Wikipedia glwiki https://gl.wikipedia.org/wiki/Portada MediaWiki 1.45.0-wmf.7 first-letter Media Especial Conversa Usuario Conversa usuario Wikipedia Conversa Wikipedia Ficheiro Conversa ficheiro MediaWiki Conversa MediaWiki Modelo Conversa modelo Axuda Conversa axuda Categoría Conversa categoría Portal Conversa portal Libro Conversa libro TimedText TimedText talk Módulo Conversa módulo Evento Evento Discussão 0 128 7109107 7086744 2025-06-28T01:05:45Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 2 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109107 wikitext text/x-wiki {{1000}} {{1000 artigos icona título|materia=Educación corporal}} {{Concepto}} O '''deporte'''<ref>{{DRAG|deporte}}</ref> é unha actividade física, lúdica e mental que está suxeita a unha serie de determinadas regras.<ref name=sportaccord>{{cita web |publisher=SportAccord |url=http://www.sportaccord.com/en/members/index.php?idIndex=32&idContent=14881 |title=Definition of sport |archive-url=https://web.archive.org/web/20111028112912/http://www.sportaccord.com/en/members/index.php?idIndex=32&idContent=14881 |archive-date=28 de outubro de 2011}}</ref> Algúns deportes practícanse con vehículos. Neste caso é máis importante a destreza e a concentración que a actividade física. Xeralmente practícase un deporte para divertirse, mais existen [[competición]]s nas que os deportistas xogan para ver quen é o mellor. Os deportes poden ser colectivos ou individuais: nos colectivos, xógase en equipo, e nos individuais, xoga unha persoa contra outra (ou outras). É posíbel que os deportes nacesen na prehistoria, aínda que isto non está demostrado. O que si está demostrado é que moitas [[civilización antiga|civilizacións antigas]] practicaban deportes, como a [[azteca]], a [[Exipto|exipcia]], a [[Grecia|grega]], a [[China|chinesa]], a [[Aborixes australianos|aborixe australiana]], ou a [[Imperio Romano|romana]]. De feito, os [[Xogos Olímpicos]] teñen a súa orixe na cidade [[Olimpia]] da antiga [[Grecia]]. En [[2013]], a [[Organización das Nacións Unidas|Asemblea Xeral das Nacións Unidas]] declarou o [[6 de abril]] como o ''Día Internacional do Deporte para o Desenvolvemento e a Paz'' <ref>{{cita web|url=https://www.un.org/es/observances/sport-day|título=Día Internacional del Deporte para el Desarrollo y la Paz. 6 de abril|lingua=es|data-acceso=28.11.2022}}</ref>. Con esta celebración preténdese recoñecer o papel do deporte na adopción de hábitos de vida saudables. === Definicións === [[Ficheiro:Sweden Vaxholm sport 1938.jpg|miniatura|upright|Campionato do Mundo de Piragüismo en Vaxholm, Suecia, en 1938.]] O termo "deporte" ten a súa [[Raíz (lingüística)|raíz]] na palabra do [[francés antigo]] ''desport'' que significa "[[entretemento]], pracer físico ou mental"<ref>[[Ronald Hubscher]] (s.d.), ''L'histoire en mouvements'', Paris, Armand Colin, 1992, páxina 58 (chapitre « le sport : un objet mal identifié »).</ref>. Anteriormente, pode estar relacionado co latín «portus», como en transporte, exportación, importación, deportación, etc., que simplemente designaba un porto, un lugar de paso marítimo. Ao outro lado do [[Canal da Mancha]], «desport» convértese en «sport» e elimina do seu campo o concepto xeral de [[lecer]] para centrarse unicamente nas actividades físicas e mentais. O alemán tamén admite o termo «sport» e a súa definición inglesa en 1831; Francia utilízao por primeira vez en 1828.<ref>Dauzat Albert (s.d.), ''Nouveau dictionnaire étymologique et historique'', Paris, Larousse, 1971, p.709.</ref>, pero nese momento asóciase esencialmente coas carreiras de cabalos e as apostas nestas carreiras de cabalos (véxase o xornal Le Sport). Con todo, a fronteira entre xogos e deportes non está moi clara. A [[:fr:Fédération française des échecs|Federación Francesa de Xadrez]] fundada en [[:fr:1921 en sport|1921]] recibiu así unha acreditación deportiva do [[Ministerio de Deportes (Francia)|Ministerio de Mocidade e Deportes]] en [[:fr:2000 en sport|2000]], pero só porque era unha federación «asociada» ao [[Comité Nacional Olímpico e Deportivo Francés]] (CNOSF)<ref>Orde do 19 de xaneiro de 2000 do conselleiro competente en materia de Deportes (Boletín Oficial da Consellería de Xuventude e Deportes do 29 de febreiro do 2000).).</ref>. Algunhas prácticas tradicionais tamén son problemáticas: deporte ou xogo? A pregunta segue aberta. O deporte moderno defínese por catro elementos indispensables: * a implementación dunha ou máis calidades físicas: actividades de [[resistencia]], [[forza muscular|forza]], coordinación, destreza, [[flexibilidade]], precisión, etc.; * unha actividade [[wikt:institucionalizada |institucionalizada]], cuxas regras tenden a ser idénticas en todo o planeta; * unha práctica orientada principalmente á [[competición deportiva|competición]]; * unha práctica federada (baixo a tutela dunha [[federación deportiva]]). Estes alicerces, que pon de relevo principalmente a organización das diferentes disciplinas deportivas, non exclúen en absoluto prácticas como o deporte-[[lecer]], o deporte-aventura, o deporte-[[saúde]], o [[deporte escolar]] ou a [[educación física e deportiva]]. Aínda que o deporte de competición é predominante, existen outras formas de práctica que pon máis de relevo o pracer, a saúde, a educación ou o desenvolvemento.<ref>Isabelle Queval, ''S'accomplir ou se dépasser, Essai sur le sport contemporain'', NRF [[éditions Gallimard]].</ref>. O [[Consello de Europa]] propón así a seguinte definición na súa «Carta Europea do Deporte» (artigo 2.1) (2001): «Deporte» significa todas as formas de actividades físicas que, mediante a participación organizada ou non, teñan como obxectivo a expresión ou a mellora da condición física e mental, o desenvolvemento das relacións sociais ou a consecución de resultados na competición a todos os niveis».<ref name=consello>[[Consello de Europa]], [https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectId=09000016804ca89a Carta Europea do Deporte revisada] 16 de maio de 2001) {{fr}}.</ref>. [[Ficheiro:ChessStartingPosition.jpg|thumb|upright|O [[Comité Olímpico Internacional]] recoñece algúns xogos de mesa como deportes, incluído o [[xadrez]].]] [[Ficheiro:Showjumping white horse.jpg|thumb|upright|[[Salto de obstáculos]], un deporte de [[Hípica]]]] A definición precisa do que separa un deporte doutras actividades de lecer varía segundo as fontes. O máis parecido a un acordo internacional sobre unha definición proporciónao a [[Asociación Mundial de Federacións Deportivas Internacionais]] (GAISF), que é a asociación de todas as federacións deportivas internacionais máis importantes (incluíndo o [[fútbol]], o [[atletismo]], o [[ciclismo]], o [[tenis]], os [[hípica|deportes ecuestres]], e máis), e é, por tanto, o representante ''de facto'' do deporte internacional. A GAISF utiliza os seguintes criterios, determinando que un deporte debe: * ter un elemento de competición * non ser prexudicial para ningún ser vivo * non depender do equipamento fornecido por un único provedor (excluíndo os xogos patentados como o [[fútbol praia]]) * non depender de ningún elemento de "sorte" especificamente deseñado no deporte. Tamén recoñecen que o deporte pode ser principalmente físico (como [[rugby]] ou [[atletismo]]), principalmente mental (como [[xadrez]] ou [[go]]), predominantemente motorizado (como [[Fórmula 1]] ou [[motonáutica]]), principalmente de coordinación (como [[Billar|deportes de billar]]), ou principalmente con animais, como [[deportes ecuestres]]. A inclusión dos [[Deporte mental|deportes mentais]] dentro das definicións de deporte non foi aceptada universalmente, o que deu lugar a desafíos legais por parte dos órganos de goberno no que respecta á denegación do financiamento dispoñible para os deportes.<ref>{{cita novas |work=BBC News |title=Comienza la revisión judicial de la decisión de "deporte" o "juego" |url=https://www.bbc.co.uk/news/uk-34320201 |data=2015-09-22}}</ref> Aínda que a GAISF recoñece un pequeno número de deportes mentais, non está aberto a admitir máis deportes mentais. Aumentou a aplicación do termo "deporte" a un conxunto máis amplo de retos non físicos como os [[videoxogo]]s, tamén chamados [[Deportes electrónicos|esports]] (de "deportes electrónicos"), especialmente debido á gran escala de participación e competición organizada, pero estes non están amplamente recoñecidos polas organizacións deportivas convencionais. Segundo o [[Consello de Europa]], Carta Europea do Deporte, artigo 2.i, ''Enténdese por deporte toda forma de actividade física que, mediante unha participación casual ou organizada, ten por obxecto expresar ou mellorar a aptitude física e o benestar mental, formar relacións sociais ou obter resultados na competición a todos os niveis.''<ref name=consello/> === Competición === [[Ficheiro:Usain Bolt 100 m heats Moscow 2013.jpg|miniatura|upright|O plusmarquista de 100 metros [[Usain Bolt]] (de amarelo) e outros corredores, Moscova, 2013.]] Existen opinións opostas sobre a necesidade da [[competición]] como elemento definitorio dun deporte, xa que case todos os [[Deporte profesional|deportes profesionais]] implican a competición, e os organismos reitores esixen a competición como requisito previo para o recoñecemento por parte do Comité Olímpico Internacional (COI) ou a GAISF.<ref>{{Cita web|url=https://www.vitonica.com/carrera/competir-o-no-competir-esa-es-la-cuestion|título=Competir o no competir, esa es la cuestión|data-acceso=1 de abril do 2025|apelido=Lara|nome=Juan|data=2008-10-14|páxina-web=Vitónica|idioma=es}}</ref><ref name=sportaccord/> Outros organismos avogan por ampliar a definición de deporte para incluír toda a actividade física. Por exemplo, o [[Consello de Europa]] inclúe todas as formas de exercicio físico, incluídas as que se compiten só por diversión. Para ampliar a participación e reducir o impacto da perda nos participantes menos capacitados, introduciuse a actividade física non competitiva en eventos tradicionalmente competitivos como o «día do deporte» escolar, aínda que este tipo de medidas adoitan ser controvertidas.<ref>{{cita novas |last=Front |first=Rebecca |work=The Guardian |título=A little competition |url=https://www.theguardian.com/commentisfree/2011/jul/17/school-sport-competitive-children-achievement-ambition |data=17 de dexullo de 2011}}</ref><ref>{{cita novas |publisher=ParentDish |title=Por qué los padres odian el día del deporte escolar |last=Scrimgeour |first=Heidi |data=17 de de xuño de 2011 |url=http://www.parentdish.co.uk/2011/06/17/why-parents-hate-school-sports-day/ |data-acceso=1 de abril do 2025 |data-arquivo=24 de outubro de 2020 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20201024182750/http://www.parentdish.co.uk/2011/06/17/why-parents-hate-school-sports-day/ |deadurl=yes }}</ref> Nos eventos competitivos, os participantes cualifícanse ou clasifican en función do seu "resultado" e a miúdo divídense en grupos de rendemento comparable, (por exemplo, sexo, peso e idade). A medición do resultado pode ser obxectiva ou subxectiva, e corríxese con "hándicaps" ou penalizacións. Nunha carreira, por exemplo, o tempo para completar o percorrido é unha medida obxectiva. En [[ximnasia]] ou [[mergullo|submarinismo]] o resultado decídeo un panel de xuíces, e por tanto é subxectivo. Hai moitos matices entre o [[boxeo]] e as artes marciais mixtas, onde a vitoria é asignada polos xuíces se ningún dos competidores perdeu ao final do tempo do combate. == Debate historiográfico == A cuestión da historia do deporte enfróntase a un debate que opón dúas tese. Para unha corrente de pensamento, o deporte é un fenómeno universal, que sempre existiu e en todas partes en formas moi diversas. Sería unha «invariante cultural» (en palabras de Frédéric Baillette, profesor e director da revista Quasimodo). Esta tese foi defendida en 1991 polo médico francés [[:fr:Jean-Paul Escande|Jean-Paul Escande]] (''Les avatars du sport moderne'', en Ardoino, Brohm, ''Anthropologie du sport'', Perspectives critiques, 1991).<ref name="liotardlesite">{{Cita web |url=http://liotardlesite.ifrance.com/courhist.html |título=Philippe Lyotard (université de Montpellier), ''Histoire du sport'', cours de 1999-2000, chapitre 1, b |data-acceso=01 de abril de 2025 |data-arquivo=22 de marzo de 2009 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20090322091112/http://liotardlesite.ifrance.com/courhist.html |url-morta=yes }}</ref>. Esta tese está implicitamente apoiada por aqueles que falan de «deporte antigo», «deporte medieval», etc. O medievalista estadounidense [[Charles Homer Haskins]] é o primeiro historiador en utilizar o termo «deporte» no contexto dun estudo sobre a Idade Media no seu libro ''The Latin Literature of Sport'' (1927). A principios do século XXI, [[:fr:Wolfgang Decker|Wolfgang Decker]] (Instituto de Historia do Deporte da Escola Superior de Deportes de Colonia) e [[:fr:Jean-Paul Thuillier|Jean-Paul Thuillier]] (director do Departamento de Ciencias Antigas da [[École Normale Supérieure (París)|École normale supérieure]]) opinan que: «Contrariamente ao que a miúdo se cree, o deporte non naceu en [[Olimpia]], nin se extinguiu na [[Ática]] ou no [[Peloponeso]]. «[[Exipto]] ofrécenos numerosas escenas deportivas, entre outras de loita, desde o século III antes da nosa era, e os romanos, herdeiros dos etruscos en moitos aspectos e en particular neste campo, talvez crearon o deporte moderno, cos seus espectáculos de masas, os seus poderosos clubs e as súas colosais apostas financeiras».<ref>Wolfgang Decker e Jean-Paul Thuillier, [https://www.amazon.fr/sport-dans-lAntiquit%C3%A9-Egypte-Gr%C3%A8ce/dp/2708405969 ''Le sport dans l'Antiquité. Égypte, Grèce, Rome''], Éditions A&J Picard, 2004.</ref>. Para outra escola de pensamento, o deporte é un fenómeno que apareceu nun momento concreto da historia e nun contexto concreto: dentro da elite social da Inglaterra industrial do século XIX. Esta tese foi desenvolvida en particular en 1921 polo escritor alemán Heinz Risse (''Soziologie des Sports'', Berlín, 1921 e ''Sociologie du sport'', Presses universitaires de Rennes, 1991) quen cre que "está equivocado mirar o pasado coas nosas formas de pensar actuais e imaxinar que as prácticas que sabemos que se "semellan" se poden parecer".<ref name="liotardlesite"/>. Esta tese está apoiada notablemente polo historiador francés [[Roger Chartier]] e polos sociólogos [[Norbert Elias]]<ref>[[Roger Chartier]], « Le sport ou la libération contrôlée des émotions », avant-propos à [[Norbert Elias]] et [[Eric Dunning]], ''Sport et civilisation la violence maîtrisée'', Paris, Fayard, 1994.</ref>{{,}}<ref name="liotardlesite"/> e [[Pierre Bourdieu]]<ref>[[Pierre Bourdieu]], « Comment peut-on être sportif ? » dans ''Questions de sociologie'', Éditions de Minuit, 1984, p.173-195.</ref>{{,}}{{refn|group="n."| No caso do deporte, paréceme perigoso facer, como tantos historiadores do deporte, unha xenealoxía continua dende os Xogos Olímpicos da Antigüidade ata os Xogos Olímpicos modernos. Hai unha aparente continuidade que agocha unha formidable ruptura no século XIX cos internados, co sistema escolar, coa creación dun espazo deportivo... É dicir, non hai nada en común entre os xogos rituais, como o [[soule]], e o fútbol. É unha desconexión total.}} <ref>([[Pierre Bourdieu]] e [[Roger Chartier]], ''Le sociologue et l'historien'', Agone & Raisons d'agir, 2010, p. 85.</ref>. En 2000, o historiador do deporte Philippe Lyotard (Universidade de Montpellier) considerou que «hai unha ruptura moi clara entre o deporte moderno e o deporte antigo: é o concepto de marca (e, por tanto, de rendemento). A marca e o rendemento expresan unha visión do mundo que é profundamente diferente entre os gregos e os modernos. A cultura do corpo é diferente. Para os gregos, esta cultura é ritual, cultural, de inspiración relixiosa, para os modernos, o corpo é unha máquina de rendemento».<ref>{{Cita web |url=http://www.ascmonline.uvsq.fr/lecorpsmodifie/spip.php?article25 |título=Site de l'IUP-ASCM-Université de Versailles Saint-Quentin-en-Yvelines |data-acceso=01 de abril de 2025 |data-arquivo=18 de xullo de 2007 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20070718085236/http://www.ascmonline.uvsq.fr/lecorpsmodifie/spip.php?article25 |url-morta=yes }}</ref>. Usando o exemplo das xustas no século XV en Francia e España, [[Sébastien Nadot]] argumenta na súa tese titulada ''Joutes emprises et pas d'armes en Castille, Bourgogne et France, 1428-1470'' (defendida na [[Escola de Estudos Superiores en Ciencias Sociais|EHESS]] en 2009) que, de feito, non se pode falar de nada do deporte na historia co da democratización do deporte cando evocan a súa aparición só a partir do século XIX<ref>[http://acrh.revues.org/index2353.html ''Joutes, emprises et pas d'armes en Castille, Bourgogne et France 1428 – 1470''], résumé sur le site de l{{'}}''Atelier du Centre de recherches historiques''.</ref>. Pero outra forma de resolver a cuestión é acuñar a noción de “deporte moderno” para distinguir este fenómeno doutras prácticas testemuñadas historicamente. Nun estudo, un equipo da UFR-''STAPS'' da Universidade de Borgoña estimou en 2004 que "o deporte moderno [...] refírese á ideoloxía de [[Pierre de Coubertin|Coubertin]], caracterizada pola competición, o rendemento, o adestramento en estruturas institucionais (federais e escolares) co fin de loitar contra a ociosidade e os riscos da dexeneración psicolóxica e psicolóxica.<ref>[http://www.cairn.info/article_p.php?ID_ARTICLE=STA_065_0097 Revue STAPS], 2004-3, número 65, ISSN 0247-106X, páxinas 97 a 109.</ref>. Esta noción de "deporte moderno" é exposta polo historiador estadounidense [[Allen Guttmann]] en ''From Ritual To Record, The Nature of Modern Sports'' ([[1978]]). Autor, entre outros, de ''[https://books.google.fr/books?id=OdTun2Or_qkC&pg=PA341&lpg=PA341&dq=Allen+Guttmann+five&source=bl&ots=_4kwI2GGML&sig=l9CCnjumIj4tyTkKN1sAwm8SrjA&hl=fr&ei=mpbNSZbRNM22jAez5MnSCQ&sa=X&oi=book_result&resnum=2&ct=result#PPP11,M1 Sports: The First Five Millennia]'', Guttmann non renuncia ao uso da palabra "deporte" desde a Antigüidade ata os nosos días. == Historia == [[Ficheiro:Chujutu.jpg|miniatura|upright|Mullers cjnesas xogando o [[cuju]]]] [[Ficheiro:Roman bronze copy of Myron’s Discobolos, 2nd century CE (Glyptothek Munich).jpg|miniatura|upright|[[Discóbolo]] grego - século II d.C]] [[Ficheiro:Jeu de paume.jpg|miniatura|upright|[[Partido de Palma]] en París no século XVII.]] Existen utensilios e estruturas que suxiren que os chineses xa realizaban actividades deportivas no ano 4000&nbsp;a.&nbsp;C.<ref>{{Cita web|título = Sports History of China|url = http://chineseculture.about.com/library/weekly/aa032301a.htm|dataacceso = 8 de xuño de 2015|data-arquivo = 03 de marzo de 2009|url-arquivo = https://web.archive.org/web/20090303183246/http://chineseculture.about.com/library/weekly/aa032301a.htm|url-morta = yes}}</ref> A ximnasia parece que foi un deporte popular na antiga China. Os monumentos aos emperadores indican que unha certa cantidade de deportes, incluíndo a [[natación]] e a [[Pesca deportiva|pesca]], foron xa deseñados e regulados hai miles de anos no [[Antigo Exipto]].<ref name="repetida_1">{{Cita web|título = State Information Services Ancient Egyptian Sport|url = http://www.sis.gov.eg/En/Templates/Articles/tmpArticles.aspx?CatID=733|obra = www.sis.gov.eg|dataacceso = 8 de xuño de 2015}}[https://web.archive.org/web/20061029232515/http://www.ioa.leeds.ac.uk/1980s/84085.htm History of Sports in Ancient Egypt]</ref> Outros deportes exipcios inclúen o [[lanzamento de xavelina]], o [[salto de altura]] e a [[loita]]. Algúns deportes da [[Persia|antiga Persia]] como a [[arte marcial]] iraniana de [[Varzesh-e Pahlavani|Zourkhaneh]] están ligados ás habilidades na batalla.<ref name="repetida_2">{{Cita web|título = News Kuwait Information|url = http://www.kuwait-info.com/newsnew/NewsDetails1.asp?id=78319&dt=10/13/2006&ntype=World|obra = www.kuwait-info.com|dataacceso = 8 de xuño de 2015|url-arquivo = https://web.archive.org/web/20070326081959/http://www.kuwait-info.com/newsnew/NewsDetails1.asp?id=78319&dt=10%2F13%2F2006&ntype=World|data-arquivo = 26 de marzo de 2007|urlmorta = yes}}</ref> Entre outros deportes orixinarios de Persia están o [[polo (deporte)|polo]] e a [[xusta náutica|xusta]]. Por outra banda, en América as culturas mesoamericanas como os [[Pobos maias|maias]] practicaban o xogo de pelota, que á súa vez era un ritual. Unha ampla variedade de deportes estaban xa establecidos na época da [[Grecia antiga|Antiga Grecia]], e a cultura militar e o desenvolvemento dos deportes en Grecia influíronse mutuamente. Para os gregos o deporte era unha parte moi importante da súa cultura, polo que crearon os [[Xogos Olímpicos]], competición que se disputou dende o ano 777 a.C. ao 394 d.C., cada catro anos en [[Olimpia]], pequena poboación no [[Peloponeso]].<ref name=autogenerated1>[http://www.olympic.org/uk/games/ancient/index_uk.asp International Olympic Committee – Olympic Games]</ref> Os deportes viron aumentada a súa capacidade de organización e regulación dende os tempos da Antiga Grecia ata a actualidade. A [[industrialización]] incrementou o tempo de lecer entre a cidadanía nos [[País desenvolvido|países desenvolvidos]], conducindo a unha maior dedicación do tempo para ver competicións deportivas e máis participación en actividades deportivas, facilitada por unha maior accesibilidade a instalacións deportivas. Estas pautas continuaron coa chegada dos [[medio de comunicación de masas|medios de comunicación de masas]] e a comunicación global. A profesionalidade no deporte converteuse en algo común conforme aumentaba a popularidade dos deportes e o número de afeccionados que seguían as fazañas dos atletas profesionais a través dos medios de información Na actualidade, moitas persoas fan exercicio para mellorar a súa [[saúde]] e modo de vida. O deporte considérase unha actividade saudable que axuda a manterse en forma psicolóxica e fisicamente, especialmente na [[terceira idade]]. ==Xogo limpo== ===Deportividade=== O espírito deportivo é unha actitude que busca o xogo limpo, a cortesía cara aos compañeiros e os adversarios, o comportamento ético e a integridade, e a elegancia na vitoria e na derrota.<ref>{{cita web |url=http://www.merriam.com/cgi-bin/dictionary?va=sportsmanship |publisher=Merriam-Webster |title=Sportsmanship |data-acceso=2 de maio do 2025 |archive-date=28 de setembro de 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070928231236/http://www.merriam.com/cgi-bin/dictionary?va=sportsmanship }}</ref><ref>{{cita libro |last1=Fish |first1=Joel |last2=Magee |first2=Susan |ano=2003 |title=101 Ways to Be a Terrific Sports Parent |publisher=Fireside |page=168}}</ref><ref>{{cita novas |last=Lacey |first=David |data=10 de novembro de 2007 |url=http://blogs.guardian.co.uk/sport/2007/11/10/it_takes_a_bad_loser_to_become.html |title=It takes a bad loser to become a good winner |work=The Guardian |data-acceso=2 de maio do 2025 |archive-date=13 de xaneiro de 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080113021424/http://blogs.guardian.co.uk/sport/2007/11/10/it_takes_a_bad_loser_to_become.html}}</ref> O espírito deportivo expresa unha aspiración ou unha ética segundo a cal a actividade gozase por si mesma. A coñecida frase do xornalista deportivo [[Grantland Rice]], "o importante non é gañar ou perder, senón como se xoga", e o lema olímpico moderno expresado polo seu fundador, [[Pierre de Coubertin]]: "O máis importante... non é gañar, senón participar", son expresións típicas deste sentimento.{{citation needed|date=abril de 2024}} ===Trampas=== Os principios fundamentais do deporte inclúen que o resultado non debe estar predeterminado e que todos os participantes deben ter as mesmas oportunidades de gañar.<ref>{{cita web|title=European Sports Charter, Article 3|url=https://www.coe.int/en/web/sport/european-sports-charter|publisher=Council of Europe|data-acceso=6 de xuño do 2025}}</ref> As normas e regulamentos son establecidos polos órganos reitores para garantir o xogo limpo e a integridade física dos participantes.<ref>{{cita web|title=International Charter of Physical Education, Physical Activity and Sport, Article 10|url=http://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000235409|publisher=UNESCO|data-acceso=6 de xuño do 2025}}</ref> Con todo, os participantes ás veces incumpren estas normas para obter unha vantaxe inxusta.<ref>{{cita web|title=Fair play and the competitive spirit|url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000093013|publisher=UNESCO|data-acceso=6 de xuño do 2025}}</ref> Os participantes poden facer trampa para aumentar as súas posibilidades de gañar, obter ganancias económicas ou outros beneficios.<ref>{{cita web|title=Global Report on Corruption in Sport|url=https://www.unodc.org/documents/corruption/Publications/2022/Global_Report_on_Corruption_in_Sport_Full_report.pdf|publisher=United Nations Office on Drugs and Crime|data-acceso=6 de xuño do 2025}}</ref> A prevalencia das [[Xogo de aposta|apostas]] sobre os resultados deportivos crea incentivos para o [[amaño de partidos]], no que un ou máis participantes se confabulan para amañar os resultados en lugar de competir honestamente.<ref>{{cita web|title=Staying on Side: How to Stop Match-Fixing|url=https://images.transparencycdn.org/images/2014_Stop_MatchFixing_EN.pdf|publisher=Transparency International|data-acceso=6 de xuño do 2025}}</ref> == Deporte profesional == O aspecto de entretemento do deporte, xunto ao crecemento dos [[medio de comunicación|medios de comunicación]] e o incremento do tempo de lecer, provocaron que se profesionalice o mundo do deporte. Isto levou a certa polémica, xa que para o deportista profesional pode chegar a ser máis importante o diñeiro ou a fama que o propio acto deportivo. Ao mesmo tempo, algúns deportes evolucionaron para conseguir maiores beneficios ou seren máis populares, en ocasións perdéndose algunhas valiosas tradicións. Esta evolución conduce a un aumento da competitividade, dado que a loita pola vitoria adquire outro significado ao incluírse tamén o apartado económico. Este aumento leva á aparición dun importante lado negativo da profesionalidade, como o uso de artimañas e [[trampa]]s como a [[dopaxe]]. O mundo do deporte como espectáculo move anualmente unha cantidade próxima aos 70&nbsp;000 millóns de euros,<ref>Datos de 2014</ref> entre venda de entradas, dereitos televisivos e patrocinios. Se se inclúen aqueles consumos relacionados coa práctica do deporte, como material e roupa deportivos, equipamentos, e gastos en saúde e forma física, a industria do deporte xera cada ano a nivel global preto de 600&nbsp;000 millóns de euros.<ref>{{cita web |url=https://www.atkearney.com/communications-media-technology/winning-in-the-business-of-sports |título=Winning in the Business of Sports - A. T.&nbsp;Kearney |dataacceso=16 de xuño de 2015|editorial=www.atkearney.com}}</ref> == Tipos de deportes == ;Deportes tradicionais galegos {{Artigo principal|Xogos e deportes tradicionais galegos}} [[Ficheiro:Deportivobarcelona.jpg|miniatura|upright|O [[fútbol]] é un deporte moi popular en [[Galicia]].]] ;Deportes de pelota [[Ficheiro:WaterPolo.JPG|miniatura|upright|O [[wáter-polo]] é un dos máis clásicos deportes de pelota.]] Os [[deporte de pelota|deportes de pelota]] son aqueles no que o seu elemento esencial é unha [[pelota]]. Existen moitos xogos populares e deportes que implican pelotas ou obxectos semellantes e poden agruparse polo obxectivo xeral do xogo: * Os que se emprega un obxecto para golpear a pelota, como o [[béisbol]], o [[crícket]], o [[golf]], [[squash]] e a [[pelota vasca]]. * Deportes en que se necesitan anotar [[gol]]es, como o [[baloncesto]], o [[fútbol]] e o [[fútbol sala]], o [[rugby]] e variantes ([[fútbol americano]], [[Fútbol australiano|australiano]] e [[Fútbol canadense|canadense]]), o [[balonmán]], o [[hóckey]] ([[Hóckey sobre herba|sobre herba]], [[Hóckey a patíns|a patíns]], [[Hóckey sobre patíns en liña|sobre patíns en liña]] ou [[Hóckey sobre xeo|sobre xeo]]), o [[wáter-polo]] e o [[Polo (deporte)|polo]]. * Deportes en que a pelota se debe lanzar por riba dunha rede, como o [[voleibol]], o [[tenis]], o [[tenis de mesa]] e o [[bádminton]]. * Deportes de precisión, como os [[birlos]], as [[bochas]] e o [[billar]]. ;Atletismo [[Atletismo]] é o nome que recibe un amplo conxunto de probas deportivas divididas en carreiras, saltos e lanzamentos. Pódense practicar en pavillóns ou ao ar libre. Os deportes de forza inclúen [[culturismo]] e [[halterofilia]]. ;Deportes de loita Nos [[deporte de combate|deportes de contacto]] dous combatentes loitan o un contra o outro usando as certas regras de contacto, co obxectivo de simular partes do combate corpo a corpo verdadeiro. O [[boxeo]], as [[artes marciais]] de competición ([[aikido]], [[Jiu-Jitsu]], [[judo]], [[karate]], [[kendo]], [[taekwondo]]...), as [[artes marciais mixtas]], a [[esgrima]], a [[loita canaria]], o [[sumo]] e a [[loita libre]] son os exemplos de deportes de combate. ;Deportes acuáticos Existen ducias de deportes que inclúen [[auga]]. Poden ser na auga ([[natación]]), sobre a auga ([[esquí náutico]], [[piragüismo]], [[Remo (deporte)|remo]], [[surf]], [[Vela (deporte)|vela]], [[wíndsurf]], [[pesca deportiva]]) ou baixo a auga ([[mergullo]]). ;Deportes de tiro Practícanse en diferentes modalidades, como o [[tiro con arco]] e o [[tiro olímpico]]. ;Deportes aéreos Os [[deportes aeronáuticos|aeronáuticos]] considéranse deportes porque esixen ademais da capacidade física do deportista tamén a súa habilidade, destreza, competitividade, afán de superación e respecto polas normas e os outros deportistas. Inclúense nestes [[acrobacia aérea]], [[paracaidismo]], [[paramotor]], [[parapente]], [[voo sen motor]], [[voo libre]]. ;Deportes na natureza Os deportes de aventuras son todos aqueles que implican, ademais de actividade física, unha intensa actividade recreativa no [[medio natural]]. Entre os deportes de aventura na montaña están a [[escalada]], a [[espeleoloxía]] e o [[montañismo]]. Os [[deportes extremos]], son todos aqueles deportes que comportan unha real ou aparente perigosidade polas condicións difíciles ou arriscadas en que se practican. ;Deportes de inverno Son aquelas modalidades deportivas en que a práctica está relacionada coa [[neve]] ou o [[xeo]], ben en condicións naturais ou reproducidas de maneira artificial, como son o [[Esquí (deporte)|esquí]] (alpino, [[esquí de fondo|de fondo]], ou [[Esquí de travesía|de travesía]]), os [[Salto de esquí|saltos de esquí]], o [[snowboard]] e o [[curling]]. ;Deportes con medios mecánicos Empregan outros medios, como o [[ciclismo]], a [[patinaxe]], o [[skateboard]] e o [[snakeboard]]. [[Ficheiro:Bruno Senna 2006 Australian Grand Prix.jpg|thumb|upright|Os [[deportes de motor]] apareceron desde a chegada da era moderna.]] ;Deportes de motor Os [[deportes de motor]] son o conxunto de disciplinas deportivas practicadas con vehículos motorizados. O [[automobilismo]] practícase con [[automóbil]]es, e por extensión tamén con [[karting|karts]], camións e buggies, o [[motociclismo]] con [[motocicleta]]s e por extensión tamén con motoneves e cuadrimotos. ;Outros deportes * [[Aeromodelismo]] * [[Hípica]] * [[Ultimate]] * [[Xadrez]] * [[Ximnasia Rítmica]] == Notas == {{listaref|group=n. }} ;Referencías {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{commonscat}} === Bibliografía === * Wojciech Liponski (s.d.), ''L'encyclopédie des sports'', Poznań, Atena, 2003 (éd. française, París, Grund et UNESCO, 2005). Este libro describe máis de 3.000 deportes e ofrece unha bibliografía resumida para cada un deles. * [[Laurent Turcot]], ''Sports et Loisirs. Une histoire des origines à nos jours'', París, Gallimard, 2016. * [[Wolfgang Decker]] et [[Jean-Paul Thuillier]], ''Le sport dans l'Antiquité'', París, AJ Picard, 2004 * [[Violaine Vanoyeke]], ''La naissance des Jeux Olympiques et le sport dans l'Antiquité'', París, Les Belles Lettres, 1992 * [[Jean-Paul Thuillier]], ''Le sport dans la Rome antique'', París, Errance, 1996 * [[Sébastien Nadot]], ''Rompez les lances ! Tournois et chevaliers au Moyen Âge'', éd. Autrement, París, 2010. * [[Sébastien Nadot]], ''Le spectacle des joutes. Sport et courtoisie à la fin du Moyen Âge'', P.U. Rennes, 2012. * [[Bernard Merdrignac]], ''Le sport au Moyen Âge'', Presses Universitaires de Rennes, 2005. * [[Jean-Michel Mehl]], ''Les jeux au royaume de France : du XIIIe siècle au début du XVIe siècle'', París, Fayard, 1991 * Alain Arvin-Bérod, ''Les enfants d'Olympie (1796-1896)'', París, Cerf, 1996 * {{en}} Richard Holt, ''Sport and the British: A Modern History'', Oxford Studies in Social History / Clarendon Paperbacks, 1990 * Coll., ''L'histoire en mouvements. Le sport dans la société française (século XIX}}-século XX)'', París, Armand Colin, 1992 * Coll., ''La naissance du mouvement sportif associatif en France'', Lyon, PUL, 1986 * [[Thierry Terret]] (sd), ''Histoire des sports'', París, L'Harmattan, 1996 * Coll., ''Jeux et sports dans l'histoire'' (2 vol.), París, CTHS, 1991 * Coll., ''Naissance du sport moderne'', Lyon, La Manufacture, 1987 * {{Cita libro|lingua=fr|título=100 ans de Jeux Olympiques : Athènes 1896-Atlanta 1996|apelido1=Henri|nome1=Charpentier|ligazón-autor1=Henri Charpentier|apelido2=Euloge|nome2=Boissonnade|ligazón-autor2=Euloge Boissonnade|lugar=París|editor=Éditions France-Empire|ligazón-editor=Éditions France-Empire|ano=1996|páxinas=797|isbn=978-2-704-80792-5|isbn=2-704-80792-2|oclc=422074618}} * [[Jean-Pierre Augustin]] (2007), ''Géographie du sport, Spatialités contemporaines et mondialisation'', A. Colin, París, 220 p. * Pascal Gillon, Frédéric Grosjean, Loïc Ravenel & Donatien Cassan (2010), ''Atlas du sport mondial : Business et spectacle : l'idéal sportif en jeu'', Autrement * Grant Jarvie, ''Sport Culture And Society: An Introduction'', Routledge, 2006 {{en}} * Coll., ''Revue « Europe » : Sport et littérature'', Revista publicada en París, xuño-xullo 1996 * Coll., ''Anthologie de la littérature du sport'', Lyon, PUL, 1998 * Jérôme Bureau et Jules Chancel (sd), ''L’Amour foot. Une passion planétaire'', [[Éditions Autrement]], Mutations, Poche número 17, 1993. {{ISSN|0751-0144}} * Michel Caillat, ''L’Idéologie du sport en France'', París, Les Éditions de la Passion, 1989 * Frédéric Baillette et Philippe Liotard, ''Sport et virilisme'', Montpellier, Éditions Quasimodo et Fils, 1999. * [[Philippe Liotard]] (sd), ''Sport et homosexualités'', Montpellier, Quasimodo número 10, 2010. * Heinz Risse : ''Sociologie du sport'', préface Henning Eichberg. Rennes : Presses de l'Université Rennes, 1991 * [[Michel Caillat]], ''Le Sport'', Éditions du Cavalier Bleu, Collection Idées reçues, Nouvelle édition, 2002 (rééd. 2008) * [[Marc Perelman]], ''Le sport barbare : Critique d'un fléau mondial'', París, Michalon, 2008 {{ISBN |978-2841864478}} * [[Jean-Marie Brohm]], ''La tyrannie sportive. Théorie critique d’un opium du peuple'', París, Beauchesne, 2006 {{ISBN |2-7010-1495-6}} * [http://www.revue-quasimodo.org/Quasimodo%20-%203-4_National.htm Nationalismes sportifs], Revue [[:fr:Quasimodo (revue)|Quasimodo]], número 3/4, 1997. * Sophie Péchillon, [http://www.irsv.org/index.php?option=com_content&view=article&id=77%3Anumero-2-le-sport-et-la-prison&catid=52%3Anumeros&Itemid=58&lang=fr Le sportif est-il juridiquement responsable de ses actes ?] (2010) Film documentaire: * ''Sport, le revers de la médaille'', de Xavier Deleu et Yonathan Kellerman, a pour sujet les conséquences sur les athlètes de haut niveau. [[Arte France]], 2014 [http://www.arte.tv/guide/fr/049873-000/sport-le-revers-de-la-medaille (réf)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140714163048/http://www.arte.tv/guide/fr/049873-000/sport-le-revers-de-la-medaille |date=14 de xullo de 2014 }} === Outros artigos === * [[Galería de imaxes de deportistas de Galicia]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Deporte| ]] [[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Arte e lecer)]] 8o0g6k5y6xvjqr8qaqt832k2ac517vj 0 1320 7109213 6727782 2025-06-28T07:08:10Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109213 wikitext text/x-wiki {{1000}} {{1000 artigos icona título|materia=Economía e emprendemento}} [[Ficheiro:EUR 5 obverse (2002 issue).jpg|dereita|miniatura|250px|[[Billete de 5 euros]].]] O '''diñeiro''', '''cartos''' ou '''capital''' é calquera artigo ou rexistro verificable que se acepta xeralmente como [[pago]] de [[bens e servizos]] e reembolso de [[débeda]]s, como poden ser os [[imposto]]s, nun país ou contexto socioeconómico determinado.<ref>{{cita libro |title=The Economics of Money, Banking, and Financial Markets |last=Mishkin |first=Frederic S. |author-link=Frederic Mishkin |ano=2007 |publisher=Addison Wesley |location=Boston |isbn=978-0-321-42177-7 |page=8|edition=Alternate }}</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=MDU-NTEJziMC&pg=PA47 ''What Is Money?''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221205182603/https://books.google.com/books?id=MDU-NTEJziMC&pg=PA47 |date=2022-12-05 }} By John N. Smithin. Retrieved July-17-09.</ref><ref>{{cite web |url=http://www.dictionaryofeconomics.com/article?id=pde2008_M000217&edition=current&q=money&topicid=&result_number=5 |title=money : The New Palgrave Dictionary of Economics |website=The New Palgrave Dictionary of Economics |access-date=18 December 2010}}</ref> As principais funcións que distinguen o diñeiro son as de [[medio de cambio]], [[unidade de conta]], [[depósito de valor]] e, en ocasións, o [[estándar de pago aprazado]]. [[Ficheiro:Dollar bill and small change.jpg|thumb|Un [[billete dun dólar estadounidense]], dous [[moedas de cinco céntimos]] e unha [[moeda dun penique]].]] [[Ficheiro:National-Debt-Gillray.jpeg|thumb|Nunha caricatura de [[James Gillray]] de 1786, as abundantes bolsas de diñeiro entregadas ao [[Xurxo III do Reino Unido|rei Xurxo III]] contrastan co esmoleiro ao que se lle amputaron as pernas e os brazos, na esquina esquerda.]] O diñeiro foi historicamente un fenómeno de [[Propiedade emerxente|mercado emerxente]] que posuía valor intrínseco como mercadoría; case todos os sistemas monetarios contemporáneos baséanse en [[diñeiro fiduciario]] sen respaldo e sen [[valor de uso]].<ref name="mankiw">{{cita libro |title=Macroeconomics |last=Mankiw |first=N. Gregory |author-link=N. Gregory Mankiw |year=2007 |edition=6th |pages=[https://archive.org/details/macroeconomics0000mank/page/22 22–32] |chapter=2 |publisher=Worth Publishers |lugar=Nova York |isbn=978-0-7167-6213-3 |chapter-url=https://archive.org/details/macroeconomics0000mank/page/22 }}</ref> En consecuencia, o seu valor derívase por convención social, ao ser declarado por un [[goberno]] ou entidade reguladora de [[curso legal]]; é dicir, debe ser aceptado como forma de pago dentro das fronteiras do país, para "todas as débedas, públicas e privadas", é o caso do [[euro]], a modo de exemplo, na [[Comunidade Económica Europea]]. Como medida do valor permite facer comparacións entre os diferentes bens e servizos. Como reserva de valor permite ser gardado indefinidamente sen que se deteriore nin perde ningunha das súas características co paso do [[tempo]]. En xeral, é necesario que aquilo que se faga servir como diñeiro sexa escaso, xa porque se utiliza un ben naturalmente escaso, como o [[ouro]] ou outros metais preciosos, ou ben porque se fai artificialmente escaso, como sería o caso das [[moeda]]s e [[billete]]s. Na actualidade, o diñeiro é unha abstracción, polo menos nas sociedades [[Industrialización|industrializadas]]. A maior parte da reserva monetaria dun país non existe fisicamente, senón como entidade contable. As moedas e billetes (o diñeiro en efectivo) son o tipo de diñeiro ''físico'' máis habitual hoxe en día, aínda que os materiais como o ouro ou a [[prata]] aínda manteñen as propiedades esenciais do diñeiro. A comezos do [[século XXI]], o uso do [[diñeiro electrónico]] ([[tarxeta de crédito|tarxetas de crédito]] ou débito) é cada vez máis frecuente nos países industrializados. Para determinar a cantidade de diñeiro existente utilízanse os [[agregados monetarios]]. A [[masa monetaria]] dun país comprende todo o [[Diñeiro en circulación|efectivo en circulación]] ([[Papel moeda|billetes]] e [[moeda]]s emitidos actualmente) e, dependendo da definición concreta que se utilice, un ou máis tipos de [[depósito á vista|diñeiro bancario]] (os saldos mantidos en [[Conta corrente (banca)|contas correntes]], [[conta de aforro|contas de aforros]] e outros tipos de [[conta bancaria|contas bancarias]]). O diñeiro bancario, cuxo valor existe nos libros das institucións financeiras e pode converterse en billetes físicos ou utilizarse para pagos sen efectivo, constitúe con diferenza a maior parte do [[diñeiro amplo]] nos países desenvolvidos. == Etimoloxía == A palabra diñeiro deriva do latín {{lang|a|moneta}} co significado de "moeda" a través do francés {{lang|fr|monnaie}}. Crese que a palabra latina ten a súa orixe nun templo de [[Xuno (deusa)|Xuno]], no [[Outeiro Capitolino|Capitolio]], un dos sete outeiros de Roma. No mundo antigo, Xuno asociábase a miúdo co diñeiro. O templo de [[Xuno Moneta]] en [[Roma]] era o lugar onde se atopaba a ceca da Antiga Roma.<ref>D'Eprio, Peter & Pinkowish, Mary Desmond (1998). ''What Are the Seven Wonders of the World?'' First Anchor Books, p. 192. {{ISBN|0-385-49062-3}}</ref> O nome "Xuno" pode derivar da deusa etrusca [[Uni (mitoloxía)|Uni]] (que significa "o único", "unidade", "unión", "unido") e "Moneta" ben da palabra latina "monere" (lembrar, advertir ou instruír) ou da palabra grega "moneres" (só, único). No mundo occidental, un termo frecuente para referirse á moeda-moeda foi ''[[wikt:specie|specie]]''', procedente do latín {{lang|a|in specie}}, que significa "en especie". <ref>{{cite web |url=http://www.etymonline.com/index.php?search=specie&searchmode=phrase |title=Online Etymology Dictionary |publisher=etymonline.com |access-date=2009-04-20}}</ref> == Funcións == [[Ficheiro:ClientCardSample.png|miniatura|dereita|Imaxe de mostra dunha [[tarxeta de caixeiro automático]] ficticia. A maior parte do diñeiro do mundo existe só como números contables que se transfiren entre computadores financeiros. Diversas [[tarxeta intelixente|tarxeta]]s de [[plástico]] e outros dispositivos dan aos consumidores individuais o poder de transferir electronicamente ese diñeiro desde e cara ás súas contas bancarias, sen necesidade de utilizar moeda.]] Os cartos son un instrumento de pagamento xeralmente aceptado por membros da comunidade na solución dunha compra, un beneficio ou unha débeda. En ''Money and the Mechanism of Exchange (1875)'', [[William Stanley Jevons]] analizou o diñeiro en termos de catro funcións: un ''[[medio de cambio]]'', unha ''medida común de valor'' (ou [[unidade de conta]]), un ''patrón de valor'' (ou [[patrón de pago diferido]]), e un ''[[depósito de valor]]''. En 1919, as catro funcións do diñeiro de Jevons resumíanse na [[copla]]: :O diñeiro é unha cuestión de catro funcións, :Un medio, unha medida, un patrón, un depósito.<ref name="a_milnes">{{cita libro |last=Milnes |first=Alfred |title=The economic foundations of reconstruction |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.22790 |editorial=Macdonald and Evans |ano=1919 |page=[https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.22790/page/n67 55]}}</ref> Esta coplas sería máis tarde moi populares nos libros de texto de macroeconomía.<ref name="dwivedi">{{cita libro |last=Dwivedi |first=DN |title=Macroeconomics: Theory and Policy |publisher=Tata McGraw-Hill |year=2005 |page=182}}</ref> Na actualidade, a maioría dos libros de texto modernos só enumeran tres funcións: * Función de intermediario para o [[comercio]]. * Expresión dos valores e da unidade para o cálculo [[Economía|económico]] e [[Contabilidade|contable]]. * Función de depósito de valor, sen considerar a norma de pago diferido como unha función diferenciada, senón subsumíndoa nas demais.<ref name="mankiw"/><ref name="krugman">Krugman, Paul & Wells, Robin, ''Economics'', Worth Publishers, Nova York (2006)</ref><ref name="abel_bernanke">{{cita libro |last1=Abel |first1=Andrew |last2=Bernanke |first2=Ben |author-link2=Ben Bernanke |title=Macroeconomics |url=https://archive.org/details/macroeconomics05edabel_a8b8 |publisher=Pearson |year=2005 |edition=5th |pages=[https://archive.org/details/macroeconomics05edabel_a8b8/page/n299 266]–269 |chapter=7 |isbn=978-0-201-32789-2}}</ref> Algúns autores consideran que a capacidade de transformar as débedas e pasivos, incluídos os [[imposto]]s, é unha cuarta función nomeada "descarga" da moeda. Houbo moitas disputas históricas sobre a combinación das funcións do diñeiro, algúns argumentando que necesitan máis separación e que unha soa unidade é insuficiente para tratalas todas. Un destes argumentos é que a función do diñeiro como [[medio de cambio]] entra en conflito coa súa función como [[depósito de valor]]: a súa función como depósito de valor require conservalo sen gastar, mentres que a súa función como medio de cambio require que circule.<ref name="greco">[[Thomas H. Greco, Jr.|T.H. Greco]]. ''Money: Understanding and Creating Alternatives to Legal Tender'', White River Junction, Vt: Chelsea Green Publishing (2001). {{ISBN|1-890132-37-3}}</ref> Outros argumentan que o almacenamento de valor é só un aprazamento do intercambio, pero non diminúe o feito de que o diñeiro é un medio de intercambio que pode transportarse tanto a través do espazo como do tempo. O termo "capital financeiro" é un termo máis xeral e inclusivo para todos os instrumentos líquidos, sexan ou non unha moeda de curso legal uniformemente recoñecida. O diñeiro está caracterizado pola confianza dos seus usuarios na persistencia do seu valor e a súa capacidade de servir como medio de intercambio. Polo tanto, ten dimensións [[socioloxía|sociais]], [[política]]s, [[psicoloxía|psicolóxicas]], [[Xustiza|xurídicas]] e [[Economía|económicas]]. O diñeiro tivo formas moi diversas ao longo da súa historia: carne de bovino, sal, [[perla]]s, [[ámbar]], [[metal]], [[papel]] etc. Despois dun período moi longo onde o ouro e a prata (e outros metais) foron os medios de intercambio preferidos, o diñeiro está agora bastante desmaterializado e circula principalmente de forma escritural ou electrónica. Cada moeda é definida como a moeda dunha determinada zona, normalmente dun [[estado]]. Preséntase en forma de depósitos, billetes de banco e moedas, tamén coñecido como [[divisa]]s. As divisas intercámbianse entre elas no contexto do [[Sistema Monetario Internacional]]. De feito, desde [[1973]] cando as paridades das principais divisas do mundo deixaron de ser defendidas, e xa despois dos ''Acordos de Xamaica'' de [[1976]], as moedas non son calibradas, directa ou indirectamente, polo peso dun metal precioso. Os seus valores flutúan no mercado internacional de divisas, como parte dun sistema de cambio flotante o flexible. Debido á importancia do diñeiro, os estados buscaron desde o principio asegurar o máximo poder monetario, definiron unha divisa oficial e convertérona nun dos seus símbolos e unha marca do seu poder. Os estados exercen un control sobre os bancos e sobre a creación de diñeiro a través da lexislación e da política monetaria dos bancos centrais. Amais de ser un medio de pagamento —se non o fose, o intercambio debería limitarse á [[permuta]]— o diñeiro serve como unidade de conta e como reserva de valor. Como unidade de conta permite medir de forma homoxénea o prezo de todos os bens, de maneira que se poidan comparar os uns cos outros. Como reserva de valor, permite separar considerablemente no tempo as dúas partes da transacción: quen recibe diñeiro a cambio de liberar un ben ou un servizo pode utilizar en calquera momento o poder de compra que lle dá a aceptación xeral do mesmo, constituíndo deste xeito unha forma importante de conservación da [[riqueza]]. O valor do diñeiro correspondíase inicialmente ao valor asociado ao peso equivalente do metal sen estar convertido en moeda, de modo que se trataba dun diñeiro ''real'' (de contido pleno). En oposición a este existe o ''diñeiro nominal'', que non ten apenas ningún valor material. Practicamente (exceptuando as moedas, sen case ningún valor material) o diñeiro nominal é na actualidade o único existente, e consiste en recoñecementos de débeda bancarios. Estas débedas bancarias poden ser de dous tipos: * billetes do banco central: teñen a denominación de [[curso legal]], dado que os propietarios do [[crédito bancario|crédito]] non poden rexeitar que o reembolso do mesmo lles sexa feito en billetes do banco central. * depósitos á vista do público nos bancos: son utilizables polos titulares como medio de pagamento, a través da extensión dun cheque bancario ou da previa conversión deste en diñeiro do banco central. O feito de que tanto os billetes como os depósitos á vista sexan recoñecementos de débeda dos bancos explica o fenómeno da creación do diñeiro. O banco libera un crédito contra el mesmo e, polo feito de que este crédito pode ser utilizado immediatamente polo beneficiario como pagamento, crea diñeiro. A cantidade de diñeiro que o público (consumidores e empresas) quere ter no seu poder constitúe a '''demanda de diñeiro''', tendo esta unha relación directa co nivel de actividade económica; en contraposición está a '''oferta de diñeiro''', cantidade de diñeiro realmente existente e sobre a cal o goberno pode actuar satisfacendo ou non a demanda do mesmo. === Medio de cambio === Cando o diñeiro utilízase para intermediar no intercambio de bens e servizos, cumpre unha función de ''medio de cambio''. Deste xeito, evita as ineficiencias dun sistema de troco, como a incapacidade de garantir permanentemente a "[[coincidencia de desexos]]". Por exemplo, entre dous partes nun sistema de troco, unha parte pode non ter ou fabricar o artigo que a outra quere, o que indica a inexistencia da coincidencia de desexos. Dispoñer dun medio de intercambio pode aliviar este problema, xa que a primeira pode ter a liberdade de dedicar o seu tempo a outros artigos, no canto de estar obrigada a atender unicamente as necesidades da segunda. Mentres tanto, os segundos poden utilizar o medio de intercambio para buscar a alguén que lles proporcione o artigo que desexan. === Medida de valor === Unha "unidade de conta" (en economía)<ref>{{cita web|data=2017-10-11|title=Functions of Money|url=https://www.boundless.com/business/textbooks/boundless-business-textbook/the-functions-of-money-and-banking-21/money-as-a-tool-123/functions-of-money-568-3194/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20151018115939/https://www.boundless.com/business/textbooks/boundless-business-textbook/the-functions-of-money-and-banking-21/money-as-a-tool-123/functions-of-money-568-3194/|archive-date=18 de outubro de 2015|website=[[Boundless (company)|boundless.com]]}}</ref> é unha unidade monetaria numérica estándar de medida do valor do mercado de bens, servizos e outras transaccións. Tamén coñecida como "medida" ou "estándar" de valor relativo e pago aprazado, unha unidade de conta é un requisito previo necesario para a formulación de acordos comerciais que impliquen débeda. O diñeiro actúa como medida estándar e denominador común do comercio. Polo tanto, serve de base para a cotización e a negociación de prezos. É necesario para desenvolver sistemas contables eficaces, como a [[contabilidade]] por [[partida dobre]]. === Norma de pago aprazado === Aínda que o "estándar de pago aprazado" distínguese por algúns textos,<ref name="greco" /> particularmente os máis antigos, outros textos subsúmeno en outras funcións.{{r|"mankiw"|"krugman"|"abel_bernanke"}}{{clarify|date=decembro de 2018|reason=Especificar que outras funcións dise ás veces que subsumen esta función, e dese xeito.}} Un "patrón de pago aprazado" é unha forma aceptada de saldar unha [[débeda]]; unha unidade na que se denominan débedas e o estado do diñeiro como curso legal naquelas xurisdicións que ten este concepto, indica que poderá funcionar para a liquidación de débedas Cando as débedas están denominadas en diñeiro, o valor real das débedas pode cambiar debido á [[inflación]] e a [[deflación]], e no caso das débedas soberanas e internacionais mediante a [[degradación da moeda|degradación]] e a [[desvalorización]] da moeda. === Ben refuxio === Para actuar como ''ben refuxio'', o diñeiro debe poder gardarse, almacenarse e recuperarse de forma fiable, e ser previsiblemente utilizable como medio de cambio cando se recupera. O valor do diñeiro tamén debe permanecer estable ao longo do tempo. Algúns argumentaron que a inflación, ao reducir o valor do diñeiro, diminúe a súa capacidade para funcionar como depósito de valor.<ref name="mankiw"/> == Propiedades do diñeiro == [[Ficheiro:Quentin Massys 001.jpg|miniatura|dereita|250px|[[Quentin Matsys]]: ''O cambista e a súa muller'' ([[1514]]).]] * '''Unidade de conta''': defínese como unidade de conta a [[Fracción (matemáticas)|fracción]] mínima que se fai equivalente a un dos bens que por convención serven para medir o prezo das cousas, así como a relación entre elas; deste xeito pódese establecer identidade entre unidade de conta e unidade monetaria, establecéndose unha característica esencial do diñeiro. * '''Propiedade adquisitiva''': indica a posibilidade de converter o diñeiro en mercadorías; desta propiedade derívase a definición de '''poder adquisitivo''': a cantidade de bens ou servizos que se poden adquirir cunha determinada cantidade de diñeiro. Flutúa inversamente ás variacións que experimentan os prezos dos bens que se queren adquirir. * '''Poder liberador''': facultade de liberar débedas que se conceden ao diñeiro; esta capacidade liberadora é concedida polas autoridades monetarias. * '''Ilusión monetaria''': recoñecemento subxectivo da estabilidade do valor do diñeiro sen ter en conta as variacións do seu poder adquisitivo. Dita ilusión permite manter un prezo fixo da unidade monetaria feita que conserva tamén o valor ao longo do tempo. Deste modo un aumento da renda nacional dun país non comporta necesariamente un incremento da riqueza, pois esta tamén depende da capacidade adquisitiva da moeda. == Historia == [[Ficheiro:BMC 06.jpg|miniatura|esquerda|Un [[estatero]] feito de [[Electro|electrum]] do ano [[-640|640 a.C.]] procedente de [[Reino de Lidia|Lidia]]]] O uso de métodos similares ao [[troco]] pode remontarse polo menos a hai 100.000 anos, aínda que non existen probas dunha sociedade ou economía que se basease principalmente no troco.<ref>[[Marcel Mauss|Mauss, Marcel]]. ''The Gift: The Form and Reason for Exchange in Archaic Societies''. pp. 36–37.</ref><ref>{{Cita web|url=https://bellacaledonia.org.uk/2016/06/08/the-myth-of-the-myth-of-the-myth-of-barter-and-the-return-of-the-armchair-ethnologists/|title=The Myth of the Myth of the Myth of Barter and the Return of the Armchair Ethnologists|date=2016-06-08|website=[[Bella Caledonia]]|language=en-GB|access-date=2020-02-12}}</ref> En cambio, as sociedades non monetarias funcionaban en gran medida segundo os principios da [[economía do agasallo]] e a [[débeda]].<ref>{{cite web |url=http://www.nakedcapitalism.com/2011/08/what-is-debt-%E2%80%93-an-interview-with-economic-anthropologist-david-graeber.html |title=What is Debt? – An Interview with Economic Anthropologist David Graeber |publisher=[[Naked Capitalism]]|date=2011-08-26 }}</ref><ref>David Graeber: ''Debt: The First 5000 Years'', Melville 2011. Cf. [http://socialtextjournal.org/a-history-of-debt/ review] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200420132635/https://socialtextjournal.org/a-history-of-debt/ |date=2020-04-20 }}</ref> Cando se producían trocos, adoitaban ser entre completos descoñecidos ou inimigos potenciais.<ref name="Graeber, David pp. 153-154">{{cita libro |author=David Graeber |title=Toward an anthropological theory of value: the false coin of our own dreams |url=https://books.google.com/books?id=uo8tttilAlQC&pg=PA153 |data-acceso=21 de abril do 2023 |year=2001 |publisher=Palgrave Macmillan |isbn=978-0-312-24045-5 |pages=153–154}}</ref> No [[neolítico]], coa aparición da agricultura e a gandería, apareceu a primeira economía de produción e produciuse un excedente; unha cantidade de bens que non precisaban seren consumidos. Isto deu lugar á posibilidade de alimentar persoas que non tiñan necesidade de traballar na agricultura ou na ganadería e podían dedicarse a producir outros produtos, como a cerámica, e intercambialo polo [[excedente]] producido. Iso permitiu a primeira forma de comerciar, o [[troco]], intercambiando directamente bens e servizos por outros,<ref>{{Cita web |url= http://agrega.juntadeandalucia.es/repositorio/12042013/1c/es-an_2013041212_9105442/okupas/paginas/periodos/neolitico-innovaciones.htm |título= Las innovaciones del Neolítico |obra= [[Xunta de Andalucia]] |dataacceso= 24 de marzo de 2015 |data-arquivo= 13 de setembro de 2016 |url-arquivo= https://web.archive.org/web/20160913102456/http://agrega.juntadeandalucia.es/repositorio/12042013/1c/es-an_2013041212_9105442/okupas/paginas/periodos/neolitico-innovaciones.htm |url-morta= yes }}</ref> baseándose no consenso dos participantes sobre a valoración dos obxectos que se ían intercambiar.<ref>{{Cita Harvard sen parénteses|Gozalbes Fernández de Palencia|2011|p=12|sp=sí}}</ref> Co tempo, esta forma de intercambio considerouse ineficiente. Entre as diferentes culturas do mundo empregáronse gran variedade de materiais e obxectos coa función que teñen na actualidade as moedas, billetes, tarxetas de crédito, cheques ou talóns.<ref>{{Cita Harvard sen parénteses|Gozalbes Fernández de Palencia|2011|p=10|sp=sí}}</ref> O [[siclo]] mesopotámico era unha unidade de peso, e baseábase na masa de algo así como 160 [[Gran (unidade)|grans]] de [[cebada]].<ref>Kramer, ''History Begins at Sumer'', pp. 52–55.</ref> O primeiro uso do termo remóntase a [[Mesopotamia]] cara ao ano 3000 a.C. As sociedades de América, Asia, África e Australia utilizaban [[diñeiro de cuncha|cunchas como diñeiro]] -a miúdo, as cunchas de [[caurí]] (''Cypraea moneta L.'' ou ''C. annulus L.''). Segundo [[Heródoto]], os [[Reino de Lidia|lidios]] foron os primeiros en introducir o uso de [[moeda de ouro|ouro]] e [[moeda de prata]] e tamén o primeiro que estableceu tendas de cambio en locais permanentes.<ref>Herodotus. ''Histories'', I, 94</ref> Crese que foron os primeiros en cuñar moedas estampadas, durante o reinado de Giges, na segunda metade do [[século -VII|século VII&nbsp;a.C.]]<ref>{{cita web |url=http://rg.ancients.info/lion/article.html |author=Goldsborough, Reid |title=World's First Coin |publisher=rg.ancients.info |date=2003-10-02 |data-acceso=23 de abril do 2023}}</ref> <ref>''Antiguas civilizaciones de Mesopotamia'', J. M. Walker, Edimat Libros S.A. 2002; páxina 144 (cronoloxía comparada: ano 700&nbsp;a.&nbsp;C.)</ref> Outros numismáticos remontan a cuñaxe a [[Ardis II]]. A primeira moeda fabricouse de [[ouro branco|electro]] (aliaxe de ouro e prata)<ref>Madden, ''Coins of the Jews'', págs. 19-21.</ref> cun peso de 4,76&nbsp;gramos, para poder pagar ás tropas dun xeito regulado.<ref>[https://www.tradergroup.org/asia-menor-anatolia-iii-historia-antigua/ Archivo de la Enciclopedia GER]</ref> O motivo do estampado era a cabeza dun león, símbolo da realeza. O estándar lidio eran 14,1&nbsp;gramos de electro, e era a paga dun soldado por un mes de servizo; esta medida chamouse [[estatero]]. O [[bronce]], o [[cobre]],<ref name=":0">{{Cita Harvard sen parénteses|Gozalbes Fernández de Palencia|2011|p=17|sp=sí}}</ref> o [[ferro]]<ref>{{Cita Harvard sen parénteses|Gozalbes Fernández de Palencia|2011|p=22|sp=sí}}</ref> e mesmo o [[chumbo]],<ref name=":0" /> tamén foron metais usados con frecuencia para a cuñaxe de moedas. Na [[Idade Media]], xurdiu o costume de se gardaren os valores nun ourive, persoa que negociaba con obxectos de ouro e prata. Este, como garantía, entregaba un recibo. Co tempo, eses recibos pasaron a ser empregados para efectuar pagamentos, circulando de man en man e dando orixe ao [[papel moeda]]. Máis adiante, da mesma forma que ocorreu coas moedas, os gobernos pasaron a conducir a emisión de cédulas, controlando as [[falsificación]]s e garantindo o poder de pagamento. Actualmente case todos os países posúen os seus bancos centrais, encargados das emisións de cédulas e moedas. O papel moeda evolucionou en canto á técnica empregada na súa impresión e a súa confección utiliza papel especialmente preparado e diversos procesos de impresión que se complementan, dando ao produto final gran marxe de seguranza e condicións durabilidade. Co paso do tempo, o [[ouro]] e a [[prata]]<ref>{{Cita Harvard sen parénteses|Gozalbes Fernández de Palencia|2011|p=16|sp=sí}}</ref> foron os metais preciosos máis amplamente empregados como diñeiro debido a que o seu valor é aceptado mundialmente, e tamén debido á facilidade de transporte, ás vantaxes da conservación etc. Para garantir ou certificar que un anaco de metal ou moeda contiña unha certa cantidade de ouro ou prata, comezouse a cuñaxe, a modo de garantía, por parte de entidades recoñecidas e respectadas (reinos, gobernos, bancos),<ref name="TERRA"/> que avalaban o peso e a calidade dos metais que contiñan.<ref name="TERRA">{{Cita web |url= http://economia.terra.com.co/conoce-como-surgieron-los-billetes-y-monedas,5de8143139492410VgnCLD200000bbcceb0aRCRD.html |título= Conoce cómo surgieron los billetes y monedas |páxina-web= [[Terra Networks|Terra]] |dataacceso= 24 de marzo de 2015 |data-arquivo= 05 de xullo de 2015 |url-arquivo= https://web.archive.org/web/20150705065124/http://economia.terra.com.co/conoce-como-surgieron-los-billetes-y-monedas,5de8143139492410VgnCLD200000bbcceb0aRCRD.html |url-morta= yes }}</ref> [[Ficheiro:Jiao zi.jpg|miniatura|upright|SO ''Jiaozi'' da dinastía Song, o papel moeda máis antigo do mundo]] O sistema de [[diñeiro mercadoría]] acabou evolucionando cara a un sistema de [[diñeiro representativo]].{{Citation needed|date=December 2009}} Isto ocorría porque os [[comerciante]]s de [[ouro]] e [[prata]] ou os bancos emitían recibos aos seus depositantes, trocables polo [[diñeiro mercadoría]] depositado. Co tempo, estes recibos foron aceptados como medio de pago e utilizáronse como diñeiro. O [[papel moeda]] ou billetes utilizouse por primeira vez na [[República Popular da China#China imperial|China]] durante a [[dinastía Song]]. Estes billetes, coñecidos como "[[Jiaozi (moeda)|jiaozi]]", evolucionaron a partir de [[Letra de cambio|notas promisorias]] que se viñan utilizando desde o século VII. Con todo, non desprazaron ao diñeiro mercadoría e utilizáronse xunto ás moedas. No século XIII, o papel moeda deuse a coñecer en Europa a través dos relatos de viaxeiros, como [[Marco Polo]] e [[Guillerme de Rubruck]].<!-- Giljom de Rubruk -->.<ref>{{cita libro |last=Moshenskyi |first=Sergii |title=History of the weksel: Bill of exchange and promissory note |year=2008 |isbn=978-1-4363-0694-2 |page=55}}</ref> O relato de Marco Polo sobre o papel moeda durante a [[dinastía Yuan]] é o tema dun capítulo do seu libro, ''[[Le Divisament dou monde|As viaxes de Marco Polo]]'', titulado "[https://en.wikisource.org/wiki/The_Travels_of_Marco_Polo/Book_2/Chapter_24/ Como o Gran Kaan fai que a cortiza das árbores, convertida en algo parecido ao papel, pase por diñeiro en todo o seu país]."<ref name="Marco Polo">{{cita libro |author=Marco Polo |title=The Travels of Marco Polo, a Venetian, in the Thirteenth Century: Being a Description, by that Early Traveller, of Remarkable Places and Things, in the Eastern Parts of the World |url=https://books.google.com/books?id=JetQAAAAcAAJ&pg=PA353 |data-acceso=23 de abril do 2023 |year=1818 |pages=353–355}}</ref> Os billetes foron emitidos por primeira vez en Europa polo [[Stockholms Banco]] en 1661 e tamén se utilizaron xunto coas moedas. O [[patrón ouro]], un [[sistema monetario]] no que o medio de cambio son billetes de papel convertibles en cantidades preestablecidas e fixas de ouro, substituíu o uso de moedas de ouro como moeda nos séculos XVII-XIX en Europa. Estes billetes eran de [[curso legal]] e desaconsellábase o seu troco por moedas de ouro. A principios do século XX, case todos os países adoptaran o patrón oro, apoiando os seus billetes de curso legal con cantidades fixas de ouro. Tras a [[segunda guerra mundial]] e a [[conferencia de Bretton Woods]], a maioría dos países adoptaron moedas fiduciarias fixadas ao [[dólar estadounidense]]. Á súa vez, o dólar estadounidense estaba fixado ao ouro. En 1971, o goberno estadounidense suspendeu a convertibilidade do dólar en ouro. Despois disto, moitos países desvincularon as súas moedas do dólar estadounidense, e a maioría das moedas do mundo pasaron a non estar apoiadas por nada excepto polo fiat de curso legal dos gobernos e a capacidade de converter o diñeiro en bens mediante o pago. Segundo os defensores da [[teoría monetaria moderna|teoría moderna do diñeiro]], o diñeiro fiduciario tamén está apoiado polos impostos. Ao impoñer impostos, os estados crean demanda para a moeda que emiten.<ref>{{cite book |last1=Wray |first1=L. Randall |title=Modern money theory: a primer on macroeconomics for sovereign monetary systems |date=2012 |publisher=Palgrave Macmillan |location=Houndmills, Basingstoke, Hampshire |isbn=978-0230368897 |pages=45–50}}</ref> Porén, hoxe continúa a ser a base de intercambio en momentos de gran carestía (por exemplo, no caso de conflitos bélicos) levando a situacións de [[estraperlo]], e a esencia do funcionamento dos [[Banco de tempo|bancos do tempo]] que afloraron localmente en moitos lugares, en diferentes países. == Oferta monetaria == [[Ficheiro:EZB-Neubaustelle-06-2014-Ffm-228.jpg |upright|miniatura|Sede do [[Banco Central Europeo]], [[banco]] que controla a maior parte das finanzas da [[Unión Europea]].]] [[Ficheiro:RIAN archive 978776 Printing paper money at Goznak factory in Perm.jpg|upright|miniatura| Impresión de papel moeda nunha imprenta de [[Perm]], [[Rusia]]]] [[Ficheiro:Pengar - 2019.jpg|upright|miniatura|Unha persoa conta un feixe de diferentes billetes de [[Suecia]].]] En economía, o diñeiro é calquera [[Instrumento (finanzas)|instrumento financeiro]] que poida cumprir as funcións do diñeiro (detalladas anteriormente). O conxunto destes instrumentos financeiros denomínase [[oferta monetaria]] dunha economía. Noutras palabras, a oferta monetaria é o número de instrumentos financeiros dispoñibles nunha economía concreta para adquirir bens ou servizos. Dado que a oferta monetaria componse de varios instrumentos financeiros (normalmente efectivo, depósitos á vista e outros tipos de depósitos), a cantidade de diñeiro dunha economía mídese sumando estes instrumentos financeiros para crear un "agregado monetario". Os economistas empregan diferentes formas de medir o stock de diñeiro ou oferta monetaria, reflectidas en diferentes tipos de agregados monetarios, utilizando un sistema de categorización que se centra na [[liquidez]] do instrumento financeiro utilizado como diñeiro. Os agregados monetarios (ou tipos de diñeiro) máis utilizados denomínanse convencionalmente M1, M2 e M3. Trátase de categorías de agregados sucesivamente maiores: M1 é o efectivo (moedas e billetes) máis [[depósitos á vista]]s (como contas correntes); M2 é M1 máis [[contas de aforro]]s e [[depósitos a prazo]]s inferiores a 100.000 dólares; M3 é M2 máis depósitos a prazo máis grandes e contas institucionais similares. M1 inclúe só os instrumentos financeiros máis líquidos, e M3 instrumentos relativamente ilíquidos. A definición exacta de M1, M2, etc. pode variar dun país a outro. Tamén se utiliza outra medida do diñeiro, o M0 (diñeiro en circulación) que é a [[base monetaria]], ou a cantidade de diñeiro realmente emitida polo [[banco central]] dun país. Mídese como moeda os depósitos de bancos e outras institucións no banco central. O M0 é tamén o único diñeiro que pode satisfacer as [[coeficiente de caixa|reservas obrigatorias]] dos [[Banco comercial|bancos comerciais]]. === Creación de diñeiro === Nos sistemas económicos actuais, o diñeiro créase por dous procedementos:{{cn|date=xaneiro de 2023}} O '''diñeiro de curso legal''', (M0) é o efectivo creado por un Banco Central mediante a cuñaxe de moedas e a impresión de billetes. O ''diñeiro bancario'', ou ''diñeiro en sentido amplo'' (M1/M2) é o diñeiro creado polos bancos privados mediante o rexistro dos préstamos como depósitos dos clientes prestatarios, cun respaldo parcial indicado polo ''coeficiente de caixa''. Actualmente, o diñeiro bancario créase como diñeiro electrónico. O diñeiro bancario, cuxo valor existe nos libros das institucións financeiras e pode converterse en billetes físicos ou utilizarse para pagos sen efectivo, constitúe con diferenza a maior parte do [[diñeiro en xeral]] nos países desenvolvidos.<ref>{{cita libro |last1=Boyle |first1=David |author-link1=David Boyle (author) |title=The Little Money Book |publisher=The Disinformation Company |year=2006 |page=37 |isbn=978-1-932857-26-9}}</ref><ref>{{cita web|title=History of Money|url=http://zzaponline.com/history-of-money/|archive-url=https://archive.today/20150224234654/http://zzaponline.com/history-of-money/|archive-date=24 February 2015|data-acceso=14 de maio do 2023|website=Zzaponline.com}}</ref><ref>Bernstein, Peter, ''A Primer on Money and Banking, and Gold'', Wiley, 2008 edition, pp. 29–39</ref> Na maioría dos países, a maior parte do diñeiro créase en forma de M1/M2 polos bancos comerciais que conceden préstamos. Contrariamente a algunhas ideas populares erróneas, os bancos non actúan simplemente como intermediarios, prestando os depósitos que os aforradores depositan neles, e non dependen do diñeiro do banco central (M0) para crear novos préstamos e depósitos.<ref>{{Cita web|url=https://www.bankofengland.co.uk/quarterly-bulletin/2014/q1/money-creation-in-the-modern-economy|title=Money creation in the modern economy {{!}} Bank of England|website=www.bankofengland.co.uk|language=en|data-acceso=14 de maio do 2023}}</ref> === Liquidez do mercado === A "liquidez do mercado" describe a facilidade coa que un ben pode cambiarse por outro, ou pola moeda común dentro dunha economía. O diñeiro é o activo máis líquido porque é universalmente recoñecido e aceptado como moeda común. Deste xeito, o diñeiro ofrece aos consumidores a [[liberdade]] de intercambiar bens e servizos facilmente sen ter que recorrer ao [[troco]]. Os instrumentos financeiros líquidos son facilmente [[mercantil|negociables]] e teñen [[custos de transacción]] baixos. Non debe existir (ou debe ser mínimo) o [[diferencial entre oferta e demanda|diferenza]] entre os prezos de compra e venda do instrumento que se utiliza como diñeiro. == Tipòs == === Produto === [[Ficheiro:1914 Sydney Half Sovereign - St. George.jpg|miniatura|upright|Un [[Soberano (moeda)|soberano de ouro]] de 1914]] Moitos obxectos utilizáronse como [[diñeiro mercadoría]], tales como [[metal precioso|metais preciosos]] naturalmente escasos, [[Bucina|buguinas]], [[cebada]], contas etc., así como moitas outras cousas que se considera que teñen [[Teoría intrínseca do valor|valor]]. O valor do diñeiro mercadoría provén da mercadoría da que está feito. A mercadoría constitúe o diñeiro, e o diñeiro é a mercadoría.<ref name="Mises">Mises, Ludwig von. ''[[The Theory of Money and Credit]]'', (Indianapolis, IN: [[Liberty Fund, Inc.]], 1981), trans. H. E. Batson. Ch.3 Part One: The Nature of Money, Chapter 3: The Various Kinds of Money, Section 3: Commodity Money, Credit Money, and Fiat Money, Paragraph 25.</ref> Algúns exemplos de mercadorías que se utilizaron como medios de intercambio son o [[ouro]], a [[prata]], o [[cobre]], o [[arroz]], [[wampum]], o [[cloruro de sodio|sal]], os grans de [[pementa]], as pedras grandes, os cintos decorados, as [[cuncha]]s, o [[alcohol]], os [[cigarro]]s, o [[Cannabis sativa|cánnabis]], os [[caramelo]]s, etc. Estes artigos utilizábanse ás veces nunha métrica de valor percibido xunto con outros, en diversas economías de valoración de mercadorías ou [[sistema de prezos]]. O uso do diñeiro mercadoría é similar ao troco, pero un diñeiro mercadoría proporciona unha [[unidade de conta]] sinxela e automática para a mercadoría que se utiliza como diñeiro. Aínda que algunhas [[moeda de ouro|moedas de ouro]] como o [[krugerrand]] considéranse de [[curso legal]], o seu valor nominal non se rexistra en ningunha das caras da moeda. A razón diso é que se fai fincapé na súa relación directa co valor predominante do seu contido de [[Lei (pureza)|ouro fino]].<ref>[http://www.randrefinery.com/products_krugerrands.htm randRefinery.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130722234722/http://www.randrefinery.com/products_krugerrands.htm |date=2013-07-22 }}. Consultado o 9 de agosto do 2023.</ref> As [[American Gold Eagle|aguias americanas]] levan impreso o seu contido en ouro e o seu [[valor facial]] de curso legal..<ref name="usmint.gov">[http://www.usmint.gov/mint_programs/american_eagles/index.cfm?flash=no&action=American_Eagle_Gold usmiNT.gov] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160820232134/http://www.usmint.gov/mint_programs/american_eagles/index.cfm?flash=no&action=American_Eagle_Gold |date=2016-08-20 }}. Retrieved July-18-09.</ref> === Diñeiro representativo === En 1875, o economista británico [[William Stanley Jevons]] describiu o diñeiro utilizado na época como "[[diñeiro representativo]]". O diñeiro representativo é aquel que consiste en [[moeda simbólica|moedas simbólicas]], [[papel moeda]] ou outras fichas físicas como certificados, que poden cambiarse de forma fiable por unha cantidade fixa dunha mercadoría como o ouro ou a prata. O valor do diñeiro representativo está en relación directa e fixa coa mercadoría que o apoia, pero non está composto pola devandita mercadoría.<ref name="Jevons">{{cita libro |last=Jevons |first=William Stanley |title=Money and the Mechanism of Exchange |year=1875 |chapter=XVI: Representative Money |chapter-url=https://archive.org/details/moneyandmechani00goog |data-acceso=19 de agosto do 2023 |isbn=978-1-59605-260-4}}</ref> === Diñeiro fiat === {{Artigo principal|Diñeiro fiduciario}} [[Ficheiro:2006 AEGold Proof Rev.png|miniatura|upright|As moedas de ouro son un exemplo de moeda de curso legal que se negocia polo seu valor intrínseco, máis que polo seu valor nominal]]. O diñeiro fiduciario ou moeda fiduciaria é diñeiro cuxo valor non se deriva de ningún valor intrínseco ou garantía de que poida converterse nunha mercadoría valiosa (como o ouro). No seu lugar, só ten valor por orde do goberno (fiat). Polo xeral, o goberno declara que a moeda fiduciaria (normalmente billetes e moedas dun banco central, como o [[Sistema da Reserva Federal]] nos Estados Unidos, ou o [[Banco Central Europeo]]) é de [[curso legal]], polo que é ilegal non aceptar a moeda fiduciaria como medio de pago de todas as débedas, públicas e privadas.<ref name="www-personal.umich">{{cite web |author=Deardorff, Prof. Alan V. |year=2008 |title=Deardorff's Glossary of International Economics |url=http://www-personal.umich.edu/~alandear/glossary/f.html |publisher=Department of Economics, University of Michigan |access-date=2008-07-12}}</ref><ref name="BlackHenry">Black, Henry Campbell (1910). ''A Law Dictionary Containing Definitions Of The Terms And Phrases Of American And English Jurisprudence, Ancient And Modern'', p. 494. West Publishing Co. O [[Black's Law Dictionary]] define a palabra "fiat" como "unha breve orde ou mandato dun xuíz ou maxistrado que ordena a realización dun acto; unha autoridade que emana dunha fonte competente para a realización dun acto legal". </ref> Algunhas [[moedas de lingotes]], como a [[pebida de ouro australiana]] e a [[aguia de ouro estadounidense|aguia estadounidense]], teñen curso legal, pero negócianse en función do [[prezo de mercado]] do metal contido como [[mercadoría]], en lugar do seu [[valor nominal]] de curso legal (que adoita ser só unha pequena fracción do seu valor en lingotes).<ref name="usmint.gov"/><ref>{{cite news |title=Crazy as a Gold Bug |author=Tom Bethell |work=New York |date=1980-02-04 |volume=13 |issue=5 |page=34 |publisher=New York Media |url=https://books.google.com/books?id=6OUCAAAAMBAJ&q=silver+krugerrand&pg=PA33}} Consultado o 18 de setembro do 2023</ref> O diñeiro fiduciario, se está representado fisicamente en forma de moeda (papel ou moedas), pode danarse ou destruírse accidentalmente. Non obstante, o diñeiro fiduciario ten unha vantaxe sobre o diñeiro representativo ou de mercadorías, e é que as mesmas leis que crearon o diñeiro tamén poden definir regras para a súa substitución en caso de dano ou destrución. Por exemplo, o goberno dos Estados Unidos de América substituirá as [[Billetes da Reserva Federal dos Estados Unidos|reservas federais de billetes]] (moeda fiduciaria dos Estados Unidos de América) mutiladas se polo menos a metade do billete físico pode ser reconstruído ou se se pode demostrar que foi destruída.<ref>[https://web.archive.org/web/20091018013943/http://www.bep.treas.gov/section.cfm/8/39 Shredded & Mutilated: Mutilated Currency], ''Bureau of Engraving and Printing''. Retrieved 2007-05-09.</ref> Pola contra, o diñeiro da mercadoría que se perdeu ou se destruíu non se pode recuperar. === Cuñaxe === {{Artigo principal|Moeda (peza metálica)}} Estes factores levaron a que o depósito de valor pasase a ser o propio metal: primeiro a prata, daquela a prata e o ouro, e nun momento dado tamén o bronce. Agora temos moedas de cobre e outros metais non preciosos como moedas. Os metais extraidos, pesábanse e acuñábanse. Deste xeito, garantíase ao consumidor que a moeda contiña un peso determinado de metal precioso. As moedas podían falsificarse, pero tamén crearon unha nova [[unidade de conta]], que contribuíu á creación da banca. O [[principio de Arquímedes]] proporcionou o seguinte elo: agora podíase comprobar facilmente a [[finura|pureza]] do metal das moedas e, por tanto, podíase determinar o valor dunha moeda, mesmo se fora rasurada, degradada ou manipulada dalgunha outra forma (véxase [[Numismática]]). Na maioría das grandes economías que utilizaban a cuñaxe de moeda, o cobre, a prata e o ouro formaban tres niveis de moedas. As moedas de ouro utilizábanse para grandes compras, para pagar ao exército e para apoiar as actividades do Estado. As moedas de prata utilizábanse para transaccións medianas e como unidade de conta para impostos, dereitos, contratos e lealdade, mentres que as moedas de cobre representaban a moeda de transacción común. Este sistema utilizouse na antiga [[cuñaxe india|India]] desde a época dos [[Mahajanapadas]]. En Europa, este sistema funcionou durante todo o período [[Idade Media|medieval]] porque practicamente non se introduciu ouro, prata ou cobre novos a través da minería ou a conquista.{{Citation needed|date=Marzo 2010}} Así, as proporcións globais das tres cuñaxes seguiron sendo aproximadamente equivalentes. === Papel === {{Artigo principal|Papel moeda}} [[Ficheiro:Hui zi.jpg|miniatura|upright|[[Huizi (moeda)|Moeda Huizi]], emitida en 1160]] Na [[Historia da China|China premoderna]], a necesidade de crédito e de facer circular un medio menos pesado que o intercambio de miles de [[Moeda|moedas de cobre]] conduciu á introdución do [[papel moeda]]. Este fenómeno económico foi un proceso lento e gradual que tivo lugar desde finais da [[dinastía Tang]] (618-907) até a [[dinastía Song]] (960-1279). Comezou como un medio para que os mercadores intercambiasen moeda pesada por [[recibo]]s de depósito emitidos como [[nota promisoria|notas promisorias]] de tendas de almacenistas, billetes que eran válidos para uso temporal nun pequeno territorio rexional. No século X, o goberno da [[dinastía Song]] comezou a facer circular estes billetes entre os comerciantes da súa [[Monopolio|monopolizada]] industria salineira. O goberno Song concedeu a varios comercios o dereito exclusivo de emitir billetes, e a principios do século XII o goberno finalmente fíxose cargo destes comercios para producir moeda emitida polo Estado. Con todo, os billetes emitidos seguían tendo validez rexional e eran temporais; non foi até mediados do século XIII cando unha emisión gobernamental estándar e uniforme de papel moeda converteuse nunha moeda aceptable en todo o país. Os métodos de [[xilografía]], xa moi estendidos no século XI, e posteriormente a impresión con [[tipos móbiles]] de [[Bi Sheng]] foron o impulso para a produción masiva de papel moeda na China premoderna. [[Ficheiro:Money poster.JPG|miniatura|upright|esquerda|Papel moeda de diferentes países]] Aproximadamente ao mesmo tempo, no [[idade de ouro do islám|mundo islámico medieval]], creouse unha vigorosa [[economía monetaria]] durante os séculos VII-XII sobre a base da expansión dos niveis de circulación dunha moeda estable de alto valor (o [[dinar]]). As innovacións introducidas polos economistas, comerciantes e mercadores do mundo musulmán inclúen os primeiros usos do [[Crédito (finanzas)|crédito]],<ref name=Banaji>{{cita xornal |last=Banaji |first=Jairus |ano=2007 |title=Islam, the Mediterranean and the Rise of Capitalism |journal=Historical Materialism |volume=15 |issue=1 |pages=47–74 |issn=1465-4466 |doi=10.1163/156920607X171591 |oclc=440360743 |url=https://www.scribd.com/doc/14246569/Banaji-Jairus-Islam-The-Mediterranean-and-the-Rise-of-Capitalism |data-acceso=8 de abril do 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090523015524/http://www.scribd.com/doc/14246569/Banaji-Jairus-Islam-The-Mediterranean-and-the-Rise-of-Capitalism |archive-date=May 23, 2009}}</ref> [[cheque]]s, [[conta de aforro|contas de aforros]], [[conta transaccional|contas transaccionais]], préstamos, [[fideicomiso]]s, [[tipo de cambio|tipos de cambios]], transferencia de créditos e [[débeda]]s,<ref name=Labib>{{cita xornal |last=Labib |first=Subhi Y. |date=March 1969 |title=Capitalism in Medieval Islam |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-economic-history_1969-03_29_1/page/79 |journal=The Journal of Economic History |volume=29 |issue=1 |pages=79–86 |issn=0022-0507 |oclc=478662641 |jstor=2115499|doi=10.1017/S0022050700097837 }}</ref> e [[institución bancaria|institucións bancarias]] para préstamos e [[contas de depósito|depósitos]].<ref name=Labib /> En [[Europa]], o papel moeda introduciuse por primeira vez en [[Suecia]] en 1661. Suecia era rica en cobre, polo que, debido ao baixo valor deste metal, había que fabricar moedas extraordinariamente grandes (a miúdo de varios [[quilogramo]]s). As vantaxes do papel moeda eran numerosas: reducía o transporte de ouro e prata, co que diminuían os riscos; facilitaba o préstamo de ouro ou prata a interese, xa que a especie (ouro ou prata) nunca deixaba de estar en posesión do prestamista ata que outra persoa trocaba o billete; e permitía dividir a moeda en formas apoiadas por crédito e por especie. Permitiu a venda de [[Acción (finanzas)|accións]] as [[sociedade anónima|sociedades anónimas]], e o rescate desas accións en papel. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{commons|Money}} {{wikiquote}} {{Wiktionary}} === Bibliografía === * {{cita libro|nome=Manuel|apelidos=Gozalbes Fernández de Palencia|título=Historia del dinero: guía de sala|editorial=Museo de Prehistoria de Valencia|data=2011|isbn=978-84-7795-586-3|url=http://www.museuprehistoriavalencia.es/web_mupreva_dedalo/publicaciones/318/va|dataacceso=15 de abril de 2015|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190415172909/http://www.museuprehistoriavalencia.es/web_mupreva_dedalo/publicaciones/318/va|data-arquivo=15 de abril de 2019|url-morta=unfit}} * {{cita libro |título= Principios de Economía |nome= Richard |apelidos=Lipsey|editorial= Vincens-Vives |ano= 1994 |lugar= Barcelona|lingua= es |apelidos2=Harbury|nome2=Colin}} * {{cita libro |título= Principios de Economía |nome= Nicholas Gregory |apelidos=Mankiw|ligazón-autor= Gregory Mankiw |editorial= McGraw-Hill |ano= 2002 |lugar= Madrid |lingua= es |outros=tradución de Esther Rabasco Espáriz e Luis Toharía Cortés|edición= 2 }} *{{cita publicación periódica|url=https://revistas.ucr.ac.cr/index.php/dialogos/article/view/6158|título=La evolución histórica de la moneda y de los sistemas monetarios. Bases conceptuales para estudiar la historia monetaria de Costa Rica del siglo XVI a la década de 1930|apelidos=Viales Hurtado|nome=Ronny José|publicación=Diálogos. Revista Electrónica de Historia|editorial=Universidad de Costa Rica|volume=9|número=2|páxinas=267-291|dataacceso=23 de abril de 2019|lugar=San Pedro de Montes de Oca (Costa Rica)|data=Agosto de 2008|issn=1409- 469X|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190423214359/https://revistas.ucr.ac.cr/index.php/dialogos/article/view/6158|data-arquivo=23 de abril de 2019|ano=2008|url-morta=unfit}} === Outros artigos === * [[Economía]] * [[Banco Central Europeo]] * [[Divisa]] === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20090429021036/http://www.documentalizate.com/the-money-masters-la-historia-de-la-reserva-federal-fed/ Historia do diñeiro e dos bancos centrais] {{es}}. * Elmer G. Wiens: ''[https://web.archive.org/web/20070614014529/https://www.egwald.com/ubcstudent/aboriginal/exchanges.php Linguistic and Commodity Exchanges]'' {{en}}. * Juan Ramón Rallo: ''[http://www.juandemariana.org/comentario/2135/propiedades/dinero/ Las propiedades del dinero] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130915093543/http://www.juandemariana.org/comentario/2135/propiedades/dinero/ |date=15 de setembro de 2013 }}'' {{es}}. * Carl Menger: ''[https://web.archive.org/web/20130520014737/http://www.jorgevalin.com/weblog/2006/01/menger-y-el-origen-del-dinero-texto-en.html El origen del dinero]'' {{es}}. * Murray Rothbard: ''[https://web.archive.org/web/20130616235214/http://www.eseade.edu.ar/servicios/Libertas/32_2_Rothbard.pdf Teoría austríaca del dinero]'' {{es}}. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Comercio]] [[Categoría:Economía]] [[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Ciencias sociais)]] oqo5ijpvt6fpaipv8jrucgursna5gxn 0 1370 7108347 6696416 2025-06-27T14:30:28Z Makenzis 81969 7108347 wikitext text/x-wiki {{desactualizado}} {{Club de fútbol | nome = Athletic Club | escudo = [[Ficheiro:Bilbao - San Mamés (viejo estadio) sin fondo.png|173px]] | nomecompleto = Athletic Club | alcume = ''Os Leóns'' | fundacion = 1898 | estadio = [[Estadio de San Mamés (2013)|San Mamés]],<br />[[Bilbao]], [[España]] | inauguracion = Agosto de [[2013]] | capacidade = 53.289 | presidente = {{ESPb}} Jon Uriarte | adestrador = {{ESPb}} Ernesto Valverde | liga = [[Primeira división española de fútbol|Primeira División]] | tempada = [[Primeira división española 2024/25|2024–25]] | posicion = '''4º''' | web = http://www.athletic-club.net/ | marcacamiseta = [[New Balance]] | anunciocamiseta = Kutxabank | pattern_la1 = _athletic2223h | pattern_b1 = _athletic2223h | pattern_ra1 = _athletic2223h | pattern_sh1 = _redsides | pattern_so1 = _athletic2223hl | leftarm1 = FF0000 | body1 = FF0000 | rightarm1 = FF0000 | shorts1 = 000000 | socks1 = 000000 | pattern_la2 = _athletic2122a | pattern_b2 = _athletic2122a | pattern_ra2 = _athletic2122a | pattern_sh2 = _athletic2122a | pattern_so2 = _athletic2122a | leftarm2 = 8ef698 | body2 = 8ef698 | rightarm2 = 8ef698 | shorts2 = 8ef698 | socks2 = 8ef698 | pattern_la3 = | pattern_b3 = | pattern_ra3 = | pattern_sh3 = | pattern_so3 = | leftarm3 = | body3 = | rightarm3 = | shorts3 = | socks3 = }} O '''Athletic Club''', coñecido popularmente como '''Athletic de Bilbao''', é un club de [[fútbol]] [[País Vasco|vasco]] con sede en [[Bilbao]], [[Biscaia]]. Fundado no ano [[1898]] e un dos clubs decanos do [[España|Estado español]] e, xunto co [[Fútbol Club Barcelona]] e o [[Real Madrid]], o único equipo que participou en tódalas edicións da liga de [[Primeira división española de fútbol|Primeira división]]. O club comezou xogando os seus primeiros partidos en [[Getxo]], aínda que durante cen anos, entre [[1913]] e [[2013]] xogou os seus partidos como local no antigo [[Estadio de San Mamés (1913)|estadio de San Mamés]], lugar alcumado como "A Catedral". A partir da tempada [[Primeira división española 2013/14|2013-14]] o Athletic xoga os seus partidos como local no novo [[Estadio de San Mamés (2013)|San Mamés]], con capacidade para 53.332 espectadores. Coa súa característica vestimenta a faixas vermellas e brancas, unha das particularidades máis representativas do club é a súa tradición de xogar unicamente con xogadores nados ou formados futbolisticamente no histórico [[País Vasco (rexión histórica)|País Vasco]], a cal mantén practicamente dende os seus inicios. Tamén é recoñecido historicamente, por ser un club de canteira e traballar na formación de novos futbolistas, sendo esta a principal fonte de abastecemento de xogadores para o primeiro equipo.<ref>{{Cita web|url=http://www.canalathletic.com/noticias/2009-05-12/cantera-aficion-20090512.html|título= Con canteira e afección...| dataacceso= [[4 de xuño]] de [[2009]]|editor=El Correo|lingua=castelán}}</ref> O Athletic posúe nas súas vitrinas oito campionatos da [[Primeira división española de fútbol|liga española]], sendo o cuarto club en con máis títulos desta competición, e vinte e tres [[Copa do Rei de fútbol|Copas do Rei]]. Actualmente, ocupa o cuarto lugar na [[Clasificación histórica da Primeira división española de fútbol|clasificación histórica da Primeira división]]. Porén, tradicionalmente ocupou o terceiro lugar até que na [[Primeira división española 2009/10|tempada 2009/10]] foi superado polo [[Valencia CF]]. Tamén ostenta a marca de maior goleada na historia da liga, ao vencer ao [[FC Barcelona]] por 12-1 na tempada [[Primeira división española 1929/30|1929-30]]. A nivel continental, os maiores logros do club foron dous subcampionatos da [[UEFA Europa League]]. O primeiro data da tempada [[1976]]-[[1977|77]], onde caeron na final ante a [[Juventus FC]] (baixo o nome de [[Copa da UEFA]]) e o segundo da edición de [[UEFA Europa League|2011-12]], onde perderon ante o [[Atlético de Madrid]]. A maior goleada do Athletic en competición continental foi un 1-7 ao [[Standard de Liège]] na tempada [[Copa da UEFA 2004-05|2004-05]]. == Historia == === Chega o fútbol a Biscaia (1890-1908) === [[Ficheiro:Athletic Club 1903.jpg|miniatura|220px|left|O Athletic Club co título da primeira edición da [[Copa do Rei de fútbol|Copa do Rei]] en [[1903]] conseguida tras vencer ao [[Real Madrid|Madrid]] por 2-3.]] Na década de [[1890]] o fútbol chega a [[Biscaia]] grazas aos [[Inglaterra|ingleses]] que traballaban nos portos biscaíños, os cales adoitaban xogar partidos de ''football'' nos seu tempo libre, aos que pouco a pouco fóronselles unindo os habitantes da zona. O interese dos biscaíños por este novo deporte foi medrando, até que en [[1898]] uns mozos do ximnasio Zamacois de Bilbao tiveron a idea de fundar un equipo como os existentes en [[Inglaterra]]. Este equipo foi bautizado co nome de Athletic Club, aínda que non se constituíu legalmente até o [[5 de abril]] de [[1901]].<ref name="lenda2">{{cita libro|autor=Saiz Valdivieso, Alfonso Carlos|editor=Everest|localización=León|título=Athletic Club (1898-1998): Crónica de una leyenda|ano=1998|isbn= 978-8424195366|capítulo=2|lingua=castelán}}</ref> En [[1900]] xorde outro equipo, o Bilbao Football Club. Ámbolos dous clubs disputaban a miúdo partidos amigables, os cales cada vez ían tendo máis relevancia entre os afeccionados biscaíños, chegando crearse un gran rivalidade entre os dous conxuntos. Na primavera de [[1902]], celebrouse un torneo estatal de fútbol para celebrar a maioría de idade do rei [[Afonso XIII de España|Afonso XIII]]. O trofeo, considerado o precursor da [[Copa do Rei de fútbol|Copa do Rei]], foi bautizado como [[Copa da Coroación]]. Para disputalo, o Athletic Club e o Bilbao F.C. crearon un equipo combinado co nome de [[Club Bizcaya|Bizcaya]], o cal se alzou co título ao gañar por 2-1 ao [[F.C. Barcelona|Barcelona]] no hipódromo de [[Madrid]].<ref name="lenda2"/> En [[1903]], o Bilbao Football Club acordou en Xunta Xeral disolver a sociedade, ingresando a tódolos seus socios no Athletic Club. Tras superar unha dura crise institucional, que case lle custa a súa disolución, o Athletic debutou ese mesmo ano na recentemente creada Copa do Rei proclamándose campión tras vencer ao [[Real Madrid]] na final, título que repetiu ao ano seguinte.<ref name="histo1">{{cita web|autor=Athletic Club|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=2&b=3&c=1&d=0&idi=1|título=Historia. 1898-1913|lingua=castelán|dataacceso=[[7 de xuño]] de [[2013]]|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20130628042942/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=2&b=3&c=1&d=0&idi=1|dataarquivo=28 de xuño de 2013|urlmorta=yes}}</ref> === A construción de San Mamés (1908-1922) === [[Ficheiro:Ath 1921.JPG|300px|miniatura|O Athletic campión de Liga en 1921.]] Dez anos despois da fundación do club ao Athletic comezóuselle a quedar pequeno o campo de [[Lamiako]]. A afección polo fútbol en Biscaia estaba a medrar exponencialmente nos últimos anos, e un cambio de campo era cada vez máis preciso. A alternativa, o novo campo de Jolaseta, situado no barrio de [[Neguri]] ([[Getxo]]), tampouco cubría as necesidades dun club en pleno crecemento que demandaba un campo propio e en condicións.<ref name="histo1"/> Un crecemento xustificado xa que en [[1910]], lucindo xa camisola branquivermella, o Athletic volveu proclamarse campión de Copa sete anos despois, repetindo o mesmo éxito ao ano seguinte. Neses anos, comezou a destacar a figura dun xogador novo que daría moito que falar nos próximos anos: [[Rafael Moreno Aranzadi]], coñecido polo seu alcume "Pichichi", un extremo rápido, de disparo potente e con caneo.<ref name="histo1"/> [[Ficheiro:Rafael Moreno.jpg|miniatura|left|170px|[[Rafael Moreno Aranzadi|Rafael Moreno, Pichichi]].]] Como colofón ao equipo un equipo xa campión, ese mesmo ano contratouse ao primeiro adestrador da historia do club, o [[Inglaterra|inglés]] Shepherd, o cal abandonou o club sendo substituído ao ano seguinte por outro inglés, William Barnes, o cal debutou cun empate a 0 nun partido ante o [[Real Club Fortuna de Vigo|Fortuna de Vigo]].<ref name="adestradores">{{cita web|autor=Athletic Club|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=2&b=3&c=9&d=0&idi=1|título=Historia. Adestradores|lingua=castelán|dataacceso=[[7 de xuño]] de [[2013]]|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20130628043024/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=2&b=3&c=9&d=0&idi=1|dataarquivo=28 de xuño de 2013|urlmorta=yes}}</ref> En [[1913]] comezou por fin a ansiada construción do novo estadio coa colocación da primeira pedra o [[20 de xaneiro]], concluíndo as obras o [[21 de agosto]] do mesmo ano. O estadio fora levantado nos terreos situados xunto ao asilo de [[San Mamés]] (en [[lingua galega|galego]]: ''San Mamede''), de quen tomou o seu nome. A inauguración festexouse cun partido amigable entre o Athletic e o [[Real Unión Club|Racing Club de Irún]], que terminou co resultado de empate a un gol. Pichichi foi precisamente o encargado de anotar o primeiro gol da historia da ''[[Estadio de San Mamés|Catedral]]'', alcume co que era coñecido o estadio.<ref name="lenda3">{{cita libro|autor=Saiz Valdivieso, Alfonso Carlos|editor=Everest|localización=León|título=Athletic Club (1898-1998): Crónica de una leyenda|ano=1998|isbn= 978-8424195366|capítulo=3|lingua=castelán}}</ref> Chegou entón unha época chea de éxitos para o Athletic, conquistou tres veces consecutivas a [[Copa do Rei de fútbol|Copa do Rei]], [[1914]], [[1915]] e [[1916]], sendo considerado pola prensa o mellor equipo do Estado.<ref name="lenda3"/> Con Barness no banco, o equipo do Athletic formábano os seguintes xogadores: Ibarreche baixo os paus; Solaun e Furtado na defensa; a Eguía, Belauste e o seu irmán Ramón no mediocampo; e a dianteira formada por Iceta, Germán, Apón, Zuazo e [[Rafael Moreno Aranzadi|Pichichi]].<ref name="histo2">{{cita web|autor=Athletic Club|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=2&b=3&c=2&d=0&idi=1|título=Historia. 1913-1928|lingua=castelán|dataacceso=[[7 de xuño]] de [[2013]]|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20130628043003/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=2&b=3&c=2&d=0&idi=1|dataarquivo=28 de xuño de 2013|urlmorta=yes}}</ref> Este último, rexeitara varias ofertas de clubs ingleses que lle ofrecían un contrato profesional con moi boas condicións, mais preferiu ficar en Bilbao.<ref name="lenda3"/> Concluída a tempada [[1915]]-[[1916|16]], o Athletic pasou por un tempo de crise institucional, e non foi até [[1921]] cando volveu gañar un novo campionato de Copa. Este foi o último título para Pichichi, que ao termo da tempada [[1920]]-[[1921|21]] retirouse do fútbol. Algunhas fontes sinalan que tras retirarse, dedicouse á arbitraxe.<ref name="lenda3"/> Pouco despois, o [[1 de marzo]] de [[1922]], faleceu a causa do [[tifo]] cando apenas contaba con 29 anos de idade.<ref name="lenda3"/> Hoxe o [[Trofeo Pichichi|trofeo de máximo goleador da Liga]] leva o seu nome. === A primeira dianteira histórica (1922-1936) === [[Ficheiro:Athletic 1931.jpg|miniatura|300px|Equipo do Athletic campión de liga na [[Primeira división española 1930/31|tempada 1930-31]]. Forman de pé: Muguerza, Chirri II, Urquizu, Lafuente, Blasco, Ispizúa, Uribe, Unamuno e Casteláns. Agachados: Bata, R. Echevarría e Gorostiza.]] A década de [[1920]] finalizou coa creación do campionato de liga na [[Primeira división española 1928/29|tempada 1928-29]]. Este feito coincidiu cun dos momentos máis doces da historia do Athletic, xa que durante a década de [[1930]] gañou até oito títulos en seis anos.<ref name="histo3">{{cita web|autor=Athletic Club|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=2&b=3&c=3&d=0&idi=1|título=Historia. 1928-1937|lingua=castelán|dataacceso=[[7 de xuño]] de [[2013]]|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20130628043008/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=2&b=3&c=3&d=0&idi=1|dataarquivo=28 de xuño de 2013|urlmorta=yes}}</ref> Durante os últimos anos da década de 1920, o Athletic foi recrutando aos mellores talentos do fútbol biscaíño. Chegou Blasco en [[1926]] procedente do Acero de Olabeaga, posteriormente en [[1927]] Unamuno, procedente do [[Deportivo Alavés|Alavés]], e do [[Barakaldo Club de Fútbol|Barakaldo]] chegaron [[Ramón de la Fuente Leal|Lafuente]] en [[1925]] e Bata en [[1929]]. Pola súa banda, do [[Arenas Club de Getxo|Arenas de Getxo]] recalaron Gorostiza en [[1929]] e Cilaurren en [[1931]]. Do equipo de reservas do Athletic subiron xogadores como Chirri II e Garizurieta en 1927, Ispizua en 1928 ou [[José Iraragorri|Iraragorri]] en 1929.<ref name="histo3"/> Baixo a dirección do técnico inglés Frederick Pentland, o equipo alzouse con dous campionatos de liga (nas [[Primeira división española 1929/30|tempadas 1929-30]] e [[Primeira división española 1930/31|1930-31]]) e catro campionatos de [[Copa do Rei de fútbol|Copa]] consecutivos (nos anos [[1930]], [[1931]], [[1932]] e [[1933]]). Xa sen Pentland, que non chegou a un acordo para renovar o seu contrato, o Athletic fíxose con dous campionatos de liga máis, os de [[Primeira división española 1933/34|1933-34]] e [[Primeira división española 1935/36|1935-36]].<ref name="histo3"/> Deste equipo destaca a popularmente coñecida como "A primeira dianteira histórica" do Athletic, formada por Lafuente, Iraragorri, Bata (gañador do [[Trofeo Pichichi]] en 1930-31), Chirri II e Gorostiza (gañador do Trofeo Pichichi en 1929/30 e [[Primeira división española 1931/32|1931/32]]). Con Blasco como gardameta, gañador do [[Trofeo Zamora]] en tres ocasións (1929-30, 1933-34 e 1935-36). Aínda que estes premios non se instauraron até anos despois, fóronlles concedidos posteriormente como acto de recoñecemento.<ref name="histo3"/> É destacable desta época a goleada conseguida ante o [[F. C. Barcelona|Barcelona]] (12-1) na tempada 1930-31, o que dende aquela supón a maior goleada da historia da Liga. Por parte do Athletic marcou Bata 7 goles (min. 2', 8', 24', 37', 57', 60' e 68'), Gorostiza (min. 27'), Lafuente (min. 36'), Garizurieta (min. 55') e Iraragorri (min. 83'), incluíndo un gol en propia meta do barcelonista Zábalo. O gol do Barcelona foi obra do navarro Goiburu (min. 10').<ref name="barça">{{cita web|autor=Athletic Club|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=2&b=3&c=13&d=100&id=46&idi=1|título=Athletic Club 12 - FC Barcelona 1|lingua=castelán|dataacceso=[[7 de xuño]] de [[2013]]|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20121003002818/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=2&b=3&c=13&d=100&id=46&idi=1|dataarquivo=03 de outubro de 2012|urlmorta=yes}}</ref> Aquela tempada histórica o Athletic conseguira concluír a liga sen perder nin un só partido.<ref name="histo3"/> Porén, as andanzas deste equipo cortáronse de golpe en [[1936]], ano no que estalou a [[guerra civil española|guerra civil]], feito que obrigou a suspender a liga durante catro tempadas.<ref name="histo3"/> === A segunda dianteira histórica (1940-1955) === En decembro de 1940 a [[Federación Española de Fútbol]] emitiu unha circular na que ordenaba aos clubs a eliminación de todo estranxeirismo antes do [[1 de febreiro]] de [[1941]]. Dende entón e até xullo de [[1970]], ano en que se derogou o Decreto, o nome oficial foi Atlético de Bilbao.<ref>{{cita novas|xornal=[[As (xornal)|As]]|título=Una liga de platino|data=[[19 de outubro]] de [[2010]]||localización = [[Madrid]]|lingua=castelán|páxina=32-76}}</ref> [[Ficheiro:PerezLezama.jpg|miniatura|left|180px|Raimundo Pérez Lezama, porteiro titular do Athletic entre os anos [[1941]] e [[1957]]. Conquistou o [[Trofeo Zamora]] na [[Primeira división española 1946/47|tempada 1946/47]].]] Trala fin da [[Guerra civil española|guerra civil]], o campionato de Liga foi reaundado na tempada [[Primeira división española 1939/40|1939-40]]. O Athletic, viuse obrigado a refacer o equipo case na súa totalidade, xa que só puido dispor de cinco dos xogadores que formaban parte do club antes da contenda: Oceja, Zabala, Urra, Garate e Unamuno. O resto, tiveran que emigrar ou ficharan por outros equipos; así, Blasco e Cilaurren ficharon polo [[Club Atlético River Plate|River Plate]] [[Arxentina|arxentino]], mentres que Zubieta e Iraragorri fóronse ao [[Club Atlético San Lorenzo de Almagro|San Lorenzo de Almagro]].<ref name="lenda8">{{cita libro|autor=Saiz Valdivieso, Alfonso Carlos|editor=Everest|localización=León|título=Athletic Club (1898-1998): Crónica de una leyenda|ano=1998|isbn= 978-8424195366|capítulo=8|páxina=113|lingua=castelán}}</ref> Para recompor o equipo, como xa se fixera en anteriores ocasións, buscáronse aos mellores talentos nos equipos vascos de categorías inferiores. O Athletic logrou formar un grupo sólido, co que forxou a que sería a "Segunda dianteira histórica", formada por Iriondo, Venancio, [[Telmo Zarra|Zarra]], Panizo e Gaínza. Outros xogadores que formaban parte da aliñación titular eran Celaya, Bertol, Arqueta, Mieza, Nando e o prometedor porteiro Echevarría, gañador dun [[Trofeo Zamora]] na [[Primeira división española 1940/41|tempada 1940-41]], con todo tívose que retirar prematuramente debido a unha grave lesión en [[1942]]. O seu posto na portaría ocupouno Lezama, un gardameta novo que iniciara a súa carreira deportiva en [[Inglaterra]] nas filas do [[Southampton Football Club|Southampton]], regresando máis tarde a Biscaia para xogar un ano no Arenas Getxo antes de recalar no Athletic.<ref name="lezama">{{cita web|autor=Athletic Club|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=1&b=1&c=1&d=0&jokalaria=280&idi=1|título=Lezama|lingua=castelán|dataacceso=[[7 de xuño]] de [[2013]]|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20121012062242/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=1&b=1&c=1&d=0&jokalaria=280&idi=1|dataarquivo=12 de outubro de 2012|urlmorta=yes}}</ref> O equipo conseguiu facerse de novo co campionato de Liga na tempada [[Primeira división española 1942/43|1942-43]], ademais de gañar a [[Copa do Rei de fútbol|Copa]] durante tres anos consecutivos: en [[1943]], [[1944]] e [[1945]]. O último campionato gañado por esta xeración, foi a Copa de 1950, na que Telmo Zarra logrou a marca de ser o xogador que máis goles marcou nunha final copeira tras anotar catro tantos (tres deles na prórroga). Tamén foi subcampión de liga nas tempadas [[Primeira división española 1940/41|1940-41]], [[Primeira división española 1946/47|1946-47]] e [[Primeira división española 1951/52|1951-52]], e de Copa nos anos [[1942]], [[1949]] e [[1953]]. Destacan tamén o seis [[Trofeo Pichichi|trofeos Pichichi]] conseguidos por Zarra.<ref name="histo4">{{cita web|autor=Athletic Club|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=2&b=3&c=2&d=0&idi=1|título=Historia. 1937-1954|lingua=castelán|dataacceso=[[7 de xuño]] de [[2013]]|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20130628043003/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=2&b=3&c=2&d=0&idi=1|dataarquivo=28 de xuño de 2013|urlmorta=yes}}</ref> === Os once aldeanos (1955-1960) === En 1954 chegaría ao Athletic o adestrador Ferdinand Daučík procedente do [[FC Barcelona|Bercelona]] coa misión de renovar o equipo da xa veterana "Segunda dianteira histórica", a cal disolvera dando paso a unha nova xeración de xogadores. O novo equipo estaba formado por novas promesas provenientes do filial e doutros equipos vascos. Na portaría, [[Carmelo Cedrún|Carmelo]] sucedeu ao laureado Lezama, mentres que o resto do equipo conformábano Garay, Orúe, Canito, Mauri, [[José María Maguregui|Maguregui]], Artetxe, Markaida, Arieta, Uribe e Gaínza, único sobrevivente da antiga dianteira e capitán. Con este equipo, o Athletic volveu proclamarse campión de Liga na [[Primeira división española 1955/56|tempada 1955-56]] e de Copa en [[1954]]-[[1955|55]], [[1955]]-[[1956|56]] e [[1957]]-[[1958|58]]. Na tempada [[Primeira división española 1956/57|1956-57]] o Athletic debuta na recentemente creada [[Copa de Europa]]; nesta competición eliminou o [[FC Porto|Porto]] na previa, ao [[Budapest Honvéd FC|Honvéd]] de [[Ferenc Puskás|Puskás]] nos oitavos de final, caendo finalmente ante o [[Manchester United Football Club|Manchester United]] nos cuartos de final, a pesar de vencer no partido de ida celebrado en San Mamés.<ref name="lenda1011">{{cita libro|autor=Saiz Valdivieso, Alfonso Carlos|editor=Everest|localización=León|título=Athletic Club (1898-1998): Crónica de una leyenda|ano=1998|isbn= 978-8424195366|capítulo=10 e 11|lingua=castelán}}</ref> Ao ano seguinte o Athletic volve chegar a unha final de Copa. Nesta ocasión debía medirse ante o Real Madrid de [[Alfredo di Stéfano|Di Stéfano]], que chegaba como actual campión de Liga e Copa de Europa. Aínda que o Athletic pediu que a final se xogase en terreo neutral, finalmente xogouse no Estadio de Chamartín, campo do club madrileño. A pesar desta desvantaxe, o Athletic logrou o título ao gañar por 2-0, con goles de Arieta e Mauri.<ref name="lenda1011"/> Este equipo pasaría a ser coñecido na historia do Athletic como o dos "once aldeáns", xa que o por entón presidente Enrique Guzmán, durante a celebración do título, lanzou a famosa frase de "¡Con once aldeanos, les hemos pasado por la piedra!" (do [[lingua castelá|castelán]]: ''Con once aldeáns, pasámolos pola pedra!'').<ref name="lenda1011"/> Na [[Primeira división española 1958/59|tempada 1958/59]], o Athletic logrou endosar catro avultadas goleadas en tan só vinte e un días, os equipos goleados foron o [[Sporting de Xixón]] (9-0), o [[Real Club Celta de Vigo|Celta de Vigo]] (9-0), [[Club Atlético Osasuna|Osasuna]] (1-8) e o [[Real Betis Balompié|Betis]] (7-0).<ref>{{Cita web|título=Partidos del Atlético de Bilbao 1958-59|url=https://www.bdfutbol.com/es/t/t1958-596.html?tab=partits|páxina-web=www.bdfutbol.com|data-acceso=2019-12-18|lingua=es}}</ref> === Primeira final europea (1960–1980) === [[Ficheiro:Iribar (Athletic).jpg|180px|miniatura|José Ángel Iribar, porteiro do Athletic de [[1962]] a [[1980]].]] En [[1960]] o Athletic vendería ao veterano defensa Garay ao [[FC Barcelona|Barcelona]], o que supoñçia a primeira venda millonaria da historia do club. Co diñeiro desta venda construíuse en San Mamés a tribuna Norte, bautizada como "Tribuna Garay" na honra do xogador.<ref name="lenda11">{{cita libro|autor=Saiz Valdivieso, Alfonso Carlos|editor=Everest|localización=León|título=Athletic Club (1898-1998): Crónica de una leyenda|ano=1998|isbn= 978-8424195366|capítulo=11|lingua=castelán}}</ref> Dous anos despois, o [[23 de setembro]] de [[1962]], fixo o seu debut un novo gardameta que daría moito que falar nos seguintes anos: José Anglo Iribar. O [[Posicións no fútbol|gardameta]] [[Guipúscoa|guipuscoano]] converteuse pronto nun dos xogadores máis queridos entre a afección branquivermella, sendo habitual escitar cánticos como o seguinte: "¡Iribar, Iribar, Iribar es cojonudo, como Iribar no hay ninguno!" (do [[lingua castelá|castelán]]: ''Iribar, Iribar, Iribar é colludo, como Iribar non hai ningún!'').<ref name="lenda11"/> Cambiando a portería pola dianteira, na [[Primeira división española 1966/67|tempada 1966-67]], un novo xogador do Athletic, Fidel Uriarte, conseguiu facerse co [[Trofeo Pichichi]] con tan só 23 anos.<ref name="lenda11"/> Nas tempadas [[Primeira división española 1965/66|1965-66]] e 1966-67 o Athletic logrou alcanzar a final da Copa, mais saíndo en ambas ocasións derrotado. Non foi [[1969]] cando volve proclamarse campión desta competición grazas a achega de xogadores como Iribar, [[Iñaki Sáez|Sáez]], Uriarte, [[Javier Clemente|Clemente]] ou [[Txetxu Rojo]].<ref>{{Cita web|url=http://www.bdfutbol.com/es/t/t1968-696.html|título=Athletic Club 1968-69| dataacceso= [[9 de xuño]] de [[2013]]|editor=BDFútbol|lingua=castelán}}</ref> Porén, a carreira futbolística dun deles veríase truncada. Unha forte entrada perpetrada por Marañón, xogador do [[Centre d'Esports Sabadell|Sabadell]], obriga a Clemente a apartarse da práctica do fútbol.<ref name="histo5">{{cita web|autor=Athletic Club|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=2&b=3&c=2&d=0&idi=1|título=Historia. 1954-1973|lingua=castelán|dataacceso=[[9 de xuño]] de [[2013]]|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20130628043003/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=2&b=3&c=2&d=0&idi=1|dataarquivo=28 de xuño de 2013|urlmorta=yes}}</ref> Tras unha década de poucos logros, a década de [[1970]] supuxo ao Athletic volver á senda dos éxitos. Tras quedar subcampión de liga na tempada [[Primeira división española 1969/70|1969-70]], alzouse co título de [[Copa do Rei de Fútbol|Copa]] de [[1973]] e, na tempada [[Primeira división española 1976/77|1976-77]], logrou chegar á final da [[Copa da UEFA]] tras eliminar a equipos como o [[AC Milan|Milan]], o [[FC Barcelona|Barcelona]] ou o [[Borussia Mönchengladbach]].<ref name="uefa77">{{cita web|autor=Athletic Club|url=https://www.bdfutbol.com/es/t/t1976-77aUEF.html|título=Copa de la UEFA - 1976-77|lingua=castelán|dataacceso=[[9 de xuño]] de [[2013]]|páxina-web=}}</ref> A final xogouna contra a [[Juventus Football Club|Juventus]] nun enfrontamento a dobre partido. No partido ida gañou a Juventus no Stadio Comunale por 1-0 e na volta foi o Athletic quen venceu en San Mamés, neste caso por 2-1.<ref name="uefa77"/> Con todo, o valor dobre dos goles a domicilio deu a vitoria ao equipo [[Piemonte|piemontés]]. O Athletic aliñou aos seguintes xogadores: Iribar, Lasa, Guisasola, Alexanco, Escalza, [[Ángel María Villar|Villar]], Churruca, [[Javier Irureta|Irureta]], Amorrortu, Dani e [[Txetxu Rojo]].<ref name="uefa77volta">{{cita web|autor=Athletic Club|url=https://www.bdfutbol.com/es/p/p.php?id=410113|título=Ficha do partido|lingua=castelán|dataacceso=[[18 de decembro]] de [[2019]]|páxina-web=}}</ref> Nesa tempada o Athletic tamén aspirou a gañar a Liga e chegou á final da Copa do Rei, mais ao final escapóuselle o título ao ser derrotado na final na quenda de penaltis polo [[Real Betis Balompié|Betis]] (7-8) tras rematar o partido con empate a dous goles.<ref name="histo6">{{cita web|autor=Athletic Club|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=2&b=3&c=6&d=0&idi=1|título=Historia. 1973-1998|lingua=castelán|dataacceso=[[9 de xuño]] de [[2013]]|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20130628043019/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=2&b=3&c=6&d=0&idi=1|dataarquivo=28 de xuño de 2013|urlmorta=yes}}</ref> === A era Clemente (1980-1986) === [[Ficheiro:JaviClemente.jpg|miniatura|left|160px|[[Javier Clemente]].]] Os anos [[1980]] comezaron coa retirada definitiva do símbolo do club durante a pasada década, José Angel Iribar, quen se retirou logo de levar a camisola do Athletic durante 620 partidos. Produciuse ademais a renovación dun cadro de xogadores bastante veterano, isto supuxo a chegada dunha serie de novas promesas que farían historia no club. Na tempada [[Primeira división española 1981/82|1981-82]] faise cargo do banco de adestrador [[Javier Clemente]]. Nesa mesma tempada, [[Andoni Zubizarreta]] logrou a titularidade como meta do Athletic en detrimento de [[Andoni Cedrún]], fillo do ex-gardameta Carmelo Cedrún. No verán de [[1982]] xogaríase en San Mamés os partidos correspondetes ao Grupo D da fase de liguiña do [[Mundial de Fútbol España 1982|Mundial de Fútbol]] xunto ao [[Nuevo Estadio Municipal José Zorrilla|José Zorrilla]] de [[Valladolid]], o cal propiciaría que o estadio sufrise unha remodelación. A [[Primeira división española 1982/83|tempada seguinte]] o Athletic volve conquistar un título de Liga 27 anos despois, sendo o último título o conseguido no ano [[Primeira división española 1955/56|1956]]. O título celebrouse cun paseo en gabarra pola [[ría de Bilbao]]. Ao ano seguinte o Athletic volveu proclamarse campión de Liga por oitava vez na súa historia e ademais logrou facerse co título de Copa tras vencer ao [[FC Barcelona|Barcelona]] de [[Diego Armando Maradona|Maradona]]. Naquela final o Athletic aliñou ao seguinte once: [[Andoni Zubizarreta|Zubizarreta]], Goikoetxea, De Andrés, De la Fuente, Urquiaga, Liceranzu, Dani, [[Patxi Salinas]], Endika, Urtubi e Argote. É preciso mencionar tamén mencionar a achega de Manu Sarabia, un dos maiores goleadores da historia branquivermella. Este ''dobrete'' de Liga e Copa deu tamén ao Athletic de forma automática a [[Supercopa de España de Fútbol|Supercopa]].<ref name="lenda1214">{{cita libro|autor=Saiz Valdivieso, Alfonso Carlos|editor=Everest|localización=León|título=Athletic Club (1898-1998): Crónica de una leyenda|ano=1998|isbn= 978-8424195366|capítulo=12 e 14|lingua=castelán}}</ref> [[Ficheiro:Andoni Zubizarreta.jpg|miniatura|150px|[[Andoni Zubizarreta]].]] O ocaso desta xeración de campións comezouse a fraguar durante a [[Primeira división española 1984/85|tempada 1984-85]], coa súa rápida eliminación da [[Copa de Europa]] a mans do [[Girondins de Bordeos]], a final de Copa perdida ante o [[Atlético de Madrid]] ou o desilusionante terceiro posto en Liga. Durante a [[Primeira división española 1985/86|tempada 1985-86]] xurdiu un conflito no vestiario que tivo como protagonistas ao adestrador Javier Clemente e á estrela do equipo, Manu Sarabia. As súas continuas disputas provocaron unha división interna, non só no vestiario, senón tamén entre os afeccionados que defendían as posturas dun ou outro bando. Ao concluír a tempada, o presidente Pedro Aurtenetxe decide rematar coa polémica e cesa a Clemente, a pesar de lograr a clasificación para a [[Copa da UEFA]], pasando ocupar o seu posto [[Iñaki Sáez]]. Ademais, os problemas económicos obrigaron ao club a desprenderse de dous dos seus xogadores máis importantes: Andoni Zubizarreta que recalaría no Barcelona e o dianteiro [[Julio Salinas]] que marcharía ao Atlético de Madrid. Tamén sairía do equipo o laureado Dani, que puña fin á súa carreira deportiva tras disputar 402 partidos e marcar 199 goles, converténdose no segundo maior goleador da historia do club. A tempada seguinte tamén abandonaron o club outros tres xogadores que participaron activamente nas consecucións dos títulos: Goikoetxea, Urquiaga e De la Fuente, seguíndolles un ano máis tarde Liceranzu e Miguel De Andrés.<ref name="lenda1214"/> === O declive (1986–1996) === == Identidade do club == === Himno e cancións populares === O primeiro cántico adoptado como himno (non oficial) do Athletic Club foi o «Alirón». Orixinariamente tratábase dun [[cuplé]] composto en 1913 por Aquino e Retana. O cupletista Teresita Zazá a levou a Bilbao e a afección do Athletic cambiou o retrouso por: «Alirón, alirón, el Athletic campeón». {| width="80%" align="center" |----- |En España entera triunfa la canción del "alirón" || En España enteira triunfa a canción do "alirón" |----- |y no hay chico deportista que no sepa esta canción. || e non hai mozo deportista que non saiba esta canción. |----- |Y las niñas orgullosas hoy le dan su corazón || E as nenas orgullosas hoxe danlle o seu corazón. |----- |a cualquiera de los once del Athletic campeón. || a calquera dos once do Athletic campión. |} Na década de 1950 popularizouse outra canción, obra de Timoteo Urrengoechea (música) e Goyo Nadal (letra), e interpretada por [[Los Cinco Bilbaínos]], cuxo retrouso dicía: {| width="80%" align="center" |----- |Athletic, Athletic Club de limpia tradición: || Athletic, Athletic Club de limpa tradición: |----- |ninguno más que tú lleva mejor blasón. || ningún máis ca ti leva mellor brasón. |----- |Del fútbol eres Rey; te llaman el león. || Do fútbol es Rei; chámante o león. |----- |Y tu afición es reina del fútbol español. || E a túa afección é raíña do fútbol español. |} En 1982 [[Carmelo Bernaola]] recibiu el encargo por parte do club de compoñer un [[Himno do Athletic Club|himno novo]]. Bernaola, recoñecido afeccionado do Athletic, baseouse no retrouso do «Alirón» e nun pasarrúas do mestre [[Feliciano Beobide]] de 1928 titulado «''Altza Gaztiak''. Himno de los ''mendigoizales''<ref>Montañeiros.</ref> adicado ó Athletic Club. Bernaola introduciu arranxos musicais que inclúen dous instrumentos típicos do folclore vasco: o ''[[txistu]]'' e o [[tamboril]]. Tamén propuxo como letrista a [[Juan Antón Zubikarai]]. Na nova letra, escrita en [[Lingua éuscara|éuscaro]], concretamente no seu [[dialecto biscaíño]], suprímense as mencións a España e cítase a Euskal Herria e á [[árbore de Gernika]]. Mantense a frase que dá título á obra de Beobide: ''Altza gaztiak'' (arriba xoves). O retrouso di: {| width="80%" align="center" |----- |Zabaldu daigun guztiok irrintzi alaia: || Propaguemos todos o ledo ''irrintzi'':<ref>Berro típico do País Vasco.</ref> |----- |Athletic, Athletic zu zara nagusia. || Athletic, Athletic, ti es grande. |} O himno gravouse en 1983 e foi interpretado polos coros da [[Asociación Bilbaina de Amigos de la Ópera]] (ABAO) e a [[Banda Municipal de Bilbao]]. Soou por primeira vez no estadio de San Mamés o 30 de marzo de 1983, previo a un partido correspondente aos cuartos de final da Copa do Rei contra el [[FC Barcelona]].<ref>{{cita web|url=http://www.athletic-club.net/pdfsrevista/132.pdf|título=El himno del Athletic Club|data-acceso=9 de marzo de 2009|editor=Athletic Club|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090124141028/http://www.athletic-club.net/pdfsrevista/132.pdf|dataarquivo=24 de xaneiro de 2009|urlmorta=yes}}</ref> En 1998, e con motivo do centenario, o diario [[El Correo Español-El Pueblo Vasco|El Correo]] editou un CD que contiña tres temas; o primeiro, unha nova e perfeccionada versión do himno do Athletic, que aínda que non cambiaba demasiado o orixinal, melloraba a música e a calidade do son. A segunda, unha [[bilbainada]] titulada ''Athletic Txapeldun'', composta e cantada por [[Los txikis]]. E a terceira, unha versión rockeira do himno, tocada polo grupo [[M.C.D. (banda)|M.C.D.]] (extraída do seu álbum «Inoxidable» e gravada en directo na sala Bilborock de Bilbao).<ref>{{cita web|url=http://www.elcorreo.com/vizcaya/20080404/deportes/athletic/musica-athletic-20080404.html|título=La música del Athletic|data-acceso=28 de xaneiro de 2013|editor=''El Correo''|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20131014052854/http://www.elcorreo.com/vizcaya/20080404/deportes/athletic/musica-athletic-20080404.html|dataarquivo=14 de outubro de 2013|urlmorta=yes}}</ref> En 2004, a Fundación Athletic Club Fundazioa editou un álbum titulado «Athletic Bihotzez», que estaba composto por un CD con 13 cancións, un libro e un DVD co ''Making off'' do álbum. As cancións, foron compostas polo músico bilbaíno [[Kepa Junkera]] e, a letra, escrita entre outros por Francis Diez de [[Doctor Deseo]], [[Xabier Amuriza]], Tontxu Ipiña, [[Kirmen Uribe]] e Mikel Bizar. De son [[folk]], a maior parte das cancións estaban gravadas en éuscaro, o disco componse dos seguintes temas: ''Harrobiaz arro, Orroak, Chulos hasta pa' perder, Mila kilometrotara atzetik, Hegoak eta iparra, Oinak egiten, Mundu denak, Estropadak, Blanc zuri branco, Amets zurigarriak, Dzuaru, Herriaren zati, Aurrera aurrera Athletic''.<ref>{{cita web|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=2&d=1000&berria=2000&idi=1|título=La Fundación Athletic Club Fundazioa y Kepa Junkera presentan “Athletic Bihotzez”|data=21 de xuño de 2004|data-acceso=30 de xullo de 2011|editor=''Athletic Club''|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20131014065408/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=2&d=1000&berria=2000&idi=1|dataarquivo=14 de outubro de 2013|urlmorta=yes}}</ref> En agosto de 2011, o grupo bilbaíno [[Blues 'N' Breakers]] lanzou a canción ''We Are The Lions'', un tema de estilo folk [[Reino Unido|británico]], pensado para cantar en San Mamés contra rivais europeos.<ref>{{cita web|url=http://www.deia.com/2011/08/06/ocio-y-cultura/que-mundo/para-que-ruja-europa-con-el-athletic|título=Para que ruja Europa con el Athletic|data=6 de agosto de 2011|data-acceso=6 de agosto de 2011|editor=Deia|data-arquivo=22 de novembro de 2011|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20111122203434/http://www.deia.com/2011/08/06/ocio-y-cultura/que-mundo/para-que-ruja-europa-con-el-athletic|url-morta=yes}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.canalathletic.com/noticias/2011-08-06/lions-201108061146.html|título="We are the lions!"|data=6 de agosto de 2011|data-acceso=6 de agosto de 2011|editor=El Correo}}</ref> === Escudo === [[Ficheiro:Athletic Club crest 1903.png|miniatura|150px|Primeiro escudo do Athletic Club en 1902.<ref>{{cita web|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=2&d=1000&berria=4491&foto=2&idi=1#fotos|título=Primer escudo de la historia del club|data=18 de agosto de 2006|data-acceso=25 de xuño de 2010|editor=Athletic Club|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120322030518/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0#fotos|dataarquivo=22 de marzo de 2012|urlmorta=yes}}</ref>]] O escudo do Athletic leva incorporado os brasóns de Bilbao e Biscaia. Do escudo da vila, colle a ponte e igrexa de Santo Antón, e os lobos da [[Casa de Haro|familia Haro]], señores de Biscaia e fundadores de Bilbao no ano 1300. Do [[escudo de Biscaia]] colle a [[árbore de Gernika]] e a [[Sautor|Cruz de Santo André]]. A súa primeira constancia documental data de 1922.<ref name="histoescudo">{{cita web|url=http://www.deia.com/2011/10/22/athletic/un-escudo-envuelto-en-el-misterio|título=Un escudo envuelto en misterio|data=22 de outubro de 2011|data-acceso=22 de marzo de 2012|editor=Deia|data-arquivo=28 de decembro de 2011|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20111228163317/http://deia.com/2011/10/22/athletic/un-escudo-envuelto-en-el-misterio|url-morta=yes}}</ref> Ao longo da súa historia, o escudo do club foi evolucionando e cambiando de forma. Deste xeito, o primeiro escudo oficial do que se ten constancia, era redondo, cunha especie de cinto ou flotador azul ao ser redor e, no centro, as iniciais do club A e C, interpostas unha enriba da outra. O segundo escudo data de 1910, e é unha bandeira vermella e branca cun cadro branco na parte superior esquerda, no cal se len as iniciais do club. O terceiro, datado en 1913, consistía tamén nunha bandeira vermella e branca, mais neste caso, rodeando un pelotón. A primeira versión do actual escudo data de 1922, aínda era unha versión moi sinxela que foi cambiando de forma co paso dos anos ata formar tres versións diferentes. Finalmente, en 1941 creouse a versión definitiva do actual escudo, que se perfeccionou en 1972 outorgándolle cores e recuperando o nome orixinal do club.<ref name="histoescudo" /><ref>{{cita web|url=http://www.futbolinspain.com/athletic_bilbao.html|título=Athletic Club en ''futbolinspain.com''|data-acceso=22 de marzo de 2012|editor=''futbolinspain.com''|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120510212539/http://www.futbolinspain.com/athletic_bilbao.html|dataarquivo=10 de maio de 2012|urlmorta=yes}}</ref> == Uniforme == A marca americana [[Nike, Inc.|Nike]] é a encargada de vestir ao equipo dende 2013, tendo asinado un contrato de longa duración. A primeira equipación consta dunha camiseta a raias verticais vermellas e brancas, pantalón negro e medias negras. O número de raias e o seu grosor ten variado ao longo dos anos; normalmente a camiseta constou de 4 a 5 raias vermellas de grosor medio, plasmadas sobre fondo branco.<ref name="kit1213">{{cita web|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=2&d=1000&berria=12239&idi=1|título=Primera equipación 2012/13|data=3 de xullo de 2012|data-acceso=26 de xaneiro de 2013|editor=Athletic Club|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20121229050928/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0|dataarquivo=29 de decembro de 2012|urlmorta=yes}}</ref> Ocasionalmente, tamén empregaron tres raias grosas.<ref name="kit010307">{{cita web|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=2&d=1000&berria=5716&foto=15&idi=1#fotos|título=Primeras equipaciones 2001, 2003 y 2007|data=30 de xullo de 2007|data-acceso=26 de xaneiro de 2013|editor=Athletic Club|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20121229050928/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0#fotos|dataarquivo=29 de decembro de 2012|urlmorta=yes}}</ref> A equipación titular do porteiro, aínda que variable, ten sido tradicionalmente negra.<ref name="kit1213" /> Do mesmo xeito adoitan empregarse outras cores coma o verde, predominante nas décadas de 1970 e 1980, e o azul, predominante na década de 2000.<ref name="kit010307" /> Como cores alternativas, empregáronse ocasionalmente o gris, o vermello, e raras veces o granate e o laranxa. A equipación de porteiro máis famosa que se lembra foi a empregada por [[José Ángel Iribar|Iribar]] nas décadas de 1960 e 1970, e constaba de camiseta negra, pantalón negro e medias vermellas e brancas.<ref>{{Cita web |url=http://dondeverfutbol.com/blog/por-que-el-athletic-club-de-bilbao-viste-de-rojiblanco/ |título=Origen de la equipación del Athletic Club |data-acceso=04 de marzo de 2015 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150315231133/http://dondeverfutbol.com/blog/por-que-el-athletic-club-de-bilbao-viste-de-rojiblanco/ |dataarquivo=15 de marzo de 2015 |urlmorta=yes }}</ref> Polo que se refire á segunda equipación, tradicionalmente constou dunha camiseta azul Bilbao, con pantalón e medias da mesma cor. Outra opción moi empregada ten sido unha camiseta bicolor (azul e branco) que conmemoraba a primeira equipación da historia do club. Alternativamente téñense empregado outras cores para a segunda e terceira equipación, sendo as máis repetidas o branco e o negro, aínda que se teñen dado casos doutras cores máis raras, coma o gris das tempadas 1999-2000 e 2000-2001, o azul celeste da tempada 2004-2005, ou o verde da tempada 2011-2012.<ref>{{cita web|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=2&d=1000&berria=4491&foto=18&idi=1#fotos|título=Historia sobre la equipación blanca|data=10 de agosto de 2006|data-acceso=28 de xullo de 2011|editor=''Athletic Club''|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120322030518/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0#fotos|dataarquivo=22 de marzo de 2012|urlmorta=yes}}</ref> Por outra banda, o Athletic tivo diversos fabricantes ao longo da súa historia. O predominante ten sido [[Adidas]], que vestiu ao Athletic durante 10 tempadas, seguido de [[Kappa]], que foi o seu provedor durante nove anos. Ademais, desde 2001 ata 2009 o Athletic vestiu a súa propia marca, denominada ''[[100% Athletic]]''; esta marca deixou de fabricar o uniforme oficial por falta de rendibilidade, mais seguiu fabricando roupa de rúa co nome do club.<ref name="ropa">{{cita web|url=http://www.athletic-club.net/pdfsrevista/234.pdf|título=Historia de la equipación del Athletic Club|data-acceso=6 de xaneiro de 2009|editor=Revista Athletic Club|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20101205110837/http://www.athletic-club.net/pdfsrevista/234.pdf|dataarquivo=05 de decembro de 2010|urlmorta=yes}}</ref> * '''Uniforme titular''': Camiseta a raias vermellas e brancas, pantalón negro con detalles vermellos e medias negras cunha franxa branquivermella. * '''Uniforme visitante''': Camiseta branca e azul, pantalón branco con detalles azuis nos laterais e medias brancas con finas raias azuis. * '''Terceira equipamento''': Camiseta negra, pantalón negro con detalles vermellos e medias vermellas. === Evolución histórica === Durante os seus primeiros anos de historia, o Athletic Club vestiu unha equipación improvisada para xogar partidos amigables, a cal era un xersei branco, un calzón branco e unhas medias negras. Xa en 1902-1903, coincidindo coa primeira celebración oficial da Copa do Rei, o Athletic substituíu a súa improvisada equipación branca por unha máis elegante e representativa. Esta nova equipación era a mesma que vestía o club inglés [[Blackburn Rovers Football Club]], xa que representantes do Athletic Club trasladábanse ata [[Inglaterra]] para comprar dita equipación ao club inglés. A equipación consistía nunha camisola con dúas franxas, unha azul escura e outra branca; uns calzóns de cor azul escuro; e unhas medias unhas medias azuis escuras adornadas cunha raia branca na parte superior.<ref name="ropa" /> En 1910, o Athletic encargoulle ao seu directivo Juan Elorduy, que aproveitando o seu paso por Inglaterra, comprara 50 camisetas azul e brancas, como as que xa usaban, para repartilas entre o equipo bilbaíno e o seu filial de Madrid. A tarefa a priori parecía sinxela, xa que o Athletic adoitaba comprar asiduamente as súas camisolas o Blackburn Rovers, que vestían do mesmo xeito. Con todo, naquela ocasión resultou que as camisetas estaban esgotadas ou non dispuñan do número de exemplares suficiente, polo que o directivo regresaba coas mans baleiras. Xa na cidade de [[Southampton]], a punto de embarcar no seu regreso a Bilbao, Juan Elorduy como última alternativa adquiriu as camisetas ao equipo local, o [[Southampton Football Club]], que casualmente vestían cunha camiseta a raias vermellas e brancas, as cores da bandeira de Bilbao, amais duns calzóns e medias negros. Deste xeito, presentouse en Bilbao coas 50 camisetas vermellas e brancas, con 25 delas quedou o Athletic, e o resto foron cedidas ao equipo filial, o [[Atlético de Madrid|Athletic de Madrid]], que anos despois se independizaría do club bilbaíno. Para diferenciarse do Athletic, o club madrileño continuou xogando cos calzóns e medias azuis da anterior equipación.<ref name="ropa" /><ref name="ropa2">{{cita web|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=1&d=1000&berria=9058&idi=1|título=Un siglo en rojo y blanco|data-acceso=6 de xaneiro de 2010|editor=Athletic Club|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100121102056/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=1&d=1000&berria=9058&idi=1|dataarquivo=21 de xaneiro de 2010|urlmorta=yes}}</ref> O Athletic estreou a nova equipación vermella e branca o 9 de xaneiro de 1910 nun partido disputado fronte ao [[Real Unión Club|Sporting de Irún]], actualmente chamado Real Unión Club, no novo campo de Amute.<ref name="ropa" /><ref name="ropa2" /> Durante as seguintes décadas a equipación non sufriu grandes modificación, a parte de pequenas modernizacións para axeitalas aos novos tempos. A finais da década de 1940 o Athletic mudou as súas clásicas medias negras por unhas vermellas e brancas. A principios da década de 1960 renovouse a anticuada camisa por unha camiseta axustada, e os calzóns foron substituídos por uns pantalóns curtos e axustados, o motivo deste cambio foi simplemente a de adaptarse á nova moda daqueles anos, a cal destacaba pola súa [[roupa]] axustada. A mediados da década de 1970 volveu de novo ás medias negras, mais desta vez cun adorno vermello e branco na parte superior. Xa na década de 1980, o Athletic asinou un contrato de 10 anos coa marca alemá [[Adidas]], que mantivo as medias negras co adorno vermello e branco. Na década de 1990 o club mudou de provedor, asinando coa firma italiana [[Kappa (empresa)|Kappa]], coa que mantivo o contrato ata a tempada 1998-1999. Para a campaña 1999-2000, o Athletic vestiu de nuevo a marca Adidas, mais desta vez só durante 2 anos. [[Ficheiro:Athletic ketchup.jpg|miniatura|100px|A «camiseta Ketchup» deseñada por [[Darío Urzay]].]] En 2001 o Athletic creou a súa propia marca deportiva, chamada ''100% Athletic'', a cal confecciona tamén roupa de rúa amais de equipacións deportivas. Esta marca eliminou o adorno vermello e branco das medias, poñéndoas de novo totalmente negras. En 2004, e con motivo do regreso do Athletic a competicións europeas, o club encargou ao artista vasco [[Darío Urzay]] o deseño dunha equipación especial para ser empregada na [[Copa da UEFA]]. O artista presentou unha camiseta de deseño extravagante á que se denominou popularmente «camiseta ketchup» polo seu parecido a dito condimento. Esta equipación creou gran polémica no contorno do club, polo seu deseño excesivamente atrevido, porén, chegou a ser estreada nun partido amigable de pretempada. Pouco despois, e ao ver as duras queixas recibidas por parte da afección, o presidente do club [[Fernando Lamikiz]], tomou a decisión de que dita equipación non se volvese empregar nunca máis polo equipo e retirou a peza de roupa das tendas oficiais do club. Por iso, Darío Urzay mostrou a súa indignación publicamente e suspendeu a cesión dos dereitos de explotación da súa obra.<ref>{{cita web|url=http://elpais.com/diario/2004/10/15/deportes/1097791208_850215.html|título=Darío Urzay anula la explotación de la camiseta europea del Athletic|data=15 de outubro de 2004|data-acceso=20 de marzo de 2012|editor=El País}}</ref><ref>{{cita web|url=http://elpais.com/diario/2009/04/08/paisvasco/1239219612_850215.html|título=El contraataque de Darío Urzay|data-acceso=26 de novembro de 2009|editor=El País}}</ref> Pouco despois, a camiseta foi incluída entre as 20 máis feas da historia pola web deportiva «Bleacher Report».<ref>{{cita web|url=http://archivo.marca.com/edicion/marca/futbol/1a_division/athletic/es/desarrollo/1167616.html|título=Eligen la 'camiseta ketchup' del Athletic entre las 20 más feas de la historia|data-acceso=26 de novembro de 2009|editor=Marca}}</ref> Porén, a camiseta ten sido moi ben considerada por persoas referentes ao mundo da arte e, como tal, forma parte da Colección [[ARTIUM]] (Vitoria-Gasteiz), onde expuxo en 2009. En 2008 o Athletic asinou un acordo coa refinaría biscaína Petronor para colocar publicidade comercial por primeira vez en 110 anos de historia na camiseta do equipo. Por este acordo o Athletic recibiría 6 millóns de [[euro]]s en 3 tempadas. Anteriormente xa levara publicidade institucional de «Euskadi» en UEFA e Copa, amais de contar con outro acordo para levar «Bizkaia» en todos os equipos agás o primeiro (categorías inferiores e feminino), no que só o levan na roupa de adestramiento. En 2009 o Athletic asinou un acordo con Umbro para vestir ao club durante os próximos 8 anos con opción a amplialo.<ref>{{cita web|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=2&d=1000&berria=7699&idi=1|título=Acuerdo con Umbro|editor=athletic-club.net|data-acceso=18 de setembro de 2013|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20131107090108/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0|dataarquivo=07 de novembro de 2013|urlmorta=yes}}</ref> A marca ''100% Athletic'', ao ser propiedade do Athletic continuou vendendo roupa de rúa e diversos complementos co nome do club, mais xa non volveu realizar roupa deportiva. A partir da tempada 2013-2014 o Athletic deixou de vestir a marca Umbro, debido a que Nike (propietaria de Umbro) venderá a empresa británica e se quedará co dereito de patrocinio dalgúns equipos coma o [[Manchester City]], a selección inglesa de fútbol ou o mesmo Athletic.<ref>{{cita web|url=http://www.canalathletic.com/noticias/2012-11-08/nike-vestir-athletic-partir-201211081626.html|título=Nike vestirá al Athletic ...|data-acceso=12 de xaneiro de 2012|editor=''El Correo''}}</ref> {| border=1 align=center cellpadding="2" cellspacing="0" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%; text-align: center;" ! bgcolor=D30B16 style="color:white;"| Evolución histórica<ref name="lenda2"/> |- align=center bgcolor=D30B16 style="color:white;" |[[Ficheiro:Evolucion camisetas ath.PNG]] |} === Provedor e patrocinadores === A continuación detállase nunha táboa con todos os fabricantes e patrocinadores que tivo o club dende [[1982]], en orde cronolóxica.<ref name="ropa" /> {| class="wikitable" style="text-align: center" |- !Período !Provedor !Patrocinador principal !Patrocinador adicional |- |1982–90 |[[Ficheiro:Adidas Logo.svg|50px]]<br /><small>[[Adidas]]</small> | rowspan="4" |<small>''ningún''</small> | rowspan="7" |<small>''ningún''</small> |- |1990-99 |<br /><small>[[Kappa (marca)|Kappa]]</small> |- |1999-01 |[[Ficheiro:Adidas Logo.svg|50px]]<br /><small>[[Adidas]]</small> |- |2001-04 | rowspan="4" |<br /><small>Athletic Club Sportswear<ref>{{cita web|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=2&d=1000&berria=657&idi=1|título=Noticia Spot Marca Athletic Club|data-acceso=2 de febreiro de 2003|editor=Athletic Club|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120322030518/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0|dataarquivo=22 de marzo de 2012|urlmorta=yes}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=2&d=1000&berria=1433&idi=1|título=Premio al anuncio de la línea Sportwear|data-acceso=18 de novembro de 2003|editor=Athletic Club|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120322030518/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0|dataarquivo=22 de marzo de 2012|urlmorta=yes}}</ref> </small> |- |2004-05 |[[Goberno Vasco]] (e) |- |2005-08 |<small>''ningún''</small> |- |2008-09 |[[Petronor]] |- |2009-10 | rowspan="2" |[[Ficheiro:Umbro.svg|50px]]<br /><small>[[Umbro]]</small> |Petronor<br />Goberno Vasco (e) |[[Deputación Foral de Biscaia]]<br />Goberno Vasco<ref>{{cita web|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=1&d=1000&berria=9247&idi=1|título=Camiseta del Athletic para la Liga|data-acceso=16 de febreiro de 2010|editor=Athletic Club|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100217060840/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=1&d=1000&berria=9247&idi=1|dataarquivo=17 de febreiro de 2010|urlmorta=yes}}</ref> |- |2010-2013 | rowspan="2" |Petronor | rowspan="2" |Goberno Vasco |- |2013-2014 | rowspan="3" |[[Ficheiro:Logo_NIKE.svg |50px]]<br /><small>[[Nike, Inc.|Nike]]</small> |- |2014-2015 | Petronor<br />[[Bilbao Bizkaia Kutxa]] (e) | [[Bilbao Bizkaia Kutxa]] |- |2015- | [[Kutxabank]] | <small>''ningún''</small> |- |2017-23 |[[Ficheiro:New Balance logo.svg|60px|link=New Balance]] | [[Kutxabank]] | <small>''ningún''</small> |} (e) <small>Patrocinador principal só en competicións europeas.</small><ref>{{cita web|url=http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=1&d=1000&berria=9209&foto=3&idi=1#fotos|título=Presentación de la camiseta europea|data-acceso=6 de febreiro de 2010|editor=Revista Athletic Club|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100212202506/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=1&d=1000&berria=9209&foto=3&idi=1#fotos|dataarquivo=12 de febreiro de 2010|urlmorta=yes}}</ref> == Instalacións == === San Mamés === [[Ficheiro:Atletico_Bilbao_Stadion.jpg|miniatura|200px|O antigo [[Estadio de San Mamés (1913)|estadio de San Mamés]].]] [[Ficheiro:San mames uefa.png|200px|miniatura|O antigo estadio durante un partido da [[Europa League]].]] {{Artigo principal|Estadio de San Mamés (2013)}} O Athletic disputa desde [[2013]] os seus partidos no novo [[Estadio de San Mamés (2013)|San Mamés]], con capacidade para 53.332 espectadores e un terreo de xogo de 105 x 68 metros. O [[26 de xuño]] de [[2010]] deu comezo a construción deste estadio nas inmediacións do antigo, no mesmo lugar que ocupaba a antiga feira de mostras de [[Bilbao]]. Cumpre cos requisitos necesarios para obter o rango de Categoría 4, que é o máximo outorgado pola [[UEFA]]. O novo estadio substituíu a un dos estadios máis antigos de [[España]], o antigo [[Estadio de San Mamés (1913)|estadio de San Mamés]], tamén coñecido como "A Catedral", inaugurado o [[21 de agosto]] de [[1913]]. Foi o único estadio de España que acolleu todas as edicións da [[Primeira división española|Liga de Fútbol Profesional]] ata a súa demolición ao finalizar a tempada 2012/13. === Lezama === As instalacións de Lezama son o complexo deportivo onde adestran todas as categorías do Athletic, e foron inauguradas no ano [[1971]]. As instalacións inclúen, entre outras cousas, catro campos de herba natural (un deles cunha tribuna para 1.500 espectadores) e con dous campos de herba artificial (actualmente esta proxectada a construción de 2 campos máis). Todos os campos contan con medidas regulamentarias. Ademais hai un pavillón con chan de herba artificial, un ximnasio, un frontón, un centro médico e unha residencia para xogadores.<ref>{{Cita web | url= http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=4&b=1&c=2&d=0&idi=1 | título= Instalacións Athletic Club en Lezama | dataacceso= [[31 de agosto]] de [[2009]] | editor= Athletic Club | urlarquivo= https://web.archive.org/web/20111127143441/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=4&b=1&c=2&d=0&idi=1 | dataarquivo= 27 de novembro de 2011 | urlmorta= yes }}</ref> == Datos do club == [[Ficheiro:Evolucion historica ac.png|300px|miniatura|dereita|Traxectoria do Athletic en Primeira]] * '''Tempadas en [[Primeira División Española|1ª]]:''' 88 <small>(todas)</small> * '''Tempadas en [[Segunda División Española|2ª]]:''' 0 * '''Posto na [[Clasificación histórica da Primeira división española de fútbol|Clasificación histórica da LFP]]:''' 5º * '''Maiores goleadas en liga''': ** '''Maior goleada conseguida como local:''' 12-1 [[Fútbol Club Barcelona|FC Barcelona]]([[1930]]-[[1931|31]]). ** '''Maior goleada conseguida como visitante:''' 1-8 [[Club Atlético Osasuna|CA Osasuna]] ([[1958]]-[[1959|59]]) ** '''Maior goleada encaixada:''' 7-0 [[Fútbol Club Barcelona|FC Barcelona]] ([[2000]]-[[2001|01]]). * '''Maior goleada conseguida na [[Copa do Rei de Fútbol|Copa do Rei]]:''' 12-1 [[Celta de Vigo]] ([[1947]]). * '''Maior goleada conseguida en competicións europeas:''' 1-7 [[Standard de Liège|Standard de Liexa]] ([[2004]]-[[2005|05]]). * '''Mellor posto na liga:''' 1º (8 veces) * '''Peor posto na liga:''' 17º ([[Primeira división española 2006/07|2006-07]]). * '''Maior número de goles nunha tempada:''' 88 goles en 30 partidos ([[1950]][[1951|51]]). * '''Participacións en competicións europeas:''' 32 ** '''Participacións na [[Liga de Campións da UEFA]]:''' 5 ** '''Mellor posto en [[Liga de Campións da UEFA]]:''' Cuartos de final ([[1956]]-[[1957|57]]). ** '''Participacións na [[UEFA Europa League]]:''' 18 ** '''Mellor posto na [[UEFA Europa League]]:''' Subcampión (1976-77, [[UEFA Europa League 2011-12|2011-12]]) * '''Máximo goleador da historia do club:''' [[Telmo Zarra]], 335 goles (251 en Liga; 84 en Copa). * '''Xogador con máis partidos disputados na historia do club:''' [[José Ángel Iribar]], 614 partidos (466 en Liga; 93 en Copa; 55 en Europa). * '''Xogador con máis títulos gañados co club:''' [[Guillermo Gorostiza Paredes|Guillermo Gorostiza]] (13 títulos). === Últimas tempadas === {| style = align="left" border="2" cellpadding="2" cellspacing="0" class="bonita" style="margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=45% |-bgcolor="#efefef" ! width=5%| Tempada ! width=15%| Categoría ! width=5%| Posición ! width=10%| Copa do Rei ! width=10%| [[Liga de Campións da UEFA|Liga de Campións]] ! width=10%| [[UEFA Europa League|UEFA/Europa League]] |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1989/90|1989/90]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|12º |style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1990/91|1990/91]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|12º |style="background:#efefef;"|1/16 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1991/92|1991/92]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|14º |style="background:#efefef;"|1/4 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1992/93|1992/93]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|8º |style="background:#efefef;"|1/32 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1993/94|1993/94]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|5º |style="background:#efefef;"|1/32 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/16 |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1994/95|1994/95]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|8º |style="background:#efefef;"|1/4 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/8 |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1995/96|1995/96]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|15º |style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1996/97|1996/97]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|6º |style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1997/98|1997/98]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|2º |style="background:#efefef;"|1/4 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/16 |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1998/99|1998/99]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|8º |style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1999/00|1999/00]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|11º |style="background:#efefef;"|1/16 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2000/01|2000/01]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|13º |style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2001/02|2001/02]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|9º |style="background:#efefef;"|Semifinal |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2002/03|2002/03]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|7º |style="background:#efefef;"|1/16 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |} {| style = align="left" border="2" cellpadding="2" cellspacing="0" class="bonita" style="margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=45% |-bgcolor="#efefef" ! width=5%| Tempada ! width=15%| Categoría ! width=5%| Posición ! width=10%| Copa do Rei ! width=10%| [[Liga de Campións da UEFA|Liga de Campións]] ! width=10%| [[UEFA Europa League|UEFA/Europa League]] |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2003/04|2003/04]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|5º |style="background:#efefef;"|1/32 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2004/05|2004/05]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|9º |style="background:#efefef;"|Semifinal |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/16 |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2005/06|2005/06]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|12º |style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2006/07|2006/07]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|17º |style="background:#efefef;"|1/16 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2007/08|2007/08]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|11º |style="background:#efefef;"|1/4 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2008/09|2008/09]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|13º |style="background:#efefef;"|'''Subcampión''' |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2009/10|2009/10]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|8º |style="background:#efefef;"|[[Copa do Rei de fútbol 2009/10|1/32]] |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/32 |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2010/11|2010/11]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|6º |style="background:#efefef;"|[[Copa do Rei de fútbol 2010/11|1/16]] |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2011/12|2011/12]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|10º |bgcolor="silver"|'''[[Copa do Rei de fútbol 2011/12|Subcampión]]''' |style="background:#efefef;"| |bgcolor="silver"|'''Subcampión''' |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2012/13|2012/13]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|12º |style="background:#efefef;"|[[Copa do Rei de fútbol 2012/13|1/16]] |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|Fase de grupos |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2013/14|2013/14]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|4º |style="background:#efefef;"|[[Copa do Rei de fútbol 2013/14|1/4]] |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|Fase de grupos |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2014/15|2014/15]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|7º |style="background:#efefef;"|- |style="background:#efefef;"|Fase de grupos |style="background:#efefef;"| |} == Cadro actual == === Xogadores === * ''Datos do 4 de xaneiro de 2019.'' {{Fs start}} {{Fs player|no=1|nat=PVA|name=[[Álex Remiro]]|pos=POR}} {{Fs player|no=2|nat=ROU|name=[[Cristian Ganea]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=3|nat=PVA|name=[[Unai Núñez]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=4|nat=PVA|name=[[Iñigo Martínez]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=5|nat=PVA|name=[[Yeray Álvarez]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=6|nat=PVA|name=[[Mikel San José]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=7|nat=PVA|name=[[Beñat Etxebarria]]|pos=MED}} {{Fs player|no=8|nat=PVA|name=[[Ander Iturraspe]] |pos=MED}} {{Fs player|no=9|nat=PVA|name=[[Iñaki Williams]]|pos=DEL}} {{Fs player|no=10|nat=PVA|name=[[Iker Muniain]]|pos=DEL}} {{Fs player|no=11|nat=PVA|name=[[Iñigo Córdoba]]|pos=MED}} {{Fs player|no=12|nat=PVA|name=[[Yuri Berchiche]] |pos=DEF}} {{Fs player|no=13|nat=PVA|name=[[Iago Herrerín]]|pos=POR}} {{fs mid}} {{Fs player|no=14|nat=PVA|name=[[Markel Susaeta]]|pos=MED}} {{Fs player|no=15|nat=PVA|name=[[Iñigo Lekue]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=16|nat=PVA|name=[[Dani García]]|pos=MED}} {{Fs player|no=17|nat=PVA|name=[[Mikel Rico]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=18|nat=PVA|name=[[Óscar de Marcos]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=20|nat=PVA|name=[[Aritz Aduriz]]|pos=DIA}} {{Fs player|no=21|nat=PVA|name=[[Ander Capa]]|pos=MED}} {{Fs player|no=22|nat=ESP|name=[[Raúl García Escudero|Raúl García]]|pos=MED}} {{Fs player|no=23|nat=PVA|name=[[Unai López]]|pos=MED}} {{Fs player|no=24|nat=PVA|name=[[Mikel Balenziaga]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=25|nat=PVA|name=[[Unai Simón]]|pos=POR}} {{Fs player|no=30|nat=PVA|name=[[Gorka Guruzeta]]|pos=DEL}} {{Fs player|no=31|nat=PVA|name=[[Peru Nolaskoain]]|pos=MED}} {{Fs end}} * <small>Os xogadores con dorsais superiores ao 25 son, para todos os efectos, xogadores do [[Bilbao Athletic]] e como talles, poderán compaxinar partidos co primeiro e segundo equipo. Como esixen as normas da [[LFP]], os xogadores do primeiro persoal deberán levar os dorsais do 1 ao 25. Do 26 en diante serán xogadores do equipo filial. </small> === Organigrama deportivo === {| cellspacing="0" cellpadding="0" style="background-color: transparent; width: 100%" | width="25%" align="left" valign="top" | * Presidente: [[Aitor Elizegi|Aitor Elizegi Alberdi]] * Vicepresidente: Mikel Martínez Ortiz de Zárate * Secretario: Fernando San José Martínez * Vicesecretaria: María José Tato Mera * Tesoureiro: Aitor Bernardo Urquijo * Contador: Jon Ander de las Fuentes Inchausti * Vogal: Óscar Beristain Lopategui * Vogal: María Begoña Castaño Escribano * Vogal: Carmen Itziar Villamandos Ipiñazar * Vogal: Joana Martínez Gómez * Vogal: Iker Xabier Goñi Antuñano * Vogal: Óscar Arce Calvo | width="25%" align="left" valign="top" | * Vogal: Gregorio Fermín Arbizu Marquina * Vogal: Tomás Ondarra Galarza * Vogal: José Manuel Mosteiro Robredo * Vogal: Ricardo Hernani Pérez * Vogal: Jorge Gómez Díez. * Adestrador: [[Gaizka Garitano]] * Segundo adestrador: [[Patxi Ferreria]] * Adestrador de porteiros: Aitor Iru * Preparador físico: Juan Ángel Iribarren * Preparador físico: Xabier Clemente * Delegado: Andoni Imaz |} == Palmarés == === Torneos rexionais === * '''[[Campionato Rexional de Biscaia]] (17)''': 1913-14, 1914-15, 1915-16, 1919-20, 1920-21, 1922-23, 1923-24, 1924-25, 1925-26, 1927-28, 1928-29, 1930-31, 1931-32, 1932-33, 1933-34, 1938-39, 1939-40. * '''[[Copa Vasca]] (1)''': 1934-35. === Torneos nacionais === * '''[[Primeira División de España|Liga de España]] (8)''': [[Primeira división española 1929/30|1929-30]], [[Primeira división española 1930/31|1930-31]], [[Primeira división española 1933/34|1933-34]], [[Primeira división española 1935/36|1935-36]], [[Primeira división española 1942/43|1942-43]], [[Primeira división española 1955/56|1955-56]], [[Primeira división española 1982/83|1982-83]], [[Primeira división española 1983/84|1983-84]]. * '''[[Copa do Rei de Fútbol|Campionato de España - Copa do Rei]] (24)''': [[1903]], [[1904]], [[1910]], [[1911]], [[1914]], [[1915]], [[1916]], [[1921]], [[1923]], [[1930]], [[1931]], [[1932]], [[1933]], [[1943]], [[1944]], [[1945]], [[1950]], [[1955]], [[1956]], [[1958]], [[1969]], [[1973]], [[1984]], 2024. * '''[[Supercopa de España de Fútbol|Supercopa de España]] (3)''': 1984, 2015, 2021<ref>{{Cita web|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/deportes/2021/01/17/athletic-conquista-supercopa-liderado-rey-leon-williams/00031610924001834349140.htm|páxina-web=lavozdegalicia.es|título=El Athletic Club conquista la Supercopa liderado por el «Rey León» Williams|data-acceso=18 de xaneiro de 2021|apelidos=Olmeda|nome=Miguel|data-publicación=18 de xaneiro de 2021|lingua=es}}</ref> * '''[[Copa Eva Duarte]] (1)''': [[1950]] * '''[[Copa da Coroación]] (1)''': [[1902]] * Subcampión da [[Primeira División de España|Liga de España]] (7): [[Primeira división española 1931/32|1931-32]], [[Primeira división española 1932/33|1932-33]], [[Primeira división española 1940/41|1940-41]], [[Primeira división española 1946/47|1946-47]], [[Primeira división española 1951/52|1951-52]], [[Primeira división española 1969/70|1969-70]], [[Primeira división española 1997/98|1997-98]]. * Subcampión do [[Copa do Rei de Fútbol|Campionato de España - Copa do Rei]] (16): [[1905]], [[1906]], [[1913]], [[1920]], [[1942]], [[1949]], [[1953]], [[1966]], [[1967]], [[1977]], [[1985]], [[2009]], [[Copa do Rei de fútbol 2011/12|2012]], [[Copa do Rei de fútbol 2014/14|2015]], [[Copa do Rei de fútbol 2019/20|2020]], [[Copa do Rei de fútbol 2020/21|2021]] * Subcampión da [[Supercopa de España de Fútbol|Supercopa de España]] (3): [[1983]], [[2009]], [[Supercopa de España de Fútbol 2022|2022]] * Subcampión da [[Copa Eva Duarte]] (1): [[1945]] === Torneos internacionais === * Subcampión da [[UEFA Europa League]] (2): [[Copa da UEFA 1976-77|1976-77]], [[UEFA Europa League 2011-12|2011-12]] * '''[[Pequena Copa do Mundo de Clubs]] (1)''': 1967 * Subcampión da [[Copa Latina]] (1): 1956 == Equipos filiais == O '''[[Bilbao Athletic]]''' e o '''[[Club Deportivo Basconia]]''' son os dous equipos filiais do club, o primeiro foi fundado en 1964 e xoga no Grupo II da [[Primeira División RFEF]]. Doutra banda, o Baskonia fundouse como club independente en [[1913]] e, desde 1997, exerce como o segundo filial do club. Actualmente milita no o Grupo IV da [[Terceira División Española]]. == Outras seccións == [[Ficheiro:Lehoiemeak txapeldunak.JPG|miniatura|dereita|150px|O equipo feminino durante a celebración dun título ligueiro.]] === Fútbol feminino === O '''[[Athletic Club EFT|Athletic Club Emakumeen Futbol Taldea]]''' é a sección feminina do club. Xorde coa unión co '''Leioa EFT''' en [[2002]]. Actualmente xoga na [[Superliga Española (fútbol feminino)|Superliga Española]]. Gañou catro ligas, converténdose nun dos equipos da categoría con máis galardóns.<ref>{{Cita web | url= http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=5&b=1&c=8&d=0&idi=1 | título= Historia do Athletic Club Feminino | dataacceso= [[9 de marzo]] de [[2009]] | editor= Athletic Club | urlarquivo= https://web.archive.org/web/20110924110019/http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=5&b=1&c=8&d=0&idi=1 | dataarquivo= 24 de setembro de 2011 | urlmorta= yes }}</ref> === Fútbol indoor === O Athletic conta cun equipo de [[fútbol indoor]], que xoga no [[Liga española de fútbol indoor|Campionato Nacional de Liga de Fútbol Indoor]] composta na súa maioría por xogadores que pertenceron no seu día ao primeiro equipo tales como [[Oscar Vales]], [[Julen Guerrero]], [[Joseba Etxeberria]] ou [[Imanol Etxeberria]]. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === {{commonscat|Athletic Club de Bilbao}} *[https://www.athletic-club.eus/ Sitio web oficial] {{Primeira División}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Athletic Club| ]] [[Categoría:Gañadores da Copa do Rei de fútbol]] 20aropn0idaudfy1t1uqlr2p1fiim95 0 1519 7108199 7107987 2025-06-27T12:09:10Z Angeldomcer 8758 /* Curso alto */ 7108199 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Miño (homónimos)}} {{Xeografía física}} O '''Miño''' (en [[lingua portuguesa|portugués]]: ''Minho'') é o río máis longo de [[Galicia]], cunha lonxitude de 307,5 km.<ref name="Ríos de Galiza" /><ref name="GEG" /><ref name="GEG74">{{Cita enciclopedia|apelidos-editor= Cañada| nome-editor= Silverio|enciclopedia= Gran Enciclopedia Galega|título= Miño|ano= 1974|editorial= |volume= 21|isbn= |páxina= 78}}</ref><ref>{{Cita web |url=http://www.egu.es/ |título=''Enciclopedia Galega Universal'' |data-acceso=01 de outubro de 2008 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080713074541/http://www.egu.es/ |dataarquivo=13 de xullo de 2008 |urlmorta=yes }}</ref> e tamén o río máis caudaloso, cunha conca fluvial de 12.486 quilómetros cadrados (sobre os pouco máis de 29.000 de toda Galicia). Atravesa as provincias galegas de [[provincia de Lugo|Lugo]], [[provincia de Ourense|Ourense]] e [[provincia de Pontevedra|Pontevedra]] e baña o norte do distrito [[Portugal|portugués]] de [[distrito de Viana do Castelo|Viana do Castelo]] ata desembocar no [[Océano Atlántico]], entre o municipios da [[A Guarda|Guarda]] e [[Caminha]]. Pasa polas cidades de [[Lugo]] e [[Ourense]] e polas vilas de [[Rábade]], [[Portomarín]], [[Ribadavia]], [[Melgaço]], [[Salvaterra de Miño]], [[Monção]], [[Tui]], [[Valença, Portugal|Valença do Minho]] e [[Vila Nova de Cerveira]]. == Etimoloxía == '''Miño''' ou '''Minho''' aparece documentado na [[Idade Antiga|antigüidade]] como ''Minius'' ou ''Mineus''. Segundo [[Edelmiro Bascuas]], é unha forma [[Lingua galaica|galaica]] de orixe paleoeuropea (seguramente [[Linguas célticas|celta]]), derivada da raíz [[Lingua protoindoeuropea|indoeuropea]] ''*mei-'' 'camiñar, ir'.<ref>Cf. páx. 534 de "La Hidronimia de Galicia: tres estratos ..". http://www.mondonedoferrol.org/estudios-mindonienses/MINDONIENSES%2024%20[protegido].pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160611035306/http://www.mondonedoferrol.org/estudios-mindonienses/MINDONIENSES%2024%20%5bprotegido%5d.pdf |date=11 de xuño de 2016 }}</ref> Tamén aparece referenciado como ''Baenis''. Comparte etimoloxía cos polacos Minia, Mnina e Mień, co alemán Main, co irlandés Maoin, co lituano Minija e co toscano Mignone.<ref>''Notas acerca de Hidronimia Gallega'' Abelardo Moralejo Laso, [[Universidade de Santiago de Compostela]]</ref> Malia parecer a orixe celta a máis acertada, outras teorías dan como étimo o latín ''minium'' (vermello, [[cinabrio]], [[minio]]), pola semellanza co nome ''Minius'' que o pobo romanos lle daba ao río. Con todo, na [[Gallaecia]] non se atopaba este mineral.<ref>''Notas acerca de Hidronimia Gallega'' Abelardo Moralejo Laso, [[Universidade de Santiago de Compostela]]</ref> == Curso == {{Ampliar}} [[Ficheiro:Pedregal_de_Irimia_-_nacimiento_del_río_Miño.JPG|miniatura|O [[Pedregal de Irimia]]]] === Nacemento === O Miño nace no [[Pedregal de Irimia]], na [[serra de Meira]], no concello [[provincia de Lugo|lugués]] de [[Meira]]. Este é a [[morena]] dun antigo [[glaciar]] que baixaba da Serra de Meira. Este olleiro aliméntase das augas subterráneas da serra. Forman tamén a súa cabeceira regos como o Porto da Pena e o Xirómeno.<ref name="MTN25">{{Cita mapa |autor= Instituto Geográfico Nacional de España |mapa= SIXPAC, coordenadas 43°12'46.5"N 7°15'46.1"W |título= Visor SIXPAC |url-mapa= https://sixpac.xunta.es/visorhtml5/ |lingua= gl |data-acceso= 08/06/2019 }}</ref><ref name="Ríos de Galiza">{{Cita libro |nome1= Manuel |apelidos1= Núñez Pérez |nome2= Adela |apelidos2= Lois Lois |nome3= Mon |apelidos3= Daporta Padín |título= Os ríos de Galiza |serie= A Nosa Terra |ano= 2007 |editorial= Promocións Culturais Galegas, S.A. |lingua= gl |isbn= 978-84-8341-136-0 |páxina= 34 }}</ref><ref name="GEG">{{Cita enciclopedia |apelidos-editor= Cañada |nome-editor= Silverio |enciclopedia= Gran Enciclopedia Galega |título= Miño₄ |lingua= gl |ano= 2003 |editorial= El Progreso - Diario de Pontevedra |volume= 29 |isbn= 84-87804-26-8 |páxinas= 187-196 }}</ref> === Curso alto === De A Pastoriza ata Lugo. [[Ficheiro:Ponte romana de Lugo.jpg|miniatura|A Ponte Vella en Lugo]] 6 quilómetros máis abaixo acrecenta o seu caudal na [[lagoa de Fomiñá]], na parroquia de [[Fomiñá, A Pastoriza|Fomiñá]], [[A Pastoriza]] ([[provincia de Lugo|Lugo]]), posto que suma ao regato que baixa do pedregal as augas dos nacentes que hai na propia lagoa. Baixa despois facendo lindeiro entre os concellos de [[Rábade]] e [[Outeiro de Rei]]. A súa pendente é pequena neste tramo, o que permite a creación dunha das características deste río, as insuas<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/sendeiro-as-insuas-do-mino/ Información turística]</ref>, lugares de interese ecolóxico, paisaxístico e incluso económico que aparecen en distintos tramos. <blockquote>Todas estas illas (a Insua de Santa Mariña e a Insua Pequena) xunto coa Insua de San Roque, a de maior tamaño, e a Insua de Trabanca (ambas de acceso restrinxido), encóntranse na conca alta do río Miño e forman parte da zona núcleo da Reserva da Biosfera Terras do Miño (declarada o 07/11/2002 pola UNESCO) e da Zona Especial de Conservación (ZEC) Parga‐Ladra‐Támoga.<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/sendeiro-as-insuas-do-mino/ Descrición da ruta]</ref></blockquote> Tamén aparecen neste tramo as primeiras pesqueiras ou [[Caneiro (pesca)|caneiros]], sobre todo para pescar a anguía. === Curso medio === Resto da provincia de Lugo e provincia de Ourense. [[Ficheiro:Sil e miño.jpg|miniatura|250px|Desembocadura do Sil (ó fondo) no Miño (á esquerda, baixo a ponte do ferrocarril)]] Atravesa [[Lugo]] e [[Ourense]]. Neste curso o seu leito está encaixoado en moitos lugares. Presenta varios encoros: [[Encoro de Belesar|Belesar]] (o maior do río), [[Encoro dos Peares|Os Peares]], [[Encoro de Velle|Velle]], Castrelo de Miño e A Frieira, por orde de descenso). Nos [[Os Peares|Peares]] recibe o seu principal afluente, o [[río Sil|Sil]], pola esquerda, e o [[Río Búbal, río Miño|Búbal]] pola dereita. O máis salientable deste tramo é a achega do río Sil. O Miño é o río máis caudaloso de [[Galicia]] tras o seu encontro co Sil, que achega máis auga que o tramo alto do Miño. No anuario hidrolóxico da [[Confederación Hidrográfica do Miño-Sil]], o [[encoro de San Pedro]] no río Sil a poucos quilómetros da xuntanza co Miño, rexistra moito máis paso de auga que o [[encoro dos Peares]], o último do río Miño antes do encontro (5492 hm³ fronte a 2762,9 hm³ de media anual).<ref>ANUARIO DE AFOROS 2011-12 CONFEDERACIÓN HIDROGRÁFICA DEL MIÑO - SIL, saih.chminosil.es/files/informes/anuario/ANUARIO%20AFOROS%20CHMS%202011_12.pdf</ref> === Curso baixo e desembocadura === Fronteira entre a provincia de Pontevedra e Portugal. [[Ficheiro:Caminha (19360677934).jpg|miniatura|Desembocadura vista desde Caminha, na que se aprecian as barras que case pechan a entrada ao mar.]] A última parte do seu curso ten unha baixa pendente e ladeiras máis amplas, aínda que segue a presentar montañas a ambas beiras en case todo o percorrido. [[Ficheiro:Imaxe do pailebote Constantino Candeira en 1918, no que estivo embarcado o poeta Manuel Antonio.jpg|miniatura|O pailebote Constantino Candeira en [[1918]], no estaleiro de [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]], nel estivo embarcado [[Manuel Antonio]] en 1926 e 1927.<ref>Saa González, Ignacio (2014/11/10). [http://puertocamposancos.blogspot.com/2014/11/constantino-candeira.html Constantino Candeira]. Porto de [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]] (Río Miño).</ref>]] Desemboca na [[A Guarda|Guarda]] ([[provincia de Pontevedra|Pontevedra]]) pola beira [[Galicia|galega]], e en [[Caminha]] ([[distrito de Viana do Castelo|Viana do Castelo]]) pola beira [[Portugal|portuguesa]]. Nesta último tramo e xa case na desembocadura forma un esteiro protexido baixo a forma de [[Zona especial de conservación do Baixo Miño]]. O leito ábrese e forma unha zona rica de vida pola combinación das zonas inundables, as insuas e a auga salobre. Non obstante, o esteiro remata, xa na desembocadura nun [[baixío]] que, a xeito de funil, provoca que o río, cando baixa a marea teña correntes moi fortes e perigosas<ref>[https://www.lavozdegalicia.es/noticia/somosmar/2025/04/10/rescatados-tres-tripulantes-tras-volcar-embarcacion-barra-mino/00031744268682702647878.htm Rescatados tres tripulantes gallegos tras volcar su embarcación en la barra del Miño]</ref>. == Xeografía == Despois de recibir o [[Río Sil|Sil]], flúe cara ao suroeste. Dende o [[encoro de Frieira]] ata a desembocadura, o Miño constitúe unha fronteira natural entre [[Galicia]] e [[Portugal]]. Na [[comarca do Ribeiro]], ás súas beiras, prodúcese o [[ribeiro (viño)|viño do mesmo nome]]. Fai de fronteira uns 80 km, nun val de intensa produción agrícola, con millo, patacas ou forraxe para o gando. No tramo final tamén está bordeado por viñas de [[albariño]]. == Flora e fauna == ===Flora=== Na bacía alta do Miño existen diversos tipos de ecosistemas acuáticos, característicos da rexión bioclimática atlántica. Afluentes como o [[Río Parga|Parga]], o [[Río Ladra|Ladra]] e o [[Río Támoga|Támoga]] integran un característico [[zona húmida|complexo húmido]]. Está formado por unha extensa rede de canles, [[lagoa]]s e terreos inundados, aos que se asocian pasteiros, zonas agrícolas, bosques de ribeira, turbeiras ombotróficas, [[Ericáceas|breixeiras]] e [[carballeira]]s. Esta grande diversidade acolle numerosas especies de aves durante o período invernal.<ref>[http://www.chminosil.es/?idiom=2|Confederación Hidrográfica do Miño-Sil]</ref> No tramo alto abundan os bosques aluviais de [[amieiro]]s (''Alnus glutinosa'') e [[freixo]]s (''Fraxinus escelsior''), así como [[carballo|carballeira]]<nowiki/>s (''Quercus robur'' e ''Quercus pyrenaica'') e [[Erica|uceiras]] húmidas atlánticas (''Erica cillaris'' e ''Erica tetralix''). O tramo do baixo Miño remata nun esteiro estreito e con ínsuas, a [[Zona especial de conservación do Baixo Miño]]. No río Miño atópase a única poboación no Estado español do nenúfar ''Nympoides peltata''.<ref name=":0">{{Cita web|url=https://www.miteco.gob.es/es/biodiversidad/temas/inventarios-nacionales/906_tcm30-99358.pdf|páxina-web=miteco.gob.es|título=Atlas y Libro Rojo de la Flora Vascular Amenazada de España|data-acceso=25/05}}</ref> Conta con 18 poboacións en dúas áreas: 16 na bacía alta e 2 na baixa. Malia que esta especie está considerada como estable a nivel mundial segundo a IUCN<ref>{{Cita web|url=https://www.iucnredlist.org/species/164309/42398483|páxina-web=IUCN|título=IUCN- Nymphoides peltata|data-acceso=26/05/2021}}</ref>, aparece como especie en perigo no Estado español<ref name=":0" /> e Galegas<ref>{{Cita web|url=https://cmatv.xunta.gal/seccion-tema/c/CMAOT_Conservacion?content=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Biodiversidade/seccion.html&sub=Informacion_especies/&ui=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Dinamico/Especies/Ameazadas/Flora_perigo_extincion/especie_0030.html|título=Conselleria de medio ambiente, Xunta de Galicia. Nymphoides peltata|data-acceso=26/05/2021}}</ref> === Fauna === O Miño é habitado por numerosos [[anátidos]] (''[[Lavanco|Anas platyrhynchos]]'', ''[[Cullerete|Anas clypeata]]''), así como un pequeno núcleo de [[sisón]] (''Tetrax tetrax''). Como especies piscícolas atópanse poboacións de ciprínidos como o [[cacho]] (''Lenciscus carditerti''), a [[reñosa]] (''Rutilus arcani'') e a [[Pseudochondrostoma polylepis|boga]] (''Choridostona polylepis duriensis''), e [[gasterosteidos]] como o [[Espiñento|espiñeiro europeo]] (''Gasterosteus aculeatus''). En todo o curso do río viven peixes como a [[troita]] (''Salmo trutta'') e a [[anguía]] (''Anguilla anguilla''), e mamíferos como o [[aguaneiro]] (''Galemys pyrenaicus'') e a [[lontra]] (''Lutra, lutra''). O curso baixo do Miño alberga no inverno gran número de [[aves acuáticas]], como o [[parrulo cristado]] (''Aythya fuligula''), a [[píllara dourada]] (''Pluvialis apricaria''), a [[píllara cincenta]] (''Pluvialis squatarola'') e a [[avefría]] (''Vanellus vanellus''). Conta cunha notable diversidade de peixes, entre eles o [[salmo (xénero)|salmón]], que presenta neste río o linde de distribución máis meridional de toda Europa. Tamén se dá a [[lamprea]] (''Petromyzon marinus''), pescada tradicionalmente nestas augas con diques de feitura peculiar, as [[caneiro (pesca)|pesqueiras]]. Outras especies piscícolas deste tramo son a [[zamborca]] (''Alosa alosa''), a [[sabela (peixe)|sabela]] (''Alosa fallax''), a [[carpa vermella]] (''Carassius auratus''), a [[perca americana]] (''Micropterus salmoides'') e a [[solla]] (''Platichthys flesus''). Os últimos 40 km do río Miño están colonizados pola [[ameixa asiática]] (''[[Ameixa asiática|Corbicula fluminea]]''). Esta especia adaptouse ás condicións e practicamente eliminou outras especies. A ameixa asiática foi detectada por vez primeira no río Miño en 1989. Antes xa chegara ao [[río Texo]], talvez en navíos de transporte. === Impacto humano === Amais dos encoros, das construcións das marxes (coma o paseo e o parque da Canuda en [[Salvaterra de Miño]]) e da polución que sofre no último treito (especialmente dende que recibe as augas do [[río Tea]]), un dos principais problemas son as especies invasoras. No esteiro do Miño, os problemas de conservación da zona radican na alta presión urbanística, cinexética e pesqueira, ademais da contaminación producida polos residuos urbanos. == Aproveitamento == [[Ficheiro:Encoro da Frieira.jpg|dereita|miniatura|Encoro da Frieira, entre [[Crecente]] e [[Padrenda]].]] Canto ós seus [[Lista de encoros de Galicia|encoros]], os tres primeiros sitúanse entre Lugo e Ourense, e os dous últimos, entre Galicia e Portugal: *[[Encoro de Belesar|Belesar]]: 654 hm³ *[[Encoro dos Peares|Os Peares]]: 182 hm³ *[[Encoro de Velle|Velle]], 17 hm³ *[[Encoro de Castrelo de Miño|Castrelo de Miño]]: 60 hm³ *[[Encoro de Frieira|Frieira]]: 44 hm³ É navegábel de xeito transversal, e de xeito lonxitudinal en pequenos tramos e na desembocadura. No [[século XVIII]], o ilustrado [[Pedro Antonio Sánchez Vaamonde|Pedro Antonio Sánchez]] presentoulle a [[Carlos III de España|Carlos III]] unha proposta para facer o río navegable ata a cidade de [[Ourense]]. Pretendía seguir a tendencia europea de crear canles de navegación, en auxe naquela época, e así aumentar as exportacións, principalmente de [[Denominación de Orixe Ribeiro|viño de Ribeiro]]. Porén, o proxecto non chegou a levarse a cabo.<ref>https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/2013/10/20/mino-autopista-siglo-xviii/0003_201310V20C9991.htm</ref> == Insuas == Existen 14 [[insua]]s ou illas fluviais no treito entre Portugal e Galicia. Catro delas son consideradas internacionais: Morraceira de Seixas, Morraceira de João de Sá e Varandas, máis próximas á [[freguesía]] portuguesa de Lanhelas (Caminha), e a Morraceira, máis próxima á costa galega. Atribúense a Galicia as insuas Canosa, Morraceira do Grilo, Morraceira das Varandas, Vacariza e A Fillaboa. Esta última, con 110 000 metros cadrados, adquirida polo concello de [[Salvaterra de Miño]] a privados, porá un barco á insua en canto constrúe unha pasarela e habilita un centro de interpretación.<ref>{{Citaweb|URL=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/salvaterra-de-mino/2021/07/15/salvaterra-pondra-barco-isla-fillaboa-proyecta-pasarela/0003_202107V15C5995.htm|título=Salvaterra pondrá un barco a la isla de A Fillaboa y proyecta una pasarela|dataacceso=12 de novembro de 2021}}</ref> Son consideradas portuguesas as insuas dos Amores, Boega e Lenta, en [[Vila Nova de Cerveira]], e as de São Pedro e Conguedo, en Valença.<ref>{{Cita web|URL=http://www.publico.pt/local/noticia/ilha-espanhola-e-a-primeira-das-14-existentes-no-rio-minho-a-abrir-ao-publico-1578144|título=Ilha espanhola é a primeira das 14 existentes no rio Minho a abrir ao público|autor=|data=|publicado=|acessodata=}}</ref> == Cultura == [[Ficheiro:1907-06-15, Blanco y Negro, Orillas del Miño, Avendaño (cropped).jpg|miniatura|Río Miño por [[Serafín Avendaño]] (''Blanco y Negro'', 1907)]] O río Miño era o viveiro máis importante na cría de peixes da Península Ibérica até a metade do século XX. Estragado por represamentos e pola polución das augas, ficou convertido nunha sucesión de presas hidroeléctricas. A riqueza natural daba emprego a uns tres mil pescadores.<ref>Vázquez, José Manuel (2015): ''O rio Minho galego-português'', ISBN 9781326350161</ref> A variedade de peixes era grande, entre outros, [[Salmónidos|salmóns]], [[peixe sabre]], [[lamprea]]s, [[anguía]]s, [[solla]]s, bogas ou [[Escalo (peixe)|escalos]]. Empregábanse diferentes modos de pesca, como pesqueiras, con voitirón e cabaceira, alén de alxerife en arrastre, estacadas, [[trasmallo]], redes dun pano, chumbeira, [[Nasa|nasas]], [[Palangre|palangres]] e canas. Amais do consumo local, tamén se destinaban á exportación, que chegou ao [[Brasil]] a finais do século XIX. A pesca tamén se realizaba desde embarcacións, como o carocho e a maseira ou [[gamela]]. Tamén navegaron polo río Miño barcazas de carga, vapores entre Valença e Caminha na metade do século XIX, e baixeis, pinazas, navíos e naos na Idade Media, en tempos dos activos portos de [[Tui]] e Valença. ===Cultura popular=== Refráns: * ''O Miño leva a fama, pero o Sil leva a auga''. == Afluentes == Afluentes do río Miño por orde, dende o nacemento ata a desembocadura: # [[Río Madanela, río Miño|Río Madanela]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Miñoto, Crecente, A Pastoriza]] pola marxe dereita. # [[Río Pequeno, río Miño|Río Pequeno]]:<ref name="MTN25" /> desemboca no [[O Pumar, Bazar, Castro de Rei|Pumar]] ([[Castro de Rei]]) pola marxe dereita. # [[Río Azúmara]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Coea, Castro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Anllo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Triabá, Castro de Rei]] pola marxe dereita. # [[Río Lea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Beloi, San Xiao de Mos, Castro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Támoga]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Os Porrás, Damil, Begonte]] e [[Rego, Arcillá, Cospeito]] pola marxe dereita. # [[Río Ladra]]:<ref name="MTN25" /> desemboca fronte a [[Santa Isabel, Outeiro de Rei, Outeiro de Rei]] pola marxe dereita. # [[Río Robra]]:<ref name="MTN25" /><ref>{{Cita web | url = http://www.outeiroderei.org/parroquias.php?secc=robra | título = Robra (San Pedro Fiz) | autor = Concello de Outeiro de Rei | páxina-web = Concello de Outeiro de Rei | dataacceso = 30 de marzo de 2016 }}</ref> desemboca en [[Robra, Robra, Outeiro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Narla]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Ombreiro, Lugo]] pola marxe dereita. # [[Río Mera, río Miño|Río Mera]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Mera, Orbazai, Lugo|Mera]] ([[Lugo]]) pola marxe dereita. # [[Río Rato]], ou río da Chanca:<ref name="Catastro">{{Cita mapa |autor= Instituto Geográfico Nacional de España |mapa= SIXPAC, buscar Lugo, Campus Universitario|título= Visor SIXPAC |url-mapa= https://sixpac.xunta.es/visorhtml5/|data-acceso= 4 de xullo de 2019 }}</ref> desemboca na cidade de [[Lugo]] pola marxe esquerda. # [[Río Chamoso]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Chamoso, Paradela, O Corgo]] pola marxe esquerda. # [[Río Neira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Veiga, Cerceda, O Corgo]] e [[Vilasante, O Páramo]] pola marxe esquerda. # [[Río Ferreira, río Miño|Río Ferreira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Pacios, Navallos, Guntín]] pola marxe dereita. # [[Río Loio]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Cabo de Vila, San Martiño de Castro, Paradela]] pola marxe esquerda. # [[Río Zamoelle]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Ferreiroá, San Nicolao de Portomarín, Portomarín]] pola marxe dereita. # [[Río Pez]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Teibel, Reiriz, O Saviñao]] e [[Marzán, Chave, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Rego de Moreda]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[San Xián, San Xián de Insua, Taboada]] pola marxe dereita. # [[Río Sardiñeira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Montegrande, San Vitoiro de Ribas de Miño, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Río de Pesqueiras]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Pesqueiras, Santo Estevo de Ribas de Miño, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Río Asma]]:<ref name="MTN25" /> desemboca no [[O Castro, San Fiz de Asma, Chantada]] pola marxe dereita. # [[Río Búbal, río Miño|Río Búbal]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Peares|Peares]] pola marxe dereita. # [[Río Sil]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Peares|Peares]] pola marxe esquerda. # [[Río de Barra]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Barra de Miño, Santo Eusebio da Peroxa, Coles]] pola marxe dereita. # [[Río Lonia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Lonia de Abaixo, Tras do Hospital, Ourense|Lonia de Abaixo]] ([[Ourense]]) pola marxe esquerda. # [[Río Barbaña]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na cidade de [[Ourense]] pola marxe esquerda. # [[Río Barbantiño]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Arrabaldo, Arrabaldo, Ourense]] e [[Izás, Barbantes, Punxín]] pola marxe dereita. # [[Río Avia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Ribadavia]] pola marxe dereita. # [[Río Cerves]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Prexigueiro, Francelos, Ribadavia]] pola marxe dereita. # [[Río Arnoia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Chaos, A Arnoia, A Arnoia]] pola marxe esquerda. # [[Río Deva, Terra de Celanova|Río Deva]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Casaldálvaro, Valongo, Cortegada]] e [[O Valiño, Trado, Pontedeva]] pola marxe esquerda. # [[Río Troncoso|Río Troncoso ou Barxas]]:<ref name="MTN25" /> forma parte da '''[[A Raia|Raia]]'', desemboca fronte á [[A Frieira, Quintela, Crecente|Frieira]] ([[Crecente]]), entre [[Acivido, Desteriz, Padrenda]] e [[Cevide, Paços, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Ribadil]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Foz, Ribeira, Crecente|Foz]] ([[Crecente]]) pola marxe dereita. # [[Río Deva, Paradanta|Río Deva]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[O Cruceiro, Arbo, Arbo]] e [[O Pumar, Arbo, Arbo]] pola marxe dereita. # [[Río Cea, río Miño|Río Cea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Ponte Cabaleiros, Arbo, Arbo|Ponte Cabaleiros]] ([[Arbo]]) pola marxe dereita. # [[Río Mouro, río Miño|Río Mouro]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Forte, Ceivães, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Termes]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Sucarreira, Setados, As Neves]] e [[A Laxe, Setados, As Neves]] pola marxe dereita. # [[Regueira Xuliana]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Liñares, As Neves]] pola marxe dereita. # [[Rego de Lobeira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nas [[As Regueiras, Oleiros, Salvaterra de Miño|Regueiras]] ([[Salvaterra de Miño]]) pola marxe dereita. # [[Río Tea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Quinta de Fillaboa, Arantei, Salvaterra de Miño|Quinta de Fillaboa]] ([[Salvaterra de Miño]]) pola marxe dereita. # [[Río da Gadanha]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Troporiz, Troporiz, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Caselas]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Agrela, Arantei, Salvaterra de Miño]] e [[Caldelas de Tui, Tui]] pola marxe dereita. # [[Río Manco]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Friestas, Valença]] pola marxe esquerda. # [[Río Louro]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Tui]] pola marxe dereita. # [[Río Furnia]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Carregal de Abaixo, Amorín, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río Cereixo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Forcadela, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río do Pego]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Vilar de Matos, Tomiño, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río Tollo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Fontela, Goián, Tomiño]] e [[Carril, As Eiras, O Rosal]] pola marxe dereita. # [[Río Tamuxe]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Ponte da Tamuxe, San Miguel de Tabagón, O Rosal]] e [[Pías, San Miguel de Tabagón, O Rosal]] pola marxe dereita. # [[Río Coura]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Caminha]] pola marxe esquerda. == Galería de imaxes == :''Vexa o artigo principal en [[Galería de imaxes do río Miño]] <gallery> Ficheiro:Minho River map.png|Mapa do río Miño. Ficheiro:Panoramica do río Miño (Minho river) cara a Ourense desde o Monte San Trocado, (Galicia, Spain).jpg|Panorámica do Miño desde San Trocado, [[Punxín]]. Ficheiro:Sarria 0018.jpg|O río Miño ao seu paso por [[Portomarín]] arredor de [[1920]]. Ficheiro:Tui Miño 060415 1.JPG|Vista do río Miño e de [[Tui]] desde [[Valença, Portugal|Valença]] ([[Portugal]]). Ficheiro:Guarda desembocadura Miño 01-04b.JPG|Foz do río Miño (Camposancos, A Guarda). Ficheiro:Caneiro do Piago - Río Miño.JPG|O río Miño ao paso polo caneiro do Piago, en [[Lugo]]. Ficheiro:Río Miño.jpg Ficheiro:Río Miño antes de desembocar o Arnoia. A Arnoia. Galiza.jpg|[[Os Chaos, A Arnoia, A Arnoia|Os Chaos]], [[A Arnoia]]. </gallery> [[Ficheiro:Minho panoramica.png|miniatura|centro|1200px|Vista panorámica da desembocadura do río Miño.]] == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * {{Cita libro |nome=Anselmo |apelidos=López Carreira |ligazón-autor=Anselmo López Carreira |título=O Miño. Un caudal de historia |ano=2015 |editorial=[[Edicións Xerais de Galicia|Xerais]] |isbn=978-84-9914-779-6|ref=harv|lugar=Vigo}} === Outros artigos === * [[Lista de ríos de Galicia|Ríos de Galicia]] * [[Galería de imaxes do río Miño]] * [[Ponte Vella Internacional Tui-Valença]] === Ligazóns externas === * Estado dos encoros de [http://www.embalses.net/pantano-691-belesar.html Belesar]; [http://www.embalses.net/pantano-747-los-peares.html Peares]; [http://www.embalses.net/pantano-783-velle.html Velle]; [http://www.embalses.net/pantano-701-castrelo.html Castrelo] e [http://www.embalses.net/pantano-715-frieira.html Frieira] {{es}}. {{Wikidata pontes}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Minno}} [[Categoría:Río Miño| ]] [[Categoría:Topónimos de ríos galegos con etimoloxía|Miño]] 8mj84bmijgj6svein9wnsqdkjz519e4 7108200 7108199 2025-06-27T12:12:45Z Angeldomcer 8758 /* Curso alto */ 7108200 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Miño (homónimos)}} {{Xeografía física}} O '''Miño''' (en [[lingua portuguesa|portugués]]: ''Minho'') é o río máis longo de [[Galicia]], cunha lonxitude de 307,5 km.<ref name="Ríos de Galiza" /><ref name="GEG" /><ref name="GEG74">{{Cita enciclopedia|apelidos-editor= Cañada| nome-editor= Silverio|enciclopedia= Gran Enciclopedia Galega|título= Miño|ano= 1974|editorial= |volume= 21|isbn= |páxina= 78}}</ref><ref>{{Cita web |url=http://www.egu.es/ |título=''Enciclopedia Galega Universal'' |data-acceso=01 de outubro de 2008 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080713074541/http://www.egu.es/ |dataarquivo=13 de xullo de 2008 |urlmorta=yes }}</ref> e tamén o río máis caudaloso, cunha conca fluvial de 12.486 quilómetros cadrados (sobre os pouco máis de 29.000 de toda Galicia). Atravesa as provincias galegas de [[provincia de Lugo|Lugo]], [[provincia de Ourense|Ourense]] e [[provincia de Pontevedra|Pontevedra]] e baña o norte do distrito [[Portugal|portugués]] de [[distrito de Viana do Castelo|Viana do Castelo]] ata desembocar no [[Océano Atlántico]], entre o municipios da [[A Guarda|Guarda]] e [[Caminha]]. Pasa polas cidades de [[Lugo]] e [[Ourense]] e polas vilas de [[Rábade]], [[Portomarín]], [[Ribadavia]], [[Melgaço]], [[Salvaterra de Miño]], [[Monção]], [[Tui]], [[Valença, Portugal|Valença do Minho]] e [[Vila Nova de Cerveira]]. == Etimoloxía == '''Miño''' ou '''Minho''' aparece documentado na [[Idade Antiga|antigüidade]] como ''Minius'' ou ''Mineus''. Segundo [[Edelmiro Bascuas]], é unha forma [[Lingua galaica|galaica]] de orixe paleoeuropea (seguramente [[Linguas célticas|celta]]), derivada da raíz [[Lingua protoindoeuropea|indoeuropea]] ''*mei-'' 'camiñar, ir'.<ref>Cf. páx. 534 de "La Hidronimia de Galicia: tres estratos ..". http://www.mondonedoferrol.org/estudios-mindonienses/MINDONIENSES%2024%20[protegido].pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160611035306/http://www.mondonedoferrol.org/estudios-mindonienses/MINDONIENSES%2024%20%5bprotegido%5d.pdf |date=11 de xuño de 2016 }}</ref> Tamén aparece referenciado como ''Baenis''. Comparte etimoloxía cos polacos Minia, Mnina e Mień, co alemán Main, co irlandés Maoin, co lituano Minija e co toscano Mignone.<ref>''Notas acerca de Hidronimia Gallega'' Abelardo Moralejo Laso, [[Universidade de Santiago de Compostela]]</ref> Malia parecer a orixe celta a máis acertada, outras teorías dan como étimo o latín ''minium'' (vermello, [[cinabrio]], [[minio]]), pola semellanza co nome ''Minius'' que o pobo romanos lle daba ao río. Con todo, na [[Gallaecia]] non se atopaba este mineral.<ref>''Notas acerca de Hidronimia Gallega'' Abelardo Moralejo Laso, [[Universidade de Santiago de Compostela]]</ref> == Curso == {{Ampliar}} [[Ficheiro:Pedregal_de_Irimia_-_nacimiento_del_río_Miño.JPG|miniatura|O [[Pedregal de Irimia]]]] === Nacemento === O Miño nace no [[Pedregal de Irimia]], na [[serra de Meira]], no concello [[provincia de Lugo|lugués]] de [[Meira]]. Este é a [[morena]] dun antigo [[glaciar]] que baixaba da Serra de Meira. Este olleiro aliméntase das augas subterráneas da serra. Forman tamén a súa cabeceira regos como o Porto da Pena e o Xirómeno.<ref name="MTN25">{{Cita mapa |autor= Instituto Geográfico Nacional de España |mapa= SIXPAC, coordenadas 43°12'46.5"N 7°15'46.1"W |título= Visor SIXPAC |url-mapa= https://sixpac.xunta.es/visorhtml5/ |lingua= gl |data-acceso= 08/06/2019 }}</ref><ref name="Ríos de Galiza">{{Cita libro |nome1= Manuel |apelidos1= Núñez Pérez |nome2= Adela |apelidos2= Lois Lois |nome3= Mon |apelidos3= Daporta Padín |título= Os ríos de Galiza |serie= A Nosa Terra |ano= 2007 |editorial= Promocións Culturais Galegas, S.A. |lingua= gl |isbn= 978-84-8341-136-0 |páxina= 34 }}</ref><ref name="GEG">{{Cita enciclopedia |apelidos-editor= Cañada |nome-editor= Silverio |enciclopedia= Gran Enciclopedia Galega |título= Miño₄ |lingua= gl |ano= 2003 |editorial= El Progreso - Diario de Pontevedra |volume= 29 |isbn= 84-87804-26-8 |páxinas= 187-196 }}</ref> === Curso alto === De A Pastoriza ata Lugo. [[Ficheiro:Ponte romana de Lugo.jpg|miniatura|A Ponte Vella en Lugo]] 6 quilómetros máis abaixo acrecenta o seu caudal na [[lagoa de Fomiñá]], na parroquia de [[Fomiñá, A Pastoriza|Fomiñá]], [[A Pastoriza]] ([[provincia de Lugo|Lugo]]), posto que suma ao regato que baixa do pedregal as augas dos nacentes que hai na propia lagoa. Baixa despois facendo lindeiro entre os concellos de [[Rábade]] e [[Outeiro de Rei]]. A súa pendente é pequena neste tramo, o que permite a creación dunha das características deste río, as insuas<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/sendeiro-as-insuas-do-mino/ Información turística]</ref>, lugares de interese ecolóxico, paisaxístico e incluso económico que aparecen en distintos tramos. <blockquote>Todas estas illas (a Insua de Santa Mariña e a Insua Pequena) xunto coa Insua de San Roque, a de maior tamaño, e a Insua de Trabanca (ambas de acceso restrinxido), encóntranse na conca alta do río Miño e forman parte da zona núcleo da Reserva da Biosfera Terras do Miño (declarada o 07/11/2002 pola UNESCO) e da Zona Especial de Conservación (ZEC) Parga‐Ladra‐Támoga.<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/sendeiro-as-insuas-do-mino/ Descrición da ruta]</ref></blockquote> Tamén aparecen neste tramo as primeiras pesqueiras ou [[Caneiro (pesca)|caneiros]], sobre todo para pescar a anguía, e os primeiros muíños<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/patrimonio-historico-artistico/arquitectura-popular/ Web de Outeiro de Rei]</ref>. === Curso medio === Resto da provincia de Lugo e provincia de Ourense. [[Ficheiro:Sil e miño.jpg|miniatura|250px|Desembocadura do Sil (ó fondo) no Miño (á esquerda, baixo a ponte do ferrocarril)]] Atravesa [[Lugo]] e [[Ourense]]. Neste curso o seu leito está encaixoado en moitos lugares. Presenta varios encoros: [[Encoro de Belesar|Belesar]] (o maior do río), [[Encoro dos Peares|Os Peares]], [[Encoro de Velle|Velle]], Castrelo de Miño e A Frieira, por orde de descenso). Nos [[Os Peares|Peares]] recibe o seu principal afluente, o [[río Sil|Sil]], pola esquerda, e o [[Río Búbal, río Miño|Búbal]] pola dereita. O máis salientable deste tramo é a achega do río Sil. O Miño é o río máis caudaloso de [[Galicia]] tras o seu encontro co Sil, que achega máis auga que o tramo alto do Miño. No anuario hidrolóxico da [[Confederación Hidrográfica do Miño-Sil]], o [[encoro de San Pedro]] no río Sil a poucos quilómetros da xuntanza co Miño, rexistra moito máis paso de auga que o [[encoro dos Peares]], o último do río Miño antes do encontro (5492 hm³ fronte a 2762,9 hm³ de media anual).<ref>ANUARIO DE AFOROS 2011-12 CONFEDERACIÓN HIDROGRÁFICA DEL MIÑO - SIL, saih.chminosil.es/files/informes/anuario/ANUARIO%20AFOROS%20CHMS%202011_12.pdf</ref> === Curso baixo e desembocadura === Fronteira entre a provincia de Pontevedra e Portugal. [[Ficheiro:Caminha (19360677934).jpg|miniatura|Desembocadura vista desde Caminha, na que se aprecian as barras que case pechan a entrada ao mar.]] A última parte do seu curso ten unha baixa pendente e ladeiras máis amplas, aínda que segue a presentar montañas a ambas beiras en case todo o percorrido. [[Ficheiro:Imaxe do pailebote Constantino Candeira en 1918, no que estivo embarcado o poeta Manuel Antonio.jpg|miniatura|O pailebote Constantino Candeira en [[1918]], no estaleiro de [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]], nel estivo embarcado [[Manuel Antonio]] en 1926 e 1927.<ref>Saa González, Ignacio (2014/11/10). [http://puertocamposancos.blogspot.com/2014/11/constantino-candeira.html Constantino Candeira]. Porto de [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]] (Río Miño).</ref>]] Desemboca na [[A Guarda|Guarda]] ([[provincia de Pontevedra|Pontevedra]]) pola beira [[Galicia|galega]], e en [[Caminha]] ([[distrito de Viana do Castelo|Viana do Castelo]]) pola beira [[Portugal|portuguesa]]. Nesta último tramo e xa case na desembocadura forma un esteiro protexido baixo a forma de [[Zona especial de conservación do Baixo Miño]]. O leito ábrese e forma unha zona rica de vida pola combinación das zonas inundables, as insuas e a auga salobre. Non obstante, o esteiro remata, xa na desembocadura nun [[baixío]] que, a xeito de funil, provoca que o río, cando baixa a marea teña correntes moi fortes e perigosas<ref>[https://www.lavozdegalicia.es/noticia/somosmar/2025/04/10/rescatados-tres-tripulantes-tras-volcar-embarcacion-barra-mino/00031744268682702647878.htm Rescatados tres tripulantes gallegos tras volcar su embarcación en la barra del Miño]</ref>. == Xeografía == Despois de recibir o [[Río Sil|Sil]], flúe cara ao suroeste. Dende o [[encoro de Frieira]] ata a desembocadura, o Miño constitúe unha fronteira natural entre [[Galicia]] e [[Portugal]]. Na [[comarca do Ribeiro]], ás súas beiras, prodúcese o [[ribeiro (viño)|viño do mesmo nome]]. Fai de fronteira uns 80 km, nun val de intensa produción agrícola, con millo, patacas ou forraxe para o gando. No tramo final tamén está bordeado por viñas de [[albariño]]. == Flora e fauna == ===Flora=== Na bacía alta do Miño existen diversos tipos de ecosistemas acuáticos, característicos da rexión bioclimática atlántica. Afluentes como o [[Río Parga|Parga]], o [[Río Ladra|Ladra]] e o [[Río Támoga|Támoga]] integran un característico [[zona húmida|complexo húmido]]. Está formado por unha extensa rede de canles, [[lagoa]]s e terreos inundados, aos que se asocian pasteiros, zonas agrícolas, bosques de ribeira, turbeiras ombotróficas, [[Ericáceas|breixeiras]] e [[carballeira]]s. Esta grande diversidade acolle numerosas especies de aves durante o período invernal.<ref>[http://www.chminosil.es/?idiom=2|Confederación Hidrográfica do Miño-Sil]</ref> No tramo alto abundan os bosques aluviais de [[amieiro]]s (''Alnus glutinosa'') e [[freixo]]s (''Fraxinus escelsior''), así como [[carballo|carballeira]]<nowiki/>s (''Quercus robur'' e ''Quercus pyrenaica'') e [[Erica|uceiras]] húmidas atlánticas (''Erica cillaris'' e ''Erica tetralix''). O tramo do baixo Miño remata nun esteiro estreito e con ínsuas, a [[Zona especial de conservación do Baixo Miño]]. No río Miño atópase a única poboación no Estado español do nenúfar ''Nympoides peltata''.<ref name=":0">{{Cita web|url=https://www.miteco.gob.es/es/biodiversidad/temas/inventarios-nacionales/906_tcm30-99358.pdf|páxina-web=miteco.gob.es|título=Atlas y Libro Rojo de la Flora Vascular Amenazada de España|data-acceso=25/05}}</ref> Conta con 18 poboacións en dúas áreas: 16 na bacía alta e 2 na baixa. Malia que esta especie está considerada como estable a nivel mundial segundo a IUCN<ref>{{Cita web|url=https://www.iucnredlist.org/species/164309/42398483|páxina-web=IUCN|título=IUCN- Nymphoides peltata|data-acceso=26/05/2021}}</ref>, aparece como especie en perigo no Estado español<ref name=":0" /> e Galegas<ref>{{Cita web|url=https://cmatv.xunta.gal/seccion-tema/c/CMAOT_Conservacion?content=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Biodiversidade/seccion.html&sub=Informacion_especies/&ui=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Dinamico/Especies/Ameazadas/Flora_perigo_extincion/especie_0030.html|título=Conselleria de medio ambiente, Xunta de Galicia. Nymphoides peltata|data-acceso=26/05/2021}}</ref> === Fauna === O Miño é habitado por numerosos [[anátidos]] (''[[Lavanco|Anas platyrhynchos]]'', ''[[Cullerete|Anas clypeata]]''), así como un pequeno núcleo de [[sisón]] (''Tetrax tetrax''). Como especies piscícolas atópanse poboacións de ciprínidos como o [[cacho]] (''Lenciscus carditerti''), a [[reñosa]] (''Rutilus arcani'') e a [[Pseudochondrostoma polylepis|boga]] (''Choridostona polylepis duriensis''), e [[gasterosteidos]] como o [[Espiñento|espiñeiro europeo]] (''Gasterosteus aculeatus''). En todo o curso do río viven peixes como a [[troita]] (''Salmo trutta'') e a [[anguía]] (''Anguilla anguilla''), e mamíferos como o [[aguaneiro]] (''Galemys pyrenaicus'') e a [[lontra]] (''Lutra, lutra''). O curso baixo do Miño alberga no inverno gran número de [[aves acuáticas]], como o [[parrulo cristado]] (''Aythya fuligula''), a [[píllara dourada]] (''Pluvialis apricaria''), a [[píllara cincenta]] (''Pluvialis squatarola'') e a [[avefría]] (''Vanellus vanellus''). Conta cunha notable diversidade de peixes, entre eles o [[salmo (xénero)|salmón]], que presenta neste río o linde de distribución máis meridional de toda Europa. Tamén se dá a [[lamprea]] (''Petromyzon marinus''), pescada tradicionalmente nestas augas con diques de feitura peculiar, as [[caneiro (pesca)|pesqueiras]]. Outras especies piscícolas deste tramo son a [[zamborca]] (''Alosa alosa''), a [[sabela (peixe)|sabela]] (''Alosa fallax''), a [[carpa vermella]] (''Carassius auratus''), a [[perca americana]] (''Micropterus salmoides'') e a [[solla]] (''Platichthys flesus''). Os últimos 40 km do río Miño están colonizados pola [[ameixa asiática]] (''[[Ameixa asiática|Corbicula fluminea]]''). Esta especia adaptouse ás condicións e practicamente eliminou outras especies. A ameixa asiática foi detectada por vez primeira no río Miño en 1989. Antes xa chegara ao [[río Texo]], talvez en navíos de transporte. === Impacto humano === Amais dos encoros, das construcións das marxes (coma o paseo e o parque da Canuda en [[Salvaterra de Miño]]) e da polución que sofre no último treito (especialmente dende que recibe as augas do [[río Tea]]), un dos principais problemas son as especies invasoras. No esteiro do Miño, os problemas de conservación da zona radican na alta presión urbanística, cinexética e pesqueira, ademais da contaminación producida polos residuos urbanos. == Aproveitamento == [[Ficheiro:Encoro da Frieira.jpg|dereita|miniatura|Encoro da Frieira, entre [[Crecente]] e [[Padrenda]].]] Canto ós seus [[Lista de encoros de Galicia|encoros]], os tres primeiros sitúanse entre Lugo e Ourense, e os dous últimos, entre Galicia e Portugal: *[[Encoro de Belesar|Belesar]]: 654 hm³ *[[Encoro dos Peares|Os Peares]]: 182 hm³ *[[Encoro de Velle|Velle]], 17 hm³ *[[Encoro de Castrelo de Miño|Castrelo de Miño]]: 60 hm³ *[[Encoro de Frieira|Frieira]]: 44 hm³ É navegábel de xeito transversal, e de xeito lonxitudinal en pequenos tramos e na desembocadura. No [[século XVIII]], o ilustrado [[Pedro Antonio Sánchez Vaamonde|Pedro Antonio Sánchez]] presentoulle a [[Carlos III de España|Carlos III]] unha proposta para facer o río navegable ata a cidade de [[Ourense]]. Pretendía seguir a tendencia europea de crear canles de navegación, en auxe naquela época, e así aumentar as exportacións, principalmente de [[Denominación de Orixe Ribeiro|viño de Ribeiro]]. Porén, o proxecto non chegou a levarse a cabo.<ref>https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/2013/10/20/mino-autopista-siglo-xviii/0003_201310V20C9991.htm</ref> == Insuas == Existen 14 [[insua]]s ou illas fluviais no treito entre Portugal e Galicia. Catro delas son consideradas internacionais: Morraceira de Seixas, Morraceira de João de Sá e Varandas, máis próximas á [[freguesía]] portuguesa de Lanhelas (Caminha), e a Morraceira, máis próxima á costa galega. Atribúense a Galicia as insuas Canosa, Morraceira do Grilo, Morraceira das Varandas, Vacariza e A Fillaboa. Esta última, con 110 000 metros cadrados, adquirida polo concello de [[Salvaterra de Miño]] a privados, porá un barco á insua en canto constrúe unha pasarela e habilita un centro de interpretación.<ref>{{Citaweb|URL=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/salvaterra-de-mino/2021/07/15/salvaterra-pondra-barco-isla-fillaboa-proyecta-pasarela/0003_202107V15C5995.htm|título=Salvaterra pondrá un barco a la isla de A Fillaboa y proyecta una pasarela|dataacceso=12 de novembro de 2021}}</ref> Son consideradas portuguesas as insuas dos Amores, Boega e Lenta, en [[Vila Nova de Cerveira]], e as de São Pedro e Conguedo, en Valença.<ref>{{Cita web|URL=http://www.publico.pt/local/noticia/ilha-espanhola-e-a-primeira-das-14-existentes-no-rio-minho-a-abrir-ao-publico-1578144|título=Ilha espanhola é a primeira das 14 existentes no rio Minho a abrir ao público|autor=|data=|publicado=|acessodata=}}</ref> == Cultura == [[Ficheiro:1907-06-15, Blanco y Negro, Orillas del Miño, Avendaño (cropped).jpg|miniatura|Río Miño por [[Serafín Avendaño]] (''Blanco y Negro'', 1907)]] O río Miño era o viveiro máis importante na cría de peixes da Península Ibérica até a metade do século XX. Estragado por represamentos e pola polución das augas, ficou convertido nunha sucesión de presas hidroeléctricas. A riqueza natural daba emprego a uns tres mil pescadores.<ref>Vázquez, José Manuel (2015): ''O rio Minho galego-português'', ISBN 9781326350161</ref> A variedade de peixes era grande, entre outros, [[Salmónidos|salmóns]], [[peixe sabre]], [[lamprea]]s, [[anguía]]s, [[solla]]s, bogas ou [[Escalo (peixe)|escalos]]. Empregábanse diferentes modos de pesca, como pesqueiras, con voitirón e cabaceira, alén de alxerife en arrastre, estacadas, [[trasmallo]], redes dun pano, chumbeira, [[Nasa|nasas]], [[Palangre|palangres]] e canas. Amais do consumo local, tamén se destinaban á exportación, que chegou ao [[Brasil]] a finais do século XIX. A pesca tamén se realizaba desde embarcacións, como o carocho e a maseira ou [[gamela]]. Tamén navegaron polo río Miño barcazas de carga, vapores entre Valença e Caminha na metade do século XIX, e baixeis, pinazas, navíos e naos na Idade Media, en tempos dos activos portos de [[Tui]] e Valença. ===Cultura popular=== Refráns: * ''O Miño leva a fama, pero o Sil leva a auga''. == Afluentes == Afluentes do río Miño por orde, dende o nacemento ata a desembocadura: # [[Río Madanela, río Miño|Río Madanela]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Miñoto, Crecente, A Pastoriza]] pola marxe dereita. # [[Río Pequeno, río Miño|Río Pequeno]]:<ref name="MTN25" /> desemboca no [[O Pumar, Bazar, Castro de Rei|Pumar]] ([[Castro de Rei]]) pola marxe dereita. # [[Río Azúmara]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Coea, Castro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Anllo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Triabá, Castro de Rei]] pola marxe dereita. # [[Río Lea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Beloi, San Xiao de Mos, Castro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Támoga]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Os Porrás, Damil, Begonte]] e [[Rego, Arcillá, Cospeito]] pola marxe dereita. # [[Río Ladra]]:<ref name="MTN25" /> desemboca fronte a [[Santa Isabel, Outeiro de Rei, Outeiro de Rei]] pola marxe dereita. # [[Río Robra]]:<ref name="MTN25" /><ref>{{Cita web | url = http://www.outeiroderei.org/parroquias.php?secc=robra | título = Robra (San Pedro Fiz) | autor = Concello de Outeiro de Rei | páxina-web = Concello de Outeiro de Rei | dataacceso = 30 de marzo de 2016 }}</ref> desemboca en [[Robra, Robra, Outeiro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Narla]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Ombreiro, Lugo]] pola marxe dereita. # [[Río Mera, río Miño|Río Mera]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Mera, Orbazai, Lugo|Mera]] ([[Lugo]]) pola marxe dereita. # [[Río Rato]], ou río da Chanca:<ref name="Catastro">{{Cita mapa |autor= Instituto Geográfico Nacional de España |mapa= SIXPAC, buscar Lugo, Campus Universitario|título= Visor SIXPAC |url-mapa= https://sixpac.xunta.es/visorhtml5/|data-acceso= 4 de xullo de 2019 }}</ref> desemboca na cidade de [[Lugo]] pola marxe esquerda. # [[Río Chamoso]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Chamoso, Paradela, O Corgo]] pola marxe esquerda. # [[Río Neira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Veiga, Cerceda, O Corgo]] e [[Vilasante, O Páramo]] pola marxe esquerda. # [[Río Ferreira, río Miño|Río Ferreira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Pacios, Navallos, Guntín]] pola marxe dereita. # [[Río Loio]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Cabo de Vila, San Martiño de Castro, Paradela]] pola marxe esquerda. # [[Río Zamoelle]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Ferreiroá, San Nicolao de Portomarín, Portomarín]] pola marxe dereita. # [[Río Pez]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Teibel, Reiriz, O Saviñao]] e [[Marzán, Chave, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Rego de Moreda]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[San Xián, San Xián de Insua, Taboada]] pola marxe dereita. # [[Río Sardiñeira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Montegrande, San Vitoiro de Ribas de Miño, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Río de Pesqueiras]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Pesqueiras, Santo Estevo de Ribas de Miño, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Río Asma]]:<ref name="MTN25" /> desemboca no [[O Castro, San Fiz de Asma, Chantada]] pola marxe dereita. # [[Río Búbal, río Miño|Río Búbal]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Peares|Peares]] pola marxe dereita. # [[Río Sil]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Peares|Peares]] pola marxe esquerda. # [[Río de Barra]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Barra de Miño, Santo Eusebio da Peroxa, Coles]] pola marxe dereita. # [[Río Lonia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Lonia de Abaixo, Tras do Hospital, Ourense|Lonia de Abaixo]] ([[Ourense]]) pola marxe esquerda. # [[Río Barbaña]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na cidade de [[Ourense]] pola marxe esquerda. # [[Río Barbantiño]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Arrabaldo, Arrabaldo, Ourense]] e [[Izás, Barbantes, Punxín]] pola marxe dereita. # [[Río Avia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Ribadavia]] pola marxe dereita. # [[Río Cerves]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Prexigueiro, Francelos, Ribadavia]] pola marxe dereita. # [[Río Arnoia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Chaos, A Arnoia, A Arnoia]] pola marxe esquerda. # [[Río Deva, Terra de Celanova|Río Deva]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Casaldálvaro, Valongo, Cortegada]] e [[O Valiño, Trado, Pontedeva]] pola marxe esquerda. # [[Río Troncoso|Río Troncoso ou Barxas]]:<ref name="MTN25" /> forma parte da '''[[A Raia|Raia]]'', desemboca fronte á [[A Frieira, Quintela, Crecente|Frieira]] ([[Crecente]]), entre [[Acivido, Desteriz, Padrenda]] e [[Cevide, Paços, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Ribadil]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Foz, Ribeira, Crecente|Foz]] ([[Crecente]]) pola marxe dereita. # [[Río Deva, Paradanta|Río Deva]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[O Cruceiro, Arbo, Arbo]] e [[O Pumar, Arbo, Arbo]] pola marxe dereita. # [[Río Cea, río Miño|Río Cea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Ponte Cabaleiros, Arbo, Arbo|Ponte Cabaleiros]] ([[Arbo]]) pola marxe dereita. # [[Río Mouro, río Miño|Río Mouro]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Forte, Ceivães, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Termes]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Sucarreira, Setados, As Neves]] e [[A Laxe, Setados, As Neves]] pola marxe dereita. # [[Regueira Xuliana]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Liñares, As Neves]] pola marxe dereita. # [[Rego de Lobeira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nas [[As Regueiras, Oleiros, Salvaterra de Miño|Regueiras]] ([[Salvaterra de Miño]]) pola marxe dereita. # [[Río Tea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Quinta de Fillaboa, Arantei, Salvaterra de Miño|Quinta de Fillaboa]] ([[Salvaterra de Miño]]) pola marxe dereita. # [[Río da Gadanha]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Troporiz, Troporiz, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Caselas]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Agrela, Arantei, Salvaterra de Miño]] e [[Caldelas de Tui, Tui]] pola marxe dereita. # [[Río Manco]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Friestas, Valença]] pola marxe esquerda. # [[Río Louro]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Tui]] pola marxe dereita. # [[Río Furnia]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Carregal de Abaixo, Amorín, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río Cereixo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Forcadela, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río do Pego]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Vilar de Matos, Tomiño, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río Tollo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Fontela, Goián, Tomiño]] e [[Carril, As Eiras, O Rosal]] pola marxe dereita. # [[Río Tamuxe]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Ponte da Tamuxe, San Miguel de Tabagón, O Rosal]] e [[Pías, San Miguel de Tabagón, O Rosal]] pola marxe dereita. # [[Río Coura]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Caminha]] pola marxe esquerda. == Galería de imaxes == :''Vexa o artigo principal en [[Galería de imaxes do río Miño]] <gallery> Ficheiro:Minho River map.png|Mapa do río Miño. Ficheiro:Panoramica do río Miño (Minho river) cara a Ourense desde o Monte San Trocado, (Galicia, Spain).jpg|Panorámica do Miño desde San Trocado, [[Punxín]]. Ficheiro:Sarria 0018.jpg|O río Miño ao seu paso por [[Portomarín]] arredor de [[1920]]. Ficheiro:Tui Miño 060415 1.JPG|Vista do río Miño e de [[Tui]] desde [[Valença, Portugal|Valença]] ([[Portugal]]). Ficheiro:Guarda desembocadura Miño 01-04b.JPG|Foz do río Miño (Camposancos, A Guarda). Ficheiro:Caneiro do Piago - Río Miño.JPG|O río Miño ao paso polo caneiro do Piago, en [[Lugo]]. Ficheiro:Río Miño.jpg Ficheiro:Río Miño antes de desembocar o Arnoia. A Arnoia. Galiza.jpg|[[Os Chaos, A Arnoia, A Arnoia|Os Chaos]], [[A Arnoia]]. </gallery> [[Ficheiro:Minho panoramica.png|miniatura|centro|1200px|Vista panorámica da desembocadura do río Miño.]] == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * {{Cita libro |nome=Anselmo |apelidos=López Carreira |ligazón-autor=Anselmo López Carreira |título=O Miño. Un caudal de historia |ano=2015 |editorial=[[Edicións Xerais de Galicia|Xerais]] |isbn=978-84-9914-779-6|ref=harv|lugar=Vigo}} === Outros artigos === * [[Lista de ríos de Galicia|Ríos de Galicia]] * [[Galería de imaxes do río Miño]] * [[Ponte Vella Internacional Tui-Valença]] === Ligazóns externas === * Estado dos encoros de [http://www.embalses.net/pantano-691-belesar.html Belesar]; [http://www.embalses.net/pantano-747-los-peares.html Peares]; [http://www.embalses.net/pantano-783-velle.html Velle]; [http://www.embalses.net/pantano-701-castrelo.html Castrelo] e [http://www.embalses.net/pantano-715-frieira.html Frieira] {{es}}. {{Wikidata pontes}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Minno}} [[Categoría:Río Miño| ]] [[Categoría:Topónimos de ríos galegos con etimoloxía|Miño]] 2y4iuoxa1pu40a7sq2pb892rdduup6f 7108202 7108200 2025-06-27T12:25:12Z Angeldomcer 8758 /* Curso alto */ 7108202 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Miño (homónimos)}} {{Xeografía física}} O '''Miño''' (en [[lingua portuguesa|portugués]]: ''Minho'') é o río máis longo de [[Galicia]], cunha lonxitude de 307,5 km.<ref name="Ríos de Galiza" /><ref name="GEG" /><ref name="GEG74">{{Cita enciclopedia|apelidos-editor= Cañada| nome-editor= Silverio|enciclopedia= Gran Enciclopedia Galega|título= Miño|ano= 1974|editorial= |volume= 21|isbn= |páxina= 78}}</ref><ref>{{Cita web |url=http://www.egu.es/ |título=''Enciclopedia Galega Universal'' |data-acceso=01 de outubro de 2008 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080713074541/http://www.egu.es/ |dataarquivo=13 de xullo de 2008 |urlmorta=yes }}</ref> e tamén o río máis caudaloso, cunha conca fluvial de 12.486 quilómetros cadrados (sobre os pouco máis de 29.000 de toda Galicia). Atravesa as provincias galegas de [[provincia de Lugo|Lugo]], [[provincia de Ourense|Ourense]] e [[provincia de Pontevedra|Pontevedra]] e baña o norte do distrito [[Portugal|portugués]] de [[distrito de Viana do Castelo|Viana do Castelo]] ata desembocar no [[Océano Atlántico]], entre o municipios da [[A Guarda|Guarda]] e [[Caminha]]. Pasa polas cidades de [[Lugo]] e [[Ourense]] e polas vilas de [[Rábade]], [[Portomarín]], [[Ribadavia]], [[Melgaço]], [[Salvaterra de Miño]], [[Monção]], [[Tui]], [[Valença, Portugal|Valença do Minho]] e [[Vila Nova de Cerveira]]. == Etimoloxía == '''Miño''' ou '''Minho''' aparece documentado na [[Idade Antiga|antigüidade]] como ''Minius'' ou ''Mineus''. Segundo [[Edelmiro Bascuas]], é unha forma [[Lingua galaica|galaica]] de orixe paleoeuropea (seguramente [[Linguas célticas|celta]]), derivada da raíz [[Lingua protoindoeuropea|indoeuropea]] ''*mei-'' 'camiñar, ir'.<ref>Cf. páx. 534 de "La Hidronimia de Galicia: tres estratos ..". http://www.mondonedoferrol.org/estudios-mindonienses/MINDONIENSES%2024%20[protegido].pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160611035306/http://www.mondonedoferrol.org/estudios-mindonienses/MINDONIENSES%2024%20%5bprotegido%5d.pdf |date=11 de xuño de 2016 }}</ref> Tamén aparece referenciado como ''Baenis''. Comparte etimoloxía cos polacos Minia, Mnina e Mień, co alemán Main, co irlandés Maoin, co lituano Minija e co toscano Mignone.<ref>''Notas acerca de Hidronimia Gallega'' Abelardo Moralejo Laso, [[Universidade de Santiago de Compostela]]</ref> Malia parecer a orixe celta a máis acertada, outras teorías dan como étimo o latín ''minium'' (vermello, [[cinabrio]], [[minio]]), pola semellanza co nome ''Minius'' que o pobo romanos lle daba ao río. Con todo, na [[Gallaecia]] non se atopaba este mineral.<ref>''Notas acerca de Hidronimia Gallega'' Abelardo Moralejo Laso, [[Universidade de Santiago de Compostela]]</ref> == Curso == {{Ampliar}} [[Ficheiro:Pedregal_de_Irimia_-_nacimiento_del_río_Miño.JPG|miniatura|O [[Pedregal de Irimia]]]] === Nacemento === O Miño nace no [[Pedregal de Irimia]], na [[serra de Meira]], no concello [[provincia de Lugo|lugués]] de [[Meira]]. Este é a [[morena]] dun antigo [[glaciar]] que baixaba da Serra de Meira. Este olleiro aliméntase das augas subterráneas da serra. Forman tamén a súa cabeceira regos como o Porto da Pena e o Xirómeno.<ref name="MTN25">{{Cita mapa |autor= Instituto Geográfico Nacional de España |mapa= SIXPAC, coordenadas 43°12'46.5"N 7°15'46.1"W |título= Visor SIXPAC |url-mapa= https://sixpac.xunta.es/visorhtml5/ |lingua= gl |data-acceso= 08/06/2019 }}</ref><ref name="Ríos de Galiza">{{Cita libro |nome1= Manuel |apelidos1= Núñez Pérez |nome2= Adela |apelidos2= Lois Lois |nome3= Mon |apelidos3= Daporta Padín |título= Os ríos de Galiza |serie= A Nosa Terra |ano= 2007 |editorial= Promocións Culturais Galegas, S.A. |lingua= gl |isbn= 978-84-8341-136-0 |páxina= 34 }}</ref><ref name="GEG">{{Cita enciclopedia |apelidos-editor= Cañada |nome-editor= Silverio |enciclopedia= Gran Enciclopedia Galega |título= Miño₄ |lingua= gl |ano= 2003 |editorial= El Progreso - Diario de Pontevedra |volume= 29 |isbn= 84-87804-26-8 |páxinas= 187-196 }}</ref> === Curso alto === De A Pastoriza ata Lugo. [[Ficheiro:Ponte romana de Lugo.jpg|miniatura|A Ponte Vella en Lugo]] 6 quilómetros máis abaixo acrecenta o seu caudal na [[lagoa de Fomiñá]], na parroquia de [[Fomiñá, A Pastoriza|Fomiñá]], [[A Pastoriza]] ([[provincia de Lugo|Lugo]]), posto que suma ao regato que baixa do pedregal as augas dos nacentes que hai na propia lagoa. Baixa despois facendo lindeiro entre os concellos de [[Rábade]] e [[Outeiro de Rei]]. A súa pendente é pequena neste tramo, o que permite a creación dunha das características deste río, as insuas<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/sendeiro-as-insuas-do-mino/ Información turística]</ref>, lugares de interese ecolóxico, paisaxístico e incluso económico que aparecen en distintos tramos. <blockquote>Todas estas illas (a Insua de Santa Mariña e a Insua Pequena) xunto coa Insua de San Roque, a de maior tamaño, e a Insua de Trabanca (ambas de acceso restrinxido), encóntranse na conca alta do río Miño e forman parte da zona núcleo da Reserva da Biosfera Terras do Miño (declarada o 07/11/2002 pola UNESCO) e da Zona Especial de Conservación (ZEC) Parga‐Ladra‐Támoga.<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/sendeiro-as-insuas-do-mino/ Descrición da ruta]</ref></blockquote> Tamén aparecen neste tramo as primeiras pesqueiras ou [[Caneiro (pesca)|caneiros]], sobre todo para pescar a anguía, e os primeiros muíños<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/patrimonio-historico-artistico/arquitectura-popular/ Web de Outeiro de Rei]</ref>. Este tramo remata en [[Lugo]], o río entra no termo municipal e arrodea a cidade polo Oeste e Suroeste. Neste concello cruzan o río, por esta orde, o viaduto do estrada [[N-540]], a Pasarela de San Lázaro (peonil), a [[Ponte Vella de Lugo|Ponte Vella]] ou ponte romana e a Ponte Branca. === Curso medio === Resto da provincia de Lugo e provincia de Ourense. [[Ficheiro:Sil e miño.jpg|miniatura|250px|Desembocadura do Sil (ó fondo) no Miño (á esquerda, baixo a ponte do ferrocarril)]] Atravesa [[Lugo]] e [[Ourense]]. Neste curso o seu leito está encaixoado en moitos lugares. Presenta varios encoros: [[Encoro de Belesar|Belesar]] (o maior do río), [[Encoro dos Peares|Os Peares]], [[Encoro de Velle|Velle]], Castrelo de Miño e A Frieira, por orde de descenso). Nos [[Os Peares|Peares]] recibe o seu principal afluente, o [[río Sil|Sil]], pola esquerda, e o [[Río Búbal, río Miño|Búbal]] pola dereita. O máis salientable deste tramo é a achega do río Sil. O Miño é o río máis caudaloso de [[Galicia]] tras o seu encontro co Sil, que achega máis auga que o tramo alto do Miño. No anuario hidrolóxico da [[Confederación Hidrográfica do Miño-Sil]], o [[encoro de San Pedro]] no río Sil a poucos quilómetros da xuntanza co Miño, rexistra moito máis paso de auga que o [[encoro dos Peares]], o último do río Miño antes do encontro (5492 hm³ fronte a 2762,9 hm³ de media anual).<ref>ANUARIO DE AFOROS 2011-12 CONFEDERACIÓN HIDROGRÁFICA DEL MIÑO - SIL, saih.chminosil.es/files/informes/anuario/ANUARIO%20AFOROS%20CHMS%202011_12.pdf</ref> === Curso baixo e desembocadura === Fronteira entre a provincia de Pontevedra e Portugal. [[Ficheiro:Caminha (19360677934).jpg|miniatura|Desembocadura vista desde Caminha, na que se aprecian as barras que case pechan a entrada ao mar.]] A última parte do seu curso ten unha baixa pendente e ladeiras máis amplas, aínda que segue a presentar montañas a ambas beiras en case todo o percorrido. [[Ficheiro:Imaxe do pailebote Constantino Candeira en 1918, no que estivo embarcado o poeta Manuel Antonio.jpg|miniatura|O pailebote Constantino Candeira en [[1918]], no estaleiro de [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]], nel estivo embarcado [[Manuel Antonio]] en 1926 e 1927.<ref>Saa González, Ignacio (2014/11/10). [http://puertocamposancos.blogspot.com/2014/11/constantino-candeira.html Constantino Candeira]. Porto de [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]] (Río Miño).</ref>]] Desemboca na [[A Guarda|Guarda]] ([[provincia de Pontevedra|Pontevedra]]) pola beira [[Galicia|galega]], e en [[Caminha]] ([[distrito de Viana do Castelo|Viana do Castelo]]) pola beira [[Portugal|portuguesa]]. Nesta último tramo e xa case na desembocadura forma un esteiro protexido baixo a forma de [[Zona especial de conservación do Baixo Miño]]. O leito ábrese e forma unha zona rica de vida pola combinación das zonas inundables, as insuas e a auga salobre. Non obstante, o esteiro remata, xa na desembocadura nun [[baixío]] que, a xeito de funil, provoca que o río, cando baixa a marea teña correntes moi fortes e perigosas<ref>[https://www.lavozdegalicia.es/noticia/somosmar/2025/04/10/rescatados-tres-tripulantes-tras-volcar-embarcacion-barra-mino/00031744268682702647878.htm Rescatados tres tripulantes gallegos tras volcar su embarcación en la barra del Miño]</ref>. == Xeografía == Despois de recibir o [[Río Sil|Sil]], flúe cara ao suroeste. Dende o [[encoro de Frieira]] ata a desembocadura, o Miño constitúe unha fronteira natural entre [[Galicia]] e [[Portugal]]. Na [[comarca do Ribeiro]], ás súas beiras, prodúcese o [[ribeiro (viño)|viño do mesmo nome]]. Fai de fronteira uns 80 km, nun val de intensa produción agrícola, con millo, patacas ou forraxe para o gando. No tramo final tamén está bordeado por viñas de [[albariño]]. == Flora e fauna == ===Flora=== Na bacía alta do Miño existen diversos tipos de ecosistemas acuáticos, característicos da rexión bioclimática atlántica. Afluentes como o [[Río Parga|Parga]], o [[Río Ladra|Ladra]] e o [[Río Támoga|Támoga]] integran un característico [[zona húmida|complexo húmido]]. Está formado por unha extensa rede de canles, [[lagoa]]s e terreos inundados, aos que se asocian pasteiros, zonas agrícolas, bosques de ribeira, turbeiras ombotróficas, [[Ericáceas|breixeiras]] e [[carballeira]]s. Esta grande diversidade acolle numerosas especies de aves durante o período invernal.<ref>[http://www.chminosil.es/?idiom=2|Confederación Hidrográfica do Miño-Sil]</ref> No tramo alto abundan os bosques aluviais de [[amieiro]]s (''Alnus glutinosa'') e [[freixo]]s (''Fraxinus escelsior''), así como [[carballo|carballeira]]<nowiki/>s (''Quercus robur'' e ''Quercus pyrenaica'') e [[Erica|uceiras]] húmidas atlánticas (''Erica cillaris'' e ''Erica tetralix''). O tramo do baixo Miño remata nun esteiro estreito e con ínsuas, a [[Zona especial de conservación do Baixo Miño]]. No río Miño atópase a única poboación no Estado español do nenúfar ''Nympoides peltata''.<ref name=":0">{{Cita web|url=https://www.miteco.gob.es/es/biodiversidad/temas/inventarios-nacionales/906_tcm30-99358.pdf|páxina-web=miteco.gob.es|título=Atlas y Libro Rojo de la Flora Vascular Amenazada de España|data-acceso=25/05}}</ref> Conta con 18 poboacións en dúas áreas: 16 na bacía alta e 2 na baixa. Malia que esta especie está considerada como estable a nivel mundial segundo a IUCN<ref>{{Cita web|url=https://www.iucnredlist.org/species/164309/42398483|páxina-web=IUCN|título=IUCN- Nymphoides peltata|data-acceso=26/05/2021}}</ref>, aparece como especie en perigo no Estado español<ref name=":0" /> e Galegas<ref>{{Cita web|url=https://cmatv.xunta.gal/seccion-tema/c/CMAOT_Conservacion?content=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Biodiversidade/seccion.html&sub=Informacion_especies/&ui=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Dinamico/Especies/Ameazadas/Flora_perigo_extincion/especie_0030.html|título=Conselleria de medio ambiente, Xunta de Galicia. Nymphoides peltata|data-acceso=26/05/2021}}</ref> === Fauna === O Miño é habitado por numerosos [[anátidos]] (''[[Lavanco|Anas platyrhynchos]]'', ''[[Cullerete|Anas clypeata]]''), así como un pequeno núcleo de [[sisón]] (''Tetrax tetrax''). Como especies piscícolas atópanse poboacións de ciprínidos como o [[cacho]] (''Lenciscus carditerti''), a [[reñosa]] (''Rutilus arcani'') e a [[Pseudochondrostoma polylepis|boga]] (''Choridostona polylepis duriensis''), e [[gasterosteidos]] como o [[Espiñento|espiñeiro europeo]] (''Gasterosteus aculeatus''). En todo o curso do río viven peixes como a [[troita]] (''Salmo trutta'') e a [[anguía]] (''Anguilla anguilla''), e mamíferos como o [[aguaneiro]] (''Galemys pyrenaicus'') e a [[lontra]] (''Lutra, lutra''). O curso baixo do Miño alberga no inverno gran número de [[aves acuáticas]], como o [[parrulo cristado]] (''Aythya fuligula''), a [[píllara dourada]] (''Pluvialis apricaria''), a [[píllara cincenta]] (''Pluvialis squatarola'') e a [[avefría]] (''Vanellus vanellus''). Conta cunha notable diversidade de peixes, entre eles o [[salmo (xénero)|salmón]], que presenta neste río o linde de distribución máis meridional de toda Europa. Tamén se dá a [[lamprea]] (''Petromyzon marinus''), pescada tradicionalmente nestas augas con diques de feitura peculiar, as [[caneiro (pesca)|pesqueiras]]. Outras especies piscícolas deste tramo son a [[zamborca]] (''Alosa alosa''), a [[sabela (peixe)|sabela]] (''Alosa fallax''), a [[carpa vermella]] (''Carassius auratus''), a [[perca americana]] (''Micropterus salmoides'') e a [[solla]] (''Platichthys flesus''). Os últimos 40 km do río Miño están colonizados pola [[ameixa asiática]] (''[[Ameixa asiática|Corbicula fluminea]]''). Esta especia adaptouse ás condicións e practicamente eliminou outras especies. A ameixa asiática foi detectada por vez primeira no río Miño en 1989. Antes xa chegara ao [[río Texo]], talvez en navíos de transporte. === Impacto humano === Amais dos encoros, das construcións das marxes (coma o paseo e o parque da Canuda en [[Salvaterra de Miño]]) e da polución que sofre no último treito (especialmente dende que recibe as augas do [[río Tea]]), un dos principais problemas son as especies invasoras. No esteiro do Miño, os problemas de conservación da zona radican na alta presión urbanística, cinexética e pesqueira, ademais da contaminación producida polos residuos urbanos. == Aproveitamento == [[Ficheiro:Encoro da Frieira.jpg|dereita|miniatura|Encoro da Frieira, entre [[Crecente]] e [[Padrenda]].]] Canto ós seus [[Lista de encoros de Galicia|encoros]], os tres primeiros sitúanse entre Lugo e Ourense, e os dous últimos, entre Galicia e Portugal: *[[Encoro de Belesar|Belesar]]: 654 hm³ *[[Encoro dos Peares|Os Peares]]: 182 hm³ *[[Encoro de Velle|Velle]], 17 hm³ *[[Encoro de Castrelo de Miño|Castrelo de Miño]]: 60 hm³ *[[Encoro de Frieira|Frieira]]: 44 hm³ É navegábel de xeito transversal, e de xeito lonxitudinal en pequenos tramos e na desembocadura. No [[século XVIII]], o ilustrado [[Pedro Antonio Sánchez Vaamonde|Pedro Antonio Sánchez]] presentoulle a [[Carlos III de España|Carlos III]] unha proposta para facer o río navegable ata a cidade de [[Ourense]]. Pretendía seguir a tendencia europea de crear canles de navegación, en auxe naquela época, e así aumentar as exportacións, principalmente de [[Denominación de Orixe Ribeiro|viño de Ribeiro]]. Porén, o proxecto non chegou a levarse a cabo.<ref>https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/2013/10/20/mino-autopista-siglo-xviii/0003_201310V20C9991.htm</ref> == Insuas == Existen 14 [[insua]]s ou illas fluviais no treito entre Portugal e Galicia. Catro delas son consideradas internacionais: Morraceira de Seixas, Morraceira de João de Sá e Varandas, máis próximas á [[freguesía]] portuguesa de Lanhelas (Caminha), e a Morraceira, máis próxima á costa galega. Atribúense a Galicia as insuas Canosa, Morraceira do Grilo, Morraceira das Varandas, Vacariza e A Fillaboa. Esta última, con 110 000 metros cadrados, adquirida polo concello de [[Salvaterra de Miño]] a privados, porá un barco á insua en canto constrúe unha pasarela e habilita un centro de interpretación.<ref>{{Citaweb|URL=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/salvaterra-de-mino/2021/07/15/salvaterra-pondra-barco-isla-fillaboa-proyecta-pasarela/0003_202107V15C5995.htm|título=Salvaterra pondrá un barco a la isla de A Fillaboa y proyecta una pasarela|dataacceso=12 de novembro de 2021}}</ref> Son consideradas portuguesas as insuas dos Amores, Boega e Lenta, en [[Vila Nova de Cerveira]], e as de São Pedro e Conguedo, en Valença.<ref>{{Cita web|URL=http://www.publico.pt/local/noticia/ilha-espanhola-e-a-primeira-das-14-existentes-no-rio-minho-a-abrir-ao-publico-1578144|título=Ilha espanhola é a primeira das 14 existentes no rio Minho a abrir ao público|autor=|data=|publicado=|acessodata=}}</ref> == Cultura == [[Ficheiro:1907-06-15, Blanco y Negro, Orillas del Miño, Avendaño (cropped).jpg|miniatura|Río Miño por [[Serafín Avendaño]] (''Blanco y Negro'', 1907)]] O río Miño era o viveiro máis importante na cría de peixes da Península Ibérica até a metade do século XX. Estragado por represamentos e pola polución das augas, ficou convertido nunha sucesión de presas hidroeléctricas. A riqueza natural daba emprego a uns tres mil pescadores.<ref>Vázquez, José Manuel (2015): ''O rio Minho galego-português'', ISBN 9781326350161</ref> A variedade de peixes era grande, entre outros, [[Salmónidos|salmóns]], [[peixe sabre]], [[lamprea]]s, [[anguía]]s, [[solla]]s, bogas ou [[Escalo (peixe)|escalos]]. Empregábanse diferentes modos de pesca, como pesqueiras, con voitirón e cabaceira, alén de alxerife en arrastre, estacadas, [[trasmallo]], redes dun pano, chumbeira, [[Nasa|nasas]], [[Palangre|palangres]] e canas. Amais do consumo local, tamén se destinaban á exportación, que chegou ao [[Brasil]] a finais do século XIX. A pesca tamén se realizaba desde embarcacións, como o carocho e a maseira ou [[gamela]]. Tamén navegaron polo río Miño barcazas de carga, vapores entre Valença e Caminha na metade do século XIX, e baixeis, pinazas, navíos e naos na Idade Media, en tempos dos activos portos de [[Tui]] e Valença. ===Cultura popular=== Refráns: * ''O Miño leva a fama, pero o Sil leva a auga''. == Afluentes == Afluentes do río Miño por orde, dende o nacemento ata a desembocadura: # [[Río Madanela, río Miño|Río Madanela]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Miñoto, Crecente, A Pastoriza]] pola marxe dereita. # [[Río Pequeno, río Miño|Río Pequeno]]:<ref name="MTN25" /> desemboca no [[O Pumar, Bazar, Castro de Rei|Pumar]] ([[Castro de Rei]]) pola marxe dereita. # [[Río Azúmara]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Coea, Castro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Anllo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Triabá, Castro de Rei]] pola marxe dereita. # [[Río Lea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Beloi, San Xiao de Mos, Castro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Támoga]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Os Porrás, Damil, Begonte]] e [[Rego, Arcillá, Cospeito]] pola marxe dereita. # [[Río Ladra]]:<ref name="MTN25" /> desemboca fronte a [[Santa Isabel, Outeiro de Rei, Outeiro de Rei]] pola marxe dereita. # [[Río Robra]]:<ref name="MTN25" /><ref>{{Cita web | url = http://www.outeiroderei.org/parroquias.php?secc=robra | título = Robra (San Pedro Fiz) | autor = Concello de Outeiro de Rei | páxina-web = Concello de Outeiro de Rei | dataacceso = 30 de marzo de 2016 }}</ref> desemboca en [[Robra, Robra, Outeiro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Narla]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Ombreiro, Lugo]] pola marxe dereita. # [[Río Mera, río Miño|Río Mera]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Mera, Orbazai, Lugo|Mera]] ([[Lugo]]) pola marxe dereita. # [[Río Rato]], ou río da Chanca:<ref name="Catastro">{{Cita mapa |autor= Instituto Geográfico Nacional de España |mapa= SIXPAC, buscar Lugo, Campus Universitario|título= Visor SIXPAC |url-mapa= https://sixpac.xunta.es/visorhtml5/|data-acceso= 4 de xullo de 2019 }}</ref> desemboca na cidade de [[Lugo]] pola marxe esquerda. # [[Río Chamoso]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Chamoso, Paradela, O Corgo]] pola marxe esquerda. # [[Río Neira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Veiga, Cerceda, O Corgo]] e [[Vilasante, O Páramo]] pola marxe esquerda. # [[Río Ferreira, río Miño|Río Ferreira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Pacios, Navallos, Guntín]] pola marxe dereita. # [[Río Loio]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Cabo de Vila, San Martiño de Castro, Paradela]] pola marxe esquerda. # [[Río Zamoelle]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Ferreiroá, San Nicolao de Portomarín, Portomarín]] pola marxe dereita. # [[Río Pez]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Teibel, Reiriz, O Saviñao]] e [[Marzán, Chave, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Rego de Moreda]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[San Xián, San Xián de Insua, Taboada]] pola marxe dereita. # [[Río Sardiñeira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Montegrande, San Vitoiro de Ribas de Miño, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Río de Pesqueiras]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Pesqueiras, Santo Estevo de Ribas de Miño, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Río Asma]]:<ref name="MTN25" /> desemboca no [[O Castro, San Fiz de Asma, Chantada]] pola marxe dereita. # [[Río Búbal, río Miño|Río Búbal]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Peares|Peares]] pola marxe dereita. # [[Río Sil]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Peares|Peares]] pola marxe esquerda. # [[Río de Barra]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Barra de Miño, Santo Eusebio da Peroxa, Coles]] pola marxe dereita. # [[Río Lonia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Lonia de Abaixo, Tras do Hospital, Ourense|Lonia de Abaixo]] ([[Ourense]]) pola marxe esquerda. # [[Río Barbaña]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na cidade de [[Ourense]] pola marxe esquerda. # [[Río Barbantiño]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Arrabaldo, Arrabaldo, Ourense]] e [[Izás, Barbantes, Punxín]] pola marxe dereita. # [[Río Avia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Ribadavia]] pola marxe dereita. # [[Río Cerves]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Prexigueiro, Francelos, Ribadavia]] pola marxe dereita. # [[Río Arnoia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Chaos, A Arnoia, A Arnoia]] pola marxe esquerda. # [[Río Deva, Terra de Celanova|Río Deva]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Casaldálvaro, Valongo, Cortegada]] e [[O Valiño, Trado, Pontedeva]] pola marxe esquerda. # [[Río Troncoso|Río Troncoso ou Barxas]]:<ref name="MTN25" /> forma parte da '''[[A Raia|Raia]]'', desemboca fronte á [[A Frieira, Quintela, Crecente|Frieira]] ([[Crecente]]), entre [[Acivido, Desteriz, Padrenda]] e [[Cevide, Paços, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Ribadil]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Foz, Ribeira, Crecente|Foz]] ([[Crecente]]) pola marxe dereita. # [[Río Deva, Paradanta|Río Deva]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[O Cruceiro, Arbo, Arbo]] e [[O Pumar, Arbo, Arbo]] pola marxe dereita. # [[Río Cea, río Miño|Río Cea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Ponte Cabaleiros, Arbo, Arbo|Ponte Cabaleiros]] ([[Arbo]]) pola marxe dereita. # [[Río Mouro, río Miño|Río Mouro]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Forte, Ceivães, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Termes]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Sucarreira, Setados, As Neves]] e [[A Laxe, Setados, As Neves]] pola marxe dereita. # [[Regueira Xuliana]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Liñares, As Neves]] pola marxe dereita. # [[Rego de Lobeira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nas [[As Regueiras, Oleiros, Salvaterra de Miño|Regueiras]] ([[Salvaterra de Miño]]) pola marxe dereita. # [[Río Tea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Quinta de Fillaboa, Arantei, Salvaterra de Miño|Quinta de Fillaboa]] ([[Salvaterra de Miño]]) pola marxe dereita. # [[Río da Gadanha]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Troporiz, Troporiz, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Caselas]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Agrela, Arantei, Salvaterra de Miño]] e [[Caldelas de Tui, Tui]] pola marxe dereita. # [[Río Manco]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Friestas, Valença]] pola marxe esquerda. # [[Río Louro]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Tui]] pola marxe dereita. # [[Río Furnia]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Carregal de Abaixo, Amorín, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río Cereixo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Forcadela, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río do Pego]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Vilar de Matos, Tomiño, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río Tollo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Fontela, Goián, Tomiño]] e [[Carril, As Eiras, O Rosal]] pola marxe dereita. # [[Río Tamuxe]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Ponte da Tamuxe, San Miguel de Tabagón, O Rosal]] e [[Pías, San Miguel de Tabagón, O Rosal]] pola marxe dereita. # [[Río Coura]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Caminha]] pola marxe esquerda. == Galería de imaxes == :''Vexa o artigo principal en [[Galería de imaxes do río Miño]] <gallery> Ficheiro:Minho River map.png|Mapa do río Miño. Ficheiro:Panoramica do río Miño (Minho river) cara a Ourense desde o Monte San Trocado, (Galicia, Spain).jpg|Panorámica do Miño desde San Trocado, [[Punxín]]. Ficheiro:Sarria 0018.jpg|O río Miño ao seu paso por [[Portomarín]] arredor de [[1920]]. Ficheiro:Tui Miño 060415 1.JPG|Vista do río Miño e de [[Tui]] desde [[Valença, Portugal|Valença]] ([[Portugal]]). Ficheiro:Guarda desembocadura Miño 01-04b.JPG|Foz do río Miño (Camposancos, A Guarda). Ficheiro:Caneiro do Piago - Río Miño.JPG|O río Miño ao paso polo caneiro do Piago, en [[Lugo]]. Ficheiro:Río Miño.jpg Ficheiro:Río Miño antes de desembocar o Arnoia. A Arnoia. Galiza.jpg|[[Os Chaos, A Arnoia, A Arnoia|Os Chaos]], [[A Arnoia]]. </gallery> [[Ficheiro:Minho panoramica.png|miniatura|centro|1200px|Vista panorámica da desembocadura do río Miño.]] == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * {{Cita libro |nome=Anselmo |apelidos=López Carreira |ligazón-autor=Anselmo López Carreira |título=O Miño. Un caudal de historia |ano=2015 |editorial=[[Edicións Xerais de Galicia|Xerais]] |isbn=978-84-9914-779-6|ref=harv|lugar=Vigo}} === Outros artigos === * [[Lista de ríos de Galicia|Ríos de Galicia]] * [[Galería de imaxes do río Miño]] * [[Ponte Vella Internacional Tui-Valença]] === Ligazóns externas === * Estado dos encoros de [http://www.embalses.net/pantano-691-belesar.html Belesar]; [http://www.embalses.net/pantano-747-los-peares.html Peares]; [http://www.embalses.net/pantano-783-velle.html Velle]; [http://www.embalses.net/pantano-701-castrelo.html Castrelo] e [http://www.embalses.net/pantano-715-frieira.html Frieira] {{es}}. {{Wikidata pontes}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Minno}} [[Categoría:Río Miño| ]] [[Categoría:Topónimos de ríos galegos con etimoloxía|Miño]] cftkliy2zku9ndw2thg28zlad52ypip 7108209 7108202 2025-06-27T12:45:43Z Angeldomcer 8758 /* Curso medio */ 7108209 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Miño (homónimos)}} {{Xeografía física}} O '''Miño''' (en [[lingua portuguesa|portugués]]: ''Minho'') é o río máis longo de [[Galicia]], cunha lonxitude de 307,5 km.<ref name="Ríos de Galiza" /><ref name="GEG" /><ref name="GEG74">{{Cita enciclopedia|apelidos-editor= Cañada| nome-editor= Silverio|enciclopedia= Gran Enciclopedia Galega|título= Miño|ano= 1974|editorial= |volume= 21|isbn= |páxina= 78}}</ref><ref>{{Cita web |url=http://www.egu.es/ |título=''Enciclopedia Galega Universal'' |data-acceso=01 de outubro de 2008 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080713074541/http://www.egu.es/ |dataarquivo=13 de xullo de 2008 |urlmorta=yes }}</ref> e tamén o río máis caudaloso, cunha conca fluvial de 12.486 quilómetros cadrados (sobre os pouco máis de 29.000 de toda Galicia). Atravesa as provincias galegas de [[provincia de Lugo|Lugo]], [[provincia de Ourense|Ourense]] e [[provincia de Pontevedra|Pontevedra]] e baña o norte do distrito [[Portugal|portugués]] de [[distrito de Viana do Castelo|Viana do Castelo]] ata desembocar no [[Océano Atlántico]], entre o municipios da [[A Guarda|Guarda]] e [[Caminha]]. Pasa polas cidades de [[Lugo]] e [[Ourense]] e polas vilas de [[Rábade]], [[Portomarín]], [[Ribadavia]], [[Melgaço]], [[Salvaterra de Miño]], [[Monção]], [[Tui]], [[Valença, Portugal|Valença do Minho]] e [[Vila Nova de Cerveira]]. == Etimoloxía == '''Miño''' ou '''Minho''' aparece documentado na [[Idade Antiga|antigüidade]] como ''Minius'' ou ''Mineus''. Segundo [[Edelmiro Bascuas]], é unha forma [[Lingua galaica|galaica]] de orixe paleoeuropea (seguramente [[Linguas célticas|celta]]), derivada da raíz [[Lingua protoindoeuropea|indoeuropea]] ''*mei-'' 'camiñar, ir'.<ref>Cf. páx. 534 de "La Hidronimia de Galicia: tres estratos ..". http://www.mondonedoferrol.org/estudios-mindonienses/MINDONIENSES%2024%20[protegido].pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160611035306/http://www.mondonedoferrol.org/estudios-mindonienses/MINDONIENSES%2024%20%5bprotegido%5d.pdf |date=11 de xuño de 2016 }}</ref> Tamén aparece referenciado como ''Baenis''. Comparte etimoloxía cos polacos Minia, Mnina e Mień, co alemán Main, co irlandés Maoin, co lituano Minija e co toscano Mignone.<ref>''Notas acerca de Hidronimia Gallega'' Abelardo Moralejo Laso, [[Universidade de Santiago de Compostela]]</ref> Malia parecer a orixe celta a máis acertada, outras teorías dan como étimo o latín ''minium'' (vermello, [[cinabrio]], [[minio]]), pola semellanza co nome ''Minius'' que o pobo romanos lle daba ao río. Con todo, na [[Gallaecia]] non se atopaba este mineral.<ref>''Notas acerca de Hidronimia Gallega'' Abelardo Moralejo Laso, [[Universidade de Santiago de Compostela]]</ref> == Curso == {{Ampliar}} [[Ficheiro:Pedregal_de_Irimia_-_nacimiento_del_río_Miño.JPG|miniatura|O [[Pedregal de Irimia]]]] === Nacemento === O Miño nace no [[Pedregal de Irimia]], na [[serra de Meira]], no concello [[provincia de Lugo|lugués]] de [[Meira]]. Este é a [[morena]] dun antigo [[glaciar]] que baixaba da Serra de Meira. Este olleiro aliméntase das augas subterráneas da serra. Forman tamén a súa cabeceira regos como o Porto da Pena e o Xirómeno.<ref name="MTN25">{{Cita mapa |autor= Instituto Geográfico Nacional de España |mapa= SIXPAC, coordenadas 43°12'46.5"N 7°15'46.1"W |título= Visor SIXPAC |url-mapa= https://sixpac.xunta.es/visorhtml5/ |lingua= gl |data-acceso= 08/06/2019 }}</ref><ref name="Ríos de Galiza">{{Cita libro |nome1= Manuel |apelidos1= Núñez Pérez |nome2= Adela |apelidos2= Lois Lois |nome3= Mon |apelidos3= Daporta Padín |título= Os ríos de Galiza |serie= A Nosa Terra |ano= 2007 |editorial= Promocións Culturais Galegas, S.A. |lingua= gl |isbn= 978-84-8341-136-0 |páxina= 34 }}</ref><ref name="GEG">{{Cita enciclopedia |apelidos-editor= Cañada |nome-editor= Silverio |enciclopedia= Gran Enciclopedia Galega |título= Miño₄ |lingua= gl |ano= 2003 |editorial= El Progreso - Diario de Pontevedra |volume= 29 |isbn= 84-87804-26-8 |páxinas= 187-196 }}</ref> === Curso alto === De A Pastoriza ata Lugo. [[Ficheiro:Ponte romana de Lugo.jpg|miniatura|A Ponte Vella en Lugo]] 6 quilómetros máis abaixo acrecenta o seu caudal na [[lagoa de Fomiñá]], na parroquia de [[Fomiñá, A Pastoriza|Fomiñá]], [[A Pastoriza]] ([[provincia de Lugo|Lugo]]), posto que suma ao regato que baixa do pedregal as augas dos nacentes que hai na propia lagoa. Baixa despois facendo lindeiro entre os concellos de [[Rábade]] e [[Outeiro de Rei]]. A súa pendente é pequena neste tramo, o que permite a creación dunha das características deste río, as insuas<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/sendeiro-as-insuas-do-mino/ Información turística]</ref>, lugares de interese ecolóxico, paisaxístico e incluso económico que aparecen en distintos tramos. <blockquote>Todas estas illas (a Insua de Santa Mariña e a Insua Pequena) xunto coa Insua de San Roque, a de maior tamaño, e a Insua de Trabanca (ambas de acceso restrinxido), encóntranse na conca alta do río Miño e forman parte da zona núcleo da Reserva da Biosfera Terras do Miño (declarada o 07/11/2002 pola UNESCO) e da Zona Especial de Conservación (ZEC) Parga‐Ladra‐Támoga.<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/sendeiro-as-insuas-do-mino/ Descrición da ruta]</ref></blockquote> Tamén aparecen neste tramo as primeiras pesqueiras ou [[Caneiro (pesca)|caneiros]], sobre todo para pescar a anguía, e os primeiros muíños<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/patrimonio-historico-artistico/arquitectura-popular/ Web de Outeiro de Rei]</ref>. Este tramo remata en [[Lugo]], o río entra no termo municipal e arrodea a cidade polo Oeste e Suroeste. Neste concello cruzan o río, por esta orde, o viaduto do estrada [[N-540]], a Pasarela de San Lázaro (peonil), a [[Ponte Vella de Lugo|Ponte Vella]] ou ponte romana e a Ponte Branca. === Curso medio === Resto da provincia de Lugo e provincia de Ourense. [[Ficheiro:Sil e miño.jpg|miniatura|250px|Desembocadura do Sil (ó fondo) no Miño (á esquerda, baixo a ponte do ferrocarril)]] Atravesa [[Lugo]] e [[Ourense]]. Neste curso o seu leito está encaixoado en moitos lugares. Presenta varios encoros: [[Encoro de Belesar|Belesar]] (o maior do río), [[Encoro dos Peares|Os Peares]], [[Encoro de Velle|Velle]], Castrelo de Miño e A Frieira, por orde de descenso). Nos [[Os Peares|Peares]] recibe o seu principal afluente, o [[río Sil|Sil]], pola esquerda, e o [[Río Búbal, río Miño|Búbal]] pola dereita. O máis salientable deste tramo é a achega do río Sil. O Miño é o río máis caudaloso de [[Galicia]] tras o seu encontro co Sil, que achega máis auga que o tramo alto do Miño. No anuario hidrolóxico da [[Confederación Hidrográfica do Miño-Sil]], o [[encoro de San Pedro]] no río Sil a poucos quilómetros da xuntanza co Miño, rexistra moito máis paso de auga que o [[encoro dos Peares]], o último do río Miño antes do encontro (5492 hm³ fronte a 2762,9 hm³ de media anual).<ref>ANUARIO DE AFOROS 2011-12 CONFEDERACIÓN HIDROGRÁFICA DEL MIÑO - SIL, saih.chminosil.es/files/informes/anuario/ANUARIO%20AFOROS%20CHMS%202011_12.pdf</ref> Hai aquí un tema ben interesante que se pode expresar así, por que, se cando se xuntan os dous ríos o Miño é máis corto e ten menos caudal, se considera que o Sil é afluente do Miño e non ao revés? A causa resida ma aplicación do ''Principio de Perceptoloxía'' segundo o cal, se dous ríos mesturan as súas augas, considérase río principal aquel que na confluencia forma un ángulo maior co curso que prosegue. O ollo percibe a continuidade dese río e percibe ó outro como afluente<ref>[https://www.rios-galegos.com/venasg57.htm Os afluentes dun río]</ref>. Non noso caso, vemos que o Miño ''continúa'' mentres que o Sil ''cruza'' co primeiro. === Curso baixo e desembocadura === Fronteira entre a provincia de Pontevedra e Portugal. [[Ficheiro:Caminha (19360677934).jpg|miniatura|Desembocadura vista desde Caminha, na que se aprecian as barras que case pechan a entrada ao mar.]] A última parte do seu curso ten unha baixa pendente e ladeiras máis amplas, aínda que segue a presentar montañas a ambas beiras en case todo o percorrido. [[Ficheiro:Imaxe do pailebote Constantino Candeira en 1918, no que estivo embarcado o poeta Manuel Antonio.jpg|miniatura|O pailebote Constantino Candeira en [[1918]], no estaleiro de [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]], nel estivo embarcado [[Manuel Antonio]] en 1926 e 1927.<ref>Saa González, Ignacio (2014/11/10). [http://puertocamposancos.blogspot.com/2014/11/constantino-candeira.html Constantino Candeira]. Porto de [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]] (Río Miño).</ref>]] Desemboca na [[A Guarda|Guarda]] ([[provincia de Pontevedra|Pontevedra]]) pola beira [[Galicia|galega]], e en [[Caminha]] ([[distrito de Viana do Castelo|Viana do Castelo]]) pola beira [[Portugal|portuguesa]]. Nesta último tramo e xa case na desembocadura forma un esteiro protexido baixo a forma de [[Zona especial de conservación do Baixo Miño]]. O leito ábrese e forma unha zona rica de vida pola combinación das zonas inundables, as insuas e a auga salobre. Non obstante, o esteiro remata, xa na desembocadura nun [[baixío]] que, a xeito de funil, provoca que o río, cando baixa a marea teña correntes moi fortes e perigosas<ref>[https://www.lavozdegalicia.es/noticia/somosmar/2025/04/10/rescatados-tres-tripulantes-tras-volcar-embarcacion-barra-mino/00031744268682702647878.htm Rescatados tres tripulantes gallegos tras volcar su embarcación en la barra del Miño]</ref>. == Xeografía == Despois de recibir o [[Río Sil|Sil]], flúe cara ao suroeste. Dende o [[encoro de Frieira]] ata a desembocadura, o Miño constitúe unha fronteira natural entre [[Galicia]] e [[Portugal]]. Na [[comarca do Ribeiro]], ás súas beiras, prodúcese o [[ribeiro (viño)|viño do mesmo nome]]. Fai de fronteira uns 80 km, nun val de intensa produción agrícola, con millo, patacas ou forraxe para o gando. No tramo final tamén está bordeado por viñas de [[albariño]]. == Flora e fauna == ===Flora=== Na bacía alta do Miño existen diversos tipos de ecosistemas acuáticos, característicos da rexión bioclimática atlántica. Afluentes como o [[Río Parga|Parga]], o [[Río Ladra|Ladra]] e o [[Río Támoga|Támoga]] integran un característico [[zona húmida|complexo húmido]]. Está formado por unha extensa rede de canles, [[lagoa]]s e terreos inundados, aos que se asocian pasteiros, zonas agrícolas, bosques de ribeira, turbeiras ombotróficas, [[Ericáceas|breixeiras]] e [[carballeira]]s. Esta grande diversidade acolle numerosas especies de aves durante o período invernal.<ref>[http://www.chminosil.es/?idiom=2|Confederación Hidrográfica do Miño-Sil]</ref> No tramo alto abundan os bosques aluviais de [[amieiro]]s (''Alnus glutinosa'') e [[freixo]]s (''Fraxinus escelsior''), así como [[carballo|carballeira]]<nowiki/>s (''Quercus robur'' e ''Quercus pyrenaica'') e [[Erica|uceiras]] húmidas atlánticas (''Erica cillaris'' e ''Erica tetralix''). O tramo do baixo Miño remata nun esteiro estreito e con ínsuas, a [[Zona especial de conservación do Baixo Miño]]. No río Miño atópase a única poboación no Estado español do nenúfar ''Nympoides peltata''.<ref name=":0">{{Cita web|url=https://www.miteco.gob.es/es/biodiversidad/temas/inventarios-nacionales/906_tcm30-99358.pdf|páxina-web=miteco.gob.es|título=Atlas y Libro Rojo de la Flora Vascular Amenazada de España|data-acceso=25/05}}</ref> Conta con 18 poboacións en dúas áreas: 16 na bacía alta e 2 na baixa. Malia que esta especie está considerada como estable a nivel mundial segundo a IUCN<ref>{{Cita web|url=https://www.iucnredlist.org/species/164309/42398483|páxina-web=IUCN|título=IUCN- Nymphoides peltata|data-acceso=26/05/2021}}</ref>, aparece como especie en perigo no Estado español<ref name=":0" /> e Galegas<ref>{{Cita web|url=https://cmatv.xunta.gal/seccion-tema/c/CMAOT_Conservacion?content=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Biodiversidade/seccion.html&sub=Informacion_especies/&ui=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Dinamico/Especies/Ameazadas/Flora_perigo_extincion/especie_0030.html|título=Conselleria de medio ambiente, Xunta de Galicia. Nymphoides peltata|data-acceso=26/05/2021}}</ref> === Fauna === O Miño é habitado por numerosos [[anátidos]] (''[[Lavanco|Anas platyrhynchos]]'', ''[[Cullerete|Anas clypeata]]''), así como un pequeno núcleo de [[sisón]] (''Tetrax tetrax''). Como especies piscícolas atópanse poboacións de ciprínidos como o [[cacho]] (''Lenciscus carditerti''), a [[reñosa]] (''Rutilus arcani'') e a [[Pseudochondrostoma polylepis|boga]] (''Choridostona polylepis duriensis''), e [[gasterosteidos]] como o [[Espiñento|espiñeiro europeo]] (''Gasterosteus aculeatus''). En todo o curso do río viven peixes como a [[troita]] (''Salmo trutta'') e a [[anguía]] (''Anguilla anguilla''), e mamíferos como o [[aguaneiro]] (''Galemys pyrenaicus'') e a [[lontra]] (''Lutra, lutra''). O curso baixo do Miño alberga no inverno gran número de [[aves acuáticas]], como o [[parrulo cristado]] (''Aythya fuligula''), a [[píllara dourada]] (''Pluvialis apricaria''), a [[píllara cincenta]] (''Pluvialis squatarola'') e a [[avefría]] (''Vanellus vanellus''). Conta cunha notable diversidade de peixes, entre eles o [[salmo (xénero)|salmón]], que presenta neste río o linde de distribución máis meridional de toda Europa. Tamén se dá a [[lamprea]] (''Petromyzon marinus''), pescada tradicionalmente nestas augas con diques de feitura peculiar, as [[caneiro (pesca)|pesqueiras]]. Outras especies piscícolas deste tramo son a [[zamborca]] (''Alosa alosa''), a [[sabela (peixe)|sabela]] (''Alosa fallax''), a [[carpa vermella]] (''Carassius auratus''), a [[perca americana]] (''Micropterus salmoides'') e a [[solla]] (''Platichthys flesus''). Os últimos 40 km do río Miño están colonizados pola [[ameixa asiática]] (''[[Ameixa asiática|Corbicula fluminea]]''). Esta especia adaptouse ás condicións e practicamente eliminou outras especies. A ameixa asiática foi detectada por vez primeira no río Miño en 1989. Antes xa chegara ao [[río Texo]], talvez en navíos de transporte. === Impacto humano === Amais dos encoros, das construcións das marxes (coma o paseo e o parque da Canuda en [[Salvaterra de Miño]]) e da polución que sofre no último treito (especialmente dende que recibe as augas do [[río Tea]]), un dos principais problemas son as especies invasoras. No esteiro do Miño, os problemas de conservación da zona radican na alta presión urbanística, cinexética e pesqueira, ademais da contaminación producida polos residuos urbanos. == Aproveitamento == [[Ficheiro:Encoro da Frieira.jpg|dereita|miniatura|Encoro da Frieira, entre [[Crecente]] e [[Padrenda]].]] Canto ós seus [[Lista de encoros de Galicia|encoros]], os tres primeiros sitúanse entre Lugo e Ourense, e os dous últimos, entre Galicia e Portugal: *[[Encoro de Belesar|Belesar]]: 654 hm³ *[[Encoro dos Peares|Os Peares]]: 182 hm³ *[[Encoro de Velle|Velle]], 17 hm³ *[[Encoro de Castrelo de Miño|Castrelo de Miño]]: 60 hm³ *[[Encoro de Frieira|Frieira]]: 44 hm³ É navegábel de xeito transversal, e de xeito lonxitudinal en pequenos tramos e na desembocadura. No [[século XVIII]], o ilustrado [[Pedro Antonio Sánchez Vaamonde|Pedro Antonio Sánchez]] presentoulle a [[Carlos III de España|Carlos III]] unha proposta para facer o río navegable ata a cidade de [[Ourense]]. Pretendía seguir a tendencia europea de crear canles de navegación, en auxe naquela época, e así aumentar as exportacións, principalmente de [[Denominación de Orixe Ribeiro|viño de Ribeiro]]. Porén, o proxecto non chegou a levarse a cabo.<ref>https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/2013/10/20/mino-autopista-siglo-xviii/0003_201310V20C9991.htm</ref> == Insuas == Existen 14 [[insua]]s ou illas fluviais no treito entre Portugal e Galicia. Catro delas son consideradas internacionais: Morraceira de Seixas, Morraceira de João de Sá e Varandas, máis próximas á [[freguesía]] portuguesa de Lanhelas (Caminha), e a Morraceira, máis próxima á costa galega. Atribúense a Galicia as insuas Canosa, Morraceira do Grilo, Morraceira das Varandas, Vacariza e A Fillaboa. Esta última, con 110 000 metros cadrados, adquirida polo concello de [[Salvaterra de Miño]] a privados, porá un barco á insua en canto constrúe unha pasarela e habilita un centro de interpretación.<ref>{{Citaweb|URL=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/salvaterra-de-mino/2021/07/15/salvaterra-pondra-barco-isla-fillaboa-proyecta-pasarela/0003_202107V15C5995.htm|título=Salvaterra pondrá un barco a la isla de A Fillaboa y proyecta una pasarela|dataacceso=12 de novembro de 2021}}</ref> Son consideradas portuguesas as insuas dos Amores, Boega e Lenta, en [[Vila Nova de Cerveira]], e as de São Pedro e Conguedo, en Valença.<ref>{{Cita web|URL=http://www.publico.pt/local/noticia/ilha-espanhola-e-a-primeira-das-14-existentes-no-rio-minho-a-abrir-ao-publico-1578144|título=Ilha espanhola é a primeira das 14 existentes no rio Minho a abrir ao público|autor=|data=|publicado=|acessodata=}}</ref> == Cultura == [[Ficheiro:1907-06-15, Blanco y Negro, Orillas del Miño, Avendaño (cropped).jpg|miniatura|Río Miño por [[Serafín Avendaño]] (''Blanco y Negro'', 1907)]] O río Miño era o viveiro máis importante na cría de peixes da Península Ibérica até a metade do século XX. Estragado por represamentos e pola polución das augas, ficou convertido nunha sucesión de presas hidroeléctricas. A riqueza natural daba emprego a uns tres mil pescadores.<ref>Vázquez, José Manuel (2015): ''O rio Minho galego-português'', ISBN 9781326350161</ref> A variedade de peixes era grande, entre outros, [[Salmónidos|salmóns]], [[peixe sabre]], [[lamprea]]s, [[anguía]]s, [[solla]]s, bogas ou [[Escalo (peixe)|escalos]]. Empregábanse diferentes modos de pesca, como pesqueiras, con voitirón e cabaceira, alén de alxerife en arrastre, estacadas, [[trasmallo]], redes dun pano, chumbeira, [[Nasa|nasas]], [[Palangre|palangres]] e canas. Amais do consumo local, tamén se destinaban á exportación, que chegou ao [[Brasil]] a finais do século XIX. A pesca tamén se realizaba desde embarcacións, como o carocho e a maseira ou [[gamela]]. Tamén navegaron polo río Miño barcazas de carga, vapores entre Valença e Caminha na metade do século XIX, e baixeis, pinazas, navíos e naos na Idade Media, en tempos dos activos portos de [[Tui]] e Valença. ===Cultura popular=== Refráns: * ''O Miño leva a fama, pero o Sil leva a auga''. == Afluentes == Afluentes do río Miño por orde, dende o nacemento ata a desembocadura: # [[Río Madanela, río Miño|Río Madanela]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Miñoto, Crecente, A Pastoriza]] pola marxe dereita. # [[Río Pequeno, río Miño|Río Pequeno]]:<ref name="MTN25" /> desemboca no [[O Pumar, Bazar, Castro de Rei|Pumar]] ([[Castro de Rei]]) pola marxe dereita. # [[Río Azúmara]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Coea, Castro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Anllo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Triabá, Castro de Rei]] pola marxe dereita. # [[Río Lea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Beloi, San Xiao de Mos, Castro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Támoga]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Os Porrás, Damil, Begonte]] e [[Rego, Arcillá, Cospeito]] pola marxe dereita. # [[Río Ladra]]:<ref name="MTN25" /> desemboca fronte a [[Santa Isabel, Outeiro de Rei, Outeiro de Rei]] pola marxe dereita. # [[Río Robra]]:<ref name="MTN25" /><ref>{{Cita web | url = http://www.outeiroderei.org/parroquias.php?secc=robra | título = Robra (San Pedro Fiz) | autor = Concello de Outeiro de Rei | páxina-web = Concello de Outeiro de Rei | dataacceso = 30 de marzo de 2016 }}</ref> desemboca en [[Robra, Robra, Outeiro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Narla]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Ombreiro, Lugo]] pola marxe dereita. # [[Río Mera, río Miño|Río Mera]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Mera, Orbazai, Lugo|Mera]] ([[Lugo]]) pola marxe dereita. # [[Río Rato]], ou río da Chanca:<ref name="Catastro">{{Cita mapa |autor= Instituto Geográfico Nacional de España |mapa= SIXPAC, buscar Lugo, Campus Universitario|título= Visor SIXPAC |url-mapa= https://sixpac.xunta.es/visorhtml5/|data-acceso= 4 de xullo de 2019 }}</ref> desemboca na cidade de [[Lugo]] pola marxe esquerda. # [[Río Chamoso]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Chamoso, Paradela, O Corgo]] pola marxe esquerda. # [[Río Neira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Veiga, Cerceda, O Corgo]] e [[Vilasante, O Páramo]] pola marxe esquerda. # [[Río Ferreira, río Miño|Río Ferreira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Pacios, Navallos, Guntín]] pola marxe dereita. # [[Río Loio]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Cabo de Vila, San Martiño de Castro, Paradela]] pola marxe esquerda. # [[Río Zamoelle]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Ferreiroá, San Nicolao de Portomarín, Portomarín]] pola marxe dereita. # [[Río Pez]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Teibel, Reiriz, O Saviñao]] e [[Marzán, Chave, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Rego de Moreda]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[San Xián, San Xián de Insua, Taboada]] pola marxe dereita. # [[Río Sardiñeira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Montegrande, San Vitoiro de Ribas de Miño, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Río de Pesqueiras]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Pesqueiras, Santo Estevo de Ribas de Miño, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Río Asma]]:<ref name="MTN25" /> desemboca no [[O Castro, San Fiz de Asma, Chantada]] pola marxe dereita. # [[Río Búbal, río Miño|Río Búbal]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Peares|Peares]] pola marxe dereita. # [[Río Sil]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Peares|Peares]] pola marxe esquerda. # [[Río de Barra]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Barra de Miño, Santo Eusebio da Peroxa, Coles]] pola marxe dereita. # [[Río Lonia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Lonia de Abaixo, Tras do Hospital, Ourense|Lonia de Abaixo]] ([[Ourense]]) pola marxe esquerda. # [[Río Barbaña]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na cidade de [[Ourense]] pola marxe esquerda. # [[Río Barbantiño]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Arrabaldo, Arrabaldo, Ourense]] e [[Izás, Barbantes, Punxín]] pola marxe dereita. # [[Río Avia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Ribadavia]] pola marxe dereita. # [[Río Cerves]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Prexigueiro, Francelos, Ribadavia]] pola marxe dereita. # [[Río Arnoia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Chaos, A Arnoia, A Arnoia]] pola marxe esquerda. # [[Río Deva, Terra de Celanova|Río Deva]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Casaldálvaro, Valongo, Cortegada]] e [[O Valiño, Trado, Pontedeva]] pola marxe esquerda. # [[Río Troncoso|Río Troncoso ou Barxas]]:<ref name="MTN25" /> forma parte da '''[[A Raia|Raia]]'', desemboca fronte á [[A Frieira, Quintela, Crecente|Frieira]] ([[Crecente]]), entre [[Acivido, Desteriz, Padrenda]] e [[Cevide, Paços, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Ribadil]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Foz, Ribeira, Crecente|Foz]] ([[Crecente]]) pola marxe dereita. # [[Río Deva, Paradanta|Río Deva]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[O Cruceiro, Arbo, Arbo]] e [[O Pumar, Arbo, Arbo]] pola marxe dereita. # [[Río Cea, río Miño|Río Cea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Ponte Cabaleiros, Arbo, Arbo|Ponte Cabaleiros]] ([[Arbo]]) pola marxe dereita. # [[Río Mouro, río Miño|Río Mouro]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Forte, Ceivães, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Termes]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Sucarreira, Setados, As Neves]] e [[A Laxe, Setados, As Neves]] pola marxe dereita. # [[Regueira Xuliana]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Liñares, As Neves]] pola marxe dereita. # [[Rego de Lobeira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nas [[As Regueiras, Oleiros, Salvaterra de Miño|Regueiras]] ([[Salvaterra de Miño]]) pola marxe dereita. # [[Río Tea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Quinta de Fillaboa, Arantei, Salvaterra de Miño|Quinta de Fillaboa]] ([[Salvaterra de Miño]]) pola marxe dereita. # [[Río da Gadanha]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Troporiz, Troporiz, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Caselas]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Agrela, Arantei, Salvaterra de Miño]] e [[Caldelas de Tui, Tui]] pola marxe dereita. # [[Río Manco]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Friestas, Valença]] pola marxe esquerda. # [[Río Louro]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Tui]] pola marxe dereita. # [[Río Furnia]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Carregal de Abaixo, Amorín, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río Cereixo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Forcadela, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río do Pego]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Vilar de Matos, Tomiño, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río Tollo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Fontela, Goián, Tomiño]] e [[Carril, As Eiras, O Rosal]] pola marxe dereita. # [[Río Tamuxe]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Ponte da Tamuxe, San Miguel de Tabagón, O Rosal]] e [[Pías, San Miguel de Tabagón, O Rosal]] pola marxe dereita. # [[Río Coura]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Caminha]] pola marxe esquerda. == Galería de imaxes == :''Vexa o artigo principal en [[Galería de imaxes do río Miño]] <gallery> Ficheiro:Minho River map.png|Mapa do río Miño. Ficheiro:Panoramica do río Miño (Minho river) cara a Ourense desde o Monte San Trocado, (Galicia, Spain).jpg|Panorámica do Miño desde San Trocado, [[Punxín]]. Ficheiro:Sarria 0018.jpg|O río Miño ao seu paso por [[Portomarín]] arredor de [[1920]]. Ficheiro:Tui Miño 060415 1.JPG|Vista do río Miño e de [[Tui]] desde [[Valença, Portugal|Valença]] ([[Portugal]]). Ficheiro:Guarda desembocadura Miño 01-04b.JPG|Foz do río Miño (Camposancos, A Guarda). Ficheiro:Caneiro do Piago - Río Miño.JPG|O río Miño ao paso polo caneiro do Piago, en [[Lugo]]. Ficheiro:Río Miño.jpg Ficheiro:Río Miño antes de desembocar o Arnoia. A Arnoia. Galiza.jpg|[[Os Chaos, A Arnoia, A Arnoia|Os Chaos]], [[A Arnoia]]. </gallery> [[Ficheiro:Minho panoramica.png|miniatura|centro|1200px|Vista panorámica da desembocadura do río Miño.]] == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * {{Cita libro |nome=Anselmo |apelidos=López Carreira |ligazón-autor=Anselmo López Carreira |título=O Miño. Un caudal de historia |ano=2015 |editorial=[[Edicións Xerais de Galicia|Xerais]] |isbn=978-84-9914-779-6|ref=harv|lugar=Vigo}} === Outros artigos === * [[Lista de ríos de Galicia|Ríos de Galicia]] * [[Galería de imaxes do río Miño]] * [[Ponte Vella Internacional Tui-Valença]] === Ligazóns externas === * Estado dos encoros de [http://www.embalses.net/pantano-691-belesar.html Belesar]; [http://www.embalses.net/pantano-747-los-peares.html Peares]; [http://www.embalses.net/pantano-783-velle.html Velle]; [http://www.embalses.net/pantano-701-castrelo.html Castrelo] e [http://www.embalses.net/pantano-715-frieira.html Frieira] {{es}}. {{Wikidata pontes}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Minno}} [[Categoría:Río Miño| ]] [[Categoría:Topónimos de ríos galegos con etimoloxía|Miño]] 6a7yo30kigugde0et05jd06gqh73zqm 7108210 7108209 2025-06-27T12:48:15Z Angeldomcer 8758 /* Curso alto */ 7108210 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Miño (homónimos)}} {{Xeografía física}} O '''Miño''' (en [[lingua portuguesa|portugués]]: ''Minho'') é o río máis longo de [[Galicia]], cunha lonxitude de 307,5 km.<ref name="Ríos de Galiza" /><ref name="GEG" /><ref name="GEG74">{{Cita enciclopedia|apelidos-editor= Cañada| nome-editor= Silverio|enciclopedia= Gran Enciclopedia Galega|título= Miño|ano= 1974|editorial= |volume= 21|isbn= |páxina= 78}}</ref><ref>{{Cita web |url=http://www.egu.es/ |título=''Enciclopedia Galega Universal'' |data-acceso=01 de outubro de 2008 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080713074541/http://www.egu.es/ |dataarquivo=13 de xullo de 2008 |urlmorta=yes }}</ref> e tamén o río máis caudaloso, cunha conca fluvial de 12.486 quilómetros cadrados (sobre os pouco máis de 29.000 de toda Galicia). Atravesa as provincias galegas de [[provincia de Lugo|Lugo]], [[provincia de Ourense|Ourense]] e [[provincia de Pontevedra|Pontevedra]] e baña o norte do distrito [[Portugal|portugués]] de [[distrito de Viana do Castelo|Viana do Castelo]] ata desembocar no [[Océano Atlántico]], entre o municipios da [[A Guarda|Guarda]] e [[Caminha]]. Pasa polas cidades de [[Lugo]] e [[Ourense]] e polas vilas de [[Rábade]], [[Portomarín]], [[Ribadavia]], [[Melgaço]], [[Salvaterra de Miño]], [[Monção]], [[Tui]], [[Valença, Portugal|Valença do Minho]] e [[Vila Nova de Cerveira]]. == Etimoloxía == '''Miño''' ou '''Minho''' aparece documentado na [[Idade Antiga|antigüidade]] como ''Minius'' ou ''Mineus''. Segundo [[Edelmiro Bascuas]], é unha forma [[Lingua galaica|galaica]] de orixe paleoeuropea (seguramente [[Linguas célticas|celta]]), derivada da raíz [[Lingua protoindoeuropea|indoeuropea]] ''*mei-'' 'camiñar, ir'.<ref>Cf. páx. 534 de "La Hidronimia de Galicia: tres estratos ..". http://www.mondonedoferrol.org/estudios-mindonienses/MINDONIENSES%2024%20[protegido].pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160611035306/http://www.mondonedoferrol.org/estudios-mindonienses/MINDONIENSES%2024%20%5bprotegido%5d.pdf |date=11 de xuño de 2016 }}</ref> Tamén aparece referenciado como ''Baenis''. Comparte etimoloxía cos polacos Minia, Mnina e Mień, co alemán Main, co irlandés Maoin, co lituano Minija e co toscano Mignone.<ref>''Notas acerca de Hidronimia Gallega'' Abelardo Moralejo Laso, [[Universidade de Santiago de Compostela]]</ref> Malia parecer a orixe celta a máis acertada, outras teorías dan como étimo o latín ''minium'' (vermello, [[cinabrio]], [[minio]]), pola semellanza co nome ''Minius'' que o pobo romanos lle daba ao río. Con todo, na [[Gallaecia]] non se atopaba este mineral.<ref>''Notas acerca de Hidronimia Gallega'' Abelardo Moralejo Laso, [[Universidade de Santiago de Compostela]]</ref> == Curso == {{Ampliar}} [[Ficheiro:Pedregal_de_Irimia_-_nacimiento_del_río_Miño.JPG|miniatura|O [[Pedregal de Irimia]]]] === Nacemento === O Miño nace no [[Pedregal de Irimia]], na [[serra de Meira]], no concello [[provincia de Lugo|lugués]] de [[Meira]]. Este é a [[morena]] dun antigo [[glaciar]] que baixaba da Serra de Meira. Este olleiro aliméntase das augas subterráneas da serra. Forman tamén a súa cabeceira regos como o Porto da Pena e o Xirómeno.<ref name="MTN25">{{Cita mapa |autor= Instituto Geográfico Nacional de España |mapa= SIXPAC, coordenadas 43°12'46.5"N 7°15'46.1"W |título= Visor SIXPAC |url-mapa= https://sixpac.xunta.es/visorhtml5/ |lingua= gl |data-acceso= 08/06/2019 }}</ref><ref name="Ríos de Galiza">{{Cita libro |nome1= Manuel |apelidos1= Núñez Pérez |nome2= Adela |apelidos2= Lois Lois |nome3= Mon |apelidos3= Daporta Padín |título= Os ríos de Galiza |serie= A Nosa Terra |ano= 2007 |editorial= Promocións Culturais Galegas, S.A. |lingua= gl |isbn= 978-84-8341-136-0 |páxina= 34 }}</ref><ref name="GEG">{{Cita enciclopedia |apelidos-editor= Cañada |nome-editor= Silverio |enciclopedia= Gran Enciclopedia Galega |título= Miño₄ |lingua= gl |ano= 2003 |editorial= El Progreso - Diario de Pontevedra |volume= 29 |isbn= 84-87804-26-8 |páxinas= 187-196 }}</ref> === Curso alto === De A Pastoriza ata Lugo. [[Ficheiro:Ponte romana de Lugo.jpg|miniatura|A Ponte Vella en Lugo]] 6 quilómetros máis abaixo acrecenta o seu caudal na [[lagoa de Fomiñá]], na parroquia de [[Fomiñá, A Pastoriza|Fomiñá]], [[A Pastoriza]] ([[provincia de Lugo|Lugo]]), posto que suma ao regato que baixa do pedregal as augas dos nacentes que hai na propia lagoa. Baixa despois pola [[Comarca da Terra Chá|Terra Chá]] facendo lindeiro entre os concellos de [[Rábade]] e [[Outeiro de Rei]]. A súa pendente é pequena neste tramo, o que permite a creación dunha das características deste río, as insuas<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/sendeiro-as-insuas-do-mino/ Información turística]</ref>, lugares de interese ecolóxico, paisaxístico e incluso económico que aparecen en distintos tramos. <blockquote>Todas estas illas (a Insua de Santa Mariña e a Insua Pequena) xunto coa Insua de San Roque, a de maior tamaño, e a Insua de Trabanca (ambas de acceso restrinxido), encóntranse na conca alta do río Miño e forman parte da zona núcleo da Reserva da Biosfera Terras do Miño (declarada o 07/11/2002 pola UNESCO) e da Zona Especial de Conservación (ZEC) Parga‐Ladra‐Támoga.<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/sendeiro-as-insuas-do-mino/ Descrición da ruta]</ref></blockquote> Tamén aparecen neste tramo as primeiras pesqueiras ou [[Caneiro (pesca)|caneiros]], sobre todo para pescar a anguía, e os primeiros muíños<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/patrimonio-historico-artistico/arquitectura-popular/ Web de Outeiro de Rei]</ref>. Este tramo remata en [[Lugo]], o río entra no termo municipal e arrodea a cidade polo Oeste e Suroeste. Neste concello cruzan o río, por esta orde, o viaduto do estrada [[N-540]], a Pasarela de San Lázaro (peonil), a [[Ponte Vella de Lugo|Ponte Vella]] ou ponte romana e a Ponte Branca. === Curso medio === Resto da provincia de Lugo e provincia de Ourense. [[Ficheiro:Sil e miño.jpg|miniatura|250px|Desembocadura do Sil (ó fondo) no Miño (á esquerda, baixo a ponte do ferrocarril)]] Atravesa [[Lugo]] e [[Ourense]]. Neste curso o seu leito está encaixoado en moitos lugares. Presenta varios encoros: [[Encoro de Belesar|Belesar]] (o maior do río), [[Encoro dos Peares|Os Peares]], [[Encoro de Velle|Velle]], Castrelo de Miño e A Frieira, por orde de descenso). Nos [[Os Peares|Peares]] recibe o seu principal afluente, o [[río Sil|Sil]], pola esquerda, e o [[Río Búbal, río Miño|Búbal]] pola dereita. O máis salientable deste tramo é a achega do río Sil. O Miño é o río máis caudaloso de [[Galicia]] tras o seu encontro co Sil, que achega máis auga que o tramo alto do Miño. No anuario hidrolóxico da [[Confederación Hidrográfica do Miño-Sil]], o [[encoro de San Pedro]] no río Sil a poucos quilómetros da xuntanza co Miño, rexistra moito máis paso de auga que o [[encoro dos Peares]], o último do río Miño antes do encontro (5492 hm³ fronte a 2762,9 hm³ de media anual).<ref>ANUARIO DE AFOROS 2011-12 CONFEDERACIÓN HIDROGRÁFICA DEL MIÑO - SIL, saih.chminosil.es/files/informes/anuario/ANUARIO%20AFOROS%20CHMS%202011_12.pdf</ref> Hai aquí un tema ben interesante que se pode expresar así, por que, se cando se xuntan os dous ríos o Miño é máis corto e ten menos caudal, se considera que o Sil é afluente do Miño e non ao revés? A causa resida ma aplicación do ''Principio de Perceptoloxía'' segundo o cal, se dous ríos mesturan as súas augas, considérase río principal aquel que na confluencia forma un ángulo maior co curso que prosegue. O ollo percibe a continuidade dese río e percibe ó outro como afluente<ref>[https://www.rios-galegos.com/venasg57.htm Os afluentes dun río]</ref>. Non noso caso, vemos que o Miño ''continúa'' mentres que o Sil ''cruza'' co primeiro. === Curso baixo e desembocadura === Fronteira entre a provincia de Pontevedra e Portugal. [[Ficheiro:Caminha (19360677934).jpg|miniatura|Desembocadura vista desde Caminha, na que se aprecian as barras que case pechan a entrada ao mar.]] A última parte do seu curso ten unha baixa pendente e ladeiras máis amplas, aínda que segue a presentar montañas a ambas beiras en case todo o percorrido. [[Ficheiro:Imaxe do pailebote Constantino Candeira en 1918, no que estivo embarcado o poeta Manuel Antonio.jpg|miniatura|O pailebote Constantino Candeira en [[1918]], no estaleiro de [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]], nel estivo embarcado [[Manuel Antonio]] en 1926 e 1927.<ref>Saa González, Ignacio (2014/11/10). [http://puertocamposancos.blogspot.com/2014/11/constantino-candeira.html Constantino Candeira]. Porto de [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]] (Río Miño).</ref>]] Desemboca na [[A Guarda|Guarda]] ([[provincia de Pontevedra|Pontevedra]]) pola beira [[Galicia|galega]], e en [[Caminha]] ([[distrito de Viana do Castelo|Viana do Castelo]]) pola beira [[Portugal|portuguesa]]. Nesta último tramo e xa case na desembocadura forma un esteiro protexido baixo a forma de [[Zona especial de conservación do Baixo Miño]]. O leito ábrese e forma unha zona rica de vida pola combinación das zonas inundables, as insuas e a auga salobre. Non obstante, o esteiro remata, xa na desembocadura nun [[baixío]] que, a xeito de funil, provoca que o río, cando baixa a marea teña correntes moi fortes e perigosas<ref>[https://www.lavozdegalicia.es/noticia/somosmar/2025/04/10/rescatados-tres-tripulantes-tras-volcar-embarcacion-barra-mino/00031744268682702647878.htm Rescatados tres tripulantes gallegos tras volcar su embarcación en la barra del Miño]</ref>. == Xeografía == Despois de recibir o [[Río Sil|Sil]], flúe cara ao suroeste. Dende o [[encoro de Frieira]] ata a desembocadura, o Miño constitúe unha fronteira natural entre [[Galicia]] e [[Portugal]]. Na [[comarca do Ribeiro]], ás súas beiras, prodúcese o [[ribeiro (viño)|viño do mesmo nome]]. Fai de fronteira uns 80 km, nun val de intensa produción agrícola, con millo, patacas ou forraxe para o gando. No tramo final tamén está bordeado por viñas de [[albariño]]. == Flora e fauna == ===Flora=== Na bacía alta do Miño existen diversos tipos de ecosistemas acuáticos, característicos da rexión bioclimática atlántica. Afluentes como o [[Río Parga|Parga]], o [[Río Ladra|Ladra]] e o [[Río Támoga|Támoga]] integran un característico [[zona húmida|complexo húmido]]. Está formado por unha extensa rede de canles, [[lagoa]]s e terreos inundados, aos que se asocian pasteiros, zonas agrícolas, bosques de ribeira, turbeiras ombotróficas, [[Ericáceas|breixeiras]] e [[carballeira]]s. Esta grande diversidade acolle numerosas especies de aves durante o período invernal.<ref>[http://www.chminosil.es/?idiom=2|Confederación Hidrográfica do Miño-Sil]</ref> No tramo alto abundan os bosques aluviais de [[amieiro]]s (''Alnus glutinosa'') e [[freixo]]s (''Fraxinus escelsior''), así como [[carballo|carballeira]]<nowiki/>s (''Quercus robur'' e ''Quercus pyrenaica'') e [[Erica|uceiras]] húmidas atlánticas (''Erica cillaris'' e ''Erica tetralix''). O tramo do baixo Miño remata nun esteiro estreito e con ínsuas, a [[Zona especial de conservación do Baixo Miño]]. No río Miño atópase a única poboación no Estado español do nenúfar ''Nympoides peltata''.<ref name=":0">{{Cita web|url=https://www.miteco.gob.es/es/biodiversidad/temas/inventarios-nacionales/906_tcm30-99358.pdf|páxina-web=miteco.gob.es|título=Atlas y Libro Rojo de la Flora Vascular Amenazada de España|data-acceso=25/05}}</ref> Conta con 18 poboacións en dúas áreas: 16 na bacía alta e 2 na baixa. Malia que esta especie está considerada como estable a nivel mundial segundo a IUCN<ref>{{Cita web|url=https://www.iucnredlist.org/species/164309/42398483|páxina-web=IUCN|título=IUCN- Nymphoides peltata|data-acceso=26/05/2021}}</ref>, aparece como especie en perigo no Estado español<ref name=":0" /> e Galegas<ref>{{Cita web|url=https://cmatv.xunta.gal/seccion-tema/c/CMAOT_Conservacion?content=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Biodiversidade/seccion.html&sub=Informacion_especies/&ui=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Dinamico/Especies/Ameazadas/Flora_perigo_extincion/especie_0030.html|título=Conselleria de medio ambiente, Xunta de Galicia. Nymphoides peltata|data-acceso=26/05/2021}}</ref> === Fauna === O Miño é habitado por numerosos [[anátidos]] (''[[Lavanco|Anas platyrhynchos]]'', ''[[Cullerete|Anas clypeata]]''), así como un pequeno núcleo de [[sisón]] (''Tetrax tetrax''). Como especies piscícolas atópanse poboacións de ciprínidos como o [[cacho]] (''Lenciscus carditerti''), a [[reñosa]] (''Rutilus arcani'') e a [[Pseudochondrostoma polylepis|boga]] (''Choridostona polylepis duriensis''), e [[gasterosteidos]] como o [[Espiñento|espiñeiro europeo]] (''Gasterosteus aculeatus''). En todo o curso do río viven peixes como a [[troita]] (''Salmo trutta'') e a [[anguía]] (''Anguilla anguilla''), e mamíferos como o [[aguaneiro]] (''Galemys pyrenaicus'') e a [[lontra]] (''Lutra, lutra''). O curso baixo do Miño alberga no inverno gran número de [[aves acuáticas]], como o [[parrulo cristado]] (''Aythya fuligula''), a [[píllara dourada]] (''Pluvialis apricaria''), a [[píllara cincenta]] (''Pluvialis squatarola'') e a [[avefría]] (''Vanellus vanellus''). Conta cunha notable diversidade de peixes, entre eles o [[salmo (xénero)|salmón]], que presenta neste río o linde de distribución máis meridional de toda Europa. Tamén se dá a [[lamprea]] (''Petromyzon marinus''), pescada tradicionalmente nestas augas con diques de feitura peculiar, as [[caneiro (pesca)|pesqueiras]]. Outras especies piscícolas deste tramo son a [[zamborca]] (''Alosa alosa''), a [[sabela (peixe)|sabela]] (''Alosa fallax''), a [[carpa vermella]] (''Carassius auratus''), a [[perca americana]] (''Micropterus salmoides'') e a [[solla]] (''Platichthys flesus''). Os últimos 40 km do río Miño están colonizados pola [[ameixa asiática]] (''[[Ameixa asiática|Corbicula fluminea]]''). Esta especia adaptouse ás condicións e practicamente eliminou outras especies. A ameixa asiática foi detectada por vez primeira no río Miño en 1989. Antes xa chegara ao [[río Texo]], talvez en navíos de transporte. === Impacto humano === Amais dos encoros, das construcións das marxes (coma o paseo e o parque da Canuda en [[Salvaterra de Miño]]) e da polución que sofre no último treito (especialmente dende que recibe as augas do [[río Tea]]), un dos principais problemas son as especies invasoras. No esteiro do Miño, os problemas de conservación da zona radican na alta presión urbanística, cinexética e pesqueira, ademais da contaminación producida polos residuos urbanos. == Aproveitamento == [[Ficheiro:Encoro da Frieira.jpg|dereita|miniatura|Encoro da Frieira, entre [[Crecente]] e [[Padrenda]].]] Canto ós seus [[Lista de encoros de Galicia|encoros]], os tres primeiros sitúanse entre Lugo e Ourense, e os dous últimos, entre Galicia e Portugal: *[[Encoro de Belesar|Belesar]]: 654 hm³ *[[Encoro dos Peares|Os Peares]]: 182 hm³ *[[Encoro de Velle|Velle]], 17 hm³ *[[Encoro de Castrelo de Miño|Castrelo de Miño]]: 60 hm³ *[[Encoro de Frieira|Frieira]]: 44 hm³ É navegábel de xeito transversal, e de xeito lonxitudinal en pequenos tramos e na desembocadura. No [[século XVIII]], o ilustrado [[Pedro Antonio Sánchez Vaamonde|Pedro Antonio Sánchez]] presentoulle a [[Carlos III de España|Carlos III]] unha proposta para facer o río navegable ata a cidade de [[Ourense]]. Pretendía seguir a tendencia europea de crear canles de navegación, en auxe naquela época, e así aumentar as exportacións, principalmente de [[Denominación de Orixe Ribeiro|viño de Ribeiro]]. Porén, o proxecto non chegou a levarse a cabo.<ref>https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/2013/10/20/mino-autopista-siglo-xviii/0003_201310V20C9991.htm</ref> == Insuas == Existen 14 [[insua]]s ou illas fluviais no treito entre Portugal e Galicia. Catro delas son consideradas internacionais: Morraceira de Seixas, Morraceira de João de Sá e Varandas, máis próximas á [[freguesía]] portuguesa de Lanhelas (Caminha), e a Morraceira, máis próxima á costa galega. Atribúense a Galicia as insuas Canosa, Morraceira do Grilo, Morraceira das Varandas, Vacariza e A Fillaboa. Esta última, con 110 000 metros cadrados, adquirida polo concello de [[Salvaterra de Miño]] a privados, porá un barco á insua en canto constrúe unha pasarela e habilita un centro de interpretación.<ref>{{Citaweb|URL=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/salvaterra-de-mino/2021/07/15/salvaterra-pondra-barco-isla-fillaboa-proyecta-pasarela/0003_202107V15C5995.htm|título=Salvaterra pondrá un barco a la isla de A Fillaboa y proyecta una pasarela|dataacceso=12 de novembro de 2021}}</ref> Son consideradas portuguesas as insuas dos Amores, Boega e Lenta, en [[Vila Nova de Cerveira]], e as de São Pedro e Conguedo, en Valença.<ref>{{Cita web|URL=http://www.publico.pt/local/noticia/ilha-espanhola-e-a-primeira-das-14-existentes-no-rio-minho-a-abrir-ao-publico-1578144|título=Ilha espanhola é a primeira das 14 existentes no rio Minho a abrir ao público|autor=|data=|publicado=|acessodata=}}</ref> == Cultura == [[Ficheiro:1907-06-15, Blanco y Negro, Orillas del Miño, Avendaño (cropped).jpg|miniatura|Río Miño por [[Serafín Avendaño]] (''Blanco y Negro'', 1907)]] O río Miño era o viveiro máis importante na cría de peixes da Península Ibérica até a metade do século XX. Estragado por represamentos e pola polución das augas, ficou convertido nunha sucesión de presas hidroeléctricas. A riqueza natural daba emprego a uns tres mil pescadores.<ref>Vázquez, José Manuel (2015): ''O rio Minho galego-português'', ISBN 9781326350161</ref> A variedade de peixes era grande, entre outros, [[Salmónidos|salmóns]], [[peixe sabre]], [[lamprea]]s, [[anguía]]s, [[solla]]s, bogas ou [[Escalo (peixe)|escalos]]. Empregábanse diferentes modos de pesca, como pesqueiras, con voitirón e cabaceira, alén de alxerife en arrastre, estacadas, [[trasmallo]], redes dun pano, chumbeira, [[Nasa|nasas]], [[Palangre|palangres]] e canas. Amais do consumo local, tamén se destinaban á exportación, que chegou ao [[Brasil]] a finais do século XIX. A pesca tamén se realizaba desde embarcacións, como o carocho e a maseira ou [[gamela]]. Tamén navegaron polo río Miño barcazas de carga, vapores entre Valença e Caminha na metade do século XIX, e baixeis, pinazas, navíos e naos na Idade Media, en tempos dos activos portos de [[Tui]] e Valença. ===Cultura popular=== Refráns: * ''O Miño leva a fama, pero o Sil leva a auga''. == Afluentes == Afluentes do río Miño por orde, dende o nacemento ata a desembocadura: # [[Río Madanela, río Miño|Río Madanela]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Miñoto, Crecente, A Pastoriza]] pola marxe dereita. # [[Río Pequeno, río Miño|Río Pequeno]]:<ref name="MTN25" /> desemboca no [[O Pumar, Bazar, Castro de Rei|Pumar]] ([[Castro de Rei]]) pola marxe dereita. # [[Río Azúmara]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Coea, Castro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Anllo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Triabá, Castro de Rei]] pola marxe dereita. # [[Río Lea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Beloi, San Xiao de Mos, Castro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Támoga]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Os Porrás, Damil, Begonte]] e [[Rego, Arcillá, Cospeito]] pola marxe dereita. # [[Río Ladra]]:<ref name="MTN25" /> desemboca fronte a [[Santa Isabel, Outeiro de Rei, Outeiro de Rei]] pola marxe dereita. # [[Río Robra]]:<ref name="MTN25" /><ref>{{Cita web | url = http://www.outeiroderei.org/parroquias.php?secc=robra | título = Robra (San Pedro Fiz) | autor = Concello de Outeiro de Rei | páxina-web = Concello de Outeiro de Rei | dataacceso = 30 de marzo de 2016 }}</ref> desemboca en [[Robra, Robra, Outeiro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Narla]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Ombreiro, Lugo]] pola marxe dereita. # [[Río Mera, río Miño|Río Mera]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Mera, Orbazai, Lugo|Mera]] ([[Lugo]]) pola marxe dereita. # [[Río Rato]], ou río da Chanca:<ref name="Catastro">{{Cita mapa |autor= Instituto Geográfico Nacional de España |mapa= SIXPAC, buscar Lugo, Campus Universitario|título= Visor SIXPAC |url-mapa= https://sixpac.xunta.es/visorhtml5/|data-acceso= 4 de xullo de 2019 }}</ref> desemboca na cidade de [[Lugo]] pola marxe esquerda. # [[Río Chamoso]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Chamoso, Paradela, O Corgo]] pola marxe esquerda. # [[Río Neira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Veiga, Cerceda, O Corgo]] e [[Vilasante, O Páramo]] pola marxe esquerda. # [[Río Ferreira, río Miño|Río Ferreira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Pacios, Navallos, Guntín]] pola marxe dereita. # [[Río Loio]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Cabo de Vila, San Martiño de Castro, Paradela]] pola marxe esquerda. # [[Río Zamoelle]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Ferreiroá, San Nicolao de Portomarín, Portomarín]] pola marxe dereita. # [[Río Pez]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Teibel, Reiriz, O Saviñao]] e [[Marzán, Chave, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Rego de Moreda]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[San Xián, San Xián de Insua, Taboada]] pola marxe dereita. # [[Río Sardiñeira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Montegrande, San Vitoiro de Ribas de Miño, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Río de Pesqueiras]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Pesqueiras, Santo Estevo de Ribas de Miño, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Río Asma]]:<ref name="MTN25" /> desemboca no [[O Castro, San Fiz de Asma, Chantada]] pola marxe dereita. # [[Río Búbal, río Miño|Río Búbal]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Peares|Peares]] pola marxe dereita. # [[Río Sil]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Peares|Peares]] pola marxe esquerda. # [[Río de Barra]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Barra de Miño, Santo Eusebio da Peroxa, Coles]] pola marxe dereita. # [[Río Lonia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Lonia de Abaixo, Tras do Hospital, Ourense|Lonia de Abaixo]] ([[Ourense]]) pola marxe esquerda. # [[Río Barbaña]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na cidade de [[Ourense]] pola marxe esquerda. # [[Río Barbantiño]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Arrabaldo, Arrabaldo, Ourense]] e [[Izás, Barbantes, Punxín]] pola marxe dereita. # [[Río Avia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Ribadavia]] pola marxe dereita. # [[Río Cerves]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Prexigueiro, Francelos, Ribadavia]] pola marxe dereita. # [[Río Arnoia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Chaos, A Arnoia, A Arnoia]] pola marxe esquerda. # [[Río Deva, Terra de Celanova|Río Deva]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Casaldálvaro, Valongo, Cortegada]] e [[O Valiño, Trado, Pontedeva]] pola marxe esquerda. # [[Río Troncoso|Río Troncoso ou Barxas]]:<ref name="MTN25" /> forma parte da '''[[A Raia|Raia]]'', desemboca fronte á [[A Frieira, Quintela, Crecente|Frieira]] ([[Crecente]]), entre [[Acivido, Desteriz, Padrenda]] e [[Cevide, Paços, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Ribadil]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Foz, Ribeira, Crecente|Foz]] ([[Crecente]]) pola marxe dereita. # [[Río Deva, Paradanta|Río Deva]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[O Cruceiro, Arbo, Arbo]] e [[O Pumar, Arbo, Arbo]] pola marxe dereita. # [[Río Cea, río Miño|Río Cea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Ponte Cabaleiros, Arbo, Arbo|Ponte Cabaleiros]] ([[Arbo]]) pola marxe dereita. # [[Río Mouro, río Miño|Río Mouro]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Forte, Ceivães, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Termes]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Sucarreira, Setados, As Neves]] e [[A Laxe, Setados, As Neves]] pola marxe dereita. # [[Regueira Xuliana]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Liñares, As Neves]] pola marxe dereita. # [[Rego de Lobeira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nas [[As Regueiras, Oleiros, Salvaterra de Miño|Regueiras]] ([[Salvaterra de Miño]]) pola marxe dereita. # [[Río Tea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Quinta de Fillaboa, Arantei, Salvaterra de Miño|Quinta de Fillaboa]] ([[Salvaterra de Miño]]) pola marxe dereita. # [[Río da Gadanha]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Troporiz, Troporiz, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Caselas]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Agrela, Arantei, Salvaterra de Miño]] e [[Caldelas de Tui, Tui]] pola marxe dereita. # [[Río Manco]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Friestas, Valença]] pola marxe esquerda. # [[Río Louro]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Tui]] pola marxe dereita. # [[Río Furnia]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Carregal de Abaixo, Amorín, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río Cereixo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Forcadela, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río do Pego]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Vilar de Matos, Tomiño, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río Tollo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Fontela, Goián, Tomiño]] e [[Carril, As Eiras, O Rosal]] pola marxe dereita. # [[Río Tamuxe]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Ponte da Tamuxe, San Miguel de Tabagón, O Rosal]] e [[Pías, San Miguel de Tabagón, O Rosal]] pola marxe dereita. # [[Río Coura]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Caminha]] pola marxe esquerda. == Galería de imaxes == :''Vexa o artigo principal en [[Galería de imaxes do río Miño]] <gallery> Ficheiro:Minho River map.png|Mapa do río Miño. Ficheiro:Panoramica do río Miño (Minho river) cara a Ourense desde o Monte San Trocado, (Galicia, Spain).jpg|Panorámica do Miño desde San Trocado, [[Punxín]]. Ficheiro:Sarria 0018.jpg|O río Miño ao seu paso por [[Portomarín]] arredor de [[1920]]. Ficheiro:Tui Miño 060415 1.JPG|Vista do río Miño e de [[Tui]] desde [[Valença, Portugal|Valença]] ([[Portugal]]). Ficheiro:Guarda desembocadura Miño 01-04b.JPG|Foz do río Miño (Camposancos, A Guarda). Ficheiro:Caneiro do Piago - Río Miño.JPG|O río Miño ao paso polo caneiro do Piago, en [[Lugo]]. Ficheiro:Río Miño.jpg Ficheiro:Río Miño antes de desembocar o Arnoia. A Arnoia. Galiza.jpg|[[Os Chaos, A Arnoia, A Arnoia|Os Chaos]], [[A Arnoia]]. </gallery> [[Ficheiro:Minho panoramica.png|miniatura|centro|1200px|Vista panorámica da desembocadura do río Miño.]] == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * {{Cita libro |nome=Anselmo |apelidos=López Carreira |ligazón-autor=Anselmo López Carreira |título=O Miño. Un caudal de historia |ano=2015 |editorial=[[Edicións Xerais de Galicia|Xerais]] |isbn=978-84-9914-779-6|ref=harv|lugar=Vigo}} === Outros artigos === * [[Lista de ríos de Galicia|Ríos de Galicia]] * [[Galería de imaxes do río Miño]] * [[Ponte Vella Internacional Tui-Valença]] === Ligazóns externas === * Estado dos encoros de [http://www.embalses.net/pantano-691-belesar.html Belesar]; [http://www.embalses.net/pantano-747-los-peares.html Peares]; [http://www.embalses.net/pantano-783-velle.html Velle]; [http://www.embalses.net/pantano-701-castrelo.html Castrelo] e [http://www.embalses.net/pantano-715-frieira.html Frieira] {{es}}. {{Wikidata pontes}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Minno}} [[Categoría:Río Miño| ]] [[Categoría:Topónimos de ríos galegos con etimoloxía|Miño]] 0ngifp4uxy6mn4b0mn2qdtg7j6jqc5s 7108219 7108210 2025-06-27T12:59:46Z Angeldomcer 8758 /* Curso medio */ 7108219 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Miño (homónimos)}} {{Xeografía física}} O '''Miño''' (en [[lingua portuguesa|portugués]]: ''Minho'') é o río máis longo de [[Galicia]], cunha lonxitude de 307,5 km.<ref name="Ríos de Galiza" /><ref name="GEG" /><ref name="GEG74">{{Cita enciclopedia|apelidos-editor= Cañada| nome-editor= Silverio|enciclopedia= Gran Enciclopedia Galega|título= Miño|ano= 1974|editorial= |volume= 21|isbn= |páxina= 78}}</ref><ref>{{Cita web |url=http://www.egu.es/ |título=''Enciclopedia Galega Universal'' |data-acceso=01 de outubro de 2008 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080713074541/http://www.egu.es/ |dataarquivo=13 de xullo de 2008 |urlmorta=yes }}</ref> e tamén o río máis caudaloso, cunha conca fluvial de 12.486 quilómetros cadrados (sobre os pouco máis de 29.000 de toda Galicia). Atravesa as provincias galegas de [[provincia de Lugo|Lugo]], [[provincia de Ourense|Ourense]] e [[provincia de Pontevedra|Pontevedra]] e baña o norte do distrito [[Portugal|portugués]] de [[distrito de Viana do Castelo|Viana do Castelo]] ata desembocar no [[Océano Atlántico]], entre o municipios da [[A Guarda|Guarda]] e [[Caminha]]. Pasa polas cidades de [[Lugo]] e [[Ourense]] e polas vilas de [[Rábade]], [[Portomarín]], [[Ribadavia]], [[Melgaço]], [[Salvaterra de Miño]], [[Monção]], [[Tui]], [[Valença, Portugal|Valença do Minho]] e [[Vila Nova de Cerveira]]. == Etimoloxía == '''Miño''' ou '''Minho''' aparece documentado na [[Idade Antiga|antigüidade]] como ''Minius'' ou ''Mineus''. Segundo [[Edelmiro Bascuas]], é unha forma [[Lingua galaica|galaica]] de orixe paleoeuropea (seguramente [[Linguas célticas|celta]]), derivada da raíz [[Lingua protoindoeuropea|indoeuropea]] ''*mei-'' 'camiñar, ir'.<ref>Cf. páx. 534 de "La Hidronimia de Galicia: tres estratos ..". http://www.mondonedoferrol.org/estudios-mindonienses/MINDONIENSES%2024%20[protegido].pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160611035306/http://www.mondonedoferrol.org/estudios-mindonienses/MINDONIENSES%2024%20%5bprotegido%5d.pdf |date=11 de xuño de 2016 }}</ref> Tamén aparece referenciado como ''Baenis''. Comparte etimoloxía cos polacos Minia, Mnina e Mień, co alemán Main, co irlandés Maoin, co lituano Minija e co toscano Mignone.<ref>''Notas acerca de Hidronimia Gallega'' Abelardo Moralejo Laso, [[Universidade de Santiago de Compostela]]</ref> Malia parecer a orixe celta a máis acertada, outras teorías dan como étimo o latín ''minium'' (vermello, [[cinabrio]], [[minio]]), pola semellanza co nome ''Minius'' que o pobo romanos lle daba ao río. Con todo, na [[Gallaecia]] non se atopaba este mineral.<ref>''Notas acerca de Hidronimia Gallega'' Abelardo Moralejo Laso, [[Universidade de Santiago de Compostela]]</ref> == Curso == {{Ampliar}} [[Ficheiro:Pedregal_de_Irimia_-_nacimiento_del_río_Miño.JPG|miniatura|O [[Pedregal de Irimia]]]] === Nacemento === O Miño nace no [[Pedregal de Irimia]], na [[serra de Meira]], no concello [[provincia de Lugo|lugués]] de [[Meira]]. Este é a [[morena]] dun antigo [[glaciar]] que baixaba da Serra de Meira. Este olleiro aliméntase das augas subterráneas da serra. Forman tamén a súa cabeceira regos como o Porto da Pena e o Xirómeno.<ref name="MTN25">{{Cita mapa |autor= Instituto Geográfico Nacional de España |mapa= SIXPAC, coordenadas 43°12'46.5"N 7°15'46.1"W |título= Visor SIXPAC |url-mapa= https://sixpac.xunta.es/visorhtml5/ |lingua= gl |data-acceso= 08/06/2019 }}</ref><ref name="Ríos de Galiza">{{Cita libro |nome1= Manuel |apelidos1= Núñez Pérez |nome2= Adela |apelidos2= Lois Lois |nome3= Mon |apelidos3= Daporta Padín |título= Os ríos de Galiza |serie= A Nosa Terra |ano= 2007 |editorial= Promocións Culturais Galegas, S.A. |lingua= gl |isbn= 978-84-8341-136-0 |páxina= 34 }}</ref><ref name="GEG">{{Cita enciclopedia |apelidos-editor= Cañada |nome-editor= Silverio |enciclopedia= Gran Enciclopedia Galega |título= Miño₄ |lingua= gl |ano= 2003 |editorial= El Progreso - Diario de Pontevedra |volume= 29 |isbn= 84-87804-26-8 |páxinas= 187-196 }}</ref> === Curso alto === De A Pastoriza ata Lugo. [[Ficheiro:Ponte romana de Lugo.jpg|miniatura|A Ponte Vella en Lugo]] 6 quilómetros máis abaixo acrecenta o seu caudal na [[lagoa de Fomiñá]], na parroquia de [[Fomiñá, A Pastoriza|Fomiñá]], [[A Pastoriza]] ([[provincia de Lugo|Lugo]]), posto que suma ao regato que baixa do pedregal as augas dos nacentes que hai na propia lagoa. Baixa despois pola [[Comarca da Terra Chá|Terra Chá]] facendo lindeiro entre os concellos de [[Rábade]] e [[Outeiro de Rei]]. A súa pendente é pequena neste tramo, o que permite a creación dunha das características deste río, as insuas<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/sendeiro-as-insuas-do-mino/ Información turística]</ref>, lugares de interese ecolóxico, paisaxístico e incluso económico que aparecen en distintos tramos. <blockquote>Todas estas illas (a Insua de Santa Mariña e a Insua Pequena) xunto coa Insua de San Roque, a de maior tamaño, e a Insua de Trabanca (ambas de acceso restrinxido), encóntranse na conca alta do río Miño e forman parte da zona núcleo da Reserva da Biosfera Terras do Miño (declarada o 07/11/2002 pola UNESCO) e da Zona Especial de Conservación (ZEC) Parga‐Ladra‐Támoga.<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/sendeiro-as-insuas-do-mino/ Descrición da ruta]</ref></blockquote> Tamén aparecen neste tramo as primeiras pesqueiras ou [[Caneiro (pesca)|caneiros]], sobre todo para pescar a anguía, e os primeiros muíños<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/patrimonio-historico-artistico/arquitectura-popular/ Web de Outeiro de Rei]</ref>. Este tramo remata en [[Lugo]], o río entra no termo municipal e arrodea a cidade polo Oeste e Suroeste. Neste concello cruzan o río, por esta orde, o viaduto do estrada [[N-540]], a Pasarela de San Lázaro (peonil), a [[Ponte Vella de Lugo|Ponte Vella]] ou ponte romana e a Ponte Branca. === Curso medio === Resto da provincia de Lugo e provincia de Ourense. [[Ficheiro:Sil e miño.jpg|miniatura|250px|Desembocadura do Sil (ó fondo) no Miño (á esquerda, baixo a ponte do ferrocarril)]] Atravesa [[Lugo]] e [[Ourense]]. Neste curso o seu leito está encaixoado en moitos lugares. Presenta varios encoros: [[Encoro de Belesar|Belesar]] (o maior do río), [[Encoro dos Peares|Os Peares]], [[Encoro de Velle|Velle]], Castrelo de Miño e A Frieira, por orde de descenso). Nos [[Os Peares|Peares]] recibe o seu principal afluente, o [[río Sil|Sil]], pola esquerda, e o [[Río Búbal, río Miño|Búbal]] pola dereita. O máis salientable deste tramo é a achega do río Sil. O Miño é o río máis caudaloso de [[Galicia]] tras o seu encontro co Sil, que achega máis auga que o tramo alto do Miño. No anuario hidrolóxico da [[Confederación Hidrográfica do Miño-Sil]], o [[encoro de San Pedro]] no río Sil a poucos quilómetros da xuntanza co Miño, rexistra moito máis paso de auga que o [[encoro dos Peares]], o último do río Miño antes do encontro (5492 hm³ fronte a 2762,9 hm³ de media anual).<ref>ANUARIO DE AFOROS 2011-12 CONFEDERACIÓN HIDROGRÁFICA DEL MIÑO - SIL, saih.chminosil.es/files/informes/anuario/ANUARIO%20AFOROS%20CHMS%202011_12.pdf</ref> Hai aquí un tema ben interesante que se pode expresar así, por que, se cando se xuntan os dous ríos o Miño é máis corto e ten menos caudal, se considera que o Sil é afluente do Miño e non ao revés? A causa reside na aplicación do ''Principio de Perceptoloxía'' segundo o cal, se dous ríos mesturan as súas augas, considérase río principal aquel que na confluencia forma un ángulo maior co curso que prosegue. O ollo percibe a continuidade dese río e percibe ó outro como afluente<ref>[https://www.rios-galegos.com/venasg57.htm Os afluentes dun río]</ref>. Non noso caso, vemos que o Miño ''continúa'' mentres que o Sil ''cruza'' co primeiro. === Curso baixo e desembocadura === Fronteira entre a provincia de Pontevedra e Portugal. [[Ficheiro:Caminha (19360677934).jpg|miniatura|Desembocadura vista desde Caminha, na que se aprecian as barras que case pechan a entrada ao mar.]] A última parte do seu curso ten unha baixa pendente e ladeiras máis amplas, aínda que segue a presentar montañas a ambas beiras en case todo o percorrido. [[Ficheiro:Imaxe do pailebote Constantino Candeira en 1918, no que estivo embarcado o poeta Manuel Antonio.jpg|miniatura|O pailebote Constantino Candeira en [[1918]], no estaleiro de [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]], nel estivo embarcado [[Manuel Antonio]] en 1926 e 1927.<ref>Saa González, Ignacio (2014/11/10). [http://puertocamposancos.blogspot.com/2014/11/constantino-candeira.html Constantino Candeira]. Porto de [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]] (Río Miño).</ref>]] Desemboca na [[A Guarda|Guarda]] ([[provincia de Pontevedra|Pontevedra]]) pola beira [[Galicia|galega]], e en [[Caminha]] ([[distrito de Viana do Castelo|Viana do Castelo]]) pola beira [[Portugal|portuguesa]]. Nesta último tramo e xa case na desembocadura forma un esteiro protexido baixo a forma de [[Zona especial de conservación do Baixo Miño]]. O leito ábrese e forma unha zona rica de vida pola combinación das zonas inundables, as insuas e a auga salobre. Non obstante, o esteiro remata, xa na desembocadura nun [[baixío]] que, a xeito de funil, provoca que o río, cando baixa a marea teña correntes moi fortes e perigosas<ref>[https://www.lavozdegalicia.es/noticia/somosmar/2025/04/10/rescatados-tres-tripulantes-tras-volcar-embarcacion-barra-mino/00031744268682702647878.htm Rescatados tres tripulantes gallegos tras volcar su embarcación en la barra del Miño]</ref>. == Xeografía == Despois de recibir o [[Río Sil|Sil]], flúe cara ao suroeste. Dende o [[encoro de Frieira]] ata a desembocadura, o Miño constitúe unha fronteira natural entre [[Galicia]] e [[Portugal]]. Na [[comarca do Ribeiro]], ás súas beiras, prodúcese o [[ribeiro (viño)|viño do mesmo nome]]. Fai de fronteira uns 80 km, nun val de intensa produción agrícola, con millo, patacas ou forraxe para o gando. No tramo final tamén está bordeado por viñas de [[albariño]]. == Flora e fauna == ===Flora=== Na bacía alta do Miño existen diversos tipos de ecosistemas acuáticos, característicos da rexión bioclimática atlántica. Afluentes como o [[Río Parga|Parga]], o [[Río Ladra|Ladra]] e o [[Río Támoga|Támoga]] integran un característico [[zona húmida|complexo húmido]]. Está formado por unha extensa rede de canles, [[lagoa]]s e terreos inundados, aos que se asocian pasteiros, zonas agrícolas, bosques de ribeira, turbeiras ombotróficas, [[Ericáceas|breixeiras]] e [[carballeira]]s. Esta grande diversidade acolle numerosas especies de aves durante o período invernal.<ref>[http://www.chminosil.es/?idiom=2|Confederación Hidrográfica do Miño-Sil]</ref> No tramo alto abundan os bosques aluviais de [[amieiro]]s (''Alnus glutinosa'') e [[freixo]]s (''Fraxinus escelsior''), así como [[carballo|carballeira]]<nowiki/>s (''Quercus robur'' e ''Quercus pyrenaica'') e [[Erica|uceiras]] húmidas atlánticas (''Erica cillaris'' e ''Erica tetralix''). O tramo do baixo Miño remata nun esteiro estreito e con ínsuas, a [[Zona especial de conservación do Baixo Miño]]. No río Miño atópase a única poboación no Estado español do nenúfar ''Nympoides peltata''.<ref name=":0">{{Cita web|url=https://www.miteco.gob.es/es/biodiversidad/temas/inventarios-nacionales/906_tcm30-99358.pdf|páxina-web=miteco.gob.es|título=Atlas y Libro Rojo de la Flora Vascular Amenazada de España|data-acceso=25/05}}</ref> Conta con 18 poboacións en dúas áreas: 16 na bacía alta e 2 na baixa. Malia que esta especie está considerada como estable a nivel mundial segundo a IUCN<ref>{{Cita web|url=https://www.iucnredlist.org/species/164309/42398483|páxina-web=IUCN|título=IUCN- Nymphoides peltata|data-acceso=26/05/2021}}</ref>, aparece como especie en perigo no Estado español<ref name=":0" /> e Galegas<ref>{{Cita web|url=https://cmatv.xunta.gal/seccion-tema/c/CMAOT_Conservacion?content=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Biodiversidade/seccion.html&sub=Informacion_especies/&ui=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Dinamico/Especies/Ameazadas/Flora_perigo_extincion/especie_0030.html|título=Conselleria de medio ambiente, Xunta de Galicia. Nymphoides peltata|data-acceso=26/05/2021}}</ref> === Fauna === O Miño é habitado por numerosos [[anátidos]] (''[[Lavanco|Anas platyrhynchos]]'', ''[[Cullerete|Anas clypeata]]''), así como un pequeno núcleo de [[sisón]] (''Tetrax tetrax''). Como especies piscícolas atópanse poboacións de ciprínidos como o [[cacho]] (''Lenciscus carditerti''), a [[reñosa]] (''Rutilus arcani'') e a [[Pseudochondrostoma polylepis|boga]] (''Choridostona polylepis duriensis''), e [[gasterosteidos]] como o [[Espiñento|espiñeiro europeo]] (''Gasterosteus aculeatus''). En todo o curso do río viven peixes como a [[troita]] (''Salmo trutta'') e a [[anguía]] (''Anguilla anguilla''), e mamíferos como o [[aguaneiro]] (''Galemys pyrenaicus'') e a [[lontra]] (''Lutra, lutra''). O curso baixo do Miño alberga no inverno gran número de [[aves acuáticas]], como o [[parrulo cristado]] (''Aythya fuligula''), a [[píllara dourada]] (''Pluvialis apricaria''), a [[píllara cincenta]] (''Pluvialis squatarola'') e a [[avefría]] (''Vanellus vanellus''). Conta cunha notable diversidade de peixes, entre eles o [[salmo (xénero)|salmón]], que presenta neste río o linde de distribución máis meridional de toda Europa. Tamén se dá a [[lamprea]] (''Petromyzon marinus''), pescada tradicionalmente nestas augas con diques de feitura peculiar, as [[caneiro (pesca)|pesqueiras]]. Outras especies piscícolas deste tramo son a [[zamborca]] (''Alosa alosa''), a [[sabela (peixe)|sabela]] (''Alosa fallax''), a [[carpa vermella]] (''Carassius auratus''), a [[perca americana]] (''Micropterus salmoides'') e a [[solla]] (''Platichthys flesus''). Os últimos 40 km do río Miño están colonizados pola [[ameixa asiática]] (''[[Ameixa asiática|Corbicula fluminea]]''). Esta especia adaptouse ás condicións e practicamente eliminou outras especies. A ameixa asiática foi detectada por vez primeira no río Miño en 1989. Antes xa chegara ao [[río Texo]], talvez en navíos de transporte. === Impacto humano === Amais dos encoros, das construcións das marxes (coma o paseo e o parque da Canuda en [[Salvaterra de Miño]]) e da polución que sofre no último treito (especialmente dende que recibe as augas do [[río Tea]]), un dos principais problemas son as especies invasoras. No esteiro do Miño, os problemas de conservación da zona radican na alta presión urbanística, cinexética e pesqueira, ademais da contaminación producida polos residuos urbanos. == Aproveitamento == [[Ficheiro:Encoro da Frieira.jpg|dereita|miniatura|Encoro da Frieira, entre [[Crecente]] e [[Padrenda]].]] Canto ós seus [[Lista de encoros de Galicia|encoros]], os tres primeiros sitúanse entre Lugo e Ourense, e os dous últimos, entre Galicia e Portugal: *[[Encoro de Belesar|Belesar]]: 654 hm³ *[[Encoro dos Peares|Os Peares]]: 182 hm³ *[[Encoro de Velle|Velle]], 17 hm³ *[[Encoro de Castrelo de Miño|Castrelo de Miño]]: 60 hm³ *[[Encoro de Frieira|Frieira]]: 44 hm³ É navegábel de xeito transversal, e de xeito lonxitudinal en pequenos tramos e na desembocadura. No [[século XVIII]], o ilustrado [[Pedro Antonio Sánchez Vaamonde|Pedro Antonio Sánchez]] presentoulle a [[Carlos III de España|Carlos III]] unha proposta para facer o río navegable ata a cidade de [[Ourense]]. Pretendía seguir a tendencia europea de crear canles de navegación, en auxe naquela época, e así aumentar as exportacións, principalmente de [[Denominación de Orixe Ribeiro|viño de Ribeiro]]. Porén, o proxecto non chegou a levarse a cabo.<ref>https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/2013/10/20/mino-autopista-siglo-xviii/0003_201310V20C9991.htm</ref> == Insuas == Existen 14 [[insua]]s ou illas fluviais no treito entre Portugal e Galicia. Catro delas son consideradas internacionais: Morraceira de Seixas, Morraceira de João de Sá e Varandas, máis próximas á [[freguesía]] portuguesa de Lanhelas (Caminha), e a Morraceira, máis próxima á costa galega. Atribúense a Galicia as insuas Canosa, Morraceira do Grilo, Morraceira das Varandas, Vacariza e A Fillaboa. Esta última, con 110 000 metros cadrados, adquirida polo concello de [[Salvaterra de Miño]] a privados, porá un barco á insua en canto constrúe unha pasarela e habilita un centro de interpretación.<ref>{{Citaweb|URL=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/salvaterra-de-mino/2021/07/15/salvaterra-pondra-barco-isla-fillaboa-proyecta-pasarela/0003_202107V15C5995.htm|título=Salvaterra pondrá un barco a la isla de A Fillaboa y proyecta una pasarela|dataacceso=12 de novembro de 2021}}</ref> Son consideradas portuguesas as insuas dos Amores, Boega e Lenta, en [[Vila Nova de Cerveira]], e as de São Pedro e Conguedo, en Valença.<ref>{{Cita web|URL=http://www.publico.pt/local/noticia/ilha-espanhola-e-a-primeira-das-14-existentes-no-rio-minho-a-abrir-ao-publico-1578144|título=Ilha espanhola é a primeira das 14 existentes no rio Minho a abrir ao público|autor=|data=|publicado=|acessodata=}}</ref> == Cultura == [[Ficheiro:1907-06-15, Blanco y Negro, Orillas del Miño, Avendaño (cropped).jpg|miniatura|Río Miño por [[Serafín Avendaño]] (''Blanco y Negro'', 1907)]] O río Miño era o viveiro máis importante na cría de peixes da Península Ibérica até a metade do século XX. Estragado por represamentos e pola polución das augas, ficou convertido nunha sucesión de presas hidroeléctricas. A riqueza natural daba emprego a uns tres mil pescadores.<ref>Vázquez, José Manuel (2015): ''O rio Minho galego-português'', ISBN 9781326350161</ref> A variedade de peixes era grande, entre outros, [[Salmónidos|salmóns]], [[peixe sabre]], [[lamprea]]s, [[anguía]]s, [[solla]]s, bogas ou [[Escalo (peixe)|escalos]]. Empregábanse diferentes modos de pesca, como pesqueiras, con voitirón e cabaceira, alén de alxerife en arrastre, estacadas, [[trasmallo]], redes dun pano, chumbeira, [[Nasa|nasas]], [[Palangre|palangres]] e canas. Amais do consumo local, tamén se destinaban á exportación, que chegou ao [[Brasil]] a finais do século XIX. A pesca tamén se realizaba desde embarcacións, como o carocho e a maseira ou [[gamela]]. Tamén navegaron polo río Miño barcazas de carga, vapores entre Valença e Caminha na metade do século XIX, e baixeis, pinazas, navíos e naos na Idade Media, en tempos dos activos portos de [[Tui]] e Valença. ===Cultura popular=== Refráns: * ''O Miño leva a fama, pero o Sil leva a auga''. == Afluentes == Afluentes do río Miño por orde, dende o nacemento ata a desembocadura: # [[Río Madanela, río Miño|Río Madanela]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Miñoto, Crecente, A Pastoriza]] pola marxe dereita. # [[Río Pequeno, río Miño|Río Pequeno]]:<ref name="MTN25" /> desemboca no [[O Pumar, Bazar, Castro de Rei|Pumar]] ([[Castro de Rei]]) pola marxe dereita. # [[Río Azúmara]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Coea, Castro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Anllo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Triabá, Castro de Rei]] pola marxe dereita. # [[Río Lea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Beloi, San Xiao de Mos, Castro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Támoga]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Os Porrás, Damil, Begonte]] e [[Rego, Arcillá, Cospeito]] pola marxe dereita. # [[Río Ladra]]:<ref name="MTN25" /> desemboca fronte a [[Santa Isabel, Outeiro de Rei, Outeiro de Rei]] pola marxe dereita. # [[Río Robra]]:<ref name="MTN25" /><ref>{{Cita web | url = http://www.outeiroderei.org/parroquias.php?secc=robra | título = Robra (San Pedro Fiz) | autor = Concello de Outeiro de Rei | páxina-web = Concello de Outeiro de Rei | dataacceso = 30 de marzo de 2016 }}</ref> desemboca en [[Robra, Robra, Outeiro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Narla]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Ombreiro, Lugo]] pola marxe dereita. # [[Río Mera, río Miño|Río Mera]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Mera, Orbazai, Lugo|Mera]] ([[Lugo]]) pola marxe dereita. # [[Río Rato]], ou río da Chanca:<ref name="Catastro">{{Cita mapa |autor= Instituto Geográfico Nacional de España |mapa= SIXPAC, buscar Lugo, Campus Universitario|título= Visor SIXPAC |url-mapa= https://sixpac.xunta.es/visorhtml5/|data-acceso= 4 de xullo de 2019 }}</ref> desemboca na cidade de [[Lugo]] pola marxe esquerda. # [[Río Chamoso]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Chamoso, Paradela, O Corgo]] pola marxe esquerda. # [[Río Neira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Veiga, Cerceda, O Corgo]] e [[Vilasante, O Páramo]] pola marxe esquerda. # [[Río Ferreira, río Miño|Río Ferreira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Pacios, Navallos, Guntín]] pola marxe dereita. # [[Río Loio]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Cabo de Vila, San Martiño de Castro, Paradela]] pola marxe esquerda. # [[Río Zamoelle]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Ferreiroá, San Nicolao de Portomarín, Portomarín]] pola marxe dereita. # [[Río Pez]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Teibel, Reiriz, O Saviñao]] e [[Marzán, Chave, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Rego de Moreda]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[San Xián, San Xián de Insua, Taboada]] pola marxe dereita. # [[Río Sardiñeira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Montegrande, San Vitoiro de Ribas de Miño, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Río de Pesqueiras]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Pesqueiras, Santo Estevo de Ribas de Miño, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Río Asma]]:<ref name="MTN25" /> desemboca no [[O Castro, San Fiz de Asma, Chantada]] pola marxe dereita. # [[Río Búbal, río Miño|Río Búbal]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Peares|Peares]] pola marxe dereita. # [[Río Sil]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Peares|Peares]] pola marxe esquerda. # [[Río de Barra]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Barra de Miño, Santo Eusebio da Peroxa, Coles]] pola marxe dereita. # [[Río Lonia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Lonia de Abaixo, Tras do Hospital, Ourense|Lonia de Abaixo]] ([[Ourense]]) pola marxe esquerda. # [[Río Barbaña]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na cidade de [[Ourense]] pola marxe esquerda. # [[Río Barbantiño]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Arrabaldo, Arrabaldo, Ourense]] e [[Izás, Barbantes, Punxín]] pola marxe dereita. # [[Río Avia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Ribadavia]] pola marxe dereita. # [[Río Cerves]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Prexigueiro, Francelos, Ribadavia]] pola marxe dereita. # [[Río Arnoia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Chaos, A Arnoia, A Arnoia]] pola marxe esquerda. # [[Río Deva, Terra de Celanova|Río Deva]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Casaldálvaro, Valongo, Cortegada]] e [[O Valiño, Trado, Pontedeva]] pola marxe esquerda. # [[Río Troncoso|Río Troncoso ou Barxas]]:<ref name="MTN25" /> forma parte da '''[[A Raia|Raia]]'', desemboca fronte á [[A Frieira, Quintela, Crecente|Frieira]] ([[Crecente]]), entre [[Acivido, Desteriz, Padrenda]] e [[Cevide, Paços, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Ribadil]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Foz, Ribeira, Crecente|Foz]] ([[Crecente]]) pola marxe dereita. # [[Río Deva, Paradanta|Río Deva]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[O Cruceiro, Arbo, Arbo]] e [[O Pumar, Arbo, Arbo]] pola marxe dereita. # [[Río Cea, río Miño|Río Cea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Ponte Cabaleiros, Arbo, Arbo|Ponte Cabaleiros]] ([[Arbo]]) pola marxe dereita. # [[Río Mouro, río Miño|Río Mouro]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Forte, Ceivães, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Termes]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Sucarreira, Setados, As Neves]] e [[A Laxe, Setados, As Neves]] pola marxe dereita. # [[Regueira Xuliana]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Liñares, As Neves]] pola marxe dereita. # [[Rego de Lobeira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nas [[As Regueiras, Oleiros, Salvaterra de Miño|Regueiras]] ([[Salvaterra de Miño]]) pola marxe dereita. # [[Río Tea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Quinta de Fillaboa, Arantei, Salvaterra de Miño|Quinta de Fillaboa]] ([[Salvaterra de Miño]]) pola marxe dereita. # [[Río da Gadanha]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Troporiz, Troporiz, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Caselas]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Agrela, Arantei, Salvaterra de Miño]] e [[Caldelas de Tui, Tui]] pola marxe dereita. # [[Río Manco]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Friestas, Valença]] pola marxe esquerda. # [[Río Louro]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Tui]] pola marxe dereita. # [[Río Furnia]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Carregal de Abaixo, Amorín, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río Cereixo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Forcadela, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río do Pego]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Vilar de Matos, Tomiño, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río Tollo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Fontela, Goián, Tomiño]] e [[Carril, As Eiras, O Rosal]] pola marxe dereita. # [[Río Tamuxe]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Ponte da Tamuxe, San Miguel de Tabagón, O Rosal]] e [[Pías, San Miguel de Tabagón, O Rosal]] pola marxe dereita. # [[Río Coura]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Caminha]] pola marxe esquerda. == Galería de imaxes == :''Vexa o artigo principal en [[Galería de imaxes do río Miño]] <gallery> Ficheiro:Minho River map.png|Mapa do río Miño. Ficheiro:Panoramica do río Miño (Minho river) cara a Ourense desde o Monte San Trocado, (Galicia, Spain).jpg|Panorámica do Miño desde San Trocado, [[Punxín]]. Ficheiro:Sarria 0018.jpg|O río Miño ao seu paso por [[Portomarín]] arredor de [[1920]]. Ficheiro:Tui Miño 060415 1.JPG|Vista do río Miño e de [[Tui]] desde [[Valença, Portugal|Valença]] ([[Portugal]]). Ficheiro:Guarda desembocadura Miño 01-04b.JPG|Foz do río Miño (Camposancos, A Guarda). Ficheiro:Caneiro do Piago - Río Miño.JPG|O río Miño ao paso polo caneiro do Piago, en [[Lugo]]. Ficheiro:Río Miño.jpg Ficheiro:Río Miño antes de desembocar o Arnoia. A Arnoia. Galiza.jpg|[[Os Chaos, A Arnoia, A Arnoia|Os Chaos]], [[A Arnoia]]. </gallery> [[Ficheiro:Minho panoramica.png|miniatura|centro|1200px|Vista panorámica da desembocadura do río Miño.]] == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * {{Cita libro |nome=Anselmo |apelidos=López Carreira |ligazón-autor=Anselmo López Carreira |título=O Miño. Un caudal de historia |ano=2015 |editorial=[[Edicións Xerais de Galicia|Xerais]] |isbn=978-84-9914-779-6|ref=harv|lugar=Vigo}} === Outros artigos === * [[Lista de ríos de Galicia|Ríos de Galicia]] * [[Galería de imaxes do río Miño]] * [[Ponte Vella Internacional Tui-Valença]] === Ligazóns externas === * Estado dos encoros de [http://www.embalses.net/pantano-691-belesar.html Belesar]; [http://www.embalses.net/pantano-747-los-peares.html Peares]; [http://www.embalses.net/pantano-783-velle.html Velle]; [http://www.embalses.net/pantano-701-castrelo.html Castrelo] e [http://www.embalses.net/pantano-715-frieira.html Frieira] {{es}}. {{Wikidata pontes}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Minno}} [[Categoría:Río Miño| ]] [[Categoría:Topónimos de ríos galegos con etimoloxía|Miño]] pduvdyqfu6hk7x2cd6mdn585cto28uf 7108224 7108219 2025-06-27T13:03:21Z Angeldomcer 8758 /* Curso medio */ 7108224 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Miño (homónimos)}} {{Xeografía física}} O '''Miño''' (en [[lingua portuguesa|portugués]]: ''Minho'') é o río máis longo de [[Galicia]], cunha lonxitude de 307,5 km.<ref name="Ríos de Galiza" /><ref name="GEG" /><ref name="GEG74">{{Cita enciclopedia|apelidos-editor= Cañada| nome-editor= Silverio|enciclopedia= Gran Enciclopedia Galega|título= Miño|ano= 1974|editorial= |volume= 21|isbn= |páxina= 78}}</ref><ref>{{Cita web |url=http://www.egu.es/ |título=''Enciclopedia Galega Universal'' |data-acceso=01 de outubro de 2008 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080713074541/http://www.egu.es/ |dataarquivo=13 de xullo de 2008 |urlmorta=yes }}</ref> e tamén o río máis caudaloso, cunha conca fluvial de 12.486 quilómetros cadrados (sobre os pouco máis de 29.000 de toda Galicia). Atravesa as provincias galegas de [[provincia de Lugo|Lugo]], [[provincia de Ourense|Ourense]] e [[provincia de Pontevedra|Pontevedra]] e baña o norte do distrito [[Portugal|portugués]] de [[distrito de Viana do Castelo|Viana do Castelo]] ata desembocar no [[Océano Atlántico]], entre o municipios da [[A Guarda|Guarda]] e [[Caminha]]. Pasa polas cidades de [[Lugo]] e [[Ourense]] e polas vilas de [[Rábade]], [[Portomarín]], [[Ribadavia]], [[Melgaço]], [[Salvaterra de Miño]], [[Monção]], [[Tui]], [[Valença, Portugal|Valença do Minho]] e [[Vila Nova de Cerveira]]. == Etimoloxía == '''Miño''' ou '''Minho''' aparece documentado na [[Idade Antiga|antigüidade]] como ''Minius'' ou ''Mineus''. Segundo [[Edelmiro Bascuas]], é unha forma [[Lingua galaica|galaica]] de orixe paleoeuropea (seguramente [[Linguas célticas|celta]]), derivada da raíz [[Lingua protoindoeuropea|indoeuropea]] ''*mei-'' 'camiñar, ir'.<ref>Cf. páx. 534 de "La Hidronimia de Galicia: tres estratos ..". http://www.mondonedoferrol.org/estudios-mindonienses/MINDONIENSES%2024%20[protegido].pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160611035306/http://www.mondonedoferrol.org/estudios-mindonienses/MINDONIENSES%2024%20%5bprotegido%5d.pdf |date=11 de xuño de 2016 }}</ref> Tamén aparece referenciado como ''Baenis''. Comparte etimoloxía cos polacos Minia, Mnina e Mień, co alemán Main, co irlandés Maoin, co lituano Minija e co toscano Mignone.<ref>''Notas acerca de Hidronimia Gallega'' Abelardo Moralejo Laso, [[Universidade de Santiago de Compostela]]</ref> Malia parecer a orixe celta a máis acertada, outras teorías dan como étimo o latín ''minium'' (vermello, [[cinabrio]], [[minio]]), pola semellanza co nome ''Minius'' que o pobo romanos lle daba ao río. Con todo, na [[Gallaecia]] non se atopaba este mineral.<ref>''Notas acerca de Hidronimia Gallega'' Abelardo Moralejo Laso, [[Universidade de Santiago de Compostela]]</ref> == Curso == {{Ampliar}} [[Ficheiro:Pedregal_de_Irimia_-_nacimiento_del_río_Miño.JPG|miniatura|O [[Pedregal de Irimia]]]] === Nacemento === O Miño nace no [[Pedregal de Irimia]], na [[serra de Meira]], no concello [[provincia de Lugo|lugués]] de [[Meira]]. Este é a [[morena]] dun antigo [[glaciar]] que baixaba da Serra de Meira. Este olleiro aliméntase das augas subterráneas da serra. Forman tamén a súa cabeceira regos como o Porto da Pena e o Xirómeno.<ref name="MTN25">{{Cita mapa |autor= Instituto Geográfico Nacional de España |mapa= SIXPAC, coordenadas 43°12'46.5"N 7°15'46.1"W |título= Visor SIXPAC |url-mapa= https://sixpac.xunta.es/visorhtml5/ |lingua= gl |data-acceso= 08/06/2019 }}</ref><ref name="Ríos de Galiza">{{Cita libro |nome1= Manuel |apelidos1= Núñez Pérez |nome2= Adela |apelidos2= Lois Lois |nome3= Mon |apelidos3= Daporta Padín |título= Os ríos de Galiza |serie= A Nosa Terra |ano= 2007 |editorial= Promocións Culturais Galegas, S.A. |lingua= gl |isbn= 978-84-8341-136-0 |páxina= 34 }}</ref><ref name="GEG">{{Cita enciclopedia |apelidos-editor= Cañada |nome-editor= Silverio |enciclopedia= Gran Enciclopedia Galega |título= Miño₄ |lingua= gl |ano= 2003 |editorial= El Progreso - Diario de Pontevedra |volume= 29 |isbn= 84-87804-26-8 |páxinas= 187-196 }}</ref> === Curso alto === De A Pastoriza ata Lugo. [[Ficheiro:Ponte romana de Lugo.jpg|miniatura|A Ponte Vella en Lugo]] 6 quilómetros máis abaixo acrecenta o seu caudal na [[lagoa de Fomiñá]], na parroquia de [[Fomiñá, A Pastoriza|Fomiñá]], [[A Pastoriza]] ([[provincia de Lugo|Lugo]]), posto que suma ao regato que baixa do pedregal as augas dos nacentes que hai na propia lagoa. Baixa despois pola [[Comarca da Terra Chá|Terra Chá]] facendo lindeiro entre os concellos de [[Rábade]] e [[Outeiro de Rei]]. A súa pendente é pequena neste tramo, o que permite a creación dunha das características deste río, as insuas<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/sendeiro-as-insuas-do-mino/ Información turística]</ref>, lugares de interese ecolóxico, paisaxístico e incluso económico que aparecen en distintos tramos. <blockquote>Todas estas illas (a Insua de Santa Mariña e a Insua Pequena) xunto coa Insua de San Roque, a de maior tamaño, e a Insua de Trabanca (ambas de acceso restrinxido), encóntranse na conca alta do río Miño e forman parte da zona núcleo da Reserva da Biosfera Terras do Miño (declarada o 07/11/2002 pola UNESCO) e da Zona Especial de Conservación (ZEC) Parga‐Ladra‐Támoga.<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/sendeiro-as-insuas-do-mino/ Descrición da ruta]</ref></blockquote> Tamén aparecen neste tramo as primeiras pesqueiras ou [[Caneiro (pesca)|caneiros]], sobre todo para pescar a anguía, e os primeiros muíños<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/patrimonio-historico-artistico/arquitectura-popular/ Web de Outeiro de Rei]</ref>. Este tramo remata en [[Lugo]], o río entra no termo municipal e arrodea a cidade polo Oeste e Suroeste. Neste concello cruzan o río, por esta orde, o viaduto do estrada [[N-540]], a Pasarela de San Lázaro (peonil), a [[Ponte Vella de Lugo|Ponte Vella]] ou ponte romana e a Ponte Branca. === Curso medio === Resto da provincia de Lugo e provincia de Ourense. [[Ficheiro:Sil e miño.jpg|miniatura|250px|Desembocadura do Sil (ó fondo) no Miño (á esquerda, baixo a ponte do ferrocarril)]] Atravesa [[Lugo]] e [[Ourense]]. Neste curso o río abandona a meseta da Terra Chá e entra en zona más montañosa polo que o seu leito está encaixoado en moitos lugares. Esta orografía permite un doado aproveitamento hidroeléctrico polo que presenta varios encoros: [[Encoro de Belesar|Belesar]] (o maior do río), [[Encoro dos Peares|Os Peares]], [[Encoro de Velle|Velle]], Castrelo de Miño e A Frieira, por orde de descenso). Nos [[Os Peares|Peares]] recibe o seu principal afluente, o [[río Sil|Sil]], pola esquerda, e o [[Río Búbal, río Miño|Búbal]] pola dereita. O máis salientable deste tramo é a achega do río Sil. O Miño é o río máis caudaloso de [[Galicia]] tras o seu encontro co Sil, que achega máis auga que o tramo alto do Miño. No anuario hidrolóxico da [[Confederación Hidrográfica do Miño-Sil]], o [[encoro de San Pedro]] no río Sil a poucos quilómetros da xuntanza co Miño, rexistra moito máis paso de auga que o [[encoro dos Peares]], o último do río Miño antes do encontro (5492 hm³ fronte a 2762,9 hm³ de media anual).<ref>ANUARIO DE AFOROS 2011-12 CONFEDERACIÓN HIDROGRÁFICA DEL MIÑO - SIL, saih.chminosil.es/files/informes/anuario/ANUARIO%20AFOROS%20CHMS%202011_12.pdf</ref> Hai aquí un tema ben interesante que se pode expresar así, por que, se cando se xuntan os dous ríos o Miño é máis corto e ten menos caudal, se considera que o Sil é afluente do Miño e non ao revés? A causa reside na aplicación do ''Principio de Perceptoloxía'' segundo o cal, se dous ríos mesturan as súas augas, considérase río principal aquel que na confluencia forma un ángulo maior co curso que prosegue. O ollo percibe a continuidade dese río e percibe ó outro como afluente<ref>[https://www.rios-galegos.com/venasg57.htm Os afluentes dun río]</ref>. Non noso caso, vemos que o Miño ''continúa'' mentres que o Sil ''cruza'' co primeiro. === Curso baixo e desembocadura === Fronteira entre a provincia de Pontevedra e Portugal. [[Ficheiro:Caminha (19360677934).jpg|miniatura|Desembocadura vista desde Caminha, na que se aprecian as barras que case pechan a entrada ao mar.]] A última parte do seu curso ten unha baixa pendente e ladeiras máis amplas, aínda que segue a presentar montañas a ambas beiras en case todo o percorrido. [[Ficheiro:Imaxe do pailebote Constantino Candeira en 1918, no que estivo embarcado o poeta Manuel Antonio.jpg|miniatura|O pailebote Constantino Candeira en [[1918]], no estaleiro de [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]], nel estivo embarcado [[Manuel Antonio]] en 1926 e 1927.<ref>Saa González, Ignacio (2014/11/10). [http://puertocamposancos.blogspot.com/2014/11/constantino-candeira.html Constantino Candeira]. Porto de [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]] (Río Miño).</ref>]] Desemboca na [[A Guarda|Guarda]] ([[provincia de Pontevedra|Pontevedra]]) pola beira [[Galicia|galega]], e en [[Caminha]] ([[distrito de Viana do Castelo|Viana do Castelo]]) pola beira [[Portugal|portuguesa]]. Nesta último tramo e xa case na desembocadura forma un esteiro protexido baixo a forma de [[Zona especial de conservación do Baixo Miño]]. O leito ábrese e forma unha zona rica de vida pola combinación das zonas inundables, as insuas e a auga salobre. Non obstante, o esteiro remata, xa na desembocadura nun [[baixío]] que, a xeito de funil, provoca que o río, cando baixa a marea teña correntes moi fortes e perigosas<ref>[https://www.lavozdegalicia.es/noticia/somosmar/2025/04/10/rescatados-tres-tripulantes-tras-volcar-embarcacion-barra-mino/00031744268682702647878.htm Rescatados tres tripulantes gallegos tras volcar su embarcación en la barra del Miño]</ref>. == Xeografía == Despois de recibir o [[Río Sil|Sil]], flúe cara ao suroeste. Dende o [[encoro de Frieira]] ata a desembocadura, o Miño constitúe unha fronteira natural entre [[Galicia]] e [[Portugal]]. Na [[comarca do Ribeiro]], ás súas beiras, prodúcese o [[ribeiro (viño)|viño do mesmo nome]]. Fai de fronteira uns 80 km, nun val de intensa produción agrícola, con millo, patacas ou forraxe para o gando. No tramo final tamén está bordeado por viñas de [[albariño]]. == Flora e fauna == ===Flora=== Na bacía alta do Miño existen diversos tipos de ecosistemas acuáticos, característicos da rexión bioclimática atlántica. Afluentes como o [[Río Parga|Parga]], o [[Río Ladra|Ladra]] e o [[Río Támoga|Támoga]] integran un característico [[zona húmida|complexo húmido]]. Está formado por unha extensa rede de canles, [[lagoa]]s e terreos inundados, aos que se asocian pasteiros, zonas agrícolas, bosques de ribeira, turbeiras ombotróficas, [[Ericáceas|breixeiras]] e [[carballeira]]s. Esta grande diversidade acolle numerosas especies de aves durante o período invernal.<ref>[http://www.chminosil.es/?idiom=2|Confederación Hidrográfica do Miño-Sil]</ref> No tramo alto abundan os bosques aluviais de [[amieiro]]s (''Alnus glutinosa'') e [[freixo]]s (''Fraxinus escelsior''), así como [[carballo|carballeira]]<nowiki/>s (''Quercus robur'' e ''Quercus pyrenaica'') e [[Erica|uceiras]] húmidas atlánticas (''Erica cillaris'' e ''Erica tetralix''). O tramo do baixo Miño remata nun esteiro estreito e con ínsuas, a [[Zona especial de conservación do Baixo Miño]]. No río Miño atópase a única poboación no Estado español do nenúfar ''Nympoides peltata''.<ref name=":0">{{Cita web|url=https://www.miteco.gob.es/es/biodiversidad/temas/inventarios-nacionales/906_tcm30-99358.pdf|páxina-web=miteco.gob.es|título=Atlas y Libro Rojo de la Flora Vascular Amenazada de España|data-acceso=25/05}}</ref> Conta con 18 poboacións en dúas áreas: 16 na bacía alta e 2 na baixa. Malia que esta especie está considerada como estable a nivel mundial segundo a IUCN<ref>{{Cita web|url=https://www.iucnredlist.org/species/164309/42398483|páxina-web=IUCN|título=IUCN- Nymphoides peltata|data-acceso=26/05/2021}}</ref>, aparece como especie en perigo no Estado español<ref name=":0" /> e Galegas<ref>{{Cita web|url=https://cmatv.xunta.gal/seccion-tema/c/CMAOT_Conservacion?content=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Biodiversidade/seccion.html&sub=Informacion_especies/&ui=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Dinamico/Especies/Ameazadas/Flora_perigo_extincion/especie_0030.html|título=Conselleria de medio ambiente, Xunta de Galicia. Nymphoides peltata|data-acceso=26/05/2021}}</ref> === Fauna === O Miño é habitado por numerosos [[anátidos]] (''[[Lavanco|Anas platyrhynchos]]'', ''[[Cullerete|Anas clypeata]]''), así como un pequeno núcleo de [[sisón]] (''Tetrax tetrax''). Como especies piscícolas atópanse poboacións de ciprínidos como o [[cacho]] (''Lenciscus carditerti''), a [[reñosa]] (''Rutilus arcani'') e a [[Pseudochondrostoma polylepis|boga]] (''Choridostona polylepis duriensis''), e [[gasterosteidos]] como o [[Espiñento|espiñeiro europeo]] (''Gasterosteus aculeatus''). En todo o curso do río viven peixes como a [[troita]] (''Salmo trutta'') e a [[anguía]] (''Anguilla anguilla''), e mamíferos como o [[aguaneiro]] (''Galemys pyrenaicus'') e a [[lontra]] (''Lutra, lutra''). O curso baixo do Miño alberga no inverno gran número de [[aves acuáticas]], como o [[parrulo cristado]] (''Aythya fuligula''), a [[píllara dourada]] (''Pluvialis apricaria''), a [[píllara cincenta]] (''Pluvialis squatarola'') e a [[avefría]] (''Vanellus vanellus''). Conta cunha notable diversidade de peixes, entre eles o [[salmo (xénero)|salmón]], que presenta neste río o linde de distribución máis meridional de toda Europa. Tamén se dá a [[lamprea]] (''Petromyzon marinus''), pescada tradicionalmente nestas augas con diques de feitura peculiar, as [[caneiro (pesca)|pesqueiras]]. Outras especies piscícolas deste tramo son a [[zamborca]] (''Alosa alosa''), a [[sabela (peixe)|sabela]] (''Alosa fallax''), a [[carpa vermella]] (''Carassius auratus''), a [[perca americana]] (''Micropterus salmoides'') e a [[solla]] (''Platichthys flesus''). Os últimos 40 km do río Miño están colonizados pola [[ameixa asiática]] (''[[Ameixa asiática|Corbicula fluminea]]''). Esta especia adaptouse ás condicións e practicamente eliminou outras especies. A ameixa asiática foi detectada por vez primeira no río Miño en 1989. Antes xa chegara ao [[río Texo]], talvez en navíos de transporte. === Impacto humano === Amais dos encoros, das construcións das marxes (coma o paseo e o parque da Canuda en [[Salvaterra de Miño]]) e da polución que sofre no último treito (especialmente dende que recibe as augas do [[río Tea]]), un dos principais problemas son as especies invasoras. No esteiro do Miño, os problemas de conservación da zona radican na alta presión urbanística, cinexética e pesqueira, ademais da contaminación producida polos residuos urbanos. == Aproveitamento == [[Ficheiro:Encoro da Frieira.jpg|dereita|miniatura|Encoro da Frieira, entre [[Crecente]] e [[Padrenda]].]] Canto ós seus [[Lista de encoros de Galicia|encoros]], os tres primeiros sitúanse entre Lugo e Ourense, e os dous últimos, entre Galicia e Portugal: *[[Encoro de Belesar|Belesar]]: 654 hm³ *[[Encoro dos Peares|Os Peares]]: 182 hm³ *[[Encoro de Velle|Velle]], 17 hm³ *[[Encoro de Castrelo de Miño|Castrelo de Miño]]: 60 hm³ *[[Encoro de Frieira|Frieira]]: 44 hm³ É navegábel de xeito transversal, e de xeito lonxitudinal en pequenos tramos e na desembocadura. No [[século XVIII]], o ilustrado [[Pedro Antonio Sánchez Vaamonde|Pedro Antonio Sánchez]] presentoulle a [[Carlos III de España|Carlos III]] unha proposta para facer o río navegable ata a cidade de [[Ourense]]. Pretendía seguir a tendencia europea de crear canles de navegación, en auxe naquela época, e así aumentar as exportacións, principalmente de [[Denominación de Orixe Ribeiro|viño de Ribeiro]]. Porén, o proxecto non chegou a levarse a cabo.<ref>https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/2013/10/20/mino-autopista-siglo-xviii/0003_201310V20C9991.htm</ref> == Insuas == Existen 14 [[insua]]s ou illas fluviais no treito entre Portugal e Galicia. Catro delas son consideradas internacionais: Morraceira de Seixas, Morraceira de João de Sá e Varandas, máis próximas á [[freguesía]] portuguesa de Lanhelas (Caminha), e a Morraceira, máis próxima á costa galega. Atribúense a Galicia as insuas Canosa, Morraceira do Grilo, Morraceira das Varandas, Vacariza e A Fillaboa. Esta última, con 110 000 metros cadrados, adquirida polo concello de [[Salvaterra de Miño]] a privados, porá un barco á insua en canto constrúe unha pasarela e habilita un centro de interpretación.<ref>{{Citaweb|URL=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/salvaterra-de-mino/2021/07/15/salvaterra-pondra-barco-isla-fillaboa-proyecta-pasarela/0003_202107V15C5995.htm|título=Salvaterra pondrá un barco a la isla de A Fillaboa y proyecta una pasarela|dataacceso=12 de novembro de 2021}}</ref> Son consideradas portuguesas as insuas dos Amores, Boega e Lenta, en [[Vila Nova de Cerveira]], e as de São Pedro e Conguedo, en Valença.<ref>{{Cita web|URL=http://www.publico.pt/local/noticia/ilha-espanhola-e-a-primeira-das-14-existentes-no-rio-minho-a-abrir-ao-publico-1578144|título=Ilha espanhola é a primeira das 14 existentes no rio Minho a abrir ao público|autor=|data=|publicado=|acessodata=}}</ref> == Cultura == [[Ficheiro:1907-06-15, Blanco y Negro, Orillas del Miño, Avendaño (cropped).jpg|miniatura|Río Miño por [[Serafín Avendaño]] (''Blanco y Negro'', 1907)]] O río Miño era o viveiro máis importante na cría de peixes da Península Ibérica até a metade do século XX. Estragado por represamentos e pola polución das augas, ficou convertido nunha sucesión de presas hidroeléctricas. A riqueza natural daba emprego a uns tres mil pescadores.<ref>Vázquez, José Manuel (2015): ''O rio Minho galego-português'', ISBN 9781326350161</ref> A variedade de peixes era grande, entre outros, [[Salmónidos|salmóns]], [[peixe sabre]], [[lamprea]]s, [[anguía]]s, [[solla]]s, bogas ou [[Escalo (peixe)|escalos]]. Empregábanse diferentes modos de pesca, como pesqueiras, con voitirón e cabaceira, alén de alxerife en arrastre, estacadas, [[trasmallo]], redes dun pano, chumbeira, [[Nasa|nasas]], [[Palangre|palangres]] e canas. Amais do consumo local, tamén se destinaban á exportación, que chegou ao [[Brasil]] a finais do século XIX. A pesca tamén se realizaba desde embarcacións, como o carocho e a maseira ou [[gamela]]. Tamén navegaron polo río Miño barcazas de carga, vapores entre Valença e Caminha na metade do século XIX, e baixeis, pinazas, navíos e naos na Idade Media, en tempos dos activos portos de [[Tui]] e Valença. ===Cultura popular=== Refráns: * ''O Miño leva a fama, pero o Sil leva a auga''. == Afluentes == Afluentes do río Miño por orde, dende o nacemento ata a desembocadura: # [[Río Madanela, río Miño|Río Madanela]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Miñoto, Crecente, A Pastoriza]] pola marxe dereita. # [[Río Pequeno, río Miño|Río Pequeno]]:<ref name="MTN25" /> desemboca no [[O Pumar, Bazar, Castro de Rei|Pumar]] ([[Castro de Rei]]) pola marxe dereita. # [[Río Azúmara]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Coea, Castro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Anllo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Triabá, Castro de Rei]] pola marxe dereita. # [[Río Lea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Beloi, San Xiao de Mos, Castro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Támoga]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Os Porrás, Damil, Begonte]] e [[Rego, Arcillá, Cospeito]] pola marxe dereita. # [[Río Ladra]]:<ref name="MTN25" /> desemboca fronte a [[Santa Isabel, Outeiro de Rei, Outeiro de Rei]] pola marxe dereita. # [[Río Robra]]:<ref name="MTN25" /><ref>{{Cita web | url = http://www.outeiroderei.org/parroquias.php?secc=robra | título = Robra (San Pedro Fiz) | autor = Concello de Outeiro de Rei | páxina-web = Concello de Outeiro de Rei | dataacceso = 30 de marzo de 2016 }}</ref> desemboca en [[Robra, Robra, Outeiro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Narla]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Ombreiro, Lugo]] pola marxe dereita. # [[Río Mera, río Miño|Río Mera]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Mera, Orbazai, Lugo|Mera]] ([[Lugo]]) pola marxe dereita. # [[Río Rato]], ou río da Chanca:<ref name="Catastro">{{Cita mapa |autor= Instituto Geográfico Nacional de España |mapa= SIXPAC, buscar Lugo, Campus Universitario|título= Visor SIXPAC |url-mapa= https://sixpac.xunta.es/visorhtml5/|data-acceso= 4 de xullo de 2019 }}</ref> desemboca na cidade de [[Lugo]] pola marxe esquerda. # [[Río Chamoso]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Chamoso, Paradela, O Corgo]] pola marxe esquerda. # [[Río Neira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Veiga, Cerceda, O Corgo]] e [[Vilasante, O Páramo]] pola marxe esquerda. # [[Río Ferreira, río Miño|Río Ferreira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Pacios, Navallos, Guntín]] pola marxe dereita. # [[Río Loio]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Cabo de Vila, San Martiño de Castro, Paradela]] pola marxe esquerda. # [[Río Zamoelle]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Ferreiroá, San Nicolao de Portomarín, Portomarín]] pola marxe dereita. # [[Río Pez]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Teibel, Reiriz, O Saviñao]] e [[Marzán, Chave, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Rego de Moreda]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[San Xián, San Xián de Insua, Taboada]] pola marxe dereita. # [[Río Sardiñeira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Montegrande, San Vitoiro de Ribas de Miño, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Río de Pesqueiras]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Pesqueiras, Santo Estevo de Ribas de Miño, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Río Asma]]:<ref name="MTN25" /> desemboca no [[O Castro, San Fiz de Asma, Chantada]] pola marxe dereita. # [[Río Búbal, río Miño|Río Búbal]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Peares|Peares]] pola marxe dereita. # [[Río Sil]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Peares|Peares]] pola marxe esquerda. # [[Río de Barra]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Barra de Miño, Santo Eusebio da Peroxa, Coles]] pola marxe dereita. # [[Río Lonia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Lonia de Abaixo, Tras do Hospital, Ourense|Lonia de Abaixo]] ([[Ourense]]) pola marxe esquerda. # [[Río Barbaña]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na cidade de [[Ourense]] pola marxe esquerda. # [[Río Barbantiño]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Arrabaldo, Arrabaldo, Ourense]] e [[Izás, Barbantes, Punxín]] pola marxe dereita. # [[Río Avia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Ribadavia]] pola marxe dereita. # [[Río Cerves]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Prexigueiro, Francelos, Ribadavia]] pola marxe dereita. # [[Río Arnoia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Chaos, A Arnoia, A Arnoia]] pola marxe esquerda. # [[Río Deva, Terra de Celanova|Río Deva]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Casaldálvaro, Valongo, Cortegada]] e [[O Valiño, Trado, Pontedeva]] pola marxe esquerda. # [[Río Troncoso|Río Troncoso ou Barxas]]:<ref name="MTN25" /> forma parte da '''[[A Raia|Raia]]'', desemboca fronte á [[A Frieira, Quintela, Crecente|Frieira]] ([[Crecente]]), entre [[Acivido, Desteriz, Padrenda]] e [[Cevide, Paços, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Ribadil]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Foz, Ribeira, Crecente|Foz]] ([[Crecente]]) pola marxe dereita. # [[Río Deva, Paradanta|Río Deva]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[O Cruceiro, Arbo, Arbo]] e [[O Pumar, Arbo, Arbo]] pola marxe dereita. # [[Río Cea, río Miño|Río Cea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Ponte Cabaleiros, Arbo, Arbo|Ponte Cabaleiros]] ([[Arbo]]) pola marxe dereita. # [[Río Mouro, río Miño|Río Mouro]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Forte, Ceivães, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Termes]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Sucarreira, Setados, As Neves]] e [[A Laxe, Setados, As Neves]] pola marxe dereita. # [[Regueira Xuliana]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Liñares, As Neves]] pola marxe dereita. # [[Rego de Lobeira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nas [[As Regueiras, Oleiros, Salvaterra de Miño|Regueiras]] ([[Salvaterra de Miño]]) pola marxe dereita. # [[Río Tea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Quinta de Fillaboa, Arantei, Salvaterra de Miño|Quinta de Fillaboa]] ([[Salvaterra de Miño]]) pola marxe dereita. # [[Río da Gadanha]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Troporiz, Troporiz, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Caselas]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Agrela, Arantei, Salvaterra de Miño]] e [[Caldelas de Tui, Tui]] pola marxe dereita. # [[Río Manco]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Friestas, Valença]] pola marxe esquerda. # [[Río Louro]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Tui]] pola marxe dereita. # [[Río Furnia]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Carregal de Abaixo, Amorín, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río Cereixo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Forcadela, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río do Pego]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Vilar de Matos, Tomiño, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río Tollo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Fontela, Goián, Tomiño]] e [[Carril, As Eiras, O Rosal]] pola marxe dereita. # [[Río Tamuxe]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Ponte da Tamuxe, San Miguel de Tabagón, O Rosal]] e [[Pías, San Miguel de Tabagón, O Rosal]] pola marxe dereita. # [[Río Coura]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Caminha]] pola marxe esquerda. == Galería de imaxes == :''Vexa o artigo principal en [[Galería de imaxes do río Miño]] <gallery> Ficheiro:Minho River map.png|Mapa do río Miño. Ficheiro:Panoramica do río Miño (Minho river) cara a Ourense desde o Monte San Trocado, (Galicia, Spain).jpg|Panorámica do Miño desde San Trocado, [[Punxín]]. Ficheiro:Sarria 0018.jpg|O río Miño ao seu paso por [[Portomarín]] arredor de [[1920]]. Ficheiro:Tui Miño 060415 1.JPG|Vista do río Miño e de [[Tui]] desde [[Valença, Portugal|Valença]] ([[Portugal]]). Ficheiro:Guarda desembocadura Miño 01-04b.JPG|Foz do río Miño (Camposancos, A Guarda). Ficheiro:Caneiro do Piago - Río Miño.JPG|O río Miño ao paso polo caneiro do Piago, en [[Lugo]]. Ficheiro:Río Miño.jpg Ficheiro:Río Miño antes de desembocar o Arnoia. A Arnoia. Galiza.jpg|[[Os Chaos, A Arnoia, A Arnoia|Os Chaos]], [[A Arnoia]]. </gallery> [[Ficheiro:Minho panoramica.png|miniatura|centro|1200px|Vista panorámica da desembocadura do río Miño.]] == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * {{Cita libro |nome=Anselmo |apelidos=López Carreira |ligazón-autor=Anselmo López Carreira |título=O Miño. Un caudal de historia |ano=2015 |editorial=[[Edicións Xerais de Galicia|Xerais]] |isbn=978-84-9914-779-6|ref=harv|lugar=Vigo}} === Outros artigos === * [[Lista de ríos de Galicia|Ríos de Galicia]] * [[Galería de imaxes do río Miño]] * [[Ponte Vella Internacional Tui-Valença]] === Ligazóns externas === * Estado dos encoros de [http://www.embalses.net/pantano-691-belesar.html Belesar]; [http://www.embalses.net/pantano-747-los-peares.html Peares]; [http://www.embalses.net/pantano-783-velle.html Velle]; [http://www.embalses.net/pantano-701-castrelo.html Castrelo] e [http://www.embalses.net/pantano-715-frieira.html Frieira] {{es}}. {{Wikidata pontes}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Minno}} [[Categoría:Río Miño| ]] [[Categoría:Topónimos de ríos galegos con etimoloxía|Miño]] qrvmrxmv3q3rbb4007twni8q4shhz3s 7108226 7108224 2025-06-27T13:04:22Z Angeldomcer 8758 /* Nacemento */ 7108226 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Miño (homónimos)}} {{Xeografía física}} O '''Miño''' (en [[lingua portuguesa|portugués]]: ''Minho'') é o río máis longo de [[Galicia]], cunha lonxitude de 307,5 km.<ref name="Ríos de Galiza" /><ref name="GEG" /><ref name="GEG74">{{Cita enciclopedia|apelidos-editor= Cañada| nome-editor= Silverio|enciclopedia= Gran Enciclopedia Galega|título= Miño|ano= 1974|editorial= |volume= 21|isbn= |páxina= 78}}</ref><ref>{{Cita web |url=http://www.egu.es/ |título=''Enciclopedia Galega Universal'' |data-acceso=01 de outubro de 2008 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080713074541/http://www.egu.es/ |dataarquivo=13 de xullo de 2008 |urlmorta=yes }}</ref> e tamén o río máis caudaloso, cunha conca fluvial de 12.486 quilómetros cadrados (sobre os pouco máis de 29.000 de toda Galicia). Atravesa as provincias galegas de [[provincia de Lugo|Lugo]], [[provincia de Ourense|Ourense]] e [[provincia de Pontevedra|Pontevedra]] e baña o norte do distrito [[Portugal|portugués]] de [[distrito de Viana do Castelo|Viana do Castelo]] ata desembocar no [[Océano Atlántico]], entre o municipios da [[A Guarda|Guarda]] e [[Caminha]]. Pasa polas cidades de [[Lugo]] e [[Ourense]] e polas vilas de [[Rábade]], [[Portomarín]], [[Ribadavia]], [[Melgaço]], [[Salvaterra de Miño]], [[Monção]], [[Tui]], [[Valença, Portugal|Valença do Minho]] e [[Vila Nova de Cerveira]]. == Etimoloxía == '''Miño''' ou '''Minho''' aparece documentado na [[Idade Antiga|antigüidade]] como ''Minius'' ou ''Mineus''. Segundo [[Edelmiro Bascuas]], é unha forma [[Lingua galaica|galaica]] de orixe paleoeuropea (seguramente [[Linguas célticas|celta]]), derivada da raíz [[Lingua protoindoeuropea|indoeuropea]] ''*mei-'' 'camiñar, ir'.<ref>Cf. páx. 534 de "La Hidronimia de Galicia: tres estratos ..". http://www.mondonedoferrol.org/estudios-mindonienses/MINDONIENSES%2024%20[protegido].pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160611035306/http://www.mondonedoferrol.org/estudios-mindonienses/MINDONIENSES%2024%20%5bprotegido%5d.pdf |date=11 de xuño de 2016 }}</ref> Tamén aparece referenciado como ''Baenis''. Comparte etimoloxía cos polacos Minia, Mnina e Mień, co alemán Main, co irlandés Maoin, co lituano Minija e co toscano Mignone.<ref>''Notas acerca de Hidronimia Gallega'' Abelardo Moralejo Laso, [[Universidade de Santiago de Compostela]]</ref> Malia parecer a orixe celta a máis acertada, outras teorías dan como étimo o latín ''minium'' (vermello, [[cinabrio]], [[minio]]), pola semellanza co nome ''Minius'' que o pobo romanos lle daba ao río. Con todo, na [[Gallaecia]] non se atopaba este mineral.<ref>''Notas acerca de Hidronimia Gallega'' Abelardo Moralejo Laso, [[Universidade de Santiago de Compostela]]</ref> == Curso == {{Ampliar}} [[Ficheiro:Pedregal_de_Irimia_-_nacimiento_del_río_Miño.JPG|miniatura|O [[Pedregal de Irimia]]]] === Nacemento === O Miño nace no [[Pedregal de Irimia]], na [[serra de Meira]], no concello [[provincia de Lugo|lugués]] de [[Meira]]. O pedregal é a [[morena]] dun antigo [[glaciar]] que baixaba da Serra de Meira. Este olleiro aliméntase das augas subterráneas da serra. Forman tamén a súa cabeceira regos como o Porto da Pena e o Xirómeno.<ref name="MTN25">{{Cita mapa |autor= Instituto Geográfico Nacional de España |mapa= SIXPAC, coordenadas 43°12'46.5"N 7°15'46.1"W |título= Visor SIXPAC |url-mapa= https://sixpac.xunta.es/visorhtml5/ |lingua= gl |data-acceso= 08/06/2019 }}</ref><ref name="Ríos de Galiza">{{Cita libro |nome1= Manuel |apelidos1= Núñez Pérez |nome2= Adela |apelidos2= Lois Lois |nome3= Mon |apelidos3= Daporta Padín |título= Os ríos de Galiza |serie= A Nosa Terra |ano= 2007 |editorial= Promocións Culturais Galegas, S.A. |lingua= gl |isbn= 978-84-8341-136-0 |páxina= 34 }}</ref><ref name="GEG">{{Cita enciclopedia |apelidos-editor= Cañada |nome-editor= Silverio |enciclopedia= Gran Enciclopedia Galega |título= Miño₄ |lingua= gl |ano= 2003 |editorial= El Progreso - Diario de Pontevedra |volume= 29 |isbn= 84-87804-26-8 |páxinas= 187-196 }}</ref> === Curso alto === De A Pastoriza ata Lugo. [[Ficheiro:Ponte romana de Lugo.jpg|miniatura|A Ponte Vella en Lugo]] 6 quilómetros máis abaixo acrecenta o seu caudal na [[lagoa de Fomiñá]], na parroquia de [[Fomiñá, A Pastoriza|Fomiñá]], [[A Pastoriza]] ([[provincia de Lugo|Lugo]]), posto que suma ao regato que baixa do pedregal as augas dos nacentes que hai na propia lagoa. Baixa despois pola [[Comarca da Terra Chá|Terra Chá]] facendo lindeiro entre os concellos de [[Rábade]] e [[Outeiro de Rei]]. A súa pendente é pequena neste tramo, o que permite a creación dunha das características deste río, as insuas<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/sendeiro-as-insuas-do-mino/ Información turística]</ref>, lugares de interese ecolóxico, paisaxístico e incluso económico que aparecen en distintos tramos. <blockquote>Todas estas illas (a Insua de Santa Mariña e a Insua Pequena) xunto coa Insua de San Roque, a de maior tamaño, e a Insua de Trabanca (ambas de acceso restrinxido), encóntranse na conca alta do río Miño e forman parte da zona núcleo da Reserva da Biosfera Terras do Miño (declarada o 07/11/2002 pola UNESCO) e da Zona Especial de Conservación (ZEC) Parga‐Ladra‐Támoga.<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/sendeiro-as-insuas-do-mino/ Descrición da ruta]</ref></blockquote> Tamén aparecen neste tramo as primeiras pesqueiras ou [[Caneiro (pesca)|caneiros]], sobre todo para pescar a anguía, e os primeiros muíños<ref>[https://outeiroderei.gal/turismo/patrimonio-historico-artistico/arquitectura-popular/ Web de Outeiro de Rei]</ref>. Este tramo remata en [[Lugo]], o río entra no termo municipal e arrodea a cidade polo Oeste e Suroeste. Neste concello cruzan o río, por esta orde, o viaduto do estrada [[N-540]], a Pasarela de San Lázaro (peonil), a [[Ponte Vella de Lugo|Ponte Vella]] ou ponte romana e a Ponte Branca. === Curso medio === Resto da provincia de Lugo e provincia de Ourense. [[Ficheiro:Sil e miño.jpg|miniatura|250px|Desembocadura do Sil (ó fondo) no Miño (á esquerda, baixo a ponte do ferrocarril)]] Atravesa [[Lugo]] e [[Ourense]]. Neste curso o río abandona a meseta da Terra Chá e entra en zona más montañosa polo que o seu leito está encaixoado en moitos lugares. Esta orografía permite un doado aproveitamento hidroeléctrico polo que presenta varios encoros: [[Encoro de Belesar|Belesar]] (o maior do río), [[Encoro dos Peares|Os Peares]], [[Encoro de Velle|Velle]], Castrelo de Miño e A Frieira, por orde de descenso). Nos [[Os Peares|Peares]] recibe o seu principal afluente, o [[río Sil|Sil]], pola esquerda, e o [[Río Búbal, río Miño|Búbal]] pola dereita. O máis salientable deste tramo é a achega do río Sil. O Miño é o río máis caudaloso de [[Galicia]] tras o seu encontro co Sil, que achega máis auga que o tramo alto do Miño. No anuario hidrolóxico da [[Confederación Hidrográfica do Miño-Sil]], o [[encoro de San Pedro]] no río Sil a poucos quilómetros da xuntanza co Miño, rexistra moito máis paso de auga que o [[encoro dos Peares]], o último do río Miño antes do encontro (5492 hm³ fronte a 2762,9 hm³ de media anual).<ref>ANUARIO DE AFOROS 2011-12 CONFEDERACIÓN HIDROGRÁFICA DEL MIÑO - SIL, saih.chminosil.es/files/informes/anuario/ANUARIO%20AFOROS%20CHMS%202011_12.pdf</ref> Hai aquí un tema ben interesante que se pode expresar así, por que, se cando se xuntan os dous ríos o Miño é máis corto e ten menos caudal, se considera que o Sil é afluente do Miño e non ao revés? A causa reside na aplicación do ''Principio de Perceptoloxía'' segundo o cal, se dous ríos mesturan as súas augas, considérase río principal aquel que na confluencia forma un ángulo maior co curso que prosegue. O ollo percibe a continuidade dese río e percibe ó outro como afluente<ref>[https://www.rios-galegos.com/venasg57.htm Os afluentes dun río]</ref>. Non noso caso, vemos que o Miño ''continúa'' mentres que o Sil ''cruza'' co primeiro. === Curso baixo e desembocadura === Fronteira entre a provincia de Pontevedra e Portugal. [[Ficheiro:Caminha (19360677934).jpg|miniatura|Desembocadura vista desde Caminha, na que se aprecian as barras que case pechan a entrada ao mar.]] A última parte do seu curso ten unha baixa pendente e ladeiras máis amplas, aínda que segue a presentar montañas a ambas beiras en case todo o percorrido. [[Ficheiro:Imaxe do pailebote Constantino Candeira en 1918, no que estivo embarcado o poeta Manuel Antonio.jpg|miniatura|O pailebote Constantino Candeira en [[1918]], no estaleiro de [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]], nel estivo embarcado [[Manuel Antonio]] en 1926 e 1927.<ref>Saa González, Ignacio (2014/11/10). [http://puertocamposancos.blogspot.com/2014/11/constantino-candeira.html Constantino Candeira]. Porto de [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]] (Río Miño).</ref>]] Desemboca na [[A Guarda|Guarda]] ([[provincia de Pontevedra|Pontevedra]]) pola beira [[Galicia|galega]], e en [[Caminha]] ([[distrito de Viana do Castelo|Viana do Castelo]]) pola beira [[Portugal|portuguesa]]. Nesta último tramo e xa case na desembocadura forma un esteiro protexido baixo a forma de [[Zona especial de conservación do Baixo Miño]]. O leito ábrese e forma unha zona rica de vida pola combinación das zonas inundables, as insuas e a auga salobre. Non obstante, o esteiro remata, xa na desembocadura nun [[baixío]] que, a xeito de funil, provoca que o río, cando baixa a marea teña correntes moi fortes e perigosas<ref>[https://www.lavozdegalicia.es/noticia/somosmar/2025/04/10/rescatados-tres-tripulantes-tras-volcar-embarcacion-barra-mino/00031744268682702647878.htm Rescatados tres tripulantes gallegos tras volcar su embarcación en la barra del Miño]</ref>. == Xeografía == Despois de recibir o [[Río Sil|Sil]], flúe cara ao suroeste. Dende o [[encoro de Frieira]] ata a desembocadura, o Miño constitúe unha fronteira natural entre [[Galicia]] e [[Portugal]]. Na [[comarca do Ribeiro]], ás súas beiras, prodúcese o [[ribeiro (viño)|viño do mesmo nome]]. Fai de fronteira uns 80 km, nun val de intensa produción agrícola, con millo, patacas ou forraxe para o gando. No tramo final tamén está bordeado por viñas de [[albariño]]. == Flora e fauna == ===Flora=== Na bacía alta do Miño existen diversos tipos de ecosistemas acuáticos, característicos da rexión bioclimática atlántica. Afluentes como o [[Río Parga|Parga]], o [[Río Ladra|Ladra]] e o [[Río Támoga|Támoga]] integran un característico [[zona húmida|complexo húmido]]. Está formado por unha extensa rede de canles, [[lagoa]]s e terreos inundados, aos que se asocian pasteiros, zonas agrícolas, bosques de ribeira, turbeiras ombotróficas, [[Ericáceas|breixeiras]] e [[carballeira]]s. Esta grande diversidade acolle numerosas especies de aves durante o período invernal.<ref>[http://www.chminosil.es/?idiom=2|Confederación Hidrográfica do Miño-Sil]</ref> No tramo alto abundan os bosques aluviais de [[amieiro]]s (''Alnus glutinosa'') e [[freixo]]s (''Fraxinus escelsior''), así como [[carballo|carballeira]]<nowiki/>s (''Quercus robur'' e ''Quercus pyrenaica'') e [[Erica|uceiras]] húmidas atlánticas (''Erica cillaris'' e ''Erica tetralix''). O tramo do baixo Miño remata nun esteiro estreito e con ínsuas, a [[Zona especial de conservación do Baixo Miño]]. No río Miño atópase a única poboación no Estado español do nenúfar ''Nympoides peltata''.<ref name=":0">{{Cita web|url=https://www.miteco.gob.es/es/biodiversidad/temas/inventarios-nacionales/906_tcm30-99358.pdf|páxina-web=miteco.gob.es|título=Atlas y Libro Rojo de la Flora Vascular Amenazada de España|data-acceso=25/05}}</ref> Conta con 18 poboacións en dúas áreas: 16 na bacía alta e 2 na baixa. Malia que esta especie está considerada como estable a nivel mundial segundo a IUCN<ref>{{Cita web|url=https://www.iucnredlist.org/species/164309/42398483|páxina-web=IUCN|título=IUCN- Nymphoides peltata|data-acceso=26/05/2021}}</ref>, aparece como especie en perigo no Estado español<ref name=":0" /> e Galegas<ref>{{Cita web|url=https://cmatv.xunta.gal/seccion-tema/c/CMAOT_Conservacion?content=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Biodiversidade/seccion.html&sub=Informacion_especies/&ui=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Dinamico/Especies/Ameazadas/Flora_perigo_extincion/especie_0030.html|título=Conselleria de medio ambiente, Xunta de Galicia. Nymphoides peltata|data-acceso=26/05/2021}}</ref> === Fauna === O Miño é habitado por numerosos [[anátidos]] (''[[Lavanco|Anas platyrhynchos]]'', ''[[Cullerete|Anas clypeata]]''), así como un pequeno núcleo de [[sisón]] (''Tetrax tetrax''). Como especies piscícolas atópanse poboacións de ciprínidos como o [[cacho]] (''Lenciscus carditerti''), a [[reñosa]] (''Rutilus arcani'') e a [[Pseudochondrostoma polylepis|boga]] (''Choridostona polylepis duriensis''), e [[gasterosteidos]] como o [[Espiñento|espiñeiro europeo]] (''Gasterosteus aculeatus''). En todo o curso do río viven peixes como a [[troita]] (''Salmo trutta'') e a [[anguía]] (''Anguilla anguilla''), e mamíferos como o [[aguaneiro]] (''Galemys pyrenaicus'') e a [[lontra]] (''Lutra, lutra''). O curso baixo do Miño alberga no inverno gran número de [[aves acuáticas]], como o [[parrulo cristado]] (''Aythya fuligula''), a [[píllara dourada]] (''Pluvialis apricaria''), a [[píllara cincenta]] (''Pluvialis squatarola'') e a [[avefría]] (''Vanellus vanellus''). Conta cunha notable diversidade de peixes, entre eles o [[salmo (xénero)|salmón]], que presenta neste río o linde de distribución máis meridional de toda Europa. Tamén se dá a [[lamprea]] (''Petromyzon marinus''), pescada tradicionalmente nestas augas con diques de feitura peculiar, as [[caneiro (pesca)|pesqueiras]]. Outras especies piscícolas deste tramo son a [[zamborca]] (''Alosa alosa''), a [[sabela (peixe)|sabela]] (''Alosa fallax''), a [[carpa vermella]] (''Carassius auratus''), a [[perca americana]] (''Micropterus salmoides'') e a [[solla]] (''Platichthys flesus''). Os últimos 40 km do río Miño están colonizados pola [[ameixa asiática]] (''[[Ameixa asiática|Corbicula fluminea]]''). Esta especia adaptouse ás condicións e practicamente eliminou outras especies. A ameixa asiática foi detectada por vez primeira no río Miño en 1989. Antes xa chegara ao [[río Texo]], talvez en navíos de transporte. === Impacto humano === Amais dos encoros, das construcións das marxes (coma o paseo e o parque da Canuda en [[Salvaterra de Miño]]) e da polución que sofre no último treito (especialmente dende que recibe as augas do [[río Tea]]), un dos principais problemas son as especies invasoras. No esteiro do Miño, os problemas de conservación da zona radican na alta presión urbanística, cinexética e pesqueira, ademais da contaminación producida polos residuos urbanos. == Aproveitamento == [[Ficheiro:Encoro da Frieira.jpg|dereita|miniatura|Encoro da Frieira, entre [[Crecente]] e [[Padrenda]].]] Canto ós seus [[Lista de encoros de Galicia|encoros]], os tres primeiros sitúanse entre Lugo e Ourense, e os dous últimos, entre Galicia e Portugal: *[[Encoro de Belesar|Belesar]]: 654 hm³ *[[Encoro dos Peares|Os Peares]]: 182 hm³ *[[Encoro de Velle|Velle]], 17 hm³ *[[Encoro de Castrelo de Miño|Castrelo de Miño]]: 60 hm³ *[[Encoro de Frieira|Frieira]]: 44 hm³ É navegábel de xeito transversal, e de xeito lonxitudinal en pequenos tramos e na desembocadura. No [[século XVIII]], o ilustrado [[Pedro Antonio Sánchez Vaamonde|Pedro Antonio Sánchez]] presentoulle a [[Carlos III de España|Carlos III]] unha proposta para facer o río navegable ata a cidade de [[Ourense]]. Pretendía seguir a tendencia europea de crear canles de navegación, en auxe naquela época, e así aumentar as exportacións, principalmente de [[Denominación de Orixe Ribeiro|viño de Ribeiro]]. Porén, o proxecto non chegou a levarse a cabo.<ref>https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/2013/10/20/mino-autopista-siglo-xviii/0003_201310V20C9991.htm</ref> == Insuas == Existen 14 [[insua]]s ou illas fluviais no treito entre Portugal e Galicia. Catro delas son consideradas internacionais: Morraceira de Seixas, Morraceira de João de Sá e Varandas, máis próximas á [[freguesía]] portuguesa de Lanhelas (Caminha), e a Morraceira, máis próxima á costa galega. Atribúense a Galicia as insuas Canosa, Morraceira do Grilo, Morraceira das Varandas, Vacariza e A Fillaboa. Esta última, con 110 000 metros cadrados, adquirida polo concello de [[Salvaterra de Miño]] a privados, porá un barco á insua en canto constrúe unha pasarela e habilita un centro de interpretación.<ref>{{Citaweb|URL=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/salvaterra-de-mino/2021/07/15/salvaterra-pondra-barco-isla-fillaboa-proyecta-pasarela/0003_202107V15C5995.htm|título=Salvaterra pondrá un barco a la isla de A Fillaboa y proyecta una pasarela|dataacceso=12 de novembro de 2021}}</ref> Son consideradas portuguesas as insuas dos Amores, Boega e Lenta, en [[Vila Nova de Cerveira]], e as de São Pedro e Conguedo, en Valença.<ref>{{Cita web|URL=http://www.publico.pt/local/noticia/ilha-espanhola-e-a-primeira-das-14-existentes-no-rio-minho-a-abrir-ao-publico-1578144|título=Ilha espanhola é a primeira das 14 existentes no rio Minho a abrir ao público|autor=|data=|publicado=|acessodata=}}</ref> == Cultura == [[Ficheiro:1907-06-15, Blanco y Negro, Orillas del Miño, Avendaño (cropped).jpg|miniatura|Río Miño por [[Serafín Avendaño]] (''Blanco y Negro'', 1907)]] O río Miño era o viveiro máis importante na cría de peixes da Península Ibérica até a metade do século XX. Estragado por represamentos e pola polución das augas, ficou convertido nunha sucesión de presas hidroeléctricas. A riqueza natural daba emprego a uns tres mil pescadores.<ref>Vázquez, José Manuel (2015): ''O rio Minho galego-português'', ISBN 9781326350161</ref> A variedade de peixes era grande, entre outros, [[Salmónidos|salmóns]], [[peixe sabre]], [[lamprea]]s, [[anguía]]s, [[solla]]s, bogas ou [[Escalo (peixe)|escalos]]. Empregábanse diferentes modos de pesca, como pesqueiras, con voitirón e cabaceira, alén de alxerife en arrastre, estacadas, [[trasmallo]], redes dun pano, chumbeira, [[Nasa|nasas]], [[Palangre|palangres]] e canas. Amais do consumo local, tamén se destinaban á exportación, que chegou ao [[Brasil]] a finais do século XIX. A pesca tamén se realizaba desde embarcacións, como o carocho e a maseira ou [[gamela]]. Tamén navegaron polo río Miño barcazas de carga, vapores entre Valença e Caminha na metade do século XIX, e baixeis, pinazas, navíos e naos na Idade Media, en tempos dos activos portos de [[Tui]] e Valença. ===Cultura popular=== Refráns: * ''O Miño leva a fama, pero o Sil leva a auga''. == Afluentes == Afluentes do río Miño por orde, dende o nacemento ata a desembocadura: # [[Río Madanela, río Miño|Río Madanela]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Miñoto, Crecente, A Pastoriza]] pola marxe dereita. # [[Río Pequeno, río Miño|Río Pequeno]]:<ref name="MTN25" /> desemboca no [[O Pumar, Bazar, Castro de Rei|Pumar]] ([[Castro de Rei]]) pola marxe dereita. # [[Río Azúmara]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Coea, Castro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Anllo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Triabá, Castro de Rei]] pola marxe dereita. # [[Río Lea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Beloi, San Xiao de Mos, Castro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Támoga]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Os Porrás, Damil, Begonte]] e [[Rego, Arcillá, Cospeito]] pola marxe dereita. # [[Río Ladra]]:<ref name="MTN25" /> desemboca fronte a [[Santa Isabel, Outeiro de Rei, Outeiro de Rei]] pola marxe dereita. # [[Río Robra]]:<ref name="MTN25" /><ref>{{Cita web | url = http://www.outeiroderei.org/parroquias.php?secc=robra | título = Robra (San Pedro Fiz) | autor = Concello de Outeiro de Rei | páxina-web = Concello de Outeiro de Rei | dataacceso = 30 de marzo de 2016 }}</ref> desemboca en [[Robra, Robra, Outeiro de Rei]] pola marxe esquerda. # [[Río Narla]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Ombreiro, Lugo]] pola marxe dereita. # [[Río Mera, río Miño|Río Mera]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Mera, Orbazai, Lugo|Mera]] ([[Lugo]]) pola marxe dereita. # [[Río Rato]], ou río da Chanca:<ref name="Catastro">{{Cita mapa |autor= Instituto Geográfico Nacional de España |mapa= SIXPAC, buscar Lugo, Campus Universitario|título= Visor SIXPAC |url-mapa= https://sixpac.xunta.es/visorhtml5/|data-acceso= 4 de xullo de 2019 }}</ref> desemboca na cidade de [[Lugo]] pola marxe esquerda. # [[Río Chamoso]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Chamoso, Paradela, O Corgo]] pola marxe esquerda. # [[Río Neira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Veiga, Cerceda, O Corgo]] e [[Vilasante, O Páramo]] pola marxe esquerda. # [[Río Ferreira, río Miño|Río Ferreira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Pacios, Navallos, Guntín]] pola marxe dereita. # [[Río Loio]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Cabo de Vila, San Martiño de Castro, Paradela]] pola marxe esquerda. # [[Río Zamoelle]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Ferreiroá, San Nicolao de Portomarín, Portomarín]] pola marxe dereita. # [[Río Pez]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Teibel, Reiriz, O Saviñao]] e [[Marzán, Chave, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Rego de Moreda]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[San Xián, San Xián de Insua, Taboada]] pola marxe dereita. # [[Río Sardiñeira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Montegrande, San Vitoiro de Ribas de Miño, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Río de Pesqueiras]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Pesqueiras, Santo Estevo de Ribas de Miño, O Saviñao]] pola marxe esquerda. # [[Río Asma]]:<ref name="MTN25" /> desemboca no [[O Castro, San Fiz de Asma, Chantada]] pola marxe dereita. # [[Río Búbal, río Miño|Río Búbal]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Peares|Peares]] pola marxe dereita. # [[Río Sil]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Peares|Peares]] pola marxe esquerda. # [[Río de Barra]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Barra de Miño, Santo Eusebio da Peroxa, Coles]] pola marxe dereita. # [[Río Lonia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Lonia de Abaixo, Tras do Hospital, Ourense|Lonia de Abaixo]] ([[Ourense]]) pola marxe esquerda. # [[Río Barbaña]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na cidade de [[Ourense]] pola marxe esquerda. # [[Río Barbantiño]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Arrabaldo, Arrabaldo, Ourense]] e [[Izás, Barbantes, Punxín]] pola marxe dereita. # [[Río Avia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Ribadavia]] pola marxe dereita. # [[Río Cerves]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Prexigueiro, Francelos, Ribadavia]] pola marxe dereita. # [[Río Arnoia]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nos [[Os Chaos, A Arnoia, A Arnoia]] pola marxe esquerda. # [[Río Deva, Terra de Celanova|Río Deva]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Casaldálvaro, Valongo, Cortegada]] e [[O Valiño, Trado, Pontedeva]] pola marxe esquerda. # [[Río Troncoso|Río Troncoso ou Barxas]]:<ref name="MTN25" /> forma parte da '''[[A Raia|Raia]]'', desemboca fronte á [[A Frieira, Quintela, Crecente|Frieira]] ([[Crecente]]), entre [[Acivido, Desteriz, Padrenda]] e [[Cevide, Paços, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Ribadil]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Foz, Ribeira, Crecente|Foz]] ([[Crecente]]) pola marxe dereita. # [[Río Deva, Paradanta|Río Deva]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[O Cruceiro, Arbo, Arbo]] e [[O Pumar, Arbo, Arbo]] pola marxe dereita. # [[Río Cea, río Miño|Río Cea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Ponte Cabaleiros, Arbo, Arbo|Ponte Cabaleiros]] ([[Arbo]]) pola marxe dereita. # [[Río Mouro, río Miño|Río Mouro]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Forte, Ceivães, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Termes]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Sucarreira, Setados, As Neves]] e [[A Laxe, Setados, As Neves]] pola marxe dereita. # [[Regueira Xuliana]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Liñares, As Neves]] pola marxe dereita. # [[Rego de Lobeira]]:<ref name="MTN25" /> desemboca nas [[As Regueiras, Oleiros, Salvaterra de Miño|Regueiras]] ([[Salvaterra de Miño]]) pola marxe dereita. # [[Río Tea]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na [[A Quinta de Fillaboa, Arantei, Salvaterra de Miño|Quinta de Fillaboa]] ([[Salvaterra de Miño]]) pola marxe dereita. # [[Río da Gadanha]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Troporiz, Troporiz, Monção]] pola marxe esquerda. # [[Río Caselas]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Agrela, Arantei, Salvaterra de Miño]] e [[Caldelas de Tui, Tui]] pola marxe dereita. # [[Río Manco]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Friestas, Valença]] pola marxe esquerda. # [[Río Louro]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Tui]] pola marxe dereita. # [[Río Furnia]]:<ref name="Ríos de Galiza" /> desemboca en [[Carregal de Abaixo, Amorín, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río Cereixo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Forcadela, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río do Pego]]:<ref name="MTN25" /> desemboca en [[Vilar de Matos, Tomiño, Tomiño]] pola marxe dereita. # [[Río Tollo]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[Fontela, Goián, Tomiño]] e [[Carril, As Eiras, O Rosal]] pola marxe dereita. # [[Río Tamuxe]]:<ref name="MTN25" /> desemboca entre [[A Ponte da Tamuxe, San Miguel de Tabagón, O Rosal]] e [[Pías, San Miguel de Tabagón, O Rosal]] pola marxe dereita. # [[Río Coura]]:<ref name="MTN25" /> desemboca na vila de [[Caminha]] pola marxe esquerda. == Galería de imaxes == :''Vexa o artigo principal en [[Galería de imaxes do río Miño]] <gallery> Ficheiro:Minho River map.png|Mapa do río Miño. Ficheiro:Panoramica do río Miño (Minho river) cara a Ourense desde o Monte San Trocado, (Galicia, Spain).jpg|Panorámica do Miño desde San Trocado, [[Punxín]]. Ficheiro:Sarria 0018.jpg|O río Miño ao seu paso por [[Portomarín]] arredor de [[1920]]. Ficheiro:Tui Miño 060415 1.JPG|Vista do río Miño e de [[Tui]] desde [[Valença, Portugal|Valença]] ([[Portugal]]). Ficheiro:Guarda desembocadura Miño 01-04b.JPG|Foz do río Miño (Camposancos, A Guarda). Ficheiro:Caneiro do Piago - Río Miño.JPG|O río Miño ao paso polo caneiro do Piago, en [[Lugo]]. Ficheiro:Río Miño.jpg Ficheiro:Río Miño antes de desembocar o Arnoia. A Arnoia. Galiza.jpg|[[Os Chaos, A Arnoia, A Arnoia|Os Chaos]], [[A Arnoia]]. </gallery> [[Ficheiro:Minho panoramica.png|miniatura|centro|1200px|Vista panorámica da desembocadura do río Miño.]] == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * {{Cita libro |nome=Anselmo |apelidos=López Carreira |ligazón-autor=Anselmo López Carreira |título=O Miño. Un caudal de historia |ano=2015 |editorial=[[Edicións Xerais de Galicia|Xerais]] |isbn=978-84-9914-779-6|ref=harv|lugar=Vigo}} === Outros artigos === * [[Lista de ríos de Galicia|Ríos de Galicia]] * [[Galería de imaxes do río Miño]] * [[Ponte Vella Internacional Tui-Valença]] === Ligazóns externas === * Estado dos encoros de [http://www.embalses.net/pantano-691-belesar.html Belesar]; [http://www.embalses.net/pantano-747-los-peares.html Peares]; [http://www.embalses.net/pantano-783-velle.html Velle]; [http://www.embalses.net/pantano-701-castrelo.html Castrelo] e [http://www.embalses.net/pantano-715-frieira.html Frieira] {{es}}. {{Wikidata pontes}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Minno}} [[Categoría:Río Miño| ]] [[Categoría:Topónimos de ríos galegos con etimoloxía|Miño]] a3xqjlfqanxwglm9t9f8ifcco79y78p 0 1740 7108676 7086933 2025-06-27T20:20:29Z O Breixo 127505 7108676 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}}[[Ficheiro:"Wincanton" sign - geograph.org.uk - 451858.jpg|miniatura|300px|dereita|Sinal da cidade de [[Wincanton]], irmanada coa cidade do Mundodisco de Ankh-Morpork.]] O '''''Discworld''''' (en galego, Mundodisco) é unha creación do escritor [[Terry Pratchett]]. Trátase dun mundo consistente nun [[disco (topoloxía)|disco]] plano (rodeado por unha fervenza que flúe sen parar) que atravesa o espazo ao lombo de catro elefantes (Gran T'Phon, Tubul, Berilia e Jerakeen) que, á súa vez, viaxan sobre a coiraza dunha [[tartaruga mariña]] ([[Gran A´Tuin]]), a cal nada lenta e maxestosamente polo [[espazo]]. Un pequeno [[sol]] da voltas ao redor de Gran A'Tuin proporcionándolle ao Disco [[luz]] e [[calor]]. Está recollido na [[mitoloxía]] [[india]] un esquema do [[universo]] semellante{{cómpre referencia}}. O [[sexo]] da tartaruga é un misterio para os habitantes do disco, e o motivo de non poucos debates e discusións entre os astrozoólogos acerca de que posición ocupará cando, na súa viaxe estelar, se atope con outra tartaruga de distinto sexo (sempre é moi importante saber se será a tartaruga de arriba ou a de abaixo durante o apareamento). Dende que se publicou a primeira novela, ''The Colour of Magic'', en galego ''A cor da maxia'', en 1983, a serie expandiuse para xerar libros e mapas relacionados co Discworld, adaptacións teatrais radiofónicas, series de debuxos animados, videoxogos, relatos curtos, música e adaptacións televisivas con personaxes reais. == Xeografía == Na [[xeografía]] do Discworld, as direccións cardinais non se expresan igual cás nosas ([[norte]], [[sur]], [[leste]] e [[oeste]]). Nun punto calquera do Discworld podemos estar mirando en dirección ao centro (dirección Eixe) ou cara a fóra (dirección cara á Beira). As dúas direccións perpendiculares ás anteriores son Dextro e Levo (xiro e contraxiro), xa que o Discworld xira sobre o seu eixe para que se sucedan as estacións. O clima na Beira é cálido, e vaise arrefriando a medida que nos movemos en dirección Eixe (cara ao centro). Os deuses máis importantes deste mundo viven en Cori Celesti, a inmensa [[montaña]] nevada situada xusto no centro. O Mar Circular, que como o seu propio nome indica, é un mar redondo, está rodeado por numerosos pobos, os cales forman parte do "mundo civilizado" (que segundo a definición do autor son os pobos bárbaros con diñeiro abondo como para poder manter os historiadores). Alí aséntanse Klatch, Omnia, Djelibeibi, Efebia e a cidade-estado de [[Ankh-Morpork]] (onde se atopa a [[Universidade Invisible]] e transcorren a maioría das novelas). No outro hemidisco atópase o enorme Counterweight Continent (Continente Contrapeso), onde se encontra o rico e poderoso Imperio Ágata. A súa existencia estaba en dúbida ata que, ao principio de ''[[The Colour of Magic]]'', se presenta en Ankh-Morpork o primeiro turista proveniente da rica nación. == A Maxia == [[Ficheiro:10.12.12TerryPratchettByLuigiNovi1.jpg|miniatura|Terry Pratchett, autor das novelas de ''Discworld''.]] Da mesma maneira en que o noso universo está sometido ás leis da [[física]], no Mundodisco é a [[maxia]] a que o rexe todo. O Discworld é un planeta na beira da imposibilidade, e soamente a maxia permite que exista. De feito, este mundo creouse mediante oito conxuros. Unha diferenza importante respecto ao noso universo é a existencia dun elemento que se suma os habituais: o ''narrativium''. Un cabaleiro termina sempre derrotando ó [[dragón]] e salvando á princesa porque o ''narrativium'' intervén como catalizador. O número oito é o número da maxia, e está presente alí onde ela intervén. Ademais, a semana ten oito días e existen oito estacións do ano. Os magos non poden pronunciar este número para evitar provocar efectos devastadores sobre o mundo, aínda que esta prohibición, estrita nas primeiras novelas, reláxase a medida que avanza a serie. Outro elemento de perigo é a descendencia dos magos. O oitavo fillo dun oitavo fillo está especialmente capacitado para a maxia, e é por isto que os magos son célibes. Esta premisa dá lugar ó argumento de ''[[Sourcery]]''. Outra característica propia é que o son viaxa a maior velocidade que a luz, xa que esta se deslza lentamente debido ao campo máxico que rodea o disco. O lugar onde máis lento viaxa é nos profundos vales do pequeno e montañoso pais de Lancre, unha zona na que a maxia está presente en todas partes, e onde abundan as bruxas (entre elas [[Granny Weatherwax]], [[Nanny Ogg]] e [[Magrat Garlick]]) e é tamén a terra natal do arquichanceler [[Mustrum Ridcully]] da [[Universidade Invisible]]. == Lista de novelas == {| class="wikitable sortable" id="noveltable" border="1" !width=2%|N° !Nome !width=8%|Publicado !Arco argumental !Temas |- align="left" |1 |''[[The Colour of Magic]]'' |1983 |[[Rincewind]] |[[Clixé]]s do [[xénero fantástico]], [[H. P. Lovecraft]], [[turismo]], [[seguro]]s, [[Dungeons & Dragons]] |- |2 |''[[The Light Fantastic]]'' |1986 |[[Rincewind]] |[[Turismo]], [[Apocalipse]], [[Conan o Bárbaro]] |- align="left" |3 |''[[Equal Rites]]'' |1987 |[[Bruxas (Discworld)|As Bruxas]], [[Magos (Discworld)|os Magos]] |[[Feminismo]], [[física cuántica]] |- |4 |''[[Mort]]'' |1987 |[[Death (Discworld)|Morte]] |A Morte e a súa personificación, [[aprendiz]] |- |5 |''[[Sourcery]]'' |1988 |[[Rincewind]], [[magos (Discworld)|os Magos]] |[[Apocalipse]], [[Khublai Khan]], [[Aladino]],<ref>[http://www.lspace.org/books/apf/sourcery.html ''Sourcery'' annotations at lspace.org] {{en}}</ref> ''[[As mil e unha noites]]'' |- align="left" |6 |''[[Wyrd Sisters]]'' |1988 |As Bruxas (Witches) |[[William Shakespeare|Shakespeare]] (especialmente [[Macbeth]] e [[Hamlet]]), o [[Globe Theatre]], [[A Bela Dormente]] |- align="left" |7 |''[[Pyramids]]'' |1989 |Deuses |[[Mitoloxía exipcia]], [[física cuántica]], [[filosofía grega]] (incluíndo [[paradoxos de Zenón]]), exame de conducir británico |- align="left" |8 |''[[Guards! Guards!]]'' |1989 |[[The City Watch]] |Novelas policiais, [[exposición canina|exposicións caninas]], [[dragón]]s, [[aristocracia]], [[sociedade secreta|sociedades secretas]] |- align="left" |9 |''[[Eric (novela)|<s>Faust</s> Eric]]'' |1990 |[[Rincewind]] |[[Fausto]], ''[[A Divina Comedia|Inferno]]'' de [[Dante]], [[A Ilíada]] de [[Homero]] |- |10 |''[[Moving Pictures]]'' |1990 |As Bruxas (Witches) |[[Hollywood]] (especialmente as [[cine mudo|películas mudas]]), os [[mitos Cthulhu]], [[celebridade]]s, ''[[King Kong (filme de 1933)|King Kong]]'', ''[[Gone with the Wind]]'' e moitos outros filmes |- |11 |''[[Reaper Man]]'' |1991 |[[Death (Discworld)|Morte]], os Magos |A morte e a súa [[Personificación da morte|personificación]], [[invasión alieníxena]], [[ciencia ficción]], ''[[Man with No Name]]'', [[westerns]], [[Dereitos civís|movementos dos dereitos das minorías]], [[consumismo]] |- |12 |''[[Witches Abroad]]'' |1991 |As Bruxas (Witches) |[[The Wonderful Wizard of Oz]], [[conto de fadas|contos de fadas]] (especialmente [[fada madriña|fadas madriñas]]), [[O Hobbit]], [[Vodú]], [[turismo]], [[esperanto]] |- |13 |''[[Small Gods]]'' |1992 |Monxes da historia |[[Relixións abrahámicas]], a [[Inquisición española]], [[Friedrich Nietzsche|Nietzsche]]), [[filosofía]] antiga |- |14 |''[[Lords and Ladies]]'' |1992 |As Bruxas (Witches), os Magos (Wizards) |Shakespeare (especialmente ''[[O soño dunha noite de San Xoán]]''), [[ovni]]s, [[fada]]s |- align="left" |15 |''[[Men at Arms]]'' |1993 |[[The City Watch]] |Novelas policiais, políticas de armas, [[racismo]]. |- align="left" |16 |''[[Soul Music]]'' |1994 |[[Death (Discworld)|Morte]], os Magos (Wizards) |[[Música rock]], [[Beatlemanía]], subcultura [[punk]], [[Festival Woodstock]] , o [[lingua galesa|galés]], ''[[The Blues Brothers]]'' |- |17 |''[[Interesting Times]]'' |1994 |[[Rincewind]], os Magos (Wizards) |[[China imperial tardía|Imperio chinés]], [[maoísmo]], ''[[Lemmings]]''<ref>[http://www.lspace.org/books/apf/interesting-times.html ''Interesting Times'' annotations at lspace.org] {{Webarchive|url=https://archive.today/20120804004433/http://www.lspace.org/books/apf/interesting-times.html |date=04 de agosto de 2012 }} {{en}}</ref> |- |18 |''[[Maskerade]]'' |1995 |As Bruxas (Witches) |[[Ópera]], ''[[A pantasma da ópera]]'', [[subcultura gótica]] |- |19 |''[[Feet of Clay]]'' |1996 |[[The City Watch]] |Novelas policiais, [[robot]]s, ''[[I, Robot]]'', [[golem]] (mitoloxía), [[ateísmo]], relacións entre diferentes razas, [[heráldica]], [[escravitude]] e [[servidume]] |- align="left" |20 |''[[Hogfather]]'' |1996 |[[Death (Discworld)|Death]], os Magos (Wizards) |[[Nadal]], [[mitoloxía]], [[Mary Poppins]]<ref>[http://www.lspace.org/books/apf/hogfather.html ''Hogfather'' annotations at lspace.org]{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }} {{en}}</ref> |- |21 |''[[Jingo]]'' |1997 |[[The City Watch]] |[[Guerra]], [[diplomacia]], [[imperialismo]], [[xenofobia]], [[multiculturalismo]], [[Lawrence de Arabia]], [[patriotismo]], [[Capitán Nemo]], os [[mitos Cthulhu]], o asasinato de [[John F. Kennedy]] |- |22 |''[[The Last Continent]]'' |1998 |[[Rincewind]], os Magos (Wizards) |[[Australia]] (''[[Mad Max, salvaxes de autoestrada]]'', ''[[The Adventures of Priscilla, Queen of the Desert]]''; [[Indíxenas australianos|aborixes australianos]], ''[[Dreamtime]]'')<ref>[http://www.lspace.org/books/apf/the-last-continent.html ''The Last Continent'' annotations at lspace.org] {{en}}</ref>, [[evolución]], [[mitos da creación|creación]] |- align="left" |23 |''[[Carpe Jugulum]]'' |1998 |As Bruxas (Witches) |[[Vampiro]]s, [[existencialismo]] |- |24 |''[[The Fifth Elephant]]'' |1999 |[[The City Watch]] |Diplomacia, [[folclore]] e [[literatura]] de [[Europa do leste]], novelas de conspiracións políticas, [[economía global]], [[mito nacional|mitos rexionais]], [[homofobia]], ''[[The Fifth Element]]'' |- |25 |''[[The Truth]]'' |2000 |[[The City Watch]] |[[Watergate|Escándalo Watergate]], [[periódico]]s, [[crime organizado]], [[prensa sensacionalista]], [[oligarquía]], ''[[Pulp Fiction]]'' |- align="left" |26 |''[[Thief of Time]]'' |2001 |[[Death (Discworld)|Death]], monxes da historia |[[Artes marciais]], misticismo monástico primitivo, [[física cuántica]], ensinanza, os catro xinetes da [[Apocalipse]], [[Beatles]], os amantes do chocolate, [[James Bond]] (especialmente Q the gadgeteer) |- |27 |''[[The Last Hero (novela)|The Last Hero]]'' |2001 |[[Rincewind]] |[[Lenda]]s, [[Prometeo]], [[Dungeons & Dragons]], [[Programa Apollo]] |- |28 |''[[The Amazing Maurice and his Educated Rodents]]'' |2001 |Unha novela xuvenil ambientada en Discworld; gañadora no 2001 do Carnegie Medal |''[[O frautista de Hamelín]]'', [[Beatrix Potter]]<ref>[http://www.lspace.org/books/apf/the-amazing-maurice-and-his-educated-rodents.html ''The Amazing Maurice and his Educated Rodents'' annotations at lspace.org] {{en}}</ref> |- |29 |''[[Night Watch]]'' |2002 |[[The City Watch]], monxes da historia |Novela policial, ''[[Les Misérables]]'',<ref>[http://www.lspace.org/books/apf/night-watch.html ''Night Watch'' annotations at lspace.org] {{en}}</ref>, [[Viaxe no tempo|viaxes a través do tempo]], [[revolución]]s |- |30 |''[[The Wee Free Men]]'' |2003 |[[Tiffany Aching]] |Folclore, [[Escocia]], [[Pitufo]] |- |31 |''[[Monstrous Regiment]]'' |2003 |[[The City Watch]] |Cancións [[folk]]s, [[Xoana de Arco]], [[travestismo]] en tempos de guerra, as [[guerras napoleónicas]] e outras guerras, nais solteiras, [[talibán]]s, [[feminismo]], [[pacifismo]] |- align="left" |32 |''[[A Hat Full of Sky]]'' |2004 |[[Tiffany Aching]], [[Witches (Discworld)|as bruxas]] |A historia e o folclore das bruxas en Gran Bretaña, o control da mente por [[extraterrestre]]s na ciencia ficción |- |33 |''[[Going Postal]]'' |2004 |[[Moist von Lipwig]] |[[Político]]s, [[scam]], [[crime corporativo]] e prácticas de negocios, [[monopolio]]s, [[correos]] e o [[coleccionismo de selos]], a [[Internet]], [[hacker]]s e [[phreaker]]s, [[fraternidade]]s, [[medicina alternativa|medicinas alternativas]], [[golem]]s |- |34 |''[[Thud!]]'' |2005 |[[The City Watch]] |Novelas policiais, política, [[discriminación positiva]], relacións entre razas, [[xadrez]] e [[xogos de taboleiro]] xogos, ''[[The Da Vinci Code]]'' |- |35 |''[[Wintersmith]]'' |2006 |[[Tiffany Aching]], [[Witches (Discworld)|as bruxas]] |''[[A raíña da neve]]'' (''Sneedronningen'', conto de [[Hans Christian Andersen]]), [[Orfeo]], [[Perséfone]], ''[[A Bela Dormente]]'' |- |36 |''[[Making Money]]'' |2007 |[[Moist von Lipwig]] |[[Padrón ouro]] vs. [[diñeiro fiduciario]], [[simulación por ordenador]], [[fraude]], [[golem]]s |- |37 |''[[Unseen Academicals|The Unseen Academicals]]'' |2009 |Os Magos (Wizards), [[Mustrum Ridcully]] |Asociacións de [[fútbol]] |- |38 |''[[I Shall Wear Midnight]]'' <ref>{{Cita web |url=http://www.paulkidby.com/news/index.html |title=Discworld News August 2009 © PJSM Prints |publisher=Paulkidby.com |date=22 de agosto de 2009 |accessdate=7 de febreiro de 2010 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090904151948/http://www.paulkidby.com/news/index.html |dataarquivo=04 de setembro de 2009 |urlmorta=yes }}</ref> |2010 |Tiffany Aching | |- |39 |''[[Snuff]]'' |2011 |''The City Watch'' (Sam Vimes) |[[Racismo]], [[nobreza]], [[novela policíaca]]. Terceiro libro vendido máis rápido na súa primeira semana de publicación.<ref>{{cita web|url=http://www.terrypratchett.co.uk/?p=970 |título=Snuff –third fastest selling novel since records began! |editor=Terry Pratchett |data=2011-10-30 |dataacceso=2011-11-23}}</ref> |- |40 |''[[Raising Steam]]'' |2013 |Moist von Lipwig, Ankh-Morpork, The City Watch |[[Ferrocarril]], [[Fanatismo relixioso]] |- |41 |''[[The Shepherd's Crown]]''<ref>{{cita web|título=The Fifth Tiffany Aching Novel Announced|url=http://www.terrypratchettbooks.com/?p=5372|editor=Terry Pratchett Books|dataacceso=16 de agosto de 2014|data=11 de agosto de 2014|data-arquivo=19 de agosto de 2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140819085044/http://www.terrypratchettbooks.com/?p=5372|url-morta=yes}}</ref> |Agosto 2015<ref>{{Cita web |url=http://www.paulkidby.net/index.php/blog/previous/221-february-6th-2015-so-far-so-good |título=Copia arquivada |data-acceso=08 de marzo de 2015 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150211231608/http://www.paulkidby.net/index.php/blog/previous/221-february-6th-2015-so-far-so-good |dataarquivo=11 de febreiro de 2015 |urlmorta=yes }}</ref> |Tiffany Aching | |} === Historias curtas === * ''Turntables of the Night'' (1989), atópase en Internet<ref>[https://web.archive.org/web/20031218132623/http://members.fortunecity.com/bookdepository/stories/pratchett/turntables/turntables.html Turntables of the Night]{{en}}</ref>. * ''Troll Bridge'' (''A ponte do troll'')([[1992]]): Publicada orixinalmente en ''After the King''. É unha historia curta do Discworld con Cohen o Bárbaro preparándose para matar un trol nun combate singular. * ''Theatre of Cruelty'' (''Teatro de Crueldade'') ([[1993]]): Este relato curto publicouse por primeira vez na revista WH Smith's Bookcase. Nel, a Garda da Cidade investiga un asasinato relacionado cos espectáculos de rúa de marionetas, e está situado cronoloxicamente entre as novelas ''[[Guards! Guards!]]'' e ''[[Men at Arms]]''. O relato está traducido ó castelán e dispoñible en Internet con permiso do autor<ref>[http://mundodisco.dreamers.com/teatro.htm ''Teatro de Crueldad'', un cuento corto del Mundodisco] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090227120347/http://mundodisco.dreamers.com/teatro.htm |date=27 de febreiro de 2009 }} {{es}}</ref> e en versión orixinal en<ref name = "wzxcek">[http://www.lspace.org/books/toc/ Theatre of Cruelty] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061103172032/http://www.lspace.org/books/toc/ |date=03 de novembro de 2006 }} e [http://www.lspace.org/books/dawcn/ Death and What Comes Next] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061002125242/http://www.lspace.org/books/dawcn/ |date=02 de outubro de 2006 }} en Lspace.org {{en}}</ref> * ''The Sea and Little Fishes''(''O Mar e os Peixiños'') ([[1998]]): A historia trata da Competición de Bruxería de Lancre, e en particular da participación de [[Granny Weatherwax]] nela. * ''Death and What Comes Next''(''A morte e o que ven despois'') ([[2002]]): É unha historia curta acerca da [[Morte]] e as súas reflexións acerca da inhabitabilidade da morte. Dispoñible en inglés<ref>[http://www.lspace.org/books/dawcn/dawcn-english.html ''Death and What Comes Next'' en L-Space] {{en}}</ref> * ''A Collegiate Casting-Out of Devilish Devices'' ([[2005]]): Unha historia curta cos [[Magos (Discworld)|Magos]] como protagonistas, e o nomeamento do Sr. A. E. Pessimal (quen ten un papel importante no libro ''[[Thud!]]'') como inspector gobernamental do Patricio na Universidade Invisible. === Novelas futuras === Pratchett deu algúns detalles sobre as novelas coas que pretendía continuar a serie: * ''Scouting for trolls'':O título fai referencia ó libro ''[[Exploración para rapaces]]'', o primeiro libro publicado dos [[Boyscouts]]<ref name="Nation">{{cita web |url=http://www.alternativenation.net/forums/showthread.php?t=87270 |título=Interview: Terry Pratchett |data=10 de outubro de 2005 |work=Alternative Nation |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080612061915/http://www.alternativenation.net/forums/articles-features/87270-interview-terry-pratchett.html |dataarquivo=12 de xuño de 2008 |urlmorta=yes |dataacceso=28 de setembro 2011 }}</ref> * unha novela centrada nun personaxe novo.<ref>{{Cita novas|url=http://www.avclub.com/articles/terry-pratchett-on-latest-novel-medical-diagnosis,88808/|title=Terry Pratchett on his latest novel, his medical diagnosis, and more|first=Tasha|last=Robinson|date=16 de novembro de 2012|work=A.V. Club}}</ref> == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Discworld]] [[Categoría:Planetas ficticios]] kq1cw2lfx0w867rpoqoim9eyjvkrrco 7109135 7108676 2025-06-28T05:24:30Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 3 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109135 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}}[[Ficheiro:"Wincanton" sign - geograph.org.uk - 451858.jpg|miniatura|300px|dereita|Sinal da cidade de [[Wincanton]], irmanada coa cidade do Mundodisco de Ankh-Morpork.]] O '''''Discworld''''' (en galego, Mundodisco) é unha creación do escritor [[Terry Pratchett]]. Trátase dun mundo consistente nun [[disco (topoloxía)|disco]] plano (rodeado por unha fervenza que flúe sen parar) que atravesa o espazo ao lombo de catro elefantes (Gran T'Phon, Tubul, Berilia e Jerakeen) que, á súa vez, viaxan sobre a coiraza dunha [[tartaruga mariña]] ([[Gran A´Tuin]]), a cal nada lenta e maxestosamente polo [[espazo]]. Un pequeno [[sol]] da voltas ao redor de Gran A'Tuin proporcionándolle ao Disco [[luz]] e [[calor]]. Está recollido na [[mitoloxía]] [[india]] un esquema do [[universo]] semellante{{cómpre referencia}}. O [[sexo]] da tartaruga é un misterio para os habitantes do disco, e o motivo de non poucos debates e discusións entre os astrozoólogos acerca de que posición ocupará cando, na súa viaxe estelar, se atope con outra tartaruga de distinto sexo (sempre é moi importante saber se será a tartaruga de arriba ou a de abaixo durante o apareamento). Dende que se publicou a primeira novela, ''The Colour of Magic'', en galego ''A cor da maxia'', en 1983, a serie expandiuse para xerar libros e mapas relacionados co Discworld, adaptacións teatrais radiofónicas, series de debuxos animados, videoxogos, relatos curtos, música e adaptacións televisivas con personaxes reais. == Xeografía == Na [[xeografía]] do Discworld, as direccións cardinais non se expresan igual cás nosas ([[norte]], [[sur]], [[leste]] e [[oeste]]). Nun punto calquera do Discworld podemos estar mirando en dirección ao centro (dirección Eixe) ou cara a fóra (dirección cara á Beira). As dúas direccións perpendiculares ás anteriores son Dextro e Levo (xiro e contraxiro), xa que o Discworld xira sobre o seu eixe para que se sucedan as estacións. O clima na Beira é cálido, e vaise arrefriando a medida que nos movemos en dirección Eixe (cara ao centro). Os deuses máis importantes deste mundo viven en Cori Celesti, a inmensa [[montaña]] nevada situada xusto no centro. O Mar Circular, que como o seu propio nome indica, é un mar redondo, está rodeado por numerosos pobos, os cales forman parte do "mundo civilizado" (que segundo a definición do autor son os pobos bárbaros con diñeiro abondo como para poder manter os historiadores). Alí aséntanse Klatch, Omnia, Djelibeibi, Efebia e a cidade-estado de [[Ankh-Morpork]] (onde se atopa a [[Universidade Invisible]] e transcorren a maioría das novelas). No outro hemidisco atópase o enorme Counterweight Continent (Continente Contrapeso), onde se encontra o rico e poderoso Imperio Ágata. A súa existencia estaba en dúbida ata que, ao principio de ''[[The Colour of Magic]]'', se presenta en Ankh-Morpork o primeiro turista proveniente da rica nación. == A Maxia == [[Ficheiro:10.12.12TerryPratchettByLuigiNovi1.jpg|miniatura|Terry Pratchett, autor das novelas de ''Discworld''.]] Da mesma maneira en que o noso universo está sometido ás leis da [[física]], no Mundodisco é a [[maxia]] a que o rexe todo. O Discworld é un planeta na beira da imposibilidade, e soamente a maxia permite que exista. De feito, este mundo creouse mediante oito conxuros. Unha diferenza importante respecto ao noso universo é a existencia dun elemento que se suma os habituais: o ''narrativium''. Un cabaleiro termina sempre derrotando ó [[dragón]] e salvando á princesa porque o ''narrativium'' intervén como catalizador. O número oito é o número da maxia, e está presente alí onde ela intervén. Ademais, a semana ten oito días e existen oito estacións do ano. Os magos non poden pronunciar este número para evitar provocar efectos devastadores sobre o mundo, aínda que esta prohibición, estrita nas primeiras novelas, reláxase a medida que avanza a serie. Outro elemento de perigo é a descendencia dos magos. O oitavo fillo dun oitavo fillo está especialmente capacitado para a maxia, e é por isto que os magos son célibes. Esta premisa dá lugar ó argumento de ''[[Sourcery]]''. Outra característica propia é que o son viaxa a maior velocidade que a luz, xa que esta se deslza lentamente debido ao campo máxico que rodea o disco. O lugar onde máis lento viaxa é nos profundos vales do pequeno e montañoso pais de Lancre, unha zona na que a maxia está presente en todas partes, e onde abundan as bruxas (entre elas [[Granny Weatherwax]], [[Nanny Ogg]] e [[Magrat Garlick]]) e é tamén a terra natal do arquichanceler [[Mustrum Ridcully]] da [[Universidade Invisible]]. == Lista de novelas == {| class="wikitable sortable" id="noveltable" border="1" !width=2%|N° !Nome !width=8%|Publicado !Arco argumental !Temas |- align="left" |1 |''[[The Colour of Magic]]'' |1983 |[[Rincewind]] |[[Clixé]]s do [[xénero fantástico]], [[H. P. Lovecraft]], [[turismo]], [[seguro]]s, [[Dungeons & Dragons]] |- |2 |''[[The Light Fantastic]]'' |1986 |[[Rincewind]] |[[Turismo]], [[Apocalipse]], [[Conan o Bárbaro]] |- align="left" |3 |''[[Equal Rites]]'' |1987 |[[Bruxas (Discworld)|As Bruxas]], [[Magos (Discworld)|os Magos]] |[[Feminismo]], [[física cuántica]] |- |4 |''[[Mort]]'' |1987 |[[Death (Discworld)|Morte]] |A Morte e a súa personificación, [[aprendiz]] |- |5 |''[[Sourcery]]'' |1988 |[[Rincewind]], [[magos (Discworld)|os Magos]] |[[Apocalipse]], [[Khublai Khan]], [[Aladino]],<ref>[http://www.lspace.org/books/apf/sourcery.html ''Sourcery'' annotations at lspace.org] {{en}}</ref> ''[[As mil e unha noites]]'' |- align="left" |6 |''[[Wyrd Sisters]]'' |1988 |As Bruxas (Witches) |[[William Shakespeare|Shakespeare]] (especialmente [[Macbeth]] e [[Hamlet]]), o [[Globe Theatre]], [[A Bela Dormente]] |- align="left" |7 |''[[Pyramids]]'' |1989 |Deuses |[[Mitoloxía exipcia]], [[física cuántica]], [[filosofía grega]] (incluíndo [[paradoxos de Zenón]]), exame de conducir británico |- align="left" |8 |''[[Guards! Guards!]]'' |1989 |[[The City Watch]] |Novelas policiais, [[exposición canina|exposicións caninas]], [[dragón]]s, [[aristocracia]], [[sociedade secreta|sociedades secretas]] |- align="left" |9 |''[[Eric (novela)|<s>Faust</s> Eric]]'' |1990 |[[Rincewind]] |[[Fausto]], ''[[A Divina Comedia|Inferno]]'' de [[Dante]], [[A Ilíada]] de [[Homero]] |- |10 |''[[Moving Pictures]]'' |1990 |As Bruxas (Witches) |[[Hollywood]] (especialmente as [[cine mudo|películas mudas]]), os [[mitos Cthulhu]], [[celebridade]]s, ''[[King Kong (filme de 1933)|King Kong]]'', ''[[Gone with the Wind]]'' e moitos outros filmes |- |11 |''[[Reaper Man]]'' |1991 |[[Death (Discworld)|Morte]], os Magos |A morte e a súa [[Personificación da morte|personificación]], [[invasión alieníxena]], [[ciencia ficción]], ''[[Man with No Name]]'', [[westerns]], [[Dereitos civís|movementos dos dereitos das minorías]], [[consumismo]] |- |12 |''[[Witches Abroad]]'' |1991 |As Bruxas (Witches) |[[The Wonderful Wizard of Oz]], [[conto de fadas|contos de fadas]] (especialmente [[fada madriña|fadas madriñas]]), [[O Hobbit]], [[Vodú]], [[turismo]], [[esperanto]] |- |13 |''[[Small Gods]]'' |1992 |Monxes da historia |[[Relixións abrahámicas]], a [[Inquisición española]], [[Friedrich Nietzsche|Nietzsche]]), [[filosofía]] antiga |- |14 |''[[Lords and Ladies]]'' |1992 |As Bruxas (Witches), os Magos (Wizards) |Shakespeare (especialmente ''[[O soño dunha noite de San Xoán]]''), [[ovni]]s, [[fada]]s |- align="left" |15 |''[[Men at Arms]]'' |1993 |[[The City Watch]] |Novelas policiais, políticas de armas, [[racismo]]. |- align="left" |16 |''[[Soul Music]]'' |1994 |[[Death (Discworld)|Morte]], os Magos (Wizards) |[[Música rock]], [[Beatlemanía]], subcultura [[punk]], [[Festival Woodstock]] , o [[lingua galesa|galés]], ''[[The Blues Brothers]]'' |- |17 |''[[Interesting Times]]'' |1994 |[[Rincewind]], os Magos (Wizards) |[[China imperial tardía|Imperio chinés]], [[maoísmo]], ''[[Lemmings]]''<ref>[http://www.lspace.org/books/apf/interesting-times.html ''Interesting Times'' annotations at lspace.org] {{Webarchive|url=https://archive.today/20120804004433/http://www.lspace.org/books/apf/interesting-times.html |date=04 de agosto de 2012 }} {{en}}</ref> |- |18 |''[[Maskerade]]'' |1995 |As Bruxas (Witches) |[[Ópera]], ''[[A pantasma da ópera]]'', [[subcultura gótica]] |- |19 |''[[Feet of Clay]]'' |1996 |[[The City Watch]] |Novelas policiais, [[robot]]s, ''[[I, Robot]]'', [[golem]] (mitoloxía), [[ateísmo]], relacións entre diferentes razas, [[heráldica]], [[escravitude]] e [[servidume]] |- align="left" |20 |''[[Hogfather]]'' |1996 |[[Death (Discworld)|Death]], os Magos (Wizards) |[[Nadal]], [[mitoloxía]], [[Mary Poppins]]<ref>[http://www.lspace.org/books/apf/hogfather.html ''Hogfather'' annotations at lspace.org]{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }} {{en}}</ref> |- |21 |''[[Jingo]]'' |1997 |[[The City Watch]] |[[Guerra]], [[diplomacia]], [[imperialismo]], [[xenofobia]], [[multiculturalismo]], [[Lawrence de Arabia]], [[patriotismo]], [[Capitán Nemo]], os [[mitos Cthulhu]], o asasinato de [[John F. Kennedy]] |- |22 |''[[The Last Continent]]'' |1998 |[[Rincewind]], os Magos (Wizards) |[[Australia]] (''[[Mad Max, salvaxes de autoestrada]]'', ''[[The Adventures of Priscilla, Queen of the Desert]]''; [[Indíxenas australianos|aborixes australianos]], ''[[Dreamtime]]'')<ref>[http://www.lspace.org/books/apf/the-last-continent.html ''The Last Continent'' annotations at lspace.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070220202120/http://www.lspace.org/books/apf/the-last-continent.html |date=20 de febreiro de 2007 }} {{en}}</ref>, [[evolución]], [[mitos da creación|creación]] |- align="left" |23 |''[[Carpe Jugulum]]'' |1998 |As Bruxas (Witches) |[[Vampiro]]s, [[existencialismo]] |- |24 |''[[The Fifth Elephant]]'' |1999 |[[The City Watch]] |Diplomacia, [[folclore]] e [[literatura]] de [[Europa do leste]], novelas de conspiracións políticas, [[economía global]], [[mito nacional|mitos rexionais]], [[homofobia]], ''[[The Fifth Element]]'' |- |25 |''[[The Truth]]'' |2000 |[[The City Watch]] |[[Watergate|Escándalo Watergate]], [[periódico]]s, [[crime organizado]], [[prensa sensacionalista]], [[oligarquía]], ''[[Pulp Fiction]]'' |- align="left" |26 |''[[Thief of Time]]'' |2001 |[[Death (Discworld)|Death]], monxes da historia |[[Artes marciais]], misticismo monástico primitivo, [[física cuántica]], ensinanza, os catro xinetes da [[Apocalipse]], [[Beatles]], os amantes do chocolate, [[James Bond]] (especialmente Q the gadgeteer) |- |27 |''[[The Last Hero (novela)|The Last Hero]]'' |2001 |[[Rincewind]] |[[Lenda]]s, [[Prometeo]], [[Dungeons & Dragons]], [[Programa Apollo]] |- |28 |''[[The Amazing Maurice and his Educated Rodents]]'' |2001 |Unha novela xuvenil ambientada en Discworld; gañadora no 2001 do Carnegie Medal |''[[O frautista de Hamelín]]'', [[Beatrix Potter]]<ref>[http://www.lspace.org/books/apf/the-amazing-maurice-and-his-educated-rodents.html ''The Amazing Maurice and his Educated Rodents'' annotations at lspace.org] {{en}}</ref> |- |29 |''[[Night Watch]]'' |2002 |[[The City Watch]], monxes da historia |Novela policial, ''[[Les Misérables]]'',<ref>[http://www.lspace.org/books/apf/night-watch.html ''Night Watch'' annotations at lspace.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090226225618/http://www.lspace.org/books/apf/night-watch.html |date=26 de febreiro de 2009 }} {{en}}</ref>, [[Viaxe no tempo|viaxes a través do tempo]], [[revolución]]s |- |30 |''[[The Wee Free Men]]'' |2003 |[[Tiffany Aching]] |Folclore, [[Escocia]], [[Pitufo]] |- |31 |''[[Monstrous Regiment]]'' |2003 |[[The City Watch]] |Cancións [[folk]]s, [[Xoana de Arco]], [[travestismo]] en tempos de guerra, as [[guerras napoleónicas]] e outras guerras, nais solteiras, [[talibán]]s, [[feminismo]], [[pacifismo]] |- align="left" |32 |''[[A Hat Full of Sky]]'' |2004 |[[Tiffany Aching]], [[Witches (Discworld)|as bruxas]] |A historia e o folclore das bruxas en Gran Bretaña, o control da mente por [[extraterrestre]]s na ciencia ficción |- |33 |''[[Going Postal]]'' |2004 |[[Moist von Lipwig]] |[[Político]]s, [[scam]], [[crime corporativo]] e prácticas de negocios, [[monopolio]]s, [[correos]] e o [[coleccionismo de selos]], a [[Internet]], [[hacker]]s e [[phreaker]]s, [[fraternidade]]s, [[medicina alternativa|medicinas alternativas]], [[golem]]s |- |34 |''[[Thud!]]'' |2005 |[[The City Watch]] |Novelas policiais, política, [[discriminación positiva]], relacións entre razas, [[xadrez]] e [[xogos de taboleiro]] xogos, ''[[The Da Vinci Code]]'' |- |35 |''[[Wintersmith]]'' |2006 |[[Tiffany Aching]], [[Witches (Discworld)|as bruxas]] |''[[A raíña da neve]]'' (''Sneedronningen'', conto de [[Hans Christian Andersen]]), [[Orfeo]], [[Perséfone]], ''[[A Bela Dormente]]'' |- |36 |''[[Making Money]]'' |2007 |[[Moist von Lipwig]] |[[Padrón ouro]] vs. [[diñeiro fiduciario]], [[simulación por ordenador]], [[fraude]], [[golem]]s |- |37 |''[[Unseen Academicals|The Unseen Academicals]]'' |2009 |Os Magos (Wizards), [[Mustrum Ridcully]] |Asociacións de [[fútbol]] |- |38 |''[[I Shall Wear Midnight]]'' <ref>{{Cita web |url=http://www.paulkidby.com/news/index.html |title=Discworld News August 2009 © PJSM Prints |publisher=Paulkidby.com |date=22 de agosto de 2009 |accessdate=7 de febreiro de 2010 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090904151948/http://www.paulkidby.com/news/index.html |dataarquivo=04 de setembro de 2009 |urlmorta=yes }}</ref> |2010 |Tiffany Aching | |- |39 |''[[Snuff]]'' |2011 |''The City Watch'' (Sam Vimes) |[[Racismo]], [[nobreza]], [[novela policíaca]]. Terceiro libro vendido máis rápido na súa primeira semana de publicación.<ref>{{cita web|url=http://www.terrypratchett.co.uk/?p=970 |título=Snuff –third fastest selling novel since records began! |editor=Terry Pratchett |data=2011-10-30 |dataacceso=2011-11-23}}</ref> |- |40 |''[[Raising Steam]]'' |2013 |Moist von Lipwig, Ankh-Morpork, The City Watch |[[Ferrocarril]], [[Fanatismo relixioso]] |- |41 |''[[The Shepherd's Crown]]''<ref>{{cita web|título=The Fifth Tiffany Aching Novel Announced|url=http://www.terrypratchettbooks.com/?p=5372|editor=Terry Pratchett Books|dataacceso=16 de agosto de 2014|data=11 de agosto de 2014|data-arquivo=19 de agosto de 2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140819085044/http://www.terrypratchettbooks.com/?p=5372|url-morta=yes}}</ref> |Agosto 2015<ref>{{Cita web |url=http://www.paulkidby.net/index.php/blog/previous/221-february-6th-2015-so-far-so-good |título=Copia arquivada |data-acceso=08 de marzo de 2015 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150211231608/http://www.paulkidby.net/index.php/blog/previous/221-february-6th-2015-so-far-so-good |dataarquivo=11 de febreiro de 2015 |urlmorta=yes }}</ref> |Tiffany Aching | |} === Historias curtas === * ''Turntables of the Night'' (1989), atópase en Internet<ref>[https://web.archive.org/web/20031218132623/http://members.fortunecity.com/bookdepository/stories/pratchett/turntables/turntables.html Turntables of the Night]{{en}}</ref>. * ''Troll Bridge'' (''A ponte do troll'')([[1992]]): Publicada orixinalmente en ''After the King''. É unha historia curta do Discworld con Cohen o Bárbaro preparándose para matar un trol nun combate singular. * ''Theatre of Cruelty'' (''Teatro de Crueldade'') ([[1993]]): Este relato curto publicouse por primeira vez na revista WH Smith's Bookcase. Nel, a Garda da Cidade investiga un asasinato relacionado cos espectáculos de rúa de marionetas, e está situado cronoloxicamente entre as novelas ''[[Guards! Guards!]]'' e ''[[Men at Arms]]''. O relato está traducido ó castelán e dispoñible en Internet con permiso do autor<ref>[http://mundodisco.dreamers.com/teatro.htm ''Teatro de Crueldad'', un cuento corto del Mundodisco] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090227120347/http://mundodisco.dreamers.com/teatro.htm |date=27 de febreiro de 2009 }} {{es}}</ref> e en versión orixinal en<ref name = "wzxcek">[http://www.lspace.org/books/toc/ Theatre of Cruelty] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061103172032/http://www.lspace.org/books/toc/ |date=03 de novembro de 2006 }} e [http://www.lspace.org/books/dawcn/ Death and What Comes Next] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061002125242/http://www.lspace.org/books/dawcn/ |date=02 de outubro de 2006 }} en Lspace.org {{en}}</ref> * ''The Sea and Little Fishes''(''O Mar e os Peixiños'') ([[1998]]): A historia trata da Competición de Bruxería de Lancre, e en particular da participación de [[Granny Weatherwax]] nela. * ''Death and What Comes Next''(''A morte e o que ven despois'') ([[2002]]): É unha historia curta acerca da [[Morte]] e as súas reflexións acerca da inhabitabilidade da morte. Dispoñible en inglés<ref>[http://www.lspace.org/books/dawcn/dawcn-english.html ''Death and What Comes Next'' en L-Space] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080907193044/http://www.lspace.org/books/dawcn/dawcn-english.html |date=07 de setembro de 2008 }} {{en}}</ref> * ''A Collegiate Casting-Out of Devilish Devices'' ([[2005]]): Unha historia curta cos [[Magos (Discworld)|Magos]] como protagonistas, e o nomeamento do Sr. A. E. Pessimal (quen ten un papel importante no libro ''[[Thud!]]'') como inspector gobernamental do Patricio na Universidade Invisible. === Novelas futuras === Pratchett deu algúns detalles sobre as novelas coas que pretendía continuar a serie: * ''Scouting for trolls'':O título fai referencia ó libro ''[[Exploración para rapaces]]'', o primeiro libro publicado dos [[Boyscouts]]<ref name="Nation">{{cita web |url=http://www.alternativenation.net/forums/showthread.php?t=87270 |título=Interview: Terry Pratchett |data=10 de outubro de 2005 |work=Alternative Nation |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080612061915/http://www.alternativenation.net/forums/articles-features/87270-interview-terry-pratchett.html |dataarquivo=12 de xuño de 2008 |urlmorta=yes |dataacceso=28 de setembro 2011 }}</ref> * unha novela centrada nun personaxe novo.<ref>{{Cita novas|url=http://www.avclub.com/articles/terry-pratchett-on-latest-novel-medical-diagnosis,88808/|title=Terry Pratchett on his latest novel, his medical diagnosis, and more|first=Tasha|last=Robinson|date=16 de novembro de 2012|work=A.V. Club}}</ref> == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Discworld]] [[Categoría:Planetas ficticios]] kyxxp937kek552d8j9816qvia6pxpti 0 2012 7109293 6612908 2025-06-28T10:05:56Z Galton1892 156153 7109293 wikitext text/x-wiki {{wikificar}} {{Organización}} O '''Goberno de España''' é o [[Ser vivo|órgano]] constitucional que encabeza o [[poder executivo]] do [[España|país]] e dirixe a [[Administración estatal|Administración Xeral do Estado.]] O Goberno está sometido politicamente ante o [[Congreso dos Deputados]], a través de 3 mecanismos: a moción de confianza, a investidura e o voto de censura ao seu [[Presidente do Goberno de España|presidente]], conforme ao [[parlamentarismo]] establecido pola [[Constitución española de 1978|Constitución de 1978]]. A súa regulación fundamental está nos Títulos IV e V da Constitución, e na Lei 50/1997, de 27 de novembro, do Goberno. De acordo co artigo 97 da Constitución e o artigo 1.1 da Lei de Goberno, «o Goberno dirixe a política interior e exterior, a Administración civil e militar e a defensa do [[Estado]]. Exerce a [[Poder executivo|función executiva]] e a potestade regulamentaria de acordo coa Constitución e as leis». == Principios == A actuación do Goberno está rexida polos seguintes principios de funcionamento: * '''Principio de dirección presidencial''': O Presidente do Goberno dirixe aos Ministros e pode nomealos ou cesalos libremente. O eventual cesamento do Presidente supón o cesamento do Goberno. * '''Principio de responsabilidade''': O Presidente responde politicamente ante o Congreso dos Deputados pola actuación do Goberno. * '''Principio de colexialidade''': O Goberno, entendido como Consello de Ministros, é un órgano colexiado integrado por unha pluralidade de membros. * '''Principio de solidariedade''': O Goberno responde ''in solidum'' pola actuación de cada un dos membros do Goberno. * '''Principio departamental''': Os membros do Goberno, ademais de integrantes do devandito órgano colexiado, son tamén os titulares dos órganos departamentais encargados dunha área competencial máis ou menos homoxénea. == Composición == [[Ficheiro:Consejo de Ministros en Barcelona 02.jpg|miniatura|Goberno de Pedro Sánchez (decembro de 2018)]] Segundo o artigo 98 da [[Constitución española de 1978|Constitución Española]] e o artigo 1.2 da [[Lei do Goberno]], o Goberno de España está composto por: * O [[Presidente do Goberno de España|Presidente do Goberno]]. * O [[Vicepresidente primeiro do Goberno de España|Vicepresidente ou Vicepresidentes]], se existen. A súa existencia é potestativa e non obrigatoria. As súas funcións son as que lles encomende o Presidente, así como substituílo na súa ausencia ou indispoñibilidade. * Os [[Ministerios de España|Ministros]]. O nomeamento e cesamento realízao o Rei a proposta do Presidente do Goberno; e cesan polo mesmo procedemento. As súas funcións son as do ámbito departamental dos seus ministerios. * Outros membros. Existe a posibilidade de incorporar outras figuras no goberno por lei. Con todo, esta posibilidade constitucional non foi utilizada ata hoxe. === Requisitos === De acordo co artigo 11 da Lei do Goberno, "''para ser membro do Goberno requírese ser español'', ''maior de idade'', gozar dos dereitos de ''sufraxio activo'' e ''pasivo'', así como non estar inhabilitado para exercer emprego ou cargo público por sentenza xudicial firme". === Foro penal === Os membros do Goberno gozan dun foro procesual penal propio, de maneira que haberán de ser xulgados pola Sala do Penal do Tribunal Supremo.<ref>Art. 102.1 da ''[[:s:Constitución española de 1978|Constitución española de 1978]]''.</ref> A iniciación dunha causa por traizón ou contra a seguridade do Estado só poderá responder á iniciativa dunha cuarta parte do Congreso dos Deputados, aprobada pola maioría absoluta do mesmo, non podendo ser concedido o indulto en tales supostos.<ref>Art. 102.2 da ''[[:s:Constitución española de 1978|Constitución española de 1978]]''.</ref><ref>Art. 103.3 da ''[[:s:Constitución española de 1978|Constitución española de 1978]]''.</ref> === O Goberno de España na XV Lexislatura (novembro de 2023 en adiante) === A composición do Goberno de España durante a [[XIV Lexislatura|XV Lexislatura]]&nbsp;é o seguinte: * [[Presidente do Goberno de España|Presidente do Goberno]]: [[Pedro Sánchez]] * Vicepresidenta primera e [[Ministerio de Economía, Comercio e Empresa (España)|ministra de Economía, Comercio e Empresa]], [[Nadia Calviño|Nadia María Calviño Santamaría]]. * Vicepresidenta segunda e [[Ministerio de Traballo e Economía Social (España)|ministra de Traballo e Economía Social]], [[Yolanda Díaz|Yolanda Díaz Pérez]]. * Vicepresidenta tercera e [[Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico (España)|ministra para a Transición Ecolóxica e ol Reto Demográfico]], [[Teresa Ribera|Teresa Ribera Rodríguez]]. * Vicepresidenta cuarta e [[Ministerio de Facenda e Función Pública (España)|ministra de Facenda e Función Pública]], [[María Jesús Montero|María Jesús Montero Cuadrado]]. * [[Ministerio de Asuntos Exteriores, Unión Europea e Cooperación (España)|Ministro de Asuntos Exteriores, Unión Europea e Cooperación]], [[José Manuel Albares]]. * [[Ministerio da Presidencia, Xustiza e Relacións coas Cortes (España)|Ministro da Presidencia, Xustiza e Relacións coas Cortes]], [[Félix Bolaños]]. * [[Ministerio de Defensa (España)|Ministra de Defensa]], [[Margarita Robles]]. * [[Ministerio do Interior (España)|Ministro do Interior]], [[Fernando Grande-Marlaska]]. * [[Ministerio de Transportes e Mobilidade Sostible (España)|Ministro de Transportes e Mobilidade Sostible]], [[Óscar Puente]]. * [[Ministerio de Educación, Formación Profesional e Deportes (España)|Ministra de Educación, Formación Profesional e Deportes]]; e voceira do Gobierno, [[Pilar Alegría]]. * [[Ministerio de Industria e Turismo (España)|Ministro de Industria e Turismo]], [[Jordi Hereu]]. * [[Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (España)|Ministro de Agricultura, Pesca e Alimentación]], [[Luis Planas]]. * [[Ministerio de Política Territorial e Memoria Democrática (España)|Ministro de Política Territorial e Memoria Democrática]], [[Ángel Víctor Torres]]. * [[Ministerio de Vivenda e Axenda Urbana (España)|Ministra de Vivienda e Axenda Urbá]], [[Isabel Rodríguez García|Isabel Rodríguez]]. * [[Ministerio de Cultura de España|Ministro de Cultura]], [[Ernest Urtasun]]. * [[Ministerio de Sanidade (España)|Ministra de Sanidade]], [[Mónica García Gómez|Mónica García]]. * [[Ministerio de Dereitos Sociais, Consumo e Axenda 2030 (España)|Ministro de Dereitos Sociais, Consumo e Axenda 2030]], [[Pablo Bustinduy]]. * [[Ministerio de Ciencia, Innovación e Universidades (España)|Ministra de Ciencia, Innovación e Universidades]], [[Diana Morant]]. * [[Ministerio de Igualdade (España)|Ministra de Igualdade]], [[Ana Redondo]]. * [[Ministerio de Inclusión, Seguridade Social e Migracións (España)|Ministra de Inclusión, Seguridade Social e Migracións]], [[Elma Saiz]]. * [[Ministerio de Transformación Dixital (España)|Ministro de Transformación Dixital]], [[José Luis Escrivá]]. * [[Ministerio de Xuventude e Infancia (España)|Ministra de Xuventude e Infancia]], [[Sira Rego]]. == Organización == Os membros do Goberno reúnense en [[Consello de Ministros de España|Consello de Ministros]] e en [[Comisións Delegadas do Goberno]]. Contémplanse tamén diversos órganos de colaboración e de apoio do Goberno no Capítulo II do Título I da Lei do Goberno, concretamente os Secretarios de Estado, a Comisión Xeral de [[Secretario de Estado|Secretarios de Estado]] e Subsecretarios, o [[Secretariado do Goberno]] e os Gabinetes. === Consello de Ministros === O Consello de Ministros é o órgano colexiado plenario do Goberno. Reúne a todos os membros do Goberno (Presidente, Ministros, e en caso de existir, Vicepresidentes e Ministros sen Carteira), podendo ser convocados os [[Secretario de Estado|Secretarios de Estado]].<ref>Art. 5.2 Lei 50/1997, de 27 de novembro, do Goberno.</ref> Dada a súa composición, o Consello de Ministros adoita identificarse co propio Goberno, ostentando ademais unha natureza dual (de elo) como órgano de Goberno e como órgano Administrativo. Isto último levou á [[Tribunal Constitucional de España|xurisprudencia constitucional]] a soster a teoría do "acto de Goberno" (rexido pola oportunidade política), fronte ao "[[Acto administrativo en España|acto administrativo]]" (que aínda podendo ser discrecional, é xudicializable). === Comisións Delegadas do Goberno === As Comisións Delegadas do Goberno son órganos colexiados reducidos, que se crean e suprimen por Real Decreto do Consello de Ministros, a proposta do Presidente do Goberno.<ref>Art. 6.1 Lei 50/1997, de 27 de novembro, do Goberno.</ref> O devandito Real Decreto haberá de recoller os membros do Goberno que integran a Comisión Delegada (podendo incluírse Secretarios de Estado), nomeando a un Presidente e a un Secretario, e determinando as funcións que desenvolverá o órgano.<ref>Art. 6.2 Lei 50/1997, de 27 de novembro, do Goberno.</ref> Haberán de preparar as propostas a realizar no Consello de Ministros, cando estas requiran a intervención conxunta de varios Ministerios. Tamén teñen entre as súas funcións a de resolver os asuntos, que a pesar de afectar a varios Ministerios, non requiren da intervención de todos eles, desconxestionando así o labor do Consello de Ministros. Finalmente, encargaranse de coordinar a actuación conxunta dos Ministerios que a integren, así como de examinar as cuestións de carácter xeral que teñan relación con varios dos seus Departamentos Ministeriais.<ref>Art. 6.4 Lei 50/1997, de 27 de novembro, do Goberno.</ref> A regulación do órgano sitúase na Lei de Goberno, esixindo para a súa modificación, creación e supresión un Real Decreto do Consello de Ministros a proposta do Presidente do Goberno. A presidencia de toda Comisión Delegada recae no Presidente do Goberno ou nos seus Vicepresidentes. De maneira excepcional, incluíuse como membro dunha Comisión Delegada do Goberno a un Alto Cargo sectorial. === Presidente do Goberno === Trátase da maxistratura con maior poder político efectivo do Estado. É o membro máis importante do Goberno, sendo ademais o encargado de nomear e destituír á súa libre disposición a ministros e vicepresidentes. A confianza do Congreso dos Deputados de España élle outorgada a el persoalmente, tendo por iso unha autoridade moi ampla dentro do Executivo. O artigo 98.2 da Constitución do 1978 afirma que o Presidente do Goberno "dirixe a acción do Goberno e coordina as funcións dos demais membros do mesmo, sen prexuízo da competencia e responsabilidade directa destes na súa xestión". Xunto cunha ampla gama de funcións de carácter constitucional, a súa tarefa de cara á Administración Pública vén enumerada no artigo 2 da Lei de Goberno, que lle encarga a determinación orgánica e funcional do Goberno, a representación deste e da súa política, e a dirección e coordinación dos membros do equipo de Goberno. Así, no referente á estruturación orgánica e funcional do Goberno, o Presidente, segundo dita o artigo 2.2.j da Lei 50/1997, de 27 de novembro, do Goberno, será o encargado de "crear, modificar e suprimir, por Real Decreto, os Departamentos Ministeriais, así como as Secretarías de Estado". Tamén decide que persoas ocuparán os Ministerios e as Vicepresidencias, que serán nomeados formalmente polo Rei a proposta do Presidente. Cabe destacar que se trata dun "acto regulado" do Rei, en canto á imposibilidade constitucional que ten o monarca para oporse ou modificar tal proposta, quedando vinculado por completo á vontade expresada polo Presidente do Goberno. Doutra banda, representa ao Goberno e a súa política nas relacións que este manteña co resto de [[Constitución|órganos constitucionais]], de maneira que a actuación do Presidente poderá facer xurdir unha eventual responsabilidade [[Dereito|xurídica]] do Goberno ao que representa. De novo, trátase dunha función lexitimada polo vínculo de confianza directo existente entre o Presidente e o Congreso dos Deputados, e non entre o propio Goberno e a Cámara Baixa. Finalmente, a función máis importante do Presidente do Goberno consiste en dirixir a actuación de cada un dos membros do Goberno, así como deste no seu conxunto. Así, no plano formal, segundo o artigo 2.2.g LGob, atribúeselle a competencia para "convocar, presidir e fixar a orde do día das reunións do Consello de Ministros...". Igualmente, no plano material, é o encargado de establecer un programa político sobre o que o Congreso dará a súa confianza na sesión de investidura, segundo o que se desprende do artigo 99.2 da Constitución: "O candidato proposto conforme ao previsto no apartado anterior exporá ante o Congreso dos Deputados o programa político do Goberno que pretenda formar e solicitará a confianza da Cámara. No mesmo sentido, será responsable da execución de tal programa, para o que poderá dar instrucións aos membros do Goberno, supervisar o cumprimento de obxectivos, determinar prioridades e garantir a coherencia da actuación do conxunto de ministerios, tal e como se desprende do apartado m) do artigo 2.2 LGob". {| class="wikitable" ! Presidente ! Partido ! Mandato |- style="background-color:#FFDF80" | 1. | [[Adolfo Suárez]] | [[Unión de Centro Democrático|UCD]] | [[2 de abril]] de [[1979]] - [[26 de febreiro]] de [[1981]] (I Lexislatura) |- style="background-color:#FFDF80" | 2. | [[Leopoldo Calvo-Sotelo Bustelo|Leopoldo Calvo-Sotelo]] | [[Unión de Centro Democrático|UCD]] | [[26 de febreiro]] de 1981 - [[2 de decembro]] de [[1981|1982]] (I Lexislatura) |- style="background-color:#f7b7b7" | 3. | [[Felipe González]] | [[Partido Socialista Obrero Español|PSOE]] | [[2 de decembro]] de [[1982]] - [[5 de maio]] de [[1996]] (II, III, IV e V Lexislaturas) |- style="background-color:#809FFF" | 4. | [[José María Aznar]] | [[Partido Popular|PP]] | [[5 de maio]] de [[1996]] - [[17 de abril]] de [[2004]] (VI e VII Lexislaturas) |- style="background-color:#f7b7b7" | 5. | [[José Luis Rodríguez Zapatero|José Luís Rodríguez Zapatero]] | [[Partido Socialista Obrero Español|PSOE]] | [[17 de abril]] de [[2004]] - [[21 de decembro]] de [[2011]] (VIII e IX Lexislaturas) |- style="background-color:#809FFF" | 6. | [[Mariano Rajoy]] | [[Partido Popular|PP]] | [[21 de decembro]] de [[2011]] - [[2 de xuño]]&nbsp;de [[2018]] (X, XI e XII Lexislaturas) |- style="background-color:#f7b7b7" | 7. | [[Pedro Sánchez]] | [[Partido Socialista Obrero Español|PSOE]] | [[2 de xuño]] de [[2018]] - '''Actualidade''' (XII, XIII, XIV e XV Lexislaturas) |} === Vicepresidente do Goberno === A vicepresidencia, ou vicepresidencias no seu caso, é un órgano de existencia puramente eventual e de carácter esencialmente persoal, que se extingue se cesa a persoa que o ostenta, e que pode combinarse coa condición de ministro. O Presidente do Goberno proporá ao rei libremente o número de vicepresidencias, así como os seus titulares, e no mesmo sentido. O Rei noméaos e separa (artigo 100 da ''[[:s:Constitución española de 1978|Constitución española de 1978]]''). No referente ás súas funcións, cabe destacar que non hai regulación algunha na Constitución, sendo unha materia regulada pola Lei de Goberno. Así, o seu artigo 13 afirma que as funcións do Presidente do Goberno serán asumidas polos Vicepresidentes nos casos de vacante, ausencia ou enfermidade, seguindo a correspondente orde de prelación. No caso de que un Vicepresidente non acumule na súa persoa algunha carteira ministerial, iso dálle certa capacidade de coordinación de áreas gobernamentais, ostentando o seu titular unha relativa supremacía política sobre o resto de ministerios que teñan interese na materia en cuestión. Doutra banda, o artigo 3.1 permite que o Presidente encomende o exercicio de determinadas funcións aos Vicepresidentes, servindo estes de apoio funcional da Presidencia do Goberno. Esta tarefa, sen dúbida, é a máis relevante do presente órgano. === Órganos de colaboración e apoio === Os titulares dos órganos de colaboración e apoio non son considerados membros do Goberno no sentido estrito do [[Consello de Ministros de España|Consello de Ministros.]] Estes órganos atopan parte da súa regulación esencial na Lei do Goberno (Título I, Capítulo II), que na súa Exposición de Motivos, defíneos como ''un engarce fundamental entre o Goberno e a Administración''.<ref>Lei 50/1997, de 27 de novembro, do Goberno. Exposición de motivos.</ref> ==== Secretarios de Estado ==== A Secretaría de Estado é un órgano directivo unipersonal, integrado na [[Administración estatal|Administración Xeral do Estado]] e sometido á dirección dun Ministro ou do Presidente do Goberno.<ref name="Art. 7 LG">Art. 7 Lei 50/1997, de 27 de novembro, do Goberno.</ref> As súas competencias virán determinadas por Real Decreto, ocupándose xeralmente dun determinado sector homoxéneo de actividade dentro do ámbito competencial do Ministerio ao que estean adscritos; ou da Presidencia do Goberno, no seu caso.<ref name="Art. 7 LG"/> ==== Comisión Xeral de Secretarios de Estado e Subsecretarios ==== Composta polos [[Secretario de Estado|Secretarios de Estado]] e os [[Subsecretario (España)|Subsecretarios]] dos distintos Ministerios, esta Comisión encárgase da preparación e estudo das cuestións a tratar nas sesións do [[Consello de Ministros de España|Consello de Ministros]].<ref>Art. 8 Lei 50/1997, de 27 de novembro, do Goberno.</ref> A Comisión Xeral de Secretarios de Estado e Subsecretarios é un órgano de colaboración e apoio ao goberno. Encárgase de estudar e preparar os asuntos que se someten a deliberación nos Consellos de Ministros, sen dereito a adoptar decisións ou acordos por delegación do Goberno. A súa presidencia corresponde a un Vicepresidente do Goberno, ou no seu caso, ao Ministro da Presidencia.&nbsp;A Comisión está integrada polos titulares das Secretarías de Estado e polos Subsecretarios dos distintos Departamentos Ministeriais. Regulamentariamente determinarase quen exerce a Secretaría da Comisión. Todos e cada un dos asuntos que vaian someterse a aprobación do Consello de Ministros son examinados pola Comisión fóra dos que regulamentariamente determine as normas de funcionamento do Consello ==== Secretariado do Goberno ==== O Secretariado do Goberno, organicamente integrado no [[Ministerio da Presidencia de España|Ministerio da&nbsp;Presidencia]], encárgase de proporcionar apoio técnico e administrativo ao [[Consello de Ministros de España|Consello de Ministros]], ás [[Comisión Delegada do Goberno|Comisións Delegadas]] e á [[Comisión Xeral de Secretarios de Estado e Subsecretarios]].<ref>Art. 9.2 Lei 50/1997, de 27 de novembro, do Goberno.</ref><ref>Art. 9.1 Lei 50/1997, de 27 de novembro, do Goberno.</ref> ==== Gabinetes ==== Os Gabinetes son órganos de marcado carácter político que asisten ao Presidente do Goberno, aos Vicepresidentes, aos Ministros e aos Secretarios de Estado.<ref name="Art. 10.1 LG">Art. 10.1 Lei 50/1997, de 27 de novembro, do Goberno.</ref> Conforme á Lei do Goberno, os Gabinetes desenvolven&nbsp;''tarefas de confianza e asesoramento especial sen que en ningún caso poidan adoptar actos ou resolucións que correspondan legalmente aos órganos da Administración Xeral do Estado''.<ref name="Art. 10.1 LG"/> == Funcións == As funcións do goberno atópanse vinculadas a un programa que ha de ser aceptado polo Congreso, que poderá ser sometido a cuestión de confianza ou a unha moción de censura. === Lexislativas === Art. 87 e 88, proxectos de lei, prioridade ante as proposicións das Cortes Xerais; ditar decretos lexislativos e decretos lei; potestade para ditar regulamentos; a actividade de goberno articúlase a través dun programa e materialízase en leis. === Monarca === O referendo dos actos do Rei, asumindo a responsabilidade; excepto a disolución da ou das cámaras e a proposta de presidente do Goberno, que o referenda o Presidente do Congreso dos Deputados. === Políticas === O goberno asesora ao Presidente do Goberno ante a disolución do parlamento e a prestación da cuestión de confianza. === Xestión === Elabora o orzamento e as Cortes Xerais examínao e aproban, o goberno realiza a planificación económica para harmonizar e equilibrar o desenvolvemento rexional. === Internacionais === O artigo 97 atribúe ao goberno a dirección da política exterior ligada á defensa e as relacións internacionais. === Xustiza === Propón o nomeamento do Fiscal Xeral do Estado, o nomeamento de 2 membros do Tribunal Constitucional, interpor o recurso de inconstitucionalidade e membros do Consello Xeral do Poder Xudicial. == Parlamentarismo == O Goberno responde solidariamente da súa xestión política ante o [[Congreso dos Deputados de España|Congreso dos Deputados.]] En igual medida, sométese ao control político tanto do Congreso como do [[Senado de España|Senado]]. === Investidura === A investidura parlamentaria recae sobre o [[Presidente do Goberno de España|Presidente do Goberno]], quen á súa vez nomea libremente aos [[Ministerios de España|Ministros]] e demais membros do Goberno. A investidura do Presidente prodúcese a proposta do [[Reis de España|Rei]] tras a correspondente rolda de consultas cos grupos parlamentarios.<ref>Art. 99.1 da ''[[:s:Constitución española de 1978|Constitución española de 1978]]''.</ref> O candidato haberá de expor o seu [[programa político]] ante o [[Congreso dos Deputados de España|Congreso dos Deputados.]], resultando investido se obtén a confianza da súa [[maioría absoluta]].<ref>Art. 99.2 da ''[[:s:Constitución española de 1978|Constitución española de 1978]]''.</ref><ref name="Art. 99.3 CE">Art. 99.3 da ''[[:s:Constitución española de 1978|Constitución española de 1978]]''.</ref> En caso de non obter dita maioría absoluta, a votación habería de repetirse transcorridas 48 horas. Nesta ocasión, o candidato resultaría investido cunha mera [[maioría simple]].<ref name="Art. 99.3 CE"/> Se tras dous meses repetindo o devandito procedemento segue sen resultar investido ningún candidato, o Rei procederá a disolver as [[Cortes Xerais|Cortes]], convocando acto seguido novas [[Eleccións|eleccións xerais]].<ref>Art. 99.5 da ''[[:s:Constitución española de 1978|Constitución española de 1978]]''.</ref> === Control político === As Cámaras e as súas Comisións poderán solicitar, a través dos seus Presidentes, a información e axuda que precisen do Goberno e departamentos, das autoridades do Estado ou das CCAA. Poderán reclamar tamén a presenza dos membros do Goberno. Os membros do Goberno teñen acceso ás sesións das Cámaras e das súas Comisións e facultade de facerse ouvir nelas. O Goberno e cada un dos seus membros están sometidos ás interpelacións e preguntas que se lles formulen no Congreso ou o Senado. === Responsabilidade política === A responsabilidade política é un tipo de control parlamentario que pode implicar o cesamento do Goberno ''in solidum.'' En España, esta forma de control só pode ser exercida polo [[Congreso dos Deputados de España|Congreso dos Deputados]].<ref>Art. 108 da ''[[:s:Constitución española de 1978|Constitución española de 1978]]''.</ref> ==== Cuestión de confianza ==== A Cuestión de confianza é un procedemento constitucional polo que, a iniciativa do Presidente do Goberno e previa deliberación do [[Consello de Ministros de España|Consello de Ministros]], o Congreso outorga a súa confianza ao Goberno por maioría simple, ou a retira en caso de non obter dita maioría.<ref>Art. 112 da ''[[:s:Constitución española de 1978|Constitución española de 1978]]''.</ref> No caso de que o Congreso negue a súa confianza, producirase a dimisión do Goberno, abrindo acto seguido un novo proceso de [[Goberno e política de España|investidura]].<ref>Art.114.1 da ''[[:s:Constitución española de 1978|Constitución española de 1978]]''.</ref> ==== Moción de censura ==== A moción de censura é un procedemento constitucional polo que, a iniciativa da décima parte dos Deputados esíxese responsabilidade política ao Goberno, e a súa aprobación por maioría absoluta no Congreso provoca o cesamento do Goberno e a substitución do presidente polo candidato que debe proporse na propia moción.<ref>Art.113.2 da ''[[:s:Constitución española de 1978|Constitución española de 1978]]''.</ref><ref>Art.113.1 da ''[[:s:Constitución española de 1978|Constitución española de 1978]]''.</ref> O sistema constitucional español expón un modelo de [[Moción de censura|Moción de censura construtiva]] caracterizado por substituír directamente ao Presidente por un novo candidato.<ref>Art. 113.2 da ''[[:s:Constitución española de 1978|Constitución española de 1978]]''.</ref> Trátase dunha medida destinada a fomentar a estabilidade do Goberno e evitar os baleiros de poder, obxectivo que tamén se reflicte na prohibición de que os mesmos Deputados que iniciaron unha moción de censura poidan volver poñer en marcha o procedemento durante o mesmo período de sesións.<ref>Art. 103.4 da ''[[:s:Constitución española de 1978|Constitución española de 1978]]''.</ref> En canto ao procedemento, a Constitución sinala que, tras o inicio dunha Moción de censura, abrirase un prazo de dous días en que poden presentarse mocións alternativas. A votación só poderá iniciarse transcorridos cinco días desde a formulación da Moción de censura.<ref>Art. 113.3 da ''[[:s:Constitución española de 1978|Constitución española de 1978]]''.</ref> == Goberno en funcións == O artigo 101 da Constitución española establece no seu apartado primeiro que "o Goberno cesa tras a celebración de eleccións xerais, [[moción de censura]], por dimisión ou falecemento do seu Presidente". A iso engade no seu apartado segundo que "O Goberno cesante continuará en funcións ata a toma de posesión do novo Goberno". Ata a aprobación da Lei do Goberno non se establecía de forma expresa limitación algunha na súa actividade por máis que desde a doutrina e a práctica política defendíase a necesidade de autorrestricción durante devanditos períodos. A continuidade en funcións do órgano gobernamental debuxa neste unha natureza diferenciada que se asenta na finalidade da súa actuación: impedir que se produza unha parálise da función de goberno e posibilitar o traspaso de poderes e a formación do novo Executivo. Isto debese traducirse, teoricamente, e desde consideracións políticas, na inhabilitación do mesmo para o desenvolvemento do seu programa de goberno conforme a consideracións partidistas, e a limitación da súa actividade á ordinaria administración dos asuntos públicos, coa lóxica habilitación -con independencia de tales criterios- para os supostos en que a urxencia da medida así o puidese facer preciso; limítase así a acción do Goberno, condicionando a liberdade dos seus fins, contidos e formas de actuación. Trasladar estas ideas á práctica non resulta fácil. En ausencia de previsión expresa que limite o ámbito de actuación dun Goberno que permanece en funcións, son os usos constitucionais os que darán, en todo caso, a pauta da interpretación de devandita continuidade e as súas consecuencias. Con tal ausencia unicamente podería esbozarse a exclusión de determinadas competencias do seu elenco de potestades sobre a base da existencia de limitacións implícitas derivadas da propia estrutura institucional; con excepción destas, o resto de competencias teríaas habilitadas xuridicamente, por máis que sería igualmente problemático concretar aquelas. De calquera forma, e se pretende darse un paso máis aló que saia dunha concisa recondución á autorrestricción gobernamental ou do deseño de limitacións implícitas, debemos afirmar que nin acoutar as competencias dun Goberno en funcións resulta operación sinxela, nin facelo resolve, sen máis, os problemas que leva analizar as consecuencias prácticas da natureza diferenciada dun Goberno neste estado. Tentar delimitar este ámbito de actuación podía facerse a través de dúas operacións diferenciadas, mediante un achegamento positivo ou negativo ao mesmo. Aquela primeira atoparía o problema da súa interpretación e aplicación, posto que unha delimitación positiva parece precisar, en todo caso, [[Concepto xurídico indeterminado|conceptos xurídicos indeterminados]] para a súa resolución; a segunda sería máis realista e factible xa que ao excluírse expresamente determinadas competencias resultarían practicamente innecesarios maiores análises. A Lei de Goberno 50/1997 serviuse de ambas as perspectivas á hora de abordar este fenómeno, regulando de maneira minuciosa tanto a configuración do seu status diferenciado como as súas competencias; así, por unha banda determinou como ámbito propio de actuación dun Goberno en funcións o “despacho ordinario dos asuntos públicos”, podendo ir máis aló deste límite en supostos de “urxencia” ou de “interese xeral”; lembremos o tenor literal desta Lei: Artigo 21. “(..) 3. O Goberno en funcións facilitará o normal desenvolvemento do proceso de formación do novo Goberno e o traspaso de poderes ao mesmo e limitará a súa xestión ao despacho ordinario dos asuntos públicos, absténdose de adoptar, salvo casos de urxencia debidamente acreditados ou por razóns de interese xeral cuxa acreditación expresa así o xustifique, calquera outras medidas.” A esta determinación acompañou unha lista taxada (e detallada) de potestades que non poderían ser exercitadas en ningún caso durante a permanencia en funcións do Goberno, sistematizándoas en función de que se tratase de limitacións nas facultades do Goberno ou do seu Presidente. Artigo 21. “(..) 4. O Presidente do Goberno en funcións non poderá exercer as seguintes facultades: a) Propor ao Rei a disolución dalgunha das Cámaras, ou das Cortes Xerais. b) Expor a cuestión de confianza. c) Propor ao Rei a convocatoria dun referendo consultivo. 5. O Goberno en funcións non poderá exercer as seguintes facultades: a) Aprobar o Proxecto de Lei de Orzamentos Xerais do Estado. b) Presentar proxectos de lei ao Congreso dos Deputados ou, no seu caso, ao Senado. 6. As delegacións lexislativas outorgadas polas Cortes Xerais quedarán en suspenso durante todo o tempo que o Goberno estea en funcións como consecuencia da celebración de eleccións xerais.” Estas previsións específicas xunto a aquelas máis xenéricas do apartado terceiro conforman o campo de actuación do Goberno en funcións no noso ordenamento, restrinxíndolle a súa capacidade de dirección política, concibida como aquela actividade do Goberno dirixida a orientar e impulsar a actuación do sistema estatal no seu conxunto, ao entender que é naquela onde se traduce ou debe traducirse a transformación da lexitimidade do Goberno nestes períodos. (Véxase, Reviriego Picón, F., O Goberno cesante ou en funcións no ordenamento constitucional español, Boletín Oficial do Estado, 2003) == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{commonscat}} === Bibliografía === * Aguiar de Luque, Luís: "A posición do goberno cesante ou en funcións no ordenamento constitucional español", O Parlamento e as súas transformacións actuais, Garrorena, A., (Ed.), Asemblea Rexional de Murcia/Tecnos, Madrid, 1990, páxs. 261 a 270. * Reviriego Picón, Fernando: O Goberno cesante ou en funcións no ordenamento constitucional español, BOE, Madrid, 2003 * Satrústegui, Miguel: "O cesamento do Goberno e o Goberno cesante", Comentarios á Constitución Española de 1978, Tomo VIII, Alzaga, Ou., (Ed.), Editorial Revista de Dereito Privado, Madrid, 1998 ... === Outros artigos === * [[Consello de Ministros de España]] === Ligazóns externas === * [http://www.lamoncloa.gob.es/ A Moncloa], páxina oficial da Presidencia do Goberno * Lei 50/1997, de 27 de novembro, do Goberno, en [https://www.boe.es/ BOE] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Goberno de España| ]] 59ia4161fagmkg5amkjbh5bu1ekihyf 0 2306 7108275 6730709 2025-06-27T13:48:01Z Autopistero20502020 127649 Mellora do formato 7108275 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|sega}} O termo '''Sega''' (''s.f.'') pode referirse a: *Acción de segar: '''[[seitura]]''', '''[[ceifa]]'''; *Tempada na que se realiza esta actividade (o [[mes]] de [[xullo]]); *'''[[Sega (compañía)|SEGA]]''', compañía de videoxogos; *'''[[A Sega]]''', plataforma de crítica literaria feminista. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== *'''[[Sego, Artes, Ribeira|Sego]]''', lugar da parroquia de [[Artes, Ribeira|Artes]], no concello de [[Ribeira]]. {{Control de autoridades}} stszvttyrh4tr34oy195uksb7cno1kc 0 2636 7108570 7045909 2025-06-27T18:00:37Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108570 wikitext text/x-wiki {{1000}} {{1000 artigos icona título|materia=Bioloxía e Xeoloxía}} {{Outros homónimos}}{{Concepto}}[[Ficheiro:Cork Micrographia Hooke.png|miniatura|dereita|210px|Debuxo procedente do libro ''[[Micrographia]]'', que representa a estrutura da [[cortiza]] da [[sobreira]] como a viu [[Robert Hooke]] ao microscopio por vez primeira.]] [[Ficheiro:Celltypes gl.svg|miniatura|dereita|450px|Esquema sinxelo dunha [[célula eucariótica|célula eucariota]] (á esquerda) e outra [[Célula procariótica|procariota]] (á dereita).]] [[Ficheiro:Epithelial-cells.jpg|300px|miniatura|[[Célula epitelial|Células epiteliais]] nun [[Cultivo celular|cultivo]]. O [[ácido desoxirribonucleico|ADN]] está tinguido de verde; os filamentos de [[queratina]], en vermello.]] A '''célula''' (do [[lingua latina|latín]] ''cellula'', que significa 'cuarto pequeno, cela') é a unidade estrutural e funcional mínima con [[vida]], a cal é capaz de realizar tódalas funcións características ou vitais de calquera [[ser vivo|organismo vivo]]: a [[nutrición]], a [[relación]] co medio que a rodea e a [[reprodución]]. Todos os seres vivos existentes posúen, cando menos, unha célula. Estes seres formados por unha soa célula son os chamados [[Organismo unicelular|organismos unicelulares]], mentres que se están constituídos por un conxunto de varias (ata miles de millóns)<ref>{{Cita libro|last=Lodish|title=Molecular Cell Biology,6e|year=2007|publisher=W.H.Freeman and Company|isbn=0-7167-7601-4}}</ref> reciben o nome de [[Organismo pluricelular|organismos pluricelulares]]. A maioría das células son invisibles para o [[ollo]] humano, polo que fan falla [[microscopio]]s para poder observalas. Malia isto, non todas as células teñen o mesmo tamaño, deste xeito podémonos atopar con células moito máis grandes ou pequenas ca outras. Entre as células máis grandes coñecidas atópanse os [[Ovo (bioloxía)|ovos]] non fertilizados da [[avestruz]]<ref>{{Cita libro|apelidos=Campbell|nome=Neil A.|autor2=Brad Williamson; Robin J. Heyden|título=Biology: Exploring Life|editor=Pearson Prentice Hall|data=2006|localización=Boston, Massachusetts|url=http://www.phschool.com/el_marketing.html|id=ISBN 0-13-250882-6|data-acceso=25 de febreiro de 2009|data-arquivo=02 de novembro de 2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20141102041816/http://www.phschool.com/el_marketing.html|url-morta=yes}}</ref> e as células nerviosas que as [[xirafa]]s teñen ao longo do seu [[pescozo]], as cales poden chegar a acadar máis de 3 metros de lonxitude<ref name="Encarta">{{Cita web|título=Célula|obra=[[MSN Encarta]]|url=http://es.encarta.msn.com/encyclopedia_761568585/C%C3%A9lula.html|dataacceso=19-10-2008|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20081206101500/http://es.encarta.msn.com/encyclopedia_761568585/c%C3%A9lula.html|dataarquivo=06-12-2008|urlmorta=yes}}</ref>. Segundo a [[teoría celular]], enunciada no ano [[1839]], non é concibible un organismo vivo nun elo máis baixo que o dunha célula. Deste modo, os seres vivos máis sinxelos constitúense por unha soa célula, como poden ser os [[protozoos]] causantes de [[Doenza|enfermidades]] do home coma a [[malaria]] ou a doenza do sono. Tamén son unicelulares moitos organismos que se consideran [[planta]]s polo feito de sintetizaren os seus alimentos a partir da [[luz]] mediante o proceso da [[fotosíntese]]. Non obstante, os organismos máis complexos da [[natureza]] están compostos por moitas células, conformando un [[animais|animal]] ou [[planta]] pluricelular. As células, conforme aumentan a complexidade, diferéncianse entre elas para levar a cabo funcións específicas nas que se especializan. Por exemplo, nunha [[árbore]] unhas células do [[parénquima]] son as encargadas de face-la [[fotosíntese]] nas súas [[folla]]s, mentres que outras están no interior do [[tronco (árbore)|tronco]] dándolle a rixidez que mantén a árbore erguida. No ser humano temos case 800 tipos distintos de células, algunhas, como os [[eritrocito]]s do [[sangue]], teñen como función transportar o [[Osíxeno molecular|osíxeno]] dende os [[pulmón]]s ata unha célula epitelial dun [[dedo]] do noso [[pé (anatomía)|pé]]; outras teñen o labor de transmitir as instrucións dende o [[cerebro]] ata algún [[músculo]] do [[brazo]] para levantalo, son as chamadas [[neurona]]s. A estrutura da célula é complexa, e aínda quedan aspectos por coñecer da mesma, como a súa fisioloxía completa ou os detalles do [[ciclo celular]]. As células apareceron na Terra hai polo menos 3.500 millóns de anos.<ref name="Origin1">Schopf, JW, Kudryavtsev, AB, Czaja, AD, and Tripathi, AB. (2007). Evidence of Archean life: Stromatolites and microfossils. Precambrian Research 158:141-155.</ref><ref name="Origin2">Schopf, JW (2006). Fossil evidence of Archaean life. Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci 29;361(1470):869-85.</ref><ref name="RavenJohnson2002">Peter Hamilton Raven; George Brooks Johnson (2002). Biology. McGraw-Hill Education. p. 68. ISBN 978-0-07-112261-0.</ref> == Historia == === Niveis de organización dos seres vivos === {{Artigo principal|Materia|Ser vivo}} Os seres vivos están formados por células, pero as células xúntanse para formaren niveis superiores máis complexos. Así podemos comprobar que se organizan en diferentes niveis que mostran unha xerarquía, cada nivel formado coas unidades precedentes. Esta organización divídese en dous niveis: abióticos e bióticos, diferenciados, respectivamente, pola vida ou carencia dela en cada un. Desta forma, non foi ata anos despois do comezo do [[século XVIII]] cando se considerou que a [[materia]] non estaba formada por tres niveis ([[órgano]]s, [[Tecido (bioloxía)|tecidos]] e materia amorfa). Isto foi grazas aos avances tecnolóxicos que se fixeron nos estudos a pequena escala, cando puido descubrirse que había máis que materia amorfa máis aló dos tecidos, como ata entón se pensaba. * '''Niveis abióticos''' # Nivel subatómico: formado polas [[Partícula subatómica|partículas subatómicas]], ou sexa, [[electrón]]s, [[protón]]s e [[neutrón]]s. # Nivel atómico: constituído polas agrupacións das partículas subatómicas, dando lugar a [[átomo]]s. # Nivel molecular: xerado pola unión dos átomos para formar [[molécula]]s. * '''Niveis bióticos''' # Nivel celular: que se divide en células eucariotas (animais ou vexetais) e en células procariotas (como as [[bacteria]]s). # Nivel pluricelular: onde se atopan os [[tecido (bioloxía)|tecidos]], [[órgano (bioloxía)|órganos]], aparatos e sistemas. # [[Poboación]]: un conxunto de organismos da mesma [[especie]]. # [[Comunidade biolóxica|Comunidade]] ou [[biocenose]]: están constituídas polas poboacións e o medio no que coexisten. # [[Biosfera]]: é o conxunto de todas as comunidades biolóxicas da [[Terra]]. === O microscopio === {{Artigo principal|Microscopio|Microscopio óptico|Microscopio electrónico}} [[Ficheiro:Robert Hooke portrait.jpg|miniatura|[[Robert Hooke]], quen acuñou o termo «célula».]] A resolución é a distancia que debe haber, como mínimo, para que dous obxectos poidan ser vistos como independentes o un do outro. Por exemplo, o ollo humano posúe unha resolución de 0,2 [[milímetro]]s, polo que calquera obxecto que estea a menos distancia doutro será para nós un único obxecto. Así, grazas ao descubrimento do [[microscopio]] conseguiuse un grande avance na investigación do último nivel de aparente materia amorfa que non tiña organización algunha e permitiu observala con moito máis detalle. O microscopio aumenta esta resolución mediante dúas [[lente (óptica)|lentes]] de [[vidro]] que amplían a [[imaxe real|imaxe]] (a primeira amplía a da segunda). Os primeiros microscopios apareceron ao redor do ano [[1600]], e foron chamados [[Microscopio óptico|microscopios ópticos]] simples ou compostos (cunha lente ou dúas, respectivamente). Malia isto, non foi ata [[1665]] cando [[Robert Hooke]] observou ao microscopio unha lámina delgada de [[cortiza]] coa axuda dun microscopio composto de 50 aumentos feito por el mesmo<ref name="Geocities">{{Cita web|título=¿Qué es la célula?|obra=Geocities.com|url=http://es.geocities.com/que_es_la_celula/|dataacceso=19-10-2008|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20081016032811/http://es.geocities.com/que_es_la_celula/|dataarquivo=16-10-2008|urlmorta=yes}}</ref>. Deste xeito puido comprobar que o anaco analizado estaba dividido en moitos compartimentos semellantes aos [[Panal|panais]] das [[abella]]s, e chamoulle a cada un deles "célula" (''celiña'')<ref name="Geocities" />. O propio Hooke describe así o que viu: {{Cita|... Puiden percibilo con claridade como se estivese perforado e poroso, semellante a un panal de abellas, mais os poros non eran regulares [...] estes poros, ou celas, [...] foron certamente os primeiros poros microscópicos que vin e, quizais, que nunca antes se viran, xa que nunca coñecín escritor ou persoa que fixese calquera mención a eles antes disto...<ref name="Hooke">[http://www.ucmp.berkeley.edu/history/hooke.html Robert Hooke]</ref>|[[Robert Hooke]]}} Co [[século XX]] apareceron máis avances na investigación da célula, xa que o [[microscopio electrónico]], coa súa resolución de 0,5 [[nanómetro]]s, permitiu ver con detalle o interior destas e comprobar a súa constitución interna (ultraestrutura) e o seu funcionamento. === A suma de unidades vivas === Tralo descubrimento de Hooke, esta investigación quedou estancada durante século e medio ata que no [[século XIX]] apareceu en [[Alemaña]] a idea de que os [[Ser vivo|seres vivos]] estaban formados pola agregación de millóns de unidades vivas. No ano [[1838]] [[Matthias Schleiden]] comprobou que en calquera fragmento de planta podían recoñecerse as células que Hooke descubrira. Un ano despois, en [[1839]], [[Theodor Schwann]] analizou unha mostra procedente dun animal e puido comprobar que estes tamén estaban formados por células. Ambos os dous enunciaron a primeira teoría celular, que dicía que todos os organismos proviñan dunha soa célula que se desenvolvía formando novas células. Afirmaron que a célula era a unidade estrutural básica de vida que é capaz de vivir por si mesma. O que eles dous non sabían era que as células non aparecen do nada de xeito espontáneo, cousa que quedou demostrada na [[década]] de [[1860]]. O que eles pensaban era que as novas células se formaban no interior das vellas a partir da materia amorfa que as rodeaba. === A teoría celular === {{Artigo principal|Teoría celular}} Por fin, a finais do século XIX enunciouse a teoría celular case como hoxe en día a coñecemos. De maneira moi xeral, a célula é: * A unidade estrutural dos seres vivos, os cales teñen que estar constituídos por unha célula, como mínimo. * A unidade funcional que é capaz de realizar as funcións de nutrición, relación e reprodución básicas para a supervivencia da mesma. * A unidade reprodutora que crea, mediante a [[división celular]], novas células semellantes, xa que todas as células proveñen doutra que existía antes<ref>{{Cita libro|apelidos=Maton|nome=Anthea|autor2=Fucking Hopkins, Jean Johnson, Susan LaHart, David Quon Warner, Maryanna Wright, Jill D|título=Cells Building Blocks of Life|url=https://archive.org/details/cellsbuildingblo00mato|editor=Prentice Hall|ano=1997|localización=New Jersey|id=ISBN 0-13-423476-6}}</ref>. A influencia que esta teoría tivo na bioloxía no [[século XX]] fixo que os biólogos estudasen a célula e deixasen esquecidas a un lado as investigacións dos organismos. == Tipos de células == As células divídense en dous grandes grupos: as [[Célula eucariota|células eucariotas]], as cales teñen un [[núcleo celular]] que contén o [[material xenético]] e que está diferenciado e separado por unha [[parede celular|membrana]] dobre; e as [[Célula procariota|células procariotas]], as cales teñen os [[xene]]s no [[citoplasma]] celular e non está limitado por ningunha membrana, carecendo tamén de moitos dos [[orgánulo]]s da célula eucariota. === Célula procariota === [[Ficheiro:Average prokaryote cell-gl.svg|miniatura|dereita|300px|Célula procariota típica.]] {{Artigo principal|Célula procariótica}} As [[Célula procariota|células procariotas]] (do [[Lingua grega|grego]] ''pro'', "antes", e ''karyon'', "núcleo") son aquelas nas que no [[citoplasma]] non posúen [[orgánulo]]s membranosos nin [[Núcleo celular|núcleo]] diferenciado. As [[arquea]]s e as [[bacteria]]s conforman os dous [[Dominio (bioloxía)|dominios]] deste tipo de células. O seu tamaño é dez veces menor ao das [[Célula eucariota|células eucariotas]] e reciben diferentes nomes segundo a súa forma. Ás [[Esfera|esféricas]] chámaselles [[Coco (bacteria)|cocos]]; ás que teñen forma de bastón, [[bacilo]]s; outras [[curva]]das, son os [[vibrio|vibrións]]; e, por último, as que semellan [[resorte]]s reciben o nome de [[espirilo]]s. En canto á súa estrutura, esta é bastante sinxela: * Posúe unha [[membrana plasmática]] e unha [[parede celular]] que a separa do contorno. * "Flotando" no [[citoplasma]] aparecen diversos [[ribosoma]]s. * Un [[cromosoma]], que non está separado do citoplasma por ningunha membrana, contén o material hereditario da célula. Ademais, dispersos polo citoplasma, pode haber [[plásmido]]s, é dicir, anacos deste material hereditario. As funcións que realiza están adaptadas á vida sen orgánulos, polo que moitas delas se fan directamente no citoplasma. * A [[nutrición]] pode ser [[Nutrición autótrofa|autótrofa]], facendo a [[fotosíntese]], ou [[Nutrición heterótrofa|heterótrofa]], [[Parasito|parasitando]] outros organismos ou [[Descomposición biolóxica|descompoñéndoos]]. A [[enerxía]] pódena obter grazas á [[respiración celular]] ou por medio da [[fermentación]]. * As máis das células están dotadas dun [[flaxelo]] para poderen desprazarse (función de relación co medio), mentres que outras se transforman en [[espora]]s se as condicións son adversas. * Reprodúcense por [[fisión binaria|fisión]], dividindo o seu material hereditario e rompendo pola metade o seu "corpo". === Célula eucariota === [[Ficheiro:Biological cell.svg|miniatura|375px|Diagrama dunha [[célula eucariótica|célula eucariota]] dun [[animal]], a cal amosa os compoñentes subcelulares. '''[[Orgánulo]]s:'''<br/> {{Columnas | width = 180px | gap = 20px | col1 = (1) [[nucléolo]]<br/> (2) [[Núcleo celular|núcleo]]<br/> (3) [[ribosoma]]<br/> (4) [[vesícula]]<br/> (5) [[Retículo endoplasmático#Retículo endoplasmático rugoso|retículo endoplasmático rugoso]]<br/> (6) [[aparato de Golgi]]<br/> (7) [[citoesqueleto]]<br/> | col2 = (8) [[Retículo endoplasmático#Retículo endoplasmático liso|retículo endoplasmático liso]]<br/> (9) [[mitocondria]]s<br/> (10) [[vacúolo]]<br/> (11) [[citoplasma]]<br/> (12) [[lisosoma]]<br/> (13) [[centríolo]]s nos [[centrosoma]]s}}]] {{Artigo principal|Célula eucariótica}} As [[Célula eucariota|células eucariotas]] (do [[Lingua grega|grego]] ''eu'' 'verdadeiro' e ''karyon'' 'núcleo') son aquelas nas que se poden diferenciar tres partes básicas: * A membrana celular ou [[Membrana plasmática|plasmática]] é a encargada de regular a entrada e saída de [[Substancia química|substancias]]. Recobre a célula separándoa do contorno no que se atopa. * O [[citoplasma]] ou [[contido celular]] é todo o espazo existente que abarca a membrana, excluíndo o [[núcleo celular]]. Está formado por unha disolución acuosa e viscosa chamada [[hialoplasma]] ou [[citosol]] na cal se atopan inmersos os diversos [[orgánulo]]s encargados de faceren todas as funcións da célula. * O [[núcleo celular]] trátase da estrutura máis grande e visible. Tamén é, ademais, a parte máis importante, xa que contén toda a información necesaria para a subsistencia da célula e contén o material xenético necesario para a súa reprodución. As células eucariotas, á súa vez, divídense en dous grupos: as [[Célula animal|células animais]] e mais as [[Célula vexetal|células vexetais]]. Esta distinción faise segundo a súa constitución interna e en función do ser vivo do que formen parte, isto é, cada un dos tipos pode presentar orgánulos en común ou ter algúns específicos. {| align="center" class="toccolours" border="1" style="border:1px solid gray; border-collapse:collapse; clear: both;" |+'''Comparación das características de células procariotas e eucariotas''' |- |&nbsp; !Procariotas !Eucariotas |- !Organismos típicos |[[Bacteria]]s, [[archaea]]s. |[[Protista]]s, [[fungi|fungos]], [[planta]]s, [[Animal|animais]]. |- !Tamaño típico |~ 1-5 [[µm]].<ref name=CampbellBiology320>{{Cita libro|title=Campbell Biology—Concepts and Connections|year=2009|publisher=Pearson Education|pages=320}}</ref> |~ 10-100 [[µm]]<ref name=CampbellBiology320 /> (os [[espermatozoide]]s, quitando a cola, son máis pequenos). |- !Tipo de [[Núcleo celular|núcleo]] |[[Nucleoide]]; sen núcleo verdadeiro. |Núcleo verdadeiro con membrana dobre. |- ![[Ácido desoxirribonucleico|ADN]] |Circular (normalmente). |[[Moléculas]] en liña ([[cromosoma]]s) con [[proteína]]s [[histona]]s. |- ![[Ácido ribonucleico|ARN]]-/síntese proteica |As dúas fanse no [[citoplasma]]. |A síntese do ARN faise no núcleo;<br/>a síntese proteica no citoplasma. |- ![[Ribosoma]]s |50S+30S.<ref>Unidades Svedberg, que miden o coeficiente de sedimentación dunha partícula.</ref> |60S+40S. |- !Estrutura citoplasmática |Moi poucas estruturas. |Moi estruturadas con endomembranas e un [[citoesqueleto]]. |- ![[Quimiotaxe|Movemento celular]] |[[Flaxelo]]s feitos de [[flaxelina]]. |Flaxelos e [[cilio]]s que conteñen [[microtúbulo]]s; [[lamellipodio]]s e [[filopodio]]s que conteñen [[actina]]. |- ![[Mitocondria]]s |''(non ten)''. |Desde unha a varios miles. |- ![[Cloroplasto]]s |''(non ten)''. |En [[alga]]s e [[planta]]s. |- !Organización |Normalmente unha por unha. |Unha por unha, en colonias ou en organismos multicelulares maiores con células especializadas. |- ![[División celular]] |[[Fisión binaria]] (división sinxela). |[[Mitose]] (fisión ou [[xemación]]).<br/>[[Meiose]]. |} {| align="center" class="toccolours" border="1" style="border:1px solid gray; border-collapse:collapse;" |+'''Comparación das estruturas entre as células animais e vexetais'''. |- | !Célula animal típica !Célula vexetal típica |- valign="top" !Orgánulos | * [[Núcleo celular|Núcleo]] ** [[Nucléolo]] (dentro do núcleo) * [[Retículo endoplasmático rugoso]] * [[Retículo endoplasmático liso]] * [[Ribosoma]]s * [[Citoesqueleto]] * [[Aparato de Golgi]] * [[Citoplasma]] * [[Vacúolo]]s * [[Vesícula]]s * [[Mitocondria]] * [[Lisosoma]]s * [[Centrosoma]] ** [[Centríolo]]s | * [[Núcleo celular|Núcleo]] ** [[Nucléolo]] (dentro do núcleo) * [[Retículo endoplasmático rugoso]] * [[Retículo endoplasmático liso]] * [[Ribosoma]]s * [[Citoesqueleto]] * [[Aparato de Golgi]] ([[dictiosoma]]s) * [[Citoplasma]] * [[Vacúolo]] * [[Vesícula]]s * [[Mitocondria]] * [[Plasto]]s ** [[Cloroplasto]]s ** [[Amiloplasto]]s |} == Subcompoñentes celulares == Todas as células, tanto as procariotas coma as eucariotas, teñen unha [[Membrana plasmática|membrana]] que as envolve, separando o seu interior do medio que as rodea, regulando o que entra e sae e mantendo o [[Potencial de repouso|potencial eléctrico da célula]]. No interior da membrana, un [[citoplasma]] [[Sal común|salgado]] ocupa unha gran parte do volume celular. Todas as células posúen [[ácido desoxirribonucleico|ADN]], o material hereditario dos [[xene]]s, e [[ácido ribonucleico|ARN]], que contén a información necesaria para [[Expresión xénica|construír]] diversas [[proteína]]s como os [[enzima]]s, a maquinaria principal das células. Tamén hai outros tipos de [[biomolécula]]s. === Membrana celular === [[Ficheiro:Cell membrane detailed diagram gl.svg|dereita|300px|Diagrama dunha membrana celular.]] {{Artigo principal|Membrana plasmática}} A membrana celular ou plasmática é unha envoltura laminar que recobre a célula e que a separa e diferencia do contorno no que se atopa e das células que hai ao seu arredor. Trátase dunha dobre capa lipídica que serve como "contedor" para os contidos celulares, así como para a súa protección mecánica e está formada principalmente por [[lípido]]s e [[proteína]]s. Unha das súas funcións máis importantes é a de regular a entrada e saída de [[substancia química|substancias]] na célula. A membrana plasmática é bastante flexible, polo que lle confire á célula unha forma máis ben circular. === Citoesqueleto === {{Artigo principal|Citoesqueleto}} O [[citoesqueleto]] é unha trama [[tridimensional]] de microtúbulos e microfilamentos que proporciona o soporte interno ás células, ademais de ser quen organiza e mantén a forma destas. Trátase dunha estrutura dinámica que mantén a forma da célula, e que intervén facilitando os fenómenos de movemento celular e desempeñando un importante papel tanto no transporte intracelular coma na [[división celular]] durante a [[reprodución]], así como tamén durante a [[endocitose]], expulsión de materiais, e a [[citocinese]], separación das células filla trala división. O citoesqueleto eucariota está composto por [[microfilamento]]s, [[Filamento intermedio|filamentos intermedios]] e [[microtúbulo]]s. Hai unha manchea de proteínas asociadas a eles, cada unha controlando unha estrutura celular, dirixindo, liando e aliñando filamentos. O [[citoesqueleto procariota]] está menos estudado pero se sabe que participa no mantemento da forma da célula, na súa polaridade e na citocinese<ref>{{Cita publicación periódica|autor=Michie K, Löwe J|título=Dynamic filaments of the bacterial cytoskeleton|url=https://archive.org/details/sim_annual-review-of-biochemistry_2006_75/page/467|revista=Annu Rev Biochem|volume=75|páxinas=467–92|ano=2006|pmid=16756499|doi=10.1146/annurev.biochem.75.103004.142452}}</ref>. === Material xenético === {{Artigo principal|Ácido desoxirribonucleico|Ácido ribonucleico}} Existen dous tipos de material xenético: o [[ácido desoxirribonucleico]] (ADN) e o [[ácido ribonucleico]] (ARN). A maior parte dos organismos usan o ADN para o almacenamento de información, pero [[Virus ARN|algúns virus]] (como os [[retrovirus]]) teñen ARN como o seu material xenético. A información biolóxica contida nun organismo está [[Código xenético|codificada]] na súa [[secuencia de ADN]] ou ARN. O ARN tamén é usado para o transporte de información (como o [[ARNm]]) e para realizar funcións [[Enzima|enzimáticas]] (como o [[ARN ribosómico]]) en organismos que usan o ADNA para o código xenético en si mesmo. As moléculas de [[ARN transferente|ARN de transferencia]] (ARNt) son usadas para engadiren aminoácidos específicos durante o proceso de tradución de proteínas. O material xenético das células procariotas está organizado nunha molécula de ADN circular simple (o [[cromosoma bacteriano]]) na rexión central ([[nucleoide]]) do citoplasma. O material xenético das células eucariotas está dividido en diferentes moléculas lineares chamadas [[cromosoma]]s, no interior dun núcleo discreto, a miúdo con máis material xenético noutros orgánulos como as [[mitocondria]]s e os [[cloroplasto]]s<ref name="Teoría endosimbiótica">Véxase a [[endosimbiose|teoría endosimbiótica]].</ref>. Unha célula humana ten material xenético no seu núcleo (o [[Xenoma|xenoma nuclear]]) e nas súas mitocondrias (o [[xenoma mitocondrial]]). Nos humanos o xenoma nuclear está dividido en 23 parellas de moléculas de ADN lineares chamadas [[cromosoma]]s. O xenoma mitocondrial é unha molécula de ADN circular distinta do ADN nuclear. Aínda que o [[ADN mitocondrial]] é moi pequeno comparado cos cromosomas nucleares, ten codificadas 13 proteínas que toman parte na produción de enerxía mitocondrial así como na de ARNt específicos. O material xenético estraño (moi comunmente ADN) tamén pode ser introducido artificialmente na célula mediante un proceso chamado [[transfección]]. Este pode ser transitorio, se o ADN non está dentro do [[xenoma]] da célula, ou estable, se o está. Certos [[virus]] tamén insiren o seu material xenético no xenoma. === Orgánulos === {{Artigo principal|Orgánulo}} Os [[orgánulo]]s son cada un dos elementos que constitúen as células eucariotas e que teñen unha función na que cada un está especializado. O normal é que estean separados e rodeados dentro dunha membrana [[Lípido|lípida]]. Cabe dicir que, dependendo do tipo de célula eucariota (animal ou vexetal), estas poden ter algúns orgánulos en común, ou poden posuír orgánulos específicos que permiten diferencialas doutro tipo de eucariotas. * '''Núcleo celular''' [[Ficheiro:Diagram human cell nucleus es.svg|dereita|300px|Diagrama dun núcleo celular, co seu nucléolo.]] {{Artigo principal|Núcleo celular}} {{Véxase tamén|Nucléolo}} O [[Núcleo celular|núcleo]] é a estrutura máis importante e grande da célula. É o lugar onde se atopa toda a información que as células eucariotas (tanto animais coma vexetais) precisan para sobreviviren, isto é, controla as reaccións químicas que se producen no citoplasma, e, ademais, é onde se garda toda a información que necesitan para a súa [[reprodución]] mediante a [[división celular]], tanto por [[mitose]] coma por [[meiose]]. O normal é que o seu tamaño rolde un terzo do tamaño total da célula<ref name="Monografías">{{Cita web|título=LA CÉLULA|obra=Monografias.com|url=http://www.monografias.com/trabajos11/lacelul/lacelul.shtml|dataacceso=19-10-2008}}</ref>. Unha parte do contido nuclear está formada pola [[cromatina]], un conxunto de fibras moi pequenas que, ao condensárense no proceso de división celular, constitúen os [[cromosoma]]s que conterán a información do núcleo que terá a célula filla. Ademais, o principal compoñente do núcleo é o [[nucléolo]], que se atopa no seu interior. Neste atópase a rexión dos [[cromosoma]]s ([[ácido desoxirribonucleico|ADN]]), os cales conteñen os [[xene]]s dos [[ARNr]]. Nel transcríbense estes xenes e axústanse as [[proteína]]s ribosómicas para formar as subunidades que posteriormente darán lugar aos [[ribosoma]]s que se atopan no citoplasma. Durante o proceso da [[mitose]] na reprodución celular, o nucléolo desaparece unha vez que os cromosomas do núcleo se condensan e se detén a [[síntese]] do [[ácido ribonucleico|ARN]]. * '''Parede celular''' [[Ficheiro:Plant cell wall diagram gl.svg|dereita|150px|Diagrama dunha parede celular.]] {{Artigo principal|Parede celular}} A [[parede celular]] é unha capa exterior, ríxida e grosa, que se atopa exclusivamente nas células vexetais, fúnxicas e mais nas células procariotas. Recobre a [[membrana plasmática]] e posúe algúns [[Poro nuclear|poros]] cos que pode intercambiar substancias. Nas células vexetais está composta por [[celulosa]], mentres que nas procariotas é de [[mureína]]. Realiza a función de protexer a célula de [[Osmose|fenómenos osmóticos]] que a poderían chegar a danar. Debido ao feito de que estas paredes son ríxidas, as células vexetais presentan unha forma máis [[Polígono|poligonal]] que as animais. * '''Mitocondrias''' [[Ficheiro:Animal_mitochondrion_diagram_gl.svg|dereita|150px|Diagrama dunha mitocondria.]] {{Artigo principal|Mitocondria}} As [[mitocondria]]s son os orgánulos encargados de subministraren a maior parte da [[enerxía]] necesaria para a actividade celular; actúan, polo tanto, como [[Central enerxética|centrais enerxéticas]] da célula. Conseguen sintetizar o [[adenosín trifosfato]] usando o [[osíxeno]] como aceptor final de electróns ao liberaren a enerxía almacenada nos nutrientes celulares (normalmente a [[glicosa]]). A súa forma é xeralmente [[Óvalo|ovalada]] e están envoltas nunha dobre membrana. * '''Cloroplastos''' [[Ficheiro:Scheme Chloroplast-gl.svg|150px|dereita]] {{Artigo principal|Cloroplasto}} Os [[cloroplasto]]s son os orgánulos encargados de realizar a [[fotosíntese]] nas [[Célula vexetal|células vexetais]]. A súa función é a de absorberen a [[Radiación solar|luz solar]] e usala xunto coa [[auga]] e mais o [[dióxido de carbono]] para produciren [[Carbohidrato|azucres]], a materia prima para a produción de enerxía e [[biomasa]] en todas as [[planta]]s verdes, e [[alga]]s e os [[Animal|animais]] que dependen delas, directa ou indirectamente. Teñen forma ovalada, ao igual que as mitocondrias. Atópanse principalmente nas [[folla]]s e posúen un [[pigmento]] de cor [[verde]] captador da enerxía da luz chamado [[clorofila]], causante da cor destas. * '''Retículo endoplasmático''' [[Ficheiro:Nucleus ER.png|dereita|150px|Diagrama dun retículo endoplasmático ao carón dun núcleo.]] {{Artigo principal|Retículo endoplasmático}} {{Véxase tamén|Ribosoma}} O [[retículo endoplasmático]] ou endoplásmico é un conxunto de tubos planos e sacos comunicados entre si que forman unha rede de tubos e cisternas interconectados. Intervén en funcións relacionadas coa [[síntese de proteínas]], co [[metabolismo]] de [[lípido]]s e algúns [[esteroide]]s, así como no transporte intracelular. Divídese en dous tipos: o [[retículo endoplasmático liso]] e o [[retículo endoplasmático rugoso]]. O retículo endoplasmático rugoso ten adheridos á súa parede exterior algúns [[ribosoma]]s. Sempre está situado xunto ao [[núcleo celular]], xa que está unido á [[envoltura nuclear]]. Os [[ribosoma]]s son os orgánulos da célula onde se leva a cabo a [[tradución (proteínas)|síntese das proteínas]]. Atópanse esparexidos polo [[citoplasma]] da célula, aínda que abundan máis no [[retículo endoplasmático rugoso]]. Tamén hai ribosomas dentro das mitocondrias e cloroplastos.<ref>{{Cita publicación periódica|autor=Ménétret JF, Schaletzky J, Clemons WM, ''et al''|título=Ribosome binding of a single copy of the SecY complex: implications for protein translocation|publicación=Mol. Cell|volume=28|páxinas=1083–92|ano=2007|doi=10.1016/j.molcel.2007.10.034}}</ref>. Están compostos por unha mestura de [[ácido ribonucleico|ARN]] e [[proteína]]s. Son un conxunto de pequenas fábricas onde se interpreta a mensaxe do ARN mensaxeiro e traducilo na creación de proteínas. * '''Aparato de Golgi''' [[Ficheiro:Endomembrane system diagram no text nucleus.png|dereita|150px|Diagrama dun aparato de Golgi.]] {{Artigo principal|Aparato de Golgi}} O [[aparato de Golgi]] é un conxunto de sacos planos rodeados dunha membrana e colocados uns enriba dos outros que teñen a función de modificar as moléculas que lle chegan en [[vesícula]]s procedentes do [[retículo endoplasmático rugoso]], tales como as proteínas e lípidos sintetizados pola célula. Trátase dun orgánulo importante no procesado das proteínas destinadas á [[secreción]]. * '''Lisosomas''' {{Artigo principal|Lisosoma}} Os [[lisosoma]]s son [[vesícula]]s, rodeadas por unha membrana, que conteñen [[enzima]]s [[hidrólise|hidrolíticos]] encargados da dixestión intracelular de [[molécula]]s [[materia orgánica|orgánicas]] de gran tamaño. Estes orgánulos son bastante heteroxéneos en canto á súa forma e o seu tamaño; a súa diversidade reflicte a ampla variedade de materiais que dixiren. Realizan, ademais, unha función protectora, xa que devoran os [[virus]] e as [[bacteria]]s que poidan atacar a célula. O [[retículo endoplasmático rugoso]] é o encargado de crear os encimas hidrolíticos, mentres que o aparato de Golgi é o que, posteriormente, os empaqueta, e del evaxínanse os lisosomas. * '''Centríolos''' [[Ficheiro:Centriole3D.png|dereita|150px|Diagrama dun centríolo.]] {{Artigo principal|Centríolo}} Os [[centríolo]]s son os orgánulos encargados de dirixiren os movementos da célula. A súa forma é semellante á de dous tubos feitos de filamentos colocados perpendicularmente un ao outro, e atópanse sempre preto do [[Núcleo celular|núcleo]]. É unha das estruturas exclusivas das [[Célula animal|células eucariotas animais]]. Son os encargados da creación do [[fuso acromático]] durante a [[mitose]] e dos [[cilio]]s ou [[flaxelo]]s para o desprazamento celular (movementos de tipo vibrátil). * '''Vacúolos''' {{Artigo principal|Vacúolo}} Os [[vacúolo]]s son grandes cavidades rodeadas e constituídas por unha membrana, que se atopan no citoplasma das células. Estes orgánulos aparecen, principalmente, nas [[Célula vexetal|células vexetais]], aínda que se pode achar algún nas animais e nalgúns organismos unicelulares, como nas [[ameba]]s. Nas [[célula vexetal|células vexetais]] son tan grandes que, o núcleo e o citoplasma están desprazados cara á periferia da célula. No interior dos vacúolos vexetais hai [[auga]] con substancias disoltas almacenadas. Fórmanse a partir da [[fusión de vesículas]] procedentes do [[retículo endoplasmático]] e do [[aparato de Golgi]]. == Ciclo celular == {{Artigo principal|Ciclo celular}} [[Ficheiro:Cell Cycle.svg|dereita|miniatura|Diagrama do ciclo celular. En laranxa, a interfase (que alberga outras); e en amarelo, a [[fase M]], que se trata da fase de división.]] O [[ciclo celular]] é o tempo que transcorre desde que a célula existe como tal ata que se divide. Este ciclo divídese noutros dous períodos na vida da célula: a interfase e a fase de división. === Interfase === {{Artigo principal|Interfase}} Neste período de [[interfase]] é cando a célula realiza todos os procesos celulares. Divídese en varias etapas que inclúen: * Un primeiro intervalo (no debuxo, [[fase G1|G1]]) no que a célula medra e fai a [[síntese]] das [[proteína]]s e do [[ácido ribonucleico|ARN]]. Nel a célula dobra o seu tamaño e a súa masa debido á continua síntese de todos os seus compoñentes, como resultado da expresión dos [[xene]]s que codifican as proteínas responsables do seu [[fenotipo]] particular. * Unha [[fase S|fase de síntese]] (no debuxo, S) na que a célula leva a cabo a [[replicación do ADN]]. Como resultado, cada [[cromosoma]] (aínda en forma de [[cromatina]]) ten a súa réplica idéntica e queda formado por dúas [[cromátide]]s irmás. Tras esta duplicación do ADN, o núcleo contén o dobre de proteínas nucleares e de ADN. * Un último intervalo (no debuxo, [[fase G2|G2]]) de síntese que é tamén un segundo período de crecemento celular. Cando remata, a célula sufriu cambios na súa estrutura, sendo o máis importante a condensación da cromatina para formar os cromosomas. Neste momento dá comezo a fase de división. === Fase de división === {{Artigo principal|Mitose|Meiose}} É o período no que a célula realiza a división para a obtención de células fillas idénticas á nai. Son dous os procesos mediante os cales unha célula pode dividirse: a [[mitose]] e a [[meiose]]. Estes organízanse en diferentes fases: [[profase]], [[metafase]], [[anafase]] e [[telofase]], que rematarán coa división final do citoplasma, por estrangulamento (as células vexetais por formación dun [[fragmoplasto]] e a parede divisoria), completando así a [[división celular]]. No caso da meiose esta consta de dúas divisións. Durante este proceso pode haber erros na copia de ADN que as células fillas reciben. Isto pode ser [[reparación do ADN|reparado]] polo propio mecanismo de [[replicación do ADN]], o cal ten un sistema de detección de erros, ou pode resultar nunha [[célula canceríxena]], que deberá morrer mediante a [[apoptose]]. Se, pola contra, esta non morre ou non se corrixe o defecto isto pode dar lugar á aparición de [[cancro]]. == Funcións celulares == As células, ao estaren [[Ser vivo|vivas]], realizan, como tales, as tres funcións básicas destes: a [[nutrición]], a [[relación]] e mais a [[reprodución]]. === Nutrición === [[Ficheiro:Glucokinase-1GLK.png|miniatura|Os [[enzima]]s, un tipo de proteínas implicadas no metabolismo celular.]] {{Artigo principal|Crecemento celular|Metabolismo}} A [[nutrición]] é o proceso mediante o cal a célula obtén todos os [[nutriente]]s que precisa para poder realizar as súas funcións vitais. As fases da nutrición celular son, basicamente, estas: * En primeiro lugar a célula absorbe os nutrientes que entran nela a través da membrana celular mediante a [[fagocitose]]. * Nunha segunda fase, prodúcese a transformación da materia en enerxía nos lisosomas que a dixiren grazas aos [[encima]]s dixestivos que degradan as [[macromolécula]]s noutras máis sinxelas ([[catabolismo]]), para que despois sexan almacenadas nos vacúolos. * Finalmente, as moléculas procedentes da dixestión son absorbidas, mentres que os [[Material de refugallo|materiais de refugallo]] xerados neste proceso se desbotan expulsándoos ao exterior. Segundo o tipo de célula, terá ou ben unha [[nutrición autótrofa]] mediante [[fotosíntese]], se elabora os seus propios alimentos incorporando do medio [[materia inorgánica]], que pode transformar en compostos orgánicos, nutrición propia de [[Célula vexetal|células vexetais]]; ou ben unha [[Nutrición heterótrofa|heterótrofa]], se o que fai é elaborar os seus alimentos a partir de materia orgánica e inorgánica xa existente incorporando moléculas que son dixeridas polos [[lisosoma]]s, forma habitual nas [[Célula animal|células animais]]. [[Ficheiro:Proteinsynthesis-1-.png|frame|100px|Esquema xeral da síntese de proteínas.<br/>No interior do [[Núcleo celular|núcleo]] da célula (''azul claro''), os [[xene]]s (ADN, ''azul escuro'') son [[Transcrición (xenética)|transcritos]] a [[ácido ribonucleico|ARN]]. Este ARN é despois sometido a unha [[modificación postranscricional|modificación]] e control postranscricional, dando como resultado un [[ARNm]] maduro (''vermello''), que é transportado para fóra do núcleo ata o [[citoplasma]] (''carne''), onde sofre a [[Tradución (xenética)|tradución]] nunha proteína. O ARNm é traducido polos [[ribosoma]]s (''violeta''), coincidindo os [[codón]]s de tres bases do ARNm cos anticodóns de tres bases do [[ARN de transferencia|ARNt]] apropiado. As novas proteínas xa sintetizadas (''negro'') son normalmente modificadas posteriormente, como cando se vinculan a unha molécula (''laranxa'') para convertérense en activas por completo.]] ==== Obtención de enerxía ==== {{Véxase tamén|Respiración celular|Fermentación}} A célula emprega procesos para a obtención de [[enerxía]] que precisa para o seu desenvolvemento, ou sexa, para realizar as súas funcións. Dependendo de se o proceso se fai en presenza ou non de osíxeno, o proceso pode ser aerobio ou anaerobio. A [[respiración celular]] lévase a cabo nas [[mitocondria]]s e precisa de osíxeno para a súa realización. Nestes [[orgánulo]]s degrádase a [[materia orgánica]] en [[Materia inorgánica|inorgánica]], proceso chamado [[catabolismo]], para que se desprenda a enerxía que conteñen. Mediante esta respiración consómese osíxeno e despréndese [[dióxido de carbono]] e [[vapor de auga]]. Por outra banda, a [[fermentación]] non se produce en ningún orgánulo, senón no propio hialoplasma (contido acuoso no que flotan os orgánulos dentro do citoplasma). A fermentación non precisa de osíxeno, o que fai que non se aproveite toda a enerxía que conteñen as moléculas inxeridas. Ademais, tamén ten o inconveniente de que se producen máis refugallos ca na respiración celular. Por iso o normal é que isto só se faga cando a achega de osíxeno é moi reducida e insuficiente para a célula; malia isto, nas menos das veces, hai algunha célula que só obtén enerxía mediante a fermentación. ==== Síntese proteica ==== {{Artigo principal|Síntese de proteínas}} As células son capaces de sintetizaren novas proteínas, as cales son esenciais para a modulación e mantemento das actividades celulares. Este proceso leva á formación de novas moléculas proteicas dos bloques de [[aminoácido]]s baseados en información codificada no ADN/ARN. Xeralmente, a síntese de proteínas consiste en dous grandes chanzos: a [[Transcrición (xenética)|transcrición]] e a [[Tradución (proteínas)|tradución]]. A transcrición é o proceso onde a información xenética do ADN é usada para producir unha tira de ARN complementario. Esta cadea de ARN é procesada para dar [[ARN mensaxeiro]] (ARNm), que é libre para migrar a través da célula. As moléculas de ARNm están atadas aos complexo de proteínas do ARN chamados [[ribosoma]]s e que están localizados no [[citosol]], onde son traducidas en secuencias polipeptídicas. O ribosoma media a información da secuencia polipeptídica baseada na secuencia de ARNm. A secuencia de ARNm está relacionada directamente coa secuencia polipeptídica vencellándose a moléculas adaptadas do [[ARN transferente|ARN de transferencia]] (ARNt) en bolsas no interior dos ribosomas. O novo polipéptido dóbrase nunha molécula proteica tridimensional. === Relación === A función de [[relación]] das células trata do xeito en que estas reciben información do medio en forma de [[estímulo]]s, detectan os cambios producidos nel, e reaccionan elaborando unha resposta fronte a estes cambios. Un dos xeitos de resposta a un cambio detectado no medio é a fabricación de substancias por parte das células. Estas substancias son expulsadas ao exterior. Un exemplo disto sería a segregación da [[suor]] como resposta á [[calor]] que hai no exterior. ==== Realización de movementos ==== {{Véxase tamén|Pseudópodo|Miocito|Cilio|Flaxelo}} As células pódense mover durante moitos procesos: como na curación dunha ferida (os glóbulos brancos e as células que inxiren as bacterias trasládanse ao lugar da [[infección]] para mataren os microorganismos que a causan), unha resposta inmune ou unha [[metástase]]. Asemade, os [[fibroblasto]]s móvense ata alí para remodelaren as estruturas danadas. En caso de que un [[tumor]] se estea a desenvolver, as células dun tumor primario sepáranse e invaden outras partes do corpo. No movemento das células participan moitos receptores e outras proteínas<ref>{{Cita web |url=http://www.biolsci.org/v03p0303.htm |título=The Forces Behind Cell Movement<!-- Título xerado por bot --> |data-acceso=20 de marzo de 2009 |data-arquivo=20 de novembro de 2008 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20081120205241/http://www.biolsci.org/v03p0303.htm |url-morta=yes }}</ref>. Para poder levar a cabo esta acción, as células posúen diferentes tipos de estruturas que lles axudan. Hai algunhas que teñen un movemento ameboide que consiste en emitir os chamados [[pseudópodo]]s (do [[Lingua grega|grego]] ''pseudos'', "falso", e ''podo'', "pé"), ou falsos pés, que son unhas prolongacións do seu citoplasma. O proceso divídese en tres pasos: a célula crea as protuberancias, adhire estes pseudópodos ao lugar ata o que quere avanzar e unha contracción do citoesqueleto que tira do resto da célula fai que esta avance. Trátase do xeito de desprazamento das [[ameba]]s (de aí o seu nome), aínda que tamén a dos nosos [[Glóbulo branco|glóbulos brancos]]. Cada un destes pasos está conducido por forzas físicas xeradas por segmentos únicos do citoesqueleto<ref name="AlbertsB">Alberts B, Johnson A, Lewis J. et al. Molecular Biology of the Cell, 4e. Garland Science. 2002</ref><ref name="Ananthakrishnan">Ananthakrishnan R, Ehrlicher A. The Forces Behind Cell Movement. Int J Biol Sci 2007; 3:303-317. http://www.biolsci.org/v03p0303.htm {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081120205241/http://www.biolsci.org/v03p0303.htm |date=20 de novembro de 2008 }}</ref>. Existe un movemento contráctil que é aquel no que a célula ten a capacidade de contraerse e relaxarse. Estas células, chamadas fibras musculares ou [[miocito]]s, posúen unha forma alongada. O seu interior está formado por moitos [[filamento]]s organizados e dispostos paralelamente de xeito que poidan esvarar os uns por riba dos outros. A contracción e relaxación das fibras [[Músculo|musculares]] realízase grazas á interacción entre dúas [[proteína globular|proteínas globulares]] chamadas [[actina]] e [[miosina]]. As [[Célula muscular|células musculares]] son o exemplo máis claro deste tipo de movemento, aínda que tamén hai [[microorganismo]]s, como pode ser a [[vorticela]], que se moven desta maneira. Finalmente está o movemento vibrátil no que a base reside nuns compoñentes extracelulares formados por pequenos filamentos do [[citoesqueleto]] que ten a célula. O movemento baséase no bater destes filamentos. Neste grupo están as células que posúen [[cilio]]s, que son diminutos e recobren a parte externa da membrana plasmática. Teñen forma de [[pelo]]s ananos e o seu bater é dando un golpe forte na dirección desexada, seguido dunha recuperación lenta á súa posición orixinal. Un exemplo de célula ciliada é o [[paramecio]]. E tamén están os [[flaxelo]]s, que son máis longos e teñen forma de látego. Adoitan aparecer no extremo da célula e nunca en grandes cantidades. O seu proceder é mediante golpes secos en forma de ondulacións. É propio dos [[espermatozoide]]s e dalgúns [[protozoo]]s, como poden ser as [[euglena]]s. === Reprodución === {{Artigo principal|División celular}} {{Véxase tamén|Mitose|Meiose}} A función de [[reprodución]] das células consiste na produción dunha copia de si mesmas para obteren unha descendencia idéntica á célula nai. Por unha banda, as células procariotas divídense por [[fisión binaria]]. Pola outra, nas eucariotas isto faise mediante a duplicación do [[ácido desoxirribonucleico|ADN]] e unha división do citoplasma. Existen dous procesos para levar a cabo isto segundo o tipo de célula e, por conseguinte, a función que terá. A [[mitose]] ou división do núcleo é o proceso mediante o cal a célula se divide en dúas fillas idénticas á nai. Realízase tras a duplicación dos [[cromosoma]]s (coa información xenética) para lograr unha distribución equitativa destes. Este é o xeito normal de división celular, no que a célula segue a ser [[diploide]], é dicir, consérvase o número de cromosomas; por este motivo é que se di dela que é unha división celular conservadora. En organismos unicelulares realízase para a subsistencia da [[especie]], mentres que nos organismos pluricelulares serve para o crecemento do individuo ou para a substitución das células mortas. A [[meiose]] é o proceso de obtención de [[gameto]]s a partir de células [[diploide]]s, dando como resultado catro células [[haploide]]s, isto é, coa metade de información que contiña a primeira. Consiste nunha sucesión de dúas divisións consecutivas; unha primeira na que se obteñen dúas células, as cales se volven dividir en dúas na segunda división, dando lugar a catro células. Pódese dicir que o proceso é similar ao ocorrido en dúas [[mitose]]s seguidas, pero hai importantes diferenzas na repartición cromosómica que se produce. O obxectivo deste tipo de reprodución celular é para conservar o número de cromosomas dunha especie, xa que, desta forma, a unión de dous gametos haploides (un [[óvulo]] e un [[espermatozoide]]) durante a [[reprodución sexual]] dá como resultado un [[cigoto]] diploide, que se dividirá por mitose ata orixinar o novo organismo. Se, pola contra, os gametos fosen diploides, ao xuntárense, o número de cromosomas duplicaríase de xeración en xeración. == Morte celular == {{Artigo principal|Apoptose}} As células, como seres vivos que son, nacen, medran, reprodúcense e morren. Todas as células están destinadas a morrer; hai dúas maneiras: unha morte natural e outra violenta causada por mor dunha [[infección]] provocada por un [[virus]]. Pola outra banda, o proceso de morte natural é sinxelo: a célula "suicídase", é dicir, dixire os seus orgánulos e estruturas e rompe en fragmentos mediante un proceso chamado [[apoptose]]. Os restos que quedan son dixeridos polas células que se atopan ao seu carón. Esta morte sucede cando as células son innecesarias para o organismo. === Cancro === {{Artigo principal|Cancro}} O [[cancro]] é o resultado da división incontrolada dunha célula, invadindo o espazo ocupado por tecidos que se atopan, normalmente, preto dela. Esta célula posúe un dano nalgunha cadea do seu [[ácido desoxirribonucleico|ADN]] (normalmente unha [[mutación]]) sen [[reparación do ADN|reparación]] posible, polo que ese erro se transmite ás células fillas que produce ao dividirse. Isto pode ser transferido por parte dos proxenitores, sendo máis común a aparición espontánea (ou sexa, sen herdanza parental). == Orixe das células == {{Artigo principal|Abioxénese}} Existen tres hipóteses principais sobre a orixe das pequenas moléculas que puideron cobrar vida nunha Terra primitiva. Unha é que viñeron dos [[meteorito]]s ([[meteorito Murchison]]). Outra é que se crearon nos [[Fonte hidrotermal|chemineas hidrotermais]] mariñas profundas. A terceira é que foron sintetizadas por un [[lóstrego]] nunha [[atmosfera terrestre|atmosfera]] reducida ([[experimento de Miller e Urey]]), aínda que non é seguro que a Terra tivese unha atmosfera. Non hai datos experimentais que demostren como eran as primeiras formas con replicación propia. Suponse que o [[ácido ribonucleico|ARN]] é a primeira molécula con replicación propia, dado que é capaz de almacenar información xenética e mais canalizar [[Reacción química|reaccións químicas]] ([[hipótese do mundo de ARN]]). Pero outras entidades, tales como a [[arxila]] ou o [[ácido nucleico peptídico]], puideron preceder ao ARN con replicación propia<ref name=OrgelLE>{{Cita publicación periódica|título=The origin of life--a review of facts and speculations|autor=Orgel LE|revista=Trends Biochem Sci|ano=1998|volume=23|páxinas=491–5|pmid=9868373}}</ref>. As células afloraron, como mínimo, hai 3.000 ou 3.300 millóns de anos. Un carácter importante das células é a súa membrana plasmática, composta por unha dobre capa de [[lípido]]s. As primeiras membranas foron, probablemente, máis sinxelas e permeables que as actuais, cunha soa cadea de ácido graxo por lípido. Coñécese que os lípidos crean espontaneamente unha vesícula de dobre capa na auga, e puideron preceder ao ARN. Non obstante, as primeiras membranas celulares puideron ser producidas por ARN catalítico, ou incluso precisar de proteínas estruturais antes de poder formarse como tales<ref>{{Cita publicación periódica|autor=Griffiths G|título=Cell evolution and the problem of membrane topology|revista=Nature reviews. Molecular cell biology|volume=8|páxinas=1018–24|ano=2007|pmid=17971839|doi=10.1038/nrm2287}}</ref>. === Orixe das células eucariotas === {{Artigo principal|Eucarioxénese}} Semella que as células eucariotas evolucionaron a partir dunha [[Simbiose|comunidade simbiótica]] de células procariotas. Hai unha certeza case absoluta de que os orgánulos de produción que conteñen ADN, como as [[mitocondria]]s e os [[cloroplasto]]s, son os restos, respectivamente, de [[proteobacteria]]s e [[cianobacteria]]s simbióticas que [[Respiración|respiraban]] osíxeno, onde os restos da célula parecen derivar dunha célula procariota [[archaea]]<ref name="Teoría endosimbiótica" />. Aínda hai un debate considerable sobre se os orgánulos como o [[hidroxenosoma]] precederon á orixe das [[mitocondria]]s ou viceversa<ref>Véxase a [[hipótese do hidróxeno]] sobre a orixe de células eucarióticas.</ref> O sexo, como unha coreografía estereotipada da meiose e fecundación que persiste en case que todas as eucariotas existentes, puido xogar un papel na transición de procariotas a eucariotas. Unha teoría de "orixe do sexo como vacinación" suxire que o xenoma eucariota poida estar unido a xenomas parasitos de procariotas en numerosas roldas de [[transferencia lateral de xenes|transferencias de xenes laterais]]. O sexo como fecundación xurdiu cando un [[hóspede]] infectado comezou a intercambiar xenomas nucleares que contiñan simbiontes coevolucionados transmitidos verticalmente que transportaron a protección contra a infección horizontal de simbiontes máis virulentos<ref name="sterrer">{{Cita publicación periódica|autor=Sterrer W.|título=On the origin of sex as vaccination|revista=Journal of Theoretical Biology|volume=216|páxina=387-396|ano=2002|pmid=12151256|doi=10.1006/jtbi.2002.3008}}</ref>. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * {{Cita libro|autor=Alberts B, Johnson A, Lewis J, Raff M, Roberts K, Walter P|título=Molecular Biology of the Cell|edición=4ª ed|editor=Garland|ano=2002|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=mboc4.TOC&depth=2|id=ISBN 0-8153-3218-1}} * {{Cita libro|autor=Lodish H, Berk A, Matsudaira P, Kaiser CA, Krieger M, Scott MP, Zipurksy SL, Darnell J|título=Molecular Cell Biology|edición=5ª ed|editor=WH Freeman: New York, NY|ano=2004|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=mcb.TOC|id=ISBN 978-0-7167-4366-8}} * {{Cita libro|autor=Cooper GM|título=The cell: a molecular approach|edición=2ª ed.|editor=ASM Press|localización=Washington, D.C|ano=2000||url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=cooper.TOC&depth=2|id=ISBN 0-87893-102-3}} * {{Cita libro|autor=Gall JG, McIntosh JR|título=Landmark Papers in Cell Biology|editor=Bethesda, MD and Cold Spring Harbor|ano=2001|url=http://cellimages.ascb.org/cdm4/browse.php?CISOROOT=/p4041coll11|localización=NY: The American Society for Cell Biology and Cold Spring Harbor Laboratory Press|data-acceso=03 de xaneiro de 2022|data-arquivo=02 de decembro de 2009|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20091202210521/http://cellimages.ascb.org/cdm4/browse.php?CISOROOT=%2Fp4041coll11|url-morta=yes}} Comentarios e ligazóns ás investigacións orixinais publicadas na libraría ASCB de imaxes e vídeos. === Outros artigos === * [[Bioloxía celular]] * [[Célula animal]] * [[Célula vexetal]] * [[Célula fotoeléctrica]] * [[neurona|Célula nerviosa]] * [[Célula nai]] * [[Célula solar]] === Ligazóns externas === * [http://centros.edu.xunta.es/iesoteropedrayo.ourense/dptos/bio/web_bio_nova/Presentacions.htm Presentacións didácticas sobre a célula]{{Ligazón morta|data=setembro de 2018 }} na páxina web do Departamento de Bioloxía e Xeoloxía do [[IES Otero Pedrayo]] ([[Ourense]]). * [http://webs.uvigo.es/mmegias/5-celulas/1-introduccion.php Introdución á célula] no ''Atlas de Histología Vegetal y Animal'' da Facultade de Bioloxía da [[Universidade de Vigo]] {{Es}}. * [https://web.archive.org/web/20090223054341/http://www.ixedu.com/es/celula/Introduccion.html Animacións gráficos e outros materiais didácticos] {{Es}}. * [http://vcell.ndsu.nodak.edu/animations/ Animacións educativas de células virtuais] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180810114233/http://vcell.ndsu.nodak.edu/animations/ |date=10 de agosto de 2018 }} {{En}}. {{Orgánulos}} {{Materia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Artigos destacados]] [[Categoría:Célula| ]] [[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Ciencia)]] 5ygkae1i6c9orvuv0v8jlwxnhxzte6t 0 3072 7108348 4337046 2025-06-27T14:33:05Z Autopistero20502020 127649 Mellora do formato e engadidos lugares de varios concellos 7108348 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|seo}} O termo '''Seo''' pode referirse a *'''[[Seo (anatomía)|Seo]]''', cada unha das glándulas mamarias da muller; *'''[[Seo materno]]''', sinónimo de [[útero]]; *'''[[Seo (xeodesia)|Seo]]'''; *'''[[Seo (figurado)|Seo]]'''; *'''[[Seo (osteoloxía)|Seo do óso]]''', cavidade dentro do espesor dun óso ou entre as articulaciones dos ósos; *'''[[Seo (ecoloxía)|Seo-BirdLife]]''', colectivo ecoloxista dedicada ó estudo das aves. Como [[topónimo]], pode referirse a: ;En Galiza *'''[[O Seo, Cazás, Xermade|O Seo]]''', lugar da parroquia de [[Cazás, Xermade|Cazás]], no concello de [[Xermade]]; *'''[[Viseo, Morquintián, Muxía|Viseo]]''', lugar da parroquia de [[Morquintián, Muxía|Morquintián]], no concello de [[Muxía]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Seoane}} {{Control de autoridades}} s8wdqyuhv4q1h3enhzd0x9jbnnrd7jx 7108353 7108348 2025-06-27T14:34:44Z Autopistero20502020 127649 7108353 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|seo}} O termo '''Seo''' pode referirse a *'''[[Seo (anatomía)|Seo]]''', cada unha das glándulas mamarias da muller; *'''[[Seo materno]]''', sinónimo de [[útero]]; *'''[[Seo (xeodesia)|Seo]]'''; *'''[[Seo (figurado)|Seo]]'''; *'''[[Seo (osteoloxía)|Seo do óso]]''', cavidade dentro do espesor dun óso ou entre as articulaciones dos ósos; *'''[[Seo (ecoloxía)|Seo-BirdLife]]''', colectivo ecoloxista dedicada ó estudo das aves. Como [[topónimo]], pode referirse a: ;En Galiza *'''[[O Seo, Cazás, Xermade|O Seo]]''', lugar da parroquia de [[Cazás, Xermade|Cazás]], no concello de [[Xermade]]; *'''[[Viseo, Morquintián, Muxía|Viseo]]''', lugar da parroquia de [[Morquintián, Muxía|Morquintián]], no concello de [[Muxía]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Seoane}} *'''[[Seón, Freixís, Navia de Suarna|Seón]]''', lugar da parroquia de [[Freixís, Navia de Suarna|Freixís]], no concello de [[Navia de Suarna]]. {{Control de autoridades}} junokvorwdyexevv9n056bw2fzw6edh 4 3972 7108724 7105186 2025-06-27T20:56:48Z MediaWiki message delivery 49027 Nova sección: /* Feedback sobre projetos Wikimedia */ 7108724 wikitext text/x-wiki {{Wikipedia:A Taberna/Cabeceira|novas}} == ''The Signpost'': 15 January 2025 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * From the editors: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/From the editors|Looking back, looking forward]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/Traffic report|The most viewed articles of 2024]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/In the media|Will you be targeted?]] * Technology report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/Technology report|New Calculator template brings interactivity at last]] * Essay: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/Essay|Meet the Canadian who holds the longest editing streak on Wikipedia]] * Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/Opinion|Reflections one score hence]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/News and notes|It's a new dawn, it's a new day, it's a new life for me... and I'm feeling free]] * Serendipity: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/Serendipity|What we've left behind, and where we want to go next]] * Op-ed: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/Op-ed|Elon Musk and the right on Wikipedia]] * In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/In focus|Twenty years of The Signpost: What did it take?]] * Arbitration report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/Arbitration report|Analyzing commonalities of some contentious topics]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-01-15/Humour|How to make friends on Wikipedia]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 15 de xaneiro de 2025 ás 07:57 (UTC) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Mensaxe enviada por User:JPxG@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=28061132 --> == Enabling Dark mode for logged-out users in this Wikipedia == <div lang="en" dir="ltr"> {{int:Hello}} Wikipedians, Apologies, as this message is not written in your native language. {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Reading/Web|Wikimedia Foundation Web team]] will be enabling [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Reading/Web/Accessibility_for_reading|dark mode]] here on your Wikipedia by February 2025 now that pages on your wiki have passed our checks for accessibility and other quality checks. Congratulations! The plan to enable is made possible by the diligent work of editors and other technical contributors in your community who ensured that templates, gadgets, and other parts of pages can be accessible in dark mode. Thank you all for making dark mode available for everybody! For context, the Web team has concluded work on dark mode. If, on some wikis, the option is not yet available for logged-out users, this is likely because many pages do not yet display well in dark mode. As communities make progress on this work, we enable this feature on additional wikis once per month. If you notice any issues after enabling dark mode, please create a page: <code>Reading/Web/Accessibility for reading/Reporting/xx.wikipedia.org</code> in MediaWiki ([[mediawikiwiki:Reading/Web/Accessibility_for_reading/Reporting|like these pages]]), and report the issue in the created page. Thank you! On behalf of the [[mediawikiwiki:Reading/Web|Wikimedia Foundation Web team]]. </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]</bdi> 21 de xaneiro de 2025 ás 22:15 (UTC) <!-- Mensaxe enviada por User:UOzurumba (WMF)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_Dark_mode_deployment_list_(February_2025)&oldid=28153450 --> == Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 24 de xaneiro de 2025 ás 01:11 (UTC) </div> <!-- Mensaxe enviada por User:Keegan (WMF)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Feminism and Folklore 2025 starts soon == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 29 de xaneiro de 2025 ás 02:35 (UTC) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 29 de xaneiro de 2025 ás 02:35 (UTC) </div> <!-- Mensaxe enviada por User:Tiven2240@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26503019 --> == Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 3 de febreiro de 2025 ás 00:48 (UTC) </div> <!-- Mensaxe enviada por User:Keegan (WMF)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28198931 --> == ''The Signpost'': 7 February 2025 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-07/Recent research|GPT-4 writes better edit summaries than human Wikipedians]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-07/News and notes|Let's talk!]] * Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-07/Opinion|Fathoms Below, but over the moon]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-07/In the media|Wikipedia is an extension of legacy media propaganda, says Elon Musk]] * Community view: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-07/Community view|24th Wikipedia Day in New York City]] * Arbitration report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-07/Arbitration report|Palestine-Israel articles 5 has closed]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-07/Traffic report|A wild drive]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 7 de febreiro de 2025 ás 01:59 (UTC) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Mensaxe enviada por User:JPxG@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=28179470 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone! [[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]] We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''. This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba. '''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''. Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language & Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]]. We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22 de febreiro de 2025 ás 08:29 (UTC) <!-- Mensaxe enviada por User:SSethi (WMF)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28217779 --> == ''The Signpost'': 27 February 2025 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/News and notes|Administrator elections up for reapproval and 1bil GET snagged on Commons]] * Serendipity: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Serendipity|Guinea-Bissau Heritage from Commons to the World]] * Technology report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Technology report|Hear that? The wikis go silent twice a year]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/In the media|The end of the world]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Recent research|What's known about how readers navigate Wikipedia; Italian Wikipedia hardest to read]] * Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Opinion|Sennecaster's RfA debriefing]] * Tips and tricks: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Tips and tricks|One year after this article is posted, will every single article on Wikipedia have a short description?]] * Community view: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Community view|Open letter from French Wikipedians says "no" to intimidation of volunteer contributors]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Traffic report|Temporary scars, February stars]] * Essay: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Essay|The source, the whole source, and nothing but the source]] * Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-02-27/Obituary|Ümüt Çınar (Kmoksy) and Vinícius Medina Kern (Vmkern)]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 27 de febreiro de 2025 ás 10:31 (UTC) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Mensaxe enviada por User:JPxG@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=28313070 --> == Porto Meeting 2025 == Ola! En xuño de 2023 celebramos a primeira edición de [[:meta:Porto_Meeting_2023|Porto Meeting]], un encontro que tivo como obxectivos, entre outros, reunir as comunidades lingüísticas minoritarias, compartir necesidades, proxectos e experiencias, e apoiar as comunidades lingüísticas minoritarias en accións concretas de desenvolvemento tecnolóxico para seguir medrando e participando nos proxectos Wikimedia. Dado o interese en seguir traballando nesta liña, en 2025 celebraremos unha nova edición. Será do 23 ao 25 de maio de 2025, na Facultade de Letras do Porto e en Miranda do Douro, e a organización corre a cargo de WMPT, WMES, CODA (Centre for Digital Culture and Innovation) e CLUP (Centro de Linguística da Universidade do Porto). Desde Wikimedia España poderemos cubrir o transporte para unha persoa representante de Galipedia (o resto de gastos corren a cargo de WMPT). Se alguén ten interese en acudir e intervir nalgunha das sesións (por exemplo sobre Problemas das comunidades de línguas da Península Ibérica e Soluções e recursos das comunidades de línguas da Península Ibérica), que me escriba a proyectos(arroba)wikimedia.es. Un saúdo. [[Usuario:Rubén Ojeda (WMES)|Rubén Ojeda (WMES)]] ([[Conversa usuario:Rubén Ojeda (WMES)|conversa]]) 4 de marzo de 2025 ás 11:56 (UTC) == Estonia == Ola! Desde Wikimedia Estonia convidáronnos a organizar un concurso de edición conxunto. A temática sería ambos os países, é dicir: desde Estonia editarán sobre España e desde aquí editaremos sobre Estonia. Aquí suxerimos facelo tamén nas linguas cooficiais. Sería durante todo o mes de abril e contan con orzamento para premios. Teñen tamén [[:et:Vikipeedia:Eesti 1000|unha lista]] de temas sobre Estonia, na cal poderiamos basearnos para traducir, por exemplo. A información podería centralizarse en Meta. Que vos parece? Un saúdo. [[Usuario:Rubén Ojeda (WMES)|Rubén Ojeda (WMES)]] ([[Conversa usuario:Rubén Ojeda (WMES)|conversa]]) 6 de marzo de 2025 ás 14:01 (UTC) :Boas @[[Usuario:Rubén Ojeda (WMES)|Rubén Ojeda (WMES)]], paréceme unha idea xenial! Eu dende logo estou interesado en colaborar no concurso e facer medrar os contidos de Estonia na nosa wiki. Conta comigo. Cando teñas a ligazón coa información do proxecto poderías compartila por aquí? Saúdos meu. [[Usuario:Breogan2008|Breogan2008]] ([[Conversa usuario:Breogan2008|conversa]]) 21 de marzo de 2025 ás 22:12 (UTC) ::Grazas @[[Usuario:Breogan2008|Breogan2008]]. Na actividade tamén participan desde Amical Wikimedia e Euskal Wikilarien Kultura Elkartea, e estamos a coordinarnos por email. Creouse unha [[:meta:Event:Estonian_Challenge|páxina de Meta]], pero, para usar un determinado bot de estatísticas, cada idioma terá a súa propia páxina. De cara a continuar os preparativos, poderías escribirme, a través da miña páxina de usuario? Un saúdo. --[[Usuario:Rubén Ojeda (WMES)|Rubén Ojeda (WMES)]] ([[Conversa usuario:Rubén Ojeda (WMES)|conversa]]) 26 de marzo de 2025 ás 15:10 (UTC) == Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 7 de marzo de 2025 ás 18:51 (UTC) </div> <!-- Mensaxe enviada por User:Keegan (WMF)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28307738 --> == Presenza en medios == Hoxe 12 de marzo apareceu na prensa dixital este artigo: *{{cita novas|autor=[[Marcos Pérez Pena]]|data=12 de marzo de 2025|url=https://praza.gal/ciencia-e-tecnoloxia/a-porcentaxe-de-biografias-de-mulleres-na-galipedia-por-baixo-das-versions-en-euscaro-catalan-e-castelan|título=A porcentaxe de biografías de mulleres na Galipedia, por baixo das versións en eúscaro, catalán e castelán|xornal=[[Praza.gal]]}} Un saúdo! --[[Usuario:Estevoaei|Estevo(aei)]]^{[[Conversa usuario:Estevoaei|fálame aquí]]} 12 de marzo de 2025 ás 09:49 (UTC) == An improved dashboard for the Content Translation tool == <div lang="en" dir="ltr"> {{Int:hello}} Wikipedians, Apologies as this message is not in your language, {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Wikimedia_Language_and_Product_Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en&to=es Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device. With a harmonized experience, logged-in desktop users now have access to the capabilities shown in the image below. [[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumb|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the "For you" and "...More" buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic).  Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard  in two groups ("Create new pages" and "Expand with new sections")-one for each activity.]] [[File:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumb|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections.]] We will implement [[mw:Special:MyLanguage/Content translation#Improved translation experience|this improvement]] on your wiki '''on Monday, March 17th, 2025''' and remove the current dashboard '''by May 2025'''. Please reach out with any questions concerning the dashboard in this thread. Thank you! On behalf of the Language and Product Localization team. </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]</bdi> 13 de marzo de 2025 ás 02:55 (UTC) <!-- Mensaxe enviada por User:UOzurumba (WMF)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_CX_Unified_dashboard_announcement_list_1&oldid=28382282 --> == WikiMorada - Grupo de editoras en Vigo == Boas tardes. Gustaríame presentarvos o grupo de traballo que creamos en outubro de 2024. Chámase WikiMorada, e somos o grupo de editoras en Vigo de Wikiesfera ([https://www.wikiesfera.org/es/ www.wikiesfera.org]). O noso obxectivo é reducir a fenda de xénero na Wikipedia. Reunímonos presencialmente o primero martes de cada mes en A Morada Cooperativa (Rúa Enrique X. Macías, 6, en Vigo) de 18 h a 21 h. Invitámovos a vir cando queirades. Podedes chegar e marchar cando poidades/queirades. Non son clases, é un grupo de traballo de aprendizaxe colaborativa. O noso enderezo de correo electrónico e wikimorada@wikiesfera.org por tedes algunha dúbida ou consulta. Grazas! [[Usuario:Sacebro|Sacebro]] ([[Conversa usuario:Sacebro|conversa]]) 13 de marzo de 2025 ás 19:32 (UTC) :Xenial iniciativa!! --[[Usuario:Chairego apc|Chairego apc]] ([[Conversa usuario:Chairego apc|conversa]]) 14 de marzo de 2025 ás 16:01 (UTC) == ''The Signpost'': 22 March 2025 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * From the editor: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-03-22/From the editor|''Hanami'']] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-03-22/News and notes|Deeper look at takedowns targeting Wikipedia]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-03-22/In the media|The good, the bad, and the unusual]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-03-22/Recent research|Explaining the disappointing history of Flagged Revisions; and what's the impact of ChatGPT on Wikipedia so far?]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-03-22/Traffic report|All the world's a stage, we are merely players...]] * Gallery: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-03-22/Gallery|WikiPortraits rule!]] * Essay: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-03-22/Essay|Unusual biographical images]] * Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-03-22/Obituary|Rest in peace]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 22 de marzo de 2025 ás 03:11 (UTC) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Mensaxe enviada por User:Bri@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=28391577 --> == Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon. Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 4 de abril de 2025 ás 02:04 (UTC) </div> <!-- Mensaxe enviada por User:Keegan (WMF)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == ''The Signpost'': 9 April 2025 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * Special report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/Special report|Wikipedian and physician Ziyad al-Sufiani reportedly released from Saudi prison]] * In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/In focus|WMF to explore "common standards" for NPOV policies; implications for project autonomy remain unclear]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/In the media|Indian judges demand removal of content critical of Asian News International]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/News and notes|35,000 user accounts compromised, locked in attempted credential-stuffing attack]] * Op-ed: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/Op-ed|How crawlers impact the operations of the Wikimedia projects]] * Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/Opinion|Crawlers, hogs and gorillas]] * Debriefing: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/Debriefing|Giraffer's RfA debriefing]] * Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/Obituary|RHaworth, TomCat4680 and PawełMM]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/Traffic report|Heigh-Ho, Heigh-Ho, off to report we go...]] * News from Diff: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/News from Diff|Strengthening Wikipedia’s neutral point of view]] * Comix: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-04-09/Comix|Thirteen]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 9 de abril de 2025 ás 18:25 (UTC) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Mensaxe enviada por User:JPxG@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=28494227 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! The most active contesters will receive prizes. If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest. <br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]]) </div> 16 de abril de 2025 ás 16:11 (UTC) <!-- Mensaxe enviada por User:Hide on Rosé@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&oldid=28552112 --> == Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 17 de abril de 2025 ás 00:34 (UTC) </div> <!-- Mensaxe enviada por User:Keegan (WMF)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Sub-referencing: User testing == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]] <small>''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''</small> Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further: #'''Try it out and share your feedback''' #:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. #'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs''' #:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''. We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well. Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])</bdi> 28 de abril de 2025 ás 15:03 (UTC) <!-- Mensaxe enviada por User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=28628657 --> == <span lang="pt" dir="ltr">Vote nas modificações propostas às Diretrizes de Aplicação do Código de Conduta Universal e à Carta de seu respectivo comitê</span> == <div lang="pt" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> O período de votação para as revisões às Diretrizes de Aplicação do Código de Conduta Universal e à Carta de seu respectivo comitê encerra-se em 1º de maio de 2025 às 23h59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 consulte seu fuso horário]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Saiba mais sobre como participar e quais propostas estão sendo votadas]] na página do Código de Conduta Universal no Meta. O [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Comitê Coordenador do Código de Conduta Universal]] (U4C) é um grupo global empenhando em fornecer uma implementação consistente e com equidade do Código de Conduta Universal. Essa revisão anual foi planejada e implementada pelo comitê. Para mais informações e responsabilidades do U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|consulte sua Carta]]. Compartilhe essa mensagem com outros membros de sua comunidade local, para que eles também possam participar da votação. Em cooperação com o U4C — <section end="announcement-content" /> </div> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 29 de abril de 2025 ás 03:41 (UTC)</div> <!-- Mensaxe enviada por User:Keegan (WMF)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == Patrimonio Galego ID == Veño de facer en Wikidata a [[:d:Wikidata:Property proposal/Patrimonio Galego ID|solicitude]] para que a base de datos do proxecto [[Patrimonio Galego]] funcione como autoridade e teña propiedade de seu. Agradezo os votos a favor para a súa aprobación, que coido sería útil para a Galipedia. Un saúdo! --[[Usuario:Estevoaei|Estevo(aei)]]^{[[Conversa usuario:Estevoaei|fálame aquí]]} 30 de abril de 2025 ás 22:01 (UTC) == ''The Signpost'': 1 May 2025 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/News and notes|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/News and notes]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/In the media|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/In the media]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Recent research|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Recent research]] * Arbitration report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Arbitration report|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Arbitration report]] * Discussion report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Discussion report|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Discussion report]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Traffic report|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Traffic report]] * Disinformation report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Disinformation report|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Disinformation report]] * News from the WMF: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/News from the WMF|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/News from the WMF]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Humour|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Humour]] * Comix: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Comix|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Comix]] * In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/In focus|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/In focus]] * Community view: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Community view|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Community view]] * Debriefing: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Debriefing|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Debriefing]] * Gallery: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Gallery|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Gallery]] * Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Obituary|en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-01/Obituary]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 1 de maio de 2025 ás 22:20 (UTC) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Mensaxe enviada por User:Bri@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=28562138 --> == "Wikipedia utilizará la IA..." == [https://www.europapress.es/portaltic/internet/noticia-wikipedia-utilizara-ia-eliminar-barreras-tecnicas-impulsar-trabajo-colaboradores-20250501164752.html "Wikipedia utilizará la IA para eliminar barreras técnicas e impulsar el trabajo de sus colaboradores"] (1/5/2025) [[Europa Press]] {{es}}. --[[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]^{[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]} 2 de maio de 2025 ás 18:45 (UTC) == ''The Signpost'': 14 May 2025 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/News and notes|WMF to kick off new-CEO quest as Iskandar preps to move on — Supreme Court nixes gag of Wiki page for other India court row on ANI — code-heads give fix-up date for Charts in lieu of long-dead Graph gizmo]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/In the media|Wikimedia Foundation sues over UK government decision that might require identity verification of editors worldwide]] * Disinformation report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/Disinformation report|What does Jay-Z know about Wikipedia?]] * In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/In focus|On the hunt for sources: Swedish AfD discussions]] * Technology report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/Technology report|WMF introduces unique but privacy-preserving browser cookie]] * Debriefing: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/Debriefing|Goldsztajn's RfA debriefing]] * Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/Obituary|Max Lum (User:ICOHBuzz)]] * Community view: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/Community view|A Deep Dive Into Wikimedia (part 2)]] * Comix: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/Comix|Collection]] * From the archives: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-05-14/From the archives|Humor from the Archives]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 14 de maio de 2025 ás 22:01 (UTC) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Mensaxe enviada por User:JPxG@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=28671646 --> == <span lang="pt" dir="ltr">Convite à apresentação de candidaturas à Comissão Coordenadora do Código Universal de Conduta (U4C)</span> == <div lang="pt" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> Os resultados da votação sobre as Diretrizes de aplicação do Código Universal de Conduta e a Carta da Comissão de Coordenação do Código Universal de Conduta (U4C) estão [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|disponíveis a Meta-wiki]]. Pode [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|apresentar a sua candidatura para integrar a U4C]] até 29 de Maio de 2025 às 12:00 UTC. A informação sobre [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|elegibilidade, processo e calendário encontra-se na Meta-wiki]]. A votação dos candidatos abre no dia 1 de Junho de 2025 e dura duas semanas, encerrando no dia 15 de Junho de 2025 às 12:00 UTC. Se tiver alguma dúvida, pode perguntar na [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|página de discussão sobre a eleição]]. -- em cooperação com a U4C, </div><section end="announcement-content" /> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|conversa]])</bdi> 15 de maio de 2025 ás 22:07 (UTC) <!-- Mensaxe enviada por User:Keegan (WMF)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)'' Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation. You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 22 de maio de 2025 ás 15:26 (UTC) </div> <!-- Mensaxe enviada por User:Sannita (WMF)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 --> == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection & Call for Questions</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6] * June 17 – July 1, 2025: Call for candidates * July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5] * August 2025: Campaign period * August – September 2025: Two-week community voting period * October – November 2025: Background check of selected candidates * Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]]. '''Call for Questions''' In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]] '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]] Thank you! [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024 [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ [6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates Best regards, Victoria Doronina Board Liaison to the Elections Committee Governance Committee<section end="announcement-content" /> </div> [[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 28 de maio de 2025 ás 03:07 (UTC) <!-- Mensaxe enviada por User:RamzyM (WMF)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone, ''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)'' The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''. This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable. The three main features of this extension are: * '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki. * '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''. * '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions. '''Note''': The extension comes with a new user right called '''"Event Organizer"''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment. The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]]) If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout. Thank you! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|conversa]]) 29 de maio de 2025 ás 16:47 (UTC)</bdi> <!-- Mensaxe enviada por User:Udehb-WMF@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&oldid=28803829 --> == Proposal to enable the "Contribute" entry point in Galician Wikipedia == {{Int:Hello}} Galician Wikipedians, Apologies as this message is not in your language. {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|WMF Language and Product Localization]] team proposes enabling an entry point called "Contribute" to your Wikipedia. The [[:bn:বিশেষ:Contribute|Contribute]] entry point is based on collaborative work with other product teams in the Wikimedia Foundation on [[mediawikiwiki:Edit_Discovery|Edit discovery]], which validated the entry point as a persistent and constant path that contributors took to discover ways to contribute content in Wikipedia. Therefore, enabling this entry point in your Wikipedia will help contributors quickly discover available tools and immediately click to start using them. This entry point is designed to be a central point for discovering contribution tools in Galician Wikipedia. '''Who can access it''' Once it is enabled in your Wikipedia, newcomers can access the entry point automatically by just logging into their account, click on the User drop-down menu and choose the "Contribute" icon, which takes you to another menu where you will find a self-guided description of what you can do to contribute content, as shown in the image below. An option to "view contributions" is also available to access the list of your contributions. [[Ficheiro:Mobile_Contribute_Page.png|Mobile Contribute Page]] [[Ficheiro:Mobile_contribute_menu_(detailed).png|Mobile contribute menu (detailed)]] For experienced contributors, the Contribute icon is not automatically shown in their User drop-down menu. They will still see the "Contributions" option unless they change it to the "Contribute" manually. We have gotten valuable feedback that helped us improve its discoverability. Now, it is ready to be enabled in other Wikis. One major improvement was to [[phab:T369041|make the entry point optional for experienced contributors]] who still want to have the "Contributions" entry point as default.           We plan to enable it '''on mobile''' for Wikis, where the Section translation tool is enabled. In this way, we will provide a main entry point to the mobile translation dashboard, and the exposure can still be limited by targeting only the mobile platform for now. If there are no objections to having the entry point for mobile users from your community, we will enable it by 17th June 2025. We welcome your feedback and questions in this thread on our proposal to enable it here. Suppose there are no objections, we will deploy the "Contribute" entry point in your Wikipedia. We look forward to your response soon. Thank you! On behalf of the WMF Language and Product Localization team. [[Usuario:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Conversa usuario:UOzurumba (WMF)|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 05:08 (UTC) == Vote now in the 2025 U4C Election == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}} Eligible voters are asked to participate in the 2025 [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] election. More information–including an eligibility check, voting process information, candidate information, and a link to the vote–are available on Meta at the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2025|2025 Election information page]]. The vote closes on 17 June 2025 at [https://zonestamp.toolforge.org/1750161600 12:00 UTC]. Please vote if your account is eligible. Results will be available by 1 July 2025. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 13 de xuño de 2025 ás 23:00 (UTC) </div> <!-- Mensaxe enviada por User:Keegan (WMF)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28848819 --> == "Wikipedia quiso introducir resúmenes con IA en sus artículos..." == {{Cita novas |url=https://www.genbeta.com/inteligencia-artificial/wikipedia-quiso-introducir-resumenes-ia-sus-articulos-feroz-reaccion-editores-les-ha-parado-pies |título=Wikipedia quiso introducir resúmenes con IA en sus artículos. La feroz reacción de los editores les ha parado los pies |xornal=[[genbeta]] |lingua=es |data=12/6/2025 |nome=Antonio |apelidos=Vallejo }} --[[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]^{[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]} 14 de xuño de 2025 ás 09:12 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 - Call for Candidates</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div> Hello all, The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025|call for candidates for the 2025 Wikimedia Foundation Board of Trustees selection is now open]] from June 17, 2025 – July 2, 2025 at 11:59 UTC [1]. The Board of Trustees oversees the Wikimedia Foundation's work, and each Trustee serves a three-year term [2]. This is a volunteer position. This year, the Wikimedia community will vote in late August through September 2025 to fill two (2) seats on the Foundation Board. Could you – or someone you know – be a good fit to join the Wikimedia Foundation's Board of Trustees? [3] Learn more about what it takes to stand for these leadership positions and how to submit your candidacy on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Candidate application|this Meta-wiki page]] or encourage someone else to run in this year's election. Best regards, Abhishek Suryawanshi<br /> Chair of the Elections Committee On behalf of the Elections Committee and Governance Committee [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Call_for_candidates [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Legal:Bylaws#(B)_Term. [3] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Resources_for_candidates<section end="announcement-content" /> </div> [[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 17:43 (UTC) <!-- Mensaxe enviada por User:RamzyM (WMF)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28866958 --> == ''The Signpost'': 24 June 2025 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-06-24/News and notes|Happy 7 millionth!]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-06-24/In the media|Playing professor pong with prosecutorial discretion]] * Disinformation report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-06-24/Disinformation report|Pardon me, Mr. President, have you seen my socks?]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-06-24/Recent research|Wikipedia's political bias; "Ethical" LLMs accede to copyright owners' demands but ignore those of Wikipedians]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-06-24/Traffic report|All Sinners, a future, all Saints, a past]] * News from Diff: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-06-24/News from Diff|Call for candidates is now open: Wikimedia Foundation Board of Trustees]] * Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-06-24/Opinion|Russian Wiki-fork flails, failing readers and editors]] * Debriefing: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-06-24/Debriefing|EggRoll97's RfA² debriefing]] * Community view: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-06-24/Community view|A Deep Dive Into Wikimedia (part 3)]] * Comix: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2025-06-24/Comix|Hamburgers]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 24 de xuño de 2025 ás 02:31 (UTC) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Mensaxe enviada por User:Bri@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=28849846 --> == <span lang="pt" dir="ltr">Feedback sobre projetos Wikimedia</span> == <div lang="pt" dir="ltr"> <section begin="message"/> Cara Comunidade Wikimedia, O [[m:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee|Comitê de Assuntos Comunitários (CAC)]] do Conselho de Administração da Fundação Wikimedia designou a [[m:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Sister Projects Task Force|Força Tarefa de Projetos Irmãos]] (SPTF, na sigla em inglês) para atualizar e implementar um procedimento para avaliar o ciclo de vida de Projetos Irmãos — [[m:Wikimedia projects|projetos wiki sustentados pela Fundação Wikimedia (WMF)]]. Uma visão de conhecimento livre relevante, acessível e impactante sempre guiou o Movimento Wikimedia. Conforme o ecossistema de projetos Wikimedia continua a evoluir, é crucial que revisemos periodicamente projetos existentes para garantir que eles ainda estejam alinhados com nossos objetivos e capacidade comunitária. Apesar de sua nobre intenção, alguns projetos podem não mais servir efetivamente seu propósito original. '''Revisar tais projetos não é sobre desistir—é sobre a gestão responsável de recursos compartilhados'''. Tempo do voluntariado, apoio das equipes, infraestrutura e atenção comunitária são finitos, e os custos não técnicos tendem a crescer significativamente conforme nosso ecossistema entrou numa era diferente da internet do que aquela em que fomos fundados. Sustentar projetos inativos ou projetos que não atenderam às nossas ambições pode não intencionalmente desviar esses recursos de áreas com maior impacto em potencial. Além disso, manter projetos que não mais refletem a qualidade e confiabilidade do nome da Wikimedia envolve um risco reputacional. Um projeto abandonado ou menos confiável afeta a confiança no movimento Wikimedia. Por fim, '''deixar de encerrar ou reimaginar projetos que não estão mais funcionando pode dificultar o início de outros'''. Quando a comunidade se sente presa a cada decisão antiga—não importa o quão desatualizada ela seja—corremos o risco de estagnar. Um ecossistema sadio precisa permitir a evolução, a adaptação e, quando necessário, o desapego. Se criamos a expectativa de que cada projeto precisa existir por tempo indeterminado, nós limitamos nossa capacidade de experimentar e inovar. Por causa disso, o SPTF revisou dois pedidos relacionados ao ciclo de vida dos Projetos Irmãos para trabalhar e demonstrar o processo de revisão. Escolhemos o Wikispore como um estudo de caso para uma possível abertura de um novo Projeto Irmão e o Wikinews como um estudo de caso de uma revisão de um projeto existente. Descobertas preliminares foram discutidas na reunião de 11 de setembro de 2024 do CAC, e o CAC recomendou uma consulta à comunidade em ambas as propostas. === Wikispore === A [[m:Wikispore|candidatura para considerar o Wikispore]] como um novo Projeto Irmão foi enviada em 2019 [4]. A SPTF decidiu revisar este pedido com mais profundidade porque em vez de se concentrar em um tópico em específico, como fazem a maior parte das propostas de novos Projetos Irmãos, o Wikispore tem o potencial de alimentar vários Projetos Irmãos iniciais. Após cuidadosa análise, a SPTF decidiu '''não recomendar''' o Wikispore como um Projeto Irmão da Wikimedia. Considerando o nível atual de atividade, o estado atual permite '''melhor flexibilidade''' e experimentação enquanto a WMF fornece apoio de infraestrutura. Reconhecemos o potencial da iniciativa e buscamos comentários da comunidade sobre o que constituiria um nível suficiente de atividade e engajamento para reconsiderar seu status no futuro. Como parte do processo, compartilhamos a decisão com a comunidade Wikispore e convidamos suas lideranças, Pharos, para uma reunião com a SPTF. Atualmente, convidamos especialmente comentários sobre critérios mensuráveis indicando se o projeto está pronto, como números de pessoas contribuidoras, volume de conteúdo e apoio prolongado da comunidade. Isto esclareceria os critérios suficientes para a abertura de um novo Projeto Irmão, inclusive para uma futura recandidatura do Wikispore. Contudo, os números sempre serão um guia porque qualquer número pode ser manipulado. <span id="Wikinews"></span> === Wikinotícias === Escolhemos revisar o Wikinotícias dentre outros Projetos Irmãos existentes porque é aquele com o qual vimos o maior nível de preocupação de várias maneiras. Desde que a SPTF se encontrou em 2023, seus membros pediram por opiniões da comunidade durante conferências e chamadas da comunidade sobre Projetos Irmãos que não cumpriram sua promessa no movimento Wikimedia.[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:WCNA_2024._Sister_Projects_-_opening%3F_closing%3F_merging%3F_splitting%3F.pdf <nowiki>[1]</nowiki>][https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Community_Affairs_Committee/Sister_Projects_Task_Force#Wikimania_2023_session_%22Sister_Projects:_past,_present_and_the_glorious_future%22 <nowiki>[2]</nowiki>][https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiConvention_francophone/2024/Programme/Quelle_proc%C3%A9dure_pour_ouvrir_ou_fermer_un_projet_%3F <nowiki>[3]</nowiki>] O Wikinotícias foi o principal candidato para uma avaliação porque pessoas de muitas comunidades linguísticas propuseram isso. Além disso, sob a maioria das medidas, é o Projeto Irmão menos ativo, com a maior queda de atividade ao longo dos anos. Conquanto a Comunidade Linguística costume abrir e fechar versões linguísticas de Projetos Irmãos em pequenas línguas, nunca houve uma proposta válida para fechar a Wikipédia em grande línguas ou qualquer projeto em inglês. Isto não é verdadeiro para o Wikinotícias, onde houve uma proposta para fechar o Wikinotícias em Inglês, que ganhou força mas não resultou em nenhuma ação[https://meta.wikimedia.org/wiki/Proposals_for_closing_projects/Closure_of_English_Wikinews <nowiki>[4]</nowiki>][https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiConvention_francophone/2024/Programme/Quelle_proc%C3%A9dure_pour_ouvrir_ou_fermer_un_projet_%3F também a Seção 5 do <nowiki>[5]</nowiki>], bem como uma proposta esboçada para fechar todas as línguas do Wikinotícias[https://meta.wikimedia.org/wiki/Talk:Proposals_for_closing_projects/Archive_2#Close_Wikinews_completely,_all_languages? <nowiki>[6]</nowiki>]. [[:c:File:Sister Projects Taskforce Wikinews review 2024.pdf|Métricas iniciais]] compiladas pela equipe da WMF também corroboram as preocupações da comunidade do Movimento com o Wikinotícias. Com base nesse relatório a SPTF recomenda uma reavaliação da comunidade sobre o Wikinotícias. Concluímos que sua estrutura e nível de atividade atuais são os mais baixos entre os projetos irmãos existentes. A SPTF também recomenda pausar a abertura de novas edições linguísticas enquanto a consulta estiver em andamento. A SPTF traz esta análise para discussão e convida discussões de resultados alternativos, incluindo potenciais esforços de reestruturação ou integração com outras iniciativas Wikimedia. Opções mencionadas até agora (que podem ser aplicadas apenas em línguas de baixa atividade ou em todas as línguas) incluem, mas não se restringem a: *Reestruturar como o Wikinotícias funciona e se liga a outros esforços de eventos atuais nos projetos, *Fundir o conteúdo do Wikinotícias com as versões linguísticas relevantes das Wikipédias, possivelmente em um novo domínio, *Fundir conteúdo com projetos externos de licenças compatíveis, *Arquivar os projetos Wikinotícias. Suas percepções e perspectivas têm valor imensurável na moldagem do futuro desses projetos. Encorajamos todos os membros interessados da comunidade a compartilhar suas opiniões nas páginas de discussão relevantes ou por meio de outros canais designados de feedback. <span id="Feedback_and_next_steps"></span> === Feedback e próximos passos === Agradeceríamos se você quiser participar de uma conversa sobre o futuro desses projetos e o processo de revisão. Estamos montando duas páginas de projetos diferentes: [[m:Public consultation about Wikispore|Public consultation about Wikispore]] e [[m:Public consultation about Wikinews|Public consultation about Wikinews]]. Por favor, participe entre 27 de junho e 27 de julho, quando resumiremos a discussão para seguirmos em frente. Você pode escrever em sua própria língua. Também vou organizar uma conversa comunitária no dia 16 de julho, quarta-feira, às 11h UTC, e no dia 17 de julho, quinta-feira, às 17h UTC (os links serão enviados em breve). Estarei disponível durante a Wikimania para mais conversas. <section end="message"/> </div> -- [[User:Victoria|Victoria]] on behalf of the Sister Project Task Force, 27 de xuño de 2025 ás 20:56 (UTC) <!-- Mensaxe enviada por User:Johan (WMF)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Sister_project_MassMassage_on_behalf_of_Victoria/Target_list&oldid=28911188 --> dnzk40obtwa4qp0d5s6w1cc3mt3swym 0 4547 7109247 7103404 2025-06-28T08:38:35Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Guerras do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109247 wikitext text/x-wiki {{Artigo bo}} {{1000}} {{1000 artigos icona título|materia=Xeografía e historia}} {{Acontecemento |imaxe = Down with the eagle (2).jpeg |descrición_imaxe = Tropas revolucionarias derribando unha aguia tsarista |data = {{xulgregdata|8|3|1917}} a {{xulgregdata|8|11|1917}} |resultado = Abdicación do tsar [[Nicolao II de Rusia|Nicolao II]] * [[Revolución de Febreiro|Colapso]] do [[Imperio Ruso|Goberno imperial]] * [[Revolución de Outubro|Colapso]] do [[Goberno provisional ruso|Goberno provisional]] * Creación da [[República Socialista Soviética Federativa de Rusia|R. S. S. F. de Rusia]] * Comezo da [[guerra civil rusa]] |casus = * Derrotas do exército ruso na [[primeira guerra mundial]]. * Descontento da poboación coa pobreza orixinada pola política do tsar, como largas colas de mulleres polo pan e carbón. * Aumento da oposición ao réxime tsarista dentro dos partidos liberais e socialistas (revolucionarios). |territorio = |combatentes1 = {{RUSb}} [[Imperio Ruso|Goberno imperial]]<br /> {{RUSb}} [[Goberno provisional ruso]] |combatentes2 = [[Ficheiro:Red flag.svg|20px]] [[Soviet de Petrogrado]]<br /> [[Ficheiro:Red flag.svg|20px]] [[Bolxeviques]]<br /> [[Ficheiro:Red flag.svg|20px]] [[Social-Revolucionarios de esquerda]] |comandante1 = {{RUSb}} [[Nicolao II de Rusia|Tsar Nicolao II]]<br />{{RUSb}} [[Georgii Lvov]]<br />{{RUSb}} [[Aleksandr Kerenskii]] |comandante2 = [[Ficheiro:Red flag.svg|20px]] [[Vladimir Lenin]]<br />[[Ficheiro:Red flag.svg|20px]] [[Lev Trotski]]<br />[[Ficheiro:Red flag.svg|20px]] [[Lev Kámenev]] |soldados1 = |soldados2 = }} {{Contén texto cirílico}} O termo '''Revolución Rusa''' ({{lang-ru|Русская революция}}, ''Russkaya revolyutsiya'') agrupa todos os sucesos que conduciron ao derrocamento do réxime [[tsar]]ista e á instauración preparada doutro, [[Leninismo|leninista]], a continuación, entre febreiro e outubro de 1917, que levou á creación da [[República Socialista Federativa Soviética de Rusia]]. O tsar viuse obrigado a abdicar e o antigo réxime foi substituído por un Goberno provisional durante a primeira revolución de febreiro de 1917 (marzo no [[calendario gregoriano]], pois o [[calendario xuliano]] estaba en uso en Rusia entón). Na segunda revolución, en outubro, o [[Goberno Provisional Ruso|Goberno provisional]] foi eliminado e substituído cun goberno [[bolxevique]] ([[comunista]]). A [[Revolución de Febreiro]] focalizouse, orixinalmente, en torno a [[Petrogrado]] (hoxe [[San Petersburgo]]). No caos, os membros do parlamento imperial ou [[Duma Estatal do Imperio Ruso|Duma]] asumiron o control do país, formando o Goberno provisional ruso. A dirección do exército sentía que non tiñan os medios para reprimir a revolución e [[Nicolao II de Rusia|Nicolao II]], o último emperador de Rusia, abdicou. Os [[soviets]] (consellos de traballadores), que foron dirixidos por faccións socialistas máis radicais, en principio permitiron ao Goberno provisional gobernar, pero insistiu nunha prerrogativa para influír no goberno e controlar diversas milicias. A Revolución de Febreiro levouse a cabo no contexto dos duros reveses militares sufridos durante a [[Primeira guerra mundial]] (1914-1918),<ref>{{Cita|A Première Guerre mondiale aggrave les facteurs de fragilité de la Russie. Les défaites précipitent a désagrégation du régime impérial.|Serge Berstein, Pierre Milza, ''Histoire du XXe siècle'', Tome 1 (1900-1945), p. 88.}}</ref> que deixou a gran parte do exército ruso nun estado de motín. A partir de entón produciuse un período de [[poder dual]], durante o cal o Goberno provisional tiña o poder do Estado, mentres que a rede nacional de soviets, liderados polos socialistas, tiña a lealdade das clases baixas e a [[esquerda política]]. Durante este período caótico houbo motíns frecuentes, protestas e moitas folgas. Cando o Goberno provisional decidiu continuar a guerra con [[Alemaña]], os bolxeviques e outras faccións socialistas fixeron campaña para deter o conflito. Os bolxeviques puxeron a milicias obreiras baixo o seu control e convertéronos na [[Garda Vermella (Rusia)|Garda Vermella]] (máis tarde, o [[Exército Vermello]]) sobre as que exercían un control substancial. Na [[Revolución de Outubro]] (novembro no calendario gregoriano), o partido bolxevique, dirixido por [[Vladimir Lenin]], e dos traballadores soviéticos, derrocou ao Goberno provisional en Petrogrado. Os bolxeviques nomeáronse a si mesmos líderes de varios ministerios do goberno e tomaron o control do campo, creando a [[Cheka]], organización de intelixencia política e militar para esmagar calquera tipo de disidencia. Para poñer fin á participación de Rusia na primeira guerra mundial, os líderes bolxeviques asinaron o [[Tratado de Brest-Litovsk]] con Alemaña en marzo de 1918. Posteriormente estalou unha [[Guerra civil rusa|guerra civil en Rusia]] entre a facción «vermella» (bolxevique) e «[[movemento branco|branca]]» (antibolxeviques) –esta última contou co [[Intervención aliada na Guerra Civil Rusa|apoio das grandes potencias]]–, que ía continuar durante varios anos, na que os bolxeviques, en última instancia, saíron vitoriosos. Deste xeito, a revolución abriu o camiño para a [[Tratado de Creación da URSS|creación]] da [[Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas]] (URSS) en 1922. Pese a que moitos acontecementos históricos notables tiveron lugar en Moscova e Petrogrado, tamén houbo un movemento visible nas cidades de todo o estado, entre as minorías nacionais de todo o imperio e nas zonas rurais, onde os campesiños apoderáronse da terra e redistribuírona. A Revolución Rusa foi un acontecemento decisivo e fundador do "curto século XX"<ref>Esta expresión foi popularizada polo historiador británico [[Eric Hobsbawn]] na súa obra ''[[The Age of Extremes]]''.</ref> aberto polo estoupido do macroconflito europeo en 1914 e pechado en 1991 coa [[disolución da Unión Soviética]]. Obxecto de simpatías e de inmensas esperanzas por uns ([[Jules Romains]] describiuna como "a gran luz no Leste" e [[François Furet]] como "o encanto universal de outubro"), tamén foi obxecto de severas críticas, de medos e de odios viscerais.<ref>O historiador [[Eric Hobsbawn]] escribiu: ''"A Revolución de Outubro foi universalmente recoñecida como un suceso que conmocionou o mundo."'' en [[The Age of Extremes]], Complexe, 2003, pág. 99.</ref> Segue sendo un dos acontecementos máis estudados e máis apaixonadamente discutidos da [[Idade Contemporánea|historia contemporánea]]. == Situación de Rusia antes da revolución de 1905 == {{Artigo principal|Revolución Rusa de 1905}} Previamente a [[1917]], o antigo [[Imperio Ruso]] rexíase baixo un réxime [[tsar]]ista, [[autocracia|autocrático]] e represivo desde había tres séculos cando, en [[1613]], instaurouse no país a [[Dinastía Romanov|dinastía Románov]]. A [[Historia de Rusia#Alexandre II e a abolición da servidume|abolición]] da [[Reforma emancipadora de 1861 en Rusia|servidume]] promulgada en [[1861]] por parte do tsar [[Alexandre II de Rusia|Alexandre II]] foi a primeira mostra das fisuras do antigo sistema feudal. Unha vez liberados, os antigos servos desprazáronse ás cidades, converténdose así en [[man de obra]] [[Segunda revolución industrial|industrial]]. A comezos do [[século XX]], o desenvolvemento da industria rusa era cada vez maior, favorecendo o crecemento das cidades e unha crecente efervescencia cultural: a antiga orde social cambaleábase, agravando as dificultades dos máis pobres. As industrias florecían e a crecente [[clase obreira]] aglutinábase principalmente nas cidades, pero a prosperidade do país non representara beneficio ningún para a maioría da poboación. A economía no seu conxunto seguía sendo arcaica.<ref>[[Marc Ferro]],''La Révolution de 1917'', Aubier, Paris, 1967, p. 36.</ref> O valor da produción industrial en [[1913]] era dúas veces e media menor que o de [[Terceira República Francesa|Francia]], seis veces menor que o de [[Imperio alemán|Alemaña]] e catorce veces menor que o dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]].<ref>[[René Girault]] e Marc Ferro, ''Da Russie à l'URSS. L'histoire de la Russie de 1850 à nos jours'', Nathan, 1989.</ref> A produción agrícola continuaba sendo deficiente e a falta de transportes paralizaba calquera intento de modernización económica.<ref>[[Marc Ferro]],''La Révolution de 1917'', Aubier, Paris, 1967, p. 39.</ref> O [[Produto Interior Bruto|PIB]] [[per cápita]] naquela época era inferior ao de [[Hungría]] ou ao de [[España]] e, aproximadamente, supoñía unha cuarta parte do dos Estados Unidos.<ref>3.593 [[Dólar estadounidense|dólares]] per cápita en Rusia en 1913 e 13.327 dólares en EE.UU.</ref> Ademais, o país estaba dominado sobre todo por capital estranxeiro, posuíndo este case a metade das accións rusas.<ref>[[Richard Pipes]], La Révolution russe, PUF, 1993, p. 71</ref> O proceso de industrialización foi violento e mal aceptado polos campesiños, que foran bruscamente [[proletariado|proletarizados]]. A clase obreira nacente, aínda que numericamente pequena, concentrábase nas grandes zonas industriais, o que facilitou a crecente conciencia [[revolución|revolucionaria]].<ref>[[Lev Trotski]], «Particularités du développement de la Russie», en ''Histoire de la révolution russe. 1. Février, Paris, Éditions du Seuil, 1950, pp. 39-52.</ref> O [[Imperio Ruso]] seguía sendo un país esencialmente rural (o 85% da poboación vivía en zonas rurais). Aínda que unha parte dos campesiños, os [[kulak|kuláks]], enriqueceuse e constituíu unha especie de clase media rural co apoio do réxime; o número de campesiños sen terra aumentara, creando así un auténtico proletariado rural receptivo a ideas revolucionarias. Ata despois de [[1905]], un deputado da [[Duma#A Duma de Estado durante o Imperio Ruso|Duma]] sinalou que en moitas aldeas, a presenza de [[chincha]]s e [[cascuda]]s nos fogares percibíase como sinal de riqueza.<ref>[[François-Xavier Coquin]], ''La Révolution russe'', PUF, coll. « Que sais-je?», 1974, p. 14.</ref> [[Ficheiro:Karta över Sankt Petersburg på 1910-talet (ur Nordisk familjebok).jpg|miniatura|[[Petrogrado]], capital do Imperio Ruso naquela época e orixe das tres revolucións.]] Trala escolarización levada a cabo uns anos antes, algúns obreiros foran convencidos polos ideais [[Marxismo|marxistas]] e outros pensamentos revolucionarios. Con todo, o poder tsarista mostrouse inmóbil. Nos séculos [[século XIX|XIX]] e [[século XX|XX]], varios movementos organizados por membros de todas as clases sociais (estudantes ou obreiros, campesiños ou nobres) trataron de derrocar o goberno sen éxito. Algúns recorreron ao [[terrorismo]] e aos atentados políticos, converténdose os movementos revolucionarios en obxecto de dura [[Represión política|represión]], levada a cabo pola todopoderosa [[Okhrana]], a [[policía secreta]] do tsar. Moitos revolucionarios foron encarcerados ou deportados, mentres que outros lograron escapar e unirse ás filas dos exiliados. Desde esta perspectiva, a revolución de 1917 é a culminación dunha longa sucesión de pequenas [[revolta]]s. As reformas necesarias, que nin as insurreccións campesiñas, os atentados políticos e a actividade parlamentaria da [[Duma Imperial de Rusia|Duma]] lograran, desembocaron nunha revolución impulsada polo proletariado. En [[1905]], tivo lugar unha [[Revolución rusa de 1905|primeira revolución]] trala derrota [[Imperio ruso|rusa]] ante o [[Imperio do Xapón|Xapón]] na [[guerra ruso-xaponesa]]. O [[22 de xaneiro]], convocouse unha manifestación en [[San Petersburgo]] para esixir reformas ao tsar [[Nicolao II de Rusia|Nicolao II]], sendo esta duramente reprimida, no que se coñece como o [[Domingo Sanguento (1905)|Domingo Sanguento]]. Tratouse dun intento do pobo ruso de liberarse do seu tsar e caracterizouse polos levantamentos e a [[folga]] por parte dos traballadores e dos campesiños. Estes formaron os primeiros órganos de poder independentes da tutela do Estado: os [[soviet]]s. == Revolución de febreiro de 1917 == [[Ficheiro:Russian Wounded NGM-v31-p369-B.jpg|miniatura|Soldados rusos feridos no transcurso da [[primeira guerra mundial]] e sendo transportados nun carro tirado por cabalos.]] {{Artigo principal|Revolución de Febreiro}} As sucesivas derrotas rusas na [[primeira guerra mundial]] foron unha das causas da [[Revolución de Febreiro]]. No momento de entrada na guerra, todos os partidos políticos mostráronse favorables á participación na contenda, coa excepción do [[Partido Obreiro Socialdemócrata de Rusia|Partido Obreiro Socialdemócrata]], o único partido europeo xunto ao Partido Socialista do [[Reino de Serbia]] que se negou a votar os créditos de guerra, pero advertiu que non trataría de sabotar os esforzos provocados pola guerra. Tralo comezo do conflito e logo dalgúns éxitos iniciais, o Exército ruso tivo que soportar severas derrotas (en [[Prusia Oriental]], en particular). As fábricas non se mostraron o suficientemente produtivas, a [[Ferrocarril|rede ferroviaria]] era ineficiente e a subministración de armas e alimentos ao exército fallaba. No Exército, os partes batían todas as mellores marcas: 1.700.000 mortos e 5.950.000 feridos, estalando [[disturbio]]s e decaendo a moral dos soldados. Estes soportaban mes a mes a incapacidade dos seus oficiais, ata o punto de fornecer a unidades de combate munición non correspondente co calibre da súa arma e a intimidación e os castigos corporais utilizados nesta. A fame estendeuse e as mercadorías comezaron a escasear. A economía rusa, que antes da guerra contaba coa taxa de crecemento máis alta de Europa,<ref>Para a década de 1890, Richard Pipes afirma: «''a productivité industrielle russe s'est accrue de 126 pour cent, le double du taux de croissance allemand et le triple de celui des États-Unis''». Tradución: "A produtividade industrial rusa aumentou nun 126%, o dobre da taxa de crecemento de Alemaña e tres veces maior que a dos Estados Unidos. A Révolution russe, op. cit., p. 72.</ref> atopábase illada do mercado europeo. O Parlamento ruso (a [[Duma Imperial de Rusia|Duma]]), constituída por [[liberalismo|liberais]] e [[progresismo|progresistas]], advertiu ao tsar [[Nicolao II de Rusia|Nicolao II]] destas ameazas contra a estabilidade do imperio e do réxime, aconsellándolle formar un novo goberno constitucional. O tsar non tivo en conta esta advertencia e perdeu o liderado e o contacto coa realidade do país. A impopularidade da súa esposa, a emperatriz [[Alexandra Fiodorovna Romanova|Alexandra]], de orixe alemá, aumentou o descrédito do réxime, feito confirmado en decembro de [[1916]] co asasinato de [[Grigori Rasputín|Rasputín]], asesor oculto da emperatriz, por parte do príncipe [[Félix Iusúpov]], un mozo nobre. Desde [[1915]]-[[1916]], proliferaron diversos comités que se encargaron de todo aquilo que o deficiente Estado xa non asumía (abastecemento, encargos, intercambios comerciais...). Xunto ás [[cooperativa]]s ou os [[sindicato]]s, estes comités convertéronse en órganos de poder paralelos. O réxime xa non controlaba o "país real".<ref>[[Roger Portal]], ''A Russie de 1894 à 1914'', Paris, Centre de documentation universitaire, 1966, p. 78.</ref> O mes de [[febreiro]] de [[1917]] reuniu todas as características necesarias para unha revolta popular: inverno duro, escaseza de alimentos, fastío coa guerra... Iniciouse coa folga espontánea dos traballadores das fábricas da capital, [[Petrogrado]], a principios de devandito mes. O 23 de febreiro ([[8 de marzo]] segundo o [[calendario gregoriano]]),<ref>Ata o ano [[1918]], Rusia utilizou o [[calendario xuliano]], cuxas datas ían 13 días por detrás ás do [[calendario gregoriano]].</ref> [[Día Internacional da Muller]], as mulleres de Petrogrado manifestáronse para esixir [[pan]]. Recibiron o apoio dos obreiros, atopando estes unha razón para prolongar a súa folga. Ese día, pese a que se produciron algúns enfrontamentos coa policía, non houbo ningunha vítima. [[Ficheiro:Всенародные похороны жертв павших за свободу 23 марта 1917, Петроград.jpg|miniatura|Funerais polas vítimas da revolución o [[5 de abril]] de [[1917]] (23 de marzo segundo o [[calendario xuliano]]) en Petrogrado.]] Os días seguintes, as folgas xeneralizáronse por todo Petrogrado e a tensión foi en aumento. As consignas, ata ese intre máis discretas, politizáronse: "Abaixo a guerra!", "Abaixo a autocracia!".<ref>[[Jean Elleinstein]], ''D'une Russie à l'autre, vie et mort de l'URSS'', Éditions Sociais, 1992, p. 68.</ref> Nesta ocasión, os enfrontamentos coa policía saldáronse con vítimas para ambas as partes.<ref>[[Louis Aragon]] et [[André Maurois]], ''Les Deux Géants. Histoire des États-Unis et de l'URSS de 1917 à nos jours. Tome 3: Histoire de l'URSS de 1917 à 1929. Tome 4: Histoire de l'URSS De 1929 à nos jours'', Paris, Éditions du Pont Royal, 1963, p. 30.</ref> Os manifestantes armáronse subtraendo armas dos postos de policía. Tras tres días de manifestacións, o tsar ordenou a mobilización da [[gornición]] militar da cidade para sufocar a rebelión. Os soldados resistiron as primeiras tentativas de confraternización e mataron moitos manifestantes. Con todo, durante a noite, parte da compañía sumouse progresivamente aos insurrectos, que puideron desta forma armarse máis convenientemente. Entre tanto, o tsar, sen medios para gobernar, ordenou disolver a Duma e nomear un comité interino. Todos os rexementos da gornición de Petrogrado uníronse á revolta. Foi o triunfo da revolución. Baixo a presión do [[Estado Maior]], o tsar Nicolao II abdicou o [[2 de marzo]]: "Desfíxose do imperio como un comandante dun escuadrón de cabalería."<ref>[[Marc Ferro]], ''A Grande Guerre, 1914-1918'', Gallimard, coll. « Idées», Paris, 1969, p. 318.</ref> O seu irmán, o gran duque [[Miguel Aleksandrovich de Rusia|Miguel Aleksándrovich]], rexeitou ao día seguinte a coroa. Foi a fin do tsarismo e producíronse as primeiras eleccións ao [[soviet]] dos traballadores da capital, o [[Soviet de Petrogrado]]. O primeiro episodio da revolución saldouse con máis dun centenar de vítimas, principalmente manifestantes,<ref>Richard Pipes afirma: «noméelle total des blessés et des morts [de la Révolution de Février] se situait entre 1300 et 1450 dont 169 tués». ''A Révolution russe'', ''op. cit.'', p. 284.</ref> mais a caída rápida e inesperada do réxime, cunhas perdas humanas relativamente pequenas, suscitou no país unha onda de entusiasmo e liberación. == A dualidade de poderes == {{Artigo principal|Goberno provisional ruso}} O período posterior á abdicación do tsar foi á vez confuso e entusiasta. O [[Goberno Provisional Ruso|Goberno provisional]] sucedeu ao tsarismo rapidamente, mentres que a revolución gañaba profundidade e a masa de traballadores e campesiños se politizaba. Os soviets, nacidos da vontade popular, non se atreveron a contradicir de primeiras ao Goberno provisional, pese á súa inmobilidade e a súa actuación na guerra.<ref>[[Michel Heller]] et Aleksandr Nekrich, ''L'Utopie au pouvoir. Histoire de l'URSS de 1917 à nos jours'', Calmann-Lévy, coll. « Liberté de l'esprit», Paris, 1985, p. 22.</ref> Con todo, o pequeno [[Bolxevique|Partido Bolxevique]], liderado por [[Lenin]], que se atopaba exiliado en Suíza, impuxo unha radicalización estratéxica, erixíndose portavoz do crecente descontento xeral e converteuse en depositario das aspiracións populares, mentres que os partidos revolucionarios rivais ([[menxevique]]s, [[Partido Social-Revolucionario|eseristas]] etc.) se desacreditaban entre eles, alimentando así o perigo [[contrarrevolucionario]]. === «O país máis libre do mundo» === A caída da monarquía sentiuse como unha liberación sen precedentes. En Rusia abriuse un período de intensa alegría popular e de fermentación revolucionaria. Un frenesí por falar e expoñer as ideas propias instalouse en todos os estratos sociais. As reunións foron diarias e os oradores sucedíanse de xeito case interminable. Multiplicáronse os desfiles e as manifestacións. Decenas de miles de cartas, con direccións e peticións enviábanse cada semana desde todos os puntos do territorio para dar a coñecer o apoio, as queixas ou as reclamacións do pobo. Dirixíanse principalmente ao novo [[Goberno Provisional Ruso|Goberno provisional]] e ao [[Soviet de Petrogrado]]. Máis aló das expectativas inmediatas, o que dominaba era o rexeitamento a toda forma de autoridade, o que permitiu a Lenin falar da Rusia daqueles meses como «o país máis libre do mundo», como describiu [[Marc Ferro]]: {{cita|En [[Moscova]], os traballadores obrigan o seu patrón a aprender as bases do futuro dereito obreiro; en [[Odesa]], os estudantes ditaban ao seu profesor o novo programa de historia das civilizacións; en [[Petrogrado]], os actores substituíron o seu director de teatro e escolleron o próximo espectáculo; no exército, os soldados invitaban o capelán ás súas reunións para que este dese sentido á súa vida. Incluso os nenos menores de catorce anos reivindicaban o dereito de aprender [[boxeo]] para facerse escoitar ante os maiores. Era o mundo ao revés.<ref>[[Marc Ferro]], ''A Révolution d'Octobre'', L'Humanité en marche, Éd. du Burrin, 1972, p. 49.</ref>}} [[Ficheiro:Vallankumouskokous.jpg|miniatura|Reunión de soldados rusos en [[Finlandia]] en marzo de 1917.]] Estas primeiras semanas cheas de esperanza e xenerosidade foron moi violentas, tanto nas cidades como nas zonas rurais. Ningunha represalia, oficial ou espontánea, tomouse contra os antigos servos do tsar, tendo ata dereito estes a trasladar a súa residencia ou exiliarse. O Goberno provisional aboliu a [[pena de morte]], ordenou a apertura das prisións, permitindo o retorno dos exiliados por calquera motivo (incluído Lenin) e proclamou as liberdades fundamentais: de prensa, de reunión e de conciencia (na práctica xa adquirida trala Revolución de Febreiro). O [[antisemitismo]] de Estado desapareceu; a [[Igrexa ortodoxa rusa]], baixo a tutela do Estado desde os tempos de [[Pedro I de Rusia|Pedro I o Grande]], puido reunir libremente un consello que, no verán de [[1917]], restableceu o [[patriarcado de Moscova]]. No exército, o [[Orde número 1|''Prikaz'' n.º 1]] (Orde n.º 1), expedido polo [[Soviet de Petrogrado]], prohibiu o acoso humillante dos oficiais aos soldados e instaurou os dereitos de reunión, petición e prensa.<ref>Marc Ferro, ''La Révolution de 1917'', Albin Michel, 1997, p. 94-95.</ref> Para rematar, a manifestación máis clara da emancipación da [[sociedade civil]] foi, por suposto, a creación espontánea dos [[soviet]]s (consellos) de obreiros, campesiños, soldados e mariñeiros, que cubriron nunha semana a práctica totalidade do país. Estas asembleas, que xa xurdiran en 1905, paliaron a escaseza de organizacións habituais en [[Occidente]] (partidos, sindicatos...) debida á represión tsarista. Foron órganos de [[democracia directa]] que pretendían exercer un poder autónomo, e, ante a posibilidade de que o Goberno provisional exercese unha [[contrarrevolución]], velaron pola preservación e a ampliación das conquistas da [[Revolución de Febreiro]]. === O Goberno provisional e os soviets === [[Ficheiro:Gouvernement provisoire russe.jpg|miniatura|Os integrantes do [[Goberno provisional ruso]].]] A [[Duma Imperial de Rusia|Duma]] elixiu un [[Goberno Provisional Ruso|Goberno provisional]] encabezado por [[Mikhail Rodzianko]], un ex-oficial do tsar do [[Partido Outubrista]], monárquico e rico [[terratenente]]. Desde o [[15 de marzo]], a dirección de devandito goberno foi tomada por [[Georgii Lvov]], un liberal progresista do [[Partido Democrático Constitucional]]. Por iso, pese a que a revolución fora encabezada polos obreiros e os soldados, o poder estaba en mans dun Goberno provisional dirixido por políticos liberais do [[Partido Democrático Constitucional]] (chamado ''KD'' ou ''Kadete''), o partido da burguesía liberal. Mais na realidade era preciso transixir cos [[soviet]]s. Nas cidades e pobos, co anuncio da revolución na capital, formáronse soviets á vez que os notables que dirixían en nome do tsar foron destituídos. Desde principios de marzo, os soviets xa estaban presentes nas principais cidades, dando o salto en abril e maio ás zonas rurais. Os soviets eran unhas asociacións onde os traballadores acudían a discutir sobre a situación e ao mesmo tempo un órgano de goberno. O programa do [[Soviet de Petrogrado]] recollía o asinar a paz de xeito inmediato na [[primeira guerra mundial]], outorgar a propiedade da terra aos campesiños, a xornada laboral de oito horas e o establecemento dunha república democrática. Este programa resultaba inaplicable pola burguesía liberal que asumiu o poder trala revolución, xa que non asinou a paz, nin revisou a propiedade das terras nin a xornada laboral. Ademais, o Goberno considerou (así como parte dos dirixentes dos soviets e dos partidos revolucionarios) que só a futura Asemblea Constituínte elixida por [[sufraxio universal]] tiña dereito a decidir sobre a propiedade da terra e o sistema social. Pero a ausencia de millóns de votantes que se atopaban combatendo no [[Fronte Oriental (Primeira Guerra Mundial)|fronte]] atrasou a celebración das eleccións (sobre todo porque o goberno continuaba coa guerra). A realización das reformas foi continuamente aprazada sine díe. A situación chegou ata tal punto que o goberno abstívose de proclamar oficialmente a República antes de setembro. Tomou así o risco de decepcionar perigosamente á poboación. Por riba, non podía gobernar sen o apoio dos soviets, que contaban co sostén e a confianza da gran masa de traballadores.<ref>[[Léo Figuères]], ''Octobre 17. A révolution en débat'', éditions Le Temps des cerises, Paris, 1995, p. 253</ref> Os soviets estaban dominados polos [[socialismo|socialistas]], os [[menxevique]]s e [[Partido Social-Revolucionario|socialrevolucionarios]]. Os [[bolxevique]]s, malia o seu nome, eran unha minoría. Por aquel momento, os soviets, incluído o [[Soviet de Petrogrado]], demostraron un apoio moderado ao Goberno provisional e non continuaron reclamando as reformas máis radicais, o que obriga a matizar a noción habitual de "dualidade de poderes". A confluencia entre o Soviet de Petrogrado e o Goberno provisional cristalizou na figura de [[Aleksandr Kerenskii]], socialrevolucionario, vicepresidente do Soviet de Petrogrado e ministro de Xustiza e Guerra. Case todos os revolucionarios, especialmente os da escola [[marxismo|marxista]], crían que a revolución proletaria era prematura nun país economicamente atrasado e rural. Esta tese atopa a súa orixe no discurso dos menxeviques rusos e nas análises do teórico marxista alemán [[Karl Kautsky]].<ref>[[Rosa Luxemburgo]], ''La Révolution russe'', Éditions de l'Aube, coll. « l'Aube poche essai», 2007, p. 8-9.</ref> Na súa opinión, Rusia só estaba preparada para unha revolución burguesa, xa que o proletariado era demasiado débil e moi reducido. A revolución debía limitarse primeiramente ás tarefas que a análise marxista asignaba á revolución burguesa, cumpridas pola [[Revolución Francesa]] en 1789: o fin do [[feudalismo]] e a [[reforma agraria]]. Desde este punto de vista, os soviets concibíanse como "fortalezas proletarias" situadas no corazón da "revolución burguesa"<ref>[[Marc Ferro]], « Pourquoi Février? Pourquoi Octobre?», ''in A Révolution d'Octobre et le Mouvement ouvrier européen'', EDI, Paris, 1967, p. 17.</ref> para velar pola realización das reivindicacións populares, e posteriormente, preparar a transición ao [[socialismo]], prevíndose dunha contrarrevolución monárquica ou dunha ruptura coa burguesía. Pese a iso, isto non respondeu á urxencia que as masas demandaban para ver colmadas as súas aspiracións. Os partidos revolucionarios corrían o perigo de incorrer no mesmo descrédito popular que o Goberno provisional. == As crises repetitivas == === Os días de abril === {{Artigo principal|Crise de abril (1917)}} Malia a vontade popular de poñer fin á guerra, a participación na primeira guerra mundial non variou. En abril, a publicación dunha nota secreta do goberno aos seus aliados, dicindo que non poñerían en perigo os tratados tsaristas e que continuarían coa guerra, provocou a ira entre os soldados e os traballadores.<ref>[http://fr.ca.encarta.msn.com/encyclopedia_761569348_2____43/R%C3%A9volution_russe_de_1917.html#s43 « Les ''thèses d’avril'' de Lénine et la chute de Milioukov»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080424041435/http://fr.ca.encarta.msn.com/encyclopedia_761569348_2____43/R%C3%A9volution_russe_de_1917.html#s43 |date=24 de abril de 2008 }}, encyclopédie [[Encarta]].</ref> As manifestacións a favor e en contra do goberno causaron os primeiros enfrontamentos armados da revolución, obrigando á renuncia do ministro de Relacións Exteriores, o historiador [[Pável Miliukov]] do [[Partido Democrático Constitucional|KD]]. Os socialistas moderados entraron a continuación no Goberno, co apoio da maioría dos traballadores que crían que poderían exercer presión para poñer fin á guerra. Ao mesmo tempo, pouco despois do seu regreso en tren a Rusia, Lenin publicou as súas ''[[Teses de abril]]''. Continuando cos argumentos expostos en ''[[O imperialismo, fase superior do capitalismo|O imperialismo, estado supremo do capitalismo]]'', afirmou que o capitalismo entrara en «fase de putrefacción» e que a burguesía xa non era capaz, nos países recentemente industrializados, de asumir o papel revolucionario que xa desempeñara no pasado. Para el, soamente poderíase deter a guerra e asegurar as conquistas da Revolución de Febreiro dando todo o poder aos soviets. Lenin negábase a prestar calquera tipo de apoio ao Goberno provisional e demandou a confiscación das terras e o seu posterior redistribución entre os campesiños, o control obreiro sobre as fábricas e a transición inmediata a unha república de soviets. Estas ideas eran moi minoritarias no propio seo dos [[bolxevique]]s, que se mantiñan nunha liña común de apoio ao Goberno, chegando o xornal [[Pravda]], dirixido por [[Iosif Stalin|Stalin]] e [[Viacheslav Molotov|Molotov]], a falar publicamente da reanudación do traballo e a volta á normalidade. Pero co colapso económico e a guerra en curso, as ideas do partido bolxevique, dirixido por Lenin e por [[Lev Trotski|Trotski]] a partir de verán, foron gañando influencia. A principios de xuño, os bolxeviques xa eran maioría no [[Soviet de Petrogrado]] de deputados de obreiros e soldados. === As Xornadas de Xullo === {{Artigo principal|Xornadas de Xullo}} [[Ficheiro:Anarkistimatruuseja.jpg|miniatura|[[Infantería de mariña|Infantes de mariña]] revolucionarios da frota imperial rusa durante o verán de 1917.]] Nos primeiros meses de 1917, a guerra provocaba un rexeitamento inferior ao da incapacidade do tsar para levala con eficacia, unido á crueldade e a neglixencia dos oficiais. O «[[derrotismo]] revolucionario» chegou a ser impopular no propio partido bolxevique. Moitos, e non só na elite burguesa rusa, esperaban unha explosión [[patriotismo|patriótica]] e [[xacobinos|xacobina]] contra a [[Imperio Alemán|Alemaña]] do [[Káiser]], algo así como o que sucedeu trala caída da monarquía francesa en [[1792]], que levou á vitoria de [[batalla de Valmy|Valmy]] e a derrota do inimigo. O ministro de Guerra, [[Aleksandr Kerenskii]], un bo orador e moi popular, foi elixido para encarnar ese arranque nos planos nacional e revolucionario. Por outra banda, as consignas a favor da paz son inicialmente máis frecuentes na retagarda que na fronte, onde os soldados adoitaban ver aos obreiros como privilexiados, e detestaban que se puxese en cuestión a utilidade dos sacrificios que levaban soportando desde que estalou o conflito. De feito, unha gran maioría dos rusos mostrábanse a favor dunha paz negociada, sen anexións nin indemnizacións, pero moitos estaban tamén dispostos a dar unha oportunidade a unha última ofensiva militar.<ref>[[Marc Ferro]] (con [[Jean Ellenstein]]), ''La Révolution d'Octobre'', L'Humanité en Marche, Éd. des Burins, 1972.</ref> Con todo, entre febreiro e xullo, o cansazo e a impopularidade cara á guerra foron gañando terreo, así como a propaganda pacifista. A continuación da guerra creaba unha situación moi criticada, xa que era imposible instaurar a xornada laboral de oito horas sen prexudicar á produción bélica, ou tratar de convocar eleccións para formar a Asemblea Constituínte tendo millóns de soldados na fronte. [[Ficheiro:19170704 Riot on Nevsky prosp Petrograd 3.jpg|miniatura|Dispersión dunha multitude reunida na ''[[Nevsky Prospekt]]'' de [[Petrogrado]]. Xullo de 1917.]] O fracaso militar da [[Ofensiva Kerenskii]], posta en marcha a principios de xullo, provocou unha decepción xeral. Tras algúns éxitos iniciais debidos ao xeneral [[Alekséi Brusílov]], o mellor comandante en xefe ruso da [[Primeira guerra mundial|Gran Guerra]], o fracaso fíxose patente e os soldados negáronse a situarse en primeira liña de combate. O Exército entrou en descomposición, as [[deserción]]s multiplicáronse, as protestas na retagarda acrecentáronse e a popularidade de Kerenskii comezou a degradarse.<ref>[[John Keegan]], ''La Grande Guerre'', Perrin, 1989.</ref> Os días [[3 de xullo|3]] e [[4 de xullo]], coñeceuse o fracaso da ofensiva, e os soldados situados na capital, Petrogrado, negáronse a regresar á fronte. Reunidos cos obreiros, manifestáronse para esixir que os dirixentes do [[Soviet de Petrogrado]] tomasen o poder. Desbordados pola situación, os bolxeviques manifestáronse en contra dun levantamento prematuro, argumentando que era moi cedo para derrocar o Goberno provisional: os bolxeviques soamente eran maioritarios en [[Petrogrado]] e [[Moscova]], mentres que os partidos socialistas moderados mantiñan unha influencia importante no resto do país. Preferían deixar que o Goberno proseguise coas súas actividades para demostrar así a súa incapacidade para xestionar os problemas suscitados trala revolución: a firma da paz, a xornada de oito horas e a reforma agraria. === O aumento da reacción === A represión, con todo, caeu sobre os bolxeviques: [[Lev Trotski|Trotski]] foi encarcerado, Lenin estivo obrigado a fuxir e a refuxiarse en [[Finlandia]] e o xornal bolxevique ''Rabochi i Soldat'' (''Obreiro e Soldado'') foi prohibido. Os rexementos de artilleiros que apoiaran a revolución disolvéronse, sendo enviados á fronte en pequenos destacamentos, á vez que os obreiros eran desarmados. 90.000 homes tiveron que abandonar Petrogrado; encarcerouse aos «axitadores» e restaurouse a pena de morte, abolida en febreiro. Na fronte, a volta ás hostilidades iniciouse trala repentina liberdade outorgada polo [[Orde número 1|''Prikaz'' n.º 1]] en febreiro. Así, o [[8 de xullo]], o xeneral [[Lavr Kornilov|Kornílov]], que comandaba as operacións da fronte sur-oriental, deu a orde de abrir fogo de metralladora e artillaría contra os soldados que abandonasen a fronte. Desde o 18 de xuño ao 6 de xullo, a ofensiva nesta fronte saldouse con 58.000 mortes, sen éxito. A [[Reaccionario|reacción]] aumentou, co tsarismo levantando a cabeza; producíndose [[pogrom]]s nas zonas rurais. Kerenskii sucedeu a [[Georgii Lvov]], monárquico moderado, á fronte do Goberno provisional tralas [[Xornadas de Xullo]], pero foi perdendo progresivamente a consideración das masas populares e parecía incapaz de conter o crecemento da reacción. === O levantamento de Kornilov === {{Artigo principal|Golpe de Kornilov}} O xeneral [[Lavr Kornilov]] foi nomeado novo comandante en xefe por Kerenskii. Aínda que o Exército se descompoñía, Kornilov encarnaba a volta á disciplina férrea anterior: en abril, deu ordes de disparar aos desertores e de mostrar os cadáveres con sinais nas estradas, ameazou con penas severas aos agricultores que ousasen tomar os dominios señoriais. Kornílov, renomeado monárquico, era na realidade un republicano indiferente á restauración do tsar, e un home do pobo (fillo de [[cosacos]] e non aristócrata), o que era raro naquela época entre a casta militar. Ante todo nacionalista, desexaba a continuación de Rusia na guerra mundial, xa fose baixo a autoridade do Goberno provisional ou sen el. Moito máis [[Bonapartismo|bonapartista]] ou ata pre[[fascismo|fascista]] que monárquico,<ref>John Keegan, ''La Grande Guerre'', ''op. cit.'', et [[Marc Ferro]], ''Nazisme et communisme. Deux régimes dans le siècle'', Hachette, coll. « Pluriel», 1999, p. 16. Cependant, selon [[Robert Ou. Paxton]], {{Cita|si le général Kornilov avait réussi dans son entreprise, l'issue a plus probable aurait été une simple dictature militaire, car a démocratie était en Russie un concept encore trop neuf pour fournir a mobilisation de masse contre-révolutionnaire caractéristique d'une réaction fasciste.}}, ''Le fascisme en action'', Seuil, p. 196.</ref> non se converteu tan rapidamente na esperanza das antigas clases dirixentes, nobreza e alta burguesía, e de todos aqueles que anhelaban un retorno á orde, ou simplemente un castigo severo aos bolxeviques derrotistas. [[Ficheiro:Aleksandr Fedorovich Kerensky.jpg|miniatura|[[Aleksandr Kerenskii]], líder do [[Goberno provisional ruso]].]] Nas fábricas e no Exército, o perigo dunha contrarrevolución foi tomando forma. Os sindicatos, onde os bolxeviques eran maioría (pese á represión), organizaron unha folga que foi seguida de forma masiva. A tensión aumentaba aos poucos, coa radicalización dos discursos dos diferentes partidos. Así, o [[20 de agosto]], ante o Comité Central do [[Partido Democrático Constitucional|Partido KD]], o seu líder, [[Pável Miliukov]], dixo: «''O pretexto proporcionarano os motíns producidos pola fame ou pola acción dos bolxeviques, en todo caso a vida empuxará á sociedade e á poboación a considerar a inevitabilidade dunha cirurxía.''» A Unión de oficiais do exército e da mariña, organización influente na parte superior do corpo do Exército ruso e financiada pola comunidade empresarial, pediu o establecemento dunha [[ditadura militar]]. Na fronte, o capitán Muraviov, membro do [[Partido Social-Revolucionario]], formou varios batallóns da morte e asegurou que «''estes batallóns non están destinados a ir á fronte, senón a Petrogrado, onde axustarán contas cos bolxeviques''».<ref>[[Jean-Jacques Marie]], ''La Guerre civile russe'', p. 17.</ref> A finais de agosto de 1917, Kornílov organizou un levantamento armado, enviando tres rexementos de cabalaría por ferrocarril a Petrogrado, co obxectivo de esmagar os [[soviet]]s e as organizacións obreiras para devolver a Rusia ao contexto bélico. Ante a incapacidade do Goberno provisional para defenderse, os bolxeviques organizaron a defensa da capital. Os obreiros cavaron trincheiras e os ferroviarios enviaron os trens a vías mortas, provocando que o continxente se disolvese. As consecuencias do intento de [[golpe de Estado|golpe]] foron importantes: as masas se rearmaron, os bolxeviques puideron saír da súa semiclandestinidade e en xullo, os [[Preso político|presos políticos]], incluído Trotski, foron postos en liberdade polos mariñeiros de [[Kronstadt]]. Para sufocar o golpe, Kerenskii solicitou a axuda de todos os partidos revolucionarios, aceptando a liberación e o rearmamento dos bolxeviques. Perdeu o apoio da dereita, que non lle perdoaba o sufocar o intento de vez, pero sen obter ao tempo o da esquerda, que o consideraba demasiado indulxente en canto ás represalias cara aos cómplices de Kornílov, e moito menos o apoio da extrema esquerda bolxevique, na que Lenin, desde o seu escondedoiro, deu a orde de non apoiar a Kerenskii e de limitarse a loitar contra Kornílov. === Ebulición popular, explosión campesiña e crecemento dos bolxeviques === [[Ficheiro:Presidium of the 9th Congress of the Russian Communist Party (Bolsheviks).jpg|230px|miniatura|Reunión [[bolxevique]] con [[Lenin]] á dereita da imaxe.]] [[Ficheiro:First Red Guards in Petrograd, fall 1917 cropped.jpg|230px|miniatura|dereita|Manifestación de obreiros armados e a [[Garda Vermella]] en Petrogrado en 1917.]] Pouco a pouco, os obreiros e os soldados fóronse convencendo de que non podía haber unha reconciliación entre o antigo modelo de sociedade defendido por Kornílov e o novo. O golpe e a caída do Goberno provisional, que deu aos soviets a dirección da resistencia, fortaleceu e reforzou a autoridade e a presenza na sociedade dos bolxeviques. O seu prestixio ía en aumento: constrinxidos pola contrarrevolución, as masas radicalizáronse e os sindicatos aliñáronse cos bolxeviques. O [[31 de agosto]], o [[Soviet de Petrogrado]] xa era maioritariamente [[bolxevique]], escollendo a [[Lev Trotski|Trotski]] como o seu presidente o [[30 de setembro]]. Todas as eleccións testemuñaron o crecemento bolxevique: así, nas eleccións de [[Moscova]], entre xuño e setembro, o [[Partido Social-Revolucionario|PSR]] pasou de 375.000 a 54.000 votos, os [[menxevique]]s de 76.000 a 16.000 e o [[Partido Democrático Constitucional|KD]] de 109.000 a 101.000 sufraxios, mentres que os bolxeviques aumentaron de 75.000 a 198.000 votos. O lema «Todo o poder para os soviets» foi utilizado máis aló do ámbito bolxevique, sendo usado por obreiros do PSR ou polos menxeviques. O [[31 de agosto]], o [[Soviet de Petrogrado]] e outros 126 soviets votaron unha resolución en favor do poder soviético. A revolución continuaba e acelerábase, especialmente nas zonas rurais. Durante o verán de 1917, os agricultores adoptaron medidas, tomando as terras dos señores, sen esperar á prometida reforma agraria e atrasada de forma constante polo Goberno. O campesiñado ruso, de feito, regresou á súa longa tradición de grandes levantamentos espontáneos (os ''bunts''), que xa marcaran o pasado nacional, como as revoltas protagonizadas por [[Stenka Razin]] no [[século XVII]] ou [[Yemelián Pugachov]] nos tempos de [[Catarina II de Rusia|Catarina II]]. Non sempre violentas, estas ocupacións masivas de terras foron a miúdo o escenario de levantamentos espontáneos onde as propiedades dos amos eran queimadas, chegando eles mesmos a ser maltratados ou asasinados. Estes inmensos levantamentos campesiños, sen dúbida os máis importantes da historia europea, conseguiron que as terras se compartisen sen que o goberno condenase nin ratificase o movemento. Sabendo que a «repartición negra» (nome da antiga organización [[narodnik|naródnik]] ''[[Repartición Negra]]'') estaba cumpríndose nos seus pobos, os soldados, de orixe maioritariamente campesiña, desertaron en masa co fin de poder participar a tempo na nova distribución das terras. A acción da propaganda pacifista e o desalento tralo fracaso da última ofensiva do verán fixeron o resto. As trincheiras baleiráronse aos poucos. Así, os bolxeviques, aos que aínda se cualificaba en xuño como «insignificante presada de demagogos»<ref>[[Lev Trotski]], [http://www.marxists.org/francais/trotsky/livres/hrrusse/hrr36.htm « Marée montante»], en ''Histoire de la révolution russe''.</ref> controlaban a maior parte do país. Desde xuño de 1917, nunha sesión do Primeiro [[Congreso dos Soviets de Todas As Rusias|Congreso Panruso dos Soviets]], [[Lenin]] xa anunciara abertamente - durante unha soada discusión co [[menxevique]] [[Irakli Tsereteli]] - que os bolxeviques estaban dispostos a tomar o poder, pero que polo momento as súas palabras non foran tomadas en serio.<ref>Michel Heller et Aleksandr Nekrich, ''L'Utopie au pouvoir'', ''op. cit.'', p. 25. Marc Ferro, d'après le compte rendu des débats, précise qu'en « revendiquant le pouvoir pour son parti, très minoritaire, Lénine ne provoqua pas l'indignation des députés mais un immense éclat de rire». ''La Révolution de 1917'', ''op. cit.'', p. 473.</ref> == Outubro de 1917 == {{Artigo principal|Revolución de Outubro}} En outubro de 1917, [[Lenin]] e [[Lev Trotski|Trotski]] consideraron que chegara o momento de terminar coa situación de dobre poder. A conxuntura éralles oportuna polo gran descrédito e o illamento do Goberno provisional, xa reducido á impotencia, así como pola impaciencia dos propios bolxeviques. === A insurrección === Os debates no seo do [[Comité central]] do Partido bolxevique co obxectivo de que este organizase unha insurrección armada e tomase o poder eran cada vez máis intensos. Algúns en torno a [[Lev Kámenev|Kámenev]] e [[Grigori Zinóviev|Zinóviev]] consideraban que aínda había que esperar, porque o partido xa estaba asentado na maioría dos [[soviet]]s, e atoparíase, segundo a súa opinión, illado en Rusia e en Europa se tomaba o poder de xeito individual e non dentro dunha coalición de partidos revolucionarios. Lenin e Trotski conseguiron superar estas reticencias internas e o Comité aprobou e pasou a organizar a insurrección que Lenin fixou para a véspera do Segundo Congreso dos Soviets, que debía reunirse o [[25 de outubro]]. Creouse un [[Comité Militar Revolucionario]] no seo do [[Soviet de Petrogrado]], sendo dirixido por Trotski, presidente do mesmo. Compoñíase de obreiros armados, soldados e mariñeiros. Aseguraba o apoio ou neutralidade da gornición militar da cidade e a preparación metódica da toma dos puntos estratéxicos da cidade. A preparación do golpe fíxose practicamente á vista de todo o mundo, xa que todos os plans que se ofreceron a [[Lev Kamenev|Kámenev]] e [[Zinóviev]] podíanse atopar dispoñibles nos xornais, e o propio Kerenskii soamente esperaba o enfrontamento final que terminase coa situación.<ref>''1917'', documental emitido na canle Arte o 7 de novembro de 2007.</ref> [[Ficheiro:Milrevkom proclamation.jpg|miniatura|Misiva do [[Comité Militar Revolucionario]] de [[Petrogrado]] anunciando a deposición do [[Goberno Provisional Ruso|Goberno provisional]].]] A insurrección púxose en marcha na noite do [[6 de novembro|6]] ao [[7 de novembro]] (24 e 25 de outubro segundo o [[calendario xuliano]]). Os sucesos desenvolvéronse sen apenas derreamentos de sangue. A [[Garda Vermella]] bolxevique tomou, sen resistencia, o control das pontes, das estacións, do banco central e da central postal e telefónica xusto antes de lanzar un asalto final ao [[Palacio de Inverno]]. As películas oficiais posteriores elevaron estes sucesos ao rango de heroicos, pero na realidade os insurrectos só tiveron que facer fronte a unha resistencia débil. De feito, entre as tropas acuarteladas na cidade, soamente algúns batallóns de cadetes (''junkers'') apoiaron ao Goberno provisional, mentres que a inmensa maioría dos rexementos pronunciáronse a favor do levantamento ou se declararon neutrais. En total, houbo cinco mortos e varios feridos.<ref>[[Richard Pipes]], ''La Révolution russe'', ''op. cit.'', p. 457.</ref> Durante o levantamento, os [[tranvía]]s continuaron circulando, os teatros coas súas representacións e as tendas abriron con normalidade. Un dos acontecementos máis importantes do [[século XX]] tería lugar sen que practicamente ninguén o tivese en conta.<ref>[[Richard Pipes]], ''La Révolution russe'', ''op. cit.'', p. 463-464.</ref> Se un puñado de partisanos puidese tomar o control da capital ante un Goberno provisional que xa ninguén apoiaba, o levantamento debía entón ser ratificado polas masas. Ao día seguinte, o 25 de outubro, Trotski anunciou oficialmente a disolución do Goberno provisional na apertura do 2.º Congreso Panruso dos Soviets de Deputados de Obreiros e Campesiños, con 562 delegados presentes, dos cales, 382 eran bolxeviques e 70 do [[Partido Social-Revolucionario de Esquerda]]).<ref>[[Marc Ferro]] engade que "non deberiamos dar moita significación a estas cifras". ''La Révolution de 1917'', op. cit., p. 849</ref> Con todo, algúns delegados crían que Lenin e os bolxeviques tomaran o poder ilegalmente, e ao redor de cincuenta abandonaron o congreso.<ref>[[Jean-Jacques Marie]], ''Lénine'', Paris, Balland, 2004, p. 215.</ref> Estes, socialistas revolucionarios de dereitas e menxeviques, crearon ao día seguinte un "Comité de Salvación da Patria e da Revolución".<ref>[[Jean-Jacques Marie]], ''Lénine'', p. 217.</ref> Este abandono do congreso viuse acompañado por unha resolución improvisada por parte de [[Lev Trotski]]: "O Segundo Congreso debe ver que a saída dos menxeviques e dos socialrevolucionarios é un intento criminal e sen esperanza de romper a representatividade da asemblea cando as masas intentan defender a revolución dos ataques da contrarrevolución.<ref>Marc Ferro, ''La Révolution de 1917'', op. cit., p. 851.</ref> Ao día seguinte, os soviets ratificaron a creación dun [[Consello de Comisarios do Pobo]] (Sovnarkom), constituído totalmente por bolxeviques, como base do novo goberno, á espera da celebración dunha [[asemblea constituínte]]. Lenin xustificouse ao día seguinte ante o representante da gornición de Petrogrado do seguinte xeito: "Non é a nosa responsabilidade que os socialrevolucionarios e os menxeviques abandonasen o congreso. Nós propuxémoslles compartir o poder [...] invitamos a todo o mundo a participar no goberno".<ref>Lénine, ''Ouvres complètes'', tome 35, p. 36.</ref> === O novo Goberno === Nas horas seguintes, varios decretos sentaron as bases do novo réxime. Cando Lenin fixo a súa primeira aparición pública, foi ovacionado e declarou: «''Imos proceder á construción da orde socialista''». En primeiro lugar, Lenin anunciou a abolición da diplomacia secreta e a proposta a todos os países belixerantes na [[primeira guerra mundial]] de establecer conversacións «''con miras a unha paz xusta e democrática, inmediata, sen anexiones e sen indemnizacións''». Logo, promulgouse o decreto sobre a terra: «''as grandes propiedades territoriais quedaron abolidas inmediatamente, e sen indemnización ningunha''». Outorgaba aos soviets de campesiños a liberdade de facer o que considerasen, xa fose [[socialización|socializar]] a terra ou repartila entre os campesiños pobres. O texto confirmaba unha realidade xa existente, xa que os campesiños xa aproveitaran esas terras durante o verán de 1917. Con esta medida, os bolxeviques conseguiron unha neutralidade benevolente por parte dos campesiños, polo menos ata a primavera de 1918. Para rematar, nomeouse un novo Goberno, denominado [[Consello de Comisarios do Pobo]] ou Sovnarkom. Devandito goberno aplicou outras medidas, como a abolición da pena de morte (malia a reticencia de Lenin, que consideraba esta pena indispensable), a [[Estatización|nacionalización]] dos bancos (o 14 de decembro), o control obreiro sobre a produción, a creación dunha milicia obreira, a soberanía e igualdade de todos os pobos de Rusia, o seu [[dereito de autodeterminación]], incluída a separación política e o establecemento dun estado nacional independente,<ref>[[Michael Löwy]], [http://www.europe-solidaire.org/spip.php?article2507 « La révolution d’Octobre et la question nationale: Lénine contre Staline»], ''Critique communiste'', n° 150, automne 1997. (en francés)</ref> a supresión de calquera privilexio de carácter nacional ou relixioso etc. En total, realizáronse as trinta e tres reformas que o Goberno provisional fora incapaz de realizar en oito meses de mandato. En 1871, os obreiros de [[París]] tomaran o poder na coñecida como [[Comuna de París]]. Esta primeira experiencia de «[[ditadura do proletariado]]» (tal e como [[Friedrich Engels]] cualificouna)<ref>« Regardez la Commune de Paris. C’était la dictature du prolétariat.» Engels, préface à ''La Guerre civile en France'' de [[Karl Marx]], citado por Kostas Papaioannou en ''Marx et les marxistes'', Flammarion, 1972, p. 223.</ref> acabara coa matanza de 10.000 a 20.000 membros da comuna e con deportacións en masa. Co poder controlado en Petrogrado, Lenin e Trotski sabían que non poderían manter ese poder sen o apoio de países industriais como Alemaña, Francia e Inglaterra; polo que esperaban manterse máis que os setenta e dous días que durou a Comuna de París.<ref>[[Marc Ferro]], ''La Révolution de 1917'', ''op. cit.'', p. 307.</ref> === A natureza de outubro === Desde as primeiras horas do [[7 de novembro]] ata a actualidade, varios medios cualificaron a [[Revolución de Outubro]] como un [[golpe de Estado]] dunha minoría determinada e organizada que tiña como obxectivo dar "todo o poder aos bolxeviques<ref>"Título dun capítulo da obra de [[Hélène Carrère d'Encausse]], ''Lénine'', Fayard, 1997.</ref> e non aos soviets. ''[[L'Humanité]]'', o principal xornal socialista francés, titulaba "''Golpe de Estado en Rusia que leva a Lenin e aos "maximalistas" ao poder''". O historiador [[Alessandro Mongil]] observa ademais que nos anos seguintes, os mesmos bolxeviques non dubidaban en falar entre eles achega do seu "golpe" de outubro (''perevorot'').<ref>[[Alessandro Mongili]], ''Staline et le stalinisme'', Casterman, 1995.</ref> Na súa autobiografía, Trotski utilizaba os termos "insurrección", "toma o poder" e "golpe de Estado".<ref>Lev Trotski, [[Ma vie (autobiografía de Lev Trotski)|Ma vie]], Gallimard, coll. « Folio», Paris, 2004, p. 403-408.</ref> [[Rosa Luxemburg]], comunista alemá, tamén falou do "golpe de Estado de outubro".<ref>[[Rosa Luxemburg]], ''La Révolution russe'', op. cit., p. 15.</ref> [[Marc Ferro]] considera que outubro é desde o punto de vista técnico un golpe de Estado, pero que só se pode explicar no contexto de ebulición revolucionaria xeral en todo o país e en toda a sociedade. A forzas populares deron polo menos un apoio tácito á empresa bolxevique contra un goberno impotente e xa desacreditado: {{cita|Aos activistas revolucionarios de 1917, outubro pareceulles como un golpe de Estado contra a democracia, como unha especie de golpe levado a cabo por unha minoría que soubo tomar o poder e mantelo. Xuízo excesivo, xa que no Segundo Congreso dos Soviets, reunido en plena insurrección, houbo unha maioría dos bolxeviques, así como representantes socialrevolucionarios e menxeviques, xunto aos futuros líderes do Estado soviético, Lenin, Trotski, Kámenev, Zinóviev, sendo elixidos dirixentes do Presidium. [...] O xuízo dos novos opositores, [[menxevique]]s, [[Narodnik|populistas]] e [[anarquismo|anarquistas]], é igualmente parcial no sentido de que os bolxeviques cumpriron coas prioridades que tras seis meses de loita e dilacións, as clases populares esixían: que os xefes militares, os terratenentes, os ricos, os sacerdotes e outros "burgueses" fosen permanentemente expulsados da Historia. Pola contra, é innegable que, ao participaren na insurrección e axudaren aos bolxeviques a tomar o poder, os soldados, os mariños e os obreiros crían que o poder pasaría aos soviets. Nin por un momento imaxinaron que os bolxeviques, no seu nome, conservarían o poder soamente para eles e para sempre.|<ref>[[Marc Ferro]] (xunto a [[Jean Elleinstein]]), ''La Révolution d'Octobre'', L'Humanité en Marche, Éd. du Burin, 1972, p. 95.</ref>}} [[Nicolas Werth]], referíndose ós "paradoxos e os malentendidos de outubro", resume do seguinte xeito os debates e a oposición, a miúdo non sen segundas intencións e cunha tendencia ideolóxica: {{cita|Para a primeira escola histórica que podería chamarse "liberal", a Revolución de Outubro foi un golpe imposto pola violencia nunha sociedade pasiva, resultado dunha hábil conspiración tramada por un puñado de fanáticos disciplinados e cínicos, carentes de toda base real no país. Hoxe en día, case todos os historiadores rusos, así como a elite culta e os dirixentes da Rusia poscomunista fixeron súa a vulgata liberal. Privada de toda profundidade social e histórica, a Revolución de Outubro en 1917 foi un accidente que desviou do seu curso natural á Rusia prerrevolucionaria, unha Rusia rica, laboriosa e no camiño á democracia [...]. Se o golpe de Estado bolxevique de 1917 foi un accidente, entón o pobo ruso foi unha vítima inocente. Tendo en conta esta interpretación, a historiografía soviética intentou demostrar que outubro foi o resultado lóxico, previsible e inevitable, dun itinerario liberador iniciado polas "masas" conscientemente unidas ao bolxevismo. [...] Rexeitando tanto a divulgación liberal como a marxizante, un terzo da historiografía actual tratou de "despolarizar" a historia, de comprender, como Marc Ferro, que afirma: ''o levantamento de outubro de 1917 puido ser un movemento de masas no que só uns poucos participaron''. [...]}} Polo tanto, segundo este historiador, lonxe de "simplismos" liberais ou marxistas: {{cita|A Revolución de Outubro de 1917 aparece como a converxencia momentánea de dous movementos: unha toma do poder político, resultado da coidadosa preparación da insurrección dun partido radicalmente diferente, polas súas prácticas, a súa organización e a súa ideoloxía, do resto de actores da revolución; unha gran revolución social, multiforme e autónoma [...] unha inmensa revolta campesiña en primeiro lugar, [...] o ano [[1917]] [foi] un paso dunha gran revolución campesiña, [...] dunha profunda descomposición do exército, integrado por uns dez millóns de soldados campesiños mobilizados durante tres anos nunha guerra cuxo sentido non comprendían [...], un movemento reivindicativo obreiro específico, [...] e un cuarto movemento que avogaba pola emancipación das nacionalidades e pobos alóxenos [...]. Cada un destes movementos tiña a súa propia temporalidade, a súa dinámica interna, as súas aspiracións, que obviamente non podían ser reducidas a slogans bolxeviques nin á acción política do partido [...]. Durante un breve, pero decisivo momento (a finais de 1917) a acción dos bolxeviques, activa minoría política no medio do baleiro institucional, entrou en consonancia coas aspiracións de moitos, aínda que a medio e longo prazo, os obxectivos duns e outros fosen distintos.}} De acordo coa súa conclusión, en outubro de 1917, "momentaneamente, o golpe de Estado político e a revolución social chocaron de fronte, antes de diverxer cara a décadas de ditadura".<ref>[[Nicolas Werth]], "''Paradoxes et malentendus d'Octobre''", en ''[[Le Livre noir du communisme]]'', Robert Laffont, 1997, p. 49-51.</ref> == Inicios do réxime bolxevique == Ao tomar o poder en Petrogrado, Lenin e Trotski non tiñan ningunha intención de construír o socialismo só en Rusia, subdesenvolvida e atrasada. Esperaban ser a primeira vitoria obreira dunha serie de revolucións nos países industrializados de Europa, que permitiría á revolución sobrevivir. Baseábanse, en particular, en Alemaña, a primeira potencia industrial do continente e fogar do [[movemento obreiro]] máis forte e coa organización máis antiga do mundo. Trotski dixo no Segundo Congreso dos Soviets que aprobou a revolución: «Ou ben a Revolución Rusa aumentará o remuíño da loita no oeste, ou os capitalistas de todos os países asfixiarán a nosa revolución». Con todo, non foi ata un ano despois, cando unha onda revolucionaria que estalou en Alemaña (desembocando na [[Revolución de Novembro]]) e en [[Hungría]] (onde se instaurou a [[República Soviética Húngara]], dirixida por [[Béla Kun]] e que perdurou 133 días). Na veciña [[Finlandia]], a revolución foi derrotada en marzo de 1918, no transcurso dunha [[Guerra civil finlandesa|guerra civil]], onde o «terror branco», con axuda de [[Imperio Alemán|Alemaña]], deixou 35.000 mortos. En xaneiro de 1919 os socialdemócratas alemáns pediron axuda aos [[Freikorps]] para reprimir a revolución obreira, sendo asasinados [[Karl Liebknecht]] e [[Rosa Luxemburg]], dirixentes [[Liga Espartaquista|espartaquistas]]. Entre 1919 e 1920, outros países como [[Reino de Italia (1861-1946)|Italia]] experimentaron folgas insurrectas. Noutros lugares, como en [[Terceira República Francesa|Francia]], o [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda|Reino Unido]] ou os [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], produciuse unha onda de folgas e manifestacións que non desembocaron en ningún intento revolucionario. A vaga revolucionaria, máis tardía do previsto, terminou por retroceder, e o poder bolxevique permanecía illado como nos seus primeiros días. Os bolxeviques enfrontábanse sós aos inmensos problemas dunha Rusia en explosión, onde a súa toma solitaria do poder non gozaba dunha aprobación unánime. === Situación económica a raíz da Revolución de Outubro === A [[primeira guerra mundial]] afectou moito a Rusia, levándose gran parte dos seus recursos. Nas zonas rurais, non había posibilidade de comprar bens de consumo a cambio do gran, e os agricultores xa deixaran de fornecer as cidades, ata antes da [[Revolución de Febreiro]]. Xa o Goberno provisional de Kerenskii procedera a requisar de xeito forzado as existencias de alimentos para garantir o fornecemento das cidades, onde a fame se presentou. Ao chegar ao poder os bolxeviques, intentaron abandonar estas prácticas impopulares, pero polo empeoramento da saúde e a situación económica, estiveron obrigados a utilizalas de novo. A produción industrial viuse socavada pola [[guerra]], as [[folga]]s e os [[peche patronal|peches patronais]]. Ata antes da chegada dos bolxeviques ao poder, xa caera en tres cuartas partes.<ref>[[Nicolas Werth]], ''L'URSS de Lénine à Staline, Que Sais-Je?'', 1998, p. 17.</ref> A situación económica, evidentemente, non mellorou trala invasión da rica [[Ucraína]] polas tropas alemás, nin tralo embargo imposto a Rusia en 1918 polas grandes potencias (Estados Unidos, Gran Bretaña, Francia, Alemaña e o Xapón), nin polo comezo da [[Guerra civil rusa|guerra civil]]. Por outra banda, Lenin e Trotski, fascinados polo [[dirixismo]] económico militarizado establecido polo [[Estado Maior]] de [[Reino de Prusia|Prusia]] en Alemaña, desexando devolver os obreiros ao traballo seguindo métodos similares, co obxectivo de poder ter as cousas de face ante unha hipotética [[contrarrevolución]].<ref>Nicolas Werth comenta: « Étant donné le retard économique de la Russie, le passage économique au communisme ne se fera pas, contrairement aux prévisions de Marx, par le "dépérissement" de l’État, mais au contraire, par le contrôle étatique sur toutes les sphères de l’économie.» Histoire de l’Union soviétique de Lénine à Staline, PUF, coll. « Que sais-je?», 1998, p. 17. Il ajoute que les Bolcheviks n’avaient pas de programme économique précis, s’inspirant dès lors de l’exemple allemand, et que dans l’état où ils trouvent l’industrie, l’autogestion eût été catastrophique.</ref> Porén, moitos traballadores non querían renunciar ás súas conquistas e volver aos enormes esforzos esixidos polo autoritarismo e a guerra. A coerción sobre eles converteuse en inevitable.<ref>[[Boris Souvarine]], ''Staline. Aperçu historique du bolchevisme'', Plon, 1935, sobre os primeiros días do réxime.</ref> A situación estábase deteriorando drasticamente, provocando nuns meses a práctica desaparición de toda actividade económica no país. En xaneiro de 1918, a ración media de [[Triticum|trigo]] nas grandes cidades correspondía a tres [[Libra (masa)|libras]] por mes. As empresas deberon pechar, os obreiros non atopaban o suficiente para comer, bandas de saqueadores vagaban polo campo á busca de alimentos e destacamentos de desertores enfrontábanse co exército. === Bolxeviques e campesiños: do malentendido ao conflito === Un dos primeiros decretos do goberno bolxevique foi a ratificación da abolición efectiva das grandes propiedades de terras, deixando á iniciativa dos agricultores a repartición ou [[socialización]] da terra. Este decreto entraba en ruptura co programa bolxevique, que prevía a [[estatalización|nacionalización]] da terra. Para algúns, trátase dunha manobra dos bolxeviques: habilmente, repetiron durante varios meses parte do programa do [[Partido Social-Revolucionario]], que estes últimos foran incapaces de poñer en práctica. Marca tamén un malentendido entre os bolxeviques e os campesiños. Os primeiros pretendían aplicar un [[colectivismo]] integral, mentres que os segundos aspiraban á extensión e multiplicación da pequena propiedade. Porén, con este feito os campesiños só foron conxecturalmente seducidos polo partido de Lenin, que se mantivo ante todo como colectivista, urbano e obreirista. Polo outro lado, os bolxeviques, sempre favorables ás nacionalizacións, recoñeceron que non tiñan nin a vontade nin os medios para impoñer os seus preferencias aos campesiños. [[Lenin]] afirmou: {{cita|Non podemos ignorar a decisión da base popular, malia que non concordamos con ela... Debemos dar ás masas populares unha enteira liberdade de acción creativa... En definitiva, a clase campesiña debe obter a seguridade firme de que os nobres xa non existen nos campos, e fai falta que os mesmos campesiños decidan todo e organicen a súa existencia.}} De feito, para os bolxeviques, a [[reforma agraria]] era o que se atopaba na orde do día e non a construción dunha sociedade socialista, que parecía imposible nun país tan pobre. Conscientes de que non podían gobernar sen o apoio das masas rurais, a gran maioría do país, os bolxeviques convocaron do [[10 de novembro|10]] ao [[16 de novembro]] un congreso campesiño. Malia a presenza dunha maioría socialrevolucionaria hostil aos bolxeviques, este último ratificou o Decreto sobre a terra e apoiou o novo goberno, consagrando a unión entre o proletariado urbano e o campesiñado. Así, nos meses que precederon o [[Tratado de Brest-Litovsk]], o novo poder conseguira evitar o perigo de se enfrontar coas masas rurais, tendo en conta que tiña que facer fronte á hostilidade dos tsaristas, dos liberais e da maior parte dos grupos socialistas. Porén, o réxime herdara o catastrófico problema de abastecemento das cidades, que xa derribara a [[Nicolao II de Rusia|Nicolao II]] e a Kerenskii. A necesidade de facer pedidos de cereais para sobrevivir traía consigo o xerme dun grave conflito co campesiñado. Os soviets organizaron na primavera de 1918 destacamentos de traballadores, destinados a levar a cabo as requisas no campo, a chamada ''prodrazviorstka''. A violencia era frecuente nos seus métodos e na resistencia campesiña,<ref>[[Nicolas Werth]], ''Histoire de l'Union soviétique de Lénine à Staline (1917-1953)'', op. cit., p. 18.</ref> producindo á súa vez un descenso significativo da produción agrícola. Posteriormente, os [[Movemento Branco|Brancos]], malia proclamar o [[libre comercio]], tamén estiveron obrigados a recorrer ás requisas forzadas. === Primeiros combates da guerra civil (outono de 1917) === {{Artigo principal|Guerra civil rusa}} Se a revolución foi un éxito en Petrogrado, a tentativa de tomar [[Moscova]] do [[28 de outubro]] ao [[2 de novembro]] atopouse cunha violenta resistencia. Os bolxeviques ocuparon o [[Kremlin de Moscova|Kremlin]], pero os dirixentes locais do seu partido dubidaron e asinaron unha tregua coa autoridade socialrevolucionaria da cidade antes de evacuar o edificio. As tropas gobernamentais aproveitaron a oportunidade de metrallar os trescentos membros da [[Garda Vermella]] e obreiros desarmados que abandonaban o edificio, seguindo ordes do alcalde socialrevolucionario Rúdnev.<ref>[[Jean-Jacques Marie]], ''La Guerre civile russe'', 1917-1922, p. 19.</ref> Fixo falta unha semana de combates encarnizados antes que os bolxeviques, conducidos polo mozo [[Nikolai Bukharin]], finalmente apoderásense do Kremlin e tomasen o control da cidade. Os seus opositores, socialrevolucionarios e monárquicos, dirixiron unha represión sanguenta. O [[12 de novembro]], o novo poder fixo fracasar a [[Levantamento Kerenskii-Krasnov|tentativa de reconquista de Petrogrado]] levada a cabo por Kerenskii e os [[cosaco]]s do xeneral [[Piotr Krasnov|Krasnov]]. Pola súa banda, o Gran Cuartel xeral (a ''stavka'') do Exército ruso anunciou o [[31 de outubro]] a súa vontade de marchar sobre Petrogrado «co obxectivo de restablecer a orde». Reunido de novo polos dirixentes do [[Partido Social-Revolucionario]], [[Viktor Chernov|Chernov]] e [[Abraham Gotz|Gots]], pero abandonado polas súas tropas, o Estado Maior debeu fuxir o [[18 de novembro]]. Nas semanas seguintes, miles de ''junkers'' (cadetes) e funcionarios como Kornílov, fuxido, reuníronse na [[República do Don]]. Formouse o [[Exército de Voluntarios]], dirixido polo xeneral tsarista [[Mikhaíl Alekseev]]. Reprimiu con sangue os levantamentos obreiros de [[Rostov do Don]] e [[Taganrog]], o [[26 de novembro]] e o [[2 de xaneiro]], pero foi desmembrado pola guerrilla da Garda Vermella chegada amodo de reforzos desde as dúas capitais. Ao coñecer a derrota dos brancos, Lenin creu que podía exclamar, a [[1 de abril]] de [[1918]], que a [[Guerra civil rusa|guerra civil]] terminara. Outros combates leváronse a cabo en [[Kubán]], onde o poder dos soviets trasladouse a [[Krasnodar]]. En canto á sublevación dos [[Cosacos do Ural|cosacos]] do [[Río Ural|Ural]], saldouse cun fracaso. Na fronte romanesa, o exército dividiuse en destacamentos brancos, que se uniron ao exército dos brancos de [[Antón Denikin|Denikin]], e en rexementos vermellos. === O problema da coalición === {{Artigo principal|Negociacións Vikzhel}} O Segundo Congreso dos Soviets aprobara o nomeamento dun goberno composto exclusivamente de bolxeviques, pero para moitos activistas bolxeviques, esta solución non era aceptable. O día despois do levantamento, case todos os delegados do congreso dos soviets votaron a favor dunha resolución do menxevique [[Iuli Mártov]], apoiada polo bolxevique [[Anatoli Lunacharski|Lunacharski]], onde se pedía ao [[Consello de Comisarios do Pobo]] que se ampliase con representantes doutros partidos socialistas. Logo de acalorados debates no seo do partido bolxevique, que o puxeron ao bordo da escisión (varios dirixentes dimitiron para denunciar o rexeitamento a unha coalición expresado por [[Lenin]], [[Grigori Zinóviev|Zinóviev]], [[Lev Kámenev|Kámenev]], [[Alekséi Rýkov|Rýkov]] e [[Víktor Noguín|Noguín]]), Lenin, en minoría, viuse obrigado a transixir: negábase a continuar coas negociacións para formar unha coalición cos socialistas, pero estaba de acordo en pactar co [[Partido Social-Revolucionario de Esquerda]], pasando varios membros de devandito partido a formar parte do goberno en decembro de [[1917]]. === Os primeiros días dun novo Estado === Compártense diversas opinións sobre os primeiros días tralo cambio de poder en outubro de 1917: Para algúns, foi o comezo dunha ditadura. [[Máximo Gorki]] escribiu o [[7 de decembro]] de [[1917]]: "Os bolxeviques colocáronse no Congreso dos Soviets tomando o poder por si mesmos, non polos soviets. [...] Isto é unha república oligárquica, a república dalgúns comisarios do pobo."<ref>''Nóvaia Zhizn'', 7 de decembro de 1917.</ref> A mañá despois do [[7 de novembro]], prohibíronse sete periódicos na capital.<ref>Marc Ferro, ''La Révolution de 1917'', 1967, p. 863. Os xornais foron: ''Rech'' [A Palabra], xornal do [[Partido Democrático Constitucional]] que seguiu publicándose con outros nomes ata 1918; ''Dien'' [O Día], de tendencia liberal-burguesa e financiado polos bancos; ''Bírzhevka'' ou ''Birzhevýie Viédomosti'' [''A Gaceta da Bolsa''], diario burgués fundado en 1880 en dirixido a comerciantes. Segundo [[Nicolas Werth]], algúns deles serían socialistas, algo que discuten Marc Ferro e [[Victor Serge]]. En ''La Révolution russe'', ''op. cit.'', [[Richard Pipes]] cualifica a ''Dien'' de xornal menxevique e fala da prohibición de ''Nashe óbscheie delo'', "totalmente antibolxevique" de ''Nóvoie Vremia'', "de dereitas" (p. 479). Engade ademais «a maior parte dos xornais prohibidos reapareceron rápidamente baixo nomes diferentes».</ref> Trátase, segundo [[Victor Serge]], de sete periódicos que defendían abertamente a resistencia armada contra o "golpe de forza dos axentes do ''Kaiser''." Os socialistas conservaron a súa prensa. Segundo Victor Serge, a prensa legal menxevique desapareceu en 1919, a dos anarquistas hostís ao réxime en 1921 e a dos socialrevolucionarios de esquerda en xullo de 1918 a raíz da súa [[Alzamento socialrevolucionario|rebelión contra os bolxeviques]]. Pero os bolxeviques pronunciáronse, antes de asumir o poder, a favor da liberdade de prensa, incluído Lenin,<ref>« Par le passé […] Lénine s’était fait alors le chantre de la liberté de la presse […] moins de trois mois plus tard, il oublie ce texte intitulé "Comment assurer le succès de l’Assemblée constituante?". Une fois le pouvoir acquis, il est devenu hostile et à la presse libre, et à la Constituante». [[Hélène Carrère d'Encausse]], ''Lénine'', Fayard, 1998, p. 350. Lénine répond ainsi le 7 novembre aux SR de gauche qui protestent contre l’interdiction de journaux bourgeois: « N'avait-on pas interdit les journaux tsaristes après le renversement du tsarisme?».</ref> e este xiro non foi aceptado por moitos bolxeviques.<ref>Iouri Larine propose ainsi au comité exécutif central une motion réclamant l'abolition des mesures contre a liberté de la presse, motion qui n'est rejetée qu'à deux voix près.</ref> Marc Ferro considera que "contrariamente á lenda, a abolición da prensa burguesa e das publicacións socialrevolucionarias non vén nin de Lenin nin das altas esferas do partido bolxevique", senón que "é o público en forma de insurrección popular".<ref>Marc Ferro, ''La Révolution de 1917'', 1967, p. 863.</ref> De modo que practicamente a totalidade dos funcionarios de Petrogrado declaráronse en folga para protestar contra o golpe de Estado, pasando as listas públicas a denunciar a aqueles que se negan a servir ao novo poder. O [[10 de decembro]], os líderes do [[Partido Democrático Constitucional|KD]], que se puxeron á fronte da resistencia armada ao goberno bolxevique, foron declarados en estado de arresto. O decreto de arresto dos xefes da guerra civil contra a revolución (''[[Pravda]]'', n° 23, 12 de decembro (29 de novembro) de 1917) declara que « Os membros dos organismos dirixentes do partido KD son merecedores de ser arrestados e levados ante os tribunais revolucionarios». Outros cren que a clemencia foi o que caracterizou os primeiros días do réxime soviético.<ref>[[Arno Joseph Mayer]], ''Les Furies: Violence, vengeance, terreur, aux temps de la révolution française et de la révolution russe'', p. 215-219: « Se non había "probas" dunha resistencia implacable á toma de poder, os bolcheviques probablemente renunciaran ao terror [...] Aínda en novembro de 1918, Lenin pretendía non sen razón, o seguinte: "procedamos ás detencións pero non recorramos ao terror" particularmente contra os irmáns inimigos.». Ver tamén [[Pierre Broué]], [http://www.marxists.org/francais/broue/works/1963/00/broue_pbolch_5.htm « Les débuts du régime soviétique et a paix de Brest-Litovsk»], en ''[http://www.marxists.org/francais/broue/works/1963/00/broue_pbolch.htm Le Parti bolchevique]''; ou [[Edward Hallett Carr]], ''La Révolution russe''.</ref> Os ministros do Goberno provisional foron detidos e liberados rapidamente. A maior parte participara na guerra civil no [[Movemento Branco|bando Branco]]. O xeneral [[Piotr Krasnov]], que se levantou a raíz da Revolución de Outubro, foi posto en liberdade xunto con outros oficiais, tomou as armas contra o réxime soviético en contra da súa palabra e pasou a liderar o Exército Branco nos meses posteriores. Para [[Nicolas Werth]], o novo poder levou a cabo unha reconstrución autoritaria do Estado en detrimento dos órganos de poder que xorden espontaneamente na sociedade civil: os comités de fábrica, as cooperativas que reemplazaban aos sindicatos ou soviets, meros instrumentos baleiros pero xa infiltrados no sistema e subordinados a el. "Nun par de semanas (finais de outubro de 1917 - xaneiro de 1918), "o poder desde abaixo", "o poder dos Soviets ", que se desenvolveu de febreiro a outubro de 1917 [...] convértese nun gran poder, a raíz dos procedementos burocráticos ou autoritarios. O poder da sociedade ao Estado, e do Estado ao partido bolxevique".<ref>Nicolas Werth, ''L'URSS de Lénine à Staline'', Que sais-je?, 1995, p. 8.</ref> === A paz de Brest-Litovsk === {{Artigo principal|Tratado de Brest-Litovsk}} [[Ficheiro:Map Treaty of Brest-Litovsk-es.svg|miniatura|Cambios territoriais tralo [[tratado de Brest-Litovsk]].]] Ao tomar o poder en Rusia, os bolxeviques tiñan a esperanza de que se producise un levantamento revolucionario en Europa. Este non se produciu, e a paz prometida en outubro pasou a ser unha necesidade absoluta para satisfacer as demandas do exército e dos campesiños. Tratábase ao mesmo tempo de asinar a paz, de negociar a política expansionista territorial dos Gobernos burgueses, pero sen que parecese que se claudicaba ante os [[Imperios centrais]]. Asinouse un [[armisticio]] o [[15 de decembro]] e os debates sobre a paz comezaron o [[22 de decembro]], sendo comandada a delegación rusa por Trotski, que fixo publicar todos os tratados secretos e acordos sobre cambios territoriais alcanzados previamente entre ambas potencias. As esixencias alemás foron enormes: Polonia, Lituania e Belarús debían pasar a estar baixo ocupación alemá. Iniciouse así un acalorado debate no seo do partido bolxevique, onde se confrontaban tres sitúes. Uns, como Bukharin, defendían a necesidade dunha guerra revolucionaria, Lenin opinaba que había que dar o brazo a torcer, e Trotski, que venceu na votación con nove votos a favor por sete en contra, propuxo rexeitar a firma dunha paz que levara cambios territoriais pero que si que había que declarar a fin da guerra. Como resposta, o exército alemán lanzou unha ofensiva o 17 de xaneiro, avanzando rapidamente en Ucraína. A posición de Lenin, favorable á firma inmediata da paz, foi gañando adeptos dentro do partido, pero os alemáns endureceron as condicións do tratado de paz. O [[3 de marzo]] de [[1918]], os bolxeviques asinaron o [[tratado de Brest-Litovsk]], polo cal Rusia perdía o 26% da súa poboación, o 27% da súa superficie cultivada e o 75% da súa produción de aceiro e de ferro. A situación económica da nova república soviética, xa agravada por unha guerra mortuoria que durara catro anos, presentábase desesperante. === A creación da Cheka === [[Ficheiro:Znak5 GPU.GIF|miniatura|100px|Insignia da Cheka en 1922]] O [[20 de decembro]] de [[1917]], fundouse a «Comisión extraordinaria de loita contra a sabotaxe e a contrarrevolución» (en [[idioma ruso|ruso]]: VChK ou ''Vecheká''), comunmente coñecida como [[Cheka]]. As súas accións non tiñan ningunha base legal nin xudicial (o decreto fundacional non se publicou ata despois da morte de Lenin) e fora concibida como un instrumento provisional de represión independente da xustiza. Era dirixida por un comité de cinco membros (tres bolxeviques e dous socialrevolucionarios) presidido por [[Féliks Dzerzhinski]]. Entre os "sabotadores" e inimigos previstos polo decreto figuraban o KD, os socialrevolucionarios de dereita, xornalistas, folguistas... De súpeto, a Cheka multiplicou os chamamentos á delación e á constitución de Chekas locais. Fundada con 100 funcionarios (entre os que estaban [[Viacheslav Menzhinski|Menzhinski]] e [[Génrij Yagoda|Yagoda]]), xa contaba con 12.000 en xullo de 1918. Ao chegar a Moscova, instalouse en [[Lubyanka]], o [[10 de marzo]] de [[1918]], con 600 membros. En xullo xa contaba con 2000. A partir desta data, os efectivos policiais dos bolxeviques foron superiores aos da [[Okhrana]] dos tempos de [[Nicolao II de Rusia|Nicolao II]]. Segundo [[Pierre Broué]], a Cheka non comezou verdadeiramente a funcionar ata marzo, momento no que se produciu a ofensiva alemá, e a represión despregouse en toda a súa magnitude no verán de 1918, trala [[Alzamiento socialrevolucionario|insurrección]] dos [[Partido Social-Revolucionario de Esquerda|socialrevolucionarios de esquerda]] de Moscova e unha serie de atentados contra os dirixentes bolxeviques, entre os que se atopaban [[Moiséi Uritski]], asasinado o 30 de agosto, e o propio Lenin, gravemente ferido por [[Fanya Kaplan]], executada sumariamente pouco despois. Os dirixentes bolxeviques, asegurando inspirarse no exemplo [[xacobinos|xacobino]] da [[Revolución Francesa]], decretaron o «terror vermello» para opoñerse ao «terror branco». Nos seis primeiros meses de 1918, houbo vinte e dúas execucións realizadas pola Cheka. Nos seis últimos, a cifra aumentou ata 6000. [[Victor Serge]] estima que a creación da Cheka, cos seus procedementos secretos, foi o peor erro do poder bolxevique. Sinala, con todo, que a nova república vivía baixo un «perigo mortal» e que o terror branco precedeu a lume. Precisa que Dzerzhinski temía os excesos das Cheka locais e que moitos chequistas foron fusilados por iso. === A disolución da Asemblea Constituínte === Reclamada por todos os programas dos partidos revolucionarios desde o [[século XIX]], a [[Asemblea Constituínte Rusa]] foi [[Elección da Asemblea Constituínte Rusa de 1917|elixida en novembro de 1917]]. Aínda que obtiveron un 25% dos votos e un grande éxito nas grandes urbes, os bolxeviques resultaron unha forza minoritaria, con 175 dos 707 deputados da asemblea. Os campesiños preferiron votar aos socialistas-revolucionarios. Segundo palabras de [[Jacques Baynac]],<ref>''La Terreur sous Lénine'', Le Livre de Poche, 1998.</ref> os resultados das eleccións indicaron que o país non quería de forma maioritaria un Goberno afín á [[Revolución de Febreiro]] nin un da [[Revolución de Outubro]]. Porén, non houbo revolución ningunha en xaneiro ou xullo de 1918. A represión e a [[Guerra civil rusa|guerra civil]] contribuíron a iso. [[Viktor Chernov]], socialrevolucionario, resultou elixido presidente da asemblea, cun total de 246 votos fronte aos 151 de [[Mariya Spiridónova]], [[Socialrevolucionarios de esquerda|socialrevolucionaria de esquerda]] apoiada polos bolxeviques. A disolución da Asemblea Constituínte pola Garda Vermella produciuse inmediatamente logo da súa primeira reunión, o 19 de xaneiro de 1918. Aínda que a maioría da poboación permaneceu indiferente ante este golpe de forza, vinte manifestantes que protestaron contra a disolución da asemblea resultaron mortos: [[Máximo Gorki]], que acudiu ao seu funeral, cualificounos como mártires dunha experiencia democrática de apenas unhas horas que se levaba esperando durante centos de anos. O marxista [[Charles Rappoport]] comentou: «Lenin actuou como un tsar. Ao disolver a Asemblea Constituínte, Lenin creou un horrible baleiro ao seu ao redor, que provoca unha terrible guerra civil sen fin e prepara un futuro terrible.»<ref>''La Vérité'', 26 de xaneiro de 1918.</ref> Tamén escribiu: «A [[Garda Vermella]] de Lenin e Trotski fusilaron a [[Karl Marx]]».<ref>''Le Journal du peuple'', 24 de xaneiro 1918.</ref> Segundo [[Martin Malia]]: «A disolución da Asemblea Constituínte é considerada a miúdo como o crime supremo dos bolxeviques contra a democracia, exactamente igual que o golpe de forza de outubro, algo que é absolutamente certo. Pero o que non se destaca a miúdo é que esta asemblea apenas estaría capacitada para gobernar fronte ás desordes da época. Trotski esaxeraba cando afirmaba que a asemblea non era máis que unha pantasma do Goberno provisional: estaba dominada polos mesmos partidos que foran incapaces de controlar a situación en febreiro de 1917, e como tal, foi privada de calquera apoio militar ou administrativo.»<ref>[[Martin Malia]], ''La Tragédie soviétique. Histoire du socialisme en Russie, 1917-1991'', Seuil, p. 158. Así mesmo, de acordo con [[Moshe Lewin]]: «as forzas que apoiaran ao Goberno Provisional non foron capaces de producir un equipo dirixente en xaneiro de 1918 como non o foron en setembro de 1917.», ''Le Siècle soviétique'', Fayard, p. 359.</ref> === A entrada en verea dos competidores revolucionarios === A partir do [[9 de xaneiro]] de [[1918]], comezouse a suscitar o traslado da capitalidade e do goberno a [[Moscova]], mentres que as negociacións de paz cos alemáns atopábanse en desenvolvemento en Brest-Litovsk. O traslado do Goberno, efectivo en marzo, debeuse á posibilidade de que os barrios obreiros de Petrogrado, sufrindo pola fame e exasperados, levantásense de novo, pero desta vez contra o poder xurdido na [[Revolución de Outubro]]. As ofensivas alemás e [[Movemento Branco|brancas]] non influíron nesta decisión. Igualmente, os bolxeviques buscaban demostrar aos seus opositores que o seu poder podía sobrevivir lonxe do seu Petrogrado de orixe. O [[27 de marzo]] de [[1918]], a Cheka comezou a ocuparse dos delitos de prensa, recruando considerablemente a censura sufrida pola prensa non bolxevique. O 11 e o 12 de abril, unha onda de represión antianarquista sacudiu Moscova: 1000 homes das tropas especiais atacaron a súa sé, arrestando a 520 persoas e executando sumariamente a outras 25. A partir deste episodio, os anarquistas comezaron a ser cualificados oficialmente de "bandidos". [[Feliks Dzerzhinski|Dzerzhinski]] advertiu que aquela operación non era máis que un comezo. A recuperación do Partido Social-Revolucionario de Esquerda e dos anarquistas inquietaba ao poder: naqueles lugares onde aínda se celebraban eleccións locais libres, estes obtiñan máis da metade dos votos. Como reacción, entre maio e xuño de 1918, 205 xornais socialistas pecháronse e a Cheka disolveu por forza decenas de soviets socialrevolucionarios ou menxeviques, os cales foran elixidos legalmente. O 14 de xuño de 1918, os menxeviques e os socialrevolucionarios de esquerda foron expulsados do Comité Panruso dos Soviets, pasando a estar formado este soamente por bolxeviques. O 16 de xullo, o xornal de [[Máximo Gorki]], ''[[Nóvaya Zhizn|A Nova Vida]]'', foi prohibido pola policía política. Nas cidades, a situación alimentaria continuaba sendo explosiva. Os bolxeviques non puideron máis que retomar as retencións obrigatorias efectuadas por destacamentos armados de cidadáns, algo que provocou que os campesiños levantásense contra o poder urbano, ao mesmo tempo en que se afastaban do partido aqueles a quen o ''Decreto da Terra'' achegara ás posicións bolxeviques. Cento cincuenta revoltas campesiñas foron reprimidas en toda Rusia en xullo de 1918 e en decenas de cidades a Cheka e algúns membros da Garda Vermella cargaron as marchas da fame, fusilando aos folguistas e disolvendo as reunións populares. O [[peche patronal]] das fábricas nacionais converteuse nun novo medio de represión das folgas. O 20 de xuño de 1918, como medida de represalia polo asasinato do responsable bolxevique [[Vladímir Volodarski]], oitocentos líderes obreiros foron arrestados en Petrogrado en apenas dous días e o seu soviet disolto. O 2 de xullo, os obreiros responderon cunha folga xeral, pero foi en balde. Rexeitando estes actos, así como o [[Tratado de Brest-Litovsk]], que interpretaban como unha capitulación ante o imperialismo alemán, os revolucionarios de esquerda romperon á súa vez co Goberno bolxevique en marzo de 1918. O 6 de xullo de 1918, trataron de revivir a guerra contra Alemaña [[Alzamento socialrevolucionario|asasinando o embaixador do Reich]], o conde [[Wilhelm von Mirbach-Harff]]. Ese mesmo día intentaron asaltar a sede da Cheka en Moscova. === O crecemento xeneralizado dos riscos === Para xaneiro de 1918, o experimento revolucionario xa conseguira sobrevivir máis que a [[Comuna de París]] de 1871. Nos meses seguintes, os perigos acumuláronse e a Rusia soviética atopábase cercada por todos os sitios, á vez que as súas convulsións internas sociais e políticas se agravaban. Despois do tratado de Brest-Litovsk, os países da [[Tripla Entente]] decretaron o [[embargo]] a Rusia e desembarcaron tropas para impedir unha vitoria alemá total no leste. Os xaponeses e posteriormente os estadounidenses interviñeron así en [[Vladivostok]] a principios de abril de 1918, mentres que os británicos facíano en [[Murmansk]] e [[Arjángelsk]]. No mesmo momento, os turcos penetraron no [[Cáucaso]] e ameazaron [[Bakú]], á vez que, a pesar do tratado de Brest-Litovsk, os alemáns intentaron aproveitar a súa vantaxe: colaboraron co esmagamento da revolución en Finlandia ([[guerra civil finlandesa]]), e retomaron durante o verán as operacións militares nos [[países bálticos]] e en [[Ucraína]], que someten e confían a un goberno monárquico [[Goberno monicreque|monicreque]] e represivo. A secesión en maio das Repúblicas do Cáucaso - [[Xeorxia]], [[Armenia]] e [[Azerbaidján]] - acentuou a confusión (véxase [[República Democrática Federal de Transcaucasia]]). Paralelamente, en abril e maio, a [[lexión checoslovaca]] formada por antigos presos e desertores do [[exército austrohúngaro]], rexeita a súa disolución, e rebélase contra os bolxeviques. Donos da zona dos [[montes Urais]] e do [[Ferrocarril Transiberiano|Transiberiano]], así como de todo o ouro do banco imperial de Rusia, tomado en [[Kazán]], os checoslovacos apoiaban os socialrevolucionarios do [[Comité de Membros da Asemblea Constituínte|Comité dos ex-constituíntes]] que formaron o [[8 de xuño]] un contragoberno en [[Samara]]. Simultaneamente, os [[Movemento Branco|exércitos brancos]] levantáronse en maio por todo o país, en particular na zona do [[río Don]], en torno aos [[cosacos]] de [[Piotr Krasnov|Krasnov]], aliado do xeneral [[Antón Denikin|Denikin]], e en [[Siberia]] ao redor do almirante [[Aleksandr Kolchak|Kolchak]], quen instalou unha autoridade tsarista en [[Omsk]]. En todos os territorios que controlaban, o [[Terror Branco (Rusia)|terror branco]] caeu de vez sobre as poboacións campesiñas insubmisas, os xudeus, os liberais, e os elementos revolucionarios máis diversos. Trotski obtivo contra estes exércitos as primeiras vitorias importantes do novo [[Exército Vermello]]: en xullo en [[Tsaritsyn]] e a comezos de agosto en [[Kazán]]. O poder bolxevique viuse enfrontado ao mesmo tempo ás rebelións campesiñas e obreiras e á [[Alzamento socialrevolucionario|insurrección dos socialrevolucionarios de esquerda]] en Moscova o 6 de xullo. Estes reaparecían con terrorismo revolucionario: despois do bolxevique [[Vladímir Volodarski]] o 20 de xuño e o embaixador [[Wilhelm von Mirbach-Harff]] o 6 de xullo, foi o xeneral [[Hermann von Eichhorn]], comandante en xefe alemán en Ucraína, quen morreu nunha das súas accións o 30 de xullo en Kíiv. Posteriormente, o 30 de agosto, mentres que o xefe da Checa de Petrogrado, [[Moiséi Uritski]], era asasinado, en Moscova, [[Fanni Kaplán]] disparou a [[Lenin]], feríndoo; foi executada sumariamente tres días despois. O 3 e 5 de setembro, exasperada, a Checa puxo en marcha o "[[terror vermello]]". Milleiros de presos e de sospeitosos foron masacrados ao longo de toda Rusia. Comezaba así a guerra civil entre os bolxeviques e o resto de forzas. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} {{Portal|Rusia}} [[Ficheiro:QR.GLWP Revolución Rusa de 1917.png|dereita|100px]] === Bibliografía === * [[François-Xavier Coquin]], ''La Révolution russe'', PUF, coll. « Que sais-je?», París, 1962, 128 p., rééd. Les bons caractères, Pantin, 2005, 142;143 p. * [[Isaac Deutscher]], ''La Révolution inachevée: cinquante années de révolution en Union soviétique, 1917-1967'', Robert Laffont, 1967. * [[Marc Ferro]], ''La Révolution de 1917'', 2 vol., Aubier, París, 1967, rééd. Albin Michel, 1997, 1092 p. * [[Orlando Figes]], ''La Revolución rusa (1891-1924): la tragedia de un pueblo'', Edhasa, 2010 (edición original: ''A People's Tragedy: Russian Revolution 1891-1924'', 1996). * [[Rosa Luxemburgo]], ''La Révolution russe'', setembro de 1918 (publicado en 1922), rééd. Éditions de l'Aube, coll. « l'Aube poche essai», 2007, 72 p. * [[Martin Malia]], ''Comprendre la Révolution russe'', Seuil, 1980. * [[Jean-Jacques Marie]], ''La Guerre civile russe, 1917-1922. Armées paysannes, rouges, blanches et vertes'', Éditions Autrement, coll. « Mémoires», París, 2005, 276 p. * [[Arno Joseph Mayer]], ''Les Furies – Violence, vengeance, terreur aux temps de la Révolution française et de la révolution russe'', Fayard, 2002, 650 p. * [[Richard Pipes]], ''La Révolution russe'', PUF, coll. « Connaissance de l'Est», París, 1993, 866 p. * [[John Silas Reed|John Reed]], ''Dix jours qui ébranlèrent le monde'', 1919, rééd. Éditions sociales, París, 1958, 376 p. * [[Leonard Bertram Schapiro]], ''Les Bolcheviks et l'opposition. Origines de l'absolutisme communiste (1917-1922)'', Les Iles d'Or, París, 1957, 297 p., rééd. Les nuits rouges, 2007, 560 p. * [[Victor Serge]], ''L'An I de la révolution russe. Les débuts de la dictature du prolétariat (1917-1918)'', 1930, rééd. La Découverte, París, 1997, 521 p. * [[Lev Trotski]], ''Histoire de la révolution russe'', 2 vol., 1930, rééd. Éditions du Seuil, 1950. * [[Nicolas Werth]], ''1917: la Russie en révolution'', Gallimard, coll. « Découvertes», 1997. === Outros artigos === * [[Kalinin]] {{Revolución Rusa de 1917}} {{Revolucións de 1917-1923}} {{Historia de Rusia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolución Rusa de 1917| ]] [[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Historia e xeografía)]] 4ezq8vutrb1hyjiljqvvj8hdk6o5mmk 0 5002 7108211 7073352 2025-06-27T12:48:46Z Dodro 51040 /* Patrimonio arquitectónico */ 7108211 wikitext text/x-wiki {{Artigo de calidade}} {{Outros homónimos|Dodro (homónimos)|Dodro}} {{Xeografía política}} '''Dodro''' é un concello da [[provincia da Coruña]] pertencente á [[comarca do Sar]], que está situado no suroeste da provincia, onde o [[río Ulla]] [[Desembocadura|desemboca]] na [[ría de Arousa]]. O seu xentilicio é «{{Dic|dodrense}}» e ten a súa capitalidade en [[Tallós, Laíño, Dodro|Tallós]]. Dista de [[Santiago de Compostela]] arredor de 27&nbsp;km e de [[Ribeira]] atópase a uns 37&nbsp;km, ten unha superficie de 36,1&nbsp;km² <ref name=descrición>{{harvsp|Rial|Gago|1992|loc=Descrición}}</ref><ref>{{harvsp|Quintana García|1993|p=477}}</ref><ref name=consistorio>{{cita web|título=Información turística |url=https://www.dodro.gal/conece-dodro |institución=Concello de Dodro |dataacceso=01-12-2023}}</ref> e segundo o [[Instituto Galego de Estatística|IGE]], a 1 de xaneiro de 2023 tiña 2&nbsp;675 habitantes<ref name=ige>{{cita web|título=Series históricas de poboación de Galicia |url=http://www.ige.eu/igebdt/selector.jsp?COD=1558&paxina=001&c=0201001002 |institución=[[Instituto Galego de Estatística|IGE]] |dataacceso=28-11-2023}}</ref> (1&nbsp;276 eran homes e 1&nbsp;399 mulleres), cunha [[densidade de poboación]] de 73,29&nbsp;hab./km². O concello de Dodro conserva espazos naturais de importancia ambiental e paisaxística, como as brañas que se estenden a carón do río Ulla, constituíndo o espazo húmido máis grande de Galicia,<ref name=braña>{{cita web|título=Recursos naturais |url=https://www.dodro.gal/recursos-naturais |institución=Concello de Dodro |dataacceso=28-11-2023 |cita=As Brañas son o espazo húmido máis grande de Galicia e albergan unha gran riqueza ambiental.}}</ref> incluídas no [[sistema fluvial Ulla - Deza]] e declarada [[zona especial de conservación]] (ZEC).<ref name=zec>{{cita publicación periódica|título=DECRETO 37/2014, do 27 de marzo, polo que se declaran zonas de especial conservación os lugares de importancia comunitaria de Galicia e se aproba o Plan director da Rede Natura 2000 de Galicia |url=http://www.xunta.es/dog/Publicados/2014/20140331/AnuncioCA02-270314-0001_es.html |lugar-publicación=[[Diario Oficial de Galicia|DOG]] |institución=Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Infraestruturas |apartado=44. ZEC Sistema Fluvial Ulla-Deza (ES1140001) |número=62 |páxina=13427 |data=31-03-2014 |dataacceso=28-11-2023}}</ref> Preserva moitos elementos tradicionais como os [[cruceiro]]s, os [[Muíño#Muíños de auga|muíños]], os [[Hórreo galego|hórreos]] e os [[Reloxo de sol|reloxos de sol]], exemplo da [[etnografía]] galega en diferentes estados de conservación, ademais dunha rica tradición oral e escrita. [[Pazo]]s históricos da [[fidalguía]] de antano e igrexas do [[barroco]] completan o patrimonio arquitectónico do municipio. == Xeografía == === Situación === O concello de Dodro sitúase na vertente dereita do [[río Ulla]], limita ó [[norte]] co concello de [[Rois]], ó [[leste]] co de [[Padrón]], ó [[oeste]] cos municipios de [[Lousame]] e [[Rianxo]] e ao sur co concello de [[Valga]].<ref name=pxom /> Non hai núcleos de poboación importantes; atópanse a maioría das casas á beira da estrada [[AC-305]], escisión da antiga estrada comarcal [[C-550]], que une Padrón e [[Ribeira]] e atravesa o concello de leste a oeste. Existe ademais rede de estradas secundarias que comunican os distintos núcleos de poboación. [[Ficheiro:Casa do Concello de Dodro.jpg|miniatura|Casa do concello.]] A capitalidade do concello está en [[Tallós, Laíño, Dodro|Tallós]],<ref>[https://ssweb.seap.minhap.es/REL/frontend/inicio/municipios/all/13424 Registro de Entidades Locales]. Consultado o 17 de decembro de 2023</ref><ref name=pxom /> onde se sitúa a casa consistorial, que data do ano 1906.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=308}}</ref> Este municipio pertence, xunto con Padrón e Rois, á [[comarca do Sar]],<ref>{{Cita publicación periódica|título=DECRETO 65/1997, do 20 de febreiro, polo que se aproba definitivamente o mapa comarcal de Galicia |url=https://www.xunta.gal/dog/Publicados/1997/19970403/Anuncio1051E_gl.html |lugar-publicación=DOG |institución=Xunta de Galicia |número=63 |páxina=3005 |data=03-04-1997 |dataacceso=15-01-2024}}</ref> aínda que pola súa situación está tamén moi vinculado á veciña [[comarca de Barbanza]].<ref name=raxeira>{{harvsp|Figueira|2003|p=6}}</ref> A distancia dende a capital do concello a outros núcleos de poboación de importancia que se atopan próximos é a seguinte: * [[Padrón]]: 5&nbsp;km * [[Pontevedra]]: 45&nbsp;km * [[Rianxo]]: 14&nbsp;km * [[Ribeira]]: 37&nbsp;km * [[Santiago de Compostela]]: 27&nbsp;km === Orografía === O concello atópase nunha zona prelitoral situada na [[depresión Meridiana]], preto da desembocadura do [[río Ulla]] na [[ría de Arousa]]. O municipio está caracterizado por un nivel chairego que liga coas ladeiras da [[serra do Barbanza]]. Deste xeito, nun espazo pequeno contrastan dúas áreas ben diferenciadas; unha baixa, que corresponde co val do río Ulla, na que se atopa a paraxe natural das [[brañas de Laíño]], e outra no norte do concello, montañosa, de gran riqueza forestal e orientada a solleiro.<ref name=raxeira /> O punto máis elevado é a [[Lomba das Pozas]] con 576 m, seguido do [[monte Morouzas]] con 316 m, o monte Caldebarcas con 312 m, o Carboeiro con 302 m e o Vilar de 227 m. Estes son montes suavizados e están situados na parte máis oriental da [[Serra do Barbanza]]. O declive é bastante pronunciado, descendendo dende os cincocentos metros de altura ata o nivel do mar.<ref>{{harvsp|Laredo|Laredo|Vázquez Vázquez|1989|p=3}}</ref> Na parte mais meridional do concello discorre o río Ulla que constitúe un amplo val de marismas, brañas e veigas de moita fertilidade, que se atopan ó amparo e resgardo dos anteditos montes. Xunto co [[río Sar]] existen pequenos ríos e numerosos regueiros que verten as súas augas no río Ulla.<ref>{{harvsp|Quintana García|1993|pp=477-478}}</ref> ==== Xeoloxía e edafoloxía ==== [[Ficheiro:Bosque no Monte Carboeiro.JPG|miniatura|esquerda|[[Bosque]] no monte Carboeiro.]] O material [[Xeoloxía|xeolóxico]] sobre o que se asenta a zona é nunha serie de rochas graníticas prehercínicas na que se inclúen [[gneis]]es, [[migmatita]]s, [[granito]]s e [[granodiorita]]s.<ref>{{cita mapa|institución=Instituto Geológico y Minero de España |mapa=Mapa Geológico de España |título=Padrón, Nº 120 (04-08) |escala=1:50.000}}</ref> Canto á [[edafoloxía]]; na maior parte da superficie do monte atópanse solos de tipo [[Umbrisol|umbrisol húmico]] ([[Base de Referencia Mundial para os Recursos do Solo|WRB]], 2006) de 50 a 70&nbsp;cm de profundidade media; nas zonas de ladeira, onde a pendente é moi pronunciada aparecen enclaves con solos de tipo [[Leptosol|leptosol úmbrico]] (WRB, 2006), onde a profundidade do chan rolda os 25&nbsp;cm. As brañas de Dodro constitúen un extenso val na parte máis meridional do concello, formado sobre sedimentos aluviais,<ref>{{cita novas|título=Empresa pública tala un dos poucos bosques inundábeis de Galicia |url=http://www.galiciaconfidencial.com/noticia/35494-empresa-publica-tala-bosques-inundabeis-galicia |xornal=[[Galicia Confidencial]] |data=10-09-2016 |dataacceso=25-12-2023}}</ref> que se estende á beira do río Ulla. Debido á abondosa cantidade de minerais resistentes predominan as texturas franco-areosas e no referente á química hai que sinalar a acidez típica dos solos galegos. ==== Formacións vexetais ==== A superficie forestal do concello está constituída por repoboacións de [[coníferas]], principalmente [[Piñeiro bravo|piñeiro do país]] (''Pinus pinaster'') e en menor proporción [[piñeiro insigne]] (''Pinus radiata''), que representa o 50&nbsp;% da superficie. A vexetación climática natural, que inclúe ós bosques de ribeira, está representada en menor medida, porén as brañas de Dodro abranguen unha elevada porcentaxe da superficie do concello (954,20&nbsp;ha),<ref name=pxom>{{cita publicación|título=5.8 Espazos naturais |url=https://sede.dodro.gal/sxc/export/sites/dodro/recursos/downloads/Tablon/15033_MP04PXOM_202010_AI_MX_01INF_signed.pdf |lugar-publicación=PXOM de Dodro |institución=Concello de Dodro |data=27-12-2010 |dataacceso=28-11-2023 |cita=Dentro do concello atopámonos co esteiro do Ulla de 954,20 ha.}}</ref> unha brañeira de gran riqueza ecolóxica. As masas formadas pola presenza de dúas ou tres especies, que son xeralmente o [[Carballo común|carballo]] (''Quercus robur'') xunto co piñeiro do país (''Pinus pinaster'') e o [[Eucalipto azul|eucalipto]] (''Eucaliptus globulus''), son moi frecuentes, ocupando o 20&nbsp;% da superficie total. Canto as zonas ocupadas por cultivos e pastos, representan o 20&nbsp;% da superficie. Por último as zonas ocupadas por matogueiras representan unha pequena porcentaxe da superficie total.<ref>{{cita mapa|institución=Concello de Dodro |lugar-publicación=PXOM de Dodro |título=Aproveitamento Forestal |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335pi006.jpg |escala=1:30.000 |data=Decembro de 2010}}</ref><ref>{{cita mapa|institución=Instituto Geográfico Nacional |mapa=Mapa de Cultivos y Aprovechamientos |título=Padrón, Nº 120 (04-08) |escala=1:50.000}}</ref> [[Ficheiro:Hidrografía de Dodro.png|miniatura|300px|Hidrografía de Dodro.]] === Hidrografía === O río Ulla pertence á [[Confederación Hidrográfica do Norte]]. A conca do río Ulla discorre pola parte meridional do concello, próximo á súa desembocadura na ría de Arousa, conformando un amplo val onde hai brañas. Existen varios ríos de curso rápido e curto percorrido que nacen dentro dos límites do concello como son o da Devesa, afluente do [[río Te]], o de Manselle ou o de Vigo ([[río de San Lufo]]), que conflúen no Ulla.<ref name=descrición /><ref>{{cita mapa|institución=Concello de Dodro |lugar-publicación=PXOM de Dodro |título=Rede Hidrográfica |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335pi004.jpg |escala=1:30.000 |data=Decembro de 2010}}</ref> Hai tamén diversos regatos e regueiros. === Clima === Dodro atópase no dominio climático oceánico-hiperhúmido que se caracteriza por unha concentración das precipitacións de inverno, arredor dos 1&nbsp;500&nbsp;mm, sequidade estival, néboas, escasa presenza de xeadas e unha temperatura media de 12&nbsp;°C cunha oscilación térmica superior ós 10&nbsp;°C.<ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=7}}</ref> {|class="wikitable collapsible" align="center" style="font-size:90%;width:90%;border:0px;text-align:center;line-height:100%" ! colspan= "14" style="background: #DDDDDD;" | [[Ficheiro:Nuvola apps kweather.png|17px]] Temperaturas e precipitacións mensuais (2011-2023) |- ! style="background: #F0F0F0; color:#000080;" height="10" | Mes ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Xaneiro|Xan]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Febreiro|Feb]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Marzo|Mar]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Abril|Abr]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Maio|Mai]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Xuño|Xuñ]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Xullo|Xul]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Agosto|Ago]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Setembro|Set]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Outubro|Out]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Novembro|Nov]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Decembro|Dec]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Ano |- ! style="background: #F0F0F0; color:#000080;" height="10;" | Temperatura media mensual ([[Grao Celsius|°C]]) | style="background: #FFFF99" | 9,7 | style="background: #FFCC66" | 10,2 | style="background: #FFCC66" | 11,9 | style="background: #FFCC66" | 13,7 | style="background: #FFCC11" | 16,4 | style="background: #FFCC11" | 18,5 | style="background: #FFAA00" | 20,6 | style="background: #FFAA00" | 20,4 | style="background: #FFCC11" | 19 | style="background: #FFCC11" | 16,2 | style="background: #FFCC66" | 12,3 | style="background: #FFCC66" | 10,8 ! style="background: #FFCC11" | 15 |- ! style="background: #F0F0F0; color:#000080;" height="10;" | Temperatura media das mínimas ([[Grao Celsius|°C]]) | style="background: #FFFF99" | 6 | style="background: #FFFF99" | 6,2 | style="background: #FFFF99" | 7,4 | style="background: #FFFF99" | 9 | style="background: #FFCC66" | 11,3 | style="background: #FFCC66" | 13,5 | style="background: #FFCC11" | 15,5 | style="background: #FFCC11" | 15,5 | style="background: #FFCC66" | 14,3 | style="background: #FFCC66" | 11,9 | style="background: #FFCC99" | 8,7 | style="background: #FFCC99" | 7,3 ! style="background: #FFCC66" | 10,6 |- ! style="background: #F0F0F0; color:#000080;" height="10;" | Temperatura media das máximas ([[Grao Celsius|°C]]) | style="background: #FFCC66" | 14 | style="background: #FFCC66" | 14,9 | style="background: #FFCC11" | 16,9 | style="background: #FFCC11" | 19 | style="background: #FFAA00" | 22 | style="background: #FFAA00" | 23,9 | style="background: #FFAA00" | 26,6 | style="background: #FFAA00" | 26,6 | style="background: #FFAA00" | 25 | style="background: #FFAA00" | 21,6 | style="background: #FFCC11" | 16,7 | style="background: #FFCC11" | 15 ! style="background: #FFAA00" | 20,2 |- ! style="background: #F0F0F0; color:#000080;" height="10;" | Temperatura media das mínimas absolutas ([[Grao Celsius|°C]]) | style="background: #FFFF99" | 0,5 | style="background: #FFFF99" | 0,7 | style="background: #FFFF99" | 2,1 | style="background: #FFFF99" | 3,9 | style="background: #FFFF99" | 6,4 | style="background: #FFFF99" | 8,7 | style="background: #FFCC66" | 10,8 | style="background: #FFCC66" | 10,9 | style="background: #FFFF99" | 9,2 | style="background: #FFFF99" | 6,1 | style="background: #FFFF99" | 3,3 | style="background: #FFFF99" | 0,9 ! style="background: #FFFF99" | 5,3 |- ! style="background: #F0F0F0; color:#000080;" height="10;" | Temperatura media das máximas absolutas ([[Grao Celsius|°C]]) | style="background: #FFCC11" | 18,1 | style="background: #FFAA00" | 20,9 | style="background: #FFAA00" | 23,6 | style="background: #FFAA00" | 26,6 | style="background: Tomato" | 30,7 | style="background: Tomato" | 33,8 | style="background: Tomato" | 34,7 | style="background: Tomato" | 35,1 | style="background: Tomato" | 33 | style="background: #FFAA00" | 28,8 | style="background: #FFAA00" | 22,1 | style="background: #FFCC11" | 19,3 ! style="background: #FFAA00" | 27,2 |- ! style="background: #F0F0F0; color:#000080;" | Precipitación media mensual ([[milímetro|mm]]) | style="background: SteelBlue" | 327,9 | style="background: #4169E1" | 225,3 | style="background: #4169E1" | 215,5 | style="background: #6495ED" | 175,2 | style="background: #6495ED" | 126,9 | style="background: #87CEEB" | 93 | style="background: #87CEEB" | 49,9 | style="background: #87CEEB" | 86,8 | style="background: #6495ED" | 125,2 | style="background: #4169E1" | 290,9 | style="background: SteelBlue" | 311,7 | style="background: SteelBlue" | 335,2 ! style="background: #FFFFFF" | 2&nbsp;365,3 |- | colspan="14" style="text-align:center;font-size:90%;"|Fonte: Estación meteorolóxica de Cespón (Boiro).<ref>{{cita web|título=Histórico da rede meteorolóxica. Estación Cespón. Boiro (CO) |url=https://www.meteogalicia.gal/observacion/estacionshistorico/historico.action?idEst=19012 |institución=Xunta de Galicia |lugar-publicación=MeteoGalicia}}</ref> |} === Demografía === ==== Estrutura da poboación ==== A poboación de feito no concello segundo o censo municipal de habitantes a 1 de xaneiro de 2022 é de 2&nbsp;675 habitantes,<ref>{{cita web|título=Poboación segundo sexo e grandes grupos de idade |url=https://www.ige.gal/igebdt/selector.jsp?COD=55&c=0201001002 |institución=IGE |dataacceso=27-11-2023}}</ref> que se establece en 26 núcleos. A poboación distribúese nun territorio de aproximadamente 36,1&nbsp;km² o que supón unha densidade media de 73,29 hab./km². <center > {| {{Táboabonita}} |- ! Censo total ²⁰²² ! 2.675 habitantes |- | Menos de 16 anos |align="center"| 296 (11,07&nbsp;%) |- | Entre 16 e 64 anos |align="center"| 1.553 (58,06&nbsp;%) |- | Máis de 64 anos |align="center"| 826 (30,88&nbsp;%) |} </center > A poboación atópase diseminada polas tres parroquias do concello; sendo a parroquia de Santa María de Dodro a de maior densidade de poboación con 1&nbsp;120 veciños distribuídos en 7,20&nbsp;km² <ref name=consistorio />, seguida de San Xoán de Laíño con 883 nunha superficie de 17,18&nbsp;km² <ref name=consistorio /> e por último San Xián de Laíño con 672 habitantes en 11,70&nbsp;km² <ref name=consistorio />;<ref name=censo>{{cita web|título=¿Cuantos habitantes tiene... |url=https://www.ine.es/widgets/nomen2/index.shtml |institución=[[Instituto Nacional de Estadística|INE]] |dataacceso=27-11-2023}}</ref><ref>{{cita novas|título=Cantos habitantes ten a túa parroquia? |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/sociedad/2016/12/21/cuantos-habitantes-tu-parroquia/00031482322597853531726.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=21-12-2016 |dataacceso=27-11-2023}}</ref> como se pode apreciar na seguinte táboa: {| border="0" cellpadding="5" cellspacing="0" align="center" |+'''Poboación en Dodro no 2022''' <ref name=censo /> |- ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | Parroquia ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | Homes ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | Mulleres ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | Total ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | Densidade<br>(hab./km²) |- | '''Santa María de Dodro''' | 541 | 579 | 1120 | 155,56 |- | '''San Xián de Laíño''' | 311 | 361 | 672 | 57,44 |- | '''San Xoán de Laíño''' | 424 | 459 | 883 | 51,40 |- ! Total | style="background:Gainsboro;" | 1276 | style="background:Gainsboro;" | 1399 | style="background:Gainsboro;" | 2675 | style="background:Gainsboro;" | 73,29 |} {| align="center" |- | <small>Fonte: [[Instituto Nacional de Estadística]]</small> |} ==== Evolución da poboación ==== Demograficamente este concello presenta unha situación desfavorable cunha tendencia ó despoboamento, feito agudizado no período de 1986 a 1998, esta característica convén relativizala, pois é unha feito común na maioría dos concellos galegos. Así mesmo a partir de 1998 a poboación diminúe paulatinamente pero a tendencia non é tan acusada como nos anos precedentes.<ref name=ige /> <center > <timeline> Colors= id:AE value:red id:a value:gray(0.9) id:b value:gray(0.7) id:c value:rgb(1,1,1) id:d value:rgb(0.6,0.7,0.8) ImageSize = width:750 height:300 PlotArea = left:40 bottom:30 top:30 right:30 DateFormat = yyyy Period = from:2600 till:3500 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:b increment:500 start:2600 ScaleMinor = gridcolor:a increment:100 start:2600 BackgroundColors = canvas:c PlotData= color:d width:25 align:left bar:1996 from:2600 till: 3404 bar:1998 from:2600 till: 3313 bar:2000 from:2600 till: 3280 bar:2002 from:2600 till: 3213 bar:2004 from:2600 till: 3162 bar:2006 from:2600 till: 3087 bar:2008 from:2600 till: 3024 bar:2010 from:2600 till: 3017 bar:2012 from:2600 till: 2977 bar:2014 from:2600 till: 2913 bar:2016 from:2600 till: 2853 bar:2018 from:2600 till: 2791 bar:2020 from:2600 till: 2750 bar:2022 from:2600 till: 2675 color:AE PlotData= bar:1996 at: 3404 fontsize:s text: 3280 shift:(-15,5) bar:1998 at: 3313 fontsize:s text: 3213 shift:(-15,5) bar:2000 at: 3280 fontsize:s text: 3280 shift:(-15,5) bar:2002 at: 3213 fontsize:s text: 3213 shift:(-15,5) bar:2004 at: 3162 fontsize:s text: 3162 shift:(-15,5) bar:2006 at: 3087 fontsize:s text: 3087 shift:(-15,5) bar:2008 at: 3024 fontsize:s text: 3024 shift:(-15,5) bar:2010 at: 3017 fontsize:s text: 3017 shift:(-15,5) bar:2012 at: 2977 fontsize:s text: 2977 shift:(-15,5) bar:2014 at: 2913 fontsize:s text: 2913 shift:(-15,5) bar:2016 at: 2853 fontsize:s text: 2853 shift:(-15,5) bar:2018 at: 2781 fontsize:s text: 2791 shift:(-15,5) bar:2020 at: 2750 fontsize:s text: 2750 shift:(-15,5) bar:2022 at: 2675 fontsize:m text: 2675 shift:(-15,5) TextData= pos:(160,280) fontsize:M text:Evolución demográfica dende 1996. </timeline> :<small>Fonte: [[Instituto Galego de Estatística]]</small> </center > ==== Pirámide de poboación ==== A [[Pirámide de poboación|pirámide]] adopta unha forma acampanada cun crecemento de poboación moi moderado de baixa natalidade e mortalidade, propia de [[País desenvolvido|países desenvolvidos]]. {{pirámide de poboación |título =[[Pirámide de poboación]] (2022) <ref>{{cita web|institución=IGE |ano=2013 |url=http://www.ige.eu/igebdt/selector.jsp?COD=100&paxina=001&c=0201001002 |título=Poboación segundo sexo e grupos quinquenais de idade |dataacceso=28-11-2023}}</ref> |posición =center |ancho =65% |máximo =5.5 |85+ |1.98 |4.71 |80-84 |1.79 |2.95 |75-79 |3.21 |3.55 |70-74 |2.65 |3.18 |65-69 |3.36 |3.48 |60-64 |3.74 |3.93 |55-59 |3.25 |4.07 |50-54 |3.85 |3.93 |45-49 |3.96 |3.21 |40-44 |3.78 |3.63 |35-39 |2.95 |3.14 |30-34 |2.32 |1.98 |25-29 |2.02 |1.79 |20-24 |1.91 |2.02 |15-19 |2.06 |1.61 |10-14 |2.24 |1.98 |5-9 |1.72 |1.91 |0-4 |0.90 |1.23 }} :<center ><small>Fonte: [[Instituto Galego de Estatística]]</small></center > ==== Inmigración ==== {| class="toc" cellpadding=0 cellspacing=0 width=250px style="float:right; text-align:center;clear:all; margin-left:20px; font-size:90%;" |- !bgcolor=grey colspan=3 style="color:white;"|Nacionalidades estranxeiras (2022) <ref name=forasteiro /> |-bgcolor=#efefef !Posición !Nacionalidade !Poboación |- |1ª||align=left|{{VEN}}||align=center|10 |- |rowspan=2|2ª||align=left|{{GBR}}||align=center|2 |- | align=left|{{NGA}}||align=center|2 |- |rowspan=4|3ª||align=left|{{POR}}||align=center|1 |- |align=left|{{FRA}}||align=center|1 |- |align=left|{{CUB}}||align=center|1 |- |align=left|{{MAR}}||align=center|1 |- |colspan=3|<small>'''Fonte:''' [[Instituto Galego de Estatística]]</small> |} Segundo os datos recompilados polo IGE hai en Dodro 2&nbsp;675 habitantes, dos cales 26 son de nacionalidade estranxeira, a meirande parte procede de [[Venezuela]]; hai 10 persoas orixinarias dese país de [[América do Sur|Suramérica]].<ref name=forasteiro>{{cita web|título=Poboación segundo sexo e principais nacionalidades |url=http://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?idioma=gl&paxina=002&ruta=verEjes.jsp?COD=966&M=1&S=9913:15033&RET= |institución=IGE |dataacceso=27-11-2023}}</ref> Os índices de poboación inmigrante no concello sinalan que a porcentaxe de poboación estranxeira é do 0,97&nbsp;%, un número pouco significativo; moi afastado da media galega, que rolda o 4&nbsp;% <ref>{{cita web|título=Poboación segundo sexo e nacionalidade (española/estranxeira) |url=https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?idioma=gl&paxina=002&c=-1&ruta=verEjes.jsp?COD=144&M=2&S=&RET= |institución=IGE |dataacceso=27-11-2023}}</ref> e tamén da media estatal, que anda arredor do 10&nbsp;%. == Historia == === Prehistoria === [[Ficheiro:As Brañas e o río Ulla.JPG|miniatura|280px|O [[río Ulla]].]] A orixe do poboamento é antiga,<ref>{{harvsp|Quintana García|1993|p=478}}</ref><ref>{{harvsp|Rial|Gago|1992|loc=Castros}}</ref> como denota a presenza dos [[sitio arqueolóxico|sitios arqueolóxicos]] do [[Megalitismo en Galicia|megalitismo]] que hai no concello<ref>{{cita web|apelido=Pouso Cánive |título=Dodro. Restos Arqueológicos |nome=Sergio |url=http://conocergalicia.com/provincias/la-coruna/sar/dodro/monumentos/ |tipo=Blog |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20140512222427/http://conocergalicia.com/provincias/la-coruna/sar/dodro/monumentos/ |dataarquivo=12-05-2014 |páxina-web=Guía de viajes y turismo por Galicia (2011-2013) |idioma=castelán |urlmorta=yes }}</ref> (a arquitectura megalítica introduciuse en Galicia durante do [[V milenio a. C.]] posiblemente dende o norte de Portugal).<ref name=tombo>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=182}}</ref> Algún dos túmulos funerarios que hai en Dodro do período megalítico están sen catalogar e outros desapareceron.<ref name=tombo /> Entre os restos que se conservan están as catro [[mámoa]]s catalogadas da Paradegua,<ref name=tombo /> de onde se recuperaron pequenos obxectos líticos,<ref>{{cita libro|apelido=Criado Boado |nome=Felipe |ligazón-autor=Felipe Criado Boado |ano=1980 |título=Aportaciones al estudio de la economía megalítica. Análisis de microdesgaste en instrumentos líticos |revista=Gallaecia: revista de arqueoloxía e antigüidade |volume=6 |páxinas=197-202 |lugar=Santiago de Compostela |editorial=Universidade de Santiago de Compostela |issn=0211-8653}}</ref> dúas mámoas no monte da Mina (Balouta) e a mámoa da Chisca,<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=183}}</ref> que son do período [[Neolítico]].<ref>{{cita web|apelido=Rial Ares |nome=Pablo |url=http://miradoirodarevoltinha.blogspot.com.es/2009/09/xacemento-arqueoloxico-mais-antigo-de.html |título=Xacemento arqueolóxico máis antigo de Dodro |tipo=Blog |páxina-web=O miradoiro da Revoltiña |data=18-09-2009 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> Do período do [[Idade de Bronce|Bronce antigo]] apareceron lascas de [[Seixo Branco|seixo]] e [[cerámica campaniense]] no Riasós.<ref>{{cita publicación|título=Riasós |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335ca101.jpg |lugar-publicación=PXOM de Dodro |institución=Concello de Dodro |data=Decembro de 2010 |dataacceso=12-12-2023 |cita=Código no Catálogo da Xunta: GA15033001 }}</ref> Da [[Idade de Bronce]] son os petróglifos, destacando o [[petróglifo de Bouza Abadín]], e da [[Idade de Ferro]] son cinco os [[castro]]s distribuídos pola xeografía do concello.<ref>{{harvsp|Figueira|2003|pp=15-16}}</ref> A finais da Idade de Ferro os [[caporos]] habitaban a desembocadura do río Ulla.<ref>{{cita libro|apelido=Martínez de Padín |nome=Leopoldo |título=Historia politica, religiosa y descriptiva de Galicia |url=https://books.google.es/books?id=ZULkAOnaeD0C&pg=PA92&lpg=PA92 |ano=1849 |volume=I |páxina=92 |lugar=Madrid |editorial=A. Vicente |idioma=castelán }}</ref> Deste período apareceron armas no leito do río<ref>{{cita libro|apelido=Súarez Otero |nome=José |título=Padrón, Iria y las tradiciones Jacobeas |capítulo=Iria, Padrón, Santiago, geografía mítica y realidad arqueológica |url-capítulo=https://www.caminodesantiago.gal/osdam/filestore/1/9/6/4/3_dd4e9b138e8adda/19643_4e7fb37479b47be.pdf |ano=2004 |páxina=254 |editorial=Xunta de Galicia |isbn=84-453-3840-4 |id=Depósito legal: C-1648/2004 |idioma=castelán }}</ref> relacionadas con prácticas rituais.<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Güimil-Fariña |nome=Alejandro |apelido2=Santos Estévez |nome2=Manuel |título=Historia politica, religiosa y descriptiva de Galicia |url=https://www.rap.udl.cat/export/sites/Arqueologia/ca/.galleries/Documents/23.1-Guimil.pdf |revista=Revista d'arqueologia de Ponent |ano=2013 |número=23 |páxina=18 |lugar=[[Universidade de Lleida]] |editorial=Departamento de Arqueoloxía, Prehistoria e Historia Antiga |issn=1131-883X |idioma=castelán }}</ref> Os [[caporos]] son citados por [[Tolomeo]] e [[Plinio o Vello]],<ref name=vía>{{cita publicación periódica|apelido=Villanueva |nome=Raúl |título=Las vías romanas 19 y 20 del itinerario de Antonino |url=http://www.elnuevomiliario.eu/page1.php |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140313104611/http://www.elnuevomiliario.eu/page1.php |dataarquivo=13-03-2014 |revista=El Nuevo Miliario: boletín sobre vías romanas, historia de los caminos y otros temas de geografía histórica |ano=2006 |número=3 |editorial=Fundación Juanelo Turriano |páxinas=25-36 |issn=1885-9534 |idioma=castrlán |urlmorta=yes }}</ref><ref name=caporo>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=309}}</ref> que os coloca nunha lista entre os [[supertamarcos]] e os [[praestamarcos]], indicando ademais que [[Iria Flavia, Padrón|Iria Flavia]] pertencía ó seu territorio.<ref name=vía /> === Idade Antiga === Ó longo da [[Romanización de Galicia|época romana]] comezáronse a sentar as bases do poboamento actual; os romanos asentáronse militarmente en Galicia e obrigaron ós habitantes dos castros a abandonalos, iniciándose a ocupación dos vales, que é cando se formaron as vilas romanas ligadas ás explotacións agrícolas.<ref name=castelo>{{cita web|apelido=Moure |nome=Xabier |url=http://onosopatrimonio.blogspot.com.es/2011/07/romanizacion-de-galiza.html |título=Romanización de Galiza/Galicia I |tipo=Blog |páxina-web=O Noso Patrimonio |ano=2011 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> A [[Vía XIX]], [[Vía romana|calzada romana]] da época de [[Octavio Augusto|Augusto]] descrita no [[Itinerario de Antonino]], unía as cidades de [[Bracara Augusta]] ([[Braga]]) e [[Asturica Augusta]] ([[Astorga]]), pasando por Iria Flavia.<ref>{{cita enciclopedia|título=Vía Romana |enciclopedia=[[Gran Enciclopedia Galega Silverio Cañada]] |cita=A XIX, que é da época de Augusto, parte de Braga, atravesa a provincia de Pontevedra pola depresión meridiana, pasa por Santiago de Compostela e Lugo e segue ata Astorga.}}</ref> No tránsito entre a Idade Antiga e a Idade Media construíuse no monte Vilar un asentamento fortificado, ou refortificouse un castro preexistente, coñecido como Castelo de Monte Vilar.<ref name=castelo /> === Idade Media === Iria Flavia foi o centro de boa parte da [[Gallaecia]] máis occidental, que durante o [[reino suevo]] pasou a ser unha das grandes demarcacións parroquiais nas que se organizou o territorio galego. Os caporos apacecen citados no ''[[Parochiale suevorum]]'',<ref name=caporo /> no [[século VI]], de facer caso dalgunhas edicións. Polo río Ulla irromperon os [[normandos]] dende o [[século IX]]<ref name=normando>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=300}}</ref><ref>{{cita libro|apelido=Andrade Cernadas |nome=José M. |ligazón-autor=José Miguel Andrade |título=Padrón, Iria y las tradiciones Jacobeas |capítulo=La iglesia de Iria-Santiago, el mar y las fortalezas costeras |url-capítulo=https://www.caminodesantiago.gal/osdam/filestore/1/9/6/4/3_dd4e9b138e8adda/19643_4e7fb37479b47be.pdf |ano=2004 |páxina=24 |editorial=Xunta de Galicia |isbn=84-453-3840-4 |id=Depósito legal: C-1648/2004 |idioma=castelán }}</ref> ata o [[século XII]].<ref>{{Cita libro|apelido=Carballo |nome=Francisco |ligazón-autor=Felipe Senén López |apelido2=López |nome2=Felipe Senén |ligazón-autor2=Felipe Senén López |apelido3=López Carreira |nome3=Anselmo |ligazón-autor3=Anselmo López Carreira |apelido4=Obelleiro |nome4=Luís |apelido5=Alonso |nome5=Bieito |ligazón-autor5=Bieito Alonso |número-autores=2 |título=Historia de Galicia |capítulo=A Consolidación do feudalismo |editorial=[[Edicións A Nosa Terra|A Nosa Terra]] |data=1996 |páxinas=84-85 |isbn=84-89138-65-6}}</ref> O ''[[Chronicon Iriense|Cronicón Iriense]]'' refire a rapina que efectuaron as naves normandas<ref name=normando /> nunha incursión río arriba no ano [[858]].<ref>{{Cita novas|título=Desembarco en Jakobsland |url=https://galego.farodevigo.es/sociedad/2013/05/14/desembarco-jakobsland-17459503.html |xornal=[[Faro de Vigo]] |data=14-05-2013 |data-acceso=30-01-2024}}</ref><ref>{{Cita novas|apelido=Peres Vigo |nome=Alexandre |título=Ramiro I e Ordoño I. Uns novos reis galaicos |url=https://www.nosdiario.gal/articulo/os-reis-e-as-rainas/ramiro-i-ordono-i-uns-novos-reis-galaicos/20220920154232152761.html |xornal=[[Nós Diario]] |data=20-09-2022 |data-acceso=30-01-2024}}</ref> Por mor dos ataques, incluída a morte de [[Sisnando II de Iria|Sisnando II]] no ano [[968]],<ref>{{cita publicación periódica |apelido=Portela |nome=Ermelindo |ligazón-autor=Ermelindo Portela Silva |apelido2=Pallares |ligazón-autor2=Carmen Pallares Méndez |nome2=Mª Carmen |título=Edad Media: La iglesia de la historia |url=https://minerva.usc.es/xmlui/bitstream/handle/10347/4729/pg_093-142_semata7-8.pdf |revista=Semata: Ciencias sociais e humanidades |ano=1996 |número=7-8. ''Las religiones en la historia de Galicia'' |editorial=[[Universidade de Santiago de Compostela|USC]] |lugar=Santiago de Compostela |páxinas=97-98 |idioma=castelán |isbn=8481214507 |data-acceso=28 de xaneiro de 2024 |data-arquivo=28 de xaneiro de 2024 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20240128162413/https://minerva.usc.es/xmlui/bitstream/handle/10347/4729/pg_093-142_semata7-8.pdf |url-morta=yes }}</ref><ref>{{cita libro|apelido=Alonso Romero | nome=Fernando |ligazón-autor=Fernando Alonso Romero |título=Mil Anos da Incursão Normanda ao Castelo de Vermoim |capítulo=La navegación e itinerario del ejército normando de Gunderedo |url-capítulo=https://ler.letras.up.pt/uploads/ficheiros/16867.pdf |ano=2018 |editorial=[[Universidade do Porto]] |lugar=[[Porto, Portugal|Porto]] |páxina=75 |idioma=castelán |isbn=978-989-8351-97-5 |id=Depósito legal: 450318/18 |doi=10.21747/9789898351975/mil}}</ref><ref>{{cita libro|apelido=López Ferreiro |nome=Antonio |ligazón-autor=Antonio López Ferreiro |apelido2=Fita |nome2=Fidel |título=Monumentos antiguos de la iglesia compostelana |capítulo=Restauración de la Canónica de Iria por el arzobispo Don Diego Gelmirez |url-capítulo=https://bibliotecadigital.jcyl.es/es/catalogo_imagenes/grupo.cmd?path=10067862 |ano=1883 |páxinas=17-18 |lugar=[[Madrid]] |editorial=F. Maroto e hijos |idioma=castelán }}</ref> o bispo [[Cresconio]] ordenou fortificar as [[torres de Oeste]], tarefa que continuou [[Diego Peláez]] e posteriormente [[Diego Xelmírez]], quen mandou ademais construír en Padrón dous navíos para protexerse das agresións normandas e [[Sarracenos|sarracenas]].<ref name=normando /> Durante a súa expedición do ano [[997]], [[Almanzor]] atravesou o río Ulla e arrasou Iria e mais Santiago de Compostela.<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Fernández Rodríguez |nome=Manuel |ano=1967 |título=La Expedición de Almanzor a Santiago de Compostela |publicación=Cuadernos de Historia de España |lugar=[[Buenos Aires]] |editorial=Facultade de Filosofía e Letras |páxinas=345-363}}</ref> Das [[Pazo de Hermida|torres de Lestrobe]] hai documentos que indican que debeu ser residencia dun xefe na [[Idade Media]].<ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=12}}</ref> A construción orixinal eran dúas torres defensivas, que se ergueron ó pé do [[castro de Lestrobe]], pero debido ás distintas incursións sufridas quedaron danadas, ata que se reconstruíron no [[século XVII]], configurando o pazo que é actualmente.<ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=25}}</ref> A partir do [[século XII]], foron aumentando de forma progresiva as terras de labradío no concello. No século XII a raíña [[Orraca de Galicia, Castela e León|Dona Urraca]] concedeulle ó [[arcebispo]] de Santiago Diego Xelmírez o Señorío das Terras de Santiago, que existiu ata a súa supresión a mediados do [[século XIX]].<ref name=feudo>{{cita web|apelido=Rial Ares |nome=Pablo |url=http://miradoirodarevoltinha.blogspot.com.es/2013/12/terra-de-santiago.html |título=Terra de Santiago |tipo=Blog |páxina-web=O miradoiro da Revoltiña |data=04-12-2013 |dataacceso=28-11-2023}}</ref> Laíño dependía do arcebispado de Santiago e pertencía á xurisdición dos señores de Rianxo, descendentes de [[Paio Gómez Chariño]], almirante e trobador en [[lingua galega]].<ref name=feudo /><ref name=millo>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=9}}</ref> O primeiro documento do que se ten constancia sobre [[Dodro, Dodro|Dodro]] está asinado polo arcebispo Xelmírez en [[1114]]; "''Aldara Guteridiz dóalle a [[Mosteiro de San Martiño Pinario|San Martiño Pinario]] a cuarta parte da igrexa de Santa María de Dalodro''", en [[1118]] a raíña Urraca e o seu fillo [[Afonso VII]] confirmaron esa doazón.<ref>{{cita publicación periódica|publicación=[[Galicia Diplomática]] |número=nº 11 (Ano 2) |ano=1883 |título=Arquivo destruído do Real mosteiro de San Martiño Pinario}}</ref> A mediados do século XV frei Xoán de Vigo, natural de Vigo e frade do convento de Herbón,<ref name=caporo /><ref>{{cita libro|apelido=García Oro |nome=Xosé |ligazón-autor=Xosé García Oro |ano=1987 |título=Galicia en los siglos XIV y XV |capítulo=Galicia urbana. Ciudades episcopales, villas señoriales, municipios realengos |lugar=[[A Coruña]] |editorial=[[Fundación Pedro Barrié de la Maza]] |páxinas=160-162}}</ref> construíu un hospital en Padrón a carón do río Sar por encomenda do arcebispo [[Rodrigo de Luna]]<ref>{{cita libro|apelido=López Ferreiro |nome=Antonio |ano-orixinal=1884 |título=D. Rodrigo de Luna, estudio histórico |capítulo=VII. Fundación del hospital de Padrón |url-capítulo=https://books.google.es/books?id=Yq1Eq0CRigEC&pg=PA24 |ano=2011 |lugar=[[Valladolid]] |editorial=Editorial {{Versaleta|maxtor}} |páxinas=23-28 |isbn=84-95636-30-1 |id=Depósito legal: VA-437-2001 |idioma=castelán}}</ref><ref>{{cita novas|título=San Antonio de Herbón y la orden tercera de Padrón |url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/san-antonio-herbon-orden-tercera-padron-BECG889855 |xornal=El Correo Gallego |data=13-09-2014 |dataacceso=07-01-2024 |idioma=castelán}}</ref> para atender os peregrinos e pobres, principalmente os enfermos.<ref name=caporo /><ref>{{cita libro|apelido=Rey Castelao |nome=Ofelia |ligazón-autor=Ofelia Rey Castelao |título=Padrón, Iria y las tradiciones Jacobeas |capítulo=Padrón y las leyendas Jacobeas en la Edad Moderna |url-capítulo=https://www.caminodesantiago.gal/osdam/filestore/1/9/6/4/3_dd4e9b138e8adda/19643_4e7fb37479b47be.pdf |ano=2004 |páxina=47 |editorial=Xunta de Galicia |isbn=84-453-3840-4 |id=Depósito legal: C-1648/2004 |idioma=castelán }}</ref> === Idade Moderna === [[Ficheiro:Pazo de Tarrío Dodro.jpg|miniatura|250px|[[Pazo de Tarrío]].]] Hai constancia de que no [[século XVI]] había 70 habitantes en Dodro e 120 en Laíño. Cando chegou o visitador do arcebispo [[Jerónimo del Hoyo]] en [[1606]] a parroquia de Dodro tiña 90 fregueses e a de Laiño 130.<ref>{{cita publicación|apelido=González |nome=Tomás |ano=1982 |título=Censo de población de las provincias y partidos de la Corona de Castilla en el siglo XVI. Con varios apendices para completar la del resto de la península en el mismo siglo |editorial=Instituto Nacional de Estadística}}</ref><ref>{{cita libro|autor=Jerónimo del Hoyo |ligazón-autor=Jerónimo del Hoyo |ano-orixinal=1607 |apelido-editor=Rodríguez González |nome-editor=Angel |apelido-editor2=Varela Jácome |nome-editor2=Benito |ligazón-editor2=Benito Varela Jácome |ano=1950 |título=Memorias del Arzobispado de Santiago |lugar=[[Santiago de Compostela]] |editorial=[[Porto y Cía. Editores|Porto y Cía.]]}}</ref> No [[século XVI]], durante a [[Idade Moderna]], empezáronse a asentar en Dodro varias familias nobres. Dodro e [[Lestrobe, Dodro, Dodro|Lestrobe]] formaron couto redondo, potestade do [[Marquesado de Bendaña|marqués de Bendaña]] e dono do [[pazo de Dodro]]. Outra das familias nobres que se estableceu en Dodro foi a dos Ballesteros, como reflicten os documentos sobre preitos e a construción do [[pazo de Tarrío]]. As parroquias que na actualidade conforman o concello estaban divididas en dúas xurisdicións, a de Lestrobe e Dodro e a de Rianxo, todas pertencentes á [[provincia de Santiago]].<ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=10}}</ref> No [[século XVIII]] introduciuse o [[millo]] e mais a [[pataca]] nos agros de Dodro, no [[barroco]] erixíronse as igrexas parroquiais e construíronse os pazos señoriais.<ref name=millo /> === Idade Contemporánea === Durante a [[guerra da Independencia española]] os [[Primeiro Imperio Francés|franceses]] entraron no pazo de Tarrío e arramplaron co que puideron.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=224}}</ref> En [[1819]] o arcebispo [[Rafael Muzquiz Alduante|Rafael Muzquiz]], pouco despois do paso das tropas francesas, visitou o pazo.<ref name=capela>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=77}}</ref> Durante o reinado de [[Fernando VII]], conformáronse os novos concellos constitucionais; coa chegada do [[Trienio liberal|liberalismo]], trala invasión napoleónica, creáronse os concellos de Lestrobe e Laíño no partido xudicial de Padrón a principios do século XIX pero en [[1831]] foron disoltos. O concello de Padrón partiuse en dous o 7 de xuño de 1836, formándose unha nova administración local denominada Dodro,<ref>{{harvsp|Figueira|2003|pp=10-11}}</ref> integrada polas parroquias de Santa María de Dodro, que deixou de ser un couto redondo e pasou a ser simplemente unha parroquia máis,<ref>{{cita web|apelido=Rial Ares |nome=Pablo |url=http://miradoirodarevoltinha.blogspot.com.es/2011_07_01_archive.html |título=Santa María de Dodro |tipo=Blog |páxina-web=O miradoiro da Revoltiña |data=06-07-2011 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> San Xián de Laíño e San Xoán de Laíño, dende aquela data o concello mantivo a mesma delimitación e configuración, e malia que sufriu varios intentos de supresión e incorporación ó concello de Padrón, nunca chegou a producirse.<ref>{{cita web|título=Breve historia|url=https://www.dodro.gal/web/concello/historia-e-persoeiros-de-dodro |institución=Concello de Dodro |dataacceso=30-11-2023}}</ref> A capital municipal está actualmente en Tallós, mais non sempre foi así, a capital municipal estivo noutrora en Lestrobe e tamén en [[Vigo, Dodro, Dodro|Vigo]].<ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=11}}</ref> [[Ficheiro:Portada do Diccionario del dialecto gallego.png|miniatura|280px|Anaco dunha folla que debeu pertencer á portada do ''[[Diccionario del dialecto gallego]]'' de [[Luís Aguirre del Río]], ano [[1858]].]] [[Luís Aguirre del Río]], poeta en castelán e compositor dodrense, escribiu o primeiro [[dicionario bilingüe]] galego-castelán no ano [[1858]], con todo, por diversas circunstancias o dicionario non veu a luz ata o ano 2007, cando foi publicado conxuntamente polo [[Consello Superior de Investigacións Científicas]] (CSIC) de [[Madrid]] e o [[Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento]].<ref>{{cita novas |título=Editan 'O Diccionario del Dialecto Gallego de Luis Aguirre del Río' |url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/editan-diccionario-dialecto-gallego-luis-aguirre-rio-AACG268383 |xornal=[[El Correo Gallego]] |data=20-02-2008 |dataacceso=29-11-2023 }}{{Ligazón morta|data=decembro de 2024 }}</ref><ref>{{cita libro|apelido=Aguirre del Río |nome=Luís |ligazón-autor=Luís Aguirre del Río |apelido-editor=Hermida Gulías |nome-editor=Carme |ligazón-editor=Carme Hermida Gulías |título=O Diccionario del dialecto gallego de Luís Aguirre del Río |url=https://www.google.es/books/edition/O_diccionario_del_dialecto_gallego_de_Lu/RvB9S6vV5eUC?gbpv=1&printsec=frontcover |lugar=Madrid |ano-orixinal=1858 |ano=2007 |isbn=978-84-00-08609-1}}</ref> Suponse que escribiu o ''[[Diccionario del dialecto gallego]]'' mentres estudaba en Compostela.<ref>{{cita web|apelido=Dopico |nome=M. |título=A historia reescrita |url=http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/historia-reescrita/idNoticia-283125/ |xornal=[[Galicia Hoxe]] |data=02-04-2008 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20151125174243/http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/historia-reescrita/idNoticia-283125/ |dataarquivo=25-11-2015 |dataacceso=30-11-2023 |urlmorta=yes}}</ref> Aconteceu en Dodro a celebración do [[pacto de Lestrobe]] no pazo de Hermida en 1930, xuntanza política á que acudiron representantes dos diversos partidos e agrupacións políticas republicanas, entre outros [[Santiago Casares Quiroga]], onde se acordou a creación da [[Federación Republicana Gallega]] (FRG),<ref>{{cita novas|apelido=Diéguez Cequiel |nome=Uxío-Breogán |título= De Primo de Rivera ao Pacto de Lestrove, no seu 90 aniversario |url=https://www.nosdiario.gal/opinion/uxio-breogan-dieguez-cequiel/primo-rivera-ao-pacto-lestrove-seu-90-aniversario/20200326134650093893.html |xornal=Nós Diario |data=27-03-2020 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> establecendo como obxectivo principal a implantación dun réxime republicano democrático en España e loitar pola autonomía para Galicia.<ref>{{harvsp|Rial|Gago|1992|loc=Pazo de Ermida}}</ref><ref>{{cita novas|título=Manifiesto de la Federación Republicana Gallega |xornal=[[El Pueblo Gallego]] |data=06-04-1930 |páxina=14}}</ref> Trala [[Segunda República Española]] e o posterior estalido da [[guerra civil española]] Dodro sufriu unha dura posguerra, que produciu un aumento da [[Diáspora galega#Vagas migratorias no século XX: Ultramar e Europa Occidental|emigración]].<ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=14}}</ref> Durante o período da posguerra trasladáronse as pedras do [[Pazo de Dodro|pazo do marqués de Bendaña]] xunto cos seus elementos ornamentais máis nobres ó [[pazo de Meirás]] en [[Sada]].<ref>{{cita novas |apelido=López |nome=Uxía |título=Dodro quere restituír a memoria do pazo de Bendaña en Meirás |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2020/12/07/dodro-quiere-restutuir-memoria-pazo-bendana-meiras/00031607325557112260125.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=08-12-2020 |dataacceso=20-12-2020 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20201220012034/https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2020/12/07/dodro-quiere-restutuir-memoria-pazo-bendana-meiras/00031607325557112260125.htm |dataarquivo=20-12-2020 |urlmorta=no }}</ref> Na década de 1970 a empresa PROULLASA proxectou a construción dunha fabrica de [[celulosa|pasta de papel]] nas brañas de Dodro,<ref name=teima>{{cita publicación periódica|apelido=Navaza |nome=Xavier |ligazón-autor=Xavier Navaza |título=Celulosa que non cesa |url=http://consellodacultura.gal/mediateca/extras/CCG_em_pub4436_teima_010.pdf |revista=[[Teima]] |data=17 ó 24 de febreiro de 1977 |páxina=10 |dataacceso=10-12-2023 }}</ref> provocando o rexeitamento popular<ref name=orquídeas>{{cita novas|apelido=Lorenzo Baleirón |nome=Manuel |título=Orquídeas nas Brañas de Laíño |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/padron/2021/06/13/orquideas-nas-branas-laino/0003_202106S13C8996.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=13-06-2021 |dataacceso=10-12-2023}}</ref> e a oposición de [[Nestlé #Nestlé en Galiza|ILEPSA]] ([[Nestlé]]),<ref name=teima /><ref>{{cita novas|apelido=Conde Muruais |nome=Perfecto |título=Galicia rechaza las fábricas de celulosa |url=https://elpais.com/diario/1976/08/12/espana/208648820_850215.html |xornal=[[El País]] |data=12-08-1976 |dataacceso=10-12-2023 |idioma=castelán}}</ref> fábrica de [[Pontecesures]] dedicada á produción de [[leite condensado]], emporiso e contando co informe desfavorable do [[Instituto Español de Oceanografía|Instituto Oceanográfico]],<ref name=teima /> e trala entrada da empresa catalana Torras & Sarrió como accionista en PROULLASA,<ref>{{cita novas|apelido=Moscoso |nome=X. R. |título=As Pontes, ante el viejo sueño de cerrar el ciclo del papel |url=https://www.economiadigital.es/galicia/empresas/as-pontes-ante-el-viejo-sueno-de-cerrar-el-ciclo-del-papel.html |xornal=Economía Digital |data=28-06-2022 |dataacceso=10-12-2023 |idioma=castelán}}</ref> o proxecto finalmente non se levou a cabo. Tamén se levaron a cabo na década de 1970 as obras de construción dunha canle de regadío,<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=258}}</ref> promovidas polo [[Instituto Nacional de Colonización]] para levar auga ás terras de labranza,<ref name=canal>{{cita web|apelido=Vicente Franco |nome=Xoán Xosé |título=1944: o ano no que as brañas do Ulla puideron rematar como a desaparecida Lagoa de Antela |url=https://historiadegalicia.gal/2021/01/1944-o-ano-no-que-as-branas-do-ulla-puideron-rematar-como-a-desaparecida-lagoa-de-antela/ |páxina-web=Historia de Galicia |data=07-01-2021 |dataacceso=26-12-2023 |cita=Outro proxecto faraónico: o regadío. }}</ref> que lle deu traballo ós obreiros da redonda<ref>{{cita libro|apelido=Angueira |nome=Anxo |ligazón-autor=Anxo Angueira |título=Iria |lugar=[[Vigo]] |editorial=[[Edicións Xerais de Galicia|Xerais]] |ano=2012 |páxinas=60-111 }}</ref> mais nunca se chegou a concluír.<ref name=canal /><ref>{{cita libro|apelido=Angueira |nome=Anxo |título=Terra de Iria. Viaxe ó país de Rosalía de Castro |lugar=Vigo |editorial=A Nosa Terra |ano=2002 |páxinas=50-54 }}</ref><ref name=escribenta>{{cita novas|apelido=Casas |nome=Alicia |título=Brañas de Laíño, a historia dun espolio e dun paxaro en perigo no medio dunha selva |url=https://www.galiciaconfidencial.com/noticia/164200-branas-laino-historia-dun-espolio-dun-paxaro-perigo-medio-dunha-selva |xornal=Galicia Confidencial |data=30-05-2021 |dataacceso=25-12-2023}}</ref><ref>{{cita novas|título=La Casa do Regadío de Dodro abrirá sus puertas en octubre |url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/casa-do-regadio-dodro-abrira-sus-puertas-octubre-BJCG584335 |xornal=El Correo Gallego |data=30-08-2010 |dataacceso=26-12-2023 |idioma=castelán}}</ref> Cando se construíu a autovía [[AG-11]] na [[década de 2000]],<ref>{{cita novas|título=A Xunta licita as obras para converter en autovía a vía rápida do Barbanza |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/galicia/2005/02/24/xunta-licita-obras-convertir-autovia-via-rapida-barbanza/0003_3492975.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=24-02-2005 |dataacceso=11-12-2023}}</ref> realizando o desdobramento da vía rápida [[VG-1.1]],<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=O municipio de Dodro está limitado polo paso de estradas impostas |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2003/05/16/municipio-dodro-limitado-paso-carreteras-impuestas/0003_1682560.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=16-05-2003 |dataacceso=11-12-2023}}</ref> desbotouse a posibilidade de realizar o trazado a través das brañas de Dodro,<ref name=orquídeas /><ref>{{cita publicación periódica|apelido=Vidal |nome=Carme |ligazón-autor=Carme Vidal Laxe |título=A Xunta decide en Dodro, ou brañas ou formigón |url=https://adega.gal/web/media/documentos/Cerna_numerada-4-5.pdf |revista=[[Cerna: Revista galega de ecoloxía e medio ambiente|Cerna]] |ano=1996 |número=18 |páxinas=4-5 |dataacceso=11-12-2023}}</ref> executándose o trazado definitivo polos montes do concello. Cando se levou a cabo a execución destas obras, quedaron destruídos o muíño do Labego,<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=204}}</ref> no río de San Lufo, e o petróglifo da Cabana (ou de Bouza Boa).<ref>{{cita publicación|título=Peróglifo A Cabana / Bouza Boa |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335ca117.jpg |lugar-publicación=PXOM de Dodro |institución=Concello de Dodro |data=Decembro de 2010 |dataacceso=25-12-2023 |cita=Código no Catálogo da Xunta: GA15033017 }}</ref> == Cultura == === Toponimia === Canto á etimoloxía de Dodro, que lle dá nome ó concello e a unha das súas parroquias, hai pouca certeza. Joaquín Torres del Río (2000) considera que Dodro e Dordo son diferentes grafías da mesma palabra. No ''[[Dicionario Etimológico da Lingua Portuguesa]]'' (1952) de [[José Pedro Machado]], ''dordo'' procedería de ''dorsum'', "cima", "crista de montaña". Co significado de auga existe a base hidronímica preindoeuropea ''dor'' ([[Río Douro|Douro]]) e a raíz céltica ''durro'' ([[Río Dubra|Dubra]], [[Dover]]), próximas foneticamente. Carlos Búa (2002) indica que Dodro podería derivar de ''doro'', "lugar/praza cerrada", en relación co foro latino, a partir dun radical ''d'wer'', "(en)cerrar".<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=114}}</ref> === Patrimonio === ==== Patrimonio arqueolóxico ==== ;Túmulos Da [[Megalitismo|cultura do megalitismo]] consérvanse en Dodro varios restos. Do [[Neolítico]] hai varias mámoas; na Paradegua existe unha enterramento formado por catro túmulos funerarios do Neolítico, moi preto hai outras cinco mámoas máis, xa no concello de Rianxo, distribuídas todas elas nun radio de 1,5&nbsp;km e constituíndo unha necrópole Neolítica. Apareceu un [[pilo]] durante as escavacións. Todas estas mámoas foron catalogadas na década de 1970.<ref>{{cita publicación|apelido=Rodríguez Casal|nome=Antón A.|ligazón-autor=Antón Rodríguez Casal|título=O Megalitismo, a primeira arquitectura monumental de Galicia|lugar=Santiago de Compostela|editorial=Servicio de Publicacións da Universidade|ano=1990|isbn=84-7191-636-3}}</ref><ref>{{cita web|apelido=Rial Ares|nome=Pablo|url=http://miradoirodarevoltinha.blogspot.com.es/2011_09_01_archive.html|título=As mámoas da Paradegua|tipo=Blog|páxina-web=O miradoiro da Revoltiña|data=23-09-2011|dataacceso=29-11-2023}}</ref> A maiores hai, tamén, dúas mámoas en Balouta e outra na Chisca.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|pp=182-183}}</ref> ;Leito do río Ulla O río Ulla é navegable dende a antigüidade ata Padrón; como consecuencia, producíronse diversos achados arqueolóxicos no fondo do río.<ref name=xerra>{{cita publicación periódica|apelido=Alonso Romero |nome=Fernando |título=La embarcación de la jarra romana del río Ulla (Galicia) |url=https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=5356778 |publicación=[[Anuario Brigantino]] |editorial=[[Betanzos|Concello de Betanzos]] |ano=2014 |número=37 |páxina=94-98 |dataacceso=02-12-2023 |issn=1130-7625}}</ref> Durante os labores da draga na desembocadura do río Ulla preto da insua de Bexo, a finais da [[década de 1970]] ou principios da [[década de 1980]], foi recuperado o [[vaso carenado de Bexo]], un recipiente carenado, profusamente decorado, da [[Idade de Bronce]] (probablemente da segunda metade do [[II milenio a. C.]]) que se recuperou enteiro e está depositado no [[Museo do Mar de Galicia]].<ref name=vaso>{{cita publicación periódica|apelido=Prieto Martínez |nome=María Pilar |apelido2=Vázquez Liz |nome2=Pablo |apelido3=Caramés Moreira |nome3=Vicente |título=El vaso carenado de Bexo (Dodro, A Coruña) |url=https://estudiosgallegos.revistas.csic.es/index.php/estudiosgallegos/article/view/431/436 |páxinas=14-16 |publicación=[[Cuadernos de Estudios Gallegos]] |volume=65 |número=131 |ano=2018 |dataacceso=28-11-2023 |issn=0210-847X |doi=10.3989/ceg.2018.131.01 }}</ref> Desta época, tamén se recobraron dez armas que sacou da area do río a draga no tramo comprendido entre [[Catoira]] e Pontecesures; son un estoque e un puñal tipo Rosnöen, dúas machadas de talón e dobre anel, unha punta de lanza e catro espadas pistiliformes, unha espada tipo Sa Idda e un [[Espada de lingua de carpa|puñal de lingua de carpa]], posiblemente asociadas a prácticas rituais,<ref name="vaso" /><ref>{{cita conferencia|apelido=Fernández Abella |nome=David |ano=2012 |título=El río Ulla: primeras investigaciones en la ruta fluvial al corazón de Galicia a la luz de la convención UNESCO |url=https://www.researchgate.net/publication/342708239_El_rio_Ulla_primeras_investigaciones_en_la_ruta_fluvial_al_corazon_de_Galicia_a_la_luz_de_la_convencion_UNESCO |dataacceso=02-12-2023}}</ref> e que de dataron entre os anos [[-1200|1200]] e [[-1100|1100 a. C.]] e que se conservan no [[Museo de Pontevedra]] e no [[Museo Arqueolóxico e Histórico Castelo de Santo Antón|Museo Arqueolóxico e Histórico da Coruña]].<ref name="xerra" /> Tamén se recuperou, do fondo do Ulla preto de [[Pontecesures]], unha xerra de barro datada entre os [[Século III|séculos III]] e [[Século IV|IV]], que contén un gravado no que se representa unha embarcación e que se conserva no [[Museo do Pobo Galego]].<ref name="xerra" /> ;Petróglifos [[Ficheiro:Petróglifo de Bouza Abadín, Imo, Dodro.jpg|miniatura|[[Petróglifo de Bouza Abadín]].]] Da Idade de Bronce hai varios [[Petróglifo|gravados rupestres]], como o [[petróglifo]] de Bouza Abadín en [[Imo, San Xoán de Laíño, Dodro|Imo]], os da Carga e A Pedra Redonda en Vigo, Outeiro dos Corvos (cazoletas) en [[Susavila, Dodro, Dodro|Susavila]], A Cabana en Masenlle, Lomba das Pozas (dúas rochas con gravados de cazoletas e unha ferradura) en Bustelo, Padronelo en Bexo e Bouza Nova na Igrexa, San Xoán de Laíño.<ref>{{cita web|apelido=Moure |nome=Xabier |url=http://onosopatrimonio.blogspot.com.es/2011/07/petroglifos-de-galiza_10.html |título=Petróglifos de Galiza/Galicia I |tipo=Blog |páxina-web=O Noso Patrimonio |ano=2011 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> * O [[petróglifo de Bouza Abadín]] é un grupo de varios gravados rupestres en seis penedos nas faldras do monte Padronelo, a 200 m da aldea de Imo. É un conxunto histórico-artístico da Idade de Bronce. Está constituído por combinacións de círculos concéntricos, cruces, coviñas e figuras zoomorfas moi esquematizadas.<ref>{{Patrimonio Galego|1287|Petróglifo de Bouza Badín|noa=1}}</ref><ref name=bouzabadín>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=49}}</ref> ;Castros Da [[Idade de Ferro]] hai varios [[Castro|poboados castrexos]], estando cinco deles catalogados: o [[castro de Bexo]], o de Castro, o do monte Sián en [[Revixós, Dodro, Dodro|Revixós]], o de [[Castro de Lestrobe|Lestrobe]] e o de [[Castro de Traxeito|Traxeito]].<ref name=castro>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=87}}</ref> * O castro de Bexo está preto da aldea do mesmo nome,<ref>{{Patrimonio Galego|1272|Castro de Bexo|noa=1}}</ref> é o máis grande dos dous castros que se encontran en Bexo. A veciñanza coñéceo como As Murallas, As Murallas dos Castros ou O Castelo, ten forma alongada e conserva parte das súas murallas circundando un gran [[socalco]]. Nas súas croa distínguense restos de vivendas e topáronse nel abundantes restos cerámicos.<ref name=castro /> * O poboado de Castro está ó sur da actual aldea do mesmo nome, no camiño que vén dende Imo, e está moi deteriorado.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=88}}</ref><ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=16}}</ref> * No Sián, en Revixós, atopáronse algúns fragmentos de cerámica de diferentes épocas (castrexa, romana e medieval). Inicialmente debeu ser un asentamento da Idade de Ferro, ocupado en épocas posteriores ata que se formou a aldea de Revixós. Está moi alterado e non se aprecian estruturas visibles.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=276}}</ref> * O Castro de Lestrobe está nun outeiro a carón da aldea do mesmo nome, na ladeira do Monte do Castro. [[Manuel Murguía]] durante as súas estadías no Pazo de Hermida, observou fragmentos de tégulas, ladrillos romanos, restos de condución de cerámica moi fina e outros materiais.<ref name=tégula>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=89}}</ref><ref>{{Patrimonio Galego|65723|Castro de Lestrobe|noa=1}}</ref> * O Castro de Traxeito está na aba do monte Meismadela e culmina o val onde nace o río que será despois de Vigo ou de San Lufo. Ten unha croa redondeada e rodeada por diferentes socalcos; atópanse nel cerámicas e tégulas.<ref name=tégula /><ref>{{Patrimonio Galego|17874|Castro de Traxeito|noa=1}}</ref> [[Ficheiro:Bexo, San Xoan de Laino, Dodro.jpg|miniatura|[[Bexo, San Xoán de Laíño, Dodro|Bexo]] coa Veiga de Abaixo ó fondo á esquerda, á beira do río Ulla.]] ; Estacións arqueolóxicas romanas Os romanos establecéronse militarmente no territorio, obrigaron a abandonar os castros ós seus habitantes e a asentarse nos vales, que é cando aparecen as primeiras vilas romanas, ligadas a explotacións agrícolas.<ref name=castelo /> * Castelo de Monte Vilar: Asentamento romano medieval no monte de San Gregorio. Trátase ó parecer dun castro refortificado durante a Idade Media. Encontráronse anacos de cerámica.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=90}}</ref><ref>{{Patrimonio Galego|65165|Castelo de Monte Vilar|noa=1}}</ref> * Na Veiga de Abaixo en Bexo, preto do río Ulla, hai un posible asentamento de época romana onde apareceron tégulas.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=307}}</ref><ref>{{Patrimonio Galego|29870|Veiga de Abaixo|noa=1}}</ref><ref>{{cita publicación|título=Veiga de Abaixo |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335ca107.jpg |lugar-publicación=PXOM de Dodro |institución=Concello de Dodro |data=Decembro de 2010 |dataacceso=30-11-2023 |cita=Código no Catálogo da Xunta: GA15033007 }}</ref> * Castelo Vello, na veiga de Lestrobe, nos campos á beira do leito do río Sar hai un posible asentamento de época romana.<ref name=tégula /><ref>{{cita publicación periódica|apelido=Pérez Losada |nome=Fermín |ano=1950 |título=Entre a Cidade e a Aldea: estudio arqueohistórico dos "aglomerados secundarios" romanos en Galicia |publicación=Brigantium |editorial=Boletín do [[Museo Arqueolóxico e Histórico da Coruña]] |ano=2002 |número=13 |páxinas=15-348 |issn=0211-318X}}</ref> ==== Patrimonio arquitectónico ==== Os elementos do patrimonio arquitectónico de Dodro foron estudados nun traballo desenvolvido polo concello entre os anos [[2009]] e [[2010]], que consistiu no inventariado dos elementos da arquitectura de Dodro, centrándose principalmente nos hórreos, cruceiros, pombais e reloxos de sol.<ref name=patrimonio>{{cita web|título=Patrimonio arquitectónico |url=https://www.dodro.gal/patrimonio-arquitectonico |institución=Concello de Dodro |ano=2009-2010 |dataacceso=29-11-2023}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=Fernández |nome=Brais |título=Presentación do libro sobre o patrimonio etnográfico de Dodro |url=https://www.elcorreogallego.es/concellos/presentacion-do-libro-sobre-o-patrimonio-etnografico-de-dodro-YI8794573 |xornal=El Correo Gallego |data=27-08-2021 |dataacceso=13-07-2024}}</ref> ;Pazos [[Ficheiro:Pazo de Dodro (Vigo).png|miniatura|esquerda|[[Pazo de Dodro]] en 1905.]] Entre os pazos, destacan o [[pazo de Tarrío]], que pertenceu ós devanceiros de [[Luís López Ballesteros]], nomeado [[Ministerio de Facenda e Función Pública (España)|ministro de facenda]] en 1822;<ref>{{harvsp|Rial|Gago|1992|loc=Pazo de Tarrío}}</ref> o [[pazo de Lestrobe]], antiga residencia de verán dos prelados de Santiago de Compostela; o [[pazo de Hermida]], declarado [[Ben de Interese Cultural]] e o [[pazo de Dodro]], que está en ruínas.<ref>{{harvsp|Laredo|Laredo|Vázquez Vázquez|1989|p=7}}</ref> Onde está o colexio público de Dodro houbo antigamente unha torre propiedade da familia fidalga dos Soutomaior.<ref name=escola>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=122}}</ref> * O [[pazo de Hermida]] é un dos lugares máis singulares de Dodro; está declarado Ben de Interese Cultural.<ref>{{cita publicación periódica |apelido=Pintos Barreiro |nome=Mercedes Gualteria |título=Turismo e lecer: a rehabilitación do Pazo de Hermida |url=https://minerva.usc.es/xmlui/bitstream/handle/10347/6327/pg_327-330_quintana2.pdf?sequence=1&isAllowed=y |revista=Quintana |editorial=revista de estudos do Departamento de Historia da Arte |lugar=Santiago de Compostela |ano=2003 |volume=2 |número=2 |páxina=327 |dataacceso=30-11-2023 |issn=1579-7414 |data-arquivo=01-12-2023 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20231201161829/https://minerva.usc.es/xmlui/bitstream/handle/10347/6327/pg_327-330_quintana2.pdf?sequence=1&isAllowed=y |url-morta=yes }}</ref> Menciónase nas [[Cantigas de Santa María]], foi residencia de [[Rosalía de Castro]] e Manuel Murguía e asinouse neste pazo o [[pacto de Lestrobe]] (26 de marzo de 1930). É moi antigo e coñécese tamén como as Torres de Lestrobe.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|pp=227-230}}</ref> * O [[pazo de Lestrobe]] foi construído no [[século XVI]],<ref name=EuropaNostra>{{Cita web |título=Premios Europa Nostra en España - Pazo de Lestrove |url=https://www.exposicion.hispanianostra.org/premio-europa-nostra/pazo-de-lestrove/ |data-acceso=12-03-2023 |lingua=castelán }}</ref> é propiedade do [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|arcebispado compostelán]] e foi residencia de verán dos prelados de Compostela,<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=230}}</ref> a capela esta dedicada ó Anxo da Garda e ofíciase misa nela.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=182}}</ref> No patio un monumental chafariz do [[século XVIII]] coa figura de [[Santiago o Maior|Santiago peregrino]].<ref>{{harvsp|Rial|Gago|1992|loc=Pazo de Lestrobe}}</ref><ref>{{harvsp|Quintana García|1993|p=479}}</ref><ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=23}}</ref> Foi restaurado e adaptado para uso hoteleiro entre 2003 e 2005, obras que conseguiron unha mención especial dos Premios Europa Nostra no ano 2006 na categoría Conservación e Adaptación a Novos usos.<ref name=EuropaNostra /> * O [[pazo de Dodro]], foi propiedade do [[Marquesado de Bendaña|marqués de Bendaña]], señor do couto redondo de Lestrobe e Dodro, está derruído e a súa torre de estilo barroco compostelán e mais os seus principais motivos ornamentais foron parar ó [[pazo de Meirás]].<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=225}}</ref> [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Dodro. Dodro. Galiza-2.jpg|miniatura|[[Igrexa de Santa María de Dodro]].]] ;Igrexas As igrexas parroquiais de Santa María de Dodro, San Xián de Laíño e San Xoán de Laíño son templos do [[século XVIII]] de boa construción [[Barroco|barroca]].<ref>{{harvsp|Laredo|Laredo|Vázquez Vázquez|1989|p=4}}</ref> A ermida de Santo Amaro de [[Bexo, San Xoán de Laíño, Dodro|Bexo]] é do [[século XVII]]<ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=21}}</ref> e garda dúas imaxes antigas en pedra ([[Pedro, papa|San Pedro]] e [[Advocación mariana|Nosa Señora do Belén]]);<ref>{{harvsp|Rial|Gago|1992|loc=Ermida de Bexo}}</ref> a capela da Virxe do Leite en [[A Igrexa, Laíño, Dodro|Laíño]] é de época [[Neoclasicismo|neoclásica]], conserva unha imaxe pétrea medieval que debe ser dun templo anterior.<ref name=capela /><ref name=eirexa>{{cita novas|apelido=Ramírez |nome=Cristóbal |título=Un centenario muíño de vento acompaña en Dodro á capela dá Virxe do Bo Parto e do Leite |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2023/08/19/centenario-molino-viento-acompana-dodro-capilla-da-virxe-do-bo-parto-do-leite/0003_202308S19C59916.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=18-08-2023 |dataacceso=28-12-2023}}</ref> A capela do Anxo da Garda está no pazo de Lestrobe e ofíciase misa nela. * A [[Igrexa de Santa María de Dodro]] é obra do mestre compostelán [[Simón Rodríguez]], comezouse no [[1719]]. No interior destaca o retablo maior, é o primeiro [[retablo]] deseñado por Simón Rodríguez, profusamente decorado e de intensos dourados, de arredor de [[1740]]; os catro altares colaterais son obra de [[Francisco de Lens]] e [[Juan Domínguez Estivada]]. No exterior, a fachada de liñas elementais presenta un frontón triangular que resgarda á [[Asunción de María|Virxe da Asunción]], a torre do [[campanario]] é de tres corpos.<ref>{{cita libro|apelido=Folgar de la Calle |nome=María del Carmen |ano=1989 |título=Simón Rodríguez: Catalogación Arqueólogica y Artística de Galicia del Museo de Pontevedra |editorial=Fundación Pedro Barrié de la Maza |lugar=A Coruña |isbn=9788424198992}}</ref><ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=182}}</ref> * A Igrexa de San Xián de Laíño foi obra do mestre Manuel de la Torre Ferreiro, empezouse a súa construción cara ó ano 1740 e rematouse no 1745. O retablo maior é de finais do período barroco e finalizouse en [[1756]];<ref>{{cita novas|apelido=Lorenzo Baleirón |nome=Manuel |título=A restauración do retablo maior de San Xián de Laíño |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2023/09/03/restauracion-do-retablo-maior-san-xian-laino/0003_202309S3C4992.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=03-09-2023 |dataacceso=28-12-2023}}</ref> os retablos laterais foron encargados a Francisco Núñez de Boiro en [[1764]].<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|pp=315-316}}</ref> * A Igrexa de San Xoán de Laíño; rematouse de construír arredor de [[1771]]. A edificación barroca de liñas elementais, ten un campanario de dous corpos que se fixo con posterioridade, perfectamente incluído na estrutura. O retablo é neoclásico con [[Xoán Bautista|San Xoán]] no centro.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|pp=317-318}}</ref> [[Ficheiro:Cruz de Avelán.JPG|miniatura|esquerda|A [[Cruz de Avelán]].]] ;Cruceiros Canto ós cruceiros, inventariáronse un total de 30 (descartando os de construción máis recente), sendo todos do tipo de varal con excepción dun exemplar de [[cruceiro de capela]] ou loreto; a Cruz de Avelán.<ref name=patrimonio /> [[Ficheiro:Cruceiro de Bustelo.JPG|miniatura|200px|[[Cruceiro de Bustelo]].]] Dos cruceiros de varal, os máis antigos datan do século XVIII, porén, a maior parte son dos séculos XIX e XX. Hai un único cruceiro de calvario e dous cruceiros con pousadoiro. Os costumes asociados a estes elementos son os tradicionais en Galicia: parada dos cortexos fúnebres e nos camiños sacramentais, parada das procesións; usos devocionarios ou lugar enterro de meniños sen bautizar.<ref name=patrimonio /> * A [[Cruz de Avelán]] é un cruceiro de capela de [[1672]].<ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=25}}</ref><ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=15}}</ref> Este tipo de cruceiros só os atopamos nos concellos pertencentes á [[Península do Barbanza]] e os situados entre os ríos Ulla e [[río Tambre|Tambre]].<ref name=patrimonio /><ref>{{cita publicación periódica|apelido=González Pérez |nome=Clodio |ligazón-autor=Clodio González Pérez |título=Os cruceiros de capela: concello de Dodro |url=https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=7333864 |revista=Anuario Brigantino |editorial=Concello de Betanzos |ano=2001 |número=24 |páxinas=449-454 |dataacceso=06-12-2023 |issn=1130-7625}}</ref> * O [[Cruceiro de Bustelo]], do século XIX e cun antigo uso funerario.<ref>{{harvsp|Figueira|2003|pp=29-30}}</ref><ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=108}}</ref> [[Ficheiro:Hórreos da Lavandeira en Imo.jpg|miniatura|esquerda|Hórreos da Lavandeira en [[Imo, San Xoán de Laíño, Dodro|Imo]].]] ;Hórreos No que respecta ós hórreos, contabilizáronse máis de 200 de máis de cen anos de antigüidade. O tipo que atopamos no concello é o denominado Maía (característico da zona central de Galicia).<ref>{{harvsp|Pereiras Magariños|2021|p=17}}</ref> Os máis antigos datan da segunda metade do século XVIII, habendo tamén exemplares do século XIX e do XX. Destaca aconcentración de hórreos no lugar da Lavandeira en Imo. En [[Castro, San Xoán de Laíño, Dodro|Castro]] un hórreo coa peculiaridade de ter no medio un [[arco de medio punto]].<ref name=patrimonio /><ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=151}}</ref> [[Ficheiro:Hórreo do arco de Castro, Dodro.jpg|280px|miniatura|Hórreo do arco en [[Castro, San Xoán de Laíño, Dodro|Castro]].]] * Os hórreos da Lavandeira constitúen un grupo singular, con once hórreos do século XVIII, representan un dos conxuntos máis importantes de Galicia.<ref name=patrimonio /><ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=28}}</ref><ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=150}}</ref><ref name=popular>{{harvsp|Rial|Gago|1992|loc=Arquitectura popular}}</ref> ;Muíños Hai diversos [[muíño]]s no concello, mesmo un [[muíño de vento]] en Chenlo, na aldea da [[A Igrexa, Laíño, Dodro|Igrexa]].<ref name=eirexa /> Coa excepción deste muíño de vento, en Dodro os muíños son hidráulicos de dous tipos; uns de canle e outros de cubo, case todos en ruínas.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|pp=202-203}}</ref> * O muíño da Devesa ou muíño de Valentín, é un muíño de cubo utilizado para moer gran. Antigamente tamén se utilizaba para producir electricidade. Unha particularidade deste muíño é a grande altura que se tentou acadar na construción da canle para darlle forza á auga e facelo funcionar.<ref>{{cita web|apelido=Rial Ares |nome=Pablo |url=http://miradoirodarevoltinha.blogspot.com.es/2012/09/muino-da-devesa.html |título=Muíño da Devesa |tipo=Blog |páxina-web=O miradoiro da Revoltiña |data=19-09-2012 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> ;Reloxos de Sol [[Ficheiro:Hórreo en Vigo, Dodro.JPG|miniatura|esquerda|Hórreo rematado por un [[reloxo de sol]] en [[Vigo, Dodro, Dodro|Vigo]].]] No tocante ós [[Reloxo de sol|reloxos de sol]], hai 18 inventariados, todos en [[granito]] e de diferente factura (circulares, cuadrangulares, con ou sen decoración). Dispostos principalmente en hórreos, a xeito de remate, hainos tamén nas paredes das casas, en muros de cerramento e portadas de entrada ás propiedades.<ref name="patrimonio" /> Case todos son verticais ortomeridianos (orientados exactamente ó sur), non obstante, hai un reloxo de forma cúbica, con tres reloxos: un ortomeridiano e dous meridianos (un cara ó leste e outro cara ó oeste). Dous deles teñen como soporte unha columna, repousando o resto sobre ménsulas ou bases cuadrangulares. Hai un que posúe unha inscrición visible.<ref name=patrimonio /> ;Pombais Hai contabilizados un total de 20 [[Pombal (edificio)|pombais]] no concello, destacando o lugar de Imo onde se atopán 7. Ningún é anterior ó século XVIII, época de construción dos que se atopan nas [[Casa reitoral|casas reitorais]], pazos e casas grandes. A súa morfoloxía e principalmente de planta cilíndrica, non obstante hai dous de planta rectangular e un de planta poligonal. As cubertas, xeralmente de [[Tella (construción)|tella do país]], son cónicas, de ferradura, a unha ou dúas augas ou con cuberta poligonal.<ref name=patrimonio /> ==== Patrimonio cultural ==== * A Casa da Cultura; está situada en Tallós, é actualmente a biblioteca pública de Dodro<ref>{{cita web|título=Biblioteca municipal |url=https://www.dodro.gal/biblioteca |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023}}</ref> pero noutros tempos foi a Casa dos agricultores de Dodro e utilizouse tamén coma escola, fundada pola Unión de residentes de Dodro na Arxentina que pagaron ademais os gastos do mestre ata o ano 1956.<ref name=escola /> Dende o ano 1998 ata o 2002 acolleu o consistorio municipal mentres non concluíron as obras de reforma na Casa do Concello.<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Dodro recupera o edificio consistorial tras catro anos na Casa dá Cultura |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2002/05/15/dodro-recupera-edificio-consistorial-tras-cuatro-anos-casa-da-cultura/0003_1087405.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=15-05-2002 |dataacceso=30-11-2023}}</ref> * O [[Premio de poesía Eusebio Lorenzo Baleirón]] foi instituído en 1988 polo concello co obxectivo de contribuír á reafirmación da lírica galega e honrar ó poeta [[Eusebio Lorenzo Baleirón]].<ref>{{cita novas|título=Cultura e Educación destaca a contribución do XXVII Premio de Poesía Lorenzo Baleirón ao fomento da creación literaria |url=https://www.xunta.gal/hemeroteca/-/nova/040513/cultura-educacion-destaca-contribucion-xxvii-premio-poesia-lorenzo-baleiron-fomento?langId=gl_ES |institución=[[Xunta de Galicia]] |lugar-publicación=Consellería de Cultura, Educación, Formación Profesional e Universidades |data=20-12-2014 |dataacceso=01-12-2023}}</ref><ref>{{cita web|título=Premio Eusebio Lorenzo Baleirón |url=https://www.dodro.gal/premio-de-poesia-elb |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023}}</ref> ==== Patrimonio natural ==== ;As brañas de Dodro {{Véxase tamén|Brañas de Laíño}} [[Ficheiro:Panorámica de Laíño.jpg|miniatura|300px|[[Laíño, Dodro|Laíño]] coas [[Brañas de Laíño|brañas]] e o [[río Ulla]] ó fondo.]] As brañas de Dodro son o espazo húmido máis grande de Galicia<ref name=braña /> con 954,20 ha,<ref name=pxom /> albergan unha gran riqueza fáunica, ambiental e ecolóxica.<ref name=braña /> Forman parte do [[sistema fluvial Ulla - Deza]] da [[Rede Natura 2000]],<ref name=pxom /> estando declaradas como [[zona especial de conservación]].<ref name=zec /> É o hábitat de máis de sesenta especies de aves, algunhas moi escasas ou destacadas, un bo feixe de plantas de elevado interese e, en xeral, unha importante reserva da [[biodiversidade]].<ref>{{harvsp|Verdegaia|2008|p=1}}</ref> Algunhas destas especies están incluídas no [[catálogo galego de especies ameazadas]].<ref>{{cita web|título=Instrumentos de conservación de especies ameazadas |url=https://cmatv.xunta.gal/seccion-organizacion/c/CMAOT_DX_Conservacion_Natureza?content=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Biodiversidade/seccion.html&sub=Especies_ameazadas/ |institución=Xunta de Galicia |lugar-publicación=Dirección Xeral de Conservación da Natureza |dataacceso=04-12-2023}}</ref> [[Ficheiro:Letreiro Sistema fluvial Ulla-Deza.jpg|miniatura|120px|esquerda|Letreiro do [[sistema fluvial Ulla - Deza]].]] Nas canaveiras do río Ulla aniña unha subespecie do [[escribidor das canaveiras]] (''Emberiza schoeniclus subs. lusitánica''),<ref name=escribenta /><ref>{{cita publicación|título=Escribenta das canaveiras en España. I Censo nacional |url=http://www.seo.org/wp-content/uploads/2012/04/7_escribano_palustre.pdf |publicación=[[SEO-BirdLife]] |ano=2005 |páxina=23 |dataacceso=03-12-2023 |cita=hai tres zonas húmidas galegas especialmente importantes que acollen el 52&nbsp;% da poboación de ''Emberiza schoeniclus subsp. lusitanica'': Dodro (14-16 parellas), Noia-Serra de Outes (10 parellas) e A Guarda-O Rosal (10 parellas). |idioma=castelán}}</ref> encontramos tamén nas súas augas a [[anguía]] (''Anguilla anguilla''),<ref>{{cita publicación periódica|institución=Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Infraestruturas |url=https://www.xunta.gal/dog/Publicados/2014/20140218/AnuncioCA02-110214-0002_gl.html |título=RESOLUCIÓN do 3 de febreiro de 2014, da Xefatura Territorial de Pontevedra, pola que se aproba a renovación do Plan de aproveitamento específico da anguía na desembocadura do río Ulla para o ano 2014 |lugar-publicación=DOG |número=33 |páxina=6680 |data=18-03-2014 |dataacceso=03-12-2023}}</ref> as dúas especies en [[perigo crítico de extinción]]. Na cunca do río habita a [[ameixa perlífera de río]] (''Margaritifera margaritifera'')<ref name=Life+>{{cita novas|título=Medio Rural promueve la recuperación de especies en los cauces del río Ulla |url=http://www.galiciahoxe.com/portada/gh/medio-rural-promueve-recuperacion-especies-cauces-rio-ulla/idEdicion-2011-06-02/idNoticia-675067/ |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20141109192842/http://www.galiciahoxe.com/portada/gh/medio-rural-promueve-recuperacion-especies-cauces-rio-ulla/idEdicion-2011-06-02/idNoticia-675067/ |dataarquivo=09-11-2014 |xornal=Galicia Hoxe |data=02-06-2011 |dataacceso=03-12-2023 |idioma=castelán |urlmorta=yes }}</ref><ref name=margal>{{cita novas|url=http://margalulla.xunta.es/gl |título=Margal Ulla é o proxecto que a Xunta de Galicia desenvolve no período 2010-2015, no marco do programa Live+ da Unión Europea, para a recuperación das poboacións de naíade ou mexillón de río, ''Margaritifera margaritifera'' L. 1785, e da toupa de río, ''Galemys pyrenaicus'' Geoffroy 1811, na cunca do río Ulla |dataacceso=04-12-2023}}</ref> e unha especie de xunco, o ''Schoenoplectus pungens'',<ref name=braña /><ref name=guía>{{harvsp|Verdegaia|2008|p=5}}</ref><ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=53}}</ref> ambas en [[perigo de extinción]]. Hai outras especies ameazadas como a [[Aguaneiro|toupa de río]] (''Galemys pyrenaicus''), en situación [[vulnerable]],<ref name=Life+ /><ref name=margal /> ó igual que o [[Narcissus cyclamineus|narciso]] (''Narcissus cyclamineus'')<ref>{{cita novas|título=Salvemos Catasós esgrime especies vulnerables para reclamar protección |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/deza/2018/02/16/flora-salvemos-catasos-esgrime-especies-vulnerables-reclamar-proteccion/0003_201802D16C4991.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=16-02-2018 |dataacceso=04-12-2023}}</ref> e mais a [[lamprea]] (''Petromyzon marinus'').<ref>{{cita novas|apelido=Calvo Tarrío |nome=María |título=A lamprea e o tren de Varela |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/padron/2015/01/27/e-lamprea-tren-varela/00031422358141786216465.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=29-01-2015 |dataacceso=04-12-2023}}</ref> Tamén se poden ver outras especies raras como a [[folosa acuática]] (''Acrocephalus paludicola'')<ref>{{harvsp|Verdegaia|2008|p=7}}</ref> ou o [[picanzo vermello]] (''Lanius collurio'').<ref name=guía /> Outras aves máis comúns son a [[fulepa das xunqueiras]] (''Acrocephalus schoenobaenus''), a [[aguia perdiceira]] (''Aquila fasciatus''), o [[gabián eurasiático]] (''Accipiter nisus''), o [[Paporroibo real|cardeal]] (''Pyrrhula pyrrhula'') etc.<ref>{{harvsp|Verdegaia|2008|pp=7-10}}</ref><ref name=aves>{{Cita libro|título=[[Guía das aves de Galicia]] |apelidos=Penas Patiño |nome=Xosé M. |ligazón-autor=Xosé Manuel Penas Patiño |apelidos2=Pedreira López |nome2=Carlos |ligazón-autor2=Carlos Pedreira López |outros=Ilustrado por [[Calros Silvar|Silvar, Carlos]] |editorial=[[Baía Edicións]] |ano=2004 |isbn=84-96128-69-5}}</ref> Aparecen especies de aves estacionais como o [[Vichelocrego|ouriolo]] (''Oriolus oriolus''), a [[bubela]] (''Upupa epops''), a [[rula]] (''Streptopelia turtur'') ou a [[Garza boieira|garza mediana]] (''Bubulcus ibis''),<ref name=aves /> que ten o costume de pousarse a carón dos animais de pasto coma os [[Vaca|bois]], buscando os [[insectos]] que levantan estes animais ó pisar. Están presentes neste hábitat aluvial os [[anátidos]], coma o [[lavanco]], que é unha especie de [[Pato|parrulo]] moi común, ou a [[cerceta]] (''Anas crecca'').<ref>{{harvsp|Verdegaia|2008|pp=8-9}}</ref> Nas augas do Ulla captúranse as [[Lamprea|lampreas]] (''Petromyzon marinus''), que remontan o curso do río e que se poden degustar como prato da gastronomía local,<ref>{{cita novas|apelido=Miser |nome=Martina |título=Arrinca a campaña da lamprea no río Ulla |url=https://galego.lavozdegalicia.es/album/arousa/2014/01/11/arranca-campana-lamprea-rio-ulla/01101389455378718632766.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=12-01-2014 |dataacceso=04-12-2023}}</ref><ref>{{cita novas|título=Os valeiros inician con boas capturas a campaña da lamprea |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/arousa/2014/01/11/valeiros-inician-buenas-capturas-campana-lamprea/00031389443317012598386.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=11-01-2014 |dataacceso=04-12-2023}}</ref> xunto coas [[Anguía|anguías]].<ref>{{cita novas|apelido=Méndez |nome=M. |título=Arrinca a pesca de anguía no río Ulla con 18 embarcacións |url=https://galego.farodevigo.es/mar/2019/02/02/arranca-pesca-anguila-rio-ulla-15784743.html |xornal=Faro de Vigo |data=02-02-2019 |dataacceso=04-12-2023}}</ref><ref>{{cita novas|título=A Xunta fixa a nova tempada de pesca da anguía na desembocadura do río Ulla entre o 1 de abril e o 30 de setembro de 2023 |url=https://www.xunta.gal/notas-de-prensa/-/nova/78343/xunta-fija-nueva-temporada-pesca-anguila-desembocadura-del-rio-ulla-entre-1-abril?langId=gl_ES |institución=Xunta de Galicia |data=20-03-2023 |dataacceso=04-12-2023}}</ref> Encontramos tamén a [[zamborca]] (''Alosa alosa''), que en Galicia só desova nos ríos Ulla, [[Río Umia|Umia]] e [[Río Miño|Miño]], ou o [[Salmón atlántico|salmón]] (''Salmo salar'').<ref name=pxom /> No referente ós [[mamíferos]], está presente o [[Xabaril|porco bravo]] (''Sus scrofa''), prezado pola súa carne na gastronomía local, que se reproduce e agocha nas brañas e experimentou un incremento elevado da súa poboación nos últimos anos.<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Os xabarís resgárdanse nas brañas de Laíño, en Dodro, zona libre de caza |url=http://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2013/04/12/jabalies-resguardan-branas-laino-dodro-zona-libre-caza/0003_201304S12C8996.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=12-04-2013 |dataacceso=04-12-2023}}</ref> Outros mamíferos presentes son a [[Lontra|londra]] (''Lutra lutra''),<ref>{{harvsp|Verdegaia|2008|p=11}}</ref> a [[marta]] (''Martes martes'') ou a [[Donicela|denociña]] (''Mustela nivalis'').<ref name=pxom /> [[Ficheiro:Brañas de Laíño en Tallós.JPG|miniatura|A brañas son un espazo húmido de gran valor ambiental.]] Canto ás especies vexetais, medran aquí bosques aluviais de [[amieiro|ameneiros]] (''Alnus glutinosa''), [[Salgueiro bravo|salgueiros]] (''Salix atrocinerea'') e [[Freixo común|freixos]] (''Fraxinus excelsior''). Hai [[sabugueiro]]s (''Sambucus nigra''), [[Typha|espadanas]] (''Thypha sp''), [[xunco]]s (''Juncus sp''), [[herba salgueira]] (''Lonicera periclymenum''), [[mentraste]] (''Mentha rotundifolia'') o narciso (''Narcissus cyclamineus'') e [[xara]]s (Cistaceae), entre outras especies características do [[clima oceánico]].<ref name=zec /> Frei [[Martín Sarmiento]] menciona no [[século XVIII]], nunha das súas viaxes, as brañas de Dodro. Aparecen no ''[[Diccionario geográfico universal]]'' (1829-1834) de [[Pascual Madoz]] como as "''famosas brañas de Laíño''" e tamén as encontramos nos poemas de Rosalía de Castro. Os seus produtos foron prezados en toda a [[Península Ibérica]], destacando os bois de Laíño{{#tag:ref|Os veciños de Laíño dedicáronse á cría e ceba de bois, primeiro con destino a Inglaterra e despois para Madrid, que foron os seus principais mercados.<ref name=pecuario /><ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=51}}</ref>|group="lower-alpha"}} ou os tecidos de [[xunco]]. En Padrón, no século XVIII, había tecedores de [[liño]], de [[la]] e de xunco; o xunco usábase para facer [[coroza]]s, capas e polainas.<ref>{{cita novas|apelido=Lorenzo Baleirón |nome=Manuel |ligazón-autor=Manuel Lorenzo Baleirón |título=Reflexión sobre as brañas de Laíño |url=http://www.elcorreogallego.es/terras-de-santiago?idMenu=323&idEdicion=945&idNoticia=323319 |xornal=El Correo Gallego |data=15-7-2008 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20141219071213/http://www.elcorreogallego.es/terras-de-santiago?idMenu=323&idEdicion=945&idNoticia=323319 |dataarquivo=19-12-2014 |dataacceso=27-11-2023 |urlmorta=yes}}</ref> En Bexo, preto do río Ulla, nas campías do Anguieiro, nace unha fonte de [[Auga mineral|augas sulfurosas]]<ref>{{harvsp|Verdegaia|2008|p=12}}</ref> coñecida como a fonte do Mineral.<ref>{{cita libro|apelido=Gómez de Bedoya y Paredes |nome=Pedro |ano=1764-1765 |título=Historia universal de las fuentes minerales de España |lugar=Santiago |editorial=Imprenta de Ignacio Aguayo |url=https://bibliotecadigital.jcyl.es/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1008271&posicion=369&presentacion=pagina |idioma=castelán |páxina=355}}</ref><ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=135}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Dodro ten unha fonte de auga mineromedicinal |xornal=La Voz de Galicia |data=27-05-2021}}</ref> O PXOM de Dodro recollía unha franxa de protección de costas de 200 m dende a ribeira do Ulla, establecida como dominio público marítimo-terrestre pola demarcación de Costas de Galicia,<ref>{{cita libro|título=Solo Rústico de Protección de Costas |capítulo=3.3.1.6.6. Solo Rústico de Protección de Costas |url-capítulo=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335me001.pdf |volume=Memoria |lugar-publicación=PXOM de Dodro |institución=Concello de Dodro |dataacceso=15-01-2024 |páxina=41 }}</ref> non obstante, por iniciativa do concello realizouse unha modificación puntual do PXOM referida ó solo rústico de protección de costas e mais ó núcleo de Imo<ref>{{cita libro|título=Modificación puntual do solo rústico de protección de costas e no núcleo de Imo |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/28163me001.PDF |institución=Concello de Dodro |dataacceso=15-01-2024}}</ref> co fin de reducir á metade a franxa de protección de costas<ref name=dpmt>{{cita novas|título=Urbanismo e Concello de Dodro inician a adaptación do plan xeral á nova Lei do solo de Galicia |url=https://www.xunta.gal/hemeroteca/-/nova/051469/urbanismo-concello-dodro-inician-adaptacion-plan-xeral-nova-lei-solo-galicia |institución=Xunta de Galicia |data=07-05-2016 |dataacceso=16-01-2024}}</ref><ref>{{cita novas|título=Dodro modifica de forma provisional o PXOM para reducir a franxa de Costas |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2018/07/04/dodro-modifica-forma-provisional-pxom-reducir-franja-costas/0003_201807S4C5992.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=04-07-2018 |dataacceso=16-01-2024}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Dodro, primeiro concello galego en reducir a liña de protección de Costas |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2019/01/27/dodro-primer-concello-gallego-reducir-linea-proteccion-costas/0003_201901S27C9991.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=27-01-2019 |dataacceso=16-01-2024}}</ref> para non contravir o disposto na Lei do Solo de Galicia.<ref name=dpmt /><ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=A rebaixa a cen metros da protección de costas axudará a «revitalizar» terreo en Dodro |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2016/05/10/rebaja-cien-metros-proteccion-costas-ayudara-revitalizar-terreno-dodro/0003_201605S10C7991.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=11-05-2016 |dataacceso=16-01-2024}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=O goberno de Dodro insta a Xunta a non aplicar a lei do litoral |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2008/09/12/gobierno-dodro-insta-xunta-aplicar-ley-litoral/0003_7133825.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=12-09-2008 |dataacceso=16-01-2024}}</ref> ;Rutas de sendeirismo Dodro ten ademais das brañas unha grande extensión de montes, nos que se poden desfrutar da paisaxe, os bosques e as vistas panorámicas do val do Ulla. Hai tres itinerarios circulares polos montes do concello: o da Cruz de Avelán, o de Vigo e o de Lestrobe, itinerarios de fácil acceso e ben comunicados entre si, polo que se poden variar os percorridos.<ref>{{cita web|título=Itinerarios ambientais |url=https://www.dodro.gal/c/document_library/get_file?uuid=699d6333-3f4f-4c8f-bfa9-f2d0626c0cb0&groupId=12226 |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023}}</ref> Descríbese tamén o itinerario circular de Imo e un percorrido polas brañas de Dodro. * Ruta circular da Cruz de Avelán (7,65&nbsp;km); de dificultade media-alta, que vai pola [[Cruz de Avelán]], o muíño da Devesa e o [[petróglifo de Bouza Abadín]] atravesando os bosques de [[San Xoán de Laíño, Dodro|San Xoán de Laíño]].<ref>{{cita web|título=Ruta circular da Cruz de Avelan |url=https://www.dodro.gal/c/document_library/get_file?uuid=432ff29f-eac2-4d05-a6f4-8a4044befa91&groupId=12226 |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023}}</ref> * Ruta circular do Alto da Paxareira, en [[Vigo, Dodro, Dodro|Vigo]] (4,3&nbsp;km); de dificultade media, atravesando os bosques do monte Balouta, dende onde se poden contemplar panorámicas de [[Dodro, Dodro|Dodro]], ademais das brañas e o río Ulla.<ref>{{cita web|título=Ruta circular de Vigo |url=https://www.dodro.gal/c/document_library/get_file?uuid=90afae8e-68b2-497c-890a-3d9d0f5c0880&groupId=12226 |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023}}</ref> * Ruta circular de Lestrobe (2,7&nbsp;km); de dificultade media-baixa, que discorre polos espazos naturais e por lugares históricos e da etnografía do concello.<ref>{{cita web|título=Ruta circular de Lestrobe |url=https://www.dodro.gal/c/document_library/get_file?uuid=a628e6d6-bbf4-403e-b9c5-880966305875&groupId=12226 |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023}}</ref> * Ruta circular de Imo (8&nbsp;km); de dificultade media baixa, que vai dende os hórreos da Lavandeira, continúa por onda unha pedra coa particularidade de que abala,<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Imo tamén ten pedra para abalar |url=http://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2014/10/26/imo-tamen-ten-pedra-abalar/0003_201410S26C13991.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=26-10-2014 |dataacceso=04-12-2023}}</ref> os petróglifo de Bouza Abadín, a Cruz de Avelán e mais a [[Castro, San Xoán de Laíño, Dodro|Castro]], dende onde se contemplan vistas das brañas de Laíño<ref>{{cita web|título=Ruta circular de Imo |url=https://www.dodro.gal/c/document_library/get_file?uuid=400199d1-24ad-4f16-a9a0-21e8048473b9&groupId=12226 |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023}}</ref> e onde apareceu no ano 2006 o sartego de Castro.<ref>{{cita novas|apelido=Lorenzo Baleirón |nome=Manuel |ligazón-autor=Manuel Lorenzo Baleirón |título=O sartego de Castro, en Dodro |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2021/10/24/sartego-castro-dodro/0003_202110S24C8995.htm |xornal=[[La Voz de Galicia]] |data=24-10-2021 |dataacceso=06-01-2024}}</ref> * Paseo polas brañas de Dodro (13&nbsp;km); de dificultade baixa, comeza cunha subida ó monte Balouta para divisar o trazado do itinerario, continuando o paseo polas brañas á beira do río Ulla, por terreo chan e asfaltado ata a Veiga de Abaixo en [[Bexo, San Xoán de Laíño, Dodro|Bexo]], regresando de volta polo mesmo camiño.<ref>{{cita web|título=Paseo polas brañas. Goza do Ulla |url=https://www.dodro.gal/c/document_library/get_file?uuid=4f44b4d8-ac8c-4ea9-b8e7-56e5208a70c0&groupId=12226 |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023}}</ref> ;Rutas literaias * Ruta Pensa Nao; inspirada na novela de [[Anxo Angueira]] do mesmo título, no que se recrea o lugar ficticio de Sernanselle, que se identifica con [[Manselle, Laíño, Dodro|Manselle]], aldea de Dodro dende a que se enxergan as brañas de Laíño e o río Ulla e que fai un percorrido polos espazos naturais do concello.<ref name=consistorio /> * Ruta Os días olvidados; leva o nome dun dos poemarios do autor e percorre os lugares nos que viviu o poeta Eusebio Lorenzo Baleirón.<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Dodro invita a ver as xeografías familiares de Eusebio Lorenzo |xornal=La Voz de Galicia |data=19-12-2019}}</ref> === Etnografía === ==== Dodro na cultura popular ==== ;Poesía Aparece Dodro plasmado na obra da poetisa [[Rosalía de Castro]], nas estrofas de [[:s:Cantares gallegos/Como chove mihudiño|"Como chove mihudiño"]], poema de [[Cantares gallegos]] (1863): * ''Como chove mihudiño, / Como mihudiño chove, / Como chove mihudiño, / Pó-la banda de Laiño, / Po-la banda de Lestrobe.'' ;Refraneiro * ''De Lestrobe, nin bo porco nin bo home.''<ref>{{cita libro|apelido=Angueira |nome=Anxo |título=Iria |lugar=Vigo |editorial=Xerais |ano=2012 |páxina=239 }}</ref><ref>{{cita libro|apelido=Angueira |nome=Anxo |título=Terra de Iria. Viaxe ó país de Rosalía de Castro |lugar=Vigo |editorial=A Nosa Terra |ano=2002 |páxina=56 }}</ref> ;Cantigueiro * ''Aquelas nenas de Dodro / ben se poden alabar, / teñen ó señor San Campio / vestido de militar.''<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=116}}</ref> * ''De Laíño deben ser / onde elas lavan a cara / calquera pode beber.''<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Bouza-Brey |nome=Fermín |ligazón-autor=Fermín Bouza-Brey |título=Los "Cantares gallegos" o Rosalía y los suyos entre 1860 y 1863 |revista=[[Cuadernos de Estudios Gallegos]] |ano=1963 |volume=XVII |número=56 |lugar=Santiago de Compostela |editorial=[[Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento]]}}</ref><ref>{{cita libro|apelido=Cabanillas |nome=Ramón |ligazón-autor=Ramón Cabanillas |título=Antifona da Cantiga |editorial=[[Editorial Galaxia]] |ano=1951 |páxina=62}}</ref> * ''Eu de onde estou ben vexo / as rabizas en Teaio, / tamén vexo os meus amores / na arrechán de Araño.''<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Bouza-Brey |nome=Fermín|título=Cantigas populares da Arousa |revista=Arquivos do Seminario de Estudos Galegos |volume=III |ano=1929 |en=153-204 [en facsímile II], 202 |apartado=No texto: ''Teayo''}}</ref> ;Bravú No tema ''"Nitramón 15 15 15"'', canción de [[Bravú|rock bravú]] interpretada polo [[Pinto d'Herbón]]. * ''No concello de Dodro hai un problema... / un problema que hai que ver! / as vacas de Laíño non van a Chanteclair{{#tag:ref|A discoteca Chanteclair, unha [[Discoteca|sala de festas]] situada no concello de [[Valga]].<ref>{{cita novas|apelido=Estévez |nome=Rosa |título=Chanteclair e os 35 anos dun clásico reinventado |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/arousa/2014/12/05/chanteclair-35-anos-clasico-reinventado/0003_201412A5C12991.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=05-12-2014 |dataacceso=07-12-2023}}</ref>|group="lower-alpha"}}!!''<ref>[[Ficheiro:Loudspeaker_rtl.svg|13x13px]] {{cita web|título=Nitramon 15,15,15 |url=https://www.youtube.com/watch?v=ctCcdpWSkHg |autor=[[Pinto d'Herbón]] |ano=1996 |dataacceso=04-12-2023}}</ref> ;Ritos e supersticións * '''O río de San Lufo''' {{Véxase tamén|Río de San Lufo}} [[Ficheiro:Río S. Lufo, Prado do Cura, Vigo.jpg|miniatura|180px|O [[río de San Lufo]] ó seu paso polo Prado do cura, [[Vigo, Dodro, Dodro|Vigo]].]] En Dodro tamén aparecen tradicións vinculadas a antigas supersticións, coma a do río de San Lufo, no que se somerxía os nenos que padecían algún mal tres veces, nas súas augas.<ref name=bardo>{{cita libro|apelido=Murguía |nome=Manuel |ligazón-autor=Manuel Murguía |título=Galicia: Sus Monumentos y Artes: Su Naturaleza e Historia |url=https://www.google.es/books/edition/Espana_sus_monumentos_y_artes_su_natural/dNFk049nulQC?gbpv=1&pg=PA173 |ano=1888 |páxina=173 |lugar=[[Barcelona]] |editorial=Daniel Cortezo |idioma=castelán}}</ref><ref>{{cita libro|apelido=Rodríguez López |nome=Xesús |ligazón-autor=Xesús Rodríguez López |título=Supersticiones de Galicia |url=https://www.google.es/books/edition/Supersticiones_de_Galicia/3bm-4okc7ZkC?gbpv=1&pg=PA44 |ano=1910 |páxina=44 |lugar=Madrid |editorial=Imprenta Ricardo Rojas |idioma=castelán}}</ref> {{cita|''A Vigo, e aquí a casa do Marqués de Abendaña e a súa data 1643; e antes está o río ou regato de San Lufo, porque río arriba está unha ermida de San Lufo. Hai aquí a superstición de bañar os nenos enfermos neste río. Lévanos con camisa, báñanos tres veces, e despois deixan ir a camisiña polo río e póñenlle outra nova. Se a camisiña flota, din ser sinal de que vivirá o neno, e se se vai ó fondo, que morrerá''.{{#tag:ref|{{cita libro|apelido=Sarmiento |nome=Martín |ligazón-autor=Martín Sarmiento |url=http://consellodacultura.gal/proxecto_sarmiento/files/2009/10/viaje_galicia.pdf |título=Viaje a Galicia de Fr. Martín Sarmiento (1754-1755) |ano=1950 |páxinas=30-31 |editorial=[[Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento]] |lugar=Santiago de Compostela |postscript=. —Tradución da Galipedia do texto orixinal:}}{{cadro de citas|A Vigo, y aquí la casa del Marqués de Abendaña y su fecha 1643; y antes está el río o riachuelo de San Lufo, porque río arriba está una ermita de San Lufo. Hay aquí la superstición de bañar los niños enfermos en este río. Llévanle con camisa, báñanle tres veces, y después dexan ir la camisita por el río y le ponen otra nueva. Si la camisita flota, dicen ser señal de que vivirá el niño, y si se va al fondo, que morirá.}}|group="lower-alpha"}}|Frei [[Martín Sarmiento]], na súa viaxe de 1754.<ref name=lufo>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=176}}</ref>}} O ritual facíase nun meandro do río, augas arriba da ponte que dá acceso á aldea de Vigo. Acudía xente de lonxe a curar do aire{{#tag:ref|{{DRAG-PdP|termo_DRAG=aire|termo=aire (nótese a décima acepción)}}|group="lower-alpha"}} os meniños e quedaban as beiras do río cheas de camisiñas brancas.<ref name=rito>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=177}}</ref> Esta práctica reprodúcese con pequenas variacións noutros lugares. [[Florentino López Cuevillas|Cuevillas]] relata como en [[Tui]] se poñía nun cesto a roupa dos nenos enfermos e se botaba no [[río Miño]] cunha [[candea]] acendida.<ref name=bardo /><ref name=rito /> [[Elixio Rivas]] describe un ritual semellante no río Mau, en Salamonde ([[Portugal]]), no que se botaba a camisa ó río dende o alto dunha fervenza dicíndo "''na viagem para o mar a doença levarás que esta criança trás''". [[Fernando Alonso Romero]] describe prácticas similares en [[Irlanda]] e na [[Bretaña|Bretaña francesa]].<ref name=rito /> A primeira referencia escrita sobre o río de San Lufo é de Martín Sarmiento na súa viaxe de [[1754]]. Menciónao Pascual Madoz no ''Diccionario geográfico universal'' (1829-1834) como San Luf e aparece no [[catastro de Ensenada]] como San Lufe.<ref name=lufo /> ==== Tradición oral ==== O concello conta cunha rica tracición oral.<ref>{{cita web|título=Lendas e tradicións |url=https://2020.terrasdeiria.com/Dodro/lendas/lendas_dodro.html |lugar-publicación=Terras de Iria. Concello de Dodro |dataacceso=06-12-2023}}</ref> A Asociación de veciños de San Xoán de Laíño no ano 1993 recolleu as historias transmitidas oralmente que aínda se conservan, facendo un inventario etnográfico da parroquia.<ref>{{cita libro|autor=Asociación de veciños de San Xoán de Laíño |ano=1993 |título=Preinventario do Patrimonio etnográfico de San Xoán de Laíño |outros=Coordinador: [[Avelino Abuín de Tembra|Abuín de Tembra, Avelino]] |en=(ined.) |editorial=Dirección Xeral do Patrimonio Cultural}}</ref> Hai lendas relacionadas co [[apóstolo]] [[Santiago o Maior|Santiago]], contos sobre códices (o ''[[O Ciprianillo|Libro de San Cibrán]]'') e encantamentos, outras falan dos [[Mouro (mitoloxía)|mouros]]<ref name=castro /> e tamén as hai da [[Santa Compaña]],<ref>{{cita libro|apelido=Lisón Tolosana |nome=Carmelo |ligazón-autor=Carmelo Lisón Tolosana |título=La Santa Compaña: fantasías reales, realidades fantásticas |volume=Antropología cultural de Galicia IV |url=https://books.google.es/books?id=FVPPuvPYMYMC&pg=PA131 |ano=1998 |editorial=[[Akal]] |lugar=Madrid |páxina=131 |idioma=castelán}}</ref> como noutros moitos lugares de Galicia. * '''O apóstolo Santiago''' Moitas das [[Ruta Xacobea do Mar de Arousa e Ulla#A lenda xacobea|lendas están referidas ó Apóstolo]]. Os veciños asociaban as cazoletas que hai nos penedos de Bouza Abadín coas pegadas que deixou o cabalo do Apóstolo cando saltou por enriba do Ulla ata [[Cordeiro, Valga|Cordeiro]],<ref name=bouzabadín /> ó igual que as covas ou cazoletas da Pedra Redonda en Vigo, atribuídas tamén ó cabalo do Apóstolo.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|pp=234-235}}</ref> O [[25 de xullo]] había temor a bañarse no río Ulla porque se dicía que podían afogar ata os máis avezados nadadores.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=125}}</ref> * '''O castro de Bexo''' A tradición oral relata o saqueo de Almanzor e fala dunha cadea que atravesaba o río Ulla dende o castro de Bexo ata as torres de Oeste para impedirlle o paso ós sarracenos. Contan que o castro era un lugar enfeitizado e que viñeron os frades do convento de Herbón a romper o maleficio.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=88}}</ref> ==== Festas e celebracións ==== ;Festas patronais * '''Festa de Santo Antonio Abade''' de [[Tallós, Laíño, Dodro|Tallós]]; transcorre a fin de semana máis próxima ó 17 de xaneiro.<ref name=consistorio /><ref name=alborada>{{harvsp|Figueira|2003|p=40}}</ref> * '''Festa de Santo Amaro e da Virxe do Belén''' de [[Bexo, San Xoán de Laíño, Dodro|Bexo]]; na honra de [[Amaro o Peregrino|Santo Amaro]] o 15 de xaneiro e da Virxe do Belén o 25 de xaneiro.<ref>{{cita novas|título=Bexo celebra este sábado a Festa da Eira da Malla |url=https://obarbanza.gal/2024/01/bexo-celebra-este-sabado-a-festa-da-eira-da-malla/ |xornal=O Barbanza |data=14-01-2024 |dataacceso=28-01-2024}}</ref> * '''Festa de Santo Antonio''' de [[Teaio, San Xoán de Laíño, Dodro|Teaio]], o día 15 de xullo.<ref name=consistorio /> * '''Festas do Carme''' de Bexo, na honra da [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]]; o venres e sábado seguintes ó 16 de xullo.<ref name=alborada /> * '''Festas do San Campio''' de [[Dodro, Dodro|Dodro]], na honra de San Campio, San Roque e Santa Lucía; o domingo, luns e martes seguintes ó 15 de agosto.<ref name=consistorio /><ref name=festas>{{harvsp|Rial|Gago|1992|loc=Festas}}</ref><ref name=vermú>{{harvsp|Figueira|2003|p=41}}</ref> * '''Festa dos Aflixidos''' de [[Lestrobe, Dodro, Dodro|Lestrobe]], na honra da Virxe dos Aflixidos; o último domingo do mes de agosto e o luns e martes seguintes.<ref name=consistorio /><ref name=festas /><ref name=vermú /> * '''Festas de Imo e Castro''' en [[Imo, San Xoán de Laíño, Dodro|Imo]], na honra de San Roque e da [[Nosa Señora das Dores|Virxe das Dores]]; o primeiro domingo de setembro e o luns seguinte.<ref name=consistorio /><ref name=festas /> * '''Festa da Virxe do Leite''' de [[Laíño, Dodro|Laíño]], na honra da Virxe do Leite e Bo Parto e San Roque; o domingo e luns seguintes ó 8 de setembro.<ref name=alborada /><ref name=festas /> * '''Festa de Manselle''', na honra da Virxe das Dores, o último domingo do mes de setembro.<ref name=consistorio /> ;Outras festas * '''Festivalo de Manselle'''; é un evento musical que se celebra anualmente a finais do verán na aldea de Manselle.<ref>{{cita novas|título=García MC e Nación Quilombo actúan o sábado no Festivalo de Dodro |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2023/09/20/span-langglgarcia-mc-nacion-quilombo-actuan-sabado-festivalo-spanspan-langgl-dodrospan/0003_202309S20C6991.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=20-09-2023 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> No ano 2020, para conmemorar o 25º aniversario da construción do valo de Manselle,<ref>{{cita novas|apelido=Lorenzo Baleirón|nome=Manuel |título=O valo de Manselle |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2020/09/27/valo-manselle/0003_202009S27C8992.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=03-10-2020 |dataacceso=19-12-2023}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=Codesido |nome=Iago |título=25 anos do 'Valo de Manselle', o muro levantado polos veciños que inspirou un libro |url=https://www.galiciaconfidencial.com/noticia/139645-25-anos-valo-manselle-muro-levantado-polos-vecinos-inspirou-libro |xornal=[[Galicia Confidencial]] |data=25-09-2020 |dataacceso=15-01-2024}}</ref> presentouse a reedición do poemario de [[Anxo Angueira]] ''O valo de Manselle'' (1996) que culminou coa celebración do Festivalo dese ano.<ref>{{cita novas|apelido=Pin |nome=Irene |ligazón-autor=Irene Pin |título= Manselle na memoria: os cachotes da utopía feita valo |url=https://www.nosdiario.gal/articulo/cultura/manselle-memoria-cachotes-da-utopia-feita-valo/20200924182907105579.html |xornal=Nós Diario |data=24-09-2020 |dataacceso=19-12-2023}}</ref><ref>{{cita novas|título=O valo de Manselle cumpre 25 anos |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2020/09/26/span-langgl-valo-manselle-cumpre-25-anosspan/0003_202009S26C8996.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=26-09-2020 |dataacceso=19-12-2023}}</ref> * '''Festa do Carneiro'''; celebrouse en Dodro<ref>{{cita web|título=Dodro rinde culto al cordero |url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/dodro-rinde-culto-cordero-JYCG58920 |xornal=El Correo Gallego |data=25-06-2006 |dataacceso=06-12-2023 |idioma=castelán}}</ref> coincidindo co último domingo de xuño<ref name=vermú /> na Fonte Primeiral,<ref>{{cita web|título=A Festa do Carneiro de Dodro celébrase o domingo en Fonte Primeiral |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2004/06/24/festa-do-carneiro-dodro-celebrase-domingo-fonte-primeiral/0003_2800281.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=26-06-2004 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> comezouse a celebrar en 1995<ref name=vermú /> e deu paso á '''Feira rural de Dodro''' no ano 2008.<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Fonte Primeiral acolle o domingo a feira rural dodresa, antiga Festa do Carneiro |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2008/06/27/fonte-primeiral-acoge-domingo-feria-rural-dodresa-antigua-festa-do-carneiro/0003_6940098.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=27-06-2008 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> * '''Romaría da Cruz de Avelán'''; celebrouse no contorno deste cruceiro de capela<ref name=festas /> a principios do mes de xuño.<ref name=consistorio /><ref>{{Cita web|título=V Serán e XXI Romaría da Cruz de Avelán |url=http://www.acasmurallas.narede.gl/blog/v-seran-e-xxi-romaria-da-cruz-de-avelan.html |institución=Asociación Cultural As Murallas |data=29-05-2012 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> [[Ficheiro:Escudo de Dodro.svg|dereita|100px]] === Símbolos === O [[Escudo de Dodro|escudo heráldico de Dodro]] foi aprobado polo Decreto 193/1995, do 16 de xuño ([[Diario Oficial de Galicia|DOG]] nº 126, do 3 de xullo), da [[Xunta de Galicia]] onde di: <ref>{{cita publicación periódica|título=DECRETO 193/1995, do 16 de xuño, polo que se aproba o Escudo heráldico do Concello de Dodro |url=http://www.xunta.es/dog/Publicados/1995/19950703/Anuncio2202_gl.html |lugar-publicación=DOG |institución=Xunta de Galicia |número=126 |páxina=5229 |data=03-07-1995 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> {{Cita|Artigo único.-Aproba-lo escudo heráldico do Concello de Dodro, que quedará organizado do seguinte xeito: de [[Ouro (heráldica)|ouro]] e sobre ondas de [[azur]] e [[Prata (heráldica)|prata]], un piñeiro da súa cor, froitado do mesmo; bordura de [[goles]], con oito vieiras de ouro. Ó timbre, [[coroa real]] pechada.}} == Economía == === Sectores produtivos === A base económica corresponde preferentemente ó [[Sector terciario|sector servizos]], estando practicamente a metade da poboación empregada neste sector. Un terzo da poboación activa de Dodro está empregada na [[Sector secundario|industria]], un 20&nbsp;% dedícase a [[construción]], sendo a poboación que se dedica exclusivamente á [[Sector primario|agricultura e pesca]] unha porcentaxe pequena da poboación activa no concello de Dodro.<ref name=sectores>{{cita web|título=Poboación en vivendas familiares ocupada segundo sexo e rama da actividade |url=http://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?idioma=gl&paxina=002&ruta=verEjes.jsp?COD=157&M=1&S=9913:15033&RET= |institución=IGE |dataacceso=28-11-2023}}</ref> O número de persoas que traballa no [[Agricultura|sector agrícola]] diminuíu considerablemente nos últimos anos ó igual que en moitos outros concellos de Galicia, sobre todo debido á reestruturación que está experimentando o sector agrícola.<ref>{{cita novas|apelido=Fernández |nome=Gonzalo |título=O peso do emprego agrario baixou en Galicia do 50 ao 10% nos últimos 30 anos |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/economia/2003/12/20/peso-empleo-agrario-bajado-galicia-50-10-ultimos-30-anos/0003_2268769.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=10-07-2021 |dataacceso=06-12-2023}}</ref>[[Ficheiro:Refoxo-Campiñas de Laíño.JPG|miniatura|Fábrica de produtos alimentarios en [[Imo, San Xoán de Laíño, Dodro|Imo]].]] Tralas [[Concentración parcelaria|concentracións parcelarias]]<ref>{{cita web|título=Concentracións parcelarias |url=https://ovmediorural.xunta.gal/gl/consultas-publicas/concentracions-parcelarias-procesos?field_provincia_value_selective=coruna&field_concello_value_selective=DODRO |lugar-publicación=Oficina Virtual do Medio Rural |institución=Xunta de Galicia |dataacceso=15-01-2024}}</ref> de [[Laíño, Dodro|Laíño, San Xián]] - [[San Xoán de Laíño, Dodro|San Xoán de Laíño]] (concluída no ano 1992)<ref name=escribenta /> e de [[Dodro, Dodro|Santa María de Dodro]] (concluída no ano 2008),<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Un total de 876 propietarios xa teñen os títulos de 1.710 leiras da concentración parcelaria |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2008/02/02/total-876-propietarios-titulos-1710-fincas-concentracion-parcelaria/0003_6533245.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=10-07-2021 |dataacceso=02-02-2008}}</ref> a agricultura local seguiu consistindo principalmente nun [[Minifundio|sistema minifundista]] de explotación directa, tradicional e familiar, pouco mecanizada e baseada na produción de diferentes cultivos destinados ó autoconsumo, por outra banda, moitas parcelas co paso dos anos foron ocupadas por distintas edificacións.<ref>{{cita libro|título=Solo Rústico de Protección Agropecuaria |capítulo=3.3.1.6.1, Solo Rústico de Protección Agropecuaria |url-capítulo=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335me001.pdf |volume=Memoria |lugar-publicación=PXOM de Dodro |institución=Concello de Dodro |data=27-12-2010 |dataacceso=15-01-2024 |páxina=40 }}</ref> Os principais produtos agrícolas son a [[pataca]], o [[millo]], [[Hortaliza|cultivos hortícolas]], [[froita]]s<ref>{{cita novas|apelido=Gómes |nome=Joel |título=A oferta de agricultura ecolóxica crece en dous anos de 38 a 56 firmas, o 47,3 % |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2019/04/28/oferta-agricultura-ecologica-crece-dos-anos-38-56-firmas-473-/0003_201904S28C2991.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=29-04-2019 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> e [[Viño da Terra de Barbanza e Iria|viño]],<ref>{{cita web|título=Viños da terra |url=https://museovinogalicia.xunta.gal/gl/o-vino/denominacions-de-orixe |institución=[[Xunta de Galicia]] |lugar-publicación=Museo do viño de Galicia |dataacceso=06-12-2023}}</ref> e críanse [[porco]]s e mais [[galiña]]s para producir [[Ovo (alimento)|ovos]], tratándose en xeral dun complemento para a economía doméstica.<ref>{{harvsp|Figueira|2003|pp=7-8}}</ref> Canto ó sector forestal, no concello hai dúas comunidades de [[Mancomunidade#Montes comunais|montes veciñais de man común]];<ref>{{cita web|título=Montes veciñais en man común |url=https://ovmediorural.xunta.gal/gl/consultas-publicas/montes-vecinais-en-man-comun?field_provincia_value_selective=coruna&field_concello_value_selective=DODRO |lugar-publicación=Oficina Virtual do Medio Rural |institución=Xunta de Galicia |dataacceso=15-01-2024}}</ref> a CMVMC da Cruz de Avelán, cunha superficie de 915 ha,<ref>{{cita web|título=CMVMC Cruz do Avelán |url=https://obradoiro.terrasdeiria.com/wp-content/uploads/2022/08/Cruz-do-Avelan.pdf |lugar-publicación=Terras de Iria |dataacceso=15-01-2024}}</ref><ref>{{cita publicación periódica|institución=Consellería de Medio Ambiente |url=https://www.xunta.gal/dog/Publicados/1998/19980325/AnuncioA622_gl.html |título=RESOLUCIÓN do 19 de decembro de 1997, do Xurado Provincial de Montes Veciñais en Man Común da Coruña, pola que se resolve a solicitude de recoñecemento da titularidade da parroquia de San Xoán de Laíño (concello de Dodro), sobre o monte veciñal en man común Cruz de Avelán |lugar-publicación=DOG |número=57 |páxina=2975 |data=25-03-1998 |dataacceso=15-01-2024}}</ref> e a CMVMC de Balouta e Fontecova, con 615 ha,<ref name=cova>{{cita publicación periódica|título=Entrevista a Ramón Abuín Gómez. Secretario da CMVMC de Balouta e Fontecova (Dodro) |url=https://asociacionforestal.gal/wp-content/uploads/2019/01/O_Monte_58.pdf |páxinas=14-17 |revista=O Monte |editorial=Asociación Forestal de Galicia |número=Ano XXVII nº 58 |data=xaneiro de 2015 |dataacceso=28-11-2023}}</ref> polo que a superficie que ocupan os montes de man común representa o 41,5&nbsp;% da superficie municipal.<ref name=cova /> O resto do monte está constituído por parcelas de propiedade particular, estes terreos foron sometidos a un proceso de concentración parcelaria<ref>{{cita novas|título=A Xunta presenta o proxecto da concentración parcelaria de Dodro |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2019/05/23/xunta-presenta-proyecto-concentracion-parcelaria-dodro/0003_201905S23C8992.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=23-05-2019 |dataacceso=16-01-2024}}</ref><ref>{{cita novas|título=Dodro informará en maio da repartición de parcelas na concentración de montes |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2019/03/30/dodro-informara-mayo-reparto-parcelas-concentracion-montes/0003_201903S30C79911.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=30-03-2019 |dataacceso=16-01-2024}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Os propietarios do 65 % do terreo oponse ao polígono industrial de Dodro |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2017/03/11/propietarios-65-terreno-oponen-poligono-industrial-dodro/0003_201703S11C7993.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=11-03-2017 |dataacceso=06-12-2023}}</ref><ref>{{cita novas|título=A parcelaria de Dodro-Laíño II disporá de máis de 21.000 metros de camiños cun investimento de preto dun millón de euros |url=https://www.xunta.gal/hemeroteca/-/nova/051885/parcelaria-dodro-laino-dispondra-mas-21-000-metros-caminos-con-una-inversion?langId=gl_ES |institución=Xunta de Galicia |data=24-05-2016 |dataacceso=16-01-2024}}</ref> que concluíu no ano 2023.<ref>{{cita novas|título=A parcelaria de Dodro-Laíño II reduce a 1.378 as 8.973 leiras actuais |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2022/08/04/parcelaria-dodro-laino-ii-reduce-fincas-8973-1378/0003_202208S4C6993.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=04-08-2022 |dataacceso=16-01-2024}}</ref> A gandería está orientada cara a produción cárnica; especializada no gando [[porcino]] aínda que tamén é importante o número de cabezas de gando [[Vaca|bovino]], e [[Cabalo de pura raza galega|equino]]<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Denuncian a aparición en Dodro de seis cabalos con cepos nas patas |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2019/04/25/denuncian-aparicion-dodro-seis-caballos-cepos-patas/0003_201904S25C8992.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=25-04-2019 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> que se mantén en réxime extensivo de semiliberdade nas zonas máis elevadas do municipio. Ademais destas explotacións gandeiras existe unha [[Sector agroalimentario|industria alimentaria]] implantada no concello orientada a produción [[Carne|cárnica]] de porcino,<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Parte do matadoiro industrial de Dodro xa traballará este ano |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2021/07/10/parte-matadero-industrial-dodro-trabajara-ano/0003_202107S10C8999.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=10-07-2021 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> bovino e avícola<ref>{{cita novas|apelido=Furelos |nome=Víctor |título=Axudas para as empresas que traballan o produto do campo |url=https://www.elcorreogallego.es/ocorreodaareadecompostela/axudas-para-as-empresas-que-traballan-o-produto-do-campo-AF5766460 |xornal=El Correo Gallego |data=10-07-2021 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> e de produtos conxelados do mar.<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Fesba ten parada a súa ampliación polo elevado custo de enterrar unha liña de alta tensión nos terreos afectados |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/padron/2019/03/01/fesba-parada-ampliacion-elevado-coste-enterrar-linea-terrenos-afectados/00031551439042400819917.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=02-03-2019 |dataacceso=06-12-2023 |cita=A principal empresa de Dodro, Fesba, dedicada ós produtos conxelados, principalmente cefalópodos.}}</ref> Canto ó paro rexistrado; había 105 persoas en situación de desemprego en outubro de 2023,<ref name=paro>{{cita web|título=Paro rexistrado segundo xénero, grupos de idade e duración da demanda |url=https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?idioma=gl&paxina=002&ruta=verEjes.jsp?COD=5089&M=1&S=9913:15033&RET= |institución=IGE |dataacceso=27-11-2023}}</ref> representando o 3,93&nbsp;% da poboación activa.<ref>{{cita web|título=Ficha socioeconómica do concello de Dodro |url=http://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002003001&c=-1&ruta=fichas%2Fbdmunicipal_tablas.jsp%3FESP%3D15033 |institución=IGE |dataacceso=27-11-2023}}</ref> * Gráfico de sectores de produción no ano 2001: <ref name=sectores /> <center> {{Gráfico circular |thumb = center | pé = Sectores de produción en Dodro (2001). | etiqueta1 = [[Sector terciario|Servizos]] | valor1 = 47.58 | cor1 = #9EDAE5 | etiqueta2 = [[Sector secundario|Industria]] | valor2 = 28.94 | cor2 = #000080 | etiqueta3 = [[Construción]] | valor3 = 18.37 | cor3 = #0000FF | etiqueta4 = [[Pesca]] | valor4 = 4.39 | cor4 = #FFFF00 | etiqueta5 = [[Agricultura]] | valor5 = 0.72 | cor5 = #E377C2 }} </center> * Taxa de paro no concello en outubro de 2023: <ref name=paro /> {| border="0" cellpadding="5" cellspacing="0" width="300" align="center" |+'''Paro rexistrado (outubro 2023)''' |- ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | Paro total ! style="background:Tomato" | 105<br />(3,93&nbsp;%) |- | style="background:Gainsboro;" | menos de 25 anos | style="background:#efefef" align="center" | 5 |- | style="background:Gainsboro;" | máis de 25 anos | style="background:#efefef" align="center" | 100 |} === Infraestruturas === ==== Infraestruturas de transporte ==== [[Ficheiro:Autovía do Barbanza AG-11 Revixós (Dodro).jpg|miniatura|Autovía [[AG-11]].]] * Estradas: A estrada comarcal [[AC-305]] une Padrón con Ribeira, comunica o concello coa [[Estradas nacionais de España|estrada nacional]] [[N-550]], coa [[AP-9|autoestrada do Atlántico]] AP-9 e coa [[Estación de Padrón|estación de ferrocarril de Padrón]] e con tódalas vilas da Península do Barbanza.<ref name=fomento>{{cita mapa|institución=[[Ministerio de Fomento de España|Ministerio de Fomento]] |url=https://www.mitma.gob.es/recursos_mfom/mapaprovin2012_1.pdf |título=Mapa provincial (2012) |escala=1:290.000 |dataacceso=28-11-2023 |páxina=15}}</ref> * Autovías: A [[AG-11|autovía do Barbanza]] AG-11 permite unha comunicación rápida coas cidades e vilas do [[Comarca de Barbanza|Barbanza]] e con Padrón, na [[comarca do Sar]]. Dá acceso directo á autoestrada do Atlántico.<ref name=fomento /> * Liñas de alta velocidade: O [[eixe atlántico de alta velocidade]], que une as cidades da [[A Coruña|Coruña]], Santiago de Compostela, [[Pontevedra]] e [[Vigo]], atravesa o concello.<ref>{{cita novas|título=Fomento adxudica as obras do tramo A Vacariza-Rialiño no eixo Atlántico de alta velocidade |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/barbanza/2008/07/11/fomento-adjudica-obras-tramo-vacariza-rialino-eje-atlantico-alta-velocidad/0003_6976336.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=11-07-2008 |dataacceso=28-11-2023}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=Hermida |nome=María |título=O desvío na autovía pola obra do AVE prevese retirar en xuño |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/barbanza/2012/03/28/desvio-autovia-obra-ave-preve-retirar-junio/0003_201203B28C3993.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=28-03-2012 |dataacceso=28-11-2023}}</ref><ref>{{cita novas|título= Fomento licita 8,6 kilómetros do AVE entre A Coruña e Vigo |url=https://galego.laopinioncoruna.es/galicia/2008/01/19/fomento-licita-8-6-kilometros-25461233.html |xornal=[[La Opinión A Coruña]] |data=19-01-2008 |dataacceso=28-11-2023}}</ref> A [[estación de Padrón-Barbanza]] situada na [[A Escravitude, Cruces, Padrón|Escravitude]] é a máis próxima a Dodro.<ref>{{cita publicación periódica|título=El Eje Atlántico entre La Coruña-Vigo |url=https://www.vialibre-ffe.com/pdf/15861_Mayo_2015.pdf |revista=[[Vía Libre (revista)|Vía Libre]] |número=596 |data=maio de 2015 |dataacceso=28-11-2023 |páxinas=14-15 |idioma=castelán}}</ref> * Servizos de viaxeiros por estrada e autoestrada: A empresa [[Monbus]] comunica por estrada e autovía Dodro con Padrón e coas cidades de Ribeira e Santiago de Compostela e ás principais vilas do Barbanza.<ref>{{cita novas|título=O Concello de Ribeira denuncia «incumprimentos flagrantes» da empresa de transporte Monbus |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/barbanza/2023/10/07/concello-ribeira-denuncia-span-langglincumprimentos-flagrantesspan-empresa-transporte-monbus/0003_202310B7C5995.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=06-10-2023 |dataacceso=28-11-2023}}</ref> ==== Infraestruturas enerxéticas ==== * Parques eólicos: No concello hai cinco [[aeroxerador]]es instalados<ref>{{cita web|título=A distribución municipal do número de aeroxeradores e a dinámica na potencia media dos mesmos |url=https://observatorio.eolico.uvigo.es/enerxia-eolica-en-galicia/ |lugar-publicación=Observatorio Eólico de Galicia |institución=[[Universidade de Vigo]]; [[Fundación Juana de Vega]] |dataacceso=16-01-2024}}</ref><ref>{{cita mapa|institución=Concello de Dodro |lugar-publicación=PXOM de Dodro |título=Clasificación Xeral do Solo e Sistemas Xerais |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335pb004.jpg |sección=C-3 |escala=1:5.000 |data=Decembro de 2010}}</ref> nos terreos da CMVMC da Cruz de Avelán,<ref>{{Cita publicación periódica|título=RESOLUCIÓN do 30 de setembro de 1999, da Delegación Provincial da Coruña, pola que se somete a información pública a petición de autorización administrativa, declaración de utilidade pública, aprobación do proxecto de execución, aprobación do proxecto sectorial de incidencia supramunicipal e declaración de efectos ambientais das instalacións eléctricas que se citan, que modifica a Resolución do 23 de marzo de 1999 e queda establecida nos termos que se transcriben. (Expediente 14/1998) |url=https://www.xunta.gal/dog/Publicados/1999/19991015/Anuncio1061A_gl.html |lugar-publicación=DOG |institución=Xunta de Galicia |número=200 |páxina=12319 |data=15-10-1999 |dataacceso=16-01-2024}}</ref> pertencentes ó [[Parques eólicos en Galicia|parque eólico Monte do Treito]],<ref>{{Cita publicación periódica|título=DECRETO do 1 de setembro de 2000, da Dirección Xeral de Industria, pola que se autorizan as instalacións electromecánicas e se aproba o proxecto de execución do parque eólico denominado Monte Treito. (Expediente 14/1998) |url=https://www.xunta.gal/dog/Publicados/2000/20000911/Anuncio11086_gl.html |lugar-publicación=DOG |institución=Xunta de Galicia |número=176 |páxina=12835 |data=11-09-2000 |dataacceso=16-01-2024}}</ref> que comprende os concellos de Dodro, Lousame, Rois e Rianxo<ref>{{cita novas|título=Industria dá luz verde á instalación dun parque éolico no monte Treito |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/barbanza/2000/09/21/industria-da-luz-verde-instalacion-parque-eolico-monte-treito/0003_207151.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=21-09-2000 |dataacceso=16-01-2024}}</ref><ref>{{cita novas|título=O BNG denuncia o «espolio enerxético» cun acto celebrado no parque eólico Monte Treito |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/barbanza/2022/12/09/span-langgl-bng-denuncia-espolio-enerxetico-cun-acto-celebrado-parque-eolico-monte-treito-span/0003_202212B9C3992.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=08-12-2022 |dataacceso=16-01-2024}}</ref><ref>{{cita publicación|título=Planes Eólicos Empresariales |url=https://www.inega.gal/sites/default/descargas/enerxia_galicia/243-d-anexos.pdf |apartado=Anexo I. Situación actual |publicación=Plan Sectorial Eólico de Galicia |institución=[[Instituto Enerxético de Galicia|INEGA]] |dataacceso=16-01-2024}}</ref> e que se ergueron a carón dos petróglifos do monte Lomba das Pozas.<ref>Petróglifos no monte Lomba das Pozas: {{Lista con marcas|{{cita publicación|institución=Concello de Dodro |lugar-publicación=PXOM de Dodro |título=Petróglifo Lomba das Pozas I |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335ca114.jpg |data=Decembro de 2010 |cita=Código no Catálogo da Xunta: GA15033014 }} | {{cita publicación|institución=Concello de Dodro |lugar-publicación=PXOM de Dodro |título=Petróglifo Lomba das Pozas II |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335ca115.jpg |data=Decembro de 2010 |cita=Código no Catálogo da Xunta: GA15033015 }}}}</ref> * Gasodutos: O [[gasoduto Vilalba-Tui]] atravesa Galicia dende o nordeste ata o suroeste e pasa polo concello de Dodro, vén do concello de Padrón e cruza o río Ulla cara a Valga.<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Amado Reino |nome=Xesús |apelido2=Martínez López |nome2=Mª del Carmen |apelido3=Lima Oliveira |nome3=Elena |título=La Arqueología en la Gasificación de Galicia 8: Corrección de Impacto del Gasoducto de Transporte Vilalba-Valga |url=https://digital.csic.es/bitstream/10261/5773/1/TAPA11.pdf |revista=TAPA: Traballos en Arqueoloxía da Paisaxe |editorial=Laboratorio de Arqueoloxía e Formas Culturais |lugar=[[Universidade de Santiago de Compostela|USC]] |número=11 |ano=1999 |dataacceso=16-01-2024 |páxina=5 |isbn=84-699-0244-X |id=Depósito legal: C-1653-99 |idioma=castelán}}</ref> Durante as obras de desdobramento da vía rápida VG-1.1 esta condución foi modificada, cambiando o seu trazado, para poder cruzar a autovía AG-11.<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Pablo |título=Política Territorial corta la mitad de la vía del Barbanza por obras |url=https://elpais.com/diario/2007/03/28/galicia/1175077099_850215.html |xornal=El País |data=28-03-2007 |dataacceso=17-01-2024 |idioma=castelán}}</ref><ref>{{cita novas|título=Barbanza estrenará mañana la autovía tras 14 años de 'vía crucis' |url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/barbanza-estrenara-manana-autovia-14-anos-via-crucis-AACG375511 |xornal=El Correo Gallego |data=14-12-2008 |dataacceso=14-12-2023 |idioma=castelán}}</ref> Unha condución secundaria que chega ata Ribeira leva o [[Gas natural|gas]] a través da Península do Barbanza.<ref>{{cita novas|apelido=Méndez |nome=Manuel |título=As obras dun gasoduto de 41 quilómetros obrigan a extremar a vixilancia en Arousa |url=https://galego.farodevigo.es/arousa/2011/04/26/obras-gasoducto-41-kilometros-obligan-17760440.html |xornal=Faro de Vigo |data=26-04-2011 |dataacceso=17-01-2024}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=Gómez |nome=Marta |título=O director xeral de Industria di que o gasoduto estará listo no 2010 |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/barbanza/2009/01/21/director-xeral-industria-dice-gasoducto-estara-listo-2010/0003_7474685.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=21-01-2009 |dataacceso=17-01-2024}}</ref><ref>{{cita novas|título=Afinan la ruta del gas en Barbanza |url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/afinan-ruta-gas-barbanza-BNCG810735 |xornal=El Correo Gallego |data=07-06-2013 |dataacceso=17-01-2024 |idioma=castelán}}</ref><ref>{{cita publicación|título=Gasoducto de Transporte Básico a la Comarca del Barbanza |url=https://www.eib.org/attachments/pipeline/20110155_nts_es.pdf |institución=[[Naturgy|Gas Natural Transporte]] |data=Xuño de 2009 |dataacceso=09-03-2024 |idioma=castelán}}</ref> ==== Infraestruturas turísticas ==== [[Ficheiro:Pazo de Lestrobe, Dodro, Dodro.jpg|miniatura|[[Pazo de Lestrobe]].]] No 2023 o concello contaba cos seguintes servizos [[Turismo|turísticos]]: <ref>{{cita web|título=Aloxamentos turísticos |url=https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?ruta=verEjes.jsp?COD=1826&S=9913:15033 |institución=IGE |dataacceso=06-12-2023}}</ref> * Aloxamento: Dous hoteis en Lestrobe<ref>Hoteis en Dodro: {{Lista con marcas|{{cita web|título=Pazo de Lestrove |url=https://www.turismo.gal/recurso/-/detalle/36196?langId=gl_ES |lugar-publicación=Turismo.gal |institución=Xunta de Galicia |dataacceso=06-12-2023}} | {{cita web|título=Hotel Terra en Dodro |url=https://www.turismo.gal/recurso/-/detalle/18216?langId=gl_ES |lugar-publicación=Turismo.gal |institución=Xunta de Galicia |dataacceso=06-12-2023}}}}</ref> e unha casa de turismo rural.<ref>{{cita web|título=Casa Antiga do Monte |url=https://www.caminodesantiago.gal/gl/recurso/-/recurso/4819/casa-antiga-do-monte |lugar-publicación=O Camiño de Santiago |institución=Xunta de Galicia |dataacceso=06-12-2023}}</ref> * Hostalería: Celebración de eventos no pazo de Lestrobe e uns poucos bares e tabernas.<ref>{{cita web|título=Hostalería |url=https://www.dodro.gal/hostaleria |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023}}</ref> == Deporte == Hai un polideportivo en Dodro, a pista está adaptada para xogar [[baloncesto]], [[voleibol]], [[tenis]] e [[fútbol sala]] ou [[balonmán]]; as instalacións albergan ademais o ximnasio municipal. Hai varias pistas polideportivas ó aire libre distribuídas por todo o concello, mesmo unha pista de [[pádel]] municipal pechada de metacrilato e con piso de [[Céspede artificial|herba artificial]] en Lestrobe. O Campo de fútbol de Chenlo é de céspede artificial e xoga nel o CD Dodro.<ref>{{cita web|título=Instalacións deportivas |url=https://www.dodro.gal/instalacions |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023}}</ref> * [[CD Dodro]]: Equipo de fútbol que xoga no campo de Chenlo, naceu no ano 2000 como continuación do CD Bacelos, que á súa vez foi tamén a continuación do Laíño CF, histórico club de fútbol dodrés, que chegou a xogar na [[Primeira Galicia|primeira autonómica]] e a gañar 3 [[Copa do Sar|Copas do Sar]]. == Servizos públicos == === Educación === [[Ficheiro:CPI Eusebio Lorenzo Baleirón.JPG|miniatura|esquerda|C.P.I. Eusebio Lorenzo Baleirón.]] O CPI Eusebio Lorenzo Baleirón é o colexio público de Dodro.<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=O colexio de Dodro será rehabilitado de forma integral con 1,4 millóns |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2022/07/22/colegio-dodro-sera-rehabilitado-forma-integral-14-millones/0003_202207S22C4999.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=22-07-2022 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> Na década de 1970 construíronse as escolas unitarias de Bexo, Imo, [[Teaio, San Xoán de Laíño, Dodro|Teaio]], [[Traxeito, Laíño, Dodro|Traxeito]], Laíño, Dodro e Lestrobe.<ref name=escola /> Actualmente só se imparte clase ós rapaces nas súas primeiras etapas de formación nas escolas de Bexo, Dodro, Chenlo e Lestrobe,<ref>{{cita novas|título=A matrícula do Centro Rural de Dodro subirá o próximo curso |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2022/03/16/matricula-centro-rural-dodro-subira-proximo-curso/0003_202203S16C5995.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=16-03-2022 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> por mor da regresión demográfica. En Vigo hai unha gardería para ós máis cativos que forma parte das escolas infantís da [[Xunta de Galicia]].<ref>{{cita novas|título=A escola infantil da rede a Galiña Azul en Dodro inicia o curso coas súas instalacións totalmente renovada |url=https://www.xunta.gal/hemeroteca/-/nova/072526/escuela-infantil-red-galina-azul-dodro-inicia-curso-con-sus-instalaciones-totalmente?&langId=gl_ES |institución=[[Xunta de Galicia]] |lugar-publicación=Consellería de Política Social e Xuventude |data=11-09-2018 |dataacceso=06-12-2023}}</ref><ref>{{cita novas|título=A escola infantil de Dodro incorpora servizo de comedor con cátering e aumenta persoal |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2016/05/14/escuela-infantil-dodro-incorpora-servicio-comedor-catering-aumenta-personal/0003_201605S14C6993.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=15-05-2016 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> A escola de Tallós foi fundada pola Unión de residentes de Dodro na Arxentina, que seguiu pagando os gastos do mestre ata o ano 1956 e acolle actualmente a biblioteca municipal do concello.<ref name=escola /><ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Dodro honra aos seus emigrantes |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2019/02/28/dodro-honra-emigrantes/0003_201902S28E11993.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=29-02-2019 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> {{cita|''Detrás da parede da escola / antes do trebón / a nube pensa / no rapas que xoga / á estornela.''|''[[Haikú]]'' do poeta [[Ramón Reboiras]], que estudou na escola de Tallós.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|pp=122-123}}</ref>}} [[Ficheiro:Praza Casa da Cultura de Dodro.jpg|miniatura|Casa da Cultura de Dodro.]] * Educación [[Educación primaria|primaria]] e [[Educación secundaria|secundaria]]: ** CPI Eusebio Lorenzo Baleirón, colexio público de Dodro. * Educación [[Educación infantil|infantil]]: ** Centro rural agrupado (CRA) de Dodro-Padrón. Escolas unitarias de Bexo, Dodro, Laíño e Lestrobe no concello de Dodro e mais as escolas de educación infantil de [[Arretén, Iria Flavia, Padrón|Arretén]], [[A Escravitude, Cruces, Padrón|A Escravitude]], [[Estramundi de Arriba, Padrón, Padrón|Extramundi de Arriba]] e [[A Ponte, Iria Flavia, Padrón|A Ponte]] no concello de Padrón.{{#tag:ref|As escolas de educación infantil de [[Arretén, Iria Flavia, Padrón|Arretén]], [[A Escravitude, Cruces, Padrón|A Escravitude]], [[Estramundi de Arriba, Padrón, Padrón|Extramundi de Arriba]] e [[A Ponte, Iria Flavia, Padrón|A Ponte]] no concello de Padrón quedaron integradas no CRA de Dodro-Padrón no ano 2024.<ref>{{cita novas|título=Educación suprime seis escolas para este curso, no que haberá 7.336 aulas para 174.998 alumnos en Infantil e Primaria |url=https://www.europapress.es/galego/noticia-educacion-suprime-dez-escolas-curso-no-habera-7336-aulas-174998-alumnos-infantil-primaria-20240821121500.html |axencia=[[Europa Press]] |data=21-08-2024 |dataacceso=24-08-2024}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Educación constitúe o Colexio Rural Agrupado Dodro-Padrón |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2024/08/22/educacion-integra-cra-dodro-escuelas-padron-pontecesures/0003_202408S22C4992.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=22-08-2024 |dataacceso=24-08-2024}}</ref>|group="lower-alpha"}} * Educación [[Educación preescolar|preescolar]]: ** [[A galiña azul (escolas)|A galiña azul]] de Vigo, que pertence ás escolas infantís da [[Xunta de Galicia]]. === Sanidade e servizos sociais === O concello ten un centro de saúde en Lestrobe, que depende do [[Servizo Galego de Saúde]],<ref>{{Cita web|título=C.S. Dodro |url=https://xxisantiago.sergas.es/Paxinas/web.aspx?tipo=paxtxt&idLista=3&idContido=134 |institución=[[Servizo Galego de Saúde]] |dataacceso=06-12-2023}}</ref> e dúas farmacias,<ref>{{cita novas|título=Só 2 das 6 novas farmacias prevense en parroquias onde agora non hai ningunha |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/ames/2017/05/26/solo-2-6-nuevas-farmacias-preven-parroquias-ninguna/0003_201705S26C6995.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=26-05-2017 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> unha en Tallós e outra en Lestrobe. [[Ficheiro:Casa reitoral de Laíño - Centro de día de Dodro.jpg|miniatura|Centro de día de Dodro.]] Conta ademais o concello cun [[centro de día]] para as persoas dependentes da [[terceira idade]] que acolle, trala súa rehabilitación, a [[casa reitoral de Laíño]].<ref>{{cita novas|título=Dodro cede una casa rectoral para albergar un centro de día |url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/dodro-cede-casa-rectoral-albergar-un-centro-dia-NDCG341936 |xornal=El Correo Gallego |data=11-09-2008 |dataacceso=12-012-2024 |idioma=castelán }}</ref> == Política e goberno == [[Ficheiro:Casa Consistorial de Dodro.JPG|miniatura|esquerda|Fachada orixinal de [[1906]] da casa consistorial.]] A Casa consistorial está actualmente en Tallós, data do ano 1906 e malia que foi amañada e ampliada con posterioridade consérvase a fachada orixinal. Lestrobe e Vigo acolleron tamén a capitalidade municipal en tempos pretéritos. O primeiro [[Alcalde, alcaldesa|alcalde]] do que hai constancia foi Domingo Manselle, alcalde a mediados do século XIX. Quen gobernou durante máis anos foi [[Fernando Vila Brión]], dende 1979 ata o ano 2007.<ref>{{cita web|apelido=Rial Ares |nome=Pablo |url=http://miradoirodarevoltinha.blogspot.com.es/2011/11/alcaldes-de-dodro.html |título=Alcaldes de Dodro |tipo=Blog |páxina-web=O miradoiro da Revoltiña |data=23-11-2011 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> Na actualidade ocupa a alcaldía [[Xabier Castro Tourís]].<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Padrón e Rois repiten alcalde do PP e en Dodro sae elixido Xabier Castro, do PSOE |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/padron/2019/06/15/padron-rois-repiten-alcalde-pp-dodro-sale-elegido-xabier-castro-psoe/00031560595240717760712.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=15-06-2019 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20190924181825/https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/padron/2019/06/15/padron-rois-repiten-alcalde-pp-dodro-sale-elegido-xabier-castro-psoe/00031560595240717760712.htm |dataarquivo=24-09-2019 |dataacceso=15-06-2019 |urlmorta=no }}</ref> === Goberno municipal === Francisco Xabier Castro Touris, do PSdeG, é o alcalde dende xuño de 2019.<ref>{{cita novas|título=Xabier Castro, novo alcalde, asegura que os veciños terán o mando do Concello de Dodro |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2019/06/16/xabier-castro-nuevo-alcalde-asegura-vecinos-tendran-mando-concello-dodrense/0003_201906S16C9999.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=16-06-2019 |dataacceso=16-06-2019 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20190616154526/https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2019/06/16/xabier-castro-nuevo-alcalde-asegura-vecinos-tendran-mando-concello-dodrense/0003_201906S16C9999.htm |dataarquivo=16-06-2019 |urlmorta=no }}</ref> Conseguiu a alcaldía tras dúas maiorías absolutas do PP, a primeira delas nas eleccións municipais de 2011,<ref>{{cita novas|título=Alfonsín considera que a súa vitoria en Dodro ten máis valor pola alta participación |url=http://galego.lavozdegalicia.es/santiago/2011/05/24/0003_201105S24C7992.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=24-05-2011 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> revalidada de novo nas eleccións municipais de 2015.<ref>{{cita novas|título=Resultados das eleccións municipais 2015 en Dodro |url=http://www.lavozdegalicia.es/estaticos/municipales-2015/coruna/dodro.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=25-05-2015 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> Dodro contou con catro alcaldes dende que se instaurou a [[Constitución española de 1978]], logo da [[Transición española|transición]]: Fernando Vila Brión ([[Unión de Centro Democrático|UCD]], 1979-1983; [[Coalición Popular|CP]], 1983-1987; [[Coalición Progresista Galega|CPG]], 1987-1991; [[Partido Popular de Galicia|PPdeG]], 1991-2007), [[Arturo Díaz|Arturo Díaz Díaz]] ([[Partido dos Socialistas de Galicia|PSdeG-PSOE]], 2007-2011), [[Valentín Alfonsín Somoza]] (PPdeG, 2011- 2019) e [[Xabier Castro Tourís]] (PSdeG, 2019- ). === Grupos municipais === {{Artigo principal|Eleccións municipais en Dodro}} O pleno do concello, tralas [[Eleccións municipais de 2023 en Galicia|eleccións municipais de 2023]], está composto por once [[Concelleiro, concelleira|edís]], que se reparten do seguinte xeito; 3 para o PSdeG-PSOE, 3 para o Xente de Dodro, 2 para o PPdeG, 2 para Unidade Veciñal de Dodro e 1 para o BNG.<ref name=28M>{{cita novas|título=Resultados das eleccións municipais 2023 en Dodro |url=https://www.lavozdegalicia.es/elecciones2023/28M/galicia/coruna/municipio/15033.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=29-03-2023 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> O goberno municipal está composto actualmente polos concelleiros do PSdeG, contando co apoio de Unidade Veciñal de Dodro e mais do BNG,<ref>{{cita novas|título=Xabier Castro rexerá Dodro en solitario ao non reeditarse o pacto coa agrupación veciñal |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2023/07/08/xabier-castro-regira-dodro-solitario-reeditarse-pacto-agrupacion-vecinal/0003_202307S8C5995.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=08-07-2023 |dataacceso=27-11-2023}}</ref> pasando á oposición Xente de Dodro e o PPdeG. {| border="0" cellpadding="5" cellspacing="0" align="center" |+'''Eleccións municipais en Dodro no 2023''' <ref name=28M /> |- ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | Concelleiros ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | Votos ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | % |- ! PSdeG-PSOE | align="center"| 3 | 501 | 27,40&nbsp;% |- ! Xente de Dodro | align="center"| 3 | 432 | 23,63&nbsp;% |- ! PPdeG | align="center"| 2 | 376 | 20,56&nbsp;% |- !Unidade Veciñal de Dodro | align="center"| 2 | 275 | 15,04&nbsp;% |- ! BNG | align="center"| 1 | 234 | 12,80&nbsp;% |} O goberno municipal, a 24 de xuño de 2023, estaba composto polos seguintes concelleiros: <ref>{{Cita publicación periódica|título=Creación e delegación das Áreas de Goberno do Concello de Dodro |url=https://bop.dacoruna.gal/bopportal/publicado/2023/07/21/2023_0000005916.pdf |lugar-publicación=BOP deputación da Coruña |data=21-07-2023 |número=139}}</ref> * Alcalde e concelleiro de Facenda, Emprego, Educación e Deportes: [[Xabier Castro Tourís]]. * 1º Tenente de alcalde<ref name=tenente>{{Cita publicación periódica|título=Resolución nomeamento Tenentes de Alcaldía |url=https://sede.dodro.gal/sxc/export/sites/dodro/recursos/downloads/portal_transparencia/TENENTES-ALCALDIA-FUSION.pdf |lugar-publicación=BOP deputación da Coruña |data=24-07-2023 |número=140}}</ref> e concelleiro de Ordenación do Territorio, Obras e Servizos, Cultura e Patrimonio: Ramón Abuín Gómez. * 2º Tenente de alcalde<ref name=tenente /> e concelleira de Servizos Sociais, Igualdade e Relacións Veciñais: María Teresa Batalla. === Cooperativas e mutualidades === En Dodro non hai nin houbo [[Sindicato|organizacións sindicais]] de ningún tipo,{{#tag:ref|Agás a [https://arquivo.galiciana.gal/arpadweb/gl/consulta/registro.do?id=352061 Hermandad sindical de labradores y ganaderos, servicio de policía rural de Dodro]. As irmandades foron entidades sindicais de asistencia a agricultores e gandeiros creadas baixo o franquismo.|group="lower-alpha"}} aínda que si houbo [[Cooperativa|cooperativas gandeiras]] e mais sociedades de [[Mutua|seguros mutuos]] de gando vacún e porcino en Vigo, Revixós e Lestrobe.<ref name=res>{{cita web|apelido=Rial Ares |nome=Pablo |url=http://miradoirodarevoltinha.blogspot.com.es/2008/11/historia-recente-de-dodro.html |título=Asociacións agrarias |tipo=Blog |páxina-web=O miradoiro da Revoltiña |data=26-11-2008 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> A Cooperativa de Produtores de Laíño dedicábase á recollida do [[leite]], que se levaba a vender a Santiago de Compostela e [[Vilagarcía de Arousa]]. O excedente dedicábase á produción de [[manteiga]], [[leite en po]] e [[queixo]].<ref name="pecuario">{{cita publicación periódica|apelido-editor=Gordón Ordás|nome-editor=Félix|ligazón-editor=Félix Gordón Ordás|título=Cooperativismo pecuario. II|url=https://ddd.uab.cat/record/50188|ano=1933|revista=La semana veterinaria|número=Ano XVII Núm. 839|lugar=Madrid|editorial=Talleres Tip. Ruiz de Lara|páxinas=67-68|dataacceso=03-12-2023|apelidos=|nome=|data=22-01-1933}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=Friol |nome=Camilo |título=Tralos pasos das leiteiras, a historia da mellora continua na calidade dos productos lácteos |url=https://www.campogalego.gal/tralos-pasos-das-leiteiras-historia-da-mellora-continua-na-calidade-dos-productos-lacteos/ |data=01-05-2020 |revista=[[Campo Galego]] |dataacceso=03-12-2023}}</ref><ref>{{Cita libro|apelido=Martínez López |nome=Alberte |título=Cooperativismo y transformaciones agrarias en Galicia1886-1943 |url=https://www.mapa.gob.es/ministerio/pags/Biblioteca/fondo/pdf/4532_all.pdf |editorial=Ministerio de Agricultura, Alimentación y Medio Ambiente |ano=1995 |dataacceso=15-01-2024 |páxina=249 |isbn=84-491-0125-5 |idioma=castelán}}</ref> Canto ás asociacións de seguros mutuos de gando vacún e porcino, a primeira que se fundou foi a de Seguros mutuos de Vigo arredor de [[1908]], renovándose os cargos anualmente segundo a normativa vixente. Consérvanse poucos datos e case todos referidos á renovación dos cargos, hai algunha mención sobre gastos e pequenas incidencias. No ano [[1929]] constituíuse a sección de seguros mutuos de porcino en Vigo (para formar parte da mesma non se podía ter gando vacún) co obxectivo de proporcionar veterinario e menciñas, indemnización pola morte do gando e a recadación de cartos entre os socios para tales fins. No [[1920]] fundouse a Sociedade de Revixós de gando porcino.<ref>{{Cita web|url=https://arquivo.galiciana.gal/arpadweb/gl/consulta/registro.do?id=332082|páxina-web=Galiciana. Arquivo Dixital de Galicia|título=Sociedad de ganado porcino de Revixós, asociación mutualista. Dodro|data-acceso=17-12-2023}}</ref> No [[1923]] creouse a Sociedade de seguros mutuos de Lestrobe de gando vacún e porcino co obxectivo de indemnizar as perdas de gando.<ref>{{Cita web|url=https://arquivo.galiciana.gal/arpadweb/gl/consulta/registro.do?id=332083|páxina-web=Galiciana. Arquivo Dixital de Galicia|título=Sociedad de seguros mutuos de ganado vacuno y porcino de Lestrobe. Dodro|data-acceso=17-12-2023}}</ref> No ano [[1932]] constituíuse a Unión de Lestrobe (seguros mutuos de gando vacún e porcino) co propósito de indemnizar as perdas de reses entre os socios, ademais de veterinario e menciñas.<ref name=res /> == Galería de imaxes == {{Artigo principal|Galería de imaxes de Dodro}} {{Galería |align=center |Ficheiro:Muiño da Devesa.JPG|Muíño da [[A Devesa, San Xoán de Laíño, Dodro|Devesa]]. |Ficheiro:Hórreos en Vigo, Dodro.JPG|[[Hórreo galego|Hórreos]] en [[Vigo, Dodro, Dodro|Vigo]]. |Ficheiro:Lavadoiro de Reboiras, Dodro.jpg|Lavadoiro de [[Reboiras, Laíño, Dodro|Reboiras]]. |Ficheiro:Pontella sobre o río de S. Lufo Susavila.jpg|[[Pontella (pasaxe)|Pontella]] sobre o río de San Lufo en [[Susavila, Dodro, Dodro|Susavila]]. |Ficheiro:Pozo do Conxeiro, Eiró.jpg|Pozo do Conxeiro en [[Eiró, Laíño, Dodro|Eiró]]. |Ficheiro:Igrexa de San Xián de Laíño, Dodro.jpg|Igrexa de [[Laíño, Dodro|San Xián de Laíño]]. |Igrexa de San Xoán de Laíño, Dodro.jpg|Igrexa de [[San Xoán de Laíño, Dodro|San Xoán de Laíño]] |Ficheiro:División entre Rois, Dodro, Rianxo y Lousame.JPG|[[Marco fronteirizo|Pedra]] no Treito, o lugar onde se xuntan os catro concellos. |Ficheiro:Placa altimétrica na Casa do Concello de Dodro.jpg|Placa altimétrica na casa do concello. }} == Parroquias == [[Ficheiro:Plano de Dodro.png|miniatura|300px|Plano das parroquias.]] Dodro é un concello rural. As vinte e seis aldeas que configuran o municipio distribúense en 3 parroquias: [[San Xoán de Laíño, Dodro|San Xoán de Laíño]], [[Laíño, Dodro|Laíño]] e [[Dodro, Dodro|Dodro]], que ocupan os 36,1&nbsp;km² de superficie que ten o concello e que no ano 2022 albergaban 2&nbsp;675 habitantes. {{Dodro}} == Lugares de Dodro == {{Artigo principal|Lugares de Dodro}} O concello non ten ningún núcleo de poboación importante. A estrada AC-305 atravesa o concello e a carón dela sitúanse os núcleos de poboación máis significativos, onde se concentra a maior parte da poboación. O núcleo de poboación de máis entidade é Lestrobe con 569 habitantes no ano 2022; logo hai aldeas como Imo con 324 ou Bexo con 244 que concentran boa parte da poboación.<ref name=censo /> == Notas == {{listaref|group="lower-alpha"}} === Referencias === {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{commonscat}} === Bibliografía === * {{Cita libro|apelido={{Versaleta|Figueira}} |nome=Silvia |título=Dodro, un concello para ver |editorial=Concello de Dodro |ano=2003 |ref=harv}} * {{Cita libro|apelido={{Versaleta|Rial}} |nome=A. |apelido2={{Versaleta|Gago}} |nome2=Paz |ano=1992 |título=Dodro, Guía Turística |editorial=Concello de Dodro |outros=Tradución ó galego: [[Anxo Angueira|Angueira, Anxo]]. Fotografías: Torreiro, Antón |ref=harv |id=Depósito legal: 1651-92}} * {{cita libro|apelido={{Versaleta|Laredo}} |nome=Xosé Luis |ligazón-autor=Xosé Luís Laredo Verdejo |apelido2={{Versaleta|Laredo}} |nome2=J. M. |apelido3={{Versaleta|Vázquez Vázquez}} |nome3=Efrén |título=Dodro/Lousame/Rois |editorial=[[Deputación da Coruña]] |ano=1989 |ref=harv |idioma=castelán |id=Depósito legal: C-1341-1989}} * {{Cita libro|apelido={{Versaleta|Lorenzo Baleirón}} |nome=Manuel |ligazón-autor=Manuel Lorenzo Baleirón |título=Toponimia de Dodro e de Laíño. Os nomes na auga |url=http://kit.consellodacultura.gal/web/uploads/adxuntos/arquivo/5e270025bf975-toponimiadodrolainho.pdf |editorial=Concello de Dodro |ano=2008 |ref=harv}} * {{Cita libro|apelido={{Versaleta|Quintana García}} |nome=Antonio |título=Galicia pueblo a pueblo |editorial=[[La Voz de Galicia]] |ano=1993 |isbn=84-88254-24-5 |id=Depósito Legal: C-1400/1993 |ref=harv |idioma=castelán}} * {{Cita libro|apelido={{Versaleta|Pereiras Magariños}} |nome=Beatriz |título=Patrimonio etnográfico do concello de Dodro. Hórreos, cruceiros, pombais e reloxos de sol |url=https://2020.terrasdeiria.com/Dodro/patrimonio/publicacions/PATRIMONIO_ETNOGRAFICO_DODRO.pdf |editorial=Deputación da Coruña |ano=2021 |ref=harv}} * {{Cita libro|autor={{Versaleta|Verdegaia}} |ligazón-autor=Verdegaia |título=As Brañas de Laíño |editorial=Concello de Dodro |ano=2008 |tipo=Guía |ref=harv}} <small>({{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141109185344/http://www.verdegaia.org/images/stories/nucleos_comarcais/compostela/guadodro2rev4_bxa.pdf |date=09 de novembro de 2014 }})</small> === Outros artigos === * [[Pazo de Hermida]] * [[Eleccións municipais en Dodro]] * [[Galería de imaxes de Dodro]] * [[:Categoría:Nados en Dodro|Nados en Dodro]] === Ligazóns externas === * Portal turístico [https://2020.terrasdeiria.com/dodro.html Terras de Iria. Concello de Dodro]. * [http://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002003003&ruta=navmunicipal.jsp?ESP=15033&CONCELLO=Dodro Banco de datos municipal do Concello de Dodro], do [[Instituto Galego de Estatística]] (IGE). {{ConcellosSar}} {{A Coruña}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Dodro| ]] [[Categoría:Topónimos de concellos galegos con etimoloxía]] [[Categoría:Artigos destacados sobre Galicia]] 3xl8i44xl8bnn5rxv7r8vzfa57okx0k 7109217 7108211 2025-06-28T07:26:34Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 3 fontes e etiquetando 9 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109217 wikitext text/x-wiki {{Artigo de calidade}} {{Outros homónimos|Dodro (homónimos)|Dodro}} {{Xeografía política}} '''Dodro''' é un concello da [[provincia da Coruña]] pertencente á [[comarca do Sar]], que está situado no suroeste da provincia, onde o [[río Ulla]] [[Desembocadura|desemboca]] na [[ría de Arousa]]. O seu xentilicio é «{{Dic|dodrense}}» e ten a súa capitalidade en [[Tallós, Laíño, Dodro|Tallós]]. Dista de [[Santiago de Compostela]] arredor de 27&nbsp;km e de [[Ribeira]] atópase a uns 37&nbsp;km, ten unha superficie de 36,1&nbsp;km² <ref name=descrición>{{harvsp|Rial|Gago|1992|loc=Descrición}}</ref><ref>{{harvsp|Quintana García|1993|p=477}}</ref><ref name=consistorio>{{cita web |título=Información turística |url=https://www.dodro.gal/conece-dodro |institución=Concello de Dodro |dataacceso=01-12-2023 }}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> e segundo o [[Instituto Galego de Estatística|IGE]], a 1 de xaneiro de 2023 tiña 2&nbsp;675 habitantes<ref name=ige>{{cita web|título=Series históricas de poboación de Galicia |url=http://www.ige.eu/igebdt/selector.jsp?COD=1558&paxina=001&c=0201001002 |institución=[[Instituto Galego de Estatística|IGE]] |dataacceso=28-11-2023}}</ref> (1&nbsp;276 eran homes e 1&nbsp;399 mulleres), cunha [[densidade de poboación]] de 73,29&nbsp;hab./km². O concello de Dodro conserva espazos naturais de importancia ambiental e paisaxística, como as brañas que se estenden a carón do río Ulla, constituíndo o espazo húmido máis grande de Galicia,<ref name=braña>{{cita web |título=Recursos naturais |url=https://www.dodro.gal/recursos-naturais |institución=Concello de Dodro |dataacceso=28-11-2023 |cita=As Brañas son o espazo húmido máis grande de Galicia e albergan unha gran riqueza ambiental. }}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> incluídas no [[sistema fluvial Ulla - Deza]] e declarada [[zona especial de conservación]] (ZEC).<ref name=zec>{{cita publicación periódica|título=DECRETO 37/2014, do 27 de marzo, polo que se declaran zonas de especial conservación os lugares de importancia comunitaria de Galicia e se aproba o Plan director da Rede Natura 2000 de Galicia |url=http://www.xunta.es/dog/Publicados/2014/20140331/AnuncioCA02-270314-0001_es.html |lugar-publicación=[[Diario Oficial de Galicia|DOG]] |institución=Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Infraestruturas |apartado=44. ZEC Sistema Fluvial Ulla-Deza (ES1140001) |número=62 |páxina=13427 |data=31-03-2014 |dataacceso=28-11-2023}}</ref> Preserva moitos elementos tradicionais como os [[cruceiro]]s, os [[Muíño#Muíños de auga|muíños]], os [[Hórreo galego|hórreos]] e os [[Reloxo de sol|reloxos de sol]], exemplo da [[etnografía]] galega en diferentes estados de conservación, ademais dunha rica tradición oral e escrita. [[Pazo]]s históricos da [[fidalguía]] de antano e igrexas do [[barroco]] completan o patrimonio arquitectónico do municipio. == Xeografía == === Situación === O concello de Dodro sitúase na vertente dereita do [[río Ulla]], limita ó [[norte]] co concello de [[Rois]], ó [[leste]] co de [[Padrón]], ó [[oeste]] cos municipios de [[Lousame]] e [[Rianxo]] e ao sur co concello de [[Valga]].<ref name=pxom /> Non hai núcleos de poboación importantes; atópanse a maioría das casas á beira da estrada [[AC-305]], escisión da antiga estrada comarcal [[C-550]], que une Padrón e [[Ribeira]] e atravesa o concello de leste a oeste. Existe ademais rede de estradas secundarias que comunican os distintos núcleos de poboación. [[Ficheiro:Casa do Concello de Dodro.jpg|miniatura|Casa do concello.]] A capitalidade do concello está en [[Tallós, Laíño, Dodro|Tallós]],<ref>[https://ssweb.seap.minhap.es/REL/frontend/inicio/municipios/all/13424 Registro de Entidades Locales]. Consultado o 17 de decembro de 2023</ref><ref name=pxom /> onde se sitúa a casa consistorial, que data do ano 1906.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=308}}</ref> Este municipio pertence, xunto con Padrón e Rois, á [[comarca do Sar]],<ref>{{Cita publicación periódica|título=DECRETO 65/1997, do 20 de febreiro, polo que se aproba definitivamente o mapa comarcal de Galicia |url=https://www.xunta.gal/dog/Publicados/1997/19970403/Anuncio1051E_gl.html |lugar-publicación=DOG |institución=Xunta de Galicia |número=63 |páxina=3005 |data=03-04-1997 |dataacceso=15-01-2024}}</ref> aínda que pola súa situación está tamén moi vinculado á veciña [[comarca de Barbanza]].<ref name=raxeira>{{harvsp|Figueira|2003|p=6}}</ref> A distancia dende a capital do concello a outros núcleos de poboación de importancia que se atopan próximos é a seguinte: * [[Padrón]]: 5&nbsp;km * [[Pontevedra]]: 45&nbsp;km * [[Rianxo]]: 14&nbsp;km * [[Ribeira]]: 37&nbsp;km * [[Santiago de Compostela]]: 27&nbsp;km === Orografía === O concello atópase nunha zona prelitoral situada na [[depresión Meridiana]], preto da desembocadura do [[río Ulla]] na [[ría de Arousa]]. O municipio está caracterizado por un nivel chairego que liga coas ladeiras da [[serra do Barbanza]]. Deste xeito, nun espazo pequeno contrastan dúas áreas ben diferenciadas; unha baixa, que corresponde co val do río Ulla, na que se atopa a paraxe natural das [[brañas de Laíño]], e outra no norte do concello, montañosa, de gran riqueza forestal e orientada a solleiro.<ref name=raxeira /> O punto máis elevado é a [[Lomba das Pozas]] con 576 m, seguido do [[monte Morouzas]] con 316 m, o monte Caldebarcas con 312 m, o Carboeiro con 302 m e o Vilar de 227 m. Estes son montes suavizados e están situados na parte máis oriental da [[Serra do Barbanza]]. O declive é bastante pronunciado, descendendo dende os cincocentos metros de altura ata o nivel do mar.<ref>{{harvsp|Laredo|Laredo|Vázquez Vázquez|1989|p=3}}</ref> Na parte mais meridional do concello discorre o río Ulla que constitúe un amplo val de marismas, brañas e veigas de moita fertilidade, que se atopan ó amparo e resgardo dos anteditos montes. Xunto co [[río Sar]] existen pequenos ríos e numerosos regueiros que verten as súas augas no río Ulla.<ref>{{harvsp|Quintana García|1993|pp=477-478}}</ref> ==== Xeoloxía e edafoloxía ==== [[Ficheiro:Bosque no Monte Carboeiro.JPG|miniatura|esquerda|[[Bosque]] no monte Carboeiro.]] O material [[Xeoloxía|xeolóxico]] sobre o que se asenta a zona é nunha serie de rochas graníticas prehercínicas na que se inclúen [[gneis]]es, [[migmatita]]s, [[granito]]s e [[granodiorita]]s.<ref>{{cita mapa|institución=Instituto Geológico y Minero de España |mapa=Mapa Geológico de España |título=Padrón, Nº 120 (04-08) |escala=1:50.000}}</ref> Canto á [[edafoloxía]]; na maior parte da superficie do monte atópanse solos de tipo [[Umbrisol|umbrisol húmico]] ([[Base de Referencia Mundial para os Recursos do Solo|WRB]], 2006) de 50 a 70&nbsp;cm de profundidade media; nas zonas de ladeira, onde a pendente é moi pronunciada aparecen enclaves con solos de tipo [[Leptosol|leptosol úmbrico]] (WRB, 2006), onde a profundidade do chan rolda os 25&nbsp;cm. As brañas de Dodro constitúen un extenso val na parte máis meridional do concello, formado sobre sedimentos aluviais,<ref>{{cita novas|título=Empresa pública tala un dos poucos bosques inundábeis de Galicia |url=http://www.galiciaconfidencial.com/noticia/35494-empresa-publica-tala-bosques-inundabeis-galicia |xornal=[[Galicia Confidencial]] |data=10-09-2016 |dataacceso=25-12-2023}}</ref> que se estende á beira do río Ulla. Debido á abondosa cantidade de minerais resistentes predominan as texturas franco-areosas e no referente á química hai que sinalar a acidez típica dos solos galegos. ==== Formacións vexetais ==== A superficie forestal do concello está constituída por repoboacións de [[coníferas]], principalmente [[Piñeiro bravo|piñeiro do país]] (''Pinus pinaster'') e en menor proporción [[piñeiro insigne]] (''Pinus radiata''), que representa o 50&nbsp;% da superficie. A vexetación climática natural, que inclúe ós bosques de ribeira, está representada en menor medida, porén as brañas de Dodro abranguen unha elevada porcentaxe da superficie do concello (954,20&nbsp;ha),<ref name=pxom>{{cita publicación|título=5.8 Espazos naturais |url=https://sede.dodro.gal/sxc/export/sites/dodro/recursos/downloads/Tablon/15033_MP04PXOM_202010_AI_MX_01INF_signed.pdf |lugar-publicación=PXOM de Dodro |institución=Concello de Dodro |data=27-12-2010 |dataacceso=28-11-2023 |cita=Dentro do concello atopámonos co esteiro do Ulla de 954,20 ha.}}</ref> unha brañeira de gran riqueza ecolóxica. As masas formadas pola presenza de dúas ou tres especies, que son xeralmente o [[Carballo común|carballo]] (''Quercus robur'') xunto co piñeiro do país (''Pinus pinaster'') e o [[Eucalipto azul|eucalipto]] (''Eucaliptus globulus''), son moi frecuentes, ocupando o 20&nbsp;% da superficie total. Canto as zonas ocupadas por cultivos e pastos, representan o 20&nbsp;% da superficie. Por último as zonas ocupadas por matogueiras representan unha pequena porcentaxe da superficie total.<ref>{{cita mapa|institución=Concello de Dodro |lugar-publicación=PXOM de Dodro |título=Aproveitamento Forestal |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335pi006.jpg |escala=1:30.000 |data=Decembro de 2010}}</ref><ref>{{cita mapa|institución=Instituto Geográfico Nacional |mapa=Mapa de Cultivos y Aprovechamientos |título=Padrón, Nº 120 (04-08) |escala=1:50.000}}</ref> [[Ficheiro:Hidrografía de Dodro.png|miniatura|300px|Hidrografía de Dodro.]] === Hidrografía === O río Ulla pertence á [[Confederación Hidrográfica do Norte]]. A conca do río Ulla discorre pola parte meridional do concello, próximo á súa desembocadura na ría de Arousa, conformando un amplo val onde hai brañas. Existen varios ríos de curso rápido e curto percorrido que nacen dentro dos límites do concello como son o da Devesa, afluente do [[río Te]], o de Manselle ou o de Vigo ([[río de San Lufo]]), que conflúen no Ulla.<ref name=descrición /><ref>{{cita mapa|institución=Concello de Dodro |lugar-publicación=PXOM de Dodro |título=Rede Hidrográfica |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335pi004.jpg |escala=1:30.000 |data=Decembro de 2010}}</ref> Hai tamén diversos regatos e regueiros. === Clima === Dodro atópase no dominio climático oceánico-hiperhúmido que se caracteriza por unha concentración das precipitacións de inverno, arredor dos 1&nbsp;500&nbsp;mm, sequidade estival, néboas, escasa presenza de xeadas e unha temperatura media de 12&nbsp;°C cunha oscilación térmica superior ós 10&nbsp;°C.<ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=7}}</ref> {|class="wikitable collapsible" align="center" style="font-size:90%;width:90%;border:0px;text-align:center;line-height:100%" ! colspan= "14" style="background: #DDDDDD;" | [[Ficheiro:Nuvola apps kweather.png|17px]] Temperaturas e precipitacións mensuais (2011-2023) |- ! style="background: #F0F0F0; color:#000080;" height="10" | Mes ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Xaneiro|Xan]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Febreiro|Feb]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Marzo|Mar]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Abril|Abr]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Maio|Mai]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Xuño|Xuñ]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Xullo|Xul]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Agosto|Ago]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Setembro|Set]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Outubro|Out]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Novembro|Nov]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Decembro|Dec]] ! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | Ano |- ! style="background: #F0F0F0; color:#000080;" height="10;" | Temperatura media mensual ([[Grao Celsius|°C]]) | style="background: #FFFF99" | 9,7 | style="background: #FFCC66" | 10,2 | style="background: #FFCC66" | 11,9 | style="background: #FFCC66" | 13,7 | style="background: #FFCC11" | 16,4 | style="background: #FFCC11" | 18,5 | style="background: #FFAA00" | 20,6 | style="background: #FFAA00" | 20,4 | style="background: #FFCC11" | 19 | style="background: #FFCC11" | 16,2 | style="background: #FFCC66" | 12,3 | style="background: #FFCC66" | 10,8 ! style="background: #FFCC11" | 15 |- ! style="background: #F0F0F0; color:#000080;" height="10;" | Temperatura media das mínimas ([[Grao Celsius|°C]]) | style="background: #FFFF99" | 6 | style="background: #FFFF99" | 6,2 | style="background: #FFFF99" | 7,4 | style="background: #FFFF99" | 9 | style="background: #FFCC66" | 11,3 | style="background: #FFCC66" | 13,5 | style="background: #FFCC11" | 15,5 | style="background: #FFCC11" | 15,5 | style="background: #FFCC66" | 14,3 | style="background: #FFCC66" | 11,9 | style="background: #FFCC99" | 8,7 | style="background: #FFCC99" | 7,3 ! style="background: #FFCC66" | 10,6 |- ! style="background: #F0F0F0; color:#000080;" height="10;" | Temperatura media das máximas ([[Grao Celsius|°C]]) | style="background: #FFCC66" | 14 | style="background: #FFCC66" | 14,9 | style="background: #FFCC11" | 16,9 | style="background: #FFCC11" | 19 | style="background: #FFAA00" | 22 | style="background: #FFAA00" | 23,9 | style="background: #FFAA00" | 26,6 | style="background: #FFAA00" | 26,6 | style="background: #FFAA00" | 25 | style="background: #FFAA00" | 21,6 | style="background: #FFCC11" | 16,7 | style="background: #FFCC11" | 15 ! style="background: #FFAA00" | 20,2 |- ! style="background: #F0F0F0; color:#000080;" height="10;" | Temperatura media das mínimas absolutas ([[Grao Celsius|°C]]) | style="background: #FFFF99" | 0,5 | style="background: #FFFF99" | 0,7 | style="background: #FFFF99" | 2,1 | style="background: #FFFF99" | 3,9 | style="background: #FFFF99" | 6,4 | style="background: #FFFF99" | 8,7 | style="background: #FFCC66" | 10,8 | style="background: #FFCC66" | 10,9 | style="background: #FFFF99" | 9,2 | style="background: #FFFF99" | 6,1 | style="background: #FFFF99" | 3,3 | style="background: #FFFF99" | 0,9 ! style="background: #FFFF99" | 5,3 |- ! style="background: #F0F0F0; color:#000080;" height="10;" | Temperatura media das máximas absolutas ([[Grao Celsius|°C]]) | style="background: #FFCC11" | 18,1 | style="background: #FFAA00" | 20,9 | style="background: #FFAA00" | 23,6 | style="background: #FFAA00" | 26,6 | style="background: Tomato" | 30,7 | style="background: Tomato" | 33,8 | style="background: Tomato" | 34,7 | style="background: Tomato" | 35,1 | style="background: Tomato" | 33 | style="background: #FFAA00" | 28,8 | style="background: #FFAA00" | 22,1 | style="background: #FFCC11" | 19,3 ! style="background: #FFAA00" | 27,2 |- ! style="background: #F0F0F0; color:#000080;" | Precipitación media mensual ([[milímetro|mm]]) | style="background: SteelBlue" | 327,9 | style="background: #4169E1" | 225,3 | style="background: #4169E1" | 215,5 | style="background: #6495ED" | 175,2 | style="background: #6495ED" | 126,9 | style="background: #87CEEB" | 93 | style="background: #87CEEB" | 49,9 | style="background: #87CEEB" | 86,8 | style="background: #6495ED" | 125,2 | style="background: #4169E1" | 290,9 | style="background: SteelBlue" | 311,7 | style="background: SteelBlue" | 335,2 ! style="background: #FFFFFF" | 2&nbsp;365,3 |- | colspan="14" style="text-align:center;font-size:90%;"|Fonte: Estación meteorolóxica de Cespón (Boiro).<ref>{{cita web|título=Histórico da rede meteorolóxica. Estación Cespón. Boiro (CO) |url=https://www.meteogalicia.gal/observacion/estacionshistorico/historico.action?idEst=19012 |institución=Xunta de Galicia |lugar-publicación=MeteoGalicia}}</ref> |} === Demografía === ==== Estrutura da poboación ==== A poboación de feito no concello segundo o censo municipal de habitantes a 1 de xaneiro de 2022 é de 2&nbsp;675 habitantes,<ref>{{cita web|título=Poboación segundo sexo e grandes grupos de idade |url=https://www.ige.gal/igebdt/selector.jsp?COD=55&c=0201001002 |institución=IGE |dataacceso=27-11-2023}}</ref> que se establece en 26 núcleos. A poboación distribúese nun territorio de aproximadamente 36,1&nbsp;km² o que supón unha densidade media de 73,29 hab./km². <center > {| {{Táboabonita}} |- ! Censo total ²⁰²² ! 2.675 habitantes |- | Menos de 16 anos |align="center"| 296 (11,07&nbsp;%) |- | Entre 16 e 64 anos |align="center"| 1.553 (58,06&nbsp;%) |- | Máis de 64 anos |align="center"| 826 (30,88&nbsp;%) |} </center > A poboación atópase diseminada polas tres parroquias do concello; sendo a parroquia de Santa María de Dodro a de maior densidade de poboación con 1&nbsp;120 veciños distribuídos en 7,20&nbsp;km² <ref name=consistorio />, seguida de San Xoán de Laíño con 883 nunha superficie de 17,18&nbsp;km² <ref name=consistorio /> e por último San Xián de Laíño con 672 habitantes en 11,70&nbsp;km² <ref name=consistorio />;<ref name=censo>{{cita web|título=¿Cuantos habitantes tiene... |url=https://www.ine.es/widgets/nomen2/index.shtml |institución=[[Instituto Nacional de Estadística|INE]] |dataacceso=27-11-2023}}</ref><ref>{{cita novas|título=Cantos habitantes ten a túa parroquia? |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/sociedad/2016/12/21/cuantos-habitantes-tu-parroquia/00031482322597853531726.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=21-12-2016 |dataacceso=27-11-2023}}</ref> como se pode apreciar na seguinte táboa: {| border="0" cellpadding="5" cellspacing="0" align="center" |+'''Poboación en Dodro no 2022''' <ref name=censo /> |- ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | Parroquia ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | Homes ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | Mulleres ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | Total ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | Densidade<br>(hab./km²) |- | '''Santa María de Dodro''' | 541 | 579 | 1120 | 155,56 |- | '''San Xián de Laíño''' | 311 | 361 | 672 | 57,44 |- | '''San Xoán de Laíño''' | 424 | 459 | 883 | 51,40 |- ! Total | style="background:Gainsboro;" | 1276 | style="background:Gainsboro;" | 1399 | style="background:Gainsboro;" | 2675 | style="background:Gainsboro;" | 73,29 |} {| align="center" |- | <small>Fonte: [[Instituto Nacional de Estadística]]</small> |} ==== Evolución da poboación ==== Demograficamente este concello presenta unha situación desfavorable cunha tendencia ó despoboamento, feito agudizado no período de 1986 a 1998, esta característica convén relativizala, pois é unha feito común na maioría dos concellos galegos. Así mesmo a partir de 1998 a poboación diminúe paulatinamente pero a tendencia non é tan acusada como nos anos precedentes.<ref name=ige /> <center > <timeline> Colors= id:AE value:red id:a value:gray(0.9) id:b value:gray(0.7) id:c value:rgb(1,1,1) id:d value:rgb(0.6,0.7,0.8) ImageSize = width:750 height:300 PlotArea = left:40 bottom:30 top:30 right:30 DateFormat = yyyy Period = from:2600 till:3500 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:b increment:500 start:2600 ScaleMinor = gridcolor:a increment:100 start:2600 BackgroundColors = canvas:c PlotData= color:d width:25 align:left bar:1996 from:2600 till: 3404 bar:1998 from:2600 till: 3313 bar:2000 from:2600 till: 3280 bar:2002 from:2600 till: 3213 bar:2004 from:2600 till: 3162 bar:2006 from:2600 till: 3087 bar:2008 from:2600 till: 3024 bar:2010 from:2600 till: 3017 bar:2012 from:2600 till: 2977 bar:2014 from:2600 till: 2913 bar:2016 from:2600 till: 2853 bar:2018 from:2600 till: 2791 bar:2020 from:2600 till: 2750 bar:2022 from:2600 till: 2675 color:AE PlotData= bar:1996 at: 3404 fontsize:s text: 3280 shift:(-15,5) bar:1998 at: 3313 fontsize:s text: 3213 shift:(-15,5) bar:2000 at: 3280 fontsize:s text: 3280 shift:(-15,5) bar:2002 at: 3213 fontsize:s text: 3213 shift:(-15,5) bar:2004 at: 3162 fontsize:s text: 3162 shift:(-15,5) bar:2006 at: 3087 fontsize:s text: 3087 shift:(-15,5) bar:2008 at: 3024 fontsize:s text: 3024 shift:(-15,5) bar:2010 at: 3017 fontsize:s text: 3017 shift:(-15,5) bar:2012 at: 2977 fontsize:s text: 2977 shift:(-15,5) bar:2014 at: 2913 fontsize:s text: 2913 shift:(-15,5) bar:2016 at: 2853 fontsize:s text: 2853 shift:(-15,5) bar:2018 at: 2781 fontsize:s text: 2791 shift:(-15,5) bar:2020 at: 2750 fontsize:s text: 2750 shift:(-15,5) bar:2022 at: 2675 fontsize:m text: 2675 shift:(-15,5) TextData= pos:(160,280) fontsize:M text:Evolución demográfica dende 1996. </timeline> :<small>Fonte: [[Instituto Galego de Estatística]]</small> </center > ==== Pirámide de poboación ==== A [[Pirámide de poboación|pirámide]] adopta unha forma acampanada cun crecemento de poboación moi moderado de baixa natalidade e mortalidade, propia de [[País desenvolvido|países desenvolvidos]]. {{pirámide de poboación |título =[[Pirámide de poboación]] (2022) <ref>{{cita web|institución=IGE |ano=2013 |url=http://www.ige.eu/igebdt/selector.jsp?COD=100&paxina=001&c=0201001002 |título=Poboación segundo sexo e grupos quinquenais de idade |dataacceso=28-11-2023}}</ref> |posición =center |ancho =65% |máximo =5.5 |85+ |1.98 |4.71 |80-84 |1.79 |2.95 |75-79 |3.21 |3.55 |70-74 |2.65 |3.18 |65-69 |3.36 |3.48 |60-64 |3.74 |3.93 |55-59 |3.25 |4.07 |50-54 |3.85 |3.93 |45-49 |3.96 |3.21 |40-44 |3.78 |3.63 |35-39 |2.95 |3.14 |30-34 |2.32 |1.98 |25-29 |2.02 |1.79 |20-24 |1.91 |2.02 |15-19 |2.06 |1.61 |10-14 |2.24 |1.98 |5-9 |1.72 |1.91 |0-4 |0.90 |1.23 }} :<center ><small>Fonte: [[Instituto Galego de Estatística]]</small></center > ==== Inmigración ==== {| class="toc" cellpadding=0 cellspacing=0 width=250px style="float:right; text-align:center;clear:all; margin-left:20px; font-size:90%;" |- !bgcolor=grey colspan=3 style="color:white;"|Nacionalidades estranxeiras (2022) <ref name=forasteiro /> |-bgcolor=#efefef !Posición !Nacionalidade !Poboación |- |1ª||align=left|{{VEN}}||align=center|10 |- |rowspan=2|2ª||align=left|{{GBR}}||align=center|2 |- | align=left|{{NGA}}||align=center|2 |- |rowspan=4|3ª||align=left|{{POR}}||align=center|1 |- |align=left|{{FRA}}||align=center|1 |- |align=left|{{CUB}}||align=center|1 |- |align=left|{{MAR}}||align=center|1 |- |colspan=3|<small>'''Fonte:''' [[Instituto Galego de Estatística]]</small> |} Segundo os datos recompilados polo IGE hai en Dodro 2&nbsp;675 habitantes, dos cales 26 son de nacionalidade estranxeira, a meirande parte procede de [[Venezuela]]; hai 10 persoas orixinarias dese país de [[América do Sur|Suramérica]].<ref name=forasteiro>{{cita web|título=Poboación segundo sexo e principais nacionalidades |url=http://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?idioma=gl&paxina=002&ruta=verEjes.jsp?COD=966&M=1&S=9913:15033&RET= |institución=IGE |dataacceso=27-11-2023}}</ref> Os índices de poboación inmigrante no concello sinalan que a porcentaxe de poboación estranxeira é do 0,97&nbsp;%, un número pouco significativo; moi afastado da media galega, que rolda o 4&nbsp;% <ref>{{cita web|título=Poboación segundo sexo e nacionalidade (española/estranxeira) |url=https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?idioma=gl&paxina=002&c=-1&ruta=verEjes.jsp?COD=144&M=2&S=&RET= |institución=IGE |dataacceso=27-11-2023}}</ref> e tamén da media estatal, que anda arredor do 10&nbsp;%. == Historia == === Prehistoria === [[Ficheiro:As Brañas e o río Ulla.JPG|miniatura|280px|O [[río Ulla]].]] A orixe do poboamento é antiga,<ref>{{harvsp|Quintana García|1993|p=478}}</ref><ref>{{harvsp|Rial|Gago|1992|loc=Castros}}</ref> como denota a presenza dos [[sitio arqueolóxico|sitios arqueolóxicos]] do [[Megalitismo en Galicia|megalitismo]] que hai no concello<ref>{{cita web|apelido=Pouso Cánive |título=Dodro. Restos Arqueológicos |nome=Sergio |url=http://conocergalicia.com/provincias/la-coruna/sar/dodro/monumentos/ |tipo=Blog |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20140512222427/http://conocergalicia.com/provincias/la-coruna/sar/dodro/monumentos/ |dataarquivo=12-05-2014 |páxina-web=Guía de viajes y turismo por Galicia (2011-2013) |idioma=castelán |urlmorta=yes }}</ref> (a arquitectura megalítica introduciuse en Galicia durante do [[V milenio a. C.]] posiblemente dende o norte de Portugal).<ref name=tombo>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=182}}</ref> Algún dos túmulos funerarios que hai en Dodro do período megalítico están sen catalogar e outros desapareceron.<ref name=tombo /> Entre os restos que se conservan están as catro [[mámoa]]s catalogadas da Paradegua,<ref name=tombo /> de onde se recuperaron pequenos obxectos líticos,<ref>{{cita libro|apelido=Criado Boado |nome=Felipe |ligazón-autor=Felipe Criado Boado |ano=1980 |título=Aportaciones al estudio de la economía megalítica. Análisis de microdesgaste en instrumentos líticos |revista=Gallaecia: revista de arqueoloxía e antigüidade |volume=6 |páxinas=197-202 |lugar=Santiago de Compostela |editorial=Universidade de Santiago de Compostela |issn=0211-8653}}</ref> dúas mámoas no monte da Mina (Balouta) e a mámoa da Chisca,<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=183}}</ref> que son do período [[Neolítico]].<ref>{{cita web|apelido=Rial Ares |nome=Pablo |url=http://miradoirodarevoltinha.blogspot.com.es/2009/09/xacemento-arqueoloxico-mais-antigo-de.html |título=Xacemento arqueolóxico máis antigo de Dodro |tipo=Blog |páxina-web=O miradoiro da Revoltiña |data=18-09-2009 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> Do período do [[Idade de Bronce|Bronce antigo]] apareceron lascas de [[Seixo Branco|seixo]] e [[cerámica campaniense]] no Riasós.<ref>{{cita publicación|título=Riasós |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335ca101.jpg |lugar-publicación=PXOM de Dodro |institución=Concello de Dodro |data=Decembro de 2010 |dataacceso=12-12-2023 |cita=Código no Catálogo da Xunta: GA15033001 }}</ref> Da [[Idade de Bronce]] son os petróglifos, destacando o [[petróglifo de Bouza Abadín]], e da [[Idade de Ferro]] son cinco os [[castro]]s distribuídos pola xeografía do concello.<ref>{{harvsp|Figueira|2003|pp=15-16}}</ref> A finais da Idade de Ferro os [[caporos]] habitaban a desembocadura do río Ulla.<ref>{{cita libro|apelido=Martínez de Padín |nome=Leopoldo |título=Historia politica, religiosa y descriptiva de Galicia |url=https://books.google.es/books?id=ZULkAOnaeD0C&pg=PA92&lpg=PA92 |ano=1849 |volume=I |páxina=92 |lugar=Madrid |editorial=A. Vicente |idioma=castelán }}</ref> Deste período apareceron armas no leito do río<ref>{{cita libro|apelido=Súarez Otero |nome=José |título=Padrón, Iria y las tradiciones Jacobeas |capítulo=Iria, Padrón, Santiago, geografía mítica y realidad arqueológica |url-capítulo=https://www.caminodesantiago.gal/osdam/filestore/1/9/6/4/3_dd4e9b138e8adda/19643_4e7fb37479b47be.pdf |ano=2004 |páxina=254 |editorial=Xunta de Galicia |isbn=84-453-3840-4 |id=Depósito legal: C-1648/2004 |idioma=castelán }}</ref> relacionadas con prácticas rituais.<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Güimil-Fariña |nome=Alejandro |apelido2=Santos Estévez |nome2=Manuel |título=Historia politica, religiosa y descriptiva de Galicia |url=https://www.rap.udl.cat/export/sites/Arqueologia/ca/.galleries/Documents/23.1-Guimil.pdf |revista=Revista d'arqueologia de Ponent |ano=2013 |número=23 |páxina=18 |lugar=[[Universidade de Lleida]] |editorial=Departamento de Arqueoloxía, Prehistoria e Historia Antiga |issn=1131-883X |idioma=castelán }}</ref> Os [[caporos]] son citados por [[Tolomeo]] e [[Plinio o Vello]],<ref name=vía>{{cita publicación periódica|apelido=Villanueva |nome=Raúl |título=Las vías romanas 19 y 20 del itinerario de Antonino |url=http://www.elnuevomiliario.eu/page1.php |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140313104611/http://www.elnuevomiliario.eu/page1.php |dataarquivo=13-03-2014 |revista=El Nuevo Miliario: boletín sobre vías romanas, historia de los caminos y otros temas de geografía histórica |ano=2006 |número=3 |editorial=Fundación Juanelo Turriano |páxinas=25-36 |issn=1885-9534 |idioma=castrlán |urlmorta=yes }}</ref><ref name=caporo>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=309}}</ref> que os coloca nunha lista entre os [[supertamarcos]] e os [[praestamarcos]], indicando ademais que [[Iria Flavia, Padrón|Iria Flavia]] pertencía ó seu territorio.<ref name=vía /> === Idade Antiga === Ó longo da [[Romanización de Galicia|época romana]] comezáronse a sentar as bases do poboamento actual; os romanos asentáronse militarmente en Galicia e obrigaron ós habitantes dos castros a abandonalos, iniciándose a ocupación dos vales, que é cando se formaron as vilas romanas ligadas ás explotacións agrícolas.<ref name=castelo>{{cita web|apelido=Moure |nome=Xabier |url=http://onosopatrimonio.blogspot.com.es/2011/07/romanizacion-de-galiza.html |título=Romanización de Galiza/Galicia I |tipo=Blog |páxina-web=O Noso Patrimonio |ano=2011 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> A [[Vía XIX]], [[Vía romana|calzada romana]] da época de [[Octavio Augusto|Augusto]] descrita no [[Itinerario de Antonino]], unía as cidades de [[Bracara Augusta]] ([[Braga]]) e [[Asturica Augusta]] ([[Astorga]]), pasando por Iria Flavia.<ref>{{cita enciclopedia|título=Vía Romana |enciclopedia=[[Gran Enciclopedia Galega Silverio Cañada]] |cita=A XIX, que é da época de Augusto, parte de Braga, atravesa a provincia de Pontevedra pola depresión meridiana, pasa por Santiago de Compostela e Lugo e segue ata Astorga.}}</ref> No tránsito entre a Idade Antiga e a Idade Media construíuse no monte Vilar un asentamento fortificado, ou refortificouse un castro preexistente, coñecido como Castelo de Monte Vilar.<ref name=castelo /> === Idade Media === Iria Flavia foi o centro de boa parte da [[Gallaecia]] máis occidental, que durante o [[reino suevo]] pasou a ser unha das grandes demarcacións parroquiais nas que se organizou o territorio galego. Os caporos apacecen citados no ''[[Parochiale suevorum]]'',<ref name=caporo /> no [[século VI]], de facer caso dalgunhas edicións. Polo río Ulla irromperon os [[normandos]] dende o [[século IX]]<ref name=normando>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=300}}</ref><ref>{{cita libro|apelido=Andrade Cernadas |nome=José M. |ligazón-autor=José Miguel Andrade |título=Padrón, Iria y las tradiciones Jacobeas |capítulo=La iglesia de Iria-Santiago, el mar y las fortalezas costeras |url-capítulo=https://www.caminodesantiago.gal/osdam/filestore/1/9/6/4/3_dd4e9b138e8adda/19643_4e7fb37479b47be.pdf |ano=2004 |páxina=24 |editorial=Xunta de Galicia |isbn=84-453-3840-4 |id=Depósito legal: C-1648/2004 |idioma=castelán }}</ref> ata o [[século XII]].<ref>{{Cita libro|apelido=Carballo |nome=Francisco |ligazón-autor=Felipe Senén López |apelido2=López |nome2=Felipe Senén |ligazón-autor2=Felipe Senén López |apelido3=López Carreira |nome3=Anselmo |ligazón-autor3=Anselmo López Carreira |apelido4=Obelleiro |nome4=Luís |apelido5=Alonso |nome5=Bieito |ligazón-autor5=Bieito Alonso |número-autores=2 |título=Historia de Galicia |capítulo=A Consolidación do feudalismo |editorial=[[Edicións A Nosa Terra|A Nosa Terra]] |data=1996 |páxinas=84-85 |isbn=84-89138-65-6}}</ref> O ''[[Chronicon Iriense|Cronicón Iriense]]'' refire a rapina que efectuaron as naves normandas<ref name=normando /> nunha incursión río arriba no ano [[858]].<ref>{{Cita novas|título=Desembarco en Jakobsland |url=https://galego.farodevigo.es/sociedad/2013/05/14/desembarco-jakobsland-17459503.html |xornal=[[Faro de Vigo]] |data=14-05-2013 |data-acceso=30-01-2024}}</ref><ref>{{Cita novas|apelido=Peres Vigo |nome=Alexandre |título=Ramiro I e Ordoño I. Uns novos reis galaicos |url=https://www.nosdiario.gal/articulo/os-reis-e-as-rainas/ramiro-i-ordono-i-uns-novos-reis-galaicos/20220920154232152761.html |xornal=[[Nós Diario]] |data=20-09-2022 |data-acceso=30-01-2024}}</ref> Por mor dos ataques, incluída a morte de [[Sisnando II de Iria|Sisnando II]] no ano [[968]],<ref>{{cita publicación periódica |apelido=Portela |nome=Ermelindo |ligazón-autor=Ermelindo Portela Silva |apelido2=Pallares |ligazón-autor2=Carmen Pallares Méndez |nome2=Mª Carmen |título=Edad Media: La iglesia de la historia |url=https://minerva.usc.es/xmlui/bitstream/handle/10347/4729/pg_093-142_semata7-8.pdf |revista=Semata: Ciencias sociais e humanidades |ano=1996 |número=7-8. ''Las religiones en la historia de Galicia'' |editorial=[[Universidade de Santiago de Compostela|USC]] |lugar=Santiago de Compostela |páxinas=97-98 |idioma=castelán |isbn=8481214507 |data-acceso=28 de xaneiro de 2024 |data-arquivo=28 de xaneiro de 2024 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20240128162413/https://minerva.usc.es/xmlui/bitstream/handle/10347/4729/pg_093-142_semata7-8.pdf |url-morta=yes }}</ref><ref>{{cita libro|apelido=Alonso Romero | nome=Fernando |ligazón-autor=Fernando Alonso Romero |título=Mil Anos da Incursão Normanda ao Castelo de Vermoim |capítulo=La navegación e itinerario del ejército normando de Gunderedo |url-capítulo=https://ler.letras.up.pt/uploads/ficheiros/16867.pdf |ano=2018 |editorial=[[Universidade do Porto]] |lugar=[[Porto, Portugal|Porto]] |páxina=75 |idioma=castelán |isbn=978-989-8351-97-5 |id=Depósito legal: 450318/18 |doi=10.21747/9789898351975/mil}}</ref><ref>{{cita libro|apelido=López Ferreiro |nome=Antonio |ligazón-autor=Antonio López Ferreiro |apelido2=Fita |nome2=Fidel |título=Monumentos antiguos de la iglesia compostelana |capítulo=Restauración de la Canónica de Iria por el arzobispo Don Diego Gelmirez |url-capítulo=https://bibliotecadigital.jcyl.es/es/catalogo_imagenes/grupo.cmd?path=10067862 |ano=1883 |páxinas=17-18 |lugar=[[Madrid]] |editorial=F. Maroto e hijos |idioma=castelán }}</ref> o bispo [[Cresconio]] ordenou fortificar as [[torres de Oeste]], tarefa que continuou [[Diego Peláez]] e posteriormente [[Diego Xelmírez]], quen mandou ademais construír en Padrón dous navíos para protexerse das agresións normandas e [[Sarracenos|sarracenas]].<ref name=normando /> Durante a súa expedición do ano [[997]], [[Almanzor]] atravesou o río Ulla e arrasou Iria e mais Santiago de Compostela.<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Fernández Rodríguez |nome=Manuel |ano=1967 |título=La Expedición de Almanzor a Santiago de Compostela |publicación=Cuadernos de Historia de España |lugar=[[Buenos Aires]] |editorial=Facultade de Filosofía e Letras |páxinas=345-363}}</ref> Das [[Pazo de Hermida|torres de Lestrobe]] hai documentos que indican que debeu ser residencia dun xefe na [[Idade Media]].<ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=12}}</ref> A construción orixinal eran dúas torres defensivas, que se ergueron ó pé do [[castro de Lestrobe]], pero debido ás distintas incursións sufridas quedaron danadas, ata que se reconstruíron no [[século XVII]], configurando o pazo que é actualmente.<ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=25}}</ref> A partir do [[século XII]], foron aumentando de forma progresiva as terras de labradío no concello. No século XII a raíña [[Orraca de Galicia, Castela e León|Dona Urraca]] concedeulle ó [[arcebispo]] de Santiago Diego Xelmírez o Señorío das Terras de Santiago, que existiu ata a súa supresión a mediados do [[século XIX]].<ref name=feudo>{{cita web|apelido=Rial Ares |nome=Pablo |url=http://miradoirodarevoltinha.blogspot.com.es/2013/12/terra-de-santiago.html |título=Terra de Santiago |tipo=Blog |páxina-web=O miradoiro da Revoltiña |data=04-12-2013 |dataacceso=28-11-2023}}</ref> Laíño dependía do arcebispado de Santiago e pertencía á xurisdición dos señores de Rianxo, descendentes de [[Paio Gómez Chariño]], almirante e trobador en [[lingua galega]].<ref name=feudo /><ref name=millo>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=9}}</ref> O primeiro documento do que se ten constancia sobre [[Dodro, Dodro|Dodro]] está asinado polo arcebispo Xelmírez en [[1114]]; "''Aldara Guteridiz dóalle a [[Mosteiro de San Martiño Pinario|San Martiño Pinario]] a cuarta parte da igrexa de Santa María de Dalodro''", en [[1118]] a raíña Urraca e o seu fillo [[Afonso VII]] confirmaron esa doazón.<ref>{{cita publicación periódica|publicación=[[Galicia Diplomática]] |número=nº 11 (Ano 2) |ano=1883 |título=Arquivo destruído do Real mosteiro de San Martiño Pinario}}</ref> A mediados do século XV frei Xoán de Vigo, natural de Vigo e frade do convento de Herbón,<ref name=caporo /><ref>{{cita libro|apelido=García Oro |nome=Xosé |ligazón-autor=Xosé García Oro |ano=1987 |título=Galicia en los siglos XIV y XV |capítulo=Galicia urbana. Ciudades episcopales, villas señoriales, municipios realengos |lugar=[[A Coruña]] |editorial=[[Fundación Pedro Barrié de la Maza]] |páxinas=160-162}}</ref> construíu un hospital en Padrón a carón do río Sar por encomenda do arcebispo [[Rodrigo de Luna]]<ref>{{cita libro|apelido=López Ferreiro |nome=Antonio |ano-orixinal=1884 |título=D. Rodrigo de Luna, estudio histórico |capítulo=VII. Fundación del hospital de Padrón |url-capítulo=https://books.google.es/books?id=Yq1Eq0CRigEC&pg=PA24 |ano=2011 |lugar=[[Valladolid]] |editorial=Editorial {{Versaleta|maxtor}} |páxinas=23-28 |isbn=84-95636-30-1 |id=Depósito legal: VA-437-2001 |idioma=castelán}}</ref><ref>{{cita novas|título=San Antonio de Herbón y la orden tercera de Padrón |url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/san-antonio-herbon-orden-tercera-padron-BECG889855 |xornal=El Correo Gallego |data=13-09-2014 |dataacceso=07-01-2024 |idioma=castelán}}</ref> para atender os peregrinos e pobres, principalmente os enfermos.<ref name=caporo /><ref>{{cita libro|apelido=Rey Castelao |nome=Ofelia |ligazón-autor=Ofelia Rey Castelao |título=Padrón, Iria y las tradiciones Jacobeas |capítulo=Padrón y las leyendas Jacobeas en la Edad Moderna |url-capítulo=https://www.caminodesantiago.gal/osdam/filestore/1/9/6/4/3_dd4e9b138e8adda/19643_4e7fb37479b47be.pdf |ano=2004 |páxina=47 |editorial=Xunta de Galicia |isbn=84-453-3840-4 |id=Depósito legal: C-1648/2004 |idioma=castelán }}</ref> === Idade Moderna === [[Ficheiro:Pazo de Tarrío Dodro.jpg|miniatura|250px|[[Pazo de Tarrío]].]] Hai constancia de que no [[século XVI]] había 70 habitantes en Dodro e 120 en Laíño. Cando chegou o visitador do arcebispo [[Jerónimo del Hoyo]] en [[1606]] a parroquia de Dodro tiña 90 fregueses e a de Laiño 130.<ref>{{cita publicación|apelido=González |nome=Tomás |ano=1982 |título=Censo de población de las provincias y partidos de la Corona de Castilla en el siglo XVI. Con varios apendices para completar la del resto de la península en el mismo siglo |editorial=Instituto Nacional de Estadística}}</ref><ref>{{cita libro|autor=Jerónimo del Hoyo |ligazón-autor=Jerónimo del Hoyo |ano-orixinal=1607 |apelido-editor=Rodríguez González |nome-editor=Angel |apelido-editor2=Varela Jácome |nome-editor2=Benito |ligazón-editor2=Benito Varela Jácome |ano=1950 |título=Memorias del Arzobispado de Santiago |lugar=[[Santiago de Compostela]] |editorial=[[Porto y Cía. Editores|Porto y Cía.]]}}</ref> No [[século XVI]], durante a [[Idade Moderna]], empezáronse a asentar en Dodro varias familias nobres. Dodro e [[Lestrobe, Dodro, Dodro|Lestrobe]] formaron couto redondo, potestade do [[Marquesado de Bendaña|marqués de Bendaña]] e dono do [[pazo de Dodro]]. Outra das familias nobres que se estableceu en Dodro foi a dos Ballesteros, como reflicten os documentos sobre preitos e a construción do [[pazo de Tarrío]]. As parroquias que na actualidade conforman o concello estaban divididas en dúas xurisdicións, a de Lestrobe e Dodro e a de Rianxo, todas pertencentes á [[provincia de Santiago]].<ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=10}}</ref> No [[século XVIII]] introduciuse o [[millo]] e mais a [[pataca]] nos agros de Dodro, no [[barroco]] erixíronse as igrexas parroquiais e construíronse os pazos señoriais.<ref name=millo /> === Idade Contemporánea === Durante a [[guerra da Independencia española]] os [[Primeiro Imperio Francés|franceses]] entraron no pazo de Tarrío e arramplaron co que puideron.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=224}}</ref> En [[1819]] o arcebispo [[Rafael Muzquiz Alduante|Rafael Muzquiz]], pouco despois do paso das tropas francesas, visitou o pazo.<ref name=capela>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=77}}</ref> Durante o reinado de [[Fernando VII]], conformáronse os novos concellos constitucionais; coa chegada do [[Trienio liberal|liberalismo]], trala invasión napoleónica, creáronse os concellos de Lestrobe e Laíño no partido xudicial de Padrón a principios do século XIX pero en [[1831]] foron disoltos. O concello de Padrón partiuse en dous o 7 de xuño de 1836, formándose unha nova administración local denominada Dodro,<ref>{{harvsp|Figueira|2003|pp=10-11}}</ref> integrada polas parroquias de Santa María de Dodro, que deixou de ser un couto redondo e pasou a ser simplemente unha parroquia máis,<ref>{{cita web|apelido=Rial Ares |nome=Pablo |url=http://miradoirodarevoltinha.blogspot.com.es/2011_07_01_archive.html |título=Santa María de Dodro |tipo=Blog |páxina-web=O miradoiro da Revoltiña |data=06-07-2011 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> San Xián de Laíño e San Xoán de Laíño, dende aquela data o concello mantivo a mesma delimitación e configuración, e malia que sufriu varios intentos de supresión e incorporación ó concello de Padrón, nunca chegou a producirse.<ref>{{cita web|título=Breve historia|url=https://www.dodro.gal/web/concello/historia-e-persoeiros-de-dodro|institución=Concello de Dodro|dataacceso=30-11-2023}}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> A capital municipal está actualmente en Tallós, mais non sempre foi así, a capital municipal estivo noutrora en Lestrobe e tamén en [[Vigo, Dodro, Dodro|Vigo]].<ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=11}}</ref> [[Ficheiro:Portada do Diccionario del dialecto gallego.png|miniatura|280px|Anaco dunha folla que debeu pertencer á portada do ''[[Diccionario del dialecto gallego]]'' de [[Luís Aguirre del Río]], ano [[1858]].]] [[Luís Aguirre del Río]], poeta en castelán e compositor dodrense, escribiu o primeiro [[dicionario bilingüe]] galego-castelán no ano [[1858]], con todo, por diversas circunstancias o dicionario non veu a luz ata o ano 2007, cando foi publicado conxuntamente polo [[Consello Superior de Investigacións Científicas]] (CSIC) de [[Madrid]] e o [[Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento]].<ref>{{cita novas |título=Editan 'O Diccionario del Dialecto Gallego de Luis Aguirre del Río' |url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/editan-diccionario-dialecto-gallego-luis-aguirre-rio-AACG268383 |xornal=[[El Correo Gallego]] |data=20-02-2008 |dataacceso=29-11-2023 }}{{Ligazón morta|data=decembro de 2024 }}</ref><ref>{{cita libro|apelido=Aguirre del Río |nome=Luís |ligazón-autor=Luís Aguirre del Río |apelido-editor=Hermida Gulías |nome-editor=Carme |ligazón-editor=Carme Hermida Gulías |título=O Diccionario del dialecto gallego de Luís Aguirre del Río |url=https://www.google.es/books/edition/O_diccionario_del_dialecto_gallego_de_Lu/RvB9S6vV5eUC?gbpv=1&printsec=frontcover |lugar=Madrid |ano-orixinal=1858 |ano=2007 |isbn=978-84-00-08609-1}}</ref> Suponse que escribiu o ''[[Diccionario del dialecto gallego]]'' mentres estudaba en Compostela.<ref>{{cita web|apelido=Dopico |nome=M. |título=A historia reescrita |url=http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/historia-reescrita/idNoticia-283125/ |xornal=[[Galicia Hoxe]] |data=02-04-2008 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20151125174243/http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/historia-reescrita/idNoticia-283125/ |dataarquivo=25-11-2015 |dataacceso=30-11-2023 |urlmorta=yes}}</ref> Aconteceu en Dodro a celebración do [[pacto de Lestrobe]] no pazo de Hermida en 1930, xuntanza política á que acudiron representantes dos diversos partidos e agrupacións políticas republicanas, entre outros [[Santiago Casares Quiroga]], onde se acordou a creación da [[Federación Republicana Gallega]] (FRG),<ref>{{cita novas|apelido=Diéguez Cequiel |nome=Uxío-Breogán |título= De Primo de Rivera ao Pacto de Lestrove, no seu 90 aniversario |url=https://www.nosdiario.gal/opinion/uxio-breogan-dieguez-cequiel/primo-rivera-ao-pacto-lestrove-seu-90-aniversario/20200326134650093893.html |xornal=Nós Diario |data=27-03-2020 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> establecendo como obxectivo principal a implantación dun réxime republicano democrático en España e loitar pola autonomía para Galicia.<ref>{{harvsp|Rial|Gago|1992|loc=Pazo de Ermida}}</ref><ref>{{cita novas|título=Manifiesto de la Federación Republicana Gallega |xornal=[[El Pueblo Gallego]] |data=06-04-1930 |páxina=14}}</ref> Trala [[Segunda República Española]] e o posterior estalido da [[guerra civil española]] Dodro sufriu unha dura posguerra, que produciu un aumento da [[Diáspora galega#Vagas migratorias no século XX: Ultramar e Europa Occidental|emigración]].<ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=14}}</ref> Durante o período da posguerra trasladáronse as pedras do [[Pazo de Dodro|pazo do marqués de Bendaña]] xunto cos seus elementos ornamentais máis nobres ó [[pazo de Meirás]] en [[Sada]].<ref>{{cita novas |apelido=López |nome=Uxía |título=Dodro quere restituír a memoria do pazo de Bendaña en Meirás |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2020/12/07/dodro-quiere-restutuir-memoria-pazo-bendana-meiras/00031607325557112260125.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=08-12-2020 |dataacceso=20-12-2020 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20201220012034/https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2020/12/07/dodro-quiere-restutuir-memoria-pazo-bendana-meiras/00031607325557112260125.htm |dataarquivo=20-12-2020 |urlmorta=no }}</ref> Na década de 1970 a empresa PROULLASA proxectou a construción dunha fabrica de [[celulosa|pasta de papel]] nas brañas de Dodro,<ref name=teima>{{cita publicación periódica|apelido=Navaza |nome=Xavier |ligazón-autor=Xavier Navaza |título=Celulosa que non cesa |url=http://consellodacultura.gal/mediateca/extras/CCG_em_pub4436_teima_010.pdf |revista=[[Teima]] |data=17 ó 24 de febreiro de 1977 |páxina=10 |dataacceso=10-12-2023 }}</ref> provocando o rexeitamento popular<ref name=orquídeas>{{cita novas|apelido=Lorenzo Baleirón |nome=Manuel |título=Orquídeas nas Brañas de Laíño |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/padron/2021/06/13/orquideas-nas-branas-laino/0003_202106S13C8996.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=13-06-2021 |dataacceso=10-12-2023}}</ref> e a oposición de [[Nestlé #Nestlé en Galiza|ILEPSA]] ([[Nestlé]]),<ref name=teima /><ref>{{cita novas|apelido=Conde Muruais |nome=Perfecto |título=Galicia rechaza las fábricas de celulosa |url=https://elpais.com/diario/1976/08/12/espana/208648820_850215.html |xornal=[[El País]] |data=12-08-1976 |dataacceso=10-12-2023 |idioma=castelán}}</ref> fábrica de [[Pontecesures]] dedicada á produción de [[leite condensado]], emporiso e contando co informe desfavorable do [[Instituto Español de Oceanografía|Instituto Oceanográfico]],<ref name=teima /> e trala entrada da empresa catalana Torras & Sarrió como accionista en PROULLASA,<ref>{{cita novas|apelido=Moscoso |nome=X. R. |título=As Pontes, ante el viejo sueño de cerrar el ciclo del papel |url=https://www.economiadigital.es/galicia/empresas/as-pontes-ante-el-viejo-sueno-de-cerrar-el-ciclo-del-papel.html |xornal=Economía Digital |data=28-06-2022 |dataacceso=10-12-2023 |idioma=castelán}}</ref> o proxecto finalmente non se levou a cabo. Tamén se levaron a cabo na década de 1970 as obras de construción dunha canle de regadío,<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=258}}</ref> promovidas polo [[Instituto Nacional de Colonización]] para levar auga ás terras de labranza,<ref name=canal>{{cita web|apelido=Vicente Franco |nome=Xoán Xosé |título=1944: o ano no que as brañas do Ulla puideron rematar como a desaparecida Lagoa de Antela |url=https://historiadegalicia.gal/2021/01/1944-o-ano-no-que-as-branas-do-ulla-puideron-rematar-como-a-desaparecida-lagoa-de-antela/ |páxina-web=Historia de Galicia |data=07-01-2021 |dataacceso=26-12-2023 |cita=Outro proxecto faraónico: o regadío. }}</ref> que lle deu traballo ós obreiros da redonda<ref>{{cita libro|apelido=Angueira |nome=Anxo |ligazón-autor=Anxo Angueira |título=Iria |lugar=[[Vigo]] |editorial=[[Edicións Xerais de Galicia|Xerais]] |ano=2012 |páxinas=60-111 }}</ref> mais nunca se chegou a concluír.<ref name=canal /><ref>{{cita libro|apelido=Angueira |nome=Anxo |título=Terra de Iria. Viaxe ó país de Rosalía de Castro |lugar=Vigo |editorial=A Nosa Terra |ano=2002 |páxinas=50-54 }}</ref><ref name=escribenta>{{cita novas|apelido=Casas |nome=Alicia |título=Brañas de Laíño, a historia dun espolio e dun paxaro en perigo no medio dunha selva |url=https://www.galiciaconfidencial.com/noticia/164200-branas-laino-historia-dun-espolio-dun-paxaro-perigo-medio-dunha-selva |xornal=Galicia Confidencial |data=30-05-2021 |dataacceso=25-12-2023}}</ref><ref>{{cita novas|título=La Casa do Regadío de Dodro abrirá sus puertas en octubre |url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/casa-do-regadio-dodro-abrira-sus-puertas-octubre-BJCG584335 |xornal=El Correo Gallego |data=30-08-2010 |dataacceso=26-12-2023 |idioma=castelán}}</ref> Cando se construíu a autovía [[AG-11]] na [[década de 2000]],<ref>{{cita novas|título=A Xunta licita as obras para converter en autovía a vía rápida do Barbanza |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/galicia/2005/02/24/xunta-licita-obras-convertir-autovia-via-rapida-barbanza/0003_3492975.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=24-02-2005 |dataacceso=11-12-2023}}</ref> realizando o desdobramento da vía rápida [[VG-1.1]],<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=O municipio de Dodro está limitado polo paso de estradas impostas |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2003/05/16/municipio-dodro-limitado-paso-carreteras-impuestas/0003_1682560.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=16-05-2003 |dataacceso=11-12-2023}}</ref> desbotouse a posibilidade de realizar o trazado a través das brañas de Dodro,<ref name=orquídeas /><ref>{{cita publicación periódica|apelido=Vidal |nome=Carme |ligazón-autor=Carme Vidal Laxe |título=A Xunta decide en Dodro, ou brañas ou formigón |url=https://adega.gal/web/media/documentos/Cerna_numerada-4-5.pdf |revista=[[Cerna: Revista galega de ecoloxía e medio ambiente|Cerna]] |ano=1996 |número=18 |páxinas=4-5 |dataacceso=11-12-2023}}</ref> executándose o trazado definitivo polos montes do concello. Cando se levou a cabo a execución destas obras, quedaron destruídos o muíño do Labego,<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=204}}</ref> no río de San Lufo, e o petróglifo da Cabana (ou de Bouza Boa).<ref>{{cita publicación|título=Peróglifo A Cabana / Bouza Boa |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335ca117.jpg |lugar-publicación=PXOM de Dodro |institución=Concello de Dodro |data=Decembro de 2010 |dataacceso=25-12-2023 |cita=Código no Catálogo da Xunta: GA15033017 }}</ref> == Cultura == === Toponimia === Canto á etimoloxía de Dodro, que lle dá nome ó concello e a unha das súas parroquias, hai pouca certeza. Joaquín Torres del Río (2000) considera que Dodro e Dordo son diferentes grafías da mesma palabra. No ''[[Dicionario Etimológico da Lingua Portuguesa]]'' (1952) de [[José Pedro Machado]], ''dordo'' procedería de ''dorsum'', "cima", "crista de montaña". Co significado de auga existe a base hidronímica preindoeuropea ''dor'' ([[Río Douro|Douro]]) e a raíz céltica ''durro'' ([[Río Dubra|Dubra]], [[Dover]]), próximas foneticamente. Carlos Búa (2002) indica que Dodro podería derivar de ''doro'', "lugar/praza cerrada", en relación co foro latino, a partir dun radical ''d'wer'', "(en)cerrar".<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=114}}</ref> === Patrimonio === ==== Patrimonio arqueolóxico ==== ;Túmulos Da [[Megalitismo|cultura do megalitismo]] consérvanse en Dodro varios restos. Do [[Neolítico]] hai varias mámoas; na Paradegua existe unha enterramento formado por catro túmulos funerarios do Neolítico, moi preto hai outras cinco mámoas máis, xa no concello de Rianxo, distribuídas todas elas nun radio de 1,5&nbsp;km e constituíndo unha necrópole Neolítica. Apareceu un [[pilo]] durante as escavacións. Todas estas mámoas foron catalogadas na década de 1970.<ref>{{cita publicación|apelido=Rodríguez Casal|nome=Antón A.|ligazón-autor=Antón Rodríguez Casal|título=O Megalitismo, a primeira arquitectura monumental de Galicia|lugar=Santiago de Compostela|editorial=Servicio de Publicacións da Universidade|ano=1990|isbn=84-7191-636-3}}</ref><ref>{{cita web|apelido=Rial Ares|nome=Pablo|url=http://miradoirodarevoltinha.blogspot.com.es/2011_09_01_archive.html|título=As mámoas da Paradegua|tipo=Blog|páxina-web=O miradoiro da Revoltiña|data=23-09-2011|dataacceso=29-11-2023}}</ref> A maiores hai, tamén, dúas mámoas en Balouta e outra na Chisca.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|pp=182-183}}</ref> ;Leito do río Ulla O río Ulla é navegable dende a antigüidade ata Padrón; como consecuencia, producíronse diversos achados arqueolóxicos no fondo do río.<ref name=xerra>{{cita publicación periódica|apelido=Alonso Romero |nome=Fernando |título=La embarcación de la jarra romana del río Ulla (Galicia) |url=https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=5356778 |publicación=[[Anuario Brigantino]] |editorial=[[Betanzos|Concello de Betanzos]] |ano=2014 |número=37 |páxina=94-98 |dataacceso=02-12-2023 |issn=1130-7625}}</ref> Durante os labores da draga na desembocadura do río Ulla preto da insua de Bexo, a finais da [[década de 1970]] ou principios da [[década de 1980]], foi recuperado o [[vaso carenado de Bexo]], un recipiente carenado, profusamente decorado, da [[Idade de Bronce]] (probablemente da segunda metade do [[II milenio a. C.]]) que se recuperou enteiro e está depositado no [[Museo do Mar de Galicia]].<ref name=vaso>{{cita publicación periódica|apelido=Prieto Martínez |nome=María Pilar |apelido2=Vázquez Liz |nome2=Pablo |apelido3=Caramés Moreira |nome3=Vicente |título=El vaso carenado de Bexo (Dodro, A Coruña) |url=https://estudiosgallegos.revistas.csic.es/index.php/estudiosgallegos/article/view/431/436 |páxinas=14-16 |publicación=[[Cuadernos de Estudios Gallegos]] |volume=65 |número=131 |ano=2018 |dataacceso=28-11-2023 |issn=0210-847X |doi=10.3989/ceg.2018.131.01 }}</ref> Desta época, tamén se recobraron dez armas que sacou da area do río a draga no tramo comprendido entre [[Catoira]] e Pontecesures; son un estoque e un puñal tipo Rosnöen, dúas machadas de talón e dobre anel, unha punta de lanza e catro espadas pistiliformes, unha espada tipo Sa Idda e un [[Espada de lingua de carpa|puñal de lingua de carpa]], posiblemente asociadas a prácticas rituais,<ref name="vaso" /><ref>{{cita conferencia|apelido=Fernández Abella |nome=David |ano=2012 |título=El río Ulla: primeras investigaciones en la ruta fluvial al corazón de Galicia a la luz de la convención UNESCO |url=https://www.researchgate.net/publication/342708239_El_rio_Ulla_primeras_investigaciones_en_la_ruta_fluvial_al_corazon_de_Galicia_a_la_luz_de_la_convencion_UNESCO |dataacceso=02-12-2023}}</ref> e que de dataron entre os anos [[-1200|1200]] e [[-1100|1100 a. C.]] e que se conservan no [[Museo de Pontevedra]] e no [[Museo Arqueolóxico e Histórico Castelo de Santo Antón|Museo Arqueolóxico e Histórico da Coruña]].<ref name="xerra" /> Tamén se recuperou, do fondo do Ulla preto de [[Pontecesures]], unha xerra de barro datada entre os [[Século III|séculos III]] e [[Século IV|IV]], que contén un gravado no que se representa unha embarcación e que se conserva no [[Museo do Pobo Galego]].<ref name="xerra" /> ;Petróglifos [[Ficheiro:Petróglifo de Bouza Abadín, Imo, Dodro.jpg|miniatura|[[Petróglifo de Bouza Abadín]].]] Da Idade de Bronce hai varios [[Petróglifo|gravados rupestres]], como o [[petróglifo]] de Bouza Abadín en [[Imo, San Xoán de Laíño, Dodro|Imo]], os da Carga e A Pedra Redonda en Vigo, Outeiro dos Corvos (cazoletas) en [[Susavila, Dodro, Dodro|Susavila]], A Cabana en Masenlle, Lomba das Pozas (dúas rochas con gravados de cazoletas e unha ferradura) en Bustelo, Padronelo en Bexo e Bouza Nova na Igrexa, San Xoán de Laíño.<ref>{{cita web|apelido=Moure |nome=Xabier |url=http://onosopatrimonio.blogspot.com.es/2011/07/petroglifos-de-galiza_10.html |título=Petróglifos de Galiza/Galicia I |tipo=Blog |páxina-web=O Noso Patrimonio |ano=2011 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> * O [[petróglifo de Bouza Abadín]] é un grupo de varios gravados rupestres en seis penedos nas faldras do monte Padronelo, a 200 m da aldea de Imo. É un conxunto histórico-artístico da Idade de Bronce. Está constituído por combinacións de círculos concéntricos, cruces, coviñas e figuras zoomorfas moi esquematizadas.<ref>{{Patrimonio Galego|1287|Petróglifo de Bouza Badín|noa=1}}</ref><ref name=bouzabadín>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=49}}</ref> ;Castros Da [[Idade de Ferro]] hai varios [[Castro|poboados castrexos]], estando cinco deles catalogados: o [[castro de Bexo]], o de Castro, o do monte Sián en [[Revixós, Dodro, Dodro|Revixós]], o de [[Castro de Lestrobe|Lestrobe]] e o de [[Castro de Traxeito|Traxeito]].<ref name=castro>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=87}}</ref> * O castro de Bexo está preto da aldea do mesmo nome,<ref>{{Patrimonio Galego|1272|Castro de Bexo|noa=1}}</ref> é o máis grande dos dous castros que se encontran en Bexo. A veciñanza coñéceo como As Murallas, As Murallas dos Castros ou O Castelo, ten forma alongada e conserva parte das súas murallas circundando un gran [[socalco]]. Nas súas croa distínguense restos de vivendas e topáronse nel abundantes restos cerámicos.<ref name=castro /> * O poboado de Castro está ó sur da actual aldea do mesmo nome, no camiño que vén dende Imo, e está moi deteriorado.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=88}}</ref><ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=16}}</ref> * No Sián, en Revixós, atopáronse algúns fragmentos de cerámica de diferentes épocas (castrexa, romana e medieval). Inicialmente debeu ser un asentamento da Idade de Ferro, ocupado en épocas posteriores ata que se formou a aldea de Revixós. Está moi alterado e non se aprecian estruturas visibles.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=276}}</ref> * O Castro de Lestrobe está nun outeiro a carón da aldea do mesmo nome, na ladeira do Monte do Castro. [[Manuel Murguía]] durante as súas estadías no Pazo de Hermida, observou fragmentos de tégulas, ladrillos romanos, restos de condución de cerámica moi fina e outros materiais.<ref name=tégula>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=89}}</ref><ref>{{Patrimonio Galego|65723|Castro de Lestrobe|noa=1}}</ref> * O Castro de Traxeito está na aba do monte Meismadela e culmina o val onde nace o río que será despois de Vigo ou de San Lufo. Ten unha croa redondeada e rodeada por diferentes socalcos; atópanse nel cerámicas e tégulas.<ref name=tégula /><ref>{{Patrimonio Galego|17874|Castro de Traxeito|noa=1}}</ref> [[Ficheiro:Bexo, San Xoan de Laino, Dodro.jpg|miniatura|[[Bexo, San Xoán de Laíño, Dodro|Bexo]] coa Veiga de Abaixo ó fondo á esquerda, á beira do río Ulla.]] ; Estacións arqueolóxicas romanas Os romanos establecéronse militarmente no territorio, obrigaron a abandonar os castros ós seus habitantes e a asentarse nos vales, que é cando aparecen as primeiras vilas romanas, ligadas a explotacións agrícolas.<ref name=castelo /> * Castelo de Monte Vilar: Asentamento romano medieval no monte de San Gregorio. Trátase ó parecer dun castro refortificado durante a Idade Media. Encontráronse anacos de cerámica.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=90}}</ref><ref>{{Patrimonio Galego|65165|Castelo de Monte Vilar|noa=1}}</ref> * Na Veiga de Abaixo en Bexo, preto do río Ulla, hai un posible asentamento de época romana onde apareceron tégulas.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=307}}</ref><ref>{{Patrimonio Galego|29870|Veiga de Abaixo|noa=1}}</ref><ref>{{cita publicación|título=Veiga de Abaixo |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335ca107.jpg |lugar-publicación=PXOM de Dodro |institución=Concello de Dodro |data=Decembro de 2010 |dataacceso=30-11-2023 |cita=Código no Catálogo da Xunta: GA15033007 }}</ref> * Castelo Vello, na veiga de Lestrobe, nos campos á beira do leito do río Sar hai un posible asentamento de época romana.<ref name=tégula /><ref>{{cita publicación periódica|apelido=Pérez Losada |nome=Fermín |ano=1950 |título=Entre a Cidade e a Aldea: estudio arqueohistórico dos "aglomerados secundarios" romanos en Galicia |publicación=Brigantium |editorial=Boletín do [[Museo Arqueolóxico e Histórico da Coruña]] |ano=2002 |número=13 |páxinas=15-348 |issn=0211-318X}}</ref> ==== Patrimonio arquitectónico ==== Os elementos do patrimonio arquitectónico de Dodro foron estudados nun traballo desenvolvido polo concello entre os anos [[2009]] e [[2010]], que consistiu no inventariado dos elementos da arquitectura de Dodro, centrándose principalmente nos hórreos, cruceiros, pombais e reloxos de sol.<ref name=patrimonio>{{cita web |título=Patrimonio arquitectónico |url=https://www.dodro.gal/patrimonio-arquitectonico |institución=Concello de Dodro |ano=2009-2010 |dataacceso=29-11-2023 }}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref><ref>{{cita novas|apelido=Fernández |nome=Brais |título=Presentación do libro sobre o patrimonio etnográfico de Dodro |url=https://www.elcorreogallego.es/concellos/presentacion-do-libro-sobre-o-patrimonio-etnografico-de-dodro-YI8794573 |xornal=El Correo Gallego |data=27-08-2021 |dataacceso=13-07-2024}}</ref> ;Pazos [[Ficheiro:Pazo de Dodro (Vigo).png|miniatura|esquerda|[[Pazo de Dodro]] en 1905.]] Entre os pazos, destacan o [[pazo de Tarrío]], que pertenceu ós devanceiros de [[Luís López Ballesteros]], nomeado [[Ministerio de Facenda e Función Pública (España)|ministro de facenda]] en 1822;<ref>{{harvsp|Rial|Gago|1992|loc=Pazo de Tarrío}}</ref> o [[pazo de Lestrobe]], antiga residencia de verán dos prelados de Santiago de Compostela; o [[pazo de Hermida]], declarado [[Ben de Interese Cultural]] e o [[pazo de Dodro]], que está en ruínas.<ref>{{harvsp|Laredo|Laredo|Vázquez Vázquez|1989|p=7}}</ref> Onde está o colexio público de Dodro houbo antigamente unha torre propiedade da familia fidalga dos Soutomaior.<ref name=escola>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=122}}</ref> * O [[pazo de Hermida]] é un dos lugares máis singulares de Dodro; está declarado Ben de Interese Cultural.<ref>{{cita publicación periódica |apelido=Pintos Barreiro |nome=Mercedes Gualteria |título=Turismo e lecer: a rehabilitación do Pazo de Hermida |url=https://minerva.usc.es/xmlui/bitstream/handle/10347/6327/pg_327-330_quintana2.pdf?sequence=1&isAllowed=y |revista=Quintana |editorial=revista de estudos do Departamento de Historia da Arte |lugar=Santiago de Compostela |ano=2003 |volume=2 |número=2 |páxina=327 |dataacceso=30-11-2023 |issn=1579-7414 |data-arquivo=01-12-2023 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20231201161829/https://minerva.usc.es/xmlui/bitstream/handle/10347/6327/pg_327-330_quintana2.pdf?sequence=1&isAllowed=y |url-morta=yes }}</ref> Menciónase nas [[Cantigas de Santa María]], foi residencia de [[Rosalía de Castro]] e Manuel Murguía e asinouse neste pazo o [[pacto de Lestrobe]] (26 de marzo de 1930). É moi antigo e coñécese tamén como as Torres de Lestrobe.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|pp=227-230}}</ref> * O [[pazo de Lestrobe]] foi construído no [[século XVI]],<ref name=EuropaNostra>{{Cita web |título=Premios Europa Nostra en España - Pazo de Lestrove |url=https://www.exposicion.hispanianostra.org/premio-europa-nostra/pazo-de-lestrove/ |data-acceso=12-03-2023 |lingua=castelán }}</ref> é propiedade do [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|arcebispado compostelán]] e foi residencia de verán dos prelados de Compostela,<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=230}}</ref> a capela esta dedicada ó Anxo da Garda e ofíciase misa nela.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=182}}</ref> No patio un monumental chafariz do [[século XVIII]] coa figura de [[Santiago o Maior|Santiago peregrino]].<ref>{{harvsp|Rial|Gago|1992|loc=Pazo de Lestrobe}}</ref><ref>{{harvsp|Quintana García|1993|p=479}}</ref><ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=23}}</ref> Foi restaurado e adaptado para uso hoteleiro entre 2003 e 2005, obras que conseguiron unha mención especial dos Premios Europa Nostra no ano 2006 na categoría Conservación e Adaptación a Novos usos.<ref name=EuropaNostra /> * O [[pazo de Dodro]], foi propiedade do [[Marquesado de Bendaña|marqués de Bendaña]], señor do couto redondo de Lestrobe e Dodro, está derruído e a súa torre de estilo barroco compostelán e mais os seus principais motivos ornamentais foron parar ó [[pazo de Meirás]].<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=225}}</ref> [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Dodro. Dodro. Galiza-2.jpg|miniatura|[[Igrexa de Santa María de Dodro]].]] ;Igrexas As igrexas parroquiais de Santa María de Dodro, San Xián de Laíño e San Xoán de Laíño son templos do [[século XVIII]] de boa construción [[Barroco|barroca]].<ref>{{harvsp|Laredo|Laredo|Vázquez Vázquez|1989|p=4}}</ref> A ermida de Santo Amaro de [[Bexo, San Xoán de Laíño, Dodro|Bexo]] é do [[século XVII]]<ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=21}}</ref> e garda dúas imaxes antigas en pedra ([[Pedro, papa|San Pedro]] e [[Advocación mariana|Nosa Señora do Belén]]);<ref>{{harvsp|Rial|Gago|1992|loc=Ermida de Bexo}}</ref> a capela da Virxe do Leite en [[A Igrexa, Laíño, Dodro|Laíño]] é de época [[Neoclasicismo|neoclásica]], conserva unha imaxe pétrea medieval que debe ser dun templo anterior.<ref name=capela /><ref name=eirexa>{{cita novas|apelido=Ramírez |nome=Cristóbal |título=Un centenario muíño de vento acompaña en Dodro á capela dá Virxe do Bo Parto e do Leite |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2023/08/19/centenario-molino-viento-acompana-dodro-capilla-da-virxe-do-bo-parto-do-leite/0003_202308S19C59916.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=18-08-2023 |dataacceso=28-12-2023}}</ref> A capela do Anxo da Garda está no pazo de Lestrobe e ofíciase misa nela. * A [[Igrexa de Santa María de Dodro]] é obra do mestre compostelán [[Simón Rodríguez]], comezouse no [[1719]]. No interior destaca o retablo maior, é o primeiro [[retablo]] deseñado por Simón Rodríguez, profusamente decorado e de intensos dourados, de arredor de [[1740]]; os catro altares colaterais son obra de [[Francisco de Lens]] e [[Juan Domínguez Estivada]]. No exterior, a fachada de liñas elementais presenta un frontón triangular que resgarda á [[Asunción de María|Virxe da Asunción]], a torre do [[campanario]] é de tres corpos.<ref>{{cita libro|apelido=Folgar de la Calle |nome=María del Carmen |ano=1989 |título=Simón Rodríguez: Catalogación Arqueólogica y Artística de Galicia del Museo de Pontevedra |editorial=Fundación Pedro Barrié de la Maza |lugar=A Coruña |isbn=9788424198992}}</ref><ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=182}}</ref> * A Igrexa de San Xián de Laíño foi obra do mestre Manuel de la Torre Ferreiro, empezouse a súa construción cara ó ano 1740 e rematouse no 1745. O retablo maior é de finais do período barroco e finalizouse en [[1756]];<ref>{{cita novas|apelido=Lorenzo Baleirón |nome=Manuel |título=A restauración do retablo maior de San Xián de Laíño |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2023/09/03/restauracion-do-retablo-maior-san-xian-laino/0003_202309S3C4992.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=03-09-2023 |dataacceso=28-12-2023}}</ref> os retablos laterais foron encargados a Francisco Núñez de Boiro en [[1764]].<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|pp=315-316}}</ref> * A Igrexa de San Xoán de Laíño; rematouse de construír arredor de [[1771]]. A edificación barroca de liñas elementais, ten un campanario de dous corpos que se fixo con posterioridade, perfectamente incluído na estrutura. O retablo é neoclásico con [[Xoán Bautista|San Xoán]] no centro.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|pp=317-318}}</ref> [[Ficheiro:Cruz de Avelán.JPG|miniatura|esquerda|A [[Cruz de Avelán]].]] ;Cruceiros Canto ós cruceiros, inventariáronse un total de 30 (descartando os de construción máis recente), sendo todos do tipo de varal con excepción dun exemplar de [[cruceiro de capela]] ou loreto; a Cruz de Avelán.<ref name=patrimonio /> [[Ficheiro:Cruceiro de Bustelo.JPG|miniatura|200px|[[Cruceiro de Bustelo]].]] Dos cruceiros de varal, os máis antigos datan do século XVIII, porén, a maior parte son dos séculos XIX e XX. Hai un único cruceiro de calvario e dous cruceiros con pousadoiro. Os costumes asociados a estes elementos son os tradicionais en Galicia: parada dos cortexos fúnebres e nos camiños sacramentais, parada das procesións; usos devocionarios ou lugar enterro de meniños sen bautizar.<ref name=patrimonio /> * A [[Cruz de Avelán]] é un cruceiro de capela de [[1672]].<ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=25}}</ref><ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=15}}</ref> Este tipo de cruceiros só os atopamos nos concellos pertencentes á [[Península do Barbanza]] e os situados entre os ríos Ulla e [[río Tambre|Tambre]].<ref name=patrimonio /><ref>{{cita publicación periódica|apelido=González Pérez |nome=Clodio |ligazón-autor=Clodio González Pérez |título=Os cruceiros de capela: concello de Dodro |url=https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=7333864 |revista=Anuario Brigantino |editorial=Concello de Betanzos |ano=2001 |número=24 |páxinas=449-454 |dataacceso=06-12-2023 |issn=1130-7625}}</ref> * O [[Cruceiro de Bustelo]], do século XIX e cun antigo uso funerario.<ref>{{harvsp|Figueira|2003|pp=29-30}}</ref><ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=108}}</ref> [[Ficheiro:Hórreos da Lavandeira en Imo.jpg|miniatura|esquerda|Hórreos da Lavandeira en [[Imo, San Xoán de Laíño, Dodro|Imo]].]] ;Hórreos No que respecta ós hórreos, contabilizáronse máis de 200 de máis de cen anos de antigüidade. O tipo que atopamos no concello é o denominado Maía (característico da zona central de Galicia).<ref>{{harvsp|Pereiras Magariños|2021|p=17}}</ref> Os máis antigos datan da segunda metade do século XVIII, habendo tamén exemplares do século XIX e do XX. Destaca aconcentración de hórreos no lugar da Lavandeira en Imo. En [[Castro, San Xoán de Laíño, Dodro|Castro]] un hórreo coa peculiaridade de ter no medio un [[arco de medio punto]].<ref name=patrimonio /><ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=151}}</ref> [[Ficheiro:Hórreo do arco de Castro, Dodro.jpg|280px|miniatura|Hórreo do arco en [[Castro, San Xoán de Laíño, Dodro|Castro]].]] * Os hórreos da Lavandeira constitúen un grupo singular, con once hórreos do século XVIII, representan un dos conxuntos máis importantes de Galicia.<ref name=patrimonio /><ref>{{harvsp|Figueira|2003|p=28}}</ref><ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=150}}</ref><ref name=popular>{{harvsp|Rial|Gago|1992|loc=Arquitectura popular}}</ref> ;Muíños Hai diversos [[muíño]]s no concello, mesmo un [[muíño de vento]] en Chenlo, na aldea da [[A Igrexa, Laíño, Dodro|Igrexa]].<ref name=eirexa /> Coa excepción deste muíño de vento, en Dodro os muíños son hidráulicos de dous tipos; uns de canle e outros de cubo, case todos en ruínas.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|pp=202-203}}</ref> * O muíño da Devesa ou muíño de Valentín, é un muíño de cubo utilizado para moer gran. Antigamente tamén se utilizaba para producir electricidade. Unha particularidade deste muíño é a grande altura que se tentou acadar na construción da canle para darlle forza á auga e facelo funcionar.<ref>{{cita web|apelido=Rial Ares |nome=Pablo |url=http://miradoirodarevoltinha.blogspot.com.es/2012/09/muino-da-devesa.html |título=Muíño da Devesa |tipo=Blog |páxina-web=O miradoiro da Revoltiña |data=19-09-2012 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> ;Reloxos de Sol [[Ficheiro:Hórreo en Vigo, Dodro.JPG|miniatura|esquerda|Hórreo rematado por un [[reloxo de sol]] en [[Vigo, Dodro, Dodro|Vigo]].]] No tocante ós [[Reloxo de sol|reloxos de sol]], hai 18 inventariados, todos en [[granito]] e de diferente factura (circulares, cuadrangulares, con ou sen decoración). Dispostos principalmente en hórreos, a xeito de remate, hainos tamén nas paredes das casas, en muros de cerramento e portadas de entrada ás propiedades.<ref name="patrimonio" /> Case todos son verticais ortomeridianos (orientados exactamente ó sur), non obstante, hai un reloxo de forma cúbica, con tres reloxos: un ortomeridiano e dous meridianos (un cara ó leste e outro cara ó oeste). Dous deles teñen como soporte unha columna, repousando o resto sobre ménsulas ou bases cuadrangulares. Hai un que posúe unha inscrición visible.<ref name=patrimonio /> ;Pombais Hai contabilizados un total de 20 [[Pombal (edificio)|pombais]] no concello, destacando o lugar de Imo onde se atopán 7. Ningún é anterior ó século XVIII, época de construción dos que se atopan nas [[Casa reitoral|casas reitorais]], pazos e casas grandes. A súa morfoloxía e principalmente de planta cilíndrica, non obstante hai dous de planta rectangular e un de planta poligonal. As cubertas, xeralmente de [[Tella (construción)|tella do país]], son cónicas, de ferradura, a unha ou dúas augas ou con cuberta poligonal.<ref name=patrimonio /> ==== Patrimonio cultural ==== * A Casa da Cultura; está situada en Tallós, é actualmente a biblioteca pública de Dodro<ref>{{cita web |título=Biblioteca municipal |url=https://www.dodro.gal/biblioteca |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023 }}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> pero noutros tempos foi a Casa dos agricultores de Dodro e utilizouse tamén coma escola, fundada pola Unión de residentes de Dodro na Arxentina que pagaron ademais os gastos do mestre ata o ano 1956.<ref name=escola /> Dende o ano 1998 ata o 2002 acolleu o consistorio municipal mentres non concluíron as obras de reforma na Casa do Concello.<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Dodro recupera o edificio consistorial tras catro anos na Casa dá Cultura |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2002/05/15/dodro-recupera-edificio-consistorial-tras-cuatro-anos-casa-da-cultura/0003_1087405.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=15-05-2002 |dataacceso=30-11-2023}}</ref> * O [[Premio de poesía Eusebio Lorenzo Baleirón]] foi instituído en 1988 polo concello co obxectivo de contribuír á reafirmación da lírica galega e honrar ó poeta [[Eusebio Lorenzo Baleirón]].<ref>{{cita novas|título=Cultura e Educación destaca a contribución do XXVII Premio de Poesía Lorenzo Baleirón ao fomento da creación literaria |url=https://www.xunta.gal/hemeroteca/-/nova/040513/cultura-educacion-destaca-contribucion-xxvii-premio-poesia-lorenzo-baleiron-fomento?langId=gl_ES |institución=[[Xunta de Galicia]] |lugar-publicación=Consellería de Cultura, Educación, Formación Profesional e Universidades |data=20-12-2014 |dataacceso=01-12-2023}}</ref><ref>{{cita web |título=Premio Eusebio Lorenzo Baleirón |url=https://www.dodro.gal/premio-de-poesia-elb |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023 }}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> ==== Patrimonio natural ==== ;As brañas de Dodro {{Véxase tamén|Brañas de Laíño}} [[Ficheiro:Panorámica de Laíño.jpg|miniatura|300px|[[Laíño, Dodro|Laíño]] coas [[Brañas de Laíño|brañas]] e o [[río Ulla]] ó fondo.]] As brañas de Dodro son o espazo húmido máis grande de Galicia<ref name=braña /> con 954,20 ha,<ref name=pxom /> albergan unha gran riqueza fáunica, ambiental e ecolóxica.<ref name=braña /> Forman parte do [[sistema fluvial Ulla - Deza]] da [[Rede Natura 2000]],<ref name=pxom /> estando declaradas como [[zona especial de conservación]].<ref name=zec /> É o hábitat de máis de sesenta especies de aves, algunhas moi escasas ou destacadas, un bo feixe de plantas de elevado interese e, en xeral, unha importante reserva da [[biodiversidade]].<ref>{{harvsp|Verdegaia|2008|p=1}}</ref> Algunhas destas especies están incluídas no [[catálogo galego de especies ameazadas]].<ref>{{cita web|título=Instrumentos de conservación de especies ameazadas |url=https://cmatv.xunta.gal/seccion-organizacion/c/CMAOT_DX_Conservacion_Natureza?content=Direccion_Xeral_Conservacion_Natureza/Biodiversidade/seccion.html&sub=Especies_ameazadas/ |institución=Xunta de Galicia |lugar-publicación=Dirección Xeral de Conservación da Natureza |dataacceso=04-12-2023}}</ref> [[Ficheiro:Letreiro Sistema fluvial Ulla-Deza.jpg|miniatura|120px|esquerda|Letreiro do [[sistema fluvial Ulla - Deza]].]] Nas canaveiras do río Ulla aniña unha subespecie do [[escribidor das canaveiras]] (''Emberiza schoeniclus subs. lusitánica''),<ref name=escribenta /><ref>{{cita publicación|título=Escribenta das canaveiras en España. I Censo nacional |url=http://www.seo.org/wp-content/uploads/2012/04/7_escribano_palustre.pdf |publicación=[[SEO-BirdLife]] |ano=2005 |páxina=23 |dataacceso=03-12-2023 |cita=hai tres zonas húmidas galegas especialmente importantes que acollen el 52&nbsp;% da poboación de ''Emberiza schoeniclus subsp. lusitanica'': Dodro (14-16 parellas), Noia-Serra de Outes (10 parellas) e A Guarda-O Rosal (10 parellas). |idioma=castelán}}</ref> encontramos tamén nas súas augas a [[anguía]] (''Anguilla anguilla''),<ref>{{cita publicación periódica|institución=Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Infraestruturas |url=https://www.xunta.gal/dog/Publicados/2014/20140218/AnuncioCA02-110214-0002_gl.html |título=RESOLUCIÓN do 3 de febreiro de 2014, da Xefatura Territorial de Pontevedra, pola que se aproba a renovación do Plan de aproveitamento específico da anguía na desembocadura do río Ulla para o ano 2014 |lugar-publicación=DOG |número=33 |páxina=6680 |data=18-03-2014 |dataacceso=03-12-2023}}</ref> as dúas especies en [[perigo crítico de extinción]]. Na cunca do río habita a [[ameixa perlífera de río]] (''Margaritifera margaritifera'')<ref name=Life+>{{cita novas|título=Medio Rural promueve la recuperación de especies en los cauces del río Ulla |url=http://www.galiciahoxe.com/portada/gh/medio-rural-promueve-recuperacion-especies-cauces-rio-ulla/idEdicion-2011-06-02/idNoticia-675067/ |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20141109192842/http://www.galiciahoxe.com/portada/gh/medio-rural-promueve-recuperacion-especies-cauces-rio-ulla/idEdicion-2011-06-02/idNoticia-675067/ |dataarquivo=09-11-2014 |xornal=Galicia Hoxe |data=02-06-2011 |dataacceso=03-12-2023 |idioma=castelán |urlmorta=yes }}</ref><ref name=margal>{{cita novas|url=http://margalulla.xunta.es/gl |título=Margal Ulla é o proxecto que a Xunta de Galicia desenvolve no período 2010-2015, no marco do programa Live+ da Unión Europea, para a recuperación das poboacións de naíade ou mexillón de río, ''Margaritifera margaritifera'' L. 1785, e da toupa de río, ''Galemys pyrenaicus'' Geoffroy 1811, na cunca do río Ulla |dataacceso=04-12-2023}}</ref> e unha especie de xunco, o ''Schoenoplectus pungens'',<ref name=braña /><ref name=guía>{{harvsp|Verdegaia|2008|p=5}}</ref><ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=53}}</ref> ambas en [[perigo de extinción]]. Hai outras especies ameazadas como a [[Aguaneiro|toupa de río]] (''Galemys pyrenaicus''), en situación [[vulnerable]],<ref name=Life+ /><ref name=margal /> ó igual que o [[Narcissus cyclamineus|narciso]] (''Narcissus cyclamineus'')<ref>{{cita novas|título=Salvemos Catasós esgrime especies vulnerables para reclamar protección |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/deza/2018/02/16/flora-salvemos-catasos-esgrime-especies-vulnerables-reclamar-proteccion/0003_201802D16C4991.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=16-02-2018 |dataacceso=04-12-2023}}</ref> e mais a [[lamprea]] (''Petromyzon marinus'').<ref>{{cita novas|apelido=Calvo Tarrío |nome=María |título=A lamprea e o tren de Varela |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/padron/2015/01/27/e-lamprea-tren-varela/00031422358141786216465.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=29-01-2015 |dataacceso=04-12-2023}}</ref> Tamén se poden ver outras especies raras como a [[folosa acuática]] (''Acrocephalus paludicola'')<ref>{{harvsp|Verdegaia|2008|p=7}}</ref> ou o [[picanzo vermello]] (''Lanius collurio'').<ref name=guía /> Outras aves máis comúns son a [[fulepa das xunqueiras]] (''Acrocephalus schoenobaenus''), a [[aguia perdiceira]] (''Aquila fasciatus''), o [[gabián eurasiático]] (''Accipiter nisus''), o [[Paporroibo real|cardeal]] (''Pyrrhula pyrrhula'') etc.<ref>{{harvsp|Verdegaia|2008|pp=7-10}}</ref><ref name=aves>{{Cita libro|título=[[Guía das aves de Galicia]] |apelidos=Penas Patiño |nome=Xosé M. |ligazón-autor=Xosé Manuel Penas Patiño |apelidos2=Pedreira López |nome2=Carlos |ligazón-autor2=Carlos Pedreira López |outros=Ilustrado por [[Calros Silvar|Silvar, Carlos]] |editorial=[[Baía Edicións]] |ano=2004 |isbn=84-96128-69-5}}</ref> Aparecen especies de aves estacionais como o [[Vichelocrego|ouriolo]] (''Oriolus oriolus''), a [[bubela]] (''Upupa epops''), a [[rula]] (''Streptopelia turtur'') ou a [[Garza boieira|garza mediana]] (''Bubulcus ibis''),<ref name=aves /> que ten o costume de pousarse a carón dos animais de pasto coma os [[Vaca|bois]], buscando os [[insectos]] que levantan estes animais ó pisar. Están presentes neste hábitat aluvial os [[anátidos]], coma o [[lavanco]], que é unha especie de [[Pato|parrulo]] moi común, ou a [[cerceta]] (''Anas crecca'').<ref>{{harvsp|Verdegaia|2008|pp=8-9}}</ref> Nas augas do Ulla captúranse as [[Lamprea|lampreas]] (''Petromyzon marinus''), que remontan o curso do río e que se poden degustar como prato da gastronomía local,<ref>{{cita novas|apelido=Miser |nome=Martina |título=Arrinca a campaña da lamprea no río Ulla |url=https://galego.lavozdegalicia.es/album/arousa/2014/01/11/arranca-campana-lamprea-rio-ulla/01101389455378718632766.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=12-01-2014 |dataacceso=04-12-2023}}</ref><ref>{{cita novas|título=Os valeiros inician con boas capturas a campaña da lamprea |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/arousa/2014/01/11/valeiros-inician-buenas-capturas-campana-lamprea/00031389443317012598386.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=11-01-2014 |dataacceso=04-12-2023}}</ref> xunto coas [[Anguía|anguías]].<ref>{{cita novas|apelido=Méndez |nome=M. |título=Arrinca a pesca de anguía no río Ulla con 18 embarcacións |url=https://galego.farodevigo.es/mar/2019/02/02/arranca-pesca-anguila-rio-ulla-15784743.html |xornal=Faro de Vigo |data=02-02-2019 |dataacceso=04-12-2023}}</ref><ref>{{cita novas|título=A Xunta fixa a nova tempada de pesca da anguía na desembocadura do río Ulla entre o 1 de abril e o 30 de setembro de 2023 |url=https://www.xunta.gal/notas-de-prensa/-/nova/78343/xunta-fija-nueva-temporada-pesca-anguila-desembocadura-del-rio-ulla-entre-1-abril?langId=gl_ES |institución=Xunta de Galicia |data=20-03-2023 |dataacceso=04-12-2023}}</ref> Encontramos tamén a [[zamborca]] (''Alosa alosa''), que en Galicia só desova nos ríos Ulla, [[Río Umia|Umia]] e [[Río Miño|Miño]], ou o [[Salmón atlántico|salmón]] (''Salmo salar'').<ref name=pxom /> No referente ós [[mamíferos]], está presente o [[Xabaril|porco bravo]] (''Sus scrofa''), prezado pola súa carne na gastronomía local, que se reproduce e agocha nas brañas e experimentou un incremento elevado da súa poboación nos últimos anos.<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Os xabarís resgárdanse nas brañas de Laíño, en Dodro, zona libre de caza |url=http://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2013/04/12/jabalies-resguardan-branas-laino-dodro-zona-libre-caza/0003_201304S12C8996.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=12-04-2013 |dataacceso=04-12-2023}}</ref> Outros mamíferos presentes son a [[Lontra|londra]] (''Lutra lutra''),<ref>{{harvsp|Verdegaia|2008|p=11}}</ref> a [[marta]] (''Martes martes'') ou a [[Donicela|denociña]] (''Mustela nivalis'').<ref name=pxom /> [[Ficheiro:Brañas de Laíño en Tallós.JPG|miniatura|A brañas son un espazo húmido de gran valor ambiental.]] Canto ás especies vexetais, medran aquí bosques aluviais de [[amieiro|ameneiros]] (''Alnus glutinosa''), [[Salgueiro bravo|salgueiros]] (''Salix atrocinerea'') e [[Freixo común|freixos]] (''Fraxinus excelsior''). Hai [[sabugueiro]]s (''Sambucus nigra''), [[Typha|espadanas]] (''Thypha sp''), [[xunco]]s (''Juncus sp''), [[herba salgueira]] (''Lonicera periclymenum''), [[mentraste]] (''Mentha rotundifolia'') o narciso (''Narcissus cyclamineus'') e [[xara]]s (Cistaceae), entre outras especies características do [[clima oceánico]].<ref name=zec /> Frei [[Martín Sarmiento]] menciona no [[século XVIII]], nunha das súas viaxes, as brañas de Dodro. Aparecen no ''[[Diccionario geográfico universal]]'' (1829-1834) de [[Pascual Madoz]] como as "''famosas brañas de Laíño''" e tamén as encontramos nos poemas de Rosalía de Castro. Os seus produtos foron prezados en toda a [[Península Ibérica]], destacando os bois de Laíño{{#tag:ref|Os veciños de Laíño dedicáronse á cría e ceba de bois, primeiro con destino a Inglaterra e despois para Madrid, que foron os seus principais mercados.<ref name=pecuario /><ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=51}}</ref>|group="lower-alpha"}} ou os tecidos de [[xunco]]. En Padrón, no século XVIII, había tecedores de [[liño]], de [[la]] e de xunco; o xunco usábase para facer [[coroza]]s, capas e polainas.<ref>{{cita novas|apelido=Lorenzo Baleirón |nome=Manuel |ligazón-autor=Manuel Lorenzo Baleirón |título=Reflexión sobre as brañas de Laíño |url=http://www.elcorreogallego.es/terras-de-santiago?idMenu=323&idEdicion=945&idNoticia=323319 |xornal=El Correo Gallego |data=15-7-2008 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20141219071213/http://www.elcorreogallego.es/terras-de-santiago?idMenu=323&idEdicion=945&idNoticia=323319 |dataarquivo=19-12-2014 |dataacceso=27-11-2023 |urlmorta=yes}}</ref> En Bexo, preto do río Ulla, nas campías do Anguieiro, nace unha fonte de [[Auga mineral|augas sulfurosas]]<ref>{{harvsp|Verdegaia|2008|p=12}}</ref> coñecida como a fonte do Mineral.<ref>{{cita libro|apelido=Gómez de Bedoya y Paredes |nome=Pedro |ano=1764-1765 |título=Historia universal de las fuentes minerales de España |lugar=Santiago |editorial=Imprenta de Ignacio Aguayo |url=https://bibliotecadigital.jcyl.es/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1008271&posicion=369&presentacion=pagina |idioma=castelán |páxina=355}}</ref><ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=135}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Dodro ten unha fonte de auga mineromedicinal |xornal=La Voz de Galicia |data=27-05-2021}}</ref> O PXOM de Dodro recollía unha franxa de protección de costas de 200 m dende a ribeira do Ulla, establecida como dominio público marítimo-terrestre pola demarcación de Costas de Galicia,<ref>{{cita libro|título=Solo Rústico de Protección de Costas |capítulo=3.3.1.6.6. Solo Rústico de Protección de Costas |url-capítulo=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335me001.pdf |volume=Memoria |lugar-publicación=PXOM de Dodro |institución=Concello de Dodro |dataacceso=15-01-2024 |páxina=41 }}</ref> non obstante, por iniciativa do concello realizouse unha modificación puntual do PXOM referida ó solo rústico de protección de costas e mais ó núcleo de Imo<ref>{{cita libro|título=Modificación puntual do solo rústico de protección de costas e no núcleo de Imo |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/28163me001.PDF |institución=Concello de Dodro |dataacceso=15-01-2024}}</ref> co fin de reducir á metade a franxa de protección de costas<ref name=dpmt>{{cita novas|título=Urbanismo e Concello de Dodro inician a adaptación do plan xeral á nova Lei do solo de Galicia |url=https://www.xunta.gal/hemeroteca/-/nova/051469/urbanismo-concello-dodro-inician-adaptacion-plan-xeral-nova-lei-solo-galicia |institución=Xunta de Galicia |data=07-05-2016 |dataacceso=16-01-2024}}</ref><ref>{{cita novas|título=Dodro modifica de forma provisional o PXOM para reducir a franxa de Costas |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2018/07/04/dodro-modifica-forma-provisional-pxom-reducir-franja-costas/0003_201807S4C5992.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=04-07-2018 |dataacceso=16-01-2024}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Dodro, primeiro concello galego en reducir a liña de protección de Costas |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2019/01/27/dodro-primer-concello-gallego-reducir-linea-proteccion-costas/0003_201901S27C9991.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=27-01-2019 |dataacceso=16-01-2024}}</ref> para non contravir o disposto na Lei do Solo de Galicia.<ref name=dpmt /><ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=A rebaixa a cen metros da protección de costas axudará a «revitalizar» terreo en Dodro |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2016/05/10/rebaja-cien-metros-proteccion-costas-ayudara-revitalizar-terreno-dodro/0003_201605S10C7991.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=11-05-2016 |dataacceso=16-01-2024}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=O goberno de Dodro insta a Xunta a non aplicar a lei do litoral |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2008/09/12/gobierno-dodro-insta-xunta-aplicar-ley-litoral/0003_7133825.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=12-09-2008 |dataacceso=16-01-2024}}</ref> ;Rutas de sendeirismo Dodro ten ademais das brañas unha grande extensión de montes, nos que se poden desfrutar da paisaxe, os bosques e as vistas panorámicas do val do Ulla. Hai tres itinerarios circulares polos montes do concello: o da Cruz de Avelán, o de Vigo e o de Lestrobe, itinerarios de fácil acceso e ben comunicados entre si, polo que se poden variar os percorridos.<ref>{{cita web |título=Itinerarios ambientais |url=https://www.dodro.gal/c/document_library/get_file?uuid=699d6333-3f4f-4c8f-bfa9-f2d0626c0cb0&groupId=12226 |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023 |data-arquivo=01-12-2023 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20231201093859/https://www.dodro.gal/c/document_library/get_file?uuid=699d6333-3f4f-4c8f-bfa9-f2d0626c0cb0&groupId=12226 |url-morta=yes }}</ref> Descríbese tamén o itinerario circular de Imo e un percorrido polas brañas de Dodro. * Ruta circular da Cruz de Avelán (7,65&nbsp;km); de dificultade media-alta, que vai pola [[Cruz de Avelán]], o muíño da Devesa e o [[petróglifo de Bouza Abadín]] atravesando os bosques de [[San Xoán de Laíño, Dodro|San Xoán de Laíño]].<ref>{{cita web|título=Ruta circular da Cruz de Avelan |url=https://www.dodro.gal/c/document_library/get_file?uuid=432ff29f-eac2-4d05-a6f4-8a4044befa91&groupId=12226 |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023}}</ref> * Ruta circular do Alto da Paxareira, en [[Vigo, Dodro, Dodro|Vigo]] (4,3&nbsp;km); de dificultade media, atravesando os bosques do monte Balouta, dende onde se poden contemplar panorámicas de [[Dodro, Dodro|Dodro]], ademais das brañas e o río Ulla.<ref>{{cita web |título=Ruta circular de Vigo |url=https://www.dodro.gal/c/document_library/get_file?uuid=90afae8e-68b2-497c-890a-3d9d0f5c0880&groupId=12226 |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023 |data-arquivo=27-12-2021 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20211227141936/http://www.dodro.gal/c/document_library/get_file?uuid=90afae8e-68b2-497c-890a-3d9d0f5c0880&groupId=12226 |url-morta=yes }}</ref> * Ruta circular de Lestrobe (2,7&nbsp;km); de dificultade media-baixa, que discorre polos espazos naturais e por lugares históricos e da etnografía do concello.<ref>{{cita web |título=Ruta circular de Lestrobe |url=https://www.dodro.gal/c/document_library/get_file?uuid=a628e6d6-bbf4-403e-b9c5-880966305875&groupId=12226 |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023 |data-arquivo=27-12-2021 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20211227150200/http://www.dodro.gal/c/document_library/get_file?uuid=a628e6d6-bbf4-403e-b9c5-880966305875&groupId=12226 |url-morta=yes }}</ref> * Ruta circular de Imo (8&nbsp;km); de dificultade media baixa, que vai dende os hórreos da Lavandeira, continúa por onda unha pedra coa particularidade de que abala,<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Imo tamén ten pedra para abalar |url=http://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2014/10/26/imo-tamen-ten-pedra-abalar/0003_201410S26C13991.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=26-10-2014 |dataacceso=04-12-2023}}</ref> os petróglifo de Bouza Abadín, a Cruz de Avelán e mais a [[Castro, San Xoán de Laíño, Dodro|Castro]], dende onde se contemplan vistas das brañas de Laíño<ref>{{cita web |título=Ruta circular de Imo |url=https://www.dodro.gal/c/document_library/get_file?uuid=400199d1-24ad-4f16-a9a0-21e8048473b9&groupId=12226 |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023 }}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> e onde apareceu no ano 2006 o sartego de Castro.<ref>{{cita novas|apelido=Lorenzo Baleirón |nome=Manuel |ligazón-autor=Manuel Lorenzo Baleirón |título=O sartego de Castro, en Dodro |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2021/10/24/sartego-castro-dodro/0003_202110S24C8995.htm |xornal=[[La Voz de Galicia]] |data=24-10-2021 |dataacceso=06-01-2024}}</ref> * Paseo polas brañas de Dodro (13&nbsp;km); de dificultade baixa, comeza cunha subida ó monte Balouta para divisar o trazado do itinerario, continuando o paseo polas brañas á beira do río Ulla, por terreo chan e asfaltado ata a Veiga de Abaixo en [[Bexo, San Xoán de Laíño, Dodro|Bexo]], regresando de volta polo mesmo camiño.<ref>{{cita web |título=Paseo polas brañas. Goza do Ulla |url=https://www.dodro.gal/c/document_library/get_file?uuid=4f44b4d8-ac8c-4ea9-b8e7-56e5208a70c0&groupId=12226 |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023 }}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> ;Rutas literaias * Ruta Pensa Nao; inspirada na novela de [[Anxo Angueira]] do mesmo título, no que se recrea o lugar ficticio de Sernanselle, que se identifica con [[Manselle, Laíño, Dodro|Manselle]], aldea de Dodro dende a que se enxergan as brañas de Laíño e o río Ulla e que fai un percorrido polos espazos naturais do concello.<ref name=consistorio /> * Ruta Os días olvidados; leva o nome dun dos poemarios do autor e percorre os lugares nos que viviu o poeta Eusebio Lorenzo Baleirón.<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Dodro invita a ver as xeografías familiares de Eusebio Lorenzo |xornal=La Voz de Galicia |data=19-12-2019}}</ref> === Etnografía === ==== Dodro na cultura popular ==== ;Poesía Aparece Dodro plasmado na obra da poetisa [[Rosalía de Castro]], nas estrofas de [[:s:Cantares gallegos/Como chove mihudiño|"Como chove mihudiño"]], poema de [[Cantares gallegos]] (1863): * ''Como chove mihudiño, / Como mihudiño chove, / Como chove mihudiño, / Pó-la banda de Laiño, / Po-la banda de Lestrobe.'' ;Refraneiro * ''De Lestrobe, nin bo porco nin bo home.''<ref>{{cita libro|apelido=Angueira |nome=Anxo |título=Iria |lugar=Vigo |editorial=Xerais |ano=2012 |páxina=239 }}</ref><ref>{{cita libro|apelido=Angueira |nome=Anxo |título=Terra de Iria. Viaxe ó país de Rosalía de Castro |lugar=Vigo |editorial=A Nosa Terra |ano=2002 |páxina=56 }}</ref> ;Cantigueiro * ''Aquelas nenas de Dodro / ben se poden alabar, / teñen ó señor San Campio / vestido de militar.''<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=116}}</ref> * ''De Laíño deben ser / onde elas lavan a cara / calquera pode beber.''<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Bouza-Brey |nome=Fermín |ligazón-autor=Fermín Bouza-Brey |título=Los "Cantares gallegos" o Rosalía y los suyos entre 1860 y 1863 |revista=[[Cuadernos de Estudios Gallegos]] |ano=1963 |volume=XVII |número=56 |lugar=Santiago de Compostela |editorial=[[Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento]]}}</ref><ref>{{cita libro|apelido=Cabanillas |nome=Ramón |ligazón-autor=Ramón Cabanillas |título=Antifona da Cantiga |editorial=[[Editorial Galaxia]] |ano=1951 |páxina=62}}</ref> * ''Eu de onde estou ben vexo / as rabizas en Teaio, / tamén vexo os meus amores / na arrechán de Araño.''<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Bouza-Brey |nome=Fermín|título=Cantigas populares da Arousa |revista=Arquivos do Seminario de Estudos Galegos |volume=III |ano=1929 |en=153-204 [en facsímile II], 202 |apartado=No texto: ''Teayo''}}</ref> ;Bravú No tema ''"Nitramón 15 15 15"'', canción de [[Bravú|rock bravú]] interpretada polo [[Pinto d'Herbón]]. * ''No concello de Dodro hai un problema... / un problema que hai que ver! / as vacas de Laíño non van a Chanteclair{{#tag:ref|A discoteca Chanteclair, unha [[Discoteca|sala de festas]] situada no concello de [[Valga]].<ref>{{cita novas|apelido=Estévez |nome=Rosa |título=Chanteclair e os 35 anos dun clásico reinventado |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/arousa/2014/12/05/chanteclair-35-anos-clasico-reinventado/0003_201412A5C12991.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=05-12-2014 |dataacceso=07-12-2023}}</ref>|group="lower-alpha"}}!!''<ref>[[Ficheiro:Loudspeaker_rtl.svg|13x13px]] {{cita web|título=Nitramon 15,15,15 |url=https://www.youtube.com/watch?v=ctCcdpWSkHg |autor=[[Pinto d'Herbón]] |ano=1996 |dataacceso=04-12-2023}}</ref> ;Ritos e supersticións * '''O río de San Lufo''' {{Véxase tamén|Río de San Lufo}} [[Ficheiro:Río S. Lufo, Prado do Cura, Vigo.jpg|miniatura|180px|O [[río de San Lufo]] ó seu paso polo Prado do cura, [[Vigo, Dodro, Dodro|Vigo]].]] En Dodro tamén aparecen tradicións vinculadas a antigas supersticións, coma a do río de San Lufo, no que se somerxía os nenos que padecían algún mal tres veces, nas súas augas.<ref name=bardo>{{cita libro|apelido=Murguía |nome=Manuel |ligazón-autor=Manuel Murguía |título=Galicia: Sus Monumentos y Artes: Su Naturaleza e Historia |url=https://www.google.es/books/edition/Espana_sus_monumentos_y_artes_su_natural/dNFk049nulQC?gbpv=1&pg=PA173 |ano=1888 |páxina=173 |lugar=[[Barcelona]] |editorial=Daniel Cortezo |idioma=castelán}}</ref><ref>{{cita libro|apelido=Rodríguez López |nome=Xesús |ligazón-autor=Xesús Rodríguez López |título=Supersticiones de Galicia |url=https://www.google.es/books/edition/Supersticiones_de_Galicia/3bm-4okc7ZkC?gbpv=1&pg=PA44 |ano=1910 |páxina=44 |lugar=Madrid |editorial=Imprenta Ricardo Rojas |idioma=castelán}}</ref> {{cita|''A Vigo, e aquí a casa do Marqués de Abendaña e a súa data 1643; e antes está o río ou regato de San Lufo, porque río arriba está unha ermida de San Lufo. Hai aquí a superstición de bañar os nenos enfermos neste río. Lévanos con camisa, báñanos tres veces, e despois deixan ir a camisiña polo río e póñenlle outra nova. Se a camisiña flota, din ser sinal de que vivirá o neno, e se se vai ó fondo, que morrerá''.{{#tag:ref|{{cita libro|apelido=Sarmiento |nome=Martín |ligazón-autor=Martín Sarmiento |url=http://consellodacultura.gal/proxecto_sarmiento/files/2009/10/viaje_galicia.pdf |título=Viaje a Galicia de Fr. Martín Sarmiento (1754-1755) |ano=1950 |páxinas=30-31 |editorial=[[Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento]] |lugar=Santiago de Compostela |postscript=. —Tradución da Galipedia do texto orixinal:}}{{cadro de citas|A Vigo, y aquí la casa del Marqués de Abendaña y su fecha 1643; y antes está el río o riachuelo de San Lufo, porque río arriba está una ermita de San Lufo. Hay aquí la superstición de bañar los niños enfermos en este río. Llévanle con camisa, báñanle tres veces, y después dexan ir la camisita por el río y le ponen otra nueva. Si la camisita flota, dicen ser señal de que vivirá el niño, y si se va al fondo, que morirá.}}|group="lower-alpha"}}|Frei [[Martín Sarmiento]], na súa viaxe de 1754.<ref name=lufo>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=176}}</ref>}} O ritual facíase nun meandro do río, augas arriba da ponte que dá acceso á aldea de Vigo. Acudía xente de lonxe a curar do aire{{#tag:ref|{{DRAG-PdP|termo_DRAG=aire|termo=aire (nótese a décima acepción)}}|group="lower-alpha"}} os meniños e quedaban as beiras do río cheas de camisiñas brancas.<ref name=rito>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=177}}</ref> Esta práctica reprodúcese con pequenas variacións noutros lugares. [[Florentino López Cuevillas|Cuevillas]] relata como en [[Tui]] se poñía nun cesto a roupa dos nenos enfermos e se botaba no [[río Miño]] cunha [[candea]] acendida.<ref name=bardo /><ref name=rito /> [[Elixio Rivas]] describe un ritual semellante no río Mau, en Salamonde ([[Portugal]]), no que se botaba a camisa ó río dende o alto dunha fervenza dicíndo "''na viagem para o mar a doença levarás que esta criança trás''". [[Fernando Alonso Romero]] describe prácticas similares en [[Irlanda]] e na [[Bretaña|Bretaña francesa]].<ref name=rito /> A primeira referencia escrita sobre o río de San Lufo é de Martín Sarmiento na súa viaxe de [[1754]]. Menciónao Pascual Madoz no ''Diccionario geográfico universal'' (1829-1834) como San Luf e aparece no [[catastro de Ensenada]] como San Lufe.<ref name=lufo /> ==== Tradición oral ==== O concello conta cunha rica tracición oral.<ref>{{cita web|título=Lendas e tradicións |url=https://2020.terrasdeiria.com/Dodro/lendas/lendas_dodro.html |lugar-publicación=Terras de Iria. Concello de Dodro |dataacceso=06-12-2023}}</ref> A Asociación de veciños de San Xoán de Laíño no ano 1993 recolleu as historias transmitidas oralmente que aínda se conservan, facendo un inventario etnográfico da parroquia.<ref>{{cita libro|autor=Asociación de veciños de San Xoán de Laíño |ano=1993 |título=Preinventario do Patrimonio etnográfico de San Xoán de Laíño |outros=Coordinador: [[Avelino Abuín de Tembra|Abuín de Tembra, Avelino]] |en=(ined.) |editorial=Dirección Xeral do Patrimonio Cultural}}</ref> Hai lendas relacionadas co [[apóstolo]] [[Santiago o Maior|Santiago]], contos sobre códices (o ''[[O Ciprianillo|Libro de San Cibrán]]'') e encantamentos, outras falan dos [[Mouro (mitoloxía)|mouros]]<ref name=castro /> e tamén as hai da [[Santa Compaña]],<ref>{{cita libro|apelido=Lisón Tolosana |nome=Carmelo |ligazón-autor=Carmelo Lisón Tolosana |título=La Santa Compaña: fantasías reales, realidades fantásticas |volume=Antropología cultural de Galicia IV |url=https://books.google.es/books?id=FVPPuvPYMYMC&pg=PA131 |ano=1998 |editorial=[[Akal]] |lugar=Madrid |páxina=131 |idioma=castelán}}</ref> como noutros moitos lugares de Galicia. * '''O apóstolo Santiago''' Moitas das [[Ruta Xacobea do Mar de Arousa e Ulla#A lenda xacobea|lendas están referidas ó Apóstolo]]. Os veciños asociaban as cazoletas que hai nos penedos de Bouza Abadín coas pegadas que deixou o cabalo do Apóstolo cando saltou por enriba do Ulla ata [[Cordeiro, Valga|Cordeiro]],<ref name=bouzabadín /> ó igual que as covas ou cazoletas da Pedra Redonda en Vigo, atribuídas tamén ó cabalo do Apóstolo.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|pp=234-235}}</ref> O [[25 de xullo]] había temor a bañarse no río Ulla porque se dicía que podían afogar ata os máis avezados nadadores.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=125}}</ref> * '''O castro de Bexo''' A tradición oral relata o saqueo de Almanzor e fala dunha cadea que atravesaba o río Ulla dende o castro de Bexo ata as torres de Oeste para impedirlle o paso ós sarracenos. Contan que o castro era un lugar enfeitizado e que viñeron os frades do convento de Herbón a romper o maleficio.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|p=88}}</ref> ==== Festas e celebracións ==== ;Festas patronais * '''Festa de Santo Antonio Abade''' de [[Tallós, Laíño, Dodro|Tallós]]; transcorre a fin de semana máis próxima ó 17 de xaneiro.<ref name=consistorio /><ref name=alborada>{{harvsp|Figueira|2003|p=40}}</ref> * '''Festa de Santo Amaro e da Virxe do Belén''' de [[Bexo, San Xoán de Laíño, Dodro|Bexo]]; na honra de [[Amaro o Peregrino|Santo Amaro]] o 15 de xaneiro e da Virxe do Belén o 25 de xaneiro.<ref>{{cita novas|título=Bexo celebra este sábado a Festa da Eira da Malla |url=https://obarbanza.gal/2024/01/bexo-celebra-este-sabado-a-festa-da-eira-da-malla/ |xornal=O Barbanza |data=14-01-2024 |dataacceso=28-01-2024}}</ref> * '''Festa de Santo Antonio''' de [[Teaio, San Xoán de Laíño, Dodro|Teaio]], o día 15 de xullo.<ref name=consistorio /> * '''Festas do Carme''' de Bexo, na honra da [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]]; o venres e sábado seguintes ó 16 de xullo.<ref name=alborada /> * '''Festas do San Campio''' de [[Dodro, Dodro|Dodro]], na honra de San Campio, San Roque e Santa Lucía; o domingo, luns e martes seguintes ó 15 de agosto.<ref name=consistorio /><ref name=festas>{{harvsp|Rial|Gago|1992|loc=Festas}}</ref><ref name=vermú>{{harvsp|Figueira|2003|p=41}}</ref> * '''Festa dos Aflixidos''' de [[Lestrobe, Dodro, Dodro|Lestrobe]], na honra da Virxe dos Aflixidos; o último domingo do mes de agosto e o luns e martes seguintes.<ref name=consistorio /><ref name=festas /><ref name=vermú /> * '''Festas de Imo e Castro''' en [[Imo, San Xoán de Laíño, Dodro|Imo]], na honra de San Roque e da [[Nosa Señora das Dores|Virxe das Dores]]; o primeiro domingo de setembro e o luns seguinte.<ref name=consistorio /><ref name=festas /> * '''Festa da Virxe do Leite''' de [[Laíño, Dodro|Laíño]], na honra da Virxe do Leite e Bo Parto e San Roque; o domingo e luns seguintes ó 8 de setembro.<ref name=alborada /><ref name=festas /> * '''Festa de Manselle''', na honra da Virxe das Dores, o último domingo do mes de setembro.<ref name=consistorio /> ;Outras festas * '''Festivalo de Manselle'''; é un evento musical que se celebra anualmente a finais do verán na aldea de Manselle.<ref>{{cita novas|título=García MC e Nación Quilombo actúan o sábado no Festivalo de Dodro |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2023/09/20/span-langglgarcia-mc-nacion-quilombo-actuan-sabado-festivalo-spanspan-langgl-dodrospan/0003_202309S20C6991.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=20-09-2023 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> No ano 2020, para conmemorar o 25º aniversario da construción do valo de Manselle,<ref>{{cita novas|apelido=Lorenzo Baleirón|nome=Manuel |título=O valo de Manselle |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2020/09/27/valo-manselle/0003_202009S27C8992.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=03-10-2020 |dataacceso=19-12-2023}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=Codesido |nome=Iago |título=25 anos do 'Valo de Manselle', o muro levantado polos veciños que inspirou un libro |url=https://www.galiciaconfidencial.com/noticia/139645-25-anos-valo-manselle-muro-levantado-polos-vecinos-inspirou-libro |xornal=[[Galicia Confidencial]] |data=25-09-2020 |dataacceso=15-01-2024}}</ref> presentouse a reedición do poemario de [[Anxo Angueira]] ''O valo de Manselle'' (1996) que culminou coa celebración do Festivalo dese ano.<ref>{{cita novas|apelido=Pin |nome=Irene |ligazón-autor=Irene Pin |título= Manselle na memoria: os cachotes da utopía feita valo |url=https://www.nosdiario.gal/articulo/cultura/manselle-memoria-cachotes-da-utopia-feita-valo/20200924182907105579.html |xornal=Nós Diario |data=24-09-2020 |dataacceso=19-12-2023}}</ref><ref>{{cita novas|título=O valo de Manselle cumpre 25 anos |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2020/09/26/span-langgl-valo-manselle-cumpre-25-anosspan/0003_202009S26C8996.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=26-09-2020 |dataacceso=19-12-2023}}</ref> * '''Festa do Carneiro'''; celebrouse en Dodro<ref>{{cita web|título=Dodro rinde culto al cordero |url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/dodro-rinde-culto-cordero-JYCG58920 |xornal=El Correo Gallego |data=25-06-2006 |dataacceso=06-12-2023 |idioma=castelán}}</ref> coincidindo co último domingo de xuño<ref name=vermú /> na Fonte Primeiral,<ref>{{cita web|título=A Festa do Carneiro de Dodro celébrase o domingo en Fonte Primeiral |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2004/06/24/festa-do-carneiro-dodro-celebrase-domingo-fonte-primeiral/0003_2800281.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=26-06-2004 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> comezouse a celebrar en 1995<ref name=vermú /> e deu paso á '''Feira rural de Dodro''' no ano 2008.<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Fonte Primeiral acolle o domingo a feira rural dodresa, antiga Festa do Carneiro |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2008/06/27/fonte-primeiral-acoge-domingo-feria-rural-dodresa-antigua-festa-do-carneiro/0003_6940098.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=27-06-2008 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> * '''Romaría da Cruz de Avelán'''; celebrouse no contorno deste cruceiro de capela<ref name=festas /> a principios do mes de xuño.<ref name=consistorio /><ref>{{Cita web|título=V Serán e XXI Romaría da Cruz de Avelán |url=http://www.acasmurallas.narede.gl/blog/v-seran-e-xxi-romaria-da-cruz-de-avelan.html |institución=Asociación Cultural As Murallas |data=29-05-2012 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> [[Ficheiro:Escudo de Dodro.svg|dereita|100px]] === Símbolos === O [[Escudo de Dodro|escudo heráldico de Dodro]] foi aprobado polo Decreto 193/1995, do 16 de xuño ([[Diario Oficial de Galicia|DOG]] nº 126, do 3 de xullo), da [[Xunta de Galicia]] onde di: <ref>{{cita publicación periódica|título=DECRETO 193/1995, do 16 de xuño, polo que se aproba o Escudo heráldico do Concello de Dodro |url=http://www.xunta.es/dog/Publicados/1995/19950703/Anuncio2202_gl.html |lugar-publicación=DOG |institución=Xunta de Galicia |número=126 |páxina=5229 |data=03-07-1995 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> {{Cita|Artigo único.-Aproba-lo escudo heráldico do Concello de Dodro, que quedará organizado do seguinte xeito: de [[Ouro (heráldica)|ouro]] e sobre ondas de [[azur]] e [[Prata (heráldica)|prata]], un piñeiro da súa cor, froitado do mesmo; bordura de [[goles]], con oito vieiras de ouro. Ó timbre, [[coroa real]] pechada.}} == Economía == === Sectores produtivos === A base económica corresponde preferentemente ó [[Sector terciario|sector servizos]], estando practicamente a metade da poboación empregada neste sector. Un terzo da poboación activa de Dodro está empregada na [[Sector secundario|industria]], un 20&nbsp;% dedícase a [[construción]], sendo a poboación que se dedica exclusivamente á [[Sector primario|agricultura e pesca]] unha porcentaxe pequena da poboación activa no concello de Dodro.<ref name=sectores>{{cita web|título=Poboación en vivendas familiares ocupada segundo sexo e rama da actividade |url=http://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?idioma=gl&paxina=002&ruta=verEjes.jsp?COD=157&M=1&S=9913:15033&RET= |institución=IGE |dataacceso=28-11-2023}}</ref> O número de persoas que traballa no [[Agricultura|sector agrícola]] diminuíu considerablemente nos últimos anos ó igual que en moitos outros concellos de Galicia, sobre todo debido á reestruturación que está experimentando o sector agrícola.<ref>{{cita novas|apelido=Fernández |nome=Gonzalo |título=O peso do emprego agrario baixou en Galicia do 50 ao 10% nos últimos 30 anos |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/economia/2003/12/20/peso-empleo-agrario-bajado-galicia-50-10-ultimos-30-anos/0003_2268769.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=10-07-2021 |dataacceso=06-12-2023}}</ref>[[Ficheiro:Refoxo-Campiñas de Laíño.JPG|miniatura|Fábrica de produtos alimentarios en [[Imo, San Xoán de Laíño, Dodro|Imo]].]] Tralas [[Concentración parcelaria|concentracións parcelarias]]<ref>{{cita web|título=Concentracións parcelarias |url=https://ovmediorural.xunta.gal/gl/consultas-publicas/concentracions-parcelarias-procesos?field_provincia_value_selective=coruna&field_concello_value_selective=DODRO |lugar-publicación=Oficina Virtual do Medio Rural |institución=Xunta de Galicia |dataacceso=15-01-2024}}</ref> de [[Laíño, Dodro|Laíño, San Xián]] - [[San Xoán de Laíño, Dodro|San Xoán de Laíño]] (concluída no ano 1992)<ref name=escribenta /> e de [[Dodro, Dodro|Santa María de Dodro]] (concluída no ano 2008),<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Un total de 876 propietarios xa teñen os títulos de 1.710 leiras da concentración parcelaria |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2008/02/02/total-876-propietarios-titulos-1710-fincas-concentracion-parcelaria/0003_6533245.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=10-07-2021 |dataacceso=02-02-2008}}</ref> a agricultura local seguiu consistindo principalmente nun [[Minifundio|sistema minifundista]] de explotación directa, tradicional e familiar, pouco mecanizada e baseada na produción de diferentes cultivos destinados ó autoconsumo, por outra banda, moitas parcelas co paso dos anos foron ocupadas por distintas edificacións.<ref>{{cita libro|título=Solo Rústico de Protección Agropecuaria |capítulo=3.3.1.6.1, Solo Rústico de Protección Agropecuaria |url-capítulo=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335me001.pdf |volume=Memoria |lugar-publicación=PXOM de Dodro |institución=Concello de Dodro |data=27-12-2010 |dataacceso=15-01-2024 |páxina=40 }}</ref> Os principais produtos agrícolas son a [[pataca]], o [[millo]], [[Hortaliza|cultivos hortícolas]], [[froita]]s<ref>{{cita novas|apelido=Gómes |nome=Joel |título=A oferta de agricultura ecolóxica crece en dous anos de 38 a 56 firmas, o 47,3 % |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2019/04/28/oferta-agricultura-ecologica-crece-dos-anos-38-56-firmas-473-/0003_201904S28C2991.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=29-04-2019 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> e [[Viño da Terra de Barbanza e Iria|viño]],<ref>{{cita web|título=Viños da terra |url=https://museovinogalicia.xunta.gal/gl/o-vino/denominacions-de-orixe |institución=[[Xunta de Galicia]] |lugar-publicación=Museo do viño de Galicia |dataacceso=06-12-2023}}</ref> e críanse [[porco]]s e mais [[galiña]]s para producir [[Ovo (alimento)|ovos]], tratándose en xeral dun complemento para a economía doméstica.<ref>{{harvsp|Figueira|2003|pp=7-8}}</ref> Canto ó sector forestal, no concello hai dúas comunidades de [[Mancomunidade#Montes comunais|montes veciñais de man común]];<ref>{{cita web|título=Montes veciñais en man común |url=https://ovmediorural.xunta.gal/gl/consultas-publicas/montes-vecinais-en-man-comun?field_provincia_value_selective=coruna&field_concello_value_selective=DODRO |lugar-publicación=Oficina Virtual do Medio Rural |institución=Xunta de Galicia |dataacceso=15-01-2024}}</ref> a CMVMC da Cruz de Avelán, cunha superficie de 915 ha,<ref>{{cita web|título=CMVMC Cruz do Avelán |url=https://obradoiro.terrasdeiria.com/wp-content/uploads/2022/08/Cruz-do-Avelan.pdf |lugar-publicación=Terras de Iria |dataacceso=15-01-2024}}</ref><ref>{{cita publicación periódica|institución=Consellería de Medio Ambiente |url=https://www.xunta.gal/dog/Publicados/1998/19980325/AnuncioA622_gl.html |título=RESOLUCIÓN do 19 de decembro de 1997, do Xurado Provincial de Montes Veciñais en Man Común da Coruña, pola que se resolve a solicitude de recoñecemento da titularidade da parroquia de San Xoán de Laíño (concello de Dodro), sobre o monte veciñal en man común Cruz de Avelán |lugar-publicación=DOG |número=57 |páxina=2975 |data=25-03-1998 |dataacceso=15-01-2024}}</ref> e a CMVMC de Balouta e Fontecova, con 615 ha,<ref name=cova>{{cita publicación periódica|título=Entrevista a Ramón Abuín Gómez. Secretario da CMVMC de Balouta e Fontecova (Dodro) |url=https://asociacionforestal.gal/wp-content/uploads/2019/01/O_Monte_58.pdf |páxinas=14-17 |revista=O Monte |editorial=Asociación Forestal de Galicia |número=Ano XXVII nº 58 |data=xaneiro de 2015 |dataacceso=28-11-2023}}</ref> polo que a superficie que ocupan os montes de man común representa o 41,5&nbsp;% da superficie municipal.<ref name=cova /> O resto do monte está constituído por parcelas de propiedade particular, estes terreos foron sometidos a un proceso de concentración parcelaria<ref>{{cita novas|título=A Xunta presenta o proxecto da concentración parcelaria de Dodro |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2019/05/23/xunta-presenta-proyecto-concentracion-parcelaria-dodro/0003_201905S23C8992.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=23-05-2019 |dataacceso=16-01-2024}}</ref><ref>{{cita novas|título=Dodro informará en maio da repartición de parcelas na concentración de montes |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2019/03/30/dodro-informara-mayo-reparto-parcelas-concentracion-montes/0003_201903S30C79911.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=30-03-2019 |dataacceso=16-01-2024}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Os propietarios do 65 % do terreo oponse ao polígono industrial de Dodro |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2017/03/11/propietarios-65-terreno-oponen-poligono-industrial-dodro/0003_201703S11C7993.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=11-03-2017 |dataacceso=06-12-2023}}</ref><ref>{{cita novas|título=A parcelaria de Dodro-Laíño II disporá de máis de 21.000 metros de camiños cun investimento de preto dun millón de euros |url=https://www.xunta.gal/hemeroteca/-/nova/051885/parcelaria-dodro-laino-dispondra-mas-21-000-metros-caminos-con-una-inversion?langId=gl_ES |institución=Xunta de Galicia |data=24-05-2016 |dataacceso=16-01-2024}}</ref> que concluíu no ano 2023.<ref>{{cita novas|título=A parcelaria de Dodro-Laíño II reduce a 1.378 as 8.973 leiras actuais |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2022/08/04/parcelaria-dodro-laino-ii-reduce-fincas-8973-1378/0003_202208S4C6993.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=04-08-2022 |dataacceso=16-01-2024}}</ref> A gandería está orientada cara a produción cárnica; especializada no gando [[porcino]] aínda que tamén é importante o número de cabezas de gando [[Vaca|bovino]], e [[Cabalo de pura raza galega|equino]]<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Denuncian a aparición en Dodro de seis cabalos con cepos nas patas |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2019/04/25/denuncian-aparicion-dodro-seis-caballos-cepos-patas/0003_201904S25C8992.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=25-04-2019 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> que se mantén en réxime extensivo de semiliberdade nas zonas máis elevadas do municipio. Ademais destas explotacións gandeiras existe unha [[Sector agroalimentario|industria alimentaria]] implantada no concello orientada a produción [[Carne|cárnica]] de porcino,<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Parte do matadoiro industrial de Dodro xa traballará este ano |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2021/07/10/parte-matadero-industrial-dodro-trabajara-ano/0003_202107S10C8999.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=10-07-2021 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> bovino e avícola<ref>{{cita novas|apelido=Furelos |nome=Víctor |título=Axudas para as empresas que traballan o produto do campo |url=https://www.elcorreogallego.es/ocorreodaareadecompostela/axudas-para-as-empresas-que-traballan-o-produto-do-campo-AF5766460 |xornal=El Correo Gallego |data=10-07-2021 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> e de produtos conxelados do mar.<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Fesba ten parada a súa ampliación polo elevado custo de enterrar unha liña de alta tensión nos terreos afectados |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/padron/2019/03/01/fesba-parada-ampliacion-elevado-coste-enterrar-linea-terrenos-afectados/00031551439042400819917.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=02-03-2019 |dataacceso=06-12-2023 |cita=A principal empresa de Dodro, Fesba, dedicada ós produtos conxelados, principalmente cefalópodos.}}</ref> Canto ó paro rexistrado; había 105 persoas en situación de desemprego en outubro de 2023,<ref name=paro>{{cita web|título=Paro rexistrado segundo xénero, grupos de idade e duración da demanda |url=https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?idioma=gl&paxina=002&ruta=verEjes.jsp?COD=5089&M=1&S=9913:15033&RET= |institución=IGE |dataacceso=27-11-2023}}</ref> representando o 3,93&nbsp;% da poboación activa.<ref>{{cita web|título=Ficha socioeconómica do concello de Dodro |url=http://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002003001&c=-1&ruta=fichas%2Fbdmunicipal_tablas.jsp%3FESP%3D15033 |institución=IGE |dataacceso=27-11-2023}}</ref> * Gráfico de sectores de produción no ano 2001: <ref name=sectores /> <center> {{Gráfico circular |thumb = center | pé = Sectores de produción en Dodro (2001). | etiqueta1 = [[Sector terciario|Servizos]] | valor1 = 47.58 | cor1 = #9EDAE5 | etiqueta2 = [[Sector secundario|Industria]] | valor2 = 28.94 | cor2 = #000080 | etiqueta3 = [[Construción]] | valor3 = 18.37 | cor3 = #0000FF | etiqueta4 = [[Pesca]] | valor4 = 4.39 | cor4 = #FFFF00 | etiqueta5 = [[Agricultura]] | valor5 = 0.72 | cor5 = #E377C2 }} </center> * Taxa de paro no concello en outubro de 2023: <ref name=paro /> {| border="0" cellpadding="5" cellspacing="0" width="300" align="center" |+'''Paro rexistrado (outubro 2023)''' |- ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | Paro total ! style="background:Tomato" | 105<br />(3,93&nbsp;%) |- | style="background:Gainsboro;" | menos de 25 anos | style="background:#efefef" align="center" | 5 |- | style="background:Gainsboro;" | máis de 25 anos | style="background:#efefef" align="center" | 100 |} === Infraestruturas === ==== Infraestruturas de transporte ==== [[Ficheiro:Autovía do Barbanza AG-11 Revixós (Dodro).jpg|miniatura|Autovía [[AG-11]].]] * Estradas: A estrada comarcal [[AC-305]] une Padrón con Ribeira, comunica o concello coa [[Estradas nacionais de España|estrada nacional]] [[N-550]], coa [[AP-9|autoestrada do Atlántico]] AP-9 e coa [[Estación de Padrón|estación de ferrocarril de Padrón]] e con tódalas vilas da Península do Barbanza.<ref name=fomento>{{cita mapa|institución=[[Ministerio de Fomento de España|Ministerio de Fomento]] |url=https://www.mitma.gob.es/recursos_mfom/mapaprovin2012_1.pdf |título=Mapa provincial (2012) |escala=1:290.000 |dataacceso=28-11-2023 |páxina=15}}</ref> * Autovías: A [[AG-11|autovía do Barbanza]] AG-11 permite unha comunicación rápida coas cidades e vilas do [[Comarca de Barbanza|Barbanza]] e con Padrón, na [[comarca do Sar]]. Dá acceso directo á autoestrada do Atlántico.<ref name=fomento /> * Liñas de alta velocidade: O [[eixe atlántico de alta velocidade]], que une as cidades da [[A Coruña|Coruña]], Santiago de Compostela, [[Pontevedra]] e [[Vigo]], atravesa o concello.<ref>{{cita novas|título=Fomento adxudica as obras do tramo A Vacariza-Rialiño no eixo Atlántico de alta velocidade |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/barbanza/2008/07/11/fomento-adjudica-obras-tramo-vacariza-rialino-eje-atlantico-alta-velocidad/0003_6976336.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=11-07-2008 |dataacceso=28-11-2023}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=Hermida |nome=María |título=O desvío na autovía pola obra do AVE prevese retirar en xuño |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/barbanza/2012/03/28/desvio-autovia-obra-ave-preve-retirar-junio/0003_201203B28C3993.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=28-03-2012 |dataacceso=28-11-2023}}</ref><ref>{{cita novas|título= Fomento licita 8,6 kilómetros do AVE entre A Coruña e Vigo |url=https://galego.laopinioncoruna.es/galicia/2008/01/19/fomento-licita-8-6-kilometros-25461233.html |xornal=[[La Opinión A Coruña]] |data=19-01-2008 |dataacceso=28-11-2023}}</ref> A [[estación de Padrón-Barbanza]] situada na [[A Escravitude, Cruces, Padrón|Escravitude]] é a máis próxima a Dodro.<ref>{{cita publicación periódica|título=El Eje Atlántico entre La Coruña-Vigo |url=https://www.vialibre-ffe.com/pdf/15861_Mayo_2015.pdf |revista=[[Vía Libre (revista)|Vía Libre]] |número=596 |data=maio de 2015 |dataacceso=28-11-2023 |páxinas=14-15 |idioma=castelán}}</ref> * Servizos de viaxeiros por estrada e autoestrada: A empresa [[Monbus]] comunica por estrada e autovía Dodro con Padrón e coas cidades de Ribeira e Santiago de Compostela e ás principais vilas do Barbanza.<ref>{{cita novas|título=O Concello de Ribeira denuncia «incumprimentos flagrantes» da empresa de transporte Monbus |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/barbanza/2023/10/07/concello-ribeira-denuncia-span-langglincumprimentos-flagrantesspan-empresa-transporte-monbus/0003_202310B7C5995.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=06-10-2023 |dataacceso=28-11-2023}}</ref> ==== Infraestruturas enerxéticas ==== * Parques eólicos: No concello hai cinco [[aeroxerador]]es instalados<ref>{{cita web|título=A distribución municipal do número de aeroxeradores e a dinámica na potencia media dos mesmos |url=https://observatorio.eolico.uvigo.es/enerxia-eolica-en-galicia/ |lugar-publicación=Observatorio Eólico de Galicia |institución=[[Universidade de Vigo]]; [[Fundación Juana de Vega]] |dataacceso=16-01-2024}}</ref><ref>{{cita mapa|institución=Concello de Dodro |lugar-publicación=PXOM de Dodro |título=Clasificación Xeral do Solo e Sistemas Xerais |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335pb004.jpg |sección=C-3 |escala=1:5.000 |data=Decembro de 2010}}</ref> nos terreos da CMVMC da Cruz de Avelán,<ref>{{Cita publicación periódica|título=RESOLUCIÓN do 30 de setembro de 1999, da Delegación Provincial da Coruña, pola que se somete a información pública a petición de autorización administrativa, declaración de utilidade pública, aprobación do proxecto de execución, aprobación do proxecto sectorial de incidencia supramunicipal e declaración de efectos ambientais das instalacións eléctricas que se citan, que modifica a Resolución do 23 de marzo de 1999 e queda establecida nos termos que se transcriben. (Expediente 14/1998) |url=https://www.xunta.gal/dog/Publicados/1999/19991015/Anuncio1061A_gl.html |lugar-publicación=DOG |institución=Xunta de Galicia |número=200 |páxina=12319 |data=15-10-1999 |dataacceso=16-01-2024}}</ref> pertencentes ó [[Parques eólicos en Galicia|parque eólico Monte do Treito]],<ref>{{Cita publicación periódica|título=DECRETO do 1 de setembro de 2000, da Dirección Xeral de Industria, pola que se autorizan as instalacións electromecánicas e se aproba o proxecto de execución do parque eólico denominado Monte Treito. (Expediente 14/1998) |url=https://www.xunta.gal/dog/Publicados/2000/20000911/Anuncio11086_gl.html |lugar-publicación=DOG |institución=Xunta de Galicia |número=176 |páxina=12835 |data=11-09-2000 |dataacceso=16-01-2024}}</ref> que comprende os concellos de Dodro, Lousame, Rois e Rianxo<ref>{{cita novas|título=Industria dá luz verde á instalación dun parque éolico no monte Treito |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/barbanza/2000/09/21/industria-da-luz-verde-instalacion-parque-eolico-monte-treito/0003_207151.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=21-09-2000 |dataacceso=16-01-2024}}</ref><ref>{{cita novas|título=O BNG denuncia o «espolio enerxético» cun acto celebrado no parque eólico Monte Treito |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/barbanza/2022/12/09/span-langgl-bng-denuncia-espolio-enerxetico-cun-acto-celebrado-parque-eolico-monte-treito-span/0003_202212B9C3992.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=08-12-2022 |dataacceso=16-01-2024}}</ref><ref>{{cita publicación|título=Planes Eólicos Empresariales |url=https://www.inega.gal/sites/default/descargas/enerxia_galicia/243-d-anexos.pdf |apartado=Anexo I. Situación actual |publicación=Plan Sectorial Eólico de Galicia |institución=[[Instituto Enerxético de Galicia|INEGA]] |dataacceso=16-01-2024}}</ref> e que se ergueron a carón dos petróglifos do monte Lomba das Pozas.<ref>Petróglifos no monte Lomba das Pozas: {{Lista con marcas|{{cita publicación|institución=Concello de Dodro |lugar-publicación=PXOM de Dodro |título=Petróglifo Lomba das Pozas I |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335ca114.jpg |data=Decembro de 2010 |cita=Código no Catálogo da Xunta: GA15033014 }} | {{cita publicación|institución=Concello de Dodro |lugar-publicación=PXOM de Dodro |título=Petróglifo Lomba das Pozas II |url=https://siotuga.xunta.gal/siotuga/documentos/urbanismo/DODRO/documents/22335ca115.jpg |data=Decembro de 2010 |cita=Código no Catálogo da Xunta: GA15033015 }}}}</ref> * Gasodutos: O [[gasoduto Vilalba-Tui]] atravesa Galicia dende o nordeste ata o suroeste e pasa polo concello de Dodro, vén do concello de Padrón e cruza o río Ulla cara a Valga.<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Amado Reino |nome=Xesús |apelido2=Martínez López |nome2=Mª del Carmen |apelido3=Lima Oliveira |nome3=Elena |título=La Arqueología en la Gasificación de Galicia 8: Corrección de Impacto del Gasoducto de Transporte Vilalba-Valga |url=https://digital.csic.es/bitstream/10261/5773/1/TAPA11.pdf |revista=TAPA: Traballos en Arqueoloxía da Paisaxe |editorial=Laboratorio de Arqueoloxía e Formas Culturais |lugar=[[Universidade de Santiago de Compostela|USC]] |número=11 |ano=1999 |dataacceso=16-01-2024 |páxina=5 |isbn=84-699-0244-X |id=Depósito legal: C-1653-99 |idioma=castelán}}</ref> Durante as obras de desdobramento da vía rápida VG-1.1 esta condución foi modificada, cambiando o seu trazado, para poder cruzar a autovía AG-11.<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Pablo |título=Política Territorial corta la mitad de la vía del Barbanza por obras |url=https://elpais.com/diario/2007/03/28/galicia/1175077099_850215.html |xornal=El País |data=28-03-2007 |dataacceso=17-01-2024 |idioma=castelán}}</ref><ref>{{cita novas|título=Barbanza estrenará mañana la autovía tras 14 años de 'vía crucis' |url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/barbanza-estrenara-manana-autovia-14-anos-via-crucis-AACG375511 |xornal=El Correo Gallego |data=14-12-2008 |dataacceso=14-12-2023 |idioma=castelán}}</ref> Unha condución secundaria que chega ata Ribeira leva o [[Gas natural|gas]] a través da Península do Barbanza.<ref>{{cita novas|apelido=Méndez |nome=Manuel |título=As obras dun gasoduto de 41 quilómetros obrigan a extremar a vixilancia en Arousa |url=https://galego.farodevigo.es/arousa/2011/04/26/obras-gasoducto-41-kilometros-obligan-17760440.html |xornal=Faro de Vigo |data=26-04-2011 |dataacceso=17-01-2024}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=Gómez |nome=Marta |título=O director xeral de Industria di que o gasoduto estará listo no 2010 |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/barbanza/2009/01/21/director-xeral-industria-dice-gasoducto-estara-listo-2010/0003_7474685.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=21-01-2009 |dataacceso=17-01-2024}}</ref><ref>{{cita novas|título=Afinan la ruta del gas en Barbanza |url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/afinan-ruta-gas-barbanza-BNCG810735 |xornal=El Correo Gallego |data=07-06-2013 |dataacceso=17-01-2024 |idioma=castelán}}</ref><ref>{{cita publicación|título=Gasoducto de Transporte Básico a la Comarca del Barbanza |url=https://www.eib.org/attachments/pipeline/20110155_nts_es.pdf |institución=[[Naturgy|Gas Natural Transporte]] |data=Xuño de 2009 |dataacceso=09-03-2024 |idioma=castelán}}</ref> ==== Infraestruturas turísticas ==== [[Ficheiro:Pazo de Lestrobe, Dodro, Dodro.jpg|miniatura|[[Pazo de Lestrobe]].]] No 2023 o concello contaba cos seguintes servizos [[Turismo|turísticos]]: <ref>{{cita web|título=Aloxamentos turísticos |url=https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?ruta=verEjes.jsp?COD=1826&S=9913:15033 |institución=IGE |dataacceso=06-12-2023}}</ref> * Aloxamento: Dous hoteis en Lestrobe<ref>Hoteis en Dodro: {{Lista con marcas|{{cita web|título=Pazo de Lestrove |url=https://www.turismo.gal/recurso/-/detalle/36196?langId=gl_ES |lugar-publicación=Turismo.gal |institución=Xunta de Galicia |dataacceso=06-12-2023}} | {{cita web|título=Hotel Terra en Dodro |url=https://www.turismo.gal/recurso/-/detalle/18216?langId=gl_ES |lugar-publicación=Turismo.gal |institución=Xunta de Galicia |dataacceso=06-12-2023}}}}</ref> e unha casa de turismo rural.<ref>{{cita web|título=Casa Antiga do Monte |url=https://www.caminodesantiago.gal/gl/recurso/-/recurso/4819/casa-antiga-do-monte |lugar-publicación=O Camiño de Santiago |institución=Xunta de Galicia |dataacceso=06-12-2023}}</ref> * Hostalería: Celebración de eventos no pazo de Lestrobe e uns poucos bares e tabernas.<ref>{{cita web |título=Hostalería |url=https://www.dodro.gal/hostaleria |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023 }}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> == Deporte == Hai un polideportivo en Dodro, a pista está adaptada para xogar [[baloncesto]], [[voleibol]], [[tenis]] e [[fútbol sala]] ou [[balonmán]]; as instalacións albergan ademais o ximnasio municipal. Hai varias pistas polideportivas ó aire libre distribuídas por todo o concello, mesmo unha pista de [[pádel]] municipal pechada de metacrilato e con piso de [[Céspede artificial|herba artificial]] en Lestrobe. O Campo de fútbol de Chenlo é de céspede artificial e xoga nel o CD Dodro.<ref>{{cita web|título=Instalacións deportivas |url=https://www.dodro.gal/instalacions |institución=Concello de Dodro |dataacceso=29-11-2023}}</ref> * [[CD Dodro]]: Equipo de fútbol que xoga no campo de Chenlo, naceu no ano 2000 como continuación do CD Bacelos, que á súa vez foi tamén a continuación do Laíño CF, histórico club de fútbol dodrés, que chegou a xogar na [[Primeira Galicia|primeira autonómica]] e a gañar 3 [[Copa do Sar|Copas do Sar]]. == Servizos públicos == === Educación === [[Ficheiro:CPI Eusebio Lorenzo Baleirón.JPG|miniatura|esquerda|C.P.I. Eusebio Lorenzo Baleirón.]] O CPI Eusebio Lorenzo Baleirón é o colexio público de Dodro.<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=O colexio de Dodro será rehabilitado de forma integral con 1,4 millóns |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2022/07/22/colegio-dodro-sera-rehabilitado-forma-integral-14-millones/0003_202207S22C4999.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=22-07-2022 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> Na década de 1970 construíronse as escolas unitarias de Bexo, Imo, [[Teaio, San Xoán de Laíño, Dodro|Teaio]], [[Traxeito, Laíño, Dodro|Traxeito]], Laíño, Dodro e Lestrobe.<ref name=escola /> Actualmente só se imparte clase ós rapaces nas súas primeiras etapas de formación nas escolas de Bexo, Dodro, Chenlo e Lestrobe,<ref>{{cita novas|título=A matrícula do Centro Rural de Dodro subirá o próximo curso |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2022/03/16/matricula-centro-rural-dodro-subira-proximo-curso/0003_202203S16C5995.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=16-03-2022 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> por mor da regresión demográfica. En Vigo hai unha gardería para ós máis cativos que forma parte das escolas infantís da [[Xunta de Galicia]].<ref>{{cita novas|título=A escola infantil da rede a Galiña Azul en Dodro inicia o curso coas súas instalacións totalmente renovada |url=https://www.xunta.gal/hemeroteca/-/nova/072526/escuela-infantil-red-galina-azul-dodro-inicia-curso-con-sus-instalaciones-totalmente?&langId=gl_ES |institución=[[Xunta de Galicia]] |lugar-publicación=Consellería de Política Social e Xuventude |data=11-09-2018 |dataacceso=06-12-2023}}</ref><ref>{{cita novas|título=A escola infantil de Dodro incorpora servizo de comedor con cátering e aumenta persoal |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2016/05/14/escuela-infantil-dodro-incorpora-servicio-comedor-catering-aumenta-personal/0003_201605S14C6993.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=15-05-2016 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> A escola de Tallós foi fundada pola Unión de residentes de Dodro na Arxentina, que seguiu pagando os gastos do mestre ata o ano 1956 e acolle actualmente a biblioteca municipal do concello.<ref name=escola /><ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Dodro honra aos seus emigrantes |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2019/02/28/dodro-honra-emigrantes/0003_201902S28E11993.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=29-02-2019 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> {{cita|''Detrás da parede da escola / antes do trebón / a nube pensa / no rapas que xoga / á estornela.''|''[[Haikú]]'' do poeta [[Ramón Reboiras]], que estudou na escola de Tallós.<ref>{{harvsp|Lorenzo Baleirón|2008|pp=122-123}}</ref>}} [[Ficheiro:Praza Casa da Cultura de Dodro.jpg|miniatura|Casa da Cultura de Dodro.]] * Educación [[Educación primaria|primaria]] e [[Educación secundaria|secundaria]]: ** CPI Eusebio Lorenzo Baleirón, colexio público de Dodro. * Educación [[Educación infantil|infantil]]: ** Centro rural agrupado (CRA) de Dodro-Padrón. Escolas unitarias de Bexo, Dodro, Laíño e Lestrobe no concello de Dodro e mais as escolas de educación infantil de [[Arretén, Iria Flavia, Padrón|Arretén]], [[A Escravitude, Cruces, Padrón|A Escravitude]], [[Estramundi de Arriba, Padrón, Padrón|Extramundi de Arriba]] e [[A Ponte, Iria Flavia, Padrón|A Ponte]] no concello de Padrón.{{#tag:ref|As escolas de educación infantil de [[Arretén, Iria Flavia, Padrón|Arretén]], [[A Escravitude, Cruces, Padrón|A Escravitude]], [[Estramundi de Arriba, Padrón, Padrón|Extramundi de Arriba]] e [[A Ponte, Iria Flavia, Padrón|A Ponte]] no concello de Padrón quedaron integradas no CRA de Dodro-Padrón no ano 2024.<ref>{{cita novas|título=Educación suprime seis escolas para este curso, no que haberá 7.336 aulas para 174.998 alumnos en Infantil e Primaria |url=https://www.europapress.es/galego/noticia-educacion-suprime-dez-escolas-curso-no-habera-7336-aulas-174998-alumnos-infantil-primaria-20240821121500.html |axencia=[[Europa Press]] |data=21-08-2024 |dataacceso=24-08-2024}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Educación constitúe o Colexio Rural Agrupado Dodro-Padrón |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2024/08/22/educacion-integra-cra-dodro-escuelas-padron-pontecesures/0003_202408S22C4992.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=22-08-2024 |dataacceso=24-08-2024}}</ref>|group="lower-alpha"}} * Educación [[Educación preescolar|preescolar]]: ** [[A galiña azul (escolas)|A galiña azul]] de Vigo, que pertence ás escolas infantís da [[Xunta de Galicia]]. === Sanidade e servizos sociais === O concello ten un centro de saúde en Lestrobe, que depende do [[Servizo Galego de Saúde]],<ref>{{Cita web|título=C.S. Dodro |url=https://xxisantiago.sergas.es/Paxinas/web.aspx?tipo=paxtxt&idLista=3&idContido=134 |institución=[[Servizo Galego de Saúde]] |dataacceso=06-12-2023}}</ref> e dúas farmacias,<ref>{{cita novas|título=Só 2 das 6 novas farmacias prevense en parroquias onde agora non hai ningunha |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/ames/2017/05/26/solo-2-6-nuevas-farmacias-preven-parroquias-ninguna/0003_201705S26C6995.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=26-05-2017 |dataacceso=06-12-2023}}</ref> unha en Tallós e outra en Lestrobe. [[Ficheiro:Casa reitoral de Laíño - Centro de día de Dodro.jpg|miniatura|Centro de día de Dodro.]] Conta ademais o concello cun [[centro de día]] para as persoas dependentes da [[terceira idade]] que acolle, trala súa rehabilitación, a [[casa reitoral de Laíño]].<ref>{{cita novas|título=Dodro cede una casa rectoral para albergar un centro de día |url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/dodro-cede-casa-rectoral-albergar-un-centro-dia-NDCG341936 |xornal=El Correo Gallego |data=11-09-2008 |dataacceso=12-012-2024 |idioma=castelán }}</ref> == Política e goberno == [[Ficheiro:Casa Consistorial de Dodro.JPG|miniatura|esquerda|Fachada orixinal de [[1906]] da casa consistorial.]] A Casa consistorial está actualmente en Tallós, data do ano 1906 e malia que foi amañada e ampliada con posterioridade consérvase a fachada orixinal. Lestrobe e Vigo acolleron tamén a capitalidade municipal en tempos pretéritos. O primeiro [[Alcalde, alcaldesa|alcalde]] do que hai constancia foi Domingo Manselle, alcalde a mediados do século XIX. Quen gobernou durante máis anos foi [[Fernando Vila Brión]], dende 1979 ata o ano 2007.<ref>{{cita web|apelido=Rial Ares |nome=Pablo |url=http://miradoirodarevoltinha.blogspot.com.es/2011/11/alcaldes-de-dodro.html |título=Alcaldes de Dodro |tipo=Blog |páxina-web=O miradoiro da Revoltiña |data=23-11-2011 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> Na actualidade ocupa a alcaldía [[Xabier Castro Tourís]].<ref>{{cita novas|apelido=López |nome=Uxía |título=Padrón e Rois repiten alcalde do PP e en Dodro sae elixido Xabier Castro, do PSOE |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/padron/2019/06/15/padron-rois-repiten-alcalde-pp-dodro-sale-elegido-xabier-castro-psoe/00031560595240717760712.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=15-06-2019 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20190924181825/https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/padron/2019/06/15/padron-rois-repiten-alcalde-pp-dodro-sale-elegido-xabier-castro-psoe/00031560595240717760712.htm |dataarquivo=24-09-2019 |dataacceso=15-06-2019 |urlmorta=no }}</ref> === Goberno municipal === Francisco Xabier Castro Touris, do PSdeG, é o alcalde dende xuño de 2019.<ref>{{cita novas|título=Xabier Castro, novo alcalde, asegura que os veciños terán o mando do Concello de Dodro |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2019/06/16/xabier-castro-nuevo-alcalde-asegura-vecinos-tendran-mando-concello-dodrense/0003_201906S16C9999.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=16-06-2019 |dataacceso=16-06-2019 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20190616154526/https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2019/06/16/xabier-castro-nuevo-alcalde-asegura-vecinos-tendran-mando-concello-dodrense/0003_201906S16C9999.htm |dataarquivo=16-06-2019 |urlmorta=no }}</ref> Conseguiu a alcaldía tras dúas maiorías absolutas do PP, a primeira delas nas eleccións municipais de 2011,<ref>{{cita novas|título=Alfonsín considera que a súa vitoria en Dodro ten máis valor pola alta participación |url=http://galego.lavozdegalicia.es/santiago/2011/05/24/0003_201105S24C7992.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=24-05-2011 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> revalidada de novo nas eleccións municipais de 2015.<ref>{{cita novas|título=Resultados das eleccións municipais 2015 en Dodro |url=http://www.lavozdegalicia.es/estaticos/municipales-2015/coruna/dodro.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=25-05-2015 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> Dodro contou con catro alcaldes dende que se instaurou a [[Constitución española de 1978]], logo da [[Transición española|transición]]: Fernando Vila Brión ([[Unión de Centro Democrático|UCD]], 1979-1983; [[Coalición Popular|CP]], 1983-1987; [[Coalición Progresista Galega|CPG]], 1987-1991; [[Partido Popular de Galicia|PPdeG]], 1991-2007), [[Arturo Díaz|Arturo Díaz Díaz]] ([[Partido dos Socialistas de Galicia|PSdeG-PSOE]], 2007-2011), [[Valentín Alfonsín Somoza]] (PPdeG, 2011- 2019) e [[Xabier Castro Tourís]] (PSdeG, 2019- ). === Grupos municipais === {{Artigo principal|Eleccións municipais en Dodro}} O pleno do concello, tralas [[Eleccións municipais de 2023 en Galicia|eleccións municipais de 2023]], está composto por once [[Concelleiro, concelleira|edís]], que se reparten do seguinte xeito; 3 para o PSdeG-PSOE, 3 para o Xente de Dodro, 2 para o PPdeG, 2 para Unidade Veciñal de Dodro e 1 para o BNG.<ref name=28M>{{cita novas|título=Resultados das eleccións municipais 2023 en Dodro |url=https://www.lavozdegalicia.es/elecciones2023/28M/galicia/coruna/municipio/15033.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=29-03-2023 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> O goberno municipal está composto actualmente polos concelleiros do PSdeG, contando co apoio de Unidade Veciñal de Dodro e mais do BNG,<ref>{{cita novas|título=Xabier Castro rexerá Dodro en solitario ao non reeditarse o pacto coa agrupación veciñal |url=https://galego.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/dodro/2023/07/08/xabier-castro-regira-dodro-solitario-reeditarse-pacto-agrupacion-vecinal/0003_202307S8C5995.htm |xornal=La Voz de Galicia |data=08-07-2023 |dataacceso=27-11-2023}}</ref> pasando á oposición Xente de Dodro e o PPdeG. {| border="0" cellpadding="5" cellspacing="0" align="center" |+'''Eleccións municipais en Dodro no 2023''' <ref name=28M /> |- ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | Concelleiros ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | Votos ! bgcolor=SteelBlue style="color:white;" | % |- ! PSdeG-PSOE | align="center"| 3 | 501 | 27,40&nbsp;% |- ! Xente de Dodro | align="center"| 3 | 432 | 23,63&nbsp;% |- ! PPdeG | align="center"| 2 | 376 | 20,56&nbsp;% |- !Unidade Veciñal de Dodro | align="center"| 2 | 275 | 15,04&nbsp;% |- ! BNG | align="center"| 1 | 234 | 12,80&nbsp;% |} O goberno municipal, a 24 de xuño de 2023, estaba composto polos seguintes concelleiros: <ref>{{Cita publicación periódica|título=Creación e delegación das Áreas de Goberno do Concello de Dodro |url=https://bop.dacoruna.gal/bopportal/publicado/2023/07/21/2023_0000005916.pdf |lugar-publicación=BOP deputación da Coruña |data=21-07-2023 |número=139}}</ref> * Alcalde e concelleiro de Facenda, Emprego, Educación e Deportes: [[Xabier Castro Tourís]]. * 1º Tenente de alcalde<ref name=tenente>{{Cita publicación periódica|título=Resolución nomeamento Tenentes de Alcaldía |url=https://sede.dodro.gal/sxc/export/sites/dodro/recursos/downloads/portal_transparencia/TENENTES-ALCALDIA-FUSION.pdf |lugar-publicación=BOP deputación da Coruña |data=24-07-2023 |número=140}}</ref> e concelleiro de Ordenación do Territorio, Obras e Servizos, Cultura e Patrimonio: Ramón Abuín Gómez. * 2º Tenente de alcalde<ref name=tenente /> e concelleira de Servizos Sociais, Igualdade e Relacións Veciñais: María Teresa Batalla. === Cooperativas e mutualidades === En Dodro non hai nin houbo [[Sindicato|organizacións sindicais]] de ningún tipo,{{#tag:ref|Agás a [https://arquivo.galiciana.gal/arpadweb/gl/consulta/registro.do?id=352061 Hermandad sindical de labradores y ganaderos, servicio de policía rural de Dodro]. As irmandades foron entidades sindicais de asistencia a agricultores e gandeiros creadas baixo o franquismo.|group="lower-alpha"}} aínda que si houbo [[Cooperativa|cooperativas gandeiras]] e mais sociedades de [[Mutua|seguros mutuos]] de gando vacún e porcino en Vigo, Revixós e Lestrobe.<ref name=res>{{cita web|apelido=Rial Ares |nome=Pablo |url=http://miradoirodarevoltinha.blogspot.com.es/2008/11/historia-recente-de-dodro.html |título=Asociacións agrarias |tipo=Blog |páxina-web=O miradoiro da Revoltiña |data=26-11-2008 |dataacceso=29-11-2023}}</ref> A Cooperativa de Produtores de Laíño dedicábase á recollida do [[leite]], que se levaba a vender a Santiago de Compostela e [[Vilagarcía de Arousa]]. O excedente dedicábase á produción de [[manteiga]], [[leite en po]] e [[queixo]].<ref name="pecuario">{{cita publicación periódica|apelido-editor=Gordón Ordás|nome-editor=Félix|ligazón-editor=Félix Gordón Ordás|título=Cooperativismo pecuario. II|url=https://ddd.uab.cat/record/50188|ano=1933|revista=La semana veterinaria|número=Ano XVII Núm. 839|lugar=Madrid|editorial=Talleres Tip. Ruiz de Lara|páxinas=67-68|dataacceso=03-12-2023|apelidos=|nome=|data=22-01-1933}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=Friol |nome=Camilo |título=Tralos pasos das leiteiras, a historia da mellora continua na calidade dos productos lácteos |url=https://www.campogalego.gal/tralos-pasos-das-leiteiras-historia-da-mellora-continua-na-calidade-dos-productos-lacteos/ |data=01-05-2020 |revista=[[Campo Galego]] |dataacceso=03-12-2023}}</ref><ref>{{Cita libro|apelido=Martínez López |nome=Alberte |título=Cooperativismo y transformaciones agrarias en Galicia1886-1943 |url=https://www.mapa.gob.es/ministerio/pags/Biblioteca/fondo/pdf/4532_all.pdf |editorial=Ministerio de Agricultura, Alimentación y Medio Ambiente |ano=1995 |dataacceso=15-01-2024 |páxina=249 |isbn=84-491-0125-5 |idioma=castelán}}</ref> Canto ás asociacións de seguros mutuos de gando vacún e porcino, a primeira que se fundou foi a de Seguros mutuos de Vigo arredor de [[1908]], renovándose os cargos anualmente segundo a normativa vixente. Consérvanse poucos datos e case todos referidos á renovación dos cargos, hai algunha mención sobre gastos e pequenas incidencias. No ano [[1929]] constituíuse a sección de seguros mutuos de porcino en Vigo (para formar parte da mesma non se podía ter gando vacún) co obxectivo de proporcionar veterinario e menciñas, indemnización pola morte do gando e a recadación de cartos entre os socios para tales fins. No [[1920]] fundouse a Sociedade de Revixós de gando porcino.<ref>{{Cita web|url=https://arquivo.galiciana.gal/arpadweb/gl/consulta/registro.do?id=332082|páxina-web=Galiciana. Arquivo Dixital de Galicia|título=Sociedad de ganado porcino de Revixós, asociación mutualista. Dodro|data-acceso=17-12-2023}}</ref> No [[1923]] creouse a Sociedade de seguros mutuos de Lestrobe de gando vacún e porcino co obxectivo de indemnizar as perdas de gando.<ref>{{Cita web|url=https://arquivo.galiciana.gal/arpadweb/gl/consulta/registro.do?id=332083|páxina-web=Galiciana. Arquivo Dixital de Galicia|título=Sociedad de seguros mutuos de ganado vacuno y porcino de Lestrobe. Dodro|data-acceso=17-12-2023}}</ref> No ano [[1932]] constituíuse a Unión de Lestrobe (seguros mutuos de gando vacún e porcino) co propósito de indemnizar as perdas de reses entre os socios, ademais de veterinario e menciñas.<ref name=res /> == Galería de imaxes == {{Artigo principal|Galería de imaxes de Dodro}} {{Galería |align=center |Ficheiro:Muiño da Devesa.JPG|Muíño da [[A Devesa, San Xoán de Laíño, Dodro|Devesa]]. |Ficheiro:Hórreos en Vigo, Dodro.JPG|[[Hórreo galego|Hórreos]] en [[Vigo, Dodro, Dodro|Vigo]]. |Ficheiro:Lavadoiro de Reboiras, Dodro.jpg|Lavadoiro de [[Reboiras, Laíño, Dodro|Reboiras]]. |Ficheiro:Pontella sobre o río de S. Lufo Susavila.jpg|[[Pontella (pasaxe)|Pontella]] sobre o río de San Lufo en [[Susavila, Dodro, Dodro|Susavila]]. |Ficheiro:Pozo do Conxeiro, Eiró.jpg|Pozo do Conxeiro en [[Eiró, Laíño, Dodro|Eiró]]. |Ficheiro:Igrexa de San Xián de Laíño, Dodro.jpg|Igrexa de [[Laíño, Dodro|San Xián de Laíño]]. |Igrexa de San Xoán de Laíño, Dodro.jpg|Igrexa de [[San Xoán de Laíño, Dodro|San Xoán de Laíño]] |Ficheiro:División entre Rois, Dodro, Rianxo y Lousame.JPG|[[Marco fronteirizo|Pedra]] no Treito, o lugar onde se xuntan os catro concellos. |Ficheiro:Placa altimétrica na Casa do Concello de Dodro.jpg|Placa altimétrica na casa do concello. }} == Parroquias == [[Ficheiro:Plano de Dodro.png|miniatura|300px|Plano das parroquias.]] Dodro é un concello rural. As vinte e seis aldeas que configuran o municipio distribúense en 3 parroquias: [[San Xoán de Laíño, Dodro|San Xoán de Laíño]], [[Laíño, Dodro|Laíño]] e [[Dodro, Dodro|Dodro]], que ocupan os 36,1&nbsp;km² de superficie que ten o concello e que no ano 2022 albergaban 2&nbsp;675 habitantes. {{Dodro}} == Lugares de Dodro == {{Artigo principal|Lugares de Dodro}} O concello non ten ningún núcleo de poboación importante. A estrada AC-305 atravesa o concello e a carón dela sitúanse os núcleos de poboación máis significativos, onde se concentra a maior parte da poboación. O núcleo de poboación de máis entidade é Lestrobe con 569 habitantes no ano 2022; logo hai aldeas como Imo con 324 ou Bexo con 244 que concentran boa parte da poboación.<ref name=censo /> == Notas == {{listaref|group="lower-alpha"}} === Referencias === {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{commonscat}} === Bibliografía === * {{Cita libro|apelido={{Versaleta|Figueira}} |nome=Silvia |título=Dodro, un concello para ver |editorial=Concello de Dodro |ano=2003 |ref=harv}} * {{Cita libro|apelido={{Versaleta|Rial}} |nome=A. |apelido2={{Versaleta|Gago}} |nome2=Paz |ano=1992 |título=Dodro, Guía Turística |editorial=Concello de Dodro |outros=Tradución ó galego: [[Anxo Angueira|Angueira, Anxo]]. Fotografías: Torreiro, Antón |ref=harv |id=Depósito legal: 1651-92}} * {{cita libro|apelido={{Versaleta|Laredo}} |nome=Xosé Luis |ligazón-autor=Xosé Luís Laredo Verdejo |apelido2={{Versaleta|Laredo}} |nome2=J. M. |apelido3={{Versaleta|Vázquez Vázquez}} |nome3=Efrén |título=Dodro/Lousame/Rois |editorial=[[Deputación da Coruña]] |ano=1989 |ref=harv |idioma=castelán |id=Depósito legal: C-1341-1989}} * {{Cita libro|apelido={{Versaleta|Lorenzo Baleirón}} |nome=Manuel |ligazón-autor=Manuel Lorenzo Baleirón |título=Toponimia de Dodro e de Laíño. Os nomes na auga |url=http://kit.consellodacultura.gal/web/uploads/adxuntos/arquivo/5e270025bf975-toponimiadodrolainho.pdf |editorial=Concello de Dodro |ano=2008 |ref=harv}} * {{Cita libro|apelido={{Versaleta|Quintana García}} |nome=Antonio |título=Galicia pueblo a pueblo |editorial=[[La Voz de Galicia]] |ano=1993 |isbn=84-88254-24-5 |id=Depósito Legal: C-1400/1993 |ref=harv |idioma=castelán}} * {{Cita libro|apelido={{Versaleta|Pereiras Magariños}} |nome=Beatriz |título=Patrimonio etnográfico do concello de Dodro. Hórreos, cruceiros, pombais e reloxos de sol |url=https://2020.terrasdeiria.com/Dodro/patrimonio/publicacions/PATRIMONIO_ETNOGRAFICO_DODRO.pdf |editorial=Deputación da Coruña |ano=2021 |ref=harv}} * {{Cita libro|autor={{Versaleta|Verdegaia}} |ligazón-autor=Verdegaia |título=As Brañas de Laíño |editorial=Concello de Dodro |ano=2008 |tipo=Guía |ref=harv}} <small>({{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141109185344/http://www.verdegaia.org/images/stories/nucleos_comarcais/compostela/guadodro2rev4_bxa.pdf |date=09 de novembro de 2014 }})</small> === Outros artigos === * [[Pazo de Hermida]] * [[Eleccións municipais en Dodro]] * [[Galería de imaxes de Dodro]] * [[:Categoría:Nados en Dodro|Nados en Dodro]] === Ligazóns externas === * Portal turístico [https://2020.terrasdeiria.com/dodro.html Terras de Iria. Concello de Dodro]. * [http://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002003003&ruta=navmunicipal.jsp?ESP=15033&CONCELLO=Dodro Banco de datos municipal do Concello de Dodro], do [[Instituto Galego de Estatística]] (IGE). {{ConcellosSar}} {{A Coruña}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Dodro| ]] [[Categoría:Topónimos de concellos galegos con etimoloxía]] [[Categoría:Artigos destacados sobre Galicia]] 4pc6jskrqktl1mgew7n34wbfy3ep20d 14 5125 7109279 6788258 2025-06-28T09:51:22Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Rebelións]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109279 wikitext text/x-wiki {{Artigo principal|Revolución}} [[Categoría:Historia social]] [[Categoría:Conflitos por tipo]] r4kwt6ur0ebpz3keiow4x227tz2i4xs 7109280 7109279 2025-06-28T09:52:13Z HombreDHojalata 5863 Desfíxose a edición [[Special:Diff/7109279|7109279]] de [[Special:Contributions/HombreDHojalata|HombreDHojalata]] ([[User talk:HombreDHojalata|conversa]]) 7109280 wikitext text/x-wiki {{Artigo principal|Revolución}} [[Categoría:Historia social]] [[Categoría:Rebelións]] [[Categoría:Conflitos por tipo]] l30k7brguyj8bu0kihqbadxl3dlfqin 0 8194 7109222 7063626 2025-06-28T08:06:00Z HombreDHojalata 5863 /* Fondo */ 7109222 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}}{{Contén texto chinés}} [[Ficheiro:Ahfaz farmers1.jpg|miniatura|280px|Granxeiros na época da Revolución Cultural chinesa.]] A '''Revolución Cultural''', coñecida tamén como a '''Gran Revolución Cultural Proletaria''' (en [[Simplificación da escritura chinesa|chinés simplificado]]: 无产阶级文化大革命, en [[chinés tradicional]]: 無產階級文化大革命, en [[pinyin]]: ''wúchǎn jiējí wénhuà dà gémìng'', habitualmente abreviada como 文化大革命, ''wénhuà dà gémìng'', literalmente '''Gran Revolución Cultural'''), foi un [[Movemento social|movemento]] sociopolítico que acaeceu na [[República Popular da China|China]] [[Historia da República Popular da China#A Revolución Cultural|desde 1966 ata 1976]].<ref name=":21" /> Iniciado por [[Mao Tse Tung]], entón [[Presidente do Comité Central do Partido Comunista da China|líder]] do [[Partido Comunista da China]], o seu obxectivo declarado era preservar o comunismo chinés mediante a eliminación dos restos de elementos [[Capitalismo|capitalistas]] e [[Cultura da China|tradicionais]] da [[Cultura da República Popular da China|sociedade chinesa]], e reimpoñer o [[Maoísmo|pensamento de Mao Tse Tung]] (coñecido fóra da China simplemente como [[maoísmo]]) como a ideoloxía dominante dentro do [[Partido Comunista de China|Partido]]. A Revolución marcou o regreso de Mao a unha [[Conferencia dos 7000 cadros|posición de poder]] despois dos fracasos do [[Gran Salto Adiante]], período durante o cal morreron aproximadamente 30 millóns de persoas no que se coñece como a [[gran fame negra chinesa]].<ref>{{Cita publicación|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1127087/|título=China's great famine: 40 years later|apelidos=Smil|nome=Vaclav|data=18 de decembro de 1999|publicación=BMJ : British Medical Journal|volume=319|número=7225|páxinas=1619–1621|data-acceso=29 de agosto do 2023|issn=0959-8138|pmc=1127087|pmid=10600969}}</ref><ref>{{Cita noticia|título=Unnatural Disaster|url=https://www.nytimes.com/2012/12/09/books/review/tombstone-the-great-chinese-famine-1958-1962-by-yang-jisheng.html|xornal=The New York Times|data=7 de decembro de 2012|data-acceso=29 de agosto do 2023|issn=0362-4331|idioma=en-US|nome=Jonathan|apelidos=Mirsky}}</ref> O movemento iniciouse en maio de 1966, despois de que Mao alegase que elementos [[Burguesía|burgueses]] infiltráronse no goberno e na sociedade en xeral, co obxectivo de restaurar o [[capitalismo]]. Para eliminar aos seus rivais dentro do [[Partido Comunista da China]] (PCCh), Mao insistiu en que os [[Revisionismo (marxismo)|revisionistas]] fosen eliminados mediante a [[loita de clases]] violenta. Os mozos chineses responderon ao chamamento de Mao formando grupos da [[Garda vermella (China)|garda vermella]] en todo o país. O movemento estendeuse ao [[Exército Popular de Liberación|exército]], aos traballadores urbanos e ao propio [[Comité Central do Partido Comunista da China|liderado do Partido Comunista]]. Resultou en loitas entre faccións xeneralizadas en todos os ámbitos da vida. Na cúpula, conduciu a unha purga masiva de altos funcionarios, en particular [[Liu Shaoqi]] e [[Deng Xiaoping]]. Durante o mesmo período, o [[Culto á personalidade de Mao Tse Tung|culto á personalidade de Mao]] creceu a proporcións inmensas. Membros das "[[cinco categorías negras]]" foron amplamente perseguidos e mesmo asasinados. Mao suxeriu que a Revolución Cultural había terminado en 1969, pero a súa fase activa durou ata a morte do líder militar e sucesor proposto por Mao [[Lin Biao]] en 1971. En 1972, a [[Banda dos Catro]] subiu ao poder e a Revolución Cultural continuou. Despois da morte de Mao e o arresto da Banda dos Catro en 1976, a Revolución Cultural finalmente chegou ao seu fin.<ref>{{Cita web|url=https://politica-china.org/secciones/deng-xiaoping-y-la-revolucion-cultural-2|título=Deng Xiaoping y la Revolución Cultural|data-acceso=29 de agosto do 2023|data=2021-04-14|páxina-web=Observatorio de Política China [OPCh]|idioma=es}}</ref> Durante a Revolución Cultural, decenas de millóns de persoas foron perseguidas, cunha cifra estimada de mortes que oscila entre centos de miles e os 20 millóns.<ref name=":7">{{Cita web|url=https://www.abc.es/historia/abci-vida-secreta-tse-tung-lider-comunista-40-millones-muertos-y-amantes-201910010041_noticia.html|título=La vida secreta de Mao Tse-Tung: el líder comunista de los 40 millones de muertos y las mil amantes|data-acceso=29 de agosto do 2023|data=30 de setembro de 2019|páxina-web=abc|idioma=es}}</ref><ref name=":12">{{Cita xornal|url=http://www.jstor.org/stable/653530|title=Reassessing the Cultural Revolution|date=1986|journal=The China Quarterly|issue=108|pages=597–612|issn=0305-7410|last=Pye|first=Lucian W.}}</ref><ref name=":22">{{Cite web|url=https://www.scmp.com/news/china/article/1017272/remembering-dark-days-chinas-cultural-revolution|title=Remembering the dark days of China's Cultural Revolution|last=|first=|date=18 de agosto de 2012|website=South China Morning Post|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20180609084717/http://www.scmp.com/news/china/article/1017272/remembering-dark-days-chinas-cultural-revolution|archive-date=9 de xuño de 2018 |data-acceso=29 de agosto do 2023}}</ref><ref name=":32">{{Cita novas|url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1994/07/17/how-many-died-new-evidence-suggests-far-higher-numbers-for-the-victims-of-mao-zedongs-era/01044df5-03dd-49f4-a453-a033c5287bce/|archive-url=https://web.archive.org/web/20191128044739/https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1994/07/17/how-many-died-new-evidence-suggests-far-higher-numbers-for-the-victims-of-mao-zedongs-era/01044df5-03dd-49f4-a453-a033c5287bce/ |nome=|apelidos=|archive-date=28 de novembro de 2019|issn=0190-8286|title=HOW MANY DIED? NEW EVIDENCE SUGGESTS FAR HIGHER NUMBERS FOR THE VICTIMS OF MAO ZEDONG'S ERA|language=en-US|first2=Daniel|last2=Southerl|data-acceso=29 de agosto do 2023|work=Washington Post|data=17 de xullo de 1994|first=Valerie|last=Strauss|número=}}</ref><ref name=":42">{{Cita web|url=https://sites.tufts.edu/atrocityendings/2016/12/14/china-the-cultural-revolution/|title=China: the Cultural Revolution {{!}} Mass Atrocity Endings|last=Foundation|first=World Peace|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20191128203527/https://sites.tufts.edu/atrocityendings/2016/12/14/china-the-cultural-revolution/|archive-date=28 de novembro de 2019|data-acceso=29 de agosto do 2023|url-status=}}</ref><ref>{{cita enciclopedia|title=A Brief Overview of China's Cultural Revolution|url=https://www.britannica.com/story/chinas-cultural-revolution|encyclopedia=|data-acceso=29 de agosto do 2023|date=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190706210051/https://www.britannica.com/story/chinas-cultural-revolution|archivedate=6 de xullo de 2019|url-status=|enciclopedia=Encyclopedia Britannica }}</ref><ref name=":5">{{cite web|url=http://necrometrics.com/20c5m.htm#Mao|title=Source List and Detailed Death Tolls for the Primary Megadeaths of the Twentieth Century|work=Necrometrics|archive-url=https://www.webcitation.org/69erJ2JTC?url=http://necrometrics.com/20c5m.htm#Mao|archive-date=4 de agosto de 2012|access-date=9 de noviembre de 2014|url-status=}}</ref> A partir do [[agosto vermello]] de [[Pequín]], tiveron lugar masacres en varios lugares, como a [[masacre de Guangxi]] (o canibalismo masivo tamén ocorreu), o [[incidente de Mongolia Interior]], a [[masacre de Guangdong]], o [[Caso espía de Zhao Jianmin|caso de Zhao Jianmin]], a [[masacre de Daoxian]] e o [[incidente de Shadian]].<ref name=":1">{{Cita web|url=https://www.sciencespo.fr/mass-violence-war-massacre-resistance/en/document/chronology-mass-killings-during-chinese-cultural-revolution-1966-1976|title=Chronology of Mass Killings during the Chinese Cultural Revolution (1966-1976) {{!}} Sciences Po Mass Violence and Resistance - Research Network|website=www.sciencespo.fr|language=en|data-acceso=29 de agosto do 2023}}</ref><ref name=":2">{{Cita xornal|url=http://www.jstor.org/stable/179381|title=Consuming Counterrevolution: The Ritual and Culture of Cannibalism in Wuxuan, Guangxi, China, May to July 1968|data=1995|xornal=Comparative Studies in Society and History|volume=37|issue=1|pages=136–172|issn=0010-4175|last=Sutton|first=Donald S.}}</ref><ref name=":4">{{Cita web|url=https://www.rfa.org/english/news/china/china-cultrev-04292016134149.html|title=Interview: 'People Were Eaten by The Revolutionary Masses'|website=Radio Free Asia|language=en|data-acceso=29 de agosto do 2023}}</ref><ref name=":3">{{Cita novas|url=https://www.nytimes.com/1993/01/06/world/a-tale-of-red-guards-and-cannibals.html|title=A Tale of Red Guards and Cannibals|last=Kristof|first=Nicholas D.|date=6 de enero de 1993|newspaper=The New York Times|accessdate=30 de noviembre de 2019|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref><ref name=":0">{{Cita web|url=http://www.yhcqw.com/34/8938.html|title=我参与处理广西文革遗留问题|data-acceso=29 de agosto do 2023|author=Yan|first=Lebin|date=|work=|publisher=Yanhuang Chunqiu (炎黄春秋)|language=zh|format=|archive-url=https://web.archive.org/web/20201124094818/http://www.yhcqw.com/34/8938.html|archive-date=24 de novembro de 2020|url-status=|deadurl=yes}}</ref><ref name=":6">{{Cita web|url=http://www.rfi.fr/en/asia-pacific/20160522-cannibalism-china-publication-official-records-50-years-after-cultural-revolut|title=Cannibalism in China 50 years on|date=22 de mayo de 2016|website=RFI|language=en|data-acceso=29 de agosto do 2023}}</ref><ref name=":8">{{Cita novas|url=https://www.washingtonpost.com/archive/entertainment/books/1996/07/07/devouring-their-own/18520636-ef1c-403f-9b59-d5afca9e067f/|title=DEVOURING THEIR OWN|last=Southerl|first=Daniel|date=7 de julio de 1996|work=Washington Post|access-date=30 de noviembre de 2019|language=en-US|issn=0190-8286}}</ref> O "[[colapso da presa Banqiao]]", unha das maiores catástrofes tecnolóxicas do mundo, tamén tivo lugar en 1975 durante a Revolución Cultural.<ref name=":9">{{Cita web|url=https://www.ozy.com/flashback/230000-died-in-a-dam-collapse-that-china-kept-secret-for-years/91699/|título=230,000 Died in a Dam Collapse That China Kept Secret for Years|data-acceso=29 de agosto do 2023|data=17 de febreiro de 2019|páxina-web=OZY|data-arquivo=25 de marzo de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200325221813/https://www.ozy.com/flashback/230000-died-in-a-dam-collapse-that-china-kept-secret-for-years/91699/|url-morta=yes}}</ref><ref name=":10">{{Cita web|url=http://www.globaltimes.cn/special/2011-02/621272_4.html|título=Ecologists dread new dam boom - GlobalTimes|data-acceso=29 de agosto do 2023|páxina-web=www.globaltimes.cn|data-arquivo=23 de marzo de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200323213610/http://www.globaltimes.cn/special/2011-02/621272_4.html|deadurl=yes}}</ref> Nas violentas loitas que seguiron en todo o país, millóns de persoas foron perseguidas e sufriron todo tipo de abusos, incluíndo humillación pública, [[Detención arbitraria|encarceramento arbitrario]], tortura, [[Traballo forzado|traballos forzados]], fustrigación sostida, confiscación de bens e, ás veces, [[Pena de morte|execución]]. Un gran segmento da poboación foi desprazado pola forza, en particular a transferencia de mozos urbanos ás rexións rurais durante o movemento "envío ao campo". Destruíronse reliquias e artefactos históricos, e saqueáronse sitios culturais e relixiosos. O movemento paralizou politicamente a China e afectou negativamente tanto á [[Economía da República Popular da China|economía]] como á sociedade do país nun grao significativo. [[Ficheiro:Political_slogan_by_Red_Guards_on_the_campus_of_Fudan_University_1976.jpg|miniatura |upright|Durante a Revolución Cultural, os lemas de propaganda política dos [[Garda vermella (China)|gardas vermellos]] na parede do campus da [[Universidade de Fudan|Universidade de Shanghái Fudan]]: "Defendan ao [[Comité Central do Partido Comunista da China|Comité Central do Partido]] con sangue e vida!" Defende ao [[Mao Tse Tung|presidente Mao]] con sangue e vida! ”.]] Despois da Revolución Cultural, os reformistas dirixidos por [[Deng Xiaoping]] comezaron a desmantelar gradualmente as políticas maoístas asociadas coa Revolución Cultural no período "[[Boluan Fanzheng]]". En 1978, Deng converteuse no novo [[líder supremo da China]] e comezou unha nova fase na China ao iniciar o histórico programa de [[Reforma económica chinesa|reformas e apertura]].<ref name=":21">{{Cita libro|título=Deng Xiaoping y la revolución cultural: 40 años de reforma y apertura (1978-2018)|url=https://www.worldcat.org/oclc/1260194441|editorial=Popular|data=2021|data-acceso=29 de agosto do 2023|isbn=978-84-7884-840-9|oclc=1260194441|nome=Rong|apelidos=Deng}}</ref> ==Fondo== ===Gran salto adiante=== {{Artigo principal|Gran Salto Adiante}} En 1958, tras o primeiro [[Plan Quinquenal (China)|plan quinquenal]], Mao fixo un chamamento ao "[[socialismo|socialismo de base]] para acelerar os seus plans de converter a China nun [[País desenvolvido|Estado industrializado]] moderno. Con este espírito, Mao lanzou o [[Gran Salto Adiante]], estableceu [[comuna popular|comunas populares]] no campo e iniciou a [[Movilización social|mobilización masiva]] do pobo en [[colectivo]]s. A moitas comunidades asignóuselles a produción dun único produto: o [[aceiro]]. Así mesmo Mao prometeu aumentar a produción agrícola ao dobre dos niveis de 1957.<ref name="Tang">[[Tsou Tang|Tang, Tsou]]. [1986] 1986. ''The Cultural Revolution and Post-Mao Reforms: A Historical Perspective''. Chicago: [[University of Chicago Press]]. {{ISBN|0-226-81514-5}}.</ref> O Gran Salto foi un fracaso económico. Moitos agricultores sen educación foron retirados da agricultura e da colleita e, a cambio, instruíronos para producir [[aceiro]] a grande escala, confiando parcialmente nos ''fornos de xardín'' ou [[elaboración de aceiro caseira]] (土法炼钢) para acadar os obxectivos de produción establecidos polos cadros locais. O aceiro producido era de baixa calidade e na súa maioría inútil. O Gran Salto reduciu o tamaño das colleitas e provocou un declive na produción da maioría dos bens, excepto no [[Gusa|arrabio]] e no aceiro de baixa calidade. Ademais, as autoridades locais esaxeraban con frecuencia as cifras de produción, ocultando e intensificando o problema durante varios anos.<ref name="umd">{{cita web|last1=Worden|first1=Robert|title=A Country Study: China|url=http://www-chaos.umd.edu/history/prc2.html|publisher=Library of Congress|year=1987|archive-url=https://web.archive.org/web/20120716180625/http://www-chaos.umd.edu/history/prc2.html|archive-date= 16 de xullo de 2012 }}</ref><ref name=Jin>{{cita libro|last=Jin|first=Qiu|title=The Culture of Power: Lin Biao and the Cultural Revolution|year=1999|publisher=Stanford University Press|isbn=978-0804735292}}</ref>{{rp|25–30}} Mentres tanto, o caos nas colectividades, o mal tempo e as exportacións de alimentos necesarias para asegurarse divisas deron lugar á [[gran fame negra chinesa]]. Os alimentos escaseaban desesperadamente e a produción reduciuse drasticamente. A [[fame negra]] causou a morte de máis de 30 millóns de persoas, sobre todo nas rexións máis empobrecidas do interior do país.<ref name="White">{{cita web|url=http://users.erols.com/mwhite28/warstat1.htm#Mao|title=Historical Atlas of the 20th century|access-date=October 23, 2004|archive-url=https://web.archive.org/web/20110301071401/http://users.erols.com/mwhite28/warstat1.htm#Mao|archive-date= 1 de marzo de 2011}}</ref> O fracaso do Gran Salto reduciu o prestixio de Mao dentro do PCCh. Obrigado a asumir responsabilidades, en 1959, Mao dimitiu como [[Presidente da República Popular da China|presidente da China]], xefe de Estado ''[[de iure]]'' da China, e foi sucedido por [[Liu Shaoqi]], mentres Mao permanecía como [[Presidente do Partido Comunista Chinés]] e [[Mando Militar Supremo da República Popular da China|Comandante en Xefe]]. En xullo, [[Conferencia de Lushan|os altos dirixentes do Partido reuníronse]] no pintoresco [[monte Lu]] para discutir a política. Na conferencia, o mariscal [[Peng Dehuai]], ministro de defensa, criticou a política do Gran Salto nunha carta privada a Mao, escribindo que estaba infestada de mala xestión e advertindo contra a elevación do dogma político sobre as leis da economía.<ref name=umd/> A pesar do ton moderado da carta de Peng, Mao tomouna como un ataque persoal contra o seu liderado.<ref name=Jin/>{{rp|55}} Tras a Conferencia, Mao destituíu a Peng e acusouno de ser un "oportunista de dereitas". Peng foi substituído por [[Lin Biao]], outro xeneral do exército revolucionario que se converteu nun dos máis acérrimos partidarios de Mao e máis adiante sucesor de Mao. Aínda que a Conferencia de Lushan supuxo a morte política de Peng, o crítico máis acérrimo de Mao, conduciu a un cambio de poder cara aos moderados liderados por Liu Shaoqi e Deng Xiaoping, que tomaron o control efectivo da [[EEconomía da República Popular da China|economía]] a partir de 1959.<ref name=umd/> A principios da década de 1960, moitas das políticas económicas do Gran Salto foron revertidas por iniciativas encabezadas por Liu, Deng e o primeiro ministro [[Zhou Enlai]]. Este grupo moderado de pragmáticos non estaba entusiasmado coas visións utópicas de Mao. En 1962, mentres Zhou, Liu e Deng xestionaban os asuntos de Estado e da economía, Mao retirouse efectivamente da toma de decisións económicas e centrou gran parte do seu tempo en contemplar aínda máis as súas contribucións á teoría social marxista-leninista, incluída a idea da "[[Teoría da revolución continua|revolución continua]]".<ref name=Jin/>{{rp|55}} ===Impacto das tensións internacionais e do antirevisionismo=== {{Artigo principal|Ruptura sino-soviética}} A principios da década de 1950, a República Popular da China e a [[Unión Soviética]] (URSS) eran os dous maiores [[estado socialista|estados comunistas]] do mundo. Aínda que inicialmente apoiáronse mutuamente, xurdiron desacordos tras a [[Morte e funeral de estado de Iosif Stalin|morte de Iosif Stalin]] e o ascenso de [[Nikita Khrushchev]] ao poder na Unión Soviética. En 1956, Khrushchev [[Discurso secreto|denunciou a Stalin e a súa política]], e comezou a aplicar o [[Desxeo de Khrushchev|reformas económicas]] post-estalinistas. Mao e moitos outros membros do [[Partido Comunista da China]] (PCCh) opuxéronse a estes cambios, crendo que terían repercusións negativas para o movemento [[Comunismo|comunista]] mundial, entre moitos dos cales [[Iosif Stalin|Stalin]] seguía sendo visto como un heroe. <ref name=Mac>{{cita libro|last1=MacFarquhar|first1=Roderick|last2=Schoenhals|first2=Michael|title=[[Mao's Last Revolution]]|publisher=Harvard University Press|ano=2006|isbn=978-0-674-02332-1}}</ref>{{rp|4–7}} Mao cría que Khrushchev non se adhería ao [[marxismo-leninismo]], senón que era un [[revisionismo (marxismo)|revisionista]], que alteraba as súas políticas respecto a os conceptos básicos marxista-leninistas, algo que Mao temía que permitise aos [[Capitalismo|capitalistas]] recuperar o control da URSS. As relacións entre ambos os gobernos agreáronse. A URSS negouse a apoiar a adhesión da China ás [[Organización das Nacións Unidas|Nacións Unidas]] e incumpriu a súa promesa de fornecer a China dun [[arma nuclear]].<ref name=Mac/>{{rp|4–7}} En abril de 1960, Mao denunciou publicamente o revisionismo. Sen sinalar co dedo á Unión Soviética, Mao criticou ao seu aliado ideolóxico nos [[Balcáns]], a [[Liga dos comunistas de Iugoslavia]]. Á súa vez, a URSS criticou ao aliado da China nos Balcáns, o [[Partido do Traballo de Albania]].<ref name=Mac/>{{rp|7}} En 1963, o PCCh empezou a denunciar abertamente á Unión Soviética, publicando nove polémicas percibidas contra o seu revisionismo, unha delas titulada "Sobre o falso comunismo de Jruschov e as leccións históricas para o mundo", na que Mao acusaba a Khrushchev non só de revisionista, senón tamén de aumentar o perigo de restauración capitalista.<ref name=Mac/>{{rp|7}} A caída de Khrushchev por mor dun "golpe de estado" interno en 1964 tamén contribuíu a que Mao temese a súa propia vulnerabilidade política, principalmente debido á perda de prestixio entre os seus colegas tras o Gran Salto Adiante.<ref name=Mac/>{{rp|7}} Outras accións soviéticas aumentaron a preocupación por posibles [[Quinta columna|quinto columnistas]] na China.<ref name=":02">{{Cita libro |last=Meyskens |first=Covell F. |url= |title=Mao's Third Front: The Militarization of Cold War China |date=2020 |publisher=[[Cambridge University Press]] |isbn=978-1-108-78478-8 |location=Cambridge, United Kingdom |doi=10.1017/9781108784788 |oclc=1145096137 }}</ref>{{Rp|page=141}} Como consecuencia das tensións que seguiron á ruptura chinés-soviética, os dirixentes soviéticos habían autorizado emisións de radio na China nas que se afirmaba que a Unión Soviética axudaría aos "auténticos comunistas" que derrocasen a Mao e o seu "rumbo erróneo".<ref name=":02" />{{Rp|page=141}} Os dirixentes chineses tamén temían que o crecente conflito militar entre Estados Unidos e as tropas norvietnamitas que China apoiaba levase a Estados Unidos a buscar a posibles traidores chineses.<ref name=":02" />{{Rp|page=141}}. O académico Covell F. Meyskens escribe que estas tensións internacionais determinaron o inicio e o curso da Revolución Cultural.<ref name=":02" />{{Rp|page=14}} === Precursor === En 1963, Mao lanzou o [[Movemento de Educación Socialista]], precursor da RC.<ref name="Baum-1969">{{cita xornal |last = Baum |first=Richard |ano = 1969 |title = Revolution and Reaction in the Chinese Countryside: The Socialist Education Movement in Cultural Revolutionary Perspective |xornal = [[The China Quarterly]] |volume=38 |issue=38 |pages=92–119 |doi=10.1017/S0305741000049158 |issn=0305-7410 |jstor=652308 }}</ref> Mao preparou o terreo mediante a "[[Purga|limpeza]]" de poderosos funcionarios de Pequín de dubidosa lealdade. O seu enfoque non foi transparente, executado a través de artigos xornalísticos, reunións internas e pola súa rede de [[Grupo parlamentario|aliados políticos]].<ref name="Baum-1969" /> == Lanzamento da Revolución Cultural == Mentres Lin Biao alentaba o [[culto á personalidade]] cara á figura de Mao, a súa dona Jiang Qing, antiga actriz implicada na vida cultural do país, promovía a defensa dos ideais revolucionarios na produción artística. A Revolución Cultural desencadeouse precisamente a través dun ataque a unha obra literaria. En 1961, [[Wu Han]], escritor de prestixio e vicealcalde de Pequín, publicara unha obra de teatro, ''Hǎi Ruì Bàguān'' (海瑞罢官 / 海瑞罷官: ''Hai Rui cesado do seu cargo''), na que se empregaban personaxes da [[dinastía Ming]] para aludir ao conflito entre Mao Zedong e Peng Dehuai. Esta obra indignara a Mao, que recoñeceu as alusións evidentes á súa persoa. Outros dous membros do goberno municipal de Pequín, [[Deng Te]] e [[Liao Mosha]], recorreron tamén á ficción histórica para criticar a Mao. Naquel momento, o goberno municipal de Pequín, co seu alcalde [[Peng Zhen]] á fronte, albergaba moitos dos partidarios de Liu Shaoqi e [[Deng Xiaoping]] e contra eles dirixíronse as primeiras críticas dos maoístas. Consciente da hostilidade cara á súa persoa en Pequín, Mao viaxou a [[Shanghai]] no verán de 1965. Nesa cidade, durante unha reunión do Comité Central no mes de setembro, Mao fixo un chamamento á resistencia fronte á ideoloxía burguesa reaccionaria. A contraofensiva comezara e Mao preparaba a súa volta. Mediante a influencia de Jiang Qing e grazas ao apoio do exército, o editorialista da edición de Shanghai do Diario do Exército de Liberación [[Yao Wenyuan]], estreito colaborador de Jiang Qing, escribiu un agresivo editorial no que se atacaba a Wu Han pola deslealdade do argumento da obra ''Hai Rui cesado do seu cargo''. A estratexia de Mao e os seus seguidores eludía o ataque directo a Liu Shaoqi e Deng Xiaoping e centrábase en quen os apoiaban. Isto puña nunha situación difícil os líderes do partido, xa que a pesar de todo, Mao seguía a ter o recoñecemento como máximo ideólogo do réxime e as críticas ao equipo do goberno municipal de Pequín fundamentábanse na obediencia estrita á ideoloxía de Mao, polo que resultaban difíciles de contrarrestar ante a opinión dos cadros do partido. Os ataques tiveron o éxito esperado e o 30 de decembro de 1965 Wu Han recoñeceu publicamente o seu erro. Isto animou os seguidores de Mao a aumentar a presión. O 26 de marzo de 1966 aproveitando a ausencia de Liu Shaoqi, que estaba en visita oficial en [[Paquistán]] e [[Afganistán]], os partidarios de Mao secuestraron o alcalde de Pequín e membro destacado do buró político [[Peng Zhen]]. Ao apoio de Yao Wenyuan en Shanghai uniuse o control da capital por parte do exército, leal a Lin Biao e a Mao. A partir deste momento, a edición nacional do ''Diario do Exército de Liberación'' pasou a estar controlada polos seguidores de Mao, e o 18 de abril un histórico editorial nese diario proclamou ''levantemos o grande estandarte vermella do pensamento de Mao Zedong e participemos de forma activa na Gran Revolución Cultural Socialista''. O editorial daba xa nome ao movemento e confirmaba o apoio do exército. O 1 de xuño, o ''[[Diario do Pobo]]'', principal órgano de expresión do Partido Comunista, caeu tamén baixo o control dos maoístas. == Consecuencias da Revolución Cultural == [[Ficheiro:Propaganda slogan removed - Wuhan University.JPG|miniatura|esquerda|Rastros dunha máxima propagandística da Revolución Cultural, inscrita nun muro, que invoca a confianza no presidente Mao]] Ao contrario da anterior campaña maoísta, o [[Gran Salto Adiante]], que tivera como vítimas os sectores máis desfavorecidos do medio rural, a Revolución Cultural tivo como albo a clase intelectual e dirixente do país. As acusacións xeneralizadas de "actividades [[contrarrevolucionarias]]" a técnicos cualificados e a profesores universitarios levaron a unha paralización do desenvolvemento tecnolóxico e educativo do país. Os programas de estudos foron redefinidos para primar o ensino de valores ideolóxicos sobre aquelas materias puramente intelectuais e científicas consideradas "burguesas". Unha xeración enteira de mozos viuse privada da posibilidade dunha educación superior alén da repetición de lemas revolucionarios. Fronte a esta crise do ensino superior, o espírito maoísta de igualdade tivo unha consecuencia positiva no aumento da escolarización primaria e da [[alfabetización]]. [[Ficheiro:Confuciustombqufu.jpg|miniatura|Tumba de [[Confucio]] en [[Qufu]], que sufriu os ataques dos gardas vermellos durante a Revolución Cultural]] A idea maoísta de que a nova China debía romper cos hábites feudais do pasado tivo tamén consecuencias nefastas para a cultura tradicional chinesa. Jiang Qing e os seus colaboradores instaron aos mozos a acabaren cos chamados "Catro antigos" (四旧 / 四舊 / ''sì jiù'', ás veces traducido como "os catro vellos"): os usos antigos, os costumes antigos, a cultura antiga e o pensamento antigo. A interpretación de que elementos da sociedade merecían a consideración de antigos ou burgueses quedou, non obstante, nas mans dos propios [[garda vermella|gardas vermellos]], quen, ávidos de amosar o seu espírito revolucionario, se embarcaron nunha campaña de destrución de obras de arte, libros, templos e edificios antigos, á vez que sometían a humillantes sesións de autocrítica a intelectuais e altos cargos do Partido aos que acusaban de reaccionarios. Dado que calquera que expresase na súa vida pública interese cultural ou artístico cara a calquera asusnto que non fose a exaltación da figura de Mao podía ser acusado de reaccionario, non é de estrañar que a inmensa maioría dos escritores e artistas sufrisen persecucións durante esta época e fosen moitos os que resultaron feridos e mesmo mortos pola violencia dos gardas vermellos. Outros suicidáronse, como o escritor [[Lao She]]. Estímase que foron miles as vítimas mortais da violencia e máis de tres millóns de membros do Partido foron vítimas das purgas na cúpula do poder. No ámbito da cultura, ademais da destrución de obras de arte, a Revolución Cultural tamén afectou a relixión tradicional chinesa e o sistema de escritura. A maior parte dos templos [[budismo|budistas]] e [[taoísmo|taoístas]] foron pechados e moitos monxes foron obrigados a seguir programas de reeducación. Tamén o pensamento [[confucianismo|confucianista]] foi albo das iras dos gardas, pois se identificaba coa sociedade feudal antiga. Debido a isto, a cidade natal de [[Confucio]], [[Qufu]], na provincia de [[Shandong]], sufriu os ataques de grupos de gardas que destruíron gran parte do seu patrimonio, que foi restaurado anos despois. En canto á [[escrita chinesa]], o proceso de [[reforma da escrita chinesa|simplificación dos caracteres]], aínda que comezara con anterioridade, coas listaxes de caracteres reformados publicadas en 1956 e 1964, consolidouse grazas ao espírito de ruptura co pasado impulsado pola Revolución Cultural. Neste sentido, moitas das diferenzas culturais que se perciben entre a China continental e as sociedades chineses de [[Taiwán]], [[Hong Kong]] e [[Macau]] teñen as súas raíces na Revolución Cultural, cuxos efectos se prolongaron ata a actualidade. === Educación === A Revolución Cultural levou ao sistema educativo da China a un parón. Nos primeiros meses da Revolución Cultural pecháronse escolas e universidades. As escolas de [[educación primaria|primaria]] e [[educación secundaria|secundaria]] abriron máis tarde, máis todos os institutos e universidades estiveron pechadas ata 1970, e a maioría das universidades non reabriron ata 1972.<ref>{{cita libro |url=https://books.google.com/books?id=iRr8GOrCLgkC&pg=PA164#v=onepage&q&f=false |título=Rise of the Red Engineers: The Cultural Revolution and the Origins of China's New Class |nome= Joel |apelidos=Andreas |páxina=164 |editorial= [[Stanford University Press]] |data= 2009 |isbn=978-0804760782 }}</ref> Os exames para entrar na universidade canceláronse despois de 1966, para ser logo substituídos por un sistema onde os estudantes eran recomendados por fábricas, vilas e unidades militares; as probas non foron restauradas ata 1977 baixo o mandato de [[Deng Xiaoping]]. Segundo os documentos para perseguir a [[Banda dos Catro]], foron perseguidos 142&nbsp;000 cadros do exército e profesores nos círculos educativos e menciónanse académicos, científicos e educadores que morreron, incluíndo a Xiong Qinglai, Jian Bozan, Rao Yutai, Wu Dingliang e Zhao Jiuzhang.<ref name="documents">{{cita libro |url=https://books.google.com/books?id=ipHX7n55ISIC&pg=PA132#v=onepage&q&f=false |título=Chinese Politics: Fall of Hua Kuo-Feng (1980) to the Twelfth Party Congress (1982) |editor= James T. Myers, Jürgen Domes, Erik von Groeling |editorial=University of South Carolina Press |data= 1995 |isbn= 978-1570030635 }}</ref> A xeración enteira de individuos aflixidos precariamente cualificados denomínase comunmente como a "xeración perdida".<ref>{{cita libro |url= https://books.google.com/books?id=GO5HrrJC_aMC&pg=PA195#v=onepage&q&f=false |título= Rhetoric of the Chinese Cultural Revolution: The Impact on Chinese Thought, Culture, and Communication |autor= Xing Lu |páxina=195 |editorial=University of South Carolina Press |data= 2004 |isbn=978-1570035432 }}</ref><ref>{{cita libro |url=https://books.google.com/books?id=YFkx41kszGUC&pg=PA55#v=onepage&q&f=false |título=A River Forever Flowing: Cross-cultural Lives and Identies in the Multicultural Landscape |autor= Ming Fang He |páxina=55 |editorial= Information Age Publishing|data= 2000|isbn=978-1593110765 }}</ref><ref>{{cita noticia |url=http://edition.cnn.com/2012/10/24/world/asia/china-lost-generation/ |título=China's 'lost generation' recall hardships of Cultural Revolution|autor= Tracy You |obra= CNN |data=25-10-2012 }}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{commonscat}} {{Portal|China}} === Bibliografía === * Hsü, Immanuel C. Y. ''The Rise of Modern China'', 6.ª edición, [[Oxford University Press]], Oxford, 1999 (ISBN 0-19-512504-5). * [[John King Fairbank|Fairbank, John King]]. ''China, una nueva historia'', [[Editorial Andrés Bello]], Barcelona, 1997 (ISBN 84-89691-05-3). * Gray, Jack; Cavendish, Patrick. ''La Revolución Cultural y la crisis china''. Barcelona: Ariel, 1970 (ISBN 84-344-0686-1). * Spence, Jonathan D. ''The Search for Modern China'', W. W. Norton and Company, Nova York, 1999 (ISBN 0-393-30780-8). === Outros artigos === * [[Mao Tse Tung]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Política da China]] [[Categoría:Historia da China]] [[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Historia e xeografía)]] 0onp4zbmcjlzzckc0me1h8xelpqnna3 7109223 7109222 2025-06-28T08:06:56Z HombreDHojalata 5863 engado a [[Categoría:Século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109223 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}}{{Contén texto chinés}} [[Ficheiro:Ahfaz farmers1.jpg|miniatura|280px|Granxeiros na época da Revolución Cultural chinesa.]] A '''Revolución Cultural''', coñecida tamén como a '''Gran Revolución Cultural Proletaria''' (en [[Simplificación da escritura chinesa|chinés simplificado]]: 无产阶级文化大革命, en [[chinés tradicional]]: 無產階級文化大革命, en [[pinyin]]: ''wúchǎn jiējí wénhuà dà gémìng'', habitualmente abreviada como 文化大革命, ''wénhuà dà gémìng'', literalmente '''Gran Revolución Cultural'''), foi un [[Movemento social|movemento]] sociopolítico que acaeceu na [[República Popular da China|China]] [[Historia da República Popular da China#A Revolución Cultural|desde 1966 ata 1976]].<ref name=":21" /> Iniciado por [[Mao Tse Tung]], entón [[Presidente do Comité Central do Partido Comunista da China|líder]] do [[Partido Comunista da China]], o seu obxectivo declarado era preservar o comunismo chinés mediante a eliminación dos restos de elementos [[Capitalismo|capitalistas]] e [[Cultura da China|tradicionais]] da [[Cultura da República Popular da China|sociedade chinesa]], e reimpoñer o [[Maoísmo|pensamento de Mao Tse Tung]] (coñecido fóra da China simplemente como [[maoísmo]]) como a ideoloxía dominante dentro do [[Partido Comunista de China|Partido]]. A Revolución marcou o regreso de Mao a unha [[Conferencia dos 7000 cadros|posición de poder]] despois dos fracasos do [[Gran Salto Adiante]], período durante o cal morreron aproximadamente 30 millóns de persoas no que se coñece como a [[gran fame negra chinesa]].<ref>{{Cita publicación|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1127087/|título=China's great famine: 40 years later|apelidos=Smil|nome=Vaclav|data=18 de decembro de 1999|publicación=BMJ : British Medical Journal|volume=319|número=7225|páxinas=1619–1621|data-acceso=29 de agosto do 2023|issn=0959-8138|pmc=1127087|pmid=10600969}}</ref><ref>{{Cita noticia|título=Unnatural Disaster|url=https://www.nytimes.com/2012/12/09/books/review/tombstone-the-great-chinese-famine-1958-1962-by-yang-jisheng.html|xornal=The New York Times|data=7 de decembro de 2012|data-acceso=29 de agosto do 2023|issn=0362-4331|idioma=en-US|nome=Jonathan|apelidos=Mirsky}}</ref> O movemento iniciouse en maio de 1966, despois de que Mao alegase que elementos [[Burguesía|burgueses]] infiltráronse no goberno e na sociedade en xeral, co obxectivo de restaurar o [[capitalismo]]. Para eliminar aos seus rivais dentro do [[Partido Comunista da China]] (PCCh), Mao insistiu en que os [[Revisionismo (marxismo)|revisionistas]] fosen eliminados mediante a [[loita de clases]] violenta. Os mozos chineses responderon ao chamamento de Mao formando grupos da [[Garda vermella (China)|garda vermella]] en todo o país. O movemento estendeuse ao [[Exército Popular de Liberación|exército]], aos traballadores urbanos e ao propio [[Comité Central do Partido Comunista da China|liderado do Partido Comunista]]. Resultou en loitas entre faccións xeneralizadas en todos os ámbitos da vida. Na cúpula, conduciu a unha purga masiva de altos funcionarios, en particular [[Liu Shaoqi]] e [[Deng Xiaoping]]. Durante o mesmo período, o [[Culto á personalidade de Mao Tse Tung|culto á personalidade de Mao]] creceu a proporcións inmensas. Membros das "[[cinco categorías negras]]" foron amplamente perseguidos e mesmo asasinados. Mao suxeriu que a Revolución Cultural había terminado en 1969, pero a súa fase activa durou ata a morte do líder militar e sucesor proposto por Mao [[Lin Biao]] en 1971. En 1972, a [[Banda dos Catro]] subiu ao poder e a Revolución Cultural continuou. Despois da morte de Mao e o arresto da Banda dos Catro en 1976, a Revolución Cultural finalmente chegou ao seu fin.<ref>{{Cita web|url=https://politica-china.org/secciones/deng-xiaoping-y-la-revolucion-cultural-2|título=Deng Xiaoping y la Revolución Cultural|data-acceso=29 de agosto do 2023|data=2021-04-14|páxina-web=Observatorio de Política China [OPCh]|idioma=es}}</ref> Durante a Revolución Cultural, decenas de millóns de persoas foron perseguidas, cunha cifra estimada de mortes que oscila entre centos de miles e os 20 millóns.<ref name=":7">{{Cita web|url=https://www.abc.es/historia/abci-vida-secreta-tse-tung-lider-comunista-40-millones-muertos-y-amantes-201910010041_noticia.html|título=La vida secreta de Mao Tse-Tung: el líder comunista de los 40 millones de muertos y las mil amantes|data-acceso=29 de agosto do 2023|data=30 de setembro de 2019|páxina-web=abc|idioma=es}}</ref><ref name=":12">{{Cita xornal|url=http://www.jstor.org/stable/653530|title=Reassessing the Cultural Revolution|date=1986|journal=The China Quarterly|issue=108|pages=597–612|issn=0305-7410|last=Pye|first=Lucian W.}}</ref><ref name=":22">{{Cite web|url=https://www.scmp.com/news/china/article/1017272/remembering-dark-days-chinas-cultural-revolution|title=Remembering the dark days of China's Cultural Revolution|last=|first=|date=18 de agosto de 2012|website=South China Morning Post|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20180609084717/http://www.scmp.com/news/china/article/1017272/remembering-dark-days-chinas-cultural-revolution|archive-date=9 de xuño de 2018 |data-acceso=29 de agosto do 2023}}</ref><ref name=":32">{{Cita novas|url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1994/07/17/how-many-died-new-evidence-suggests-far-higher-numbers-for-the-victims-of-mao-zedongs-era/01044df5-03dd-49f4-a453-a033c5287bce/|archive-url=https://web.archive.org/web/20191128044739/https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1994/07/17/how-many-died-new-evidence-suggests-far-higher-numbers-for-the-victims-of-mao-zedongs-era/01044df5-03dd-49f4-a453-a033c5287bce/ |nome=|apelidos=|archive-date=28 de novembro de 2019|issn=0190-8286|title=HOW MANY DIED? NEW EVIDENCE SUGGESTS FAR HIGHER NUMBERS FOR THE VICTIMS OF MAO ZEDONG'S ERA|language=en-US|first2=Daniel|last2=Southerl|data-acceso=29 de agosto do 2023|work=Washington Post|data=17 de xullo de 1994|first=Valerie|last=Strauss|número=}}</ref><ref name=":42">{{Cita web|url=https://sites.tufts.edu/atrocityendings/2016/12/14/china-the-cultural-revolution/|title=China: the Cultural Revolution {{!}} Mass Atrocity Endings|last=Foundation|first=World Peace|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20191128203527/https://sites.tufts.edu/atrocityendings/2016/12/14/china-the-cultural-revolution/|archive-date=28 de novembro de 2019|data-acceso=29 de agosto do 2023|url-status=}}</ref><ref>{{cita enciclopedia|title=A Brief Overview of China's Cultural Revolution|url=https://www.britannica.com/story/chinas-cultural-revolution|encyclopedia=|data-acceso=29 de agosto do 2023|date=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190706210051/https://www.britannica.com/story/chinas-cultural-revolution|archivedate=6 de xullo de 2019|url-status=|enciclopedia=Encyclopedia Britannica }}</ref><ref name=":5">{{cite web|url=http://necrometrics.com/20c5m.htm#Mao|title=Source List and Detailed Death Tolls for the Primary Megadeaths of the Twentieth Century|work=Necrometrics|archive-url=https://www.webcitation.org/69erJ2JTC?url=http://necrometrics.com/20c5m.htm#Mao|archive-date=4 de agosto de 2012|access-date=9 de noviembre de 2014|url-status=}}</ref> A partir do [[agosto vermello]] de [[Pequín]], tiveron lugar masacres en varios lugares, como a [[masacre de Guangxi]] (o canibalismo masivo tamén ocorreu), o [[incidente de Mongolia Interior]], a [[masacre de Guangdong]], o [[Caso espía de Zhao Jianmin|caso de Zhao Jianmin]], a [[masacre de Daoxian]] e o [[incidente de Shadian]].<ref name=":1">{{Cita web|url=https://www.sciencespo.fr/mass-violence-war-massacre-resistance/en/document/chronology-mass-killings-during-chinese-cultural-revolution-1966-1976|title=Chronology of Mass Killings during the Chinese Cultural Revolution (1966-1976) {{!}} Sciences Po Mass Violence and Resistance - Research Network|website=www.sciencespo.fr|language=en|data-acceso=29 de agosto do 2023}}</ref><ref name=":2">{{Cita xornal|url=http://www.jstor.org/stable/179381|title=Consuming Counterrevolution: The Ritual and Culture of Cannibalism in Wuxuan, Guangxi, China, May to July 1968|data=1995|xornal=Comparative Studies in Society and History|volume=37|issue=1|pages=136–172|issn=0010-4175|last=Sutton|first=Donald S.}}</ref><ref name=":4">{{Cita web|url=https://www.rfa.org/english/news/china/china-cultrev-04292016134149.html|title=Interview: 'People Were Eaten by The Revolutionary Masses'|website=Radio Free Asia|language=en|data-acceso=29 de agosto do 2023}}</ref><ref name=":3">{{Cita novas|url=https://www.nytimes.com/1993/01/06/world/a-tale-of-red-guards-and-cannibals.html|title=A Tale of Red Guards and Cannibals|last=Kristof|first=Nicholas D.|date=6 de enero de 1993|newspaper=The New York Times|accessdate=30 de noviembre de 2019|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref><ref name=":0">{{Cita web|url=http://www.yhcqw.com/34/8938.html|title=我参与处理广西文革遗留问题|data-acceso=29 de agosto do 2023|author=Yan|first=Lebin|date=|work=|publisher=Yanhuang Chunqiu (炎黄春秋)|language=zh|format=|archive-url=https://web.archive.org/web/20201124094818/http://www.yhcqw.com/34/8938.html|archive-date=24 de novembro de 2020|url-status=|deadurl=yes}}</ref><ref name=":6">{{Cita web|url=http://www.rfi.fr/en/asia-pacific/20160522-cannibalism-china-publication-official-records-50-years-after-cultural-revolut|title=Cannibalism in China 50 years on|date=22 de mayo de 2016|website=RFI|language=en|data-acceso=29 de agosto do 2023}}</ref><ref name=":8">{{Cita novas|url=https://www.washingtonpost.com/archive/entertainment/books/1996/07/07/devouring-their-own/18520636-ef1c-403f-9b59-d5afca9e067f/|title=DEVOURING THEIR OWN|last=Southerl|first=Daniel|date=7 de julio de 1996|work=Washington Post|access-date=30 de noviembre de 2019|language=en-US|issn=0190-8286}}</ref> O "[[colapso da presa Banqiao]]", unha das maiores catástrofes tecnolóxicas do mundo, tamén tivo lugar en 1975 durante a Revolución Cultural.<ref name=":9">{{Cita web|url=https://www.ozy.com/flashback/230000-died-in-a-dam-collapse-that-china-kept-secret-for-years/91699/|título=230,000 Died in a Dam Collapse That China Kept Secret for Years|data-acceso=29 de agosto do 2023|data=17 de febreiro de 2019|páxina-web=OZY|data-arquivo=25 de marzo de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200325221813/https://www.ozy.com/flashback/230000-died-in-a-dam-collapse-that-china-kept-secret-for-years/91699/|url-morta=yes}}</ref><ref name=":10">{{Cita web|url=http://www.globaltimes.cn/special/2011-02/621272_4.html|título=Ecologists dread new dam boom - GlobalTimes|data-acceso=29 de agosto do 2023|páxina-web=www.globaltimes.cn|data-arquivo=23 de marzo de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200323213610/http://www.globaltimes.cn/special/2011-02/621272_4.html|deadurl=yes}}</ref> Nas violentas loitas que seguiron en todo o país, millóns de persoas foron perseguidas e sufriron todo tipo de abusos, incluíndo humillación pública, [[Detención arbitraria|encarceramento arbitrario]], tortura, [[Traballo forzado|traballos forzados]], fustrigación sostida, confiscación de bens e, ás veces, [[Pena de morte|execución]]. Un gran segmento da poboación foi desprazado pola forza, en particular a transferencia de mozos urbanos ás rexións rurais durante o movemento "envío ao campo". Destruíronse reliquias e artefactos históricos, e saqueáronse sitios culturais e relixiosos. O movemento paralizou politicamente a China e afectou negativamente tanto á [[Economía da República Popular da China|economía]] como á sociedade do país nun grao significativo. [[Ficheiro:Political_slogan_by_Red_Guards_on_the_campus_of_Fudan_University_1976.jpg|miniatura |upright|Durante a Revolución Cultural, os lemas de propaganda política dos [[Garda vermella (China)|gardas vermellos]] na parede do campus da [[Universidade de Fudan|Universidade de Shanghái Fudan]]: "Defendan ao [[Comité Central do Partido Comunista da China|Comité Central do Partido]] con sangue e vida!" Defende ao [[Mao Tse Tung|presidente Mao]] con sangue e vida! ”.]] Despois da Revolución Cultural, os reformistas dirixidos por [[Deng Xiaoping]] comezaron a desmantelar gradualmente as políticas maoístas asociadas coa Revolución Cultural no período "[[Boluan Fanzheng]]". En 1978, Deng converteuse no novo [[líder supremo da China]] e comezou unha nova fase na China ao iniciar o histórico programa de [[Reforma económica chinesa|reformas e apertura]].<ref name=":21">{{Cita libro|título=Deng Xiaoping y la revolución cultural: 40 años de reforma y apertura (1978-2018)|url=https://www.worldcat.org/oclc/1260194441|editorial=Popular|data=2021|data-acceso=29 de agosto do 2023|isbn=978-84-7884-840-9|oclc=1260194441|nome=Rong|apelidos=Deng}}</ref> ==Fondo== ===Gran salto adiante=== {{Artigo principal|Gran Salto Adiante}} En 1958, tras o primeiro [[Plan Quinquenal (China)|plan quinquenal]], Mao fixo un chamamento ao "[[socialismo|socialismo de base]] para acelerar os seus plans de converter a China nun [[País desenvolvido|Estado industrializado]] moderno. Con este espírito, Mao lanzou o [[Gran Salto Adiante]], estableceu [[comuna popular|comunas populares]] no campo e iniciou a [[Movilización social|mobilización masiva]] do pobo en [[colectivo]]s. A moitas comunidades asignóuselles a produción dun único produto: o [[aceiro]]. Así mesmo Mao prometeu aumentar a produción agrícola ao dobre dos niveis de 1957.<ref name="Tang">[[Tsou Tang|Tang, Tsou]]. [1986] 1986. ''The Cultural Revolution and Post-Mao Reforms: A Historical Perspective''. Chicago: [[University of Chicago Press]]. {{ISBN|0-226-81514-5}}.</ref> O Gran Salto foi un fracaso económico. Moitos agricultores sen educación foron retirados da agricultura e da colleita e, a cambio, instruíronos para producir [[aceiro]] a grande escala, confiando parcialmente nos ''fornos de xardín'' ou [[elaboración de aceiro caseira]] (土法炼钢) para acadar os obxectivos de produción establecidos polos cadros locais. O aceiro producido era de baixa calidade e na súa maioría inútil. O Gran Salto reduciu o tamaño das colleitas e provocou un declive na produción da maioría dos bens, excepto no [[Gusa|arrabio]] e no aceiro de baixa calidade. Ademais, as autoridades locais esaxeraban con frecuencia as cifras de produción, ocultando e intensificando o problema durante varios anos.<ref name="umd">{{cita web|last1=Worden|first1=Robert|title=A Country Study: China|url=http://www-chaos.umd.edu/history/prc2.html|publisher=Library of Congress|year=1987|archive-url=https://web.archive.org/web/20120716180625/http://www-chaos.umd.edu/history/prc2.html|archive-date= 16 de xullo de 2012 }}</ref><ref name=Jin>{{cita libro|last=Jin|first=Qiu|title=The Culture of Power: Lin Biao and the Cultural Revolution|year=1999|publisher=Stanford University Press|isbn=978-0804735292}}</ref>{{rp|25–30}} Mentres tanto, o caos nas colectividades, o mal tempo e as exportacións de alimentos necesarias para asegurarse divisas deron lugar á [[gran fame negra chinesa]]. Os alimentos escaseaban desesperadamente e a produción reduciuse drasticamente. A [[fame negra]] causou a morte de máis de 30 millóns de persoas, sobre todo nas rexións máis empobrecidas do interior do país.<ref name="White">{{cita web|url=http://users.erols.com/mwhite28/warstat1.htm#Mao|title=Historical Atlas of the 20th century|access-date=October 23, 2004|archive-url=https://web.archive.org/web/20110301071401/http://users.erols.com/mwhite28/warstat1.htm#Mao|archive-date= 1 de marzo de 2011}}</ref> O fracaso do Gran Salto reduciu o prestixio de Mao dentro do PCCh. Obrigado a asumir responsabilidades, en 1959, Mao dimitiu como [[Presidente da República Popular da China|presidente da China]], xefe de Estado ''[[de iure]]'' da China, e foi sucedido por [[Liu Shaoqi]], mentres Mao permanecía como [[Presidente do Partido Comunista Chinés]] e [[Mando Militar Supremo da República Popular da China|Comandante en Xefe]]. En xullo, [[Conferencia de Lushan|os altos dirixentes do Partido reuníronse]] no pintoresco [[monte Lu]] para discutir a política. Na conferencia, o mariscal [[Peng Dehuai]], ministro de defensa, criticou a política do Gran Salto nunha carta privada a Mao, escribindo que estaba infestada de mala xestión e advertindo contra a elevación do dogma político sobre as leis da economía.<ref name=umd/> A pesar do ton moderado da carta de Peng, Mao tomouna como un ataque persoal contra o seu liderado.<ref name=Jin/>{{rp|55}} Tras a Conferencia, Mao destituíu a Peng e acusouno de ser un "oportunista de dereitas". Peng foi substituído por [[Lin Biao]], outro xeneral do exército revolucionario que se converteu nun dos máis acérrimos partidarios de Mao e máis adiante sucesor de Mao. Aínda que a Conferencia de Lushan supuxo a morte política de Peng, o crítico máis acérrimo de Mao, conduciu a un cambio de poder cara aos moderados liderados por Liu Shaoqi e Deng Xiaoping, que tomaron o control efectivo da [[EEconomía da República Popular da China|economía]] a partir de 1959.<ref name=umd/> A principios da década de 1960, moitas das políticas económicas do Gran Salto foron revertidas por iniciativas encabezadas por Liu, Deng e o primeiro ministro [[Zhou Enlai]]. Este grupo moderado de pragmáticos non estaba entusiasmado coas visións utópicas de Mao. En 1962, mentres Zhou, Liu e Deng xestionaban os asuntos de Estado e da economía, Mao retirouse efectivamente da toma de decisións económicas e centrou gran parte do seu tempo en contemplar aínda máis as súas contribucións á teoría social marxista-leninista, incluída a idea da "[[Teoría da revolución continua|revolución continua]]".<ref name=Jin/>{{rp|55}} ===Impacto das tensións internacionais e do antirevisionismo=== {{Artigo principal|Ruptura sino-soviética}} A principios da década de 1950, a República Popular da China e a [[Unión Soviética]] (URSS) eran os dous maiores [[estado socialista|estados comunistas]] do mundo. Aínda que inicialmente apoiáronse mutuamente, xurdiron desacordos tras a [[Morte e funeral de estado de Iosif Stalin|morte de Iosif Stalin]] e o ascenso de [[Nikita Khrushchev]] ao poder na Unión Soviética. En 1956, Khrushchev [[Discurso secreto|denunciou a Stalin e a súa política]], e comezou a aplicar o [[Desxeo de Khrushchev|reformas económicas]] post-estalinistas. Mao e moitos outros membros do [[Partido Comunista da China]] (PCCh) opuxéronse a estes cambios, crendo que terían repercusións negativas para o movemento [[Comunismo|comunista]] mundial, entre moitos dos cales [[Iosif Stalin|Stalin]] seguía sendo visto como un heroe. <ref name=Mac>{{cita libro|last1=MacFarquhar|first1=Roderick|last2=Schoenhals|first2=Michael|title=[[Mao's Last Revolution]]|publisher=Harvard University Press|ano=2006|isbn=978-0-674-02332-1}}</ref>{{rp|4–7}} Mao cría que Khrushchev non se adhería ao [[marxismo-leninismo]], senón que era un [[revisionismo (marxismo)|revisionista]], que alteraba as súas políticas respecto a os conceptos básicos marxista-leninistas, algo que Mao temía que permitise aos [[Capitalismo|capitalistas]] recuperar o control da URSS. As relacións entre ambos os gobernos agreáronse. A URSS negouse a apoiar a adhesión da China ás [[Organización das Nacións Unidas|Nacións Unidas]] e incumpriu a súa promesa de fornecer a China dun [[arma nuclear]].<ref name=Mac/>{{rp|4–7}} En abril de 1960, Mao denunciou publicamente o revisionismo. Sen sinalar co dedo á Unión Soviética, Mao criticou ao seu aliado ideolóxico nos [[Balcáns]], a [[Liga dos comunistas de Iugoslavia]]. Á súa vez, a URSS criticou ao aliado da China nos Balcáns, o [[Partido do Traballo de Albania]].<ref name=Mac/>{{rp|7}} En 1963, o PCCh empezou a denunciar abertamente á Unión Soviética, publicando nove polémicas percibidas contra o seu revisionismo, unha delas titulada "Sobre o falso comunismo de Jruschov e as leccións históricas para o mundo", na que Mao acusaba a Khrushchev non só de revisionista, senón tamén de aumentar o perigo de restauración capitalista.<ref name=Mac/>{{rp|7}} A caída de Khrushchev por mor dun "golpe de estado" interno en 1964 tamén contribuíu a que Mao temese a súa propia vulnerabilidade política, principalmente debido á perda de prestixio entre os seus colegas tras o Gran Salto Adiante.<ref name=Mac/>{{rp|7}} Outras accións soviéticas aumentaron a preocupación por posibles [[Quinta columna|quinto columnistas]] na China.<ref name=":02">{{Cita libro |last=Meyskens |first=Covell F. |url= |title=Mao's Third Front: The Militarization of Cold War China |date=2020 |publisher=[[Cambridge University Press]] |isbn=978-1-108-78478-8 |location=Cambridge, United Kingdom |doi=10.1017/9781108784788 |oclc=1145096137 }}</ref>{{Rp|page=141}} Como consecuencia das tensións que seguiron á ruptura chinés-soviética, os dirixentes soviéticos habían autorizado emisións de radio na China nas que se afirmaba que a Unión Soviética axudaría aos "auténticos comunistas" que derrocasen a Mao e o seu "rumbo erróneo".<ref name=":02" />{{Rp|page=141}} Os dirixentes chineses tamén temían que o crecente conflito militar entre Estados Unidos e as tropas norvietnamitas que China apoiaba levase a Estados Unidos a buscar a posibles traidores chineses.<ref name=":02" />{{Rp|page=141}}. O académico Covell F. Meyskens escribe que estas tensións internacionais determinaron o inicio e o curso da Revolución Cultural.<ref name=":02" />{{Rp|page=14}} === Precursor === En 1963, Mao lanzou o [[Movemento de Educación Socialista]], precursor da RC.<ref name="Baum-1969">{{cita xornal |last = Baum |first=Richard |ano = 1969 |title = Revolution and Reaction in the Chinese Countryside: The Socialist Education Movement in Cultural Revolutionary Perspective |xornal = [[The China Quarterly]] |volume=38 |issue=38 |pages=92–119 |doi=10.1017/S0305741000049158 |issn=0305-7410 |jstor=652308 }}</ref> Mao preparou o terreo mediante a "[[Purga|limpeza]]" de poderosos funcionarios de Pequín de dubidosa lealdade. O seu enfoque non foi transparente, executado a través de artigos xornalísticos, reunións internas e pola súa rede de [[Grupo parlamentario|aliados políticos]].<ref name="Baum-1969" /> == Lanzamento da Revolución Cultural == Mentres Lin Biao alentaba o [[culto á personalidade]] cara á figura de Mao, a súa dona Jiang Qing, antiga actriz implicada na vida cultural do país, promovía a defensa dos ideais revolucionarios na produción artística. A Revolución Cultural desencadeouse precisamente a través dun ataque a unha obra literaria. En 1961, [[Wu Han]], escritor de prestixio e vicealcalde de Pequín, publicara unha obra de teatro, ''Hǎi Ruì Bàguān'' (海瑞罢官 / 海瑞罷官: ''Hai Rui cesado do seu cargo''), na que se empregaban personaxes da [[dinastía Ming]] para aludir ao conflito entre Mao Zedong e Peng Dehuai. Esta obra indignara a Mao, que recoñeceu as alusións evidentes á súa persoa. Outros dous membros do goberno municipal de Pequín, [[Deng Te]] e [[Liao Mosha]], recorreron tamén á ficción histórica para criticar a Mao. Naquel momento, o goberno municipal de Pequín, co seu alcalde [[Peng Zhen]] á fronte, albergaba moitos dos partidarios de Liu Shaoqi e [[Deng Xiaoping]] e contra eles dirixíronse as primeiras críticas dos maoístas. Consciente da hostilidade cara á súa persoa en Pequín, Mao viaxou a [[Shanghai]] no verán de 1965. Nesa cidade, durante unha reunión do Comité Central no mes de setembro, Mao fixo un chamamento á resistencia fronte á ideoloxía burguesa reaccionaria. A contraofensiva comezara e Mao preparaba a súa volta. Mediante a influencia de Jiang Qing e grazas ao apoio do exército, o editorialista da edición de Shanghai do Diario do Exército de Liberación [[Yao Wenyuan]], estreito colaborador de Jiang Qing, escribiu un agresivo editorial no que se atacaba a Wu Han pola deslealdade do argumento da obra ''Hai Rui cesado do seu cargo''. A estratexia de Mao e os seus seguidores eludía o ataque directo a Liu Shaoqi e Deng Xiaoping e centrábase en quen os apoiaban. Isto puña nunha situación difícil os líderes do partido, xa que a pesar de todo, Mao seguía a ter o recoñecemento como máximo ideólogo do réxime e as críticas ao equipo do goberno municipal de Pequín fundamentábanse na obediencia estrita á ideoloxía de Mao, polo que resultaban difíciles de contrarrestar ante a opinión dos cadros do partido. Os ataques tiveron o éxito esperado e o 30 de decembro de 1965 Wu Han recoñeceu publicamente o seu erro. Isto animou os seguidores de Mao a aumentar a presión. O 26 de marzo de 1966 aproveitando a ausencia de Liu Shaoqi, que estaba en visita oficial en [[Paquistán]] e [[Afganistán]], os partidarios de Mao secuestraron o alcalde de Pequín e membro destacado do buró político [[Peng Zhen]]. Ao apoio de Yao Wenyuan en Shanghai uniuse o control da capital por parte do exército, leal a Lin Biao e a Mao. A partir deste momento, a edición nacional do ''Diario do Exército de Liberación'' pasou a estar controlada polos seguidores de Mao, e o 18 de abril un histórico editorial nese diario proclamou ''levantemos o grande estandarte vermella do pensamento de Mao Zedong e participemos de forma activa na Gran Revolución Cultural Socialista''. O editorial daba xa nome ao movemento e confirmaba o apoio do exército. O 1 de xuño, o ''[[Diario do Pobo]]'', principal órgano de expresión do Partido Comunista, caeu tamén baixo o control dos maoístas. == Consecuencias da Revolución Cultural == [[Ficheiro:Propaganda slogan removed - Wuhan University.JPG|miniatura|esquerda|Rastros dunha máxima propagandística da Revolución Cultural, inscrita nun muro, que invoca a confianza no presidente Mao]] Ao contrario da anterior campaña maoísta, o [[Gran Salto Adiante]], que tivera como vítimas os sectores máis desfavorecidos do medio rural, a Revolución Cultural tivo como albo a clase intelectual e dirixente do país. As acusacións xeneralizadas de "actividades [[contrarrevolucionarias]]" a técnicos cualificados e a profesores universitarios levaron a unha paralización do desenvolvemento tecnolóxico e educativo do país. Os programas de estudos foron redefinidos para primar o ensino de valores ideolóxicos sobre aquelas materias puramente intelectuais e científicas consideradas "burguesas". Unha xeración enteira de mozos viuse privada da posibilidade dunha educación superior alén da repetición de lemas revolucionarios. Fronte a esta crise do ensino superior, o espírito maoísta de igualdade tivo unha consecuencia positiva no aumento da escolarización primaria e da [[alfabetización]]. [[Ficheiro:Confuciustombqufu.jpg|miniatura|Tumba de [[Confucio]] en [[Qufu]], que sufriu os ataques dos gardas vermellos durante a Revolución Cultural]] A idea maoísta de que a nova China debía romper cos hábites feudais do pasado tivo tamén consecuencias nefastas para a cultura tradicional chinesa. Jiang Qing e os seus colaboradores instaron aos mozos a acabaren cos chamados "Catro antigos" (四旧 / 四舊 / ''sì jiù'', ás veces traducido como "os catro vellos"): os usos antigos, os costumes antigos, a cultura antiga e o pensamento antigo. A interpretación de que elementos da sociedade merecían a consideración de antigos ou burgueses quedou, non obstante, nas mans dos propios [[garda vermella|gardas vermellos]], quen, ávidos de amosar o seu espírito revolucionario, se embarcaron nunha campaña de destrución de obras de arte, libros, templos e edificios antigos, á vez que sometían a humillantes sesións de autocrítica a intelectuais e altos cargos do Partido aos que acusaban de reaccionarios. Dado que calquera que expresase na súa vida pública interese cultural ou artístico cara a calquera asusnto que non fose a exaltación da figura de Mao podía ser acusado de reaccionario, non é de estrañar que a inmensa maioría dos escritores e artistas sufrisen persecucións durante esta época e fosen moitos os que resultaron feridos e mesmo mortos pola violencia dos gardas vermellos. Outros suicidáronse, como o escritor [[Lao She]]. Estímase que foron miles as vítimas mortais da violencia e máis de tres millóns de membros do Partido foron vítimas das purgas na cúpula do poder. No ámbito da cultura, ademais da destrución de obras de arte, a Revolución Cultural tamén afectou a relixión tradicional chinesa e o sistema de escritura. A maior parte dos templos [[budismo|budistas]] e [[taoísmo|taoístas]] foron pechados e moitos monxes foron obrigados a seguir programas de reeducación. Tamén o pensamento [[confucianismo|confucianista]] foi albo das iras dos gardas, pois se identificaba coa sociedade feudal antiga. Debido a isto, a cidade natal de [[Confucio]], [[Qufu]], na provincia de [[Shandong]], sufriu os ataques de grupos de gardas que destruíron gran parte do seu patrimonio, que foi restaurado anos despois. En canto á [[escrita chinesa]], o proceso de [[reforma da escrita chinesa|simplificación dos caracteres]], aínda que comezara con anterioridade, coas listaxes de caracteres reformados publicadas en 1956 e 1964, consolidouse grazas ao espírito de ruptura co pasado impulsado pola Revolución Cultural. Neste sentido, moitas das diferenzas culturais que se perciben entre a China continental e as sociedades chineses de [[Taiwán]], [[Hong Kong]] e [[Macau]] teñen as súas raíces na Revolución Cultural, cuxos efectos se prolongaron ata a actualidade. === Educación === A Revolución Cultural levou ao sistema educativo da China a un parón. Nos primeiros meses da Revolución Cultural pecháronse escolas e universidades. As escolas de [[educación primaria|primaria]] e [[educación secundaria|secundaria]] abriron máis tarde, máis todos os institutos e universidades estiveron pechadas ata 1970, e a maioría das universidades non reabriron ata 1972.<ref>{{cita libro |url=https://books.google.com/books?id=iRr8GOrCLgkC&pg=PA164#v=onepage&q&f=false |título=Rise of the Red Engineers: The Cultural Revolution and the Origins of China's New Class |nome= Joel |apelidos=Andreas |páxina=164 |editorial= [[Stanford University Press]] |data= 2009 |isbn=978-0804760782 }}</ref> Os exames para entrar na universidade canceláronse despois de 1966, para ser logo substituídos por un sistema onde os estudantes eran recomendados por fábricas, vilas e unidades militares; as probas non foron restauradas ata 1977 baixo o mandato de [[Deng Xiaoping]]. Segundo os documentos para perseguir a [[Banda dos Catro]], foron perseguidos 142&nbsp;000 cadros do exército e profesores nos círculos educativos e menciónanse académicos, científicos e educadores que morreron, incluíndo a Xiong Qinglai, Jian Bozan, Rao Yutai, Wu Dingliang e Zhao Jiuzhang.<ref name="documents">{{cita libro |url=https://books.google.com/books?id=ipHX7n55ISIC&pg=PA132#v=onepage&q&f=false |título=Chinese Politics: Fall of Hua Kuo-Feng (1980) to the Twelfth Party Congress (1982) |editor= James T. Myers, Jürgen Domes, Erik von Groeling |editorial=University of South Carolina Press |data= 1995 |isbn= 978-1570030635 }}</ref> A xeración enteira de individuos aflixidos precariamente cualificados denomínase comunmente como a "xeración perdida".<ref>{{cita libro |url= https://books.google.com/books?id=GO5HrrJC_aMC&pg=PA195#v=onepage&q&f=false |título= Rhetoric of the Chinese Cultural Revolution: The Impact on Chinese Thought, Culture, and Communication |autor= Xing Lu |páxina=195 |editorial=University of South Carolina Press |data= 2004 |isbn=978-1570035432 }}</ref><ref>{{cita libro |url=https://books.google.com/books?id=YFkx41kszGUC&pg=PA55#v=onepage&q&f=false |título=A River Forever Flowing: Cross-cultural Lives and Identies in the Multicultural Landscape |autor= Ming Fang He |páxina=55 |editorial= Information Age Publishing|data= 2000|isbn=978-1593110765 }}</ref><ref>{{cita noticia |url=http://edition.cnn.com/2012/10/24/world/asia/china-lost-generation/ |título=China's 'lost generation' recall hardships of Cultural Revolution|autor= Tracy You |obra= CNN |data=25-10-2012 }}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{commonscat}} {{Portal|China}} === Bibliografía === * Hsü, Immanuel C. Y. ''The Rise of Modern China'', 6.ª edición, [[Oxford University Press]], Oxford, 1999 (ISBN 0-19-512504-5). * [[John King Fairbank|Fairbank, John King]]. ''China, una nueva historia'', [[Editorial Andrés Bello]], Barcelona, 1997 (ISBN 84-89691-05-3). * Gray, Jack; Cavendish, Patrick. ''La Revolución Cultural y la crisis china''. Barcelona: Ariel, 1970 (ISBN 84-344-0686-1). * Spence, Jonathan D. ''The Search for Modern China'', W. W. Norton and Company, Nova York, 1999 (ISBN 0-393-30780-8). === Outros artigos === * [[Mao Tse Tung]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Política da China]] [[Categoría:Historia da China]] [[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Historia e xeografía)]] [[Categoría:Século XX]] 9dnnn1h91qd190cc0ej5f2grune0imd 0 9355 7108898 6862364 2025-06-27T22:00:20Z MAGHOI 15490 7108898 wikitext text/x-wiki {{1000}} {{Biografía}} '''Caio Xulio César''' (en {{lang-la|Gaius Julius Caesar}}<ref name="name">Fully, ''Imperator Gaius Iulius Gaii filius Gaii nepos Caesar Patris Patriae'' ("Imperator Gaius Julius Caesar, fillo de Gaius, neto de Gaius, Pai do seu País") (Suetonius, ''Divus Julius'' 76.1). Nome oficial despois da [[Culto imperial|deificación]] en 42&nbsp;AC: ''Divus Iulius'' ("O Divino Xulio").</ref>), nado o [[13 de xullo]] do ano [[-100|100 a. C.]] e finado o [[15 de marzo]] do [[-44|44 a. C.]], foi un xeneral [[Roma antiga|romano]], [[Política|home de estado]], [[Cónsul romano|cónsul]] e autor de prosa en [[Lingua latina|latín]]. Xogou un papel moi importante nos eventos que levaron á desaparición da [[República Romana]] e á creación do [[Imperio Romano]]. No ano [[-60|60 a. C.]], César, [[Marco Licinio Craso|Craso]] e [[Cneo Pompeio Magno|Pompeio]] formaron unha [[Primeiro Triunvirato|alianza política]] que dominou a [[Institucións políticas da Roma Antiga|política romana]] durante varios anos. Os seus intentos de recadar poder a través de tácticas [[populares|populistas]] eran opostos á [[Optimates|clase dirixente conservadora]] xunto co [[Senado romano]], entre eles, [[Catón o Novo]] e [[Marcus Tullius Cicero|Cicerón]]. As vitorias de César na [[Guerra das Galias]], estenderon o territorio de Roma ata a [[Canal da Mancha|Canle da Mancha]] e o río [[Río Rin|Rin]]. César converteuse no primeiro xeneral romano en cruzar ambos mediante a construción dunha ponte sobre o Rin e o liderado da [[Invasións da Britania por Xulio César|invasión de Britania]]. Estes logros garantíronlle unha potencia militar incomparable que ameazaba con eclipsar a situación de Pompeio, que se unira ó Senado así mesmo despois da [[Batalla de Carras|morte de Craso]] en [[-53|53 a. C.]]. Coa Guerra das Galias rematada, o Senado ordenou a César renunciar ó seu mando militar e regresar a Roma. César rexeitou a orde, e no canto diso desafiou o Senado en [[-49|49 a. C.]] cruzando o [[Río Rubicón|Rubicón]] cunha [[lexión romana|lexión]], abandonando a súa provincia e entrando ilegalmente na [[Italia romana]].<ref>{{cita libro|apelido=Keppie|nome=Lawrence|título=The making of the Roman Army: from Republic to Empire|url=https://archive.org/details/makingofromanarm0000kepp_a7q6|ano=1998|publisher=University of Oklahoma Press|localización=Norman, OK|isbn=978-0-8061-3014-9|páxina=[https://archive.org/details/makingofromanarm0000kepp_a7q6/page/102 102]|capítulo=The approach of civil war}}</ref> O conflito deveu nunha [[Segunda Guerra Civil da República de Roma|Guerra civil]], e a vitoria de César na guerra outorgoulle unha posición privilexiada de poder e influencia. Despois de asumir o control do goberno, César comezou un programa de reformas sociais e de goberno, incluíndo a creación do [[calendario xuliano]]. Centralizou a burocracia da República e foi proclamado "ditador en perpetuidade", o cal lle proporcionaba unha autoridade adicional. Mais o conflito político subxacente non estaba resolto, e nos [[idos de marzo]] ([[15 de marzo]] de [[-44|44 a. C.]]), César foi [[Asasinato de Xulio César|asasinado]] por un grupo de senadores rebeldes liderados por [[Bruto|Marco Xunio Bruto]]. Unha nova serie de [[guerras civís romanas|guerras civís]] comezou, e o [[Constitución da República Romana|goberno constitucional da República]] nunca foi restaurado. O herdeiro adoptivo de César, Octavio, coñecido posteriormente como [[Octavio Augusto|Augusto]], subiu ó poder despois de derrotar a tódolos seus rivais na guerra civil. Octavio comezou a fornecer o seu poder, e comezou a era do [[Imperio Romano]]. A maior parte da vida de César é coñecida polos seus escritos nas campañas militares, e por outras fontes do seu tempo, como as cartas e discursos de Cicerón e os escritos históricos de [[Salustio]]. As biografías posteriores de César, escritas por [[Suetonio]] e [[Plutarco de Queronea|Plutarco]], son tamén grandes fontes de información. César é considerado como un dos meirandes comandantes militares da [[historia]]. == Traxectoria == === Inicios === Procedente dunha das máis antigas familias do patriciado romano, os Xulios, foi educado con esmero con mestres gregos. Pasou unha xuventude disipada, na que comezou axiña a achegarse ao partido político "popular", ao cal o unía a súa relación familiar con [[Mario]]. Por esta razón, a animadversión do [[ditador]] [[Lucio Cornelio Sila|Sila]] obrigouno a exiliarse por algún tempo a [[Provincia romana de Bitinia|Bitinia]]. Gañou o apoio da plebe subvencionando festas e obras públicas. E foi acrecentando o seu prestixio nos diferentes cargos que ocupou: [[cuestor]] (no ano [[-69|69]] a. C.), [[edil curul|edil]] ([[-65|65]]), gran pontífice ([[-63|63]]), [[pretor]] ([[-62|62]]) e [[propretor]] da [[Hispania Ulterior]] ([[-61|61]]-[[-60|60]] a. C.). Alí tivo éxito nunha campaña militar contra os lusitanos. Tras esta, realizou unha expedición ao litoral da [[Gallaecia]] ata chegar a [[A Coruña|Brigantium]]. === O triunvirato === De volta a [[Roma]], conseguiu un grande éxito político ao reconciliar os dous líderes rivais, [[Craso]] e [[Cneo Pompeio Magno|Pompeio]], aos que uniu consigo mesmo mediante un acordo privado para repartírense o poder formando un triunvirato e así opoñerse aos optimates que dominaban o [[Senado romano|Senado]] ([[-60|60]]). Ao ano seguinte, César foi elixido [[Cónsul romano|cónsul]] e as medidas que adoptou viñeron a acrecentar a súa popularidade: repartiu lotes de terra entre veteranos e parados, aumentou os controis sobre os gobernantes provinciais e deu publicidade ás discusións do Senado. Pero a ambición política de César ía máis alá e, buscando a base para obter un poder persoal absoluto, fíxose conceder por cinco anos -do [[-58|58]] ao [[-51|51]]- o control de varias provincias: ([[Galia Cisalpina]], [[Gallia Narbonensis|Galia Narbonense]] e [[Iliria]]). O triunvirato foi fortalecido polo [[Convenio de Luca]] ([[-56|56]]), que aseguraba vantaxes para cada un dos seus compoñentes; pero respondía a un equilibrio inestable, que iría evolucionar cara á concentración do poder nunha soa man. Craso morreu durante unha expedición contra os [[parto]]s ([[-53|53]]) e a rivalidade entre César e Pompeio non encontrou freo unha vez morta Xulia, a filla daquel, casada con este ([[-54|54]]). . === Guerra das Galias === {{Artigo principal|Guerra das Galias}} Entrementres, César lanzárase á conquista do resto das Galias. Derrotou os helvecios en Bribacte e o caudillo Ariovisto en [[Alsacia]]. Derrotou os nervios e eburones, o que lle permitiu ocupar todo o territorio das tribos belgas. Venceu tamén os Vénetos de [[Armórica]]. Como consecuencia, triunfou na conquista das Galias que non só completou, senón que asegurou lanzando dúas expedicións a [[Britania]] cruzando o [[Canal da Mancha]] e outras dúas a [[Xermania (Roma)|Xermania]], cruzando o [[río Rin]]. Con isto chegou a dominar un vasto territorio, que ofrecía a Roma unha obra comparable á de Pompeio en Oriente. Esmagou a rebelión de [[Vercinxetórix]], que depositou as armas aos seus pés tras o asedio e toma de Alesia. Isto supuxo a derrota definitiva dos galos ([[-52|52]] a. C.). === Guerra civil === O prestixio e o poder acadados por César preocuparon a Pompeio, elixido cónsul único en Roma no medio dunha situación de caos polas loitas entre mercenarios ([[-52|52]]). Conminado polo Senado a licenciar as súas tropas, César preferiu enfrontarse a Pompeio, a quen o Senado confiara a defensa da República como derradeira esperanza de salvagardar a orde oligárquica tradicional. Tras pasar o [[río Rubicón]] -que marcaba o límite da súa xurisdición-, coa súa célebre frase ''alea iacta est'' (a sorte está deitada), César iniciou unha guerra civil de tres anos ([[-49|49]]-[[-46|46]]) na que resultou vitorioso: conquistou primeiro Roma e Italia, despois invadiu [[Hispania]] derrotando os pompeianos en Ilerda. Posteriormente, a campaña trasladouse aos Balcáns; alí acadou a brillante vitoria da [[batalla de Farsalia]] que supuxo a rendición de 20.000 pompeístas e a derrota directa do propio Pompeio. Finalmente, dirixiuse a Oriente, onde este se refuxiara. Perseguíndoo, chegou a [[Exipto]], onde aproveitou para intervir nunha disputa sucesoria da familia faraónica, tomando partido en favor de [[Cleopatra VII|Cleopatra]] ("[[Guerra alexandrina]]", [[-48|48]]-[[-47|47]]). Asasinado Pompeio en Exipto, César proseguiu a loita contra os seus partidarios. Primeiro tivo que vencer o rei do [[Reino do Ponto|Ponto]], [[Farnaces]], na [[batalla de Zela]] ([[-47|47]]), que definiu coa súa soada sentenza "''veni, vidi, vici''" ("cheguei, vin e vencín"); despois derrotou os últimos pompeístas que resistían en [[África]] ([[batalla de Tapso]], [[-46|46]]) e os propios fillos de [[Cneo Pompeio Magno|Pompeio]] en [[Hispania]] ([[batalla de Munda]], preto de [[Córdoba, España|Córdoba]], [[-45|45]]). Vencedor en tan longa [[guerra civil]], César calou os descontentos repartindo dádivas e recompensas durante as celebracións que organizou en Roma pola vitoria. [[Ficheiro:Vincenzo Camuccini - La morte di Cesare.jpg|miniatura|esquerda|320px|''Morte de Xulio César'', obra de Vincenzo Camuccini, [[1798]].]] === Ditadura === Unha vez dono da situación, César acumulou cargos e honras que fortaleceron o seu poder persoal: cónsul por dez anos, prefecto dos costumes, xefe supremo do [[exército]], pontífice máximo (sumo sacerdote), ditador perpetuo, emperador con dereito de transmisión hereditaria...; a súa estatua comezou a colocarse en todos os templos, mais tamén rexeitou o diadema real que lle ofreceu o seu xeneral [[Marco Antonio]]. O Senado foi reducido a un mero consello do príncipe. Estableceu así unha ditadura militar disimulada pola aparencia de acumulación de maxistraturas civís. Reservouse o dereito de nomear e cesar funcionarios, organizou un censo de cidadáns, ditou a ''Lex Iulia Municipalis'', repartiu terras entre as súas tropas, reformou o calendario, o fornecemento das provincias, ampliou o número de senadores a 900 e promoveu grandes obras civís. === Final e significación === O temor a que abolise o sistema republicano a prol dunha acumulación de poderes na súa persoa alentou unha conspiración contra el. Morreu asasinado no senado nos idos (quince) de marzo nunha conxura dirixida por [[Casio]] e [[Bruto]] que lle impediu completar as súas reformas. Porén, deixou terminadas algunhas, como o cambio do calendario (que se mantivo até o [[século XVI]]), unha nova lei municipal que concedía maior autonomía ás cidades, a reconversión como agricultores das masas italianas proletarizadas, o establecemento de colonias en lugares propicios para o comercio...; todo apuntaba a transformar Roma, da cidade-estado que fora, á fronte dun imperio que abranguese a práctica totalidade do mundo coñecido, ao mesmo tempo en que se transformaba a súa vella constitución oligárquica por unha monarquía autoritaria de tinturas populistas; a dita obra sería completada polo seu sobriño-neto e sucesor, [[Octavio Augusto]]. == Vida persoal == === Saúde e aparencia física === Segundo as observacións de Plutarco,<ref>Plutarco, ''Caesar'' 17, 45, 60; véxase tamén Suetonio, ''Julius'' 45.</ref> é probable que César sufrise de [[epilepsia]]. Os estudosos modernos están divididos sobre o tema, e algúns cren que puido estar infectado de [[malaria]].<ref>Ronald T. Ridley, "The Dictator's Mistake: Caesar's Escape from Sulla," ''Historia'' 49 (2000), pp. 225–226, citing doubters of epilepsy: F. Kanngiesser, "Notes on the Pathology of the Julian Dynasty," ''Glasgow Medical Journal'' 77 (1912) 428–432; T. Cawthorne, "Julius Caesar and the Falling Sickness,” ''Proceedings of Royal Society of Medicine'' 51 (1957) 27–30, who prefers [[Ménière's disease]]; and O. Temkin, ''The Falling Sickness: A History of Epilepsy from the Greeks to the Beginnings of Modern Neurology'' (Baltimore 1971), p 162.</ref> Varios especialistas en medicina cren que no canto de epilepsia, unha diagnose máis exacta podería ser xaquecas.<ref>Seymour Diamond and Mary Franklin, ''Conquering Your Migraine: The Essential Guide to Understanding and Treating Migraines for all Sufferers and Their Families'', (New York: Fireside, 2001), 19.</ref> Outros estudosos sosteñen que os seus ataques epilépticos se debían a unha [[Teníase|infección parasitaria]] no cerebro.<ref name="bruschi">{{cita publicación periódica| apelido =Bruschi| nome =Fabrizio| título = Was Julius Caesar's epilepsy due to neurocysticercosis? | xornal =Trends in Parasitology| volume =27| issue =9| páxinas =373–374| publisher =Cell Press| ano =2011 | url =http://www.researchgate.net/publication/51493212_Was_Julius_Caesar's_epilepsy_due_to_neurocysticercosis?ev=prf_pub| dataacceso =2 de maio de 2013| doi=10.1016/j.pt.2011.06.001}}</ref><ref name="mclachlan">{{cita publicación periódica| apelido =McLachlan| nome =Richard S.| título = Julius Caesar's Late Onset Epilepsy: A Case of Historic Proportions| xornal =Canadian Journal of Neurological Sciences| volume =37 | issue =5 | páxinas =557–561 | publisher =Canadian Journal of Neurological Sciences Inc. | ano =2010 | url =http://apps.webofknowledge.com/full_record.do?product=WOS&search_mode=GeneralSearch&qid=4&SID=P2Ajl5d3oe6ha3MO8EF&page=1&doc=2 | dataacceso =11 de maio de 2013 }}</ref> César tivo catro episodios documentados do que puideron ter sido crises parciais complexas. Tamén é probable que tivese [[crise de ausencia]] na súa xuventude. As máis antigas referencias a estas aprehensións foron feitas polo biógrafo Suetonio, que naceu despois da morte de César. A alegación de epilepsia é rebatida polos historiadores médicos coa reivindicación da [[hipoglicemia]], que á súa vez pode causar episodios de epilepsia.<ref name="Hughes2004Caesar">{{Cita publicación periódica|autor=Hughes J|título=Dictator Perpetuus: Julius Caesar—did he have seizures? If so, what was the etiology?|xornal=Epilepsy Behav|volume=5|issue=5|páxinas=756–64|ano=2004|pmid=15380131 |doi=10.1016/j.yebeh.2004.05.006|apelido2=Atanassova|nome2=E|apelido3=Boev|nome3=K}}</ref><ref name="Gomez1995">{{Cita publicación periódica|autor=Gomez J, Kotler J, Long J|título=Was Julius Caesar's epilepsy due to a brain tumor?|xornal=The Journal of the Florida Medical Association|volume=82|issue=3|páxinas=199–201|ano=1995| pmid = 7738524}}</ref><ref name="epilepsiemuseumCaesar">{{cita web|url=http://www.epilepsiemuseum.de/alt/caesaren.html|título=Gaius Julius Caesar|dataacceso=28 de agosto de 2008|autor=H. Schneble|data=1 de xaneiro de 2003|publisher=German Epilepsy Museum}}</ref> No 2003, o psiquiatra [[Harbour F. Hodder]] publicou un estudo sobre o que denominou a teoría do "Complexo César", segundo a cal, César adoecía de [[epilepsia|epilepsia do lóbulo temporal]], e a debilitación da súa condición foi o factor relevante na decisión de César de renunciar ós gardas persoais nos días previos ó seu asasinato.<ref>{{Cita publicación periódica|apelido=Hodder|nome=Harbour Fraser|data=Setembro de 2003|título=Epilepsy and Empire, Caveat Caesar|xornal=Accredited Psychiatry & Medicine|publisher=Harvard University|localización=Harvard, Boston|volume=106|issue=1|páxina=19|url=http://www.forensic-psych.com/articles/artHarvardMagCaesar.php}}</ref> A partir dun verso de [[William Shakespeare|Shakespeare]] pode interpretarse que César era xordo dun oído: ''Ven á miña dereita, por esta orella estou xordo''.<ref>William Shakespeare, ''Julius Caesar'' I.ii.209.</ref> Ningunha fonte clásica menciona dificultades auditivas en relación a César. A obra de Shakespeare puido facer un uso metafórico da pasaxe na que Plutarco non se refire á xordeira, senón a un xesto que facía comunmente Alexandre de Macedonia. Cubrindo a súa orella, Alexandre indicaba que a súa atención cambiara de escoitar a acusación a escoitar a defensa.<ref>Plutarch, ''Alexander'' 42; Jeremy Paterson discussing Caesar's health in general in "Caesar the Man," ''A Companion to Julius Caesar'' (Wiley-Blackwell, 2009), p. 130 [http://books.google.com/books?id=gzOXLGbIIYwC&pg=PT150&dq=julius+caesar+deaf&hl=en&ei=zPtSTO-xFYaDngfwjbHvAg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA#v=onepage&q=julius%20caesar%20deaf&f=false online.]</ref> O historiador romano [[Suetonio]] describe a César como "alto de estatura e con pel clara, con membros ben formados, unha faciana un pouco chea e penetrantes ollos negros".<ref>[[Suetonio]], ''Life of Caesar'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Julius*.html#45 45] {{Webarchive|url=https://archive.today/20120530163202/http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Julius*.html#45 |date=30 de maio de 2012 }}: ''excelsa statura, colore candido, teretibus membris, ore paulo pleniore, nigris vegetisque oculis.''</ref> === Nome e familia === Usando o [[Alfabeto latino]] daquela, que carecía das letras ''J'' e ''U'', o nome de César era escrito ''GAIVS IVLIVS CAESAR''; a forma ''CAIVS'' tamén era empregada usando a antiga representación romana do ''G'' polo ''C''. A abreviación estándar era ''C. IVLIVS CÆSAR'', segundo a ortografía máis antiga. (A forma ''Æ'' é unha [[ligadura (tipografía)|ligadura]] das letras ''A'' e ''E'', e era moi empregada nas [[epigrafía|inscricións]] latinas para aforrar espazo.) No latín clásico, era pronunciado {{IPA|ˈɡaːjus ˈjuːljus ˈkajsar}}. Nos días finais da República Romana, moitos escritos históricos facíanse en grego, unha lingua que estudaban os romanos mellor educados. Os mozos ricos romanos eran educados a miúdo por escravos gregos, e mesmo ás veces eran enviados a [[Atenas]] para recibir unha formación máis avanzada. Na [[Grecia antiga|Antiga Grecia]] da era de César, o nome da súa familia escribíase ''Καίσαρ'', o cal reflicte a pronunciación da época. Así, a pronunciación do seu nome é semellante á do [[káiser]] alemán. No [[latín vulgar]], o /k/ con [[vogal anterior]], por mor da [[palatalización]], comezou a ser pronunciado [[consoante africada|africada]] – producindo o {{IPA|[ˈtʃeːsar]}} en italiano e {{IPA|[ˈtseːsar]}} en alemán, así como o título de [[tsar]]. Coa evolución das [[linguas románicas]], a africada [ts] converteuse na fricativa [s] ({{IPA|[ˈseːsar]}}) en moitas pronunciacións rexionais, como a do francés. O /k/ orixinal consérvase na [[mitoloxía nórdica]], onde se manifesta a través do rei lendario [[Kjárr]].<ref name="carlaz">{{cita web |url=http://www.carlaz.com/phd/cea_phd_chap2.pdf |autores=Anderson, Carl Edlund |ano=1999 |título=''Formation and Resolution of Ideological Contrast in the Early History of Scandinavia''. PhD thesis, University of Cambridge, Department of Anglo-Saxon, Norse & Celtic (Faculty of English). p. 44. |data-acceso=18 de outubro de 2014 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20070307030753/http://www.carlaz.com/phd/cea_phd_chap2.pdf |dataarquivo=07 de marzo de 2007 |urlmorta=yes }}</ref> O [[cognomen]] César podería ser en si mesmo un título. Foi moi promulgado pola Biblia a través do famoso verso "Ó César o que é do César, e a Deus o que é de Deus". O título converteuse no [[káiser]] alemán e no [[tsar]] eslavo. O derradeiro tsar con poder nominal foi [[Simeón II de Bulgaria]], cuxo reinado rematou en 1946; o que supón que dous mil anos despois da súa morte, aínda existía un dirixente co seu nome. [[Ficheiro:Roman families 4 Nov 08.png|1000px|centro|Árbore da familia Xulio-Claudia.]] ;Pais * Pai: [[Caio Xulio César (procónsul)|Caio Xulio César o Vello]] * Nai [[Aurelia Cota|Aurelia]] (relacionada cos [[Gens Aurelia|Aurelii Cottae]]) ;Irmás * Julia Caesaris "Major" (a maior) * Julia Caesaris "Minor" (a menor) ;Esposas * Primeiro matrimonio con [[Cornelia Cinna]], dende o -83 ata a morte dela no -69 ou -68 * Segundo matrimonio con [[Pompeia Sila|Pompeia]], dende o -67 ata o seu divorcio no -61 * Terceiro matrimonio con [[Calpurnia Pisonis]], dende o -59 ata a morte de César no -44 ;Fillos [[Ficheiro:Denderah3 Cleopatra Cesarion.jpg|miniatura|190px|Cleopatra e o seu fillo con Xulio Cesar, Cesarión no [[Templo de Dendera]].]] * [[Xulia, filla de Xulio César|Xulia]], con Cornelia Cinna, nada en -83 ou -82 * [[Caesarión]], con [[Cleopatra VII]], nado o -47. Foi asasinado con 17 anos polo fillo adoptivo de César, Octavio. * ''adoptado'': Caio Xulio César Octavio, o seu sobriño-neto por sangue, que despois se convertería no Emperador Augusto. * [[Bruto|Marco Xunio Bruto]]: As referencias históricas de Plutarco falan de que César cría que Bruto era un fillo ilexítimo seu, xa que a súa nai [[Servilia Cepión|Servilia]] fora a amante de César na súa xuventude.<ref>Plutarch, ''Brutus'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Brutus*.html#5 5]</ref> ;Neto * Neto sen nome de [[Xulia, filla de Xulio César|Xulia]] e Pompeio, morto ós poucos días. ;Amantes * [[Cleopatra VII]], nai de [[Cesarión]] * [[Servilia Cepión]], nai de Bruto * [[Eunoë]], raíña de [[Mauritania romana|Mauritania]] e muller de [[Bogudes]] ;Parentes notables * [[Caio Mario]] (casado coa súa tía Xulia) * [[Marco Antonio]] * [[Lucio César|Lucio Xulio César]] * [[Xulio Sabino]], un [[galia|galo]] da tribo dos [[lingóns]] na era da [[rebelión dos bátavos]] no ano 69, un suposto bisneto de César cuxa bisavoa fora amante de César durante a Guerra das Galias.<ref>[[Publio Cornelio Tácito]], ''[[Historias (Tácito)|Historias]]'' [[s:The Histories (Tacitus)/Book 4#55|4.55]]</ref> === Rumores políticos === A sociedade romana vía a pasividade na actividade sexual, sen importar o xénero, como un sinal de submisión ou inferioridade. De feito, Suetonio no triunfo de César na Galia, os seus soldados cantaban que "César puido conquistar os galos, pero Nicomedes conquistou a César."<ref name="Suet.1.49">Suetonius, ''Julius'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Julius*.html#49 49] {{Webarchive|url=https://archive.today/20120530163202/http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Julius*.html#49 |date=30 de maio de 2012 }}</ref> Segundo Cicerón, [[Marco Calpurnio Bíbulo|Bíbulo]], [[Gaius Memmius (poeta)|Gaius Memmius]], e outros (moitos, inimigos de César), tiveran aventuras con [[Nicomedes IV de Bitinia]] nos comezos das súas carreiras. Os contos foron repetidos, referíndose a César como Raíña de Bitinia, por algúns políticos romanos como un xeito de aldraxalo. Estas azueiras foron difundidas como unha forma de acabar coa súa imaxe. O propio César negou estas acusacións ó longo da súa vida, e segundo [[Dión Casio]], fíxoo tamén baixo xuramento nunha ocasión.<ref name="Suet.1.2">Suetonio, ''Julius'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Julius*.html#49 49] {{Webarchive|url=https://archive.today/20120530163202/http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Julius*.html#49 |date=30 de maio de 2012 }}; Cassius Dio, ''Roman History'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Cassius_Dio/43*.html#20 43.20]</ref> Esta forma de calumnia era moi popular durante a República Romana para vexar e desacreditar os adversarios políticos. Unha táctica común era acusar o opoñente político de vivir segundo o estilo helenístico, baseado na cultura grega e oriental, onde a homosexualidade era máis aceptada que na tradición romana. [[Catulo]] escribiu dous poemas nos que suxería que César e o seu enxeñeiro [[Mamurra]] eran amantes,<ref>[[Catullo]], ''Carmina'' [http://www.vroma.org/~hwalker/VRomaCatullus/029x.html 29] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080420062543/http://www.vroma.org/~hwalker/VRomaCatullus/029x.html|date=20 de abril de 2008}}, [http://www.vroma.org/~hwalker/VRomaCatullus/057x.html 57] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080304045130/http://www.vroma.org/~hwalker/VRomaCatullus/057x.html|date=04 de marzo de 2008}}</ref> pero máis tarde retractouse e pediu desculpas.<ref>Suetonius, ''Julius'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Julius*.html#73 73] {{Webarchive|url=https://archive.today/20120530163202/http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Julius*.html#73 |date=30 de maio de 2012 }}</ref> [[Marco Antonio]] acusou a Octavio de conseguir a adopción de César mediante favores sexuais. Suetonio describiu a acusación de Marco Antonio como un lance na confrontación política con Octavio.<ref name="Suet.2.68">Suetonio, ''Augustus'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Augustus*.html#68 68], [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Augustus*.html#71 71]</ref> == Xulio César na literatura e o cine == [[Ficheiro:Julii Caesaris quae exstant.tif|miniatura|C. Iulii Caesaris quae extant, 1678]] Xulio César foi obxectivo de numerosas obras literarias, sendo un dos personaxes históricos máis representados, porén hai algunhas que destacan pola súa repercusión e importancia artística: * A traxedia ''Xulio César'', escrita polo dramaturgo [[Inglaterra|inglés]] [[William Shakespeare]], quizais a obra máis famosa sobre o político romano. * A súa aparición en ''Cleopatra'', de [[Emil Ludwig]]. * A obra de [[teatro]] ''César e Cleopatra'', do autor [[Reino Unido|británico]] [[George Bernard Shaw]] * A [[novela histórica]] ''Os idos de marzo'', de [[Thornton Wilder]]. * A novela ''César'', de [[Allan Massie]] * Tamén é unha personaxe recorrente na serie de [[banda deseñada]] de ''[[Astérix]]'', de [[René Goscinny]] e [[Albert Uderzo]]. * A traxedia ''Xulio César,'' do dramaturgo galego [[Millán Picouto]], inserida na súa obra completa ''"O macrocosmos".'' Este gran número de aparicións tamén se repite tanto no cine como na [[televisión]], ben coma protagonista ben coma personaxe secundario. === Filmes === {| {{Táboabonita}} |- bgcolor="#CCCCCC" !Ano||Filme||Director||Actor |- |[[1908]]|| ''Julius Caesar'' || [[James Stuart Blackton]]/[[William V. Ranous]] || [[Charles Kent]] |- |[[1911]]|| ''Julius Caesar'' || [[Frank R. Benson]] || [[Guy Rathbone]] |- |[[1917]]|| ''Cleopatra'' || [[J. Gordon Edwards]] || [[Fritz Leiber]] |- |[[1934]]|| ''Cleopatra'' || [[Cecil B. DeMille]] || [[Warren William]] |- |[[1945]]|| ''Caesar and Cleopatra'' || [[Gabriel Pascal]] || [[Claude Rains]] |- |[[1950]]|| ''Julius Caesar'' || [[David Bradley]] || [[Harold Tasker]] |- |[[1953]]|| ''Julius Caesar'' || [[Joseph L. Mankiewicz]] || [[Louis Calhern]] |- |[[1960]]|| ''Spartacus'' || [[Stanley Kubrick]] || [[John Gavin]] |- |[[1963]]|| ''Cleopatra'' || [[Joseph L. Mankiewicz]] || [[Rex Harrison]] |- |[[1970]]|| ''Julius Caesar'' || [[Stuart Burge]] || [[John Gielgud]] |- |[[1979]]|| ''Julius Caesar'' || [[Michael Langham]] || [[Sonny Jim Gaines]] |- |[[1999]]|| ''Cleopatra''|| [[Franc Roddam]] || [[Timothy Dalton]] |- |[[2001]]|| ''Vercingétorix'' || [[Jacques Dorfmann]] || [[Klaus Maria Brandauer]] |- |[[2002]]|| ''Julius Caesar'' || [[Uli Edel]] || [[Jeremy Sisto]] |- |[[2003]]|| ''Imperium: Augustus'' || [[Roger Young]] || [[Peter O'Toole]] |- |[[2005]]|| ''Rome'' || Varios || [[Ciarán Hinds]] |} == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Wikiquote|Xulio César}} {{commonscat|Julius Caesar}} {{Galifontes|la:Scriptor:Gaius Iulius Caesar|{{PAGENAME}} na súa lingua orixinal}} === Bibliografía === * {{Cita libro|author=Canfora, Luciano|título=Julius Caesar: The People's Dictator|publisher=[[Edinburgh University Press]]|ano=2006|isbn=0-7486-1936-4}} * {{Cita libro|título=Julius Caesar |url=https://archive.org/details/juliuscaesar00free |author=Freeman, Philip |publisher=Simon and Schuster |ano=2008|isbn=0-7432-8953-6}} * {{cita libro|apelido=Fuller|nome=J. F. C.|título=Julius Caesar: Man, Soldier, and Tyrant|ano=1965|publisher=Rutgers University Press|localización=[[New Brunswick, Nova Jersey]]}} * {{Cita libro|author=[[Adrian Goldsworthy|Goldsworthy, Adrian]]|título=Caesar: Life of a Colossus|publisher=[[Yale University Press]]|ano=2006|isbn=0-300-12048-6}} * {{cita libro|apelido=Grant|nome=Michael|authorlink=Michael_Grant|título=Julius Caesar|url=https://archive.org/details/juliuscaesar0000gran_k2z5|ano=1969|publisher=McGraw-Hill|localización=Nova York|apelidos=|editorial=|ISBN=|ref=}} * {{cita libro|apelido=Grant|nome=Michael|título=The Twelve Caesars|ano=1979|publisher=Penguin Books|localización=Nova York|isbn=0-14-044072-0}} * {{Cita libro|autor=[[Tom Holland (autor)|Holland, Tom]] |título=[[Rubicon: The Last Years of the Roman Republic]]|publisher=Anchor Books|ano=2003|isbn=1-4000-7897-0}} * {{Cita libro|author=Jiménez, Ramon L.|título=Caesar Against Rome: The Great Roman Civil War|url=https://archive.org/details/caesaragainstrom0000jime|publisher=Praeger|ano=2000|isbn=0-275-96620-8}} * {{Cita libro|author=Kleiner, Diana E. E.|título=Cleopatra and Rome|url=https://archive.org/details/cleopatrarome00dian|publisher=Harvard University Press|year=2005|isbn=0-674-01905-9}} * {{Cita libro|author=Meier, Christian|título=Caesar: A Biography|publisher=Fontana Press|ano=1996|isbn=0-00-686349-3}} * {{Cita libro|author=Weinstock, Stefan|título=Divus Julius|url=https://archive.org/details/divusjulius0000stef|publisher=Oxford University Press|ano=1971|isbn=978-0-19-814287-4}} === Outros artigos === * [[Cónsules romanos na República|Lista de cónsules romanos na República]] === Ligazóns externas === * [http://cliojournal.wikispaces.com/The+Assassination+of+Caesar O asasinato de Xulio César]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130601163617/http://cliojournal.wikispaces.com/The+Assassination+of+Caesar |date=01 de xuño de 2013 }} {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Cónsules da República romana]] [[Categoría:Escritores en lingua latina]] [[Categoría:Nados en -100]] [[Categoría:Finados en -44]] [[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Biografías)]] [[Categoría:Persoas deificadas]] [[Categoría:Historiadores da Roma Antiga]] [[Categoría:Ditadores romanos]] 2tuqe8zxyh28rotp2nxcqrvlhgzxxrd 0 10645 7108313 7017715 2025-06-27T14:10:36Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108313 wikitext text/x-wiki {{Obra}}{{Contén texto árabe}} O '''Corán'''<ref>{{DRAG|corán}}</ref> ou '''Alcorán'''<ref>{{DRAG|alcorán}}</ref> (en [[Lingua árabe|árabe]]: القرآن al-qur'ān, literalmente "a recitación"; tamén '''Al Qur'ān Al Karīm''' ou "O Nobre Corán") é o [[libro sagrado]] do [[islam]]. Os [[musulmán]]s cren que o Corán é a transcrición da palabra literal de [[Alá|Deus]] e a culminación da revelación de Deus á humanidade, transmitida a través do profeta [[Mahoma]] durante un período de 23 anos polo anxo Jibreel ([[Arcanxo Gabriel|Gabriel]]). O Corán consiste de 114 [[sura]]s, ou capítulos, cun total de 6.236 [[aleia]]s (versículos). O Corán retoma moitos personaxes que aparecen nos libros sagrados do [[xudaísmo]] e do [[cristianismo]] ([[Torah]] e [[Biblia]]) e na literatura devota ([[apócrifo]]s), con moitas diferenzas de detalle. Personaxes bíblicas moi coñecidas, como [[Adán]], [[Noé]], [[Abraham]], [[Moisés]], [[Xesús no islam|Xesús]] e [[Xoán o Bautista]] aparecen mencionados como [[profeta]]s. [[Ficheiro:Qur'ans.jpg|miniatura|Exemplares do Corán.|esquerda]] == Orixe e desenvolvemento do Corán == === O recitado orixinal === [[Ficheiro:Rashid al-Din Tabib - Jami al-Tawarikh, f.45v detail - c. 1306-15.png|miniatura|[[Mahoma]] recibindo a [[Revelación]] do [[arcanxo Gabriel]]. Miniatura do libro ''[[Jami al-Tawarij]],'' elaborado en [[Tabriz]] a principios do [[século XIV]].]] Segundo a tradición, Mahoma non sabía ler nin escribir e limitouse a recitarlles aos seus compañeiros o que lle era revelado para que estes o escribisen e memorizasen. Esta tradición de memorización existe aínda entre os musulmáns. Os crentes sosteñen que o texto literal do Corán tal e como se transmite hoxe correspóndese exactamente co que lle foi revelado a Mahoma, ou sexa, son as mesmas palabras que Deus lle comunicou a Mahoma a través de [[Jibreel]] ([[Arcanxo Gabriel|Gabriel]]). O recitado comezou unha noite do ano [[610]], cando Mahoma, que na altura contaba 40 anos, durmía no mes de [[Ramadán]]. Escoitou unha voz que o chamaba exhortándoo "Recita! Recita! Recita!" O anxo recitoulle tres versos e, ao espertar, tíñaos, dicía Mahoma, inscritos no corazón. A partir de entón, sóubose [[profeta]] e mensaxeiro de Deus, o derradeiro dunha liña sete que comezara con [[Abraham]] e tivera en [[Xesús Cristo]] ao sexto. A súa misión era transmitir a derradeira e máis importante das mensaxes de Deus, a Recitación en árabe, ou ''Alcorán'' (tamén transcrito como ''Qur'an''). As xentes de Deus ([[xudeu]]s e [[cristianismo|cristiáns]]) desviáranse do camiño e o propósito do Corán era reconducilas. Ese recitado volvería a Mahoma en moitas ocasións. El repetía o que escoitaba e os seus seguidores memorizábano. Nalgúns casos tamén se transcribía o texto no soporte que estivese dispoñíbel. O Corán, xa que logo, foi un texto fundamentalmente oral durante a vida de Mahoma. Pero era tamén un texto fluído: conforme se lle engadían versículos e se reorganizaba o texto, os seguidores debían volver a memorizar o texto á luz das adicións e mudanzas. Mahoma repudiou certos versículos que se lle revelaran acusándoos de seren versículos "satánicos", ditados non por Gabriel senón por [[Satán]], e foron expurgados.[[Ficheiro:Abbasid Koran folio from Egypt.jpg|miniatura|Corán abásida, século X]]''Corán'' interprétase habitualmente como "recitación", o que indica que non pode existir como un simple texto. Para poder orar (unha das obrigas dos musulmáns) hai que aprender polo menos algunhas [[sura]]s do Corán. Normalmente comézase pola primeira sura, [[al-Fatiha]], coñecida como "os sete versículos moi repetidos" e progresando logo aos máis curtos cara ao final. Quen coñece o Corán enteiro recibe o nome de [[Qari']] (قَارٍئ) ou [[Hafiz]], que queren dicir "recitador" ou "memorizador", respectivamente. Mahoma foi o primeiro Hafiz. Os compañeiros de Mahoma comezaron a recoller as suras por escrito antes de que este morrese (en [[632]]), e hai constancia disto na tradición, como na historia da conversión de [[Umar ibn al-Khattab]] (estando Mahoma aínda na [[Meca]]), cando se menciona que a súa irmá estaba a ler o texto da sura [[Ta-Ha]] e dise que en [[Medina]] uns 65 "compañeiros" ([[sahaba]]) actuaron como escribas nalgún momento e que Mahoma recorría con frecuencia a eles cando lle viña unha revelación. === A compilación === Segundo unha tradición posterior, a primeira compilación do Corán nun volume único realizouna [[Zayd ibn Thabit]] en tempos do primeiro [[califa]], [[Abu Bakr]]. Zayd ibn Thabit "recolleu o Corán de varios pergamiños e anacos de óso e dos peitos (ou sexa, as recordacións) dos homes". Esta copia gardaríase na casa de [[Hafsa bint Umar]] pero non está claro se era unha versión completa nin se tiña carácter oficial<ref>Jane Dammen McAuliffe ( 2006) ''The Cambridge Companion to the Qu'ran'' Cambridge:Cambridge University Press, p. 31</ref>. [[Ficheiro:Qur'anic Manuscript - 3 - Hijazi script.jpg|miniatura|Manuscrito en [[pergamiño]] correspondente aos de [[Saná]] ([[século VII]])]] Durante o califato de [[Uthman ibn Affan]] tivo lugar unha disputa sobre o uso de varios dialectos ([[ahruf]]) no recitado do Corán. Tamén causaron preocupación as diverxencias que se producían nos recitados da revelación, especialmente entre os novos musulmáns. Como resposta, arredor de [[650]] Uthman decidiu codificar e estandarizar o texto. Segundo algunhas tradicións islámicas, Uthman encargoulle a un comité no que participaron Zayd e varios membros destacados de Quraysh a redacción do texto padrón, baseado nunha compilación que estaba en poder de Hafsa. Ao rematar, Uthman enviou copias a varios recantos do Imperio islámico e ordenou a destrución de todas as copias non coincidentes. Varios manuscritos, entre eles o [[manuscrito de Samarkanda]], pretenden ser unha desas copias orixinais, o cal é discutido. De entre os manuscritos descubertos recentemente en [[Saná]], parece que tres polo menos datan de antes do ano 50 da [[héxira]]. Os restos de inscricións dátanse de algo máis tarde: arredor do ano 50. Ademais das primeiras versións coñecidas de Abdallah Ibn Masud e Ubay Ibn Ka'b, tense noticia dunha versión [[xiísmo|xiíta]] supostamente compilada por [[Ali ibn Abi Talib|Alí]], o xenro de Mahoma, á que renunciou en favor da colección de Uthman. Os eruditos musulmáns aceptan que as diferenzas entre as versións consistían maiormente en variantes ortográficas e léxicas e un cómputo distinto dos versos. Todos os tres mencionados (Ibn Masud, Ubay Ibn Ka'b e Alí) tiñan un posición de autoridade que lles permitiría oporse a calquera variación que existise entre a súa colección e a de Uthman e, porén, todos os tres apoiaron a compilación de Uthman e continuaron a servir a este califa. === As recitacións === Dado que a versión de Uthman non contiña [[diacrítico|marcas diacríticas]] e podía, en consecuencia, ser lida de varias maneiras por quen a memorizasen, arredor do ano [[700]] iniciouse o desenvolvemento dunha versión para a oralidade. O exemplar máis antigo que se garda é do [[século IX]]. Hoxe en día o Corán publícase con todas as vogais. Existen actualmente dez recitados canónicos e catro non canónicos. Un recitado canónico debe cumprir tres condicións: # Debe axustarse á compilación de Uthman, letra a letra. # Debe seguir as regras sintácticas do árabe. # Debe seguir unha continuidade ([[''isnad'']]) até ao Profeta Mahoma a través de ''tawatur'', isto é, ten que ter sido transmitido por un grupo de xente amplo a través da cadea da ''isnad''. [[Ficheiro:Quran Kareem.svg|miniatura|Icona caligráfica da verba Corán]] [[Ibn Mujahid]] recolleu sete destes recitados e [[Ibn Al-Jazri]] engadiu tres. Son: # [[Nafi`]] de [[Medina]] (169/[[785]]), transmitido por [[Warsh]] e [[Qaloon]]. # [[Ibn Kathir]] de [[Makka]] (120/[[737]]), transmitido por [[Al-Bazzi]] e [[Qonbul]]. # [[Ibn `Amer]] de [[Damasco]] (118/[[736]]), transmitido por [[Hisham (narrator)|Hisham]] e [[Ibn Zakwan]]. # [[Abu `Amr]] de [[Basora]] (148/[[770]]), transmitido por [[Al-Duri]] e [[Al-Soosi]]. # [[`Asim]] de [[Kufa]] (127/[[744]]), transmitido por [[Sho`bah]] e [[Hafs]]. # [[Hamza]] de Kufa (156/[[772]]), transmitido por [[Khalaf]] e [[Khallad]]. # [[Al-Kisa'i]] de Kufa (189/[[804]]), transmitido por [[Abul-Harith]] e [[Al-Duri]]. # [[Abu-Ja`far]] de Medina, transmitido por [[Ibn Wardan]] e [[Ibn Jammaz]]. # [[Ya`qoob]] do [[Iemen]], transmitido por [[Ruways]] e [[Rawh]]. # [[Khalaf]] de Kufa, transmitido por [[Ishaaq]] e [[Idris]]. Estes recitados difiren na vocalización (''tashkil'' تشكيل) dunhas poucas palabras, o que lle dá un significado complementar á palabra en cuestión de acordo coas regras da gramática do árabe. Por exemplo, a vocalización dun verbo pódeo facer mudar entre as súas [[voz activa|voces activa]] e [[voz pasiva|pasiva]]. Pode modificar tamén a formación léxica, implicando intensidade, por exemplo. As vogais pódense facer longas ou curtas e as [[parada glotal|paradas glotais]] (''[[hamza]]s'') pódense engadir ou eliminar, de acordo coas regras de cada recitado concreto. Por exemplo, o nome do arcanxo Gabriel pronúnciase diferente nos diferentes recitados: Jibrīl, Jabrīl, Jibra'īl, e Jibra'il. O nome "Qur'ān" pronúnciase sen a parada glotal ("Qurān") nun dos recitados e o nome do profeta Abraham pronúnciase Ibrāhām noutro. As narracións máis usadas son as de [[Hafs]] (حفص عن عاصم), [[Warsh]] (ورش عن نافع), [[Qaloon]] (قالون عن نافع) e [[Al-Duri]] (الدوري عن أبي عمرو). Os musulmáns cren ferventemente que todos os recitados canónicos foron recitados polo Profeta mesmo, citando a cadea da narración [[isnad]] propia, e acéptanas como válidas para o culto e como referencia para as regras da [[xaria]]. Os recitados non canónicos chámanse "explicativos" polo seu papel de dar unha perspectiva diferente dun [[ayah]] concreto. Varias ducias de persoas hoxe en día reciben o título de "Memorizador dos Dez Recitados", considerado como a honra suprema nos estudos coránicos. == A lingua do Corán == A tradición islámica considera que o Corán lle foi revelado a Mahoma en [[Lingua árabe|árabe]]. A base desta idea está no propio texto coránico, pois no versículo 103 da sura 16 afírmase que lle foi dado ao profeta nun árabe "claro", "elocuente" ou "puro" (en árabe: لِسَانٌ عَرَبِیٌّ مُّبِیۡنٌ).<ref>{{Cita web|título=Surah An-Nahl - 103|url=https://quran.com/an-nahl?locale=en&font=v1&reading=false&translations=131%2C20|páxina-web=quran.com|data-acceso=2023-02-21}}</ref><ref>{{Cita web|título=Al-Nahl|url=https://www.ahmadiyya-islam.org/es/coran/capitulos/16/|páxina-web=Comunidad Musulmana Ahmadía|data-acceso=2023-02-21|lingua=es-ES}}</ref> Tradicionalmente afirmábase que a variedade orixinaria era o dialecto dos Quarish, a tribo de Mahoma. Porén, os estudos filolóxicos actuais desbotan esta posibilidade ofrecendo dúas teorías: a maioritaria, considera que a lingua é a [[Lingua árabe#Hejazi antigo e árabe clásico|''koiné'' árabe]] empregada na poesía preislámica ('arabbiya) con trazos dialectais do Hejaz (a rexión da [[A Meca|Meca]] e [[Medina]]), mentres que a outra acha que primeiramente era recitado en dialecto mequí e que logo foi escrito no árabe poético preislámico.<ref>{{Cita libro|título=Le Coran|apelidos=DéRoche|nome=François|editorial=Presses Universitaires de France|ano=2019|ISBN=978-2-7154-0147-1|capítulo=Chapitre II. Structure et langue|páxinas=26-46}}</ref> == A Crítica Textual e o Corán == [[Ficheiro:Double-page from the Mughal Qur'an manuscript (BL Add MS 18497, ff. 118v-119r).jpg|miniatura|Corán manuscrito por [[Hibatallah al-Husayni]] para o [[Imperio Mogol|emperador mogol]] [[Akbar]] ([[século XVI]])]] A [[crítica textual]] bíblica revolucionou o [[Xudaísmo]] e o [[Cristianismo]] ao cuestionar asuncións moi establecidas sobre as orixes da [[Biblia]]; algúns críticos textuais están a facer o mesmo co Corán. Indican que partes do Corán están baseados en historias dos [[Tanakh]] (a Biblia hebrea), o [[Novo Testamento]], a Biblia cristiá e outras obras cristiás non canónicas. As diferenzas entre as versións bíblicas e as coránicas suxiren que estas historias non se tomaron directamente dos textos escritos, senón que eran parte das tradicións orais da [[Península arábica]] en tempos de Mahoma. Para os musulmáns, as historias xudías e cristiás son simplemente corrupcións textuais dun orixinal divino case perdido que se reflicte no Corán. Esta crítica procura tamén atopar probas da evolución do texto e das disputas sobre a transcrición no islam primeiro. O recente descubrimento dos "Cemiterios do Corán" no [[Iemen]] parece que poderá achegar nova luz sobre a materia. == Interpretación do Corán == De acordo cos testemuños máis antigos, escritos todos eles por crentes, o Corán foi revelado aos poucos durante o período extenso. Cada sura, e ás veces mesmo cada versículo individual, ten as súas propias circunstancias específicas. Nalgúns casos, estas menciónanse nos coñecidos [[tafsir]]s (por exemplo, a sura [[Iqra]], ou moitas partes, incluídos os ayat 190-194, da sura [[al-Baqarah]]); noutros casos (por exemplo, a sura [[al-Asr]]), o máis que se pode dicir é en que cidade vivía o Profeta na altura (dividindo entre as suras de Makkan e as de Medina). Nalgúns casos, tal e como na sura [[al-Kawthar]], hai diverxencias sobre as circunstancias e tradicións diferentes fornecen unha relación diferente. Porén, cando son coñecidas, as circunstancias considéranse unha axuda importante para comprender o significado pretendido de cada versículo. O telón de foro máis xeral do Corán, especialmente o histórico, tamén ten valor para a súa interpretación. Por exemplo, non sería posíbel entender ben a sura [[al-Fil]] sen coñecer o que os primeiros historiadores árabes contan do [[Ano do Elefante]]. [[Ficheiro:A Salar Muslim Girl Holds a Wooden Plate Written Arabic Verses of the Quran.jpg|miniatura|Nena da etnia salar con táboas con versos coránicos. Fotografía tirada en [[1933]] na provincia [[República Popular da China|chinesa]] de [[Qinghai]].]] A axuda externa de maior utilidade á hora de interpretar os significados do Corán son os [[Hadith]], a colección de tradicións islámicas da que derivan os detalles da historia islámica primitiva. Unha completa ciencia da [[isnad]] apareceu nos primeiros séculos do islam que pretendía clasificar supostos ditos de acordo coa súa fiabilidade. A interpretación do Corán derivou logo na súa propia ciencia, a ''ilm at-[[tafsir]]''. De entre os comentadores máis famosos destacan [[at-Tabari]], az-Zamakhshari, at-Tirmidhi e [[Ibn Kathir]]. En canto que estes comentarios mencionan todas as interpretacións comunmente aceptadas, os comentarios fundamentalistas modernos, como o de [[Sayyed Qutb]] tenden a cinxirse a só unha das interpretacións posíbeis. A crenza na orixe divina, directa e ininterrompida é fundamental para o islam. Isto supón crer que o Corán non contén erros nin inconsistencias. Así, a sura [[al-Baqarah]] di no seu versículo segundo: "Este é o libro no que non non caben dúbidas, un guía para os crentes". Porén, é ben sabido que certos versículos cronoloxicamente posteriores substitúen a outros anteriores. Por exemplo, a prohibición do viño logrouse gradualmente e non inmediatamente, e mentres que para algúns estudosos certos versículos que desaconsellan certas prácticas (como a [[poligamia]]) sen prohibilas de todo débense interpretar como parte dun proceso semellante, para outros isto contradí a sura 5,3 ("Neste día perfeccionei a vosa relixión para vós, completei o Meu favor sobre vós e escollín para vós o islam como relixión"). Con referencia á mensaxe básica do Corán hai tres ideas que se reiteran no libre: esta vida é unha proba; o alén é certo; as nosas accións nesta vida teñen consecuencias na vindeira. == O Corán "creado" e o "non-creado" == [[Ficheiro:Student (dalibi).jpg|miniatura|Estudante do Corán en [[Nixeria]]]] As variedades máis estendidas de teoloxía musulmá consideran que o Corán é eterno e "non-creado", reflectindo certos aspectos da [[filosofía]] grega, en concreto as teorías de [[Platón]] segundo as que as realidades e verdades últimas son eternas e inmutábeis. Dado que os musulmáns cren que as figuras bíblicas como [[Moisés]] e [[Xesús Cristo]] predicaron o islam, a doutrina dunha revelación inmutábel e non creada implica que as contradicións entre as súas afirmacións en relación co Corán e a Biblia han de ser o resultado da corrupción humana das revelacións divinas anteriores. Porén, algúns, entre eles as seitas [[Mu'tazili]] e [[Ismailí]], contradicen esta doutrina do Corán non creado. Varios movementos liberais dentro do islam cuestionan, implicitamente ou explicitamente, a doutrina do Corán non creado ao discutir a aplicabilidade e validez da [[lei islámica]], xa que as súas xustificacións baséanse con frecuencia na crenza de que esas leis foron creadas por Deus para afrontar necesidades e circunstancias específicas da comunidade de Mahoma. De entre as moitas razóns ofrecidas por esas voces disidentes para a súa crítica da doutrina dun Corán eterno están as implicacións que tería para a doutrina da ''tawhid'', ou unidade de Deus. Se o Corán é a fala eterna e non-creada de Alá, fala que existiu sempre xunto con El, estase a presentar un concepto plural da natureza de Deus. == Estilo == Aínda que non sempre, o Corán presenta unha [[rima]] asonante entre versículos sucesivos, como na sura [[al-Fajr]]: : Wal-fajr(i), : Wa layâlin `ashr(in), : Wash-shaf`i wal-watr(i) : Wal-layli 'idhâ yasr(î), : Hal fî dhâlika qasamun li-dhî ḥijr(in). Estas vogais de fin de versículo non se pronuncian cando os versículos se enuncian por separado, fenómeno pausal normal en árabe. Nestes casos, ''î'' e ''û'' riman normalmente e hai certo grao de variación nas consoantes finais de sílaba. Algunhas suras inclúen tamén un refrán repetido cada poucos verses, como ar-Rahman ("Entón cal dos favores do teu Señor denegarás?") e al-Mursalat ("Malditos nese día os que repudien"). [[Ficheiro:Quran-Mus'haf Al Tajweed.jpg|miniatura|Corán en lingua árabe.]] A lonxitude dos versículos (''[[ayat]]'') varía notabelmente entre sura e sura. En xeral, as suras primeiras (da [[Meca]]) teñen versículos máis curtos que as posteriores (de [[Medina]]), e os versos legais son especialmente longos. Todos os capítulos, excepto un, van precedidos por "''[[basmala|Bismillah ir-Rahman ir-Rahim]]''" ("No Nome de Deus, o Misericordioso, o Compasivo". Sobre as letras iniciais dos capítulos (un conxunto reducido) discútese se teñen sentido, se introducen a revelación coránica ou se son os [[monograma]]s ou iniciais dos escribas. Un trazo notábel do Corán é a súa repetición parcial frecuente, que vai desde os epítetos curtos (p.ex. "Señor dos ceos e da terra") a oracións completas. Estas repeticións serven ás veces para salientar unha idea importante e ás veces ilustran ideas diferentes. Están entre os fragmentos máis difíciles de memorizar porque, mentres que a maioría dos versículos só teñen unha continuación posíbel, estes poden ter varias. Tamén se atopa a repetición temática, como nas historias de [[Thamud]] ou de Adán, que se narra en varias ocasións con aproximadamente o mesmo nivel de detalle cada vez. Como non é unha narrativa, no Corán non hai un lugar determinado para cada elemento. Tradicionalmente, os gramáticos árabes consideran que o Corán é un xénero único en si mesmo, que non é nin [[poesía]] (definida como texto cunha [[métrica]] e unha [[prosa]] nin [[prosa]] (definida como fala normal ou fala rimada pero non métrica, ''[[saj']]).'' == Partes e subdivisións == [[Ficheiro:Maghribi script sura 5.jpg|miniatura|Sura 5, versos 12-13 dun Corán do século XIII]] O Corán organízase en capítulos separados, ou ''[[sura]]''. A súa orde non reflicte a orde cronolóxica na que foron ditadas, nin a estrutura de cada sura reflicte a natureza da revelación coránica orixinal. Os versículos éranlle revelados a Mahoma de maneira inesperada. Habitualmente, unha revelación púñao en [[transo]] e el e outros memorizaban os versículos; baixo a guía de Gabriel, Mahoma organizaba os versículos nas ''sura'' existentes. Ademais da repartición en suras e independentemente dela, o Corán divídese en partes de extensión aproximadamente similar para maior comodidade de lectura, recitado e memorización. Úsanse as sete "estacións" (''manazil'') e as trinta "partes" (''ajza'' ', singular ''juz'' '), para ler o Corán enteiro nunha semana ou nun mes, un ''manzil'' ou unha ''juz'' ' cada día, respectivamente. As ''juz''' divídense tamén ás veces en dous "grupos" (''ahzab'', singular ''hizb''), e cada ''hizb'' divídese por súa vez en catro cuartos. Outra estruturación diferente é a das ''ruku'at'', unidades semánticas semellantes aos parágrafos e que conteñen aproximadamente unhas dez ''ayat'' cada unha. === Relación de suras pola súa orde coránica === {| class="wikitable" |+ !Sura !Nome en árabe !Nome transliterado !Nome en galego |- |1 |الفَاتِحَة |Al-Fatihah |Exordio |- |2 |ٱلْبَقَرَة |Al-Baqarah |A vaca |- |3 |آلِ عِمْرَان |Al-Imran |A familia de Imrán |- |4 |ٱلنِّسَاء |Al-Nisa |As mulleres |- |5 |ٱلْمَائِدَة |Al-Maidah |A mesa |- |6 |ٱلْأَنْعَام |Al-Anam |O rabaño |- |7 |ٱلْأَعْرَاف |Al-A'raf |O muro |- |8 |ٱلْأَنْفَال |Al-Anfal |O botín |- |9 |ٱلتَّوْبَة |Al-Tauba |O arrepentimento |- |10 |يُونُس |Yunus |Xonás |- |11 |هُود |Hud |Hud |- |12 |يُوسُف |Yusuf |Xosé |- |13 |ٱلرَّعْد |Al-Rad |O tronido |- |14 |إِبْرَاهِيم |Ibrahim |Abraham |- |15 |ٱلْحِجْر |Al-Hillr |A rocha |- |16 |ٱلنَّحْل |Al-Nahl |A abella |- |17 |ٱلْإِسْرَاء |Bani Isra'il |A viaxe nocturna |- |18 |ٱلْكَهْف |Al-Kahf |A cova |- |19 |مَرْيَم |Maryam |María |- |20 |طه |Ta ha |Ta ha |- |21 |ٱلْأَنْبِيَاء |Al-Anbiya' |Os profetas |- |22 |ٱلْحَجّ |Al-Hall |A peregrinación |- |23 |ٱلْمُؤْمِنُون |Al-Muminun |Os crentes |- |24 |ٱلنُّور |Al-Nur |A luz |- |25 |ٱلْفُرْقَان |Al-Furqan |O criterio |- |26 |ٱلشُّعَرَاء |Al-Shuara |Os poetas |- |27 |ٱلنَّمْل |Al-Naml |As formigas |- |28 |ٱلْقَصَص |Al-Qasas |O relato |- |29 |ٱلْعَنْكَبُوت |Al-Ankabut |A araña |- |30 |ٱلرُّوم |Al-Rum |Os bizantinos |- |31 |لُقْمَان |Luqman |Luqman |- |32 |ٱلسَّجْدَة |Al-Salldah |A adoración |- |33 |ٱلْأَحْزَاب |Al-Ahzab |A avinza |- |34 |سَبَأ |Saba |Os saba |- |35 |فَاطِر |Fatir |O creador |- |36 |يس |Ya-Sin |Ya-Sin (un nome de Mahoma) |- |37 |ٱلصَّافَّات |Al-Saffat |A ringleira |- |38 |ص |Sad |Sad |- |39 |ٱلزُّمَر |Az-Zumar |Os grupos |- |40 |غَافِر |Ghafir |O perdoador |- |41 |فُصِّلَت |Fussilat |Explicado polo miúdo |- |42 |ٱلشُّورىٰ |Ash-Shura |A consulta |- |43 |ٱلْزُّخْرُف |Az-Zukhruf |Os adobíos |- |44 |ٱلدُّخَان |Ad-Dukhān |O fume |- |45 |ٱلْجَاثِيَة |Al-Yāthiyah |A axeonllada |- |46 |ٱلْأَحْقَاف |Al-Ahqaf |As dunas |- |47 |مُحَمَّد |Muhammad |Mahoma |- |48 |ٱلْفَتْح |Al-Fath |A vitoria |- |49 |ٱلْحُجُرَات |Al-Ḥuyurat |Os cuartos |- |50 |ق |Qaf |Qaf |- |51 |ٱلذَّارِيَات |Ad-Dáriat |Os que aburan |- |52 |ٱلطُّور |At-Tur |O monte |- |53 |ٱلنَّجْم |An-Naym |A estrela |- |54 |ٱلْقَمَر |Al-Qamar |A Lúa |- |55 |ٱلرَّحْمَٰن |Ar-Ráhman |O compasivo |- |56 |ٱلْوَاقِعَة |Al-Waqia |O acontecemento |- |57 |ٱلْحَدِيد |Al-Hadid |O ferro |- |58 |ٱلْمُجَادِلَة |Al-Muyadila |A discusión |- |59 |ٱلْحَشْر |Al-Hachr |A xuntanza |- |60 |ٱلْمُمْتَحَنَة |Al-Mumtahana |A examinada |- |61 |ٱلصَّفّ |As-Saff |A liña de loita |- |62 |ٱلْجُمُعَة |Al-Yumua |O venres |- |63 |ٱلْمُنَافِقُون |Al-Munafiqún |Os hipócritas |- |64 |ٱلتَّغَابُن |At-Tabagun |A mutuo decepción |- |65 |ٱلطَّلَاق |At-Tálaq |O reputio |- |66 |ٱلتَّحْرِيم |At-Tahrim |A prohibición |- |67 |ٱلْمُلْك |Al-Mulk |O dominio |- |68 |ٱلْقَلَم |Al-Qalam |O cálamo |- |69 |ٱلْحَاقَّة |Al-Haqqa |O inevitable |- |70 |ٱلْمَعَارِج |Al-Mariy |Os graos |- |71 |نُوح |Nuh |Noé |- |72 |ٱلْجِنّ |Al-Yinn |Os xenios |- |73 |ٱلْمُزَّمِّل |Al-Muzzamil |A morea |- |74 |ٱلْمُدَّثِّر |Al-Mudazzir |Arroupado |- |75 |ٱلْقِيَامَة |Al-Quiyamat |A resurreción |- |76 |ٱلْإِنْسَان |Al-Insan |O home |- |77 |ٱلْمُرْسَلَات |Al-Mursalat |Os emisarios |- |78 |ٱلنَّبَأ |An-Naba |O anuncio |- |79 |ٱلنَّازِعَات |An-Naziat |Os que arrastran |- |80 |عَبَسَ |Abasa |Engurrou as cellas |- |81 |ٱلتَّكْوِير |At-Takuír |O escurecemento |- |82 |ٱلْإِنْفِطَار |Al-Infitar |A fenda |- |83 |ٱلْمُطَفِّفِين |Al-Mutafífin |Os defraudadores |- |84 |ٱلْإِنْشِقَاق |Al-Inchicaq |O racho |- |85 |ٱلْبُرُوج |Al-Buruj |As constelacións |- |86 |ٱلطَّارِق |At-Tariq |O astro nocturno |- |87 |ٱلْأَعْلَىٰ |Al-'Ala |O altísimo |- |88 |ٱلْغَاشِيَة |Al-Gashiyah |O que cobre |- |89 |ٱلْفَجْر |Al-Fayr |A alborada |- |90 |ٱلْبَلَد |Al-Balad |A cidade |- |91 |ٱلشَّمْس |Ash-Shams |O Sol |- |92 |ٱللَّيْل |Al-Lail |A noite |- |93 |ٱلضُّحَىٰ |Ad-Duha |A mañá |- |94 |ٱلشَّرْح |Ash-Sharh |A abertura |- |95 |ٱلتِّين |At-Tín |As figueiras |- |96 |ٱلْعَلَق |Al-'Alaq |A sangre callada |- |97 |ٱلْقَدْر |Al-Qadr |O fado |- |98 |ٱلْبَيِّنَة |Al-Baiyina |A proba |- |99 |ٱلزَّلْزَلَة |Az-Zalzalazh |O sismo |- |100 |ٱلْعَادِيَات |Al-'Áadiyat |O cabalo de batalla |- |101 |ٱلْقَارِعَة |Al-Qârì'a |A calamidade |- |102 |ٱلتَّكَاثُر |At-Takâthur |A rivalidade |- |103 |ٱلْعَصْر |Al-'Asr |O serán |- |104 |ٱلْهُمَزَة |Al-Humaza |O difamador |- |105 |ٱلْفِيل |Al-Fíl |O elefante |- |106 |قُرَيْش |Quraish |Os quraish |- |107 |ٱلْمَاعُون |Al-Má'ün |A axuda |- |108 |ٱلْكَوْثَر |Al-Kauthar |A fartura |- |109 |ٱلْكَافِرُون |Al-Káfirüm |Os incrédulos |- |110 |ٱلنَّصْر |An-Nasr |O auxilio |- |111 |ٱلْمَسَد |Al-Masad |A fibra de palma |- |112 |ٱلْإِخْلَاص |Al-Ikhlâs |Pureza da fe |- |113 |ٱلْفَلَق |Al-Falaq |O abrente |- |114 |ٱلنَّاس |An-Nás |A humanidade |} == O Corán e a cultura islámica == Antes de tocar unha copia do Corán, os musulmáns realiza unha ''wudu'' ou ablución (limpeza ritual con auga). Isto baséase na tradición e na interpretación literal da sura 56:77-79: "Con seguranza que é un Corán honrado, nun libro que está protexido: ninguén o deberá tocar excepto os purificados".[[Ficheiro:Ramadan 1439 AH, Qur'an reading at Musalla of Tabriz - 22 May 2018 06.jpg|miniatura|Crentes lendo o Corán en [[Tabriz]]]]O recitado (''tilawa'', تلاوة) do Corán é unha arte no mundo musulmán e dá lugar a variacións de pronuncia. As tradicións relacionadas coa tradución e a publicación do Corán mandan que cando se publica o libro non debe ser titulado simplemente "O Corán". O título debe incluír sempre un adxectivo descritivo (para evitar confusións posíbeis con outros "recitados" no sentido árabe), que é polo que todas as edicións do Corán se titulan ''O Glorioso Corán, o Nobre Corán'' ou parecido. O maior editor de exemplares do Corán, uns 10 millóns por ano, é o Complexo de Impresión do Glorioso Corán do [[Fahd I|rei Fahd]] en [[Medina]].<ref>{{Cita web|título=Quran Complex prints more than 10 million copies annually The official Saudi Press Agency|url=https://www.spa.gov.sa/588354?lang=en&newsid=588354|páxina-web=www.spa.gov.sa|data-acceso=2023-02-19}}</ref> Doutra banda, o texto coránico foi fundamental na elaboración do estándar do [[Lingua árabe|árabe clásico]] pois foi unha das fontes empregadas polo lingüista persa [[Sibawayh]] para facer no [[século VIII]] a primeira gramática árabe, ''Al-Kitāb.''<ref>{{Cita publicación periódica|título=Grammatical Orientation of Quranic Readings according to Sibawayh in Al Kitaab and Its Explanations|url=https://www.iasj.net/iasj/article/190223|revista=Journal of Tikrit University for Humanities|data=2020|volume=27|número=8|lingua=en|nome=Basim Salih|apelidos=Hussein|nome2=Ali Jadullah|apelidos2=Majeed|data-acceso=21 de febreiro de 2023|data-arquivo=21 de febreiro de 2023|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20230221085708/https://www.iasj.net/iasj/article/190223|url-morta=yes}}</ref><ref>{{Cita web|título=Polygenesis in the Arabic Dialects - Brill Reference|url=http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopedia-of-arabic-language-and-linguistics/polygenesis-in-the-arabic-dialects-EALL_SIM_000030?s.num=1&s.f.s2_parent=s.f.book.encyclopedia-of-arabic-language-and-linguistics&s.q=neo-arabic|páxina-web=web.archive.org|data=2016-08-15|data-acceso=2023-02-21|data-arquivo=15 de agosto de 2016|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160815234348/http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopedia-of-arabic-language-and-linguistics/polygenesis-in-the-arabic-dialects-EALL_SIM_000030?s.num=1&s.f.s2_parent=s.f.book.encyclopedia-of-arabic-language-and-linguistics&s.q=neo-arabic|url-morta=unfit}}</ref> == Tradución do Corán == [[Ficheiro:Kur'an besim korkut.jpg|miniatura|Edición bilingüe [[Lingua bosníaca|bosníaca]]-[[Lingua árabe|árabe]] do Corán ]]Para os musulmáns, o Corán é a revelación de Deus, polo que sempre o recitan no orixinal árabe durante as oracións rituais (''salah''). O texto traducido a outros idiomas non o consideran posuidor do carácter sagrado único do orixinal, senón só intentos de "tradución interpretativa", non teñen peso ningún nos debates sobre o significado do Corán e non son considerados "libros sagrados" e é corrente cando os lectores van ser maioritariamente musulmáns que se editen como comentarios, explicacións ou versións máis que como traducións e moitas veces van acompañadas do orixinal árabe, aínda así teñen importancia polo que supoñen de difusión do libro entre os musulmáns que non saben árabe e entre os non musulmáns<ref>Mikel de Epalza (2008) ''El Corán y sus traducciones propuestas''. Alacant:Universidade de Alacant pp. 81-82</ref> Todas as traducións máis importantes do Corán foron obra dun único individuo, de maneira que non hai tradución a ningún idioma que reflicta o estudo de eruditos especializados, como si sucede coa Biblia. A primeira tradución ao latín foi a de [[Robert de Ketton]], en [[1143]]. == Notas == <references/> == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://quran.com/ O nobre Corán] en varios idiomas, entre eles en [[Lingua árabe|árabe]], [[Lingua inglesa|inglés]], [[Lingua francesa|francés]] e [[Lingua portuguesa|portugués]]. * [https://www.ahmadiyya-islam.org/es/coran/ Versión en liña do Corán] en [[Lingua castelá|castelán]] na web da Comunidade Musulmá Ahmadía. * [http://coran.org.ar/ O Corán en castelán de Arxentina] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230219192042/http://coran.org.ar/ |date=19 de febreiro de 2023 }} con comentarios feitos pola Orde Sufí Halbeti Yerrahi. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Corán]] tioqbc6m64db4cbgq9h08ooigkp3tg0 0 11791 7109237 7006829 2025-06-28T08:18:45Z HombreDHojalata 5863 nova clave para a [[Categoría:Revolución Francesa]]: " " mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109237 wikitext text/x-wiki {{1000 artigos icona título|materia=Xeografía e historia}} {{1000}} {{Véxase tamén|Revolución de 1830|Revolución Francesa de 1848}} {{Acontecemento}} [[Ficheiro:Prise de la Bastille.jpg|miniatura|dereita|300px|[[Bastilla|Toma da Bastilla]], [[14 de xullo]] de [[1789]].]] A '''Revolución Francesa'''<ref>{{DRAG|Xirondino}} (véxase a 1ª acepción).</ref> de [[1789]] xurdiu a consecuencia das ideas da [[Ilustración]] e en contra do [[Antigo Réxime]] e o poder do [[clero]] e da [[nobreza]] no [[Reino de Francia]]. A [[Revolución Americana]] serviría de exemplo aos ideais de liberdade e igualdade. A revolución dá inicio á era moderna en Francia. Acabou co [[feudalismo]] en Francia e proclama os principios de "Liberdade, Igualdade e Fraternidade" (''Liberté, Egalité, Fraternité''). Acabou tamén cos privilexios da nobreza e de castas e comezaron a imperar os ideais igualitarios. == Antecedentes ideolóxicos == Os escritores [[Ilustración|ilustrados]] do [[século XVIII]], [[Filosofía|filósofos]], politicólogos, [[científico]]s e [[Economía|economistas]], denominados comunmente ''philosophes'' e, a partir de [[1751]], os [[Encyclopédie|enciclopedistas]], contribuíron a minar as bases do [[dereito divino]] dos reis. Pero xa no [[racionalismo]] de [[René Descartes]] podería quizais encontrarse o fundamento filosófico da Revolución. Deste modo, a súa proposición "Penso, logo existo" levaría implícito o proceso contra [[Lois XVI de Francia|Lois XVI]]{{Cómpre referencia|outubro de 2015}}. A corrente de pensamento vixente en Francia era a [[Ilustración]], cuxos principios se baseaban na [[razón]], a [[Igualdade social|igualdade]] e a [[liberdade]]. A Ilustración tería servido de pulo ás ''[[Trece Colonias]]'' norteamericanas para a [[Guerra de Independencia dos Estados Unidos|independencia da súa metrópole europea]]. Tanto a influencia da Ilustración coma o exemplo dos Estados Unidos serviron de impulso ideolóxico para o inicio da revolución en Francia. == As causas da Revolución == En 1789 gobernaba en Francia [[Lois XVI de Francia|Lois XVI]], e baixo o seu reinado aumentou o descontento contra a monarquía absoluta e o [[Antigo Réxime]]. As causas desta crise foron variadas: * Difusión das ideas ilustradas, como a soberanía nacional, a separación de poderes e as críticas contra o absolutismo e a sociedade estamental. * Desigualdade da sociedade estamental: fronte a ela, a burguesía aspiraba a participar no poder político, e as clase populares a suprimir os dereitos feudais. * Malas colleitas, que encarecían o prezo dos alimentos e xeraban un profundo malestar social. * Crise financeira: o Estado sufría un enorme déficit económico que requiría unha reforma fiscal para que os privilexiados pagasen impostos.<ref>{{Cita libro|título = Ciencias sociais: Historia|apelidos = Fernández Bulete|nome = Virgilio|editorial = SM Xerme|ano = 2010|ISBN = 978-84-9854-281-3}}</ref> == Antigo Réxime == [[Ficheiro:Musée Ingres-Bourdelle - Portrait de Louis XVI - Joseph-Siffred Duplessis - Joconde06070000102.jpg|miniatura|180px|[[Lois XVI de Francia]].]] [[Ficheiro:Ouverture des États généraux de 1789 à Versailles.jpg|miniatura|300px|[[5 de maio]] de [[1789]]. Inauguración dos Estados Xerais en [[Versalles]].]] Francia pasaba por un período de crise económica despois de anos de prosperidade. A participación francesa na [[Revolución Americana|guerra da Independencia dos Estados Unidos de América]] e mailos elevados custos da corte do rei [[Lois XVI de Francia|Lois XVI]] deixaran as finanzas do país en mal estado, o tesouro estaba practicamente baldeiro e os campesiños e artesáns afundíanse na miseria como consecuencia dos impostos e de varios anos de malas colleitas, ao que se xuntaba os intereses da [[burguesía]] francesa que quería participar no poder político e rematar co réxime [[absolutismo|absolutista]]. A decisión do rei de facer pagar impostos á [[nobreza]] para evitar a bancarrota do Estado obrigou a que o rei convocara os [[Estados Xerais de 1789|Estados Xerais]], asemblea de orixe medieval que non se xuntaba desde séculos antes, co fin de anunciar o aumento dos impostos para facer fronte a aquelas dificultades financeiras acabaría por desencadear a [[revolución]], xa que era a oportunidade que estaba a agardar a burguesía que estaba tamén representada nos Estados Xerais como [[Terceiro Estado|terceiro estado]]. Os burgueses de [[París]] provocaron unha serie de grandes manifestacións populares, a máis importante foi a que rematou no asalto á [[Bastilla]] o [[14 de xullo]] de [[1789]], que asustaron ao rei e obrigaron a ceder aos seus desexos; os Estados Xerais convertéronse na [[Asemblea constituínte|Asemblea Constituínte]], xa controlada pola burguesía, que suprimiu os privilexios da nobreza, deu fin ao absolutismo e instaurou a [[monarquía constitucional]]; decretou que o poder residía no pobo e proclamou as liberdades políticas, o cal deu orixe á aparición dos partidos políticos. Os máis importantes foron os [[xirondinos]], representantes dos intereses da alta burguesía que consideraba que a revolución triunfara e non debía seguir adiante e os [[Xacobinismo|xacobinos]], representantes da clase media que aspiraban a seguir cunha revolución que destituíra ao [[rei]] e proclamara unha [[república]]. Ademais destas dúas forzas xurdiron clubs, organizacións populares que agrupaban cidadáns de ideoloxía e condición social semellante, o club dos xacobinos foi o máis importante, formado por membros do partido xacobino, e o club dos cordeliers que promoveu numerosas manifestacións populares. == Monarquía constitucional == === Caída da Bastilla === [[Ficheiro:La_Bastille_20060809.jpg|miniatura|A [[Bastilla]] de París antes da revolución]] [[Ficheiro:Prise de la Bastille.jpg|miniatura|''A [[Toma da Bastilla]]'', de [[Jean-Pierre Louis Laurent Houel]]]] Despois da Asemblea Nacional, o rei cesou o ministro [[Jacques Necker]], coñecido polas súas posicións reformistas. Como resultado, a poboación de París mobilizouse e saíu ás rúas da cidade. Os espíritos máis acalorados instaron a todos a tomar armas. O rei decidiu reaccionar pechando a Asemblea, mais foi impedido por un levantamento popular en París, que despois se reproduciu noutras cidades e no campo. O [[conde de Artois]] (futuro [[Carlos X de Francia|Carlos X]]) e outros líderes reaccionarios, enfrontados a tales ameazas, fuxiron do país, converténdose no grupo de emigrantes. A burguesía parisiense, temendo que a poboación da cidade aproveitase a caída do antigo sistema de goberno para recorrer á acción directa, apresurouse a establecer un goberno provisional local, a Comuna. Este goberno popular organizou, o 13 de xullo, a [[Garda Nacional Francesa|Garda Nacional]], unha milicia burguesa para resistir tanto a un posible regreso do rei como a unha posible poboación civil máis violenta, cuxo mando recaía no deputado da Asemblea e heroe da independencia dos Estados. Unidos, [[Marie Joseph Motier]], [[marqués de La Fayette]]. A bandeira borbónica foi substituída por unha bandeira vermella, azul e branca, que se converteu na [[bandeira de Francia|bandeira nacional]]. E en toda Francia formáronse unidades miliciais e gobernos provisionais.<ref name="Mignet, History…, Chapter I">Mignet, François. ''[http://www.gutenberg.org/cache/epub/9602/pg9602-images.html History of the French Revolution from 1789 to 1814]'', dispoñible no ''[[Proxecto Gutenberg]]''.</ref> Mentres tanto, os acontecementos aceleráronse e o malestar tomou as rúas: o 13 de xullo, formáronse as [[Milicias de París]], organizacións populares de carácter militar. O 14 de xullo, as forzas armadas populares invadiron o [[Arsenal dos Inválidos]], na procura de municións e logo invadiron a [[Bastilla]], fortaleza que fora transformada en prisión política, pero que xa non era a terrible prisión doutros tempos. No interior da prisión, só había sete condenados: catro por roubo, dous nobres por comportamento inmoral e outro por asasinato. A intención inicial dos rebeldes de tomar a Bastilla era apoderarse da [[pólvora]] almacenada alí. Así caeu un dos símbolos do [[absolutismo]]. A caída da Bastilla provocou unha fonda emoción nas provincias e acelerou a caída dos administradores. Organizáronse novos municipios e gardas nacionais.<ref name="Mignet, History…, Chapter I"/> Dende entón, a revolución estendeuse ao campo, con maior violencia: os campesiños saquearon as leiras feudais, invadiron e queimaron os castelos e os notarios, para destruír os títulos de terra (fase do Gran Medo). Temendo o radicalismo, na noite do 4 de agosto, a Asemblea Nacional Constituínte aprobou a abolición dos dereitos feudais, de xeito gradual e mediante amortización, ademais de que as terras da Igrexa foron confiscadas. A partir de entón, a igualdade legal sería a regra.<ref name="Mignet, History…, Chapter I"/> === Asemblea Nacional Constituínte === [[Ficheiro:133 album dauphiné, Jean-Joseph Mounier président à l'assemblée nationale, 5 et 6 oct 1789, by AD cropped.jpg|miniatura|[[Asemblea Nacional Constituínte Francesa (1789)|Asemblea Nacional Constituínte Francesa de 1789]]]] O período da Asemblea Constituínte vai do 9 de xullo de 1789 ao 30 de setembro de 1791. As primeiras accións dos revolucionarios tiveron lugar cando, o 17 de xuño, a reunión do Terceiro Estado foi proclamada "Asemblea Nacional" e, pouco despois, "Asemblea Nacional Constituínte". O 12 de xullo comezan os disturbios en [[París]], culminando o 14 de xullo coa incautación da prisión de Bastilla, símbolo do poder real e do depósito de armas. Baixo a proposta de dous aristócratas, o [[vizconde de Noailles]] e o [[duque de Aiguillon]], a Asemblea aboliu todos os privilexios de comunidades e individuos, inmunidades provinciais e municipais, banalidades e dereitos feudais. Pouco despois aprobouse a solemne "[[Declaración dos dereitos do home e do cidadán]]", mais a [[Declaración dos dereitos da muller e da cidadanía]] non foi aprobada pola mesma asemblea e a creadora, [[Olympe de Gouges]], foi executada.<ref name="Mitchell1988">{{cita libro|nome=C. J.|apelidos=Mitchell|título=The French Legislative Assembly of 1791|url=https://books.google.com/books?id=tcsUAAAAIAAJ&pg=PA213|data=1 de janeiro de 1988|publicación=Brill Archive|isbn=90-04-08961-6|páxina=15}}</ref> ==== Fin do feudalismo e ascenso do laicismo ==== [[Ficheiro:Declaration_of_the_Rights_of_Man_and_of_the_Citizen_in_1789.jpg|miniatura|esquerda|upright|[[Declaración dos Dereitos do Home e do Cidadán]]]] A Asemblea Nacional Constituínte aprobou unha lexislación pola que se abolía o réxime feudal e señorío e se suprimía o décimo. Outras leis prohibiron a venda de cargos públicos e a exención fiscal de estratos privilexiados. E, para continuar o traballo, decidiu redactar unha Constitución. Na introdución, que se chamaría Declaración dos dereitos do home e do cidadán (Déclaration des Droits de l'Homme et du Citoyen), os delegados formularon os ideais da Revolución, resumidos en tres principios: "[[Liberdade, Igualdade, Fraternidade]]" (Liberté, Egalité, Fraternité). Inspirado na [[Declaración de Independencia dos Estados Unidos de América|Declaración de Independencia dos Estados Unidos]] e liberada o 26 de agosto, a primeira Declaración dos Dereitos do Home e do Cidadán (á que a acción do entón embaixador dos Estados Unidos en París, [[Thomas Jefferson]], non fora estraña) foi a síntese de pensamento liberal e burgués iluminado. Nese documento, no que se pode ver claramente a influencia da [[Revolución estadounidense|Revolución americana]], defendíase o dereito de todos á liberdade, a propiedade, a igualdade (igualdade legal, non [[igualdade social]] ou económica) e a resistencia á opresión. A desigualdade social e de riqueza seguiu a existir. O nacemento, a tradición e o sangue xa non podían seguir sendo os únicos criterios empregados para distinguir socialmente os homes. Na práctica, estes criterios foron substituídos por cartos e bens que, a partir de entón, garantiron o prestixio social dos seus titulares.<ref name="Mignet, History…, Chapter I"/> Pola presión da opinión pública, Lois XVI abandonou [[Versalles]], instalándose no [[Palacio das Tullerías]], en París (outubro de 1789). Alí, o monarca era máis accesible para as masas parisienses. Os clubs estaban aumentando: a prensa tivo un papel crecente nos acontecementos políticos. [[Jean-Paul Marat]] e [[Hébert]] escribiron artigos incendiarios. A nobreza conservadora e o alto clero abandonaron Francia, refuxiándose en países aínda absolutistas, dende onde conspiraron contra a revolución. Como reacción contra os privilexios do [[clero]] e buscando recursos para superar o déficit público, o goberno expropiou os bens da Igrexa, púxoos á venda e, co produto, emitiu bonos do tesouro, os asignados, que se empregaron como cartos en papel, que logo se depreciou. As propiedades da Igrexa pasaron principalmente ás mans da [[burguesía]], deixando aos campesiños as propiedades máis pequenas, que se podían adquirir mediante facilidades.<ref name="Mignet, History…, Chapter I"/> [[Ficheiro:Duplessi-Bertaux - Arrivee de Louis Seize a Paris.png|miniatura|O retorno de Luís&nbsp;XVI a París após a súa desastrada fuga]] [[Ficheiro:French constitution proclamation 1791.jpg|miniatura|Proclamación da [[Constitución francesa de 1791]]]] En agosto de 1790 votouse a Constitución Civil do clero, separando igrexa e estado e transformando o clero en empregados do goberno, aos que debían obediencia. Tamén determinou que os bispos e os párrocos serían elixidos por todos os electores, independentemente da afiliación relixiosa. O [[papa]] opúxose a isto. Os clérigos debían xurar a nova constitución. Os que o fixeron foron os xurados; os que se negaron chegaron a chamarse refractarios e ampliaron o campo da [[contrarrevolución]]. Na procura de frear o movemento popular, a Asemblea Nacional Constituínte, a través da [[lei de Le Chapelier]], prohibiu as asociacións profesionais e coalicións ([[sindicato]]s) baixo [[pena de morte]].<ref name="Mignet, History…, Chapter I"/> No palacio real, conspiraron abertamente. O rei, a raíña, os seus asesores, os embaixadores de Austria e Prusia foron os principais nomes de tal conspiración. [[Imperio Austro-Húngaro|Austria]] e [[Reino de Prusia|Prusia]], países absolutistas, invadiron Francia, que foi derrotada porque oficiais ligados á nobreza permitiron que o exército francés fracasase. Denunciouse a traizón na Asemblea. En xuño de 1791, a familia real intentou escapar a Austria, mais o rei foi descuberto na fronteira en [[Varennes]] e obrigado a volver. A Asemblea Nacional, con todo, acabou por absolver a Lois XVI, mantendo a monarquía. Para xustificar esta decisión, afirmou que o rei, no canto de fuxir, fora secuestrado. A Garda Nacional, comandada por La Fayette, reprimiu violentamente a multitude que quería depositar o rei.<ref name="Mignet, History…, Chapter I"/> En setembro de 1791 promulgouse a primeira Constitución francesa, que resumía os logros da Revolución. Implantouse unha [[monarquía constitucional]], é dicir, o rei perdeu os seus poderes absolutos e creouse unha separación efectiva entre os poderes lexislativo, executivo e xudicial. Ademais, aos cidadáns déuselles os dereitos civís completos. A poboación dividíase en cidadáns activos e pasivos. Na vida política participaron só cidadáns activos, que pagaban impostos e posuían cartos ou bens. Foi o [[voto censual]]. O pasivo non tiña voto, como as mulleres, os traballadores desempregados e outros. Aínda que limitaba os poderes do rei, aínda tiña dereito de nomear os seus ministros. Ademais, a constitución aboliu o [[feudalismo]], nacionalizou os bens eclesiásticos e recoñeceu a igualdade civil e legal entre os cidadáns. En resumo, a Constitución de 1791 estableceu, en Francia, as directrices xerais para a aparición dunha sociedade burguesa e capitalista en lugar da sociedade feudal e aristocrática anterior.<ref name="Mignet, History…, Chapter I"/> A pesar diso, o proxecto non tivo moito apoio. Algúns sectores urbanos querían continuar co proceso revolucionario, mentres que os nobres fuxiron e se refuxiaron no estranxeiro, planificando, dende lonxe, organizar violentamente a vinganza armada. Os emigrantes contaron co apoio de Estados absolutos como Austria e Prusia, que vían o resultado do movemento revolucionario francés como perigoso para os seus dominios. En agosto de 1791, tralo intento infrutuoso de fuxir da familia real a Austria, os países que ata entón apoiaban Francia lanzaron a [[Declaración de Pillnitz]], que afirmou (e apoiou) a restauración da [[reino de Francia|monarquía francesa]] como un proxecto de interese común para todos os estados europeos. A poboación francesa estaba enfurecida, xa que vían esta acción como unha intrusión directa nos asuntos de país.<ref name="Mignet, History…, Chapter I"/> === Asemblea lexislativa === [[Ficheiro:LegislativeAssemblyMedal.jpg|miniatura|esquerda|upright|Medalla da [[Asemblea Lexislativa (Francia)|Asemblea Lexislativa]]]] En 1791 comezou a fase denominada Monarquía Constitucional. Nas eleccións de outubro de 1791, os escanos da Asemblea lexislativa estaban ocupados principalmente por elementos da burguesía. A Asemblea Lexislativa, que comezou as súas sesións o 1 de outubro, estaba formada por 750 membros sen experiencia política. Aínda que a burguesía tivo que enfrontarse, dentro da Asemblea, á oposición da aristocracia, cuxos deputados ocuparon o lado dereito dos que entraron no lugar de encontro, e tamén dos demócratas, que ocuparon o lado esquerdo, as maiores dificultades estaban fóra da Asemblea. Na extrema dereita, o rei e a aristocracia negáronse a aceptar ningún compromiso.<ref name=“Assembleia Legislativa”>{{cita web |url=https://www.britannica.com/topic/Legislative-Assembly-France-1791-1792 |título=Legislative Assembly |editor=[[Enciclopedia Británica]] |dataacceso=4 de outubro de 2017}}</ref> Os radicais, a pequena e mediana burguesía, sentíanse maltratados e enganados. Os campesiños, desesperados, porque tiveron que pagar a extinción dos dereitos feudais, retomaron a violencia. A [[desamortización]] dos bens da Igrexa e a constitución do clero, que provocou que os relixiosos rompesen co papado, levaron a maior parte do clero ao campo da contrarrevolución. A pesar de todas as dificultades, a burguesía superior mantívose no poder.<ref name=“Assembleia Legislativa”/> O lema dos revolucionarios era "Liberdade, Igualdade e Fraternidade", pero dende o 14 de xuño de 1791 aprobouse a Lei de Le Chapelier que prohibía os sindicatos e [[folga]]s de traballadores, con penas que podían ir ata a pena de morte. O 19 de abril de 1791, o Estado nacionalizou e comezou a administrar todos os bens da [[Igrexa católica]]. En xullo do mesmo ano, aprobouse a Constitución Civil do Clero, a través da cal os sacerdotes católicos pasaron a ser funcionarios. === Caída da Monarquía=== [[Ficheiro:Jacques Bertaux - Prise du palais des Tuileries - 1793.jpg|miniatura|''[[Xornada de 10 de Agosto de 1792|O asalto ao Palacio das Tullerías]]'', en 10 de agosto de 1792]] Os emigrantes buscaron apoio externo para restaurar o estado absoluto. As potencias absolutistas veciñas apoiaron estes movementos, xa que temían a propagación das ideas revolucionarias francesas aos seus países. Os emigrantes e as monarquías absolutistas constituíron unha alianza deseñada para restaurar, en Francia, os poderes absolutos de Lois XVI. Alegando a necesidade de restaurar a dignidade real de Francia, na [[Declaración de Pillnitz]] (1791) estes países ameazaron a Francia con intervención.<ref name="Mignet, History…, Chapter I"/> En 1792, a Asemblea lexislativa aprobou unha declaración de guerra contra Austria. É interesante notar que a burguesía e a aristocracia querían a guerra por diferentes razóns. Mentres que para a burguesía a guerra sería breve e vitoriosa, para o rei e a aristocracia sería a esperanza de volver ao antigo réxime. Palabras de Lois XVI: "En lugar dunha guerra civil, esta será unha guerra política" e a raíña [[María Antonieta]]: "Os imbéciles [referidos á burguesía]! Non ven que nos serven". Por iso, o rei e a aristocracia non dubidaron en traizoar a Francia revolucionaria. Ante o enfoque de exércitos relacionados con estranxeiros, formáronse batallóns de voluntarios en toda Francia. Lois XVI e María Antonieta foron arrestados, acusados de [[traizón]] ao país por colaborar cos invasores.<ref name="Mignet, History…, Chapter I"/> [[Verdun]], a última defensa de París, foi asediada polos prusianos. O pobo, chamado a defender a revolución, saíu á rúa e masacrou moitos seguidores do Antigo Réxime. Baixo o mando de [[Danton]], [[Robespierre]] e [[Marat]] distribuíronse armas ao pobo e organizouse a [[Comuna Insurreccional de París]]. As palabras de Danton resoaron notablemente no corazón dos revolucionarios. Dixo: "Para superar os inimigos necesitamos audacia, cada vez máis audacia e, despois, Francia será salvada".<ref name="Mignet, History…, Chapter I"/> A xente, entre o pánico e a pesar, responsabiliza aos inimigos internos da situación. Entre o 2 e o 6 de setembro de 1792, son masacrados sacerdotes refractarios, sospeitosos de actividades contrarrevolucionarias e presos criminais comúns nas prisións de París. A matanza leva varios días sen que as autoridades administrativas se atrevan a intervir. As chamadas "masacres de setembro", que impactan a opinión pública, marcan unha páxina importante da Revolución. O 20 de setembro, o que parecía imposible sucedeu: as tropas revolucionarias, famentos, mal vestidas, pero alimentadas polos seus ideais, derrotaron, co son de Marsella (o himno da revolución), a coalición antifrancesa na [[batalla de Valmy]].<ref name="Mignet, History…, Chapter I"/> == Primeira República == === Convención (1792-1795) === [[Ficheiro:Salle du manège le 10 août 1792.jpg|miniatura|esquerda|upright|[[Sala do Manège|Sala do ''Manège'']] das [[Palacio das Tullerías|Tullerías]], local de reunión da Convención Nacional ata o 9 de maio de 1793]] Despois do final das deliberacións da Asemblea Constituínte en 1791, a burguesía tomou unha posición conservadora, entendendo que os principais cambios xa se puxeron en marcha na sociedade francesa. Non obstante, a situación das persoas máis pobres cambiara pouco. Os campesiños permaneceron sen terra e nas cidades a situación volveuse cada vez máis desesperado. En agosto de 1792, unha intensa mobilización popular destronou o rei e, tras redactar a Carta Magna francesa, a Asemblea Constituínte Nacional disolveuse. A Asemblea Lexislativa substituíu a Asemblea Constituínte. Houbo unha ameaza de intervención externa, crise económica e inflación. En abril de 1792, houbo unha declaración de guerra a Austria e Prusia; Os exércitos inimigos mesmo ameazan a cidade de París; a á radical proclama a "patria en perigo" e distribúe armas á poboación parisiense. A comuna de París asume o poder e esixe a retirada do rei da asemblea. O 10 de agosto de 1792, os parisienses atacaron o palacio real, arrestaron o soberano e esixiron ao lexislador que o suspendera das súas funcións. Baleirada do seu poder, a Asemblea pide a elección dunha Convención Nacional. A revolución entrou nunha fase radical. As primeiras medidas tomadas pola Convención foron a Proclamación da República e a promulgación dunha nova Constitución (21 de setembro de 1792). Elixida sen a división dos votantes en pasivos e activos, a alta burguesía monárquica foi derrotada. A convención tiña un predominio de representantes da burguesía <ref name="Convenção">{{cita web |url=https://www.britannica.com/topic/National-Convention |título=National Convention |editor=[[Enciclopedia Británica]] |dataacceso=4 de outubro de 2017}}</ref> Entre os revolucionarios de 1789, houbo división. A gran burguesía non quixo profundar na revolución temendo o radicalismo popular. Xunto aos sectores da nobreza liberal e do clero baixo, formou o Club dos Xirondinos. O nome "[[xirondino]]" débese a que [[Brissot]], o principal líder desta facción, representa o departamento de [[Gironde]] e os seus principais líderes procedían de alí. Ocuparon as bancadas inferiores no salón de sesións. Os [[xacobino]]s, así chamados porque se reuniron no convento de Saint Jacques, quixeron profundar na revolución, aumentando os dereitos do pobo; foron dirixidos pola pequena burguesía e apoiados polos [[sans-culottes]], as masas populares de París. Ocuparon os asentos superiores no salón de sesións, recibindo o nome de montaña. Os seus principais líderes foron Danton, Marat e Robespierre. A súa facción máis radical foi representada polos rabiosos, dirixidos por [[Jacques Hébert]], que quería ás persoas no poder. Tamén houbo un grupo de deputados sen opinións moi contundentes, que votaron a favor da proposta que era máis probable. Chamábanse chaira ou pantano. Tamén había cordeliers (capas inferiores) e follas (a burguesía financeira).<ref name="Convenção"/> [[Ficheiro:ExaminationLouistheLast.jpg|miniatura|O interrogatorio de "''Luís, o Último''" pola [[Convención (Revolución Francesa)|Convención]]]] As modernas designacións políticas de dereita, centro e esquerda aparecen neste momento: con respecto á mesa presidencial, identificáronse os xirondinos da dereita, que desexaban consolidar as conquistas burguesas, deter a revolución e evitar a radicalización; no centro, a Chaira ou o Pantano, un grupo de burgueses sen posición política definida; e, á esquerda, a Montaña, composta pola pequena burguesía xacobina que lideraba os sans-culottes e que defendeu o afondamento da revolución. Inicialmente dirixida polos xirondinos, a convención seguiu unha política contraditoria: foi revolucionaria na política exterior - na loita contra os países absolutistas - pero conservadora na política doméstica - na procura de acomodarse coa nobreza, tratando de salvar a vida do rei e loitar contra os revolucionarios máis radicais. Nese primeiro período, descubriron os documentos secretos de Lois XVI no [[palacio das Tullerías]], o que demostrou o seu compromiso co rei de Austria. O feito acelerou a presión para que o rei fose xulgado como un traidor. Na Convención, os xirondinos dividíronse: algúns optaron polo perdón, outros pola pena de morte. Os xacobinos, reforzados por manifestacións populares, esixiron a execución do rei, o que indicou o fin da supremacía xirondina na Revolución.<ref>{{cita publicación periódica|apelidos =Reilly|nome =Benjamin|data=2004|título=Polling the Opinions: A Reexamination of Mountain, Plain, and Gironde in the National Convention|jstor=40267833|xornal=Social Science History|doi=10.1215/01455532-28-1-53|pmid=|volume=28|páxinas=53–73}}</ref> === República xacobina === [[Ficheiro:Execution_of_Louis_XVI.jpg|miniatura|[[Execución de Lois XVI]]. A cabeza do rei é exhibida ao pobo, como se adoitaba facer con todos os executados]] [[Ficheiro:Tribunal_révolutionnaire_04.jpg|miniatura|[[Tribunal Revolucionario]]]] Os xacobinos, co apoio dos sans-culottes e da [[Comuna de París]] (o nome dado ao novo goberno local da cidade), asumiron o poder no momento crítico da Revolución. A Convención recoñeceu a existencia do Ser Supremo e a inmortalidade da alma. A virtude sería o elemento esencial da República. O 21 de xaneiro de 1793, Lois XVI foi executado na guillotina na praza da Revolución. Varios países europeos, como Austria, Prusia, [[Países Baixos]], [[España]] e [[Inglaterra]], indignados e temendo que o exemplo francés se reflectise nos seus territorios, formaron a Primeira Coalición contra Francia. Encabezando a Coalición, Inglaterra financiou os grandes exércitos continentais para contrarrestar o ascenso burgués de Francia, o seu posible competidor nos negocios europeos.<ref name=Brinton1930>{{cita libro|apelidos=Brinton |nome=Crane |ligazón-autor =Crane Brinton |título=The Jacobins: An Essay in the New History|url=https://books.google.com/books?id=s_ylOcbcAJUC&pg=PR19 |data=2011 |data=1930 |páxina=xix |xornal=[[Transaction Publishers]] |isbn=9781412848107 |dataacceso=16 de abril de 2015}}</ref> No departamento de [[Vendée]] no oeste de Francia tomaron o poder campesiños contrarrevolucionarios, instigados pola Igrexa, a nobreza e os ingleses. Os xirondinos intentaron parar a proposta de mobilización xeral do pobo francés, temendo a perda de poder e a radicalización de xuño de 1793, a xente de París, axitada polos partidarios de Hébert, rodeou o edificio da convención, pedindo a detención dos deputados de Girondin. Os membros da Gironde foron expulsados da convención deixando un triste legado: a [[inflación]], a fame e o avance da contrarrevolución, todo agravado pola guerra no plano externo. Marat, Hébert, Danton, [[Saint-Just]] e Robespierre asumiron o poder, comezando o período da Convención de Montaña. A contrarrevolución campesiña de Vendée e a ameaza externa puxeron a revolución ao bordo. Para combater esta situación, os xacobinos organizaron os comités, cuxos obxectivos eran controlar o goberno, combater contrarrevolucionarios e mobilizar a Francia para unha guerra total na defensa da revolución.<ref name=Brinton1930/> Debido ao predominio da acción popular, este período caracterizouse por ser o máis radical de toda a Revolución. O goberno xacobino dirixiu o país a través do Comité de salvación pública, responsable da administración e defensa externa do país, inicialmente dirixido por Danton, o seu creador. A continuación atopábase o Comité Xeral de Seguridade, que se ocupaba da seguridade interna, e logo o Tribunal Revolucionario, que xulgaba os opositores da revolución en xuízos sumarios. Unha vez decretada a mobilización xeral, creouse unha economía de guerra, co racionamento de mercadorías e a loita contra os especuladores, que, aproveitando a situación, ocultaron produtos para aumentar os prezos. Os xornais populares usaban a linguaxe bruta para caracterizar aos aristócratas e inimigos da revolución. Mentres pedían castigo, predicaban virtudes revolucionarias, o patriotismo e a defensa sen compromiso da revolución. O máis importante destes xornais foi L'Ami du Peuple (“O amigo do pobo”), dirixido polo xacobina Marat.<ref name=Brinton1930/> === Reino do Terror === {{Artigo principal|O Terror}} [[Ficheiro:Robespierre.jpg|miniatura|[[Maximilien de Robespierre]].]] [[Ficheiro:Bonaparte premier Consul Gérard Chantilly.jpg|miniatura|[[Napoléon Bonaparte]], Primeiro cónsul, 1803.]] [[Ficheiro:Comite revolutionnaire.jpg|miniatura|esquerda|Interior dun comité revolucionario durante o Terror]] [[Ficheiro:Execution_robespierre,_saint_just....jpg|miniatura|esquerda|Execución de [[Maximilien Robespierre]] durante o Terror]] Cando, en xullo, Marat foi asasinado pola moza [[Charlotte Corday]], os estados de ánimo arderon. Considerado excesivamente moderado, Danton foi substituído por Robespierre e expulsado do partido. O Comité de Salvación Pública, dirixido por Robespierre, asumiu todo o seu poder. Comezou o gran terror, o terror xacobino ou, simplemente, o terror. Miles de persoas (a ex raíña María Antonieta, o químico [[Antoine Lavoisier]], considerado o creador da [[química]] moderna, aristócratas, clérigos, xirondinos, especuladores, inimigos reais ou presuntos da revolución) foron detidas, xulgadas e guillotinadas sumariamente. Os dereitos individuais foron suspendidos e as execucións públicas e masivas realizáronse a diario, baixo aplausos populares. O líder xacobino, Robespierre, sancionando as execucións sumarias, anunciara que Francia non necesitaba xuíces, senón máis guillotinas. O resultado foi unha sentenza de morte de 35.000 a 40.000 persoas. A revolta campesiña en Vendée foi esmagada. O exército francés comezou a gañar terreo no campo de batalla en 1794 e a coalición antifrancesa foi derrotada.<ref name="Terror">{{cita web |url=https://www.britannica.com/event/Reign-of-Terror |título=Reign of Terror |editor=[[Enciclopedia Británica]] |dataacceso=4 de outubro de 2017}}</ref> Cansa do terror, das execucións, das conxelacións de prezos e dos excesos revolucionarios, a burguesía quería paz para o seu negocio. Esta posición foi defendida polos xacobinos dirixidos por Danton. Os sans-culottes, que eran os plebeos urbanos, pretendían radicalizar aínda máis a revolución, posición defendida pola rabia. A falta de habilidade política de Robespierre fíxose evidente cando, declarando a "patria en perigo", tomou unha serie de medidas impopulares para evitar a radicalización - os partidarios e os políticos máis radicais, como a esquerda, os partidarios de Hébert e a á dereita, cuxo líder era Danton, foron executados. A facción central, liderada por Robespierre e Saint-Just, triunfou, pero permaneceu illada.<ref name="Terror"/> Moitos xirondinos que sobreviviron ao terror, aliados cos deputados das terras baixas, tramaron un golpe de estado. O 27 de xullo (9 de [[termidor]] segundo o calendario revolucionario francés), a Convención, nunha rápida manobra, derrocou a Robespierre e os seus partidarios. Robespierre fixo un chamamento ás masas populares para que saian na súa defensa. Pero os que podían mobilizalos -como os rabiosos- estaban mortos e os sans-culottes non fixeron caso da chamada. Robespierre e os líderes xacobinos foron guillotinados brevemente. A Comuna de París e o Partido Xacobino deixaron de existir. Foi o golpe do 9 de termidor, que marcou a caída da pequena burguesía xacobina e o regreso da gran burguesía xirondina ao poder. O movemento popular entrou en grave declive.<ref name="Terror"/> A Convención Termidoriana (1794-1795) foi curta, pero permitiu a reactivación do proxecto político burgués coa anulación de varias decisións montañosas, como a Lei de prezos máximos (conxelación da economía) e o peche da supremacía da Xunta de Salvación Pública. Remataron as detencións arbitrais e os xuízos sumarios. Todos os clubs políticos disolvéronse e os xacobinos foron perseguidos. En 1795, a Convención elaborou unha nova constitución, a Constitución do ano III, que suprimía o [[sufraxio universal]] e rescataba o voto censual para as eleccións lexislativas, marxinando así unha gran parte da poboación. A carta reservaba o poder á burguesía. A finais de 1795, segundo a nova Constitución, a Convención deu paso ao Directorio, formado por cinco membros elixidos por deputados. Así, comezou a República do Directorio.<ref name="Terror"/> === Directorio (1795-1799) === {{Artigo principal|Directorio (Francia)}} [[Ficheiro:Conjuration_des_égaux.JPEG|miniatura|Representación da [[Conspiración dos Iguais]]]] O Directorio foi unha fase conservadora, marcada polo regreso da alta burguesía ao poder e polo aumento do prestixio do exército apoiado polas vitorias obtidas en campañas externas. Unha nova constitución entregou o poder executivo ao Directorio, unha comisión formada por cinco directores elixidos por cinco anos. Esta carta proporcionaba dereitos de voto masculino para persoas alfabetizadas. As dúas cámaras exercían o poder lexislativo, o Consello dos Anciáns e o [[Consello dos Cincocentos]].<ref name="Diretório">{{cita web |url=https://www.britannica.com/topic/Directory-French-history |título=Directory |editor=[[Enciclopedia Británica]] |dataacceso=4 de outubro de 2017}}</ref> Foi a república dos propietarios, que se enfrontou cunha grave crise financeira. Hai oposición interna ao goberno debido á crise económica e á anulación dos logros sociais dos xacobinos. Durante este período houbo intentos de [[folga]] á dereita (monárquicos ou realistas) e á esquerda (xacobinos). Estaban ocorrendo accións contra o novo goberno. En 1795 abortouse un golpe realista en París. Aproveitando o descontento dos sans-culottes, os xacobinos restantes intentaron organizar en 1796 a chamada Conxuración ou Conspiración dos iguais, dirixida por [[François Noël Babeuf]] (máis coñecido como Graco Babeuf).<ref name="Diretório"/> Os seguidores deste movemento popular, con algúns golpes socialistas, querían non só a [[igualdade de dereitos]] (igualdade baixo a lei), senón tamén a igualdade nas condicións de vida. Babeuf considerou que o único xeito de conseguir a igualdade era abolir a propiedade privada. A insurrección foi denunciada antes de que se iniciase e os seus líderes, Graco Babeuf e Buonarroti, foron condenados á guillotina. Non obstante, as ideas de Babeuf serviron de base para a loita da clase traballadora no século XIX. Non obstante, o exército acumulou vitorias contra as forzas absolutistas de España, Holanda, Prusia e reinos de Italia, que en 1799 formaron a [[Segunda Coalición]] contra a Francia revolucionaria. ==== Golpe de estado ==== {{Artigo principal|Consulado (Francia)}} [[Ficheiro:La Bataille du Pont d'Arcole.jpg|miniatura|General Napoleón e as súas tropas [[Batalla da ponte de Arcole|cruzan a ponte de Arcole]] en 1796]] O resto de estratos sociais non foi respectado polo goberno. A burguesía máis lúcida e influente deuse conta de que, co directorio, non serían capaces de resistir aos inimigos externos e internos e manter o poder. Creron na necesidade dunha ditadura militar, unha espada salvadora, para manter a orde, a paz, o poder e os beneficios.<ref name="HM">{{Cita web |url=http://historiadomundo.uol.com.br/idade-contemporanea/eranapoleonica.htm |título=Era Napoleônica |obra=História do Mundo|dataacceso=2 de abril de 2016}}</ref> A figura que destaca ao final do período é a de [[Napoleón Bonaparte]]. Foi o [[xeneral]] francés máis popular e famoso daquel tempo. Cando estalou a revolución, el era só un simple tenente e, dado que oficiais da nobreza abandonaron ou foron destituídos do exército revolucionario, fixo unha carreira rápida. Aos 24 anos xa era xeneral de brigada. Despois dun breve período de entusiasmo polos xacobinos, ata facer amizade coa familia de Robespierre, deixounos cando estaban depositados. Loitou na Revolución contra os países absolutistas que invadiron Francia e foi o responsable da sufocación do golpe de 1795.<ref name="HM"/> Enviado a [[Exipto]] para intentar interferir nos negocios do imperio inglés, o exército de Napoleón estaba rodeado pola mariña británica nese país, entón baixo a tutela inglesa. Napoleón abandonou os seus soldados e, con algúns xenerais fieis, regresou a Francia, onde co apoio de dous directores e de toda a gran burguesía, aboliu a Dirección e abriu o consulado, comezando o período napoleónico o 18 de brumario (9 de novembro) de 1799. O consulado estaba representado por tres elementos: Napoleón, o [[abade Sieyès]] e [[Roger Ducos]]. Na realidade, o poder estaba concentrado nas mans de Napoleón, que axudou a consolidar as conquistas burguesas da Revolución.<ref name="HM"/> == Datas e feitos esenciais == [[Ficheiro:Troisordres.jpg|miniatura|210px|O [[Terceiro Estado]] cargando do Primeiro e do Segundo Estado.]] * [[1787]]: Revolta dos Notábeis * [[1789]]: Revolta do [[Terceiro Estado]] — Toma da Bastilla, 14 de xullo. * [[1790]]: Confiscación dos bens do [[clero]]. * [[1791]]: [[Constitución francesa de 1791|1ª Constitución]] que estableceu a [[Monarquía constitucional]]. * [[1791]]: Tentativa de fuga e prisión do rei [[Lois XVI de Francia|Lois XVI]]. * [[1792]]: Invasión da [[Francia]] por [[Austria]] e [[Reino de Prusia|Prusia]]. * [[1793]]: Oficialización da República e morte do rei Lois XVI — 2ª Constitución. * [[1793]]: Implantación do [[Terror (Francia)|Terror]] contra os inimigos da revolución. * [[1794]]: Deposición de [[Maximilien de Robespierre|Robespierre]], detención e execución. * [[1795]]: Réxime do [[Directorio (Francia)|Directorio]] — 3ª Constitución. * [[1799]]: Golpe do [[18 de brumario]] de Napoleón — O [[Consulado (Francia)|Consulado]]. * [[1804]]: Fin da [[Primeira República Francesa|Primeira República francesa]] — Establecemento do [[Primeiro Imperio Francés|Primeiro Imperio francés]] == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Outros artigos === *[[Guerras napoleónicas]] * [[Historia de Francia]] *[[Marianne]] {{Historia de Francia}} {{Barra portal|Francia|Historia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolución Francesa| ]] [[Categoría:Ilustración (corrente intelectual)]] [[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Historia e xeografía)]] [[Categoría:1789]] c7ke7mf06ckapbr9vbsedlqky0vtuxx 0 15220 7109085 6714318 2025-06-27T23:10:38Z MAGHOI 15490 engado a [[Categoría:Pompeianos]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109085 wikitext text/x-wiki {{outros homónimos|Cicerón (homónimos)}} {{Biografía}} '''Marco Tulio Cicerón'''<ref name="DEGU">{{Cita enciclopedia |artigo=Cicerón, Marco Tulio |enciclopedia=[[Diccionario enciclopédico galego universal]] |ano=2003-2004 |volume=15 |páxina=124 |editorial=''[[La Voz de Galicia]]'' |isbn=84-7680-429-6 }}</ref><ref name="DS21">{{Cita enciclopedia |artigo=Cicerón, Marco Tulio |enciclopedia=[[Diciopedia do século 21]] |volume=1 |páxina=512 |ano=2006 |editorial= [[Edicións do Cumio|Do Cumio]], [[Editorial Galaxia|Galaxia]] e [[Ediciós do Castro|do Castro]] |isbn=978-84-8288-942-9}}</ref><ref name="EGU">{{Cita enciclopedia |artigo=Cicerón, Marco Tulio |enciclopedia=[[Enciclopedia Galega Universal]] |ano=1999-2002 |volume=5 |páxina=341 |editorial=[[Ir Indo|Ir Indo Edicións]] |isbn=84-7680-288-9}}</ref> (en [[Lingua latina|latín]] ''Marcus Tullius Cicero'', pronunciado ['mar.kʊs 'tul.liʊs 'ki.ke.ro:]; máis coñecido por '''Cicerón''') nado en [[Arpino]] o [[3 de xaneiro]] do [[-106|106&nbsp;a.&nbsp;C.]] e finado en [[Formia]] o [[7 de decembro]] do [[-43|43&nbsp;a.&nbsp;C.]] foi un [[xurista]], [[política|político]], [[filósofo]], [[escritor]] e [[orador]] [[Roma Antiga|romano]]. Está considerado coma un dos maiores retóricos e estilistas da prosa en [[Lingua latina|latín]] da [[República romana]].<ref>Rawson, E.: ''Cicero, a portrait'' (1975) p.303</ref><ref>Haskell, H.J.: ''This was Cicero'' (1964)p.300-301</ref> == Traxectoria == [[Ficheiro:Clásicos en Galego. 14. Cicerón. Sobre a vellez. Sobre a amizade.jpg|miniatura|esquerda|[[Clásicos en Galego]] 14: ''[[Sobre a vellez]]'' e ''[[Sobre a amizade]]''.]] Cicerón naceu nunha antiga familia do [[Lacio]], a quen se lle dera a [[cidadanía]] romana soamente en [[-188|188 a.C.]]. O pai proporcionou aos dous fillos, Marco, o máis vello, e Quinto, unha educación moi completa, sendo Marco Tulio entregado aos coidados do célebre senador e xurista romano [[Mucio Escévola]]. Viviu nun período especialmente turbulento da historia de [[Roma]]. Despois do asasinato de [[Xulio César]], enfronta con [[Marco Antonio]] e é degolado cando tenta fuxir para o [[Oriente]]. Cicerón é, con [[Demóstenes]], o mellor expoñente da oratoria clásica. Pola súa voz, postura, xenio, paixón e capacidade de improvisación está dotado para o exercicio da elocuencia. Son famosos os seus discursos contra [[Verres]], en prol da Lei Manilia, contra [[Catilina]] (as famosas [[Catilinarias]]), en favor de Milón e de Marcelo e contra [[Marco Antonio]]. É autor de diversos tratados filosóficos sobre o Estado, o ben, o coñecemento, a vellez, o deber, a amizade etc., que transmiten a tradición do [[filosofía|pensamento grego]]. As súas propias ideas sobre a arte da oratoria, así como unha historia desta, exprésanse en tratados escritos de forma dialogada, como ''De Oratore'', ''Brutus'', ''Orator'' etc. Salienta tamén ''[[De officiis]]'', escrita en forma epistolar. Ata nós chegan case un millar de cartas de Cicerón sobre temas variados que constitúen un valioso conxunto documental. Cícero desenvolve a [[prosa]] latina ata a levar á súa perfección, do mesmo modo que [[Virxilio]] e [[Horacio]] o fan coa [[poesía]]. Cicerón denuncia a conspiración de [[Lucio Serxio Catilina|Catilina]] no [[Senado romano]], no [[-63|63 a.C.]] Os seus discursos tornáronse referencia [[filosofía|filosófica]] e base [[gramática|gramatical]] para o [[Lingua latina|latín]]. Recoñecido coma un dos máis importante autores da [[historia de Roma|historia romana]], é responsable da introdución das máis célebres [[escola filosófica|escolas filosóficas]] [[filosofía grega|gregas]] na literatura [[República Romana|republicana]], así como da creación dun léxico filosófico en latín. Grande orador e reputado letrado, Cicerón centrou toda a súa atención na súa carreira política. Actualmente é recordado polos seus escritos de carácter humanista,<ref>A. Ortega Carmona [http://books.google.es/books?id=Mv_4F_zS7DQC&pg=PA134&dq=humanismo+ciceron&as_brr=1&client=firefox-a&cd=1#v=snippet&q=cicer%C3%B3n%20humanismo&f=false ''El humanismo europeo y otros ensayos'']</ref> filosófico e político. As súas cartas, a maioría enviadas a [[Tito Pomponio Ático|Ático]], gozaron dun gran recoñecemento pola introdución dun estilo epistolar depurado na [[literatura europea]]. [[Cornelio Nepote]] destacou a riqueza ornamental destas cartas, escritas «''sobre as inclinacións dos xefes, os vicios dos xenerais e as revolucións estatais''», que transportan ó lector a esa época.<ref>Cornelio Nepote, ''[http://www.tertullian.org/fathers/nepos.htm#Atticus Atticus]'' trad. John Selby Watson.</ref> [[Ficheiro:Clásicos en Galego. 15. Cicerón. Cartas.jpg|miniatura|esquerda|Clásicos en Galego 15: ''Cartas''.]] Coma un dos máximos defensores do sistema republicano tradicional, combateu como puido a [[ditador romano|ditadura]] de [[Xulio César]]. Porén, durante a súa propia carreira non dubidou en cambiar de postura dependendo do clima político. Atribúese esta indecisión ó seu carácter sensible e impresionable, posto que era propenso a reaccionar de xeito excesivo ante os cambios. O erudito [[Gaio Asinio Polión|Asinio Polión]] escribiu del: {{cita|''¡Ogallá puidese soportar a prosperidade con maior autocontrol e a adversidade con maior fortaleza!<ref>Haskell, H.J.:"This was Cicero" (1964) p.296</ref><ref>Castren and Pietilä-Castren: "Antiikin käsikirja" /"Handbook of antiquity" (2000) p.237</ref>}} == Obras == {{Ampliar}} == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} {{Wikiquote|Cicerón}} === Bibliografía === * {{Cita enciclopedia |artigo=Cicerón, Marco Tulio |enciclopedia=Diciopedia do século 21 |url=https://books.google.es/books?id=WAy4xVOHXowC&printsec=frontcover#v=onepage&q=cicer%C3%B3n&f=false |volume=1 |páxina=512 |ano=2006 |editorial= [[Edicións do Cumio|Do Cumio]], [[Editorial Galaxia|Galaxia]] e [[Ediciós do Castro|do Castro]] |isbn=978-84-8288-942-9}} * {{Cita enciclopedia |artigo=Marco Tulio Cicerón |enciclopedia=Enciclopedia Microsoft Encarta |url=http://es.encarta.msn.com/encyclopedia_761557857/Cicer%C3%B3n.html |tipo=[[DVD]] |editorial=[[Microsoft|Microsoft Corporation]] |ano=2009 |lingua=Es |título=Copia arquivada |data-acceso=11 de decembro de 2022 |data-arquivo=04 de abril de 2009 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20090404093758/http://es.encarta.msn.com/encyclopedia_761557857/Cicer%C3%B3n.html |url-morta=yes }} === Outros artigos === * ''[[Sobre a vellez]]'' * ''[[Sobre a amizade]]'' * [[Clásicos en Galego]] * [[Biblioteca Galega de Clásicos Universais]] === Ligazóns externas === * [http://www.thelatinlibrary.com/cic.html Obras de Cicerón en latín, en The Latin Library] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Cicero}} [[Categoría:Personalidades da filosofía do dereito]] [[Categoría:Xuristas da Roma Antiga]] [[Categoría:Académicos da tradución]] [[Categoría:Nados en -106]] [[Categoría:Finados en -43]] [[Categoría:Nados na provincia de Frosinone]] [[Categoría:Asasinados]] [[Categoría:Cónsules da República romana]] [[Categoría:Pompeianos]] hckekezn7118bg9citfj9kh4mo8v04n 0 16433 7109245 6946748 2025-06-28T08:38:13Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109245 wikitext text/x-wiki {{Sen notas}} {{Outros homónimos|Dorna (homónimos)}} [[Ficheiro:Nasa11dorna05eue.jpg|miniatura|dereita|300px|Dorna portando [[nasa]]s.]] A '''dorna''' é unha [[embarcación]] [[Pesqueiro|pesqueira]] típica das [[Rías Baixas]] de aproximadamente 4,50 metros de [[eslora]] e 1,60 metros de [[manga]], para unha dorna de 9 cuartas de quilla, coa [[proa]] redonda que sobresae da [[cuberta]], a [[popa]] lanzada, chata e pequena, e [[quilla]] pronunciada. Evoluciona cunha única [[vela de relinga]] (ás veces ponselle un pequeno [[foque]] a modo de tormentín usado para capear os temporais), os vellos poñían a vela a "crus" eliminando superficie vélica, e leva dous remos de apoio para cando vai "calma podre". Xeralmente leva dous tripulantes, o patrón á [[cana]] e o mariñeiro ás [[drizas]], que é quen se ocupa do izado da vela e axuda nas manobras de cambio, aínda que poden ir tres persoas abordo con relativa comodidade ou incluso ser patroneada por un único tripulante. == Procedencia == [[Ficheiro:Zenaida.jpg|miniatura|dereita|Dorna navegando a vela.]] Segundo diversos estudos, realizados entre outros polo [[Suecia|sueco]] [[Staffan Mörling]] sobre as dornas do Mar de [[illas Ons|Ons]] ou polo galego [[Xaquín Lorenzo]] na [[ría de Arousa]], este tipo de embarcación podería ter unha procedencia [[Viquingo|viquinga]], debido ás similitudes formais e de construción cos ''[[drakkar]]'' dos viquingos. Segundo esta teoría a '''dorna''' toma recursos formais e construtivos dos navíos [[viquingo]]s, que puideron chegaron nas frecuentes invasións dos pobos do norte de Europa que pretendían asediar [[Santiago de Compostela]] durante a [[Alta Idade Media]], con características de pouco calado, evolución a vela (con aparellos moi sinxelos), [[roda]] de proa sobre a cuberta, [[bañeira]] aberta etc. == Características formais == A '''dorna''' é unha embarcación totalmente fabricada de madeira, construída en [[calime]] coas táboas da [[obra viva]] xustapostas, montando unhas sobre outras, reducindo o risco de vías de auga e simplificando a construción, o que lle confire maior estabilidade á costa dunha perda de hidrodinámica (este tipo de construción denomínase "de [[escarva]] ou [[calime]]"). A quilla da dorna non abrangue toda a eslora, xa que pola parte de popa hai un terzo de lanzamento do casco que a quilla non soporta. As [[caderna]]s sobresaen da cuberta, formando [[toletes]] ou apoios dos remos nuns casos (tres toletes para dous remos, un a popa e dous na liña media, para o avance normal a remo, e dous toletes de menor tamaño a proa usados con remos pequenos para a pesca con [[espello]]), e noutros casos puntos que serven de guía para a disposición de [[liña]]s ou de paso da escota. Leva un [[temón]] de grande tamaño que se prolonga por debaixo do lanzado de popa ata a [[quilla]], actuando como [[orza]] ademais de como temón, gobernado mediante unha [[cana]] de madeira, xeralmente dunha soa peza. Coa aparición do motor mariño de explosión, a dorna sufriu un redeseño da [[estampa]] de popa, introducíndoselle unhas pezas de madeira que permiten o acoplamento dun pequeno motor [[foraborda]]. == Medidas == As dornas medíronse tradicionalmente en cuartas de quilla (aproximadamente 21&nbsp;cm cada cuarta) e polgadas, e segundo o tamaño da quilla, podíase sabe-lo tamaño da dorna. Pr exemplo: unha dorna de nove cuartas de quilla menos dúas polgadas ven tendo unha eslora entre perpendiculares de 4,60 m aproximandmente. == Variantes == [[Ficheiro:Dorna vela.jpg|miniatura|200px|Dorna navegando a vela (con aparello de vela diferente ao tradicional de relinga) na ría de Pontevedra.]] Existen moitas variantes segundo o uso ou a forma de construción: * '''A dorna de tope'''. Variante típica da zona do [[Península do Barbanza|Barbanza]]. Leva as xuntas das táboas da obra viva unidas a tope. Reduce a resistencia do mar á costa dunha maior facilidade para que se abran as táboas ó sol. Precisa dunha execución moito máis "fina" para que as táboas teñan a medida exacta e solen ser as dornas de menor tamaño. * '''A dorna polbeira'''. Usada para ir ás [[lura]]s e ós [[polbo]]s dentro da ría, é a tipoloxía máis común nas rías galegas. * '''A dorna Meca''' Variante de maior tamaño típica da zona do [[O Grove|Grove]]. De maior tamaño e proa máis lanzada, obedecendo estas modificacións ó uso desta tipoloxía, con maior frecuencia, en mar aberto e máis batido, e en zonas nas que existen fortes correntes mariñas. * '''A dorna tramalleira'''. Variante usada para a pesca con artes de [[tramallo]]. * '''A dorna [[xeiteira]]'''. A dorna xeiteira é unha embarcación de gran tamaño, con tripulación de tres a oito persoas, deseñada para evolucionar en mar aberto máis aló da bocana da [[ría]], onde se faena con rede de [[pesca]] ao [[xeito]] para a captura de [[sardiña]], [[xurelo]] e [[bocarte]]. Tanto as dornas xeiteiras como as lanchas xeiteiras (de características similares, mais con diferente fasquía que as dornas) desapareceron das costas galegas nas décadas de 60 ou 70 do século XX. Diferentes asociacións de embarcacións tradicionais conseguiron recuperar este tipo de embarcacións (a lancha xeiteira Nova Marina, actualmente na Illa de Arousa, a Canle, en Lira, ou as dornas xeiteiras -e mecas- A Meca e a Irmandiña no Grove). == Galería de imaxes == {{Commonscat|dornas}} <gallery> Ficheiro:Dorna Ribeira Galicia 2.jpg|Dorna en [[Ribeira]] </gallery> == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{Cita libro| autor =Cabrera de Aizpuru, Fernando e Lechuga Lombos, Enrique| título =Las Ultimas dornas gallegas, proceso constructivo artesanal de la dorna gallega| ano =2000| publicación =| id = ISBN 84-607-0602-8}} * {{Cita libro| autor =Masso, José María| título =Barcos en Galicia: De la prehistoria hasta hoy y del Miño al Finisterre|ano =1982| publicación =Deputación de Pontevedra| id = ISBN 84-500-7629-3}} * {{Cita libro| autor =Mörling, Staffan| título =As embarcacións tradicionais de Galicia| ano =1999| publicación =Xunta de Galicia| id = ISBN 84-453-0070-9}} * {{Cita libro| autor =Mörling, Staffan| título =Lanchas e dornas: A estabilidade cultural e a morfoloxía das embarcacións na costa Occidental de Galicia| ano =2000| publicación =Xunta de Galicia| id = ISBN 84-453-4130-8}} === Outros artigos === * [[Gamela]] * [[Chalana]] * [[Bote (embarcación)]] === Ligazóns externas === * [http://www.culturamaritima.org Federación Galega pola Cultura Marítima e Fluvial] * [https://web.archive.org/web/20190928004557/http://amigosdadorna.org/ Amigos da Dorna de Portonovo] * [http://dornameca.org Amigos da Dorna Meca] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150421233050/http://dornameca.org/ |date=21 de abril de 2015 }} * [http://www.festadadorna.com/ Festa da dorna] * [https://archive.today/20091026160022/http://www.geocities.com/webignatius/dorna.html A dorna] * [https://web.archive.org/web/20080308112801/http://www.modelismonaval.com/magazine/dorna/ A dorna - Asociación de modelistas navais de Galicia] {{Artes de pesca}} [[Categoría:Tipos de barcos]] [[Categoría:Barcos de vela]] rxy7gy14yco2jj0labae4vv1dtfa7aa 0 17032 7109072 6884511 2025-06-27T23:08:29Z MAGHOI 15490 engado a [[Categoría:Pompeianos]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109072 wikitext text/x-wiki {{sen referencias}} {{Biografía}} '''Cneo Pompeio Magno''', coñecido como '''Pompeio o Magno''', nado o [[29 de setembro]] de [[-106|106 a.C.]] e finado en [[Exipto]] o [[28 de setembro]] de [[-48|48 a.C.]]) foi un político e xeneral da [[República Romana]]. Desde moi novo tivo vocación política e militar e grande ambición por conseguir unha boa carreira e chegar ao mandato supremo de Roma. Os seus comezos nesta carreira foron xunto ao cónsul de Roma, [[Lucio Cornelio Sila|Sila]], como oficial do seu exército. Casou cunha muller chamada Antistia, que repudiou anos máis tarde para casar de novo con Emilia (fillastra de Sila). Tivo unha terceira muller, Xulia, que era filla de [[Xulio César]], o home con quen Pompeio formou o primeiro [[triunvirato]] de Roma. Moitos foron os méritos militares que levaron a Pompeio ao triunfo de ser nomeado [[cónsul romano]] no ano [[-71|71 a.C]]. O devandito nomeamento foi unha excepción na que o Senado se saltou as normas das leis polas que se rexían entón para obter este título, é dicir, o que se chamaba ''[[cursus honorum]]''. == Traxectoria == === Éxitos militares === * Reconquista da provincia de África á beira do xeneral Sila. Polos seus méritos concedéuselle o alcume de ''Magno'' e o Senado honrouno co [[Triunfo romano|triunfo]], no ano [[-79|79 a.C.]] * Campaña contra [[Quinto Sertorio|Sertorio]] en terras da [[Hispania]], o que se coñece como [[guerras sertorianas]], que remataron no ano 71 a.C. coa derrota de Sertorio fronte a [[Quinto Cecilio]] e Pompeio. * Ao seu regreso da guerras contra Sertorio venceu e deu morte a uns poucos seguidores dos escravos gladiadores como [[Espártaco]], que fuxiu cara ao norte de [[Italia]]. * Campaña con éxito contra os [[Piratería|piratas]] das costas do [[mar Mediterráneo]]. * Guerra contra o rei do [[Reino do Ponto|Ponto]] (ao nordeste de [[Asia Menor]], xunto ao [[Ponto Euxino]], o que hoxe se chama mar Negro) [[Mitrídates do Ponto]]. Sucedeu entre os anos 66 e 61 a.C. Pompeio regresou triunfante logo de vencer a [[Mitrídates VI|Mitrídates]]. Guerra nese tempo contra [[Tigranes o Grande]] de [[Armenia]] e contra [[Antíoco XIII Asiático|Antíoco]] XIII de [[Siria]] (último rei da [[dinastía seleúcida]], cuxo reino conquistou e Anexionou a Roma. Á volta entrou en [[Xerusalén]] e tamén someteu os [[xudeus]]. === Guerra de Sertorio === Cando Roma se deu conta de que [[Quinto Sertorio]], [[pretor|propretor]] da [[Hispania Citerior]], se engrandecía e pretendía chegar a ser un monarca independente nesta provincia, mandou a Pompeio para que axudase ao [[procónsul]] [[Quinto Cecilio]] e xuntos vencesen a Sertorio. Deste xeito Roma expresaba o seu desexo de quitar plenamente o poder a Sertorio, que se fora facendo cada vez máis grande e perigoso. Para este empeño [[Roma]] creou un exército especial e pediu aos cónsules que se fixesen cargo, pero os cónsules negáronse a emprender esa campaña. Con todo, ofreceuse voluntario un xeneral novo e ambicioso, que xa triunfara á beira de [[Lucio Cornelio Sila]] na reconquista de África e por cuxos méritos o propio Sila lle deu o apelativo de [[Magno]], e o [[Senado romano|Senado]] honroulle co triunfo (espectacular desfile que se organizaba en ofrenda cara a algún xeneral que o merecese) no [[-79|79 a.C.]] Este xeneral era Cneo Pompeio. En primeiro lugar, Pompeio e o seu exército fixeron a grande obra de construír unha calzada no [[monte Xenebra]], que foi o primeiro camiño artificial que houbo nos Alpes, o mesmo que anos máis tarde, no [[-58|58 a.C.]], utilizaría [[Xulio César|César]] para levar as súas lexións á [[Galia]]. Foi necesario construír esta ruta porque o camiño da costa estaba ocupado polo pobos dos [[salvios]] (bárbaros veciños de [[Marsella]]), que estaban en pé de guerra. Ao pasar Pompeio pola nova calzada, sorprendeu os salvios polo flanco e venceunos sen dificultade, podendo así seguir pola estrada da costa, cruzar os [[Pireneos]] e entrar na Hispania o ano [[-77|77 a.C.]] A guerra contra Sertorio comezou e nos primeiros tempos o triunfo deste último foi considerable. As súas forzas militares e o seu talento eran moi superiores ás de Pompeio e Metelo, que tamén loitaba contra el desde o extremo meridional do oeste. Pompeio edificou un campamento de inverno á vista de que a guerra sería dura e que se alongaría. O campamento chamouse [[Pompaelo]], e así naceu a futura cidade de [[Pamplona]]. Pola súa banda, [[Metelo]] tamén edificara o seu propio campamento, que se chamou [[Metellinum]], e que co tempo sería [[Badaxoz]]. A guerra contra Sertorio terminou no ano [[-41|41 a.C.]], co triunfo de Pompeio e Metelo. === Os piratas === O Senado de Roma levaba moitos anos sen ocuparse da mariña e do coidado das súas costas, feito que os numerosos piratas aproveitaron para vivir a doután e actuar en consecuencia. O Mediterráneo estaba invadido por estes fuxidos aventureiros que procedían case todos das costas de [[Cilicia]], en [[Asia Menor]] (no golfo de [[Alexandreta]], fronte á illa de [[Chipre (provincia romana)|Chipre]]). A súa audacia e a súa seguridade eran tal que chegaron a desembarcar na desembocadura do río Tíber, internándose ata as proximidades de Roma sen seren molestados. Dadas as circunstancias, no ano [[-67|67 a.C.]] a Asemblea do pobo aprobou unha lei pola cal se outorgaba a Pompeio ata 200 naves e autorización para aumentar o seu exército, cousa que non se facía normalmente con ningún xeneral. En 40 días, Pompeio varreu de piratas as costas do Mediodía occidental e noutros tantos días limpou a parte oriental ata chegar ás costas de Cilicia, onde tamén fixo un bo escarmento. === O regreso a Roma === Logo da campaña contra os piratas Pompeio dirixiuse a [[Siria (provincia romana)|Siria]] loitando e vencendo ao rei [[Mitrídates VI]], campaña bélica que durou desde o [[-67|67 a.C.]] ata o [[-62|62 a.C.]] No [[-61|61]] regresou para Roma de forma triunfal por terceira vez. Licenciou o seu exército e pediu ao Senado que lle concedese terras para os seus lexionarios, como paga e recompensa. Pero o Senado non fixo caso da súa petición, polo que Pompeio, que era altivo e orgulloso e coñecía os seus propios méritos en todas as campañas anteriores, volveuse contra o partido aristocrático dos senadores, e no ano 60 declarouse abertamente inimigo do Senado, poñéndose de acordo co político [[Marco Licinio Craso]] e co xeneral [[Xulio César]] para formar o primeiro [[Triunvirato]], cuxos triunviros eran estes tres xenerais. Nun principio este acordo careceu do apoio do Senado e non tivo soporte legal ningún. O seu programa estaba concibido para engrandecer Roma aínda á custa da oposición dos senadores. Tiñan ao seu favor o pobo e os soldados e por un tempo os tres xenerais foron os donos de Roma. Cos anos, a relación dos tres xenerais foise deteriorando. No ano [[-53|53 a.C.]] morreu Craso en [[Carres]] (cidade próxima a [[Harran]], na actual [[Turquía]], ao sueste), loitando contra os [[Partia|partos]]. No ano [[-52|52 a.C.]], o Senado decidiu destituír a César do seu cargo de cónsul coa idea de que quedase un só, Pompeio. Este feito foi o comezo da grande inimizade entre César mais os seus partidarios e Pompeio mais os seus. === A fin de Pompeio === Cando lle chegaron as noticias do seu cesamento, César decidiu regresar a Roma co seu exército e defender os seus dereitos coa súa axuda. Cruzou no [[-49|49 a.C.]] o antigo [[río Rubicón]], que marcaba a fronteira entre Italia e a [[Galia Cisalpina]], e presentouse nas proximidades de Roma desafiando ao Senado e ao propio Pompeio. Ante esta audacia de César, Pompeio optou por retirarse para Brundisium (actual [[Brindisi]], ao sur de Italia) e máis tarde para [[Grecia]], onde contaba cun exército que lle era fiel; tiña tamén moitos partidarios seguidores da [[Hispania]] e contaba así mesmo coa frota que mandara na campaña contra os piratas. Malia todo, César tomou o control da [[Península Itálica]] e perseguiu a Pompeio, derrotándoo na soada [[batalla de Farsalia]] (antiga cidade ao norte de Grecia), no [[-48|48 a.C.]] Esta batalla tense na Historia como unha das máis interesantes da Antigüidade desde o punto de vista da arte militar. Pompeio puido fuxir, dirixíndose para [[Dinastía tolemaica|Exipto]], onde lle esperaba a morte ás mans dun sicario do rei [[Ptolomeo XIII]] (irmán de [[Cleopatra VII|Cleopatra]]), cando desembarcou en [[Pelusio]] o [[28 de setembro]] do ano [[-48|48 a.C.]] Ptolomeo quixo deste xeito render tributo a César, de quen se sentía grande amigo político. == Véxase tamén == {{Commons|Pompeius|Pompeyo}} === Outros artigos === * [[Hispania]] * [[Roma antiga|Antiga Roma]] * [[República Romana]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Pompeio Magno, Cneo}} [[Categoría:Cónsules da República romana|Pompeio Magno, Cneo]] [[Categoría:Gobernadores romanos de Hispania]] [[Categoría:Pompeianos]] 7a34655eiuvt0d924s84rr95x5b2uou 0 17252 7108992 6667910 2025-06-27T22:46:25Z O Breixo 127505 7108992 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}}[[Ficheiro:Katrina 2005-08-26 1415Z.jpg|miniatura|dereita|320px|O furacán Katrina, o 26 de agosto de 2005.]] O '''furacán Katrina''' foi un gran [[furacán]] de categoría 5 na [[Escala de Furacáns Saffir-Simpson|escala Saffir-Simpson]] que se produciu a finais de [[agosto]] de [[2005]] e que afectou as [[Bahamas]], [[Cuba]] e o sueste dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]]. Foi o sétimo ciclón tropical con ese nome, o cuarto entre os furacáns. Os enormes danos que provocou fixeron que o nome ''Katrina'' se retirase da lista de ciclóns do Atlántico Norte, na que foi substituído por ''Katia''. Os ventos do furacán alcanzaron os 280 quilómetros por hora e causaron grandes prexuízos no litoral do sur dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], especialmente arredor da rexión metropolitana de [[Nova Orleáns]], onde o [[29 de agosto]] de [[2005]] foran evacuadas 1,3 millóns de persoas. O furacán xa pasara polo sur de [[Florida, Estados Unidos de América|Florida]], causando 6 mortes directas e perdas de a carón de 2.000 millóns de [[Dólar estadounidense|dólares]] antes de fortalecerse rapidamente no [[golfo de México]]. Tras acadar a categoría 5, a tormenta abrandou antes de tocar terra por segunda vez como un furacán de categoría 3 o [[29 de agosto]] no sueste de [[Luisiana]]. O Katrina devastou as costas do Golfo entre Florida e [[Texas]] debido á súa intensificación. O meirande número de mortes rexistrouse en Nova Orleáns, que quedou alagada pola rotura dos [[Dique (construción)|diques]] do sistema de protección da cidade, algúns deles mesmo despois de continuar o furacán cara ao interior. O 80 % da cidade e grandes superficies das parroquias estremeiras quedaron asolagadas durante semanas e moitos dos seus habitantes, completamente illados<ref>{{Cita web|url=http://www.freep.com/news/nw/katrina1e_20050901.html|título=Copia arquivada|data-acceso=03 de setembro de 2005|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20070929083908/http://www.freep.com/news/nw/katrina1e_20050901.html|dataarquivo=29 de setembro de 2007|urlmorta=yes}}</ref>.​ Outras zonas inundadas foron as áreas litorais do estado de [[Mississippi]], no que as ondas arrastraron barcos e estruturas flotantes cara a dentro. Nalgúns casos o mar sobardou en 10-19 km a liña de costa.​ A sede, fame e falta de recursos básicos levaron a situación a un estado caótico.<ref>[http://www.smh.com.au/news/world/ausies-loot-to-survive/2005/09/02/1125302739575.html]</ref> A área federal de desastre foi colocada so o control da [[FEMA|Axencia Federal de Xestión de Emerxencias]] (comandada por [[Michael Chertoff]]) e a [[Garda Nacional dos Estados Unidos|Garda Nacional]]. O [[27 de agosto]] declarouse o [[estado de emerxencia]] en [[Alabama]], [[Luisiana]] e [[Mississippi]], un réxime de excepción con poderes semellantes aos da [[lei marcial]], que a lexislación de Luisiana non contempla. Porén, na noite de 31 de agosto, o [[alcalde]] de Nova Orleáns [[Ray Nagin]] declarou nominalmente a "lei marcial" na cidade e dixo que os policías non tiñan que preocuparse dos dereitos civís para deter os saqueadores".<ref>[http://www.wwltv.com/lugar/stories/WWL083105lawles.1242410b.html]{{Ligazón morta|data=setembro de 2018}}</ref> O furacán danou varias refinarías do estado de Luisiana, causando verteduras de 27 millóns de [[Litro|litros]] de [[petróleo]].<ref>{{Cita web|título=MMS Press Release|url=http://www.mms.gov/ooc/press/2006/press0222.htm|páxina-web=web.archive.org|data=2006-05-10|data-acceso=2019-09-26|data-arquivo=10 de maio de 2006|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20060510213820/http://www.mms.gov/ooc/press/2006/press0222.htm|url-morta=unfit}}</ref> Tamén afectou as infraestruturas de extracción de [[petróleo]] e [[gas natural]] dos Estados Unidos no [[golfo de México]], polo que causou unha interrupción do 24% da subministración de cru e do 18% na de gas.<ref>{{Cita web|título=Wayback Machine|url=http://www.weather.gov/om/assessments/pdfs/Katrina.pdf|páxina-web=web.archive.org|data=2006-07-23|data-acceso=2019-09-26|data-arquivo=23 de xullo de 2006|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20060723034359/http://www.weather.gov/om/assessments/pdfs/Katrina.pdf|url-morta=unfit}}</ref> Durante uns meses, cinco millóns de persoas estiveron sen electricidade na rexión da costa do Golfo. Katrina é o furacán que máis danos económicos causou na historia, con 108.000 millóns de [[Dólar estadounidense|dólares]]. Oficialmente produciu 1.836 vítimas mortais, o que o converte nun dos máis mortíferos da historia e o segundo dos Estados Unidos, só por detrás do furacán San Felipe Segundo-Okeechobee de [[1928]]. Así mesmo, no momento en que se produciu, Katrina era o sexto máis intenso de todos os furacáns rexistrados no Atlántico Norte, ao acadar unha [[Presión atmosférica|presión]] mínima de 902 [[Milibar|mb]]. == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.nhc.noaa.gov National Hurricane Center] {{Control de autoridades}} {{Ciencias en progreso}} [[Categoría:Furacáns|Katrina]] [[Categoría:2005]] cbe4rhf8w7cmd7den65xqkz9sl8rsfo 0 17274 7109005 7043273 2025-06-27T22:49:45Z O Breixo 127505 7109005 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=agosto de 2015}} {{Acontecemento}} A '''extinción masiva do Cretáceo-Terciario''', tamén coñecida como '''extinción K-T''' ou '''acontecemento K-T''', foi unha [[extinción en masa]] ocorrida hai máis ou menos 65,5 millóns de anos, que marca o fin do período [[Cretáceo]] ('''K''') e o inicio da [[era Terciaria]] ('''T'''). Este acontecemento tivo un enorme impacto na [[biodiversidade]] da [[Terra]] de entón e acabou cos [[dinosauro]]s e outros [[réptiles]] xigantes. O rexistro [[estratigrafía|estratigráfico]] mostra que a desaparición abrupta das formas extintas coincide cun nivel rico en [[iridio]] (o '''nivel K-T'''), un [[elemento químico]] pouco abundante na Terra e xeralmente asociado a corpos extraterrestres ou a fenómenos [[volcán]]icos. Hai varias teorías para explicar a extinción K-T, mais a máis aceptada é a que xustifica a catástrofe como resultado da caída dun [[asteroide]]. == Impacto na biodiversidade == A extinción K-T, a pesar de non ser a maior [[extinción]] en masa do rexistro xeolóxico, é a máis coñecida debido á desaparición dos dinosauros. Este evento matou preto do 26% das [[familia (bioloxía)|familias]] existentes, tanto de organismos terrestres como mariños que desapareceron ao mesmo tempo. Os grupos máis afectados foron os [[Reptilia|réptiles]] e os [[molusco]]s. Segue unha lista dos grupos que se extinguiron no final do Cretáceo: * '''[[Dinosauro]]s''': foron as vítimas máis coñecidas desta extinción; todo o grupo desapareceu da Terra. [[Ficheiro:Tarbosaurus_museum_Muenster.jpg|miniatura|300px|O [[tarbosauro]] foi un dos xéneros que se extinguiron no '''evento K-T'''.]] * '''[[Plesiosauro]]s''': réptiles prehistóricos mariños; grupo eliminado; * '''[[Pterosauro]]s''': réptiles prehistóricos voadores; grupo eliminado; * '''[[Mosasauro]]s''': réptiles [[escamado]]s mariños; grupo eliminado; * '''[[Aves]]''': extintas as ordes [[Enantiornithes]] e [[Hesperornithiformes]]; o grupo sobrevive ata o día de hoxe como os únicos descendentes directos dos dinosauros. Mentres a longa escala de evolución que ocorreu nos últimos millóns de anos borrou a maior parte das semellanzas que deberían existir entre as aves actuais e os dinosauros; * '''[[Rudistas]]''': [[molusco]]s [[bivalvo]]s construtores de arrecifes; grupo eliminado; * '''[[Amonitas|Ammonitas]]''': [[cefalópodo]]s de concha espiralada; grupo desaparecido; * '''[[Belemnita]]s''': cefalópodos con ''[[rostrum]]'' en forma de bala; grupo desaparecido. Ademais destes grupos, desapareceron tamén moitas familias de [[foraminífero]]s, [[equinodermo]]s, [[coral (animal)|corais]] e [[esponxas]]. Mais a extinción de animais e vexetais non foi o único impacto deste acontecemento na biodiversidade: estas extincións posibilitaron a [[radiación adaptativa]] dos grupos que sobreviviron nos [[nicho ecolóxico|nichos ecolóxicos]] que ficaron baldeiros. O mellor exemplo deste fenómeno foi a explosión de diversidade dos [[mamífero]]s, que ata entón eran animais de pequeno porte, solitarios e nocturnos. == Teorías == Existen moitas teorías que tentan explicar a extinción ocorrida hai máis ou menos 65 millóns de anos, mais ningunha foi, ata hoxe, totalmente comprobada. === Impacto dun asteroide === [[Ficheiro:Chicxulub2.jpg|miniatura|[[Visualización de datos|Visualización dos datos]] dunha [[imaxe computerizada]] do [[cráter de Chicxulub]] na [[Península do Iucatán]], [[México]]. Diámetro: 160-240 km.|300x300px]] O físico estadounidense [[Luis Walter Alvarez]] foi o primeiro en propor a idea de que os dinosauros puideron desaparecer debido a un grande impacto. Esa idea evolucionou e actualmente a hipótese de que un [[asteroide]] teña caído na Terra despunta como a mellor teoría para explicar a fin dos dinosauros. O primeiro indicativo de que esa teoría sería verdadeira xurdiu en [[1978]] coa descuberta dunha fina capa de [[iridio]] nas rochas que se formaron no fin do período [[Cretáceo]]. O iridio é un elemento raro atopado con frecuencia en [[asteroide]]s e [[cometa]]s. O segundo indicativo a favor desa teoría veu coa descuberta dun enorme cráter soterrado en [[Chicxulub]], [[México]], medindo preto de 180&nbsp;km de diámetro. Ao que todo indica, o asteroide que caeu no México tiña máis de 10&nbsp;km de [[diámetro]] e o seu impacto coa Terra liberou [[enerxía]] equivalente á de 5 billóns de [[bomba atómica|bombas atómicas]] como a usada sobre [[Hiroshima]] en [[1945]]. Un impacto desas dimensións elevaría poeira e terra abondo para tapar a [[luz]] do [[Sol]] durante anos, matando así a maior parte das especies vexetais. Dunha forma simplificada, sen os vexetais os dinosauros herbívoros acabaron morrendo de fame e sen estes para se alimentar, os carnívoros morreron tamén. Esa reacción en cadea causaría a extinción total dos dinosauros. En [[2016]] comezáronse prospeccións submarinas para coñecer mellor o cráter e o seu impacto na historia da evolución do planeta<ref>{{cita web|url=http://elpais.com/elpais/2016/04/13/ciencia/1460584685_838437.html|título=Arranca la búsqueda submarina de los secretos del impacto que aniquiló a los dinosaurios|xornal=El País|data=13 de abril de 2016|autor=Pablo de Llano|lingua=es}}</ref> Aínda que bastante consistente, a teoría da caída dun asteroide na Terra hai 65 millóns de anos pode non ser correcta: recentes investigacións demostraron que o asteroide que presuntamente mataría os dinosauros caeu 300 000 anos antes do grande exterminio. Tamén existe a posibilidade de que millares de anos despois da caída do asteroide en [[América do Norte]] outro asteroide batería co planeta, mais desa vez o impacto sería no [[océano]] e, por iso, os seus vestixios aínda non foron atopados. Dependendo do tamaño dese suposto segundo asteroide, o impacto no océano causaría inmensos [[tsunami]]s que varrerían a costa de varios continentes e concluído co exterminio dos dinosauros. En [[1987]] atopouse un cráter submarino coñecido como [[cráter da Nova Escocia]], e que a pesar de ser improbable que fose responsable da morte dos dinosauros, dá unha boa idea do que puido acontecer realmente hai 65,5 millóns de anos. === Caída dun cometa (non dun asteroide) === {{fonte primaria|data=outubro de 2020}} Se o que matou os dinosauros foi unha rocha vinda do espazo, iso non significa que teña sido un asteroide pesado e masivo. Na verdade, pode ter sido unha mega-[[chuvia de meteoros|choiva de cometas]]. Esa posibilidade deriva da ausencia dun cráter dun impacto no exacto momento en que os dinosauros terían sido extintos. De feito, os cráteres xa atopados están datados de moitos millares de anos antes ou despois da extinción dos dinosauros, o que leva a crer que o que os matou non formou un cráter. Se foi un cometa e non un asteroide, existe unha gran posibilidade de que este estoupase violentamente na [[atmosfera terrestre|atmosfera]] antes de tocar no chan. Esa explosión é suficiente para causar un grande estrago, dependendo directamente do tamaño e da composición do [[cometa]]. Porén, ese tipo de fenómeno é moi raro. A última vez que iso aconteceu foi en [[1908]], cando 18&nbsp;km de foresta foron destruídas en [[Siberia]], no que ficou coñecido como [[Evento de Tunguska]]. Se un cometa só é capaz de destruír un bosque enteiro, é probable que unha inmensa choiva deses cometas fose capaz de varrer o mundo enteiro, causando unha devastación equivalente a aquela que matou os dinosauros. A presenza de iridio nas rochas do fin do Cretáceo é facilmente explicada por esa teoría. Xorde, entón, a cuestión da causa de tal choiva de cometas e de onde viñeron eses obxectos, xa que os grandes cometas son relativamente raros e solitarios no [[Sistema Solar]]. En todo o espazo arredor do [[Sol]], unha tal concentración de cometas ocorre apenas na [[Nube de Oort]] - unha rexión moi afastada do Sistema Solar e con pouca interacción coa [[gravidade]] da nosa [[Sol|estrela]] ou dos demais planetas coñecidos. Ningún fenómeno coñecido actualmente podería ter arremesado* tantos millóns de cometas da Nube de Oort contra a Terra. Ese feito, non obstante, pode explicarse por tres teorías menores: * O Sol pode ter unha escura e pequena estrela compañeira que aínda non detectamos, chamada [[Némesis]], que o circunda nun período de moitos millóns de anos. Nalgún momento, ao longo da súa órbita, a estrela pasaría pola Nube de Oort enviando billóns de cometas ao Sistema Solar, moitos millóns dos cales acabarían atinxindo a Terra. Mais, é moi improbable que o Sol teña unha estrela compañeira aínda non detectada, por máis escura e pequena que sexa. Existindo, algún vestixio dela xa debería ter sido atopado. * Outra posibilidade semellante é a existencia dun gran planeta moi distante e aínda non detectado, denominado [[Planeta X]], cuxa órbita variante podería pasar por baixo ou por cima da Nube de Oort cada moitos millares de anos. Nalgún momento das súas variacións na órbita, el podería atravesar a Nube de Oort, cos mesmos efectos. A existencia dese planeta, entrementres, aínda non foi comprobada. * A hipótese máis probable é a de que aparezan cometas en inmensa cantidade no Sistema Solar cando o Sol, no seu curso ondulante arredor do centro galáctico, atravesa a mediana da [[Vía Láctea]], a rexión que marca a liña recta en relación ao centro. Iso ocorre cada 33 millóns de anos e pode traer problemas. Segundo os científicos, o mediano está cheo de estrelas, asteroides, cometas e [[po interestelar]]. O maior problema desta teoría é que non existen probas concretas destes acontecementos, e moito menos se sabe se eles serían suficientes para exterminar tantas especies diferentes. === Erupcións volcánicas === Unha outra teoría consistente é a de que grandes erupcións volcánicas teñan ocorrido hai 65 millóns de anos e teñan durado millares de anos. Nese tempo, mares de [[lava]] [[basalto|basáltica]] terían sido expelidos a través da [[codia terrestre]] na faixa de terra que forma hoxe o [[planalto de Deccan]], no centro da [[India]]. As erupcións terían liberado gases e poeira suficientes para envelenar toda a [[atmosfera terrestre|atmosfera]], impedindo que a luz do [[Sol]] alcanzase a superficie do planeta. Esa catástrofe natural tería causado un estrago semellante ao dun asteroide, sendo que a extinción das especies ocorrería na mesma orde da [[cadea trófica]]: primeiro, morren os vexetais, que sen a luz do [[Sol]] non conseguen realizar a [[fotosíntese]]; logo, os dinosauros herbívoros que se alimentaban dos vexetais e, en consecuencia, os dinosauros carnívoros que se alimentaban dos dinosauros herbívoros. Esa teoría tamén é froito da descuberta de iridio en rochas da fin do período Cretáceo xa que no interior da Terra o iridio está presente en pequenas cantidades e normalmente non sobe á superficie a menos que haxa erupcións volcánicas. === Alteracións climáticas === [[Ficheiro:snow.jpg|miniatura|Violentas mudanzas climáticas poderían ter sido responsables das extincións en masa ocorridas hai 65 millóns de anos]] Outra teoría diverxente propón violentas mudanzas no [[clima]], durante as cales houbo unha caída acentuada na [[temperatura]] global, terían causado a inundación de longas áreas de terra e a morte súbita de especies vexetais sensibles a esas mudanzas climáticas. Con estas inundacións, centos de especies tiveron que migrar para novas áreas que, probabelmente, non comportaban condicións para a súa supervivencia. Moitos dinosauros nin sequera puideron migrar, pois os campos onde vivían foron asolagados por completo, por todos os lados. A maior parte da vida vexetal foi gravemente afectada, levando aos dinosauros que conseguiron escapar das áreas inundadas a morrer por falta de comida. Esa teoría xeneraliza de máis os aspectos da extinción K-T e por iso non ten sido moi aceptada. Non se pode comprobar que tantas especies vexetais morrerían debido a unha mudanza no [[clima]] e, mesmo que a maioría morrese, considérase que algunhas especies poderían sobrevivir e continuar servindo de alimento para algúns dinosauros herbívoros que non terían morto coas alteracións no clima, xa que moitos vivían en rexións altas que non foron asolagadas. Outro feito importante é que moitos dinosauros eran grandes dabondo para se protexer do frío e ata mesmo da calor, se for o caso. === Dúas catástrofes distintas === A descuberta de que a extinción dos dinosauros tería ocorrido millares de anos despois da caída do [[asteroide]] obrigou, con todo, a reconsiderar todas as teorías alternativas anteriormente propostas. Xorde entón unha nova hipótese, actualmente moito máis aceptada que as demais, segundo a cal o asteroide non tería, só por si, levado á desaparición dos dinosauros, mais tería actuado en conxugación con outro fenómeno distinto, cuxa acción manifestouse apenas millares de anos máis tarde. De feito, é moi probable que logo da caída do asteroide, as alteracións climáticas significativas que se terían verificado teñan concorrido para a extinción das restantes especies animais e vexetais. Esta "nova" hipótese explicativa corresponde de feito á "unión" doutras dúas teorías preexistentes. === Outras teorías === De entre as teorías que non acusan fenómenos naturais como unha causa para a fin dos dinosauros, a máis probable é a de que pequenos [[mamífero]]s omnívoros xurdiron no fin do período Cretáceo e proliferaron axiña, como unha praga. Tales mamíferos alimentaríanse de ovos de dinosauro, vexetais, froitas e pequenos [[lagarto]]s. Á medida que eses pequenos animais ían proliferando e comendo máis ovos e máis vexetais, o crecemento da súa poboación aceleraba, comezando unha devastación sen precedentes. Se iso de feito ocorreu, a multiplicación desa especie tería que ter sido suficientemente rápida para suplir calquera forma de defensa evolutiva dos dinosauros ou dos vexetais da fin do Cretáceo. Eses pequenos mamíferos terían consumido bosques e especies enteiras de vexetais quitándolle aos dinosauros herbívoros boa parte do seu alimento. Como eran omnívoros, ao comeren pequenos animais e ovos de dinosauro, terían terminado por exterminar boa parte das formas de vida daquela época. Esa teoría non foi moi asimilada porque algúns continentes estaban separados por [[océano]]s. Non había, con todo, medio de atravesaren o mar para proliferar por todas as rexións do globo, a non ser que voasen, mais nese caso terían que ser [[aves]] e non mamíferos. Outro detalle importante é que non se atoparon esqueletos fósiles destes animais. Mesmo que fosen moi pequenos para que os seus ósos resistisen ata hoxe, xa terían sido atopados vestixios. As especies de mamíferos daquel tempo que xa se coñecen non terían capacidade para exterminar os dinosauros. Outra teoría menos probable que as anteriores propón que unha [[estrela (astronomía)|estrela]] próxima tería estoupado e liberado feixes mortais de [[raio-X|raios-X]] que terían atinxido a Terra. Só que esa teoría ten un problema: se feixes de raio-X atinxisen o planeta nesa proporción non teríamos "só" 2/3 da vida na Terra extinta senón moito máis, quizais 3/4 ou 4/5. Ademais, durante [[década]]s de investigacións espaciais non se atoparon vestixios de tal estrela. === Teorías obsoletas === Outras cinco teorías moi estudadas hai [[década]]s son actualmente consideradas obsoletas: * Unha teoría suxire que a evolución dos dinosauros acabou "producindo" criaturas desaxeitadas de máis e moi vulnerables aos perigos do medio. Esa teoría ten como base o xurdimento de dinosauros con cabezas enormes e golas no pescozo no fin do período Cretáceo. Mentres, os científicos probaron que esas características tiñan a súa utilidade, non tornando o dinosauro máis vulnerable aos perigos. O ''[[Tyrannosaurus rex]]'', por exemplo, posuía unha cabeza enorme, o que acaso lle dificultase a locomoción, mais iso permitía que engolise grandes cantidades de carne dunha soa vez e matase as súas vítimas dunha soa roída. * A última das teorías consideradas obsoletas podería ata ser tida por verdadeira se os continentes non estivesen separados por océanos: proponse que unha [[epidemia]] mundial extinguiu todas as especies de dinosauros. É pouco probable que unha soa [[doenza]] matase tantas especies diferentes. De feito, se houbo unha epidemia que matou todos os [[Tricerátops]] non significa que afectara tamén os [[paquicefalosauro]]s ou outros. De calquera forma, esa teoría non explicaría a desaparición conxunta de especies vexetais e outros animais. Alén diso, para se espallar por todo o mundo, o [[virus]] ou a [[bacteria]] causantes da doenza precisaría atravesar o [[océano]] para poder infectar máis animais, o que sería extremadamente difícil de acontecer. === Ficción científica e cinema === O [[cinema]] e a [[ficción científica]] interesáronse desde sempre por temas de difícil explicación. No caso da extinción ocorrida no fin do Cretáceo, podemos referir filmes como ''[[Armageddon]]'' e ''[[Deep Impact (filme)|Deep Impact]]'' que presentan como certa a teoría da caída dun asteroide, a máis probable de todas, como vimos anteriormente. Hai incluso algúns filmes de fantasía que fan referencia ao fin dos dinosauros. Un bo exemplo diso é o filme ''[[Reino de Fogo]]'', que conta a historia dunha especie de [[dragón]] prehistórico que teríase multiplicado por millóns no fin do Cretáceo, queimando forestas e continentes enteiros en busca de alimento. Cando, finalmente, as especies animais e vexetais se extinguiron, os dragóns ficaron sen alimento dispoñible, pasando a comérense uns aos outros ata que uns poucos restantes adormeceron en cavernas subterráneas en que permaneceron ata hoxe. O filme propón tamén que as [[cinza]]s provenientes desa devastación tivesen causado a [[era glacial]] e que moitos pobos antigos transformaron os dragóns en mitos e lendas por non saber explicar a face real da súa existencia. O filme non propón, de feito, unha teoría (nin esa é a función dun filme de ficción), ata porque a existencia de dragóns na [[prehistoria]] continúa sendo ficción, mais a posibilidade de que unha especie aínda descoñecida puidese ter exterminado boa parte da vida na Terra hai 65 millóns de anos atrás é unha teoría relativamente consistente. ==Notas== {{listaref}} == Véxase tamén == * [[Extinción de especies]] * [[Extinción do Permiano-Triásico]] * [[Extinción do Triásico-Xurásico]] * [[Extinción masiva do Holoceno]] === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20160427143139/http://www.nationalgeographic.es/ciencia/mundos-prehistoricos-/dinosaur-extinction Páxina web da National Geographic relacionado] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Dinosauros| ]] [[Categoría:Paleontoloxía]] [[Categoría:Catástrofes naturais]] [[Categoría:Prehistoria]] [[Categoría:Extincións masivas]] gquyw1cm25eggtw8fhxbofbp8jfzk8m 0 18674 7108997 6619169 2025-06-27T22:47:09Z O Breixo 127505 7108997 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}}[[Ficheiro:Hurricane Stan 2005-10-04 13-15 TRCstan277 G12.jpg|miniatura|Furacán Stan no seu paso por [[Centroamérica]] o [[4 de outubro]] de [[2005]], ás 13:15 [[UTC]].]] O '''[[Furacán]] Stan''' afectou a diversos países de [[Centroamérica]] e [[México]] durante os días 3, 4 e 5 de outubro de 2005. Os seus fortes ventos e choivas deixaron máis de 500 vítimas mortais e máis de 1.000 persoas desaparecidas, provocando ademais inundacións, corrementos de terra e derrubes en [[Belize]], [[Costa Rica]], [[O Salvador]], [[Guatemala]], [[Haití]], [[Honduras]], [[México]] e [[Nicaragua]]. Os territorios máis afectados foron Guatemala e O Salvador, países nos que se produciron o maior número de falecidos, e onde decenas de comunidades e pobos quedaron completamente illados. En Guatemala, onde o 75% do territorio se viu afectado, unha das principais cidades afectadas foi Santiago Atitlán, un importante destino turístico onde un grave corremento de terra produciu ducias de vítimas, tamén unha aldea situada na ladeira do volcán [[Tacá]] foi arrasada por un alude de lama e rochas. En México un desbordamento dun río en [[Tapachula]], no estado de [[Chiapas]], arrasou 2.500 vivendas. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Furacáns|Stan]] [[Categoría:2005]] hgn8mwetap0a7dd9ntpva9l7jr9zo5v 0 21476 7109116 7086040 2025-06-28T02:47:40Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 0 fontes e etiquetando 1 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109116 wikitext text/x-wiki {{1000}} {{Doenza | nome=Diabetes mellitus | imaxe=Blue circle for diabetes.svg | pé=Círculo azul, símbolo internacional da diabetes.<ref>{{cita web|título=Diabetes Blue Circle Symbol|url=http://www.diabetesbluecircle.org|data=17 de marzo de 2006|editor=International Diabetes Federation|data-acceso=23 de agosto de 2018|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20070805042346/http://www.diabetesbluecircle.org/|dataarquivo=05 de agosto de 2007|urlmorta=yes}}</ref> | field = [[Endocrinology]] | ICD10={{ICD10|E|10||e|10}}–{{ICD10|E|14||e|10}} | ICD9={{ICD9|250}} | MedlinePlus=001214 | eMedicineSubj=med | eMedicineTopic=546 | eMedicine_mult={{eMedicine2|emerg|134}} | MeshName=Diabetes | MeshNumber=C18.452.394.750| }} [[Ficheiro:Type 2 Diabetes Mellitus.jpg|alt=Diabetes mellitus tipo 2|miniatura|upright|Diabetes mellitus tipo 2]] [[Ficheiro:Type 1 Diabetes Mellitus.jpg|alt=Diabetes mellitus tipo 1|miniatura|upright|Diabetes mellitus tipo 1]] [[Ficheiro:Diabetes' Affect On Body.png|alt=Efecto de la diabetes en el cuerpo|miniatura|upright|Efecto da diabetes no corpo]] A '''diabetes mellitus''' ('''DM''') é un conxunto de [[doenzas metabólicas|trastornos metabólicos]], cuxa característica común principal é a presenza de concentracións elevadas de [[glicosa]] no sangue de maneira persistente ou crónica, debido xa sexa a un defecto na produción de [[insulina]], a unha resistencia á acción dela para utilizar a [[glicosa]], a un aumento na produción de glicosa ou a unha combinación destas causas. A diabetes débese a que o [[páncreas]] non produce suficiente insulina ou a que as células do corpo non responden aos efectos da hormona. Tamén se acompaña de anormalidades no metabolismo dos [[lípido]]s, [[proteína]]s, [[sales minerais]] e [[electrólito]]s.<ref name = "harrison">{{Cita libro |autor=Alvin C. Powers |ano=2016 |título=Harrison. Principios de Medicina Interna, 19e |url=http://harrisonmedicina.mhmedical.com/book.aspx?bookid=1717 |capítulo=Capítulo 417: Diabetes mellitus: diagnóstico, clasificación y fisiopatología |url-capítulo=http://harrisonmedicina.mhmedical.com/content.aspx?bookid=1717&sectionid=114939344 |edición=19e |editorial=McGRAW-HILL INTERAMERICANA EDITORES, S.A |apelido-editor=Kasper |nome-editor=Dennis |apelido-editor2=Fauci |nome-editor2=Anthony |apelido-editor3=Hauser |nome-editor3=Stephen |apelido-editor4=Longo |nome-editor4=Dan |apelido-editor5=Jameson |nome-editor5=J. Larry |apelido-editor6=Loscalzo |nome-editor6=Joseph |isbn=9786071513359 |data-acceso=27 de decembro do 2022 }}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref><ref name = "triplitt" /><ref name = "tebar">{{Cita libro |autor=Francisco Javier Tébar Massó |autor2=Mercedes Ferrer Gómez |ano=2014 |título=La Diabetes en la Práctica Clínica (eBook) |url=https://books.google.cl/books?id=m8dcQYBF3UQC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false |capítulo=Concepto, clasificación y diagnóstico de la diabetes mellitus | |edición=1 |editorial=Ed. Médica Panamericana |apelido-editor=Tébar Massó |nome-editor=Francisco Javier |isbn=9788498355253 |data-acceso=27 de decembro do 2022}}</ref><ref name="WHODiabetes">{{Cita web |autor=[[Organización Mundial da Saúde|World Health Organization]] Centro de prensa |título=Diabetes |data= xaneiro de 2015 |url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs312/es/index.html }}</ref><ref name="piero">{{Cita publicación |apelidos=Piero |nome=M.N. |apelidos2=Nzaro |nome2=G.M. |apelidos3=Njagi |nome3=J.M. |ano=2014 |título=Diabetes mellitus – a devastating metabolic disorder |títulotrad=Diabetes mellitus - un desorden metabólico devastador |publicación=Asian Journal of Biomedical and Pharmaceutical Sciences |volume=4 |número=40 |páxinas=1-7 |idioma=inglés |lugar=Nairobi, Kenya |editorial=Open Access |issn=2249622X |doi=10.15272/ajbps.v4i40.645 |url=http://spas.ku.ac.ke/images/piero3.pdf |data-acceso=27 de decembro do 2022 |data-arquivo=27 de decembro de 2022 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20221227145759/http://spas.ku.ac.ke/images/piero3.pdf |url-morta=yes }}</ref><ref name="WHO1999">{{Cita web |autor=[[Organización Mundial da Saúde|World Health Organisation]] Department of Noncommunicable Disease Surveillance |título=Definition, Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus and its Complications |títulotrad=Definición, diagnóstico y clasificación de la diabetes mellitus y sus complicaciones |ano=1999 |url=http://whqlibdoc.who.int/hq/1999/WHO_NCD_NCS_99.2.pdf |formato=PDF |data-acceso=27 de decembro do 2022 |data-arquivo=08 de marzo de 2003 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20030308005119/http://whqlibdoc.who.int/hq/1999/WHO_NCD_NCS_99.2.pdf |url-morta=yes }}</ref><ref>{{Cita web |url=http://www.idf.org/webdata/docs/WHO_IDF_definition_diagnosis_of_diabetes.pdf |título=Definition and diagnosis of diabetes mellitus and intermediate hyperglycaemia: Report of a WHO/IDF consultation |data-acceso=27 de decembro do 2022 |data=8 de marzo de 2015 |autor=[[Organización Mundial da Saúde|OMS]] |idioma=inglés |data-arquivo=01 de maio de 2015 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20150501004618/http://www.idf.org/webdata/docs/WHO_IDF_definition_diagnosis_of_diabetes.pdf |url-morta=yes }}</ref> A diabetes asóciase coa aparición de complicacións en moitos sistemas orgánicos, sendo os máis evidentes a perda da visión ([[retinopatía diabética]]) que pode chegar á [[cegueira]], o [[Doenza renal crónica|compromiso dos riles]] (nefropatía diabética) con deterioración funcional progresiva, requirindo [[diálise]] e [[Transplante de ril|transplante]], o [[Doenza vascular periférica|compromiso de vasos sanguíneos]] que poden significar a perda de extremidades inferiores (amputacións) (véxase vasculopatía diabética), o compromiso do corazón con [[enfermidade coronaria]] e [[infarto agudo de miocardio]], o [[Ictus|compromiso cerebral]] e a [[infarto intestinal|irrigación intestinal]]; con todo, as complicacións máis prevalecentes afectan ao [[neuropatía diabética|sistema nervioso periférico e autónomo]]. Todo isto significa unha carga moi pesada para o paciente que a padece e para todo o sistema de [[saúde pública]].<ref name = "harrison" /><ref name = "tebar" /><ref name = "WHO1999" /> Trátase dunha complexa [[doenza]] na cal coexiste un trastorno global do metabolismo dos [[carbohidrato]]s, dos [[lípido]]s e das [[proteína]]s. É multifactorial pola existencia de múltiplos factores implicados na súa [[patoxénese]]. Estímase que a padece un 7,4% da poboación [[adulto|adulta]] ([[1995]]), cun valor esperado ao redor do 9% para [[2025]]. Os síntomas principais da diabetes mellitus son a emisión excesiva de ouriños ([[poliuria]]), o aumento anormal da necesidade para comer ([[polifaxia]]), o incremento da sede ([[polidipsia]])´ perda de peso sen razón aparente e [[visión borrosa]].<ref>{{Cita web |url= http://www.salud.gob.mx/unidades/cdi/nom/m015ssa24.html |título= Proyecto de modificación a la Norma Oficial Mexicana NOM-015-SSA2-1994 para la prevención, tratamiento y control de la diabetes |data-acceso= 27 de decembro do 2022 |autor= Secretaría de Salud de México |data-arquivo= 31 de agosto de 2009 |url-arquivo= https://web.archive.org/web/20090831074128/http://www.salud.gob.mx/unidades/cdi/nom/m015ssa24.html |deadurl= yes }} Véxase tamén Rev Med IMSS 2000; 38(6): páx 477-495</ref> En ocasións tómanse como referencia estes tres síntomas (poliuria, polifaxia e polidipsia ou regra das 3 P) para poder sospeitar da [[diabetes mellitus tipo 2]] ou insulinorresistente, xa que son os máis comúns na poboación. Ademais destes síntomas, tamén está o cansazo, a dor de cabeza, o mareo e vista encandeada. Unha revisión de 2018 chega á conclusión de que un dos posibles factores de risco para desenvolver tanto a diabetes tipo 1 é o [[glute]] e que a [[dieta sen glute]] durante o embarazo reduce o risco de que o bebé desenvolva diabetes tipo 1.<ref name=HauptJorgensenHolm2018>{{Cita publicación periódica |autores= Haupt-Jorgensen M, Holm LJ, Josefsen K3, Buschard K |título= Possible Prevention of Diabetes with a Gluten-Free Diet |data= 13 de novembro de 2018 |xornal= Nutrients |volume= 10 |número= 11 |páxinas= pii: E1746 |doi= 10.3390/nu10111746 |url= https://www.mdpi.com/2072-6643/10/11/1746/htm |pmid= 30428550 |tipo= Revisión}}</ref> == Etimoloxía == A palabra diabetes provén do latín diabētēs, que á súa vez provén do grego antigo διαβήτης (diabētēs), que literalmente significa "un paso a través, un sifón". <ref>{{Cita web|url=https://www.etymonline.com/search?q=diabetes|título=diabetes {{!}} Search Online Etymology Dictionary|lingua=en|data-acceso=27 de decembro do 2022|páxina-web=www.etymonline.com}}</ref> O antigo médico grego [[Areteo de Capadocia]] usou esa palabra, como o nome da enfermidade, co significado de "descarga excesiva de ouriños".<ref name="Ahmed">{{Cita publicación periódica |apelido= Ahmed |nome= AM |título= History of diabetes mellitus |data=abril de 2002 |xornal= Saudi Med J |volume= 23 |número= 4 |páxinas=373-8 |url= http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11953758 |PMID= 11953758 |lugar=Khartoum, Sudan}}</ref><ref name ="diazrojo">{{Cita publicación periódica |apelido= Díaz Rojo |nome= J. Antonio |título= El término diabetes: aspectos históricos y lexicográficos |data=marzo de 2014 |xornal= Panace@ |volume= 5 |número= 15 |páxinas= 30-36 |url=http://www.medtrad.org/panacea/IndiceGeneral/n15_tribuna-DiazRojo.pdf}}</ref> A palabra "diabetes" rexístrase por primeira vez en inglés, nun texto médico escrito ao redor de 1425. Como termo para referirse á enfermidade caracterizada pola eliminación de grandes cantidades de [[Urina|ouriños]] ([[poliuria]]), empeza a usarse no [[século I]] no sentido etimolóxico de «paso», aludindo ao «paso de ouriños» da poliuria. A palabra ''mellitus'' (latín ''doce de mel'') agregouse en 1675 por [[Thomas Willis]] cando notou que os ouriños dun paciente diabético tiña sabor doce (debido a que a glicosa se elimina polos ouriños).<ref name=Ahmed /> == Introdución == O [[páncreas]] é o [[órgano]] responsábel da produción da [[hormona]] denominada [[insulina]]. Esta hormona é responsábel da regulación da [[glicemia]] (nivel de [[glicosa]] no [[sangue]]). Para que as células das diversas partes do corpo humano poidan realizar o proceso de respiración aeróbica (utilizar glicosa como fonte de enerxía), é necesario que a glicosa estea presente na [[célula]]. Polo tanto, as células posúen [[receptor da insulina|receptores de insulina]], que cando se accionan "abren" a [[parede celular|membrana celular]] para a entrada da glicosa presente na circulación sanguínea. Unha falla na produción de insulina resulta en altos niveis de glicosa no sangue, xa que non é dirixida debidamente ao interior das células. Para manter a glicemia constante, o páncreas tamén produce outra hormona antagónica á insulina, denominado [[glicagón]]. Ou sexa, cando o nivel de glicemia cae, secrétase máis glicagón para restabelecer o nivel de glicosa na circulación. Os pacientes diabéticos teñen maior propensión a desenvolver [[Hipertensión arterial|hipertensión]], [[arteriosclerose]], doenzas oculares, doenzas renais, e deben estar atentos ás [[ferida]]s non cicatrizantes nas extremidades ([[Pé (anatomía)|pés]], [[perna]]s, e [[man]]s) que poden levar á [[amputación]] do membro. == Clasificación == Actualmente existen dúas clasificacións principais. A primeira, correspondente á [[Organización Mundial da Saúde]], na que recoñecen tres formas de diabetes mellitus: [[diabetes mellitus tipo 1|tipo 1]], [[diabetes mellitus tipo 2|tipo 2]] e [[diabetes xestacional]] (ocorre durante o [[embarazo]]), cada unha con diferentes causas e con distinta incidencia<ref name = "harrison" /><ref name = "WHODiabetes" /> e a segunda, proposta polo comité de expertos da [[Asociación Americana de Diabetes]] (ADA) en 1997. Segundo a ADA, os diferentes tipos de diabetes mellitus (DM) clasifícanse en catro grupos:<ref name = "tebar" /><ref name = "WHO1999" /><ref name="cefalu">{{Cita publicación periódica |apelidos=Cefalu |nome=William T. |data=xaneiro de 2016 |título=Classification and Diagnosis of Diabetes |títulotrad=Clasificación y diagnóstico de diabetes |xornal=Diabetes Care |volume=39 |número=Suppl. 1 |páxinas=S13-S22 |idioma=inglés |lugar=Estados Unidos |editorial=American Diabetes Association |issn=01495992 |doi=10.2337/dc16-S005 |url=http://care.diabetesjournals.org/content/suppl/2015/12/21/39.Supplement_1.DC2/2016-Standards-of-Care.pdf |data-acceso=18 de junio de 2016}}</ref><ref name="triplitt">{{Cita publicación periódica |apelidos=Triplitt |nome=Curtis |apelidos2=Solis-Herrera |nome2=Carolina |apelidos3=Reasner |nome3=Charles |apelidos4=DeFronzo |nome4=Ralph A. |apelidos5=Cersosimo |nome5=Eugenio |data=marzo de 2015 |título=Classification of Diabetes Mellitus |títulotrad=Clasificación de la diabetes mellitus |publicación=Endotext [Internet] |idioma=inglés |lugar=Massachusetts, Estados Unidos |editorial= MDText.com, Inc. |pmid=25905343 |url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279119/ |data-acceso=20 de junio de 2016}}</ref> # A [[diabetes mellitus tipo 1|diabetes ''mellitus'' tipo 1]], na que existe unha destrución total (maior do 90 %) das células β, o que implica unha deficiencia absoluta de insulina. Representa entre un 5 a un 10 % das DM. # A [[diabetes mellitus tipo 2|diabetes ''mellitus'' tipo 2]], xerada como consecuencia dun defecto progresivo na secreción de insulina, dun aumento da resistencia periférica á mesma e dun aumento da produción de glicosa. Representa entre un 90 a un 95 % das DM. # A [[diabetes xestacional]], que é diagnosticada durante o segundo ou terceiro trimestre do embarazo, onde moitas veces é transitoria e a propia cura é o parto. # Diabetes producida por outras causas: ## Defectos xenéticos da función das células β (por exemplo, distintos tipos de [[diabetes monoxénica]] ou [[diabetes tipo MODY]], [[diabetes neonatal]]). ## Defectos xenéticos na acción de insulina. ## Enfermidades do [[páncreas]] [[Glándula exócrina|exócrino]] (por exemplo, [[fibrose quística]]). ## [[Endocrinoloxía#Endocrinopatías|Endocrinopatías]] (por exemplo, [[acromegalia]], [[síndrome de Cushing]]). ## Inducida por [[fármaco]]s ou químicos (por exemplo, [[pentamidina]], [[Vitamina B3|ácido nicotínico]], [[glicocorticoide]]s). ## [[Infección|Infeccións]]. ## Causas pouco comúns mediadas por [[doenza inmunolóxica|mecanismos inmunes]]. ## Outras síndromes xenéticas asociadas con diabetes. === Diabetes ''mellitus'' tipo 1 (DM-1) === [[Ficheiro:Type_1_Diabetes_Mellitus.jpg|miniatura|upright|Ataque autoinmune en diabetes tipo 1.]] A '''[[diabetes mellitus tipo 1]]''' comeza normalmente na [[infancia]] ou [[adolescencia]], e caracterízase por un déficit de insulina, debido á destrución das [[célula beta|células beta]] do páncreas por procesos autoinmunes ou idiopáticos. Só preto de 1 de cada 20 persoas diabéticas ten diabetes tipo 1, que se presenta máis frecuentemente entre en rapaces e nenos. Este tipo de diabetes coñecíase como ''diabetes mellitus insulino-dependente'' ou ''diabetes infantil'', termos que xa non se deben utilizar. Nela, o corpo produce pouca ou ningunha insulina e as persoas que a padecen deben recibir inxeccións diarias de insulina. A cantidade de inxeccións diarias varía en función do tratamento escollido polo endocrinólogo e tamén en función da cantidade de insulina producida polo páncreas. A insulina sintética pode ser de acción lenta ou rápida: a de acción lenta subminístrase ao espertar e ao durmir; a de acción rápida está indicada logo das principais comidas. O control rigoroso da dieta é importantísimo para o diabético tipo 1, debendo evitar carbohidratos simples (refrescos, doces,...) e tamén evitar grandes variacións de inxestión calórica. O diabético con dieta descontrolada pode ter episodios de [[hipoglicemia]] ou [[hiperglicemia]], que se non son tratados a tempo poden derivar en secuelas ou levar mesmo á morte. A diabetes tipo 1 ten maior probabilidade de conducir á [[insuficiencia renal]] antes dos 50 anos, pero algunhas persoas presentan insuficiencia renal antes dos 30. === Diabetes ''mellitus'' tipo 2 (DM-2) === [[Ficheiro:Type_2_Diabetes_Mellitus.jpg|miniatura|upright|A redución da secreción e absorción de insulina conduce a un alto contido de glicosa no sangue.]] A '''[[diabetes mellitus tipo 2]]''' (xa non se debe usar o termo ''Diabetes non Insulino-dependente''), ten un mecanismo fisiopatolóxico complexo e non completamente coñecido. Parece haber unha diminución na resposta dos receptores de glicosa presentes no tecido periférico á insulina, levando ao fenómeno de [[resistencia á insulina]]. As células beta do páncreas aumentan a produción de insulina e, ao longo dos anos, a resistencia á insulina acaba por levar as células beta ao esgotamento. Desenvólvese frecuentemente en etapas adultas da vida e está asociada con frecuencia con [[obesidade]]. Varios fármacos e outras causas poden, tamén, causar este tipo de diabetes, e así é moi frecuente a diabetes tipo 2 asociada ao uso prolongado de [[Corticosteroide|corticoides]], frecuentemente asociada á [[hematocromatose]] non tratada. === Diabetes ''mellitus'' xestacional === [[Ficheiro:Gestational diabetes kit.jpg|miniatura|upright|Un kit cun medidor de glicosa e un diario usado por unha muller con diabetes xestacional]] A '''diabetes ''mellitus'' xestacional''' ou '''DMG''' é aquela que aparece no segundo ou terceiro trimestre do embarazo en mulleres sen o diagnóstico previo de DM. Preséntase xeralmente en mulleres maiores, [[Hispanoamérica|hispanoamericanas]], [[afroamericano|afroamericanas]], asiático-americanas, [[pobo pima|indíxenas pima]] ou nativas das [[illas do Pacífico]].<ref name = "tebar" /> A DMG afecta ao redor do 2-5% de todos as xestacións. Entre o 20 e 50% destas mulleres desenvolven [[Diabetes Tipo 2]] despois do fin do embarazo. É o nivel máis alto de azucre no sangue que se presenta en calquera momento do embarazo dunha muller que non ten diabetes.<ref>{{Cita web|url=https://medlineplus.gov/spanish/ency/article/001214.htm|título=Diabetes : MedlinePlus enciclopedia médica|data-acceso=28 de decembro do 2022|páxina-web=medlineplus.gov|idioma=es}}</ref> Cabe destacar que a DMG é o único tipo de diabetes potencialmente reversible, posto que o parto ou cesárea poden levar á resolución total da condición orgánica. En caso de transitar un novo embarazo posterior, a probabilidade de padecer DMG é maior con respecto á poboación de nais que non o fixeron. A DMG representa riscos para a nai e o recentemente nado, sendo o aumento da [[glicemia]] entre as 24 e 28 semanas do embarazo un indicador de maior probabilidade de complicacións. <ref name="cefalu" />{{refn|group="n."|Aparece no período de xestación nunha de cada 10 embarazadas. Preséntase moi poucas veces despois do parto e relaciónase con trastornos na nai e falecemento do feto ou [[macrosomía]], produto con tamaño anormal grande causado por incremento de [[glicosa]], que pode sufrir danos ao momento do parto.}} Durante o embarazo prodúcense grandes cambios no metabolismo, posto que o feto utiliza a enerxía da nai para alimentarse, osíxeno, entre outros. Isto implica ter diminuída a insulina, provocando esta enfermidade.<ref>''Diabetes y embarazo''. Entrevista co Dr. Salvador Gaviño Ambriz, aparecida en saludymedicinas.com.mx.</ref> ''"Cabe mencionar que se ten maior risco de padecer este tipo de diabetes se se ten máis de 25 anos ao quedar embarazada, antecedentes familiares de diabetes, [[hipertensión arterial]], demasiado [[líquido amniótico]], se tivo un [[aborto]] espontáneo ou mortinato de maneira inexplicable, sobrepeso antes do embarazo, ou aumento excesivo de peso durante o embarazo"''.<ref>{{Cita enciclopedia|url=https://medlineplus.gov/spanish/ency/article/000896.htm|título=Diabetes gestacional |enciclopedia=MedlinePlus enciclopedia médica|data-acceso=28 de decembro do 2022 |idioma=es}}</ref> === Outros tipos de diabetes ''mellitus'' === Dentro da '''diabetes mellitus tipo 3''' hai varios tipos de diabetes, que afectan a menos do 6% de todos os casos diagnosticados: :Tipo 3A: defecto xenético nas células beta. :Tipo 3B: resistencia á insulina determinada xeneticamente. :Tipo 3C: doenzas no páncreas. :Tipo 3D: causada por defectos hormonais. :Tipo 3E: causada por compostos químicos ou fármacos. == Historia da diabetes mellitus == [[Ficheiro:Diabetes-grafico-01.jpg||miniatura|upright|A diabetes, unha doenza planetaria.]] A diabetes mellitus xa se coñecía na antigüidade. No [[papiro]] de [[Ebers]] descuberto no [[Exipto]], correspondente ao século XV antes de Cristo, xa se describen [[síntoma]]s que parecen corresponder á diabetes. Foi [[Areteo da Capadocia]] quen, no [[século II]] da era cristiá, deu a esta afección o nome de diabetes, que en [[Lingua grega|grego]] significa '''sifón''', referíndose ao seu síntoma máis rechamante, que é a eliminación esaxerada de auga polo [[ril]], expresando que a auga entraba e saía do organismo do diabético sen quedar nel. No [[século II]] [[Galeno]] tamén se referiu á diabetes. Nos séculos posteriores non se atopan nos escritos médicos referencias a esta enfermidade ata que, no [[século XI]], [[Avicena]] fala con clara precisión desta afección no seu famoso Canon da Medicina. Despois dun longo intervalo foi [[Thomas Willis]] quen, en [[1679]], fixo unha descrición maxistral da diabetes, quedando desde entón recoñecida pola súa sintomatoloxía como entidade clínica. Foi el quen, referíndose ao sabor doce da [[urina]], lle deu o nome de diabetes mellitus (sabor de mel). En [[1775]] Dopson identificou a presenza de [[glicosa]] na urina. A primeira observación feita a través dunha [[necropsia]] nun diabético realizouse por Cawley e foi publicada no ''London Medical Journal'' en [[1788]]. Case na mesma época o [[Inglaterra|inglés]] [[Rollo]] conseguiu mellorías notábeis cun réxime rico en [[proteína]]s e [[graxa]]s e limitado en hidratos de carbono. Os primeiros traballos experimentais relacionados co metabolismo dos [[glícido]]s realizáronse por [[Claude Bernard]], o cal descubriu, en [[1848]], o [[glicóxeno]] hepático e provocou a aparición de glicosa na urina excitando os centros bulbares. Na metade do [[século XIX]], o clínico [[Francia|francés]] [[Bouchardat]] sinalou a importancia da [[obesidade]] e da vida sedentaria na orixe da diabetes e trazou as normas para o tratamento dietético, baseándoa na restrición dos glícidos e no baixo valor calórico da dieta. Os traballos clínicos e anatómico-patolóxicos adquiriron grande importancia a fins do [[século XIX]], nas mans de [[Frerichs]], [[Cantani]], [[Naunyn]], [[Lanceraux]] etc, culminando en experiencias de pancreatectomía en cans, realizadas por [[Mering y Mikowski]] en [[1889]]. A busca da suposta [[hormona]] producida polos [[illote de Langerhans|illotes de Langerhans]], células do páncreas descritas en [[1869]] por [[Langerhans]], iniciouse de inmediato. [[Hedon]], [[Gley]], [[Laguesee Sabolev]] estiveran moi próximos do triunfo, o cal foi conseguido polos [[Canadá|canadenses]] [[Banting]] e [[Best]], que conseguiran, en [[1921]], illar a [[insulina]] e demostrar o seu efecto hipoglicémico. Esta descuberta significou unha das maiores conquistas médicas do [[século XX]], porque transformou as expectativas e a vida dos diabéticos e ampliou horizontes no campo experimental e biolóxico para o estudo da diabetes e do metabolismo dos glícidos. Posteriormente, o [[transplante de páncreas]] pasou a considerarse unha alternativa viábel á insulina para o tratamento da Diabetes mellitus do tipo 1. O primeiro transplante de páncreas con esa finalidade realizouse en [[1966]], na universidade de [[Manitoba]]. Unha liña máis recente de investigación médica busca facer o transplante de só os illotes de Langerhans. O procedemento é simple, ten poucas complicacións e esixe unha hospitalización de curta duración. O gran problema é a obtención das células, que son orixinarias de [[cadáver]]es. Son necesarios como media tres doadores para conseguir un número razoábel de células. O primeiro transplante de illotes de Langerhans para curar diabetes do tipo 1 ocorreu en [[2004]], feito polo equipo de F. G. Eliaschewitz no [[Hospital Albert Einstein]] de [[São Paulo]]. O [[Brasil]] considérase líder nas investigacións desta liña de tratamento. Outro centro de excelencia de investigacións nesa área é a [[Universidade de Alberta]], no [[Canadá]]. == Epidemioloxía == [[Ficheiro:Diabetes_mellitus_world_map-Deaths_per_million_persons-WHO2012.svg|miniatura|upright|Taxa de mortalidade por diabetes en todo o mundo no 2012 por millón de habitantes.{{refbegin|3}}{{legend|#ffff20|28–91}}{{legend|#ffe820|92–114}}{{legend|#ffd820|115–141}}{{legend|#ffc020|142–163}}{{legend|#ffa020|164–184}}{{legend|#ff9a20|185–209}}{{legend|#f08015|210–247}}{{legend|#e06815|248–309}}{{legend|#d85010|310–404}}{{legend|#d02010|405–1879}}{{refend}}]] [[Ficheiro:Prevalence_of_Diabetes_by_Percent_of_Country_Population_(2014)_Gradient_Map.png|miniatura|upright|Taxas de diabetes en todo o mundo en 2014. A prevalencia mundial foi do 9,2%.]] No 2017, 425 millóns de persoas tiñan diabetes en todo o mundo,<ref name=":0">{{Cita web|url=https://www.statista.com/statistics/271442/number-of-diabetics-worldwide/|título=Estimated number diabetics worldwide 2019|data-acceso=28 de decembro do 2022|páxina-web=Statista|idioma=en}}</ref> fronte a un estimado de 382 millóns de persoas en 2013<ref name="Shi2014">{{cita xornal|título=The global implications of diabetes and cancer|data=xuño de 2014|xornal=Lancet|volume=383|issue=9933|páxinas=1947–48|doi=10.1016/S0140-6736(14)60886-2|pmid=24910221|autores=Shi Y, Hu FB }}</ref> e de 108 millóns en 1980.<ref name="WHO20162">{{cite web|url=http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/204871/9789241565257_eng.pdf|título=Global Report on Diabetes|date=2016|publisher=World Health Organization|access-date=2018-09-20}}</ref> Tendo en conta a estrutura cambiante por idades da poboación mundial, a prevalencia do diabetes é do 8,8 % entre os adultos, case o dobre da taxa do 4,7 % en 1980.<ref name=":0" /><ref name="WHO20162" /> O tipo 2 representa aproximadamente o 90 % dos casos.<ref>{{Cita publicación periódica |url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6350784/|título=Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990-2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010|apelidos=Vos|nome=Theo|apelidos2=Flaxman|nome2=Abraham D|data=2012-12-15|publicación=Lancet (London, England)|volume=380|número=9859|páxinas=2163–2196|data-acceso=28 de decembro do 2022|issn=0140-6736|doi=10.1016/S0140-6736(12)61729-2|pmc=6350784|pmid=23245607|apelidos3=Naghavi|nome3=Mohsen|apelidos4=Lozano|nome4=Rafael|apelidos5=Michaud|nome5=Catherine|apelidos6=Ezzati|nome6=Majid|apelidos7=Shibuya|nome7=Kenji|apelidos8=Salomon|nome8=Joshua A|apelidos9=Abdalla|nome9=Safa}}</ref><ref>{{Cita libro|edición=12th ed.|título=Williams textbook of endocrinology.|url=https://www.worldcat.org/oclc/700376943|editorial=Elsevier/Saunders|data=2011|data-acceso=28 de decembro do 2022|isbn=978-1-4377-0324-5|oclc=700376943|nome=Shlomo|apelidos=Melmed|nome2=Robert Hardin|apelidos2=Williams}}</ref> Algúns datos indican que as taxas son aproximadamente iguais entre as mulleres e os homes,<ref>{{Cita publicación periódica|url=https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(12)61729-2/abstract|título=Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990–2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010|apelidos=Vos|nome=Theo|apelidos2=Flaxman|nome2=Abraham D.|data=2012-12-15|publicación=The Lancet|volume=380|número=9859|páxinas=2163–2196|data-acceso=28 de decembro do 2022|idioma=inglés|issn=0140-6736|doi=10.1016/S0140-6736(12)61729-2 |pmid=23245607 |apelidos3=Naghavi |nome3=Mohsen |apelidos4=Lozano|nome4=Rafael|apelidos5=Michaud|nome5=Catherine|apelidos6=Ezzati|nome6=Majid |apelidos7=Shibuya |nome7=Kenji |apelidos8=Salomon|nome8=Joshua A. |apelidos9=Abdalla|nome9=Safa}}</ref> pero atopouse un exceso de diabetes en homes en moitas poboacións con maior incidencia de tipo 2, posiblemente debido a diferenzas relacionadas co sexo na sensibilidade á insulina, as consecuencias da obesidade e a deposición de graxa corporal rexional, e outros factores contribuíntes como a presión arterial alta, o tabaquismo e a inxesta de alcol.<ref>{{Cita publicación periódica |url=https://doi.org/10.1007/s001250051573|título=Diabetes and gender |apelidos=Gale|nome=E. A.M.|apelidos2=Gillespie|nome2=K. M.|data=2001-01-01|publicación=Diabetologia|volume=44|número=1|páxinas=3–15|data-acceso=28 de decembro do 2022|idioma=en|issn=1432-0428|doi=10.1007/s001250051573}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |url=https://doi.org/10.1001/archinte.162.1.82|título=Sex Differences in Risk Factors for Incident Type 2 Diabetes Mellitus: The MONICA Augsburg Cohort Study|apelidos=Meisinger|nome=Christa|apelidos2=Thorand|nome2=Barbara|data=2002-01-14|publicación=Archives of Internal Medicine|volume=162|número=1|páxinas=82–89|data-acceso=28 de decembro do 2022|issn=0003-9926|doi=10.1001/archinte.162.1.82 |apelidos3=Schneider|nome3=Andrea |apelidos4=Stieber|nome4=Jutta|apelidos5=Döring|nome5=Angela|apelidos6=Löwel|nome6=Hannelore}}</ref> Este padecemento causa diversas complicacións e dana frecuentemente aos [[ollo humano|ollos]], [[ril|riles]], [[nervio]]s e [[vaso sanguíneo|vasos sanguíneos]]. As súas complicacións agudas (hipoglucemia, cetoacidose, coma hiperosmolar non cetósico) son consecuencia dun control inadecuado da enfermidade, mentres que as súas complicacións crónicas (cardiovasculares, nefropatías, retinopatías, neuropatías e danos microvasculares) son consecuencia do progreso da enfermidade. O [[Día Mundial da Diabetes]] conmemórase o [[14 de novembro]]. Segundo datos da OMS, é unha das 10 principais causas de morte no mundo .<ref>Cf. Europa Press, [http://www.elmundo.es/elmundosalud/2013/08/27/corazon/1377604353.html «La diabetes entra en el 'top ten' de las principales causas de muerte en el mundo»], elmundo.es, 27-8-2013.</ref> Entre os riscos maiores e máis frecuentes que provoca a diabetes está a condución. O tratamento con insulina ou antibióticos orais pode ter repercusións no sistema nervioso que derivarían en complicacións microvasculares, xerando problemas de visión, como cataratas ou glaucoma; pero sobre todo son as baixadas do nivel de azucre ou a hipoglucemia a que pode provocar mareos, desubicación, falta de concentración e descoordinación, e perda de conciencia,<ref>http://www.abc.es/motor/reportajes/abci-diabetes-detecta-enfermedades-mas-peligrosas-volante-201710061432_noticia.html</ref> polo que existe un maior risco entre os automobilistas diabéticos a ter un accidente. En 2014, a Dirección Xeral de Tráfico de España (DXT) publicou un estudo no que se comparaba o risco de accidentes da poboación diabética respecto a a poboación xeral, e este risco relativo oscilaba entre un 12 % e un 19 % máis.<ref>http://revista.dgt.es/es/salud-vial/2014/0704diabetes.shtml#.Wdi9AhO0O9s</ref> == Causas == {| class="wikitable" style="float:right; margin:10px" |+Comparación de diabetes tipo 1 e 2<ref name=Will2011>{{cita libro |título=Williams textbook of endocrinology |editorial=Elsevier/Saunders |isbn=978-1-4377-0324-5 |páxinas=1371–1435 |edición=12th|ano=2011 }}</ref> |- ! Característica !! Diabetes tipo 1 !! Diabetes tipo 2 |- ! Comezo | De súpeto||Gradualmente |- ! Idade de inicio | Principalmente en nenos || Principalmente en adultos |- ! Tamaño corporal | Delgado ou normal<ref>{{cita xornal |autores=Lambert P, Bingley PJ | título= What is Type 1 Diabetes? | xornal = Medicine | volume = 30 | páxinas= 1–5 | ano= 2002 | doi = 10.1383/medc.30.1.1.28264 }}</ref> || Moitas veces [[Obesidade|obesos]] |- ! [[Cetoacidose diabética|Cetoacidose]] | Común || Raro |- ! [[Autoanticorpo]]s | Normalmente presente || Ausente |- ! Insulina endóxena | Baixa ou ausente || Normal, diminuída<br /> ou aumentada |- ! Herdabilidade | 0.69 to 0.88<ref>{{cita xornal | autores= Skov J, Eriksson D, Kuja-Halkola R, Höijer J, Gudbjörnsdottir S, Svensson AM, Magnusson PK, Ludvigsson JF, Kämpe O, Bensing S | display-authors = 6 | título= Co-aggregation and heritability of organ-specific autoimmunity: a population-based twin study | xornal = European Journal of Endocrinology | volume = 182 | issue = 5 | páxinas= 473–480 | data = maio de 2020 | pmid = 32229696 | doi = 10.1530/EJE-20-0049 | pmc = 7182094 }}</ref><ref>{{cita xornal | autores= Hyttinen V, Kaprio J, Kinnunen L, Koskenvuo M, Tuomilehto J | título= Genetic liability of type 1 diabetes and the onset age among 22,650 young Finnish twin pairs: a nationwide follow-up study | xornal = Diabetes | volume = 52 | issue = 4 | páxinas= 1052–1055 | data = abril de 2003 | pmid = 12663480 | doi = 10.2337/diabetes.52.4.1052 }}</ref><ref>{{cita xornal | autores= Condon J, Shaw JE, Luciano M, Kyvik KO, Martin NG, Duffy DL | título= A study of diabetes mellitus within a large sample of Australian twins | xornal = Twin Research and Human Genetics | volume = 11 | issue = 1 | páxinas= 28–40 | data = febreiro de 2008 | pmid = 18251672 | doi = 10.1375/twin.11.1.28 | url = https://www.pure.ed.ac.uk/ws/files/11913813/study_of_diabetes_mellitus_within_a_large_sample_of_Australian_twins.pdf }}</ref>|| 0.47 to 0.77<ref>{{cita xornal | autores= Willemsen G, Ward KJ, Bell CG, Christensen K, Bowden J, Dalgård C, Harris JR, Kaprio J, Lyle R, Magnusson PK, Mather KA, Ordoňana JR, Perez-Riquelme F, Pedersen NL, Pietiläinen KH, Sachdev PS, Boomsma DI, Spector T | display-authors = 6 | título= The Concordance and Heritability of Type 2 Diabetes in 34,166 Twin Pairs From International Twin Registers: The Discordant Twin (DISCOTWIN) Consortium | xornal = Twin Research and Human Genetics | volume = 18 | issue = 6 | páxinas= 762–771 | data = decembro de 2015 | pmid = 26678054 | doi = 10.1017/thg.2015.83 }}</ref> |- ! Prevalencia (estandardizado por idade) | <2 por 1,000<ref>{{cita xornal | autores= Mobasseri M, Shirmohammadi M, Amiri T, Vahed N, Hosseini Fard H, Ghojazadeh M | título= Prevalence and incidence of type 1 diabetes in the world: a systematic review and meta-analysis | xornal = Health Promotion Perspectives | volume = 10 | issue = 2 | páxinas= 98–115 | data = 2020-03-30 | pmid = 32296622 | pmc = 7146037 | doi = 10.34172/hpp.2020.18 }}</ref><ref>{{cita xornal | autores= Lin X, Xu Y, Pan X, Xu J, Ding Y, Sun X, Song X, Ren Y, Shan PF | display-authors = 6 | título= Global, regional, and national burden and trend of diabetes in 195 countries and territories: an analysis from 1990 to 2025 | xornal = Scientific Reports | volume = 10 | issue = 1 | páxinas= 14790 | data = setembro de 2020 | pmid = 32901098 | doi = 10.1038/s41598-020-71908-9 | pmc = 7478957 | bibcode = 2020NatSR..1014790L }}</ref>|| ~6% (homes), ~5% (mulleres)<ref>{{cita xornal | autores= Tinajero MG, Malik VS | título= An Update on the Epidemiology of Type 2 Diabetes: A Global Perspective | xornal = Endocrinology and Metabolism Clinics of North America | volume = 50 | issue = 3 | páxinas= 337–355 | data = setembro de 2021 | pmid = 34399949 | doi = 10.1016/j.ecl.2021.05.013 }}</ref> |} A diabetes mellitus clasifícase en seis categorías: [[diabetes tipo 1]], [[diabetes tipo 2]], formas híbridas de diabetes, hiperglicemia detectada por primeira vez durante o embarazo, "diabetes non clasificada" e "outros tipos específicos".<ref>{{Cita web|url=https://apps.who.int/iris/rest/bitstreams/1233344/retrieve|title=Classification of Diabetes mellitus 2019|páxina-web=WHO|lingua=en|data-acceso=6 de xaneiro do 2023}}</ref> "As "formas híbridas de diabetes" inclúen a [[Diabetes LADA|diabetes de adultos de evolución lenta, mediada pola inmunidade]] e [[Diabetes propensa á cetose|diabetes tipo 2 propensa á cetose]]. A "hiperglicemia detectada por primeira vez durante o embarazo" inclúe a [[diabetes mellitus xestacional]] e a diabetes mellitus durante o embarazo (diabetes tipo 1 ou tipo 2 diagnosticada por primeira vez durante o embarazo). Os "outros tipos específicos" son unha colección dunhas poucas ducias de causas individuais. A diabetes é unha enfermidade máis variable do que se pensaba e as persoas poden ter combinacións de formas.<ref name=Tuomi2014>{{cita xornal | vauthors = Tuomi T, Santoro N, Caprio S, Cai M, Weng J, Groop L | título= The many faces of diabetes: a disease with increasing heterogeneity | xornal = Lancet | volume = 383 | issue = 9922 | páxinas= 1084–1094 | data = marzo de 2014 | pmid = 24315621 | doi = 10.1016/S0140-6736(13)62219-9 }}</ref> ===Diabetes tipo 1=== O tipo 1 representa entre o 5 e o 10% dos casos de diabetes e é o tipo máis común diagnosticado en pacientes menores de 20 anos;<ref name=":10">{{Cita libro |last=Kumar |first=V |title=Robbins & Cotran Pathologic Basis of Disease |url=https://archive.org/details/robbinscotranpat0000unse_d3w3 |last2=Abbas |first2=A |last3=Aster |first3=J |publisher=[[Elsevier]] |year=2021 |isbn=978-0-323-60992-0 |edition=10th |location=Pennsylvania |pages=1065-1132}}</ref> con todo, o termo máis antigo "diabetes de inicio xuvenil" xa non se utiliza xa que a enfermidade non é infrecuente que teña inicio na idade adulta.<ref name=":9">{{Cita libro |apelido1=Wing |nome1=Edward J |título=Cecil Essentials of Medicine |apelido2=Schiffman |nome2=Fred |editorial=[[Elsevier]] |ano=2022 |isbn=978-0-323-72271-1 |edición=10ª |localización=Pennsylvania |páxinas=282–297, 662–677}}</ref> A diabetes de tipo 1 caracterízase pola perda das [[células beta]] produtoras de insulina dos [[illotes pancreáticos]], o que provoca un déficit de insulina. Este tipo pode clasificarse á súa vez como [[inmunomediada]] ou [[enfermidade idiopática|idiopática]]. A maior parte da diabetes de tipo 1 é de natureza inmunomediada, na que un ataque [[Autoinmunidade|autoinmune]] mediado por [[Linfocito T|células T]] provoca a perda de células beta e, polo tanto, a deficiencia de insulina.<ref name="Rother">{{cita xornal | autores = Rother KI | título= Diabetes treatment--bridging the divide | xornal = The New England Journal of Medicine | volume = 356 | issue = 15 | páxinas= 1499–1501 | data = abril d e2007 | pmid = 17429082 | pmc = 4152979 | doi = 10.1056/NEJMp078030 }}</ref> Os pacientes adoitan ter niveis de azucre no sangue irregulares e imprevisibles debido a unha insulina moi baixa e unha contra-resposta prexudicada á hipoglucemia. [[Ficheiro:Type 1 Diabetes Mellitus.jpg|miniatura|upright|Ataque autoinmune na diabetes tipo 1.]]A diabetes tipo 1 é parcialmente [[Doenza xenética|hereditaria]], con múltiples xenes, incluídos certos [[Antíxeno leucocitario humano|xenotipos HLA]], que se sabe que inflúen no risco de diabetes. Nas persoas xeneticamente susceptibles, a aparición da diabetes pode ser desencadeada por un ou máis [[Factor ambiental|factores ambientais]],<ref name=PetzoldSolimena2015>{{cita xornal | vauthors = Petzold A, Solimena M, Knoch KP | title = Mechanisms of Beta Cell Dysfunction Associated With Viral Infection | journal = Current Diabetes Reports | volume = 15 | issue = 10 | pages = 73 | date = October 2015 | pmid = 26280364 | pmc = 4539350 | doi = 10.1007/s11892-015-0654-x | type = Review | cita = Ata o momento, ningunha das hipóteses que explican a autoinmunidade das células beta inducida por virus foi apoiada por probas rigorosas en humanos, e tamén é plausible a participación de varios mecanismos en lugar dun só. }}</ref> como unha [[infección vírica]] ou a dieta. Implicouse a varios virus, pero ata a data non existen probas rigorosas que apoien esta hipótese en humanos.<ref name=PetzoldSolimena2015 /><ref name=ButaliaKaplan2016>{{cita xornal | vauthors = Butalia S, Kaplan GG, Khokhar B, Rabi DM | title = Environmental Risk Factors and Type 1 Diabetes: Past, Present, and Future | journal = Canadian Journal of Diabetes | volume = 40 | issue = 6 | pages = 586–593 | date = decembro de 2016 | pmid = 27545597 | doi = 10.1016/j.jcjd.2016.05.002 | type = Review }}</ref> A diabetes de tipo 1 pode aparecer a calquera idade, e unha proporción significativa diagnostícase durante a idade adulta. A [[Diabetes LADA|diabetes autoinmune latente do adulto]] (LADA) é o termo diagnóstico que se aplica cando a diabetes de tipo 1 desenvólvese en adultos; ten un inicio máis lento que a mesma afección en nenos. Dada esta diferenza, algúns utilizan o termo non oficial "diabetes de tipo 1,5" para esta afección. Aos adultos con LADA adóitaselles diagnosticar inicialmente de forma errónea diabetes de tipo 2, baseándose máis na idade que nunha causa.<ref>{{cita xornal | vauthors = Laugesen E, Østergaard JA, Leslie RD | title = Latent autoimmune diabetes of the adult: current knowledge and uncertainty | journal = Diabetic Medicine | volume = 32 | issue = 7 | pages = 843–852 | date = July 2015 | pmid = 25601320 | pmc = 4676295 | doi = 10.1111/dme.12700 }}</ref> A LADA deixa aos adultos cuns niveis de produción de insulina superiores aos da diabetes de tipo 1, pero non suficientes para uns niveis saudables de azucre en sangue.<ref>{{Cita web |title=What Is Diabetes? |url=https://www.diabetesdaily.com/learn-about-diabetes/basics/what-is-diabetes/ |access-date=2023-09-10 |website=Diabetes Daily |language=en-US}}</ref><ref>{{Cita xornal |last1=Nolasco-Rosales |first1=Germán Alberto |last2=Ramírez-González |first2=Dania |last3=Rodríguez-Sánchez |first3=Ester |last4=Ávila-Fernandez |first4=Ángela |last5=Villar-Juarez |first5=Guillermo Efrén |last6=González-Castro |first6=Thelma Beatriz |last7=Tovilla-Zárate |first7=Carlos Alfonso |last8=Guzmán-Priego |first8=Crystell Guadalupe |last9=Genis-Mendoza |first9=Alma Delia |last10=Ble-Castillo |first10=Jorge Luis |last11=Marín-Medina |first11=Alejandro |last12=Juárez-Rojop |first12=Isela Esther |date=2023-04-29 |title=Identification and phenotypic characterization of patients with LADA in a population of southeast Mexico |journal=Scientific Reports |volume=13 |issue=1 |pages=7029 |doi=10.1038/s41598-023-34171-2 |issn=2045-2322 |pmid=37120620|pmc=10148806 |bibcode=2023NatSR..13.7029N }}</ref> Causa aproximadamente o 10% dos casos de diabetes mellitus en América do Norte e Europa. A maioría das persoas afectadas están saudables e de peso saudable cando se produce o inicio. A sensibilidade e a resposta á insulina adoitan ser normais, especialmente nos estadios iniciais. Aínda que se chamou "diabetes xuvenil" debido á aparición frecuente nos nenos, a maioría das persoas que viven con diabetes tipo 1 son agora adultos.<ref name=Change2014>{{cita novas | autores = Chiang JL, Kirkman MS, Laffel LM, Peters AL | título= Type 1 diabetes through the life span: a position statement of the American Diabetes Association | xornal = Diabetes Care | volume = 37 | issue = 7 | páxinas= 2034–2054 | data = xullo de 2014 | pmid = 24935775 | pmc = 5865481 | doi = 10.2337/dc14-1140 }}</ref> ===Tipo 2=== [[Ficheiro:Type 2 Diabetes Mellitus.jpg|miniatura|upright|A redución da secreción de insulina ou a diminución do seu efecto sobre o receptor provoca un aumento do contido de glicosa en sangue.]] A diabetes tipo 2 caracterízase pola [[resistencia á insulina]], que pode combinarse cunha secreción relativamente reducida de insulina.<ref name=Green2011/> Crese que a resposta defectuosa dos tecidos corporais á insulina está relacionada co [[receptor da insulina]].<ref>{{cita libro |vauthors=Freeman AM, Acevedo LA, Pennings N |capítulo =Insulin Resistance |data=2024 |title=StatPearls |chapter-url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507839/ |data-acceso=5 de xuño do 2025 |place=Treasure Island (FL) |publisher=StatPearls Publishing |pmid=29939616 |archive-date=2024-02-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240207020904/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507839/ }}</ref> A diabetes "fráxil", tamén coñecida como diabetes inestable ou diabetes lábil, é un termo que se utilizaba tradicionalmente para describir as oscilacións drásticas e recorrentes dos niveis de [[glicosa]], que a miúdo se producen sen motivo aparente na diabetes insulinodependiente. Con todo, este termo carece de base biolóxica e non debe utilizarse.<ref name="merck1">{{cita web |url=http://www.merck.com/mmpe/sec12/ch158/ch158b.html#sec12-ch158-ch158b-1206 |title=Diabetes Mellitus (DM): Diabetes Mellitus and Disorders of Carbohydrate Metabolism: Merck Manual Professional |publisher=[[Merck & Co.|Merck Publishing]] |data=abril de 2010 |data-acceso=26de abril do 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20100728174722/http://www.merck.com/mmpe/sec12/ch158/ch158b.html#sec12-ch158-ch158b-1206 |archive-date=2010-07-28 }}</ref> No inicio pensábase que o factor que predispuña á enfermidade era un consumo alto de [[carbohidrato]]s de absorción rápida. Despois viuse que non había un aumento da probabilidade de contraer diabetes mellitus co consumo de carbohidratos de asimilación lenta. Unha revisión de 2018 conclúe que un dos principais factores de risco para desenvolver tanto a diabetes tipo 1 como a diabetes tipo 2 é o consumo de [[glute]], presente no [[trigo]], o [[centeo]], a [[cebada]] e a [[avea]].<ref name=HauptJorgensenHolm2018 /> O glute provoca un [[permeabilidade intestinal#Perda da barreira protectora|aumento da permeabilidade intestinal]], independentemente da predisposición xenética, é dicir, tanto en [[Enfermidade celíaca|celíacos]] como en non celíacos.<ref name=HollonPuppa>{{cita publicación periódica |apelido= Hollon |nome= J |apelido2= Puppa |nome2= EL |apelido3= Greenwald |nome3= B |apelido4= Goldberg |nome4= E |apelido5= Guerrerio |nome5= A |apelido6= Fasano |nome6= A |título= Effect of gliadin on permeability of intestinal biopsy explants from celiac disease patients and patients with non-celiac gluten sensitivity |ano= 2015 Feb 27 |publicación= Nutrients |volume= 7 |número= 3 |páxina= 1565-76 |doi=10.3390/nu7031565 |url= http://www.mdpi.com/2072-6643/7/3/1565/htm |PMID= 25734566}}</ref><ref>{{cita publicación |apelido= Fasano |nome= A |título= Intestinal permeability and its regulation by zonulin: diagnostic and therapeutic implications |ano= 2012 Oct |publicación= Clin Gastroenterol Hepatol |volume= 10 |número= 10 |páxina=1096-100 |doi=10.1016/j.cgh.2012.08.012 |url= http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3458511/ |PMID= 22902773 |PMC= 3458511}}</ref> Contén [[péptido]]s [[citotoxicidade|citotóxicos]] que atravesan a barreira intestinal e provocan inflamación sistémica. Estes péptidos penetran no [[páncreas]], afectan a súa morfoloxía e poden inducir estrés das [[célula beta|células beta]], que son as responsables de sintetizar e segregar a [[insulina]].<ref name=HauptJorgensenHolm2018/> Actualmente pénsase que os factores máis importantes son o exceso de peso e mais a falta de exercicio (para a diabetes tipo 2). A actividade física mellora a administración das reservas de [[azucre]]s do corpo. As reservas de [[glicóxeno]] aumentan e dosifícanse mellor cando o corpo está en forma, xa que os [[lípido]]s se queiman con máis facilidade, reservando máis os carbohidratos para esforzos intensos ou en caso de que a actividade sexa moi longa, para que as reservas aguanten máis tempo. As causas concretas dependen do tipo de diabetes. A de tipo 1 é en parte herdada e pode ser desencadeada por certas infeccións víricas (por exemplo, polo virus coxackie B4). Certos xenotipos humanos teñen máis susceptibilidade, pero requírese tamén a influencia dun factor ambiental. A de tipo 2 débese principalmente a factores ligados co estilo de vida e xenéticos.<ref name=Fat2009>{{Cita publicación periódica|author=Risérus U, [[Walter Willett|Willett WC]], Hu FB |title=Dietary fats and prevention of type 2 diabetes |journal=Progress in Lipid Research |volume=48 |issue=1 |pages=44–51 |year=2009 |pmid=19032965 |doi=10.1016/j.plipres.2008.10.002 |pmc=2654180}}</ref> A seguir enumérase unha lista doutras causas da diabetes:<ref name=Robbins>A menos que se especifique o contrario, a referencia é: Táboa 20-5 do {{Cita libro|autor=Mitchell, Richard Sheppard; Kumar, Vinay; Abbas, Abul K.; Fausto, Nelson |título=Robbins Basic Pathology|editor=Saunders - Philadelphia |year= |pages= |isbn=1-4160-2973-7 |doi=|edición=8th}}.</ref> {{Col-begin}} {{Col-2}} * Defectos xenéticos no funcionamento das células β do páncreas ** Diabetes monoxénica (MODY = ''Maturity onset diabetes of the young'') ** Mutacións no ADN mitocondrial * Defectos xenéticos no procesamento da insulina ou na acción da insulina ** Defectos na conversión da [[proinsulina]] ** Mutacións no xene da insulina ** Mutacións no receptor da insulina * Defectos no páncreas exócrino ** [[Pancreatite crónica]] ** [[Pancreatectomía]] ** [[Neoplasia pancreática]] ** [[Fibrose quística]] ** [[Hemocromatose]] ** [[Pancreatopatía fibrocalculosa]] {{Col-2}} * [[Endocrinopatía]]s ** Exceso de hormona do crecemento ([[acromegalia]]) ** [[Síndrome de Cushing]] ** [[Hipertiroidismo]] ** [[Feocromocitoma]] ** [[Glicagonoma]] * Infeccións ** [[Citomegalovirus]] ** [[virus Coxsackie B|Virus Coxsackie B4]] * Fármacos ** [[Glicocorticoide]]s ** [[Hormona tiroide]] ** Agonistas β-adrenérxicos {{Col-end}} === Unha doenza planetaria === Son máis de 200 millóns de diabéticos no mundo, e preto do dobre de aquí a 2030, coa epidemia da obesidade que xa afecta actualmente a 1,1 mil millóns de persoas das que 150 millóns son nenos. == Descodificar mellor a diabetes == Unha nova apertura ao mellor coñecemento desta enfermidade, despois do descubrimento dos ''[[xenes-chave]]'' é a que acaba de descubrir{{cando}} o equipo de investigadores franco-anglo-­canadense para identificar os máis importantes [[xene]]s que predispoñen ao risco de desenvolver a forma máis estendida da diabetes, cuxo aumento no mundo se favorece pola [[epidemia]] da obesidade. Estes descubrimentos, publicados no estudo científico británico ''Nature'', abren novas perspectivas terapéuticas e de prevención coa posta a punto dunha nova proba. «''A disección do xene dos diabéticos permite elucidar arredor dun 70% da predisposición a unha diabetes de '''Tipo 2''' (DT2), que é a forma máis estendida na actualidade''», destaca o Pr. Philippe Froguel, co­autor. Algúns dos xenes identificados, especialmente o transportador de [[zinc]], indispensable para a secreción da insulina polo páncreas, constitúen un obxectivo terapéutico ideal para combater a enfermidade. O profesor Froguel indica: {{Cita|« ''Dentro dun ou dous anos, unha proba xenética permitirá dicir o factor de risco de forma exacta a un adolescente que teña un pouco exceso de peso, que ten un pai ou unha nai diabética. Iso poderá xustificarlle para adaptar a súa alimentación, practicar un deporte e ir perdendo peso, reducindo así o risco de diabetes, causa de enfermidades cardíacas, renais, de [[cegueira]], [[impotencia sexual]] e [[amputación]]s''»}}. === A implantación de células no páncreas, unha solución de futuro === Dende [[1992]], axudados por unha rede de oito hospitais franceses, os HUG (Hospitais Universitarios de [[Xenebra, Suíza|Xenebra]]) realizaron importantes progresos na implantación de células. Vivir sen administrarse insulina xa é posible para un diabético. En Xenebra, unha paciente leva xa desde [[1997]] sen administrarse insulina, grazas a unha implantación dun gran número de células distribuídas no seu páncreas. Unha duración «excepcional» que non ten equivalente no mundo, admiten os Hospitais Universitarios de Xenebra, que ven na [[terapia xénica]] unha «inmensa esperanza para os enfermos». Aínda que unha maioría de pacientes que sofren esta terapia deben renovar a administración de insulina ao cabo dalgúns anos. A implantación de grupos de células, chamados illotes de Langerhans faise por medio dunha simple inxección con anestesia local. Esta intervención é claramente máis simple que un transplante de páncreas, que permite curar a maioría dos casos, pero pode producirse rexeitamento. As implantacións destes grupos celulares van permitir que preto do 80% dos pacientes poidan suprimir as inxeccións de insulina. Ata a data de hoxe {{cando}}, efectuáronse xa 74 implantacións, 42 das cales en [[Francia]] e 32 en [[Suíza]]. == Notas == {{listaref|group=n.}} ;Referencias {{listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * [http://whqlibdoc.who.int/hq/1999/WHO_NCD_NCS_99.2.pdf ''World Health Organization, Department of Noncommunicable Disease Surveillance. Definition, Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus and its Complications.'' Geneva: WHO; 1999.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030308005119/http://whqlibdoc.who.int/hq/1999/WHO_NCD_NCS_99.2.pdf |date=08 de marzo de 2003 }} * Zerón Agustín. La enfermedad periodontal y la Diabetes, Conceptos actuales. Rev Diabetes Hoy, Para el Médico. 1998; 15:80-3. * [http://care.diabetesjournals.org/cgi/content/full/28/suppl_1/s4/T7 Standards of Medical Care in Diabetes.] Volume 28, Issue suppl_1 * [http://books.google.com.uy/books?id=AZ2asmLocJ4C&pg=PA5&dq=thomas+willis+orina+dulce&hl=es&sa=X&ei=u4l2Ud-DKaXD4APflIBY&ved=0CC0Q6AEwAA#v=onepage&q=thomas%20willis%20orina%20dulce&f=false Diabetes], libro de D Figuerola === Ligazóns externas === * [http://www.who.int/diabetes/en/ WHO - The Diabetes Programme] (en inglés) * [http://www.diabetes.org American Diabetes Association] (en inglés) * [http://www.diabetes.ca Canadian Diabetes Association] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210112225159/http://www.diabetes.ca/ |date=12 de xaneiro de 2021 }} (en inglés) * [http://www.idf.org International Diabetes Federation] (en inglés) * [http://www.endocrino.org.br/ Sociedade Brasileira de Endocrinoloxía e Metaboloxía - SBEM] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Doenzas xenéticas]] [[Categoría:Doenzas endócrinas]] [[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Ciencia)]] [[Categoría:Diabetes]] bgxj16bwzj1uzhm54oaw3a9ytayi8vr 0 21554 7109243 7103765 2025-06-28T08:36:35Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Guerras do século XVIII]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XVIII]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109243 wikitext text/x-wiki {{1000 artigos icona título|materia=Xeografía e historia}} {{Acontecemento}} [[Ficheiro:Map of territorial growth 1775.jpg|miniatura|260 px|Antes da Revolución, coas 13 colonias en vermello, a área rosa foi reclamada por Gran Bretaña e a laranxa por España.]] A '''Revolución Americana de 1776''' tivo as súas raíces na sinatura do [[Tratado de París (1763)|Tratado de París]] en [[1763]] tras finalizar a [[guerra dos Sete Anos]]. No final do conflito, o territorio do [[Canadá]] incorporouse á [[Inglaterra|coroa británica]]. Por este motivo, as trece colonias do sur: [[Massachusetts]], [[Rhode Island]], [[Connecticut]], [[Nova Hampshire]], [[Nova Jersey]], [[Nova York]], [[Pensilvania]], [[Delaware]], [[Virxinia]], [[Maryland]], [[Carolina do Norte]], [[Carolina do Sur]] e [[Xeorxia, Estados Unidos de América|Xeorxia]] comezaron a ter seguidos e crecentes conflitos coa metrópole. Alén diso, estas colonias alcazaran desde principios do [[século XVIII]] unha gran prosperidade económica, que contribuíu a crear entre os colonos un sentimento de unidade e que se comezase a ver a metrópole como explotadora, ao ver que o goberno inglés non lles proporcionaba ningún beneficio tanxible. == Conflitos == A [[guerra dos Sete Anos]], terminada coa vitoria de Inglaterra sobre a [[Francia]] ([[Tratado de París (1763)|Tratado de París]], [[1763]]), deixou a nación vencedora na posesión de ricos territorios no [[América|continente americano]], xa colonizados, sendo recoñecido o seu dereito de expandir o seu dominio en dirección ao interior do continente. Esta posibilidade agradou aos colonos, que rapidamente se prepararon para explorar e aproveitar novas terras, mais, para a súa sorpresa, o goberno de [[Londres]], por recear desencadear guerras coas nacións [[Nativos americanos nos Estados Unidos|indias]], determinou que ningunha nova exploración ou colonización de territorios podería facerse sen a sinatura de tratados cos indios. Foi esta a primeira fonte de conflito entre os colonos e a Coroa inglesa. Mais, pouco despois, xurdiron novos conflitos. A Guerra dos Sete Anos, a pesar de vencer Inglaterra, obrigou a Coroa a impor medidas restritivas ás Trece Colonias. Procurando restaurar o equilibrio financeiro, a [[metrópole]] apertaba as mallas do [[pacto colonial]] con varios actos. En [[1750]] prohibiuse a fundición de [[ferro]] nas colonias. En 1754 prohibíronse a fabricación de [[tea|tecido]] e o [[contrabando]]. En 1765 aprobouse un decreto regulamentando a obrigación de abrigar e sustentar tropas inglesas en solo americano (práctica que pesaba moito sobre as finanzas coloniais). Foron aínda criadas a Lei do Selo que acrecentou un [[imposto]] de [[selo]] sobre [[xornal|xornais]], documentos legais e oficiais etc., e os [[Actos de Townshend]], que procuraban limitar e mesmo impedir que os americanos continuasen as súas relacións comerciais con outras rexións que non fosen Inglaterra. Pero os colonos rexeitaron pagar os impostos, alegando que carecían de representantes no Parlamento inglés, e durante anos houbo un conflito permanente entre os colonos e as autoridade inglesas. A campaña de protesta americana foi dirixida por un grupo de escritores e intelectuais discípulos dos filósofos [[Ilustración|ilustrados]] franceses. En [[1773]], o [[Parlamento]] inglés concedeu o [[monopolio]] do comercio do [[té]] á [[Compañía Británica das Indias Orientais]], da cal moitas personalidades inglesas posuían accións. Os comerciantes rebeldes norteamericanos que se sentiran prexudicados disfrazáronse de [[Nativos americanos nos Estados Unidos|indios peles vermellas]], asaltaron os navíos da compañía que estaban no porto de [[Boston]] e lanzaron o cargamento de té no mar ([[Festa do Té de Boston]]). A Inglaterra reaccionou de inmediato declarándoos rebeldes e cun conxunto de [[lei]]s que os americanos chamaron as "'''[[Leis intolerábeis|Leis Intolerábeis]]'''" ([[1774]]): fechamento do [[Porto (comunicacións)|porto]] de Boston; [[indemnización]] á compañía prexudicada e o xulgamento dos asaltantes na Inglaterra. As reaccións dos colonos foron, de inicio, exaltadas, pero pacíficas: exixiron o dereito de elixir representantes para o [[Parlamento]] de Londres (para poderen discutir e votar as [[lei]]s que lles afectaban), pasando despois a actos de [[boicot]] ás mercadorías inglesas. Esta guerra económica desencadearía motíns e forzou o goberno inglés a algúns recúos, que con todo non satisfixeron os colonos. O conflito agravouse coa presenza de tropas enviadas para conter as protestas. Como resposta, en [[1774]] os representantes das colonias americanas, excepto [[Xeorxia, Estados Unidos de América|Xeorxia]], enviaron os seus delegados a [[Filadelfia]], nun primeiro [[Congreso Continental]] que, a partir de aí, aínda que con diverxencias no seu seo, foi a voz política dos colonos. Nese Congreso, a pesar de se manteren leais ao rei, os colonos pediran a suspensión das "Leis Intolerábeis" e firmaron unha Declaración dos Dereitos dos Colonos, no cal pediron a supresión das limitacións ao [[comercio]] e á [[industria]], ben como dos impostos abusivos. O rei reaccionou, pedíndolles aos colonos que se sometesen; estes, porén, non se abrandaron diante da coroa británica. O extremo das posicións levou á creación de [[milicia]]s, á constitución de depósitos de [[munición]]s e a un aumento continuo de tensión que iría dexenerar en [[guerra]]. == Cronoloxía == Alén dos conflitos políticos, iniciouse un movemento contra a carga tributaria exercida polos británicos sobre a produción de [[azucre]] ([[Sugar Act]]), e sobre a produción gráfica ([[Stamp Act]]). Alén da cobranza excesiva de [[imposto]]s, os ingleses en [[1765]] prohibiran a apertura de estabelecementos fabrís nas colonias. Isto xerou unha onda de descontentamento entre os colonizadores que foran para [[América do Norte]] facer fortuna. Comezou entón un sentimento de independencia e de [[nación|nacionalidade]] nos habitantes da rexión. Os [[Inglaterra|ingleses]], vendo que a economía da colonia mostraba sinais de enriquecemento e vigor, resolveron forzala para baixo coa adición de novos impostos e sobre-taxas de produción sobre a fabricación de tintas, vidro, papel e principalmente [[té]]. En [[1773]], debido á suba dos impostos, ocorreu en Boston a revolta do té. [[Samuel Adams]] e [[John Dickinson]] fundaron a Sociedade dos Fillos da Liberdade. Na [[Filadelfia]] en [[5 de setembro]] de [[1774]], reuníronse os representantes das 13 colonias no chamado entón primeiro congreso continental. Neste encontro foi redactada unha declaración de dereitos e exixido o retorno á situación anterior. O [[Parlamento]] británico non aceptou as reivindicacións da colonia, aumentando desta forma os conflitos entre as trece colonias e o goberno central, culminando na eclosión da guerra en 1775 en Lexington e [[Concord]]. Aínda en 1775 ocorreu o segundo congreso continental, simultaneamente houbo a [[batalla de Ticonderoga]], coa vitoria dos anticolonialistas. Coa moral elevada dos combatentes houbo a creación do exército continental. O [[4 de xullo]] de [[1776]], o [[Congreso Continental|Segundo Congreso Continental]] referendou a [[Declaración de Independencia dos Estados Unidos de América|Declaración de Independencia]], que proclamaba a independencia das 13 colonias e ademais recollía os principios fundamentais da filosofía ilustrada, fundando un Estado rexido pola razón e a liberdade. O día [[17 de outubro]] de [[1777]], os norteamericanos venceron na [[batalla de Saratoga]]. Os [[Francia|franceses]], [[Polonia|polacos]], [[España|españois]] e [[prusia]]nos, países antagonistas da [[Gran Bretaña]], viñeron no auxilio dos rebeldes, enviando soldados para axudar na guerra da independencia. En [[1780]], os ingleses foron derrotados na batalla naval de [[Batalla de Chesapeake|Chesapeake]]; e o 19 de outubro de [[1781]], o exército británico, baixo o comando de [[Lord Cornwallis]], rendeuse en [[Batalla de Yorktown|Yorktown]]. Finalmente en [[1783]], en [[París]], asinouse o tratado en que os [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] representados por [[Benjamin Franklin]], [[John Adams]] e [[John Jay]] viron a súa independencia recoñecida pola Gran Bretaña. Era o triunfo da ideoloxía revolucionaria, que se plasmou nunha [[Constitución dos Estados Unidos de América|Constitución]] (1787) que tiña como alicerces a [[soberanía nacional]] e o sufraxio de todos os cidadáns, que tivo un enorme impacto nos filósofos ilustrados franceses. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Ilustración (corrente intelectual)]] [[Categoría:1776]] [[Categoría:Revolucións do século XVIII]] pdgqw4br7g4sfhzr2jmugf14cw1g3ic 7109244 7109243 2025-06-28T08:37:24Z HombreDHojalata 5863 Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo 7109244 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=xuño de 2025}} {{1000 artigos icona título|materia=Xeografía e historia}} {{Acontecemento}} [[Ficheiro:Map of territorial growth 1775.jpg|miniatura|260 px|Antes da Revolución, coas 13 colonias en vermello, a área rosa foi reclamada por Gran Bretaña e a laranxa por España.]] A '''Revolución Americana de 1776''' tivo as súas raíces na sinatura do [[Tratado de París (1763)|Tratado de París]] en [[1763]] tras finalizar a [[guerra dos Sete Anos]]. No final do conflito, o territorio do [[Canadá]] incorporouse á [[Inglaterra|coroa británica]]. Por este motivo, as trece colonias do sur: [[Massachusetts]], [[Rhode Island]], [[Connecticut]], [[Nova Hampshire]], [[Nova Jersey]], [[Nova York]], [[Pensilvania]], [[Delaware]], [[Virxinia]], [[Maryland]], [[Carolina do Norte]], [[Carolina do Sur]] e [[Xeorxia, Estados Unidos de América|Xeorxia]] comezaron a ter seguidos e crecentes conflitos coa metrópole. Alén diso, estas colonias alcazaran desde principios do [[século XVIII]] unha gran prosperidade económica, que contribuíu a crear entre os colonos un sentimento de unidade e que se comezase a ver a metrópole como explotadora, ao ver que o goberno inglés non lles proporcionaba ningún beneficio tanxible. == Conflitos == A [[guerra dos Sete Anos]], terminada coa vitoria de Inglaterra sobre a [[Francia]] ([[Tratado de París (1763)|Tratado de París]], [[1763]]), deixou a nación vencedora na posesión de ricos territorios no [[América|continente americano]], xa colonizados, sendo recoñecido o seu dereito de expandir o seu dominio en dirección ao interior do continente. Esta posibilidade agradou aos colonos, que rapidamente se prepararon para explorar e aproveitar novas terras, mais, para a súa sorpresa, o goberno de [[Londres]], por recear desencadear guerras coas nacións [[Nativos americanos nos Estados Unidos|indias]], determinou que ningunha nova exploración ou colonización de territorios podería facerse sen a sinatura de tratados cos indios. Foi esta a primeira fonte de conflito entre os colonos e a Coroa inglesa. Mais, pouco despois, xurdiron novos conflitos. A Guerra dos Sete Anos, a pesar de vencer Inglaterra, obrigou a Coroa a impor medidas restritivas ás Trece Colonias. Procurando restaurar o equilibrio financeiro, a [[metrópole]] apertaba as mallas do [[pacto colonial]] con varios actos. En [[1750]] prohibiuse a fundición de [[ferro]] nas colonias. En 1754 prohibíronse a fabricación de [[tea|tecido]] e o [[contrabando]]. En 1765 aprobouse un decreto regulamentando a obrigación de abrigar e sustentar tropas inglesas en solo americano (práctica que pesaba moito sobre as finanzas coloniais). Foron aínda criadas a Lei do Selo que acrecentou un [[imposto]] de [[selo]] sobre [[xornal|xornais]], documentos legais e oficiais etc., e os [[Actos de Townshend]], que procuraban limitar e mesmo impedir que os americanos continuasen as súas relacións comerciais con outras rexións que non fosen Inglaterra. Pero os colonos rexeitaron pagar os impostos, alegando que carecían de representantes no Parlamento inglés, e durante anos houbo un conflito permanente entre os colonos e as autoridade inglesas. A campaña de protesta americana foi dirixida por un grupo de escritores e intelectuais discípulos dos filósofos [[Ilustración|ilustrados]] franceses. En [[1773]], o [[Parlamento]] inglés concedeu o [[monopolio]] do comercio do [[té]] á [[Compañía Británica das Indias Orientais]], da cal moitas personalidades inglesas posuían accións. Os comerciantes rebeldes norteamericanos que se sentiran prexudicados disfrazáronse de [[Nativos americanos nos Estados Unidos|indios peles vermellas]], asaltaron os navíos da compañía que estaban no porto de [[Boston]] e lanzaron o cargamento de té no mar ([[Festa do Té de Boston]]). A Inglaterra reaccionou de inmediato declarándoos rebeldes e cun conxunto de [[lei]]s que os americanos chamaron as "'''[[Leis intolerábeis|Leis Intolerábeis]]'''" ([[1774]]): fechamento do [[Porto (comunicacións)|porto]] de Boston; [[indemnización]] á compañía prexudicada e o xulgamento dos asaltantes na Inglaterra. As reaccións dos colonos foron, de inicio, exaltadas, pero pacíficas: exixiron o dereito de elixir representantes para o [[Parlamento]] de Londres (para poderen discutir e votar as [[lei]]s que lles afectaban), pasando despois a actos de [[boicot]] ás mercadorías inglesas. Esta guerra económica desencadearía motíns e forzou o goberno inglés a algúns recúos, que con todo non satisfixeron os colonos. O conflito agravouse coa presenza de tropas enviadas para conter as protestas. Como resposta, en [[1774]] os representantes das colonias americanas, excepto [[Xeorxia, Estados Unidos de América|Xeorxia]], enviaron os seus delegados a [[Filadelfia]], nun primeiro [[Congreso Continental]] que, a partir de aí, aínda que con diverxencias no seu seo, foi a voz política dos colonos. Nese Congreso, a pesar de se manteren leais ao rei, os colonos pediran a suspensión das "Leis Intolerábeis" e firmaron unha Declaración dos Dereitos dos Colonos, no cal pediron a supresión das limitacións ao [[comercio]] e á [[industria]], ben como dos impostos abusivos. O rei reaccionou, pedíndolles aos colonos que se sometesen; estes, porén, non se abrandaron diante da coroa británica. O extremo das posicións levou á creación de [[milicia]]s, á constitución de depósitos de [[munición]]s e a un aumento continuo de tensión que iría dexenerar en [[guerra]]. == Cronoloxía == Alén dos conflitos políticos, iniciouse un movemento contra a carga tributaria exercida polos británicos sobre a produción de [[azucre]] ([[Sugar Act]]), e sobre a produción gráfica ([[Stamp Act]]). Alén da cobranza excesiva de [[imposto]]s, os ingleses en [[1765]] prohibiran a apertura de estabelecementos fabrís nas colonias. Isto xerou unha onda de descontentamento entre os colonizadores que foran para [[América do Norte]] facer fortuna. Comezou entón un sentimento de independencia e de [[nación|nacionalidade]] nos habitantes da rexión. Os [[Inglaterra|ingleses]], vendo que a economía da colonia mostraba sinais de enriquecemento e vigor, resolveron forzala para baixo coa adición de novos impostos e sobre-taxas de produción sobre a fabricación de tintas, vidro, papel e principalmente [[té]]. En [[1773]], debido á suba dos impostos, ocorreu en Boston a revolta do té. [[Samuel Adams]] e [[John Dickinson]] fundaron a Sociedade dos Fillos da Liberdade. Na [[Filadelfia]] en [[5 de setembro]] de [[1774]], reuníronse os representantes das 13 colonias no chamado entón primeiro congreso continental. Neste encontro foi redactada unha declaración de dereitos e exixido o retorno á situación anterior. O [[Parlamento]] británico non aceptou as reivindicacións da colonia, aumentando desta forma os conflitos entre as trece colonias e o goberno central, culminando na eclosión da guerra en 1775 en Lexington e [[Concord]]. Aínda en 1775 ocorreu o segundo congreso continental, simultaneamente houbo a [[batalla de Ticonderoga]], coa vitoria dos anticolonialistas. Coa moral elevada dos combatentes houbo a creación do exército continental. O [[4 de xullo]] de [[1776]], o [[Congreso Continental|Segundo Congreso Continental]] referendou a [[Declaración de Independencia dos Estados Unidos de América|Declaración de Independencia]], que proclamaba a independencia das 13 colonias e ademais recollía os principios fundamentais da filosofía ilustrada, fundando un Estado rexido pola razón e a liberdade. O día [[17 de outubro]] de [[1777]], os norteamericanos venceron na [[batalla de Saratoga]]. Os [[Francia|franceses]], [[Polonia|polacos]], [[España|españois]] e [[prusia]]nos, países antagonistas da [[Gran Bretaña]], viñeron no auxilio dos rebeldes, enviando soldados para axudar na guerra da independencia. En [[1780]], os ingleses foron derrotados na batalla naval de [[Batalla de Chesapeake|Chesapeake]]; e o 19 de outubro de [[1781]], o exército británico, baixo o comando de [[Lord Cornwallis]], rendeuse en [[Batalla de Yorktown|Yorktown]]. Finalmente en [[1783]], en [[París]], asinouse o tratado en que os [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] representados por [[Benjamin Franklin]], [[John Adams]] e [[John Jay]] viron a súa independencia recoñecida pola Gran Bretaña. Era o triunfo da ideoloxía revolucionaria, que se plasmou nunha [[Constitución dos Estados Unidos de América|Constitución]] (1787) que tiña como alicerces a [[soberanía nacional]] e o sufraxio de todos os cidadáns, que tivo un enorme impacto nos filósofos ilustrados franceses. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Ilustración (corrente intelectual)]] [[Categoría:1776]] [[Categoría:Revolucións do século XVIII]] 9wvt9adkkhiu5jd430lxzlxpema5onq 0 25483 7108285 3432622 2025-06-27T13:54:21Z Autopistero20502020 127649 Mellora do formato 7108285 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Ceilán''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Ceilán, Tarás, Outes|Ceilán]]''', lugar da parroquia de [[Tarás, Outes|Tarás]], no concello de [[Outes]]; *'''[[Ceilán, San Mamede, A Baña|Ceilán]]''', lugar da parroquia de [[Sanamede do Monte, A Baña|Sanamede]], no concello da [[A Baña|Baña]]. ;Fóra de Galiza ;En [[Sri Lanka] *'''[[Sri Lanka]]''', país insular de [[Asia]], coñecido como '''Ceilán''' entre 1802 e 1972. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Seilán}} {{Control de autoridades}} e8tfyzh88grudie3e9trdkuweb8j95i 7108286 7108285 2025-06-27T13:54:32Z Autopistero20502020 127649 7108286 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Ceilán''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Ceilán, Tarás, Outes|Ceilán]]''', lugar da parroquia de [[Tarás, Outes|Tarás]], no concello de [[Outes]]; *'''[[Ceilán, San Mamede, A Baña|Ceilán]]''', lugar da parroquia de [[Sanamede do Monte, A Baña|Sanamede]], no concello da [[A Baña|Baña]]. ;Fóra de Galiza ;En [[Sri Lanka]] *'''[[Sri Lanka]]''', país insular de [[Asia]], coñecido como '''Ceilán''' entre 1802 e 1972. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Seilán}} {{Control de autoridades}} thnkmd1jpl81pa4mgd0adjs93tw7mru 0 25895 7108333 7058318 2025-06-27T14:25:59Z Autopistero20502020 127649 7108333 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Señorín''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Señorín, O Carballiño|Señorín]]''', parroquia do concello do [[O Carballiño|Carballiño]]; **'''[[Señorín, Señorín, O Carballiño|Señorín]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Señorín, Macendo, Castrelo de Miño|Señorín]]''', lugar da parroquia de [[Macendo, Castrelo de Miño|Macendo]], no concello de [[Castrelo de Miño]]; *'''[[Señorín, Camporramiro, Chantada|Señorín]]''', lugar da parroquia de [[Camporramiro, Chantada|Camporramiro]], no concello de [[Chantada]]; *'''[[Señorín, Reigosa, A Pastoriza|Señorín]]''', lugar da parroquia de [[Reigosa, A Pastoriza|Reigosa]], no concello da [[A Pastoriza|Pastoriza]]; *'''[[Señorín, Camanzo, Vila de Cruces|Señorín]]''', lugar da parroquia de [[Camanzo, Vila de Cruces|Camanzo]], no concello de [[Vila de Cruces]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Señor}} {{Control de autoridades}} gah3nt6e9zn2a0fkyjn0ff9no467z51 0 28765 7109261 7103774 2025-06-28T08:46:10Z HombreDHojalata 5863 engado a [[Categoría:1974]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109261 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=abril de 2024}} {{Acontecemento}} O levantamento militar do día '''[[25 de abril]]''' de '''[[1974]]''', denominado '''Revolución dos Caraveis''' (en portugués: ''Revolução dos Cravos''), derrubou, nun só día, o réxime político [[Ditadura|ditatorial]] que existía en [[Portugal]] dende [[1926]] (coñecido dende [[1933]] como [[Estado Novo]]<ref>{{Cita web|url=http://ler.letras.up.pt/uploads/ficheiros/3412.pdf |título=As eleições no Estado Novo|editor= Resenha de Ana Sofia Ferreira |publicación= Revista da Faculdade de Letras, HISTÓRIA, Porto, III Série, vol. 7, 2006, |páxinas= 197-212 Centenário|lingua=portugués}}</ref>) e que era o máis lonxevo de [[Europa]], sen grande resistencia das forzas leais ó goberno, que cederon perante o movemento popular, que rapidamente apoiaron ós militares. Este levantamento é coñecido por '''25 de Abril''' ou '''Revolución dos Caraveis'''. O levantamento foi conducido polos oficiais intermedios da xerarquía militar (o [[MFA]]), na súa maior parte capitáns que tiñan participado na [[Guerra colonial portuguesa|guerra colonial]]. Considérase, en termos xerais, que esta revolución devolveu a liberdade ó pobo portugués (denominándose "'''Día da Liberdade'''" ó día conmemorativo instituído en [[Portugal]] para recordar a revolución). A revolución debe o seu nome á reacción popular, que repartiu caraveis ós soldados e estes os puxeron nos canóns das súas armas, simbolizando o seu apoio á revolución. == Contexto == [[Ficheiro:Hastear da bandeira da Guiné Bissau após o arrear da de Portugal.jpg|esquerda|200px|miniatura|Un dos precedentes da Revolución dos Caraveis foi a [[guerra colonial portuguesa]].]] Despois do [[golpe militar do 28 de maio de 1926]], foi posto en funcionamento en [[Portugal]] un réxime autoritario de inspiración [[fascista]]. En [[1933]] o réxime foi remodelado, autodenominándose [[Estado Novo]], e [[António de Oliveira Salazar]] pasou a controlar o país, sen abandonar o poder até [[1968]], cando este lle foi retirado por incapacidade, xa que sufriu lesións cerebrais por mor dunha caída, morrendo dous anos despois. Foi substituído por [[Marcelo Caetano]] que dirixiu o país até ser deposto no [[25 de abril]] de [[1974]]. O goberno do [[Estado Novo]] foi sempre considerado unha ditadura, tanto pola oposición, como polos observadores estranxeiros como mesmo polos propios dirixentes do réxime. Formalmente, existían eleccións, mais estas foran sempre negadas pola oposición, que sempre acusaran ó goberno de fraude. O Estado Novo posuía unha policía política, a [[PIDE]] (Polícia Internacional e de Defensa do Estado), máis tarde [[DGS]] (Direcção-Geral de Segurança) e, orixinalmente, PVDE (Polícia de Vigilância e Defensa do Estado), que perseguía ós opositores do réxime. De acordo coa visión da historia dos ideólogos do réxime, o país mantivo unha política baseada na permanencia das colonias no "Ultramar", ó contrario da maior parte dos países europeos que entón desfacían os seus imperios coloniais. A pesar da desaprobación nos foros mundiais, como na [[ONU]], [[Portugal]] mantivo unha política de forza, particularmente despois da anexión dos enclaves portugueses de [[Goa]] [[Goa, Damão e Diu|e Damán e Diu]] á [[India]] en [[1961]], véndose así obrigados, a partir do inicio dos anos 60, a defender militarmente as colonias contra os grupos independentistas en [[Angola]], [[Guinea-Bissau]] e [[Mozambique]]. A [[guerra fría]] estaba preto do seu cumio, e os intereses soviéticos provocaban que se axudara ás guerrillas nas colonias portuguesas, tentando que lograran a súa independencia. Economicamente, o réxime mantivo unha política de condicionamento industrial que resultaba no monopolio do mercado portugués por parte dalgúns grupos industriais e financeiros (a denominación de [[plutocracia]] é frecuente). O país permaneceu pobre até a década de 1960, o que estimulou a emigración, ó igual que sucedía en [[Galiza]]. Isto era debido ós grandes custos militares da guerra nas colonias, o que facía que se empregasen os cartos en tentar pacificar as colonias en troques de investilo en educación ou infraestruturas, tan necesarias para un [[Portugal]] que permanecía inmóbil para un mundo no que se estaba a producir un cambio tanto cultural como intelectual. Nótase, con todo, un certo desenvolvemento económico a partir desta década. == Preparación == A primeira reunión clandestina de capitáns realizouse en [[Bissau]], o [[21 de agosto]] de [[1973]]. Unha nova reunión, o [[9 de setembro]] de [[1973]] no Monte Sobral ([[Alcáçovas]]) dá orixe ó [[Movimento das Forças Armadas]], formado por un grupo de militares de esquerdas que se radicalizaran a causa do fracaso da guerra colonial. No día [[5 de marzo]] de [[1974]] apróbase o primeiro documento do movemento: "''Os Militares, as Forças Armadas e a Nação''". Este documento ponse a circular clandestinamente. No día [[14 de marzo]] Caetano, obrigado pola vella garda do réxime, expulsa ós xenerais [[António de Spínola|Spínola]] e [[Costa Gomes]] de cadanseu cargo no [[Estado-Maior General das Forças Armadas]], alegando que estes recusaran de participaren nunha cerimonia de apoio ó réxime. Con todo, a verdadeira causa da expulsión dos dous xenerais foi ter escrito o xeneral [[António de Spínola|Spínola]], coa cobertura de [[Costa Gomes]], un libro, "''Portugal e o Futuro''", no cal, por primeira vez un alto cargo defendía a necesidade dunha solución política para as revoltas separatistas nas colonias e non unha solución militar. No día [[24 de marzo]] a última reunión clandestina decide o derrube do réxime pola forza. == Movementos militares durante a Revolución == No día [[24 de abril]] de [[1974]], un grupo de militares comandados por [[Otelo Saraiva de Carvalho]] instalou secretamente o posto de comando do movemento golpista no ''Cuartel da Pontinha'', en [[Lisboa]]. Ás 22h 55m é transmitida a canción ''E depois do Adeus'', de [[Paulo de Carvalho]], polos ''[[Emissores Associados de Lisboa]]''. Este foi un dos sinais previamente combinados polos golpistas e que daba comezo á toma de posicións da primeira fase do golpe de estado. O segundo sinal foi dado ás 0h 20 m, cando foi transmitida a canción ''[[Grândola, Vila Morena]]'' de [[Zeca Afonso]], polo programa “''Limite''” da [[Rádio Renascença]], que confirmaba o golpe e marcaba o comezo das operacións. O locutor de servizo nesa emisión foi [[Teodomiro Leite de Vasconcelos]], xornalista e poeta mozambicano. O golpe militar do día [[25 de abril]] tivo a colaboración de varios rexementos militares que desenvolverán unha acción concertada. No Norte, unha forza do CICA 1 liderada polo Tenente-Coronel Carlos Azeredo toma o ''Quartel-General da Região Militar'' do [[Porto, Portugal|Porto]]. Estas forzas son aumentadas con forzas chegadas de [[Lamego, Portugal|Lamego]]. Forzas do BC9 de [[Viana do Castelo]] toman o [[Aeroporto de Pedras Rubras]]. E forzas do CIOE toman a [[RTP]] e o [[RCP]] no [[Porto, Portugal|Porto]]. O réxime reaccionou, e o ministro de Defensa ordenou ás forzas localizadas en [[Braga]] avanzar sobre [[Porto, Portugal|Porto]], pero non foi obedecido, xa que estas tíñanse adherido ó golpe. Á ''Escola Prática de Cavalaria'', que partiu de [[Santarém, Portugal|Santarém]], tocoulle o papel máis importante: a ocupación do ''[[Terreiro do Paço]]''. As forzas da ''Escola Prática de Cavalaria'' eran comandadas polo entón comandante [[Salgueiro Maia]]. O ''Terreiro do Paço'' foi ocupado a primeiras horas da mañá. [[Salgueiro Maia]] moveu, máis tarde, parte das súas forzas para o ''Cuartel do Carmo'' onde se encontraba o xefe do goberno, [[Marcelo Caetano]], que ó final do día se rendeu, facendo, aínda así, a esixencia de entregaren o poder ó Xeneral [[António de Spínola]], que non formaba parte do [[MFA]], para que o "poder non caíse na rúa". [[Marcelo Caetano]] partiu, despois, para [[Madeira]], rumbo ó exilio no [[Brasil]], xunto con [[Americo Thomaz]], para non volver endexamais. A pesar dos continuos chamamentos radiofónicos dos ''capitáns de abril'' (do [[MFA]]) á poboación para que quedaran nos seus fogares, miles de portugueses saíron ás rúas mesturándose cos militares sublevados. A revolución, a pesar de ser frecuentemente descrita como "pacífica", finalizou, porén, coa morte de 4 persoas, cando elementos da policía política dispararon sobre un grupo que se manifestaba ás portas das súas instalacións na Rúa António Maria Cardoso, en Lisboa. == Caravel == O [[Caraveleira|caravel]] tornouse no símbolo da Revolución de abril de 1974; Cando no amencer, as persoas comezaran a xuntárense nas rúas, apoiando ós soldados sublevados, alguén comezou a distribuír caraveis vermellos ós soldados, que rapidamente os colocaron nos canóns das súas armas. == Consecuencias == [[Ficheiro:Grandola Vila Morena.JPG|miniatura|dereita|Monumento en [[Grândola]]]] No día seguinte, fórmase a ''Junta de Salvação Nacional'', constituída por militares, e que procederá a un goberno de transición. O esencial do programa do [[MFA]] é, a miúdo, resumido no programa dos tres D: Democratizar, Descolonizar, Desenvolver. Entre as medidas inmediatas da revolución cóntanse a eliminación da policía política ([[PIDE/DGS]]) e da censura. Os sindicatos libres e os partidos legalizáronse. Logo, no día 25, ceibáronse os presos políticos da ''Prisão de Caxias''. Os líderes políticos da oposición no exilio, como [[Álvaro Cunhal]] e [[Mário Soares]], volveron ó país durante os días seguintes e foron recibidos cunha grande celebración. Pasada unha semana, o [[1 de maio]] foi celebrado legalmente nas rúas por primeira vez en moitos anos. En [[Lisboa]] reuníronse preto de 1 000 000 persoas de todo o país, preparados para escoitaren os discursos de Soares e Cunhal. Portugal pasou por un período conturbado que durou preto de 2 anos, comunmente referido como PREC (''[[Processo Revolucionário Em Curso]]''), marcado pola loita entre a esquerda e a dereita. Foron nacionalizadas as grandes empresas. No día [[25 de abril]] de [[1975]] realizáronse as primeiras eleccións libres, para a ''Assembleia Constituinte'', que foron gañadas polo [[PS]]. Na secuencia dos traballos desta asemblea foi elaborada unha nova Constitución, de forte inclinación socialista, e estabelecida unha democracia parlamentaria de tipo occidental. A constitución foi aprobada en [[1976]] pola maioría dos deputados, absténdose soamente o [[CDS/PP]]. A guerra colonial rematou e, durante o [[PREC]], as colonias africanas e [[Timor-Leste]] tornáronse independentes, pero [[Timor-Leste]] foi rapidamente invadida por [[Indonesia]]. == O 25 de Abril visto 30 anos despois == O 25 de abril de 1974 continúa a dividir á sociedade portuguesa, aínda que as divisións estean limitadas ós estratos mais vellos da poboación que viviu os acontecementos, ás faccións políticas dos extremos do espectro político e ás persoas politicamente máis involucradas. A análise que segue refírese só ás divisións entre estes estratos sociais. En xeral, os rapaces novos non se dividen sobre o 25 de abril. Existen actualmente dous puntos de vista dominantes na sociedade portuguesa en relación ó 25 de abril. Case todos, con moi poucas excepcións, consideran que o 25 de abril pagou a pena. Mais as persoas máis á esquerda do espectro político tenden a pensar que o espírito inicial da revolución se perdeu. O [[Partido Comunista Portugués|PCP]] lamenta que a revolución non tivera ido máis lonxe e que moitas das conquistas da revolución se fosen perdendo. As persoas máis á dereita lamentan a forma na que se levou a cabo a descolonización e asemade láianse das nacionalizacións. === Día da liberdade === Dende a instauración da democracia en [[Portugal]] celébrase o [[25 de abril]] como o '''Día da liberdade''' e fanse conmemoracións tanto institucionais como populares. Amais, é festa nacional, e polo tanto día festivo. ==Notas== {{listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www1.ci.uc.pt/cd25a/wikka.php?wakka=HomePage Centro de Documentación 25 de Abril da Universidade de Coimbra] * [http://www.25abril.org/ Asociación 25 de Abril] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070623123738/http://www.25abril.org// |date=23 de xuño de 2007 }} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións non violentas]] [[Categoría:Antifascismo]] [[Categoría:Historia contemporánea de Portugal]] [[Categoría:1974]] arugoje6ii2hlgb6gi5169auxm22hhs 7109262 7109261 2025-06-28T08:46:24Z HombreDHojalata 5863 engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109262 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=abril de 2024}} {{Acontecemento}} O levantamento militar do día '''[[25 de abril]]''' de '''[[1974]]''', denominado '''Revolución dos Caraveis''' (en portugués: ''Revolução dos Cravos''), derrubou, nun só día, o réxime político [[Ditadura|ditatorial]] que existía en [[Portugal]] dende [[1926]] (coñecido dende [[1933]] como [[Estado Novo]]<ref>{{Cita web|url=http://ler.letras.up.pt/uploads/ficheiros/3412.pdf |título=As eleições no Estado Novo|editor= Resenha de Ana Sofia Ferreira |publicación= Revista da Faculdade de Letras, HISTÓRIA, Porto, III Série, vol. 7, 2006, |páxinas= 197-212 Centenário|lingua=portugués}}</ref>) e que era o máis lonxevo de [[Europa]], sen grande resistencia das forzas leais ó goberno, que cederon perante o movemento popular, que rapidamente apoiaron ós militares. Este levantamento é coñecido por '''25 de Abril''' ou '''Revolución dos Caraveis'''. O levantamento foi conducido polos oficiais intermedios da xerarquía militar (o [[MFA]]), na súa maior parte capitáns que tiñan participado na [[Guerra colonial portuguesa|guerra colonial]]. Considérase, en termos xerais, que esta revolución devolveu a liberdade ó pobo portugués (denominándose "'''Día da Liberdade'''" ó día conmemorativo instituído en [[Portugal]] para recordar a revolución). A revolución debe o seu nome á reacción popular, que repartiu caraveis ós soldados e estes os puxeron nos canóns das súas armas, simbolizando o seu apoio á revolución. == Contexto == [[Ficheiro:Hastear da bandeira da Guiné Bissau após o arrear da de Portugal.jpg|esquerda|200px|miniatura|Un dos precedentes da Revolución dos Caraveis foi a [[guerra colonial portuguesa]].]] Despois do [[golpe militar do 28 de maio de 1926]], foi posto en funcionamento en [[Portugal]] un réxime autoritario de inspiración [[fascista]]. En [[1933]] o réxime foi remodelado, autodenominándose [[Estado Novo]], e [[António de Oliveira Salazar]] pasou a controlar o país, sen abandonar o poder até [[1968]], cando este lle foi retirado por incapacidade, xa que sufriu lesións cerebrais por mor dunha caída, morrendo dous anos despois. Foi substituído por [[Marcelo Caetano]] que dirixiu o país até ser deposto no [[25 de abril]] de [[1974]]. O goberno do [[Estado Novo]] foi sempre considerado unha ditadura, tanto pola oposición, como polos observadores estranxeiros como mesmo polos propios dirixentes do réxime. Formalmente, existían eleccións, mais estas foran sempre negadas pola oposición, que sempre acusaran ó goberno de fraude. O Estado Novo posuía unha policía política, a [[PIDE]] (Polícia Internacional e de Defensa do Estado), máis tarde [[DGS]] (Direcção-Geral de Segurança) e, orixinalmente, PVDE (Polícia de Vigilância e Defensa do Estado), que perseguía ós opositores do réxime. De acordo coa visión da historia dos ideólogos do réxime, o país mantivo unha política baseada na permanencia das colonias no "Ultramar", ó contrario da maior parte dos países europeos que entón desfacían os seus imperios coloniais. A pesar da desaprobación nos foros mundiais, como na [[ONU]], [[Portugal]] mantivo unha política de forza, particularmente despois da anexión dos enclaves portugueses de [[Goa]] [[Goa, Damão e Diu|e Damán e Diu]] á [[India]] en [[1961]], véndose así obrigados, a partir do inicio dos anos 60, a defender militarmente as colonias contra os grupos independentistas en [[Angola]], [[Guinea-Bissau]] e [[Mozambique]]. A [[guerra fría]] estaba preto do seu cumio, e os intereses soviéticos provocaban que se axudara ás guerrillas nas colonias portuguesas, tentando que lograran a súa independencia. Economicamente, o réxime mantivo unha política de condicionamento industrial que resultaba no monopolio do mercado portugués por parte dalgúns grupos industriais e financeiros (a denominación de [[plutocracia]] é frecuente). O país permaneceu pobre até a década de 1960, o que estimulou a emigración, ó igual que sucedía en [[Galiza]]. Isto era debido ós grandes custos militares da guerra nas colonias, o que facía que se empregasen os cartos en tentar pacificar as colonias en troques de investilo en educación ou infraestruturas, tan necesarias para un [[Portugal]] que permanecía inmóbil para un mundo no que se estaba a producir un cambio tanto cultural como intelectual. Nótase, con todo, un certo desenvolvemento económico a partir desta década. == Preparación == A primeira reunión clandestina de capitáns realizouse en [[Bissau]], o [[21 de agosto]] de [[1973]]. Unha nova reunión, o [[9 de setembro]] de [[1973]] no Monte Sobral ([[Alcáçovas]]) dá orixe ó [[Movimento das Forças Armadas]], formado por un grupo de militares de esquerdas que se radicalizaran a causa do fracaso da guerra colonial. No día [[5 de marzo]] de [[1974]] apróbase o primeiro documento do movemento: "''Os Militares, as Forças Armadas e a Nação''". Este documento ponse a circular clandestinamente. No día [[14 de marzo]] Caetano, obrigado pola vella garda do réxime, expulsa ós xenerais [[António de Spínola|Spínola]] e [[Costa Gomes]] de cadanseu cargo no [[Estado-Maior General das Forças Armadas]], alegando que estes recusaran de participaren nunha cerimonia de apoio ó réxime. Con todo, a verdadeira causa da expulsión dos dous xenerais foi ter escrito o xeneral [[António de Spínola|Spínola]], coa cobertura de [[Costa Gomes]], un libro, "''Portugal e o Futuro''", no cal, por primeira vez un alto cargo defendía a necesidade dunha solución política para as revoltas separatistas nas colonias e non unha solución militar. No día [[24 de marzo]] a última reunión clandestina decide o derrube do réxime pola forza. == Movementos militares durante a Revolución == No día [[24 de abril]] de [[1974]], un grupo de militares comandados por [[Otelo Saraiva de Carvalho]] instalou secretamente o posto de comando do movemento golpista no ''Cuartel da Pontinha'', en [[Lisboa]]. Ás 22h 55m é transmitida a canción ''E depois do Adeus'', de [[Paulo de Carvalho]], polos ''[[Emissores Associados de Lisboa]]''. Este foi un dos sinais previamente combinados polos golpistas e que daba comezo á toma de posicións da primeira fase do golpe de estado. O segundo sinal foi dado ás 0h 20 m, cando foi transmitida a canción ''[[Grândola, Vila Morena]]'' de [[Zeca Afonso]], polo programa “''Limite''” da [[Rádio Renascença]], que confirmaba o golpe e marcaba o comezo das operacións. O locutor de servizo nesa emisión foi [[Teodomiro Leite de Vasconcelos]], xornalista e poeta mozambicano. O golpe militar do día [[25 de abril]] tivo a colaboración de varios rexementos militares que desenvolverán unha acción concertada. No Norte, unha forza do CICA 1 liderada polo Tenente-Coronel Carlos Azeredo toma o ''Quartel-General da Região Militar'' do [[Porto, Portugal|Porto]]. Estas forzas son aumentadas con forzas chegadas de [[Lamego, Portugal|Lamego]]. Forzas do BC9 de [[Viana do Castelo]] toman o [[Aeroporto de Pedras Rubras]]. E forzas do CIOE toman a [[RTP]] e o [[RCP]] no [[Porto, Portugal|Porto]]. O réxime reaccionou, e o ministro de Defensa ordenou ás forzas localizadas en [[Braga]] avanzar sobre [[Porto, Portugal|Porto]], pero non foi obedecido, xa que estas tíñanse adherido ó golpe. Á ''Escola Prática de Cavalaria'', que partiu de [[Santarém, Portugal|Santarém]], tocoulle o papel máis importante: a ocupación do ''[[Terreiro do Paço]]''. As forzas da ''Escola Prática de Cavalaria'' eran comandadas polo entón comandante [[Salgueiro Maia]]. O ''Terreiro do Paço'' foi ocupado a primeiras horas da mañá. [[Salgueiro Maia]] moveu, máis tarde, parte das súas forzas para o ''Cuartel do Carmo'' onde se encontraba o xefe do goberno, [[Marcelo Caetano]], que ó final do día se rendeu, facendo, aínda así, a esixencia de entregaren o poder ó Xeneral [[António de Spínola]], que non formaba parte do [[MFA]], para que o "poder non caíse na rúa". [[Marcelo Caetano]] partiu, despois, para [[Madeira]], rumbo ó exilio no [[Brasil]], xunto con [[Americo Thomaz]], para non volver endexamais. A pesar dos continuos chamamentos radiofónicos dos ''capitáns de abril'' (do [[MFA]]) á poboación para que quedaran nos seus fogares, miles de portugueses saíron ás rúas mesturándose cos militares sublevados. A revolución, a pesar de ser frecuentemente descrita como "pacífica", finalizou, porén, coa morte de 4 persoas, cando elementos da policía política dispararon sobre un grupo que se manifestaba ás portas das súas instalacións na Rúa António Maria Cardoso, en Lisboa. == Caravel == O [[Caraveleira|caravel]] tornouse no símbolo da Revolución de abril de 1974; Cando no amencer, as persoas comezaran a xuntárense nas rúas, apoiando ós soldados sublevados, alguén comezou a distribuír caraveis vermellos ós soldados, que rapidamente os colocaron nos canóns das súas armas. == Consecuencias == [[Ficheiro:Grandola Vila Morena.JPG|miniatura|dereita|Monumento en [[Grândola]]]] No día seguinte, fórmase a ''Junta de Salvação Nacional'', constituída por militares, e que procederá a un goberno de transición. O esencial do programa do [[MFA]] é, a miúdo, resumido no programa dos tres D: Democratizar, Descolonizar, Desenvolver. Entre as medidas inmediatas da revolución cóntanse a eliminación da policía política ([[PIDE/DGS]]) e da censura. Os sindicatos libres e os partidos legalizáronse. Logo, no día 25, ceibáronse os presos políticos da ''Prisão de Caxias''. Os líderes políticos da oposición no exilio, como [[Álvaro Cunhal]] e [[Mário Soares]], volveron ó país durante os días seguintes e foron recibidos cunha grande celebración. Pasada unha semana, o [[1 de maio]] foi celebrado legalmente nas rúas por primeira vez en moitos anos. En [[Lisboa]] reuníronse preto de 1 000 000 persoas de todo o país, preparados para escoitaren os discursos de Soares e Cunhal. Portugal pasou por un período conturbado que durou preto de 2 anos, comunmente referido como PREC (''[[Processo Revolucionário Em Curso]]''), marcado pola loita entre a esquerda e a dereita. Foron nacionalizadas as grandes empresas. No día [[25 de abril]] de [[1975]] realizáronse as primeiras eleccións libres, para a ''Assembleia Constituinte'', que foron gañadas polo [[PS]]. Na secuencia dos traballos desta asemblea foi elaborada unha nova Constitución, de forte inclinación socialista, e estabelecida unha democracia parlamentaria de tipo occidental. A constitución foi aprobada en [[1976]] pola maioría dos deputados, absténdose soamente o [[CDS/PP]]. A guerra colonial rematou e, durante o [[PREC]], as colonias africanas e [[Timor-Leste]] tornáronse independentes, pero [[Timor-Leste]] foi rapidamente invadida por [[Indonesia]]. == O 25 de Abril visto 30 anos despois == O 25 de abril de 1974 continúa a dividir á sociedade portuguesa, aínda que as divisións estean limitadas ós estratos mais vellos da poboación que viviu os acontecementos, ás faccións políticas dos extremos do espectro político e ás persoas politicamente máis involucradas. A análise que segue refírese só ás divisións entre estes estratos sociais. En xeral, os rapaces novos non se dividen sobre o 25 de abril. Existen actualmente dous puntos de vista dominantes na sociedade portuguesa en relación ó 25 de abril. Case todos, con moi poucas excepcións, consideran que o 25 de abril pagou a pena. Mais as persoas máis á esquerda do espectro político tenden a pensar que o espírito inicial da revolución se perdeu. O [[Partido Comunista Portugués|PCP]] lamenta que a revolución non tivera ido máis lonxe e que moitas das conquistas da revolución se fosen perdendo. As persoas máis á dereita lamentan a forma na que se levou a cabo a descolonización e asemade láianse das nacionalizacións. === Día da liberdade === Dende a instauración da democracia en [[Portugal]] celébrase o [[25 de abril]] como o '''Día da liberdade''' e fanse conmemoracións tanto institucionais como populares. Amais, é festa nacional, e polo tanto día festivo. ==Notas== {{listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www1.ci.uc.pt/cd25a/wikka.php?wakka=HomePage Centro de Documentación 25 de Abril da Universidade de Coimbra] * [http://www.25abril.org/ Asociación 25 de Abril] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070623123738/http://www.25abril.org// |date=23 de xuño de 2007 }} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións non violentas]] [[Categoría:Antifascismo]] [[Categoría:Historia contemporánea de Portugal]] [[Categoría:1974]] [[Categoría:Revolucións do século XX]] 2s81cwxwcuouvlllqb707sm55dqzrns 7109263 7109262 2025-06-28T08:46:50Z HombreDHojalata 5863 7109263 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=abril de 2024}} {{Acontecemento}} O levantamento militar do día '''[[25 de abril]]''' de '''[[1974]]''', denominado '''Revolución dos Caraveis''' (en portugués: ''Revolução dos Cravos''), derrubou, nun só día, o réxime político [[Ditadura|ditatorial]] que existía en [[Portugal]] dende [[1926]] (coñecido dende [[1933]] como [[Estado Novo]]<ref>{{Cita web|url=http://ler.letras.up.pt/uploads/ficheiros/3412.pdf |título=As eleições no Estado Novo|editor= Resenha de Ana Sofia Ferreira |publicación= Revista da Faculdade de Letras, HISTÓRIA, Porto, III Série, vol. 7, 2006, |páxinas= 197-212 Centenário|lingua=portugués}}</ref>) e que era o máis lonxevo de [[Europa]], sen grande resistencia das forzas leais ó goberno, que cederon perante o movemento popular, que rapidamente apoiaron ós militares. Este levantamento é coñecido por '''25 de Abril''' ou '''Revolución dos Caraveis'''. O levantamento foi conducido polos oficiais intermedios da xerarquía militar (o [[MFA]]), na súa maior parte capitáns que tiñan participado na [[Guerra colonial portuguesa|guerra colonial]]. Considérase, en termos xerais, que esta revolución devolveu a liberdade ó pobo portugués (denominándose "'''Día da Liberdade'''" ó día conmemorativo instituído en [[Portugal]] para recordar a revolución). A revolución debe o seu nome á reacción popular, que repartiu caraveis ós soldados e estes os puxeron nos canóns das súas armas, simbolizando o seu apoio á revolución. == Contexto == [[Ficheiro:Hastear da bandeira da Guiné Bissau após o arrear da de Portugal.jpg|esquerda|200px|miniatura|Un dos precedentes da Revolución dos Caraveis foi a [[guerra colonial portuguesa]].]] Despois do [[golpe militar do 28 de maio de 1926]], foi posto en funcionamento en [[Portugal]] un réxime autoritario de inspiración [[fascista]]. En [[1933]] o réxime foi remodelado, autodenominándose [[Estado Novo]], e [[António de Oliveira Salazar]] pasou a controlar o país, sen abandonar o poder até [[1968]], cando este lle foi retirado por incapacidade, xa que sufriu lesións cerebrais por mor dunha caída, morrendo dous anos despois. Foi substituído por [[Marcelo Caetano]] que dirixiu o país até ser deposto no [[25 de abril]] de [[1974]]. O goberno do [[Estado Novo]] foi sempre considerado unha ditadura, tanto pola oposición, como polos observadores estranxeiros como mesmo polos propios dirixentes do réxime. Formalmente, existían eleccións, mais estas foran sempre negadas pola oposición, que sempre acusaran ó goberno de fraude. O Estado Novo posuía unha policía política, a [[PIDE]] (Polícia Internacional e de Defensa do Estado), máis tarde [[DGS]] (Direcção-Geral de Segurança) e, orixinalmente, PVDE (Polícia de Vigilância e Defensa do Estado), que perseguía ós opositores do réxime. De acordo coa visión da historia dos ideólogos do réxime, o país mantivo unha política baseada na permanencia das colonias no "Ultramar", ó contrario da maior parte dos países europeos que entón desfacían os seus imperios coloniais. A pesar da desaprobación nos foros mundiais, como na [[ONU]], [[Portugal]] mantivo unha política de forza, particularmente despois da anexión dos enclaves portugueses de [[Goa]] [[Goa, Damão e Diu|e Damán e Diu]] á [[India]] en [[1961]], véndose así obrigados, a partir do inicio dos anos 60, a defender militarmente as colonias contra os grupos independentistas en [[Angola]], [[Guinea-Bissau]] e [[Mozambique]]. A [[guerra fría]] estaba preto do seu cumio, e os intereses soviéticos provocaban que se axudara ás guerrillas nas colonias portuguesas, tentando que lograran a súa independencia. Economicamente, o réxime mantivo unha política de condicionamento industrial que resultaba no monopolio do mercado portugués por parte dalgúns grupos industriais e financeiros (a denominación de [[plutocracia]] é frecuente). O país permaneceu pobre até a década de 1960, o que estimulou a emigración, ó igual que sucedía en [[Galiza]]. Isto era debido ós grandes custos militares da guerra nas colonias, o que facía que se empregasen os cartos en tentar pacificar as colonias en troques de investilo en educación ou infraestruturas, tan necesarias para un [[Portugal]] que permanecía inmóbil para un mundo no que se estaba a producir un cambio tanto cultural como intelectual. Nótase, con todo, un certo desenvolvemento económico a partir desta década. == Preparación == A primeira reunión clandestina de capitáns realizouse en [[Bissau]], o [[21 de agosto]] de [[1973]]. Unha nova reunión, o [[9 de setembro]] de [[1973]] no Monte Sobral ([[Alcáçovas]]) dá orixe ó [[Movimento das Forças Armadas]], formado por un grupo de militares de esquerdas que se radicalizaran a causa do fracaso da guerra colonial. No día [[5 de marzo]] de [[1974]] apróbase o primeiro documento do movemento: "''Os Militares, as Forças Armadas e a Nação''". Este documento ponse a circular clandestinamente. No día [[14 de marzo]] Caetano, obrigado pola vella garda do réxime, expulsa ós xenerais [[António de Spínola|Spínola]] e [[Costa Gomes]] de cadanseu cargo no [[Estado-Maior General das Forças Armadas]], alegando que estes recusaran de participaren nunha cerimonia de apoio ó réxime. Con todo, a verdadeira causa da expulsión dos dous xenerais foi ter escrito o xeneral [[António de Spínola|Spínola]], coa cobertura de [[Costa Gomes]], un libro, "''Portugal e o Futuro''", no cal, por primeira vez un alto cargo defendía a necesidade dunha solución política para as revoltas separatistas nas colonias e non unha solución militar. No día [[24 de marzo]] a última reunión clandestina decide o derrube do réxime pola forza. == Movementos militares durante a Revolución == No día [[24 de abril]] de [[1974]], un grupo de militares comandados por [[Otelo Saraiva de Carvalho]] instalou secretamente o posto de comando do movemento golpista no ''Cuartel da Pontinha'', en [[Lisboa]]. Ás 22h 55m é transmitida a canción ''E depois do Adeus'', de [[Paulo de Carvalho]], polos ''[[Emissores Associados de Lisboa]]''. Este foi un dos sinais previamente combinados polos golpistas e que daba comezo á toma de posicións da primeira fase do golpe de estado. O segundo sinal foi dado ás 0h 20 m, cando foi transmitida a canción ''[[Grândola, Vila Morena]]'' de [[Zeca Afonso]], polo programa “''Limite''” da [[Rádio Renascença]], que confirmaba o golpe e marcaba o comezo das operacións. O locutor de servizo nesa emisión foi [[Teodomiro Leite de Vasconcelos]], xornalista e poeta mozambicano. O golpe militar do día [[25 de abril]] tivo a colaboración de varios rexementos militares que desenvolverán unha acción concertada. No Norte, unha forza do CICA 1 liderada polo Tenente-Coronel Carlos Azeredo toma o ''Quartel-General da Região Militar'' do [[Porto, Portugal|Porto]]. Estas forzas son aumentadas con forzas chegadas de [[Lamego, Portugal|Lamego]]. Forzas do BC9 de [[Viana do Castelo]] toman o [[Aeroporto de Pedras Rubras]]. E forzas do CIOE toman a [[RTP]] e o [[RCP]] no [[Porto, Portugal|Porto]]. O réxime reaccionou, e o ministro de Defensa ordenou ás forzas localizadas en [[Braga]] avanzar sobre [[Porto, Portugal|Porto]], pero non foi obedecido, xa que estas tíñanse adherido ó golpe. Á ''Escola Prática de Cavalaria'', que partiu de [[Santarém, Portugal|Santarém]], tocoulle o papel máis importante: a ocupación do ''[[Terreiro do Paço]]''. As forzas da ''Escola Prática de Cavalaria'' eran comandadas polo entón comandante [[Salgueiro Maia]]. O ''Terreiro do Paço'' foi ocupado a primeiras horas da mañá. [[Salgueiro Maia]] moveu, máis tarde, parte das súas forzas para o ''Cuartel do Carmo'' onde se encontraba o xefe do goberno, [[Marcelo Caetano]], que ó final do día se rendeu, facendo, aínda así, a esixencia de entregaren o poder ó Xeneral [[António de Spínola]], que non formaba parte do [[MFA]], para que o "poder non caíse na rúa". [[Marcelo Caetano]] partiu, despois, para [[Madeira]], rumbo ó exilio no [[Brasil]], xunto con [[Americo Thomaz]], para non volver endexamais. A pesar dos continuos chamamentos radiofónicos dos ''capitáns de abril'' (do [[MFA]]) á poboación para que quedaran nos seus fogares, miles de portugueses saíron ás rúas mesturándose cos militares sublevados. A revolución, a pesar de ser frecuentemente descrita como "pacífica", finalizou, porén, coa morte de 4 persoas, cando elementos da policía política dispararon sobre un grupo que se manifestaba ás portas das súas instalacións na Rúa António Maria Cardoso, en Lisboa. == Caravel == O [[Caraveleira|caravel]] tornouse no símbolo da Revolución de abril de 1974; Cando no amencer, as persoas comezaran a xuntárense nas rúas, apoiando ós soldados sublevados, alguén comezou a distribuír caraveis vermellos ós soldados, que rapidamente os colocaron nos canóns das súas armas. == Consecuencias == [[Ficheiro:Grandola Vila Morena.JPG|miniatura|dereita|Monumento en [[Grândola]]]] No día seguinte, fórmase a ''Junta de Salvação Nacional'', constituída por militares, e que procederá a un goberno de transición. O esencial do programa do [[MFA]] é, a miúdo, resumido no programa dos tres D: Democratizar, Descolonizar, Desenvolver. Entre as medidas inmediatas da revolución cóntanse a eliminación da policía política ([[PIDE/DGS]]) e da censura. Os sindicatos libres e os partidos legalizáronse. Logo, no día 25, ceibáronse os presos políticos da ''Prisão de Caxias''. Os líderes políticos da oposición no exilio, como [[Álvaro Cunhal]] e [[Mário Soares]], volveron ó país durante os días seguintes e foron recibidos cunha grande celebración. Pasada unha semana, o [[1 de maio]] foi celebrado legalmente nas rúas por primeira vez en moitos anos. En [[Lisboa]] reuníronse preto de 1 000 000 persoas de todo o país, preparados para escoitaren os discursos de Soares e Cunhal. Portugal pasou por un período conturbado que durou preto de 2 anos, comunmente referido como PREC (''[[Processo Revolucionário Em Curso]]''), marcado pola loita entre a esquerda e a dereita. Foron nacionalizadas as grandes empresas. No día [[25 de abril]] de [[1975]] realizáronse as primeiras eleccións libres, para a ''Assembleia Constituinte'', que foron gañadas polo [[PS]]. Na secuencia dos traballos desta asemblea foi elaborada unha nova Constitución, de forte inclinación socialista, e estabelecida unha democracia parlamentaria de tipo occidental. A constitución foi aprobada en [[1976]] pola maioría dos deputados, absténdose soamente o [[CDS/PP]]. A guerra colonial rematou e, durante o [[PREC]], as colonias africanas e [[Timor-Leste]] tornáronse independentes, pero [[Timor-Leste]] foi rapidamente invadida por [[Indonesia]]. == O 25 de Abril visto 30 anos despois == O 25 de abril de 1974 continúa a dividir á sociedade portuguesa, aínda que as divisións estean limitadas ós estratos mais vellos da poboación que viviu os acontecementos, ás faccións políticas dos extremos do espectro político e ás persoas politicamente máis involucradas. A análise que segue refírese só ás divisións entre estes estratos sociais. En xeral, os rapaces novos non se dividen sobre o 25 de abril. Existen actualmente dous puntos de vista dominantes na sociedade portuguesa en relación ó 25 de abril. Case todos, con moi poucas excepcións, consideran que o 25 de abril pagou a pena. Mais as persoas máis á esquerda do espectro político tenden a pensar que o espírito inicial da revolución se perdeu. O [[Partido Comunista Portugués|PCP]] lamenta que a revolución non tivera ido máis lonxe e que moitas das conquistas da revolución se fosen perdendo. As persoas máis á dereita lamentan a forma na que se levou a cabo a descolonización e asemade láianse das nacionalizacións. === Día da liberdade === Dende a instauración da democracia en [[Portugal]] celébrase o [[25 de abril]] como o '''Día da liberdade''' e fanse conmemoracións tanto institucionais como populares. Amais, é festa nacional, e polo tanto día festivo. ==Notas== {{listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * [http://www1.ci.uc.pt/cd25a/wikka.php?wakka=HomePage Centro de Documentación 25 de Abril da Universidade de Coimbra] * [http://www.25abril.org/ Asociación 25 de Abril] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070623123738/http://www.25abril.org// |date=23 de xuño de 2007 }} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións non violentas]] [[Categoría:Antifascismo]] [[Categoría:Historia contemporánea de Portugal]] [[Categoría:1974]] [[Categoría:Revolucións do século XX]] 9m0v1iua17qbz35e22rlq27r8qpkje7 7109265 7109263 2025-06-28T08:50:12Z HombreDHojalata 5863 7109265 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=abril de 2024}} {{Acontecemento}} O levantamento militar do día '''[[25 de abril]]''' de '''[[1974]]''', denominado '''Revolución dos Caraveis''' (en portugués: ''Revolução dos Cravos''), derrubou, nun só día, o réxime político [[Ditadura|ditatorial]] que existía en [[Portugal]] dende [[1926]] (coñecido dende [[1933]] como [[Estado Novo]]<ref>{{Cita web|url=http://ler.letras.up.pt/uploads/ficheiros/3412.pdf |título=As eleições no Estado Novo|editor= Resenha de Ana Sofia Ferreira |publicación= Revista da Faculdade de Letras, HISTÓRIA, Porto, III Série, vol. 7, 2006, |páxinas= 197-212 Centenário|lingua=portugués}}</ref>) e que era o máis lonxevo de [[Europa]], sen grande resistencia das forzas leais ó goberno, que cederon perante o movemento popular, que rapidamente apoiaron ós militares. Este levantamento é coñecido por '''25 de Abril''' ou '''Revolución dos Caraveis'''. O levantamento foi conducido polos oficiais intermedios da xerarquía militar (o [[MFA]]), na súa maior parte capitáns que tiñan participado na [[Guerra colonial portuguesa|guerra colonial]]. Considérase, en termos xerais, que esta revolución devolveu a liberdade ó pobo portugués (denominándose "'''Día da Liberdade'''" ó día conmemorativo instituído en [[Portugal]] para recordar a revolución). A revolución debe o seu nome á reacción popular, que repartiu caraveis ós soldados e estes os puxeron nos canóns das súas armas, simbolizando o seu apoio á revolución. == Contexto == [[Ficheiro:Hastear da bandeira da Guiné Bissau após o arrear da de Portugal.jpg|esquerda|200px|miniatura|Un dos precedentes da Revolución dos Caraveis foi a [[guerra colonial portuguesa]].]] Despois do [[golpe militar do 28 de maio de 1926]], foi posto en funcionamento en [[Portugal]] un réxime autoritario de inspiración [[fascista]]. En [[1933]] o réxime foi remodelado, autodenominándose [[Estado Novo]], e [[António de Oliveira Salazar]] pasou a controlar o país, sen abandonar o poder até [[1968]], cando este lle foi retirado por incapacidade, xa que sufriu lesións cerebrais por mor dunha caída, morrendo dous anos despois. Foi substituído por [[Marcelo Caetano]] que dirixiu o país até ser deposto no [[25 de abril]] de [[1974]]. O goberno do [[Estado Novo]] foi sempre considerado unha ditadura, tanto pola oposición, como polos observadores estranxeiros como mesmo polos propios dirixentes do réxime. Formalmente, existían eleccións, mais estas foran sempre negadas pola oposición, que sempre acusaran ó goberno de fraude. O Estado Novo posuía unha policía política, a [[PIDE]] (Polícia Internacional e de Defensa do Estado), máis tarde [[DGS]] (Direcção-Geral de Segurança) e, orixinalmente, PVDE (Polícia de Vigilância e Defensa do Estado), que perseguía ós opositores do réxime. De acordo coa visión da historia dos ideólogos do réxime, o país mantivo unha política baseada na permanencia das colonias no "Ultramar", ó contrario da maior parte dos países europeos que entón desfacían os seus imperios coloniais. A pesar da desaprobación nos foros mundiais, como na [[ONU]], [[Portugal]] mantivo unha política de forza, particularmente despois da anexión dos enclaves portugueses de [[Goa]] [[Goa, Damão e Diu|e Damán e Diu]] á [[India]] en [[1961]], véndose así obrigados, a partir do inicio dos anos 60, a defender militarmente as colonias contra os grupos independentistas en [[Angola]], [[Guinea-Bissau]] e [[Mozambique]]. A [[guerra fría]] estaba preto do seu cumio, e os intereses soviéticos provocaban que se axudara ás guerrillas nas colonias portuguesas, tentando que lograran a súa independencia. Economicamente, o réxime mantivo unha política de condicionamento industrial que resultaba no monopolio do mercado portugués por parte dalgúns grupos industriais e financeiros (a denominación de [[plutocracia]] é frecuente). O país permaneceu pobre até a década de 1960, o que estimulou a emigración, ó igual que sucedía en [[Galiza]]. Isto era debido ós grandes custos militares da guerra nas colonias, o que facía que se empregasen os cartos en tentar pacificar as colonias en troques de investilo en educación ou infraestruturas, tan necesarias para un [[Portugal]] que permanecía inmóbil para un mundo no que se estaba a producir un cambio tanto cultural como intelectual. Nótase, con todo, un certo desenvolvemento económico a partir desta década. == Preparación == A primeira reunión clandestina de capitáns realizouse en [[Bissau]], o [[21 de agosto]] de [[1973]]. Unha nova reunión, o [[9 de setembro]] de [[1973]] no Monte Sobral ([[Alcáçovas]]) dá orixe ó [[Movimento das Forças Armadas]], formado por un grupo de militares de esquerdas que se radicalizaran a causa do fracaso da guerra colonial. No día [[5 de marzo]] de [[1974]] apróbase o primeiro documento do movemento: "''Os Militares, as Forças Armadas e a Nação''". Este documento ponse a circular clandestinamente. No día [[14 de marzo]] Caetano, obrigado pola vella garda do réxime, expulsa ós xenerais [[António de Spínola|Spínola]] e [[Costa Gomes]] de cadanseu cargo no [[Estado-Maior General das Forças Armadas]], alegando que estes recusaran de participaren nunha cerimonia de apoio ó réxime. Con todo, a verdadeira causa da expulsión dos dous xenerais foi ter escrito o xeneral [[António de Spínola|Spínola]], coa cobertura de [[Costa Gomes]], un libro, "''Portugal e o Futuro''", no cal, por primeira vez un alto cargo defendía a necesidade dunha solución política para as revoltas separatistas nas colonias e non unha solución militar. No día [[24 de marzo]] a última reunión clandestina decide o derrube do réxime pola forza. == Movementos militares durante a Revolución == No día [[24 de abril]] de [[1974]], un grupo de militares comandados por [[Otelo Saraiva de Carvalho]] instalou secretamente o posto de comando do movemento golpista no ''Cuartel da Pontinha'', en [[Lisboa]]. Ás 22h 55m é transmitida a canción ''E depois do Adeus'', de [[Paulo de Carvalho]], polos ''[[Emissores Associados de Lisboa]]''. Este foi un dos sinais previamente combinados polos golpistas e que daba comezo á toma de posicións da primeira fase do golpe de estado. O segundo sinal foi dado ás 0h 20 m, cando foi transmitida a canción ''[[Grândola, Vila Morena]]'' de [[Zeca Afonso]], polo programa “''Limite''” da [[Rádio Renascença]], que confirmaba o golpe e marcaba o comezo das operacións. O locutor de servizo nesa emisión foi [[Teodomiro Leite de Vasconcelos]], xornalista e poeta mozambicano. O golpe militar do día [[25 de abril]] tivo a colaboración de varios rexementos militares que desenvolverán unha acción concertada. No Norte, unha forza do CICA 1 liderada polo Tenente-Coronel Carlos Azeredo toma o ''Quartel-General da Região Militar'' do [[Porto, Portugal|Porto]]. Estas forzas son aumentadas con forzas chegadas de [[Lamego, Portugal|Lamego]]. Forzas do BC9 de [[Viana do Castelo]] toman o [[Aeroporto de Pedras Rubras]]. E forzas do CIOE toman a [[RTP]] e o [[RCP]] no [[Porto, Portugal|Porto]]. O réxime reaccionou, e o ministro de Defensa ordenou ás forzas localizadas en [[Braga]] avanzar sobre [[Porto, Portugal|Porto]], pero non foi obedecido, xa que estas tíñanse adherido ó golpe. Á ''Escola Prática de Cavalaria'', que partiu de [[Santarém, Portugal|Santarém]], tocoulle o papel máis importante: a ocupación do ''[[Terreiro do Paço]]''. As forzas da ''Escola Prática de Cavalaria'' eran comandadas polo entón comandante [[Salgueiro Maia]]. O ''Terreiro do Paço'' foi ocupado a primeiras horas da mañá. [[Salgueiro Maia]] moveu, máis tarde, parte das súas forzas para o ''Cuartel do Carmo'' onde se encontraba o xefe do goberno, [[Marcelo Caetano]], que ó final do día se rendeu, facendo, aínda así, a esixencia de entregaren o poder ó Xeneral [[António de Spínola]], que non formaba parte do [[MFA]], para que o "poder non caíse na rúa". [[Marcelo Caetano]] partiu, despois, para [[Madeira]], rumbo ó exilio no [[Brasil]], xunto con [[Americo Thomaz]], para non volver endexamais. A pesar dos continuos chamamentos radiofónicos dos ''capitáns de abril'' (do [[MFA]]) á poboación para que quedaran nos seus fogares, miles de portugueses saíron ás rúas mesturándose cos militares sublevados. A revolución, a pesar de ser frecuentemente descrita como "pacífica", finalizou, porén, coa morte de 4 persoas, cando elementos da policía política dispararon sobre un grupo que se manifestaba ás portas das súas instalacións na Rúa António Maria Cardoso, en Lisboa. == Caravel == O [[Caraveleira|caravel]] tornouse no símbolo da Revolución de abril de 1974; Cando no amencer, as persoas comezaran a xuntárense nas rúas, apoiando ós soldados sublevados, alguén comezou a distribuír caraveis vermellos ós soldados, que rapidamente os colocaron nos canóns das súas armas. == Consecuencias == [[Ficheiro:Grandola Vila Morena.JPG|miniatura|dereita|Monumento en [[Grândola]]]] No día seguinte, fórmase a ''Junta de Salvação Nacional'', constituída por militares, e que procederá a un goberno de transición. O esencial do programa do [[MFA]] é, a miúdo, resumido no programa dos tres D: Democratizar, Descolonizar, Desenvolver. Entre as medidas inmediatas da revolución cóntanse a eliminación da policía política ([[PIDE/DGS]]) e da censura. Os sindicatos libres e os partidos legalizáronse. Logo, no día 25, ceibáronse os presos políticos da ''Prisão de Caxias''. Os líderes políticos da oposición no exilio, como [[Álvaro Cunhal]] e [[Mário Soares]], volveron ó país durante os días seguintes e foron recibidos cunha grande celebración. Pasada unha semana, o [[1 de maio]] foi celebrado legalmente nas rúas por primeira vez en moitos anos. En [[Lisboa]] reuníronse preto de 1 000 000 persoas de todo o país, preparados para escoitaren os discursos de Soares e Cunhal. Portugal pasou por un período conturbado que durou preto de 2 anos, comunmente referido como PREC (''[[Processo Revolucionário Em Curso]]''), marcado pola loita entre a esquerda e a dereita. Foron nacionalizadas as grandes empresas. No día [[25 de abril]] de [[1975]] realizáronse as primeiras eleccións libres, para a ''Assembleia Constituinte'', que foron gañadas polo [[PS]]. Na secuencia dos traballos desta asemblea foi elaborada unha nova Constitución, de forte inclinación socialista, e estabelecida unha democracia parlamentaria de tipo occidental. A constitución foi aprobada en [[1976]] pola maioría dos deputados, absténdose soamente o [[CDS/PP]]. A guerra colonial rematou e, durante o [[PREC]], as colonias africanas e [[Timor-Leste]] tornáronse independentes, pero [[Timor-Leste]] foi rapidamente invadida por [[Indonesia]]. == O 25 de Abril visto 30 anos despois == O 25 de abril de 1974 continúa a dividir á sociedade portuguesa, aínda que as divisións estean limitadas ós estratos mais vellos da poboación que viviu os acontecementos, ás faccións políticas dos extremos do espectro político e ás persoas politicamente máis involucradas. A análise que segue refírese só ás divisións entre estes estratos sociais. En xeral, os rapaces novos non se dividen sobre o 25 de abril. Existen actualmente dous puntos de vista dominantes na sociedade portuguesa en relación ó 25 de abril. Case todos, con moi poucas excepcións, consideran que o 25 de abril pagou a pena. Mais as persoas máis á esquerda do espectro político tenden a pensar que o espírito inicial da revolución se perdeu. O [[Partido Comunista Portugués|PCP]] lamenta que a revolución non tivera ido máis lonxe e que moitas das conquistas da revolución se fosen perdendo. As persoas máis á dereita lamentan a forma na que se levou a cabo a descolonización e asemade láianse das nacionalizacións. === Día da liberdade === Dende a instauración da democracia en [[Portugal]] celébrase o [[25 de abril]] como o '''Día da liberdade''' e fanse conmemoracións tanto institucionais como populares. Amais, é festa nacional, e polo tanto día festivo. ==Notas== {{listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * {{Cita enciclopedia |artigo=Revolução dos Cravos |url-capítulo=https://egu.xunta.gal/gl/termo/178044/Revolu%C3%A7%C3%A3o%20dos%20Cravos |enciclopedia=[[Enciclopedia Galega Universal]] |ano=1999-2002 |volume= |páxina= |editorial=[[Ir Indo]] |isbn=84-7680-288-9}} === Ligazóns externas === * [http://www1.ci.uc.pt/cd25a/wikka.php?wakka=HomePage Centro de Documentación 25 de Abril da Universidade de Coimbra] * [http://www.25abril.org/ Asociación 25 de Abril] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070623123738/http://www.25abril.org// |date=23 de xuño de 2007 }} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións non violentas]] [[Categoría:Antifascismo]] [[Categoría:Historia contemporánea de Portugal]] [[Categoría:1974]] [[Categoría:Revolucións do século XX]] b9k1vmit74rnz4u9d2f7q61w6yu3oxn 0 30528 7108884 6249105 2025-06-27T21:56:06Z O Breixo 127505 7108884 wikitext text/x-wiki {{Produto}} '''Lisp''' (ou '''LISP''') é unha familia de [[Linguaxe de programación|linguaxes de programación]] cunha longa historia e unha distintiva sintaxe chea de parénteses. Orixinalmente especificado en 1958, o Lisp é a segunda linguaxe de programación de alto nivel máis vella en amplo uso hoxe en día por detrás do [[Fortran]]. Coma este último, o Lisp cambiou moito dende os seus primeiros días, e son moitos os dialectos que existiron na súa historia. Hoxe, os máis extensamente coñecidos dialectos do Lisp de propósito xeral, son o [[Common Lisp]] e o [[Scheme]]. == Características == Lisp foi orixinalmente creado coma unha notación matemática práctica para programas de computadores, baseado no [[cálculo lambda]] de [[Alonzo Church]]. Axiña se converteu na [[linguaxe de programación]] favorita para a investigación na [[intelixencia artificial]]. Coma unha das primeiras linguaxes de programación, Lisp foi pioneira en moitas ideas na informática, incluíndo as estruturas de datos tipo árbore, xestión automática de almacenaxe, tipado dinámico ou a [[programación orientada a obxectos]]. O nome de Lisp deriva de "List Processing" (Proceso de listas). As listas enlazadas son as principais estruturas de datos da linguaxe, e o propio [[código fonte]] Lisp, en si mesmo, está construído con listas. Coma resultado disto, os programas en Lisp poden manipular [[código fonte]] coma unha estrutura de datos, dando lugar a un sistema de macros que permite ós programadores crear novas sintaxes ou incluso novas linguaxes para dominios específicos embebidos no propio Lisp. A intercambiabilidade de código e dados dálle ademais ó Lisp o instantáneo recoñecemento da súa sintaxe. Todo o código está escrito coma s-expresins (expresións-s), ou listas entre parénteses. Unha chamada a función ou a unha forma sintáctica está escrita coma unha lista co nome da función ou do operador primeiro, e os argumentos a continuación: (f x y z) == A invención do Lisp: 1958-1962 == O Lisp foi inventado (ou, coma di Paul Graham, "descuberto" [http://www.paulgraham.com/icad.html]) por John McCarthy en 1958 mentres estaba no [[Instituto de Tecnoloxía de Massachusetts|MIT]]. McCarthy publicou o seu deseño nunha folla no ''Magazine Communicatios of the ACM'' no [[1960]], titulado "Funcións Recursivas Expresións Simbólicas e a súa Computación por Máquinas. Parte I". (A segunda parte nunca foi publicada.) El mostraba que cunhas poucas operacións e unha notación para funcións, calquera pode construír unha linguaxe Turing-completa para algoritmos. O Lisp foi implementado por primeira vez por [[Steve Russell]] nunha computadora [[IBM]] 704. Rusell lera o artigo de McCarthy, e deuse conta (para sorpresa de McCarthy) que a función ''eval'' podería ser implementada en código máquina. O resultado foi un intérprete de Lisp que podía ser usado para executar programas Lisp ou, máis exactamente, 'avaliar expresións Lisp.' O primeiro [[compilador]] completo de Lisp, escrito en Lisp, foi implementado no [[1962]] por Tim Hart e Mike Levin no MIT. ([ftp://publications.ai.mit.edu/ai-publications/pdf/AIM-039.pdf|AI Memo 39]{{Ligazón morta|data=setembro de 2018 }}, 767 kB PDF.) Este [[compilador]] introduce o modelo Lisp de compilación incremental, no que funcións compiladas e interpretadas poden mesturarse libremente. A linguaxe empregada no memorando de Hart e Levin está moito máis preto do Lisp moderno que do primeiro código de McCarthy. === Xenealoxía e variantes === Ó longo dos seus cincuenta anos de historia, o Lisp xerou moitas variacións do seu tema central dunha linguaxe de expresións-S. Ademais, cada dialecto concreto pode ter varias implementacións, por exemplo, hai máis dunha ducia de implementacións de [[Common Lisp]]. As diferenzas entre dialectos poden ser claramente visibles, por exemplo, [[Common Lisp]] e [[Scheme]] fan uso de verbas clave distintas para definir funcións. Dentro dun dialecto estandarizado, porén, as implementacións respectan o núcleo da linguaxe, pero con diferentes extensións e bibliotecas. == Conexión coa Intelixencia Artificial == Dende a súa concepción, o Lisp estivo estreitamente conectado coa comunidade da investigación en [[intelixencia artificial]], especialmente en sistemas [[PDP-10]]. Lisp era un sistema difícil de implementar coas técnicas dos compiladores e o hardware dos anos 70. As rutinas de [[recolección de lixo]], desenvolvidas por Daniel Edwards]], fixeron práctico executar Lisp en sistemas de computación de propósito xeral, pero a eficiencia era aínda un problema. Isto conduciu á creación das [[Lisp machine]]s: a medida para a execución de contornas e programas Lisp. Os avances en hardware e en tecnoloxías de compilación pronto fixeron as [[Lisp machine]]s obsoletas. Ó longo dos anos 80 e 90 fíxose un grande esforzo para unificar os numerosos dialectos Lisp (os máis notables: [[InterLisp]], [[Maclisp]] e [[ZetaLisp]]) nunha única linguaxe. A nova linguaxe, o [[Common Lisp]], era en esencia un subconxunto dos dialectos que substituía. En 1994, o [[ANSI]] publicou o estándar [[Common Lisp]], "ANSI X3.226-1994 Information Technology Programming Language Common Lisp." == Do 2000 en diante == A pesar dun certo declive nos anos 90, o Lisp experimentou un rexurdimento dende o ano 2000. A maior parte da actividade xira ó redor das implementacións de [[software libre]] do [[Common Lisp]], e inclúe o desenvolvemento de novas bibliotecas e aplicacións portables. Esta interese pódese medir polas vendas da versión impresa do libro ''[[Practical Common Lisp]]'' de [[Peter Seibel]], un titorial para novos programadores Lisp publicado no 2004 que foi durante un breve período o segundo libro de programación máis popular de [[Amazon.com]]. Agora pódese atopar en liña gratis<ref>[http://gigamonkeys.com/book/ Practical Common Lisp]</ref>. Moitos dos novos programadores Lisp foron inspirados por escritores coma [[Paul Graham]] a perseguir linguaxes que outros consideraban anticuadas. Os novos programadores Lisp describen a linguaxe coma unha experiencia abridora de ollos e aseguran ser sensiblemente máis produtivos que con outras linguaxes. === Dialectos modernos maioritarios === Os dous dialectos de Lisp máis utilizados en programación de propósito xeral hoxe en día son [[Common Lisp]] e [[Scheme]]. Estas linguaxes representan aproximacións substancialmente diferentes. [[Common Lisp]], descendente sobre todo de [[MacLisp]], [[InterLisp]] e [[Lisp Machine Lisp]], é unha expansión de dialectos Lisp máis antigos, cun estándar voluminoso que inclúe moitos tipos de datos e formas sintácticas, ademais dun sistema de obxectos. [[Scheme]] ten un deseño máis minimalista, cun conxunto de características estándar moito máis reducido, pero con características incluídas en certas implementacións non necesariamente incluídas en [[Common Lisp]]. Ademais, hai dialectos Lisp usados como linguaxes de scripting en diversas aplicacións, sendo os máis coñecidos o [[Emacs Lisp]] do editor [[Emacs]] e o [[AutoLisp]] do [[AutoCAD]]. == Notas == {{Listaref}} {{Linguaxes de programación}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Linguaxes de programación]] s0t2mvo1866dr3t4yl7ci6wpp8hs79k 0 31239 7108428 6157230 2025-06-27T15:17:27Z Vitoriaogando 75439 7108428 wikitext text/x-wiki [[Imaxe:Titus-Bode law-gl.svg|450px|miniatura|Gráfica dos valores preditos da lei de Titius-Bode contra os valores reais dos planetas do sistema solar.]] A lei de '''Titius-Bode''', chamada tamén ás veces só '''lei de Bode''', relaciona a distancia dun [[planeta]] ó [[Sol]] co número da orde do planeta mediante unha regra simple. Matematicamente trátase dunha sucesión que facilita a distancia dun planeta ó Sol. A lei orixinal era :<math>a = \frac{n+4}{10}</math> onde '' n '' = 0, 3, 6, 12, 24, 48..., con cada valor de '' n '' dous veces o valor anterior e sendo '' a '' o semieixo da órbita. Facendo cálculos pódese observar a relación existente entre os valores obtidos por esta lei e os valores reais dos planetas: *Fórmase a sucesión: 0, 3, 6, 12, 24, 48, 96... *Engádese 4 a cada termo da sucesión: 4, 7, 10, 16, 28, 52, 100,... *E divídese entre 10 cada termo da sucesión: 0.4, 0.7, 1, 1.6, 2.8, 5.2, 10.0, ... Naquela época só se coñecían os planetas clásicos: Mercurio, Venus, Terra, Marte, Xúpiter e Saturno, sendo os seus valores: 0.38, 0.72, 1, 1.52, 5.2, 9.54 ==Descubrimento e importancia histórica== A lei foi descuberta en [[1766]] por [[Johann Daniel Titius]] e atribuíuselle en [[1772]] ó director do observatorio de Berlín, [[Johann Elert Bode]], de aí o nome da lei. O descubrimento de [[Urano]] por [[William Herschel]] en [[1781]] non fixo máis que confirmar a lei publicada só tres anos antes e levou a que no cuarto lugar a 2,8 U.A. faltaba un planeta. No congreso astronómico que tivo lugar en Gotha, [[Alemaña]], en [[1796]], o francés [[Joseph Lalande]] recomendou a súa busca. Entre cinco astrónomos se repartiron o ceo na busca do quinto planeta e finalmente o [[1 de xaneiro]] de [[1801]], no Observatorio de Palermo o monxe [[Giuseppe Piazzi]] que non pertencía á comisión de busca descubriu [[1 Ceres|Ceres]] o primeiro dos [[asteroide]]s. O día [[3 de xaneiro]] o corpo desprazárase un terzo da lúa en dirección oeste. Ata o 24 non publicou o seu descubrimento crendo que era un cometa. [[Carl Friedrich Gauss]] inventou ex profeso para Ceres un procedemento de cálculo da órbita con tal de aproveitar os poucos datos da órbita conseguidos por Piazzi. Calculada a súa órbita, resultou un corpo que orbitaba entre Marte e Xúpiter. A lei de Bode tivo unha grande importancia no desenvolvemento da Astronomía de finais do [[século XVIII]] e comezos do [[século XIX]]. ==Formulacións modernas da lei de Bode== A formulación moderna é que a distancia dun planeta ó [[Sol]] en [[unidade astronómica|UA]]s é: :<math>a = 0.4 + 0.3\times k</math> onde '' k '' =0,1,2,4,8,16,32,64,128 (0 seguidos polas potencias de 2) Para os planetas exteriores, o primeiro termo é desprezable, e a interpretación é que cada planeta está aproximadamente a dúas veces a distancia do sol con respecto ó anterior. É dicir, as distancias dos planetas están en [[progresión xeométrica]]. '' A distancia dun planeta ó Sol é dúas veces a distancia ó Sol do anterior. '' As distancias dos planetas calculados pola lei de Bode comparadas coas reais son: {| class="wikitable" |- !Planeta !k ! Distancia lei T-B ! Distancia real |- |[[Mercurio (planeta)|Mercurio]] |0 |0,4 |0,39 |- |[[Venus]] |1 |0,7 |0,72 |- |[[Terra]] |2 |1,0 |1,00 |- |[[Marte]] |4 |1,6 |1,52 |- |[[cinto de asteroides]]<sup>1</sup> |8 |2,8 |2,77 |- |[[Xúpiter]] |16 |5,2 |5,20 |- |[[Saturno]] |32 |10,0 |9,54 |- |[[Urano]] |64 |19,6 |19,2 |- |[[Neptuno]] |n/a<sup>2</sup> |&nbsp; |30,06 |- |[[Plutón]] |128 |38,8 |39,44 |} <sup>1 </sup> O [[cinto de asteroides]] ten que ser considerado un planeta para cubrir o oco de k=8, o número tomado para a distancia ó Sol (2,77 UA) é realmente o do asteroide máis grande do Cinto, [[1 Ceres|Ceres]]. <sup>2 </sup> Neptuno viola a lei caendo a medio camiño entre o k=64 e k=128. [[Plutón]] está considerado un [[planeta anano]]. ==Explicación teórica== Non hai ningunha explicación teórica sólida da lei de Titius-Bode, non se sabe se esta é simplemente unha coincidencia numérica ou unha regra máis fundamental da [[mecánica celeste]]. Os resultados da simulación de formación planetaria parecen apoiar a idea de que a lei Titius-Bode é unha consecuencia natural da formación planetaria, segundo as teorías actuais nesta área. ==Aplicación a outros Sistemas de satélites== Hai só un limitado número de sistemas nos que a lei de Bode pode probarse. Xúpiter, Saturno e Urano teñen varias lúas grandes que se asemellan a planetas en canto ó seu proceso de creación. Na aplicación ós satélites debemos ter presente que hai que descartar todos aqueles que non se formaron nas proximidades do planeta senón que foron capturados pola [[gravidade]] deste. Estes corpos caracterízanse por ser pequenos, xirar nun plano moi distinto dos satélites grandes ou incluso ter un movemento retrogrado. ===Aplicación aos satélites de Xúpiter=== [[Ficheiro:Bode_Jupiter.jpg|miniatura|200px|Axuste lineal logarítmico ás distancias dos satélites de [[Xúpiter]]]] Os catro satélites galileanos de [[Xúpiter]] máis o satélite interno máis grande [[Amaltea (satélite)|Amaltea]] cumpren perfectamente a lei de Bode: :<math>\log a =0,2417 \times n +5,0724 </math> con n=1,2,3,4,5 e unha correlación r=0,9925. Amaltea hai que consideralo porque a pesar de ter só 200&nbsp;km. xira na órbita dos satélites galileanos. Resulta que :<math> a =e^{0,55992 \times n +11,6796} </math> :<math> a =118137,8 \times (1,75053)^n </math> En radios do planeta: :<math> a =1,6524 \times (1,75053)^n </math> Observemos que dun planeta ao seguinte no [[Sistema Solar]] ou nos satélites de Xúpiter o valor é moi semellante. ===Aplicación aos satélites de Urano=== [[Ficheiro:Bode_Urano.jpg|miniatura|200px|Axuste lineal logarítmico ás distancias dos satélites de [[Urano]].]] As lúas grandes de Urano teñen unha adaptación á lei de Bode magnífica: :<math>\log a =0,169036\times n +4,9432 </math> con n=1,2,3,4,5 e unha correlación r=0,9943. É dicir: :<math> a =87738 \times (1,47583)^n </math> en Km. En radios do planeta: :<math> a =3,5505524 \times (1,47583)^n </math> Mentres que os primeiros satélites están a uns 3 radios do planeta, Mercurio está a 83,24 radios solares. Non obstante o crecemento ten unha taxa bastante semellante. ===Aplicación aos satélites de Saturno=== [[Ficheiro:Bode_Saturno.jpg|miniatura|200px|Axuste lineal logarítmico ás distancias dos satélites de [[Saturno]].]] A aplicación ás lúas de Saturno presenta máis problemas. O que se fai é axustar aos satélites grandes máis internos: [[Xano (lúa)|Xano]], [[Mimas (lúa)|Mimas]], [[Encelado (lúa)|Encelado]], [[Tetis (lúa)|Tetis]], [[Dione (lúa)|Dione]] e [[Rea (lúa)|Rea]] con n=1 ata 6. Agora axústanse os demais ata que caian sobre a recta. Fai falla deixar os ocos 7 e 8 ata chegar a [[Titán (lúa)|Titán]] e [[Hiperión]] que serían n=9 e 10 respectivamente. [[Iapeto (lúa)|Iapeto]] sería o n=13 e [[Febe (lúa)|Febe]] o n=18. O axuste sería: :<math>\log a =0,11564\times n +5,0305 </math> con n=1,2,3,4,5,6,9,10,13,18 e unha correlación de 0,9995. É dicir: :<math> a =107272,6 \times (1,30509)^n </math> en Km. En radios do planeta: :<math> a =1,79157 \times (1,30509)^n </math> {{Control de autoridades}} [[Categoría:Sistema solar]] [[Categoría:Mecánica celeste]] fgcb3l44qf6z7iof4ozoqmtcqsbg38e 0 31531 7109067 6762811 2025-06-27T23:07:07Z O Breixo 127505 7109067 wikitext text/x-wiki {{Produto}}[[Ficheiro:Mémorial du Souvenir 08.JPG|miniatura|250px|Colt-Browning M2 cal 50 (12,7 mm)]] O '''Supermarine Spitfire''' é un [[avión (medio de transporte)|avión]] de caza monopraza usado pola [[Royal Air Force|RAF]] e outros países aliados antes, durante e despois da s[[Segunda Guerra Mundial|egunda guerra mundial]]. Construíronse moitas variantes do Spitfire, usando distintas configuracións de ás. Foi producido en maior número que outros avións británicos e foi o único caza aliado en produción durante toda a guerra. O Spitfire continua sendo popular entre os entuasiastas da aviación, quedando uns 70 en condicións de voo, e moitos máis en museos de todo o mundo. O avión continuou sendo usado en roles secundarios durante os anos 50. O Spitfire foi deseñado como un interceptor de alto rendemento de curto alcance por R. J. Mitchell, deseñador xefe de Supermarine Aviation Works, que operaba como unha filial de Vickers-Armstrong dende 1928. Mitchell mellorou a distintiva [[á elíptica]] do Spitfire con innovadores remaches afundidos (deseñados por Beverley Shenstone) para ter unha sección transversal o máis delgada posible, axundando a que o avión unha maior velocidade máxima que moitos cazas contemporáneos, incluído o [[Hawker Hurricane]]. Tras a batalla de Inglaterra o Spitfire substituíu o Hurricane para converterse na espiña dorsal do Mando de Caza da RAF, e combateu nos teatros de Europa, do Mediterráneo, do Pacífico e do Sueste de Asia. Moi querido polos seus pilotos, o Spitfire serviu en varios roles, como interceptor, recoñecemento fotográfico, cazabombardeiro e adestrador, e continuou realizándoos ata os anos 50. O Seafire foi unha adaptación embarcada do Spitfire que operou coa [[Fleet Air Arm]] dende 1942 ata mediados dos 50. Aínda que a célula orixinal deseñouse para equipar un motor [[Rolls-Royce Merlin]] que producía 1 030 cabalos, era o suficientemente forte e adptable como para usar Merlins máis potentes e, en desenvolvementos posteriores, motores Rolls-Royce Griffon de ata 2 340 cabalos. Como resultado, o rendemento e capacidades do Spitfire foron mellorando durante toda a súa vida de servizo. == Características == Producido por [[Supermarine]], o Spitfire foi deseñado por R.J. Mitchell, que continuou mellorándoo ata a súa morte en [[1937]]. O Spitfire prestou servizo durante a totalidade da II GM en todos os teatros de guerra, e en diferentes variantes. Durante a [[batalla de Inglaterra]] (1940), demostrou a súa efectividade en combate, derrubando a maioría de cazas alemáns, mentres o [[Hawker Hurricane]], ó ser máis pesado e resistente, derrubaba [[bombardeiro]]s. O seu primeiro voo foi o [[5 de marzo]] de [[1936]], fabricáronse 20.000 avións en máis de 40 versións entre [[1938]] e [[1948]] e retirouse da [[Royal Air Force|RAF]] en [[1952]]. == Historia == === Orixes === En 1931 o Ministerio do Aire británico publicou a especificación F7/30 solicitando un caza moderno capaz de voar a unha velocidade de 400 km/h. R. J. Mitchell deseñou o Supermarine Type 224 para cumprir ese papel. O 224 era un monoplano con cabina aberta, con voluminosas ás de gaivota, e un gran tren de aterraxe fixo. Estaba impulsado por un motor de 600 cabalos [[Rolls-Royce Goshawk]] refrixerado por evaporación.<ref>Ethell 1997, p. 6</ref> O avión realizou o seu primeiro voo en febreiro de 1934.<ref>Andrews e Morgan 1987, p. 206</ref> Dos sete deseños que responderon á F7/30, o biplano [[Gloster Gladiator]] foi aceptado para o servizo.<ref name=":0">Price 1977, p. 16</ref> O Type 224 foi unha gran decepción para Mitchell e o seu equipo de deseño, que inmediatamente comezou a realizar unha serie de deseños novos usando a súa experiencia cos hidroavións do Trofeo Schneider como punto de partida.<ref name=":0" /> Isto levou ao Type 300, con tren de aterraxe retráctil e unha envergadura reducida en 1,8 metros. Este deseño enviouse ao Ministerio do Aire en xullo de 1934, pero non foi aceptado.<ref>Price 1982, p. 16</ref> Posteriormente pasou por unha serie de cambios, incluída a incorporación dunha cabina pechada, aparato de respiración de osíxeno, ás máis pequenas e delgadas, e o novo e máis potente motor Rolls-Royce PV-XII V-12, despois chamado "Merlin". En novembro de 1934 Mitchell, co respaldo de Vickers-Armstrong, dona de Supermarine, comezou o traballo de deseño detallado da súa versión refinada do Type 300.<ref>Price 1982, p. 17</ref> O 1 de decembro de 1934 o Ministerio do Aire publicou o contrato ''AM 361140/34'', proporcionando 10 000 libras para a construción do deseño mellorado do Type 300 de Mitchell.<ref>Price 1977, p. 20</ref> O 3 de xaneiro de 1935 formalizouse o contrato cunha nova especificación, a F10/35.<ref>Price 1999, pp. 16, 17</ref> En abril de 1935 cambiouse o armamento de dúas metralladoras Vickers de 7,7 mm en cada á a catro Browning de 7,7 mm,<ref>Price 1977, p. 32</ref> tras unha recomendación do líder de escuadrón Ralph Sorley da sección de Requirimentos Operativos do Ministerio do Aire.<ref name=":1">Glancey 2006, pp. 37-38</ref> [[Ficheiro:Prototype Spitfire K5054.jpg|miniatura|232x232px|Prototipo do Spitfire]] O prototipo do Spitfire, o ''K5054'', voou por primeira vez o [[5 de marzo]] de [[1936]] na fábrica de Eastleigh, preto de [[Southampton]]. Aos controis estaba o capitán Joseph "Mutt" Summers, xefe de pilotos de proba de Vickers, que dixo ao aterrar "Non toquedes nada".<ref>Gunston et al. 1992, p. 334</ref> Este voo de oito minutos<ref name=":1" /> chegou catro meses despois do primeiro voo do contemporáneo [[Hawker Hurricane|Hurricane]].<ref>{{Cita web|título=Best of the Battle of Britain|url=https://www.smithsonianmag.com/air-space-magazine/best-of-the-battle-of-britain-24758501/|páxina-web=Smithsonian Magazine|data-acceso=2022-03-24|lingua=en|nome=Smithsonian|apelidos=Magazine}}</ref> O ''K5054'' foi equipado cunha nova hélice, e Summers voou o avión o 10 de marzo; durante ese voo retraíuse por primeira vez o tren de aterraxe.<ref>Price 2002, p. 38</ref> Tras o cuarto voo instalouse un novo motor e Summers deixou as probas de voo para os seus asistentes, Jeffrey Quill e George Pickering. Ao pouco tempo descubriron que o Spitfire era unha aeronave moi capaz, pero non perfecta. O temón era demasiado sensible, e a súa velocidade máxima era de tan só 528 km/h, só un pouco máis rápida que a do Hurricane impulsado polo novo motor Merlin.<ref>Glancey 2006, p. 43</ref> Unha hélice de madeira nova de dúas pas e de mellor forma permitiu que o Spitfire alcanzara os 557 km/h en voo nivelado a mediados de maio, cando Summer voou o ''K5054'' a RAF Martlesham Heath e entregou o avión ao xefe de escuadrón Anderson do Aeroplane & Armament Experimental Establishment (A&AEE). Alí, o tenente de voo Humphrey Edwardes-Jones fíxose cargo do prototipo para a RAF.<ref>{{Cita web|título=J H Edwardes-Jones|url=https://www.rafweb.org/Biographies/Edwardes-Jones.htm|páxina-web=www.rafweb.org|data-acceso=2024-05-24}}</ref> Dáronlle ordes de voar a aeronave e logo de facer o seu informe ao Ministerio do Aire na aterraxe. O informe de Edwardes-Jones foi positivo; a súa única solicitude foi que o Spitfire estivese equipado cun indicador de posición do tren de aterraxe.<ref>Glancey 2006, p. 44</ref> Unha semana despois, o 3 de xuño, o Ministerio do Aire asinou un contrato con [[Supermarine]] para mercar 310 avións,<ref>Ethell 1997, p. 11</ref> antes de que a A&AEE emitise ningún informe formal. Posteriormente emitíronse informes provisionais de forma gradual.<ref>Price 1977, pp. 25, 27</ref> === Produción inicial === O público británico viu por vez primeira o Spitfire na exhibición aérea de RAF Hendon o sábado 27 de xuño de 1936. Aínda que se supoñía que a produción a gran escala debía comezar inmediatamente, numerosos problemas non puideron solucionarse durante un tempo e o primeiro Spitfire de serie, o ''K9787'', voou case dous anos despois,<ref name=":3">Price 1982, p. 65</ref> o [[14 de maio]] de [[1938]].<ref>{{Cita web|título=Accident Supermarine Spitfire PR Mk IIIC K9787,|url=https://aviation-safety.net/wikibase/1742|páxina-web=aviation-safety.net|data-acceso=2024-05-24}}</ref><ref name=":4">Ethel 1997, p. 12</ref> En febreiro de 1936 o director de Vickers-Armstrongs, Sir Robert MacLean, garantiu a produción de cinco avións por semana, comezando 15 meses despois de que se fixera un pedido. A produción a gran escala do Spitfire comezou nas instalacións de Supermarine en Woolston, pero o pedido dos 310 avións asinado o 3 de xuño claramente non se puido completar nos 15 meses prometidos. Supermarine era unha empresa pequena e xa estaba ocupada na construción de hidroavións [[Supermarine Walrus|Walrus]] e [[Supermarine Stranraer|Stranraer]], e Vickers estaba ocupada na construción de bombardeiros [[Vickers Wellington|Wellington]]. A solución inicial foi subcontratar o traballo.<ref>Price 1982, p. 61</ref> Aínda que se supoñía que os contratistas externos estaban implicados na fabricación de moitos compoñentes importantes do Spitfire, epecialmente as ás, Vickers-Armstrongs (a compañía) era remisa a ver que o Spitfire fose fabricado por empresas externas, e tardou en liberar os planos e subcompoñentes necesarios.<ref name=":2">Morgan e Shacklady 2000, p. 45</ref> Como resultado dos atrasos para conseguir que o Spitfire entrase en produción a escala, o Ministerio do Aire presentou un plan para que a súa produción se detivese despois da orde inicial de 310, despois do cal Supermarine construiría [[Bristol Beaufighter|Bristol Beaufighters]]. As direccións de Supermarine e Vickers puideron convencer ao Ministerio do Aire de que se podían superar os problemas de produción, e o 24 de marzo de 1938 fíxose un pedido de 200 Spitfires. As dúas ordes cubrían os números de serie cos prefixos K, L e N.<ref name=":2" /> O primeiro exemplar de produción saíu da liña de montaxe a mediados de 1938,<ref name=":4" /> case dous anos despois do pedido inicial.<ref name=":3" /> O custe final dos primeiros 310 aparellos, tras os atrasos e os incrementos dos custos do programa, foi entre 1 533 e 1870 libras máis caro do inicialmente estimado.<ref name=":5">Price 1982, p. 67</ref> Unha aeronave de produción custaba unha 9 500 libras. As compoñentes máis caras eran a fuselaxe fabricada a man cun custe dunhas 2 500 libras, o motor [[Rolls-Royce Merlin]] cun custe dunhas £2 000, as ás que custaban £1 800 un par, as metralladoras e o tren de aterraxe, £800 cada, e a hélice de £350.<ref>Glancey 2006, p. 61</ref> === Fabricación en Castle Bromwich, Birmingham === En 1935 o Ministerio do Aire achegouse a Morris Motors Limited para preguntarlle con que rapidez a súa planta de Cowley podería converterse para a produción de avións. En 1936 esta solicitude informal de grandes instalacións de fabricación foi substituída por unha petición formal, coñecido como o plan da fábrica na sombra, para impulsar a capacidade de produción británica de aeronaves baixo o liderazgo de Herbert Austin. Encargouse de construír nove novas fábricas e de complementar a industria británica de fabricación de automóbiles aumentando a súa capacidade total ou aumentando o potencial de reorganización para producir avións e os seus motores.<ref>Ian Philpott (2006). ''[https://books.google.se/books?id=XDHAAwAAQBAJ&pg=PA49&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false The Royal Air Force – Volume 2: An Encyclopedia of the Inter-War Years 1930–1939]''. Pen and Sword. pp. 49–. ISBN 978-1-84415-391-6</ref> O [[12 de xullo]] de [[1938]] comezouse a construír preto de [[Birmingham]] a fábrica onde se producirían os Spitfire, a [[Castle Bromwich Aircraft Factory]] (CBAF), e dous meses despois comezaron a instalarse na mesma as máquinas-ferramentas máis modernas.<ref name=":5" /> Aínda que Morris Motors, baixo Lord Nuffield (un experto en construción masiva de vehículos a motor), xestionaba e equipaba a fábrica, foi financiada polo goberno. A principios de 1939, o custo estimado orixinal da fábrica de 2 millóns libras esterlinas duplicárase con creces, e aínda que se construíran os primeiros Spitfires en xuño de 1940, a fábrica aínda estaba incompleta e sufría problemas de persoal. Durante eses primeiros meses de servizo faríanse modificacións no Spitfire Mk I. Primeiro cambiouse a hélice bipala de madeira de paso fixo por outra tripala de dobre paso; pasouse de usar gasolina de 87 [[octano]]s a usar a de 100, que incrementaba a potencia do motor Merlín case 300 cabalos, chegando ata os 1 310, usando un sobrecompresor; e todos os avións foron equipados con radio e con blindaxe diante e detrás do piloto. === Segunda guerra mundial === O Spitfire entrou en combate xa ao principio da guerra, aínda que as incursións da [[Luftwaffe]] en [[Gran Bretaña]] foron escasas ata o inicio da [[batalla de Inglaterra]], a mediados de [[1940]]. Comprobouse entón que era preciso revisar o armamento que equipaba o avión. As oito metralladoras do Mk I eran demasiado lixeiras, e moitos bombardeiros alemáns conseguían regresar ás súas bases con decenas de buratos de bala. Os [[Messerschmitt Bf 109|Bf 109]] alemáns so equipaban tres armas, pero eran máis pesadas e concentraban máis os disparos que as do Spitfire, que as levaba distribuídas ao longo das ás. O feito de que as armas estivesen distribuídas dese xeito tamén afectaba ao comportamento do avión. Cando a súa munición se consumía a distribución do peso do Spitfire cambiaba, modificando o comportamento en voo do avión. Facíase entón preciso pasar aos canóns, pero os intentos de instalalos nas ás fallaron, e estas tiveron que redeseñarse. O novo armamento probouse por primeira vez en xullo de [[1939]]. Seis meses despois entraría en combate o primeiro Spitfire equipado con canóns atacando a un bombardeiro [[Heinkel He 111]]. A súa arma de estribor atascouse despois do primeiro disparo, pero a de babor funcionou normalmente e alcanzou ao avión alemán, que sería rematado polas metralladoras dun [[Hawker Hurricane|Hurricane]]. == Características técnicas == Características da primeira versión: Mk I Caza monopraza, o spitfire tiña unha lonxitude de 9.12 metros e unha altura de 3.48 cun peso en baleiro de 2.313&nbsp;kg. O motor era un Rolls-Royce Merlin 45 de 1.470 CV de potencia. Chegaba a alcanzar os 605&nbsp;km/h e tiña unha autonomía de voo de 760&nbsp;km, podía chegar a unha altura de 11.300 m. * [http://hlebooks.com/docu/spitfire/camera.htm Spitfire cine-camera model G.45] == Galería de imaxes == <gallery> Ficheiro:Spitfire.gif|Spitfire Ficheiro:Spitfire.planform.arp.jpg|Plataforma do Spitfire Ficheiro:Spitfire LF XVIE TD248.jpg|Spitfire LF XVIE TD248.jpg Ficheiro:Sptifire-right.jpg|Spitfire en Calvados, [[Normandía]], [[Francia]] </gallery> == Notas == {{Listaref|2}} == Véxase tamén == * [[Hawker Hurricane]] * [[Batalla de Inglaterra]] {{Commons|Supermarine Spitfire}} == Bibliografía == * Andrews, C.F. e E.B. Morgan. ''Supermarine Aircraft since 1914''. Londres: Putnam, 1987. {{ISBN|0-85177-800-3}}. * Ethell, Jeffrey L. and Steve Pace. ''Spitfire''. St. Paul, Minnesota: Motorbooks International, 1997. {{ISBN|0-7603-0300-2}}. * Glancey, Jonathan. ''Spitfire: The Illustrated Biography''. Londres: Atlantic Books, 2006. {{ISBN|978-1-84354-528-6}}. * Price, Alfred. ''Spitfire: A Documentary History''. Londres: Macdonald and Jane's, 1977. {{ISBN|0-354-01077-8}}. * Price, Alfred. ''The Spitfire Story''. Londres: Jane's Publishing Company Ltd., 1982. {{ISBN|0-86720-624-1}}. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Supermarine]] [[Categoría:Cazas británicos da segunda guerra mundial]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1936]] bkccvp2o23ruk37rorkvw689wv2grcr 0 32655 7108251 6994677 2025-06-27T13:31:34Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108251 wikitext text/x-wiki {{Xeografía política}} '''Cornualla'''<ref>{{Cita web|url=http://bernal.cirp.gal/ords/f?p=121:8:::NO::P8_IDT:220566|páxina-web=TERGAL|título=córnico|data-acceso=29/05/2019}}</ref><ref>{{DiGalego|18057|noa=s|córnico, -ca}}</ref>, '''Cornualles''',<ref>Ver entrada de «Plymouth». {{cita libro |título=[[Diciopedia do século 21]] |isbn=9788482893600 |outros=Isaac Díaz Pardo, Víctor F. Freixanes, Antón Mascato (edición)|ano=2007 |editorial=Editorial Galaxia |páxina=1650 |volume=3}}</ref> ou '''Cornualle'''<ref>{{Cita libro |título=Dicionario Galaxia de usos e dificultades da lingua galega |autor=Benigno Fernández Salgado (edición) |editorial=Editorial Galaxia |ano=2004 |isbn=9788482887524 |páxina=1304}}</ref> (en {{lang-en|Cornwall}}; en {{lang-kw|Kernow}}) é un [[condado]] administrativo e cerimonial, que ocupa parte da península do [[península de Cornualla|mesmo nome]], no extremo suroccidental de [[Inglaterra]]. Os seus habitantes, os córnicos, están recoñecidos como unha minoría nacional polo Reino Unido desde o 24 de abril de 2014<ref>[http://www.independent.co.uk/news/uk/politics/cornish-people-formally-declared-a-national-minority-along-with-scots-welsh-and-irish-9278725.html "Cornish to be recognised as a national minority along with Scots, Welsh and Irish"] ''The Independent'', 24 de abril de 2014</ref>. As súas costas, moi recortadas, son bañadas polo [[mar Céltico]] ó norte e oeste e polo [[canal da Mancha]] ó sur, e culminan na parte oeste, no chamado Fin da Terra, que equivalería á [[Fisterra]] galega ou á [[Finistère]] bretoa. O tamén coñecido como ''país do [[estaño]]'' está ó oeste do condado de [[Devon]], co [[río Tamar]] como fronteira entre ambos. As estradas principais de comunicación co resto da illa de [[Gran Bretaña]] son a A38 —que cruza o Tamar en [[Plymouth]] grazas á ponte do Tamar— e a A30 —que cruza a fronteira polo sur de Launceston—. Un transbordador tamén une Plymouth coa cidade de [[Torpoint]] ó outro lado do [[Hamoaze]]. Unha ponte ferroviaria (a ''Royal Albert Bridge''), construída por [[Isambard Kingdom Brunel|Brunel]] en [[1859]], completa a outra gran vía de [[transporte]]. As [[illas Scilly]] están asociadas a Cornualla. Cornualla é tamén un [[Duque|ducado]] pertencente á coroa británica que ten asociado o título de [[Duque de Cornualla]], correspondente ao herdeiro do rei.<ref>{{Cita web|título=About the Duchy of Cornwall|url=https://duchyofcornwall.org/about-the-duchy//|páxina-web=duchyofcornwall.org|data-acceso=2022-09-18|data-arquivo=20 de setembro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220920122316/https://duchyofcornwall.org/about-the-duchy/|url-morta=yes}}</ref> O moderno ducado é propietario do 2% do territorio, así como doutras grandes áreas ó longo de [[Gran Bretaña]]. Entre [[2005]] e [[2022]], o título gañou notoriedade por ser empregado de xeito preferente por [[Camila do Reino Unido]] logo da súa voda co [[príncipe de Gales]], [[Carlos III do Reino Unido|Carlos de Inglaterra]]. == Política e lingua == {{sen referencias}} Os nacionalistas córnicos están organizados en dous partidos políticos: [[Mebyon Kernow]] e o [[Cornish Nationalist Party]]. Tamén hai un movemento partidario da [[autogoberno|autonomía]] que recolleu 50.000 sinaturas. A [[lingua córnica]] está emparentada co [[Lingua galesa|galés]] e o [[lingua bretoa|bretón]], formando as tres o grupo [[Linguas britónicas|britónico]] de [[linguas celtas]], distinguíndose do grupo [[linguas goidélicas|goidélico]] que forman o [[lingua irlandesa|irlandés]], [[lingua gaélica escocesa|gaélico escocés]] e [[lingua manx|manx]]. Foi lingua viva até [[1777]] sendo [[Dolly Pentreath]] a derradeira persoa monolingüe. A publicación de "Handbook of the Cornish Language" en [[1904]] provocou un interese por revivila. Pese a que non se realizou ningún censo ó respecto, suponse que hai unhas 2000 persoas que falan o idioma, aínda que só unhas 100 o fan fluidamente. Recentemente o goberno británico recoñeceuna como idioma minoritario. Algúns apelidos teñen os prefixos ''Tre'', ''Pol'', ou ''Pen'', e como di o seu dito "por Tre, Pol e Pen saberás quen é córnico." == Historia == O nome inglés moderno deriva do nome tribal ''Cornovii'' e da palabra [[lingua anglosaxoa|anglosaxoa]] ''wealas''. ''Cornovii'' é moi probable que signifique ''pobo da península''. ''Wealas'' é tamén a orixe do nome ''[[Gales]]''. En córnico é nomeado como ''Kernow''. Cornualla foi a principal fonte de abastecemento de [[estaño]] para as civilizacións do [[Mediterráneo]] antigo, sendo coñecida como as [[Illas Casitérides|Casitérides]] e unha vez os córnicos foron considerados os maiores mineiros do mundo. Cando as reservas de estaño se esgotaron, emigraron a lugares como [[América]] (os [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] e a [[Arxentina]] principalmente), [[Australia]], [[Nova Zelandia]] e [[Suráfrica]]. Moitas palabras córnicas relacionadas coa minería pasaron ó [[Lingua inglesa|inglés]] como ''costean'', ''gunnies'', e ''vug''. Dende o declive da [[minería]], [[agricultura]] e [[pesca]], a [[economía]] vén decantándose polo [[turismo]], grazas a unhas das máis espectaculares costas do mundo. Así as cousas, a economía está deprimida e a rexión foi recoñecida pola [[Unión Europea]] como unha das do ''Obxectivo 1''. == Bandeira == Hai discusións sobre quen é o patrón de Cornualla: [[Arcanxo Miguel|san Miguel]], [[san Petroc]] ou [[san Piran]]. San Piran é o máis popular: o seu emblema (unha cruz branca sobre campo negro) está recoñecido como a [[bandeira de Cornualla]], se ben non oficialmente (os condados non teñen bandeira) e o seu día ([[5 de marzo]]) é celebrado polos córnicos de todo o mundo. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * [http://www.cornwall.gov.uk/ Consello do Condado de Cornualla] {{Condados de Inglaterra}} {{lenda artúrica}} {{Barra portal|Celtas|Cornualla}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Cornualla]] qc1nfl50ugvej2021gzlm7jjrf32c7e 0 34651 7109274 7087179 2025-06-28T09:42:44Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109274 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:Coat of arms of the Duchy of Cornwall.svg|miniatura|Escudo do ducado de Cornualla.]] O '''ducado de Cornualla''' é un título nobiliario da [[Monarquía británica|coroa británica]] e que corresponde ao fillo máis vello e herdeiro do monarca. Dende [[2022]] o duque de Cornualla é [[Guillerme de Gales]]. == O ducado de Cornualla == O ducado de Cornualla posúe unha extensión de 52 449 [[Hectárea|hectáreas]] localizadas, fundamentalmente, ao longo de vinte [[Condados de Inglaterra|condados]] no [[sueste]] de [[Inglaterra]] e nas [[illas Scilly]].<ref>{{Cita web|título=About the Duchy|url=https://duchyofcornwall.org/about-the-duchy//|páxina-web=duchyofcornwall.org|data-acceso=2022-09-18|data-arquivo=20 de setembro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220920122316/https://duchyofcornwall.org/about-the-duchy/|url-morta=yes}}</ref> Polo tanto, a maior parte das propiedades do ducado están fóra de [[Cornualla]], pois aló ten 7 571 hectáreas.<ref>{{Cita web|título=King Charles owned lots of Cornwall from castles to Camel estuary|url=https://www.cornwalllive.com/news/cornwall-news/everything-prince-charles-duchy-cornwall-5293695|páxina-web=CornwallLive|data=2022-09-09|data-acceso=2022-09-18|lingua=en|nome=Charlotte|apelidos=Becquart|apelidos2=}}</ref> Anualmente, o ducado de Cornualla proporciona uns ingresos de máis de 20 millóns de [[Libra esterlina|libras esterlinas]] que se destinan a manter ás obras públicas e privadas da familia do titular.<ref>{{Cita web|título=What is the Duchy of Cornwall - and what does it mean for Prince William?|url=https://www.itv.com/news/westcountry/2022-09-12/what-is-the-duchy-of-cornwall-and-what-does-it-mean-for-prince-william|páxina-web=ITV News|data=2022-09-12|data-acceso=2022-09-18|lingua=en}}</ref> Estímase que cobra o arrendamento dunhas 600 residencias e 700 labradíos.<ref>{{Cita web|título=The Duchy of Cornwall: facts|url=https://www.princeofwales.gov.uk/features/duchy-cornwall|páxina-web=www.princeofwales.gov.uk|data-acceso=2022-09-18|lingua=en}}</ref> Ademais, sendo duque de Cornualla, [[Carlos III do Reino Unido|Carlos III do Reino Undio]] promoveu a edificación das cidades planificadas de Poundbury ([[Dorset]]) e Nansledan ([[Cornualla]]) dentro das terras do ducado.<ref>{{Cita novas|título=Poundbury, the experimental town designed by King Charles, offers a window into his thinking|url=https://www.theglobeandmail.com/world/article-king-charles-poundbury-town/|xornal=The Globe and Mail|data=2022-09-16|data-acceso=2022-09-18|lingua=en-CA|nome=Doug|apelidos=Saunders}}</ref><ref>{{Cita web|título=Life inside the new town being built by Prince Charles in Cornwall|url=https://www.cornwalllive.com/news/cornwall-news/life-inside-huge-new-town-3436339|páxina-web=CornwallLive|data=2019-10-20|data-acceso=2022-09-18|lingua=en|nome=Mike|apelidos=Smallcombe}}</ref> Tamén destacou polo pulo dado á agricultura sustentable nas súas explotacións e o coidado da [[biodiversidade]].<ref>{{Cita web|título=Behind the scenes of the Duchy of Cornwall|url=https://www.greatbritishlife.co.uk/lifestyle/heritage/inside-the-duchy-of-ornwall-8891048|páxina-web=Great British Life|data=2022-04-18|data-acceso=2022-09-18|lingua=en-UK|nome=Susan|apelidos=Griffin}}</ref> == Historia == A partir do [[século XIV]] algunhas [[Monarquía|monarquías]] europeas crearon [[Señorío|señoríos]] que cederon aos herdeiros primoxénitos do rei para que as rendas do mesmo os dotase dun patrimonio de seu. Deste xeito, o título foi creado en [[1337]] polo rei [[Eduardo III de Inglaterra|Eduardo III]] para o seu fillo e herdeiro, [[Eduardo de Woodstock]], chamado o "príncipe negro".<ref>{{Cita web|título=History of the Duchy|url=https://duchyofcornwall.org/history-of-the-duchy.html/|páxina-web=duchyofcornwall.org|data-acceso=2022-09-18|data-arquivo=04 de outubro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20221004185154/https://duchyofcornwall.org/history-of-the-duchy.html|url-morta=yes}}</ref> Dende entón este título corresponde ao fillo máis vello do [[rei de Inglaterra]], a quen tamén se lle outorgan os títulos de [[príncipe de Gales]], e dende o [[século XVII]], o de duque de Rothesay como herdeiro do trono de [[Escocia]]. A persoa que máis tempo ostentou este título foi Carlos III. Entre [[2005]] e [[2022]] o título gañou notoriedade pois foi empregado por [[Camila do Reino Unido]] logo do seu matrimonio con [[Carlos III do Reino Unido|Carlos de Inglaterra]]. ==Lista de duques de Cornualla== {| border=1 style="border-collapse: collapse;" |- !Duque de Cornualla!!Pai!!Dende!!Até |- |[[Eduardo de Woodstock|Príncipe Negro]]||[[Eduardo III de Inglaterra|Eduardo III]]||[[1337]]||[[1376]] (morte) |- |[[Ricardo II de Inglaterra|Ricardo II]]||[[Eduardo de Woodstock|Príncipe Negro]]||[[1376]] ||[[1377]] |- |[[Henrique V de Inglaterra|Henrique V]]||[[Henrique IV de Inglaterra|Henrique IV]]||[[1399]] (Parlamento)||[[1413]] |- |[[Henrique VI de Inglaterra|Henrique VI]]||[[Henrique V de Inglaterra|Henrique V]]||[[1421]] (nacemento)||[[1422]] |- |Eduardo de Westminster||[[Henrique VI de Inglaterra|Henrique VI]]||[[1453]] (nacemento)||[[1471]] (morte) |- |[[Eduardo V de Inglaterra]]||[[Eduardo IV de Inglaterra|Eduardo IV]]||[[1470]] ||[[1483]] |- |[[Eduardo de Middleham|Eduardo, Conde de Salisbury]]||[[Ricardo III de Inglaterra|Ricardo III]]||[[1483]] (Inicio do reinado do pai)||[[1484]] (morte) |- |[[Arturo Tudor]]||[[Henrique VII de Inglaterra|Henrique VII]] ||[[1486]] (nacemento)||[[1502]] (morte) |- |[[Henrique VIII de Inglaterra|Henrique VIII]]||[[Henrique VII de Inglaterra|Henrique VII]] ||[[1502]]||[[1509]] |- |[[Henrique, Duque de Cornualla|Henrique]]||[[Henrique VIII de Inglaterra|Henrique VIII]]||[[1511]] (nacemento)||[[1511]] (morte) |- |[[Henrique, Duque de Cornualla|Henrique]]||[[Henrique VIII de Inglaterra|Henrique VIII]]||[[1514]] (nacemento)||[[1514]] (morte) |- |[[Henrique Tudor (II)|Henrique]]||[[Henrique VIII de Inglaterra|Henrique VIII]]||[[1534]] (nacemento)||[[1534]] (morte) |- |[[Eduardo Tudor]]||[[Henrique VIII de Inglaterra|Henrique VIII]]||[[1536]] (nacemento)||[[1536]] (morte) |- |[[Eduardo VI de Inglaterra|Eduardo VI]]||[[Henrique VIII de Inglaterra|Henrique VIII]]||[[1537]] (nacemento)||[[1547]] |- |[[Henrique Estuardo]]||[[Xacobe VI de Escocia e I de Inglaterra|Xacobe I]]||[[1603]] (inicio do reinado do pai)||[[1612]] (morte) |- |[[Carlos I de Inglaterra|Carlos I]]||[[Xacobe VI de Escocia e I de Inglaterra|Xacobe I]]||[[1612]]||[[1625]] |- |[[Carlos Xacobe de Inglaterra|Carlos Xacobe]]||[[Carlos I de Inglaterra|Carlos I]]||[[1629]] (nacemento)||[[1629]] (morte) |- |[[Carlos II de Inglaterra|Carlos II]]||[[Carlos I de Inglaterra|Carlos I]]||[[1630]] (nacemento)||[[1649]] |- |[[Xacobe Francisco Estuardo]]||[[Xacobe II de Inglaterra|Xacobe II de Inglaterra e VII de Escocia]]||[[1688]] (nacemento)||[[1689]] |- |[[Xurxo II de Gran Bretaña|Xurxo II]]||[[Xurxo I de Gran Bretaña|Xurxo I]]||[[1714]]||[[1727]] |- |[[Federico Luis de Hannover|Federico Luis]]||[[Xurxo II de Gran Bretaña|Xurxo II]]||[[1727]]||[[1751]] (morte) |- |[[Xurxo IV do Reino Unido|Xurxo IV]]||[[Xurxo III do Reino Unido|Xurxo III]]||[[1762]]||[[1820]] |- |[[Eduardo VII do Reino Unido|Eduardo VII]]||[[Vitoria do Reino Unido|Vitoria I]]||[[1841]]||[[1901]] |- |[[Xurxo V do Reino Unido|Xurxo V]]||[[Eduardo VII do Reino Unido|Eduardo VII]]||[[1901]]||[[1910]] |- |[[Eduardo VIII do Reino Unido|Eduardo VIII]]||[[Xurxo V do Reino Unido|Xurxo V]]||[[1910]]||[[1936]] |- |[[Carlos III do Reino Unido|Carlos III]]||[[Isabel II do Reino Unido|Sabela II]]||[[1952]]||[[2022]] |- |[[Guillerme de Gales|Guillerme]] |[[Carlos III do Reino Unido|Carlos III]] |[[2022]] |no cargo |} == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Portal|Cornualla}} === Outros artigos === * [[Guillerme de Gales]] * [[Cornualla]] === Ligazóns externas === * [https://duchyofcornwall.org Páxina web do ducado de Cornualla] (en [[Lingua inglesa|inglés]]) {{Control de autoridades}} [[Categoría:Títulos nobiliarios do Reino Unido]] [[Categoría:Cornualla]] 36yynnsz96oojdyhgr1az33pa0g4n43 0 39890 7108972 6679939 2025-06-27T22:32:21Z MAGHOI 15490 7108972 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Lucio Cornelio Sila''', c. [[-138|138]] a. C – [[-78|78]] a. C., foi un político e xeneral romano, membro dunha antiga familia patricia [[Roma antiga|romana]] de modesta fortuna. == Traxectoria == Recibiu unha boa educación e era un apaixonado da [[literatura]] e das [[arte]]s. Sila dilapidou os seus primeiros anos nunha vida de pracer, pero comezou a súa carreira [[política]] tras herdar unha fortuna de grande envergadura de parte da súa madrasta. [[Ficheiro:Cimbrians and Teutons invasions-pt.svg|270px|miniatura|esquerda|As migracións de [[cimbrio]]s e [[teutón]]s]] Loitou co exército de [[Mario]] na guerra contra [[Iugurta]], no 107, e grazas ás súas habilidades diplomáticas conseguiu que [[Bocco]] lle entregase a [[Iugurta]]. Sila permaneceu ao mando de [[Mario]] durante a guerra entre os [[cimbros]] e os [[teutóns]] ata o 102 a.C. Daquela abandonou a [[Mario]] para servir co [[Quinto Cátulo]], conseguiu a vitoria de [[Campi Raudii]] en [[-101|101]] [[Antes de Cristo|a. C]]. Sila fracasou en ser elixido pretor para o 98 pero grazas a unha serie de cuantiosos subornos foi elixido no 99 a.C. Sila iniciou a súa carreira (107 a.C) servindo como cuestor durante a guerra contra o rei de [[Numidia]], [[Iugurta]], baixo as ordes de [[Caio Mario]]. O rei númida levaba anos acosando os romanos con grande éxito, e a pesar do avance logrado por [[Mario]], o duro conflito prolongábase. Sila foi enviado na calidade de embaixador a parlamentar co sogro do esquivo monarca númida, o tamén rei [[Bocco]] de Mauritania, co cal trabou amizade e logrou convencer para que traizoase a [[Iugurta]], apresándoo para os romanos (105 a.C). O evento proporcionou a Sila un gran prestixio militar e unha considerable popularidade tanto co cónsul coma cos soldados, atribuíndoselle a fin da guerra. [[Plutarco de Queronea|Plutarco]] afirma que esta circunstancia foi o comezo da fricción entre [[Mario]] e Sila, posto que aquel se volveu envexoso do éxito do seu subordinado e este non facía senón atizar o lume cunha actitude fachendosa que atopou eco entre algunhas persoas, inimigos políticos de [[Mario]]. [[Ficheiro:The defeat of the Cimbri.jpg|dereita|miniatura|260px|A derrota dos [[cimbros]], por [[Alexandre-Gabriel Décamps]] ([[Museo do Louvre]]).]] A situación de extremo perigo creada pola invasión de cimbros e teutóns adiou as posibles diferenzas entre xeneral e subordinado, e Sila permaneceu baixo as ordes de [[Mario]] nas sucesivas campañas dos anos 104 a.C e 103 a.C. Dirixiu con éxito unha expedición contra os [[tectosagos]], matando o seu caudillo [[Cepilo]], e pouco despois, como tribuno militar, destacaría tamén ao negociar un tratado cos marsos e dirixir extraoficialmente o exército do cónsul [[Lutacio Catulo]] -un dos protexidos de [[Mario]]- contra os cimbros, que ameazaban o norte de [[Italia]]. Derrotounos en [[Vercellae]] no ano 101 a.C., dando mostras ao mesmo tempo da súa capacidade para o combate e a organización. Finalmente, a disputa con [[Mario]] manifestouse en toda a súa amplitude trala vitoria sobre os cimbros: [[Catulo]] e Sila parecen reclamar máis crédito pola súa actuación en [[Vercellae]] do que [[Mario]] estaba disposto a conceder. En circunstancias tan nimias e puerís -expresa Plutarco- fundamentouse o odio de ambos, que máis tarde conduciu aos desmandos da Guerra Civil e despois á [[tiranía]] e á perversión de todo o Estado. Porén, o conflito entre [[Mario]] e Sila desenvolveuse máis lentamente do que [[Plutarco de Queronea|Plutarco]] e outros autores parecen admitir, e non adquiriu o carácter de aberta hostilidade ata moito máis tarde. Despois de moitas loitas, de modificar as leis do Senado, de [[Cuñaxe|cuñar]] moeda co seu nome e de crear moitos aliados e inimigos, retirouse da política; influíu na súa decisión unha profecía que escoitara había xa moito tempo en [[Cilicia]], segundo a cal morrería no cumio do poder. Viviu unha vida tranquila, aínda que extravagante, dedicada ao estudo e ao pracer, en [[Campania]], escribindo as súas memorias en vinte e dous libros que foron editados por [[Lúculo]]. No 78 casou de novo e morreu. == Véxase tamén == === Bibliografía === * ''Quién es quién en la Antigua Roma''. John Hazel . Ediciones archivos acento, 2002. === Outros artigos === *[[Cónsules romanos na República|Lista de cónsules romanos na República]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Cónsules da República romana]] [[Categoría:Militares da Roma antiga]] [[Categoría:Ditadores romanos]] 28uwe9u2y0hcrj42d57meluggr31rw9 7108979 7108972 2025-06-27T22:35:36Z MAGHOI 15490 engado a [[Categoría:Optimates]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108979 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Lucio Cornelio Sila''', c. [[-138|138]] a. C – [[-78|78]] a. C., foi un político e xeneral romano, membro dunha antiga familia patricia [[Roma antiga|romana]] de modesta fortuna. == Traxectoria == Recibiu unha boa educación e era un apaixonado da [[literatura]] e das [[arte]]s. Sila dilapidou os seus primeiros anos nunha vida de pracer, pero comezou a súa carreira [[política]] tras herdar unha fortuna de grande envergadura de parte da súa madrasta. [[Ficheiro:Cimbrians and Teutons invasions-pt.svg|270px|miniatura|esquerda|As migracións de [[cimbrio]]s e [[teutón]]s]] Loitou co exército de [[Mario]] na guerra contra [[Iugurta]], no 107, e grazas ás súas habilidades diplomáticas conseguiu que [[Bocco]] lle entregase a [[Iugurta]]. Sila permaneceu ao mando de [[Mario]] durante a guerra entre os [[cimbros]] e os [[teutóns]] ata o 102 a.C. Daquela abandonou a [[Mario]] para servir co [[Quinto Cátulo]], conseguiu a vitoria de [[Campi Raudii]] en [[-101|101]] [[Antes de Cristo|a. C]]. Sila fracasou en ser elixido pretor para o 98 pero grazas a unha serie de cuantiosos subornos foi elixido no 99 a.C. Sila iniciou a súa carreira (107 a.C) servindo como cuestor durante a guerra contra o rei de [[Numidia]], [[Iugurta]], baixo as ordes de [[Caio Mario]]. O rei númida levaba anos acosando os romanos con grande éxito, e a pesar do avance logrado por [[Mario]], o duro conflito prolongábase. Sila foi enviado na calidade de embaixador a parlamentar co sogro do esquivo monarca númida, o tamén rei [[Bocco]] de Mauritania, co cal trabou amizade e logrou convencer para que traizoase a [[Iugurta]], apresándoo para os romanos (105 a.C). O evento proporcionou a Sila un gran prestixio militar e unha considerable popularidade tanto co cónsul coma cos soldados, atribuíndoselle a fin da guerra. [[Plutarco de Queronea|Plutarco]] afirma que esta circunstancia foi o comezo da fricción entre [[Mario]] e Sila, posto que aquel se volveu envexoso do éxito do seu subordinado e este non facía senón atizar o lume cunha actitude fachendosa que atopou eco entre algunhas persoas, inimigos políticos de [[Mario]]. [[Ficheiro:The defeat of the Cimbri.jpg|dereita|miniatura|260px|A derrota dos [[cimbros]], por [[Alexandre-Gabriel Décamps]] ([[Museo do Louvre]]).]] A situación de extremo perigo creada pola invasión de cimbros e teutóns adiou as posibles diferenzas entre xeneral e subordinado, e Sila permaneceu baixo as ordes de [[Mario]] nas sucesivas campañas dos anos 104 a.C e 103 a.C. Dirixiu con éxito unha expedición contra os [[tectosagos]], matando o seu caudillo [[Cepilo]], e pouco despois, como tribuno militar, destacaría tamén ao negociar un tratado cos marsos e dirixir extraoficialmente o exército do cónsul [[Lutacio Catulo]] -un dos protexidos de [[Mario]]- contra os cimbros, que ameazaban o norte de [[Italia]]. Derrotounos en [[Vercellae]] no ano 101 a.C., dando mostras ao mesmo tempo da súa capacidade para o combate e a organización. Finalmente, a disputa con [[Mario]] manifestouse en toda a súa amplitude trala vitoria sobre os cimbros: [[Catulo]] e Sila parecen reclamar máis crédito pola súa actuación en [[Vercellae]] do que [[Mario]] estaba disposto a conceder. En circunstancias tan nimias e puerís -expresa Plutarco- fundamentouse o odio de ambos, que máis tarde conduciu aos desmandos da Guerra Civil e despois á [[tiranía]] e á perversión de todo o Estado. Porén, o conflito entre [[Mario]] e Sila desenvolveuse máis lentamente do que [[Plutarco de Queronea|Plutarco]] e outros autores parecen admitir, e non adquiriu o carácter de aberta hostilidade ata moito máis tarde. Despois de moitas loitas, de modificar as leis do Senado, de [[Cuñaxe|cuñar]] moeda co seu nome e de crear moitos aliados e inimigos, retirouse da política; influíu na súa decisión unha profecía que escoitara había xa moito tempo en [[Cilicia]], segundo a cal morrería no cumio do poder. Viviu unha vida tranquila, aínda que extravagante, dedicada ao estudo e ao pracer, en [[Campania]], escribindo as súas memorias en vinte e dous libros que foron editados por [[Lúculo]]. No 78 casou de novo e morreu. == Véxase tamén == === Bibliografía === * ''Quién es quién en la Antigua Roma''. John Hazel . Ediciones archivos acento, 2002. === Outros artigos === *[[Cónsules romanos na República|Lista de cónsules romanos na República]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Cónsules da República romana]] [[Categoría:Militares da Roma antiga]] [[Categoría:Ditadores romanos]] [[Categoría:Optimates]] qh2ihkq0w73xqllw86lt44zis3ns3zt 0 40568 7109287 7085611 2025-06-28T09:57:54Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XIX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109287 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=marzo de 2017}} {{Acontecemento}} A '''Revolución de 1868''', tamén denominada ''La Gloriosa'' ou ''La septembrina'', foi un levantamento revolucionario español que tivo lugar en setembro de [[1868]] e supuxo o destronamento da raíña [[Isabel II de España|Isabel II]] e o inicio do [[Sexenio Democrático]]. ==Situación histórica== {{AP|Crise final do reinado de Isabel II}} A mediados do ano [[1860]], o descontento contra o réxime monárquico de Isabel II nos ambientes populares, políticos e militares, facíase notar con forza. O moderantismo español, no poder dende [[1845]] atopábase nunha forte crise interna, e non soubera dar solución aos problemas do país. A crise económica era substancial e os pronunciamentos aumentaban, destacando o levantamento de [[1866]] de [[Joan Prim i Prats]], e como exemplo de revolta, [[Sublevación do cuartel de San Gil|a dos sarxentos en San Gil]]; e no exilio, liberais e republicanos chegaban a acordos en [[Pacto de Ostende|Ostende]] ([[1866]]) e en [[Bruxelas]] ([[1867]]) para promover maiores desordes que levaran a mudar o goberno, non xa para substituír o presidente [[Ramón María Narváez|Narváez]], senón co obxectivo de derrocar á raíña Isabel II e expulsala do trono español. A raíña convertérase no foco das críticas sobre os principais problemas do país. Coa morte de [[Leopoldo O'Donnell|O'Donnell]] en [[1867]] produciuse unha importante migración de simpatizantes da [[Unión Liberal (1858)|Unión Liberal]] cara ás posicións da fronte que propuña o derrocamento de Isabel e o estabelecemento dun goberno máis eficaz para [[España]]. ==Inicio da Revolución== En setembro de [[1868]] a sorte da coroa xa estaba botada. As forzas navais con base en [[Cádiz]], ao mando de [[Juan Bautista Topete]], amotináronse contra o goberno de Isabel II. O pronunciamento ocorría no mesmo lugar onde se levantara en armas contra seu pai o xeneral Riego cincuenta anos antes. A proclama dos xenerais sublevados en Cádiz o [[19 de setembro]] de 1868, redactada polo líder unionista [[Adelardo López de Ayala]] dicía o seguinte: [[Ficheiro:El general Juan Prim (Museo del Romanticismo de Madrid).jpg|miniatura|Joan Prim i Prats]] <blockquote>"''Españoles: La ciudad de Cádiz puesta en armas con toda su provincia (...) niega su obediencia al gobierno que reside en Madrid, segura de que es leal intérprete de los ciudadanos (...) y resuelta a no deponer las armas hasta que la Nación recobre su soberanía, manifieste su voluntad y se cumpla. (...) Hollada la ley fundamental (...), corrompido el sufragio por la amenaza y el soborno, (...) muerto el Municipio; pasto la Administración y la Hacienda de la inmoralidad; tiranizada la enseñanza; muda la prensa (...). Tal es la España de hoy. Españoles, ¿quién la aborrece tanto que no se atreva a exclamar: "Así ha de ser siempre"? (...) Queremos que una legalidad común por todos creada tenga implícito y constante el respeto de todos. (...) Queremos que un Gobierno provisional que represente todas las fuerzas vivas del país asegure el orden, en tanto que el sufragio universal echa los cimientos de nuestra regeneración social y politica. Contamos para realizar nuestro inquebrantable propósito con el concurso de todos los liberales, unánimes y compactos ante el común peligro; con el apoyo de las clases acomodadas, que no querrán que el fruto de sus sudores siga enriqueciendo la interminable serie de agiotistas y favoritos; con los amantes del orden, si quieren ver lo establecido sobre las firmísimas bases de la moralidad y del derecho; con los ardientes partidarios de las libertades individuales, cuyas aspiraciones pondremos bajo el amparo de la ley; con el apoyo de los ministros del altar, interesados antes que nadie en cegar en su origen las fuentes del vicio y del ejemplo; con el pueblo todo y con la aprobación, en fin, de la Europa entera, pues no es posible que en el consejo de las naciones se haya decretado ni decrete que España ha de vivir envilecida. (...) Españoles: acudid todos a las armas, único medio de economizar la efusión de sangre (...), no con el impulso del encono, siempre funesto, no con la furia de la ira, sino con la solemne y poderosa serenidad con que la justicia empuña su espada. ¡ Viva España con honra!"''</blockquote> Asináronno o xeneral Serrano, da Unión Liberal, [[Joan Prim i Prats|Joan Prim]], dos Progresistas, [[Domingo Dulce]], Ramón Nouvillas, [[Rafael Primo de Rivera]], Antonio Caballero de Rodas e o almirante [[Juan Bautista Topete y Carballo|Juan Topete]]. [[Ficheiro:Isabella II of Spain in exile.jpg|miniatura|esquerda|[[Isabel II de España|Isabel II]] no exilio en [[París]]]] Advertíase entón a existencia de moitas forzas de xogo: mentres que os militares se manifestaban monárquicos e soamente pretendían substituír a Constitución e o monarca, as Xuntas, máis radicais, mostraban a súa intención de acadar unha verdadeira revolución burguesa, baseada no principio da soberanía nacional. Convén sinalar tamén a participación de grupos campesiños andaluces, que aspiraban á Revolución Social. O presidente [[Ramón María Narváez]] abandona a raíña, ao igual que o fai o seu ministro en xefe [[Luis González Bravo]]. Narváez morrería aquel mesmo ano, afondando a crise nos sectores moderados. Os xenerais Prim e Serrano denunciaron ao goberno, e a meirande parte do exército desertou, pasándose ao bando dos xenerais revolucionarios ao seu regreso a España. O movemento iniciado en Andalucía pronto se estendeu a outros lugares do país, sen que as tropas do goberno fixeran fronte seriamente ás dos pronunciados. O apoio de [[Barcelona]] e de toda a zona mediterránea foi definitivo para o triunfo da revolución. A pesar da demostración de forza da Raíña na Batalla de Alcolea, os leais de Pavía foron derrotados polo xeneral Serrano. Isabel viuse entón obrigada ao exilio e cruzou a fronteira de [[Francia]], da que nunca regresaría. A partir dese momento e durante seis anos ([[1868]] - [[1874]]) intentarase crear en España un sistema de goberno revolucionario, coñecido como [[Sexenio Revolucionario]], até que o fracaso final levou de novo ao poder aos moderados. == Á busca dun novo rei == {{AP|Sexenio Democrático|Goberno Provisional de 1868-1871|Restauración Borbónica}} [[Ficheiro:Prim, Serrano & Topete Subasta Corona, La Flaca (1869).JPG|miniatura|Prim, Serrano e Topete están a facer unha poxa da coroa (Caricatura da revista "[[La Flaca]]").]] O espírito revolucionario que conseguira derrotar ao goberno de España carecía dunha dirección política clara. A coalición de liberais, moderados e republicanos enfrontábase na tarefa de atopar o mellor goberno que substituíse ao da raíña Isabel II. O control do goberno pasou nun primeiro momento a [[Francisco Serrano]], arquitecto da anterior revolución contra o rexente [[Baldomero Espartero|Espartero]]. Ao principio as Cortes rexeitaron o concepto de república para España, e Serrano foi nomeado Rexente mentres se buscaba a un monarca adecuado para liderar o país. Mentres, escribíase unha [[Constitución española de 1869|Constitución]] de corte liberal que finalmente era promulgada polas Cortes en [[1869]]; era a primeira Constitución que podía chamarse así dende a Constitución de Cádiz de [[1812]]. A busca dun rei apropiado demostrou ser máis que problemática para as Cortes. Os republicanos sentíanse no fondo inclinados a aceptar a un monarca se este era unha persoa capaz e acataba a Constitución. Joan Prim, o eterno rebelde contra os gobernos isabelinos, foi nomeado Rexente en [[1869]], e súa é a frase: "¡Atopar un rei democrático en Europa é tan difícil como buscar un ateo no ceo!"<ref>{{Cita web|url=https://www.muyhistoria.es/curiosidades/preguntas-respuestas/que-fue-la-gloriosa-471507630689|apelidos=Fernández Rey|nome=María|páxina-web=muyhistoria.es|título=¿Qué fue "La Gloriosa"?|data-acceso=23-11-2018}}</ref> Considerouse incluso a opción de nomear rei a un xa envellecido Espartero, aínda que atopou a resistencia dos sectores progresistas; finalmente, e aínda que el mesmo rexeitaba ser nomeado rei, obtivo oito votos no reconto final. Moitos apostaban polo fillo de Isabel, Afonso (que reinaría como [[Afonso XII de España|Afonso XII]]), pero a sospeita de que podería ser facilmente manipulable pola súa nai, e que repetira os mesmos erros, facíano perder moitos puntos. Fernando de Saxe-Coburgo, antigo Rexente de [[Portugal]] foi considerado tamén unha posibilidade. Outra das posibilidades, que propuña ao Príncipe Leopoldo de Hoenzollen, causaría a [[guerra franco-prusiana]]. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Outros artigos === * [[Constitución española de 1869]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia contemporánea de España]] [[Categoría:Sexenio Democrático]] [[Categoría:Revolucións do século XIX]] [[Categoría:1868]] [[Categoría:Historia de España do século XIX]] pjh946f7nbzrmkgozo8ixj7mt4q45jt 0 40779 7109069 6231470 2025-06-27T23:08:14Z O Breixo 127505 7109069 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''F-22 Raptor''' é un [[avión]] de combate de alta manobrabilidade de [[Caza de quinta xeración|quinta xeración]] con tecnoloxía de sixilo construído por [[Lockheed Martin Aeronautics]] e [[Boeing Defense, Space & Security]]. Foi deseñado como [[Caza (avión)|caza]] de superioridade aérea da Forza Aérea dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] ([[Forza Aérea dos Estados Unidos|USAF]]), pero pode levar a cabo máis tipos de misións, tales como ataque a terra ou [[guerra electrónica]]. O primeiro prototipo (YF-22) voou por vez primeira o [[29 de setembro]] de [[1990]]. ''Lockheed Martin'' é o contratista principal e o responsable da maior parte da estrutura, do sistema de armas e da ensamblaxe final do F-22. O socio do programa é ''Boeing Integrated Defense Systems'' e proporciona as ás, a parte traseira da fuselaxe, a integración de [[aviónica]] e todos os sistemas de adestramento dos [[piloto]]s e do persoal de mantemento. O avión foi designado tanto F-22 como F/A-22 durante os anos anteriores á súa entrada en servizo na Forza Aérea dos Estados Unidos en decembro de [[2005]] como F-22A. A pesar dun período de desenvolvemento prolongado e custoso, a [[USAF]] considera o F-22 como un compoñente fundamental no futuro poder aéreo táctico do seu país, e afirma que o avión non é comparable con ningún caza coñecido nin proxectado, mentres que Lockheed Martin reivindica que a combinación de furtividade, [[velocidade]], axilidade, precisión e conciencia situacional do Raptor, combinadas coas súas capacidades de combate aire-aire e aire-superficie, deberían facer del un dos mellores cazas do mundo actualmente. Con todo, a verdade é que o raptor ten uns custos altos de mantemento e unha serie de problemas técnicos importantes<ref>{{Cita web|título=F22 Raptor Exposed - Why the F22 Was Cancelled|url=https://www.youtube.com/watch?v=KaoYz90giTk}}</ref> (coma corrosión en partes da fuselaxe, problemas na [[Ordenador|computadora]] de a bordo etc.<ref>{{Cita web|título=F-22 Raptor: Incidentes|url=http://cssbl.com/aire/f22-incidentes.htm|data-acceso=01 de setembro de 2014|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20140801235124/http://cssbl.com/aire/f22-incidentes.htm|dataarquivo=01 de agosto de 2014|urlmorta=yes}}</ref>) e de mantemento<ref>{{Cita web||título=F/A-22 Raptor (Having Maintenance Problems)|url= https://www.youtube.com/watch?v=sRrWTfAMMkU}}</ref>, polo cal en [[2009]] se votou no [[Senado dos Estados Unidos de América|senado dos EEUU]] parar a construción de máis F-22<ref>{{Cita web|título=Senate votes to stop making more F-22 Raptor fighter jets|url=http://articles.latimes.com/2009/jul/22/nation/na-f-22-plane22}}</ref>. == Notas == {{Listaref|2}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Lockheed Martin]] [[Categoría:Avións da Forza Aérea dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Cazas]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1990]] e6iqu1yk9cctmlt5956rhykwa78hibt 0 40839 7109070 6700294 2025-06-27T23:08:25Z O Breixo 127505 7109070 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''F-16 Fighting Falcon''' é un [[Caza (avión)|caza]] lixeiro monomotor de combate multipropósito, desenvolvido pola firma [[Estados Unidos de América|estadounidense]] [[General Dynamics]] para a [[USAF]]. Acada velocidades de [[Mach]] 2 e está deseñado para levar ata 9.726&nbsp;kg de armamento. Orixinalmente deseñado como avión de combate lixeiro diúrno, foi evolucionando ata converterse nun extraordinario cazabombardeiro todo tempo. As súas excelentes cualidades fixeron que, ademais dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], 23 países o mercasen, converténdoo no programa de aviación militar máis exitoso de occidente, con ao redor de 4.500 avións construídos. Aínda que na actualidade xa non está sendo vendido á USAF, continúan fabricándose versións melloradas para clientes estranxeiros. No ano [[1993]] General Dynamics vendeu o seu negocio de fabricación de avións á [[Lockheed Corporation]], que ás súa vez converteuse en parte de [[Lockheed Martin]] tras a fusión en [[1995]] con [[Martin Marietta]]. == Variantes == Os modelos de F-16 están designados por números de bloques que se van incrementando para indicar melloras. Os bloques cobren tanto as versións dun asento como as de dous. Un bo número de melloras de software, hardware, sistemas, armas ou estruturais foron realizadas co paso dos anos para mellorar progresivamente os modelos de produción e modernizar os exemplares entregados. Mentres que moitos F-16 foron fabricados segundo a eses bloques de deseño, houbo moitas outras variantes con cambios significativos, normalmente debido a programas de modificación. Outros cambios producíronse para especializar aos modelos nunha determinada tarefa, como as variantes de apoio aéreo próximo ou recoñecemento. Varios modelos desenvolvéronse tamén para probar novas tecnoloxías. Ademais, o deseño do F-16 inspirou a outros avións, que son considerados derivados. Os exemplares máis antigos están sendo convertidos en obxectivos non tripulados QF-16.<ref>{{Cita web|título=Boeing: Boeing Receives 1st F-16 for Conversion into QF-16 Aerial Drone|url=http://boeing.mediaroom.com/index.php?s=43&item=1229|páxina-web=web.archive.org|data=2010-06-01|data-acceso=2022-03-10|data-arquivo=01 de xuño de 2010|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20100601034224/http://boeing.mediaroom.com/index.php?s=43&item=1229|url-morta=unfit}}</ref> ; F-16A/B: Os F-16A (monopraza) e F-16B (bipraza) foron as variantes iniciais de produción. Estas variantes inclúen as versións dos bloques 1, 5, 10 e 20. O bloque 15 foi o primeiro gran cambio no F-16, con estabilizadores horizontais máis longos. É a variante máis numerosa do F-16 con 475 unidades fabricadas.<ref>Darling 2003, pp. 55-57</ref> ; F-16C/D: Os F-16C (monopraza) e F-16D (bipraza) comezaron a fabricarse en [[1984]]. A primeira versión C/D foi o bloque 25, cunha aviónica de cabina mellorada e un radar que engadía capacidades todo-tempo con mísiles BVR [[AIM-7 Sparrow|AIM-7]] e [[AIM-120]] aire-aire. Os bloques 30/32, 40/42 e 50/52 foron as últimas versións C/D.<ref>Darling 2003, pp. 58-62</ref> O F-16C/D tiña un custo unitario de 18,8 millóns de dólares (1998).<ref>{{Cita web|título=F-16 Fighting Falcon > U.S. Air Force > Fact Sheet Display|url=http://www.af.mil/AboutUs/FactSheets/Display/tabid/224/Article/104505/f-16-fighting-falcon.aspx|páxina-web=web.archive.org|data=2017-01-29|data-acceso=2022-03-10|data-arquivo=29 de xaneiro de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170129162437/http://www.af.mil/AboutUs/FactSheets/Display/tabid/224/Article/104505/f-16-fighting-falcon.aspx|url-morta=unfit}}</ref> ; F-16E/F: Os F-16E (monopraza) e F-16F (bipraza) son as variantes do F-16 máis novas. O bloque 60 baséase no bloque 50/50 do F-16C/D e foi desenvolvido especialmente para os [[Emiratos Árabes Unidos]]. Conta cun radar [[AN/APG-80]], así como melloras na aviónica, un tanque de combustible conformable, e un máis potente motor [[General Electric F110|GE F110-132]].<ref>Darling 2003, pp. 62-63</ref><ref>{{Cita web|título=Dubai 2007: UAE shows off its most advanced Falcons|url=http://www.flightglobal.com/articles/2007/11/11/219363/dubai-2007-uae-shows-off-its-most-advanced-falcons.html|páxina-web=web.archive.org|data=2009-04-02|data-acceso=2022-03-10|data-arquivo=02/04/2009|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20090402230254/http://www.flightglobal.com/articles/2007/11/11/219363/dubai-2007-uae-shows-off-its-most-advanced-falcons.html|url-morta=unfit}}</ref> ; F-16IN: Para o concurso MRCA indio (para u avión multipropósito) para a Forza Aérea India, [[Lockheed Martin]] ofreceu o ''F-16IN Super Viper''. O F-16IN baséase no bloque 60 do F-16E/F e conta con tanques de combustible conformables, radar AN/APG-80 AESA, motor GE F110-132A econ controis FADEC]], equipo de guerra electrónica e busca infravermella (IRST) e cristal da cabina actualizado. No [[2011]] o F-16IN xa non estaba no concurso. ; F-16IQ: En setembro do [[2010]], a Axencia de Defensa pola Seguridade e Cooperación informou ao Congreso dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] da posible venda ao estranxeiro de 18 F-16IQ, xunto co equipo asociado á reformada Forza Aérea Iraquí. O valor total da venda estímase en 4.200 millóns de dólares. ; F-16V: Lockheed Martin deu a coñecer plans para unha nova variante do F-16 no Singapore Air Show de [[2012]]. George Standridge, vicepresidente de desenvolvemento de negocios de Lockheed Martin Aeronautics, dixo que a nova versión disporía dun radar de barrido electrónico (AESA), un novo ordenador de misión e varias melloras na cabina. == Usuarios == [[Ficheiro:F-16_Operators_2024-4-6.svg|miniatura|Operadores{{legend|#0B60D4|Actuais}} {{legend|#DC0023|Pasados}} {{legend|#333333|Futuros}}|301x301px]] Ao redor de 4.400 F-16 foron vendidas aos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] e outras 25 forzas aéreas. {{Col-begin}}{{Col-break|width=65%}} * {{BHR}} * {{BEL}} * {{CHI}} * {{DNK}} * {{EGY}} * {{GRC}} * {{JOR}} * {{IDN}} * {{ISR}} * {{ITA}} * {{MAR}} * {{NLD}} * {{NOR}} {{Col-break}} * {{OMA}} * {{PAK}} * {{POL}} * {{POR}} * {{SGP}} * {{KOR}} * {{TWN}} * {{ROU}} * {{THA}} * {{TUR}} * {{ARE}} * {{USA}} * {{VEN}} {{Col-end}} <!-- Further details covered in [[F-16 Fighting Falcon operators]]. --> == Notas == {{Listaref}}{{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de General Dynamics]] [[Categoría:Avións da Forza Aérea dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1974]] q6f43889717k6mfs3gskpxxwzrf628r 0 40891 7109071 6728574 2025-06-27T23:08:30Z O Breixo 127505 7109071 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''F/A-18 Hornet''' é un [[cazabombardeiro]] todo-tempo. É un avión táctico multi-misión dotado de dous motores e á media. As versións A, C e E son monoprazas mentres que as B, D e F son biprazas, estas últimas serven principalmente para roles de ataque e intercepción. O monopraza orixinal F/A-18 Hornet foi o primeiro avión de ataque e caza dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]]. Deseñado para os roles tradicionais de ataque, interdición aérea e apoio aéreo próximo, sen comprometer as súas capacidades como caza. En modo de ataque, úsase para protexer ás tropas, dándolles apoio aéreo próximo e profundo, tamén neutralizando posicións de defensa dende grande altitude. En modo de caza, o F/A-18 é usado como escolta, como interceptor para a defensa da frota nos portaavións da Mariña estadounidense complementando ou substituíndo ao [[F-14 Tomcat]], e como caza Dog Fight no modo de combate próximo. Os F/A-18 tamén son utilizados dende [[1986]] polos Blue Angels, a patrulla acrobática da Mariña dos Estados Unidos, que son coñecidos en todo o mundo polas súas espectaculares manobras acrobáticas. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de McDonnell Douglas]] [[Categoría:Avións da Forza Aérea dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1978]] [[Categoría:Cazas a reacción de cuarta xeración]] bd0ffdepkj2fjjt42608pkc9659nar8 0 40934 7109073 6765234 2025-06-27T23:08:38Z O Breixo 127505 7109073 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Airbus A321''' é un avión civil de pasaxeiros de [[Airbus]], o consorcio europeo de fabricación de aeronaves. É unha versión alongada do [[Airbus A320|A320]] con cambios mínimos. A superficie alar alongouse lixeiramente e o tren de aterraxe reforzouse. É propulsado por motores [[CFM International CFM56|CFM56]] ou V2500. Algunhas compañías elixiron este avión en vez do [[Boeing 757]], xa que ten a mesma capacidade e comparte comunalidade cos outros avións da familia: o [[Airbus A318|A318]], o [[Airbus A319|A319]] e o [[Airbus A320|A320]]. Isto inclúe os avanzados mandos ''[[fly-by-wire]]'', o que permite que os pilotos dun tipo de avión poidan pilotar os outros con só un par de horas de adestramento. O alcance con 186 pasaxeiros na configuración típica de 2 clases é de 4&nbsp;300&nbsp;km para a versión A321-100, mentres que na 200, debido á súa maior capacidade de combustible, esta cifra aumenta ata os 5&nbsp;500&nbsp;km. == Desenvolvemento == O programa A321 comezou no ano [[1989]] a partir do [[Airbus A320]], sendo o seu primeiro derivado e coñeceuse tamén como ''Stretched A320'', ''A320-500'' e ''A325''.<ref name=":0">Norris & Wagner 1999, p. 50</ref><ref>{{Cita libro|título=Airbus A320|url=https://www.worldcat.org/oclc/44631650|editorial=MBI Pub|data=2000|lugar=Osceola, WI|ISBN=0-7603-0902-7|OCLC=44631650|nome=Tim|apelidos=Laming}}</ref> Foi lanzado o [[24 de novembro]] de [[1988]] despois de que se asegurasen compromisos por 183 avións para 10 clientes.<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cita libro|título=Airbus : Europe's high flyer|url=https://www.worldcat.org/oclc/26782431|editorial=Norden Pub. House|data=1991|lugar=St. Gallen, Switzerland|ISBN=3-907150-10-4|OCLC=26782431|nome=Arthur|apelidos=Reed}}</ref> O A321 realizou o primeiro voo o [[11 de marzo]] de [[1993]] cun prototipo equipado con motores [[IAE V2500]]. O segundo prototipo, con turboventiladores [[CFM International CFM56|CFM56-5B]], voou en maio de 1993. O avión conseguiu a súa certificación europea en decembro dese ano. [[Lufthansa]] e [[Alitalia]] foron as primeiras aeroliñas en pedir o A321, con 20 e 40 avións pedidos respectivamente. O primeiro dos A321 de Lufthansa con motores V2500-A5 chegou o 27 de xaneiro de 1994, mentres que Alitalia recibiu o seu primeiro avión con motores CFM56-5B o 22 de marzo de 1994.<ref>{{Cita libro|título=Civil aircraft today : the world's most successful commercial aircraft|url=https://www.worldcat.org/oclc/255970386|editorial=Amber Books|data=2008|lugar=Londres|ISBN=978-1-905704-86-6|OCLC=255970386|páxina=25}}</ref> O A321-100 entrou en servizo en xaneiro de 1994 con Lufthansa. A montaxe final do A321 realízase en [[Alemaña]], sendo o único Airbus que se monta alí.<ref>Sebdon, Gilbert (7 de febreiro de 1990). "[[A321 victory for West Germany]]". ''Flight International''.</ref> Isto debeuse a unha disputa entre os franceses, que afirmaban que a mudanza tería un custe innecesario de 135 millóns de euros en gastos asociados coa nova planta,<ref name=":0" /> e os alemán, que dicían que sería máis produtivo para Airbus a longo prazo. A segunda liña de produción situouse en [[Hamburgo]], que posteriormente produciu os máis pequenos [[Airbus A319]] e [[Airbus A318|A318]]. Por primeira vez, Airbus entrou no mercado de bonos, a través do cal recadou 475 millóns de euros para financiar custos de desenvolvemento.<ref name=":1" /> Airbus conseguiu 175 millóns adicionais prestados polo [[Banco Europeo de Investimento]] e investidores privados.<ref>Norris & Wagner 1999, p. 52</ref> En comparación co A320, o cambio máis importante do A321 é a súa fuselaxe máis alongada, con novas seccións nas partes dianteira e traseira que lle dan 6,93 metros máis de longo. Outros cambios son o reforzo do tren de aterraxe para facer fronte un maior peso, motores máis potentes, un sistema de combustible simplificado e mellorado e pneumáticos máis grandes para mellores freadas. As súas ás lixeiramente modificadas danlle un comportamento moi semellante ao do [[Airbus A320|A320]] tendo un pilotaxe case idéntico ao deste modelo e ao [[Airbus A319|A319]]. O A321-100 básico ten un menor alcance que o A320 ao non engadírselle un tanque de combustible extra no deseño inicial para compensar o aumento de peso. Airbus desenvolveu o máis pesado A321-200 en [[1995]] para suplir esta redución de alcance, e conseguiu unha variante capaz de atravesar o [[océano Atlántico]]. Isto logrouse con motores con máis pulo (V2533-A5 ou [[CFM International CFM56|CFM56-5B3]]), reforzos estruturais menores, e unha maior capacidade de combustible coa instalación dun depósito de 2&nbsp;900 litros (coa opción de instalar un segundo). == Variantes == === A321-100 === O derivado orixinal do A321, o A321-100, tiña menor alcance que o A320 debido a que non se lle engadiu ningún tanque extra de combustible para compensar o incremento de peso. O [[peso máximo de engalaxe]] (MTOW) do A321-100 é de 83 000 kg. O A321-100 entrou en servizo con [[Lufthansa]] en 1994. Só se fabricaron unhas 90 unidades, e unhas poucas delas foron posteriormente convertidas á variante A321-200.<ref>{{Cita web|título=Airbus A321-100 Production List|url=https://www.planespotters.net/production-list/Airbus/A321/A321-100?refresh=1|páxina-web=www.planespotters.net|data-acceso=2022-02-19}}</ref> === A321-200 === Airbus comezou a desenvolver o máis pesado e con maior alcance A321-200 en 1995 para darlle ao A321 un rango transcontintental completo nos Estados Unidos. Isto conseguíuse con motores máis potentes (V2533-A5 ou CFM56-5B3), un menor reforzo estrutural, e un incremento na capacidade de combustible coa instalación de un ou dous tanques opcionais de 2 990 litros na bodega traseira.<ref>{{Cita libro|edición=2nd ed|título=Airbus : the complete story|url=https://www.worldcat.org/oclc/421811014|editorial=Haynes Pub|data=2009|lugar=Sparkford, Yeovil, Somerset|ISBN=978-1-84425-585-6|OCLC=421811014|nome=Bill|apelidos=Gunston|páxinas=213-215}}</ref> Estes tanques incrementaban a capacidade total ata os 30 030 l. Estas modificacións tamén incrementaron o MTOW do A321-200 ata os 93 000 kg. Esta variante voou por vez primeira en decembro de 1996, e entrou en servizo con [[Monarch Airlines]] en abril de 1997. Os seus competidores directos son o [[Boeing 757-200|757-200]] e o [[Boeing 737-900|737-900/900ER]]. === A321neo === [[Ficheiro:4X-AGK LLBG 21-06-2019a.jpg|miniatura|249x249px|A321neo de Arkia]] O 1 de decembro de 2010, Airbus lanzou a [[Familia Airbus A320neo|familia A320neo]] (''neo'' de ''New Engine Option'') cun alcance 930 km maior e un 15% máis de eficiencia no consumo de combustible, grazas aos novos motores CFM International LEAP-1A ou Pratt & Whitney PW1000G e aos seus sharklets máis grandes.<ref>{{Cita web|título=Airbus offers new fuel saving engine options for A320 Family - Airbus Press release|url=http://www.airbus.com/presscentre/pressreleases/press-release-detail/detail/airbus-offers-new-fuel-saving-engine-options-for-a320-family/|páxina-web=web.archive.org|data=2016-04-09|data-acceso=2022-02-19|data-arquivo=09 de abril de 2016|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160409105432/http://www.airbus.com/presscentre/pressreleases/press-release-detail/detail/airbus-offers-new-fuel-saving-engine-options-for-a320-family/|url-morta=unfit}}</ref> O alongado prototipo do A321neo voou por vez primeira o 9 de febreiro de 2016.<ref>{{Cita novas|título=Airbus A321neo completes first flight after engine switch|url=https://www.reuters.com/article/us-airbus-a321neo-idUSKCN0VI1R2|xornal=Reuters|data=2016-02-09|data-acceso=2022-02-19|lingua=en}}</ref> Conseguiu a súa certificación o 15 de decembro de 2016<ref>{{Cita web|título=Airbus A321neo with P&W; engines receives Type Certification - Airbus Press release|url=http://www.airbus.com/presscentre/pressreleases/press-release-detail/detail/airbus-a321neo-with-pw-engines-receives-type-certification/|páxina-web=web.archive.org|data=2017-01-11|data-acceso=2022-02-19|data-arquivo=11 de xaneiro de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170111045726/http://www.airbus.com/presscentre/pressreleases/press-release-detail/detail/airbus-a321neo-with-pw-engines-receives-type-certification/|url-morta=unfit}}</ref> e entrou en servizo en maio de 2017 con [[Virgin America]].<ref>{{Cita web|título=Airbus delivers first ever A321neo to Virgin America|url=https://www.airbus.com/en/newsroom/press-releases/2017-04-airbus-delivers-first-ever-a321neo-to-virgin-america|páxina-web=www.airbus.com|data-acceso=2022-02-19|lingua=en}}</ref> ==== A321LR ==== En outubro de 2014 Airbus comezou a comercializar unha variante de máis alcance cun [[peso máximo de engalaxe]] de 97 toneladas con tres tanques de combustible adicionais, dándolle 190 km máis de alcance que o [[Boeing 757-200]].<ref>{{Cita web|título=Exclusive: Airbus launches "A321neoLR" long range to replace 757-200W|url=https://leehamnews.com/2014/10/21/exclusive-airbus-launches-a321neolr-long-range-to-replace-757-200w/|páxina-web=Leeham News and Analysis|data=2014-10-21|data-acceso=2022-02-22|lingua=en-US}}</ref> Airbus lanzou o A321LR (Long Range) o 13 de xaneiro de 2015; ten un alcance de 7 400 km con 206 asentos en dúas clases.<ref>{{Cita web|título=Airbus Launches Long-Range A321neo|url=https://www.ainonline.com/aviation-news/air-transport/2015-01-13/airbus-launches-long-range-a321neo|páxina-web=Aviation International News|data-acceso=2022-02-22|lingua=en|nome=Gregory|apelidos=Polek}}</ref><ref>{{Cita web|título=Airbus Launches Long-Range A321neo Version|url=https://aviationweek.com/air-transport/airbus-launches-long-range-a321neo-version|páxina-web=Aviation Week Network|data-acceso=2022-02-22}}</ref> O 31 de xaneiro de 2018 a variante realizou o seu primeiro voo.<ref>{{Cita novas|título=Airbus A321LR long-range jet completes maiden flight|url=https://www.reuters.com/article/us-germany-airplane-a321lr-idUSKBN1FK1H3|xornal=Reuters|data=2018-01-31|data-acceso=2022-02-22|lingua=en}}</ref> Airbus anunciou a súa certificación o 2 de outubro dese ano.<ref>{{Cita web|título=EASA and FAA certify long-range capability for A321neo|url=https://www.airbus.com/en/newsroom/press-releases/2018-10-easa-and-faa-certify-long-range-capability-for-a321neo|páxina-web=Airbus|data=2021-10-28|data-acceso=2022-02-22|lingua=en}}</ref> O 13 de novembro de 2018 [[Arkia]] recibiu o primeiro A321LR.<ref>{{Cita web|título=Arkia chief: A321LR first single-aisle to beat 757-300 economics|url=https://www.flightglobal.com/fleets/arkia-chief-a321lr-first-single-aisle-to-beat-757-300-economics/130272.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2022-02-22|lingua=en|nome=David|apelidos=Kaminski-Morrow}}</ref> ==== A321XLR ==== En xaneiro de 2018 Airbus estaba estudando unha variante A321LR con aínda máis MTOW.<ref>{{Cita web|título=Airbus Studying Higher-Capacity A321neo {{!}} Aviation Week Network|url=https://aviationweek.com/air-transport/airbus-studying-higher-capacity-a321neo|páxina-web=aviationweek.com|data-acceso=2022-02-22}}</ref> O proposto A321XLR, cun alcance de 8 300 km, foi lanzado oficialmente o 17 de xuño de 2019 no [[Paris Air Show]] e agárdase que entre en servizo en 2023 para competir co [[Boeing New Midsize Airplane|Boeing NMA]].<ref>{{Cita web|título=Business Aviation 2000-03-20|url=https://aviationweek.com/weekly-business-aviation/2000-03-20|páxina-web=Aviation Week Network|data-acceso=2022-02-22}}</ref> O avión terá un tanque central traseiro permanente para almacenar máis combustible, permitíndolle 1 300 km máis de alcance que o A321LR, un tren de aterraxe reforzado para un MTOW de 101 toneladas, e unha configuración optimizada de flaps do bordo de arrastre para preserbar o rendemento nas engalaxes.<ref>{{Cita web|título=Airbus launches longest range single-aisle airliner: the A321XLR|url=https://www.airbus.com/en/newsroom/press-releases/2019-06-airbus-launches-longest-range-single-aisle-airliner-the-a321xlr|páxina-web=Airbus|data=2021-10-28|data-acceso=2022-02-22|lingua=en}}</ref> == Operadores == Maiores operadores do A321 ordenados polo número de aeronaves operativas (outubro de 2022).<ref>{{Cita web|url=http://www.aircraft.airbus.com/market/orders-deliveries/|páxina-web=Airbus|título=Airbus orders and deliveries|data-acceso=2018-11-30|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20171204134056/http://www.aircraft.airbus.com/market/orders-deliveries/|dataarquivo=04 de decembro de 2017|urlmorta=yes}}</ref><ref>{{Cita web|título=Airbus A320 Family (A318/A319/A320/A321) Operators|url=https://www.planespotters.net/operators/Airbus/A320Family?p=&refresh=1|páxina-web=www.planespotters.net|data-acceso=2022-02-18|data-arquivo=18 de febreiro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220218174222/https://www.planespotters.net/operators/Airbus/A320Family?p=&refresh=1|url-morta=yes}}</ref> * {{USAb}} [[American Airlines]]: 219 *{{USAb}} [[Delta Air Lines]]: 100 *{{CHNb}} [[China Southern Airlines]]: 99 *{{CHNb}}[[China Eastern Airlines]]: 77 *{{TURb}} [[Turkish Airlines]]: 68 *{{USAb}} [[JetBlue]]: 63 *{{DEUb}} [[Lufthansa]]: 63 *{{CHNb}} [[Air China]]: 61 *{{VNMb}} [[Vietnam Airlines]]: 56 *{{CHNb}}[[Sichuan Airlines]]: 43 *{{RUSb}} [[Aeroflot]]: 39 *{{HUNb}} [[Wizz Air Hungary]]: 34 *{{VNMb}} [[VietJet Air]]: 33 *{{BRAb}} [[LATAM Airlines Brazil]]: 31 *{{USAb}} [[Spirit Airlines]]: 30 *{{CHNb}}[[Juneyao Airlines]]: 27 == Notas == {{listaref|2}} == Bibliografía == * Norris, Guy; Wagner, Mark (1999). ''Airbus''. St. Paul, Minnesota: MBI Publishing. ISBN <bdi>0-7603-0677-X</bdi>. {{Airbus}} {{commonscat|Airbus A321}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Airbus]] [[Categoría:Aeronaves de pasaxeiros]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1993]] [[cs:Airbus A320#A321]] oxnbxn0tkulbc8hfjeyccl466fiep87 0 41098 7109075 7057939 2025-06-27T23:09:26Z O Breixo 127505 7109075 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Boeing 787''' '''Dreamliner''' é un avión de pasaxeiros bimotor, de tamaño medio, fuselaxe ancha e longo alcance desenvolvido por [[Boeing]]. Tras cancelar o seu proxecto [[Sonic Cruiser]], Boeing anunciou o convencional '''7E7''' o 29 de xaneiro de 2003, centrado na eficiencia. O programa lanzouse o 26 de abril de 2004 cun pedido da aeroliña xaponesa [[All Nippon Airways]] (ANA), co obxectivo de ser introducido en 2008. Pode transportar entre 210 e 330 pasaxeiros, dependendo da configuración de asentos, e ademais está deseñado para ser máis eficiente no uso de combustible que outros avións, consumindo un 20% menos que o [[Boeing 767]], dun tamaño semellante. O Boeing 787 será o primeiro avión en usar [[Material composto|composites]] na meirande parte da súa construción. A súa designación inicial de ''7E7'' foi cambiada a 787 en xaneiro do [[2006]], e o primeiro exemplar foi presentado sen os sistemas principais nunha cerimonia celebrada o [[8 de xullo]] do [[2007]], na fábrica de [[Boeing]] en [[Everett, Washington]], momento no cal xa se convertera no avión de fuselaxe ancha máis vendido na historia con 677 pedidos. Tras múltiples atrasos o prototipo realizou o seu voo de estrea o 15 de decembro de 2009. O avión recibiu a súa certificación en agosto de 2011, e o primeiro exemplar foi entregado a ANA o [[25 de setembro]] do [[2011]], realizando o seu primeiro voo comercial o [[26 de outubro]] dese ano. En outubro do [[2011]], 797 Boeing 787s foran encargados, dos cales 531 eran da variante 787-8 e 266 da 787-9. O avión sufriu problemas dende que entrou en servizo, e está a ser revisado pola [[FAA]] e a axencia xaponesa de aviación. O [[16 de xaneiro]] a FAA emitiu unha directiva de aeronavegabilidade que deixaba en terra a todos os 787 dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]]. A EASA, o Ministerio de Transporte xaponés, a Dirección Xeral de Aviación Civil da India (DGCA), e a Dirección Xeral de Aeronautica Civil de Chile (DGAC) fixeron o mesmo e deixaron en terra aos Dreamliners nas súas respectivas xurisdicións<ref>[http://www.lavozdegalicia.es/noticia/economia/2013/01/17/eeuu-prohibe-volar-boeing-787-comprobar-seguridad/00031358382806031836712.htm?utm_source=buscavoz&utm_medium=buscavoz La Voz de Galicia - EE. UU. prohíbe volar a los Boeing 787 hasta comprobar su seguridad]</ref><ref>[http://www.lavozdegalicia.es/noticia/economia/2013/01/17/japon-ordena-suspender-temporalmente-operaciones-boeing-787/00031358405419883490287.htm?utm_source=buscavoz&utm_medium=buscavoz La Voz de Galicia - Japón ordena suspender temporalmente las operaciones de los Boeing 787]</ref>. == Variantes == A versión máis curta do Dreamliner, o 787-8 foi a primeira variante do aparello en voar, no mes de decembro de 2009, a seguinte foi o 787-9 en setembro de 2013, e por último a versión máis longa, o 787-10, en marzo de 2017. Estas variantes chámanse ''B788'', ''B789'', ''e B78X'', respectivamente na lista de designacións de tipos de avións da [[Organización de Aviación Civil Internacional|ICAO]]. O 787-3 de curto alcance cancelouse en 2010.<ref>{{Cita web|url=https://cfapp.icao.int/Doc8643/reports/Part2-By%20Type%20Designator(Decode).pdf|páxina-web=ICAO|título=Aircraft type designators|data-acceso=26 de novembro de 2020|data-arquivo=27 de outubro de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20201027071510/https://cfapp.icao.int/Doc8643/reports/Part2-By%20Type%20Designator%28Decode%29.pdf|url-morta=yes}}</ref> === 787-8 === [[Ficheiro:All Nippon Airways Boeing 787-8 Dreamliner JA801A OKJ.jpg|miniatura|dereita|All Nippon Airways 787-8]] O 787-8 é o modelo básico da familia 787, cunha lonxitude de 57 metros, unha envergadura de 60 e un alcance de entre 14 200 e 15 200&nbsp;km, dependendo da configuración de asentos. O 787-8 pode levar 210 pasaxeiros nunha configuración de tres clases. Esta foi a primeira variante en entrar en servizo no ano 2011,<ref>{{Cita web|título=Boeing: 787 By Design|url=https://www.boeing.com/commercial/787/by-design/#/all-model-performance-summary|páxina-web=www.boeing.com|data-acceso=2020-11-26}}</ref> e Boeing pensou nela para que substituíse aos [[Boeing 767|767-200ER]] e [[Boeing 767|767-300ER]], ademais de para expandirse cara a mercados sen escalas onde os avións máis grandes non sexan economicamente viables. En outubro de 2019 un 29% dos pedidos do 787 son para o 787-8, con 366 entregas ata esa data.<ref>{{Cita web|título=Boeing: Commercial|url=https://www.boeing.com/commercial/#/orders-deliveries|páxina-web=www.boeing.com|data-acceso=2020-11-26}}</ref> Cando foi lanzado, un B787-8 novo debería custar só un pouco máis que o B767-300ER, valorado en 85 millóns de dólares no seu pico dos 90, pero rematou custando un 20% máis.<ref>{{Cita web|título=B767-300ER Historical Value Behavior Defy Expectations -|url=http://www.aircraftvaluenews.com/b767-300er-historical-value-behavior-defy-expectations/|páxina-web=Aircraft Value News|data=2018-10-29|data-acceso=2020-11-26|lingua=en-US}}</ref> === 787-9 === O 787-9 foi a primeira versión do 787 cunha fuselaxe alongada, acadando así unha capacidade de entre 250 e 290 pasaxeiros cun alcance de entre 14.800 e 15.750&nbsp;km. Esta variante diferénciase do 787-8 en varios puntos, entre os que están unha fuselaxe 6,1 metros máis longa, a estrutura fortalecida, maior capacidade de combustible e un [[peso máximo de engalaxe]] 24 700 kg maior, pero conserva a mesma envergadura que o 787-8. O obxectivo de Boeing con esta variante é o de competir co [[Airbus A330]] e substituír os seus propios [[Boeing|767-400ER]]. Ao igual que o 787-8, tamén se abrira cara a mercados sen escalas, voando de forma máis eficiente que o [[Boeing 777|777-200ER]] ou o [[Airbus A340|A340-300/500]]. Orixinalmente agardábase que entrase en servizo no ano [[2010]], pero en outubro do [[2011]] Boeing agardaba facer as primeiras entregas a principios do [[2014]].<ref>{{Cita web|título=Boeing delays first 747-8I and 787-9 deliveries|url=https://www.flightglobal.com/boeing-delays-first-747-8i-and-787-9-deliveries/102740.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2020-11-27|lingua=en|nome=Greg|apelidos=Waldron}}</ref> O prototipo do 787-9 realizou o seu voo de estrea dende Paine Field o [[17 de setembro]] de [[2013]].<ref>{{Cita web|título=Boeing 787-9 takes off for maiden flight|url=https://www.flightglobal.com/boeing-787-9-takes-off-for-maiden-flight/111102.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2020-11-27|lingua=en|nome=Edward|apelidos=Russell}}</ref> O 8 de novembro dese ano levaba 141 horas de voo.<ref>{{Cita web|título=Boeing completes first flight of 2nd 787-9|url=https://www.flightglobal.com/boeing-completes-first-flight-of-2nd-787-9/111622.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2020-11-27|lingua=en|apelidos=}}</ref> Un 787-9 estivo na exposición estática do [[Farnborough Air Show]] de 2014 antes da súa primeira entrega.<ref>{{Cita web|título=Air NZ 787-9 to be showcased at famous airshow|url=https://www.stuff.co.nz/travel/news/10241024/Air-NZ-787-9-to-be-showcased-at-famous-airshow|páxina-web=Stuff|data=2014-07-07|data-acceso=2020-11-27|lingua=en}}</ref> O 8 de xullo de 2014 Air New Zealand, o cliente de lanzamento, recibiu a súa primeira unidade, cunha distintiva librea negra, nunha cerimonia en Paine Field.<ref>{{Cita web|título=Air New Zealand shows off stunning, all-black Dreamliner|url=https://www.cnn.com/travel/article/air-new-zealand-787-9-dreamliner/index.html|páxina-web=CNN|data-acceso=2020-11-27|lingua=en|nome=James|apelidos=Durston}}</ref> O seu primeiro voo comercial foi o día 9 de agosto entre [[Auckland]] e [[Sydney]].<ref>{{Cita web|título=Air New Zealand operates first 787 service|url=https://australianaviation.com.au/2014/08/air-new-zealand-operates-first-787-service/|páxina-web=Australian Aviation|data=2014-08-09|data-acceso=2020-11-27|lingua=en-AU}}</ref> Cando foi lanzado, o 787-9 tiña a mesma capacidade de combustible que as outras variantes. As diferenzas de deseño significaron un maior peso e polo tanto un menor alcance que o 787-8. Despois de novas consultas coas aeroliñas, incorporouse un novo tanque dianteiro para incrementar a súa capacidade de combustible. === 787-10 === En decembro de 2005, empurrado polo interese de [[Emirates]] e [[Qantas]], [[Boeing]] estaba estudando a posibilidade de alongar o 787-9 para sentar entre 290 e 310 pasaxeiros. Esta variante tería unha capacidade semellante ao [[Airbus A350-900]] e ao [[Boeing 777-200ER]].<ref>{{Cita web|título=Everett work force for 787 pegged at 1,000|url=https://www.seattlepi.com/business/article/Everett-work-force-for-787-pegged-at-1-000-1190602.php|páxina-web=seattlepi.com|data=2005-12-22|data-acceso=2022-02-20|lingua=en-US|nome=JAMES|apelidos=WALLACE}}</ref> Asdiscusións cos clientes continuaron a principios de 2006. Mike Bair, o vicepresidente de Boeing e xerente xeral do programa de desenvolvemento do 787 na época, dixo que era doado continuar co desenvolvemento do 787-10 despois de que outros clientes se unisen ao requirimento de Emirates.<ref>{{Cita novas|título=Boeing to Offer Larger Version of 787 Dreamliner|url=https://www.wsj.com/articles/SB114349310320609340|xornal=Wall Street Journal|data=2006-03-28|data-acceso=2022-02-20|issn=0099-9660|lingua=en-US|nome=J. Lynn|apelidos=Lunsford}}</ref> O modelo estápensado como substituto do Boeing 767-400ER. O 30 de maio de 2013 [[Singapore Airlines]] converteuse no clinete de lanzamento ao pedir 30 787-10, que serían entregados entre 2018 e 2019.<ref>{{Cita web|título=Singapore to launch 787-10X with order for 30|url=https://www.flightglobal.com/singapore-to-launch-787-10x-with-order-for-30/109944.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2022-02-20|lingua=en|nome=David|apelidos=Kaminski-Morrow}}</ref><ref>{{Cita web|título=Singapore Airlines signs up for Boeing 787-10X Dreamliner|url=https://www.executivetraveller.com/singapore-airlines-signs-up-for-boeing-787-10x-dreamliner?utm_source=facebook&utm_medium=social&utm_campaign=share|páxina-web=Executive Traveller|data-acceso=2022-02-20|lingua=en}}</ref> O 18 de xuño dese mesmo ano Boeing lanzou oficialmente o 787-10 no [[Paris Air Show]], con pedidos ou compromisos por 102 avións de [[Air Lease Corporation]] (30), Singapore Airlines (30), [[United Airlines]] (20), [[British Airways]] (12), e [[GE Capital Aviation Services]] (10).<ref>{{Cita web|título=Boeing Launches 787-10 Dreamliner|url=https://boeing.mediaroom.com/2013-06-18-Boeing-Launches-787-10-Dreamliner|páxina-web=MediaRoom|data-acceso=2022-02-20}}</ref> En xaneiro de 2020 o avión tiña 205 pedidos, dos cales 61 xa foran entregados.<ref>{{Cita web|título=Orders & Deliveries|url=https://www.boeing.com/commercial/#/orders-deliveries|páxina-web=www.boeing.com|data-acceso=2022-02-20}}</ref> A variante foi concibida como substituto dos [[Boeing 777-200]], [[Airbus A330]] e [[Airbus A340]].<ref>{{Cita web|título=PARIS: Boeing launches 787-10 with five customers|url=https://www.flightglobal.com/paris-boeing-launches-787-10-with-five-customers/110231.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2022-02-24|lingua=en|nome=Stephen|apelidos=Trimble}}</ref> O -10 compite contra o [[Airbus A350-900]]. Segundo Boeing é máis económico que o A350 en rutas curtas.<ref>{{Cita web|título=Boeing To Launch 787-10 Dreamliner The Most Efficient Jetliner In History|url=http://avstop.com/june_2013/boeing_to_launch_787_10_dreamliner_the_most_efficient_jetliner_in_history.htm|páxina-web=web.archive.org|data=2013-08-09|data-acceso=2022-02-24|data-arquivo=09 de agosto de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130809140043/http://avstop.com/june_2013/boeing_to_launch_787_10_dreamliner_the_most_efficient_jetliner_in_history.htm|url-morta=unfit}}</ref> Steven Udvar-Hazy, presidente de [[ILFC]], dixo "se está configurado de forma idéntica, o -10 ten un pouco de vantaxe sobre o -900", pero menor que a estimación de Boeing do 10%.<ref>{{Cita web|título=Air Lease's Hazy Says Boeing 787-10 Beats Airbus on Fuel|url=https://www.bloomberg.com/tosv2.html?vid=&uuid=fac8eda6-954f-11ec-8788-4558546d6d52&url=L25ld3MvYXJ0aWNsZXMvMjAxMy0wNi0xOC9haXItbGVhc2Utcy1oYXp5LXNheXMtYm9laW5nLTc4Ny0xMC1iZWF0cy1haXJidXMtb24tZnVlbA==|páxina-web=www.bloomberg.com|data-acceso=2022-02-24}}</ref> O 787-10 terá 68 m de longo, sentará a 330 pasaxeiros en dúas clases e voará a unha distancia de 11 910 km.<ref>{{Cita web|url=https://www.boeing.com/resources/boeingdotcom/media/dubai2015/pdf/Backgrounders/787-10_Factsheet_English.pdf|páxina-web=Boeing|título=787-10 Fact Sheet|data-acceso=24 de febreiro de 2022}}</ref> Boeing completou o deseño detallado do 787-10 o 2 de decembro de 2015.<ref>{{Cita web|título=Boeing Completes Detailed Design for the 787-10 Dreamliner|url=https://boeing.mediaroom.com/2015-12-02-Boeing-Completes-Detailed-Design-for-the-787-10-Dreamliner|páxina-web=MediaRoom|data-acceso=2022-02-24}}</ref> A súa montaxe comezou en marzo de 2016.<ref>{{Cita web|título=Boeing 787-10 Dreamliner Begins Major Assembly|url=https://boeing.mediaroom.com/2016-03-15-Boeing-787-10-Dreamliner-Begins-Major-Assembly|páxina-web=MediaRoom|data-acceso=2022-02-24}}</ref> Os deseñadores apuntaron ao 90% de compoñentes comúns entre o 787-9 e o -10 e lograron finalmente un 95%; o alongamento de 5 metros e medio conseguiuse engadindo algo máis de 3 metros diante da á, e 2,4 metreos por detrás, e reforzando a fuselaxe para as cargas de flexión no centro da caixa das ás. Debido á súa lonxitude o avión precisa unha proteción adicional contra os impactos da cola, un tren de aterraxe igual que o 777-300ER, e o sistema de aire acondicionado da cabina ten un 15% máis de capacidade. O primeiro o terceiro -10 de proba incorporaron os novos motores [[Rolls-Royce Trent 1000|Rolls-Royce Trent 1000 TEN]], mentres que o segundo foi equipado cos [[General Electric GEnx|General Electric GEnx-1B]].<ref>{{Cita web|título=Simplicity Is Vital To Boeing 787-10 Execution|url=https://aviationweek.com/air-transport/simplicity-vital-boeing-787-10-execution|páxina-web=Aviation Week Network|data-acceso=2022-02-24}}</ref> [[Ficheiro:Singapore Airlines 787-10 final assembly (41008876271).jpg|miniatura|250x250px|Montaxe final do 787-10 en Charleston, Carolina do Norte]] As principais partes da fuselaxe foron recibidas para a montaxe final o 30 de novembro de 2016. As secións medias da fuselaxe do 787-10 son demasiado grandes para ser transportadas a [[Everett, Washington]] e o avión é construído en [[Charleston, Carolina do Sur]];<ref>{{Cita web|título=Boeing's first 787-10 Dreamliner moves into final assembly|url=https://www.postandcourier.com/business/boeings-first-787-10-dreamliner-moves-into-final-assembly/article_783a3a74-b70e-11e6-a5c8-4be7d9a0bb2d.html|páxina-web=Post and Courier|data-acceso=2022-02-24|lingua=en|nome=David Wren|apelidos=dwren@postandcourier.com}}</ref> é o primeiro avión de pasaxeiros en ser montado exclusivamente alí. O primeiro -10 presentouse o 17 de febreiro de 2017.<ref>{{Cita web|título=Boeing Debuts 787-10 Dreamliner|url=https://boeing.mediaroom.com/news-releases-statements?item=129854|páxina-web=MediaRoom|data-acceso=2022-02-24}}</ref> O primeiro voo da variante tivo lugar o 31 de marzo dese ano e durou 4 horas e 48 minutos.<ref>{{Cita web|título=VIDEO: Boeing achieves first flight of Charleston-built 787-10|url=https://www.flightglobal.com/video-boeing-achieves-first-flight-of-charleston-built-787-10/123558.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2022-02-24|lingua=en|nome=Stephen|apelidos=Trimble}}</ref> O primeiro 787-10 de probas realizou traballos de expansión da envolvente de voo e o segundo uniuse ao programa a principios de maio de 2017, mentres que o terceiro co interior dunha cabina de pasaxeiros usouse para probar o mellorado sistema de control ambiental e o rendemento de consumo dos motores Trent apartir do mes de xuño. O -10 apareceu no [[Paris Air Show]] de 2017.<ref>{{Cita web|título=Paris Air Show 2017 - Preview|url=https://www.aerosociety.com/news/paris-air-show-2017-preview/|páxina-web=Royal Aeronautical Society|data-acceso=2022-02-24}}</ref> O segundo -10 usouse para probar os motores GE Aviation e o terceiro voou por vez primeira o 8 de xuño de 2017, cando o programa de probas de voo tiña o 30% completado.<ref>{{Cita web|título=Boeing completes a third of 787-10 testing|url=https://www.flightglobal.com/paris-boeing-completes-a-third-of-787-10-testing/124439.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2022-02-24|lingua=en|nome=Max|apelidos=Kingsley-Jones}}</ref> Boeing rematou a montaxe e o traballo de pintura do primeiro 787-10 de produción en outubro de 2017, antes da súa certificación.<ref>{{Cita web|título=PICTURE: Boeing rolls out first 787-10 built for customer|url=https://www.flightglobal.com/systems-and-interiors/picture-boeing-rolls-out-first-787-10-built-for-customer/125609.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2022-02-24|lingua=en|nome=Stephen|apelidos=Trimble}}</ref> Cando comezou o [[Dubai Air Show]] de novembro de 2017 o 787-10 tiña 171 pedidos; [[Emirates]] comprometeuse a mercar 40 787-10, con cabinas de dúas e tres clases de entre 240 e 330 pasaxeiros, que serán entregados a partir de 2022 e con dereitos de conversión ao máis pequeno 787-9.<ref>{{Cita web|título=DUBAI: Emirates set to push 787-10 backlog over 200|url=https://www.flightglobal.com/dubai-emirates-set-to-push-787-10-backlog-over-200/126092.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2022-02-24|lingua=en|nome=David|apelidos=Kaminski-Morrow}}</ref><ref>{{Cita novas|título=Emirates Airline Orders 40 Boeing 787 Dreamliners|url=https://www.wsj.com/articles/emirates-airline-orders-40-boeing-787-dreamliners-1510482526|xornal=Wall Street Journal|data=2017-11-12|data-acceso=2022-02-24|issn=0099-9660|lingua=en-US|nome=Robert Wall and Nicolas|apelidos=Parasie}}</ref> Estes avións adaptaríanse para voos de 7-8,5 horas, nunha configuración de tres clase de 280 asentos.<ref>{{Cita web|título=Emirates Dismisses A380plus Concept As Negotiations Continue|url=https://aviationweek.com/air-transport/emirates-dismisses-a380plus-concept-negotiations-continue|páxina-web=Aviation Week Network|data-acceso=2022-02-24}}</ref> Tim Clark, presidente de Emirates, tiña dúbidas sobre se o avión acadaría o [[Peso máximo de engalaxe|MTOW]] para o alcance e a carga útil requirido cos motores iniciais de 310-320 kN de pulo, aínda que os acuais turboventiladores de 340 kN e as primeiras marxes do -9 dábanlle ao 787-10 un rendemento prometedor.<ref>{{Cita web|título=DUBAI: Emirates' faith in 787-10 closes window to A350|url=https://www.flightglobal.com/dubai-emirates-faith-in-787-10-closes-window-to-a350/126141.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2022-02-24|lingua=en|nome=David|apelidos=Kaminski-Morrow}}</ref> A principios de 2019, Emirates estaba considerando cancelar o seu pedido de 787-10, debido a que as marxes dos motores eran insuficientes para o clima cálido de [[Dubai]], en favor do Airbus A350 (que tamén podería substituír o seu último pedido de [[Airbus A380]]).<ref>{{Cita web|título=Pontifications: 787-10 engines too small for Emirates|url=https://leehamnews.com/2019/02/04/pontifications-787-10-engines-too-small-for-emirates/|páxina-web=Leeham News and Analysis|data=2019-02-04|data-acceso=2022-02-24|lingua=en-US}}</ref> O pedido non se mencionou no informe anual de Emirates de maio de 2019, mentres que no informe anterior aparecía como "autorizado e non contratado".<ref>{{Cita web|título=Latest Emirates fleet plan completely omits 787-10s|url=https://www.flightglobal.com/strategy/latest-emirates-fleet-plan-completely-omits-787-10s/132648.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2022-02-24|lingua=en|nome=David|apelidos=Kaminski-Morrow}}</ref> No Dubai Air Show de 2019 Emirates colocou un pedido por 30 787-9 en vez de decantarse polo 787-10.<ref>{{Cita web|título=Emirates to take 30 787-9s and trims 777X deal|url=https://www.flightglobal.com/fleets/emirates-to-take-30-787-9s-and-trims-777x-deal/135474.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2022-02-24|lingua=en|nome=David|apelidos=Kaminski-Morrow}}</ref> == Notas == {{listaref|2}} {{commonscat}} {{Boeing civil}} {{Control de autoridades}} {{Aviación en progreso}} [[Categoría:Aviación civil]] [[Categoría:Aeronaves de Boeing‎]] [[Categoría:Aeronaves de pasaxeiros]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 2009]] t81pvi6yinbhfx2x4wgcgqomcdnth8u 0 41112 7109020 6649693 2025-06-27T22:58:01Z O Breixo 127505 7109020 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=febreiro de 2017}} {{Produto}} O '''Boeing 737''' é un avión para transporte de pasaxeiros bimotor, de fuselaxe estreita e de rango curto-medio. Leva sendo fabricado por [[Boeing]] dende [[1967]]. Con máis de 7000 unidades vendidas, é o avión para transporte de pasaxeiros máis producido da historia. Na actualidade o 737 é o único avión de fuselaxe estreita de Boeing en fabricación, sendo aínda producidas as súas variantes -600, -700, -800 e -900ER. Unha versión redeseñada e remotorizada, a 737 MAX, está programada para ser lanzada no ano [[2017]]. == Historia == [[Ficheiro:SilnikLotniczy Boeing737.jpg|miniatura|Motor dun 737-800]] O 737 naceu debido á necesidade de [[Boeing]] de entrar no mercado dos avións de curto rango e pequena capacidade onde competían o [[BAC 1-11]] e o [[Douglas DC-9]]. Mentres Boeing orixinalmente pensaba deseñar un avión de entre 60 e 85 asentos, conversas con [[Lufthansa]], que sería o primeiro cliente do modelo, resultaron nun cambio a 100 asentos. Boeing estaba moi atrasado con respecto aos seus competidores cando o 737 foi desenvolvido, xa que estes posuían os seus certificados de voo polo que, para reducir o tempo de desenvolvemento, Boeing reutilizou sobre un 60% da estrutura e sistemas do [[Boeing 727|727]], sobre todo partes da fuselaxe, que lle permitían unha maior capacidade de pasaxe que os seus rivais. O primeiro 737-100 fixo o seu voo de estrea o [[9 de abril]] de [[1967]] e entrou en servizo en febreiro de [[1968]] con [[Lufthansa]], a primeira aeroliña estranxeira en lanzar un novo avión de [[Boeing]]<ref>{{Cita web|url=http://www.airliners.net/aircraft-data/boeing-737-100200/91|páxina-web=Airliners.net|título=Airliners.net|data-acceso=2018-06-22}}</ref>. O 737-200 realizou o seu primeiro voo o [[8 de agosto]] de [[1967]]. [[Lufthansa]] foi o único cliente significativo que mercou o 737-100 e só 30 unidades foron producidas. O alongado 737-200 foi preferido por moitas outras aeroliñas e fabricouse ata [[1988]]. O primeiro cliente do 737-200 foi [[United Airlines]]. O voo inaugural con United foi o [[28 de abril]] de [[1968]] dende [[Chicago]] ata [[Grand Rapids]]. Despois do avión número 135, unha serie de melloras foron incorporadas ao 737-200. Estes modelos foron coñecidos como 737-200 Advanced. [[Ficheiro:AirBerlin B737-800 D-ABBF MUC 2008-08-13.jpg|miniatura|Boeing 737-800 , [[Air Berlin]]]] A principios dos anos 80 o 737 tivo as súas primeiras modificacións serias. Coa nova serie 737 Classic buscábase adaptar as novas tecnoloxías aos anteriores 737. As probas co motor [[CFM International CFM56|CFM56]] significaron un aforro notable de combustible, pero tamén un desafío aos enxeñeiros, debido ao tamaño do motor e á pouca altura existente entre o chan e as ás do avión (onde debería ir colocado). Boeing e os técnicos de CFMI solucionaron o problema colocando o motor máis adiante (en vez de debaixo) da á, e movendo parte dos seus accesorios cara aos lados, facendo que a entrada de aire do motor deixase de ser circular. Debido á aparición do moderno [[Airbus A320]], [[Boeing]] iniciou o programa 737 Next Generation (NG) en [[1993]]. O 737 NG abarca as variantes -600, -700, -800 e -900 e é ata o momento a mellora máis significativa do modelo. O funcionamento dos 737 NG é como o dun modelo novo, pero conservando a liña dos 737 anteriores. == Variantes == O Boeing 737 desenvolveu tres xeracións distintas, incluíndo nove variantes principais. Os modelos "Original" consisten nos 737-100, 737-200/-200 Advanced. Os modelos "Classic" consisten nos 737-300, 737-400 e 737-500. A "Next Generation" consiste nos 737-600, 737-700/-700ER, 737-800 e 737-900/-900ER. Á parte destas nove variantes, outras versións adicionais foron ofrecidas ao longo do tempo. === 737 Original === ==== 737-100 ==== O modelo inicial foi o 737-100, o máis pequeno de todos. Comezou a voar con [[Lufthansa]] en [[1968]] (a primeira aeroliña en voar o 737). Só 30 737-100 foron construídos. Ningún 737-100 permanece en servizo nin en condicións de voar. O prototipo orixinal de [[Boeing]] (agora propiedade da [[NASA]]) é exhibido no ''Museum of Flight'' en [[Seattle]]. [[Ficheiro:Ryanair.arp.750pix.jpg|miniatura|737-200 da aeroliña [[Ryanair]]]] ==== 737-200 ==== O 737-200 foi unha versión alongada do 737-100 destinada ao mercado dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]]. [[United Airlines]] foi o seu primeiro cliente. O modelo apareceu en [[1965]] e entrou en servizo en [[1968]]. ==== 737-200 Advanced ==== O 737-200 foi posteriormente mellorado como 737-200 Advanced, que se converteu na versión estándar de produción. O 737-200 Advanced foi tamén vendido como 737-200 Executive Jet e 737-200HGW (High Gross Weight, peso bruto elevado). Eses modelos estaban condenados a desaparecer rapidamente debido ao seu elevado consumo de combustible, alta emisión de ruído (a pesar de ter un dispositivo de redución de ruído) e custos de mantemento cada vez maiores. Un gran número de avións destas series aínda operan en compañías de segunda liña ou en países en vías de desenvolvemento. A primeira xeración de 737 estaba impulsada polos motores [[Pratt & Whitney JT8D]] de baixa derivación. Boeing tamén proporcionou o 737-200C (C de convertible), que permitía a conversión de configuración entre carga e pasaxe. O 737-200QC (QC de ''Quick Change'', carga rápida) foi unha variación do 737-200C, facilitando a rápida conversión entre configuracións. [[Ficheiro:EasyJet B737-33V (G-EZYI) departing Bristol Airport.jpg|miniatura|737-300 de [[easyJet]]]] === 737 Classic === {{AP|Boeing 737 Classic}} Os principais trazos do [[Boeing 737 Classic|737 Classic]] son: * Motores [[CFM International CFM56|CFM56]], cun 20% máis de aforro de combustible que os JT8D. * Ás redeseñadas cunha [[aerodinámica]] mellorada. * Melloras na cabina de mando co sistema opcional EFIS (''Electronic Flight Instrumentation System'', Sistema de Instrumentación Electrónica de Voo). * Cabina de pasaxeiros mellorada semellante á do [[Boeing 757]]. ==== 737-300 ==== O 737-300 foi a primeira grande revisión do 737, incorporando unha serie de novas melloras mentres conservaba concordancia cos 737 anteriores. O 737-300 foi lanzado en [[1980]] por [[USAir]] e [[Southwest Airlines]], converténdose no modelo básico da serie 737 Classic. ==== 737-400 ==== O 737-400 foi ampliado con respecto ao 737-300, principalmente para adaptalo a aeroliñas charter. [[Piedmont]] e [[Pace Airlines]] foron os seus primeiros clientes. O -400 apareceu en [[1985]] e entrou en servizo en [[1988]] con Piedmont. O 737-400F é unha conversión do -400 de carga, pero non é un modelo entregado por [[Boeing]]. [[Alaska Airlines]] foi a primeira aeroliña que converteu un dos seus 737-400 de servizo regular nun avión con capacidade de carga. A aeroliña proxecta converter catro avións máis nunha configuración de carga e pasaxeiros. [[Ficheiro:Estonian B737-500 ES-ABH.jpg|miniatura|737-500 de [[Estonian Air]]]] ==== 737-500 ==== O 737-500 foi o último modelo da xeración 737 Classic. Apareceu en [[1987]] coa [[Southwest Airlines]] e entrou en servizo en [[1990]]. O -500 volvía a ter a lonxitude da fuselaxe do 737-200 mentres que incorporaba as melloras da serie 737 Classic. Este modelo ofrecíase como unha moderna e directa substitución para o 737-200, mentres que tamén permitía facer rutas máis longas que o 737-300. === 737 Next Generation === {{AP|Boeing 737 Next Generation}} En [[1993]] [[Boeing]] comezou unha masiva revisión da serie 737 Classic. A principios dos 90, deuse conta de que o moderno [[Airbus A320]] era unha seria ameaza para o seu mercado, cando Airbus gañou moitos clientes previamente leais ao 737 como a [[Lufthansa]]. Despois dunha serie de estudos de mercado e de falar con clientes do 737, Boeing procedeu a lanzar a serie [[737 Next Generation]]. [[Ficheiro:SAS Scandinavian Airlines B737-683 (LN-RPA) at London Heathrow Airport.jpg|miniatura|767-600 de [[Scandinavian Airlines System]]]] Novos aspectos desta serie son: * Motores [[CFM International CFM56|CFM56-7]] mellorados, un 7% máis eficientes en consumo de combustible que os [[CFM International CFM56|CFM56-3]]. * Nova superficie de sustentación e área de á aumentada. * Aumento de capacidade de combustible. * Estabilizador vertical redeseñado. * Seis pantallas LCD na cabina de mando con [[aviónica]] máis moderna, conservando a concordancia do equipo coa anterior xeración de 737. * Cabina de pasaxe mellorada semellante á do [[Boeing 777]]. ==== 737-600 ==== O 737-600 foi lanzado con [[Scandinavian Airlines System]] en [[1995]], pero tivo dende entón moi poucas vendas, sendo a maioría delas para aeroliñas orientadas a rutas longas e de pouco tráfico. O 737-600 é a substitución directa do 737-500 e compite co [[Airbus A318]]. [[Ficheiro:Air Berlin B737-700 Dreamliner D-ABBN.jpg|miniatura|737-700 de [[Air Berlin]]]] ==== 737-700 ==== O 737-700 apareceu en [[1993]] e entrou en servizo con [[Southwest Airlines]] en [[1998]]. É o 737 de maior alcance e compite directamente co [[Airbus A319]]. As súas configuracións típicas son a de 132 pasaxeiros en dúas clases ou a de 149 nunha única clase. Unha versión executiva é ofrecida con nome BBJ1. O BBJ1 está equipado con ás máis resistentes, o tren de aterraxe do 737-800 e cun alcance incrementado (posúe tanques de combustible adicionais) con respecto ao outros modelos de 737. ===== 737-700C ===== Esta é unha versión convertible onde os asentos poden ser quitados para poder levar carga. Ten unha grande porta no lado esquerdo da fuselaxe. O primeiro usuario do 737-700C foi a Armada dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]]. ===== 737-700ER ===== [[Boeing]] lanzou esta versión o [[31 de xaneiro]] de [[2006]]. [[All Nippon Airways]] foi o seu primeiro cliente, e entrará en servizo a principios do ano 2007. O 737-700ER é esencialmente unha versión de pasaxeiros do BBJ1 e do 737-700IGW de longo alcance. Ofrecerá un alcance duns 10.200&nbsp;km, cunha capacidade para 126 pasaxeiros en dúas clases. Un competidor deste modelo podería ser o [[Airbus A319|A319LR]]. [[Ficheiro:Hapag Lloyd B738 D-ATUD.jpg|miniatura|737-800 de [[Hapagfly]]]] ==== 737-800 ==== O 737-800 foi unha versión alongada do 737-700 e substitúe o 737-400. O -800 apareceu en [[1994]] e entrou en servizo con Hapag-Lloyd Flug (agora [[Hapagfly]]) en [[1998]]. O 737-800 pode levar 162 pasaxeiros en dúas clases ou 189 en clase única, e compite co [[Airbus A320]]. Ofrécese tamén unha versión executiva coñecida como BBJ2, e o 737-800ERX (''Extended Range'', alcance ampliado) é dispoñible como unha versión militar. En moitas aeroliñas nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], o 737-800 substituíu os trimotores [[Boeing 727|Boeing 727-200]]. ==== 737-900 ==== Posteriormente [[Boeing]] introduciu o 737-900, a versión máis grande ata a data. Saíu en [[1997]] e a primeira entrega foi para [[Alaska Airlines]] no ano [[2000]]. Ao ter a mesma configuración que os 737-800, a capacidade está limitada aos 189 asentos. O 737-900 tamén conserva a capacidade de combustible do -800. Estes pequenos defectos evitaron que este modelo competise con eficacia co [[Airbus A321]]. ===== 737-900ER ===== O 737-900ER é a última versión do Boeing 737 e desenvolveuse para ter un alcance e unha capacidade de pasaxeiros como os do [[Boeing 757|757-200]], que xa non se fabrica. Un par de portas de saída adicionais e outras melloras na parte traseira aumenta a capacidade de asentos a 180 pasaxeiros en dúas clases ou 215 en configuración de clase única. A capacidade de combustible aumentada e [[winglet]]s estándar melloran o alcance doutras variantes do 737 NG. O -900ER saíu da fabrica de Renton, Washington o [[8 de agosto]] de [[2006]] e o seu primeiro cliente foi [[Lion Air]]. ==== Boeing Business Jet ==== [[Ficheiro:RAAFBBJCbr.JPG|250px|miniatura|Boeing Business Jet pertencente á Forza Aérea Australiana (RAAF)]] O [[Boeing Business Jet]] é unha versión personalizada do 737. O plans para unha variante de negocios do avión non son novos. A finais dos anos 80 [[Boeing]] comercializou o 77-33, unha versión de negocios do 737-300. Despois da introdución da serie ''Next Generation'', Boeing presentou a serie Boeing Business Jet (BBJ). O BBJ1 era semellante en dimensións ao 737-700 pero con ás máis fortes e o tren de aterraxe do 737-800, ademais de ter un alcance maior que outros modelos do 737 ao levar tanques de combustible adicionais. O BBJ fixo o seu primeiro voo o [[4 de setembro]] de [[1998]]. O [[11 de outubro]] de [[1999]] presentouse o BBJ2. Baseado no 737-800, é 5,84 metros máis longo que o BBJ, cun 25% máis de espazo na cabina, pero cun alcance menor, a pesar de dispoñer tamén de tanques extra de combustible. O primeiro exemplar foi entregado o [[28 de febreiro]] do [[2001]]. O BBJ3 baséase no 737-900ER e ten un 35% máis de espazo interior que o BBJ2. O primeiro exemplar rematouse en agosto do [[2008]]. ==== 737 MAX ==== {{AP|Boeing 737 MAX}} No ano [[2011]] Boeing anunciou o programa 737 MAX. Boeing ofrecerá tres variantes desta nova versión: 737-7, 737-8 e 737-9. Este avión substituirá os 737-700, 737-800 e 737-900ER respectivamente. Os principais cambios están no uso de motores CFM International LEAP-1B, a adición de controis [[fly-by-wire]] nos spoilers, e o alongamento do tren de aterraxe dianteiro. As primeiras entregas agárdanse para o ano [[2017]]. [[Southwest Airlines]] anunciou o [[31 de decembro]] de [[2011]] que pediría o 737 MAX converténdose así no cliente de lanzamento do modelo. === Variantes militares === O Boeing 737 tamén ten unha serie de variantes militares. Hai múltiples versións do 737 con estas modificacións especiais: * '''T-43''': é un 737-200 usado para adestrar a navegadores da [[USAF]]. Algúns foron modificados a CT-43 e son usados para transportar pasaxeiros. * '''C-40A Clipper''': é un 737-700C. É a substitución da Armada dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] do C-9B Skytrain II. As versións C-40B e C-40C son usadas pola [[USAF]] para o transporte de mandos. * '''Boeing 737 AEW&C''': é un 737-700IGW (semellante ao 737-700ER). Esta é unha versión AEW&C (alerta aérea anticipada e control) do 737 NG. [[Australia]] (onde se coñece como Proxecto Wedgetail) foi o primeiro cliente, seguido por [[Turquía]], [[Corea do Sur]] e [[Italia]]. * '''P-8 Poseidon''': é un 737-800ERX. O [[14 de xuño]] de [[2004]], a División de Sistemas Integrados de Defensa de Boeing venceu a Lockheed Martin nun concurso para substituír o avión de patrulla marítima [[P-3 Orion]]. * '''SLAMMR''': é un avión de recoñecemento marítimo e de transporte equipado con SLAMMAR (''side-looking multi-mission airborne radar'', radar aeroembarcado multi-misión de visión lateral). Tres aeronaves foron vendidas á Forza Aérea de [[Indonesia]]. * '''Lockheed CATBird''': é un 737-300 modificado co morro dun Lockheed F-35 Lightning II, un par de carenados e, no interior, a cabina dun F-35. É usado para probar o sistema de [[aviónica]] do F-35. == Especificacións == * '''Tipo''': Boeing 737-300 * '''Envergadura''': 28,88 m * '''Lonxitude''': 33,40 m * '''Altura''': 11,04 m * '''Superficie alar''': 105,44 m<sup>2</sup> * '''Capacidade de pasaxe''': de 110 a 149 * '''Carga útil''': 16.828&nbsp;kg * '''Peso máximo na engalaxe''': 62.822&nbsp;kg * '''Velocidade de cruceiro''': 460 nós * '''Velocidade máxima''': mach 0,84 * '''Alcance máximo''': 2590 millas == Notas == {{Listaref|02}} == Véxase tamén == {{commonscat}} === Ligazóns externas === * [http://www.boeing.com/commercial/737family/background.html O 737 na páxina de Boeing] (en inglés) * [http://www.b737.org.uk/ Información técnica do 737] (en inglés) {{Boeing civil}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Aviación civil]] [[Categoría:Aeronaves de Boeing]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1967]] f96rg2rmi62txppl7kjvuyie5tnqhnd 0 41113 7109076 6684378 2025-06-27T23:09:37Z O Breixo 127505 7109076 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Boeing B-17 Flying Fortress''' (''fortaleza voante'') foi un famoso bombardeiro pesado cuadrimotor da [[segunda guerra mundial]]. Foi desenvolvido nos anos 30 para o [[Corpo Aéreo do Exército dos Estados Unidos]] (USAAC). Fabricouse dende [[1935]] e operou principalmente coa forza aérea do exército dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] ([[Forzas Aéreas do Exército dos Estados Unidos|USAAF]]) e a [[Royal Air Force|RAF]] de [[Gran Bretaña]]. O B-17 era un bombardeiro rápido e que voaba a moita altura para a súa época e usouse principalmente no teatro europeo, lanzando máis bombas que calquera outro avión durante o conflito. Trátase do terceiro bombardeiro máis fabricado da historia, tras o cuadrimotor estadounidense [[Consolidated B-24 Liberator]] e o multipropósito bimotor alemán [[Junkers Ju 88]]. Tamén foi empregado como transporte, avión antisubmarino, controlador de drons e avión de busca e rescate. Efectuou milleiros de misións cos Aliados durante a guerra, sobre todo en [[Europa]] aínda que tamén tomou parte na campaña do Pacífico, demostrando ser un dos máis fiables bombardeiros da contenda xunto co [[Consolidated B-24 Liberator]]. As últimas versións deste bombardeiro estaban armadas con 13 metralladoras de 12,7&nbsp;mm e podían cargar case 8.000&nbsp;kg de bombas (dependendo do modelo). En febreiro de 2024 quedaban 6 unidades en condición de voo, aínda que ningún deles voara en combate. Ducias deles están almacenados ou en exposicións estáticas, sendo o máis vello ''The Swoose'', un B-17D que voou en combate no Pacífico no primeiro día da implicación dos Estados Unidos na segunda guerra mundial.<ref>Angelucci e Matricardi 1988, p. 46</ref> == Historia == === Orixes === O 8 de agosto de 1934, a USAAC presentou unha proposta para un bombardeiro multimotor para substituír o [[Martin B-10]]. O Corpo Aéreo buscaba un bombardeiro capaz de reforzar as forzas aéreas en [[Hawai]], [[Panamá]] e [[Alasca]].<ref>Tate 1998, p. 164</ref> Os requisitos eran que levase unha "carga útil" a unha altitude de 10 000 pés (3 000 m) durante 10 horas cunha velocidade máxima de polo menos 320 km/h.<ref name=":0">Swanborough e Bowers 1963, p. 74</ref> [[Ficheiro:Boeing XB-17 (Model 299).jpg|miniatura|250x250px|Boeing Model 299 ''NX13372'']] Tamén desexaban, pero non esixían, un bombardeiro cun alcance de 3 200 km e unha velocidade de 400 km/h. A competición para o contrato co Corpo Aéreo decidiríase nun "fly-off" entre o deseño de Boeing, o [[Douglas B-18 Bolo|Douglas DB-1]], e o [[Martin Model 146]] no aeródromo Wilbur Wright Field en [[Dayton, Ohio]]. O prototipo do B-17, coa designación de fábrica Model 299, foi deseñado por un equipo de enxeñeiros liderado por E. Gifford Emery e Edward Curtis Wells, e foi construído pagando Boeing os gastos.<ref>Hess e Winchester 1997, p. 41</ref> Combinaba características do bombardeiro experimental da compañía [[Boeing XB-15|XB-15]] e do transporte [[Boeing 247|247]].<ref name=":0" /> O armamento do B-17 estaba formado por coinco metralladoras de 7,62 mm, cunha carga útil de ata 2 200 kg de bombas. O aparello estaba impulsado por catro motores radiais [[Pratt & Whitney R-1690|Pratt & Whitney R-1690 Hornet]], producindo cada un deles 750 cabalos de potencia.<ref>Bowers 1989, pp. 291-92</ref> O primeiro voo do Model 299 foi o [[28 de xullo]] de [[1935]] co piloto xefe de probas de Boeing Leslie Tower aos mandos.<ref>Salecker 2001, p. 46</ref> No seguinte día, Richard Williams, un reporteiro de ''The Seattle Times'', cuñou o nome "Flying Fortress" tras observar o gran número de metralladoras na nova aeronave e describila como unha "fortaleza voante de 15 toneladas" nun pé de imaxe.<ref>Freeman 1993, p. 8</ref> A montaxe máis distintiva estaba no morro, que permitía disparar a única metralladora cara a case todos os ángulos frontais.<ref>"[https://books.google.se/books?id=WSgDAAAAMBAJ&pg=PA24&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false Army's Biggest Bomber Has Rotating Nose]". ''Popular Science Monthly'', August 1937.</ref> Boeing non tardou en ver o valor do nome e fíxoo rexistrar para o seu uso. Boeing tamén afirmou nalgúns dos primeiros comunicados de prensa que o Modelo 299 era o primeiro avión de combate que podería continuar coa súa misión se un dos seus catro motores fallaba.<ref>"[https://books.google.se/books?id=wN8DAAAAMBAJ&pg=PA519&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false Giant Bomber Flies Four Miles Per Minute]". ''Popular Mechanics'', October 1935.</ref> O 20 de agosto de 1935 o prototipo voou dende Seattle ata Wright Field en 9 horas e 3 minutos, cunha velocidade media de 406 km/h, moito máis rápido que os seus competidores.<ref>{{Cita novas|título=Army Bomber Flies 2,300 Miles In 9 Hours, or 252 Miles an Hour; New All-Metal Monoplane Sets a World Record on Non-Stop Flight From Seattle to Dayton, Ohio -- Will Take Part in Contests Tomorrow.|url=https://www.nytimes.com/1935/08/21/archives/army-bomber-flies-2300-miles-in-9-hours-or-252-miles-an-hour-new.html|xornal=The New York Times|data=1935-08-21|data-acceso=2024-03-18|issn=0362-4331|lingua=en-US}}</ref> Na proba de voo, o rendemento do catrimotor de Boeing foi superior ao dos bimotores DB-1 e Model 146. En marzo de 1935, o xefe de Estado Maior do Exército, o xeneral Douglas MacArthur, creara a GHQ Air Force e promocionara ao tenente coronel Frank Maxwell Andrews a brigadier xeneral para converterse no xefa da GHQ Air Force. MacArthur e Andrews crían que as capacidadesdos grandes avións de catro motores superaban as dos avións bimotores de menor alcance e que o B-17 era máis adecuado para a nova doutrina emerxente da USAAC.<ref>Zamzow 2008, p. 33</ref> As súas opinións eran compartidas polos oficiais de adquisición do corpo aéreo, e mesmo antes de que a competición rematara, suxeriron a compra de 65 B-17.<ref name=":2">Tate 1998, p. 165</ref><ref name=":1">Zamzow 2008, p. 34</ref> [[Ficheiro:Boeing Model 299 crash.jpg|miniatura|250x250px|Boeing Model 299 accidentado]] O 30 de outubro de 1935, planificouse un voo de proba para determinar a taxa de ascenso e o teito de servizo. O piloto ao mando era o maior Ployer Peter Hill, sendo o seu primeiro voo no Model 299. O copiloto era o tenente Donald Putt, mentres que o piloto xefe de Boeing Leslie R. Tower estaba detrás deles en función de asesoramento. A bordo tamén estaban o observador de probas do Wright Field John Cutting e o mecánico Mark Koegler. Traxicamente, o avión entrou en perda e caiu ao chan pouco despois de engalar, estoupando en chamas. Aínda que inicialmente sobreviviron ao impacto, Hill norreu ás poucas horas, e Tower o 19 de novembro. Entrevistas con Tower e Putt tras o accidente determinaron que o bloqueo da superficie de control non fora retirado.<ref>{{Cita web|título=Fact Sheets : Model 299 Crash : Model 299 Crash|url=http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=2478|páxina-web=web.archive.org|data=2007-05-16|data-acceso=2024-03-18|data-arquivo=16 de maio de 2007|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20070516004104/http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=2478|url-morta=unfit}}</ref> Doyle sinala, "A perda de Hill e Tower, e do Modelo 299, foi directamente responsable da creación da moderna lista de verificación escrita utilizada polos pilotos ata hoxe".<ref>{{Cita libro|título=B-17 flying fortress|editorial=Schiffer Military|data=2020|lugar=Atglen, PA|ISBN=978-0-7643-5955-2|serie=Legends of warfare: aviation|nome=David|apelidos=Doyle}}</ref><ref name=":3">{{Cita web|título=Avaition Checklist|url=http://www.atchistory.org/History/checklst.htm|páxina-web=web.archive.org|data=2012-10-14|data-acceso=2024-03-18|data-arquivo=14 de outubro de 2012|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20121014052107/http://www.atchistory.org/History/checklst.htm|url-morta=yes}}</ref> O Modelo 299 accidentado non puido rematar a avaliación, polo que o descualificou da competición.<ref name=":1" /> Aínda que o Corpo Aéreo aínda estaba entusiasmado co potencial da aeronave, os oficiais do exército estaban desanimados polo seu custo;<ref>Salecker 2001, p. 48</ref> Douglas falou dun prezo unitario de 58 200 dólares (equivalentes a 982 000 en 2022) baseándose nun pedido de produción de 220 aparellos, en comparación cos 99 620 (1 682 000 dólares en 2022 ) de Boeing.<ref>Francillon 1979, pp. 201-02</ref> O sucesor de MacArthur, o Xefe de Estado Maior do Exército Malin Craig, cancelou o pedido de 65 YB-17 e pediu 133 bimotores Douglas B-18 Bolo no seu lugar. O Secretario de Guerra Harry Hines Woodring decidiu en outubro de 1938 que ningún bombardeiro de catro motores, incluídos os B-17, sería adquirido polo Departamento de Guerra en 1939.<ref name=":2" /><ref name=":1" /><ref>{{Cita web|título=Rise of the Air Corps|url=https://www.airandspaceforces.com/article/rise-of-the-air-corps/|páxina-web=Air & Space Forces Magazine|data-acceso=2024-03-18|lingua=en-US}}</ref> === Primeiros pedidos === A pesar do accidente, o USAAC quedou impresionadopolo rendemento do prototipo e o 17 de xaneiro de 1936, a través dunha brecha legal,<ref>{{Cita web|título=Langley B-17s paved way for independent Air Force - Daily Press|url=http://www.dailypress.com/features/history/dp-nws-langley-air-power-20160424-story.html|páxina-web=web.archive.org|data=2018-01-16|data-acceso=2024-03-18|data-arquivo=16 de xaneiro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180116140254/http://www.dailypress.com/features/history/dp-nws-langley-air-power-20160424-story.html|url-morta=yes}}</ref><ref name=":4">{{Cita web|título=When the Fortress Went Down|url=https://www.airandspaceforces.com/article/1004fortress/|páxina-web=Air & Space Forces Magazine|data-acceso=2024-03-18|lingua=en-US}}</ref> pediu 13 YB-17 (designados Y1B-17 despois de novembro de 1936 para indicar o seu financiamento especial F-1) para probas de servizo.<ref name=":1" /> O YB-17 incorporaba un gran número de cambios con respecto ao Model 299, incluídos motores Wright R-1820-39 Cyclone máis potentes. Aínda que o prototipo era propiedade da compañía e nunca recibiu un número de serie militar (a propia designación B-17 non apareceu oficialmente ata xaneiro de 1936, case tres meses despois de que o prototipo se esnafrase),<ref>Bowers 1976, p. 12</ref> e o termo "XB-17" foi aplicado retroactivamente á fuselaxe ''NX13372'' e entrou no léxico para describir o primeiro ''Flying Fortress''. Entre o 1 de marzo e o 4 de agosto de 1937 entregáronse 12 dos13 Y1B-17 ao 2º Grupo de Bombardeo en Langley Field, Virxinia, para o desenvolvemento operativo e as probas de voo.<ref>Swanborough e Bowers 1963, p. 75</ref> Unha suxestión adoptada foi o uso dunha lista de comprobación anterior ao voo para evitar accidentes como o que aconteceu co Model 299.<ref name=":4" /><ref name=":3" /> Nunha das súas primeiras misións, tres B-17, dirixidos polo navegante líder tenente Curtis LeMay, foron enviados polo xeneral Andrews para "interceptar" e fotografar o [[transatlántico]] italiano ''Rex'' a 610 millas (980 km) da costa atlántica.<ref>Zamzow 2008, p. 47</ref> A misión foi un éxito e foi amplamente publicitada.<ref>Maurer 1987, pp. 406-08</ref><ref>{{Cita web|título=Intercepting the Rex|url=http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=2480|páxina-web=National Museum of the United States Air Force|data=2007-09-13|data-acceso=2024-03-19|data-arquivo=13 de setembro de 2007|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20070913112905/http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=2480|url-morta=unfit}}</ref> O 13º Y1B-17 foi entregado á División de Material de Wright Field, Ohio, para ser usado para probas de voo.<ref>{{Cita web|título=Boeing Y1B-17|url=http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=2500|páxina-web=National Museum of the United States Air Force|data=2007-05-16|data-acceso=2024-03-19|data-arquivo=16 de maio de 2007|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20070516004201/http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=2500|url-morta=unfit}}</ref>[[Ficheiro:Boeing Y1B-17 in flight.jpg|miniatura|250x250px|Y1B-17 en voo]] Un 14º Y1B-17 (''37-369''), orixinalmente construído para probas de resistencia da célula en terra, foi actualizado por Boeing con turbocompresores General Electric accionados polos gases de escape, e designado Y1B-17A. Cun deseño de Sanford Moss, os gases de escape do motor facían virar as palas de aliaxe de aceiro da turbina, forzando aire de alta presión no sobrealimentador do motor Wright Cyclone GR-1820-39. Programado para voar en 1937, tivo problemas cos turbocompresores e o seu primeiro voo atrasouse ata o 29 de abril de 1938.<ref>Donald 1997, p. 155</ref> O avión foi entregado ao Exército o 31 de xaneiro de 1939.<ref>Bowers 1989, pp. 293-94</ref> Unha vez realizadas as probas de servizo, os Y1B-17s e o Y1B-17A foron redesignados B-17 e B-17A, respectivamente, para indicar o cambio a un status operacional.<ref>Wixley 1998, p. 23</ref> O Y1B-17A tiña unha velocidade máxima de 501 km/h na súa mellor altitude operacional, en comparación cos 385 km/h do Y1B-17. Ademais, o novo teito de servizo do Y1B-17A era 3,2 km maior, situándose nos 12 000 m. Os seus turbocompresores incorporáronse despois ao B-17B.<ref>Caidin, Martin (1968). ''Flying Forts: The B-17 in World War II''. New York: Bantam Books. pp. 80, 95-99. ISBN 9780553287806</ref> A oposición ás ambicións do Corpo Aéreo de marcar máis B-17 desapareceu, e a finais de 1937 pedíronse 10 aparellos máis, designados B-17B, para equipar dous grupos de bombardeo, un en cada costa estadounidense.<ref>{{Cita web|título=Boeing B-17B|url=http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=2449|páxina-web=National Museum of the United States Air Force|data=2007-09-14|data-acceso=2024-03-20|data-arquivo=14 de setembro de 2007|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20070914012211/http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=2449|url-morta=unfit}}</ref> Mellorados con flaps e temón máis grandes e un morro de plexiglás de 10 paneis ben enmarcado, os B-17B foron entregados en cinco pequenos lotes entre xullo de 1939 e marzo de 1940. En xullo de 1940 emitiuse un pedido por 512 B-17,<ref>Ethell, Jeff. "[https://books.google.se/books?id=_OMDAAAAMBAJ&redir_esc=y Our Still-Flying Fortress]". ''Popular Mechanics'', Volume 162, número 1, xaneiro de 1985, pp. 124-29</ref> pero no momento do [[ataque a Pearl Harbor]] menos de 200 estaban en servizo co exército.<ref name=":4" /> Un total de 155 B-17 de todas as variantes foran entregados entre o 11 de xaneiro de 1937 e o 30 de novembro de 1941, pero a produción acelerouse rapidamente, conseguindo o B-17 o récord da taxa máis alta de fabricación para un avións grande. A aeronave chegaría a operar en todos os teatros da segunda guerra mundial, e cando rematou a súa fabricación en maio de 1945, 12 731 B-17 foran construídos por Boeing, Douglas e Vega (unha subsidiaria de Lockheed). === Produción en masa === A primeira versión en producirse masivamente foi a '''B-17E''', da que se fabricaron 512 unidades. Incorporaba a novidade de dúas torretas con dobres metralladoras Browning M2 de 12,7&nbsp;mm, unha en posición dorsal e outra en posición ventral. As primeiras 113 unidades levaron na posición ventral unha torreta comandada a control remoto, pero como esta revelou ser ineficaz, foi substituída por unha torreta Sperry en forma de burbulla, que o artilleiro operaba manualmente con manivelas e pedais; requiríase ser de tamaño moi pequeno para situarse alí, en posición fetal. Toda a parte traseira da fuselaxe foi redeseñada para solucionar un problema de "zona cega", incorporándose na cola outra torreta con dúas metralladoras, o que prolongou a fuselaxe en case dous metros. Aumentouse a capacidade de carga de bombas e de combustible, co que o modelo resultaba algo máis lento e pesado que o seu predecesor, pero moito mellor defendido. A primeira unidade voou o [[5 de setembro]] de [[1941]], e a última saíu da fábrica de Boeing o [[28 de maio]] de [[1942]]. Debido ao aumento das posicións de defensa, a tripulación do B-17E era de dez homes: piloto, copiloto, bombardeiro, navegante, enxeñeiro de voo, radiooperador, artilleiro de cola, artilleiro ventral e dous artilleiros laterais. A metralladora frontal era operada normalmente polo navegante ou o bombardeiro cando non estaban dedicados ás súas tarefas específicas, e a torreta dorsal era operada usualmente polo enxeñeiro de voo. [[Imaxe:B17-F-45-VE.jpg|miniatura|200px|Lockheed Vega B-17F]] As experiencias operativas dos B-17E no Pacífico levaron a unha serie de melloras que resultaron no modelo '''B-17F'''. Se ben a aparencia externa deste modelo é igual á do B-17E, salvo porque a proa transparente do novo B-17F está composta dunha única peza de plástico, realizáronse máis de 400 modificacións internas. Instalouse unha nova torreta, montaxes externas para bombas, novas hélices, filtros para as tomas de aire dos carburadores, un sistema de osíxeno mellorado, un sistema dual de freos, máis equipo fotográfico, un enlace electrónico para o piloto automático e novas montaxes esféricas para a metralladoras no morro. Os seus motores eran os novos Wright R-1820-97 Cyclone, capaces de ofrecer potencias de 1380HP por breves períodos. Instalouse tamén un tren de aterraxe máis robusto, que permitiu elevar a carga máxima a 29.056&nbsp;kg e posteriormente a 32.688&nbsp;kg. O primeiro B-17F (41-24340) voou o [[30 de maio]] de [[1942]]. A introdución constante de pequenos cambios na liña de produción deste modelo obrigou a empregar un esquema de designación por bloques para facilitar o mantemento. Ao mesmo tempo, a incorporación doutros fabricantes á produción fixo necesaria unha distinción adicional. Os primeiros 50 foron B-17F-1-BO ("1" polo lote de produción, "BO" por Boeing). A partir do cuarto lote, a cantidade de cada un foi irregular; o último bloque producido por Boeing foi o 130-BO. Construíronse en total de 3.405 B-17F. Deles, Boeing produciu 2.300, Douglas fabricou 605 na súa planta de [[Long Beach]] ([[California]]) (lotes (B-17F-1-DL a -85-DL), e a división Vega de Lockheed produciu 500 en [[Burbank, California|Burbank]], no mesmo estado. Os B-17F construídos polas tres compañías non tiñan diferenzas externas (só eran recoñecibles polos seus números de serie) e presentaban lixeiras variacións nos detalles internos, particularmente no armamento. Outras moitas modificacións no armamento se fixéronse directamente sobre o terreo: o famoso "Memphis Belle" tiña por exemplo 4 metralladoras calibre .50 montadas na proa. Cara ao final da produción do B-17F, decidiuse agregar unha torreta Bendix con dúas metralladoras por debaixo da proa, para aumentar a capacidade defensiva. Os cambios programados para o lote 135-BO dos B-17F eran tantos que xustificaba un cambio de denominación, a '''B-17G'''. As metralladoras nos laterais do morro, introducidas nas últimas series de B-17F, mantivéronse, pero nunha nova disposición a distintos niveis. A partir das subseries 80-BO, 45-DL e 35-VE incorporouse a montaxe denominada "Cheyenne" para as metralladoras de cola, con mira por reflector, que acurtou a lonxitude total en 12,7&nbsp;cm. O modelo B-17G foi o que se produciu en maior cantidade. Cando a produción rematou finalmente en 1945, fabricáranse 8.680 B-17G: 4.035 construídos por Boeing, 2.395 por Douglas e 2.250 por Lockheed Vega. == Notas == {{listaref|2}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === *[http://www.military.com/video/aircraft/attack-and-fighter-aircraft/b-17-flying-fortress-bombing-mission/3147362368001/ B-17 Flying Fortress Bombing Mission on military.com] {{En}} == Bibliografía == * Bowers, Peter M. ''Fortress in the Sky'', Granada Hills, California: Sentry Books, 1976. {{ISBN|0-913194-04-2}}. * Salecker, Gene Eric. ''Fortress Against The Sun: The B-17 Flying Fortress in the Pacific''. Conshohocken, Pennsylvania: Combined Publishing, 2001. {{ISBN|1-58097-049-4}}. * Tate, James P. [https://books.google.com/books?id=pZyLTfJFaEgC ''The Army and its Air Corps: Army Policy toward Aviation 1919–1941'']. Maxwell Air Force Base, Alabama: Air University Press, 1998. {{ISBN|1-4289-1257-6}}. * {{cite book|last=Zamzow|first=S. L.|title=Ambassador of American Airpower: Major General Robert Olds|publisher=Biblioscholar|year=2012|isbn=978-1-28834434-5}}; orixinalmente publicado como unha tese académica {{OCLC|405724149}}. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Boeing]] [[Categoría:Bombardeiros estadounidenses da segunda guerra mundial]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1935]] bo3lkop6ogxq9885w3ymxdk2z5uyya5 0 41120 7109036 7096182 2025-06-27T23:01:59Z O Breixo 127505 7109036 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Boeing 767''' é un avión de pasaxeiros de fuselaxe ancha fabricado por [[Boeing]]. Trátase dun modelo de fuselaxe ancha, que foi presentado case ao mesmo tempo que o [[Boeing 757|757]], o seu semellante de fuselaxe estreita, co que comparte características de deseño e cuberta de voo, o que permite que os pilotos poidan obter unha mesma certificación para operar os dous avións. Ten un alcance de entre 9 400 e 12 200&nbsp;km e pode transportar entre 181 e 375 pasaxeiros, dependendo da configuración. O 767 foi tamén o primeiro avión de fuselaxe ancha de [[Boeing]] cunha ponte de mando para só dúas persoas, eliminando a necesidade dun enxeñeiro de voo. O avión fabricouse con tres lonxitudes de fuselaxe. O orixinal 767-200 entrou en servizo en [[1982]] con [[United Airlines]], seguido polo 767-300 en 1986, e o 767-400ER no ano [[2000]]. O 767-200ER e o 767-300ER teñen maior capacidade de carga e alcance. O 767-300F, unha versión de carga, entrou en servizo en [[1995]]. Este foi alongado novamente e xurdiu o 767-400ER, que entrou en servizo en setembro do ano 2000. Para complementar ao máis grande 747, ten unha sección transversal de sete asentos por fila, e pode acomodar contedores de carga LD2 ULD máis pequenos. O 767 estaba inicialmente equipado con motores [[turboventilador]] [[General Electric CF6]], [[Rolls-Royce RB211]], ou [[Pratt & Whitney JT9D]]. Os JT9D foron posteriormente substituído por [[Pratt & Whitney PW4000|PW4000]]. O avión ten unha cola convencional e unha á de [[perfil supercrítico]] para reducir a resistencia aerodinámica. A súa cabina de cristal para dous tripulantes, a primeira nun avión de pasaxeiros de Boeing, desenvolveuse conxuntamente para o 757. O estudos para un 767 de maior capacidade en 1986 levaron a Boeing a desenvolver o máis grande [[Boeing 777|777]], introducido en xuño de 1995. O 767-200 de 48,5 m de longo pode transportar nunha configuración típica a 216 pasaxeiros a 7 200 km, mentres que o 767-200ER transporta a 181 pasaxeiros a unha distancia de 12 200 km. O 767-300 de 54,9 m leva en configuración típica 269 pasaxeiros a 7 200 km, mentres que o 767-300ER senta a 218 pasaxeiros e pode voar 11 070 km. O 767-300F pode transportar 52,7 toneladas de carga a 6 025 km, e o 767-400ER de 61,37 m senta a 245 pasaxeiros e pode voar ata 10 415 km. Entre os derivados militares atópanse o [[Boeing E-767|E-767]] para vixilancia e os [[Boeing KC-767|KC-767]] e [[Boeing KC-46 Pegasus|KC-46]] de repostaxe en voo. En xullo de 2018 había 742 destes avións en servizo, sendo [[Delta Air Lines]] o maior operador con 77 unidades na súa frota. Ata xaneiro de 2022 Boeing recibira 1 346 pedidos de 74 clientes, dos cales 1 240 aparellos foran xa entregados, mentres que o resto son das variantes de carga e de repostaxe en voo.<ref name=":7">{{Cita web|título=Boeing: Commercial|url=https://www.boeing.com/commercial/#/orders-deliveries|páxina-web=www.boeing.com|data-acceso=2022-02-18}}</ref> Entre os seus competidores atópanse os [[Airbus A300]], [[Airbus A310|A310]], e [[Airbus A330-200|A330-200]]. O seu sucesor, o [[787 Dreamliner]], entrou en servizo no ano 2011. == Variantes == O 767 fabricouse con tres lonxitudes de fuselaxe.<ref name=":0">{{Cita web|url=https://www.boeing.com/assets/pdf/commercial/airports/acaps/767.pdf|páxina-web=Boeing|título=767 Airplane Characteristics for Airport Planning|data-acceso=18 de febreiro de 2022}}</ref> Estas estreáronse de forma progresiva como os 767-200, 767-300, e 767-400ER.<ref name=":0" /><ref name=":1">Eden 2008, pp. 104-105</ref> As variantes de longo alcance inclúen os 767-200ER e 767-300ER,<ref name=":1" /> mentres que entre os modelos de carga atópanse o 767-300F, un cargueiro de produción,<ref name=":13">Kane 2003, p. 555</ref> e as conversións dos modelos de pasaxeiros 767-200 e 767-300.<ref name=":2">{{Cita web|url=https://rgl.faa.gov/Regulatory_and_Guidance_Library/rgMakeModel.nsf/0/05d3a0b75a0d480086257847004ffb2f/$FILE/A1NM%20Rev%2030.pdf|páxina-web=FAA|título=Federal Aviation Administration Type Certificate Data Sheet A1NM|data-acceso=18 de febreiro de 2022|data-arquivo=09 de xaneiro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220109165607/https://rgl.faa.gov/Regulatory_and_Guidance_Library/rgMakeModel.nsf/0/05d3a0b75a0d480086257847004ffb2f/$FILE/A1NM%20Rev%2030.pdf|url-morta=yes}}</ref> Cando se refiren ás distintas variantes, Boeing e as aeroliñas adoitan a combinar o número do modelo (767) e o designador da versión, como -200 ou -300, nunha forma como por exemplo "762" ou "763".<ref name=":3">{{Cita web|título=Planes − Travel information − American Airlines|url=https://www.aa.com/i18n/travel-info/experience/planes/planes.jsp|páxina-web=www.aa.com|data-acceso=2022-02-18}}</ref> Despois do número de capacidade pode engadirse o identificador de alcance,<ref name=":3" /><ref>{{Cita web|título=Continental Airlines - Boeing 767-200ER|url=http://www.continental.com/web/en-US/content/travel/inflight/aircraft/762.aspx|páxina-web=web.archive.org|data=2011-08-05|data-acceso=2022-02-18|data-arquivo=05 de agosto de 2011|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110805082240/http://www.continental.com/web/en-US/content/travel/inflight/aircraft/762.aspx|url-morta=unfit}}</ref> aínda que -200ER e -300ER son designacións de mercadotecnia da compañía e non están certificados como tal.<ref name=":2" /> O sistema de designación de avións da [[Organización de Aviación Civil Internacional]] (ICAO) usa un esquema semellante de números, pero a este precédelle unha letra que indica o fabricante;<ref name=":4">{{Cita web|título=DOC 8643 - Aircraft Type Designators|url=https://www.icao.int/publications/DOC8643/Pages/default.aspx|páxina-web=www.icao.int|data-acceso=2022-02-18}}</ref> todas as variantes baseadas nos 767-200 e 767-300 clasifícanse baixo os códigos "B762" e "B763", e o 767-400ER recibe a designación "B764".<ref name=":4" /> === 767-200 === [[Ficheiro:280da - United Airlines Boeing 767-222, N618UA@LAX,02.03.2004 - Flickr - Aero Icarus.jpg|miniatura|250x250px|767-200 de [[United Airlines]], a primeira aeroliña en operar o avión]] O 767-200 foi o modelo orixinal e entrou en servizo con [[United Airlines]] en 1982.<ref name=":5">Eden 2008, pp. 102-103</ref> O tipo ten sido usado principalmente polas principais aeroliñas estadounidenses para rutas domésticas entre grandes centros de conexións como [[Os Ánxeles]] e [[Washington, D.C.|Washington]].<ref name=":5" /><ref name=":6">Davies 2000, pp. 88-89</ref> O 767-200 foi o primeiro avión en usarse en voos [[ETOPS]] transatlánticos, comezando con [[TWA]] o 1 de febreiro de 1985 baixo regras de desvío de 90 minutos.<ref>Haenggi 2003, pp. 38-40</ref><ref name=":6" /> Entregáronse un total de 128 unidades desta variante.<ref name=":7" /> En xullo de 2018 aínda había 52 exemplares do modelo en servizo comercial, case todos eles conversións a cargueiros.<ref name=":8">"World Airline Census 2018". ''Flightglobal''. 21 de agosto de 2018.</ref> Os competidores deste modelos son os [[Airbus A300]] e [[Airbus A310|A310]].<ref>Becher 1999, p. 175</ref> O 767-200 fabricouse ata o ano 1987 cando a produción cambiou ao 767-200ER de rango estendido.<ref name=":9">Norris & Wagner 1998, p. 163</ref> Algúns dos primeiros 767-200 foron posteriormente actualizados á especificación de rango aumentado.<ref name=":6" /> En 1998, Boeing comezou a ofrecer conversións do 767-200 á especificación 767-200SF (Special Freighter, cargueiro especial) para ser usados con carga,<ref name=":10">{{Cita web|título=Boeing enters UPS bidding with 767 'Special Freighter'|url=https://www.flightglobal.com/boeing-enters-ups-bidding-with-767-special-freighter/20683.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2022-02-19|lingua=en}}</ref> e [[Israel Aerospace Industries]] obtivo a licenza para realizar as conversións a partir de 2005.<ref>{{Cita web|url=https://www.easa.europa.eu/sites/default/files/dfu/certification-type-certificates-docs-supplemental-EASA-TCDS-AS.00632_(IM)_IAI_B767--200SF_(Special_Freighter_Conversion)-03-23022011.pdf|páxina-web=EASA|título=Supplemental Type-Certificate Data Sheet|data-acceso=19 de febreiro de 2022}}</ref> O proceso de conversión implica a instalación dunha porta de carga lateral, o reforzo do chan da cuberta principal, e a adición de equipamento de monitorización da carga e seguridade.<ref name=":2" /> O 767-200SF posicionouse como un substituto para os cargueiros [[Douglas DC-8]].<ref name=":10" /> === 767-2C === Unha versión comercial de carga do Boeing 767-200 coas ás da serie -300 e unha cabina de mando actualizada que voou por vez primeira o 29 de decembro de 2014. Unha variante militar de repostaxe en voo do Boeing 767-2C foi desenvolvido para a USAF como o [[Boeing KC-46 Pegasus|KC-46]]. Boeing usou seis avións para conseguir a certificación da FAA.<ref>{{Cita web|título=Boeing KC-46 Tanker Program Receives FAA Certification for its 767-2C Aircraft|url=https://boeing.mediaroom.com/2017-12-21-Boeing-KC-46-Tanker-Program-Receives-FAA-Certification-for-its-767-2C-Aircraft|páxina-web=MediaRoom|data-acceso=2022-02-18}}</ref> O primeiro avión entregouse á USAF en xaneiro de 2019,<ref>{{Cita web|título=U.S. Air Force Accepts First Boeing KC-46A Pegasus Tanker Aircraft|url=https://boeing.mediaroom.com/2019-01-10-U-S-Air-Force-Accepts-First-Boeing-KC-46A-Pegasus-Tanker-Aircraft|páxina-web=MediaRoom|data-acceso=2022-02-18}}</ref> e en xaneiro de 2021 xa tiña entregadas 42 unidades das 94 pedidas.<ref>{{Cita web|url=https://www.flightglobal.com/fixed-wing/boeing-wins-21bn-for-15-more-kc-46a-tankers-points-to-battle-communications-role/142077.article|páxina-web=FlightGlobal|título=Boeing wins $2.1bn for 15 more KC-46A tankers, points to battle communications role|data-acceso=18 de febreiro de 2022}}</ref> === 767-200ER === [[Ficheiro:El Al Israel Airlines Boeing 767-27E-ER 4X-EAF (22343721261).jpg|miniatura|250x250px|767-200ER de [[El Al]]]] O 767-200ER foi o primeiro modelo de rango estendido e entrou en servizo con [[El Al]] en 1984.<ref name=":11">{{Cita web|título=Boeing: Commercial Airplanes -- The Boeing 767 Family -- 1,000 Strong and Counting|url=http://www.boeing.com/commercial/767family/background.html|páxina-web=web.archive.org|data=2011-08-21|data-acceso=2022-02-19|data-arquivo=21 de agosto de 2011|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110821194025/http://www.boeing.com/commercial/767family/background.html|url-morta=unfit}}</ref> O maior alcance do tipo débese á súa maior capacidade de combustible e a un maior [[peso máximo de engalaxe]] de ata 179 000 kg.<ref name=":9" /> Este aumento de capacidade conséguese polo uso do dique seco do tanque central para transportar combustible. Os tanques centrais das variantes non-ER é o que se chaman ''cheek tanks''; dúas metades interconectadas en cada raíz da á cun dique seco no medio. O tanque central tamén é usado nas variantes -300ER e -400ER.<ref>{{Cita libro|título=Aircraft fuel systems|url=https://www.worldcat.org/oclc/647811907|editorial=Wiley|data=2008|lugar=Chichester, West Sussex, U.K.|ISBN=978-0-470-05947-0|OCLC=647811907}}</ref> Esta versión ofreceuse orixinalmente cos mesmos motores que o 767-200, aínda que posteriormente estiveron dispoñibles os máis potentes [[Pratt & Whitney PW4000]] e [[General Electric CF6]].<ref name=":9" /> O 767-200ER foi o primeiro 767 en completar unha viaxe transatlántica sen escalas, e rompeu o récord de distancia para un birreactor de pasaxeiros o 17 de abril de 1988 cun voo de [[Air Mauritius]] dende [[Halifax, Nova Escocia]] a [[Port Louis]], [[Mauricio]], cubrindo unha distancia de 16 200 km.<ref name=":5" /> O 767-200ER foi mercado por operadores internacionais que buscaban avión de fuselaxe ancha máis pequenos para rutas longas como de Nova York a Pequín.<ref name=":5" /> Entregáronse un total de 121 unidades do 767-200ER.<ref name=":7" /> En xullo de 2018 aínda quedaban en servizo 21 exemplares de pasaxeiros e conversións a cargueiros.<ref name=":8" /> Os principais competidores do tipo na súa época eran o Airbus A300-600R e o A310-300.<ref name=":12">Eden 2008, pp. 103-104</ref> === 767-300 === O 767-300, a primeira versión alongada do avión, entrou en servizo con [[Japan Airlines]] en 1986.<ref name=":11" /> O tipo conta cunha extensión da fuselaxe de 6,43 m sobre o 767-200, conseguido por seccións adicionais inseridas antes e despois das ás, conseguindo unha lonxitude total de 54,9 m.<ref name=":9" /> Reflectindo o potencial de crecemento do deseño orixinal do 767, as ás, motores, e meirande parte dos sistemas non se modificaron para o 767-300.<ref name=":9" /> Unha porta de saída no centro da cabina opcional colócase diante das ás no lado esquerdo,<ref name=":0" /> e posteriormente estiveron dispoñibles os motores máis potentes Pratt & Whitney PW4000 e [[Rolls-Royce RB211]].<ref name=":12" /> A maior capacidade do 767-300 usouse para rutas de alta densidade dentro de Asia e Europa.<ref>Birtles 1999, pp. 62, 90-95</ref> O 767-300 fabricouse de 1986 ata 2000, e entregáronse un total de 104 unidades do modelo.<ref name=":7" /> En xullo de 2018 había 34 exemplares en servizo.<ref name=":8" /> O seu principal competidor foi o Airbus A300.<ref name=":12" /> === 767-300ER === [[Ficheiro:N348AN 767 American BCN.jpg|miniatura|250x250px|767-300ER de American Airlines en Barcelona]] O 767-300ER, a versión de rango estendido do 767-300, entrou en servizo con [[American Airlines]] en 1988.<ref name=":11" /> O aumento de alcance foi posible pola maior capacidade de combustible e un maior MTOW de 185 000 kg.<ref name=":12" /> Melloras no deseño permitiron o incremento do MTOW ata os 187 000 kg en 1993.<ref name=":12" /> Pode equiparse con motores Pratt & Whitney PW4000, General Electric CF6, ou Rolls-Royce RB211.<ref name=":12" /> O 767-300ER ten tres configuracións de saídas: a configuración de base ten catro portas principais de cabina e catro saídas sobre as ás; a segunda configuración ten seis saídas principais e dúas sobre as ás; e a terceira ten seis portas principais e dúas máis pequenas detrás das ás.<ref name=":0" /> Unha ruta típica do tipo é Os Ánxeles-Frankfurt. A combinación de maior capacidade de alcance ofrecida polo 767-300ER foi atractiva tanto para operadores que xa tiñan o 767 como para novas aeroliñas.<ref name=":1" /> É a versión máis exitosa do avión, con máis pedidos que todas as demais variantes xuntas.<ref>Haenggi 2003, p. 43</ref> En novembro de 2017 entregáranse un total de 583 767-300ER.<ref name=":7" /> Había 376 exemplares en servizo en xullo de 2018. O principal competidor do tipo é o [[Airbus A330-200]].<ref>{{Cita web|título=FLUG REVUE Datafiles: Airbus A330-200|url=http://www.flug-revue.rotor.com/frtypen/FRA33020.htm|páxina-web=web.archive.org|data=2001-02-18|data-acceso=2022-02-19|data-arquivo=18 de febreiro de 2001|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20010218184251/http://www.flug-revue.rotor.com/frtypen/FRA33020.htm|url-morta=unfit}}</ref> === 767-300F === O 767-300F, a versión de carga de produción do 767-300ER, entrou en servizo con [[UPS Airlines]] en 1995.<ref>Becher 1999, p. 178</ref> O 767-300F pode transportar 24 palés estándar de 220 por 320 cm na súa bodega principal e ata 30 dispositivos de carga LD2 na bodega inferior,<ref name=":0" /> cun total de volume de carga de 438 m<sup>3</sup>.<ref>{{Cita web|título=Boeing: 767|url=https://www.boeing.com/commercial/767/|páxina-web=www.boeing.com|data-acceso=2022-02-19}}</ref> O cargueiro ten unha porta principal de carga e saída de tripulación,<ref name=":13" /> mentres que a bodega inferior ten dúas postas de carga en estribor e unha en babor.<ref name=":0" /> Unha versión de mercado xeral con sistemas de manexo de carga a bordo, capacidade de refrixeración e instalacións para a tripulación entregouse a [[Asiana Airlines]] o 23 de agosto de 1996.<ref name=":15">Eden 2008, p. 105</ref> En agosto de 2019 entregáranse 161 767-300F, e 61 avións estaban pendentes de entrega.<ref name=":7" /> En xullo de 2018 había 222 unidades de cargueiros e conversións a cargueiro en servizo.<ref name=":8" /> En xuño de 2008, [[All Nippon Airways]] recibiu o primeiro 767-300BCF (Boeing Converted Freighter), un modelo de pasaxeiros modificado para carga.<ref name=":14">{{Cita web|título=ST Aero delivers world's first 767-300BCF to All Nippon Airways|url=http://www.flightglobal.com/articles/2008/06/16/224718/st-aero-delivers-worlds-first-767-300bcf-to-all-nippon.html|páxina-web=web.archive.org|data=2008-06-19|data-acceso=2022-02-19|data-arquivo=19 de xuño de 2008|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20080619071946/http://www.flightglobal.com/articles/2008/06/16/224718/st-aero-delivers-worlds-first-767-300bcf-to-all-nippon.html|url-morta=unfit}}</ref> O traballo de conversión foi realizado en Singapur por ST Aerospace Services, a primeira compañía en ofrecer un programa de conversión 767-300BCF,<ref name=":14" /> e implicaba a adición dunha porta principal de carga, chan reforzado, e equipamento de monitorización de carga e seguridade.<ref name=":2" /> Dende entón, Boeing, Israel Aerospace Industries, e Wagner Aeronautical tamén ofreceron programas de conversión para avións da serie 767-300.<ref>{{Cita web|título=Wagner plans to launch 767 cargo conversion programme|url=https://www.flightglobal.com/wagner-plans-to-launch-767-cargo-conversion-programme/96490.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2022-02-19|lingua=en|nome=Brendan|apelidos=Sobie}}</ref> === 767-400ER === [[Ficheiro:Boeing 767-424(ER), Continental Airlines JP6593826.jpg|miniatura|250x250px|767-400ER de Continental Airlines]] O 767-400ER, o primeiro reactor de fuselaxe ancha de Boeing produto de dous alongamentos da fuselaxe,<ref>Norris & Wagner 1999, p. 114</ref> entrou en servizo con [[Continental Airlines]] no ano 2000.<ref name=":11" /> O tipo conta cun alongamento de 6,43 metros con respecto ao 767-300, dando unha lonxitude total de 61,3 m.<ref>Norris & Wagner 1999, p. 120</ref> A envergadura incrementouse tamén 4,36 m coa adición de puntas de á inclinadas.<ref name=":15" /> A configuración de saída usa seis saídas principais e dúas máis pequenas tras as ás, semellante á dalgúns 767-300ER.<ref name=":0" /> Outras diferenzas son unha cabina de mando actualizada, un tren de aterraxe redeseñado, e un interior do estilo do 777.<ref>Norris & Wagner 1999, pp. 119-120, 123</ref> A potencia é proporcionada polos motores mellorados General Electric CF6.<ref name=":2" /> A [[Administración Federal de Aviación|FAA]] outorgou a aprobación ao 767-400ER para operar voos ETOPS de 180 minutos antes da súa entrada en servizo.<ref>{{Cita web|título=Boeing 767-400ER gets FAA clearance|url=http://www.flightglobal.com/news/articles/boeing-767-400er-gets-faa-clearance-68337/|páxina-web=web.archive.org|data=2013-09-29|data-acceso=2022-02-19|data-arquivo=29 de setembro de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130929164638/http://www.flightglobal.com/news/articles/boeing-767-400er-gets-faa-clearance-68337/|url-morta=unfit}}</ref> Debido a que a súa capacidade de combustible non aumentou con respecto a modelos anteriores, o 767-400ER ten un alcance de 10 418 km,<ref>{{Cita web|título=Introducing the 767-400 Extended Range Airplane|url=https://www.boeing.com/commercial/aeromagazine/aero_03/textonly/ps01txt.html|páxina-web=www.boeing.com|data-acceso=2022-02-19}}</ref> menos que anteriores 767 de rango estendido.<ref>{{Cita web|título=Long players|url=http://www.flightglobal.com/news/articles/long-players-163582/|páxina-web=web.archive.org|data=2013-09-25|data-acceso=2022-02-19|data-arquivo=25 de setembro de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130925055155/http://www.flightglobal.com/news/articles/long-players-163582/|url-morta=unfit}}</ref> Non se desenvolveu ningunha versión 767-400. O 767-400ERX de maior alcance ofreceuse en xullo de 2000<ref>{{Cita web|título=The Newest Boeing 767 Is Inspired By The Future - Introducing The Boeing 767-400ER|url=https://boeing.mediaroom.com/2000-07-26-The-Newest-Boeing-767-Is-Inspired-By-The-Future-Introducing-The-Boeing-767-400ER|páxina-web=MediaRoom|data-acceso=2022-02-19}}</ref> antes de cancelarse un ano despois,<ref>{{Cita web|título=Boeing Sonic Cruiser ousts 747X|url=https://www.flightglobal.com/boeing-sonic-cruiser-ousts-747x/36767.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2022-02-19|lingua=en}}</ref> deixando ao 767-400ER como única versión do 767 máis longo.<ref>Frawley 2001, p. 63</ref> Boeing retirou o 767-400ER e o -200ER da súa lista de prezos en 2014.<ref>{{Cita web|título=Boeing Drops the 767-200ER and 767-400ER from its Pricing List: the End of an Era - Airchive|url=http://airwaysnews.com/blog/2013/09/19/boeing-drops-the-767-200er-and-767-400er-from-its-pricing-lists-the-end-of-an-era/|páxina-web=web.archive.org|data=2016-07-08|data-acceso=2022-02-19|data-arquivo=08 de xullo de 2016|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160708121139/http://airwaysnews.com/blog/2013/09/19/boeing-drops-the-767-200er-and-767-400er-from-its-pricing-lists-the-end-of-an-era/|url-morta=unfit}}</ref> Entregáronse un total de 37 767-400ER aos dous clientes do modelo, Continental Airlines (agora fusionada con United Airlines) e [[Delta Air Lines]].<ref name=":7" /> As 37 unidades do -400ER aínda estaban en servizo en xullo de 2018.<ref name=":8" /> Fabricouse unha unidade máis como banco de probas militar, e despois vendido como transporte VIP.<ref>{{Cita web|título=Bahrain acquires 767-400ER testbed for VIP use|url=http://flightglobal.com/articles/2009/01/27/321681/bahrain-acquires-767-400er-testbed-for-vip-use.html|páxina-web=web.archive.org|data=2009-01-30|data-acceso=2022-02-19|data-arquivo=30 de xaneiro de 2009|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20090130070223/http://flightglobal.com/articles/2009/01/27/321681/bahrain-acquires-767-400er-testbed-for-vip-use.html|url-morta=unfit}}</ref> O seu principal competidor é o Airbus A330-200.<ref>{{Cita web|título=FLUG REVUE Datafiles: Boeing 767-400ER|url=http://www.flug-revue.rotor.com/Frtypen/FR767400.htm|páxina-web=web.archive.org|data=2008-05-13|data-acceso=2022-02-19|data-arquivo=13 de maio de 2008|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20080513172529/http://www.flug-revue.rotor.com/Frtypen/FR767400.htm|url-morta=unfit}}</ref> == Notas == {{listaref|2}} == Bibliografía == {{commonscat}} * {{Cite book|last=Becher|first=Thomas|title=Boeing 757 and 767|publisher=Crowood Press|location=Marlborough, Wiltshire|year=1999|isbn=1-86126-197-7}} * {{Cite book|last=Birtles|first=Philip|title=Modern Civil Aircraft: 6, Boeing 757/767/777. ''3rd ed.''|publisher=Ian Allan Publishing|location=London|year=1999|isbn=0-7110-2665-3}} * {{Cite book|last1=Davies|first1=R.E.G.|title=TWA: an airline and its aircraft|publisher=Paladwr Press|year=2000|location=McLean, Virginia|isbn=1-888962-16-X}} * {{Cite book|editor-last=Eden|editor-first=Paul|title=Civil Aircraft Today: The World's Most Successful Commercial Aircraft|publisher=Amber Books Ltd|location=Silverdale, Washington|year=2008|isbn=978-1-84509-324-2}} * {{Cite book|last=Haenggi|first=Michael|title=767 Transatlantic Titan. ''"Boeing Widebodies" series''|publisher=Motorbooks International|location=Osceola, Wisconsin|year=2003|isbn=0-7603-0842-X|url=https://archive.org/details/boeingwidebodies00mich}} * {{Cite book|last1=Kane|first1=Robert M.|title=Air Transportation 1903–2003. ''14th ed.''|year=2003|publisher=Kendall Hunt Publishing|location=Dubuque, Iowa|isbn=978-0-7872-8881-5}} * {{Cite book|last1=Norris|first1=Guy|last2=Wagner|first2=Mark|title=Boeing|publisher=MBI Publishing|year=1998|location=Osceola, Wisconsin|isbn=0-7603-0497-1}} {{Boeing civil}} {{Control de autoridades}} {{Aviación en progreso}} [[Categoría:Aviación civil]] [[Categoría:Aeronaves de Boeing]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1981]] bo4fpkpbb7hz4ivyytcvw6ltu97n5mx 0 41121 7109037 6833120 2025-06-27T23:02:24Z O Breixo 127505 7109037 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Boeing 777''' é unha familia de [[avión de pasaxeiros]] bimotor, de longo alcance e [[aeronave de fuselaxe ancha|fuselaxe ancha]] desenvolvida e fabricada por [[Boeing]]. Trátase do bimotor máis grande do mundo, e pode transportar de 314 a 396 pasaxeiros a unha distancia de entre 9&nbsp;704 e 15&nbsp;844&nbsp;[[quilómetro|km]]. Coñecido tamén como o "Triplo Sete" ({{lang-en|Triple Seven}}),<ref name="workhorse">{{cita novas |last=Robertson |first=David |date=13 de marzo de 2009 |title=Workhorse Jet Has Been Huge Success with Airlines that Want to Cut Costs |url=http://business.timesonline.co.uk/tol/business/industry_sectors/transport/article5898240.ece |work=The Times |location=Londres |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110612140321/http://business.timesonline.co.uk/tol/business/industry_sectors/transport/article5898240.ece |archivedate=12 de xuño de 2011 |accessdate=20 de marzo de 2009 |subscription=yes }}</ref><ref>{{cita novas |last=Grantham |first=Russell |date= 29 de febreiro de 2008 |title=Delta's new Boeing 777 Can Fly Farther, Carry More |work=The Atlanta Journal-Constitution |quote=Delta will put the new "triple seven" — as airline folks call the jet — into service March 8.}}</ref> entre as súas características distintivas están os motores [[turboventilador]] de maior diámetro en calquera aeronave, seis rodas en cada [[tren de aterraxe]] principal, unha sección completamente circular da [[fuselaxe]]<ref>{{Harvnb|Birtles|1998|pp=52}}</ref> e a súa terminación de cola en forma de coitela.<ref name="boeingjets" /> Desenvolvido consultando a oito das principais aeroliñas do mundo, o 777 deseñouse para substituír os modelos de fuselaxe ancha máis vellos e como ponte entre as capacidades dos modelos [[Boeing 767|767]] e [[Boeing 747|747]]. Como primeiro avión de [[Boeing]] ''[[fly-by-wire]]'', ten controis informatizados e trátase tamén do primeiro avión comercial [[deseño asistido por computadora|deseñado enteiramente por ordenador]]. A data de 2017 o 777 presentábase en dúas lonxitudes de fuselaxe. A variante orixinal 777-200 entrou en servizo comercial no ano [[1995]], seguida pola de máis alcance 777-200ER en [[1997]]. A versión alongada 777-300, con 10,1 metros máis de lonxitude, comezou a operar en [[1998]]. As versións iniciais 777-200, -200ER e -300 están equipadas con motores [[General Electric GE90]], [[Pratt & Whitney PW4000]] ou [[Rolls-Royce Trent 800]]. As variantes de longo alcance 777-300ER e ultralongo alcance 777-200LR entraron en servizo en [[2004]] e [[2006]] respectivamente, mentres que a versión 777F de carga estreouse en febreiro de [[2009]]. Estas variantes están equipadas con motores General Electric GE90 e puntas de ás inclinadas de maior tamaño. O 777-200LR é o avión de pasaxeiros con maior alcance do mundo, coa capacidade de voar a máis de medio mundo, posuíndo o récord do voo máis longo sen paradas dun avión comercial.<ref name=guinness/><ref name=NYT_772LR_record/> [[United Airlines]] foi a primeira [[aeroliña]] en operar co 777, o 7 de xuño de 1995. A data de xullo de 2017, uns 60 clientes fixeran pedidos por un total de 1&nbsp;939 unidades de tódalas variantes, con 1&nbsp;507 entregadas.<ref name=777_O_D_summ/> A variante máis común é a 777-300ER,<ref name="centreforaviation.com">{{cita web|url=http://centreforaviation.com/analysis/777-300er-fleet-report-orders-have-peaked-but-swiss-united-and-kuwait-new-operators-in-2016-268001|título=777-300ER Fleet report: orders have peaked but Swiss, United and Kuwait new operators in 2016|data=25 de febreiro de 2016|páxina-web=CAPA - Centre for Aviation|data-acceso=6 de setembro de 2016}}</ref> con 748 unidades entregadas de 823 pedidos.<ref name=777_O_D_summ/> [[Emirates]] opera a meirande frota de avións 777, con 161 aeronaves de pasaxeiros e carga a data de xullo de 2017.<ref name=FI17>{{cita publicación periódica |last1=Thisdell |first1=Dan |last2=Morris |first2=Rob |date=31 de xullo de 2017 |title=World Airliner Census 2017 |journal= Flight Global}}</ref> O 777 viuse involucrado en seis accidentes aéreos con perda de fuselaxe a data de outubro de 2016. O accidente do [[voo 214 de Asiana Airlines]] en xullo de 2013 foi o seu primeiro accidente con vítimas mortais en 18 anos de servizo. O 777 está entre os modelos máis vendidos de [[Boeing]]. As aeroliñas adquiriron este avión pola súa [[eficiencia enerxética]] en comparación con outros deseños de fuselaxe ancha e incrementaron o seu uso en rutas transoceánicas. Entre os seus competidores directos están o [[Airbus A330|Airbus A330-300]] e o [[Airbus A350 XWB]], ademais do [[Airbus A340|A340]] e do [[McDonnell Douglas MD-11]]. O [[Boeing 787 Dreamliner|787 Dreamliner]], que entrou en servizo no ano 2011, comparte varias características de deseño e unha [[cualificación de tipo]] común para pilotos co 777. En novembro de 2013 Boeing anunciou o desenvolvemento das versións melloradas 777-8 e 777-9, coñecidas colectivamente coma [[Boeing 777X|777X]], que incluirían ás compostas, motores GE9X e tecnoloxías máis avanzadas que xa foran desenvolvidas para o 787. A compañía prevé que a nova serie 777X entre en servizo no ano 2020. == Desenvolvemento == === Antecedentes === A comezos da [[década de 1970]] o [[Boeing 747]], o [[McDonnell Douglas DC-10]] e o [[Lockheed L-1011 TriStar]] convertéronse na primeira xeración de [[avións de pasaxeiros]] de [[Avión de fuselaxe ancha|fuselaxe ancha]] en entrar en servizo.<ref name=wells>{{cita libro |last1= Wells |first1= Alexander T. |last2= Rodrigues |first2= Clarence C. |year= 2004 |title= Commercial Aviation Safety |location= Nova York |publisher=McGraw-Hill Professional |isbn= 0-07-141742-7 |ref=harv|p=146}}</ref> En 1978 [[Boeing]] deu a coñecer tres novos modelos: o [[avión bimotor|bimotor]] [[Boeing 757]] para substituír o [[Boeing 727|727]], o bimotor [[Boeing 767|767]] para competir co [[Airbus A300]] e o concepto de [[trirreactor]] 777 para competir co DC-10 e co L-1011.<ref>{{cita novas |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,946981,00.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071118220221/http://www.time.com/time/magazine/article/0%2C9171%2C946981%2C00.html |archivedate=18 de novembro de 2007 |title=The 1980s Generation |work=Time |date=14 de agosto de 1978 |accessdate=19 de xullo de 2008 |deadurl=yes }}</ref><ref name=inside777>{{cita novas |url=https://www.nytimes.com/1990/12/19/business/new-boeing-airliner-shaped-by-the-airlines.html |title=New Boeing Airliner Shaped by the Airlines |date=19 de decembro de 1990 |last=Weiner |first=Eric |work=The New York Times |accessdate=8 de maio de 2011}}</ref><ref name="Eden98-03">{{Harvnb|Eden|2008|pp=98, 102–103}}</ref> Os 757 e 767 de tamaño medio entraron no mercado con éxito, debido en parte ás regulamentacións dos anos [[década de 1980|1980]] sobre estándares operacionais a longa distancia de bimotores ([[ETOPS]]) que rexían as operacións de bimotores transoceánicos.<ref name="eden99">{{Harvnb|Eden|2008|pp=99–104}}</ref> Estas regulamentacións permitían que os bimotores realizasen cruces oceánicos ata unhas tres horas de distancia dos [[aeroporto]]s de desvío de emerxencia.<ref name="Norris and Wagner 1999, p. 128">{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|p=128}}</ref> Baixo a normativa ETOPS, as aeroliñas comezaron a operar o 767 en rutas transoceánicas de longa distancia que non requirían a capacidade dos avións máis grandes.<ref name=eden99/> O trirreactor 777 foi descartado posteriormente tras unha serie de estudos de mercado que favorecían ás variantes 757 e 767.<ref>{{cita libro |last1= Yenne |first1= Bill |year= 2002 |title= Inside Boeing: Building the 777 |location= Minneapolis, Minnesota |publisher= Zenith Press |isbn= 0-7603-1251-6 |ref=harv|p=33}}</ref> Boeing quedou cun oco de tamaño e rango na súa liña de produtos entre o [[Boeing 767|767-300ER]] e o [[Boeing 747-400|747-400]].<ref name=Eden112>{{Harvnb|Eden|2008|p=112}}</ref> A finais dos anos 1980 os modelos DC-10 e L-1011 estaban próximos a súa data de retiro, o que levou ós fabricantes a desenvolver deseños que os substituísen.<ref name=norris126>{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|p=126}}</ref> [[McDonnell Douglas]] estaba naquel entón traballando no [[McDonnell Douglas MD-11|MD-11]], un sucesor alongado e mellorado do DC-10,<ref name=norris126/> mentres que [[Airbus]] estaba desenvolvendo os modelos A330 e A340.<ref name=norris126/> En 1986 Boeing deu a coñecer unha proposta para un 767 alongado, coa designación provisional de 767-X,<ref name=norris127>{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|p=127}}</ref> co obxectivo de centrarse no mercado dos substitutos de primeira xeración de avións de fuselaxe ancha coma o DC-10,<ref name="Norris and Wagner 1999, p. 128"/> e para complementar ós modelos 767 e 747 na liña da compañía.<ref name=Eden106>{{Harvnb|Eden|2008|p=106}}</ref> A proposta inicial contaba cunha fuselaxe máis longa e unhas ás máis grandes que o 767,<ref name=norris127/> ademais de contar con ''[[winglet]]''s.<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|2001|p=11}}</ref> Os plans posteriores aumentaron a sección transversal da fuselaxe pero mantiveron a [[cabina de voo]], o morro e outros elementos xa existentes do 767.<ref name=norris127/> As aeroliñas non quedaron impresionadas coas propostas do 767-X, procurando no seu lugar unha sección transversal aínda máis ancha, configuracións interiores totalmente flexibles, capacidade de alcance curta a intercontinental e un custo operacional menor ó de calquera variante de 767.<ref name="Norris and Wagner 1999, p. 128"/> Os requisitos das aeroliñas para os grandes avións estaban volvéndose cada vez máis específicos, sumándose á cada vez maior competencia entre fabricantes.<ref name=norris126/> Cara ao ano [[1988]] Boeing decatouse de que a única resposta a isto sería un deseño novo, o que finalmente se converteu no bimotor 777.<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|1996|pp=9–14}}</ref> A compañía optou pola configuración de dous motores por mor do éxito de deseños anteriores, do desenvolvemento de motores proxectados e dos beneficios obtidos grazas a redución de custos.<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|p=129}}</ref> O [[8 de decembro]] de [[1989]] Boeing comezou a enviar ofertas ás aeroliñas para o modelo 777.<ref name=norris127/> === Fase de deseño === [[Ficheiro:Transaero 777-200ER flight deck.jpg|miniatura|250px|[[Cabina de cristal]] dun 777-200ER de [[Transaero Airlines]]]] A fase de deseño para o novo birreactor de [[Boeing]] foi diferente á dos seus avións comerciais anteriores. Por primeira vez oito das principais aeroliñas do mundo ([[All Nippon Airways]], [[American Airlines]], [[British Airways]], [[Cathay Pacific Airways]], [[Delta Air Lines]], [[Japan Airlines]], [[Qantas]] e [[United Airlines]]) tiveron un papel no desenvolvemento da aeronave.<ref name="Birtles_777_p13">{{Harvnb|Birtles|1998|pp=13–16}}</ref> Isto afastábase das prácticas habituais da industria, xa que os fabricantes normalmente deseñaban o avión cunha participación mínima do cliente.<ref name=inside777/> As oito aeroliñas que axudaron no proceso de deseño foron coñecidas dentro de Boeing coma o grupo "Working Together" (traballando xuntos).<ref name="Birtles_777_p13"/> Na primeira reunión de grupo que tivo lugar en xaneiro de [[1990]], entregóuselles un cuestionario de 23 páxinas ás aeroliñas, preguntándolles que era o que querían no novo deseño.<ref name="Norris and Wagner 1999, p. 128"/> No mes de marzo dese mesmo ano, Boeing e as aeroliñas acordaron unha configuración de deseño básica: unha sección transversal da cabina semellante á do 747, con capacidade de ata 325 pasaxeiros, interiores flexibles, unha [[cabina de cristal]], controis ''[[fly-by-wire]]'' e un 10% menos de custo asento por [[milla náutica|milla]] que o A330 e o MD-11.<ref name="Norris and Wagner 1999, p. 128"/> Boeing designou á súa fábrica en Everett, onde se concentraba a produción do modelo 747, como a planta de montaxe final para o 777.<ref>{{cita novas |last=Lane |first=Polly |url=http://community.seattletimes.nwsource.com/archive/?date=19911201&slug=1320330 |title=Aerospace Company May Be Rethinking Commitment To The Puget Sound Area |work=Seattle Times |date=1 de decembro de 1991 |accessdate=15 de outubro de 2009 |data-arquivo=11 de agosto de 2011 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110811212808/http://community.seattletimes.nwsource.com/archive/?date=19911201&slug=1320330 |url-morta=yes }}</ref> O [[14 de outubro]] de [[1990]] United Airlines converteuse no cliente de lanzamento do 777, realizando un pedido de 34 avións con motores [[Pratt & Whitney]] por un valor total de 11&nbsp;000 millóns de [[dólar estadounidense|dólares]] cunha opción de compra doutros 34.<ref name="norris132"/><ref>{{cita novas |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,971474,00.html |title=Business Notes: Aircraft |work=Time |date=29 de outubro de 1990 |accessdate=19 de xullo de 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071118220227/http://www.time.com/time/magazine/article/0%2C9171%2C971474%2C00.html |archivedate=18 de novembro de 2007 |deadurl=yes }}</ref> A fase de desenvolvemento coincidiu co programa de substitución de United dos seus modelos DC-10.<ref name=wagner14>{{Harvnb|Norris|Wagner|1996|p=14}}</ref> United requiría que o novo avión fose capaz de voar tres rutas diferentes: de [[Chicago]] ata [[Hawai]], de Chicago ata [[Europa]], e sen escalas dende [[Denver]], un aeroporto ''[[hot and high]]'', ata Hawai.<ref name=wagner14/> A certificación ETOPS era tamén unha prioridade para United,<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|1996|p=13}}</ref> tendo en conta a porción de voo sobre auga das rutas a Hawai.<ref name="norris132">{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|p=132}}</ref> En xaneiro de [[1993]] un equipo de deseñadores de United uniuse a equipos doutras aeroliñas e a deseñadores de Boeing na fábrica de Everett.<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|1996|p=15}}</ref> Os 240 equipos en total, con ata uns 40 membros cada un, encargáronse de case 1&nbsp;500 cuestións de deseño de compoñentes individuais do avión.<ref>{{harvnb|Norris|Wagner|1996|p=20}}</ref> O diámetro da fuselaxe incrementouse para adaptarse a Cathay Pacific, o modelo de referencia fíxose máis longo para All Nippon Airways, e as indicacións de British Airways deron lugar a unha maior flexibilidade interior e a opcións de maior peso operativo.<ref name="Norris and Wagner 1999, p. 128"/><ref>{{cita web |url=http://www.highbeam.com/doc/1G1-64618874.html |title=BA Gets New 777 Model |work=Seattle Post-Intelligencer |date=10 de febreiro de 1997 |accessdate=4 de xullo de 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121105222755/http://www.highbeam.com/doc/1G1-64618874.html |archivedate=05 de novembro de 2012 |urlmorta=yes }}</ref> O 777 foi o primeiro avión comercial deseñado enteiramente por ordenador.<ref name=Eden106/><ref name="norris132"/><ref>{{cita libro|title=An Introduction to Mechanical Engineering.|publisher=Cl-Engineering|isbn=978-1-111-57680-6|page=19|quote=As an example, the Boeing 777 was the first commercial airliner developed through a paperless computer-aided design process.}}</ref> Todos os bosquexos de deseño foron creados cun sistema de [[software]] [[CAD]] [[Espazo tridimensional|tridimensional]] coñecido como [[CATIA]], fornecido por [[Dassault Systemes]] e [[IBM]].<ref name="Norris and Wagner 1999, p. 133">{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|p=133}}</ref> Isto permitiulles aos enxeñeiros montar un avión virtual dentro dunha simulación, para revisar calquera posible interferencia e verificar que os milleiros de partes encaixaban de forma axeitada, reducindo desta forma os posibles custos de ter que volver a facelas.<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|pp=133–134}}</ref> Boeing desenvolveu o seu propio sistema de visualización de alto rendemento, FlyThru, posteriormente chamado IVT (Integrated Visualization Tool), para apoiar a colaboración nas revisións de deseño a grande escala, ilustracións de produción e outros usos dos datos CAD fóra do campo da enxeñería.<ref>{{cita libro |last1= Abarbanel |first1= Robert |last2= McNeely |first2= William |year= 1996 |title= FlyThru the Boeing 777 |url= https://archive.org/details/visualproceeding0000sigg |location= Nova York |publisher= ACM SIGGRAPH |isbn= 0-89791-784-7 |ref=harv|p=[https://archive.org/details/visualproceeding0000sigg/page/124 124]}}</ref> Nun primeiro momento os enxeñeiros de Boeing non estaban convencidos das capacidades do software CATIA, polo que construíron unha maqueta física da sección do morro para verificar os seus resultados. A proba obtivo tanto éxito que cancelaron a fabricación de maquetas adicionais por consideralas non necesarias.<ref>{{harvnb|Norris|Wagner|1996|p=21}}</ref> === Fabricación e probas === [[Ficheiro:United Airlines 777 N777UA.jpg|miniatura|esquerda|Boeing 777 ''N777UA'', que serviu no programa de voos de probas do 777 e foi o primeiro 777-200 en servizo con [[United Airlines]], engalando do [[Aeroporto de Ámsterdam-Schiphol]] en 2005.]] O proceso de fabricación incluíu unha importante compoñente internacional, cun nivel sen precedentes de subcontratación global para un avión de pasaxeiros de Boeing,<ref name=eden108>{{Harvnb|Eden|2008|p=108}}</ref> só excedido polo posterior [[Boeing 787|787]].<ref>{{cita novas |last=Hise |first=Phaedra |url=http://money.cnn.com/magazines/fsb/fsb_archive/2007/07/01/100123032/index.htm|title=The power behind Boeing's 787 Dreamliner|publisher=CNN|date=9 de xullo de 2007 |accessdate=15 de outubro de 2009}}</ref> Entre os contribuidores internacionais estaban [[Mitsubishi Heavy Industries]] e [[Kawasaki Heavy Industries]] para os paneis da fuselaxe,<ref name=asia777>{{cita novas |last= Richardson |first= Michael |url=http://www.nytimes.com/1994/02/23/business/worldbusiness/23iht-singair_0.html |title=Demand for Airliners Is Expected to Soar: Asia's High-Flying Market |work=The New York Times |date=23 de febreiro de 1994 |accessdate=20 de marzo de 2009 }}</ref> [[Fuji Heavy Industries, Ltd.]] para a sección central das ás,<ref name=asia777/> [[Hawker de Havilland]] para os elevadores e [[Aerospace Technologies of Australia]] para o [[temón]].<ref name="sabbagh112-114">{{Harvnb|Sabbagh|1995|pp=112–114}}</ref> Un acordo entre Boeing e Japan Aircraft Development Corporation, representando a contratistas aeroespaciais xaponeses, fixo destes últimos un socio de risco compartido cun 20% de participación en todo o programa de desenvolvemento.<ref name=eden108/> O modelo inicial 777-200 foi lanzado con opcións de motores de tres fabricantes, [[General Electric]], [[Pratt & Whitney]] e [[Rolls-Royce]],<ref name="norris137">{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|pp=136–137}}</ref> permitindo que as aeroliñas escollesen os motores de entre tres empresas competidoras.<ref name=777XGE90>{{cita web |url=http://www.flightglobal.com/articles/2000/03/01/62872/a-question-of-choice.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090414031600/http://www.flightglobal.com/articles/2000/03/01/62872/a-question-of-choice.html |archivedate=14 de abril de 2009 |title=A question of choice |work=Flight Global |date=3 de xaneiro de 2000 |accessdate=29 de marzo de 2009}}</ref> Cada un destes fabricantes acordou desenvolver un motor na clase de [[Impulso (aerodinámica)|impulso]] de 340&nbsp;kN e superior para o 777.<ref name=norris137/> Para acomodar a fabricación do seu novo avión, [[Boeing]] dobrou o tamaño da súa fábrica de Everett cun custo de case 1500 millóns de dólares,<ref name="norris132"/> proporcionándolle espazo para dúas novas [[liña de ensamblaxe|liñas de ensamblaxe]].<ref name="wagner14"/> Desenvolveron novas metodoloxías de produción, incluíndo unha máquina xiratoria que podía rotar os subconxuntos da fuselaxe 180 graos, permitíndolle aos traballadores acceder ás seccións superiores do corpo da aeronave.<ref name="Norris and Wagner 1999, p. 133"/> A montaxe principal do primeiro avión comezou o [[4 de xaneiro]] de [[1993]].<ref name="sabbagh168">{{Harvnb|Sabbagh|1995|pp=168–169}}</ref> Ao comezo do proceso de produción, o programa xa tiña acumulados 118 pedidos en firme, con opcións de compra para 95 avións máis, por parte dun total de 10 aeroliñas.<ref name=777begin>{{cita web |url=http://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1993/1993%20-%200691.html |title=Boeing prepares for stretched 777 launch |date=31 de marzo de 1993 |last=Norris |first=Guy |work=Flight Global |accessdate=8 de maio de 2011}}</ref> O investimento total no programa estimouse en máis de 4000 millóns de dólares por parte de Boeing, con 2000 millóns máis por parte dos seus provedores.<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|1996|p=7}}</ref> O [[9 de abril]] de [[1994]] presentouse o primeiro 777, co número WA001, nunha serie de 15 cerimonias realizadas durante ese día para dar cabida aos 100000 convidados.<ref name="sabbagh256-259">{{Harvnb|Sabbagh|1995|pp=256–259}}</ref> O primeiro voo tivo lugar o [[12 de xuño]] dese mesmo ano,<ref name="Eden 2008, p. 107">{{Harvnb|Eden|2008|p=107}}</ref> baixo o mando do xefe de pilotos de probas John E. Cashman.<ref name="Birtles_777_p25">{{Harvnb|Birtles|1998|p=25}}</ref> Este voo marcou o inicio dun programa de probas de 11 meses, máis extenso que calquera outro programa anterior de Boeing.<ref>{{cita web |url=http://community.seattletimes.nwsource.com/archive/?date=19930816&slug=1716209 |title=Boeing's 777 Will Be Tops When It Comes To ETOPS |work=Seattle Times |last=Andersen |first=Lars |date=16 de agosto de 1993 |accessdate=20 de marzo de 2009 |data-arquivo=11 de agosto de 2011 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110811212724/http://community.seattletimes.nwsource.com/archive/?date=19930816&slug=1716209 |url-morta=yes }}</ref> Nove avións equipados con motores General Electric, Pratt & Whitney e Rolls-Royce<ref name="Eden 2008, p. 107"/> realizaron probas de voo en diversas localizacións que ían dende o aeródromo no deserto da [[base Edwards da Forza Aérea]] en [[California]]<ref name="norris144"/> pasando polas fríxidas condicións de [[Alasca]], principalmente no [[Aeroporto Internacional de Fairbanks]].<ref>{{Harvnb|Birtles|1998|p=40}}</ref> Para satisfacer os requirimentos ETOPS realizáronse oito voos de 180 minutos de duración cun só motor.<ref>{{Harvnb|Birtles|1998|p=20}}</ref> A primeira unidade construída empregouse para unha campaña de probas non destrutivas de Boeing dende 1994 a 1996, e proporcionou datos para os programas -200ER e -300.<ref>{{Harvnb|Birtles|1999|p=34}}</ref> Trala finalización das probas de voo, o 777 recibiu certificacións de aeronavegabilidade por parte da [[Administración Federal da Aviación]] estadounidense (FAA) e da [[Joint Aviation Authorities]] europea (JAA) o día [[19 de abril]] de [[1995]].<ref name="Eden 2008, p. 107"/> === Entrada en servizo === {{imaxe múltiple | posición_táboa = right | width = | foto1 = N7771@GVA;09.09.1995 - engine (6084012344).jpg | ancho1 = 183 | texto1 = [[Pratt & Whitney PW4000]] | foto2= 9V-SQI - c-n 28530 - 777-212ER - Singapore Airlines - Singapore - Changi (8392103750) (cropped).jpg | ancho2 = 180 | texto2 = [[Rolls-Royce Trent 800]] | foto3 = PH-BVC KLM (3701878334).jpg | ancho3 = 180 | texto3 = [[General Electric GE90]] }} Boeing entregoulle o primeiro 777 a [[United Airlines]] o [[15 de maio]] de [[1995]].<ref>{{Harvnb|Birtles|1998|p=69}}</ref><ref>{{cita web |url=http://www.highbeam.com/doc/1G1-16824929.html |title=First Boeing 777 delivery goes to United Airlines |work=Business Wire |date=15 de maio de 1995 |accessdate=4 de xullo de 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110820160122/http://www.highbeam.com/doc/1G1-16824929.html |archivedate=20 de agosto de 2011 |via=HighBeam |urlmorta=yes }}</ref> A FAA outorgou unha autorización de 180 minutos ETOPS ("ETOPS-180") para os avións equipados co motor [[Pratt & Whitney PW4000|Pratt & Whitney PW4084]] o [[30 de maio]], converténdose no primeiro avión de pasaxeiros en ter unha cualificación ETOPS-180 ao entrar en servizo.<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|p=139}}</ref> O primeiro voo comercial tivo lugar o día [[7 de xuño]], dende o [[Aeroporto de Londres-Heathrow]] ata o [[Aeroporto Internacional de Washington-Dulles]].<ref>{{Harvnb|Birtles|1998|p=80}}</ref> O [[12 de novembro]] de [[1995]] Boeing entregoulle o primeiro modelo con motores General [[Electric GE90]]-77B a [[British Airways]],<ref name=eden115>Eden 2004, p. 115.</ref> que realizaría o seu primeiro voo comercial cinco días despois.<ref name=norris143>{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|p=143}}</ref> Os servizos iniciais víronse afectados por problemas de desgaste na [[transmisión]], o que provocou que a aeroliña retirase temporalmente a súa frota de 777 para voos transatlánticos en [[1997]].<ref name=norris143/> Os avións de British Airways volveron a estar plenamente operativos a finais dese mesmo ano,<ref name=norris144/> e [[General Electric]] anunciou que levaría a cabo melloras nos seus motores.<ref name=norris144>{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|p=144}}</ref> O primeiro avión con motores [[Rolls-Royce Trent 800|Rolls-Royce Trent 877]] foi entregado a [[Thai Airways International]] o [[31 de marzo]] de [[1996]],<ref name=eden115/> completando desta forma a introdución dos tres motores desenvolvidos inicialmente para o avión.<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|p=147}}</ref> Cada unha das tres combinacións de avión e motor obtivo a certificación ETOPS-180 dende o momento da súa entrada en servizo.<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|pp=146–147}}</ref> En xuño de 1997 os pedidos acadaron a cifra de 323 unidades para 25 aeroliñas, incluídas as compañías de lanzamento que realizaran pedidos de exemplares adicionais.<ref name="Eden 2008, p. 107"/> Os datos da súa actuación en servizo estableceron as consistentes capacidades do avión en rutas transoceánicas de longo percorrido, o que deu lugar a que conseguisen vendas adicionais.<ref name=roar>{{cita web |url=http://www.businessweek.com/magazine/content/05_45/b3958033.htm?campaign_id=tbw |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090302162321/http://www.businessweek.com/magazine/content/05_45/b3958033.htm?campaign_id=tbw |archivedate=2 de marzo de 2009 |title=Boeing Roars Ahead |work=BusinessWeek |date=6 de novembro de 2005 |accessdate=1 de decembro de 2008}}</ref> En [[1998]] a frota completa de 777 chegou a acumular un total dunhas 900&nbsp;000 horas de voo.<ref name="Norris and Wagner, p. 148">{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|p=148}}</ref> === Variantes iniciais === [[Ficheiro:Malaysia Airlines Boeing 777-200ER Bidini.jpg|miniatura|250px|777-200ER de [[Malaysia Airlines]]]] Tralo modelo orixinal Boeing desenvolveu a variante con maior [[peso|peso bruto]] do 777-200, de maior alcance e capacidade de carga.<ref name=eden113>{{Harvnb|Eden|2008|p=113}}</ref> Inicialmente denominado 777-200IGW,<ref name="eden112-113"/> o 777-200ER realizou o seu primeiro voo o [[7 de outubro]] de [[1996]],<ref name="Boe_777_back"/> recibindo as certificacións da FAA e a JAA o [[17 de xaneiro]] de [[1997]],<ref name="Haenggi_2003"/> e entrando en servizo con British Airways o [[9 de febreiro]] dese mesmo ano.<ref name="Haenggi_2003">{{cita libro|apelidos=Haenggi|nome=Michael|capítulo=777 Triple Seven Revolution|título=Boeing Widebodies|url=https://archive.org/details/boeingwidebodies00mich|lugar=St. Paul, Minnesota|editorial=MBI|ano=2003|ISBN=0-7603-0842-X}}</ref> Cun maior rendemento en rutas de longo alcance, esta variante converteuse na máis pedida do avión durante a [[década de 2000|década dos anos 2000]].<ref name=eden113/> O [[2 de abril]] de [[1997]] un -200ER de [[Malaysia Airlines]] bautizado como "Super Ranger" superou o récord de distancia sen escalas polo [[gran círculo]], realizando un voo en dirección leste dende [[Boeing Field]] en [[Seattle]] ata [[Kuala Lumpur]], percorrendo unha distancia de 10&nbsp;823 [[milla náutica|millas náuticas]] (20&nbsp;044&nbsp;km) en 21 horas e 23 minutos.<ref name="Norris and Wagner, p. 148"/> Trala introdución do -200ER Boeing centrou a súa atención nunha versión alongada da aeronave. O [[16 de outubro]] de [[1997]] o modelo 777-300 realizou o seu voo de estrea.<ref name="Boe_777_back">{{cita web |url=http://www.boeing.com/commercial/777family/background.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090608062814/http://www.boeing.com/commercial/777family/background.html |archivedate=8 de xuño de 2009 |title=The Boeing 777 Program Background |work=Boeing |accessdate=6 de xuño de 2009}}</ref> Cuns 73,9 m de lonxitude, o -300 converteuse no avión de pasaxeiros máis longo producido ata ese momento (ata a aparición do [[Airbus A340|A340-600]]), e tiña un 20% máis de capacidade que o modelo de lonxitude estándar.<ref name=norris151>{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|p=151}}</ref> O -300 conseguiu a súa certificación de tipo por parte da FAA e da JAA de forma simultánea o [[4 de maio]] de [[1998]],<ref name=Norris_2001_p125>{{Harvnb|Norris|Wagner|2001|p=125}}</ref> e entrou en servizo con [[Cathay Pacific]] o [[27 de maio]] de [[1998]].<ref name="Boe_777_back"/><ref name="norris157">{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|pp=151–157}}</ref> === Versións de maior alcance === Dende os comezos do programa de desenvolvemento, Boeing considerou fabricar variantes de moi longo alcance.<ref name="Norris and Wagner p. 165">{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|p=165}}</ref> Os plans iniciais centráronse na proposta dun 777-100X,<ref name="norris165">{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|pp=165–167}}</ref> unha variante acurtada do -200 cun peso reducido e un maior alcance,<ref name=norris165/> semellante ó do [[Boeing 747|747SP]].<ref name="777-100X">{{cita web |last=Norris |first=Guy |url=http://www.flightglobal.com/articles/1996/05/15/16991/boeing-sets-decision-date-for-new-versions-of-777.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090414031554/http://www.flightglobal.com/articles/1996/05/15/16991/boeing-sets-decision-date-for-new-versions-of-777.html |archivedate=14 de abril de 2009|title=Boeing sets decision date for new versions of 777|work=Flight Global|date=15 de mario de 1996|accessdate=29 de marzo de 2009}}</ref> Porén, este modelo -100X tería unha menor capacidade de pasaxeiros que o -200 malia manter uns custos de operación semellantes, o que suporía un maior custo por asento.<ref name=norris165/><ref name="777-100X"/> A finais dos [[década de 1990|anos 90]] os plans de deseño mudáronse para desenvolver versións de maior alcance dos modelos xa existentes.<ref name=norris165/> En marzo de 1997 a xunta directiva de Boeing aprobou as especificacións para os modelos 777-200X/300X: 298 pasaxeiros en tres clases cun alcance de máis de 15&nbsp;900&nbsp;km (8&nbsp;600 millas náuticas) para o 200X e 12&nbsp;200&nbsp;km (6&nbsp;600 mn) con 355 pasaxeiros nunha disposición de tres clases para o 300X. O plan incluía obter a certificación para o 200X en agosto de 2000, para introducilo en setembro dese mesmo ano, mentres que a introdución do 300X sería en xaneiro de 2001.<ref>{{cita novas |url= https://www.flightglobal.com/news/articles/as-board-approves-777-200x300x-specifications-23/ |title= ...as board approves 777-200X/300X specifications |date=5 de marzo de 1997 |work= Flight Global }}</ref> Precisábase un motor máis potente duns 440&nbsp;k[[Newton (unidade)|N]] e un maior impulso, o que deu lugar a negociacións entre Boeing e os fabricantes de motores. [[General Electric]] ofreceuse a desenvolver o motor GE90-115B, mentres que Rolls-Royce propuxo desenvolver o [[Rolls Royce Trent|Trent 8104]].<ref>{{cita web|url=http://www.janes.com/aerospace/civil/news/jae/jae010213_2_n.shtml|title=Aero-Engines – Rolls-Royce Trent|date=13 de febreiro de 2001|páxina-web=Jane's Transport Business News|accessdate=21 de marzo de 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080325005849/http://www.janes.com/aerospace/civil/news/jae/jae010213_2_n.shtml|archivedate=25 de marzo de 2008}}</ref> En [[1999]] Boeing anunciou que chegara a un acordo con General Electric, quen superara desta forma as propostas dos seus rivais.<ref name=777XGE90/> Como parte deste acordo con General Electric, Boeing aceptou ofertar só motores GE90 nas novas versións do 777.<ref name=777XGE90/> [[Ficheiro:Singapore Airlines Boeing 777-312ER 9V-SWK MUC 2015 03.jpg|miniatura|esquerda|250px|Boeing 777-300ER de [[Singapore Airlines]]]] O [[29 de febreiro]] de [[2000]] Boeing lanzou o seu programa de birreactores de seguinte xeración,<ref>{{cita web |url=http://www.deseretnews.com/article/746327/ |title=Boeing launches stretch 777 jetliner |work=Deseret News |date=29 de febreiro de 2000 |accessdate=28 de outubro de 2009 |urlarquivo=https://www.webcitation.org/6HZL2Fgk8?url=http://www.deseretnews.com/article/746327/Boeing-launches-stretch-777-jetliner.html |dataarquivo=22 de xuño de 2013 |urlmorta=yes }}</ref> baixo a denominación inicial de 777-X,<ref name="Norris and Wagner p. 165" /> e comezou a enviarlle ofertas ás distintas aeroliñas.<ref name=eden113/> O desenvolvemento destes novos modelos viuse freado pola recesión da industria do transporte aéreo a comezos da [[década de 2000|década dos anos 2000]].<ref name="Boe_777_back"/> O primeiro modelo en xurdir deste programa, o 777-300ER, tivo un pedido inicial de 10 unidades procedente de [[Air France]].<ref>{{cita web |last=Song |first=Kyung |url=http://community.seattletimes.nwsource.com/archive/?date=20001005&slug=TTKK1QJ4T |title=Air France orders 10 777s |work=Seattle Times |date=5 de outubro de 2000 |accessdate=15 de setembro de 2009 |data-arquivo=11 de agosto de 2011 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110811212702/http://community.seattletimes.nwsource.com/archive/?date=20001005&slug=TTKK1QJ4T |url-morta=yes }}</ref> O [[24 de febreiro]] de [[2003]] o modelo -300ER realizou o seu primeiro voo, recibindo a certificación por parte da FAA e da [[Axencia Europea de Seguridade Aérea]] (EASA, sucesora da JAA) o [[16 de marzo]] de [[2004]].<ref>{{cita web |url= http://www.bizjournals.com/wichita/stories/2004/03/15/daily17.html?jst=b_ln_hl |archiveurl= https://web.archive.org/web/20110805090519/http://www.bizjournals.com/wichita/stories/2004/03/15/daily17.html?jst=b_ln_hl |archivedate= 5 de agosto de 2011 |title=Boeing's 777-300ER receives certification |work=[Wichita Business Journal |last=Dinell |first=David |date=16 de marzo de 2004 |accessdate=20 de marzo de 2009}}</ref> A primeira entrega para Air France tivo lugar o [[29 de abril]] de [[2004]].<ref name="Boe_777_back"/> O -300ER, que combinaba a capacidade engadida do -300 xunto ao alcance do -200ER, converteuse na variante do 777 máis vendida a finais dos anos 2000,<ref name=green/> supoñendo un beneficio para as aeroliñas á medida que estas foron substituíndo os seus avións de catro motores por bimotores de características semellantes que lles permitían manter uns custos operativos máis baixos.<ref name=fuelsaver>{{cita web |last= Thomas |first= Geoffrey |url= http://www.theaustralian.com.au/business/aviation/demand-rises-for-fuel-saver-777/story-e6frg95x-1111116616439 |title= Boeing under pressure as demand rises for fuel-saver 777 |work=The Australian |date= 13 de xuño de 2008 |accessdate=20 de xuño de 2008}}</ref> O segundo modelo de longo alcance, o 777-200LR, presentouse o [[15 de febreiro]] de [[2005]] e completou o seu voo de estrea o [[8 de marzo]] dese mesmo ano.<ref name="Boe_777_back"/> O -200LR recibiu a certificación da FAA e da EASA o [[2 de febreiro]] de [[2006]],<ref>{{cita web |url=http://www.seattlepi.com/default/article/777-distance-champ-is-certified-for-service-1194755.php |title=777 distance champ is certified for service |date=3 de febreiro de 2006 |work=Seattle Post-Intelligencer |last=Wallace |first=James |accessdate=10 de decembro de 2008}}</ref> e a primeira entrega a [[Pakistan International Airlines]] foi o [[26 de febreiro]] de 2006.<ref name=pia777>{{cita web |url=http://www.dawn.com/2002/11/18/ebr15.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090413212450/http://www.dawn.com/2002/11/18/ebr15.htm |archivedate=13 de abril de 2009 |title=Modernization of PIA fleet |date=18 de novembro de 2008 |work=Pakistan Dawn |last=Chaudhry |first=Muhammad Bashir |accessdate=12 de febreiro de 2008}}</ref> O [[10 de novembro]] de [[2005]] o primeiro -200LR conseguiu o récord de voo dun avión de pasaxeiros máis longo sen escalas, voando 11&nbsp;664 millas náuticas (21&nbsp;602&nbsp;km) en dirección leste dende [[Hong Kong]] ata [[Londres]].<ref name=NYT_772LR_record/> Cun tempo total de 22 horas e 42 minutos, este voo excedeu o alcance estándar de deseño do -200LR e quedou rexistrado no ''[[Libro Guinness dos Récords]]''.<ref name=guinness>{{cita libro |last1= Glenday |first1= Craig |year= 2007 |title= Guinness World Records |location= Londres/Nova York |publisher=HiT Entertainment |isbn= 978-0-9735514-4-0 |ref=harv|p=200}}</ref> O modelo de carga, o 777F, presentouse o [[23 de maio]] de [[2008]].<ref>{{cita web |last=Trimble |first=Stephen |url=http://www.flightglobal.com/articles/2008/05/23/224065/boeing-777f-makes-its-debut-ahead-of-flight-test-phase.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080526040129/http://www.flightglobal.com/articles/2008/05/23/224065/boeing-777f-makes-its-debut-ahead-of-flight-test-phase.html |archivedate=26 de maio de 2008 |title=Boeing 777F makes its debut ahead of flight test phase |work=Flight Global |date=23 de maio de 2008 |accessdate=6 de xuño de 2008}}</ref> O seu voo de estrea, que utilizou o deseño estrutural e as especificacións de motor do -200LR<ref name=Flug777F/> xunto cos tanques de combustible derivados do -300ER, tivo lugar o [[14 de xullo]] de 2008.<ref>{{cita web |url=http://www.flightglobal.com/articles/2008/07/15/225443/picture-boeing-777f-flies-for-the-first-time.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090414031626/http://www.flightglobal.com/articles/2008/07/15/225443/picture-boeing-777f-flies-for-the-first-time.html |archivedate=14 de abril de 2009|last=Ionides |first=Nicholas |title=Boeing 777F flies for the first time |work=Flight Global |date=15 de xullo de 2008 |accessdate=20 de marzo de 2009}}</ref> A certificación de tipo por parte da FAA e da EASA recibiuna o [[6 de febreiro]] de [[2009]],<ref>{{cita novas |url=https://www.reuters.com/article/2009/02/06/idUS206466+06-Feb-2009+PRN20090206 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120726042139/https://www.reuters.com/article/2009/02/06/idUS206466%2B06-Feb-2009%2BPRN20090206 |archivedate=26 de xullo de 2012 |title=European Aviation Safety Agency Validates FAA Certification of Boeing 777 Freighter |work=Reuters |date=6 de febreiro de 2009 |accessdate=1 de xullo de 2011 |deadurl=yes }}</ref> e a súa primeira entrega para [[Air France]] tivo lugar o [[19 de febreiro]] dese mesmo ano.<ref name=af777f>{{cita web |last=Ionides |first=Nicholas |url=http://www.flightglobal.com/articles/2009/02/20/322853/pictures-first-777-freighter-delivered-to-air-france.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090221111502/http://www.flightglobal.com/articles/2009/02/20/322853/pictures-first-777-freighter-delivered-to-air-france.html |archivedate=21 de febreiro de 2009 |title=First 777 freighter delivered to Air France |work=Air Transport Intelligence |via= Flight Global |accessdate=20 de febreiro de 2009}}</ref><ref name=777Flaunch>{{cita novas |url=http://www.msnbc.msn.com/id/7962814/ |title=Boeing launches cargo version of 777 |agency=Associated Press |date=24 de maio de 2005 |accessdate=20 de marzo de 2009 |data-arquivo=04 de xuño de 2011 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110604042224/http://www.msnbc.msn.com/id/7962814/ |url-morta=yes }}</ref> === Melloras e actualizacións === A finais de 2011 a FAA asignou unha cualificación tipo común para o [[Boeing 787|787]] e o 777, permitindo que os pilotos cualificados nalgún dos dous modelos puidesen operar ámbolos dous, grazas ás súas características de deseño semellantes.<ref>{{cita web |url=http://fsims.faa.gov/wdocs/fsb/b-787_fsb.pdf |title=Flight Standardization Board Report |date=25 de agosto de 2011 |work=[[Federal Aviation Administration]] |accessdate=8 de novembro de 2011 |data-arquivo=11 de novembro de 2011 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20111111203711/http://fsims.faa.gov/wdocs/fsb/b-787_fsb.pdf |url-morta=yes }}</ref> O 787, de menor tamaño, representou a primeira fase dunha iniciativa de substitución de modelos de aeronaves denominada [[Boeing Yellowstone Project]].<ref>{{cita libro |last1= Norris |first1= Guy |last2= Wagner |first2= Mark |year= 2009 |title= Boeing 787 Dreamliner |url= https://archive.org/details/boeing787dreamli0000norr |location= Osceola, Wisconsin |publisher= Zenith Press |isbn= 978-0-7603-2815-6 |ref=harv|pp=[https://archive.org/details/boeing787dreamli0000norr/page/32 32]–35}}</ref> Segundo diversos informes, o 777 podería ser substituído eventualmente por unha nova familia de aeronaves, as Yellowstone 3, deseñadas en base a tecnoloxías presentes no 787.<ref name=777pressure/> [[Ficheiro:All Nippon Airways B777-300ER JA784A.jpg|miniatura|250px|777-300ER de [[All Nippon Airways]]]] A finais dos [[década de 2000|anos 2000]] o 777 tiña unha cada vez maior competencia potencial por parte do modelo planeado de [[Airbus]] [[Airbus A350 XWB|A350 XWB]], así como das variantes internas propostas para o 787,<ref name=777pressure/> ámbolos dous presentando unha potencial mellora no consumo de combustible. A consecuencia disto, o 777-300ER recibiu un paquete de melloras para o motor e a [[aerodinámica]] para reducir a fricción e o peso.<ref name=enhance/> En 2010 esta variante recibiu un incremento adicional de 2&nbsp;300&nbsp;kg de [[peso máximo sen combustible]], equivalente a unha carga maior de entre 20 e 25 pasaxeiros. Os seus motores GE90-115B1 recibiron unha mellora de entre un 1 e un 2,5% de impulso para pesos de engalaxe maiores en aeroportos a grande altitude.<ref name=enhance/> A compañía planeou máis cambios para finais de 2012, incluíndo a posibilidade dunha extensión da envergadura das ás,<ref name=enhance>{{cita novas |url=http://www.flightglobal.com/articles/2010/11/02/349052/world-airliners-order-trickle-continues-for-in-production.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101107102327/http://www.flightglobal.com/articles/2010/11/02/349052/world-airliners-order-trickle-continues-for-in-production.html |archivedate=7 de novembro de 2010 |title= Order trickle continues for in-production widebodies |work=Flight Global |date=8 de setembro de 2008 |accessdate=2 de novembro de 2010}}</ref> así coma outros cambios maiores coma unha á composta, un novo motor e diferentes lonxitudes de fuselaxe.<ref name=enhance/><ref>{{cita novas |url= http://www.flightglobal.com/articles/2010/03/17/339599/boeing-looks-to-extend-777-wingspan-for-incremental-improvement.html |archiveurl= https://web.archive.org/web/20100322191835/http://www.flightglobal.com/articles/2010/03/17/339599/boeing-looks-to-extend-777-wingspan-for-incremental-improvement.html |archivedate= 22 de marzo de 2010 |title= Boeing looks to extend 777 wingspan for incremental improvement package |author= Ostrower, Jon |work=Flight Global |date=8 de setembro de 2008 |accessdate=17 de marzo de 2010}}</ref><ref>{{cita novas |url=http://www.flightglobal.com/articles/2011/06/21/358550/paris-boeing-mulls-777-9x.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110624185346/http://www.flightglobal.com/articles/2011/06/21/358550/paris-boeing-mulls-777-9x.html |archivedate=2011-06-24 |title= PARIS: Boeing mulls 777-9X |author= Ostrower, Jon |work=Air Transport Intelligence| via= Flight Global |date= 21 de xuño de 2011 |accessdate=4 de xullo de 2011}}</ref> Segundo un artigo Emirates estivo traballando con Boeing no proxecto, xa que posiblemente sería o cliente de estrea para as novas versións do 777.<ref>{{cita novas|url=http://blog.seattlepi.com/aerospace/2011/09/12/emirates-may-be-launch-customer-for-new-boeing-777/|título=Emirates may be launch customer for new Boeing 777|xornal=Seattle Post-Intelligencer|data=12 de setembro de 2011|data-acceso=14 de setembro de 2011|data-arquivo=19 de outubro de 2011|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20111019193711/http://blog.seattlepi.com/aerospace/2011/09/12/emirates-may-be-launch-customer-for-new-boeing-777/|url-morta=yes}}</ref> [[China Airlines]] realizou un pedido de dez aeronaves 777-300ER para substituír os 747-400s en rutas entre [[Taipei]] e [[Os Ánxeles]] e [[Nova York]], declarando en ''Aviation Week and Space Technology'' que o custo por asento do 777-300ER era dun 20% menos que os do 747.<ref>{{cita publicación periódica|apelidos=Perrett|nome=Bradley|título=Very Chinese|revista=Aviation Week & Space Technology|data=16 de febreiro-1 de marzo de 2015|pp=38-39}}</ref> Boeing traballou xunto a General Electric para conseguir unha mellora dun 2% na eficiencia do combustible para os novos avións a partir do ano 2016. GE comprometeuse a mellorar o módulo do ventilador e o compresor a alta presión no motor GE-90-115, ademais de reducir os espazos libres entre as puntas das follas da turbina e da cuberta durante o cruceiro. Segundo Boeing, cada 1% de mellora na queima de combustible do 777-300ER tradúcese na capacidade de voar unhas 75 millas náuticas adicionais coa mesma carga de combustible, ou engadir dez pasaxeiros ou uns 1080&nbsp;kg de carga a un voo no límite da mesma.<ref>{{cita publicación periódica|apelidos=Norris|nome=Guy|título=Mind the gap|revista=Aviation Week & Space Technology|data=16 de febreiro-1 de marzo de 2015|pp=42-43}}</ref> En marzo de 2015 a revista ''Aviation Week & Space Technology'' publicou detalles adicionais do paquete de melloras. O 777-300ER perdería uns 816&nbsp;kg de peso, substituíndo a coroa da fuselaxe con [[biela]]s e paneis de integración compostos, semellantes ós empregados no 787. A maiores Boeing estaba a traballar nun novo software de control de voo para eliminar o derrapaxe de cola, ademais de redeseñando a equivalencia interna dos [[alerón]]s para reducir a fricción grazas a unha redución da presión na parte inferior das ás. Xunto a outros cambios adicionais, este paquete de melloras podería incrementar a eficiencia no consumo de combustible e permitiríalle ás aeroliñas engadir 14 asentos máis ó avión, incrementando a eficacia de combustible por asento nun 5%.<ref>{{cita publicación periódica|apelidos=Norris|nome=Guy|título=Sharpened edge|revista=Aviation Week & Space Technology|data=16 de marzo-29 de marzo de 2015|pp=26-28}}</ref> === Programa 777X === {{AP|Boeing 777X}} En setembro de 2011 Boeing publicou máis detalles das versións de terceira xeración propostas para o 777, referíndose a elas de forma colectiva baixo a denominación [[Boeing 777X|777X]] e designándoas de forma provisional coma 777-8 e 777-9.<ref name=777special/> A 777-9 tería unha fuselaxe estirada uns 2,13 metros máis, acadando unha lonxitude total de 76,5 metros para acomodar a un total de 407 pasaxeiros,<ref name=homes/><ref>{{cita novas |url=http://www.flightglobal.com/news/articles/boeing-studies-ultra-long-range-777-8lx-concept-368176/ |title= Boeing studies ultra long-range 777-8LX concept |author= Ostrower, Jon |work=Air Transport Intelligence |via=Flight Global |date= 13 de febreiro de 2012 |accessdate=13 de febreiro de 2012}}</ref> mentres que a versión 777-8 de alcance ultralongo, substituto do 777-200LR, tería unha lonxitude de 69,5 m.<ref name=777special/> A envergadura das ás para ámbolos dous modelos aumentaría dende os 64,8 m ata os 71,3 m, incorporando o uso de [[Polímero reforzado con fibra de carbono|polímeros reforzados con fibra de carbono]] para a súa construción.<ref name=777special/><ref name=homes>{{cita web |url= http://www.flightglobal.com/news/articles/boeing-homes-in-on-late-2012-launch-for-777-successor-369241/ |title=Boeing homes in on late-2012 launch for 777 successor |first=John |last=Ostrower |work=Flight Global |date=7 de marzo de 2012 |accessdate=20 de marzo de 2012}}</ref> En febreiro de 2012 General Electric publicou varios estudos sobre un novo motor, denominado GE9X, para o seu uso nos modelos 777X.<ref>{{cita web |url= http://www.flightglobal.com/news/articles/ge-plans-10-fuel-burn-improvement-for-ge9x-engine-369242/ |title=GE plans 10% fuel burn improvement for GE9X engine |first=John |last=Ostrower |work=Flight Global |date=7 de marzo de 2012 |accessdate=20 de marzo de 2012}}</ref><ref name=AspireAviation_777X_success>{{cita web |url=http://www.aspireaviation.com/2013/10/24/boeing-widebody-dominance-777x-success/|title= Boeing’s widebody dominance hinges on 777X success |work= Aspire Aviation |accessdate=20 de novembro de 2013}}</ref> Rolls-Royce e propuxo o motor conceptual RB3025, baseado nos motores [[Rolls-Royce Trent 1000|Trent 1000]] e [[Rolls-Royce Trent XWB|Trent XWB]], mentres que Pratt & Whitney propuxo unha adaptación da arquitectura do motor [[Pratt & Whitney PW1000G|PW1000G]] que produciría ata 440&nbsp;kN de impulso.<ref name=777special>{{cita web |url= http://www.flightglobal.com/Features/Boeing-777-special |archiveurl= https://archive.today/20120312060548/http://www.flightglobal.com/Features/Boeing-777-special |archivedate= 12 de marzo de 2012|title=A special look at the future prospects of the Boeing 777 |work=Flight Global |date=2012 |accessdate=10 de marzo de 2012}}</ref> Finalmente, en marzo de 2013 o motor General Electric GE9X foi seleccionado coma o motor exclusivo que sería empregado nos modelos 777X.<ref>{{cita web |url=https://www.reuters.com/article/2013/03/16/us-boeing-ge-idUSBRE92E12020130316 |title=Boeing selects GE as sole engine partner on next 777 plane |work=[[Reuters]] |date=15 de marzo de 2013 |accessdate=19 de marzo de 2013 |data-arquivo=18 de marzo de 2013 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130318224118/http://www.reuters.com/article/2013/03/16/us-boeing-ge-idUSBRE92E12020130316 |url-morta=yes }}</ref> En maio de 2013 a xunta directiva de Boeing deulle permiso formal a súa división de avións comerciais para que comezasen a ofrecer os modelos 777X ós clientes.<ref name=777xapproval>{{cita web |title=Boeing Board Gives Approval To Offer 777X |url=http://www.aviationweek.com/Article.aspx?id=/article-xml/awx_05_01_2013_p0-575533.xml |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130509200913/http://www.aviationweek.com/Article.aspx?id=%2Farticle-xml%2Fawx_05_01_2013_p0-575533.xml |archivedate=09 de maio de 2013 |first=Guy |last=Norris |work=[[Aviation Week & Space Technology]] |date=1 de maio de 2013 |accessdate=1 de xullo de 2013 |deadurl=yes }}</ref> O 19 de setembro de 2013 a xunta de supervisión de [[Lufthansa]] aprobou o pedido de 34 avións Boeing 777-9 para substituír os seus 747-400, en previsión do lanzamento oficial deste programa de Boeing.<ref>{{cita novas|título=Lufthansa Commits To 777-9X and A350-900|url=http://aviationweek.com/commercial-aviation/lufthansa-commits-777-9x-and-a350-900|páxina-web=Aviation Week|data=19 de setembro de 2013|apelidos=Flottau|nome=Jens|data-acceso=23 de agosto de 2017|data-arquivo=23 de agosto de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170823175130/http://aviationweek.com/commercial-aviation/lufthansa-commits-777-9x-and-a350-900|url-morta=yes}}</ref><ref name=lh777>{{cita web|url=http://boeing.mediaroom.com/2013-09-19-Boeing-Statement-on-Lufthansa-Selection-of-Boeing-777X-for-Future-Long-Haul-Fleet|título=Boeing Statement on Lufthansa Selection of Boeing 777X for Future Long-Haul Fleet|páxina-web=Boeing|data=19 de setembro de 2013}}</ref> En outubro de 2013 Boeing anunciou que utilizaría as súas instalacións de [[Charleston, Carolina do Sur|Charleston]], [[Huntsville, Alabama|Huntsville]], [[Long Beach]], [[Filadelfia]] e [[St. Louis]] nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], xunto as de [[Moscova]] en [[Rusia]], para levar a cabo o esforzo de deseño dos 777X.<ref>{{cita web|title=Boeing spreads 777X design work to Charleston, Moscow, defence sites|url=http://www.flightglobal.com/news/articles/boeing-spreads-777x-design-work-to-charleston-moscow-defence-392371/|date=30 de outubro de 2013|work=Flight Global|accessdate=31 de outubro de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20150709234248/http://www.flightglobal.com/news/articles/boeing-spreads-777x-design-work-to-charleston-moscow-defence-392371/|data-arquivo=09 de xullo de 2015|dead-url=yes}}</ref> Boeing presentou de forma oficial o programa 777X no [[Dubai Airshow]] en novembro de 2013, anunciando un total de 259 pedidos e acordos por un valor de máis de 95&nbsp;000 millóns de dólares,<ref name="wilhelm2013">{{cita publicación periódica|url=http://www.bizjournals.com/seattle/news/2013/11/17/boeing-launches-777x-with-orders-for.html?page=all|location=Seattle, Washington|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131123015911/http://www.bizjournals.com/seattle/news/2013/11/17/boeing-launches-777x-with-orders-for.html?page=all|accessdate=|apelidos=Wilhelm|data=13 de novembro de 2013|revista=Puget Sound Business Journal|urlmorta=yes|nome=Steve|título=Boeing Launches 777X with Orders for 259 Jets Worth $95B|PMC=|ISSN=|PMID=|volume=|páxinas=|número=|dataarquivo=23 de novembro de 2013|data-acceso=13 de novembro de 2013}}</ref><ref>{{cita nota de prensa |title=Boeing Launches 777X with Record-Breaking Orders and Commitments |url=http://boeing.mediaroom.com/2013-11-17-Boeing-Launches-777X-with-Record-Breaking-Orders-and-Commitments |publisher= Boeing |date= 17 de novembro de 2013 |accessdate= 5 de abril de 2014}}</ref> constituíndo desta forma o maior lanzamento comercial dun produto por valor do dólar na historia da aviación comercial.<ref name='BBC Dubai 1'>{{cita novas |date=17 de novembero de 2013 |title=Dubai Air Show: Boeing Leads Order Books Race |url=http://www.bbc.co.uk/news/business-24978226 |work=BBC News |accessdate=17 de novembro de 2013}}</ref> Entre os pedidos estaban 150 unidades para [[Emirates]], 25 para [[Etihad Airways]] e 50 para [[Qatar Airways]].<ref name=wilhelm2013/><ref name=norris2013>{{cita novas |last=Norris |first=Guy |date=17 de novembro de 2013 |title=Boeing Launches 777X in Dubai Order Boom |url=http://www.aviationweek.com/Article.aspx?id=/article-xml/awx_11_17_2013_p0-637685.xml |work=Aviation Week |publisher=Penton |accessdate=17 de novembro de 2013 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131203073955/http://www.aviationweek.com/Article.aspx?id=%2Farticle-xml%2Fawx_11_17_2013_p0-637685.xml |archivedate=03 de decembro de 2013 }}</ref><ref name="LufthansaSep13">{{cita nota de prensa |date=19 de setembro de 2013 |title=Modern, Quiet and Environmentally Efficient: Lufthansa Group Orders 59 Ultra-Modern Wide-Body Boeing 777-9X and Airbus A350-900 Aircraft |url=http://www.lufthansagroup.com/en/press/news-releases/singleview/archive/2013/september/19/article/2599.html |work=Lufthansa Group |publisher=Deutsche Lufthansa AG |accessdate=17 de novembro de 2013 |data-arquivo=12 de outubro de 2013 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20131012071952/http://www.lufthansagroup.com/en/press/news-releases/singleview/archive/2013/september/19/article/2599.html |url-morta=yes }}</ref> == Deseño == [[Ficheiro:aa.b777-200er.n788an.mains.arp.jpg|miniatura|Motores, [[alerón]]s e tren de aterraxe nun 777-200ER de [[American Airlines]]]] Boeing utilizou varias tecnoloxías avanzadas no deseño do 777, incluíndo controis ''[[fly-by-wire]]'' completamente dixitais,<ref name="fbw">{{cita publicación periódica|apelidos=North|nome=David|título=Finding Common Ground in Envelope Protection Systems|revista=Aviation Week & Space Technology|data=28 de agosto de 2008|pp=66–68}}</ref> configuración por medio de software da [[aviónica]], monitores de voo [[Pantalla de cristal líquido|LCD]] de [[Honeywell]] na [[cabina de cristal]],<ref>{{Harvnb|Birtles|1998|p=57}}</ref> e por primeira vez usou unha rede de [[fibra óptica]] para a aviónica nunha aeronave comercial.<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|1996|p=47}}</ref> Boeing aproveitou o traballo realizado no cancelado [[Boeing 7J7]],<ref name="7j7">{{cita web|url=http://www.airspacemag.com/history-of-flight/prop-fan.html?c=y&page=5|title=The Short, Happy Life of the Prop-fan|last=Sweetman|first=Bill|date=1 de setembro de 2005|work=Air & Space|accessdate=1 de decembro de 2008}}</ref> que empregaba versións semellantes destas tecnoloxías.<ref name=7j7/> A partir do ano 2003 Boeing comezou a ofertar tamén a opción de utilizar monitores de cabina de tipo [[Electronic flight bag|EFB]].<ref>{{cita web |last=Corliss |first=Bryan |url=http://www.forbes.com/2003/11/05/1105boeingpinnacor.html |title=New Boeing 777 Boasts Breakthrough Video System |work=[[Forbes]] |date=5 de novembro de 2003 |accessdate=5 de maio de 2009}}</ref> Nese mesmo ano Boeing anunciou que os modelos mellorados 777X incorporarían unha fuselaxe, sistemas e tecnoloxías para o interior procedentes do deseño do 787.<ref name=777xdubai>{{cita web |url=http://www.aviationweek.com/Article.aspx?id=/article-xml/AW_11_25_2013_p32-638592.xml |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131125232333/http://www.aviationweek.com/Article.aspx?id=%2Farticle-xml%2FAW_11_25_2013_p32-638592.xml |archivedate=25 de novembro de 2013 |title=Dubai Provides Runway For 777X Program Launch |first=Guy |last=Norris |work=Aviation Week & Space Technology |date=25 de novembro de 2013 |accessdate=25 de novembro de 2013 |deadurl=yes }}</ref> === ''Fly-by-wire'' === No proceso de deseño do 777 coma a súa primeira aeronave comercial ''[[fly-by-wire]]'', Boeing decidiu manter os controis convencionais de [[xugo (aeronáutica)|xugo]] no canto de utilizar [[Panca de control lateral|pancas de control lateral]] como se adoitaba facer na maioría de avións de combate ''fly-by-wire'' e en moitos avións comerciais de [[Airbus]].<ref name=fbw/> Xunto ós controis tradicionais de xugo e temón, a cabina inclúe unha disposición simplificada que mantén semellanzas cos modelos anteriores de Boeing.<ref>{{cita publicación periódica|last=Ropelewski|first=Robert|date=1 de xuño de 1995|editorial=Aerospace Media Publishing|title=Flying the Boeing 777.(Evaluation)|url=http://www.highbeam.com/doc/1G1-17311312.html|journal=Interavia Business & Technology|subscription=yes|via=[[HighBeam]]|apelidos=|data=|revista=|data-acceso=22 de agosto de 2017|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150924144710/http://www.highbeam.com/doc/1G1-17311312.html|dataarquivo=24 de setembro de 2015|urlmorta=yes}}</ref> O sistema ''fly-by-wire'' incorporou tamén unha [[protección envolvente de voo]], un sistema que guía ó piloto cunha serie de parámetros operativos calculados por computadora, que actúa automaticamente para previr [[entrada en perda|entradas en perda]], velocidades excesivas e manobras excesivamente bruscas.<ref name=fbw/> O piloto pode anular este sistema se o considera necesario,<ref name=fbw/> e leva incorporado un sistema mecánico suplementario.<ref>{{cita libro |last1=Newhouse |first1=John |year=2008 |title=Boeing versus Airbus: The Inside Story of the Greatest International Competition in Business |url=https://archive.org/details/boeingversusairb00unse |location=Londres |publisher=Vintage |isbn=1-4000-7872-5 |ref=harv|p=[https://archive.org/details/boeingversusairb00unse/page/106 106]}}</ref> === Armazón e sistemas === [[Ficheiro:Saudi Arabian Airlines B777-200ER (HZ-AKC) departs London Heathrow 15Aug2008 arp.jpg|miniatura|left|Vista inferior dun Boeing 777-200ER]] As ás do 777 teñen un deseño cun [[perfil aerodinámico supercrítico]] nunha disposición de 31,6&nbsp;[[Grao sesaxesimal|graos]], optimizado para unha [[velocidade de cruceiro]] de [[Número de Mach|Mach]]&nbsp;0,83 (revisada tralas probas de voo a Mach 0,84).<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|p=130}}</ref> As ás teñen un deseño máis ancho e unha maior [[envergadura (aviación)|envergadura]] que outras aeronaves comerciais previas, o que lle permite levar unha maior carga e ter un maior alcance, mellora o seu desempeño no engalaxe e permítelle manter unha maior [[altitude de cruceiro]].<ref name="Eden 2008, p. 107"/> As ás tamén serven como depósito de combustible, permitindo que os modelos de maior alcance teñan unha capacidade de ata uns 181&nbsp;300&nbsp;[[litro|L]] de combustible.<ref name=Boeing_777_airport_report_gen2/> Esta capacidade permite que o 777-200LR poida operar distancias moi longas, realizando rutas transpolares coma por exemplo dende [[Toronto]] ata [[Hong Kong]].<ref name=enroute>{{cita publicación periódica|last=Morris|first=Doug|title=What determines the kind of aircraft that will be used for a particular route?|páxina-web=enRoute|date=1 de marzo de 2012|url=http://www.enroute.aircanada.com/en/articles/what-determines-the-kind-of-aircraft-that-will-be-used-for-a-particular-route-1|apelidos=|data-acceso=22 de agosto de 2017|data-arquivo=04 de abril de 2012|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120404064458/http://www.enroute.aircanada.com/en/articles/what-determines-the-kind-of-aircraft-that-will-be-used-for-a-particular-route-1|url-morta=yes}}</ref> En 2013 Boeing introduciu unha nova á fabricada con [[material composto|materiais compostos]] para as versións melloradas 777X, cunha envergadura maior e características de deseño baseadas nas ás do [[Boeing 787|787]].<ref name=777xdubai/> A diferenza doutros avións máis pequenos coma o [[Boeing 737|737]], as ás dos 777 non teñen ''[[winglet]]s''. No seu lugar, a disposición das súas ás excepcionalmente longas serve para realizar a mesma función de redución de fricción. Boeing ofertou puntas de ás pregables de 6,40 m de longo para os modelos iniciais de 777, dirixíndose a aquelas aeroliñas que poderían empregar portas destinadas a acomodar avións máis pequenos, pero ningunha aeroliña mercou esta opción.<ref>{{cita informe|url=https://www.caa.govt.nz/aircraft/Type_Acceptance_Reps/Boeing_777.pdf|title=Type Acceptance Report – Boeing 777|editorial=Civil Aviation Authority of New Zealand|id=TAR 5/21B/17|data=20 de decembro de 2010|data-acceso=22 de agosto de 2017|data-arquivo=19 de decembro de 2008|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20081219112154/https://www.caa.govt.nz/aircraft/Type_Acceptance_Reps/Boeing_777.pdf|url-morta=yes}}</ref> Esta característica de ás pregables emerxeu de novo como característica de deseño no anuncio das versións melloradas 777X no ano 2013. Estas versións incluirían unhas puntas de ás pregables máis pequenas de 3,35 m que permitiría que os modelos 777X utilizasen as mesmas portas e pistas de rodaxe que os modelos previos de 777.<ref name=777xdubai/> Estas ás serían menos complexas que as propostas para os modelos iniciais de 777, e só afectarían internamente á disposición dos cables para as luces das puntas das ás.<ref name=777xdubai/> A [[fuselaxe]] dos modelos 777 incorpora o uso de materiais compostos, que supoñen o 9% do seu peso estrutural.<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|1996|p=35}}</ref> Os elementos feitos con materiais compostos inclúen o chan da cabina e o temón. O corte transversal da fuselaxe principal é circular,<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|1996|p=92}}</ref> e diminúe cara a atrás ata acadar unha forma [[cono|cónica]] na cola cunha [[unidade auxiliar de potencia]] encarada a [[babor]].<ref name=boeingjets>{{Harvnb|Norris|Wagner|1996|p=89}}</ref> Esta aeronave posúe tamén o [[tren de aterraxe]] e as rodas máis grandes de tódolos avións comerciais.<ref>{{Harvnb|Eden|2008|p=111}}</ref> Os seus ''[[bogie]]s'' de seis rodas están deseñados para espallar a carga do avión sobre unha gran superficie sen precisar un tren adicional central. Isto axuda a reducir o peso e simplifica os sistemas [[hidráulica|hidráulicos]] e de freado da aeronave. Cada unha das seis rodas do tren de aterraxe principal dun 777-300ER pode soportar unha carga de 26&nbsp;980&nbsp;kg, máis que calquera outro avión de fuselaxe ancha coma por exemplo o 747-400.<ref>{{cita web |url=http://www.flightglobal.com/articles/2006/03/28/205694/adp-to-revamp-runway-at-orly.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090414031605/http://www.flightglobal.com/articles/2006/03/28/205694/adp-to-revamp-runway-at-orly.html |archivedate=14 de abril de 2009 |title=ADP to revamp runway at Orly |last=Turner |first=Aimee |date=28 de marzo de 2006 |work=Flight Global |accessdate=2 de abril de 2009}}</ref> Os 777 posúen sistemas hidráulicos triplos redundantes, requirindo só un para a aterraxe.<ref>{{Harvnb|Birtles|1998|p=66}}</ref> O seu deseño inclúe tamén unha [[turbina de aire de impacto]] de emerxencia na raíz das ás.<ref>{{Harvnb|Birtles|1998|p=60}}</ref> === Interior === {{ imaxe dupla | right | Etihad Airways Boeing 777-3FXER Coral Wedelstaedt.jpg | 200 | BR 852 - 777-35E - EVA AIR - Royal Laurel Class (11975949583).jpg | 200 | Esquerda: Clase ''economy'' dun 777-300ER de [[Etihad Airways]] nunha disposición 3-3-3. Dereita: Clase ''business'' dun 777-300ER de [[EVA Air]] nunha disposición 1-2-1 de padrón de espiga}} O interior orixinal do 777, coñecido tamén coma o Interior de Marca de Boeing (''Boeing Signature Interior''), inclúe paneis curvados, compartimentos superiores máis grandes e iluminación indirecta.<ref name="norris143"/> As opcións de disposición varían dende catro<ref>{{cita web|url=https://www.united.com/web/en-US/content/travel/inflight/aircraft/777/300/default.aspx|title=Boeing 777-300ER (77W) - United Airlines|website=United Airlines|accessdate=8 de maio de 2017}}</ref> ata seis asentos en fila en [[Primeira clase (aviación)|primeira clase]] ata 10 asentos en fila na clase ''economy''.<ref name="norris32">{{Harvnb|Norris|Wagner|2001|pp=32–33}}</ref> As ventás do 777 eran as máis grandes de calquera avión comercial ata a aparición do 787, cunhas medidas de 380 por 250&nbsp;mm.<ref name=windows>{{cita web |last=Wallace |first=James |url=http://www.highbeam.com/doc/1G1-190312953.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121106060023/http://www.highbeam.com/doc/1G1-190312953.html |archivedate=06 de novembro de 2012 |title=Continental plans Dreamliner seats to be roomy, with a view |work=Seattle Post-Intelligencer |date=26 de novembro de 2008 |accessdate=1 de xullo de 2011 |url-morta=yes }}</ref> A cabina inclúe tamén "zonas de flexibilidade", o que implica a colocación deliberada de puntos de conexión de auga, eléctricos, [[Pneumática|pneumáticos]] e outros por todo o interior do espazo, permitindo que as aeroliñas poidan mover asentos, cociñas e lavadoiros de forma rápida e máis sinxela á hora de axustar a disposición da cabina.<ref name=norris32/> Varias das aeronaves fabricadas inclúen interiores [[VIP]] para uso non comercial.<ref>{{cita web |url=http://www.lufthansa-technik.com/applications/portal/lhtportal/lhtportal.portal?_nfpb=true&_pageLabel=Template7_8&requestednode=421&webcacheURL=TV_I/Media-Relations/Media-Archive/Archive-Press-Releases/Previous-Press-Releases/Press-Releases-2000/First_VIP_B777.xml |title=Lufthansa Technik turns out first customized VIP Boeing 777 |work=Lufthansa Technik |date=22 de decembro de 2000 |accessdate=25 de outubro de 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090615231836/http://www.lufthansa-technik.com/applications/portal/lhtportal/lhtportal.portal?_nfpb=true&_pageLabel=Template7_8&requestednode=421&webcacheURL=TV_I%2FMedia-Relations%2FMedia-Archive%2FArchive-Press-Releases%2FPrevious-Press-Releases%2FPress-Releases-2000%2FFirst_VIP_B777.xml |archivedate=15 de xuño de 2009 |deadurl=yes }}</ref> Para este modelo Boeing deseñou unha tapa de [[váter]] de bisagra con freado hidráulico cun peche lento.<ref>{{cita publicación periódica|last=Stover|first=Dawn|date=1994|title=The newest way to fly|url=https://books.google.com/?id=053lJ8sFTAYC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|pages=78–79, 104|work=[[Popular Science]]|volume=244|número=6|issn=0161-7370}}</ref> No ano 2003 Boeing introduciu compartimentos superiores de descanso para a tripulación como opción para os modelos 777.<ref name=overhead>{{cita web |last=Wallace |first=James |url=http://www.seattlepi.com/default/article/Aerospace-Notebook-Boeing-adds-places-for-crews-1106748.php |title=Boeing adds places for crews to snooze |work=Seattle Post-Intelligencer |date= 4 de febreiro de 2003 |accessdate=3 de xuño de 2011}}</ref> Localizados sobre a cabina principal e conectados por medio dunhas escadas, os compartimentos anteriores conteñen dous asentos e dous catres, mentres que os posteriores conteñen varios catres.<ref name=overhead/> O Interior de Marca adaptouse dende entón a outras aeronaves de fuselaxe ancha e estreita de Boeing, incluíndo os modelos [[Boeing 737 Next Generation|737NG]], [[Boeing 747-400|747-400]], [[Boeing 757|757-300]] e os máis recentes [[Boeing 767|767]] e as súas variantes [[767-400ER]].<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|p=122}}</ref><ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|pp=46, 112}}</ref> En 2011 a publicación ''Flight Global'' informou que Boeing estaba considerando substituír o Interior de Marca no 777 cun novo deseño interior semellante ó do modelo 787, como parte dun movemento cara a unha "experiencia de cabina común" en tódalas súas plataformas.<ref>{{cita web |url=http://www.flightglobal.com/articles/2011/07/07/359264/boeing-eyes-common-cabin-experience-across-platforms.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110710022528/http://www.flightglobal.com/articles/2011/07/07/359264/boeing-eyes-common-cabin-experience-across-platforms.html |archivedate=10 de xullo de 2011|title=Boeing eyes 'common cabin experience' across platforms |author=Kirby, Mark |date=7 de xullo de 2011 |work=Air Transport Intelligence |via= Flight Global|accessdate=8 de xullo de 2011}}</ref> Co lanzamento dos 777X en 2013, Boeing confirmou que estas aeronaves terían un novo interior que incluía elementos de cabina do 787 e unhas ventás máis grandes.<ref name=777xdubai/> En 2014 publicáronse detalles adicionais sobre isto, indicando que incluirían unhas paredes laterais de cabina esculpidas de novo para conseguir un maior espazo interior, tecnoloxía de diminución de [[ruído]] e unha maior [[humidade]] na cabina.<ref>{{cita web |url= https://www.bloomberg.com/news/2014-05-01/cabin-comfort-becomes-focus-as-boeing-maps-777-upgrade-for-2020s.html |title=Boeing Maps Boost in Cabin Comfort for Next 777|work=Bloomberg |first=Julie |last=Johnsson|date=1 de maio de 2014 |accessdate=1 de maio de 2014}}</ref> == Variantes == {| class="wikitable" style="float:right; margin-left:1em;" |- !Designación [[International Civil Aviation Organization|ICAO]]<ref name=ICAOcode>{{cita web|url=http://www.icao.int/publications/DOC8643/|título=DOC 8643 - Aircraft Type Designators|editorial=[[International Civil Aviation Organization]]|data-acceso=6 de febreiro de 2011}}</ref> !Modelos |- |style="text-align:center"|'''B772''' |777-200<br/>777-200ER |- |style="text-align:center"|'''B77L''' |777-200LR<br/>777F |- |style="text-align:center"|'''B773''' |777-300 |- |style="text-align:center"|'''B77W''' |777-300ER |} Boeing usa dúas características &ndash; a lonxitude da [[fuselaxe]] e o alcance &ndash; para definir os seus modelos 777.<ref name=Eden112/> A lonxitude da fuselaxe afecta ó número de pasaxeiros e cantidade de carga que poden transportar. O 777-200 e os seus derivados representan o tamaño base, estirando a fuselaxe no modelo 777-300 de 1998. En cuestión de alcance, a clasificación da aeronave dívidese en tres categorías baseándose no criterio de deseño empregado. Os de mercado A cobren as operacións domésticas e rexionais, os de mercado B cobren as rutas dende [[Europa]] ata a [[costa oeste dos Estados Unidos]] e os de mercado C empréganse nas rutas transpacíficas máis longas.<ref>{{cita libro |title= The Magic of a Name: The Rolls-Royce Story, Part 3: A Family of Engines |url= https://archive.org/details/magicofnamerolls0000pugh_r6s5 |author= Peter Pugh |publisher= Icon Books Ltd |isbn= 9781848319981 |date= 2002}}</ref> Estas categorías definíronse inicialmente desta forma: * Mercado A: ata 4&nbsp;200&nbsp;[[milla náutica|mn]] (7&nbsp;800&nbsp;km).<ref name="Birtles_756-67-77_p103-05">{{Harvnb|Birtles|1999|pp=103, 105}}</ref> * Mercado B: 6&nbsp;600&nbsp;mn (12&nbsp;200&nbsp;km)<ref name="Birtles_756-67-77_p103-05"/> * Mercado C: 7&nbsp;800&nbsp;mn (14&nbsp;400&nbsp;km)<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|2001|p=102}}</ref> Á hora de referirse ás distintas variantes, Boeing e as aeroliñas adoitan colapsar o número de modelo (777) e o designador da variante (-200 ou -300) nunha forma truncada (p. ex. "772" ou "773").<ref name=IATAcode>{{cita web |url=http://www.jal.co.jp/en/5971/readme/ships_info.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20091125064415/http://www.jal.co.jp/en/5971/readme/ships_info.html |archivedate=25 de novembro de 2009 |title=About our operating aircraft |work=Japan Airlines |accessdate=25 de outubro de 2009 |url-morta=yes }}</ref> O sistema de designación de tipo de aeronave da [[Organización de Aviación Civil Internacional]] (ICAO) engade unha letra precedente para o fabricante (p. ex. "B772" ou "B773").<ref name=ICAOcode/> Dependendo da capacidade da aeronave, as designacións poden incluír ou non o identificador de alcance (p. ex. 777-300ER en forma de "773ER",<ref>{{cita novas |url=http://www.smh.com.au/news/business/air-nz-must-ask-shareholders/2007/09/11/1189276720074.html |title=Air NZ must ask shareholders |work=Sydney Morning Herald |accessdate=30 de marzo de 2009 |last=John |first=Danny |date=12 de setembro de 2007}}</ref> "773B",<ref>{{cita web |url=http://www.atimes.com/atimes/China_Business/GL03Cb06.html |title=Cathay Pacific puts its trust in Boeing |publisher=Asia Times Online |accessdate=30 de marzo de 2009 |date=3 de decembro de 2005 |data-arquivo=26 de agosto de 2011 |url-arquivo=https://www.webcitation.org/61DJ8o09z?url=http://www.atimes.com/atimes/China_Business/GL03Cb06.html |url-morta=yes }}</ref> "77W",<ref>{{cita web|url=http://www.aircanada.com/en/about/fleet/77W.html|title=Air Canada – 777-300ER (77W)|work=Air Canada|accessdate=30 de marzo de 2009}}</ref> ou "B77W"<ref name=ICAOcode/>). === 777-200 === [[Ficheiro:Boeing 777 above clouds, crop.jpg|miniatura|Un 777-200 coas cores distintivas orixinais de Boeing]] O 777-200 foi o modelo inicial de Boeing para o mercado A. O primeiro -200 foi entregado a [[United Airlines]] o 15 de maio de 1995.<ref name="Boe_777_back"/> Cun alcance máximo de 9&nbsp;700&nbsp;km,<ref name=777_perf/> o -200 estaba destinado principalmente a operadores domésticos dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]].<ref name=Eden112/> Un total de nove clientes distintos adquiriron un total de 88 aeronaves do modelo -200,<ref name=777_O_D_summ/> con 62 deles aínda en servizo comercial a data de xullo de 2017.<ref name=FI17/> A aeronave competidora de [[Airbus]] para este modelo é o [[Airbus A330|A330-300]].<ref>{{cita web |url=http://www.highbeam.com/doc/1G1-80189598.html |title=Aerospace Notebook: Conner's best bet – Let it ride on the 777s but airlines aren't ready to commit to 200LR model |last=Wallace |first=James |date=19 de novembro de 2001 |work=Seattle Post-Intelligencer |accessdate=8 de maio de 2011 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121105222803/http://www.highbeam.com/doc/1G1-80189598.html |archivedate=05 de novembro de 2012 }}</ref> === 777-200ER === [[Ficheiro:Elal b777-200 4x-ecd arp.jpg|miniatura|right|777-200ER de [[El Al]] aterrando no [[Aeroporto de Londres-Heathrow]]]] O 777-200ER (''Extended Range'', Alcance Estendido), a versión de mercado B do -200, recibiu a denominación inicial 777-200IGW (''increased gross weight'', peso bruto incrementado).<ref name="eden112-113">{{Harvnb|Eden|2008|pp=112–113}}</ref> O -200ER posúe unha capacidade de combustible adicional e un [[peso máximo no engalaxe]] (MTOW) maior que o do -200. Dirixido a aeroliñas internacionais que operan rutas [[voo transatlántico|transatlánticas]],<ref name=Eden112/> o alcance máximo do -200ER é de 13&nbsp;084&nbsp;km.<ref name="Characteristics"/> Ademais de superar o récord de "distancia percorrida sen aterraxes" polo [[gran círculo]] en dirección leste, o -200ER ten tamén o récord do voo de desvío de emerxencia [[ETOPS]] máis longo (177 minutos cun só motor), nun voo de United Airlines que levaba 255 pasaxeiros o 17 de marzo de 2003, sobrevoando o [[océano Pacífico]].<ref>{{cita web |url=http://www.aviationtoday.com/asw/categories/commercial/Still-Tops-for-ETOPS_2351.html |title=Still Tops for ETOPS |work=Air Safety Week |date=14 de abril de 2003 |accessdate=23 de maio de 2009 |data-arquivo=17 de xullo de 2010 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20100717015602/http://www.aviationtoday.com/asw/categories/commercial/Still-Tops-for-ETOPS_2351.html |url-morta=yes }}</ref><ref>{{cita web |url=http://www.aviationtoday.com/asw/categories/bga/Divert-Details_2255.html |title=Divert Details |work=Air Safety Week |date=24 de marzo de 2003 |accessdate=23 de maio de 2009 |data-arquivo=16 de xaneiro de 2010 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20100116072309/http://www.aviationtoday.com/asw/categories/bga/Divert-Details_2255.html |url-morta=yes }}</ref> O primeiro -200ER entregouse a [[British Airways]] o 6 de febreiro de 1997.<ref name="Boe_777_back"/> Un 777-200ER de British Airways realizou o [[voo subsónico]] máis rápido dende [[Nova York]] ata [[Londres]] en xaneiro de 2015, cunha duración de 5 horas e 16 minutos, por mor de fortes ventos de cola.<ref>{{cita novas |url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/northamerica/usa/11337617/Jet-stream-blasts-BA-plane-across-Atlantic-in-record-time.html |title=Jet stream blasts BA plane across Atlantic in record time |last=Crilly |first=Bob |work=The Daily Telegraph |date= 10 de xaneiro de 2015 |accessdate=7 de agosto de 2016 |location=Londres}}</ref><ref>{{cita novas |url=http://www.cnn.com/2015/01/12/travel/new-york-london-record-flight-time/ |title=Transatlantic flight nears supersonic speeds |last=McKirdy |first=Euan |work=CNN |date= 13 de xaneiro de 2015 |accessdate=7 de agosto de 2016}}</ref> [[Singapore Airlines]], un dos principais clientes desta variante,<ref name=777_O_D_summ/> pediu máis da metade dos seus -200ER con especificacións de impulso reducido nos motores para o seu uso en rutas de media distancia.<ref name=SQ>{{cita web |url= http://www.centreforaviation.com/analysis/sia-new-long-haul-low-cost-carrier-to-start-with-400-seat-b777s-plans-16-aircraft-fleet-within-five-58111 |title=SIA's new long-haul LCC to start with 400-seat B777s, plans 16-aircraft fleet within four years|publisher=CAPA Centre for Aviation|date=1 de setembro de 2011|accessdate=22 de marzo de 2012}}</ref><ref>{{cita web |url=http://www.singaporeair.com/en_UK/flying-with-us/ouraircraft/ |title=Our Fleet |work=Singapore Airlines |year=2012 |accessdate=22 de marzo de 2012 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120324055551/http://www.singaporeair.com/en_UK/flying-with-us/ouraircraft/ |archivedate=24 de marzo de 2012 }}</ref> Estes motores de menor impulso reducen o peso máximo no engalaxe, o que á súa vez reduce o prezo de venda da aeronave e as [[taxa de aterraxe|taxas de aterraxe]].<ref name=SQ/> A data de xullo de 2017, as entregas de -200ER a 33 clientes distintos acadaron as 422 unidades, sen pedidos non cumpridos.<ref name=777_O_D_summ/> Nesta mesma data, 354 exemplares do -200ER estaban en servizo comercial.<ref name=FI17/> As aeronaves competidoras por parte de Airbus son o [[Airbus A340|A340-300]] e o [[Airbus A350|A350-900]], mentres que o propio 787-9 de Boeing está considerado como o seu sucesor directo.<ref>{{cita web |last=Wall |first=Robert |url=http://aviationweek.com/awin/boeings-interest-focuses-747-advanced-not-787-10 |title=Boeing's Interest Focuses on 747 Advanced, Not 787-10 |work=Aviation Week & Space Technology |date=30 de outubro de 2005 |accessdate=20 de marzo de 2009}}</ref> === 777-200LR === [[Ficheiro:Boeing 777-240(LR) Pakistan International Airlines (PIA) AP-BGZ, YYZ Toronto, ON (Lester B. Pearson International Airport), Canada PP1379441685.jpg|miniatura|Un 777-200LR de [[Pakistan International Airlines]] achegándose ó [[Aeroporto Internacional Toronto Pearson]]]] O 777-200LR (''Longer Range'', Maior Alcance), o modelo para o mercado C, entrou en servizo no ano 2006 sendo unha das aeronaves comerciais de maior alcance do momento.<ref name=Flug772/><ref>{{cita web |last=Field |first=David |url=https://www.flightglobal.com/news/articles/delta-pushes-boeing-to-squeeze-more-range-from-777-2-222225/ |title=Delta pushes Boeing to squeeze more range from 777-200LR |date=17 de marzo de 2008 |work=Flight Global |accessdate=2 de decembro de 2008 |dead-url=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080320012523/http://www.flightglobal.com/articles/2008/03/17/222225/delta-pushes-boeing-to-squeeze-more-range-from-777-200lr.html |archivedate=20 de marzo de 2008 }}</ref> Boeing deulle o nome de ''Worldliner'' xa que pode conectar case calquera par de aeroportos do mundo,<ref name=NYT_772LR_record>{{cita novas |url=https://www.nytimes.com/2005/11/10/business/11air.html |title=Flight of Boeing's 777 Breaks Distance Record |author=Phillips, Don |agency=International Herald Tribune |date=10 de novembro de 2005 |publisher=The New York Times |accessdate=14 de outubro de 2013 |dead-url=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150203152936/http://www.nytimes.com/2005/11/10/business/11air.html |archivedate=03 de febreiro de 2015 }}</ref> aínda que está suxeito ás restricións ETOPS.<ref>{{cita web |url=http://www.airweb.faa.gov/Regulatory_and_Guidance_Library/rgMakeModel.nsf/0/6f3c0a764bd5cd0d86257482006e966a/$FILE/T00001SE.pdf |title=FAA Type Certificate Data Sheet T00001SE |work=[[Federal Aviation Administration]] |accessdate=5 de novembro de 2009 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160204170653/http://www.airweb.faa.gov/Regulatory_and_Guidance_Library/rgMakeModel.nsf/0/6f3c0a764bd5cd0d86257482006e966a/$FILE/T00001SE.pdf |dataarquivo=04 de febreiro de 2016 |urlmorta=yes }}</ref> Mantén o récord do voo sen escalas máis longo dun avión comercial.<ref name="NYT_772LR_record"/> A data de 2017 tiña un alcance máximo por deseño de 15&nbsp;844&nbsp;km.<ref name="Characteristics" /> O -200LR estaba dirixido a rutas de ultra longo alcance, coma por exemplo dende [[Os Ánxeles]] ata [[Singapur]].<ref name="Norris and Wagner p. 165"/> Desenvolvido xunto ó -300ER, o -200LR ten un peso máximo no engalaxe incrementado e pode levar tres tanques de combustible opcionais no compartimento traseiro de carga.<ref name=Flug772>{{cita web |url=http://www.flug-revue.rotor.com/FRtypen/FR77720l.htm |title=Datafile: Boeing 777-200LR Worldiner |work=Flug Revue |year=2006 |accessdate=20 de marzo de 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080517015012/http://www.flug-revue.rotor.com/FRtypen/FR77720L.htm |archivedate=17 de maio de 2008 }}</ref> Outras das súas características son as puntas de ás inclinadas, e un reforzo estrutural adicional.<ref name=Flug772/> De igual forma que o -300ER e o 777F, o -200LR está equipado cunhas extensións nas ás de 3,90&nbsp;m.<ref name=Flug772/> O -200LR emprega motores [[turboventilador]] GE90-110B1 ou GE90-115B.<ref name=Boeing_777_airport_report_gen1/> O primeiro -200LR entregouse a [[Pakistan International Airlines]] o 25 de febreiro de 2006.<ref name=pia777/><ref>{{cita web|url=http://boeing.mediaroom.com/2006-02-27-PIA-First-to-Fly-Boeing-777-200LR-Worldliner|título=PIA First to Fly Boeing 777-200LR Worldliner|páxina-web=Boeing|data=27 de febreiro de 2006|data-acceso=22 de agosto de 2017}}</ref> A data de xullo de 2017, once clientes distintos realizaran pedidos de 59 exemplares de -200LR, sen pedidos pendentes.<ref name=777_O_D_summ/> Nesa mesma data, as aeroliñas operaban 55 aeronaves desta variante.<ref name=FI17/> [[Delta Air Lines]] e [[Emirates]] son os principais operadores da variante LR, cada un deles con 10 avións.<ref name=FI17/> O seu competidor máis próximo por parte de Airbus é o [[A340-500HGW]].<ref name=Flug772/> === 777-300 === [[Ficheiro:Emirates.b777-300.a6-emv.arp lhr.jpg|miniatura|777-300 de [[Emirates]] coas cores do [[Mundial de Fútbol 2006]] achegándose ó [[Aeroporto de Londres-Heathrow]]]] A versión alongada 777-300 deseñouse como substituto de mercado A dos modelos [[747-100]] e [[747-200]].<ref name="autogenerated1">{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|pp=151–152}}</ref> En comparación cos modelos de 747 máis antigos, o 777 alongado ten unha capacidade de pasaxeiros e un alcance comparable, pero consome un terzo menos de combustible e ten un custo de mantemento un 40% menor.<ref name=norris151/> O -300 ten unha fuselaxe de 10,1&nbsp;m máis alongada que o modelo de base -200. Isto permite incluír asentos ata para 550 pasaxeiros nunha configuración de clase única de alta densidade,<ref name=norris151/> unha disposición adoptada para as rutas [[Xapón|xaponesas]] de moito tráfico.<ref>{{Harvnb|Birtles|1998|p=67}}</ref> Debido á súa lonxitude, o -300 está equipado cunha roda de cola e cámaras de manobra para axudar ós pilotos durante a travesía polas pistas de rodaxe.<ref>{{Harvnb|Norris|Wagner|1999|pp=152–156}}</ref> O seu alcance máximo é de 11&nbsp;170&nbsp;km,<ref name="777_perf"/> o que permite que o -300 opere rutas principais previamente operadas por modelos 747.<ref name=norris151/> Tras recibir as certificacións simultáneas por parte da FAA e da JAA,<ref name=Norris_2001_p125/> o primeiro -300 entregouse a [[Cathay Pacific]] o 21 de maio de 1998.<ref name="Boe_777_back"/><ref name=norris157/> Oito clientes realizaron pedidos de exemplares do modelo -300 por un total de 60 unidades,<ref name=777_O_D_summ/> con 49 delas en servizo a data de xullo de 2017.<ref name=FI17/> Porén, trala introdución do avión de maior alcance -300ER no ano 2004, os operadores comezaron a seleccionar esa outra variante no seu lugar.<ref name=777_O_D_summ/> O modelo -300 non ten rival directo por parte de Airbus, pero a compañía ofertou o [[A340-600]] como o seu competidor.<ref name=Flug773A>{{cita web |url= http://www.flug-revue.rotor.com/FRtypen/FR777300.htm |title= Datafile: Boeing 777-300 |work= Flug Revue |year= 2006 |accessdate= 20 de marzo de 2009 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20080130005719/http://www.flug-revue.rotor.com/FRtypen/FR777300.htm |archivedate= 30 de xaneiro de 2008 |url-morta= yes }}</ref><ref name=Flug773>{{cita web |url=http://www.flug-revue.rotor.com/FRtypen/FR77730e.htm |title=Datafile: Boeing 777-300ER |work=Flug Revue |year=2006 |accessdate=20 de marzo de 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080129232450/http://www.flug-revue.rotor.com/FRtypen/FR77730e.htm |archivedate=29 de xaneiro de 2008 |url-morta=yes }}</ref> === 777-300ER === [[Ficheiro:Qatar Airways Boeing 777-300ER; A7-BAF@FRA;16.07.2011 609gt (6190539010).jpg|miniatura|777-300ER de [[Qatar Airways]] aterrando no [[aeroporto de Frankfurt]]]] O 777-300ER (''Extended Range'', Alcance Estendido) é a versión para o mercado B do modelo -300. O seu maior [[peso máximo no engalaxe]] e a súa maior capacidade de combustible permítelle acadar un alcance máximo de 13&nbsp;650&nbsp;km con 396 pasaxeiros nunha disposición de asentos en dúas clases.<ref name=Characteristics/> O 777-300ER inclúe puntas de ás estendidas e inclinadas, unha fuselaxe reforzada e modificacións nas ás e no [[tren de aterraxe]] principal.<ref name=77Wspecs>{{cita web |author= Guy Norris |url= https://www.flightglobal.com/news/articles/long-ranger-160884/ |title= Long Ranger |work= Flight Global |date= 28 de xaneiro de 2003 }}</ref> As súas ás teñen unha [[proporción de aspecto]] de 9,0.<ref name=leeUp>{{cita web |author= Scott Hamilton |url= http://leehamnews.com/2014/02/03/updating-the-a380-the-prospect-of-a-neo-version-and-whats-involved/ |title= Updating the A380: the prospect of a neo version and what’s involved |xornal= Leeham news |date= 3 de febreiro de 2014}}</ref> Utiliza motores turboventilador [[General Electric GE90#Variantes|GE90-115B]], cun impulso máximo de 513&nbsp;kN.<ref name="GE90-115Bpower">{{cita web |url= http://www.popularmechanics.com/technology/engineering/1280866 |title=Biggest Jet Engine |date= 2004 |work= Popular Mechanics |author= Eisenstein, Paul }}</ref> Tras diversas probas de voo iniciais, varios axustes na súa aerodinámica conseguiron reducir o consumo de combustible nun 1,4% adicional.<ref name=green>{{cita web |author= Jon Ostrower |url= https://www.flightglobal.com/news/articles/green-and-versatile-225112/ |title=Green and versatile |work= Flight Global |date= 7 de agosto de 2008 }}</ref><ref name=77Wenhancement>{{cita web |author=Geoffrey Thomas |url=http://www.theaustralian.news.com.au/common/story_page/0,5744,17428629%255E23349,00.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20051204032319/http://www.theaustralian.news.com.au/common/story_page/0%2C5744%2C17428629%5E23349%2C00.html |dead-url=yes |archive-date=04 de decembro de 2005 |title=Boeing nose ahead in Qantas order race |publisher=The Australian |date=2 de decembro de 2005 |data-acceso=22 de agosto de 2017 }}</ref> Dende o seu lanzamento o -300ER foi o líder de vendas no conxunto de birreactores, superando ós seus rivais da serie [[Airbus A330|A330]]/[[Airbus A340|A340]].<ref name="centreforaviation.com"/> Os seus competidores directos inclúen o [[A340-600]] e o [[A350-1000]].<ref name=777pressure>{{cita web |url= https://www.flightglobal.com/news/articles/airbus-a350-xwb-puts-pressure-on-boeing-777-219901/ |title= Airbus A350 XWB puts pressure on Boeing 777 |publisher= Flight Global |date= 26 de novembro de 2007}}</ref> Usando ámbolos dous motores produce unha vantaxe típica no [[custo operativo]] de entre un 8 e un 9% sobre o A340-600.<ref name="exclusive-a340e">{{cita web |author= Kingsley-Jones, Ben |author2= Norris, Guy |url= https://www.flightglobal.com/news/articles/exclusive-enhanced-a340-to-take-on-777-203391/ |title= Enhanced A340 to take on 777 |work=Flight Global |date=29 de novembro de 2005}}</ref> Varias aeroliñas adquiriron o -300ER coma substituto do [[747-400]] por mor do incremento nos prezos do combustible e pola súa vantaxe dun 20% de menor consumo de combustible.<ref name=fuelsaver/> A data de novembro de 2015, o -300ER tiña un custo de 44$ por asento/hora, en comparación cos case 50$ por asento/hora do [[Airbus A380]] e dos 90$ por asento/hora do [[Boeing 747-400]].<ref>{{cita web |url= http://airinsight.com/2015/11/20/the-a380s-future/ |title= The A380’s future |date=20 de novembro de 2015 |páxina-web= AirInsight|access-date=22 de abril de 2016}}</ref> O primeiro -300ER recibiuno [[Air France]] o 29 de abril de 2004.<ref>{{cita web|url=http://corporate.airfrance.com/uploads/media/new_boeing_777-300ER_joins_airfrance_fleet_02.pdf|title=New Boeing 777-300ER Joins Air France Fleet|publisher=Air France|date=13 de maio de 2004|accessdate=25 de agosto de 2013|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120917104714/http://corporate.airfrance.com/uploads/media/new_boeing_777-300ER_joins_airfrance_fleet_02.pdf|dataarquivo=17 de setembro de 2012|urlmorta=yes}}</ref> O -300ER é o modelo máis vendido de 777, superando ó -200ER en número de pedidos no ano 2010 e no número de entregas no ano 2013.<ref name=777_O_D_summ/> A data de xullo de 2017 as entregas de -300ER a 45 clientes distintos acadaron a cifra total de 748 unidades, cuns 75 pedidos pendentes de entrega.<ref name=FI17/> === 777 Freighter === [[Ficheiro:First Boeing 777F Lands after B-1 Flight.jpg|miniatura|O primeiro 777F coas cores de Boeing nun voo de proba]] O 777 Freighter (777F) é unha versión só de carga do birreactor que comparte varias características co -200LR, incluíndo a fuselaxe, os motores,<ref name=cargokings>{{cita web |last=Norris |first=Guy |url=https://www.flightglobal.com/news/articles/cargo-kings-new-boeing-777f-and-747-8f-programmes-206571/ |title= Cargo Kings: new Boeing 777F and 747-8F programmes |work=Flight Global|date=16 de maio de 2006}}</ref> e a capacidade de combustible.<ref name=Boeing_777_airport_report_gen2/> Cunha carga máxima de 102&nbsp;000&nbsp;kg (equiparable ós 110&nbsp;000&nbsp;kg do [[Boeing 747|747-200F]]), ten un alcance de 4&nbsp;970 mn (9&nbsp;200&nbsp;km),<ref name=Characteristics/> aínda que pode chegar a un maior alcance reducindo a carga transportada.<ref name=777Fcomparo>{{cita web |last=Wallace |first=James |url=http://www.seattlepi.com/default/article/Boeing-seeks-cargo-777-orders-1159604.php|title=Boeing seeks cargo 777 orders |work=Seattle Post-Intelligencer |date=15 de novembro de 2004 |accessdate=3 de decembro de 2008}}</ref> Seguindo as promesas de Boeing de que esta aeronave suporía unha mellora económica operativa en comparación con outros avións de carga anteriores,<ref name=fuelsaver/> as aeroliñas consideran ó 777F como un substituto para modelos como o 747-200F, o [[McDonnell Douglas DC-10|MD-10]] e o [[McDonnell Douglas MD-11F|MD-11F]].<ref name=Flug777F>{{cita web |url=http://www.flug-revue.rotor.com/FRtypen/FR777F.htm |title=Datafile: Boeing 777F |work=Flug Revue |year=2006 |accessdate=20 de marzo de 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080130004241/http://www.flug-revue.rotor.com/FRtypen/FR777F.htm |archivedate=30 de xaneiro de 2008 |url-morta=yes }}</ref><ref>{{cita novas |url= http://www.usatoday.com/money/industries/manufacturing/2005-03-25-boeing-air-france_x.htm |title= Air France to buy Boeing 777 freighters |date= 25 de marzo de 2005 |agency=Associated Press |work=USA Today |accessdate=19 de outubro de 2010}}</ref> O primeiro 777F entregouse a Air France o 19 de febreiro de 2009.<ref name=af777f/> A data de xullo de 2017 Boeing entregara un total de 130 exemplares de 777F a uns 16 clientes distintos, cuns 31 pedidos pendentes,<ref name=777_O_D_summ/> mentres que as operadoras mantiñan un total de 128 avións 777F en servizo nesa mesma data.<ref name=FI17/> Nos anos [[década de 2000|2000]] Boeing comezou a estudar a conversión de avións 777-200ER e -200 de pasaxeiros en avións de carga, baixo o nome de 777 BCF (Boeing Converted Freighter).<ref>{{cita web |last= Sobie |first= Brendan |url= https://www.flightglobal.com/news/articles/boeing-reveals-cargo-conversion-development-studies-316341/ |title= Boeing reveals cargo conversion development studies for 777 |work=Air Transport Intelligence|via= Flight Global|date= 23 de setembro de 2008 |accessdate=19 de outubro de 2010}}</ref> A compañía mantivo negociacións con varios dos seus clientes, incluíndo [[FedEx|FedEx Express]], [[UPS|UPS Airlines]] e [[General Electric|GE Capital Aviation Services]], para fornecer peticións de lanzamento para un programa 777 BCF.<ref>{{cita web |last= Sobie |first= Brendan |url= https://www.flightglobal.com/news/articles/boeing-expects-to-secure-777bcf-launch-customer-in-e-348642/ |title= Boeing expects to secure 777BCF launch customer in early 2011 |work=Air Transport Intelligence|via=Flight Global|date= 19 de outubro de 2010 |accessdate=19 de outubro de 2010}}</ref> === 777-8 e 777-9 === {{AP|Boeing 777X}} Os modelos 777-8 e 777-9 son dúas variantes incluídas no programa [[Boeing 777X]], iniciado no ano 2013. Ámbolos dous modelos incorporan ás feitas cun novo [[polímero]] reforzado con [[fibra de carbono]] que inclúen puntas pregables, unha cabina máis ancha e confortable e outros sistemas mellorados.<ref name=norris2013/> O 777-8X tería unha lonxitude semellante á do 777-300ER, con capacidade para uns 350 pasaxeiros nunha configuración de tres clases, e cun alcance de 17,200&nbsp;km ou máis. Ocuparía o lugar do -200LR, sendo un competidor directo do [[Airbus A350-1000]]. O 777-9X sería unha variante máis alongada con capacidade para uns 407 pasaxeiros nunha configuración de tres clases e un alcance de máis de 15&nbsp;200&nbsp;km.<ref>{{cita web|título=Boeing’s widebody dominance hinges on 777X success|url=http://www.aspireaviation.com/2013/10/24/boeing-widebody-dominance-777x-success/|editor=Aspire Aviation|dataacceso=9 de abril de 2014}}</ref> A entrada en servizo para a primeira destas variantes, a 777-9, está programada para o ano 2020.<ref name=norris2013/> === Versións gobernamentais e privadas === [[Ficheiro:2014-04-05 Boeing 777-200LR VIP (VP-CAL) at LHR.jpg|miniatura|Boeing 777-200LR [[Boeing Business Jet|BBJ]] con configuración VIP]] Varias versións do 777 foron adquiridas por clientes gobernamentais e privados. Os propósitos principais destas adquisicións foron o transporte de [[VIP]]s, incluíndo a varios [[xefe de estado|xefes de estado]], aínda que tamén houbo propostas para o seu uso noutras aplicacións militares. * '''777 Business Jet (777 VIP)''': a versión [[Boeing Business Jet]] do 777 vendida a empresas privadas. Boeing recibiu pedidos para aeronaves 777 VIP baseadas nos modelos de pasaxeiros 777-200LR e 777-300ER.<ref name="77LBBJ">{{cita web|url=http://boeing.mediaroom.com/index.php?s=20295&item=1512|title=Boeing Business Jets Delivers 777-200LR to Aviation Link Company|date=10 de novembro de 2010|work=Boeing|accessdate=14 de agosto de 2014}}</ref><ref name=77WBBJ>{{cita web |url= http://www.flightglobal.com/news/articles/boeing-receives-order-for-777-300er-bbj-400275/ |title=Boeing receives order for 777-300ER BBJ|first=Greg |last=Waldron |work=Flight Global|date=11 de xuño de 2014|accessdate=14 de agosto de 2014}}</ref> Os contratistas externos son os encargados de equipar a estas aeronaves con cabinas de reactor privadas,<ref name=77LBBJ/> un proceso que pode chegar a tardar uns 3 anos en completarse.<ref>{{cita web|first=Kate |last=Sarsfield |url=http://www.flightglobal.com/news/articles/jet-aviation-secures-completion-contract-for-two-bbj-410105/ |title=Jet Aviation secures completion contract for two BBJ 777-300ERs |work=Flight Global |publisher=Reed Business Information |date=13 de marzo de 2015 |accessdate=14 de marzo de 2015 }}</ref> * '''777 Tanker (KC-777)''': o KC-777 é unha versión [[reabastecemento aéreo|cisterna]] proposta do 777. En setembro de 2006 Boeing anunciou que produciría o KC-777 se a [[Forza Aérea dos estados Unidos]] (USAF) precisaba un avión cisterna máis grande que o [[Boeing KC-767|KC-767]], capaz de transportar máis carga ou persoal.<ref>{{cita web |url=http://articles.chicagotribune.com/2006-09-27/business/0609270250_1_northrop-eads-tanker-contract-president-of-tanker-programs |title=Boeing adds 777 to tanker mix |last=Sachdev |first=Ameet |date=27 de setembro de 2006 |work=Chicago Tribune |accessdate=8 de maio de 2011 |data-arquivo=08 de xaneiro de 2012 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120108201032/http://articles.chicagotribune.com/2006-09-27/business/0609270250_1_northrop-eads-tanker-contract-president-of-tanker-programs |url-morta=yes }}</ref><ref>{{cita web |last=Norris |first=Guy |url=http://www.flightglobal.com/articles/2006/10/03/209627/us-air-force-tanker-rfp-reveals-kc-777-offer.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090618113946/http://www.flightglobal.com/articles/2006/10/03/209627/us-air-force-tanker-rfp-reveals-kc-777-offer.html |archivedate=18 de xuño de 2009 |title=US Air Force tanker RFP reveals KC-777 offer |work=Flight Global |date=3 de outubro de 2006 |accessdate=21 de abril de 2009}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.boeing.com/news/frontiers/archive/2006/november/cover.pdf |title=Ready to fill 'er up |work=Boeing |date= 2006|accessdate=21 de abril de 2009}}</ref> En abril de 2007 Boeing ofertou o seu KC-767 Advanced Tanker en lugar do KC-777 para substituír o [[Boeing KC-135 Stratotanker]] máis pequeno, seguindo o programa [[KC-X]] da USAF.<ref>{{cita web |url=http://www.bizjournals.com/wichita/stories/2007/04/09/daily22.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416092935/http://www.bizjournals.com/wichita/stories/2007/04/09/daily22.html |archivedate=16 de abril de 2009 |title=Boeing submits KC-767 tanker proposal |work=Wichita Business Journal |last=Vandruff |first=Ken |date=11 de abril de 2007 |accessdate=20 de marzo de 2009 |urlmorta=yes }}</ref> Varios executivos de Boeing describiron o KC-777 coma un substituto axeitado para o programa relacionado [[KC-Z]], para substituír os modelos [[McDonnell Douglas KC-10 Extender]] de fuselaxe ancha.<ref name="KC-Z">{{cita web |url= http://www.flightglobal.com/news/articles/usaf-lays-out-x-y-and-z-of-tanker-replacement-strategy-in-three-tranche-process-to-replace-ageing-210459/ |title=USAF lays out X, Y and Z of tanker replacement strategy in three-tranche process to replace ageing KC-135s |date=8 de novembro de 2006|first=Graham |last=Warwick|work=Flight Global |accessdate=14 de agosto de 2014}}</ref> * No ano 2014 o [[Goberno do Xapón|goberno]] [[Xapón|xaponés]] escolleu dous 777-300ER para servir coma transporte aéreo oficial do [[emperador do Xapón]] e do [[primeiro ministro do Xapón]].<ref name=JASDF>{{cita novas|title=Japan chooses Boeing 777-300ER as government’s official jet|url=http://www.japantimes.co.jp/news/2014/08/12/national/japan-chooses-boeing-777-300er-governments-official-jet/|accessdate=13 de agosto de 2014|agency=Jiji|work=Japan Times|date=12 de agosto de 2014|data-arquivo=28 de xuño de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170628073411/http://www.japantimes.co.jp/news/2014/08/12/national/japan-chooses-boeing-777-300er-governments-official-jet/|url-morta=yes}}</ref> As aeronaves estarían operadas pola [[Forza Aérea de Autodefensa do Xapón]] baixo o identificador "Japanese Air Force One", coa súa entrada en servizo programada para 2019 substituíndo a dous 747-400.<ref name=JASDF/> * Varios 777 serviron coma transporte aéreo oficial de varias nacións, incluíndo [[Gabón]] (777-200ER con configuración VIP),<ref>{{cita web|url=http://conventiondiasporagabonaise.org/actualit%C3%A9s/actualit%C3%A9s-gabon/354-bien-mal-acquis-boeing-vip-777-236.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140403040247/http://conventiondiasporagabonaise.org/actualit%C3%A9s/actualit%C3%A9s-gabon/354-bien-mal-acquis-boeing-vip-777-236.html|archivedate=03 de abril de 2014|title=Boeing 777 de Papa Romeo|work=Convention de la Diaspora Gabonaise|date=17 de marzo de 2014|accessdate=14 de agosto de 2014|lingua=fr|url-morta=yes}}</ref> [[Turkmenistán]] (777-200LR con configuración VIP)<ref>{{cita publicación periódica|título=Turkmen Triple|revista=Airliner World|data=Maio de 2014|p=13}}</ref> e os [[Emiratos Árabes Unidos]] (777-200ER e 777-300ER con configuración VIP operados por [[Abu Dhabi Amiri Flight]]).<ref name=77WBBJ/> Antes da súa volta ó poder coma [[primeiro ministro do Líbano]], [[Rafic Hariri]] adquiriu un 777-200ER coma transporte oficial.<ref>{{cita novas |url= http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/909269.stm |title= The battle for Lebanon's premiership |first=Christopher |last=Hack|date=3 de setembro de 2000|publisher=[[BBC]]|accessdate=14 de agosto de 2014}}</ref> * No ano 2014 a USAF estudou a posibilidade de adoptar modelos modificados de 777-300ER ou 777-9X para substituír as aeronaves [[Boeing 747-200]] usadas coma [[Air Force One]].<ref name="Puget Sound Business Journal">{{cita web |last1=Wilhelm |first1=Steve |title=Will U.S. copy Japan and switch to 777 for Air Force One? |url=http://www.bizjournals.com/seattle/news/2014/08/12/will-u-s-copy-japan-and-switch-to-777-for-air.html? |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140814225929/http://www.bizjournals.com/seattle/news/2014/08/12/will-u-s-copy-japan-and-switch-to-777-for-air.html |archivedate=14 de agosto de 2014 |publisher=Puget Sound Business Journal |accessdate=14 de setembro de 2014 |deadurl=yes }}</ref> Malia que a USAF mantiña a preferencia por aeronaves de catro motores, isto era principalmente debido ós precedentes existentes.<ref name="Puget Sound Business Journal"/> Finalmente a USAF decidiuse polo modelo [[Boeing 747-8]] para que fose a seguinte aeronave presidencial.<ref>{{cita web |url= http://www.af.mil/News/ArticleDisplay/tabid/223/Article/562748/af-identifies-boeing-747-8-platform-for-next-air-force-one.aspx|title= AF Identifies Boeing 747-8 platform for next Air Force One|date= 28 de xaneiro de 2015 |accessdate= 28 de xaneiro de 2015 |publisher= United States Air Force }}</ref> == Especificacións == [[Ficheiro:Boeing 777 family v1.0.png|miniatura|Diagrama dun 777-200ER (superior) e dun 777-300ER (inferior) con vistas frontal, de sección, lateral e cenital.]] {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:96%;" |- ! Modelo ! 777-200<ref name=Boeing_777_airport_report_gen1>{{cita informe técnico |url= http://www.boeing.com/assets/pdf/commercial/airports/acaps/777_23.pdf |title=777-200/300 Airplane Characteristics for Airport Planning |publisher=Boeing |date= 2008 }}</ref> ! 777-200ER<ref name=Boeing_777_airport_report_gen1/> ! 777-200LR<ref name=Boeing_777_airport_report_gen2>{{cita informe técnico |url= http://www.boeing.com/assets/pdf/commercial/airports/acaps/777_2lr3er.pdf |title= 777-200LR/-300ER/-Freighter Airplane Characteristics for Airport Planning |publisher=Boeing |date= 2015 }}</ref> ! 777F<ref name=Boeing_777_airport_report_gen2/> ! 777-300<ref name=Boeing_777_airport_report_gen1/> ! 777-300ER<ref name=Boeing_777_airport_report_gen2/> |- ! Tripulación de cabina | colspan="6" | Dous |- ! 3 clases<ref name=777_perf>{{cita web|url=http://www.boeing.com/assets/pdf/commercial/startup/pdf/777_perf.pdf |title=777 performance summary |publisher=Boeing |date=2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140802021208/http://www.boeing.com/assets/pdf/commercial/startup/pdf/777_perf.pdf |archivedate=2 de agosto de 2014}}</ref> | 305 (24F/54J/227Y) | colspan=2 | 301 (16F/58J/227Y) | | 368 (30F/84J/254Y) | 365 (22F/70J/273Y) |- ! 2 clases/capacidade<ref name=Characteristics>{{cita web |url= http://www.boeing.com/commercial/777/#/design-highlights/characteristics |title=777 Characteristics |publisher= Boeing }}</ref> | colspan=2 | 313 | 317 | 102&nbsp;010&nbsp;kg | colspan=2 | 396 |- ! Límite de saída<ref name=TypeCert>{{cita web |url= http://rgl.faa.gov/Regulatory_and_Guidance_Library/rgMakeModel.nsf/0/8bff0e63469dd8eb862580190055ffa6/$FILE/T00001SE_Rev40.pdf |title= Type Certificate data sheet No. T00001SE |date= 12 de agosto de 2016 |publisher= FAA |data-acceso= 21 de agosto de 2017 |data-arquivo= 13 de novembro de 2016 |url-arquivo= https://web.archive.org/web/20161113003304/http://rgl.faa.gov/Regulatory_and_Guidance_Library/rgMakeModel.nsf/0/8bff0e63469dd8eb862580190055ffa6/$FILE/T00001SE_Rev40.pdf |url-morta= yes }}</ref> | colspan="3" | 440 | 11 | colspan="2" | 550 |- ! Lonxitude | colspan="4" | 63,73&nbsp;m | colspan="2" | 73,86&nbsp;m |- ! Envergadura das ás | colspan="2" | 60,93&nbsp;m | colspan="2" | 64,80&nbsp;m | 60,93&nbsp;m | 64,80&nbsp;m |- ! Incinación das ás | colspan="6" | 31,6°<ref name=elsevier>{{cita web |url= http://booksite.elsevier.com/9780340741528/appendices/data-a/table-4/table.htm |title= Boeing Aircraft Data File |publisher= Elsevier |work= Civil Jet Aircraft Design |date= 1999}}</ref> |- ! Superficie das ás | colspan="2" | 427,8&nbsp;m²<ref name=elsevier/> | colspan="2" | 436,8&nbsp;m²<ref name=AA120726>{{cita web |url= http://www.aspireaviation.com/2012/07/26/boeing-chooses-largest-wingspan-for-777x/ |date= 26 de xullo de 2012 |title= Boeing chooses largest wingspan for 777X |author= Tsang, Daniel |work= Aspire Aviation}}</ref> | 427,8&nbsp;m²<ref name=elsevier/> | 436,8&nbsp;m²<ref name=AA120726/> |- ! Proporción de aspecto | colspan=2 | 8,68 | colspan=2 | 9,04 | 8,68 | 9,04 |- ! Altura da cola<ref name=Characteristics/> | colspan="2" | 18,5&nbsp;m | colspan="2" | 18,6&nbsp;m | colspan="2" | 18,5&nbsp;m |- ! Ancho da cabina | colspan="6" | 5,84&nbsp;m |- ! Ancho de asento | colspan="6" | 47&nbsp;cm con 9 en liña, 43&nbsp;cm con 10 en liña |- ! Ancho da fuselaxe | colspan="6" | 6,20 m |- ! Capacidade de carga máxima<ref name=Characteristics/> | colspan="3" | 150,9&nbsp;m³ | 652,7&nbsp;m³ | colspan="2" | 201,6&nbsp;m³ |- ! [[Peso máximo no engalaxe]] (MTOW) | 247&nbsp;200&nbsp;kg | 297&nbsp;550&nbsp;kg | 347&nbsp;452&nbsp;kg | 347&nbsp;815&nbsp;kg | 299&nbsp;370&nbsp;kg | 351&nbsp;533&nbsp;kg |- ! Peso máximo na aterraxe | 201&nbsp;840&nbsp;kg | 213&nbsp;180&nbsp;kg | 223&nbsp;168&nbsp;kg | 260&nbsp;816&nbsp;kg | 237&nbsp;680&nbsp;kg | 251&nbsp;290&nbsp;kg |- ! Peso baleiro operativo | 135&nbsp;850&nbsp;kg | 138&nbsp;100&nbsp;kg | 145&nbsp;150&nbsp;kg | 144&nbsp;379&nbsp;kg | 160&nbsp;530&nbsp;kg | 167&nbsp;829&nbsp;kg |- ! Capacidade de combustible | 117&nbsp;340&nbsp;L / 94&nbsp;240&nbsp;kg | 171&nbsp;171&nbsp;L / 137&nbsp;460&nbsp;kg | colspan="2" | 181,283 L / 145&nbsp;538&nbsp;kg | 171&nbsp;171&nbsp;L / 137&nbsp;460&nbsp;kg | 181&nbsp;283&nbsp;L / 145&nbsp;538&nbsp;kg |- ! [[Altitude máxima de servizo]]<ref name=TypeCert/> | colspan="6" | 13&nbsp;100&nbsp;m |- ! scope="row" | Velocidade de cruceiro | colspan="6" | [[Número de Mach|Mach]]&nbsp;0,84 (892&nbsp;km/h) |- ! Velocidade máxima | colspan="6" | Mach&nbsp;0,89 (945&nbsp;km/h)<ref>{{cita novas |url= https://www.flightglobal.com/news/articles/flight-test-boeing-777-300er-fast-and-heavy-176585/ |title= Flight Test: Boeing 777-300ER - Fast and heavy |work= Flight Global |date= 20 de xaneiro de 2004}}</ref> |- ! Alcance<ref name=Characteristics/> | 5&nbsp;240 mn / 9&nbsp;700&nbsp;km{{efn|305 pasaxeiros, motores Trent}}<ref name=777_perf/> | 7&nbsp;065 mn / 13&nbsp;080&nbsp;km{{efn|313 pasaxeiros}} | 8&nbsp;555 mn / 15&nbsp;840&nbsp;km{{efn|317 pasaxeiros}} | 4&nbsp;970 mn / 9&nbsp;200&nbsp;km{{efn|102&nbsp;010&nbsp;kg}} | 6&nbsp;030 mn / 11&nbsp;165&nbsp;km{{efn|368 pasaxeiros, motores GE90}}<ref name=777_perf/> | 7&nbsp;370 mn / 13&nbsp;650&nbsp;km{{efn|396 pasaxeiros}} |- ! Distancia de engalaxe{{efn|[[Peso máximo no engalaxe|MTOW]], nivel do mar, [[Atmósfera Estándar Internacional|ISA]]}} | 2&nbsp;440&nbsp;m | 3&nbsp;380&nbsp;m | 2&nbsp;800&nbsp;m | 2&nbsp;830&nbsp;m | 3&nbsp;230&nbsp;m | 3&nbsp;050&nbsp;m |- ! scope="row" | Turboventiladores (×2) | [[Pratt & Whitney PW4000|PW 4077]] <br/>[[Rolls-Royce Trent 800|RR 877]] <br/>[[General Electric GE90|GE90-77B]] | PW 4090 <br/>RR 895<br/>GE90-94B | colspan="2" | GE90-110B1 <br/>GE90-115B1 | PW 4098 <br/>RR 892 <br/>GE90-92B/-94B | GE90-115B1 |- ! Impulso máximo (×2) | 343&nbsp;kN | 417&nbsp;kN | colspan="2" | 513&nbsp;kN | 440&nbsp;kN | 513&nbsp;kN |} == Produción e vendas == [[Ficheiro:Air India Boeing 777-200LR Roll Out Everett, WA.jpg|miniatura|left|upright=1.25|Un Boeing 777-200LR de [[Air India]] saíndo da fábrica de Everett de Boeing]] Inicialmente por detrás do 747 como o avión comercial con maiores beneficios de Boeing,<ref name=better>{{cita web |last=Song |first=Kyung |url=http://community.seattletimes.nwsource.com/archive/?date=20000604&slug=4024775 |title=Who builds a better widebody? |work=Seattle Times |date=4 de xuño de 2000 |accessdate=29 de outubro de 2009 |data-arquivo=11 de agosto de 2011 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110811212640/http://community.seattletimes.nwsource.com/archive/?date=20000604&slug=4024775 |url-morta=yes }}</ref> o 777 converteuse no modelo máis lucrativo da compañía nos [[década de 2000|anos 2000]].<ref name=prodcut>{{cita web |last=Ray |first=Susanna |url=https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=conewsstory&refer=conews&tkr=COL%3AUS&sid=abe2A4L8NeNA |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110604040531/http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=conewsstory&refer=conews&tkr=COL:US&sid=abe2A4L8NeNA |archivedate=04 de xuño de 2011 |title=Boeing Earnings Buffeted by 777 Production Slump |publisher=[[Bloomberg]] |date=21 de abril de 2009 |accessdate=29 de outubro de 2009 |urlmorta=yes }}</ref> As vendas do programa supuxeron unha cantidade estimada de 400&nbsp;millóns de dólares dos [[beneficios antes de impostos]] de Boeing no ano 2000, 50&nbsp;millóns máis que o 747.<ref name=better/> No ano 2004 este modelo constituía a maior parte dos ingresos de avións de fuselaxe ancha da división de avións comerciais de Boeing.<ref>{{cita web |last=Gates |first=Dominic |url=http://community.seattletimes.nwsource.com/archive/?date=20041116&slug=boeing16 |title=Freighter version of 777 jetliner in works |work=Seattle Times |date=16 de novembro de 2004 |accessdate=29 de outubro de 2009 |data-arquivo=11 de agosto de 2011 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110811212621/http://community.seattletimes.nwsource.com/archive/?date=20041116&slug=boeing16 |url-morta=yes }}</ref> En 2007 os pedidos para os modelos de segunda xeración do 777 acadaron o número de 350 aeronaves,<ref name=777pressure/> e en novembro dese mesmo ano Boeing anunciou que tódalas prazas de produción estaban vendidas ata o ano 2012.<ref name=fuelsaver/> Os 356 pedidos pendentes tiñan un valor de 95&nbsp;000 millóns de dólares a prezo de lista no ano 2008.<ref>{{cita novas |url=https://www.reuters.com/article/2008/09/08/us-boeing-models-idUSL515490420080908 |title=Sizing up Boeing's plane portfolio |work=Reuters |date=8 de setembro de 2008 |accessdate=3 de xuño de 2011 |first=Tim |last=Hepher |data-arquivo=24 de xuño de 2011 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110624084403/http://www.reuters.com/article/2008/09/08/us-boeing-models-idUSL515490420080908 |url-morta=yes }}</ref> En 2010 Boeing anunciou plans para incrementar a súa produción dende as 5 aeronaves por mes ata as 7 por mes a mediados do ano 2011, e ata as 8,3 por mes a comezos de 2013.<ref>{{cita web |url=http://www.flightglobal.com/articles/2010/12/20/351122/boeing-unveils-another-increase-in-boeing-777-production.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101223122601/http://www.flightglobal.com/articles/2010/12/20/351122/boeing-unveils-another-increase-in-boeing-777-production.html |archivedate=23 de decembro de 2010|title=Boeing unveils another increase in Boeing 777 production |work=Air Transport Intelligence|via=Flight Global |date= 20 de decembro de 2010 |accessdate=2 de xaneiro de 2011 |first=Lori |last=Ranson}}</ref> Segundo datos proporcionados por Boeing, a ensamblaxe completa de cada unidade 777-300ER requiría uns 49 días.<ref name=1000th>{{cita web |url=http://boeing.mediaroom.com/index.php?s=43&item=2012 |title=Boeing Begins Work on 1,000th 777 |date=7 de novembro de 2011 |work=Boeing |accessdate=8 de novembro de 2011}}</ref> En abril de 2014 as vendas acumuladas superaron ás do 747, e o 777 converteuse no avión comercial de fuselaxe ancha máis vendido. Seguindo a taxa de produción existente, a aeronave ía en camiño de converterse na aeronave de fuselaxe ancha con maior número de entregas cara a mediados do ano 2016.<ref>{{cita web |url= http://www.flightglobal.com/news/articles/analysis-how-the-777-pushed-boeing-forward-398233/ |title=How the 777 pushed Boeing forward |first= Stephen |last=Trimble |work=Flight Global |date=15 de abril de 2014 |accessdate=20 de abril de 2014}}</ref> Coa gran cantidade de tempo requirida para introducir o 777X no mercado en mente, Boeing continuou desenvolvendo paquetes de melloras para mellorar a eficiencia no consumo de combustible e para reducir os prezos do produto existente. A data de febreiro de 2015 os pedidos pendentes de 777 non entregados eran de 278 unidades, o que representaba case tres anos de produción a un ritmo de 8,3 aeronaves por mes,<ref>{{cita novas|first=Dominic |last=Perry |url=http://www.flightglobal.com/news/articles/interiors-boeing-thinks-smarter-to-boost-777-737-appeal-410498/ |title= Boeing thinks smarter to boost 777, 737 appeal |work=Flight Global |date=7 de abril de 2015 |accessdate=8 de abril de 2015 }}</ref> obrigando a Boeing a ponderar unha data de introdución para o 777X entre o ano 2018 e o 2020. En xaneiro de 2015 [[United Airlines]] realizou un pedido de 10 Boeing 777-300ER, cun custo habitual duns 150 millóns de dólares por unidade, pagando uns 130 millóns de dólares por unidade, un desconto aplicado para cubrir o espazo da produción dos 777X.<ref>{{cita web |url= http://leehamnews.com/2015/01/20/odds-and-ends-bbds-sheridan-to-nordic-united-and-777s/ |title= United and 777-300ERs |date= 20 de xaneiro de 2015 |páxina-web= Leeham News |accessdate= 21 de xaneiro de 2015}}</ref> En xaneiro de 2016 Boeing confirmou que tiñan plans para reducir a taxa de produción da familia 777 dos 8,3 por mes ata os 7 por mes en 2017, para axudar a reducir o espazo na produción entre o 777 e o 777X creado por unha falta de novos pedidos.<ref>{{cita web |url= http://airwaysnews.com/blog/2016/01/27/777-production-rate/ |title= Boeing to Trim 777 Production, to Boost 737 Build Rate |date= 27 de xaneiro de 2016 |work= Airways News |accessdate= 6 de setembro de 2016 |urlarquivo= https://web.archive.org/web/20160821202303/http://airwaysnews.com/blog/2016/01/27/777-production-rate/ |dataarquivo= 21 de agosto de 2016 |urlmorta= yes }}</ref> As estimacións da industria indican que no 2018 as probas de ensamblaxe das aeronaves 777-9 reducirán a produción ata unha taxa efectiva de 5,5 unidades por mes.<ref>{{cita novas |url= https://www.flightglobal.com/news/articles/boeing-warns-777-rate-could-drop-to-35-per-month-430778/ |title= Boeing warns 777 rate could drop to 3.5 per month |date= 26 de outubro de 2016 |work= Flight Global}}</ref> Boeing confirmou a finais do ano 2016 que reduciría a súa produción de 777 ata as 5 unidades por mes en agosto de 2017.<ref>{{cita novas |url= https://www.flightglobal.com/news/articles/boeing-to-lower-777-rate-to-five-monthly-in-august-432358/ |title= Boeing to lower 777 rate to five monthly in August 2017 |date= 13 de decembro de 2016 |work= Flight Global}}</ref> === Operadores === Os principais clientes de Boeing que adquiriron a maioría dos avións 777s son [[Emirates]], [[Singapore Airlines]], [[United Airlines]], [[International Lease Finance Corporation|ILFC]] e [[American Airlines]].<ref name=777_O_D_summ/> Un total de 1&nbsp;387 aeronaves de tódalas variantes estaban en servizo aéreo a data de xullo de 2017, sendo os principais operadores [[Emirates]] (161), [[United Airlines]] (88), [[Cathay Pacific]] (70), [[Air France]] (70), [[American Airlines]] (67), [[British Airways]] (58), [[Qatar Airways]] (55), [[Singapore Airlines]] (53) e [[All Nippon Airways]] (52).<ref name=FI17/> Emirates é o único cliente que operou tódalas variantes do 777 producidas, incluíndo os modelos -200, -200ER, -200LR, -300, -300ER e 777F.<ref name=777_O_D_summ/><ref>{{cita web |url= http://www.thenational.ae/business/aviation/emirates-9bn-deal-beats-expectations |title=Emirates $9bn deal beats expectations |work=The National |first=Ivan |last=Gale |date=19 de xullo de 2010 |accessdate=3 de marzo de 2012}}</ref> A unidade número 1000 de 777 saída da liña de produción, un -300ER destinado a ser o 102º 777 de Emirates, foi presentado nunha cerimonia na factoría de Everett en marzo de 2012.<ref name=ek1000>{{cita web |url= http://gulfnews.com/business/aviation/emirates-airline-receives-1-000th-boeing-777-1.989384 |title=Emirates airline receives 1,000th Boeing 777 |work=Gulf News |date=3 de marzo de 2012 |accessdate=3 de marzo de 2012}}</ref> === Pedidos e entregas === Pedidos e entregas ata o novembro de 2018:<ref name=777_O_D_summ>{{cita informe |url=http://active.boeing.com/commercial/orders/displaystandardreport.cfm?cboCurrentModel=777&optReportType=AllModels&cboAllModel=777&ViewReportF=View+Report |title=Boeing 777: Orders and Deliveries (updated monthly) |work=The Boeing Company |date=31 de xullo de 2017 |accessdate=10 de agosto de 2017 |data-arquivo=23 de agosto de 2013 |url-arquivo=https://www.webcitation.org/6J5PxuzDT?url=http://active.boeing.com/commercial/orders/displaystandardreport.cfm?cboCurrentModel=777 |url-morta=yes }}</ref><ref name=BoeingOD>{{cita informe|url=http://www.boeing.com/commercial/#/orders-deliveries |title=Annual Boeing Orders and Deliveries |work=The Boeing Company |date=31 de xullo de 2017 |accessdate=10 de agosto de 2017}}</ref> {| style="margin:1em 1em 1em 300;" | style="width:70%; text-align:left;" | {| class="wikitable" style="margin:1em 1em 1em 300; border:1px #aaa solid; font-size:85%; background:#fbf8db;" |+ Por ano |- style="font-weight:bold; background:#ccddff; padding:0.4em;" | || ||1990-94||1995||1996||1997||1998||1999||2000||2001||2002||2003||2004||2005||2006||2007||2008||2009||2010||2011||2012||2013||2014||2015||2016||2017||2018||Total |- |colspan="2"|'''Pedidos (tódalas variantes)'''||112||101||68||54||68||35||116||30||32||13||42||153||76||110||39||30||75||194||75||121||277||58||23||53||34||'''1,996''' |- |rowspan="7"|'''Entregas''' |777-200||&ndash;||13||32||11||10||3||9||3||&ndash;||1||2||3||&ndash;||1||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||'''88''' |- |777-200ER||&ndash;||&ndash;||&ndash;||48||50||63||42||55||41||29||22||13||23||19||3||4||3||&ndash;||3||4||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||'''422''' |- |777-200LR||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||2||10||11||16||9||6||1||1||3||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||'''59''' |- |777-300||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||14||17||4||3||6||9||2||4||1||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||'''60''' |- |777-300ER||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||10||20||39||53||47||52||40||52||60||79||83||79||88||65||31||'''798''' |- |777F||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||16||22||15||19||14||13||19||11||9||12||'''150''' |- |777X||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||&ndash;||'''&ndash;''' |- |colspan="2"|'''Entregas (tódalas variantes)'''||'''&ndash;'''||'''13'''||'''32'''||'''59'''||'''74'''||'''83'''||'''55'''||'''61'''||'''47'''||'''39'''||'''36'''||'''40'''||'''65'''||'''83'''||'''61'''||'''88'''||'''74'''||'''73'''||'''83'''||'''98'''||'''99'''||'''98'''||'''99'''||'''74'''||'''43'''||'''1,577''' |- |} {| class="wikitable" style="margin:2em; border:1px #aaa solid; font-size:85%; background:#fbf8db;" |+ Por tipo |- style="font-weight:bold; background:#ccddff; padding:0.4em;" | Variante ||Total pedidos||Total entregas |- |777-200||88||88 |- |777-200ER||422||422 |- |777-200LR||59||59 |- |777-300||60||60 |- |777-300ER||823||748 |- |777F||161||130 |- |777X||326||&ndash; |- |'''Total'''||'''1&nbsp;939'''||'''1&nbsp;507''' |- |} |} Pedidos e entregas de avións Boeing 777 acumulativos por ano:'''<ref name=777_O_D_summ/><ref name=BoeingOD/> {| style="margin:1em 1em 1em 300;" | style="width:70%; text-align:left;" | <timeline> ImageSize = width:auto height:250 barincrement:45 PlotArea = left:35 bottom:15 top:10 right:18 AlignBars = justify DateFormat = yyyy Period = from:0 till:2000 TimeAxis = orientation:vertical ScaleMajor = unit:year increment:200 start:0 PlotData= color:skyblue width:45 bar:1990-94 from:start till:112 text:112 align:center shift:(0,-3) bar:1995 from:start till:213 text:213 align:center shift:(0,2) bar:1996 from:start till:281 text:281 align:center shift:(0,4) bar:1997 from:start till:335 text:335 align:center shift:(0,6) bar:1998 from:start till:403 text:403 align:center shift:(0,9) bar:1999 from:start till:438 text:438 align:center shift:(0,11) bar:2000 from:start till:554 text:554 align:center shift:(0,16) bar:2001 from:start till:584 text:584 align:center shift:(0,19) bar:2002 from:start till:616 text:616 align:center shift:(0,21) bar:2003 from:start till:629 text:629 align:center shift:(0,22) bar:2004 from:start till:671 text:671 align:center shift:(0,24) bar:2005 from:start till:824 text:824 align:center shift:(0,27) bar:2006 from:start till:900 text:900 align:center shift:(0,32) bar:2007 from:start till:1010 text:1010 align:center shift:(0,37) bar:2008 from:start till:1049 text:1049 align:center shift:(0,40) bar:2009 from:start till:1079 text:1079 align:center shift:(0,44) bar:2010 from:start till:1154 text:1154 align:center shift:(0,49) bar:2011 from:start till:1348 text:1348 align:center shift:(0,52) bar:2012 from:start till:1423 text:1423 align:center shift:(0,57) bar:2013 from:start till:1544 text:1544 align:center shift:(0,63) bar:2014 from:start till:1827 text:1827 align:center shift:(0,67) bar:2015 from:start till:1885 text:1885 align:center shift:(0,71) bar:2016 from:start till:1902 text:1902 align:center shift:(0,74) bar:2017 from:start till:1962 text:1,962 align:center shift:(0,79) color:powderblue width:45 bar:2018 from:start till:1996 text:1,996 align:center shift:(0,83) color:green width:45– bar:1995 from:start till:13 text:13 align:center bar:1996 from:start till:45 text:45 align:center bar:1997 from:start till:104 text:104 align:center bar:1998 from:start till:178 text:178 align:center bar:1999 from:start till:261 text:261 align:center bar:2000 from:start till:316 text:316 align:center bar:2001 from:start till:377 text:377 align:center bar:2002 from:start till:424 text:424 align:center bar:2003 from:start till:463 text:463 align:center bar:2004 from:start till:499 text:499 align:center bar:2005 from:start till:539 text:539 align:center bar:2006 from:start till:604 text:604 align:center bar:2007 from:start till:687 text:687 align:center bar:2008 from:start till:748 text:748 align:center bar:2009 from:start till:836 text:836 align:center bar:2010 from:start till:910 text:910 align:center bar:2011 from:start till:983 text:983 align:center bar:2012 from:start till:1066 text:1066 align:center bar:2013 from:start till:1164 text:1164 align:center bar:2014 from:start till:1263 text:1263 align:center bar:2015 from:start till:1361 text:1361 align:center bar:2016 from:start till:1460 text:1460 align:center bar:2017 from:start till:1534 text:1,534 align:center bar:2018 from:start till:1577 text:1,577 align:center </timeline> | style="width:30%; text-align:left;" | {{Timeline Legend|colour=skyblue|text=Pedidos}} {{Timeline Legend|colour=green|text=Entregas}} |} == Accidentes e incidentes == [[Ficheiro:Ice-Trent-800-Heat-Exchanger inset.jpg|miniatura|Replicación nun laboratorio de [[cristais de xeo]] atoando o [[intercambiador de calor]] do [[fuel óleo]] nun motor [[Rolls-Royce Trent 800]], do informe da [[Air Accidents Investigation Branch|AAIB]] sobre os incidentes do [[voo 38 de British Airways|BA38]] e do DL18.<ref name="BA38"/><ref name="FOHE"/>]] A data de xaneiro de 2019, o 777 estivo involucrado nun total de vinte e oito [[Accidente de aviación|accidentes e incidentes de aviación]],<ref>{{cita web |url=http://aviation-safety.net/database/types/Boeing-777/database |title=Boeing 777 occurrences |publisher=[[Aviation Safety Network]] |date=3 de xaneiro de 2019 |accessdate=4 de xaneiro de 2019 |data-arquivo=20 de xuño de 2017 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170620173734/http://aviation-safety.net/database/types/Boeing-777/database |url-morta=yes }}</ref> incluíndo un total de seis perdas completas de fuselaxe, que resultaron nun total de 541 persoas falecidas. Tamén estivo involucrado en tres [[pirataría aérea|secuestros aéreos]].<ref>{{cita web |url=http://aviation-safety.net/database/types/Boeing-777/losses |title=Boeing 777 hull losses |publisher=Aviation Safety Network |date=3 de outubro de 2016 |accessdate=7 de outubro de 2016 |data-arquivo=13 de agosto de 2016 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160813030927/http://aviation-safety.net/database/types/Boeing-777/losses |url-morta=yes }}</ref><ref>{{cita web |url=http://aviation-safety.net/database/types/Boeing-777/statistics |title=Boeing 777 Accident Statistics |publisher=Aviation Safety Network |date=3 de outubro de 2016 |accessdate=7 de outubro de 2016 |data-arquivo=12 de agosto de 2016 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160812182426/http://aviation-safety.net/database/types/Boeing-777/statistics |url-morta=yes }}</ref> A primeira vítima mortal a causa dun accidente relacionado cun 777 foi un traballador de aeroporto que faleceu o 5 de setembro do 2001 a causa dun incendio que tivo lugar mentres a aeronave estaba reabastecéndose de combustible no [[Aeroporto Internacional de Denver]].<ref name=ba2019>{{cita web |url=http://aviation-safety.net/database/record.php?id=20010905-1 |title=British Airways Flight 2019 ground fire |publisher=Aviation Safety Network |accessdate=21 de novembro de 2008 |data-arquivo=15 de novembro de 2010 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20101115150631/http://aviation-safety.net/database/record.php?id=20010905-1 |url-morta=yes }}</ref> A aeronave, operada por [[British Airways]], sufriu danos por mor do incendio nos paneis inferiores das ás e na carcasa do motor, e foi posteriormente reparada e devolta ó servizo activo.<ref name=ba2019/><ref>{{cita web |url=http://www.ntsb.gov/_layouts/ntsb.aviation/brief.aspx?ev_id=20010918X01956&key=1 |title= DEN01FA157 entry |publisher= [[National Transportation Safety Board]] |date= 24 de febreiro de 2005 |accessdate=2 de xaneiro de 2011}}</ref> A primeira perda completa de fuselaxe do 777 tivo lugar o 17 de xaneiro de 2008, cando o 777-200ER con motores Rolls-Royce Trent 895 do [[voo 38 de British Airways]] de [[Pequín]] a [[Londres]] aterrou estrelándose a uns 300&nbsp;m da pista 27L do [[Aeroporto de Londres-Heathrow|aeroporto de Heathrow]]. Houbo 47 feridos e ningún falecido. O impacto danou o tren de aterraxe, a unión das ás coa fuselaxe e os motores, e a aeronave foi declarada coma sinistro total.<ref name=BA080201>{{cita novas |title= Interim Management Statement |date=1 de febreiro de 2008 |work=Regulatory News Service |author=[[British Airways]] |url=http://www.investegate.co.uk/Article.aspx?id=200802010700330296N |accessdate=21 de novembro de 2008}}</ref><ref name=BA038report>{{cita web |url=http://www.aaib.gov.uk/cms_resources.cfm?file=/1-2010%20G-YMMM.pdf |title=Report on the accident to Boeing 777-236ER, G-YMMM, at London Heathrow Airport on 17 January 2008 |publisher=Air Accidents Investigation Branch |date= 9 de febreiro de 2010 |accessdate=9 de febreiro de 2010}}</ref> O accidente atribuíuse a [[cristais de xeo]] suspendidos no combustible da aeronave que atoaron o [[intercambiador de calor]] do [[fuel óleo]].<ref name="BA38"/> Máis tarde dese mesmo ano tiveron lugar outras dúas instancias de avións con motores Trent 895 que sufriron perdas momentáneas de impulso.<ref>{{cita web |url=http://www.flightglobal.com/articles/2008/02/29/221923/american-investigates-as-777-engine-fails-to-respond-to-throttle.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080304124553/http://www.flightglobal.com/articles/2008/02/29/221923/american-investigates-as-777-engine-fails-to-respond-to-throttle.html |archivedate=4 de marzo de 2008|title=American investigates as 777 engine fails to respond to throttle |work=Flight Global |last=Kaminski-Morrow |first=David |date=29 de febreiro de 2008 |accessdate=20 de marzo de 2009}}</ref><ref name="delta18details">{{cita web |url= http://www.aero-news.net/index.cfm?ContentBlockID=7cba7571-d0e2-4736-a08b-2c24fcd7f225&C...11a6bd089ea|date=22 de decembro de 2008 |title= NTSB Investigates B777 Uncommanded Engine Rollback |work=Air Safety Week |accessdate= 2 de abril de 2009}}</ref> As investigacións subsecuentes determinaron que estas perdas foran causadas tamén pola formación de xeo no combustible, atascando o intercambiador de calor. Coma resultado disto a compañía tivo que deseñar de novo este compoñente.<ref name="BA38">{{cita novas |author=Woodman, Peter |url= http://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/ice-probable-cause-of-heathrow-crashlanding-1893650.html |title=Ice 'probable cause' of Heathrow crash-landing |work=[[The Independent]] |location=Reino Unido |date=9 de febreiro de 2010 |accessdate=11 de decembro de 2011}}</ref><ref name="FOHE">{{cita novas |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/7941137.stm|title='High risk' of plane fault repeat |work=[[BBC News]] |date=13 de marzo de 2009 |accessdate=20 de marzo de 2009}}</ref> O 29 de xullo de 2011 un 777-200ER programado para operar como o [[voo 667 de EgyptAir]] sufriu un incendio na cabina de mando mentres estaba estacionado na porta do [[Aeroporto Internacional do Cairo]] antes da súa saída.<ref name="SU-GBP">{{cita web |url=http://aviation-safety.net/database/record.php?id=20110729-0 |title=EgyptAir Flight 667 ground fire |publisher=Aviation Safety Network |accessdate=2 de xaneiro de 2012 |data-arquivo=09 de marzo de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140309144639/http://aviation-safety.net/database/record.php?id=20110729-0 |url-morta=yes }}</ref> A aeronave foi evacuada sen que houbese ningún ferido,<ref name="SU-GBP"/> e os bombeiros do aeroporto extinguiron o lume.<ref name=jacdec711>{{cita web |url=http://www.jacdec.de/news/months/11_07.htm |title=Recent Incidents / Accidents Worldwide |publisher=Jet Airliner Crash Data Evaluation Centre |date=2011 |accessdate=2 de xaneiro de 2012 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120106064051/http://www.jacdec.de/news/months/11_07.htm |dataarquivo=06 de xaneiro de 2012 |urlmorta=yes }}</ref> A aeronave sufriu danos estruturais por mor do lume o do fume e foi declarada sinistro total.<ref name="SU-GBP"/><ref name=jacdec711/> As investigacións deste suceso centráronse nun posible [[curtocircuíto]] entre un cable eléctrico e unha mangueira de abastecemento no sistema de osíxeno da cabina de mando.<ref name="SU-GBP"/> O 6 de xullo de 2013 un 777-200ER operando o [[voo 214 de Asiana Airlines]] estrelouse durante a súa aterraxe no [[Aeroporto Internacional de San Francisco]] tras tocar terra xusto antes do comezo da pista de aterraxe. Dous dos pasaxeiros, que non levaban cintos de seguridade no momento do accidente, saíron despedidos do avión e faleceron. O resto dos 307 pasaxeiros e tripulación foron evacuados antes de que o lume destruíse a aeronave.<ref name="NTSB/AAR-14/01">{{cita libro |url=https://www.ntsb.gov/investigations/AccidentReports/Reports/AAR1401.pdf |title=Descent Below Visual Glidepath and Impact With Seawall, Asiana Airlines Flight 214, Boeing 777-200ER, HL7742, San Francisco, California, July 6, 2013 |publisher=National Transportation Safety Board |date=24 de xuño de 2014}}</ref> Un terceiro pasaxeiro faleceu seis días despois a causa das feridas sufridas durante o accidente.<ref name="CBS-2013-07-12">{{cita novas|title=3rd fatality in Asiana flight crash|url=http://www.cbsnews.com/news/3rd-fatality-in-asiana-flight-crash/|work=[[CBS News]]|date=12 de xullo de 2013}}</ref> Estas foron as primeiras vítimas mortais nun accidente dun avión 777 dende a súa entrada en servizo no ano 1995.<ref name="CBS-2013-07-12"/><ref>{{cita web |url=http://uk.reuters.com/article/2013/07/20/uk-asiana-victim-coroner-idUKBRE96J00S20130720 |title=One Asiana victim killed by a vehicle, not plane crash - coroner |work=Reuters News Agency |date=20 de xullo de 2013 |accessdate=8 de agosto de 2013 |data-arquivo=21 de xullo de 2013 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130721100652/http://uk.reuters.com/article/2013/07/20/uk-asiana-victim-coroner-idUKBRE96J00S20130720 |url-morta=yes }}</ref><ref name=FI_Asiana_777_crash>{{cita web |url=http://www.flightglobal.com/news/articles/asiana-777-200er-crashes-at-san-francisco-airport-388004/ |title= Asiana 777-200ER crashes at San Francisco airport |work=Flight Global |date= 6 de xullo de 2013 |accessdate=6 de xullo de 2013}}</ref> A investigación oficial sobre o accidente concluíu en xuño de 2014 indicando que os pilotos cometeran entre uns 20 e 30 erros variando de menor a maior importancia na aproximación final, e que a complexidade dos controis automáticos contribuíra ó accidente.<ref>{{cita web |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424127887323823004578591422758092016 |title=Pilot Error Eyed in San Francisco Plane Crash |work=Wall Street Journal |date= 8 de xullo de 2013 |accessdate=8 de xullo de 2013}}</ref><ref>{{cita novas |url= http://www.independent.co.uk/news/world/americas/asiana-airlines-flight-214-crash-caused-by-boeing-planes-being-overly-complicated-9562331.html |title= Asiana Airlines flight 214 crash caused by Boeing planes being 'overly complicated' |work=The Independent|last= Withnall |first =Adam |date= 25 de xuño de 2014 |accessdate= 17 de xullo de 2014}}</ref> O 8 de marzo de 2014 un 777-200ER do [[voo 370 de Malaysia Airlines]] con 227 pasaxeiros e 12 tripulantes en ruta dende [[Kuala Lumpur]] ata [[Pequín]] foi declarado desaparecido. As últimas coordenadas que tiña o control de tráfico aéreo situaban o avión sobre o [[mar da China Meridional]].{{efn|{{coord|6|55|15|N|103|34|43|E|type:landmark}}}}.<ref>{{cita web |url=http://www.flightglobal.com/news/articles/night-search-for-missing-777-to-test-malaysia-and-vietnam-396796/ |title=Night search for missing 777 to test Malaysia and Vietnam |date=8 de marzo de 2014 |work=Flight Global |autor=Waldon, Greg }}</ref><ref>{{cita web |url=http://www.malaysiaairlines.com/my/en/site/dark-site.html |title=Friday, March 14, 12:00 AM MYT +0800 Malaysia Airlines MH370 Flight Incident - 18th Media Statement |date=14 de marzo de 2014 |publisher=Malaysia Airlines |accessdate= |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140308134226/http://www.malaysiaairlines.com/my/en/site/dark-site.html |archivedate=08 de marzo de 2014 }}</ref> Tras comezar os labores de busca da aeronave, o [[primeiro ministro de Malaisia]] anunciou o 24 de marzo de 2014 que tras unha análise de novos datos obtidos por satélite, podía asumirse "sen lugar a dúbida razoable" que a aeronave estrelárase no [[océano Índico]] e que non había sobreviventes.<ref>{{cita web|url=http://www.flightglobal.com/news/articles/equal-importance-given-to-both-corridors-in-mh370-397046/|title=‘Equal importance’ given to both corridors in MH370 search|author=Reed Business Information Limited|work=Flight Global|accessdate=1 de abril de 2015}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-26716572|title=Flight MH370 'crashed in south Indian Ocean' - Malaysia PM|work=BBC News|accessdate=1 de abril de 2015}}</ref> A data de agosto de 2016 a causa da desaparición da aeronave seguía sendo descoñecida, malia que o goberno [[Malaisia|malaio]] declarou en xaneiro de 2015 que fora un accidente.<ref>{{cita novas |url= http://www.thestar.com/news/world/2015/01/29/malaysia-declares-jets-disappearance-an-accident.html |title= Malaysia declares MH370’s disappearance an accident |last=Ng |first=Eileen |date=29 de xaneiro de 2015 |agency=[[The Associated Press]] |website= The Star |accessdate= 29 de xaneiro de 2015}}</ref><ref>{{cita web |url= http://www.thestar.com.my/News/Nation/2015/01/29/MH370-full-statement-DCA/ |title= MH370: Full statement by DCA |date= 29 de xaneiro de 2015 |website= The Star Online |accessdate=20 de abril de 2015 }}</ref> A quinta perda de fuselaxe tivo lugar o 17 de xullo de 2014, cando o 777-200ER do [[voo 17 de Malaysia Airlines]] que viaxaba dende [[Ámsterdam]] ata [[Kuala Lumpur]], rachouse no aire en pleno voo e estrelouse no [[óblast de Donetsk]] no leste de [[Ucraína]], tras recibir o impacto dun [[mísil]] antiaéreo.<ref>{{cita novas |url=https://www.nytimes.com/2014/07/22/world/europe/jet-wreckage-bears-signs-of-impact-by-supersonic-missile-analysis-shows.html |title=Jet Wreckage Bears Signs of Impact by Supersonic Missile, Analysis Shows |work=[[New York Times]] |author=Chivers, C.J.|date=21 de xullo de 2014}}</ref><ref>{{cita novas |url=https://www.nytimes.com/2014/07/20/world/europe/with-jets-fall-war-in-ukraine-is-felt-globally.html |title= With Jet Strike, War in Ukraine Is Felt Globally |author=Baker, Peter |date=19 de xullo de 2014 |publisher=New York Times}}</ref> Faleceron os 283 pasaxeiros e os 15 tripulantes do avión. O incidente relacionouse coa [[insurrección de 2014 na conca do Donets|insurrección na conca do Donets]] presente na rexión.<ref name=m17>{{cita web|last1=Walshe |first1=Michael |last2=McShane |first2=Larry |url=http://www.nydailynews.com/news/world/malaysian-airlines-plane-crashes-ukraine-russian-border-article-1.1870413 |title=Malaysia Airlines Flight 17 shot down by surface-to-air missile in what Ukrainian president calls ‘act of terrorism' |website=NY Daily News |date=17 de xullo de 2014 |access-date=17 de xullo de 2014}}</ref><ref>{{cita novas |url=http://www.cnn.com/2014/07/17/world/europe/ukraine-malaysia-airlines-crash/index.html |title=U.S. official: Missile hit Malaysia Airlines plane |author=Catherine E. Shoichet and Ashley Fantz |date=17 de xullo de 2014 |work=[[CNN]] |accessdate=1 de abril de 2015}}</ref> O informe oficial do accidente, publicado en outubro de 2015, afirmou que a aeronave foi derrubada por un [[sistema de mísiles Buk|mísil Buk]] lanzado dende territorio ocupado por separatistas pro-[[Rusia|rusos]].<ref>{{cita novas|url=https://www.theguardian.com/world/2015/oct/13/mh17-crash-report-plane-partially-reconstruced-blames-buk-missile-strike|título=Flight MH17 downed by Russian-built missile, Dutch investigators say|xornal=[[The Guardian]]|data=13 de outubro de 2015}}</ref> O 8 de setembro de 2015 o 777-200ER do [[voo 2276 de British Airways]] comezou a arder durante o engalaxe no [[Aeroporto Internacional McCarran]] de [[Las Vegas]], após que un dos seus motores [[General Electric GE90|General Electric GE90-85B]] sufrira un fallo grave. O engalaxe foi abortado e tódolos pasaxeiros e tripulación foron evacuados sufrindo tan só algunhas lesións menores. A investigación posterior descubriu que varios restos do interior do motor foran os causantes de provocar furados múltiples na carcasa do motor.<ref>{{cita web|title=''BA Jet Fire: Multiple Breaches Of Engine Case''|url=http://news.sky.com/story/1550436/ba-jet-fire-multiple-breaches-of-engine-case|date=10 de setembro de 2015|publisher=Sky News|accessdate=10 de setembro de 2015}}</ref><ref>{{cita novas |url=http://www.independent.co.uk/news/world/americas/british-airways-boeing-777-catches-fire-at-las-vegas-airport-and-forces-evacuation-10492401.html |title=British Airways Boeing 777 catches fire at Las Vegas airport and forces evacuation |publisher=The Independent |date=9 de setembro de 2015 |accessdate=}}</ref><ref>{{cita web |url=http://www.bbc.com/news/world-us-canada-34193767 |title=British Airways plane catches fire in Las Vegas |publisher=BBC |date=9 de setembro de 2015|accessdate=}}</ref><ref>{{cita web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/fire-erupts-after-ba-777-aborts-takeoff-416529/|title=Fire erupts after BA 777 aborts takeoff|date=9 de setembro de 2015|páxina-web=Flight Global|author=Trimble, Stephen|accessdate=}}</ref> O 27 de maio de 2016 incendiouse un motor dun 777-300 antes de que fose a engalar o [[voo 2708 de Korean Air]] no [[Aeroporto de Haneda|Aeroporto Internacional de Toquio]]. Pouco antes do engalaxe, o motor Pratt & Whitney PW4000 ardeu e os 302 pasaxeiros xunto os 17 tripulantes foron evacuados sen sufrir danos graves.<ref>{{cita novas|url=http://komonews.com/news/nation-world/19-injured-as-boeing-777-engine-catches-fire-in-tokyo-plane-evacuated|título= 19 injured as Boeing 777 engine catches fire in Tokyo, plane evacuated|páxina-web=KOMO NEWS|data=27 de maio de 2016|axencia=Associated Press}}</ref><ref>{{cita novas|url=http://abcnews.go.com/International/hundreds-evacuate-korean-air-jet-engine-catches-fire/story?id=39418885|título=Hundreds Evacuate Korean Air Jet After Engine Catches Fire|xornal=ABC News|nome=Brian|apelidos=McBride|data=27 de maio de 2016}}</ref><ref>{{cita novas|url=https://www.reuters.com/article/us-kal-japan-evacuation-idUSKCN0YI0CC|título=Korean Air evacuates plane at Japan's Haneda Airport after engine fire|axencia=[[Reuters]]|data=27 de maio de 2016}}</ref> O 27 de xuño de 2016 o 777-300ER do [[voo 368 de Singapore Airlines]] en ruta dende [[Singapur]] a [[Milán]] sufriu unha perda de aceite no motor dereito. Tivo que desviarse de volta ó [[Aeroporto de Singapur Changi]] para realizar unha aterraxe de emerxencia. O motor e a á dereita comezaron a arder durante a aterraxe e sufriron graves danos por mor do lume, pero non houbo feridos.<ref>{{cita novas |last1=Park |first1=Kyunghee |title=Engine catches fire on Singapore Air flight to Milan |url=http://www.afr.com/news/world/asia/engine-catches-fire-on-singapore-air-flight-to-milan-20160627-gpswyq |agency=Bloomberg |publisher=Financial Review |date=27 de xuño de 2016 |accessdate=27 de xuño de 2016}}</ref><ref>{{cita web |author= Waldron, Greg |url=https://www.flightglobal.com/news/articles/fire-damage-apparent-on-sia-777-wing-426708/ |title=Fire damage apparent on SIA 777 wing |publisher=Flight Global |date= 27 de xuño de 2016 |accessdate=27 de xuño de 2016}}</ref> O 3 de agosto de 2016 tivo lugar a sexta perda completa de fuselaxe, cando o 777-300 do [[voo 521 de Emirates]] estrelouse durante a aterraxe no [[Aeroporto de Dubai]] e comezou a arder.<ref name="DC201608">{{cita novas|title=Emirates flight from Trivandrum crash-lands in Dubai, passengers safe|url=http://www.deccanchronicle.com/world/asia/030816/emirates-flight-from-trivandrum-to-dubai-crash-lands-passengers-safe.html|accessdate=3 de agosto de 2016|publisher=Deccan Chronicle|date=3 de agosto de 2016}}</ref> A investigación preliminar indicou que o piloto da aeronave tentou unha aterraxe baixo condicións de vento activo cambiante. Os pilotos iniciaron un procedemento para abortar a aterraxe xusto cando as rodas principais tocaron terra na pista, mais a aeronave acabou por asentarse no chan por mor dunha aplicación tardía de aceleración. A aeronave aterrou coa parte posterior do corpo, o que provocou a separación dun dos motores, a perda do control do aparello e o subsecuente choque.<ref>{{cita web|title=Preliminary Report AIFN/0008/2016|url=https://www.gcaa.gov.ae/en/ePublication/admin/iradmin/Lists/Incidents%20Investigation%20Reports/Attachments/90/2016-2016%20-%20Preliminary%20Report,%20AAIS%20Case%20AIFN-0008-2016%20-%20A6-EMW.pdf|publisher=GCAA|accessdate=7 de setembro de 2016|data-arquivo=06 de setembro de 2016|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160906230455/https://www.gcaa.gov.ae/en/ePublication/admin/iradmin/Lists/Incidents%20Investigation%20Reports/Attachments/90/2016-2016%20-%20Preliminary%20Report,%20AAIS%20Case%20AIFN-0008-2016%20-%20A6-EMW.pdf|url-morta=yes}}</ref> Non houbo vítimas mortais entre as 300 persoas a bordo, pero un bombeiro do aeroporto faleceu mentres loitaba por sufocar o lume. A fuselaxe da aeronave e a á dereita sufriron danos graves a causa do incendio.<ref name="DC201608"/><ref name=NDTV>{{cita novas|url=http://www.ndtv.com/photos/news/images-of-the-emirates-plane-that-burst-into-flames-in-dubai-22563?site=full#photo-283025|title=Images Of The Emirates Plane That Burst Into Flames In Dubai|work=NDTV|accessdate=7 de agosto de 2016}}</ref> == Notas == {{Listaref|group=lower-alpha|20em}} ;Referencias {{Todas as ref|en}} {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{commonscat}} {{Portal|Aviación}} === Bibliografía === * {{cita libro |last1= Birtles |first1= Philip |year= 1998 |title= Boeing 777, Jetliner for a New Century |url= https://archive.org/details/boeing777jetline00unse |location= St. Paul, Minnesota |publisher=Motorbooks International |isbn= 0-7603-0581-1 |lingua=en|ref=harv}} * {{cita libro |last1= Birtles |first1= Philip |year= 1999 |title= Modern Civil Aircraft: 6, Boeing 757/767/777 |edition=3ª |location= Londres |publisher=Ian Allen Publishing |isbn= 0-7110-2665-3 |lingua=en|ref=harv}} * {{cita libro |editor-last= Eden |editor-first= Paul |year= 2008 |title= Civil Aircraft Today: The World's Most Successful Commercial Aircraft |location= Londres |publisher=Amber Books Ltd |isbn= 1-84509-324-0 |lingua=en|ref=harv}} * {{cita libro |last1= Norris |first1= Guy |last2= Wagner |first2= Mark |year= 1996 |title= Boeing 777 |url= https://archive.org/details/boeing7770000norr |location= St. Paul, Minnesota |publisher=Motorbooks International |isbn= 0-7603-0091-7 |lingua=en|ref=harv}} * {{cita libro |last1= Norris |first1= Guy |last2= Wagner |first2= Mark |year= 1999 |title= Modern Boeing Jetliners |location= Minneapolis, Minnesota |publisher=Zenith Imprint |isbn= 0-7603-0717-2 |lingua=en|ref=harv}} * {{cita libro |last1= Norris |first1= Guy |last2= Wagner |first2= Mark |year= 2001 |title= Boeing 777: The Technological Marvel |url= https://archive.org/details/boeing777technol0000norr |location= Minneapolis, Minnesota |publisher=Zenith Imprint |isbn= 0-7603-0890-X |lingua=en|ref=harv}} * {{cita libro |last1= Sabbagh |first1= Karl |year= 1995 |title= 21st Century Jet: The Making of the Boeing 777 |url= https://archive.org/details/21stcenturyjetma00unse |location= Nova York |publisher=Scribner |isbn= 0-333-59803-2 |lingua=en|ref=harv}} === Ligazóns externas === * {{cita web|url=http://www.boeing.com/commercial/777/|título=Boeing 777|páxina-web=The Boeing Company|lingua=en}} {{Boeing civil}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de pasaxeiros]] [[Categoría:Aeronaves de Boeing]] [[Categoría:Aeronaves de carga]] [[Categoría:Artigos destacados]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1994]] qc361in5vzo0tetcav8m2nbkvv5igwq 0 41143 7109021 6664233 2025-06-27T22:58:16Z O Breixo 127505 7109021 wikitext text/x-wiki {{Produto}}[[Ficheiro:Tupolev Tu-154.svg|miniatura|Tu-154]] O '''Tupolev Tu-154''' (alcumado ''Careless'' pola [[OTAN]]) é un avión de pasaxeiros ruso, trimotor e de rango medio. Foi deseñado a mediados dos 60 para substituír os [[Tupolev Tu-104|Tu-104]] e pode dicirse que é o equivalente ruso ao [[Boeing 727]]. Fixo o seu primeiro voo en outubro de [[1968]] e entrou en servizo coa aeroliña [[Aeroflot]] en febreiro de [[1972]]. Foi a base de moitas aeroliñas soviéticas durante décadas, chegando a realizar unha sexta parte dos servizos realizados no mundo e transportando á metade dos pasaxeiros de [[Aeroflot]] e as súas subsidiarias. Tamén foi operado por 17 aeroliñas non soviéticas e por varias forzas aéreas e foi o avión estándar nas liñas internas de [[Rusia]] e entre as repúblicas ex-soviéticas ata mediados da década dos 2000. Cunha velocidade de cruceiro de 975&nbsp;km/h, o Tu-154 é un dos avións civís máis rápidos en servizo e ten un alcance de 5.280 quilómetros. Capaz de operar dende aeródromos de terra e grava, é usado en from unpaved and gravel airfields, utilízase nos territorios árticos do norte de [[Rusia]], onde as instalacións son moi básicas. Cunha vida útil de 45.000 horas, pero capaz de voar 80.000 con actualizacións, agádase que continue operando ata o ano [[2016]], aínda que as regulacións de ruído fixeron que os servizos cara [[Europa]] occidental se restrinxisen. En xaneiro do [[2010]], a aeroliña rusa [[Aeroflot]] anunciou a retirada dos seus Tu-154 despois de 40 anos, realizando o seu último voo o [[31 de decembro]] do [[2009]] entre [[Ekaterinburg]] e [[Moscova]]. En decembro do [[2010]], [[Uzbekistan Airways]] tamén declarou que deixaría de operar o modelo en [[2011]] debido á gran cantidade de accidentes do avión. En marzo do [[2011]] a Oficina Federal Rusa de Aviación recomedou a retirada de todos os Tu-154M do servizo. == Desenvolvemento == O Tu-154 desenvolveuse para satisfacer as necesidades de [[Aeroflot]] que precisaba substituír o reactor [[Tupolev Tu-104]], e os [[turbohélice]]s [[Antonov An-10]] e [[Ilyushin Il-18]]. Os requirimentos pedían un avión que fose quen de cargar entre 16 e 18 toneladas, cun alcance de entre os 5.000 e os 7.000 quilómetros e cunha velocidade de cruceiro de ao redor dos 850&nbsp;km/h. Tamén se estipulou unha distancia de engalaxe de 2.600 metros co peso máximo na engalaxe do avión. Conceptualmente era semellante ao británico [[Hawker Siddeley Trident]], que voou por vez primeira en [[1962]], e ao [[Boeing 727]], que voou en [[1963]]. O Ministro Soviético da Industria Aeronáutica elixiu o Tu-154, xa que incorporaba o último no deseño aeronáutico soviético e cumpriron amplamente as necesidades de [[Aeroflot]] durante os anos 70 e 80.<ref>Komissarov, p. 8</ref> O primeiro xefe do proxecto foi Sergey Yeger, pero en 1964 Dmitryi S. Markov asumiu ese cargo. En 1975 pasaría a ocupalo Aleksandr S. Shengardt.<ref>Komissarov, pp. 5, 18</ref> O primeiro voo do Tu-154 realizouse o día [[4 de outubro]] de [[1968]]. As primeiras entregas a [[Aeroflot]] tiveron lugar en [[1970]], comezando os seus servizos, como avión de correos inicialmente, en maio de [[1971]], e xa con pasaxeiros en febreiro do ano seguinte. Houbo unha produción limitada do modelo 154M ata xaneiro de 2009, aínda que anteriormente se anunciara que a fabricación rematara no 2006. Costruíronse 1.025 Tu-154, 214 dos cales aínda estaban en servizo en decembro do ano 2009. == Notas == {{listaref}} == Bibliografía == * Dmitriy Komissarov, ''Tupolev Tu-154, The USSR's Medium-Range Jet Airliner'', (Hinckley, Reino Unido, 2007) {{ISBN|1857802411}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Tupolev]] [[Categoría:Aviación civil]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1968]] ii84qmxg8bx9pijnp3xal2omxj3mr49 0 41151 7109077 6039290 2025-06-27T23:09:42Z O Breixo 127505 7109077 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Saab 340''' é un avión bimotor [[turbohélice]] deseñado e producido nun principio por un consorcio entre [[Saab]] e [[Fairchild]]. Segundo o plan inicial [[Saab]] construiría a fuselaxe e a cola e realizaría a montaxe final en Linköping ([[Suecia]]), mentres [[Fairchild]] sería responsable das ás e das carlingas dos motores. Tras o cesamento da produción por parte de Fairchild, as ás foron montadas en [[Suecia]]. Orixinalmente designado como SF340, o primeiro voo do avión foi o [[25 de xaneiro]] de [[1983]]. Despois de que Fairchild saíse do proxecto en [[1984]], a designación foi cambiada a 340A. Unha versión mellorada do 340A, o 340B, introduciu motores máis potentes e un temón de cola maior en [[1989]]. A versión final, o 340B Plus, incorporou melloras que tamén foron intrucididas ao mesmo tempo no [[Saab 2000]], e entraron en servizo en [[1994]]. Unha das melloras introducidas no 340B Plus fai a instalación dun sistema de control activo de ruídos na cabina, para reducir os niveis de ruídos para os pasaxeiros. O primeiro 340B plus foi entregado a Hazelton Airlines en [[Australia]] en [[1995]]. Outro cambio con respecto aos modelos anteriores foi o traslado do baño do final da cabina de pasaxe ao espazo entre esta e a zona de mando. Isto incrementou a capacidade total de carga, xa que na súa posición orixinal invadía parte da zona para a mesma. Debido ao descenso das vendas, a produción do Saab 340 rematou no ano [[1998]].<ref>{{Cita web|título=Saab 340|url=https://www.airliners.net/aircraft-data/saab-340/347|páxina-web=Airliners.net|data-acceso=2022-04-11}}</ref> == Notas == {{Listaref}}{{Control de autoridades}} [[Categoría:Aviación civil]] [[Categoría:Aeronaves de Saab| 0340]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1983]] o90r64o6bzkngrkvlkf2ua82hztno3v 0 41282 7109035 6472289 2025-06-27T23:01:46Z O Breixo 127505 7109035 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Douglas DC-3''' é un avión que revolucionou o transporte de pasaxeiros nos anos 30 e 40. Foi desenvolvido por un grupo de enxeñeiros encabezados por [[Arthur E. Raymond]] e voou por vez primeira en [[1935]]. O seu desenvolvemento debeuse en parte á competencia que representou a aparición do [[Boeing 247]], un avión con características semellantes, cara a [[1933]]. Porén, as prestacións que ofrecía o Douglas DC-3 fixérono merecedor do lugar que ocupa na historia. A súa versión militar máis importante, da cal se fabricaron máis de 10.000 unidades, foi designada [[Douglas C-47 Skytrain|C-47 Skytrain]] nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] e Dakota no [[Reino Unido]]. Moitos DC-3 e C-47 aínda voan hoxe en día. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Douglas]] [[Categoría:Aeronaves de pasaxeiros]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1935]] 6f46dx9dtagffi6qp0auwg7hykuj2l3 0 41286 7108973 6649696 2025-06-27T22:32:32Z O Breixo 127505 7108973 wikitext text/x-wiki {{Personaxe}}[[Ficheiro:Akhenaten, Nefertiti and their children.jpg|miniatura|dereita|250px|Atón desplegando os seus raios sobre Akhenatón e a súa familia]] '''Atón''' é o nome grego do deus exipcio '''Iten'''. Representado polo disco solar, e orixinalmente un aspecto de [[Ra (deus)|Ra]], converteuse en obxecto do primeiro culto [[monoteísta]] (de feito, [[monístico]]) coñecido, no [[Imperio Novo de Exipto|Imperio Novo]], no coñecido como revolución ou [[período amárnico]] instaurado por [[Amenofis IV]], quen tomou o nome de [[Akhenatón]]. Aparentemente, este culto cesou pouco despois da morte deste faraón volvendo o culto dos deuses tradicionais durante o goberno de [[Tutankhamón]] (famoso polo achado do seu enterramento por parte de [[Howard Carter]]). Considerouse o creador do home e dos animais, e o espírito que alenta o mundo. == Iconografía == Nos primeiros tempos representouse como un home con cabeza de falcón, despois como disco solar do que saen varios raios con mans estendidas cara aos fieis. == Culto a Atón == Data do [[Imperio Antigo de Exipto|Imperio Antigo]]. [[Thutmosis IV]] e [[Amenhotep III]] rendéranlle culto, mais non foi un culto [[monoteísmo|monoteísta]] ata a reforma relixiosa do faraón [[Amenhotep IV]], que se rebautizou como Akhen-'''Atón''' no [[século -XIV|século XIV a. C.]] O seu templo principal estaba en [[Akhetatón]], a actual [[Tell el-Amarna]]. Gran parte do clero opúxose ao culto único a '''Atón''' e os exipcios seguiron reverenciando aos seus antigos deuses. Trala morte do faraón declarouse de novo o [[politeísmo]], destruíndose posteriormente moitos dos vestixios da época do faraón Akhenatón. O [[Himno a Atón]], gravado nun muro da tumba de [[Jeperjeperura Ay]], e escrito por Akhenatón, é un dos máis fermosos expoñentes literarios da cultura faraónica. == Nome en [[xeroglífico]] == <hiero>i-t:n:N5-</hiero> <hiero>-i-t:U15:Aa13-A40-</hiero> == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20060512181613/http://155.210.60.15/HAnt/Fuentes/aton.html Himno a Atón. (G. Fatás. Universidade de Zaragoza)(Castelán)] * [http://www.transoxiana.org/0106/gestoso-iconografia_aton.html Gestoso Singer - A iconografía de Atón no Exipto da dinastía XVIII e a súa relación coa ideoloxía amarniana - Transoxiana 6 (Castelán)] * [http://www.transoxiana.org/0105/etica.html Cersosimo - Ética e moral no Antigo Exipto - Transoxiana 5 (Castelán)] {{Wikisource|Grande Himno a Atón}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Deuses exipcios]] ex0r2tveln2azxlimip2bwoocwdp5ep 0 41599 7109011 6595018 2025-06-27T22:54:46Z O Breixo 127505 7109011 wikitext text/x-wiki {{Xeografía física}} '''Karkemish''', '''Carchemish''' ou '''Carquemís''' foi unha importante cidade dos imperios [[Mitanni|mitanno]], [[hititas|hitita]] e [[Asiria|asirio]], situada no que hoxe é a fronteira [[Turquía|turco]]-[[siria]], coñecida polos romanos como '''Europus'''. É famosa por ser o lugar dunha importante [[Batalla de Karkemish|batalla]] entre [[Babilonia|babilonios]] e [[Antigo Exipto|exipcios]], mencionada na [[Biblia]], onde a cidade é chamada '''Ierablus''', probabelmente unha corrupción dun posíbel nome en lingua local para a cidade, '''Iarablos'''. Hai noticias dela desde polo menos o ano [[-1800|1800 a.C.]], cando era rei [[Aplakhanda]]. ==Localización xeográfica== [[Ficheiro:Hatti.JPG|miniatura|300px|Localización dos principais xacementos da Anatolia hitita]] A antiga Karkemish estaba situada 100 quilómetros ao nordeste da actual [[Alepo]], en [[Siria]], e 60 quilómetros ao sueste da actual [[Gaziantep]], en [[Turquía]], na beira occidental do [[Éufrates]], o que lle permitía controlar o principal vao deste río. Esta posición estratéxica explica boa parte da súa importancia para os imperios da [[Idade Antiga|antigüidade]]. [[Turquía]] construíu unha base militar sobre as ruínas de Karkemish, o que impide o acceso libre á zona. ==Historia da cidade== Karkemish estivo poboada a partir do [[neolítico]], converténdose pronto nun importante centro mercantil, mencionado xa no terceiro milenio antes de Cristo. Tivo tratos comerciais con [[Ugarit]], [[Mitanni]] e [[Ebla]], entre outros. Non obstante, co crecente poder de Mitanni, parece que a cidade puido converterse en vasala deste imperio; así, cando [[Antigo Exipto|Exipto]] invade Mitanni, o faraón [[Thutmose I]] erixe unha estela preto de Karkemish para celebrar as súas vitorias (aprox. [[-1500|1500 a.C.]]). O control exipcio da zona non dura moito, e pronto Mitanni recupera a súa antiga posición de potencia dominante en [[Siria]], ata o momento en que o rei [[hitita]] [[Suppiluliumas I]] (mediados do [[século -XIV|século XIV a.C.]]) logra destruír na ''primeira guerra siria'' o poder de Mitanni, deixando ao reino reducido a unhas poucas fortalezas, entre as cales Karkemish é a máis importante. [[Ficheiro:Karkemis 2.png|miniatura|Localización de Karkemish]] Na ''segunda guerra siria'', Suppiluliumas conquistou Karkemish, e instalou a un dos seus fillos, [[Sarri-Kusuh]], como [[vicerrei]] hitita na cidade. A partir deste momento, Karkemish convértese na principal castelo hitita en Siria, e no núcleo da súa administración na zona. Os vicerreis de Karkemish, sempre membros da familia real hitita, estiveron encargados de defenderen a fronteira oriental do reino contra os avances inimigos, primeiro de [[Antigo Exipto|Exipto]] e logo de [[Asiria]]. Un século despois, sobre o [[-1240|1240 a.C.]] [[Ini-Tesub]] de Karkemish ocupábase de todos os asuntos de Siria por conta do seu parente [[Tudhaliyas IV]] e resolveu conflitos ou deu ordes a [[Ugarit]] (conflitos fronteirizos, Siyanni foi separado de Ugarit) e [[Amurru]] (prohibíndolle comerciar con Asur). Aínda así os principados vasalos de Siria facían xuramento de lealdade ao Gran rei hitita (o rei de Karkemish non era máis que un dos reis vasalos) e se tiña máis funcións era por delegación e pola confianza que tiñan as grandes reis hititas na xente da súa familia. Ini-Tesub foi sucedido por [[Talmi-Tesub]], cuxo fillo, [[Kunzi-Tesub]], aparece nunha inscrición posterior e probabelmente foi rei antes do [[-1200|1200 a.C.]]. Desaparecido o [[Imperio Hitita]], sobre o [[-1185|1185 a.C.]], o título de gran rei foi conseguido por Kunzi-Tesub de Karkemish (cinco xeracións despois do seu tataravó Suppiluliumas I) pero por pouco tempo, porque sobre o [[-1177|1177 a.C.]] a cidade foi destruída polos [[Pobos do Mar]] e estableceuse unha dinastía [[luvitas|luvita]]. Os vicerreis da cidade, diante da ausencia dun monarca en [[Hattusa]], capital hitita, adoptaron para si mesmos o título de ''Gran Rei'' e conservaron un extenso reino de cultura hitita durante algún tempo; porén, o crecente poder asirio non puido ser combatido, e pronto (comezos do [[século -X]]), Karkemish perde case todo o seu reino, sendo reducida a tributaria asiria no [[século -IX|século IX a.C.]]. No ano [[-717|717 a.C.]], Karkemish é finalmente conquistada polo asirio [[Teglatfalasar]], que tamén usaron a cidade como importante centro administrativo. Durante a época de [[Nabopolasar]] de [[Babilonia]] e do seu fillo, [[Nabucodonosor II]] (finais do [[século -VII|século VII a.C.]]), os asirios sufriron unha serie de derrotas e perderon a súa capital [[Nínive]], polo que intentaron retirarse primeiro a [[Harrán]] e posteriormente a Karkemish. Desde aí, os asirios preparáronse para unha última [[Batalla de Karkemish|batalla]] ([[-605|605 a.C.]]) contra os babilonios, onde contaron con axuda exipcia. A vitoria dos babilonios implicou a desaparición do imperio asirio e a conquista por parte de Babilonia de Karkemish, momento a partir do cal a cidade esmoreceu, sen que se rexistren máis sucesos de importancia asociados a esta. ==Arqueoloxía de Karkemish== A pesar de que Karkemish era coñecida por referencias na [[Biblia]] e en documentos [[Antigo Exipto|exipcios]] e [[Asiria|asirios]], a súa localización correcta non foi descuberta ata [[1876]] por [[George Smith]], xa que anteriormente se barallaron outras localizacións, como a confluencia do [[Chebar]] e o [[Éufrates]] ou a [[Hierápolis]] grega. A investigación arqueolóxica de Karkemish estivo en mans do [[Museo Británico]] ata a [[primeira guerra mundial]]; nestas investigacións participou [[Thomas Edward Lawrence]], o famoso ''Lawrence de Arabia''. ===Reis=== *[[Aplakhanda]], sobre o [[-1800]] – [[-1775]]. *[[Yatarammi]], sobre o [[-1775]]. *varios reis sobre [[-1775]] - [[-1600]]. *pasou a mans dos hititas sobre [[-1600]]. **Reis vasalos hititas: **[[Piyasilis]] ([[Sar-Kusuh]]), [[-1345]] – [[-1330]] (fillo de Suppiluliumas I).<ref>{{Cita libro|título=El Próximo Oriente asiático: desde los orígenes hasta las invasiones de los pueblos del mar.|apelidos=Garelli|nome=Paul|editorial=Labor|ano=1978|ISBN=84-335-9310-2|edición=3ª|serie=Col. Nueva Clío. La historia y sus problemas nº2|lugar=Barcalona|páxina=136|ref=}}</ref> **[[Sarrikusuh]] ([[Isarruma]]), [[-1330]] – [[-1300]]. **[[Sakhurunuwa]], [[-1300]] – [[-1260]]. **[[Ini Tesub I]], [[-1260]] – [[-1210]]. **[[Talmi Tesub]], [[-1210]] - [[-1185]]. *destruída polos Pobos do Mar sobre o [[-1185]]. *Dinastía luvita [[-1185]]. *varios reis, [[1185]] - [[-1120]]. *[[Kuzi-Tesub]]. *[[Cerablus]], [[-1120]] – [[-1100]]. *[[Ini-Tesub II]], c. [[-1100]]. *[[Tudhaliyas]]. *...pazitis. *[[Ura-Tarhunzas]]. *[[Sukhi Ι|Sukhi (Suhis) I]], sobre o [[-925]] - ? *[[Astuwatamanzas]]. *[[Sukhi ΙΙ|Sukhi (Suhis) ΙI]], sobre o [[-885]]. *[[Sangara]], sobre ο [[-870]] – [[-848]]. *[[Katuwas]], c. [[-848]]. *[[Ben-Bitbahiani]], sobre o [[-800]]. *varios reis, sobre o [[-800]] – [[-760]]. *[[Kamanash I]], sobre o [[-760]]. *[[Asti Ruwas]], sobre o [[-750]]. *[[Araras]] ([[Yariris]]), sobre o [[-740]]. *[[Kamanash II]] ([[Kamanis]]), sobre o [[-740]]. *[[Sasturas]], sobre o [[-740]] *[[Pisiris]], sobre o [[-738]]. *anexión a Asiria [[-717]]. **[[Bel-emuranni]], antes do [[-612]]. *a [[Babilonia]], [[-612]] == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{commons|Category:Carchemish}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Arqueoloxía]] [[Categoría:Hurritas]] [[Categoría:Hititas]] [[Categoría:Babilonia]] [[Categoría:Asiria]] [[Categoría:Historia de Turquía]] [[Categoría:Historia de Siria]] ayoky64okdmp8crt2jgbk83tu8gbqcn 7109015 7109011 2025-06-27T22:56:35Z MAGHOI 15490 7109015 wikitext text/x-wiki {{Xeografía física}} '''Karkemish''', '''Carchemish''' ou '''Carquemís''' foi unha importante cidade dos imperios [[Mitanni|mitanno]], [[hititas|hitita]] e [[Asiria|asirio]], situada no que hoxe é a fronteira [[Turquía|turco]]-[[siria]], coñecida polos romanos como '''Europus'''. É famosa por ser o lugar dunha importante [[Batalla de Karkemish|batalla]] entre [[Babilonia|babilonios]] e [[Antigo Exipto|exipcios]], mencionada na [[Biblia]], onde a cidade é chamada '''Ierablus''', probabelmente unha corrupción dun posíbel nome en lingua local para a cidade, '''Iarablos'''. Hai noticias dela desde polo menos o ano [[-1800|1800 a.C.]], cando era rei [[Aplakhanda]]. ==Localización xeográfica== [[Ficheiro:Hatti.JPG|miniatura|300px|Localización dos principais xacementos da Anatolia hitita]] A antiga Karkemish estaba situada 100 quilómetros ao nordeste da actual [[Alepo]], en [[Siria]], e 60 quilómetros ao sueste da actual [[Gaziantep]], en [[Turquía]], na beira occidental do [[Éufrates]], o que lle permitía controlar o principal vao deste río. Esta posición estratéxica explica boa parte da súa importancia para os imperios da [[Idade Antiga|antigüidade]]. [[Turquía]] construíu unha base militar sobre as ruínas de Karkemish, o que impide o acceso libre á zona. ==Historia da cidade== Karkemish estivo poboada a partir do [[neolítico]], converténdose pronto nun importante centro mercantil, mencionado xa no terceiro milenio antes de Cristo. Tivo tratos comerciais con [[Ugarit]], [[Mitanni]] e [[Ebla]], entre outros. Non obstante, co crecente poder de Mitanni, parece que a cidade puido converterse en vasala deste imperio; así, cando [[Antigo Exipto|Exipto]] invade Mitanni, o faraón [[Thutmose I]] erixe unha estela preto de Karkemish para celebrar as súas vitorias (aprox. [[-1500|1500 a.C.]]). O control exipcio da zona non dura moito, e pronto Mitanni recupera a súa antiga posición de potencia dominante en [[Siria]], ata o momento en que o rei [[hitita]] [[Suppiluliumas I]] (mediados do [[século -XIV|século XIV a.C.]]) logra destruír na ''primeira guerra siria'' o poder de Mitanni, deixando ao reino reducido a unhas poucas fortalezas, entre as cales Karkemish é a máis importante. [[Ficheiro:Karkemis 2.png|miniatura|Localización de Karkemish]] Na ''segunda guerra siria'', Suppiluliumas conquistou Karkemish, e instalou a un dos seus fillos, [[Sarri-Kusuh]], como [[vicerrei]] hitita na cidade. A partir deste momento, Karkemish convértese na principal castelo hitita en Siria, e no núcleo da súa administración na zona. Os vicerreis de Karkemish, sempre membros da familia real hitita, estiveron encargados de defenderen a fronteira oriental do reino contra os avances inimigos, primeiro de [[Antigo Exipto|Exipto]] e logo de [[Asiria]]. Un século despois, sobre o [[-1240|1240 a.C.]] [[Ini-Tesub]] de Karkemish ocupábase de todos os asuntos de Siria por conta do seu parente [[Tudhaliyas IV]] e resolveu conflitos ou deu ordes a [[Ugarit]] (conflitos fronteirizos, Siyanni foi separado de Ugarit) e [[Amurru]] (prohibíndolle comerciar con Asur). Aínda así os principados vasalos de Siria facían xuramento de lealdade ao Gran rei hitita (o rei de Karkemish non era máis que un dos reis vasalos) e se tiña máis funcións era por delegación e pola confianza que tiñan as grandes reis hititas na xente da súa familia. Ini-Tesub foi sucedido por [[Talmi-Tesub]], cuxo fillo, [[Kunzi-Tesub]], aparece nunha inscrición posterior e probabelmente foi rei antes do [[-1200|1200 a.C.]]. Desaparecido o [[Imperio Hitita]], sobre o [[-1185|1185 a.C.]], o título de gran rei foi conseguido por Kunzi-Tesub de Karkemish (cinco xeracións despois do seu tataravó Suppiluliumas I) pero por pouco tempo, porque sobre o [[-1177|1177 a.C.]] a cidade foi destruída polos [[Pobos do Mar]] e estableceuse unha dinastía [[luvitas|luvita]]. Os vicerreis da cidade, diante da ausencia dun monarca en [[Hattusa]], capital hitita, adoptaron para si mesmos o título de ''Gran Rei'' e conservaron un extenso reino de cultura hitita durante algún tempo; porén, o crecente poder asirio non puido ser combatido, e pronto (comezos do [[século -X]]), Karkemish perde case todo o seu reino, sendo reducida a tributaria asiria no [[século -IX|século IX a.C.]]. No ano [[-717|717 a.C.]], Karkemish é finalmente conquistada polo asirio [[Teglatfalasar]], que tamén usaron a cidade como importante centro administrativo. Durante a época de [[Nabopolasar]] de [[Babilonia]] e do seu fillo, [[Nabucodonosor II]] (finais do [[século -VII|século VII a.C.]]), os asirios sufriron unha serie de derrotas e perderon a súa capital [[Nínive]], polo que intentaron retirarse primeiro a [[Harrán]] e posteriormente a Karkemish. Desde aí, os asirios preparáronse para unha última [[Batalla de Karkemish|batalla]] ([[-605|605 a.C.]]) contra os babilonios, onde contaron con axuda exipcia. A vitoria dos babilonios implicou a desaparición do imperio asirio e a conquista por parte de Babilonia de Karkemish, momento a partir do cal a cidade esmoreceu, sen que se rexistren máis sucesos de importancia asociados a esta. ==Arqueoloxía de Karkemish== A pesar de que Karkemish era coñecida por referencias na [[Biblia]] e en documentos [[Antigo Exipto|exipcios]] e [[Asiria|asirios]], a súa localización correcta non foi descuberta ata [[1876]] por [[George Smith]], xa que anteriormente se barallaron outras localizacións, como a confluencia do [[Chebar]] e o [[Éufrates]] ou a [[Hierápolis]] grega. A investigación arqueolóxica de Karkemish estivo en mans do [[Museo Británico]] ata a [[primeira guerra mundial]]; nestas investigacións participou [[Thomas Edward Lawrence]], o famoso ''Lawrence de Arabia''. ===Reis=== *[[Aplakhanda]], sobre o [[-1800]] – [[-1775]]. *[[Yatarammi]], sobre o [[-1775]]. *varios reis sobre [[-1775]] - [[-1600]]. *pasou a mans dos hititas sobre [[-1600]]. **Reis vasalos hititas: **[[Piyasilis]] ([[Sar-Kusuh]]), [[-1345]] – [[-1330]] (fillo de Suppiluliumas I).<ref>{{Cita libro|título=El Próximo Oriente asiático: desde los orígenes hasta las invasiones de los pueblos del mar.|apelidos=Garelli|nome=Paul|editorial=Labor|ano=1978|ISBN=84-335-9310-2|edición=3ª|serie=Col. Nueva Clío. La historia y sus problemas nº2|lugar=Barcalona|páxina=136|ref=}}</ref> **[[Sarrikusuh]] ([[Isarruma]]), [[-1330]] – [[-1300]]. **[[Sakhurunuwa]], [[-1300]] – [[-1260]]. **[[Ini Tesub I]], [[-1260]] – [[-1210]]. **[[Talmi Tesub]], [[-1210]] - [[-1185]]. *destruída polos Pobos do Mar sobre o [[-1185]]. *Dinastía luvita [[-1185]]. *varios reis, [[1185]] - [[-1120]]. *[[Kuzi-Tesub]]. *[[Cerablus]], [[-1120]] – [[-1100]]. *[[Ini-Tesub II]], c. [[-1100]]. *[[Tudhaliyas]]. *...pazitis. *[[Ura-Tarhunzas]]. *[[Sukhi Ι|Sukhi (Suhis) I]], sobre o [[-925]] - ? *[[Astuwatamanzas]]. *[[Sukhi ΙΙ|Sukhi (Suhis) ΙI]], sobre o [[-885]]. *[[Sangara]], sobre ο [[-870]] – [[-848]]. *[[Katuwas]], c. [[-848]]. *[[Ben-Bitbahiani]], sobre o [[-800]]. *varios reis, sobre o [[-800]] – [[-760]]. *[[Kamanash I]], sobre o [[-760]]. *[[Asti Ruwas]], sobre o [[-750]]. *[[Araras]] ([[Yariris]]), sobre o [[-740]]. *[[Kamanash II]] ([[Kamanis]]), sobre o [[-740]]. *[[Sasturas]], sobre o [[-740]] *[[Pisiris]], sobre o [[-738]]. *anexión a Asiria [[-717]]. **[[Bel-emuranni]], antes do [[-612]]. *a [[Babilonia]], [[-612]] == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{commons|Category:Carchemish}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Arqueoloxía]] [[Categoría:Hurritas]] [[Categoría:Hititas]] [[Categoría:Babilonia]] [[Categoría:Asiria]] [[Categoría:Historia de Turquía]] [[Categoría:Historia de Siria]] 90yao72jc1wp4ywa793f3taj4pglgdy 0 41804 7109078 7057980 2025-06-27T23:09:50Z O Breixo 127505 7109078 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Tupolev Tu-104''' (alcumado pola [[OTAN]] como '''''Camel''''') foi un avión de pasaxeiros de dous motores e medio rango soviético. Despois do británico [[de Havilland Comet]] e do canadense [[Avro Canada C102 Jetliner]], o Tu-104 foi o terceiro reactor de pasaxeiros en voar e o segundo en facer un servizo regular. Despois dos problemas descubertos no Comet, que o mantiveron en terra por razóns de seguridade, entre os anos 1956 e 1958 o Tu-104 foi o único reactor comercial operativo do mundo.<ref name=":0">{{Cita libro|título=Reactores comerciales : dibujos del autor|url=https://www.worldcat.org/oclc/47809267|editorial=Agualarga|data=[1999]|lugar=Madrid|ISBN=84-95088-87-8|OCLC=47809267|apelidos=López Ortega, Antonio.|nome=|ano=|ref=}}</ref> O seu deseño xestouse combinando unha nova fuselaxe de grande diámetro coa cola, as ás e os motores do bombardeiro [[Tupolev Tu-16|Tu-16 ''Badger'']]. O feito de non ser un deseño totalmente novo acelerou o seu proceso de desenvolvemento, e fixo o seu primeiro voo o [[17 de xuño]] de [[1955]], entrando en servizo coa aeroliña rusa [[Aeroflot]] en setembro de [[1956]]. A configuración de clase mixta permitía levar 50 pasaxeiros e as versións de clase única chegaban ata os 80. Versións posteriores, como o alongado Tu-104B, chegaban ás 100 prazas. Calcúlase que se construíron uns 200 exemplares, servindo a meirande parte deles en [[Aeroflot]]. O único usuario estranxeiro do Tu-104 foi a aeroliña checoslovaca CSA, que empregou seis avións entre [[1957]] e [[1980]]. == Deseño e desenvolvemento == A comezos dos anos 50 a aeroliña soviética Aeroflot necesitaba un avión de pasaxeiros moderno con máis capacidade e mellor rendemento que os aparellos de pistón que estaban en servizo. Da solicitude de deseño encargouse [[Tupolev|Tupolev OKB]], que baseou o nova avión no seu bombardeiro estratéxico [[Tupolev Tu-16|Tu-16 'Badger']]. O avión mantivo as ás, os motores e as superficies de cola do Tu-16, pero o novo deseño adoptou unha fuselaxe presurizada máis ancha deseñada para poder acomodar a 50 pasaxeiros. O prototipo voou por vez primeira o [[17 de xuño]] de [[1955]]. Estaba equipado cun paracaídas de freado para acurtar a distancia de aterraxe en ata 400 metros, xa que na época poucos aeroportos tiñan pistas o suficientemente longas.<ref name=":0" /> O primeiro Tu-102 de serie fixo o seu primeiro voo o [[5 de novembro]] de 1955.<ref>{{Cita web|título=Tu 104 That Started The Era Of Jet Airliners In the USSR|url=https://englishrussia.com/2011/11/29/tu-104-that-started-the-era-of-jet-airliners-in-the-ussr/|páxina-web=English Russia|data=2011-11-29|data-acceso=2020-12-27|lingua=en-US}}</ref> O Tu-104 estaba impulsado por dous turborreactores [[Mikulin AM-3]] situados nas raíces das ás (cunha configuración semellante á do [[de Havilland Comet]]). A tripulación de voo estaba formada por cinco persoas: dous pilotos, un navegante (sentado no nariz acristalado), un enxeñeiro de voo e un operador de radio (despois eliminado). O avión espertou gran curiosidade polo seu luxoso interior "victoriano", como o definiron algúns observadores occidentais, debido ao uso de caoba, cobre e encaixes.<ref name=":0" /> Os pilotos do Tu-104 adestrábanse no bombardeiro [[Ilyushin Il-28|Il-28]], e despois realizaban voos transportando correo nun bombardeiro [[Tupolev Tu-16|Tu-16]] desarmado coas cores de [[Aeroflot]], entre [[Moscova]] e [[Sverdlovsk]]. Os que xa tiñan experiencia previa no Tu-16 pasaban ao Tu-104 con relativa facilidade. O Tu-104 era considerado difícil de voar, xa que era pesado aos controis e era algo rápido na aproximación final, e a baixas velocidades tiña unha tendencia a entrar en perda, unha característica común das ás en frecha. A experiencia co Tu-104 levou á oficina de deseño Tupolev a desenvolver o primeiro avión de pasaxeiros fabricado en serie con [[Turboventilador|turboventiladores]], o [[Tupolev Tu-124]], deseñado para o mercado local, e despois o máis exitoso comercialmente [[Tupolev Tu-134|Tu-134]]. == Notas == {{Listaref}}{{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Tupolev]] [[Categoría:Aviación civil]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1955]] oleh58rdp9cpfezxig0toxr3bnwiw1s 0 41840 7109029 6614315 2025-06-27T23:00:34Z O Breixo 127505 7109029 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Boeing B-52 Stratofortress''' é un bombardeiro estratéxico subsónico que voa co exército dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] dende [[1955]], e é o sucesor do [[B-36 Peacemaker|Convair B-36 Peacemaker]]. Aínda que construído para o rol nuclear da [[guerra fría]], as súas capacidades de bombardeo convencional son máis importantes hoxe en día para os obxectivos da [[Forza Aérea dos Estados Unidos|USAF]], onde o seu gran radio de acción, de ata 14 080 km sen repostaxe aérea, e a súa gran capacidade, de ata 32 toneladas, de carga probaron a súa valía.<ref>{{Cita web|título=Fact Sheets : B-52 STRATOFORTRESS : B-52 STRATOFORTRESS|url=http://www.minot.af.mil/library/factsheets/factsheet.asp?id=3724|páxina-web=web.archive.org|data=2007-08-18|data-acceso=2022-05-07|data-arquivo=18 de agosto de 2007|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20070818003731/http://www.minot.af.mil/library/factsheets/factsheet.asp?id=3724|url-morta=unfit}}</ref><ref>{{Cita web|título=B-52H Stratofortress|url=https://www.af.mil/About-Us/Fact-Sheets/Display/Article/104465/b-52h-stratofortress/|páxina-web=Air Force|data-acceso=2022-05-07|lingua=en-US}}</ref> A partir da obtención do contrato o [[5 de xuño]] de [[1946]], o B-52 pasou por varias etapas de deseño; dende o primeiro prototipo de á recta propulsado por seis motores [[turbohélice]] ata o prototipo final YB-52, de á en frecha e propulsado por oito turborreactores. O avión realizou o seu primeiro voo o [[15 de abril]] de [[1952]]. Construído para levar armas nucleares en misións de disuasión durante a [[guerra fría]], o B-52 Stratofortress substituíu o Convair B-36. A pesar de ser veterano nun feixe de guerras, o Stratofortress só utilizou munición convencional en combate. O seu nome de Stratofortress rara vez se utiliza fóra dos contextos oficiais; adoita a ser coñecido polo persoal da USAF como BUFF (Big Ugly Fat/Flying Fucker/Fellow).<ref>{{Cita web|título=The Incredible 50-year-old Plane on the Front Lines of the North Korea Standoff|url=http://politi.co/2BfGm9Q|páxina-web=POLITICO Magazine|data-acceso=2022-05-07|lingua=en|nome=Gordon F.|apelidos=S|apelidos2=ER}}</ref><ref>{{Cita web|título=BUF|url=http://www.wordorigins.org/index.php/more/896|páxina-web=Wordorigins.org|data=2010-07-27|data-acceso=2022-05-07|data-arquivo=27 de xullo de 2010|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20100727082701/http://www.wordorigins.org/index.php/more/896|url-morta=unfit}}</ref> O B-52 leva en servizo coa USAF dende 1955. En xuño de 2019 aínda había 76 unidades no seu inventorio; 58 operados por forzas activas (2nd Bomb Wing e 5th Bomb Wing), 18 por forzas de reserva (307th Bomb Wing), e uns 12 en almacenamento de longo prazo na base de Davis-Monthan.<ref>{{Cita web|título=2nd Bomb Wing > Barksdale Air Force Base > Fact Sheets|url=https://www.barksdale.af.mil/About/Fact-Sheets/Article/320180/2nd-bomb-wing/|páxina-web=web.archive.org|data=2021-09-13|data-acceso=2022-05-07|data-arquivo=13 de setembro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210913074119/https://www.barksdale.af.mil/About/Fact-Sheets/Article/320180/2nd-bomb-wing/|url-morta=unfit}}</ref><ref>{{Cita web|título=5th Bomb Wing - Minot Air Force Base > Minot Air Force Base > Display|url=https://www.minot.af.mil/About-Us/Fact-Sheets/Display/Article/264218/5th-bomb-wing-minot-air-force-base/|páxina-web=web.archive.org|data=2021-05-31|data-acceso=2022-05-07|data-arquivo=31 de maio de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210531074339/https://www.minot.af.mil/About-Us/Fact-Sheets/Display/Article/264218/5th-bomb-wing-minot-air-force-base/|url-morta=unfit}}</ref><ref>{{Cita web|título=About Us|url=https://www.307bw.afrc.af.mil/Units/About-Us/|páxina-web=web.archive.org|data=2021-09-25|data-acceso=2022-05-07|data-arquivo=25 de setembro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210925201731/https://www.307bw.afrc.af.mil/Units/About-Us/|url-morta=unfit}}</ref><ref>{{Cita web|título=I’ll Be Damned, These Boneyard B-52s Can Still Fly|url=https://medium.com/war-is-boring/i-ll-be-damned-these-boneyard-b-52s-can-still-fly-4eec4c8bf5cf|páxina-web=War Is Boring|data=2015-02-19|data-acceso=2022-05-07|lingua=en|nome=Joseph|apelidos=Trevithick}}</ref> Os bombardeiros voaron baixo o Mando Aéreo Estratéxico (SAC) ata que se disolveu en 1992 e os avións pasaron ao Mando Aéreo de Combate (ACC). En 2010 todos os B-52 Stratofortresses foron transferidos do ACC ao novo Mando de Ataque Global da Fuerza Aérea (AFGSC). O rendemento superior a altas velocidades subsónicas e os custos operativos relativamente baixos mantíñanos en servizo a pesar da chegada de bombardeiros estratéxicos máis avanzados e posteriores, como o [[Convair B-58 Hustler|B-58 Hustler]], o cancelado [[North American XB-70 Valkyrie|B-70 Valkyrie]], o [[Rockwell B-1 Lancer|B-1 Lancer]] de xeometría variable, e o furtivo [[Northrop Grumman B-2 Spirit|B-2 Spirit]]. O B-52 completou 60 anos de servizo continuo co seu operador orixinal en 2015. Tras ser actualizados entre 2013 e 2015, agárdase que as derradeira unidades operen ata a década de 2050. == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Boeing]] [[Categoría:Avións da Forza Aérea dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Bombardeiros dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1952]] cbu6lzjhzdgju5u8nqf3e2hueebf3a6 0 41841 7109079 6314904 2025-06-27T23:09:57Z O Breixo 127505 7109079 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Convair B-36 Peacemaker''' foi un bombardeiro estratéxico dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], e o maior bombardeiro que tivo o exército dese país. O deseño comezou en [[1941]], o primeiro prototipo voóu en [[1946]] e o primeiro avión de produción foi entregado en [[1947]]. Como único bombardeiro de longo alcance en servizo, o B-36 covertéuse no principal piar da disuasión nuclear dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] ata mediados dos anos 50, cando foi substituído polo [[B-52 Stratofortress]]. O último B-36 foi retirado do servizo en [[1959]]. == Deseño == O concepto do B-36 empezou coa proposta de Consolidated Aircraft para cumprir un requirimento da USAAC para un bombardeiro intercontinental. Se [[Gran Bretaña]] era invadida polos alemanás, os bombardeiros estadounidenses terían que alcanzar [[Europa]] directamente dende [[América]]. Aínda que isto nunca sucedeu, o B-36 foi considerado necesario para levar a guerra ao [[Xapón]] e o proxecto seguiu adiante. O B-36 tomou forma como un avión con seis motores de inmensas proporcións: unha envergadura de 70m e unha lonxitude de 50. Os seis motores radiais Pratt & Whitney Wasp Major de 28 cilindros foron colocados nas grosas ás, propulsando (á metade de velocidade dos motores para manter as puntas subsónicas) inmensas hélices tripalas de 5 metros en configuración impulsora, para evitar que as turbulencias creadas pola hélice interferisen coa sustentación e aerodinámica das ás. A anchura destas (2,3 m) permitía ao enxeñeiro de voo acceder aos motores mentres o avión estaba no aire. Coma no [[B-29 Superfortress|Boeing B-29 Superfortress]], unha cuberta de voo presurizada e a cabina estaban unidas ao compartimento dos artilleiros traseiros por un túnel presurizado equipado cun carriño con rodas para pasar a través. A tripulación era de 15 persoas: piloto e copiloto, radar/bombardeiro, navegador, enxeñeiro de voo, dous operadores de radio e oito artilleiros (3 dianteros e 5 traseiros). Existían catro literas para descanso e relaxación, así como unha cociña no compartimento traseiro. O armamento defensivo eran seis torretas con canóns retractables controladas por control remoto, unha torreta traseira e unha montaxe no morro, cada unha equipada con dous canóns de 20&nbsp;mm. Este foi o armamento defensivo máis poderoso nunca montado por un bombardeiro. A máxima carga de bombas era de 33t, en catro xigantescas bodegas de bombas. O primeiro prototipo tiña un tren de aterraxe cunha enorme roda sinxela de 2,8 m de diámetro, pero esta configuración restrinxía o avión a só tres aeroportos en todos os [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] que fosen o bastante resistentes como para soportar a presión sobre o chan e os avións de produción tiñan tren de aterraxe de catro rodas. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Convair]] [[Categoría:Avións da Forza Aérea dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Bombardeiros dos Estados Unidos de América‎]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1946]] gge7duiob02rcy6fn54gm5b6v61v37j 0 42744 7108456 6918645 2025-06-27T15:30:01Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 0 fontes e etiquetando 1 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108456 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Cristina Castaño Gómez''', nada en [[Vilalba]] o [[30 de novembro]] de [[1978]], é unha [[actriz]] [[pobo galego|galega]]. Fíxose coñecida en Galicia polo seu papel de Paula Barreiro na serie de éxito ''[[Pratos combinados]]'' e no resto de [[España]] polos seus traballos en ''[[Al salir de clase]]'' e ''[[La que se avecina]]''. É irmá do tamén actor [[Nacho Castaño]] e sobriña do xornalista deportivo [[Pepe Domingo Castaño]]. == Traxectoria == Naceu en [[Vilalba]] e criouse en [[Vilagarcía de Arousa]]. É sobriña do comunicador [[Pepe Domingo Castaño]] e ten catro irmáns, sendo un deles o tamén actor [[Nacho Castaño]]. Xunto a el tivo un pequeno papel en [[1987]] no filme ''[[Divinas palabras (filme)|Divinas palabras]]'', aparecendo máis tarde con papeis episódicos nas series ''[[Del Miño al Bidasoa (serie de televisión)|Del Miño al Bidasoa]]'' e ''[[A familia Pita]]''. Con 18 anos marchou a [[Madrid]] para estudar xornalismo. En [[1999]] traballou xunto a [[Concha Velasco]] na obra teatral ''[[Las manzanas del viernes]]''. No ano 2000 deuse a coñecer en [[Galicia]] grazas ó seu papel de Paula Barreiro na serie da [[TVG]] ''[[Pratos combinados]]''. Pouco despois chegoulle a oportunidade de incorporarse ó elenco doutra serie de éxito, esta vez a nivel español, ''[[Al salir de clase]]''. Era un papel para o verán, pero quedou ata o final da serie, en [[2002]], aparecendo en 318 episodios. Deste modo, abandonou ''[[Pratos combinados]]'', pasando o seu personaxe a ser interpretado por [[María Castro]], e converteuse nunha das promesas saídas da canteira do serial xuvenil de [[Telecinco]]. Neses anos tivo pequenas intervencións noutras series e películas, ademais de proxectos teatrais, e mesmo probou sorte no mundo da canción, participando nalgún concerto con [[Carlos Núñez]] e [[Lucía GIl]] e mesmo representando a España no [[Festival Internacional da Canción de Viña del Mar]] de [[2001]].<ref>{{Cita novas|data=|título=Cristina Castaño y Elvira Prado En el festival de Viña del Mar|url=https://trshow.info/watch/aKNh1PZGV6M/cristina-castano-y-elvira-prado-en-el-festival-de-vina-del-mar.html|data-acceso=24 de outubro de 2020|lingua=es|data-arquivo=17 de febreiro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210217032349/https://trshow.info/watch/aKNh1PZGV6M/cristina-castano-y-elvira-prado-en-el-festival-de-vina-del-mar.html|url-morta=yes}}</ref> En [[2005]] volveu á [[TVG]] formando parte do elenco doutra serie, ''[[4º sen ascensor]]'', onde interpretaba un dos tres papeis protagonistas xunto a [[Xúlio Abonjo]] e [[Xosé Barato]]. No ano [[2006]] traballou no filme ''[[Días azuis]]'' e entrou cun dos papeis protagonistas no musical ''[[Fama, el musical|Fama]]'', co que realizou máis de 600 representacións na súa xira. No último trimestre de [[2007]] entrou a formar parte do elenco da serie ''[[Herederos]]'' ([[TVE]]), protagonizada por [[Concha Velasco]]. Ó ano seguinte abandonou esta produción para incorporarse a ''[[El Comisario]]'' no papel da forense Sara Ruiz, na que sería a derradeira etapa da veterana serie de [[Telecinco]]. En 2009 uniuse ao elenco da serie ''[[La que se avecina]]'' de [[Telecinco]] como a psicóloga Judith Becker, o que lle deu unha gran notoriedade en España. Compaxinou dito traballo con aparicións noutras producións como a serie de Telecinco ''[[Frágiles (serie de televisión)|Frágiles]]'' ou varios monólogos en ''[[El club de la comedia]]''. En 2015 volveu ao teatro para participar noutro musical, ''[[Cabaret (musical)|Cabaret]]'', dirixido por [[Jaime Azpilicueta]]. O musical estivo en cartel no Teatro Rialto de Madrid dende outubro de 2015 ata xuño de 2016, prorrogándose este prazo varias veces debido ao grande éxito de público, que sumou máis de 200.000 espectadores, e viaxou logo por outras cidades.<ref>{{Cita novas|data=19 de decembro de 2016|título=Cristina Castaño nos trae su Cabaret a Sevilla|url=https://cadenaser.com/emisora/2016/12/19/radio_sevilla/1482158068_769573.html|data-acceso=25 de outubro de 2020|lingua=es}}</ref> O seu papel como Sally Bowles valeulle a Cristina o premio á actriz revelación nos Premios do Teatro Musical.<ref name=":0">{{Cita novas|data=6 de xuño de 2016|título=“Cabaret” se impone en los Premios del Teatro Musical|url=https://www.teatroateatro.com/cabaret-se-impone-en-los-premios-del-teatro-musical/|data-acceso=25 de outubro de 2020|lingua=es}}</ref> En maio de 2016 anunciou que abandonaba ''[[La que se avecina]]'' tras 90 capítulos para dedicarse a outros proxectos.<ref>{{Cita novas|data=6 de maio de 2016|título=Cristina Castaño deja 'La que se avecina'|url=https://www.diariosur.es/culturas/tv/201605/06/cristina-castano-deja-avecina-20160506184631.html|data-acceso=25 de outubro de 2020|lingua=es}}</ref> Participou nos filmes ''[[Nacida para ganar]]'' e [[La madriguera|''La madriguera'']] e interpretou a [[Costanza de Borgoña]] na serie ambientada en Galicia ''[[O final do camiño]]''. No 2017 traballou no filme ''[[Proyecto tiempo]]'', de [[Isabel Coixet]], e en 2018 en ''[[Sin rodeos]]'', de [[Santiago Segura]], e na serie ''[[Cuerpo de élite]]'' de [[Antena 3]], onde tivo o papel protagonista de Elena.<ref>{{Cita novas|data=15 de xaneiro de 2018|título=Cristina Castaño, la madre coraje de ‘Cuerpo de élite’: “Muchas mujeres se van a sentir identificadas”|url=https://www.diezminutos.es/teleprograma/series-tv/g1953175/cristina-castano-cuerpo-de-elite-la-que-se-avecina/|data-acceso=25 de outubro de 2020|lingua=es}}</ref> Dende setembro de 2018 e ata finais de 2019 protagonizou xunto ao tamén galego [[Javier Gutiérrez]] a obra de teatro ''¿Quien es el Señor Schmitt?'' de [[Sergio Peris-Mencheta]].<ref>{{Cita novas|data=18 de outubro de 2019|título=Cristina Castaño y Javier Gutiérrez debutan en el Teatro Español con '¿Quién es el señor Schmitt?'|url=https://www.20minutos.es/noticia/3804280/0/quien-es-el-senor-schmitt-teatro-sergio-peris-mencheta-javier-gutierrez-cristina-castano-teatro-espanol-madrid/|data-acceso=25 de outubro de 2020|lingua=es}}</ref> Tamén en 2019 apareceu nos filmes ''[[Bajo el mismo techo]]'' e ''[[Lo dejo cuando quiera]]'' e protagonizou a serie ''[[Toy Boy]]'', que a pesar de ser un fracaso en [[Antena 3]], foi renovada para unha segunda tempada grazas ás súas numerosas visualizacións internacionais en [[Netflix]].<ref>{{Cita novas|data=9 de marzo de 2020|título=Desmontando el “éxito” de ‘Toy boy’ en Netflix: ¿son fiables esos rankings?|url=https://fueradeseries.com/desmontando-el-%C3%A9xito-de-toy-boy-en-netflix-son-fiables-esos-rankings-c148b73fe7e8|data-acceso=25 de outubro de 2020|apelidos=Onieva|nome=Álvaro|lingua=es}}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> En [[2020]] estreouse o filme ''Caribe "Todo incluído"'', que rodara anos antes, e apareceu nun episodio da serie da [[British Broadcasting Corporation|BBC]] ''[[The Mallorca Files]].''<ref>{{Cita novas|data=14 de febreiro de 2020|título=Cristina Castaño: "La profesión no me está negando papeles dramáticos"|url=https://www.elmundo.es/yodona/lifestyle/2020/02/14/5e3ad8b521efa0646c8b45c3.html|data-acceso=25 de outubro de 2020|lingua=es}}</ref> == Películas == * [[Divinas palabras (filme)|''Divinas palabras'']] ([[1987]]), de [[José Luis García Sánchez]]. * ''[[XXL]]'' ([[2004]]), de [[Julio Sánchez Valdés]]. Como Rubia. * ''[[Días azuis]]'' ([[2006]]), de [[Miguel Santesmases]]. Como Elena. *''[[La playa roja]]'' ([[2007]]), de [[Fernando Díaz]]. * ''[[Nacida para ganar]]'' ([[2016]]), de Vicente Villanueva. Como María Dolores. * ''[[La madriguera]]'' ([[2016]]), de [[Kurro González]]. Como Rosa. * ''[[Proyecto tiempo]]'' ([[2018]]), de [[Isabel Coixet]]. Como presentadora de televisión. * ''[[Sin rodeos]]'' ([[2018]]), de [[Santiago Segura]]. Como Vanessa. *''[[Bajo el mismo techo]]'' ([[2019]]), de [[Juana Macías]]. Como Arancha. * ''[[Lo dejo cuando quiera]]'' ([[2019]]), de [[Carlos Therón]]. Como Isa. *''[[Caribe "Todo incluído"]]'' ([[2020]]), de [[Miguel Ángel García de la Calera]]. Como Elena. == Curtametraxes == * ''[[Alzheimer (curtametraxe)|Alzheimer]]'' ([[2000]]), de [[Álvaro Sampayo]]. * ''[[Lengua de gato]]'' ([[2003]]). * ''[[Sen chumbo]]'' ([[2007]]), de [[Jorge Saavedra Mancebo]]. Como Mónica. * ''[[En el apartamento]]'' ([[2008]]), de [[Mario San Emeterio]]. Como Paula. * ''[[The Other Side]]'' ([[2013]]), de [[Conrad Mess]]. Como mamá. *''[[La trampa estesia]]'' ([[2014]]), de [[Eduardo Chapero-Jackson]]. Como Sara. *[[Vida (curtametraxe)|Vida]] ([[2016]]), de Manuel Garrido e [[Rubén Riós]]. *''[[Le chat doré]]'' ([[2017]]), de [[Nata Moreno]]. Como violinista. *''[[Mejor actriz]]'' ([[2019]]), de [[Sadrak Zmork]]. Como diva. == Televisión == === Personaxes fixos === * ''[[Pratos combinados]]'' ([[2000]]-[[2001]]). Como Paula Barreiro. [[TVG]]. * ''[[Al salir de clase]]'' ([[2000]]-[[2002]]). Como Lidia Celada. [[Telecinco]]. * ''[[4º sen ascensor]] '' ([[2005]]). Como Lucía. [[TVG]]. * ''[[Herederos]]'' ([[2007]]). Como Rocío Urquijo [[TVE]]. * ''[[El comisario]]'' ([[2008]]-[[2009|09]]). Como Sara Ruiz. [[Telecinco]]. * ''[[La que se avecina]]'' ([[2009]]-[[2016|16]]). Como Judith Becker. [[Telecinco]]. *''[[O final do camiño]]'' ([[2017]]). Como [[Costanza de Borgoña]]. [[La 1]] e [[TVG]]. *''[[Cuerpo de élite]]'' ([[2018]]). Como Elena Rodríguez Neira. [[Antena 3]]. *''[[Toy Boy]]'' ([[2019]]). Como Macarena Medina de Solís. [[Antena 3]]. === Personaxes episódicos === * ''[[Del Miño al Bidasoa (serie de televisión)|Del Miño al Bidasoa]]'' ([[1990]]). [[Televisión Española|TVE]]. *''[[A familia Pita]]'' (1996). [[TVG]]. *''[[Compañeros]]'' (2000). Como extra. [[Antena 3]]. *''[[El comisario]]'' ([[2000]] e [[2006]]). Como Alexia. [[Telecinco]]. * ''[[Siete Vidas]]'' ([[2005]]). Como Nuria. [[Telecinco]]. * ''[[Hospital Central]]'' ([[2005]]) e ([[2006]]) (dous personaxes en dous episodios distintos). [[Telecinco]]. * ''[[Con dos tacones]]'' ([[2006]]). [[La Primera]] de [[TVE]]. * ''[[O Nordés]]'' ([[2009]]). [[TVG]]. *''[[Frágiles]]'' ([[2013]]). Como Miriam. [[Telecinco]]. == Teatro == * ''[[Las manzanas del viernes]]'' ([[1999]]-[[2000]]) * ''[[Fashion feeling music]]'' ([[2002]]). * ''[[Fama, el musical]]'' ([[2006]]) Como Srta. Bell. * ''[[Cabaret]]'' ([[2017]]). Como Sally Bowles. * ''[[Quién es el señor Schmitt]]'' ([[2018]]). Como señora Carnero. == Premios e nomeamentos == * [[2005]]: Nomeada nos [[Premios Mestre Mateo]] [[Premios Mestre Mateo 2005|2005]] como Mellor interpretación feminina protagonista por ''[[4º sen ascensor]].'' * [[2007]]: Premio do xurado á mellor actriz no [[Festival de Cans]] por ''[[Sen chumbo]]''. * [[2009]]: Nomeada nos I Premios del Público TV como Mellor actriz invitada por ''[[Herederos]]''<ref>[http://premiosdelpublicotv.blogspot.com/2009/08/lista-de-nominados.html Lista de nomeados ós Premios do Público TV]</ref>. *[[2016]]: Premio á mellor actriz revelación nos [[Premios do Teatro Musical]] por ''[[Cabaret (musical)|Cabaret]]''.<ref name=":0" /> == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.imdb.com/name/nm0144519/ Ficha na IMDb] {{en}} * [http://www.culturagalega.org/avg/persoas_detalle.php?Cod_prsa=695 Cristina Castaño en AVG] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Castaño, Cristina}} [[Categoría:Actores de Vilalba]] [[Categoría:Actores de cine de Galicia]] [[Categoría:Actores de teatro de Galicia]] [[Categoría:Actores de televisión de Galicia]] [[Categoría:Nados en Vilalba]] [[Categoría:Nados en 1978]] gnvj5f1810ukk6vqgdph96rsmrvorbo 0 42993 7109309 7010492 2025-06-28T10:46:29Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XVII]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109309 wikitext text/x-wiki {{Non confundir|Revolución de 1868}} {{sen referencias}}{{Acontecemento}}A '''Revolución Gloriosa''' foi o destronamento de [[Xacobe II de Inglaterra]] en [[1688]] polos parlamentarios que ofreceron o trono ao [[stadhouder]] dos [[Países Baixos]] [[Guillerme III de Inglaterra|Guillerme de Orange]] e a súa muller [[María II de Inglaterra]], significou o comezo da [[democracia parlamentaria]] inglesa moderna. A [[Guerra Civil inglesa]] trouxera un sistema de poder persoal e absoluto na persoa de [[Oliver Cromwell]], á súa morte para evitar unha nova guerra civil a alta [[burguesía]] e a [[nobreza]] chegaron a un acordo para restaurar a [[monarquía]] na persoa de [[Carlos II de Inglaterra]], a cambio o rei aceptaba que correspondía ao [[Parlamento]] a elaboración das leis e fixar os impostos e a nobreza aceptaba a supresión dos seus monopolios e privilexios.[[Ficheiro:James II of England.jpg|miniatura|Xacobe II.|esquerda]]Á morte de Carlos subiu ao trono Xacobe, católico e de mentalidade absolutista, chegando a unha situación extremadamente delicada entre o Parlamento e o novo monarca, o cal non contaba co apoio da nobreza, [[Anglicanismo|anglicana]] e desgustada pola política real de desprazar aos protestantes do exército e a corte. Seguindo as teorías de [[John Locke]] de que todo gobernante quedaba sometido á decisión da maioría dos cidadáns uniuse a burguesía e a nobreza e ofrecéronlle a coroa a Guillerme de Orange coa condición que mantivese o [[protestantismo]] e deixase gobernar o Parlamento. O [[5 de novembro]] Guillerme desembarcaba en [[Inglaterra]], Xacobe abandonado de case todos viuse obrigado a deixar o trono e daba comezo un novo réxime no cal o poder residía no Parlamento, ditaba as leis, recadaba os impostos, elixía na práctica ao primeiro ministro mentre o rei reinaba pero non gobernaba. Non era unha democracia xa que só a nobreza e a alta burguesía tiña dereito ao voto pero Inglaterra converteuse no [[século XVIII]] nun facho de liberdade que atraía as miradas dos burgueses de toda [[Europa]]. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións do século XVII]] [[Categoría:Historia de Inglaterra]] [[Categoría:1688]] t1sjfxks3lxqh1n9yqwsc6ohb2fnye6 0 43129 7108315 6935272 2025-06-27T14:13:23Z Makenzis 81969 7108315 wikitext text/x-wiki {{Club de fútbol | nome = Atlético de Madrid | escudo = | nomecompleto = Club Atlético de Madrid, S.A.D. | alcume = ''Atleti'', Colchoeiros''<ref>{{cita web |url=http://www.crtvg.es/informativos/mandzukic-exerce-xa-como-colchoeiro-851951 |título=Mandzukic exerce xa como colchoeiro |data=12/07/2014 |autor=Televisión de Galicia |data-acceso=01/12/2014 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20141204182138/http://www.crtvg.es/informativos/mandzukic-exerce-xa-como-colchoeiro-851951 |dataarquivo=04/12/2014 |urlmorta=yes }}</ref> | fundacion = 26 de abril de 1903 | estadio = [[Estadio de La Peineta|Wanda Metropolitano]],<br/>[[Madrid]], [[España]] | inauguracion = 16 de setembro de 2017 | capacidade = 67.829 | presidente = {{ESPb}} [[Enrique Cerezo]] | adestrador = {{ARGb}} [[Diego Simeone]] | liga = [[Primeira División Española|Primeira División]] | tempada = [[Primeira división española 2024/25|2024–25]] | posicion = '''3º''' | marcacamiseta = [[Nike, Inc.|Nike]] | anunciocamiseta = | web = [https://www.atleticodemadrid.com/ atleticodemadrid.com] | pattern_la1 = _atlmadrid2425h | pattern_b1 = _atlmadrid2425h | pattern_ra1 = _atlmadrid2425h | pattern_sh1 = _atlmadrid2425h | pattern_so1 = | leftarm1 = FF0000 | body1 = FF0000 | rightarm1 = FF0000 | shorts1 = 0000E8 | socks1 = FF0000 | pattern_la2 = _atlmadrid2425a | pattern_b2 = _atlmadrid2425a | pattern_ra2 = _atlmadrid2425a | pattern_sh2 = _atlmadrid2425a | pattern_so2 = | leftarm2 = C1D3E1 | body2 = C1D3E1 | rightarm2 = C1D3E1 | shorts2 = C1D3E1 | socks2 = C1D3E1 | pattern_la3 = _atletico2425t | pattern_b3 = _atletico2425t | pattern_ra3 = _atletico2425t | pattern_sh3 = _atletico2425t | leftarm3 = 0D1C45 | body3 = 0D1C45 | rightarm3 = 0D1C45 | shorts3 = 0D1C45 | socks3 = 0D1C45 }} O '''Club Atlético de Madrid S.A.D.''' é un club de [[fútbol]] [[España|español]] da cidade de [[Madrid]]. Foi fundado o [[26 de abril]] de [[1903]] e actualmente xoga na [[Primeira división española|Primeira división]] da [[Liga española de fútbol]]. O club exerce de local, dende a tempada 2017-18, no [[Wanda Metropolitano]], despois de máis de medio século xogando no [[Estadio Vicente Calderón]]. O Atlético de Madrid é o terceiro club con máis títulos de liga (11), por detrás do [[Real Madrid]] e o [[FC Barcelona]]. Conta tamén con varios títulos continentais: dúas [[UEFA Europa League|Europa League]], dúas [[Supercopa de Europa|Supercopas]] e unha [[Recopa de Europa de fútbol|Recopa]], ademais dunha [[Copa Intercontinental]]. Actualmente o club ocupa o 5º lugar na [[Clasificación histórica da Primeira división española de fútbol|clasificación histórica da Primeira División]], por detrás do [[Real Madrid]], [[FC Barcelona]], [[Valencia CF]] e [[Athletic Club]]. == Uniforme == * '''Uniforme titular''': Camiseta vermella e branca a franxas verticais, pantalón azul e medias azuis. * '''Uniforme alternativo''': Camiseta azul, pantalón vermella e medias vermellas. * '''Uniforme alternativo''': Camiseta azul claro, pantalón e medias azul claro. == Estadio == [[Ficheiro:Estadio_Wanda_Metropolitano_(2018).jpg|miniatura|250px|[[Estadio Metropolitano]].]] {{Artigo principal|Estadio Metropolitano}} O Atlético de Madrid xoga de local no [[Estadio Metropolitano]], coñecido por motivos de patrocinio como '''Wanda Metropolitano''', propiedade do club. Inaugurado o [[16 de setembro]] de [[2017]], ten unha capacidade de 67.829 espectadores. Ata [[2017]] xogaba no [[Estadio Vicente Calderón]], inaugurado en [[1966]], e anteriormente no [[Estadio Metropolitano de Madrid]]. O [[Club Atlético de Madrid B]], pola súa banda, xoga de local no [[Miniestadio Cerro del Espino]], un recinto deportivo con capacidade para 3.500 espectadores aproximadamente, que forma parte da Cidade Deportiva de [[Majadahonda]]. == Datos do club == * '''Tempadas en [[Primeira división española|1ª]]:''' 82 <small>(Incluída a 2018/19)</small> * '''Tempadas en [[Segunda división española|2ª]]:''' 6 * '''Tempadas en [[Segunda división B española|2ªB]]:''' 0 * '''Tempadas en [[Terceira división española|3ª]]:''' 0 === Últimas tempadas === {| style = align="left" border="2" cellpadding="2" cellspacing="0" class="bonita" style="margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=45% |-bgcolor="#efefef" ! width=5%| Tempada ! width=15%| Categoría ! width=5%| Posición ! width=10%| Copa do Rei ! width=10%| [[Liga de Campións da UEFA|LC]] ! width=10%| [[Recopa de Europa de fútbol|RE]] ! width=10%| [[Copa da UEFA|UEFA]] |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1989/90|1989/90]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|4º |style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/38 |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1990/91|1990/91]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |bgcolor=silver|'''2º''' |bgcolor=gold|[[Ficheiro:RFEF - Copa del Rey.svg|10px|Campión]] |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/32 |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1991/92|1991/92]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|3º |bgcolor=gold|[[Ficheiro:RFEF - Copa del Rey.svg|10px|Campión]] |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/4 |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1992/93|1992/93]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|6º |style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|Semifinal |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1993/94|1993/94]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|12º |style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/16 |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1994/95|1994/95]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|14º |style="background:#efefef;"|1/4 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1995/96|1995/96]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |bgcolor=gold|'''1º''' [[Ficheiro:Liga_trophy_(adjusted).png|10px|Campión]] |bgcolor=gold|[[Ficheiro:RFEF - Copa del Rey.svg|10px|Campión]] |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1996/97|1996/97]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|5º |style="background:#efefef;"|1/4 |style="background:#efefef;"|1/4 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1997/98|1997/98]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|7º |style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|Semifinal |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1998/99|1998/99]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|13º |bgcolor=silver|'''Subcampión''' |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|Semifinal |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1999/00|1999/00]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|19º [[Ficheiro:Red Arrow Down.svg|10px]] |bgcolor=silver|'''Subcampión''' |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/8 |- align=center |style="background:#808080;"|[[Segunda división española 2000/01|2000/01]] |style="background:#808080;"|[[Segunda División Española|2ª]] |style="background:#808080;"|4º |style="background:#efefef;"|Semifinal |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#808080;"|[[Segunda división española 2001/02|2001/02]] |style="background:#808080;"|[[Segunda División Española|2ª]] |style="background:#808080;"|'''1º''' [[Ficheiro:Green Arrow Up.svg|10px]] |style="background:#efefef;"|1/32 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |} {| style = align="left" border="2" cellpadding="2" cellspacing="0" class="bonita" style="margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=45% |-bgcolor="#efefef" ! width=5%| Tempada ! width=15%| Categoría ! width=5%| Posición ! width=10%| Copa do Rei ! width=10%| [[Liga de Campións da UEFA|LC]] ! width=10%| [[UEFA Europa League|UEFA]] |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2002/03|2002/03]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|12º |style="background:#efefef;"|1/4 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2003/04|2003/04]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|7º |style="background:#efefef;"|1/4 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2004/05|2004/05]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|11º |style="background:#efefef;"|Semifinal |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/16 |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2005/06|2005/06]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|10º |style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2006/07|2006/07]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|7º |style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2007/08|2007/08]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|4º |style="background:#efefef;"|1/4 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/16 |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2008/09|2008/09]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|4º |style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2009/10|2009/10]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|9º |bgcolor=silver|'''[[Copa do Rei de fútbol 2009/10|Subcampión]]''' |style="background:#efefef;"| |bgcolor=gold| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2010/11|2010/11]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|7º |style="background:#efefef;"|[[Copa do Rei de fútbol 2010/11|1/16]] |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2011/12|2011/12]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|5º |style="background:#efefef;"|[[Copa do Rei de fútbol 2011/12|1/16]] |style="background:#efefef;"| |bgcolor=gold| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2012/13|2012/13]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|3º |bgcolor=gold|[[Ficheiro:RFEF - Copa del Rey.svg|10px|Campión]] |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/16 |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2013/14|2013/14]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |bgcolor=gold|'''1º''' [[Ficheiro:Liga_trophy_(adjusted).png|10px|Campión]] |style="background:#efefef;"|[[Copa do Rei de fútbol 2013/14|1/2]] |bgcolor=silver|[[Liga de Campións da UEFA 2013-14|'''Subcampión''']] |style="background:#efefef;"| |- align=center |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2014/15|2014/15]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|3º |style="background:#efefef;"|[[Copa do Rei de fútbol 2014/15|1/4]] |style="background:#efefef;"|[[Liga de Campións da UEFA 2014-15|1/4]] |style="background:#efefef;"| |} {{clear}} == Xogadores == === Cadro actual === ''Actualizado a 27 de xuño de 2020''. {{Fs start}} {{Fs player|no=1|nat=ESP|name=[[Antonio Adán]]|pos=POR}} {{Fs player|no=2|nat=URY|name=[[José Giménez]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=4|nat=COL|name=[[Santiago Arias]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=5|nat=GHA|name=[[Thomas Partey]]|pos=MED}} {{Fs player|no=6|nat=ESP|name=[[Koke Resurrección|Koke]] [[Ficheiro:Captain sports.svg|12px|Capitán]] <small>3º</small>|pos=MED}} {{Fs player|no=7|nat=PRT|name=[[João Félix]]|pos=DIA}} {{Fs player|no=8|nat=ESP|name=[[Saúl Ñíguez]]|pos=MED}} {{Fs player|no=9|nat=ESP|name=[[Álvaro Morata]]|pos=DIA}} {{Fs player|no=10|nat=ARG|name=[[Ángel Correa]]|pos=DIA}} {{Fs player|no=11|nat=FRA|name=[[Thomas Lemar]]|pos=MED}} {{Fs player|no=12|nat=BRA|name=[[Renan Lodi]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=13|nat=SLO|name=[[Jan Oblak]]|pos=POR}} {{Fs mid}} {{Fs player|no=14|nat=ESP|name=[[Marcos Llorente]]|pos=MED}} {{Fs player|no=15|nat=MNE|name=[[Stefan Savić]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=16|nat=MEX|name=[[Héctor Herrera]]|pos=MED}} {{Fs player|no=17|nat=SRB|name=[[Ivan Šaponjić]]|pos=DIA}} {{Fs player|no=18|nat=BRA|name=[[Felipe Augusto de Almeida Monteiro|Felipe]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=19|nat=ESP|name=[[Diego Costa]]|pos=DIA}} {{Fs player|no=20|nat=ESP|name=[[Víctor Machín Pérez|Vitolo]]|pos=MED}} {{Fs player|no=21|nat=BEL|name=[[Yannick Ferreira Carrasco|Yannick Carrasco]]|pos=MED}} {{Fs player|no=22|nat=ESP|name=[[Mario Hermoso]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=23|nat=ENG|name=[[Kieran Trippier]]|pos=DEF}} {{Fs player|no=24|nat=HRV|name=[[Šime Vrsaljko]]|pos=DEF}} {{Fs end}} * <small>Os xogadores con dorsais superiores ao 25 son, para todos os efectos, xogadores do [[Atlético de Madrid B]] e como tales, poderán compaxinar partidos co primeiro e segundo equipo. Como esixen as normas da [[LFP]], os xogadores do primeiro persoal deberán levar os dorsais do 1 ao 25. Do 26 en diante serán xogadores do equipo filial. </small> == Historia == === Xogadores míticos === === Presidencia === O actual presidente do Club Atlético de Madrid é Enrique Cerezo, un produtor cinematográfico que asumiu o cargo no ano [[2003]], trala dimisión de Jesús Gil. {|width=100% |- |width=50% valign=top| * Enrique Allende: [[1903]] * Eduardo de Acha: [[1903]]-[[1907]] * Ricardo de Gondra: [[1907]]-[[1909]] * Ramón de Cárdenas: [[1909]]-[[1912]] * Julián Ruete: [[1912]]-[[1919]] * Álvaro de Aguilar: [[1919]]-[[1920]] * Julián Ruete: [[1920]]-[[1923]] * Juan de Estefanía: [[1923]]-[[1926]] * Luciano Urquijo: [[1926]]-[[1931]] * Rafael González: [[1931]]-[[1935]] * José Luis del Valle: [[1935]]-[[1936]] * José María Fernández: [[1936]]-[[1939]] * Francisco Vives: [[1939]] * Luis Navarro: [[1939]]-[[1941]] * Manuel Gallego: [[1941]]–[[1945]] |width=50%| * Juan Touzón:[[1946]]-[[1947]] * Cesáreo Galíndez: [[1947]]-[[1952]] * Marqués de la Florida: [[1952]]-[[1955]] * Juan Suevos: [[1955]] * Javier Barroso: [[1955]]-[[1964]] * Vicente Calderón: [[1964]]-[[1980]] * Ricardo Irezábal: [[1980]] * Alfonso Cabeza: [[1980]]-[[1982]] * Antonio del Hoyo: [[1982]] * Agustín Cotorruelo: [[1982]] * Vicente Calderón: [[1982]]-[[1987]] * Francisco Castedo: [[1987]] * [[Jesús Gil y Gil|Jesús Gil]]: [[1987]]-[[2003]] * [[Enrique Cerezo]]: [[2003]]- presente. |} == Palmarés == === Torneos rexionais === * '''[[Campionato Rexional]]''' (4): [[1920]]-[[1921|21]], [[1924]]-[[1925|25]], [[1927]]-[[1928|28]] e [[1939]]-[[1940|40]] * '''[[Copa Presidente Federación Castellana]]''' (1): [[1940]]-[[1941|41]] === Torneos nacionais === * '''[[Liga española de fútbol|Liga de España]]''' (11): [[Primeira división española 1939/40|1939–40]], [[Primeira división española 1940/41|1940–41]], [[Primeira división española 1949/50|1949–50]], [[Primeira división española 1950/51|1950–51]], [[Primeira división española 1965/66|1965–66]], [[Primeira división española 1969/70|1969–70]], [[Primeira división española 1972/73|1972–73]], [[Primeira división española 1976/77|1976–77]], [[Primeira división española 1995/96|1995–96]], [[Primeira división española 2013/14|2013–14]], [[Primeira división española 2020/21|2020–21]] * '''[[Copa do Rei de Fútbol|Copa do Rei]]''' (10): 1959–60, 1960–61, 1964–65, 1971–72, 1975–76, 1984–85, [[Copa do Rei de fútbol 1990/91|1990–91]], [[Copa do Rei de fútbol 1991/92|1991–92]], [[Copa do Rei de fútbol 1995/96|1995–96]], [[Copa do Rei de fútbol 2012/13|2012–13]] * '''[[Supercopa de España de Fútbol|Supercopa de España]]''' (2): 1985, 2014 * '''[[Copa Eva Duarte]]''' (2): 1940, 1951 * '''[[Copa Presidente Federación Española de Fútbol]]''' (1): 1947 * '''[[Segunda División Española|Segunda División]]''' (1): [[Segunda división española 2001/02|2001–02]] * Subcampión da [[Liga española de fútbol|Liga de España]] (8): [[Primeira división española 1943/44|1943–44]], [[Primeira división española 1957/58|1957–58]], [[Primeira división española 1960/61|1960–61]], [[Primeira división española 1962/63|1962–63]], [[Primeira división española 1964/65|1964–65]], [[Primeira división española 1973/74|1973–74]], [[Primeira división española 1984/85|1984–85]], [[Primeira división española 1990/91|1990–91]] * Subcampión da [[Copa do Rei de Fútbol|Copa do Rei]] (9): 1921, 1926, 1956, 1964, 1975, 1987, 1999, 2001, [[Copa do Rei de fútbol 2009/10|2009–10]] * Subcampión de [[Copa da Liga de España|Copa da Liga]] (2): 1984, 1985 * Subcampión da [[Supercopa de España de Fútbol|Supercopa de España]] (4): 1991, 1992, 1996, 2013 * Subcampión da [[Copa Eva Duarte]] (1): 1950 * Subcampión de [[Segunda División Española|Segunda División]] (2): [[Segunda división española 1932/33|1932–33]], [[Segunda división española 1933/34|1933–34]] === Torneos internacionais === * '''[[UEFA Europa League]]''' (3): [[UEFA Europa League 2009-10|2009–10]], [[UEFA Europa League 2011-12|2011–12]], [[UEFA Europa League 2017-18|2017–18]] * '''[[Supercopa de Europa]]''' (3): [[Supercopa de Europa de fútbol 2010|2010]], [[Supercopa de Europa de fútbol 2012|2012]], [[Supercopa de Europa de fútbol 2018|2018]] * '''[[Recopa de Europa]]''' (1): [[Recopa de Europa 1961-62|1961-62]] * '''[[Copa Intercontinental]]''' (1): 1975 * '''[[Copa Intertoto|Copa Intertoto da UEFA]]''' (1): 2007 * '''[[Copa Ibérica]]''' (1): 1991 * Subcampión da [[Liga de Campións da UEFA|Copa de Europa/Liga de Campións]] (3): [[Copa de Europa 1973-74|1973-74]], [[Liga de Campións da UEFA 2013-14|2013-14]], [[Liga de Campións da UEFA 2015-16|2015-16]] * Subcampión da [[Recopa de Europa]] (2): [[Recopa de Europa 1962-63|1962-63]], [[Recopa de Europa 1985-86|1985-86]] * Subcampión da [[Supercopa de Europa]] (1): [[Supercopa de Europa 2014|2014]] * Subcampión da [[Copa Intertoto]] (1): 2004 == Filial == {{Artigo principal|Club Atlético de Madrid B}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://www.atleticodemadrid.com/ Páxina oficial] {{Es}} * [http://www.sdehumo.net Asociación Señales de Humo]{{Ligazón morta|data=agosto de 2024 }} {{Es}} Asociación de afeccionados do Atlético de Madrid {{Primeira División}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Club Atlético de Madrid|Club Atlético de Madrid]] [[Categoría:Gañadores da Copa do Rei de fútbol]] nyefovj1fq7h26x8y1xcmsvwjdavw2w 0 43391 7109080 6680654 2025-06-27T23:10:04Z O Breixo 127505 7109080 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Hunter''', que voou o [[20 de xullo]] do [[1951]], foi un caza empregado por algunhas unidades da [[Royal Air Force|RAF]], inda que en misións secundarias. == Características == Este caza lonxevo foi deseñado para substituír o [[Gloster Meteor|Meteor]], e chegou a substituír os [[De Havilland Venom|Venom]] e [[F-86 Sabre|Sabre]] dos escuadróns de ultramar. A aparición do Hunter revolucionou o Mando de Caza. Cando foi retirado o Hunter foi amplamente empregado en misións de ataque ó solo e entrou en combate en [[Indonesia]] e no [[Golfo Pérsico]]. Os derradeiros escuadróns, os nº 45 e 58, serviron coma reservas de pilotos para a frota de avións [[SEPECAT Jaguar|Jaguar]] e foron disoltos no [[1976]]. O Hunter estivo en activo no unidade de Armas Tácticas de [[Brawdy]] ata o [[1982]], substituído polo [[BAe Hawk]] e o [[English Electric Lightning]]. == Especificacións == * '''Tipo''': [[Caza (avión)|Caza]] diúrno monopraza Hawker Hunter F.Mk 6. * '''Construtor''': Hawker-Siddeley * '''Ano''': [[1951]] * '''Principal usuario''': [[Royal Air Force]] e a [[Fleet Air Arm]] * '''Envergadura''': 10,26 m. * '''Lonxitude''': 13,98 m. * '''Altura''': 4,10 m. * '''Área alar''': 32,42 m². * '''Peso baleiro''': 6.405 Kg. * '''Peso cargado''': 8.050 Kg. * '''Planta motriz''': 1 [[Rolls-Royce]] Avon 200 de 10.000 [[Libra (unidade de forza)|libras]] de pulo. * '''Armamento''': 4 canóns de 30&nbsp;mm a proa e bombas, foguetes e tanques lanzábeis subalares. * '''Velocidade máxima''': 715 [[milla]]s/h * '''Alcance operacional''': 1.840 millas con tanques subalares. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Hawker]] [[Categoría:Aeronaves da Royal Air Force]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1951]] ajxssfeldyy3k4cnvdm6gtpmhcyqoom 0 43410 7109081 6680655 2025-06-27T23:10:11Z O Breixo 127505 7109081 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=xullo de 2017}} {{Produto}} O '''De Havilland Venom''' foi deseñado como substituto do [[De Havilland Vampire|Vampire]], do que herdou o mesmo deseño básico pero cunha ala en frecha moderada e máis delgada e cun [[Motor (máquina)|motor]] Ghost no lugar do Goblin orixinal. O Venom FB.Mk 1 entrou en servizo no Escuadrón 11 en agosto do [[1952]]. No ano [[1955]] substituílle o FB.Mk 4, con aleróns servoasistidos e temóns de dirección maiores. O Venom nunca serviu en escuadróns baseados en [[Gran Bretaña]], pero equipou nove deles despregados na [[RFA]] entre o [[1952]] e o [[1957]], tres en [[Extremo Oriente]] e sete en [[Oriente Medio]]. Entrou en acción en [[Suez]], durante a rebelión omaní e na longa [[guerra]] de [[Malaisia]]. O derradeiro FB.Mk 4 foi dado de baixa, polo 28 Escuadrón de [[Hong Kong]], en xullo do [[1962]]. ==Especificacións== '''Tipo''': [[Cazabombardeiro]] monopraza De Havilland Venom FB.Mk 4. '''Construtor''': De Havilland '''Ano''': [[1949]] '''Principal usuario''': [[Royal Air Force]] e a [[Fleet Air Arm]] '''Envergadura''': 12,69 m. '''Lonxitude''': 9,70 m. '''Altura''': 1,88 m. '''Área alar''': 25,90 m². '''Peso baleiro''': 4.173 Kg. '''Peso cargado''': 7.000 Kg. '''Planta motriz''': 1 De Havilland Ghost de 4.850 [[Libra (unidade de forza)|libra]]s de pulo. '''Armamento''': 4 canóns de 20&nbsp;mm a proa e 2.000 libras de bombas e foguetes subalares. '''Velocidade máxima''': 640 [[milla]]s/h ó nivel do [[mar]]. '''Alcance operacional''': 500 millas ==Caza nocturno== [[Ficheiro:De Havilland Venom.png|miniatura|De Havilland Venom]] A versión de caza nocturno do De Havilland Venom foi un desenvolvemento do modelo de [[cazabombardeiro]] do mesmo, cun segundo asento para o radarista, nunha proa ensanchada e dotada dun bulbo que alberga a antena do [[radar]]. Os 180 exemplares producidos serviron en sete escuadróns da [[Royal Air Force|RAF]] como substitutos dos [[De Havilland Vampire|Vampire]] e [[Gloster Meteor|Meteor]]. O Venom NF.Mk 2 entrou en servizo en [[1953]] no 23º Escuadrón, seguido en xuño do [[1955]] polo NF.Mk 3, cun radar mellorado, temóns de dirección servoasistidos e cuberta dunha peza. O derradeiro exemplar foi retirado do Mando de Caza no [[1958]], substituído polo [[Gloster Javelin|Javelin]]. Algúns aparellos empregáronse para probar o mísil Firestreak. === Especificacións === *'''Tipo''': [[Caza (avión)|Caza]] nocturno bipraza De Havilland Venom NF.Mk 3 *'''Construtor''': De Havilland *'''Ano''': [[1950]] *'''Principal usuario''': [[Royal Air Force]] *'''Envergadura''': 12,69 m. *'''Lonxitude''': 11,17 m. *'''Altura''': 1,88 m. *'''Área alar''': 25,9 m². *'''Planta motriz''': 1 De Havilland Ghost 104 de 4.950 [[Libra (unidade de forza)|libra]]s de pulo unitario. *'''Armamento''': 4 canóns de 20&nbsp;mm a proa. *'''Velocidade máxima''': 630 [[milla]]s/h *'''Alcance operacional''': 1.000 millas {{Commonscat}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves da Royal Air Force]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1949]] q7frkyu04cahtlkhn0crhl5otgx7mzv 0 43426 7109082 6680656 2025-06-27T23:10:17Z O Breixo 127505 7109082 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Swift''' foi o primeiro caza de reacción con ala en frecha que entrou en servizo, pero debido a unha serie de problemas estivo en activo só 15 meses, equipando un único escuadrón. O primeiro Swift F.Mk 1 de serie entregouse ó 56 Escuadrón en febreiro do ano [[1954]] e foi seguido polos tipos F.Mk 2, 3 e 4. Cada versión introduciu melloras menores, como un armamento de catro canóns, poscombustión e estabilizadores monobloque. Os problemas básicos non se resolveron, e o 56 Escuadrón volveu ó [[Gloster Meteor|Meteor]] en maio do [[1955]]. O Swift FR.Mk 5 serviu destacadamente como avión de recoñecemento da [[Royal Air Force|RAF]] en Alemaña ata [[1961]]. As última versión F.Mk 7 resolveu<ref>Winchester, Jim. ''The World's Worst Aircraft: From Pioneering Failures to Multimillion Dollar Disasters''. London: Amber Books Ltd., 2005, p. 313</ref> moitos dos problemas das versións anteriores pero só se construíron catorce que empregou o Escuadrón de Desenvolvemento de Armas Guiadas na avaliación de mísiles. == Deseño e desenvolvemento == === Antecedentes === Durante o ano 1945 a [[segunda guerra mundial]] chegou ao seu fin e ao [[Reino Unido]] chegou ao poder un novo goberno laborista, liderado por [[Clement Attlee]].<ref name=":0">Wood 1975, p. 40</ref> A postura inicial do goberno de Attlee sobre a defensa era que non podería haber un gran conflito en polo menos unha década, e polo tanto non habería necesidade de desenvolver ou mercar un novo avión ata 1957. Segundo esta política, sen contar algunhas pequenas excepcións como o [[Hawker Sea Hawk]] para a [[Royal Navy]], a meirande parte das especificacións publicadas polo Ministerio do Aire para avións do tamaño dun caza a finais dos 40 restrinxíronse a propósitos de investigación.<ref>Wood 1975, pp. 40-43</ref> O autor Derek Wood refírese a esta política como: "un erro fatal de xuízo que custou ao Reino Unido unha xeración completa de cazas e bombardeiros pesados".<ref name=":0" /> En parte, o Swift ten as súas orixes neses cazas experimentais desenolvidos. Especificamente, pedíronse varis prototipos fabricados por Supermarine baixo a Especificación E.41/46, que buscaba a produción dun caza experimental cunha á en frecha. O primeiro destes prototipos foi designado como ''Type 510'', que estaba fortemente baseado no [[Supermarine Attacker]] de á recta, un dos primeiros avións a reacción que foi mercado pola [[Fleet Air Arm]] (FAA) da Royal Navy; a principal diferenza con respecto o Attacker era a súa configuración en frecha.<ref name=":1">Wood 1975, p. 46</ref> Durante 1948 o Type 510 realizou o seu voo de estrea, un ano despois de que voase o primeiro prototipo navalizado do Attacker. Este foi o primeiro voo dun avión británico coas ás e a cola en frecha. O 510 tamén foi o primeiro avión con ás en frecha e engalar e aterrar nun portaavións durante as probas realizadas para a Fleet Air Arm. [[Ficheiro:Supermarine Swift FR.5 XD905 V-A Farnborough 10.09.55 edited-2.jpg|miniatura|250x250px|Swift FR.5]] Durante finais dos anos 40, ante o escenario emerxente da [[guerra fría]], a RAF chegou a recoñecer que precisaba urxentemente o desenvolvemento e adquisición de cazas equipados con características como as ás en frecha; esta necesidade era tan apremiante que consideraron aceptar cazas provisionais ata que se puidesen mercar avións máis capaces.<ref>Wood 1975, pp. 43-45</ref> En 1950, o estoupido da [[Guerra de Corea]] e a forte implicación do Reino Unido neste conflito deu lugar a que se emitisen varios pedidos; en particular, a RAF considerou que un par de cazas propostos por Hawker Aircraft e Supermarine eran de grande importancia e polo tanto fixo pedidos por estes dous cazas "fóra do taboleiro de debuxo" en 1950.<ref>Wood 1975, pp. 45-46</ref> O deseño proposto por Supermarine era designado ''Type 541'', e era esencialmente un desenvolvemento avanzado do anterior avión experimental Type 510.<ref name=":1" /> O pedido inicial realizado en 1950 por 100 avións estaba destinado a servir como unha póliza de seguro no caso de que o esforzo de Hawker non lograse producir un avión viable; eses dous avións convertiríanse posteriormente nos Supermarine Swift e [[Hawker Hunter]] respectivamente. A principios de 1946 o pedido do Type 541 incrementouse ata os 150 avións, xa que o Ministerio do Aire tiña a esperanza de que puidese entrar en servizo antes que o Hunter. Porén, o desenvolvemento dos dous avións sería longo e atopouse con varios problemas técnicos de consideración; segundo Wood, isto foi en parte debido a non mercar avións provisionais con ás en frecha e a non proseguir co desenvolvemento do [[Miles M.52]].<ref name=":1" /> Wood describe ao Swift como "literalmente un intento de espremer un cuarto nunha pinta, con canóns de 30mm Aden, posqueimador, controis de potencia, combustible axeitado e un rendemento subsónico respetable".<ref name=":1" /> O Type 541 substituíu o motor Rolls-Royce Nene do seu predecesor polo Rolls-Royce AJ.65, que se convertería na famosa serie [[Rolls-Royce Avon|Avon]]. A fuselaxe, que recibira unha sección transversal axeitada para o Nene, non foi redeseñada para os máis estreitos motores AJ.65 e Avon, e mantivo unha aparencia un tanto repoluda. Equipouse ao deseño cun tren de aterraxe en triciclo. Fabricáronse un par de prototipos do Type 541, voando o primeiro deles en 1951 e o segundo o ano seguinte. === Produción === [[Ficheiro:Supermarine Swift F.1 WK195 V-A BLA 13.9.53 edited-2.jpg|miniatura|250x250px|Supermarine Swift F.1]] O Swift fora declarado un artigo de "super-prioridade" para a produción baixo unha política que fora creada por [[Winston Churchill|Sir Winston Churchill]] (que recuperara o cargo de primeiro ministro en 1951) como un medio para aumentar a produción de proxectos considerados de vital importancia militar. Segundo Wood, a fabricación en masa comezou antes da implementación de modificacións baseadas nos resultados das expeciencias de voo cos prototipos; "pedírase demasiado en moi pouco tempo e os avións de produción estaban saíndo da fábrica antes de que poudese realizar un gran redeseño".<ref name=":1" /> A primeira variante de produción foi un caza designado ''Swift F Mk 1'', do cal se fabricaron 18 unidades. Estaba impulsado por un único motor Avon 109 de 33,4 kN e levaba un armamento formado por dous canóns ADEN de 30 mm. O 25 de agosto de 1952 realizouse o primeiro voo dun Swift F 1 de produción estándar. Peter Thorne, que fora designado piloto de probas sénior da RAF para o Swift en 1954, chegou a dubidar de se o avión era axeitado; as observacións de Thorne e doutros pilotos destacaban que o Swift tiña unhas cualidades de manexo pouco comúns xunto cun motor problemático.<ref>{{Cita web|título=Air Commodore Peter Thorne - obituary|url=https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/10974374/Air-Commodore-Peter-Thorne-obituary.html|páxina-web=www.telegraph.co.uk|data-acceso=2022-04-17}}</ref> A segunda variante foi o ''Swift F Mk 2'', da cal construíronse 16 avións. Era practicamente igual que o anterior F 1, agás porque estaba equipado con dous canóns ADEN máis e o bordo de ataque da á modificouse dunha configuración de á recta a unha en frecha.<ref name=":1" /> Porén, a adición deses canóns causou problemas xa que as modificacións estruturais precisadas para albergar o incremento de munición levaron a perigosos problemas de manexo e o avión necesitaba máis potencia. Posteriormente realizáronse máis modificacións para resolver eses problemas.<ref name=":1" /> A terceira variante do Swift foi a ''F Mk 3'', sendo fabricados 25 e impulsados por un motor Avon 114 con [[posqueimador]]. Nunca entrou en servizo coa Royal Air Force e usouse como un fuselaxe de instrución. A seguinte variante foi a ''F Mk.4'', que incluía un plano de cola de incidencia variable para corrixir os problemas de manexo que tiña o Swift. Isto solucionou o problema, pero descubríuse que o posqueimador non podía acenderse a gran alitude, engadindo novos problemas. O seguinte na liña, o ''FR Mk 5'', tiña un morro máis longo para acomodar varias cámaras para realizar o rol de recoñecemento e outras modificacóns na súa estrutura. O FR 5 tiña o mesmo armamento que o F 1. Voou por vez primeira en 1955 e entrou en servizo no ano seguinte. Realizaba as súas tarefas de recoñecemento principalmente a baixa cota, facendo que o problema co posqueimador fose irrelevante. Deseñáronse dúas variantes máis; o ''PR Mk 6'' era unha variante de fotorrecoñecemento desarmada. Porén, o programa tivo unha vida curta debido a problemas que aínda tiña o posqueimador. A derradeira variante foi o ''F Mk 7''; este modelo foi o primeiro Swift equipado con mísiles guiados, estando armado co mísil aire-aire [[Fairey Fireflash]] e impulsado por un novo modelo do motor Avon. Só 14 F 7 foron fabricados e ningún deles entrou en servizo coa RAF, sendo relegados, xunto cos prototipos dos mísiles, a realizar probas de mísiles guados. == Especificacións == * '''Tipo''': [[caza (avión)|Caza]] diúrno monopraza Supermarine Swift F.Mk 1. * '''Construtor''': Supermarine Aviation Works (Vickers) Ltd * '''Ano''': [[1950]] * '''Principal usuario''': [[Royal Air Force]] * '''Envergadura''': 9,85 m. * '''Lonxitude''': 13,55 m. * '''Altura''': 4,1 m. * '''Área alar''': 30,5 m². * '''Peso baleiro''': 6.094 Kg. * '''Peso cargado''': 9.380 Kg. * '''Planta motriz''': 1 [[Rolls-Royce]] Avon RA7 de 7.500 [[Libra (unidade de forza)|libras]] de pulo unitario. * '''Armamento''': 2 canóns de 30&nbsp;mm a proa. * '''Velocidade máxima''': 685 [[milla]]s/h * '''Alcance operacional''': 480 millas == Notas == {{Listaref|2}} == Bibliografía == * Wood, Derek. ''Project Cancelled''. Macdonald and Jane's Publishers, 1975. {{ISBN|0-356-08109-5}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves da Royal Air Force]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1948]] [[Categoría:Cazas]] [[Categoría:Aeronaves de Supermarine]] 24hx4bfdcp8g7hb2qujup7lw3fb40n4 0 43431 7109083 6710940 2025-06-27T23:10:27Z O Breixo 127505 7109083 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Gloster Javelin''' é un avión interceptor bimotor todo-tempo que serviu coa [[Royal Air Force]] británica desde mediados da década de 1950 ata finais dos 60. É un avión de á delta de cola en T deseñado para operacións nocturnas e todo-tempo e foi o último deseño de avión en levar o nome de [[Gloster Aircraft Company|Gloster]]. Introducido en 1956 tras un longo período de desenvovemento, o avión recibiu varias actualizacións durante a produción para distintos sistemas como motores, radar ou armas, como a posibilidade de equipar o mísil aire-aire [[de Havilland Firestreak]]. A raíz dunhas probas comparativas có futuro Sea Vixen, o Javelin foi escollido para substituír os cazas nocturnos [[De Havilland Venom|Venom]] e [[Gloster Meteor|Meteor]] en servizo nos escuadróns todo-tempo da [[Royal Air Force|RAF]]. O prototipo voou o 26 de novembro do [[1951]], pero era un avión demasiado innovador e os primeiros aparellos de serie non puideron ser entregados ata febreiro do [[1956]]. As variantes sucesivas introducían un [[radar]] e uns [[Motor (máquina)|motor]]es novos, así como, no FAW.Mk 7, mísiles Firestreak. Cara aos anos 60, o Javelin foi retirado do Mando de Caza no [[1964]], da RAF Germany no [[1966]] e do [[Extremo Oriente]] en abril do [[1968]], sendo declarado obsoleto. ==Especificacións== '''Tipo''': Interceptador todotempo bipraza Gloster Javelin FAW.Mk 9. '''Construtor''': Gloster Aircraft Company '''Ano''': [[1951]] '''Principal usuario''': [[Royal Air Force]] '''Envergadura''': 15,84 m. '''Lonxitude''': 17,29 m. '''Altura''': 4,88 m. '''Área alar''': 86 m². '''Peso baleiro''': 10.886 Kg. '''Peso cargado''': 14.325 Kg. '''Planta motriz''': 2 Bristol Siddeley Sapphire de 8.300 [[Libra (unidade de forza)|libra]]s de pulo unitario. '''Armamento''': 2 canóns Aden de 30&nbsp;mm a proa e 4 AAM Firestreak en soportes subalares. '''Velocidade máxima''': 620 [[milla]]s/h '''Alcance operacional''': 930 millas {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves da Royal Air Force]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1951]] 8yo95ujghqlqra7ofsrb2v7dsc8z08g 0 43433 7109084 6680659 2025-06-27T23:10:39Z O Breixo 127505 7109084 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=abril de 2016}} {{Produto}} O '''English Electric Lightning''' (posteriormente BAC Lightning) foi un avión caza británico supersónico da [[guerra fría]], lembrado principalmente pola súa velocidade alta e o seu aspecto metálico. O Lightning entrou en servizo na ''[[Royal Air Force]]'' e a Real Forza Aérea Saudita. O avión utilizouse en exhibicións de voo, superou varias marcas mundiais de velocidade e foi o primeiro avión supercruceiro. En xullo de 2006, o F-35 Joint Strike Fighter foi renomeado como "Lightning II" para distinguirse do English Electric Lightning e o P-38 Lightning. O primeiro de dous prototipos P-1A con [[Motor (máquina)|motor]]es Sapphire voou o 4 de agosto do ano [[1954]], e o moi mellorado P-1B, despois chamado Lightning, o 4 de abril do [[1957]] e converteuse no primeiro [[Avión (medio de transporte)|avión]] británico que excedía [[Mach]] 2. Na práctica, dez escuadróns baseados en [[Gran Bretaña]] recibiron este interceptador todotempo armado con mísiles, veloz e equipado con [[radar]], que supuxo unha mellora respecto dos subsónicos [[Hawker Hunter|Hunter]] e [[Gloster Javelin|Javelin]] que substituíu. Dúas unidades foron despregadas na [[Royal Air Force|RAF]] Germany, unha en [[Chipre]] e unha en [[Singapur]]. A meirande parte da frota de Lightning converteuse ó [[F-4 Phantom II|Phantom]] a mediados dos anos 70, pero a Ala de Binbrook (Escuadróns 5 e 11) aguantou ata o [[1987]] e [[1988]], no que realizou a transformación ó [[Panavia Tornado ADV|Tornado]] F.Mk 3. ==Especificacións== *'''Tipo''': [[Caza (avión)|caza]] interceptador monopraza English Electric Lightning F.Mk 2A. *'''Construtor''': English Electric *'''Ano''': [[1954]] *'''Principal usuario''': [[Royal Air Force]], [[Kuwait]] e [[Arabia Saudita]]. *'''Envergadura''': 10,61 m. *'''Lonxitude''': 16,84 m. *'''Altura''': 5,97 m. *'''Área alar''': 41,4 m². *'''Peso baleiro''': 12.719 Kg. *'''Peso cargado''': 18.915 Kg. *'''Planta motriz''': 2 [[Rolls-Royce]] Avon 301. *'''Armamento''': 2 canóns Aden de 30&nbsp;mm sobre a proa e 2 máis abaixo dela, e 2 AAM Firestreak baixo a fuselaxe. *'''Velocidade máxima''': [[Mach]] 2,27 *'''Alcance operacional''': 373 millas {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves da Royal Air Force]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1954]] [[Categoría:Aeronaves de English Electric]] gdd96s0tswuqoukhpkc8xdqcv1hshj7 0 43469 7109285 6959023 2025-06-28T09:56:36Z HombreDHojalata 5863 7109285 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=xuño de 2025}} {{Acontecemento}} A '''Revolución de 1830''', tamén coñecida como '''Revolución de Xullo''', foi unha revolta da clase media francesa contra o rei [[Carlos X de Francia|Carlos X]] que o forzou a abdicar, sendo substituído polo rei orleanista [[Lois Filipe I de Francia|Lois Filipe]] co título de rei dos franceses e non o tradicional de rei de Francia. ==Contexto== [[Ficheiro:La Liberté guidant le peuple - Eugène Delacroix - Musée du Louvre Peintures RF 129 - après restauration 2024.jpg|miniatura|''La Liberté guidant le peuple'' de Eugène Delacroix (1833), obra pictórica convertida en símbolo da Revolución de 1830]] Cando Carlos X subiu ao trono o [[16 de setembro]] de [[1824]], [[Francia]] ía progresando cara a reconstrución tras as guerras napoleónicas, o seu antecesor Luís XVIII aínda que autocrático mantivera unha maior liberdade que a que se gozaba no [[Antigo Réxime]] antes da [[Revolución Francesa|revolución]] en parte por ser imposible unha volta atrás xa que a alta burguesía era cada volta máis poderosa a consecuencia do desenvolvemento económico, aínda que houbo represión contra os que se distinguiran no réxime anterior coñecido como o terror branco e volveuse á alianza entre a [[Igrexa católica|Igrexa]] e o [[Estado]]. Existía unha asemblea electa, a Cámara dos Deputados, pero o seu poder era escaso e a burguesía aspiraba a establecer unha monarquía liberal e Carlos tiña o desexo de volver a unha monarquía absoluta. ==Revolta== No mes de [[xullo]] de [[1830]] en resposta ao intento do rei de poñer en práctica as teorías da supremacía das prerrogativas reais estoupou en París unha revolta que percorreu os barrios populares pedindo a abdicación do rei e en resposta á saída á rúa do exército para restablecer a orde a poboación atacou as armerías formando unha milicia para facer fronte ao exército pero o exército negouse a disparar sobre os manifestantes, en resposta o rei abdicou e saíu ao exilio. En só tres días triunfou a revolución que supuxo o triunfo do [[liberalismo]], estableceuse unha monarquía, a de Lois Filipe, sometida ao [[Parlamento]], establecéronse as liberdades públicas e un sistema de elección baseado no sufraxio censitario que lle daba acceso ao voto aos propietarios. A revolución de 1830 tivo unha repercusión internacional estendéndose a outros países e establecéndose monarquías constitucionais. {{Commonscat}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións]] [[Categoría:Historia contemporánea de Francia]] [[Categoría:1830]] [[Categoría:Historia de Francia do século XIX]] 1jwmnkoln0oh4mjbsvt7654atjvkrzp 7109286 7109285 2025-06-28T09:56:52Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XIX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109286 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=xuño de 2025}} {{Acontecemento}} A '''Revolución de 1830''', tamén coñecida como '''Revolución de Xullo''', foi unha revolta da clase media francesa contra o rei [[Carlos X de Francia|Carlos X]] que o forzou a abdicar, sendo substituído polo rei orleanista [[Lois Filipe I de Francia|Lois Filipe]] co título de rei dos franceses e non o tradicional de rei de Francia. ==Contexto== [[Ficheiro:La Liberté guidant le peuple - Eugène Delacroix - Musée du Louvre Peintures RF 129 - après restauration 2024.jpg|miniatura|''La Liberté guidant le peuple'' de Eugène Delacroix (1833), obra pictórica convertida en símbolo da Revolución de 1830]] Cando Carlos X subiu ao trono o [[16 de setembro]] de [[1824]], [[Francia]] ía progresando cara a reconstrución tras as guerras napoleónicas, o seu antecesor Luís XVIII aínda que autocrático mantivera unha maior liberdade que a que se gozaba no [[Antigo Réxime]] antes da [[Revolución Francesa|revolución]] en parte por ser imposible unha volta atrás xa que a alta burguesía era cada volta máis poderosa a consecuencia do desenvolvemento económico, aínda que houbo represión contra os que se distinguiran no réxime anterior coñecido como o terror branco e volveuse á alianza entre a [[Igrexa católica|Igrexa]] e o [[Estado]]. Existía unha asemblea electa, a Cámara dos Deputados, pero o seu poder era escaso e a burguesía aspiraba a establecer unha monarquía liberal e Carlos tiña o desexo de volver a unha monarquía absoluta. ==Revolta== No mes de [[xullo]] de [[1830]] en resposta ao intento do rei de poñer en práctica as teorías da supremacía das prerrogativas reais estoupou en París unha revolta que percorreu os barrios populares pedindo a abdicación do rei e en resposta á saída á rúa do exército para restablecer a orde a poboación atacou as armerías formando unha milicia para facer fronte ao exército pero o exército negouse a disparar sobre os manifestantes, en resposta o rei abdicou e saíu ao exilio. En só tres días triunfou a revolución que supuxo o triunfo do [[liberalismo]], estableceuse unha monarquía, a de Lois Filipe, sometida ao [[Parlamento]], establecéronse as liberdades públicas e un sistema de elección baseado no sufraxio censitario que lle daba acceso ao voto aos propietarios. A revolución de 1830 tivo unha repercusión internacional estendéndose a outros países e establecéndose monarquías constitucionais. {{Commonscat}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións do século XIX]] [[Categoría:Historia contemporánea de Francia]] [[Categoría:1830]] [[Categoría:Historia de Francia do século XIX]] e2t8ku8jypl1ial568gluhf9jp7hq3h 0 43472 7109086 6728587 2025-06-27T23:10:47Z O Breixo 127505 7109086 wikitext text/x-wiki {{Produto}}[[Ficheiro:FRS.1 ski-jump take-off HMS Invincible.JPEG|miniatura|Harrier levantando o voo do [[Portaavións]] HMS Invencible.]] O '''Hawker Siddeley Harrier''', coloquialmente chamado ''jump jet'', foi un avión de ataque a terra e recoñecemento desenvolvido na década de [[1960]] e que formou a primeira xeración da serie Harrier. Foi o primeiro avión operacional con capacidade V/STOL (engalaxe e aterraxe verticais/curtas) e o único deseño V/STOL realmente exitoso dos moitos que xurdiron neses anos. O Harrier produciuse a partir dos prototipos Hawker Siddeley Kestrel, despois da cancelación dun modelo supersónico máis avanzado, o Hawker Siddeley P.1154. A [[Royal Air Force]] (RAF) encargou as variantes Harrier GR.1 e GR.3 a finais da década de 1960. Na década de [[1970]] foi exportado ós [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], onde recibiu a designación AV-8A, para ser usado polo Corpo de Marines dos Estados Unidos, e tamén a [[España]] baixo o nome de AV-8S Matador, para ser embarcado no [[portaavións Dédalo]] da [[Armada Española]]. O turborreactor de empurre vectorial do Harrier permítelle operar dende pistas semipreparadas e despregalo en zonas avanzadas, lonxe dos vulnerábeis [[aeródromo]]s. Tres escuadróns da RAF Germany recibiron o Harrier, inda que un foi disolto polo elevado índice de accidentes. Os Harrier foron despregados en diversas áreas da [[OTAN]] e combateron nas [[Malvinas]]. O GR.Mk 3, coa súa limitada carga útil e aviónica primitiva, foi substituído polo [[BAe/McDonnell Douglas AV-8B]], chamado Harrier GR.Mk 5 pola RAF. O Harrier foi un [[avión (medio de transporte)|avión]] autenticamente decisivo que marcou a aparición do primeiro avión de combate STOVL, instancia para a que emprega un só turborreactor cun cuarteto de tobeiras vectoriais para a distribución equilibrada do pulo. O Harrier apareceu como resultado do prototipo [[P.1127]] que voou por primeira vez en outubro do ano [[1960]]. Fixéronse plans para desenvolver o [[P.1154]] capaz de acadar [[Mach]] 2, pero este foi cancelado a favor do transónico pero máis barato Harrier GR.Mk 1 con [[Motor (máquina)|motor]] Pegasus Mk 101 de 8.618&nbsp;kg, posteriormente mellorado no Harrier GR.Mk 1A có Pegasus Mk 102 de 9.072&nbsp;kg. O GR.Mk 1 comezou a entrar en servizo no ano [[1969]] e os 92 aparellos superviventes foron mellorados ó estándar GR.Mk 3 con maior [[potencia]] e [[proa]] revisada para instalar un telémetro [[láser]] e un procurador de brancos marcados. O Escuadrón 1 da RAF converteuse na primeira unidade mundial equipada operativamente con [[caza (avión)|cazas]] VTOL ó converterse ó Harrier en abril de [[1969]]. == Accións de combate == [[Ficheiro:Hawker Siddeley AV-8S Matador flys over Spanish aircraft carrier Dédalo (R01) in the Mediterranean Sea, 1 June 1988 (6430231).jpg|miniatura|Un AV-8S Matador voando sobre o portaavións español Dédalo.]] A maior experiencia de combate dos Harrier foi ó servizo Británico. Isto aconteceu durante a [[Guerra das Malvinas]], onde se empregou tanto o [[Sea Harrier]] como o Harrier GR.Mk 3. O Sea Harrier, baseado no GR.Mk 3, tivo unha grande importancia nas actividades navais. Vinte Sea Harrier operaron dende os [[portaavións]] HMS Hermer e Invencible, principalmente para a defensa da frota. Inda que derrubaron 23 [[caza (avión)|cazas]] [[Arxentina|arxentinos]] en combate aéreo (en parte por mor do emprego da novidosa variante do [[mísil]] americano [[AIM-9 Sidewinder|Sidewinder]] e que os cazas arxentinos operaban en condicións extremas) non podían establecer unha superioridade completa e previr os ataques durante o día ou a noite, ou parar os voos diarios dos transportes dos [[C-130 Hercules]] ás [[illa]]s. Tres Sea Harrier foron derrubados por fogo antiaéreo terrestre e outros tres por mor de accidentes. Ningún foi derrubado por avións inimigos. == Especificacións == * '''Tipo''': [[Caza (avión)|caza]] monopraza STOVL de ataque ó solo, de apoio preto e recoñecemento Hawker Siddeley Harrier GR.Mk 3. * '''Tripulación''': un [[piloto]]. * '''Construtor''': Hawker-Siddeley * '''Ano''': [[1967]] * '''Principal usuario''': [[Royal Air Force]], Corpo dos Marines ([[Estados Unidos de América|USA]]), [[Armada Española|Mariña Española]] e a Mariña Real da [[Tailandia]]. * '''Envergadura''': 7,69 m. * '''Lonxitude''': 14,12 m. * '''Altura''': 3,45 m. * '''Área alar''': 18,68 m<sup>2</sup>. * '''Peso baleiro''': 5.530 Kg. * '''Peso cargado''': 7.830 Kg. * '''Planta motriz''': 1 [[Rolls-Royce]] Pegasus 103 de 21.500 [[Libra (unidade de forza)|libras]] de pulo vectorizábel. * '''Armamento''': 2 canóns Aden de 30&nbsp;mm e 8.000 [[Libra (masa)|libras]] de [[bomba (explosivo)|bombas]], [[foguete]]s etc. en soportes ventrais e subalares. * '''Velocidade máxima''': 737 [[milla]]s/h. * '''Alcance operacional''': 520 millas. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves da Royal Air Force]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1967]] [[Categoría:Cazas a reacción de terceira xeración]] dz1toa7ejf0h0yvonlm1xusd94i9mcg 0 43507 7109087 6731667 2025-06-27T23:10:54Z O Breixo 127505 7109087 wikitext text/x-wiki {{sen referencias|data=marzo de 2016}} {{Produto}} O '''SEPECAT Jaguar''' é un avión de ataque supersónico anglo-francés utilizado orixinalmente pola [[Royal Air Force]] británica e a [[Armée de l'Air]] francesa no apoio aéreo próximo e no ataque nuclear. No presente aínda está en servizo coa [[Forza Aérea da India|Forza Aérea india]]. Deseñado como adestrador avanzado para substituír o [[Folland Gnat]], o Jaguar foi convertido a última hora nun [[avión (medio de transporte)|avión]] de ataque a baixa cota, equipado cunha avanzada aviónica de navegación e operativa. O primeiro avión entregouse á [[Royal Air Force|RAF]] no ano [[1973]], e o primeiro escuadrón, o 54, formouse en marzo do ano [[1974]]. O Jaguar substituíu o [[F-4 Phantom II|Phantom]] nas misións de interdirección, ataque e recoñecemento, e equipou un total de oito unidades. Os escuadróns de Jaguar de ataque baseados na RFA convertéronse en [[Panavia Tornado ADV|Tornado]] entre os anos [[1983]] e [[1986]]. O Escuadrón 11, unidade de recofoto da [[Royal Air Force|RAF]] Germany, equipouse co Tornado no ano [[1989]], pero os tres escuadróns da RAF Coltishall (que forman parte da reserva estratéxica da [[OTAN]]) seguiron co Jaguar ó longo dos anos 90. == Especificacións == * '''Tipo''': [[Caza (avión)|Caza]] monopraza de interdición SEPECAT Jaguar GR.Mk 1. * '''Tripulación''': Un [[piloto]]. * '''Construtor''': SEPECAT (Bréguet/BAC) * '''Ano''': [[1968]] [[Ficheiro:SEPECAT Jaguar 3-view line drawing.png|dereita|300px]] * '''Principal usuario''': [[Royal Air Force]], Forza Aérea [[India]] e Armada do Aire Francesa. * '''Envergadura''': 8,68 m * '''Lonxitude''': 15,51 m * '''Altura''': 4,92 m * '''Área alar''': 24 m² * '''Peso baleiro''': 7.000 kg * '''Peso cargado''': 11.000 kg * '''Planta motriz''': 2 [[Rolls-Royce]] Turbomeca RT172 Adour 102 de 5.320 [[Libra (unidade de forza)|libras]] de pulo vectorizábel (8.040 libras con poscombustión). * '''Armamento''': 2 canóns Aden de 30&nbsp;mm e 10.500 [[Libra (masa)|libras]] de [[bomba (explosivo)|bombas]]. * '''Velocidade máxima''': [[Mach]] 1,1 ó nivel do [[mar]] e Mach 1,6 a 30.000 [[Pé (medida)|pés]] * '''Alcance operacional''': 875 [[milla]]s {{Control de autoridades}} [[Categoría:Cazas]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1968]] 0r0brx6wybgdin0fh6z4jdq751uwo3q 0 43583 7109307 6590560 2025-06-28T10:45:26Z HombreDHojalata 5863 7109307 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=marzo de 2017}} {{Acontecemento}} {{VT|Revolución francesa|Revolución de 1830}} A '''Revolución de 1848''' puxo fin á [[monarquía]] xurdida da [[Revolución de 1830]], a cal foi substituída pola [[Segunda República Francesa]] (1848-1852) coñecida como a [[república]] social e democrática que estableceu o sufraxio universal masculino e aboliu a escravitude. A revolución de 1848 é diferente ás de [[Revolución de 1820|1820]] e [[Revolución de 1830|1830]] debido a que nesta irrompe o movemento obreiro, deixando de lado a ideoloxía burguesa que desencadeara as anteriores. == Causas == Como os liberais carecían de sentido social, non promulgaron ningún tipo de lexislación a favor dos obreiros, xurdindo deste modo as [[Internacional Obreira|Internacionais]]; é dicir, xa hai socialismo con algún compoñente de [[marxismo]]. [[Ficheiro:Horace Vernet-Barricade rue Soufflot.jpg|miniatura|Barricada en París]] == A revolución en Francia == As orixes da Revolución de 1848 teñen as súas orixes en [[Francia]], onde reinaba [[Lois Filipe de Orleáns]]. Alí mantíñase o sufraxio censatario e os burgueses querían ampliar a participación. Os opositores ao rei comezaron a manifestarse de xeito ordenado, organizando banquetes e protestas en contra do goberno. Acudiron aos movementos obreiros e en moi poucos días [[París]] quedou cheo de barricadas coma en tempos da [[Revolución Francesa]]. Coas rúas ocupadas, os obreiros chegaron incluso a asaltar o [[palacio das Tullerías]], no que residía o rei, quen tivo que exiliarse en [[Inglaterra]] para non regresar xamais a [[Francia]]. Deste xeito proclamouse a [[Segunda República Francesa]]. Por primeira vez na historia de Francia, os [[socialismo|socialistas]] entraron no goberno do país, destacando a [[Louis Blanc]]; ademais disto, algún membro do movemento obreiro chegou a ministro. Porén, con todos estes cambios, as masas obreiras non regresaban aos seus barrios. Os socialistas convocan unha manifestación para o [[20 de abril]] nos [[Campos Elíseos]] na que exixiron ao Goberno a creación duns talleres para dar traballo aos obreiros en paro. Nestes talleres empregáronse 120.000 obreiros, pero debido ás perdas que supoñían para o estado acabaron por desaparecer. Nese mes de abril celebráronse eleccións co seguinte resultado: * Monárquicos (400). * Republicanos (300). * Socialistas (100). Os resultados das eleccións deixan ver de novo que a revolución de París non é a mesma que se vive no resto de Francia. Fórmase un goberno moderado no que estaban presentes todas as forzas. Os obreiros non o aceptan, convocando de novo manifestacións e eleccións, e asaltando o Parlamento. O Goberno tivo que acudir ao exército para que restablecese a orde e, baixo as ordes do xeneral [[Cavaignac]], devolvese os obreiros aos seus barrios. Coa actuación do exército finalizaron as manifestacións e a revolución retrocedeu. O Goberno comezou a redactar a nova Constitución republicana e presidencialista. No mes de decembro, volvéronse celebrar eleccións, das que saíu un resultado totalmente inesperado: * [[Napoleón III de Francia|Luís Napoleón Bonaparte]]: 5.000.000 de votos * Raspail (socialista): 37.000 votos * Cavaignac: 1.500.000 votos Napoleón chegou á presidencia da República e firmou os seus documentos como o "Príncipe Presidente". Un ano máis tarde consultou aos franceses se querían que o país se volvese converter nun imperio, e gañou o si. Deste xeito naceu o [[Segundo Imperio Francés]], e Luís Napoleón pasou a ser [[Napoleón III de Francia]]. == A Revolución no resto de Europa == {{Artigo principal|Revolucións de 1848}} No [[Imperio Austro-Húngaro]] desatouse tamén a revolución de 1848. [[Fernando I de Austria]] tivo que escapar de [[Viena]] pola violencia que había na capital. Producíronse varios enfrontamentos nacionalistas contra o imperio en [[Hungría]], [[Bohemia]] e o norte de [[Italia]]. O emperador Fernando viuse obrigado a abdicar e en [[1849]] subiu ao trono [[Francisco Xosé I de Austria|Francisco Xosé]], quen logrou frear as revoltas. No [[reino de Baviera]] tamén se produciron intentos de revolución, así como en [[Roma]], capital por aquel entón dos [[Estados Pontificios]], onde se proclamou a [[República Romana]]. O papa [[Pío IX]] tivo que escapar da cidade ata [[Gaeta]], onde recibiu a axuda dun exército español que o restaurou na sede papal coa axuda de [[Austria]]. En [[España]], o xeneral [[Ramón María Narváez]] freou os avances da Revolución. {{commonscat}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións]] [[Categoría:1848]] h9uh6qo5keiu8lheye4uz8uqvmbq8ei 7109308 7109307 2025-06-28T10:45:42Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109308 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=marzo de 2017}} {{Acontecemento}} {{VT|Revolución francesa|Revolución de 1830}} A '''Revolución de 1848''' puxo fin á [[monarquía]] xurdida da [[Revolución de 1830]], a cal foi substituída pola [[Segunda República Francesa]] (1848-1852) coñecida como a [[república]] social e democrática que estableceu o sufraxio universal masculino e aboliu a escravitude. A revolución de 1848 é diferente ás de [[Revolución de 1820|1820]] e [[Revolución de 1830|1830]] debido a que nesta irrompe o movemento obreiro, deixando de lado a ideoloxía burguesa que desencadeara as anteriores. == Causas == Como os liberais carecían de sentido social, non promulgaron ningún tipo de lexislación a favor dos obreiros, xurdindo deste modo as [[Internacional Obreira|Internacionais]]; é dicir, xa hai socialismo con algún compoñente de [[marxismo]]. [[Ficheiro:Horace Vernet-Barricade rue Soufflot.jpg|miniatura|Barricada en París]] == A revolución en Francia == As orixes da Revolución de 1848 teñen as súas orixes en [[Francia]], onde reinaba [[Lois Filipe de Orleáns]]. Alí mantíñase o sufraxio censatario e os burgueses querían ampliar a participación. Os opositores ao rei comezaron a manifestarse de xeito ordenado, organizando banquetes e protestas en contra do goberno. Acudiron aos movementos obreiros e en moi poucos días [[París]] quedou cheo de barricadas coma en tempos da [[Revolución Francesa]]. Coas rúas ocupadas, os obreiros chegaron incluso a asaltar o [[palacio das Tullerías]], no que residía o rei, quen tivo que exiliarse en [[Inglaterra]] para non regresar xamais a [[Francia]]. Deste xeito proclamouse a [[Segunda República Francesa]]. Por primeira vez na historia de Francia, os [[socialismo|socialistas]] entraron no goberno do país, destacando a [[Louis Blanc]]; ademais disto, algún membro do movemento obreiro chegou a ministro. Porén, con todos estes cambios, as masas obreiras non regresaban aos seus barrios. Os socialistas convocan unha manifestación para o [[20 de abril]] nos [[Campos Elíseos]] na que exixiron ao Goberno a creación duns talleres para dar traballo aos obreiros en paro. Nestes talleres empregáronse 120.000 obreiros, pero debido ás perdas que supoñían para o estado acabaron por desaparecer. Nese mes de abril celebráronse eleccións co seguinte resultado: * Monárquicos (400). * Republicanos (300). * Socialistas (100). Os resultados das eleccións deixan ver de novo que a revolución de París non é a mesma que se vive no resto de Francia. Fórmase un goberno moderado no que estaban presentes todas as forzas. Os obreiros non o aceptan, convocando de novo manifestacións e eleccións, e asaltando o Parlamento. O Goberno tivo que acudir ao exército para que restablecese a orde e, baixo as ordes do xeneral [[Cavaignac]], devolvese os obreiros aos seus barrios. Coa actuación do exército finalizaron as manifestacións e a revolución retrocedeu. O Goberno comezou a redactar a nova Constitución republicana e presidencialista. No mes de decembro, volvéronse celebrar eleccións, das que saíu un resultado totalmente inesperado: * [[Napoleón III de Francia|Luís Napoleón Bonaparte]]: 5.000.000 de votos * Raspail (socialista): 37.000 votos * Cavaignac: 1.500.000 votos Napoleón chegou á presidencia da República e firmou os seus documentos como o "Príncipe Presidente". Un ano máis tarde consultou aos franceses se querían que o país se volvese converter nun imperio, e gañou o si. Deste xeito naceu o [[Segundo Imperio Francés]], e Luís Napoleón pasou a ser [[Napoleón III de Francia]]. == A Revolución no resto de Europa == {{Artigo principal|Revolucións de 1848}} No [[Imperio Austro-Húngaro]] desatouse tamén a revolución de 1848. [[Fernando I de Austria]] tivo que escapar de [[Viena]] pola violencia que había na capital. Producíronse varios enfrontamentos nacionalistas contra o imperio en [[Hungría]], [[Bohemia]] e o norte de [[Italia]]. O emperador Fernando viuse obrigado a abdicar e en [[1849]] subiu ao trono [[Francisco Xosé I de Austria|Francisco Xosé]], quen logrou frear as revoltas. No [[reino de Baviera]] tamén se produciron intentos de revolución, así como en [[Roma]], capital por aquel entón dos [[Estados Pontificios]], onde se proclamou a [[República Romana]]. O papa [[Pío IX]] tivo que escapar da cidade ata [[Gaeta]], onde recibiu a axuda dun exército español que o restaurou na sede papal coa axuda de [[Austria]]. En [[España]], o xeneral [[Ramón María Narváez]] freou os avances da Revolución. {{commonscat}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións do século XX]] [[Categoría:1848]] oqdp0xckhrxirtyqekid4mz2l0b1unu 0 43655 7109234 7103809 2025-06-28T08:17:56Z HombreDHojalata 5863 nova clave para a [[Categoría:Revolución Rusa de 1905]]: " " mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109234 wikitext text/x-wiki {{sen referencias}} {{Acontecemento |imaxe = [[Ficheiro:Bundesarchiv Bild 183-S01260, St. Petersburg, Militär vor Winterpalast.jpg|290px]] |descrición_imaxe = Soldados a cabalo esperan aos manifestantes fronte ao [[Palacio de Inverno]] en [[San Petersburgo]]. |resultado = Instauración da [[monarquía constitucional]] e da [[Duma Imperial de Rusia|Duma Imperial]]. }} {{Contén texto cirílico}} A '''Revolución rusa de 1905''' (en [[Lingua rusa|ruso]]: Революция 1905 года; <small>romanizado:</small> ''Revolyutsiya 1905 goda'') foi unha onda de axitación política de masas ao longo de grandes zonas do [[Imperio Ruso|Imperio ruso]] ocorrida ao longo do ano [[1905]]. Algúns dos altercados estaban dirixidos contra o goberno, outros simplemente carecían de obxecto máis aló de reclamos moi puntuais da [[Clase traballadora|clase obreira]] ou do campesiñado. Os casos de [[terrorismo]], as [[folga]]s de traballadores, os [[disturbio]]s campesiños e os [[Motín (rebelión)|motíns]] militares tiñan en común a insatisfacción popular xeneralizada cara ao réxime do [[tsar]] [[Nicolao II de Rusia]]. A revolución provocou o establecemento dunha [[monarquía constitucional]] limitada e á [[Duma Imperial de Rusia|Duma Estatal do Imperio ruso]]. == Contexto == Cando comeza o século XX, o [[Imperio Ruso|Imperio ruso]] aínda aparecía como unha gran potencia, malia qucunha poboación total de 126 millóns de persoas en 1897, das que a maior parte, 92 millóns, estaban na parte europea do imperio.<ref name=":0">Fitzpatrick (2005), p. 29</ref> Porén, era considerado un país atrasado en comparación cos países punteiros de [[Europa Occidental|Europa Occidental.]]<ref>Fitzpatrick (2005), p. 27</ref> Así, a [[Imperio Ruso|Rusia dos tsares]] funcionaba como unha [[autocracia]], cunha [[monarquía absoluta]] e unha [[nobreza]] que posuía case toda a terra cultivable e que explotaba aos campesiños como servos, malia que a servidume fora legalmente abolida en 1861,<ref>Fitzpatrick (2005), p. 30</ref> e que seguían a ser o 80% da poboación.<ref name=":0" /> Rusia era un país onde a [[industria]] era relativamente escasa e que non coñecera a revolución liberal que cambiara a [[Europa]] no percorrer do [[século XIX]]. A oposición ao réxime estaba dividida en dúas grandes correntes: * A liberal, que aspiraba a dar a Rusia un réxime semellante ao do resto de Europa * Quen desexaban unha revolución social que liberase ás masas campesiñas == Revolta == En 1905 a derrota fronte ao [[Xapón]] na [[guerra ruso-xaponesa]] puxo de manifesto a debilidade e arcaísmo do réxime ruso e foi a faísca que prendeu o movemento revolucionario. O [[22 de xaneiro]] de 1905 formouse en [[San Petersburgo]] unha inmensa manifestación que de forma pacífica se dirixiu ao palacio do tsar [[Nicolao II de Rusia|Nicolao II]]. Pedían a convocatoria de eleccións democráticas a unha [[asemblea constituínte]] e a mellora das condicións dos traballadores. A reacción das autoridades foi brutal; o [[9 de outubro]], a policía metrallou á multitude desde a residencia real causando arredor de mil mortos nunha xornada coñecida como o [[Domingo Sanguento (1905)|Domingo vermello]].<ref>Fitzpatrick (2005), p. 48</ref> Non se sabe se sucedeu coa compracencia do emperador ou non, xa que este non estaba na cidade. A insurrección estendeuse ás principais cidades e en [[Odesa]] os mariñeiros do acoirazado ''[[Potemkin (acoirazado)|Potemkin]]'' subleváronse matando os oficiais. O tsar, en vista dos acontecementos, prometeu convocar unha asemblea representativa, a [[Duma]], que se constituíu en maio de 1906. Porén, tivo unha vida curta, xa que foi disolta polo tsar pouco tempo despois. == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == {{commonscat}} === Bibliografía === * {{Cita libro|título=La revolución rusa|apelidos=Fitzpatrick|nome=Sheila|editorial=Editorial Siglo XXI|ano=2005|ISBN=987-1220-01-4|ref=harv|lugar=Buenos Aires|lingua=es|edición=2ª}} {{Historia de Rusia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolución Rusa de 1905| ]] g42ld19gtqbfsnv2vfbakjckry5nodp 0 43836 7109088 6227290 2025-06-27T23:10:59Z O Breixo 127505 7109088 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Heinkel He 111''' foi o principal bombardeiro alemán da ''[[Luftwaffe]]'' durante os primeiros anos da [[segunda guerra mundial]], destacando a súa participación na [[batalla de Inglaterra]]. Foi tamén un dos protagonistas da [[guerra civil española]]. Usouse en todas as frontes durante a contenda mundial e realizou tamén labores de guía de formacións (equipado con equipos de radio especiais) e ataques contra barcos. Na [[guerra civil española]] enviouse un He 111B para a súa avaliación por parte da [[Lexión Cóndor]], e a partir de febreiro de [[1937]] uns 50 He 111B-1/2 chegarían a [[España]]. A partir de marzo de [[1938]] enviaríanse outros 45 He 111E-1, con maior carga de bombas, e os He 111B-1/2 pasaron a mans dos nacionalistas. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Heinkel]] [[Categoría:Bombardeiros alemáns da segunda guerra mundial]] [[Categoría:Avións da guerra civil española]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1934]] n9ibx5ivmrqlgmhyx2fu55p78jk692r 0 43838 7109090 6649701 2025-06-27T23:11:05Z O Breixo 127505 7109090 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Junkers Ju 88''' foi un bombardeiro medio alemán usado durante a [[segunda guerra mundial]]. Empregado en diversidade de funcións, o Ju 88 entrou en servizo na [[Luftwaffe]] no ano [[1939]] e estivo en activo ata o final da guerra. Utilizado tanto como bombardeiro en picado como en horizontal, como caza nocturno, para ataque a terra ou recoñecemento, estivo moi presente nas batallas de [[Batalla de Inglaterra|Inglaterra]], dos [[Balcáns]], do [[Mediterráneo]] e da fronte do leste. A pesar de ter diferentes problemas técnicos nas últimas fases do seu desenvolvemento e nas primeiras da guerra, foi o avión máis versátil do conflito. == Historia == === Deseño === O Ju 88 foi deseñado en [[1936]] para cumprir unha especificación da [[Luftwaffe]] para un ''Schnellbomber'' (bombardeiro rápido). O novo modelo debería ser capaz de manter unha velocidade de 500&nbsp;km/h durante 30 minutos, poder levar unha carga de bombas de 800&nbsp;kg e ter a capacidade de operar dende pistas pequenas. [[Junkers]] gañou o contrato vencendo aos modelos presentados por [[Henschel]] e [[Messerchmitt]]. [[Ficheiro:Bundesarchiv Bild 146-1980-122-26, Flugzeuge Junkers Ju 88, Montage.jpg|miniatura|225px|Liña de montaxe de Ju 88]] Os traballos do Ju 88 comezaron en xaneiro de [[1936]]. Dous anos antes Junkers abandonara a súa tradicional forma de construción con revestimento corrugado (usado no famoso [[Junkers Ju 52]]), e, debido á súa falta de experiencia coas novas técnicas de revestimento reforzado, contratou dous [[Enxeñaría|enxeñeiros]] estruturais alemáns formados nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]]. O resultado foi un bombardeiro cunha das mellores estruturas da [[segunda guerra mundial]], despois de corrixidas as deficiencias iniciais. O deseño básico consistía nunha estilizada fuselaxe, cunha tripulación de tres homes na proa, dous motores DB600A en góndolas baixo as ás de implantación media e dúas pequenas bodegas de bombas na sección central da fuselaxe. Iniciáronse dous deseños paralelos, o Ju 88 convencional e o Ju 85 con dúas derivas, pero este foi rexeitado e continuouse cos traballos do Ju 88. O prototipo V1, con matrícula civil D-AQEN, voou por vez primeira o [[21 de decembro]] de [[1936]]. Construíronse varios prototipos ata chegar ao V6, que sería o prototipo da Serie A. A proa alongouse cunha góndola ventral para o cuarto tripulante que manexaba [[metralladora]]s MG15 de tiro frontal e a tren de aterraxe principal foi substituída por patas sinxelas amortecidas que se retarían cara a atrás hidraulicamente (as orixinais tiñan un sistema eléctrico). Engadíronsella tamén catro soportes externos para bombas que aumentaban a súa carga bélica. Iniciouse así a súa produción en serie. === Entrada en servizo === A mediados de [[1941]] comezou a chegar ás unidades de combate o definitivo Ju 88 A-4. Este foi un avión moi popular, moi agradable de pilotar e moi polivalente. Porén as unidades de Ju 88 sufriron unha gran cantidade de baixas debido a que o seu armamento defensivo non era o axeitado. Foron instalados diversos esquemas de armamento que xiraban en torno a sete metralladoras MG 81 ou tres MG 81 e dous canóns MG 131 de 13&nbsp;mm. A pesar de ter a mesma célula do A-4, as versións A-13, A-14, A-15 e A-17 tiveron distintos tipos de armamento. O A-13 era unha versión especializada en ataques a baixa cota e levaba normalmente 16 metralladoras MG 17 de tiro frontal, 500 Kg de bombas de fragmentación e blindaxe extra. O A-14 era un avión antibuque, con cortadores de cables de globos cativos, un canón de 20&nbsp;mm en lugar do visor de puntería e blindaxe extra. O A-15 tiña unha ampla bodega, capaz de levar 3.000 Kg de bombas, non levaba góndola ventral e só levaba tres tripulantes. O A-17 levaba dous torpedos LT F5b. As series B e E foron a base do [[Junkers Ju 188|Ju 188]] cun novo compartimento para a tripulación, e as C, R e G foron todos inicialmente cazas nocturnos. === Ju 88 de recoñecemento === A pesar das novas series, a produción seguiu centrándose nas subvariantes do Ju 88A-4, como a seguinte en aparecer, o Ju 88D de recoñecemento. A versión principal da serie foi a D-1 que tiña a bodega reformada para poder levar cámaras. A partir da célula do A-5 desenvolveuse a seguinte variante da serie en febreiro de [[1940]], o D-2 con motores 211G. A seguinte variante de recoñecemento sería a serie H, e máis tarde aparecería a serie P. A [[Luftwaffe]] non posuía un avión específico para este tipo de misións a longas distancias, agás os pouco axeitados Fw 200, He 177 e Ju 290, polo que se decidiu reformar o Ju 88D dándolle unha fuselaxe máis alongada que lle permitía levar máis cantidade de combustible e aumentar así o seu alcance. Construiríanse 10 Ju 88H-1 e 10 Ju 88H-2 na factoría de [[Mesenburg]] en [[1943]]. As versións H usaban as ás reforzadas do caza nocturno Ju 88G con motores radiais BMW 801D-2. A fuselaxe foi alongada 3,7 metros para aumentar a capacidade de combustible, pasando dos 2.600 aos 6.470 litros, levando outros 1.660 litros en dous tanques auxiliares. Este aumento de combustible dáballe un alcance de 3.200 millas. O H-1 equipaba tres cámaras na parte de atrás da fuselaxe e un [[rádar]] FuG200 Hohentwiel na proa, usado para rastrexar os barcos aliados no [[Atlántico]]. O H-2 era un caza de longa distancia deseñado para destrur os cazas de escolta das formacións de bombardeiros aliadas e como escolta dos H-1. Levaba dous canóns MG 151 de 20&nbsp;mm na proa e outros catro instalados nun contedor debaixo da fuselaxe. Eses 20 exemplares da serie H non entrarían en combate e foron adaptados como bombas voantes ''Mistel''. === Contracarro === En [[1942]], debido ao aumento do poder acoirazado soviético, o Alto Estado Maior alemán precisaba un avión que o contrarrestase. Considerouse que o Ju 88 podería realizar labores contracarro e no mes de agosto instalouse un canón KwK 39 de 70&nbsp;mm nun Ju 88A-4. O canón, con só dous disparos, apuntaba lixeiramente cara a abaixo e foi instalado nunha enorme góndola que tiña unha metralladora na parte traseira. A este A-4 experimental seguiríalle a Serie P. O Ju 88P-1 tiña un canón mellorado Pak 40 de 75&nbsp;mm; o P-2 e o P-3 (con blindaxe extra) levaban instalados dous canóns Flak 38 de 37&nbsp;mm; e o P-4 equipaba un BK 5 de 50&nbsp;mm. A Serie P non foi todo o satisfactoria que se agardaba e foron moi vulnerables aos cazas. Moitos dos avións desta serie usaríanse contra as formacións de bombardeiros estadounidenses e como cazas nocturnos. === Bombardeiro diúrno de grande velocidade === En [[1943]] a produción estábase cambiando cara aos cazas nocturnos, pero o Ju 88 comezou a evidenciar a súa falta de velocidade con respecto aos novos modelos aliados. [[Junkers]] taballaba entón nos seus [[Junkers Ju 188|Ju 188]], [[Junkers Ju 288|Ju 288]] e [[Junkers Ju 388|Ju 388]], pero a [[Luftwaffe]] precisaba urxentemente un avión máis rápido. A solución foi instalar un motor máis potente e reducir a resistencia eliminando a góndola e o cuarto tripulante. O prototipo Ju 88 V93 foi o resultado destes cambios, voando por primeira vez a principios de [[1943]] e dando paso á Serie S. O principal cambio na nova serie fai a instalación do motor BMW 801D, pero tamén dispoñía dunha proa máis aerodinámica, elimináronse os freos de picado das góndolas, os soportes subalares e parte da blindaxe. Con eses cambios o Ju 88S podía alcanzar os 536&nbsp;km/h. A primeira variante desta serie, o S-1, comezou a fabricarse a finais de [[1943]] con motores BMW 801G-2 e o sistema GM1 de inxección de [[óxido nitroso]] para aumentar a potencia a grande altitude, chegando a alcanzar os 610&nbsp;km/h. O seu armamento defensivo era dun só canón MG 131. En [[1944]] construíronse só uns poucos S-2, que estaban equipados con motores radiais BMW 801TJ turboalimentados e o cntenedor externo para bombas que levaba o A-15, e que podía cargar ata 3.000&nbsp;kg. Defensivamente estaba provisto de dúas metralladoras MG 81 fixas na proa. No verán construiríanse aínda menos S-3, sen o contedor de bombas, con motores Jumo 213A refrixerados por líquido e co sistema GM1 de inxección de óxido nitroso. Baseado na célula do Ju 88S-1 construiríase en [[1944]] o T-1, un modelo de recoñecemento rápido con máis combustible e equipado con cámaras na parte traseira da fuselaxe. Construíronse tamén prototipos do que se debería converter no T-3 a partir da célula e os motores do S-3. A produción de Junkers Ju 88 remataría en setembro de [[1944]] coa fabricación de 9.125 avións de bombardeo e 1.911 de recoñecemento en total. == Versións == === Prototipos === [[Ficheiro:Junkers Ju 88 A-4.svg|thumb|Junkers Ju 88 A-4]] * '''Ju 88 V1''': o primeiro prototipo. Voou o [[21 de decembro]] de [[1936]] e estaba equipado con motores DB600A. * '''Ju 88 V2''': semellante ao V1. * '''Ju 88 V3''': tiña un motor Jumo 211A, máis potente que o DB600A. Elevouse o teito da cabina e instalouse unha mira de bombardeo nunha burbulla de cristal baixo a proa. * '''Ju 88 V4''': tiña unha nova proa acristalada e unha cúpula ventral cunha metralladora que disparaba cara popa. * '''Ju 88 V5''': semellante ao V4 pero con motores Jumo 211B-1 e modificado para bater récords de velocidade. * '''Ju 88 V6''': foi o prototipo para a produción da Serie A, con motores de serie e tren de aterraxe modificado. * '''Ju 88 V7''': era un bombardeiro de preserie da Serie A usado como prototipo de caza. [[Ficheiro:Junkers Ju 88A-4.jpg|miniatura|275px|Ju 88 A-4 finés]] === Serie A === * '''Ju 88 A-0''': semellante ao V6, con freos de picado e soportes subalares. * '''Ju 88 A-1''': tiña hélices tripalas. * '''Ju 88 A-2''': foi o modelo de serie básico. Tiña motores Jumo 211 G1-1 e botellas RATOG subalares. * '''Ju 88 A-3''': versión de dous mandos do A-1. * '''Ju 88 A-4''': foi a primeira reforma importante. Contaba con motores máis potentes, tren reformado, aleróns metálicos e máis envergadura. * '''Ju 88 A-5''': introducíuse debido aos problemas de desenvolvemento do motor Jumo 211J. Era basicamente un A-2 coa envergadura do A-4. * '''Ju 88 A-6''': creouse para interceptar as barreiras de globos británicas. Posuía cortadores de cables de globos cativos (usados como barreira para ataques a baixa cota) pero demostrou ser lento e pouco efectivo. A algúns exemplares quitáronselle os cortadores e foron usados como avións antibuque equipados co rádar Fu G200 na proa, sendo denominados Ju 88 A-6/U. * '''Ju 88 A-7''': versión de dous mandos do A-5. * '''Ju 88 A-8''': un A-4 con cortadores de cables de globos cativos. * '''Ju 88 A-9/10/11''': versións tropicalizadas dos A-1/A-2, A-5 e A-4 respectivamente. * '''Ju 88 A-12''': adestrador de dobre mando con cúpula ventral, freos de picado e novo armamento. * '''Ju 88 A-13''': tiña blindaxe extra e 16 metralladoras de tiro cara a adiante para asalto a baixa cota. * '''Ju 88 A-14''': semellante ao A-8 pero cun canón de 20&nbsp;mm na proa para misións antibuque. * '''Ju 88 A-15''': tiña unha bodega agrandada onde podía levar ata 3.000 Kg de bombas. * '''Ju 88 A-16''': un A-14 adestrador (ao estilo do A-12). * '''Ju 88 A-17''': versión torpedeiro. === Serie B e E === [[Ficheiro:Junkers Ju188.jpg|miniatura|275px|[[Junkers Ju 188]]]] Foron a base do [[Junkers Ju 188]], cun novo compartimento para a tripulación. * '''Ju 88 B-0''': tiña unha enorme proa acristalada de baixa resistencia ao aire. === Series C e G === Foron versións de caza. * '''Ju 88 C-1''': primeira versión de caza destrutor. Tiña motores BMW 801MA e dous canón e dúas metralladoras de tiro frontal. * '''Ju 88 C-2''': primeiro ''Zerstörer'' (caza destrutor) de serie convertido a partir do A-1. * '''Ju 88 C-4''': baseado na célula do A-4 con maior envergadura e armamento instalado nunha proa sólida, dous canóns máis na góndola ventral e soportes subalares. * '''Ju 88 C-5''': estaba equipado con motores BMW 801D-2 e unha burbulla baixo a bodega de bombas con dúas metralladoras e un canón de 20&nbsp;mm e 3 metralladoras máis na proa. * '''Ju 88 C-6b''': tiña blindaxe extra e un radar FuG202 ou 212. === Serie D === Versión de recoñecemento. * '''Ju 88 D-1''': baseada no A-4. Foi a versión principal da serie. Tiña unha bodega reformada para levar unha cámara Rb 20/30 e/ou unha 50/30. Elimináronselle os freos de picado e a capacidade de levar tanques lanzables de 300 litros baixo as ás. * '''Ju 88 D-2''': baseada no A-5 e construída en febreiro de [[1940]] con motores Jumo 211G. === Serie H === A Serie H foi deseñada como avión de recoñecemento para distancias extremadamente longas e tiña unha fuselaxe alongada con maior capacidade de combustible. * '''Ju 88 H-1''': equipado con cámaras e co radar FuG 200 para o recoñecemento marítimo. === Serie P === Desenvolveuse para contrarrestar a crecente ameaza dos carros de combate soviéticos. As catro versións da Serie P operaron en primeira liña na fronte oriental. * '''Ju 88 P-1''': era un A-4 dotado dun canón de 75&nbsp;mm. * '''Ju 88 P-2''': tiña unha parella de canóns de 37&nbsp;mm. Tamén foi usado como interceptador diúrno. * '''Ju 88 P-3''': un P-2 con blindaxe extra. * '''Ju 88 P-4''': tiña un único canón de 50&nbsp;mm nunha pequena burbulla ventral. === Serie R === Versión de caza. * '''Ju 88 R-1''': semellante ao C-6b pero con motores radiais BMW 801. === Serie S === A Serie S desenvolveuse como bombardeiro diúrno de grande velocidade e eincorporaba proa aerodinámica e motores BMW 801. * '''Ju 88 S-1''': con motores BMW 801G-2 e sistema GM1 de inxección de óxido nitroso para aumentar a súa potencia. * '''Ju 88 S-2''': con turbocompresores e unha bodega de bombas carenada. * '''Ju 88 S-3''': impulsado por motores Jumo 213A e incorporaba o sistema de inxección de óxido nitroso. === Serie T === Versión de rocoñecemento con tres asentos da Serie S. * '''Ju 88 T-1''': baseado no Ju 88 S-1 pero con tanques de combustible extra no lugar das bombas. * '''Ju 88 T-3''': baseado no Ju 88 S-3 {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Junkers|Ju 088]] [[Categoría:Bombardeiros alemáns da segunda guerra mundial|Junkers Ju 088]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1936]] d74zmakljvuh6uqvb1ueojmoh4c7ay2 0 43839 7109091 6661851 2025-06-27T23:11:11Z O Breixo 127505 7109091 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Arado Ar 234''' '''''Blitz''''' foi un [[bombardeiro]] birreactor monopraza alemán usado pola [[Luftwaffe]] no final da [[Segunda Guerra Mundial|segunda guerra mundial]]. O Ar 234 foi o primeiro bombardeiro a [[motor de reacción|reacción]] en servizo operativo do mundo. Entrou en combate durante a [[Batalla das Ardenas (1944)|batalla das Ardenas]], bombardeando [[Liexa]] o día de [[noiteboa]] de [[1944]]. O desenvolvemento do Ar 234 pode remontarse á segunda metade de 1940 e a solicitude de licitación do Ministerio de Aviación para producir un avión de recoñecemento de alta velocidade con propulsión a reacción. Arado foi a ñunica compañía que respondeu co seu deseño ''E.370''. Aínda que o seu alcance era menor que o especificado polo Ministerio, realizouse inmediatamente un pedido de dous prototipos, designados ''Ar 234''. Aínda que ámbolos dous prototipos estaban case completos antes de final de 1941, os turborreactores Junkers Jumo 004 non estiveron dispoñibles ata febreiro de 1943. Debido á pouca fiabilidade do motor, o primeiro voo do Ar 234 V1 atrasouse ata o 30 de xullo de 1943. Ademais do orixinal ''Ar 234A'' orientado ao recoñecemento, desenvolveuse tamén o bombardeiro rápido ''Ar 234B'' en resposta a unha petición do Ministerio de Aviación. Debido á falta de espazo interno na relativamente esvelta fuselaxe, a carga de bombas de ata 1 500 kg tiña que ir en soportes externos. Fabricáronse poucas unidades, a pesar de que os plans eran de fabricar 500 por mes a finais de 1945, e usouse case enteiramente como avión de recoñecemento. Nos seus poucos usos como bombardeiro demostrou que era case imposible interceptalo. Foi o derradeiro avión da Luftwaffe en voar sobre o [[Reino Unido]] durante a guerra, en abril de [[1945]].<ref>Boyne 1994, p. 325</ref> == Deseño e desenvolvemento == O Ar 234 non foi concibido como bombardeiro, senón como [[avión de recoñecemento]] tras unha solicitude por parte do Ministerio do Aire alemán dun reactor de recoñecemento de alta velocidade, e de feito a maior parte dos seus logros foron neste campo. O proxecto, chamado nun principio E 370, comezou a tomar forma principios de [[1941]] baixo a dirección de [[Walter Blume]].<ref name=":0">{{Cita libro|título=Germany's secret weapons of World War II|url=https://www.worldcat.org/oclc/828418704|lugar=Londres|ISBN=9781909160569|OCLC=828418704|apelidos=Ford, Roger, 1947-|nome=|editorial=|ano=|ref=}}</ref> A idea inicial era a dun avión [[monoplano]] de á alta con dous motores [[Junkers Jumo 004]] en góndolas baixo as ás e un [[tren de aterraxe]] en triciclo que se desprendía aos 60 metros de altura. O tren descendería en [[paracaídas]] para ser reutilizado, deixando que o avión aterrase cuns patíns retráctiles. O motivo deste sistema era que o avión puidese levar maior cantidade de combustible e aumentar o alcance das misións de recoñecemento. Arado estimaba unha velocidade máxima de 780 km/h a 6 000 m, unha altitude operativa de 11 000 m e un alcance de 1 995 km. O alcance era curto para o requirimento do Ministerio do Aire, pero o deseño gustou e encargaron dous prototipos, sendo o modelo redesignado Ar 234. Os dous avións estaban case cmpletos a finais de 1941, pero os motores Jumo 004 non estiveron listos ata febreiro de 1943.<ref name=":0" /> Cando chegaron Junkers considerounos pouco fiables para ser usados en voo e utilizáronse para probas estáticas e de rodadura. Cando os motores estiveron listos para voar o '''Ar 234 V1''' fixo o seu voo de estrea o [[30 de xullo]] de [[1943]] no aeródromo de Rheine (no presente a base aérea de Rheine-Bentlage). No mes de setembro xa habúia catro prototipos voando. O segundo deles, o Arado Ar 234 V2, esnafrouse o 2 de outubro de 1943 en Rheine tras incendiarse a súa á esquerda, e fallar os dous motores e varios instrumentos. O avión caeu dende unha altura de 1 200 m matando ao piloto, o ''Flugkapitän'' Selle.<ref>Price 2008, pp. 109-110</ref> Os oito prototipos equipáronse co tren de aterraxe orixinal planeado, pero este nunca chegou a instalarse na versión de produción '''Ar 234A'''. Decidiuse entón deseñar un tren triciclo normal para a versión de bombardeo, coa bomba suspendida na fuselaxe, entre as rodas centrais. Para axudar na engalaxe en pistas curtas instaláronse nas zonas externas das ás uns foguetes aceleradores de porpergol líquido, que lle daban ao avión un pulo adicional. Aos 30 segundos de acenderse estes desprendíanse e caían en paracaídas para ser reutilizados. O sexto e o oitavo prototipos estaban impulsados por catro reactores [[BMW 003]] en vez de dous Jumo 004. O sexto levábaos en góndolas individuais e o oitavo en góndolas dobres baixo as ás. Estes foron os primeiros reactores catrimotores en voar. O prototipo Ar 234 V7, con dous motores Jumo 004, sería o primeiro reactor da historia en realizar unha misión de recoñecemento o día 2 de agosto de 1994 co piloto Erich Sommer aos mandos.<ref>"Arado Ar 234". ''Wings of the Luftwaffe''. Discovery Military Channel</ref> En marzo de [[1944]], antes incluso das probas de voo, comezouse a preparar en [[Alt Loennewitz]], [[Saxonia]], unha fábrica especial para a produción masiva do Ar 234B. Na primavera de [[1945]] varios exemplares foron modificados como cazas nocturnos, sendo equipados cun [[radar]] na proa e un radarista metido na popa da fuselaxe, por detrás das ás. Incluían tamén dous canóns de 20&nbsp;mm baixo a fuselaxe. Nas últimas semanas de guerra apareceu o Ar 234C do que só se fabricaron 14 unidades e apenas entraron en combate. En marzo de [[1945]] os soviéticos ocuparon as fábricas de Arado e a súa produción concluíu para sempre. == Especificacións == [[Ficheiro:Arado Ar 234 B 3-view.svg|thumb|Arado Ar 234|270x270px]] * '''Tipo''': Bombardeiro birreactor monopraza Arado Ar 234B-2 * '''Planta motriz''': dous turborreactores Junkers Jumo 004B de 890 kg de pulo * '''Envergadura''': 14,10 m * '''Lonxitude''': 12,64 m * '''Altura''': 4,30 m * '''Superficie alar''': 26,40 m² * '''Peso na engalaxe''': 9.450 Kg * '''Velocidade máxima''': 740 Km/h * '''Teito''': 10.000 m * '''Alcance''': 1.630 Km * '''Armamento''': ata dúas bombas de 1.000 Kg baixo as góndolas motrices {{commonscat}} == Notas == {{Listaref|2}} == Bibliografía == * Boyne, Walter J. ''Clash of Wings.'' Nova York: Simon & Schuster, 1994. {{ISBN|0-684-83915-6}}. *Price, Dr. Alfred. "Arado Ar 234". <nowiki>''</nowiki>International Air Power Review,<nowiki>''</nowiki> Volume 24, 2008. Westport, Connecticut: AIRTime Publishing Inc. ISSN 1473-9917. {{control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Arado]] [[Categoría:Bombardeiros alemáns da segunda guerra mundial]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1943]] hu3s1yvy61isi16wj0nc7ttn04tdcx9 0 43841 7109093 6680662 2025-06-27T23:11:17Z O Breixo 127505 7109093 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Dornier Do 17''' foi un bombardeiro medio alemán usado durante a [[segunda guerra mundial]]. Era o bombardeiro medio alemán máis difundido cando comezou a guerra, e a [[Luftwaffe]] usouno a grande escala nas batallas de [[Francia]] e de [[Batalla de Inglaterra|Inglaterra]]. A finais de [[1940]] o seu deseño empezaba a quedar desfasado polo que foi dado de baixa como bombardeiro e comezou a realizar outro tipo de funcións. Tratábase dun bombardeiro bimotor de á alta, con catro tripulantes concentrados na proa. A súa versión normalizada foi a Do 17Z-2. == Especificacións == * '''Tipo''': Bombardeiro medio bimotor Dornier Do 17Z-2 * '''Planta motriz''': dous motores radiais Bramo 326P * '''Envergadura''': 18,0 m * '''Lonxitude''': 15,79 m * '''Altura''': 4,55 m * '''Superficie alar''': 55,0 m² * '''Peso na engalaxe''': 8.590 Kg * '''Velocidade máxima''': 345 Km/h * '''Teito''': 8.200 m * '''Alcance''': 1.160 Km * '''Armamento''': oito metralladoras de 7,92&nbsp;mm e ata 1.000 Kg de bombas {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Dornier]] [[Categoría:Bombardeiros alemáns da segunda guerra mundial]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1934]] 0sesnkhpxtx5ds4ijtzrz4w1iwo31wx 0 43842 7109094 6227293 2025-06-27T23:11:23Z O Breixo 127505 7109094 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Heinkel He 177''' '''''Greif''''' ([[grifón]]) foi un bombardeiro pesado alemán da [[segunda guerra mundial]]. Este problemático avión foi un intento tardío da ''[[Luftwaffe]]'' de conseguir un bombardeiro estratéxico e as súas primeiras unidades foron entregadas a mediados de [[1942]]. Debido á súa grande bodega o He 177A podía levar unha carga considerable de bombas, pero debido a problemas mecánicos e estruturais rara vez realizou bombardeos estratéxicos, empregándose sobre todo en ataques contra barcos. A finais da guerra un He 177 foi modificado para levar a [[bomba atómica]] alemá. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Heinkel]] [[Categoría:Bombardeiros alemáns da segunda guerra mundial]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1939]] inbcqrl7rjmhz4by8wrsgifoiei0pti 0 43843 7109095 6686212 2025-06-27T23:11:30Z O Breixo 127505 7109095 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Junkers Ju 87''' ou '''Stuka''' (de '''''Stu'''rz'''ka'''mpfflugzeug'', bombardeiro en picado en alemán) foi un bombardeiro en picado e avión de ataque ao chan da [[Luftwaffe]] durante a [[Segunda Guerra Mundial|segunda guerra mundial]]. É famoso por ser un dos protagonistas da ''[[Blitzkrieg]]'' de [[Hitler]]. Fixo a súa aparición en combate na [[guerra civil española]] e participou en todas as frontes durante a [[Segunda Guerra Mundial|segunda guerra mundial]]. O Ju 87 era moi preciso en ataques contra barcos, aeroportos e fábricas, pero vulnerable aos ataques de cazas. O avión é doadamente recoñecible polas súas ás de gaivota invertidas e o seu tren de aterraxe fixo. Sobre os bordos de ataque do carenado do tren de aterraxe principal levaba montadas sirenas coñecidas como as ''trompetas de'' ''Xericó'', convertidas nun símbolo da propaganda do poder aéreo alemán e das vitorias da chamada ''Blitzkrieg'' de 1939-1942, además de proporcionar aos seus pilotos información audible sobre a velocidade. O deseño do Stuka incluía varias innovacións, incluídos freos de picado automáticos baixo as dúas ás para asegurar que o avión se recuperase do seu picado incluso cando o piloto perdía o coñecemento debido ás altas forzas g. Durante a [[guerra civil española]] os alemáns enviaron en novembro de [[1936]] un exemplar de preprodución Ju 87A-0 para avalialo, e a finais de [[1937]] chegaron 5 Ju 87A-1 que empregaría a [[Lexión Cóndor]]. A Lexión Cóndor mantivo en segredo as actividades deste avión, e só se sabe que en febreiro de [[1937]] o Ju 87A-0 de preprodución estivo en [[Vitoria]] durante os preparativos da ofensiva de [[Bilbao]]. Estes serían substituídos en outubro de [[1938]] por outros 5 Ju 87B-1, cun motor máis potente, mellor armamento ofensivo e estrutura revisada. Estímase que Alemaña fabricou uns 6 000 Ju 87 de todas as versións entre 1936 e agosto de 1944. == Desenvolvemento == === Primeiro deseño === O principal deseñador do Ju 87, Hermann Pohlmann, opinaba que calquera deseño de bombardeiro en picado debía ser sinxelo e robusto.<ref name=":0">Griehl 2001, p. 37</ref> Isto levou a moitas innovacións técnicas, como que o tren de aterraxe retráctil fose descartado en favor dunha das características distintivas do Stuka, o seu tren fixo "con polainas". Pohlmann continuou desenvolvendo e engadindo as súas ideas e as do enxeñeiro Karl Plauth (Plauth morreu nun accidente de voo en novembro de 1927), e produciu o Ju A 48, que foi sometido a probas o 29 de setembro de 1928. A versión militar do Ju A 48 foi designada como [[Junkers K 47|Ju K 47]].<ref name=":0" /> Despois de que os Nazis chegase ao poder, o deseño recibiu prioridade. A pesar da competición inicial do [[Henschel Hs 123]], o Ministerio de Aviación do Reich (RLM) recorreu aos deseños de Herman Pohlmann de [[Junkers]] e do c-deseñador do K 47 Karl Plauth. Durante as probas co K 47 en 1932, introducíronse dobres estabilizadores verticais para darlle ao artillero traseiro un mellor campo de tiro. A principal, e a que ía ser a máis distintiva, característica do Ju 87 eran as súas ás de gaivota invertidas dobres.<ref>Griehl 2001, pp. 38-39</ref> Despois da morte de Plauth, Pohlmann continuou o desenvolvemento do bombardeiro en picado de Junkers. O Ju A 48 con rexistro D-ITOR foi equipado orixinalmente cun motor BMW 132, producindo 600 cabalos. O aparello tamén foi equipado con freo de picado para probas de picado. O avión recibiu unha boa valoración e "exhibía moi boas características de voo".<ref name=":0" /> A Ernst Udet gustoulle de inmediato o concepto de bombardeo en picado despois de pilotar o [[Curtiss F11C Goshawk]]. Cando Walther Wever e Robert Ritter von Greim foron invitados a ver a Udet realizar un voo de proba en maio de 1934 no campo de artillería de Jüterbog, suscitaba dúbidas sobre a capacidade do bombardeiro en picado. Udet comezou o seu picado a 1 000 m e soltou as súas bombas de 1 kg a 100 m, apenas recuperándose e saíndo do picado.<ref>Griehl 2001, p. 38</ref> O xefe da Oficina de Mando da ''Luftwaffe'' Walther Wever, e o secretario de Estado de Aviación Erhard Milch, temían que tales nervios e habilidades de alto nivel non se podían esperar dos "pilotos medios" da ''Luftwaffe''. Porén, o desenvolvemento continuou en Junkers. == Notas == {{Listaref|2}} == Bibliografía == * {{cite book|last=Griehl|first=Manfred|title=Junker Ju 87 Stuka|location=London/Stuttgart|publisher=Airlife/Motorbuch|year=2001|isbn=1-84037-198-6}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Junkers|Ju 087]] [[Categoría:Bombardeiros alemáns da segunda guerra mundial|Junkers Ju 087]] [[Categoría:Avións da guerra civil española]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1935]] 2rejjb3tiv08wscbiotn8zr24wtjqbd 0 43853 7109096 6227296 2025-06-27T23:11:36Z O Breixo 127505 7109096 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Junkers Ju 288''' foi un bombardeiro medio alemán da [[segunda guerra mundial]]. Desenvolvido como substituto do [[Junkers Ju 88|Ju 88]], o Ju 288 era un deseño totalmente novo. Cando en [[1943]] se cancelaron moitos bombardeiros alemáns o proxecto do Ju 288 tamén foi abandonado e non chegou a producirse en serie. A pesar de que o 288 nunca chegou ao estado de produción, e moito menos a ser operativo oficialmente, o avión tivo limitadas misións de combate. En [[1944]], despois da cancelación do programa, os prototipos das series A e C superviventes equipáronse apresuradamente con armamento defensivo e fixeron labores de recoñecemento na fronte leste. Realizaron moi poucas misións debido á falta de pezas de reposto. Crese que os 288 estiveron na mesma unidade que os poucos [[Junkers Ju 388|Ju 388]] de recoñecemento que entraron en servizo. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Junkers]] [[Categoría:Bombardeiros alemáns da segunda guerra mundial]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1940]] q3vsa9esp78x7n5upbwq1o5aiil9z6o 0 44408 7109022 4953832 2025-06-27T22:58:28Z O Breixo 127505 7109022 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Ilyushin Il-62''' (alcumado ''Classic'') foi o primeiro [[avión a reacción|reactor]] de pasaxeiros de longo alcance producido na [[Unión Soviética]]. Fixo o seu primeiro voo en xaneiro de [[1963]] e entrou en servizo con [[Aeroflot]] o [[15 de setembro]] de [[1967]]. Foi concibido como sucesor do [[turbohélice]] [[Ilyushin Il-18|Il-18]], e coa súa capacidade de case 200 pasaxeiros era o reactor de liña máis grande cando realizou o seu voo de estrea. Foi un dos catro pioneiros da súa clase (xunto co [[Boeing 707|707]], o [[Douglas DC-8|DC-8]] e o [[Vickers VC10|VC10]]), e tratouse do primeiro avión do seu tipo en operar na [[Unión Soviética]] e varios países máis. == Deseño == As esixencias do seu deseño foron moi semellantes ás do [[Vickers VC10|VC10]], de aí o feito de que ambos os avións se asemellen bastante, e inclúan un longo alcance e que puidesen operar dende pistas curtas ou mal preparadas entre outras. O primeiro prototipo estivo listo en setembro de [[1962]] e foi inspeccionado polo mesmo [[Nikita Khrushchev]], pero ata xaneiro do ano seguinte non faría o seu voo inaugural. Durante catro anos o equipo de deseño, dirixido por [[Vladimir Kokkinaki]], estivo traballando para mellorar determinados aspectos, e o avión entrou en servizo coa [[aeroliña]] Aeroflot en marzo de [[1967]]. Durante os seus primeiros meses de servizo o Il-62 estivo facendo unicamente rutas internas na [[Unión Soviética]], realizando o seu primeiro servizo internacional en setembro de [[1968]] entre as cidades de [[Moscova]] e [[Montreal]]. A capacidade de pasaxe desta primeira versión do Il-62 variaba dos 122 pasaxeiros en dúas clases, aos 186 en clase única. En [[1971]] apareceu o Il-62M, con motores máis potentes e económicos que, xunto coa instalación dun novo tanque de combustible na deriva, aumentaba o alcance operacional do avión. Esta variante entrou en servizo con [[Aeroflot]] en [[1974]]. En [[1978]] anunciouse o Il-62MK cunha serie de novas melloras, a meirande parte delas para axeitar o uso do avión dende pistas curtas ou mal acabadas. Propuxéronse outras versións, algunhas para "estirar" a capacidade de pasaxeiros ata os 250, e outras para adaptar o avión a aeroportos máis pequenos. Ningunha desas ideas chegou a acadar a fase de deseño, e dende entón non se coñecen máis desenvolvementos do modelo. {{Aviación en progreso}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aviación civil]] 80jkj2qp2cdahj3dbnisouda6avj6hz 0 45827 7108372 6642584 2025-06-27T14:43:44Z Makenzis 81969 7108372 wikitext text/x-wiki {{Club de fútbol | nome = Villarreal | escudo = | nomecompleto = Villarreal Club de Fútbol | alcume = ''Submarino Amarillo'' | fundacion = 1942 | estadio = [[Estadio de la Cerámica]],<br/>[[Vila-real]], [[España]] | inauguracion = 1923 | capacidade = 25.000 | propietario = | presidente = {{ESPb}} [[Fernando Roig]] | adestrador = {{ESPb}} [[Unai Emery]] | liga = [[Primeira División Española|Primeira División]] | tempada = [[Primeira división española 2024/25|2020–25]] | posicion = '''5º''' | marcacamiseta = Xtep | anunciocamiseta = | web = http://www.villarealcf.es/ | pattern_la1 = _villarreal2021h | pattern_b1 = _villarreal2021h | pattern_ra1 = _villarreal2021h | pattern_so1 = | pattern_sh1 = _villarreal2021h | leftarm1 = FFFF00 | body1 = FFFF00 | rightarm1 = FFFF00 | shorts1 = FFFF00 | socks1 = FFFF00 | pattern_la2 = _villarreal2021a | pattern_b2 = _villarreal2021a | pattern_ra2 = _villarreal2021a | pattern_so2 = | pattern_sh2 = _villarreal2021a | leftarm2 = 000040 | body2 = 000040 | rightarm2 = 000040 | shorts2 = 000040 | socks2 = 000040 | pattern_la3 = _villarreal2021t | pattern_b3 = _villarreal2021t | pattern_ra3 = _villarreal2021t | pattern_so3 = | pattern_sh3 = | leftarm3 = 30D5C8 | body3 = EB143C | rightarm3 = 30D5C8 | shorts3 = 30D5C8 | socks3 = 30D5C8 }} O '''Villarreal Club de Fútbol''' (en [[valenciano]]: ''Vila-real Club de Futbol'') é un club de [[fútbol]] [[España|español]] da cidade de [[Vila-real]], na [[provincia de Castelló]]. Foi fundado no ano [[1923]] e compite na [[Primeira división española|Primeira División]]. En [[2008]] acadou o subcampionato de [[Primeira División Española|Liga]] e en [[2021]] conseguiu o seu primeiro título, gañando a final da [[Europa League]] contra o [[Manchester United]]. Anteriormente, na tempada [[2005]]-[[2006|06]], chegou ata as semifinais na [[Liga de Campións da UEFA]], converténdose no mellor equipo debutante da competición baixo ese nome, sendo adestrador [[Manuel Pellegrini]], o técnico máis exitoso da historia do club, que tamén foi subcampión de liga. == Historia == O equipo xogou en divisións inferiores ata que na tempada [[Segunda división española 1997/98|1997–98]] acabou cuarto da [[Segunda división española|Segunda División]]. Na promoción de ascenso a Primeira División xogou contra o [[Sociedad Deportiva Compostela|SD Compostela]], empatando os dous partidos, pero grazas ao valor dobre dos goles en campo contrario ascendeu á primeira categoría. O gol que supuxo o ascenso fíxoo [[Alberto Saavedra Brazo|Alberto Saavedra]]. Debutou por primeira vez neste torneo o [[31 de agosto]] de [[1998]] contra o [[Real Madrid CF]]. Gañou a [[Copa Intertoto]] no verán de [[2003]] clasificándose así para a [[Copa da UEFA]]. Na seguinte tempada o Villarreal acadou as semifinais da Copa da UEFA 2003–04, perdendo ante o seu veciño e finalmente campión [[Valencia CF]]. Con todo, ese verán volveu gañar a Copa Intertoto de novo, clasificándose para a Copa da UEFA da seguinte tempada, na que lograrían un novo grande éxito. Na tempada [[Primeira división española 2004/05|2004–05]] quedou terceiro na Primeira División, tralo [[FC Barcelona]] e o Real Madrid CF, o que lles levou a xogar a [[Liga de Campións da UEFA|Liga de Campións]]. Na fase de grupos, conseguiu eliminar a clubs de prestixio mundial coma o [[Manchester United]] inglés, o [[Glasgow Rangers]] escocés, ou o [[Inter de Milán]] italiano. O soño da final quedou frustrado polo [[Arsenal F.C.|Arsenal]] que eliminou o Villareal nas semifinais. Na tempada [[Primeira división española 2007/08|2007–08]] cun balance de 17 vitorias, 5 empate e 7 derrotas en 29 xornadas, o Villarreal asinou o seu mellor arranque ligueiro da historia, con 56 puntos, a tan só 6 puntos do Real Madrid CF. O [[4 de maio]] de [[2008]], tras gañar ao [[Recreativo de Huelva]] no [[Nuevo Colombino]] (0–2), e tras a derrota do FC Barcelona no [[Estadio Santiago Bernabéu|Santiago Bernabéu]] (4–1), o Villarreal asegurouse matematicamente o subcampionato ligueiro a falta de dúas xornadas, co que participarían por segunda vez na súa historia na Liga de Campións da UEFA, esta vez sen disputar a fase previa. E isto de man de [[Manuel Pellegrini]]. [[Ficheiro:DeportivoVillarreal.JPG|miniatura|300px|Partido disputado entre o [[Deportivo da Coruña]] e o Villarreal CF.]] Na tempada [[Primeira división española 2011/12|2011–12]], tras cambiar de adestrador en dúas ocasións ([[Juan Carlos Garrido]] comezou a campaña, sendo substituído por [[José Francisco Molina]] e este por [[Miguel Ángel Lotina]]) e tras xogar doce anos consecutivos na máxima categoría, o Villarreal CF retornou á [[Segunda División Española|Segunda División]]. O descenso consouse na derradeira xornada do campionato cunha derrota en [[El Madrigal]] contra o [[Atlético de Madrid]] (0–1). O [[6 de xuño]] de [[2012]] anunciouse que o adestrador na nova etapa en Segunda División sería [[Manuel Preciado]], falecendo un día despois, sen chegar a ser presentado.<ref>{{Cita web |url=http://www.eldiariomontanes.es/20120607/deportes/mas-futbol/muere-manolo-preciado-201206070904.html |título="Muere Manolo Preciado que acababa de fichar por el Villarreal" |data-acceso=07 de xuño de 2012 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120609001835/http://www.eldiariomontanes.es/20120607/deportes/mas-futbol/muere-manolo-preciado-201206070904.html |dataarquivo=09 de xuño de 2012 |urlmorta=yes }}</ref> Finalmente foi [[Julio Velázquez]] o adestrador, que sería substituído logo dunha primeira volta irregular por [[Marcelino García Toral]]. O equipo acabou en segunda posición, volvendo a [[Primeira División Española|Primeira División]] só un ano despois do descenso. == Uniforme == * '''Uniforme titular:''' Camiseta amarela, pantalón amarelo e medias amarelas. * '''Uniforme alternativo:''' Camiseta azul, pantalón azul e medias azuis escuras. == Estadio == [[Ficheiro:El_Madrigal.jpg|miniatura|250px|dereita|Vista do [[Estadio de la Cerámica]].]] {{Artigo principal|Estadio de la Cerámica}} O estadio no que xoga o equipo é o '''[[estadio de la Cerámica]]'''. Inaugurouse o [[17 de xuño]] de [[1923]] baixo o nome de ''Campo del Villarreal'', cun partido entre o [[CD Castellón]] e o Cervantes. En [[1925]] pasou a chamarse '''El Madrigal''', nome que mantería ata [[2017]], na honra dos antigos terreos onde se atopa o recinto deportivo. Actualmente ten unha capacidade de 25.000 espectadores e unhas dimensións de 105 por 68 metros. Durante a súa historia sufriu varias remodelacións. A primeira remodelación levou a cabo no verán de [[1952]]. Durante os anos 60 o club construíu unha pequena cuberta, e durante os anos 1971/72 as gradarías da parte sur do estadio foron terminadas. No [[1988]] a galería foi demolida para construír unha nova. Para o 75º aniversario do estadio, o club comezou novas renovacións. As gradarías do sur foron novamente demolidas, para instalar unhas novas con cuberta e un anfiteatro, tamén un centro VIP. A cabeceira norte foi reconstruída, culminando os traballos na Liga do ano [[Primeira división española 1999/00|1999-00]]. == Datos do club == * '''Tempadas en [[Primeira división española|1ª]]:''' 18 <small>(incluída a 2017/18)</small> * '''Tempadas en [[Segunda división española|2ª]]:''' 10 * '''Tempadas en [[Segunda división B española|2ªB]]:''' 4 * '''Tempadas en [[Terceira división española|3ª]]:''' 23 * '''[[Clasificación histórica da Primeira división española de fútbol|Posto na Clasificación histórica da Primeira división]]:''' 20º * '''Mellor posto na liga''': 2º ([[Primeira división española 2007/08|2007-08]]) * '''Goleador histórico en Primeira''': [[Diego Forlán]] con 54 goles * '''Máximo goleador''': [[Diego Forlán]] con 25 goles ([[Primeira división española 2004/05|2004-05]], [[trofeo Pichichi]] e [[Bota de Ouro]]) * '''Partidos en Liga''': ** '''Maior triunfo de local''': 5-0 fronte ó [[Unión Deportiva Salamanca|Salamanca]] ([[1998]]-[[1999|99]], x.4); 5-0 fronte ó [[Real Club Celta de Vigo|Celta]] ([[Primeira división española 2002/03|2002-03]], x.34); 5-0 fronte ó [[Club Deportivo Tenerife|Tenerife]] ([[Primeira división española 2009/10|2009/10]], x.9) ** '''Maior triunfo de visita''': 0-4 fronte á [[Real Sociedad]] ([[Primeira división española 2004/05|2004-05]], x.22) ** '''Maior derrota de local''': 0-5 fronte ó [[Real Madrid]] ([[Primeira división española 2007/08|2007-08]], x.2) ** '''Maior derrota de visita''': 5-0 fronte ó [[Recreativo de Huelva]] ([[Primeira división española 2002/03|2002-03]], x.31) ** '''Maior empate de local''': 4-4 fronte ó [[Atlético de Madrid]] ([[Primeira división española 2008/09|2008-09]], x.8) ** '''Maior empate de visita''': 3-3 en varias ocasións. * '''Partidos en competicións europeas''': ** '''Maior triunfo en [[Liga de Campións da UEFA|Liga de Campións]]''': 6-3 fronte ó [[Aalborg Boldspilklub|Aalborg BK]] ([[2008]]-[[2009|09]], x.3 da fase de grupos). ** '''Maior triunfo en [[Copa da UEFA]]''': 4-0 fronte ó [[Aigaleo Athens]] ([[2004]]-[[2005|05]], x.4 da fase de grupos) ** '''Maior derrota en [[Liga de Campións da UEFA|Liga de Campións]]''': 0-3 fronte ó [[Arsenal FC]] ([[2008]]-[[2009|09]], volta de cuartos de final) === Historial por tempadas === {| style = align="left" border="2" cellpadding="2" cellspacing="0" class="bonita" style="margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=25% |- style="background:#f0f6fa;" !'''Tempada''' !'''Categoría''' !'''Posto''' !'''Copa do Rei''' |- |style="background:#CECE1B;"|<small>de 29–30</small> |style="background:#CECE1B;"|Rexional |style="background:#CECE1B;"|— ! |- |style="background:#CECE1B;"|<small>ata 55–56</small> |style="background:#CECE1B;"|Rexional |style="background:#CECE1B;"|— ! |- |style="background:#FF7F00;"|1956/57 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|8º ! |- |style="background:#FF7F00;"|1957/58 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|5º ! |- |style="background:#FF7F00;"|1958/59 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|6º ! |- |style="background:#FF7F00;"|1959/60 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|12º ! |- |style="background:#FF7F00;"|1960/61 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|14º ! |- |style="background:#CECE1B;"|<small>from 61–62</small> |style="background:#CECE1B;"|Rexional |style="background:#CECE1B;"|— ! |- |style="background:#CECE1B;"|<small>to 66–67</small> |style="background:#CECE1B;"|Rexional |style="background:#CECE1B;"|— ! |- |style="background:#FF7F00;"|1967/68 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|3º ! |- |style="background:#FF7F00;"|1968/69 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|9º ! |- |style="background:#FF7F00;"|1969/70 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|1º !3ª Rolda |- |style="background:#808080;"|1970/71 |style="background:#808080;"|[[Segunda División Española|2ª]] |style="background:#808080;"|16º !1/16 |- |style="background:#808080;"|1971/72 |style="background:#808080;"|[[Segunda División Española|2ª]] |style="background:#808080;"|17º !1/32 |- |style="background:#FF7F00;"|1972/73 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|12º !1/64 |- |style="background:#FF7F00;"|1973/74 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|12º !1/64 |- |style="background:#FF7F00;"|1974/75 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|8º !1/64 |- |style="background:#FF7F00;"|1975/76 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|13º !1/64 |- |style="background:#CECE1B;"|1976/77 |style="background:#CECE1B;"|Rexional |style="background:#CECE1B;"|2º ! |- |style="background:#FF7F00;"|1977/78 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|15º !1ª Rolda |} {| style = align="left" border="2" cellpadding="2" cellspacing="0" class="bonita" style="margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=25% |- style="background:#f0f6fa;" !'''Tempada''' !'''Categoría''' !'''Posto''' !'''Copa do Rei''' |- |style="background:#FF7F00;"|1978/79 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|13º !style="background:#efefef;"|1/64 |- |style="background:#FF7F00;"|1979/80 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|9º !style="background:#efefef;"|1/64 |- |style="background:#FF7F00;"|1980/81 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|16º !style="background:#efefef;"|1ª Rolda |- |style="background:#FF7F00;"|1981/82 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|7º !style="background:#efefef;"| |- |style="background:#FF7F00;"|1982/83 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|14º !style="background:#efefef;"| |- |style="background:#FF7F00;"|1983/84 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|13º !style="background:#efefef;"| |- |style="background:#FF7F00;"|1984/85 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|14º !style="background:#efefef;"| |- |style="background:#FF7F00;"|1985/86 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|6º !style="background:#efefef;"| |- |style="background:#FF7F00;"|1986/87 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|3º !style="background:#efefef;"|1/16 |- |style="background:#964B00;"|1987/88 |style="background:#964B00;"|[[Segunda División B Española|2ªB]] |style="background:#964B00;"|2º !style="background:#efefef;"|2ª Rolda |- |style="background:#964B00;"|1988/89 |style="background:#964B00;"|[[Segunda División B Española|2ªB]] |style="background:#964B00;"|4º !style="background:#efefef;"|1ª Rolda |- |style="background:#964B00;"|1989/90 |style="background:#964B00;"|[[Segunda División B Española|2ªB]] |style="background:#964B00;"|18º !style="background:#efefef;"| |- |style="background:#FF7F00;"|1990/91 |style="background:#FF7F00;"|[[Terceira División Española|3ª]] |style="background:#FF7F00;"|2º !style="background:#efefef;"|2ª Rolda |- |style="background:#964B00;"|1991/92 |style="background:#964B00;"|[[Segunda División B Española|2ªB]] |style="background:#964B00;"|2º !style="background:#efefef;"|2ª Rolda |- |style="background:#808080;"|1992/93 |style="background:#808080;"|[[Segunda División Española|2ª]] |style="background:#808080;"|13º !style="background:#efefef;"|1/4 |- |style="background:#808080;"|1993/94 |style="background:#808080;"|[[Segunda División Española|2ª]] |style="background:#808080;"|16º !style="background:#efefef;"|1/16 |- |style="background:#808080;"|1994/95 |style="background:#808080;"|[[Segunda División Española|2ª]] |style="background:#808080;"|10º !style="background:#efefef;"|1/16 |- |style="background:#808080;"|1995/96 |style="background:#808080;"|[[Segunda División Española|2ª]] |style="background:#808080;"|15º !style="background:#efefef;"|1/64 |- |style="background:#808080;"|1996/97 |style="background:#808080;"|[[Segunda División Española|2ª]] |style="background:#808080;"|10º !style="background:#efefef;"|1/16 |- |style="background:#808080;"|1997/98 |style="background:#808080;"|[[Segunda División Española|2ª]] |style="background:#808080;"|4º !style="background:#efefef;"|1/64 |} {| style = align="left" border="2" cellpadding="2" cellspacing="0" class="bonita" style="margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=35% |- style="background:#f0f6fa;" !'''Tempada''' !'''Categoría''' !'''Posto''' !'''Copa do Rei''' !'''[[Liga de Campións da UEFA|LC]]''' !'''[[UEFA Europa League|UEFA]]''' |- |- |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 1998/99|1998/99]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|18º !style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- |style="background:#808080;"|1999/00 |style="background:#808080;"|[[Segunda División Española|2ª]] |style="background:#808080;"|3º !style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2000/01|2000/01]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|7º !style="background:#efefef;"|1/64 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2001/02|2001/02]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|15º !style="background:#efefef;"|1/4 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2002/03|2002/03]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|15º !style="background:#efefef;"|1/32 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2003/04|2003/04]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|8º !style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/2 |- |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2004/05|2004/05]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|3º !style="background:#efefef;"|1/32 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|[[Copa da UEFA 2004-05|1/4]] |- |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2005/06|2005/06]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|7º !style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"|[[Liga de Campións da UEFA 2005-06|1/2]] |style="background:#efefef;"| |- |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2006/07|2006/07]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|5º !style="background:#efefef;"|1/8 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2007/08|2007/08]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|2º !style="background:#efefef;"|1/4 |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/16 |- |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2008/09|2008/09]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|5º !style="background:#efefef;"|1/16 |style="background:#efefef;"|[[Liga de Campións da UEFA 2008-09|1/4]] |style="background:#efefef;"| |- |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2009/10|2009/10]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|7º !style="background:#efefef;"|[[Copa do Rei de fútbol 2009/10|1/8]] |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/16 |- |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2010/11|2010/11]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|4º !style="background:#efefef;"|[[Copa do Rei de fútbol 2010/11|1/4]] |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"|1/2 |- |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2011/12|2011/12]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"|18º !style="background:#efefef;"|[[Copa do Rei de fútbol 2011/12|1/16]] |style="background:#efefef;"|[[Liga de Campións da UEFA 2011-12|1/16]] |style="background:#efefef;"| |- |style="background:#808080;"|[[Segunda división española 2012/13|2012/13]] |style="background:#808080;"|[[Segunda División Española|2ª]] |style="background:#808080;"|2º !style="background:#efefef;"|[[Copa do Rei de fútbol 2012/13|2ª Rolda]] |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |- |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira división española 2013/14|2013/14]] |style="background:#FFFF00;"|[[Primeira División Española|1ª]] |style="background:#FFFF00;"| !style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |style="background:#efefef;"| |} {{clear}} == Xogadores == :''Categoría principal: [[:Categoría:Xogadores do Villarreal CF|Xogadores do Villarreal CF]].'' === Cadro actual === :''Actualizado a 30 de xaneiro de 2020.'' {{Fs start}} {{fs player|no= 1|nat=ESP|pos=POR|name=[[Sergio Asenjo]]}} {{Fs player|no= 2|nat=ESP|pos=DEF|name=[[Mario Gaspar Pérez|Mario Gaspar]]}} {{Fs player|no= 3|nat=ESP|pos=DEF|name=[[Raúl Albiol]]}} {{Fs player|no= 4|nat=ESP|pos=DEF|name=[[Pau Torres]]}} {{Fs player|no= 6|nat=ARG|pos=DEF|name=[[Ramiro Funes Mori]]}} {{Fs player|no= 7|nat=ESP|pos=MED|name=[[Gerard Moreno]]}} {{Fs player|no= 8|nat=ESP|pos=MED|name=[[Santi Cazorla]]}} {{Fs player|no= 9|nat=COL|pos=DIA|name=[[Carlos Bacca]]}} {{Fs player|no=10|nat=ESP|pos=MED|name=[[Vicente Iborra]]}} {{Fs player|no=11|nat=NGA|pos=MED|name=[[Samuel Chukwueze]]}} {{Fs player|no=13|nat=ESP|pos=POR|name=[[Andrés Fernández]]}} {{Fs player|no=14|nat=ESP|pos=MED|name=[[Manu Trigueros]]}} {{Fs mid}} {{Fs player|no=15|nat=ESP|pos=MED|name=[[Manu Morlanes]]}} {{Fs player|no=16|nat=ESP|pos=DEF|name=[[Xavi Quintillà]]}} {{Fs player|no=17|nat=ESP|pos=DIA|name=[[Paco Alcácer]]}} {{Fs player|no=18|nat=ESP|pos=DEF|name=[[Alberto Moreno]]}} {{Fs player|no=19|nat=CAM|pos=MED|name=[[André-Frank Zambo Anguissa]]}} {{Fs player|no=20|nat=ESP|pos=DEF|name=[[Rubén Peña]]}} {{Fs player|no=21|nat=ESP|pos=MED|name=[[Bruno Soriano]]}} {{Fs player|no=22|nat=MAR|pos=DEF|name=[[Sofian Chakla]]}} {{Fs player|no=23|nat=ESP|pos=MED|name=[[Moi Gómez]]}} {{Fs player|no=24|nat=ESP|pos=MED|name=[[Javi Ontiveros]]}} {{Fs player|no=25|nat=ARG|pos=POR|name=[[Mariano Barbosa]]}} {{Fs player|no=26|nat=URY|pos=MED|name=[[Ramiro Guerra]]}} {{Fs end}} == Palmarés == === Torneos rexionais === * '''Campionato Rexional de Afeccionados (1):''' [[1951]] === Torneos nacionais === * Subcampión da [[Primeira división española|Liga de España]] (1): [[Primeira división española 2007/08|2007-08]] * Subcampión da [[Segunda división española|Segunda División]] (1): [[Segunda división española 2012/13|2012-13]] * '''[[Terceira división española|Terceira División de España]] (1):''' [[1969]]-[[1970|70]] * '''[[Divisións rexionais de fútbol en España|Primeira Rexional da Comunidade Valenciana]] (3):''' [[1935]]-[[1936|36]], [[1955]], [[1966]]-[[1967|67]] === Torneos internacionais === * '''[[UEFA Europa League]] (1)''': [[2021]] *'''[[Copa Intertoto|Copa Intertoto da UEFA]] (2)''': [[2003]], [[2004]] * Subcampión da [[Copa Intertoto]] (2): [[2002]], [[2006]] === Premios e distincións === * Mellor equipo do mundo do mes de [[decembro]] de [[2004]] segundo a [[IFFHS]].<ref>{{Cita web |url = http://www.iffhs.de/?3d4d443d0b803e8b447cce02285fdcdc3bfcdc0aec28d6edbc05 |título = O Club do Mes do Mundo |dataacceso = 21 de xaneiro de 2008 |editorial = IFFHS |lingua = español e inglés}}</ref> * Premio ó Fomento e Promoción do Deporte en [[2007]] para a Escola de Fútbol do Villarreal na Iª Edición dos Premios Nostresport.<ref>{{Cita web |url=http://www.nostresport.com/portada/Portada/muestraAtemporal.html?id=29 |título=Iª Edición dos Premios Nostresport |data-acceso=13 de febreiro de 2010 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080414013016/http://www.nostresport.com/portada/Portada/muestraAtemporal.html?id=29 |dataarquivo=14 de abril de 2008 |urlmorta=yes }}</ref> == Filiais == === Villarreal B === {{Artigo principal|Villarreal B}} O '''[[Villarreal Club de Fútbol B]]''' é o primeiro equipo filial do Villarreal. Foi fundado no ano [[1999]] e xurdiu coa idea de fornecer xogadores para o primeiro persoal do club. Debutou en [[Terceira división española|Terceira División]] na tempada [[2003]]-[[2004]], ascendeu a [[Segunda división B española|Segunda División B]] na [[2006]]-[[2007]] e a tempada [[2008]]-[[2009]] ascendeu a [[Segunda división española|Segunda División A]]. En [[2012]] descendeu novamente a Segunda B polo descenso do primeiro equipo a Segunda. === Villarreal C === {{Artigo principal|Villarreal CF C}} O '''[[Villarreal CF C|Villarreal Club de Fútbol C]]''' é o segundo equipo filial do Villarreal. Foi fundado no ano [[2002]]. Debutou en [[Rexional Preferente da Comunidade Valenciana|Rexional Preferente]] na tempada [[2004]]-[[2005]] e ascendeu a [[Terceira división española|Terceira División]] na [[2006]]-[[2007]]. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{commonscat|Villarreal CF}} === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20100926140857/http://www.villarealcf.es/ Páxina oficial do club] * [http://www.submarinoamarillo.net/ Historia e presente do Villarreal CF] {{Primeira División}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Villarreal CF| ]] 7dgd4pwofyjnjlo823p3zgtcovct6iz 0 46941 7108641 7099095 2025-06-27T19:32:44Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108641 wikitext text/x-wiki {{1000}} [[Ficheiro:StPetersDomePD.jpg|miniatura|175px|Cúpula central da [[Basílica de San Pedro]], no [[Cidade do Vaticano|Vaticano]], deseñada por [[Michelangelo|Miguel Anxo]], ten 42,5 [[metro|m]] de diámetro e 132 de altura]] Unha '''cúpula''' é un elemento estrutural da [[arquitectura]] que se asemella á metade do oco dunha esfera; é unha [[bóveda]] cuxa xeometría é unha semi[[esfera]] no interior,<ref name="Fatás176">Fatás / Borrás (1993) p.76</ref> e que serve para cubrir un espazo de planta [[círculo|circular]], [[Cadrado|cadrada]], [[polígono|poligonal]] ou [[Elipse (xeometría)|elíptica]], por medio de [[arco (arquitectura)|arcos]] semicirculares, [[Parábola (xeometría)|parabólicos]] ou [[Arco apuntado|oxivais]], que rotan respecto a un punto central de [[simetría]]. As solucións adaptadas ás cubertas, ao longo dos séculos, desde un punto de vista técnico, foron as [[bóveda]]s de [[bóveda de canón|canón]] e de [[bóveda de aresta|aresta]] e a cúpula esférica. A primeira solución foi a utilizada en plantas lonxitudinais e a de aresta e a cúpula esférica en plantas cuadrangulares, polo xeral limitadas por [[arco (arquitectura)|arcos]],<ref>Sureda (1989) p. 42</ref> e que consegue o paso á planta circular ou nalgúns casos octogonal mediante [[Pendente (arquitectura)|cunchas]].<ref name="Fatás176"/> Estruturas con forma de cúpula feitas con diversos materiais teñen unha longa traxectoria dentro do ámbito arquitectónico e a súa tradición esténdese ata a [[prehistoria]]. Atopáronse diferentes tipos de [[Arco (arquitectura)|arcos]], tipos de construcións que precederon ás verdadeiras cúpulas, en edificios do antigo [[Oriente Medio]] e en [[tumba]]s modestas. Construíronse cúpulas domésticas despois do [[grande incendio de Roma]] do ano [[64]], na [[Domus Aurea]] de [[Nerón]], nas ladeiras do monte [[Palatino]]. Por outra banda, a cúpula converteuse nunha característica da [[arquitectura musulmá]] a partir xa do século VII. Actualmente, as cúpulas considéranse unha característica común da arquitectura eclesiástica de moitos credos distintos. As cúpulas popularizáronse primeiro en [[Europa]] e o [[Oriente Medio]] como consecuencia do seu uso frecuente na arquitectura relixiosa e secular [[Imperio Romano|romana]] e, en especial na romana oriental, o [[Imperio Bizantino|Imperio Romano de Oriente]]. As cúpulas fixéronse populares na arquitectura [[Renacemento|renacentista]] do [[século XV]] en diante, alcanzando o [[cénit]] da súa popularidade durante o [[século XVIII]], en pleno [[barroco]]. Durante o [[século XIX]], reminiscencias do antigo [[senado romano]] convertéronse nunha característica da gran arquitectura cívica. Durante o período barroco, máis que unha característica interna das construcións domésticas, onde a súa presenza é menos común, tende a formar parte como un elemento arquitectónico das grandes casas e palacios. Moitas cúpulas, en particular as da arquitectura do [[Renacemento]] e do [[barroco]], están coroadas por unha cúpula ou [[lanterna (arquitectura)|lanterna]],<ref>Fatás / Borrás (1993) p.77</ref> un tipo de innovación da [[Arte bizantina|arte romana de Oriente]] que non só serve para potenciar a [[luz|luminosidade]] do espazo e a ventilación do lugar, senón que , ademais, dá unha dimensión engadida á decoración interior da estrutura. [[Ficheiro:Cupola Hagia Sophia.jpg|miniatura|upright|Vista interior da cúpula da [[igrexa de Santa Sofía de Istambul]]]] As cúpulas posúen unha gran forza estrutural. Unha cúpula pequena pode ser construída con [[albanelaría]] corrente, coidando tanto a fricción como as forzas compresivas. As grandes cúpulas, comprenden unha dobre cúpula, unha interna e outra externa, desde que [[Filippo Brunelleschi|Brunelleschi]] cubriu triunfalmente, coa súa dobre cúpula, o [[transepto]] de [[Catedral de Santa María del Fiore|Santa María del Fiore]], a [[catedral]] ou ''duomo'' de [[Florencia]]. Este elemento atópase no [[Panteón de Roma]], construído na antigüidade e tamén en [[Igrexa de Santa Sofía de Istambul|Santa Sofía]] de [[Istambul]]. Estas influencias de Roma e Florencia perduraron no [[Renacemento]] ([[Basílica de San Pedro|San Pedro do Vaticano]]), no [[barroco]] e no [[neoclasicismo]] europeo e estadounidense. == Etimoloxía == O termo cúpula<ref>{{DRAG|cúpula}}</ref> provén do [[Lingua italiana|italiano]] ''cupola'' con raíces [[Lingua latina|latinas]] ''cupella'' e este do [[lingua grega|idioma grego]] ''kupellon'', que significa "pequena cunca" (''cupa'', en latín = ''cunca''). A palabra relaciónase en consecuencia coa forma característica desta cuberta. Nótese que noutros idiomas, como o [[Lingua inglesa|inglés]] ou [[Lingua francesa|francés]], o termo equivalente é ''"dome"'', derivado así mesmo do latín 'doma' ou do grego "dôma". == Definicións == No mundo antigo, as estruturas de tellado curvo que hoxe se chamarían cúpulas tiñan distintos nomes que reflectían unha variedade de formas, tradicións e asociacións simbólicas.{{efn|name=Smith definitions 1950b}}{{efn|name=Smith definitions 1950a}}{{efn|name=Downey definitions 1945}}{{efn|name=Mainstone definitions 2000a}} As formas derívanse da tradición dos refuxios prehistóricos construídos con diversos materiais maleables impermanentes e só se reproduciron posteriormente como bóvedas de materiais máis duradeiros.{{efn|name=Smith definitions 1950b}} A forma semiesférica que adoita asociarse hoxe ás cúpulas procede da xeometría grega e da estandarización romana, pero persistiron outras formas, incluída unha tradición puntiaguda e bulbosa herdada por algunhas das primeiras mesquitas islámicas.{{efn|name=Smith definitions 1950c}} O estudo académico moderno do tema foi controvertido e confuso debido a definicións incoherentes, como as de bóvedas de claustro e bóvedas de cúpula.{{efn|name=Dodge definitions 1984a}}{{efn|name=Dodge definitions 1984b}} As definicións de dicionario do termo "cúpula" adoitan ser xerais e imprecisas.{{efn|name=Chilton definitions 2000a}} En xeral, "non é específico, é unha palabra xenérica para describir un elemento semiesférico ou similar".{{efn|name=Dodge definitions 1984a}}{{efn|name=Osborne definitions 2004}} As definicións publicadas inclúen: só tellados hemisféricos;{{efn|name=Saylor definitions 1994}}{{efn|name=Parker definitions 2003}}{{efn|name=Gorse definitions 2012}} [[Arco (arquitectura)|arcos]] xiratorios;{{efn|name=Coates definitions 2009}}{{efn|name=Guedes definitions 2016}}{{efn|name=Palmer definitions 2016}} e bóvedas só sobre unha base circular,{{efn|name=Dodge definitions 1984c}}{{efn|name=Trachtenberg definitions 1986}}{{efn|name=Fleming definitions 1991}}{{efn|name=Curl definitions 2003}}{{efn|name=Ambrose definitions 2008}}{{efn|name=Clarke definitions 2010}}{{efn|name=Ching definitions 2011}}{{efn|name=Burden definitions 2012}} base circular ou poligonal,{{efn|name=Kurtz definitions 2004}}{{efn|name=Ching definitions 2007}}{{efn|name=Davies definitions 2008}}{{efn|name=Parker definitions 2012b}}{{efn|name=Davies definitions 2012}} base circular, elíptica ou poligonal,{{efn|name=Cowan definitions 1998}}{{efn|name=McNeil definitions 2002}}{{efn|name=Curl definitions 2015}} ou unha zona indefinida.{{efn|name=Heyman definitions 1997}}{{efn|name=Mainstone definitions 2000b}}{{efn|name=Harris definitions 2005}}{{efn|name=Brett definitions 2012}}{{efn|name=Hourihane definitions 2012}}{{efn|name=Harris definitions 2013}}{{efn|name=Murray definitions 2013}} As definicións que especifican seccións verticais inclúen: semicircular, puntiaguda ou bulbosa;{{efn|name=Trachtenberg definitions 1986}}{{efn|name=Harris definitions 2005}}{{efn|name=Harris definitions 2013}} semicircular, segmentaria ou puntiaguda;{{efn|name=Burden definitions 2012}}{{efn|name=Brett definitions 2012}} semicircular, segmentaria, puntiaguda ou bulbosa;{{efn|name=Fleming definitions 1991}}{{efn|name=Curl definitions 2003}}{{efn|name=Ambrose definitions 2008}}{{efn|name=Clarke definitions 2010}}{{efn|name=Curl definitions 2015}} semicircular, segmentaria, elíptica ou bulbosa;{{efn|name=McNeil definitions 2002}} e de perfil alto, hemisférico o aplanado.{{efn|name=Murray definitions 2013}} [[Ficheiro:Arc truefalserp.jpg|miniatura|upright|Comparación dun [[Arco (arquitectura)|arco]] xenérico "verdadeiro" (esquerda) e un arco de ménsula (dereita)]] Ás veces chamadas cúpulas "falsas", as cúpulas de [[falso arco]] conseguen a súa forma estendendo cada capa horizontal de pedras cara ao interior lixeiramente máis lonxe que a inferior ata que se xuntan na parte superior.{{sfn|Huerta|2007|p=212}} Unha "falsa" cúpula tamén pode referirse a unha cúpula de madeira.{{sfn|Hourihane|2012|p=302}} O uso italiano do termo ''finto'', que significa "falso", remóntase ao século XVII no uso de bóvedas feitas con esteiras de xunco e morteiro de xeso.{{sfn|Nobile|Bares|2015|p=4}} Dise que as cúpulas "verdadeiras" son aquelas cuxa estrutura está en estado de compresión, con elementos constitutivos de [[doela]]s en forma de cuña, cuxas xuntas se aliñan cun punto central. A validez desta afirmación non está clara, xa que as cúpulas construídas baixo terra con capas de pedra en ménsula están en compresión da terra circundante.{{sfn|Wright|2009|pp=179–180, 188}} A definición precisa de "pendente" tamén foi fonte de discusións académicas, como se a definición está permitida ou non en ménsula e se as partes inferiores dunha bóveda de vela deberían considerarse pendentes ou non{{sfn|Dodge|1984|pp=271–276, 279}} As cúpulas con pendentes pódense dividir en dous tipos: ''simples'' e ''compostas''{{sfn|Catholic}} No caso da ''cúpula composta'' máis común, as pendentes forman parte da superficie dunha esfera maior por debaixo da propia cúpula e forman unha base circular tanto para a cúpula como para a sección de tambor.{{sfn|Catholic}} Os campos da enxeñaría e da arquitectura carecían dunha linguaxe común para as cúpulas, con enxeñería centrada no comportamento estrutural e arquitectura centrada na forma e no simbolismo.{{efn|name=Palmisano definitions 2010}}{{efn|name=Chilton definitions 2000a}}{{efn|name=Mainstone definitions 2000a}}{{efn|name=Chilton definitions 2000b}}{{efn|name=Jannasch definitions 2016}} Ademais, os novos materiais e sistemas estruturais no século XX permitiron grandes estruturas en forma de cúpula que se desvían do comportamento estrutural de compresión tradicional das cúpulas de cachotería. O uso popular do termo expandiuse ata significar "case calquera sistema de cubertas de longa duración".{{efn|name=Chilton definitions 2000b}} == Elementos == [[Ficheiro:Cúpula de l'església de l'Assumpció de Carcaixent (Ribera Alta-País Valencià).jpg|miniatura|upright|Cúpula da Igrexa da Asunción en [[Carcaixent]]]] A palabra "[[cúpula]]" utilízase xeralmente para unha pequena cúpula sobre un tellado ou [[Torreta (arquitectura)|torreta]].{{sfn|Fleming|Honra|Pevsner|1991|p=114}} "Cúpula" tamén se utilizou para describir o lado interior dunha cúpula.{{sfn|Technical|1872|p=252}}{{efn|name=Parker definitions 2012b}} A parte superior dunha cúpula é a "coroa". A parte interior dunha cúpula denomínase "intradorso" e a exterior, "extradorso".{{sfn|Dumser|2010|p=436}} Do mesmo xeito que ocorre cos arcos, o "arranque" dunha cúpula é o nivel da base desde o que se eleva a cúpula e o "anca" é a parte que se atopa aproximadamente a medio camiño entre a base e a parte superior.{{sfn|Dumser|2010|p=436}}{{sfn|Fleming|Honra|Pevsner|1991|p=203}} As cúpulas poden apoiarse nun muro elíptico ou circular denominado "tambor". Se esta estrutura esténdese ata o nivel do chan, o edificio redondo pode denominarse "[[Rotonda (arquitectura)|rotonda]]".{{sfn|Curl|Wilson|2015|p=236}} Os [[Tambor (arquitectura)|tambores]] poden ou non conter xanelas. Un "[[tambor]]" ou "[[Lanterna (arquitectura)|lanterna]]" é a estrutura equivalente sobre o [[óculo]] dunha cúpula, que sostén unha cúpula.{{sfn|Ching|2011|p=63}} Cando a base da cúpula non coincide coa planta dos muros que a sosteñen (por exemplo, a base circular dunha cúpula sobre un [[tramo]] cadrado), empréganse técnicas para unilas.{{sfn|Fleming|Honra|Pevsner|1991|p=127}} Unha técnica consiste en utilizar ménsulas, proxectando progresivamente capas horizontais desde a parte superior do muro de soporte ata a base da cúpula, como os triángulos con ménsulas utilizados a miúdo na arquitectura selxúcida e otomá.{{sfn|Arun|2006|pp=304-305}} A técnica máis sinxela consiste en utilizar [[Lintel|linteis]] diagonais nas esquinas dos muros para crear unha base [[Octógono|octogonal]]. Outra técnica consiste en utilizar arcos para salvar as esquinas, que poden soportar máis peso.{{sfn|Nuttgens|1997|p=123}} Varias destas técnicas utilizan o que se denomina "[[Trompa (arquitectura)|trompa]]".{{sfn|Ward|1915|p=2}} Unha trompa pode ser un só arco ou un conxunto de múltiples arcos proxectantes aniñados colocados en diagonal sobre unha esquina interna.{{sfn|Fleming|Honour|Pevsner|1991|pp=127, 419}} As pendentes tamén poden adoptar outras formas, como os arcos de trompa e cabezas de [[Nicho (arquitectura)|nicho]] ou semicúpulas.{{sfn|Ward|1915|p=2}} A invención das [[Pendente (arquitectura)|pendente]] substituíu a técnica da trompa.{{sfn|Nuttgens|1997|p=123}} As pendentes son seccións triangulares dunha esfera, a modo de [[enxunta]] cóncavas entre arcos, que serven de transición entre as esquinas dun van cadrado e a base circular dunha cúpula. A curvatura das pendentes é a dunha esfera cun diámetro igual á diagonal do van cadrado.{{sfn|Fleming|Honra|Pevsner|1991|pp=127, 329}} == Materiais == As primeiras cúpulas de Oriente Próximo construíronse con adobe e, co tempo, con ladrillo cocido e pedra. As cúpulas de madeira permitían grandes luces debido á natureza relativamente lixeira e flexible do material e eran o método normal para as igrexas con cúpula no [[século VII]], aínda que a maioría das cúpulas construíanse con outros materiais menos flexibles. As cúpulas de madeira protexíanse da intemperie con tellados, como láminas de cobre ou chumbo.{{sfn|Peterson|1996|p=68}} As cúpulas de pedra tallada eran máis caras e nunca tan grandes, e a madeira utilizábase para grandes luces cando non se dispoñía de ladrillo.{{sfn|Mainstone|2001|p=121}} O [[formigón]] romano utilizaba un agregado de [[pedra]] cun potente [[Morteiro (construción)|morteiro]]. Co paso dos [[século]]s, o árido transformouse en anacos de [[arxila]] cocida e, posteriormente, en ladrillos romanos. No século VI, os ladrillos con grandes cantidades de morteiro eran os principais materiais para as bóvedas. Parece ser que a [[cinza puzolánica|puzolana]] só se utilizaba na Italia central.{{sfn|MacDonald|1958|pp=2–3, 7}} As cúpulas de [[ladrillo]] foron a opción preferida para as cubertas monumentais de grandes espazos ata a [[era industrial]], debido á súa comodidade e fiabilidade.{{sfn|Kuban|1987|p=73}} Para resistir as tensións pódense utilizar [[Tirante (construcción)|tirantes]] e cadeas de ferro ou madeira.{{sfn|Giustina|2003|p=1037}} Os novos materiais de construción do [[século XIX]] e unha mellor comprensión das forzas internas das estruturas a partir do século XX abriron novas posibilidades. As vigas de ferro e aceiro, os cables de aceiro e o formigón pretensado eliminaron a necesidade dos contrafortes externos e permitiron cúpulas moito máis delgadas. Mentres que as cúpulas de cachotería anteriores podían ter unha relación radio/espesor de 50, a das cúpulas modernas pode ser superior a 800. O menor peso destas cúpulas débese ao seu menor espesor. O menor peso destas cúpulas non só permite luces moito maiores, senón tamén a creación de grandes cúpulas móbiles como as dos estadios deportivos modernos.{{sfn|Denny|2010|p=139}} Fixéronse cúpulas experimentais de terra apisoada como parte dun traballo sobre [[arquitectura sostible]] na [[Universidade de Kassel]] en 1983.{{sfn|Minke|2012|pp=57-59, 127}} == Formas e forzas internas == Unha cúpula de cachotería produce [[Impulso (aerodinámica)|pulos]] cara abaixo e cara a fóra. Considéranse dous tipos de forzas perpendiculares entre si: as forzas meridionais (como os [[meridiano]]s, ou liñas de lonxitude, nun globo terráqueo) son [[Compresión (física)|compresivas]] unicamente, e aumentan cara á base, mentres que as forzas de aro (como as liñas de [[latitude]] nun globo terráqueo) están en compresión na parte superior e en [[Tensión (física)|tensión]] na base, coa transición nunha cúpula semiesférica que se produce nun ángulo de 51,8 graos desde a parte superior, 8 graos desde a parte superior.{{sfn|Hourihane|2012|p=242}} Os pulos xerados por unha cúpula son directamente proporcionais ao peso dos seus materiais.{{sfn|Hourihane|2012|p=301}} As cúpulas semiesféricas apoiadas no chan xeran importantes pulos horizontais nos seus extremos.{{sfn|Robison|1991|p=395}} Os pulos cara ao exterior na parte inferior dunha cúpula semiesférica de cachotería poden contrarrestarse co uso de cadeas incorporadas ao redor da circunferencia ou con contrafortes externos, aínda que o fendemento ao longo dos meridianos é natural.{{sfn|Hourihane|2012|p=242}} Para as cúpulas pequenas ou altas con menos pulo horizontal, o grosor dos arcos ou muros de soporte pode ser suficiente para resistir a deformación, polo que os tambores adoitan ser moito máis grosos que as cúpulas que soportan.{{sfn|Gye|1988|p=142}} A diferenza dos arcos dovelados, que requiren o apoio de cada elemento ata que a [[Clave (arquitectura)|clave]] está no seu lugar, as cúpulas son estables durante a construción, xa que cada nivel faise un anel completo e autoportante.{{sfn|Hourihane|2012|p=302}} A parte superior dunha cúpula de cachotería está sempre en compresión e apóiase lateralmente, polo que non se derruba excepto como unha unidade completa xa que unha serie de desviacións do ideal nesta tapa superior pouco profunda fanas igualmente estables.{{sfn|Gye|1988|pp=141-142}} Como as cúpulas adoveladas teñen soporte lateral, poden facerse moito máis delgadas que os arcos correspondentes da mesma luz. Por exemplo, unha cúpula semiesférica pode ser 2,5 veces máis delgada que un arco de medio punto, e unha cúpula co perfil dun [[arco apuntado]] pode ser aínda máis delgada.{{sfn|Fernández|Hernández-Ros|1989}} A forma óptima dunha cúpula de cachotería de igual grosor proporciona unha compresión perfecta, sen ningunha das forzas de tensión ou flexión fronte ás que a cachotería é débil.{{sfn|Robison|1991|p=395}} Para un material concreto, a xeometría óptima da cúpula denomínase [[Arco (arquitectura)|superficie funicular]], a forma comparable en tres dimensións a unha curva [[catenaria]] para un arco bidimensional.{{sfn|Rovero|Tonietti|2012|p=183}}{{sfn|Blockley|2014|p=22}} Se se engade un peso á parte superior dunha cúpula apuntada, como a pesada cúpula da cima da [[Catedral de Santa María del Fiore|Catedral de Florencia]], a forma óptima cambia para axustarse máis á forma apuntada real da cúpula. Os perfís puntiagudos de moitas cúpulas góticas aproxímanse máis á forma óptima da cúpula que as semiesferas, que eran as preferidas polos arquitectos romanos e bizantinos porque o círculo considerábase a forma máis perfecta.{{sfn|Larson|Tyas|2003|pp=32, 38}} == Simbolismo == Segundo E. Baldwin Smith, desde a [[Idade de Pedra]] [[Idade de Pedra tardía|tardía]] a tumba en forma de cúpula utilizábase como reprodución do refuxio ancestral, dado polos deuses, feito permanente como fogar venerado dos mortos. O desexo instintivo de facer isto deu lugar a tradicións mortuorias domésticas moi estendidas por todo o mundo antigo, desde as [[stupa]]s da [[India]] ata as [[tholos]] de [[Península Ibérica|Iberia]]. Nas épocas helenística e romana, os tholos domicais converteuse no símbolo habitual dos [[cemiterio]]s.{{sfn|Smith|1950|pp=51-53}} Na antiga Persia e no mundo helenístico-romano, as cúpulas e as marquesiñas das tendas tamén se asociaban co ceo. Unha cúpula sobre unha base cadrada reflectía o simbolismo xeométrico desas formas. O círculo representaba a perfección, a eternidade e o ceo. O cadrado representaba a terra. O octógono era un termo medio entre ambos.{{sfn|Grupico|2011|pp=3, 8}} O distinto simbolismo da tenda celeste ou cósmica derivado das tendas de audiencia reais dos gobernantes [[Imperio Aqueménida|aqueménidas]] e indios foi adoptado polos gobernantes romanos en imitación de [[Alexandre o Grande]], converténdose no [[baldaquino]] imperial. Isto probablemente comezou con [[Nerón]], cuxa "[[Domus Aurea|Casa de Ouro]]" tamén fixo da cúpula unha característica da arquitectura palaciana.{{sfn|Smith|1950|p=53}} O dobre simbolismo sepulcral e celestial foi adoptado polo [[Cristianismo primitivo|cristiáns primitivos]] tanto no uso de cúpulas na arquitectura como no [[ciborio]], un [[dosel]] doméstico como o [[baldaquino]] usado como cuberta ritual para as reliquias ou o [[Altar#Cristianismo|altar da igrexa]]. O simbolismo celeste da cúpula, con todo, foi o preeminente na [[Anno Domini|era cristiá]].{{sfn|Smith|1950|pp=53–56, 79}} Nos primeiros séculos do islam, as cúpulas estaban estreitamente asociadas á realeza. Unha cúpula construída diante do mihrab dunha mesquita, por exemplo, pretendía polo menos inicialmente destacar o lugar dun príncipe durante as cerimonias reais. Co tempo, estas cúpulas convertéronse principalmente en puntos focais para a decoración ou a dirección da oración. O uso de cúpulas nos mausoleos tamén pode reflectir o patrocinio real ou considerarse unha representación da honra e o prestixio que simbolizaban as cúpulas, máis que ter un significado funerario específico.{{sfn|Grabar|1963|pp=195, 197}} A gran variedade de formas de cúpula no islam medieval reflectía diferenzas dinásticas, relixiosas e sociais, así como consideracións prácticas de construción.{{sfn|Peterson|1996|p=68}} == Acústica == Como as cúpulas son cóncavas por abaixo, poden reflectir o son e crear [[eco]]s.{{sfn|Kayili|2005|p=9}} Unha cúpula pode ter unha "[[Gabinete de segredos|galería de susurros]]" na súa base que en certos lugares transmite un son distinto a outros lugares distantes da galería.{{sfn|Ching|2011|p=63}} As semicúpulas sobre as ábsidas das igrexas bizantinas axudaban a proxectar os [[canto]]s do clero.{{sfn|Ousterhout|2008a|p=13}} Aínda que isto pode complementar a música, pode facer que a fala sexa menos intelixible, o que levou a [[Francesco Giorgi]] en 1535 a recomendar teitos abovedados para as zonas do coro dunha igrexa, pero un teito plano cheo de tantas capelas como sexa posible para onde se producira a predicación.{{sfn|Baumann|Haggh|1990|pp=208-209}} As cavidades en forma de xerras construídas na superficie interior dunha cúpula poden servir para compensar esta interferencia difundindo o son en todas direccións, eliminando os ecos e creando ao mesmo tempo un "efecto divino na atmosfera do culto." Sobre esta técnica escribiu [[Marco Vitruvio|Vitruvio]] os seus ''[[De architectura|Dez libros de arquitectura]]'', que describe o resoador de bronce e barro.{{sfn|Kayili|2005|p=9}} O material, a forma, o contido e a colocación destes [[Resoador|resoadores de cavidade]] determinan o efecto que producen: reforzar certas frecuencias ou absorbelas.{{sfn|Baumann|Haggh|1990|p=202}} == Tipos == === Cúpula de colmea === {{Véxase tamén|Tholos}} [[Ficheiro:Treasury_of_Atreus_Mycenae.jpg|miniatura|upright|[[Tesouro de Atreo|Tesouro micénico de Atreo]]]] Tamén chamada ''cúpula en ménsula'',{{sfn|Höcker|2000|pp=181, 183}} ''cúpula acanalada'',{{sfn|Salvadori|1987|p=233}} ou ''falsa cúpula'',{{sfn|Dror|2011|p=163}} diferéncianse da ''cúpula verdadeira'' en que están formadas por capas puramente horizontais. A medida que as capas son máis altas, cada unha delas está lixeiramente en [[beiril]], ou [[ménsula]], cara ao centro ata que se reúnen na parte superior. Un exemplo monumental é o [[Tesouro de Atreo|Tesouro micénico de Atreo]] de finais da [[Idade de Bronce]].{{sfn|Wright|2009|p=188}} === Cúpula arriostrada === Unha cúpula arriostrada é unha [[estrutura espacial]] en forma de cúpula dunha ou dúas capas. ''Cúpula arriostrada'' é un termo xenérico que inclúe cúpulas ''estriadas'',{{sfn|Chen|Lui|2005|pp=24-18}} ''[[Johann Wilhelm Schwedler#Cúpula Schwedler|Schwedler]]'',{{sfn|Chen|Lui|2005|pp=24-18}} ''reixa de tres vías'',{{sfn|Chen|Lui|2005|pp=24–18}} ''lámina'' ou ''Kiewitt'',{{sfn|Chen|Lui|2005|pp=24-18, 24-19}} celosías{{sfn|Ramaswamy|Eekhout|2002|p=141}} e cúpulas ''[[Cúpula xeodésica|xeodésicas]]''.{{sfn|Chen|Lui|2005|pp=24-2, 24-18}} Os distintos termos reflicten as diferentes disposicións dos elementos superficiais. As cúpulas arriostradas adoitan ter un peso moi reducido e adoitan utilizarse para cubrir luces de até 150 metros.{{sfn|Saka|2007|p=595}} A miúdo prefabricados, os elementos que as compoñen poden estar situados sobre a superficie de revolución da cúpula ou ser lonxitudes rectas cos puntos de conexión ou nodos situados sobre a superficie de revolución. As estruturas dunha soa capa denomínanse ''armazón'' ou ''esqueleto'' e as de dobre capa ''celosía'', que se utilizan para grandes luces. Cando a cuberta tamén forma parte do sistema estrutural, denomínase tipo ''pel tensada''. O tipo ''superficie conformada'' consiste en láminas unidas polos bordos dobrados para formar a estrutura.{{sfn|Makowski|1962|p=62}} === Bóveda de claustro === Tamén chamadas ''bóvedas de cúpula'' (termo que ás veces se aplica tamén ás bóvedas de vela)<!-- trátase dunha incoherencia nas fontes, recoñecida por Dodge, 1984, páxina 273-->,{{sfn|Moffett|Fazio|Wodehouse|2003}}{{sfn|Dodge|1984|p=273}} ''cúpulas poligonais'',{{sfn|Newman|Pevnser|1972|p=527}} ''cúpulas cubertas'',{{sfn|Dien|2007|p=80}} ''cúpulas cornadas'',{{sfn|Ward|1915|p=9}} ''cúpulas segmentarias''{{sfn|Hourihane|2012|p=303}} (un termo que ás veces tamén se usa para as cúpulas de pratos), ''bóvedas con paneis'',{{sfn|Dodge|1984|p=268}} ou ''bóvedas de pavillón'',{{sfn|Sear|1983|p=79}} trátase de cúpulas que manteñen unha forma poligonal na súa sección transversal horizontal. As superficies curvas compoñentes destas bóvedas denomínanse ''graves'', ''redes'' ou ''células''.{{sfn|Curl|2003|p=220}} Os primeiros exemplos coñecidos datan do século I a.C., como as do [[Tabulario]] de Roma, do ano 78 a.C.. Outros exemplos son as das Termas de Antonino en [[Cartago]] (145-160) e as da [[Capela Palatina, Aquisgrán|Capela Palatina de Aquisgrán]] (séculos XIII-XIV).{{sfn|Como|2013|p=320}} O exemplo máis famoso é a cúpula octogonal renacentista de Filippo Brunelleschi sobre a catedral de Florencia. [[Thomas Jefferson]], terceiro presidente dos Estados Unidos, instalou unha cúpula octogonal sobre a fachada oeste da casa da súa plantación, [[Monticello]].{{sfn|Kern}} === Cúpula composta === Tamén chamadas ''cúpulas sobre pendentes''{{sfn|Karydis|2012|pp=362–363}} ou ''cúpulas de pendentes''{{sfn|Hassan|Mazloomi|Omer|2010|p=105}} (un termo que tamén se aplica ás bóvedas de crucería), as cúpulas compostas teñen pendentes que soportan unha cúpula de menor diámetro inmediatamente por encima, como na [[Igrexa de Santa Sofía de Istambul]], ou un tambor e unha cúpula, como en moitas cúpulas renacentistas e post-renacentistas, con ambas as formas dando lugar a unha maior altura.{{sfn|Catholic}} === Cúpula de arcos cruzados === Un dos primeiros tipos de bóveda de crucería, os primeiros exemplos coñecidos atópanse na [[Mesquita de Córdoba|Mesquita Maior de Córdoba]] do século X. En lugar de cruzarse no centro da cúpula, as nervaduras crúzanse caracteristicamente fóra do centro, formando un espazo poligonal baleiro no centro. A xeometría é un elemento clave dos deseños, e o octógono é quizais a forma máis utilizada. A cuestión de se os arcos son estruturais ou puramente decorativos segue sendo obxecto de debate. É posible que o tipo teña unha orixe oriental, aínda que a cuestión tampouco está resolta. Hai exemplos en España, no norte de África, Armenia, Irán, Francia e Italia.{{sfn|Fuentes|Huerta|2010|pp=346-352}} {{multiple image|caption_align=center|header_align=center | align = center | total_width = 600 | image1 = Atreus-2.jpg | width1 = 1600 | height1 = 938 | alt1 = Unha cúpula de ménsula | caption1 = Unha cúpula de ménsula | image2 = Klostervalv.png | width2 = 390 | height2 = 307 | alt2 = Unha bóveda doméstica | caption2 = Unha bóveda doméstica | image3 = Cordoba Mosque 13.jpg | width3 = 3008 | height4 = 2000 | alt3 = Cúpula de arco cruzado | caption3 = Cúpula de arco cruzado | footer = }} === Cúpula elipsoidal === A cúpula elipsoidal é unha superficie formada pola rotación ao redor dun eixo vertical dunha [[Elipse (xeometría)|semi-elipse]]. Como outras «cúpulas rotacionais» formadas pola rotación dunha curva ao redor dun eixo vertical, as cúpulas elipsoidais teñen bases circulares e seccións horizontais e son un tipo de «cúpula circular» por esa razón.{{sfn|Arun|2006|p=304}} === Cúpula xeodésica === {{Artigo principal|Cúpula xeodésica}} [[Ficheiro:Biosphere montreal.JPG|miniatura|upright|Cúpula xeodésica ([[Biosphère de Montreal]], Canada)]] As "cúpulas xeodésicas" son a parte superior das esferas xeodésicas. Están compostas por unha estrutura de triángulos en forma de [[poliedro]].{{sfn|Langmead|Garnaut|2001|p=131}} As estruturas reciben o seu nome das [[xeodésica]]s e baséanse en formas xeométricas como os [[icosaedro]]s, os [[octaedro]]s ou os [[tetraedro]]s.{{sfn|Langmead|Garnaut|2001|p=131}}{{sfn|Hourihane|2012|p=302}} Estas cúpulas pódense crear utilizando un número limitado de elementos e unións sinxelas, e resolven de maneira eficaz as forzas internas da cúpula. Dise que a súa eficiencia aumenta co tamaño.{{sfn|Ambrose|Tripeny|2011|p=36}} Aínda que non foron inventadas por [[Buckminster Fuller]], asócianse con el porque deseñou moitas cúpulas xeodésicas e patentounas nos Estados Unidos.{{sfn|Denny|2010|p=140}} === Cúpula semiesférica === [[Ficheiro:Kupolvalv.svg|miniatura|upright|Cúpula semiesférica]] A ''cúpula semiesférica'' é unha superficie formada pola rotación ao redor dun eixo vertical dun [[semicírculo]]. Do mesmo xeito que outras "cúpulas rotacionais" formadas pola rotación dunha curva ao redor dun eixo vertical, as cúpulas hemisféricas teñen bases circulares e seccións horizontais, polo que se consideran un tipo de "cúpula circular". Sofren compresión vertical ao longo dos seus meridianos, pero horizontalmente só sofren compresión na parte situada por encima dos 51,8 graos desde a parte superior. Por baixo deste punto, as cúpulas hemisféricas experimentan tensión horizontal e adoitan necesitar contrafortes para contrarrestala.{{sfn|Arun|2006|p=304}} Segundo E. Baldwin Smith, era unha forma probablemente coñecida polos asirios, definida por matemáticos teóricos gregos e estandarizada polos construtores romanos.{{sfn|Smith|1950|pp=8, 9}} == Características construtivas == === Forma xeométrica === A superficie dunha cúpula pode adoptar distintas formas segundo o método construtivo e as tradicións formais, variando en función da forma de planta e o perfil de acordo á [[sección cónica|cónica]] utilizada: * Semiesférica, que é a forma máis simple desde o punto de vista construtivo. * Semielipsoide de planta circular, utilizada en cúpulas rebaixadas. * Semielipsoide de planta elíptica, adecuada a espazos rectangulares. * Semiparaboloide de planta circular, permite cúpulas máis estilizadas, ''"aliviando"'' a percepción formal do edificio. * Semiparaboloide de planta elíptica. * Semihiperboloide de planta circular, tamén máis esvelta, mellora o comportamento estrutural ao reducir os empurres horizontais. * Semihiperboloide de planta elíptica. [[Ficheiro:Penditifkuppel.svg|miniatura|Esquema de cúpula sobre [[Pendente (arquitectura)|pendentes]].]] [[Ficheiro:Penditifkuppel-mit.svg|miniatura|Esquema de cúpula con tambor.]] === Elementos dunha cúpula === A base sobre a que se apoia a cúpula pode consistir en muros continuos ou en arcos sobre [[pilastra]]s. Cando a base é [[cilindro|cilíndrica]], a cobertura do espazo resultante pode construírse mediante unha cúpula simple; noutro caso, a cuberta convértese nunha [[cúpula de cuarteiróns]]. Para resolver a transición entre a base circular ou elíptica da cúpula e a forma cadrada ou poligonal do baseamento, utilizáronse frecuentemente elementos de transición como [[trompa (arquitectura)|trompas]] ou pendentes. Entre a cúpula propiamente dita, e os elementos de transición adoita interporse un tambor cilíndrico ou [[ciborio]], polo xeral perforado con [[Fiestra|xanelas]], que posibilitan a iluminación do espazo interior. A iluminación pode así mesmo complementarse mediante unha lanterna superior, visible desde o exterior como elemento formal de coroamento do conxunto. [[Ficheiro:Interior of Treasury of Atreus, Mycenae, 201995.jpg|esquerda|miniatura|Un exemplo de cúpula por "aproximación de fileiras" ou falsa cúpula: Interior do Tesouro de Atreo en [[Micenas]].]] === Sistemas construtivos === Un dos métodos construtivos máis simples e antigos consiste en levantar fiadas sucesivas de mampostos, pechándose progresivamente cara ó centro. Este sistema é moi antigo, e permite cubrir espazos de diámetro relativamente pequeno. Ás veces, a colocación dos mampostos segue un patrón en [[espiral]], tal como o aplicaron tradicionalmente os [[esquimó]]s para levantar os seus iglús. A construción resultante adoita denominarse ''falsa'' cúpula ou aproximación de fileiras ó conseguirse por este medio. Neste sistema cada aro ou volta de mampostos logra ó "pecharse" a estabilidade necesaria, e o comportamento [[Estática (mecánica)|estático]] é o dunha estrutura [[lintel|alintelada]], sen esforzos horizontais de importancia: As cúpulas verdadeiras están conformadas por pezas chamadas [[doela]]s, cunha [[clave (arquitectura)|clave]] superior que equilibra os esforzos en forma similar ó que se require nun arco ou unha bóveda, só que en tres dimensións. Para permitir un óculo cenital que dea paso á luz exterior ou -máis tardiamente- unha lanterna co mesmo obxectivo, a clave pode substituírse por un anel superior de pezas que resistan en conxunto os esforzos de compresión. Este aro superior construíuse frecuentemente en aliaxes como o [[bronce]], para asegurar a estabilidade e durabilidade.<ref>Un exemplo clásico do uso do bronce para este fin atópase no [[Panteón de Agripa]].</ref> O problema máis importante dos construtores de cúpulas antes da [[Revolución Industrial|Revolución industrial]] foi achar materiais con resistencia á tracción para contrarrestar os esforzos horizontais na base da cúpula que, pola súa forma, tende a abrirse. A solución clásica consistiu en contrarrestar tales esforzos mediante [[contraforte]]s pesados de obra, despois por outras cúpulas e semicúpulas, que van levando os esforzos a sitios menos visibles (caso de [[Igrexa de Santa Sofía de Istambul|Santa Sofía de Constantinopla]]) e que no gótico foron substituídos por [[arcobotante]]s. Posteriormente contrarrestáronse os esforzos horizontais mediante un zuncho, xeralmente de aceiro, na base, funcionando a tracción, pero con interesantes variantes, por exemplo, na [[catedral de Puebla]], ([[México]]), onde se utilizou un material tan inesperado como un trenzado de tripa de cabalo, debido a que é moito máis flexible e resiste moito mellor os esforzos da cúpula cando se produce un terremoto; da bondade da solución ideada polos arquitectos españois dá fe que a cúpula segue enteira tras bastantes movementos sísmicos.<ref>{{Cita web |url=http://www.arquitectuba.com.ar/diccionario-arquitectura-construccion/cupula/ |título=Cúpula en Arquitectuba. |data-acceso=01 de xullo de 2015 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20070806132723/http://www.arquitectuba.com.ar/diccionario-arquitectura-construccion/cupula/ |dataarquivo=06 de agosto de 2007 |urlmorta=yes }}</ref> === Cálculo estrutural === Desde o punto de vista [[enxeñaría estrutural|estrutural]] unha cúpula delgada pode considerarse un [[elemento estrutural|elemento bidimensional]] de dobre curvatura con simetría radial (''respecto ó centro da esfera inscrita''). Os esforzos predominantes son de [[Tensión mecánica|tensión]] no sentido dos paralelos e de [[Esforzo de compresión|compresión]] no sentido dos meridianos. Estruturalmente as súas ecuacións de equilibrio corresponden a unha lámina de revolución.[[Ficheiro:Igloo spirale.svg|miniatura|Construción dun [[iglú]].]] Nas cúpulas de sección circular e de parede delgada prodúcense esforzos de flexión porque a circunferencia afástase da forma óptima de [[catenaria]], caendo a resultante fóra do terzo medio da sección, pero este afastamento está xeralmente por encima da catenaria, o cal permite anular esta flexión con aneis de aceiro horizontais en forma de paralelos traballando á tracción e permitindo así axustar o polígono funicular de forzas á forma circular requirida. En cúpulas de gran diámetro existen problemas serios de cargas eventuais que poden chegar a ser moi importantes e obrigan a un estudo profundo dos esforzos de flexión que poden producirse. Exemplos destas cargas eventuais poden ser presión desemparella por ventos veloces, dilatacións diferenciais por temperatura desemparella (lado iluminado polo sol e lado de sombra), acumulacións desemparellas de neve ou xeo, asentos diferenciais de cimentacións, etc. == Historia == Desde os albores da [[civilización]] construíronse falsas cúpulas con materiais variados, incluíndo as cubertas tradicionais aínda en uso das [[iurta]]s da Asia central, dos [[iglú]]s [[pobos inuit|inuit]], os ''trulli'' do sur de [[Italia]] e os ''[[nuraghi]]'' de [[Sardeña]].<ref>J.F. Casabona, P. Vidal, J. Ibáñez, M. A. Zapater; http://www.aragob.es/edycul/patrimo/etno/barragen/tecnicas.htm {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070607210955/http://www.aragob.es/edycul/patrimo/etno/barragen/tecnicas.htm |date=07 de xuño de 2007 }} Arquitectura popular: las barrachinas.</ref> Co crecente uso de habitacións de forma rectangular, este tipo de cubertas quedou circunscrito á arquitectura funeraria, por exemplo nos ''"[[tholos]]"''. Un dos tholos máis relevantes é o [[Tesouro de Atreo]] en [[Micenas]], cuxa construción se estima tivo lugar en [[-1250|1250&nbsp;a.&nbsp;C.]] É unha construción de pedra alintelada que constitúe por tanto unha falsa cúpula, cun diámetro de 14,5 [[metro|m]]. O uso da cúpula foi pouco común na [[Grecia antiga|Antiga Grecia]], e até o [[Imperio Romano|Imperio romano]] non se comezan a levantar as primeiras cúpulas verdadeiras. === Imperio romano === [[Ficheiro:Pantheon.drawing.jpg|miniatura|Sección do [[Panteón de Roma|Panteón de Agripa]], en [[Roma]].]] No Imperio Romano emprégase a cúpula moito máis frecuentemente. Os máis grandes [[termas romanas|complexos termais]] e palacios romanos incluíron cúpulas como cuberta. O cume da construción de cúpulas en Roma aparece na do panteón de Agripa, cunha luz libre que non foi nunca superada con técnicas tradicionais e foi necesario o emprego do aceiro estrutural ou o formigón armado para conseguilo. A cúpula do panteón é semiesférica, formada de [[formigón]] con cascotes de tufo e escoura volcánica. As partes externas da cúpula forráronse con ''opera latericia''. Tamén se utilizaron ladrillos bipedais<ref>Os '''''ladrillos bipedais romanos''''' (''aprox''. 60x60x7 cm.) eran o dobre de grandes que os comúns, (''aínda que tamén se utilizaban en paredes verticais''), o feito de ter o seu centro de gravidade máis afastado do bordo permitía tomar esborralles máis pronunciados que os posibles con ladrillos comúns, o que facía que fosen '''''especialmente aptos para construír cúpulas''''' sen encofrados, permitindo completar un sector de arco maior da cúpula traballando só con fiadas horizontais, moito máis simples, que as fiadas de orientación radial (''as que implican traballar con superficies cónicas''). [http://usuarios.multimania.es/jorgesp/materia.htm Tellas e ladrillos romanos] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101103083411/http://usuarios.multimania.es/jorgesp/materia.htm |date=03 de novembro de 2010 }}</ref> en capas horizontais, a modo de aneis.<ref>García e Bellido, Antonio. ''Arte romana'' (1955). Consello Superior, páxina 376.</ref> Foi a maior cúpula construída na súa época, cos seus 43,44 [[metros|m]] de diámetro, coroada por un amplo [[óculo]] de 8,9&nbsp;m que enche de luz o espazo interior. A estabilidade estrutural logrouse mediante o uso de formigón, forrada en ''opera latericia'',<ref>''Opera latericia''; muros de ladrillos con morteiro de cemento.</ref> característica da arquitectura romana, e diversas técnicas de alixeiramento do peso propio, sexa mediante redución progresiva do espesor da cúpula<ref>Desde 5,9&nbsp;m na base até menos de 1,40&nbsp;m na súa coroación.</ref> ou a substitución do [[travertino]] por [[pedra pómez]] nas zonas superiores. Dentro do edificio pode inscribirse unha [[esfera]] perfecta, representando a celeste, xunto a toda unha serie de relacións simbólicas desde os puntos de vista gnómico, xeométrico e mecánico, que serviron de modelo ás sucesivas xeracións de arquitectos. A cúpula romana, e a súa derivada [[Arte paleocristiá|paleocristiá]], construíronse case sempre sobre un [[ciborio]] con forma cilíndrica ou de prismas de base cadrada, [[octógono|octogonal]] ou [[dodecágono|dodecagonal]]. === Imperio bizantino === [[Ficheiro:Hagia-Sophia-Laengsschnitt.jpg|miniatura|Cúpula de [[Igrexa de Santa Sofía de Istambul|Santa Sofía]], [[Istambul]], construída entre o ano 532 e o 537.]] No [[Imperio Bizantino|Imperio bizantino]], herdeiro da capacidade tecnolóxica romana, a técnica construtiva de cúpulas evolucionou ata lograr impoñer a estrutura sobre un cubo, mediante o uso de elementos arquitectónicos de transición como a [[Pendente (arquitectura)|pendente]], que derivaría na [[trompa (arquitectura)|trompa]], unha bóveda cónica usual na [[arquitectura románica]]. O principal exemplo do período é ''"Hagia Sophia"'', a [[Igrexa de Santa Sofía de Istambul|igrexa de Santa Sofía en Constantinopla]], actual [[Istambul]], construída no [[século VI]] baixo o reinado do emperador [[Xustiniano I]]. A igrexa é un espazo rectangular de 77 por 71&nbsp;[[metros|m]]. A cúpula central ten un [[diámetro]] de 31,87&nbsp; m e unha altura de 56,60&nbsp;m. Non ten [[ciborio]], e apóiase en catro [[Pendente (arquitectura)|pendentes]] e corenta contrafortes perimetrais separados por [[Fiestra|xanelas]]. En conxunto cunha serie de semicúpulas, máis a combinación interior do xogo de luces cos mosaicos típicos da arte bizantina, dan unha sensación de ingravidez, e inmaterialidade, que —por diversos camiños— constituiría a procura constante da arquitectura sacra dos séculos seguintes.[[Ficheiro:DomeOfTheRock.jpg|miniatura|A [[Cúpula da Rocha]], en [[Xerusalén]], construída entre [[687]] e [[691]].]] Outro edificio notable do período é a [[Basílica de San Vidal de Rávena|igrexa de San Vidal en Rávena]], consagrada no ano [[547]], que presenta unha planta central con cúpula de 16 m de diámetro sobre [[Pilastra|pilastras]] que forman unha base octogonal. Xunto con ''[[San Apolinario in Clase]]'' e ''[[San Apolinar Novo]]'' constitúen o grupo de monumentos máis importante da [[antigüidade tardía]] en Italia, construídos todos desde que o emperador[[ Flavio Honorio| Honorio]] designase a [[Rávena]] como nova capital do [[Imperio Romano de Occidente]] no ano [[402]]. Paralelamente, coa [[Caída de Constantinopla|conquista de Constantinopla]] polos [[Imperio Otomán|otománs]] en [[1453]], Santa Sofía pasou a ser tamén un edificio modélico para as [[mesquita]]s do mundo [[Islam|islámico]]. === A cúpula no islam === {{AP|Historia das cúpulas persas}} A cúpula, xunto á [[Columna (arquitectura)|columna]] e o [[arco (arquitectura)|arco]] constituíu o elemento arquitectónico principal da [[arte islámica]]. Herdou de [[Roma antiga|Roma]], a través da evolución [[Arte paleocristiá|paleocristiá]] e [[Arte bizantina|bizantina]], o significado cosmolóxico de ''bóveda celeste'', completado xeralmente co motivo decorativo interior da árbore da vida, que se representa investido seguindo a crenza islámica dunha simetría perfecta entre terra e paraíso. Un dos exemplos máis relevantes e temperáns é a [[Cúpula da Rocha]], construída en [[Xerusalén]] polo noveno [[califa]] [[Abd al-Malik ibn Marwan|Abd al-Malik]] entre [[687]] e [[691]], cubrindo a rocha desde onde se cre que [[Mahoma]] ascendeu ao paraíso. A cúpula, cun diámetro de 21,37&nbsp;m descansa sobre un [[ciborio]] ou tambor cilíndrico que serve de transición á base octogonal. Cada un dos vértices do octógono están orientados segundo os puntos cardinais, e o [[extradorso]] está cuberto por láminas de [[cobre]] puído e dourado que, ao reflectir os raios solares, converte a este edificio nun dos máis fermosos de Xerusalén. Desde o punto de vista construtivo, a cúpula caracterízase por ser realizada en [[madeira]] no canto de pedra, constituíndo un dos poucos exemplos que se conservan da tradición madeireira [[siria]]. Outra circunstancia para destacar é que foi un dos primeiros exemplos de cúpula de dobre capa, sistema que retomaría [[Filippo Brunelleschi| Brunelleschi]] en [[Catedral de Santa María del Fiore|Santa María del Fiore]], aínda que mediante [[doela]]s de [[ladrillo]]. Mentres que a cúpula exterior ten un perfil de arco realzado, o [[intradorso]], profusamente decorado con motivos do [[árbore da vida]] é perfectamente hemisférico. O [[Templo da Rocha]] leva ao [[peregrino]] á circunvalación da cúpula por un percorrido octogonal, simbolizando a cuadratura do círculo, a unión de corpo e alma. == Notas == {{notelist|30em | refs = {{efn|name=Downey definitions 1945 |{{harvnb|Downey|1946|pp=23, 25, 26}}: "Os historiadores da arquitectura que se ocupan da historia da cúpula víronse desconcertados e ás veces extraviados pola peculiar vaguidade dalgunhas pasaxes literarias que, nalgúns casos, constitúen a única proba da existencia de certas cúpulas ou de certos tipos de cúpulas. Cando os autores antigos mencionan unha cúpula, a miúdo denomínana ''sphaira'' ou ''sphairion''. Aínda que inexacto, no sentido xeométrico, trátase dun método perfectamente comprensible e xustificable para describir un elemento arquitectónico cuxa característica máis destacada é a súa esfericidade; e que os escritores antigos eran conscientes da inexactitude, pero tamén da utilidade da imaxe gráfica, suxíreo a referencia de Procopio á cúpula principal de la Iglesia dos Apóstolos de Constantinopla como ''τὸ σφαιροειδές'', que podería traducirse como ''a estrutura en forma de esfera''". [...] "Choricius, ata onde o escritor sabe actualmente, é o único escritor deste período que ten o coidado suficiente para sinalar que unha cúpula ou unha semicúpula é unha forma esférica ''oca''." [...] "Naturalmente, se un desexaba describir unha cúpula vívidamente, a característica máis rechamante da súa aparencia era a súa esfericidade, e todo o mundo sabía que se un chamaba a unha cúpula unha ''sphaira'', chamábaa así porque se ''parecía'' a unha ''sphaira''; e entendíase que unha cúpula non era unha ''sphaira'' no sentido xeométrico. Isto é, por suposto, o que cabería esperar, e o fenómeno non se limita en absoluto á literatura grega postclásica." }} {{efn|name=Smith definitions 1950a |{{harvnb|Smith|1950|p=5}}: "Para os inxenuos que non se interesaban pola construción, a cúpula era ante todo unha "forma" e logo unha "idea". Como forma (anterior aos inicios da construción de cachotería), era a característica memorable dunha casa antiga e ancestral. Segue sendo unha forma visualizada e descrita con termos como ''semiesfera, colmea, cebola, melón e bulbo''. Na antigüidade consideráballa un ''tholos, piña, omphalos, casco, tegurium, kubba, kalube, maphalia, vihdra, parasol, árbore amalaka, ovo cósmico e cunco celestial''. Mentres que os termos modernos son puramente descritivos, a imaxinería antiga conservaba certa memoria da orixe da forma dómica e transmitía algo das crenzas ancestrais e os significados sobrenaturais asociados á súa forma". }} {{efn|name=Smith definitions 1950b |{{harvnb|Smith|1950|p=6}}: "A forma de cúpula debe distinguirse da bóveda de cúpula porque a cúpula, tanto como idea como método de cuberta, orixinouse en materiais maleables sobre un refuxio primitivo e máis tarde conservouse, venerou e traduciu a materiais máis permanentes, en gran medida por razóns simbólicas e tradicionais. 1. No nivel primitivo, o tipo de refuxio construído máis frecuente e, polo xeral, o máis antigo, xa fose unha tenda de campaña, unha casa de pozo, unha cabana de terra ou unha cabana con teito de palla, era máis ou menos circular en planta e cubríase necesariamente cun tellado curvo. Por iso, en moitas partes do mundo antigo a forma domical asociouse habitualmente na memoria dos homes cun tipo central de estrutura que se veneraba como refuxio tribal e ancestral, símbolo cósmico, casa das aparencias e morada ritual. 2. Por iso é polo que moitas culturas moi separadas entre si, cuxa arquitectura evolucionou a partir de métodos primitivos de construción, tivesen algunha tradición dun refuxio antigo e venerado que se distinguía por un tellado curvo, xeralmente de aspecto máis ou menos abovedado, pero ás veces en forma de aro ou cónico." }} {{efn|name=Smith definitions 1950c |{{harvnb|Smith|1950|pp=8–9}}: "A forma máis primitiva e natural, derivada directamente dunha cabana redonda feita de materiais flexibles atados na parte superior e cuberta con follas, peles ou palla, era a cúpula puntiaguda e lixeiramente bulbosa tan común hoxe en día entre as tribos atrasadas de Nubia e África (Fig. 93). Este tipo de cúpula, parecida a unha piña truncada ou a unha colmea, consérvase nas tumbas tholos do Mediterráneo (Fig. 63), nas tumbas escavadas na roca de Etruria e Sicilia (Figs. 64, 65), nas cabanas qubab sirias (Fig. 88), na tumba de Bizzos (Fig. 61) e en moitas das primeiras mesquitas islámicas (Figs. 38-43). Para distinguir esta forma de cúpula do cono xeométrico chamarémola conoide, polo seu recoñecido parecido coa piña real. Outros tipos de formas cónicas, máis planas e non puntiagudas, derivaron da tenda e conserváronse como tabernáculos, copones e baldaquinos (Figs. 144-151). Estas formas de tenda, con todo, podían ser avultadas e bulbosas debido ao lixeiro armazón do teito, como mostra o baldaquino celeste sobre o gran altar de Zeus en Pérgamo (fig. 106) e a cúpula parta entre os relevos do arco de Septimio Severo en Roma (fig. 228). En Siria e noutras partes do Imperio Romano tamén había refuxios rústicos sacros cuxas cubertas rituais e domésticas ás veces tiñan un reborde curvado cara a fóra na parte inferior da cúpula, xa que a palla dobrábase cara a fóra para formar un voladizo (Figs. 111-117). Noutros exemplos, a curvatura da súa lixeira cuberta abovedada rompía polas ataduras horizontais que suxeitaban a palla (Fig. 10). A forma semiesférica, hoxe tan comunmente asociada á cúpula, adquiriu sen dúbida a súa curva xeométrica en gran medida dos intereses teóricos dos matemáticos gregos e das consideracións prácticas da mecánica romana. Esta estandarización romana de fórmaa cúpula, que facilitou a súa construción precisa en ladrillo, pedra e formigón, converteuse na forma habitual da bóveda cúpula antiga." }} {{efn|name=Dodge definitions 1984a |{{harvnb|Dodge|1984|pp=265–267}}: "As cúpulas foron obxecto de controversia durante máis dun século. Tanto as orixes da construción de cúpulas como as formas en que se aplicaron foron obxecto de acalorados debates Á luz de todo iso, exponse dúas preguntas. Esaxeraron algúns estudosos estas cuestións, creando así problemas innecesarios e unha falsa controversia? E houbo realmente algún "problema" no que respecta a a cúpula e o van cadrado? A cuestión de fondo, con todo, é terminolóxica. Respectados eruditos mergulláronse no debate, só para confundir aínda máis a situación pola omisión dunha definición adecuada dos termos. Cando se dan definicións, ou ben son incoherentes ao longo do texto, ou ben non se corresponden coas de uso xeral. Isto dá lugar a confusións, malentendidos e "problemas coas cúpulas". No que coinciden a maioría dos estudosos é en que a cúpula é unha especie de bóveda. R. J. Mainstone define unha cúpula como Un elemento estrutural que abarca un espazo circular en planta e normalmente semiesférico ou case na súa forma total". R. Krautheimer defínea como "unha bóveda semiesférica" e o Penguin Dictionary of Architecture dá a seguinte definición Bóveda de curvatura uniforme erixida sobre unha base circular. A sección pode ser segmentaria, semicircular, apuntada ou bulbosa". Así pois, o termo "cúpula" non é específico, senón que serve para describir un elemento semiesférico ou similar. Cando unha bóveda deste tipo colócase sobre un muro circular, como no Panteón de Roma, o "Templo de Mercurio" de Bala ou o Tor de'Schiavi na Vía Praenestina, hai pouca discrepancia ou variación no termo aplicado ao elemento de cuberta; trátase dunha cúpula. Os problemas empezan a xurdir na literatura crítica recente cando devandito elemento colócase sobre un van octogonal, poligonal ou cadrado". }} {{efn|name=Dodge definitions 1984b |{{harvnb|Dodge|1984|pp=268–270}}: "O Penguin Dictionary of Architecture dá a seguinte definición de "bóveda de crucería": : "Bóveda que se eleva directamente sobre unha base cadrada ou poligonal, as superficies curvas separadas por arestas". Nas publicacións estadounidenses e nalgunhas británicas, este elemento denomínase "bóveda de claustro", o que deu lugar a parte da confusión terminolóxica. Con todo, tanto Mainstone como Krautheimer, que utilizan o termo "bóveda de claustro", sinalan que tamén se denomina bóveda de cúpula. A definición de Mainstone é: : "Bóveda que se aproxima á cúpula pero de planta poligonal en lugar de circular"; e a definición de Krautheimer é: : "Bóveda composta de catro, oito ou doce superficies curvas, como a que resultaría da interpenetración de dúas, catro ou seis bóvedas de canón de igual altura e diámetro; tamén cúpula de catro lados, de oito lados etc.". Estas dúas definicións describen exactamente os exemplos de Domus Augstana [''sic''] e Bostra. A definición de Rivoira [''sic''] da cúpula da Domus Aurea demostra o innecesariamente enrevesados que poden chegar a ser algúns termos. Denomínaa "bóveda de claustro". Tamén denomina á bóveda domical "cúpula de claustro non estriada". O termo bóveda de crucería pode aplicarse a unha bóveda de base cadrada, é dicir, formada por catro panos, como sinala Krautheimer. É con este tipo concreto de bóveda de crucería con cúpula co que xurdiron nos pasado problemas de definición aínda máis agudos. Butler, na súa descrición dos Baños do Sur de Bostra, denomina "cúpula de oito lados" á cúpula octogonal antes mencionada. As dúas salas cadradas do complexo (R e T no plano de Butler) tamén estaban abovedadas. A da sala R segue intacta e Butler refírese a ela como "bóveda claustral" ou "cúpula cadrada". O primeiro termo, como xa se demostrou, é o termo americano para a bóveda de cúpula, pero pola súa cualificación de cúpula cadrada fixo que algúns estudosos fagan algunhas afirmacións bastante equivocadas. Ward-Perkins refírese á estrutura como bóveda cúpula. Creswell refírese á "cúpula cadrada do pretorio de Musmiye (antiga Phaena), á vez que dá os termos francés e alemán, voute en arc de cloître e klosterküppel. É obvio que se refire á bóveda domical ou de claustro. Con todo, Swift chama a este tipo de bóveda "a chamada cúpula de claustro de planta cadrada". Con esta definición resulta obvio a que tipo de estrutura refírese, e tamén pon como exemplo Musmiye". }} {{efn|name=Dodge definitions 1984c |{{harvnb|Dodge|1984|p=277}}: "Cúpula Bóveda de curvatura xeralmente uniforme erixida sobre unha base circular cuxos elementos se dispoñen radialmente en lugar de en ménsulas. O perfil pode variar. O termo pode aplicarse de forma xeral a outras formas cimbradas (Como a bóveda de crucería e a de vela)" }} {{efn|name=Trachtenberg definitions 1986 |{{harvnb|Trachtenberg|Hyman|1986|p=583}}: "Cúpula: Bóveda curva que se levanta sobre unha base circular e que é de sección semicircular, apuntada ou bulbosa. Se se levanta sobre unha base cadrada ou poligonal deben inserirse pendentes ou pendentes de transición nas esquinas da base para transformala nun case círculo." }} {{efn|name=Fleming definitions 1991 |{{harvnb|Fleming|Honour|Pevsner|1991|pp=126–127}}: "Cúpula. Bóveda de curvatura uniforme sobre unha base circular. A sección pode ser escarzana, semicircular, apuntada ou bulbosa. Se unha cúpula levántase sobre unha base cadrada, deben interpolarse barras nas esquinas para mediar entre o cadrado e o círculo. Poden ser pendentes ou biscoitos. Unha pendente é un triángulo esférico; o seu curvatura é a dunha cúpula cuxo diámetro é a diagonal do cadrado inicial. O triángulo leva ata a altura que permite erixir sobre o seu horizontal superior a cúpula propiamente dita. Un squinch é un arco ou arcos de radio crecente que se proxectan uno fronte ao outro, ou arcos horizontais que se proxectan da mesma maneira. Se se colocan squinches nas esquinas do cadrado e eríxense suficientes arcos sobre eles, obterase unha liña de base adecuada para a cúpula. En todos estes casos, a cúpula terá o diámetro da lonxitude dun dos lados do cadrado. Pode colocarse directamente sobre a liña de base circular, cando se consiga, ou pode interpolarse un tambor, normalmente con xanelas. Se a cúpula non ten tambor e é segmentaria, denomínase cúpula de prato. Se non ten tambor e é semicircular, denomínase calota. Outro método para desenvolver unha cúpula a partir dun cadrado consiste en tomar a diagonal do cadrado como diámetro da cúpula. Neste caso, a cúpula comeza como por pendentes, pero o seu curvatura continúase sen interrupción. Tales cúpulas chámanse bóvedas de vela, porque se asemellan a unha vela coas catro esquinas fixas e o vento soprando nela. Unha bóveda de crucería non é unha cúpula propiamente dita. Se se fai sobre unha base cadrada, catro teas (celas) elévanse ata un punto separado por arestas (véxase bóveda). O mesmo pode facerse sobre unha base poligonal. Unha cúpula paraugas, paracaídas, cabaza ou melón é unha cúpula sobre unha base circular, pero tamén dividida en teas individuais, cada unha das cales, con todo, ten unha liña de base curvada segmentariamente en planta e curvada en alzado". }} {{efn|name=Saylor definitions 1994 |{{harvnb|Saylor|1994|p=56}}: "cúpula, forma de tellado hemisférico". }} {{efn|name=Heyman definitions 1997 |{{harvnb|Heyman|1997|p=27}}: "Unha cúpula é unha bóveda redondeada que forma un teito sobre un gran espazo interior". [...] "A bóveda redondeada da cúpula pode adoptar moitas formas. Quizá a máis sinxela sexa unha casca de revolución, na que cada sección horizontal é circular; un ovo nunha caixa de ovos é unha casca deste tipo." }} {{efn|name=Cowan definitions 1998 |{{harvnb|Cowan|Smith|1998|p=73}}: "Bóveda de dobre curvatura, sendo ambas as curvas convexas cara arriba. A maioría das cúpulas son porcións dunha esfera; con todo, é posible ter unha cúpula de curvatura non esférica sobre un plano circular, ou ter unha cúpula sobre un plano non circular, como unha elipse, un óvalo ou un rectángulo." }} {{efn|name=Mainstone definitions 2000a |{{harvnb|Mainstone|2000|p=1}}: "Arquitectónicamente, a cúpula pode considerarse non só unha estrutura, senón tamén un refuxio, un recinto espacial, unha silueta ou unha forma simbólica con diversas connotacións derivadas de usos pasados. Repasar todos estes aspectos da súa historia sería imposible nun breve repaso". }} {{efn|name=Mainstone definitions 2000b |{{harvnb|Mainstone|2000|p=1}}: "Estruturalmente, tomo o termo cúpula para denotar, como normalmente faio, unha forma dobremente curvada soportada desde abaixo e actuando principalmente en compresión de arco mentres abarca o espazo que encerra". }} {{efn|name=Chilton definitions 2000a |{{harvnb|Chilton|2000|p=131}}: "Para un enxeñeiro, unha cúpula é unha estrutura cun comportamento moi definido. Trátase dunha superficie tridimensional curvada sinclásticamente, sometida principalmente a compresión polo seu propio peso e a carga aplicada, e fabricada cun material resistente a tales forzas (normalmente cachotería ou algún tipo de formigón). As forzas de tensión circunferencial que poden producirse na base dunha cúpula adoitan resistirse mediante un anel de tensión. Con todo, unha definición de dicionario da palabra cúpula pode ser menos precisa. Por exemplo, nun dicionario conciso típico unha cúpula defínese como: - 1. cúpula, n., e v.t.l. Edificio señorial, mansión, (poeta.); bóveda redondeada como tellado, con base circular, elíptica ou poligonal, gran cúpula; bóveda natural, dosel, (do ceo, árbores etc.)/ etc.); cima redondeada de outeiro etc.,; de aí cúpula, domic(ao)/ao), parecido a unha cúpula, domy. 2. v. t. Cubrir con, dar forma de, cúpula. [F. f. It. duomo catedral, cúpula, (& directo) f. L domus casa]". No pasado, os edificios señoriales adoitaban ter unha cúpula de cachotería, mentres que, debido á rápida expansión dos sistemas estruturais dispoñibles no século XX, agora é menos probable que isto ocorra. Isto levou a que moitas estruturas modernas de grandes luces descríbanse como cúpulas cando o seu sistema de carga principal non se axusta exactamente á definición de enxeñería. En realidade, algunhas funcionan case totalmente a tracción, aínda que sigan tendo máis ou menos forma de cúpula (por exemplo, a Cúpula do Milenio de Greenwich). Este artigo, por tanto, aborda o conflito que existe actualmente entre as definicións precisas de enxeñería e as máis xerais de dicionario do termo cúpula, revisando o desenvolvemento de varios tipos de cúpulas lixeiras e de tracción durante o século XX." }} {{efn|name=Chilton definitions 2000b |{{harvnb|Chilton|2000|p=143}}: "Aínda que o nome de 'cúpula' aplicábase adecuadamente (no sentido estrito de enxeñería) ás estruturas históricas de grandes luces de forma sinclástica, que traballaban a compresión e utilizaban materiais pesados con pouca resistencia á tracción, isto non é correcto para moitos dos novos sistemas estruturais lixeiros. Con todo, o nome de "cúpula" no uso común ha chegado a referirse a case calquera sistema de cuberta de grandes luces. A resposta, por tanto, á pregunta exposta no título deste artigo é "Depende!". Unha superficie sinclástica que actúa predominantemente a compresión é claramente unha cúpula polo seu nome, pola súa forma e pola súa definición técnica, mentres que unha estrutura que actúa principalmente a tracción (como a Xeorxia Dome) é unha cúpula só polo seu nome. Entre estes extremos hai moitos matices de distinción". }} {{efn|name=McNeil definitions 2002 |{{harvnb|McNeil|2002|p=879}}: "Unha cúpula é un tellado redondeado e convexo que cobre a totalidade ou unha parte dun edificio cunha base no plano horizontal que é circular, elíptica ou poligonal. En sección vertical, a cúpula pode ser semiesférica, parcialmente elíptica, en forma de prato ou en forma de bulbo (as chamadas cúpulas de cebola que ven en Europa do Leste)". }} {{efn|name=Parker definitions 2003 |{{harvnb|Parker|2003}}: "Definición cúpula [ARQUITECTURA] Cuberta semiesférica". }} {{efn|name=Curl definitions 2003 |{{harvnb|Curl|2003|p=220}}: "Unha bóveda de crucería non é unha verdadeira cúpula. Unha cúpula é unha bóveda cunha sección segmentaria, semicircular, bulbosa ou puntiaguda que se eleva desde unha base circular". }} {{efn|name=Kurtz definitions 2004 |{{harvnb|Kurtz|2004|p=378}}: "Cúpula" [...] "1. Construción en forma de casquete esférico realizada sobre un plano circular ou poligonal. 2. Superficie interna dunha cúpula. Sen. con CUPOLA. 3. Superficie de revolución xerada por calquera curva meridiana que vira ao redor dun eixo vertical. As seccións horizontais son aneis circulares e a cúpula recóllese sobre as súas cojinetes mediante unha correa circular. 4. Sen, con CAVIDADE; ABERTO; CÚPULA". }} {{efn|name=Osborne definitions 2004 |{{harvnb|Osborne|2004|p=11}}: "Aínda que cúpula converteuse no termo xeométrico e arquitectónico inglés máis utilizado para designar "unha gran bóveda semiesférica, aproximadamente semiesférica ou esferoidal" (Delbridge, 1981), cúpula é o termo máis antigo". }} {{efn|name=Harris definitions 2005 |{{harvnb|Harris|2005|p=319}}: "Cúpula 1. Estrutura de tellado curvo que abarca unha área; a miúdo ten forma semiesférica. 2. Encofrado prefabricado cadrado; utilizado na construción de forxados de formigón con viguetas bidireccionales (reticulares). 3. 3. Bóveda de forma substancialmente semiesférica, pero ás veces lixeiramente puntiaguda ou bulbosa; teito de forma similar. Véxase tamén cúpula geodésica e cúpula de prato". }} {{efn|name=Ching definitions 2007 |{{harvnb|Ching|Jarzombek|Prakash|2007|p=761}}: "Estrutura abovedada de planta circular ou poligonal e xeralmente con forma de porción de esfera, construída de maneira que exerza un empuxe igual en todas as direccións." }} {{efn|name=Davies definitions 2008 |{{harvnb|Davies|Jokiniemi|2008|p=118}}: "Cúpula" 1 estrutura de cuberta semiesférica oca, aplanada ou elevada, a miúdo de cachotería, que descansa sobre unha base circular, cadrada ou poligonal. Véxase máis abaixo. Ver ilustración de tipos de cúpula. Véxase ilustración de templo clásico. cúpula bulbosa, véxase cúpula de cebola. cúpula de tambor. cúpula de cristal. media cúpula. cúpula de melón, véxase cúpula de paraugas. cúpula de cebola. cúpula de paracaídas, véxase cúpula de paraugas. cúpula pendente. cúpula de cabaza, véxase cúpula de paraugas. cúpula de vela, bóveda de vela. cúpula de prato. semicúpula, véxase media cúpula. cúpula de paraugas. 2 ver cúpula". }} {{efn|name=Ambrose definitions 2008 |{{harvnb|Ambrose|Harris|Stone|2008|p=41}}: "Elemento estrutural cóncavo, erixido sobre unha base circular e que adoita ter forma de semiesfera. Unha cúpula ten unha superficie curva e funciona de forma moi parecida a un arco, pero proporciona apoio en todas as direccións. As cúpulas máis grandes adoitan ter dúas ou mesmo tres capas: a superior e a inferior son decorativas, mentres que a central é estrutural e soporta as outras dúas. As cúpulas poden ser segmentarias, semicirculares, puntiagudas ou bulbosas". }} {{efn|name=Coates definitions 2009 |{{harvnb|Coates|Brooker|Stone|2009|p=76}}: "Unha cúpula é un elemento estrutural utilizado convencionalmente para cubrir grandes espazos. Defínese como un arco que foi virado ao redor do seu eixo vertical". }} {{efn|name=Palmisano definitions 2010 |{{harvnb|Palmisano|Totaro|2010|p=519}}: "A ausencia dunha linguaxe común é unha das razóns polas que hoxe en día existe unha brecha moi grande entre o Arquitecto e o Enxeñeiro. A introdución de novos materiais e técnicas durante a Revolución Industrial e o nacemento das primeiras escolas politécnicas no século XVIII deron lugar a un enfoque cultural diferente do deseño, o que provocou a aparición de linguaxes distintas entre arquitectos e enxeñeiros. Hoxe en día, coa xeneralización de obras de arquitectura moi complexas, existe unha enorme necesidade de salvar as distancias entre arquitectos e enxeñeiros. Neste contexto, centrando a atención nas cúpulas de cachotería, este artigo pretende poñer de relevo que o Método do Camiño de Carga parece abrir novas perspectivas na procura dunha linguaxe común entre enxeñeiros e arquitectos para dar voz, en harmonía e nun único deseño, a aspectos formais, estéticos, funcionais e estruturais. Segundo o LPM, unha cúpula pode verse como un sistema de arcos meridianos unidos polos círculos paralelos. Os arcos debuxan as traxectorias das cargas verticais, mentres que os círculos paralelos debuxan as traxectorias de empúxelos desequilibrados. De feito, a diferenza dos arcos, na cúpula o equilibrio de empúxelos en cada nodo sempre é posible debido á presenza das paralelas." }} {{efn|name=Clarke definitions 2010 |{{harvnb|Clarke|2010|p=79}}: "Cúpula Bóveda de curvatura uniforme sobre unha base circular; a sección pode ser escarzana, semicircular, apuntada ou bulbosa. Se se levanta unha bóveda sobre unha base cadrada, deben inserirse escuadras ou pendentes nas esquinas para unir a cúpula á base". }} {{efn|name=Ching definitions 2011 |{{harvnb|Ching|2011|p=62}}: "Estrutura abovedada de planta circular e xeralmente con forma de porción de esfera, construída de modo que exerza un empuxe igual en todas as direccións." }} {{efn|name=Parker definitions 2012b |{{harvnb|Parker|2012|p=90}}: "Cupola (Ital.), un teito cóncavo, semiesférico ou de calquera outra curvatura, que cobre unha área circular ou poligonal; tamén un tellado, cuxo exterior é calquera destas formas, normalmente chamado cúpula, e en latín tholus". }} {{efn|name=Burden definitions 2012 |{{harvnb|Burden|2012|p=155}}: "Cúpula: estrutura de tellado curvado que abarca unha área sobre unha base circular, producindo un empuxe igual en todas as direccións. Unha sección transversal da cúpula pode ser semicircular, puntiaguda ou segmentada". }} {{efn|name=Gorse definitions 2012 |{{harvnb|Gorse|Johnston|Pritchard|2012|p=115}}: "Cúpula 1. Estrutura que ten un teito semiesférico. 2. Capa curva de estratos rochosos, formada por un pliegue cara arriba". }} {{efn|name=Brett definitions 2012 |{{harvnb|Brett|2012|p=20}}: "Cúpula unha cuberta abovedada; normalmente de planta circular ou poligonal e de sección semicircular, segmentaria ou apuntada. Véxase tamén Cúpula e Quijada". }} {{efn|name=Davies definitions 2012 |{{harvnb|Davies|Jokiniemi|2012|p=143}}: "Cúpula 1 estrutura de cuberta semiesférica oca, aplanada ou elevada, a miúdo de cachotería, que descansa sobre unha base circular, cadrada ou poligonal. Véxase Tipos incluídos como entradas separadas enuméranse a continuación: cúpula bulbosa, véxase cúpula de cebola; cúpula de tambor; media cúpula; cúpula de melón, véxase cúpula de paraugas; cúpula de cebola; cúpula de paracaídas, véxase cúpula de paraugas; cúpula pendentes; cúpula de cabaza, véxase cúpula de paraugas; cúpula de vela, bóveda de vela; cúpula de prato; semicúpula, véxase media cúpula; cúpula de paraugas. 2 véxase cúpula". }} {{efn|name=Hourihane definitions 2012 |{{harvnb|Hourihane|2012|p=301}}: "Bóveda redondeada que cobre un espazo interior. Un teito de cúpula moi pequeno, por exemplo unha lanterna montada no ollo dunha cúpula propiamente dita (por exemplo, a catedral de San Pablo de Londres), coñécese como cúpula. En italiano cúpula utilízase para unha cúpula monumental". [...] "Unha cúpula pode estar composta de segmentos curvos ou ser unha casca de revolución. A cúpula da catedral de Florencia de Filippo Brunelleschi (1377-1446) é segmentaria, octangular en cada sección. Unha cúpula de revolución xérase virando un arco ao redor dun eixo central vertical. Para producir unha superficie semiesférica, o arco será semicircular, pero calquera outra forma de arco, igualmente virada, dará lugar a unha cuncha de revolución; e toda sección transversal horizontal segue sendo circular. Por exemplo, a cúpula interior de cachotería da catedral de San Pablo é aproximadamente semiesférica e ten un ollo aberto, mentres que a cúpula principal é cónica; pero ambas son cúpulas de revolución, do mesmo xeito que a superficie da cúpula exterior de madeira. Unha cúpula pode ter unha casca simple ou dobre". }} {{efn|name=Harris definitions 2013 |{{harvnb|Harris|2013}}: "Cúpula 1. Estrutura de tellado curvo que abarca unha área; a miúdo ten forma semiesférica. 2. Bóveda de forma substancialmente semiesférica, pero ás veces lixeiramente puntiaguda ou bulbosa; teito de forma similar." }} {{efn|name=Murray definitions 2013 |{{harvnb|Murray|Murray|Jones|2013|p=151}}: "Cúpula Estrutura que pode ser circular en planta, ou ovalada, hexagonal, octogonal, ou unha combinación destas formas. Pode ter un perfil alto, ou semiesférico, ou aplanado". }} {{efn|name=Curl definitions 2015 |{{harvnb|Curl|Wilson|2015|pp=236–237}}: "Cúpula, esencialmente unha especie de bóveda, construída sobre unha planta circular, elíptica ou poligonal, bulbosa, segmentaria, semicircular ou puntiaguda en sección vertical. Pode construírse sobre unha estrutura cuxa planta sexa idéntica á da cúpula: se a parede desa estrutura é circular ou elíptica, trátase dun tambor (a miúdo perforado con xanelas) como nunha rotonda. Con todo, as cúpulas adoitan dar cobertura a un edificio ou compartimento de planta cadrada ou rectangular, polo que se realizan axustes para facilitar a transición do cadrado á base circular, elíptica ou poligonal da cúpula ou domo. Isto conséguese mediante pendentes (fragmentos dunha bóveda de crucería, parecidos a unha especie de enxoitas cóncavas, distorsionadas, case triangulares, que se elevan desde a esquina na parte superior do compartimento en ángulo recto ata a base circular ou elíptica do tambor ou a cúpula) ou squinches (pequeno arco ou serie de arcos paralelos de radio crecente que abarcan o ángulo do compartimento cadrado). Tanto o tambor como a cúpula terán un diámetro da mesma dimensión que o lado do cadrado sobre o que se levanta toda a estrutura. Os tipos de cúpula inclúen: calota: cúpula baixa ou cúpula de prato de sección vertical segmentada, como un casquete; bóveda de claustro: como bóveda de cúpula; bóveda de cúpula: bóveda de claustro, non unha verdadeira cúpula, senón formada por catro ou máis (dependendo da forma da base) celas ou teas de araña que forman arestas onde se tocan verticalmente e elévanse ata un punto; melón: como paracaídas; Panteón: cúpula baixa no exterior, a miúdo graduada, parecida á do Panteón de Roma, e artesoada no interior, moi copiada polos arquitectos neoclásicos; paracaídas: cúpula en forma de melón, cabaza ou paraugas que se levanta sobre unha base circular festoneada e está formada por teas individuais, segmentarias en planta, unidas por arestas ou nervios. Cada rede ten un interior cóncavo e un exterior convexo, polo que se asemella máis a un paracaídas que a un paraugas; cabaza: como un paracaídas; cúpula #ver: cúpula que se asemella a unha vela ondulante sobre un compartimento cadrado cuxo diámetro ten a mesma dimensión que a diagonal en lugar ao lado do cadrado inferior, o que permite que a estrutura se eleve coma se estivese sobre pendentes, pero continuando sen interrupción. As pendentes son en realidade parte dunha cúpula-#ver e elas mesmas son unha especie de bóveda-#ver; paraugas: como paracaídas". }} {{efn|name=Palmer definitions 2016 |{{harvnb|Palmer|2016|p=123}}: "A cúpula, que se crea a partir dun arco virado sobre o seu eixo 360 graos, considérase tradicionalmente un dos inventos arquitectónicos máis importantes da Antiga Roma". }} {{efn|name=Guedes definitions 2016 |{{harvnb|Guedes|2016|p=174}}: "A cúpula pode considerarse a contrapartida tridimensional do arco. Na súa verdadeira forma circular, un arco vertical xira ao redor dun eixo vertical e varre, en cada nivel, un anel horizontal circular continuo. As cargas poden transmitirse tanto ao longo das liñas meridianas dos arcos verticais como ao redor dos aneis horizontais." }} {{efn|name=Jannasch definitions 2016 |{{harvnb|Jannasch|2016|pp=745–746}}: "Unha cúpula de cachotería funicular non experimenta tensións circulares, xa sexan de tracción ou de compresión, polo que sempre está a piques de estalar. As cúpulas esféricas pouco profundas manteñen tensións de compresión en cada fileira e, por tanto, son máis estables que a forma funicular "ideal". As cúpulas funiculares tamén inclúen a bóveda plana de Herrero nel Escorial e o concepto de Mackenzie de 1840 dunha bóveda de abanico investida. [...] "As cúpulas de cachotería a miúdo explícanse como arcos independentes que viran ao redor dun eixo central, ou como semiarcos varridos entre un anel de tensión na base e un anel de compresión ocular na parte superior. Tales conceptos non son do todo inexactos, pero están lonxe de ser completos. Subestiman ou ignoran a compresión circunferencial en cada fileira da cal depende a cúpula ascendente e que permanece activa en moitas estruturas terminadas. Tamén tenden a ignorar a resistencia ao corte vertical que impide que as partes internas e superiores do domo estrélese verticalmente cara abaixo a través das partes exterior e inferior, e a resistencia ao corte horizontal que permite que as partes inferiores do domo conteñan o empuxe das partes superiores. Visualizar o domo como un arco rotado implica que as caras de apoio entre fileiras posteriores de cachotería necesitan ser máis ou menos normal á sección, como ocorre nun arco, pero non nunha cúpula. Por último, os arcos exentos deben ter o espesor suficiente para conter o seu funicular. Isto non é certo no caso das cúpulas. Que o arco e o funicular non explican realmente o comportamento estrutural das cúpulas debería quedar claro a partir de exemplos do mundo real. As cúpulas cónicas de Pisa e doutros lugares, por exemplo, as cúpulas pouco profundas de Bizancio e as bóvedas circulares do Escorial, están lonxe de ser funiculares. Ningún deles tería éxito se llos "desgirara" en arcos". }} }} ;Referencías {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === {{refbegin|30em}} * {{Cita libro | url = http://www.gpo.gov/fdsys/pkg/GPO-CDOC-106sdoc29?null | title = Senate Document 106-29: History of the United States Capitol: A Chronicle of Design, Construction, and Politics | publisher = U.S. Government Printing Office | year = 2001 | author = William C. Allen | ref = {{sfnRef|Allen|2001}} }} * {{Cita libro | last1 = Ambrose | first1 = Gavin | last2 = Harris | first2 = Paul | last3 = Stone | first3 = Sally | year = 2008 | title = The Visual Dictionary of Architecture | publisher = AVA Publishing | edition = illustrated | url = https://books.google.com/books?id=Aml4RjvWaB4C | isbn = 978-2-940-37354-3 }} * {{Cita libro | last1 = Ambrose | first1 = James | last2 = Tripeny | first2 = Patrick | year = 2011 | title = Building Structures | publisher = John Wiley & Sons | edition = illustrated | url = https://books.google.com/books?id=oenCujIc-4EC | isbn = 978-0-470-54260-6 }} * {{Cita libro | last = Arce | first = Ignacio | year = 2006 | contribution = Umayyad Arches, Vaults & Domes: Merging and Re-creation. Contributions to Early Islamic Construction History (conference paper) | title = Second International Congress on Construction History, Queens' College, Cambridge University; 29/03-02/04/2006 | pages = 195–220 | contribution-url = http://www.arct.cam.ac.uk/Downloads/ichs/vol-1-195-220-arce.pdf | data-acceso = 27/10/2023 | data-arquivo = 01/02/2016 | url-arquivo = https://web.archive.org/web/20160201101122/http://www.arct.cam.ac.uk/Downloads/ichs/vol-1-195-220-arce.pdf | url-morta = yes }} * {{Cita libro | last=Arun | first=G. | year=2006 | contribution=Behaviour of Masonry Vaults and Domes: Geometrical Considerations | title=Structural Analysis of Historical Constructions | location=New Delhi | editor-last1=Lourenço | editor-first1=P.B. | editor-last2=Roca | editor-first2=P. | editor-last3=Modena | editor-first3=C. | editor-last4=Agrawal | editor-first4=S. | contribution-url=http://www.hms.civil.uminho.pt/sahc/2006/0299.pdf | access-date=October 6, 2018 | pages=299–306 | archive-date=October 23, 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20201023114302/http://www.hms.civil.uminho.pt/sahc/2006/0299.pdf }} * {{cita xornal | last1 = Ashkan | first1 = Maryam | last2 = Ahmad | first2 = Yahaya | date = November 2009 | title = Persian Domes: History, Morphology, and Typologies | journal = Archnet-IJAR (International Journal of Architectural Research) | volume = 3 | number = 3 | url = http://archnet.org/publications/5296 | pages = 98–115 }} * {{cite journal | last = Bagliani | first = Stefano | date = May 2009 | title = The Architecture and Mechanics of Elliptical Domes | journal = Proceedings of the Third International Congress on Construction History, Cottbus | url = http://www.bma.arch.unige.it/PDF/CONSTRUCTION_HISTORY_2009/VOL1/Bagliani-Stefano_layouted.pdf | archive-url = https://web.archive.org/web/20131016100046/http://www.bma.arch.unige.it/PDF/CONSTRUCTION_HISTORY_2009/VOL1/Bagliani-Stefano_layouted.pdf | archive-date = 2013-10-16 }} * {{cite book | last = Bardill | first = Jonathan | year = 2008 | contribution = Chapter II.7.1: Building Materials and Techniques | editor-last = Jeffreys | editor-first = Elizabeth | editor2-last = Haldon | editor2-first = John | editor3-last = Cormack | editor3-first = Robin | title = The Oxford Handbook of Byzantine Studies | publisher = Oxford University Press | url = https://books.google.com/books?id=liFKua_cWL8C | isbn = 978-0-19-925246-6 }} * {{cite book | last = Barnish | first = S. J. B. | year = 2007 | title = The Ostrogoths from the Migration Period to the Sixth Century: an Ethnographic Perspective | publisher = The Boydell Press | location = Woodbridge | edition = Illustrated | url = https://books.google.com/books?id=M0WnZ2vDfEkC | isbn = 978-1-84383-074-0 }} * {{cite journal | last1 = Baumann | first1 = Dorothea | last2 = Haggh | first2 = Barbara | date = May 1990 | title = Musical Acoustics in the Middle Ages | url = https://archive.org/details/sim_early-music_1990-05_18_2/page/199 | journal = Early Music | volume = 18 | number = 2 | pages = 199–210 | doi=10.1093/em/xviii.2.199 }} * {{cite book | last = Bellini | first = Federico | year = 2017 | contribution = 8 Vaults and Domes: Statics as an Art | editor-last1 = Mallgrave | editor-first1 = Harry Francis | editor-last2 = Payne | editor-first2 = Alina | title = Companion to the History of Architecture, Volume I, Renaissance and Baroque Architecture | publisher = John Wiley & Sons, Ltd | doi = 10.1002/9781118887226.wbcha009 | url = https://doi.org/10.1002/9781118887226.wbcha009 | isbn = 978-1-118-88722-6 }} * {{cite journal | last = Betts | first = Richard J. | date = March 1993 | title = Structural Innovation and Structural Design in Renaissance Architecture | journal = Journal of the Society of Architectural Historians | volume = 52 | number = 1 | jstor = 990755 | pages = 5–25 | doi=10.2307/990755 }} * {{cite book | last = Blockley | first = David | year = 2014 | title = Structural Engineering: A Very Short Introduction | page = 144 | publisher = Oxford University Press | location = Oxford, UK | url = https://books.google.com/books?id=un4WcfEASZwC | isbn = 978-0-19-165208-0 }} * {{cite book | editor-last = Bloom | editor-first = Jonathan M. | editor2-last = Blair | editor2-first = Sheila S. | year = 2009 | title = Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture: Three-Volume Set | publisher = Oxford University Press | url = https://books.google.com/books?id=un4WcfEASZwC | isbn = 978-0-19-530991-1 }} * {{cita xornal | last = Born | first = Wolfgang | date = April 1944 | title = The Introduction of the Bulbous Dome into Gothic Architecture and its Subsequent Development | url = https://archive.org/details/sim_speculum_1944-04_19_2/page/n77 | journal = Speculum | volume = 19 | number = 2 | jstor = 2849071 | pages = 208–221 | doi=10.2307/2849071 }} * {{cita xornal | last1 = Bradshaw | first1 = Richard | last2 = Campbell | first2 = David | last3 = Gargari | first3 = Mousa | last4 = Mirmiran | first4 = Amir | last5 = Tripeny | first5 = Patrick | date = June 1, 2002 | title = Special Structures: Past, Present, and Future | journal = Journal of Structural Engineering | volume = 128 | number = 6 | doi = 10.1061/(ASCE)0733-9445(2002)128:6(691) | url = http://web.mit.edu/4.464/www/SpecialStructures-Vol128No6.pdf | pages = 691–709 }} * {{cite book | last = Brett | first = Peter | year = 2012 | title = Illustrated Dictionary of Building | publisher = Routledge | edition = Second | url = https://books.google.com/books?id=rZ0dgc2iebcC | isbn = 978-1-135-13856-1 }} * {{cite book | last = Bullough | first = Donald A. | year = 1991 | title = Carolingian Renewal: Sources and Heritage | publisher = Manchester University Press | url = https://books.google.com/books?id=E367AAAAIAAJ | isbn = 978-0-7190-3354-4 }} * {{cite book | last = Burckhardt | first = Jacob | editor-last = Murray | editor-first = Peter | others = Translated by James Palmes | year = 1987 | title = The Architecture of the Italian Renaissance | publisher = University of Chicago Press | location = Chicago | edition = illustrated, reprint | url = https://books.google.com/books?id=kqibjC4sQWAC | isbn = 978-0-226-08049-9 }} * {{Cita libro | last = Burden | first = Ernest | year = 2012 | title = Illustrated Dictionary of Architecture | publisher = McGraw Hill Professional | edition = Third | url = https://books.google.com/books?id=Ano2-nCNPfwC | isbn = 978-0-071-77293-8 }} * {{cite book | year = 1872 | title = The Technical Educator: an Encyclopædia of Technical Education: Vol. 2 | publisher = Cassell, Petter and Galpin | url = https://books.google.com/books?id=iVkwAAAAMAAJ&q=%22The+word+dome+is+generally+applied+to+the+external+part%2C+and+cupola+to+the+inner+part.%22 | ref = {{sfnRef|Technical|1872}} }} * {{Cita libro | last = Charlier | first = Claude | url = http://www.columbia.edu/cu/gsapp/BT/PAPERS/smthsnian.html | newspaper = Smithsonian | title = After a While, Nothing Seems Strange in a Stadium with a 'Lid' | access-date = February 28, 2013 | year = 1988 | ref = {{sfnRef|Charlier}} }} * {{cite book | last1 = Chen | first1 = W. F. | last2 = Lui | first2 = E. M. | year = 2005 | title = Handbook of Structural Engineering | page = 1768 | publisher = CRC Press | location = Boca Raton, Florida | edition = 2, illustrated, revised | url = https://books.google.com/books?id=PFBsBgAAQBAJ | isbn = 978-1-420-03993-1 }} * {{Cita libro | last = Chilton | first = John | contribution = When is a dome not a dome? - 20th-century lightweight and tensile domes | year = 2000 | title = Domes. Papers Read at the Annual Symposium of the Society of Architectural Historians of Great Britain. | pages = 131–146 | publisher = Society of Architectural Historians of Great Britain | contribution-url = http://irep.ntu.ac.uk/id/eprint/11207/ }} * {{cite book | last1 = Ching | first1 = Francis D. K. | last2 = Jarzombek | first2 = Mark | last3 = Prakash | first3 = Vikramaditya | year = 2007 | title = A Global History of Architecture | publisher = J. Wiley & Sons | edition = illustrated | url = https://books.google.com/books?id=isuTDpkqdk8C | isbn = 978-0-471-26892-5 }} * {{Cita libro | last = Ching | first = Francis D. K. | year = 2011 | title = A Visual Dictionary of Architecture | page = 336 | publisher = John Wiley & Sons | location = Hoboken, New Jersey | edition = 2nd | url = https://books.google.com/books?id=Y6I0oddgcj8C | isbn = 978-1-118-16049-7 }} * {{Cita libro | last1 = Cipriani | first1 = Barbara | last2 = Lau | first2 = Wanda W. | contribution = Construction Techniques in Medieval Cairo: the Domes of Mamluk Mausolea (1250 A.D.-1517 A.D.) | year = 2006 | title = Proceedings of the Second International Congress on Construction History | location = Cambridge, UK | contribution-url = http://www.arct.cam.ac.uk/Downloads/ichs/vol-1-695-716-cipriani.pdf | pages = 695–716 | data-acceso = 27 de outubro de 2023 | data-arquivo = 27 de outubro de 2023 | url-arquivo = https://web.archive.org/web/20231027080208/https://www.arct.cam.ac.uk/Downloads/ichs/vol-1-695-716-cipriani.pdf | url-morta = yes }} * {{Cita libro | last = Clarke | first = Michael | year = 2010 | title = The Concise Oxford Dictionary of Art Terms | publisher = OUP Oxford | url = https://books.google.com/books?id=vyiiW3uL49sC | isbn = 978-0-199-56992-2 }} * {{Cita libro | last1 = Coates | first1 = Michael | last2 = Brooker | first2 = Graeme | last3 = Stone | first3 = Sally | year = 2009 | title = The Visual Dictionary of Interior Architecture and Design | publisher = AVA Publishing | url = https://books.google.com/books?id=u1FRM12op_IC | isbn = 978-2-940-37380-2 }} * {{cite book |last=Coleman |first=Peter |year=2006 |title=Shopping Environments |publisher=Routledge |edition=illustrated |url=https://books.google.com/books?id=_oyMjtrOIvgC |isbn=978-0-750-66001-3}} * {{cite book | last = Como | first = Mario | year = 2013 | title = Statics of Historic Masonry Constructions | publisher = Springer | url = https://books.google.com/books?id=Z_Sga5Bm1wIC | isbn = 978-3-642-30131-5 }} * {{cita xornal | last = Cowan | first = Henry J. | year = 1977 | title = A History of Masonry and Concrete Domes in Building Construction | url = https://archive.org/details/sim_building-and-environment_1977_12/page/1 | journal = Building and Environment | volume = 12 | publisher = Pergamon Press | location = Great Britain | pages = 1–24 | doi = 10.1016/0360-1323(77)90002-6 | hdl = 2027/mdp.39015041999635 }} * {{Cita libro | last1 = Cowan | first1 = Henry J. | last2 = Smith | first2 = Peter R. | year = 1998 | title = Dictionary of Architectural and Building Technology | publisher = Taylor & Francis | edition = Third | url = https://books.google.com/books?id=Jgm6J9UOB3MC | isbn = 978-0-419-22280-4 }} * {{cite book | last = Crandall | first = David P. | year = 2000 | title = The Place of Stunted Ironwood Trees: A Year in the Lives of the Cattle-herding Himba of Namibia | publisher = Continuum International Publishing Group, Inc | location = New York, NY | url = https://books.google.com/books?id=z-aow7Sb0JgC | isbn = 978-0-82641-270-6 }} * {{cite journal | last = Creswell | first = K. A. C. | date = January 1915 | title = Persian Domes before 1400 A.D. | journal = The Burlington Magazine for Connoisseurs | volume = 26 | number = 142 | jstor = 859853 | pages = 146–155 | ref = {{sfnRef|Creswell|1915a}} }} * {{cite book | last = Curl | first = James Stevens | year = 2003 | title = Classical Architecture: An Introduction to Its Vocabulary and Essentials, with a Select Glossary of Terms | publisher = W. W. Norton & Company | edition = illustrated, reprint, reissue | url = https://books.google.com/books?id=ub5D8cyl2AAC | isbn = 978-0-393-73119-4 }} *{{Cita libro |last1=Curl |first1=James Stevens |last2=Wilson |first2=Susan |title=Dome |work=A Dictionary of Architecture and Landscape Architecture |date=2015 |pages=236–237 |edition=3rd |publisher=Oxford University Press |doi=10.1093/acref/9780199674985.001.0001 |isbn=978-0-19-967498-5 |url=https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780199674985.001.0001/acref-9780199674985-e-1473 |access-date=2020-04-09 }} * {{cite book | last = Darling | first = Janina K. | year = 2004 | title = Architecture of Greece | publisher = Greenwood Publishing Group | url = https://books.google.com/books?id=4F-v35--l_gC | isbn = 978-0-313-32152-8 }} * {{Cita libro | last1 = Davies | first1 = Nikolas | last2 = Jokiniemi | first2 = Erkki | year = 2008 | title = Dictionary of Architecture and Building Construction | publisher = Routledge | url = https://books.google.com/books?id=r4R2Sl_hbTwC | isbn = 978-0-750-68502-3 }} * {{Cita libro | last1 = Davies | first1 = Nikolas | last2 = Jokiniemi | first2 = Erkki | year = 2012 | title = Architect's Illustrated Pocket Dictionary | publisher = Routledge | url = https://books.google.com/books?id=7PXEeoS88lQC | isbn = 978-1-136-44406-7 }} * {{cite book | last = Denny | first = Mark | year = 2010 | title = Super Structures: The Science of Bridges, Buildings, Dams, and Other Feats of Engineering | publisher = Johns Hopkins University Press | location = Baltimore, Maryland | url = https://books.google.com/books?id=0yEybxQ-e0sC | isbn = 978-0-8018-9436-7 }} * {{cite book | last = Dien | first = Albert E. | year = 2007 | title = Six Dynasties Civilization | publisher = Yale University Press | edition = Illustrated | url = https://books.google.com/books?id=0zp6iMZoqt0C | isbn = 978-0-300-07404-8 }} * {{cite book | last = Dimčić | first = Miloš | year = 2011 | contribution = Structural Optimization of Grid Shells Based on Genetic Algorithms | title = Forschungsbericht 32 | publisher = Institut für Tragkonstruktionen und Konstruktives Entwerfen | location = Stuttgart | url = http://www.programmingarchitecture.com/publications/Dimcic_PhD_2011.pdf | isbn = 978-3-922302-32-2 | access-date = 2013-03-07 | archive-date = 2016-03-31 | archive-url = https://web.archive.org/web/20160331021450/http://www.programmingarchitecture.com/publications/Dimcic_PhD_2011.pdf }} * {{cite thesis | last = Dodge | first = Hazel | year = 1984 | title = Building Materials and Techniques in the Eastern Mediterranean from the Hellenistic Period to the Fourth Century AD | publisher = Newcastle University | edition = PhD Thesis | hdl = 10443/868 | type = Thesis }} * {{Cita libro | last = Downey | first = Glanville | date = 1946 | title = On Some Post-Classical Greek Architectural Terms | journal = Transactions and Proceedings of the American Philological Association | volume = 77 | jstor = 283440 | pages = 22–34 | doi = 10.2307/283440 }} * {{cite book | last = Dror | first = Ben-Yosef | editor-last = Zertal | editor-first = Adam | year = 2011 | contribution = Area F – Soundings in the Fortifications | title = El-Ahwat, A Fortified Site from the Early Iron Age Near Nahal 'Iron, Israel: Excavations 1993–2000 | pages = 162–173 | publisher = BRILL | url = https://books.google.com/books?id=jUYmL40bm5EC&q=%22corbelled+dome%22+%22false+dome%22&pg=PA163 | isbn = 978-9-004-17645-4 }} * {{cite book | last =Dumser | first = Elisha Ann | editor-last = Gagarin | editor-first = Michael | editor2-last = Fantham | editor2-first = Elaine | contribution = Dome | pages = 436–438 | year = 2010 | title = The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome | volume = 1 | publisher = Oxford University Press, Inc. | location = New York, NY | url = https://books.google.com/books?id=lNV6-HsUppsC | isbn = 978-0-195-17072-6 }} * {{cite book |last=Dupré |first=Judith |year=2001 |title=Churches |publisher=HarperCollins |edition=illustrated |url=https://books.google.com/books?id=sKRWXJMcg74C |isbn=978-0-06-019438-3}} * {{cite book | last = Earls | first = Michael W. | editor-last = Malo | editor-first = Paul | contribution = The Development of Structural Form in Franconian Rococo | year = 1971 | title = Essays to D. Kenneth Sargent | pages = 127–139 | publisher = The School of Architecture, Syracuse University | location = Syracuse, New York | url = http://surface.syr.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1124&context=arc }} * {{cite journal | last1 = Fernández | first1 = Santiago Huerta | last2 = Hernández-Ros | first2 = Ricardo Aroca | title = Masonry Domes: A Study on Proportion and Similarity | year = 1989 | journal = 10 Years of Progress on Shell and Spatial Structures: 11–15 September 1989 | volume = 1 | url = http://oa.upm.es/1278/1/PONEN_Huerta_1989_01.pdf | access-date = April 18, 2014 }} * {{cite book | editor-last = Fleming | editor-first = John | editor2-last = Honour | editor2-first = Hugh | editor3-last = Pevsner | editor3-first = Nikolaus | year = 1991 | title = Dictionary of Architecture | publisher = Penguin Books | edition = 4th | url = https://archive.org/details/penguindictionar00flem | isbn = 978-0-14-051241-0 }} * {{Cita libro | last = Fletcher | first = Sir Banister | editor = Dan Cruickshank | author-link = Sir Banister Fletcher | year = 1996 | title = Sir Banister Fletcher's A History of Architecture | publisher = Architectural Press | edition = illustrated, reprint, 20th revised | url = https://books.google.com/books?id=Gt1jTpXAThwC | isbn = 978-0-7506-2267-7 | ref = {{sfnRef|Fletcher}} }} * {{Cita libro | last1 = Frankl | first1 = Paul | last2 = Crossley | first2 = Paul | year = 2000 | title = Gothic Architecture | publisher = Yale University Press | edition = illustrated, revised | url = https://books.google.com/books?id=LBZ6781vvOwC | isbn = 978-0-300-08799-4 }} * {{Cita libro | last1 = Freely | first1 = John | last2 = Çakmak | first2 = Ahmet S. | year = 2004 | title = Byzantine Monuments of Istanbul | publisher = Cambridge University Press | location = New York, NY | url = https://books.google.com/books?id=SQezPwAACAAJ | isbn = 978-0-521-77257-0 }} * {{Cita libro | last1 = Friedman | first1 = Noémi | last2 = Farkas | first2 = György | year = 2011 | contribution = Roof Structures in Motion: On Retractable and Deployable Roof Structures Enabling Quick Construction or Adaptation to External Excitations | title = Concrete Structures | contribution-url = http://fib.bme.hu/cs2011/vb2011%20angol%20FRIEDMAN%20page41-50.pdf | pages = 41–50 | access-date = 2013-03-03 | archive-date = 2013-05-14 | archive-url = https://web.archive.org/web/20130514050942/http://fib.bme.hu/cs2011/vb2011%20angol%20FRIEDMAN%20page41-50.pdf }} * {{Cita libro | last1 = Fuentes | first1 = P. | last2 = Huerta | first2 = S. | editor1-last = Chen | editor1-first = Baochun | editor2-last = Wei | editor2-first = Jiangang | contribution = Islamic Domes of Crossed-arches: Origin, Geometry and Structural Behavior | year = 2010 | title = ARCH'10 – 6th International Conference on Arch Bridges, October 11–13, 2010 | pages = 346–353 | location = Fuzhou, Fujian, China | url = http://www.arch-bridges.com.cn/paper2010/pdf/45-Islamic%20domes%20of%20crossed-arches%20Origin,%20geometry%20and%20structural%20behavior.pdf | isbn = 978-953-7621-10-0 | access-date = 2015-03-13 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140427094936/http://www.arch-bridges.com.cn/paper2010/pdf/45-Islamic%20domes%20of%20crossed-arches%20Origin,%20geometry%20and%20structural%20behavior.pdf | archive-date = 2014-04-27 | publisher= Fuzhou University }} * {{cite book | last1 = Fusco | first1 = Annarosa Cerutti | last2 = Villanni | first2 = Marcello | editor-last = Huerta | editor-first = S. | contribution = Pietro da Cortona's Domes between New Experimentations and Construction Knowledge | year = 2003 | title = Proceedings of the First International Congress on Construction History, Madrid, 20th–24th January 2003 | pages = 579–591 | publisher = I. Juan de Herrera | location = Madrid | url = http://www.sedhc.es/biblioteca/actas/CIHC1_057_Cerutti%20A.pdf | isbn = 978-84-9728-070-9 }} * {{Cita libro | url = http://www.galteh.ru/article_galvanotehnika.html | title = The history of galvanotechnology in Russia (Russian) | ref = {{sfnRef|galteh}} | archive-url = https://web.archive.org/web/20120305183445/http://www.galteh.ru/article_galvanotehnika.html | archive-date = 2012-03-05 }} * {{cite book | last1 = Gayle | first1 = Margot | last2 = Gayle | first2 = Carol | year = 1998 | title = Cast-iron architecture in America: the significance of James Bogardus | publisher = W. W. Norton & Company | edition = illustrated | url = https://books.google.com/books?id=HwRRD6WBnOMC | isbn = 978-0-393-73015-9 }} * {{Cita libro | last = Giustina | first = Irene | contribution = On the art and the culture of domes. Construction in Milan and Lombardy in the late sixteenth and in the first half of the seventeenth century | year = 2003 | title = Proceedings of the First International Congress on Construction History | publisher = Sociedad Española de Historia de la Construcción | location = Madrid, Spain | contribution-url = http://www.sedhc.es/biblioteca/actas/CIHC1_101_Giustina%20I.pdf | pages = 1033–1042 }} * {{cite book | last1 = Gorse | first1 = Christopher | last2 = Johnston | first2 = David | last3 = Pritchard | first3 = Martin | year = 2012 | title = A Dictionary of Construction, Surveying, and Civil Engineering | publisher = OUP Oxford | url = https://books.google.com/books?id=Z6tGBAAAQBAJ | isbn = 978-0-191-04494-6 }} * {{cite journal | last = Grabar | first = Oleg | date = December 1963 | title = The Islamic Dome, Some Considerations | journal = Journal of the Society of Architectural Historians | volume = 22 | number = 4 | pages = 191–198 | doi=10.2307/988190 | jstor = 988190 }} * {{cite journal | last = Grabar | first = Oleg | date = March 1990 | title = From Dome of Heaven to Pleasure Dome | journal = Journal of the Society of Architectural Historians | volume = 49 | number = 1 | doi = 10.2307/990496 | jstor = 990496 | pages = 15–21 }} * {{cite journal | last = Grupico | first = Theresa | title = The Dome in Christian and Islamic Sacred Architecture | year = 2011 | journal = The Forum on Public Policy | volume = 2011 | number = 3 | url = http://forumonpublicpolicy.com/vol2011no3/archive/grupico.pdf | access-date = November 16, 2014 | page = 14 | archive-date = November 29, 2014 | archive-url = https://web.archive.org/web/20141129024638/http://forumonpublicpolicy.com/vol2011no3/archive/grupico.pdf }} * {{cite book | editor-last = Guedes | editor-first = Pedro | year = 2016 | title = The Macmillan Encyclopaedia of Architecture & Technological Change | publisher = Springer | url = https://books.google.com/books?id=9RJaCwAAQBAJ | isbn = 978-1-349-04697-3 }} * {{cite journal | last = Gye | first = D. H. | title = Arches and Domes in Iranian Islamic Buildings: An Engineer's Perspective | year = 1988 | journal = Iran | volume = 26 | jstor = 4299807 | pages = 129–144 | doi=10.2307/4299807 }} * {{cite book | last = Hamilton | first = George Heard | year = 1983 | title = The Art and Architecture of Russia | publisher = Yale University Press | edition = illustrated | url = https://books.google.com/books?id=p6Fwr_e56d4C | isbn = 978-0-300-05327-2 }} * {{Cita libro | last = Harris | first = Cyril M. | year = 2005 | title = Dictionary of Architecture and Construction | publisher = McGraw Hill Professional | edition = Fourth | url = https://books.google.com/books?id=Ui_sxc6S2XUC | isbn = 978-0-071-58901-7 }} * {{Cita libro | last = Harris | first = Cyril M. | year = 2013 | title = Illustrated Dictionary of Historic Architecture | publisher = Courier Corporation | edition = reprint, revised | url = https://books.google.com/books?id=kp_DAgAAQBAJ | isbn = 978-0-486-13211-2 }} * {{cite journal | last1 = Hassan | first1 = Ahmad Sanusi | last2 = Mazloomi | first2 = Mehrdad | last3 = Omer | first3 = Spahic | title = Sectional Analysis of Pendentive Dome Mosques During Ottoman Era | year = 2010 | journal = Canadian Social Science | volume = 6 | number = 5 | url = http://serai.utsc.utoronto.ca/sites/default/files/biblio/relatedfiles/2012-05-03/Sectional%20Analysis%20of%20Pendentive%20Dome%20Mosques%20During%20Ottoman%20Era.pdf | access-date = February 22, 2015 | pages = 124–136 | data-arquivo = 22 de febreiro de 2015 | url-arquivo = https://web.archive.org/web/20150222103144/http://serai.utsc.utoronto.ca/sites/default/files/biblio/relatedfiles/2012-05-03/Sectional%20Analysis%20of%20Pendentive%20Dome%20Mosques%20During%20Ottoman%20Era.pdf | url-morta = yes }} * {{cite book | last = Heyman | first = Jacques | year = 1997 | title = The Stone Skeleton: Structural Engineering of Masonry Architecture | publisher = Cambridge University Press | edition = illustrated, reprint | url = https://books.google.com/books?id=IvuIvzwGClwC | isbn = 978-0-521-62963-8 }} * {{cite book | last = Hill | first = Donald Routledge | year = 1996 | title = A history of engineering in classical and medieval times | publisher = Routledge | location = New York, NY | edition = Illustrated | url = https://books.google.com/books?id=jGShLU3xKsgC | isbn = 978-0-415-15291-4 }} * {{cite book | last = Hillenbrand | first = Robert | year = 1994 | title = Islamic Architecture: Form, Function, and Meaning | publisher = Columbia University Press | location = New York | url = https://books.google.com/books?id=81uo8Vc04gQC | isbn = 978-0-231-10133-2 }} * {{Cita libro | last = Hitchcock | first = Don | url = http://donsmaps.com/mammothcamp.html | title = Mezhirich – Mammoth Camp | access-date = August 15, 2009 }} * {{cite book | last = Höcker | first = Christoph | year = 2000 | title = Architecture | publisher = Laurence King Publishing | url = https://books.google.com/books?id=abdPAAAAMAAJ&q=%22corbelled+dome%22+%22beehive+dome%22 | isbn = 978-1-856-69159-8 }} * {{cite book | editor-last = Hourihane | editor-first = Colum | year = 2012 | title = The Grove Encyclopedia of Medieval Art and Architecture | publisher = Oxford University Press | url = https://books.google.com/books?id=FtlMAgAAQBAJ | isbn = 978-0-19-539536-5 }} * {{cita xornal | last = Howard | first = Deborah | year = 1991 | title = Venice and Islam in the Middle Ages: Some Observations on the Question of Architectural Influence | journal = Architectural History | volume = 34 | jstor = 1568594 | pages = 59–74 | doi=10.2307/1568594 }} * {{cite book | last = Huerta | first = Santigo | title = Nexus Network Journal | chapter = Oval Domes: History, Geometry and Mechanics | year = 2007 | volume = 9 | number = 2 | pages = 211–248 | doi = 10.1007/978-3-7643-8699-3_4 | isbn = 978-3-7643-8444-9 | chapter-url = http://oa.upm.es/2498/ }} *{{Cita libro | last = Jannasch | first = E. | editor-last = Cruz | editor-first = Paulo J. da Sousa | title = Beyond the funicular: Exploiting untapped petentials in masonry construction | work = Structures and Architecture: Beyond their Limits | date = 2016 | pages = 745–752 | publisher = CRC Press | url = https://books.google.com/books?id=DhANDgAAQBAJ | isbn = 978-1-317-54996-3 }} * {{cite book | last = Jeffery | first = George | year = 2010 | title = A Brief Description of the Holy Sepulchre Jerusalem and Other Christian Churches in the Holy City: With Some Account of the Mediaeval Copies of the Holy Sepulchre Surviving in Europe | publisher = Cambridge University Press | edition = reprint (1919) | url = https://books.google.com/books?id=HPBQpYBXepoC | isbn = 978-1-108-01604-9 }} * {{cite book | last = Johnson | first = Mark J. | year = 2009 | title = The Roman Imperial Mausoleum in Late Antiquity | publisher = Cambridge University Press | edition = 1 | isbn = 978-0-521-51371-5 }} * {{cite book | last = Karydis | first = Nikolaos D. | year = 2012 | title = The Early Byzantine Domed Basilicas of West Asia Minor. An Essay in Graphic Reconstruction. | journal = Late Antique Archaeology | volume = 9 | number = 1 | url = https://kar.kent.ac.uk/44236/1/LAAJ_009_11-Karydis.pdf | access-date = May 29, 2015 | pages = 357–381 | doi = 10.1163/22134522-12340013 | isbn = 9789004309777 | archive-url = https://web.archive.org/web/20150529085801/https://kar.kent.ac.uk/44236/1/LAAJ_009_11-Karydis.pdf | archive-date = 2015-05-29 }} * {{cite web | last = Kayili | first = Mutbul | year = 2005 | title = Acoustic Solutions in Classic Ottoman Architecture | id = 4087 | website = FSTC (Foundation for Science Technology and Civilisation) Limited | url = http://www.afhalifax.ca/magazine/wp-content/sciences/pfpaper-harmonie/newdoc/Acoustic10.pdf | pages = 1–15 | access-date = 2013-11-28 | archive-date = 2021-08-28 | archive-url = https://web.archive.org/web/20210828083342/http://www.afhalifax.ca/magazine/wp-content/sciences/pfpaper-harmonie/newdoc/Acoustic10.pdf }} * {{Cita libro | last = Kern | first = Chris | url = http://www.chriskern.net/essay/jeffersonsDomeAtMonticello.html | title = Jefferson's Dome at Monticello | access-date = July 14, 2009 | data-arquivo = 15 de setembro de 2020 | url-arquivo = https://web.archive.org/web/20200915083853/http://www.chriskern.net/essay/jeffersonsDomeAtMonticello.html | url-morta = yes }} * {{Cita libro | last = Kies | first = Lisa | url = http://www.strangelove.net/~kieser/Russia/churches.html | title = Russian Church Design | access-date = February 14, 2014 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120701204844/http://www.strangelove.net/~kieser/Russia/churches.html | archive-date = July 1, 2012 }} * {{cite book | last1 = Kohlmaier | first1 = Georg | last2 = Von Sartory | first2 = Barna | others = Translated by John C. Harvey | year = 1991 | title = Houses of Glass: a Nineteenth-Century Building Type | publisher = MIT Press | edition = illustrated | url = https://books.google.com/books?id=whSQRim1yBkC | isbn = 978-0-262-61070-4 }} * {{cite book | last = Krautheimer | first = Richard | editor-last = Weitzmann | editor-first = Kurt | year = 1980 | contribution = Success and Failure in Late Antique Church Planning | title = Age of Spirituality: A Symposium | pages = [https://archive.org/details/bub_gb_bFbhqKDZwjAC/page/n131 121]–140 | publisher = Metropolitan Museum of Art | location = New York | url = https://archive.org/details/bub_gb_bFbhqKDZwjAC | isbn = 978-0-87099-229-2 }} * {{cite book | last = Krautheimer | first = Richard | year = 1986 | title = Early Christian and Byzantine Architecture | publisher = Yale University Press | edition = 4 | url = https://books.google.com/books?id=WXwX7fQ2DkUC | isbn = 978-0-300-05294-7 }} * {{cite book | last = Kruft | first = Hanno-Walter | year = 1994 | title = History of Architectural Theory | publisher = Princeton Architectural Press | edition = illustrated, reprint | url = https://books.google.com/books?id=OPTfVyHyVW4C | isbn = 978-1-568-98010-2 }} * {{cite book | last = Kuban | first = Doğan | year = 1985 | title = Muslim Religious Architecture, Part II | publisher = E. J. Brill | location = Leiden, The Netherlands | url = https://books.google.com/books?id=q-Km9mg2HGQC | isbn = 978-90-04-07084-4 }} * {{cite journal | last = Kuban | first = Doğan | year = 1987 | title = The Style of Sinan's Domed Structures | journal = Muqarnas | volume = 4 | jstor = 1523097 | pages = 72–97 | doi=10.2307/1523097 }} * {{Cita libro | last = Kuiper | first = Kathleen | year = 2011 | title = The Culture of China | publisher = The Rosen Publishing Group | url = https://books.google.com/books?id=ePytAJX0yZcC | isbn = 978-1-61530-183-6 }} * {{Cita libro | last = Kurtz | first = Jean-Paul | year = 2004 | title = Dictionary of Civil Engineering: English-French | publisher = Springer Science & Business Media | url = https://books.google.com/books?id=nBdX0BGBEvwC | isbn = 978-0-306-48317-2 }} * {{cite book | last = Lancaster | first = Lynne C. | year = 2005 | title = Concrete Vaulted Construction in Imperial Rome: Innovations in Context | publisher = Cambridge University Press | location = Hong Kong | edition = illustrated | url = https://books.google.com/books?id=NsuQIZUDv7sC | isbn = 978-0-521-84202-0 }} * {{cita libro | last1 = Langmead | first1 = Donald | last2 = Garnaut | first2 = Christine | year = 2001 | title = Encyclopedia of Architectural and Engineering Feats | publisher = ABC-CLIO | edition = 3rd | url = https://archive.org/details/encyclopediaofar0000lang | isbn = 978-1-57607-112-0 }} * {{Cita libro | last1 = Larson | first1 = Olga Popovic | last2 = Tyas | first2 = Andy | year = 2003 | title = Conceptual Structural Design: Bridging the Gap Between Architects and Engineers | publisher = Thomas Telford | edition = illustrated, reprint | url = https://books.google.com/books?id=8H2q0KUZeOsC | isbn = 978-0-72773-235-4 }} * {{Cita libro | last = Lehmann | first = Karl | chapter = The Dome of Heaven | year = 1945 | pages = 227–270 | editor-last = Kleinbauer | editor-first = W. Eugène | title = Modern Perspectives in Western Art History: An Anthology of Twentieth-Century Writings on the Visual Arts (Medieval Academy Reprints for Teaching) | volume = 25 | chapter-url = https://books.google.com/books?id=LTKSh3gXYFAC&q=modern+perspectives+in+western+art+history | publisher = University of Toronto Press | publication-date = 1989 | isbn = 978-0-8020-6708-1 }} * {{Cita libro | contribution = Dome | editor-last = Leick | editor-first = Gwendolyn | title = A Dictionary of Ancient Near Eastern Architecture | publisher = Taylor & Francis | place = London and New York | year = 2003 | url = https://books.google.com/books?id=oHI5IVoB5Q8C | isbn = 978-0-203-19965-7 }} * {{Cita libro | title = Hong Kong Museum of History: Branch Museums: "Lei Cheng Uk Han Tomb" | date = January 9, 2014 | publisher = Leisure and Cultural Services Department | access-date = February 3, 2014 | url = http://www.lcsd.gov.hk/CE/Museum/History/en_US/web/mh/about-us/lei-cheng-uk-han-tomb.html | ref = {{sfnRef|lcsd|2014}} }} * {{cita libro | last1 = Levy | first1 = Matthys | last2 = Salvadori | first2 = Mario | year = 2002 | title = Why buildings Fall Down: How Structures Fail | publisher = W. W. Norton & Company | edition = illustrated, reprint | url = https://archive.org/details/whybuildingsfall00levy_0 | isbn = 978-0-393-31152-5 }} * {{Cita libro | last = Lippincott | first = Kristen | year = 2008 | title = DK Eyewitness Books: Astronomy | publisher = Penguin | url = https://books.google.com/books?id=aoku6KOtT1IC&q=papier+mache+domes&pg=PA26 | isbn = 978-0-756-64349-2 }} * {{Cita libro | last = Lucore | first = Sandra K. | chapter = Archimedes, the North Baths at Morgantina, and Early Developments in Vaulted Construction | pages = 43–59 | editor-last = Kosso | editor-first = Cynthia | editor2-last = Scott | editor2-first = Anne | title = The nature and function of water, baths, bathing, and hygiene from antiquity through the Renaissance | location = Leiden, The Netherlands | chapter-url = https://books.google.com/books?id=UTkXFLfmLTkC | publisher = Brill | date = 2009 | isbn = 978-9-004-17357-6 }} * {{cite journal | last = MacDonald | first = William | year = 1958 | title = Some Implications of Later Roman Construction | journal = Journal of the Society of Architectural Historians | volume = 17 | number = 4 | jstor = 987944 | pages = 2–8 | doi = 10.2307/987944 | url = http://jsah.ucpress.edu/content/17/4/2.full.pdf }}{{Ligazón morta|data=maio de 2024 }} * {{Cita libro | last = Mainstone | first = Rowland J. | contribution = Domes: A Structural Overview | year = 2000 | title = Domes. Papers Read at the Annual Symposium of the Society of Architectural Historians of Great Britain. | pages = 1–14 | publisher = Society of Architectural Historians of Great Britain | contribution-url = http://www.openbibart.fr/item/display/10068/744795 | data-acceso = 27 de outubro de 2023 | data-arquivo = 29 de xullo de 2020 | url-arquivo = https://web.archive.org/web/20200729232321/http://www.openbibart.fr/item/display/10068/744795 | url-morta = yes }} * {{Cita libro | last = Mainstone | first = Rowland J. | year = 2001 | title = Developments in Structural Form | publisher = Architectural Press | edition = 2 | url = https://books.google.com/books?id=l6fLIUFJhxwC | isbn = 978-0-7506-5451-7 }} * {{cite journal | last=Makowski | first=Z. S. | title=Braced Domes, Their History, Modern Trends and Recent Developments | year=1962 | journal=Architectural Science Review | volume=5 | number=2 | pages=62–79 | doi=10.1080/00038628.1962.9696050 }} * {{cite book | last = Marche | first = Jordan | year = 2005 | title = Theaters of Time and Space: American Planetaria, 1930–1970 | publisher = Rutgers University Press | url = https://books.google.com/books?id=fA9YJxUKjMkC | isbn = 978-0-813-53766-5 }} * {{cita xornal | last1 = Mark | first1 = Robert | last2 = Billington | first2 = David P. | title = Structural Imperative and the Origin of New Form | url = https://archive.org/details/sim_technology-and-culture_1989-04_30_2/page/300 | year = 1989 | journal = Technology and Culture | volume = 30 | number = 2 | jstor = 3105106 | pages = 300–329 | doi=10.2307/3105106 }} * {{cite book | last1 = Marrucchi | first1 = Giulia | last2 = Belcari | first2 = Riccardo | year = 2007 | title = Art of the Middle Ages: Masterpieces in Painting, Sculpture and Architecture | url = https://archive.org/details/artofmiddleages0000marr | publisher = Barnes & Noble, Inc. | location = New York | isbn = 978-0-7607-8887-5 | ref = {{sfnRef|Belcari|Marrucchi|2007}} }} * {{cite book | last = McClendon | first = Charles B. | year = 2005 | title = The Origins of Medieval Architecture: Building in Europe, A.D 600–900 | publisher = Yale University Press | edition = illustrated | url = https://books.google.com/books?id=P572amlqdksC | isbn = 978-0-300-10688-6 }} * {{cite book | last = McNeil | first = Ian | year = 2002 | title = An Encyclopedia of the History of Technology | publisher = Taylor & Francis | edition = revised | url = https://books.google.com/books?id=-sXFBQAAQBAJ | isbn = 978-0-203-19211-5 }} * {{cite journal | last = McVey | first = Kathleen E. | year = 1983 | title = The Domed Church as Microcosm: Literary Roots of an Architectural Symbol | journal = Dumbarton Oaks Papers | volume = 37 | doi = 10.2307/1291479 | pages = 91–121 | jstor = 1291479 }} * {{cite book | last = Melaragno | first = Michele G. | year = 1991 | title = An Introduction to Shell Structures: the Art and Science of Vaulting | publisher = Van Nostrand Reinhold | location = New York, New York | edition = softcover | url = https://books.google.com/books?id=IzToBwAAQBAJ | isbn = 978-1-4757-0225-5 }} * {{cite book | last1 = Michell | first1 = George | last2 = Zebrowski | first2 = Mark | year = 1987 | title = The New Cambridge History of India: Architecture and Art of the Deccan Sultanates | publisher = Cambridge University Press | url = https://books.google.com/books?id=aHcfv6zkJgQC | isbn = 978-0-521-56321-5 }} * {{cite book | last1 = Miller | first1 = Judith | last2 = Clinch | first2 = Tim | year = 1998 | title = Classic Style | publisher = Simon and Schuster | edition = illustrated | url = https://books.google.com/books?id=df_c8hDOJ3gC | isbn = 978-0-684-84997-3 }} * {{cite book | last = Minke | first = Gernot | year = 2012 | title = Building with Earth: Design and Technology of a Sustainable Architecture | publisher = Walter de Gruyter | location = Berlin, Germany | edition = 3rd; revised | url = https://books.google.com/books?id=DUbVAAAAQBAJ | isbn = 978-3-034-60872-5 }} * {{cite journal | last = Mitchell | first = James H. | title = The Noble Dome | url = https://archive.org/details/sim_antioch-review_summer-1985_43_3/page/261 | year = 1985 | journal = The Antioch Review | volume = 43 | number = 3 | jstor = 4611482 | pages = 261–271 | doi=10.2307/4611482 }} * {{cite book | last1 = Moffett | first1 = Marian | last2 = Fazio | first2 = Michael W. | last3 = Wodehouse | first3 = Lawrence | year = 2003 | title = A World History of Architecture | publisher = Laurence King Publishing | location = London | edition = illustrated | url = https://books.google.com/books?id=IFMohetegAcC | isbn = 978-1-856-69371-4 }} *{{Cita libro | editor-last1 = Murray | editor-first1 = Linda | editor-last2 = Murray | editor-first2 = Peter | editor-last3 = Jones | editor-first3 = Tom Devonshire | title = The Oxford Dictionary of Christian Art and Architecture | date = 2013 | edition = Second | publisher = Oxford University Press | url = https://books.google.com/books?id=Te2dAAAAQBAJ | isbn = 978-0-199-68027-6 }} * {{cite book | last1 = Needham | first1 = Joseph | last2 = Gwei-Djen | first2 = Lu | year = 1962 | title = Science and Civilisation in China: Physics and Physical Technology, Volume 4 | publisher = Cambridge University Press | url = https://books.google.com/books?id=l6TVhvYLaEwC | isbn = 978-0-521-07060-7 }} * {{Cite journal | title = The Catholic Encyclopedia | website = New Advent | access-date = October 26, 2010 | url = http://www.newadvent.org/cathen/05100b.htm | ref = {{sfnRef|Catholic}} }} * {{Cita libro | editor-last = Newman | editor-first = John | editor2-last = Pevnser | editor2-first = Nikolaus | year = 1972 | title = The Buildings of England: Dorset | publisher = Yale University Press | url = https://books.google.com/books?id=wmkxchFL57EC&q=%22polygonal+dome%22&pg=PA527 | isbn = 978-0-300-09598-2 }} * {{Cita libro | last = Nickel | first = Lukas | year = 2015 | title = Bricks in Ancient China and the Question of Early Cross-Asian Interaction | journal = Arts Asiatiques | volume = 70 | publisher = École française d'Extrême-Orient | doi = 10.3406/arasi.2015.1883 | jstor = 26358183 | pages = 49–62 }} * {{cite journal | last1 = Nobile | first1 = Marco Rosario | last2 = Bares | first2 = Maria Mercedes | title = The use of 'false vaults' in 18th century buildings of Sicily | journal = Construction History | volume = 30 | number = 1 | year = 2015 | jstor = 44215897 | pages = 53–70 }} * {{cite book | last = Nuttgens | first = Patrick | year = 1997 | title = The Story of Architecture | url = https://archive.org/details/storyofarchitect0000nutt | publisher = Phaidon Press Limited | location = Hong Kong | isbn = 978-0-7148-3616-4 }} * {{Cita libro | last1 = Ochsendork | first1 = John | last2 = Freeman | first2 = Michael | year = 2010 | title = Guastavino Vaulting: The Art of Structural Tile | publisher = Princeton Architectural Press | edition = illustrated | isbn = 978-1-56898-741-5 }} * {{Cita libro | last = O'Kane | first = Bernard | url = http://www.iranicaonline.org/articles/domes | title = Domes | access-date = November 28, 2010 | publisher = [[Encyclopædia Iranica]] | year = 1995 }} * {{Cita libro | last = Osborne | first = R. Armstrong L. | title = The troubles with cupolas | journal = Acta Carsologica | volume = 33 | number = 2 | year = 2004 | url = https://digital.lib.usf.edu/content/SF/S0/05/05/99/00001/K26-00150-armstrong.pdf | data-acceso = 27 de outubro de 2023 | data-arquivo = 24 de xuño de 2021 | url-arquivo = https://web.archive.org/web/20210624152408/https://digital.lib.usf.edu/content/SF/S0/05/05/99/00001/K26-00150-armstrong.pdf | url-morta = yes }} * {{cita libro | last = Ousterhout | first = Robert G. | year = 2008 | title = Master Builders of Byzantium | publisher = University of Pennsylvania Museum of Archaeology and Anthropology | location = Philadelphia, PA | edition = paperback | url = https://archive.org/details/masterbuildersof2008oust | isbn = 978-1-934536-03-2 | ref = {{sfnRef|Ousterhout|2008a}} }} * {{cite book | last = Ousterhout | first = Robert | year = 2008 | contribution = Chapter II.7.2: Churches and Monasteries | editor-last = Jeffreys | editor-first = Elizabeth | editor2-last = Haldon | editor2-first = John | editor3-last = Cormack | editor3-first = Robin | title = The Oxford Handbook of Byzantine Studies | publisher = Oxford University Press | url = https://books.google.com/books?id=liFKua_cWL8C | isbn = 978-0-19-925246-6 | ref = {{sfnRef|Ousterhout|2008b}} }} * {{cita libro | last = Overy | first = R. J. | year = 2004 | title = The Dictators: Hitler's Germany and Stalin's Russia | publisher = W. W. Norton & Company | location = New York | edition = illustrated | url = https://archive.org/details/dictators00rich | isbn = 978-0-393-02030-4 }} * {{cita libro | last1 = Palmer | first1 = Douglas | last2 = Pettitt | first2 = Paul | last3 = Bahn | first3 = Paul G. | year = 2005 | title = Unearthing the past: the great archaeological discoveries that have changed history | publisher = Globe Pequot | edition = Illustrated | url = https://books.google.com/books?id=p-Ze0M57BtoC&q=mammoth+architecture+mezhirich&pg=PA24 | isbn = 978-1-59228-718-5 }}{{Ligazón morta|data=novembro de 2023 }} * {{cite book | last = Palmer | first = Allison Lee | year = 2009 | title = The A to Z of Architecture | publisher = Scarecrow Press | url = https://books.google.com/books?id=7rKbblKGVEsC | isbn = 978-0-810-87058-1 }} * {{Cita libro | last = Palmer | first = Allison Lee | year = 2016 | title = Historical Dictionary of Architecture | publisher = Rowman & Littlefield | edition = Second | url = https://books.google.com/books?id=aMsvDAAAQBAJ | isbn = 978-1-442-26309-3 }} *{{Cita libro | last1 = Palmisano | first1 = F. | last2 = Totaro | first2 = A. | editor-last = Cruz | editor-first = Paulo J. da Sousa | title = Load path method in the interpretation of dome behavior | work = Structures and Architecture | date = 2010 | pages = 519–520 | publisher = CRC Press | isbn = 978-1-439-86297-1 | url = https://books.google.com/books?id=EfLRBQAAQBAJ }} *{{Cita libro | editor-last = Parker | editor-first = Sybil P. | title = McGraw-Hill Dictionary of Scientific and Technical Terms | date = 2003 | edition = Sixth | publisher = McGraw-Hill Education | isbn = 978-0-070-42313-8 | url = https://books.google.com/books?id=xOPzO5HVFfEC }} *{{Cita libro | last = Parker | first = John Henry | title = A Concise Dictionary of Architectural Terms | date = 2012 | publisher = Courier Corporation | isbn = 978-0-486-14291-3 | url = https://books.google.com/books?id=ai_DAgAAQBAJ }} * {{cite book | last = Peterson | first = Andrew | year = 1996 | title = The Dictionary of Islamic Architecture | publisher = Routledge | url = https://books.google.com/books?id=eIaEAgAAQBAJ | isbn = 978-0-203-20387-3 }} * {{cite book | last = Pevsner | first = Nikolaus | others = Revised by Elizabeth Williamson | year = 1978 | title = Derbyshire | publisher = Yale University Press | edition = illustrated, reprint | url = https://books.google.com/books?id=edzSoQBSbwQC | isbn = 978-0-140-71008-3 | ref = {{sfnRef|Pevsner|Williamson|1978}} }} * {{cite book | last = Porter | first = Arthur Kingsley | year = 1928 | title = Spanish Romanesque Sculpture, Volume 1 | publisher = Hacker Art Books | isbn = 9780878170333 | edition = illustrated | url = https://books.google.com/books?id=OuNOAAAAYAAJ&q=romanesque+domical+vaults }} * {{cite book | last1 = Ramaswany | first1 = G. S. | last2 = Eekhout | first2 = Mick | year = 2002 | title = Analysis, Design and Construction of Steel Space Frames | page = 242 | publisher = Thomas Telford, Ltd. | location = London, UK | edition = illustrated, reprint | url = https://books.google.com/books?id=X2S96Nra6PcC | isbn = 978-0-727-73014-5 | ref = {{sfnRef|Ramaswamy|Eekhout|2002}} }} * {{Cite journal | last = Rasch | first = Jürgen | title = Die Kuppel in der römischen Architektur. Entwicklung, Formgebung, Konstruktion | journal = Architectura | volume = 15 | pages = 117–139 | year = 1985 | ref = {{sfnRef|Rasch}} }} * {{cite book | last = Rizzoni | first = Giovanni | editor-last = Rorato | editor-first = Laura | editor2-last = Saunders | editor2-first = Anna | year = 2009 | contribution = The Form of Parliaments & European Identity | title = The Essence and the Margin: National Identities and Collective Memories in Contemporary European Culture | pages = 183–198 | publisher = Rodopi | location = The Netherlands | url = https://books.google.com/books?id=bK2WQacwtLgC | isbn = 978-9-042-02571-4 }} * {{cite journal | last = Robison | first = Elwin C. | date = December 1991 | title = Optics and Mathematics in the Domed Churches of Guarino Guarini | journal = Journal of the Society of Architectural Historians | volume = 50 | number = 4 | pages = 384–401 | doi=10.2307/990663 | jstor = 990663 }} * {{cite book | last = Rosser | first = John H. | year = 2011 | title = Historical Dictionary of Byzantium | publisher = Scarecrow Press | edition = 2 | url = https://books.google.com/books?id=1AXBIPOJ9lgC | isbn = 978-0-810-87477-0 }} * {{cita xornal | last1 = Rovero | first1 = L. | last2 = Tonietti | first2 = U. | date = 2012 | title = Structural behaviour of earthen corbelled domes in the Aleppo's region | journal = Materials and Structures | volume = 45 | issue = 1–2 | pages = 171–184 | doi= 10.1617/s11527-011-9758-1 }} * {{cita xornal | last = Saka | first = M. P. | year = 2007 | title = Optimum geometry design of geodesic domes using harmony search algorithm | journal = Advances in Structural Engineering | volume = 10 | number = 6 | pages = 595–606 | doi=10.1260/136943307783571445 }} * {{Cita libro | last = Saylor | first = Henry H. | year = 1994 | title = Dictionary of Architecture | publisher = John Wiley & Sons | edition = reprint | url = https://books.google.com/books?id=YIhZQkLdV5gC | isbn = 978-0-471-75601-9 }} * {{Cita libro | last = Schütz | first = Bernhard | year = 2002 | title = Great Cathedrals | publisher = Harry N. Abrams, Inc. | edition = illustrated | isbn = 978-0-810-93297-5 }} * {{cita libro | last = Sear | first = Frank | year = 1983 | title = Roman Architecture | publisher = Cornell University Press | edition = revised | url = https://archive.org/details/romanarchitectur0000sear | quote = Roman architecture. | isbn = 978-0-8014-9245-7 }} * {{Cita libro | last = Skempton | first = A. W. | year = 2002 | title = A biographical dictionary of civil engineers in Great Britain and Ireland: 1500–1830 | publisher = Thomas Telford | edition = illustrated | url = https://books.google.com/books?id=jeOMfpYMOtYC | isbn = 978-0-7277-2939-2 }} * {{Cita libro |url = http://www.skypalace.org/europe/slavic/east_slavic/russia/articles/domes.shtml |title = About Russian Domes and Cupolas |publisher = skypalace.org |ref = {{sfnRef|skypalace}} |archive-url = https://web.archive.org/web/20110728025931/http://www.skypalace.org/europe/slavic/east_slavic/russia/articles/domes.shtml |archive-date = 2011-07-28 }} * {{Cita libro | last = Smith | first = Earl Baldwin | year = 1950 | title = The Dome: A Study in the History of Ideas | publisher = Princeton University Press | location = Princeton, NJ | url = https://books.google.com/books?id=YXJ42i1ZWjkC | isbn = 978-0-691-03875-9 }} * {{Cite EB1911|wstitle= Vault |volume= 27 |last= Spiers |first= Richard Phené |author-link= Richard Phené Spiers | pages = 956&ndash;961 |date= 1911 }} * {{cite book | last1 = Stephenson | first1 = Davis | last2 = Hammond | first2 = Victoria | last3 = Davi | first3 = Keith F. | year = 2005 | title = Visions of Heaven: the Dome in European Architecture | url = https://archive.org/details/visionsofheavend0000step | publisher = Princeton Architectural Press | edition = illustrated | isbn = 978-1-56898-549-7 }} * {{cite book | last = Stewart | first = Charles Anthony | year = 2008 | title = Domes of Heaven: The Domed Basilicas of Cyprus | publisher = ProQuest LLC | edition = illustrated | url = https://books.google.com/books?id=R6ux8tRBHq4C | isbn = 978-0-549-75556-2 }} * {{cite journal | last = Tabbaa | first = Yasser | year = 1985 | title = The Muqarnas Dome: Its Origin and Meaning | journal = Muqarnas | volume = 3 | doi = 10.2307/1523084 | pages = 61–74 | jstor = 1523084 }} * {{cite book | last = Tappin | first = Stuart | editor-last = Huerta | editor-first = S. | contribution = The Structural Development of Masonry Domes in India | year = 2003 | title = Proceedings of the First International Congress on Construction History, Madrid, 20th–24th January 2003 | pages = 1941–1952 | publisher = I. Juan de Herrera | location = Madrid | url = http://gilbert.aq.upm.es/sedhc/biblioteca_digital/Congresos/CIHC1/CIHC1_182.pdf | archive-url = https://web.archive.org/web/20091211164713/http://gilbert.aq.upm.es/sedhc/biblioteca_digital/Congresos/CIHC1/CIHC1_182.pdf | archive-date = 2009-12-11 | isbn = 978-84-9728-070-9 }} * {{cite book | last1 = Trachtenberg | first1 = Marvin | last2 = Hyman | first2 = Isabelle | year = 1986 | title = Architecture, from Prehistory to Post-modernism: The Western Tradition | publisher = H.N. Abrams | url = https://books.google.com/books?id=VHQYHgn3tTYC | isbn = 978-0-810-91077-5 }} * {{cite book | last1 = Tsan-wing | first1 = NG | last2 = Kin-wah | first2 = LEUNG | contribution = Deformation Survey for the Preservation of Lei Cheng Uk Han Tomb | year = 2001 | title = The 10th FIG International Symposium on Deformation Measurements. Session VIII: Structural Deformations. 19 – 22 March 2001. | pages = 294–301 | location = Orange, California, US | url = http://rincon.gps.caltech.edu/FIG10sym/pdf/Session%20VIII_Paper%205.pdf | isbn = 978-0-86078-686-3 | archive-url = https://web.archive.org/web/20040206133109/http://rincon.gps.caltech.edu/FIG10sym/pdf/Session%20VIII_Paper%205.pdf | archive-date = 6 February 2004 }} * {{cite book | last = Wallis | first = Kendall | year = 2010 | contribution = Bearing Bandmann's Meaning: A Translator's Introduction by Kendall Willis | editor-last = Bandmann | editor-first = Günter | others = Translated by Kendall Wallis | title = Early Medieval Architecture as Bearer of Meaning | publisher = Columbia University Press | url = https://books.google.com/books?id=mUzMRLjJEe0C | isbn = 978-0-231-50172-9 }} * {{cite book | last = Ward | first = Clarence | year = 1915 | title = Mediaeval Church Vaulting | publisher = Princeton University Press | location = Princeton | edition = illustrated | url = https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.75949 | isbn = 978-0-404-06836-3 }} * {{cite journal | last1 = Wilkie | first1 = David S. | last2 = Morelli | first2 = Gilda A. | year = 2000 | title = Forest Foragers: A Day in the Life of Efe Pygmies in the Democratic Republic of Congo | journal = Cultural Survival Quarterly | volume = 24 | number = 3 | url = http://www.culturalsurvival.org/ourpublications/csq/article/forest-foragers-a-day-life-efe-pygmies-democratic-republic-congo | access-date = December 7, 2010 }} * {{Cita libro | last = Winter | first = Frederick E. | year = 2006 | title = Studies in Hellenistic Architecture | publisher = University of Toronto Press | location = Toronto, Canada | edition = illustrated | url = https://books.google.com/books?id=03UNLhtEP1oC | isbn = 978-0-8020-3914-9 }} * {{Cita libro | last = Wittkower | first = Rudolf | chapter = S. Maria della Salute: Scenographic Architecture and the Venetian Baroque | year = 1963 | pages = 165–192 | editor-last = Kleinbauer | editor-first = W. Eugène | title = Modern Perspectives in Western Art History: An Anthology of Twentieth-Century Writings on the Visual Arts (Medieval Academy Reprints for Teaching) | volume = 25 | chapter-url = https://books.google.com/books?id=LTKSh3gXYFAC&q=modern+perspectives+in+western+art+history | publisher = University of Toronto Press | publication-date = 1989 | isbn = 978-0-8020-6708-1 }} * {{cite book | last = Wittkower | first = Rudolf | others = Revised by Joseph Conners and [[Jennifer Montagu]] | year = 1999 | title = Art and Architecture in Italy 1600–1750: III. Late Baroque | publisher = Yale University Press | edition = 6th | url = https://books.google.com/books?id=IDjPAnR5qXEC | isbn = 978-0-300-07941-8 }} * {{cite book | last = Wright | first = G.R.H. | year = 2009 | title = Ancient Building Technology, Volume 3: Construction (2 Vols) | publisher = BRILL | edition = illustrated | url = https://books.google.com/books?id=CQHsKG6g5zwC | isbn = 978-9-004-17745-1 }} * {{cita xornal | last = Yaghan | first = Mohammad Ali Jalal | year = 2003 | title = Gadrooned-Dome's Muqarnas-Corbel: Analysis and Decoding Historical Drawings | url = https://archive.org/details/sim_architectural-science-review_2003-03_46_1/page/69 | journal = Architectural Science Review | volume = 46 | number = 1 | doi = 10.1080/00038628.2003.9696966 | pages = 69–88 }} * {{Cita libro |last=Zagraevsky |first=Sergey |url=http://www.rusarch.ru/zagraevsky1.htm |title=The shapes of domes of ancient Russian churches (Russian) |publisher=RusArch.ru |archive-url=https://web.archive.org/web/20130116215900/http://www.rusarch.ru/zagraevsky1.htm |archive-date=2013-01-16 }} * {{Cita libro|nome=Oscar |apelido=Schneider|título=Kampf um die Kuppel(''La vida y la cúpula'')|lugar=Bonn|editorial=Ed. Bouvier Verlag|lingua=en|ano=2006|isbn =978-3-416-03076-2}} * {{Cita libro|nome=Leonardo |apelido=Benévolo|título=Diseño de la ciudad|lugar= Barcelona|editorial= Gustavo Gili|ano= 1977 |lingua=es}} * {{Cita libro|nome= Banister |apelido=Fletcher|título=A History of Architecture|lugar= Londres|editorial=Athelone Press |lingua=en|ano=1975, 18a ed |isbn= 0-485-55001-6}} * {{Cita libro|apelido=Fatás|nome= Guillermo|apelido2=Borrás|nome2= Gonzalo|título= Diccionario de términos de Arte|editorial= Alianza/Ediciones del Prado|lugar= Madrid|lingua=es|ano= 1993|isbn= 84-7838-388-3}} * {{Cita libro|apelido= Scobie|nome=Alexander|ano=1990|título=Hitler's state architecture: the impact of classical antiquity|url= https://archive.org/details/hitlersstatearch0000scob|editorial= University Park: Pennsylvania State University Press|páxinas= [https://archive.org/details/hitlersstatearch0000scob/page/n128 109]-118|lingua=en|isbn= 0-271-00691-9}} * {{Cita libro|apelido=Sureda|nome=Joan|ligazón-autor=Joan Sureda|título=Historial Universal del Arte volum III|capítulo= Arte bizantino |editorial= Planeta |lugar=Barcelona|ano=1989|lingua=es|isbn= 84-320-8903-6}} {{Refend}} ===Outros artigos=== * [[Arco (arquitectura)]] * [[Bóveda (arquitectura)]] * [[Cúpula de Soltaniyeh]] * [[Lanterna (arquitectura)]] * [[Tambor (arquitectura)]] {{Elementos da arquitectura eclesiástica}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Arte e lecer)]] [[Categoría:Cúpulas]] tieo1k0ljtfdtepq02gpuptxb1lhrfk 0 49546 7109289 7017263 2025-06-28T09:58:43Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109289 wikitext text/x-wiki {{sen notas}}{{Acontecemento}} A '''revolución de novembro de 1918''', tamén referida como '''Revolución Alemá''' ou '''Revolución espartaquista''', levou no final da [[primeira guerra mundial]] ó troco dende a [[monarquía]] do [[Imperio alemán]] a unha [[república]] pluralista, [[parlamentarismo|parlamentaria]] e [[democracia|democrática]]. A [[revolución]] comezou como un alzamento de mariños en [[Kiel]]; en poucos días abarcou toda [[Imperio alemán|Alemaña]] e forzou a abdicación do [[káiser]] [[Guillerme II de Alemaña|Guillerme II]] o [[9 de novembro]] de [[1918]]. Os obxectivos de avanzada dos revolucionarios, guiados por ideais [[Socialismo|socialistas]], fracasaron en xaneiro de [[1919]] ante a oposición dos líderes do [[Partido Socialdemócrata de Alemaña]] (SPD). Estes temían un “caos revolucionario” e posteriormente esforzáronse en reconciliar os partidos burgueses e a elite afín ao Káiser fronte ás novas relacións do poder. Adicionalmente acordaron unha alianza co [[Supremo Comando Militar alemán]] e permitiron a sufocación violenta do chamado [[Levantamento Espartaquista]] (''Spartakusaufstand''). O desenredo formal da revolución ocorreu o [[11 de agosto]] de [[1919]] coa sinatura da nova [[Constitución]] da [[República de Weimar]]. == Antecedentes == [[Ficheiro:Alfred Grohs zur Revolution 1918 1919 in Berlin Große Frankfurter Straße Ecke Lebuser Straße Barrikade Kampf während der Novemberrevolution in Berlin 02 Bildseite Schaulustige.jpg|miniatura|Barricada en Berlín en xaneiro de 1919|esquerda]] === O imperio alemán e a democracia social === A revolución civil de marzo de [[1848]]/[[1849|49]] fracasou, sobre todo, polo problema de ter que conseguir ao mesmo tempo a democratización e a unión de Alemaña. Nas décadas posteriores, a [[cidadán|cidadanía]] aliñouse co estado autoritario (''Obrigkeitsstaat''), particularmente unha vez que a unidade alemá se estableceu, na forma da ''[[Pequena Alemaña]]'' baixo o liderado de [[Prusia]] en [[1871]]. O recentemente fundado [[imperio alemán]] era unha [[monarquía constitucional]]. Para o [[Reichstag]] aplicábase o dereito de [[sufraxio]] igualitario, universal e secreto para os homes (''Männerwahlrecht''). A influencia do [[parlamento]] na política do Reich era, con todo, especialmente limitada. A súa única atribución importante era a aprobación do [[orzamento]]. O goberno do Reich non era responsable diante o Parlamento, senón só diante o Emperador. Os [[socialdemocracia|socialdemócratas]], que posteriormente formaron o SPD, tamén estaban representados no Reichstag dende [[1871]]. Como único partido político no [[imperio alemán|imperio]], este avogaba publicamente por un estado [[República|republicano]]. Por este motivo, [[Otto von Bismarck]] fíxoos perseguir dende [[1878]] até a súa destitución en [[1890]] baseándose nas [[Lei Socialista de Alemaña (1878)|Leis Socialistas]]. Malia iso, os socialistas puideron aumentar a súa representación en case todas as eleccións. No Reichstag de [[1912]] formaban o partido parlamentario máis forte, con 110 deputados e o 28 % dos votos. [[Ficheiro:Reichstagsgebaeude.jpg|miniatura|esquerda|O [[Reichstag|Reichstag (Parlamento Alemán)]].]] Nos 43 anos desde a fundación do Reich até a primeira guerra mundial, o SPD non soamente creceu en importancia, senón que tamén cambiou o seu carácter. Na disputa [[Revisionismo histórico|revisionista]] (''Revisionismusstreit'') que comezou en [[1898]], os chamados revisionistas querían eliminar o obxectivo da revolución do programa do partido. Propugnaban no seu lugar [[reformas sociais]] de acordo coa [[orde económica]] establecido. A á [[Marxismo|marxista]] impúxose novamente contra os revisionistas. Con todo, a [[retórica]] revolucionaria ocultaba que o SPD se volvera practicamente reformista dende a derrogación das “leis socialistas” en [[1890]]. Os socialdemócratas, difamados como “membros sen patria”, sentíanse patriotas alemáns. No comezo da primeira guerra mundial fíxose claro que o SPD se volvera parte integral do imperio, aínda sendo a oposición. === O SPD e a primeira guerra mundial === [[Ficheiro:August Bebel 3.jpg|miniatura|dereita|150px|[[August Bebel]].]] [[Ficheiro:Karl Liebknecht.jpg|miniatura|150px|[[Karl Liebknecht]].]] Ao redor de 1900, a socialdemocracia alemá estaba á cabeza do movemento internacional dos traballadores. Nos congresos paneuropeos da [[Segunda Internacional|Segunda Internacional Socialista]], o SPD sempre aprobara as resolucións que prevían unha causa común socialista en caso de iniciarse a guerra. Durante a [[crise de xullo]] que seguiu ao asasinato do [[Francisco Fernando de Austria|arquiduque Francisco Fernando]] en [[Saraxevo]], aínda organizou - como outros partidos socialistas en Europa - grandes manifestacións contra a guerra. Nelas [[Rosa Luxemburg]], a portavoz da á esquerdista do partido, chamou á desobediencia e a evitar a guerra en nome de todo o SPD. Por este motivo, o goberno do Reich planeou aprehender aos líderes do partido inmediatamente logo de entrar en guerra. [[Friedrich Ebert]], un dos dous representantes do partido, viaxou a [[Zürich]] levando os fondos do partido a un lugar seguro, fóra do alcance do estado. Ao declarar Alemaña a guerra á [[Rusia]] tsarista o [[1 de agosto]] de [[1914]], a maioría do SPD deixouse contaxiar do sentimento bélico. De tal xeito seguiu ao seu antigo presidente [[August Bebel]], quen antes da súa morte en 1913 dixera: “Se é en contra de Rusia, eu mesmo alzarei a pistola”. Ademais, os deputados do SPD temían perder votos e influencia no Reichstag, así como unha proscrición do partido se evitaban o seu “deber patriótico”. A dirección do partido e os representantes no Reichstag estaban divididos na súa posición respecto da guerra: xunto con Friedrich Ebert, 96 deputados aprobaron os créditos de guerra para o goberno do Reich. Co segundo presidente, [[Hugo Haase]], 14 parlamentarios estaban en contra, pero votaron a favor por disciplina da fracción. O SPD aprobou así os créditos de guerra, prometeulle ao Emperador renunciar a folgas e á remuneración dos sindicatos mentres durase a guerra, posibilitando así a mobilización das forzas alemás. Haase explicou a súa decisión, que se tomou contra a súa vontade dicindo: “Non imos abandonar a patria na hora do perigo!” O Káiser acolleu a chamada “paz cidadá” da política alemá ao final do seu Discurso do Trono coa frase que se fixo famosa: “Non recoñezo máis partidos, só recoñezo alemáns”. O mesmo [[Karl Liebknecht]], quen despois se convertería en símbolo do movemento antibelicista, cedeu en principio ás xustificacións do partido: abstívose da votación para non ter que votar contra a súa propia facción. Porén, o [[5 de agosto]] de 1914 fundou, xunto a Rosa Luxemburg, [[Franz Mehring]] e outros membros da esquerda do partido, o Grupo Internacional (''Gruppe Internationale''), que mantiña as resolucións do SPD previas á guerra. Deste grupo saíu a maior parte da “[[Liga Espartaquista]]” o [[1 de xaneiro]] de [[1916]]. O [[2 de decembro]] de [[1914]], Liebknecht, e nun principio unicamente el, votou en contra de máis créditos para a guerra. Por este motivo foi levado aos militares en 1915 a instigación da dirección do partido. Debido aos seus intentos de organizar a quen se opoñían á guerra, foi botado do SPD e condenado en xullo de 1916 a catro anos de prisión. Tamén [[Rosa Luxemburg]], tras ser liberada temporalmente, foi encarcerada até a fin da guerra. === A división do SPD === Canto máis duraba a guerra e cantas máis vítimas causaba, menos membros do SPD estaban dispostos a manter a “paz cidadá” de 1914. Aínda menos dende que, en 1916, o Emperador e o goberno xa non ditaban as directrices da política do Reich, senón o Mando Supremo ([[Oberste Heeresleitung]] - OHL) ao mando dos xenerais [[Paul von Hindenburg]] e [[Erich Ludendorff]]. Este último tomaba as decisións importantes. Na práctica, eles gobernaban Alemaña como [[Ditadura militar|ditadores militares]], perseguindo obxectivos de guerra ofensiva e determinando a vida civil tamén en función ás necesidades da guerra. Para os obreiros, isto significaba, entre outras cousas, xornadas de 12 horas con salarios mínimos e provisións deficientes. Dende o inicio da [[Revolución de Febreiro|revolución]] rusa de febreiro de [[1917]], tamén en Alemaña se produciron grandes [[folga]]s organizadas. En marzo e abril de 1917 participaron nelas 300.000 traballadores da industria bélica. Como a situación empeorou, probablemente pola entrada dos [[Estados Unidos de América|EUA]] na guerra, o Emperador Guillerme II intentou tranquilizar as protestas na súa [[Mensaxe de Semana Santa]]. Prometeu que, unha vez acabada a guerra, habería eleccións xerais igualitarias (''gleiche Wahlen'') até en Prusia, onde até entón se aplicaba o dereito ao voto en tres clases (''Dreiklassenwahlrecht''). Pero o SPD reaccionou ao crecente descontento dos obreiros seguindo os esquerdistas e entón tamén revisionistas como Haase e [[Eduard Bernstein]]. O [[9 de abril]] de 1917, o SPD dividiuse respecto da súa posición fronte á guerra nos socialdemócratas da maioría (MSPD), con Friedrich Ebert á cabeza, e os socialdemócratas independentes ([[Partido Independente Socialdemócrata de Alemaña|Partido Independente Socialdemócrata de Alemaña (USPD)]]) encabezados por Hugo Haase. Estes últimos demandaban a inmediata fin da guerra e maior democratización en Alemaña, pero non tiñan un programa sociopolítico unido. A [[Liga Espartaquista]], que rexeitara até entón a separación do partido, formou entón unha á esquerdista do USPD. === Paz de vencedores ou paz concertada === Dende a entrada á guerra dos Estados Unidos, a situación da fronte occidental fíxose cada vez máis precaria. Por isto, e para quitar forzas ao USPD, o SPD formou un comité interpartidario no Reichstag xunto ao Partido Centrista (''Zentrumspartei''), de orientación católica, e o Partido Popular Progresivo (''Fortschrittliche Volkspartei''), de orientación liberal. O verán de 1917, o comité determinou unha resolución que prevía unha paz concertada sen anexións nin reparacións de guerra. Con todo, esta resolución rexeitouse tamén polo ''OHL'', como en marzo de 1918 rexeitara o [[Catorce puntos do Presidente Wilson|programa de paz de 14 puntos]] do [[presidente dos Estados Unidos]] [[Woodrow Wilson]] de xaneiro do mesmo ano. A resolución prevía unha paz a partir da “autodeterminación dos pobos, sen vencedores nin vencidos”. Hindenburg e Ludendorff rexeitaron esta proposta porque viron que mentres tanto se conseguiu a vitoria sobre Rusia e crían estar novamente en vantaxe, inclinándose por unha "paz de vencedores" con grandes anexións á custa do adversario. === Repercusións da Revolución de Outubro === Logo da Revolución de Febreiro en [[Rusia]] e a caída do último tsar [[Nicolao II de Rusia|Nicolao II]] o [[15 de marzo]] de [[1917]], o novo goberno ruso, que fora establecido desde o verán polos [[menxevique]]s á cabeza de [[Aleksandr Kerenskii]], continuou a guerra ao lado das forzas do "''[[Entente Cordiale]]''". Con todo, o goberno do imperio alemán viu a oportunidade dunha vitoria militar. Para avivar o sentimento antibélico en Rusia, permitiu que o líder dos [[bolxevique]]s rusos, [[Lenin|Vladirmir Ilich Lenin]], viaxase ás agachadas do seu exilio en [[Suíza]] a [[San Petersburgo]] nun vagón selado a través de [[Suecia]] e [[Finlandia]]. Na [[Revolución Rusa de 1917|Revolución de Outubro]], os [[bolxevique]]s, quen propugnaban a inmediata fin da [[Primeira Guerra Mundial|guerra]], conquistaron o poder en Rusia. A vitoria de Lenin reforzou o medo da clase media alemá a unha revolución similar á rusa. Os líderes do SPD tamén mostraron a súa incomodidade, porque os bolxeviques, decididamente un ''partido político de cadros'', puideron impoñerse contra a maioría parlamentaria de socialistas moderados e a clase media. Os seus esforzos por impedir un desenvolvemento similar en Alemaña marcaron a súa actuación na Revolución de Novembro. En xaneiro de [[1918]] producíronse novamente en todo o imperio folgas xerais con máis dun millón de participantes. Entón entraron en acción por primeira vez os líderes revolucionarios (''Revolutionären Obleute''), quen terían posteriormente un rol importante. Denomináronse «consellos» (Räte), como os «[[soviet]]s» rusos. Para debilitar a súa influencia, Ebert incorporouse á dirección dos folguistas e conseguiu adiantar a fin da folga. En marzo de 1918, o novo goberno soviético de [[Lev Trotski]] aceptou a negociación con Alemaña na [[Tratado de Brest-Litovsk|Paz de Brest-Litowsk]]. Esta impoñía condicións de paz máis duras para Rusia que as que o posterior [[Tratado de Versalles]] impoñería a Alemaña. O [[Oberste Heeresleitung|OHL]] puido entón usar parte das tropas desocupadas da fronte oriental na fronte occidental. A maioría en Alemaña cría que pronto se lograría tamén unha vitoria no occidente. === Procura do armisticio e cambio constitucional === Trala vitoria na fronte oriental, o OHL ordenou ao comezar o ano unha [[Ofensiva Alemá de Primavera (1918)|nova ofensiva]] no oeste, para forzar a viraxe decisiva na guerra. Pero cando en xullo se usaron as últimas reservas, a derrota alemá estaba selada. O [[8 de agosto]] de [[1918]], os [[Carro de combate|tanques]] ingleses cruzaron a fronte occidental; a mediados de setembro caeu así mesmo a fronte dos [[Balcáns]]. O [[27 de setembro]] capitulou [[Bulgaria]], que estaba aliada ás forzas centrais. Tamén o [[Imperio Austrohúngaro]] estaba a piques de caer. O [[29 de setembro]], o [[Oberste Heeresleitung|OHL]] informou ao Emperador e ao [[Chanceler de Alemaña|Chanceler do Reich]] [[Georg von Hertling]] na cidade belga de [[Spa, Bélxica|Spa]] sobre a desesperada situación militar. Ludendorff solicitou vehementemente o intento dun [[armisticio]] co ''[[Entente Cordiale|Entente]]'', porque non podía garantir que a fronte puidese resistir máis de 24 horas. Ademais, aconsellou cumprir cunha das solicitudes centrais de [[Woodrow Wilson|Wilson]] e formar o goberno do Reich mediante o [[parlamentarismo]] para pedir condicións de paz máis favorables. A responsabilidade desta inminente capitulación e as súas consecuencias sería toda dos partidos democráticos. O [[1 de outubro]] explicou a oficiais do seu persoal militar (''Stabe''): "Agora eles deben comerse a sopa que viñeron preparando". Este é a orixe da posterior "lenda da puñalada" (''[[Dolchstoßlegende]]''). O informe de Ludendorff impactou ao goberno imperial, así como posteriormente aos parlamentarios. Con todo, os partidos maioritarios, especialmente os líderes do SPD, estaban dispostos a asumir o goberno a última hora. Dado que o monárquico Hertling rexeitou a viraxe ao parlamentarismo, Guillerme II nomeou o [[3 de outubro]] ao príncipe [[Maximilian von Baden|Max von Baden]], considerado un liberal, como novo Chanceler Imperial. No seu gabinete tamén ingresou por primeira vez un socialdemócrata, [[Phillipp Scheidemann]]. No día seguinte, o novo goberno ofreceu aos Aliados o armisticio que Ludendorff esixía. O público do imperio alemán coñeceu estes feitos consumados recentemente o [[5 de outubro]]. Na conmoción xeral sobre a derrota manifesta, os [[constitución|cambios constitucionais]] pasaron case inadvertidos. Estes cambios foron formalmente aceptados no Reichstag o [[28 de outubro]]. De alí en diante, o Chanceler e os seus ministros quedaban subordinados á maioría do Reichstag. O mando militar transferiuse do Emperador para o Goberno imperial. Con isto, o Imperio alemán pasara dunha [[monarquía constitucional]] a unha parlamentaria. Desde o punto de vista da dirección do SPD, a chamada "Constitución de Outubro" colmaba os obxectivos de dereito constitucional do partido. [[Friedrich Ebert|Ebert]] consideraba o [[5 de outubro]] como o nacemento da democracia alemá. Trala espontánea renuncia ao poder do Emperador, resultaba superflua unha revolución. === A terceira nota de Wilson e a destitución de Ludendorff === Nas seguintes tres semanas, o presidente dos Estados Unidos [[Woodrow Wilson|Wilson]] respondeu á procura alemá dun armisticio con tres notas diplomáticas. Como requisito para as negociacións pediu nelas a retirada alemá das zonas ocupadas, a fin da guerra submarina e, aínda que formulada de xeito difícil de entender, a abdicación do Emperador, para facer irreversible o proceso democrático alemán. Trala terceira nota de Wilson do [[24 de outubro]], de súpeto [[Erich Ludendorff|Ludendorff]] considerou inaceptables as condicións dos Aliados. Agora era partidario de renovar a guerra, que fai só un mes atrás declarara perdida. A solicitude emitida en demanda súa revelou recentemente entón aos opoñentes toda a debilidade militar do imperio. As tropas alemás fixéronse á idea da fin da guerra e se impacientaban por volver a casa. A súa predisposición a loitar era xa case nula e xa se facían máis frecuentes as desercións. O goberno seguiu por isto a suxestión do mesmo Ludendorff e substituíuno no seu cargo de ''Generalquartiermeister'' polo xeneral [[Wilhelm Groener]]. Ludendorff fuxiu cun pasaporte falso a [[Suecia]], que era un país neutral. O [[5 de novembro]] os Aliados aceptaron o [[armisticio]]. Pero a terceira nota de Wilson deixara a impresión en moitos soldados e na poboación civil de que o Emperador debía abdicar para conseguir a paz. == A Revolución == === O levantamento dos mariñeiros === Mentres que as tropas cansadas da guerra e a poboación desilusionada do goberno imperial esperaban o fin rápido da guerra, en [[Kiel]], o Comando Alemán da Mariña (''Marineleitung'') ao mando do Almirante [[Reinhard Scheer]] planeaba enviar un último ataque contra a ''[[Royal Navy]]'' no [[Canle da Mancha]]. Os preparativos para facerse ao mar causaron enseguida un [[motín]] entre os mariñeiros envolvidos e despois unha revolución xeral, que en poucos días derrocou a [[monarquía]]. Os mariñeiros amotinados só querían en principio evitar seren sacrificados innecesariamente no último instante da guerra. O levantamento dos mariñeiros comezou en Schilling-Reede, fronte a [[Wilhelmshaven]], onde a frota alemá de mar a fóra fora a ancorar á espera do ataque. O [[29 de outubro]] as tripulacións dos buques “Thüringen” e “Helgoland” desobedeceron a orde de facerse ao mar. O motín puido ser aínda sufocado, porque as outras tripulacións non se adheriron. Pero o comando de mariña retractouse do seu plan orixinal por non estar asegurada a obediencia das tripulacións. A terceira escuadra, que non participara do motín, recibiu a orde de volver para Kiel. A bordo atopábanse ao redor de 1000 amotinados aprehendidos, que debían ser procesados na [[corte marcial]]. Os mariñeiros restantes querían evitalo, porque os amotinados tamén actuaran no seu interese. Unha delegación solicitou a súa liberación pero esta foi rexeitada polo comando de mariña. No día seguinte, na casa sindical (''Gewerkschaftshaus'') de Kiel, os mariñeiros discutían por primeira vez as futuras accións xunto aos traballadores dos estaleiros. Ao pecharse posteriormente a casa sindical, o [[3 de novembro]] realizáronse concentracións conxuntas ao aire libre. Cando o tenente Steinhäuser ordenou disparar contra os manifestantes, causando a morte de nove persoas, un mariño respondeu ao fogo e matou o oficial. A manifestación converteuse entón nunha revolta xeral. A mañá do [[4 de novembro]], os mariñeiros da terceira escuadra elixiron un consello de soldados presidido polo ''Oberheizer''<ref>''Oberheizer'' é o xefe dos carboeiros (''Heizer'') nun barco a vapor.</ref> Kart Artelt. Adicionalmente desarmaron os seus oficiais, ocuparon os barcos, liberaron os presos amotinados e tomaron o control das instalacións públicas e militares en Kiel. Pola tarde uníronselles soldados do exército que o comando local fixera traer de [[Altona]] para sufocar a revolta. Deste xeito, Kiel quedaba firmemente nas mans de 40.000 mariñeiros, soldados e traballadores insurrectos. A noite do 4 de novembro, o deputado do [[SPD]] [[Gustav Noske]] chegou a Kiel. En representación do novo goberno do Reich e da dirección do SPD, debía controlar a revolta para evitar unha revolución. O consello de traballadores e soldados de Kiel cría estar do lado do novo goberno e contar co seu apoio. Por isto nomeou a Noske gobernador esa mesma noite e este efectivamente terminou a revolución en Kiel no día seguinte. Pero, mentres tanto, os acontecementos xa transcenderan lonxe da cidade. === A Revolución abarca todo o Reich === [[Ficheiro:LodewijkIIIBeieren.jpg|esquerda|miniatura|140px|Ludwig III de Baviera]] Dende o 4 de novembro, as delegacións de mariñeiros espalláronse por todas as grandes cidades de Alemaña. Xa o 7 de novembro, a revolución abarcaba todas as cidades costeiras, así como [[Hannover]], [[Brunswick]], [[Fráncfort do Meno]] e [[Múnic]]. En Múnic un consello de traballadores e soldados forzou ao último rei de [[Baviera]] [[Ludwig III]] a renunciar ao trono. [[Kurt Eisner]] do [[Partido Socialdemócrata Independente de Alemaña|USPD]] proclamou en Baviera a [[república]] por primeira vez no Reich. Nos días seguintes abdicaron todos os príncipes gobernantes nos demais estados alemáns, sendo o último [[Günther von Schwarzburg-Rudolstadt]] o [[23 de novembro]]. Os consellos de traballadores e soldados (''Räte'') estaban formados maioritariamente por partidarios do SPD e do [[Partido Socialdemócrata Independente de Alemaña|USPD]]. A súa dirección era [[Democracia|democrática]], [[Pacifismo|pacifista]] e [[antimilitarismo|antimilitarista]]. Xunto ao poder dos ''[[Fürst]]en'' (príncipes), os consellos quitaron o poder ao até entón todopoderoso comando xeral militar. Todas as institucións civís e oficiais públicas do imperio - policía, municipios, cortes - non foron tocadas. Case non houbo confiscacións de propiedades ou industrias porque se esperaban medidas dun novo goberno do Reich. Para contar con executivos comprometidos coa revolución e o futuro goberno, os consellos pediron enseguida só a supervisión das institucións que antes estiveran nas mans do comando xeral. O SPD obtivo deste xeito unha verdadeira plataforma de poder a nivel local. Con todo, mentres que os consellos crían actuar a favor da nova orde, os líderes do SPD viron neles só elementos molestos para unha transición de poder pacífica, que xa consideraban completa. Do mesmo xeito que os partidos burgueses, esixían que se realizasen canto antes as eleccións para un congreso nacional que decidise sobre a forma de estado definitiva. Isto púxoos rapidamente en contra de gran parte dos revolucionarios. Sobre todo o USPD intentaba capturar as demandas destes últimos. Tamén propugnaba eleccións para un congreso nacional o máis tarde posible, a fin de conseguir antes do seu inicio feitos que reflectisen as aspiracións de gran parte dos traballadores. === Reaccións en Berlín === [[Friedrich Ebert]] concordaba con [[Maximilian von Baden|Max von Baden]] en que debía evitarse unha revolución social e manter, antes de todo, a orde do [[Estado]]. El quería conquistar os partidos burgueses, que xa colaboraran co SPD no Reichstag en [[1917]], así como ás vellas elites do imperio para reestruturar o Estado e evitar unha temida radicalización da revolución que seguise o exemplo de [[Rusia]]. A isto sumouse o seu medo a que a aínda precaria situación de subministracións puidese colapsar, se a administración actual fose substituída por revolucionarios sen experiencia administrativa. Ebert cría que o SPD conseguiría inevitablemente a maioría parlamentaria que lles permitise executar os seus plans de reforma. Por este motivo arriscouse a actuar o máis posible de acordo cos vellos poderes. Para poder mostrar unha vitoria ós seus partidarios, pero tamén ao mesmo tempo para rescatar a monarquía, Ebert esixiu dende o 6 de novembro a renuncia ao trono do Emperador. Pero [[Guillerme II de Alemaña|Guillerme II]], quen aínda seguía no centro de operacións do [[Oberste Heeresleitung|Supremo Comando (OHL)]] na cidade belga de [[Spa (Bélxica)|Spa]], estaba tomándose o seu tempo. O mesmo día, despois de que o ''[[Entente Cordiale|Entente]]'' prometese negociar un armisticio, tiña a esperanza de volver ao Reich á fronte das tropas dispensadas da fronte e poder vencer á revolución pola forza. Max von Baden escribiu posteriormente que Ebert declarou o [[7 de novembro]]: “''Se o emperador non abdica, a revolución social é inevitable. Pero eu non a quero, a odio con toda a alma''”. O chanceler planeou viaxar a Spa para convencer persoalmente ao Emperador da necesidade de que abdicase. Pero non chegou a viaxar, porque a situación en [[Berlín]] escalou rapidamente. === O 9 de novembro de 1918: A fin da monarquía === A noite do 8 de novembro, o USPD chamara a 26 concentracións en Berlín, nas cales anunciaría unha folga xeral e manifestacións masivas para o día seguinte. Para entón Ebert volvera a esixir vehementemente a abdicación do emperador, a fin de poder anunciar este paso nas concentracións como unha vitoria do SPD. Para poder conter posibles disturbios, o goberno de Max von Baden fixo despregar en Berlín ao 4º rexemento de tiradores de Naumburg, que se consideraba particularmente leal. Pero os mesmos soldados deste rexemento non estaban dispostos a disparar a concidadáns. Cando os seus oficiais lles entregaron granadas de man, cedo na mañá do sábado [[9 de novembro]], enviaron unha delegación á redacción do órgano do [[SPD]] ''”Vorwärts”'', para pedir que se clarificara a situación. Alí atoparon ao deputado do [[Reichstag]] [[Otto Wels]], quen logrou convencer aos soldados que apoiasen aos líderes do SPD e a súa política. Despois convenceu a máis rexementos de que obedecesen a Ebert. Deste xeito, o control militar da capital pasou ás mans dos socialdemócratas. Pero Ebert temía que este podía rapidamente quedar fóra de control se as forzas políticas á esquerda do SPD conseguían arrastrar tras si aos obreiros nas manifestacións anunciadas. Esta posibilidade deuse cando, de mañá, a instancias do USPD, varias manifestacións con cen mil persoas se dirixiron ao centro de Berlín. Nas súas pancartas e carteis aparecían consignas como ''Unidade'', ''Dereito e Liberdade'' e ''Irmáns, non disparedes''. Aproximadamente a esa mesma hora o Emperador tivo coñecemento do resultado dunha enquisa de 39 comandantes: os soldados da fronte tampouco estaban dispostos a seguir as súas ordes. A noite anterior até un rexemento de garda rexeitara por primeira vez obedecer. Telegramas de Berlín pedíronlle urxentemente que abdicase de inmediato, a fin de que o seu anuncio puidese aínda tranquilizar a situación. Malia isto, seguiu pospoñendo a abdicación e considerou só renunciar ao título de [[Emperador]] Alemán, pero non a [[Rei]] de [[Prusia]]. Finalmente, Max von Baden, sen esperar a decisión de Spa, escribiu un telegrama ese mesmo mediodía indicando: “''A Súa Maxestade o Emperador e Rei decidiu abdicar ao Trono. O Chanceler Imperial quedará no cargo só mentres duren as dilixencias correspondentes á abdicación da súa Maxestade, a renuncia ao Trono do Imperio Alemán e de Prusia da súa Alteza Imperial e Real e o establecemento dunha Rexencia''”. O Emperador reaccionou fuxindo para os [[Países Baixos]], onde viviría até a súa morte en [[1941]]. Dado que asinara o seu Certificado de [[Abdicación]] formal recentemente semanas máis tarde no exilio, o seu cruzamento da fronteira veu ser como unha deserción. Isto custoulle tamén a simpatía dos seus militares. A fin de seguir o control da situación, Friedrich Ebert esixiu para si o cargo de Chanceler do Reich o 9 de novembro ao mediodía. Max von Baden accedeu a esta demanda, pero escusouse, malia a solicitude de Ebert a tomar o cargo de administrador imperial. Ao considerarse Ebert no posterior Chanceler do Imperio, creu atopar un arranxo transitorio até que se designase un novo monarca. A noticia da renuncia ao trono chegou demasiado tarde para causar impresión nos manifestantes. Ninguén fixo caso aos chamamentos a volver a casa ou aos cuarteis publicados en edicións especiais do ''”Vorwärts”''. Cada vez máis manifestantes esixían o final da monarquía. Karl Liebknecht, que fundara o día anterior a [[Liga Espartaquista]], trasladouse inmediatamente a Berlín nada máis saír do cárcere. Agora planeaba a declaración da república socialista. Á hora do xantar no Reichstag, o representante da presidencia do SPD, [[Phillipp Scheidemann]], decatouse desta noticia. Non quería deixar a iniciativa aos espartaquistas e decidiu rapidamente saír a un balcón do edificio do Reichstag. Desde alí proclamou a república pola súa conta, contra a vontade expresa de Ebert, ante unha concentración de manifestantes, coas palabras seguintes: {{Cita|''O Emperador abdicou. El e os seus amigos fuxiron; o pobo venceunos en todas as liñas. O príncipe Max von Baden cedeu o seu cargo de chanceler ao deputado Ebert. O noso amigo construirá un goberno dos obreiros, con participación de todos os partidos socialistas. Non se debe molestar ao novo goberno na súa tarefa pola paz e por obter traballo e comida. Obreiros e soldados, sede conscientes do significado histórico deste día: o inaudito ocorreu. Ante nós está unha tarefa grande e imprevisible. Todo polo pobo. Todo a través do pobo. Nada debe suceder que deshonre ao movemento obreiro. Permanecede unidos, leais e conscientes da responsabilidade. O vello e decadente, a monarquía está destruída. Viva o novo. Viva a República Alemá!''}} Poucas horas despois, o ''Berliner Zeitung'' publicou que Liebknecht, no Zoolóxico de Berlín, probablemente case de xeito simultánea, proclamara a República Socialista Libre Alemá (''Freie Sozialistische Republik Deutschland''), á que xurou novamente ás 4 da tarde ante unha multitude reunida no Palacio Municipal de Berlín (''Berliner Stadtschloss''). Aínda non era claro nese entón que obxectivos perseguía con isto. As esixencias da liga espartaquista do [[7 de outubro]], de extensas reformas económicas, militares e legais, entre outras, a abolición da pena de morte, non se deron a coñecer publicamente até entón. Para quitar intensidade ao sentimento revolucionario e satisfacer as esixencias dos manifestantes de unidade dos partidos obreiros, Ebert invitou ao USPD neste momento a entrar ao goberno e expresou a súa disposición a aceptar a Liebknecht inclusive como ministro. Este esixiu o control dos consellos de traballadores (''Arbeiterräte'') sobre os soldados e condicionou a súa participación no goberno a esta medida. Debido ao debate sobre este tema, e a que o presidente do partido Hugo Haase atopábase en Kiel, o representante do USPD non puido decidir ese día sobre a oferta de Ebert. Nin o previo anuncio de Max von Baden sobre a renuncia ao trono imperial, nin a transmisión da Chancelaría a Ebert, nin a proclamación da República de Scheidemann estaban constitucionalmente recoñecidos. Todos eran, na realidade, actos de personaxes que a revolución non quería, pero que conseguiron feitos duradeiros. Pola contra, esa mesma noite tivo lugar un suceso realmente revolucionario, que ao final resultaría en van. Ás 8 da tarde, un grupo de 100 líderes revolucionarios (''Revolutionären Obleuten'') das grandes industrias de [[Berlín]] ocuparon o Reichstag e formaron un parlamento revolucionario. Eran maiormente as mesmas persoas que xa en xaneiro participaran como líderes da folga, desconfiaban da dirección do SPD e planificaran independentemente dos mariñeiros un asalto para o [[11 de novembro]], pero foran sorprendidos polos acontecementos revolucionarios ocorridos en Kiel. Para desposuír a Ebert da iniciativa, decidiron entón convocar a eleccións para o día seguinte: toda empresa de Berlín e todo rexemento deberían elixir ese domingo consellos de obreiros e de soldados que logo elixirían entre ambos gobernos revolucionarios existentes dos partidos obreiros. Este Consello dos Representantes do Pobo (''Rat der Volksbeauftragten'') debería efectuar as resolucións do parlamento revolucionario e substituír a Ebert no cargo de chanceler do imperio. === O 10 de Novembro: Directiva do SPD contra os líderes revolucionarios === A directiva do [[SPD]] decatouse a mesma noite do sábado destes plans. Como as eleccións e subseguintes reunións do consello xa non se podían evitar, Ebert enviou esa noite e a mañá seguinte oradores a todos os rexementos de Berlín e ás empresas para que influísen ao seu favor nas eleccións e consentisen a participación xa planeada do [[USPD]] no goberno. Estas actividades non pasaron inadvertidas polos líderes. Como era previsible que Ebert marcaría tamén o tenor do novo goberno, planearon - ademais de elixir un novo goberno - instalar unha comisión executiva, que debería coordinar as actividades dos consellos de soldados e traballadores. Para isto tiñan xa preparada unha lista na que o SPD non estaba representado. Deste xeito esperaban poder instalar unha instancia de control sobre o novo goberno. Na reunión, que tivo lugar a tarde do [[10 de novembro]] no Circo Busch (''Zirkusbusch''), a maioría inclinouse a favor do SPD: case todos os consellos de soldados e gran parte dos representantes obreiros. Repetiron entón a súa esixencia de "unidade da clase obreira", que o día anterior fora presentada polos revolucionarios e agora usaban a consigna para impoñer a posición de Ebert. No Consello de Representes do Pobo formada por seis persoas, o USPD enviou tres dos seus representantes como planearan: o seu presidente, Haase, o deputado [[Wilhelm Dittmann]] e [[Emil Barth]] polos Líderes Revolucionarios. Os tres representantes do SPD eran Ebert, Scheidemann e [[Otto Landsberg]], o deputado de Magdeburgo. A suxestión dos líderes de elixir tamén un comité executivo como órgano de control, que sorprendeu a dirección do SPD, ocasionou vivas discusións. Ebert conseguiu finalmente que tamén o Consello Executivo de Consellos de Obreiros e Soldados (''Vollzugsrat der Arbeiter- und Soldatenräte'') de 20 membros estivese formado paritariamente por membros do SPD e do USPD. O Consello Xeral decidiu convocar un Congreso Nacional de Consellos (''Reichsrätekongress'') en Berlín en decembro. Aínda que Ebert impuxérase en todas as posicións, estaba descontento cos resultados. Vía ao Parlamento de Consellos (''Räteparlament'') e ao Consello Executivo (''Vollzugsrat'') como impedimentos no camiño a unha orde estatal que encaixase sen sobresaltos ao imperio. Toda a dirección do SPD consideraba agora unha ameaza aos Consellos e non as vellas elites de militares e a administración. Se sobreestimaba completamente o seu lealdade á nova república. A Ebert incomodáballe especialmente que agora non puidese dirixilas en calidade de Chanceler, senón só en calidade de presidente dun goberno revolucionario. De feito, os conservadores considerábano como un traidor, aínda que el púxose á cabeza da revolución unicamente para freala. Durante as oito semanas de dobre mando dos Consellos e o goberno do Reich, este último era sempre dominante. Os funcionarios máis elevados só traballaban para Ebert, aínda que Haase era formalmente presidente coa mesma autoridade no Consello. O golpe de poder deuno unha conversación telefónica de Ebert co xeneral [[Wilhelm Groener]], o novo Primeiro Comandante Xeneral na cidade belga de Spa. Este aseguroulle a Ebert o apoio do exército e pediu a cambio a promesa de Ebert de restablecer os rangos do exército e opoñerse aos consellos. Tralo pacto secreto Ebert-Groener manifestábase a preocupación da directiva do SPD de que a revolución podía desembocar nunha república de consellos (''Räterepublik'') como en [[Rusia]]. Con todo, a expectativa de poder conquistar así os corpos de oficiais imperiais non se faría realidade. Simultaneamente, a actitude de Ebert cos traballadores e soldados revolucionarios e os seus representantes fíxose cada vez máis incomprensible. Por isto o SPD foi perdendo a confianza dos seus partidarios, sen ir gañando simpatía dos inimigos da revolución. Na turbulencia deses días case pasou inadvertido que o goberno de Ebert aceptara pola mañá, tras unha nova demanda do OHL, as duras condicións do ''Entente'' para un armisticio. O [[11 de novembro]] [[Mathias Erzberger]], deputado centrista, asinou en [[Compiègne]], en representación de [[Berlín]], o acordo de cesamento ao fogo. Con isto terminaron as hostilidades da [[primeira guerra mundial]]. === O acordo Stinnes-Legien === Do mesmo xeito que no relativo á organización do estado, os revolucionarios tiñan tamén ideas dispares sobre a futura [[orde da economía]]. Tanto no SPD como no USPD era moi difundida a esixencia de poñer polo menos a industria pesada, de importancia na guerra, baixo control democrático. A á esquerdista de ambos os partidos e os líderes revolucionarios querían ir máis aló e establecer unha [[socialismo|democracia directa no campo da produción]]. Os delegados alí electos deberían controlar tamén o poder político. Impedir esta democracia de consellos non só era do interese do SPD, senón tamén dos sindicatos, que ameazaban facerse superfluos cos consellos. Por isto, paralelamente aos acontecementos revolucionarios, os líderes dos sindicatos alemáns encabezados por [[Carl Legien]] reuníronse con representantes das grandes industrias encabezadas por [[Hugo Stinnes]] e [[Carl Friedrich von Siemens]] do [[9 de novembro|9]] ao [[12 de novembro]] en Berlín. O [[15 de novembro]] asinaron un "Acordo de Comunidades de Traballo" (''Arbeitsgemeinschaftsabkommen'') con vantaxes para ambos os sectores: os representantes sindicais aseguraban garantir unha produción ordenada, terminar folgas salvaxes, facer retroceder a influencia dos consellos e impedir a socialización da propiedade produtiva. Os empresarios garantían a cambio a introdución do día laboral de oito horas, que os traballadores pediran inutilmente xa había anos. Aseguraron aos sindicatos o título de interlocutores únicos (''Alleinvertretungsanspruch'') e o permanente recoñecemento sobre os consellos. Ambos os sectores formaron unha "Comisión Central para o Mantemento da Orde na Economía" (''Zentralausschuss zur Aufrechterhaltung der Wirtschaft''). Unha "Comisión de Arbitraxe" debería mediar en futuros conflitos. Comisións de todas as industrias con máis de 50 traballadores deberían supervisar en diante a observancia dos acordos salariais xunto coa dirección das empresas. Os sindicatos socavaran así todos os intentos de socialización dos medios de produción e volveran os consellos superfluos de inicio. === O goberno de transición e o movemento dos consellos === Dende o [[9 de novembro]] o Reichstag non foi convocado máis. O Consello dos Representantes do Pobo e o Comité Executivo substituíron o vello goberno. Pero o aparello administrativo case non mudara. Aos representantes do SPD e do USPD só se asignaban funcionarios do imperio. Estes conservaron así mesmo todos os seus cargos e continuaron co seu traballo coma se nada acontecera. O Consello de Representantes do Pobo presentou o [[12 de novembro]] o seu programa de goberno. Este levantaba o estado de sitio e a censura, abolía a ordenanza de servidume (''Gesindeordnung'') e establecía o dereito ao voto dende os 20 anos, por primeira vez tamén para as mulleres. Todos os prisioneiros políticos recibiron amnistía. Promulgáronse as liberdades de asociación, reunión e de prensa. Partindo do Acordo de Comunidades de Traballo (''Arbeitsgemeinschaftabkommen'') estipulouse o día de traballo de oito horas, axuda aos desempregados e ampliouse o seguro social e de accidentes. Baixo presión dos representantes do USPD, o consello dos representantes do pobo nomeou o [[21 de novembro]] unha "Comisión de Socialización". Nela estaban entre outros [[Karl Kautsky]], [[Rudolf Hilferding]] e [[Otto Hue]]. Eles debían verificar que industrias eran "socializables" e debían preparar a estatización da industria de aceiro e do carbón. Esta comisión sesionou até o [[7 de abril]] de [[1919]] sen ningún resultado concreto. Soamente na minería de carbón e potasa, así como na industria do aceiro formáronse "Corpos de autoadministración'' (''Selbstverwaltungskörperschaften''), dos cales proceden os actuais "Consellos empresariais" (''Betriebsräte''). Pero estes tampouco tentaron unha confiscación socialista. A dirección do [[SPD]] preferiu colaborar coa antiga administración no canto dos novos consellos de traballadores e soldados, posto que non confiaba que estes lograsen un avituallamento ordenado da poboación. Isto levou a constantes conflitos co comité executivo dende mediados de novembro. Este cambiaba a súa posición en carreira a miúdo segundo os intereses de quen representaba de momento. Por isto, Ebert foille quitando máis e máis competencias co obxectivo de rematar definitivamente co "goberno de ir e vir dos consellos en Alemaña". De calquera xeito, el e a dirección do SPD sobreestimaban en moito non soamente o poder do movemento de consellos (''Rätebewegung''), senón tamén o da [[Liga Espartaquista]]. Esta estaba considerada erroneamente como quen controlaba este movemento en todo o Reich. Con todo, os consellos de obreiros e soldados disolveron a administración municipal en [[Leipzig]], [[Hamburgo]], [[Bremen]], [[Chemnitz]] e [[Gotha]], entre outras, e puxéronas baixo o seu control. En Braunschweig, Dusseldorf, Mülheim an der Ruhr e Zwickau tamén foron apresados todos os funcionarios leais ao Emperador. En Hamburgo e Bremen fixéronse "Gardas Vermellas", que debían protexer a revolución. Nas [[industrias de Leuna]] preto de [[Merseburg]], os consellos destituíron á dirección da corporación. Pero a miúdo os novos consellos eran dirixidos espontánea e arbitrariamente e non contaban con experiencia directiva. Na escaseza xeral, moitos actuaban con avaricia e egoísmo. En troques unha gran maioría de consellos eran moderados; puxéronse de acordo inmediatamente coa vella administración e conxuntamente ocupáronse de restaurar a tranquilidade nas cidades e industrias. Eles tomaron a repartición de alimentos, o poder policial e o coidado e atención dos soldados da fronte que regresaban ao fogar aos poucos. A administración e os consellos eran mutuamente dependentes: uns tiñan o coñecemento e a experiencia, e outros a influencia para implementalos. Maiormente elixíronse a membros do SPD nos consellos, que se consideraban agora soamente como solución transitoria. Con todo, non se traía a discusión a república de consellos na Alemaña de 1918/19. Queríase apoiar o goberno que chegara ao poder coa revolución e agardábase que este eliminase o militarismo e o estado autoritario. O cansazo da guerra e as privacións fixeron maior o autoengano do que se conseguiu. === Congreso dos consellos do imperio === Como decidira o Comité Executivo, os Consellos de Obreiros e Soldados de todo o imperio enviaron deputados a Berlín, que debían reunirse o [[16 de decembro]] no Circo Busch no "Primeiro Congreso Xeral de Consellos de Obreiros e Soldados". Para evitar isto, Ebert e [[Groener]] planearon retomar o control da capital o [[15 de decembro]] con axuda das tropas enviadas da fronte. Un dos rexementos empregados para esta fin actuou demasiado cedo o 6 de decembro. Na tentativa de apresar o Comité Executivo, a tropa disparou a unha manifestación sen armas de "Gardas Vermellos", os Consellos de Soldados máis afíns aos espartaquistas, e mataron a 16 persoas. Xa aquí fíxose visible a violencia potencial e o perigo de golpe de estado da dereita. Por esta experiencia, [[Rosa Luxemburg]] esixiu o 12 de decembro en "Bandeiras Vermellas", o xornal espartaquista publicado diariamente, o desarme pacífico polos obreiros de Berlín das unidades militares que retornaban da fronte, a subordinación dos Consellos de Soldados ao Parlamento Revolucionario e a reeducación dos soldados. O 10 de decembro Ebert recibiu 10 das divisións que retornaban da fronte, coa esperanza de poder empregalas en contra dos consellos. Con todo fíxose claro que tampouco estas tropas tiñan vontade de loitar máis. A guerra terminara, o [[Nadal]] estaba ao virar a esquina e a meirande parte dos soldados soamente querían regresar a casa coas súas familias. Así que pouco despois do seu repregue a Berlín dispersáronse. O planeado golpe contra o congreso de consellos do imperio non tivo lugar. Tampouco faría falla, porque o congreso que comezou as sesións o [[16 de decembro]] na casa de representantes de [[Prusia]] estaba tamén composto maioritariamente de partidarios do SPD. Karl Liebknecht non tivo éxito en conseguir unha resolución nin sequera nunha ocasión. Non se permitiu exercer ningunha influencia á súa Liga Espartaquista. O [[19 de decembro]], os consellos votaron por 344 votos contra 98 en contra a creación dun sistema de consellos como base dunha nova constitución. Máis aínda, apoiaron a resolución do goberno de convocar o máis pronto posible a eleccións para unha Asemblea Constituínte que decidiría sobre a forma definitiva do estado. O único punto en disputa entre Ebert e o congreso estaba na cuestión do control do exército. O congreso pediu entre outras cosas participación do consello central que este elixía, no Comando das forzas, libre elección de oficiais e autoridade disciplinaria para os consellos de soldados. Pero isto ía en contra do acordo secreto entre Ebert e Groener. Ambos arriscaron todo para reverter a decisión. O Comando Supremo, que namentres se trasladou a [[Kassel]], comezou o despregue dos seus leais ''Freikorps'', que planeaban empregar contra a suposta ameaza bolxevique. Estas tropas, ao contrario dos soldados revolucionarios de novembro, eran oficiais e homes afíns á monarquía que temían o retorno á vida civil. === A crise de Nadal === Despois do [[9 de novembro]], o goberno ordenara para a súa protección que a recentemente formada División de Mariña do Pobo (''Volksmarinedivision'') viñese de Kiel a Berlín e se estacionase no palacio berlinés ''Stadtschloss''. Esta división era considerada absolutamente leal e rexeitou por isto tomar parte no intento de putsch do [[6 de decembro]]. Os mariños depuxeron até ao seu comandante, porque o creron envolvido no asunto. Pero precisamente esta lealdade trouxo á tropa a reputación de estar ás ordes dos espartaquistas. Ebert solicitou a súa disolución e a súa retirada do palacio, e Otto Wels, comandante da cidade de Berlín dende o 9 de novembro, refusou desembolsar aos mariños un pago pendente. O problema creceu o 23 de decembro. Despois de que se lles fixo esperar todo o día, os mariños tomaron a chancelaría do Reich, cortaron as liñas de [[teléfono]], puxeron ao Consello dos Representantes do Pobo baixo arresto e apresaron a Otto Wels. Pero ao contrario do que se esperara dos revolucionarios espartaquistas, non utilizaron a situación para terminar co goberno de Ebert, senón que entón só esixiron o seu salario. Pero Ebert, quen se mantiña en contacto por unha liña telefónica secreta co comando supremo en [[Kassel]], e aínda cando Wels fora posto en liberdade mentres tanto, o [[24 de decembro]] de mañá deu a orde de atacar o palacio con tropas leais ao goberno. Os mariños resistiron este ataque con éxito ao mando do seu comandante Heinrich Dorrenbach. No enfrontamento perderon a vida 30 soldados e civís. As tropas do goberno deberon evacuar o centro da cidade. Estas tropas foron entón disoltas ou se integraron aos recentemente creados ''[[Freikorps]]''. Para conservar as aparencias, tomaron temporalmente a redacción do xornal "Bandeiras Vermellas". Pero o poder militar en Berlín estaba novamente nas mans da ''Volksmarinedivision'', e novamente esta non a explotou. Isto mostra por unha banda, que os mariñeiros non eran [[Liga Espartaquista|espartaquistas]], por outra banda que ninguén dirixía a revolución. Aínda cando [[Karl Liebknecht|Liebknecht]] fose un líder revolucionario como [[Lenin]], como a lenda fixo del posteriormente, os mariños e o consello non o aceptaron como tal. A crise de Nadal, que os espartaquistas denominaron o "Nadal de sangue de Ebert", tivo como única consecuencia que os líderes revolucionarios (''Revolutionäre Obleute'') convocasen a unha manifestación o primeiro día de Nadal e que o USPD abandonase o goberno en protesta o 29 de decembro. Isto convíñalle ao presidente do SPD, que incorporou os independentes (USPD) soamente baixo a presión dos acontecementos revolucionarios. En poucos días a derrota militar do goberno de Ebert converteuse nunha vitoria política. === A fundación do KPD e o Levantamento de Xaneiro === Coa experiencia co SPD e o USPD, nos espartaquistas empezaron a facerse a idea da necesidade de fundar un novo partido. Por isto e para abrazar a insatisfacción de moitos obreiros co curso da revolución até entón, xunto con grupos como os [[Comunistas Internacionais de Alemaña]] (IKD), fundaron o KPD ([[Partido Comunista de Alemaña]]). Na realidade, a iniciativa para formar o KPD parte do IKD, aínda que a maioría dos delegados no congreso de fundación, non pertencía nin a eles nin aos espartaquistas. Representaban a grupos locais formados espontaneamente durante e logo da guerra. A maior parte eran obreiros mozos que entraban á política revolucionaria sen unha experiencia previa. [[Rosa Luxemburg]] redactou o seu programa de fundación e presentouno o [[31 de decembro]] de [[1918]]. Este programa é aceptado pola maioría e a dirección do partido é formada case en exclusividade por espartaquistas. Nel dicía firmemente que unha toma do poder dos comunistas nunca podería suceder sen unha clara vontade da maioría do pobo. Con todo, a maioría do congreso opúxose violentamente en cuestións tácticas inmediatas, como a participación na [[Asemblea Constituínte]] e no "parlamentarismo revolucionario". O [[1 de xaneiro]] de [[1919]] esixiu novamente a participación do KPD nas eleccións parlamentarias planeadas, pero a súa moción fracasou nunha votación. A maioría do partido era antiparlamentaria e tiña aínda a esperanza de poder tomar o poder mediante a continua axitación nas industrias e a presión das rúas. Os líderes revolucionarios decidiron tras negociacións cos espartaquistas permanecer no [[USPD]]. A derrota decisiva dos revolucionarios de novembro ocorreu nos primeiros días de 1919. Como en novembro se formou case espontaneamente unha segunda onda da revolución, que desta vez foi sufocada violentamente. A faísca que iniciou esta nova onda foi a destitución o [[4 de xaneiro]] do membro do USPD Emil Eichhorn do cargo de presidente da policía por parte do goberno, porque se opuxo a actuar contra obreiros manifestantes durante a Crise de Nadal. O que se presentara como unha manifestación converteuse nunha mobilización masiva, coa que nin os mesmos organizadores contaran. Así como o 9 de novembro de 1918, o domingo [[5 de xaneiro]] de [[1919]] centos de miles de persoas dirixíronse ao centro de Berlín, entre eles moitas persoas armadas. Á tarde tomáronse as estacións de trens de Berlín e o barrio da prensa, así como o xornal ''Vorwärts''. Algúns dos xornais implicados pediran nos días previos non soamente o despregue de máis ''Freikorps'', senón tamén chamado a matar os espartaquistas. Os manifestantes eran en xeral os mesmos que dous meses antes. Esixían agora o que xa entón esperaran. Nisto, os espartaquistas non estaban de ningún xeito como líderes: as esixencias viñan dos obreiros mesmos e eran apoiadas por diversos grupos á esquerda do SPD. Tamén o agora chamado "levantamento espartaquista" xurdiu só en parte dos membros do KPD. Estes eran até a minoría. Os iniciadores reunidos na Xefatura da Policía elixiron un "Comité Revolucionario Provisional" (''Provisorischen Revolutionsausschuss'') de 53 membros, pero que co seu poder non conseguiu iniciar nada e non soubo dar ao levantamento unha dirección clara. Liebknecht esixiu o derrocamento do goberno e a maioría do comité adheriuse, quen propagaron a loita armada. Rosa Luxemburg consideraba, como a maioría da dirección do KPD, que un levantamento entón era unha catástrofe e expresouse claramente en contra. O Comité Revolucionario convocou para novas manifestacións masivas para o [[6 de xaneiro]]. Aínda máis homes fixeron eco do chamado. Novamente levaron consigo pancartas coa frase "Irmáns, non disparen!" e permaneceron á espera nunha concentración. Parte dos líderes revolucionarios comezaron a armarse e a chamar ao derrocamento do goberno de Ebert. Pero os intentos dos activistas do KPD de envorcar as tropas ao seu favor continuaron sen ter éxito. Aínda máis, a División de Mariña do Pobo non estaba disposta a apoiar os insurrectos. Declarouse neutral. Os demais rexementos estacionados en Berlín declaráronse na súa maioría a favor do goberno. Mentres máis tropas retornaban a Berlín a pedido de Ebert, el aceptou a proposta do USPD de mediar entre co Comité Revolucionario. O Comité rachou as negociacións o [[8 de xaneiro]] despois de que se coñecese dos movementos de tropas e a publicación dun boletín do SPD co título "A hora da verdade achégase" ("''Die Stunde der Abrechnung naht''"). Ebert aproveitou a ocasión para utilizar as tropas estacionadas en Berlín contra os ocupantes. Dende o [[9 de xaneiro]] as tropas sufocaron violentamente o improvisado intento de levantamento. O [[12 de xaneiro]] retornaron á cidade os antirrepublicanos [[Freikorps]], que estiveran destacados dende principios de decembro. O comandante destas tropas, [[Gustav Noske]], aceptara o mando coas palabras: ''Pola miña banda, alguén debe converterse no sabuxo. Eu non rexeito a responsabilidade.'' Logo que os Freikorps evacuaran brutalmente varios edificios e fusilasen segundo a lei marcial aos ocupantes, os demais rendéronse rapidamente. Parte deles foron tamén fusilados do mesmo xeito. Nestas accións perderon a vida centos de persoas tan só en Berlín. === O asasinato de Karl Liebknecht e Rosa Luxemburg === Os supostos instigadores do levantamento de xaneiro tiveron que agocharse, pero rexeitaron deixar Berlín, malia urxentes pedidos dos seus camaradas. A noite do [[15 de xaneiro]] de [[1919]], [[Rosa Luxemburg]] e [[Karl Liebknecht]] foron descubertos nunha vivenda en Wilmersdorf. Foron apresados e entregados ao máis grande dos Freikorps, a fortemente armada "División de tiradores de Garda-Cabalaría". O seu líder, o ''Hauptmann'' Waldemar Pabst permitiu que os interrogasen e maltratasen gravemente. Esa mesma noite, ambos prisioneiros foron golpeados a culatazos até perderen o coñecemento e logo asasinados disparándolles cando durmían. O cadáver de [[Rosa Luxemburg]] foi tirado ao ''Landwehrkanal'' de Berlín. Os autores permaneceron en gran parte sen condena. Algúns foron posteriormente indemnizados polo apresamento e persecución polos nacional-socialistas. A cabalaría de garda uniuse posteriormente ao [[Sturmabteilung|SA]]. Pabst declarou nos anos 1960 que antes do asasinato conversara por teléfono con Noske na chancelaría do Reich, e que este dera o seu consentimento. Ebert tamén estaría alí presente. Notas dun diario atopado en 1970 na herdanza de Pabst confirman isto. Independentemente das declaracións dos asasinos, nunca se puido demostrar un consentimento de Ebert e Noske, máis aínda cando nin o Parlamento nin a Xustiza comezaron unha investigación. Cos asasinatos do 15 de xaneiro sementouse a irreconciliable rivalidade entre o SPD e o KPD. Esta tivo entre outras, a fatal consecuencia de que ambos os partidos nunca puideron acordar negociar conxuntamente contra o NSDAP, que se fixo máis forte desde 1930. === Outros levantamentos a consecuencia da revolución === Tamén noutras zonas de [[Alemaña]], por exemplo na conca do Ruhr e en Saxonia, houbo levantamentos armados nos primeiros meses de 1919. Nalgunhas rexións declaráronse temporalmente Repúblicas de Consellos (''Räterepubliken''). A que máis tempo se mantivo foi a República de Consellos de Múnic (tamén chamada [[República Soviética de Baviera]]), que foi terminada violentamente o [[2 de maio]] de 1919 por tropas prusianas, de Würtemberg e polos ''Freikorps''. Nunca houbo un perigo real de que en Alemaña se puidese establecer unha [[ditadura]] bolxevique seguindo o exemplo soviético ruso. A alianza entre o goberno de Ebert e o Comando do Exército e as súas brutais accións durante distintos levantamentos enfadaran a moitos demócratas de esquerda do SPD: Moitos deles consideraban a actitude de Ebert, Noske e outros líderes do SPD durante a revolución como unha traizón aos seus propios partidarios. === Congreso nacional e a nova constitución do imperio === O [[19 de xaneiro]] de 1919 tiveron lugar as eleccións para un Congreso Nacional Constituínte. Xunto ao SPD e o USPD presentáronse o católico Centrista e varios partidos burgueses, que se formaron dende novembro: o liberal de esquerda [[Partido Democrático de Alemaña]] (DDP), o nacionalista liberal [[Partido Popular Alemán]] (DVP) e o conservador nacionalista [[Partido Popular Nacional de Alemaña]] (DNVP). O KPD non participou nas eleccións, en contra da suxestión de Rosa Luxemburg. O SPD foi o partido máis votado con 37.4% dos votos e obtivo 164 de 423 deputados. O USPD conseguiu só 7.6% dos votos e 22 deputados. O USPD fíxose máis importante temporalmente logo do putsch de Kapp-Lüttwitz en 1920, pero disolveuse en 1922. O Partido Centrista (''Zentrumspartei'') foi a segunda maioría no congreso nacional, con 91 deputados. O DDP conseguiu 75, o DVP 19 e o DNVP 44 escanos. O SPD formou unha coalición de goberno cos partidos Centrista e DDP. Para evitar os posteriores disturbios revolucionarios en Berlín, o congreso reuniuse o 6 de febreiro en [[Weimar]]. Alí elixiron o [[11 de febreiro]] a Friedrich Ebert como presidente interino do Reich e o [[13 de febreiro]] elixiron a [[Philipp Scheidemann]] como Primeiro Ministro (''Ministerpräsident'') da recentemente formada coalición. O 21 de agosto Ebert foi finalmente investido constitucionalmente como presidente do Reich. A nova constitución de Weimar, que convertía ao Reich alemán nunha república democrática, foi decidida o 11 de agosto de 1919 con votos do SPD, Zentrum e DDP. Estaba na tradición liberal e democrática do século XIX e tomaba textualmente, como a actual constitución alemá (''[[Grundgesetz]]''), moitas pasaxes da constitución de ''Pauluskirchen'' do ano 1849. Con todo, debido á distribución de maiorías no congreso nacional, esixencias centrais dos revolucionarios de novembro quedaron insatisfeitas: a socialización da industria do ferro e do carbón e a democratización dos corpos de oficiais (''Offizierkorps''), que até o consello de soldados e obreiros de Kiel esixira e que o Congreso de Consellos do Reich iniciara. Tampouco se incluíu a expropiación dos grandes bancos, industria pesada e as grandes propiedades de terra dos nobres. Os cargos e pensións dos funcionarios imperiais e soldados foron explicitamente protexidos. Por unha banda, a Constitución de Weimar contiña máis posibilidades de democracia directa que a ''Grundgesetz'', por exemplo a petición de referendo (''Volksbegehren'') e o referendo (''Volksentscheid''). Por outra banda o artigo 48 de poderes de urxencia daba ao presidente do Reich amplos poderes para gobernar, aínda contra a maioría no Reichstag e en caso de necesidade, o uso do exército no interior. Este artigo resultou ser un medio decisivo para destruír a democracia en 1932/1933. == Clasificación histórica == A Revolución de Novembro é un dos acontecementos máis importantes da historia alemá recente, aínda que estea pouco arraigada na memoria histórica dos alemáns. O fracaso da [[República de Weimar]] concibida dela e a subseguinte [[nazismo|época nacionalsocialista]] envorcaron a un lado a vista dos acontecementos de final de [[1918]] e inicios de [[1919]] por moito tempo. A súa interpretación determínase hoxe máis polas [[lenda]] que polos feitos. Tanto a extrema-dereita como a extrema-esquerda alimentan ideas opostas, respectivamente indicando sinais opostos, coa idea que houbo entón unha insurrección [[comunista]] a fin de transformar [[Alemaña]] nunha república de consellos, seguindo o exemplo soviético. Tamén os partidos democráticos do centro, especialmente o SPD, tiveron por moito tempo pouco interese en xulgar detidamente os acontecementos que fixeron de Alemaña unha república. Porque nunha observación detida, móstrase unha revolución realizada por socialdemócratas que foi detida polos líderes do partido socialdemócrata. O feito que a república de Weimar resultase ser unha democracia feble e que tomase só 14 anos até o seu final tamén ten que ver con estes e outros "defectos de nacemento" da Revolución de Novembro. Un feito de grande importancia é que o goberno imperial e o [[Oberste Heeresleitung|Supremo Comando do Exército]] deslindáronse da responsabilidade moi pronto e endilgaran a derrota na [[primeira guerra mundial]] aos partidos maioritarios do [[Reichstag]]. Moito cálculo fixo falta para que isto aparecese nunha cita da autobiografía do seguidor de Ludendorff, Groener: ''"A min convíñame que nestas lamentables negociacións, das que non se pode esperar nada bo, o exército e o comando xeral permanecesen o máis tranquilos posible."'' De tal xeito creouse a "Lenda da puñalada", segundo a cal os revolucionarios atacaron por detrás a un exército non vencido no campo de batalla e só así cambiaron unha vitoria case segura nunha derrota. [[Erich Ludendorff]] desempeñou un rol importante en divulgar esta falsificación da historia. Quería con iso ocultar o seu propio fracaso. Os círculos nacionalistas e populistas foron un terreo fértil para lenda. Para eles, os revolucionarios e inclusive políticos como Ebert, quen non quixo que a revolución ocorrese en absoluto e fixo todo por canalizala e detela, foron rapidamente difamados como "criminais de novembro (Novemberverbrecher)". Nin sequera os asasinatos políticos, por exemplo o de Matthias Erzberger, atemorizaban á dereita radical, e é un símbolo coñecido que [[Adolf Hitler]] e Ludendorff realizaron o seu intento de golpe de estado de 1923 tamén un 9 de novembro. A república tivo dende o seu nacemento o estigma da responsabilidade da derrota da guerra. Gran parte da cidadanía e as vellas elites do exército, xustiza e administración nunca aceptaron a nova forma do estado, senón que vían na república democrática unha estrutura que debía facerse ao carón na primeira oportunidade. Pola contra, na esquerda, o comportamento da dirección do SPD durante a revolución levou moitos dos seus antigos partidarios cara aos comunistas. A revolución de novembro freada conduciu a que a república de Weimar permanecese como unha "Democracia sen demócratas". == A revolución en xuízo das testemuñas contemporáneas == Xa os contemporáneos xulgaron a revolución de novembro do xeito máis diverso, cada quen segundo a súa inclinación política. Isto déixano claro tres declaracións de testemuñas que apareceron o mesmo 10 de novembro, pouco despois, así como unha observación retrospectiva 10 anos despois. Sen entusiasmo e con algo de alivio, o teólogo evanxélico e filósofo Ernst Troeltsch escribiu como o groso dos berlineses fóronse dando conta do que sucedía o 10 de novembro. :''O domingo de mañá, logo dunha noite de ansiedade, a imaxe aclarouse cos xornais da mañá: o Káiser en Holanda, a revolución triunfante na maioría dos centros, os príncipes dos Bünde abdicando. Ninguén morreu polo Káiser e o Reich! A futura obrigación asegurada e ninguén asaltou os bancos! ).. As vías de tranvía e vías do subterráneo continuaban coma se nada, indicando que os medios esenciais estaban en orde. En todas as caras estaba escrito: Os salarios vanse pagar novamente.'' (Cita de Haffner, ''Verrat'', páxina 85.) Un artigo do publicista liberal Theodor Wolf, que apareceu o mesmo 10 de novembro no ''Berliner Tageblatt'', daba pola contra ilusións optimistas sobre o éxito da revolución, como o quixese a dirección do SPD: '' :''A maior de todas as revolucións derrocou o réxime imperial, con todo o que incluía, como un vento tormentoso repentino.'' :''Pódeselle chamar a maior de todas as revolucións, porque nunca unha (...) Bastilla construída tan forte foi tomada así nun intento.'' :''Fai só unha semana había un aparello militar e civil que (...) estaba tan arraigado, que parecía asegurar a súa duración até o fin dos tempos. (...)'' :''Cedo onte, polo menos en Berlín, todo iso estaba no seu sitio.'' :''Á tarde non existía nada máis.'' (Cita de Haffner, ''Verrat'', páxina 95.) A extrema dereita pola contra interpretou os acontecementos de xeito totalmente oposto. Por ignorancia ou nun completamente equivocado xuízo da actuación de Ludendorff, o xornalista Paul Baecker escribiu no xornal conservador ''Deutsche Tageszeitung'' o 10 de novembro un artigo que xa contiña elementos esenciais da lenda da puñalada: :''A obra que os nosos pais obtiveron ao prezo do seu sangue, borrada a traizón dende as filas do seu propio pobo! Alemaña, que aínda onte estaba invicta, abandonada aos seus inimigos por homes que levan nome alemán, por alta traizón dende as propias filas que caeron en culpa e deshonra!'' :''Os socialistas alemáns sabían que a Paz estábase conseguindo e que só facía falta mostrar ao inimigo unha fronte pechada e firme durante unhas semanas, talvez só días, para lles arrincar unhas condicións tolerables. No canto disto, izaron a bandeira branca. Trátase dunha culpa que nunca poderá ser perdoada e nunca se perdoará. É unha traizón, non só á monarquía e ás forzas armadas, senón ao propio pobo alemán, que terá que cargar coas súas consecuencias durante séculos de decadencia e de miseria.'' (Cita de Haffner, ''Verrat'', páxina 96.) Nun artigo polo décimo aniversario da Revolución, o publicista de esquerda Kurt Tucholsky observou que nin Wolf nin Baecker tiveron razón. Pero tamén acusou a Ebert e a Noske de traizón, xa non á monarquía, senón á Revolución. Aínda cando quixo ver nela só un derrocamento (''Umsturz''), Tucholski analizou o curso real dos acontecementos máis claramente que a maioría dos seus contemporáneos. En 1928 escribiu en ''Novemberumsturz'': :''A revolución alemá do ano 1918 tivo lugar en salóns.'' :''O que entón ocorreu non foi revolución ningunha: non houbo unha preparación espiritual; ningún líder disposto a porse en pé na escuridade; non houbo obxectivos revolucionarios. A nai desta revolución foi a ansia dos soldados de ir para a casa polo Nadal. E o cansazo, o fastío e o cansazo.'' :''En canto apuntamos a esta traizón á propia clase, sempre se nos asegura que Ebert non roubou ningún tesouro. Se se é tan incapaz, hai que ser honesto, iso como mínimo!'' :''Tampouco é correcto que entón non había nada que facer. O SPD non o quixo porque non tiña xa ganas, nin carácter, nin tivo máis tradición. A quen tivo que conceder créditos de guerra durante catro anos, xa non lle pode quedar máis diso.'' :''As seguintes posibilidades foron entón ignoradas:'' ::''Desmantelar os Bundesstaaten;'' ::''Repartición da terra das grandes propiedades;'' ::''Socialización revolucionaria da industria;'' ::''Reforma do persoal (''Personalreform'') da administración e da xustiza.'' :''Unha constitución republicana, que en cada parágrafo cancela o seguinte, unha revolución que nomea os ben habidos dereitos dos funcionarios do antigo réxime merece ser ridiculizada.'' :''A revolución alemá está aínda en pé. Preparémola contra todos aqueles partidos que teñen un interese económico ou ideolóxico en impedila. Os máis perigosos entre estes son aqueles que finxen e que venden baixo vellas bandeiras mercancías novas, pero defectuosas: envellecidas, covardes, falsas e moralmente corruptas.'' :''As leis non caen do ceo. Soamente cando os alemáns teñan ideas revolucionarias sobre a lei, sobre a determinación e sobre a propia importancia, imos vivir un 9 de novembro que non deixe ningún Noske, ningún Ludendorff e ningún Otto Wels. Abaixo cos cadáveres viventes! Viva a Revolución!'' (Publicado por primeira vez baixo o pseudónimo Ignaz Wrobel en ''Die Schwarze Fahne'', Nr 44/1928; citado por Kurt Tucholski; ''Gesammelte Werke'', editado por Mary Gerold-Tucholski e Fritz J. Raddatz, Editorial Rowohlt, Reinbeck 1975, tomo 6, páxina 300.) == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == {{Commons|German Revolution}} === Bibliografía === * [[Alfred Döblin]], ''November 1918''. Tomo 1 ao 4. Múnic 1978, ISBN 3-424-013890-3 * Sebastián Haffner. ''Die deutsche Revolution 1918/1919.'' Múnic 1979 (entre outros, ISBN 3-499-61622-X), tamén publicado co título ''Der Verrat'', Berlín 2002, ISBN 3-930278-00-6 * Ulrich Kluge, ''Soldatenräte und Revolution.'' Göttingen 1975, ISBN 3-325-25965-9 * Ulrich Kluge, ''Die deutsche Revolution 1918/1919.'' Fráncfort del Meno, 1985, ISBN 3-518-11262-7 * Eberhard Kolb, ''Die Weimarer Republik.'' Múnic 2002 ISBN 3-486-49796-0 * Wilhelm Keil. ''Erlebnisse eines Sozialdemokraten.'' Tomo 2, Stuttgart, 1948. * Harry Graf Kessler. ''Tagebücher 1918 bis 1937.'' Fráncfort del Meno, 1982. * Ottokar Luban. ''Die ratlose Rosa. Die KPD-Führung im Berliner Januaraufstand 1919. Legende und Wirklichkeit.'' Hamburgo 2001 ISBN 3-87975-960-X * Erich Matthias (Ed.) ''Die Regierung der Volksbeauftragten 1918/19'' 2 tomos, Düsseldorf, 1969 (Quellenedition). * Hans Mommsen, ''Die verspielte Freiheit. Der Weg der Republik von Weimar in den Untergang 1918 bis 1933.'' Berlín, 1989, ISBN 3-548-33141-6 * Detlef J.K. Peukert, ''Die Weimarer Republik. Krisenjahre der klassischen Moderne.'' Fráncfort del Meno, 1987, ISBN 3-518-11282-1 * Gerhard A. Ritter/Susanne Miller (Eds.): ''Die deutsche Revolution 1918-1919. Dokumente.'' 2a edición substancialmente ampliada e mellorada, Fráncfort del Meno, 1983, ISBN 3-596-24300-9 * Arthur Rosenberg, ''Geschichte der Weimarer Republik.'' Fráncfort del Meno, 1961 (primeira edición: Karlsbad 1935), ISBN 3-434-00003-8 [Análise contemporáneo] * Hagen Schulze, ''Weimar. Deutschland 1917-1933.'' Berlín, 1982. * Heinrich August Winkler, ''Weimar 1918-1933.'' Múnic, 1993. * Heinrich August Winkler, ''Deutschland vor Hitler.'' En: ''Der historische Ort des Nationalsozialismus.'' Fischer TB 4445. * Carl von Ossietzky, ''Ein Lesebuch für unsere Zeit.'' Editorial Aufbau Berlin-Weimar, 1989. * Kurt Tucholsky, ''Gesammelte Werke 6'', Editorial Rowohlt Taschenbuch, ISBN 3-499-29012-X * Bernt Engelmann, ''Wir Untertanen und Einig gegen Recht und Freiheit - Ein Deutsches Anti-Geschichtsbuch.'' Fráncfort 1982 e 1981, ISBN 3-596-21680-X, ISBN 3-596-21838-1 ==== Exposicións rexionais ==== * Günter Cordes, ''Das Revolutionsjahr 1918/19 in Württemberg und die Ereignisse in Ludwigsburg'' (Ludwigsburger Geschichtsblätter, fascículo 32), Ludwigsburg, 1980. * Holger Frerichs, ''"Von der Monarchie zur Republik - Der politische Umbruch in Varel, der Friesischen Wehde und in Jade / Schweiburg 1918/19"'', Varel 2001, ISBN 3-934606-08-3 * Eberhard Kolb e Klaus Schönhoven, ''Regionale und Lokale Räteorganisationen in Württemberg 1918/19''. Düsseldorf 1976 ISBN 3-7700-5084-3 * Klaus Schönhoven, ''Die württembergischen Soldatenräte in der Revolution von 1918/19'' (Zeitschrift für Württembergische Landesgeschichte, Jg. 33, 1974), Stuttgart, 1976. === Outros artigos === * [[Historia de Alemaña]] * [[Primeira guerra mundial]] * [[República de Weimar]] {{Revolucións de 1917-1923}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións do século XX]] [[Categoría:Historia de Alemaña]] [[Categoría:1918]] 1z7a18mt6es59y07pp17iu45el9bujh 0 52440 7109257 6402894 2025-06-28T08:44:25Z HombreDHojalata 5863 7109257 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=novembro de 2016}} {{Acontecemento}} A '''Revolución Húngara de 1956''' foi unha revolta espontánea de carácter nacional contra o goberno comunista de [[Hungría]] e a súa política prosoviética que aconteceu entre o [[23 de outubro]] e o [[10 de novembro]] de [[1956]]. Dende a morte de [[Iosif Stalin|Stalin]] os países do leste viviran unha certa liberalización, malia que controlada e reducida. O líder húngaro, [[Mátyás Rákosi]], non obstante [[Imre Nagy]], comunista reformista, accede ao posto de primeiro ministro, pero Rákosi mantense como secretario xeral do [[Partido Comunista Húngaro]], situación que dura ata 1955 cando Nagy foi destituído do seu posto. En xuño de 1956 unha revolta popular conseguiu destituír ao goberno e o nomeamento en outubro do comunista liberal [[Władysław Gomułka]] como primeiro secretario do [[Partido Comunista de Polonia]], como consecuencia en Hungría pouco despois [[Ernő Gerő]] substituía a Rákosi como secretario xeral do Partido Comunista por temor a que o descontento se estendese por Hungría. Para o 23 de outubro convocárase unha manifestación de solidariedade co pobo polaco, comezou como unha demostración de milleiros de estudantes que marcharon dende o centro de [[Budapest]] ao edificio do Parlamento. Unha delegación dos estudantes que entrara no edificio da radio nacional para tentar retransmitir as súas demandas foi detida. Cando os manifestantes demandaban a liberación dos seus compañeiros a Policía da Seguridade do Estado (ÁVH) disparou dende o interior do edificio; a nova esparexeuse rapidamente e a violencia e as desordes invadiron a capital e o resto do país. Milleiros de cidadáns organizáronse en milicias loitando contra a ÁVH e as tropas soviéticas, enviados soviéticos chegan ao país e o 24 Gerő acusado de ser o principal causante da situación é destituído, constituíuse un novo goberno presidido por Imre Nagy que formalmente eliminou a ÁVH e declarou a súa intención de retirar o país do [[Pacto de Varsovia]], abolir a censura e convocar eleccións libres mentres a situación bélica normalizábase coa case fin da loita nas rúas trala retirada das tropas soviéticas de Budapest o [[28 de outubro]] e boa parte do poder real queda das mans dos comités municipais e de fábrica. O 3 de novembro formouse un goberno nacional con representantes socialdemócratas, agrarios e tan só tres comunistas, entrementres [[János Kádár]] formou tamén ese día pola tarde un novo goberno na zona onde se concentraban as tropas soviéticas que pide axuda á Unión Soviética. O 4 de novembro forzas do Pacto de Varsovia, fundamentalmente soviéticas, entraron en Budapest, matando milleiros de civís, o goberno refuxiouse na embaixada [[Iugoslavia|iugoslava]] e accederon a saír para seren conducidos ao estranxeiro mais finalmente serán executados, o 5 de novembro os soviéticos controlan case todo o país e a resistencia organizada cesou o 10 de novembro, producíndose arrestos masivos, estímase en 200.000 húngaros os que saíron do país como refuxiados. En xaneiro de 1957 o novo goberno prosoviético suprimira toda oposición pública. A invasión soviética de Hungría tivo como consecuencia unha fonda reflexión entre algúns intelectuais da esquerda europea e a retirada do apoio de moitos [[marxismo|marxistas]] occidentais ao comunismo soviético. {{Commonscat}} {{Guerra fría}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Hungría]] dhto3jqzgsj9i3py3qmrkwy52zpa0v5 7109258 7109257 2025-06-28T08:44:36Z HombreDHojalata 5863 engado a [[Categoría:1956]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109258 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=novembro de 2016}} {{Acontecemento}} A '''Revolución Húngara de 1956''' foi unha revolta espontánea de carácter nacional contra o goberno comunista de [[Hungría]] e a súa política prosoviética que aconteceu entre o [[23 de outubro]] e o [[10 de novembro]] de [[1956]]. Dende a morte de [[Iosif Stalin|Stalin]] os países do leste viviran unha certa liberalización, malia que controlada e reducida. O líder húngaro, [[Mátyás Rákosi]], non obstante [[Imre Nagy]], comunista reformista, accede ao posto de primeiro ministro, pero Rákosi mantense como secretario xeral do [[Partido Comunista Húngaro]], situación que dura ata 1955 cando Nagy foi destituído do seu posto. En xuño de 1956 unha revolta popular conseguiu destituír ao goberno e o nomeamento en outubro do comunista liberal [[Władysław Gomułka]] como primeiro secretario do [[Partido Comunista de Polonia]], como consecuencia en Hungría pouco despois [[Ernő Gerő]] substituía a Rákosi como secretario xeral do Partido Comunista por temor a que o descontento se estendese por Hungría. Para o 23 de outubro convocárase unha manifestación de solidariedade co pobo polaco, comezou como unha demostración de milleiros de estudantes que marcharon dende o centro de [[Budapest]] ao edificio do Parlamento. Unha delegación dos estudantes que entrara no edificio da radio nacional para tentar retransmitir as súas demandas foi detida. Cando os manifestantes demandaban a liberación dos seus compañeiros a Policía da Seguridade do Estado (ÁVH) disparou dende o interior do edificio; a nova esparexeuse rapidamente e a violencia e as desordes invadiron a capital e o resto do país. Milleiros de cidadáns organizáronse en milicias loitando contra a ÁVH e as tropas soviéticas, enviados soviéticos chegan ao país e o 24 Gerő acusado de ser o principal causante da situación é destituído, constituíuse un novo goberno presidido por Imre Nagy que formalmente eliminou a ÁVH e declarou a súa intención de retirar o país do [[Pacto de Varsovia]], abolir a censura e convocar eleccións libres mentres a situación bélica normalizábase coa case fin da loita nas rúas trala retirada das tropas soviéticas de Budapest o [[28 de outubro]] e boa parte do poder real queda das mans dos comités municipais e de fábrica. O 3 de novembro formouse un goberno nacional con representantes socialdemócratas, agrarios e tan só tres comunistas, entrementres [[János Kádár]] formou tamén ese día pola tarde un novo goberno na zona onde se concentraban as tropas soviéticas que pide axuda á Unión Soviética. O 4 de novembro forzas do Pacto de Varsovia, fundamentalmente soviéticas, entraron en Budapest, matando milleiros de civís, o goberno refuxiouse na embaixada [[Iugoslavia|iugoslava]] e accederon a saír para seren conducidos ao estranxeiro mais finalmente serán executados, o 5 de novembro os soviéticos controlan case todo o país e a resistencia organizada cesou o 10 de novembro, producíndose arrestos masivos, estímase en 200.000 húngaros os que saíron do país como refuxiados. En xaneiro de 1957 o novo goberno prosoviético suprimira toda oposición pública. A invasión soviética de Hungría tivo como consecuencia unha fonda reflexión entre algúns intelectuais da esquerda europea e a retirada do apoio de moitos [[marxismo|marxistas]] occidentais ao comunismo soviético. {{Commonscat}} {{Guerra fría}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Hungría]] [[Categoría:1956]] muicefzzsf3t0lnp79vuv3yusevcp4x 7109259 7109258 2025-06-28T08:44:49Z HombreDHojalata 5863 engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109259 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=novembro de 2016}} {{Acontecemento}} A '''Revolución Húngara de 1956''' foi unha revolta espontánea de carácter nacional contra o goberno comunista de [[Hungría]] e a súa política prosoviética que aconteceu entre o [[23 de outubro]] e o [[10 de novembro]] de [[1956]]. Dende a morte de [[Iosif Stalin|Stalin]] os países do leste viviran unha certa liberalización, malia que controlada e reducida. O líder húngaro, [[Mátyás Rákosi]], non obstante [[Imre Nagy]], comunista reformista, accede ao posto de primeiro ministro, pero Rákosi mantense como secretario xeral do [[Partido Comunista Húngaro]], situación que dura ata 1955 cando Nagy foi destituído do seu posto. En xuño de 1956 unha revolta popular conseguiu destituír ao goberno e o nomeamento en outubro do comunista liberal [[Władysław Gomułka]] como primeiro secretario do [[Partido Comunista de Polonia]], como consecuencia en Hungría pouco despois [[Ernő Gerő]] substituía a Rákosi como secretario xeral do Partido Comunista por temor a que o descontento se estendese por Hungría. Para o 23 de outubro convocárase unha manifestación de solidariedade co pobo polaco, comezou como unha demostración de milleiros de estudantes que marcharon dende o centro de [[Budapest]] ao edificio do Parlamento. Unha delegación dos estudantes que entrara no edificio da radio nacional para tentar retransmitir as súas demandas foi detida. Cando os manifestantes demandaban a liberación dos seus compañeiros a Policía da Seguridade do Estado (ÁVH) disparou dende o interior do edificio; a nova esparexeuse rapidamente e a violencia e as desordes invadiron a capital e o resto do país. Milleiros de cidadáns organizáronse en milicias loitando contra a ÁVH e as tropas soviéticas, enviados soviéticos chegan ao país e o 24 Gerő acusado de ser o principal causante da situación é destituído, constituíuse un novo goberno presidido por Imre Nagy que formalmente eliminou a ÁVH e declarou a súa intención de retirar o país do [[Pacto de Varsovia]], abolir a censura e convocar eleccións libres mentres a situación bélica normalizábase coa case fin da loita nas rúas trala retirada das tropas soviéticas de Budapest o [[28 de outubro]] e boa parte do poder real queda das mans dos comités municipais e de fábrica. O 3 de novembro formouse un goberno nacional con representantes socialdemócratas, agrarios e tan só tres comunistas, entrementres [[János Kádár]] formou tamén ese día pola tarde un novo goberno na zona onde se concentraban as tropas soviéticas que pide axuda á Unión Soviética. O 4 de novembro forzas do Pacto de Varsovia, fundamentalmente soviéticas, entraron en Budapest, matando milleiros de civís, o goberno refuxiouse na embaixada [[Iugoslavia|iugoslava]] e accederon a saír para seren conducidos ao estranxeiro mais finalmente serán executados, o 5 de novembro os soviéticos controlan case todo o país e a resistencia organizada cesou o 10 de novembro, producíndose arrestos masivos, estímase en 200.000 húngaros os que saíron do país como refuxiados. En xaneiro de 1957 o novo goberno prosoviético suprimira toda oposición pública. A invasión soviética de Hungría tivo como consecuencia unha fonda reflexión entre algúns intelectuais da esquerda europea e a retirada do apoio de moitos [[marxismo|marxistas]] occidentais ao comunismo soviético. {{Commonscat}} {{Guerra fría}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Hungría]] [[Categoría:1956]] [[Categoría:Revolucións do século XX]] bsizu858voe1q1camdoj8q7anywptkr 0 54113 7109255 6886655 2025-06-28T08:43:21Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109255 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Adoración Sánchez Bárcena''', nada en [[Oviedo]] o [[9 de xullo]] de [[1944]] e finada en [[Santiago de Compostela]] o [[22 de novembro]] de [[2016]],<ref name="INFOTVG">{{Cita web |url=http://www.crtvg.es/informativos/falece-a-actriz-dorotea-barcena |título=Falece a actriz Dorotea Bárcena |editorial=Informativos, [[TVG]] |data=22/11/2016 |data-acceso=24/11/2016 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20161124093601/http://www.crtvg.es/informativos/falece-a-actriz-dorotea-barcena |dataarquivo=24/11/2016 |urlmorta=yes }}</ref><ref name="TWITTER">{{Cita novas|xornal=Twitter|título=Galicia por Diante on Twitter|url=https://twitter.com/GxDRadioGalega/status/800984581281349632|data-acceso=22/11/2016}}</ref><ref name="PROGRE">{{Cita publicación periódica |url=http://elprogreso.galiciae.com/noticia/626956/fallece-los-72-anos-la-actriz-dorotea-barcena |título=Fallece a los 72 años la actriz Dorotea Bárcena |xornal=El Progreso |data=22/11/2016 }}</ref> foi unha [[actriz]], [[dramaturga]] e [[Director de teatro|directora de teatro]] [[Galicia|galega]]. == Traxectoria == Diplomada en Maxisterio, abandonou moi pronto as funcións docentes no Colexio dos Pais Xesuítas de [[Vigo]] para dedicarse de cheo ao teatro,<ref name="PROGRE"/> participando en 1970 na creación, con [[Xulio Lago]], do [[grupo Esperpento Teatro Xove]],<ref name="INFOTVG"/> un dos grupos máis activos do incipiente teatro independente galego. Neste grupo dirixiu os espectáculos ''As bicicletas'' (1972, sobre un texto de [[Antonio Martínez Ballesteros]]), ''Historias do Zoo'' (1973, sobre un texto de [[Edward Albee]]) e ''A Orxía'' (1973, sobre un texto de [[Enrique Buenaventura]]), e participa como actriz noutras propostas como ''Os opositores'' , ''O vendedor de peixe'' ou ''O home que se converteu en can'', a partir de textos de Antonio Martínez Ballesteros, [[Miguel Cobaleda]] e [[Oswaldo Dragún]], con dirección de Xulio Lago. Participa ao mesmo tempo na dirección e coordinación das Xornadas de Teatro que Esperpento Teatro Xove organiza en Vigo e que supón a presentación na cidade de compañías como [[Els Joglars]], [[Els Comediants]], [[Ditirambo]], José Luis Gómez, Aquelarre, Esperpento (de Sevilla), TEI de Madrid, Gangarilla, Caterva, A-71, Plutja, La Picota, Teatro de la Ribera, Cizalla, Teatro del Mar, Teatro del Mediodía ou PTV. En 1985 participa como actriz no primeiro espectáculo de Teatro do Atlántico, ''Xoana'', creado a partir dun texto de [[Manuel Lourenzo]] con dirección do propio Xulio Lago. Colabora na dramaturxia e como axudante de dirección do primeiro espectáculo do [[Centro Dramático Galego]], ''[[Woyzeck]]'', dirixido por Xulio Lago a partir do texto homónimo de [[Georg Büchner]], estreado en 1984, e en 1985 dirixe ''[[Follas Novas]]'', unha dramaturxia propia a partir do poemario homónimo de [[Rosalía de Castro]]. Coa compañía Medusa representa a obra ''Mulliéribus'', da que tamén era a autora, en 1987 coa dirección de [[Fernanda Lapa]].<ref name="teatro.es">[http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/mullieribus-2333 Ficha de ''Mulliéribus'' no Centro de Documentación Teatral] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200413091323/http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/mullieribus-2333 |date=13 de abril de 2020 }} {{es}}</ref> Tamén en 1987 funda a compañía [[Teatro da Lúa]], na que desenvolveu traballos como dramaturga, actriz e directora de escena como en ''Sigrid era só unha moneca rota'' en 1989, ''Cabaret Alén'' en 1991, ou ''De picas, cruces e carabelas. Farsa de conquista i encomedas'' tamén en 1991.<ref name=ADEE/><ref name=ADEE/><ref>[http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/cabaret-alen-4597 Ficha de ''Cabaret Alen'' no Centro de Documentación Teatral] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170118032029/http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/cabaret-alen-4597 |date=18 de xaneiro de 2017 }} {{es}}</ref><ref>[http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/de-picas-cruces-e-carabelas-farsa-de-conquista-i-encomedas-6338 Ficha de ''De picas, cruces e carabelas. Farsa de conquista i encomedas'' no Centro de Documentación Teatral] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170118032441/http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/de-picas-cruces-e-carabelas-farsa-de-conquista-i-encomedas-6338 |date=18 de xaneiro de 2017 }} {{es}}</ref> Durante 1988 é directora do Centro Dramático Galego.<ref name="PROGRE"/> Posteriormente realiza traballos co [[Centro Dramático Nacional]], participando no espectáculo ''[[Martes de carnaval (teatro)|Martes de carnaval]]'' a partir da coñecida obra de [[Ramón María del Valle-Inclán]] e dirixido por [[Mario Gas]] en 1995;<ref name="INFOTVG"/> con [[A Factoría Teatro]] en ''A casa de América'' (1998, sobre un texto de [[Edward Thomas]] con dirección de [[Cristina Domínguez]]) e co CDG en ''Xelmírez ou a groria de Compostela'' (1999, sobre un texto de [[Daniel Cortezón]], con dirección de [[Roberto Vidal Bolaño]]).<ref name=AAAGDESPIDE>{{Cita web |url=http://aaag.gal/novas/225/aaag-despide-dorotea-barcena |título=A AAAG despídese da actriz e compañeira Dorotea Bárcena, pioneira da escena galega" |editorial=[[AAAG]] |data=22/11/2016 }}</ref> Os seus traballos están marcados pola inmediatez da posta en escena, pero tamén pola necesidade de crear historias desde a perspectiva da muller e de contalas utilizando outro punto de vista.<ref name=ADEE>[http://www.adeteatro.com/detalle_socio.php?id_socio=37 Ficha no sitio web da Asociación de Directores de Escena de España] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160715080326/http://adeteatro.com/detalle_socio.php?id_socio=37 |date=15 de xullo de 2016 }} {{es}}</ref> Hai que destacar ademais as súas múltiples colaboracións e traballos en cine e televisión e os diversos premios recibidos ao longo da súa xa dilatada traxectoria profesional. == Obra == === Teatro === ==== Como actriz ==== * ''A casa da América'' (como "Nai", coa Factoría Teatro; obra de [[Edward Thomas]], dirección de [[Cristina Domínguez Dapena]]).<ref>[http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/casa-da-america-a-a-casa-da-america-11552 Ficha de ''A casa da América'' no Centro de Documentación Teatral] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200413091323/http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/casa-da-america-a-a-casa-da-america-11552 |date=13 de abril de 2020 }} {{es}}</ref> * ''Agasallo de sombras'' (como "Rosalía", co Centro Dramático Galego, obra e dirección de [[Roberto Vidal Bolaño]]).<ref>[http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/agasallo-de-sombras-854 Ficha de ''Agasallo de sombras'' no Centro de Documentación Teatral] {{es}}</ref> * ''Xoana'' (con Teatro do Atlántico; obra de [[Manuel Lourenzo]], dirección de [[Xulio Lago]]).<ref>[http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/xoana-795 Ficha de ''Xoana'' no Centro de Documentación Teatral] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170202074709/http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/xoana-795 |date=02 de febreiro de 2017 }} {{es}}</ref><ref>[https://www.flickr.com/photos/bppmgonzalezgarces_carteis3/6890967895/in/photostream/ Cartel]</ref> * ''De Picas, Cruces e Carabelas. Farsa de Conquista e Encomendas'' (con Teatro da Lúa, obra e dirección de [[Roberto Salgueiro]]).<ref>[http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/de-picas-cruces-e-carabelas-farsa-de-conquista-i-encomedas-6338 Ficha de ''De Picas, Cruces e Carabelas. Farsa de Conquista e Encomendas'' no Centro de Documentación Teatral] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170118032441/http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/de-picas-cruces-e-carabelas-farsa-de-conquista-i-encomedas-6338 |date=18 de xaneiro de 2017 }} {{es}}</ref> * ''Ultimamente non durmo nada'' (con Teatro da Lúa, obra de [[Alber Ponte]], dirección de [[Gina Piccirilli]]).<ref>[http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/ultimamente-non-durmo-nada-12491 Ficha de ''Ultimamente non durmo nada'' no Centro de Documentación Teatral] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170118032302/http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/ultimamente-non-durmo-nada-12491 |date=18 de xaneiro de 2017 }} {{es}}</ref> * ''Un cranio furado'' (como "Mary Rafferty", con [[Excéntricas Producións Teatrais]]; obra de [[Martin McDonagh]], dirección de [[Quico Cadaval]]).<ref>[http://centrodramatico.xunta.gal/mediateca/feira10/documentos/Producions_Teatrais_Excentricas/Un_cranio_furado.pdf Ficha de 'Un cranio furado'' na páxina web do Centro Dramático Galego]</ref> ==== Como autora ==== * ''O Agnus Dei dunha nai'' (como "Nai", con Teatro Da Mari Gaila, coautora con Xulio Lago)<ref>[http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/o-agnus-dei-dunha-nai-14833 Ficha de ''O Agnus Dei dunha nai'' no Centro de Documentación Teatral] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200413091324/http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/o-agnus-dei-dunha-nai-14833 |date=13 de abril de 2020 }} {{es}}</ref> * ''Mulliéribus'' (como "Raíña", coa Compañía Medusa con dirección de [[Fernanda Lapa]])<ref name="teatro.es"/> * ''Sigrid era só unha moneca rota'' (con Teatro da Lúa) * ''Cabaret Alén'' (con Teatro da Lúa; tamén como directora) * ''A irmandade do Graal'' (con Teatro da Lúa; tamén como directora) * ''Celestina (Fantasía para xoguetes)'' (con Teatro da Lúa; tamén como directora) * ''Entre bastidores'' (con Teatro da Lúa; tamén como directora) * ''As Troianas'' (con Teatro da Lúa) * ''Últimamente non durmo nada'' (con Teatro da Lúa) * ''Con flores a María'' (con Teatro da Lúa; tamén como directora) * ''Medea'' (para a Olimpiada Cultural de Barcelona 92) * ''[[Martes de carnaval (teatro)|Martes de Carnaval]]'' (co [[Centro Dramático Nacional]]) * ''Casa de América'' (coa Factoría Teatro) * ''Kvetch: O rosmón'' (obra de [[Steven Berkoff]], coa compañía Teatro do Morcego) * ''As mulleres do porvir'' (con Teatro da Lúa con dirección de [[Xan Cejudo]]).<ref>[http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/as-mulleres-do-porvir-24049 Ficha de ''As mulleres do porvir'' no Centro de Documentación Teatral] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170118050211/http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/as-mulleres-do-porvir-24049 |date=18 de xaneiro de 2017 }} {{es}}</ref> ==== Como directora ==== * ''A longa agonía das centolas'' (con Teatro da Lúa, obra de [[Ovidio L. Blanco]]).<ref>[http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/longa-agonia-das-centolas-la-larga-agonia-de-las-centollas-la-la-larga-agonia-de-las-centollas-la-longa-agonia-das-centolas-17674 Ficha de ''A longa agonía das centolas'' no Centro de Documentación Teatral] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170118050800/http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/longa-agonia-das-centolas-la-larga-agonia-de-las-centollas-la-la-larga-agonia-de-las-centollas-la-longa-agonia-das-centolas-17674 |date=18 de xaneiro de 2017 }} {{es}}</ref> * ''As bicicletas''<ref name="AAAGPREMIO"/> * ''A orxía''<ref name="AAAGPREMIO"/> * ''Historia del zoo''<ref>{{Cita web |url=http://aaag.gal/storage/resources/users/5a0861b8-curriculo_gl.pdf |título=Currículo na Asociación de Actores e Actrices de Galicia |data-acceso=23 de xaneiro de 2017 |data-arquivo=02 de febreiro de 2017 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170202011859/http://aaag.gal/storage/resources/users/5a0861b8-curriculo_gl.pdf |url-morta=yes }}</ref> * ''Follas Novas'' (co Centro Dramático Galego, obra de [[Rosalía de Castro]]).<ref>[http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/follas-novas-856 Ficha de ''Follas Novas'' no Centro de Documentación Teatral] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170202074538/http://teatro.es/profesionales/dorotea-barcena-adoracion-sanchez-barcena-612/estrenos/follas-novas-856 |date=02 de febreiro de 2017 }} {{es}}</ref> === Cine e televisión === * ''[[Divinas palabras (filme)|Divinas palabras]]'' (Cine, 1987) * ''El pianista'' (1999, como Ramona Baquero) * ''[[Os outros feirantes (serie de televisión)|Os outros feirantes]]'' (Serie da TVG) * ''[[Martes de carnaval (filme)|Martes de carnaval]]'' (1991, TVE) * ''La mujer de tu vida'' (TVE) * ''El baile de las ánimas'' (1993, como Dorotea) * ''[[Pepa y Pepe]]'' (1995, TVE) * ''¿Quién da la vez?'' ( 1995, Antena3 TV) * ''Don Juan Tenorio'' (TVE) * ''Dame algo'' (Cine, 1997 como Madre Superiora) * ''Una extraña mirada'' (1998, como cantineira) * ''Menudo es mi padre'' (Antena3 TV) * ''[[Nada es para siempre]]'' (Antena3 TV) * ''[[Ilegal (filme)|Ilegal]]'' (2002, Sra. Rosario) * ''[[Periodistas]]'' (Tele 5) * ''Lentura'' (2004 como Avoa/Amparo) * ''Ernesto en 10 minutos'' (2005) * ''[[Maridos e mulleres]]'' (2006, TVG, como Gloria) * ''[[O show dos Tonechos]]'' (2005-2008, para a TVG, como Amadora) * ''[[Os mortos van á presa]]'' (2008, como ''Maruxa'') * ''[[Escoba!]]'' * ''[[Outro máis]]'' (2011) * ''[[Lobos de Arga]]'' (Cine, 2011) == Premios e mencións == * [[Premios AGAPI|Premio AGAPI]] á Mellor Interpretación Feminina por ''El baile de las ánimas''. * Premio da Crítica de Galicia no apartado de ''Iniciativas Culturais''. * Finalista como mellor autor teatral en galego dos Premios MAX das Artes escénicas pola obra ''As mulleres do provir'' (2004). * [[Premio de Honra Marisa Soto]] 2006.<ref name="AAAGPREMIO">[http://aaag.gal/mariacasares/edicions/x-edicion/premio-de-honra/2262 Premio de honra María Casares 2006] AAAG.</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{cita libro|autor = Bárcena, Dorotea|título=Unha vida en furgoneta|ano=2012|editorial=Fundación AISGE}} * {{Gallegos|Bárcena Sánchez, Dorotea (Dorotea Bárcena)|54}} * {{cita libro|autor={{Versaleta|[[Lorena Conde|Conde, Lorena]]}}|título=As mil vidas de Dorotea|ano=2022|editorial=Cuarto de Inverno}}<ref>{{cita publicación periódica|título="Dorotea Bárcena foi unha figura importantísima malia quedar sepultada baixo o clixé raquítico da sogra dos Tonechos"|url=https://praza.gal/cultura/dorotea-barcena-foi-unha-figura-importantisima-malia-quedar-sepultada-baixo-o-clixe-raquitico-da-sogra-dos-tonechos|xornal=Praza.gal|data=18 de febreiro de 2022}}</ref> === Ligazóns externas === * [http://www.adeteatro.com/detalle_socio.php?id_socio=37 Asociación de directores de escena de España] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160715080326/http://adeteatro.com/detalle_socio.php?id_socio=37 |date=15 de xullo de 2016 }} {{Es}}. {{Álbum de Mulleres|1085|ano=2017|ligazón-autor=Inma López Silva|noome=Inma|apelidos=López Silva}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Barcena, Dorotea}} [[Categoría:Actores de cine de Galicia]] [[Categoría:Actores de teatro de Galicia]] [[Categoría:Actores de televisión de Galicia]] [[Categoría:Dramaturgos en lingua galega]] [[Categoría:Premios María Casares]] [[Categoría:Nados en Oviedo]] [[Categoría:Nados en 1944]] [[Categoría:Finados en 2016]] [[Categoría:Vigueses distinguidos]] 045lxprj6f0f2ehi9uahmwjhrx2azld 0 57146 7109249 6420948 2025-06-28T08:41:15Z HombreDHojalata 5863 7109249 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=xuño de 2023}} {{Acontecemento}} A '''revolución de veludo''' foi o movemento pacífico polo cal o partido comunista de [[Checoslovaquia]] perdeu o monopolio do poder e volveuse á democracia.{{cando}} ==Historia== Os ventos aperturistas e liberadores procedentes da [[Unión Soviética]] a través da denominada [[Perestroika]], levada a cabo por [[Mikhail Gorbachev]], a partir de [[1985]], concretáronse no conxunto dos seus países satélites co inicio de paulatinas reformas políticas. No caso de Checoslovaquia hai que remontarse ao ano [[1977]], data na que un grupo de intelectuais seguindo a liña do espírito da [[Primavera de Praga]], publicaban un manifesto denominado "[[Carta 77]]", onde expresaban a súa disidencia co réxime establecido. En [[1989]], o tempo de cambios en Europa, a xente de Checoslovaquia sabía sobre a caída do imperio Soviético e as caídas dos réximes en países próximos a través da radio ([[Radio Free Europe]]). O [[17 de novembro]] en [[Praga]] a policía atacou a miles de estudantes que protestaban contra o réxime comunista. Este suceso provocou o inicio das manifestacións. Creouse o [[Foro Cívico]] dirixido polo dramaturgo [[Václav Havel]], e dentro do Partido Comunista Checoslovaco evidéncianse loitas de poder entre sectores inmobilistas como [[Gustav Husak]] e reformistas como [[Lasdislav Adamec]]. Como consecuencia créase un clima tenso. Tras a folga xeral do [[27 de novembro]] de [[1989]] e a falta de apoio do aliado soviético, o [[Partido Comunista Checoslovaco]] abandona o poder. O ata entón valedor da ortodoxia comunista, Gustav Husak, dimitía o [[10 de decembro]] como Presidente da República. Os acontecementos precipitáronse e antes de finalizar o ano [[1989]] Vaclav Havel accedeu á xefatura do Estado e [[Alexander Dubcek]] á presidencia do Parlamento. En [[xuño]] de [[1990]] celebráronse eleccións democráticas das que sairían vencedores o Foro Cívico e o Foro Público Contra a Violencia, variante eslovaca do primeiro. A evolución política e as escisións posteriores destes partidos íanse plasmar durante os anos [[1991]] e [[1992]], así como un poderoso movemento nacionalista secesionista que se traduciría na independencia entre a [[República Checa]] e [[Eslovaquia]] no ano [[1993]], Vaclav Havel converteríase no primeiro presidente da República Checa e [[Vaclav Klaus]] no primeiro ministro, mentres que en [[Eslovaquia]] sería [[Vladimir Meciar]] o novo xefe de Estado. En [[2004]] ambos países ingresaron de forma conxunta na [[Unión Europea]] e a Alianza do Atlántico Norte ([[OTAN]]). {{Commonscat}} {{Guerra fría}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Checoslovaquia]] [[Categoría:Revolucións non violentas]] [[Categoría:1989]] sk3kndjrv7fzhh9qmlwejdi92pufbpe 7109250 7109249 2025-06-28T08:41:27Z HombreDHojalata 5863 engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109250 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=xuño de 2023}} {{Acontecemento}} A '''revolución de veludo''' foi o movemento pacífico polo cal o partido comunista de [[Checoslovaquia]] perdeu o monopolio do poder e volveuse á democracia.{{cando}} ==Historia== Os ventos aperturistas e liberadores procedentes da [[Unión Soviética]] a través da denominada [[Perestroika]], levada a cabo por [[Mikhail Gorbachev]], a partir de [[1985]], concretáronse no conxunto dos seus países satélites co inicio de paulatinas reformas políticas. No caso de Checoslovaquia hai que remontarse ao ano [[1977]], data na que un grupo de intelectuais seguindo a liña do espírito da [[Primavera de Praga]], publicaban un manifesto denominado "[[Carta 77]]", onde expresaban a súa disidencia co réxime establecido. En [[1989]], o tempo de cambios en Europa, a xente de Checoslovaquia sabía sobre a caída do imperio Soviético e as caídas dos réximes en países próximos a través da radio ([[Radio Free Europe]]). O [[17 de novembro]] en [[Praga]] a policía atacou a miles de estudantes que protestaban contra o réxime comunista. Este suceso provocou o inicio das manifestacións. Creouse o [[Foro Cívico]] dirixido polo dramaturgo [[Václav Havel]], e dentro do Partido Comunista Checoslovaco evidéncianse loitas de poder entre sectores inmobilistas como [[Gustav Husak]] e reformistas como [[Lasdislav Adamec]]. Como consecuencia créase un clima tenso. Tras a folga xeral do [[27 de novembro]] de [[1989]] e a falta de apoio do aliado soviético, o [[Partido Comunista Checoslovaco]] abandona o poder. O ata entón valedor da ortodoxia comunista, Gustav Husak, dimitía o [[10 de decembro]] como Presidente da República. Os acontecementos precipitáronse e antes de finalizar o ano [[1989]] Vaclav Havel accedeu á xefatura do Estado e [[Alexander Dubcek]] á presidencia do Parlamento. En [[xuño]] de [[1990]] celebráronse eleccións democráticas das que sairían vencedores o Foro Cívico e o Foro Público Contra a Violencia, variante eslovaca do primeiro. A evolución política e as escisións posteriores destes partidos íanse plasmar durante os anos [[1991]] e [[1992]], así como un poderoso movemento nacionalista secesionista que se traduciría na independencia entre a [[República Checa]] e [[Eslovaquia]] no ano [[1993]], Vaclav Havel converteríase no primeiro presidente da República Checa e [[Vaclav Klaus]] no primeiro ministro, mentres que en [[Eslovaquia]] sería [[Vladimir Meciar]] o novo xefe de Estado. En [[2004]] ambos países ingresaron de forma conxunta na [[Unión Europea]] e a Alianza do Atlántico Norte ([[OTAN]]). {{Commonscat}} {{Guerra fría}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Checoslovaquia]] [[Categoría:Revolucións non violentas]] [[Categoría:1989]] [[Categoría:Revolucións do século XX]] t050kj5p47jc17jhk3pnalopgxzpnt3 0 58648 7108537 7107891 2025-06-27T17:02:47Z Alfonso Márquez 1987 /* Tipos de tambores */ texto traducido desde a wiki .[[es:Tambor#Tipos de tambor]] 7108537 wikitext text/x-wiki {{1000}} {{Ficha de instrumento musical |color1=#FFD700 |color2=#FFEC8B | nome = Tambor |nomes = | imaxe =DrumMozartRegiment.jpg | descripción = Instrumento de [[percusión]] | clasificación =*[[Membranófono]] | tesitura = | relacionado =*[[Batería (instrumento musical)|Batería]], [[bombo]], [[timbal]], [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] | músicos =*[[:Categoría:Baterías]] | fabricantes = | artículos = }} [[Ficheiro:Bongo.jpg|miniatura|upright|[[Bongó]], unha clase de tambor.]] Un '''tambor'''<ref>{{DRAG|tambor}}</ref> é un [[instrumento de percusión]] pertencente á familia dos [[membranófono]]s<ref name=grove>{{cita libro|título=The New Grove Encyclopædia of Music and Musicians|edition=2nd|first=George|last=Grove|author-link=George Grove|editor=Stanley Sadie|editor-link=Stanley Sadie|data=xaneiro de 2001|editorial=Grove's Dictionaries of Music|pages=Volume 5, pp638–649|isbn=978-1-56159-239-5|title-link=Grove Dictionary of Music and Musicians}}</ref> segundo o sistema de clasificación de [[Hornbostel-Sachs]]. Consta dunha [[caixa de resonancia]], xeralmente de forma [[cilindro|cilíndrica]], e unha, ou dúas [[:es:Membrana elástica|membranas]], chamadas [[parche]]s, que cobren as aperturas da caixa. Doutra banda, e sobre todo no [[Vulgarismo|linguaxe coloquial]], a palabra tambor aplícase tamén a outros instrumentos de percusión que non son membranófonos senón [[idiófono]]s; son exemplos o ''tambor de corte'' ou ''tambor de madeira'' que en realidade é un tronco baleiro;<ref>Gran Enciclopedia de la música</ref>ou tamén, en inglés, o ''[[steel drum]]'' (traducido: ''tambor de aceiro'') que tamén é un [[idiófono]]. De aquí poderíase deducir que é máis determinante para que se considere un tambor o feito da percusión máis que o que posúa membranas vibrantes. Xeralmente, para soar, o tambor é golpeado no parche coa [[man]] ou con algún obxecto, comunmente [[baqueta]]s; aínda que tamén se pode percuti-la caixa ou o canto superior da mesma. Os tambores poden tocarse individualmente, cun só intérprete, e algúns tambores, como o [[djembé]], case sempre se tocan desta maneira. Outros tocanse normalmente en conxuntos de dous ou máis, todos tocados por un só intérprete, como os [[bongó]]s e os [[timbal]]es. Varios tambores diferentes, xunto cos [[Címbalo|pratos]], forman a [[Batería (instrumento musical)|batería]] moderna básica. En xéneros musicais como o [[música rock|rock]] ou o [[jazz]], a maior parte dos tambores utilizados están no conxunto de instrumentos coñecido como [[batería (instrumento musical)|batería]]. Os tambores son os instrumentos musicais máis antigos e omnipresentes do mundo, e o seu deseño básico mantívose practicamente sen cambios durante miles de anos.<ref name=grove/> Ademais do seu uso estritamente musical, pode empregarse como medio de comunicación para transmitir avisos a persoas distantes. ==Usos== Os tambores tócanse normalmente golpeándoos coa man, cun mazo axustado a un pedal ou cunha ou dúas baquetas con ou sen acolchado. Utilízase unha gran variedade de baquetas, incluíndo baquetas de madeira e baquetas con mazas brandas de fieltro no extremo. No jazz, algúns baterías utilizan escobillas para obter un son máis suave e silencioso. En moitas culturas tradicionais, os tambores teñen unha función simbólica e utilízanse en cerimonias relixiosas. Os tambores utilízanse a miúdo na [[musicoterapia]], especialmente os tambores de man, debido á súa natureza táctil e ao seu fácil uso por parte dunha ampla variedade de persoas.<ref>{{Cita novas | last= Weiss | first= Rick | title= Music Therapy | newspaper= The Washington Post | issue= Jul 5, 1994 | url= https://pqasb.pqarchiver.com/washingtonpost/access/72257976.html?dids=72257976:72257976&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&date=JUL+05%2C+1994&author=Rick+Weiss&pub=The+Washington+Post&desc=MUSIC+THERAPY&pqatl=google | data= 5 de xullo de 1994 | data-acceso=24 de xuño do 2025 | archive-date= 10 de febreiro de 2013 | archive-url= https://web.archive.org/web/20130210003117/http://pqasb.pqarchiver.com/washingtonpost/access/72257976.html?dids=72257976:72257976&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&date=JUL+05,+1994&author=Rick+Weiss&pub=The+Washington+Post&desc=MUSIC+THERAPY&pqatl=google }}</ref> Na década de 2000, a batería tamén se utilizou como unha forma de realizar exercicio aeróbico, o que se coñece como [[:en:cardio drumming|batería cardiovascular]].<ref name="Loncaric 2022 j598">{{cita web | last=Loncaric | first=Denis | title=What is Cardio Drumming? | website=DRUM! Magazine | data=2022-02-22 | url=https://drummagazine.com/cardio-drumming/ | data-acceso=24 de xuño do 2025}}</ref><ref name="Drumming Review 2019 u851">{{cite web | title=Cardio Drumming: Lose Weight While Playing Drums? | website=Drumming Review | date=2019-04-27 | url=https://drummingreview.com/cardio-drumming/ | data-acceso=24 de xuño do 2025}}</ref> Na [[música popular]] e o [[jazz]], "batería" adoita referirse a un [[Batería (instrumento musical)|kit de batería]] ou un conxunto de tambores (con algúns [[Címbalo|pratos]], ou no caso dos xéneros máis duros de [[música rock]], moitos pratos), e o "[[tamborileiro|batería]]" á persoa que os toca. A percusión adquiriu mesmo un status divino en lugares como [[Burundi]], onde a «[[karyenda]]» era un símbolo do poder do rei.<ref>{{Cita web|url=https://ich.unesco.org/es/RL/la-danza-ritual-del-tambor-real-00989|título=La danza ritual del tambor real|editorial= UNESCO|data-acceso=24 de xuño do 2025|data=11 de decembro de 2014|páxina-web=Fundación Sur}}</ref> == Historia == [[Ficheiro:Gu Hongzhong's Night Revels, Detail 6.jpg|miniatura|upright|Percusionistas chinos tocando o tambor (século XII).]] [[Ficheiro:MocheDrum.jpg|miniatura|upright|Vasilla da [[cultura moche]] que amosa un tambor. Colección do museo Larco, Lima.]] Os tambores empréganse dende as eras máis remotas da humanidade. Crese que os primeiros tambores foron troncos ocos de árbores tocados cos pés ou con garabullos. Porteriormente, cando o ser humano aprendeu a cazar e as peles de animais pasaron a ser utlizadas na fabricación de roupas e outros obxectos, decatáronse que ao estricar un pé sobre o tronco o son producido era máis agudo. Os [[macaco]]s golpean obxectos de xeito rítmico para demostrar dominio social e parece ser procesado de xeito similar no seu [[cerebro]] cá vocalización, suxerindo unha orixe evolucionaria dos tambores como forma de [[comunicación (linguaxe)|comunicación]] social.<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Remedios | first1 = R | last2 = Logothetis | first2 = NK | last3 = Kayser | first3 = C | title = Monkey drumming reveals common networks for perceiving vocal and nonvocal communication sounds | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 106 | issue = 42 | páxinas = 18010–5 | ano = 2009 | pmid = 19805199 | pmc = 2755465 | doi = 10.1073/pnas.0909756106 }}</ref> Outros [[primate]]s fan ruídos de tambores golpeando o seu peito ou aplaudindo,<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Clark Arcadi | first1 = A | last2 = Robert | first2 = D | last3 = Mugurusi | first3 = F | title = A comparison of buttress drumming by male chimpanzees from two populations | journal = Primates; journal of primatology | volume = 45 | issue = 2 | pages = 135–9 | year = 2004 | pmid = 14735390 | doi = 10.1007/s10329-003-0070-8 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | doi = 10.1007/s10329-009-0130-9 | last1 = Kalan | first1 = AK | last2 = Rainey | first2 = HJ. | year = 2009 | title = Hand-clapping as a communicative gesture by wild female swamp gorillas | url = | journal = Primates | volume = 50 | issue = 3| pages = 273–5 | pmid = 19221858 }}</ref> e [[roedor]]es como a [[rata canguro]] tamén fan sons semellantes usando as súas garras no chan.<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Randall | first1 = JA. | year = 2001 | title = Evolution and Function of Drumming as Communication in Mammals | url = http://intl-icb.oxfordjournals.org/cgi/reprint/41/5/1143 | journal = American Zoologist | volume = 41 | issue = 5 | pages = 1143–1156 | doi = 10.1668/0003-1569(2001)041[1143:EAFODA]2.0.CO;2 | apelidos = | data = | revista = | data-acceso = 18 de xuño de 2017 | urlarquivo = https://archive.today/20120709162747/http://intl-icb.oxfordjournals.org/cgi/reprint/41/5/1143 | dataarquivo = 09 de xullo de 2012 | urlmorta = yes }}</ref> Nas culturas do [[neolítico]] na China, atopáronse tambores feitos de caveiras de [[aligátor]]es, do período 5500–2350 a.C. Segundo os rexistros literarios, os tambores con características xamánicas adoitaban seren empregados en cerimonias rituais.<ref>Liu, Li (2007). ''The Chinese Neolithic: Trajectories to Early States''. Cambridge: Cambridge University Press. 0-521-01064-0, páx. 123</ref> O [[:en:Dong Son drum|tambor de bronce Dong Son]] foi fabricado pola [[cultura dong son]] da [[Idade de Bronce]] do norte de [[Vietnam]]. Entre eles atópase o ornamentado [[:en:Ngoc Lu drum|tambor Ngoc Lu]]. Os tambores exercían nas civilizacións primitivas diferentes papeis. Alén da produción de música para rituais e festas, os tambores, debido á súa gran potencia sonora, tamén se empregaron como medios de [[comunicación (linguaxe)|comunicación]]. Os gregos chamaban a este instrumento ''tympanon'' ou ''typanon'', e os romanos ''[[tympanum]]''. [[Homero]] non mencionou o tambor nin na ''[[Ilíada]]'' nin na ''[[Odisea]]''. En ''[[As Bacantes]]'' de [[Eurípides]], [[Dioniso|Baco]] encargou os seus secuaces capturar os tambores que utilizaban os [[frixios]]. Afirma que estes tambores, foron ''"inventados por min e por [[Rea (deusa)|Rea]] ou a gran nai dos deuses, [[Cibeles]]"''. Noutra pasaxe di que os [[coribantes]] inventárono para el. Entre os gregos críase que os frixios eran os inventores do tambor, mentres que os romanos pensaban que foran os [[sirios]]. O máis probable parece ser que os gregos copiasen algún tambor dos asiáticos e que de aí pasaría aos romanos.<ref name="Rudolph Schevill Cervantes collection"> [http://books.google.cat/books?id=HJI9AQAAIAAJ&pg=RA2-PA3 Buenas anotaciones al Ingenioso e Hidalgo don Quijote de la Mancha, pag.3-4] Bastús y Carrera, Joaquin, </ref> Para os tambores utilizábanse peles de [[touro]] pero máis frecuentemente peles de [[burro|asno]], como [[Gaio Xulio Fedro]] menciona no cuarto libro das súas fábulas. O tambor consistía nun círculo de madeira ou de metal cuberto dunha pel que lle daba a forma dun [[baruto]]. O tambor tocábase algunhas veces con baquetas pero o máis común era coa man e da mesma maneira como se toca o [[pandeiro]], ao cal se parecía moito o tambor dos antigos. Para producir un son máis estrepitoso engadíanse uns ferros de metal e tamén [[campá]]s e [[Axóuxere (obxecto)|axóuxeres]]. O ''tympanum'' pasou a ser o símbolo da feminización, porque o usaban principalmente os homes consagrados a [[Cibeles]]. As tocadoras do tímpano foron tidas por mulleres de malos costumes. En ningún monumento antigo vese un tambor con dúas peles, aínda que existen textos sobre eles en obras do [[Baixo Imperio romano|baixo imperio]]. [[Prudencio]] xa mencionou que coa ''simfonia'' deuse o sinal de ataque na [[batalla de Accio]] (31 a. C).<ref name="Rudolph Schevill Cervantes collection"/> Nos textos [[Biblia|bíblicos]] é posible atopar varias referencias ao tambor; cómpre salientar, no antigo testamento, algúns exemplos: após a pasaxe polo [[mar Vermello]], [[Míriam]] e as mulleres de Israel danzaron ao son de tambores ([[Éxodo]] 15:20). Outras mulleres danzaron con tambores após as vitorias de [[Saúl]] e [[David]] ([[1 Samuel]] 18:6). O [[Libro dos Salmos|Salmo]] 149 (verso 3) incentiva a louvar ao [[Deus|Señor]] con [[arpa]] e [[adufe]]. Unha das cousas que [[Xusto de Canterbury|San Xusto]] desexaba desterrar dos banquetes eran os tocadores de [[Crótalo (instrumento grego)|crótalos]] e de [[pandeiro]]s. [[Isidoro de Sevilla]] escribiu que a ''simfonia'' era un instrumento que se tocaba alternativamente ou ao mesmo tempo polos dous lados e que a mestura dos dous sons graves e agudos formaba unha harmonía moi agradable.<ref name="Pedrell2009"> [http://books.google.cat/books?id=T0CjqTY39HwC&pg=PA432 Diccionario técnico de la música], Pedrell, Felipe, Editorial MAXTOR, isbn 978-84-9761-637-9, pax. 432</ref> [[Ficheiro:Raccolte Extraeuropee - PAM01242 - Perù - Cultura Vicus-Moche.jpg|miniatura|esquerda|upright|Tamborileiro [[Cultura moche|mochica]] equipado con unha [[tinya]]]] A etimoloxía do nome parece indicar que o coñecemento ou uso deste tambor é máis antigo do que xeralmente se cree, é dicir, da época das guerras dos [[sarracenos]] ou mouros. Os mouros foron os primeiros que usaron nos exércitos estes instrumentos que eles denominaban ''al-tambor''. Os [[Timbal|timbais]], instrumento propio da antiga cabalaría e conservado nalgúns lugares de España nas festas populares, son posiblemente tamén invención árabe. Algúns historiadores opinan que os chineses fixeron uso do tambor desde tempos inmemoriais. Úsanse instrumentos parecidos ao tambor tamén en moitos pobos de [[África]]. É indubidable que os pobos ibéricos adoptaron o tambor tomándoo dos árabes xa na [[Idade Media]]. Despois de ser suprimidos durante o reinado de [[Amadeu I de España|Amadeu de Savoia]], o seu uso foi restablecido en 1893 polo xeneral López Domínguez.<ref> Diccionario Enciclopédico popular ilustrado Salvat (1906-1914) </ref> No [[:es:Área cultural andina|área cultural andina]], os tambores eran usados para acompañar cerimonias e festas. Instrumentos como a [[tinya]] eran bastante comúns. Na costa sur, os [[Cultura naza|naza]] desenvolveron o seu [[Tambor Nasca|propio tambor típico]], o cal se caracterizaba polo seu nivel decorativo e escultórico. Actualmente, alén das peles de animais que continúan a seren empregadas nos tambores tradicionais, utilízanse tamén peles sintéticas ou membranas [[plástico|plásticas]], que teñen a vantaxe de sufriren menos coas variacións de temperatura e precisan de menos tensión para produciren sons con bastante calidade. Os tambores empréganse tamén na marcación rítmica de [[marcha (militar)|marchas]] ou na comunicación de comandos militares. == Tipos de tambores == [[Ficheiro:Membrane exampleA.gif|miniatura|upright|Esquema da vibración dunha membrana]] Segundo a clasificación de [[Hornbostel-Sachs|Hornbostel Sachs]], hai dúas grandes tipoloxías de tambores segundo cal sexa a acción que se realiza para que entre en vibración. No primeiro grupo están os tambores percutidos, mentres que no segundo están os de fricción. En realidade, con todo, os segundos, habitualmente, son coñecidos como [[Zambomba|zambombas]] e non son considerados verdadeiros tambores. Así pois, e a pesar do criterio e a clasificación sistemática de Hornbostel Sachs, dedícase este apartado aos tambores (membranófonos) de percusión.<ref> Erich M. Von Hornbostel y Corto Sachs. "Classification of Musical Instruments." Traducido por Anthony Vainas y Klaus P. Wachsmann. The Galpin Society Journal, volume 14, marzo 1961, pp. 3-29, e Musical Instrumentos of the World. Diagram Group. 1976, Pp. 140 - 160</ref> A tipoloxía vén determinada por elementos varios como son: * A forma do resoador * Segundo que se trate dun só tambor ou de grupos de tambores (parellas, habitualmente) * Segundo que se toque coas mans ou ben con algún tipo de baquetas * Segundo a maneira como se fixa e se tensa a membrana En razón da forma do resoador, os tipos que aparecen son: * Tambores en forma de bol, de recipiente. Son os únicos que poden dar un son determinado, os únicos que poden afinarse de maneira precisa. En culturas primitivas abundan os que están feitos de cerámica. Noutras culturas máis avanzadas é habitual atopar tambores de metal. Atópanse dentro deste grupo os [[Timbal de concerto|timbais]] [[orquestra]]les. Máis aló destes, son moi comúns en [[África]] central, en [[Costa do Marfil]] e, en xeral, en todo o continente ([[Sudán]], [[Ghana]], etc.). Unha das variantes máis simples e estendidas en África utiliza como resoador unha [[cabaza]]. Entre os [[Venda (Suráfrica)|venda]] é moi utilizado o tambor ''ngoma''. En América atópanse en [[Perú]], en [[Novo México]] e na [[Pobo wixárika|cultura do peyote]]. Tamén é común na [[India]]: un dos dous tambores que integra a [[Tablá (instrumento de percusión)|tablá]] é deste tipo e está feito de metal. A parella de tambores de bol que é común no mundo árabe e que é coñecida co nome de ''naqara'' –e que conta con abundante iconografía europea medieval– é o antecesor dos [[Timbal de concerto|timbais]] orquestrais que se desenvolveron en Europa a partir do [[século XV]]. <gallery> Ficheiro:Khmer drum 01.jpg|Tambor khmer, denominado Skor. [[Bengala Occidental|Bengala]], [[India]] Ficheiro:SignalDrum.jpg|Tambores para enviar sinais, do sueste do [[Senegal]] </gallery> * Tambores que algúns denominan cilíndricos e outros, tubulares. Son os máis abundantes. Poden ter unha membrana ou dúas, e poden ser abertos ou pechos polo seu extremo oposto ao da membrana única ou principal.{{refn|group="n."| Segundo os autores que estamos a seguir, tamén se clasifican dentro deste grupo algúns tipos que teñen un resoador que non é exactamente cilíndrico, mentres que outros autores<ref name="Sin-nombre-p2CP-1">Musical Instruments of the World. Diagram Group, 1976.</ref> considéranos como grupos separados.}} Esta denominación vén do feito que a maioría de tambores teñen unha membrana de forma circular; por iso tamén se consideran cilíndricos aqueles que teñen as paredes rectas, aínda que a forma da membrana non sexa exactamente circular, senón máis ben triangular (como o caso do isigubu de Suráfrica)<ref name="Sin-nombre-p2CP-1"/> ou mesmo cadrada. Entre estes hai os seguintes: * Tambores exactamente cilíndricos. É a imaxe máis habitual do que é un tambor para a maioría das persoas, no imaxinario colectivo, e correspóndese á tipoloxía da maioría dos tambores que se utilizan na música europea, tanto na [[música tradicional|tradicional]], como na [[música popular|popular]] e na [[música clásica|clásica]]. No primeiro grupo está o [[tamborí]], que se toca xunto co [[flabiol]] á [[copla]], o [[:es:Tabal (instrumento)|tabal]] que acompaña a [[dulzaina]] en [[Valencia]] e a maioría de tambores que acompañan as [[frauta|frautas de tres buracos]]. Entre os segundos, a maioría dos [[membranófono]]s que forman parte da [[Batería (instrumento musical)|batería]]: o [[goliat]], os [[High tom|tomtom]]s, a [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] e o [[bombo]]. E no terceiro grupo, todos os membranófonos orquestrais excepto os timbales: a [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] e o [[bombo]], principalmente. Á parte, tamén se atopan noutras moitas culturas: entre os nativos de [[América do Sur|Suramérica]] e de [[América do Norte|Norteamérica]], en todo o continente africano, con exemplos destacados en [[Nixeria]], [[Costa do Marfil]] ou Suráfrica. Tamén en [[Asia]] hai tambores deste tipo (no [[Xapón]], na [[India]], en [[Balí]] ...) e en Oceanía (en [[Illa de Nova Guinea|Nova Guinea]], por exemplo). O máis frecuente é que estes instrumentos teñan dúas membranas, a pesar de que se afai a tocar só unha, excepto no caso dos que se dispoñen co cilindro en sentido horizontal e as membranas aos lados, verticalmente. En Occidente, é o caso do bombo, cando menos cando intervén en músicas itinerantes. <gallery> Ficheiro:El Flabiolaire Olot 2008.jpg|Flabiol e [[tamborí]]. Ficheiro:Xeremiers2.jpg|[[Tamborí]] (popularmente ''tamborino''), de Mallorca. Ficheiro:Mehter davul.jpg|Tambores por unha banda de xanízaros turcos. Ficheiro:DolçainaiTabal Tales.jpg|Tabal e dulzaina de Valencia Ficheiro:Djun.jpg|Dundunba, de Gambia Ficheiro:Inca raymi.jpg|Festa dos [[Imperio Inca|Inca]]. As mulleres atópanse tocando [[tinya]]s. Ficheiro:Tambour.jpg|Tambor tradicional francés Ficheiro:Drummers Lupa Siena.jpg|Tambores segundo o modelo renacentista, nunha festa en [[Siena]], Italia. Ficheiro:Military drums in Muzeum Zagłębia.JPG|Tambores militares no museo Zagłębia, Polonia. Ficheiro:Falleres i fallers drums.jpg|Tambores nas festas das [[falla]]s de Valencia. Ficheiro:World's Largest Drum of Great Drum Museum.jpg|O tambor máis grande do mundo no museo de Takanosu. Ficheiro:BassDrumToath98-crop.png|Bombos nunha banda na rúa. Ficheiro:Korean dance-Samgomu Ogomu-02.jpg|Danza coreana titulada Samgomu, que se executa cun tambor. Ficheiro:Spazzole-brushes.jpg|A caixa, no jazz e outros, acontece un membranófono rozado si úsanse escobillas. Ficheiro:Indian dholi.jpg|Tambor dholi, da India. Ficheiro:Chandeboy.jpg|Tamborakshagana, de Chande, na India. Ficheiro:Kathakali drummer.jpg|Tambor que se emprega no xénero musical e de baile Kathakali, da India. Ficheiro:Korea-Haeinsa-23.jpg|Un monxe toca o tambor antes da liturxia nun templo budista Chogye, de Corea. Ficheiro:ChineseDrums.jpg|Tambor chinés para a danza do León. Ficheiro:Mounted concert bass drum.jpg|Bombo de orquestra. Ficheiro:Union Musical de Bigastro en Viernes Santo 2012.jpg|Caixa e bombo dunha banda tocando na rúa. Ficheiro:Humphriespipeandtabor.png|Tambor e frauta de tres buracos empregados para tocar a ''Morris Dance'' de Inglaterra. Ficheiro:La Hues par Congnet Gillis (gros plan).jpg|Tambor militar francés do século XVI. Ficheiro:Sangban.jpg|Tambor Sangban, do África occidental. Ficheiro:Bundesarchiv Bild 108-212-40, Kamerun, Musiker in Mora.jpg|Músicos de Moura, No [[Camerún]] nunha fotografía do 1911. Ficheiro:Maloya01.jpg|Tambor da [[Departamento de Reunión|Illa de Reunión]]. Ficheiro:Surdo22animal.JPG|[[Surdo]], un dos tambores empregados na [[batucada]]. Ficheiro:Music-Surdo.JPG|Outro [[surdo]], este con membrana de plástico. Ficheiro:Repinique.JPG|Repinique, outro dos tambores propios da batucada. Ficheiro:Cuica-profil.JPG|Cuica, tamén da batucada. </gallery> *Tambores [[cono|cónicos]], ou máis exactamente troncocónicos, coa base cun diámetro máis estreitado que a parte superior, na cal se percude. Son moi frecuentes ao continente africano. Entre eles hai o ntenga, de [[Uganda]] ou o koboro de [[Etiopía]]. Igualmente en América desenvolvéronse tambores cónicos (os tambores batá de Cuba ou os dos indios ijca, entre outros) aos cales se uniron nos últimos séculos os que foron traídos desde África polos escravos. Tamén ao Sueste asiático atópanse , por exemplo en [[Xava (illa)|Xava]] e nas Illas Nias. É habitual que estes tambores teñan unha soa membrana percutible. <gallery> Ficheiro:Mridangam transparent.png|Tambor Mridangam, da música carnática da India. Ficheiro:African rattle drum.jpg|Tambor-axóuxere ou tambor sacudido africano. Ao sacudir, un obxecto que hai no interior pica ás membranas e faias vibrar. Ficheiro:Ashiko.jpg|Tambor ashiko, orixinario de África occidental pero que se atopa en ambos os costados do Atlántico. </gallery> [[Ficheiro:Bongo.jpg|miniatura|upright|Un par de tambores bongôs.]] * Tambores en forma de bota ou de barril, máis anchos polo centro que polos bordos (as membranas), e normalmente con dúas membranas, que poden ser do mesmo diámetro, se o tambor ten un perfil simétrico, ou de diámetros diferentes, se o ten asimétrico. Son especialmente habituais no sueste asiático ([[Camboxa]], [[Xava]] ...) e na India, a pesar de que tamén hai en África, en América do Sur e en Xapón (algúns tambores ''[[daiko]]'' como o ''tsuri daiko'' ou l{{'}}''ou-daiko''. Tamén se atopan entre estes as [[Conga (instrumento musical)|congas]], propias da música [[América Latina|latinoamericana]] e os [[bongos]] que son unha versión popularizada e máis moderna. <gallery> Ficheiro:Brazil hand drum.jpg|Tambor de man, con mango, do Brasil. Ficheiro:Palaver-Trommel in Kamerun.jpg|Tambor palaver, do Camerún. Ficheiro:Khol treble.jpg|Tambor khol, de Bengala, na India. Ficheiro:Giant Taiko Drum Nagoya.jpg|Gran tambor Taiko, a Nagoya, Xapón. Ficheiro:2006-06-03 Congas1.JPG|Congas. Ficheiro:DK-Bongos.JPG|Unha nova versión, modificada, duns bongos. Ficheiro:Tenryuji drum.jpg|Tambor Tenryuji, do Xapón. Ficheiro:Taiko drum manufacturing.jpg|Fabricando un Daiko. Osaka: Museo dos dereitos:humanos.. Ficheiro:Traditional indonesian drums.jpg|Tambores tradicionais de Indonesia. Ficheiro:2008 ING Taipei Marathon the Drum Team from Wende Elementary School.jpg|Tambores nunha escola elemental de Taipeh. Ficheiro:Buk on table.jpg|Tambor buk, de Corea. Ficheiro:Korea-Buk-02.jpg|Tambor buk, de Corea. Ficheiro:Airman Buk.jpg|Tambor buk, de Corea. Ficheiro:Dendendaiko.jpg|Dedendaiko o tambor de ondas, do Xapón. Ficheiro:Brosen mrdunga.jpg|Tambor Mrdunga, da India. Ficheiro:Beduk Keraton Kasepuhan.jpg|Tambor beduk a Cirebon, Indonesia. Ficheiro:Thai taphon.jpg|Tambor taphon, de Tailandia. Ficheiro:Thavilplayer.jpg|Tambor Thavil, da música carnàtica da India. </gallery> :*Tambores en forma de reloxo de area, é dicir, máis estreitados na parte central do 'cilindro' que nos extremos, onde están as membranas. Son especialmente empregados na África occidental e no Xapón. Entre os primeiros están, por exemplo, o ''kalungu'' de [[Nixeria]] e entre os xaponeses destacan o ''kakko'', o ''tsuzumi'' e algúns tambores [[daiko]] (ou taiko) como o enorme ''da-daiko''. Tamén hai no mundo árabe (en [[Iraq]], [[Turquía]], etc.) e noutras zonas do continente asiático como [[Corea]], [[India]] ou [[Tíbet]]; este último construíase tradicionalmente con dous cranios humanos recortados e contrapostos, feito que lle daba unhas connotacións máxicas; entremedias o sihi ten ligada unha corda a [[baqueta]] que pica alternativamente unha membrana e a outra cando se fai virar rapidamente o tambor. Finalmente, tamén hai tambores deste tipo en [[Nova Guinea]]. Algúns consideran que os tambores batá de Cuba están neste grupo. Algúns destes tambores aproveitan o feito de que a parte central do instrumento sexa máis estreita para concentrar unha parte das cordas que fixan a tensión das membranas, de forma que facendo unha presión variable sobre esta sección do centro pódese modificar a tensión das membranas e con isto modifícase a altura do son que produce. Así producen e modulan os diferentes sons os [[tambor falando|tambores falantes]] de [[Nixeria]]. <gallery> Ficheiro:Kenkeni.jpg|Tambot kenkeni, de África. Ficheiro:Trong dong Dong Son Guimet.jpg|Tambor da cultura Dong Son, de Vietnam (800 a.C.) al Museo Guimet, de París. Ficheiro:Japanese Drum.jpg|Tambor xaponés. Ficheiro:Japanese small hand drum,kotsudumi,katori-city,japan.JPG|Sufrido tambor de man kotsudumi, do Xapón. Ficheiro:TalkingDrum.jpg|Tambor falando de Nixeria. Ficheiro:Tsuzumi.jpg|Tambor Tsuzumi, do Xapón. Ficheiro:M'bung M'bung's.jpg|Dous tambores Sabar do Senegal. Ficheiro:Janggu.jpg|Tambores Janggu, de Corea. Ficheiro:Korean.Music-Janggu-01.jpg|Músicos coreanos con vestidos típicos, tocando o tambor janggu. Ficheiro:Damaru.jpg|Damaru tibetano; antigamente eran construídos con dous cranios humanos recortados. Ficheiro:Musicians of Papua New Guinea.jpg|Músicos de Papúa Nova Guinea. </gallery> :*Tambores en forma de copa, ou de bol ou recipiente, pero cun pé. Os que existen actualmente en Europa como o ''tarabuka'' de [[Grecia]] e o ''[[darbuk]]'' de [[Serbia]] son claramente derivados –tanto pola forma como polo nome- do [[darbuka]] [[música árabe|árabe]], que se pode atopar desde [[Marrocos]] até o centro de Asia con formas, decoracións e materiais diversos. En África Occidental este tipo de tambor está presente en [[Nixeria]], [[Ghana]] e [[Costa do Marfil]]. Nalgúns destes países e no [[Congo (rexión)|Congo]] hai tambores [[antropomorfismo|antropomórficos]]. Igualmente existen en [[Polinesia]], [[Hawai]], e as [[illas Marquesas]]. <gallery> Ficheiro:Djembe2.jpg|[[Djembé]] de África occidental. Ficheiro:Dabakan 05.jpg|Tambor dabacan, de Filipinas Ficheiro:Gitega drums.JPG|Tambores sagrados ''gitega'', de Burundi Ficheiro:Goblet drum 01.jpg|[[Darbuka]] Ficheiro:Bata drums.jpg|Tambores batá, de Cuba. Ficheiro:Djembe, Ghana.jpg|[[Djembé]] de Ghana Ficheiro:1014365-Support for their wrestler-The Gambia.jpg|Tambores de Gambia </gallery> :* Dentro deste grupo, algúns<ref>Musical Instruments of the World. Diagram Group. 1976, Pp. 152</ref> distinguen, adicionalmente, outro subgrupo: os chamados ''tambores longos'', caracterizados polo feito que a lonxitude do cilindro é moito máis grande que o diámetro. Poden ter formas bastante diversas: cilíndricos, de barril, de reloxo de area, de copa, con pé, etc. Atópanse en África ([[Camerún]], [[Congo (rexión)|Congo]], [[Nixeria]], [[Suráfrica]], en [[América]] (entre os indios Talamanca e Chocounos), [[República Popular da China|China]], [[India]], [[Illa de Nova Guinea|Nova Guinea]], [[Polinesia]], etc. <gallery> Ficheiro:Octobans.jpg|Tambores longos nunha batería. Ficheiro:Tambor cilíndrico de dos membranas.jpg|Tambor cilíndrico de dúas membranas, proveniente de Suramérica. Ficheiro:Inde bison muria9471a.jpg|Tambor largo da india. Ficheiro:Sukur6.jpg|Tambores nggu sobre troncos de árbores, da etnia sukur, en Nixeria. Ficheiro:Siam LongDrum.jpg|Tambores longos de Nixeria. </gallery> == Distintas características == Todos os tambores son membranófonos, mais existen moitas características que poden variar: === Formatos e materiais === [[Ficheiro:Tom-tom 12x8.jpg|upright|miniatura|O [[tam tam]] é un exemplo de tambor.]] O formato do corpo dos tambores varía debido á súa forma de construción. Os tambores poden estar feitos de troncos de árbores escavados ou ripas de madeira fixadas por aneis como un barril de formato cónico. Os tambores con corpo metálico normalmente posúen o corpo totalmente cilíndrico, como os [[timbal|timbais]], as [[caixa (instrumento musical)|caixas]] e os [[tam tam]]. Os [[tímpano (instrumento)|tímpanos]], á súa vez, posúen corpo esférico. Existem tamén moitos outros formatos posibles. Algúns, como o [[djembê]] posúen corpo en forma de copa (máis largos nunha das extremidades). Outros, como o [[tambor falante]] posúen corpo en forma de ampola (máis largos nas extremidades). === Definición do son === [[Ficheiro:Djun.jpg|upright|miniatura|[[Dundun]], '''Dunun''' ou '''Djun djun''', [[instrumento de percusión]] de dúas partes e que pode ter unha campaíña. Moitas veces, é o instrumento central dunha orquestra [[djembê]], encargado dos golpes máis graves.]] A maior parte dos tambores producen sons sen [[altura (música)|altura]] definida, mais algúns son [[afinación|afinábeis]] e permiten producir [[nota musical|nota]] definidas. Os [[tímpano (instrumento)|tímpanos]] permiten a afinación precisa e a variación da nota producida a través de [[pedal|pedais]] que alteran a tensión da pel. Os [[tam tam]] e os [[timbal|timbais]] permitem unha afinación un pouco menos precisa e cada tambor só produce unha nota. Iso significa que para obter a mesma cantidade de notas que dous ou tres tímpanos producen, sería necesaria unha cantidade moito maior de tam tam. Algúns outros instrumentos permitem que o percusionista controle a altura da nota producida alterando coas mans a tensión da pel, tal como ocorre nas táboas e nos [[tambor falante|tambores falantes]] (embora* nestes casos as notas non sexan afinadas con precisión). === Peles === [[Ficheiro:Spazzole-brushes.jpg|dereita|upright|miniatura|Toque cun cepillo de arame.]] Os tambores poden ter pele en só unha ou en ambas as extremidades. Os que posúen dúas peles, poden ser executados pola percusión simultánea de ambas as peles, como nunha [[zabumba]]. A segunda pel pode ter só papel estético ou contribuír no timbre do instrumento, como ocorre coa [[caixa (instrumento musical)|caixa]], que posúe esteiras na segunda pele. == Execución == Os tambores poden ser percutidos con [[baqueta]]s, cepillos de arame ou directamente coas mans, exercendo así o papel de abafadores para alterar o [[timbre (música)|timbre]], a [[altura (música)|altura]] ou a [[intensidade (música)|intensidade]] do son producido. Os tambores de gran porte como o xaponés [[taiko]], normalmente precisan de grandes baquetas, mentres que as baquetas de tambores menores, como un [[tamboril]] non pasan de pequenas varelas. Os tambores son utilizados en todos os tipos de música, como instrumentos rítmicos, contribuíndo á marcación do tempo da música. Cada cultura e xénero musical, no entanto, utiliza un conxunto diferente de tambores, que serven para definir a súa personalidade rítmica. ==Nas relixións== A utlización de tambores en rituais relixiosos tamén é moi importante, sobre todo nas [[relixións afro-brasileiras]], como o [[Candomblé]], [[Umbanda]], [[Batuque]], [[Xambá]] e [[Tambor-de-Mina]], onde se chaman [[atabaque]], ilú, [[Ng’oma|ngoma]] ou inhã dependendo do país. Non só se empregan para acompañamento dos cánticos e das danzas, senón que asumen tamén un papel sagrado de ligazón coas divindades. No [[Caribe (rexión)|Caribe]], os [[Arará]] con instrumentos que inclúen o ''ogan'' (unha campá de ferro que no Brasil se chama de ''gã'' ou ''[[agogô]]''), que pode ser substituído por un guataca (lámina de enxada), ''cachimbo'' (tambor menor, cun volume do son elevado), ''mula'' (tambor médio), e ''caja'' (tambor maior, cun volume do son baixo). Os tambores son de cabeza única e fechados no fondo. Outros nomes para estes tambores tamén se usan nalgunhas partes da [[República Dominicana]], como ''hungan'' para o ''caja''. O líder é tocado cunha varela e unha man, mentres que os outros se tocan con pares de varetas por tocadores sentados. == Exemplos == Os intrumentos de tipo tambor máis comúns, son: [[Ficheiro:BANDAMUSICA.jpg|miniatura|Banda musical tocando tambores, platillos e outros instrumentos.]] * [[Bombo]] * [[Bongó]] * [[Caixa (instrumento musical)]] * [[Conga (instrumento musical)]] * [[Tambor galego]] * [[Tamboril]] * [[Timbal]] * [[Zabumba]] == Notas == {{listaref|group=n. }} ;Referencías {{Listaref|30em}} ==Véxase tamén== {{Commons|Drum}} === Ligazóns externas === *[https://web.archive.org/web/20080624022509/http://www.filhosdaterra.etc.br/ Filhos da Terra] (cursos de confección de tambores xamánicos] *[http://www.bateristaspt.com BateristasPT.com] (Comunidade portuguesa de baterías) *[https://web.archive.org/web/20150718162659/http://www.drumtopia.com/ Drumtopia Drum News] *[https://web.archive.org/web/20050913094520/http://www.cse.ogi.edu/Drum/ CSE] *[https://web.archive.org/web/20171227071832/http://www.drummachine.com/ Drum Machine Museum] *[http://www-2.cs.cmu.edu/afs/cs.cmu.edu/user/mmbt/www/percussion/drum-tales.html Historias sobre tambores] *[http://www.usd.edu/smm/Africa/3179/UgandanDrums.html National Music Museum] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Instrumentos de percusión]] [[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Arte e lecer)]] dsk9j4giuvdy6aabbqryi36sp5a1m96 7108544 7108537 2025-06-27T17:28:50Z Alfonso Márquez 1987 /* Tipos de tambores */ texto traducido desde a wiki .[[es:Tambor#Tipos de tambor]] 7108544 wikitext text/x-wiki {{1000}} {{Ficha de instrumento musical |color1=#FFD700 |color2=#FFEC8B | nome = Tambor |nomes = | imaxe =DrumMozartRegiment.jpg | descripción = Instrumento de [[percusión]] | clasificación =*[[Membranófono]] | tesitura = | relacionado =*[[Batería (instrumento musical)|Batería]], [[bombo]], [[timbal]], [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] | músicos =*[[:Categoría:Baterías]] | fabricantes = | artículos = }} [[Ficheiro:Bongo.jpg|miniatura|upright|[[Bongó]], unha clase de tambor.]] Un '''tambor'''<ref>{{DRAG|tambor}}</ref> é un [[instrumento de percusión]] pertencente á familia dos [[membranófono]]s<ref name=grove>{{cita libro|título=The New Grove Encyclopædia of Music and Musicians|edition=2nd|first=George|last=Grove|author-link=George Grove|editor=Stanley Sadie|editor-link=Stanley Sadie|data=xaneiro de 2001|editorial=Grove's Dictionaries of Music|pages=Volume 5, pp638–649|isbn=978-1-56159-239-5|title-link=Grove Dictionary of Music and Musicians}}</ref> segundo o sistema de clasificación de [[Hornbostel-Sachs]]. Consta dunha [[caixa de resonancia]], xeralmente de forma [[cilindro|cilíndrica]], e unha, ou dúas [[:es:Membrana elástica|membranas]], chamadas [[parche]]s, que cobren as aperturas da caixa. Doutra banda, e sobre todo no [[Vulgarismo|linguaxe coloquial]], a palabra tambor aplícase tamén a outros instrumentos de percusión que non son membranófonos senón [[idiófono]]s; son exemplos o ''tambor de corte'' ou ''tambor de madeira'' que en realidade é un tronco baleiro;<ref>Gran Enciclopedia de la música</ref>ou tamén, en inglés, o ''[[steel drum]]'' (traducido: ''tambor de aceiro'') que tamén é un [[idiófono]]. De aquí poderíase deducir que é máis determinante para que se considere un tambor o feito da percusión máis que o que posúa membranas vibrantes. Xeralmente, para soar, o tambor é golpeado no parche coa [[man]] ou con algún obxecto, comunmente [[baqueta]]s; aínda que tamén se pode percuti-la caixa ou o canto superior da mesma. Os tambores poden tocarse individualmente, cun só intérprete, e algúns tambores, como o [[djembé]], case sempre se tocan desta maneira. Outros tocanse normalmente en conxuntos de dous ou máis, todos tocados por un só intérprete, como os [[bongó]]s e os [[timbal]]es. Varios tambores diferentes, xunto cos [[Címbalo|pratos]], forman a [[Batería (instrumento musical)|batería]] moderna básica. En xéneros musicais como o [[música rock|rock]] ou o [[jazz]], a maior parte dos tambores utilizados están no conxunto de instrumentos coñecido como [[batería (instrumento musical)|batería]]. Os tambores son os instrumentos musicais máis antigos e omnipresentes do mundo, e o seu deseño básico mantívose practicamente sen cambios durante miles de anos.<ref name=grove/> Ademais do seu uso estritamente musical, pode empregarse como medio de comunicación para transmitir avisos a persoas distantes. ==Usos== Os tambores tócanse normalmente golpeándoos coa man, cun mazo axustado a un pedal ou cunha ou dúas baquetas con ou sen acolchado. Utilízase unha gran variedade de baquetas, incluíndo baquetas de madeira e baquetas con mazas brandas de fieltro no extremo. No jazz, algúns baterías utilizan escobillas para obter un son máis suave e silencioso. En moitas culturas tradicionais, os tambores teñen unha función simbólica e utilízanse en cerimonias relixiosas. Os tambores utilízanse a miúdo na [[musicoterapia]], especialmente os tambores de man, debido á súa natureza táctil e ao seu fácil uso por parte dunha ampla variedade de persoas.<ref>{{Cita novas | last= Weiss | first= Rick | title= Music Therapy | newspaper= The Washington Post | issue= Jul 5, 1994 | url= https://pqasb.pqarchiver.com/washingtonpost/access/72257976.html?dids=72257976:72257976&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&date=JUL+05%2C+1994&author=Rick+Weiss&pub=The+Washington+Post&desc=MUSIC+THERAPY&pqatl=google | data= 5 de xullo de 1994 | data-acceso=24 de xuño do 2025 | archive-date= 10 de febreiro de 2013 | archive-url= https://web.archive.org/web/20130210003117/http://pqasb.pqarchiver.com/washingtonpost/access/72257976.html?dids=72257976:72257976&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&date=JUL+05,+1994&author=Rick+Weiss&pub=The+Washington+Post&desc=MUSIC+THERAPY&pqatl=google }}</ref> Na década de 2000, a batería tamén se utilizou como unha forma de realizar exercicio aeróbico, o que se coñece como [[:en:cardio drumming|batería cardiovascular]].<ref name="Loncaric 2022 j598">{{cita web | last=Loncaric | first=Denis | title=What is Cardio Drumming? | website=DRUM! Magazine | data=2022-02-22 | url=https://drummagazine.com/cardio-drumming/ | data-acceso=24 de xuño do 2025}}</ref><ref name="Drumming Review 2019 u851">{{cite web | title=Cardio Drumming: Lose Weight While Playing Drums? | website=Drumming Review | date=2019-04-27 | url=https://drummingreview.com/cardio-drumming/ | data-acceso=24 de xuño do 2025}}</ref> Na [[música popular]] e o [[jazz]], "batería" adoita referirse a un [[Batería (instrumento musical)|kit de batería]] ou un conxunto de tambores (con algúns [[Címbalo|pratos]], ou no caso dos xéneros máis duros de [[música rock]], moitos pratos), e o "[[tamborileiro|batería]]" á persoa que os toca. A percusión adquiriu mesmo un status divino en lugares como [[Burundi]], onde a «[[karyenda]]» era un símbolo do poder do rei.<ref>{{Cita web|url=https://ich.unesco.org/es/RL/la-danza-ritual-del-tambor-real-00989|título=La danza ritual del tambor real|editorial= UNESCO|data-acceso=24 de xuño do 2025|data=11 de decembro de 2014|páxina-web=Fundación Sur}}</ref> == Historia == [[Ficheiro:Gu Hongzhong's Night Revels, Detail 6.jpg|miniatura|upright|Percusionistas chinos tocando o tambor (século XII).]] [[Ficheiro:MocheDrum.jpg|miniatura|upright|Vasilla da [[cultura moche]] que amosa un tambor. Colección do museo Larco, Lima.]] Os tambores empréganse dende as eras máis remotas da humanidade. Crese que os primeiros tambores foron troncos ocos de árbores tocados cos pés ou con garabullos. Porteriormente, cando o ser humano aprendeu a cazar e as peles de animais pasaron a ser utlizadas na fabricación de roupas e outros obxectos, decatáronse que ao estricar un pé sobre o tronco o son producido era máis agudo. Os [[macaco]]s golpean obxectos de xeito rítmico para demostrar dominio social e parece ser procesado de xeito similar no seu [[cerebro]] cá vocalización, suxerindo unha orixe evolucionaria dos tambores como forma de [[comunicación (linguaxe)|comunicación]] social.<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Remedios | first1 = R | last2 = Logothetis | first2 = NK | last3 = Kayser | first3 = C | title = Monkey drumming reveals common networks for perceiving vocal and nonvocal communication sounds | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 106 | issue = 42 | páxinas = 18010–5 | ano = 2009 | pmid = 19805199 | pmc = 2755465 | doi = 10.1073/pnas.0909756106 }}</ref> Outros [[primate]]s fan ruídos de tambores golpeando o seu peito ou aplaudindo,<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Clark Arcadi | first1 = A | last2 = Robert | first2 = D | last3 = Mugurusi | first3 = F | title = A comparison of buttress drumming by male chimpanzees from two populations | journal = Primates; journal of primatology | volume = 45 | issue = 2 | pages = 135–9 | year = 2004 | pmid = 14735390 | doi = 10.1007/s10329-003-0070-8 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | doi = 10.1007/s10329-009-0130-9 | last1 = Kalan | first1 = AK | last2 = Rainey | first2 = HJ. | year = 2009 | title = Hand-clapping as a communicative gesture by wild female swamp gorillas | url = | journal = Primates | volume = 50 | issue = 3| pages = 273–5 | pmid = 19221858 }}</ref> e [[roedor]]es como a [[rata canguro]] tamén fan sons semellantes usando as súas garras no chan.<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Randall | first1 = JA. | year = 2001 | title = Evolution and Function of Drumming as Communication in Mammals | url = http://intl-icb.oxfordjournals.org/cgi/reprint/41/5/1143 | journal = American Zoologist | volume = 41 | issue = 5 | pages = 1143–1156 | doi = 10.1668/0003-1569(2001)041[1143:EAFODA]2.0.CO;2 | apelidos = | data = | revista = | data-acceso = 18 de xuño de 2017 | urlarquivo = https://archive.today/20120709162747/http://intl-icb.oxfordjournals.org/cgi/reprint/41/5/1143 | dataarquivo = 09 de xullo de 2012 | urlmorta = yes }}</ref> Nas culturas do [[neolítico]] na China, atopáronse tambores feitos de caveiras de [[aligátor]]es, do período 5500–2350 a.C. Segundo os rexistros literarios, os tambores con características xamánicas adoitaban seren empregados en cerimonias rituais.<ref>Liu, Li (2007). ''The Chinese Neolithic: Trajectories to Early States''. Cambridge: Cambridge University Press. 0-521-01064-0, páx. 123</ref> O [[:en:Dong Son drum|tambor de bronce Dong Son]] foi fabricado pola [[cultura dong son]] da [[Idade de Bronce]] do norte de [[Vietnam]]. Entre eles atópase o ornamentado [[:en:Ngoc Lu drum|tambor Ngoc Lu]]. Os tambores exercían nas civilizacións primitivas diferentes papeis. Alén da produción de música para rituais e festas, os tambores, debido á súa gran potencia sonora, tamén se empregaron como medios de [[comunicación (linguaxe)|comunicación]]. Os gregos chamaban a este instrumento ''tympanon'' ou ''typanon'', e os romanos ''[[tympanum]]''. [[Homero]] non mencionou o tambor nin na ''[[Ilíada]]'' nin na ''[[Odisea]]''. En ''[[As Bacantes]]'' de [[Eurípides]], [[Dioniso|Baco]] encargou os seus secuaces capturar os tambores que utilizaban os [[frixios]]. Afirma que estes tambores, foron ''"inventados por min e por [[Rea (deusa)|Rea]] ou a gran nai dos deuses, [[Cibeles]]"''. Noutra pasaxe di que os [[coribantes]] inventárono para el. Entre os gregos críase que os frixios eran os inventores do tambor, mentres que os romanos pensaban que foran os [[sirios]]. O máis probable parece ser que os gregos copiasen algún tambor dos asiáticos e que de aí pasaría aos romanos.<ref name="Rudolph Schevill Cervantes collection"> [http://books.google.cat/books?id=HJI9AQAAIAAJ&pg=RA2-PA3 Buenas anotaciones al Ingenioso e Hidalgo don Quijote de la Mancha, pag.3-4] Bastús y Carrera, Joaquin, </ref> Para os tambores utilizábanse peles de [[touro]] pero máis frecuentemente peles de [[burro|asno]], como [[Gaio Xulio Fedro]] menciona no cuarto libro das súas fábulas. O tambor consistía nun círculo de madeira ou de metal cuberto dunha pel que lle daba a forma dun [[baruto]]. O tambor tocábase algunhas veces con baquetas pero o máis común era coa man e da mesma maneira como se toca o [[pandeiro]], ao cal se parecía moito o tambor dos antigos. Para producir un son máis estrepitoso engadíanse uns ferros de metal e tamén [[campá]]s e [[Axóuxere (obxecto)|axóuxeres]]. O ''tympanum'' pasou a ser o símbolo da feminización, porque o usaban principalmente os homes consagrados a [[Cibeles]]. As tocadoras do tímpano foron tidas por mulleres de malos costumes. En ningún monumento antigo vese un tambor con dúas peles, aínda que existen textos sobre eles en obras do [[Baixo Imperio romano|baixo imperio]]. [[Prudencio]] xa mencionou que coa ''simfonia'' deuse o sinal de ataque na [[batalla de Accio]] (31 a. C).<ref name="Rudolph Schevill Cervantes collection"/> Nos textos [[Biblia|bíblicos]] é posible atopar varias referencias ao tambor; cómpre salientar, no antigo testamento, algúns exemplos: após a pasaxe polo [[mar Vermello]], [[Míriam]] e as mulleres de Israel danzaron ao son de tambores ([[Éxodo]] 15:20). Outras mulleres danzaron con tambores após as vitorias de [[Saúl]] e [[David]] ([[1 Samuel]] 18:6). O [[Libro dos Salmos|Salmo]] 149 (verso 3) incentiva a louvar ao [[Deus|Señor]] con [[arpa]] e [[adufe]]. Unha das cousas que [[Xusto de Canterbury|San Xusto]] desexaba desterrar dos banquetes eran os tocadores de [[Crótalo (instrumento grego)|crótalos]] e de [[pandeiro]]s. [[Isidoro de Sevilla]] escribiu que a ''simfonia'' era un instrumento que se tocaba alternativamente ou ao mesmo tempo polos dous lados e que a mestura dos dous sons graves e agudos formaba unha harmonía moi agradable.<ref name="Pedrell2009"> [http://books.google.cat/books?id=T0CjqTY39HwC&pg=PA432 Diccionario técnico de la música], Pedrell, Felipe, Editorial MAXTOR, isbn 978-84-9761-637-9, pax. 432</ref> [[Ficheiro:Raccolte Extraeuropee - PAM01242 - Perù - Cultura Vicus-Moche.jpg|miniatura|esquerda|upright|Tamborileiro [[Cultura moche|mochica]] equipado con unha [[tinya]]]] A etimoloxía do nome parece indicar que o coñecemento ou uso deste tambor é máis antigo do que xeralmente se cree, é dicir, da época das guerras dos [[sarracenos]] ou mouros. Os mouros foron os primeiros que usaron nos exércitos estes instrumentos que eles denominaban ''al-tambor''. Os [[Timbal|timbais]], instrumento propio da antiga cabalaría e conservado nalgúns lugares de España nas festas populares, son posiblemente tamén invención árabe. Algúns historiadores opinan que os chineses fixeron uso do tambor desde tempos inmemoriais. Úsanse instrumentos parecidos ao tambor tamén en moitos pobos de [[África]]. É indubidable que os pobos ibéricos adoptaron o tambor tomándoo dos árabes xa na [[Idade Media]]. Despois de ser suprimidos durante o reinado de [[Amadeu I de España|Amadeu de Savoia]], o seu uso foi restablecido en 1893 polo xeneral López Domínguez.<ref> Diccionario Enciclopédico popular ilustrado Salvat (1906-1914) </ref> No [[:es:Área cultural andina|área cultural andina]], os tambores eran usados para acompañar cerimonias e festas. Instrumentos como a [[tinya]] eran bastante comúns. Na costa sur, os [[Cultura naza|naza]] desenvolveron o seu [[Tambor Nasca|propio tambor típico]], o cal se caracterizaba polo seu nivel decorativo e escultórico. Actualmente, alén das peles de animais que continúan a seren empregadas nos tambores tradicionais, utilízanse tamén peles sintéticas ou membranas [[plástico|plásticas]], que teñen a vantaxe de sufriren menos coas variacións de temperatura e precisan de menos tensión para produciren sons con bastante calidade. Os tambores empréganse tamén na marcación rítmica de [[marcha (militar)|marchas]] ou na comunicación de comandos militares. == Tipos de tambores == [[Ficheiro:Membrane exampleA.gif|miniatura|upright|Esquema da vibración dunha membrana]] Segundo a clasificación de [[Hornbostel-Sachs|Hornbostel Sachs]], hai dúas grandes tipoloxías de tambores segundo cal sexa a acción que se realiza para que entre en vibración. No primeiro grupo están os tambores percutidos, mentres que no segundo están os de fricción. En realidade, con todo, os segundos, habitualmente, son coñecidos como [[Zambomba|zambombas]] e non son considerados verdadeiros tambores. Así pois, e a pesar do criterio e a clasificación sistemática de Hornbostel Sachs, dedícase este apartado aos tambores (membranófonos) de percusión.<ref> Erich M. Von Hornbostel y Corto Sachs. "Classification of Musical Instruments." Traducido por Anthony Vainas y Klaus P. Wachsmann. The Galpin Society Journal, volume 14, marzo 1961, pp. 3-29, e Musical Instrumentos of the World. Diagram Group. 1976, Pp. 140 - 160</ref> A tipoloxía vén determinada por elementos varios como son: * A forma do resoador * Segundo que se trate dun só tambor ou de grupos de tambores (parellas, habitualmente) * Segundo que se toque coas mans ou ben con algún tipo de baquetas * Segundo a maneira como se fixa e se tensa a membrana En razón da forma do resoador, os tipos que aparecen son: * Tambores en forma de bol, de recipiente. Son os únicos que poden dar un son determinado, os únicos que poden afinarse de maneira precisa. En culturas primitivas abundan os que están feitos de cerámica. Noutras culturas máis avanzadas é habitual atopar tambores de metal. Atópanse dentro deste grupo os [[Timbal de concerto|timbais]] [[orquestra]]les. Máis aló destes, son moi comúns en [[África]] central, en [[Costa do Marfil]] e, en xeral, en todo o continente ([[Sudán]], [[Ghana]], etc.). Unha das variantes máis simples e estendidas en África utiliza como resoador unha [[cabaza]]. Entre os [[Venda (Suráfrica)|venda]] é moi utilizado o tambor ''ngoma''. En América atópanse en [[Perú]], en [[Novo México]] e na [[Pobo wixárika|cultura do peyote]]. Tamén é común na [[India]]: un dos dous tambores que integra a [[Tablá (instrumento de percusión)|tablá]] é deste tipo e está feito de metal. A parella de tambores de bol que é común no mundo árabe e que é coñecida co nome de ''naqara'' –e que conta con abundante iconografía europea medieval– é o antecesor dos [[Timbal de concerto|timbais]] orquestrais que se desenvolveron en Europa a partir do [[século XV]]. <gallery> Ficheiro:Khmer drum 01.jpg|Tambor khmer, denominado Skor. [[Bengala Occidental|Bengala]], [[India]] Ficheiro:SignalDrum.jpg|Tambores para enviar sinais, do sueste do [[Senegal]] </gallery> * Tambores que algúns denominan cilíndricos e outros, tubulares. Son os máis abundantes. Poden ter unha membrana ou dúas, e poden ser abertos ou pechos polo seu extremo oposto ao da membrana única ou principal.{{refn|group="n."| Segundo os autores que estamos a seguir, tamén se clasifican dentro deste grupo algúns tipos que teñen un resoador que non é exactamente cilíndrico, mentres que outros autores<ref name="Sin-nombre-p2CP-1">Musical Instruments of the World. Diagram Group, 1976.</ref> considéranos como grupos separados.}} Esta denominación vén do feito que a maioría de tambores teñen unha membrana de forma circular; por iso tamén se consideran cilíndricos aqueles que teñen as paredes rectas, aínda que a forma da membrana non sexa exactamente circular, senón máis ben triangular (como o caso do isigubu de Suráfrica)<ref name="Sin-nombre-p2CP-1"/> ou mesmo cadrada. Entre estes hai os seguintes: * Tambores exactamente cilíndricos. É a imaxe máis habitual do que é un tambor para a maioría das persoas, no imaxinario colectivo, e correspóndese á tipoloxía da maioría dos tambores que se utilizan na música europea, tanto na [[música tradicional|tradicional]], como na [[música popular|popular]] e na [[música clásica|clásica]]. No primeiro grupo está o [[tamborí]], que se toca xunto co [[flabiol]] á [[copla]], o [[:es:Tabal (instrumento)|tabal]] que acompaña a [[dulzaina]] en [[Valencia]] e a maioría de tambores que acompañan as [[frauta|frautas de tres buracos]]. Entre os segundos, a maioría dos [[membranófono]]s que forman parte da [[Batería (instrumento musical)|batería]]: o [[goliat]], os [[High tom|tomtom]]s, a [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] e o [[bombo]]. E no terceiro grupo, todos os membranófonos orquestrais excepto os timbales: a [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] e o [[bombo]], principalmente. Á parte, tamén se atopan noutras moitas culturas: entre os nativos de [[América do Sur|Suramérica]] e de [[América do Norte|Norteamérica]], en todo o continente africano, con exemplos destacados en [[Nixeria]], [[Costa do Marfil]] ou Suráfrica. Tamén en [[Asia]] hai tambores deste tipo (no [[Xapón]], na [[India]], en [[Balí]] ...) e en Oceanía (en [[Illa de Nova Guinea|Nova Guinea]], por exemplo). O máis frecuente é que estes instrumentos teñan dúas membranas, a pesar de que se afai a tocar só unha, excepto no caso dos que se dispoñen co cilindro en sentido horizontal e as membranas aos lados, verticalmente. En Occidente, é o caso do bombo, cando menos cando intervén en músicas itinerantes. <gallery> Ficheiro:El Flabiolaire Olot 2008.jpg|Flabiol e [[tamborí]]. Ficheiro:Xeremiers2.jpg|[[Tamborí]] (popularmente ''tamborino''), de Mallorca. Ficheiro:Mehter davul.jpg|Tambores por unha banda de xanízaros turcos. Ficheiro:DolçainaiTabal Tales.jpg|Tabal e dulzaina de Valencia Ficheiro:Djun.jpg|Dundunba, de Gambia Ficheiro:Inca raymi.jpg|Festa dos [[Imperio Inca|Inca]]. As mulleres atópanse tocando [[tinya]]s. Ficheiro:Tambour.jpg|Tambor tradicional francés Ficheiro:Drummers Lupa Siena.jpg|Tambores segundo o modelo renacentista, nunha festa en [[Siena]], Italia. Ficheiro:Military drums in Muzeum Zagłębia.JPG|Tambores militares no museo Zagłębia, Polonia. Ficheiro:Falleres i fallers drums.jpg|Tambores nas festas das [[falla]]s de Valencia. Ficheiro:World's Largest Drum of Great Drum Museum.jpg|O tambor máis grande do mundo no museo de Takanosu. Ficheiro:BassDrumToath98-crop.png|Bombos nunha banda na rúa. Ficheiro:Korean dance-Samgomu Ogomu-02.jpg|Danza coreana titulada Samgomu, que se executa cun tambor. Ficheiro:Spazzole-brushes.jpg|A caixa, no jazz e outros, acontece un membranófono rozado si úsanse escobillas. Ficheiro:Indian dholi.jpg|Tambor dholi, da India. Ficheiro:Chandeboy.jpg|Tamborakshagana, de Chande, na India. Ficheiro:Kathakali drummer.jpg|Tambor que se emprega no xénero musical e de baile Kathakali, da India. Ficheiro:Korea-Haeinsa-23.jpg|Un monxe toca o tambor antes da liturxia nun templo budista Chogye, de Corea. Ficheiro:ChineseDrums.jpg|Tambor chinés para a danza do León. Ficheiro:Mounted concert bass drum.jpg|Bombo de orquestra. Ficheiro:Union Musical de Bigastro en Viernes Santo 2012.jpg|Caixa e bombo dunha banda tocando na rúa. Ficheiro:Humphriespipeandtabor.png|Tambor e frauta de tres buracos empregados para tocar a ''Morris Dance'' de Inglaterra. Ficheiro:La Hues par Congnet Gillis (gros plan).jpg|Tambor militar francés do século XVI. Ficheiro:Sangban.jpg|Tambor Sangban, do África occidental. Ficheiro:Bundesarchiv Bild 108-212-40, Kamerun, Musiker in Mora.jpg|Músicos de Moura, No [[Camerún]] nunha fotografía do 1911. Ficheiro:Maloya01.jpg|Tambor da [[Departamento de Reunión|Illa de Reunión]]. Ficheiro:Surdo22animal.JPG|[[Surdo]], un dos tambores empregados na [[batucada]]. Ficheiro:Music-Surdo.JPG|Outro [[surdo]], este con membrana de plástico. Ficheiro:Repinique.JPG|Repinique, outro dos tambores propios da batucada. Ficheiro:Cuica-profil.JPG|Cuica, tamén da batucada. </gallery> *Tambores [[cono|cónicos]], ou máis exactamente troncocónicos, coa base cun diámetro máis estreitado que a parte superior, na cal se percude. Son moi frecuentes ao continente africano. Entre eles hai o ntenga, de [[Uganda]] ou o koboro de [[Etiopía]]. Igualmente en América desenvolvéronse tambores cónicos (os tambores batá de Cuba ou os dos indios ijca, entre outros) aos cales se uniron nos últimos séculos os que foron traídos desde África polos escravos. Tamén ao Sueste asiático atópanse , por exemplo en [[Xava (illa)|Xava]] e nas Illas Nias. É habitual que estes tambores teñan unha soa membrana percutible. <gallery> Ficheiro:Mridangam transparent.png|Tambor Mridangam, da música carnática da India. Ficheiro:African rattle drum.jpg|Tambor-axóuxere ou tambor sacudido africano. Ao sacudir, un obxecto que hai no interior pica ás membranas e faias vibrar. Ficheiro:Ashiko.jpg|Tambor ashiko, orixinario de África occidental pero que se atopa en ambos os costados do Atlántico. </gallery> [[Ficheiro:Bongo.jpg|miniatura|upright|Un par de tambores bongôs.]] * Tambores en forma de bota ou de barril, máis anchos polo centro que polos bordos (as membranas), e normalmente con dúas membranas, que poden ser do mesmo diámetro, se o tambor ten un perfil simétrico, ou de diámetros diferentes, se o ten asimétrico. Son especialmente habituais no sueste asiático ([[Camboxa]], [[Xava]] ...) e na India, a pesar de que tamén hai en África, en América do Sur e en Xapón (algúns tambores ''[[daiko]]'' como o ''tsuri daiko'' ou l{{'}}''ou-daiko''. Tamén se atopan entre estes as [[Conga (instrumento musical)|congas]], propias da música [[América Latina|latinoamericana]] e os [[bongos]] que son unha versión popularizada e máis moderna. <gallery> Ficheiro:Brazil hand drum.jpg|Tambor de man, con mango, do Brasil. Ficheiro:Palaver-Trommel in Kamerun.jpg|Tambor palaver, do Camerún. Ficheiro:Khol treble.jpg|Tambor khol, de Bengala, na India. Ficheiro:Giant Taiko Drum Nagoya.jpg|Gran tambor Taiko, a Nagoya, Xapón. Ficheiro:2006-06-03 Congas1.JPG|Congas. Ficheiro:DK-Bongos.JPG|Unha nova versión, modificada, duns bongos. Ficheiro:Tenryuji drum.jpg|Tambor Tenryuji, do Xapón. Ficheiro:Taiko drum manufacturing.jpg|Fabricando un Daiko. Osaka: Museo dos dereitos:humanos.. Ficheiro:Traditional indonesian drums.jpg|Tambores tradicionais de Indonesia. Ficheiro:2008 ING Taipei Marathon the Drum Team from Wende Elementary School.jpg|Tambores nunha escola elemental de Taipeh. Ficheiro:Buk on table.jpg|Tambor buk, de Corea. Ficheiro:Korea-Buk-02.jpg|Tambor buk, de Corea. Ficheiro:Airman Buk.jpg|Tambor buk, de Corea. Ficheiro:Dendendaiko.jpg|Dedendaiko o tambor de ondas, do Xapón. Ficheiro:Brosen mrdunga.jpg|Tambor Mrdunga, da India. Ficheiro:Beduk Keraton Kasepuhan.jpg|Tambor beduk a Cirebon, Indonesia. Ficheiro:Thai taphon.jpg|Tambor taphon, de Tailandia. Ficheiro:Thavilplayer.jpg|Tambor Thavil, da música carnàtica da India. </gallery> :*Tambores en forma de reloxo de area, é dicir, máis estreitados na parte central do 'cilindro' que nos extremos, onde están as membranas. Son especialmente empregados na África occidental e no Xapón. Entre os primeiros están, por exemplo, o ''kalungu'' de [[Nixeria]] e entre os xaponeses destacan o ''kakko'', o ''tsuzumi'' e algúns tambores [[daiko]] (ou taiko) como o enorme ''da-daiko''. Tamén hai no mundo árabe (en [[Iraq]], [[Turquía]], etc.) e noutras zonas do continente asiático como [[Corea]], [[India]] ou [[Tíbet]]; este último construíase tradicionalmente con dous cranios humanos recortados e contrapostos, feito que lle daba unhas connotacións máxicas; entremedias o sihi ten ligada unha corda a [[baqueta]] que pica alternativamente unha membrana e a outra cando se fai virar rapidamente o tambor. Finalmente, tamén hai tambores deste tipo en [[Nova Guinea]]. Algúns consideran que os tambores batá de Cuba están neste grupo. Algúns destes tambores aproveitan o feito de que a parte central do instrumento sexa máis estreita para concentrar unha parte das cordas que fixan a tensión das membranas, de forma que facendo unha presión variable sobre esta sección do centro pódese modificar a tensión das membranas e con isto modifícase a altura do son que produce. Así producen e modulan os diferentes sons os [[tambor falando|tambores falantes]] de [[Nixeria]]. <gallery> Ficheiro:Kenkeni.jpg|Tambot kenkeni, de África. Ficheiro:Trong dong Dong Son Guimet.jpg|Tambor da cultura Dong Son, de Vietnam (800 a.C.) al Museo Guimet, de París. Ficheiro:Japanese Drum.jpg|Tambor xaponés. Ficheiro:Japanese small hand drum,kotsudumi,katori-city,japan.JPG|Sufrido tambor de man kotsudumi, do Xapón. Ficheiro:TalkingDrum.jpg|Tambor falando de Nixeria. Ficheiro:Tsuzumi.jpg|Tambor Tsuzumi, do Xapón. Ficheiro:M'bung M'bung's.jpg|Dous tambores Sabar do Senegal. Ficheiro:Janggu.jpg|Tambores Janggu, de Corea. Ficheiro:Korean.Music-Janggu-01.jpg|Músicos coreanos con vestidos típicos, tocando o tambor janggu. Ficheiro:Damaru.jpg|Damaru tibetano; antigamente eran construídos con dous cranios humanos recortados. Ficheiro:Musicians of Papua New Guinea.jpg|Músicos de Papúa Nova Guinea. </gallery> :*Tambores en forma de copa, ou de bol ou recipiente, pero cun pé. Os que existen actualmente en Europa como o ''tarabuka'' de [[Grecia]] e o ''[[darbuk]]'' de [[Serbia]] son claramente derivados –tanto pola forma como polo nome- do [[darbuka]] [[música árabe|árabe]], que se pode atopar desde [[Marrocos]] até o centro de Asia con formas, decoracións e materiais diversos. En África Occidental este tipo de tambor está presente en [[Nixeria]], [[Ghana]] e [[Costa do Marfil]]. Nalgúns destes países e no [[Congo (rexión)|Congo]] hai tambores [[antropomorfismo|antropomórficos]]. Igualmente existen en [[Polinesia]], [[Hawai]], e as [[illas Marquesas]]. <gallery> Ficheiro:Djembe2.jpg|[[Djembé]] de África occidental. Ficheiro:Dabakan 05.jpg|Tambor dabacan, de Filipinas Ficheiro:Gitega drums.JPG|Tambores sagrados ''gitega'', de Burundi Ficheiro:Goblet drum 01.jpg|[[Darbuka]] Ficheiro:Bata drums.jpg|Tambores batá, de Cuba. Ficheiro:Djembe, Ghana.jpg|[[Djembé]] de Ghana Ficheiro:1014365-Support for their wrestler-The Gambia.jpg|Tambores de Gambia </gallery> :* Dentro deste grupo, algúns<ref>Musical Instruments of the World. Diagram Group. 1976, Pp. 152</ref> distinguen, adicionalmente, outro subgrupo: os chamados ''tambores longos'', caracterizados polo feito que a lonxitude do cilindro é moito máis grande que o diámetro. Poden ter formas bastante diversas: cilíndricos, de barril, de reloxo de area, de copa, con pé, etc. Atópanse en África ([[Camerún]], [[Congo (rexión)|Congo]], [[Nixeria]], [[Suráfrica]], en [[América]] (entre os indios Talamanca e Chocounos), [[República Popular da China|China]], [[India]], [[Illa de Nova Guinea|Nova Guinea]], [[Polinesia]], etc. <gallery> Ficheiro:Octobans.jpg|Tambores longos nunha batería. Ficheiro:Tambor cilíndrico de dos membranas.jpg|Tambor cilíndrico de dúas membranas, proveniente de Suramérica. Ficheiro:Inde bison muria9471a.jpg|Tambor largo da india. Ficheiro:Sukur6.jpg|Tambores nggu sobre troncos de árbores, da etnia sukur, en Nixeria. Ficheiro:Siam LongDrum.jpg|Tambores longos de Nixeria. </gallery> * [[Tambor de marco|Tambores de marco]]: Consisten nunha ou dúas membranas ligadas e tensadas a un marco sinxelo que afai estar feito dunha peza de madeira delgada que configura unha pequena cavidade que engade un pouco de resonancia á vibración da membrana. Hornbostel e Sachs especifican que o límite para considerar que un tambor é de marco e non é cilíndrico é que a profundidade do corpo sexa menor que o radio da membrana. Tamén fan notar que, isto faría que a [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] tivese que ser considerada un tambor de marco, pero, como deriva dos tambores cilíndricos, contémplase dentro daquel grupo. Normalmente son circulares pero tamén hai outras formas, por exemplo os tambores cadrados que se atopan nalgunhas zonas de España e de [[Portugal]]. Tambores destes tipos están asociados aos [[ritual|rituais]] e ao [[chamán|chamanismo]] en varias culturas, por exemplo entre os [[esquimó]]s ou os [[Pobo saami|laponeses]]; nestes casos é habitual que as membranas teñan decoración de carácter simbólico. Algúns teñen un mango en liña co seu diámetro para suxeitalos, mentres que outros se collen directamente polo marco. Algúns, mesmo, no canto de ser golpeados coa man (a maioría) ou unha [[baqueta]] (son poucos), colgan unhas cordas ao final das cales hai unhas bólas dos lados do marco e contrapostas, que golpean alternativamente unha membrana e a outra cando se fai virar o mango. É o caso, por exemplo, do ''terbang'' e o ''kelontong'' de Xava, e tamén se atopan tambores deste tipo no Tíbet. Atópanse exemplares tamén entre os nativos de Norteamérica, en [[Panamá]], [[Arxentina]], [[Serbia]], na [[India]], etc. Algúns tipos de tambores de marco fan unhas incisións dentro do marco nas cales colocan uns pequenos discos metálicos, por parellas, que se golpean entre eles ao sacudir o tambor. Neste caso trátase dun instrumento mixto, membranófono e [[idiófono]]. Existen moitos exemplos, o máis común dos cales é a [[pandeireta]] propia de España. Modernamente a pandeireta en moitos contextos constrúese en metal e xa perdeu a membrana, de forma que é só un idiófono. Outros exemplares son o ''reshoto'' e o ''buben'', os dous de [[Rusia]], o ''[[tar (instrumento)|tar]]'' en [[Turquía]], e o ''[[riq]]'', o ''[[daf]]'' comúns en varios países árabes. == Distintas características == Todos os tambores son membranófonos, mais existen moitas características que poden variar: === Formatos e materiais === [[Ficheiro:Tom-tom 12x8.jpg|upright|miniatura|O [[tam tam]] é un exemplo de tambor.]] O formato do corpo dos tambores varía debido á súa forma de construción. Os tambores poden estar feitos de troncos de árbores escavados ou ripas de madeira fixadas por aneis como un barril de formato cónico. Os tambores con corpo metálico normalmente posúen o corpo totalmente cilíndrico, como os [[timbal|timbais]], as [[caixa (instrumento musical)|caixas]] e os [[tam tam]]. Os [[tímpano (instrumento)|tímpanos]], á súa vez, posúen corpo esférico. Existem tamén moitos outros formatos posibles. Algúns, como o [[djembê]] posúen corpo en forma de copa (máis largos nunha das extremidades). Outros, como o [[tambor falante]] posúen corpo en forma de ampola (máis largos nas extremidades). === Definición do son === [[Ficheiro:Djun.jpg|upright|miniatura|[[Dundun]], '''Dunun''' ou '''Djun djun''', [[instrumento de percusión]] de dúas partes e que pode ter unha campaíña. Moitas veces, é o instrumento central dunha orquestra [[djembê]], encargado dos golpes máis graves.]] A maior parte dos tambores producen sons sen [[altura (música)|altura]] definida, mais algúns son [[afinación|afinábeis]] e permiten producir [[nota musical|nota]] definidas. Os [[tímpano (instrumento)|tímpanos]] permiten a afinación precisa e a variación da nota producida a través de [[pedal|pedais]] que alteran a tensión da pel. Os [[tam tam]] e os [[timbal|timbais]] permitem unha afinación un pouco menos precisa e cada tambor só produce unha nota. Iso significa que para obter a mesma cantidade de notas que dous ou tres tímpanos producen, sería necesaria unha cantidade moito maior de tam tam. Algúns outros instrumentos permitem que o percusionista controle a altura da nota producida alterando coas mans a tensión da pel, tal como ocorre nas táboas e nos [[tambor falante|tambores falantes]] (embora* nestes casos as notas non sexan afinadas con precisión). === Peles === [[Ficheiro:Spazzole-brushes.jpg|dereita|upright|miniatura|Toque cun cepillo de arame.]] Os tambores poden ter pele en só unha ou en ambas as extremidades. Os que posúen dúas peles, poden ser executados pola percusión simultánea de ambas as peles, como nunha [[zabumba]]. A segunda pel pode ter só papel estético ou contribuír no timbre do instrumento, como ocorre coa [[caixa (instrumento musical)|caixa]], que posúe esteiras na segunda pele. == Execución == Os tambores poden ser percutidos con [[baqueta]]s, cepillos de arame ou directamente coas mans, exercendo así o papel de abafadores para alterar o [[timbre (música)|timbre]], a [[altura (música)|altura]] ou a [[intensidade (música)|intensidade]] do son producido. Os tambores de gran porte como o xaponés [[taiko]], normalmente precisan de grandes baquetas, mentres que as baquetas de tambores menores, como un [[tamboril]] non pasan de pequenas varelas. Os tambores son utilizados en todos os tipos de música, como instrumentos rítmicos, contribuíndo á marcación do tempo da música. Cada cultura e xénero musical, no entanto, utiliza un conxunto diferente de tambores, que serven para definir a súa personalidade rítmica. ==Nas relixións== A utlización de tambores en rituais relixiosos tamén é moi importante, sobre todo nas [[relixións afro-brasileiras]], como o [[Candomblé]], [[Umbanda]], [[Batuque]], [[Xambá]] e [[Tambor-de-Mina]], onde se chaman [[atabaque]], ilú, [[Ng’oma|ngoma]] ou inhã dependendo do país. Non só se empregan para acompañamento dos cánticos e das danzas, senón que asumen tamén un papel sagrado de ligazón coas divindades. No [[Caribe (rexión)|Caribe]], os [[Arará]] con instrumentos que inclúen o ''ogan'' (unha campá de ferro que no Brasil se chama de ''gã'' ou ''[[agogô]]''), que pode ser substituído por un guataca (lámina de enxada), ''cachimbo'' (tambor menor, cun volume do son elevado), ''mula'' (tambor médio), e ''caja'' (tambor maior, cun volume do son baixo). Os tambores son de cabeza única e fechados no fondo. Outros nomes para estes tambores tamén se usan nalgunhas partes da [[República Dominicana]], como ''hungan'' para o ''caja''. O líder é tocado cunha varela e unha man, mentres que os outros se tocan con pares de varetas por tocadores sentados. == Exemplos == Os intrumentos de tipo tambor máis comúns, son: [[Ficheiro:BANDAMUSICA.jpg|miniatura|Banda musical tocando tambores, platillos e outros instrumentos.]] * [[Bombo]] * [[Bongó]] * [[Caixa (instrumento musical)]] * [[Conga (instrumento musical)]] * [[Tambor galego]] * [[Tamboril]] * [[Timbal]] * [[Zabumba]] == Notas == {{listaref|group=n. }} ;Referencías {{Listaref|30em}} ==Véxase tamén== {{Commons|Drum}} === Ligazóns externas === *[https://web.archive.org/web/20080624022509/http://www.filhosdaterra.etc.br/ Filhos da Terra] (cursos de confección de tambores xamánicos] *[http://www.bateristaspt.com BateristasPT.com] (Comunidade portuguesa de baterías) *[https://web.archive.org/web/20150718162659/http://www.drumtopia.com/ Drumtopia Drum News] *[https://web.archive.org/web/20050913094520/http://www.cse.ogi.edu/Drum/ CSE] *[https://web.archive.org/web/20171227071832/http://www.drummachine.com/ Drum Machine Museum] *[http://www-2.cs.cmu.edu/afs/cs.cmu.edu/user/mmbt/www/percussion/drum-tales.html Historias sobre tambores] *[http://www.usd.edu/smm/Africa/3179/UgandanDrums.html National Music Museum] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Instrumentos de percusión]] [[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Arte e lecer)]] ao9ds7ib1h3xhfrud351p61abij4ar2 7108545 7108544 2025-06-27T17:30:34Z Alfonso Márquez 1987 /* Tipos de tambores */ arranxiño 7108545 wikitext text/x-wiki {{1000}} {{Ficha de instrumento musical |color1=#FFD700 |color2=#FFEC8B | nome = Tambor |nomes = | imaxe =DrumMozartRegiment.jpg | descripción = Instrumento de [[percusión]] | clasificación =*[[Membranófono]] | tesitura = | relacionado =*[[Batería (instrumento musical)|Batería]], [[bombo]], [[timbal]], [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] | músicos =*[[:Categoría:Baterías]] | fabricantes = | artículos = }} [[Ficheiro:Bongo.jpg|miniatura|upright|[[Bongó]], unha clase de tambor.]] Un '''tambor'''<ref>{{DRAG|tambor}}</ref> é un [[instrumento de percusión]] pertencente á familia dos [[membranófono]]s<ref name=grove>{{cita libro|título=The New Grove Encyclopædia of Music and Musicians|edition=2nd|first=George|last=Grove|author-link=George Grove|editor=Stanley Sadie|editor-link=Stanley Sadie|data=xaneiro de 2001|editorial=Grove's Dictionaries of Music|pages=Volume 5, pp638–649|isbn=978-1-56159-239-5|title-link=Grove Dictionary of Music and Musicians}}</ref> segundo o sistema de clasificación de [[Hornbostel-Sachs]]. Consta dunha [[caixa de resonancia]], xeralmente de forma [[cilindro|cilíndrica]], e unha, ou dúas [[:es:Membrana elástica|membranas]], chamadas [[parche]]s, que cobren as aperturas da caixa. Doutra banda, e sobre todo no [[Vulgarismo|linguaxe coloquial]], a palabra tambor aplícase tamén a outros instrumentos de percusión que non son membranófonos senón [[idiófono]]s; son exemplos o ''tambor de corte'' ou ''tambor de madeira'' que en realidade é un tronco baleiro;<ref>Gran Enciclopedia de la música</ref>ou tamén, en inglés, o ''[[steel drum]]'' (traducido: ''tambor de aceiro'') que tamén é un [[idiófono]]. De aquí poderíase deducir que é máis determinante para que se considere un tambor o feito da percusión máis que o que posúa membranas vibrantes. Xeralmente, para soar, o tambor é golpeado no parche coa [[man]] ou con algún obxecto, comunmente [[baqueta]]s; aínda que tamén se pode percuti-la caixa ou o canto superior da mesma. Os tambores poden tocarse individualmente, cun só intérprete, e algúns tambores, como o [[djembé]], case sempre se tocan desta maneira. Outros tocanse normalmente en conxuntos de dous ou máis, todos tocados por un só intérprete, como os [[bongó]]s e os [[timbal]]es. Varios tambores diferentes, xunto cos [[Címbalo|pratos]], forman a [[Batería (instrumento musical)|batería]] moderna básica. En xéneros musicais como o [[música rock|rock]] ou o [[jazz]], a maior parte dos tambores utilizados están no conxunto de instrumentos coñecido como [[batería (instrumento musical)|batería]]. Os tambores son os instrumentos musicais máis antigos e omnipresentes do mundo, e o seu deseño básico mantívose practicamente sen cambios durante miles de anos.<ref name=grove/> Ademais do seu uso estritamente musical, pode empregarse como medio de comunicación para transmitir avisos a persoas distantes. ==Usos== Os tambores tócanse normalmente golpeándoos coa man, cun mazo axustado a un pedal ou cunha ou dúas baquetas con ou sen acolchado. Utilízase unha gran variedade de baquetas, incluíndo baquetas de madeira e baquetas con mazas brandas de fieltro no extremo. No jazz, algúns baterías utilizan escobillas para obter un son máis suave e silencioso. En moitas culturas tradicionais, os tambores teñen unha función simbólica e utilízanse en cerimonias relixiosas. Os tambores utilízanse a miúdo na [[musicoterapia]], especialmente os tambores de man, debido á súa natureza táctil e ao seu fácil uso por parte dunha ampla variedade de persoas.<ref>{{Cita novas | last= Weiss | first= Rick | title= Music Therapy | newspaper= The Washington Post | issue= Jul 5, 1994 | url= https://pqasb.pqarchiver.com/washingtonpost/access/72257976.html?dids=72257976:72257976&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&date=JUL+05%2C+1994&author=Rick+Weiss&pub=The+Washington+Post&desc=MUSIC+THERAPY&pqatl=google | data= 5 de xullo de 1994 | data-acceso=24 de xuño do 2025 | archive-date= 10 de febreiro de 2013 | archive-url= https://web.archive.org/web/20130210003117/http://pqasb.pqarchiver.com/washingtonpost/access/72257976.html?dids=72257976:72257976&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&date=JUL+05,+1994&author=Rick+Weiss&pub=The+Washington+Post&desc=MUSIC+THERAPY&pqatl=google }}</ref> Na década de 2000, a batería tamén se utilizou como unha forma de realizar exercicio aeróbico, o que se coñece como [[:en:cardio drumming|batería cardiovascular]].<ref name="Loncaric 2022 j598">{{cita web | last=Loncaric | first=Denis | title=What is Cardio Drumming? | website=DRUM! Magazine | data=2022-02-22 | url=https://drummagazine.com/cardio-drumming/ | data-acceso=24 de xuño do 2025}}</ref><ref name="Drumming Review 2019 u851">{{cite web | title=Cardio Drumming: Lose Weight While Playing Drums? | website=Drumming Review | date=2019-04-27 | url=https://drummingreview.com/cardio-drumming/ | data-acceso=24 de xuño do 2025}}</ref> Na [[música popular]] e o [[jazz]], "batería" adoita referirse a un [[Batería (instrumento musical)|kit de batería]] ou un conxunto de tambores (con algúns [[Címbalo|pratos]], ou no caso dos xéneros máis duros de [[música rock]], moitos pratos), e o "[[tamborileiro|batería]]" á persoa que os toca. A percusión adquiriu mesmo un status divino en lugares como [[Burundi]], onde a «[[karyenda]]» era un símbolo do poder do rei.<ref>{{Cita web|url=https://ich.unesco.org/es/RL/la-danza-ritual-del-tambor-real-00989|título=La danza ritual del tambor real|editorial= UNESCO|data-acceso=24 de xuño do 2025|data=11 de decembro de 2014|páxina-web=Fundación Sur}}</ref> == Historia == [[Ficheiro:Gu Hongzhong's Night Revels, Detail 6.jpg|miniatura|upright|Percusionistas chinos tocando o tambor (século XII).]] [[Ficheiro:MocheDrum.jpg|miniatura|upright|Vasilla da [[cultura moche]] que amosa un tambor. Colección do museo Larco, Lima.]] Os tambores empréganse dende as eras máis remotas da humanidade. Crese que os primeiros tambores foron troncos ocos de árbores tocados cos pés ou con garabullos. Porteriormente, cando o ser humano aprendeu a cazar e as peles de animais pasaron a ser utlizadas na fabricación de roupas e outros obxectos, decatáronse que ao estricar un pé sobre o tronco o son producido era máis agudo. Os [[macaco]]s golpean obxectos de xeito rítmico para demostrar dominio social e parece ser procesado de xeito similar no seu [[cerebro]] cá vocalización, suxerindo unha orixe evolucionaria dos tambores como forma de [[comunicación (linguaxe)|comunicación]] social.<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Remedios | first1 = R | last2 = Logothetis | first2 = NK | last3 = Kayser | first3 = C | title = Monkey drumming reveals common networks for perceiving vocal and nonvocal communication sounds | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 106 | issue = 42 | páxinas = 18010–5 | ano = 2009 | pmid = 19805199 | pmc = 2755465 | doi = 10.1073/pnas.0909756106 }}</ref> Outros [[primate]]s fan ruídos de tambores golpeando o seu peito ou aplaudindo,<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Clark Arcadi | first1 = A | last2 = Robert | first2 = D | last3 = Mugurusi | first3 = F | title = A comparison of buttress drumming by male chimpanzees from two populations | journal = Primates; journal of primatology | volume = 45 | issue = 2 | pages = 135–9 | year = 2004 | pmid = 14735390 | doi = 10.1007/s10329-003-0070-8 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | doi = 10.1007/s10329-009-0130-9 | last1 = Kalan | first1 = AK | last2 = Rainey | first2 = HJ. | year = 2009 | title = Hand-clapping as a communicative gesture by wild female swamp gorillas | url = | journal = Primates | volume = 50 | issue = 3| pages = 273–5 | pmid = 19221858 }}</ref> e [[roedor]]es como a [[rata canguro]] tamén fan sons semellantes usando as súas garras no chan.<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Randall | first1 = JA. | year = 2001 | title = Evolution and Function of Drumming as Communication in Mammals | url = http://intl-icb.oxfordjournals.org/cgi/reprint/41/5/1143 | journal = American Zoologist | volume = 41 | issue = 5 | pages = 1143–1156 | doi = 10.1668/0003-1569(2001)041[1143:EAFODA]2.0.CO;2 | apelidos = | data = | revista = | data-acceso = 18 de xuño de 2017 | urlarquivo = https://archive.today/20120709162747/http://intl-icb.oxfordjournals.org/cgi/reprint/41/5/1143 | dataarquivo = 09 de xullo de 2012 | urlmorta = yes }}</ref> Nas culturas do [[neolítico]] na China, atopáronse tambores feitos de caveiras de [[aligátor]]es, do período 5500–2350 a.C. Segundo os rexistros literarios, os tambores con características xamánicas adoitaban seren empregados en cerimonias rituais.<ref>Liu, Li (2007). ''The Chinese Neolithic: Trajectories to Early States''. Cambridge: Cambridge University Press. 0-521-01064-0, páx. 123</ref> O [[:en:Dong Son drum|tambor de bronce Dong Son]] foi fabricado pola [[cultura dong son]] da [[Idade de Bronce]] do norte de [[Vietnam]]. Entre eles atópase o ornamentado [[:en:Ngoc Lu drum|tambor Ngoc Lu]]. Os tambores exercían nas civilizacións primitivas diferentes papeis. Alén da produción de música para rituais e festas, os tambores, debido á súa gran potencia sonora, tamén se empregaron como medios de [[comunicación (linguaxe)|comunicación]]. Os gregos chamaban a este instrumento ''tympanon'' ou ''typanon'', e os romanos ''[[tympanum]]''. [[Homero]] non mencionou o tambor nin na ''[[Ilíada]]'' nin na ''[[Odisea]]''. En ''[[As Bacantes]]'' de [[Eurípides]], [[Dioniso|Baco]] encargou os seus secuaces capturar os tambores que utilizaban os [[frixios]]. Afirma que estes tambores, foron ''"inventados por min e por [[Rea (deusa)|Rea]] ou a gran nai dos deuses, [[Cibeles]]"''. Noutra pasaxe di que os [[coribantes]] inventárono para el. Entre os gregos críase que os frixios eran os inventores do tambor, mentres que os romanos pensaban que foran os [[sirios]]. O máis probable parece ser que os gregos copiasen algún tambor dos asiáticos e que de aí pasaría aos romanos.<ref name="Rudolph Schevill Cervantes collection"> [http://books.google.cat/books?id=HJI9AQAAIAAJ&pg=RA2-PA3 Buenas anotaciones al Ingenioso e Hidalgo don Quijote de la Mancha, pag.3-4] Bastús y Carrera, Joaquin, </ref> Para os tambores utilizábanse peles de [[touro]] pero máis frecuentemente peles de [[burro|asno]], como [[Gaio Xulio Fedro]] menciona no cuarto libro das súas fábulas. O tambor consistía nun círculo de madeira ou de metal cuberto dunha pel que lle daba a forma dun [[baruto]]. O tambor tocábase algunhas veces con baquetas pero o máis común era coa man e da mesma maneira como se toca o [[pandeiro]], ao cal se parecía moito o tambor dos antigos. Para producir un son máis estrepitoso engadíanse uns ferros de metal e tamén [[campá]]s e [[Axóuxere (obxecto)|axóuxeres]]. O ''tympanum'' pasou a ser o símbolo da feminización, porque o usaban principalmente os homes consagrados a [[Cibeles]]. As tocadoras do tímpano foron tidas por mulleres de malos costumes. En ningún monumento antigo vese un tambor con dúas peles, aínda que existen textos sobre eles en obras do [[Baixo Imperio romano|baixo imperio]]. [[Prudencio]] xa mencionou que coa ''simfonia'' deuse o sinal de ataque na [[batalla de Accio]] (31 a. C).<ref name="Rudolph Schevill Cervantes collection"/> Nos textos [[Biblia|bíblicos]] é posible atopar varias referencias ao tambor; cómpre salientar, no antigo testamento, algúns exemplos: após a pasaxe polo [[mar Vermello]], [[Míriam]] e as mulleres de Israel danzaron ao son de tambores ([[Éxodo]] 15:20). Outras mulleres danzaron con tambores após as vitorias de [[Saúl]] e [[David]] ([[1 Samuel]] 18:6). O [[Libro dos Salmos|Salmo]] 149 (verso 3) incentiva a louvar ao [[Deus|Señor]] con [[arpa]] e [[adufe]]. Unha das cousas que [[Xusto de Canterbury|San Xusto]] desexaba desterrar dos banquetes eran os tocadores de [[Crótalo (instrumento grego)|crótalos]] e de [[pandeiro]]s. [[Isidoro de Sevilla]] escribiu que a ''simfonia'' era un instrumento que se tocaba alternativamente ou ao mesmo tempo polos dous lados e que a mestura dos dous sons graves e agudos formaba unha harmonía moi agradable.<ref name="Pedrell2009"> [http://books.google.cat/books?id=T0CjqTY39HwC&pg=PA432 Diccionario técnico de la música], Pedrell, Felipe, Editorial MAXTOR, isbn 978-84-9761-637-9, pax. 432</ref> [[Ficheiro:Raccolte Extraeuropee - PAM01242 - Perù - Cultura Vicus-Moche.jpg|miniatura|esquerda|upright|Tamborileiro [[Cultura moche|mochica]] equipado con unha [[tinya]]]] A etimoloxía do nome parece indicar que o coñecemento ou uso deste tambor é máis antigo do que xeralmente se cree, é dicir, da época das guerras dos [[sarracenos]] ou mouros. Os mouros foron os primeiros que usaron nos exércitos estes instrumentos que eles denominaban ''al-tambor''. Os [[Timbal|timbais]], instrumento propio da antiga cabalaría e conservado nalgúns lugares de España nas festas populares, son posiblemente tamén invención árabe. Algúns historiadores opinan que os chineses fixeron uso do tambor desde tempos inmemoriais. Úsanse instrumentos parecidos ao tambor tamén en moitos pobos de [[África]]. É indubidable que os pobos ibéricos adoptaron o tambor tomándoo dos árabes xa na [[Idade Media]]. Despois de ser suprimidos durante o reinado de [[Amadeu I de España|Amadeu de Savoia]], o seu uso foi restablecido en 1893 polo xeneral López Domínguez.<ref> Diccionario Enciclopédico popular ilustrado Salvat (1906-1914) </ref> No [[:es:Área cultural andina|área cultural andina]], os tambores eran usados para acompañar cerimonias e festas. Instrumentos como a [[tinya]] eran bastante comúns. Na costa sur, os [[Cultura naza|naza]] desenvolveron o seu [[Tambor Nasca|propio tambor típico]], o cal se caracterizaba polo seu nivel decorativo e escultórico. Actualmente, alén das peles de animais que continúan a seren empregadas nos tambores tradicionais, utilízanse tamén peles sintéticas ou membranas [[plástico|plásticas]], que teñen a vantaxe de sufriren menos coas variacións de temperatura e precisan de menos tensión para produciren sons con bastante calidade. Os tambores empréganse tamén na marcación rítmica de [[marcha (militar)|marchas]] ou na comunicación de comandos militares. == Tipos de tambores == [[Ficheiro:Membrane exampleA.gif|miniatura|upright|Esquema da vibración dunha membrana]] Segundo a clasificación de [[Hornbostel-Sachs|Hornbostel Sachs]], hai dúas grandes tipoloxías de tambores segundo cal sexa a acción que se realiza para que entre en vibración. No primeiro grupo están os tambores percutidos, mentres que no segundo están os de fricción. En realidade, con todo, os segundos, habitualmente, son coñecidos como [[Zambomba|zambombas]] e non son considerados verdadeiros tambores. Así pois, e a pesar do criterio e a clasificación sistemática de Hornbostel Sachs, dedícase este apartado aos tambores (membranófonos) de percusión.<ref> Erich M. Von Hornbostel y Corto Sachs. "Classification of Musical Instruments." Traducido por Anthony Vainas y Klaus P. Wachsmann. The Galpin Society Journal, volume 14, marzo 1961, pp. 3-29, e Musical Instrumentos of the World. Diagram Group. 1976, Pp. 140 - 160</ref> A tipoloxía vén determinada por elementos varios como son: * A forma do resoador * Segundo que se trate dun só tambor ou de grupos de tambores (parellas, habitualmente) * Segundo que se toque coas mans ou ben con algún tipo de baquetas * Segundo a maneira como se fixa e se tensa a membrana En razón da forma do resoador, os tipos que aparecen son: * Tambores en forma de bol, de recipiente. Son os únicos que poden dar un son determinado, os únicos que poden afinarse de maneira precisa. En culturas primitivas abundan os que están feitos de cerámica. Noutras culturas máis avanzadas é habitual atopar tambores de metal. Atópanse dentro deste grupo os [[Timbal de concerto|timbais]] [[orquestra]]les. Máis aló destes, son moi comúns en [[África]] central, en [[Costa do Marfil]] e, en xeral, en todo o continente ([[Sudán]], [[Ghana]], etc.). Unha das variantes máis simples e estendidas en África utiliza como resoador unha [[cabaza]]. Entre os [[Venda (Suráfrica)|venda]] é moi utilizado o tambor ''ngoma''. En América atópanse en [[Perú]], en [[Novo México]] e na [[Pobo wixárika|cultura do peyote]]. Tamén é común na [[India]]: un dos dous tambores que integra a [[Tablá (instrumento de percusión)|tablá]] é deste tipo e está feito de metal. A parella de tambores de bol que é común no mundo árabe e que é coñecida co nome de ''naqara'' –e que conta con abundante iconografía europea medieval– é o antecesor dos [[Timbal de concerto|timbais]] orquestrais que se desenvolveron en Europa a partir do [[século XV]]. <gallery> Ficheiro:Khmer drum 01.jpg|Tambor khmer, denominado Skor. [[Bengala Occidental|Bengala]], [[India]] Ficheiro:SignalDrum.jpg|Tambores para enviar sinais, do sueste do [[Senegal]] </gallery> * Tambores que algúns denominan cilíndricos e outros, tubulares. Son os máis abundantes. Poden ter unha membrana ou dúas, e poden ser abertos ou pechos polo seu extremo oposto ao da membrana única ou principal.{{refn|group="n."| Segundo os autores que estamos a seguir, tamén se clasifican dentro deste grupo algúns tipos que teñen un resoador que non é exactamente cilíndrico, mentres que outros autores<ref name="Sin-nombre-p2CP-1">Musical Instruments of the World. Diagram Group, 1976.</ref> considéranos como grupos separados.}} Esta denominación vén do feito que a maioría de tambores teñen unha membrana de forma circular; por iso tamén se consideran cilíndricos aqueles que teñen as paredes rectas, aínda que a forma da membrana non sexa exactamente circular, senón máis ben triangular (como o caso do isigubu de Suráfrica)<ref name="Sin-nombre-p2CP-1"/> ou mesmo cadrada. Entre estes hai os seguintes: * Tambores exactamente cilíndricos. É a imaxe máis habitual do que é un tambor para a maioría das persoas, no imaxinario colectivo, e correspóndese á tipoloxía da maioría dos tambores que se utilizan na música europea, tanto na [[música tradicional|tradicional]], como na [[música popular|popular]] e na [[música clásica|clásica]]. No primeiro grupo está o [[tamborí]], que se toca xunto co [[flabiol]] á [[copla]], o [[:es:Tabal (instrumento)|tabal]] que acompaña a [[dulzaina]] en [[Valencia]] e a maioría de tambores que acompañan as [[frauta|frautas de tres buracos]]. Entre os segundos, a maioría dos [[membranófono]]s que forman parte da [[Batería (instrumento musical)|batería]]: o [[goliat]], os [[High tom|tomtom]]s, a [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] e o [[bombo]]. E no terceiro grupo, todos os membranófonos orquestrais excepto os timbales: a [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] e o [[bombo]], principalmente. Á parte, tamén se atopan noutras moitas culturas: entre os nativos de [[América do Sur|Suramérica]] e de [[América do Norte|Norteamérica]], en todo o continente africano, con exemplos destacados en [[Nixeria]], [[Costa do Marfil]] ou Suráfrica. Tamén en [[Asia]] hai tambores deste tipo (no [[Xapón]], na [[India]], en [[Balí]] ...) e en Oceanía (en [[Illa de Nova Guinea|Nova Guinea]], por exemplo). O máis frecuente é que estes instrumentos teñan dúas membranas, a pesar de que se afai a tocar só unha, excepto no caso dos que se dispoñen co cilindro en sentido horizontal e as membranas aos lados, verticalmente. En Occidente, é o caso do bombo, cando menos cando intervén en músicas itinerantes. <gallery> Ficheiro:El Flabiolaire Olot 2008.jpg|Flabiol e [[tamborí]]. Ficheiro:Xeremiers2.jpg|[[Tamborí]] (popularmente ''tamborino''), de Mallorca. Ficheiro:Mehter davul.jpg|Tambores por unha banda de xanízaros turcos. Ficheiro:DolçainaiTabal Tales.jpg|Tabal e dulzaina de Valencia Ficheiro:Djun.jpg|Dundunba, de Gambia Ficheiro:Inca raymi.jpg|Festa dos [[Imperio Inca|Inca]]. As mulleres atópanse tocando [[tinya]]s. Ficheiro:Tambour.jpg|Tambor tradicional francés Ficheiro:Drummers Lupa Siena.jpg|Tambores segundo o modelo renacentista, nunha festa en [[Siena]], Italia. Ficheiro:Military drums in Muzeum Zagłębia.JPG|Tambores militares no museo Zagłębia, Polonia. Ficheiro:Falleres i fallers drums.jpg|Tambores nas festas das [[falla]]s de Valencia. Ficheiro:World's Largest Drum of Great Drum Museum.jpg|O tambor máis grande do mundo no museo de Takanosu. Ficheiro:BassDrumToath98-crop.png|Bombos nunha banda na rúa. Ficheiro:Korean dance-Samgomu Ogomu-02.jpg|Danza coreana titulada Samgomu, que se executa cun tambor. Ficheiro:Spazzole-brushes.jpg|A caixa, no jazz e outros, acontece un membranófono rozado si úsanse escobillas. Ficheiro:Indian dholi.jpg|Tambor dholi, da India. Ficheiro:Chandeboy.jpg|Tamborakshagana, de Chande, na India. Ficheiro:Kathakali drummer.jpg|Tambor que se emprega no xénero musical e de baile Kathakali, da India. Ficheiro:Korea-Haeinsa-23.jpg|Un monxe toca o tambor antes da liturxia nun templo budista Chogye, de Corea. Ficheiro:ChineseDrums.jpg|Tambor chinés para a danza do León. Ficheiro:Mounted concert bass drum.jpg|Bombo de orquestra. Ficheiro:Union Musical de Bigastro en Viernes Santo 2012.jpg|Caixa e bombo dunha banda tocando na rúa. Ficheiro:Humphriespipeandtabor.png|Tambor e frauta de tres buracos empregados para tocar a ''Morris Dance'' de Inglaterra. Ficheiro:La Hues par Congnet Gillis (gros plan).jpg|Tambor militar francés do século XVI. Ficheiro:Sangban.jpg|Tambor Sangban, do África occidental. Ficheiro:Bundesarchiv Bild 108-212-40, Kamerun, Musiker in Mora.jpg|Músicos de Moura, No [[Camerún]] nunha fotografía do 1911. Ficheiro:Maloya01.jpg|Tambor da [[Departamento de Reunión|Illa de Reunión]]. Ficheiro:Surdo22animal.JPG|[[Surdo]], un dos tambores empregados na [[batucada]]. Ficheiro:Music-Surdo.JPG|Outro [[surdo]], este con membrana de plástico. Ficheiro:Repinique.JPG|Repinique, outro dos tambores propios da batucada. Ficheiro:Cuica-profil.JPG|Cuica, tamén da batucada. </gallery> *Tambores [[cono|cónicos]], ou máis exactamente troncocónicos, coa base cun diámetro máis estreitado que a parte superior, na cal se percude. Son moi frecuentes ao continente africano. Entre eles hai o ntenga, de [[Uganda]] ou o koboro de [[Etiopía]]. Igualmente en América desenvolvéronse tambores cónicos (os tambores batá de Cuba ou os dos indios ijca, entre outros) aos cales se uniron nos últimos séculos os que foron traídos desde África polos escravos. Tamén ao Sueste asiático atópanse , por exemplo en [[Xava (illa)|Xava]] e nas Illas Nias. É habitual que estes tambores teñan unha soa membrana percutible. <gallery> Ficheiro:Mridangam transparent.png|Tambor Mridangam, da música carnática da India. Ficheiro:African rattle drum.jpg|Tambor-axóuxere ou tambor sacudido africano. Ao sacudir, un obxecto que hai no interior pica ás membranas e faias vibrar. Ficheiro:Ashiko.jpg|Tambor ashiko, orixinario de África occidental pero que se atopa en ambos os costados do Atlántico. </gallery> [[Ficheiro:Bongo.jpg|miniatura|upright|Un par de tambores bongôs.]] * Tambores en forma de bota ou de barril, máis anchos polo centro que polos bordos (as membranas), e normalmente con dúas membranas, que poden ser do mesmo diámetro, se o tambor ten un perfil simétrico, ou de diámetros diferentes, se o ten asimétrico. Son especialmente habituais no sueste asiático ([[Camboxa]], [[Xava]] ...) e na India, a pesar de que tamén hai en África, en América do Sur e en Xapón (algúns tambores ''[[daiko]]'' como o ''tsuri daiko'' ou l{{'}}''ou-daiko''. Tamén se atopan entre estes as [[Conga (instrumento musical)|congas]], propias da música [[América Latina|latinoamericana]] e os [[bongos]] que son unha versión popularizada e máis moderna. <gallery> Ficheiro:Brazil hand drum.jpg|Tambor de man, con mango, do Brasil. Ficheiro:Palaver-Trommel in Kamerun.jpg|Tambor palaver, do Camerún. Ficheiro:Khol treble.jpg|Tambor khol, de Bengala, na India. Ficheiro:Giant Taiko Drum Nagoya.jpg|Gran tambor Taiko, a Nagoya, Xapón. Ficheiro:2006-06-03 Congas1.JPG|Congas. Ficheiro:DK-Bongos.JPG|Unha nova versión, modificada, duns bongos. Ficheiro:Tenryuji drum.jpg|Tambor Tenryuji, do Xapón. Ficheiro:Taiko drum manufacturing.jpg|Fabricando un Daiko. Osaka: Museo dos dereitos:humanos.. Ficheiro:Traditional indonesian drums.jpg|Tambores tradicionais de Indonesia. Ficheiro:2008 ING Taipei Marathon the Drum Team from Wende Elementary School.jpg|Tambores nunha escola elemental de Taipeh. Ficheiro:Buk on table.jpg|Tambor buk, de Corea. Ficheiro:Korea-Buk-02.jpg|Tambor buk, de Corea. Ficheiro:Airman Buk.jpg|Tambor buk, de Corea. Ficheiro:Dendendaiko.jpg|Dedendaiko o tambor de ondas, do Xapón. Ficheiro:Brosen mrdunga.jpg|Tambor Mrdunga, da India. Ficheiro:Beduk Keraton Kasepuhan.jpg|Tambor beduk a Cirebon, Indonesia. Ficheiro:Thai taphon.jpg|Tambor taphon, de Tailandia. Ficheiro:Thavilplayer.jpg|Tambor Thavil, da música carnàtica da India. </gallery> :*Tambores en forma de reloxo de area, é dicir, máis estreitados na parte central do 'cilindro' que nos extremos, onde están as membranas. Son especialmente empregados na África occidental e no Xapón. Entre os primeiros están, por exemplo, o ''kalungu'' de [[Nixeria]] e entre os xaponeses destacan o ''kakko'', o ''tsuzumi'' e algúns tambores [[daiko]] (ou taiko) como o enorme ''da-daiko''. Tamén hai no mundo árabe (en [[Iraq]], [[Turquía]], etc.) e noutras zonas do continente asiático como [[Corea]], [[India]] ou [[Tíbet]]; este último construíase tradicionalmente con dous cranios humanos recortados e contrapostos, feito que lle daba unhas connotacións máxicas; entremedias o sihi ten ligada unha corda a [[baqueta]] que pica alternativamente unha membrana e a outra cando se fai virar rapidamente o tambor. Finalmente, tamén hai tambores deste tipo en [[Nova Guinea]]. Algúns consideran que os tambores batá de Cuba están neste grupo. Algúns destes tambores aproveitan o feito de que a parte central do instrumento sexa máis estreita para concentrar unha parte das cordas que fixan a tensión das membranas, de forma que facendo unha presión variable sobre esta sección do centro pódese modificar a tensión das membranas e con isto modifícase a altura do son que produce. Así producen e modulan os diferentes sons os [[tambor falando|tambores falantes]] de [[Nixeria]]. <gallery> Ficheiro:Kenkeni.jpg|Tambot kenkeni, de África. Ficheiro:Trong dong Dong Son Guimet.jpg|Tambor da cultura Dong Son, de Vietnam (800 a.C.) al Museo Guimet, de París. Ficheiro:Japanese Drum.jpg|Tambor xaponés. Ficheiro:Japanese small hand drum,kotsudumi,katori-city,japan.JPG|Sufrido tambor de man kotsudumi, do Xapón. Ficheiro:TalkingDrum.jpg|Tambor falando de Nixeria. Ficheiro:Tsuzumi.jpg|Tambor Tsuzumi, do Xapón. Ficheiro:M'bung M'bung's.jpg|Dous tambores Sabar do Senegal. Ficheiro:Janggu.jpg|Tambores Janggu, de Corea. Ficheiro:Korean.Music-Janggu-01.jpg|Músicos coreanos con vestidos típicos, tocando o tambor janggu. Ficheiro:Damaru.jpg|Damaru tibetano; antigamente eran construídos con dous cranios humanos recortados. Ficheiro:Musicians of Papua New Guinea.jpg|Músicos de Papúa Nova Guinea. </gallery> :*Tambores en forma de copa, ou de bol ou recipiente, pero cun pé. Os que existen actualmente en Europa como o ''tarabuka'' de [[Grecia]] e o ''[[darbuk]]'' de [[Serbia]] son claramente derivados –tanto pola forma como polo nome- do [[darbuka]] [[música árabe|árabe]], que se pode atopar desde [[Marrocos]] até o centro de Asia con formas, decoracións e materiais diversos. En África Occidental este tipo de tambor está presente en [[Nixeria]], [[Ghana]] e [[Costa do Marfil]]. Nalgúns destes países e no [[Congo (rexión)|Congo]] hai tambores [[antropomorfismo|antropomórficos]]. Igualmente existen en [[Polinesia]], [[Hawai]], e as [[illas Marquesas]]. <gallery> Ficheiro:Djembe2.jpg|[[Djembé]] de África occidental. Ficheiro:Dabakan 05.jpg|Tambor dabacan, de Filipinas Ficheiro:Gitega drums.JPG|Tambores sagrados ''gitega'', de Burundi Ficheiro:Goblet drum 01.jpg|[[Darbuka]] Ficheiro:Bata drums.jpg|Tambores batá, de Cuba. Ficheiro:Djembe, Ghana.jpg|[[Djembé]] de Ghana Ficheiro:1014365-Support for their wrestler-The Gambia.jpg|Tambores de Gambia </gallery> :* Dentro deste grupo, algúns<ref>Musical Instruments of the World. Diagram Group. 1976, Pp. 152</ref> distinguen, adicionalmente, outro subgrupo: os chamados ''tambores longos'', caracterizados polo feito que a lonxitude do cilindro é moito máis grande que o diámetro. Poden ter formas bastante diversas: cilíndricos, de barril, de reloxo de area, de copa, con pé, etc. Atópanse en África ([[Camerún]], [[Congo (rexión)|Congo]], [[Nixeria]], [[Suráfrica]], en [[América]] (entre os indios Talamanca e Chocounos), [[República Popular da China|China]], [[India]], [[Illa de Nova Guinea|Nova Guinea]], [[Polinesia]], etc. <gallery> Ficheiro:Octobans.jpg|Tambores longos nunha batería. Ficheiro:Tambor cilíndrico de dos membranas.jpg|Tambor cilíndrico de dúas membranas, proveniente de Suramérica. Ficheiro:Inde bison muria9471a.jpg|Tambor largo da india. Ficheiro:Sukur6.jpg|Tambores nggu sobre troncos de árbores, da etnia sukur, en Nixeria. Ficheiro:Siam LongDrum.jpg|Tambores longos de Nixeria. </gallery> * [[Tambor de marco|Tambores de marco]]: Consisten nunha ou dúas membranas ligadas e tensadas a un marco sinxelo que afai estar feito dunha peza de madeira delgada que configura unha pequena cavidade que engade un pouco de resonancia á vibración da membrana. Hornbostel e Sachs especifican que o límite para considerar que un tambor é de marco e non é cilíndrico é que a profundidade do corpo sexa menor que o radio da membrana. Tamén fan notar que, isto faría que a [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] tivese que ser considerada un tambor de marco, pero, como deriva dos tambores cilíndricos, contémplase dentro daquel grupo. Normalmente son circulares pero tamén hai outras formas, por exemplo os tambores cadrados que se atopan nalgunhas zonas de España e de [[Portugal]]. Tambores destes tipos están asociados aos [[ritual|rituais]] e ao [[xamanismo]] en varias culturas, por exemplo entre os [[esquimó]]s ou os [[Pobo saami|laponeses]]; nestes casos é habitual que as membranas teñan decoración de carácter simbólico. Algúns teñen un mango en liña co seu diámetro para suxeitalos, mentres que outros se collen directamente polo marco. Algúns, mesmo, no canto de ser golpeados coa man (a maioría) ou unha [[baqueta]] (son poucos), colgan unhas cordas ao final das cales hai unhas bólas dos lados do marco e contrapostas, que golpean alternativamente unha membrana e a outra cando se fai virar o mango. É o caso, por exemplo, do ''terbang'' e o ''kelontong'' de Xava, e tamén se atopan tambores deste tipo no Tíbet. Atópanse exemplares tamén entre os nativos de Norteamérica, en [[Panamá]], [[Arxentina]], [[Serbia]], na [[India]], etc. Algúns tipos de tambores de marco fan unhas incisións dentro do marco nas cales colocan uns pequenos discos metálicos, por parellas, que se golpean entre eles ao sacudir o tambor. Neste caso trátase dun instrumento mixto, membranófono e [[idiófono]]. Existen moitos exemplos, o máis común dos cales é a [[pandeireta]] propia de España. Modernamente a pandeireta en moitos contextos constrúese en metal e xa perdeu a membrana, de forma que é só un idiófono. Outros exemplares son o ''reshoto'' e o ''buben'', os dous de [[Rusia]], o ''[[tar (instrumento)|tar]]'' en [[Turquía]], e o ''[[riq]]'', o ''[[daf]]'' comúns en varios países árabes. == Distintas características == Todos os tambores son membranófonos, mais existen moitas características que poden variar: === Formatos e materiais === [[Ficheiro:Tom-tom 12x8.jpg|upright|miniatura|O [[tam tam]] é un exemplo de tambor.]] O formato do corpo dos tambores varía debido á súa forma de construción. Os tambores poden estar feitos de troncos de árbores escavados ou ripas de madeira fixadas por aneis como un barril de formato cónico. Os tambores con corpo metálico normalmente posúen o corpo totalmente cilíndrico, como os [[timbal|timbais]], as [[caixa (instrumento musical)|caixas]] e os [[tam tam]]. Os [[tímpano (instrumento)|tímpanos]], á súa vez, posúen corpo esférico. Existem tamén moitos outros formatos posibles. Algúns, como o [[djembê]] posúen corpo en forma de copa (máis largos nunha das extremidades). Outros, como o [[tambor falante]] posúen corpo en forma de ampola (máis largos nas extremidades). === Definición do son === [[Ficheiro:Djun.jpg|upright|miniatura|[[Dundun]], '''Dunun''' ou '''Djun djun''', [[instrumento de percusión]] de dúas partes e que pode ter unha campaíña. Moitas veces, é o instrumento central dunha orquestra [[djembê]], encargado dos golpes máis graves.]] A maior parte dos tambores producen sons sen [[altura (música)|altura]] definida, mais algúns son [[afinación|afinábeis]] e permiten producir [[nota musical|nota]] definidas. Os [[tímpano (instrumento)|tímpanos]] permiten a afinación precisa e a variación da nota producida a través de [[pedal|pedais]] que alteran a tensión da pel. Os [[tam tam]] e os [[timbal|timbais]] permitem unha afinación un pouco menos precisa e cada tambor só produce unha nota. Iso significa que para obter a mesma cantidade de notas que dous ou tres tímpanos producen, sería necesaria unha cantidade moito maior de tam tam. Algúns outros instrumentos permitem que o percusionista controle a altura da nota producida alterando coas mans a tensión da pel, tal como ocorre nas táboas e nos [[tambor falante|tambores falantes]] (embora* nestes casos as notas non sexan afinadas con precisión). === Peles === [[Ficheiro:Spazzole-brushes.jpg|dereita|upright|miniatura|Toque cun cepillo de arame.]] Os tambores poden ter pele en só unha ou en ambas as extremidades. Os que posúen dúas peles, poden ser executados pola percusión simultánea de ambas as peles, como nunha [[zabumba]]. A segunda pel pode ter só papel estético ou contribuír no timbre do instrumento, como ocorre coa [[caixa (instrumento musical)|caixa]], que posúe esteiras na segunda pele. == Execución == Os tambores poden ser percutidos con [[baqueta]]s, cepillos de arame ou directamente coas mans, exercendo así o papel de abafadores para alterar o [[timbre (música)|timbre]], a [[altura (música)|altura]] ou a [[intensidade (música)|intensidade]] do son producido. Os tambores de gran porte como o xaponés [[taiko]], normalmente precisan de grandes baquetas, mentres que as baquetas de tambores menores, como un [[tamboril]] non pasan de pequenas varelas. Os tambores son utilizados en todos os tipos de música, como instrumentos rítmicos, contribuíndo á marcación do tempo da música. Cada cultura e xénero musical, no entanto, utiliza un conxunto diferente de tambores, que serven para definir a súa personalidade rítmica. ==Nas relixións== A utlización de tambores en rituais relixiosos tamén é moi importante, sobre todo nas [[relixións afro-brasileiras]], como o [[Candomblé]], [[Umbanda]], [[Batuque]], [[Xambá]] e [[Tambor-de-Mina]], onde se chaman [[atabaque]], ilú, [[Ng’oma|ngoma]] ou inhã dependendo do país. Non só se empregan para acompañamento dos cánticos e das danzas, senón que asumen tamén un papel sagrado de ligazón coas divindades. No [[Caribe (rexión)|Caribe]], os [[Arará]] con instrumentos que inclúen o ''ogan'' (unha campá de ferro que no Brasil se chama de ''gã'' ou ''[[agogô]]''), que pode ser substituído por un guataca (lámina de enxada), ''cachimbo'' (tambor menor, cun volume do son elevado), ''mula'' (tambor médio), e ''caja'' (tambor maior, cun volume do son baixo). Os tambores son de cabeza única e fechados no fondo. Outros nomes para estes tambores tamén se usan nalgunhas partes da [[República Dominicana]], como ''hungan'' para o ''caja''. O líder é tocado cunha varela e unha man, mentres que os outros se tocan con pares de varetas por tocadores sentados. == Exemplos == Os intrumentos de tipo tambor máis comúns, son: [[Ficheiro:BANDAMUSICA.jpg|miniatura|Banda musical tocando tambores, platillos e outros instrumentos.]] * [[Bombo]] * [[Bongó]] * [[Caixa (instrumento musical)]] * [[Conga (instrumento musical)]] * [[Tambor galego]] * [[Tamboril]] * [[Timbal]] * [[Zabumba]] == Notas == {{listaref|group=n. }} ;Referencías {{Listaref|30em}} ==Véxase tamén== {{Commons|Drum}} === Ligazóns externas === *[https://web.archive.org/web/20080624022509/http://www.filhosdaterra.etc.br/ Filhos da Terra] (cursos de confección de tambores xamánicos] *[http://www.bateristaspt.com BateristasPT.com] (Comunidade portuguesa de baterías) *[https://web.archive.org/web/20150718162659/http://www.drumtopia.com/ Drumtopia Drum News] *[https://web.archive.org/web/20050913094520/http://www.cse.ogi.edu/Drum/ CSE] *[https://web.archive.org/web/20171227071832/http://www.drummachine.com/ Drum Machine Museum] *[http://www-2.cs.cmu.edu/afs/cs.cmu.edu/user/mmbt/www/percussion/drum-tales.html Historias sobre tambores] *[http://www.usd.edu/smm/Africa/3179/UgandanDrums.html National Music Museum] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Instrumentos de percusión]] [[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Arte e lecer)]] o5fr38kgxknxgxzeb2aev62s8dg1ry8 7108554 7108545 2025-06-27T17:48:15Z Alfonso Márquez 1987 /* Tipos de tambores */ texto traducido desde a wiki .[[es:Tambor#Tipos de tambor]] 7108554 wikitext text/x-wiki {{1000}} {{Ficha de instrumento musical |color1=#FFD700 |color2=#FFEC8B | nome = Tambor |nomes = | imaxe =DrumMozartRegiment.jpg | descripción = Instrumento de [[percusión]] | clasificación =*[[Membranófono]] | tesitura = | relacionado =*[[Batería (instrumento musical)|Batería]], [[bombo]], [[timbal]], [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] | músicos =*[[:Categoría:Baterías]] | fabricantes = | artículos = }} [[Ficheiro:Bongo.jpg|miniatura|upright|[[Bongó]], unha clase de tambor.]] Un '''tambor'''<ref>{{DRAG|tambor}}</ref> é un [[instrumento de percusión]] pertencente á familia dos [[membranófono]]s<ref name=grove>{{cita libro|título=The New Grove Encyclopædia of Music and Musicians|edition=2nd|first=George|last=Grove|author-link=George Grove|editor=Stanley Sadie|editor-link=Stanley Sadie|data=xaneiro de 2001|editorial=Grove's Dictionaries of Music|pages=Volume 5, pp638–649|isbn=978-1-56159-239-5|title-link=Grove Dictionary of Music and Musicians}}</ref> segundo o sistema de clasificación de [[Hornbostel-Sachs]]. Consta dunha [[caixa de resonancia]], xeralmente de forma [[cilindro|cilíndrica]], e unha, ou dúas [[:es:Membrana elástica|membranas]], chamadas [[parche]]s, que cobren as aperturas da caixa. Doutra banda, e sobre todo no [[Vulgarismo|linguaxe coloquial]], a palabra tambor aplícase tamén a outros instrumentos de percusión que non son membranófonos senón [[idiófono]]s; son exemplos o ''tambor de corte'' ou ''tambor de madeira'' que en realidade é un tronco baleiro;<ref>Gran Enciclopedia de la música</ref>ou tamén, en inglés, o ''[[steel drum]]'' (traducido: ''tambor de aceiro'') que tamén é un [[idiófono]]. De aquí poderíase deducir que é máis determinante para que se considere un tambor o feito da percusión máis que o que posúa membranas vibrantes. Xeralmente, para soar, o tambor é golpeado no parche coa [[man]] ou con algún obxecto, comunmente [[baqueta]]s; aínda que tamén se pode percuti-la caixa ou o canto superior da mesma. Os tambores poden tocarse individualmente, cun só intérprete, e algúns tambores, como o [[djembé]], case sempre se tocan desta maneira. Outros tocanse normalmente en conxuntos de dous ou máis, todos tocados por un só intérprete, como os [[bongó]]s e os [[timbal]]es. Varios tambores diferentes, xunto cos [[Címbalo|pratos]], forman a [[Batería (instrumento musical)|batería]] moderna básica. En xéneros musicais como o [[música rock|rock]] ou o [[jazz]], a maior parte dos tambores utilizados están no conxunto de instrumentos coñecido como [[batería (instrumento musical)|batería]]. Os tambores son os instrumentos musicais máis antigos e omnipresentes do mundo, e o seu deseño básico mantívose practicamente sen cambios durante miles de anos.<ref name=grove/> Ademais do seu uso estritamente musical, pode empregarse como medio de comunicación para transmitir avisos a persoas distantes. ==Usos== Os tambores tócanse normalmente golpeándoos coa man, cun mazo axustado a un pedal ou cunha ou dúas baquetas con ou sen acolchado. Utilízase unha gran variedade de baquetas, incluíndo baquetas de madeira e baquetas con mazas brandas de fieltro no extremo. No jazz, algúns baterías utilizan escobillas para obter un son máis suave e silencioso. En moitas culturas tradicionais, os tambores teñen unha función simbólica e utilízanse en cerimonias relixiosas. Os tambores utilízanse a miúdo na [[musicoterapia]], especialmente os tambores de man, debido á súa natureza táctil e ao seu fácil uso por parte dunha ampla variedade de persoas.<ref>{{Cita novas | last= Weiss | first= Rick | title= Music Therapy | newspaper= The Washington Post | issue= Jul 5, 1994 | url= https://pqasb.pqarchiver.com/washingtonpost/access/72257976.html?dids=72257976:72257976&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&date=JUL+05%2C+1994&author=Rick+Weiss&pub=The+Washington+Post&desc=MUSIC+THERAPY&pqatl=google | data= 5 de xullo de 1994 | data-acceso=24 de xuño do 2025 | archive-date= 10 de febreiro de 2013 | archive-url= https://web.archive.org/web/20130210003117/http://pqasb.pqarchiver.com/washingtonpost/access/72257976.html?dids=72257976:72257976&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&date=JUL+05,+1994&author=Rick+Weiss&pub=The+Washington+Post&desc=MUSIC+THERAPY&pqatl=google }}</ref> Na década de 2000, a batería tamén se utilizou como unha forma de realizar exercicio aeróbico, o que se coñece como [[:en:cardio drumming|batería cardiovascular]].<ref name="Loncaric 2022 j598">{{cita web | last=Loncaric | first=Denis | title=What is Cardio Drumming? | website=DRUM! Magazine | data=2022-02-22 | url=https://drummagazine.com/cardio-drumming/ | data-acceso=24 de xuño do 2025}}</ref><ref name="Drumming Review 2019 u851">{{cite web | title=Cardio Drumming: Lose Weight While Playing Drums? | website=Drumming Review | date=2019-04-27 | url=https://drummingreview.com/cardio-drumming/ | data-acceso=24 de xuño do 2025}}</ref> Na [[música popular]] e o [[jazz]], "batería" adoita referirse a un [[Batería (instrumento musical)|kit de batería]] ou un conxunto de tambores (con algúns [[Címbalo|pratos]], ou no caso dos xéneros máis duros de [[música rock]], moitos pratos), e o "[[tamborileiro|batería]]" á persoa que os toca. A percusión adquiriu mesmo un status divino en lugares como [[Burundi]], onde a «[[karyenda]]» era un símbolo do poder do rei.<ref>{{Cita web|url=https://ich.unesco.org/es/RL/la-danza-ritual-del-tambor-real-00989|título=La danza ritual del tambor real|editorial= UNESCO|data-acceso=24 de xuño do 2025|data=11 de decembro de 2014|páxina-web=Fundación Sur}}</ref> == Historia == [[Ficheiro:Gu Hongzhong's Night Revels, Detail 6.jpg|miniatura|upright|Percusionistas chinos tocando o tambor (século XII).]] [[Ficheiro:MocheDrum.jpg|miniatura|upright|Vasilla da [[cultura moche]] que amosa un tambor. Colección do museo Larco, Lima.]] Os tambores empréganse dende as eras máis remotas da humanidade. Crese que os primeiros tambores foron troncos ocos de árbores tocados cos pés ou con garabullos. Porteriormente, cando o ser humano aprendeu a cazar e as peles de animais pasaron a ser utlizadas na fabricación de roupas e outros obxectos, decatáronse que ao estricar un pé sobre o tronco o son producido era máis agudo. Os [[macaco]]s golpean obxectos de xeito rítmico para demostrar dominio social e parece ser procesado de xeito similar no seu [[cerebro]] cá vocalización, suxerindo unha orixe evolucionaria dos tambores como forma de [[comunicación (linguaxe)|comunicación]] social.<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Remedios | first1 = R | last2 = Logothetis | first2 = NK | last3 = Kayser | first3 = C | title = Monkey drumming reveals common networks for perceiving vocal and nonvocal communication sounds | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 106 | issue = 42 | páxinas = 18010–5 | ano = 2009 | pmid = 19805199 | pmc = 2755465 | doi = 10.1073/pnas.0909756106 }}</ref> Outros [[primate]]s fan ruídos de tambores golpeando o seu peito ou aplaudindo,<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Clark Arcadi | first1 = A | last2 = Robert | first2 = D | last3 = Mugurusi | first3 = F | title = A comparison of buttress drumming by male chimpanzees from two populations | journal = Primates; journal of primatology | volume = 45 | issue = 2 | pages = 135–9 | year = 2004 | pmid = 14735390 | doi = 10.1007/s10329-003-0070-8 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | doi = 10.1007/s10329-009-0130-9 | last1 = Kalan | first1 = AK | last2 = Rainey | first2 = HJ. | year = 2009 | title = Hand-clapping as a communicative gesture by wild female swamp gorillas | url = | journal = Primates | volume = 50 | issue = 3| pages = 273–5 | pmid = 19221858 }}</ref> e [[roedor]]es como a [[rata canguro]] tamén fan sons semellantes usando as súas garras no chan.<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Randall | first1 = JA. | year = 2001 | title = Evolution and Function of Drumming as Communication in Mammals | url = http://intl-icb.oxfordjournals.org/cgi/reprint/41/5/1143 | journal = American Zoologist | volume = 41 | issue = 5 | pages = 1143–1156 | doi = 10.1668/0003-1569(2001)041[1143:EAFODA]2.0.CO;2 | apelidos = | data = | revista = | data-acceso = 18 de xuño de 2017 | urlarquivo = https://archive.today/20120709162747/http://intl-icb.oxfordjournals.org/cgi/reprint/41/5/1143 | dataarquivo = 09 de xullo de 2012 | urlmorta = yes }}</ref> Nas culturas do [[neolítico]] na China, atopáronse tambores feitos de caveiras de [[aligátor]]es, do período 5500–2350 a.C. Segundo os rexistros literarios, os tambores con características xamánicas adoitaban seren empregados en cerimonias rituais.<ref>Liu, Li (2007). ''The Chinese Neolithic: Trajectories to Early States''. Cambridge: Cambridge University Press. 0-521-01064-0, páx. 123</ref> O [[:en:Dong Son drum|tambor de bronce Dong Son]] foi fabricado pola [[cultura dong son]] da [[Idade de Bronce]] do norte de [[Vietnam]]. Entre eles atópase o ornamentado [[:en:Ngoc Lu drum|tambor Ngoc Lu]]. Os tambores exercían nas civilizacións primitivas diferentes papeis. Alén da produción de música para rituais e festas, os tambores, debido á súa gran potencia sonora, tamén se empregaron como medios de [[comunicación (linguaxe)|comunicación]]. Os gregos chamaban a este instrumento ''tympanon'' ou ''typanon'', e os romanos ''[[tympanum]]''. [[Homero]] non mencionou o tambor nin na ''[[Ilíada]]'' nin na ''[[Odisea]]''. En ''[[As Bacantes]]'' de [[Eurípides]], [[Dioniso|Baco]] encargou os seus secuaces capturar os tambores que utilizaban os [[frixios]]. Afirma que estes tambores, foron ''"inventados por min e por [[Rea (deusa)|Rea]] ou a gran nai dos deuses, [[Cibeles]]"''. Noutra pasaxe di que os [[coribantes]] inventárono para el. Entre os gregos críase que os frixios eran os inventores do tambor, mentres que os romanos pensaban que foran os [[sirios]]. O máis probable parece ser que os gregos copiasen algún tambor dos asiáticos e que de aí pasaría aos romanos.<ref name="Rudolph Schevill Cervantes collection"> [http://books.google.cat/books?id=HJI9AQAAIAAJ&pg=RA2-PA3 Buenas anotaciones al Ingenioso e Hidalgo don Quijote de la Mancha, pag.3-4] Bastús y Carrera, Joaquin, </ref> Para os tambores utilizábanse peles de [[touro]] pero máis frecuentemente peles de [[burro|asno]], como [[Gaio Xulio Fedro]] menciona no cuarto libro das súas fábulas. O tambor consistía nun círculo de madeira ou de metal cuberto dunha pel que lle daba a forma dun [[baruto]]. O tambor tocábase algunhas veces con baquetas pero o máis común era coa man e da mesma maneira como se toca o [[pandeiro]], ao cal se parecía moito o tambor dos antigos. Para producir un son máis estrepitoso engadíanse uns ferros de metal e tamén [[campá]]s e [[Axóuxere (obxecto)|axóuxeres]]. O ''tympanum'' pasou a ser o símbolo da feminización, porque o usaban principalmente os homes consagrados a [[Cibeles]]. As tocadoras do tímpano foron tidas por mulleres de malos costumes. En ningún monumento antigo vese un tambor con dúas peles, aínda que existen textos sobre eles en obras do [[Baixo Imperio romano|baixo imperio]]. [[Prudencio]] xa mencionou que coa ''simfonia'' deuse o sinal de ataque na [[batalla de Accio]] (31 a. C).<ref name="Rudolph Schevill Cervantes collection"/> Nos textos [[Biblia|bíblicos]] é posible atopar varias referencias ao tambor; cómpre salientar, no antigo testamento, algúns exemplos: após a pasaxe polo [[mar Vermello]], [[Míriam]] e as mulleres de Israel danzaron ao son de tambores ([[Éxodo]] 15:20). Outras mulleres danzaron con tambores após as vitorias de [[Saúl]] e [[David]] ([[1 Samuel]] 18:6). O [[Libro dos Salmos|Salmo]] 149 (verso 3) incentiva a louvar ao [[Deus|Señor]] con [[arpa]] e [[adufe]]. Unha das cousas que [[Xusto de Canterbury|San Xusto]] desexaba desterrar dos banquetes eran os tocadores de [[Crótalo (instrumento grego)|crótalos]] e de [[pandeiro]]s. [[Isidoro de Sevilla]] escribiu que a ''simfonia'' era un instrumento que se tocaba alternativamente ou ao mesmo tempo polos dous lados e que a mestura dos dous sons graves e agudos formaba unha harmonía moi agradable.<ref name="Pedrell2009"> [http://books.google.cat/books?id=T0CjqTY39HwC&pg=PA432 Diccionario técnico de la música], Pedrell, Felipe, Editorial MAXTOR, isbn 978-84-9761-637-9, pax. 432</ref> [[Ficheiro:Raccolte Extraeuropee - PAM01242 - Perù - Cultura Vicus-Moche.jpg|miniatura|esquerda|upright|Tamborileiro [[Cultura moche|mochica]] equipado con unha [[tinya]]]] A etimoloxía do nome parece indicar que o coñecemento ou uso deste tambor é máis antigo do que xeralmente se cree, é dicir, da época das guerras dos [[sarracenos]] ou mouros. Os mouros foron os primeiros que usaron nos exércitos estes instrumentos que eles denominaban ''al-tambor''. Os [[Timbal|timbais]], instrumento propio da antiga cabalaría e conservado nalgúns lugares de España nas festas populares, son posiblemente tamén invención árabe. Algúns historiadores opinan que os chineses fixeron uso do tambor desde tempos inmemoriais. Úsanse instrumentos parecidos ao tambor tamén en moitos pobos de [[África]]. É indubidable que os pobos ibéricos adoptaron o tambor tomándoo dos árabes xa na [[Idade Media]]. Despois de ser suprimidos durante o reinado de [[Amadeu I de España|Amadeu de Savoia]], o seu uso foi restablecido en 1893 polo xeneral López Domínguez.<ref> Diccionario Enciclopédico popular ilustrado Salvat (1906-1914) </ref> No [[:es:Área cultural andina|área cultural andina]], os tambores eran usados para acompañar cerimonias e festas. Instrumentos como a [[tinya]] eran bastante comúns. Na costa sur, os [[Cultura naza|naza]] desenvolveron o seu [[Tambor Nasca|propio tambor típico]], o cal se caracterizaba polo seu nivel decorativo e escultórico. Actualmente, alén das peles de animais que continúan a seren empregadas nos tambores tradicionais, utilízanse tamén peles sintéticas ou membranas [[plástico|plásticas]], que teñen a vantaxe de sufriren menos coas variacións de temperatura e precisan de menos tensión para produciren sons con bastante calidade. Os tambores empréganse tamén na marcación rítmica de [[marcha (militar)|marchas]] ou na comunicación de comandos militares. == Tipos de tambores == [[Ficheiro:Membrane exampleA.gif|miniatura|upright|Esquema da vibración dunha membrana]] Segundo a clasificación de [[Hornbostel-Sachs|Hornbostel Sachs]], hai dúas grandes tipoloxías de tambores segundo cal sexa a acción que se realiza para que entre en vibración. No primeiro grupo están os tambores percutidos, mentres que no segundo están os de fricción. En realidade, con todo, os segundos, habitualmente, son coñecidos como [[Zambomba|zambombas]] e non son considerados verdadeiros tambores. Así pois, e a pesar do criterio e a clasificación sistemática de Hornbostel Sachs, dedícase este apartado aos tambores (membranófonos) de percusión.<ref> Erich M. Von Hornbostel y Corto Sachs. "Classification of Musical Instruments." Traducido por Anthony Vainas y Klaus P. Wachsmann. The Galpin Society Journal, volume 14, marzo 1961, pp. 3-29, e Musical Instrumentos of the World. Diagram Group. 1976, Pp. 140 - 160</ref> A tipoloxía vén determinada por elementos varios como son: * A forma do resoador * Segundo que se trate dun só tambor ou de grupos de tambores (parellas, habitualmente) * Segundo que se toque coas mans ou ben con algún tipo de baquetas * Segundo a maneira como se fixa e se tensa a membrana En razón da forma do resoador, os tipos que aparecen son: * Tambores en forma de bol, de recipiente. Son os únicos que poden dar un son determinado, os únicos que poden afinarse de maneira precisa. En culturas primitivas abundan os que están feitos de cerámica. Noutras culturas máis avanzadas é habitual atopar tambores de metal. Atópanse dentro deste grupo os [[Timbal de concerto|timbais]] [[orquestra]]les. Máis aló destes, son moi comúns en [[África]] central, en [[Costa do Marfil]] e, en xeral, en todo o continente ([[Sudán]], [[Ghana]], etc.). Unha das variantes máis simples e estendidas en África utiliza como resoador unha [[cabaza]]. Entre os [[Venda (Suráfrica)|venda]] é moi utilizado o tambor ''ngoma''. En América atópanse en [[Perú]], en [[Novo México]] e na [[Pobo wixárika|cultura do peyote]]. Tamén é común na [[India]]: un dos dous tambores que integra a [[Tablá (instrumento de percusión)|tablá]] é deste tipo e está feito de metal. A parella de tambores de bol que é común no mundo árabe e que é coñecida co nome de ''naqara'' –e que conta con abundante iconografía europea medieval– é o antecesor dos [[Timbal de concerto|timbais]] orquestrais que se desenvolveron en Europa a partir do [[século XV]]. <gallery> Ficheiro:Khmer drum 01.jpg|Tambor khmer, denominado Skor. [[Bengala Occidental|Bengala]], [[India]] Ficheiro:SignalDrum.jpg|Tambores para enviar sinais, do sueste do [[Senegal]] </gallery> * Tambores que algúns denominan cilíndricos e outros, tubulares. Son os máis abundantes. Poden ter unha membrana ou dúas, e poden ser abertos ou pechos polo seu extremo oposto ao da membrana única ou principal.{{refn|group="n."| Segundo os autores que estamos a seguir, tamén se clasifican dentro deste grupo algúns tipos que teñen un resoador que non é exactamente cilíndrico, mentres que outros autores<ref name="Sin-nombre-p2CP-1">Musical Instruments of the World. Diagram Group, 1976.</ref> considéranos como grupos separados.}} Esta denominación vén do feito que a maioría de tambores teñen unha membrana de forma circular; por iso tamén se consideran cilíndricos aqueles que teñen as paredes rectas, aínda que a forma da membrana non sexa exactamente circular, senón máis ben triangular (como o caso do isigubu de Suráfrica)<ref name="Sin-nombre-p2CP-1"/> ou mesmo cadrada. Entre estes hai os seguintes: * Tambores exactamente cilíndricos. É a imaxe máis habitual do que é un tambor para a maioría das persoas, no imaxinario colectivo, e correspóndese á tipoloxía da maioría dos tambores que se utilizan na música europea, tanto na [[música tradicional|tradicional]], como na [[música popular|popular]] e na [[música clásica|clásica]]. No primeiro grupo está o [[tamborí]], que se toca xunto co [[flabiol]] á [[copla]], o [[:es:Tabal (instrumento)|tabal]] que acompaña a [[dulzaina]] en [[Valencia]] e a maioría de tambores que acompañan as [[frauta|frautas de tres buracos]]. Entre os segundos, a maioría dos [[membranófono]]s que forman parte da [[Batería (instrumento musical)|batería]]: o [[goliat]], os [[High tom|tomtom]]s, a [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] e o [[bombo]]. E no terceiro grupo, todos os membranófonos orquestrais excepto os timbales: a [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] e o [[bombo]], principalmente. Á parte, tamén se atopan noutras moitas culturas: entre os nativos de [[América do Sur|Suramérica]] e de [[América do Norte|Norteamérica]], en todo o continente africano, con exemplos destacados en [[Nixeria]], [[Costa do Marfil]] ou Suráfrica. Tamén en [[Asia]] hai tambores deste tipo (no [[Xapón]], na [[India]], en [[Balí]] ...) e en Oceanía (en [[Illa de Nova Guinea|Nova Guinea]], por exemplo). O máis frecuente é que estes instrumentos teñan dúas membranas, a pesar de que se afai a tocar só unha, excepto no caso dos que se dispoñen co cilindro en sentido horizontal e as membranas aos lados, verticalmente. En Occidente, é o caso do bombo, cando menos cando intervén en músicas itinerantes. <gallery> Ficheiro:El Flabiolaire Olot 2008.jpg|Flabiol e [[tamborí]]. Ficheiro:Xeremiers2.jpg|[[Tamborí]] (popularmente ''tamborino''), de Mallorca. Ficheiro:Mehter davul.jpg|Tambores por unha banda de xanízaros turcos. Ficheiro:DolçainaiTabal Tales.jpg|Tabal e dulzaina de Valencia Ficheiro:Djun.jpg|Dundunba, de Gambia Ficheiro:Inca raymi.jpg|Festa dos [[Imperio Inca|Inca]]. As mulleres atópanse tocando [[tinya]]s. Ficheiro:Tambour.jpg|Tambor tradicional francés Ficheiro:Drummers Lupa Siena.jpg|Tambores segundo o modelo renacentista, nunha festa en [[Siena]], Italia. Ficheiro:Military drums in Muzeum Zagłębia.JPG|Tambores militares no museo Zagłębia, Polonia. Ficheiro:Falleres i fallers drums.jpg|Tambores nas festas das [[falla]]s de Valencia. Ficheiro:World's Largest Drum of Great Drum Museum.jpg|O tambor máis grande do mundo no museo de Takanosu. Ficheiro:BassDrumToath98-crop.png|Bombos nunha banda na rúa. Ficheiro:Korean dance-Samgomu Ogomu-02.jpg|Danza coreana titulada Samgomu, que se executa cun tambor. Ficheiro:Spazzole-brushes.jpg|A caixa, no jazz e outros, acontece un membranófono rozado si úsanse escobillas. Ficheiro:Indian dholi.jpg|Tambor dholi, da India. Ficheiro:Chandeboy.jpg|Tamborakshagana, de Chande, na India. Ficheiro:Kathakali drummer.jpg|Tambor que se emprega no xénero musical e de baile Kathakali, da India. Ficheiro:Korea-Haeinsa-23.jpg|Un monxe toca o tambor antes da liturxia nun templo budista Chogye, de Corea. Ficheiro:ChineseDrums.jpg|Tambor chinés para a danza do León. Ficheiro:Mounted concert bass drum.jpg|Bombo de orquestra. Ficheiro:Union Musical de Bigastro en Viernes Santo 2012.jpg|Caixa e bombo dunha banda tocando na rúa. Ficheiro:Humphriespipeandtabor.png|Tambor e frauta de tres buracos empregados para tocar a ''Morris Dance'' de Inglaterra. Ficheiro:La Hues par Congnet Gillis (gros plan).jpg|Tambor militar francés do século XVI. Ficheiro:Sangban.jpg|Tambor Sangban, do África occidental. Ficheiro:Bundesarchiv Bild 108-212-40, Kamerun, Musiker in Mora.jpg|Músicos de Moura, No [[Camerún]] nunha fotografía do 1911. Ficheiro:Maloya01.jpg|Tambor da [[Departamento de Reunión|Illa de Reunión]]. Ficheiro:Surdo22animal.JPG|[[Surdo]], un dos tambores empregados na [[batucada]]. Ficheiro:Music-Surdo.JPG|Outro [[surdo]], este con membrana de plástico. Ficheiro:Repinique.JPG|Repinique, outro dos tambores propios da batucada. Ficheiro:Cuica-profil.JPG|Cuica, tamén da batucada. </gallery> *Tambores [[cono|cónicos]], ou máis exactamente troncocónicos, coa base cun diámetro máis estreitado que a parte superior, na cal se percude. Son moi frecuentes ao continente africano. Entre eles hai o ntenga, de [[Uganda]] ou o koboro de [[Etiopía]]. Igualmente en América desenvolvéronse tambores cónicos (os tambores batá de Cuba ou os dos indios ijca, entre outros) aos cales se uniron nos últimos séculos os que foron traídos desde África polos escravos. Tamén ao Sueste asiático atópanse , por exemplo en [[Xava (illa)|Xava]] e nas Illas Nias. É habitual que estes tambores teñan unha soa membrana percutible. <gallery> Ficheiro:Mridangam transparent.png|Tambor Mridangam, da música carnática da India. Ficheiro:African rattle drum.jpg|Tambor-axóuxere ou tambor sacudido africano. Ao sacudir, un obxecto que hai no interior pica ás membranas e faias vibrar. Ficheiro:Ashiko.jpg|Tambor ashiko, orixinario de África occidental pero que se atopa en ambos os costados do Atlántico. </gallery> [[Ficheiro:Bongo.jpg|miniatura|upright|Un par de tambores bongôs.]] * Tambores en forma de bota ou de barril, máis anchos polo centro que polos bordos (as membranas), e normalmente con dúas membranas, que poden ser do mesmo diámetro, se o tambor ten un perfil simétrico, ou de diámetros diferentes, se o ten asimétrico. Son especialmente habituais no sueste asiático ([[Camboxa]], [[Xava]] ...) e na India, a pesar de que tamén hai en África, en América do Sur e en Xapón (algúns tambores ''[[daiko]]'' como o ''tsuri daiko'' ou l{{'}}''ou-daiko''. Tamén se atopan entre estes as [[Conga (instrumento musical)|congas]], propias da música [[América Latina|latinoamericana]] e os [[bongos]] que son unha versión popularizada e máis moderna. <gallery> Ficheiro:Brazil hand drum.jpg|Tambor de man, con mango, do Brasil. Ficheiro:Palaver-Trommel in Kamerun.jpg|Tambor palaver, do Camerún. Ficheiro:Khol treble.jpg|Tambor khol, de Bengala, na India. Ficheiro:Giant Taiko Drum Nagoya.jpg|Gran tambor Taiko, a Nagoya, Xapón. Ficheiro:2006-06-03 Congas1.JPG|Congas. Ficheiro:DK-Bongos.JPG|Unha nova versión, modificada, duns bongos. Ficheiro:Tenryuji drum.jpg|Tambor Tenryuji, do Xapón. Ficheiro:Taiko drum manufacturing.jpg|Fabricando un Daiko. Osaka: Museo dos dereitos:humanos.. Ficheiro:Traditional indonesian drums.jpg|Tambores tradicionais de Indonesia. Ficheiro:2008 ING Taipei Marathon the Drum Team from Wende Elementary School.jpg|Tambores nunha escola elemental de Taipeh. Ficheiro:Buk on table.jpg|Tambor buk, de Corea. Ficheiro:Korea-Buk-02.jpg|Tambor buk, de Corea. Ficheiro:Airman Buk.jpg|Tambor buk, de Corea. Ficheiro:Dendendaiko.jpg|Dedendaiko o tambor de ondas, do Xapón. Ficheiro:Brosen mrdunga.jpg|Tambor Mrdunga, da India. Ficheiro:Beduk Keraton Kasepuhan.jpg|Tambor beduk a Cirebon, Indonesia. Ficheiro:Thai taphon.jpg|Tambor taphon, de Tailandia. Ficheiro:Thavilplayer.jpg|Tambor Thavil, da música carnàtica da India. </gallery> :*Tambores en forma de reloxo de area, é dicir, máis estreitados na parte central do 'cilindro' que nos extremos, onde están as membranas. Son especialmente empregados na África occidental e no Xapón. Entre os primeiros están, por exemplo, o ''kalungu'' de [[Nixeria]] e entre os xaponeses destacan o ''kakko'', o ''tsuzumi'' e algúns tambores [[daiko]] (ou taiko) como o enorme ''da-daiko''. Tamén hai no mundo árabe (en [[Iraq]], [[Turquía]], etc.) e noutras zonas do continente asiático como [[Corea]], [[India]] ou [[Tíbet]]; este último construíase tradicionalmente con dous cranios humanos recortados e contrapostos, feito que lle daba unhas connotacións máxicas; entremedias o sihi ten ligada unha corda a [[baqueta]] que pica alternativamente unha membrana e a outra cando se fai virar rapidamente o tambor. Finalmente, tamén hai tambores deste tipo en [[Nova Guinea]]. Algúns consideran que os tambores batá de Cuba están neste grupo. Algúns destes tambores aproveitan o feito de que a parte central do instrumento sexa máis estreita para concentrar unha parte das cordas que fixan a tensión das membranas, de forma que facendo unha presión variable sobre esta sección do centro pódese modificar a tensión das membranas e con isto modifícase a altura do son que produce. Así producen e modulan os diferentes sons os [[tambor falando|tambores falantes]] de [[Nixeria]]. <gallery> Ficheiro:Kenkeni.jpg|Tambot kenkeni, de África. Ficheiro:Trong dong Dong Son Guimet.jpg|Tambor da cultura Dong Son, de Vietnam (800 a.C.) al Museo Guimet, de París. Ficheiro:Japanese Drum.jpg|Tambor xaponés. Ficheiro:Japanese small hand drum,kotsudumi,katori-city,japan.JPG|Sufrido tambor de man kotsudumi, do Xapón. Ficheiro:TalkingDrum.jpg|Tambor falando de Nixeria. Ficheiro:Tsuzumi.jpg|Tambor Tsuzumi, do Xapón. Ficheiro:M'bung M'bung's.jpg|Dous tambores Sabar do Senegal. Ficheiro:Janggu.jpg|Tambores Janggu, de Corea. Ficheiro:Korean.Music-Janggu-01.jpg|Músicos coreanos con vestidos típicos, tocando o tambor janggu. Ficheiro:Damaru.jpg|Damaru tibetano; antigamente eran construídos con dous cranios humanos recortados. Ficheiro:Musicians of Papua New Guinea.jpg|Músicos de Papúa Nova Guinea. </gallery> :*Tambores en forma de copa, ou de bol ou recipiente, pero cun pé. Os que existen actualmente en Europa como o ''tarabuka'' de [[Grecia]] e o ''[[darbuk]]'' de [[Serbia]] son claramente derivados –tanto pola forma como polo nome- do [[darbuka]] [[música árabe|árabe]], que se pode atopar desde [[Marrocos]] até o centro de Asia con formas, decoracións e materiais diversos. En África Occidental este tipo de tambor está presente en [[Nixeria]], [[Ghana]] e [[Costa do Marfil]]. Nalgúns destes países e no [[Congo (rexión)|Congo]] hai tambores [[antropomorfismo|antropomórficos]]. Igualmente existen en [[Polinesia]], [[Hawai]], e as [[illas Marquesas]]. <gallery> Ficheiro:Djembe2.jpg|[[Djembé]] de África occidental. Ficheiro:Dabakan 05.jpg|Tambor dabacan, de Filipinas Ficheiro:Gitega drums.JPG|Tambores sagrados ''gitega'', de Burundi Ficheiro:Goblet drum 01.jpg|[[Darbuka]] Ficheiro:Bata drums.jpg|Tambores batá, de Cuba. Ficheiro:Djembe, Ghana.jpg|[[Djembé]] de Ghana Ficheiro:1014365-Support for their wrestler-The Gambia.jpg|Tambores de Gambia </gallery> :* Dentro deste grupo, algúns<ref>Musical Instruments of the World. Diagram Group. 1976, Pp. 152</ref> distinguen, adicionalmente, outro subgrupo: os chamados ''tambores longos'', caracterizados polo feito que a lonxitude do cilindro é moito máis grande que o diámetro. Poden ter formas bastante diversas: cilíndricos, de barril, de reloxo de area, de copa, con pé, etc. Atópanse en África ([[Camerún]], [[Congo (rexión)|Congo]], [[Nixeria]], [[Suráfrica]], en [[América]] (entre os indios Talamanca e Chocounos), [[República Popular da China|China]], [[India]], [[Illa de Nova Guinea|Nova Guinea]], [[Polinesia]], etc. <gallery> Ficheiro:Octobans.jpg|Tambores longos nunha batería. Ficheiro:Tambor cilíndrico de dos membranas.jpg|Tambor cilíndrico de dúas membranas, proveniente de Suramérica. Ficheiro:Inde bison muria9471a.jpg|Tambor largo da india. Ficheiro:Sukur6.jpg|Tambores nggu sobre troncos de árbores, da etnia sukur, en Nixeria. Ficheiro:Siam LongDrum.jpg|Tambores longos de Nixeria. </gallery> * [[Tambor de marco|Tambores de marco]]: Consisten nunha ou dúas membranas ligadas e tensadas a un marco sinxelo que afai estar feito dunha peza de madeira delgada que configura unha pequena cavidade que engade un pouco de resonancia á vibración da membrana. Hornbostel e Sachs especifican que o límite para considerar que un tambor é de marco e non é cilíndrico é que a profundidade do corpo sexa menor que o radio da membrana. Tamén fan notar que, isto faría que a [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] tivese que ser considerada un tambor de marco, pero, como deriva dos tambores cilíndricos, contémplase dentro daquel grupo. Normalmente son circulares pero tamén hai outras formas, por exemplo os tambores cadrados que se atopan nalgunhas zonas de España e de [[Portugal]]. Tambores destes tipos están asociados aos [[ritual|rituais]] e ao [[xamanismo]] en varias culturas, por exemplo entre os [[esquimó]]s ou os [[Pobo saami|laponeses]]; nestes casos é habitual que as membranas teñan decoración de carácter simbólico. Algúns teñen un mango en liña co seu diámetro para suxeitalos, mentres que outros se collen directamente polo marco. Algúns, mesmo, no canto de ser golpeados coa man (a maioría) ou unha [[baqueta]] (son poucos), colgan unhas cordas ao final das cales hai unhas bólas dos lados do marco e contrapostas, que golpean alternativamente unha membrana e a outra cando se fai virar o mango. É o caso, por exemplo, do ''terbang'' e o ''kelontong'' de Xava, e tamén se atopan tambores deste tipo no Tíbet. Atópanse exemplares tamén entre os nativos de Norteamérica, en [[Panamá]], [[Arxentina]], [[Serbia]], na [[India]], etc. Algúns tipos de tambores de marco fan unhas incisións dentro do marco nas cales colocan uns pequenos discos metálicos, por parellas, que se golpean entre eles ao sacudir o tambor. Neste caso trátase dun instrumento mixto, membranófono e [[idiófono]]. Existen moitos exemplos, o máis común dos cales é a [[pandeireta]] propia de España. Modernamente a pandeireta en moitos contextos constrúese en metal e xa perdeu a membrana, de forma que é só un idiófono. Outros exemplares son o ''reshoto'' e o ''buben'', os dous de [[Rusia]], o ''[[tar (instrumento)|tar]]'' en [[Turquía]], e o ''[[riq]]'', o ''[[daf]]'' comúns en varios países árabes. <gallery> Ficheiro:Tambour - Himalaya.jpg|Tambor con mango, do Tíbet. Ficheiro:Tambour et mailloche.JPG|[[Tambor de marco]] e a súa baqueta. Ficheiro:Sami shamanic drum.JPG|Tambores xamánico dos laponeses. Ficheiro:Kanjira.jpg|Exemplares de Kanjira, da India. Ficheiro:BayouSS07YellowtribeTwogirlsTambourine.jpg|Pandeireta en Nova Orleans Ficheiro:Dayra player.jpeg|Tambor dayra da Asia central. Fotografía feita entre 1865 e 1872. Ficheiro:Riqq.jpg|[[Riq]] árabe Ficheiro:Daff.jpg|Daff árabe Ficheiro:Bendir.jpg|Bendir árabe. Ficheiro:Bodhran01.jpg|Bodhrán, da música celta, especialmente da irlandesa. Ficheiro:Mari Boine2 Warszawa Sep2007.jpg|A cantante lapona Meri Boine, tocando o tambor xamánico lapón. </gallery> == Distintas características == Todos os tambores son membranófonos, mais existen moitas características que poden variar: === Formatos e materiais === [[Ficheiro:Tom-tom 12x8.jpg|upright|miniatura|O [[tam tam]] é un exemplo de tambor.]] O formato do corpo dos tambores varía debido á súa forma de construción. Os tambores poden estar feitos de troncos de árbores escavados ou ripas de madeira fixadas por aneis como un barril de formato cónico. Os tambores con corpo metálico normalmente posúen o corpo totalmente cilíndrico, como os [[timbal|timbais]], as [[caixa (instrumento musical)|caixas]] e os [[tam tam]]. Os [[tímpano (instrumento)|tímpanos]], á súa vez, posúen corpo esférico. Existem tamén moitos outros formatos posibles. Algúns, como o [[djembê]] posúen corpo en forma de copa (máis largos nunha das extremidades). Outros, como o [[tambor falante]] posúen corpo en forma de ampola (máis largos nas extremidades). === Definición do son === [[Ficheiro:Djun.jpg|upright|miniatura|[[Dundun]], '''Dunun''' ou '''Djun djun''', [[instrumento de percusión]] de dúas partes e que pode ter unha campaíña. Moitas veces, é o instrumento central dunha orquestra [[djembê]], encargado dos golpes máis graves.]] A maior parte dos tambores producen sons sen [[altura (música)|altura]] definida, mais algúns son [[afinación|afinábeis]] e permiten producir [[nota musical|nota]] definidas. Os [[tímpano (instrumento)|tímpanos]] permiten a afinación precisa e a variación da nota producida a través de [[pedal|pedais]] que alteran a tensión da pel. Os [[tam tam]] e os [[timbal|timbais]] permitem unha afinación un pouco menos precisa e cada tambor só produce unha nota. Iso significa que para obter a mesma cantidade de notas que dous ou tres tímpanos producen, sería necesaria unha cantidade moito maior de tam tam. Algúns outros instrumentos permitem que o percusionista controle a altura da nota producida alterando coas mans a tensión da pel, tal como ocorre nas táboas e nos [[tambor falante|tambores falantes]] (embora* nestes casos as notas non sexan afinadas con precisión). === Peles === [[Ficheiro:Spazzole-brushes.jpg|dereita|upright|miniatura|Toque cun cepillo de arame.]] Os tambores poden ter pele en só unha ou en ambas as extremidades. Os que posúen dúas peles, poden ser executados pola percusión simultánea de ambas as peles, como nunha [[zabumba]]. A segunda pel pode ter só papel estético ou contribuír no timbre do instrumento, como ocorre coa [[caixa (instrumento musical)|caixa]], que posúe esteiras na segunda pele. == Execución == Os tambores poden ser percutidos con [[baqueta]]s, cepillos de arame ou directamente coas mans, exercendo así o papel de abafadores para alterar o [[timbre (música)|timbre]], a [[altura (música)|altura]] ou a [[intensidade (música)|intensidade]] do son producido. Os tambores de gran porte como o xaponés [[taiko]], normalmente precisan de grandes baquetas, mentres que as baquetas de tambores menores, como un [[tamboril]] non pasan de pequenas varelas. Os tambores son utilizados en todos os tipos de música, como instrumentos rítmicos, contribuíndo á marcación do tempo da música. Cada cultura e xénero musical, no entanto, utiliza un conxunto diferente de tambores, que serven para definir a súa personalidade rítmica. ==Nas relixións== A utlización de tambores en rituais relixiosos tamén é moi importante, sobre todo nas [[relixións afro-brasileiras]], como o [[Candomblé]], [[Umbanda]], [[Batuque]], [[Xambá]] e [[Tambor-de-Mina]], onde se chaman [[atabaque]], ilú, [[Ng’oma|ngoma]] ou inhã dependendo do país. Non só se empregan para acompañamento dos cánticos e das danzas, senón que asumen tamén un papel sagrado de ligazón coas divindades. No [[Caribe (rexión)|Caribe]], os [[Arará]] con instrumentos que inclúen o ''ogan'' (unha campá de ferro que no Brasil se chama de ''gã'' ou ''[[agogô]]''), que pode ser substituído por un guataca (lámina de enxada), ''cachimbo'' (tambor menor, cun volume do son elevado), ''mula'' (tambor médio), e ''caja'' (tambor maior, cun volume do son baixo). Os tambores son de cabeza única e fechados no fondo. Outros nomes para estes tambores tamén se usan nalgunhas partes da [[República Dominicana]], como ''hungan'' para o ''caja''. O líder é tocado cunha varela e unha man, mentres que os outros se tocan con pares de varetas por tocadores sentados. == Exemplos == Os intrumentos de tipo tambor máis comúns, son: [[Ficheiro:BANDAMUSICA.jpg|miniatura|Banda musical tocando tambores, platillos e outros instrumentos.]] * [[Bombo]] * [[Bongó]] * [[Caixa (instrumento musical)]] * [[Conga (instrumento musical)]] * [[Tambor galego]] * [[Tamboril]] * [[Timbal]] * [[Zabumba]] == Notas == {{listaref|group=n. }} ;Referencías {{Listaref|30em}} ==Véxase tamén== {{Commons|Drum}} === Ligazóns externas === *[https://web.archive.org/web/20080624022509/http://www.filhosdaterra.etc.br/ Filhos da Terra] (cursos de confección de tambores xamánicos] *[http://www.bateristaspt.com BateristasPT.com] (Comunidade portuguesa de baterías) *[https://web.archive.org/web/20150718162659/http://www.drumtopia.com/ Drumtopia Drum News] *[https://web.archive.org/web/20050913094520/http://www.cse.ogi.edu/Drum/ CSE] *[https://web.archive.org/web/20171227071832/http://www.drummachine.com/ Drum Machine Museum] *[http://www-2.cs.cmu.edu/afs/cs.cmu.edu/user/mmbt/www/percussion/drum-tales.html Historias sobre tambores] *[http://www.usd.edu/smm/Africa/3179/UgandanDrums.html National Music Museum] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Instrumentos de percusión]] [[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Arte e lecer)]] d9h4hlynvy2s0jummu4h4oo7u8zw497 7108557 7108554 2025-06-27T17:51:05Z Alfonso Márquez 1987 /* Tipos de tambores */ arranxiños 7108557 wikitext text/x-wiki {{1000}} {{Ficha de instrumento musical |color1=#FFD700 |color2=#FFEC8B | nome = Tambor |nomes = | imaxe =DrumMozartRegiment.jpg | descripción = Instrumento de [[percusión]] | clasificación =*[[Membranófono]] | tesitura = | relacionado =*[[Batería (instrumento musical)|Batería]], [[bombo]], [[timbal]], [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] | músicos =*[[:Categoría:Baterías]] | fabricantes = | artículos = }} [[Ficheiro:Bongo.jpg|miniatura|upright|[[Bongó]], unha clase de tambor.]] Un '''tambor'''<ref>{{DRAG|tambor}}</ref> é un [[instrumento de percusión]] pertencente á familia dos [[membranófono]]s<ref name=grove>{{cita libro|título=The New Grove Encyclopædia of Music and Musicians|edition=2nd|first=George|last=Grove|author-link=George Grove|editor=Stanley Sadie|editor-link=Stanley Sadie|data=xaneiro de 2001|editorial=Grove's Dictionaries of Music|pages=Volume 5, pp638–649|isbn=978-1-56159-239-5|title-link=Grove Dictionary of Music and Musicians}}</ref> segundo o sistema de clasificación de [[Hornbostel-Sachs]]. Consta dunha [[caixa de resonancia]], xeralmente de forma [[cilindro|cilíndrica]], e unha, ou dúas [[:es:Membrana elástica|membranas]], chamadas [[parche]]s, que cobren as aperturas da caixa. Doutra banda, e sobre todo no [[Vulgarismo|linguaxe coloquial]], a palabra tambor aplícase tamén a outros instrumentos de percusión que non son membranófonos senón [[idiófono]]s; son exemplos o ''tambor de corte'' ou ''tambor de madeira'' que en realidade é un tronco baleiro;<ref>Gran Enciclopedia de la música</ref>ou tamén, en inglés, o ''[[steel drum]]'' (traducido: ''tambor de aceiro'') que tamén é un [[idiófono]]. De aquí poderíase deducir que é máis determinante para que se considere un tambor o feito da percusión máis que o que posúa membranas vibrantes. Xeralmente, para soar, o tambor é golpeado no parche coa [[man]] ou con algún obxecto, comunmente [[baqueta]]s; aínda que tamén se pode percuti-la caixa ou o canto superior da mesma. Os tambores poden tocarse individualmente, cun só intérprete, e algúns tambores, como o [[djembé]], case sempre se tocan desta maneira. Outros tocanse normalmente en conxuntos de dous ou máis, todos tocados por un só intérprete, como os [[bongó]]s e os [[timbal]]es. Varios tambores diferentes, xunto cos [[Címbalo|pratos]], forman a [[Batería (instrumento musical)|batería]] moderna básica. En xéneros musicais como o [[música rock|rock]] ou o [[jazz]], a maior parte dos tambores utilizados están no conxunto de instrumentos coñecido como [[batería (instrumento musical)|batería]]. Os tambores son os instrumentos musicais máis antigos e omnipresentes do mundo, e o seu deseño básico mantívose practicamente sen cambios durante miles de anos.<ref name=grove/> Ademais do seu uso estritamente musical, pode empregarse como medio de comunicación para transmitir avisos a persoas distantes. ==Usos== Os tambores tócanse normalmente golpeándoos coa man, cun mazo axustado a un pedal ou cunha ou dúas baquetas con ou sen acolchado. Utilízase unha gran variedade de baquetas, incluíndo baquetas de madeira e baquetas con mazas brandas de fieltro no extremo. No jazz, algúns baterías utilizan escobillas para obter un son máis suave e silencioso. En moitas culturas tradicionais, os tambores teñen unha función simbólica e utilízanse en cerimonias relixiosas. Os tambores utilízanse a miúdo na [[musicoterapia]], especialmente os tambores de man, debido á súa natureza táctil e ao seu fácil uso por parte dunha ampla variedade de persoas.<ref>{{Cita novas | last= Weiss | first= Rick | title= Music Therapy | newspaper= The Washington Post | issue= Jul 5, 1994 | url= https://pqasb.pqarchiver.com/washingtonpost/access/72257976.html?dids=72257976:72257976&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&date=JUL+05%2C+1994&author=Rick+Weiss&pub=The+Washington+Post&desc=MUSIC+THERAPY&pqatl=google | data= 5 de xullo de 1994 | data-acceso=24 de xuño do 2025 | archive-date= 10 de febreiro de 2013 | archive-url= https://web.archive.org/web/20130210003117/http://pqasb.pqarchiver.com/washingtonpost/access/72257976.html?dids=72257976:72257976&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&date=JUL+05,+1994&author=Rick+Weiss&pub=The+Washington+Post&desc=MUSIC+THERAPY&pqatl=google }}</ref> Na década de 2000, a batería tamén se utilizou como unha forma de realizar exercicio aeróbico, o que se coñece como [[:en:cardio drumming|batería cardiovascular]].<ref name="Loncaric 2022 j598">{{cita web | last=Loncaric | first=Denis | title=What is Cardio Drumming? | website=DRUM! Magazine | data=2022-02-22 | url=https://drummagazine.com/cardio-drumming/ | data-acceso=24 de xuño do 2025}}</ref><ref name="Drumming Review 2019 u851">{{cite web | title=Cardio Drumming: Lose Weight While Playing Drums? | website=Drumming Review | date=2019-04-27 | url=https://drummingreview.com/cardio-drumming/ | data-acceso=24 de xuño do 2025}}</ref> Na [[música popular]] e o [[jazz]], "batería" adoita referirse a un [[Batería (instrumento musical)|kit de batería]] ou un conxunto de tambores (con algúns [[Címbalo|pratos]], ou no caso dos xéneros máis duros de [[música rock]], moitos pratos), e o "[[tamborileiro|batería]]" á persoa que os toca. A percusión adquiriu mesmo un status divino en lugares como [[Burundi]], onde a «[[karyenda]]» era un símbolo do poder do rei.<ref>{{Cita web|url=https://ich.unesco.org/es/RL/la-danza-ritual-del-tambor-real-00989|título=La danza ritual del tambor real|editorial= UNESCO|data-acceso=24 de xuño do 2025|data=11 de decembro de 2014|páxina-web=Fundación Sur}}</ref> == Historia == [[Ficheiro:Gu Hongzhong's Night Revels, Detail 6.jpg|miniatura|upright|Percusionistas chinos tocando o tambor (século XII).]] [[Ficheiro:MocheDrum.jpg|miniatura|upright|Vasilla da [[cultura moche]] que amosa un tambor. Colección do museo Larco, Lima.]] Os tambores empréganse dende as eras máis remotas da humanidade. Crese que os primeiros tambores foron troncos ocos de árbores tocados cos pés ou con garabullos. Porteriormente, cando o ser humano aprendeu a cazar e as peles de animais pasaron a ser utlizadas na fabricación de roupas e outros obxectos, decatáronse que ao estricar un pé sobre o tronco o son producido era máis agudo. Os [[macaco]]s golpean obxectos de xeito rítmico para demostrar dominio social e parece ser procesado de xeito similar no seu [[cerebro]] cá vocalización, suxerindo unha orixe evolucionaria dos tambores como forma de [[comunicación (linguaxe)|comunicación]] social.<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Remedios | first1 = R | last2 = Logothetis | first2 = NK | last3 = Kayser | first3 = C | title = Monkey drumming reveals common networks for perceiving vocal and nonvocal communication sounds | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 106 | issue = 42 | páxinas = 18010–5 | ano = 2009 | pmid = 19805199 | pmc = 2755465 | doi = 10.1073/pnas.0909756106 }}</ref> Outros [[primate]]s fan ruídos de tambores golpeando o seu peito ou aplaudindo,<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Clark Arcadi | first1 = A | last2 = Robert | first2 = D | last3 = Mugurusi | first3 = F | title = A comparison of buttress drumming by male chimpanzees from two populations | journal = Primates; journal of primatology | volume = 45 | issue = 2 | pages = 135–9 | year = 2004 | pmid = 14735390 | doi = 10.1007/s10329-003-0070-8 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | doi = 10.1007/s10329-009-0130-9 | last1 = Kalan | first1 = AK | last2 = Rainey | first2 = HJ. | year = 2009 | title = Hand-clapping as a communicative gesture by wild female swamp gorillas | url = | journal = Primates | volume = 50 | issue = 3| pages = 273–5 | pmid = 19221858 }}</ref> e [[roedor]]es como a [[rata canguro]] tamén fan sons semellantes usando as súas garras no chan.<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Randall | first1 = JA. | year = 2001 | title = Evolution and Function of Drumming as Communication in Mammals | url = http://intl-icb.oxfordjournals.org/cgi/reprint/41/5/1143 | journal = American Zoologist | volume = 41 | issue = 5 | pages = 1143–1156 | doi = 10.1668/0003-1569(2001)041[1143:EAFODA]2.0.CO;2 | apelidos = | data = | revista = | data-acceso = 18 de xuño de 2017 | urlarquivo = https://archive.today/20120709162747/http://intl-icb.oxfordjournals.org/cgi/reprint/41/5/1143 | dataarquivo = 09 de xullo de 2012 | urlmorta = yes }}</ref> Nas culturas do [[neolítico]] na China, atopáronse tambores feitos de caveiras de [[aligátor]]es, do período 5500–2350 a.C. Segundo os rexistros literarios, os tambores con características xamánicas adoitaban seren empregados en cerimonias rituais.<ref>Liu, Li (2007). ''The Chinese Neolithic: Trajectories to Early States''. Cambridge: Cambridge University Press. 0-521-01064-0, páx. 123</ref> O [[:en:Dong Son drum|tambor de bronce Dong Son]] foi fabricado pola [[cultura dong son]] da [[Idade de Bronce]] do norte de [[Vietnam]]. Entre eles atópase o ornamentado [[:en:Ngoc Lu drum|tambor Ngoc Lu]]. Os tambores exercían nas civilizacións primitivas diferentes papeis. Alén da produción de música para rituais e festas, os tambores, debido á súa gran potencia sonora, tamén se empregaron como medios de [[comunicación (linguaxe)|comunicación]]. Os gregos chamaban a este instrumento ''tympanon'' ou ''typanon'', e os romanos ''[[tympanum]]''. [[Homero]] non mencionou o tambor nin na ''[[Ilíada]]'' nin na ''[[Odisea]]''. En ''[[As Bacantes]]'' de [[Eurípides]], [[Dioniso|Baco]] encargou os seus secuaces capturar os tambores que utilizaban os [[frixios]]. Afirma que estes tambores, foron ''"inventados por min e por [[Rea (deusa)|Rea]] ou a gran nai dos deuses, [[Cibeles]]"''. Noutra pasaxe di que os [[coribantes]] inventárono para el. Entre os gregos críase que os frixios eran os inventores do tambor, mentres que os romanos pensaban que foran os [[sirios]]. O máis probable parece ser que os gregos copiasen algún tambor dos asiáticos e que de aí pasaría aos romanos.<ref name="Rudolph Schevill Cervantes collection"> [http://books.google.cat/books?id=HJI9AQAAIAAJ&pg=RA2-PA3 Buenas anotaciones al Ingenioso e Hidalgo don Quijote de la Mancha, pag.3-4] Bastús y Carrera, Joaquin, </ref> Para os tambores utilizábanse peles de [[touro]] pero máis frecuentemente peles de [[burro|asno]], como [[Gaio Xulio Fedro]] menciona no cuarto libro das súas fábulas. O tambor consistía nun círculo de madeira ou de metal cuberto dunha pel que lle daba a forma dun [[baruto]]. O tambor tocábase algunhas veces con baquetas pero o máis común era coa man e da mesma maneira como se toca o [[pandeiro]], ao cal se parecía moito o tambor dos antigos. Para producir un son máis estrepitoso engadíanse uns ferros de metal e tamén [[campá]]s e [[Axóuxere (obxecto)|axóuxeres]]. O ''tympanum'' pasou a ser o símbolo da feminización, porque o usaban principalmente os homes consagrados a [[Cibeles]]. As tocadoras do tímpano foron tidas por mulleres de malos costumes. En ningún monumento antigo vese un tambor con dúas peles, aínda que existen textos sobre eles en obras do [[Baixo Imperio romano|baixo imperio]]. [[Prudencio]] xa mencionou que coa ''simfonia'' deuse o sinal de ataque na [[batalla de Accio]] (31 a. C).<ref name="Rudolph Schevill Cervantes collection"/> Nos textos [[Biblia|bíblicos]] é posible atopar varias referencias ao tambor; cómpre salientar, no antigo testamento, algúns exemplos: após a pasaxe polo [[mar Vermello]], [[Míriam]] e as mulleres de Israel danzaron ao son de tambores ([[Éxodo]] 15:20). Outras mulleres danzaron con tambores após as vitorias de [[Saúl]] e [[David]] ([[1 Samuel]] 18:6). O [[Libro dos Salmos|Salmo]] 149 (verso 3) incentiva a louvar ao [[Deus|Señor]] con [[arpa]] e [[adufe]]. Unha das cousas que [[Xusto de Canterbury|San Xusto]] desexaba desterrar dos banquetes eran os tocadores de [[Crótalo (instrumento grego)|crótalos]] e de [[pandeiro]]s. [[Isidoro de Sevilla]] escribiu que a ''simfonia'' era un instrumento que se tocaba alternativamente ou ao mesmo tempo polos dous lados e que a mestura dos dous sons graves e agudos formaba unha harmonía moi agradable.<ref name="Pedrell2009"> [http://books.google.cat/books?id=T0CjqTY39HwC&pg=PA432 Diccionario técnico de la música], Pedrell, Felipe, Editorial MAXTOR, isbn 978-84-9761-637-9, pax. 432</ref> [[Ficheiro:Raccolte Extraeuropee - PAM01242 - Perù - Cultura Vicus-Moche.jpg|miniatura|esquerda|upright|Tamborileiro [[Cultura moche|mochica]] equipado con unha [[tinya]]]] A etimoloxía do nome parece indicar que o coñecemento ou uso deste tambor é máis antigo do que xeralmente se cree, é dicir, da época das guerras dos [[sarracenos]] ou mouros. Os mouros foron os primeiros que usaron nos exércitos estes instrumentos que eles denominaban ''al-tambor''. Os [[Timbal|timbais]], instrumento propio da antiga cabalaría e conservado nalgúns lugares de España nas festas populares, son posiblemente tamén invención árabe. Algúns historiadores opinan que os chineses fixeron uso do tambor desde tempos inmemoriais. Úsanse instrumentos parecidos ao tambor tamén en moitos pobos de [[África]]. É indubidable que os pobos ibéricos adoptaron o tambor tomándoo dos árabes xa na [[Idade Media]]. Despois de ser suprimidos durante o reinado de [[Amadeu I de España|Amadeu de Savoia]], o seu uso foi restablecido en 1893 polo xeneral López Domínguez.<ref> Diccionario Enciclopédico popular ilustrado Salvat (1906-1914) </ref> No [[:es:Área cultural andina|área cultural andina]], os tambores eran usados para acompañar cerimonias e festas. Instrumentos como a [[tinya]] eran bastante comúns. Na costa sur, os [[Cultura naza|naza]] desenvolveron o seu [[Tambor Nasca|propio tambor típico]], o cal se caracterizaba polo seu nivel decorativo e escultórico. Actualmente, alén das peles de animais que continúan a seren empregadas nos tambores tradicionais, utilízanse tamén peles sintéticas ou membranas [[plástico|plásticas]], que teñen a vantaxe de sufriren menos coas variacións de temperatura e precisan de menos tensión para produciren sons con bastante calidade. Os tambores empréganse tamén na marcación rítmica de [[marcha (militar)|marchas]] ou na comunicación de comandos militares. == Tipos de tambores == [[Ficheiro:Membrane exampleA.gif|miniatura|upright|Esquema da vibración dunha membrana]] Segundo a clasificación de [[Hornbostel-Sachs|Hornbostel Sachs]], hai dúas grandes tipoloxías de tambores segundo cal sexa a acción que se realiza para que entre en vibración. No primeiro grupo están os tambores percutidos, mentres que no segundo están os de fricción. En realidade, con todo, os segundos, habitualmente, son coñecidos como [[Zambomba|zambombas]] e non son considerados verdadeiros tambores. Así pois, e a pesar do criterio e a clasificación sistemática de Hornbostel Sachs, dedícase este apartado aos tambores (membranófonos) de percusión.<ref> Erich M. Von Hornbostel y Corto Sachs. "Classification of Musical Instruments." Traducido por Anthony Vainas y Klaus P. Wachsmann. The Galpin Society Journal, volume 14, marzo 1961, pp. 3-29, e Musical Instrumentos of the World. Diagram Group. 1976, Pp. 140 - 160</ref> A tipoloxía vén determinada por elementos varios como son: * A forma do resoador * Segundo que se trate dun só tambor ou de grupos de tambores (parellas, habitualmente) * Segundo que se toque coas mans ou ben con algún tipo de baquetas * Segundo a maneira como se fixa e se tensa a membrana En razón da forma do resoador, os tipos que aparecen son: * Tambores en forma de bol, de recipiente. Son os únicos que poden dar un son determinado, os únicos que poden afinarse de maneira precisa. En culturas primitivas abundan os que están feitos de cerámica. Noutras culturas máis avanzadas é habitual atopar tambores de metal. Atópanse dentro deste grupo os [[Timbal de concerto|timbais]] [[orquestra]]les. Máis aló destes, son moi comúns en [[África]] central, en [[Costa do Marfil]] e, en xeral, en todo o continente ([[Sudán]], [[Ghana]], etc.). Unha das variantes máis simples e estendidas en África utiliza como resoador unha [[cabaza]]. Entre os [[Venda (Suráfrica)|venda]] é moi utilizado o tambor ''ngoma''. En América atópanse en [[Perú]], en [[Novo México]] e na [[Pobo wixárika|cultura do peyote]]. Tamén é común na [[India]]: un dos dous tambores que integra a [[Tablá (instrumento de percusión)|tablá]] é deste tipo e está feito de metal. A parella de tambores de bol que é común no mundo árabe e que é coñecida co nome de ''naqara'' –e que conta con abundante iconografía europea medieval– é o antecesor dos [[Timbal de concerto|timbais]] orquestrais que se desenvolveron en Europa a partir do [[século XV]]. <gallery> Ficheiro:Khmer drum 01.jpg|Tambor khmer, denominado Skor. [[Bengala Occidental|Bengala]], [[India]] Ficheiro:SignalDrum.jpg|Tambores para enviar sinais, do sueste do [[Senegal]] </gallery> * Tambores que algúns denominan cilíndricos e outros, tubulares. Son os máis abundantes. Poden ter unha membrana ou dúas, e poden ser abertos ou pechos polo seu extremo oposto ao da membrana única ou principal.{{refn|group="n."| Segundo os autores que estamos a seguir, tamén se clasifican dentro deste grupo algúns tipos que teñen un resoador que non é exactamente cilíndrico, mentres que outros autores<ref name="Sin-nombre-p2CP-1">Musical Instruments of the World. Diagram Group, 1976.</ref> considéranos como grupos separados.}} Esta denominación vén do feito que a maioría de tambores teñen unha membrana de forma circular; por iso tamén se consideran cilíndricos aqueles que teñen as paredes rectas, aínda que a forma da membrana non sexa exactamente circular, senón máis ben triangular (como o caso do isigubu de Suráfrica)<ref name="Sin-nombre-p2CP-1"/> ou mesmo cadrada. Entre estes hai os seguintes: * Tambores exactamente cilíndricos. É a imaxe máis habitual do que é un tambor para a maioría das persoas, no imaxinario colectivo, e correspóndese á tipoloxía da maioría dos tambores que se utilizan na música europea, tanto na [[música tradicional|tradicional]], como na [[música popular|popular]] e na [[música clásica|clásica]]. No primeiro grupo está o [[tamborí]], que se toca xunto co [[flabiol]] á [[copla]], o [[:es:Tabal (instrumento)|tabal]] que acompaña a [[dulzaina]] en [[Valencia]] e a maioría de tambores que acompañan as [[frauta|frautas de tres buracos]]. Entre os segundos, a maioría dos [[membranófono]]s que forman parte da [[Batería (instrumento musical)|batería]]: o [[goliat]], os [[High tom|tomtom]]s, a [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] e o [[bombo]]. E no terceiro grupo, todos os membranófonos orquestrais excepto os timbales: a [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] e o [[bombo]], principalmente. Á parte, tamén se atopan noutras moitas culturas: entre os nativos de [[América do Sur|Suramérica]] e de [[América do Norte|Norteamérica]], en todo o continente africano, con exemplos destacados en [[Nixeria]], [[Costa do Marfil]] ou Suráfrica. Tamén en [[Asia]] hai tambores deste tipo (no [[Xapón]], na [[India]], en [[Balí]] ...) e en Oceanía (en [[Illa de Nova Guinea|Nova Guinea]], por exemplo). O máis frecuente é que estes instrumentos teñan dúas membranas, a pesar de que se afai a tocar só unha, excepto no caso dos que se dispoñen co cilindro en sentido horizontal e as membranas aos lados, verticalmente. En Occidente, é o caso do bombo, cando menos cando intervén en músicas itinerantes. <gallery> Ficheiro:El Flabiolaire Olot 2008.jpg|Flabiol e [[tamborí]]. Ficheiro:Xeremiers2.jpg|[[Tamborí]] (popularmente ''tamborino''), de Mallorca. Ficheiro:Mehter davul.jpg|Tambores por unha banda de xanízaros turcos. Ficheiro:DolçainaiTabal Tales.jpg|Tabal e dulzaina de Valencia Ficheiro:Djun.jpg|Dundunba, de Gambia Ficheiro:Inca raymi.jpg|Festa dos [[Imperio Inca|Inca]]. As mulleres atópanse tocando [[tinya]]s. Ficheiro:Tambour.jpg|Tambor tradicional francés Ficheiro:Drummers Lupa Siena.jpg|Tambores segundo o modelo renacentista, nunha festa en [[Siena]], Italia. Ficheiro:Military drums in Muzeum Zagłębia.JPG|Tambores militares no museo Zagłębia, Polonia. Ficheiro:Falleres i fallers drums.jpg|Tambores nas festas das [[falla]]s de Valencia. Ficheiro:World's Largest Drum of Great Drum Museum.jpg|O tambor máis grande do mundo no museo de Takanosu. Ficheiro:BassDrumToath98-crop.png|Bombos nunha banda na rúa. Ficheiro:Korean dance-Samgomu Ogomu-02.jpg|Danza coreana titulada Samgomu, que se executa cun tambor. Ficheiro:Spazzole-brushes.jpg|A caixa, no jazz e outros, acontece un membranófono rozado si úsanse escobillas. Ficheiro:Indian dholi.jpg|Tambor dholi, da India. Ficheiro:Chandeboy.jpg|Tamborakshagana, de Chande, na India. Ficheiro:Kathakali drummer.jpg|Tambor que se emprega no xénero musical e de baile Kathakali, da India. Ficheiro:Korea-Haeinsa-23.jpg|Un monxe toca o tambor antes da liturxia nun templo budista Chogye, de Corea. Ficheiro:ChineseDrums.jpg|Tambor chinés para a danza do León. Ficheiro:Mounted concert bass drum.jpg|Bombo de orquestra. Ficheiro:Union Musical de Bigastro en Viernes Santo 2012.jpg|Caixa e bombo dunha banda tocando na rúa. Ficheiro:Humphriespipeandtabor.png|Tambor e frauta de tres buracos empregados para tocar a ''Morris Dance'' de Inglaterra. Ficheiro:La Hues par Congnet Gillis (gros plan).jpg|Tambor militar francés do século XVI. Ficheiro:Sangban.jpg|Tambor Sangban, do África occidental. Ficheiro:Bundesarchiv Bild 108-212-40, Kamerun, Musiker in Mora.jpg|Músicos de Moura, No [[Camerún]] nunha fotografía do 1911. Ficheiro:Maloya01.jpg|Tambor da [[Departamento de Reunión|Illa de Reunión]]. Ficheiro:Surdo22animal.JPG|[[Surdo]], un dos tambores empregados na [[batucada]]. Ficheiro:Music-Surdo.JPG|Outro [[surdo]], este con membrana de plástico. Ficheiro:Repinique.JPG|Repinique, outro dos tambores propios da batucada. Ficheiro:Cuica-profil.JPG|Cuica, tamén da batucada. </gallery> *Tambores [[cono|cónicos]], ou máis exactamente troncocónicos, coa base cun diámetro máis estreitado que a parte superior, na cal se percude. Son moi frecuentes ao continente africano. Entre eles hai o ntenga, de [[Uganda]] ou o koboro de [[Etiopía]]. Igualmente en América desenvolvéronse tambores cónicos (os tambores batá de Cuba ou os dos indios ijca, entre outros) aos cales se uniron nos últimos séculos os que foron traídos desde África polos escravos. Tamén ao Sueste asiático atópanse , por exemplo en [[Xava (illa)|Xava]] e nas Illas Nias. É habitual que estes tambores teñan unha soa membrana percutible. <gallery> Ficheiro:Mridangam transparent.png|Tambor Mridangam, da música carnática da India. Ficheiro:African rattle drum.jpg|Tambor-axóuxere ou tambor sacudido africano. Ao sacudir, un obxecto que hai no interior pica ás membranas e faias vibrar. Ficheiro:Ashiko.jpg|Tambor ashiko, orixinario de África occidental pero que se atopa en ambos os costados do Atlántico. </gallery> [[Ficheiro:Bongo.jpg|miniatura|upright|Un par de tambores bongôs.]] * Tambores en forma de bota ou de barril, máis anchos polo centro que polos bordos (as membranas), e normalmente con dúas membranas, que poden ser do mesmo diámetro, se o tambor ten un perfil simétrico, ou de diámetros diferentes, se o ten asimétrico. Son especialmente habituais no sueste asiático ([[Camboxa]], [[Xava]] ...) e na India, a pesar de que tamén hai en África, en América do Sur e en Xapón (algúns tambores ''[[daiko]]'' como o ''tsuri daiko'' ou l{{'}}''ou-daiko''. Tamén se atopan entre estes as [[Conga (instrumento musical)|congas]], propias da música [[América Latina|latinoamericana]] e os [[bongos]] que son unha versión popularizada e máis moderna. <gallery> Ficheiro:Brazil hand drum.jpg|Tambor de man, con mango, do Brasil. Ficheiro:Palaver-Trommel in Kamerun.jpg|Tambor palaver, do Camerún. Ficheiro:Khol treble.jpg|Tambor khol, de Bengala, na India. Ficheiro:Giant Taiko Drum Nagoya.jpg|Gran tambor Taiko, a Nagoya, Xapón. Ficheiro:2006-06-03 Congas1.JPG|Congas. Ficheiro:DK-Bongos.JPG|Unha nova versión, modificada, duns bongos. Ficheiro:Tenryuji drum.jpg|Tambor Tenryuji, do Xapón. Ficheiro:Taiko drum manufacturing.jpg|Fabricando un Daiko. Osaka: Museo dos dereitos:humanos.. Ficheiro:Traditional indonesian drums.jpg|Tambores tradicionais de Indonesia. Ficheiro:2008 ING Taipei Marathon the Drum Team from Wende Elementary School.jpg|Tambores nunha escola elemental de Taipeh. Ficheiro:Buk on table.jpg|Tambor buk, de Corea. Ficheiro:Korea-Buk-02.jpg|Tambor buk, de Corea. Ficheiro:Airman Buk.jpg|Tambor buk, de Corea. Ficheiro:Dendendaiko.jpg|Dedendaiko o tambor de ondas, do Xapón. Ficheiro:Brosen mrdunga.jpg|Tambor Mrdunga, da India. Ficheiro:Beduk Keraton Kasepuhan.jpg|Tambor beduk a Cirebon, Indonesia. Ficheiro:Thai taphon.jpg|Tambor taphon, de Tailandia. Ficheiro:Thavilplayer.jpg|Tambor Thavil, da música carnàtica da India. </gallery> :*Tambores en forma de reloxo de area, é dicir, máis estreitados na parte central do 'cilindro' que nos extremos, onde están as membranas. Son especialmente empregados na África occidental e no Xapón. Entre os primeiros están, por exemplo, o ''kalungu'' de [[Nixeria]] e entre os xaponeses destacan o ''kakko'', o ''tsuzumi'' e algúns tambores [[daiko]] (ou taiko) como o enorme ''da-daiko''. Tamén hai no mundo árabe (en [[Iraq]], [[Turquía]], etc.) e noutras zonas do continente asiático como [[Corea]], [[India]] ou [[Tíbet]]; este último construíase tradicionalmente con dous cranios humanos recortados e contrapostos, feito que lle daba unhas connotacións máxicas; entremedias o sihi ten ligada unha corda a [[baqueta]] que pica alternativamente unha membrana e a outra cando se fai virar rapidamente o tambor. Finalmente, tamén hai tambores deste tipo en [[Nova Guinea]]. Algúns consideran que os tambores batá de Cuba están neste grupo. Algúns destes tambores aproveitan o feito de que a parte central do instrumento sexa máis estreita para concentrar unha parte das cordas que fixan a tensión das membranas, de forma que facendo unha presión variable sobre esta sección do centro pódese modificar a tensión das membranas e con isto modifícase a altura do son que produce. Así producen e modulan os diferentes sons os [[tambor falando|tambores falantes]] de [[Nixeria]]. <gallery> Ficheiro:Kenkeni.jpg|Tambot kenkeni, de África. Ficheiro:Trong dong Dong Son Guimet.jpg|Tambor da cultura Dong Son, de Vietnam (800 a.C.) al Museo Guimet, de París. Ficheiro:Japanese Drum.jpg|Tambor xaponés. Ficheiro:Japanese small hand drum,kotsudumi,katori-city,japan.JPG|Sufrido tambor de man kotsudumi, do Xapón. Ficheiro:TalkingDrum.jpg|Tambor falando de Nixeria. Ficheiro:Tsuzumi.jpg|Tambor Tsuzumi, do Xapón. Ficheiro:M'bung M'bung's.jpg|Dous tambores Sabar do Senegal. Ficheiro:Janggu.jpg|Tambores Janggu, de Corea. Ficheiro:Korean.Music-Janggu-01.jpg|Músicos coreanos con vestidos típicos, tocando o tambor janggu. Ficheiro:Damaru.jpg|Damaru tibetano; antigamente eran construídos con dous cranios humanos recortados. Ficheiro:Musicians of Papua New Guinea.jpg|Músicos de Papúa Nova Guinea. </gallery> :*Tambores en forma de copa, ou de bol ou recipiente, pero cun pé. Os que existen actualmente en Europa como o ''tarabuka'' de [[Grecia]] e o ''[[darbuk]]'' de [[Serbia]] son claramente derivados –tanto pola forma como polo nome- do [[darbuka]] [[música árabe|árabe]], que se pode atopar desde [[Marrocos]] até o centro de Asia con formas, decoracións e materiais diversos. En África Occidental este tipo de tambor está presente en [[Nixeria]], [[Ghana]] e [[Costa do Marfil]]. Nalgúns destes países e no [[Congo (rexión)|Congo]] hai tambores [[antropomorfismo|antropomórficos]]. Igualmente existen en [[Polinesia]], [[Hawai]], e as [[illas Marquesas]]. <gallery> Ficheiro:Djembe2.jpg|[[Djembé]] de África occidental. Ficheiro:Dabakan 05.jpg|Tambor dabacan, de Filipinas Ficheiro:Gitega drums.JPG|Tambores sagrados ''gitega'', de Burundi Ficheiro:Goblet drum 01.jpg|[[Darbuka]] Ficheiro:Bata drums.jpg|Tambores batá, de Cuba. Ficheiro:Djembe, Ghana.jpg|[[Djembé]] de Ghana Ficheiro:1014365-Support for their wrestler-The Gambia.jpg|Tambores de Gambia </gallery> :* Dentro deste grupo, algúns<ref>Musical Instruments of the World. Diagram Group. 1976, Pp. 152</ref> distinguen, adicionalmente, outro subgrupo: os chamados ''tambores longos'', caracterizados polo feito que a lonxitude do cilindro é moito máis grande que o diámetro. Poden ter formas bastante diversas: cilíndricos, de barril, de reloxo de area, de copa, con pé, etc. Atópanse en África ([[Camerún]], [[Congo (rexión)|Congo]], [[Nixeria]], [[Suráfrica]], en [[América]] (entre os indios Talamanca e Chocounos), [[República Popular da China|China]], [[India]], [[Illa de Nova Guinea|Nova Guinea]], [[Polinesia]], etc. <gallery> Ficheiro:Octobans.jpg|Tambores longos nunha batería. Ficheiro:Tambor cilíndrico de dos membranas.jpg|Tambor cilíndrico de dúas membranas, proveniente de Suramérica. Ficheiro:Inde bison muria9471a.jpg|Tambor largo da india. Ficheiro:Sukur6.jpg|Tambores nggu sobre troncos de árbores, da etnia sukur, en Nixeria. Ficheiro:Siam LongDrum.jpg|Tambores longos de Nixeria. </gallery> * [[Tambor de marco|Tambores de marco]]: Consisten nunha ou dúas membranas ligadas e tensadas a un marco sinxelo que afai estar feito dunha peza de madeira delgada que configura unha pequena cavidade que engade un pouco de resonancia á vibración da membrana. Hornbostel e Sachs especifican que o límite para considerar que un tambor é de marco e non é cilíndrico é que a profundidade do corpo sexa menor que o radio da membrana. Tamén fan notar que, isto faría que a [[Caixa (instrumento musical)|caixa]] tivese que ser considerada un tambor de marco, pero, como deriva dos tambores cilíndricos, contémplase dentro daquel grupo. Normalmente son circulares pero tamén hai outras formas, por exemplo os tambores cadrados que se atopan nalgunhas zonas de España e de [[Portugal]]. Tambores destes tipos están asociados aos [[ritual|rituais]] e ao [[xamanismo]] en varias culturas, por exemplo entre os [[esquimó]]s ou os [[Pobo saami|saamis]]; nestes casos é habitual que as membranas teñan decoración de carácter simbólico. Algúns teñen un mango en liña co seu diámetro para suxeitalos, mentres que outros se collen directamente polo marco. Algúns, mesmo, no canto de ser golpeados coa man (a maioría) ou unha [[baqueta]] (son poucos), colgan unhas cordas ao final das cales hai unhas bólas dos lados do marco e contrapostas, que golpean alternativamente unha membrana e a outra cando se fai virar o mango. É o caso, por exemplo, do ''terbang'' e o ''kelontong'' de Xava, e tamén se atopan tambores deste tipo no Tíbet. Atópanse exemplares tamén entre os nativos de Norteamérica, en [[Panamá]], [[Arxentina]], [[Serbia]], na [[India]], etc. Algúns tipos de tambores de marco fan unhas incisións dentro do marco nas cales colocan uns pequenos discos metálicos, por parellas, que se golpean entre eles ao sacudir o tambor. Neste caso trátase dun instrumento mixto, membranófono e [[idiófono]]. Existen moitos exemplos, o máis común dos cales é a [[pandeireta]] propia de España. Modernamente a pandeireta en moitos contextos constrúese en metal e xa perdeu a membrana, de forma que é só un idiófono. Outros exemplares son o ''reshoto'' e o ''buben'', os dous de [[Rusia]], o ''[[tar (instrumento)|tar]]'' en [[Turquía]], e o ''[[riq]]'', o ''[[daf]]'' comúns en varios países árabes. <gallery> Ficheiro:Tambour - Himalaya.jpg|Tambor con mango, do Tíbet. Ficheiro:Tambour et mailloche.JPG|[[Tambor de marco]] e a súa baqueta. Ficheiro:Sami shamanic drum.JPG|Tambores xamánico dos saamis. Ficheiro:Kanjira.jpg|Exemplares de Kanjira, da India. Ficheiro:BayouSS07YellowtribeTwogirlsTambourine.jpg|Pandeireta en Nova Orleans Ficheiro:Dayra player.jpeg|Tambor dayra da Asia central. Fotografía feita entre 1865 e 1872. Ficheiro:Riqq.jpg|[[Riq]] árabe Ficheiro:Daff.jpg|Daff árabe Ficheiro:Bendir.jpg|Bendir árabe. Ficheiro:Bodhran01.jpg|Bodhrán, da música celta, especialmente da irlandesa. Ficheiro:Mari Boine2 Warszawa Sep2007.jpg|A cantante saami Meri Boine, tocando o tambor xamánico saami. </gallery> == Distintas características == Todos os tambores son membranófonos, mais existen moitas características que poden variar: === Formatos e materiais === [[Ficheiro:Tom-tom 12x8.jpg|upright|miniatura|O [[tam tam]] é un exemplo de tambor.]] O formato do corpo dos tambores varía debido á súa forma de construción. Os tambores poden estar feitos de troncos de árbores escavados ou ripas de madeira fixadas por aneis como un barril de formato cónico. Os tambores con corpo metálico normalmente posúen o corpo totalmente cilíndrico, como os [[timbal|timbais]], as [[caixa (instrumento musical)|caixas]] e os [[tam tam]]. Os [[tímpano (instrumento)|tímpanos]], á súa vez, posúen corpo esférico. Existem tamén moitos outros formatos posibles. Algúns, como o [[djembê]] posúen corpo en forma de copa (máis largos nunha das extremidades). Outros, como o [[tambor falante]] posúen corpo en forma de ampola (máis largos nas extremidades). === Definición do son === [[Ficheiro:Djun.jpg|upright|miniatura|[[Dundun]], '''Dunun''' ou '''Djun djun''', [[instrumento de percusión]] de dúas partes e que pode ter unha campaíña. Moitas veces, é o instrumento central dunha orquestra [[djembê]], encargado dos golpes máis graves.]] A maior parte dos tambores producen sons sen [[altura (música)|altura]] definida, mais algúns son [[afinación|afinábeis]] e permiten producir [[nota musical|nota]] definidas. Os [[tímpano (instrumento)|tímpanos]] permiten a afinación precisa e a variación da nota producida a través de [[pedal|pedais]] que alteran a tensión da pel. Os [[tam tam]] e os [[timbal|timbais]] permitem unha afinación un pouco menos precisa e cada tambor só produce unha nota. Iso significa que para obter a mesma cantidade de notas que dous ou tres tímpanos producen, sería necesaria unha cantidade moito maior de tam tam. Algúns outros instrumentos permitem que o percusionista controle a altura da nota producida alterando coas mans a tensión da pel, tal como ocorre nas táboas e nos [[tambor falante|tambores falantes]] (embora* nestes casos as notas non sexan afinadas con precisión). === Peles === [[Ficheiro:Spazzole-brushes.jpg|dereita|upright|miniatura|Toque cun cepillo de arame.]] Os tambores poden ter pele en só unha ou en ambas as extremidades. Os que posúen dúas peles, poden ser executados pola percusión simultánea de ambas as peles, como nunha [[zabumba]]. A segunda pel pode ter só papel estético ou contribuír no timbre do instrumento, como ocorre coa [[caixa (instrumento musical)|caixa]], que posúe esteiras na segunda pele. == Execución == Os tambores poden ser percutidos con [[baqueta]]s, cepillos de arame ou directamente coas mans, exercendo así o papel de abafadores para alterar o [[timbre (música)|timbre]], a [[altura (música)|altura]] ou a [[intensidade (música)|intensidade]] do son producido. Os tambores de gran porte como o xaponés [[taiko]], normalmente precisan de grandes baquetas, mentres que as baquetas de tambores menores, como un [[tamboril]] non pasan de pequenas varelas. Os tambores son utilizados en todos os tipos de música, como instrumentos rítmicos, contribuíndo á marcación do tempo da música. Cada cultura e xénero musical, no entanto, utiliza un conxunto diferente de tambores, que serven para definir a súa personalidade rítmica. ==Nas relixións== A utlización de tambores en rituais relixiosos tamén é moi importante, sobre todo nas [[relixións afro-brasileiras]], como o [[Candomblé]], [[Umbanda]], [[Batuque]], [[Xambá]] e [[Tambor-de-Mina]], onde se chaman [[atabaque]], ilú, [[Ng’oma|ngoma]] ou inhã dependendo do país. Non só se empregan para acompañamento dos cánticos e das danzas, senón que asumen tamén un papel sagrado de ligazón coas divindades. No [[Caribe (rexión)|Caribe]], os [[Arará]] con instrumentos que inclúen o ''ogan'' (unha campá de ferro que no Brasil se chama de ''gã'' ou ''[[agogô]]''), que pode ser substituído por un guataca (lámina de enxada), ''cachimbo'' (tambor menor, cun volume do son elevado), ''mula'' (tambor médio), e ''caja'' (tambor maior, cun volume do son baixo). Os tambores son de cabeza única e fechados no fondo. Outros nomes para estes tambores tamén se usan nalgunhas partes da [[República Dominicana]], como ''hungan'' para o ''caja''. O líder é tocado cunha varela e unha man, mentres que os outros se tocan con pares de varetas por tocadores sentados. == Exemplos == Os intrumentos de tipo tambor máis comúns, son: [[Ficheiro:BANDAMUSICA.jpg|miniatura|Banda musical tocando tambores, platillos e outros instrumentos.]] * [[Bombo]] * [[Bongó]] * [[Caixa (instrumento musical)]] * [[Conga (instrumento musical)]] * [[Tambor galego]] * [[Tamboril]] * [[Timbal]] * [[Zabumba]] == Notas == {{listaref|group=n. }} ;Referencías {{Listaref|30em}} ==Véxase tamén== {{Commons|Drum}} === Ligazóns externas === *[https://web.archive.org/web/20080624022509/http://www.filhosdaterra.etc.br/ Filhos da Terra] (cursos de confección de tambores xamánicos] *[http://www.bateristaspt.com BateristasPT.com] (Comunidade portuguesa de baterías) *[https://web.archive.org/web/20150718162659/http://www.drumtopia.com/ Drumtopia Drum News] *[https://web.archive.org/web/20050913094520/http://www.cse.ogi.edu/Drum/ CSE] *[https://web.archive.org/web/20171227071832/http://www.drummachine.com/ Drum Machine Museum] *[http://www-2.cs.cmu.edu/afs/cs.cmu.edu/user/mmbt/www/percussion/drum-tales.html Historias sobre tambores] *[http://www.usd.edu/smm/Africa/3179/UgandanDrums.html National Music Museum] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Instrumentos de percusión]] [[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Arte e lecer)]] swrhkah05czg4jfo66q9lxox488co4c 14 62653 7109238 2904243 2025-06-28T08:19:34Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XVIII]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109238 wikitext text/x-wiki {{Artigo principal}} [[Categoría:Historia de Francia]] [[Categoría:Revolucións do século XVIII]] 2s4k0c6j7usivttr86msp6jpn8kvvhv 0 64713 7108263 7066514 2025-06-27T13:40:57Z Autopistero20502020 127649 7108263 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|vila}} {{Galizionario|seco}} O [[topónimo]] '''Vilaseco''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Vilaseco, O Bolo|Vilaseco]]''', parroquia do concello do [[O Bolo|Bolo]]; **'''[[Vilaseco, Vilaseco, O Bolo|Vilaseco]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Vilaseco, San Cristovo de Cea|Vilaseco]]''', parroquia do concello de [[San Cristovo de Cea]]; **'''[[Vilaseco, Vilaseco, San Cristovo de Cea|Vilaseco]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Vilaseco da Serra, Viana do Bolo|Vilaseco da Serra]]''', parroquia do concello de [[Viana do Bolo]]; **'''[[Vilaseco da Serra, Vilaseco da Serra, Viana do Bolo|Vilaseco da Serra]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Vilaseco, Borneiro, Cabana de Bergantiños|Vilaseco]]''', lugar da parroquia de [[Borneiro, Cabana de Bergantiños|Borneiro]], no concello de [[Cabana de Bergantiños]]; *'''[[Vilaseco, A Laxe, Chantada|Vilaseco]]''', lugar da parroquia da [[A Laxe, Chantada|Laxe]], no concello de [[Chantada]]; *'''[[Vilaseco, Lardeiros, O Pino|Vilaseco]]''', lugar da parroquia de [[Lardeiros, O Pino|Lardeiros]], no concello do [[O Pino|Pino]]; *'''[[Vilaseco, Marrube, O Saviñao|Vilaseco]]''', lugar da parroquia de [[Marrube, O Saviñao|Marrube]], no concello do [[O Saviñao|Saviñao]]; *'''[[Vilaseco, Vilelos, O Saviñao|Vilaseco]]''', lugar da parroquia de [[Vilelos, O Saviñao|Vilelos]], no concello do [[O Saviñao|Saviñao]]; *''' [[Vilaseco, Castrelo, Vimianzo|Vilaseco]]''', lugar da parroquia de [[Castrelo, Vimianzo|Castrelo]], no concello de [[Vimianzo]]. Amais, como [[apelido]], pode referirse a: *'''[[José Luis Vázquez Vázquez]]''', chamado '''Vilaseco''', pintor. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Vila (homónimos)|Seco|Vilaseca}} {{Control de autoridades}} 19q1c200zg8zuc640weivpqrspj0x0x 0 64840 7108235 6864630 2025-06-27T13:13:05Z Autopistero20502020 127649 7108235 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|vila}} {{Galizionario|seca}} O [[topónimo]] '''Vilaseca''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Vilaseca, Trasmiras|Vilaseca]]''', parroquia do concello de [[Trasmiras]]; **'''[[Vilaseca, Vilaseca, Trasmiras|Vilaseca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Vilaseca, Ardán, Marín|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Ardán, Marín|Ardán]], no concello de [[Marín]]; *'''[[Vilaseca, Negueira, Negueira de Muñiz|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Negueira, Negueira de Muñiz|Negueira]], no concello de [[Negueira de Muñiz]]; *'''[[Vilaseca, Santa Marta de Meilán, Riotorto|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Santa Marta de Meilán, Riotorto|Santa Marta de Meilán]], no concello de [[Riotorto]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Vila (homónimos)|Seca (homónimos)|Vilaseco}} *'''[[Vila-seca]]''', concello de [[Cataluña]], pertencente á [[provincia de Tarragona]]. {{Control de autoridades}} 3ejk2quswcxnosq87yvlg7xl314x47j 0 65153 7108295 7058280 2025-06-27T14:00:55Z Autopistero20502020 127649 7108295 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Seixido''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Seixido, A Lama|Seixido]]''', parroquia do concello da [[A Lama|Lama]]; **'''[[O Seixido, Seixido, A Lama|O Seixido]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Seixido, Lousame, Lousame|Seixido]]''', lugar da parroquia de [[Lousame, Lousame|Lousame]], no concello de [[Lousame]]; *'''[[O Seixido, Xermade, Xermade|O Seixido]]''', lugar da parroquia de [[Xermade, Xermade|Xermade]], no concello de [[Xermade]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Seixidal}} *'''[[O Seixedo, Oseiro, Arteixo|O Seixedo]]''', lugar da parroquia de [[Oseiro, Arteixo|Oseiro]], no concello de [[Arteixo]]. {{Control de autoridades}} 5s4lsg2asr04yqs40z1gwbrs9x7q2ba 0 66785 7109092 7026633 2025-06-27T23:11:13Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109092 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto xaponés}} {{Nihongo|'''''Death Note'''''|デスノート|Desu Nōto}} é unha serie de [[manga]] escrita por [[Tsugumi Ōba]] e ilustrada por [[Takeshi Obata]], e cuxa adaptación ó [[anime]] foi dirixida por [[Tetsurō Araki]]. A historia céntrase en [[Light Yagami]], un estudante de insituto que atopa un caderno sobrenatural chamado «Death Note», co cal é quen de matar persoas se escribe os nomes no caderno mentres imaxina mentalmente a cara de quen quere asasinar.<ref name="c1">{{cita libro|autor=Ōba, Tsugumi|título=Death Note, volumen 1|ano=2004|editorial=[[Shūeisha]]|capítulo=Capítulo 1|isbn=4-08-873621-4}}</ref> Light tenta eliminar a tódolos criminais e crear un mundo onde non exista a maldade, pero os seus plans serán frustrados por [[L (Death Note)|L]], un célebre detective privado.<ref name="c2">{{cita libro|autor=Ōba, Tsugumi|título=Death Note, volumen 1|ano=2004|editorial=[[Shūeisha]]|capítulo=Capítulo 2|isbn=4-08-873621-4}}</ref> A serie está baseada nun ''[[one-shot]]'' que foi difundido por [[Shūeisha]] para a revista ''Shōnen Jump'',<ref name="OS">{{cita web|url=http://jump.heavy.jp/cm.htm|título=One Shots publicados dende o ano 2000 na revista ''Shōnen Jump''|dataacceso=28 de marzo de 2012|lingua=xaponés|data-arquivo=17 de abril de 2008|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20080417202523/http://jump.heavy.jp/cm.htm|url-morta=unfit}}</ref> e xeralizouse como unha inclusión no volume trece,<ref name="OS2">{{cita web|url=http://myanimelist.net/manga/3645/Death_Note_Episode_0|editorial=Myanimeliste.net|título=Death Note (capítulo piloto)|dataacceso=23 de decembro de 2008|lingua=inglés|data-arquivo=17 de abril de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210417203659/http://myanimelist.net/manga/3645/Death_Note_Episode_0|url-morta=yes}}</ref> «''How to Read''», o cal é unha guía que contén datos relativos á franquía, incluíndo o perfil de tódalas personaxes principais.<ref name="V13">{{cita web|url=http://books.shueisha.co.jp/CGI/search/syousai_put.cgi?Isbn_cd=4-08-874095-5&mode=1|título=HOW TO READ|editorial=[[Shūeisha]]|dataacceso=13 de xuño de 2008|lingua=xaponés}}</ref> O manga comezou a publicarse en decembro de 2003 pola editorial Shūeisha, na revista semanal xaponesa ''[[Shūkan Shōnen Jump|Shōnen Jump]]'', ata o seu final en maio de 2006 co duodécimo volume,<ref name="annmanga">{{cita web|url=http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/manga.php?Id=4354|título=Death Note (manga)|dataacceso=5 de xaneiro de 2004|editorial=[[Anime News Network]]|lingua=inglés}}</ref> chegando a ter cento oito capítulos. Máis tarde, a historia do manga foi adaptada a un [[anime]] producido por [[Madhouse (animación)|Madhouse]], ata que chegou ó seu final cun total de [[Lista de episodios de Death Note|trinta e sete episodios]].<ref name="annanime">{{cita web|url=http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/anime.php?id=6592|título=Death Note (anime)|dataacceso=12 de xullo de 2007|editorial=[[Anime News Network]]|lingua=inglés}}</ref> O anime emitiuse no Xapón dende o 3 de outubro de 2006 ata o 26 de xuño de 2007 pola canle televisiva [[Nippon Television]]. Asemade, a obra foi adaptada en tres filmes de ''[[imaxe real]]'',<ref name="LA">{{cita web|url=http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/anime.php?id=6383|editorial=[[Anime News Network]]|título=Death Note (live action)|dataacceso=23 de decembro de 2008|lingua=inglés}}</ref> dous novelas lixeiras e múltiples [[videoxogo]]s creados por [[Konami]] para [[Nintendo DS]]. No 2006, [[Tsugumi Ōba]] creou un ''[[artbook]]'' chamado ''«Blanc et Noir»'', que contén ilustracións sobre a serie, sendo publicado oficialmente por Shūeisha;<ref name="Ar">{{cita web|url=http://books.shueisha.co.jp/CGI/search/syousai_put.cgi?isbn_cd=4-08-782146-3&mode=1|título=Blanc et Noir|editorial=[[Shūeisha]]|dataacceso=13 de xuño de 2008|lingua=xaponés}}</ref> tamén se crearon varios libros suplementarios sobre a franquía. Máis tarde, creouse un novo ''one-shot'' que conta os sucesos que ocorren dous anos despois do final do manga orixinal, ó igual que dous episodios especiais chamados ''«Death Note Rewrite: The Visualizing God»'' e ''«Death Note Rewrite 2: L's Successors»'', os cales son uns resumos da primeira parte narrada por [[Ryuk (Death Note)|Ryuk]] e a segunda parte narrada por [[L (Death Note)|L]].<ref name="DNR1">{{cita web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2007-07-12/death-note-tv-special-to-be-three-hour-director's-cut|título=Death Note Rewrite: The Visualizing God|data=12 de xullo de 2007|editorial=[[Anime News Network]]|dataacceso=13 de xullo de 2007|lingua=inglés}}</ref><ref name="DNR2">{{cita web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2008-07-25/second-death-note-special-to-air-on-august-22-in-japan|título=Death Note: Rewrite 2: L's Successors|data=25 de xullo de 2008|editorial=[[Anime News Network]]|dataacceso=7 de xuño de 2009|lingua=inglés}}</ref> Varias publicacións de manga, anime e outros medios gabaron e, á súa vez, criticado a serie. Aínda que se destacou que o seu argumento resulta entretido para as audiencias, ''Death Note'' foi prohibido na [[República Popular da China|China]] por mor de que os nenos modificaban os seus cadernos en semellanza ó Death Note.<ref name="china">{{cita web|url=http://news.xinhuanet.com/school/2005-01/11/content_2446984.htm|título=A prohibición na China de ''Death Note''|editorial=Xinhuanet.com|dataacceso=4 de setembro de 2007|lingua=chinés}}</ref> == Death Note == [[Ficheiro:Death Note, Book.svg|miniatura|esquerda|150px|Imaxe dun Death Note.]] Na historia, o «Death Note» é un caderno cunha cuberta de cor negra e o seu nome inscrito nela. Este caderno ten a capacidade de matar a calquera persoa só con escribir o seu nome nel, e sempre que o portador visualice mentalmente a faciana de quen quere asasinar. Normalmente, as persoas cuxos nomes son escritos no caderno morren dun [[Infarto agudo de miocardio|ataque ó corazón]] despois de corenta segundos, a non ser que se especifique a causa da súa morte.<ref name="c1" /> Os ''[[shinigami (Death Note)|shinigamis]]'' son os portadores orixinais dos Death Note e grazas ós seus ollos poden matar ás persoas con facilidade, xa que poden ver o nome real e o tempo que lles resta de vida.<ref name="c2" /> Os ''shinigamis'' non poden ser vistos polas persoas normais, a non ser que estas toquen o seu Death Note.<ref name="c3" /> Cando [[Ryuk (Death Note)|Ryuk]] guinda o seu Death Note á Terra, escribiu as instrucións sobre o seu uso en [[lingua inglesa|inglés]], xa que é unha lingua franca universal; polo que [[Light Yagami]] aprende a usalo no intre en que o atopa, mais no transcurso da serie van aparecendo outras regras. No [[manga]], cada capítulo contén unha páxina especial coas regras do Death Note,<ref name="c1" /> mentres que no [[anime]], en cada pausa, dúas por episodio, nárrase unha regra sobre o uso do Death Note. No intre en que un portador humano dun Death Note renuncia a este ou o caderno é destruído, esa persoa perde tódalas lembranzas relacionados co caderno de xeito inmediato, pero se o toca de novo, vólveos recuperar. == Sinopse == [[Ficheiro:ShunsenShinigami.jpg|miniatura|180px|Representación artística dun ''shinigami'' no libro ''[[Ehon Hyaku Monogatari]]'', semellante ós ''shinigami'' da serie.]] A historia é protagonizada por [[Light Yagami]], un dos estudantes máis sobresaíntes do [[Xapón]] que desexaba acabar con tódolos criminais que o rodeaban. Un día, a súa vida sofre un cambio radical cando atopa un estraño caderno sobrenatural chamado «[[#Death Note|Death Note]]», tirado no chan.<ref name="c1" /> No caderno había escritas instrucións sobre o seu emprego, nas que se dicía que de escribirse o nome dunha persoa e pensar na cara dela, morrería dun ataque ó corazón. Nun principio, Light desconfiaba da autenticidade do caderno, pero logo de probalo en dúas ocasiónss, decátase de que o seu poder é real. Despois de cinco días, recibe a visita do verdadeiro dono do Death Note, un [[shinigami (Death Note)|shinigami]] chamado [[Ryuk (Death Note)|Ryuk]], que lle conta que deixara caer o Death Note á [[Terra]] porque estaba aborrecido,<ref name="c2" /> e á súa vez Light revélalle que o seu obxectivo é matar a tódolos criminais, para así limpar o mundo da maldade e converterse no «deus do novo mundo».<ref name="c2" /> Máis tarde, o número inexplicable de mortes de criminais chama a atención do [[FBI]] e dun famoso detective privado coñecido como «[[L (Death Note)|L]]». L deduce axiña que o asasino en serie, alcumado polo público como {{Nihongo|«Kira»|キラ||derivado da pronunciación xaponesa da verba inglesa ''«killer»'', lit. ''«asasino»''}}, vive no [[Xapón]]. Tamén se decata de que Kira pode matar ás persoas sen necesidade de poñerlles un dedo enriba. Light descobre que L será un dos seus maiores rivais, e dende entón producirase unha guerra psicolóxica entre ambos.<ref name="c3">{{cita libro|autor=Ōba, Tsugumi|título=Death Note, volume 1|ano=2004|editorial=[[Shūeisha]]|capítulo=Capítulo 3|isbn=4-08-873621-4}}</ref> [[Misa Amane]], unha afamada ídolo do Xapón que porta un Death Note, o cal lle foi entregado por [[Lista de personaxes de Death Note#Rem|Rem]] a petición de [[Lista de personaxes de Death Note#Jealous|Jealous]]; encóntrase con Light.<ref name="c25">{{cita libro|autor=Ōba, Tsugumi|título=Death Note, volume 2|ano=2004|editorial=[[Shūeisha]]|capítulo=Capítulo 25|isbn=4-08-873652-4}}</ref> Misa estaba obsesionada con Kira despois de que este matase ó asasino dos seus pais, polo que decide axudar a Light, facéndose pasar polo «segundo Kira», ata que é capturada e encerrada por L, xa que sospeitaba dela. Light traza un plan para renunciar á propiedade dos Death Note, tanto o seu como o de Misa, e así esquecelo todo e poder rescatala. Despois de perder os seus recordos, Light é ceibado para comezar a investigar con L a un grupo de delincuentes dunha empresa chamada "Yotsuba", os cales posúen o Death Note de Misa. Ó detelos, Light recupera tódolos seus recordos no intre que toca o Death Note. Rem, sendo manipulada por Light para que actúe a prol del, asasina a L e ó seu asistente, [[Lista de personaxes de Death Note#Watari|Watari]]. Xa que incumpre unha das regras do Death Note, Rem morre, aumentando o tempo de vida de Misa. Despois da morte de L, Light asume o cargo de «novo L» no grupo de investigación.<ref name="c59">{{cita libro|autor=Ōba, Tsugumi|título=Death Note, volume 7|ano=2005|editorial=[[Shūeisha]]|capítulo=Capítulo 59|isbn=4-08-873830-6}}</ref> Cinco anos máis tarde, aparecen [[Near (Death Note)|Near]] e [[Mello (Death Note)|Mello]], os verdadeiros sucesores de L, que se dividen para ver quen atrapa a Kira primeiro. Near, coa axuda do goberno, crea a SPK, unha organización fundada co obxectivo de capturar a Kira, mentres que Mello fai un trato coa [[mafia]] para lograr o mesmo obxectivo. Mello comeza a executar o seu plan e a investigar sobre os poderes do Death Note, e Near, facéndose pasar pol L, contacta con Light, quen tamén se facía pasar por L. Light non agardaba que L tivese sucesores, polo que comeza a evadir novamente as deducións deles para cumprir as súas ambicións. Posteriormente, Light decide buscar a unha persoa para que o substitúa por un tempo no seu traballo como Kira, xa que Near estaba a sospeitar del e Misa xa non lle servía. Por iso, escolle a [[Teru Mikami]], un home que admira a Kira coma un deus. Mello, coa axuda de seu amigo Matt, secuestra a [[Lista de personaxes de Death Note#Kiyomi Takada|Kiyomi Takada]], unha antiga noiva de Light na universidade. Matt morre metrallado trala persecución dos guardacostas de Takada, dándolle a oportunidade a Mello de fuxir. Porén, Mello morre a mans de Takada, quen posuía un anaco do Death Note, pero máis tarde, Takada é asasinada por Light. Por outra banda, Near fai contacto con Light e o seu equipo para levar a cabo unha reunión. Light aproveita a oportunidade para mandarlle a Mikami que descubra os verdadeiros nomes dos membros da SPK. Cando o día da reunión chega, Mikami escribe os nomes dos membros da SPK no seu Death Note, pero Near explica que ninguén ía morrer, xa que coa axuda de [[Lista de personaxes de Death Note#Stephen Gevanni|Stephen Gevanni]], trocaran ese caderno por un falso. Light, ó sentirse acurralado polas deducións de Near, revela que todo era certo e intenta matalo cun anaco de Death Note que tiña agochado no reloxo. Porén, Tōta Matsuda, un dos axentes do caso Kira, dispáralle, quedando mal ferido. Mikami suicídase por que Light fora derrotado e aproveitando o momento, Light foxe e vai recordando todo o que viviu. Ó cabo, Ryuk escribe o nome de Light no seu Death Note e este morre. == Personaxes principais == {{Artigo principal|Lista de personaxes de Death Note}} A continuación descríbense as personaxes principais, xunto cos ''[[seiyū]]'' da versión orixinal xaponesa. * {{Nihongo|[[Light Yagami]]|夜神 月|Yagami Raito|tamén coñecido como «Kira» キラ}} É un dos mellores estudantes do [[Xapón]]. Unha vez que atopa o Death Note disponse a acabar con tódolos criminais do mundo e crear un mundo onde el sexa o deus. Cando usa o Death Note, o número de mortes inexplicables chama a atención de tódolos [[medios de comunicación]], volvéndose o centro de atención da Xapón e do mundo. Máis tarde terá que evadir as deducións de [[L (personaxe de Death Note)|L]] para poder acadar os seus obxectivos. Na versión orixinal xaponesa, o seu ''[[seiyū]]'' é [[Mamoru Miyano]].<ref>{{cita web |url=http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/people.php?id=10397|título=Mamoru Miyano|dataacceso=19 de xaneiro de 2009|editorial=[[Anime News Network]]|lingua=inglés}}</ref> * {{Nihongo|[[L (Death Note)|L]]|エル|Eru}}, cuxo nome real é {{Nihongo|L Lawliet|エル・ローライト|Eru Rōraito}},<ref name="VN13">{{cita libro|autor=Ōba, Tsugumi|título=Death Note, volume 13|ano=2006|editorial=[[Shūeisha]]|isbn=4-08-874095-5}}</ref> É un famoso detective privado do cal ninguén coñece a súa verdadeira identidade, agás o seu asistente, Watari. É coñecido mundialmente por resolver casos complexos, xa que é unha persoa extremadamente intelixente.<ref name="c2" /> Cando [[Lista de personaxes de Death Note#Rem|Rem]] é manipulada por Light, esta escribe o nome real de L no seu Death Note e L morre. Na versión orixinal xaponesa, o seu ''[[seiyū]]'' é [[Kappei Yamaguchi]].<ref>{{cita web |url=http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/people.php?id=277|título=Kappei Yamaguchi|dataacceso=19 de xaneiro de 2009|editorial=[[Anime News Network]]|lingua=inglés}}</ref> * {{Nihongo|[[Misa Amane]]|弥 海砂|Amane Misa}} É unha famosa ídolo do Xapón que tamén porta un Death Note. Misa obsesiónase con Kira despois de que dese morte ó asasino dos seus pais, polo que ela decide axudar a Light, facéndose pasar polo «segundo Kira». Misa namórase profundamente de Light, deixándose manipular por el, pero el só a usa para acadar os seus obxectivos. Na versión orixinal xaponesa, o seu ''[[seiyū]]'' é [[Aya Hirano]].<ref>{{cita web |url=http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/people.php?id=6581|título=Aya Hirano|dataacceso=19 de xaneiro de 2009|editorial=[[Anime News Network]]|lingua=inglés}}</ref> * {{Nihongo|[[Near (Death Note)|Near]]|ニア|Nia}}, cuxo nome real é {{Nihongo|Nate River|ネイト・リバー|Neito Ribā}} É un dos rapaces superdotados do orfanato Wammy's House e o primeiro na liña de sucesión de L. Ó ser informado da morte de L, o director do orfanato propolle a Mello traballar xunto con Near, pero Mello rexeita a idea. Máis tarde, coa axuda do goberno, crea a SPK, unha organización fundada co único obxectivo de capturar a Kira, logrando descubrir a Light. Segundo Near, nin el nin Mello estaban ó nivel de L, pero xuntos eran quen de igualalo ou mesmo de superalo. Na versión orixinal xaponesa, e o seu ''[[seiyū]]'' é [[Noriko Hidaka]].<ref>{{cita web|url=http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/people.php?id=282|título=Noriko Hidaka|dataacceso=19 de xaneiro de 2009|editorial=[[Anime News Network]]|lingua=inglés}}</ref> * {{Nihongo|[[Mello (Death Note)|Mello]]|メロ|Mero}}, cuxo nome real é {{Nihongo|Mihael Keehl|ミハエル・ケール|Mihaeru Kēru}} É un dos rapaces superdotados do orfanato Wammy's House ó igual que Near, e o segundo na liña de sucesión de L. Cando L morreu, Mello fai un trato coa [[mafia]] para atrapar a Kira antes que Near, pero foi asasinado por [[Lista de personaxes de Death Note#Kiyomi Takada|Kiyomi Takada]], quen escribira o seu nome nun anaco do Death Note baixo as ordes de Light. Na versión orixinal xaponesa, o seu ''[[seiyū]]'' é [[Sasaki Nozomu]].<ref>{{cita web|url=http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/people.php?id=1012|título=Sasaki Nozomu|dataacceso=19 de xaneiro de 2009|editorial=[[Anime News Network]]|lingua=inglés}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Portal|Xapón}} === Ligazóns externas === * [http://www.ntv.co.jp/deathnote/ デスノート] Páxina oficial do anime {{ja}} * [http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/search/name?q=%22Death+Note%22 ''Death Note] en [[Anime News Network]] {{en}} * [http://www.death-note-movie.com/ Páxina web oficial dos filmes] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200413055248/http://wwws.warnerbros.co.jp/deathnote/ |date=13 de abril de 2020 }} {{en}} {{Death Note}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Death Note]] [[Categoría:Series de manga]] 06j0jjfq934lfg3s85ltcilf3hsj65f 0 68474 7108368 7058651 2025-06-27T14:39:48Z Autopistero20502020 127649 7108368 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Sergude''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Sergude, Boqueixón|Sergude]]''', parroquia do concello de [[Boqueixón]]; *'''[[Sergude, Carral|Sergude]]''', parroquia do concello de [[Carral]]; *'''[[Sergude, Vilaquinte, Carballedo|Sergude]]''', lugar da parroquia de [[Vilaquinte, Carballedo|Vilaquinte]], no concello de [[Carballedo]]; *'''[[Sergude, Xornes, Ponteceso|Sergude]]''', lugar da parroquia de [[Xornes, Ponteceso|Xornes]], no concello de [[Ponteceso]]; *'''[[Sergude, Navío, San Amaro|Sergude]]''', lugar da parroquia de [[Navío, San Amaro|Navío]], no concello de [[San Amaro]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== *'''[[Seragude, Frontón, Pantón|Seragude]]''', lugar da parroquia de [[Frontón, Pantón|Frontón]], no concello de [[Pantón]]. {{Control de autoridades}} b8ksc6y2mhz8sie9jg41fcttckioq16 0 74063 7108974 6875451 2025-06-27T22:33:12Z O Breixo 127505 7108974 wikitext text/x-wiki {{Personaxe}} '''Khepri''' é un deus maior da [[mitoloxía exipcia]], símbolo da vida eterna e imaxe da constante transformación da existencia a dereita mostrase a inscrición en [[xeroglífico]]. Represéntase cun [[escaravello]] ou unha figura humana con cabeza de escaravello, empuxando ao [[Sol]] polo [[ceo]]. Khepri creábase a si mesmo cada mañá, renacendo como ''novo'' Sol, por iso foi vinculado con [[Atum]], deus Sol autocreado. Como símbolo da vida eterna, o Sol da mañá, era unha manifestación do deus [[Ra (deus)|Ra]]. Segundo os [[textos das Pirámides]] ''a Terra era un salivazo de Khepri''. Simboliza o principio das transformacións que experimentan os seres vivos, desde que nacen ata que falecen, ata do seu renacemento se superaban as probas no [[máis alá]]. O seu principal santuario estaba en ''Iunu'' ([[Heliópole]]), preto do [[O Cairo|Cairo]]. O escaravello, utilizado nos rituais funerarios, foi un dos amuletos máis populares de Exipto. {{Xero2|Khepri|<hiero>xpr:r-i-A40</hiero>}}[[Ficheiro:Egypt.KV6.04.jpg|esquerda|miniatura|150px|Khepri na tumba de [[Ramsés IX]]]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Deuses exipcios]] [[Categoría:Deuses creadores]] [[Categoría:Deuses animais]] [[Categoría:Deuses solares]] td2j58g69b1wq21uh8wfc3kkdg1s776 0 75183 7108642 4622984 2025-06-27T19:35:35Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108642 wikitext text/x-wiki ''Este artigo trata sobre o condimento ou colorante, para a planta tropical da cal se extrae esta substancia, véxase '''[[Cúrcuma (planta)]]'''.'' [[Ficheiro:Turmeric-powder.jpg|250px|miniatura|Cúrcuma en po]] A '''cúrcuma''' é un [[colorante]] natural, catalogado co [[Números E|código alimentario]] da [[Unión Europea]] como '''[[E100|E-100ii]]'''. Mostra unha cor [[amarelo|amarela]] e extráese da [[raíz]] da [[Cúrcuma (planta)|planta da cúrcuma]] (''[[Curcuma longa]]''). A cúrcuma é o estado bruto dos extractos da planta, mentres que a súa forma refinada se denomina [[curcumina]]. == Usos == Empregouse ao longo da historia para colorear, por exemplo, partes do corpo; pero o seu uso máis estendido foi o de colorante de téxtil. Emprégase para tinguir [[algodón]], [[la]], [[seda]], [[coiro]], [[papel]], [[laca]]s, [[verniz]], [[cera]]s etc. Tamén se emprega como colorante alimentario para o [[arroz]], [[carne]] e pratos preparados de orixe hindú, pois é deste país onde o seu uso é máis común. === Uso medicinal === {{aviso médico}} En medicina - sobre todo a Ayurvédica - ten amplo uso contra a [[hepatite]] A, B e outras hepatites, en casos de [[trombocitopenia]] (plaquetas baixas), como regulador da [[inmumidade]] e coadxuvante en inmunodeficiencias, incluídas certas formas de [[cancro]] como o [[cancro de mama|carcinoma de mama]] e o hepatocarcinoma. == Véxase tamén == * [https://propiedadesdeweb.com/curcuma/ Propiedades da cúrcuma] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180122072251/https://propiedadesdeweb.com/curcuma/ |date=22 de xaneiro de 2018 }}. === Outros artigos === * ''[[Curcuma]]'' (xénero) {{Control de autoridades}} [[Categoría:Curcuma| ]] [[Categoría:Especias]] [[Categoría:Substancias químicas]] [[Categoría:Colorantes alimentarios|Curcuma]] [[Categoría:Plantas descritas en 1753]] q1hn4dq1pdfzllmb5dy57m9evjbrmp8 0 77581 7109276 7048696 2025-06-28T09:46:38Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Guerras do século XVI]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109276 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} A revolta e guerra das '''Comunidades de [[Coroa de Castela|Castela]]''' foi un levantamento contra a coroa que tivo lugar entre 1520 e 1522, protagonizado polas cidades do interior da [[Coroa de Castela]]. Algúns historiadores cualifícana como a primeira revolución moderna de Europa, contra as pretensións do rei [[Carlos I de España|Carlos I]] de modificar o goberno da Coroa, subtraendo poder ás "Comunidades de Villa y Tierra castellanas" (as cidades) co obxectivo de profundar na centralización do poder. Outros cualifícana como un último intento dos casteláns de ancorarse na [[Idade Media]] e frear o avance do poder real, ó que suma un compoñente de odio ó estranxeiro nesta revolta. Son da primeira opinión [[José Antonio Maravall]]<ref>{{Cita libro | autor = Maravall, José Antonio | título = Las Comunidades de Castilla | ano = 1979 | publicación = Alianza Editorial, Madrid | id = ISBN 84-206-2227-3 }}</ref>, [[Julio Valdeón Baruque]] ou o historiador francés [[Joseph Pérez]]<ref>{{Cita libro | autor = [[Joseph Pérez|Pérez, Joseph]] | título = La révolution des "Comunidades" de Castilla (1520-1521) | ano = 1970 | publicación = Bordeaux: Institut d'Etudes Ibériques et Ibero-Américaines de l'Université | id = ISBN 84-206-2227-3 }}</ref>, autor do libro ''Los comuneros'', e quizais o maior experto no movemento comuneiro. Fronte a eles, os partidarios da segunda opinión defenden que un maior poder real era garantía de modernidade, xa que era característico do medievo a fragmentación do poder e, no caso da coroa de Castela, a necesidade dos monarcas, desde antigo, de apoiarse nas cidades (nas denominadas "cidades con voto en Cortes", que tiñan un poder importante polo seu dereito a participar nas Cortes estamentais mediante o envío de representantes), polo que a Guerra das Comunidades suporía un último intento desas cidades por manter o poder que acumularan ó longo de séculos e impedir a continuación dun camiño cara ao [[absolutismo]]. [[Ficheiro:Comuneros.jpg|miniatura|dereita|''Os Comuneiros Padilla, Bravo e Maldonado no Patíbulo''. [[Antonio Gisbert Pérez]], 1860.]] A revolta das Comunidades non foi unha revolta popular. {{cómpre referencia}} Foi unha '''rebelión da comunidade política''' (a oligarquía local, '''a nobreza''') contra o crecente poder do Rei. O que os comuneiros pretendían era frear ese incipiente absolutismo real para intentar conseguir un réxime político similar ó que tradicionalmente existira na [[Coroa de Aragón]], {{cómpre referencia}} un sistema de goberno pactista entre o Rei e o Reino (as Cortes), porque ven perder o seu poder fronte a un poder rexio cada vez máis absoluto. Economicamente, os comuneiros apostaron decididamente por fomentar o desenvolvemento dunha industria manufactureira castelá, o que os enfrontou ós grandes mercadores exportadores de [[Burgos]]. Por este motivo, o concello foi a única cidade castelá do bando realista{{cómpre referencia}}. Malia o carácter urbano da rebelión, no verán de 1520 sumáronse no mundo rural numerosos insurrectos nos señoríos, desexando pasar ó reguengo. En todo caso, trátase dun episodio notable e transcendente da historia. == Antecedentes == Aínda que a causa inmediata da revolta foi que, ó chegar un rei estranxeiro, impuxo como homes de confianza no goberno do reino a outros estranxeiros, así como o uso dos recursos e impostos de Castela en favor do Imperio, as raíces do problema hai que buscalas máis atrás, na época das rexencias en Castela (1504-1517) na que saíron á luz importantes conflitos da sociedade castelá: a preocupación da nobreza por recuperar poder tralo reinado de [[Isabel I de Castela|Isabel I]] que llo reducira notablemente (en xeral, os comuneiros serían membros da pequena burguesía comercial e artesanal das cidades castelás); o conflito entre os grandes comerciantes (representados por Burgos, sede do ''Consulado del Mar'', onde se centraban as exportacións da la castelá) que desexaban exportar a la en bruto, e os manufactureiros (representados por [[Segovia]]) que desexaban unha maior cota para poder desenvolver unha incipiente industria téxtil en Castela (como a que existía, por exemplo, en [[Flandres]] e que precisamente utilizaba la castelá); o problema dos conversos debido ó rigor da [[Inquisición española|Inquisición]]; ou as tensións nas cidades onde o poder político estaba en mans de clans determinados. === O servizo de Carlos I === A chegada de Carlos I reavivou estes problemas e engadiu novos conflitos, xa que o rei era inexperto, estranxeiro, descoñecedor do [[lingua castelá|castelán]], e favorecía á súa camariña [[Flandres|flamenga]]. Estando en [[Barcelona]] soubo da súa elección como [[Sacro Imperio|Rei de romanos]], así que convocou as [[Cortes de Santiago de Compostela e A Coruña|Cortes]]<ref>http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/95791734217821695203346/p0000018.htm#I_40_ convocou Cortes] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080610055401/http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/95791734217821695203346/p0000018.htm#I_40_ |date=10 de xuño de 2008 }}</ref> para marzo de 1520 (iniciándose o 1 de abril) para obter un servizo económico para sufragar os gastos do monarca no estranxeiro, pero a oposición dos procuradores, e a expulsión dos procuradores de [[Salamanca]] e [[Toledo]], motivou o traslado das Cortes á [[A Coruña|Coruña]], con vistas á súa próxima partida. Aínda que os procuradores casteláns ían na súa gran maioría coas consignas ben claras para votar en contra, tras coaccións ou subornos, o servizo quedou finalmente aprobado, o que produciu malestar e indignación nas cidades. Así, os procuradores de [[Zamora]] e Burgos fuxiron, e o de Segovia foi aforcado. Antes diso, o 22 de maio, o rei saíu do reino deixando como gobernador ó Cardeal [[Adriano de Utrecht]]. == Formación da Santa Xunta e Inicio da guerra == O 29 de xullo de 1520 formouse en [[Ávila]] a Santa Xunta do Reino formada inicialmente por representantes das cidades de Segovia, Salamanca, [[Toro, España|Toro]], Toledo e Ávila, coa fin de organizar a súa protesta, elixíndose como presidente ó toledano [[Pedro Lasso de Vega]] (irmán do poeta e membro do exército imperial [[Garcilaso de la Vega]]), e como xefe do exército comuneiro ó tamén toledano [[Juan de Padilla]]. Para castigar o crime de Segovia requiríase a artillaría depositada en [[Medina del Campo]], pero a cidade resistiuse e foi incendiada o 21 de agosto polo exército realista. Desta forma a rebelión estendeuse en Castela, adheríndose unha trintena de cidades á Xunta, entre elas Valladolid, quedando prisioneiro o rexente o 1 de novembro. == Desenvolvemento das Comunidades == A Santa Xunta trasladouse a [[Tordesillas]], coa esperanza de que a confinada raíña [[Xoana I de Castela|Xoana I]] servise de apoio ós comuneiros: Malia que inicialmente parecía que a raíña lles daba o seu apoio, pasando o tempo non sacaron nada dada a súa inestabilidade mental e a súa reticencia a asinar documento algún. Dado que a revolta se estendeu das cidades ó campo, producíndose levantamentos antiseñoriais no campesiñado como en [[Bribiesca]], en [[Haro]], ou en [[Tierra de Campos]]. A nobreza abandonou o seu inhibimento en apoio á autoridade monárquica. Carlos I nomeou dous novos vicerreis de entre a nobreza castelá: nomeou [[Condestable de Castela]] a [[Iñigo Fernández de Velasco]] (señor de Burgos), e [[Almirante de Castela]] ó señor {{cómpre referencia}} de [[Medina de Rioseco]]. Co apoio nobiliario e fuxido de Valladolid, o rexente emprende a contraofensiva a partir do 31 de outubro, agrupando tropas nas terras do Almirante, xunto a Medina de Rioseco, e co apoio económico do [[Manuel I de Portugal|rei de Portugal]]. O mando recae en [[Pedro Fernández de Velasco]], conde de Haro, fillo do Condestable, que xa reunira tropas na cidade de Burgos conforme ó tradicional repartimento, acudindo na súa axuda o tamén fillo do [[duque de Nájera]], con artillaría procedente de [[Navarra]] e [[Hondarribia]], deixando desguarnecida a fronteira francesa. Tamén acudiron os condes de Benavente e de Altamira, os marqueses de Astorga e de Falces, e os condes de Salinas e de Luna. Aínda así o número de lanzas a cabalo non excedía das 2000.<ref>Gan Giménez, Pedro, pg. 43</ref> Os realistas toman [[Tordesillas]] o 5 de decembro, e a Xunta escapa a Valladolid. Juan de Padilla volve a Toledo para recrutar reforzos. En 1521 o bispo de Zamora [[Antonio de Acuña]] organiza un exército en Tierra de Campos que asalta fortalezas señoriais para despois marchar á meseta sur. Mentres, a Xunta dividiuse entre os partidarios da negociación e os da radicalización contra os señores, o que provocou a progresiva desafección de cidades. === A Batalla de Villalar === {{Artigo principal|Batalla de Villalar}} En febreiro de 1521 as tropas comuneiras inician unha ofensiva sobre a fortaleza de [[Torrelobatón, Valladolid|Torrelobatón]], que cae o 25 de febreiro. O 12 de abril, no episodio máis atroz da guerra, tropas do rei asaltan a cidade de [[Mora, Toledo|Mora]] ([[Provincia de Toledo|Toledo]]), queimando a igrexa onde se refuxiaran máis de 3.000 anciáns, mulleres e nenos, que morreron. Finalmente o 23 de abril de madrugada as tropas comuneiras saen de Torrelobatón, buscando refuxiarse en Toro. Porén, as tropas do rei perseguiron o exército comuneiro dándolle alcance en [[Villalar de los Comuneros, Valladolid|Villalar]]. As tropas comuneiras, baixo a forte choiva e sen a protección da artillaría, son dispersadas pola cabalería dos nobres. Os comuneiros peerden entre 500 e 1.000 homes, mentres que 6.000 son feitos prisioneiros. Na madrugada do 24 de abril foron executados os principais líderes comuneiros, pertencentes á nobreza castelá, o toledano Juan de Padilla e o atencino [[Juan Bravo]], capitán dos comuneiros segovianos. Horas máis tarde sumóuselles o salmantino [[Francisco Maldonado]]. Antes da execución, Juan Bravo e Juan de Padilla cruzaron unhas palabras que pasaron á posteridade: ó subir ó cadafalso, Juan de Padilla díxolle ó seu camarada: ''Señor Bravo: ayer era día de pelear como caballero... hoy es día de morir como cristiano''. Isto orixinou que Juan Bravo pedise ser executado antes que Padilla, ''para no ver la muerte de tan buen caballero''. Trala batalla unha parte do maltreito exército comuneiro cruzou a fronteira de [[Portugal]] a través de [[Fermoselle]], e o resto contactou con [[Toledo]], reforzando a resistencia da cidade do [[río Texo|Texo]] durante uns meses máis. === A caída de Toledo === Aínda que esta non foi a fin das Comunidades, foi o principio da fin. Tódalas cidades comuneiras do norte de Castela caeron trala derrota de Villalar. En xuño de 1521 as tropas de Carlos I asedian [[Madrid]], que se rende finalmente. [[Murcia]], que tamén secundara a revolta comuneira, caeu tras un forte sitio. O 1 de setembro de 1521 comezou o asedio á cidade de Toledo, que, desfalecida, rendeuse o 25 de outubro a condición de que se respectase a vida de [[María Pacheco]] (que recibiu o sobrenome de ''Leona de Castilla'') e doutros adaís comuneiros da cidade. Carlos derruíu o pazo de Padilla en Toledo. O 9 de xaneiro de 1522 foi nomeado Papa o cardeal [[Hadrián VI, papa|Hadrián]], en agradecemento de Carlos I polos favores prestados. As manifestacións de xúbilo por parte do cabido catedralicio de Toledo foron toda unha provocación. María de Pacheco cos seus fieis tomou o Alcázar e liberou os comuneiros presos. O 3 de febreiro entraron as tropas imperiais, acabando con esta resurrección comuneira. María de Pacheco fuxiu coa súa filla a Portugal, onde morreu 10 anos despois sen renunciar ós ideais comuneiros. == Consecuencias da derrota == Trala derrota definitiva houbo unha feroz represión. Vítimas dela foron líderes comuneiros como Pedro Maldonado, os irmáns Guzmán, o licenciado Urrez, o conde de Salvaterra, Juan de Zapata, o afamado peleteiro de Salamanca Juan de Villoria, o [[Antonio de Acuña|bispo Acuña]] e outros membros destacados das Xuntas comuneiras ou do clero. As cidades comuneiras foron sometidas ó pago de cuantiosas indemnizacións, que supuxeron a ruína das cidades manufactureiras como Segovia, fronte ó triunfo dos intereses exportadores dos mercadores burgaleses, o que impediu a continuidade rendible de gran parte da industria da Coroa, co agravante da ausencia dunha política proteccionista. Finalmente, acrecentouse o poder da monarquía, e a nobreza viu reducido o seu poder e o seu réxime de privilexios, o que contribuíu a unha integración do absolutismo real en Castela máis rápida e temperá. A casa de Juan de Padilla en Toledo foi derruída e o seu soar sementado de sal. As torres das casas de familias comuneiras esmouchadas, como o caso da [[Casa das Cunchas de Salamanca]] (da familia dos Maldonado) e de moitas outras. == O Perdón Xeral de 1522 e os Exceptuados do Perdón == Trala súa chegada a Palencia en 1522, e baixo a dirección persoal do emperador, a represión contra os comuneiros non se fixo esperar. En tres meses ditáronse máis de cen condenas a morte, sendo a máis famosa a do comuneiro salmantino Pedro Maldonado, executado na praza de Simancas o 14 de agosto. Tras esta ondeada represiva, Carlos I promulgou o perdón xeral, unha especie de amnistía, aínda que moi limitada polo número de excluídos de dito perdón. Ós perdoados non se lles volveu incriminar penalmente, porén, o perdón non os eximía do pago das indemnizacións civís, o que condenou á indixencia a moitos deles. Os excluídos do Perdón figuraban nunha longa relación de 293 nomes que abarcaba a xefes militares, procuradores na Xunta, funcionarios da mesma, ou das xuntas locais e eclesiásticos comuneiros. Os comuneiros que conseguiron eludir condena quedaron, con todo, apartados para sempre dos cargos públicos. Antonio de Acuña, o célebre comuneiro zamorano, foi executado en 1526, e María Pacheco morreu no exilio portugués. O Perdón de 1522 permite aclarar un aspecto fundamental da rebelión: o seu ámbito xeográfico. Os exceptuados do perdón sinalan en boa medida o grao de implicación das cidades castelás coa causa comuneira. Os exceptuados de cada cidade son: [[Ficheiro:Localización del movimiento comunero.svg|miniatura|dereita|350px|Ámbito xeográfico do movemento comuneiro]] * Palencia: 34 * Salamanca: 25 * Segovia: 24 * Avila e Madrid: 22 * Valladolid: 20 * Medina del Campo: 19 * Toledo e León: 18 * Zamora: 16 * Aranda de Duero: 15 * Toro: 10 * Guadalaxara: 4 * Sevilla:3 * Soria:2 * Burgos:1 Adoita aludirse a que tódalas rexións da Coroa de Castela se viron afectadas en maior ou menor medida pola rebelión. Porén, en puridade, só se pode falar de tal naquelas comarcas ou rexións onde constan as seguintes notas: * Submisión á Xunta Xeral (Santa Xunta comuneira) * Substitución das autoridades locais por unha administración revolucionaria de carácter máis representativo. Esas notas e a achega de dirixentes, tropas e diñeiro, reduce o ámbito xeográfico ás cidades das dúas Castelas. Practicamente as únicas con dereito a voto nas Cortes. En Murcia non se chegaba a cuestionar o poder político, e a súa adhesión á causa comuneira tiña que ver coa súa conquista polo Reino de Castela. As notas que definen a presenza murciana na revolta gardan máis relación coas xermanías valencianas que coas comunidades castelás. No País Vasco un enfrontamento histórico entre poderes locais fraccionou o poder político que buscou nuns casos contactar cos comuneiros e noutro cos imperiais. Azcona cre que o feito guipuscoano iniciouse con independencia das reivindicacións comuneiras. == A Sociedad de Caballeros Comuneros == Trátase dunha sociedade secreta que existiu a principios do século XIX. Era de carácter liberal e semellante a outras organizacións [[masonería|masónicas]] da época. Os seus compoñentes, os ''Caballeros Comuneros'' que se proclamaban ''Hijos de Padilla''. Destacados membros da sociedade foron o antigo guerrilleiro Juan Martín '[[El Empecinado]]', quen o 23 de abril de 1821, 300 anos despois da [[batalla de Villalar]], rendeu homenaxe a Padilla, Bravo e Maldonado e exhumou os seus restos; ou [[Rafael de Riego]], que iniciou co seu [[pronunciamento]] o 1 de xaneiro de 1820 o ''Trienio Liberal''. == Nacionalismo e rexionalismo castelán e castelán-leonés == Na actualidade partidos [[rexionalismo|rexionalistas]] castelán-leoneses como [[Unidad Regionalista de Castilla y León]] (URCL) reivindican a figura e valores desta Revolta como símbolo de [[Castela e León]] e as súas nove provincias. Defenden por tanto o 23 de abril como [[Día de Castela e León]]. Tamén partidos castelanistas como [[Tierra Comunera]] (TC) ou [[Izquierda Castellana]] (IzCa) reivindican a tradición e valores da Revolución das Comunidades de Castela dentro da súa ideoloxía [[Castelanismo|castelanista]], interpretando dita revolta como favorable á unión das actuais [[comunidade autónoma|comunidades autónomas]] de [[Castela e León]], [[Comunidade de Madrid|Madrid]] e [[Castela-A Mancha]], [[Cantabria]] e [[A Rioxa]], e, en calquera caso, o seu recoñecemento como [[nacionalidade histórica]]. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{Cita libro| autor = [[Ramón Alba|Alba, Ramón]]| título = Acerca de algunas particularidades de las Comunidades de Castilla tal vez relacionadas con el supuesto acaecer terreno del Milenio Igualitario| ano = 1975| editorial = Editora Nacional|lugar=Madrid }} * {{Cita libro| autor = [[Manuel Danvila|Danvila, Manuel]]| título = Historia crítica y documentada de las Comunidades de Castilla (6 volumes)| ano = 1897-1900| publicación = Memorial Histórico Español|lugar=Madrid}} * {{Cita libro| autor = [[Gan Giménez, Pedro]]| título = La política y los problemas interiores| ano = 1986| publicación = "Historia general de España y América", Tomo VI, Ediciones Rialp| id = ISBN 84-321-2101-0 |lugar=Madrid}} * {{Cita libro| autor = Rady, Martyn| título = Carlos V| ano = 1997| editorial = Altaya| id = ISBN 84-487-0729-X }} * {{Cita libro| autor = Belenguer, Ernest | título = El Imperio Hispánico 1479-1665| ano = 1995| editorial = Grijalbo Mondadori| id = ISBN 84-253-2861-6}} === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20140205095850/http://www.galeon.com/medieval8/comuneros.htm Resumo da Revolta Comuniera con personaxes] (en castelán) * [http://www.fuenterrebollo.com/faqs-numismatica/comuneros.html Desenvolvemento específico da Revolta] (en castelán) {{Control de autoridades}} [[Categoría:Guerras do século XVI]] [[Categoría:Historia de España]] nqr0c4jn20gptise7tfctk6tjzpdbot 0 79312 7109110 6505476 2025-06-28T01:37:46Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109110 wikitext text/x-wiki A [[República de Turquía]] está presente en varios acordos de [[dereitos humanos]], comezando cos da [[Constitución turca]], a Segunda Parte da cal garante "liberdades e dereitos fundamentais" como o [[dereito á vida]], a [[seguridade da persoa]], e o [[dereito á propiedade]]. De xeito adicional, Turquía ten asinado varios tratados incluíndo: :* A [[Declaración Universal dos Dereitos Humanos]] (1949)<ref name=unhchr84>http://www.unhchr.ch/tbs/doc.nsf/0/e00415d0170ee8a5c1256b3a0051eb22/$FILE/G0144925.pdf Report of State Party - Turkey by the Office of the United Nations High Commissioner of Human Rights, 2001 - See section 84</ref> :* A [[Convención Europea de Dereitos Humanos]] (1954),<ref>https://web.archive.org/web/20040223193431/http://www.coe.int/T/E/Com/About_Coe/Member_states/e_tu.asp#TopOfPage Ratification of ECHR by Turkey on 18 May 1954</ref> o que pon a Turquía baixo a xurisdición do [[Tribunal Europeo de Dereitos Humanos]] :* A ''[[Convención Europea para a Prevención da Tortura e Penas Inhumanas ou Degradantes]]'' (1988)<ref>http://www.unhchr.ch/tbs/doc.nsf/0/e00415d0170ee8a5c1256b3a0051eb22/$FILE/G0144925.pdf Report of State Party - Turkey by the Office of the United Nations High Commissioner of Human Rights, 2001 - See section 86</ref> Ademais, como país actualmente en [[Acceso de Turquía á Unión Europea|negociacións de acceso coa Unión Europea]], Turquía está obrigada a asegurar a adecuación das súas leis á [[Carta de Dereitos Fundamentais da Unión Europea]]. Porén, a situación dos dereitos humanos en Turquía ten atraído a atención, tanto internamente como externamente. As violacións dos dereitos humanos están a miúdo relacionadas coas seguintes áreas: :* Restricións varias á liberdade de expresión (por exemplo, o artigo 301 da constitución turca prohibe "denigrar a Turquía") e de asociación, así como barreiras electorais e parlamentarias arbitrarias. Moitas destas son o resultado da influencia militar na vida política turca, e que apuntaban na súa orixe a conter o [[comunismo]]. :* Minorías étnicas e relixiosas (como os [[pobo kurdo|kurdos]] ou os [[Alevismo|alevitas]], respectivamente) sofren violacións dos dereitos relixiosos, culturais e políticos provenientes da insistencia da idea en que Turquía e unha unidade cultural e política. O asunto do [[xenocidio armenio]], cometido durante o período otomán, complica as relacións exteriores de Turquía pero tamén afecta á liberdade de expresión. :* Varias violacións dos [[dereitos da muller]] (como tests de virxindade <ref>{{Cita web |url=http://www.wluml.org/english/actionsfulltxt.shtml?cmd%5B156%5D=i-156-3188 |título=WLUML: Calls for Action<!-- Bot generated title --> |data-acceso=16 de marzo de 2008 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080328062057/http://www.wluml.org/english/actionsfulltxt.shtml?cmd%5B156%5D=i-156-3188 |dataarquivo=28 de marzo de 2008 |urlmorta=yes }}</ref> para acceder á universidade) teñen sido eliminadas progresivamente, pero moitas permanecen. A miúdo a situación real (especialmente en áreas rurais) non reflicte o que prescribe a lei. :* Moitos [[Secularismo en Turquía|"secularistas"]] acusan ao partido islámico moderado [[Partido da Xustiza e Desenvolvemento (Turquía)|AKP]] de tentar establecer un [[goberno islámico]], unha acusación que o AKP rexeita. Ao mesmo tempo, moitos musulmáns argumentan que a súa liberdade relixiosa (por exemplo, no asunto do [[velo islámico]]), ten sido inxustamente restrinxida polos secularistas. == Dereitos individuais == === Dereito á vida === Non se teñen dado casos da aplicación da [[pena de morte]] en Turquía dende 1984 e a práctica foi formalmente abolida para os crimes en tempos de paz en [[2002]], e para os crimes en tempos de guerra en [[2004]].<ref>http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3384667.stm Abolishment of the capital punishment in Turkey, 2002 for peacetime offences, 2004 for wartime offences</ref> === Igualdade de xénero === Nos anos trinta, Turquía convertíase nun dos primeiros países do mundo en recoñecer plenos dereitos políticos ás [[muller]]es, incluíndo o [[dereito ao voto]] en 1930 e o dereito a seren elixida (en [[1934]]), para calquera asunto político. O '''Artigo 10''' da [[Constitución de Turquía|constitución turca]] prohibe calquera [[discriminación]], estatal ou privada, por razóns de [[sexo]]. Turquía foi un dos primeiros países en ter a unha muller como [[primeiro ministro]], [[Tansu Çiller]] en [[1995]]. É tamén o primeiro país en ter unha muller como presidenta do seu [[Tribunal Constitucional Turco|Tribunal Constitucional]], [[Tülay Tuğcu]]. Ademais, o [[Concilio Turco de Estado]], o [[Tribunal Supremo de Turquía|Tribunal Supremo]] para casos administrativos, tamén ten a unha xuíza, [[Sumru Çörtoğlu]], como presidente. Dende [[1985]], as mulleres turcas teñen recoñecido o acceso libre ao [[aborto]] nas primeiras dez semanas de xestación e o dereito a recibir medicación anticonceptiva pagada pola Seguridade Social. Isto contrasta coas políticas de certos países da UE, como [[Polonia]] ou [[Irlanda]], que teñen penalizado o aborto e negan ás mulleres a contracepción. As modificacións no Código Civil de 1926 déronlle o dereito ás mulleres a pedir e obter o [[divorcio]], un dereito aínda non recoñecido en [[Malta]],<ref>[http://www.guardian.co.uk/pope/story/0,,1452467,00.html John Paul's people: Malta | Special reports | Guardian Unlimited<!-- Bot generated title -->]</ref> país da UE. Porén, nas rexións de [[Rexión de Anatolia Oriental|Anatolia Oriental]] e [[Rexión de Anatolia Suroriental|Suroriental]], mantense vellas actitudes entre as poboacións locais de [[pobo kurdo|kurdos]], [[Pobo turco|turcos]] e [[árabes]], onde as mulleres aínda sofren [[violencia doméstica]], matrimonios forzados, e as chamadas matanzas de honor.<ref>http://www.latimes.com/news/nationworld/world/la-fg-honor9jan09,1,3502531.story?coll=la-headlines-world</ref> Para combater isto, o goberno e outras moitas fundacións realizan campañas de educación na [[Anatolia]] suroriental para incrementar os niveis de [[Literatura|lectura]] e educación das mulleres<ref>{{Cita novas|url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3753582.stm |title=Turkish girls in literacy battle|author=|authorlink=|work=British Broadcasting Corporation|accessdate=2006-12-11|date=2004-10-18}}</ref> Recentemente, as críticas teñen indicado que Turquía tense convertido nun mercado maior de mulleres estranxeiras que son coaccionadas e levadas á forza ao país polas mafias internacionais para seren explotadas como [[Escravitude sexual|escravas sexuais]], especialmente en cidades grandes e turísticas.<ref>[http://gvnet.com/humantrafficking/Turkey.htm Human Trafficking & Modern-day Slavery - Turkey<!-- Bot generated title -->]</ref> === Liberdade de expresión e liberdade de prensa === O Artigo 26 da [[Constitución turca]] garante a [[liberdade de expresión]]. Ten habido especial preocupación arredor das restricións á publicación e difusión de material relacionado directamente con asuntos políticos especialmente sensibles. Segundo [[International PEN]], arredor de 60 escritores, editores e xornalistas teñen tido cargos contra eles baixo o amparo do [[Artigo 301 (código penal turco)|artigo 301 do Código penal turco]] que estabelece: "A persoa que publique insultos á "Turquicidade", á [[República de Turquía|República]] ou á [[Asemblea Turca]], podería ser castigada con penas de prisión de entre seis meses e tres anos." === Liberdade relixiosa === Malia seren a maior parte da poboación musulmá, Turquía é un país [[secular]] polo Artigo 3 da súa Constitución, e polo tanto non ten [[relixión oficial]]. O [[Laicidade|secularismo]] ten a súa orixe nas ''[[Seis Frechas]]'' de [[Kemal Atatürk]]: [[Republicanismo]], [[Populismo]], [[Laicidade]], [[Reformismo]], [[Nacionalismo]], e [[Estatismo]]. O Artigo 24 da [[Constitución turca]] garante a tódolos residentes de [[Turquía]] o dereito a adherirse a calquera relixión ou crenza filosófica, con algunhas excepcións cara á súa expresión en lugares públicos. O [[Tribunal Constitucional de Turquía]] ten interpretado o secularismo ao xeito de que non permite ás persoas portar símbolos relixiosos en institucións públicas e gobernamentais, particularmente no que atinxe a escolas públicas ou universidades estatais. Porén, na súa decisión do [[10 de novembro]] de 2005, o [[Tribunal Europeo de Dereitos Humanos]] estableceu que dita prohibición estaba "lexitimada" para prever a influencia da relixión en asuntos de estado.<ref>http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?item=1&portal=hbkm&action=html&highlight=Leyla%20%7C%20%u015Eahin&sessionid=9593217&skin=hudoc-en The Leyla Şahin v. Turkey Case Before the European Court of Human Rights </ref> De acordo coa [[xurisprudencia]] do [[Tribunal Constitucional Turco]] e do [[Concilio de Estado Turco]] sobre o secularismo, as escolas baseadas na fe están prohibidas e tódalas escolas han de seguir in [[currículo]] secular. A educación relixiosa tan só pode ser impartida por profesores que teñan estudado nas universidades seculares de Turquía. Na práctica, tan só é ensinada [[teoloxía]] [[sunnita]]. A situación das minorías non-musulmás ten sido asemade motivo de crítica. O goberno non nomea e non paga aos líderes relixiosos non-musulmáns. Turquía ten sido criticada por [[Grecia]], a [[Unión Europea]] e numerosas ONGs polos dereitos humanos por refusar recoñecer o título [[Ecuménico]] do [[Patriarca ecuménico|Patriarca]] ecuménico grego en [[Istambul]] e polo peche da escola teolóxica [[Igrexa ortodoxa grega|ortodoxa grega]] en [[Istambul]] nos anos 70. === Dereitos dos homosexuais === As relacións sexuais homosexuais á vontade entre adultos en privado non son un crime en Turquía. A [[idade de consentimento]] tanto para o sexo homosexual como heterosexual é a mesma, dezaoito anos. Por outra banda, o código penal expresa con vaguidade as prohibicións de "exhibicionismo público" e de "ofensas contra a moral pública" que son ás veces empregadas para discriminar á comunidade homosexual. En 2006, Turquía non tiña unha lei que permitise as unións homosexuais, nin tiña ningunha lei contra a discriminación da comunidade homosexual turca. Os homosexuais teñen o dereito de exención do servizo militar, se o piden, unicamente se a súa condición de homosexuais é verificada por estudos médicos e psicolóxicos, o cal a miúdo implica humillacións.<ref>{{Cita web|url=http://www.unhcr.org/home/RSDCOI/3c1622484.pdf |title=Turkey/Military service|author=United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR), Directorate for Movements of Persons, Migration and Consular Affairs - Asylum and Migration Division|authorlink=United Nations High Commissioner for Refugees|publisher=UNHCR|format=PDF|accessdate=2006-12-27|date=July 2001}}</ref> == Dereitos colectivos == === O pobo kurdo === Durante as décadas dos 80 e 90, Turquía desprazou a un gran número dos seus cidadáns de Anatolia Suroriental de áreas rurais, argumentando protexerlles da violencia da guerrilla do [[Partido dos Traballadores do Kurdistán]], que é considerado unha organización terrorista polos [[Estados Unidos de América|EEUU]], pola Unión Europea e por outros moitos estados. Turquía ten dito que as accións das [[Forzas Armadas Turcas]] incluíron a queima de vilas "abandonadas" para que o PKK non puidese empregalas como postos ou sitios onde agocharse. === Dereitos dos traballadores === A [[Constitución turca]] recoñece o dereito dos [[traballador]]es a formar [[sindicato]]s "''sen obteren permiso''" e "''a ter o dereito a converterse en membro dun deles e a poder desligarse libremente del''" ('''Artigo 51'''). Os '''Artigos 53 e 54''' afirman o dereito dos traballadores a [[Negociación colectiva|negociar colectivamente]] e a [[Folga|convocar folgas]], respectivamente. Porén, o número de membros destes sindicatos é bastante baixo, por mor do feito de que a [[Economía de Turquía|economía turca]] aínda ten dificultades coa [[Corrupción política|corrupción]] e un gran número de traballadores non declaran á Seguridade Social. Turquía ten un sistema normal de pensións baseado en modelos europeos dende os anos trinta. Ademais, dende 1996, Turquía ten un sistema de paro estatal, obrigatorio para tódolos traballadores. == Críticas internacionais == Turquía ten sido criticada por numerosas [[Organización non gobernamental|ONGs]] internacionais de dereitos humanos polas súas violacións de certos dereitos dos seus cidadáns.<ref>{{Cita web |url=http://www.hri.org/docs/turkey.html |título=Turkey, Human Rights and the International Law<!-- Bot generated title --> |data-acceso=17 de marzo de 2008 |data-arquivo=09 de maio de 2008 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20080509192752/http://www.hri.org/docs/turkey.html |url-morta=yes }}</ref> A [[Unión Europea]] ten sido o crítico máis grande da situación dos dereitos humanos e isto ten entorpecido [[Acceso de Turquía á Unión Europea|o proceso de acceso de Turquía á UE]]. O [[Tribunal Europeo de Dereitos Humanos]] ten publicado asemade unha morea de resolucións moi críticas pola situación dos dereitos humanos en Turquía, e outras ONGs, como [[Amnistía Internacional]] ou o [[Observatorio dos Dereitos Humanos]], Teñen sino tamén críticas con Turquía.<ref>{{Cita publicación |url=http://www.time.com/time/europe/magazine/2000/0522/turkey.html |revista=TIME Europe |título=Human Rights Leave Chopper Deal in a Spin |4= |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20000815100718/http://www.time.com/time/europe/magazine/2000/0522/turkey.html |dataarquivo=15 de agosto de 2000 |urlmorta=yes |data=22 de maio de 2000 |volume=155 |número=20 |apelidos= |data-acceso=17 de marzo de 2008 }}</ref> O actual goberno liderado polo [[Partido da Xustiza e Desenvolvemento (Turquía)|AKP]] ten tentado en certas ocasións, pero sen éxito, endurecer as leis para facelas máis restritivas, como facer do adulterio unha ofensa criminal o que está na liña das ensinanzas do [[islam]] ortodoxo. Os defensores da proposta, porén, argumentan que a lei en cuestión prevería a práctica de poligamia, que aínda pode ser atopada en áreas rurais remotas. Sexa como fose, á luz da recente xurisprudencia do Tribunal Constitucional que tombara unha proposta similar en 1992 por seren inconstitucional, tódolos [[xurista]]s estiveron de acordo en que así volvería a ser, aínda converténdose nunha lei. == Notas == {{Listaref}} {{commonscat|Human rights in Turkey}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Dereitos humanos en Turquía]] trnvghmmkharoupyeuo00uueofiufjq 0 81611 7109314 6687050 2025-06-28T10:54:07Z HombreDHojalata 5863 7109314 wikitext text/x-wiki {{sen referencias}} {{Acontece}} A '''Revolución Mexicana''' foi un movemento social e cultural violento, matizado por tendencias socialistas e nacionalistas, que se realizou de [[1910]] a [[1917]]. Este movemento formou o [[México]] do [[século XX]], posto que tivo un forte impacto nos traballadores sociais e na [[agricultura]]. A [[constitución de México|constitución]] que se derivou deste movemento foi a primeira do mundo que recoñeceu as garantías sociais e os dereitos laborais colectivos. Deste movemento xurdiron personaxes internacionais de esquerda como os pintores [[Frida Kahlo]] e [[Diego Rivera]], e os rebeldes [[Emiliano Zapata]] e [[Pancho Villa]]. == Antecedentes Sociais == [[Ficheiro:Toma de Juarez.jpg|miniatura|Fotografía da Revolución de 1911]] A finais do [[século XIX]] México foi gobernado por [[Porfirio Díaz]]. A súa presidencia caracterizouse pola promoción da industria e a pacificación do país. Fomentou o investimento estranxeiro principalmente dos norteamericanos, os franceses e os ingleses. Pese ao crecemento macroeconómico do país, a paz e o progreso relativos lográronse a expensas da sobreexplotación das clases campesiña e obreira, concentrando a riqueza, o poder político e o acceso á educación dun feixe de familias posuidoras de grandes latifundios. Para eleccións de [[1910]], Porfirio Díaz decidiu postularse como candidato por quinta ocasión, pero o seu adversario foi [[Francisco I. Madero]], un popular e adiñeirado empresario educado no estranxeiro que simpatizaba coas reformas sociais e os ideais socialistas e liberais dos irmáns [[Flores Magón]]. Díaz ordenou o arresto de Madero mentres facía campaña en [[Monterrey]], e puido ser reelixido unha vez máis para a Presidencia da República. Madero conseguiu fuxir e exiliarse en San Antonio, [[Texas]], onde redactou o Plan de San Luís no cal convocaba a un levantamento armado que se había de iniciar o [[20 de novembro]], [[1910]]. Ademais, o plan declaraba nulas as eleccións de [[1910]], non recoñecía ao goberno de Díaz, nomeaba a Madero presidente provisional, restituía aos indíxenas nas terras que lles confiscou e establecía o principio de non reelección (aínda vixente en [[México]]). Moitos intelectuais uníronse ao movemento, así como os indíxenas encabezados por Emiliano Zapata no sur, e Pancho Villa no norte. Díaz renunciou ao goberno e exiliouse en [[Francia]]. == A Revolución == Trala renuncia do presidente Díaz formouse un goberno provisional encabezado por Francisco León sucedido por Madero en [[1911]]. Con todo, dous anos despois Madero seria vítima dun golpe de estado encabezado polo xeneral Victoriano Huerta que o fixo matar e proclamaríase presidente da nación. Este planeara o golpe co [[embaixador]] dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] en México, Henry Lane Wilson, posto que as reformas sociais e laborais liberais promovidas por Madero afectaban os intereses dos [[Estados Unidos de América|norteamericanos]] e [[Reino Unido|británicos]] quen controlaban as empresas petroleiras do país. Os caudillos enfocaron a loita en contra do novo goberno de Huerta, nunha longa guerra onde cada caudillo tiña diferentes ideais. Para deter a loita [[Venustiano Carranza]], gobernador do estado de [[Coahuila]] formou o Exército Constitucionalista coa intención de pacificar ao país adoptando a maior parte das demandas sociais esgrimidas polos rebeldes e integrándoas nunha nova [[constitución]] progresista e socialista. Carranza logrou plasmar a maior parte das demandas no texto da Constitución de [[1917]]. Con esta acabou oficialmente a Revolución, aínda que non paso a violencia, que continuaría por algúns anos máis. == Trala Revolución == O goberno de Carranza durou pouco. O xeneral Álvaro Obregón, quen se ocupou na primeira etapa do seu goberno no Ministerio de Guerra e Mariña, sublevouse ao verse en desvantaxe na súa loita pola candidatura oficial nas próximas eleccións nacionais e asasinouno o [[21 de maio]], [[1920]]. Obregón asumiu o poder e demostrou non só ser un hábil militar, pois acabou de pacificar a maior parte do país, senón un hábil político que fomentou a creación de múltiples sindicatos e centrais obreiras e á vez fíxose co seu apoio. foi sucedido polo tamén xeneral [[Plutarco Elías Calles]], quen promovería algunhas leis anticlericais e fundaría o Partido Nacional Revolucionario (PRN) que se convertería no [[Partido Revolucionario Institucional]], que uniría a todos os xenerais da Revolución e os seus ideais. == Logros e consecuencias da revolución == O maior gran logro da Revolución foi a creación da [[Constitución de México|Constitución de 1917]], a primeira [[constitución]] progresista e social do mundo, que recoñeceu os dereitos dos traballadores, dos campesiños, e sobre todo dos indíxenas. Continuando co carácter nacionalista e socialista da Revolución, os presidentes post-revolucionarios van realizar a expropiación petroleira, a repartición de terras aos campesiños e indíxenas, promoveuse a educación gratuíta bilingüe ás comunidades indíxenas e creouse o Instituto Mexicano do Seguro Social. O país foi impulsado de xeito importante ante a nova [[Revolución Industrial]], os costumes, a fisionomía das cidades, os transportes e a produción de bens materiais cambiaron radicalmente. Con estes e outros cambios, México logrou un impresionante crecemento económico que foi nomeado polos economistas nacionais e estranxeiros como o "Milagre Mexicano". Neste período moitos inmigrantes suramericanos e europeos, principalmente españois exiliados da [[guerra civil española]], establecéronse no país. Con todo, o [[Partido Revolucionario Institucional]] converteríase no partido máis poderoso da política mexicana, practicamente o partido do Estado, gañando case todas as eleccións ata os anos oitenta, e foi acusado en moitas ocasións de fraude electoral e corrupción. O Milagre Mexicano non lograría o crecemento económico necesario para igualar o crecemento demográfico sobre todo tras a crise petroleira dos anos setenta, e o país afundiríase nunha grave crise económica. == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20080411215316/http://www.arts-history.mx/ Arte e Historia de México] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de México]] [[Categoría:Revolucións]] c7vk6d3fgckn8rl8cbc16b266qkqy59 7109315 7109314 2025-06-28T10:54:33Z HombreDHojalata 5863 7109315 wikitext text/x-wiki {{sen referencias}} {{Acontecemento}} A '''Revolución Mexicana''' foi un movemento social e cultural violento, matizado por tendencias socialistas e nacionalistas, que se realizou de [[1910]] a [[1917]]. Este movemento formou o [[México]] do [[século XX]], posto que tivo un forte impacto nos traballadores sociais e na [[agricultura]]. A [[constitución de México|constitución]] que se derivou deste movemento foi a primeira do mundo que recoñeceu as garantías sociais e os dereitos laborais colectivos. Deste movemento xurdiron personaxes internacionais de esquerda como os pintores [[Frida Kahlo]] e [[Diego Rivera]], e os rebeldes [[Emiliano Zapata]] e [[Pancho Villa]]. == Antecedentes Sociais == [[Ficheiro:Toma de Juarez.jpg|miniatura|Fotografía da Revolución de 1911]] A finais do [[século XIX]] México foi gobernado por [[Porfirio Díaz]]. A súa presidencia caracterizouse pola promoción da industria e a pacificación do país. Fomentou o investimento estranxeiro principalmente dos norteamericanos, os franceses e os ingleses. Pese ao crecemento macroeconómico do país, a paz e o progreso relativos lográronse a expensas da sobreexplotación das clases campesiña e obreira, concentrando a riqueza, o poder político e o acceso á educación dun feixe de familias posuidoras de grandes latifundios. Para eleccións de [[1910]], Porfirio Díaz decidiu postularse como candidato por quinta ocasión, pero o seu adversario foi [[Francisco I. Madero]], un popular e adiñeirado empresario educado no estranxeiro que simpatizaba coas reformas sociais e os ideais socialistas e liberais dos irmáns [[Flores Magón]]. Díaz ordenou o arresto de Madero mentres facía campaña en [[Monterrey]], e puido ser reelixido unha vez máis para a Presidencia da República. Madero conseguiu fuxir e exiliarse en San Antonio, [[Texas]], onde redactou o Plan de San Luís no cal convocaba a un levantamento armado que se había de iniciar o [[20 de novembro]], [[1910]]. Ademais, o plan declaraba nulas as eleccións de [[1910]], non recoñecía ao goberno de Díaz, nomeaba a Madero presidente provisional, restituía aos indíxenas nas terras que lles confiscou e establecía o principio de non reelección (aínda vixente en [[México]]). Moitos intelectuais uníronse ao movemento, así como os indíxenas encabezados por Emiliano Zapata no sur, e Pancho Villa no norte. Díaz renunciou ao goberno e exiliouse en [[Francia]]. == A Revolución == Trala renuncia do presidente Díaz formouse un goberno provisional encabezado por Francisco León sucedido por Madero en [[1911]]. Con todo, dous anos despois Madero seria vítima dun golpe de estado encabezado polo xeneral Victoriano Huerta que o fixo matar e proclamaríase presidente da nación. Este planeara o golpe co [[embaixador]] dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] en México, Henry Lane Wilson, posto que as reformas sociais e laborais liberais promovidas por Madero afectaban os intereses dos [[Estados Unidos de América|norteamericanos]] e [[Reino Unido|británicos]] quen controlaban as empresas petroleiras do país. Os caudillos enfocaron a loita en contra do novo goberno de Huerta, nunha longa guerra onde cada caudillo tiña diferentes ideais. Para deter a loita [[Venustiano Carranza]], gobernador do estado de [[Coahuila]] formou o Exército Constitucionalista coa intención de pacificar ao país adoptando a maior parte das demandas sociais esgrimidas polos rebeldes e integrándoas nunha nova [[constitución]] progresista e socialista. Carranza logrou plasmar a maior parte das demandas no texto da Constitución de [[1917]]. Con esta acabou oficialmente a Revolución, aínda que non paso a violencia, que continuaría por algúns anos máis. == Trala Revolución == O goberno de Carranza durou pouco. O xeneral Álvaro Obregón, quen se ocupou na primeira etapa do seu goberno no Ministerio de Guerra e Mariña, sublevouse ao verse en desvantaxe na súa loita pola candidatura oficial nas próximas eleccións nacionais e asasinouno o [[21 de maio]], [[1920]]. Obregón asumiu o poder e demostrou non só ser un hábil militar, pois acabou de pacificar a maior parte do país, senón un hábil político que fomentou a creación de múltiples sindicatos e centrais obreiras e á vez fíxose co seu apoio. foi sucedido polo tamén xeneral [[Plutarco Elías Calles]], quen promovería algunhas leis anticlericais e fundaría o Partido Nacional Revolucionario (PRN) que se convertería no [[Partido Revolucionario Institucional]], que uniría a todos os xenerais da Revolución e os seus ideais. == Logros e consecuencias da revolución == O maior gran logro da Revolución foi a creación da [[Constitución de México|Constitución de 1917]], a primeira [[constitución]] progresista e social do mundo, que recoñeceu os dereitos dos traballadores, dos campesiños, e sobre todo dos indíxenas. Continuando co carácter nacionalista e socialista da Revolución, os presidentes post-revolucionarios van realizar a expropiación petroleira, a repartición de terras aos campesiños e indíxenas, promoveuse a educación gratuíta bilingüe ás comunidades indíxenas e creouse o Instituto Mexicano do Seguro Social. O país foi impulsado de xeito importante ante a nova [[Revolución Industrial]], os costumes, a fisionomía das cidades, os transportes e a produción de bens materiais cambiaron radicalmente. Con estes e outros cambios, México logrou un impresionante crecemento económico que foi nomeado polos economistas nacionais e estranxeiros como o "Milagre Mexicano". Neste período moitos inmigrantes suramericanos e europeos, principalmente españois exiliados da [[guerra civil española]], establecéronse no país. Con todo, o [[Partido Revolucionario Institucional]] converteríase no partido máis poderoso da política mexicana, practicamente o partido do Estado, gañando case todas as eleccións ata os anos oitenta, e foi acusado en moitas ocasións de fraude electoral e corrupción. O Milagre Mexicano non lograría o crecemento económico necesario para igualar o crecemento demográfico sobre todo tras a crise petroleira dos anos setenta, e o país afundiríase nunha grave crise económica. == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20080411215316/http://www.arts-history.mx/ Arte e Historia de México] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de México]] [[Categoría:Revolucións]] o1amufyc8knzndz1xes57whai4rp65u 7109316 7109315 2025-06-28T10:54:48Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109316 wikitext text/x-wiki {{sen referencias}} {{Acontecemento}} A '''Revolución Mexicana''' foi un movemento social e cultural violento, matizado por tendencias socialistas e nacionalistas, que se realizou de [[1910]] a [[1917]]. Este movemento formou o [[México]] do [[século XX]], posto que tivo un forte impacto nos traballadores sociais e na [[agricultura]]. A [[constitución de México|constitución]] que se derivou deste movemento foi a primeira do mundo que recoñeceu as garantías sociais e os dereitos laborais colectivos. Deste movemento xurdiron personaxes internacionais de esquerda como os pintores [[Frida Kahlo]] e [[Diego Rivera]], e os rebeldes [[Emiliano Zapata]] e [[Pancho Villa]]. == Antecedentes Sociais == [[Ficheiro:Toma de Juarez.jpg|miniatura|Fotografía da Revolución de 1911]] A finais do [[século XIX]] México foi gobernado por [[Porfirio Díaz]]. A súa presidencia caracterizouse pola promoción da industria e a pacificación do país. Fomentou o investimento estranxeiro principalmente dos norteamericanos, os franceses e os ingleses. Pese ao crecemento macroeconómico do país, a paz e o progreso relativos lográronse a expensas da sobreexplotación das clases campesiña e obreira, concentrando a riqueza, o poder político e o acceso á educación dun feixe de familias posuidoras de grandes latifundios. Para eleccións de [[1910]], Porfirio Díaz decidiu postularse como candidato por quinta ocasión, pero o seu adversario foi [[Francisco I. Madero]], un popular e adiñeirado empresario educado no estranxeiro que simpatizaba coas reformas sociais e os ideais socialistas e liberais dos irmáns [[Flores Magón]]. Díaz ordenou o arresto de Madero mentres facía campaña en [[Monterrey]], e puido ser reelixido unha vez máis para a Presidencia da República. Madero conseguiu fuxir e exiliarse en San Antonio, [[Texas]], onde redactou o Plan de San Luís no cal convocaba a un levantamento armado que se había de iniciar o [[20 de novembro]], [[1910]]. Ademais, o plan declaraba nulas as eleccións de [[1910]], non recoñecía ao goberno de Díaz, nomeaba a Madero presidente provisional, restituía aos indíxenas nas terras que lles confiscou e establecía o principio de non reelección (aínda vixente en [[México]]). Moitos intelectuais uníronse ao movemento, así como os indíxenas encabezados por Emiliano Zapata no sur, e Pancho Villa no norte. Díaz renunciou ao goberno e exiliouse en [[Francia]]. == A Revolución == Trala renuncia do presidente Díaz formouse un goberno provisional encabezado por Francisco León sucedido por Madero en [[1911]]. Con todo, dous anos despois Madero seria vítima dun golpe de estado encabezado polo xeneral Victoriano Huerta que o fixo matar e proclamaríase presidente da nación. Este planeara o golpe co [[embaixador]] dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] en México, Henry Lane Wilson, posto que as reformas sociais e laborais liberais promovidas por Madero afectaban os intereses dos [[Estados Unidos de América|norteamericanos]] e [[Reino Unido|británicos]] quen controlaban as empresas petroleiras do país. Os caudillos enfocaron a loita en contra do novo goberno de Huerta, nunha longa guerra onde cada caudillo tiña diferentes ideais. Para deter a loita [[Venustiano Carranza]], gobernador do estado de [[Coahuila]] formou o Exército Constitucionalista coa intención de pacificar ao país adoptando a maior parte das demandas sociais esgrimidas polos rebeldes e integrándoas nunha nova [[constitución]] progresista e socialista. Carranza logrou plasmar a maior parte das demandas no texto da Constitución de [[1917]]. Con esta acabou oficialmente a Revolución, aínda que non paso a violencia, que continuaría por algúns anos máis. == Trala Revolución == O goberno de Carranza durou pouco. O xeneral Álvaro Obregón, quen se ocupou na primeira etapa do seu goberno no Ministerio de Guerra e Mariña, sublevouse ao verse en desvantaxe na súa loita pola candidatura oficial nas próximas eleccións nacionais e asasinouno o [[21 de maio]], [[1920]]. Obregón asumiu o poder e demostrou non só ser un hábil militar, pois acabou de pacificar a maior parte do país, senón un hábil político que fomentou a creación de múltiples sindicatos e centrais obreiras e á vez fíxose co seu apoio. foi sucedido polo tamén xeneral [[Plutarco Elías Calles]], quen promovería algunhas leis anticlericais e fundaría o Partido Nacional Revolucionario (PRN) que se convertería no [[Partido Revolucionario Institucional]], que uniría a todos os xenerais da Revolución e os seus ideais. == Logros e consecuencias da revolución == O maior gran logro da Revolución foi a creación da [[Constitución de México|Constitución de 1917]], a primeira [[constitución]] progresista e social do mundo, que recoñeceu os dereitos dos traballadores, dos campesiños, e sobre todo dos indíxenas. Continuando co carácter nacionalista e socialista da Revolución, os presidentes post-revolucionarios van realizar a expropiación petroleira, a repartición de terras aos campesiños e indíxenas, promoveuse a educación gratuíta bilingüe ás comunidades indíxenas e creouse o Instituto Mexicano do Seguro Social. O país foi impulsado de xeito importante ante a nova [[Revolución Industrial]], os costumes, a fisionomía das cidades, os transportes e a produción de bens materiais cambiaron radicalmente. Con estes e outros cambios, México logrou un impresionante crecemento económico que foi nomeado polos economistas nacionais e estranxeiros como o "Milagre Mexicano". Neste período moitos inmigrantes suramericanos e europeos, principalmente españois exiliados da [[guerra civil española]], establecéronse no país. Con todo, o [[Partido Revolucionario Institucional]] converteríase no partido máis poderoso da política mexicana, practicamente o partido do Estado, gañando case todas as eleccións ata os anos oitenta, e foi acusado en moitas ocasións de fraude electoral e corrupción. O Milagre Mexicano non lograría o crecemento económico necesario para igualar o crecemento demográfico sobre todo tras a crise petroleira dos anos setenta, e o país afundiríase nunha grave crise económica. == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20080411215316/http://www.arts-history.mx/ Arte e Historia de México] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de México]] [[Categoría:Revolucións do século XX]] nos75ospw3pa8zr70yeb4g10gofjlng 0 84615 7109220 6873771 2025-06-28T07:51:39Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 2 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109220 wikitext text/x-wiki {{outroshomónimos|Domingo Tabuyo}} {{Biografía}} '''Domingo Miguel Tabuyo Romero''', nado en [[Pontevedra]] o [[13 de agosto]] de [[1959]], é un escritor e político galego.<ref>{{Cita web|título=Domingo Miguel Tabuyo Romero Galegos Gallegos|url=http://galegos.galiciadigital.com/gl/domingo-miguel-tabuyo-romero|páxina-web=galegos.galiciadigital.com|data-acceso=2022-05-11|lingua=gl}}</ref> == Traxectoria == Licenciado en Xeografía e Historia, especialidade de Arte Moderna e Contemporánea, pola [[Universidade de Santiago de Compostela]], e profesor de Historia no ensino secundario no IES Asorey de Cambados. Residiu en [[Marín]] e [[Ferrol]] e, dende [[1985]], en [[Cambados]]. Ten colaborado en diversas publicacións culturais.<ref name=":0">{{Cita web|título=autor/a A Editorial Xerais|url=https://www.xerais.gal/autores.php?tipo=autores&id=100005542|páxina-web=www.xerais.gal|data-acceso=2022-05-11|data-arquivo=11 de maio de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220511080253/https://www.xerais.gal/autores.php?tipo=autores&id=100005542|url-morta=yes}}</ref> Foi Concelleiro e Portavoz do Grupo do PSdeG-PSOE en Cambados 1992-2011 e dende [[2004]] a 2011 foi deputado no [[Congreso dos Deputados]] por [[Provincia de Pontevedra|Pontevedra]].<ref>{{Cita web|url=http://www.congreso.es/portal/page/portal/Congreso/Congreso/Diputados/BusqForm?_piref73_1333155_73_1333154_1333154.next_page=%2Fwc%2FfichaDiputado&idDiputado=185&idLegislatura=9|páxina-web=web.archive.org|título=Arquivado|data-acceso=21 de setembro de 2021|data-arquivo=18 de decembro de 2011|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20111218012530/http://www.congreso.es/portal/page/portal/Congreso/Congreso/Diputados/BusqForm?_piref73_1333155_73_1333154_1333154.next_page=%2Fwc%2FfichaDiputado&idDiputado=185&idLegislatura=9|url-morta=unfit}}</ref> Membro da [[Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega]] e Membro do [[Centro PEN Galicia|PEN Clube Escritores de Galicia]], ten colaborado en ''Rollo Klave, Poesía de Galicia, Ría do Ocio do Faro de Vigo, Cerna, Enormic Banda,'' ''[[Faro da Cultura]]''. Articulista semanal no ''Diario de Arousa'', dende decembro de 2011.<ref>{{Cita web|título=Domingo Tabuyo|url=https://www.aelg.gal/Centrodoc/GetAuthorById.do?id=autor93|páxina-web=www.aelg.gal|data-acceso=2022-05-11}}</ref> Foi membro do Comité Organizador do Ano Cabanillas en Cambados 2009, Coordenador das Xornadas Ramón Cabanillas e a Modernidade na Poesía Galega e membro do Comité Organizador do Ano Asorey en Cambados 2011.<ref name=":0" /> == Obra == === Poesía === * ''Manual de urxencias e retornos'' ([[1993]]). [[Deputación da Coruña]]. 55 páxs. ISBN 9788486040789. * ''Balsaín Blues'' ([[1998]]). [[Espiral Maior]]. ISBN 9788489814455. * ''Nos tempos de invernía'' (1999). * ''A luz secreta'' ([[2002]]). [[Deputación de Pontevedra]], Colección Tambo. * ''Caderno de París'' ([[2010]]). Follas Novas, Edicións da Frouma. * ''A sombra horizontal do teu nome'' (2018). Noia: Editorial Toxosoutos, 2018. * ''As viaxes maiúsculas. De los viajes mayúsculos'' (2019). Editorial Carena. 117 páxs. ISBN 9788417852535. Edición bilingüe. * ''Sentirte é, acaso, o mellor lugar para renderse'' ([[2022]]). Medulia. Prólogo de [[Xulio López Valcárcel|Xulio López Vacárcel]]. 70 páxs. ISBN 978-84-124948-7-7. === Narrativa === * ''Carmín'' (2002). [[Vigo]]: [[Xerais]]. 216 páxs. ISBN 978-84-8302-857-5.<ref>{{Cita web|título=Ficha do libro Editorial Xerais|url=https://www.xerais.gal/libro.php?id=536247|páxina-web=www.xerais.gal|data-acceso=2022-05-11|data-arquivo=29 de xuño de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220629004851/https://xerais.gal/libro.php?id=536247|url-morta=yes}}</ref> * ''Svea Kött (Carne sueca)'' ([[2011]]). Vigo: Xerais. 160 páxs. ISBN 978-84-9914-234-0.<ref>{{Cita web|título=Ficha do libro Editorial Xerais|url=https://www.xerais.gal/libro.php?id=2789746|páxina-web=www.xerais.gal|data-acceso=2022-05-11|data-arquivo=11 de maio de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220511080255/https://www.xerais.gal/libro.php?id=2789746|url-morta=yes}}</ref> === Literatura infantil e xuvenil === * ''A viaxe de vionta'' ([[2007]]). Everest Galicia. 84 páxs. Ilustracións de [[Manuel Uhía|Manolo Uhía]]. ISBN 9788440305398. === Obras colectivas === * ''Vis a Vis: trinta e seis poemas e unha idea'' ([[1997]]). * ''O Cancioneiro e o Mar'' (1998). [[Vilaxoán, Sobrán (San Martiño), Vilagarcía de Arousa|Vilaxoán de Arousa]]. * ''Abraço. Poesia colectiva'' (2002). AALF, Freamunde, [[Portugal]]. * ''Negra sombra'' ([[2003]]). Espiral Maior. * ''150 Cantares para [[Rosalía de Castro]]'' ([[2015]]). Libro electrónico.<ref>{{Cita web|url=http://rosaliadecastro.org/wp-content/uploads/2015/02/150_Cantares_para_Rosalia-OK.pdf|páxina-web=rosaliadecastro.org|título=Domingo Tabuyo}}</ref> == Premios == * Accésit do [[Premio de poesía Miguel González Garcés]] en 1993 por ''Manual de urxencias e retornos''. * Premio de poesía Cidade de [[Ourense]] en [[1997]] por ''Balsaín Blues''. * [[Premio de poesía Avelina Valladares]] do Concello da [[Estrada]] en [[1999]] por ''Nos tempos da invernía''. * ''As viaxes maiúsculas'', I Premio de Poesía Camiño de Santiago, en 2019. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{Cita libro |apelidos-editor={{Versaleta|Vilavedra}} |nome-editor=Dolores |ligazón-editor=Dolores Vilavedra |ano=1995 |título=[[Diccionario da literatura galega]]. Autores |volume=I |páxina= |localización=[[Vigo]] |editorial=[[Editorial Galaxia]] |isbn=84-8288-019-5 |ref=harv }} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Tabuyo Romero, Domingo}} [[Categoría:Escritores de Galicia en lingua galega]] [[Categoría:Poetas de Galicia]] [[Categoría:Deputados de Galicia no Congreso dos Deputados]] [[Categoría:Deputados do Congreso dos Deputados polo PSOE]] [[Categoría:Nados en Pontevedra]] [[Categoría:Nados en 1959]] [[Categoría:Personalidades de Galicia sen imaxes]] [[Categoría:Deputados no Congreso dos Deputados (IX Lexislatura)]] [[Categoría:Deputados no Congreso dos Deputados (VIII Lexislatura)]] qvi1u0vmsvgjgg9q5agekgtlsp08kac 0 88563 7108208 4971433 2025-06-27T12:45:01Z Estevoaei 1131 7108208 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Azur (satélite)|para=o satélite artificial alemán}} [[Ficheiro:Heraldic Shield Azure.svg|dereita|150px]] '''Azur'''<ref>Entrada no Gran Dicionario Xerais da Lingua. [[Edicións Xerais de Galicia]].</ref> é a [[cor]] [[azul]] heráldica. Trátase dun azul intenso. Nalgúns textos heráldicos tamén se refiren a esta cor como [[zafiro]], [[celeste]] e [[turquí]]. É unha das cores empregadas nos [[Vero (heráldica)|vervos]]. ==Etimoloxía== O seu nome vén do [[lingua francesa|francés]] "azur", referido ao azul do mar. Tamén se sostén que provén dos termos "lāzūr" ou "Lazurt" que en [[lingua árabe|árabe]] e [[lingua persa|persa]] queren dicir "cor azul". Esta última teoría é a máis probable, pois os [[cruzadas|cruzados]], cando volveron aos seus países de orixe, tinguiron toda a súa heráldica con verbas daquelas terras. == Representación == Correspóndese un azul intenso. Para a representación en [[cor]] non existe definición das súas características nos textos heráldicos. Todos os sistemas de definición numérica das cores son modernos. Para a representación en branco e negro empréganse liñas horizontais paralelas. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20080614052718/http://www.asesoria-legal-ya.com/xampp/wp_her_col_azu.php O azul heráldico] * [https://web.archive.org/web/20080725011729/http://www.asesoria-legal-ya.com/xampp/wp_her_col.php As cores heráldicas] * [https://web.archive.org/web/20071212000714/http://www.asesoria-legal-ya.com/xampp/wp_her_esm.php Os esmaltes heráldicos] {{Heráldica}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Esmaltes heráldicos]] 0nhro8qkr18yxqbqat3qu4c4vtjnq2r 0 88612 7108370 6532437 2025-06-27T14:40:53Z Autopistero20502020 127649 7108370 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Serantellos}} {{Lugar |nome = Serantellos |imaxe = Serantellos Serantes Ferrol.jpg |lenda = Vista de Serantellos, Ferrol. |parroquia = Serantes |concello = Ferrol |ano = 2017 |poboación = 206 }} '''Serantellos''' é un lugar da parroquia de [[Serantes, Ferrol|Serantes]] no concello de [[Ferrol]] na [[provincia da Coruña]]. Segundo o [[IGE]] en [[2011]] tiña 252 habitantes (132 homes e 120 mulleres), catorce máis ca en [[2005]]. ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Serantes=== {{Lp Serantes, Ferrol}} ===Parroquias de Ferrol=== {{Ferrol}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Lugares de Ferrol]] kqdxde6blw3c4d63vdliar5md9eguac 0 90094 7108331 7014946 2025-06-27T14:25:31Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108331 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Cotá}} {{Parroquia |nome = Cotá |imaxe = Cotá1.jpg |lenda = Igrexa parroquial de Cotá |mapa = Mapa de Cotá Friol, Lugo.svg |provincia = Lugo |concello = Friol |superficie = 12 |poboación = 160 |ano = 2019 |entidades = 11 }} '''San Martiño de Cotá''' é unha parroquia rural do concello de [[Friol]] na [[provincia de Lugo]]. Segundo o [[Instituto Galego de Estatística]]<ref>{{cita web|url=http://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator/nomenclator.jsp|data-acceso=4 de marzo de 2017|título=IGE. Nomenclátor de Galicia. Friol|editorial=[[Instituto Galego de Estatística]]|data-arquivo=30 de decembro de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20201230124345/https://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator%2Fnomenclator.jsp|url-morta=yes}}</ref> en [[2016]] tiña 169 habitantes (95 homes e 74 mulleres), dous menos ca en [[2007]] (94 homes e 77 mulleres) e catro máis que en [[2004]]. Ten 11 entidades de poboación. == Galería de imaxes == <gallery> Ficheiro:Cotá2.jpg|Igrexa Ficheiro:CruceiroCotá1.jpg|Cruceiro Ficheiro:CruceiroCotá2.jpg|Cruceiro </gallery> ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Cotá=== {{Lp Cotá}} ===Parroquias de Friol=== {{Friol}} == Notas == {{Listaref}} ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== *[[Lugares de Friol]] ===Ligazóns externas=== *[http://www.concellodefriol.es/parroquias.asp?id=SAN%20MARTI%D1O%20DE%20COT%C0 Cotá na web do concello de Friol] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200413021310/http://www.concellodefriol.es/parroquias.asp?id=SAN+MARTI%EF%BF%BDO+DE+COT%EF%BF%BD |date=13 de abril de 2020 }} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Parroquias de Friol]] [[Categoría:Parroquias de Galicia baixo a advocación de san Martiño]] 9j1r6xb8wgu23ntutraa8snrd0pumhw 14 91889 7108680 910076 2025-06-27T20:23:50Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Rock alternativo]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108680 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Composicións musicais por xénero|Rock alternativo]] [[Categoría:Rock alternativo]] rd548i95wi1j9ats93tlhllobn8ld41 14 91909 7108682 910152 2025-06-27T20:24:49Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Grunge]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108682 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Composicións musicais por xénero|Grunge]] [[Categoría:Grunge]] anewh8g8m2wk9i6dywgkepx32r39bh8 14 91916 7108679 910184 2025-06-27T20:23:38Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Rock and roll]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108679 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Composicións musicais por xénero|Rock and roll]] [[Categoría:Rock and roll]] cy12lob81flopuk93v2qn28egmba4bs 14 96682 7108678 957421 2025-06-27T20:23:08Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Hip hop]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108678 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Composicións musicais por xénero|Hip hop]] [[Categoría:Hip hop]] 6gq345kzqytwibcyiwsa1uv6uu2hu6o 0 98532 7109260 7103902 2025-06-28T08:45:16Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109260 wikitext text/x-wiki {{1000 artigos icona título|materia=Xeografía e historia}} {{Sen referencias|data=agosto de 2018}} {{Curto de máis|data=agosto de 2018}} {{Acontecemento}} A expresión '''Revolución Cubana''' designa ao movemento revolucionario que comezou coa insurxencia que se opuxo á ditadura de [[Fulgencio Batista]]. Posteriormente este nome pasou a definir un período histórico tralo seu triunfo o [[1 de xaneiro]] de [[1959]], por varias forzas insurxentes, entre as que predominaba amplamente o chamado Exército Rebelde do Movemento 26 de Xullo comandado por [[Fidel Castro]], o seu irmán [[Raúl Castro|Raúl]] e outros. A caída de Batista conduciu á formación dun goberno revolucionario presidido inicialmente polo avogado [[Manuel Urrutia Lleó]] como presidente e [[José Mirou Cardona]] como primeiro ministro, quen serían desprazados pouco despois nunha campaña intelixentemente organizada por Fidel Castro e que puxo todo o poder nas súas mans{{Cómpre referencia}}. Logo foi tomando progresivamente unha explícita orientación [[socialista]] que tanto os seus dirixentes como os seus detractores cualificaron como de tendencia [[comunista]]. [[Ficheiro:Cuba-map-labels (4).png|miniatura|550px|Mapa de Cuba|centro]] {{Guerra fría}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Cuba]] [[Categoría:Revolucións do século XX]] ir4ogpuxdcfxq8o2qdltzui3t2rle8d 0 99887 7108293 7058264 2025-06-27T13:58:02Z Autopistero20502020 127649 7108293 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Seixas''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Seixas, Cospeito|Seixas]]''', parroquia do concello de [[Cospeito]]; *'''[[Seixas, As Somozas|Seixas]]''', parroquia do concello das [[As Somozas|Somozas]]; **'''[[Seixas, Seixas, As Somozas|Seixas]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Seixas, Oíns, Arzúa|Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Oíns, Arzúa|Oíns]], no concello de [[Arzúa]]; *'''[[Seixas, Santa María de Arzúa, Arzúa|Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Santa María de Arzúa, Arzúa|Santa María de Arzúa]], no concello de [[Arzúa]]; *'''[[Seixas, San Román de Cervantes, Cervantes|Seixas]]''', lugar da parroquia de [[San Román de Cervantes, Cervantes|San Román de Cervantes]], no concello de [[Cervantes]]; *'''[[Seixas, Sanguiñedo, Dozón|Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Sanguiñedo, Dozón|Sanguiñedo]], no concello de [[Dozón]]; *'''[[Seixas, A Cervela, O Incio|Seixas]]''', lugar da parroquia da [[A Cervela, O Incio|Cervela]], no concello do [[O Incio|Incio]]; *'''[[Seixas, Malpica de Bergantiños, Malpica de Bergantiños|Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Malpica de Bergantiños, Malpica de Bergantiños|Malpica de Bergantiños]], no concello de [[Malpica de Bergantiños]]; *'''[[Seixas, Dexo, Oleiros|Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Dexo, Oleiros|Dexo]], no concello de [[Oleiros]]; *'''[[Seixas, Vila de Rei, Trasmiras|Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Vila de Rei, Trasmiras|Vila de Rei]], no concello de [[Trasmiras]]; *'''[[Seixas, Santa Cristina de Cobres, Vilaboa|Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Santa Cristina de Cobres, Vilaboa|Santa Cristina de Cobres]], no concello de [[Vilaboa]]; *'''[[Seixas, Valcarría, Viveiro|Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Valcarría, Viveiro|Valcarría]], no concello de [[Viveiro]]. ;Fóra de Galiza ;En [[Portugal]] *'''[[Seixas, Caminha|Seixas]]''', freguesía do concello de [[Caminha]]; *'''[[Seixas, Vila Nova de Foz Côa|Seixas]]''', freguesía do concello de [[Vila Nova de Foz Côa]]. Amais, como [[apelido]], pode referirse a: *'''[[Carlos Seixas]]''', compositor e organista portugués (1704 - 1742); *'''[[Xaime Seixas]]''', crego esquerdista e galeguista (1915-1994); *'''[[João Guisan Seixas]]''', escritor galego (n. 1957); *'''[[Miguel Anxo Seixas Seoane]]''', historiador galego (n. 1960); *'''[[Manuel Seixas]]''', escritor e músico galego (n. 1961); *'''[[Xosé Manoel Núñez Seixas]]''', historiador galego (n. 1966). ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|As Seixas|Seixal (homónimos)}} *'''[[Seixán, Cabaleiros, Tordoia|Seixán]]''', lugar da parroquia de [[Cabaleiros, Tordoia|Cabaleiros]], no concello de [[Tordoia]]. {{Control de autoridades}} 1c3060tuwp2n4b5rxsw1nw74c20cm7i 0 100192 7108287 7058291 2025-06-27T13:57:13Z Autopistero20502020 127649 7108287 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Seixón''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Seixón, Friol|Seixón]]''', parroquia do concello de [[Friol]]; **'''[[Seixón de Abaixo, Seixón, Friol|Seixón de Abaixo]]''', lugar de dita parroquia; **'''[[Seixón de Arriba, Seixón, Friol|Seixón de Arriba]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Seixón, Sabadelle, Portomarín|Seixón]]''', lugar da parroquia de [[Sabadelle, Portomarín|Sabadelle]], no concello de [[Portomarín]]. ;Monte de Galiza *'''[[Seixón (montaña)|Seixón]]''', monte da [[Serra de Liñares]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Eixón}} *'''[[Seixós, San Breixo, Monterroso|Seixós]]''', lugar da parroquia de [[San Breixo, Monterroso|San Breixo]], no concello de [[Monterroso]]; *'''[[Seixán, Cabaleiros, Tordoia|Seixán]]''', lugar da parroquia de [[Cabaleiros, Tordoia|Cabaleiros]], no concello de [[Tordoia]]. {{Control de autoridades}} lw6phtdlyd93beopbm5up1kitf1w47i 0 100361 7108677 6406797 2025-06-27T20:22:48Z O Breixo 127505 7108677 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=decembro de 2008}} {{Obra}} "'''Gin and Juice'''" é a segunda canción do álbum [[Doggystyle]], lanzado por [[Snoop Dogg]] en [[novembro]] do [[1993]]. Alcanzou o Top 10 do [[Billboard Hot 100]] nos [[Estados Unidos de América]] e foi nomeada aos premios [[Grammy]] como mellor actuación de rap en solitario. Nunha recente lista das 100 mellores canción de [[Música hip hop|hip hop]] da historia (realizada por [[VH1]]) apareceu no número 8. Foi producida por [[Dr. Dre]], e escrita por este e máis por David Ruffin Jr. {{Control de autoridades}} {{música en progreso}} [[Categoría:Composicións musicais de hip hop]] iyh5m7vq9o62bt78n6vjqkydct59u6g 4 100373 7108196 7107415 2025-06-27T12:01:46Z Jembot 33958 Bot: Actualizando ranking 7108196 wikitext text/x-wiki {{/begin|250}} |- | 1 || [[User:Breogan2008|Breogan2008]] || [[Special:Contributions/Breogan2008|{{formatnum:562034}}]] |- | 2 || [[User:Miguelferig|Miguelferig]] || [[Special:Contributions/Miguelferig|{{formatnum:269029}}]] |- | 3 || [[User:HombreDHojalata|HombreDHojalata]] || [[Special:Contributions/HombreDHojalata|{{formatnum:250342}}]] |- | 4 || [[User:Estevoaei|Estevoaei]] || [[Special:Contributions/Estevoaei|{{formatnum:205038}}]] |- | 5 || [[User:Chairego apc|Chairego apc]] (Admin) || [[Special:Contributions/Chairego apc|{{formatnum:167758}}]] |- | 6 || [[User:Alfonso Márquez|Alfonso Márquez]] || [[Special:Contributions/Alfonso Márquez|{{formatnum:119409}}]] |- | 7 || [[User:Xas|Xas]] || [[Special:Contributions/Xas|{{formatnum:114592}}]] |- | 8 || [[User:Banjo|<span style="color:gray">Banjo</span>]] || [[Special:Contributions/Banjo|{{formatnum:110001}}]] |- | 9 || [[User:Elisardojm|Elisardojm]] || [[Special:Contributions/Elisardojm|{{formatnum:102693}}]] |- | 10 || [[User:Beninho|Beninho]] || [[Special:Contributions/Beninho|{{formatnum:74091}}]] |- | 11 || [[User:Norrin strange|<span style="color:gray">Norrin strange</span>]] || [[Special:Contributions/Norrin strange|{{formatnum:73546}}]] |- | 12 || [[User:Prevert|<span style="color:gray">Prevert</span>]] || [[Special:Contributions/Prevert|{{formatnum:68670}}]] |- | 13 || [[User:Xabier Cid|Xabier Cid]] (Admin) || [[Special:Contributions/Xabier Cid|{{formatnum:63901}}]] |- | 14 || [[User:Lameiro|Lameiro]] || [[Special:Contributions/Lameiro|{{formatnum:63585}}]] |- | 15 || [[User:Adorian|<span style="color:gray">Adorian</span>]] || [[Special:Contributions/Adorian|{{formatnum:61455}}]] |- | 16 || [[User:MAGHOI|MAGHOI]] (Admin) || [[Special:Contributions/MAGHOI|{{formatnum:58803}}]] |- | 17 || [[User:Servando2|Servando2]] || [[Special:Contributions/Servando2|{{formatnum:55809}}]] |- | 18 || [[User:Imxavitooh|<span style="color:gray">Imxavitooh</span>]] || [[Special:Contributions/Imxavitooh|{{formatnum:48099}}]] |- | 19 || [[User:Atobar|Atobar]] (Admin) || [[Special:Contributions/Atobar|{{formatnum:45295}}]] |- | 20 || [[User:Autopistero20502020|Autopistero20502020]] || [[Special:Contributions/Autopistero20502020|{{formatnum:43861}}]] |- | 21 || [[User:Xoacas|<span style="color:gray">Xoacas</span>]] || [[Special:Contributions/Xoacas|{{formatnum:43155}}]] |- | 22 || [[User:Xanetas|Xanetas]] || [[Special:Contributions/Xanetas|{{formatnum:42946}}]] |- | 23 || [[User:AMPERIO|<span style="color:gray">AMPERIO</span>]] (Admin) || [[Special:Contributions/AMPERIO|{{formatnum:42746}}]] |- | 24 || [[User:Jglamela|Jglamela]] || [[Special:Contributions/Jglamela|{{formatnum:42394}}]] |- | 25 || [[User:Lmbuga|<span style="color:gray">Lmbuga</span>]] || [[Special:Contributions/Lmbuga|{{formatnum:40276}}]] |- | 26 || [[User:Piquito|Piquito]] || [[Special:Contributions/Piquito|{{formatnum:39489}}]] |- | 27 || [[User:HacheDous=0|<span style="color:gray">HacheDous=0</span>]] || [[Special:Contributions/HacheDous=0|{{formatnum:37258}}]] |- | 28 || [[User:Xoio|<span style="color:gray">Xoio</span>]] || [[Special:Contributions/Xoio|{{formatnum:35622}}]] |- | 29 || [[User:O Breixo|O Breixo]] || [[Special:Contributions/O Breixo|{{formatnum:33652}}]] |- | 30 || [[User:Krisko|Krisko]] || [[Special:Contributions/Krisko|{{formatnum:33340}}]] |- | 31 || [[User:Fendetestas|Fendetestas]] || [[Special:Contributions/Fendetestas|{{formatnum:32941}}]] |- | 32 || [[User:Moedagalega|Moedagalega]] || [[Special:Contributions/Moedagalega|{{formatnum:32668}}]] |- | 33 || [[User:RubenWGA|<span style="color:gray">RubenWGA</span>]] || [[Special:Contributions/RubenWGA|{{formatnum:31117}}]] |- | 34 || [[User:Gasparoff|Gasparoff]] || [[Special:Contributions/Gasparoff|{{formatnum:30608}}]] |- | 35 || [[User:Toliño|<span style="color:gray">Toliño</span>]] || [[Special:Contributions/Toliño|{{formatnum:29647}}]] |- | 36 || [[User:Anton45|<span style="color:gray">Anton45</span>]] || [[Special:Contributions/Anton45|{{formatnum:29412}}]] |- | 37 || [[User:Maria zaos|<span style="color:gray">Maria zaos</span>]] || [[Special:Contributions/Maria zaos|{{formatnum:28538}}]] |- | 38 || [[User:Albert galiza|<span style="color:gray">Albert galiza</span>]] || [[Special:Contributions/Albert galiza|{{formatnum:23061}}]] |- | 39 || [[User:FleaRHCP|<span style="color:gray">FleaRHCP</span>]] || [[Special:Contributions/FleaRHCP|{{formatnum:22978}}]] |- | 40 || [[User:Nachonion|<span style="color:gray">Nachonion</span>]] || [[Special:Contributions/Nachonion|{{formatnum:21449}}]] |- | 41 || [[User:Sobreira|Sobreira]] || [[Special:Contributions/Sobreira|{{formatnum:20966}}]] |- | 42 || [[User:Angeldomcer|Angeldomcer]] || [[Special:Contributions/Angeldomcer|{{formatnum:20555}}]] |- | 43 || [[User:Vivaelcelta|<span style="color:gray">Vivaelcelta</span>]] || [[Special:Contributions/Vivaelcelta|{{formatnum:18539}}]] |- | 44 || [[User:Xosé|<span style="color:gray">Xosé</span>]] || [[Special:Contributions/Xosé|{{formatnum:17175}}]] |- | 45 || [[User:Agremon|Agremon]] || [[Special:Contributions/Agremon|{{formatnum:16867}}]] |- | 46 || [[User:Vitoriaogando|Vitoriaogando]] || [[Special:Contributions/Vitoriaogando|{{formatnum:16799}}]] |- | 47 || [[User:Hugo22|<span style="color:gray">Hugo22</span>]] || [[Special:Contributions/Hugo22|{{formatnum:15286}}]] |- | 48 || [[User:Rocastelo|<span style="color:gray">Rocastelo</span>]] || [[Special:Contributions/Rocastelo|{{formatnum:15163}}]] |- | 49 || [[User:PepedoCouto|<span style="color:gray">PepedoCouto</span>]] || [[Special:Contributions/PepedoCouto|{{formatnum:15153}}]] |- | 50 || [[User:Calq|<span style="color:gray">Calq</span>]] || [[Special:Contributions/Calq|{{formatnum:14884}}]] |- | 51 || [[User:Xosé Antonio|Xosé Antonio]] || [[Special:Contributions/Xosé Antonio|{{formatnum:14589}}]] |- | 52 || [[User:Xoán Carlos Fraga|<span style="color:gray">Xoán Carlos Fraga</span>]] || [[Special:Contributions/Xoán Carlos Fraga|{{formatnum:13785}}]] |- | 53 || [[User:JaviP96|<span style="color:gray">JaviP96</span>]] || [[Special:Contributions/JaviP96|{{formatnum:13744}}]] |- | 54 || [[User:Xosema|Xosema]] || [[Special:Contributions/Xosema|{{formatnum:13642}}]] |- | 55 || [[User:Gallaecio|<span style="color:gray">Gallaecio</span>]] || [[Special:Contributions/Gallaecio|{{formatnum:13529}}]] |- | 56 || [[User:Lles|Lles]] || [[Special:Contributions/Lles|{{formatnum:12867}}]] |- | 57 || [[User:Castelao|Castelao]] || [[Special:Contributions/Castelao|{{formatnum:12026}}]] |- | 58 || [[User:JonnyJonny|JonnyJonny]] || [[Special:Contributions/JonnyJonny|{{formatnum:11962}}]] |- | 59 || [[User:Lansbricae|<span style="color:gray">Lansbricae</span>]] || [[Special:Contributions/Lansbricae|{{formatnum:11584}}]] |- | 60 || [[User:Mark Gasoline|Mark Gasoline]] || [[Special:Contributions/Mark Gasoline|{{formatnum:11333}}]] |- | 61 || [[User:Ogalego.gal|Ogalego.gal]] || [[Special:Contributions/Ogalego.gal|{{formatnum:10489}}]] |- | 62 || [[User:Isili0n|<span style="color:gray">Isili0n</span>]] || [[Special:Contributions/Isili0n|{{formatnum:10315}}]] |- | 63 || [[User:Ramiro Torres|Ramiro Torres]] || [[Special:Contributions/Ramiro Torres|{{formatnum:9738}}]] |- | 64 || [[User:Elvire|<span style="color:gray">Elvire</span>]] || [[Special:Contributions/Elvire|{{formatnum:9583}}]] |- | 65 || [[User:Iago Pillado|<span style="color:gray">Iago Pillado</span>]] || [[Special:Contributions/Iago Pillado|{{formatnum:9282}}]] |- | 66 || [[User:Fis-mulleres|Fis-mulleres]] || [[Special:Contributions/Fis-mulleres|{{formatnum:8623}}]] |- | 67 || [[User:Xabier Cancela|<span style="color:gray">Xabier Cancela</span>]] || [[Special:Contributions/Xabier Cancela|{{formatnum:8411}}]] |- | 68 || [[User:Judcosta|<span style="color:gray">Judcosta</span>]] || [[Special:Contributions/Judcosta|{{formatnum:8391}}]] |- | 69 || [[User:Paradanta|<span style="color:gray">Paradanta</span>]] || [[Special:Contributions/Paradanta|{{formatnum:8330}}]] |- | 70 || [[User:One2|<span style="color:gray">One2</span>]] || [[Special:Contributions/One2|{{formatnum:8225}}]] |- | 71 || [[User:Martinho12|<span style="color:gray">Martinho12</span>]] || [[Special:Contributions/Martinho12|{{formatnum:8026}}]] |- | 72 || [[User:Andresv.63|Andresv.63]] || [[Special:Contributions/Andresv.63|{{formatnum:7967}}]] |- | 73 || [[User:Unhanova|<span style="color:gray">Unhanova</span>]] || [[Special:Contributions/Unhanova|{{formatnum:7964}}]] |- | 74 || [[User:Caronium|<span style="color:gray">Caronium</span>]] || [[Special:Contributions/Caronium|{{formatnum:7605}}]] |- | 75 || [[User:Dodro|Dodro]] || [[Special:Contributions/Dodro|{{formatnum:7197}}]] |- | 76 || [[User:Regato das Tres Regueiras|Regato das Tres Regueiras]] || [[Special:Contributions/Regato das Tres Regueiras|{{formatnum:6567}}]] |- | 77 || [[User:Alma~glwiki|<span style="color:gray">Alma~glwiki</span>]] || [[Special:Contributions/Alma~glwiki|{{formatnum:6357}}]] |- | 78 || [[User:Vanicorps|Vanicorps]] || [[Special:Contributions/Vanicorps|{{formatnum:6312}}]] |- | 79 || [[User:Xan de ningures|<span style="color:gray">Xan de ningures</span>]] || [[Special:Contributions/Xan de ningures|{{formatnum:6181}}]] |- | 80 || [[User:Iria.cestmoi|Iria.cestmoi]] || [[Special:Contributions/Iria.cestmoi|{{formatnum:6166}}]] |- | 81 || [[User:Joao Xavier|Joao Xavier]] || [[Special:Contributions/Joao Xavier|{{formatnum:6000}}]] |- | 82 || [[User:RNC|<span style="color:gray">RNC</span>]] || [[Special:Contributions/RNC|{{formatnum:5354}}]] |- | 83 || [[User:Xapones|<span style="color:gray">Xapones</span>]] || [[Special:Contributions/Xapones|{{formatnum:5028}}]] |- | 84 || [[User:Nonso91|<span style="color:gray">Nonso91</span>]] || [[Special:Contributions/Nonso91|{{formatnum:5022}}]] |- | 85 || [[User:Sernostri|<span style="color:gray">Sernostri</span>]] || [[Special:Contributions/Sernostri|{{formatnum:4990}}]] |- | 86 || [[User:Xelo2004|<span style="color:gray">Xelo2004</span>]] || [[Special:Contributions/Xelo2004|{{formatnum:4946}}]] |- | 87 || [[User:Cossue|<span style="color:gray">Cossue</span>]] || [[Special:Contributions/Cossue|{{formatnum:4712}}]] |- | 88 || [[User:ArtaiGZ|ArtaiGZ]] || [[Special:Contributions/ArtaiGZ|{{formatnum:4551}}]] |- | 89 || [[User:Alyssalover|<span style="color:gray">Alyssalover</span>]] || [[Special:Contributions/Alyssalover|{{formatnum:4515}}]] |- | 90 || [[User:Cheluco|<span style="color:gray">Cheluco</span>]] || [[Special:Contributions/Cheluco|{{formatnum:4504}}]] |- | 91 || [[User:Mgl.branco|<span style="color:gray">Mgl.branco</span>]] || [[Special:Contributions/Mgl.branco|{{formatnum:4294}}]] |- | 92 || [[User:CommonsTicker|<span style="color:gray">CommonsTicker</span>]] || [[Special:Contributions/CommonsTicker|{{formatnum:4201}}]] |- | 93 || [[User:Tfeliz|<span style="color:gray">Tfeliz</span>]] || [[Special:Contributions/Tfeliz|{{formatnum:4184}}]] |- | 94 || [[User:Meu rei|<span style="color:gray">Meu rei</span>]] || [[Special:Contributions/Meu rei|{{formatnum:4047}}]] |- | 95 || [[User:Xosel|<span style="color:gray">Xosel</span>]] || [[Special:Contributions/Xosel|{{formatnum:3966}}]] |- | 96 || [[User:Marrovi|<span style="color:gray">Marrovi</span>]] || [[Special:Contributions/Marrovi|{{formatnum:3904}}]] |- | 97 || [[User:Oilisab|<span style="color:gray">Oilisab</span>]] || [[Special:Contributions/Oilisab|{{formatnum:3723}}]] |- | 98 || [[User:Brathxa|<span style="color:gray">Brathxa</span>]] || [[Special:Contributions/Brathxa|{{formatnum:3717}}]] |- | 99 || [[User:Arco de Rayne|<span style="color:gray">Arco de Rayne</span>]] || [[Special:Contributions/Arco de Rayne|{{formatnum:3606}}]] |- | 100 || [[User:CristianCb|CristianCb]] || [[Special:Contributions/CristianCb|{{formatnum:3540}}]] |- | 101 || [[User:Manudosde|<span style="color:gray">Manudosde</span>]] || [[Special:Contributions/Manudosde|{{formatnum:3503}}]] |- | 102 || [[User:Xandrwijk|<span style="color:gray">Xandrwijk</span>]] || [[Special:Contributions/Xandrwijk|{{formatnum:3364}}]] |- | 103 || [[User:Carronada|<span style="color:gray">Carronada</span>]] || [[Special:Contributions/Carronada|{{formatnum:3324}}]] |- | 104 || [[User:Miñato|<span style="color:gray">Miñato</span>]] || [[Special:Contributions/Miñato|{{formatnum:3198}}]] |- | 105 || [[User:Xabade|Xabade]] || [[Special:Contributions/Xabade|{{formatnum:3131}}]] |- | 106 || [[User:Jorges65|<span style="color:gray">Jorges65</span>]] || [[Special:Contributions/Jorges65|{{formatnum:3130}}]] |- | 107 || [[User:Fryant|<span style="color:gray">Fryant</span>]] || [[Special:Contributions/Fryant|{{formatnum:2951}}]] |- | 108 || [[User:Iscream icecream|Iscream icecream]] || [[Special:Contributions/Iscream icecream|{{formatnum:2926}}]] |- | 109 || [[User:Penidos|<span style="color:gray">Penidos</span>]] || [[Special:Contributions/Penidos|{{formatnum:2859}}]] |- | 110 || [[User:Ogaiago|Ogaiago]] || [[Special:Contributions/Ogaiago|{{formatnum:2790}}]] |- | 111 || [[User:MrCarlete|<span style="color:gray">MrCarlete</span>]] || [[Special:Contributions/MrCarlete|{{formatnum:2781}}]] |- | 112 || [[User:MJSB73MP|<span style="color:gray">MJSB73MP</span>]] || [[Special:Contributions/MJSB73MP|{{formatnum:2758}}]] |- | 113 || [[User:Pontevedra78|<span style="color:gray">Pontevedra78</span>]] || [[Special:Contributions/Pontevedra78|{{formatnum:2753}}]] |- | 114 || [[User:Adalbertofrenesi|<span style="color:gray">Adalbertofrenesi</span>]] || [[Special:Contributions/Adalbertofrenesi|{{formatnum:2743}}]] |- | 115 || [[User:Pementa|<span style="color:gray">Pementa</span>]] || [[Special:Contributions/Pementa|{{formatnum:2732}}]] |- | 116 || [[User:Nicole|<span style="color:gray">Nicole</span>]] || [[Special:Contributions/Nicole|{{formatnum:2730}}]] |- | 117 || [[User:Emilio juanatey|<span style="color:gray">Emilio juanatey</span>]] || [[Special:Contributions/Emilio juanatey|{{formatnum:2712}}]] |- | 118 || [[User:WiKorunna|<span style="color:gray">WiKorunna</span>]] || [[Special:Contributions/WiKorunna|{{formatnum:2669}}]] |- | 119 || [[User:Purbo T|<span style="color:gray">Purbo T</span>]] || [[Special:Contributions/Purbo T|{{formatnum:2646}}]] |- | 120 || [[User:Moniquiña|Moniquiña]] || [[Special:Contributions/Moniquiña|{{formatnum:2637}}]] |- | 121 || [[User:Ourol|<span style="color:gray">Ourol</span>]] || [[Special:Contributions/Ourol|{{formatnum:2563}}]] |- | 122 || [[User:Victortpr|<span style="color:gray">Victortpr</span>]] || [[Special:Contributions/Victortpr|{{formatnum:2518}}]] |- | 123 || [[User:Força do Barbantinho|<span style="color:gray">Força do Barbantinho</span>]] || [[Special:Contributions/Força do Barbantinho|{{formatnum:2483}}]] |- | 124 || [[User:Suarez ruibal|<span style="color:gray">Suarez ruibal</span>]] || [[Special:Contributions/Suarez ruibal|{{formatnum:2391}}]] |- | 125 || [[User:Maañón|<span style="color:gray">Maañón</span>]] || [[Special:Contributions/Maañón|{{formatnum:2361}}]] |- | 126 || [[User:Todesfuge|<span style="color:gray">Todesfuge</span>]] || [[Special:Contributions/Todesfuge|{{formatnum:2309}}]] |- | 127 || [[User:Peixe22|Peixe22]] || [[Special:Contributions/Peixe22|{{formatnum:2284}}]] |- | 128 || [[User:Furado|<span style="color:gray">Furado</span>]] || [[Special:Contributions/Furado|{{formatnum:2080}}]] |- | 129 || [[User:Calrosfking|<span style="color:gray">Calrosfking</span>]] || [[Special:Contributions/Calrosfking|{{formatnum:2079}}]] |- | 130 || [[User:Miguel.lima|<span style="color:gray">Miguel.lima</span>]] || [[Special:Contributions/Miguel.lima|{{formatnum:2076}}]] |- | 131 || [[User:Jordav|<span style="color:gray">Jordav</span>]] || [[Special:Contributions/Jordav|{{formatnum:2057}}]] |- | 132 || [[User:CoroRP|<span style="color:gray">CoroRP</span>]] || [[Special:Contributions/CoroRP|{{formatnum:2056}}]] |- | 133 || [[User:Amadalvarez|<span style="color:gray">Amadalvarez</span>]] || [[Special:Contributions/Amadalvarez|{{formatnum:1961}}]] |- | 134 || [[User:Woden|<span style="color:gray">Woden</span>]] || [[Special:Contributions/Woden|{{formatnum:1940}}]] |- | 135 || [[User:Pontesiño|<span style="color:gray">Pontesiño</span>]] || [[Special:Contributions/Pontesiño|{{formatnum:1881}}]] |- | 136 || [[User:FormacionWiki|<span style="color:gray">FormacionWiki</span>]] || [[Special:Contributions/FormacionWiki|{{formatnum:1843}}]] |- | 137 || [[User:Jorjum|Jorjum]] || [[Special:Contributions/Jorjum|{{formatnum:1827}}]] |- | 138 || [[User:MVF|<span style="color:gray">MVF</span>]] || [[Special:Contributions/MVF|{{formatnum:1816}}]] |- | 139 || [[User:Jchapela|<span style="color:gray">Jchapela</span>]] || [[Special:Contributions/Jchapela|{{formatnum:1813}}]] |- | 140 || [[User:Petillés|<span style="color:gray">Petillés</span>]] || [[Special:Contributions/Petillés|{{formatnum:1802}}]] |- | 141 || [[User:Jockerouac|<span style="color:gray">Jockerouac</span>]] || [[Special:Contributions/Jockerouac|{{formatnum:1794}}]] |- | 142 || [[User:Uxío|<span style="color:gray">Uxío</span>]] || [[Special:Contributions/Uxío|{{formatnum:1756}}]] |- | 143 || [[User:Xián|<span style="color:gray">Xián</span>]] || [[Special:Contributions/Xián|{{formatnum:1749}}]] |- | 144 || [[User:Elster~glwiki|<span style="color:gray">Elster~glwiki</span>]] || [[Special:Contributions/Elster~glwiki|{{formatnum:1748}}]] |- | 145 || [[User:ItsBer|ItsBer]] || [[Special:Contributions/ItsBer|{{formatnum:1745}}]] |- | 146 || [[User:Marcio|<span style="color:gray">Marcio</span>]] || [[Special:Contributions/Marcio|{{formatnum:1745}}]] |- | 147 || [[User:Esquwiki|<span style="color:gray">Esquwiki</span>]] || [[Special:Contributions/Esquwiki|{{formatnum:1734}}]] |- | 148 || [[User:Brais Oliveira|<span style="color:gray">Brais Oliveira</span>]] || [[Special:Contributions/Brais Oliveira|{{formatnum:1697}}]] |- | 149 || [[User:Stoni|<span style="color:gray">Stoni</span>]] || [[Special:Contributions/Stoni|{{formatnum:1640}}]] |- | 150 || [[User:Pexego|<span style="color:gray">Pexego</span>]] || [[Special:Contributions/Pexego|{{formatnum:1629}}]] |- | 151 || [[User:Chabi|<span style="color:gray">Chabi</span>]] || [[Special:Contributions/Chabi|{{formatnum:1585}}]] |- | 152 || [[User:Quorthom|<span style="color:gray">Quorthom</span>]] || [[Special:Contributions/Quorthom|{{formatnum:1576}}]] |- | 153 || [[User:Ibercastell|<span style="color:gray">Ibercastell</span>]] || [[Special:Contributions/Ibercastell|{{formatnum:1573}}]] |- | 154 || [[User:Almaffi|<span style="color:gray">Almaffi</span>]] || [[Special:Contributions/Almaffi|{{formatnum:1573}}]] |- | 155 || [[User:Silverfox|<span style="color:gray">Silverfox</span>]] || [[Special:Contributions/Silverfox|{{formatnum:1551}}]] |- | 156 || [[User:Andalcant|<span style="color:gray">Andalcant</span>]] || [[Special:Contributions/Andalcant|{{formatnum:1538}}]] |- | 157 || [[User:Marcos B. R.|<span style="color:gray">Marcos B. R.</span>]] || [[Special:Contributions/Marcos B. R.|{{formatnum:1537}}]] |- | 158 || [[User:VaiPolaSombra|<span style="color:gray">VaiPolaSombra</span>]] || [[Special:Contributions/VaiPolaSombra|{{formatnum:1480}}]] |- | 159 || [[User:Viascos|<span style="color:gray">Viascos</span>]] || [[Special:Contributions/Viascos|{{formatnum:1442}}]] |- | 160 || [[User:Rotlink|<span style="color:gray">Rotlink</span>]] || [[Special:Contributions/Rotlink|{{formatnum:1424}}]] |- | 161 || [[User:Makenzis|Makenzis]] || [[Special:Contributions/Makenzis|{{formatnum:1350}}]] |- | 162 || [[User:Dannycas|<span style="color:gray">Dannycas</span>]] || [[Special:Contributions/Dannycas|{{formatnum:1331}}]] |- | 163 || [[User:La fabrica de nubes|<span style="color:gray">La fabrica de nubes</span>]] || [[Special:Contributions/La fabrica de nubes|{{formatnum:1319}}]] |- | 164 || [[User:Porto|<span style="color:gray">Porto</span>]] || [[Special:Contributions/Porto|{{formatnum:1296}}]] |- | 165 || [[User:Vilachan|<span style="color:gray">Vilachan</span>]] || [[Special:Contributions/Vilachan|{{formatnum:1291}}]] |- | 166 || [[User:Iagocasabiell|<span style="color:gray">Iagocasabiell</span>]] || [[Special:Contributions/Iagocasabiell|{{formatnum:1287}}]] |- | 167 || [[User:Acerto|<span style="color:gray">Acerto</span>]] || [[Special:Contributions/Acerto|{{formatnum:1267}}]] |- | 168 || [[User:Charicaric|<span style="color:gray">Charicaric</span>]] || [[Special:Contributions/Charicaric|{{formatnum:1180}}]] |- | 169 || [[User:UKBot|UKBot]] || [[Special:Contributions/UKBot|{{formatnum:1177}}]] |- | 170 || [[User:Moderador|<span style="color:gray">Moderador</span>]] || [[Special:Contributions/Moderador|{{formatnum:1174}}]] |- | 171 || [[User:MGA73|<span style="color:gray">MGA73</span>]] || [[Special:Contributions/MGA73|{{formatnum:1137}}]] |- | 172 || [[User:Soleil222|<span style="color:gray">Soleil222</span>]] || [[Special:Contributions/Soleil222|{{formatnum:1127}}]] |- | 173 || [[User:AmeliaVR2019|<span style="color:gray">AmeliaVR2019</span>]] || [[Special:Contributions/AmeliaVR2019|{{formatnum:1090}}]] |- | 174 || [[User:DGDIC|<span style="color:gray">DGDIC</span>]] || [[Special:Contributions/DGDIC|{{formatnum:1076}}]] |- | 175 || [[User:Manuelcalvino|<span style="color:gray">Manuelcalvino</span>]] || [[Special:Contributions/Manuelcalvino|{{formatnum:1073}}]] |- | 176 || [[User:Nerk|<span style="color:gray">Nerk</span>]] || [[Special:Contributions/Nerk|{{formatnum:1061}}]] |- | 177 || [[User:Biógrafo|<span style="color:gray">Biógrafo</span>]] || [[Special:Contributions/Biógrafo|{{formatnum:1050}}]] |- | 178 || [[User:Ledoira|<span style="color:gray">Ledoira</span>]] || [[Special:Contributions/Ledoira|{{formatnum:1048}}]] |- | 179 || [[User:Ogcbizrohnoacn|<span style="color:gray">Ogcbizrohnoacn</span>]] || [[Special:Contributions/Ogcbizrohnoacn|{{formatnum:1004}}]] |- | 180 || [[User:Furagaitas|<span style="color:gray">Furagaitas</span>]] || [[Special:Contributions/Furagaitas|{{formatnum:1000}}]] |- | 181 || [[User:Zumbi|<span style="color:gray">Zumbi</span>]] || [[Special:Contributions/Zumbi|{{formatnum:987}}]] |- | 182 || [[User:Onda de lume|<span style="color:gray">Onda de lume</span>]] || [[Special:Contributions/Onda de lume|{{formatnum:968}}]] |- | 183 || [[User:Nemigo|<span style="color:gray">Nemigo</span>]] || [[Special:Contributions/Nemigo|{{formatnum:944}}]] |- | 184 || [[User:Lissander~glwiki|<span style="color:gray">Lissander~glwiki</span>]] || [[Special:Contributions/Lissander~glwiki|{{formatnum:910}}]] |- | 185 || [[User:Xermán|<span style="color:gray">Xermán</span>]] || [[Special:Contributions/Xermán|{{formatnum:897}}]] |- | 186 || [[User:Servando|<span style="color:gray">Servando</span>]] || [[Special:Contributions/Servando|{{formatnum:896}}]] |- | 187 || [[User:Manu bcn|<span style="color:gray">Manu bcn</span>]] || [[Special:Contributions/Manu bcn|{{formatnum:896}}]] |- | 188 || [[User:MarceloRenard2|<span style="color:gray">MarceloRenard2</span>]] || [[Special:Contributions/MarceloRenard2|{{formatnum:888}}]] |- | 189 || [[User:Vanbasten 23|<span style="color:gray">Vanbasten 23</span>]] || [[Special:Contributions/Vanbasten 23|{{formatnum:882}}]] |- | 190 || [[User:Eurocatro|<span style="color:gray">Eurocatro</span>]] || [[Special:Contributions/Eurocatro|{{formatnum:879}}]] |- | 191 || [[User:Raposo|<span style="color:gray">Raposo</span>]] || [[Special:Contributions/Raposo|{{formatnum:878}}]] |- | 192 || [[User:Rabalde~glwiki|<span style="color:gray">Rabalde~glwiki</span>]] || [[Special:Contributions/Rabalde~glwiki|{{formatnum:828}}]] |- | 193 || [[User:Shinichi~glwiki|<span style="color:gray">Shinichi~glwiki</span>]] || [[Special:Contributions/Shinichi~glwiki|{{formatnum:814}}]] |- | 194 || [[User:Yovanmartinez|<span style="color:gray">Yovanmartinez</span>]] || [[Special:Contributions/Yovanmartinez|{{formatnum:803}}]] |- | 195 || [[User:148LENIN|<span style="color:gray">148LENIN</span>]] || [[Special:Contributions/148LENIN|{{formatnum:800}}]] |- | 196 || [[User:Daniarmo|<span style="color:gray">Daniarmo</span>]] || [[Special:Contributions/Daniarmo|{{formatnum:800}}]] |- | 197 || [[User:Ecemaml|<span style="color:gray">Ecemaml</span>]] || [[Special:Contributions/Ecemaml|{{formatnum:797}}]] |- | 198 || [[User:Εὐθυμένης|<span style="color:gray">Εὐθυμένης</span>]] || [[Special:Contributions/Εὐθυμένης|{{formatnum:786}}]] |- | 199 || [[User:Baralloco|Baralloco]] || [[Special:Contributions/Baralloco|{{formatnum:780}}]] |- | 200 || [[User:Tinsiño|<span style="color:gray">Tinsiño</span>]] || [[Special:Contributions/Tinsiño|{{formatnum:760}}]] |- | 201 || [[User:Galton1892|Galton1892]] || [[Special:Contributions/Galton1892|{{formatnum:749}}]] |- | 202 || [[User:Goresqui|<span style="color:gray">Goresqui</span>]] || [[Special:Contributions/Goresqui|{{formatnum:738}}]] |- | 203 || [[User:Sarigueia|<span style="color:gray">Sarigueia</span>]] || [[Special:Contributions/Sarigueia|{{formatnum:738}}]] |- | 204 || [[User:Stephan1000000|<span style="color:gray">Stephan1000000</span>]] || [[Special:Contributions/Stephan1000000|{{formatnum:730}}]] |- | 205 || [[User:Slade|<span style="color:gray">Slade</span>]] || [[Special:Contributions/Slade|{{formatnum:715}}]] |- | 206 || [[User:Gobraves|<span style="color:gray">Gobraves</span>]] || [[Special:Contributions/Gobraves|{{formatnum:707}}]] |- | 207 || [[User:AshSXXI|<span style="color:gray">AshSXXI</span>]] || [[Special:Contributions/AshSXXI|{{formatnum:694}}]] |- | 208 || [[User:Alhadis|<span style="color:gray">Alhadis</span>]] || [[Special:Contributions/Alhadis|{{formatnum:693}}]] |- | 209 || [[User:Hipólito|<span style="color:gray">Hipólito</span>]] || [[Special:Contributions/Hipólito|{{formatnum:690}}]] |- | 210 || [[User:Resorte|<span style="color:gray">Resorte</span>]] || [[Special:Contributions/Resorte|{{formatnum:683}}]] |- | 211 || [[User:!d'O Magriço valho|!d'O Magriço valho]] || [[Special:Contributions/!d'O Magriço valho|{{formatnum:683}}]] |- | 212 || [[User:Satna|Satna]] || [[Special:Contributions/Satna|{{formatnum:678}}]] |- | 213 || [[User:Ambiorix|<span style="color:gray">Ambiorix</span>]] || [[Special:Contributions/Ambiorix|{{formatnum:676}}]] |- | 214 || [[User:Gato con patas|<span style="color:gray">Gato con patas</span>]] || [[Special:Contributions/Gato con patas|{{formatnum:673}}]] |- | 215 || [[User:Lala Lugo|<span style="color:gray">Lala Lugo</span>]] || [[Special:Contributions/Lala Lugo|{{formatnum:651}}]] |- | 216 || [[User:Quatrinauta|<span style="color:gray">Quatrinauta</span>]] || [[Special:Contributions/Quatrinauta|{{formatnum:651}}]] |- | 217 || [[User:Xohanatorres|<span style="color:gray">Xohanatorres</span>]] || [[Special:Contributions/Xohanatorres|{{formatnum:648}}]] |- | 218 || [[User:Carlos Kaplan|<span style="color:gray">Carlos Kaplan</span>]] || [[Special:Contributions/Carlos Kaplan|{{formatnum:640}}]] |- | 219 || [[User:Discasto|<span style="color:gray">Discasto</span>]] || [[Special:Contributions/Discasto|{{formatnum:637}}]] |- | 220 || [[User:Alguén|<span style="color:gray">Alguén</span>]] || [[Special:Contributions/Alguén|{{formatnum:636}}]] |- | 221 || [[User:Wikitom|<span style="color:gray">Wikitom</span>]] || [[Special:Contributions/Wikitom|{{formatnum:622}}]] |- | 222 || [[User:Filo-Laxeiro|<span style="color:gray">Filo-Laxeiro</span>]] || [[Special:Contributions/Filo-Laxeiro|{{formatnum:609}}]] |- | 223 || [[User:DJose Méndez|<span style="color:gray">DJose Méndez</span>]] || [[Special:Contributions/DJose Méndez|{{formatnum:606}}]] |- | 224 || [[User:Loisteixeiro|<span style="color:gray">Loisteixeiro</span>]] || [[Special:Contributions/Loisteixeiro|{{formatnum:600}}]] |- | 225 || [[User:Caro de Segeda|<span style="color:gray">Caro de Segeda</span>]] || [[Special:Contributions/Caro de Segeda|{{formatnum:593}}]] |- | 226 || [[User:Xohán Baldomir|<span style="color:gray">Xohán Baldomir</span>]] || [[Special:Contributions/Xohán Baldomir|{{formatnum:579}}]] |- | 227 || [[User:Dou Gweler|<span style="color:gray">Dou Gweler</span>]] || [[Special:Contributions/Dou Gweler|{{formatnum:575}}]] |- | 228 || [[User:Nanotrasno|<span style="color:gray">Nanotrasno</span>]] || [[Special:Contributions/Nanotrasno|{{formatnum:574}}]] |- | 229 || [[User:Alexanderps|<span style="color:gray">Alexanderps</span>]] || [[Special:Contributions/Alexanderps|{{formatnum:573}}]] |- | 230 || [[User:Cordal|<span style="color:gray">Cordal</span>]] || [[Special:Contributions/Cordal|{{formatnum:573}}]] |- | 231 || [[User:Osarsan|<span style="color:gray">Osarsan</span>]] || [[Special:Contributions/Osarsan|{{formatnum:571}}]] |- | 232 || [[User:Andrespe|<span style="color:gray">Andrespe</span>]] || [[Special:Contributions/Andrespe|{{formatnum:564}}]] |- | 233 || [[User:AArizaga|<span style="color:gray">AArizaga</span>]] || [[Special:Contributions/AArizaga|{{formatnum:564}}]] |- | 234 || [[User:Fadesga|Fadesga]] || [[Special:Contributions/Fadesga|{{formatnum:558}}]] |- | 235 || [[User:Sualaxe|<span style="color:gray">Sualaxe</span>]] || [[Special:Contributions/Sualaxe|{{formatnum:557}}]] |- | 236 || [[User:Fry1989|<span style="color:gray">Fry1989</span>]] || [[Special:Contributions/Fry1989|{{formatnum:554}}]] |- | 237 || [[User:Gaudio|<span style="color:gray">Gaudio</span>]] || [[Special:Contributions/Gaudio|{{formatnum:552}}]] |- | 238 || [[User:Rei Momo|<span style="color:gray">Rei Momo</span>]] || [[Special:Contributions/Rei Momo|{{formatnum:552}}]] |- | 239 || [[User:Minorax|<span style="color:gray">Minorax</span>]] || [[Special:Contributions/Minorax|{{formatnum:531}}]] |- | 240 || [[User:Cycn|<span style="color:gray">Cycn</span>]] || [[Special:Contributions/Cycn|{{formatnum:530}}]] |- | 241 || [[User:Xavier36|<span style="color:gray">Xavier36</span>]] || [[Special:Contributions/Xavier36|{{formatnum:529}}]] |- | 242 || [[User:EDUCA33E|<span style="color:gray">EDUCA33E</span>]] || [[Special:Contributions/EDUCA33E|{{formatnum:524}}]] |- | 243 || [[User:Varperalta|<span style="color:gray">Varperalta</span>]] || [[Special:Contributions/Varperalta|{{formatnum:518}}]] |- | 244 || [[User:Loischantada|<span style="color:gray">Loischantada</span>]] || [[Special:Contributions/Loischantada|{{formatnum:503}}]] |- | 245 || [[User:Marcoos44|<span style="color:gray">Marcoos44</span>]] || [[Special:Contributions/Marcoos44|{{formatnum:492}}]] |- | 246 || [[User:Zumalabe|Zumalabe]] || [[Special:Contributions/Zumalabe|{{formatnum:487}}]] |- | 247 || [[User:Asqueladd|<span style="color:gray">Asqueladd</span>]] || [[Special:Contributions/Asqueladd|{{formatnum:481}}]] |- | 248 || [[User:GZKZ|<span style="color:gray">GZKZ</span>]] || [[Special:Contributions/GZKZ|{{formatnum:479}}]] |- | 249 || [[User:Japan Football|<span style="color:gray">Japan Football</span>]] || [[Special:Contributions/Japan Football|{{formatnum:476}}]] |- | 250 || [[User:Santista1982|<span style="color:gray">Santista1982</span>]] || [[Special:Contributions/Santista1982|{{formatnum:475}}]] {{/end}} 13osgp9i4d9v5268t1sn24f45nn7gdk 4 100376 7108197 7107416 2025-06-27T12:01:49Z Jembot 33958 Bot: Actualizando ranking 7108197 wikitext text/x-wiki {{/begin|250}} |- | 1 || [[User:Breogan2008|Breogan2008]] || [[Special:Contributions/Breogan2008|{{formatnum:562034}}]] |- | 2 || [[User:BanjoBot 2.0|<span style="color:gray">BanjoBot 2.0</span>]] (Bot) || [[Special:Contributions/BanjoBot 2.0|{{formatnum:393002}}]] |- | 3 || [[User:Miguelferig|Miguelferig]] || [[Special:Contributions/Miguelferig|{{formatnum:269029}}]] |- | 4 || [[User:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] (Bot) || [[Special:Contributions/InternetArchiveBot|{{formatnum:250649}}]] |- | 5 || [[User:HombreDHojalata|HombreDHojalata]] || [[Special:Contributions/HombreDHojalata|{{formatnum:250342}}]] |- | 6 || [[User:Estevoaei|Estevoaei]] || [[Special:Contributions/Estevoaei|{{formatnum:205038}}]] |- | 7 || [[User:Chairego apc|Chairego apc]] (Admin) || [[Special:Contributions/Chairego apc|{{formatnum:167758}}]] |- | 8 || [[User:TXiKiBoT|<span style="color:gray">TXiKiBoT</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/TXiKiBoT|{{formatnum:140418}}]] |- | 9 || [[User:Alfonso Márquez|Alfonso Márquez]] || [[Special:Contributions/Alfonso Márquez|{{formatnum:119409}}]] |- | 10 || [[User:Xas|Xas]] || [[Special:Contributions/Xas|{{formatnum:114592}}]] |- | 11 || [[User:EmausBot|EmausBot]] (Bot) || [[Special:Contributions/EmausBot|{{formatnum:114355}}]] |- | 12 || [[User:Breobot|<span style="color:gray">Breobot</span>]] (Bot) || [[Special:Contributions/Breobot|{{formatnum:110616}}]] |- | 13 || [[User:Banjo|<span style="color:gray">Banjo</span>]] || [[Special:Contributions/Banjo|{{formatnum:110001}}]] |- | 14 || [[User:BotDHojalata|<span style="color:gray">BotDHojalata</span>]] (Bot) || [[Special:Contributions/BotDHojalata|{{formatnum:103468}}]] |- | 15 || [[User:Elisardojm|Elisardojm]] || [[Special:Contributions/Elisardojm|{{formatnum:102693}}]] |- | 16 || [[User:Luckas-bot|<span style="color:gray">Luckas-bot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Luckas-bot|{{formatnum:102607}}]] |- | 17 || [[User:Xqbot|Xqbot]] (Bot) || [[Special:Contributions/Xqbot|{{formatnum:77688}}]] |- | 18 || [[User:SieBot|<span style="color:gray">SieBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/SieBot|{{formatnum:75542}}]] |- | 19 || [[User:Beninho|Beninho]] || [[Special:Contributions/Beninho|{{formatnum:74091}}]] |- | 20 || [[User:Norrin strange|<span style="color:gray">Norrin strange</span>]] || [[Special:Contributions/Norrin strange|{{formatnum:73546}}]] |- | 21 || [[User:Addbot|<span style="color:gray">Addbot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Addbot|{{formatnum:71894}}]] |- | 22 || [[User:Prevert|<span style="color:gray">Prevert</span>]] || [[Special:Contributions/Prevert|{{formatnum:68670}}]] |- | 23 || [[User:BanjoBot|<span style="color:gray">BanjoBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/BanjoBot|{{formatnum:67216}}]] |- | 24 || [[User:Xabier Cid|Xabier Cid]] (Admin) || [[Special:Contributions/Xabier Cid|{{formatnum:63901}}]] |- | 25 || [[User:Lameiro|Lameiro]] || [[Special:Contributions/Lameiro|{{formatnum:63585}}]] |- | 26 || [[User:VolkovBot|<span style="color:gray">VolkovBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/VolkovBot|{{formatnum:63439}}]] |- | 27 || [[User:MerlIwBot|<span style="color:gray">MerlIwBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/MerlIwBot|{{formatnum:62905}}]] |- | 28 || [[User:Adorian|<span style="color:gray">Adorian</span>]] || [[Special:Contributions/Adorian|{{formatnum:61455}}]] |- | 29 || [[User:XoseBot|<span style="color:gray">XoseBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/XoseBot|{{formatnum:61374}}]] |- | 30 || [[User:MAGHOI|MAGHOI]] (Admin) || [[Special:Contributions/MAGHOI|{{formatnum:58803}}]] |- | 31 || [[User:Corribot|<span style="color:gray">Corribot</span>]] (Bot) || [[Special:Contributions/Corribot|{{formatnum:58071}}]] |- | 32 || [[User:Servando2|Servando2]] || [[Special:Contributions/Servando2|{{formatnum:55809}}]] |- | 33 || [[User:Imxavitooh|<span style="color:gray">Imxavitooh</span>]] || [[Special:Contributions/Imxavitooh|{{formatnum:48099}}]] |- | 34 || [[User:ListeriaBot|ListeriaBot]] (Bot) || [[Special:Contributions/ListeriaBot|{{formatnum:47599}}]] |- | 35 || [[User:Atobar|Atobar]] (Admin) || [[Special:Contributions/Atobar|{{formatnum:45295}}]] |- | 36 || [[User:Zaosbot|<span style="color:gray">Zaosbot</span>]] (Bot) || [[Special:Contributions/Zaosbot|{{formatnum:44298}}]] |- | 37 || [[User:Prebot|<span style="color:gray">Prebot</span>]] (Bot) || [[Special:Contributions/Prebot|{{formatnum:44135}}]] |- | 38 || [[User:Autopistero20502020|Autopistero20502020]] || [[Special:Contributions/Autopistero20502020|{{formatnum:43861}}]] |- | 39 || [[User:Xoacas|<span style="color:gray">Xoacas</span>]] || [[Special:Contributions/Xoacas|{{formatnum:43155}}]] |- | 40 || [[User:Xanetas|Xanetas]] || [[Special:Contributions/Xanetas|{{formatnum:42946}}]] |- | 41 || [[User:AMPERIO|<span style="color:gray">AMPERIO</span>]] (Admin) || [[Special:Contributions/AMPERIO|{{formatnum:42746}}]] |- | 42 || [[User:Jglamela|Jglamela]] || [[Special:Contributions/Jglamela|{{formatnum:42394}}]] |- | 43 || [[User:Lmbuga|<span style="color:gray">Lmbuga</span>]] || [[Special:Contributions/Lmbuga|{{formatnum:40276}}]] |- | 44 || [[User:Escarbot|<span style="color:gray">Escarbot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Escarbot|{{formatnum:39877}}]] |- | 45 || [[User:Piquito|Piquito]] || [[Special:Contributions/Piquito|{{formatnum:39489}}]] |- | 46 || [[User:Thijs!bot|<span style="color:gray">Thijs!bot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Thijs!bot|{{formatnum:39349}}]] |- | 47 || [[User:HacheDous=0|<span style="color:gray">HacheDous=0</span>]] || [[Special:Contributions/HacheDous=0|{{formatnum:37258}}]] |- | 48 || [[User:Xoio|<span style="color:gray">Xoio</span>]] || [[Special:Contributions/Xoio|{{formatnum:35622}}]] |- | 49 || [[User:ZéroBot|<span style="color:gray">ZéroBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/ZéroBot|{{formatnum:35164}}]] |- | 50 || [[User:ArthurBot|<span style="color:gray">ArthurBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/ArthurBot|{{formatnum:34576}}]] |- | 51 || [[User:O Breixo|O Breixo]] || [[Special:Contributions/O Breixo|{{formatnum:33652}}]] |- | 52 || [[User:Krisko|Krisko]] || [[Special:Contributions/Krisko|{{formatnum:33340}}]] |- | 53 || [[User:Fendetestas|Fendetestas]] || [[Special:Contributions/Fendetestas|{{formatnum:32941}}]] |- | 54 || [[User:Moedagalega|Moedagalega]] || [[Special:Contributions/Moedagalega|{{formatnum:32668}}]] |- | 55 || [[User:JAnDbot|<span style="color:gray">JAnDbot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/JAnDbot|{{formatnum:31735}}]] |- | 56 || [[User:RubenWGA|<span style="color:gray">RubenWGA</span>]] || [[Special:Contributions/RubenWGA|{{formatnum:31117}}]] |- | 57 || [[User:Gasparoff|Gasparoff]] || [[Special:Contributions/Gasparoff|{{formatnum:30608}}]] |- | 58 || [[User:Toliño|<span style="color:gray">Toliño</span>]] || [[Special:Contributions/Toliño|{{formatnum:29647}}]] |- | 59 || [[User:Anton45|<span style="color:gray">Anton45</span>]] || [[Special:Contributions/Anton45|{{formatnum:29412}}]] |- | 60 || [[User:WikitanvirBot|<span style="color:gray">WikitanvirBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/WikitanvirBot|{{formatnum:28904}}]] |- | 61 || [[User:Maria zaos|<span style="color:gray">Maria zaos</span>]] || [[Special:Contributions/Maria zaos|{{formatnum:28538}}]] |- | 62 || [[User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] (Bot) || [[Special:Contributions/CommonsDelinker|{{formatnum:23812}}]] |- | 63 || [[User:Albert galiza|<span style="color:gray">Albert galiza</span>]] || [[Special:Contributions/Albert galiza|{{formatnum:23061}}]] |- | 64 || [[User:FleaRHCP|<span style="color:gray">FleaRHCP</span>]] || [[Special:Contributions/FleaRHCP|{{formatnum:22978}}]] |- | 65 || [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] (Bot) || [[Special:Contributions/MediaWiki message delivery|{{formatnum:22948}}]] |- | 66 || [[User:MelancholieBot|<span style="color:gray">MelancholieBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/MelancholieBot|{{formatnum:21928}}]] |- | 67 || [[User:Nachonion|<span style="color:gray">Nachonion</span>]] || [[Special:Contributions/Nachonion|{{formatnum:21449}}]] |- | 68 || [[User:YurikBot|<span style="color:gray">YurikBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/YurikBot|{{formatnum:21279}}]] |- | 69 || [[User:Sobreira|Sobreira]] || [[Special:Contributions/Sobreira|{{formatnum:20966}}]] |- | 70 || [[User:Angeldomcer|Angeldomcer]] || [[Special:Contributions/Angeldomcer|{{formatnum:20555}}]] |- | 71 || [[User:Vivaelcelta|<span style="color:gray">Vivaelcelta</span>]] || [[Special:Contributions/Vivaelcelta|{{formatnum:18539}}]] |- | 72 || [[User:Jembot|Jembot]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Jembot|{{formatnum:17898}}]] |- | 73 || [[User:Xosé|<span style="color:gray">Xosé</span>]] || [[Special:Contributions/Xosé|{{formatnum:17175}}]] |- | 74 || [[User:Agremon|Agremon]] || [[Special:Contributions/Agremon|{{formatnum:16867}}]] |- | 75 || [[User:Vitoriaogando|Vitoriaogando]] || [[Special:Contributions/Vitoriaogando|{{formatnum:16799}}]] |- | 76 || [[User:Loveless|<span style="color:gray">Loveless</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Loveless|{{formatnum:15666}}]] |- | 77 || [[User:ChuispastonBot|<span style="color:gray">ChuispastonBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/ChuispastonBot|{{formatnum:15335}}]] |- | 78 || [[User:Hugo22|<span style="color:gray">Hugo22</span>]] || [[Special:Contributions/Hugo22|{{formatnum:15286}}]] |- | 79 || [[User:Rocastelo|<span style="color:gray">Rocastelo</span>]] || [[Special:Contributions/Rocastelo|{{formatnum:15163}}]] |- | 80 || [[User:PepedoCouto|<span style="color:gray">PepedoCouto</span>]] || [[Special:Contributions/PepedoCouto|{{formatnum:15153}}]] |- | 81 || [[User:Calq|<span style="color:gray">Calq</span>]] || [[Special:Contributions/Calq|{{formatnum:14884}}]] |- | 82 || [[User:Xosé Antonio|Xosé Antonio]] || [[Special:Contributions/Xosé Antonio|{{formatnum:14589}}]] |- | 83 || [[User:KLBot2|<span style="color:gray">KLBot2</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/KLBot2|{{formatnum:14320}}]] |- | 84 || [[User:Xoán Carlos Fraga|<span style="color:gray">Xoán Carlos Fraga</span>]] || [[Special:Contributions/Xoán Carlos Fraga|{{formatnum:13785}}]] |- | 85 || [[User:JaviP96|<span style="color:gray">JaviP96</span>]] || [[Special:Contributions/JaviP96|{{formatnum:13744}}]] |- | 86 || [[User:Xosema|Xosema]] || [[Special:Contributions/Xosema|{{formatnum:13642}}]] |- | 87 || [[User:Gallaecio|<span style="color:gray">Gallaecio</span>]] || [[Special:Contributions/Gallaecio|{{formatnum:13529}}]] |- | 88 || [[User:Lles|Lles]] || [[Special:Contributions/Lles|{{formatnum:12867}}]] |- | 89 || [[User:ToloBot|<span style="color:gray">ToloBot</span>]] (Bot) || [[Special:Contributions/ToloBot|{{formatnum:12606}}]] |- | 90 || [[User:Castelao|Castelao]] || [[Special:Contributions/Castelao|{{formatnum:12026}}]] |- | 91 || [[User:JonnyJonny|JonnyJonny]] || [[Special:Contributions/JonnyJonny|{{formatnum:11962}}]] |- | 92 || [[User:Lansbricae|<span style="color:gray">Lansbricae</span>]] || [[Special:Contributions/Lansbricae|{{formatnum:11584}}]] |- | 93 || [[User:Mark Gasoline|Mark Gasoline]] || [[Special:Contributions/Mark Gasoline|{{formatnum:11333}}]] |- | 94 || [[User:AlleborgoBot|<span style="color:gray">AlleborgoBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/AlleborgoBot|{{formatnum:11120}}]] |- | 95 || [[User:Ogalego.gal|Ogalego.gal]] || [[Special:Contributions/Ogalego.gal|{{formatnum:10489}}]] |- | 96 || [[User:TobeBot|<span style="color:gray">TobeBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/TobeBot|{{formatnum:10433}}]] |- | 97 || [[User:Isili0n|<span style="color:gray">Isili0n</span>]] || [[Special:Contributions/Isili0n|{{formatnum:10315}}]] |- | 98 || [[User:Rembiapo pohyiete (bot)~glwiki|<span style="color:gray">Rembiapo pohyiete (bot)~glwiki</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Rembiapo pohyiete (bot)~glwiki|{{formatnum:10095}}]] |- | 99 || [[User:Ptbotgourou|<span style="color:gray">Ptbotgourou</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Ptbotgourou|{{formatnum:10053}}]] |- | 100 || [[User:Ramiro Torres|Ramiro Torres]] || [[Special:Contributions/Ramiro Torres|{{formatnum:9738}}]] |- | 101 || [[User:Idioma-bot|<span style="color:gray">Idioma-bot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Idioma-bot|{{formatnum:9722}}]] |- | 102 || [[User:Elvire|<span style="color:gray">Elvire</span>]] || [[Special:Contributions/Elvire|{{formatnum:9583}}]] |- | 103 || [[User:Iago Pillado|<span style="color:gray">Iago Pillado</span>]] || [[Special:Contributions/Iago Pillado|{{formatnum:9282}}]] |- | 104 || [[User:Rei-bot|<span style="color:gray">Rei-bot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Rei-bot|{{formatnum:9136}}]] |- | 105 || [[User:MastiBot|<span style="color:gray">MastiBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/MastiBot|{{formatnum:8913}}]] |- | 106 || [[User:DragonBot|<span style="color:gray">DragonBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/DragonBot|{{formatnum:8896}}]] |- | 107 || [[User:Fis-mulleres|Fis-mulleres]] || [[Special:Contributions/Fis-mulleres|{{formatnum:8623}}]] |- | 108 || [[User:KamikazeBot|<span style="color:gray">KamikazeBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/KamikazeBot|{{formatnum:8470}}]] |- | 109 || [[User:Xabier Cancela|<span style="color:gray">Xabier Cancela</span>]] || [[Special:Contributions/Xabier Cancela|{{formatnum:8411}}]] |- | 110 || [[User:Judcosta|<span style="color:gray">Judcosta</span>]] || [[Special:Contributions/Judcosta|{{formatnum:8391}}]] |- | 111 || [[User:Paradanta|<span style="color:gray">Paradanta</span>]] || [[Special:Contributions/Paradanta|{{formatnum:8330}}]] |- | 112 || [[User:One2|<span style="color:gray">One2</span>]] || [[Special:Contributions/One2|{{formatnum:8225}}]] |- | 113 || [[User:TjBot|<span style="color:gray">TjBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/TjBot|{{formatnum:8128}}]] |- | 114 || [[User:RedBot|<span style="color:gray">RedBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/RedBot|{{formatnum:8120}}]] |- | 115 || [[User:Martinho12|<span style="color:gray">Martinho12</span>]] || [[Special:Contributions/Martinho12|{{formatnum:8026}}]] |- | 116 || [[User:Andresv.63|Andresv.63]] || [[Special:Contributions/Andresv.63|{{formatnum:7967}}]] |- | 117 || [[User:Unhanova|<span style="color:gray">Unhanova</span>]] || [[Special:Contributions/Unhanova|{{formatnum:7964}}]] |- | 118 || [[User:MalafayaBot|<span style="color:gray">MalafayaBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/MalafayaBot|{{formatnum:7890}}]] |- | 119 || [[User:Makecat-bot|<span style="color:gray">Makecat-bot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Makecat-bot|{{formatnum:7780}}]] |- | 120 || [[User:Synthebot|<span style="color:gray">Synthebot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Synthebot|{{formatnum:7614}}]] |- | 121 || [[User:Caronium|<span style="color:gray">Caronium</span>]] || [[Special:Contributions/Caronium|{{formatnum:7605}}]] |- | 122 || [[User:Chairebot|<span style="color:gray">Chairebot</span>]] (Bot) || [[Special:Contributions/Chairebot|{{formatnum:7541}}]] |- | 123 || [[User:Shyde|<span style="color:gray">Shyde</span>]] (Bot) || [[Special:Contributions/Shyde|{{formatnum:7206}}]] |- | 124 || [[User:Dodro|Dodro]] || [[Special:Contributions/Dodro|{{formatnum:7197}}]] |- | 125 || [[User:LucienBOT|<span style="color:gray">LucienBOT</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/LucienBOT|{{formatnum:7089}}]] |- | 126 || [[User:Rubinbot|<span style="color:gray">Rubinbot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Rubinbot|{{formatnum:6789}}]] |- | 127 || [[User:Regato das Tres Regueiras|Regato das Tres Regueiras]] || [[Special:Contributions/Regato das Tres Regueiras|{{formatnum:6567}}]] |- | 128 || [[User:Aosbot|<span style="color:gray">Aosbot</span>]] (Bot) || [[Special:Contributions/Aosbot|{{formatnum:6362}}]] |- | 129 || [[User:Alma~glwiki|<span style="color:gray">Alma~glwiki</span>]] || [[Special:Contributions/Alma~glwiki|{{formatnum:6357}}]] |- | 130 || [[User:Vanicorps|Vanicorps]] || [[Special:Contributions/Vanicorps|{{formatnum:6312}}]] |- | 131 || [[User:FlaBot|<span style="color:gray">FlaBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/FlaBot|{{formatnum:6309}}]] |- | 132 || [[User:Xan de ningures|<span style="color:gray">Xan de ningures</span>]] || [[Special:Contributions/Xan de ningures|{{formatnum:6181}}]] |- | 133 || [[User:Iria.cestmoi|Iria.cestmoi]] || [[Special:Contributions/Iria.cestmoi|{{formatnum:6166}}]] |- | 134 || [[User:Joao Xavier|Joao Xavier]] || [[Special:Contributions/Joao Xavier|{{formatnum:6000}}]] |- | 135 || [[User:BotMultichill|<span style="color:gray">BotMultichill</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/BotMultichill|{{formatnum:5983}}]] |- | 136 || [[User:JackieBot|<span style="color:gray">JackieBot</span>]] (Bot) || [[Special:Contributions/JackieBot|{{formatnum:5960}}]] |- | 137 || [[User:Amirobot|<span style="color:gray">Amirobot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Amirobot|{{formatnum:5756}}]] |- | 138 || [[User:RNC|<span style="color:gray">RNC</span>]] || [[Special:Contributions/RNC|{{formatnum:5354}}]] |- | 139 || [[User:DSisyphBot|<span style="color:gray">DSisyphBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/DSisyphBot|{{formatnum:5152}}]] |- | 140 || [[User:Xapones|<span style="color:gray">Xapones</span>]] || [[Special:Contributions/Xapones|{{formatnum:5028}}]] |- | 141 || [[User:Nonso91|<span style="color:gray">Nonso91</span>]] || [[Special:Contributions/Nonso91|{{formatnum:5022}}]] |- | 142 || [[User:Sernostri|<span style="color:gray">Sernostri</span>]] || [[Special:Contributions/Sernostri|{{formatnum:4990}}]] |- | 143 || [[User:Xelo2004|<span style="color:gray">Xelo2004</span>]] || [[Special:Contributions/Xelo2004|{{formatnum:4946}}]] |- | 144 || [[User:Cossue|<span style="color:gray">Cossue</span>]] || [[Special:Contributions/Cossue|{{formatnum:4712}}]] |- | 145 || [[User:ArtaiGZ|ArtaiGZ]] || [[Special:Contributions/ArtaiGZ|{{formatnum:4551}}]] |- | 146 || [[User:CarsracBot|<span style="color:gray">CarsracBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/CarsracBot|{{formatnum:4532}}]] |- | 147 || [[User:Alyssalover|<span style="color:gray">Alyssalover</span>]] || [[Special:Contributions/Alyssalover|{{formatnum:4515}}]] |- | 148 || [[User:Cheluco|<span style="color:gray">Cheluco</span>]] || [[Special:Contributions/Cheluco|{{formatnum:4504}}]] |- | 149 || [[User:BodhisattvaBot|<span style="color:gray">BodhisattvaBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/BodhisattvaBot|{{formatnum:4333}}]] |- | 150 || [[User:Mgl.branco|<span style="color:gray">Mgl.branco</span>]] || [[Special:Contributions/Mgl.branco|{{formatnum:4294}}]] |- | 151 || [[User:Chlewbot|<span style="color:gray">Chlewbot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Chlewbot|{{formatnum:4273}}]] |- | 152 || [[User:CommonsTicker|<span style="color:gray">CommonsTicker</span>]] || [[Special:Contributions/CommonsTicker|{{formatnum:4201}}]] |- | 153 || [[User:Tfeliz|<span style="color:gray">Tfeliz</span>]] || [[Special:Contributions/Tfeliz|{{formatnum:4184}}]] |- | 154 || [[User:Meu rei|<span style="color:gray">Meu rei</span>]] || [[Special:Contributions/Meu rei|{{formatnum:4047}}]] |- | 155 || [[User:BOTarate|<span style="color:gray">BOTarate</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/BOTarate|{{formatnum:4007}}]] |- | 156 || [[User:AvocatoBot|<span style="color:gray">AvocatoBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/AvocatoBot|{{formatnum:3973}}]] |- | 157 || [[User:Xosel|<span style="color:gray">Xosel</span>]] || [[Special:Contributions/Xosel|{{formatnum:3966}}]] |- | 158 || [[User:Marrovi|<span style="color:gray">Marrovi</span>]] || [[Special:Contributions/Marrovi|{{formatnum:3904}}]] |- | 159 || [[User:Oilisab|<span style="color:gray">Oilisab</span>]] || [[Special:Contributions/Oilisab|{{formatnum:3723}}]] |- | 160 || [[User:Brathxa|<span style="color:gray">Brathxa</span>]] || [[Special:Contributions/Brathxa|{{formatnum:3717}}]] |- | 161 || [[User:Nallimbot|<span style="color:gray">Nallimbot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Nallimbot|{{formatnum:3706}}]] |- | 162 || [[User:Robbot|<span style="color:gray">Robbot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Robbot|{{formatnum:3606}}]] |- | 163 || [[User:Arco de Rayne|<span style="color:gray">Arco de Rayne</span>]] || [[Special:Contributions/Arco de Rayne|{{formatnum:3606}}]] |- | 164 || [[User:Rezabot|<span style="color:gray">Rezabot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Rezabot|{{formatnum:3579}}]] |- | 165 || [[User:CristianCb|CristianCb]] || [[Special:Contributions/CristianCb|{{formatnum:3540}}]] |- | 166 || [[User:JYBot|<span style="color:gray">JYBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/JYBot|{{formatnum:3522}}]] |- | 167 || [[User:Manudosde|<span style="color:gray">Manudosde</span>]] || [[Special:Contributions/Manudosde|{{formatnum:3503}}]] |- | 168 || [[User:Mjbmrbot|<span style="color:gray">Mjbmrbot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Mjbmrbot|{{formatnum:3457}}]] |- | 169 || [[User:PipepBot|<span style="color:gray">PipepBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/PipepBot|{{formatnum:3402}}]] |- | 170 || [[User:Xandrwijk|<span style="color:gray">Xandrwijk</span>]] || [[Special:Contributions/Xandrwijk|{{formatnum:3364}}]] |- | 171 || [[User:Carronada|<span style="color:gray">Carronada</span>]] || [[Special:Contributions/Carronada|{{formatnum:3324}}]] |- | 172 || [[User:PixelBot|<span style="color:gray">PixelBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/PixelBot|{{formatnum:3279}}]] |- | 173 || [[User:Miñato|<span style="color:gray">Miñato</span>]] || [[Special:Contributions/Miñato|{{formatnum:3198}}]] |- | 174 || [[User:MGA73bot|<span style="color:gray">MGA73bot</span>]] (Bot) || [[Special:Contributions/MGA73bot|{{formatnum:3181}}]] |- | 175 || [[User:Xabade|Xabade]] || [[Special:Contributions/Xabade|{{formatnum:3131}}]] |- | 176 || [[User:Jorges65|<span style="color:gray">Jorges65</span>]] || [[Special:Contributions/Jorges65|{{formatnum:3130}}]] |- | 177 || [[User:4bot|<span style="color:gray">4bot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/4bot|{{formatnum:3067}}]] |- | 178 || [[User:BenoniBot~glwiki|<span style="color:gray">BenoniBot~glwiki</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/BenoniBot~glwiki|{{formatnum:3047}}]] |- | 179 || [[User:Vagobot|<span style="color:gray">Vagobot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Vagobot|{{formatnum:3032}}]] |- | 180 || [[User:YonaBot|<span style="color:gray">YonaBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/YonaBot|{{formatnum:3005}}]] |- | 181 || [[User:Fryant|<span style="color:gray">Fryant</span>]] || [[Special:Contributions/Fryant|{{formatnum:2951}}]] |- | 182 || [[User:Iscream icecream|Iscream icecream]] || [[Special:Contributions/Iscream icecream|{{formatnum:2926}}]] |- | 183 || [[User:Penidos|<span style="color:gray">Penidos</span>]] || [[Special:Contributions/Penidos|{{formatnum:2859}}]] |- | 184 || [[User:Ogaiago|Ogaiago]] || [[Special:Contributions/Ogaiago|{{formatnum:2790}}]] |- | 185 || [[User:MrCarlete|<span style="color:gray">MrCarlete</span>]] || [[Special:Contributions/MrCarlete|{{formatnum:2781}}]] |- | 186 || [[User:MJSB73MP|<span style="color:gray">MJSB73MP</span>]] || [[Special:Contributions/MJSB73MP|{{formatnum:2758}}]] |- | 187 || [[User:Pontevedra78|<span style="color:gray">Pontevedra78</span>]] || [[Special:Contributions/Pontevedra78|{{formatnum:2753}}]] |- | 188 || [[User:Adalbertofrenesi|<span style="color:gray">Adalbertofrenesi</span>]] || [[Special:Contributions/Adalbertofrenesi|{{formatnum:2743}}]] |- | 189 || [[User:Pementa|<span style="color:gray">Pementa</span>]] || [[Special:Contributions/Pementa|{{formatnum:2732}}]] |- | 190 || [[User:Nicole|<span style="color:gray">Nicole</span>]] || [[Special:Contributions/Nicole|{{formatnum:2730}}]] |- | 191 || [[User:Emilio juanatey|<span style="color:gray">Emilio juanatey</span>]] || [[Special:Contributions/Emilio juanatey|{{formatnum:2712}}]] |- | 192 || [[User:WiKorunna|<span style="color:gray">WiKorunna</span>]] || [[Special:Contributions/WiKorunna|{{formatnum:2669}}]] |- | 193 || [[User:Purbo T|<span style="color:gray">Purbo T</span>]] || [[Special:Contributions/Purbo T|{{formatnum:2646}}]] |- | 194 || [[User:Moniquiña|Moniquiña]] || [[Special:Contributions/Moniquiña|{{formatnum:2637}}]] |- | 195 || [[User:Movses-bot|<span style="color:gray">Movses-bot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Movses-bot|{{formatnum:2596}}]] |- | 196 || [[User:Ourol|<span style="color:gray">Ourol</span>]] || [[Special:Contributions/Ourol|{{formatnum:2563}}]] |- | 197 || [[User:Almabot|<span style="color:gray">Almabot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Almabot|{{formatnum:2549}}]] |- | 198 || [[User:Victortpr|<span style="color:gray">Victortpr</span>]] || [[Special:Contributions/Victortpr|{{formatnum:2518}}]] |- | 199 || [[User:Força do Barbantinho|<span style="color:gray">Força do Barbantinho</span>]] || [[Special:Contributions/Força do Barbantinho|{{formatnum:2483}}]] |- | 200 || [[User:Sz-iwbot|<span style="color:gray">Sz-iwbot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Sz-iwbot|{{formatnum:2479}}]] |- | 201 || [[User:Suarez ruibal|<span style="color:gray">Suarez ruibal</span>]] || [[Special:Contributions/Suarez ruibal|{{formatnum:2391}}]] |- | 202 || [[User:Maañón|<span style="color:gray">Maañón</span>]] || [[Special:Contributions/Maañón|{{formatnum:2361}}]] |- | 203 || [[User:GhalyBot|<span style="color:gray">GhalyBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/GhalyBot|{{formatnum:2322}}]] |- | 204 || [[User:Todesfuge|<span style="color:gray">Todesfuge</span>]] || [[Special:Contributions/Todesfuge|{{formatnum:2309}}]] |- | 205 || [[User:Peixe22|Peixe22]] || [[Special:Contributions/Peixe22|{{formatnum:2284}}]] |- | 206 || [[User:HerculeBot|<span style="color:gray">HerculeBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/HerculeBot|{{formatnum:2273}}]] |- | 207 || [[User:CocuBot|<span style="color:gray">CocuBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/CocuBot|{{formatnum:2247}}]] |- | 208 || [[User:AlberteBot|<span style="color:gray">AlberteBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/AlberteBot|{{formatnum:2237}}]] |- | 209 || [[User:Darkicebot|<span style="color:gray">Darkicebot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Darkicebot|{{formatnum:2144}}]] |- | 210 || [[User:Furado|<span style="color:gray">Furado</span>]] || [[Special:Contributions/Furado|{{formatnum:2080}}]] |- | 211 || [[User:Calrosfking|<span style="color:gray">Calrosfking</span>]] || [[Special:Contributions/Calrosfking|{{formatnum:2079}}]] |- | 212 || [[User:Miguel.lima|<span style="color:gray">Miguel.lima</span>]] || [[Special:Contributions/Miguel.lima|{{formatnum:2076}}]] |- | 213 || [[User:Jordav|<span style="color:gray">Jordav</span>]] || [[Special:Contributions/Jordav|{{formatnum:2057}}]] |- | 214 || [[User:CoroRP|<span style="color:gray">CoroRP</span>]] || [[Special:Contributions/CoroRP|{{formatnum:2056}}]] |- | 215 || [[User:SassoBot|<span style="color:gray">SassoBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/SassoBot|{{formatnum:2003}}]] |- | 216 || [[User:MystBot|<span style="color:gray">MystBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/MystBot|{{formatnum:1993}}]] |- | 217 || [[User:Amadalvarez|<span style="color:gray">Amadalvarez</span>]] || [[Special:Contributions/Amadalvarez|{{formatnum:1961}}]] |- | 218 || [[User:Woden|<span style="color:gray">Woden</span>]] || [[Special:Contributions/Woden|{{formatnum:1940}}]] |- | 219 || [[User:Pontesiño|<span style="color:gray">Pontesiño</span>]] || [[Special:Contributions/Pontesiño|{{formatnum:1881}}]] |- | 220 || [[User:FormacionWiki|<span style="color:gray">FormacionWiki</span>]] || [[Special:Contributions/FormacionWiki|{{formatnum:1843}}]] |- | 221 || [[User:Jorjum|Jorjum]] || [[Special:Contributions/Jorjum|{{formatnum:1827}}]] |- | 222 || [[User:WikiDreamer Bot|<span style="color:gray">WikiDreamer Bot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/WikiDreamer Bot|{{formatnum:1825}}]] |- | 223 || [[User:MVF|<span style="color:gray">MVF</span>]] || [[Special:Contributions/MVF|{{formatnum:1816}}]] |- | 224 || [[User:Jchapela|<span style="color:gray">Jchapela</span>]] || [[Special:Contributions/Jchapela|{{formatnum:1813}}]] |- | 225 || [[User:HiW-Bot|<span style="color:gray">HiW-Bot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/HiW-Bot|{{formatnum:1803}}]] |- | 226 || [[User:Petillés|<span style="color:gray">Petillés</span>]] || [[Special:Contributions/Petillés|{{formatnum:1802}}]] |- | 227 || [[User:Jockerouac|<span style="color:gray">Jockerouac</span>]] || [[Special:Contributions/Jockerouac|{{formatnum:1794}}]] |- | 228 || [[User:Uxío|<span style="color:gray">Uxío</span>]] || [[Special:Contributions/Uxío|{{formatnum:1756}}]] |- | 229 || [[User:タチコマ robot|<span style="color:gray">タチコマ robot</span>]] (Bot) || [[Special:Contributions/タチコマ robot|{{formatnum:1755}}]] |- | 230 || [[User:Xián|<span style="color:gray">Xián</span>]] || [[Special:Contributions/Xián|{{formatnum:1749}}]] |- | 231 || [[User:Elster~glwiki|<span style="color:gray">Elster~glwiki</span>]] || [[Special:Contributions/Elster~glwiki|{{formatnum:1748}}]] |- | 232 || [[User:ItsBer|ItsBer]] || [[Special:Contributions/ItsBer|{{formatnum:1745}}]] |- | 233 || [[User:Marcio|<span style="color:gray">Marcio</span>]] || [[Special:Contributions/Marcio|{{formatnum:1745}}]] |- | 234 || [[User:Esquwiki|<span style="color:gray">Esquwiki</span>]] || [[Special:Contributions/Esquwiki|{{formatnum:1734}}]] |- | 235 || [[User:Brais Oliveira|<span style="color:gray">Brais Oliveira</span>]] || [[Special:Contributions/Brais Oliveira|{{formatnum:1697}}]] |- | 236 || [[User:Stoni|<span style="color:gray">Stoni</span>]] || [[Special:Contributions/Stoni|{{formatnum:1640}}]] |- | 237 || [[User:Pexego|<span style="color:gray">Pexego</span>]] || [[Special:Contributions/Pexego|{{formatnum:1629}}]] |- | 238 || [[User:Chabi|<span style="color:gray">Chabi</span>]] || [[Special:Contributions/Chabi|{{formatnum:1585}}]] |- | 239 || [[User:Quorthom|<span style="color:gray">Quorthom</span>]] || [[Special:Contributions/Quorthom|{{formatnum:1576}}]] |- | 240 || [[User:Ibercastell|<span style="color:gray">Ibercastell</span>]] || [[Special:Contributions/Ibercastell|{{formatnum:1573}}]] |- | 241 || [[User:Almaffi|<span style="color:gray">Almaffi</span>]] || [[Special:Contributions/Almaffi|{{formatnum:1573}}]] |- | 242 || [[User:Silverfox|<span style="color:gray">Silverfox</span>]] || [[Special:Contributions/Silverfox|{{formatnum:1551}}]] |- | 243 || [[User:Andalcant|<span style="color:gray">Andalcant</span>]] || [[Special:Contributions/Andalcant|{{formatnum:1538}}]] |- | 244 || [[User:Marcos B. R.|<span style="color:gray">Marcos B. R.</span>]] || [[Special:Contributions/Marcos B. R.|{{formatnum:1537}}]] |- | 245 || [[User:Zwobot|<span style="color:gray">Zwobot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/Zwobot|{{formatnum:1528}}]] |- | 246 || [[User:SpBot|<span style="color:gray">SpBot</span>]] (Bot*) || [[Special:Contributions/SpBot|{{formatnum:1501}}]] |- | 247 || [[User:VaiPolaSombra|<span style="color:gray">VaiPolaSombra</span>]] || [[Special:Contributions/VaiPolaSombra|{{formatnum:1480}}]] |- | 248 || [[User:Viascos|<span style="color:gray">Viascos</span>]] || [[Special:Contributions/Viascos|{{formatnum:1442}}]] |- | 249 || [[User:Rotlink|<span style="color:gray">Rotlink</span>]] || [[Special:Contributions/Rotlink|{{formatnum:1424}}]] |- | 250 || [[User:Invadibot|<span style="color:gray">Invadibot</span>]] (Bot) || [[Special:Contributions/Invadibot|{{formatnum:1414}}]] {{/end}} r04qvhrz5r1bv1u8fzm3khju5mrlhir 0 101309 7108586 5014911 2025-06-27T18:10:32Z O Breixo 127505 7108586 wikitext text/x-wiki {{1000 artigos icona título|materia=Educación corporal}} {{Outros homónimos|Bíceps (homónimos)}} {{Anatomía}} O '''bíceps braquial''' é un [[músculo]] do [[membro superior]] humano. Ao igual có [[fémur|femoral]], está composto por unha porción curta e unha longa. Insírese superiomente na [[escápula]] e inferiormente no [[Radio (óso)|radio]]. Forma parte do plano muscular superficial do [[brazo]]. == Insercións == * '''Superiores''': ** Da porción longa: [[Tubérculo supraglenoide da escápula|tubérculo supraglegnoide]] da [[escápula]]. ** Da porción curta: [[apófise coracoide da escápula]]. * '''Inferiores''': Un único tendón insírese na [[radio (óso)|tuberosidade radial]]. == Traxecto e relacións == A porción curta sae da [[Apófise coracoide da escápula|apófise coracoide]] levando por dentro o [[músculo coracobraquial]]. Atravesa a canle bicipital, tapado polo [[ligamento de Gordon-Brodie]]. Tras pasar pola canle únese coa porción longa formando unha única masa muscular. Neste momento, o bíceps cobre o [[braquial anterior]] e entre eles discorre o [[nervio musculocutáneo]], que innerva a ambos músculos e tamén ó [[Músculo coracobraquial|coracobraquial]]. Superficialmente, relaciónase co sistema venoso superficial do brazo, coa [[vea cefálica]] por fóra e coa [[vea basílica]] por dentro. Na parte máis inferior a masa muscular diminúe de diámetro e fórmase o tendón bicipital. Este [[tendón]] limita por fóra a canle bicipital interna e por dentro a canle bicipital externa. Xa no antebrazo, o tendón insírese na parte posterolateral do [[radio (óso)|tubérculo radial]]. == Funcións == * Flexor do [[antebrazo]] sobre o [[brazo]]. * Supinador do [[antebrazo]]. == Innervación e vascularización == * Innervación: [[nervio musculocutáneo]]. * Vascularización: [[arteria umeral]]. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] bvxlzf2zgs367h96gbxkb8lk7oyjdt9 0 101765 7108587 5014912 2025-06-27T18:10:48Z O Breixo 127505 7108587 wikitext text/x-wiki {{1000 artigos icona título|materia=Educación corporal}}{{Anatomía}} O '''tríceps braquial''' é un músculo do [[membro superior]], encargado da extensión do [[antebrazo]]. O tríceps humano ten as seguintes características: == Insercións == O músculo tríceps consta de tres porcións. * '''Superiores''': ** [[Tubérculo infraglenoide da escápula]] para a porción longa. ** Cara posterior diafisaria do [[úmero]] para as porcións externa e interna. * '''Inferiores''': Superficie posterior da [[apófise olecraniana]] do [[cúbito]]. == Relacións == Forma parte do plano muscular posterior do [[brazo]] e chega ao [[antebrazo]]. Na parte posterior e inferior do [[úmero]] únense as tres porcións. Entre as dúas porcións laterais áchase a canle radial posterior ou canle de torsión do úmero, pola cal discorren [[nervio radial|nervio radial posterior]], [[arteria umeral fonda]] e dúas [[vea braquial|veas satélites]]. == Vascularización e innervación == * '''Vascularización''': [[Arteria umeral fonda]] * '''Innervación''': Póla do [[nervio radial|nervio radial común]] == Función == É un músculo extensor do [[antebrazo]]. == Véxase tamén == === Bibliografía === * ''Gray. Anatomy of the human body'' {{en}}. Edición de 1918 de dominio público. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] 8mqtw4wrhvh4qiawsjt92fez61u79u1 0 101930 7108591 4325489 2025-06-27T18:12:23Z O Breixo 127505 7108591 wikitext text/x-wiki {{Anatomía|imaxe=Pronator-quadratus.png|imaxe_tamaño=100}} O '''músculo pronador cadrado''' é un [[músculo]] do [[membro superior]] humano. == Insercións == Insírese na superficie anterior das diáfises e epífises inferiores de [[radio (óso)|radio]] e [[cúbito]]. == Innervación e vascularización == * Innervación: [[nervio mediano]]. * Vascularización: [[Arteria interósea anterior do antebrazo|arteria interósea anterior]]. == Función == É un dos pronadores do antebrazo, xunto co [[músculo pronador redondo]]. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] h3yunwrip19p02xk80t46w32xc22adl 0 103820 7108962 6259625 2025-06-27T22:28:39Z O Breixo 127505 7108962 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}}[[Ficheiro:AachenCityHallFromSouthHDR.jpg|miniatura|dereita|300px|A Casa do concello de [[Aquisgrán]]]] O '''Premio Carlomagno''' (''Internationaler Karlpreis der Stadt Aachen'', e desde 1998 ''Internationaler Karlspreis zu Aachen'') é un [[premio]] outorgado desde 1950 pola cidade [[alemá]] de [[Aquisgrán]]. É o premio máis antigo e coñecido co que son distinguidas as personalidades ou institucións no ámbito europeo en xeral e da [[Unión Europea]] en particular.<ref>{{Cita web | url = http://www.karlspreis.de/index.php?id=11 | title = Internationaler Karlspreis zu Aachen | year = 2008 | work = karlspreis.de | data-acceso = 11/05/2008 | language = alemán | urlarquivo = https://web.archive.org/web/20080505050842/http://www.karlspreis.de/index.php?id=11 | dataarquivo = 05/05/2008 | urlmorta = yes }}</ref> == Historia == A orixe do premio sitúase o 19 de decembro de 1949 cando un comerciante da cidade de Aquisgrán, o Dr. [[Kurt Pfeiffer]], que fundara un círculo cultural co nome de ‘’Corona Legentium Aquensis’’ coa intención de fomentar o diálogo entre políticos, científicos e os personaxes culturais de toda Europa, anuncia a creación dun premio que bautiza co nome do emperador [[Carlomagno]] quen no [[século VIII]] fixara a súa residencia en Aquisgrán<ref name="karlspreis">{{Cita web | url = http://www.karlspreis.de/index.php?id=11 | título = Internationaler Karlspreis zu Aachen | ano = 2008 | obra = karlspreis.de | dataacceso = 11/05/2008 | idioma = alemán | urlarquivo = https://web.archive.org/web/20080505050842/http://www.karlspreis.de/index.php?id=11 | dataarquivo = 05/05/2008 | urlmorta = yes }}</ref>. O obxectivo do Premio Carlomagno definiuse polo seu fundador nos seguintes térmos: {{Cita|O premio actúa cara o futuro e carrexa un deber de contido sumamente ético. Diríxese, rexenerado por unha nova forza, á unificación dos pobos europeos para defender os máis altos valores humanos: a liberdade, a humanidade e a paz, para axudar aos pobos oprimidos e marxinados, e para asegurar o futuro dos fillos e dos netos.|}} No ano 2004, ademais do premio ordinario, concedeuse un premio especial ao papa [[Xoán Paulo II]] que non se entregou en Aquisgrán, senón na [[Cidade do Vaticano]]. Ó ano seguinte unha iniciativa cidadá intentou sen éxito retirar o premio a [[Henry Kissinger]], quen obtivera o galardón en 1987. A súa xestión no goberno estadounidense foi criticada pola súa responsabilidade no [[Golpe de Estado do 11 de setembro de 1973|golpe de Estado contra o presidente chileno Salvador Allende]] en 1973.<ref>{{Cita web| url =http://www.dw-world.de/dw/article/0,2144,2913243,00.html | title = Premio Carlomagno para Angela Merkel | year = 2007 | work = [[Deutsche Welle]] 14.11.2007 | data-acceso= 11/05/2008 | language = español}}</ref> == O premio == O Premio Carlomagno outorgase á contribución (anual) máis valiosa para a comprensión e o desenvolvemento da comunidade en [[Europa Occidental]] e polos servizos á humanidade e á [[paz mundial]]. A contribución pode estar encadrada nos campos da [[literatura]], das [[ciencia]]s, da [[economía]] ou a [[política]]. O xurado que outorga o Premio Carlomagno está formado por 17 persoas, entre as que se encontran o alcalde de Aquisgrán, o deán da Catedral e reitor da Escola Técnica Superior de [[Renania]]-[[Westfalia]], radicada de igual xeito en Aquisgrán, así como representantes dos partidos políticos. O premio consiste nun premio en metálico de 5.000 euros, unha medalla coa imaxe de Carlomagno no trono, e un certificado.<ref>{{Cita web| url = http://www.dw-world.de/dw/article/0,2144,1811140,00.html | title = Juncker galardonado con el Premio Carlomagno 2006 | year = 2005 | work = [[Deutsche Welle]] 10.12.2005 | data-acceso= 11/05/2008 | language = español}}</ref> A súa entrega realízase no mes de maio no interior da Sala da Coroación da Casa do concello de Aquisgrán, logo do cal, fanse tres discursos, un polo alcalde da cidade, outro de louvanza por un convidado especial e o terceiro polo propio premiado. == Relación de premiados == {| class="wikitable" ! Ano ! Premiado ! Actividade ! Nacionalidade ! Galería |- | 1950 || [[Richard Coudenhove-Kalergi]] || [[Unión Internacional Paneuropea|Fundador&nbsp;do&nbsp;movemento&nbsp;europeísta]] || [[Austria]] || rowspan=64 | [[Ficheiro:Juan Carlos I of Spain 2007.jpg|miniatura|Juan Carlos I]] [[Ficheiro:Gyula Horn (2007).jpg|miniatura|Gyula Horn (1990)]] [[Ficheiro:Clinton Karlspreis.jpg|miniatura|Bill Clinton (2000)]] [[Ficheiro:Karlspreis - Jean-Claude Trichet and Javier Solana.jpg|miniatura|Jean-Claude Trichet (euro) e Javier Solana (2007).]] [[Ficheiro:Angela Merkel, Karlspreisverleihung 2008 - 1.jpg|miniatura|Angela Merkel (2008)]] |- | 1951 || [[Hendrik Brugmans]] || [[Colexio de Europa|Reitor do Colexio de Europa]] || [[Bélxica]] |- | 1952 || [[Alcide de Gasperi]] || [[Primeiro Ministro de Italia]] || [[Italia]] |- | 1953 || [[Jean Monnet]] || [[Comunidade Europea do Carbón e do Aceiro|Presidente&nbsp;da&nbsp;Alta&nbsp;Autoridade&nbsp;da&nbsp;CECA]] || [[Francia]] |- | 1954 || [[Konrad Adenauer]] || [[Chanceler de Alemaña|Chanceler&nbsp;da&nbsp;República&nbsp;Federal&nbsp;Alemaña]] || [[Alemaña]] |- | 1956 || [[Winston Churchill]] || [[Primeiro Ministro do Reino Unido]] || [[Reino Unido]] |- | 1957 || [[Paul Henri Spaak]] || [[Secretario Xeral da OTAN]] || Bélxica |- | 1958 || [[Robert Schuman]] || [[Presidente do Parlamento Europeo]] || Francia |- | 1959 || [[George Marshall]] || [[Goberno dos Estados Unidos|Secretario&nbsp;de&nbsp;Estado&nbsp;dos&nbsp;Estados&nbsp;Unidos]] || Estados&nbsp;Unidos |- | 1960 || [[Joseph Bech]] || [[Política de Luxemburgo|Primeiro Ministro de Luxemburgo]] || [[Luxemburgo]] |- | 1961 || [[Walter Hallstein]] || [[Presidente da Comisión Europea]] || Alemaña |- | 1963 || [[Edward Heath]] || [[Cámara dos Lores|Membro da Cámara dos Lores]] || Reino Unido |- | 1964 || [[Antonio Segni]] || [[Presidente de Italia]] || Italia |- | 1966 || [[Jens Otto Krag]] || [[Primeiro Ministro de Dinamarca]] || [[Dinamarca]] |- | 1967 || [[Joseph Luns]] || [[Goberno e política dos Países Baixos|Ministro&nbsp;de&nbsp;Asuntos&nbsp;Exteriores&nbsp;dos&nbsp;Países&nbsp;Baixos]] || [[Países Baixos]] |- | 1969 || A [[Comisión Europea]] || || [[Unión Europea]] |- | 1970 || [[François Seydoux de Clausonne]] || [[Relacións franco-alemás|Embaixador francés na RFA]] || Francia |- | 1972 || [[Roy Jenkins]] || [[Política do Reino Unido|Político británico]] || Reino Unido |- | 1973 || [[Salvador de Madariaga]] || [[Cultura de España|Filósofo e historiador español]] || [[España]] |- | 1976 || [[Leo Tindemans]] || [[Primeiro Ministro de Bélxica]] || Bélxica |- | 1977 || [[Walter Scheel]] || [[Presidente de Alemaña|Presidente da RFA]] || Alemaña |- | 1978 || [[Konstantin Karamanlis]] || [[Primeiro Ministro de Grecia]] || [[Grecia]] |- | 1979 || [[Emilio Colombo]] || [[Presidente do Parlamento Europeo]] || Italia |- | 1980 || Non se concedeu || || |- | 1981 || [[Simone Veil]] || [[Presidente do Parlamento Europeo]] || Francia |- | 1982 || [[Juan Carlos I]] || [[Rei de España]] || España |- | 1984 || [[Karl Carstens]] || [[Presidente de Alemaña|Presidente da RFA]] || Alemaña |- | 1986 || O pobo de Luxemburgo || || Luxemburgo |- | 1987 || [[Henry Kissinger]] || [[Goberno dos Estados Unidos|Secretario&nbsp;de&nbsp;Estado&nbsp;dos&nbsp;Estados&nbsp;Unidos]] || [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] |- | 1988 || [[François Mitterrand]] || [[Presidente da República Francesa]] || Francia |- | 1988 || [[Helmut Kohl]] || [[Chanceler de Alemaña]] || Alemaña |- | 1989 || [[Roger Schutz]] || [[Comunidade de Taizé|Fundador da Comunidade de Taizé]] || [[Suíza]] |- | 1990 || [[Gyula Horn]] || [[Hungría|Ministro de Asuntos Exteriores de Hungría]] || [[Hungría]] |- | 1991 || [[Václav Havel]] || [[Presidente de Checoslovaquia]] || [[Checoslovaquia]] |- | 1992 || [[Jacques Delors]] || [[Presidente da Comisión Europea]] || Francia |- | 1993 || [[Felipe González Márquez]] || [[Presidente do Goberno de España]] || España |- | 1994 || [[Gro Harlem Brundtland]] || [[Primeiro Ministro de Noruega]] || [[Noruega]] |- | 1995 || [[Franz Vranitzky]] || [[Chanceler de Austria]] || Austria |- | 1996 || [[Beatriz I]] || [[Rei dos Países Baixos|Raíña dos Países Baixos]] || Países Baixos |- | 1997 || [[Roman Herzog]] || [[Presidente de Alemaña]] || Alemaña |- | 1998 || [[Bronisław Geremek]] || [[Goberno e política de Polonia|Ministro de asuntos exteriores de Polonia]] || [[Polonia]] |- | 1999 || [[Tony Blair]] || [[Primeiro Ministro do Reino Unido]] || Reino Unido |- | 2000 || [[Bill Clinton]] || [[Goberno dos Estados Unidos|Presidente dos Estados&nbsp;Unidos]] || Estados&nbsp;Unidos |- | 2001 || [[György Konrád]] || [[Escritor]] e [[sociólogo]] || Hungría |- | 2002 || O [[Euro]] || || Unión Europea |- | 2003 || [[Valéry Giscard d'Estaing]] || [[Convención Europea|Presidente da Convención Europea]] || Francia |- | 2004 || [[Pat Cox]] || [[Presidente do Parlamento Europeo]] || [[Irlanda]] |- | 2004 ||[[Xoán Paulo II]] <ref>Premio extraordinario.</ref> || [[Papa|Papa da Igrexa Católica]] || Polonia |- | 2005 || [[Carlo Azeglio Ciampi]] || [[Presidente de Italia]] || Italia |- | 2006 || [[Jean-Claude Juncker]] || [[Política de Luxemburgo|Primeiro Ministro de Luxemburgo]] || Luxemburgo |- | 2007 || [[Javier Solana]] || [[Alto Representante da Unión para Asuntos Exteriores e Política de Seguridade]] || España |- | 2008 || [[Angela Merkel]] || [[Chanceler de Alemaña]] || Alemaña |- | 2009 || [[Andrea Riccardi]] || || Italia |- | 2010 || [[Donald Tusk]] || [[Primeiro Ministro de Polonia]] || Polonia |- | 2011 || [[Jean-Claude Trichet]] || Presidente de [[Banco Central Europeo]] || Francia |- | 2012 || [[Wolfgang Schäuble]] || || Alemaña |- | 2013 || [[Dalia Grybauskaitė]] || Presidente de Lituania || [[Lituania]] |- | 2014 || [[Herman Van Rompuy]] || Presidente do [[Consello Europeo]] || Bélxica |- | 2015 || [[Martin Schulz]] || Presidente do [[Parlamento Europeo]] || Alemaña |- | 2016 || [[Francisco, papa|Francisco]] || [[Papa]] da [[Igrexa Católica]] || [[Arxentina]] |- | 2017 || [[Timothy Garton Ash]] || Profesor de estudos europeos na [[Universidade de Oxford]] || [[Reino Unido]] |- | 2018 || [[Emmanuel Macron]] || [[Presidente de Francia]] || [[Francia]] |- | 2019 || [[António Guterres]] || [[Secretariado das Nacións Unidas]] || [[Portugal]] |- | 2020 || [[Klaus Iohannis]] || [[Presidente de Romanía]] || [[Romanía]] |- | 2022 || [[Sviatlana Cichanoŭskaja]], María Kalesnikava, Verónica Zepkalo || Políticos da oposición bielorrusa || [[Belarús]] |- | 2023 || [[Volodymyr Zelenskyi]] || [[Presidente de Ucraína]] || [[Ucraína]] |} == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == {{commons|Karlspreis}} === Ligazóns externas === * (en alemán) [https://web.archive.org/web/20111122063448/http://www.karlspreis.de/ Páxina oficial do Premio Internacional Carlomagno] * (en inglés) [http://www.aachen.de/EN/sb/pr_az/karls_pr/charlemagne_prize/index.html Páxina oficial da cidade de Aquisgrán sobre o Premio Internacional Carlomagno] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Premio Carlomagno]] hhz2rylp4qy37ylkj2o1rh4wnpq8hv0 0 105428 7108993 6708769 2025-06-27T22:46:37Z O Breixo 127505 7108993 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Ciclón Klaus}}{{Acontecemento}} A '''borrasca Klaus''' foi un [[ciclón de latitude media]] que afectou os días [[23 de xaneiro|23]], [[24 de xaneiro|24]] e [[25 de xaneiro]] de [[2009]] a costa occidental de [[Europa]] e especialmente o norte da [[Península Ibérica]]. == Formación e percorrido == O Klaus orixinouse por [[cicloxénese explosiva]], ao bateren unha masa de aire quente tropical con outra moi fría no [[Atlántico]] na tarde do [[22 de xaneiro]]. Xerouse así unha [[borrasca]] profunda con ventos moi intensos que cruzou o norte da Península ao longo da madrugada do sábado [[24 de xaneiro]]. Ocasionou varios mortos e importantes danos materiais. O centro da depresión desprazouse de oeste a leste dende os [[Illas Azores|Azores]], até o [[golfo de Xénova]], atravesando polo [[mar Cantábrico]]. Xerou fortes [[vento]]s de máis de 150&nbsp;km/h, que puntualmente chegaron ata os 198&nbsp;km/h en [[Estaca de Bares]]<ref>[http://www.xunta.es/periodico/medidos.doc Medicións de Meteogalicia]{{Ligazón morta|data=setembro de 2018 }}, [[Xunta de Galicia]], 26/1/2009</ref>. == Nome == [[Ficheiro:KlausAnim_22-24.gif|250px|miniatura|esquerda|Evolución do ciclón.]] O Instituto de Meteoroloxía alemán deulle este nome na honra de [[Klaus Schümann]]<ref>[http://www.met.fu-berlin.de/adopt-a-vortex/tief/#aktuell Relación de sistemas de baixas presións] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110523235735/http://www.met.fu-berlin.de/adopt-a-vortex/tief/#aktuell |date=23 de maio de 2011 }} Instituto de Meteoroloxía. [[Universidade de Berlín]]</ref>, e non ten que ver con distintos nomes de ciclón Klaus que se deron a furacáns tropicais antes de [[1990]]. == Danos == A treboada afectou grandemente a zona setentrional de [[España]] e o sur de [[Francia]] e causou diversos mortos. En [[Galicia]] afectou 72 concellos<ref>[http://www.farodevigo.es/galicia/2009/02/10/consorcio-seguros-estima-galicia-recibira-32-millones-euros-danos-klaus/295982.html ''El Consorcio de Seguros estima que Galicia recibirá 32 millones de euros por los daños del Klaus''], Faro de Vigo, 10/2/2009</ref>, faleceron cinco persoas: en [[Burela]] morreu un [[garda civil]] que estaba dirixindo o tráfico ao caerlle unha árbore enriba;<ref>{{Cita web|título=Un guardia civil muere en Burela por causa del temporal|url=https://www.elprogreso.es/articulo/galicia/un-guardia-civil-muere-mientras-reparaba-los-destrozos-del-temporal-en-burela/20090124112800168909.html|páxina-web=El Progreso de Lugo|data=2009-01-24|data-acceso=2022-06-15|lingua=es}}</ref> un mariñeiro [[Portugal|portugués]] foi rescatado dun barco que afundiu nas costas [[provincia da Coruña|coruñesas]] e faleceu posteriormente no hospital<ref>[http://www.elcorreogallego.es/tema-del-dia/ecg/mar-cobra-otra-vida/idEdicion-2009-01-25/idNoticia-388494/ El mar se cobra otra vida] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160308083417/http://www.elcorreogallego.es/tema-del-dia/ecg/mar-cobra-otra-vida/idEdicion-2009-01-25/idNoticia-388494/ |date=08 de marzo de 2016 }}, ''[[El Correo Gallego]]'', 25/1/09</ref>; un ancián pereceu no incendio da súa casa, provocado por un [[curtocircuíto]]<ref>[http://www.galicia-hoxe.com/index_2.php?idMenu=79&idNoticia=388287 Doce mortos por mor do temporal] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200528035647/http://www.galicia-hoxe.com/index_2.php?idMenu=79&idNoticia=388287 |date=28 de maio de 2020 }}, ''[[Galicia Hoxe]]''</ref>; e un matrimonio de anciáns faleceu en [[Cervo]] por inhalación de [[monóxido de carbono]], como consecuencia de usaren un braseiro vello para quecer logo de estaren máis de dous días sen enerxía eléctrica<ref>[http://www.xornal.com/article.php?sid=200901270044220049&vote=1 Los gases de estufas provocan dos muertos y trece intoxicados en Galicia]{{Ligazón morta|data=setembro de 2018 }}, ''[[Xornal de Galicia]]'', 27/1/2009</ref>. No resto de Europa producíronse 21 mortes máis. {| class="toccolours" align="right" cellpadding="2" cellspacing="2" style="margin:0 0 1em 1em; font-size: 80%;" |- ! colspan="3" bgcolor="#ccccff" align="center"| Refachos máximas de vento |- | align="center" | '''Racha''' || align="center" | '''Localización''' |- | colspan="3"|<hr> |- |216&nbsp;km/h|| Coll d'Envalira |- |200&nbsp;km/h|| [[Portbou]] |- |198&nbsp;km/h|| [[Cerezo de Arriba]] |- |198&nbsp;km/h|| [[Estaca de Bares]] |- |193&nbsp;km/h|| [[Formigueres]] |- |193&nbsp;km/h|| [[Cabo Matxitxako|Matxitxako]] |- |184&nbsp;km/h|| [[Perpiñán]] |- |183&nbsp;km/h|| [[Malpica]] |- |183&nbsp;km/h|| [[Ocón]] |- |182&nbsp;km/h|| [[Serra dos Ancares|Ancares]] |- |182&nbsp;km/2|| [[A Veiga|Xares]] |- |178&nbsp;km/h|| [[Oia|Santa María de Oia]] |- |177&nbsp;km/h|| [[Saint-Paul-de-Fenouillet]] |- |172&nbsp;km/h|| [[Biscarrosse]] |- |172&nbsp;km/h|| [[Cabo Ferret]] |- | colspan="3"|<hr> '''Fontes:''' [https://web.archive.org/web/20090205064110/http://www.aemet.es/documentos/es/info_destacada/webmaster/ciclogenesisexplosiva_2325_01_2009_corr.pdf AEMET] [http://france.meteofrance.com/france/actu/actu?document_id=20279&portlet_id=42249 Meteo France] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090208172553/http://france.meteofrance.com/france/actu/actu?document_id=20279&portlet_id=42249 |date=08 de febreiro de 2009 }} <br /> [https://web.archive.org/web/20090206001001/http://meteogalicia.es/pdfs/cicloxenese.pdf Meteo Galicia] [http://www.meteocat.com/mediamb_xemec/servmet/pagines/Premsa/notainformativa24012009.pdf MeteoCat] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231120094527/https://www.meteocat.com/mediamb_xemec/servmet/pagines/Premsa/notainformativa24012009.pdf |date=20 de novembro de 2023 }}<br />[https://web.archive.org/web/20090216171832/http://larioja.org/npRioja/default/defaultpage.jsp?idtab=442070 Meteoroloxía do Goberno da Rioxa] |} == Imaxes da tormenta == <gallery> Ficheiro:Uprooted trees near La Coruna January 2009.jpg|Árbores arrancadas cerca da [[A Coruña|Coruña]] Ficheiro:Bakio - Bermeo.jpg|Estradas danadas en [[Euscadi]] Ficheiro:Trees & Streets (Valldoreix) 4.jpg|Danos en [[Cataluña]] Ficheiro:Trees & Streets (Valldoreix) 5.jpg|Tráfico perturbado en Cataluña Ficheiro:Temporal Euskadi 2009.jpg|O temporal en Euscadi Ficheiro:Tempête_Klaus_Mazerac_01.jpg|Daños en [[Xironda]] Ficheiro:Tempete1.JPG|Cables eléctricos rotos no suroeste de Francia Ficheiro:Tempete5.JPG|Árbores arrincadas pola tormenta en Francia </gallery> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{commons|Category:January 2009 Mediterranean storm}} [[Categoría:Furacáns|Klaus]] [[Categoría:2009]] h82iyqvcn29s0jfolzlbpjaj6m31wj2 0 105432 7108994 4792244 2025-06-27T22:46:46Z O Breixo 127505 7108994 wikitext text/x-wiki :''Para outros ciclóns chamados Klaus, véxase [[ciclón Klaus]]. {{Acontecemento}}[[Ficheiro:Hurricane_Klaus_(1984).JPG|dereita|miniatura|O furacán Klaus ao nordeste das Pequenas Antillas o [[8 de novembro]] de [[1984]]]] O '''furacán Klaus''' foi unha treboada [[trópico|tropical]] de fortes ventos orixinada no [[Caribe (rexión)|Caribe]] e que provocou numerosos danos no [[Atlántico Norte]]. Posteriormente chegou a afectar a [[Galicia]] entre o [[14 de novembro|14]] e o [[15 de novembro]] de [[1984]]. Un mes antes, batera contra as costas galegas o [[Furacán Hortensia (1984)|furacán Hortensia]], de maior intensidade e gravidade. == Nome == ''Klaus'' era un dos nomes incluídos nas [[Lista de furacáns|listas de furacáns tropicais]], onde se mantivo ata [[1990]], cando un devastador [[ciclón Klaus (1990)|furacán Klaus]] causou numerosas vítimas na [[Martinica]], e foi retirado da lista. Klaus segue dándolle nome a outras treboadas non tropicais, como [[ciclón Klaus (2009)|a que impactou]] Galicia en [[2009]]. == Percorrido == O furacán Klaus orixinouse nunha zona extraordinariamente meridional do [[Caribe (rexión)|Caribe]], nas [[Illas de Sotavento]] nos primeiros días novembro de [[1984]]. Dende [[Curação]] seguiu unha traxectoria cara ao noroeste, batendo en [[Porto Rico]] e acadando neste punto os 145&nbsp;km/h. A partir de aí continuou a súa traxectoria como treboada extratropical en dirección noroeste, ata que impactou nas costas de [[Galicia]] especialmente na fachada occidental. Os ventos acadaron os 120&nbsp;km/h en [[Ferrol]]<ref name="elpais.com">[http://www.elpais.com/articulo/espana/GALICIA/ASTURIAS/ciclon/Klaus/paso/ocasionar/danos/importantes/elpepiesp/19841117elpepinac_24/Tes/ El ciclón 'Klaus' pasó sin ocasionar daños importantes], ''[[El País]]'', 17/11/1984</ref>. == Danos == Na súa zona de orixe, no [[mar Caribe|Caribe]], o furacán provocou numerosos asolagamentos e destrución de infraestruturas. Afundiron tres barcos en [[Anguila]] e faleceron dúas persoas en [[Dominica]]<ref>Primer on Natural Hazard Management in Integrated Regional Development Planning, [http://www.oas.org/dsd/publications/unit/oea66e/ch12.htm chapter 12: Hurricane Hazards], Department of Regional Development and Environment Executive Secretariat for Economic and Social Affairs Organization of American States, [[Washington, D.C.|Washington]]:[[1991]]</ref>. En [[Galicia]], o ciclón causou a morte dun mariñeiro en [[Muros]]<ref name="elpais.com"/> e diversos danos materiais, mormente os producidos polo derrubamento de árbores e o asolagamento de edificios. == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Furacáns|Klaus (1984)]] [[Categoría:1984]] bdbf4oha4f2oi8oer734kd5hsugirp0 0 105943 7108566 6663896 2025-06-27T17:58:33Z O Breixo 127505 7108566 wikitext text/x-wiki {{sen referencias|data=xaneiro de 2019}}{{Obxecto arqueolóxico}} Os '''Touros de Guisando''' (''Toros de Guisando'' en castelán) son un conxunto escultórico [[Vetóns|vetón]] que se sitúa na lomba de Guisando, no termo municipal de [[El Tiemblo]] ([[provincia de Ávila]]). Está datado entre os séculos [[século -IV|IV]] a [[século -I|I a. C.]], con preferencia no século II a. C., durante a [[Idade de Ferro]]. ==Características== Son catro esculturas realizadas en [[granito]] que representan cuadrúpedes, identificados como [[Vaca|touros]] ou [[porco|verracos]] (porcos sementais), con preferencia á suposición de que se trata de touros, xa que algunhas das pezas presentan, na cabeza, cavidades que puideron servir para a inserción de cornos. Tamén mostran uns suaves sucos paralelos no pescozo que pretenden representa-las pregaduras da pel desta zona. As catro [[escultura]]s atópanse costado contra costado, formando unha liña en dirección norte-sur, e todas elas ollando cara ao oeste. A importancia da [[gandería]] para a subsistencia do pobo vetón<ref>Os vetóns, pobo fundamentalmente gandeiro, asentáronse nas actuais provincias Badaxoz, Cáceres, Salamanca e Ávila.</ref> fai supoñer que estas estatuas eran protectoras do gando, aínda que esta é soamente unha das moitas teorías expostas en torno á función destas esculturas. Outras teorías supoñen que tiveran fins relixiosos ou funerarios, ou mesmo simplemente fitos nos pasos do gando ou marcadores territoriais. ==Notas== {{listaref|1}} ==Véxase tamén== {{commonscat}} === Outros artigos === * [[Tratado dos Touros de Guisando]] ===Ligazóns externas=== * [https://web.archive.org/web/20120217070218/http://www.artehistoria.jcyl.es/histesp/videos/10.htm Xunta de Castela e León] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Provincia de Ávila]] [[Categoría:Arte prehistórica]] [[Categoría:Prehistoria de España]] pjll48iy248dl2j8h7i8u5s7dmegg29 7108572 7108566 2025-06-27T18:01:47Z O Breixo 127505 7108572 wikitext text/x-wiki {{sen referencias|data=xaneiro de 2019}} {{Obxecto arqueolóxico}} Os '''Touros de Guisando''' (''Toros de Guisando'' en castelán) son un conxunto escultórico [[Vetóns|vetón]] que se sitúa na lomba de Guisando, no termo municipal de [[El Tiemblo]] ([[provincia de Ávila]]). Está datado entre os séculos [[século -IV|IV]] a [[século -I|I a. C.]], con preferencia no século II a. C., durante a [[Idade de Ferro]]. ==Características== Son catro esculturas realizadas en [[granito]] que representan cuadrúpedes, identificados como [[Vaca|touros]] ou [[porco|verracos]] (porcos sementais), con preferencia á suposición de que se trata de touros, xa que algunhas das pezas presentan, na cabeza, cavidades que puideron servir para a inserción de cornos. Tamén mostran uns suaves sucos paralelos no pescozo que pretenden representa-las pregaduras da pel desta zona. As catro [[escultura]]s atópanse costado contra costado, formando unha liña en dirección norte-sur, e todas elas ollando cara ao oeste. A importancia da [[gandería]] para a subsistencia do pobo vetón<ref>Os vetóns, pobo fundamentalmente gandeiro, asentáronse nas actuais provincias Badaxoz, Cáceres, Salamanca e Ávila.</ref> fai supoñer que estas estatuas eran protectoras do gando, aínda que esta é soamente unha das moitas teorías expostas en torno á función destas esculturas. Outras teorías supoñen que tiveran fins relixiosos ou funerarios, ou mesmo simplemente fitos nos pasos do gando ou marcadores territoriais. ==Notas== {{listaref|1}} ==Véxase tamén== {{commonscat}} === Outros artigos === * [[Tratado dos Touros de Guisando]] ===Ligazóns externas=== * [https://web.archive.org/web/20120217070218/http://www.artehistoria.jcyl.es/histesp/videos/10.htm Xunta de Castela e León] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Provincia de Ávila]] [[Categoría:Arte prehistórica]] [[Categoría:Prehistoria de España]] 2fwn60ayahw53cclvslotthtry80l6v 7108573 7108572 2025-06-27T18:02:35Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Sitios arqueolóxicos de Castela e León]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108573 wikitext text/x-wiki {{sen referencias|data=xaneiro de 2019}} {{Obxecto arqueolóxico}} Os '''Touros de Guisando''' (''Toros de Guisando'' en castelán) son un conxunto escultórico [[Vetóns|vetón]] que se sitúa na lomba de Guisando, no termo municipal de [[El Tiemblo]] ([[provincia de Ávila]]). Está datado entre os séculos [[século -IV|IV]] a [[século -I|I a. C.]], con preferencia no século II a. C., durante a [[Idade de Ferro]]. ==Características== Son catro esculturas realizadas en [[granito]] que representan cuadrúpedes, identificados como [[Vaca|touros]] ou [[porco|verracos]] (porcos sementais), con preferencia á suposición de que se trata de touros, xa que algunhas das pezas presentan, na cabeza, cavidades que puideron servir para a inserción de cornos. Tamén mostran uns suaves sucos paralelos no pescozo que pretenden representa-las pregaduras da pel desta zona. As catro [[escultura]]s atópanse costado contra costado, formando unha liña en dirección norte-sur, e todas elas ollando cara ao oeste. A importancia da [[gandería]] para a subsistencia do pobo vetón<ref>Os vetóns, pobo fundamentalmente gandeiro, asentáronse nas actuais provincias Badaxoz, Cáceres, Salamanca e Ávila.</ref> fai supoñer que estas estatuas eran protectoras do gando, aínda que esta é soamente unha das moitas teorías expostas en torno á función destas esculturas. Outras teorías supoñen que tiveran fins relixiosos ou funerarios, ou mesmo simplemente fitos nos pasos do gando ou marcadores territoriais. ==Notas== {{listaref|1}} ==Véxase tamén== {{commonscat}} === Outros artigos === * [[Tratado dos Touros de Guisando]] ===Ligazóns externas=== * [https://web.archive.org/web/20120217070218/http://www.artehistoria.jcyl.es/histesp/videos/10.htm Xunta de Castela e León] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Provincia de Ávila]] [[Categoría:Arte prehistórica]] [[Categoría:Prehistoria de España]] [[Categoría:Sitios arqueolóxicos de Castela e León]] o2n0fmpmy1gmfdehjz8o0t8xnj9tsqi 0 107702 7108689 5013439 2025-06-27T20:29:07Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Primeiros ministros]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108689 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=marzo de 2017}} [[Imaxe:Coat of arms of tanzania.svg|miniatura|dereita|100px|Brasón de Tanzania.]] O '''[[primeiro ministro]] de Tanzania''' é o [[xefe de goberno]] de Tanzania. Esta é unha lista dos primeiros ministros de [[Tanganica]] despois de [[1960]] e de Tanzania despois de [[1972]]. ==Ministro-Xefe de Tanganica antes da independencia== {| class= "wikitable" |-bgcolor="cccccc" ! Nome ! Imaxe ! Inicio do mandato ! Fin do mandato |- | [[Julius Nyerere]] || [[Imaxe:Julius Nyerere 1977.jpg|50px]] || [[2 de setembro]] de [[1960]] || [[1 de maio]] de [[1961]] |} ==Primeiros Ministros de Tanganica (1961-1962)== {| class= "wikitable" |-bgcolor="cccccc" ! Nome ! Imaxe ! Inicio do mandato ! Fin do mandato |- | [[Julius Nyerere]] || [[Imaxe:Julius Nyerere 1977.jpg|50px]] || [[1 de maio]] de [[1961]] || [[22 de xaneiro]] de [[1962]] |- | [[Rashidi Kawawa]] || [[Imaxe:empty.png|50px]] || [[22 de xaneiro]] de [[1962]] || [[9 de decembro]] de [[1962]] |} Entre [[9 de decembro]] de [[1962]] e [[17 de febreiro]] de [[1972]] o cargo de Primeiro Ministro foi abolido. ==Primeiros ministros de Tanzania (1972-presente)== {| class= "wikitable" |-bgcolor="cccccc" ! Nome ! Imaxe ! Inicio do mandato ! Fin do mandato |- | [[Rashidi Kawawa]] || [[Imaxe:empty.png|50px]] || [[17 de febreiro]] de [[1972]] || [[13 de febreiro]] de [[1977]] |- | [[Edward Sokoine]] || [[Imaxe:empty.png|50px]] || [[13 de febreiro]] de [[1977]] || [[7 de novembro]] de [[1980]] |- | [[Cleopa David Msuya]] || [[Imaxe:empty.png|50px]] || [[7 de novembro]] de [[1980]] || [[24 de febreiro]] de [[1983]] |- | [[Edward Sokoine]] || [[Imaxe:empty.png|50px]] || [[24 de febreiro]] de [[1983]] || [[12 de abril]] de [[1984]] |- | [[Salim Ahmed Salim]] || [[Imaxe:empty.png|50px]] || [[24 de abril]] de [[1984]] || [[5 de novembro]] de [[1985]] |- | [[Joseph Sinde Warioba]] || [[Imaxe:empty.png|50px]] || [[5 de novembro]] de [[1985]] || [[9 de novembro]] de [[1990]] |- | [[John Samuel Malecela]] || [[Imaxe:empty.png|50px]] || [[9 de novembro]] de [[1990]] || [[7 de decembro]] de [[1994]] |- | [[Cleopa David Msuya]] || [[Imaxe:empty.png|50px]] || [[7 de decembro]] de [[1994]] || [[28 de novembro]] de [[1995]] |- | [[Frederick Sumaye]] || [[Imaxe:Frederick Sumaye boston december 2006.png|50px]] || [[28 de novembro]] de [[1995]] || [[30 de decembro]] de [[2005]] |- | [[Edward Ngoyai Lowassa]] || [[Imaxe:empty.png|50px]] || [[30 de decembro]] de [[2005]] || [[9 de febreiro]] de [[2008]] |- | [[Mizengo Pinda|Mizengo Kayanza Peter Pinda]] || [[Ficheiro:Mizengo Pinda, Prime Minister of Tanzania.jpg|50px]] || [[9 de febreiro]] de [[2008]] || [[5 de novembro]] de [[2015]] |- | [[Kassim Majaliwa]] || [[Ficheiro:Kassim Majaliwa.jpg|50px]] || [[20 de novembro]] de [[2015]] || no cargo |} ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== * [[Presidente de Tanzania]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Tanzania]] [[Categoría:Primeiros ministros]] 5rv8pczdj5di9uwwfhr33husxxx7gq7 0 110184 7108546 5819732 2025-06-27T17:34:41Z CommonsDelinker 1410 Substitución automática de "[[commons:File:Pieter_Claesz_001.jpg|Pieter_Claesz_001.jpg]]" por "[[commons:File:Still_life_by_Pieter_Claesz.jpg|Still_life_by_Pieter_Claesz.jpg]]" segundo o ordenou [[commons:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]]. Motivo: [[ 7108546 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} [[Ficheiro:Still Life with Turkey Pie 1627 Pieter Claesz.jpg|miniatura|333px|Pieter Claesz ''Bodegón'', (1627)]] '''Pieter Claesz''', nado en [[Burgsteinfurt]] cara a [[1597]] e finado en [[Haarlem]] o [[1 de xaneiro]] de [[1660]], foi un [[Pintura|pintor]] [[Países Baixos|neerlandés]] do [[século de ouro]] pictórico dos [[Países Baixos]]. == Traxectoria == Naceu en [[Westfalia]] e instalouse en [[Haarlem]] en [[1617]], onde traballou principalmente. Xunto a [[Willem Claeszoon Heda]] foi dos pintores máis importantes de ''ontbijt'' (pronunc.: [ontbait]), é dicir, [[bodegón]]s da súa época nos [[Países Baixos]], continuando coa súa minuciosidade e detallismo unha tradición pictórica inaugurada no [[Renacemento nórdico]] e [[Ars Nova (pintura)|Ars Nova]] polos [[Pintura flamenga|pintores flamengos]]. As súas paletas son doces e sutilmente monocromáticas en texturas e luces, nisto aproxímase ao español [[Juan Sánchez Cotán|Sánchez Cotán]], aínda que a obra de Pieter Claesz parece ser un estudo -cargado de poesía- do por el representado, mentres cá do mestre español ten un matiz místico. Claesz seleccionaba obxectos máis sinxelos que Heda, pero as súas obras chegaron a ser máis rechamantes e decorativas. Os dous artistas son os fundadores dunha tradición de naturezas mortas en [[Haarlem|Harlem]]; pero o fillo de Claesz, [[Nicolaas Berchem]], fíxose coñecido polas súas [[paisaxe]]s. <gallery> Ficheiro:Still life by Pieter Claesz.jpg|''Bodegón'' ([[1633]]) Ficheiro:Pieter Claesz 002.jpg|''Natureza morta'', vaidade Ficheiro:Pieter Claesz 003.jpg|''Bodegón de arenques'' Ficheiro:Pieter Claesz 004.jpg|''[[Xamón]], [[arenque]], [[ostra]] e roemer nunha mesa'' ([[1645]]) </gallery> == Véxase tamén == === Ligazóns externas === {{commons|Pieter Claesz.}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Claesz, Pieter}} [[Categoría:Pintores dos Países Baixos]] [[Categoría:Pintores do século XVII]] 7eawt20zlh351v9y1rtoh8ookhuu6je 0 110919 7108585 4325462 2025-06-27T18:10:19Z O Breixo 127505 7108585 wikitext text/x-wiki {{Anatomía}} O '''músculo coracobraquial''' trátase dun [[músculo]] humano da rexión anterior do [[brazo]]. == Insercións craniais == Soamente unha, na [[Apófise coracoide da escápula|apófise coracoide]] da [[escápula]]. == Insercións caudais == A única inserción caudal, áchase na parte superior da cara interna da [[úmero|diáfise umeral]]. == Innervación e vascularización == É innervado polo [[nervio musculocutáneo]], que o fura. A irrigación provén da [[arteria umeral]]. == Función == É un elevador do [[ombreiro]]. == Véxase tamén == === Bibliografía === * ''Gray. Anatomy of the human body'' {{es}}. Edición de 1918 de dominio público. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] 8e64m58iztojpjqpupd8pmhnc3p2ngg 0 111387 7108584 4325488 2025-06-27T18:10:07Z O Breixo 127505 7108584 wikitext text/x-wiki {{Anatomía}} O '''músculo preescapular''' ou '''subescapular''' é un [[músculo]] do [[membro superior]] humano. == Insercións == Cranialmente insírese na superficie anterior da [[escápula]], na [[Fosa subescapular da escápula|fosa subescapular]]. Caudalmente insírese na [[epífise]] superior do [[úmero]], na parte máis superior do troquíter. == Innervación e vascularización == * '''Innervación''': é innervado polo [[nervio subescapular]], rama do [[plexo braquial]]. * '''Vascularización''': é vascularizado pola rama subescapular da [[arteria axilar]]. == Función == Produce rotación interna do [[ombreiro]] e estabiliza a [[articulación glenoumeral]]. == Véxase tamén == === Bibliografía === * ''Gray. Anatomy of the human body'' {{es}}. Edición de 1918 de dominio público. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] iqi2ep22mxoztr7q05hctd2k3hq9k7o 0 111561 7108326 3915693 2025-06-27T14:20:00Z Autopistero20502020 127649 Mellora do formato 7108326 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Senín''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Senín, San Romao de Campos, Carballedo|Senín]]''', lugar da parroquia de [[San Romao de Campos, Carballedo|San Romao de Campos]], no concello de [[Carballedo]]; *'''[[Senín, Merlán, Chantada|Senín]]''', lugar da parroquia de [[Merlán, Chantada|Merlán]], no concello de [[Chantada]]; *'''[[Senín, Losón, Lalín|Senín]]''', lugar da parroquia de [[Losón, Lalín|Losón]], no concello de [[Lalín]]; *'''[[Senín, O Rosal, O Rosal|Senín]]''', lugar da parroquia do [[O Rosal, O Rosal|Rosal]], no concello do [[O Rosal|Rosal]]; *'''[[Senín, Carelle, Sobrado|Senín]]''', lugar da parroquia de [[Carelle, Sobrado|Carelle]], no concello de [[Sobrado]]; *'''[[Senín, Xanza, Valga|Senín]]''', lugar da parroquia de [[Xanza, Valga|Xanza]], no concello de [[Valga]]; *'''[[O Corral de Senín, Folgoso, Sobrado|O Corral de Senín]]''', lugar da parroquia de [[Folgoso, Sobrado|Folgoso]], no concello de [[Sobrado]]. Amais, como [[apelido]] pode referirse a: *'''[[Xavier Senín]]''', tradutor galego (n. 1949). ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Sendín}} *'''[[Senón, Mirallos, A Peroxa|Senón]]''', lugar da parroquia de [[Mirallos, A Peroxa|Mirallos]], no concello da [[A Peroxa|Peroxa]]. {{Control de autoridades}} 0bup4d51o2yc416zn03bt3onhlq61k0 0 112301 7108262 7049068 2025-06-27T13:40:49Z Autopistero20502020 127649 7108262 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|río}} {{Galizionario|seco}} O [[topónimo]] '''Rioseco''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Rioseco, Calvos de Randín|Rioseco]]''', parroquia do concello de [[Calvos de Randín]]; **'''[[Rioseco, Rioseco, Calvos de Randín|Rioseco]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Rioseco, Campelo, O Corgo|Rioseco]]''', lugar da parroquia de [[Campelo, O Corgo|Campelo]], no concello do [[O Corgo|Corgo]]; *'''[[Rioseco, Santa Mariña de Lagostelle, Guitiriz|Rioseco]]''', lugar da parroquia de [[Santa Mariña de Lagostelle, Guitiriz|Santa Mariña de Lagostelle]], no concello de [[Guitiriz]]; *'''[[Rioseco, Santa Xiá de Monfero, Monfero|Rioseco]]''', lugar da parroquia de [[Santa Xiá de Monfero, Monfero|Santa Xiá de Monfero]], no concello de [[Monfero]]; *'''[[Rioseco, Muras, Muras|Rioseco]]''', lugar da parroquia de [[Muras, Muras|Muras]], no concello de [[Muras]]; *'''[[Rioseco, Aro, Negreira|Rioseco]]''', lugar da parroquia de [[Aro, Negreira|Aro]], no concello de [[Negreira]]; *'''[[Rioseco, Figueiroá, Paderne de Allariz|Rioseco]]''', lugar da parroquia de [[Figueiroá, Paderne de Allariz|Figueiroá]], no concello de [[Paderne de Allariz]]; *'''[[Rioseco, Vilela, Taboada|Rioseco]]''', lugar da parroquia de [[Vilela, Taboada|Vilela]], no concello de [[Taboada]]. ;Fóra de Galiza ;En [[Asturias]] *'''[[Rioseco, Sobrescobio|Rioseco]]''', capital do concello de [[Sobrescobio]]. ;En [[Cantabria]] *'''[[Rioseco, Guriezo|Rioseco]]''', localidade do concello de [[Guriezo]]; *'''[[Rioseco, Santiurde de Reinosa|Rioseco]]''', localidade do concello de [[Santiurde de Reinosa]]; *'''[[Rioseco, Rionansa|Rioseco]]''', localidade do concello de [[Rionansa, Cantabria|Rionansa]]. ;En [[Castela e León]] *'''[[Rioseco, Burgos|Rioseco]]''', localidade do concello de [[Valle de Manzanedo]] da [[provincia de Burgos]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Río (homónimos)|Seco}} {{control de autoridades}} 0yk6t8vuk35uwbghjgyri2ars6cn3ks 0 112331 7108271 6851667 2025-06-27T13:45:34Z Autopistero20502020 127649 7108271 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Segade''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Segade, Dormeá, Boimorto|Segade]]''', lugar da parroquia de [[Dormeá, Boimorto|Dormeá]], no concello de [[Boimorto]]; *'''[[Segade, San Cosmede de Cusanca, O Irixo|Segade]]''', lugar da parroquia de [[San Cosmede de Cusanca, O Irixo|San Cosmede de Cusanca]], no concello do [[O Irixo|Irixo]]; *'''[[Segade, Teixeiro, Lugo|Segade]]''', lugar da parroquia de [[Teixeiro, Lugo|Teixeiro]], no concello de [[Lugo]]; *'''[[Segade, Mañón, Mañón|Segade]]''', lugar da parroquia de [[Mañón, Mañón|Mañón]], no concello de [[Mañón]]; *'''[[Segade, San Cosme de Abeancos, Melide|Segade]]''', lugar da parroquia de [[San Cosme de Abeancos, Melide|San Cosme de Abeancos]], no concello de [[Melide]]; *'''[[Segade, Atán, Pantón|Segade]]''', lugar da parroquia de [[Atán, Pantón|Atán]], no concello de [[Pantón]]; *'''[[Segade, Cortegada, Silleda|Segade]]''', lugar da parroquia de [[Cortegada, Silleda|Cortegada]], no concello de [[Silleda]]; *'''[[Segade, Cabanas, O Vicedo|Segade]]''', lugar da parroquia de [[Cabanas, O Vicedo|Cabanas]], no concello do [[O Vicedo|Vicedo]]; *'''[[Segade, Bembrive, Vigo|Segade]]''', lugar da parroquia de [[Bembrive, Vigo|Bembrive]], no concello de [[Vigo]]; *'''[[Segade de Abaixo, Caldas de Reis (Santa María), Caldas de Reis|Segade de Abaixo]]''', lugar da parroquia de [[Caldas de Reis (Santa María), Caldas de Reis|Santa María de Caldas de Reis]], no concello de [[Caldas de Reis]]; *'''[[Segade de Arriba, Santo André de Cesar, Caldas de Reis|Segade de Arriba]]''', lugar da parroquia de [[Santo André de Cesar, Caldas de Reis|Santo André de Cesar]], no concello de [[Caldas de Reis]]. Amais, como [[apelido]], pode referirse a: *'''[[Federico Tapia|Federico Tapia Segade]]''', político galego (1826 - 1891); *'''[[Xosé María Brea Segade]]''', escritor galego (1904 - 1934). {{Control de autoridades}} 231y06p3tkddz9ub7u8fmups7yk89mb 0 112873 7108975 6850920 2025-06-27T22:33:59Z O Breixo 127505 7108975 wikitext text/x-wiki {{Personaxe}} '''Ptah''' na [[relixión exipcia]] era o [[deus]] creador do [[Universo|mundo]], protector de [[Artista|artistas]], [[Artesanía|artesáns]], [[Escultura|escultores]] e [[Construción|construtores]], e tiña a súa morada en [[Menfis]], a primeira capital política do [[Antigo Exipto]], uns 24 km ao sur d[[o Cairo]]. == Adoración e culto na relixión exipcia == Ptah é unha das divindades máis antigas e importantes do panteón exipcio e foi adorado como o deus principal. Segundo o mito, Ptah creou todo, desde os [[Ser humano|seres humanos]] até as outras [[Deidade|deidades]], utilizando o seu corazón e o poder da palabra para materializar o [[mundo]]. Ptah tamén estaba vinculado con aspectos mortuorios, a miúdo representado cunha envoltura branca que alude ás prácticas de [[Momia|momificación]].<ref>{{Cita web|título=O deus Ptah – Museu Egípcio Rosacruz|url=https://museuegipcioerosacruz.org.br/o-deus-ptah/|data-acceso=2024-10-02|lingua=pt-BR}}</ref> == Fusións == Foi parte de varias fusións e asociacións divinas que reflicten a adaptabilidade e volubilidade da relixión exipcia, como as [[Trifuncionalidade indoeuropea|tríades]] con [[Sekhmet]] e [[Nefertum]], e as fusións divinas [[Ra (deus)|Amon-Rá]]-Ptah e Ptah-[[Sokar]]-[[Osiris (deus)|Osiris]], que ilustran a capacidade de adaptación e integración entre deidades con atributos compartidos, especialmente relacionados coa [[resurrección]] e o [[alén]]. Cando [[Imhotep]] foi deificado, foi tamén considerado fillo de Ptah.<ref>{{Cita web|url=https://www.infopedia.pt/artigos/$ptah|páxina-web=Infopedia.pt|título=Ptah}}</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Portal|Antigo Exipto}} {{commonscat}} {{Relixión en progreso}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Deuses exipcios]] [[Categoría:Deuses creadores]] [[Categoría:Deuses da fertilidade]] [[Categoría:Deuses solares]] rv2v1blmpb56y0dwxqamyoaccxocerq 0 114490 7109212 6814012 2025-06-28T06:59:51Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109212 wikitext text/x-wiki {{illado}} O '''método da dixestión por sialidase''' é un método moi similar ó da [[diastase]] en canto a fundamento. Consiste en eliminar, mediante o uso dun [[enzima]], ó [[glicóxeno]] do tecido evitando así a súa tinguidura. == Fundamento == A [[sialidase]], tamén coñecida coma ''neuraminidase'', é un enzima que cataliza a hidrólise de enlaces alfa-2,3, alfa-2,6 e alfa-2,8 (a unha velocidade decrecente, respectivamente) dos residuos siálicos terminais de [[oligosacárido]]s, [[glicoproteína]]s, ácido colomínico e substrato sintético. Actúa sobre o [[glicóxeno]] descompoñéndoo, e así eliminándoo do tecido como tal, polo que non é tinguido. == Tecido control e diana == Calquera tecido que conteña glicóxeno (ou [[mucopolisacárido]]s en xeral). Para fixar a mostra é común a utilización de [[formol]] 10%, formol-alcohol ou líquido de Carnoy. Non se utiliza o líquido de Zenker ou o de Helly. O líquido de Bouin elimina as sialomucinas dos tecidos, polo que tampouco se utiliza. O medio de inclusión preferible é a [[parafina]], e o grosor de corte de 4 a 6 micrómetros. == Reactivos == # Solución Estabilizadora A ## 26,2 gr Acetato de sodio ## 8,9 gr Cloruro de calcio ## 200 cc Auga destilada # Solución Estabilizadora B ## 26 gr Acetato de sodio ## 0,8 gr Cloruro de calcio ## 200 cc Auga destilada # Solución de sialidase para dixestión ## 1 cc Sialidase ## 0,1 cc Solución estabilizadora A == Procedemento == # Desparafinar e hidratar 2 láminas ata chegar á auga destilada; unha lámina será sometida ó proceso de dixestión, a outra non. # Circundar as seccións de tecido nas láminas cun marcador de diamante. # Secar as láminas ó aire, polo menos 2 horas (o ideal sería deixalo toda a noite). # Colocar as láminas sobre variñas de cristal nunha cubeta que pode ser cuberta, para previr o secado da solución de sialidase, cun papel toalla humedecido no fondo. # Cubrir a lámina marcada para dixestión coa solución de sialidase. Cubrir a lámina que non foi dixerida con solución estabilizadora B. # Ámbalas dúas láminas deben permanecer cubertas por 3 horas a temperatura ambiente, para así previr o secado da solución para a dixestión. # Enxaugar con auga destilada. # Continuar co procedemento de tinguido do mucopolisacárido solicitado. # Este tinguido pode realizarse, por exemplo, con Azul–Alcián, aínda que o ferro coloidal é máis sensible como detector de sialomucinas. === Resultados === * O tinguido atribuído ás mucinas salivares será eliminado. == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{cita libro |apelidos= |nome= |ligazónautor= |autor2= |publicación=Instituto de patología de las Fuerzas Armadas de los EEUU (AFIP) |editor=ARP |otros= |título=Métodos Histotecnológicos |edición= |fecha= |ano=1992 |lugar= |id= |isbn= |páxinas= |capítulo= |URLcapítulo= |cita= }} * {{cita libro |apelidos=Sheehan|nome=Dezna |ligazónautor= |autor2=Hrapchak, Barbara |publicación=The C.V. Mosby Company |editor= |otros= |título=Theory and practice of Histotechnology |url=https://archive.org/details/theorypracticeof0000shee_e8d2|edición=2 Ed |fecha= |ano=1980 |lugar= |id= |isbn= |páxinas= |capítulo= |URLcapítulo= |cita= }} === Ligazóns externas === * http://www.histosearch.com/histonet/Oct00A/Re.SialidaseDigestionA.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060423115631/http://www.histosearch.com/histonet/Oct00A/Re.SialidaseDigestionA.html |date=23 de abril de 2006 }} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Tinguiduras histolóxicas]] sef2l5hwcigk11h4rvh6jx3ld3ql9kb 0 114797 7108266 4808882 2025-06-27T13:41:47Z Autopistero20502020 127649 7108266 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Sedeás}} {{Lugar |nome = Sedeás |imaxe = |lenda = |parroquia = Montoxo |concello = Cedeira |ano = 2017 |poboación = 5 }} '''Sedeás''' é un lugar da parroquia de [[Montoxo, Cedeira|Montoxo]] no concello [[provincia da Coruña|coruñés]] de [[Cedeira]], na [[comarca de Ferrol]]. Tiña 7 habitantes no ano [[2007]] segundo datos do Instituto Galego de Estatística dos cales eran 3 homes e 4 mulleres, o que supón unha diminución con relación ao ano [[1999]] cando tiña 9 habitantes. == Lugares e parroquias == === Lugares de Montoxo === {{Lp Montoxo}} === Parroquias de Cedeira === {{Cedeira}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Sedeas}} [[Categoría:Lugares de Cedeira]] 4k9guohopcwksnv6a4e66r5r009n7kp 0 114942 7108394 6630643 2025-06-27T14:58:16Z Autopistero20502020 127649 7108394 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Serra}} {{Lugar |nome = Serrape |imaxe = |lenda = |parroquia = Carbia |concello = Vila de Cruces |ano = |poboación = }} '''Serrape''' é un lugar da parroquia de [[Carbia, Vila de Cruces|Carbia]], no concello [[Provincia de Pontevedra|pontevedrés]] de [[Vila de Cruces]], na [[comarca do Deza]]. Segundo o [[INE]], en [[2008]] tiña 64 habitantes (32 homes e 32 mulleres), o que supón unha diminución de 4 habitantes con respecto ao ano [[2000]]. ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Carbia=== {{Lp Carbia}} ===Parroquias de Vila de Cruces=== {{Vila de Cruces}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Lugares de Vila de Cruces]] i74fe3f3nc1o9ptrbf95b94kxylyog5 0 114970 7109009 6461196 2025-06-27T22:51:53Z O Breixo 127505 7109009 wikitext text/x-wiki {{sen referencias}}{{Acontecemento}} As '''inundacións europeas de 2002''' aconteceron ao longo do mes de agosto do devandito ano. As enchentes, entre outros, do [[Río Elba|Elba]] e o [[río Danubio|Danubio]] mataron ducias de persoas e causaron danos materiais por valor de miles de millóns de euros en países centroeuropeos tal que a [[República Checa]], [[Austria]], [[Alemaña]], [[Eslovaquia]], [[Polonia]], [[Hungría]], [[Romanía]] e [[Croacia]]. == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Inundación]] {{historia en progreso}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Inundacións]] [[Categoría:2002]] f8miwcxbh4oxsm1qsb65hu4lhq0go5r 0 115852 7108216 7058230 2025-06-27T12:55:32Z Autopistero20502020 127649 7108216 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|seara}} O [[topónimo]] '''Seara''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Seara, Lamas, San Sadurniño|Seara]]''', lugar da parroquia de [[Lamas, San Sadurniño|Lamas]], no concello de [[San Sadurniño]]; *'''[[Seara Vella, Gustei, Coles|Seara Vella]]''', lugar da parroquia de [[Gustei, Coles|Gustei]], no concello de [[Coles]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|A Seara|Sear|Seira}} *'''[[Seaia, Malpica de Bergantiños, Malpica de Bergantiños|Seaia]]''', lugar da parroquia de [[Malpica de Bergantiños, Malpica de Bergantiños|Malpica de Bergantiños]], no concello de [[Malpica de Bergantiños]]; *'''[[A Seaña, Meá, Mugardos|A Seaña]]''', lugar da parroquia de [[Meá, Mugardos|Meá]], no concello de [[Mugardos]]. {{Control de autoridades}} dgxiq3iwsatmhiw3qwwg5djwp2jxoc5 0 117372 7108971 6177537 2025-06-27T22:32:09Z O Breixo 127505 7108971 wikitext text/x-wiki {{Personaxe}}[[Ficheiro:Berlin 122009 018b.jpg|miniatura|dereita|220px|Representación de Sopdu.]] Na [[mitoloxía exipcia]], '''Sopdu''' (tamén chamado '''Septu''' ou '''Sopedu''') é o [[deus]] [[falcón]] do leste que protexe a ruta de caravanas do [[deserto]] contra os invasores asiáticos. == Representación == Na escrita exipcia representábase con [[xeroglífico]]s deste xeito: <hiero>M44-G43</hiero> {{Control de autoridades}} {{Mitoloxía en progreso}} [[Categoría:Deuses exipcios]] [[Categoría:Deuses do ceo e do clima]] c290q06t14wrf9kjgrfqi8bsba27mur 0 117966 7108378 6532440 2025-06-27T14:47:34Z Autopistero20502020 127649 7108378 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Serpe}} {{Lugar |nome = Serpe |imaxe = |lenda = |parroquia = Raxó |concello = Poio |ano = 2022 |poboación = 30 }} '''Serpe''' é un lugar da [[parroquia civil|parroquia]] de [[Raxó, Poio|Raxó]], no concello [[provincia de Pontevedra|pontevedrés]] de [[Poio]] na [[comarca de Pontevedra]]. Segundo o [[Instituto Galego de Estatística|IGE]],<ref name="IGE">{{Cita web|url= https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator/nomenclator.jsp |título= IGE - Nomenclátor estatístico de Galicia |editor= IGE|lingua= [[Lingua galega|galego]]|data-acceso= 26 de febreiro de 2023}}</ref> en [[2022]] tiña 30 habitantes (13 [[home]]s e 17 [[muller]]es). ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Raxó=== {{Lp Raxó}} ===Parroquias de Poio=== {{Poio}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Poio]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Lugares de Poio]] k0zca8l6c3cf2ckvninlk03j6a7487b 7108379 7108378 2025-06-27T14:47:54Z Autopistero20502020 127649 7108379 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Serpe (homónimos)|Serpe}} {{Lugar |nome = Serpe |imaxe = |lenda = |parroquia = Raxó |concello = Poio |ano = 2022 |poboación = 30 }} '''Serpe''' é un lugar da [[parroquia civil|parroquia]] de [[Raxó, Poio|Raxó]], no concello [[provincia de Pontevedra|pontevedrés]] de [[Poio]] na [[comarca de Pontevedra]]. Segundo o [[Instituto Galego de Estatística|IGE]],<ref name="IGE">{{Cita web|url= https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator/nomenclator.jsp |título= IGE - Nomenclátor estatístico de Galicia |editor= IGE|lingua= [[Lingua galega|galego]]|data-acceso= 26 de febreiro de 2023}}</ref> en [[2022]] tiña 30 habitantes (13 [[home]]s e 17 [[muller]]es). ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Raxó=== {{Lp Raxó}} ===Parroquias de Poio=== {{Poio}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Poio]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Lugares de Poio]] dr61tmlw4q0k806c1xrgowa2slfl7os 0 123306 7109252 5517547 2025-06-28T08:42:10Z HombreDHojalata 5863 Marcado como curto de máis usando - [[:w:en:User:DannyS712/Tag.js|Tag]] (v. 2.1) ([[Wikipedia:Marcador de artigos curtos]]) 7109252 wikitext text/x-wiki {{Curto de máis|data=xuño de 2025}} [[Ficheiro:Imam Khomeini in Mehrabad.jpg|miniatura|dereita|Regreso de Khomeini tras o exilio.]] A '''Revolución iraniana''' de [[1979]] foi o proceso de mobilizacións que desembocou no derrocamento do [[xa]]<ref>{{DRAG|xa}}</ref> [[Mohammad Reza Pahlavi]] e a conseguinte instauración da [[república]] [[Islam|islámica]] actualmente vixente en [[Irán]]. Malia que a revolución decote é cualificada de islámica, nun primeiro momento en realidade foi un movemento amplo e heteroxéneo que progresivamente foi sendo hexemoneizado polo [[clero]] xiíta baixo o liderado do [[aiatolá]] [[Ruhollah Khomeini]]. == Notas == {{listaref}} {{Historia en progreso}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións]] [[Categoría:Historia de Irán]] [[Categoría:1979]] 6iyhcruy8du9ymhv8cedxjxvqdleshf 7109254 7109252 2025-06-28T08:42:19Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109254 wikitext text/x-wiki {{Curto de máis|data=xuño de 2025}} [[Ficheiro:Imam Khomeini in Mehrabad.jpg|miniatura|dereita|Regreso de Khomeini tras o exilio.]] A '''Revolución iraniana''' de [[1979]] foi o proceso de mobilizacións que desembocou no derrocamento do [[xa]]<ref>{{DRAG|xa}}</ref> [[Mohammad Reza Pahlavi]] e a conseguinte instauración da [[república]] [[Islam|islámica]] actualmente vixente en [[Irán]]. Malia que a revolución decote é cualificada de islámica, nun primeiro momento en realidade foi un movemento amplo e heteroxéneo que progresivamente foi sendo hexemoneizado polo [[clero]] xiíta baixo o liderado do [[aiatolá]] [[Ruhollah Khomeini]]. == Notas == {{listaref}} {{Historia en progreso}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións do século XX]] [[Categoría:Historia de Irán]] [[Categoría:1979]] hroiaag0b2wxwjm59sjqihgzy1zwvfx 7109256 7109254 2025-06-28T08:43:36Z HombreDHojalata 5863 7109256 wikitext text/x-wiki {{Curto de máis|data=xuño de 2025}} {{Acontecemento}} A '''Revolución iraniana''' de [[1979]] foi o proceso de mobilizacións que desembocou no derrocamento do [[xa]]<ref>{{DRAG|xa}}</ref> [[Mohammad Reza Pahlavi]] e a conseguinte instauración da [[república]] [[Islam|islámica]] actualmente vixente en [[Irán]]. Malia que a revolución decote é cualificada de islámica, nun primeiro momento en realidade foi un movemento amplo e heteroxéneo que progresivamente foi sendo hexemoneizado polo [[clero]] xiíta baixo o liderado do [[aiatolá]] [[Ruhollah Khomeini]]. == Notas == {{listaref}} {{Commonscat}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións do século XX]] [[Categoría:Historia de Irán]] [[Categoría:1979]] dvgcm1mlb6xubgl1h52l3czipamb2qv 0 127164 7108874 4811476 2025-06-27T21:53:29Z O Breixo 127505 7108874 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}}[[Ficheiro:Anna Paquin (2009).jpg|miniatura|[[Anna Paquin]] é protagonista de True Blood]] '''''True Blood''''' é unha [[serie de televisión]] [[Estados Unidos de América|estadounidense]] creada e producida por [[Alan Ball]] baseada nas novelas da serie ''[[The Southern Vampire Mysteries]]'' da escritora [[Charlaine Harris]]. Comezou a emitirse o [[7 de setembro]] de [[2008]] na canle de pago [[HBO]]. A segunda tempada comezou o [[14 de xuño]] de [[2009]] e está prevista unha terceira tempada. == Argumento == True Blood, que mestura drama e horror, narra a coexistencia de [[vampiro]]s e [[humano]]s en Bon Temps, unha vila ficticia de [[Luisiana]]. Por mor do sangue artificial creado no [[Xapón]] os vampiros poden deixar o mundo das tebras e integrase na sociedade. A protagonista Sookie Stackhouse ([[Anna Paquin]]), é unha camareira con poderes telepáticos que se namora do vampiro Bill Compton ([[Stephen Moyer]]). Outros personaxes destacados é o irmán de Sookie, Jason ([[Ryan Kwanten]]), e os seus amigos Sam ([[Sam Trammell]]) e Tara ([[Rutina Wesley]]). {{Control de autoridades}} [[Categoría:Series de televisión da HBO]] pebx0oejy8j1g5hg3kv7hq9t9kvgluu 0 127193 7108296 7058255 2025-06-27T14:02:22Z Autopistero20502020 127649 7108296 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''As Seixas''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[As Seixas, Berdillo, Carballo|As Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Berdillo, Carballo|Berdillo]], no concello de [[Carballo]]; *'''[[As Seixas, Duancos, Castro de Rei|As Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Duancos, Castro de Rei|Duancos]], no concello de [[Castro de Rei]]; *'''[[As Seixas, Duarría, Castro de Rei|As Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Duarría, Castro de Rei|Duarría]] do concello de [[Castro de Rei]]; *'''[[As Seixas, Cerdido, Cerdido|As Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Cerdido, Cerdido|Cerdido]] do concello de [[Cerdido]]; *'''[[As Seixas, Santa Cristina, Cospeito|As Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Santa Cristina, Cospeito|Santa Cristina]], no concello de [[Cospeito]]; *'''[[As Seixas, Mañón, Mañón|As Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Mañón, Mañón|Mañón]], no concello de [[Mañón]]; *'''[[As Seixas, Zas de Rei, Melide|As Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Zas de Rei, Melide|Zas de Rei]], no concello de [[Melide]]; *'''[[As Seixas, San Fiz de Monfero, Monfero|As Seixas]]''', lugar da parroquia de [[San Fiz de Monfero, Monfero|San Fiz de Monfero]] do concello de [[Monfero]]; *'''[[As Seixas, Merlán, Palas de Rei|As Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Merlán, Palas de Rei|Merlán]] do concello de [[Palas de Rei]]; *'''[[As Seixas, Ribadulla, Santiso|As Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Ribadulla, Santiso|Ribadulla]], no concello de [[Santiso]]; *'''[[As Seixas, Recemel, As Somozas|As Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Recemel, As Somozas|Recemel]], no concello das [[As Somozas|Somozas]]; *'''[[As Seixas, Bembibre, Taboada|As Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Bembibre, Taboada|Bembibre]], no concello de [[Taboada]]; *'''[[O Castro das Seixas, Merlán, Palas de Rei|O Castro das Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Merlán, Palas de Rei|Merlán]], no concello de [[Palas de Rei]]; *'''[[O Hospital das Seixas, Merlán, Palas de Rei|O Hospital das Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Merlán, Palas de Rei|Merlán]], no concello de [[Palas de Rei]]; *'''[[Penas das Seixas, Céltigos, Ortigueira|Penas das Seixas]]''', lugar da parroquia de [[Céltigos, Ortigueira|Céltigos]], no concello de [[Ortigueira]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Seixas|Os Seixos}} *'''[[As Seixiñas, Montemaior, A Laracha|As Seixiñas]]''', lugar da parroquia de [[Montemaior, A Laracha|Montemaior]], no concello da [[A Laracha|Laracha]]. {{Control de autoridades}} did175ss6lpkg12uvxlqyofryhprvpo 0 127576 7108988 6947525 2025-06-27T22:44:37Z O Breixo 127505 7108988 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}}[[Ficheiro:Hurricane Hortense (1984).JPG|2o0px|miniatura|Vista do furacán Hortensia dende [[satélite]], no centro do [[océano Atlántico]].]] '''Hortensia''' foi o nome co que se designou unha [[tormenta tropical]] orixinada por mor dunha [[tormenta subtropical]] ao sueste das [[Bermudas]], formada o [[23 de setembro]] de [[1984]]. == Traxectoria e características == Despois de que acadase o grao de tormenta tropical, apenas pasaron unhas xornadas até que chegou a se converter nun [[furacán]] de [[Escala de furacáns Saffir-Simpson|categoría 1]], é dicir, con ventos de máis de 118&nbsp;km/h. O [[30 de setembro]] o centro da tormenta tropical pasou preto das Bermudas e seguiu o seu camiño cara ao leste, cruzando o [[Océano Atlántico|Atlántico]]. O [[2 de outubro]], e xa preto da costa europea, o furacán perdeu intensidade e converteuse de novo nunha tormenta tropical. O ''Centro Nacional de Furacáns dos EUA'' abandonou ese día o seu seguimento, dándoo por finalizado sen ter provocado danos nin [[vítima]]s<ref>http://www.nhc.noaa.gov/archive/storm_wallets/atlantic/atl1984-prelim/hortense/prelim01.gif</ref>, mais ese mesmo día combinouse cunha [[baixa extratropical]] e chegou á costa galega reforzado con ventos de máis de 150&nbsp;km/h. O [[4 de outubro]], xa en terras galegas, adquiriu a súa máxima [[Escala de furacáns Saffir-Simpson|intensidade]], provocando ao seu paso 2 mortos (6 en total dentro e fóra de [[Galiza]]) e perdas materiais por máis de 60 millóns de euros da época (uns 221 millóns de [[euro]]s de [[2024]]). A forza do Hortensia deixouse sentir no norte da [[Península Ibérica]] e mesmo en [[Francia]]<ref>http://www.ec.gc.ca/ouragans-hurricanes/default.asp?lang=en&n=9C3F01FB-1</ref>. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.gciencia.com/historias-gc/30-anos-furacan-hortensia/ ''O ano que visitou Galicia o ciclón ‘Hortensia’''], publicado en Gciencia.com o 2 de outubro de 2014. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Furacáns]] [[Categoría:1984]] p26w6e8jzmco0is9pd476bv6gyuhk9u 0 129830 7109268 6204314 2025-06-28T09:02:41Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109268 wikitext text/x-wiki O '''dracma''' (en [[lingua grega|grego]]: δραχμή) é o nome que se lle deu a varias moedas empregadas en [[Grecia]] durante varios períodos da súa historia: *[[Moeda da Antiga Grecia|Antiga moeda]] atopada nas [[Cidade-estado|cidades-estado]] gregas e nos reinos helenísticos de [[Asia]]. * Dracma moderno, introducido por primeira vez en [[1832]] e substituído polo [[euro]] en [[2002]] == Dracma antigo == O nome do dracma provén do verbo grego ''δράττω'' (''dráttō''). Ao principio o dracma compoñíase de seis [[Óbolo|óbolos]] que se empregaban como medio de pago a comezos do [[-1100]] Esta foi a medida estándar de prata que se empregou na maioría das [[Casa de moeda|cecas]] gregas, e o termo ''óbolo'' utilizouse para designar as moedas que valían 1/6 parte dun dracma. No século V a.C, a moeda máis empregada no mundo grego foi o [[tetradracma]] ateniense. No seu anverso aparecía a deusa [[Atenea]] cun casco de guerra e un [[Moucho de Atenea|moucho]] no reverso. Hoxe en día estas moedas son coñecidas en grego como ''γλαῦκαι'' (mouchos)<ref>Thompson, D'Arcy Wentworth. ''[https://archive.org/stream/glossaryofgreekb00thomrich#page/46/mode/2up A glossary of Greek birds]''. Oxford, Clarendon Press 1895, pp 45-46.</ref>. O reverso destas moedas é o empregado hoxe en día nas moedas gregas de 1 euro. Os dracmas [[Cuñaxe|cuñáronse]] con diferentes pesos e medidas. A medida estándar que máis ou menos se empregou foi a [[Padrón ático|ateniense ou ática]], que consistía en 4.30g de prata aproximadamente. Tras as conquistas de [[Alexandre Magno]], o nome da moeda empregouse na maioría dos reinos helenísticos de [[Asia]], incluíndo o reino tolemaico en [[Alexandría]]. A unidade monetaria empregada polos [[árabes]] o [[dirham]], tomou o seu nome do dracma así como o [[dram armenio]]. === O dracma no padrón ático === As equivalencias do dracma coas outras moedas daquela época son as seguintes:<ref>Renfrew; Wagstaff. 1982. [https://books.google.es/books?id=p4o8AAAAIAAJ&pg=PA49&lpg=PA49&dq=%22One+Attic+talent+was+the+equivalent+of+60+minae+or+6,000+drachmae%22&source=bl&ots=uhc-S8BPIt&sig=FDdpkJzlmR43KTcbYRWq-B1Xies&hl=gl&sa=X&ved=2ahUKEwiJ7Oaf0cvcAhVO46QKHf6_Co0Q6AEwAXoECAQQAQ#v=onepage&q=%22One%20Attic%20talent%20was%20the%20equivalent%20of%2060%20minae%20or%206%2C000%20drachmae%22&f=false An Island Polity. The archeology of exploitation in Melos]. Cambridge University Press. 1982. Páxina 49. ISBN 0521237858. "''One Attic talent was the equivalent of 60 minae or 6,000 drachmae..."''</ref> * 1 [[Talento (unidade)|talento]] = 60 [[Mina (unidade)|minas]] * 1 mina = 100 dracmas * 1 [[estatero]] = 2 dracmas * 1 dracma = 6 [[Óbolo|óbolos]] * 1 óbolo = 8 [[Calco (moeda)|calcos]] [[Ficheiro:SNGCop 039.jpg|200px|miniatura|[[Tetradracma|Tetradrama]] de Atenas ''ca.'' 450 a.C.|dereita]] == Dracma moderno == === Primeiro dracma === O dracma volveu restaurarse no [[1832]] tras a independencia de Grecia. Substituíu o [[Fénix (moeda)|fénix]] (en [[lingua grega|grego]]: φοίνιξ) á par. O dracma dividíase en 100 [[Leptón (moeda)|lepta]] (en [[lingua grega|grego]]: ''λεπτά'', sing. ''λεπτό'', "[[Leptón (moeda)|leptón]]"). ==== Moedas ==== [[Ficheiro:Greece, 10 lepta, 1882, George I.jpg|200px|miniatura|10 lepta 1882.]] A primeira serie consistía en moedas de cobre de 1, 2, 5, e 10 lepta, e denominacións de ¼, ½, 1 e 5 dracmas de prata, e 20 dracmas de ouro. A moeda de 1 dracma pesaba 4,50 gr. e contiña un 90% de prata. No 1868 Grecia uniuse á [[Unión Monetaria Latina]] e o dracma fixou o seu valor respecto ao [[franco francés]]. Emitíronse novas moedas de cobre de 1, 2, 5 e 10 lepta (as de 5 e 10 lepta coa denominación en "[[Óbolo|óbolos]]"), moedas de 20 e 50 lepta, e 1, 2 e 5 dracmas de prata, e 10 e 20 dracmas de ouro. Tamén se cuñou un reducido número de moedas de ouro de 50 e 100 dracmas. No 1894 introducíronse moedas de cuproníquel en denominacións de 5, 10 e 20 lepta. As de 1 leptón e 2 lepta non se cuñaron ata [[1870]]. No [[1911]] finalizou a cuñaxe de moedas de 1 e 2 dracmas de prata, e non se emitiu ningunha moeda entre [[1912]] e [[1922]], tempo no que a Unión Monetaria Latina se disolveu debido á [[Primeira Guerra Mundial|I Guerra Mundial]]. Entre [[1926]] e [[1930]] introducíronse novas moedas para a [[República Helénica]], que compostas por 20 e 50 lepta, e 1 e 2 dracmas de cuproníquel, 5 dracmas de níquel, e 10 e 20 dracmas de prata. Estas moedas do primeiro dracma foron as últimas en cuñárense. ==== Billetes ==== No [[1841]] o Banco Nacional de Grecia emitiu billetes ata [[1928]], cando o novo Banco de Grecia se creou. As primeiras denominacións ían dos 10 aos 500 dracmas. Emitíronse denominacións máis pequenas de 1, 2, 3 e 5 dracmas desde [[1885]]. Para os billetes de 5 dracmas cortábanse os de 10 pola metade. Entre [[1917]] e [[1920]], o goberno grego emitiu papel moeda en denominacións de 10 e 50 lepta, e 1, 2 e 5 dracmas. En [[1901]] o Banco Nacional de Grecia emitiu billetes de 1.000 dracmas, seguidos dos de 5.000 dracmas emitidos polo Banco de Grecia logo do [[1928]]. O goberno volveu emitir billetes entre 1940 e 1944, en denominacións de 50 lepta e 20 dracmas. Durante a ocupación alemá de Grecia (1941-1944), a hiperinflación fixo que o goberno emitise denominacións moito máis altas, chegando aos billetes de 100 billóns de dracmas no [[1944]]. === Segundo dracma === Estivo vixente desde a liberación de Alemaña en [[1944]], ata [[1954]]. O cambio estableceuse en 50 billóns de dracmas que é igual a 1 novo dracma. === Terceiro dracma === En [[1953]], nun esforzo por controlar a inflación, [[Grecia]] uniuse ós Acordos de Bretton Wood. En [[1954]], o dracma revaluouse por segunda vez cunha taxa de cambio de 1.000 antigos dracmas = 1 dracma. A nova moeda quedou fixada co [[Dólar estadounidense|dólar]] cunha taxa de 30 dracmas = 1 dólar. En [[1973]] os Acordos de Bretton Wood abolíronse, e durante os 25 anos seguintes a taxa de cambio incrementouse gradualmente, chegando a 400 dracmas por 1 dólar. O [[1 de xaneiro]] de [[2002]], o dracma foi substituído oficialmente polo [[euro]] aínda que continuou en circulación ata o [[1 de marzo]] dese ano. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Moeda da Antiga Grecia]] === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20091213185903/http://www.euroaventura.net/castella/homecast/lasal/dracma/ Historia do dracma] {{es}} * [http://www.monedasdelmundo.org/catalogo/Grecia/Grecia.html Catálogo de Moedas de Grecia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091125164933/http://www.monedasdelmundo.org/catalogo/Grecia/Grecia.html |date=25 de novembro de 2009 }} {{es}} * [http://www.euronumi.com/catalogogrecia Numi: Catálogo de Moeda Grega] {{es}} * [http://www.ucoin.net/catalog/?country=greece&pid=33 Moedas de Grecia (catálogo e galería)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200413092401/http://www.ucoin.net/catalog/?country=greece&pid=33 |date=13 de abril de 2020 }} {{es}} * https://web.archive.org/web/20090328033305/http://www.bankofgreece.gr/Banknotes/ (en ''[[lingua grega|grego]]'') {{Control de autoridades}} [[Categoría:Moedas de Grecia|Grecia]] [[Categoría:Moedas da Antiga Grecia]] [[Categoría:ISO 4217]] [[Categoría:Moedas substituídas polo euro]] asu9my3zqr35v3j1eblyhas2ihtgeuj 0 131080 7108360 7058633 2025-06-27T14:35:26Z Autopistero20502020 127649 7108360 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|sequeiro}} O [[topónimo]] '''Sequeiros''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Sequeiros, Quiroga|Sequeiros]]''', parroquia do concello de [[Quiroga]]; **'''[[Sequeiros, Sequeiros, Quiroga|Sequeiros]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Sequeiros, Saiar, Caldas de Reis|Sequeiros]]''', lugar da parroquia de [[Saiar, Caldas de Reis|Saiar]], no concello de [[Caldas de Reis]]; *'''[[Sequeiros, Paradela, Castro Caldelas|Sequeiros]]''', lugar da parroquia de [[Paradela, Castro Caldelas|Paradela]], no concello de [[Castro Caldelas]]; *'''[[Sequeiros, Gustei, Coles|Sequeiros]]''', lugar da parroquia de [[Gustei, Coles|Gustei]], no concello de [[Coles]]; *'''[[Sequeiros, Lamas, A Estrada|Sequeiros]]''', lugar da parroquia de [[Lamas, A Estrada|Lamas]], no concello da [[A Estrada|Estrada]]; *'''[[Sequeiros, Borbén, Pazos de Borbén|Sequeiros]]''', lugar da parroquia de [[Borbén, Pazos de Borbén|Borbén]], no concello de [[Pazos de Borbén]]; *'''[[Sequeiros, Cristiñade, Ponteareas|Sequeiros]]''', lugar da parroquia de [[Cristiñade, Ponteareas|Cristiñade]], no concello de [[Ponteareas]]; *'''[[Costa de Sequeiros, Guláns, Ponteareas|Costa de Sequeiros]]''', lugar da parroquia de [[Guláns, Ponteareas|Guláns]], no concello de [[Ponteareas]]. ;Fóra de Galiza ;En [[Asturias]] *'''[[Sequeiros, Pezós, Pezós|Sequeiros]]''', lugar da parroquia e concello de [[Pezós]], na [[Terra Eo-Navia]]. ;En [[Portugal]] *'''[[Sequeiros, Aguiar da Beira|Sequeiros]]''', freguesía do concello de [[Aguiar da Beira]]; *'''[[Sequeiros, Amares|Sequeiros]]''', freguesía do concello de [[Amares]]; *'''[[Sequeiros, Mêda|Sequeiros]]''', aldea da freguesía de [[Poço do Canto]], no concello de [[Mêda]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Sequeiro|Sequeirós|Sequeiras}} {{Control de autoridades}} 7i7kevmyscsx0rd2qzh0lv43y3ttjbr 0 131369 7109100 7019326 2025-06-28T00:06:44Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109100 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:Bulgaria-demography.png|miniatura|300px|dereita|Evolución da poboación en Bulgaria até o ano [[2005]]]] A '''demografía de [[Bulgaria]]''' inclúe datos demográficos como a densidade de poboación, etnias, nivel educativo, saúde, status económico, filiacións relixiosas e outros aspectos da poboación. == Datos demográficos == === Poboación === :7&nbsp;606&nbsp;687 ([[2008]] est.) === Pirámide de poboación === [[Ficheiro:Bulgaria population pyramid 2005.png|miniatura|250px|[[Pirámide de poboación]]]] :0-14 anos: 13.8% (home 514.238/muller 489.608) :15-64 anos: 68.6% (home 2&nbsp;449&nbsp;812/muller 2&nbsp;532&nbsp;845) :Máis de 65 anos: 17.6% (home 520.962/muller 755.210) ([[2008]] est.) === Media de idade === :Total: 41,4 anos :Masculino: 39.2 anos :Feminino: 43.6 anos ([[2009]] est.) === Aumento total da poboación === :-0,79% ([[2009]] est.) === Taxa bruta de natalidade === :10,2 nacementos/1.000 poboación ([[2008]] est.) :En [[2008]] houbo un total de 78.283 nacementos.<ref>[http://www.novinite.com/view_news.php?id=91685 Novinte]</ref> === Taxa bruta de mortaldade === :14,5 mortos/1000 poboación ([[2008]] est.) === Taxa bruta de migración === :-3.11 migrantes/1.000 poboación ([[2009]] est.) === Proporción homes/mulleres === :Ao nacemento: 1,06 homes/muller :Menos de 15 anos: 1,05 homes/muller :Entre 15 e 65 anos: 0,97 homes/muller :Máis de 65 anos: 0.68 homes/muller :Total oblación: 0,92 homes/muller ([[2009]] est.) === Taxa de mortaldade infantil === :Total: 17,87 por mil nacidos vivos :Masculino: 21.38 por mil nacidos vivos :Feminino: 14.25 por mil nacidos vivos ([[2009]] est.) === Esperanza de vida ao nacer === :Total: 73,09 anos :Masculino: 69,48 anos :Feminino: 76,91 anos ([[2009]] est.) === Número medio de fillos por muller === :1,38 fillos por muller ([[2008]]est.) === VIH/SIDA === :Media de prevalencia en adultos: menos do 0,1% ([[2001]] est.) :Persoas vivindo con [[VIH/SIDA]]: 803 (novembro [[2007]])<ref>{{Cita web |url=http://international.ibox.bg/news/id_1502149034 |título=803 HIV- Positive Registered Officially in Bulgaria |data-acceso=27 de novembro de 2009 |data-arquivo=15 de abril de 2009 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20090415215016/http://international.ibox.bg/news/id_1502149034 |url-morta=yes }}</ref> :Mortes: 100 ([[2001]] est.) === Nacionalidade === :Nome: Búlgaro(s) :Adxectivo: Búlgaro === Principais grupos étnicos === :[[Pobo búlgaro|Búlgaros]] 6&nbsp;655&nbsp;210 (83,9%) :[[Pobo turco|Turcos]] 746.664 (9,4%) :[[Pobo xitano|Xitanos]] 370.908 (4,7%) :[[Pobo ruso|Rusos]] 15.595 (0,2%) :[[Pobo armenio|Armenios]] 10.832 (0,1%) :[[Arabia|Árabes]] 10.000 (0,1%) :[[Pobo macedonio|Macedonios]] 5.071 :[[Romanía|Romaneses]] 4.540 :[[Lingua arromanesa|Sarakatsani]] 4.107 :[[Pobo grego|Gregos]] 3.408 :[[Ucraína|Ucraínos]] 2.489 :[[Crimea|Tártaros de Crimea]] 1.803 :[[Xudeu]] 1,363 :[[Polonia|Polacos]] 825 :[[Vietnam]]itas 635 :[[Gagauzia|Gagauzos]] 540 :[[Alemaña|Alemás]] 436 :[[Serbia|Serbios]] 422 :[[Circasia|Circasiáns]] 367 :[[Chequia|Checos]] 316 :[[Albania|Albaneses]] 278 :[[Francia|Franceses]] 195 :[[Hungría|Húngaros]] 169 :[[Eslovaquia|Eslovacos]] 161 :[[Kurdistán|Kurdos]] 147 :[[África|Africanos]] 78 :[[Eslovenia|Eslovenos]] 28 :[[Bosnia (rexión)|Bosníacos]] 23 :Outros grupos étnicos 5.641 0,1% :Non declarados 62.108 0,8% :Descoñecidos 24.807 0,3% :Grupos étnicos non existentes: [[Estados Unidos de América|Estadounidenses]] 293 === Relixión === :[[Igrexa Ortodoxa|Ortodoxos]] 83,8% :[[Islam|Musulmáns]] 11,0% :[[Catolicismo|Católicos]] 0.6% :[[Protestantes]] 0,5% :Outros, ateos e non declarados 4,1% === Linguas === :[[lingua búlgara|Búlgaro]] :Outras linguas secundarias corresponden aos distintos grupos étnicos. === Alfabetización === :Definición: maiores de 15 anos que poidan ler e escribir. :Total: 98,2% :Homes: 98,7% :Mulleres: 97,7% (censo de [[2001]]) === Investimento en educación === :4,5% do [[PIB]] ([[2005]]) == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Bulgaria]] === Ligazóns externas === {{Commonscat|Demographics of Bulgaria}} * [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html CIA The World Factbook] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171107142508/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html |date=07 de novembro de 2017 }} * [http://www.nsi.bg/Census_e/Census_e.htm Censo 2001] * [https://web.archive.org/web/20060625142836/http://epp.eurostat.ec.europa.eu/pls/portal/docs/PAGE/PGP_PRD_CAT_PREREL/PGE_CAT_PREREL_YEAR_2005/PGE_CAT_PREREL_YEAR_2005_MONTH_10/3-25102005-EN-AP.PDF 2005 Eurostat Report on European Demography] * [https://web.archive.org/web/20060501230139/http://www.nsi.bg/Population_e/Population_e.htm Annual report of the National Statistics Institute for 2005 regarding population and demographic processes] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Demografía de Bulgaria]] 114ya9e4vkjlaf0n2v20c0mli3cklk9 0 132071 7108582 5597043 2025-06-27T18:09:43Z O Breixo 127505 7108582 wikitext text/x-wiki {{Anatomía}} O '''músculo deltoide''' é un [[músculo]] superficial do [[ombreiro]]. A súa orixe áchase na [[clavícula]] e [[escápula]], mentres que a inserción distal atópase no [[úmero]]. Está cuberto pola súa [[fascia deltoide|propia fascia]]. == Insercións == ==== Proximais ==== * Na [[clavícula]], na parte externa do bordo anterior e parte da cara superior (zona antero-externa). * Na [[escápula]] insírese no beizo inferior do bordo posterior da [[espiña escapular|espiña]] e no bordo externo do [[acromion]]. ==== Distal ==== * No [[úmero]], na superficie externa diafisaria, formando unha tuberosidade con forma de uve (uve deltoide). A parte do músculo que se insire é o '''tendón deltoide'''. == Relacións == É un músculo superficial cuberto pola pel e tecido subcutáneo. * A '''cara fonda''' cobre ao [[músculo preescapular]], en parte ao [[Músculo infra-espiñal|infraespiñal]], [[Músculo supra-espiñal|supraespiñal]] e [[músculo redondo menor|redondo menor]]. Tamén cobre en parte ao [[músculo redondo maior|redondo maior]]. Por debaixo da cara fonda atopamos a bolsa subdeltoide ou subacromial. * O '''bordo anterior''' relaciónase co paso do tendón do tendón cuadrilátero do [[músculo pectoral maior|pectoral maior]], músculo que procede da parte anterior do tórax e se insire na corredoira bicipital. Entre o deltoide e o [[músculo pectoral maior|pectoral maior]] áchase a canle deltopectoral, por onde pasan a '''[[vea cefálica]]''' (vea superficial do brazo) e un grupo de ganglios linfáticos asociados a tal vea. == Vascularización == É unha vascularización múltiple, que recibe a través de distintas ramas da [[arteria axilar]]. == Innervación == É innervado polo [[nervio circunflexo da escápula]]. == Acción == A acción fundamental é a da abdución ou elevación do [[membro superior]] ata a horizontal. Ademais, axuda a protexer a [[articulación glenoumeral]]. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] ijl8ghjryeyiokgz3a9vxfcrsyhzm6e 0 132972 7108870 5971106 2025-06-27T21:52:23Z O Breixo 127505 7108870 wikitext text/x-wiki {{Competición deportiva}} A '''Scottish Premier Hockey League''' é unha liga de [[hóckey sobre xeo]] de [[Escocia]]. A liga comezou en [[setembro]] de [[2007]] e consta de cinco equipos. Remplazou á [[Scottish National League]] coma a máxima competición desta modalidade de [[hóckey]] en Escocia por detrás da [[Elite Ice Hockey League|Elite League]] (a liga profesional do [[Reino Unido]]). Ademais, algúns membros da liga disputan a [[Northern League]] con equipos da zona [[Norte]] da [[English National Ice Hockey League]]. ==Equipos== *[[Dundee Texol Stars|Dundee Stars]] *[[Edinburgh Capitals (SNL)|Edinburgh Capitals]] *[[Fife Flyers]] *[[Paisley Pirates]] *[[Solway Sharks]] ==Véxase tamén== {{Portal|Hóckey sobre xeo}} ===Ligazóns externas=== * [https://web.archive.org/web/20110728125811/http://scottishpremierhockey.co.uk/ Sitio web oficial] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Competicións de hóckey sobre xeo de Escocia|Premier]] 3rl4umibxc2xby5aw6lyqjutvumd2xo 7108872 7108870 2025-06-27T21:52:29Z O Breixo 127505 7108872 wikitext text/x-wiki {{Competición deportiva}} A '''Scottish Premier Hockey League''' é unha liga de [[hóckey sobre xeo]] de [[Escocia]]. A liga comezou en [[setembro]] de [[2007]] e consta de cinco equipos. Remplazou á [[Scottish National League]] coma a máxima competición desta modalidade de [[hóckey]] en Escocia por detrás da [[Elite Ice Hockey League|Elite League]] (a liga profesional do [[Reino Unido]]). Ademais, algúns membros da liga disputan a [[Northern League]] con equipos da zona [[Norte]] da [[English National Ice Hockey League]]. ==Equipos== *[[Dundee Texol Stars|Dundee Stars]] *[[Edinburgh Capitals (SNL)|Edinburgh Capitals]] *[[Fife Flyers]] *[[Paisley Pirates]] *[[Solway Sharks]] ==Véxase tamén== {{Portal|Hóckey sobre xeo}} ===Ligazóns externas=== * [https://web.archive.org/web/20110728125811/http://scottishpremierhockey.co.uk/ Sitio web oficial] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Competicións de hóckey sobre xeo de Escocia|Premier]] s1ret3v5hki4a8fkjam983wpkzupu70 0 133453 7109251 7103894 2025-06-28T08:42:02Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109251 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento |descrición_imaxe= Revolucionarios |resultado= Fin da República Socialista de Romania e execución de [[Nicolae Ceauşescu|Nicolae]] e [[Elena Ceauşescu]] |combatentes1= [[Ficheiro:Flag of Romania (1965-1989).svg|20px]] [[República Socialista de Romanía]] |combatentes2= [[Ficheiro:Flag of Romania (1989 revolution).svg|20px]] Grupos opositores ao réxime de Ceauşescu |baixas1= 1.104 mortos <br /> 3.352 feridos |baixas2= }} A '''Revolución Romanesa de 1989''' foi unha serie de conflitos e enfrontamentos nos derradeiros días de [[decembro]] de [[1989]]. A conclusión deste episodio da [[historia de Romanía]] foi o final do réxime [[stalinismo|stalinista]] de [[Nicolae Ceauşescu]]. Os actos violentos que aconteceron en varias localidades romanesas naqueles días conduciron o ditador ao abandono do poder e á súa fuxida de [[Bucarest]], en compañía da súa dona, [[Elena Ceauşescu]]. Prendidos en [[Târgovişche]], foron axuizados por un [[tribunal militar]] creado ''ex-profeso'' baixo os cargos de [[xenocidio]], danos á economía nacional e abuso do poder para executar accións militares contra o pobo romanés.<ref name=ref_duplicada_1>[[:s:ro:Stenograma procesului Ceaușescu|''Stenograma procesului Ceauşescu'']] (en romanés), en ''ro:Wikisource'', consultado o 22 de decembro de 2009.</ref> Achados culpables de tódolos cargos, foron executados o [[25 de decembro]] de [[1989]]. [[Romanía]] foi o único país do [[Bloque do Leste]] onde a transición dende o [[Estado socialista]] a un de mercado implicou a execución dos líderes do país. O número total de mortes na Revolución Romanesa foi de 1 104,<ref>[http://www.rri.ro/index.php?lmb=11&art=19640 "A revolución romanesa e as súas vítimas"], no sitio en Internet de ''Radio Romania International'', consultada o 22 de decembro de 2009.</ref> dos que 162 falecementos aconteceron nas protestas que puxeron punto final ao réxime de Nicolae Ceauşescu (protestas ocorridas do 16 ao 22 de decembro de 1989) e as restantes 942 nos disturbios ocorridos antes da toma do poder por parte dunha nova estrutura política, chamada [[Fronte de Salvación Nacional]] (FSN). A maioría das mortes ocorreron en cidades como [[Timişoara]], [[Bucarest]], [[Sibiu]] e [[Arade]], onde as protestas acadaron magnitudes maiores. O número de feridos chegou a 3 352, dos que 1 107 corresponden ao período no que Ceauşescu aínda retiña o poder, e os restantes 2.245 corresponden ao período posterior á toma do poder por parte da Fronte de Salvación Nacional.<ref>[http://timisoara.com/timisoara/revoluti.htm] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060619080849/http://timisoara.com/timisoara/revoluti.htm|date=19 de xuño de 2006}}. Marius Mioc, ''Revoluşia din Timişoara aşa cum fost'', 1997.</ref> == Preludio á revolución == [[Ficheiro:Flag of Romania (1965-1989).svg|esquerda|miniatura|200px|Bandeira da República Socialista de Romanía]] Coma noutros países veciños, en [[1989]] unha boa parte da sociedade romanesa atopábase en desacordo co goberno socialista de Ceauşescu. Con todo, había unha cuestión que facía diferente o caso de Romanía, e é que esa república balcánica non iniciara nunca o proceso de ''[[desestalinización]]'' do réxime político. As políticas impostas por Ceauşescu no eido da [[economía]] e o desenvolvemento -incluída a construción de grandes obras e un plan de austeridade draconiana que debía favorecer a capacidade de Romanía para liquidar a súa débeda nacional no lapso duns cantos anos- foron sinaladas con frecuencia como un dos factores que contribuíron ao incremento da [[pobreza]] no país. En modo paralelo a este aumento das taxas de pobreza, a [[policía secreta]] de Romanía (''[[Securitate]]'') comezou a facerse cada vez máis ubicua, de xeito que o país se converteu nun estado policial. A diferenza doutros líderes dos países membros do [[Pacto de Varsovia]], Ceauşescu non era demasiado ''[[soviético|prosoviético]]'', e optara por unha política exterior ''independente''. Cando o presidente da [[Unión Soviética]], [[Mikhail Gorbachev]] falaba de reformas, Ceauşescu inclinábase polo estilo dos ditadores comunistas da [[Asia Oriental]], como [[Kim Il Sung]] de [[Corea do Norte]], caracterizados pola súa política de liña dura e o culto á súa personalidade. Pouco antes da caída do [[Muro de Berlín]] e a remoción do [[Bulgaria|búlgaro]] [[Todor Zhivkov]] do goberno do seu país, o expresidente romanés ignoraba que a súa posición coma o derradeiro líder socialista da vella garda na [[Europa Oriental]] estaba ameazada. == Revolta en Timişoara == O [[16 de decembro]] estourou unha protesta en [[Timişoara]] (occidente de Romanía) en resposta a un intento do goberno socialista de desafiuzamento en contra de [[László Tőkés]], pastor luterano [[Hungría|maxiar]],<ref>Andreescu, Gabriel ''[http://www.iie.org/website/custompages/acf80C2.pdf Páxinas da Reconciliación Romanés-Húngara, 1989-1999: O Papel das Organizacións Cívicas ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060929080901/http://www.iie.org/Website/CustomPages/ACF80C2.pdf |date=29 de setembro de 2006 }}'', no sitio en Internet do Institute of International Education, consultado o 22 de decembro de 2009.</ref> e maila súa dona, que naquel intre se atopaba embarazada. Por aqueles días, Tőkés emitira certas críticas cara ao réxime de Ceauşescu nun medio internacional. No seu discurso, o relixioso acusaba o goberno romanés de propiciar o [[xenofobia|odio racial]]. Tőkés foi destituído do seu cargo eclesiástico polo bispo da súa igrexa, a petición expresa do goberno. Ademais, privóuselle do dereito a ocupar un piso ao que tiña dereito en tanto fose membro da congregación relixiosa. Durante algúns días, os simpatizantes do relixioso concentráronse nas inmediacións da devandita vivenda, co propósito de evitar o desaloxo e desafiuzamento de Tőkés. As persoas que pasaban polas inmediacións dos manifestantes, incluídos algúns estudantes relixiosos da cidade, ignoraban os detalles do asunto, mais os simpatizantes do pastor arengáranos para unirse á protesta, dicindo que se achaban fronte a un novo intento do goberno para restrinxir a [[liberdade de culto]] en [[Romanía]]. Tendo en conta que os manifestantes non ían esparexerse pola súa propia vontade, o alcalde de Timişoara, Petre Moş, declarara que a orde de desaloxo contra Tőkés quedara sen efecto. Mentres tanto, os impacientes manifestantes -e sobre todo cando o alcalde evitou confirmar a suposta revogación do desaloxamento do pastor maxiar- comezaron a berrar consignas anticomunistas. Iso provocou a intervención da policía local e da ''[[Securitate]]''. Ás 7:30 pm, a protesta esparexeuse, mais tamén é certo que para entón o motivo orixinal da revolta popular quedara nun segundo plano: algúns participantes da manifestación tentaron prender lume á sede do Comité Distrital do [[Partido Comunista Romanés]] (PCR) en Timişoara. A ''Securitate'' respondeu con [[gas mostaza]] e chorros de auga, mentres a policía da cidade batía e arrestaba a varios dos amotinados. Ao redor das nove da noite, o motín nas inmediacións do Comité do PCR dispersouse, reagrupándose varios dos participantes nas inmediacións da Catedral Ortodoxa de Timişoara e comezaron unha marcha de protesta polas rúas da cidade. Novamente, enfrontáronse ás forzas da seguridade pública. Os disturbios en Timişoara continuaron ao día seguinte ([[17 de decembro]]). Os manifestantes tomaron a sede do Comité Distrital do PCR, e posteriormente destruíron documentos oficiais, propaganda política, textos escritos por Ceauşescu e outros símbolos do réxime socialista. Por segunda ocasión, a multitude tentou prenderlle lume ao edificio, mais nesta ocasión enfrontáronse co [[exército]]. A presenza das forzas militares nas rúas da cidade era significativa: implicaba que recibiran ordes dun comando de alto nivel, presumiblemente o presidente Ceauşescu. Malia non poder os militares impor orde aos manifestantes, a súa participación implicou que Timişoara se convertese nun campo de batalla: disparos, mortes, liortas, coches incendiados, [[tanqueta antimotín|tanquetas antimotíns]] enfrontándose aos civís. Despois das oito da noite, as rúas entre a Praza da Liberdade (romanés: ''Piaţa Libertăţii'') e a Ópera de Timişoara —incluídos a Ponte Decebal e as avenidas Lipovei e Girocului— convertéronse en escenario de sanguentos enfrontamentos entre civís e militares. Tanquetas, camionetas de redilas e [[vehículo blindado|vehículos blindados]] bloquearon os accesos á cidade, mentres no ceo, os helicópteros do exército romanés vixiaban os acontecementos. Despois da [[media noite]] as protestas baixaran de intensidade. Coman, Ilie Matei e Ştefan Guşă inspeccionaron a cidade, que semellaba ser escenario dunha guerra nalgunhas zonas. [[Ficheiro:Empty Romanian Flags.jpg|miniatura|250px|esquerda|Bandeiras romanesas ''baleiras'' exhibidas no Museo Militar de Bucarest. En Timişoara, os manifestantes cortaron o escudo socialista da bandeira romanesa, que loceu cun buraco na banda amarela como rexeitamento ao réxime socialista]] A mañá do [[18 de decembro]] de [[1989]], o centro da cidade ocupouse por soldados e axentes da ''Securitate'', vestidos de civil. O alcalde Moţ convocou unha manifestación na Universidade de Occidente en Timişoara (romanés: ''Universitatea de Vest din Timişoara''), co propósito de condenar os actos vandálicos do día anterior. Ademais, Moţ decretou a [[lei marcial]] na cidade, co que quedaron prohibidas as reunións de máis de dúas persoas na cidade, so pena de cárcere. Desafiando o decreto do alcalde, un grupo de trinta mozos concentráronse na Catedral de Timişoara, onde izaron e ondearon a bandeira da Revolución Romanesa, que non era outra que a bandeira da república socialista cun buraco no sitio onde debía portar o escudo. Sabendo que poderían ser atacados polas forzas da orde, comezaron a cantar ''[[Deşteaptă-te, române!]]'' (en galego, ''Esperta, romanés!''), antiga canción nacionalista proscrita desde [[1947]] e actual himno nacional de [[Romanía]]. Os manifestantes da catedral foron atacados polas forzas da orde, algúns deles morreron e os seus cadáveres foron ultraxados na Praza da Vitoria. Outros, con mellor sorte, puideron escapar con vida. O [[19 de decembro]] Radu Bălan e Ştefan Guşă visitaron os obreiros das fábricas da cidade, mais fallaron no seu obxectivo de impulsalos a tomar novamente os seus traballos. Ao [[20 de decembro|día seguinte]], grandes continxentes de obreiros marcharon pola cidade. Cen mil obreiros apostáronse na Praza de Ópera -chamada actualmente Praza da Vitoria (romanés: ''Piaţa Victoriei'')- e emitiron protestas en contra do réxime socialista: ''Noi suntem poporul!'' ("Nós somos o pobo!"), ''Armata e cu noi!'' ("O exército está connosco!"), ''Nu vă fie frică, Ceauşescu pică!'' ("Non temos medo, Ceauşescu caerá!"). Entre tanto, Emil Bobu e Constantin Dăscălescu foron enviados por [[Elena Ceauşescu]] -posto que o presidente romanés se atopaba neses días de xira por [[Irán]]- a resolver o conflito. Os comisionados reuníronse cunha delegación dos manifestantes, e aceptaron ceibar a un bo número dos prendidos nos días anteriores. En contraste, negáronse a facer presión para o cumprimento da principal demanda dos amotinados, a saber, a renuncia de Nicolae Ceauşescu. Desta sorte, a situación política en Romanía continuou sendo esencialmente a mesma ca nos días anteriores. O [[21 de decembro]] chegaron a Timişoara varios trens cargados de obreiros procedentes de [[Oltenia]]. A intención do goberno romanés era empregalos para reprimir as protestas en Timişoara, aínda que finalmente os obreiros oltenos remataron por unirse aos manifestantes da cidade. Un deles comentou que {{cita|Onte, o xefe da nosa fábrica e o Partido Comunista reuníronnos no campo, armáronnos con garrotes e dixeron que maxiares e ''hooligans'' estaban a destruír Timişoara, e que por iso debiamos vir aquí para axudar a controlar os disturbios. Pero hoxe, sei que iso non era certo.}} O exército romanés interveu novamente e Timişoara foi declarada ''cidade libre'' de xeito oficial. Novos ataques a manifestantes opositores ao réxime dos esposos Ceauşescu rexistráronse nas cidades de [[Sibiu]], [[Brasov]], [[Arade (Romanía)|Arade]] e [[Tirgu Mureş]] despois das manifestacións en Timişoara. == Revolta en Bucarest == [[Ficheiro:Coat of arms of PCR.svg|miniatura|200px|Emblema do Partido Comunista Romanés, ilegalizado despois da Revolución de 1989]] Os sucesos das revoltas anticomunistas en [[Bucarest]] -capital de Romanía- foron amplamente difundidos por [[Radio Free Europe]], [[Voice of America]] e por estudantes que saíron de Romanía con motivo das festas do [[Nadal]]. Hai varios puntos de vista atopados nas narrativas sobre os acontecementos en Bucarest, os mesmos que levaron á conclusión do réxime socialista de Romanía e o axustizamento de Ceauşescu en [[1989]]. Un deles é que unha parte do Concello Político Executivo do [[Partido Comunista Romanés|PCR]] (CPE-PCR) tentou falidamente unha transición semellante á doutros países do [[Bloque do Leste]], onde os líderes socialistas dimitiron dos seus cargos en masa logo da caída do [[Muro de Berlín]]. Isto permitiu que en países como [[Checoslovaquia]] -hoxe desaparecida- os novos sistemas de goberno [[Revolución de Veludo|emerxesen dunha maneira pacífica]]. Outra versión sinala que os oficiais do exército romanés propuxeron unha conspiración en contra de Ceauşescu. Varios mandos militares do exército romanés daquela época sinalaron que tomaran parte na devandita conspiración, pero a evidencia de apoio a estas declaracións é escasa no mellor dos casos. Esta versión é apoiada polas declaracións do coronel [[Dumitru Burlan]] (realizadas en 2003 e 2004<ref>[http://www.hotnews.ro/articol_5061-Conspiratia-Securitatii-Marturii-pentru-trecut.htm "Conspiratia Securitatii - Marturii pentru trecut"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070929104618/http://www.hotnews.ro/articol_5061-Conspiratia-Securitatii-Marturii-pentru-trecut.htm |date=29 de setembro de 2007 }}, no sitio en Internet de ''HotNews.ro'', consultado o 24 de decembro de 2009.</ref>), xefe da ''Securitate'' en 1989 e antigo garda persoal de Ceauşescu. Ambas as dúas teorías non se exclúen necesariamente. En novembro de [[1989]], Ceauşescu visitara ao seu homólogo [[Rusia|ruso]] [[Mikhail Gorbachev]], quen o convidou a deixar o poder: Ceauşescu sinxelamente rexeitou facelo. A cuestión dunha posible renuncia do presidente romanés tomou novos aires o [[17 de decembro]] de [[1989]], cando Ceauşescu reuniu ao Concello Político Executivo do seu partido para tomar medidas sobre as manifestacións en Timişoara. Algunhas páxinas da minuta da reunión desapareceron, incluídas aquelas onde supostamente se rexistrou a discusión sobre a renuncia de Ceauşescu. De acordo co testemuño de [[Paul Niculescu-Mizil]] e [[Ion Dincă]], antigos membros do CPE, dado no xuízo que se lles seguiu, na reunión do [[17 de decembro]] dous dos membros do Concello mostráronse en desacordo co emprego da forza pública para reprimir as manifestacións en Timişoara. En resposta, Ceauşescu ofreceu a súa renuncia, e solicitou aos presentes a elección dun novo líder. Con todo, algúns deles, incluídos [[Gheorghe Oprea]] e [[Constantin Dăscălescu]] instarían a Ceauşescu a non dimitir do seu cargo e a expulsar aos membros disidentes. Ese mesmo día, Ceauşescu saíu de Romanía a unha xira por [[Irán]], deixando en mans da súa dona e outros membros do partido a resolución do conflito político iniciado en Timişoara.<ref>Por certo que foi durante esta ausencia cando se descubriron unhas fosas en Timişoara, onde supostamente había cadáveres de persoas torturadas durante o réxime comunista. Despois haberíase de descubrir que foi unha fraude, aínda cando foron unha das principais evidencias empregadas en contra do ditador romanés no xuízo militar que se lle seguiu en [[Târgovişche]] o 25 de decembro de 1989 (Ramonet, Ignacio: [http://www.analitica.com/bitblio/ramonet/conflictos.asp "Información e conflitos armados"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070124193440/http://www.analitica.com/bitblio/ramonet/conflictos.asp|date=24 de xaneiro de 2007}}, en ''Analítica Venezuela'').</ref> Ceauşescu regresou a Romanía só para atopar que o conflito se complicara aínda máis. Ás sete da noite desa xornada, emitiu un discurso por televisión dende a sede do Comité Central do PCR, no que cualificou de ''inimigos da revolución socialista'' aos participantes nas manifestacións de Timişoara.<ref>[http://www.jurnalul.ro/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=18132]{{Ligazón morta|data=agosto de 2018 }} [http://www.cafeneaua.com/node/view/614] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070208040222/http://www.cafeneaua.com/node/view/614 |date=08 de febreiro de 2007 }}</ref> Na mañá do [[21 de decembro]], encabezou unha asemblea organizada polo PCR, na que participarían miles de persoas para condenar a disidencia de Timişoara. Situado nun dos balcóns do Comité Central do PCR, Ceauşescu falou dos ''beneficios da revolución socialista'' e a ''multilateralmente desenvolvida sociedade socialista'' de Romanía. Pero na praza onde se atopaba reunida a asemblea, fronte a un anodadado Ceauşescu, a multitude lanzou vivas aos disidentes de Timişoara -a quen o ditador chamara ''hoolligans' noutras ocasións mdash; e increpara de diversas maneiras. Ceauşescu tentou acougar á asemblea cun xesto manual, e logo tentou chamar á orde mediante frases como ''Alo, Alo!'' (''Ola, ola!,'' dito con enerxía). Elena pedíalle ao seu home que contivese a situación: ''Vorbeşte-le, vorbeşte-le!'' (''Fálalles, fálalles!'') e logo, dirixíndose á multitude pedía aos asistentes que acougasen e sentasen. Finalmente, Ceauşescu foi conducido ao interior da sede do Comité Central do PCR.<ref>Chavero Pozo, José Javier (2001): [http://www.ucm.es/bucm/cee/papeles/02/16.doc "La revolución rumana de 1989"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041122172012/http://www.ucm.es/BUCM/cee/papeles/02/16.doc |date=22 de novembro de 2004 }}, en ''Papeles del Este'', Universidade Complutense de Madrid, consultada o 24 de decembro de 2009.</ref> [[Ficheiro:RomanianFlag-withHole.jpg|Bandeira da revolución romanesa|miniatura]] Asubíos e aplausos xurdiron de súpeto entre os participantes no acto oficial. Aos poucos, foron abandonando a praza, mais apostáronse polas rúas da cidade, tomándoa de feito como pasara uns días antes en Timişoara. Algunhas persoas berraban consignas en contra do ditador, as cales axiña se espallaron á multitude. Dicían ''Jos dictatorul!, moarte criminalului!'' (''Abaixo o ditador, morte aos criminais!''), ''Noi suntem poporul, jos cu dictatorul!'' (''O pobo somos nós, abaixo co ditador!'') ''Ceauşescu cine eşti?: criminal din Scorniceşti!'' (''Quen es ti, Ceauşescu: un criminal de [[Scorniceşti]]!''). Máis tarde, a manifestación popular ocupaba practicamente todo o centro de [[Bucarest]]. Preto da [[Universidade de Bucarest]] os mozos ondeaban bandeiras romanesas co escudo curtado, tal como acontecera en Timişoara. Pasaran algunhas horas, e as rúas bucarestinas ocupáranse polos habitantes da cidade. Axiña os manifestantes deberon enfrontarse aos soldados, axentes da policía e da Unidade Especial para a Loita Antiterrorista (romanés: ''Unitate Specială pentru Lupta Antiteroristă'') así como axentes encubertos da ''Securitate''. A multitude nas rúas foi atacada por [[francotirador]]es dende varios edificios na cidade, e cercada nas rúas por vehículos blindados e tanquetas. Houbo unha gran cantidade de mortes polos ataques contra os civís, incluídos xornalistas que cubrían os sucesos en Bucarest. Os axentes antimotíns atacaron aos manifestantes con chorros de auga, e logo os policías arrestaron a algunhas persoas, ás que someteron a golpes. Pola súa banda, os opositores ao réxime de Ceauşescu decidiron facerse fortes nunha [[barricada]] construída fronte a un restaurante, onde resistiron até a media noite do 21 de decembro, para ser finalmente sometidos polas forzas do goberno. Os tiros nas rúas de Bucarest continuaron até as tres da madrugada do [[22 de decembro]]. É probable que na mañá do [[22 de decembro]] de [[1989]], o ditador romanés aínda considerase a posibilidade de controlar a manifestación opositora que estourara en varias partes de [[Romanía]] por eses días: convocara unha segunda asemblea para a mañá seguinte. Con todo, tamén moi cedo nese día, a súa dona, [[Elena Ceauşescu]] foi posta en coñecemento de novas manifestacións de grupos opositores, nesta ocasión, traballadores das zonas industriais da cidade. As columnas de obreiros dirixíanse nese momento cara ao centro de Bucarest. As barricadas que a policía instalara nos accesos ás prazas da Universidade e do Palacio resultaron insuficientes para conter a manifestación. Ás 9:30 [[Ante meridiem|a.m.]], a praza da Universidade estaba ateigada de xente. Axentes de seguridade pública entraron en escena, pero só para unirse case todos á manifestación. Media hora máis tarde, a [[radiodifusión|radio]] local anunciaba o establecemento de [[lei marcial]] e a prohibición de reunións de máis de cinco membros. Mais a pesar da prohibición, miles de persoas xa se atopaban nas rúas de Bucarest. Ceauşescu tentou dirixirse á multitude dende un dos balcóns da sede do Comité Central do [[Partido Comunista Romanés|PCR]], pero só obtivo abertas mostras de rexeitamento. Entre o nove e once da mañá do 22 de decembro, o ministro de defensa do goberno de Romanía, Vasile Milea foi asasinado baixo circunstancias que non foron esclarecidas. Un escrito de Ceauşescu establecía que Milea foi achado culpable de traizón e que se suicidou antes de que a súa traizón fose descuberta publicamente. Sabendo que Milea [[suicidio|suicidárase]], Ceauşescu nomeou a [[Victor Stănculescu]] como ministro de Defensa. Xa á fronte do exército romanés, Victor Stănculescu ordenou ás tropas despregadas que volvesen aos [[cuartel|cuarteis]], orde que por certo foi emitida sen o coñecemento de Ceauşescu. Ademais, o novo ministro de defensa persuadiu ao ditador de abordar nun helicóptero para fuxirse da cidade que saíra do seu control. Ao terse negado a seguir a orde de represión de Ceauşescu, o xeneral Stănculescu xogou un papel central no desenlace da revolución. Trala fuxida de Ceauşescu, a xente concentrada na Praza do Palacio (Bucarest) estourou en celebracións, especialmente intensas por mor da violencia vivida nesa semana de decembro de 1989. A continuación, sobreveu a ocupación da sede do Partido Comunista. A xente destruíu escritos de Ceauşescu, retratos oficiais do líder romanés, lanzou libros polas xanelas do edificio. Axiña, algúns deles se aprestaron a derrubar as grandes letras da palabra ''communist'' (comunista) na lema ''Trăiască Partidul Communist Român!!'' (''Viva o [[Partido Comunista Romanés]]!'') que coroaba o edificio. Novamente apareceron as bandeiras romanesas ás que se lles cortou o escudo da república socialista. Mentres isto acontecía no centro de Bucarest, máis tropas militares arribaron ao Aeroporto Internacional Henri Coandă da capital, aos que como antes en Timişoara dixéraselles que ían combater a terroristas. De acordo cun libro do gardacostas de Nicolae Ceauşescu e coronel da ''[[Securitate]]'', [[Dumitru Burlan]], os membros do exército que formaron parte da conspiración contra o ditador tentaban crear unha atmosfera de ataques terroristas co propósito de inducirlles medo e facer que algúns soldados unísense aos opositores. A pesar do anterior, a toma do poder político por parte do [[Fronte de Salvación Nacional]] (FSN) -xurdido da segunda fila do PCR con apoio dos militares disidentes do goberno de Ceauşescu non estaba completa aínda. Grupos leais ao réxime [[socialismo|socialista]] de [[Romanía]] -tachados polos participantes no [[golpe de estado]] de ''terroristas''- abriron fogo contra os manifestantes nas rúas de Bucarest e arremeteron contra algúns puntos clave da vida política e social desa cidade, especialmente contra a Praza do Palacio, a Universidade de Bucarest, a Praza da Universidade, os aeroportos e o Ministerio de Defensa. A noite do [[22 de decembro]], os bucarestinos aínda permanecían pelexando nas rúas, especialmente nas áreas da cidade que foran atacadas polos simpatizantes do réxime socialista. Coa participación do exército en ambos os bandos, as pelexas nas rúas deron un saldo de varias decenas de mortos. Ao nove da noite do [[23 de decembro]] chegaron até o Palacio da República algúns tanques e unidades paramilitares. Tachados de ''terroristas'', a identidade destes grupos continúa descoñecida. Ningunha persoa foi procesada de modo oficial polo cargo de [[terrorismo]], e existen sospeitas de que ditas unidades puideron ter relación co novo goberno romanés. == Xuízo e execución de Nicolae e Elena Ceauşescu == Ceauşescu e maila súa dona Elena abandonaron Bucarest por medio dun [[helicóptero]]. Na súa fuxida, foron acompañados por dous colaboradores moi achegados: Emil Bobu e Tudor Postelnicu. Estes dous acompañaron aos Ceauşescu á súa residencia de Snagov, de onde se dirixiron a [[Târgovişte]]. En Boteni, localidade próxima a Târgovişte, os Ceauşescu e mailos seus acompañantes abandonaron o helicóptero, posto que, segundo os pilotos, os mandos do exército romanés ordenáranlles aterrar inmediatamente. Para entón, tamén se ordenou o peche do espazo aéreo romanés. Os Ceauşescu e os seus acompañantes chegaron a Târgovişte abordo dun automóbil. Entrando polos complexos industriais da localidade, os fuxitivos decidiron refuxiarse nun edificio preto dunha planta [[siderúrxica]]. Un enxeñeiro que traballaba no lugar chamou á policía. Pouco tempo despois, Nicolae e Elena Ceauşescu foron capturados e conducidos ao cuartel militar a través das rúas da cidade. Só cando chegaron ao cuartel, o ditador e a súa dona foron informados de que estaban oficialmente presos. O [[25 de decembro]] de [[1989]], tanto Nicolae como Elena foron xulgados e condenados á morte. A sentenza foi emitida por un tribunal creado ''ex profeso''(tribunal ilegal sen ningunha garantia legal formado por direnxentes do PCR de segunda fila) para procesalos por cargos como [[xenocidio]] -máis de sesenta mil vítimas, e unha das probas principais foi o descubrimento dunhas fosas clandestinas apócrifas en Timişoara, uns días antes-, (isto non é certo non foron 60.000 mortos foron moi poucos. Os mortos de Timişoara demostrándose máis tarde que proviñan do depósito de cadáveres do hospital de timisoara) dano á economía nacional, enriquecemento inxustificable e uso das forzas armadas en accións en contra dos civís. No estenograma do xuízo, Ceauşescu responde con frecuencia aos seus interlocutores que el non recoñece a autoridade desa corte, e que só declarará ante a Grande Asemblea Nacional,<ref name=ref_duplicada_1 /> que fora abolida polo goberno de [[Ion Iliescu|Iliescu]] e o FSN. Ese mesmo día foron fusilados na vila de Târgovişte. As primeiras imaxes dos cadáveres de Elena e Nicolae foron difundidas días despois do axustizamento. == Transición cara a un novo réxime político == [[Ficheiro:CFSN Revolution Roumaine.jpg|miniatura|250px|[[Dumitru Mazilu]], [[Ion Iliescu]] e [[Petre Roman]]]] Tras coñecerse no estranxeiro a nova da fuxida de Ceauşescu no contexto das revoltas en [[Bucarest]], chegaron ao país mensaxes de apoio de varios países; entre eles hai que citar o de [[George H. W. Bush|George Bush]] (presidente dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]]), da [[Unión Soviética]], do [[Partido Socialista de Hungría]], do goberno da [[Alemaña Oriental]], dos partidos comunistas de [[Bulgaria]] e [[Checoslovaquia]], de [[François Mitterrand]], de [[Margaret Thatcher]], do Partido Comunista do Xapón e de varios países máis, principalmente da [[Europa Occidental]]. Ao apoio moral achegado aos romaneses sumouse nos días posteriores o apoio material. Grandes cantidades de alimentos, fármacos, roupa, equipo médico e outros bens necesarios foron enviados dende múltiples países a Romanía. Ao redor do mundo, os acontecementos en Bucarest ocupaban espazos importantes nos [[medios de comunicación]]. O [[24 de decembro]], Bucarest foi novamente escenario de enfrontamentos entre a disidencia e os grupos leais a Ceauşescu. A cidade continuaba baixo vixilancia da policía e o exército. As así chamadas ''actividades terroristas'' continuaron até o [[27 de decembro]], cando remataron abruptamente. [[Ion Iliescu]], antigo membro do PCR caído en desgraza e un dos personaxes máis representativos do movemento que derrocou a Ceauşescu, foi elixido líder do FSN, que como se dixo, foi a formación política que se encargou do goberno do país despois do abandono do poder por parte do ditador. O FSN conformábase na súa maioría por membros da segunda liña do PCR. [[Ficheiro:TimbruRevolutie.png|miniatura|dereita|Selo conmemorativo da revolución]] Eles asumiron inmediatamente o control das institucións estatais, incluídos os medios. Empregaron esta posición de poder para lanzar virulentos ataques contra os opositores ao novo réxime, especialmente contra os antigos partidos [[liberalismo|liberais]] e [[democracia|demócratas]] que permaneceran na clandestinidade dende a instauración da [[República Popular de Romanía|República Popular]] en 1947 -coma o [[Partido Nacional Liberal (Romanía)|Partido Nacional Liberal]] e mailo Partido Democrático dos Campesiños-. Algúns autores opinan que o ascenso ao poder doutros membros do PCR tivo repercusións na nova organización política de Romanía: {{cita|As consecuencias deste feito son obvias: por unha banda, as dificultades para pensar alén do adoutrinamento comunista, dá lugar a unha falta dunha estratexia clara para o paso ao capitalismo, e, por outra, ás demoras lexislativas e na toma de decisións con respecto a outros países veciños na adopción de reformas e a integración nas estruturas europeas e euro-atlánticas.<ref>Stefanescu, Barbu (2004), "[http://publicaciones.ua.es/filespubli/pdf/15793311RD35322090.pdf A transición da ditadura á democracia. O caso de Romanía]", versión electrónica de ''Pasado e Memoria. Revista de Historia Contemporánea'', no sitio en Internet da Universidade de Alacant, consultado o 23 de decembro de 2009.</ref>}} A Fronte de Salvación Nacional compoñíase de representantes de diversos sectores da sociedade romanesa, mais a presenza dos antigos membros do Partido Comunista Romanés foi copando practicamente os principais espazos do poder. Unha proba diso é que en maio de 1990, nas primeiras [[elección]]s da era poscomunista de Romanía, Ion Iliscu saíu coma presidente co 85% dos sufraxios. Asóciase este feito co uso parcial por parte do grupo dominante do FSN, que deixou case sen espazos dos medios aos [[partidos políticos|partidos]] da oposición. En virtude do anterior, as eleccións romanesas de [[1990]] foron tachadas de antidemocráticas, tanto pola oposición como polos medios estranxeiros. Aínda que a Fronte de Salvación Nacional gañouse a simpatía de varios axentes políticos en todo o mundo, axiña o goberno de Iliescu e [[Corneliu Mănescu|Mănescu]] foi perdendo credibilidade, tanto no interno como no externo. O aproveitamento da conxuntura con fins persoais foi unha constante entre varios dos membros do goberno provisional.<ref name=ref_duplicada_2>Stefanescu, Barbu, ''op. cit.'', p. 21.</ref> Exemplo diso é a ''[[Mineirada]]'' de xaneiro de 1990, cando os mineiros de Valea Juilui acompañados pola policía e convocados polo propio goberno de Iliescu ateigaron as rúas de Bucarest para arremeter contra as protestas opositoras ao novo réxime do FSN.<ref name=ref_duplicada_2 /> Antes das eleccións, Romanía xa enfrontaba conflitos interétnicos -especialmente en [[Transilvania]], onde o movemento nacionalista maxiar encabezado por [[László Tőkés]]<ref>O mesmo pastor luterano que foi motivo do inicio dos sucesos de Timisoara.</ref> provocou o arrefriamento das relacións entre [[Hungría]] e [[Romanía]]-; conflitos entre a [[Igrexa católica]] e a [[Igrexa ortodoxa romanesa|Igrexa ortodoxa]], a máis de varios retrocesos na economía nacional.<ref>Stefanescu, Barbu, ''op. cit.'', pp. 21-25.</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{commonscat}} === Bibliografía === * ''[https://web.archive.org/web/20041111070108/http://www.infotim.ro/memorial89/articole/articole/art001.01.htm Discursul lui Nicolae Ceauşescu, condamnând protestele de la Timişoara]'' (''Discurso de Nicolae Ceauşescu, condenando as protestas en Timişoara'' -en romanés-), pronunciado o [[20 de decembro]] de 1989. * ''[http://www.jurnalul.ro/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=114083 Sinucidere – un termen acoperitor pentru crima]{{Ligazón morta|data=agosto de 2018 }}'' (''Suicidio, un termo que encobre o crime'' -en romanés-), en ''Jurnalul Naţional'', 30 de decembro de 2004. * [[:s:ro:Stenograma procesului Ceauşescu|''Stenograma procesului Ceauşescu'']] (en romanés), en ''ro:Wikisource'', consultado o 24 de febreiro de 2007. * Almond, Mark (2002): ''Uprising: Political Upheavals that have Shaped the World'' (en inglés), Mitchell Beazley, Londres. * [[Dumitru Burlan|Burlan, Dumitru]] (2003): ''După 14 ani - Sosia lui Ceauşescu se destăinuie'' (''Despois de catorce anos, descóbrese o dobre de Ceauşescu'' -en romanés-), carta publicada por Editura Ergorom, 31 de xullo. * Chavero Pozo, José Javier (2001): [http://www.ucm.es/BUCM/cee/papeles/02/16.doc "La revolución rumana de 1989"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041122172012/http://www.ucm.es/BUCM/cee/papeles/02/16.doc |date=22 de novembro de 2004 }}, en ''Papeles del Este'', Universidad Complutense de Madrid, consultada o 17 de febreiro de 2007. * Oprea, Marian (2004): ''[https://web.archive.org/web/20050209133319/http://www.lumeam.ro/nr10_2004/index.html Au trecut 15 ani - Conspiraţia Securităţii]'' (en romanés), Lumea Magazin, No. 10. * Patrichi, Viorel (2001): ''[https://web.archive.org/web/20041204211613/http://www.lumeam.ro/nr12_2001/politica_si_servicii_secrete.html Eu am fost sosia lui Nicolae Ceauşescu]'' (''Eu fun o dobre de Nicolae Ceauşescu'' -en romanés-), Lumea Magazin, No. 12, Bucureşti. * Ramonet, Ignacio: [https://web.archive.org/web/20070124193440/http://www.analitica.com/bitblio/ramonet/conflictos.asp "Información y conflictos armados"], en ''Analítica Venezuela'', consultada o 17 de febreiro de 2007. * Stănculescu, Victor (2004): ''[https://web.archive.org/web/20041013005234/http://www.jurnalul.ro/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=14985 Nu va fie mila, au 2 miliarde de lei in cont]'' (''Sen pesar, teñen 2.000 millóns de leus na súa conta bancaria'' -en romanés-), en ''Jurnalul Naţional'', 22 de novembro. * Ştefănescu, Domniţa (1995): ''Cinci ani din Istoria României'' (''Cinco anos na historia de Romanía'' -en romanés-), Editura "Maşina de Scris", Bucureşti. * Ştefănescu, Barbu (2004), "[http://publicaciones.ua.es/filespubli/pdf/15793311RD35322090.pdf A transición da ditadura á democracia. O caso de Romanía] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091229132818/http://publicaciones.ua.es/filespubli/pdf/15793311RD35322090.pdf |date=29 de decembro de 2009 }}", versión electrónica de ''Pasado y Memoria. Revista de Historia Contemporánea'', na páxina web da Universidade de Alacant, consultado o 27 de febreiro de 2007. === Outros artigos === * [[Nicolae Ceaușescu]] * [[Historia de Romanía]] * [[Timișoara]] === Ligazóns externas === * [http://www.youtube.com/watch?v=SKkHUIlTMHU ''Revolutia Romaneasca 1989'' (''Revolución Rumana 1989'', con musicalización en romanés), audiovisual con imaxes da Revolución de 1989] en ''YouTube.com.'' * [http://www.youtube.com/watch?v=YEZHZHNByCs ''The last speech of Ceausescu'' (''O derradeiro discurso de Ceausescu,'' en romanés)], en ''Youtube.com''. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Romanía]] [[Categoría:1989]] [[Categoría:Revolucións do século XX]] fn56wzd47zpd7pl7wfo09re41ls79n4 0 133589 7108393 7047641 2025-06-27T14:58:06Z Autopistero20502020 127649 7108393 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Serra}} {{Lugar |nome = Serrao |imaxe = |lenda = |parroquia = Meavía |concello = Forcarei |ano = 2017 |poboación = 17 }} '''Serrao''' é un lugar da parroquia de [[Meavía, Forcarei|Meavía]], no concello [[Provincia de Pontevedra|pontevedrés]] de [[Forcarei]]. Segundo o [[IGE]] do [[2008]] tiña 17 habitantes deles 8 homes e 9 eran mulleres, o que supón que se mantivo a poboación desde [[2007]]. ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Meavía=== {{Lp Meavía}} ===Parroquias de Forcarei=== {{Forcarei}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Lugares de Forcarei]] eislb9418p0vhq5wizcfjju7j7u848x 0 135049 7109318 6590591 2025-06-28T10:59:04Z HombreDHojalata 5863 7109318 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=xuño de 2025}} {{1000 artigos icona título|materia=Xeografía e historia}} [[Ficheiro:Ereignisblatt aus den revolutionären Märztagen 18.-19. März 1848 mit einer Barrikadenszene aus der Breiten Strasse, Berlin 01.jpg|miniatura|Revolución de marzo de [[1848]] en [[Berlín]]]] [[Ficheiro:LibertyEqualityorDeath.jpg|miniatura|''«Liberdade, igualdade e fraternidade ou morte»'']] As '''revolucións de 1848''', coñecidas noutros países como '''A Primavera dos Pobos''' ou o '''Ano das Revolucións''', foron unha onda de manifestacións populares que se xeneralizaron en varias rexións de [[Europa]] no primeiro semestre do devandito ano. Caracterízanse maioritariamente pola súa brevidade e rápida expansión. Ao contrario que as ondas revolucionarias de [[1820]] e [[1830]], esta nova onda tivo gran repercusión en estados como [[Francia]], [[Austria]], [[Alemaña]], [[Italia]], [[Hungría]] e entre os diversos pobos da [[Europa central]]. == Historia == Tralo [[Congreso de Viena]] de [[1815]], as [[monarquía]]s foron restauradas en todos os estados onde as [[Guerras Napoleónicas]] instalaran outros réximes. Instaurouse o principio de lexitimismo dinástico, mediante o cal as monarquías absolutistas que foran substituídas polo dominio napoleónico foron restablecidas. Esta nova orde impúxose sen ter en conta a opinión pública, o que deu paso a un fervor [[nacionalismo romántico|nacionalista]] (coma o caso dos [[pobo maxiar|maxiares]] que habitaban o [[Imperio Austríaco]], e que reclamaron a independencia) e liberal que, xunto co desenvolvemento industrial, provocou o xurdimento de movementos revolucionarios. As revolucións dese ano constituíron basicamente unha demanda de liberación e, aínda que foron reprimidas, tiveron gran repercusión. As revolucións estaban mal organizadas e por iso todas foron reprimidas e ningunha tivo éxito, fóra de Austria. Unha das consecuencias foi que os [[Estado]]s da [[Confederación Xermánica]] formasen o [[parlamento de Frankfurt|primeiro Parlamento alemán]] en [[Frankfurt]]. === Acontecementos económicos === Houbo tres acontecementos económicos que avivaron a incerteza do momento e que contribuíron a desencadear a revolta: * En [[1845]] e [[1846]] a praga da [[pataca]] botou a perder as colleitas. Este suceso, unido á carestía en [[Francia]] de 1847, do mesmo xeito que noutros países de Europa, orixinou conflitos sanguentos. * No outono de [[1847]] estourou a crise do comercio e a industria en [[Inglaterra]], coa quebra dos grandes comerciantes de produtos coloniais. A crise afectou tamén aos bancos agrarios ingleses e nos distritos industriais producíronse peches de fábricas. === A revolución en Francia === {{Artigo principal|Revolución francesa de 1848}} En [[París]] a crise industrial estivo acompañada ademais por unha consecuencia particular: os fabricantes e comerciantes, debido ás circunstancias que por aquel entón se estaban dando, non podían exportar os seus produtos, abriron grandes establecementos cuxa competencia arruinou aos pequenos comerciantes, polo que estes se involucraron na revolución. A monarquía tivo que deixar sitio a un goberno provisional, o cal reflectía na súa composición os diferentes partidos que se repartiron a vitoria da revolución. Se París dominaba Francia, os obreiros naquel momento, dominaban París. [[Alphonse de Lamartine|Lamartine]] discutía cos loitadores das barricadas o dereito a proclamar a [[república]], alegando que isto só podería facerse trala votación da maioría dos franceses, con todo os obreiros estaban dispostos a impor a república polas armas. [[Raspail]], en nome dos proletarios de París ordenou ao Goberno Provisional que proclamase a república, engadindo que se no prazo de dúas horas non se executaba a orde, volvería á fronte de 200.000 homes e continuarían as desordes. Nestas condicións os receos políticos e os escrúpulos xurídicos do Goberno Provisional desapareceron, e nos muros de París comezaron a lerse as históricas palabras : '''''République française! [[Liberté, égalité, fraternité]] !'''' Finalmente, instituíuse a [[Segunda República Francesa|Segunda República]] despois de que o monarca [[Lois Filipe de Orleáns]] abdicase con motivo do descontento que orixinara o seu Goberno. Instituíuse un Goberno provisional e ese mesmo ano Lois Napoleón Bonaparte (futuro [[Napoleón III]] e sobriño de [[Napoleón Bonaparte]]) gañou as eleccións á presidencia da República. Nos demais países onde se aboliu de novo o [[Antigo Réxime]] fracasaron as revolucións e foron disoltas todas as institucións que rexían en favor do [[proletario|proletariado.]] == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Outros artigos === * [[Revolución alemá de 1848]] * [[Revolución francesa de 1848]] * [[Nacionalismo]] * [[Nacionalismo de primeira xeración]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións]] [[Categoría:1848]] gobzidgxbcalc9u2g9dya9kktvuolki 7109319 7109318 2025-06-28T10:59:21Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XIX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109319 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=xuño de 2025}} {{1000 artigos icona título|materia=Xeografía e historia}} [[Ficheiro:Ereignisblatt aus den revolutionären Märztagen 18.-19. März 1848 mit einer Barrikadenszene aus der Breiten Strasse, Berlin 01.jpg|miniatura|Revolución de marzo de [[1848]] en [[Berlín]]]] [[Ficheiro:LibertyEqualityorDeath.jpg|miniatura|''«Liberdade, igualdade e fraternidade ou morte»'']] As '''revolucións de 1848''', coñecidas noutros países como '''A Primavera dos Pobos''' ou o '''Ano das Revolucións''', foron unha onda de manifestacións populares que se xeneralizaron en varias rexións de [[Europa]] no primeiro semestre do devandito ano. Caracterízanse maioritariamente pola súa brevidade e rápida expansión. Ao contrario que as ondas revolucionarias de [[1820]] e [[1830]], esta nova onda tivo gran repercusión en estados como [[Francia]], [[Austria]], [[Alemaña]], [[Italia]], [[Hungría]] e entre os diversos pobos da [[Europa central]]. == Historia == Tralo [[Congreso de Viena]] de [[1815]], as [[monarquía]]s foron restauradas en todos os estados onde as [[Guerras Napoleónicas]] instalaran outros réximes. Instaurouse o principio de lexitimismo dinástico, mediante o cal as monarquías absolutistas que foran substituídas polo dominio napoleónico foron restablecidas. Esta nova orde impúxose sen ter en conta a opinión pública, o que deu paso a un fervor [[nacionalismo romántico|nacionalista]] (coma o caso dos [[pobo maxiar|maxiares]] que habitaban o [[Imperio Austríaco]], e que reclamaron a independencia) e liberal que, xunto co desenvolvemento industrial, provocou o xurdimento de movementos revolucionarios. As revolucións dese ano constituíron basicamente unha demanda de liberación e, aínda que foron reprimidas, tiveron gran repercusión. As revolucións estaban mal organizadas e por iso todas foron reprimidas e ningunha tivo éxito, fóra de Austria. Unha das consecuencias foi que os [[Estado]]s da [[Confederación Xermánica]] formasen o [[parlamento de Frankfurt|primeiro Parlamento alemán]] en [[Frankfurt]]. === Acontecementos económicos === Houbo tres acontecementos económicos que avivaron a incerteza do momento e que contribuíron a desencadear a revolta: * En [[1845]] e [[1846]] a praga da [[pataca]] botou a perder as colleitas. Este suceso, unido á carestía en [[Francia]] de 1847, do mesmo xeito que noutros países de Europa, orixinou conflitos sanguentos. * No outono de [[1847]] estourou a crise do comercio e a industria en [[Inglaterra]], coa quebra dos grandes comerciantes de produtos coloniais. A crise afectou tamén aos bancos agrarios ingleses e nos distritos industriais producíronse peches de fábricas. === A revolución en Francia === {{Artigo principal|Revolución francesa de 1848}} En [[París]] a crise industrial estivo acompañada ademais por unha consecuencia particular: os fabricantes e comerciantes, debido ás circunstancias que por aquel entón se estaban dando, non podían exportar os seus produtos, abriron grandes establecementos cuxa competencia arruinou aos pequenos comerciantes, polo que estes se involucraron na revolución. A monarquía tivo que deixar sitio a un goberno provisional, o cal reflectía na súa composición os diferentes partidos que se repartiron a vitoria da revolución. Se París dominaba Francia, os obreiros naquel momento, dominaban París. [[Alphonse de Lamartine|Lamartine]] discutía cos loitadores das barricadas o dereito a proclamar a [[república]], alegando que isto só podería facerse trala votación da maioría dos franceses, con todo os obreiros estaban dispostos a impor a república polas armas. [[Raspail]], en nome dos proletarios de París ordenou ao Goberno Provisional que proclamase a república, engadindo que se no prazo de dúas horas non se executaba a orde, volvería á fronte de 200.000 homes e continuarían as desordes. Nestas condicións os receos políticos e os escrúpulos xurídicos do Goberno Provisional desapareceron, e nos muros de París comezaron a lerse as históricas palabras : '''''République française! [[Liberté, égalité, fraternité]] !'''' Finalmente, instituíuse a [[Segunda República Francesa|Segunda República]] despois de que o monarca [[Lois Filipe de Orleáns]] abdicase con motivo do descontento que orixinara o seu Goberno. Instituíuse un Goberno provisional e ese mesmo ano Lois Napoleón Bonaparte (futuro [[Napoleón III]] e sobriño de [[Napoleón Bonaparte]]) gañou as eleccións á presidencia da República. Nos demais países onde se aboliu de novo o [[Antigo Réxime]] fracasaron as revolucións e foron disoltas todas as institucións que rexían en favor do [[proletario|proletariado.]] == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Outros artigos === * [[Revolución alemá de 1848]] * [[Revolución francesa de 1848]] * [[Nacionalismo]] * [[Nacionalismo de primeira xeración]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións do século XIX]] [[Categoría:1848]] k27maalrepdzoy9u4btx12bcwwht92v 0 136886 7108300 7058260 2025-06-27T14:03:48Z Autopistero20502020 127649 /* Outros artigos */ 7108300 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|seixo}} Como [[topónimo]] '''Os Seixos''' pode referirnse a: ;En Galiza *'''[[Seixosmil, Meira|Seixosmil]]''', parroquia do concello de [[Meira]]; **'''[[Seixosmil, Seixosmil, Meira|Seixosmil]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Os Seixos, A Regueira, A Pastoriza|Os Seixos]]''', lugar da parroquia da [[A Regueira, A Pastoriza|Regueira]], no concello da [[A Pastoriza|Pastoriza]]; *'''[[Os Seixos, Tella, Ponteceso|Os Seixos]]''', lugar da parroquia de [[Tella, Ponteceso|Tella]], no concello de [[Ponteceso]]; *'''[[Os Seixos, Oirós, Vila de Cruces|Os Seixos]]''', lugar da parroquia de [[Oirós, Vila de Cruces|Oirós]], no concello de [[Vila de Cruces]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|As Seixas|O Seixo|Seixosmil|Seixiños}} {{Control de autoridades}} bvggmugnz3toboux7i2ok3w3mdw6283 7108304 7108300 2025-06-27T14:04:51Z Autopistero20502020 127649 7108304 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|seixo}} Como [[topónimo]] '''Os Seixos''' pode referirnse a: ;En Galiza *'''[[Seixosmil, Meira|Seixosmil]]''', parroquia do concello de [[Meira]]; **'''[[Seixosmil, Seixosmil, Meira|Seixosmil]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Os Seixos, A Regueira, A Pastoriza|Os Seixos]]''', lugar da parroquia da [[A Regueira, A Pastoriza|Regueira]], no concello da [[A Pastoriza|Pastoriza]]; *'''[[Os Seixos, Tella, Ponteceso|Os Seixos]]''', lugar da parroquia de [[Tella, Ponteceso|Tella]], no concello de [[Ponteceso]]; *'''[[Os Seixos, Oirós, Vila de Cruces|Os Seixos]]''', lugar da parroquia de [[Oirós, Vila de Cruces|Oirós]], no concello de [[Vila de Cruces]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|As Seixas|O Seixo|Seixosmil|Seixiños}} *'''[[Seixós, San Breixo, Monterroso|Seixós]]''', lugar da parroquia de [[San Breixo, Monterroso|San Breixo]], no concello de [[Monterroso]]. {{Control de autoridades}} olmt1al51oczpl835pbr9j3lce5xldb 0 137208 7109317 6966516 2025-06-28T10:56:53Z HombreDHojalata 5863 salto de liña 7109317 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} [[Ficheiro:Wiatrak zboże chmury.jpg|miniatura|Na imaxe, un campo de millo convive cun [[xerador eólico]], mostra doutra [[revolución tecnolóxica]]]] [[Ficheiro:Mapa do Crecente Fertil en galego.png|miniatura|A zona denominada Crecente Fértil, orixe da Revolución Neolítica inicial e posteriormente, das primeiras civilizacións históricas]] Denomínase '''revolución neolítica''' á primeira transformación radical da forma de vida da humanidade, que pasa de ser [[nómade]] a [[sedentarismo|sedentaria]] e de [[economía]] [[depredación|depredadora]] ([[cinexética|caza]], [[pesca]] e [[recolección]]) a [[produtor]]a ([[agricultura]] e [[gandaría]]). O termo débese a [[Vere Gordon Childe]] (1936). Este proceso tivo lugar hai máis de 9000 anos ([[VIII milenio a. C.|VIII milenio&nbsp;a.&nbsp;C.]]) como resposta á [[crise climática]] que se produce no comezo do [[Holoceno]], trala última [[glaciación]]. En primeiro lugar afecta á zona coñecida como [[crecente fértil]] do [[Medio Oriente]], unha ampla zona que comprende dende o nordés de [[África]] (Val do [[Nilo]], en [[Exipto]]) até o oeste de [[Asia]] (zona de [[Mesopotamia]] entre os ríos [[Tigris]] e [[Éufrates]]). Algo máis tarde producíronse mudanzas semellantes na [[India]] (ríos [[Indo]] e [[Ganxes]]) e no [[Extremo Oriente]] (ríos [[Huang Ho]] e [[Río Yangtzé|Yangtzé]] na [[China]]). A difusión polo resto do [[Vello Mundo]] ([[Europa]], [[Asia]] e [[África]]) prodúcese por [[difusión]] destes primeiros [[foco]]s, aínda que nalgunhas zonas prodúcese localmente a [[domesticación]] de animais ou plantas autóctonas. De forma autónoma prodúcese a revolución neolítica en [[América]], cos focos [[mesoamericano]] e [[andino]]. A difusión da agricultura e a gandaría por [[Oceanía]] nalgúns casos é simultánea á ocupación humana (as migracións das illas do [[Pacífico]] eran tanto dos grupos humanos como dos seus cultivos e gando) e noutros os usos do chan continuaron sendo moi arcaicos até a chegada dos europeos ([[aborixes australianos]], na súa maioría cazadores-recolectores, cuxa ocupación do continente é moi antiga, quizais dende hai 40.000 anos). == Por que "revolución" e por que "neolítica" == O termo [[neolítico]] emprégase como denominación dun período da [[prehistoria]] definido en termos de [[cultura material]]. Escolarmente definíase como o período no que se atopan útiles de pedra pulimentada, fronte ao [[paleolítico]], no que os útiles eran de pedra tallada. Loxicamente, a integración desta perspectiva da [[tecnoloxía lítica]] co proceso descrito por Gordon Childe, e a comparación do que a partir de entón denomínase ''modo de vida paleolítico'' (depredador) e o ''modo de vida neolítico'' (produtor) pasou ser un tópico cultural e unha das tarefas máis importantes da prehistoria e a [[arqueoloxía]] como ciencias. O termo [[revolución]] implica unha mudanza radical, a miúdo súbita e até violenta, e é unha das categorías máis utilizadas para describir procesos importantes, e non só nas ciencias sociais. A identificación dunha [[revolución industrial]] case simultánea á [[revolución francesa]] é o precedente que permitiu ao historiador australiano espallar o uso do termo a un proceso xa non secular, senón milenario. Adóitase considerar que Revolución Neolítica e [[Revolución industrial]] foron os dous as mudanzas máis transcendentais da historia da humanidade, e malia non ser acontecementos de cambio no [[tempo histórico]] de curto prazo, merecen o uso do termo. Para evitar a palabra "revolución" e as súas implicacións, tanto no temporal como no seu carácter violento, ou mesmo para evitar comparacións co termo [[evolución]], algúns autores prefiren empregar outros termos.<ref>[[Alvin Toffler]] emprega o termo ''[[Onda (mar)|onda]]'' como sinónimo da primeira revolución neolítica ou revolución agrícola (primeira das tres ''ondas'' que describe no seu libro de anticipación científica ''[[A terceira onda]]'').{{cita libro|autor=Toffler, Alvin|título=A Terceira Onda|ano=1979|editorial=Barcelona: [[Plaza & Janés]]}}</ref> == Consecuencias == As mudanzas vencelladas á Revolución Neolítica significaron un enorme [[progreso]] no [[desenvolvemento]] da Humanidade, a cal comezou a medrar axiña ao comezar a cultivar alimentos que podían conservarse durante bastante tempo. A necesidade de conservar os alimentos xerou o desenvolvemento de novas técnicas e artesanías como a [[cerámica]], a [[cestaría]] e moitas outras. A aparición de [[excedente]]s permitiu a [[especialización]] e [[división do traballo]], a aparición do [[comercio]], a acentuación das diferenzas sociais, e co tempo, a orixe da [[Historia]]. Pero iso sería un proceso posterior denominado [[revolución urbana]], tamén segundo o termo de Gordon Childe. Tampouco hai que esquecer, que como revolución, a difusión da agricultura supuxo consecuencias violentas, mesmo dramáticas: * Unha alteración radical da [[paisaxe]] (non a primeira, posto que os grupos cazadores-recolectores tamén impactaron sobre os [[ecosistema]]s de forma transcendental, rematando con moitos deles a medida que se espallaron polo planeta), que pode pasar a definirse como paisaxe humanizada de tipo agrícola, gandeira e forestal ([[paisaxe agraria]]). Esa perda de [[diversidade biolóxica]] e simplificación das cadeas tróficas, sometidas ao gusto humano, tivo á súa vez unha consecuencia moi interesante: Para cada un dos cultivos, a actividade de distintos grupos humanos ao longo de todo o mundo durante milenios permitiu unha prolongada [[selección artificial]] de especies, que deu lugar a unha enorme [[variabilidade xenética]] nas [[semente]]s que na actualidade está a perderse como consecuencia da [[globalización]], que impón procesos agrícolas e sementes estandarizadas, reducidas en número ás máis demandadas polo mercado. O perigo de desaparición deste [[patrimonio da humanidade]] acumulado e conservado nas comunidades rurais dispersas por todo o mundo é obxecto actualmente da atención de programas internacionais de protección.<ref>A [[FAO]] e varios ONG chegaron en 2002 a un ''Acordo sobre a protección dos recursos xenéticos'' [http://www.fao.org/worldfoodsummit/english/newsroom/news/6980-é.html]{{Ligazón morta|data=setembro de 2021}}. Dende unha postura reivindicativa, ecoportal define as sementes como patrimonio dos pobos [https://www.ecoportal.net/temas-especiales/transgenicos/la_semilla_patrimonio_de_los_pueblos/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210422102914/https://www.ecoportal.net/temas-especiales/transgenicos/la_semilla_patrimonio_de_los_pueblos/|date=22 de abril de 2021}}.</ref> * Unha non menor alteración nos propios seres humanos, estimándose que probablemente conduciu a un empeoramento real das condicións de vida por redución da variación da [[dieta]], a pesar de garantir unha subministración máis continua de comida. A vida faise máis segura, pero máis monótona. O sedentarismo e o aumento espectacular da [[densidade de poboación]] tamén produciu peores condicións sanitarias e [[endemia|endemizou]] as enfermidades. A presión da [[selección natural]] sobre a especie humana, dende entón e até hoxe, xa non se efectúa nas mesmas circunstancias que nos centos de miles de anos anteriores (ao posibilitarse a supervivencia e reprodución de individuos que cun modo de vida paleolítico non as acadarían). A [[dinámica de poboacións]] vólvese enteiramente distinta. == Especies vexetais == Os [[cereal]]é foron a especie vexetal decisiva para a Revolución Neolítica na maior parte do mundo, e seguen sendo a base da alimentación humana na actualidade. [[Centeo]], [[trigo]] e [[cebada]] son orixinarios da zona do Crecente Fértil, aínda que quizais non foron as primeiras especies vexetais en pasar da recolección ao cultivo (recentemente acháronse froitos de [[figueira]] que demostran unha selección intencionada na zona de Medio Oriente hai 11.400 anos<ref>A noticia recollida en [http://www.clarin.com/diario/2006/06/01/um/m-01206677.htm Clarín] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090425095809/http://www.clarin.com/diario/2006/06/01/um/m-01206677.htm |date=25 de abril de 2009 }}, 11 de xuño de 2006</ref>). As [[legume]]s, concretamente as [[lentella]]s, tamén teñen un cultivo moi antigo, e algo menos os diferentes [[árbores froiteiras]] ([[cítrico]]s -China-, [[maceira]]s, [[ciruelo]]s) ou os [[banana|plátanos]] (Sueste de Asia).<ref>{{cita web |url = http://www.unctad.org/infocomm/anglais/banana/characteristics.htm |título = Banana |idioma = en |data-acceso = 26 de xaneiro de 2010 |urlarquivo = https://web.archive.org/web/20120314084216/http://www.unctad.org/infocomm/anglais/banana/characteristics.htm |dataarquivo = 14 de marzo de 2012 |urlmorta = yes}}</ref> Na [[Amazonia]] a domesticación de especies vexetais baseouse inicialmente na [[mandioca]] amarga e comezou hai uns 5000 anos.<ref>Dixon & Alexandra E. Aikhenvald (eds.), ''The Amazonian languages''. Cambridge: Cambridge University Press, 1999, ISBN 0-521-57021-2, pp. 4-5</ref> <gallery> Ficheiro:Ears of multicolored corn.jpg|Mazarocas de [[millo]], orixinario de América Central. Ficheiro:Rice-fields-Indonesia-(Java).jpg|Campos de [[arroz]] en [[socalco]]s alagados. [[Illa de Xava]] Ficheiro:Potato EarlyRose sprouts.jpg|A [[pataca]], orixinaria de Suramérica, é o cultivo non cerealista con maior transcendencia. Ficheiro:Dioscorea (Taiwan).jpg|Outro tubérculo, o [[iñame]], orixinou culturas agrícolas moi afastadas entre si: en Asia, Nova Guinea, África e América. Ficheiro:Sorghum.jpg|O [[sorgo]] foi o cereal máis difundido nas antigas agriculturas subsaharianas. Ficheiro:Lens culinaris Sturm8.jpg|[[Lentella]], o principal legume do vello mundo, nunha ilustración botánica de 1796 Ficheiro:Phaseolus vulgaris seed.jpg|Distintas variedades de [[feixón]]s, o principal legume orixinariamente cultivada no novo mundo </gallery> == Especies animais == {{Artigo principal|Domesticación}} [[Ficheiro:Cattle and sheep.jpg|miniatura|Ovellas e vacas estiveron entre as especies máis precozmente domesticadas]] A [[domesticación]] de animais (fóra da do [[can]], seguramente moi anterior, propia de sociedades cazadoras) foi simultánea á das especies vexetais. As máis estendidas hoxe, [[ovino]], [[bovino]] e [[Cabra|caprino]], proceden tamén da zona do Crecente Fértil. A seguinte, decisiva para o desenvolvemento histórico, foi a do [[cabalo]] nas estepas de Asia Central, papel que noutras zonas correspondeu aos [[Camelo|camélidos]] ([[dromedario]]s, [[camelo]]s, [[Lama glama|chamas]] e [[alpaca]]s). As demais especies importantes seleccionáronse de entre todos os grupos zoológicos: [[mamíferos]] (destacadamente o [[porco]]), [[aves]] (as máis usuais denominadas [[Ave de curral|''de curral'']], como [[galiña]]s e [[pato]]s, e outras como as [[pomba]]s -para alimentación e uso [[Columbofilia|colombofílico]]- e as [[rapaces]] -utilizadas en [[cetraría]]-), e mesmo [[insecto]]s ([[abella]] -[[apicultura]]- e [[verme da seda]] -[[sericicultura]]<ref>A súa antigüidade datouse analizando o xenoma dos vermes, que presentan até 354 xenes vinculados á súa utilidade produtiva, en 5000 anos. [http://www.elpais.com/articulo/futuro/gusano/seda/revela/historia/5000/anos/elpepusocfut/20090902elpepifut_2/Tes ''O verme da seda revela a súa historia de máis de 5.000 anos. As características da domesticación ponse de manifesto en 40 xenomas''] 02/09/2009 ], O País, 2 de setembro de 2009.</ref>-). A utilización gandeira de [[réptil]]es (como [[iguana]]s e [[crocodilo]]s) tivo menos extensión. Algunhas das domesticacións máis recentes en termos históricos foron a do [[gato]] (que se debeu á mutua utilidade para felinos e humanos da súa presenza nos celeiros do [[Antigo Exipto]], vulnerables aos roedores) e a do [[elefante]] (con fins económicos e bélicos nas súas variedades asiática e africana, aínda que o uso desta última perdeuse desde a Idade Antiga). == Especies microbianas == O aproveitamento controlado de especies de tamaño microscópico (que non poden considerarse animais nin vexetais) produciuse desde épocas moi temperás, nas que se daba unha [[biotecnoloxía]] inconsciente pero eficaz: a ''gandaría microbiana'' de [[fermento]]s, [[fermento]]s e [[bacteria]]s, que existe desde que existen o [[pan]], os [[produtos lácteos]] e as [[bebidas alcohólicas]]. == Notas == {{Listaref|2}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * {{cita libro| autor = Gordon Childe, V.| título = As orixes da civilización| ano = 1978| editorial = Madrid: F.C.E.| ISBN=84-375-0015-X }} === Outros artigos === * [[Çayönü]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Agricultura]] [[Categoría:Revolucións]] [[Categoría:Neolítico]] [[Categoría:Historia da tecnoloxía]] hsk1s9hzofr2lh63nclfb4c9v7o9x3a 3 143045 7109253 7076296 2025-06-28T08:42:10Z HombreDHojalata 5863 Aviso de artigo curto de máis en [[Revolución iraniana]] usando - [[:w:en:User:DannyS712/Tag.js|Tag]] (v. 2.1) ([[Wikipedia:Marcador de artigos curtos]]) 7109253 wikitext text/x-wiki {| cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0em 0em 1em 0em; width:100%" |- | colspan="3" style="width:45%; vertical-align:top; border-top:1px solid #CEF2E8; border-right:1px solid #CEF2E8;border-left:1px solid #CEF2E8;background-color:#faf6ed;" | <div style="background-color:#CEF2E8; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:110%; font-weight:bold;"> '''[[Wikipedia:Benvidos|Benvid{{U@|o|a|o(a)}}]] á Galipedia, Atobar!'''</div> Esta é a túa páxina de conversa, que che servirá para recibires mensaxes doutros colaboradores. Ademais, tes a túa '''[[Usuario:Atobar|páxina de usuario]]''', onde podes poñer os teus datos, intereses etc. |- | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:110%; font-weight:bold;">[[Ficheiro:Crystal Clear app korganizer.png|20px]] '''Primeiros pasos'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em 1em;"> Os alicerces da Wikipedia son estes [[Wikipedia:Cinco piares|Cinco piares]], polo que é importante que lle botes unha ollada. Na '''[[Wikipedia:Guía|guía de edición]]''' e nas '''[[Wikipedia:COMOs|preguntas frecuentes]]''' podes atopar moita información de axuda. Explícase como [[Wikipedia:Como editar unha páxina|editar unha páxina]], como configurar a interface (por exemplo, elixir a lingua), como [[Especial:Cargar|cargar ficheiros]] e os puntos básicos das '''[[Wikipedia:Políticas e normas|políticas e normas]]''' da Wikipedia. Non precisas de coñecementos técnicos para contribuír aquí. ''Anímate'' a contribuír e presupón ''boa fe'' con respecto ás intencións dos outros colaboradores. Isto é un ''[[wiki]]'', polo que é realmente doado contribuír. Se o desexas podes crear un artigo, paso a paso, [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos|coa axuda do noso asistente]]. </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:110%; font-weight:bold;">[[Ficheiro:Icon apps query.svg|20px]] '''Onde atopar axuda'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em 1em;"> Hai máis información dispoñible na páxina de '''[[Wikipedia:Axuda|axuda]]''' e no [[Wikipedia:Portal da comunidade|Portal da comunidade]]. Pódeste pór en contacto co resto dos usuarios na [[Wikipedia:A Taberna|Taberna da Galipedia]]. Tamén podes contactar cos [[Wikipedia:Administradores|administradores]] na súa páxina de conversa ou no [[Wikipedia:Taboleiro dos administradores|Taboleiro dos administradores]].</div> | style="padding:0em 0.5em 0em 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:110%; font-weight:bold;">[[Ficheiro:Crystal Clear app amor.png|20px]] '''Recomendacións'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em 1em;"> * Na túa páxina de usuario podes pór caixas informativas coas linguas que coñeces, segundo se explica na páxina [[Wikipedia:Babel|Babel]], para que outros saiban en que linguas se poden comunicar contigo ou coas que podes axudar. * Para [[Wikipedia:Como contactar con outros usuarios|responder a unha mensaxe dun usuario]] tes que facelo na súa páxina de conversa, senón, non lle sairá o aviso de que ten mensaxes novas e é moi posíbel que non se decate da túa resposta. * Por favor, [[Wikipedia:Asine as súas mensaxes nas páxinas de conversa|engade sempre a túa sinatura]] nas páxinas de conversa escribindo <nowiki>~~~~</nowiki>. &nbsp; [[Ficheiro:Para asinar usa este botón.png|300px]] * Se o desexas, podes axudarte do [[Wikipedia:Revisor ortográfico|revisor ortográfico]], activándoo en: <small>''[[Especial:Preferencias|Preferencias]] → [[Especial:Preferencias#mw-prefsection-gadgets|Trebellos]] → <u>Navegación</u> → [[Ficheiro:Check mark.png]] '''Ortografía:''' Activar o revisor ortográfico.</small></div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:110%; font-weight:bold;">[[Ficheiro:Nuvola gnome-fs-trash-full.svg|20px]] '''Cometiches un erro?'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em 1em;"> * Queres avisar dun erro que cometiches e que non sabes como solucionar? Deixa unha mensaxe na páxina de conversa dese artigo, comunícao na [[Wikipedia:A Taberna|Taberna]] ou coméntallo a outro usuario. '''Todos cometemos erros''', é normal, e sempre estamos dispostos a axudar a quen comeza. </div> |} Boa estadía e bo traballo.<!-- Modelo:Benvida --> '''Arquivo de vellas conversas''': * [[Conversa usuario:Atobar/arquivo 1|1º semestre de 2009]] * [[Conversa usuario:Atobar/arquivo 2|2º semestre de 2009]] * [[Conversa usuario:Atobar/arquivo 3|1º semestre de 2010]] * [[Conversa usuario:Atobar/arquivo 4|2º semestre de 2010]] * [[Conversa usuario:Atobar/arquivo 5|1º semestre de 2011]] * [[Conversa usuario:Atobar/arquivo 6|2º semestre de 2011]] * [[Conversa usuario:Atobar/arquivo 7|1º semestre de 2012]] * [[Conversa usuario:Atobar/arquivo 8|xullo 2012 a xullo 2018]] == A Wikipedia italiana parada como medida contra a votación do artigo 13 da nova lei europea de copyright == Boas, na [[Wikipedia:A_Taberna_(novas)#A_wikipedia_italiana_parada_como_medida_contra_a_votación_do_artigo_13_da_nova_lei_europea_de_copyright|taberna]] hai unha proposta para bloquear a Galipedia durante 24 horas como medida contra a votación de certos puntos da nova lei europea de copyright. Precísase un consenso da comunidade para poder realizar esta acción, por eso animamos a tódolos usuarios a participar. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 4 de xullo de 2018 ás 07:55 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=4677097 --> == Cárcere Neumunster == Ola, grazas polo comentario na miña conversa. Entón a pauta a seguir é eliminar a información do centro penitenciario dun artigo tan pequeno como o de esta cidade para facer outro aínda máis pequeno sobre o centro penitenciario? Non sabería nin como enlazalos ... Non é o que observo en artigos similares, cal é a razón? --[[Usuario:Iscream icecream]] ([[Conversa usuario:Iscream icecream|conversa]]) Moitas grazas polo exemplo e instrución na páxina da cárcere. Desculpas pola miña inexperiencia. ([[Conversa usuario:Iscream icecream|conversa]]) == páxina de conversa dos artigos == ola admin/usuari@ como xa sabes perfectamente as referencias dos artigos pídense nas páxinas de conversa dos mesmos artigos --[[Especial:Contribucións/188.86.115.149|188.86.115.149]] 4 de agosto de 2018 ás 19:57 (UTC) == RE:Arafat == Boas Alejandro. Sobre Arafat, o seu nome en árabe é '''ياسر عرفات''', separado '''ي ا س ر ع ر ف ا ت''', e aplicando [[WP:TRL]] '''Y-(a)-s-r (a)-r-f-(a)-t'''; enchendo os ocos queda '''Yasir Arafat'''. As "y" e "w" non intervocálicas mudan en "i" e "u" respectivamente, polo que o nome axeitado é '''Iasir Arafat'''. O seu nome completo, '''محمد ياسر عبد الرحمن عبد الرؤوف عرفات''', romanizaríase como '''Muhamad Iasir Abdul Rahman Abdul Rauf Arafat'''. Saúdos! --[[Usuario:Norrin strange|Norrin]]<sup> ([[Conversa_Usuario:Norrin strange|Fálame]])</sup> 7 de agosto de 2018 ás 13:21 (UTC) == Seguindo coa asociación == Boas, na [[Wikipedia:A_Taberna_(xeral)#Seguindo_coa_asociación|taberna]] hai unha proposta para continuar avanzando na creación da asociación de amigas e amigos da Galipedia, tódolos comentarios son benvidos. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 8 de agosto de 2018 ás 23:17 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=4677097 --> == Votación administradores da interface e enmendas administradores == Ola. Acaba de comezar a '''[[Wikipedia:Votacións/Definición de administradores da interface e enmendas en relación ós administradores|votación para a proposta de definición do novo grupo de administradores da interface e dúas enmendas para a actual política de administradores]]'''. As conversas previas a esta votación pódense atopar [[Wikipedia:A_Taberna_(novas)#New_user_group_for_editing_sitewide_CSS/JS|neste fío da Taberna]] e na propia [[Conversa Wikipedia:Votacións/Definición de administradores da interface e enmendas en relación ós administradores|páxina de conversa da votación]]. Saúdos. [[Usuario:Banjo|<span style="font-family:Verdana; font-size:medium; color:#000000; text-shadow:gray 0.2em 0.2em 0.5em;">☣'''''Banjo'''''</span>]]&nbsp;[[Conversa usuario:Banjo|<sup><span style="font-family:Verdana; font-size:x-small; color:#dd0000; text-shadow:gray 0.2em 0.2em 0.5em;">'''''tell me'''''</span></sup>]] 10 de agosto de 2018 ás 18:20 (UTC) <!-- Mensaxe enviada por User:Banjo@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=4677097 --> == Paraskeví Papakhrístou == Ola Alejandro. Moitas grazas poa túa aclaración sobre a transcrición do χ grego. Pero teño un problema: non son quen de editar un novo artigo co nome '''Paraskeví Papachristou''' (o acento do apelido, en galego, sobra), porque cando poño o título, sáeme sempre o que estuou a editar. Non sei se ti es "administrador" (creo que si); daquela rogaríache que, por favor, cambiases o título (sen o acento do apelido). Se non, que lle pediras a algún administrador que o cambie anída que estea co modelo ''en uso''. Eu agardarei a ver se o podes solucionar e, mentres, dadícome a outros artigos pendentes. Moitas grazas por antecipado. Un cordial saúdo. --'''[[Usuario:Xoio|Xoio]]'''<sup>''[[Conversa Usuario:Xoio|Éche o que hai]]''</sup> 16 de agosto de 2018 ás 15:21 (UTC) ==Ciúmes== Evidentemente non é un lusismo, pero vamos deixalo aí… [[Usuario:One2|One2]] ([[Conversa usuario:One2|conversa]]) 16 de agosto de 2018 ás 23:52 (UTC) :Ola, [[Usuario:One2|One2]]. Si o é. Non figura no DRAG, que só da por bo ''celos'' ({{DRAG|celos}}), e no Gran Xerais sucede o mesmo, co engadido de que a maiores apostila como incorrecto *ciumes, *ciumento e *ciumoso, por celos e celoso respectivamente. Se tes algunha queixa ou pensas que pode tratarse dun erro, é a esas institucións a quen debes dirixirte, pois como sabes a Wikipedia non é fonte primaria, e en consecuencia segue os criterios académicos que elaboran outros. Un saúdo. --[[Usuario:Atobar|Atobar]] <sup>([[Conversa Usuario:Atobar|conversa comigo]])</sup> 17 de agosto de 2018 ás 09:05 (UTC) == Lista de voces dos animais == Ola Atobar. Había tanto tempo que non editaba que busquei todo el non referenciei res.Todas son voces do DRAG, e algunha engadida máis específica do Dicionario de dicionarios da lingua galega. Intentarei referencialo. Un saúdo. {{Sensinatura|Nachonion}} == Facultade de Ciencias do Deporte e a Educación Física da Coruña == Ola Alejandro. Sinto ter que amolarte, unha vez máis, por outra das miñas ''clásicas falcatruadas''. Resulta que acabo de redactar a 1ª edición do artigo [[Facultade de Ciencias do Deporte e a Educación Física da Coruña]] que, por un dos meus ''clásicos despistes'', titulei como [[Facultade de Ciencias do Deporte e a Educación Física da Universidade da Coruña]], engadindo o de "Universidade" en contra do usual nos títulos das facultades (fixen outros, fundamentalmente da [[USC]], e aí non me equivoquei). De momento, para emendar o erro, fixen unra redirección do segundo para o primeiro. Quixera a túa axuda en dúas alternativas: # Se podo facer eu o cambio, se me esxplicas como se pode facer, ou # Se o podes amañar ti. Desculpa o traballo extra que che fago facer, que ti xa tes de abondo.<br>Nota: outras redireccións que fixen, do [[Instituto Nacional de Educación Física de Galicia]] e mais do [[INEF Galicia]], fíxenas xa para [[Facultade de Ciencias do Deporte e a Educación Física da Coruña]],<br>Moitas grazas antecipadas, e as miñas desculpas. Unha aperta. --'''[[Usuario:Xoio|Xoio]]'''<sup>''[[Conversa Usuario:Xoio|Éche o que hai]]''</sup> 4 de setembro de 2018 ás 17:16 (UTC) : Esa redirección xa a fixen. Pero agora teño un problema máis gordo. Banjo indica que "violei os dereitos de autor". Vou ver se amaño iso, senón se elimina o artigo e quedo vetado para escribir na Galipedia. --'''[[Usuario:Xoio|Xoio]]'''<sup>''[[Conversa Usuario:Xoio|Éche o que hai]]''</sup> 4 de setembro de 2018 ás 17:57 (UTC) :: Ola. Perdoa que che moleste outra vez. Pero agora que o artigo [[Facultade de Ciencias do Deporte e a Educación Física da Universidade da Coruña]] está ''libre de sospeitas'', cumpriría cambiar o título polo de [[Facultade de Ciencias do Deporte e a Educación Física da Coruña]], para harmonizar con outros artigos similares. Pero eu non o podo facer. Poderías facelo ti? Grazas. --'''[[Usuario:Xoio|Xoio]]'''<sup>''[[Conversa Usuario:Xoio|Éche o que hai]]''</sup> 7 de setembro de 2018 ás 21:24 (UTC) == Facultade de Ciencias do Deporte e a Educación Física da Coruña == Moitas grazas, amigo. --'''[[Usuario:Xoio|Xoio]]'''<sup>''[[Conversa Usuario:Xoio|Éche o que hai]]''</sup> 8 de setembro de 2018 ás 12:57 (UTC) == Recordatorio de revisión dos estatutos da asociación == Boas, na [[Wikipedia:A_Taberna_(xeral)#Seguindo_coa_asociación|taberna]] hai un recordatorio para a revisión dos estatutos da futura asociación de promoción da Galipedia e do día da asemblea constituínte que será o vindeiro día 22, sábado, en Santiago. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 8 de setembro de 2018 ás 23:21 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=4677097 --> == Proposta de aviso na cabeceira sobre a votación da proposta de directiva sobre dereitos de autor no Parlamento Europeo == Boas, na [[Wikipedia:A_Taberna_(propostas)#Proposta_de_aviso_na_cabeceira_sobre_a_votación_da_proposta_de_directiva_sobre_dereitos_de_autor_no_Parlamento_Europeo|taberna]] hai unha proposta para poñer un aviso os días 11 e 12 de setembro en tódalas páxinas da Galipedia, para pedir a mobilización de todo o mundo para pedir ós parlamentarios da UE que protexan o Dominio Público na próxima reforma das leis europeas de dereitos de autor. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 10 de setembro de 2018 ás 00:27 (UTC) <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=4677097 --> == Eliminación dos errores dos meus artículos == Boas tardes Atobar. Que erros teño nos meus artículos e como podo correxilos? Vexo que deixaches unha mensaxe na miña páxina dicindo que podías axudarme --[[Usuario:Andbar02|Andbar02]] ([[Conversa usuario:Andbar02|conversa]]) 11 de setembro de 2018 ás 16:53 (UTC) :E o formato porqué non é correcto? E que máis problemas ten o artigo de Relación entre España e Xapón? A min paréceme que está ben estruturado. Grazas por responder{{Sensinatura|Andbar02}} == Sobre a Referencia do nome alternativo ao Sancosmeiro == Non referenciei xa que non existe ningún artigo que o recolla coma tal. Iso non quita que o nome tradicional na súa zona de orixe (San Ourente, Outes) siga a ser "chapeu de San Ourente". Editei nesta sección porque non sei como engadir unha nova. {{Sensinatura|Anxo Núñez Fernández}} == Continuamos organizando a asociación de apoio á Galipedia == Boas, na [[Wikipedia:A_Taberna_(xeral)#Seguindo_coa_asociación|taberna]] xa está indicado o lugar e a hora para revisar e rematar os estatutos da futura asociación de apoio á Galipedia. A reunión será no Centro Sociocultural As Fontiñas de Santiago de Compostela, este sábado día 22 a partir das 11:00. Hai máis detalles no comentario da taberna. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 20 de setembro de 2018 ás 22:39 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=4677097 --> == Suxestións de uso de linguaxe inclusiva na Galipedia == Boas, na [[Wikipedia:A_Taberna_(propostas)#Suxestións_de_uso_de_linguaxe_inclusiva_na_Galipedia|taberna]] están a comezar os debates sobre unhas propostas para mellorar a linguaxe inclusiva na Galipeida, tódolos comentarios son benvidos. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 29 de setembro de 2018 ás 00:00 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=4677097 --> <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=4925674 --> == Reino de Asturias == Atobar, hai que facer algo xa co artigo [[Reino de Asturias]]. Non entro xa en si existiu ou deixou de facelo, falo de que de é completamente ilexible e fai valoracións que non cumpren co punto de vista neutral. Por exemplo na cabeceira do artigo di: {{Cita| Para esta parte da historiografía '''estase a falsear a historia''' pois ao non respectar a literalidade da documentación, a cal fai sempre referencia ao Reino de Galicia, '''terxivérxanse os feitos''' xa que coa mudanza de nome muda tamén a propia idea do que o reino representou...}} E outras tantas... Penso que para ter un artigo así, que o único obxectivo que ten é facer unha listaxe das fontes nas cales se nega a existencia do devandito reino, o mellor e borralo e facer un máis neutral. Non sei que opinas... --[[Usuario:AMPERIO|AMPERIO]] ([[Conversa usuario:AMPERIO|conversa]]) 4 de outubro de 2018 ás 16:35 (UTC) ==Resquebraxar?== Boas, unha dúbida, é correcto o termo ''resquebraxar''? É que non o atopo nin no DRAG ni no Gran Xerais, nin no de Dúbidas... Saúdos, [[Usuario:Elisardojm|Elisardojm]] ([[Conversa Usuario:Elisardojm|conversa]]) 6 de outubro de 2018 ás 09:42 (UTC) :Moi ben, moitas grazas! Saúdos, --[[Usuario:Elisardojm|Elisardojm]] ([[Conversa Usuario:Elisardojm|conversa]]) 6 de outubro de 2018 ás 14:39 (UTC) == Modiificación en texto de portada == Boas, hoxe comeza unha votación para [[Wikipedia:Votacións/Cambiar todos os editores na portada|decidir se cambiar ou non]] un pequeno texto da portada. Anímase a participar a tódalas persoas usuarias que [[Wikipedia:Votacións#Quen_pode_votar?|poidan votar]]. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 9 de outubro de 2018 ás 00:18 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=4925674 --> == [[Pedro Ignacio Wolcan Olano]] == Hola, querido Atobar, como estàs? Yo bien! He abierto esta pagina, en la Galipedia, y te pido por favor alguno minuto de tu tiempo por un contextito rapido, no hà muchas cosas. Muchas gracias por todo, y si quieres te contexto en Italiano y Francès. [[Usuario:Rei Momo|Rei Momo]] ([[Conversa usuario:Rei Momo|conversa]]) 9 de outubro de 2018 ás 08:16 (UTC) == Gacela de Clarke == Ola Alejandro. Non me importa que lle cambiases o título á páxina '''''Ammodorcas clarkei''''', polo de '''Gacela de Clarke'''. Pero deberías suprimir, daquela, o modelo ''título en cursiva''. Un cordial saúdo, Luís --'''[[Usuario:Xoio|Xoio]]'''<sup>''[[Conversa Usuario:Xoio|Éche o que hai]]''</sup> 10 de outubro de 2018 ás 17:20 (UTC) : Ola. Recupeaches a "frase correcta en concordancia coa fórmula empregada noutros artigos". Non sei se hai unha nova ''norma'' na Galipedia para estes casos. Eu, de momento, non vin en ningún artigo esta ''fórmula'': "A gacela de Clarke, ou polo nome cientíco ''Ammodorcas clarkei''". O que si vexo e que a tal fórmula é, gramaticalmente, incorrecta (ademais de incomprensíbel). Nos textos biolóxicos, tanto de ooloxía como de botánica, cando se usa o nome vulgar dunha especie, o habitual é poñer, a continuación, o mome científico, pra ue non haxa dúbida sobre a especie qu e cita. Ao nome científico pódese engadir, ou non, o nome do descritor co ano da descrición ou sen el. Polo tanto, neste caso, caberían as opcións: :* A gacela de Clarke, ''Ammodorcas clarkei'', é... :* A gacela de Clarke, ''Ammodorcas clarkei'' Thomas, é... :* A gacela de Clarke, ''Ammodorcas clarkei'', Thomas 1891, é... :: Un saúdo. --'''[[Usuario:Xoio|Xoio]]'''<sup>''[[Conversa Usuario:Xoio|Éche o que hai]]''</sup> 11 de outubro de 2018 ás 11:01 (UTC) == ''Litocranius walleri'' == Ola. Perdoa que te moleste outra vez. Pero é un asunto que eu non podo amañar. Resulta que onte á noite, na madrugada, acabei de rematar o longo artigo do [[antilopinos|antilopino]] ''[[Litocranius walleri]]''. En outros traballos anteriores que fixen, antes e despois de empezar na Galipedia, non encontrei na bibliografía dispoñíbel naquel momento ningún nome galego para esta especie, xa que en case todos os idiomas úsase o nome inglés, ''gerenuk'' (algúns coa variante ''gerenuc''), escollín, por proximidade lingúistica, o nome catalán, ''antílop girafa'', que adaptei como '''antílope xirafa'''. E así foi como comecei a editalo. Pero encontrei a páxina web ''A Chave'' que, ao parecer, é para a ''autoridade competente'' da Gaipedia unha "fonte fiábel", e alí chámana, na sección de "ungualdos" ([https://www.achave.gal/wp-content/uploads/achave_osnomesgalegosdos_ungulados.pdf Os nomes galegos dos ungulados]) '''gacela xirafa''', nome que non me parece mal (en realidade, polo seu tamaño —agás o pescozo e as patas—, é una "gacela". Así que corrixín o título da páxina e puxen (por orde alfafética, '''Antílope xirafa/Gacela xirafa'''). Non recorrín, como fixen outras veces, e como se fai nalgunhas wikis, por exemplo na castelá, a poñer o título só con nome científico, porque noutras ocasións xa me ''tiraron das orellas'' dicindo que, se había un nome galego "autorizado", había que poñelo. Para min, a autoridade é a Real Academia Galega (e os dicionarios de lingua con maís entradas que din no prólogo que ''se acomodan ás normas da RAG-ILG'' (aínda que algúns, como os de ''Ir Indo'' ás veces van por libre). En resume, o título pode quedar así (hai algunha redirección —feita por min— que remite a "Antílope xirafa", ou sería conveniente cambiar o título por '''Gacela xirafa''' (cousa que, como sabes, eu non podo facer) e amañar as redireccións, que non son moitas? Agradeceríache moito que consideraras o caso e que me deras a túa opinión (e se a opinión é que hai que cambiar o título, ti podes facelo, deixando o de "antílope xirafa" como sinónimo). Un cordial saúdo, Luís. --'''[[Usuario:Xoio|Xoio]]'''<sup>''[[Conversa Usuario:Xoio|Éche o que hai]]''</sup> 13 de outubro de 2018 ás 20:29 (UTC) == Díbatag == Supoño que se pode cambiar o nome da páxina. Aparece así, con acentuación esdrúxula, no dicionario Digalego, que é avalado pola Xunta, pero non aparece aínda no DRAG. Non sei se hai que esperar a que apareza no DRAG, pero creo que o Digalego debería ser dabondo.--[[Usuario:Miguelferig|Miguelferig]] ([[Conversa usuario:Miguelferig|conversa]]) 18 de outubro de 2018 ás 19:02 (UTC) == Preparación do servizo ORES na Galipedia == Boas, en [[Wikipedia:A_Taberna_(novas)#Preparación_do_servizo_ORES_na_Galipedia]] coméntase a preparación da aplicación do servizo ORES na Galipedia. Precísase xente que avalíe algúns artigos para ensinar ó servizo automático antes de que este poida comezar a traballar, os interesados teñen máis información na taberna. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 25 de outubro de 2018 ás 18:14 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=4925674 --> == Lingua flamenga == Por suposto. Perde conta que xa me encargo eu de facelo. Saúdos.--[[Usuario:Breogan2008|Breogan2008]] ([[Conversa usuario:Breogan2008|conversa]]) 25 de outubro de 2018 ás 20:46 (UTC) == Re: Re: Borrado de artigos. == ¡Hola! Que tal, compañeiro? Non se trata dunha actitude á brava, mais só para romper a inercia. ''Há braços''. --[[Usuario:Judcosta|Johnny Ulrich DC]] ([[Conversa usuario:Judcosta|Fálame]]) 26 de outubro de 2018 ás 13:22 (UTC) :Se volveres a me ameazar, abrirei disputa, pois as túas accións non son correctas. Mira un exemplo [https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tsukidashi&type=revision&diff=4989614&oldid=4988982 aquí]. Saúdos. &mdash; [[Usuario:Judcosta|Johnny Ulrich DC]] ([[Conversa usuario:Judcosta|Fálame]]) 15 de novembro de 2018 ás 00:12 (UTC) == Xornal El Momento (Viveiro) == Bo día, estou a realizar un traballo de investigación na Universidade de Santiago de Compostela sobre o xornal El Momento, editado en Viveiro entre os anos 1931 e 1934. Comprobei que colaborou vostede na edición da súa páxina na wikipedia, e gustariame saber se coñece algunha referencia documental máis alá das xa publicadas, ou se sabe da existencia de arquivos de hemeroteca, xa que eu non dou atopado ningún. Moitas grazas de antemán, un saúdo {{Sensinatura|Gloriapcacharron}} == Votación sobre icona para artigos do Wikiproxecto de 1000 artigos de calidade para alumnado de 12 a 16 anos == Boas, en [[Wikipedia:Votacións/Icona nos artigos do Wikiproxecto para alumnado 12/16]] comezou a votación para decidir se engadir ou non unha icona nos artigos do Wikiproxecto dos 1000 artigos de calidade para o alumnado de 12 a 16 anos. A votación durará ata o 4 de decembro de 2018. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 5 de novembro de 2018 ás 13:16 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=4925674 --> == BiTraGa == Máis vale tarde que nunca :). Creáronse dúas propiedades en wikidata, [[d:Property:P6173]] e [[d:Property:P6175]], unha para obras e outra para autores. Os modelos quedan creados, {{m|Bitraga autor}} e {{m|Bitraga obra}}. Tamén quedan engadidas as propiedades no control de autoridades. O ideal sería usar os modelos puntualmente cando haxa que referenciar títulos ou obras dos autores, e deixar as ligazóns para o propio CdA. [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/#/catalog/2013 Aquí] e [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/#/catalog/2005 aquí] pódense ir engadindo os IDs ós elementos de Wikidata correspondentes dunha forma semi-automática, irei dándolle a isto pouco a pouco segundo vaia sacando tempo. {{@|HombreDHojalata}} isto é semellante ó que se fixera para Galiciana. [[Usuario:Banjo|<span style="font-family:Verdana; font-size:medium; color:#000000; text-shadow:gray 0.2em 0.2em 0.5em;">☣'''''Banjo'''''</span>]]&nbsp;[[Conversa usuario:Banjo|<sup><span style="font-family:Verdana; font-size:x-small; color:#dd0000; text-shadow:gray 0.2em 0.2em 0.5em;">'''''tell me'''''</span></sup>]] 25 de novembro de 2018 ás 20:34 (UTC) :Moitas grazas, {{@|Banjo}}. Varias cousas: que é CdA? E outra: fai unha cousa: modifica ti, por exemplo en [[H.G. Wells]], as ligazóns ás súas obras en BiTraga para que vaian mediante os modelos. Pídocho para termos un caso práctico como guieiro a partir do cal meterlle man o demais ao resto. Grazas. --[[Usuario:Atobar|Atobar]] <sup>([[Conversa Usuario:Atobar|conversa comigo]])</sup> 26 de novembro de 2018 ás 10:35 (UTC) ::CdA = [[Control de autoridades]] (refírese concretamente ao ''[[Modelo:Control de autoridades]]''). Exemplo: --[[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 26 de novembro de 2018 ás 11:54 (UTC) [[Ficheiro:Control de autoridades. José Manuel B. López Vázquez.png|centro|link=José Manuel B. López Vázquez]] :::{{small|Grazas [[Usuario:HombreDHojalata|HdH]]! :)}} Co modelo de {{m|Bitraga obra}} a primeira referencia nese artigo podería quedar así: :::{{bitraga obra|1172|título=A máquina do tempo|tradutor=[[Raúl Araya]]|editorial=[[Toxoutos]]|ano=2002}} :::Pero ó ver isto coido que non nos vale este modelo, xa que este liga coas obras orixinais e non coas traducións individuais, que polo que vexo pode haber máis dunha tradución por obra orixinal. Por isto faise necesario un novo modelo para manexar as traducións, independente dos dous xa creados. Póñome con iso e en canto teña novedades aviso. [[Usuario:Banjo|<span style="font-family:Verdana; font-size:medium; color:#000000; text-shadow:gray 0.2em 0.2em 0.5em;">☣'''''Banjo'''''</span>]]&nbsp;[[Conversa usuario:Banjo|<sup><span style="font-family:Verdana; font-size:x-small; color:#dd0000; text-shadow:gray 0.2em 0.2em 0.5em;">'''''tell me'''''</span></sup>]] 26 de novembro de 2018 ás 21:08 (UTC) {{sen sangría}} Queda listo o modelo, {{m|Bitraga trad}}. Useino nas tres primeiras refs de [[H.G. Wells]], as dúas primeiras con maior detalle, a terceira co mínimo necesario. O primeiro parámetro é o identificador da web, pode sacarse da URL correspondente (p.ex <nowiki>http://bibliotraducion.uvigo.es/traduccions_ver.php?id=5473</nowiki> -> 5473). O resto de parámetros son relativamente sinxelos. De todas formas o modelo está baseado en {{m|cita libro}}, polo que hai marxe para engadirlle máis parámetros se fan falla. En canto colla folgos engadireille as instrucións na páxina deste modelo e dos outros dous. [[Usuario:Banjo|<span style="font-family:Verdana; font-size:medium; color:#000000; text-shadow:gray 0.2em 0.2em 0.5em;">☣'''''Banjo'''''</span>]]&nbsp;[[Conversa usuario:Banjo|<sup><span style="font-family:Verdana; font-size:x-small; color:#dd0000; text-shadow:gray 0.2em 0.2em 0.5em;">'''''tell me'''''</span></sup>]] 27 de novembro de 2018 ás 19:15 (UTC) * Moitas grazas, Banjo. Parece sinxelo. --[[Usuario:Atobar|Atobar]] <sup>([[Conversa Usuario:Atobar|conversa comigo]])</sup> 27 de novembro de 2018 ás 19:20 (UTC) == Cuarta malla de artigos da Galipedia == Boas, en [[Wikipedia:A_Taberna_(propostas)#Cuarta_malla_de_artigos_da_Galipedia]] fíxose unha proposta para organizar a Cuarta malla de artigos da Galipedia, tódolos comentarios son benvidos. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 25 de novembro de 2018 ás 22:05 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=4982618 --> == Entrega do Premio Rosalía de Castro == Boas, en [[Wikipedia:A_Taberna_(novas)#Entrega_do_Premio_Rosalía_de_Castro]] hai información sobre a cerimonia de entrega do Premio Rosalía de Castro de Lingua á Galipedia, será o día 12 de decembro ás 17.00 h no Pazo de Mariñán (Bergondo). As persoas interesadas en asistir deben anotarse nese lugar para indicar a asistencia á Deputación. Tamén se pode facer entre todos unha nota en nome da comunidade para ler no momento da recollida. Saúdos, [[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 28 de novembro de 2018 ás 16:07 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=4998031 --> == Chasco == Hai un problema na galipedia coa ave chasco. Creo que hai dúas páxinas de ''Saxicola rubetra'', e confusión con ''Saxixola torquatus''. Hai que velo con calma. Intentarei facer a páxina do chasco común (para min ''S. torquatus''). Pero hai un lio co nome das páxinas. Con tempo irei facendo o que poida, pero non é a época de máis tempo libre para min agora.--[[Usuario:Miguelferig|Miguelferig]] ([[Conversa usuario:Miguelferig|conversa]]) 28 de novembro de 2018 ás 19:08 (UTC) == Nova firma dos estatutos de A3GAL == Boas, en [[Wikipedia:A_Taberna_(xeral)#Seguindo_coa_asociación]] hai información sobre a nova firma dos estatutos da asociación A3GAL e a posibilidade de aparecer como socio fundador da mesma. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 11 de decembro de 2018 ás 16:06 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=4998031 --> == Re: Enciclopedias... == Non atopo res. Nin ''Cassiv...'', nin ''Casiv....'' --[[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 18 de decembro de 2018 ás 20:47 (UTC) == Listas xeradas automaticamente no espazo de nomes principal == Boas, en [[Wikipedia:A_Taberna_(axuda)#Listas_xeradas_automaticamente]] no espazo de nomes principal, está a falarse do uso de listas xeradas por bots a partir dos datos de Wikidata. Tódolos comentarios son benvidos. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 26 de decembro de 2018 ás 20:22 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5010812 --> == Re: Jami == Boas Alejandro, co persa pasa que non está engadido en [[WP:TRL]] polo de agora. Porén, como falamos [[Conversa:Omar Khayyam|nesta conversa]], a futuro haberá que engadilo. Segundo o previsible as romanizacións de [ جامی ] (Jami) e [ نقش جهان ] (Naqsh-e Yahán) quedarán como: * [ جامی ] --> separando --> [ ج ا م ی ] --> romanizando e espello [ j ā m i ] --> quedará como ''Jāmi'' ou ''Jami''. * [ نقش جهان ] --> separando --> [ ن ق ش ج ه ا ن ] --> romanizando e espello [ n (a) q š (-e) j (a) h ā n ] --> quedará como ''Naqš-e Jahān'' ou ''Naqš-e Jahan''. Xa che digo, porén, que non hai política para o persa polo de agora... Eu a verdade é que non teño demasiados folgos, amais de que lle vin algunhas eivas a algunhas linguas coa política actual que penso que cómpre modificar. Pero como xa é a segunda vez, vou facerme un espazo persoal ([[Usuario:Norrin strange/Romanización2]]) para comezar a traballalo paseniño. --[[Usuario:Norrin strange|Norrin]]<sup> ([[Conversa_Usuario:Norrin strange|Fálame]])</sup> 19 de xaneiro de 2019 ás 19:35 (UTC) ::Non, non, transliteralo coma se fora árabe sería un erro... as letras non teñen o mesmo valor no persa que no árabe. --[[Usuario:Norrin strange|Norrin]]<sup> ([[Conversa_Usuario:Norrin strange|Fálame]])</sup> 20 de xaneiro de 2019 ás 12:23 (UTC) == Categorización de persoas por etnia, raza, sexo, xénero, relixión, orientación sexual, ideoloxía política == Boas, en [[Wikipedia:A_Taberna_(políticas)#Categorización_de_persoas_por_etnia,_raza,_sexo,_xénero,_relixión,_orientación_sexual,_ideoloxía_política,_etc.]] comezou un debate para falar sobre diferentes categorizacións dos artigos de biografías, tódolos comentarios son benvidos. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 25 de xaneiro de 2019 ás 14:11 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5010812 --> == Reprodución de citas traducidas xa publicadas == Ola, que tal? Estaba ampliando a seguinte entrada [[Olympe de Gouges]] e mudei unha cita traducida do francés que aparecía e máis tarde engadín outra. O tema é que, aínda que sexan ilustrativas, non sei se están permitidas, xa que o libro do que proveñen ten copyright. A verdade é que me dá algo de preguiza revisar a Lei de propiedade intelectual para mirar o dos límites de "ilustración" e pensei que posiblemente ti o teñas claro. Púxenlle este modelo de referencia, por se serve. <ref>Tradución de Mercedes Pacheco Vázquez en {{cita libro|apelidos=Gouges|nome= Olympe de| título=Escritos políticos e literarios|ano=2007|editorial=Sotelo Blanco|isbn=9788478245116}}</ref> A ver se me podes axudar. Graciñas! {{Listaref}}[[Usuario:Maria zaos|Maria zaos]] ([[Conversa usuario:Maria zaos|conversa]]) 31 de xaneiro de 2019 ás 15:23 (UTC) :Moitas grazas! Si, como di, HdH entraría dentro do "fair use". Tiña a dúbida porque soábame que cando se inclúen citas (a típica ao inicio dun poema dentro dun poemario)nunha obra (xa con lucro, claro) requiría permiso. A ver se me repaso a lei de novo e fago unha chuleta destas cousas...--[[Usuario:Maria zaos|Maria zaos]] ([[Conversa usuario:Maria zaos|conversa]]) 1 de febreiro de 2019 ás 08:42 (UTC) ::Ollo [[user:Maria zaos|Maria]], eu non dixen nada do "[[:en:fair use|fair use]]". Aquí non admitimos o "fair use". O "fair use" non permite uso comercial e o que nós publicamos está baixo [[CC BY-SA]] e permite calquera uso, mesmo comercial. Eu falei de dereito de cita ([[:en:right to quote|right to quote]]). Son dous conceptos completamente distintos. --[[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 1 de febreiro de 2019 ás 12:09 (UTC) == Proposta de modificación en efeméride do 26 de agosto == Boas, en [[Wikipedia:A Taberna (propostas)#Modificación en efeméride do 26 de agosto]] presentouse unha modificación da efeméride [[Wikipedia:Efemérides destacadas/26 de agosto]] que precisa a revisión da comunidade para acadar un consenso sobre a cuestión, tódolos comentarios son benvidos. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 12 de febreiro de 2019 ás 00:12 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5010812 --> <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5010812 --> == Referencias para efemérides == Ola! moitas grazas polas referencias de datas que faltaban en varias mulleres galegas. Que rápidez!. Ando a revisar as efemérides para incluír en cada día ós poucos e a verdade é que se me puña a buscalas ao mesmo tempo, con tanta pestana e hoxe co día espesiño que levo tiña risco de confundirme. Tomo nota das túas fontes ;) . Todos os días aprendo algo. Un saudiño. --[[Usuario:Maria zaos|Maria zaos]] ([[Conversa usuario:Maria zaos|conversa]]) 25 de febreiro de 2019 ás 20:57 (UTC) == Colaboración en evento sobre normalización lingüística == == Colaboración en evento sobre normalización lingüística == Boas, en [[Wikipedia:A_Taberna_(novas)#Colaboración_en_evento_sobre_normalización_lingüística]] presentouse unha solicitude para participar nun encontro de normalización lingüística organizado polo Consello da Cultura Galega. As persoas interesadas en participar poden comentalo nese fío. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 28 de febreiro de 2019 ás 23:42 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5010812 --> == Primeira asemblea de A3GAL == Boas, en [[Wikipedia:A_Taberna_(xeral)#Primeira_asemblea_de_A3GAL]] anúnciase a primeira asemblea da Asociación de Amigas e Amigos da Galipedia e do Coñecemento Libre para o vindeiro 9 de marzo en Ourense. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 1 de marzo de 2019 ás 14:02 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5010812 --> == Poñer aviso nas páxinas da wikimaratona deste sábado == Boas, ó final da proposta [[Wikipedia:A_Taberna_(novas)#Contacto_da_concelleira_de_Igualdade_de_Ourense]] hai unha proposta para engadir un aviso na cabeceira de tódalas páxinas dos artigos para anunciar a todo o mundo a wikimaratona que se vai realizar este sábado 9 en Ourense. Se estás de acordo coa idea, pon un ''concordo'' ó final e asina co teu usuario. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 7 de marzo de 2019 ás 09:03 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5010812 --> == Modelos BITRAGA == Grazas Atobar. Tereinos en conta nos seguintes artigos que faga. Saúdos.--[[Usuario:Breogan2008|Breogan2008]] ([[Conversa usuario:Breogan2008|conversa]]) 12 de marzo de 2019 ás 16:49 (UTC) == [[Wikipedia:Votacións/Wikipedia:Citar as fontes/proposta 2019]] == Acaba de comezar unha votación para a proposta de actualización da redacción da política [[Wikipedia:Citar as fontes]], anunciada [[Wikipedia:A Taberna (políticas)#Calendario de votacións de propostas de políticas e normas - Marzo-Abril-Maio 2019|nesta mensaxe da taberna]]. Podes ver e participar na votación e conversa sobre a mesma na seguinte ligazón: '''[[Wikipedia:Votacións/Wikipedia:Citar as fontes/proposta 2019]]'''. Un saúdo. [[Usuario:Banjo|<span style="font-family:Verdana; font-size:medium; color:#000000; text-shadow:gray 0.2em 0.2em 0.5em;">☣'''''Banjo'''''</span>]]&nbsp;[[Conversa usuario:Banjo|<sup><span style="font-family:Verdana; font-size:x-small; color:#dd0000; text-shadow:gray 0.2em 0.2em 0.5em;">'''''tell me'''''</span></sup>]] 14 de marzo de 2019 ás 23:02 (UTC) <!-- Mensaxe enviada por User:Banjo@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Propostas_de_Pol%C3%ADticas&oldid=5089675 --> == Editora == Ola! Só quería preguntarche por que a corrección de "editora" por "editorial". Entendo que a consideras incorrecta, pero no [https://digalego.xunta.gal/digalego/Html/index.php?op=ver&id=23952&opcion=entrada&entrada=editora dicionario Digalego] está recollida (aínda que redirixa a "editorial", tal vez recomendando o seu uso, o que non indica incorrección). E alén diso, hai [https://gl.wikipedia.org/w/index.php?search=editora&title=Especial%3AProcurar&go=Artigo numerosos exemplos] de empresas editoriais galegas que levan o apelido "editora". Non se trata dunha omisión de "empresa"? As (empresas) editoras, como se podería encontrar en exemplos equivalentes como [https://praza.gal/politica/portos-nega-trato-de-favor-a-ence-tras-modificar-unha-lei-so-para-ela#a-exministra-tocino-renova-como-conselleira-de-ence-tras-a-prorroga-concedida-polo-goberno-en-funcions "a (empresa) cotizada"], ou [https://praza.gal/politica/ponton-ante-ence-a-politica-forestal-non-a-pode-decidir-quen-converte-galiza-nun-eucaliptal "a (empresa) pasteira"]. Espero que sirva só como enriquecemento do debate, non como ataque nin nada así. Graciñas de todas formas polas túas revisións. --[[Usuario:Marcoos44|Marcoos44]] ([[Conversa usuario:Marcoos44|conversa]]) 18 de marzo de 2019 ás 23:01 (UTC) Grazas pola resposta. Só dicirche que hai algúns [https://gl.wikipedia.org/w/index.php?search=ionqui&title=Especial:Procurar&go=Artigo "ionquis"] sen [https://academia.gal/dicionario?p_p_id=dictionarynormalsearch_WAR_BUSCARAGFrontendportlet&p_p_lifecycle=0&p_p_state=normal&p_p_mode=view&p_p_col_id=column-2&p_p_col_count=1&_dictionarynormalsearch_WAR_BUSCARAGFrontendportlet_miniSearchNoun=xonqui corrixir]. Saúdos. --[[Usuario:Marcoos44|Marcoos44]] ([[Conversa usuario:Marcoos44|conversa]]) 18 de marzo de 2019 ás 23:37 (UTC) == Accións a tomar contra o artigo 13 da Directiva Europea == Boas, na taberna en [[Wikipedia:A_Taberna_(propostas)#Accións_a_tomar_contra_o_artigo_13_da_Directiva_Europea]] hai unha votación para decidir que accións realizar en contra do artigo 13 da Directiva Europea de dereitos de autor. Todos os comentarios son benvidos. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 21 de marzo de 2019 ás 14:24 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5095333 --> == Turco vs Lingua turca == Sobre a reversión realizada sobre o artigo "Lingua turca", quixera comentar que esta por suposto que é unha denominación correcta, mais o problema é non se corresponde coa fonte citada nin coa transcrición indicada. Por unha banda, tanto o DRAG coma o Portal das palabras o termo que definen con ese significado é "turco", e non "lingua turca". Por outra banda, a transcrición "türkçe" corresponde a "turco", e non a "lingua turca", que sería "türk dili", por tanto, a miña corrección non se debía a que "lingua turca" fose unha denominación incorrecta, senón a que as informacións que se ofrecen nas primeiras liñas do artigo non se corresponden con esa designación, senón con "turco", e por iso o cambio. Agora ben, fai como vexas. {{Sensinatura|Lavandeira}} == [[Wikipedia:Votacións/Wikipedia:Spam]] == Acaba de comezar unha votación para a proposta de aprobación da redacción da política [[Wikipedia:Spam]], anunciada [[Wikipedia:A Taberna (políticas)#Calendario de votacións de propostas de políticas e normas - Marzo-Abril-Maio 2019|nesta mensaxe da taberna]]. Podes ver e participar na votación e conversa sobre a mesma na seguinte ligazón: '''[[Wikipedia:Votacións/Wikipedia:Spam]]'''. Un saúdo. [[Usuario:Banjo|<span style="font-family:Verdana; font-size:medium; color:#000000; text-shadow:gray 0.2em 0.2em 0.5em;">☣'''''Banjo'''''</span>]]&nbsp;[[Conversa usuario:Banjo|<sup><span style="font-family:Verdana; font-size:x-small; color:#dd0000; text-shadow:gray 0.2em 0.2em 0.5em;">'''''tell me'''''</span></sup>]] 29 de marzo de 2019 ás 08:54 (UTC) <!-- Mensaxe enviada por User:Banjo@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Propostas_de_Pol%C3%ADticas&oldid=5089675 --> == Aberto proceso de votación á administración == Boas, en [[Wikipedia:Votacións á administración/Eleccións/Usuario:Maria zaos]] está aberto unha votación para decidir se escoller, ou non, á usuaria [[user:Maria zaos|Maria zaos]] como administradora. Anímase a votar a quen reúnan os [[Wikipedia:Artigos de calidade/Votacións|requisitos para participar]]. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 30 de marzo de 2019 ás 15:39 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5095333 --> == [[Wikipedia:Votacións/Wikipedia:Páxina de usuario/proposta 2019]] == Acaba de comezar unha votación para a proposta de actualización da redacción da política [[Wikipedia:Páxina de usuario]], anunciada [[Wikipedia:A Taberna (políticas)#Calendario de votacións de propostas de políticas e normas - Marzo-Abril-Maio 2019|nesta mensaxe da taberna]]. Podes ver e participar na votación e conversa sobre a mesma na seguinte ligazón: '''[[Wikipedia:Votacións/Wikipedia:Páxina de usuario/proposta 2019]]'''. Un saúdo. [[Usuario:Banjo|<span style="font-family:Verdana; font-size:medium; color:#000000; text-shadow:gray 0.2em 0.2em 0.5em;">☣'''''Banjo'''''</span>]]&nbsp;[[Conversa usuario:Banjo|<sup><span style="font-family:Verdana; font-size:x-small; color:#dd0000; text-shadow:gray 0.2em 0.2em 0.5em;">'''''tell me'''''</span></sup>]] 12 de abril de 2019 ás 17:57 (UTC) <!-- Mensaxe enviada por User:Banjo@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Propostas_de_Pol%C3%ADticas&oldid=5089675 --> == Retirada de referencias == Ola Atobar. Perdoa, estaba facendo novas edicións nas versións en castelán e máis galego en paralelo e literalmente reempracei todo o párrafo polo da edición en castelán para traducilo, sen fixarme en que puxeras un marcador de "Compre referencias" novo. Síntoo. {{Sensinatura|Scostas}} Ola de novo, Atobar: modifiquei o párrafo para ceñirme mellor á miña intención orixinal, que era únicamente indicar que os tres partidos xa non forman parte de En Marea. Claramente non debín partir da tradución literal dun párrafo da edición inglesa de En Marea. == Xestión dun premio == Boas, na taberna, en [[Wikipedia:A_Taberna_(xeral)#Xestión_dun_premio]], hai un comentario sobre a xestión do premio Rosalía de Castro da Deputación da Coruña que recibiu a Galipedia no ano 2018. Todos os comentarios e propostas son benvidas. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 7 de maio de 2019 ás 22:49 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5114403 --> == Grazas pola Benvida == Ata hoxe non sabía como escribir nas conversas. --[[Usuario:AmeliaVR2019|AmeliaVR2019]] ([[Conversa usuario:AmeliaVR2019|conversa]]) 9 de maio de 2019 ás 16:07 (UTC) == Grazas pola benvida == Gracias polos saludos en marzo, ata hoxe non sabía entrar en conversa.--[[Usuario:Faia Costeira|Faia Costeira]] ([[Conversa usuario:Faia Costeira|conversa]]) 9 de maio de 2019 ás 16:08 (UTC) == Non entendo == Pois non o entendo, unha cousa é asumir boa fe e outra ir contra as referencias. Na súa obra emprega o seu nome na forma oficial, o mesmo fai nas súas páxinas persoais. Alguén aparece aquí contradicindo os usos do autor por moito que empregue como alcume o nome dese autor, e temos que asumir boa fe. --[[Usuario:HacheDous&#61;0|HacheDous&#61;0]] ([[Conversa usuario:HacheDous&#61;0|conversa]]) 13 de maio de 2019 ás 17:53 (UTC) == Proceso de reválida como administrador de Elisardojm == Boas, na taberna, en [[Wikipedia:A_Taberna_(propostas)#Reválida_como_administrador_de_Elisardojm]], hai un aviso do proceso de reválida como administrador do usuario Elisardojm. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 22 de maio de 2019 ás 09:49 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5114403 --> == Xurado do Premio Rosalía de Castro == Boas, na taberna, en [[Wikipedia:A_Taberna_(xeral)#Xurado_do_Premio_Rosalía_de_Castro]], hai un aviso para participar como xurado no premio Rosalía de Castro da Deputación da Coruña. As persoas interesadas que avisen nese fío o antes posible xa que urxe responder á Xunta. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 22 de maio de 2019 ás 13:07 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5114403 --> == Ramoncín == Boas, o artigo [[Ramoncín]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:Maria zaos|Maria zaos]] ([[Conversa usuario:Maria zaos|conversa]]) 23 de maio de 2019 ás 21:21 (UTC) == Maurice Druon == Boas, o artigo [[Maurice Druon]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:Maria zaos|Maria zaos]] ([[Conversa usuario:Maria zaos|conversa]]) 23 de maio de 2019 ás 23:45 (UTC) == Proposta de novo funcionamento para a imaxe da semana == Boas, na taberna en [[Wikipedia:A_Taberna_(imaxes)#Proposta_de_novo_funcionamento_para_a_imaxe_da_semana]], hai unha proposta para xestionar de forma diferente as imaxes da semana, tódolos comentarios son benvidos. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 31 de maio de 2019 ás 22:37 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5114403 --> == Votacións para xestión do premio da Galipedia == Boas, na taberna en [[Wikipedia:A_Taberna_(xeral)#Votacións]], están a votarse os proxectos que se van financiar co premio Rosalía de Castro da Deputación da Coruña que recibiu a Galipedia no ano 2018, tódolos votos e comentarios son benvidos. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 7 de xuño de 2019 ás 17:14 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5165653 --> == Eva Mendes == Boas, o artigo [[Eva Mendes]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 8 de xuño de 2019 ás 14:12 (UTC) == Eva Mendes == Boas, o artigo [[Eva Mendes]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 8 de xuño de 2019 ás 14:12 (UTC) == RE:Artigos curtos == Perdón polo retraso. Grazas pola resposta. Non era con ánimo de meter présa nin fiscalizar nin nada, é que como ando a revisar as ligazóns mortas, os artigos dos inicios da Galipedia vanme saíndo bastante a miúdo. Son consciente de que présa non han ter, pero cando vexo algún clariño uso o marcador de artigos curtos, porque logo resulta máis doado facerlle seguimento. E chegado o momento tamén os podo ampliar eu mesma ou outra persoa, así que non ten fallo. Saúdos.--[[Usuario:Maria zaos|Maria zaos]] ([[Conversa usuario:Maria zaos|conversa]]) 14 de xuño de 2019 ás 07:26 (UTC) == Entradas de traducción == Sobre a paxina de Fontarón,hay traducions ao castelan,catalá e galego.e nunha das paxinas de galego non ten esas traduccións. [[Usuario:DJose Méndez|DJose Méndez]] ([[Conversa usuario:DJose Méndez|conversa]]) 25 de xuño de 2019 ás 16:43 (UTC) == Solicitude para poñer anuncio do concurso de fotos na cabeceira dos artigos == Boas, na taberna en [[Wikipedia:A_Taberna_(xeral)#Solicitude_para_poñer_anuncio_na_cabeceira_dos_artigos]], hai unha solicitude para poñer un anuncio do próximo concurso fotográfico da Galipedia na cabeceira dos artigos. Tódolos votos e comentarios son benvidos. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 27 de xuño de 2019 ás 07:32 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5165653 --> == Traducións de obras == Ola, Atobar: Efectivamente levo días engadindo as traducións de obras que aparecen en Bitraga (e tamén da Biblioteca Nacional). Perdón polos erros cometidos (neste caso se comprobase na BNE xa o podería ter subsanado). A información sobre as linguas ás que foi traducida unha obra (evidentemente abundan ao castelán por razóns obvias) paréceme importante pois dá unha idea da súa repercusión. Como facelo é discutíbel, e eu mesma son un pouco anárquica. Comecei engadindo bastante información no corpo (ano, tradutor, editorial) e acabou parecéndome excesiva, así que fun reducindo. Agora normalmente só poño a(s) lingua(s) ás que foi traducida acompañando da correspondente nota. Paréceche ben así? Non son partidaria do apartado "Traducións" pois habería que ir buscalo expresamente para saber se ese autor ter unha, varias ou ningunha obra traducida. O apartado "Traducións" utilízoo na entrada do libro, cando a hai. Saúdos e agardo a túa opinión.[[Usuario:Vitoriaogando|Vitoriaogando]] ([[Conversa usuario:Vitoriaogando|conversa]]) 4 de xullo de 2019 ás 10:14 (UTC) ** Sigo co fío: totalmente de acordo no caso das obras (o exemplo de "Contos por palabras"). Esa foi a primeira parte do traballo que fixen, xa hai tempo. O problema aparece naquelas obras que non teñen entrada: no caso de Agustín figuran as traducións (non sei se todas, non o fixen mais a simple vista paréceme que non) con tradutor, ano, título, editorial... Eu sería partidaria -como xa che dixen antes, para non cargar e distraer da información principal) de simplificar e citar as linguas, referenciando o resto da información. Creo que é un camiño intermedio. Tampouco fago cuestión diso, non me parece de entidade suficiente para abrir unha discusión xeral. Se coincidimos nesa idea intermedia, sigo. Se non, déixoo. Novos saúdos.[[Usuario:Vitoriaogando|Vitoriaogando]] ([[Conversa usuario:Vitoriaogando|conversa]]) 4 de xullo de 2019 ás 10:58 (UTC) ***Así o farei. Grazas polas suxestións e xa me dirás se che gusta como queda.[[Usuario:Vitoriaogando|Vitoriaogando]] ([[Conversa usuario:Vitoriaogando|conversa]]) 4 de xullo de 2019 ás 14:36 (UTC) == Arturo Fernández == Boas, o artigo [[Arturo Fernández]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 5 de xullo de 2019 ás 20:54 (UTC) == Artigos destacados na portada == Boas, na taberna en [[Wikipedia:A_Taberna_(propostas)#Artigos_destacados_na_portada]], hai unha proposta para modificar a escolla dos artigos destacados na portada. Tódolos votos e comentarios son benvidos. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 25 de xullo de 2019 ás 00:27 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5165653 --> == RE:Лёнька Пантелеев == Boas Alejandro, a transliteración sería [[Lenka Panteleev]], e a do seu nome real (Леонид Иванович Пантёлкин) sería Leonid Ivanovich Pantelkin. Saúdos! --[[Usuario:Norrin strange|Norrin]]<sup> ([[Conversa_Usuario:Norrin strange|Fálame]])</sup> 19 de agosto de 2019 ás 12:00 (UTC) == Ernesto Sabato == Boas, o artigo [[Ernesto Sabato]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 25 de agosto de 2019 ás 19:39 (UTC) == Delonix regia == Nin idea, Alejandro. Non me aparece citado en ningunha das miñas guías, nin tan siquera nas castelás. Síntoo. Pedro --[[User:Lameiro|Lameiro]] <sup>([[User Talk:Lameiro|conversa]])</sup> 5 de setembro de 2019 ás 19:24 (UTC) == Rothschild == Boas, o artigo [[Rothschild]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 9 de setembro de 2019 ás 21:35 (UTC) ==Dúbida de tradución== Boas, unha pregunta, como se pode dicir *mellar? Saúdos, [[Usuario:Elisardojm|Elisardojm]] ([[Conversa Usuario:Elisardojm|conversa]]) 12 de setembro de 2019 ás 09:57 (UTC) * Ola, [[Usuario:Elisardojm|Elisardo]]. A cal das súas acepcións te refires? Cópioche en todo caso a entrada no Superdicionario de Morgante ES-GL: mellar [ES]: v.t. 1 (o bordo dun obxecto) esportelar [sinónimo ->] fanicar. 2 (o fío) adentar. | v.p. 3 (o bordo dun obxecto) esportelar v.i. 4 (o fío) melar v.i. [sinónimo ->] adentar v.i. // Se queres darlle o sentido de facer de menos, entón eu suxiro menoscabar, diminuír. --[[Usuario:Atobar|Atobar]] <sup>([[Conversa Usuario:Atobar|conversa comigo]])</sup> 12 de setembro de 2019 ás 10:15 (UTC) ::Ah, perdoa, tes razón que ten outra acepción, a que buscaba era a de esportelar :). Moitas grazas!. Saúdos, --[[Usuario:Elisardojm|Elisardojm]] ([[Conversa Usuario:Elisardojm|conversa]]) 12 de setembro de 2019 ás 12:14 (UTC) == Evento Aprendendo Wikidata este sábado en Lalín == Boas, en [[Wikipedia:Aprendendo WikiData Setembro 2019]] están os detalles do próximo evento da Galipedia, un encontro para falar e aprender sobre Wikidata dende o nivel máis básico. Tamén aproveitaremos para comentar o estado da [[Usuario:Elisardojm/A3GAL/Pasos burocráticos|asociación A3GAL]] e avanzar coas súas actividades. Os que estean interesados poden apuntarse nesa páxina para organizarnos co transporte e na xestión da actividade. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 23 de setembro de 2019 ás 13:07 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5165653 --> == Quinta malla de artigos da Galipedia == Boas, en [[Wikipedia:A_Taberna_(propostas)#Quinta_malla_de_artigos_da_Galipedia]] abriuse un fío para organizar a Wikimalla da Galipedia deste ano, no que hai que escoller os artigos nos que se vai traballar e a semana na que se vai facer. Tódalas propostas son benvidas. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 26 de setembro de 2019 ás 13:03 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5165653 --> == Ola == Ola, podes axudar a corrixir este artigo? Grazas: [[Juan de Jesús]].--[[Especial:Contribucións/87.223.39.103|87.223.39.103]] 28 de setembro de 2019 ás 18:21 (UTC) == Ecolocalización == Ola Alejandro. A ver se así quedou mellor a cousa. --'''[[Usuario:Xoio|Xoio]]'''<sup>''[[Conversa Usuario:Xoio|Éche o que hai]]''</sup> 11 de outubro de 2019 ás 02:46 (UTC) == [[O sétimo selo]] == Engadín unha referencia da Voz de Galicia sobre o nome en galego de ''Det sjunde inseglet'', mais non sei se é valida. Podes botarlle un ollo? --[[Usuario:Marcos B. R.|Marcos B. R.]] ([[Conversa usuario:Marcos B. R.|conversa]]) 12 de outubro de 2019 ás 21:32 (UTC) == Caso Schoklender == Boas, o artigo [[Caso Schoklender]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 14 de outubro de 2019 ás 18:53 (UTC) == ''Rhus coriaria'' == Ola Alejandro. Segundo E. Losada Cortiñas; J. Castro González e E. Niño Ricoi (1992): ''Nomenclatura vernácula da flora vascular galega''. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, Consellería de Agricultura, Gandería e Montes. Serie: Investigación e desenvolvemento, nº 4. ISBN 84-453-0594-8, o seu nome vulgar galego é '''sumagre'''. Nome que coincide co portugués.<ref>[http://jb.utad.pt/especie/Rhus_coriaria ''Rhus coriaria''. Nome comum: sumagre] en Jardim Botânico. Flora Digital de Portugal.</ref> ===Nota=== {{listaref}} == Proposta para poñer aviso do concurso fotográfico == Boas, en [[Wikipedia:A_Taberna_(propostas)#Proposta_para_poñer_aviso_do_concurso_fotográfico]] hai unha proposta para poñer un aviso nas páxinas da Galipedia para anunciar que vai rematar o concurso fotográfico da Galipedia, [[Wikipedia:Wiki Loves Parroquias]]. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 16 de outubro de 2019 ás 21:57 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5165653 --> == Recibidos os cartos do premio da Galipedia na conta de A3GAL == Boas, en [[Wikipedia:A_Taberna_(xeral)#Recibidos_os_cartos_do_premio_da_Galipedia_na_conta_de_A3GAL]] hai un aviso indicando que xa se recibiron os cartos do premio da Galipedia na conta de A3GAL e que xa pode ser xestionado pola Comunidade. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 17 de outubro de 2019 ás 08:30 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5165653 --> == Àngel Colom == Boas, o artigo [[Àngel Colom]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 20 de outubro de 2019 ás 09:26 (UTC) == Tomás Gómez == Boas, o artigo [[Tomás Gómez]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 20 de outubro de 2019 ás 10:00 (UTC) == Wikiclubs de editores da Galipedia == Boas, en [[Wikipedia:A_Taberna_(propostas)#Wikiclubs_de_editores_da_Galipedia]] hai unha proposta dunha nova actividade na Galipedia, tódolos comentarios son benvidos. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 23 de outubro de 2019 ás 12:48 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5165653 --> == Votación das imaxes de Wiki Loves Parroquias == Boas, en [[Wikipedia:A_Taberna_(novas)#Votación_das_imaxes_de_Wiki_Loves_Parroquias]] hai un aviso de que comeza a votación das fotos do concurso Wiki Loves Parroquias. A votación durará ata o 30 de novembro e anímase a tódolos usuarios a participar. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 1 de novembro de 2019 ás 07:57 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5291584 --> == Día de Acción de Grazas == Boas, o artigo [[Día de Acción de Grazas]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 10 de novembro de 2019 ás 09:00 (UTC) == Día_do_Galizionario_na_Galipedia == Boas, na taberna en [[Wikipedia:A_Taberna_(propostas)#Día_do_Galizionario_na_Galipedia]] hai unha nova proposta de colaboración, todas as achegas son benvidas. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 14 de novembro de 2019 ás 16:12 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5291584 --> == Hepática (anxiosperma) == Non coñezo ningún nome común galego para as plantas anxiospermas do xénero ''Hepatica''. Ningunha especie deste xénero vive en Galicia, polo que me estrañaría que tivesen un nome galego popular. As especies máis próximas viven nos Pireneos e Alpes. As que si se chaman hepáticas son as plantas sen flor briófitas e veñen no DRAG.--[[Usuario:Miguelferig|Miguelferig]] ([[Conversa usuario:Miguelferig|conversa]]) 15 de novembro de 2019 ás 18:03 (UTC) == Contacto (RGPD) == Olá. Preciso contatar com algum administrador em privado para uma consulta/pedido ao abeiro do Regulamento de Proteção de Dados. Na página específica da Galipédia não se indica um procedimento específico. Podeis-me contatar no e-mail de registo. --[[Usuario:Chairaman|Chairaman]] ([[Conversa usuario:Chairaman|conversa]]) 19 de novembro de 2019 ás 13:48 (UTC) : Ola, [[Usuario:Chairaman|Chairaman]]. Trasladei a túa mensaxe a un fío novo no Taboleiro de administradores. [https://gl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Taboleiro_dos_administradores/Problemas_varios#Contacto_(RGPD) Velaquí]. Un saúdo. --[[Usuario:Atobar|Atobar]] <sup>([[Conversa Usuario:Atobar|conversa comigo]])</sup> 19 de novembro de 2019 ás 14:52 (UTC) == Precísanse 55 editoras e editores para a quinta Wikimalla == Boas, a semana que ven, dende o luns 25 ata o domingo 1, temos a quinta [[Wikipedia:Wikimalla]] da Galipedia na que este ano imos traballar amañando os artigos de [[:Categoría:Artigos sen formato wiki]], [[Wikipedia:A_Taberna_(propostas)#Quinta_malla_de_artigos_da_Galipedia|segundo estivemos falando na taberna]]. Nestes momentos nesa categoría temos 1078 artigos, se 55 editoras e editores traballan nesta tarefa durante esta semana, só precisaremos que cada un deles amañen 20 artigos, é dicir, só terían que amañar 3 artigos ó día. Que unha persoa amañe 1000 artigos é unha tarefa moi complicada e pesada, pero que 55 usuarias amañen 3 artigos ó día durante unha semana, iso non é nada! Anímate a colaborar nesta tarefa e axúdanos a mellorar a calidade global da Galipedia! Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 24 de novembro de 2019 ás 18:59 (UTC) <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5291584 --> == Obradoiro de iniciación á edición da Galipedia no Culturgal == Boas, en [[Wikipedia:A_Taberna_(novas)#Obradoiro_de_iniciación_á_edición_da_Galipedia_no_Culturgal]] hai unha nova do vindeiro obradoiro de iniciación á edición que A<sup>3</sup>GAL vai realizar no Culturgal. Se coñecedes xente que poida estar interesada na provincia de Pontevedra, podedes avisalos da realización desta actividade. Tedes máis información na nova. Saúdos, --[[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 28 de novembro de 2019 ás 09:48 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu usuario [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Elisardojm@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5291584 --> == Josu Erkoreka == Boas, o artigo [[Josu Erkoreka]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 10 de decembro de 2019 ás 21:49 (UTC) == Alfonso Guerra == Boas, o artigo [[Alfonso Guerra]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 10 de decembro de 2019 ás 22:52 (UTC) == Marcelino Camacho == Boas, o artigo [[Marcelino Camacho]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 14 de decembro de 2019 ás 22:39 (UTC) == Enrique Múgica == Boas, o artigo [[Enrique Múgica]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 14 de decembro de 2019 ás 23:30 (UTC) == Gregorio Peces-Barba == Boas, o artigo [[Gregorio Peces-Barba]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 14 de decembro de 2019 ás 23:30 (UTC) == Narcís Serra == Boas, o artigo [[Narcís Serra]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 20 de decembro de 2019 ás 22:31 (UTC) == Emilio Lledó == Boas, o artigo [[Emilio Lledó]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 28 de xaneiro de 2020 ás 18:16 (UTC) == Axuda cun poema == Boas Atobar. Estou a traducir o artigo dobra de [[Claude Debussy|Debussy]] ''[[La fille aux cheveux de lin]]'', que está inspirado no poema homónimo de [[Leconte de Lisle]]. O caso é que o artigo orixe en inglés ten unha tradución, pero prefería ver se alguén podía traducir o poema do orixinal en francés (non sei se hai tradución ao galego) para tentar que fora o máis fiel posible. Como a ti te interesa a literatura pensei que igual coñecías o poema en cuestión ou podías ter acceso ao orixinal e traducilo. Poderías? Un saúdo, [[Usuario:Piquito|Piquito]] ([[Conversa usuario:Piquito|conversa]]) 21 de febreiro de 2020 ás 15:53 (UTC) :Atobar, confío no teu criterio, non teño nada que decidir ao respecto, o que consideres paréceme ben, ese non é o meu campo, non sei como se adoita facer, ti o coñeces e polo tanto tes máis argumentos para seguir unha opción ou outra. Graciñas a ti pola rápida contestación, [[Usuario:Piquito|Piquito]] ([[Conversa usuario:Piquito|conversa]]) 22 de febreiro de 2020 ás 20:58 (UTC) ::Xa acabei de darlle forma ao artigo e traducín a sección que quedaba (púxenlle un par de referencias porque no artigo en inglés non tiña, por certo). O único que queda é poñer unha tradución do poema, se te animas agradézocho, que eu de francés vou moi xusto... Apertas, [[Usuario:Piquito|Piquito]] ([[Conversa usuario:Piquito|conversa]]) 22 de febreiro de 2020 ás 23:51 (UTC) :::Non hai problema Atobar, ao cabo o poema non é relevante para o artigo en si, déixoo en francés e se hai algún problema elimínase sen problema. Graciñas polo teu tempo, [[Usuario:Piquito|Piquito]] ([[Conversa usuario:Piquito|conversa]]) 25 de febreiro de 2020 ás 20:56 (UTC) == Silvio Fernández Melgarejo == Boas, o artigo [[Silvio Fernández Melgarejo]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 25 de febreiro de 2020 ás 09:56 (UTC) ==Nome científico== Boas Atobar, unha pregunta, sabes como debemos poñer o nome [https://de.wikipedia.org/wiki/J%C3%B8rgen_Knudsen_(Zoologe) deste científico]? Non sei se no nome hai que usar algunha transliteración ou non..., será [[Jorgen Knudsen]]? Saúdos, [[Usuario:Elisardojm|Elisardojm]] ([[Conversa Usuario:Elisardojm|conversa]]) 25 de febreiro de 2020 ás 22:29 (UTC) :Ola de novo, sigo coa dúbida, non sei se o artigo ten que ser Jorgen ou Jurgen porque parece que se atopa cos dous nomes en diferentes páxinas. Sabes como debemos chamalo na Galipedia? Saúdos, --[[Usuario:Elisardojm|Elisardojm]] ([[Conversa Usuario:Elisardojm|conversa]]) 1 de marzo de 2020 ás 11:32 (UTC) ::Vale, se pode ser Jørgen, pois que sexa Jørgen Knudsen, grazas :) Saúdos, --[[Usuario:Elisardojm|Elisardojm]] ([[Conversa Usuario:Elisardojm|conversa]]) 1 de marzo de 2020 ás 15:56 (UTC) == Corrección incorrecta da biografía de Víctor Freixanes == Considero que a túa eliminación do contido da biografía de Víctor Freixanes non está xustificada. Non existindo información anterior incorporei de maneira coherente e estructurada o información biográfica que puiden atopar en páxinas oficias como a da RAG ou o do Consello da Cultura galega.--[[Usuario:Álvaro Aira Guerrero|Álvaro Aira Guerrero]] ([[Conversa usuario:Álvaro Aira Guerrero|conversa]]) 1 de marzo de 2020 ás 14:29 (UTC)--[[Usuario:Álvaro Aira Guerrero|Álvaro Aira Guerrero]] ([[Conversa usuario:Álvaro Aira Guerrero|conversa]]) 1 de marzo de 2020 ás 14:29 (UTC) == Frank Fenner == Boas, o artigo [[Frank Fenner]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 16 de marzo de 2020 ás 12:25 (UTC) == Pierre Alexis Ponson du Terrail == Boas, o artigo [[Pierre Alexis Ponson du Terrail]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 16 de marzo de 2020 ás 19:04 (UTC) == Hoax == Boas, o artigo [[Hoax]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 19 de marzo de 2020 ás 11:38 (UTC) == Sobre as diversas edicións que fixen hoxe relativas ao reintegracionismo == Boas! Antes de nada, pedir desculpas se incumprín dalgún xeito as normas da wikipedia. E non sei certo se é aquí onde debo responder, de modo que desculpas de novo se meto a zoca. Simplemente tentei corrixir a falta de información, con grandes incorreccións, sobre o reintegracionismo e as súas normas. Introducín ligazóns ao artigo [[normativa reintegracionista do galego]] onde me pareceu que era adecuado, xa que é un artigo novo. En ningún momento quixen facer spam, e se o artigo non está ben ligados neses sitios quítase. Sobre a edición do artigo [[Reintegracionismo]], foi unha edición grande e fonda. Podes ver que na versión á cal revertiches o artigo é un barullo de parágrafos inconexos. Só tentei darlle xeito da maneira máis obxectiva posíbel. Non vexo por que reverter o artigo, indícame cales son os erros que cometín e corrixo a edición. Un saúdo!--[[Usuario:AmilGZ|AmilGZ]] ([[Conversa usuario:AmilGZ|conversa]]) 28 de marzo de 2020 ás 18:53 (UTC) * Ola, [[Usuario:AmilGZ|AmilGZ]]. Pídoche desculpas sinceras. Estaba convencido de que retiraras referencias e, como me fixeron notar outros usuarios, vexo que non era así. Xa está recuperada a túa edición en [[Reintegracionismo]] (polo usuario Estevoaei) e procedo a revisar as outras entradas por se houbese algún erro máis pola miña parte. Se é así, revertereino e dareiche cumprida información na túa páxina de conversa. Un saúdo cordial. --[[Usuario:Atobar|Atobar]] <sup>([[Conversa Usuario:Atobar|conversa comigo]])</sup> 28 de marzo de 2020 ás 19:02 (UTC) :: Non te preocupes. Como ves, non teño moita experiencia na wikipedia máis alá de cousas puntuais, e a verdade é que ver que un artigo ao que dedicara tanto traballo fora revertido foi frustrante. Mais non fai mal, entendo que puideses pensar mal vendo o meu historial de edicións de hoxe. En calquera caso, acepto todas as críticas que sexan necesarias a todo o que editei hoxe, o que quero é que a información da wikipedia sexa o máis completa e veraz posíbel.--[[Usuario:AmilGZ|AmilGZ]] ([[Conversa usuario:AmilGZ|conversa]]) 28 de marzo de 2020 ás 19:13 (UTC) == COVID-19 == Grazas, Atobar. Xa incluín a referencia.--[[Usuario:Miguelferig|Miguelferig]] ([[Conversa usuario:Miguelferig|conversa]]) 2 de abril de 2020 ás 11:51 (UTC) == Axuda a C. S. C. == Boas n oites Atobar: moitisimas grazas pola tua resposta. Estou francamente abraiado polo funcionamento da wikipedia e soobretodo polo axiña da resposta, non me sorprende pois pareceme ,como che decia na mensaxe anterior unha extraordinaria , agora teño que engadir eficaz, ferramenta cultural. Estou fracamente agradecido tamen por ter arranxado o lio que tiña organizado , fai moito tempo e sin sabelo. Gracias. Pola outra banda gratamente sorprendido por que atendeume o fillo de bos amios e compañeiras Alejandro e Isabel ainda lembro a presentacion deo teu libro ."Cremalleiras". Un cordial saudo. PD Esta e a primeira vez que teño unha conversa en wikipedia, non sei si o fixen ben pero ainda de vello non e tarde para aprender. [[Especial:Contribucións/88.6.139.79|88.6.139.79]] 17 de abril de 2020 ás 21:02 (UTC)--[[Especial:Contribucións/88.6.139.79|88.6.139.79]] 17 de abril de 2020 ás 21:02 (UTC) Hola ATOBAR, Alejandro, buenas noches, estvve dandole vueltas a tu sugerncia de registrarme en Wikipedia y la verdad es que me apetece , pero no se si sabre hacerlo porque, ahora mismo, le di mil vueltas para ver como podia contactar contigo. Espero que este sistema sea mas o menos correcto. Desde luego me interesaria rigistrarme porque me parece una cosa muy util , por lo menos para tener articulos , trabajos o estudios almacenados en un sitio concreto. Hasta ahora venia haciendolo de una forma irregular en facebook utilizando el "publico " o el solo yo" etc .Por otra parte me gusta mucho la forma de presentacion las paginas muy atractivas , vistosas y muy bien estructuradas. Te agradecería que me indicases como la inicio y cuales son las condiciones y las obligaciones de wikipedia. Para abrir la actual conexion con vosotros , no sabia como hacerlo, y la dirección que escribí fue "Diferenzas entre revisions de Conversa usuario :88-6.139.79" y si esta clave que tu me has enviado ,no se si es la contraseña que tengo que utilizar o tengo que elegir otra nueva. La eatructura que me gusta de la pagina personal es la que tengo en Viquipedia, que por cierto no se quien la tardujo al catalan, por ello ahora me gustaría hacerlo en castellano que es la que falta. Mucha gracias Alejandro y disculpame el rollo.--[[Especial:Contribucións/88.6.137.206|88.6.137.206]] 10 de maio de 2020 ás 21:18 (UTC) [[Especial:Contribucións/88.6.137.206|88.6.137.206]] 10 de maio de 2020 ás 21:18 (UTC) ==== Texto de cabeceira ==== == Milenarismo == Boas, o artigo [[Milenarismo]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 18 de abril de 2020 ás 14:49 (UTC) == Debate na taberna == Boas! Veño de iniciar un fío na Taberna que creo que é de interese para toda a comunidade e gostaria de coñecer a túa opinión. [https://gl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:A_Taberna_(pol%C3%ADticas)#Volvendo_a_un_tema_pasado Aquí está!]. Moitas grazas, [[Usuario:Piquito|Piquito]] ([[Conversa usuario:Piquito|conversa]]) 20 de abril de 2020 ás 23:27 (UTC) == Divorcio == Boas, o artigo [[Divorcio]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 21 de abril de 2020 ás 21:23 (UTC) == Hydrocyanic acid == O hydrocyanic acid (HCN) é o '''ácido cianhídrico''', pola mesma razón que o hydrochloric acid é o ácido clorhídrico. O ácido cianhídrico é moi velenoso e está relacionado cos cianuros (cyanides) e os nitrilos (nitriles).--[[Usuario:Miguelferig|Miguelferig]] ([[Conversa usuario:Miguelferig|conversa]]) 27 de abril de 2020 ás 16:22 (UTC) == Translation Isabelle de Charrière == Hello Atobar, Could you write/translate the article of Isabelle de Charrière for the glwiki? That would be appreciated. [[Usuario:Boss-well63|Boss-well63]] ([[Conversa usuario:Boss-well63|conversa]]) 2 de maio de 2020 ás 16:04 (UTC) == Manel Fuentes == Boas, o artigo [[Manel Fuentes]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 7 de xuño de 2020 ás 16:25 (UTC) == Edicións con erros == Ola, Atobar. Cando poidas, podrias correxir os posibles erros. Un saúdo.--[[Usuario:Pablo Usuario|Pablo Usuario]] ([[Conversa Usuario:Pablo Usuario|conversa]]) 13 de xullo de 2020 ás 18:02 (UTC) : Recibido, eso si na miña edición, eu copie uns enlaces que había na mesma táboa na páxina en español. Os volvo a poñer? Un saúdo.--[[Usuario:Pablo Usuario|Pablo Usuario]] ([[Conversa Usuario:Pablo Usuario|conversa]]) 13 de xullo de 2020 ás 18:17 (UTC) : Voy a intentar poñer os enlaces, cando estea che aviso. Un saúdo.--[[Usuario:Pablo Usuario|Pablo Usuario]] ([[Conversa Usuario:Pablo Usuario|conversa]]) 13 de xullo de 2020 ás 18:32 (UTC) Ola, os enlaces xa están postos. Podes comprobar se están ben. Un saúdo.--[[Usuario:Pablo Usuario|Pablo Usuario]] ([[Conversa Usuario:Pablo Usuario|conversa]]) 13 de xullo de 2020 ás 18:41 (UTC) : Ola, cometín uns erros pero xa están solucionados. Un saúdo.--[[Usuario:Pablo Usuario|Pablo Usuario]] ([[Conversa Usuario:Pablo Usuario|conversa]]) 13 de xullo de 2020 ás 18:45 (UTC) : Podes comprobar se hai algún erro. Un saúdo.--[[Usuario:Pablo Usuario|Pablo Usuario]] ([[Conversa Usuario:Pablo Usuario|conversa]]) 13 de xullo de 2020 ás 18:46 (UTC) Vin un erro producido por min que xa está solucionado. Un saúdo.--[[Usuario:Pablo Usuario|Pablo Usuario]] ([[Conversa Usuario:Pablo Usuario|conversa]]) 13 de xullo de 2020 ás 18:51 (UTC) : Recibido, mañá escribirei un sub-apartado dentro do apartado "Contidos". Te avisarei cando o escriba para correxir posibles erros. Grazas e un saúdo.--[[Usuario:Pablo Usuario|Pablo Usuario]] ([[Conversa Usuario:Pablo Usuario|conversa]]) 13 de xullo de 2020 ás 19:18 (UTC) Ola Atobar xa está traducido o apartado "Play Libros" do apartado "Contidos". Cando poidas, podes comprobar a tradución. Un saúdo.--[[Usuario:Pablo Usuario|Pablo Usuario]] ([[Conversa Usuario:Pablo Usuario|conversa]]) 14 de xullo de 2020 ás 09:10 (UTC) : Ola Atobar xa está traducido o apartado "Play Xogos" do apartado "Contidos". Cando poidas, podes comprobar a tradución. Un saúdo.--[[Usuario:Pablo Usuario|Pablo Usuario]] ([[Conversa Usuario:Pablo Usuario|conversa]]) 14 de xullo de 2020 ás 15:19 (UTC) Ola Atobar xa está traducido o apartado "Play Kiosco" do apartado "Contidos". Cando poidas, podes comprobar a tradución. Un saúdo.--[[Usuario:Pablo Usuario|Pablo Usuario]] ([[Conversa usuario:Pablo Usuario|conversa]]) 15 de xullo de 2020 ás 10:30 (UTC) : Ola Atobar xa está traducido o apartado "Play Música" do apartado "Contidos". Cando poidas, podes comprobar a tradución. Queres que te avise se eu fago algún cambio no artigo? Un saúdo.--[[Usuario:Pablo Usuario|Pablo Usuario]] ([[Conversa usuario:Pablo Usuario|conversa]]) 16 de xullo de 2020 ás 10:41 (UTC) Ola Atobar teño activado o corrector ortográfico desde que empecei a editar a galipedia ben, mais non está mal recordalo por se acaso. Eu continuarei editando o artigo e despois outros. Grazas.--[[Usuario:Pablo Usuario|Pablo Usuario]] ([[Conversa usuario:Pablo Usuario|conversa]]) 16 de xullo de 2020 ás 12:30 (UTC) == Lingua de escrita == Ola Atobar, respondendo ao teu mensaxe, si que son galego, mais non o utilizo moito na miña vida diaria. Agora mesmo estou mirando como mellorar, mais estou mellorando o meu galego. Grazas e comprobarei se teño mais erros nas miñas edicións. Grazas e un saúdo.--[[Usuario:Pablo Usuario|Pablo Usuario]] ([[Conversa Usuario:Pablo Usuario|conversa]]) 19 de xullo de 2020 ás 15:52 (UTC) == Comprobación do artigo "API" == Ola Atobar, eu rematei de mellorar este artigo. Cando poidas, podes comprobar os avisos que ten o artigo e reponderme que tal o fixen. Foi unha edición grande, mais como hai tempo que non edita este artigo desde fai tempo, fixen unha edición para mellorar o wikiformato, engadir as referenzas e información. Grazas e un saúdo--[[Usuario:Pablo Usuario|Pablo Usuario]] ([[Conversa Usuario:Pablo Usuario|conversa]]) 22 de xullo de 2020 ás 11:18 (UTC) : Ola Atobar, perdoa pola tardanza, revisei a túa edición e grazas por correxir os posibles erros ortográficos porque ao editar moito o artigo non comprobei a ortografía. Un saúdo--[[Usuario:Pablo Usuario|Pablo Usuario]] ([[Conversa Usuario:Pablo Usuario|conversa]]) 23 de xullo de 2020 ás 11:32 (UTC) == Fotos vellas == Ola, Alejandro! Como vai? Estaba a revisar as imaxes vellas cargadas na Galipedia, e mirei varias das que [https://gl.wikipedia.org/wiki/Especial:Lista_de_imaxes/Atobar subiches ti]. Entre elas, [[:Ficheiro:Shanghai á noite.jpg]], [[:Ficheiro:Aristóteles - corpo enteiro.jpg]], [[:Ficheiro:Aparcadorio circular en Chicago, Estados Unidos.jpg]], [[:Ficheiro:Praia colorada, Venezuela.jpg]] e [[:Ficheiro:Parque nacional de Canaima, Venezuela.jpg]]. Se non está clara a orixe das mesmas, deberían eliminarse; afortunadamente en Commons hai outras fotos que poderían substituír estas. Un saúdo! --[[Usuario:Estevoaei|Estevo(aei)]]<sup>[[Conversa usuario:Estevoaei|fálame aquí]]</sup> 3 de agosto de 2020 ás 21:15 (UTC) == Paro técnico o vindeiro martes 1 de setembro == Boas, na [[Wikipedia:A_Taberna_(novas)#Important:_maintenance_operation_on_September_1st|sección de novas da Taberna]] hai un aviso sobre unha proba técnica que se vai realizar nos servidores da WMF. Esta operación está programada para o vindeiro martes 1 de setembro e vai afectar ás tarefas de edición en todas as wikis. Tedes máis información no propio aviso. Saúdos, [[Usuario:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Conversa usuario:MediaWiki message delivery|conversa]]) 27 de agosto de 2020 ás 23:26 (UTC) Nota: Esta é unha mensaxe enviada coa utilidade de mensaxes en masa da Galipedia, se non quere seguir recibindo estas mensaxes pode quitar o seu nome [[Usuario:MediaWiki message delivery/Lista básica de avisos a usuarios activos|desta lista]]. <!-- Mensaxe enviada por User:Maria zaos@glwiki mediante a lista presente en https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:MediaWiki_message_delivery/Lista_b%C3%A1sica_de_avisos_a_usuarios_activos&oldid=5291584 --> == Joe Biden == Boas, o artigo [[Joe Biden]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 16 de setembro de 2020 ás 19:29 (UTC) == Vittorio Gassman == Boas, o artigo [[Vittorio Gassman]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 16 de setembro de 2020 ás 20:22 (UTC) == Rodrigo Rato == Boas, o artigo [[Rodrigo Rato]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 29 de setembro de 2020 ás 08:08 (UTC) == Patrick Modiano == Boas, o artigo [[Patrick Modiano]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 8 de outubro de 2020 ás 20:28 (UTC) == Bloqueo IPs dun IES == Ola Atobar, son [[User:Sobreira]] (agora non estou no sistema porque este ordenador non me gardou o contrasinal e non me lembro del, que o cambiei hai pouco). Estamos cunha IP nun IES que resultou bloqueado (por ti), que me din que é [[Usuario:193.144.97.124]], e non podemos dar de alta os novos usuarios. Avísoche para que o teñas en conta, tamén para o futuro. [[Especial:Contribucións/91.116.111.210|91.116.111.210]] 28 de outubro de 2020 ás 20:13 (UTC) * Cando estean todos dados de alta e non necesiten a IP xa te aviso para que volvamos ó réxime habitual. [[Especial:Contribucións/91.116.111.210|91.116.111.210]] 28 de outubro de 2020 ás 23:49 (UTC) == Joe Biden == Boas, o artigo [[Joe Biden]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 3 de novembro de 2020 ás 21:22 (UTC) == Stephen Hales == Boas, o artigo [[Stephen Hales]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:MAGHOI|MAGHOI]] ([[Conversa usuario:MAGHOI|conversa]]) 5 de novembro de 2020 ás 10:17 (UTC) == Michael Stuart Brown == Boas, o artigo [[Michael Stuart Brown]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 11 de novembro de 2020 ás 09:47 (UTC) == Mesma cuestión que hai uns meses == Boas Atobar! Desculpa as molestias pero veño con outra pregunta sobre traducións de textos. Desta volta traducín do inglés o artigo do poema sinfónico de Sibelius ''[[Skogsrået]]'', cuxa fonte é o poema homónimo de Viktor Rydberg, o caso é que non sei se o texto está traducido (diría que non). Supoño que, do mesmo xeito que pasou con ''[[La fille aux cheveux de lin|La fille]]'', o mellor é deixar o orixinal sueco e a tradución en inglés, ou cres que poderiamos facer unha tradución do texto? Graciñas, [[Usuario:Piquito|Piquito]] ([[Conversa usuario:Piquito|conversa]]) 3 de decembro de 2020 ás 15:11 (UTC) == Experimento da prisión de Stanford == Boas, o artigo [[Experimento da prisión de Stanford]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 4 de decembro de 2020 ás 22:27 (UTC) == Benito Rodríguez Rodríguez == Estiven pescudando nas hemerotecas, pero non dei con nada sobre el. Xa me pasara outro tanto cando andiven na procura de máis datos sobre Casto Cabezas. Se algo fora aparecendo buscando por outras causas, xa o vou poñendo... Saúdos. [[User:Xas|Xas]] ([[User Talk:Xas|conversa]]) 13 de decembro de 2020 ás 16:30 (UTC) == Na procura do consenso == Grazas pola información. [[Usuario:Lles|Lles]] ([[Conversa usuario:Lles|conversa]]) 16 de decembro de 2020 ás 13:26 (UTC) == Listas (numeradas ou non) == Moitas grazas pola información. Saúdos. [[Usuario:Siriond1118|Siriond1118]] ([[Conversa usuario:Siriond1118|conversa]]) 31 de decembro de 2020 == Marcelino Champagnat == Boas, o artigo [[Marcelino Champagnat]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 25 de xaneiro de 2021 ás 21:48 (UTC) == Ola! == Ola Alejandro, Lo siento aunque pueda leer el gallego, aún no lo sé hablar ni escribir. Te deseo un feliz año nuevo y que el 2021 sea mucho mejor para todos que el año que acabamos de dejar. Espero que tú y todos los tuyos estéis en perfecta salud. Han pasado ya muchos años desde que intercambiamos unos mensajes. Te escribo ya que estoy mirando de contactar wikipedistas de diversos idiomas para pequeños vídeos (un máximo de 15 segundos) y me gustaría poder contactar con al menos un gallego para el 20 aniversario de la Viquipèdia catalana. Se trata de grabarse diciendo diversas cosas de tema libre en gallego acabando con el catalán "bon aniversari" y/o "per molts anys". Si te interesa ya te daré más información muy pronto. Un fuerte abrazo. Saúdos! Que te vaya todo muy bien, buen fin de semana y hasta pronto! Claudi/ {{Sensinatura|Capsot}} : Boas, graciñas. Lo lamento... Saúdos! Claudi/[[Usuario:Capsot|Capsot]] ([[Conversa usuario:Capsot|conversa]]) 9 de febreiro de 2021 ás 18:25 (UTC) == Encyclopædia Britannica == Boas, o artigo [[Encyclopædia Britannica]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 17 de abril de 2021 ás 20:30 (UTC) == Dandi == Boas, o artigo [[Dandi]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:Maria zaos|Maria zaos]] ([[Conversa usuario:Maria zaos|conversa]]) 15 de maio de 2021 ás 15:20 (UTC) == Corín Tellado == Boas, o artigo [[Corín Tellado]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 5 de xuño de 2021 ás 11:30 (UTC) == Salvador Espriu == Boas, o artigo [[Salvador Espriu]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 8 de xuño de 2021 ás 17:01 (UTC) == Manuel García Barrado == Boas, o artigo [[Manuel García Barrado]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 20 de xuño de 2021 ás 19:43 (UTC) == Chequia == Ola Alejandro, agradeceríache dous favores. O primeiro, que botes un ollo á miña achega verbo do nome do artigo [[República Checa]] en Conversa:República Checa, pois non estou seguro de que da forma en que a escribín vaia ser lida por ninguén. Se coidas que hai motivo para sometelo a debate ou discusión pola vía que proceda nestes casos, adiante. O segundo, e abusando da túa ampla experiencia nisto da Wikipedia, que me aprendas a notificar a alguén unha edición nunha páxina de conversa. Por exemplo, neste caso da Conversa:República Checa, os que escribiron antes ca min nesa conversa (ti entre eles) verán o que acabo de poñer eu sen entraren a tergo? Habería que "etiquetalos" dalgunha maneira para avisalos? Grazas! --[[Usuario:Ogaiago|Ogaiago]] ([[Conversa usuario:Ogaiago|conversa]]) 27 de xuño de 2021 ás 15:47 (UTC) == John McCain == Boas, o artigo [[John McCain]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 19 de agosto de 2021 ás 11:18 (UTC) == Rita Hayworth == Boas, o artigo [[Rita Hayworth]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 3 de setembro de 2021 ás 22:45 (UTC) ==Ronda e rolda== Boas!, unha preguntiña sobre o artigo [[Ronda de Outeiro]]. No DRAG o termo ronda está aceptado pero indica que a forma máis recomendable é rolda, e resulta que o primeiro editor do artigo usou o termo ronda, e agora outro está a cambialo por rolda. Eu penso que coas normas que temos de manter a escolla do primeiro editor iso non se debe facer, pero dubido porque é un termo que non é forma máis recomendable. Ti que dis? Saúdos, [[Usuario:Elisardojm|Elisardojm]] ([[Conversa Usuario:Elisardojm|conversa]]) 7 de setembro de 2021 ás 08:12 (UTC) :Con calma...:) Saúdos, --[[Usuario:Elisardojm|Elisardojm]] ([[Conversa Usuario:Elisardojm|conversa]]) 15 de setembro de 2021 ás 07:27 (UTC) == Tuna == Boas, o artigo [[Tuna]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 26 de setembro de 2021 ás 10:21 (UTC) == Re:Esquerda de Galicia == Arranxado e referenciado. Grazas. Saúdos. [[User:Xas|Xas]] ([[User Talk:Xas|conversa]]) 31 de outubro de 2021 ás 14:16 (UTC) == Angela Lansbury == Boas, o artigo [[Angela Lansbury]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 10 de decembro de 2021 ás 23:06 (UTC) == Raimundo Amador == Boas, o artigo [[Raimundo Amador]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 2 de xaneiro de 2022 ás 22:36 (UTC) == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 4 de xaneiro de 2022 ás 18:15 (UTC) <!-- Mensaxe enviada por User:Johan (WMF)@metawiki mediante a lista presente en https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(4)&oldid=22532508 --> == Demi Moore == Boas, o artigo [[Demi Moore]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 2 de abril de 2022 ás 10:17 (UTC) == Funcionario, funcionaria == Ola, Atobar. Non sei se viches estas reflexións na páxina de conversa sobre ese artigo ([[funcionario, funcionaria]]. Como ti o comezaches, e non hai outras achegas importantes, sería ben que deses o teu parecer. Un saúdo.--[[Usuario:MAGHOI|MAGHOI]] ([[Conversa usuario:MAGHOI|conversa]]) 19 de abril de 2022 ás 15:16 (UTC) == Administración == Ola, Atobar. Veño de pechar [[Wikipedia:Votacións á administración/Eleccións]] porque excedía o prazo, e a cuestión é que non sei cal é o procedemento a seguir agora para "lle da-los botóns" de administrador a Estevo. Pódesmo indicar como é? Un saúdo. --[[Usuario:MAGHOI|MAGHOI]] ([[Conversa usuario:MAGHOI|conversa]]) 16 de maio de 2022 ás 11:04 (UTC) == Axudiña == Boas! temos xa bastantes cousas que fan referencia a este grupo e os documentos e informes relacionados. Gustaríame harmonizar todas as ocurrencias en gl.wiki e crear as redireccións pertinentes. Poderías axudarme? Non acabo de decidirme pola denominación máis correcta (curta/siglas e longa). En inglés: '''Fifth/Sixth etc. Assessment Report''' ('''AR5, AR6''') of the United Nations [[:en:Intergovernmental_Panel_on_Climate_Change|Intergovernmental Panel on Climate Change]] (IPCC). En español: Grupo Intergubernamental de Expertos sobre el Cambio Climático e catalán: El '''Grup Intergovernamental sobre el Canvi Climàtic''' ('''GICC'''). Xa me contas. Graciñas! [[Usuario:FormacionWiki|FormacionWiki]] ([[Conversa usuario:FormacionWiki|conversa]]) 19 de maio de 2022 ás 20:42 (UTC) Ola de novo. Descúlpame ti, escribira algo rápido e non se entende. Gustaríame saber cales serían os títulos correctos en Galipedia para a seguinte institución: *United Nations Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) Isto incluiría saber cómo traducir (ou non traducir) as siglas correspondientes (IPCC) para crear unha redirección ao Nome desenvolto. É un organismo internacional que non ten como lingual oficial o galego (si o castelán) A maiores este grupo vén creando distintos informes, numerados, e non sei se correspondería manter o título nunha das linguas oficiais da institución (en, es, fr, creo) ou traducilo ao galego, xa que, que eu saiba, non existe tradución galega ningunha de ningún informe O obxectivo é que haxa unha denominación uniforme en Galipedia para ambos (a institución e os Reports), ben sexa como título dunha entrada, ben dentro do corpo de texto de distintos artigos que fan referencia a esta institución e a estes informes. Non sei se quedará más claro así: o que busco é saber se se traducen (o nome da institución por unha banda e os títulos dos informes por outra) e cal sería, ao teu parecer a tradución/denominación máis acaída. Logo eu con iso irei buscando todas as mencións relacionadas nos artigos de Galipedia e substituíndoas pola solución acordada. Escribo dende o móbil, alguna falta (cousa do corrector) irá. Volverei para corrixilas, polo que se desta volta tampouco o expliquei ben podes indicarmo sen problema. Graciñas![[Usuario:Maria zaos|Maria zaos]] ([[Conversa usuario:Maria zaos|conversa]]) 20 de maio de 2022 ás 14:34 (UTC) == Rovio Entertainment == Boas, o artigo [[Rovio Entertainment]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 3 de xullo de 2022 ás 10:39 (UTC) == Alexis de Tocqueville == Boas, o artigo [[Alexis de Tocqueville]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 7 de xullo de 2022 ás 18:37 (UTC) == Terencio == Boas, o artigo [[Terencio]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 25 de agosto de 2022 ás 18:48 (UTC) == Eva Cárdenas == Bos días! Adín o artigo [[Eva Cárdenas]], no que participaches, ao proxecto Translation of the week en Meta-Wiki. Por iso quería pedirche se podías votar nele [https://meta.wikimedia.org/wiki/Translation_of_the_week/Translation_candidates#gl:Eva_C%C3%A1rdenas aquí] para que haxa máis posibilidades da proposta saír para adiante e pois o artigo ser traducido a máis linguas. Moitas grazas! --[[Usuario:Brunnaiz|Brunnaiz]] ([[Conversa usuario:Brunnaiz|conversa]]) 12 de setembro de 2022 ás 15:35 (UTC) == Gary Cooper == Boas, o artigo [[Gary Cooper]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 13 de outubro de 2022 ás 22:16 (UTC) == Ernst Lubitsch == Boas, o artigo [[Ernst Lubitsch]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 13 de outubro de 2022 ás 22:27 (UTC) == Alec Guinness == Boas, o artigo [[Alec Guinness]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 13 de outubro de 2022 ás 22:37 (UTC) == Warner Bros. == Boas, o artigo [[Warner Bros.]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 13 de outubro de 2022 ás 22:38 (UTC) == Día dos mortos == Boas, o artigo [[Día dos mortos]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 30 de outubro de 2022 ás 10:14 (UTC) == Bobby Farrell == Boas, o artigo [[Bobby Farrell]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 15 de novembro de 2022 ás 22:51 (UTC) == Galicia (L-51) == Boas, o artigo [[Galicia (L-51)]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 21 de novembro de 2022 ás 23:15 (UTC) == Liña Maginot == Boas, o artigo [[Liña Maginot]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 23 de decembro de 2022 ás 22:03 (UTC) == Gina Lollobrigida == Boas, o artigo [[Gina Lollobrigida]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 17 de xaneiro de 2023 ás 09:29 (UTC) == [[:Ficheiro:Cartaagegalipedia.pdf]] == Hi! I have been checking unused files ([[Special:UnusedFiles]]) and found this pdf. I can see it was mentioned in [[Wikipedia:A_Taberna_(propostas)/Arquivo_19#Cooperación_con_editoriais_galegas]]. Sadly I have to use google translate to understand and it is a long discussion. I wonder what was the result of your work? Did you get a formal permission and was it send to OTRS? --[[Usuario:MGA73|MGA73]] ([[Conversa usuario:MGA73|conversa]]) 25 de xaneiro de 2023 ás 12:34 (UTC) : Hi [[usuario:MGA73|MGA73]]. To be honest, I hardly remember that speficic case dating back from 2011. However, if I am right, we should thank our colleague [[usuario:Elisardojm|Elisardojm]], responsible for the few small advances concerning formal permissions for Wikipedia. On the other hand, what we did achieve was the collaboration of [[Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega]], whose pictures of authors can be used in this project. Sorry if I am not of much help. All best. --[[Usuario:Atobar|Atobar]] <sup>([[Conversa Usuario:Atobar|conversa comigo]])</sup> 26 de xaneiro de 2023 ás 17:17 (UTC) == Amadís de Gaula == Boas, o artigo [[Amadís de Gaula]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 30 de xaneiro de 2023 ás 15:19 (UTC) == Tesla, Inc. == Boas, o artigo [[Tesla, Inc.]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 25 de febreiro de 2023 ás 10:39 (UTC) == Tesla, Inc. == Boas, o artigo [[Tesla, Inc.]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 25 de febreiro de 2023 ás 10:39 (UTC) == Alberto Moravia == Boas, o artigo [[Alberto Moravia]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 2 de marzo de 2023 ás 11:56 (UTC) == Tennessee Williams == Boas, o artigo [[Tennessee Williams]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 4 de marzo de 2023 ás 15:51 (UTC) == John Belushi == Boas, o artigo [[John Belushi]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 5 de marzo de 2023 ás 11:56 (UTC) == Gene Hackman == Boas, o artigo [[Gene Hackman]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 11 de marzo de 2023 ás 15:25 (UTC) == Kenneth Cook == Boas, o artigo [[Kenneth Cook]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 12 de marzo de 2023 ás 09:48 (UTC) == John Galsworthy == Boas, o artigo [[John Galsworthy]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 12 de marzo de 2023 ás 15:57 (UTC) == Stanisław Lem == Boas, o artigo [[Stanisław Lem]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 12 de marzo de 2023 ás 18:47 (UTC) == Peter Shaffer == Boas, o artigo [[Peter Shaffer]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 14 de marzo de 2023 ás 18:29 (UTC) == Tom Stoppard == Boas, o artigo [[Tom Stoppard]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 15 de marzo de 2023 ás 18:43 (UTC) == Premios Micrófono de Oro == Boas, o artigo [[Premios Micrófono de Oro]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 23 de marzo de 2023 ás 18:15 (UTC) == RE: نجيب محفوظ == Ola Alejandro. Segundo [[WP:TRL]] a transliteración axeitada sería: '''Naxib Mahfud'''. Saúdos! [[Usuario:Norrin strange|Norrin]]<sup> ([[Conversa_Usuario:Norrin strange|Fálame]])</sup> 10 de maio de 2023 ás 07:58 (UTC) :Moitas grazas. --[[Usuario:Atobar|Atobar]] <sup>([[Conversa Usuario:Atobar|conversa comigo]])</sup> 10 de maio de 2023 ás 08:05 (UTC) == "Cerda" == Oes Alex. Como se di en galego "cerda", no sentido da 3ª acepción do DRAE: ''Pelo de cepillo, de brocha, etc., de materia animal o artificial''? Graciñas, un saúdo e a seguir. --[[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 21 de maio de 2023 ás 11:02 (UTC) :Ola, @[[Usuario:HombreDHojalata|HombreDHojalata]]. Chámanse sedas. En portugués, por certo, sería igual ca en castelán: cerdas. Outra opción tamén perfectamente válida é filamentos. Se é para un texto técnico, eu empregaría esta segunda, para asegurar. Saúde! [[Usuario:Atobar|Atobar]] <sup>([[Conversa Usuario:Atobar|conversa comigo]])</sup> 21 de maio de 2023 ás 11:15 (UTC) Ah, graciñas. É para o artigo "[[pincel]]". Podo pedirche que, cando teñas tempo, fagas ti mesmo as substitucións máis acaídas? Grazas. Un abrazo. --[[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 21 de maio de 2023 ás 11:18 (UTC) == Louza == Boas, o artigo [[Louza]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 11 de xuño de 2023 ás 11:31 (UTC) == Veronica Lario == Boas, o artigo [[Veronica Lario]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 12 de xuño de 2023 ás 10:01 (UTC) == Constantino Romero == Boas, o artigo [[Constantino Romero]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 17 de xuño de 2023 ás 09:54 (UTC) == Ridley Scott == Boas, o artigo [[Ridley Scott]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 24 de xuño de 2023 ás 20:17 (UTC) == Mikhail Bulgakov == Boas, o artigo [[Mikhail Bulgakov]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 30 de xullo de 2023 ás 11:53 (UTC) == Las hermanas Águila == Boas, o artigo [[Las hermanas Águila]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:Maria zaos|Maria zaos]] ([[Conversa usuario:Maria zaos|conversa]]) 11 de agosto de 2023 ás 10:23 (UTC) == Centaurea == Boas Alejandro. Non coñezo esa planta pero na ''Nomenclatura vernácula da flora vascular galega'' (Losada Cortiñas, E., e outros; Consellería de Agricultura, Gandería e Montes 1992) danlle estes nomes vulgares: acial, acianus, cardafuso, flor do trigo e linditas (si, como suena). Os mesmos autores publicaron unha actualización en 1994 (''Catálogo da flora vascular galega'') na que só lle dan os nomes de Cardafuso e flor do trigo, e engaden que está ben testemuñada nas catro provincias. Cardafuso é unha forma ben documentada no DdD. Co nome de Centaura (e Fel de terra) só atopo a Centaurium erythraea. Saúdos, Pedro [[User:Lameiro|Lameiro]] <sup>([[User Talk:Lameiro|conversa]])</sup> 17 de agosto de 2023 ás 20:16 (UTC) :Moitas grazas por tan boa información. [[Usuario:Atobar|Atobar]] <sup>([[Conversa Usuario:Atobar|conversa comigo]])</sup> 18 de agosto de 2023 ás 17:02 (UTC) ::A mandar. Pedro [[User:Lameiro|Lameiro]] <sup>([[User Talk:Lameiro|conversa]])</sup> 18 de agosto de 2023 ás 22:05 (UTC) == Ginger Rogers == Boas, o artigo [[Ginger Rogers]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 19 de agosto de 2023 ás 15:08 (UTC) == Exclusión social == Boas, o artigo [[Exclusión social]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 3 de setembro de 2023 ás 14:15 (UTC) == Fernando Colomo == Boas, o artigo [[Fernando Colomo]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 27 de outubro de 2023 ás 21:58 (UTC) == Philip Howard == Boas, o artigo [[Philip Howard]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 20 de decembro de 2023 ás 22:18 (UTC) == Esquire == Boas, o artigo [[Esquire]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 8 de febreiro de 2024 ás 18:13 (UTC) == Ángel de la Calle == Boas, o artigo [[Ángel de la Calle]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 10 de febreiro de 2024 ás 15:12 (UTC) == Ernest Lluch == Boas, o artigo [[Ernest Lluch]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 18 de xuño de 2024 ás 22:09 (UTC) == Emirato de Córdoba == Boas, o artigo [[Emirato de Córdoba]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:MAGHOI|MAGHOI]] ([[Conversa usuario:MAGHOI|conversa]]) 31 de agosto de 2024 ás 17:33 (UTC) == Olimpíada Internacional de Informática == Boas, o artigo [[Olimpíada Internacional de Informática]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 9 de novembro de 2024 ás 09:46 (UTC) == Chicho Sánchez Ferlosio == Boas, o artigo [[Chicho Sánchez Ferlosio]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 3 de decembro de 2024 ás 20:24 (UTC) == Revista de Occidente == Boas, o artigo [[Revista de Occidente]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 6 de decembro de 2024 ás 19:03 (UTC) == Alejo Carpentier == Boas, o artigo [[Alejo Carpentier]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 19 de xaneiro de 2025 ás 16:35 (UTC) == Teatro La Latina == Boas, o artigo [[Teatro La Latina]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 15 de febreiro de 2025 ás 16:18 (UTC) == Grupo Niche == Boas, o artigo [[Grupo Niche]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:MAGHOI|MAGHOI]] ([[Conversa usuario:MAGHOI|conversa]]) 28 de febreiro de 2025 ás 12:21 (UTC) == Copla andaluza == Boas, o artigo [[Copla andaluza]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 8 de marzo de 2025 ás 21:25 (UTC) == Regeneración == Boas, o artigo [[Regeneración]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 2 de maio de 2025 ás 18:23 (UTC) == Axuda para corrixir o artigo do Salto do Nervión en galego == Ola, non son galego, por iso pídoche axuda para facer unha pequena corrección no artigo en galego sobre o Salto do Nervión para que non haxa ningún erro de ortografía nin de redacción. Segundo fontes oficiais (Goberno Vasco, URA - Axencia Vasca da Auga, Instituto Xeográfico Nacional, etc.), o Salto do Nervión atópase íntegramente dentro da provincia de Álava, entre os municipios de Amurrio e Cuartango. Propóñoche este texto para substituír a descrición inicial: «O Salto do Nervión é unha cascada situada na provincia de Álava, entre os municipios de Amurrio e Cuartango. Debido ao seu interese xeolóxico, foi declarado Lugar de Interese Xeolóxico (LIX), abrangue tamén os municipios de Urcabustáiz, Cuartango e Amurrio.» O resto do contido pode quedar igual. Coméntoche que houbo polémica na versión en castelán, onde se insiste en situar o salto na fronteira con Burgos, aínda que as fontes citadas non o xustifican nin son coherentes coa ubicación que indican. Se puideses facer esta pequena corrección ou asesorarme, agradézoo moito. Grazas por adiantado e un saúdo. <nowiki>https://www.uragentzia.euskadi.eus/informacion/cascada-del-rio-nervion-2-1-km/webura00-contents/es/</nowiki> <nowiki>https://info.igme.es/ielig/LIGInfo.aspx?codigo=PV069</nowiki> <nowiki>https://www.diariodeburgos.es/noticia/z232931b1-9ac6-4d0c-b763de5208d53864/202505/sodebur-pide-servicios-turisticos-en-el-salto-del-nervion</nowiki> [[Usuario:Alaves83|Alaves83]] ([[Conversa usuario:Alaves83|conversa]]) 27 de maio de 2025 ás 05:18 (UTC) == Revolución iraniana == Boas, o artigo [[Revolución iraniana]], que creaches ti, ten o marcador de curto de máis, a ver se podes amplialo un pouco máis. Saúdos, [[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 28 de xuño de 2025 ás 08:42 (UTC) 7nxqoaxqzobetjpebdmcbydlh63c3wk 0 143836 7108660 6985167 2025-06-27T19:49:14Z Estevoaei 1131 + toponimia 7108660 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Armea}} {{Lugar |nome = Armeade |imaxe = |lenda = |parroquia = Artes |concello = Carballo |ano = 2019 |poboación = 4 }} '''Armeade''' é un casarío<ref>{{Cita web|título=Nomenclátor|url=https://alarcos.esi.uclm.es/per/fruiz/pobesp/vieja/dat/nomen.htm|páxina-web=alarcos.esi.uclm.es|data-acceso=2021-06-18}}</ref> da parroquia de [[Artes, Carballo|Artes]] no concello [[provincia da Coruña|coruñés]] de [[Carballo]] na [[comarca de Bergantiños]]. Segundo o [[IGE]] en [[2019]] tiña catro habitantes (dous homes e dúas mulleres). ==Toponimia== O [[Toponimia|topónimo]] '''Armeade''' procede dun nome de posuidor, posiblemente un antropónimo de orixe xermánica, quizais *''Ermeatus'' a partir da forma en xenitivo *''Ermiati''.<ref>{{TopCarballo|27-28}}</ref> ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Artes=== {{Lp Artes, Carballo}} ===Parroquias de Carballo=== {{Carballo}} == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Artes, Armeade}} [[Categoría:Lugares de Carballo|Armeade]] 8am0r1dohki4mzdn39j67xcjbqo2ls8 7108662 7108660 2025-06-27T19:50:22Z Estevoaei 1131 7108662 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Armea}} {{Lugar |nome = Armeade |imaxe = |lenda = |parroquia = Artes |concello = Carballo |ano = 2019 |poboación = 4 }} '''Armeade''' é un lugar da parroquia de [[Artes, Carballo|Artes]] no concello [[provincia da Coruña|coruñés]] de [[Carballo]] na [[comarca de Bergantiños]]. Segundo o [[IGE]] en [[2019]] tiña catro habitantes (dous homes e dúas mulleres). ==Toponimia== O [[Toponimia|topónimo]] '''Armeade''' procede dun nome de posuidor, posiblemente un antropónimo de orixe xermánica, quizais *''Ermeatus'' a partir da forma en xenitivo *''Ermiati''.<ref>{{TopCarballo|27-28}}</ref> ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Artes=== {{Lp Artes, Carballo}} ===Parroquias de Carballo=== {{Carballo}} == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Armeade}} [[Categoría:Lugares de Carballo]] nq45z1m2j6n7qv0zwjabdwjtwcjrpxv 0 145844 7108664 5587798 2025-06-27T19:51:52Z Estevoaei 1131 + toponimia 7108664 wikitext text/x-wiki {{Lugar |nome = Arnados |imaxe = |lenda = |parroquia = Razo |concello =Carballo |ano = 2019 |poboación = 323 }} '''Arnados''' é un lugar da parroquia de [[Razo, Carballo|Razo]] no concello [[provincia da Coruña|coruñés]] de [[Carballo]] na [[comarca de Bergantiños]]. Segundo o [[IGE]] en [[2019]] tiña 323 habitantes (154 homes e 169 mulleres). ==Toponimia== O [[Toponimia|topónimo]] '''Arnados''' podería proceder do [[latín]] {{Versaleta|arenatu}}, formado a partir de ''area'' co sufixo -''atu''), un orónimo referido a un lugar abundante en [[area]].<ref>{{TopCarballo|28}}</ref> ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Razo=== {{Lp Razo}} ===Parroquias de Carballo=== {{Carballo}} ==Notas== {{listaref}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Arnados}} [[Categoría:Lugares de Carballo]] apvn7t305mpxhgyggkt2ij5owu56182 0 145858 7108645 5587824 2025-06-27T19:43:06Z Estevoaei 1131 + toponimia 7108645 wikitext text/x-wiki {{Lugar |nome = Arganosa |imaxe = |lenda = |parroquia = Rus |concello =Carballo |ano = 2019 |poboación = 19 }} '''Arganosa''' é un lugar da parroquia de [[Rus, Carballo|Rus]] no concello [[provincia da Coruña|coruñés]] de [[Carballo]] na [[comarca de Bergantiños]]. Segundo o [[IGE]] en [[2019]] tiña dezanove habitantes (dez homes e nove mulleres). ==Toponimia== O [[Toponimia|topónimo]] '''Arganosa''' é un fitónimo referido á abundancia de argana, nome xenérico aplicado a diversas plantas (xeralmente [[ericáceas]]) que se empregan como combustible miúdo para o lume.<ref>{{TopCarballo|26-27}}</ref> ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Rus=== {{Lp Rus}} ===Parroquias de Carballo=== {{Carballo}} ==Notas== {{listaref}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Arganosa}} [[Categoría:Lugares de Carballo]] 9mfz8iormjqgchdxljso53frrnizlnf 0 147635 7108363 6313173 2025-06-27T14:36:02Z Autopistero20502020 127649 7108363 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|O Sequelo}} {{Lugar |nome = O Sequelo |imaxe = Colexio do Sequelo.jpg |lenda = Colexio do Sequelo |parroquia = Marín (San Xián) |concello = Marín |ano = 2017 |poboación = 32 }} '''O Sequelo''' é un lugar da [[parroquia civil|parroquia]] de [[Marín (San Xián), Marín|San Xián de Marín]] no concello [[Provincia de Pontevedra|pontevedrés]] de [[Marín]], na [[comarca do Morrazo]]. Tiña 41 habitantes no ano 2009 segundo datos do [[Instituto Nacional de Estadística]], dos cales 24 eran homes e 17 mulleres. == Lugares e parroquias == === Lugares de San Xián de Marín === {{Lp Marín (San Xián)}} === Parroquias de Marín === {{Marín}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Marín]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Sequelo, O}} [[Categoría:Lugares de Marín]] 221o649jt8q794aojbdu11jdghonbfv 0 150202 7108225 6973091 2025-06-27T13:03:27Z Autopistero20502020 127649 7108225 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Ceán''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Ceán, Orto, Abegondo|Ceán]]''', lugar da parroquia de [[Orto, Abegondo|Orto]], no concello de [[Abegondo]]; *'''[[O Ceán, Cerqueda, Malpica de Bergantiños|O Ceán]]''', lugar da parroquia de [[Cerqueda, Malpica de Bergantiños|Cerqueda]], no concello de [[Malpica de Bergantiños]]; *'''[[O Ceán, Nigrán, Nigrán|O Ceán]]''', lugar da parroquia de [[Nigrán, Nigrán|Nigrán]], no concello de [[Nigrán]]; *'''[[O Ceán, Coruxo, Vigo|O Ceán]]''', lugar da parroquia de [[Coruxo, Vigo|Coruxo]], no concello de [[Vigo]]; *'''[[O Ceán, Bamiro, Vimianzo|O Ceán]]''', lugar da parroquia de [[Bamiro, Vimianzo|Bamiro]], no concello de [[Vimianzo]]; *'''[[Tras do Ceán, Carantoña, Vimianzo|Tras do Ceán]]''', lugar da parroquia de [[Carantoña, Vimianzo|Carantoña]], no concello de [[Vimianzo]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|O Ceao}} *'''[[O Seán, Boiro, Boiro|O Seán]]''', lugar da parroquia de [[Boiro, Boiro|Boiro]], no concello de [[Boiro]]. {{Control de autoridades}} opog8th3ul0pixxwle8kpz8qbihto9h 0 151668 7108305 7058305 2025-06-27T14:06:02Z Autopistero20502020 127649 7108305 wikitext text/x-wiki {{homónimos}} O termo '''Sela''' pode referirse a: * '''[[Sela]]''', parte dos arreos do cabalo, en que senta o xinete; * '''[[Sela (Star Trek)|Sela]]''', personaxe da saga [[Star Trek]]; * '''[[Sela turca]]''' cavidade do óso [[esfenoide]]; * '''[[Síndrome da sela baleira]]''', doenza na sela turca; Como [[topónimo]], pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Sela, Arbo|Sela]]''', parroquia do concello de [[Arbo]]. ;Fóra de Galiza ;En [[Asturias]] *'''[[Río Sela]]''', en [[Asturias]]. Amais, como [[apelido]] e [[nome]], pode referirse a: * '''[[Lhasa de Sela]]''', cantante mexicano-estadounidense; * '''[[Selá]]''', personaxe bíblica; * '''[[Sela Apera]]''', actriz inglesa; * '''[[Sela Ward]]''', actriz estadounidense; * '''[[Benny Sela]]''', criminal israelí; * '''[[Dudi Sela]]''', tenista israelí. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Selo|Selas}} *'''[[Casa de Sela]]''', [[casa de indianos]] en [[Ribadeo]]. {{Control de autoridades}} o2gwqs1tgsp6j9dodc861lcfxhp5ucg 0 152192 7108344 5278181 2025-06-27T14:29:49Z Autopistero20502020 127649 7108344 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Señoráns}} {{Lugar |nome = Señoráns |imaxe = |lenda = |parroquia = Salto |concello = Vimianzo |ano = 2018 |poboación = 59 }} '''Señoráns''' é un lugar da parroquia de [[Salto, Vimianzo|Salto]] no concello [[provincia da Coruña|coruñés]] de [[Vimianzo]] na [[comarca da Terra de Soneira]]. Tiña 59 habitantes no ano [[2018]] segundo datos do [[Instituto Nacional de Estadística]] dos cales eran 33 homes e 26 mulleres. ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Salto=== {{Lp Salto, Vimianzo}} ===Parroquias de Vimianzo=== {{Vimianzo}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Salto, Señorans}} [[Categoría:Lugares de Vimianzo|Señorans]] qavm8xd92nncnamaokuzj5ragd23x7s 0 158223 7108422 4053911 2025-06-27T15:16:19Z Autopistero20502020 127649 Mellora do formato 7108422 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|serra}} O [[topónimo]] '''A Serra''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Parada da Serra]]''', [[Parroquia eclesiástica galega|parroquia eclesiástica]] do [[arciprestado de Verín]] da [[diocese de Ourense]]; *'''[[Carracedo da Serra, A Gudiña|Carracedo da Serra]]''', parroquia do concello da [[A Gudiña|Gudiña]]; **'''[[Carracedo da Serra, Carracedo da Serra, A Gudiña|Carracedo da Serra]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Pacios da Serra, Quiroga|Pacios da Serra]]''', parroquia do concello de [[Quiroga]] na [[comarca de Quiroga]]; *'''[[Parada da Serra, Castrelo do Val|Parada da Serra]]''', parroquia do concello de [[Castrelo do Val]]; *'''[[Parada da Serra, A Gudiña|Parada da Serra]]''', parroquia do concello da [[A Gudiña|Gudiña]]; **'''[[Parada da Serra, Parada da Serra, A Gudiña|Parada da Serra]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Vilaseco da Serra, Viana do Bolo|Vilaseco da Serra]]''', parroquia do concello de [[Viana do Bolo]]; *'''[[A Serra, Montouto, Abadín|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Montouto, Abadín|Montouto]], no concello de [[Abadín]]; *'''[[A Serra, Agra, Agolada|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Agra, Agolada|Agra]], no concello de [[Agolada]]; *'''[[A Serra, A Capela, A Capela|A Serra]]''', lugar da parroquia da [[A Capela, A Capela|Capela]], no concello da [[A Capela|Capela]]; *'''[[A Serra, Valenza, Coristanco|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Valenza, Coristanco|Valenza]], no concello de [[Coristanco]]; *'''[[A Serra, Crecente, Crecente|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Crecente, Crecente|Crecente]], no concello de [[Crecente]]; *'''[[A Serra, Vilar, Crecente|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Vilar, Crecente|Vilar]], no concello de [[Crecente]]; *'''[[A Serra, Vincios, Gondomar|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Vincios, Gondomar|Vincios]], no concello de [[Gondomar]]; *'''[[A Serra, Eirexalba, O Incio|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Eirexalba, O Incio|Eirexalba]], no concello do [[O Incio|Incio]]; *'''[[A Serra, Lamas, Leiro|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Lamas, Leiro|Lamas]], no concello de [[Leiro]]; *'''[[A Serra, Quins, Melón|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Quins, Melón|Quins]], no concello de [[Melón]]; *'''[[A Serra, O Burgo, Muras|A Serra]]''', lugar da parroquia do [[O Burgo, Muras|Burgo]], no concello de [[Muras]]; *'''[[A Serra, Noceda, As Nogais|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Noceda, As Nogais|Noceda]], no concello das [[As Nogais|Nogais]]; *'''[[A Serra, Devesos, Ortigueira|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Devesos, Ortigueira|Devesos]], no concello de [[Ortigueira]]; *'''[[A Serra, Insua, Ortigueira|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Insua, Ortigueira|Insua]], no concello de [[Ortigueira]]; *'''[[A Serra, Cis, Oza-Cesuras|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Cis, Oza-Cesuras|Cis]], no concello de [[Oza-Cesuras]]; *'''[[A Serra, Padrón, Padrón|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Padrón, Padrón|Padrón]], no concello de [[Padrón]]; *'''[[A Serra, Santa Cristina de Paradela, Paradela|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Santa Cristina de Paradela, Paradela|Santa Cristina de Paradela]], no concello de [[Paradela]]; *'''[[A Serra, Arcos, Ponteareas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Arcos, Ponteareas|Arcos]], no concello de [[Ponteareas]]; *'''[[A Serra, Padróns, Ponteareas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Padróns, Ponteareas|Padróns]], no concello de [[Ponteareas]]; *'''[[A Serra, Santa María de Salceda, Salceda de Caselas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Santa María de Salceda, Salceda de Caselas|Santa María de Salceda]], no concello de [[Salceda de Caselas]]; *'''[[A Serra, Cabreira, Salvaterra de Miño|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Cabreira, Salvaterra de Miño|Cabreira]], no concello de [[Salvaterra de Miño]]; *'''[[A Serra, Soutopenedo, San Cibrao das Viñas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Soutopenedo, San Cibrao das Viñas|Soutopenedo]], no concello de [[San Cibrao das Viñas]]; *'''[[A Serra, Barbadelo, Sarria|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Barbadelo, Sarria|Barbadelo]], no concello de [[Sarria]]; *'''[[A Serra, Goián, Sarria|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Goián, Sarria|Goián]], no concello de [[Sarria]]; *'''[[A Serra, Seixas, As Somozas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Seixas, As Somozas|Seixas]], no concello das [[As Somozas|Somozas]]; *'''[[A Serra de Nacente, Darbo, Cangas|A Serra de Nacente]]''', lugar da parroquia de [[Darbo, Cangas|Darbo]], no concello de [[Cangas]]; *'''[[A Serra de Outes, Outes, Outes|A Serra de Outes]]''', lugar da parroquia de [[Outes, Outes|Outes]], no concello de [[Outes]]; *'''[[A Serra de Poente, Darbo, Cangas|A Serra de Poente]]''', lugar da parroquia de [[Darbo, Cangas|Darbo]], no concello de [[Cangas]]; *'''[[A Serra Seca, Viladesuso, Oia|A Serra Seca]]''', lugar da parroquia de [[Viladesuso, Oia|Viladesuso]], no concello de [[Oia]]; *'''[[A Panda da Serra, As Neves, Ortigueira|A Panda da Serra]]''', lugar da parroquia d[[As Neves, Ortigueira|as Neves]], no concello de [[Ortigueira]]; *'''[[Tras da Serra, O Freixo, As Pontes de García Rodríguez|Tras da Serra]]''', lugar da parroquia do [[O Freixo, As Pontes de García Rodríguez|Freixo]] no concello das [[As Pontes de García Rodríguez|Pontes de García Rodríguez]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Serra|Carracedo da Serra|Parada da Serra}} {{Control de autoridades}} 56if02o4nskbcwvix1lbg8a2hjtgd0w 7108424 7108422 2025-06-27T15:16:49Z Autopistero20502020 127649 7108424 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|serra}} O [[topónimo]] '''A Serra''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Parada da Serra]]''', [[Parroquia eclesiástica galega|parroquia eclesiástica]] do [[arciprestado de Verín]] da [[diocese de Ourense]]; *'''[[Carracedo da Serra, A Gudiña|Carracedo da Serra]]''', parroquia do concello da [[A Gudiña|Gudiña]]; **'''[[Carracedo da Serra, Carracedo da Serra, A Gudiña|Carracedo da Serra]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Pacios da Serra, Quiroga|Pacios da Serra]]''', parroquia do concello de [[Quiroga]] na [[comarca de Quiroga]]; *'''[[Parada da Serra, Castrelo do Val|Parada da Serra]]''', parroquia do concello de [[Castrelo do Val]]; *'''[[Parada da Serra, A Gudiña|Parada da Serra]]''', parroquia do concello da [[A Gudiña|Gudiña]]; **'''[[Parada da Serra, Parada da Serra, A Gudiña|Parada da Serra]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Vilaseco da Serra, Viana do Bolo|Vilaseco da Serra]]''', parroquia do concello de [[Viana do Bolo]]; *'''[[A Serra, Montouto, Abadín|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Montouto, Abadín|Montouto]], no concello de [[Abadín]]; *'''[[A Serra, Agra, Agolada|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Agra, Agolada|Agra]], no concello de [[Agolada]]; *'''[[A Serra, A Capela, A Capela|A Serra]]''', lugar da parroquia da [[A Capela, A Capela|Capela]], no concello da [[A Capela|Capela]]; *'''[[A Serra, Valenza, Coristanco|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Valenza, Coristanco|Valenza]], no concello de [[Coristanco]]; *'''[[A Serra, Crecente, Crecente|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Crecente, Crecente|Crecente]], no concello de [[Crecente]]; *'''[[A Serra, Vilar, Crecente|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Vilar, Crecente|Vilar]], no concello de [[Crecente]]; *'''[[A Serra, Vincios, Gondomar|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Vincios, Gondomar|Vincios]], no concello de [[Gondomar]]; *'''[[A Serra, Eirexalba, O Incio|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Eirexalba, O Incio|Eirexalba]], no concello do [[O Incio|Incio]]; *'''[[A Serra, Lamas, Leiro|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Lamas, Leiro|Lamas]], no concello de [[Leiro]]; *'''[[A Serra, Quins, Melón|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Quins, Melón|Quins]], no concello de [[Melón]]; *'''[[A Serra, O Burgo, Muras|A Serra]]''', lugar da parroquia do [[O Burgo, Muras|Burgo]], no concello de [[Muras]]; *'''[[A Serra, Noceda, As Nogais|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Noceda, As Nogais|Noceda]], no concello das [[As Nogais|Nogais]]; *'''[[A Serra, Devesos, Ortigueira|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Devesos, Ortigueira|Devesos]], no concello de [[Ortigueira]]; *'''[[A Serra, Insua, Ortigueira|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Insua, Ortigueira|Insua]], no concello de [[Ortigueira]]; *'''[[A Serra, Cis, Oza-Cesuras|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Cis, Oza-Cesuras|Cis]], no concello de [[Oza-Cesuras]]; *'''[[A Serra, Padrón, Padrón|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Padrón, Padrón|Padrón]], no concello de [[Padrón]]; *'''[[A Serra, Santa Cristina de Paradela, Paradela|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Santa Cristina de Paradela, Paradela|Santa Cristina de Paradela]], no concello de [[Paradela]]; *'''[[A Serra, Arcos, Ponteareas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Arcos, Ponteareas|Arcos]], no concello de [[Ponteareas]]; *'''[[A Serra, Padróns, Ponteareas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Padróns, Ponteareas|Padróns]], no concello de [[Ponteareas]]; *'''[[A Serra, Santa María de Salceda, Salceda de Caselas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Santa María de Salceda, Salceda de Caselas|Santa María de Salceda]], no concello de [[Salceda de Caselas]]; *'''[[A Serra, Cabreira, Salvaterra de Miño|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Cabreira, Salvaterra de Miño|Cabreira]], no concello de [[Salvaterra de Miño]]; *'''[[A Serra, Soutopenedo, San Cibrao das Viñas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Soutopenedo, San Cibrao das Viñas|Soutopenedo]], no concello de [[San Cibrao das Viñas]]; *'''[[A Serra, Barbadelo, Sarria|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Barbadelo, Sarria|Barbadelo]], no concello de [[Sarria]]; *'''[[A Serra, Goián, Sarria|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Goián, Sarria|Goián]], no concello de [[Sarria]]; *'''[[A Serra, Seixas, As Somozas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Seixas, As Somozas|Seixas]], no concello das [[As Somozas|Somozas]]; *'''[[A Serra de Nacente, Darbo, Cangas|A Serra de Nacente]]''', lugar da parroquia de [[Darbo, Cangas|Darbo]], no concello de [[Cangas]]; *'''[[A Serra de Outes, Outes, Outes|A Serra de Outes]]''', lugar da parroquia de [[Outes, Outes|Outes]], no concello de [[Outes]]; *'''[[A Serra de Poente, Darbo, Cangas|A Serra de Poente]]''', lugar da parroquia de [[Darbo, Cangas|Darbo]], no concello de [[Cangas]]; *'''[[A Serra Seca, Viladesuso, Oia|A Serra Seca]]''', lugar da parroquia de [[Viladesuso, Oia|Viladesuso]], no concello de [[Oia]]; *'''[[A Panda da Serra, As Neves, Ortigueira|A Panda da Serra]]''', lugar da parroquia d[[As Neves, Ortigueira|as Neves]], no concello de [[Ortigueira]]; *'''[[Tras da Serra, O Freixo, As Pontes de García Rodríguez|Tras da Serra]]''', lugar da parroquia do [[O Freixo, As Pontes de García Rodríguez|Freixo]] no concello das [[As Pontes de García Rodríguez|Pontes de García Rodríguez]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Serra|Carracedo da Serra|Parada da Serra (homónimos)}} {{Control de autoridades}} 3uwkj3ohvyetejua8np155lphu1xmgt 7108431 7108424 2025-06-27T15:18:31Z Autopistero20502020 127649 7108431 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|serra}} O [[topónimo]] '''A Serra''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Parada da Serra]]''', [[Parroquia eclesiástica galega|parroquia eclesiástica]] do [[arciprestado de Verín]] da [[diocese de Ourense]]; *'''[[Carracedo da Serra, A Gudiña|Carracedo da Serra]]''', parroquia do concello da [[A Gudiña|Gudiña]]; **'''[[Carracedo da Serra, Carracedo da Serra, A Gudiña|Carracedo da Serra]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Pacios da Serra, Quiroga|Pacios da Serra]]''', parroquia do concello de [[Quiroga]]; **'''[[Pacios da Serra, Pacios da Serra, Quiroga|Pacios da Serra]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Parada da Serra, Castrelo do Val|Parada da Serra]]''', parroquia do concello de [[Castrelo do Val]]; *'''[[Parada da Serra, A Gudiña|Parada da Serra]]''', parroquia do concello da [[A Gudiña|Gudiña]]; **'''[[Parada da Serra, Parada da Serra, A Gudiña|Parada da Serra]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Vilaseco da Serra, Viana do Bolo|Vilaseco da Serra]]''', parroquia do concello de [[Viana do Bolo]]; **'''[[Vilaseco da Serra, Vilaseco da Serra, Viana do Bolo|Vilaseco da Serra]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[A Serra, Montouto, Abadín|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Montouto, Abadín|Montouto]], no concello de [[Abadín]]; *'''[[A Serra, Agra, Agolada|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Agra, Agolada|Agra]], no concello de [[Agolada]]; *'''[[A Serra, A Capela, A Capela|A Serra]]''', lugar da parroquia da [[A Capela, A Capela|Capela]], no concello da [[A Capela|Capela]]; *'''[[A Serra, Valenza, Coristanco|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Valenza, Coristanco|Valenza]], no concello de [[Coristanco]]; *'''[[A Serra, Crecente, Crecente|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Crecente, Crecente|Crecente]], no concello de [[Crecente]]; *'''[[A Serra, Vilar, Crecente|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Vilar, Crecente|Vilar]], no concello de [[Crecente]]; *'''[[A Serra, Vincios, Gondomar|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Vincios, Gondomar|Vincios]], no concello de [[Gondomar]]; *'''[[A Serra, Eirexalba, O Incio|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Eirexalba, O Incio|Eirexalba]], no concello do [[O Incio|Incio]]; *'''[[A Serra, Lamas, Leiro|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Lamas, Leiro|Lamas]], no concello de [[Leiro]]; *'''[[A Serra, Quins, Melón|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Quins, Melón|Quins]], no concello de [[Melón]]; *'''[[A Serra, O Burgo, Muras|A Serra]]''', lugar da parroquia do [[O Burgo, Muras|Burgo]], no concello de [[Muras]]; *'''[[A Serra, Noceda, As Nogais|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Noceda, As Nogais|Noceda]], no concello das [[As Nogais|Nogais]]; *'''[[A Serra, Devesos, Ortigueira|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Devesos, Ortigueira|Devesos]], no concello de [[Ortigueira]]; *'''[[A Serra, Insua, Ortigueira|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Insua, Ortigueira|Insua]], no concello de [[Ortigueira]]; *'''[[A Serra, Cis, Oza-Cesuras|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Cis, Oza-Cesuras|Cis]], no concello de [[Oza-Cesuras]]; *'''[[A Serra, Padrón, Padrón|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Padrón, Padrón|Padrón]], no concello de [[Padrón]]; *'''[[A Serra, Santa Cristina de Paradela, Paradela|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Santa Cristina de Paradela, Paradela|Santa Cristina de Paradela]], no concello de [[Paradela]]; *'''[[A Serra, Arcos, Ponteareas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Arcos, Ponteareas|Arcos]], no concello de [[Ponteareas]]; *'''[[A Serra, Padróns, Ponteareas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Padróns, Ponteareas|Padróns]], no concello de [[Ponteareas]]; *'''[[A Serra, Santa María de Salceda, Salceda de Caselas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Santa María de Salceda, Salceda de Caselas|Santa María de Salceda]], no concello de [[Salceda de Caselas]]; *'''[[A Serra, Cabreira, Salvaterra de Miño|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Cabreira, Salvaterra de Miño|Cabreira]], no concello de [[Salvaterra de Miño]]; *'''[[A Serra, Soutopenedo, San Cibrao das Viñas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Soutopenedo, San Cibrao das Viñas|Soutopenedo]], no concello de [[San Cibrao das Viñas]]; *'''[[A Serra, Barbadelo, Sarria|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Barbadelo, Sarria|Barbadelo]], no concello de [[Sarria]]; *'''[[A Serra, Goián, Sarria|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Goián, Sarria|Goián]], no concello de [[Sarria]]; *'''[[A Serra, Seixas, As Somozas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Seixas, As Somozas|Seixas]], no concello das [[As Somozas|Somozas]]; *'''[[A Serra de Nacente, Darbo, Cangas|A Serra de Nacente]]''', lugar da parroquia de [[Darbo, Cangas|Darbo]], no concello de [[Cangas]]; *'''[[A Serra de Outes, Outes, Outes|A Serra de Outes]]''', lugar da parroquia de [[Outes, Outes|Outes]], no concello de [[Outes]]; *'''[[A Serra de Poente, Darbo, Cangas|A Serra de Poente]]''', lugar da parroquia de [[Darbo, Cangas|Darbo]], no concello de [[Cangas]]; *'''[[A Serra Seca, Viladesuso, Oia|A Serra Seca]]''', lugar da parroquia de [[Viladesuso, Oia|Viladesuso]], no concello de [[Oia]]; *'''[[A Panda da Serra, As Neves, Ortigueira|A Panda da Serra]]''', lugar da parroquia d[[As Neves, Ortigueira|as Neves]], no concello de [[Ortigueira]]; *'''[[Tras da Serra, O Freixo, As Pontes de García Rodríguez|Tras da Serra]]''', lugar da parroquia do [[O Freixo, As Pontes de García Rodríguez|Freixo]] no concello das [[As Pontes de García Rodríguez|Pontes de García Rodríguez]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Serra|Carracedo da Serra|Pacios da Serra|Parada da Serra (homónimos)|Vilaseco da Serra}} {{Control de autoridades}} say71n77gpjp59f69v6grva1ljrvcn5 7108438 7108431 2025-06-27T15:21:20Z Autopistero20502020 127649 7108438 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|serra}} O [[topónimo]] '''A Serra''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Parada da Serra]]''', [[Parroquia eclesiástica galega|parroquia eclesiástica]] do [[arciprestado de Verín]] da [[diocese de Ourense]]; *'''[[Carracedo da Serra, A Gudiña|Carracedo da Serra]]''', parroquia do concello da [[A Gudiña|Gudiña]]; **'''[[Carracedo da Serra, Carracedo da Serra, A Gudiña|Carracedo da Serra]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Pacios da Serra, Quiroga|Pacios da Serra]]''', parroquia do concello de [[Quiroga]]; **'''[[Pacios da Serra, Pacios da Serra, Quiroga|Pacios da Serra]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Parada da Serra, Castrelo do Val|Parada da Serra]]''', parroquia do concello de [[Castrelo do Val]]; *'''[[Parada da Serra, A Gudiña|Parada da Serra]]''', parroquia do concello da [[A Gudiña|Gudiña]]; **'''[[Parada da Serra, Parada da Serra, A Gudiña|Parada da Serra]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Vilaseco da Serra, Viana do Bolo|Vilaseco da Serra]]''', parroquia do concello de [[Viana do Bolo]]; **'''[[Vilaseco da Serra, Vilaseco da Serra, Viana do Bolo|Vilaseco da Serra]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[A Serra, Montouto, Abadín|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Montouto, Abadín|Montouto]], no concello de [[Abadín]]; *'''[[A Serra, Agra, Agolada|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Agra, Agolada|Agra]], no concello de [[Agolada]]; *'''[[A Serra, A Capela, A Capela|A Serra]]''', lugar da parroquia da [[A Capela, A Capela|Capela]], no concello da [[A Capela|Capela]]; *'''[[A Serra, Valenza, Coristanco|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Valenza, Coristanco|Valenza]], no concello de [[Coristanco]]; *'''[[A Serra, Crecente, Crecente|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Crecente, Crecente|Crecente]], no concello de [[Crecente]]; *'''[[A Serra, Vilar, Crecente|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Vilar, Crecente|Vilar]], no concello de [[Crecente]]; *'''[[A Serra, Vincios, Gondomar|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Vincios, Gondomar|Vincios]], no concello de [[Gondomar]]; *'''[[A Serra, Eirexalba, O Incio|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Eirexalba, O Incio|Eirexalba]], no concello do [[O Incio|Incio]]; *'''[[A Serra, Lamas, Leiro|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Lamas, Leiro|Lamas]], no concello de [[Leiro]]; *'''[[A Serra, Quins, Melón|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Quins, Melón|Quins]], no concello de [[Melón]]; *'''[[A Serra, O Burgo, Muras|A Serra]]''', lugar da parroquia do [[O Burgo, Muras|Burgo]], no concello de [[Muras]]; *'''[[A Serra, Noceda, As Nogais|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Noceda, As Nogais|Noceda]], no concello das [[As Nogais|Nogais]]; *'''[[A Serra, Devesos, Ortigueira|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Devesos, Ortigueira|Devesos]], no concello de [[Ortigueira]]; *'''[[A Serra, Insua, Ortigueira|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Insua, Ortigueira|Insua]], no concello de [[Ortigueira]]; *'''[[A Serra, Cis, Oza-Cesuras|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Cis, Oza-Cesuras|Cis]], no concello de [[Oza-Cesuras]]; *'''[[A Serra, Padrón, Padrón|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Padrón, Padrón|Padrón]], no concello de [[Padrón]]; *'''[[A Serra, Santa Cristina de Paradela, Paradela|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Santa Cristina de Paradela, Paradela|Santa Cristina de Paradela]], no concello de [[Paradela]]; *'''[[A Serra, Arcos, Ponteareas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Arcos, Ponteareas|Arcos]], no concello de [[Ponteareas]]; *'''[[A Serra, Padróns, Ponteareas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Padróns, Ponteareas|Padróns]], no concello de [[Ponteareas]]; *'''[[A Serra, Santa María de Salceda, Salceda de Caselas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Santa María de Salceda, Salceda de Caselas|Santa María de Salceda]], no concello de [[Salceda de Caselas]]; *'''[[A Serra, Cabreira, Salvaterra de Miño|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Cabreira, Salvaterra de Miño|Cabreira]], no concello de [[Salvaterra de Miño]]; *'''[[A Serra, Soutopenedo, San Cibrao das Viñas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Soutopenedo, San Cibrao das Viñas|Soutopenedo]], no concello de [[San Cibrao das Viñas]]; *'''[[A Serra, Barbadelo, Sarria|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Barbadelo, Sarria|Barbadelo]], no concello de [[Sarria]]; *'''[[A Serra, Goián, Sarria|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Goián, Sarria|Goián]], no concello de [[Sarria]]; *'''[[A Serra, Seixas, As Somozas|A Serra]]''', lugar da parroquia de [[Seixas, As Somozas|Seixas]], no concello das [[As Somozas|Somozas]]; *'''[[A Serra de Nacente, Darbo, Cangas|A Serra de Nacente]]''', lugar da parroquia de [[Darbo, Cangas|Darbo]], no concello de [[Cangas]]; *'''[[A Serra de Outes, Outes, Outes|A Serra de Outes]]''', lugar da parroquia de [[Outes, Outes|Outes]], no concello de [[Outes]]; *'''[[A Serra de Poente, Darbo, Cangas|A Serra de Poente]]''', lugar da parroquia de [[Darbo, Cangas|Darbo]], no concello de [[Cangas]]; *'''[[A Serra Seca, Viladesuso, Oia|A Serra Seca]]''', lugar da parroquia de [[Viladesuso, Oia|Viladesuso]], no concello de [[Oia]]; *'''[[A Panda da Serra, As Neves, Ortigueira|A Panda da Serra]]''', lugar da parroquia das [[As Neves, Ortigueira|Neves]], no concello de [[Ortigueira]]; *'''[[Tras da Serra, O Freixo, As Pontes de García Rodríguez|Tras da Serra]]''', lugar da parroquia do [[O Freixo, As Pontes de García Rodríguez|Freixo]] no concello das [[As Pontes de García Rodríguez|Pontes de García Rodríguez]]; *'''[[A Serradela, Meder, Salvaterra de Miño|A Serradela]]''', lugar da parroquia de [[Meder, Salvaterra de Miño|Meder]], no concello de [[Salvaterra de Miño]]; *'''[[A Serralleira, Santa Cristina da Ramallosa, Baiona|A Serralleira]]''', lugar da parroquia de [[Santa Cristina da Ramallosa, Baiona|Santa Cristina da Ramallosa]], no concello de [[Baiona]]; *'''[[A Serralleira, Vilar de Lebres, Trasmiras|A Serralleira]]''', lugar da parroquia de [[Vilar de Lebres, Trasmiras|Vilar de Lebres]], no concello de [[Trasmiras]]; *'''[[A Serralleira, Corzáns, Salvaterra de Miño|A Serraleira]]''', lugar da parroquia de [[Corzáns, Salvaterra de Miño|Corzáns]], no concello de [[Salvaterra de Miño]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Serra|Carracedo da Serra|Pacios da Serra|Parada da Serra (homónimos)|Vilaseco da Serra|A Serralleira}} {{Control de autoridades}} 6u9r03qz6kxktvnahgx0l5jf5995o7d 0 160317 7108590 4325479 2025-06-27T18:11:58Z O Breixo 127505 7108590 wikitext text/x-wiki {{Anatomía|imaxe=Flexor-carpi-radialis.png|imaxe_tamaño=100}} O '''músculo flexor radial do carpo''' é un [[músculo]] do membro superior humano situado no compartimento anterior do [[antebrazo]]. Sitúase por fóra do [[músculo palmar longo]]. Ten un tendón longo que se estende ata a [[man]]. == Orixe e insercións == A súa orixe atopámola no epicóndilo medial do [[úmero]], mentres que as insercións caudais áchanse na base do II e III metacarpianos. == Función == Flexiona e abduce o [[pulso]]. == Innervación == É innervado polo [[nervio mediano]]. == Vascularización == Está vascularizado pola [[arteria radial]]. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] e1230n5vqyrpjocn6pw0s6lhogghwfp 0 160378 7108592 5024736 2025-06-27T18:12:44Z O Breixo 127505 7108592 wikitext text/x-wiki {{Anatomía|imaxe=Musculus flexor pollicis longus.png|imaxe_tamaño=100}} O '''músculo flexor longo do polgar da man''' é un [[músculo]] do [[membro superior]] humano pertencente ao [[compartimento anterior do antebrazo]], situado nun plano muscular fondo. Fórmase na superficie anterior do [[Radio (óso)|radio]] e na membrana interósea entre o [[Radio (óso)|radio]] e o [[cúbito]]. O [[tendón]] resultante discorre polo [[antebrazo]], [[pulso]] e se insire na base da [[Falanxe (ósos)|falanxe]] distal. == Orixe e insercións == * Orixe: superficie anterior do [[radio (óso)|radio]] e da membrana interósea. * Insercións: base da [[falanxe distal]] do [[dedo polgar]]. == Función == Flexiona o polgar. == Innervación == Está innervado polo [[nervio mediano]] == Vascularización == Está vascularizado pola [[arteria interósea anterior]]. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] jjp3o8szp9fpjegpipe3cn4wzt5n9n3 0 160540 7108593 7064185 2025-06-27T18:12:55Z O Breixo 127505 7108593 wikitext text/x-wiki {{sen referencias|data=outubro de 2015}} {{Anatomía|imaxe=Brachioradialis.png|imaxe_tamaño=100px}} O '''músculo braquiorradial''' ou '''músculo supinador longo''' é un [[músculo]] do [[membro superior]] humano. Insírese cranialmente no [[úmero]] e caudalmente no [[radio (óso)|radio]]. == Orixe e insercións == A orixe do [[músculo]] áchase na zona proximal da crista supracondílea do [[úmero]]. Insírese na [[apófise estiloide do radio|apófise estiloide]] do [[radio (óso)|radio]]. A medida que percorre o [[antebrazo]], forma o límite lateral da [[fosa do cóbado]]. == Relacións == Ao longo do percorrido cobre o [[nervio radial]], que o innerva. Na fosa do cóbado cobre a bifurcación deste nervio. Nas zonas máis distais soamente cobre á póla superficial, que discorre xunto á [[arteria radial]]. == Función == Flexor accesorio do [[cóbado]] cando o antebrazo está en pronación media. == Innervación == É innervado polo [[nervio radial]], antes da bifurcación deste nunha póla superficial e noutra fonda. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] 7oqe9ft6m78j039yektbuehd6kj87wj 0 160592 7108575 4325472 2025-06-27T18:04:17Z O Breixo 127505 7108575 wikitext text/x-wiki {{Anatomía|imaxe=ECR-brevis.png|imaxe_tamaño=100}} O '''músculo extensor radial curto do carpo''' ou '''segundo radial externo''' é un [[músculo]] do membro superior humano pertencente ao compartimento posterior do [[antebrazo]]. Vai dende o [[úmero]] ata o segundo e terceiro metacarpiano. == Orixe e insercións == O músculo orixínase no epicóndilo lateral do [[úmero]]. Insírese na superficie dorsal da base do segundo e terceiro metacarpiano. Durante o seu percorrido adoita situarse por debaixo do [[músculo extensor radial longo do carpo|extensor radial longo do carpo]]. == Función == Estende e abduce o pulso. == Innervación == Está innervado pola póla fonda do [[nervio radial]]. == Vascularización == Está vascularizado pola [[arteria radial]] {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] 9pmuad4fg6v4212gt2479p044bd5b6z 0 160627 7108551 7060568 2025-06-27T17:40:30Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108551 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Cyberchase''''' é unha serie de animación educativa [[Canadá|canadense]] destinada a nenos de 8 a 11 anos<ref>{{Cita web |url=http://www.pbs.org/parents/cyberchase/show/faq.html |título=PBS |data-acceso=25 de setembro de 2010 |data-arquivo=15 de abril de 2013 |url-arquivo=https://archive.today/20130415143509/http://www.pbs.org/parents/cyberchase/show/faq.html |url-morta=yes }}</ref> para o ensino da [[matemática discreta]], difúndese nas estacións afiliadas á [[PBS]] e en [[PBS Kids]], producido pola [[Nelvana|Nelvana Limited]], en asociación con [[WNET]] == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Debuxos animados]] [[Categoría:PBS]] tgi7sc8t62wwk4vfq87t9bhaicphf8d 0 160713 7108594 4757039 2025-06-27T18:13:19Z O Breixo 127505 7108594 wikitext text/x-wiki {{Anatomía|imaxe=Gray418.png|imaxe_tamaño=100}} O '''músculo extensor do dedo maimiño''' é un [[músculo]] do [[membro superior]] humano situado no [[Compartimento posterior do antebrazo|compartimento posterior]] do [[antebrazo]]. Trátase dun [[músculo accesorio]], xa que o [[dedo maimiño]] é movido principalmente polo [[músculo extensor dos dedos]]. == Orixe e insercións == A súa orixe áchase no [[epicóndilo lateral]] do [[úmero]]. Durante o seu traxecto polo [[antebrazo]], vai por dentro do [[músculo extensor dos dedos]]. Insírese na parte dorsal do [[dedo maimiño]]. == Función == Estende o [[dedo maimiño]] == Innervación == É innervado polo nervio interóseo posterior, póla do [[nervio radial]]. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] n5q8vzm5fm3mozz41pzg5tenawuagym 0 160716 7108596 4325466 2025-06-27T18:13:42Z O Breixo 127505 7108596 wikitext text/x-wiki {{Anatomía|imaxe=Gray418.png|imaxe_tamaño=100}} O '''músculo extensor cubital do carpo''', '''extensor ulnar do carpo''' ou '''cubital posterior''' é un [[músculo]] do membro superior humano pertencente ao compartimento posterior do [[antebrazo]]. == Orixe e insercións == A súa orixe áchase no epicóndilo lateral do [[úmero]] e se insire na superficie medial da base do quinto metacarpiano. == Función == Estende e aduce o pulso. == Innervación == Está innervado polo nervio interóseo posterior, póla do [[nervio radial]]. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] 7b1o3alp8m5t3lurzeh10wnxnb5jr02 0 160720 7108588 4325459 2025-06-27T18:11:25Z O Breixo 127505 7108588 wikitext text/x-wiki {{Anatomía|imaxe_tamaño=100|imaxe=Musculusanconeus2.png}} O '''músculo ancóneo''' é un [[músculo]] do membro superior humano pertencente ao compartimento posterior do [[antebrazo]]. É o músculo máis medial dos extensores superficiais. Ten forma triangular. == Orixe e insercións == A súa orixe áchase no epicóndilo lateral do [[úmero]] e se insire na apófise olecraniana no [[cúbito]] e na superficie posterior do mesmo [[óso]]. == Función == Abduce o cúbito durante a pronación, co obxectivo de manter a [[man]] no mesmo punto cando se xira. Tamén se pode considerar coma un extensor acesorio do [[cóbado]]. == Innervación == Está innervado polo [[nervio radial]]. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] 4j8bi7q203c093h0jeec9agbqce5cq4 0 160725 7108598 5646437 2025-06-27T18:14:20Z O Breixo 127505 7108598 wikitext text/x-wiki {{Anatomía|imaxe=Musculusextensorpollicisbrevis.png|imaxe_tamaño=100}} O '''músculo extensor curto do polgar''' é un [[músculo]] do membro superior humano, situado no compartimento posterior do [[antebrazo]]. == Orixe e insercións == A súa orixe áchase na superficie posterior do [[radio (óso)|radio]] e na membrana interósea. Sae pegado ao [[músculo abdutor longo do polgar]] para despois inserirse na superficie dorsal da base da primeira falanxe. No pulso, forma parte do bordo lateral da [[tabaqueira anatómica]]. == Función == Estende a articulación metacarpofalánxica do polgar e pode estender a articulación carpometacarpiana do polgar. == Innervación == Está innervado polo nervio interóseo posterior. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] 8cdfjn1b1myw2j31r6kr85na2tnvnxs 0 160726 7108599 4325471 2025-06-27T18:14:42Z O Breixo 127505 7108599 wikitext text/x-wiki {{Anatomía|imaxe=Extensor pollicis longus muscle.png|imaxe_tamaño=100}} O '''músculo extensor longo do polgar''' é un [[músculo]] do membro superior humano, pertencente ao compartimento posterior do [[antebrazo]]. == Orixe e insercións == A súa orixe áchase na superficie posterior do [[cúbito]] e na membrana interósea. Insírese na superficie dorsal da falanxe distal do polgar. Forma parte do bordo medial da tabaqueira anatómica no [[pulso]]. == Función == Estende todas as articulacións do dedo polgar. == Innervación == É innervado polo nervio interóseo posterior. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] 2tv43fpma8qumgrm3gpofi7gr9ah96j 0 164298 7108358 6860790 2025-06-27T14:35:15Z Autopistero20502020 127649 7108358 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Sequeirós''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Sequeirós, Gondomar, Gondomar|Sequeirós]]''', lugar da parroquia de [[Gondomar, Gondomar|Gondomar]], no concello de [[Gondomar]]; *'''[[Sequeirós, San Cibrán de Ribarteme, As Neves|Sequeirós]]''', lugar da parroquia de [[San Cibrán de Ribarteme, As Neves|San Cibrán de Ribarteme]], no concello das [[As Neves|Neves]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Sequeiros}} *'''[[Sequeiró, Couso, A Estrada|Sequeiró]]''', lugar da parroquia de [[Couso, A Estrada|Couso]], no concello da [[A Estrada|Estrada]]. {{Control de autoridades}} 9h9pyjb55f6gwnvicp4m3k4vnw8opf7 0 164413 7109218 6139222 2025-06-28T07:28:46Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 0 fontes e etiquetando 1 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109218 wikitext text/x-wiki O '''dogging''' é a práctica [[Sexo|sexual]] consistente en manter relacións sexuais en lugares públicos, xeralmente de forma anónima e sen ataduras. Adoita realizarse en [[parque]]s, [[praia]]s, bosques e demais escampados próximos a [[Cidade|zonas urbanas]], así como en todo tipo de [[baño]]s públicos e as áreas de descanso das [[autoestrada]]s. O dogging é o [[anglicismo]] para referirse a esta actividade cando os practicantes son [[Heterosexualidade|heterosexuais]], mentres que [[cruising]] é o termo inglés usado no ambiente [[gai]]. Adoita haber máis de dous participantes, e ás veces evoluciona cara a unha [[orxía]]. Os miróns son benvidos, o que fai do dogging unha forma de [[exhibicionismo]]. Os participantes pódense reunir de forma casual ou (cada vez máis habitual) citarse a través de [[Internet]]. == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.cruisingforsex.com/features/cruisingskills.html ''How to successfully and safely cruise for sex'']{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }} {{en}} *[https://web.archive.org/web/20100829062326/http://www.med.univ-rennes1.fr/etud/medecine_legale/violences_sexuelles.htm ''Violences sexuelles''] {{fr}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Prácticas sexuais]] [[Categoría:Heterosexualidade]] [[sv:Swinging#Dogging]] slt79z7n1eoswt69q0muq4j0sjunnxf 0 167620 7109221 7020154 2025-06-28T08:04:05Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109221 wikitext text/x-wiki {{título en cursiva}} '''''Don't ask, don't tell''''', (en galego, '''''Non pregunte, non diga''''') é a expresión coa que se coñece popularmente a política sobre [[homosexualidade]] das [[Forzas Armadas dos Estados Unidos de América|forzas armadas dos Estados Unidos de América]] desde [[1993]] até decembro de [[2010]], que establecía a lexislación federal (''10 U.S.C. § 654'') e que foi revogada pola [[Cámara de Representantes]] o [[16 de decembro]] de [[2010]]<ref name="20m"/> e polo [[Senado dos Estados Unidos de América]] o [[18 de decembro]] de [[2010]]<ref name="eprevocacion">[http://www.elpais.com/articulo/sociedad/ee/uu/acaba/discriminacion/gais/ejercito/elpepusoc/20101218elpepusoc_7/tes EE UU acaba coa discriminación aos gais no Exército], O País, 18 de decembro de 2010, consultado o mesmo día.</ref> e derrogada polo presidente, [[Barack Obama]], o [[22 de decembro]].<ref name=":0">{{Cita web|título=Obama deroga la ley que prohibe a los homosexuales en el Ejército|url=https://www.rtve.es/noticias/20101222/obama-promulga-historica-ley-permite-homosexuales-servir-ejercito/389112.shtml|páxina-web=RTVE.es|data=2010-12-22|data-acceso=2022-03-04|lingua=es|nome=RTVE es/|apelidos=AFP}}</ref> A lei prohibía a calquera [[homosexual]] ou [[bisexual]] revelar a súa [[orientación sexual]] ou falar de calquera relación homosexual, incluíndo matrimonios ou lazos familiares, mentres estivesen a servir no [[exército]], a menos que se producise algunha das excepcións establecidas no apartado ''10 U.S.C. § 654 (b)''. Por outra banda "non preguntar" implica a prohibición que se establece para os superiores de iniciar calquera indagación ou investigación sobre a orientación sexual dos membros do servizo se non se exhibe o comportamento prohibido.<ref>[http://assembler.law.cornell.edu/usc-cgi/get_external.cgi?type=pubL&target=103-160 Modificación H.R.2401 de 1994]</ref> A lei prohibía a calquera que "manifeste a súa tendencia ou tente manter prácticas homosexuais" servir nas forzas armadas dos Estados Unidos, porque "podería crear un risco inaceptable para os altos estándares morais, a boa orde e disciplina, e a cohesión da unidade que é a esencia da capacidade militar." == Modificación == Esta política introduciuse por ser un compromiso electoral de [[Bill Clinton]] durante a campaña presidencial de [[1993]], que prometeu que se permitiría a todos os cidadáns fose cal fose a súa [[orientación sexual]] servir no exército, xa que até entón había unha completa prohibición para os que non fosen [[heterosexual|heterosexuais]]. A lei foi elaborada por [[Colin Powell]] e foi mantida polas administracións seguintes. {{cita|A orientación sexual non será unha prohibición para servir no servizo a menos que se manifeste a conduta homosexual. O exército despedirá aos membros que participen en conduta homosexual, que é definida como actos homosexuais, afirmar que o membro é homosexual ou bisexual, ou casar ou tentar casar con alguén do seu mesmo xénero.|"Nova política guía do [[O Pentágono|Pentágono]] sobre homosexuais no exército", ''[[The New York Times]]'' ([[20 de xullo]], [[1993]]), p.A14.}} Debido á presión da opinión pública non se despenalizou a homosexualidade nas forzas armadas, mantívose a prohibición mais garantiuse que se non se producirían indagacións no proceso de recrutamento nin posteriormente. Basicamente fai innecesario ter que mentir para ingresar e seguir no exército, mais obriga a manter en segredo a orientación sexual e calquera relación homosexual. == Historia == Durante a [[Guerra de Independencia dos Estados Unidos de América|guerra de independencia]] castigábase a [[sodomía (Dereito)|sodomía]], entón definida como sexo oral ou anal, coa expulsión deshonrosa. O primeiro rexistro de tal expulsión é de 1778, cando o tenente Frederick Gotthold Enslin foi expulsado con deshonra,<ref>William Benemann, (2006). ''[http://books.google.com/books?ide=q7TPqeUa9UIC&printsec=frontcover&dq=male+male+intimacy+in+early+america&ei=DnykSM3qFouUiAGvntD6BA&sig=ACfU3Ou2KRSdN3-e0S2Zv2tZnboB964e9Mw Male-Male Intimacy in Early America: Beyond Romantic Friendships]''. Haworth Press, ISBN 1-56023-345-1</ref> coa aprobación de [[George Washington]], polos cargos de sodomía e [[perxurio]]. O [[Código de xustiza militar|código militar]] seguiu mantendo o delito de sodomía, pero non foi até 1942 cando as forzas armadas consideraron apartar totalmente aos homosexuais, por medio de filtros no proceso de recrutamento e investigacións internas. Así todo aquel acusado de ser gai ou bisexual era obxecto de sanción pola lei de sodomía e expulsado con deshonra por medio da sección 8 do código militar, sen recibir ningún dos beneficios estipulados para os veteranos. As cifras sobre eficacia do proceso de segregación durante o recrutamento desde os anos 1940 até os anos [[1980]] aínda se discute, algúns homes finxiron ser homosexuais durante a [[guerra de Vietnam]] para librarse de pertencer ao continxente e moitos homosexuais lograron eludir o filtro mentindo. Por exemplo, fíxoo nos [[anos 1950]] o médico Tom Dooley que se fixo famoso polo seu labor anticomunista e humanitaria en [[Vietnam]]. A súa homosexualidade era un segredo a voces e, finalmente, foi obrigado a dimitir. A armada encargou un primeiro estudo oficial sobre orientación sexual e as regulacións navais. O informe presentado en 1957 titulado ''Informe de abordo designado para preparar e presentar recomendacións ao secretario da armada para a revisión das políticas, procedementos e directivas que incumben aos homosexuais'', máis coñecido como o '''informe Crittenden''', revelaba que os identificados como gais non presentaban máis risco para a seguridade que os identificados como heterosexuais, e non atopou indicios racionais para excluílos da armada, aínda que non recomendou ningún cambio nas regulacións debido á moralidade da sociedade. Ademais das normas oficiais, os gais foron a miúdo obxecto de varios tipos de acoso por parte dos seus compañeiros de servizo con obxecto de facerlles abandonar o exército ou que se delatasen eles mesmos aos investigadores. O máis infame deste tipo de acosos era o denominado ''blanket partie'' (festa da manta), que consistía en que durante a noite nos barracóns un individuo tapaba a cabeza da vítima cunha manta mentres outros lle golpeaban, a miúdo brutalmente e con consecuencias fatais, por exemplo ocorreu no caso do oficial de telecomunicacións de terceira clase da armada [[Allen R. Schindler, Jr.]], asasinado o seu compañeiro de barco Terry M. Helvey, coa axuda dun cómplice, citado polo presidente Clinton cando se aprobou a norma do ''Don't Ask, Don't Tell''.<ref>{{Cita web |url=http://www.palmcenter.org/press/dadt/in_print/abandoning_dont_ask_dont_tell_will_decrease_anti_gay_violence |título=Belkin, Dr. Aaron. "Abandoning 'Don't Ask, Don't Tell' Will Decrease Anti-Gai Violence" Naval Institute: Proceedings Monthly. 1 May, 2005 |data-acceso=27 de decembro de 2010 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080317085603/http://www.palmcenter.org/press/dadt/in_print/abandoning_dont_ask_dont_tell_will_decrease_anti_gay_violence |dataarquivo=17 de marzo de 2008 |urlmorta=yes }}</ref> Posteriormente a esta reforma introduciuse outra, o ''"don't pursue, don't harass"'' (non persigas, non acoses) prohibindo oficialmente este tipo de comportamento, pero, segundo algúns informes, este tipo de prácticas non se erradicou.<ref>{{Cita web |url=http://www.palmcenter.org/publications/dadt/perceived_sexual_orientation_based_harrassment_in_military_and_civilian_contexts |título=Moradi, Dr. Bonnie "Perceived Sexual-Orientation-Based Harassment in Military and Civilian Contexts" Military Psychology 2006, 18(1), 39-60 |data-acceso=27 de decembro de 2010 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090110211113/http://www.palmcenter.org/publications/dadt/perceived_sexual_orientation_based_harrassment_in_military_and_civilian_contexts |dataarquivo=10 de xaneiro de 2009 |urlmorta=yes }}</ref> A presión sobre os homosexuais tamén variaba en función da necesidade de persoal. Así, en tempos de guerra flexibilizábanse as normas. Até 1981 existiu en todos os corpos das forzas armadas a regra denominada "queen for a day" (raíña por un día) que permitía, discrecionalmente, permanecer no exército a aquel acusado de homosexualidade que afirmase que só ocorreu unha vez. Casos como estes déronse especialmente durante a guerra de Vietnam. Durante os anos 1970 houbo moitos recursos nos tribunais cuestionando as regulacións sobre homosexualidade do exército con certo éxito, especialmente cando o demandante fora aberto sobre a súa homosexualidade desde o principio ou por mor de aplicarse a regra "queen for a day". En consecuencia, en 1981, o Departamento de Defensa estableceu unha nova regulación sobre a homosexualidade destinada a rexeitar as apelacións nos tribunais, por medio de regulacións e argumentos uniformes e claros que fixesen da condición de homosexual unha causa xustificable de expulsión do exército ('''Directiva DOD''' 1332.14 (Listaxe de separacións administrativas), xaneiro de 1981): {{cita|A homosexualidade é incompatible co servizo militar. A presenza no ámbito militar de persoas que manteñen conduta homosexual ou que polas súas afirmacións, demostra propensión á conduta homosexual, afecta seriamente o cumprimento da misión militar. A presenza de tales membros afecta adversamente a capacidade de manter a disciplina nas forzas armadas, á boa orde, e a moral; ao fomento da mutua confianza e seguridade entre as tropas; á integridade do sistema de rangos e mando; á asignación e despregamento mundial dos membros do servizo que frecuentemente deben vivir e traballar en condicións próximas con mínima intimidade; ao recrutamento e conservación dos membros das forzas armadas; ao mantemento da aceptación pública do servizo militar; e para evitar brechas na seguridade.}} A directiva xustificaba a política de expulsión e eliminaba a regra de "queen for a day" que favorecera as demandas contra as forzas armadas. Asimilaba a homosexualidade con outras incapacidades para o servizo o que orixinaba que a expulsión do servizo deixase de ser con deshonra e pasase a ser por unha licenza con honras. Esta norma tamén foi obxecto de numerosas demandas xudiciais, aínda que o tribunal supremo dos Estados Unidos rexeitou valorar a súa constitucionalidade, preferindo que o tratasen cortes menores e que o congreso se pronunciase sobre o asunto. Nos [[anos 1980|1980]] varios dos candidatos [[Partido demócrata dos Estados Unidos de América|demócratas]] á presidencia expresaron o seu interese en cambiar as normas referentes á homosexualidade nas forzas armadas, e como a maioría da sociedade cambiara a súa opinión sobre a homosexualidade empezou a mostrar o seu apoio a que os homosexuais estivesen nas forzas armadas, considerando as investigacións sobre a orientación sexual dos soldados como [[Caza de bruxas|cazas de bruxas]]. O tema dos gais no exército converteuse nun asunto de campaña nas eleccións presidenciais de 1992, cando [[Bill Clinton|Clinton]] prometeu que eliminaría esta prohibición do exército. En 1992 o Consello Xeral dos Estados Unidos realizou un informe titulado ''Xestión de Forzas de defensa: Política do DOD sobre homosexualidade''. GAO/NSAID-92-98, que resumía as políticas da directiva DOD sobre homosexualidade e as súas razóns. O informe tamén incluía citas dun estudo previo non publicado de 1988 sobre a DOD que chegaba a conclusións similares ás do informe Crittenden de 1957. En 1993 os dous informes publicáronse xunto cos argumentos dun xeneral das forzas armadas defendendo as teses da directiva DOD en contra do levantamento do veto. A oposición no [[Congreso dos Estados Unidos de América|congreso]] ao levantamento da prohibición foi liderada polo senador demócrata de [[Xeorxia, Estados Unidos de América|Xeorxia]] [[Sam Nunn]] que organizou varias vistas no congreso onde se defendía a posición do exército para manter o veto da directiva de 1981. Mentres que o apoio do congreso á reforma liderada polo congresista, tamén demócrata, [[Barney Frank]] de [[Massachusetts]], que loitou por un compromiso, e o senador [[Partido Republicano dos Estados Unidos de América|republicano]] retirado [[Barry Goldwater]], que argumentou para a completa retirada da prohibición. Tras o bloqueo das liñas telefónicas do congreso por chamadas de xente que se opuña á retirada da prohibición, o presidente Clinton deu un paso atrás na súa promesa electoral de levantar totalmente o veto aos homosexuais nas forzas armadas. Ao final aprobouse un compromiso intermedio o ''"Don't Ask, Don't Tell"''. Oficialmente as prácticas homosexuais seguen prohibidas pero o compromiso dita que o exército deixaría de preguntar no proceso de recrutamento pola orientación sexual e comprometíase a non investigar a vida sexual privada dos soldados. E, pola súa banda, os homosexuais teñen a obrigación de non realizar prácticas sexuais durante o seu servizo, non revelar a súa condición sexual ou facer nada que a revele, como casar con alguén do seu mesmo sexo; se o incumpren serían licenciados. O [[13 de setembro]] de [[2005]] o Centro de estudo das [[minorías sexuais]] no exército un [[think tank]] da [[Universidade de California, Santa Barbara|Universidade Santa Barbara]]<ref>[http://www.gaymilitary.ucsb.edu/ Center for the Study of Sexual Minorities in the Military] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050817005900/http://www.gaymilitary.ucsb.edu/ |date=17 de agosto de 2005 }}, renomeado o 23 de outubro de [[2006]] como [http://www.palmcenter.org/ Michael D. Palm Center] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080706072406/http://www.library.uiuc.edu/wst/lgbtresearchguide/lgbt/archives.htm |date=06 de xullo de 2008 }})</ref> sacou a noticia de que existía unha norma de [[FORSCOM]] de 1999 (Regulation 500-3-3) que permitía na despregadura de reservistas do exército e tropas da garda nacional seguir en activo aos que digan ser gais ou sexan acusados de ser gais. O portavoz das forzas armadas Kim Waldron posteriormente confirmou a existencia da norma indicando que se tentaba previr que os reservistas e os membros da garda nacional escapasen do combate finxindo ser gais.<ref>{{Cita web|autor=Chibbaro, Lou|ano=2005|título=Out gai soldiers sent to Iraq - Regulation keeps straights from 'playing gai' to avoid war|obra=Washington Blade|url=http://washblade.com/2005/9-23/news/national/outiraq.cfm|dataacceso=06-03-2006|data-arquivo=16-05-2008|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20080516002106/http://washblade.com/2005/9-23/news/national/outiraq.cfm|url-morta=yes}}</ref> A norma "Don't ask, don't tell" foi levada ás cortes federais cinco veces, e no tribunal supremo no caso ''[[Rumsfeld v. Forum for Academic and Institutional Rights]]'', mantivo por unanimidade que o goberno federal non podía reter os fondos das universidades para forzalas a aceptar recrutadores militares, estas aduciron políticas de non discriminación.<ref>{{Cita web |autor=Mears, Bill|ano=2006|título=Justices uphold military recruiting on campuses|obra=CNN Law Center |url=http://www.cnn.com/2006/law/03/06/scotus.recruiting/index.html |dataacceso=06-03-2006}}</ref> En 1993 o Instituto nacional para investigación da defensa da corporación Rand publicou ''Orientación sexual e política sobre persoal militar de EEUU: Opcións e avaliación'', preparado para a oficina do secretario de defensa.<ref>Denominado como MR-323-OSD ISBN 0-8330-1441-2, (13 capítulos, 518 páxinas),</ref> onde se analiza a vida dos soldados e avalíase a repercusión da normativa e compárase con outros exércitos. == Derrogación == [[Ficheiro:DADT Repeal Senate.svg|miniatura|dereita|O senado aprobou a revogación por 65 a 31, con todos os demócratas (excepto unha abstención) e 8 republicanos a favor. {{Lenda|#000080|Ambos votaron «si»}} {{Lenda|#0066FF|Uno «si», o outro non votou}} {{Lenda|#D42AFF|Uno «si», o outro «non»}} {{Lenda|#D40000|Un «non», o outro non votou}} {{Lenda|#800000|Ambos votaron «non»}} {{Lenda|#cccccc|Ambos non votaron}}]] O 10 de outubro de 2009 o presidente [[Barack Obama]] anunciou nun discurso para [[Human Rights Campaign]] que acabaría con esta norma.<ref>{{Cita web|url=https://www.seattletimes.com/seattle-news/politics/gays-question-obama-dont-ask-dont-tell-pledge/|título=Gais Question Obama 'Don't Ask, Don't Tell' Pledge|apelido=Simmons|nome=Christine|data=11-10-2009|editorial=Associated Press|dataacceso=07-02-2020|páxina-web=}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://www.politico.com/news/stories/1009/28156.html|título=President Obama offers little new in speech to gai rights activists at HRC dinner|apelido=Gerstein|nome=Josh|data=10-10-2009|editorial=Político|dataacceso=11-10-2009|data-arquivo=12-10-2009|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20091012091648/http://www.politico.com/news/stories/1009/28156.html|url-morta=yes}}</ref> Tras dous intentos frustrados de revogar a lei o 21 de setembro e o 9 de decembro, pola oposición dos republicanos, liderados polo senador [[John McCain]],<ref>{{cita novas| url=http://www.cnn.com/2010/politics/09/21/senate.defense.bill/index.html?iref=allsearch | obra=CNN | título=Senate halts 'don't ask, don't tell' repeal | data=September 22, 2010}}</ref><ref>{{Cita web|last1=Ou'Keefe|first1=Ed|last2=Kane|first2=Paul|título='Don't ask, don't tell' procedural vote fails|editorial=''[[The Washington Post]]''|data=December 9, 2010|url=http://voices.washingtonpost.com/federal-eye/2010/12/dont_ask_dont_tell_procedural.html|dataacceso=December 10, 2010|data-arquivo=09 de outubro de 2012|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20121009011320/http://voices.washingtonpost.com/federal-eye/2010/12/dont_ask_dont_tell_procedural.html|url-morta=yes}}</ref> o Senado dos Estados Unidos revogou a lei por 65 votos contra 31 o [[18 de decembro]] de [[2010]].<ref>{{Cita web|título=La política de «Don’t ask, don’t tell» es historia|url=https://www.dosmanzanas.com/2011/09/la-politica-de-dont-ask-dont-tell-es-historia.html|páxina-web=dosmanzanas - La web de noticias LGTB|data-acceso=2020-02-07|lingua=es}}</ref> Dous días antes, a [[Cámara de Representantes]], 250 votos a favor e 175 en contra, aprobara levantar o veto aos homosexuais.<ref name="20m">[http://www.20minutos.es/noticia/904492/0/congreso/homosexuales/eeuu/ O Congreso levanta a veda do "Don't Ask, Don't Tell" aos soldados homosexuais de EEUU], 20minutos, 16 de decembro de 2010, consultado o 19 de decembro do mesmo ano.</ref> Obama asinou a derrogación o [[22 de decembro]] de 2010.<ref name=":0" /> Días antes da derrogación, e coñecida a postura da Cámara de Representantes e o Senado, declarou:<ref name="eprevocacion"/> {{cita|A partir de agora, non teremos que pedir a miles de persoas que vivan unha mentira para servir ao país que tanto aman. [...] O sacrificio, o valor e a integridade xa non virán determinados pola identidade sexual, como non veñen determinados pola raza ou o xénero.|}} O secretario de Defensa, [[Robert Gates]], asegurou que a administración traballaría con "precaución, método, aínda que con resolución" en aplicar a derrogación.<ref name=":0" /> Dous meses antes, en outubro, unha enquisa oficial do Pentágono revelara que dous terzos dos militares estadounidenses estaba de acordo con que os gais e lesbianas prestasen servizo sen ocultar a súa orientación sexual,<ref name="eprevocacion"/> á vez que un xuíz de [[Virxinia]] ordenara ao exército suspender a aplicación da lei despois de declarala inconstitucional por violar a Primeira e a Quinta emenda da [[Constitución dos Estados Unidos]].<ref name="epinconstitucional">[http://www.elpais.com/articulo/sociedad/juez/ordena/suspender/ley/homosexuales/ejercito/ee/uu/elpepusoc/20101013elpepusoc_1/tes Unha xuíz ordena suspender a lei contra os homosexuais no Exército de EE UU], O País, 13 de outubro de 2010, consultado o 19 de decembro do mesmo ano.</ref> == Opinión pública == As enquisas mostraron que a maioría da poboación dos Estados Unidos está a favor de permitir que os homosexuais sirvan abertamente nos exércitos. Unha sondaxe nacional realizado en maio de 2005 polo [[Boston Globe]] mostrou que o 79% dos enquisados non tiña nada en contra de que as persoas abertamente homosexuais servisen no exército. En 2008 unha enquisa conxunta de ''[[Washington Post]]'' e ''[[ABC News]]'' mostraba que o 75% dos estadounidenses, o 80% dos demócratas, 75% dos independentes e o 66% dos republicanos, contestou que debería estar permitido servir no exército aos homosexuais.<ref>[http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/07/18/AR2008071802561.html Acceptance of Gai People in Military Grows Dramatically - washingtonpost.com]</ref> En cambio os militares seguen estando en contra. Unha enquisa de 2006 de [[Zogby International]] entre membros das forzas armadas atopou que só o 26% estaba a favor do servizo de gais e lesbianas no exército, mentres que o 37% apoiaban a prohibición.<ref>{{Cita web |url=http://www.palmcenter.org/files/active/0/zogbyreport.pdf |título=Opinions of Military Personnel on Sexual Minorities in the Military |data-acceso=27 de decembro de 2010 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110301194434/http://www.palmcenter.org/files/active/0/ZogbyReport.pdf |dataarquivo=01 de marzo de 2011 |urlmorta=yes }}</ref> == Estatísticas == As estatísticas do número de persoas expulsadas do exército por homosexualidade, segundo anos fiscais, desde que se introduciu a norma en 1993 son: {| class="wikitable sortable" ! Ano ! [[Gardacostas dos Estados Unidos de América|Gardacostas]] ! [[Corpo de Marines dos Estados Unidos de América|Marines]] ! [[Armada dos Estados Unidos de América|Armada]] ! [[Exército dos Estados Unidos de América|Exército de terra]] ! [[Forza Aérea dos Estados Unidos de América|Forza aérea]] ! Total |- | 1994<ref group="nota">1994-2003, 2006 de [[Servicemembers Legal Defense Network]] - Expulsións de gai baixo "Don't Ask, Don't Tell, Don't Pursue, Don't Harass".</ref>|| 0 || 36 || 258 || 136 || 187 || 617 |- | 1995 || 15 || 69 || 269 || 184 || 235 || 772 |- | 1996 || 12 || 60 || 315 || 199 || 284 || 870 |- | 1997 || 10 || 78 || 413 || 197 || 309 || 1.007 |- | 1998 || 14 || 77 || 345 || 312 || 415 || 1.163 |- | 1999 || 12 || 97 || 314 || 271 || 352 || 1.046 |- | 2000 || 19 || 104 || 358 || 573 || 177 || 1.231 |- | 2001<ref group="nota" name="non disp">Desagregación dos datos por corpos non dispoñible</ref> || - || - || - || - || - || 1.273 |- | 2002<ref group="nota" name="non disp"/> || ? || ? || ? || ? || ? || 906 |- | 2003<ref group="nota" name="non disp"/> || - || - || - || - || - || 787 |- | 2004<ref group="nota">2004-2005 de [https://web.archive.org/web/20060525164545/http://www.365gay.com/newscon06/05/052406military.htm 365Gai.com - O exército expulsa a dous soldados gais por día a pesar do que diga o grupo de guerra]</ref> || 15 || 59 || 177 || 325 || 92 || 668 |- | 2005 || 16 || 75 || 177 || 386 || 88 || 742 |- | 2006<ref group="nota" name="non disp"/> || - || - || - || - || - || 612 |- | 2007<ref group="nota" name="non disp"/> || - || - || - || - || - || 627 |- | 2008<ref group="nota" name="non disp"/> || - || - || - || - || - || 619 |- | '''Total''' || 113 || 655 || 2.626 || 2.583 || 2.139 || 12.961<ref group="nota">Cifra non exacta de expulsións, baixo o "Don't Ask, Don't Tell", debido a que algúns soldados ocultan os motivos da súa licenza. Estas estatísticas refírense só a aqueles que acudiron a [[Servicemembers Legal Defense Network]].</ref> |} <references group="nota"/> == Impacto económico == En febreiro de 2005, a [[Government Accountability Office]] (oficina de contabilidade gobernamental, GAO) fixo público os custos estimados da norma. Avisando que a cantidade puidese ser demasiado baixa, a GAO informou o gasto de [[Dólar estadounidense|USD]] 95,4 millóns en custos de recrutamento e que 95,1 millóns de adestramento para substituír os 9.488 soldados licenciados desde 1994 até 2003.<ref name = "qkuldr">{{Cita web |ano=2006|título=Report: 'Don't Ask, Don't Tell' costs $363M|obra=USA Today, Washington/Politics |url=http://www.usatoday.com/news/washington/2006-02-14-dont-ask-report_x.htm |dataacceso=25-05-2007}}</ref> En febreiro de 2006, unha comisión informal da [[Universidade de California]] na que estaban [[Lawrence Korb]], un antigo axudante do secretario de defensa durante a administración [[Ronald Reagan|Reagan]], o antigo [[secretario de defensa]] [[William Perry]] da administración [[Bill Clinton|Clinton]] e profesores de [[Academia Militar dos Estados Unidos de América|West Point]] concluíu que o cálculo debía estar máis próximo a USD 363 millóns, incluíndo 14,3 millóns polas "viaxes de separación" unha vez que o membro é expulsado, 17.8 millóns para oficiais de adestramento, 252,4 millóns por adestramento e 79.3 millóns por custos de recrutamento.<ref name = "qkuldr"/> O informe da comisión afirmaba que a GAO non tomou en conta os valores das perdas militares dos departamentos. == Opinións de personalidades == A cantante estadounidense [[Lady Gaga]] avogou o día 16 de setembro de 2010 polos dereitos dos soldados [[gais]] e [[lesbianas]] nun vídeo de YouTube. No vídeo, a artista pide ao Senado norteamericano votar contra toda discriminación dos homosexuais nas Forzas Armadas. Agregou que desde a aprobación da lei "Don't Ask, Don't Tell" en 1993, un 14 mil soldados deberon abandonar a súa carreira militar pola súa orientación sexual. A lei permite aos homosexuais ser militares mentres non revelen a súa condición sexual. A cantante denunciou que, na práctica, hai oficiais con prexuízos que interveñen correos electrónicos e consultan ás familias pola orientación sexual dos seus fillos. Isto é inconstitucional, segundo a estrela. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == ===Outros artigos=== * [[Homofobia liberal]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Forzas armadas dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Leis]] [[Categoría:Política dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Homofobia]] rllg65vrirvv7enp1to9hd2ptm5v2f3 0 169618 7108351 5209887 2025-06-27T14:33:39Z Autopistero20502020 127649 7108351 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Seo}} {{Lugar |nome = Viseo |imaxe = |lenda = |parroquia = Morquintián |concello = Muxía |ano = 2017 |poboación = 55 }} '''Viseo''' é un lugar da parroquia do [[Morquintián, Muxía|Morquintián]] no concello [[provincia da Coruña|coruñés]] de [[Muxía]] na [[comarca de Fisterra]]. Tiña 68 habitantes no ano [[2009]] segundo datos do [[Instituto Nacional de Estadística]], dos cales 29 eran homes e 39 eran mulleres. ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Morquintián=== {{Lp Morquintián}} ===Parroquias de Muxía=== {{Muxía}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Viseo}} [[Categoría:Lugares de Muxía]] ry7ajnb6nyh8b2y2c038c8zne92rtdd 0 169734 7108323 4227385 2025-06-27T14:18:08Z Autopistero20502020 127649 Mellora do formato 7108323 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O termo '''Sendón''' pode referirse a: Como [[topónimo]], pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Sendón, Nosa Señora da O, Muxía|Sendón]]''', lugar da parroquia de [[Nosa Señora da O, Muxía|Nosa Señora da O]], no concello de [[Muxía]]; *'''[[Sendón, Valadares, Outes|Sendón]]''', lugar da parroquia de [[Valadares, Outes|Valadares]], no concello de [[Outes]]. Amais, como [[apelido]], pode referirse a: *'''[[Claro José Sendón]]''', propagandista anarquista galego; *'''[[Enrique Fernández Sendón]]''' ('''Fersen'''), escritor, político e pintor galego; *'''[[Manuel Sendón]]''', fotógrafo galego; *'''[[Pepe Sendón]]''', actor galego. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Sendín}} {{Control de autoridades}} aoy3wx9opdvvu27thycfjjiphwqgdpl 7108324 7108323 2025-06-27T14:19:16Z Autopistero20502020 127649 7108324 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O termo '''Sendón''' pode referirse a: Como [[topónimo]], pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Sendón, Nosa Señora da O, Muxía|Sendón]]''', lugar da parroquia de [[Nosa Señora da O, Muxía|Nosa Señora da O]], no concello de [[Muxía]]; *'''[[Sendón, Valadares, Outes|Sendón]]''', lugar da parroquia de [[Valadares, Outes|Valadares]], no concello de [[Outes]]. Amais, como [[apelido]], pode referirse a: *'''[[Claro José Sendón]]''', propagandista anarquista galego; *'''[[Enrique Fernández Sendón]]''' ('''Fersen'''), escritor, político e pintor galego; *'''[[Manuel Sendón]]''', fotógrafo galego; *'''[[Pepe Sendón]]''', actor galego. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Sendín}} *'''[[Senón, Mirallos, A Peroxa|Senón]]''', lugar da parroquia de [[Mirallos, A Peroxa|Mirallos]], no concello da [[A Peroxa|Peroxa]]. {{Control de autoridades}} f08panpv55yvv5en37e4kuyp6aoq5xy 0 170093 7109137 7061461 2025-06-28T05:28:48Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109137 wikitext text/x-wiki {{Cadea de televisión | nome = Disney Channel | logo = 2019 Disney Channel logo.svg | tamaño = | descrición = | logo2 = | lanzamento = {{data|18|4|1983}} | peche = | formato_imaxe = [[16:9]] e [[4:3]] | audiencia = 2,1% | audiencia_data = outubro de 2010 | audiencia_fonte = FormulaTV (España) | rede = | propietario = [[The Walt Disney Company]] | slogan = | país = {{ESP}} | lingua = [[Lingua castelá|Castelán]] | área_emisión = Mundial | afiliados = | sede = [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] | nomes_vellos = Canal Disney, DISN, Disney | nomes_substitución= | nomes_substituído = | nomes_irmáns = [[Disney XD]]<br/>[[Playhouse Disney]]<br/>[[Disney Cinemagic]]<br/>[[Intereconomía Televisión]] (TDT con [[Net TV]])<br/>[[Intereconomía Business]] (TDT en Madrid) | nomes_diferido = | web = [http://www.disneychannel.com DisneyChannel.com] | terr serv 1 = [[Televisión Dixital Terrestre|TDT]] | terr chan 1 = 68 | sat serv 1 = | sat chan 1 = | cable serv 1 = | cable chan 1 = | sat radio serv 1 = | sat radio chan 1 = | iptv serv 1 = | iptv chan 1 = | online serv 1 = | online chan 1 = | 3gmobile serv 1 = }} '''Disney Channel''' é unha canle internacional de [[The Walt Disney Company]], que emite en gran parte do mundo. A súa programación está destinada ao público infantil e xuvenil. Emite como canle de pago en todos os países, excepto en [[España]], onde o [[1 de xullo]] de [[2008]], comezou a emitir en aberto na [[Televisión Dixital Terrestre|TDT]]. == Historia == === Década dos 80 === A canle iniciou as súas transmisións o [[18 de abril]] de [[1983]] nos Estados Unidos, como canle de pago nas redes de cable. O seu primeiro programa emitido foi ''"Good Morning, Mickey!".'' Dende o seu inicio de transmisións ata [[decembro]] de [[1986]] era unha canle con transmisión de 18 horas; entre as 07:00 e as 01:00. A partir de [[1986]] comezou a emitir as 24 horas do día. En [[1989]] a canle lanza ao aire ''"The All-New Mickey Mouse Club"'', un programa musical que emitiuse ata mediados de [[1996]], conformado por nenos, algúns dos cales se converteron en famosos cantantes, como [[Christina Aguilera]], [[Britney Spears]] e [[Justin Timberlake]]. Tamén nos seus primeiros anos a canle emitiu series como ''Los Mapaches'', ''Paddington Bear'' e ''Five Mile Creek.'' === Década dos 90 === No inicio da década de 1990, a canle limitouse a emitir series e películas clásicas de Disney, ademais dalgunhas series e películas orixinais, e tamén, neste tempo, emitiu series animadas como ''Los Osos Gummi'', ''Patoaventuras, Chip y Dale al Rescate, Aventureros del Aire, Bonkers'' e ''Aladdín.'' No [[1995]], a canle era visto por máis de 8 millones de hogares en [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]]. Ese mesmo ano, a canle é lanzado en [[Reino Unido]]. En [[1997]], a programación cambia por completo. Lánzanse 3 bloques diferenciados, un Playhouse Disney, dirixido ao público preescolar, que posteriormente pasaría a ser unha canle independente, Zoog Disney, para o público preadolescente e xuvenil e Vault Disney, adicado aos clásicos da compañía. En [[1998]], comezaron a producirse as "Disney Channel Original Series" (Series Orixinais Disney Channel) e "Disney Channel Original Movies" (Películas Orixinais Disney Channel). Ese ano tamén foi lanzada a canle irmán [[Toon Disney]], adicado unicamente á animación, así como Disney Channel España. === Século XXI === No ano [[2000]], foi lanzada Disney Channel Latinoamérica , para o mercado suramericano, como canle premium, pasando en [[2004]] a ser unha canle básica. No Brasil, Disney Channel tivo o nome "Disney Weekend" de [[1997]] a [[2001]]. En setembro de [[2002]] a versión americana volve ser modificada. A programación clásica coñecida como "vintage", emitida en Vault Disney, é descontinuada. Nese momento añádense películas en prime time, de programación orixinal e externa. A canle tamén inicia a produción de series non animadas. O logo Zoog Disney foi cambiado ao logo actual o seguinte mes. En [[2004]], [[Anne Sweeney]] tomou o control de Disney-ABC Television, cambiando radicalmente a imaxe da canle, adicándoo a etapas diferentes. Dende [[2007]], Disney Channel, está lanzando versións en Alta Definición, en varios países do mundo, como [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], [[Reino Unido]] e [[Latinoamérica]]. En [[2008]], The Walt Disney Company Iberia entrou no accionariado de "Sociedad Gestora de Televisiones Net TV", unha das 6 concesionarias da [[TDT]] en España, conseguindo a xestión dunha das canles do multiplex, e convertendo, o 1 de xullo de 2008 a Disney Channel España na única cadea Disney Channel en aberto do mundo.<ref>{{cita web|url=http://www.noticiasdot.com/wp2/2008/05/28/disney-channel-llega-a-la-tdt-espanola-el-proximo-1-de-julio/|title=Disney Channel elixe España como o primeiro país para lanzar en aberto|data-acceso=18 de xaneiro de 2011|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120210093312/http://www.noticiasdot.com/wp2/2008/05/28/disney-channel-llega-a-la-tdt-espanola-el-proximo-1-de-julio/|dataarquivo=10 de febreiro de 2012|urlmorta=yes}} {{es}}</ref> == Logotipos == <gallery> Ficheiro:1983 Disney Channel logo.svg|1983-1987 Ficheiro:1986 Disney Channel logo.svg|1987-1997 Ficheiro:2002 Disney Channel logo.svg|2002-2010. Ficheiro:2017 Disney Channel logo.svg|2014-2019. Ficheiro:2019 Disney Channel logo.svg|Dende 2019 </gallery> == Notas == {{Listaref}} ==Véxase tamén== ===Ligazóns externas=== *[http://www.disneychannel.com Sitio oficial] {{en}} *[http://www.disneychannel.es Sitio oficial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170215220620/http://disneychannel.es/ |date=15 de febreiro de 2017 }} {{es}} {{Televisión en España}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Televisión]] [[Categoría:Disney]] 2pp4tjnlhzyvz5au49eafr1gvns4wqo 0 170097 7109138 6938860 2025-06-28T05:28:52Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109138 wikitext text/x-wiki {{Curto de máis|data=novembro de 2021}} {{Cadea de televisión | nome = Disney Channel España | logo = | tamaño = 200px | descrición = | logo2 = | lanzamento = [[17 de abril]] de [[1998]]<br />[[1 de xullo]] de [[2008]] (en TDT) | peche = [[7 de xaneiro]] de [[2025]] | formato_imaxe = [[1080i]] [[HDTV]] | audiencia = 2,1% | audiencia_data = outubro de 2010 | audiencia_fonte = FormulaTV (España) | rede = | propietario = [[The Walt Disney Company|The Walt Disney Company Iberia]] | slogan = | país = {{ESP}} | lingua = [[Lingua castelá|Castelán]] | área_emisión = {{ESP}} | afiliados = | sede = [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] | nomes_vellos = [[Fly Music]] (en TDT) | nomes_substitución= | nomes_substituído = [[Squirrel]] (en TDT) | nomes_irmáns = [[Disney Cinemagic (España)|Disney Cinemagic]]<br />[[Disney Junior (España)|Disney Junior]]<br />[[Disney XD (España)|Disney XD]] | nomes_diferido = | web = [http://www.disney.es/disneychannel www.disney.es/disneychannel] | terr serv 1 = [[Televisión Dixital Terrestre|TDT]] | terr chan 1 = 68 | sat serv 1 = | sat chan 1 = | cable serv 1 = [[R (telecomunicacións)|R]] | cable chan 1 = Dial: 156 | sat radio serv 1 = | sat radio chan 1 = | iptv serv 1 = | iptv chan 1 = | online serv 1 = | online chan 1 = | 3gmobile serv 1 = }} '''Disney Channel''' foi unha canle de televisión privada en aberto, que emite en España. É propiedade de [[The Walt Disney Company|The Walt Disney Company Iberia]], filial da internacional The Walt Disney Company. Comezou a emitir en 1998 e basea a súa programación en contidos dirixidos ao público infantil e xuvenil, da factoría Disney. O 1 de xullo de 2008 substituíu a [[Fly Music]] na televisión dixital terrestre española, converténdose así na primeira canle de Disney Channel en aberto no mundo. Ademais do sinal principal, Disney Channel distribúe un sinal extra para televisión de pago, chamada Disney Channel +1, con exactamente a mesma programación, pero unha hora despois. O 7 de xaneiro de 2025, Disney Channel pechou as súas emisións á medianoite, substituíndoa por unha canle de películas chamada [[Squirrel]] na [[TDT]].<ref>{{Cita web|título=Qué es Squirrel, el canal que sustituye a Disney Channel|url=https://marketing4ecommerce.net/que-es-squirrel/|páxina-web=M4C NET|data=2025-01-07|data-acceso=2025-01-07|lingua=es|nome=Carolina|apelidos=Muñiz}}</ref> == Producións orixinais == * ''Club Disney/Zon@Disney'' ([[2002]]) * ''[[Art Attack]]'' ([[2003]]) * ''Cambio de clase'' ([[2006]]) * ''High School Musical: Un nuevo musical'' ([[2007]]) * ''Cosas de la vida'' ([[2008]]) * ''Disney Channel Live: El concierto'' ([[2007]]) * ''Vive una Experiencia Real'' ([[2009]]) * ''My Camp Rock'' ([[2009]]) * ''3Generaciones'' ([[2009]]) * ''Hannah Montana: ¡Luces, cámara, acción!'' ([[2009]]) * ''[[Hannah Montana]]'' * ''My Camp Rock 2'' ([[2010]]) * ''Esperando a Patito'' ([[2010]]) * ''La gira'' ([[2010]]) * ''High School Musical: El Desafío'' ([[2011]]) * ''[[Mermaid Melody Pichi Pichi Pitch|Mermaid Melody Pichi Pichi Pitch]]'' * ''[[Hattori o Ninja|Ninja Hattori]]'' * ''[[Operación Triunfo (España)]]'' * ''[[Soy Luna]]'' == Notas == {{listaref}} ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== * [[Disney Channel]] ===Ligazóns externas=== * [http://www.disneychannel.es Páxina web oficial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170215220620/http://disneychannel.es/ |date=15 de febreiro de 2017 }} {{es}} {{Televisión en España}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Cadeas de televisión de España]] [[Categoría:Disney]] 8n6jj9li3r8j2j8kqs664xxgmfgucsv 0 171282 7109027 7086895 2025-06-27T22:59:40Z O Breixo 127505 7109027 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Boeing 707''' é un avión de pasaxeiros de catro motores e fuselaxe estreita deseñado por [[Boeing]] a principios dos anos 50. Realizou o seu primeiro voo o [[20 de decembro]] de [[1957]], e [[Boeing]] fabricou un total de 1.010 707, incluído un modelo máis pequeno e rápido do avión comercializado como [[Boeing 720]]. A pesar de non ser o primeiro reactor en entrar en servizo como avión de pasaxeiros, o 707 foi un dos primeiros en ser un éxito comercial. Dominou o tráfico aéreo de pasaxeiros durante os anos 60 e foi un avión moi común aínda nos 70, e normalmente se lle atribúe ser o modelo que iniciou a "era dos reactores". Fixo que [[Boeing]] se convertese nun dos principais fabricantes de avións comerciais e que liderase o mercado cos posteriores avións con designación "7x7". == Desenvovemento == === Orixes do Model 367-80 === [[Ficheiro:Boeing 367-80 in flight.jpg|miniatura|240x240px|[[Boeing 367-80]], prototipo do 707]] Durante de despois da [[segunda guerra mundial]] Boeing era coñecida polos seus avións militares. A compañía fabricara importantes e innovadores bombardeiros, dende o [[Boeing B-17 Flying Fortress|B-17 Flying Fortress]] e o [[Boeing B-29 Superfortress|B-29 Superfortress]], ata os reactores [[Boeing B-47 Stratojet|B-47 Stratojet]] e [[Boeing B-52 Stratofortress|B-52 Stratofortress]]. A compañía producira avións que non tiveran tanto éxito comercial como os modelos de [[Douglas Aircraft Company|Douglas]] e doutros competidores. Como Douglas e [[Lockheed Corporation|Lockheed]] dominaban o auxe do transporte aéreo de posguerra, a demanda para a oferta de Boeing, o [[Boeing 377 Stratocruiser|377 Stratocruiser]], esvaeceuse rapidamente con só 56 exemplares vendidos e sen novos pedidos cando a década dos 40 chegou ao seu fin. Esa empresa reportáralle á compañía unhas perdas de 15 millóns de dólares.<ref>{{Cita web|título=TIME.com: Gamble in the Sky -- Jul 19, 1954 -- Page 1|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,857520,00.html|páxina-web=web.archive.org|data=2006-12-22|data-acceso=2022-02-12|data-arquivo=22 de decembro de 2006|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20061222070652/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,857520,00.html|url-morta=yes}}</ref> Durante 1949 e 1950 Boeing iniciou os estudos para un novo transporte a reacción e viu vantaxes cun modelo dirixido tanto ao mercado civil como ao militar. A repostaxe aérea convertérase nunha técnica estándar para os avións militares, con máis de 800 [[Boeing KC-97 Stratofreighter|KC-97 Stratofreighter]] pedidos. O KC-97 non era ideal para operar coa nova frota de bombardeiros a reacción da [[Forza Aérea dos Estados Unidos de América|USAF]]; aí foi onde o novo deseño de Boeing gañaría pedidos entre os militares.<ref>Wilson 1998, p. 18</ref> Como o primeiros dunha nova xeración de reactores de pasaxeiros estadounidenses, Boeing quería que o número do modelo do avión salientase a diferenza cos seus anteriores avións de hélice que levaban números da serie 300. Os números das series 400, 500 e 600 xa estaban sendo usados polos seus mísiles e outros produtos, polo que Boeing decidiu que os reactores levarían o números da serie 700, e o primeiro sería o 707.<ref>Irving 1994, p. 171</ref> O departamento de [[mercadotecnia]] de Boeing elixiu 707 porque pensaron que era máis atractivo que 700.<ref>{{Cita web|título=Boeing Frontiers Online|url=https://www.boeing.com/news/frontiers/archive/2004/february/i_history.html|páxina-web=www.boeing.com|data-acceso=2022-02-12}}</ref> O proxecto foi posible grazas ao motor [[turborreactor]] [[Pratt & Whitney J57|Pratt & Whitney JT3C]], a versión civil do J57 que producía moita máis potencia que anteriores xeracións de reactores e a súa valía demostrárase no B-52. Liberada das restricións de deseño impostas polas limitacións dos reactores de finais dos 40, desenvolver un reactor robusto, seguro e de alta capacidade estaba ao alcance de Boeing. A compañía estudou numerosas configuracións de ás e motores para o seu novo avión, algunhas delas baseadas no B-47 e no C-97, antes de decidirse polo prototipo [[Boeing 367-80|367-80]] cuadrimotor. O "Dash 80" completouse en dous anos dende a presentación do proxecto en 1952, presentándose o 14 de maio de 1854 e voando por vez primeira vez o 15 de xullo dese ano. O prototipo era unha proba de concepto dun avión tanto para uso militar como civil. A [[Forza Aérea dos Estados Unidos de América|Forza Aérea dos Estados Unidos]] foi o primeiro cliente, usándoo como base para o avión de repostaxe aérea [[Boeing KC-135 Stratotanker|KC-135 Stratotanker]]. Non estaba claro se o 707 de pasaxeiros sería rendible. Na época, case todos os ingresos de Boeing procedían de contratos militares. Nun voo de demostración sobre o [[lago Washington]] ás aforas de [[Seattle]], o día 7 de agosto de 1955, o piloto de probas Tex Johnston realizou un tonel co prototipo 367-80.<ref>{{Cita libro|edición=1st ed|título=Aviation's most wanted : the top 10 book of winged wonders, lucky landings, and other aerial oddities|url=https://www.worldcat.org/oclc/758858577|editorial=Potomac Books, Inc|data=2005|lugar=Washington, D.C.|ISBN=978-1574886740|OCLC=758858577|nome=Steven A.|apelidos=Ruffin}}</ref> Aínda que xustificou a súa acción non autorizada ante Bill Allen, o presidente de Boeing, como estar vendendo o avión cunha manobra de 1 'g' dixéronlle que non volvese a facelo.<ref name=":1">{{Cita libro|título=Tex Johnston: Jet-Age Test Pilot.|url=https://www.worldcat.org/oclc/895772610|data=2014|lugar=[Place of publication not identified]|ISBN=978-1-56098-931-8|OCLC=895772610|nome=A. M. Tex|apelidos=Johnston}}</ref> A fuselaxe de 3,35 metros de ancho do Dash 80 era o suficientemente grande para filas de catro asentos (dous e dous) como no Stratocruiser. Respondendo ás demandas dos clientes e baixo a competencia de Douglas, Boeing decatouse rapidamente de que isto non proporcionaría unha carga útil viable, polo que ancheou a fuselaxe ata os 3,66 m para permitir filas de cinco asentos e o uso das ferramentas do KC-135.<ref>Francillon 1999, p. 34</ref> Douglas Aircraft lanzara o seu [[Douglas DC-8|DC-8]] cunha fuselaxe con 3,73 m de ancho. Ás aeroliñas gustoulles o espazo extra e as filas de seis asentos, polo que Boeing incrementou o ancho do 707 novamente, ata acadar os 3,76 m.<ref>Irving 1994, pp. 194-197</ref> === Fabricación e probas === O voo de estrea do primeiro 707-120 de produción tivo lugar o 20 de decembro de 1957, e a certificación da [[Administración Federal de Aviación|FAA]] chegou o 18 de setembro de 1958.<ref>Pither 1998, p. 21</ref> Os dous pilotos de proba, Joseph John "Tym" Tymczyszyn e James R. Gannett, foron galardoados co primeiro premio Iven C. Kincheloe polos voos de proba que levaron á certificación.<ref>{{Cita web|título=History|url=https://www.setp.org/about-setp/history.html|páxina-web=www.setp.org|data-acceso=2022-02-12}}</ref> Incorporáronse varios cambios con respecto ao prototipo nos modelos de produción. Instalouse un [[flap Krueger]] ao longo do bordo de ataque entre os dous motores nos primeiros modelos 707-120 e -320.<ref>Bowers 1989, p. 434</ref><ref name=":0">{{Cita web|título=AIRLINERCAFE.COM - Ultimate Boeing 707 Guide|url=https://www.airlinercafe.com/page.php?id=72|páxina-web=www.airlinercafe.com|data-acceso=2022-02-12|data-arquivo=14 de febreiro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220214234637/https://www.airlinercafe.com/page.php?id=72|url-morta=yes}}</ref> Isto fíxose en resposta aos accidentes dos [[de Havilland Comet]] que se saíron da pista tras unha engalaxe con sobrerrotación. No 707 tamén se producía unha perda nas ás con sobrerrotacións, polo que se engadiron os flaps no bordo de ataque para evitar a entrada en perda incluso coa cola tocando a pista.<ref>{{Cita libro|título=The road to the 707 : the inside story of designing the 707|url=https://www.worldcat.org/oclc/24883209|editorial=TYC Pub. Co|data=1991|lugar=Bellevue, Wash.|ISBN=0-9629605-0-0|OCLC=24883209|nome=William H.|apelidos=Cook}}</ref> === Desenvolvementos posteriores === O modelo inicial foi o 707-120 con turborreactores JT3C. [[Qantas]] pediu unha versión máis curta designada 707-138, que era un -120 con seis segmentos menos de fuselaxe, tres diante das ás e tres detrás. Os segmentos no 707 eran de 510 mm, polo que o -138 era uns 3 metros máis curto. Cun [[peso máximo de engalaxe]] igual que o -120 (112 toneladas), o -138 era capaz de realizar as rutas máis longas que operaba Qantas.<ref name=":0" /> [[Braniff International Airways]] pediu unha versión con máis pulo equipada con motores Pratt & Whitney JT4A, a 707-220. A última gran variante foi a 707-320, que tiña máis envergadura e motores JT4A, mentres que a 707-420 era igual que a -320 pero con motores [[turboventilador]] [[Rolls-Royce Conway]]. Tex Johnston recomendou a Boeing que incrementase a altura da deriva e engadise un temón reforzado, así como unha aleta ventral. Estas modificacións tiñan como obxectivo mitigar o [[balanceo holandés]] ao proporcionar máis estabilidade direccional na guiñada.<ref name=":1" /> Aínda que inicialmente estivo equipado con motores [[turborreactor]], o motor dominante no Boeing 707 foi o Pratt & Whitney JT3D, unha variante turboventilador do JT3C con menor consumo de combustible e máis potencia. Os 707 e 720 con motores JT3D designáronse co sufixo "B". Aínda que moitos 707-120B e -720B eran conversións de avións con motores JT3C, os 707-320B só estiveron dispoñibles como avións de nova construción, xa que tiñan unha estrutura máis forte para soportar un maior [[peso máximo de engalaxe]], xunto con algunhas modificacións nas ás. A serie 707-320B permitía voos sen escalas cara ao oeste dende [[Europa]] á costa leste dos Estados Unidos, e dende os Estados Unidos ao Xapón. A derradeira variante do 707 foi a 707-320C, (C de "Convertible"), que tiña unha porta de carga na fuselaxe máis grande. Tiña unha á revisada con flaps no bordo de ataque de tres seccións, mellor rendemento na engalaxe e na aterraxe, e permitía retirar a aleta ventral (aínda que mantivo a deriva máis alta). Os 707-320B fabricados despois de 1963 usaban a mesma á que o -320C e foron coñecidos como 707-320B Advanced. En total fabricáronse 1 010 707 para uso civil entre 1958 e 1978, aínda que moitos deles acabaron en servizo militar. A liña de produción do 707 permaneceu aberta para variantes de uso militar ata 1991,<ref>{{Cita web|título=Boeing 707: The aircraft that changed the way we fly|url=https://www.bbc.com/culture/article/20141020-the-plane-that-changed-air-travel|páxina-web=www.bbc.com|data-acceso=2022-02-12|lingua=en|nome=Jonathan|apelidos=Glancey}}</ref> sendo as últimas células construídas como avións [[Boeing E-3 Sentry|E-3]] e [[Boeing E-6 Mercury|E-6]]. Aínda poden atoparse rastros do 707 no [[Boeing 737|737]], que usa unha versión modificada da súa fuselaxe, ademais de ter o mesmo nariz e configuracións na cabina de mando como as do 707. Estas tamén se usaron no previo [[Boeing 727|727]], mentres que o 757 tamén usou a sección lonxitudinal da fuselaxe do 707. == Deseño == === Ás === As ás do 707 teñen un ángulo cara a atrás de 35°, e como todos os avións con á en frecha ten unha tendencia a desenvolver [[balanceo holandés]], que se manifesta como un movemento combinado alternante de guiñada e balanceo. Boeing xa tiña bastante experiencia con este problema nos seus B-47 e B-52, e desenvolvera un sistema de amortecemento de guiñada no B-47 que sería aplicado a posteriores modelos con á en frecha como o 707. Porén, moitos pilotos novatos no 707 non tiñan experiencia con esta inestabilidade, xa que estaban acostumados a voar en voos de hélices con ás rectas como o [[Douglas DC-7]] e o [[Lockheed Constellation]]. Nun voo de aceptación dun cliente, cando se desactivou o sistema de amortecemento de guiñada para familiarizar aos novos pilotos coas técnicas de voo, as accións dun aprendiz exacerbaron o movemento do balanceo holandés e causou que tres dos catro motores se separasen das ás. O avión, un 707-227 completamente novo, ''N7071'', destinado a Braniff, esnafrouse nun río ao norte de Seattle, matando a catro dos seus oito ocupantes.<ref>{{Cita web|título=ASN Aircraft accident Boeing 707-227 N7071 Arlington, WA|url=https://aviation-safety.net/database/record.php?id=19591019-0|páxina-web=aviation-safety.net|data-acceso=2022-02-12|nome=Harro|apelidos=Ranter}}</ref> Na súa autobiografía, o piloto de probas Tex Johnston describe un incidente co balanceo holandés que el mesmo experimentou como pasaxeiro nun dos primeiros voos comerciais do 707. Como os movementos do avión non paraban e moitos pasaxeiros estaban mareándose, sospeitou dun fallo no piloto automático direccional (amortecedor de guiñada). Foi á cabina de mando e atopou que a tripulación era incapaz de entender e solucionar a situación. Tras presentarse relevou ao capitán, que abandonou a cabina mareado. Johnston desconectou o piloto automático defectuoso e estabilizou manualmente o avión "con dous lixeiros movementos dos controis".<ref name=":1" /> === Motores === [[Ficheiro:Boeing 707-338C, Australia - Royal Australian Air Force (RAAF) JP5845779.jpg|miniatura|240x240px|[[Pratt & Whitney JT3D]]]] O 707 usa turbocompresores adicionais accionados polo motor para subministrar aire comprimido para presurizar a cabina. En moitos 707 comerciais, o motor externo de babor (número 1) é distinto dos outros tres, xa que este non ten instalado un turbocompresor. Modelos posteriores do 707 normalmente tiñan esta configuración, aínda que os avións de [[American Airlines]] tiñan turbocompresores só nos motores 2 e 3. Os primeiros 707 normalmente tiñan carenados para os turbocompresores nos catro motores, pero con só dous ou tres instalados realmente. <ref name=":0" /> Os motores JT3D-3B son facilmente identificables polas longas portas grises de entrada de aire secundario na cuberta do morro. Estas portas están totalmente abertas durante a engalaxe para proporcionar aire adicional. As portas péchanse automaticamente co aumento da velocidade. O 707 foi o primeiro reactor comercial en ser equipado con [[Reversa de pulo|reversas de pulo]] de tipo cuncha.<ref>"[https://books.google.se/books?id=zSADAAAAMBAJ&pg=-PA124&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false Boeing's Jet Stratoliner]." ''Popular Science'', xullo de 1954, p. 124.</ref> Pratt & Whitney, en asociación con Seven Q Seven (SQS) e Omega Air, seleccionou o [[Pratt & Whitney JT8D|JT8D-219]] como planta de potencia de substitución para os avións baseados no Boeing 707, chamando á súa configuración modificada 707RE.<ref name=":2">{{Cita web|título=FLUG REVUE update: Week ending May 12, 2002|url=http://flug-revue.rotor.com/frnews1/FRNews02/FR020512.htm|páxina-web=web.archive.org|data=2007-11-07|data-acceso=2022-02-15|data-arquivo=07 de novembro de 2007|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20071107044727/http://flug-revue.rotor.com/frnews1/FRNews02/FR020512.htm|url-morta=unfit}}</ref> Northrop Grumman seleccionou o -219 para remotorizar a frota de 19 [[Northrop Grumman E-8 Joint STARS|E-8 Joint STARS]] da USAF, o cal permitía aos avións estar máis tempo no aire debido á súa maior eficiencia. A [[OTAN]] tamén planeou remotorizar a súa frota de avións [[AWACS]] [[Boeing E-3 Sentry|E-3 Sentry]]. O -219 publicítase como a metade de barato que o seu competidor, o [[CFM International CFM56]], e é 40 dB máis silencioso que o JT3D orixinal do 707.<ref name=":2" /> == Historial operacional == [[Ficheiro:Three Pan Am Boeing 707 awaiting delivery.jpg|miniatura|241x241px|Tres 707 de Pan Am agardando a ser entregados en 1958]] Os primeiros pedidos comerciais para o 707 chegaron o 13 de outubro de 1955,<ref>Bowers 1989, p. 433</ref> cando [[Pan Am]] comprometeuse a mercar 20 Boeing 707 e 25 [[Douglas DC-8]], incrementando enormemente a súa capacidade de pasaxeiros sobre a súa frota de avións de hélice. A competencia entre o 707 e o DC-8 foi feroz. Pan American pediu os dous modelos para poder ser o primeiro operador dos dous avións. Pan American tería a distinción non só de ser o cliente de lanzamento de ámbolos dous reactores transcontinentais estadounidenses, senón tamén o operador exclusivo deses avións polo menos durante un ano. O único reactor intercontinental rival en produción nese momento era o británico [[de Havilland Comet]]. Porén, este nunca foi un competidor real no mercado estadounidense xa que o Comet sufriu unha serie de accidentes fatais (debido a fallos de deseño) pouco despois da súa introdución, sendo retirado do servizo, redeseñado, e reintroducido como a versión -4. Ademais tamén era máis pequeno e lento que o 707. Varias grandes aeroliñas comprometéronse a mercar só o Douglas DC-8. Na época, as aeroliñas e os seus pasaxeiros preferían os avións de Douglas Aircraft xa que era un fabricante máis establecido. Douglas decidira agardar por un motor máis eficiente ([[Pratt & Whitney JT4A]]) e deseñar un avión máis grande e de maior alcance ao redor desa planta motriz. Para manterse competitiva, Boeing tomou a tardía e custosa decisión de redeseñar e agrandar a á do 707 para axudar a incrementar o alcance e a carga útil. A nova versión foi o 707-320.<ref>Haggerty, James J. Jr., ed. (1958). ''[https://www.aia-aerospace.org/wp-content/uploads/2016/06/THE-1957-AIRCRAFT-YEAR-BOOK.pdf 1957-1958 Aircraft Year Book] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220122005549/http://www.aia-aerospace.org/wp-content/uploads/2016/06/THE-1957-AIRCRAFT-YEAR-BOOK.pdf |date=22 de xaneiro de 2022 }}'' (PDF). Washington, D.C.: American Aviation Publishers. p. 232. ASIN B000AP5582. Consultado o 16 de febreiro de 2022.</ref> Pan Am foi a primeira aeroliña en operar o 707; a compañía inaugurou os servizos co 707 cun bautizo no [[Aeroporto Nacional Ronald Reagan de Washington|Aeroporto Nacional]] o 17 de outubro de 1958, coa asistencia do presidente [[Dwight D. Eisenhower|Eisenhower]], seguido dun voo transatlántico para VIPs (convidados persoais do fundador [[Juan Trippe]]) dende o [[Aeroporto de Baltimore-Washington|aeroporto internacional Friendship]] ata [[París]].<ref>{{Cita web|título=Pan Am's First Passenger Jet to Europe (1958)|url=https://ghostsofdc.org/2012/03/01/pan-ams-first-passenger-jet-to-europe-1958/|páxina-web=Ghosts of DC|data=2012-03-01|data-acceso=2022-02-16|lingua=en-us}}</ref> O primeiro voo comercial do avión foi dende o [[Aeroporto Internacional John F. Kennedy|aeroporto Idlewild]] de Nova York ata [[Aeroporto de París-Le Bourget|Le Bourget]], París, o 26 de outubro de 1958, cunha parada para recargar en Gander, Terra Nova. En decembro [[National Airlines (1934-1980)|National Airlines]] operou o primeiro voo doméstico cun reactor dentro dos Estados Unidos, con servizos entre Nova York/Idlewild e [[Miami]], usando 707 alugados a Pan Am; [[American Airlines]] sería a primeira en realizar voos domésticos cos seus propios avións, o 25 de xaneiro de 1959. [[Trans World Airlines|TWA]] iniciou os seus voos domésticos co 707-131 en marzo, e Continental Airlines estreou os seus 707-124 en xuño; as aeroliñas que só pediran o DC-8, como [[United Airlines|United]], [[Delta Air Lines|Delta]] e [[Eastern Air Lines|Eastern]], estiveron sen reactores ata o mes de setembro e perderon cota de mercado en voos transcontinentais. [[Qantas]] foi a primeira aeroliña non estadounidense en usar o 707, a partir de 1959.<ref>"Boeing Completed 707 for Australians". ''The Seattle Times''. February 16, 1959. p. 5.</ref> O 707 converteuse rapidamente no reactor de pasaxeiros máis popular da súa época. A súa popularidade levou a un rápido desenvolvemento en terminais de aeroportos, pistas de aterraxe, cátering de aeroliñas, manexo de equipaxe, sistemas de reservas, e outras infraestruturas de transporte aéreo. A chegada do 707 tamén levou á actualización dos sistemas de control aéreo para evitar interferencias coas operacións militares con reactores.<ref>{{Cita novas|título=AVIATION: Jets Across the U.S.|url=http://content.time.com/time/subscriber/article/0,33009,810685,00.html|xornal=Time|data=1958-11-17|data-acceso=2022-02-16|issn=0040-781X|lingua=en-US}}</ref> A medida que os anos 60 chegaban ao seu fin, o crecemento exponencial das viaxes aéreas levou ao 707 a ser vítima do seu propio éxito. O 707 era agora demasiado pequeno para encargarse do crecente número de pasaxeiros nas rutas para as que foi deseñado. O alongamento da fuselaxe non era unha opción viable debido a que instalación de motores máis potentes necesitaría un tren de aterraxe máis grande, o que non era posible debido á limitada altura do avión con respecto ao chan na engalaxe. A resposta de Boeing ao problema foi o primeiro avión de pasaxeiros de fuselaxe ancha, o [[Boeing 747]]. A tecnoloxía dos motores da primeira xeración do 707 tamén se volvera obsoleta rapidamente en áreas como o ruído e o consumo, especialmente tras a crise do petróleo de 1973. [[Ficheiro:Saha Air Boeing 707 Haghgoo-2.jpg|miniatura|240x240px|A aeroliña iraniana Saha Airlines foi o derradeiro operador comercial do 707]] En 1982, durante a [[guerra das Malvinas]], a [[Forza Aérea Arxentina]] usou 707 para rastrear a forza operativa que se aproximaba. Foron interceptados e escoltados por [[British Aerospace Sea Harrier|Sea Harriers]] da [[Royal Navy]] evitando que se achegasen a menos de 80 millas.<ref>Finlan, Alastair. ''[https://books.google.se/books?id=TmP27lCid8AC&pg=PA88&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false The Royal Navy in the Falklands Conflict and the Gulf War: Culture and Strategy (British Politics and Society)].'' London: Rutelage, 2004. ISBN 978-0-7146-8569-4</ref> As operacións do 707 víronse ameazadas pola promulgación de regulacións internacionais de ruído en 1985. Shannon Engineering de Seattle desenvolveu un kit de silencio con financiamento de Tracor, Inc, de Austin, Texas. A finais do anos 80 172 Boeing 707 foran equipados con paquete Quiet 707. Boeing admitiu que había máis 707 en servizo que antes de que os kits de silencio estivesen dispoñibles. Trans World Airlines operou o derradeiro voo regular de pasaxeiros do 707 dunha aeroliña estadounidense o 30 de outubro de 1983,<ref>{{Cita web|título=Farewell Flight - TIME|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,952267,00.html|páxina-web=web.archive.org|data=2007-07-03|data-acceso=2022-02-16|data-arquivo=29 de marzo de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130329193421/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,952267,00.html|url-morta=yes}}</ref> aínda que o 707 doutros países moito máis tempo. [[Middle East Airlines]] do Líbano usou os 707 e 720 en primeira liña ata finais dos 90. Dende que [[LADE]] da [[Arxentina]] retirou os seus 707-320B do servizo regular en 2007, [[Saha Airlines]] de [[Irán]] quedou como derradeiro operador comercial do Boeing 707.<ref name=":3">{{Cita web|título=Boeing 707 crashes near Tehran|url=https://www.flightglobal.com/fixed-wing/boeing-707-crashes-near-tehran/130960.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2022-02-16|lingua=en|nome=Greg|apelidos=Waldron}}</ref><ref>{{Cita web|título=Why the Boeing 707 plane united the world|url=https://www.independent.co.uk/travel/news-and-advice/boeing-707-jet-aircraft-plane-flights-haynes-owners-manual-charles-kennedy-a8412136.html|páxina-web=The Independent|data=2018-06-22|data-acceso=2022-02-16|lingua=en}}</ref> Tras suspender o seu servizo regular de pasaxeiros en abril de 2013,<ref>{{Cita web|título=Iranian airline SAHA halts operation due to outdated fleet|url=http://www.payvand.com/news/13/apr/1165.html|páxina-web=www.payvand.com|data-acceso=2022-02-16|data-arquivo=14 de marzo de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210314190359/http://www.payvand.com/news/13/apr/1165.html|url-morta=yes}}</ref> Saha continuou operando unha pequena frota de 707 en nome da [[Forza Aérea de Irán]].<ref name=":3" /> En 2019 só quedaban un feixe de 707 operativos, actuando como avións militares en misións de repostaxe, transporte e AWACS.<ref>{{Cita web|título=ANALYSIS: 2019 World Air Forces Directory|url=https://www.flightglobal.com/analysis/analysis-2019-world-air-forces-directory/130525.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2022-02-16|lingua=en|nome=Craig|apelidos=Hoyle}}</ref> == Variantes == Aínda que certificadas como series 100, 200, 300 etc., as diferentes variantes do 707 son comunmente coñecidas como series 120, 220, 320... onde a parte "20" da designación é o "número de cliente" de Boeing para o avión de desenvolvemento. === 707-020 === [[Ficheiro:Cyprus Airways Boeing 720B G-BCBB LHR 1978-8-24.png|miniatura|240x240px|Boeing 720B de Cyprus Airways]] Anunciado en xullo de 1957 como un derivado para voos máis curtos dende pistas máis pequenas, o 707-020 voou por vez primeira o 29 de novembro de 1959. O seu certificado emitiuse o 30 de xuño de 1960, e entrou en servizo con [[United Airlines]] o 5 de xullo dese ano. Como derivado, o 720 tivo menos custos de desenvolvemento, permitindo que se obtivesen beneficios a pesar das súas baixas vendas. Comparado co 707-120, ten unha lonxitude reducida en 2,7 m, unha á modificada e unha fuselaxe máis lixeira para un menor [[peso máximo de engalaxe]]. Impulsado por catro turborreactores [[Pratt & Whitney J57|Pratt & Whitney JT3C]], o 720 inicial podía voar unha distancia de 5 200 km con 131 pasaxeiros en dúas clases. Con catro turboventiladores JT3D o 720B voou por vez primeira o 6 de outubro de 1960, e entrou en servizo en marzo de 1961. POdía transportar 156 pasaxeiros nunha clase e voar a unha distancia de 5 900 km. Fabricáronse un total de 154 Boeing 720 e 720B ata 1967. Algúns 720 posteriormente foron convertidos a 720B. O 720 foi sucedido polo trirreactor [[Boeing 727]]. === 707-120 === O 707-120 foi a primeira variante de produción do 707, cunha fuselaxe máis longa e ancha, e máis envergadura que o Dash 80. A cabina tiña fiestras rectangulares e podía sentar ata 189 pasaxeiros. Foi deseñado para rutas transcontinentais, e a miúdo tiña que realizar unha parada de repostaxe cando atravesaba o [[océano Antártico]]. Tiña catro turborreactores Pratt & Whitney JT3C-6, a versión civil do militar J57, que producía inicialmente 57,8 kN con inxección de auga. O [[peso máximo de engalaxe]] era de 112 000 kg e voou por primeira vez o 20 de decembro de 1957. Os principais pedidos foron de 20 707-121 de Pan Am e 30 707-123 de American Airlines. O primeiro servizo foi o 26 de outubro de 1958. Fabricáronse 56, ademais de sete -138 máis curtos; o derradeiro -120 entregouse a Westernen maio de 1960. [[Ficheiro:Travolta707.JPG|miniatura|240x240px|Boeing 701-138B pertencente a John Travolta]] O 707-138 era un -120 cunha fuselaxe 3 metros máis curta que os outros, con tres sectores menos, dándolle un maior alcance. O peso máximo de engalaxe era o mesmo que o da versión estándar. Foi unha variante para [[Qantas]], que tiña o 38 como número de cliente. Para permitir a engalaxe a plena carga na parada de repostaxe a medio camiño en [[Fiji]], os slats do bordo de ataque das ás modificáronse para unha maior sustentación, e o rango de temperatura permisible para o uso da máxima potencia de engalaxe incrementouse en 10 graos Fahrenheit.<ref>{{Cita web|título=Here Is Why Boeing Made A Special Version Of The 707 For Qantas|url=https://simpleflying.com/qantas-special-707/|páxina-web=Simple Flying|data=2020-01-20|data-acceso=2022-02-17|lingua=en-US}}</ref> Sete -138 foron entregados a Qantas entre xuño e setembro de 1959, e entrou en servizo en xullo dese ano. O 707-120B tiña motores turboventilador Pratt & Whitney JT3D-1, que eran máis silenciosos, potentes e eficientes, cunha potencia de 75,6 kN, coa posterior versión JT3D-3 proporcionando 80 kN. Esta potencia non precisaba inxección de auga, eliminando o sistema de inxección e uns 2 500 litros de auga. O -120B tiña as modificacións nas ás introducidas no 720 e unha deriva máis grande. Fabricáronse un total de 72 unidades, 31 para American e 41 para TWA, ademais de seis -138B máis curtos para Qantas. Os 23 superviventes de American convertéronse á versión -123B, pero TWA non converteu os seus restantes 15 -131. As únicas outras conversións foron as dos 5 -121 e 1 -139 superviventes de Pan American, o tres avións entregados á USAF como -153 e os sete -138 de Qantas. O primeiro voo do -120B foi o 22 de xuño de 1960, e American operouno por vez primeira en marzo de 1961. A derradeira entrega foi para American en abril de 1969. O peso máximo de engalaxe era de 117 000 kg para as dúas versións, a longa e a curta. === 707-220 === O 707-220 deseñouse para operacións quentes e altas con motores turborreactor máis potentes [[Pratt & Whitney J75|Pratt & Whitney JT4A-3]] de 70,3 kN. Fabricáronse cinco unidade, pero só catro foron entregadas ao perderse unha delas nun voo de probas. Todas foron para [[Braniff International Airways]] e levaban o número de modelo 707-227. O primeiro entrou en servizo en decembro de 1959. Esta versión quedou obsoleta coa chegada do 707-120B equipada con turboventiladores. === 707-320 === [[Ficheiro:Air France Boeing 707-328 (cropped).jpg|miniatura|240x240px|Boeing 707-320 de Air France]] O 707-320 Intercontinental é unha versión alongada do 707-120 con turborreactores, inicialmente equipadas con JT4A-3 ou JT4A-5 que producían 70,3 kN. O interior permitía sentar ata 189 pasaxeiros, o mesmo que as series -120 e -220, pero melloraba a capacidade en dúas clases grazas a un alongamento de 2 metros na fuselaxe diante das ás, con extensións na deriva e os estabilizadores horizontais, aumentando aínda máis a lonxitude do avión.<ref>{{Cita web|url=https://www.boeing.com/assets/pdf/commercial/airports/acaps/707.pdf|páxina-web=Boeing|título=707 Airplane characteristics for airport planning|data-acceso=17 de febreiro de 2022}}</ref> A á máis longa almacenaba máis combustible, incrementando o seu alcance 2 600 km e permitindo que o avión operase como unha verdadeira aeronave transcontinental. O peso máximo de engalaxe incrementouse inicialmente ata os 137 000 kg e ata os 142 000 kg cos motores JT4A e tanques na sección central. O seu primeiro voo foi o día 11 de xaneiro de 1958, e o seu primeiro servizo realizouno Pan Am en agosto de 1959. Un total de 69 unidades do 707-320 foron entregadas ata xaneiro de 1963. === 707-420 === O 707-420 era idéntico ao -320, pero equipado con motores turboventilador [[Rolls-Royce Conway]] 508 (RCo.12) de 80 kN de pulo. O primeiro cliente anunciado foi [[Lufthansa]]. O controvertido pedido de [[British Overseas Airways Corporation|BOAC]] anunciouse seis meses máis tarde, pero a aeroliña británica conseguiu o primeiro avión fabricado. A Xunta de Rexistro Aéreo Británica rexeitou darlle a certificación de aeronavegabilidade ao avión, citando insuficiente control de guiñada, forzas de temón excesivas, e a habilidade de sobrerrotación na engalaxe, facendo que a á entrase en perda en terra (un fallo do [[De Havilland Comet|de Havilland Comet 1]]). Boeing respondeu aumentando o tamaño da deriva, aplicando impulso de temón completo no canto de parcial, e colocando unha aleta ventral para previr a sobrerrotación. Esas modificacións, agás a aleta ventral, convertéronse en estándar en todas as versións do 707 e foron implementadas en todos os primeiros exemplares. Os 37 -420s foron entregados a BOAC, Lufthansa, [[Air India]], [[El Al]] e [[Varig]] ata novembro de 1963. Lufthansa foi a primeira aeroliña en realizar un servizo con pasaxeiros, en marzo de 1960. === 707-320B === [[Ficheiro:CAAC Boeing 707.jpg|miniatura|240x240px|Boeing 707-320B de [[CAAC]]]] O 707-320B tratábase dun -320 Intercontinental con motores trurboventilador JT3D e algúns refinamentos aerodinámicos. A á modificouse engadindo unha segunda pregadura, un bordo de ataque de "dentes de can", e puntas das ás curvadas de baixa resistencia en vez das romas anteriores.<ref name=":0" /> Esas puntas incrementaban a envergadura en 1 metro. O peso da engalaxe incrementouse ata os 149 000 kg. Os 175 707-320B foron todos de nova construción; ningún -320 orixinal foi convertido con motores turboventilador para uso civil. O primeiro servizo foi con Pan Am en xuño de 1962. O 707-320B Advanced é unha versión mellorada do -320B, engadindo os flaps de bordo de ataque de tres seccións do -320C. Estes reducían as velocidades de engalaxe e aterraxe e alteraban a distribución da sustentación da á, permitindo eliminar a aleta ventral de anteriores 707. Dende 1965, os -320B levaron o mellorado tren de aterraxe do -320C permitíndolle un peso máximo de engalaxe de 152 000 kg. Estes eran normalmente identificados como 707-320BA-H. === 707-320C === O 707-320C tiña unha configuración convertible de pasaxeiros-carga, e converteuse na variante máis producida do 707. O 707-320C engadía un chan reforzado e unha nova porta de carga ao modelo -320B. A á estaba equipada con flaps de tres seccións no bordo de ataque que lle permitían a eliminación da aleta ventral. Fabricáronse un total de 335 unidades desta variante, incluídos algúns con motores JT3D-7 e MTOW de 152 000 kg. A meirande parte dos -320C foron entregados como avións de pasaxeiros, agardando as aeroliñas que a porta de carga aumentase o seu valor ao vendelos de segunda man. A adición de dúas saídas de emerxencia aumentou a capacidade máxima de pasaxeiros a 219. Só un feixe de avións entregáronse como cargueiros puros. Un dos últimos pedidos foi de 14 707-3J9C para o goberno de Irán, con capacidade para tarefas de transporte VIP, comunicacións e repostaxe en voo.<ref>{{Cita web|título=جزئیات پرواز ۱۴ فروند بوئینگ ۷۰۷‌ در ایران‌/توقف تولید‌ ۷۰۷ از سال ۱۹۷۹ ‌|url=http://www.alef.ir/news/3971024133.html|páxina-web=جامعه خبری تحلیلی الف|data=2019-01-14|data-acceso=2022-02-17|lingua=fa|data-arquivo=01 de decembro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20211201062013/https://www.alef.ir/news/3971024133.html|url-morta=yes}}</ref> === 707-700 === O 707-700 foi un avión de probas para estudar a posibilidade de usar motores [[CFM International CFM56]] nun 707 e de modificar os avións existentes con esta planta motriz. Tras probas en 1979, o ''N707QT'', o último 707 comercial, volveu á configuración 707-320C e entregouse á [[Forza Aérea de Marrocos]] como avión de repostaxe en voo a través dun pedido "civil". Boeing abandonou o programa de reacondicionamento, xa que sentiu que sería unha ameaza para os programas [[Boeing 757]] e [[Boeing 767]]. A información recoññida durante as probas permitiu que finalmente se reacondicionasen cos motores CFM56 os C-135/KC-135R da USAF, e algunhas versión militares do 707. A serie Douglas DC-8 "Super 70" con motores CFM56 aumentou a vida dos DC-8 nunha contorna regulatoria de ruído máis estrita. Como resultado, no sécuo XIX permanecían máis DC-8 en servizo que 707. === Variantes non desenvolvidas === O 707-620 foi unha proposta para unha variante doméstica de rango estendido do 707-320B. O 707-620 podería levar uns 200 pasaxeiros mantendo varios aspectos do 707-320B. Tería sido entregado ao redor de 1968 e sería a resposta de Boeing ao alongado Douglas DC-8 Series 60. De terse construído custaría ao redor dos 8 millóns de dólares.<ref name=":4">"T0WARD8 200-SEAT BOEINGS" (Press release). ''Flight International''. 25 de marzo de 1965.</ref> Porén, os enxeñeiros descubriron que unha fuselaxe e unha máis grandes significaban un redeseño considerable da á e do tren de aterraxe. En vez de actualizar o 707, o enxeñeiro Joe Sutter dixo que a compañía "decidiu que non pagaba a pena gastar cartos no 707". O proxecto cancelouse en 1966 en favor do novo [[Boeing 747]].<ref name=":5">{{Cita libro|título=Boeing widebodies|url=http://archive.org/details/boeingwidebodies00mich|editorial=St. Paul, Minn. ; [Great Britain] : MBI|data=2003|ISBN=978-0-7603-0842-4|nome=Michael|apelidos=Haenggi}}</ref> O 707-820 foi unha proposta de variante intercontinental alongada do 707-320B. Esta variante de 187 000 kg de MTOW ) estaría equipada con catro motores turboventilador de 100 kN Pratt & Whitney JT3D-15, e tería 3 metros máis de envergadura, ata acadar os 47,4 m. Propuxéronse dúas variacións, o modelo 707-820(505) e o 707-820(506). O modelo 505 tería unha fuselaxe 14 m máis longa que o 707-320B, ata ter unha lonxitude total de 60,5 m. Este modelo podería levar 209 pasaxeiros en distintas clases e 260 en clase económica. O modelo 506 tería unha fuselaxe 17 metros máis longa que o 707-320B, ata os 63,6 m. Este segundo modelo podería levar 225 pasaxeiros en varias clases e 279 en configuración económica. Ao igual que o 707-620, o 707-820 tería que competir co alongado DC-8-60 Super Series. O deseño estaba lanzándose a American, TWA, BOAC, e Pan Am no momento da súa proposta a principios de 1965.<ref>"[https://web.archive.org/web/20160420233731/http://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1965/1965%20-%201564.html Boeing 707-820: First details of the longer, faster, heavier and more powerful new 279-seat Boeing]". ''Flight International''. 3 de xuño de 1965. pp. 860+. Consultado o 17 de febreiro de 2022.</ref> O 707-820 tería costado 10 millóns de dólares.<ref name=":4" /> Ao igual que o 707-620, o 707-820 precisaría un enorme redeseño da á e da estrutura do tren de aterraxe. O 707-820 tamén foi cancelado en 1966 en favor do 747.<ref name=":5" /> === Versións militares === [[Ficheiro:E-8 JSTARS 18061F484519-913.jpg|miniatura|241x241px|E-8 JSTARS]] Os militares dos Estados Unidos e doutros países usaron o 707 civil en distintos roles e baixo diferentes designacións. O 707 e o KC-135 da USAF desenvolvéronse en paralelo a partir do prototipo [[Boeing 367-80]]. O [[Boeing E-3 Sentry]] é un sistema de alerta e control aerotransportado (AWACS) estadounidense baseado no Boeing 707 que realiza labores de vixilancia, mando, control e comunicacións todo-tempo. O [[Northrop Grumman E-8 Joint STARS]] é un avión modificado da serie comercial 707-300. O E-8 ten subsistemas especializados de rádar, comunicacións, operacións e control. O trazo externo máis rechamante é o radomo de 12 m en forma de canoa baixo a parte dianteira da fuselaxe, que alberga a antena de radar aerotransportado de vista lateral de escaneo electrónico activo APY-7 de 7,3 m. A variante VC-137 do [[Boeing C-137 Stratoliner|Stratoliner]] foi deseñada a propósito para servir como [[Air Force One]], o transporte seguro do [[Presidente dos Estados Unidos]]. Eses modelos estiveron operativos dende 1962 ata 1990. O primeiro reactor presidencial, un VC-137B designado SAM 970, está exposto no Boeing Museum of Flight en Seattle. Dous VC-137C atópanse co SAM 26000 no National Museum of the United States Air Force preto de Dayton, Ohio, e o SAM 27000 está no Ronald Reagan Presidential Library en Simi Valley, California. As Forzas Armadas do Canadá tamén operaron o Boeing 707 coa designación CC-137 Husky (707-347C) dende 1971 ata 1997. Boeing 717 foi a designación da compañía para os derivados C-135 Stratolifter e KC-135 Stratotanker do 367-80. Posteriormente a designación 717 usouse para renomear o [[Boeing 717|McDonnell Douglas MD-95]] cando a compañía fusionouse con Boeing.<ref>Lombardi, Michael. "[https://web.archive.org/web/20140612010633/http://www.boeing.com/news/frontiers/archive/2006/july/i_history.pdf Historical Perspective, Start of a PROUD MISSION]". Boeing. Consultado o 17 de febreiro de 2022</ref> == Operadores == Os códigos de clientes de Boeing usados para identificar opcións determinadas especificadas polas aeroliñas iniciouse co 707 e mantívose en todos os modelos do fabricante. En esencia é o mesmo sistema usado no anterior Boeing 377, consistente en dous díxitos fixados ao número do modelo para identificar a versión específica. Por exemplo, Pan American World Airways tiña o código "21". Así , un 707-320B vendido a Pan Am tiña o número de modelo 707-321B. O número de cliente mantense constante, así, cando Pan American mercou o 747-100, este tiña o número de modelo 747-121. Nos anos 80 a USAF mercou uns 250 707 usados para proporcionar motores turboventilador de reposto ao seu programa KC-135E Stratotanker.<ref>{{Cita web|título=KC-135E|url=https://www.globalsecurity.org/military/systems/aircraft/kc-135e.htm|páxina-web=www.globalsecurity.org|data-acceso=2022-02-17}}</ref> O 707 xa non opera con ningunha gran aeroliña. O actor estadounidense [[John Travolta]] tiña un 707-138B ex-Qantas, co rexistro ''N707JT''. En maio de 2017 doou o avión á Historical Aircraft Restoration Society preto de Wollongong, Australia. O aparello voará ata o aeroporto rexional llawarra, onde está baseada a HARS, unha vez se repare e estea en perfectas condicións para voar.<ref>{{Cita web|título=John Travolta donates his Boeing 707 to HARS in Albion Park|url=https://www.illawarramercury.com.au/story/4690468/john-travolta-donates-his-boeing-707-to-hars-in-albion-park/|páxina-web=Illawarra Mercury|data=2017-05-27|data-acceso=2022-02-17|lingua=en-AU}}</ref> == Pedidos e entregas == === Entregas === {| class="wikitable" style="font-size:90%;" |+Resumo de entregas do 707<ref>{{cite web|title=707 Model Summary through March 2020|date=2020|url=http://active.boeing.com/commercial/orders/displaystandardreport.cfm?cboCurrentModel=707&optReportType=AllModels&cboAllModel=707&ViewReportF=View+Report|access-date=17 de febreiro de 2022|archive-date=24 de xullo de 2013|páxina-web=Boeing|título=|url-arquivo=https://www.webcitation.org/6ILPWZXLm?url=http://active.boeing.com/commercial/orders/displaystandardreport.cfm?cboCurrentModel=707|url-morta=yes}}</ref> !Total !1994 !1993 !1992 !1991 !1990 !1989 !1988 !1987 !1986 !1985 !1984 !1983 !1982 !1981 !1980 !1979 !1978 !1977 !1976 |- |'''1010''' |1 |0 |5 |14 |4 |5 |0 |9 |4 |3 |8 |8 |8 |2 |3 |6 |13 |8 |9 |- !1975 !1974 !1973 !1972 !1971 !1970 !1969 !1968 !1967 !1966 !1965 !1964 !1963 !1962 !1961 !1960 !1959 !1958 !1957 !1956 |- |7 |21 |11 |4 |10 |19 |59 |111 |118 |83 |61 |38 |34 |68 |80 |91 |77 |8 |0 |0 |} === Resumo de modelos do 707 === {| class="wikitable" style="text-align:right; font-size:96%;" |+Modelos do 707<ref>{{cite web|title=707 Model Summary through June 2019|date=2019|url=http://active.boeing.com/commercial/orders/displaystandardreport.cfm?cboCurrentModel=707&optReportType=AllModels&cboAllModel=707&ViewReportF=View+Report|website=active.boeing.com|access-date=17 de febreiro de 2022|archive-date=24 de xullo de 2013|archive-url=https://www.webcitation.org/6ILPWZXLm?url=http://active.boeing.com/commercial/orders/displaystandardreport.cfm?cboCurrentModel=707&optReportType=AllModels&cboAllModel=707&ViewReportF=View+Report|título=}}</ref> !Serie !Entregas |- !707-120 |56 |- !707-120B |72 |- !707-138 |7 |- !707-138B |6 |- !707-220 |5 |- !707-320 |69 |- !707-320B |174 |- !707-320C |337 |- !707-420 |37 |- !707-E3A |57 |- !707-E3D |7 |- !707-E3F |4 |- !707-E6A |17 |- !707-KE3 |8 |- |707 Total !{{#expr:56+72+7+6+5+69+174+337+37+57+7+4+17+8}} |- !720-000 |65 |- !720-000B |89 |- |720 Total !{{#expr:65+89}} |- !707+720 Total |{{#expr:56+72+7+6+5+69+174+337+37+57+7+4+17+8+65+89}} |} == Notas == {{Listaref|2}} == Bibliografía == {{commonscat}} * Francillon, René. ''Boeing 707: Pioneer Jetliner''. Shrewsbury, Shropshire, UK: Motor Books International, 1999. {{ISBN|978-0-7603-0675-8}}. * {{Cite book|last=Irving|first=Clive|title=Wide Body: The Making of the Boeing 747|location=Philadelphia|publisher=Coronet, 1994|isbn=978-0-340-59983-9|date=May 19, 1994}} * {{Cite book|last=Wilson|first=Stewart|title=Boeing 707, Douglas DC-8, and Vickers VC-10|location=Fyshwick, Australia|publisher=Aerospace Publications, 1998|isbn=978-1-875671-36-6|year=1998}} {{Boeing civil}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Aviación civil]] [[Categoría:Aeronaves de Boeing]] [[Categoría:Aeronaves de pasaxeiros]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1957]] rk40jex5dqkodzllcjygulhbsfqra9l 0 171307 7109019 6682125 2025-06-27T22:57:44Z O Breixo 127505 7109019 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Boeing 717''' é un avión de pasaxeiros de fuselaxe estreita bimotor deseñado e comercializado por [[McDonnell Douglas]] como '''MD-95''', un aparello de terceira xeración derivado do [[McDonnell Douglas DC-9|DC-9]]. Ten unha capacidade máxima de 117 pasaxeiros e un máximo alcance de 3 820 quilómetros. Está impulsado por dous motores turboventilador [[Rolls-Royce BR700|Rolls-Royce BR715]] montados na parte traseira da fuselaxe. O primeiro pedido tivo lugar en outubro de [[1995]] e [[McDonnell Douglas]] e [[Boeing]] fusionáronse en [[1997]], antes de que comezase a súa produción. O primeiro voo realizouse o [[2 de setembro]] de [[1998]] e entrou en servizo en [[1999]] xa co nome de Boeing 717. A súa fabricación rematou en maio do [[2006]], despois de que se construísen 156 exemplares. == Desenvolvemento == === Precedentes === [[Douglas Aircraft]] desenvolveu o [[Douglas DC-9|DC-9]] para ser o compañeiro de curto alcance do seu cuadrimotor [[Douglas DC-8|DC-8]] a principios dos anos 60.<ref>{{Cita libro|título=McDonnell Douglas DC-9/MD-80 & MD-90|url=https://www.worldcat.org/oclc/24753851|editorial=Ian Allan|data=1991|lugar=London|ISBN=0-7110-1958-4|OCLC=24753851|nome=Günter G.|apelidos=Endres}}</ref> O DC-9 foi un deseño completamente novo, que usaba dous motores [[Pratt & Whitney JT8D]] montados na parte traseira da fuselaxe, unha á pequena e moi eficiente e unha deriva en T.<ref name=":0">{{Cita libro|título=Douglas jetliners|url=https://www.worldcat.org/oclc/40444526|editorial=MBI|data=1999|lugar=Osceola, WI|ISBN=0-7603-0676-1|OCLC=40444526|nome=Guy|apelidos=Norris}}</ref> O DC-9 voou por vez primeira en [[1965]] e entrou en servizo ese mesmo ano.<ref>''Air International.'' Xuño de 1980, p. 293</ref> Cando a súa produción rematou en [[1982]] fabricáranse un total de 976 avións.<ref name=":0" /> A serie [[McDonnell Douglas MD-80]] entrou en servizo en [[1980]]. O deseño era a segunda xeración do DC-9. Tratábase dun DC-9-50 alongado e cun maior peso máximo na engalaxe, ademais de estar equipado cos motores da seguinte xeración Pratt and Whitney JT8D-200.<ref>{{Cita web|título=Boeing MD-80 and MD-90 Overview|url=http://www1.boeing.com/commercial/md-80-90/index.html|páxina-web=web.archive.org|data=1999-03-02|data-acceso=2022-02-17|data-arquivo=02 de marzo de 1999|url-arquivo=https://web.archive.org/web/19990302070457/http://www1.boeing.com/commercial/md-80-90/index.html|url-morta=unfit}}</ref> Preto de 1.200 MD-80 serían entregados entre [[1980]] e [[1999]].<ref name=":1">{{Cita web|título=Boeing: Commercial|url=https://www.boeing.com/commercial/#/orders-deliveries|páxina-web=www.boeing.com|data-acceso=2022-02-17}}</ref> O [[McDonnell Douglas MD-90|MD-90]] deseñouse a partir da serie MD-80.<ref>Swanborough 1993, p.90</ref> Apareceu en [[1989]] e realizou o seu primeiro voo en [[1993]].<ref>{{Cita web|título=Boeing: Commercial Airplanes - MD-90 Background|url=http://www.boeing.com/commercial/md-80-90/md90.html|páxina-web=web.archive.org|data=2013-02-16|data-acceso=2022-02-17|data-arquivo=16 de febreiro de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130216043002/http://www.boeing.com/commercial/md-80-90/md90.html|url-morta=unfit}}</ref> O MD-90 era máis longo, contaba cunha "[[cabina de cristal]]" (instrumentación electrónica) e cun máis potentes, silenciosos e eficientes motores V2525-D5, coa opción de poder instalar os mellorados V2528.<ref>{{Cita web|título=Boeing: Commercial Airplanes - MD-90 Technical Characteristics|url=http://www.boeing.com/commercial/md-90/product.html|páxina-web=web.archive.org|data=2013-03-08|data-acceso=2022-02-17|data-arquivo=08 de marzo de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130308021328/http://www.boeing.com/commercial/md-90/product.html|url-morta=unfit}}</ref> Só se fabricarían 117 MD-90.<ref name=":1" /> === MD-95 === A historia do MD-95 comezaría en [[1983]] cando [[McDonnell Douglas]] describiu un estudo chamado DC-9-90. Durante os primeiros anos 80, cando a produción da familia DC-9 se afastaba das máis pequenas Series 30 cara ás maiores Super 80 (posteriormente rebautizada como MD-80), Douglas propuxo unha versión máis pequena do DC-90 para encher o oco deixado polo DC-9-30. Bautizado como o DC-9-90, o avión foi revelado en febreiro de [[1983]] e sería 7,72 metros máis curto que o DC-9-81, tendo unha lonxitude total de 37,34 metros. Propúxose o motor JT8D-200 de 76&nbsp;kN de pulo, aínda que o CFM56-3 tamén foi considerado. Cunha capacidade de 117 pasaxeiros, o DC-9-90 levaría a á do DC-9 con extensións na punta de 0,61 metros, en lugar de levar as do MD-80 que tiñan moita maior superficie. Sobre o papel o avión tiña un alcance duns 2.800 quilómetros, coa opción de poder incrementalo ata os 3.700, e un peso bruto de 51.000&nbsp;kg.<ref>{{Cita web|url=https://www.boeing.com/commercial/aeromagazine/aero_19/717_characteristics.pdf|páxina-web=Boeing|título=717-200 technical characteristics|data-acceso=17 de febreiro de 2022}}</ref> O DC-9-90 foi deseñado para satisfacer as necesidades da nova regulación da industria do transporte aéreo nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], porén, o deseño dunha fuselaxe curta para o [[McDonnell Douglas MD-80|MD-80]] foi proposta como resultado da recesión nos negocios a principios dos 80. Cando [[McDonnell Douglas]] desenvolveu unha versión máis pequena do MD-80, sinxelamente encolleu o avión para crear o MD-87, en lugar de ofrecer un avión máis lixeiro con menor pulo semellante ao DC-9-30. Cos seus motores relativamente máis potentes, o MD-87 converteuse esencialmente nun avión para tarefas especiais que non podía competir co novo modelo de 100 asentos que estaba sendo desenvolvido. Aínda que era un avión excelente para roles especializados, o MD-87 non vendeu realmente pola súa conta, limitando as súas vendas a aeroliñas que xa operaban outros modelos da serie MD-80.<ref name=":2">Airclaims Jet Programs 1995</ref> A principios de [[1991]] [[McDonnell Douglas]] revelou que estaba considerando novamente desenvolver unha versión especializada de 100 asentos da familia MD-80, que inicialmente foi bautizada como MD-87-105 (105 asentos). O novo modelo sería 2,4 metros máis curto que o MD-87.<ref name=":2" /> Despois da sinatura por parte de [[McDonnell Douglas]], [[Pratt & Whitney]] e a Axencia Nacional Chinesa de Importación e Exportación Aero-tecnolóxica dun memorando de entendemento para desenvolver unha versión de 105 asentos do MD-80, [[McDonnell Douglas]] anunciou no [[Paris Air Show]] de [[1991]] o deseño dunha nova versión de 105 pasaxeiros que sería designada como MD-95.<ref name=":2" /> O nome "MD-95" foi elixido para reflectir o ano no que pretendía comezar as entregas.<ref name=":3">{{Cita libro|título=Douglas jetliners|url=https://www.worldcat.org/oclc/40444526|editorial=MBI|data=1999|lugar=Osceola, WI|ISBN=0-7603-0676-1|OCLC=40444526|nome=Guy|apelidos=Norris}}</ref> McDonnell Douglas ofreceu por primeira vez o avión á venda en [[1994]].<ref name=":3" /><ref name=":4">{{Cita libro|título=Douglas Twinjets : DC-9, MD-80, MD-90 and Boeing 717|url=https://www.worldcat.org/oclc/53122453|editorial=Crowood|data=2002|lugar=Marlborough|ISBN=1-86126-446-1|OCLC=53122453|nome=Thomas|apelidos=Becher|páxinas=106-107}}</ref> Cunha lonxitude total de 37,31 metros, e un peso bruto na engalaxe de 53.700&nbsp;kg, o que McDonnell Douglas propoñía era moi semellante so deseño do DC-9-90 de [[1983]]. A principios de [[1994]] o MD-95 rexurdiu tendo aínda máis semellanzas co DC-9-30. De feito as especificacións do avión en termos de peso, dimensións e capacidade de combustible eran case idénticas. Os principais cambios con respecto ao modelo proposto en [[1991]] eran unha redución da fuselaxe ata os 36,37 m (a mesma lonxitude que o DC-9-30), e o uso da á orixinal do DC-9, de 28,47 metros. No tempo da redifinición, McDonnell Douglas dixo que agardaba que o MD-95 medrase nunha familia de avións capaz de incrementar o alcance e a capacidade de pasaxe.<ref name=":2" /> O MD-95 desenvolveuse para satisfacer o mercado que precisaba substituír os primeiros modelos do DC-9, que estaban a piques de chegar aos 30 anos. O proxecto MD-95 foi unha revisión completa do sistema, indo ao deseño orixinal do DC-9-30 e reinventándoo para o transporte moderno con novos motores, nova cabina e sistemas máis modernos.<ref name=":3" /> Historicamente, os modelos acurtados tiveran baixas vendas, e exemplos disto, ademais do MD-87, foron o [[Boeing 747|Boeing 747SP]], o [[Boeing 737|Boeing 737-600]], o [[Airbus A318]] e o [[Airbus A340|Airbus A340-200]]. [[Scandinavian Airlines System]], un vello cliente de [[McDonnell Douglas]], elixiu o Boeing 737-600 como o seu modelo de 100 asentos en vez do MD-95 en marzo de [[1995]].<ref name=":3" /> Posteriormente, en outubro dese ano, a compañía [[Estados Unidos de América|estadounidense]] [[ValuJet]] faría un pedido de 50 MD-95, con 50 opcións máis de compra.<ref name=":3" /> O presidente de McDonnell Douglas, Harry Stonecipher, considerou que iniciar a produción do MD-95 sobre este pequeno pedido foi un risco menor.<ref>Lopez, Ramon e Guy Norris. "MD-95 Launched with ValuJet". ''Flight International'', 25-31 de outubro de 1995.</ref> O pedido de ValuJet foi o único que se recibiría en dous anos.<ref name=":4" /> === Motores === [[Ficheiro:EC-MGT 717 Volotea tailfin VGO.jpg|miniatura|250x250px|Motor BR715 nun 717 de Volotea]] Inicialmente o MD-95 ía estar equipado por un derivado da serie JT8D-200 de 73 kN de pulo, sendo considerado tamén o [[Rolls-Royce RB.183 Tay|Rolls-Royce Tay 670]] como unha alternativa. Isto confirmouse en xaneiro de 1992, cando [[Rolls-Royce]] e McDonnell Douglas asinaron un memorando de entendimanto con respecto ao MD-95 con motores Tay. McDonnell Douglas dixo que o proxecto de desenvolvemento do MD-95 custaría unha cantidade mínima, xa que era un derivado directo do MD-90 impulsado por motores IAE.<ref name=":2" /> Durante 1993 McDonnell Douglas parecía estar favorecendo un programa de extensión de vida do DC-9-30, baixo o nome DC-9X, para continuar a súa presenza no mercado dos avións de 100-120 asentos, en vez de concentrarse no novo MD-95. Na súa avaliación das melloras de motor dispoñibles para o DC-9X McDonnell Douglas atopou que o motor [[Rolls-Royce BR700|BMW Rolls-Royce BR700]] sería o candidato ideal, e o 23 de febreiro de 1994 o BR700 foi escollido como única planta motriz para o avión.<ref name=":2" /> === Lugar de produción === McDonnell Douglas planeaba realizar a montaxe final do MD-95 na [[China]], como parte do programa Trunkliner, polo cal McDonnell Douglas negociara construír ata 150 MD-90 nese país. O contrato MD-90 Trunkliner finalizou en xuño de 1992 sendo contruídos tan só 40 avións, 20 MD-80T e 20 -90T. O MD-80 fora construído baixo lcenza en Shanghai dende os anos 80. Porén, a principios de 1993 a compañía estadounidense dixo que estaba considerando lugares fóra da China, e estaba buscando localizacións alternativas para a liña de montaxe. En 1994, McDonnell Douglas buscou socios globais para compartir os custos de desenvolvemento. Tamén comezou a buscar un lugar de montaxe de baixo custo. O Halla Group de [[Corea do Sur]] foi escollido para fabricar as ás; Alenia de Italia a fuselaxe; Aerospace Industrial Development Corp. de Taiwán a cola; ShinMaywa do Xapón o estabilizador horizontal; e unha división de fabricación de [[Korean Air Lines]] o morro e a cabina de mando.<ref name=":2" /> O 8 de novembro de 1994, McDonnell Douglas anunciou que a montaxe final realizaríase na antiga planta de [[Douglas Aircraft Company|Douglas]] no [[aeroporto de Long Beach]], California. Porén, posteriormente seleccionou a Dalfort Aviation en [[Dallas, Texas]], para montar o MD-95. A principios de 1995 aadministración e os sindicatos en Long Beach chegaron a un acordo para manter baixos os custos salariais durante avida do programa MD-95 e McDonnell Douglas cancelou o acordo preliminar con Dalfort.<ref>{{Cita web|título=Parallels in production: 7E7 and 717|url=https://archive.seattletimes.com/archive/?date=20031130&slug=boeingoutsource30|páxina-web=The Seattle Times|data-acceso=2022-02-23}}</ref> === Cambio de nome e comercialización === Despois de que McDonnell Douglas fose mercada por Boeing en agosto de 1997,<ref>{{Cita novas|título=Boeing to Buy McDonnell Douglas|url=https://www.nytimes.com/1996/12/16/news/boeing-to-buy-mcdonnell-douglas.html|xornal=The New York Times|data=1996-12-16|data-acceso=2022-02-23|issn=0362-4331|lingua=en-US|nome=Brian|apelidos=Knowlton|nome2=International Herald|apelidos2=Tribune}}</ref><ref>{{Cita web|título=Boeing: History -- Higher, Faster, Further - The Boeing Company ... The Giants Merge|url=http://www.boeing.com/history/narrative/n079boe.html|páxina-web=web.archive.org|data=2008-01-24|data-acceso=2022-02-23|data-arquivo=24 de xaneiro de 2008|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20080124221227/http://www.boeing.com/history/narrative/n079boe.html|url-morta=unfit}}</ref> a meirande parte dos observadores da industria agardaban que Boeing cancelase o desenvolvemento do MD-95. Porén, Boeing decidiu seguir adiante co deseño baixo un novo nome, Boeing 717. Aínda que semallaba que Boeing saltárase a designación de modelo 717 cando o 720 e o 727 seguiron ao 707, o nome 717 foi o número de modelo da compañía para o transporte militar [[Boeing C-135 Stratolifter|C-135 Stratolifter]] e para o avión de repostaxe en voo [[Boeing KC-135 Stratotanker|KC-135 Stratotanker]]. 717 tamén fora usado para promocional un primeiro deseño do 720 entre as aeroliñas antes de modificalo para satisfacer as demandas do mercado. Un historiador de Boeing destaca que o avión de repostaxe en voo da USAF era designado "717-100" e o avión de pasaxeiros "717-200".<ref>{{Cita web|título=Aerospace Notebook: Orphan 717 isn't out of sequence|url=https://www.seattlepi.com/business/article/Aerospace-Notebook-Orphan-717-isn-t-out-of-1162508.php|páxina-web=seattlepi.com|data=2004-12-22|data-acceso=2022-02-23|lingua=en-US|nome=JAMES|apelidos=WALLACE}}</ref> A falta dun amplo uso do nome 717 deixouno dispoñible para aplicalo ao MD-95. Ao principio Boeing non tivo máis éxito vendendo o 717 que McDonnell Douglas. Incluso o pedido orixinal de 50 avión non era unha certeza no caótico mercado tras a desregularización nos Estados Unidos. A montaxe do primeiro 717 comezou en maio de 1997.<ref>''Flight International Commercial Aircraft'' (3 de setembro de 1997), p. 45</ref> O avión foi presentado o 10 de xuño de 1998 e o seu primeiro voo foi o 2 de setembro dese ano. Tras as probas de voo, o avión conseguiu a súa certificación o 1 de setembro de 1999. A súa primeira entrega foi ese mesmo mes a [[AirTran Airways]], o novo nome de Valujet. Os servizos comerciais comezaron no seguinte mes.<ref>{{Cita web|título=Boeing: Historical Snapshot: 717/MD-95 Commercial Transport|url=https://www.boeing.com/history/products/717-md-95.page|páxina-web=www.boeing.com|data-acceso=2022-02-23}}</ref><ref>{{Cita web|título=Boeing: Commercial Airplanes - 717 - About the 717|url=http://www.boeing.com/commercial/717/index.html|páxina-web=web.archive.org|data=2011-05-13|data-acceso=2022-02-23|data-arquivo=13 de maio de 2011|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110513235157/http://www.boeing.com/commercial/717/index.html|url-morta=unfit}}</ref> [[Trans World Airlines]] (TWA) pediu 50 717 en 1998 cunha opción por outros 50 avións.<ref>{{Cita web|título=TWA to Continue Fleet Renewal with Boeing 717-200s|url=https://boeing.mediaroom.com/1998-12-09-TWA-to-Continue-Fleet-Renewal-with-Boeing-717-200s|páxina-web=MediaRoom|data-acceso=2022-02-23}}</ref> A decisión de Boeing de seguir adiante co 717 comezou a dar os seus froitos lentamente. Os primeiros operadores do 717 estaban encantados coa súa fiabilidade e o atactivo para os pasaxeiros e decidiron pedir máis. A pequena aeroliña rexional australiana [[Impulse]] fixo un contrato de aluger de longo prazo por cinco 717 a principios de 2000<ref>{{Cita web|título=Impulse airlines first in Australia with 717s|url=https://boeing.mediaroom.com/2000-04-11-Impulse-airlines-first-in-Australia-with-717s|páxina-web=MediaRoom|data-acceso=2022-02-23}}</ref> para iniciar unha espansión nas súas rutas principais.<ref>{{Cita web|título=Impulse Airlines Boeing 717-200 Cockatoo Takes Off For Home|url=https://boeing.mediaroom.com/2001-01-09-Impulse-Airlines-Boeing-717-200-Cockatoo-Takes-Off-For-Home|páxina-web=MediaRoom|data-acceso=2022-02-23}}</ref> O ambicioso movemento non puido competir coas grandes aeroliñas, e Impulse foi vendida a [[Qantas]] en maio de 2001.<ref>{{Cita novas|título=Qantas to Absorb Competitor As Fare War Takes a Victim|url=https://www.nytimes.com/2001/05/02/business/qantas-to-absorb-competitor-as-fare-war-takes-a-victim.html|xornal=The New York Times|data=2001-05-02|data-acceso=2022-02-23|issn=0362-4331|lingua=en-US|nome=Becky|apelidos=Gaylord}}</ref> Aos poucos meses, as habilidades do 717 fixéronse evidentes para Qantas, sendo máis rápido que o [[British Aerospace 146|BAe 146]], e conseguindo unha maior fiabilidade que outros avións do seu tipo. Os custos de mantemento eran baixos: segundo AirTran Airways, unha inspección C, por exemplo, levaba tres días e realizábase cada 4 500 horas de voo (os seus anteriores DC-9 requirían 21 días para unha inspección C). O deseño do novo motor Rolls-Royce BR715 e relativamente doado de manter. Qantas mecou máis 717 para substituír a súa frota de BAe 146,<ref>{{Cita web|url=https://www.qantas.com/au/en/about-us/news-room/news-room-archives.html?archive=oct-2004/3177|páxina-web=Qantas|título=QantasLink to Replace BAe146s with Boeing 717s|data-acceso=23 de febreiro de 2022}}</ref> e outros pedidos chegaron de [[Hawaiian Airlines]] e [[Midwest Airlines]].<ref>{{Cita web|título=Boeing 717: Designed for Airline Profitability|url=https://boeing.mediaroom.com/2002-05-28-Boeing-717-Designed-for-Airline-Profitability|páxina-web=MediaRoom|data-acceso=2022-02-23}}</ref> Boeing comercializou activamente o 717 en varias grandes aeroliñas, incluída [[Northwest Airlines]], que xa operaba unha gran frota de avións DC-9, e [[Lufthansa]]. Boeing tamén estudou unha versión alongada de maior capacidade do 717, que sería chamada 717-300, pero decidiu non continuar co novo modelo, por medo a que competise co seu propio 737-700. A produción do 717 orixinal continuou. Boeing seguía pensando que o mercado dos 100 asentos sería o suficientemente lucrativo como para apoiar tanto ao 717 como ao 737-600, o máis pequeno da serie 737 Next-Generation. Aínda que o avión era semellante en tamaño, o 737-600 adaptábase mellor ás rutas de longa distancia, mentres que o máis lixeiro 717 era máis eficiente en rutas rexionais curtas.<ref>Jane's All World Aircraft 2005</ref><ref>{{Cita web|título=Boeing Releases Proposed 717-300X Rendering|url=https://boeing.mediaroom.com/2003-09-18-Boeing-Releases-Proposed-717-300X-Rendering|páxina-web=MediaRoom|data-acceso=2022-02-23}}</ref> == Notas == {{Listaref|2}}{{commonscat}} {{Boeing civil}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Aviación civil]] [[Categoría:Aeronaves de pasaxeiros]] rjeyvgjhaaw4ckyyxbs145xbkg24zy3 0 171853 7109124 6831190 2025-06-28T03:58:53Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109124 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Mariño}} {{Biografía}} '''Diego Mariño Villar''', nado en [[Vigo]] o [[9 de maio]] de [[1990]], é un [[futbolista]] [[Galicia|galego]], que xoga de [[Posicións no fútbol|porteiro]] no [[Granada Club de Fútbol|Granada]], da [[Segunda división española de fútbol|Segunda División]]. == Traxectoria == === Comezos (1990-2004) === Comezou a xogar ao fútbol en varios equipos vigueses como o [[Unión Deportiva Santa Mariña|Santa Mariña]], o [[Club Rápido de Bouzas|Rápido de Bouzas]], o [[Sárdoma Club de Fútbol|Sárdoma]] e o [[Club Deportivo Areosa|Areosa]]. Comezou a destacar na portería deste último, e en 2004 interesáronse por el os observadores do Villarreal, club que o fichou para a súa canteira.<ref name=":0">{{Cita novas|data=22 de xullo de 2012|título=El sueño de Diego Mariño|url=https://www.atlantico.net/articulo/deporte-local/sueno-diego-marino/20120722080130187487.html|data-acceso=3 de decembro de 2021|lingua=es}}</ref> === Paso polo Villarreal (2004-2013) === Pasou polas categorías inferiores do club amarelo e polo [[Villarreal Club de Fútbol C|Villarreal C]], e na [[Segunda división española 2010/11|tempada 2010/11]] subiu ao [[Villarreal Club de Fútbol B|Villarreal B]], que militaba na [[Segunda división española de fútbol|Segunda División]].<ref>{{Cita novas|data=10 de xuño de 2010|título=El vigués Diego Mariño jugará el próximo curso en el Villarreal B|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/2010/06/10/vigues-diego-marino-jugara-proximo-curso-villarreal-b/0003_8540096.htm|data-acceso=3 de decembro de 2021|lingua=es|xornal=[[La Voz de Galicia]]}}</ref> Debutou na primeira xornada, contra o [[Real Valladolid]] no [[José Zorrilla]], e foi titular durante 38 dos 42 partidos de liga no equipo de [[Javi Gracia]]. Repetiu como gardameta titular na seguinte campaña, que comezou con [[José Francisco Molina|Molina]] no banco, pero o filial acabou perdendo a categoría a pesar de acabar 12º, arrastrado polo descenso do primeiro equipo.<ref>{{Cita novas|data=14 de maio de 2012|título=El filial se ve obligado a descender a Segunda B tras el descenso del Villarreal|url=https://www.vavel.com/es/futbol/2012/05/14/villarreal/159422.html|data-acceso=3 de decembro de 2021|lingua=es}}</ref> Na [[Segunda división española 2012/13|tempada 2012/13]] subiu ao primeiro equipo do Villarreal, pero disputou só dez encontros, sendo o gardameta titular [[Juan Carlos Sánchez Martínez|Juan Carlos]]. O equipo logrou ese mesmo ano o ascenso, ao quedar segundo por detrás do [[Elche Club de Fútbol|Elche]]. === Real Valladolid (2013-2014) === Na campaña seguinte ([[Primeira división española 2013/14|2013/14]]) fichou polo Valladolid, da [[Primeira división española de fútbol|Primeira División]], asinando un contrato por cinco anos.<ref>{{Cita novas|data=9 de xullo de 2013|título=Diego Mariño ficha por cinco años con el Valladolid|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/deportes/2013/07/09/diego-marino-ficha-cinco-anos-valladolid/0003_201307G9P46997.htm|data-acceso=3 de decembro de 2021|lingua=es|xornal=[[La Voz de Galicia]]}}</ref> Debutou na máxima categoría na primeira xornada, nun partido na casa contra o [[Athletic Club|Athletic]], que acabou en derrota por 1-2, sendo [[Markel Susaeta|Susaeta]] o primeiro en marcarlle un gol. Baixo as ordes do adestrador [[Juan Ignacio Martínez Jiménez|Juan Ignacio]] disputou 28 partidos durante a campaña, na que o equipo acabou descendendo. === Levante (2014-2016) === Para a seguinte tempada saíu cedido ao [[Levante Unión Deportiva|Levante]], facendo efectiva unha cláusula do seu contrato que lle permitía unha cesión a un equipo de Primeira en caso de que o Valladolid descendese.<ref>{{Cita novas|data=29 de xullo de 2014|título=La LFP da la razón al Levante y Mariño jugará cedido|url=https://realvalladolid.elnortedecastilla.es/noticias/201407/29/razon-levante-marino-jugara-20140729203220.html?ref=https%3A%2F%2Fwww.google.es%2F|data-acceso=3 de decembro de 2021|lingua=es|data-arquivo=03 de decembro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20211203123032/https://realvalladolid.elnortedecastilla.es/noticias/201407/29/razon-levante-marino-jugara-20140729203220.html?ref=https://www.google.es/|url-morta=yes}}</ref> Disputou 32 encontros no Levante, e ao remate da competición o club quedou co xogador en propiedade, despois de pagar o seu traspaso.<ref>{{Cita novas|data=31 de agosto de 2015|título=Diego Mariño, de nuevo (y definitivamente) al Levante|url=https://www.blanquivioletas.com/2015/08/31/diego-marino-de-nuevo-y-definitivamente-al-levante/|data-acceso=3 de decembro de 2021|lingua=es}}</ref> Comezou a [[Primeira división española 2015/16|tempada 2015/16]] como suplente do tamén galego [[Rubén Iván Martínez|Rubén Martínez]],<ref>{{Cita novas|data=17 de decembro de 2015|título=Pelea entre los porteros del Levante por la titularidad|url=https://www.superdeporte.es/levante-ud/2015/12/17/pelea-porteros-levante-titularidad-53529063.html|data-acceso=3 de decembro de 2021|lingua=es}}</ref> pero acabou facéndose coa titularidade trala 15ª xornada. Con todo, o equipo valenciano acabou descendendo, e Mariño foi traspasado ao [[Real Sporting de Gijón|Sporting de Gijón]].<ref>{{Cita novas|data=1 de xullo de 2016|título=El Levante traspasa a Mariño al Sporting|url=https://www.lasprovincias.es/levanteud/noticias/201607/01/levante-traspasa-marino-sporting-20160701195226.html|data-acceso=3 de decembro de 2021|lingua=es}}</ref> === Sporting de Gijón (2016-2023) === Na súa primeira tempada no Sporting, co equipo en Primeira, apenas dispuxo de minutos, sendo o gardameta titular o emeritense [[Iván Cuéllar]]. Fíxose coa titularidade no seu segundo ano en [[Xixón]], tralo descenso a Segunda, e ocupou a portería do club durante o seguinte lustro, xogando preto de 200 partidos. Iniciou a [[Segunda división española 2022/23|tempada 2022/23]] como o porteiro titular da meta asturiana, pero acabou perdendo o posto en favor de Cuéllar, e en xaneiro desvencellouse do club para fichar por un equipo de Primeira, o [[Unión Deportiva Almería|Almería]].<ref name=":1">{{Cita novas|data=24 de xaneiro de 2023|título=Diego Mariño deja el Sporting y firma con el Almería hasta 2025|url=https://www.marca.com/futbol/almeria/2023/01/24/63cfdb58e2704e77998b45ac.html|data-acceso=11 de setembro de 2024|lingua=es|xornal=[[Marca (xornal)|Marca]]|apelidos=Guisasola|nome=Pablo}}</ref> === Almería (2023-2024) === No Almería reencontrouse con [[Joan Francesc Ferrer Sicilia|Rubi]], adestrador que o dirixira anteriormente noutros tres clubs: Valladolid, Levante e Sporting.<ref name=":1" /> Con todo, apenas dispuxo de minutos no equipo andaluz, sendo [[Fernando Martínez Rubio|Fernando]] o principal gardameta na [[Primeira división española 2022/23|2022/23]] e [[Luís Maximiano]] na [[Primeira división española 2023/24|2023/24]]. Deixou o Almería no verán de [[2024]], ao remate do seu contrato e tralo descenso do equipo a Segunda. === Granada (2024-) === En setembro de 2024 anunciouse a súa fichaxe polo Granada, que viña de descender á Segunda División.<ref name=":2">{{Cita novas|data=10 de setembro de 2024|título=El Granada ficha al veterano meta Mariño tras la lesión de Luca Zidane|url=https://www.canalsur.es/noticias/andalucia/granada/el-granada-ficha-al-veterano-meta-marino-tras-la-lesion-de-luca-zidane/2077179.html|data-acceso=11 de setembro de 2024|lingua=es}}</ref> A súa incorporación realizouse debido á lesión de [[Luca Zidane]] e ás dúbidas do corpo técnico con [[Marc Martínez Aranda|Marc Martínez]].<ref name=":2" />[[Ficheiro:A cidade de Vigo ós seus atletas reverso.jpg|miniatura|A cidade de Vigo ós seus atletas.<ref>{{Cita novas |data=13/10/2016 |título=Vigo rende homenaxe aos seus olímpicos e paralímpicos cun monumento |url=https://www.vigoe.es/deportes/polideportivo/vigo-rende-homenaxe-aos-seus-olimpicos-e-paralimpicos-cun-monumento/ |xornal=VigoÉ }}</ref>]] === Selección nacional === Foi internacional en todas as categorías inferiores da selección española.<ref>{{Cita web|título=Mariño, convocado por España sub-21|url=https://www.elperiodicomediterraneo.com/noticias/deportes/marino-convocado-espana-sub-21_583206.html|páxina-web=El Periódico Mediterráneo|data-acceso=2020-02-07|lingua=es|nome=|apelidos=}}</ref> Coa selección sub-17 chegou á final do Mundial de 2007 en [[Corea do Sur]], mentres que coa [[Selección de fútbol sub-21 de España|sub-21]] conquistou dúas [[Eurocopa de Fútbol Sub-21|Eurocopas]], en 2011 e 2013, as dúas como suplente de [[David de Gea]].<ref name=":0" /> En 2012 foi seleccionado para disputar os [[Xogos Olímpicos de 2012|Xogos Olímpicos de Londres]], onde estivo de novo como suplente de De Gea.<ref>{{Cita novas|data=5 de xullo de 2013|título=El Sporting cierra el fichaje de Diego Mariño|url=https://sextoanillo.com/index.php/2016/07/01/sporting-1010/|data-acceso=3 de decembro de 2021|lingua=es}}</ref> No 2016 representou a Galicia no partido amigable que a [[Selección de fútbol de Galicia|selección galega]] disputou contra [[Selección de fútbol de Venezuela|Venezuela]] en [[Estadio Municipal de Riazor|Riazor]], compartindo a portería co céltico [[Sergio Álvarez Conde|Sergio Álvarez]].<ref>{{Cita novas|data=21 de maio de 2016|título=La selección gallega empata con Venezuela en su fiesta del fútbol|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/futbolgallego/2016/05/20/seleccion-gallega-empata-venezuela-fiesta-futbol/00031463777318128582374.htm|data-acceso=3 de decembro de 2021|apelidos=Bouzas|nome=Fabián|lingua=es|xornal=[[La Voz de Galicia]]}}</ref> == Palmarés == '''Selección española sub-21''' * '''[[Eurocopa de Fútbol Sub-21|Eurocopa sub-21]] (2):''' [[Eurocopa sub-21 de 2011|2011]], [[Eurocopa sub-21 de 2013|2013]]. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20111221012459/http://futbolme.com/com/jugadores.asp?id_jugador=25220 Datos do xogador en futbolme.com] {{es}} {{Selección galega de fútbol de 2016}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Marinno, Diego}} [[Categoría:Nados en 1990]] [[Categoría:Nados en Vigo]] [[Categoría:Futbolistas de Vigo]] [[Categoría:Gardametas de fútbol]] [[Categoría:Xogadores do Villarreal CF C]] [[Categoría:Xogadores do Villarreal CF B]] [[Categoría:Xogadores do Villarreal CF]] [[Categoría:Xogadores do Real Valladolid]] [[Categoría:Xogadores do Levante UD]] [[Categoría:Xogadores do Sporting de Gijón]] [[Categoría:Xogadores do Granada CF]] [[Categoría:Xogadores da selección de fútbol de España sub-21]] [[Categoría:Xogadores da selección de fútbol de Galicia]] [[Categoría:Xogadores da selección de fútbol de España sub-19]] [[Categoría:Futbolistas olímpicos de Galicia]] [[Categoría:Futbolistas nos Xogos Olímpicos de 2012]] cghkjc3in69i2n8pu2b6kt9yih2b481 0 174456 7108245 6916529 2025-06-27T13:26:21Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108245 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Corisco (homónimos)|Corisco}} O '''corisco'''<ref>{{DRAG|corisco}}</ref> ou '''chuvia xeada''' é unha [[Precipitación (meteoroloxía)|precipitación]] de auga líquida que se conxela ao entrar en contacto co chan ou calquera obxecto presente na superficie. A [[conxelación]] prodúcese de xeito instantáneo, formando unha película uniforme de [[xeo]] sobre o terreo co cal entrou en contacto. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén== === Outros artigos=== * [[Chuvia]] === Ligazóns externas=== * [http://www.rumtor.com/hidrotexto.html#nieve Descrición dos principais hidrometeoros] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100726101705/http://www.rumtor.com/hidrotexto.html#nieve |date=26 de xullo de 2010 }} {{es}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Precipitacións]] 50fru4kxxngb4tgniyg3gd90iesl31m 0 174582 7108450 6754508 2025-06-27T15:26:17Z Breogan2008 23204 /* Véxase tamén */ 7108450 wikitext text/x-wiki {{Info lingua | nome = Chukchi | nomenativo = лыгъоравэтлъэн йилыйил | corfamilia = Paleosiberiana | estados = [[Rusia]] | rexión = [[Chukotka]] | falantes = 7.742 (censo de Rusia 2002) | fam1 = [[Linguas chukotko-kamchatkanas]] | fam2 = Norte | iso2 = | iso3 = ckt | mapa = [[Ficheiro:Chukotko-Kamchatkan map.svg|250px]] | status = [[Ficheiro:Lang Status 40-SE.svg|250px]]<br /><center>{{small|O chukchi está clasificado como en perigo severo polo [[Libro Vermello das Linguas Ameazadas]] da [[UNESCO]]<ref>{{Cita web|url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000187026|título=Atlas of the world's languages in danger|autor=Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre|páxina-web=unesdoc.unesco.org|dataacceso=11 de xullo de 2022}}</ref>}}</center> }} {{Contén texto cirílico}} [[Ficheiro:WIKITONGUES- Evgenii speaking Chukchi.webm|miniatura|Un falante de chukchi, gravado en [[Romanía]].]] A '''lingua chukchi'''<ref>{{DiGalego|14682|noa=s|chukchi}}</ref> (лыгъоравэтлъэн йилыйил, łygˀoravetłˀɛn jilǝjil), tamén ''luoravetlana'', ''chukcha'' é unha das [[linguas paleosiberianas]] faladas polos [[pobo chukchi|chukchis]] no punto máis extremo de [[Siberia]], en especial no ''Okrug Autónomo'' de [[Chukotka]]. == Falantes == Conforme o Censo [[Rusia|ruso]] de 2002, cerca de 7.700 (outras <ref>http://www.omniglot.com/writing/chukchi.htm "Omniglot"</ref> estimativas indican hoxe 10.400) dos 15.700 ''Chukchis'' falan ''Chukchi''. O coñecemento da lingua ''Chukchi'' vén caendo e a maioría dos ''Chukchis'' falan [[Lingua rusa|ruso]] e apenas 500 din non falar ''ruso''. O chukchi relaciónase co [[Lingua koryak|koryak]], e a metade dos ''chukchis'' entenden esa lingua. A lingua, xunto co ''koryak'', o [[Lingua kerek|kerek]], o [[Lingua alutor|alutor]], o [[Lingua itelmen|itelmen]], forma parte das [[linguas chukotko-kamchatkanas]]. No "Libro vermello das Linguas en Extinción (Red Book of Endangered Languages) da [[UNESCO]] o ''chukchi'' está listado como unha lingua en proceso de extinción. == Uso do idioma == Moitos dos [[Pobo chukchi|chukchis]] aínda usan a lingua como primeiro medio de comunicación, tanto na familia, como nas actividades de pastoreo, crianza de [[reno]]s e tamén nalgunhas actividades de negocios. O ''chukchi'' é tamén usado nos "Media", [[Radio (medio de comunicación)|Radio]] e [[Televisión]]. Porén, o [[Lingua rusa|ruso]] vén aumentando nas actividades administrativas, sendo tamén unha [[lingua franca]] nos territorios veciños habitados por ''non-chukchis'', como [[Pobo koryak|koryak]] e [[pobo iacut|iacut]]. Case todos os ''chukchis'' falan ruso, con maior ou menor fluencia e dominio. Na educación, o ''chukchi'' é a lingua primeira, na escola elemental, porén, a educación secundaria é en "ruso" mentres que o "chukchi" é só unha materia. Un escritor [[Pobo chukchi|chukchi]], "Yuri Rytkheu" (1930-2008) adquiriu moita reputación tanto en [[Rusia]] como en [[Europa Occidental]], coa maioría dos seus libros escritos en ''ruso'', non en ''chukchi''. == Influencias externas == Non hai aínda un estudo definitivo sobre influencias externas no ''chukchi''. Aínda está indefinida a real relación da lingua coas [[Linguas esquimó-aleutianas]]. As pescudas son difíciles por mor da falta de suficientes rexistros escritos. A influencia por contacto coa [[Lingua rusa]] está a medrar e consiste no uso de palabras rusas e algunha presión na sintaxe superficial. Esta última pódese observar na comunicación escrita, porén, non na conversa cotiá. == Ortografía == No inicio do século XX, ''Vladimir Bogoraz'', un revolucionario [[Rusia|ruso]] exiliado en [[Chukotka]], descubriu mostras de escrita pictográfica feitas por ''Tenevil'', un criador de renos. A escrita de ''Tenevil'' era da súa invención e nunca foi usada fóra do seu grupo familiar. Ata 1931 non había unha ortografía oficial, aínda que houbo diversas tentativas no século XIX para escribir de textos relixiosos. O Chukchi escribíase orixinalmente no [[alfabeto latino]], porén, en 1930 cambiouse ao [[alfabeto cirílico]]. A primeira gramática foi escrita en 1922 por Vladimir Bogoraz. Bogoraz escribiu tamén un estudo etnográfico sobre a lingua. Porén, desde aquela poucos libros e xornais foron escritos en ''chukchi'', A lingua pódese escoitar no radio e na televisión preto dunha hora por día. Alfabeto Latino para chukchi: {| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF" | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | А а | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ā ā | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | B b | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | C c | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | D d | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Е е | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ē ē | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ә ә |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ә{{unicode|̄}} ә{{unicode|̄}} | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | F f | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | G g | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | H h | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | I i | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ī ī | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | J j | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | K k |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | L l | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | M m | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | N n | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ŋ ŋ | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | O o | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ō ō | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | P p | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Q q |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | R r | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | S s | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | T t | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | U u | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ū ū | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | V v | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | W w | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Z z |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ь ь |} Este é o ''alfabeto Latino'' de 24 letras, sen X, sen Y. As 5 vogais preséntanse ''con'' e ''sen'' ''Macron'' (Ā). Engándense as letras Ә, Ә{{unicode|̄}}, e o sinal gráfico Ь. En 1937, os [[Chukchis]] e outros pobos da [[URSS]] foron forzados a usar o [[alfabeto cirílico]], que no inicio era simplemente o usado polos [[Rusia|rusos]], coa adición das letras antigas '''К’ к’''' e '''Н’ н’'''. Nos anos 50, porén, empezaron a ser usadas as letras {{unicode|'''Ӄ ӄ'''}} e {{unicode|'''Ӈ ӈ'''}}, principalmente para fins educativos. Aínda que na prensa só se usaban as letras tradicionais. Na fin dos anos 80, a letra {{Unicode|'''Ԓ ԓ'''}} (Л con "gancho")substituíu o '''Л''', para evitar confusión de pronuncia, ata entón con ese '''Л''' ruso. O alfabeto "Chukoto" agora é como segue: {| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF" | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | А а | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Б б | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | В в | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Г г | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Д д | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Е е | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ё ё | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ж ж |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | З з | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | И и | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Й й | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | К к | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{unicode|Ӄ ӄ}} | style="width:6em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Unicode|Ԓ ԓ}} (Л л) | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | М м | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Н н |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{unicode|Ӈ ӈ}} | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | О о | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | П п | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Р р | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | С с | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Т т | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | У у | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ф ф |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Х х | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ц ц | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ч ч | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ш ш | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Щ щ | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ъ ъ | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ы ы | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ь ь |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Э э | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ю ю | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Я я | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | ' |} Trátase do [[Alfabeto cirílico]] aumentado coas letras {{unicode|Ӄ ӄ}}, {{Unicode|Ԓ ԓ}}, {{unicode|Ӈ ӈ}} e do [[Diacrítico]] '. As letras Б, Д, Ж, З, Ф, Х, Ц, Ш, Щ son usadas sómente en palabras de orixe ''rusa''. Oito combinacións de letras son moi usadas: Йи, Че, Чь, Ле, Лё, Ль, Ль, Лю == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{InterWikiIncubadora|code=ckt}} === Bibliografía === * Comrie, B. 1981. ''The languages of the Soviet Union'', Cambridge University Press (Cambridge Language Surveys). ISBN 0-521-23230-9 (tapa dura) e ISBN 0-521-29877-6 (tapa branda) * Nedjalkov, V. P. 1976. "Diathesen und Satzstruktur im Tschuktschischen". En ''Studia Gramatika'' 13, Berlin (G.D.R) (en alemán) * Skorik, P. Ja. 1961. ''Grammatika čukotskogo jazyka: Fonetika i morfologija imennyx častej reči'' (2 Volumes). Leningrad: Nauka. * Bogoras, W. 1922. "Chukchee". In ''Handbook of American Indian languages'' II, e. F. Boas, Washington, D.C. === Ligazóns externas === * [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=ckt Ethnologue] * [http://privatewww.essex.ac.uk/~spena/Chukchee/CHUKCHEE_HOMEPAGE.html Chukotoho - Homepage] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051025130220/http://privatewww.essex.ac.uk/~spena/Chukchee/CHUKCHEE_HOMEPAGE.html |date=25 de outubro de 2005 }} * [http://www.omniglot.com/writing/chukchi.htm Omniglot - escrita Chukoto] * [https://web.archive.org/web/20071020011049/http://lingsib.unesco.ru/en/languages/chukchi.shtml.htm Endangered Languages of Siberia - The Chukchi language] * [http://chukchi.efenstor.net/ Russio -Chukchi - Livro de frase] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071102095105/http://chukchi.efenstor.net/ |date=02 de novembro de 2007 }} * [http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd_eng.php Population by mother tongue and districts in 50 Governorates of the European Russia in 1897] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Chukchi}} [[Categoría:Lingua chukchi| ]] [[Categoría:Linguas chukotko-kamchatkas]] [[Categoría:Linguas de Rusia]] [[Categoría:Linguas polisintéticas]] [[Categoría:Linguas aglutinantes]] ov1jukue1mhya0ty0udi7846tas007t 0 176601 7108227 6532411 2025-06-27T13:04:38Z Autopistero20502020 127649 7108227 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Sebio}} {{Lugar |nome = Sebio |imaxe = |lenda = |parroquia = Burres |concello = Arzúa |ano = 2017 |poboación = 15 }} '''Sebio''' é un lugar da parroquia de [[Burres, Arzúa|Burres]] no concello [[provincia da Coruña|coruñés]] de [[Arzúa]] na [[Comarca de Arzúa]]. Tiña 14 habitantes no ano [[2010]] segundo datos do [[Instituto Nacional de Estadística]], dos cales 8 eran homes e 6 eran mulleres. ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Burrese=== {{Lp Burres}} ===Parroquias da Arzúa=== {{Arzúa}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Sebio}} [[Categoría:Lugares de Arzúa]] 0oc3nwkjz4lb5us1omd0j09rqksjlur 0 178014 7108583 6533261 2025-06-27T18:09:58Z O Breixo 127505 7108583 wikitext text/x-wiki {{Anatomía}} O '''músculo redondo maior''' ou '''teres major''' é un [[músculo]] do [[membro superior]] humano pertencente á rexión posterior da [[escápula]]. Orixínase na [[escápula]], na superficie posterior do ángulo inferior escapular. É un [[músculo]] ancho, con forma de cordón, que se dirixe cara a arriba e cara a fóra, rematando en forma de [[tendón]] plano. Insírese na superficie anterior do [[úmero]], no tubérculo menor do suco intertubercular. A súa función abrangue a rotación medial do [[ombreiro]] e a extensión do [[brazo]]. É innervado polo [[nervio subescapular inferior]]. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] 55vh5p3j4pzr8tvry32repjbq820vks 0 178025 7108581 6651447 2025-06-27T18:09:29Z O Breixo 127505 7108581 wikitext text/x-wiki {{Anatomía}} O '''músculo subclavio'''<ref>{{Cita web|título=Dicionario|url=https://academia.gal/dicionario/-/termo/subclavio|páxina-web=Real Academia Galega|data-acceso=2024-02-18|lingua=gl-ES}}</ref> é un [[músculo]] do [[membro superior]] humano pertencente á [[axila|rexión axilar]]. Áchase por debaixo do [[músculo pectoral maior]] e pasa entre a [[clavícula]] e a primeira [[costela]]. Orixínase de diversas febras procedentes da primeira costela e a correspondente [[cartilaxe]] costal. Diríxese cara a fóra e cara a arriba para inserirse no [[suco subclavio da clavícula|suco fondo da superficie inferior]] da [[clavícula]]. Deprime a [[clavícula]] e estabiliza a [[Articulación esterno-clavicular|articulación esternoclavicular]]. Está innervado polo [[nervio subclavio]]. {{Notaslistaref}} == Véxase tamén == * [[Músculos pectorais]] {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] gt06nipg50kovw10i5ir7y4kvvppmh1 0 178026 7108580 6651443 2025-06-27T18:09:19Z O Breixo 127505 7108580 wikitext text/x-wiki {{Anatomía}} O '''músculo pectoral menor''' é un [[músculo]] do [[membro superior]] humano pertencente á [[axila|rexión axilar]]. É un músculo pequeno de forma triangular disposto por debaixo do [[músculo pectoral maior]] e se estende dende a [[tórax|parede torácica]] ata a [[Apófise coracoide da escápula|apófise coracoide]] da [[escápula]]. Recibe febras das [[costelas]] terceira á quinta e das súas fascias correspondentes. A súa función é desprazar cara a adiante a [[escápula]]. Está innervado polo [[nervio pectoral medial]], que provén do [[plexo braquial]]. == Véxase tamén == * [[Músculo pectoral maior]] * [[Músculos pectorais]] {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] 4t3eco8j46dqwwhw2i6ci5wnjt1rdv3 0 180183 7109013 6148071 2025-06-27T22:55:55Z O Breixo 127505 7109013 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Tupolev Tu-204''' é un avión de pasaxeiros bimotor de medio alcance con capacidade para 210 pasaxeiros. Foi deseñado por [[Tupolev]] e é producido por Aviastar SP e Kazan Aircraft Production Association. Introducido no ano [[1989]], considérase o equivalente ruso do [[Boeing 757]] [[Estados Unidos de América|estadounidense]]. Desenvolveuse para [[Aeroflot]] como un substituto do trimotor de alcance medio [[Tupolev Tu-154]]. A súa última versión, con significativas actualizacións e melloras, é o Tu-204SM, que realizou o seu primeiro voo o [[29 de decembro]] de [[2010]].<ref name="Ту-204СМ">{{cita web|título=Новый опытный самолет Ту-204СМ совершил первый полет|url=http://www.tupolev.ru/Russian/Show.asp?PubID=4150|editor=Tupolev|dataacceso=2 de xaneiro de 2017|data-arquivo=04 de xaneiro de 2011|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110104073855/http://www.tupolev.ru/Russian/Show.asp?PubID=4150|url-morta=unfit}}</ref> == Notas == {{listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aviación civil]] 4jo7jbailw09tvx8hf4kkd0j3ofm7s5 0 180185 7109014 4799590 2025-06-27T22:56:18Z O Breixo 127505 7109014 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Ilyushin Il-96''' é un avión catrimotor de pasaxeiros de fuselaxe ancha deseñado por [[Ilyushin]] na [[Unión Soviética]] e fabricado por Voronezh Aircraft Production Association en [[Voronezh]], [[Rusia]]. O primeiro prototipo realizou o seu primeiro voo o [[28 de setembro]] de [[1988]], equipado con motores turboventilador soviéticos Aviadvigatel PS-90A, e o [[29 de decembro]] de [[1992]] entregouse a primeira unidade á aeroliña rusa [[Aeroflot]]. Foi o primeiro avión ruso que non recibiu unha designación [[OTAN]]. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aviación civil]] t0j938ze8z9pmbk4cl98g80upq9ht5i 0 180457 7109017 6952107 2025-06-27T22:57:23Z O Breixo 127505 7109017 wikitext text/x-wiki {{Produto}} A '''McDonnell Douglas MD-80''' é unha familia de avións de pasaxeiros bimotores de alcance medio fabricada por [[McDonnell Douglas]]. A serie MD-80 desenvolveuse a partir do [[McDonnell Douglas DC-9]], e ten unha capacidade de entre 130 e 172 pasaxeiros, dependendo do modelo e a configuración. O primeiro avión da serie MD-80 entrou en servizo comercial o [[10 de outubro]] de [[1980]] coa aeroliña [[Swissair]]. A familia inclúe os modelos MD-81, MD-82, MD-83, MD-87 e MD-88. Todos eles teñen a mesma fuselaxe, agás o máis curto MD-87. Á familia MD-80 seguiulle o modificado [[McDonnell Douglas MD-90|MD-90]] en [[1995]] e o [[Boeing 717|MD-95/Boeing 717]] en [[1999]]. == Deseño e desenvolvemento == === Antecedentes === [[Douglas Aircraft]] desenvolveu o [[McDonnell Douglas DC-9|DC-9]] nos anos 60 como un compañeiro de curto alcance do maior [[Douglas DC-8|DC-8]].<ref name="Norris, Guy and Wagner, Mark">{{cita libro|apelidos=Norris, Guy and Wagner, Mark|título=Douglas Jetliners|url=https://archive.org/details/douglasjetliners0000norr|ano=1999|isbn=0-7603-0676-1|editorial=MBI Publishing}}</ref> O DC-9 foi un deseño completamente novo, que usaba dous motores [[turboventilador]] montados na parte traseira da fuselaxe, e tiña unha cola en T. O DC-9 tiña un deseño de fuselaxe estreita con cinco filas de asentos e unha capacidade de entre 80 e 135 pasaxeiros, dependendo da configuración e da versión do aparello. A serie MD-80 foi a segunda xeración do DC-9. Orixinalmente foi chamada serie DC-9-80 e DC-9 Super 80<ref>{{cita web|título=Historia de Boeing|url=http://www.boeing.com/boeing/history/chronology/chron12.page|editorial=Boeing|dataacceso=25 de xullo de 2014|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20140729144613/http://www.boeing.com/boeing/history/chronology/chron12.page|dataarquivo=29 de xullo de 2014|urlmorta=yes}}</ref> e entrou en servizo en [[1980]]. A serie MD-80 desenvolveuse cara ao [[McDonnell Douglas MD-90|MD-90]] que entrou en servizo en [[1995]]. A derradeira variante da familia foi o MD-95, que foi rebautizado como [[Boeing 717|Boeing 717-200]] despois de que [[McDonnell Douglas]] se fusionase con [[Boeing]] en [[1997]]. A familia DC-9 é unha das máis exitosas dentro da aviación de pasaxeiros, con ao redor de 2.400 unidades fabricadas; ocupa o terciro lugar tras a familia do [[Airbus A320]] cuns 4.000 avións producidos, e o [[Boeing 737]] cuns 7.000. === A serie MD-80 === [[Ficheiro:MD-83 Swiftair EC-KCX.jpg|miniatura|250px|MD-83 de [[Swiftair]] no [[aeroporto de Vigo]]]] Os MD-80 son avións de tamaño e alcance medio que foron introducidos no ano 1980. O deseño é a segunda xeración do DC-9, con motores na parte traseira da fuselaxe, pequenas e altamente eficientes ás e unha cola en T. Trátase dun DC-9-50 alongado con máis peso na engalaxe e máis capacidade de combustible. Deseñouse para voos de curto alcance frecuentes cunha capacidade de entre 130 e 172 pasaxeiros. O desenvolvemento da serie MD-80 comezou nos anos 70 como unha versión máis grande do DC-9 Series 50. A dispoñibilidade dos novos motores [[Pratt & Whitney JT8D]] con máis [[relación de derivación]] inpulsou os primeiros estudos que incluían deseños coñecidos como Series 55, Series 50, e Series 60. Os esforzos de deseño centráronse nas Series 55 en agosto de [[1977]]. Cunha entrada en servizo prevista para 1980, o avión foi comercializado como o DC-9 Series 80. [[Swissair]] lanzou o modelo en outubro de 1977 cun pedido de 15 unidades con opcións para 5 máis.<ref name="Norris, Guy and Wagner, Mark" /> A serie 80 contaba cunha fuselaxe 4,34 m máis longa que o DC-9-50. As ás do DC-9 foron redeseñadas engadíndolle seccións nas súas raíces e puntas resultando nunha á un 28% máis grande. O primeiro voo da serie 80 foi o [[19 de outubro]] de [[1979]].<ref name="Norris, Guy and Wagner, Mark" /> Entrou en servizo en [[1980]]. Orixinalmente foi certificado como unha versión do DC-9, pero cambiouse para o MD-80 en xullo de [[1983]] como un movemento de mercadotecnia. As novas versións da serie foron inicialmente os MD-81/82/83 e o acurtado MD-87, a pesar de que a súa certificación formal era DC-9-81/82 etc. Só o MD-88 recibiu unha certificación coa designación "MD", ao igual que o posterior MD-90. [[Ficheiro:SpanairMD-83 LBA.jpg|miniatura|250px|MD-83 de [[Spanair]]]] As versións MD-80 teñen cabina, aviónica e aerodinámica melloradas, ademais de motores da serie JT8D-200 máis potentes, eficientes e silenciosos, que significan unha considerable mellora con respecto aos máis pequenos das series JT8D-15, -17, -11, e -9. Os MD-80 teñen tamén fuselaxes mais longas que os seus anteriores homólogos DC-9, ademais de máis alcance. Algúns clientes, como [[American Airlines]], aínda se refiren a eles na súa documentación de frota como "Super 80". A día de hoxe este modelo está operativo en grandes cantidades con aeroliñas como American Airlines e [[Delta Air Lines]]. Avións semelantes á serie MD-80 son o [[Boeing 737|Boeing 737-400]] e o [[Airbus A320]]. No ano [[2012]] creouse unha versión de carga ao converter avisóns de pasaxeiros sobrantes.<ref>{{cita web|título=Converted MD-80 lifts off on maiden flight|url=http://www.flightglobal.com/news/articles/converted-md-80-lifts-off-on-maiden-flight-377299/|editorial=Flightglobal|dataacceso=26 de xullo de 2014}}</ref> === Probas de voo e certificacións === O primeiro MD-80, o 909 DC-9, realizou o seu voo de estrea o 19 de outubro de 1979. As probas de voo, a pesar de que dous avións resultaron considerablemente danados en accidentes, completáronse o [[25 de agosto]] de [[1980]], cando a primeira variante do MD-80, o MD-81 equipado cos motores JT8D-209 (ou DC-9-81), certificouse baixo unha modificación da certificación da FAA para o DC-9. Nestas probas de voo participaron tres avións que acumularon un total de 1.085 horas en 795 voos. A primeira entrega a [[Swissair]], o seu cliente de lanzamento, tivo lugar o [[13 de setembro]] de [[1980]]. === Designación do modelo === [[Ficheiro:JAL MD-81(JA8295) (4780136092).jpg|miniatura|250px|MD-81 de [[Japan Airlines]]]] Xa que o MD-80 non era de feito un avión novo, continúa sendo operado baixo unha modificación do certificado da FAA do orixinal DC-9 (un caso semellante ocorreu cos posteriores MD-90 e Boeing 717). O certificado emitido ao fabricante do avión leva as designacións do modelo exactamente tal e como aparecen na solicitude do mesmo, incluíndo o uso de guións ou puntos decimais, e debe coincidir co que está gravado nos datos ou na placa de identificación do avión. Como un fabricante decide chamar a un avión por motivos promocionais é irrelevante para as autoridades aeronáuticas. A primeira modificación do certificado do DC-9 para o novo MD-80 foi solicitada como DC-9-81, e aprobada o 26 de agosto de 1980. Todos os modelos do MD-80 dende entón foron aprobados con modificacións adicionais ao certificado do DC-9. En [[1983]] [[McDonnell Douglas]] decidiu que o DC-9-80 (Super 80) sería designado MD-80. En vez de usar sinxelamente o prefixo MD- como un símbolo de mercadotecnia, solicitouse novamente emendar o certificado para incluír o MD-81, MD-82 e MD-83. Este cambio produciuse o [[10 de marzo]] de [[1986]], e a certificación declarou que aínda que podía usarse a designación MD entre paréntese, este debía estar acompañada pola oficial, por exemplo: DC-9-81 (MD-81). Dende entón todos os avións da serie MD-80 levaban estampados MD-81, MD-82 ou MD-83 na súa placa de identificación. Aínda que non foi certificado ata o [[21 de outubro]] de [[1987]], McDonnell Douglas xa tiña solicitada a certificación para os modelos DC-9-87 e DC-9-87F o [[14 de febreiro]] de [[1985]]. O terceiro derivado foi designad oficialmente de forma semellante como DC-9-87 (MD-87), aínda que non se estamparon placas con ese nome. Para o MD-88 a solicitude para a modificación da certificación realizouse tras os primeiros cambios, polo que nunca houbo un DC-9-88, só o MD-88, que foi certificado o [[8 de decembro]] de [[1987]].<ref name="MD-80 & MD-90">{{cita libro|título=Airliner Color History MD-80 & MD-90|isbn=0-7603-0698-2}}</ref> === Produción === [[Ficheiro:MD-83 flight deck.jpg|miniatura|Cabina de mando dun MD-83]] O MD-80 foi producido nunha liña de montaxe común co DC-9, co que compartía secuencia cos seus números de serie. Tras a entrega de 976 DC-9 e 108 MD-80, McDonnell Douglas parou a fabricación do primeiro. Polo tanto, a partir da entrega 1.085 do DC-9/MD-80, un MD-82 para [[VIASA]] en decembro de [[1982]], todos os DC-9 producidos eran Serie 80/MD-80. Ademais da liña de [[Long Beach]] ([[California]]), foi instalada unha segunda en [[Shanghai]], onde os avións eran fabricados baixo licenza. Durante [[1991]], a fabricación dos MD-80 alcanzou un pico de 12 unidades por mes, despois de estar producindo avións a un ritmo de 10 mensuais dende [[1987]], e agardábase mantelo a curto prazo (en 1991 entregáronse 140 MD-80). Como resultado do declive no tráfico aéreo e da lenta resposta do mercado ao MD-90, reduciuse a produción do MD-80 e entregáronse 84 unidades durante [[1992]]. En [[1993]] baixou aínda máis o ritmo de fabricación, con só 42 avións entregados (3,5 por mes).<ref name="Airclaims Jet Programs">{{cita web|título=Airclaims Jet Programs 1995}}</ref> A fabricación do MD-80 remataría en [[1999]]. === Deseños derivados === O [[McDonell Douglas MD-90|MD-90]] desenvolveuse a partir da serie MD-80, como unha versión mellorada do MD-88 cun sistema electrónico de instrumentos de voo semellante e motores [[IAE V2500]] mellorados e máis silenciosos. O programa MD-90 comezou en [[1989]], o seu primeiro voo foi en [[1993]] e entrou en servizo en [[1995]]. Houbo outras variantes propostas que nunca chegarían a fabricarse. Unha foi o MD-94X, equipado con motores [[propfán]]. Anteriormente, un MD-81 foi usado como banco de probas para este tipo de motores, como o General Electric GE36 e o Pratt & Whitney/Allison 578-DX. O MD-95 desenvolveuse para substituír os primeiros modelos DC-9, que a esas alturas tiñan xa 30 anos. O proxecto revisou por completo o DC-9 orixinal para producir un avión de pasaxeiros moderno. É lixeiramente máis longo que o DC-9-30 e está equipado cos novos motores Rolls-Royce BR715. O MD-95 foi rebautizado como [[Boeing 717]] despois de que [[McDonnell Douglas]] e [[Boeing]] se fusionasen en [[1997]]. == Historia operacional == [[Ficheiro:N951AS MD-82 Alaska Al LAX 12MAR94 (6774005034).jpg|miniatura|250px|MD-82 de [[Alaska Airlines]]]] A serie MD-80 ten sido usada por aeroliñas de todo o mundo. Os eus principais clientes foron [[Aerolíneas Argentinas]], [[Aeroméxico]], [[Aeropostal Aerorepublica]], [[Alaska Airlines]], [[Alitalia]], [[Allegiant Air]], [[American Airlines]], [[Aserca]], [[Austral Líneas Aéreas]], [[Austrian Airlines]], [[Avianca]], [[China Eastern Airlines]], [[China Northern Airlines]], [[Delta Air Lines]], [[Finnair]], [[Iberia]], [[Japan Air System]] (JAS), [[Korean Air]], [[Lion Air]], [[Martinair Holland]], [[Pacific Southwest Airlines]] (PSA), [[Reno Air]], [[Scandinavian Airlines System]] (SAS), [[Spanair]], [[Insel Air]], [[Swissair]] e [[Trans World Airlines]].<ref>{{cita web|título=Lista de produción do McDonnell Douglas MD-80|url=http://www.planespotters.net/Production_List/McDonnell-Douglas/MD-80/index.php|editorial=Planespotters|dataacceso=28 de xullo de 2014|data-arquivo=02 de xullo de 2015|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20150702101742/http://www.planespotters.net/Production_List/McDonnell-Douglas/MD-80/index.php|url-morta=yes}}</ref> Debido ao uso dos vellos motores JT8D, o MD-80 non é tan eficiente en termos de consumo de combustible como o [[Airbus A320]] ou os novos [[Boeing 737]]; queima uns 4.000 l por hora nun voo normal, mentres que o máis grande Boeing 737-800 queima ao redor de 3,200 l (un 19% menos). A principios dos anos 2000 moitas aeroliñas comezaron a retirar o modelo. O punto de inflexión para que Alaska Airlines comezase a usar o 737-800 foi o prezo de 4 dólares por galón de queroseno que a aeroliña pagaba no verán de 2008; a compañía afirmaba que un típico voo entre [[Os Ánxeles]] e [[Seattle]] custaríalle 2.000 dólares menos usando un Boeing 737-800 en vez dos MD-80. American Airlines anunciou plans para retirar polo menos 20 MD-80,<ref>{{cita web|título=Aerospace Notebook: MD-80 era winding down as fuel costs rise|url=http://www.seattlepi.com/business/article/Aerospace-Notebook-MD-80-era-winding-down-as-1277527.php|editorial=Seattlepi|dataacceso=28 de xullo de 2014}}</ref> e acelerouse a entrega de novos 737-800,<ref>{{cita publicación periódica|título=American Speeds Jet Purchase|revista=[[The Wall Street Journal]]|data=14 de agosto|ano=2008|páxinas=B4}}</ref> mentres que Midwest Airlines annunciou o [[14 de xullo]] de [[2008]] que retiraría os seus 12 MD-80 (usados principalmente en rutas da costa oeste) cara ao outono.<ref>{{cita web|título=Midwest Airlines will cut 1,200 jobs|url=http://www.bizjournals.com/kansascity/stories/2008/07/14/daily6.html?ana=from_rss|editorial=Kansas City Business Journal|dataacceso=28 de xullo de 2014}}</ref> Os menores custos de mantemento dos motores JT8D debido ao seu deseño sinxelo axudaron a reducir a brecha dos custos de consumo de combustible. == Variantes == === MD-81 === O MD-81 (que foi coñecido orixinalmente como DC-9 Super 81 ou DC-9-81) foi o primeiro modelo de produción do MD-80 e, á parte do MD-87, as diferenzas entre as distintas variantes de corpo longo do MD-80 son relativamente menores. Os catro modelos longos (MD-81, MD-82, MD-83 e MD-88) só se diferencian entre eles en que teñen distintos motores, capacidades de combustible e pesos. O MD-88 e as posteriores versións teñen tamén cabinas de voo máis actualizadas. === MD-82 === Anunciado o [[16 de abril]] de [[1979]], o MD-82 (DC-9-82) foi unha nova variante do MD-80 con dimensións semellantes ás do MD-81 pero equipada con motores máis potentes. O MD-82 foi creado para operar en aeroportos "quentes e altos" pero tamén ofrecía un maior algance e carga útil cando era operado en aeroportos normais.<ref>Taylor 1982, p. 419</ref> [[American Airlines]] é o principal operador do MD-82, chegando a ter ao redor de 300 na súa frota. === MD-83 === O MD-83 (DC-9-83) é unha versión de maior alcance do MD-81/82 básico, con máis peso, motores máis potentes e un incremento da capacidade de combustible. === MD-87 === En xaneiro de [[1985]] [[McDonnell Douglas]] anunciou que produciría unha variante do MD-80 coa fuselaxe máis curta, designada MD-87 (DC-9-87), que podería levar entre 109 e 130 pasaxeiros dependendo da configuración. A súa designación pretendía indicar o ano no que se quería poñer en servizo, [[1987]]. == Notas == {{Listaref|30em}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aviación civil]] [[Categoría:Aeronaves de McDonnell Douglas]] [[Categoría:Aeronaves de pasaxeiros]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1979]] j68wxz5q8bf1c197f9ax8hybif35dn4 0 182186 7109125 6836501 2025-06-28T04:03:38Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109125 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Diego Rivas Rego''', nado o [[27 de maio]] de [[1987]] en [[Narón]], é un ex[[futbolista]] [[Galicia|galego]]. Tras retirarse en 2023, pasou a ser adestrador de porteiros. == Traxectoria == === Racing de Ferrol === Naceu en Narón e formouse nas categorías inferiores do [[Racing Club de Ferrol|Racing de Ferrol]], chegando na tempada 2005/06 a ser convocado co primeiro equipo deste, que militaba en [[Segunda división española de fútbol|Segunda División]]. Na tempada seguinte foi o porteiro titular do [[Sociedade Deportiva e Cultural Galicia|Galicia de Mugardos]], filial do Racing por aquel entón. === Narón e Fabril (2007-2011) === No verán de 2007 deixou o equipo verde e fichou polo [[Narón Balompé]], de [[Terceira división española de fútbol|Terceira División]]. Xogou no club da súa vila durante dúas tempadas ata que foi fichado polo Fabril en xullo de 2009.<ref>{{Cita novas|data=10 de xullo de 2009|título=El Fabril ficha a Diego Rivas, un joven guardameta procedente del Narón|url=https://www.rcdeportivo.es/noticia/el-fabril-ficha-a-diego-rivas-un-joven-guardameta-procedente-del-naron|data-acceso=27 de novembro de 2020|lingua=es|xornal=[[Deportivo da Coruña]]}}</ref> O 23 de maio de [[2010]] Diego Rivas xogou un papel crucial para acadar o ascenso a [[Segunda División B]], detendo dous lanzamentos contra o [[Burgos CF]] na quenda de penaltis, no partido de volta da eliminatoria de ascenso.<ref>{{Cita web|título=Diego Rivas "Cuando paré el segundo penalti pensé: no se nos va a escapar"|url=https://www.laopinioncoruna.es/deportes/2010/05/24/diego-rivas-pare-segundo-penalti-pense-escapar/387308.html|páxina-web=www.laopinioncoruna.es|data-acceso=2020-02-07|lingua=es|nome=|apelidos=}}</ref> Ao remate da tempada [[Segunda división B española 2010/11|2010/11]] anunciouse que non continuaría no Fabril.<ref>{{Cita web|url=http://www.canaldeportivo.com/deportienda/deporsport/contenido/2011/06/15/12/3|título="Añón, Dani, Diego Rivas, Dinis y Büchel no siguen"|data-acceso=28 de xuño de 2011|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20140826120415/http://www.canaldeportivo.com/deportienda/deporsport/contenido/2011/06/15/12/3|dataarquivo=26 de agosto de 2014|urlmorta=yes|páxina-web=}}</ref> === CD Lugo (2011-2012) === En xullo de 2011 asinou co [[Club Deportivo Lugo|CD Lugo]], equipo co que participou do histórico ascenso á [[Segunda división española de fútbol|Segunda División]] na tempada [[Segunda división B española 2011/12|2011/12]] sendo unha peza clave do equipo e destacando especialmente na eliminatoria da fase de ascenso contra o [[Club Deportivo Atlético Baleares|Atlético Baleares]].<ref>{{Cita novas|data=10 de xuño de 2012|título=El Atlético Baleares se estrella contra la muralla de Lugo|url=https://www.marca.com/2012/06/10/futbol/mas_futbol/1339331144.html|data-acceso=27 de novembro de 2020|apelidos=Armero|nome=Andrés|xornal=[[Marca (xornal)|Marca]]|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita novas|data=11 de xuño de 2012|título=Diego Rivas, héroe en observación|url=https://www.marca.com/2012/06/11/futbol/mas_futbol/1339426934.html|data-acceso=27 de novembro de 2020|lingua=es|xornal=[[Marca (xornal)|Marca]]|apelidos=Armero|nome=Andrés}}</ref> Tras o ascenso fichou polo Elche por tres tempadas.<ref>{{Cita novas|data=26 de xullo de 2012|título=Diego Rivas ficha por el Elche|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/cdlugo/2012/07/26/diego-rivas-ficha-elche/0003_201207L26C10991.htm|data-acceso=27 de novembro de 2020|lingua=es|xornal=[[La Voz de Galicia]]}}</ref> === Elche (2012-2014) === Na súa primeira campaña co club ilicitano conseguiu o ascenso á [[Primeira división española de fútbol|Primeira División]], pero disputando moi poucos minutos, sendo [[Manu Herrera]] o porteiro titular. Na seguinte tempada (2013/14) foi cedido a dous equipos de Segunda, en busca de minutos, a [[Sociedad Deportiva Eibar|SD Eibar]] e o [[Club Deportivo Tenerife|CD Tenerife]], pero a historia repetiuse e en ambos clubs actuou como porteiro suplente.<ref>{{Cita novas|data=2 de agosto de 2013|título=El Elche cede a Diego Rivas y acelera por Rubén Rochina|url=https://www.lasprovincias.es/v/20130802/deportes/elche-cf/elche-cede-diego-rivas-20130802.html|data-acceso=27 de novembro de 2020|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita novas|data=25 de xaneiro de 2014|título=Diego Rivas, nuevo portero del CD Tenerife|url=https://www.clubdeportivotenerife.es/noticia/diego-rivas-nuevo-portero-del-cd-tenerife|data-acceso=27 de novembro de 2020|lingua=es}}</ref> No verán de 2014 rescindiu o contrato co Elche, ao non entrar nos plans do técnico [[Fran Escribá]].<ref>{{Cita novas|data=25 de agosto de 2014|título=El meta Diego Rivas rescinde el contrato|url=https://www.informacion.es/elche-cf/2014/08/25/meta-diego-rivas-rescinde-contrato-6455638.html|data-acceso=27 de novembro de 2020|lingua=es}}</ref> En agosto fichou polo [[Albacete Balompié|Albacete]] de [[Luis César Sampedro]], tamén en Segunda.<ref>{{Cita novas|data=28 de agosto de 2014|título=El Albacete Balompié se refuerza con los fichajes de Diego Rivas y Keko|url=https://www.clm24.es/articulo/deportes/albacete-balompie-refuerza-porteria-fichaje-diego-rivas/20140828101611055853.html|data-acceso=27 de novembro de 2020|lingua=es|data-arquivo=05 de decembro de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20201205152635/https://www.clm24.es/articulo/deportes/albacete-balompie-refuerza-porteria-fichaje-diego-rivas/20140828101611055853.html|url-morta=yes}}</ref> Tampouco no equipo manchego puido xogar moitos partidos, tendo por diante a [[Fran Dorronsoro]] e o compostelán [[Alberto Domínguez]]. === Guijuelo (2015-2016) === En agosto de 2015 fichou polo [[Club Deportivo Guijuelo|CD Guijuelo]], de Segunda B,<ref>{{Cita novas|data=28 de agosto de 2015|título=Diego Rivas reforzará la portería del Guijuelo esta temporada|url=https://salamancartvaldia.es/not/89898/diego-rivas-reforzara-la-porteria-del-guijuelo-esta-temporada|data-acceso=27 de novembro de 2020|lingua=es}}</ref> onde non chegou a debutar por mor do grande estado de forma do porteiro [[Kike Royo]].<ref>{{Cita novas|data=8 de xaneiro de 2016|título=El portero del Guijuelo, Diego Rivas, el elegido por el UCAM Murcia para suplir a Escalona|url=https://www.tribunasalamanca.com/noticias/el-portero-del-guijuelo-diego-rivas-el-elegido-por-el-ucam-murcia-para-suplir-a-escalona/1452257182|data-acceso=27 de novembro de 2020|lingua=es}}</ref> === Auckland City (2016) === En xaneiro de [[2016]] deixou o Guijuelo e fixo a maleta cara a [[Nova Zelandia]], fichando polo [[Auckland City Football Club|Auckland City]], adestrado polo barcelonés [[Ramón Tribulietx]].<ref>{{Cita novas|data=6 de xuño de 2016|título=Diego Rivas: «Me enamoré de Nueva Zelanda»|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ferrol/ferrol/2016/06/06/portero-narones-acaba-ganar-champions-oceania-auckland-cityme-enamore-nueva-zelanda/0003_201606F6C8991.htm|data-acceso=27 de novembro de 2020|apelidos=Alonso Lois|nome=Paulo|xornal=[[La Voz de Galicia]]}}</ref><ref>{{Cita novas|data=15 de xaneiro de 2016|título=Diego Rivas, ex portero del Alba, se marcha a Nueva Zelanda|url=https://www.5maseldescuento.es/2016/01/diego-rivas-ex-portero-del-alba-se-marcha-a-australia/|data-acceso=27 de novembro de 2020|lingua=es}}</ref> No equipo neozelandés foi titular, acabando a liga regular na primeira posición, pero perdendo na final dos playoffs contra o [[Team Wellington]]. O equipo chegou ademais á final da [[Liga de Campións da OFC]], onde se enfrontou de novo ao Team Wellington, derrotándoo esta vez por 3-0, con Diego Rivas como porteiro titular.<ref>{{Cita novas|data=23 de abril de 2016|título=Six in a row for Auckland City|url=http://www.oceaniafootball.com/ofc/News/ViewArticle/tabid/125/Article/791c2409-827c-48f5-94d0-a8522b10629e/language/en-US/Default.aspx|data-acceso=27 de novembro de 2020|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160703032045/http://www.oceaniafootball.com/ofc/News/ViewArticle/tabid/125/Article/791c2409-827c-48f5-94d0-a8522b10629e/language/en-US/Default.aspx|dataarquivo=3 de xullo de 2016|lingua=en}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://210.48.80.94/OFC/Portals/0/Images/Articles/MD11%20AKL%20WEL%20Match%20Summary.pdf|páxina-web=|título=Auckland City - Team Wellington (Final da Liga de Campións da OFC 2016)|data-acceso=27 de novembro de 2020|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160423111610/http://210.48.80.94/OFC/Portals/0/Images/Articles/MD11%20AKL%20WEL%20Match%20Summary.pdf|lingua=en|dataarquivo=23 de abril de 2016|url-morta=yes}}</ref> === UCAM Murcia (2016-2017) === En xuño de 2016 regresou a [[España]], fichando polo [[UCAM Murcia Club de Fútbol|UCAM Murcia]].<ref>{{Cita novas|data=24 de xuño de 2016|título=Diego Rivas, nuevo portero del Real Murcia|url=https://realmurcia.laverdad.es/noticias/201606/24/diego-rivas-nuevo-portero-20160624120804.html?ref=https%3A%2F%2Fwww.google.es%2F|data-acceso=27 de novembro de 2020|lingua=es|data-arquivo=17 de febreiro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210217085406/https://realmurcia.laverdad.es/noticias/201606/24/diego-rivas-nuevo-portero-20160624120804.html?ref=https%3A%2F%2Fwww.google.es%2F|url-morta=yes}}</ref> Disputou 26 partidos co club murciano na [[Segunda división B española de fútbol|Segunda División B]], encaixando 23 goles. === Lleida Esportiu (2017-2018) === En xullo de 2017 fichou polo [[Club Lleida Esportiu|Lleida Esportiu]].<ref>{{Cita novas|data=2 de xullo de 2017|título=El portero naronés Diego Rivas se incorpora al Lleida Esportiu|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ferrol/2017/07/02/narones-rivas-lleida/0003_201707F2C10999.htm|data-acceso=27 de novembro de 2020|lingua=es|xornal=[[La Voz de Galicia]]}}</ref> Xogou 38 partidos co equipo catalán, encaixando 35 goles. === Racing de Ferrol (2018-2023) === En agosto de [[2018]], máis dunha década despois da súa saída, volveu ao [[Racing Club de Ferrol|Racing de Ferrol]], club no que se formou.<ref>{{Cita novas|data=1 de agosto de 2018|título=El regreso de Diego Rivas|url=https://racingclubferrol.net/el-regreso-de-diego-rivas/|data-acceso=27 de novembro de 2020|lingua=es|data-arquivo=27 de novembro de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20201127022829/https://racingclubferrol.net/el-regreso-de-diego-rivas/|url-morta=yes}}</ref> Gañou a titularidade dende o primeiro momento e foi un dos piares no ascenso do equipo á Segunda División B na tempada 2018/19, así como nas seguintes tempadas.<ref>{{Cita novas|data=27 de outubro de 2020|título=La solidez del Racing atrás tiene un nombre: Diego Rivas|url=https://www.diariodeferrol.com/articulo/deportes/solidez-racing-atras-tiene-nombre-diego-rivas/20201027002152290452.html|data-acceso=27 de novembro de 2020|lingua=es|xornal=[[Diario de Ferrol]]}}</ref> Deixou o fútbol no verán de 2023. ===Adestrador de porteiros=== Na tempada 2023-24 fichou como adestrador de porteiros polo [[CD Arenteiro]]. == Palmarés == === Elche CF === * '''[[Segunda división española de fútbol|Segunda División]] (1)''': [[Segunda división española 2012/13|2012/13]] === Auclkand City FC === * '''[[Liga de Campións da OFC]] (1)''': 2016 == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://www.lapreferente.com/J25199C11538/racing-club-ferrol/diego-rivas.html Datos do xogador en lapreferente.com] {{es}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Rivas, Diego}} [[Categoría:Nados en 1987]] [[Categoría:Nados en Narón]] [[Categoría:Futbolistas da provincia da Coruña]] [[Categoría:Gardametas de fútbol]] [[Categoría:Xogadores do Narón Balompé]] [[Categoría:Xogadores do Deportivo Fabril]] [[Categoría:Xogadores do CD Lugo]] [[Categoría:Xogadores do Elche CF]] [[Categoría:Xogadores do SD Eibar]] [[Categoría:Xogadores do CD Tenerife]] [[Categoría:Xogadores do Albacete Balompié]] [[Categoría:Xogadores do CD Guijuelo]] [[Categoría:Xogadores do Auckland City FC]] [[Categoría:Xogadores do UCAM Murcia]] [[Categoría:Xogadores do Lleida Esportiu]] [[Categoría:Xogadores do Racing de Ferrol]] 523imtjp4oxqtp2txadxy6u9a5audvr 0 184913 7108283 6531502 2025-06-27T13:53:15Z Autopistero20502020 127649 7108283 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Seilán|O Seilán}} {{Lugar |nome = O Seilán |imaxe = |lenda = |parroquia = Sanamede do Monte |concello = A Baña |poboación = 131 |ano = 2015 }} '''O Seilán''' é un lugar da parroquia de [[Sanamede do Monte, A Baña|Sanamede do Monte]] no concello [[provincia da Coruña|coruñés]] da [[A Baña|Baña]] na [[comarca da Barcala]]. Tiña 131 habitantes no ano 2015 segundo datos do [[INE]]<ref>[http://www.ine.es/nomen2/index.do Instituto Nacional de Estadística]</ref> , dos cales 67 eran homes e 64 eran mulleres. No ano 2010 tiña 149 habitantes: 71 homes e 78 mulleres. == Lugares e parroquias == === Lugares de Sanamede do Monte === {{Lp Sanamede do Monte}} === Parroquias da Baña === {{A Baña}} == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Seilán, O}} [[Categoría:Lugares da Baña]] 4cslv74699jb82e6rl6oiixln6m5hcv 0 187443 7108330 7050293 2025-06-27T14:25:16Z Autopistero20502020 127649 Mellora do formato 7108330 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|señor}} O termo '''Señor''' pode referirse a: *'''Señor''' é quen ten dominio sobre algo ou alguén. As súas posesións, sobre todo na [[Idade Media]], tenden a chamarse [[Señorío|señoríos]]. Como [[topónimo]], pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Señor, A Baña, A Baña|Señor]]''', lugar da parroquia da [[A Baña, A Baña|Baña]], no concello da [[A Baña|Baña]]; *'''[[Señor, Fisteus, Curtis|Señor]]''', lugar da parroquia de [[Fisteus, Curtis|Fisteus]], no concello de [[Curtis]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Señores|Señoráns|Señorín|O Señorío|Vilaseñor}} {{Control de autoridades}} j4lq2fygdc0slqj72mvmq89pgw7pgki 0 188121 7108911 6748687 2025-06-27T22:02:48Z O Breixo 127505 7108911 wikitext text/x-wiki {{Xeografía política}} '''Buala''' é unha poboación das [[Illas Salomón]], no sur do [[océano Pacífico]], situada na [[Illa de Santa Isabel]], a maior do país. É a capital da [[provincia de Isabel]]. Ten unha poboación dun 2.700 habitantes (2008). {{Xeografía en progreso}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Xeografía das Illas Salomón]] nn8s9p3mgee4uvvffnkq7qan2h3a6wo 0 188151 7108951 6778570 2025-06-27T22:20:53Z O Breixo 127505 7108951 wikitext text/x-wiki {{Desactualizado|data=outubro de 2018}} {{Outros homónimos|A Nosa Terra}} {{Título en cursiva}} {{Obra}}[[Ficheiro:ANosaTerra Diario (5).png|miniatura|''[[A Nosa Terra Diario]]'' foi a edición dixital.]] '''''A Nosa Terra''''' é un periódico que primeiro se editou en papel, para posteriormente pasar a ser electrónico, que opera en [[Galicia]] dende [[1977]]. Encadrado na órbita do [[nacionalismo galego|nacionalismo]], e escrito integramente en [[lingua galega|galego]], estivo dirixido por [[Margarita Ledo Andión|Margarita Ledo]], [[Xosefina López Corral]], Xosé Currás, [[Afonso Eiré]] e [[Manuel Veiga Taboada]]. Tivo un parón en 2012, reanudando a edición electrónica en 2018. == Historia == Entre os promotores do proxecto de [[1977]] estaban Margarita Ledo, que foi a súa primeira directora, os xornalistas [[Xosé Ramón Pousa]], [[Antón Galocha]], [[Xosé López]], [[Marita Otero]], [[Luís Celeiro|Lois Celeiro]]; o [[deseño gráfico|deseñador gráfico]] [[Pepe Barro]] e o [[fotografía|fotógrafo]] [[Fernando Bellas Jiménez]]. A primeira etapa do periódico, sempre semanal, durou ata [[1980]], foi dirixida por Ledo e tivo a súa sede en [[Santiago de Compostela]]. Ledo foi substituída en [[1980]] por [[Xosefina López Corral]]. En [[1981]] a publicación foi condenada por ataques á Constitución e estivo clausurada durante tres meses. Daquela a redacción trasládase a Vigo e reabre co director en funcións, [[Afonso Eiré]], que sería director formal do semanario a partir de [[1983]]<ref>[http://www.anosaterra.org/nova/692/un-consello-de-administracion-plural-.html Un consello de administración plural] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150923172346/http://www.anosaterra.org/nova/692/un-consello-de-administracion-plural-.html |date=23 de setembro de 2015 }} ''A Nosa Terra'', 3/12/2007.</ref>. Ao longo dos seus anos recolleu artigos dos mellores e máis destacados xornalistas e escritores galegos ([[Manuel Rivas]], [[María Xosé Queizán]], [[Carlos Casares]], [[Xosé Antón Gaciño]], [[Xesús González Gómez]] etcétera) e dos máis destacados humoristas gráficos, como [[Xaquín Marín]] ou [[O Carrabouxo]]. O periódico funcionou principalmente como semanario, aínda que en diversos períodos viuse obrigado a saír quincenalmente, facendo en total 33 anos. En decembro de [[2007]] o periódico realizou unha importante reforma deseñística e de contidos:<ref>[http://www.anosaterra.org/index.php?p=nova&id_nova=691 Manuel Veiga dirixirá a nova A Nosa Terra] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150923172334/http://www.anosaterra.org/index.php?p=nova&id_nova=691 |date=23 de setembro de 2015 }} ''A Nosa Terra'', 3/12/2007.</ref> Eiré, o daquela director, ascendía a conselleiro delegado, e as tarefas de dirección xornalística recaían en [[Manuel Veiga Taboada|Manuel Veiga]]. Asemade, publicábase unha edición electrónica coordinada por [[César Lorenzo Gil|César Lorenzo]]. Os problemas económicos, endémicos durante toda a vida desta cabeceira, comezaron a sucederse<ref>{{Versaleta|Obelleiro}}, Paola: [http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Nosa/Terra/vuelve/virtual/elpepiautgal/20100901elpgal_13/Tes 'A Nosa Terra' se vuelve virtual] ''[[El País]]'', 1/9/2010.</ref> ata que en agosto de [[2010]] a empresa editora, [[Edicións A Nosa Terra|Promocións Culturais Galegas]] SA anunciou a suspensión de pagamentos e o peche do semanario en papel. A partir dese momento, continuou actualizándose a edición electrónica, que pechou temporalmente os seus contidos o [[23 de setembro]] de [[2011]].<ref>[https://web.archive.org/web/20110924085738/http://www.anosaterra.org/nova/52427/cento-catro-anos-despois-un-novo-ate-logo.html Cento catro anos despois, un novo até logo], ''A Nosa Terra'', 23/9/2011.</ref> Retomou a edición electrónica en 2018.<ref>{{Cita publicación periódica|date=25 de outubro de 2018|title='A Nosa Terra' regresa á rede coa hemeroteca dixitalizada do semanario dende 1977 e novos contidos|journal=[[Praza Pública]]|url=http://praza.gal/cultura/17722/a-nosa-terra-regresa-a-rede-coa-hemeroteca-dixitalizada-do-semanario-dende-1977-e-novos-contidos/|accessdate=26 de outubro de 2018}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{Cita web |url=https://xornalistas.gal/web/uploads/materiais_biblioteca_adxuntos/adxunto/9ac/55c0afd927-informe_medios_galegos.pdf |título=A crise dos medios en galego: informe |páxina-web=Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia |nome1=Manuel |apelidos1={{Versaleta|M. Barreiro}} |nome2=Marcos |apelidos2={{Versaleta|Pérez Pena}} |ano=2013}} === Outros artigos === * [[Lista de publicacións impresas galegas]] === Ligazóns externas === * [http://consellodacultura.gal/fondos_documentais/hemeroteca/cabeceira/index.php?p=2211&id=7523 ''A Nosa Terra''] na hemeroteca do [[Consello da Cultura Galega]]. * [https://anosaterra.com/ Páxina web] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231202073953/https://anosaterra.com/ |date=02 de decembro de 2023 }} {{Medallas Castelao}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Nosa Terra (1977)}} [[Categoría:Xornais electrónicos]] [[Categoría:Prensa escrita en lingua galega]] [[Categoría:Prensa escrita de Galicia]] [[Categoría:Xornais de Galicia desaparecidos]] [[Categoría:Medallas Castelao]] fvg7biko72adpq22rdm492idko9vvpa 0 191770 7109130 6700826 2025-06-28T05:01:56Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109130 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} [[Ficheiro:Dirk Bogarde Jane Birkin Cannes.jpg|miniatura|dereita|Bogarde, en 1990.]] '''Derek Jules Gaspard Ulric Niven van den Bogaerde''', mellor coñecido polo nome artístico de '''Dirk Bogarde''', nado en [[West Hampstead]] o [[28 de marzo]] de [[1921]] e finado en [[Chelsea]] ([[Londres]]) o [[8 de maio]] de [[1999]], foi un prolífico actor e escritor [[británico]]. == Véxase tamén == {{commonscat}} === Ligazóns externas === * [http://www.fyne.co.uk/index.php?item=362 Dirk Bogarde] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111016095829/http://www.fyne.co.uk/index.php?item=362 |date=16 de outubro de 2011 }} artigo do Fyne Times. {{en}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Bogarde, Dirk}} [[Categoría:Actores de Inglaterra]] [[Categoría:Escritores de Inglaterra]] [[Categoría:Nados en Camden]] [[Categoría:Nados en 1921]] [[Categoría:Finados en 1999]] njcs645j14p670skhtlb2e1mw3reo8d 0 191907 7108965 5878118 2025-06-27T22:30:39Z O Breixo 127505 7108965 wikitext text/x-wiki {{Edificio}} O '''Palacio de la Moneda''' é a sede do presidente da República de [[Chile]] e comunmente desígnase como ''La Moneda''. Tamén alberga o Ministerio do Interior, a Secretaría Xeral da Presidencia e a Secretaría Xeral de Goberno.[[Ficheiro:La Moneda 1854.jpg|miniatura|La Moneda.|esquerda]] == Véxase tamén == {{commonscat|palacio de La Moneda}} === Ligazóns externas === * [http://www.gobiernodechile.cl Gobierno de Chile] {{es}} * [http://www.gobiernodechile.cl/la-moneda/historia/palacio-de-la-moneda/ Palacio de La Moneda] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110525233310/http://www.gobiernodechile.cl/la-moneda/historia/palacio-de-la-moneda/ |date=25 de maio de 2011 }} {{es}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Política de Chile]] ayjf3ki1n14kfg13onpc5hf0hmfvmqv 7108968 7108965 2025-06-27T22:31:02Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Palacios]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108968 wikitext text/x-wiki {{Edificio}} O '''Palacio de la Moneda''' é a sede do presidente da República de [[Chile]] e comunmente desígnase como ''La Moneda''. Tamén alberga o Ministerio do Interior, a Secretaría Xeral da Presidencia e a Secretaría Xeral de Goberno.[[Ficheiro:La Moneda 1854.jpg|miniatura|La Moneda.|esquerda]] == Véxase tamén == {{commonscat|palacio de La Moneda}} === Ligazóns externas === * [http://www.gobiernodechile.cl Gobierno de Chile] {{es}} * [http://www.gobiernodechile.cl/la-moneda/historia/palacio-de-la-moneda/ Palacio de La Moneda] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110525233310/http://www.gobiernodechile.cl/la-moneda/historia/palacio-de-la-moneda/ |date=25 de maio de 2011 }} {{es}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Política de Chile]] [[Categoría:Palacios]] f4o0u9iixcklesnn11sz3d9avsh1l0u 0 193207 7109142 7107889 2025-06-28T06:00:01Z 46.222.64.120 7109142 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Jorge Cubela López''', nado en [[Pontevedra]] o [[27 de febreiro]] de [[1989]], é un político galego do [[PPdeG]]. Actualmente é o alcalde de [[Cerdedo-Cotobade]]. Fusión hecha por imposición y sin consulta popular por Jorge Cubela López == Traxectoria == Licenciado en Dereito e afiliado a [[Novas Xeracións]]. Nas [[Eleccións municipais de 2011 en Galicia|eleccións municipais de 2011]] encabezou a candidatura do [[PPdeG]] á alcaldía do [[Concello de Cotobade]] e foi elixido alcalde con maioría absoluta<ref>[http://galego.farodevigo.es/portada-pontevedra/2011/06/12/cubela-marca-reto-dar-impulso-cotobade-economico-infraestructuras/553664.html "Cubela márcase como reto dar "un impulso a Cotobade" no económico e en infraestruturas"], artigo en ''Faro de Vigo'', 12 de xuño de 2011.</ref>. Trala fusión dos concellos de Cerdedo e Cotobade en [[2016]], Jorge Cubela foi nomeado presidente da Xestora que rexeu o novo concello de [[Cerdedo-Cotobade]] ata as eleccións municipais de 2019.<ref>[http://noticiasgalicia.com/index.php/politica-pontevedra/33188/jorge-cubela-designado-presidente-de-la-gestora-de-cerdedo-cotobade "Jorge Cubela designado presidente de la gestora de Cerdedo-Cotobade"], artigo en ''Noticiasgalicia.com'', 20 de outubro de 2016.</ref> Nas [[Eleccións municipais de 2019 en Galicia|eleccións municipais de 2019]] foi elixido primeiro alcalde do novo concello con 65,49% dos votos (9 concelleiros de 13 elixibles).<ref>[https://www.farodevigo.es/portada-pontevedra/2019/05/27/fusion-cerdedo-cotobade-traduce-mayoria/2112634.html "Jorge Cubela será el primer alcalde de Cerdedo-Cotobade"]</ref> Nas [[Eleccións municipais de 2023 en Galicia|municipais de 2023]] conseguiu 68,8% dos votos e sumou 10 concelleiros. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Outros artigos === *[[Eleccións municipais en Cotobade]] === Ligazóns externas === * [http://www.lavozdegalicia.es/galicia/elecciones-municipales2011/2011/05/24/0003_201105G24P7992.htm Jorge Cubela: «Estoy poniendo a Cotobade en el mapa»], entrevista de María Conde en ''[[La Voz de Galicia]]'', 24 de maio de 2011. * [http://www.lavozdegalicia.es/galicia/elecciones-municipales2011/2011/05/24/0003_201105G24P7992.htm Jorge Cubela: "La gente que va con prisas suele estrellarse"], entrevista en ''[[Faro de Vigo]]'', 24 de maio de 2011. {{Start box}} {{Succession box|título=[[Ficheiro:Escudo de Cotobade.svg|30px]]<br/>[[Concello de Cotobade|Alcalde de Cotobade]] |período= 2011 – 2016<br/>Presidente da Xestora (2016–2019) |predecesor= [[Manuel Loureiro Adán]] |sucesor= ''Supresión do cargo''}} {{Succession box|título=[[Ficheiro:Escudo de Cerdedo.svg|30px]][[Ficheiro:Escudo de Cotobade.svg|30px]]<br/>[[Cerdedo-Cotobade|Alcalde de Cerdedo-Cotobade]] |período= 2019 – actualidade|predecesor= ''Creación do cargo'' |sucesor= no cargo}} {{End box}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Cubela Lopez, Jorge}} [[Categoría:Alcaldes de Cotobade]] [[Categoría:Alcaldes de Galicia polo PPdeG]] [[Categoría:Alcaldes de Galicia durante a democracia]] [[Categoría:Alumnos da Universidade de Santiago de Compostela]] [[Categoría:Nados en 1989]] [[Categoría:Nados en Pontevedra]] esd3bp6x5n3d4gqjay6kxav87vwx9jz 7109198 7109142 2025-06-28T06:38:50Z Breogan2008 23204 Desfíxose a edición [[Special:Diff/7109142|7109142]] de [[Special:Contributions/46.222.64.120|46.222.64.120]] ([[User talk:46.222.64.120|conversa]]) 7109198 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Jorge Cubela López''', nado en [[Pontevedra]] o [[27 de febreiro]] de [[1989]], é un político galego do [[PPdeG]]. Actualmente é o alcalde de [[Cerdedo-Cotobade]]. == Traxectoria == Licenciado en Dereito e afiliado a [[Novas Xeracións]]. Nas [[Eleccións municipais de 2011 en Galicia|eleccións municipais de 2011]] encabezou a candidatura do [[PPdeG]] á alcaldía do [[Concello de Cotobade]] e foi elixido alcalde con maioría absoluta<ref>[http://galego.farodevigo.es/portada-pontevedra/2011/06/12/cubela-marca-reto-dar-impulso-cotobade-economico-infraestructuras/553664.html "Cubela márcase como reto dar "un impulso a Cotobade" no económico e en infraestruturas"], artigo en ''Faro de Vigo'', 12 de xuño de 2011.</ref>. Trala fusión dos concellos de Cerdedo e Cotobade en [[2016]], Jorge Cubela foi nomeado presidente da Xestora que rexeu o novo concello de [[Cerdedo-Cotobade]] ata as eleccións municipais de 2019.<ref>[http://noticiasgalicia.com/index.php/politica-pontevedra/33188/jorge-cubela-designado-presidente-de-la-gestora-de-cerdedo-cotobade "Jorge Cubela designado presidente de la gestora de Cerdedo-Cotobade"], artigo en ''Noticiasgalicia.com'', 20 de outubro de 2016.</ref> Nas [[Eleccións municipais de 2019 en Galicia|eleccións municipais de 2019]] foi elixido primeiro alcalde do novo concello con 65,49% dos votos (9 concelleiros de 13 elixibles).<ref>[https://www.farodevigo.es/portada-pontevedra/2019/05/27/fusion-cerdedo-cotobade-traduce-mayoria/2112634.html "Jorge Cubela será el primer alcalde de Cerdedo-Cotobade"]</ref> Nas [[Eleccións municipais de 2023 en Galicia|municipais de 2023]] conseguiu 68,8% dos votos e sumou 10 concelleiros. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Outros artigos === *[[Eleccións municipais en Cotobade]] === Ligazóns externas === * [http://www.lavozdegalicia.es/galicia/elecciones-municipales2011/2011/05/24/0003_201105G24P7992.htm Jorge Cubela: «Estoy poniendo a Cotobade en el mapa»], entrevista de María Conde en ''[[La Voz de Galicia]]'', 24 de maio de 2011. * [http://www.lavozdegalicia.es/galicia/elecciones-municipales2011/2011/05/24/0003_201105G24P7992.htm Jorge Cubela: "La gente que va con prisas suele estrellarse"], entrevista en ''[[Faro de Vigo]]'', 24 de maio de 2011. {{Start box}} {{Succession box|título=[[Ficheiro:Escudo de Cotobade.svg|30px]]<br/>[[Concello de Cotobade|Alcalde de Cotobade]] |período= 2011 – 2016<br/>Presidente da Xestora (2016–2019) |predecesor= [[Manuel Loureiro Adán]] |sucesor= ''Supresión do cargo''}} {{Succession box|título=[[Ficheiro:Escudo de Cerdedo.svg|30px]][[Ficheiro:Escudo de Cotobade.svg|30px]]<br/>[[Cerdedo-Cotobade|Alcalde de Cerdedo-Cotobade]] |período= 2019 – actualidade|predecesor= ''Creación do cargo'' |sucesor= no cargo}} {{End box}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Cubela Lopez, Jorge}} [[Categoría:Alcaldes de Cotobade]] [[Categoría:Alcaldes de Galicia polo PPdeG]] [[Categoría:Alcaldes de Galicia durante a democracia]] [[Categoría:Alumnos da Universidade de Santiago de Compostela]] [[Categoría:Nados en 1989]] [[Categoría:Nados en Pontevedra]] 2bfxj9y9ika7e1hw4ts223epce132fn 0 193578 7109028 6248308 2025-06-27T23:00:21Z O Breixo 127505 7109028 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Boeing B-47 Stratojet''' foi un bombardeiro medio, de longo alcance e seis reactores [[Estados Unidos de América|estadounidense]] construído para voar a altas velocidades subsónicas e a grande altura. Foi principalmente deseñado para lanar boambas nucleares sobre a [[Unión Soviética]]. Cos seus mtores instalados en góndolas baixo a súa á en frecha, o B-47 foi unha grande innovación no deseño de reactores de combate de despois da [[segunda guerra mundial]], e foi importante no posterior desenvolvemento dos reactores comerciais. O B-47 entrou en servizo co SAC da [[Forza Aérea dos Estados Unidos]] en 1951. Nunca entrou en combate como bombardeiro, pero foi un dos piares do SAC durante os anos 50 e principios dos 60, estando en servizo como bombardeiro ata 1965. Foi tamén adaptado para outras misións, como recoñecemento fotográfico, intelixecia electrónica e avión meteorolóxico, permanecendo en servizo como plataforma de recoñecemento ata 1969, e como banco de probas ata 1977. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Bombardeiros dos Estados Unidos de América]] 6rgl7exlybebhnft35zmor8t3kxh927 0 194003 7109025 4334401 2025-06-27T22:59:09Z O Breixo 127505 7109025 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''McDonnell Douglas MD-11''' é un reactor trimotor de fuselaxe ancha e cunha alcance de media a longa, fabricado por [[McDonnell Douglas]] e, posteriormente por, [[Boeing|Boeing Commercial Airplanes]]. Baseado no [[McDonnell Douglas DC-10|DC-10]], conta cunha fiselaxe máis longa, maior envergadura, ás con [[winglet]]s e con perfís aerodinámicos refinados, uns estabilizadores horizontais de cola máis pequenos, novos motores e un maior uso de materiais compostos. Dous dos seus motores están montados en góndolas debaixo das ás, e o terceiro está na base do estabilizador vertical. Tamén conta cunha cabina totalmente dixital, que reduce a súa tripulación dos tres do DC-10 a dous no MD-11, ao eliminarse o posto do enxeñeiro de voo. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aviación civil]] 6cra6nv1coo692vs4gio65l1oqyy9fi 0 194310 7108723 6929144 2025-06-27T20:53:49Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 0 fontes e etiquetando 1 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108723 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Daniel Joseph Ricciardo''' ({{IPAc-en|r|ᵻ|ˈ|k|ɑːr|d|oʊ|audio=LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-Ricardo.wav}}) nado en [[Perth]], [[Australia Occidental]], o [[1 de xullo]] de [[1989]] é un <!-- NON é un antigo piloto de carreiras, xa que non confirmou a súa retirada das carreiras de motor -->[[piloto de carreiras]] australiano, que competiu recentemente na [[Fórmula Un]] desde {{F1|2011}} ata {{F1|2024}}. Ricciardo gañou oito [[Lista de Grandes Premios de Fórmula 1|Grandes Premios de Fórmula Un]] en 14 tempadas. Nado e criado en [[Perth]] de pais [[italianos-australianos]], Ricciardo comezou a competir en [[karting]] aos nove anos. Comezou nas [[fórmulas junior]] en 2005, Riccardo debutou no seu campionato rexional de [[Formula Ford]]. Gañou o seu primeiro título na [[2008 Formula Renault 2.0 West European Cup]] con [[SG Formula]], antes de gañar o [[Campionato británico de Fórmula Tres]] de [[Campionato británico de Fórmula Tres de 2009|2009]] con [[Carlin Motorsport |Carlin]]. Ricciardo pasou entón á [[Fórmula Renault 3.5]], quedando subcampión ante [[Mikhail Aleshin]] por dous puntos na súa tempada de novato. Ricciardo fixo o seu debut na Fórmula Un no [[Gran Premio do Reino Unido de 2011]] co [[Hispania Racing F1 Team|HRT]] como parte do [[Red Bull Junior Team]], substituíndo a [[Narain Karthikeyan]] polo resto da tempada {{F1|2011}}. Gañou unha carreira a tempo completo con [[Scuderia Toro Rosso|Toro Rosso]] en {{F1|2012}} e competiu en dúas tempadas por eles xunto a [[Jean-Eric Vergne|Jean-Éric Vergne]], anotando varios puntos en cada unha. Logo de que [[Mark Webber]] anunciara a súa retirada da Fórmula Un, Ricciardo foi confirmado como o seu substituto en [[Red Bull Racing|Infiniti Red Bull Racing]] e como compañeiro de [[Sebastian Vettel]] para {{F1|2014}}.<ref>{{Cita novas |url=http://www.abc.net.au/news/2013-09-03/ricciardo-named-as-webbers-successor-at-red-bull/4930616 |title=F1: Australian Daniel Ricciardo named as successor to Mark Webber driving for team Red Bull in 2014 |publisher=[[Australian Broadcasting Corporation]]|accessdate=3 de setembro de 2013}}</ref> Na súa primeira tempada con Red Bull, Ricciardo terminou terceiro no campionato logrando as súas tres primeiras vitorias na Fórmula Un, no [[Gran Premio do Canadá de 2014|Canadá]],<ref name="Canada">{{Cita novas|url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/formula1/27756556|title=Ricciardo wins ahead of Rosberg, Hamilton retires|first=Andrew|last=Benson|work=[[BBC Sport]]|publisher=[[BBC]]|date=8 de xuño de 2014|accessdate=21 de decembro de 2014}}</ref> [[Gran Premio de Hungría de 2014|Hungría]],<ref name="Hungary">{{Cita novas|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/motorsport/formulaone/lewishamilton/10993987/Lewis-Hamilton-beats-Nico-Rosberg-to-third-at-Hungarian-GP-in-thrilling-battle-as-Daniel-Ricciardo-claims-victory.html|title=Lewis Hamilton beats Nico Rosberg to third at Hungarian GP in thrilling battle as Daniel Ricciardo claims victory|date=27 de xullo de 2014|work=[[The Daily Telegraph]]|publisher=[[Telegraph Media Group]]|first=Daniel|last=Johnson|accessdate=29 de xullo de 2014}}</ref> e [[Gran Premio de Bélxica de 2014|Bélxica]].<ref name="Belgium">{{Cita novas|url=http://www.formula1.com/news/interviews/2014/8/16258.html|title=Daniel Ricciardo Q&A: Great to taste winner's champagne again!|date=24 de agosto de 2014|work=Formula1.com|publisher=[[Formula One Group|Formula One Administration]]|accessdate=21 de decembro de 2014|data-arquivo=10 de febreiro de 2015|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20150210043310/http://www.formula1.com/news/interviews/2014/8/16258.html|url-morta=yes}}</ref> Despois dunha campaña sen vitorias en {{F1|2015}} para Red Bull, Ricciardo volveu subir ao máis alto do podio no [Gran Premio de Malaisia de 2016|Gran Premio de Malaisia]] en {{F1|2016}}, e finalmente volveu a ser terceiro na clasificación. Obtivo máis vitorias para Red Bull en [[Gran Premio de Acerbaixán de 2017|Acerbaixán]] en {{F1|2017}}, así como nos Grandes Premios da [[Gran Premio da China de 2018|China]] e [[Gran Premio de Mónaco de 2018|Mónaco]] en {{F1|2018}}. Ricciardo asinou con [[Renault na Fórmula 1|Renault]] en {{F1|2019}}, rematando cuarto, o mellor posto da tempada en [[Gran Premio de Italia de 2019|Italia]]. Mantivo o seu asento para a campaña {{F1|2020}}, logrando múltiples podios e terminando quinto no campionato. Despois uniuse a [[McLaren]] en {{F1|2021}} para acompañar a [[Lando Norris]], logrando a súa única vitoria e o podio para o equipo en [[Gran Premio de Italia de 2021|Italia]]. en medio de problemas de rendemento, Ricciardo deixou McLaren ao final da tempada de {{F1|2022}} e volveu fichar como piloto reserva de Red Bull en {{F1|2023}}. A partir do [[Gran Premio de Hungría de 2023]], Ricciardo substituíu a [[Nyck de Vries]] en [[Scuderia AlphaTauri|AlphaTauri]], mantivo o seu asento para a tempada {{F1|2024}} como [[RB Formula One Team|RB]], pero foi substituído por [[Liam Lawson]] despois de [[Gran Premio de Singapur de 2024|Singapur]]. Ricciardo logrou 8 vitorias en carreiras, 3 pole positions, 17 voltas rápidas e 32 podios na Fórmula Un. Ricciardo foi nomeado [[Membro da Orde de Australia]] nos [[Australia Day Honours de 2022]]. == Andaina == === Comezos === Ricciardo comezou no [[karting]] á idade de nove anos. En [[2005]], participou no campionato de [[Fórmula Ford]] de [[Australia Occidental]] cun coche [[Van Diemen]], terminando oitavo na clasificación.<ref>{{cita web |url=http://www.formulaford1600.com.au/ARCHIVES/State/wa/2005wa.htm |título=2005 Western Australian Formula Ford Championship Final Pointscore |obra=formulaford1600.com.au |editorial=Australian Formula Ford State Racing |dataacceso=30-01-2010 |urlarquivo=https://archive.today/20060819192024/http://www.formulaford1600.com.au/ARCHIVES/State/wa/2005wa.htm |dataarquivo=19-08-2006 |urlmorta=yes }}</ref> Ao final da tempada Ricciardo participou nunha carreira en [[Sandown Raceway]] do campionato nacional da Fórmula Ford, pero obtendo resultados pouco interesantes debido a antigüidade do coche.<ref>{{cita web |url=http://www.natsoft.com.au/cgi-bin/results.cgi?11/09/2005.SAN.Q1 |título=Betta Electrical Sandown 500 - Rd 9 2005 V8 Supercar Series Sandown International Motor Raceway 2005 Australian Formula Ford Championship Qualifying |obra=National Software |editorial=AVESCO; Melbourne University Car Club Inc. |data=10-09-2005 |dataacceso=30-01-2010 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120318214256/http://www.natsoft.com.au/cgi-bin/results.cgi?11%2F09%2F2005.SAN.Q1 |dataarquivo=18-03-2012 |urlmorta=yes }}</ref> Ao ano seguinte gañou a oportunidade de participar na [[Fórmula BMW]] [[Asia]] con Eurasia Motorsport. Obtén dúas vitorias, ámbalas dúas no circuíto Bira, e tamén marca a pole position no [[circuíto de Zhuhai]]. Rematou terceiro na clasificación final con 231 puntos, 59 menos que o primeiro, [[Earl Bamber]]. En [[agosto]] dese ano tomou parte, grazas a ''Motaworld Racing'', nunha carreira do Campionato de [[Fórmula BMW]]. Na primeira carreira retírase, mentres que na segunda carreira chegou oitavo. Ao final da tempada participará nas Finais da Formúla BMW World con Fortec Motorsport onde termina quinto a 14 segundos do gañador [[Christian Vietoris]]. === Fórmula Renault === No [[2007]] o Australiano pasa á [[Fórmula Renault]] con ''RP Motorsport'' que participa tanto no Campionato de Europa como no campionato italiano. Terminou sexto no campionato italiano con 196 puntos e conseguiu un podio na [[circuíto de Cheste|carreira de Valencia]], pero non sumou puntos en catro carreiras da tempada do campionato europeo. Continuou na fórmula Renault en [[2008]], competindo tanto na serie europea como na do oeste de Europa. A final de ano, o novo piloto conseguiu o seu primeiro título europeo na Copa de Europa occidental e terminou segundo na Eurocup tras o finlandés [[Valtteri Bottas]]. === Fórmula 3 === A mediados de 2008 Ricciardo debuta na Fórmula 3 nunha carreira celebrada en [[Nürburgring]], co equipo SG Formula [[Fórmula 3 Euroseries]], conseguindo un oitavo posto na cualificación e un sexto posto na carreira logo de problemas técnicos de James Jakes e Vietoris.<ref name="F3 debut">{{Cita publicación periódica |apelidos= English |nome= Steven |data= xullo d e2008 |título= Hülkenberg is 'Ring Leader |publicación= [[Autosport]] |volume= 193 |número=5 |páxinas= 58–59}}</ref> Ricciardo pasa ao [[Campionato británico de Fórmula 3 de 2009]] con [[Carlin Motorsport]].<ref>{{Cita novas|url=http://www.crash.net/f3/News/32333/1/carlin_confirms_red_bull_duo.html|título=Carlin confirms Red Bull duo|editorial=crash.net|data=02-01-2009|dataacceso=03-02-2009|data-arquivo=10-09-2012|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120910190039/http://www.crash.net/f3/news/32333/1/carlin_confirms_red_bull_duo.html|url-morta=yes}}</ref> Gaña o campionato, o último australiano que o gañara foi [[David Brabham]] en [[1989]]. Do mesmo xeito que o seu predecesor, pilotou un automóbil propulsado por [[Volkswagen]]. Gañou con 87 puntos de marxe sobre Walter Grubmüller. Ricciardo, sempre co equipo Carlin, participou no [[Gran Premio de Macau]].<ref>{{Cita novas|url=http://www.news.com.au/perthnow/story/0,21598,26130225-5005401,00.html|título=West Australian Daniel Ricciardo expected to make major moves pre-Christmas|editorial=news.com.au|data=26-09-2009|dataacceso=09-10-2009|data-arquivo=29-09-2009|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20090929153015/http://www.news.com.au/perthnow/story/0,21598,26130225-5005401,00.html|url-morta=yes}}</ref> Ricciardo é segundo máis rápido (e o novato máis rápido) por detrás de [[Marcus Ericsson]] na primeira cualificación, a continuación, é quinto na segunda rolda para determinar a grella da clasificación. Logo dun sexto lugar na carreira de cualificación Ricciardo viuse obrigado a retirarse logo de chocar contra o muro na curva ''San Francisco''. Continua cunha picada antes de golpear a curva ''Esses Solitarias'', causando un grande accidente ao bloquear o circuíto o que eliminou outros sete competidores. === World Series by Renault === Debuta nas [[World Series by Renault]] en [[World Series by Renault de 2009|2009]] con [[Charles Pic]] como compañeiro no ''Tech 1 Racing'' na carreira celebrada no [[Autódromo Internacional do Algarve]]. Retirouse na primeira carreira e chegou 15º na 2ª carreira. O [[30 de outubro]] de [[2009]] firma co equipo ''Tech 1'' para competir na [[World Series by Renault de 2010]]. O seu compañeiro de equipo é [[Brendon Hartley]] ata que é substituído despois da carreira de [[Hungaroring]].<ref>{{Cita novas | apelidos= O'Leary | nome= Jamie | data= 30-10-2009 | dataacceso = 09-11-2009 | título = Ricciardo joins Hartley at Tech 1 | obra = autosport.com | editorial = [[Haymarket Group|Haymarket Publications]] | url = http://www.autosport.com/news/report.php/id/79847}}</ref> Esa tempada logra terminar subcampión a 2 puntos do campionato absoluto. Para a tempada seguinte repite na competición, alternándo o seu asento na F1, no entanto logra terminar 5º no campionato a pesar de non disputar 4 carreiras polo motivo anterior. === Fórmula 1 === Ricciardo fai o seu debut cun monopraza de [[Fórmula 1|F1]] logo de ser seleccionado para o programa de novos pilotos de [[Red Bull Racing]] nun test que se celebrou en [[Circuíto de Jerez|Xerez]] do 1 ao 3 de decembro de 2009.<ref>{{Cita novas | authors = Beer, Matt; Noble, Jonathan | data= 09-11-2009 | dataacceso = 10-11-2009 | título = Red Bull to give Ricciardo first F1 test | obra = autosport.com | editorial = [[Haymarket Group|Haymarket Publications]] | url = http://www.autosport.com/news/report.php/id/80105}}</ref> No último día marcou o mellor tempo, foi o único que rodou nun 1:17.<ref>{{Cita novas | nome= Jamie | apelidos= O'Leary | data= 03-12-2009 | dataacceso = 03-12-2009 | título = Ricciardo ends Jerez test on top | obra = autosport.com | editorial = [[Haymarket Group|Haymarket Publications]] | url = http://www.autosport.com/news/report.php/id/80428}}</ref> Posteriormente, Ricciardo (xunto con Hartley) é designado como piloto de probas do equipo austríaco e da [[Scuderia Toro Rosso]] para a tempada de {{F1|2010}},<ref>{{Cita novas | url = http://www.autosport.com/news/report.php/id/81063 | título = Ricciardo, Hartley to be Red Bull reserves | nome = Jonathan | apelidos= Noble | obra = autosport.com | editorial = [[Haymarket Group|Haymarket Publications]] | data= 26-01-2010 | dataacceso = 27-01-2010}}</ref> participando nos adestramentos libres do venres. === HRT (2011) === O [[30 de xuño]] de [[2011]], confírmase a súa fichaxe como piloto oficial de [[Hispania Racing F1 Team|Hispania]] polo resto da tempada, substituíndo a [[Narain Karthikeyan]].<ref>{{Cita novas | url = http://www.hispaniaracing.com/news_es.php?nid=400 | título = Ricciardo, piloto de Hispania Racing | nome= | apelidos= | obra = hispaniaracing.com | editorial = | data= 30-01-2010 | dataacceso = 30-01-2010}}</ref> === Toro Rosso (2012-2013) === [[Ficheiro:Daniel Ricciardo 2012 Malaysia Qualify.jpg|miniatura|right|Ricciardo pilotando un [[Scuderia Toro Rosso|Toro Rosso]] no [[Gran Premio de Malaisia de 2012]].]] O 14 de decembro de 2011, confirmouse que Ricciardo podería pilotar un [[Scuderia Touro Rosso]] para a tempada {{f1|2012}}, xunto co francés [[Jean-Eric Vergne]].<ref>{{Cita novas | last = Elizalde | first = Pablo | date = 2011-12-14 | accessdate = 2011-12-14 | title = Ricciardo, Vergne to race for Toro Rosso in 2012 Formula 1 season | work = autosport.com | publisher = [[Haymarket Group|Haymarket Publications]] | url = http://www.autosport.com/news/report.php/id/96745}}</ref> [[Ficheiro:Daniel Ricciardo, United States Grand Prix, Austin 2012.jpg|miniatura|Ricciardo no [[Gran Premio dos Estados Unidos de 2012]]]] No [[Gran Premio de Australia de 2012]] o 18 de marzo de 2012, Ricciardo logrou superar ao seu compañeiro de equipo Vergne na última volta para chegar á meta no noveno lugar, acadando os seus dous primeiros puntos no Campionato do Mundo. En condicións de mollado en Malaisia terminou 12º, logo de ser dos primeiros en cambiar a pneumáticos lisos. En Bahrain clasificouse sexto, pero deixouse caer durante a carreira e terminou 15º. No [[Gran Premio de Mónaco de 2012]] sufriu a súa única retirada da tempada, logo de saír desde a 15ª posición. O 31 de outubro de 2012, Toro Rosso anunciou a renovación do contrato de Ricciardo para a tempada {{f1|2013}}.<ref>{{Cita novas | date = 2012-11-31 | accessdate = 2011-11-01 | title = Ricciardo and Vergne get another year | work = AUSmotive.com | publisher = AUSmotive.com | url = http://www.ausmotive.com/2012/11/01/ricciardo-and-vergne-get-another-year.html}}</ref> === Red Bull (2014 - 2018) === O 2 de setembro de 2013 Ricciardo revelouse como o substituto de Mark Webber en Red Bull, será o compañeiro de Sebastian Vettel, que é o actual campión do mundo. === Renault (2019–2020) === O 3 de agosto de 2018, o equipo [[Renault na Fórmula 1|Renault]] anunciou a fichaxe de Ricciardo por dúas tempadas, a partir de {{F1|2019}}, con [[Nico Hülkenberg]] como compañeiro de equipo. Daniel afirmou que "Probablemente foi unha das decisións máis difíciles da miña carreira ata agora. Pero pensei que era hora de probar algo diferente, un novo reto" e tamén que "(...) Sei que sempre que Renault estivo no deporte, dalgún xeito, gañou. Espero poder axudalos nesta viaxe e tamén contribuír dentro e fóra das pistas".<ref>{{citar web|URL=https://www.grandepremio.com.br/f1/noticias/renault-assina-com-ricciardo-mantem-hulkenberg-e-fecha-dupla-de-pilotos-para-temporada-2019|título=Renault assina com Ricciardo, mantém Hülkenberg e fecha dupla de pilotos para temporada 2019|data=3 de agosto de 2018|publicación=Grande Prêmio|dataacceso=23 de xaneiro de 2019}}</ref> ===McLaren (2021–2022)=== O 14 de maio de 2020, [[McLaren]] anunciou que Ricciardo competiría polo equipo a partir da tempada {{F1|2021}}, xunto a [[Lando Norris]].<ref>{{citar web|título=McLaren swoop for Daniel Ricciardo as Carlos Sainz replacement for 2021|url=https://www.formula1.com/en/latest/article.mclaren-swoop-for-daniel-ricciardo-as-carlos-sainz-replacement-for-2021.6CgsQLN5ZasbdFg4qCjbZo.html|data=14 de maio de 2020|website=formula1.com|dataacceso=14 de maio de 2020}}</ref> Ricciardo asinou un contrato de tres anos co equipo británico.<ref>{{citar web|título=F1: Ricciardo cita contrato de três anos como prova de 'crença' na McLaren|url=https://motorsport.uol.com.br/f1/news/f1-ricciardo-cita-contrato-de-tres-anos-como-prova-de-crenca-na-mclaren/5434461/|data=19 de febreiro de 2021|website=motorsport.uol.com.br|dataacceso=19 de febreiro de 2021}}</ref> O 12 de setembro de 2021, Ricciardo volveu gañar na Fórmula 1 no [[Gran Premio de Italia de 2021|Gran Premio de Italia]] e puxo fin á racha de McLaren de non gañar na Fórmula 1 desde o [[Gran Premio do Brasil de 2012]] e taménlogrou o dobrete do equipo con [[Lando Norris]], en segundo lugar, algo que non acontecera dende o [[Gran Premio do Canadá de 2010]].<ref>{{citar web |url=https://ge.globo.com/motor/formula-1/noticia/gp-da-italia-ricciardo-volta-a-vencer-apos-3-anos-verstappen-e-hamilton-batem.ghtml |título=GP da Itália: com Ricciardo, Mclaren vence pela 1ª vez desde 2012; Verstappen e Hamilton batem |data=12 de setembro de 2021 |dataacceso=12 de setembro de 2021 |website=Globoesporte.com}}</ref> O 24 de agosto de 2022, McLaren anunciou que Ricciardo deixaría o equipo ao final da tempada {{F1|2022}}, despois de que o seu contrato se rescinda de común acordo.<ref>{{citar web|título=F1: Ricciardo anuncia saída da McLaren ao final da temporada 2022 e abre caminho para Piastri|url=https://motorsport.uol.com.br/f1/news/f1-ricciardo-anuncia-saida-da-mclaren-ao-final-da-temporada-2022-e-abre-caminho-para-piastri/10357138/|data=24 de agosto de 2022|website=motorsport.uol.com.br|dataacceso=24 de agosto de 2022}}</ref><ref>{{citar web|url=https://www.motorsport.com/f1/news/ricciardo-mclaren-part-ways-2023/10357165/?fbclid=IwAR3WxtZicSXQiMAOmGMfVa0qytCqeGOEn6ahA6CZXmesygpNRPtvudj7H38|título=Daniel Ricciardo and McLaren to part ways after 2022 F1 season|website=www.motorsport.com|lingua=en|dataacceso=2022-08-24}}</ref> === Terceiro piloto de Red Bull (2023) === ===== 2023 ===== Despois de non poder conseguir un asento de Fórmula Un para a tempada {{f1|2023}}, Ricciardo volveu unirse á [[Red Bull Racing]] como terceiro piloto.<ref>{{Cite web|title=Red Bull confirm Ricciardo to return as third driver in 2023|date=23 de novembro de 2022|url=https://www.formula1.com/en/latest/article.breaking-red-bull-confirm-ricciardo-to-return-as-third-driver-in-2023.6ZDdiSXXF04SrATlJHk06O.html|access-date=23 de novembro de 2022|website=[[Formula 1]]|language=en}}</ref> O mesmo día que Ricciardo pilotaba o Red Bull RB19 nas probas de pneumáticos de Pirelli, anunciouse que ocuparía o asento vacante, facendo o seu regreso ao equipo AlphaTauri e á Fórmula Un para o [[Gran Premio de Hungría de 2023]]. Está preparado para correr xunto a [[Yuki Tsunoda]].<ref>{{cite web|url=https://scuderia.alphatauri.com/en/scuderia-alphatauri-welcomes-back-daniel-ricciardo/|title=SCUDERIA ALPHATAURI WELCOMES BACK DANIEL RICCIARDO|website=Scuderia AlphaTauri|date=11 de xullo de 2023|access-date=11 de xullo de 2023}}</ref> === AlphaTauri/RB (2023–2024) === ==== 2023 ==== [[Nyck de Vries]] foi substituído do seu asento na [[Scuderia AlphaTauri|AlphaTauri]] despois do [[Gran Premio do Reino Unido de 2023]],<ref>{{cite web|url=https://www.motorsport.com/f1/news/alphatauri-replace-de-vries-ricciardo-2023/10494714/|first=Filip|last=Cleeren|publisher=motorsport.com|title=AlphaTauri F1 set to replace De Vries for remainder of 2023|date=11 de xullo de 2023|access-date=11 de xullo de 2023|archive-date=12 de xullo de 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230712095537/https://www.motorsport.com/f1/news/alphatauri-replace-de-vries-ricciardo-2023/10494714/}}</ref> Anunciouse que Ricciardo ocuparía o asento vacante, facendo o seu regreso á Fórmula Un no [[Gran Premio de Hungría de 2023]],acompañando a [[Yuki Tsunoda]].<ref>{{cite web|url=https://scuderia.alphatauri.com/en/scuderia-alphatauri-welcomes-back-daniel-ricciardo/|title=SCUDERIA ALPHATAURI WELCOMES BACK DANIEL RICCIARDO|website=Scuderia AlphaTauri|date=11 de xullo de 2023|access-date=11 de xullo de 2023|archive-date=11 de xullo de 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230711143644/https://scuderia.alphatauri.com/en/scuderia-alphatauri-welcomes-back-daniel-ricciardo/}}</ref> [[Christian Horner]] confirmou máis tarde que Ricciardo asinara como un posible substituto de [[Sergio Pérez Mendoza|Sergio Pérez]] no equipo principal.<ref>{{cite web |last=Harrington |first=Alex |title=F1 News: Red Bull Chief Confirms Daniel Ricciardo Was Supposed to Replace This Driver |url=https://www.si.com/fannation/racing/f1briefings/news/f1-news-red-bull-chief-confirms-daniel-ricciardo-was-supposed-to-replace-this-driver-01j9505fhadtl |website=[[Sports Illustrated]] |publisher=[[Minute Media]] |access-date=1 de outubro de 2024 |date=19 de decembro de 2024 }}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> Ricciardo clasificouse e rematou na décimo terceira posición na súa primeira carreira de volta con AlphaTauri en Hungría, tras un incidente na primeira volta que o deixou último.<ref>{{Cite news|url=https://www.formula1.com/en/latest/article.ricciardo-felt-good-on-first-race-back-after-finishing-13th-in-strong.1O4PSTq5SuKDM58Vo1N1oG.html|title=Ricciardo 'felt good' on first race back after finishing 13th in 'strong showing' at Hungarian GP|work=Formula 1|date=25 de xullo de 2023|access-date=28 de xullo de 2023|archive-date=26 de xullo de 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230726035312/https://www.formula1.com/en/latest/article.ricciardo-felt-good-on-first-race-back-after-finishing-13th-in-strong.1O4PSTq5SuKDM58Vo1N1oG.html}}</ref> No [[Gran Premio de Bélxica de 2023|Gran Premio de Bélxica]] Ricciardo clasificouse 19º para a carreira principal despois de superar os límites da pista na súa última volta rápida mentres que o seu compañeiro de equipo Tsunoda clasificouse 11º, perdéndose por pouco un posto na Q3<ref>{{cite web |last1=McCartney |first1=Damien |title=Tiny mistake duds Ricciardo in Belgium qualifying |url=https://wwos.nine.com.au/motorsport/f1-news-2023-belgian-grand-prix-qualifying-results-charles-leclerc-on-pole-after-max-verstappen-grid-penalty/63e1991f-e26b-44de-bfdb-c9579a5fc218 |publisher=Nine News |access-date=14 de abril de 2024 |language=en |date=28 de xullo de 2023 |archive-date=29 de xullo de 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230729004519/https://wwos.nine.com.au/motorsport/f1-news-2023-belgian-grand-prix-qualifying-results-charles-leclerc-on-pole-after-max-verstappen-grid-penalty/63e1991f-e26b-44de-bfdb-c9579a5fc218 }}</ref> Ricciardo tivo un mellor rendemento na quenda de sprints, clasificándose 11º para a carreira máis curta e rematando 10º.<ref>{{cite web |title=Qualifying error puts brakes on Ricciardo's progress |url=https://www.grandprix.com.au/fan-zone/news/qualifying-error-puts-brakes-on-ricciardos-progress#:~:text=Ricciardo%20was%20quicker%20%E2%80%93%20and%20more,place%20with%20three%20laps%20remaining. |publisher=Formula 1 Australian Grand Prix 2025 |access-date=14 de abril de 2024 |language=en |date=31 de xullo de 2023 |archive-date=28 de marzo de 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240328091643/https://www.grandprix.com.au/fan-zone/news/qualifying-error-puts-brakes-on-ricciardos-progress#:~:text=Ricciardo%20was%20quicker%20%E2%80%93%20and%20more,place%20with%20three%20laps%20remaining.}}</ref> Na carreira principal, Ricciardo terminou 16º mentres que Tsunoda gañou un punto co décimo posto.<ref>{{cite web |last1=Mitchell |first1=Rory |title=Ricciardo not 'too discouraged' after lacklustre Belgium GP |url=https://racingnews365.com/ricciardo-not-too-discouraged-after-lacklustre-belgium-gp |website=RacingNews365 |access-date=14 de abril de 2024 |language=en |date=31 de xullo de 2023}}</ref> Durante os segundos adestramentos libres do [[Gran Premio dos Países Baixos de 2023|Gran Premio dos Países Baixos]], Ricciardo rompeuse un [[Metacarpo|óso metacarpiano]] na man en sete lugares, o que lle impediu competir durante o resto da fin de semana. [[Liam Lawson]] substituíu a Ricciardo, facendo o seu debut na F1.<ref name="CleerenAug2023">{{cite news |last1=Cleeren |first1=Filip |title=Ricciardo out of F1 Dutch GP with injured hand, Lawson to sub |url=https://www.motorsport.com/f1/news/ricciardo-out-of-f1-dutch-gp-with-broken-wrist/10511470/ |access-date=25 de agosto de 2023 |work=www.motorsport.com |date=25 de agosto de 2023 |language=en |archive-date=27 de agosto de 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230827073909/https://www.motorsport.com/f1/news/ricciardo-out-of-f1-dutch-gp-with-broken-wrist/10511470/}}</ref><ref name="JacksonDutchRuledOut">{{cite news |last1=Jackson |first1=Kieran |title=Daniel Ricciardo ruled out of Dutch Grand Prix |url=https://www.independent.co.uk/f1/f1-daniel-ricciardo-liam-lawson-dutch-zandvoort-b2399573.html |access-date=25 de agosto de 2023 |work=The Independent |date=25 de agosto de 2023 |language=en |archive-date=25 de agosto de 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230825173417/https://www.independent.co.uk/f1/f1-daniel-ricciardo-liam-lawson-dutch-zandvoort-b2399573.html}}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.foxsports.com.au/motorsport/formula-one/seven-fractures-red-bull-comes-clean-on-ricciardos-broken-hand/news-story/55d3a40711c48b470c4da26fd7c3d6ca |title='Seven fractures': Red Bull comes clean on Ricciardo's broken hand |date=14 de setembro de 2023 |access-date=26 de setembro de 2023 |archive-date=26 de setembro de 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230926200553/https://www.foxsports.com.au/motorsport/formula-one/seven-fractures-red-bull-comes-clean-on-ricciardos-broken-hand/news-story/55d3a40711c48b470c4da26fd7c3d6ca}}</ref> A lesión de Riccardo obrigouno a perderse as seguintes catro probas en [[Gran Premio de Italia de 2023|Italia]], [[Gran Premio de Singapur de 2023|Singapur]], [[Gran Premio do Xapón de 2023|Xapón]] e [[Gran Premio de Qatar de 2023 |Qatar]] con Lawson substituíndoo para as catro carreiras, pero volveu para o [[Gran Premio dos Estados Unidos de 2023|Gran Premio dos Estados Unidos]].<ref>{{cite news |last1=Coleman |first1=Madeline |title=Daniel Ricciardo to drive in U.S. Grand Prix |url=https://theathletic.com/4960852/2023/10/13/daniel-ricciardo-us-grand-prix-return/ |access-date=16 de outubro de 2023 |work=The Athletic |date=13 de outubro de 2023 |language=en |archive-date=16 de outubro de 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231016172720/https://theathletic.com/4960852/2023/10/13/daniel-ricciardo-us-grand-prix-return/}}</ref> Ricciardo clasificouse no cuarto posto, o mellor da tempada no [[Gran Premio de México de 2023|Gran Premio da Cidade de México]]. Rematou a carreira na 7ª posición, o que deulle a AlphaTauri o seu mellor resultado da tempada. Este resultado levou a AlphaTauri ao oitavo posto no campionato de construtores, despois de estar último durante a maior parte da tempada.<ref>{{cite web|url=https://www.formula1.com/en/latest/article.leclerc-takes-sensational-pole-ahead-of-sainz-and-verstappen-as-ferrari-lock.0gEgT5bhynQTLwPkA1G2r.html|title=HLeclerc takes sensational pole ahead of Sainz and Verstappen as Ferrari lock out front row in Mexico City|website=Formula1.com|date= 29 de outubro de 2023|access-date=29 de outubro de 2023|archive-date=29 de outubro de 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231029022752/https://www.formula1.com/en/latest/article.leclerc-takes-sensational-pole-ahead-of-sainz-and-verstappen-as-ferrari-lock.0gEgT5bhynQTLwPkA1G2r.html}}</ref> ==== 2024 ==== [[Ficheiro:Daniel_Ricciardo_2024_Chinese_GP.jpg|thumb|Ricciardo no [[Gran Premio da China de 2024]]]] AlphaTauri, que pasou a chamarse [[RB Formula One Team|RB]] para a tempada {{F1|2024}},<ref name="AT Rebrand 2024">{{Cite web |title=AlphaTauri's new name for 2024 is confirmed |url=https://www.formula1.com/en/latest/article.alphatauri-rebrand-confirmed-for-2024-season-as-new-team-name-revealed.4xAWHWI66d5L9mFELLGb6J.html |access-date=2024-01-24 |website=www.formula1.com |language=en |archive-date=24 de xaneiro de 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240124122741/https://www.formula1.com/en/latest/article.alphatauri-rebrand-confirmed-for-2024-season-as-new-team-name-revealed.4xAWHWI66d5L9mFELLGb6J.html}}</ref> mantivo a Ricciardo xunto a Tsunoda.<ref>{{Cite web |title=Tsunoda and Ricciardo to race for AlphaTauri in 2024 |url=https://www.formula1.com/en/latest/article.breaking-tsunoda-and-ricciardo-to-race-for-alphatauri-in-2024.4IaMzYxZMeOSG6qw1FOXJn.html |access-date=23 de setembro de 2023 |website=www.formula1.com |language=en |archive-date=23 de setembro de 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230923040837/https://www.formula1.com/en/latest/article.breaking-tsunoda-and-ricciardo-to-race-for-alphatauri-in-2024.4IaMzYxZMeOSG6qw1FOXJn.html}}</ref> No [[Gran Premio de Bahrain de 2024]], Ricciardo clasificouse na 14ª posición, a tres postos do seu compañeiro de equipo e a 0,150 segundos da Q2.<ref>{{cite web |last1=Cleeren |first1=Filip |title=Ricciardo "grumpy" after messy Bahrain F1 qualifying |url=https://www.autosport.com/f1/news/ricciardo-grumpy-after-messy-bahrain-f1-qualifying/10582151/ |publisher=Autosport |access-date=15 de abril de 2024 |language=en |date=2 de marzo de 2024}}</ref> Rematou a carreira no 13º posto, tras cambiar de posición con Tsunoda nun intento de adiantar a [[Kevin Magnussen]] no 12º posto nas últimas seis voltas.<ref>{{cite web |last1=Rayson |first1=Zac |title=Ricciardo blasts 'immature' teammate over near crash … AFTER the race |url=https://www.foxsports.com.au/motorsport/formula-one/f1-2024-bahrain-grand-prix-daniel-ricciardo-slams-yuki-tsunoda-rb-team-orders-news-teammate-drama/news-story/f01952b09b090fb45029797ba08471e7 |work=FOX Sports |access-date=15 de abril de 2024 |language=en |date=2 de marzo de 2024}}</ref> No [[Gran Premio de Arabia Saudita de 2024]], Ricciardo afrontou un fin de semana decepcionante, clasificándose no 14º posto e rematou a carreira no 16º posto, que o viu saírse na última volta.<ref>{{cite web |last1=Cleeren |first1=Filip |title=Ricciardo labels F1 Saudi Arabian GP Q2 elimination a 'mystery' |url=https://www.motorsportweek.com/2024/03/09/ricciardo-labels-f1-saudi-arabian-gp-q2-elimination-a-mystery/ |publisher=Motorsport Week |access-date=15 de abril de 2024 |date=9 de marzo de 2024}}</ref><ref>{{cite web |title='Very odd': Embarrassing moment sums up Ricciardo woes as rival makes statement F1 seat battle |url=https://www.foxsports.com.au/motorsport/formula-one/very-odd-embarrassing-moment-sums-up-ricciardo-woes-as-rival-makes-statement-f1-seat-battle/news-story/20467eb80b23386513dbc933f2f6a8c6 |website=FOX Sports |publisher=news.com.au |access-date=15 de abril de 2024 |language=en |date=9 de marzo de 2024}}</ref> No [[Gran Premio de Australia de 2024]], Ricciardo clasificouse na 18º posición, despois de que eliminasen a súa última volta de clasificación por exceder os límites da pista. Foi eliminado na Q1 por primeira vez nas súas 10 carreiras no Gran Premio do seu país.<ref>{{cite web |last1=Patterson |first1=Emily |title=Ricciardo's error delivers qualifying deathblow |url=https://wwos.nine.com.au/motorsport/australian-grand-prix-2024-qualifying-results-daniel-ricciardo-eliminated-in-q1-max-verstappen-pole-position-oscar-piastri-p6/53aa3366-bb09-4ba4-90d7-d8fa3e396865 |publisher=Nine News |access-date=15 de abril de 2024 |language=en |date=23 de marzo de 2024}}</ref> Ricciardo mellorou na carreira, rematando no 12º lugar.<ref>{{cite web |title=Daniel Ricciardo confident of turnaround after 12th place result at Melbourne Grand Prix |url=https://www.heraldsun.com.au/sport/motorsport/daniel-ricciardo-confident-of-turnaround-after-12th-place-result-at-melbourne-grand-prix/news-story/5adf852c716417023e3df5b58c249e5d?amp&nk=d3c4c178b6fcd303ee5f1623fff6ad6d-1711266306 |website=Herald Sun |publisher=News Corp Australia Sports |access-date=15 de abril de 2024 |archive-url=https://archive.today/20240324074450/https://www.heraldsun.com.au/sport/motorsport/daniel-ricciardo-confident-of-turnaround-after-12th-place-result-at-melbourne-grand-prix/news-story/5adf852c716417023e3df5b58c249e5d?amp&nk=d3c4c178b6fcd303ee5f1623fff6ad6d-1711266306 |archive-date=24 de marzo de 2024 |language=en |date=24 de marzo de 2024}}</ref> No [[Gran Premio do Xapón de 2024|Gran Premio do Xapón]], Ricciardo foi substituído por [[Ayumu Iwasa]] para a primeira sesión de adestramentos da fin de semana.<ref>{{cite web |last1=Jackson |first1=Kieran |title=Daniel Ricciardo to be replaced for Japanese Grand Prix practice |url=https://www.independent.co.uk/f1/daniel-ricciardo-rb-japanese-grand-prix-f1-b2518293.html |website=The Independent |access-date=26 de abril de 2024 |language=en |date=25 de marzo de 2024}}</ref><ref>{{cite web |title=Rising star to make F1 weekend debut at Suzuka |url=https://www.formula1.com/en/latest/article/red-bull-backed-rising-star-ayumu-iwasa-to-make-f1-weekend-debut-with-rb.6mRW558GisArscLn6MArX |publisher=Formula One |access-date=26 de abril de 2024 |language=en |date=26 de marzo de 2024}}</ref> Na clasificación, Ricciardo chegou á 11ª posición, perdendo a Q3 a 0,055 segundos do seu compañeiro de equipo Tsunoda.<ref>{{cite web |last1=Moxon |first1=Daniel |title=Ricciardo sends threat to team-mate Tsunoda after 'bump' at Japanese GP |url=https://www.mirror.co.uk/sport/formula-1/ricciardo-tsunoda-japanese-gp-qualifying-32525391 |website=The Mirror |access-date=20 de abril de 2024 |language=en |date=6 de abril de 2024}}</ref> Ricciardo retirouse na primeira volta da carreira tras chocar con [[Alexander Albon]] na primeira chicana que levou a ambos os pilotos a bater contra as barreiras.<ref>{{cite web |last1=Doyle |first1=Michael |title=Max Verstappen wins, Daniel Ricciardo out on lap one at Suzuka |url=https://www.abc.net.au/news/2024-04-07/max-verstappen-wins-formula-1-japanese-grand-prix/103306284 |website=ABC News |access-date=20 de abril de 2024 |language=en-AU |date=7 de abril de 2024}}</ref> Os comisarios consideraron que se trataba dun incidente de carreiras debido a circunstancias que involucraron ao [[Aston Martin na Fórmula 1|Aston Martin]] de [[Lance Stroll]] na curva.<ref>{{cite web |last1=Khorounzhiy |first1=Valentin |title=Two reasons Ricciardo escaped penalty for Albon Japanese GP crash |url=https://www.the-race.com/formula-1/daniel-ricciardo-no-penalty-f1-japanese-gp-start-crash-alex-albon/ |website=The Race |access-date=20 de abril de 2024 |language=en |date=7 de abril de 2024}}</ref><ref>{{cite web |title=Ricciardo and Albon give their views on clash at Suzuka |url=https://www.formula1.com/en/latest/article/ricciardo-and-albon-give-their-views-on-first-lap-clash-at-suzuka-as.2nqBOzk91seqeBKtlkm4xE |publisher=Formula One |access-date=20 de abril de 2024 |language=en |date=7 de abril de 2024}}</ref> Na primeira carreira ao sprint da tempada no [[Gran Premio da China de 2024|Gran Premio da China]], Ricciardo acabou no 11º posto dende a súa 14ª posición na clasifición.<ref>{{cite web |last1=Straw |first1=Edd |title=Ricciardo's F1 breakthrough - is it real and what's behind it? |url=https://www.the-race.com/formula-1/ricciardo-chinese-gp-breakthrough-rb-chassis/ |website=The Race |access-date=26 de abril de 2024 |language=en |date=20 de abril de 2024}}</ref> Retirouse da carreira principal durante o período do coche de seguridade na volta 26 tras ser chocado na súa parte traseira por Lance Stroll cando os dous entraban na horquilla.<ref>{{cite web |last1=Doyle |first1=Michael |title='He's not even looking at me': Ricciardo fumes as Stroll crash ends his race in China |url=https://www.abc.net.au/news/2024-04-21/formula-1-chinese-grand-prix-max-verstappen-wins/103306300 |website=ABC News |access-date=26 de abril de 2024 |language=en-AU |date=21 de abril de 2024}}</ref> Nunha entrevista posterior á carreira, Ricciardo criticou a Stroll por non prestar atención e responsabilizarse da colisión.<ref>{{cite web |title=Ricciardo insists Stroll collision 'wasn't like a love tap' |url=https://www.formula1.com/en/latest/article/wasnt-like-it-was-a-love-tap-frustrated-ricciardo-gives-verdict-after-race.cNyHbSXQgJbCox2l5RyMX |publisher=Formula One |access-date=26 de abril de 2024 |language=en |date=21 de abril de 2024}}</ref> Despois da carreira, que viu a retirada dos dous coches RB,<ref>{{cite web |last1=Noble |first1=Jonathan |title=RB brands Ricciardo/Tsunoda Chinese GP crashes "unnecessary" |url=https://www.autosport.com/f1/news/rb-brands-ricciardo-tsunoda-chinese-gp-crashes-unnecessary/10602080/ |website=Autosport |access-date=26 de abril de 2024 |language=en |date=23 de abril de 2024}}</ref> Ricciardo recibiu unha penalización de tres postos na grella para o [[Gran Premio de Miami de 2024|Gran Premio de Miami]] despois de que os comisarios descubrisen que superara ao [[Haas F1 Team|Haas]] de [[Nico Hülkenberg]] baixo o coche de seguridade.<ref>{{cite web |title=Ricciardo hit with three-place grid penalty for Miami |url=https://www.formula1.com/en/latest/article/ricciardo-hit-with-three-place-grid-penalty-for-miami-weekend-after-chinese.375ketmLgDBm2410PPAIek |publisher=Formula One |access-date=26 de abril de 2024 |language=en |date=21 de abril de 2024}}</ref> En [[Gran Premio de Miami de 2024|Miami]], Ricciardo clasificouse cuarto no sprint e rematou a carreira na súa posición inicial, puntuando por primeira vez na tempada. Recibiu eloxios durante o sprint pola súa defensa contra [[Carlos Sainz Vázquez de Castro|Carlos Sainz]] da [[Scuderia Ferrari|Ferrari]].<ref>{{cite web |title='Keep a few people quiet': Ricciardo savours his first points of the season in Miami |url=https://www.smh.com.au/sport/motorsport/keep-a-few-people-quiet-ricciardo-savours-his-first-points-of-the-season-in-miami-20240505-p5fozb.html |website=The Sydney Morning Herald |access-date=2 de xuño de 2024 |archive-url=https://archive.today/20240506075625/https://www.smh.com.au/sport/motorsport/keep-a-few-people-quiet-ricciardo-savours-his-first-points-of-the-season-in-miami-20240505-p5fozb.html |archive-date=6 de maio de 2024 |language=en |date=5 de maio de 2024}}</ref> Para a carreira principal, Ricciardo clasificouse no 18º posto, pero partíu no 20º posto debido a súa penalización na grella en [[Xangai]], e terminou na 15ª posición.<ref>{{cite web |last1=Clayton |first1=Matt |title=Ricciardo still buoyant after "complete contrast" |url=https://www.grandprix.com.au/fan-zone/news/ricciardo-still-buoyant-after-complete-contrast |publisher=Formula One Australian Grand Prix |access-date=2 de xuño de 2024 |language=en |date=6 de maio de 2024}}</ref> Atribuíu o seu descenso na cualificación á falta de adherencia dos pneumáticos na súa volta rápida.<ref>{{cite web |title=Ricciardo explains dramatic slump in Miami |url=https://www.formula1.com/en/latest/article/ricciardo-explains-dramatic-slump-in-miami-after-going-from-p4-in-sprint-to.3OZobnKLHlleBblL3taHph |publisher=Formula One |access-date=2 de xuño de 2024 |language=en |date=4 de maio de 2024}}</ref> Ricciardo pasou á Q3 por primeira vez no [[Gran Premio da Emilia-Romaña de 2024|Gran Premio da Emilia-Romaña]], superando ao [[Red Bull Racing| Red Bull]] de [[Sergio Pérez Mendoza|Sergio Pérez]] por 0,015 segundos no segundo segmento.<ref>{{cite web |last1=McKern |first1=James |title=Daniel Ricciardo ruins Red Bull rival with qualifying masterclass |url=https://www.news.com.au/sport/motorsport/formula-one/daniel-ricciardo-ruins-red-bull-rival-with-qualifying-masterclass/news-story/fadcf8bdd819b7800f3c1c5f821f85eb |website=news.com.au |access-date=2 de xuño de 2024 |language=en |date=19 de maio de 2024}}</ref> Despois dunha mala saída na 9º posición, Ricciardo rematou a carreira catro postos por baixo no 13º posto.<ref>{{cite web |last1=Patterson |first1=Emily |title=Ricciardo rues 'smaller details' after backward step |url=https://www.nine.com.au/sport/motorsport/f1-news-2024-daniel-ricciardo-rues-poor-race-start-traffic-at-emilia-romagna-grand-prix-rb-20240520-p5jf26.html |publisher=[[Nine News]] |access-date=2 de xuño de 2024 |language=en |date=20 de maio de 2024}}</ref> Ricciardo foi liberado por RB despois do Gran Premio de Singapur, e foi substituído por [[Liam Lawson]] no seguinte [[Gran Premio dos Estados Unidos de 2024]] en diante.<ref>{{cite web|url=https://www.formula1.com/en/latest/article/breaking-lawson-to-replace-ricciardo-at-rb-for-remainder-of-the-season.2TZRpkQAnucdPwAgudqdJ2|title=Lawson to replace Ricciardo at RB for remainder of the season|website=Formula 1.com|date=26 de setembro de 2024|access-date=26 de setembro de 2024}}</ref><ref>{{cite web |last1=Coch |first1=Mat |title=Daniel Ricciardo F1 exit confirmed |url=https://speedcafe.com/daniel-ricciardo-f1-exit-confirmed/ |publisher=[[Speedcafe]] |access-date=27 de setembro de 2024 |language=en |date=27 de setembro de 2024}}</ref> Jake Boxall-Legge de ''[[Autosport]]'' máis tarde calificou de "perda de tempo" o seu regreso ao equipo Red Bull unha vez que Lawson ascendeu ao equipo principal.<ref>{{cite web |last=Boxall-Legge |first=Jake |title=Why Red Bull's Lawson pick renders its Ricciardo experiment a waste of time |url=https://www.autosport.com/f1/news/why-red-bulls-lawson-pick-renders-its-ricciardo-experiment-a-waste-of-time/10683272/ |website=[[Autosport]] |publisher=[[Motorsport Network]] |access-date=19 de decembro de 2024 |date=19 de decembro de 2024}}</ref> == Resumo e resultados == === Resumo da súa carreira === {| class="wikitable" style="font-size: 90%; text-align:center" ! Tempada ! Series ! Equipo ! Carreiras ! Gañadas ! Poles ! Volta rápida ! Podios ! Puntos ! Pos. Final |- ! 2005 |align=left| Western Australian Formula Ford Championship |align=left| Privado | 3 | 0 | 0 | ? | 0 | 74 | 8º |- !rowspan=3| 2006 |align=left| [[JK Racing Asia Series|Formula BMW Asia]] |align=left| Eurasia Motorsport | 19 | 2 | 3 | 3 | 12 | 231 |style="background-color:#FFDF9F"| '''3º''' |- |align=left| [[2006 Formula BMW UK season|Formula BMW UK]] |align=left| Motaworld Racing | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 | 20º |- |align=left| [[Formula BMW|Formula BMW World Final]] |align=left| [[Fortec Motorsport]] | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | N/A | 5º |- !rowspan=2| 2007 |align=left| [[2007 Formula Renault seasons#2007 Formula Renault 2.0 Italia season|Formula Renault 2.0 Italy]] |align=left rowspan=2| [[RP Motorsport]] | 14 | 0 | 0 | 0 | 0 | 196 | 6º |- |align=left| [[2007 Eurocup Formula Renault 2.0 season|Eurocup Formula Renault 2.0]] | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | NC |- !rowspan=4| 2008 |align=left| [[2008 Formula Renault seasons#Formula Renault 2.0 West European Cup season|Formula Renault 2.0 WEC]] |align=left rowspan=4| [[SG Formula]] | 15 | 8 | 9 | 7 | 11 | 192 |style="background-color:#FFFFBF"| '''1º''' |- |align=left| [[2008 Eurocup Formula Renault 2.0 season|Eurocup Formula Renault 2.0]] | 18 | 6 | 5 | 5 | 7 | 136 |style="background-color:#DFDFDF"| '''2º''' |- |align=left| [[2008 Formula 3 Euro Series season|Formula 3 Euro Series]] | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | N/A | NC† |- |align=left| [[2008 Masters of Formula 3|Masters of Formula 3]] | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | N/A | NC |- !rowspan=4| 2009 |align=left| [[2009 British Formula 3 season|British Formula 3 Championship]] |align=left rowspan=2| [[Carlin Motorsport]] | 20 | 7 | 6 | 5 | 13 | 275 |style="background-color:#FFFFBF"| '''1º''' |- |align=left| [[2009 Masters of Formula 3|Masters of Formula 3]] | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | N/A | NC |- |align=left| [[2009 Formula Renault 3.5 Series season|Formula Renault 3.5 Series]] |align=left| [[Tech 1 Racing]] | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 34º |- |align=left| [[2009 Macau Grand Prix|Macau Grand Prix]] |align=left| [[Carlin Motorsport|Carlin]] | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | N/A | NC |- !rowspan=2| 2010 |align=left| [[2010 Formula Renault 3.5 Series season|Formula Renault 3.5 Series]] |align=left| [[Tech 1 Racing]] | 16 | 4 | 8 | 5 | 8 | 136 |style="background-color:#DFDFDF"| '''2º''' |- |align=left|[[Campionato Mundial de Fórmula 1 de 2010|Fórmula 1]] |align=left|[[Scuderia Toro Rosso]] |colspan=7| Piloto de probas |- !rowspan=3| 2011 |align=left| [[2011 Formula Renault 3.5 Series season|Formula Renault 3.5 Series]] |align=left| [[ISR Racing|ISR]] | 12 | 1 | 2 | 3 | 6 | 144 | 5º |- |align=left rowspan=2|[[Campionato Mundial de Fórmula 1 de 2011|Fórmula 1]] |align=left|[[Scuderia Toro Rosso]] |colspan=7| Piloto de probas |- |align=left|[[HRT F1 Team]] | 11 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 27º |- ! 2012 |align=left|[[Campionato Mundial de Fórmula 1 de 2012|Fórmula 1]] |align=left|[[Scuderia Toro Rosso]] | 20 | 0 | 0 | 0 | 0 | 10 | 18º |- ! 2013 |align=left|[[Campionato Mundial de Fórmula 1 de 2013|Fórmula 1]] |align=left|[[Scuderia Toro Rosso]] | 19 | 0 | 0 | 0 | 0 | 20 | 14º |- ! 2014 | align=left|[[Campionato Mundial de Fórmula 1 de 2014|Fórmula 1]] | align=left|[[Infiniti]] [[Red Bull Racing]] | 19 | 3 | 0 | 1 | 8 | 238 |style="background-color:#FFDF9F"| '''3º''' |- ! 2015 | align=left|[[Campionato Mundial de Fórmula 1 de 2015|Fórmula 1]] | align=left|[[Infiniti]] [[Red Bull Racing]] | 19 | 0 | 0 | 3 | 2 | 92 | 8º |- ! 2016 | align=left|[[Campionato Mundial de Fórmula 1 de 2016|Fórmula 1]] | align=left|[[Red Bull Racing]] | 21 | 1 | 1 | 4 | 8 | 256 |bgcolor="#ffdf9f"| 3º |- ! 2017 | align=left|[[Campionato Mundial de Fórmula 1 de 2017|Fórmula 1]] | align=left|[[Red Bull Racing]] | 20 | 1 | 0 | 1 | 9 | 200 | 5º |- ! 2018 | align=left|[[Campionato Mundial de Fórmula 1 de 2018|Fórmula 1]] | align=left|[[Red Bull Racing|Aston Martin Red Bull Racing]] | 21 | 2 | 2 | 4 | 2 | 170 | 6º |- ! 2019 | align=left|[[Campionato Mundial de Fórmula 1 de 2019|Fórmula 1]] | align=left|[[Renault na Fórmula 1|Renault F1 Team]] | 21 | 0 | 0 | 0 | 0 | 54 | 9º |- ! 2020 | align=left|[[Campionato Mundial de Fórmula 1 de 2020|Fórmula 1]] | align=left|[[Renault na Fórmula 1|Renault F1 Team]] | 17 | 0 | 0 | 2 | 2 | 119 | 5º |- ! 2021 | align=left|[[Campionato Mundial de Fórmula 1 de 2021|Fórmula 1]] | align=left|[[McLaren|McLaren F1 Team]] | 22 | 1 | 0 | 1 | 1 | 115 | 8º |- ! 2022 | align=left|[[Campionato Mundial de Fórmula 1 de 2022|Fórmula 1]] | align=left|[[McLaren|McLaren F1 Team]] | 22 | 0 | 0 | 0 | 0 | 37 | 11º |- ! 2023 | align=left|[[Campionato Mundial de Fórmula 1 de 2023|Fórmula 1]] | align=left|[[Scuderia AlphaTauri|AlphaTauri AT04]] | 8 | 0 | 0 | 0 | 0 | 6 | 17º |- ! 2024 | align=left|[[Campionato Mundial de Fórmula 1 de 2024|Fórmula 1]] | align=left|[[RB Formula One Team|RB]]-[[Honda RBPT]] | 18 | 0 | 0 | 1 | 0 | 12 | 17º |} <!--<nowiki>*</nowiki> Tempada en curso.--> === Resultados completos na Fórmula Un === ([[Modelo:Lenda de resultados do piloto de Fórmula 1|Chave]]) As carreiras en letra grosa indican '''[[pole position]]'''; as carreiras en ''cursiva'' indican ''[[volta rápida]]''. {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%" |- ! Ano ! Equipo ! Chasis ! Motor ! 1 ! 2 ! 3 ! 4 ! 5 ! 6 ! 7 ! 8 ! 9 ! 10 ! 11 ! 12 ! 13 ! 14 ! 15 ! 16 ! 17 ! 18 ! 19 ! 20 ! 21 ! 22 ! 23 ! 24 ! Pos. ! [[Sistemas de puntuación da Fórmula 1|Puntos]] |- |rowspan=2| {{F1|2011}} ! [[Scuderia Toro Rosso]] ! [[Scuderia Toro Rosso|Toro Rosso]] [[Toro Rosso STR6|STR6]] ! [[Scuderia Ferrari|Ferrari]] 056 2.4 [[motor V8|V8]] |bgcolor="#F1F8FF"| [[Gran Premio de Australia de 2011|AUS]]<br /><small>PP</small> |bgcolor="#F1F8FF"| [[Gran Premio de Malaisia de 2011|MAL]]<br /><small>PP</small> |bgcolor="#F1F8FF"| [[Gran Premio da China de 2011|CHN]]<br /><small>PP</small> |bgcolor="#F1F8FF"| [[Gran Premio de Turquía de 2011|TUR]]<br /><small>PP</small> |bgcolor="#F1F8FF"| [[Gran Premio de España de 2011|ESP]]<br /><small>PP</small> |bgcolor="#F1F8FF"| [[Gran Premio de Mónaco de 2011|MON]]<br /><small>PP</small> |bgcolor="#F1F8FF"| [[Gran Premio do Canadá de 2011|CAN]]<br /><small>PP</small> |bgcolor="#F1F8FF"| [[Gran Premio de Europa de 2011|EUR]]<br /><small>PP</small> | | | | | | | | | | | | | | | | |rowspan=2| 27º |rowspan=2| 0 |- ! [[Hispania Racing F1 Team]] ! [[Hispania Racing F1 Team|Hispania]] [[Hispania F111|F111]] ! [[Cosworth]] CA2011 [[motor V8|V8]] | | | | | | | | |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio do Reino Unido de 2011|RU]]<br /><small>19</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Alemaña de 2011|ALE]]<br /><small>19</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Hungría de 2011|HUN]]<br /><small>18</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Gran Premio de Bélxica de 2011|BEL]]<br /><small>Ret</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Italia de 2011|ITA]]<br /><small>NC</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Singapur de 2011|SIN]]<br /><small>19</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio do Xapón de 2011|XPN]]<br /><small>22</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Corea de 2011|COR]]<br /><small>19</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio da India de 2011|IND]]<br /><small>18</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Gran Premio de Abu Zabi de 2011|ABU]]<br /><small>Ret</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio do Brasil de 2011|BRA]]<br /><small>20</small> | | | | | |- | {{f1|2012}} ! [[Scuderia Toro Rosso]] ! [[Toro Rosso STR7|STR7]] ! [[Scuderia Ferrari|Ferrari]] Tipo 056 2´4 [[motor V8|V8]] |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio de Australia de 2012|AUS]]<br /><small>9</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Malaisia de 2012|MAL]]<br /><small>12</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio da China de 2012|CHN]]<br /><small>17</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Bahrain de 2012|BAH]]<br /><small>15</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de España de 2012|ESP]]<br /><small>13</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Gran Premio de Mónaco de 2012|MON]]<br /><small>Ret</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio do Canadá de 2012|CAN]]<br /><small>14</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Europa de 2012|EUR]]<br /><small>11</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio do Reino Unido de 2012|RU]]<br /><small>13</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Alemaña de 2012|ALE]]<br /><small>13</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Hungría de 2012|HUN]]<br /><small>15</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio de Bélxica de 2012|BEL]]<br /><small>9</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Italia de 2012|ITA]]<br /><small>12</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio de Singapur de 2012|SIN]]<br /><small>9</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio do Xapón de 2012|XPN]]<br /><small>10</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio de Corea de 2012|COR]]<br /><small>9</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio da India de 2012|IND]]<br /><small>13</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio de Abu Zabi de 2012|ABU]]<br /><small>10</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio dos Estados Unidos de 2012|USA]]<br /><small>12</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio do Brasil de 2012|BRA]]<br /><small>13</small> | | | | | 18º | 10 |- | {{F1|2013}} ! [[Scuderia Toro Rosso]] ! [[Toro Rosso STR8|STR8]] ! [[Scuderia Ferrari|Ferrari]] Tipo 056 2´4 [[motor V8|V8]] |bgcolor="#EFCFFF"| [[Gran Premio de Australia de 2013|AUS]]<br /><small>Ret</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Malaisia de 2013|MAL]]<br /><small>18†</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio da China de 2013|CHN]]<br /><small>7</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Bahrain de 2013|BAH]]<br /><small>16</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio de España de 2013|ESP]]<br /><small>10</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Gran Premio de Mónaco de 2013|MON]]<br /><small>Ret</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio do Canadá de 2013|CAN]]<br /><small>15</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio do Reino Unido de 2013|RU]]<br /><small>8</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Alemaña de 2013|ALE]]<br /><small>12</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Hungría de 2013|HUN]]<br /><small>13</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio de Bélxica de 2013|BEL]]<br /><small>10</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio de Italia de 2013|ITA]]<br /><small>7</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Gran Premio de Singapur de 2013|SIN]]<br /><small>Ret</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Corea de 2013|COR]]<br /><small>19†</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio do Xapón de 2013|XPN]]<br /><small>13</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio da India de 2013|IND]]<br /><small>10</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio de Abu Zabi de 2013|ABU]]<br /><small>16</small> |bgcolor="#CFCFFF"| [[Gran Premio dos Estados Unidos de 2013|USA]]<br /><small>11</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio do Brasil de 2013|BRA]]<br /><small>10</small> | | | | | | 14º | 20 |- | {{F1|2014}} ! [[Red Bull Racing|Infiniti Red Bull Racing]] ! [[Red Bull Racing|Red Bull]] [[Red Bull RB10|RB10]] ! [[Renault Sport F1|Renault]] Energy F1-2014 1.6 [[motor V6|V6]] [[Turbocharger|t]] |bgcolor="#000000" style="color: white;"| [[Gran Premio de Australia de 2014|AUS]]<br /><small>DSC</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Gran Premio de Malaisia de 2014|MAL]]<br /><small>Ret</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio de Bahrain de 2014|BAH]]<br /><small>4</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio da China de 2014|CHN]]<br /><small>4</small> |bgcolor="#ffdf9f"| [[Gran Premio de España de 2014|ESP]]<br /><small>3</small> |bgcolor="#ffdf9f"| [[Gran Premio de Mónaco de 2014|MON]]<br /><small>3</small> |bgcolor=#FFFFBF| [[Gran Premio do Canadá de 2014|CAN]]<br /><small>1</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio de Austria de 2014|AUT]]<br /><small>8</small> |bgcolor="#ffdf9f"| [[Gran Premio do Reino Unido de 2014|RU]]<br /><small>3</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio de Alemaña de 2014|ALE]]<br /><small>6</small> |bgcolor=#FFFFBF| [[Gran Premio de Hungría de 2014|HUN]]<br /><small>1</small> |bgcolor=#FFFFBF| [[Gran Premio de Bélxica de 2014|BEL]]<br /><small>1</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio de Italia de 2014|ITA]]<br /><small>5</small> |bgcolor="#ffdf9f"| [[Gran Premio de Singapur de 2014|SIN]]<br /><small>3</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio do Xapón de 2014|XPN]]<br /><small>4</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio de Rusia de 2014|RUS]]<br /><small>7</small> |bgcolor="#ffdf9f"| [[Gran Premio dos Estados Unidos de 2014|USA]]<br /><small>3</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Gran Premio do Brasil de 2014|BRA]]<br /><small>Ret</small> |bgcolor="#DFFFDF"| [[Gran Premio de Abu Zabi de 2014|ABU]]<br /><small>4</small> | | | | | |bgcolor="#ffdf9f"| '''3º''' |bgcolor="#ffdf9f"| '''238''' |- | {{F1|2015}} ! [[Red Bull Racing|Infiniti Red Bull Racing]] ! [[Red Bull Racing|Red Bull]] [[Red Bull RB11|RB11]] ! [[Renault Sport F1|Renault]] Energy F1-2015 1.6 [[motor V6|V6]] [[Turbocharger|t]] |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Australia de 2015|AUS]]<br /><small>6</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Malaisia de 2015|MAL]]<br /><small>10</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio da China de 2015|CHN]]<br /><small>9</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Bahrain de 2015|BHR]]<br /><small>6</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de España de 2015|ESP]]<br /><small>7</small> |style="background-color:#DFFFDF"| ''[[Gran Premio de Mónaco de 2015|MON]]''<br /><small>5</small> |style="background-color:#CFCFFF"| [[Gran Premio do Canadá de 2015|CAN]]<br /><small>13</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Austria de 2015|AUT]]<br /><small>10</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Gran Premio do Reino Unido de 2015|RU]]<br /><small>Ret</small> |bgcolor="#ffdf9f"| ''[[Gran Premio de Hungría de 2015|HUN]]''<br /><small>3</small> |style="background-color:#EFCFFF"| [[Gran Premio de Bélxica de 2015|BEL]]<br /><small>Ret</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Italia de 2015|ITA]]<br /><small>8</small> |style="background-color:#DFDFDF"| ''[[Gran Premio de Singapur de 2015|SIN]]''<br /><small>2</small> |style="background-color:#CFCFFF"| [[Gran Premio do Xapón de 2015|XPN]]<br /><small>15</small> |style="background-color:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Rusia de 2015|RUS]]<br /><small>15</small><sup>†</sup> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio dos Estados Unidos de 2015|USA]]<br /><small>10</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de México de 2015|MEX]]<br /><small>5</small> |style="background-color:#CFCFFF"| [[Gran Premio do Brasil de 2015|BRA]]<br /><small>11</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Abu Zabi de 2015|ABU]]<br /><small>6</small> | | | | | |8º |92 |- |{{F1|2016}} ![[Red Bull Racing]] ![[Red Bull Racing|Red Bull]] [[Red Bull RB12|RB12]] ![[TAG Heuer]] 1.6 [[motor V6|V6]] [[Turbocharger|t]] |style="background-color:#DFFFDF"|''[[Gran Premio de Australia de 2016|AUS]]''<br /><small>4</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Bahrain de 2016|BHR]]<br /><small>4</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio da China de 2016|CHN]]<br /><small>4</small> |style="background-color:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Rusia de 2016|RUS]]<br /><small>11</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de España de 2016|ESP]]<br /><small>4</small> |style="background-color:#DFDFDF"| '''[[Gran Premio de Mónaco de 2016|MON]]'''<br /><small>2</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio do Canadá de 2016|CAN]]<br /><small>7</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Europa de 2016|EUR]]<br /><small>7</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Austria de 2016|AUT]]<br /><small>5</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio do Reino Unido de 2016|GBR]]<br /><small>4</small> |bgcolor="#ffdf9f"| [[Gran Premio de Hungría de 2016|HUN]]<br /><small>3</small> |style="background-color:#DFDFDF"| ''[[Gran Premio de Alemaña de 2016|ALE]]''<br /><small>2</small> |style="background-color:#DFDFDF"| [[Gran Premio de Bélxica de 2016|BEL]]<br /><small>2</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Italia de 2016|ITA]]<br /><small>5</small> |style="background-color:#DFDFDF"| ''[[Gran Premio de Singapur de 2016|SIN]]''<br /><small>2</small> |bgcolor=#FFFFBF| [[Gran Premio de Malaisia de 2016|MAL]]<br /><small>1</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio do Xapón de 2016|XPN]]<br /><small>6</small> |bgcolor="#ffdf9f"| [[Gran Premio dos Estados Unidos de 2016|USA]]<br /><small>3</small> |bgcolor="#ffdf9f"| ''[[Gran Premio de México de 2016|MEX]]''<br /><small>3</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio do Brasil de 2016|BRA]]<br /><small>8</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Abu Zabi de 2016|ABU]]<br /><small>5</small> | | | |bgcolor="#ffdf9f"| 3º |bgcolor="#ffdf9f"| 256 |- |{{F1|2017}} ![[Red Bull Racing]] ![[Red Bull Racing|Red Bull]] [[Red Bull RB13|RB13]] ![[TAG Heuer]] 1.6 [[motor V6|V6]] [[Turbocharger|t]] |bgcolor="#EFCFFF"|[[Gran Premio de Australia de 2017|AUS]]<br /><small>Ret</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio da China de 2017|CHN]]<br /><small>4</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Bahrain de 2017|BHR]]<br /><small>5</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Gran Premio de Rusia de 2017|RUS]]<br /><small>Ret</small> |bgcolor="#ffdf9f"| [[Gran Premio de España de 2017|ESP]]<br /><small>3</small> |bgcolor="#ffdf9f"| [[Gran Premio de Mónaco de 2017|MON]]<br /><small>3</small> |bgcolor="#ffdf9f"| [[Gran Premio do Canadá de 2017|CAN]]<br /><small>3</small> |bgcolor=#FFFFBF|[[Gran Premio de Azerbaidján de 2017|ACE]]<br /><small>1</small> |bgcolor="#ffdf9f"| [[Gran Premio de Austria de 2017|AUT]]<br /><small>3</small> |style="background-color:#DFFFDF"|[[Gran Premio do Reino Unido de 2017|GBR]]<br /><small>5</small> |bgcolor="#EFCFFF"|[[Gran Premio de Hungría de 2017|HUN]]<br /><small>Ret</small> |bgcolor="#ffdf9f"| [[Gran Premio de Bélxica de 2017|BEL]]<br /><small>3</small> |style="background-color:#DFFFDF"| ''[[Gran Premio de Italia de 2017|ITA]]''<br /><small>4</small> |style="background-color:#DFDFDF"| [[Gran Premio de Singapur de 2017|SIN]]<br /><small>2</small> |bgcolor="#ffdf9f"| [[Gran Premio de Malaisia de 2017|MAL]]<br /><small>3</small> |bgcolor="#ffdf9f"| [[Gran Premio do Xapón de 2017|XPN]]<br /><small>3</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Gran Premio dos Estados Unidos de 2017|USA]]<br /><small>Ret</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Gran Premio de México de 2017|MEX]]<br /><small>Ret</small> |style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio do Brasil de 2017|BRA]]<br /><small>6</small> |bgcolor="#EFCFFF"| [[Gran Premio de Abu Zabi de 2017|ABU]]<br /><small>Ret</small> | | | | | 5º | 200 |- |{{F1|2018}} ![[Red Bull Racing]] ![[Red Bull Racing|Red Bull]] RB14 ![[TAG Heuer]] 1.6 [[motor V6|V6]] [[Turbocharger|t]] | style="background-color:#DFFFDF"| ''[[Gran Premio de Australia de 2018|AUS]]''<br /><small>4</small> | style="background:#EFCFFF;"| [[Gran Premio de Bahrain de 2018|BHR]]<br /><small>Ret</small> | bgcolor=#FFFFBF|''[[Gran Premio da China de 2018|CHN]]''<br /><small>1</small> | style="background:#EFCFFF;"| [[Gran Premio de Azerbaidján de 2018|ACE]]<br/><small>Ret</small> | style="background-color:#DFFFDF"| ''[[Gran Premio de España de 2018|ESP]]''<br/><small>5</small> | bgcolor=#FFFFBF| '''[[Gran Premio de Mónaco de 2018|MON]]'''<br/><small>1</small> | style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio do Canadá de 2018|CAN]]<br/><small>4</small> | style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Francia de 2018|FRA]]<br/><small>4</small> | style="background:#EFCFFF;"| [[Gran Premio de Austria de 2018|AUT]]<br/><small>Ret</small> | style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio do Reino Unido de 2018|GBR]]<br/><small>5</small> | bgcolor="#EFCFFF"| [[Gran Premio de Alemaña de 2018|ALE]]<br/><small>Ret</small> | style="background-color:#DFFFDF"| ''[[Gran Premio de Hungría de 2018|HUN]]''<br/><small>4</small> | style="background:#EFCFFF;"| [[Gran Premio de Bélxica de 2018|BEL]]<br/><small>Ret</small> | style="background:#EFCFFF;"| [[Gran Premio de Italia de 2018|ITA]]<br/><small>Ret</small> | style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Singapur de 2018|SIN]]<br/><small>6</small> | style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Rusia de 2018|RUS]]<br/><small>6</small> | style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio do Xapón de 2018|XPN]]<br/><small>4</small> | bgcolor="#EFCFFF"| [[Gran Premio dos Estados Unidos de 2018|USA]]<br/><small>Ret</small> | style="background:#EFCFFF;"| '''[[Gran Premio de México de 2018|MEX]]'''<br/>'''<small>Ret</small>''' | style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio do Brasil de 2018|BRA]]<br/><small>4</small> | style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Abu Zabi de 2018|ABU]]<br/><small>4</small> | | | | 6º | 170 |- | {{F1|2019}} ! [[Renault na Fórmula 1|Renault F1 Team]] ! [[Renault na Fórmula 1|Renault]] [[Renault R.S.19|R.S.19]] ! [[Renault na Fórmula 1|Renault]] E-Tech 19 1.6 [[motor V6|V6]] [[Turbocharger|t]] | style="background-color:#EFCFFF"| [[Gran Premio de Australia de 2019|AUS]]<br/>{{small|Ret}} | style="background-color:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Bahrain de 2019|BHR]]<br/>{{small|18†}} | style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio da China de 2019|CHN]]<br/>{{small|7}} | style="background-color:#EFCFFF"| [[Gran Premio de Azerbaidján de 2019|AZE]]<br/>{{small|Ret}} | style="background-color:#CFCFFF"| [[Gran Premio de España de 2019|ESP]]<br/>{{small|12}} | style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Mónaco de 2019|MON]]<br/>{{small|9}} | style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio do Canadá de 2019|CAN]]<br/>{{small|6}} | style="background-color:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Francia de 2019|FRA]]<br/>{{small|11}} | style="background-color:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Austria de 2019|AUT]]<br/>{{small|12}} | style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio do Reino Unido de 2019|GBR]]<br/>{{small|7}} | style="background-color:#EFCFFF"| [[Gran Premio de Alemaña de 2019|ALE]]<br/>{{small|Ret}} | style="background-color:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Hungría de 2019|HUN]]<br/>{{small|14}} | style="background-color:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Bélxica de 2019|BEL]]<br/>{{small|14}} | style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Italia de 2019|ITA]]<br/>{{small|4}} | style="background-color:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Singapur de 2019|SIN]]<br/>{{small|14}} | style="background-color:#EFCFFF"| [[Gran Premio de Rusia de 2019|RUS]]<br/>{{small|Ret}} | style="background-color:#ffffff"| [[Gran Premio do Xapón de 2019|XPN]]<br/>{{small|DSC}} | style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio de México de 2019|MEX]]<br/>{{small|8}} | style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio dos Estados Unidos de 2019|USA]]<br/>{{small|6}} | style="background-color:#DFFFDF"| [[Gran Premio do Brasil de 2019|BRA]]<br/>{{small|6}} | style="background-color:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Abu Zabi de 2019|ABU]]<br/>{{small|11}} | | | | 9º | 54 |- |{{F1|2020}} ![[Renault na Fórmula 1|Renault DP World F1 Team]] ![[Renault na Fórmula 1|Renault]] [[Renault R.S.20|R.S.20]] ![[Renault na Fórmula 1|Renault]] E-Tech 20 1.6 [[Motor V6|V6]] [[Turbocharger|t]] |style="background:#EFCFFF"| [[Gran Premio de Austria de 2020|AUT]] <br/>{{small|Ret}} |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Estiria de 2020|EST]]<br/> {{small|8}} |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Hungría de 2020|HUN]]<br/> {{small|8}} |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio do Reino Unido de 2020|GBR]]<br/><small>4</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio do 70º aniversario|70A]]<br/><small>14</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio de España de 2020|ESP]]<br/><small>11</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Bélxica de 2020|BEL]]<br/><small>4</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Italia de 2020|ITA]]<br/><small>6</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio da Toscana de 2020|TUS]]<br/><small>4</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Rusia de 2020|RUS]]<br/><small>5</small> |style="background:#FFDF9F"| [[Gran Premio de Eifel de 2020|EIF]]<br/><small>3</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Portugal de 2020|POR]]<br/><small>9</small> |style="background:#FFDF9F"| [[Gran Premio da Emilia-Romaña de 2020|EMI]]<br/><small>3</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Turquía de 2020|TUR]]<br/><small>10</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Bahrain de 2020|BAH]]<br/><small>7</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Sakhir de 2020|SAK]]<br/><small>5</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Abu Zabi de 2020|ABU]]<br/><small>7</small> | | | | | | | | 5º | 119 |- |{{F1|2021}} ! [[McLaren|McLaren F1 Team]] ! [[McLaren]] [[McLaren MCL35M|MCL35M]] ! [[Mercedes-Benz na Fórmula 1|Mercedes]] M12 E Performance [[motor V6|V6]] [[Turbocharger|t]] |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Bahrain de 2021|BHR]]<br /><small>7</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio da Emilia-Romaña de 2021|EMI]]<br /><small>6</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Portugal de 2021|POR]]<br /><small>9</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de España de 2021|ESP]]<br /><small>6</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Mónaco de 2021|MON]]<br /><small>12</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Azerbaidján de 2021|ACE]]<br /><small>9</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Francia de 2021|FRA]]<br /><small>6</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Estiria de 2021|EST]]<br /><small>13</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Austria de 2021|AUT]]<br /><small>7</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio do Reino Unido de 2021|GBR]]<br /><small>5</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Hungría de 2021|HUN]]<br /><small>11</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Bélxica de 2021|BEL]]<br /><small>4‡</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio dos Países Baixos de 2021|NED]]<br /><small>11</small> |style="background:#FFFFBF"| [[Gran Premio de Italia de 2021|ITA]]<br /><small>1</small><br><small>+1</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Rusia de 2021|RUS]]<br /><small>4</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Turquía de 2021|TUR]]<br /><small>13</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio dos Estados Unidos de 2021|USA]]<br /><small>5</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio de México de 2021|MEX]]<br /><small>12</small> |style="background:#EFCFFF"| [[Gran Premio do Brasil de 2021|BRA]]<br /><small>Ret</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Qatar de 2021|QAT]]<br /><small>12</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Arabia Saudita de 2021|SAU]]<br /><small>5</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Abu Zabi de 2021|ABU]]<br /><small>12</small> | | | 8º | 115 |- |{{F1|2022}} ![[McLaren|McLaren F1 Team]] ![[McLaren]] [[McLaren MCL36|MCL36]] ![[Mercedes-Benz na Fórmula 1|Mercedes]] F1 M13 E Performance 1.6 [[Motor V6|V6 t]] |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Bahrain de 2022|BHR]]<br /><small>14</small> |style="background:#EFCFFF"| [[Gran Premio de Arabia Saudita de 2022|SAU]]<br /><small>Ret</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Australia de 2022|AUS]]<br /><small>6</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio da Emilia-Romaña de 2022|EMI]]<br /><small>18<sup>6</sup> </small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Miami de 2022|MIA]]<br /><small>13</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio de España de 2022|ESP]]<br /><small>12</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Mónaco de 2022|MON]]<br /><small>13</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Azerbaidján de 2022|ACE]]<br /><small>8</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio do Canadá de 2022|CAN]]<br /><small>11</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio do Reino Unido de 2022|GBR]]<br /><small>13</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Austria de 2022|AUT]]<br /><small>9</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Francia de 2022|FRA]]<br /><small>9</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Hungría de 2022|HUN]]<br /><small>15</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio de Bélxica de 2022|BEL]]<br /><small>15</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio dos Países Baixos de 2022|NED]]<br /><small>17</small> |style="background:#EFCFFF"| [[Gran Premio de Italia de 2022|ITA]]<br /><small>Ret</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Singapur de 2022|SIN]]<br /><small>5</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio do Xapón de 2022|XAP]]<br /><small>11</small> |style="background:#CFCFFF"| [[Gran Premio dos Estados Unidos de 2022|USA]]<br /><small>16</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de México de 2022|MEX]]<br /><small>7</small> |style="background:#EFCFFF"| [[Gran Premio do Brasil de 2022|BRA]]<br /><small>Ret</small> |style="background:#DFFFDF"| [[Gran Premio de Abu Zabi de 2022|ABU]]<br /><small>9</small> | | | 11º | 37 |- |{{F1|2023}} ! [[Scuderia AlphaTauri]] ![[Scuderia AlphaTauri|AlphaTauri]] [[AlphaTauri AT04|AT04]] ![[Honda RBPT|Honda]] RBPTH001 1.6 [[Motor V6|V6]] [[Turbocharger|t]] || [[Gran Premio de Bahrain de 2023|BHR]]<br /><small></small> || [[Gran Premio de Arabia Saudita de 2023|SAU]]<br /><small></small> || [[Gran Premio de Australia de 2023|AUS]]<br /><small></small> || [[Gran Premio de Azerbaidján de 2023|ACE]]<br /><small></small> || [[Gran Premio de Miami de 2023|MIA]]<br /><small></small> || [[Gran Premio da Emilia-Romaña de 2023|EMI]]<br /><small></small> || [[Gran Premio de Mónaco de 2023|MON]]<br /><small></small> || [[Gran Premio de España de 2023|ESP]]<br /><small></small> || [[Gran Premio do Canadá de 2023|CAN]]<br /><small></small> || [[Gran Premio de Austria de 2023|AUT]]<br /><small></small> || [[Gran Premio do Reino Unido de 2023|GBR]]<br /><small></small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio de Hungría de 2023|HUN]]<br /><small>13</small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio de Bélxica de 2023|BEL]]<br /><small>16</small> || [[Gran Premio dos Países Baixos de 2023|NED]]<br /><small></small> || [[Gran Premio de Italia de 2023|ITA]]<br /><small></small> || [[Gran Premio de Singapur de 2023|SIN]]<br /><small></small> || [[Gran Premio do Xapón de 2023|XAP]]<br /><small></small> || [[Gran Premio de Qatar de 2023|QAT]]<br /><small></small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio dos Estados Unidos de 2023|USA]]<br /><small>15</small> |style="background:#DFFFDF;"| [[Gran Premio de México de 2023|MEX]]<br /><small>7</small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio do Brasil de 2023|BRA]]<br /><small>13</small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio de Las Vegas de 2023|LVG]]<br /><small>14</small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio de Abu Zabi de 2023|ABU]]<br /><small>11</small> | | 17º | 6 |- |{{F1|2024}} !nowrap|[[RB Formula One Team]] !nowrap|[[RB Formula One Team|RB]] [[RB VCARB 01|VCARB 01]] !nowrap|[[Honda RBPT|Honda]] RBPTH002 1.6 [[Motor V6|V6]] [[Turbocharger|t]] |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio de Bahrain de 2024|BHR]]<br /><small>13</small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio de Arabia Saudita de 2024|SAU]]<br /><small>16</small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio de Australia de 2024|AUS]]<br /><small>12</small> |style="background:#EFCFFF;"| [[Gran Premio do Xapón de 2024|XAP]]<br /><small>Ret</small> |style="background:#EFCFFF;"| [[Gran Premio da China de 2024|CHN]]<br /><small>Ret</small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio de Miami de 2024|MIA]]<br /><small>15<sup>4</sup></small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio da Emilia-Romaña de 2024|EMI]]<br /><small>13</small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio de Mónaco de 2024|MON]]<br /><small>12</small> |style="background:#DFFFDF;"| [[Gran Premio do Canadá de 2024|CAN]]<br /><small>8</small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio de España de 2024|ESP]]<br /><small>15</small> |style="background:#DFFFDF;"| [[Gran Premio de Austria de 2024|AUT]]<br /><small>9</small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio do Reino Unido de 2024|GBR]]<br /><small>13</small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio de Hungría de 2024|HUN]]<br /><small>12</small> |style="background:#DFFFDF;"| [[Gran Premio de Bélxica de 2024|BEL]]<br /><small>10</small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio dos Países Baixos de 2024|NED]]<br /><small>12</small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio de Italia de 2024|ITA]]<br /><small>13</small> |style="background:#CFCFFF;"| [[Gran Premio de Azerbaidján de 2024|ACE]] <br /><small>13</small> |style="background:#CFCFFF;"| ''[[Gran Premio de Singapur de 2024|SIN]]<br /><small></small>18</small>'' | [[Gran Premio dos Estados Unidos de 2024|USA]]<br /><small> | [[Gran Premio de México de 2024|MEX]]<br /><small></small> | [[Gran Premio do Brasil de 2024|BRA]]<br /><small></small> | [[Gran Premio de Las Vegas de 2024|LVG]]<br /><small></small> | [[Gran Premio de Qatar de 2024|QAT]]<br /><small></small> | [[Gran Premio de Abu Zabi de 2024|ABU]]<br /><small></small> | 17º | 12 |} [[*]] Tempada en curso == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Portal|Fórmula 1}} {{commonscat}} === Ligazóns externas === * [http://www.danielricciardo.com/ Páxina Oficial] * [http://www.driverdb.com/drivers/daniel-ricciardo/ Perfil na base de datos do piloto] {{Fórmula 1}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Ricciardo, Daniel }} [[Categoría:Pilotos de Fórmula 1 de HRT F1 Team]] [[Categoría:Pilotos de Fórmula 1 de Australia]] [[Categoría:Pilotos de Fórmula 1 de Toro Rosso]] [[Categoría:Pilotos de Fórmula 1 de Red Bull]] [[Categoría:Nados en Perth]] [[Categoría:Nados en 1989]] [[Categoría:Australianos de ascendencia italiana]] [[Categoría:Australianos de ascendencia siciliana]] 2rm4jnjtzmduwhznnmuxn272yrountn 0 194474 7108441 6528953 2025-06-27T15:22:35Z Autopistero20502020 127649 7108441 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|A Serra}} {{Lugar |nome = A Serra |imaxe = |lenda = |parroquia = Cis |concello = Oza-Cesuras |ano = 2017 |poboación = 43 }} '''A Serra''' é un lugar da parroquia de [[Cis, Oza-Cesuras|Cis]] no concello [[provincia da Coruña|coruñés]] de [[Oza-Cesuras]] na [[comarca de Betanzos]]. Tiña 53 habitantes no ano [[2010]] segundo datos do [[Instituto Galego de Estatística]], dos cales eran 28 homes e 25 mulleres, o que supón unha diminución con relación ao ano [[2000]] cando tiña 61 habitantes. == Lugares e parroquias == === Lugares da parroquia de Cis === {{Lp Cis}} === Parroquias de Oza-Cesuras === {{Oza-Cesuras}} {{ORDENAR:Serra}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Lugares de Oza-Cesuras]] abyq5gj0enavdaws24f2l1kg8gdm5rg 0 194648 7108597 4325407 2025-06-27T18:14:02Z O Breixo 127505 7108597 wikitext text/x-wiki {{Anatomía}}[[Ficheiro:TabaqueiraAnatomica.jpg|miniatura]] '''Tabaqueira anatómica''' é un termo anatómico que define unha depresión triangular situada na zona posteromedial do pulso e do primeiro metacarpiano. Está formada polos tendóns extensores que se dirixen ao [[polgar|dedo polgar]]. O seu nome débese a que neste punto era onde clasicamente se apoiaba o tabaco en po ou rapé, que se inhalaba polo [[nariz]]. A base do triángulo está no pulso e o vértice diríxese ao polgar. É máis evidente se se estira o dedo. * O bordo lateral está formado polos tendóns do [[músculo abdutor longo do polgar]] e do [[Músculo extensor curto do polgar|extensor curto do polgar]]. * O bordo medial está constituído polo tendón do [[músculo extensor radial longo do carpo]] * O chan fórmano o [[Escafoide (carpo)|escafoide]], o [[trapecio]] e os tendóns do [[músculo extensor radial longo do carpo]] e do [[músculo extensor radial curto do carpo]]. A [[arteria radial]] segue un curso oblicuo pola tabaqueira anatómica, situada nun plano fondo aos tendóns dos extensores do polgar, e adxacente ao [[Escafoide (carpo)|escafoide]] e ao [[trapecio (óso)|trapecio]]. As zonas terminais da rama superficial da [[arteria radial]] sitúanse nun plano subcutáneo na tabaqueira, ao igual que a orixe da [[vea cefálica]], do arco venoso dorsal da [[man]]. == Véxase tamén == === Imaxes === <gallery> File:Gray1237.svg File:Gray573.png File:Gray416.png </gallery> {{Control de autoridades}} [[Categoría:Anatomía do membro superior]] h5cx9j1f1eoflghga2498mqoncmjvus 0 194656 7108600 6684172 2025-06-27T18:15:14Z O Breixo 127505 7108600 wikitext text/x-wiki {{Anatomía}} Os '''músculos interóseos dorsais da man''' son un conxunto de [[músculo]]s do membro superior humano, pertencentes á [[man]]. Son os músculos máis dorsais de todos os músculos intrínsecos ou propios da man. Pódense palpar por debaixo da [[pel]] no dorso da man. Hai en total catro músculos interóseos dorsais, que se sitúan entre os [[metacarpo|metacarpianos]]. Insírense na base destes [[óso|osos]] e na base de cada [[Falanxe (ósos)|falanxe]] proximal. Tamén na vaíña que cobre os músculos extensores de cada dedo. Os tendóns dos interóseos dorsais pasan dorsais aos ligamentos metacarpianos transversos fondos: * O primeiro interóseo é o de maior tamaño, e se insire na parte externa do [[dedo índice]]. * O segundo e terceiro interóseo dorsal insírense no [[dedo medio]]. * O cuarto interóseo insírese no [[dedo anular]]. A [[arteria radial]] discorre polo primeiro interóseo dorsal, no seu percorrido dende a [[tabaqueira anatómica]] cara ao plano fondo da palma. == Funcións == Realizan movementos de flexión e extensión dos dedos. Tamén son os principais abdutores dos dedos índice, medio e anular nas [[articulacións metacarpofalánxicas]]. O dedo medio pódese abducir en sentido medial e lateral respecto ao seu eixo lonxitudinal, por ter interóseos en ambos lados. O [[polgar]] e o [[maimiño]] posúen os seus propios abdutores nos grupos musculares da [[eminencia tenar]] e da [[eminencia hipotenar]], polo que non contan con interóseos dorsais. == Innervación == Os catro son innervados pola [[nervio cubital|póla fonda do nervio cubital]]. == Véxase tamén == === Bibliografía === * ''Gray. Anatomy of the human body'' {{en}}. Edición de 1918 de dominio público. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] 9vqvu58sx3hxjltt5dm6g2vlej46xba 0 195027 7108604 6690181 2025-06-27T18:17:28Z O Breixo 127505 7108604 wikitext text/x-wiki {{Anatomía}} O '''músculo flexor curto do dedo polgar''' é un [[músculo]] do membro superior humano, pertencente á [[man]]. Orixínase no [[trapecio (óso)|tubérculo do trapecio]] e nas vaíñas extensoras próximas, pero tamén pode haber febras de inserción cara a outros [[óso]]s do [[carpo]]. Insírese na superficie lateral da base da [[Falanxe (ósos)|falanxe]] proximal do [[polgar]]. O seu [[tendón]] adoita posuír un óso sesamoide. == Funcións == O flexor común curto do polgar é un [[músculo]] flexor da [[Articulacións metacarpofalánxicas|articulación metacarpofalánxica]] do primeiro dedo. == Innervación == Este músculo está innervado pola [[nervio mediano|póla recorrente do nervio mediano]]. == Véxase tamén == === Bibliografía === * ''Gray. Anatomía para estudiantes. Miembro superior'' {{es}}. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] c8prdapqy8hrxo9sg13c8pqp9sgr8up 0 195029 7108603 5464503 2025-06-27T18:17:19Z O Breixo 127505 7108603 wikitext text/x-wiki {{Anatomía}} A '''eminencia hipotenar''' é unha formación anatómica do membro superior humano, pertencente á [[man]]. Está situada na zona medial da palma da man, na base do [[dedo maimiño]]. É unha formación semellante á [[eminencia tenar]]. Forman parte da eminencia hipotenar: * O [[músculo opoñente do maimiño]]. * O [[músculo abdutor do maimiño]]. * O [[músculo flexor curto do maimiño]]. Os tres [[músculo]]s están innervados pola [[nervio cubital|rama fonda do nervio cubital]]. == Véxase tamén == === Bibliografía === * ''Gray. Anatomía para estudiantes. Miembro superior.'' (en castelán) {{Control de autoridades}} [[Categoría:Anatomía do membro superior]] b5rgexp37gtarbvo167kbsqevg7gu1c 0 195030 7108602 5464495 2025-06-27T18:17:13Z O Breixo 127505 7108602 wikitext text/x-wiki {{Anatomía}} O '''músculo opoñente do maimiño''' é un [[músculo]] do membro superior humano pertencente superior á [[man]]. Orixínase no gancho do [[óso]] [[ganchudo (óso)|ganchudo]] e na zona próxima da vaíña extensora. Insírese no bordo medial e na superficie palmar do quinto [[metacarpo|metacarpiano]]. Na súa base está furado polo [[nervio cubital|nervio]] e [[arteria cubital]]. == Funcións == O opoñente do maimiño rota o [[quinto óso metacarpiano|quinto metacarpiano]] cara a palma da [[man]], pero de xeito moito menos evidente que a rotación do [[polgar]], debido a que a articulación neste punto é moito máis sinxela e á existencia dun [[ligamento metacarpiano transverso fondo]]. == Innervación == O opoñente do maimiño está innervado pola [[nervio cubital|póla fonda do nervio cubital]]. == Véxase tamén == === Bibliografía === * ''Gray. Anatomía para estudiantes. Miembro superior'' {{es}} {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] rn3haz4s7atrydcutd7ewq56v66lw3z 0 195034 7108601 5464461 2025-06-27T18:17:05Z O Breixo 127505 7108601 wikitext text/x-wiki {{Anatomía}} O '''músculo flexor curto do maimiño''' é un [[músculo]] do [[membro superior]] humano pertencente á [[man]]. Está situado por fóra do [[músculo abdutor do maimiño]] na [[eminencia hipotenar]]. Orixínase no gancho do [[Ganchudo (óso)|ganchudo]] e nas zonas adxacentes nas vainas extensoras. Insírese na superficie medial da base da [[Falanxe (ósos)|falanxe]] proximal do [[maimiño]]. == Función == Flexiona a [[Articulacións carpometacarpianas|articulación carpometacarpiana]]. == Innervación == Está innervado pola [[Nervio cubital|póla fonda do nervio cubital]], coma o resto da [[eminencia hipotenar]]. == Véxase tamén == === Bibliografía === * ''Gray. Anatomía para estudiantes. Miembro superior'' {{es}}. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] qbarya2lsams42eza6o7rgjvgomwpp6 0 195327 7108578 4325493 2025-06-27T18:08:53Z O Breixo 127505 7108578 wikitext text/x-wiki {{Anatomía}} O '''músculo romboide maior''' é un [[músculo]] do membro superior humano, pertencente ao [[ombreiro]]. Orixínase nas apófises espiñentas das [[vértebra]]s T2 a T5 e segmentos intermedios do [[ligamento supraespiñento]]. Insírese despois na superficie posterior do [[Bordo medial da escápula|bordo medial]] da [[escápula]] dende a [[espiña escapular|espiña]] deste [[óso]] ata o ángulo inferior. == Funcións == Ao igual que o [[músculo romboide menor]], eleva e retrae a [[escápula]]. == Innervación == A innervación é realizada polo [[nervio dorsal da escápula]]. == Véxase tamén == === Bibliografía === * ''Gray. Anatomía para estudiantes. Miembro superior'' {{es}}. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] 3v7o2meu1frixw1wmf70v1g0jeo59z8 0 195328 7108579 4325494 2025-06-27T18:09:06Z O Breixo 127505 7108579 wikitext text/x-wiki {{Anatomía}} O '''músculo romboide menor''' é un [[músculo]] do [[membro superior]] humano, pertencente ao [[ombreiro]]. Orixínase na zona inferior do [[ligamento nucal]] e nas apófises espiñentas das [[vértebra]]s C7 e T1. Insírese na superficie posterior do [[Bordo medial da escápula|bordo medial]] da [[escápula]], na raíz da [[espiña escapular]]. == Función == Coma o [[músculo romboide maior]], eleva e retrae a [[escápula]]. == Innervación == Está innervado polo [[nervio dorsal da escápula]]. == Véxase tamén == === Bibliografía === * ''Gray. Anatomía para estudiantes'' {{es}}. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] i56lcl4tj8xv3not34f54tid8gphock 0 195329 7108577 7094663 2025-06-27T18:08:43Z O Breixo 127505 7108577 wikitext text/x-wiki {{1000 artigos icona título|materia=Educación corporal}} {{Anatomía}} Os '''músculos romboides''' son dous [[músculo]]s do [[membro superior]] humano, pertencentes ao [[ombreiro]]. Insírense na parte interna da [[columna vertebral]] e descenden cara a fóra, ata inserirse na [[escápula]], por debaixo da inserción do [[músculo elevador da escápula]]. O '''[[músculo romboide menor|romboide menor]]''' orixínase na parte inferior do [[ligamento nucal]] e nas apófises espiñentas C7 e T1. Pola súa banda, o '''[[músculo romboide maior|romboide maior]]''' insírese máis abaixo, nas vértebras T2 a T5 e no [[ligamento supraespiñento]] disposto entre eles. Despois descende cara a fóra, ata inserirse na [[escápula]], na parte posterior, entre a espiña e o ángulo inferior. Ambos músculos están innervados polo [[nervio dorsal da escápula]], que é unha póla do [[plexo braquial]], e por pólas directas dos nervios espiñais procedentes das raíces anteriores da [[medula espiñal]]. Teñen a mesma función, elevar e retraer a [[escápula]]. == Véxase tamén == === Bibliografía === * ''Gray. Anatomía para estudiantes. Miembro superior'' {{es}}. {{Músculos do membro superior}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Musculatura do membro superior]] bipune6nhuaouqna8yjvre0d452mafx 0 197473 7108395 7041664 2025-06-27T14:58:39Z Autopistero20502020 127649 7108395 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|pena}} {{Galizionario|serra}} O [[topónimo]] '''Penaserra''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Penaserra, Samarugo, Vilalba|Penaserra]]''', lugar da parroquia da [[Samarugo, Vilalba|Samarugo]], no concello de [[Vilalba]]. *'''[[Penaserra, San Simón da Costa, Vilalba|Penaserra]]''', lugar da parroquia de [[San Simón da Costa, Vilalba|San Simón da Costa]], no concello de [[Vilalba]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Pena|Serra}} {{control de autoridades}} czbfz0wmqu1jkxv8pcsrxjxwon3c7k4 0 198623 7108595 7067616 2025-06-27T18:13:19Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108595 wikitext text/x-wiki {{Anatomía}}[[Ficheiro:Gray1060.png|miniatura|dereita|Sección transversal dunha pilosidade (''villus'') intestinal.]] [[Ficheiro:Celula caliciforme.jpg|miniatura|dereita|Células caliciformes (frechas) na traquea de [[avestruz]].]] [[Ficheiro:MultiPhotonExcitation-Fig10-doi10.1186slash1475-925X-5-36.JPEG|miniatura|dereita|Sección do intestino de rato no que se ven as células caliciformes en azul.]] [[Ficheiro:Globet cell miguelferig.png|miniatura|dereita|100 px|Esquema simplificado dunha célula caliciforme.]] As '''células caliciformes''' son células de [[epitelio]]s glandulares columnares simples, que segregan [[mucina]], que se disolve en auga formando [[mucus]], que ten función protectora, humidificante e lubricante. Están presentes sobre todo nos epitelios intestinal e das vías aéreas. O seu nome de caliciformes débese a que teñen forma de cálice. A porción apical ten forma de copa, xa que se distende debido aos abundantes [[gránulo (bioloxía)|gránulos]] de mucinóxeno; a súa porción basal é máis estreita pola ausencia de gránulos. Hai outras células que segregan mucina (como no estómago), que non se chaman caliciformes porque non teñen esta feitura característica.<ref>[http://www.bu.edu/histology/p/11303loa.htm BUHistology|11303loa] - Digestive System: Alimentary Canal: fundic stomach, gastric glands, lumen"</ref> ==Características== Células con forma de copa coa rexión apical, chamada teca, dilatada e a basal, chamada talo, estreita. A parte superior está chea de gránulos de mucíxeno. Na parte basal está o núcleo aplanado e un citoplasma moi [[basófilo (tinguidura)|basófilo]], con cisternas do [[retículo endoplasmático]] paralelas á base e laterais da célula, e un voluminoso [[aparato de Golgi]] entre o núcleo e os gránulos de mucíxeno, e mitocondrias. A superficie libre pode ter algúns ''[[microvilli]]'', pero o resto da membrana é case liso. Os gránulos de mucíxeno orixínanse no aparato de Golgi, están rodeados de membrana e poden fusionarse con outros e coa [[membrana plasmática]].<ref>D. W. Fawcett. Tratado de Histología. Editorial Interamericana-Mc. Graw Hill. 11ª edición. Páxinas 651-653. ISBN 84-7605-361-4</ref> Utilizan tanto os modos de [[secreción]] [[apócrina]] coma a [[merócrina]]. == Localización == Atópanse espalladas nos revestimentos epiteliais de diversos órganos, como o tracto [[intestino|intestinal]] e o [[tracto respiratorio|respiratorio]]. Están presentes no epitelio da [[Traquea (vertebrados)|traquea]], [[bronquio]]s, e [[bronquíolo]]s maiores, e no [[intestino delgado]], e [[colon]]. Tamén aparecen na conxuntiva na pálpebra superior do ollo. Poden ser un indicativo de [[metaplasia]], como ocorre no [[esófago de Barrett]]. == Secreción== As células caliciformes son un exemplo de glándula exócrina unicelular. Presentan un nivel de secreción basal ou normal de mucus. Esta secreción lévase a cabo polo movemento dos gránulos secretores axudada por elementos do [[citoesqueleto]]. Teñen tamén unha secreción estimulada polo po, fume e outros irritantes. Outros estímulos son virus, bacterias, e outros patóxenos. O [[moco]] que segregan é unha [[glicoproteína]] de elevado peso molecular, que contén [[ácido siálico|ácidos siálicos]] e ésteres sulfatados, e que se tingue con PAS (ácido periódico-Schiff). A síntese da proteína realízase no retículo endoplasmático rugoso da célula, e a do polisacárido que leva unido e a sulfatación ten lugar no aparato de Golgi. == Notas == {{listaref}} ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== * [[Célula parietal]] * [[Célula principal]] * [[Célula G]] === Ligazóns externas === * KansasHistology|epithel|epith08 [http://www.kumc.edu/instruction/medicine/anatomy/histoweb/epithel/epith08.htm]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120101145617/http://www.kumc.edu/instruction/medicine/anatomy/histoweb/epithel/epith08.htm |date=01 de xaneiro de 2012 }} "Slide 8: Trachea" * [https://web.archive.org/web/20050617083718/http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/pathphys/misc_topics/goblets.html Goblet Cells at cvmbs.colostate.edu] * [http://bioweb.uwlax.edu/ Diagram at uwlax.edu] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111227085416/http://bioweb.uwlax.edu/ |date=27 de decembro de 2011 }} {{Células humanas derivadas do endoderma}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Histoloxía]] [[Categoría:Aparato dixestivo]] 2yzkxcmivimbgx92vgps64he5k9nwl8 0 198645 7109026 6947533 2025-06-27T22:59:28Z O Breixo 127505 7109026 wikitext text/x-wiki {{minúscula}}{{Produto}} O '''de Havilland DH 106 Comet''' foi o primeiro reactor comercial de pasaxeiros do mundo en ser producido. Desenvolvido e fabricado por [[de Havilland]] na súa sede de [[Hatfield]], [[Hertfordshire]], no [[Reino Unido]], realizou o seu primeiro voo en [[1949]] e foi un fito no deseño aeronáutico. Conta cunhas liñas aerodinámicas extremadamente limpas, cos seus catro motores [[Turborreactor|turborreactores]] [[de Havilland Ghost]] encerrados nas ás, unha cabina presurizada bastante silenciosa, e grandes fiestras cadradas. Para a época era un deseño extremadamente cómodo para os pasaxeiros e mostrou sinais de ser un grande éxito no seu primeiro ano despois do lanzamento. Porén, poucos anos despois de entrar en servizo, as fuselaxes do Comet comezaron a sufrir unha catastrófica fatiga do metal que, en combinación cos ciclos de presurización da cabina, causou dous accidentes onde o avión se partiu en pleno voo. O Comet tivo que ser retirado e amplamente probado para descubrir a causa; o primeiro accidente inicialmente pensouse que o provocara un incendio a bordo. O Comet foi redeseñado con fiestras ovais, reforzos estruturais e outras melloras para eliminar os seus defectos, mentres que os fabricantes rivais desenvolveron os seus propios modelos axudados polas leccións aprendidas do Comet. Aínda que as vendas nunca se recuperaron totalmente, a redeseñada serie Comet 4 tivo unha longa e produtiva carreira de 30 anos. O Comet foi adaptado para varios roles militares, como vixilancia, transporte VIP, médico ou de pasaxeiros; o derradeiro Comet 4, usado como plataforma de investigación, fixo o seu derradeiro voo en 1997. A súa modificación máis importante foi para especializarse na patrulla marítima, aparecendo así a súa variante [[Hawker Siddeley Nimrod]]. Os Nimrods estiveron en servizo coa [[Royal Air Force]] ata o seu retiro en xuño do ano [[2011]], máis de 60 anos despois do primeiro voo do Comet. == Desenvolvemento == === Orixes === [[Ficheiro:Design Studies for the DH 106 Comet.jpg|miniatura|260x260px|Estudos de deseño do Comet]] O [[11 de marzo]] de 1943 o Gabinete do Reino Unido formou o comité Brabazon, que tiña como tarefa determinar as necesidades de avións comerciais do país tras o remate da [[segunda guerra mundial]]. Unha das súas recomendacións foi o desenvolvemento e fabricación dun avión de correo presurizado transatlántico que puidese transportar sen escalas unha tonelada de carga a unha velocidade de cruceiro de 640 km/h.<ref name=":0">Birtles 1970, p. 124</ref> A compañía [[de Havilland]] interesouse por este requirimento, pero optou por desafíar a ampla opinión que existía na época de que os reactores consimían demasiado e non eran fiables para ese rol. Como resultado o membro do comité Sir [[Geoffrey de Havilland]], presidente de Havilland, usou as súas influencias persoais e a experiencia da súa compañía para defender o desenvolvemento dun avión a reacción, e propuxo unha especificación para un deseño impulsado por [[Turborreactor|turborreactores]].<ref name=":1">Trischler e Helmuth 2003, p. 88</ref> O comité aceptou a proposta, chamándoo "Type IV" (de cinco deseños), e premiou a de Havilland cun contrato de desenvolvemento e produción do avión, designado despois ''Type 106'', en febreiro de 1945. O modelo sería tan avanzado que de Havilland encargouse tanto do deseño da estrutura do avión como dos motores. Isto debeuse a que en 1945 non había ningún fabricante de turborreactores no mundo que estivese traballando nun deseño cos requirimentos de pulo e consumo que precisaba o Type 106.<ref>Jackson 1988, p. 453</ref> A primeira fase de desenvolvemento do DH.106 centrouse en avións de correo de curto a medio alcance cun pequeno compartimento para pasaxeiros con non máis de seis asentos, antes de redefinirse como un avión de longo alcance con capacidade para 24 pasaxeiros.<ref name=":0" /> De todos os deseños de Brabazon, o DH.106 foi visto como o máis arriscado, tanto en termos de introducir elementos de deseño aínda non probados como en termos de compromisos financeiros involucrados.<ref name=":1" /> Porén, [[British Overseas Airways Corporation]] (BOAC) atopou as especificacións do Type IV atractivas, e inicialmente propuxo a compra de 25 avións en decembro de 1945. Cando se estableceu un contrato en firme o pedido revisouse a 10 unidades.<ref name=":2">Jones 2010, p. 62</ref> En 1946 formouse un equipo de deseño baixo o liderado do xefe de deseño [[Ronald Bishop]], que xa fora o responsable do cazabombardeiro [[De Havilland Mosquito|Mosquito]].<ref name=":2" /> Consideráronse varias configuracións pouco ortodoxas, dende deseños con canard ata outros sen cola, pero todos foron rexeitados. Porén, o Ministerio de Abastecemento interesouse no deseño máis radical dos propostos e solicitou dous [[De Havilland DH 108|DH 108]] sen cola experimentais para servir como avións de proba de concepto e testar configuracións de á en frecha tanto para voos a baixas velocidades como a altas.<ref name=":0" /><ref>Watkins 1996, p. 39</ref> Durante as probas de voo o DH 108 gañou unha reputación de ser propenso a accidentes e inestable, facendo que de Havilland e BOAC se movesen cara configuracións convencionais e, necesariamente, deseños con menos riscos técnicos.<ref>Darling 2001, p. 11</ref> O DH 108 modificouse posteriormente para probar os controis de potencia do DH.106.<ref name=":8">Birtles 1970, p. 125</ref> En setembro de 1946, antes de completarse o DH 108, BOAC solicitou un redeseño do DH.106 para pasar da configuración de 24 asentos previa a unha versión maior de 36.<ref name=":0" /> Sen tempo para desenvolver a tecnoloxía necesaria para a proposta configuración sen cola, Bishop optou por un deseño máis convencional dunha á con 20º de frecha e superficies de cola rectas, combinado cunha fuselaxe alongada que podía acomodar a 36 pasaxeiros nunha configuración de catro asentos por ringleira cun corredor central.<ref name=":34">Winchester 2004, p. 109</ref> Substituíndo os motores previamente especificados [[De Havilland Goblin|Halford H.1 Goblin]], debían incorporarse catro novos e máis potentes [[Rolls-Royce Avon]] en pares encerrados nas raíces das ás; finalmente aplicáronse os [[De Havilland Ghost|Halford H.2 Ghost]] como solución provisional mentres os Avon conseguían a súa certificación. O avión redeseñado foi chamado DH.106 ''Comet'' en decembro de 1947. Os primeiros pedidos revisados de BOAC e [[British South American Airways]] totalizaban 14 avións con entregas programadas para 1952.<ref>Jones 2010, pp. 62-63</ref> === Probas e prototipos === Como o Comet representaba unha nova categoría de avións de pasaxeiros, unha prioridade no seu desenvolvemento foi a de realizar probas máis rigorosas.<ref name=":6">Darling 2001, p. 17</ref> Dende 1947 ata 1948 de Havilland realizou unha extensa fase de investigación e desenvolvemento, incluído o uso de varias plataformas de probas de estrés no aeródromo Hatfield para compoñentes pequenos e grandes grupos. Seccións de fuselaxe presurizadas foron obxecto de condicións de voo a grande altitude a través dunha gran cámara de descompresión construída no lugar, probándose ata que fallasen.<ref name=":3">Darling 2001, p. 18</ref> Porén, rastrexar os puntos de fallo na fuselaxe usando este método resultou ser difícil,<ref name=":3" /> e finalmente a compañía pasou a realizar as prbas estruturais nun tanque de auga que podía ser configurado de forma máis segura para incrementar a presión gradualmente. Probouse a fatiga do metal na totalidade da parte dianteira da fuselaxe presurizándoa repetidamente a unha sobrepresión de 19 kPa e descomprimíndoa durante máis de 16 000 ciclos, equivalentes a unhas 40 000 horas de voo.<ref name=":4">Davies e Birtles 1999, p. 30</ref> Tamén se probaron as fiestras baixo unha presión de 83 kPa, 32,8 kPa por riba das presións que se esperaban na altitude normal de servizo (11 000 m).<ref name=":4" /> Un marco de fiestra sobreviviu a unha presión de 690 kPa, un 1 250% sobre o máximo de presión agardada nun voo.<ref name=":4" /> [[Ficheiro:Comet Prototype at Hatfield.jpg|miniatura|260x260px|Prototipo do Comet en Hatfield]] O primeiro prototipo do DH.106 Comet (con marcas G-5-1) rematouse en 1949 e inicialmente usouse para realizar probas en terra e voos curtos.<ref name=":3" /> O seu voo de estrea foi no aeródromo de Hatfield o día 27 de xullo de 1949 e durou 31 minutos.<ref>Dick e Patterson 2010, pp. 134-137</ref><ref>Green e Swanborough, abril de 1977, p. 174</ref> Aos mandos estaba o piloto xefe de probas de Havilland John "Cats Eyes" Cunningham, un famoso piloto de cazas nocturnos durante a [[segunda guerra mundial]], xunto co copiloto Harold "Tubby" Waters, os enxeñeiros John Wilson (sistemas eléctricos) e Frank Reynolds (sistemas hidráulicos), e o observador de probas de voo Tony Fairbrother.<ref>Prins 1998, p. 43</ref> O prototipo foi rexistrado G-ALVG xusto antes de que fose mostrado publicamente no Farnborough Airshow de 1949 antes de iniciar as probas de voo. Un ano despois o segundo prototipo, G-5-2, realizou o seu primeiro voo. Este segundo avión foi rexistrado G-ALZK en xullo de 1950 e foi usado pola BOAC Comet Unit en Hurn dende abril de 1951 para realizar 500 horas de voo de adestramento de tripulacións e probas de rutas.<ref>Swanborough 1962, p. 45</ref> A aeroliña australiana [[Qantas]] tamén enviou aos seus propios expertos técnicos para observar o rendemento dos prototipos, procurando calmar a incerteza interna sobre a súa futura compra de Comet.<ref>Gunn 1987, p. 268</ref> Os dous prototipos podían distinguirse externamente de Comet posteriores polo tren de aterraxe principal cunha única gran roda, que foi substituído non modelos de produción por un con catro rodas.<ref name=":10">Walker 2000, p. 25</ref> == Deseño == === Descrición xeral === [[Ficheiro:Museum of Flight DH Comet interior.jpg|miniatura|Interior da cabina dun Comet 4]] O Comet era un monoplano de construción totalmente metálica con á baixa ''cantilever'' impulsado por catro motores a reacción. Tiña unha cabina de mando de catro prazas ocupadas por dous pilotos, un enxeñeiro de voo e un navegante.<ref name=":5">Francis 1950, p. 99</ref> O deseño limpo de baixa resistencia do avión contaba con moitos elementos que non eran moi comúns na época. como un bordo de ataque da á en frecha, tanques de combustible nas ás, e un tren de aterraxe principal con catro rodas en cada lado deseñado por de Havilland.<ref name=":5">Francis 1950, p. 99</ref> Dous pares de motores [[turborreactor]] foron encerrados nas ás.<ref name=":9">Francis 1950, pp. 100-101</ref> O Comet orixinal tiña aproximadamente a mesma lonxitude que o posterior Boeing 737-100, aínda que non era tan ancho, e levaba a menos persoas nun ambiente significativamente máis espazoso. [[British Overseas Airways Corporation|BOAC]] instalou 36 asentos reclinables con centros de 1,1 m nos seus primeiros Comet, permitindo máis espazo para as pernas diante e detrás;<ref>Hill 2002, p. 27</ref> [[Air France]] tiña 11 filas de catro asentos nos seus Comet.<ref name="popmech 149">Cookman, Aubery O. Jr. [https://books.google.com/books?id=6NkDAAAAMBAJ&pg=PA149 "Commute by Jet."] ''Popular Mechanics'', 93(4), abril de 1950, pp. 149-152.</ref> Grandes fiestras panorámicas e asentos con mesas dában unha sensación de comodidade e luxo pouco común para o transporte da época.<ref>Smith 2010. 30(4), pp. 489, 506</ref> Tamén incluía unha cociña que podía servir comida quente ou fría e bebibas, un bar, e baños separados para homes e mulleres.<ref>Francis 1950, p. 98</ref> En previsión para unha situación de emerxencia incluíanse varias balsas salvavidas nas ás preto dos motores e chalecos individuais baixo cada asento.<ref name=":5" /> Un dos aspectos máis sorprendentes de viaxar no Comet era o voo silencioso e sen vibracións que promocionaba BOAC.<ref>Walker 2000, p. 69</ref> Para os pasaxeiros acostumados aos avións de hélice, o voo solencioso e suave dun reactor era unha experiencia novidosa.<ref>Francis 1950, p. 100</ref> === Aviónica e sistemas === [[Ficheiro:De Havilland DH106 Comet 4 G-APDB Cockpit.JPG|miniatura|Cabina de mando do Comet]] Para facilitar o adestramento e a conversión da frota, de Havilland deseñou a cabina de voo do Comet cun certo grao de semellanza ao do [[Lockheed Constellation]], un avión popular na época con clientes clave BOAC.<ref name=":3" /> A cabina de mando incluía controis duais completos para o capitán e o primeiro oficial, encargándose un enxeñeiro de voo de varios sistemas clave, como combustible, aire acondicionado e sistemas eléctricos.<ref>Darling 2001, pp. 35-36</ref> O navegante tiña unha estación propia, cunha mesa fronte ao posto do enxeñeiro.<ref name=":7">Darling 2001, p. 36</ref> Varios dos sistemas de aviónica do Comet eran novos na aviación civil. Unha de esas características eran os controis de voo motorizados irreversibles, que facilitaban o control dos pilotos e a seguridade do avión evitando que as forzas aerodinámicas movesen as posicións das superficies de control.<ref>Abzug e Larrabee 2002, pp. 80-81</ref> Moitas das superficies de control, como os elevadores, estaban equipadas cun complexo sistema de engrenaxes como salvagarda contra a tensión excesiva accidental das superficies ou a fuselaxe a grandes velocidades.<ref>Darling 2001, p. 2</ref> O Comet tiña catro sistemas hidráulicos, dous primarios, un secundario e un sistema de emerxencia para funcións básicas como baixar o tren de aterraxe.<ref>Darling 2001, pp. 16-17</ref> O tren de aterraxe tamén podía baixarse por unha combinación de gravidade e unha bomba de man.<ref>Darling 2001, p. 40</ref> Os motores proporcionaban a potencia dos sistemas hidráulicos, do aire acondicionado da cabina, e do sistema anti-xeo; eses sistemas tiñan redundancia operativa e podían seguir traballando incluso cun único motor activo.<ref name=":6" /> A meirande parte dos compoñentes hidráulicos centrábanse nunha única baía de aviónica.<ref>Darling 2001, p. 45</ref> Un sistema de repostaxe presurizado, desenvolvido por Flight Refuelling Ltd, permitía aos depósitos de combustible do Comet ser recargados a un ritmo moito maior ca con outros métodos.<ref>"F.R. equipment speeds refuelling." ''Flight,'' 11 de maio de 1951.</ref> A cabina de mando cambiouse significativamente coa introdución do Comet 4, que tiña un deseño mellorado centrado na suite de navegación. No cono do morro do Comet 4 instalouse un rádar EKCO E160, proporcionando funcións de busca así como capacidades de mapeo,<ref name=":7" /> e instalouse unha interface do rádar na cabina xunto con instrumentos redeseñados.<ref>Darling 2001, pp. 40-41</ref> A oficina de deseño de [[Sud Aviation|Sud-Est]], mentres traballaba no [[Sud Aviation Caravelle]] en 1953, obtivo a licenza de varias características de deseño de de Havilland, grazas a colaboracións anteriores, como o [[De Havilland Vampire|DH 100 Vampire]]; o nariz e a cabina de mando do Comet 1 inertáronse no Caravelle.<ref>Motem 1990, p. 143</ref> En 1969, cando Hawker Siddeley modificou o deseño do Comet 4 para converterse na base do [[Hawker Siddeley Nimrod|Nimrod]], a cabina de mando redeseñouse completamente, parecéndose moi pouco á dos seus predecesores.<ref>Darling 2001, p. 96</ref> === Fuselaxe === Os diversos destinos xeográficos e a necesidade de presurizar a cabina do Comet demendaron o uso dunha gran proporción de aliaxes, plásticos e outros materiais novos na aviación civil co obxectivo de acadar os requirimentos para a súa certificación. A alta presión da cabina e a velocidade de operación do Comet non tiñan precedentes na aviación comercial, facendo que o deseño da fuselaxe fose un proceso de experimentación. Cando se indroduciu, a fuselaxe do Comet estaba sometida a un programa operativo intenso, tanto polas condicións atmosféricas como polo número de voos. A aeronave tiña que operar tanto en temperaturas tropicais como en temperaturas baixo cero.<ref>"Comet Engineering: The Performance of Airframe, Engines, and Equipment in Operational Service." ''Flight International,'' 1 de maio de 1953, p. 551.</ref> A delgada pel de metal do Comet estaba formada por novas aliaxes e estaba tanto remachada como pegada quimicamente, aforrando peso e reducindo o risco de as grietas por fatiga se propagasen dende os remaches.<ref>{{Cita web|título=Comet Enters Service|url=http://www.rafmuseum.org.uk/online-exhibitions/comet/comet2.cfm|páxina-web=web.archive.org|data=2009-09-22|data-acceso=2022-02-02|data-arquivo=22 de setembro de 2009|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20090922200849/http://www.rafmuseum.org.uk/online-exhibitions/comet/comet2.cfm|url-morta=unfit}}</ref> O proceso de encolado químico logrouse usando un novo adhesivo, Redux, utilizado xenerosamente na construción das ás e da fuselaxe do Comet; tamén tiña a vantaxe de simplificar o proceso de fabricación.<ref>Moss, C. J. "Metal to Metal Bonding - For Aircraft Structures: Claims of the Redux Process." ''Flight International'', 8 de febreiro de 1951, p. 169.</ref> Cando se descubriu que varias das aliaxes da fuselaxe eran vulnerables ao debilitamento por fatiga do metal, introducíuse unha detallada rutina de inspección. Ademais de realizar inspeccións visuais da capa externa da pel, leváronse mostraxes estruturais obrigatorios. A necesidade de inspeccionar áreas dificilmente accesibles a simple vista levou á introdución do exame radiográfico xeneralizado na aviación; isto tamén tiña a vantaxe de detectar grietas e defectos demasiado pequenos como para ser detectados doutro xeito.<ref>Jefford 2001, pp. 123-125</ref> Operacionalmente, o deseño das bodegas de carga supuxo unha dificultade considerable para o persoal de terra, especialmente para os manipuladores de equipaxe nos aeroportos. As bodegas de carga tiñan as súas portas xusto debaixo do avión, polo que cada peza de equipaxe ou carga tiña que cargarse verticalmente cara a arriba dende a parte superior do camión de equipaxe, e despois tiña que deslizarse polo chan da bodega para apilala dentro. No aeroporto de desino esas pezas tiñan que recuperarse de forma semellante.<ref>Birtles 1970, p. 132</ref><ref>Jones 2010, p. 67</ref> === Propulsión === [[Ficheiro:De Havilland Comet pic 1 REJS.jpg|miniatura|240x240px|Entradas de aire dos motores]] O Comet estaba impulsado por dous pares de motores [[turborreactor]] encerrados nas ás, próximos á fuselaxe. O xefe de deseño Bishop elixiu a configuración de motores integrados do Comet debido a que así evitábase a resistencia de motores en góndolas e permitía unha deriva e temón máis pequenos xa que se reducían os riscos de pulo asimétrico.<ref>Francis 1950, pp. 101-102</ref> Os motores equipáronse con deflectores para reducir as emisións de ruído, e o avión tamén foi insonorizado para mellorar as condicións dos pasaxeiros.<ref>Darling 2001, pp. 35, 46</ref> Situar os motores dentro das ás tiña a vantaxe de reducir o risco de danos por obxectos estraños, que poderían danalos seriamente. A posición baixa e a boa localización dos paneirs de servizo facilitaban tamén as tarefas de mantemento do avión.<ref name=":25">Withuhn 1976, p. 88</ref> Por outra banda, a configuración de motores encerrados aumentaba o peso estrutural e a complexidade. Tívose que poñer blindaxe ao redor das células dos motores para conter restos no caso dun fallo grave. Ademais, integrar os motores nas ás requiría tamén unha estrutura alar máis complicada.<ref>Francis 1950, p. 103</ref> O Comet 1 tiña motores turborreactor de Havilland Ghost 50 Mk1 de 22,5 kN.<ref name=":9" /><ref>{{Cita web|título=50th Anniversary of the Comet - Comet Engines|url=http://www.rafmuseum.org.uk/online-exhibitions/comet/comet3.cfm|páxina-web=web.archive.org|data=2010-02-04|data-acceso=2022-02-03|data-arquivo=04 de febreiro de 2010|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20100204110840/http://www.rafmuseum.org.uk/online-exhibitions/comet/comet3.cfm|url-morta=unfit}}</ref> Orixinalmente planeouse instalar dous foguetes de reforzo de Havilland Sprite, propulsados por [[peróxido de hidróxeno]], para axudar nas engalaxes en aeroportos en ambientes cálidos e altos, como [[Khartún]] e [[Nairobi]].<ref name="popmech 149" /><ref>Francis 1950, pp. 98-102</ref> Estes probáronse en 30 voos, pero os Ghosts consideráronse suficientemente potentes eles sós e algunhas aeroliñas concluíron que os foguetes eran impracticables.<ref name=":8" /> Os Comet 1 posteriormente recibiron os máis potentes Ghost DGT3 de 25 kN.<ref name=":27">Walker 2000, p. 190</ref> A partir do Comet 2, os motores Ghost foron substituídos polos máis novos e potentes [[Rolls-Royce Avon|Rolls-Royce Avon AJ.65]] de 31 kN. Para acadar a a eficiencia óptima cos novos motores ampliáronse as entradas de aire para aumentar o fluxo.<ref name=":20">Darling 2001, p. 33</ref> No Comet 3 introducíronse motores Avon actualizados, e os Comet 4 foron eloxiados polo seu comportamente en engalaxes en localización a grande altitude, como a [[Cidade de México]].<ref>[https://books.google.com/books?id=qiEDAAAAMBAJ&pg=RA1-PA52 "Comet Gets Stronger Engines."] ''Popular Science'', 160(6), xuño de 1952, p. 142.</ref> == Historial operacional == === Introdución === [[Ficheiro:British Overseas Airways Corporation - de Havilland DH-106 Comet 1 G-ALYP.jpg|miniatura|240x240px|O G-ALYP de BOAC, o primeiro exemplar de produción do Comet]] A primeira aeronave de produción, rexistrada G-ALYP ("Yoke Peter"), voou por vez primeira o [[9 de xaneiro]] de [[1951]] e posteriormente foi prestado a [[British Overseas Airways Corporation|BOAC]] para o seu desenvolvemento voando na súa Unidade Comet.<ref>Davies e Birtles 1999, p. 31</ref> O 22 de xaneiro de 1952 o quinto avión de produción, con rexistro G-ALYS, cecibiu o primeiro Certificado de Aeronavegabilidade outorgado ao Comet, seis meses antes do previsto.<ref>Davies e Birtles 1999, p. 34</ref> O [[2 de maio]] de 1952, como parte das probas de rutas de BOAC, o G-ALYP engalou co primeiro voo a reacción do mundo con pasaxeiros de pago, inaugurando o servizo entre [[Londres]] e [[Xohanesburgo]].<ref name=":21">McNeil 2002, p. 39</ref><ref>{{Cita novas|título=1952: Comet inaugurates the jet age|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/2/newsid_2480000/2480339.stm|data=1952-05-02|data-acceso=2022-02-03|lingua=en-GB}}</ref><ref name="cookman195207">Cookman, Aubrey O. Jr. [https://books.google.com/books?id=WNwDAAAAMBAJ&pg=PA90 "I Rode The First Jet Airliner."] ''Popular Mechanics'', xullo de 1952, pp. 90-94.</ref> O último Comet do pedido inicial de BOAC, rexistrado G-ALYZ, comezou a voar en setembro de 1952 e transportou carga por rutas en [[Suramérica]] mentres simulaba horarios de pasaxeiros.<ref>Jackson 1988, pp. 173-174</ref> O [[Filipe de Edimburgo|príncipe Filipe]] regresou dos [[Xogos Olímpicos de Helsinqui 1952|Xogos Olímpicos de Helsinqui]] no G-ALYS o 4 de agosto de 1952. A [[Isabel Bowes-Lyon|raíña consorte Isabel]] e a [[Margarida do Reino Unido|princesa Margarida]] foron invitadas a un voo especial do Comet o 30 de xuño de 1953 con Sir Geoffrey e Lady de Havilland.<ref>Lane 1979, p. 205</ref> Os voos no Comet eran un 50% máis rápidos que en avanzados avións con motores de pistóns como o [[Douglas DC-6]], e unha velocidade de ascenso maior reduciu aínda máis os tempos de voo. En agosto de 1953 BOAC programou co Comet os voos con nove escalas entre Londres e Toquio cunha duración de 36 horas, comparadas coas 86 horas e 35 minutos utilizando un [[Canadair North Star|Argonaut]] de pistóns. O voo con cinco paradas entre Londres e Xohanesburgo duraba 21 horas e 20 minutos.<ref>{{Cita web|título=arr {{!}} dep {{!}} total route {{!}} 1953 {{!}} 0551 {{!}} Flight Archive|url=http://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1953/1953%20-%200551.html|páxina-web=web.archive.org|data=2016-03-05|data-acceso=2022-02-03|data-arquivo=31 de decembro de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20131231151140/http://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1953/1953%20-%200551.html|url-morta=unfit}}</ref> No seu primeiro ano os Comet transportaron a 30 000 pasaxeiros. Como o avión podía ser rendible cun factor de carga tan baixo como o 43%, agardábase un grande éxito comercial.<ref name=":10" /> Os motores Ghost permitían ao Comet voar por riba de condicións meteorolóxicas adversas que os competidores tiñan que atravesar. Funcionaban sen problemas e eran menos ruidosos que os motores de pistóns, tiñan custos de mantemento menores e eran máis eficientes por riba dos 30 000 pés. En verán de 1953 oito Comet da BOAC deixaban Londres cada semana: tres cara Xohanesburgo, dous cara Toquio, dous cara [[Singapur]] e un a [[Colombo]].<ref>Davies e Birtles 1999, p. 22</ref> En 1953 o Comet parecera acadar o éxito para de Havilland.<ref>Schnaars 2002, p. 71</ref> ''Popular Mechanics'' escribiu que Reino Unido tiña unha vantaxe de treas a cinco anos sobre o resto do mundo nos avóns comerciais a reacción.<ref name="cookman195207" /> Ademais das vendas a BOAC, dúas aeroliñas francesas, [[Union Aéromaritime de Transport]] e [[Air France]], mercaran cada unha tres Comet 1A, unha versión mellorada con máis capacidade de combustible, para voos a [[África Occidental]] e [[Oriente Medio]].<ref name=":28">Schnaars 2002, p. 70</ref> Unha versión lixeiramente máis longa do Comet 1 e con motores máis potentes, o Comet 2, estaba sendo desenvolvida,<ref>Darling 2001, p. 20</ref> e aeroliñas como [[Air India]], [[British Commonwealth Pacific Airlines]], [[Japan Airlines|Japan Air Lines]], [[Línea Aeropostal Venezolana]], e [[Panair do Brasil]] realizaron pedidos.<ref>Cacutt 1989, p. 146</ref><ref name=":37">Darling 2005, p. 119</ref><ref name=":24">Roach e Eastwood 1992, pp. 331-335</ref> As aeroliñas estadounidenses [[Capital Airlines]], [[National Airlines]], e [[Pan American World Airways|Pan Am]] realizaron pedidos para o planeado Comet 3, unha versión máis longa e potente para operacións transatlánticas.<ref name=":22">Darling 2005, p. 128</ref><ref>Proctor et al. 2010, p. 23</ref> [[Qantas]] estivo interesada no Comet 1 pero concluíu que precisaba unha versión con máis alcance e mellor rendemento na engalaxe para a rura entre [[Camberra]] e Londres.<ref>Gunn 1987, pp. 268-270</ref> === Primeiras perdas de casco === [[Ficheiro:Canadian Pacific CF-CUM.jpg|miniatura|240x240px|O CF-CUM, o primeiro Comet en sufrir un accidente mortal]] O 26 de outubro de 1952 o Comet tivo a súa primeiro [[perda de casco]] cando un voo de BOAC que partía do [[Aeroporto de Roma-Ciampino|aeroporto de Roma Ciampino]] fallou ao engalar e chocou contra terreo accidentado ao final da pista. Dous pasaxeiros resultaron feridos leves, pero o avión, o G-ALYZ, tivo que retirarse. O 3 de marzo de 1953 un Comet 1A de [[Canadian Pacific Airlines]], co rexistro CF-CUN e bautizado ''Empress of Hawaii,'' fallou tamén durante unha engalaxe nocturna e [[Karachi]], [[Paquistán]], nun voo de entrega a [[Australia]]. A aeronave afundíuse nunha canle seca de drenaxe e chocou cun terraplén, matando aos cinco tripulantes e seis pasaxeiros a bordo.<ref>{{Cita web|título=ASN Aircraft accident de Havilland DH-106 Comet 1A CF-CUN Karachi-Mauripur RAF Station|url=https://aviation-safety.net/database/record.php?id=19530303-1|páxina-web=aviation-safety.net|data-acceso=2022-02-03|nome=Harro|apelidos=Ranter}}</ref><ref>{{Cita web|título=CF-CUN|url=http://www.edcoatescollection.com/ac4/CF-CUN.html|páxina-web=www.edcoatescollection.com|data-acceso=2022-02-03}}</ref> Foi o primeiro accidente mortal dun reactor comercial. En resposta, Canadian Pacific cancelou o seu segundo Comet 1A e nunca operou o modelo en servizo comercial.<ref name=":24" /> Os dous primeiros accidentes atribuíronse orixinalmente a un erro do piloto, xa que a sobrerrotación levara a unha perda de sustentación do bordo de ataque das ás. Posteriormente determinouse que o perfil alar do Comet experimentaba unha perda de sustentación cun ángulo de ataque alto, e as entradas dos motores tamén sufrían unha falta de recuperación de presión nesas condicións. Como resultado modificou o perfil do bordo de ataque das ás cunha caída pronunciada,<ref name=":13">Withuhn 1976, p. 85</ref> e engadíronse [[Barreira de capa límite|barreiras de capa límite]] para controlar o fluxo lonxitudinal.<ref>Birtles 1970, p. 127</ref> Unha investigación ficticia sobre estes dous accidentes do Comet foi o tema da novela ''Cone of Silence'' (1959) de Arthur David Beaty, un antigo capitán de BOAC. ''Cone of Silence'' converteuse nunha película en 1960, e Beaty tamén contou a historia dos accidentes do Comet nun capítulo da súa obra ''Strange Encounters: Mysteries of the Air'' (1984).<ref>Beaty 1984, pp. 113-114</ref> O segundo accidente fatal do Comet ocorreu o 2 de maio de 1953, cando o [[voo 783 de BOAC]], un Comet 1 con rexistro G-ALYV, esnafrouse durante unha tormenta eléctrica seis minutos despois de engalar do [[Aeroporto Netaji Subhas Chandra Bose|aeroporto de Calcuta-Dum Dum]] na India,<ref>Darling 2005, p. 36</ref> matando aos 43 ocupantes do avión. Testemuñas observaron ao Comet sen ás esnafrándose en chamas contra a vila de Jagalgori,<ref name=":11">{{Cita web|url=https://lessonslearned.faa.gov/Comet1/G-ALYV_Report.pdf|título=Informe do accidente do G-ALYV|data-acceso=3 de febreiro de 2022|data-arquivo=02 de febreiro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220202055319/https://lessonslearned.faa.gov/Comet1/G-ALYV_Report.pdf|url-morta=yes}}</ref> o que levou aos investigadores a sospeitar dun fallo estrutural.<ref>Walker 2000, p. 37</ref> ==== Tribunal de Investigación da India ==== Tras a perda do G-ALYV o goberno da India convocou un tribunal de investigación<ref name=":11" /> para examinar as causas do accidente. O profesor Natesan Srinivasan uniuse á investigación como principal experto técnico. Gran parte do avión recuperouse e montouse en Farnborough,<ref name=":12">Walker 2000, p. 37</ref> e descubríse que a desintegración comezara nun fallo do largueiro do elevador esquerdo do estabilizador horizontal. A investigación concluíu que o avión atopara forzas G negativas extremas durante a engalaxe; xeráranse graves turbulencias nunhas condicións meteorolóxicas adversas que fixeron que o avión acabase perdendo as ás. O exame dos controis da cabina de mando suxeriu que o piloto puido ter sobrecargado inadvertidamente o avión ao saír dun picado pronunciado pola manipulación excesiva dos controis de voo totalmente motorizados. Os investigadores non consideraron a fatiga d metal como un factor que axudase.<ref>Lo Bao 1996, p. 7</ref> As recomendacións da investigación xiraron en torno á aplicación de límites de velocidade máis estritos durante as turbulencias, e resultaron tamén en dous significativos cambios de deseño: todos os Comets equipáronse con radar meteorolóxico e introducíuse o sistema "Q feel", que aseguraba que as forzas da columna de control fosen proporcionais ás cargas de control. Esta sensación artificial foi a primeira do seu tipo en ser introducida nunha aeronave.<ref name=":12">Walker 2000, p. 37</ref> Os Comet 1 e 1A foran criticados por unha falta de "sensación" nos seus controis,<ref>Job 1996, p. 14</ref> e os investigadores suxeriron que este feito quizais axudou á suposta sobrecarga do avión;<ref>Darling 2001, p. 26</ref> o xefe de pilotos do Comet John Cunningham sostivo que o avión voaba sen problemas e que respondía moi ben, ao igual que outros avións de de Havilland.<ref name=":26">Faith 1996, pp. 63-64</ref> === Desastres de 1954 === [[Ficheiro:Fuselage of de Havilland Comet Airliner G-ALYP.JPG|miniatura|240x240px|Fragmento da fuselaxe do G-ALYP]] Algo máis dun ano despois, no aeroporto de Roma Ciampino, o lugar da primeira perda dun Comet, orixinouse un voo máis desastroso. O 10 de xaneiro de 1954, 20 minutos despois de engalar de Roma, o primeiro Comet de produción, o G-ALYP, rompeuse no aire mentres operaba o [[voo 781 de BOAC]] e esnafrouse no Mediterráneo preto da [[illa de Elba]] morrendo os seus 35 ocupantes.<ref name=":14">{{Cita publicación periódica|título=Fatigue failure of the de Havilland comet I|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1350630797000058|revista=Engineering Failure Analysis|data=1997-06-01|ISSN=1350-6307|páxina=147–154|volume=4|número=2|doi=10.1016/S1350-6307(97)00005-8|lingua=en|nome=P. A.|apelidos=Withey}}</ref><ref>"B.O.A.C. Comet Lost: Services Suspended." ''Flight,'' xaneiro de 1954, p. 58.</ref> Non houbo testemuñas do accidente e só transmisións parciais de radio como evidencias incompletas, polo que inicialmente non se puideron deducir razóns para o desastre. Os enxeñeiros de de Havilland recomendaron inmediatamente 60 modificacións dirixidas a calquera posible fallo de deseño, mentres que o Comité Abell se reunía para determinar as causas potenciais do accidente.<ref>Faith 1996, p. 66</ref> BOAC tamén deixou en terra voluntariamente toda a súa frota de Comet pendente da investigación.<ref name=":15">Darling 2001, pp. 28-30</ref> ==== Comité Abell ==== Os medios centraron a súa atención nunha potencial sabotaxe;<ref name=":13" /> outras especulacións ían dende unha turbulencia ata un estoupido de vapór nun tanque de combustible baleiro. O Comité Abell centrouse en seis potenciais causas aerodinámicas e mecánicas: flameo (que xa levara á perda dos prototipos do [[De Havilland DH 108|DH 108]]), fallo estrutural debido a altas cargas ou fatiga do metal na estrutura da á, fallo dos controis de voo motorizados, fallo dos paneis das fiestras que levase a unha descompresión explosiva, ou lume e outros problemas dos motores. O comité concluíu que o lume era a causa máis probable, e realizáronse cambios no avión para protexer os motores e as ás de danos que puidesen conducir a outro incendio.<ref name=":16">{{Cita web|título=Comet crashes and accident reports|url=http://www.geocities.com/CapeCanaveral/Lab/8803/comgalyp.htm|páxina-web=web.archive.org|data=2008-07-03|data-acceso=2022-02-03|data-arquivo=26 de outubro de 2009|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20091026195855/http://geocities.com/CapeCanaveral/Lab/8803/comgalyp.htm|url-morta=unfit}}</ref> Durante a investigación a [[Royal Navy]] realizou operacións de recuperación.<ref>"Elba Accident Developments." ''Flight,'' xaneiro de 1954, p. 108</ref> As primeiras pezas do avión atopáronse o 12 de febreiro de 1954<ref name=":16"/> e a busca continuou ata o mes de setembro dese ano, cando xa se atopara o 70% da estrutura principal, o 80% dos motores, e o 50% dos sistemas e equipamentos do avión.<ref>{{Cita web|título=50th Anniversary of the Comet - Comet Failure|url=http://www.rafmuseum.org.uk/online-exhibitions/comet/comet5.cfm|páxina-web=web.archive.org|data=2009-09-23|data-acceso=2022-02-03|data-arquivo=23 de setembro de 2009|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20090923173849/http://www.rafmuseum.org.uk/online-exhibitions/comet/comet5.cfm|url-morta=unfit}}</ref><ref>''Flight'' 29 de outubro de 1954, p. 652</ref> A reconstrución forense acababa de comezar cando o Comité Abell informou das súas conclusión. Non se atoparon fallos aparentes no avión, e o goberno británico decidiu non abrir unha nova investigación pública sobre o accidente.<ref name=":15" /> A prestixiosa natureza do proxecto Comet, particularmente para a industria aeroespacial británica, e o impacto económico de deixar os avións en terra serviron para meter presión e que non se abrise unha nova investigación.<ref name=":15" /> Os voos do Comet reiniciáronse o 23 de marzo de 1954.<ref>Birtles 1970, pp. 128-129</ref> O 8 de abril de 1954, o Comet G-ALYY ("Yoke Yoke"), nun voo chárter para [[South African Airways]], estaba voando de Roma ao Cairo cando se esnafrou no Mediterráneo preto de Nápoles, morrendo os 21 pasaxeiros e tripulantes a bordo.<ref name=":14" /> A frota de Comet quedou en terra novamente e formouse unha gran xunta de investigación baixo a dirección do Royal Aircraft Establishment (RAE).<ref name=":14" /> O Primeiro Ministro [[Winston Churchill]] solicitou á Royal Navy que axudase a localizar e recuperar os restos do avión para que se puidese determinar a causa do accidente.<ref name=":18">Davies e Birtles 1999, pp. 30-31</ref> O Certificado de Aeronavegabilidade do Comet revocouse e a liña de produción do avión paralizouse na fábrica de Hatfield, mentres que toda a frota de BOAC foi almacenada.<ref name=":13" /> ==== Comité Cohen ==== O 19 de outubro de 1954 creouse o Comité Cohen para examinar os accidentes do Comet.<ref name=":19">Jones 2010, p. 68</ref> Presidido por Lord Cohen, o comité encargou a un equipo de investigación liderado por Sir Arnold Hall, director do RAE en Farnborough, realizar unha investigación máis detallada. O equipo de Hall comezou a considerar a fatiga como a causa máis probable dos dous accidentes e iniciou máis investigacións sobre la tensión medible na pel da aeronave.<ref name=":14" /> Coa recuperación de grandes seccións do G-ALYP do accidente en Elba e a doazón por parte de BOAC dunha fuselaxe idéntica, o G-ALYU, para ser examinada, unha extensa proba de "tortura de auga" finalmente proporcionou resultados concluíntes. Desta vez probouse a fuselaxe enteira nun tanque de auga dedicado que foi fabricado especificamente en Farnborough para que puidese entrar totalmente.<ref name=":15" /> Atopouse que a tensión ao redor das esquinas das fiestras era moito maior da agardada e a tensión na pel era polo xeral máis alta do agardado ou previamente probado.<ref>Atkinson et al. 1962, p. 9</ref> A forma cadrada das fiestras causaba a concentración de tensións nesa zona, con niveis dous ou tres veces máis grandes que no resto da fuselaxe.<ref>Atkinson et al. 1962, pp. 4, 6, 27</ref> En 2012 realizouse unha análise de elementos finitos para atopar os valores de tensión nun modelo dixital da fiestra da cabina do Comet cargada cun diferencial de presión de 8,25 psi. Neste modelo, o máximo nivel de presión no bordo da fila exterior de remaches preto da esquina da fiestra era case cinco veces maior que nas áreas de pel afastadas das fiestras.<ref>Bray 2015, pp. 318, 356</ref> Nas probas no tanque de auga, os enxeñeiros someteron repetidamente ao G-ALYU a represurizacións e sobrepresurizacións, e o 24 de xuño de 1954, tras 3 057 ciclos de voo (1 221 reais e 1 836 simulados),<ref name=":17">{{Cita web|título=50th Anniversary of the Comet - Comet Failure|url=http://www.rafmuseum.org.uk/london/exhibitions/comet/comet5.cfm|páxina-web=web.archive.org|data=2006-10-02|data-acceso=2022-02-03|data-arquivo=02 de outubro de 2006|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20061002072008/http://www.rafmuseum.org.uk/london/exhibitions/comet/comet5.cfm|url-morta=unfit}}</ref> o G-ALYU rebentou. Inmediatamente chamouse a Hall, Geoffrey de Havilland e Bishop ao lugar, onde o tanque de auga estaba sendo drenado para revelar que a fuselaxe rasgárase na esquina do marco da fiestra de emerxencia dianteira de babor. O fallo entón ocorreu lonxitudinalmente ao longo do largueiro dafuselaxe na súa parte máis ancha. Os marcos da fuselaxe non tiñan suficiente forza para evitar que a grieta se propagase. Aínda que a fuselaxe fallou tras un número de ciclos que representaban tres veces a vida do G-ALYP no momento do accidente, aínda era moito antes do agardado.<ref>Informe do Comité Cohen p 27</ref> Unha proba máis reproduciu os mesmo resultados.<ref>Withuhn 1976, p. 87</ref> En base a estes descubrimentos, os fallos estruturais no Comet 1 podían agardarse en calquera momento entre os 1 000 e os 9 000 ciclos. Antes do accidente en Elba, o G-ALYP realizara 1 290 voos presurizados, mentres que o G-ALYY realizara 900 voos presurizados antes de esnafrarse. O doutor P. B. Walker, director do departamento de estruturas do RAE, dixo que iso non lle sorprendera, destacando que a diferenza era de tres a un, e que a experiencia previa coa fatiga do metal suxería un rango total de nove a un entre o experimento e o resultado no campo que podería resultar nun fallo.<ref name=":17"/> O RAE tamén reconstruíu un dous terzos do G-ALYP en Farnborough e atopou grietas de fatiga medrando dende o burato dun remache na apertura dianteira de fibra de vidro de baixa resistencia ao redor do compás de radio, que causou unha rotura catastrófica do avión en voo a grande altura.<ref>"Summary: Aircraft Investigation." ''Aircraft Engineering'', 37, 1965, p. 38</ref> A técnica de construción de remaches perforados empregada no deseño do Comet empeorara os seus problemas de fatiga estrutural;<ref name=":14" /> as fiestras da aeronave foran deseñadas para ser encoladas e remachadas, pero finalmente só estaban remachadas. A diferenza de remachar tras tradear, a imperfecta natureza dos buratos creados por perforación podía causar grietas por fatiga que se comezaban a desenvolver ao redor do remache. O principal investigador Hall aceptou a conclusión do RAE de fallos de deseño e construción como a explicación posible para o fallo estrutural do G-ALYU tras 3 060 ciclos de presurización. ==== Resposta ==== En resposta ao informe de Havilland afirmou: "Agora que foi xeralmente apreciado o perigo de fatiga de alto nivel en cabinas presurizadas, de Havillands tomará medidas axeitadas para solucionar este problema. Para este fin propoñemos usar materiais de calibre máis groso na área da cabina presurizada e reforzar e redeseñar fiestras e recortes e así reducir a tensión xeral a un nivel no que as concentracións de tensións locais, xa sexa nos remaches, nos buratos dos pernos ou por que poida ocorrer por razóns de grietas causadas accidentalmente durante a fabricación ou posteriormente, non constituan un perigo".<ref>Informe do Comité Cohen p 42</ref> A investigación Cohen pechouse o 24 de novembro de 1954, tendo "atopado que o deseño básico do Comet era sólido",<ref name=":19" /> e non realizou observacións ou recomendacións con respecto á forma das fiestras. Porén, de Havilland iniciou un programa de reacondicionamento para reforzar a estrutura da fuselaxe e das ás, empregando pel de calibre máis groso e substituíndo as fiestras e paneis cadradospor versións redondas.<ref name=":18" /> Os recortes da escotilla de escape da fuselaxe conservou a súa forma rectangular. Tras a investigación do Comet, os avións foron deseñados baixo estándars "Fail safe" ou "Safe Life",<ref>{{Cita web|url=https://www.researchgate.net/publication/287199920_Milestones_in_Aircraft_Structural_Integrity|páxina-web=ResearchGate|título=Milestones in Aircraft Structural Integrity|data-acceso=4 de febreiro de 2022}}</ref> aínda que posteriormente ocorreron algúns fallos por fatiga catastróficos, como o [[voo 243 de Aloha Airlines]] o 28 de abril de 1988.<ref>{{Cita web|url=https://www.ntsb.gov/investigations/AccidentReports/Reports/AAR8903.pdf|páxina-web=NTSB|título=Informe do accidente do voo 243 de Aloha Airlines|data-acceso=4 de febreiro de 2022}}</ref> En xuño de 1956, algúns restos máis do G-ALYP foron arrastrados a unha área a unhas 15 millas ao sur de onde apareceron os restos orixinais. Estes restos eran do lado de estribor da cabina, xusto enriba das tres fiestras de diante. A investigación realizada en Farnborough suxeriu que o fallo principal produciuse probablemente preto desa área en vez da fiestra traseira do compás de radio, como se pensara inicialmente. Estes descubrimentos mantivéronse en segredo ata que se publicaron máis detalles en 2015.<ref>Bray 2015, p. 288</ref> === Reanudación do servizo === Co descubrimento dos problemas estruturais das primeiras series, todos os Comet restantes retiráronse do servizo, mentres de Havilland iniciaba un gran traballo para construír unha nova versión que fose máis grande e resistente. Todos os pedidos pendentes do Comet 2 foron cancelados polas aeroliñas clientes.<ref name=":20" /> As fiestras cadradas do Comet 1 substituíronse polas versións ovais usadas no Comet 2, que voou por vez primeira en 1953, e o grosor da pel incrementouse lixeiramente.<ref name=":23">Lo Bao 1996, p. 11</ref> Os Comet 1 e 1A restantes foron descartados ou modificados con fiestras ovais e dispositivos para deter as grietas. Todos os Comet 2 de produción modíficáronse tamén para aliviar os problemas de fatiga (a meirande parte deles serivon coa [[Royal Air Force]] como o Comet C2); un programa para fabricar un Comet 2 con motores Avon máis potentes foi adiado. O prototipo do Comet 3 realizou o seu primeiro voo en xullo de 1954 e probouse nun estado despresurizado en espera á finalización da investigación Cohen.<ref name=":20" /> Os voos comerciais do Comet non se reanudarían ata o ano 1958.<ref>Swanborough 1962, pp. 47-48</ref> O desenvolvemento de voos e probas de rutas co Comet 3 permitiu a aceleración da que sería a variante máis exitosa do avión, o Comet 4. Todos as aeroliñas clientes do Comet 3 cancelaron os seus pedidos e cambiáronos polo Comet 4,<ref name=":20" /> que estaba baseado no Comet 3 pero con maior capacidade de combustible. BOAC mercou 19 Comet 4 en marzo de 1955, e o operador estadounidense [[Capital Airlines]] pediu 14 Comet en xullo de 1956.<ref>"Capital Comet." ''Canadian Aviation'', 29 (9-12), 1956, p. 51.</ref> O pedido de Capital incluía 10 Comet 4A, unha variante para operacións de curto alcance coa fuselaxe alongada e ás máis curtas, sen os depositos de combustible dos extremos das ás do Comet 4.<ref name=":22" /> Problemas económicos e unha adquisición por parte de [[United Airlines]] fixeron que Capital finalmente nunca chegase a operar o Comet. [[Ficheiro:Aerolineas Argentinas Comet 4 Groves.jpg|miniatura|240x240px|Comet de [[Aerolíneas Argentinas]]]] O Comet 4 voou por primeira vez o 27 de abril de 1958 e recibiu o seu Certificado de Aeronavegabilidade o 24 de setembro dese ano; o primeiro entregouse a BOAC o día seguinte.<ref name=":23" /><ref>Walker 2000, pp. 187-188</ref> O prezo base dun Comet 4 novo era de aproximadamente 1,14 millóns de libras (24,81 millóns de libras en 2019).<ref>"De Havilland." ''Flightglobal.com,'' 18 de novembro de 1960</ref> O Comet 4 permitiu a BOAC inaugurar os primeiros servizos regulares transatlánticos cun reactor o 4 de outubro, voando dende Londres a Nova York (aínda que precisaba realizar unha parada para recargar no [[aeroporto de Gander]], en [[Newfoundland]], nos cruces cara ao oeste).<ref name=":21" /> Aínda que BOAC gañou publicidade como a primeira aeroliña en realizar voos transatlanticos con reactores, a finais dese mes o seu rival [[Pan American World Airways]] comezou a usar o [[Boeing 707]] na ruta entre Nova York París, cunha parada en Gander en ámbalas dúas direccións,<ref>[https://books.google.com/books?id=BZdQhOW-ys0C&pg=PA940 "The Comet's chance to shine."]{{Ligazón morta|data=novembro de 2023}} ''[[The New Scientist]]'', 4(98), 2 de outubro de 1958, p. 940. Consultado o 4 de febreiro de 2022.</ref> e en 1960 comezou a voar o [[Douglas DC-8]] tamén nas súas rutas transatlánticas. Os reactores estadounidenses eran máis grandes, rápidos, con maior alcance e máis eficientes que o Comet.<ref>Haddon-Cave 2009, p. 16</ref> Despois de analizar a estrutura de rutas para o Comet, BOAC buscou de mala gana un sucesor, e en 1956 acordou con [[Boeing]] mercar o 707.<ref>Lo Bao 1996, p. 12</ref> O Comet 4 foi mercado por outras dúas aeroliñas: [[Aerolíneas Argentinas]] obtivo seis Comet 4 de 1959 a 1960, usándoos entre [[Buenos Aires]] e [[Santiago de Chile]], [[Nova York]] e [[Europa]], e [[East African Airways]] recibiu tres novos Comet 4 de 1960 a 1962, operándoos en voos cara [[Reino Unido]], [[Kenya]], [[Tanzania]], e [[Uganda]].<ref>Darling 2005, p. 114</ref> Os Comet 4A pedidos por Capital Airlines foron no seu lugar fabricados para [[BEA]] como Comet 4B, cunha fuselaxe 970 mm máis longa e capacidade para 99 pasaxeiros. O primeiro Comet 4B voou o 27 de xuño de 1959 e BEA comezou os servizos entre Tel Aviv e Londres-Heathrow o 1 de abril de 1960.<ref name=":35">Davies e Birtles 1999, p. 62</ref> [[Olympic Airways]] foi o único outro cliente en pedir este tipo.<ref>Jackson 1987, p. 459</ref> A derradeira variante do Comet 4, o Comet 4C, voou por vez primeira o 31 de outubro de 1959 e entrou en servizo con [[Mexicana de Aviación|Mexicana]] en 1960.<ref>"Comet 4Cs for Mexicana." ''Flight International'', 76, 6 de novembro de 1959, p. 491</ref> O Comet 4C tiña a fuselaxe do Comet 4B, as ás máis longas, e os tanques de combustible extra do Comet 4 orixinal, que lle daban un maior alcance que o 4B. Pedido por [[Kuwait Airways]], [[Middle East Airlines]], [[Misrair]] (despois United Arab Airlines), e [[Sudan Airways]], foi a variante máis popular do Comet.<ref name=":24" /> === Últimos anos de servizo === [[Ficheiro:G-APMG DH Comet Dan Air EMA 08-06-75 (30659744870).jpg|miniatura|241x241px|Comet de [[Dan-Air]]]] En 1959 BOAC comezou a cambiar os seus Comet das rutas transatlánticas e entregouno a empresas asociadas, facendo que o Comet 4 volvese brevemente a ser un avión de pasaxeiros de primeira liña. Ademais dos 707 e DC-8, a introdución do [[Vickers VC10]] permitiu que os avións da competencia asumisen os servizos de gran velocidade e longo alcance iniciados polo Comet.<ref>Lo Bao 1996, p. 13</ref> En 1960, como parte dunha consolidaciónda industria aeroespacial británica respaldada polo goberno, de Havilland foi adquirida por [[Hawker Siddeley]].<ref>{{Cita web|título=De Havilland - Post War|url=http://www.rafmuseum.org.uk/online-exhibitions/dehavilland/post_war.cfm|páxina-web=web.archive.org|data=2011-06-25|data-acceso=2022-02-04|data-arquivo=25 de xuño de 2011|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110625135746/http://www.rafmuseum.org.uk/online-exhibitions/dehavilland/post_war.cfm|url-morta=unfit}}</ref> Non anos 60 os pedidos baixaron, un total de 76 Comet 4 foron entregados entre 1958 e 1964. En novembro de 1965, BOAC retirou os seus Comet 4 do servizo; outros operadores continuaron realizando voos comerciais de pasaxeiros co Comet ata 1981. [[Dan-Air]] xogou un papel significativo nos últimos anos da historia da frota dos Comet, chegando a posuir á vez os 49 Comet civís que quedaban en voo.<ref>Swanborough 1980, p. 35</ref> O 14 de marzo de 1997 un Comet 4C co número de serie XS235 e bautizado ''Canopus'', que fora mercado polo Ministerio de Tecnoloxía británico e usado para probas de radio, radar e aviónica, realizou o derradeiro voo documentado dun Comet de produción.<ref name=":40">Walker 2000, p. 169</ref> == Legado == O Comet é amplamente recoñecido tanto como un aventureiro paso adiante como unha gran traxedia; o legado do avión inclue avances no deseño de aeronaves e na investigación de accidentes. As investigacións dos accidentes que plagaron o Comet 1 estiveron entre as máis extensas e revolucionarias que tiveron lugar, establecendo precedentes na investigación de accidentes; moitas das técnicas de salvamento en augas profundas e de reconstrución de aeronaves empregadas aínda se manteñen en uso dentro da industria aeronáutica.<ref>Bibel 2008, p. 68</ref> A pesar de que o Comet someteuse ás probas máis rigorosas da época en comparación con calquera avión contemporáneo, a presurización e as tensións dinámicas implicadas aínda non se entendían completamente cando o avión foi desenvolvido, como tampouco sen entendía o concepto de fatiga do metal. Aínda que esas leccións puideron ser implementadas no deseño de futuros avións, no Comet só se puideron aplicar modificacións retroactivamente.<ref>Bibel 2008, pp. 115-116</ref> Segundo o xefe de pilotos de de Havilland John Cunningham, que voara no primeiro voo do prototipo, representantes de fabricantes estadounidenses como [[Boeing]] e [[Douglas Aircraft Company|Douglas]] revelaron en privado que se de Havilland non experimentase os problemas de presurización do Comet primeiro, eses problemas teríalles pasado a eles.<ref>Faith 1996, p. 72</ref> Cunningham comparou o Comet co posterior [[Concorde]] e engadiu que asimiu que o avión cambiaría o mundo da aviación, algo que finalmente fixo.<ref name=":26" /> O autor Bill Withuhn concluíu que o Comet había empurrado "'o máis avanzado' máis aló dos seus límites".<ref name=":25" /> As firmas de enxeñería aeronáutica responderon rapidamente tanto ás vantaxes comerciais do Comet como aos fallos técnicos; outros fabricantes de avións aprenderon e beneficiáronse das leccións aprendidas co de Havilland's Comet.<ref>Trischler e Helmuth 2003, p. 90</ref> Os motores encerrados do Comet usáronse noutros dos primeiros reactores comerciais, como o [[Tupolev Tu-104]],<ref>Stroud 1968, p. 201</ref> aínda que avións posteriores, como o Boeing 707 e o Douglas DC-8, empregaron motores en góndolas debaixo das ás.<ref>Taylor 1996, p. 151</ref> Boeing afirmou que elixira os motores en góndolas para os seus avións de pasaxeiros porque os motores encerrados implican un maior risco de fallo catastrófico nas ás no caso dun incendio nos motores.<ref>Tegler 2000, p. 6</ref> En resposta ás traxedias do Comet, os fabricantes tamén desenvolveron formas de probar a presurización, ás veces indo tan lonxe como para investigar a descompresión rápida; posteriores peles da fuselaxe eran dun grosos superior á do Comet.<ref>Dennies 2005, p. 27</ref> == Variantes == === Comet 1 === [[Ficheiro:Aeromaritime de Havilland Comet 1 Groves.jpg|miniatura|240x240px|Comet 1A de [[Union Aéromaritime de Transport]]]] O '''Comet 1''' de fiestras cadradas foi o primeiro modelo producido, fabricándose un total de 12 avións. Seguindo de preto as características de deseño dos dous prototipos, o único cambio destacable foi a adopción dunha tren de aterraxe principal con catro rodas cada lado, substituíndo ao dunha única roda. O Comet 1 estaba equipado con catro motores Ghost 50 Mk 1 (despois substituídos polos máis potentes Ghost DGT3). A emvergadura era de 35 m, e a lonxitude total de 28 m. O seu [[peso máximo de engalaxe]] estaba por riba dos 48 000 kg e podía transportar ata 44 pasaxeiros.<ref name=":27" /> * de Havilland ofreceu un actualizado '''Comet 1A''' con máis peso, maior capacidade de combustible,<ref name=":28" /> e inxección de auga-metanol. Fabricáronse 10 unidades e tras os desastres de 1954 todos os Comet 1 e 1A foron levados a Hatfield, colocouselles fundas protectoras e mantivéronse alí para facerlles probas.<ref>{{Cita web|título=Last Comet 1|url=https://www.rafmuseum.org.uk/research/archive-exhibitions/comet-the-worlds-first-jet-airliner/last-comet-1/|páxina-web=RAF Museum|data-acceso=2022-02-05|lingua=en-GB}}</ref> Todos sufriron danos considerables nas probas de tensión ou foron completamente descartados.<ref name=":29">Walker 2000, p. 40</ref> * '''Comet 1X''': dous Comet 1A da [[Real Forza Aérea do Canadá]] foron reconstruídos con revestimento máis groso segundo o estándar da fuselaxe do Comet 2 e foron renomeados Comet 1X.<ref name=":19" /> * '''Comet 1XB''': catro Comet 1A actualizáronse ao estándar 1XB coa estrutura da fuselaxe reforzada e fiestra ovais. As dúas series 1X tiñan limitado o número de ciclos de presurización.<ref name=":29" /> * O '''DH 111 Comet Bomber''' foi unha variante que podía levar unha bomba nuclear desenvolvida para a especificación B35/46 do Ministerio do Aire, e presentada o 27 de maio de 1948. Orixinalmente foi poposto en 1948 como o "PR Comet", unha adaptación de recoñecemento fotográfico a grande altura do Comet 1. O avión impulsado con motores Ghost DGT3 tiña unha fuselaxe máis estreita, un nariz bulboso cun radar H2S Mk IX, e unha tripulación de catro persoas nunha cabina en forma de burbulla presurizada. Engadíronse tanques de combustible con capacidade de 11 000 litros para conseguir un alcance de 5 390 km. O proposto DH 111 recibiu unha avaliación negativa do Royal Aircraft Establishment por serias preocupacións sobre o almacenamento das armas; este feito, xunto coa capacidade redundante que ofrecía o trío de [[Bombardeiro V|bombardeiros V]] da RAF ([[Vickers Valiant|Valiant]], [[Handley Page Victor|Victor]] e [[Avro Vulcan|Vulcan]]), fixo que de Havilland abandonase o proxecto o 22 de outubro de 1948.<ref>Walker 2000, pp. 171-172</ref> === Comet 2 === [[Ficheiro:De Havilland Comet CMk.2.jpg|miniatura|240x240px|Comet C2 da [[Royal Air Force]]]] O '''Comet 2''' tiña unha á lixeiramente máis longa, maior capacidade de combustible e motores [[Rolls-Royce Avon]] máis potentes, mellorando todo iso o alcance e o rendemento do avión;<ref name=":30">Jackson 1980, p. 175</ref> a súa fuselaxe era 0,94 metros máis longa que a do Comet 1. Tamén se ralizaron algún cambios para adaptalo mellor a operacións transatlánticas.<ref name=":30" /> Tras os desastres do Comet 1, estes modelos reconstruíronse cun recubrimento máis groso e fiestras redondas, e os motores Avon pasaron a ter entradas de aire maiores e as saídas de chorro curvadas cara a fóra.<ref>Munson 1967, p. 155</ref> BOAC pediu 12 unidades do Comet 2 con 44 asentos para a súa ruta do Atlántico Sur.<ref>"Comet Service To South America Planned" (News). ''The Times'', Saturday, Issue 52516, 10 de xaneiro de 1953, col G, p. 3.</ref> O primeiro avión de produción (G-AMXA) voou o 27 de agosto de 1953.<ref>Jackson 1987, p. 456</ref> Aínda que eses avións comportáronse ben nos voos de proba no Atlántico Sur, o seu alcance aínda non se adaptaba ao Atlántico Norte. Todos os Comet 2 agás catro asignáronse á [[Royal Air Force]] e as súas entregas comezaron en 1955. A modificación do seu interior permitiu que o Comet 2 puidese ser usado en varios roles. Para transporte VIP, modificáronse os asentos e comodidades e incorporáronse disposicións para transportar equipos médicos, incluídos pulmóns de ferro. Máis tarde engadíronse a algúns dos avións capacidades especializadas de intelixencia de sinais e vixilancia electrónica.<ref name=":31">Swanborough 1962, p. 48</ref> * '''Comet 2X''': un único Comet Mk 1 con catro motores Rolls-Royce Avon 502 usado como avión de desenvolvemento para o Comet 2.<ref name=":30" /> * '''Comet 2E''': dous Comet 2 de pasaxeiros foron equipados con motores Avon 504 no interior e Avon 524 no exterior. Estes avións usounos BOAC para probar voos en 1957 e 1958.<ref name=":30" /> * '''Comet T2''': os dous primeiros dos 10 Comet 2 para a RAF equipáronse como adestradores para tripulacións, o primeiro destes avións (XK669) voou por primeira vez o 9 de decembro de 1955.<ref name=":31" /> * '''Comet C2''': oito Comet 2 destinados orixinalmente para o mercado civil completáronse para a RAF e asignáronse ao No. 216 Squadron.<ref name=":31" /> * '''Comet 2R''': tres Comet 2 foron modificados para o seu uso no desenvolvemento de radares e sistemas electrónicos, asignados inicialmente ao No. 90 Group (despois Mando de Sinais) da RAF.<ref name=":31" /> En servizo cos No. 192 e No. 51 Squadrons, os 2R equipáronse para monitorizar o tráfico de sinais do [[Pacto de Varsovia]] e operaron neste rol a partir de 1958.<ref>Walker 2000, p. 159</ref> === Comet 3 === [[Ficheiro:DH106 Comet 3 G-ANLO FAR 1954.jpg|miniatura|240x240px|G-ANLO, o único Comet 3 en voar]] O '''Comet 3''', que voou por vez primeira o 19 de xullo de 1954, era un Comet 2 alongado 4,70 m e impulsado por motores Avon M502 que desenvolvían 44 kN.<ref>"The New Comet", ''Flight'', p. 132, 30 de xullo de 1954</ref> A variante engadía tanques de combustible en vainas nas ás, e ofrecía unha maior capacidade e alcance.<ref name=":32">Jackson 1987, p. 457</ref> O Comet 3 estaba destinado a seguir sendo unha serie de desenvolvemento xa que non incorporaba as modificacións de reforzo da fuselaxe da última serie do avión, e non era capaz de ser totalmente presurizado.<ref name=":33">Birtles 1970, p. 129</ref> Só se comezaron a construír dous Comet 3; G-ANLO, o único Comet 3 con capacidade para voar, realizou demostracións no Farnborough SBAC Show en setembro de 1954. O outro Comet 3 non chegou a completarse ata os estándares de produción e usouse principalmente para probas estruturais baseadas en terra e tecnolóxicas durante o desenvolvemento do Comet 4, que tiña un tamaño semellante. Outras nove fuselaxes de Comet 3 non chegaron a completarse e a súa construción abandonouse en Hatfield.<ref>Walker 2000, pp. 51-52</ref> Coas cores de BOAC, o G-ANLO foi pilotado por John Cunningham nunha maratoniana xira de promoción ao redor do mundo en decembro de 1955.<ref name=":32" /> Como banco de probas voante, posteriormente foi modificado coa instalación de motores Avon RA29, ademais de colocarlle ás con menor envergadura como o '''Comet 3B''' e realizou voos de demostración coa librea de [[British European Airways]] (BEA) no Farnborough Airshow en setembro de 1958.<ref name=":33" /> Asignado en 1961 á Blind Landing Experimental Unit (BLEU) na base de RAE Bedford, o derradeiro rol como banco de probas do G-ANLO foi en experimentos con sistemas automáticos de aterraxe. Cando se retirou en 1973, a fuselaxe usouse para probas con amortecedores de escuma antes de que fose rescatado en BAE Woodford, para servir como maqueta para o Nimrod.<ref>Davies e Birtles 1999, p. 36</ref> === Comet 4 === [[Ficheiro:Mexicana de Havilland Comet APM.jpg|miniatura|240x240px|Comet 4 de [[Mexicana de Aviación]]]] O '''Comet 4''' foi unha mellora do alongado Comet 3 con aínda máis capacidade de combustible. O deseño progresara significativamente dende o Comet 1 orixinal, medrando 5,64 metros e sentando nunha configuración típica entre 74 e 81 pasaxeiros en comparación cos 36-44 do Comet 1 (podían acomodarse ata 119 nunha configuración especial chárter na serie 4C).<ref name=":34" /> O Comet 4 foi consideradoa serie definitiva, con maior alcance, máis velocidade de cruceiro e maior peso máximo na engalaxe. Esas melloras foron posibles principalmente grazas aos motores Avon, co dobre de pulo que os Ghost do Comet 1.<ref name=":35" /> As entregas a BOAC comezaron o 30 de setembro de 1958 con dous avións de 48 asentos que foron usados para iniciar os primeiros servizos transatlánticos. * '''Comet 4B''': desenvolvido orixinalmente para Capital Airlines como o 4A, o 4B tiña unha maior capacidade grazas a unha fuselaxe 2 metros mais longa, e unha menor envergadura. Fabricáronse 18 unidades. * '''Comet 4C''': esta variante tiña as ás do Comet 4 e a fuselaxe máis longa do 4B. Fabricáronse 23. As dúas derradeiras fuselaxes de Comet 4C usáronse para construír prototipos do avión de patrulla marítima [[Hawker Siddeley Nimrod]].<ref name=":36">Haddon-Cave 2009, p. 17</ref> Un Comet 4C (SA-R-7) foi pedido por [[Saudi Arabian Airlines]] cunha eventual disposición para a [[Real Forza Aérea de Arabia Saudita]], para ser usado en exclusiva polo rei [[Saud bin Abdul Al-Aziz]]. Extensamente modificado na fábrica, o avión incluía unha cabina VIP na parte dianteira, unha cama, baños especiais con accesorios de ouro, e tiña unha distingueda librea verde, ouro e branco coas ás e a parte baixa da fuselaxe puídas, comisionada ao artista John Stroud. Tras o seu primeiro voo este Comet 4C especial foi descrito como "o primeiro reactor executivo do mundo".<ref>Davies e Birtles 1999, p. 50</ref> === Proposta de Comet 5 === O '''Comet 5''' propúxose como unha mellora dos anteriores modelos, incluíndo unha fuselaxe máis ancha con cinco filas de asentos, unha á con maior ángulo e motores [[Rolls-Royce Conway]] en góndolas. Sen o apoio do Ministerio de Transporte, a proposta languideceu como un avión hipotético e nunca se chegou a realizar.<ref>Walker 2000, p. 62</ref> === Hawker Siddeley Nimrod === Os dous derradeiros Comet 4C producidos modificáronse como os prototipos XV148 e XV147 para cumprir un requisito para un avión de patrulla marítima para a [[Royal Air Force]]; inicialmente chamado "Maritime Comet", o deseño finalmente designouse '''Type HS 801'''.<ref name=":36" /> Esta variante converteuse no [[Hawker Siddeley Nimrod]] e os avións de produción fabricáronse na factoría de [[Hawker Siddeley]] no aeródromo de Woodford. O Nimrod entrou en servizo en 1969 e producíronse cinco variantes.<ref>Haddon-Cave 2009, p. 19</ref> O derradeiro Nimrod retirouse no mes de xuño de 2011.<ref>{{Cita web|título=Nimrod R1 makes final flight - Defence Management|url=http://www.defencemanagement.com/news_story.asp?id=16738|páxina-web=web.archive.org|data=2012-03-25|data-acceso=2022-02-05|data-arquivo=25 de marzo de 2012|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120325162031/http://www.defencemanagement.com/news_story.asp?id=16738|url-morta=unfit}}</ref> == Operadores == Os operadores orixinais dos primeiros Comet 1 e Comet 1A forn [[British Overseas Airways Corporation|BOAC]], [[Union Aéromaritime de Transport]] e [[Air France]]. Todos os primeiros Comet retiráronse do servizo debido ás investigacións dos accidentes, durante as cales os pedidos de [[British Commonwealth Pacific Airlines]], [[Japan Airlines|Japan Air Lines]], [[Línea Aeropostal Venezolana]], [[National Airlines]], [[Pan American World Airways]] e [[Panair do Brasil]] foron cancelados.<ref name=":37" /><ref name=":24" /> Cando o redeseñado Comet 4 entrou en servizo foi operado por BOAC, [[Aerolíneas Argentinas]] e [[East African Airways]],<ref name=":38">Darling 2001, pp. 47-61</ref> mentres que a variante Comet 4B foi usado por [[BEA]] e [[Olympic Airways]]<ref name=":38" /> e a Comet 4C por [[Kuwait Airways]], [[Mexicana de Aviación|Mexicana]], [[Middle East Airlines]], [[Misrair Airlines]] e [[Sudan Airways]].<ref name=":24" /> Outros operadores usaron o Comet a través de acordos de alugueiro ou a través de compras de aparellos de segunda man. Os Comet 4 de BOAC alugáronse a [[Air Ceylon]], [[Air India]], [[AREA Ecuador]], [[Central African Airways]]<ref>{{Cita libro|título=Comet! : the world's first jet airliner|url=https://www.worldcat.org/oclc/886539972|data=2013|lugar=Barnsley, South Yorkshire|ISBN=1-7815-9279-9|OCLC=886539972|nome=Graham M.|apelidos=Simons}}</ref> e [[Qantas|Qantas Empire Airways]];<ref name=":37" /> despois de 1965 os aparellos vendéronse a AREA Ecuador, [[Dan-Air]], Mexicana, [[Malaysian Airways]], e aos Ministerio de Defensa.<ref name=":24" /><ref name=":38" /><ref name=":41">{{Cita web|título=de Havilland D.H. 106 Comet Mk. 4C|url=https://www.museumofflight.org/aircraft/de-havilland-dh-106-comet-mk-4c|páxina-web=www.museumofflight.org|data-acceso=2022-02-06}}</ref> Os Comet 4B de BEA voaron para [[Cyprus Airways]], [[Malta Airways]] e [[Transportes Aéreos Portugueses]].<ref>Darling 2005, p. 117</ref> [[Channel Airways]] obtivo cinco Comet 4B de BEA en 1970 para viaxes chárter inclusivas.<ref>Darling 2005, p. 138</ref> Dan-Air mercou todos os Comet 4 en voo de finais dos 60 aos 70; algúns foron para conseguir pezas de reposto, pero a meirande parte deles foron operados nos voos chárter da aeroliña; un total de 48 Comet foron mercados por Dan-Air.<ref>Davies e Birtles 1999, p. 54</ref> En servizo militar, a [[Royal Air Force]] británica foi o operador máis grande, co 51 Squadron (1958-1975; Comet C2, 2R), 192 Squadron (1957-1958; Comet C2, 2R), 216 Squadron (1956-1975; Comet C2 e C4), e o Royal Aircraft Establishment usaron o avión.<ref name=":19" /> A [[Real Forza Aérea do Canadá]] tamén operou Comet 1As (posteriormente actualizado ao 1XB) no seu 412 Squadron dende 1953 ata 1963.<ref name=":29" /> == Accidentes e incidentes == A Comet estivo implicado en 26 accidentes con [[perda de casco]], incluídos 13 deles fatais con 426 mortes.<ref name=":39">{{Cita web|título=Aviation Safety Network > ASN Aviation Safety Database > ASN Aviation Safety Database results|url=http://aviation-safety.net/database/dblist.php?field=typecode&var=190%25&cat=%251&sorteer=datekey&page=1|páxina-web=aviation-safety.net|data-acceso=2022-02-06|nome=Harro|apelidos=Ranter|data-arquivo=06 de febreiro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220206115851/http://aviation-safety.net/database/dblist.php?field=typecode&var=190%25&cat=%251&sorteer=datekey&page=1|url-morta=yes}}</ref> O primeiro accidente mortal, ocorrido durante un engalaxe en Karachi o 3 de marzo de 1953 cu Comet 1A de Canadian Pacific Airlines, achacouse a un erro do piloto.<ref name=":24" /> Tres accidentes fatais do Comet 1 debido a problemas estruturais, o [[voo 783 de BOAC]] o 2 de maio de 1953, o [[voo 781 de BOAC]] o 10 de xaneiro de 1954 e o [[voo 201 de South African Airways]] o 8 de abril de 1954, levaron a que toda a frota de Comet quedase en terra. Despois de que se implemantasen modificacións no deseño, os servizos reanudáronse o 4 de outubro de 1958 co Comet 4.<ref name=":24" /><ref>{{Cita web|título=Why are airplane windows rounded? - Modern Airliners|url=https://modernairliners.com/2016/09/28/why-airplane-windows-are-round/|páxina-web=modernairliners.com|data-acceso=2022-02-06}}</ref> O erro dos pilotos co resultado de [[voo controlado contra o terreo]] foi a causa de cinco accidentes fatais do Comet 4: un de Aerolíneas Argentinas esnafrouse preto de [[Asunción]] o 27de agosto de 1959, o [[voo 322 de Aerolíneas Argentinas]] en Campinas, preto de [[São Paulo]], o 23 de novembro de 1961, o [[voo 869 de United Arab Airlines]] na montañas Khao Yai en Tailandia o 19 de xullo de 1962, un exemplar so Goberno de Arabia Saudita nos Alpes italianos o 20 de marzo de 1963, e o [[voo 844 de United Arab Airlines]] en Tripoli o 2 de xaneiro de 1971.<ref name=":24" /> Un [[Voo 1903 de Dan-Air|Comet de Dan-Air]] esnafrouse no [[macizo do Montseny]] o 3 de xullo de 1970 e o accidente atribuíuse a erros de navegación do control de tráfico aéreo e dos pilotos.<ref>{{Cita web|título=ASN Aircraft accident de Havilland DH-106 Comet 4 G-APDN Sierra del Montseny|url=https://aviation-safety.net/database/record.php?id=19700703-0|páxina-web=aviation-safety.net|data-acceso=2022-02-06|nome=Harro|apelidos=Ranter}}</ref> Outros accidentes fatais do Comet 4 incluíron un avión de British European Airways esnafrado en [[Ancara]] por un erro nos instrumentos o 21 de decembro de 1961, o [[voo 869 de United Arab Airlines]] esnafrado en Bombai en severas condicións meteorolóxicas o 28 de xullo de 1963, e o ataque terrorista do [[voo 284 de Cyprus Airways]] preto da costa turca o 12 de outubro de 1967.<ref name=":24" /> Nove Comet, incluídos Comet 1 operados por BOAC e Union Aeromaritime de Transport e Comet 4 voados por Aerolíneas Argentinas, Dan-Air, Malaysian Airlines e United Arab Airlines, quedaron danados sen posibilidade de ser reparados durante accidentes en engalaxes ou aterraxes tendo sobrevivido todos os seus ocupantes.<ref name=":24" /><ref name=":39" /> Un incendio nun hangar danou un Comet 2R do No. 192 Squadron da RAF Comet 2R, que non puido ser reparado, o 13 de setembro de 1957, e tres Comet 4 de Middle East Airlines Comet 4C foron destruídos por tropas de Israel en Beirut o 28 de decembro de 1968.<ref name=":24" /> == Avións en exhibición == [[Ficheiro:De Havilland DH.106 Comet 1XB ‘G-APAS’ (XM823) (32248608677).jpg|miniatura|240x240px|O G-APAS, único exemplar completo dun Comet 1 en exposición]] Dende o seu retiro sobreviviron tres Comet da primeira xeración en museos. O único Comet 1 completo que queda, un Comet 1XB with co rexistro G-APAS, o derradeiro Comet 1 en ser fabricado, está exposto no Museo da RAF de Cosford.<ref name=":42">{{Cita web|título=de Havilland Comet 1A airplane pictures & aircraft photos - RAF Museums|url=http://www.rafmuseum.org.uk/cosford/collections/aircraft/de-havilland-comet-1a.cfm|páxina-web=web.archive.org|data=2010-12-06|data-acceso=2022-02-06|data-arquivo=06 de decembro de 2010|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20101206055821/http://www.rafmuseum.org.uk/cosford/collections/aircraft/de-havilland-comet-1a.cfm|url-morta=unfit}}</ref> Aínda que está pintado coas cores de BOAC, nunca voou coa aeroliña, tendo sido entregado primeiro a [[Air France]] e despois ao Ministerio de Subministracións tras ser convertido nun 1XB;<ref name=":42" /> este avión tamén operou coa RAF como XM823. A única fuselaxe supervivente coas fiestras cadradas orixinais, parte dun Comet 1A rexistrado F-BGNX, foi restaurada e atópase exposta no de Havilland Aircraft Museum en Hertfordshire, Inglaterra.<ref>{{Cita web|título=de Havilland DH106 Comet 1A – de Havilland Aircraft Museum|url=https://www.dehavillandmuseum.co.uk/aircraft/de-havilland-dh106-comet-1a/|data-acceso=2022-02-06|lingua=en-US}}</ref> Un Comet C2 ''Sagittarius'' con número de serie XK699, estivo exposto na entrada da base RAF Lyneham en Wiltshire dende 1987.<ref>{{Cita web|título=Dismantlement and relocation of Gate Guardian Comet C2 XK699|url=https://www.government-online.net/gate-guardian-comet-c2-xk699/|páxina-web=Government Online|data=2012-03-27|data-acceso=2022-02-06|lingua=en-GB|data-arquivo=06 de febreiro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220206123229/https://www.government-online.net/gate-guardian-comet-c2-xk699/|url-morta=yes}}</ref> En 2012, cos plans de peche da base, o avión ía ser desmantelado e enviado ao Museo da RAF de Cosford onde sería montado para expoñelo. O movemento cancelouse debido ao seu nivel de corrosión e a meirande parte da fuselaxe desgüazouse en 2013, acabando a súa cabina de mando na Boscombe Down Aviation Collection, no aeródromo Old Sarum.<ref>{{Cita novas|título=Nose of RAF Lyneham's Comet Mk2 saved by volunteers|url=https://www.bbc.com/news/uk-england-wiltshire-24940615|xornal=BBC News|data=2013-11-15|data-acceso=2022-02-06|lingua=en-GB}}</ref> Existen seis Comet 4 completos en museos. O [[Museo Imperial da Guerra de Duxford]] ten un Comet 4 (G-APDB), orixinalmente estivo coas cores de Dan-Air como parte da súa Flight Line Display, e despois coa librea de BOAC no seu edificio AirSpace. Un Comet 4B (G-APYD) está almacenado en instalacións do Museo de Ciencia de Wroughton, en Wiltshire, Inglaterra. Existen Comet 4C en exposición no ''Flugausstellung Peter Junior'' de [[Hermeskeil]], Alemaña (G-BDIW),<ref>{{Cita web|título=Flugausstellung Junior|url=https://www.flugausstellung.de/|data-acceso=2022-02-06|lingua=de-DE}}</ref> o Museo do Centro de Restauración de Voo preto de [[Everett, Washington]] (N888WA),<ref name=":41" /> e no Museo Nacional de Voo preto de Edinburgo (G-BDIX).<ref>{{Cita web|título=de Havilland Comet 4C|url=https://www.nms.ac.uk/explore-our-collections/stories/science-and-technology/comet-4c/|páxina-web=National Museums Scotland|data-acceso=2022-02-06|lingua=en|apelidos=Science and Technology 5|data-arquivo=06 de febreiro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220206123229/https://www.nms.ac.uk/explore-our-collections/stories/science-and-technology/comet-4c/|url-morta=yes}}</ref> O derradeiro Comet en voar, o Comet 4C ''Canopus'' (XS235),<ref name=":40" /> mantense en condicións de funcionamento no aeródromo de Bruntingthorpe, onde realiza carreiras de rodaxe de forma regular. Dende os anos 2000s, varias partes propuxeron restaurar o ''Canopus'', que é mantido por un grupo de voluntarios, para que puidese voar.<ref>Darling 2001, p. 5</ref> O aeródromo de Bruntingthorpe tamén ten en exposición un Hawker Siddeley Nimrod MR2. == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === {{Refempeza}} * Abzug, Malcolm J. e Eugene Larrabee. ''Airplane Stability and Control: A History of the Technologies That Made Aviation Possible''. Cambridge: [[Cambridge University Press]], 2002. {{ISBN|0-521-80992-4|}}. * Atkinson, R. J., W. J. Winkworth and G. M. Norris. [http://naca.central.cranfield.ac.uk/reports/arc/rm/3248.pdf "Behaviour of Skin Fatigue Cracks at the Corners of Windows in a ''Comet'' I Fuselage"]. [[Ministry of Aviation]] via [[Her Majesty's Stationery Office]], 1962. * Beaty, David. ''Strange Encounters: Mysteries of the Air''. London: Atheneum, 1984. {{ISBN|978-0-689-11447-2|}}. * Bibel, George D. ''Beyond the Black Box: The Forensics of Airplane Crashes''. Baltimore, Maryland: JHU Press, 2008. {{ISBN|0-8018-8631-7|}}. * Birtles, P.J. "The de Havilland Comet Srs. 1–4." <nowiki>''</nowiki>Aircraft in Profile, Volume 5.<nowiki>''</nowiki> Nova York: Doubleday, 1970, primeira edición 1967. * Bray, Robin. ''The Comet that Fell to Earth''. Cumbria, UK: Hayloft Publishing, 2015. {{ISBN|978-1-910237-01-4|}}. * Cacutt, Len. ''The World's Greatest Aircraft''. Devon, UK: Exeter Books, 1989. {{ISBN|0-7917-0011-9|}}. * Darling, Kev. ''De Havilland Comet''. North Branch, Minnesota: Specialty Press, 2001. {{ISBN|1-58007-036-1|}}. * Davies, R.E.G. e Philip J. Birtles. ''Comet: The World's First Jet Airliner''. McLean, Virginia: Paladwr Press, 1999. {{ISBN|1-888962-14-3|}}. * Faith, Nicholas. ''Black Box: Why Air Safety is no Accident, The Book Every Air Traveller Should Read''. London: Boxtree, 1996. {{ISBN|0-7522-2118-3|}}. * Francis, Decon. [https://books.google.com/books?id=MC0DAAAAMBAJ&pg=PA98 "I Saw This Jet Liner Fly 500 m.p.h."] ''Popular Science'', 156(5), maio de 1950, pp.&nbsp;98–104. * Gunn, John. ''Challenging Horizons: Qantas 1939-1954''. St Lucia, Queensland: University of Queensland Press, 1987. {{ISBN|0-7022-2017-5|}}. * Hill, Malcolm L. "de Havilland's Comet: Pushing the Boundaries." ''Airliners'', Volume 15, No. 4, xullo/agosto de 2002. * Jackson, A.J. ''British Civil Aircraft 1919–1972: Volume II''. Londres: Putnam (Conway Maritime Press), 1988. {{ISBN|0-85177-813-5|}}. * Jefford, C.G., ed. [https://web.archive.org/web/20110105083157/http://www.rafmuseum.org.uk/research/documents/Journal%2026%20-%20Seminar%20the%20RAF%20and%20Nuclear%20Weapons%201960-98.pdf ''The RAF and Nuclear Weapons, 1960–1998.''] London: Royal Air Force Historical Society, 2001. * [[Macarthur Job|Job, Macarthur]]. ''Air Disaster: Volume 1''. Fyshwick, Australian Capital Territory: Aerospace Publications, 1996. {{ISBN|1-875671-11-0|}}. * Jones, Barry. "Database: D.H. 106 Comet". <nowiki>''</nowiki>Aeroplane<nowiki>''</nowiki>, Volume 38, No. 4, Issue no. 444, abril de 2010. * Lo Bao, Phil, ed. ''The de Havilland Comet (Airlines & Airliners)''. Middlesex, UK: The Aviation Data Centre Ltd., 1996. * Motem, John, ed. [https://books.google.com/books?id=IOGCd7QreKgC&pg=PA143 "European Civil Background"]. ''The Putnam Aeronautical Review, Volume Three''. Londres: Conway Maritime Press, 1990. {{ISBN|1-55750-676-0|}}. *Prins, François. "World Beater: Homage to the DH. 106 Comet." <nowiki>''</nowiki>Air Enthusiast,<nowiki>''</nowiki> Issue 78, novembro/decembro de 1998. * Smith, Adrian. "The Dawn of the Jet Age in Austerity Britain: David Lean's The Sound Barrier". ''Historical Journal of Film, Radio and Television'', 2010. 30(4), pp.&nbsp;487–514. * Swanborough, F. G. <nowiki>''</nowiki>Turbine-engined Airliners of the World.<nowiki>''</nowiki> Londres: Temple Press Books, 1962. * Trischler, Helmuth e Stefan Zeilinger, eds. [https://books.google.com/books?id=jGUBczN_Ap4C&pg=PA88 ''Tackling Transport, Volume 3'' (Artefacts Series: Studies in the History of Science and Technology).] Londres: NMSI Trading Ltd, 2003. {{ISBN|1-900747-53-7|}}. * Walker, Timothy. ''The First Jet Airliner: The Story of the de Havilland Comet''. Newcastle upon Tyne, UK: Scoval Publishing Ltd., 2000. {{ISBN|1-902236-05-X|}}. * Watkins, David. ''de Havilland Vampire: The Complete History.'' Thrupp, Stroud, UK: Budding Books, 1996. {{ISBN|1-84015-023-8|}}. * Winchester, Jim, ed. "De Havilland DH.106 Comet." ''Civil Aircraft (The Aviation Factfile)''. Londres: Grange Books plc, 2004. {{ISBN|1-84013-642-1|}}. * Withuhn, Bill. "Triumph, Tragedy and Triumph Again... The Comet Story." ''Air Classics Airliner Special No. 2'', Summer 1976. {{Reftermina}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de De Havilland]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1949]] b0br0zwd4bhct7wxblx1wuhl8hpaanc 0 199957 7108475 3230667 2025-06-27T15:48:11Z Autopistero20502020 127649 Mellora do formato 7108475 wikitext text/x-wiki {{homónimos}} {{Galizionario|serbia}} O termo '''[[Serbia]]''', ou '''República de Serbia''' refírese usualmente a un país mediterráneo (sen saída ao mar) situado entre a [[Europa|Europa central]] e a [[Mediodía|meridional]], inderpendente desde o ano [[2006]]. Tamén pode referirse a estoutras entidades antecesoras do Estado actual: *'''[[Serbia Branca]]''' ( ? - 610); *'''[[Principado de Serbia (medieval)|Principado de Serbia]]''' (768-969); *'''[[Duklja|Principado serbio de Dukjla]]''' ou, simplemente, '''Dukjla''' (960–1101); *'''[[Gran Principado de Serbia (1090-1217)|Gran Principado de Serbia]]''', ou '''Rascia''' ('''Raška''') (1090-1217); *'''[[Reino de Serbia (medieval)|Reino de Serbia]]''' (1217-1346); *'''[[Imperio serbio]]''' (1346–1371); *'''[[Serbia do Morava]]''' (1371–1403); *'''[[Despotado de Serbia]]''' (1403–1540); *'''[[Reino de Serbia (1718-1739)|Reino de Serbia]]''', provincia da monarquía dos [[Habsburgo]] (1718–1739); *'''[[Principado de Serbia]]''' (1815-1882); *'''[[Voivodina serbia]]''', provincia serbia autónoma do [[Imperio austríaco]] proclamada no curso da [[revolución de 1848]], e que existiu até [[1849]] cando pasou a integrar a nova provincia do [[Voivodato de Serbia e Banato de Temesvar]]; *'''[[Voivodato de Serbia e Banato de Temesvar]]''', provincia (ducado) do [[Imperio austríaco]] (1849-1860); *'''[[Reino de Serbia (1882-1918)|Reino de Serbia]]''' (1882-1918); *Unha parte do [[Estado dos Eslovenos, Croatas e Serbios]] (1918); *Unha parte do [[Reino dos Serbios, Croatas e Eslovenos]] (1918-1929), despois coñecido como [[Reino de Iugoslavia]] (1929-1945); *'''[[Serbia de Nedić]]''' (1941-1944); *'''[[República Popular de Serbia]]''' (1943-1963), unha das entidades que formaron a [[República Federal Popular de Iugoslavia]]; *'''[[República Socialista de Serbia]]''' (1963-1992), unha das entidades que formaron a [[República Federal Socialista de Iugoslavia]]; *Unha das entidades federais da [[República Federal de Iugoslavia]] (1992-2003); *Unha das dúas entidades federais do Estado de [[Serbia e Montenegro]] (2003-2006). ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== *'''[[Servia, Vilacova, Lousame|Servia]]''', lugar da parroquia de [[Vilacova, Lousame|Vilacova]], no concello de [[Lousame]]; *'''[[Gran Serbia]]''', termo aplicado, por certas correntes [[irredentismo|irredentistas]] dentro do [[nacionalismo]] serbio, ao [[estado]]; *'''[[República Krajina de Serbia]]''', autodeclarada (1991) entidade serbia dentro de [[Croacia]] que existiu até ser conquistada polas forzas croatas en 1995; *'''[[Serbia Central]]''', antiga rexión que, desde 1945 a 2009 se encontraba entre as provincias de [[Kosovo|Kosovo i Metohija]] (ao sur) e [[Vojvodina]] (ao norte); *'''[[Serbofobia]]''', termo usado para describir un sentimento de hostilidade ou [[odio]] cara a [[Serbia]] ou aos [[Serbia|serbios]]; *'''[[Terras Serbias]]'''. {{Control de autoridades}} 9m0t2z3ulraesgq0dkfmlq8j1j6p50c 7108476 7108475 2025-06-27T15:48:44Z Autopistero20502020 127649 7108476 wikitext text/x-wiki {{homónimos}} {{Galizionario|serbia}} O termo '''[[Serbia]]''', ou '''República de Serbia''' refírese usualmente a un país mediterráneo (sen saída ao mar) situado entre a [[Europa|Europa central]] e a [[Mediodía|meridional]], inderpendente desde o ano [[2006]]. Tamén pode referirse a estoutras entidades antecesoras do Estado actual: *'''[[Serbia Branca]]''' (? - 610); *'''[[Principado de Serbia (medieval)|Principado de Serbia]]''' (768-969); *'''[[Duklja|Principado serbio de Dukjla]]''' ou, simplemente, '''Dukjla''' (960–1101); *'''[[Gran Principado de Serbia (1090-1217)|Gran Principado de Serbia]]''', ou '''Rascia''' ('''Raška''') (1090-1217); *'''[[Reino de Serbia (medieval)|Reino de Serbia]]''' (1217-1346); *'''[[Imperio serbio]]''' (1346–1371); *'''[[Serbia do Morava]]''' (1371–1403); *'''[[Despotado de Serbia]]''' (1403–1540); *'''[[Reino de Serbia (1718-1739)|Reino de Serbia]]''', provincia da monarquía dos [[Habsburgo]] (1718–1739); *'''[[Principado de Serbia]]''' (1815-1882); *'''[[Voivodina serbia]]''', provincia serbia autónoma do [[Imperio austríaco]] proclamada no curso da [[revolución de 1848]], e que existiu até [[1849]] cando pasou a integrar a nova provincia do [[Voivodato de Serbia e Banato de Temesvar]]; *'''[[Voivodato de Serbia e Banato de Temesvar]]''', provincia (ducado) do [[Imperio austríaco]] (1849-1860); *'''[[Reino de Serbia (1882-1918)|Reino de Serbia]]''' (1882-1918); *Unha parte do '''[[Estado dos Eslovenos, Croatas e Serbios]]''' (1918); *Unha parte do '''[[Reino dos Serbios, Croatas e Eslovenos]]''' (1918-1929), despois coñecido como [[Reino de Iugoslavia]] (1929-1945); *'''[[Serbia de Nedić]]''' (1941-1944); *'''[[República Popular de Serbia]]''' (1943-1963), unha das entidades que formaron a [[República Federal Popular de Iugoslavia]]; *'''[[República Socialista de Serbia]]''' (1963-1992), unha das entidades que formaron a [[República Federal Socialista de Iugoslavia]]; *Unha das entidades federais da '''[[República Federal de Iugoslavia]]''' (1992-2003); *Unha das dúas entidades federais do Estado de '''[[Serbia e Montenegro]]''' (2003-2006). ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== *'''[[Servia, Vilacova, Lousame|Servia]]''', lugar da parroquia de [[Vilacova, Lousame|Vilacova]], no concello de [[Lousame]]; *'''[[Gran Serbia]]''', termo aplicado, por certas correntes [[irredentismo|irredentistas]] dentro do [[nacionalismo]] serbio, ao [[estado]]; *'''[[República Krajina de Serbia]]''', autodeclarada (1991) entidade serbia dentro de [[Croacia]] que existiu até ser conquistada polas forzas croatas en 1995; *'''[[Serbia Central]]''', antiga rexión que, desde 1945 a 2009 se encontraba entre as provincias de [[Kosovo|Kosovo i Metohija]] (ao sur) e [[Vojvodina]] (ao norte); *'''[[Serbofobia]]''', termo usado para describir un sentimento de hostilidade ou [[odio]] cara a [[Serbia]] ou aos [[Serbia|serbios]]; *'''[[Terras Serbias]]'''. {{Control de autoridades}} 3nkew4ebv2jmwdzkbfzxx90jy5e8pgo 0 199986 7109143 6679445 2025-06-28T06:07:29Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109143 wikitext text/x-wiki {{Xeografía política}} '''Mukono District''' é un [[Distritos de Uganda|distrito]] da [[Rexión Central, Uganda|Rexión Central]] de [[Uganda]], que, como a maioría dos outros distritos, chámase así debido á súa poboación capital, [[Mukono]]. Limita co [[Distrito Kayunga]] polo norte, co [[Distrito Buikwe]] polo leste, coa [[Tanzania|República de Tanzania]] polo sur, co [[Distrito Kalangala]] polo suroeste, co [[Distrito Wakiso]] e [[Kira]] polo oeste e co [[Distrito Luweero]] polo noroeste. O distrito orixinalmente abranguía os condados do [[Reino de Buganda]] de Kyaggwe, Bugerere e Buvuma. En decembro do ano 2000, Bugerere constituíse como [[Distrito Kayunga]]. En xullo do 2010, Buvuma tornouse distrito, o [[Distrito Buvuma]]. A parte oriental de Kyaggwe tamén se particionou para integrase no [[Distrito Buikwe]]. Segundo o censo do ano 2002, o distrito tiña unha poboación dunhas 423.100 persoas. O distrito posúe un clima que o provén de abundantes choivas e unha rica flora e fauna. Alén de estar próximo a áreas urbanas (Mukono está a 27&nbsp;km de [[Kampala]]), ten os atraentes turísticos do [[Lago Vitoria]] e as Cataratas de Sezibwa, do [[río Sezibwa]]. ==Véxase tamén== ===Ligazóns externas=== *[http://www.mukono.go.ug Páxina oficial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190626180136/http://www.mukono.go.ug/ |date=26 de xuño de 2019 }} *[http://www.maplandia.com/uganda/mukono/ Google Map de Mukono District] {{Distritos de Uganda}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Distritos de Uganda|Mukono]] b4p1g4czlvfrsrd6j7eagmfxuli6hfb 0 205967 7108258 6637993 2025-06-27T13:38:16Z Autopistero20502020 127649 Mellora do formato 7108258 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|seco}} O [[adxectivo]] '''Seco''', feminino '''Seca''', derivado do [[Lingua latina|latín]] ''siccus, -a, -um'', refírese, en xeral, a calquera cousa que estea falta de humidade. Pode referirse a: ;Alimentación *'''[[Froito seco]]''', alimento moi enerxético, rico en [[graxa]], en [[proteína]], así como en [[oligoelemento]]; *'''[[Peixe seco]]'''. ;Bebidas alcohólicas *'''[[Triple sec|Triplo seco]]''' (triple sec), tipo de licor. ;Climatoloxía *'''[[Clima seco]]''' (véxase tamén [[clima árido]]); *'''[[Clima mediterráneo seco]]'''; *'''[[Clima tropical seco]]'''; *'''[[Gradiente adiabático seco]]''', proceso dinámico que afecta a unha masa de aire. Como [[topónimo]], pode referirse a: ;En Galiza *'''[[O Couce Seco, O Freixo, As Pontes de García Rodríguez|O Couce Seco]]''', lugar da parroquia do [[O Freixo, As Pontes de García Rodríguez|Freixo]], no concello das [[As Pontes de García Rodríguez|Pontes de García Rodríguez]]; *'''[[Muíño Seco, Traba, Coristanco|Muíño Seco]]''', lugar da parroquia de [[Traba, Coristanco|Traba]], no concello de [[Coristanco]]; *'''[[O Rego Seco, Ambroa, Irixoa|O Rego Seco]]''', lugar da parroquia de [[Ambroa, Irixoa|Ambroa]], no concello de [[Irixoa]]; *'''[[O Roxo Seco, Vilaformán, Trabada|O Roxo Seco]]''', lugar da parroquia de [[Vilaformán, Trabada|Vilaformán]], no concello de [[Trabada]]; *'''[[O Vilar do Seco, Distriz, Vilalba|O Vilar do Seco]]''', lugar da parroquia de [[Distriz, Vilalba|Distriz]], no concello de [[Vilalba]]; *'''[[Bustoseco, Ribasieira, Porto do Son|Bustoseco]]''', lugar da parroquia de [[Ribasieira, Porto do Son|Ribasieira]], no concello de [[Porto do Son]]; *'''[[Regoseco, Corcoesto, Cabana de Bergantiños|Regoseco]]''', lugar da parroquia de [[Corcoesto, Cabana de Bergantiños|Corcoesto]], no concello de [[Cabana de Bergantiños]]. ;Fóra de Galiza ;Na [[Arxentina]] *'''[[Arroyo Seco]]''', localidade do Departamento Rosario, [[provincia de Santa Fe]]; *'''[[Glaciar Seco]]''', glaciar no [[Parque Nacional Los Glaciares]], [[Provincia de Santa Cruz]]. ;Río de Galiza *'''[[Río Seco, río Ulloa|Río Seco]]''', afluente do [[río Ulloa]]. Amais, como [[apelido]], pode referirse a: *'''[[Agustín Sixto Seco]]''', médico e intelectual galeguista; *'''[[Carlos Seco Serrano|Carlos Seco]]''', historiador español; *'''[[César Cunqueiro|César Cunqueiro González-Seco]]''', escritor galego; *'''[[Manuel Seco Reymundo|Manuel Seco]]''', filólogo español e académico da [[Real Academia Española]]; *'''[[Manuel Vilariño|Manuel Vilariño Seco]]''', fotógrafo galego; *'''[[Miguel Seco Seco]]''', político galego; *'''[[Rafael Seco]]''', deseñador, pintor, gravador e escultor español. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Seca (homónimos)|A Seca|Portoseco|Rioseco|Vilaseco}} *'''[[Dique seco]]''', instalación portuaria destinada a poñer as embarcacións fóra da auga para efectuar reparacións; *'''[[O berro seco]]''', disco do grupo galego [[Milladoiro (grupo musical)|Milladoiro]]; *'''[[Pao seco]]''', tipo de letra; *'''[[Porto seco]]''', terminal intermodal de transportes situada no interior; *'''[[Xeo seco]]''' ou '''neve carbónica''', [[dióxido de carbono]] en estado sólido. {{Control de autoridades}} 0r3y4p2kvjwhdn9hdj7x364tbyqum3e 7108259 7108258 2025-06-27T13:38:47Z Autopistero20502020 127649 7108259 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|seco}} O [[adxectivo]] '''Seco''', feminino '''Seca''', derivado do [[Lingua latina|latín]] ''siccus, -a, -um'', refírese, en xeral, a calquera cousa que estea falta de humidade. Pode referirse a: ;Alimentación *'''[[Froito seco]]''', alimento moi enerxético, rico en [[graxa]], en [[proteína]], así como en [[oligoelemento]]; *'''[[Peixe seco]]'''. ;Bebidas alcohólicas *'''[[Triple sec|Triplo seco]]''' (triple sec), tipo de licor. ;Climatoloxía *'''[[Clima seco]]''' (véxase tamén [[clima árido]]); *'''[[Clima mediterráneo seco]]'''; *'''[[Clima tropical seco]]'''; *'''[[Gradiente adiabático seco]]''', proceso dinámico que afecta a unha masa de aire. Como [[topónimo]], pode referirse a: ;En Galiza *'''[[O Couce Seco, O Freixo, As Pontes de García Rodríguez|O Couce Seco]]''', lugar da parroquia do [[O Freixo, As Pontes de García Rodríguez|Freixo]], no concello das [[As Pontes de García Rodríguez|Pontes de García Rodríguez]]; *'''[[Muíño Seco, Traba, Coristanco|Muíño Seco]]''', lugar da parroquia de [[Traba, Coristanco|Traba]], no concello de [[Coristanco]]; *'''[[O Rego Seco, Ambroa, Irixoa|O Rego Seco]]''', lugar da parroquia de [[Ambroa, Irixoa|Ambroa]], no concello de [[Irixoa]]; *'''[[O Roxo Seco, Vilaformán, Trabada|O Roxo Seco]]''', lugar da parroquia de [[Vilaformán, Trabada|Vilaformán]], no concello de [[Trabada]]; *'''[[O Vilar do Seco, Distriz, Vilalba|O Vilar do Seco]]''', lugar da parroquia de [[Distriz, Vilalba|Distriz]], no concello de [[Vilalba]]; *'''[[Bustoseco, Ribasieira, Porto do Son|Bustoseco]]''', lugar da parroquia de [[Ribasieira, Porto do Son|Ribasieira]], no concello de [[Porto do Son]]; *'''[[Regoseco, Corcoesto, Cabana de Bergantiños|Regoseco]]''', lugar da parroquia de [[Corcoesto, Cabana de Bergantiños|Corcoesto]], no concello de [[Cabana de Bergantiños]]. ;Fóra de Galiza ;Na [[Arxentina]] *'''[[Arroyo Seco]]''', localidade do Departamento Rosario, [[provincia de Santa Fe]]; *'''[[Glaciar Seco]]''', glaciar no [[Parque Nacional Los Glaciares]], [[Provincia de Santa Cruz]]. ;Río de Galiza *'''[[Río Seco, río Ulla|Río Seco]]''', afluente do [[río Ulla]]. Amais, como [[apelido]], pode referirse a: *'''[[Agustín Sixto Seco]]''', médico e intelectual galeguista; *'''[[Carlos Seco Serrano|Carlos Seco]]''', historiador español; *'''[[César Cunqueiro|César Cunqueiro González-Seco]]''', escritor galego; *'''[[Manuel Seco Reymundo|Manuel Seco]]''', filólogo español e académico da [[Real Academia Española]]; *'''[[Manuel Vilariño|Manuel Vilariño Seco]]''', fotógrafo galego; *'''[[Miguel Seco Seco]]''', político galego; *'''[[Rafael Seco]]''', deseñador, pintor, gravador e escultor español. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Seca (homónimos)|A Seca|Portoseco|Rioseco|Vilaseco}} *'''[[Dique seco]]''', instalación portuaria destinada a poñer as embarcacións fóra da auga para efectuar reparacións; *'''[[O berro seco]]''', disco do grupo galego [[Milladoiro (grupo musical)|Milladoiro]]; *'''[[Pao seco]]''', tipo de letra; *'''[[Porto seco]]''', terminal intermodal de transportes situada no interior; *'''[[Xeo seco]]''' ou '''neve carbónica''', [[dióxido de carbono]] en estado sólido. {{Control de autoridades}} 66fvj0ra8p41djnpqmmewe0lw4fuubp 0 208761 7108948 6815459 2025-06-27T22:18:04Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108948 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''David Dodd Hand''', nado en [[Plainfield, Nova Jersey|Plainfield]] ([[Nova Jersey]]) o [[23 de xaneiro]] de [[1900]] e finado en [[San Luis Obispo]] ([[California]]) o [[11 de outubro]] de [[1986]], foi un realizador de debuxos animados [[Estados Unidos de América|estadounidense]], coñecido polos seus traballos na [[Walt Disney Pictures|Walt Disney Productions]]. Hand colaborou en numerosas curtas de Disney durante os anos trinta, sendo director dos clásicos ''[[Snow White and the Seven Dwarfs]]'' e ''[[Bambi]]''. == Traxectoria == Hand comezou a súa carreira como animador na serie de debuxos mudos ''Out of the Inkwell'' durante os anos vinte. Uniuse ao estudio de Disney en 1930, durante un impulso de Disney de recrutar ao mellor do mundo da animación. Hand logo destacaría, contribuíndo nas [[Silly Symphonies]] en títulos como ''[[Midnight in a Toy Shop]]'', ''[[The China Plate]]'' e ''[[Egyptian Melodies]]''. En 1932 foi considerado nun dos mellores animadores da Disney (a pesar dalgunhas críticas como que o seu traballo era "demasiado mecánico"),<ref name="michaelbarrier.com">[http://michaelbarrier.com/Interviews/Hand/interview_david_hand.htm Transcrición da entrevista de Michael Barrier a David Hand] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190506182714/http://www.michaelbarrier.com/Interviews/Hand/interview_david_hand.htm |date=06 de maio de 2019 }} {{en}}</ref> como tamén se converteu nun dos mellores amigos de [[Walt Disney]]. A habelencia organizativa de Hand converteuno no terceiro director dos estudios de Disney tras [[Burt Gillett]] e [[Wilfred Jackson]]. Fixo o seu debut como director da compañía coa curta de [[Mickey Mouse]] ''Building a Building'', e seguiu como director da serie das Silly Symphonies como tamén de máis curtas Mickey Mouse, con títulos tales como ''[[The Flying Mouse]]'', ''[[Who Killed Cock Robin?]]'', ''[[Three Orphan Kittens]]'' e ''[[Thru the Mirror]]''. A finais dos anos trinta, a habelencia de xestión de Hand permitiulle ascender na xerarquía do Estudio para acabar sendo a man dereita do propio Disney. Pero como o historiador [[Michael Barrier]] anota: "A posición de Hand era totalmente insostible. El era o segundo dunha organización cun líder que, máis novo que o propio Han, non tiña intención ningunha de pórse a un lado nin de compartir poder."<ref name="michaelbarrier.com" /> Tras abandonar Disney en 1944, Hand foise para Inglaterra para a prestixiosa Gaumont British Animation de J. Arthur Rank en Moor Hall en 1946 para producir as series de debuxos de ''Animaland'' (9)<ref>{{Cita web |url=http://www.toonhound.com/animaland.htm |título=Copia arquivada |data-acceso=11 de abril de 2012 |data-arquivo=01 de xuño de 2023 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20230601133143/http://www.toonhound.com/animaland.htm |url-morta=yes }}</ref> e ''Musical Paintbox'' (10).<ref>{{Cita web |url=http://www.toonhound.com/muspaint.htm |título=Copia arquivada |data-acceso=11 de abril de 2012 |data-arquivo=29 de setembro de 2018 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180929073852/http://www.toonhound.com/muspaint.htm |url-morta=yes }}</ref><ref>[http://www.angelfire.com/nj/healing/moorhallstudios.html Memories of David Hand and Moor Hall Studios]</ref> Cando estes foron incapaces de ser distribuídos polos Estados Unidos o estudio pechou en 1950 e Hand trasladouse a Colorado onde traballou os dezaoito anos seguintes na Alexander Film Company, facendo tanto anuncios como filmes.<ref name="michaelbarrier.com" /> O seu peche puxo fin aos plans do estudio de producir dúas longametraxes animadas das adaptacións de ''The First Men in the Moon'' de [[H. G. Wells]] como tamén de ''The Hunting of the Snark'' de [[Lewis Carroll]].<ref>[http://www.tcm.com/thismonth/article.jsp?cid=175892 TCM's Cartoon Alley]</ref> O fillo de Hand, David Hale Hand, formou David Hand Productions, que é dona dos dereitos das dezanove curtas da Gaumont (nove de ''Animaland'' e dez de ''Musical Paintbox'') e espera producir novos filmes con personaxes das curtas (por exemplo Ginger Nutt). En 1994, Hand foi recoñecido, a título póstumo, dentro das [[Disney Legends]], persoas que axudaron a facer da Disney o que foi. == Filmografía == === Como animador === <div style="-moz-column-count:3; -webkit-column-count:3; column-count:3;"> *''[[Out of the Inkwell]]'' (1919) *''[[Monkey Melodies]]'' (1930) *''[[Pioneer Days]]'' (1930) *''[[Frolicking Fish]]'' (1930) *''[[Arctic Antics]]'' (1930) *''[[Midnight in a Toy Shop]]'' (1930) *''[[Night]]'' (1930) *''[[Playful Pan]]'' (1930) *''[[The Chain Gang]]'' (1930) *''[[The Fire Fighters]]'' (1930) *''[[The Gorilla Mystery]]'' (1930) *''[[The Picnic]]'' (1930) *''[[Winter]]'' (1930) *''[[Pioneer Days]]'' (1930) *''[[Playful Pan]]'' (1930) *''[[The Birthday Party (Mickey Mouse)|The Birthday Party]]'' (1931) *''[[Birds of a Feather]]'' (1931) *''[[Traffic Troubles]]'' (1931) *''[[The Castaway]]'' (1931) *''[[Mother Goose Melodies]]'' (1931) *''[[The Moose Hunt]]'' (1931) *''[[The China Plate]]'' (1931) *''[[The Delivery Boy]]'' (1931) *''[[Mickey Steps Out]]'' (1931) *''[[The Cat's Nightmare]]'' (1931) *''[[Egyptian Melodies]]'' (1931) *''[[Fishin' Around]]'' (1931) *''[[Mickey Cuts Up]]'' (1931) *''[[Mickey's Orphans]]'' (1931) *''[[The Barnyard Broadcast]]'' (1931) *''[[The Beach Party]]'' (1931) *''[[The Castaway]]'' (1931) *''[[The Fox Hunt]]'' (1931) *''[[The Ugly Duckling]]'' (1931) *''[[Traffic Troubles]]'' (1931) *''[[Bugs in Love]]'' (1932) *''[[Flowers and Trees]]'' (1932) *''[[Just Dogs]]'' (1932) *''[[King Neptune]]'' (1932) *''[[Mickey in Arabia]]'' (1932) *''[[Mickey's Nightmare]]'' (1932) *''[[The Bears and the Bees]]'' (1932) *''[[The Bird Store]]'' (1932) *''[[The Duck Hunt]]'' (1932) *''[[The Grocery Boy]]'' (1932) *''[[The Mad Dog]]'' (1932) *''[[The Wayward Canary]]'' (1932) *''[[The Whoopee Party]]'' (1932) *''[[Trader Mickey]]'' (1932) *''[[Victory Through Air Power]]'' (1943) </div> === Como realizador === <div style="-moz-column-count:3; -webkit-column-count:3; column-count:3;"> *''[[The Tail of the Monkey]]'' (1926) *''[[The Cat's Nine Lives]]'' (1927) *''[[Trader Mickey]]'' (1932) *''[[Building a Building]]'' (1933) *''[[The Mad Doctor (filme de 1933)|The Mad Doctor]]'' (1933) *''[[Birds in the Spring]]'' (1933) *''[[The Mail Pilot]]'' (1933) *''[[Old King Cole]]'' (1933) *''[[Camping Out]]'' (1934) *''[[Mickey's Steamroller]]'' (1934) *''[[The Flying Mouse]]'' (1934) *''[[The Dognapper]]'' (1934) *''[[Mickey's Man Friday]]'' (1935) *''[[The Robber Kitten]]'' (1935) *''[[Mickey's Kangaroo]]'' (1935) *''[[Who Killed Cock Robin?]]'' (1935) *''[[Pluto's Judgement Day]]'' (1935) *''[[Three Orphan Kittens]]'' (1935) *''[[Mickey's Polo Team]]'' (1936) *''[[Three Little Wolves]]'' (1936) *''[[Thru the Mirror]]'' (1936) *''[[Alpine Climbers]]'' (1936) *''[[Three Blind Mouseketeers]]'' (1936) *''[[Mickey's Elephant]]'' (1936) *''[[The Country Cousin]]'' (1936) *''[[Mother Pluto]]'' (1936) *''[[More Kittens]]'' (1936) *''[[Mickey Magicien]]'' (1937) *''[[Little Hiawatha]]'' (1937) *''[[Snow White and the Seven Dwarfs|Brancaneves e os sete ananos]]'' (''Snow White and the Seven Dwarfs'', 1937) *''[[Chasseurs de baleines]]'' (1938) *''[[Bambi]]'' (1942) *''[[Mickey Mouse Disco]]'' (1980) </div> === Como produtor === <div style="-moz-column-count:3; -webkit-column-count:3; column-count:3;"> *''[[Wales]]'' (1948) *''[[The Thames]]'' (1948) *''[[The Lion]]'' (1948) *''[[The House-Cat]]'' (1948) *''[[The Cuckoo]]'' (1948) *''[[The Ostrich]]'' (1949) *''[[It's a Lovely Day]]'' (1949) *''[[Ginger Nutt's Christmas Circus]]'' (1949) *''[[Ginger Nutt's Bee-Bother]]'' (1949) *''[[The Australian Platypus]]'' (1949) *''[[Somerset]]'' (1949) *''[[A Fantasy on Ireland]]'' (1949) *''[[Yorkshire Ditties]]'' (1949) *''[[Sketches of Scotland]]'' (1949) *''[[Cornwall (filme)|Cornwall]]'' (1949) *''[[Canterbury Road]]'' (1949) *''[[Ginger Nutt's Forest Dragon]]'' (1950) *''[[A Fantasy on London Life]]'' (1950) *''[[Devon Whey]]'' (1950) *''[[Exploring]]'' (serie de TV, 1962) *''[[Animaland]]'' (vídeo, 1997) </div> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://legends.disney.go.com/legends/detail?key=David+Hand David Hand's Disney Legends bio] * [http://klangley.blogspot.com/2008/01/animaland-model-sheets-cuckoo.html Animaland Model Sheets - ''The Cuckoo''] * [http://www.dhprod.com David Hand Productions] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Hand, David Dodd}} [[Categoría:Personalidades da animación]] [[Categoría:Nados en 1900]] [[Categoría:Nados en Nova Jersey]] [[Categoría:Finados en 1986]] fxks4tueqnjdbp7nttlqpmmg1idh97q 10 209183 7108194 7107413 2025-06-27T12:01:43Z Jembot 33958 Bot: Actualizando datos 7108194 wikitext text/x-wiki {{<includeonly>safesubst:</includeonly>#switch:{{ucfirst:{{{1|{{{User|{{{user}}}}}}}}}}} |Breogan2008=562034 |BanjoBot 2.0=393002 |Miguelferig=269029 |InternetArchiveBot=250649 |HombreDHojalata=250342 |Estevoaei=205038 |Chairego apc=167758 |TXiKiBoT=140418 |Alfonso Márquez=119409 |Xas=114592 |EmausBot=114355 |Breobot=110616 |Banjo=110001 |BotDHojalata=103468 |Elisardojm=102693 |Luckas-bot=102607 |Xqbot=77688 |SieBot=75542 |Beninho=74091 |Norrin strange=73546 |Addbot=71894 |Prevert=68670 |BanjoBot=67216 |Xabier Cid=63901 |Lameiro=63585 |VolkovBot=63439 |MerlIwBot=62905 |Adorian=61455 |XoseBot=61374 |MAGHOI=58803 |Corribot=58071 |Servando2=55809 |Imxavitooh=48099 |ListeriaBot=47599 |Atobar=45295 |Zaosbot=44298 |Prebot=44135 |Autopistero20502020=43861 |Xoacas=43155 |Xanetas=42946 |AMPERIO=42746 |Jglamela=42394 |Lmbuga=40276 |Escarbot=39877 |Piquito=39489 |Thijs!bot=39349 |HacheDous=0=37258 |Xoio=35622 |ZéroBot=35164 |ArthurBot=34576 |O Breixo=33652 |Krisko=33340 |Fendetestas=32941 |Moedagalega=32668 |JAnDbot=31735 |RubenWGA=31117 |Gasparoff=30608 |Toliño=29647 |Anton45=29412 |WikitanvirBot=28904 |Maria zaos=28538 |CommonsDelinker=23812 |Albert galiza=23061 |FleaRHCP=22978 |MediaWiki message delivery=22948 |MelancholieBot=21928 |Nachonion=21449 |YurikBot=21279 |Sobreira=20966 |Angeldomcer=20555 |Vivaelcelta=18539 |Jembot=17898 |Xosé=17175 |Agremon=16867 |Vitoriaogando=16799 |Loveless=15666 |ChuispastonBot=15335 |Hugo22=15286 |Rocastelo=15163 |PepedoCouto=15153 |Calq=14884 |Xosé Antonio=14589 |KLBot2=14320 |Xoán Carlos Fraga=13785 |JaviP96=13744 |Xosema=13642 |Gallaecio=13529 |Lles=12867 |ToloBot=12606 |Castelao=12026 |JonnyJonny=11962 |Lansbricae=11584 |Mark Gasoline=11333 |AlleborgoBot=11120 |Ogalego.gal=10489 |TobeBot=10433 |Isili0n=10315 |Rembiapo pohyiete (bot)~glwiki=10095 |Ptbotgourou=10053 |Ramiro Torres=9738 |Idioma-bot=9722 |Elvire=9583 |Iago Pillado=9282 |Rei-bot=9136 |MastiBot=8913 |DragonBot=8896 |Fis-mulleres=8623 |KamikazeBot=8470 |Xabier Cancela=8411 |Judcosta=8391 |Paradanta=8330 |One2=8225 |TjBot=8128 |RedBot=8120 |Martinho12=8026 |Andresv.63=7967 |Unhanova=7964 |MalafayaBot=7890 |Makecat-bot=7780 |Synthebot=7614 |Caronium=7605 |Chairebot=7541 |Shyde=7206 |Dodro=7197 |LucienBOT=7089 |Rubinbot=6789 |Regato das Tres Regueiras=6567 |Aosbot=6362 |Alma~glwiki=6357 |Vanicorps=6312 |FlaBot=6309 |Xan de ningures=6181 |Iria.cestmoi=6166 |Joao Xavier=6000 |BotMultichill=5983 |JackieBot=5960 |Amirobot=5756 |RNC=5354 |DSisyphBot=5152 |Xapones=5028 |Nonso91=5022 |Sernostri=4990 |Xelo2004=4946 |Cossue=4712 |ArtaiGZ=4551 |CarsracBot=4532 |Alyssalover=4515 |Cheluco=4504 |BodhisattvaBot=4333 |Mgl.branco=4294 |Chlewbot=4273 |CommonsTicker=4201 |Tfeliz=4184 |Meu rei=4047 |BOTarate=4007 |AvocatoBot=3973 |Xosel=3966 |Marrovi=3904 |Oilisab=3723 |Brathxa=3717 |Nallimbot=3706 |Robbot=3606 |Arco de Rayne=3606 |Rezabot=3579 |CristianCb=3540 |JYBot=3522 |Manudosde=3503 |Mjbmrbot=3457 |PipepBot=3402 |Xandrwijk=3364 |Carronada=3324 |PixelBot=3279 |Miñato=3198 |MGA73bot=3181 |Xabade=3131 |Jorges65=3130 |4bot=3067 |BenoniBot~glwiki=3047 |Vagobot=3032 |YonaBot=3005 |Fryant=2951 |Iscream icecream=2926 |Penidos=2859 |Ogaiago=2790 |MrCarlete=2781 |MJSB73MP=2758 |Pontevedra78=2753 |Adalbertofrenesi=2743 |Pementa=2732 |Nicole=2730 |Emilio juanatey=2712 |WiKorunna=2669 |Purbo T=2646 |Moniquiña=2637 |Movses-bot=2596 |Ourol=2563 |Almabot=2549 |Victortpr=2518 |Força do Barbantinho=2483 |Sz-iwbot=2479 |Suarez ruibal=2391 |Maañón=2361 |GhalyBot=2322 |Todesfuge=2309 |Peixe22=2284 |HerculeBot=2273 |CocuBot=2247 |AlberteBot=2237 |Darkicebot=2144 |Furado=2080 |Calrosfking=2079 |Miguel.lima=2076 |Jordav=2057 |CoroRP=2056 |SassoBot=2003 |MystBot=1993 |Amadalvarez=1961 |Woden=1940 |Pontesiño=1881 |FormacionWiki=1843 |Jorjum=1827 |WikiDreamer Bot=1825 |MVF=1816 |Jchapela=1813 |HiW-Bot=1803 |Petillés=1802 |Jockerouac=1794 |Uxío=1756 |タチコマ robot=1755 |Xián=1749 |Elster~glwiki=1748 |ItsBer=1745 |Marcio=1745 |Esquwiki=1734 |Brais Oliveira=1697 |Stoni=1640 |Pexego=1629 |Chabi=1585 |Quorthom=1576 |Ibercastell=1573 |Almaffi=1573 |Silverfox=1551 |Andalcant=1538 |Marcos B. R.=1537 |Zwobot=1528 |SpBot=1501 |VaiPolaSombra=1480 |Viascos=1442 |Rotlink=1424 |Invadibot=1414 |Makenzis=1350 |Muro Bot=1350 |Dannycas=1331 |La fabrica de nubes=1319 |Porto=1296 |Vilachan=1291 |Iagocasabiell=1287 |MedBot~glwiki=1278 |Acerto=1267 |Charicaric=1180 |UKBot=1177 |Moderador=1174 |TuvicBot=1172 |MGA73=1137 |Soleil222=1127 |AmeliaVR2019=1090 |Alybot=1079 |DGDIC=1076 |Manuelcalvino=1073 |Nerk=1061 |Biógrafo=1050 |Ledoira=1048 |Ogcbizrohnoacn=1004 |Furagaitas=1000 |Zumbi=987 |Onda de lume=968 |Nemigo=944 |El bot de la dieta~glwiki=930 |MondalorBot=927 |Lissander~glwiki=910 |Xermán=897 |Servando=896 |Manu bcn=896 |MarceloRenard2=888 |Vanbasten 23=882 |Eurocatro=879 |Raposo=878 |Rabalde~glwiki=828 |Shinichi~glwiki=814 |Yovanmartinez=803 |148LENIN=800 |Daniarmo=800 |Ecemaml=797 |Εὐθυμένης=786 |Baralloco=780 |Tinsiño=760 |Byrialbot=759 |Estirabot=754 |Galton1892=749 |Goresqui=738 |Sarigueia=738 |Stephan1000000=730 |Slade=715 |Gobraves=707 |AshSXXI=694 |Alhadis=693 |Hipólito=690 |Resorte=683 |!d'O Magriço valho=683 |Satna=678 |Ambiorix=676 |Gato con patas=673 |DarafshBot=652 |Lala Lugo=651 |Quatrinauta=651 |Xohanatorres=648 |Dexbot=647 |Carlos Kaplan=640 |Discasto=637 |Alguén=636 |Chobot=634 |Wikitom=622 |Filo-Laxeiro=609 |DJose Méndez=606 |MahdiBot=603 |Loisteixeiro=600 |Caro de Segeda=593 |Xohán Baldomir=579 |Dou Gweler=575 |Nanotrasno=574 |Alexanderps=573 |Cordal=573 |Osarsan=571 |MSBOT=567 |Andrespe=564 |AArizaga=564 |Fadesga=558 |Sualaxe=557 |Fry1989=554 |Gaudio=552 |Rei Momo=552 |Minorax=531 |Cycn=530 |Xavier36=529 |EDUCA33E=524 |Varperalta=518 |Lancebot=505 |Loischantada=503 |Marcoos44=492 |Zumalabe=487 |Asqueladd=481 |GZKZ=479 |Japan Football=476 |Santista1982=475 |TXiKi=468 |Riciños=457 |Segredos de Pantón=456 |Alalvarez=452 |Cangrejo Ruso=449 |Hera Xela=439 |Oscarpc21=433 |JhsBot=432 |Faia Costeira=432 |ErfgoedBot=428 |XustoRguez=427 |Brais pika=424 |Ceancata=424 |Semangat=420 |Turonio=419 |Eoax=418 |Txabiwiki=414 |Pathoschild=414 |Rosamf=412 |Kamakic=409 |X4v13r3=406 |Wikipeixe=405 |Psdianamh7=399 |Mosquis=398 |Archaeodontosaurus=393 |Céltigos=393 |Skulda=392 |Pablo Grandio=392 |ANDOcategorizANDO=388 |AmilGZ=386 |Aprofa=385 |Prestexoan=384 |Drow male=382 |Robin Hood~glwiki=379 |André=378 |AlonsoMartinez=371 |Chum=370 |Unho=366 |Daniel Pita López=366 |EuropeanV=365 |USI2020=363 |Martiño1996=362 |Milenioscuro=358 |FiriBot=358 |Ifrit.eu=357 |Ferreiroa=357 |Ginosbot=356 |Ensada=354 |PepTheVoyager=350 |SantoshBot=347 |Benoni~glwiki=347 |Kwamikagami=345 |Lopezsuarez=343 |Frumosul=342 |Ercé=338 |Ric delg=334 |Manuel Pérez Lorenzo=334 |Macondo=333 |WiGali=330 |ZEph!=328 |Fran.dorado=327 |Ravave=326 |IES Pazo da Mercé=326 |Karlggest=323 |Harpagornis=323 |RMGAvania=321 |Neal~glwiki=319 |Julrivas=319 |Alonso de Mendoza=318 |Wutsje=318 |Pablo Usuario=316 |Renamed user 23o2iqy4ewqoiudh=316 |Penny Black=315 |Aralenorimaki=315 |Mercedescasimira=314 |FMSky=312 |Lanobriga=312 |Acandals=309 |AMPC98=308 |D'ohBot=306 |MPereiro=305 |Yavanno=303 |Boteiro=302 |Margoz~glwiki=302 |Titvs=301 |&beer&love=297 |Th3B1NaR1C0dE=297 |Niegodzisie=294 |Mariquinhagz=294 |Soulbot=292 |Randyco=292 |MarisaLR=292 |Kasirbot=291 |Llobregós82=290 |Salvora=289 |Danielpc2010=287 |IaRRoVaWo=285 |Euskalduna=284 |Néboa=284 |Susomoinhos=283 |Knorpel=283 |Sylvanorash=282 |BOTijo=281 |Alexbot=279 |Varelarubin=278 |Patroclo2001=276 |Frandieguez=276 |Xentenatural=275 |Algataca=273 |Miguinico=271 |XurxoStepanek=269 |AT~glwiki=269 |Tisment=266 |Cleoninha=266 |Somos nós=265 |Santa Companha=265 |Carlosss96=263 |SsNewHouses=263 |Bestoernesto=260 |AliciaPSF=258 |Iesmgb2=258 |NobelBot=257 |Strakhov=257 |Casasnovas=257 |Gato Preto=257 |Iloveread0102=256 |Marcus Cyron=256 |Kmoksy=253 |Hasley=251 |Menkaura=250 |Zanaer=249 |Sr71=249 |Syum90=248 |Kliksberg=246 |DaddyCell=245 |Sverigekillen=245 |Auley=243 |Mvence=242 |Jtcurses=241 |Sergio Junior from Brazil=241 |Frybot=240 |Tegel=239 |VulpesVulpes42=239 |Alex~glwiki=237 |Minsbot=237 |Casdeiro=237 |Alexandre D.Ferreiro=236 |Taboada=236 |Chairaman=235 |Mix=235 |Garrote20=234 |Yurik=233 |Grixandermor=233 |O TeRMi=232 |Orxeira=232 |TohaomgBot=229 |Vigués orgulloso de selo=229 |Doctor Serpiente=228 |Mauna=225 |Bluesangrel=225 |Xavitooh=224 |Albambot=224 |Expósito=223 |Ibérico=222 |Alchemist-hp=222 |Carlitoscarlos=222 |Jhendin=222 |XAVIER=221 |Je7roi=220 |LiteraturaGalegadosXX mgb=220 |Quinlan83=218 |Lavandeira=215 |Barfly2001~glwiki=215 |Pablo131415=215 |Guarandu=214 |Xeol'oartabro=213 |IvanPerez=212 |Dende=212 |MiguelSR=212 |Davazpe.94=212 |Ziv=210 |Anxogcd=209 |Fourplay=209 |Xaguar=207 |Majoalpe=206 |Omerlobranco=205 |Rafipe=205 |Anti Cristo=205 |Heralder=202 |Teoamez=202 |Waka~glwiki=201 |Thekakokid=201 |Trasdezana=199 |Ac78=199 |Forza4=198 |AstaBOTh15=197 |12VSL=197 |Abraiator=197 |Justincheng12345-bot=196 |Dianaoxea=196 |Frebas=196 |Ticllahuanca=195 |Galicus1=195 |Villalustre=195 |Mtarch11=195 |Tijd-jp=195 |Fmrmayo=195 |Fobos92=195 |Le Pied-bot~glwiki=194 |He7d3r=194 |StigBot=192 |Andre Engels=191 |Magus=191 |Scaaveiro=190 |Albertony=190 |Samersoc=189 |Ivan villalon=189 |Pepeto50=188 |David Márquez=188 |Bluestone Beagle=187 |Rejenja=186 |Mergulho=186 |Jon Gua=185 |Anox=184 |Purodha=184 |Savh=184 |Xose.vazquez=183 |Xermánico=182 |Mistico Dois=182 |Davidhez=182 |Martiztarra=181 |KuduBot=181 |Caneburrio=181 |Domato=180 |UL mrsanmartin=179 |Vini 17bot5=179 |Judiosefardi=178 |Ocarteiro=178 |Courcelles=178 |Elwikipedista~glwiki=177 |Lúa=177 |Opaulo=177 |Teodoromix=176 |Ghazafelho1977=176 |Imagens SM=175 |XINDIRIZ=174 |RichardAerts01=173 |Estevo=173 |Brankses=172 |Amherst99=171 |Rubi=171 |SpinnerLaserzthe2nd=170 |Varlaam=170 |Chuck es dios=170 |Da liñaxe de Uxío o Grande=169 |LIMIAO=169 |Baaden=168 |EleferenBot=168 |Desancristovo=167 |Aricum~glwiki=166 |Lucabouzon=166 |Al Lemos=165 |Sadrechan=164 |Killerwhale=164 |Schekinov Alexey Victorovich=164 |Cabaleiro de Espadas=163 |Kekoroto=163 |Mrmw=163 |Lauramcastro=162 |Carlog3=162 |Grela=161 |DaniGaliza=161 |Ommrianxo=160 |Jarlaxle=159 |Estésar Seoane=158 |Egmontbot=158 |Addihockey10 (automated)=158 |Savijaarvivensen=158 |BREAMO4B17=158 |Abeigont=158 |TheRacso98=157 |GnawnBot=156 |Alvaropv DGallaecia=155 |Shotokan=155 |Luisinho=154 |Barto Fiallega=153 |Wikiguy 90=153 |DIEGO Kn2=153 |María Castaño Gómez=153 |Moinante=152 |AntiaLou=152 |Paavoerbau=151 |Plaslux=151 |SuperBraulio13=151 |Sodacan=151 |EdwardsBot=150 |Marcos~glwiki=149 |Martin Macha 2111=149 |Vímara Peres=149 |Mateteh=149 |Xmps=149 |Terrícola=148 |Croll=147 |Palen2=147 |Jailender=147 |Deppty=146 |Xbello=146 |Xesiño=145 |Gradebo=145 |Millars=145 |Sangjinhwa=144 |Darev=144 |Destructo 21=143 |Xtquique=143 |Túrelio=143 |M~glwiki=142 |LauAI=142 |Damorabe=141 |Enredados=141 |DarkraiWeb=141 |Lamas Angels=140 |Sogdiana=140 |Suisui=139 |Reuven Ya'akov Schönstein=139 |Xoancosta=139 |IES A Estrada=138 |Miriheco=137 |Eden~glwiki=136 |Barrie~glwiki=136 |Dennui=136 |Xabier Loureiro=135 |Moscow Connection=135 |Cvbr=135 |Pazos2019=135 |Manners11=135 |Doc Taxon=134 |Rlopglez=134 |Angelprotector=133 |Xenxo=133 |Datkad=133 |DARIO SEVERI=133 |Ternera=133 |Billinghurst=133 |IvánGFuentes=133 |Storyreffer=132 |Johny89=131 |Manubot=130 |M.gm2009=130 |Steinsplitter=129 |Gaelico Galego=129 |Krassotkin=129 |Henryk Borawski=128 |FuckinChilliPeanuts=127 |Asfarer=127 |Joseolgon=127 |Vargenau=126 |Justinoguerra=126 |WikiFroebel2013=126 |Gaescribe=125 |Reena=124 |UL Abelrr=124 |MatthewVanitas=123 |Rptraballando=123 |PDCCARNOTA=123 |Birdie=123 |Kikooo1984=122 |Luimipi~glwiki=122 |Lotje=122 |PeioR=121 |Su Neutralidad=121 |Gemini1980=121 |Axudamos=120 |Arquimedes=120 |Kst1712=120 |Xoseanton=119 |Es carva=119 |Galandil=119 |Colexio Doroteas=118 |AlexandreGZ=117 |Miguel Chong=117 |Fralonsot=116 |Illegitimate Barrister=116 |Canyq=116 |Fsx74=116 |Berthold Werner=116 |Eduard-Gz-Cat=115 |Brunnaiz=115 |Hadrián Loureiro=115 |Averaver=115 |Treus72=115 |Ima~glwiki=113 |Armoniauniversal=113 |Erreja=112 |Pelos=112 |Jbaronet=112 |Manuel Trujillo Berges=112 |Ver-bot=111 |Escotoneto=111 |Anabelml DGallaecia=111 |FioredeCoira=111 |Luciapgomez=111 |Mazuritz=111 |Miaow Miaow=110 |Edvac=110 |LinoPlaces=110 |Castellbo=109 |SEPRodrigues=109 |Bruno Meireles=109 |Valencian=109 |Youssefsan=108 |Carxibai=108 |Percebe=107 |Usuarioeditor9=107 |BendelacBOT=107 |Mmdoolm=106 |Adnarimiranda=106 |Inertia6084=106 |Policisne=106 |XDB=106 |Mosquera~glwiki=105 |Gravesen06=105 |Guillerme Recuado=105 |DEagleBot=105 |Eduardo Pazos=105 |Amañador de redireccións=104 |Kryser=104 |Koppany~glwiki=104 |Hil 2613=104 |Espantall0=104 |Odelfos=104 |BraisSieira=103 |Xurxoam=103 |D4c4mp0=103 |Racconish=103 |Rpo.castro=102 |Anacapa~glwiki=102 |Manolino=102 |Jarould=102 |Isidoro Castaño=102 |TelmoPP=102 |Mickie-Mickie=101 |FireDragonValo=101 |Felipe08=101 |RodrigoRega=101 |Ivans wiki=101 |Maceirax=101 |Wieralee=101 |Moeng=101 |Obersachsebot=101 |Gangleri=100 |Skrime=100 |Xabiercs=100 |Antemister=100 |SerVaGe=99 |Erosstomee=99 |Delotrooladoo=99 |Footballbm31=99 |Pablo pousa carrera=99 |Denniss=98 |Mskina=98 |El refugio de la Cultura~glwiki=98 |Fernando Riveiro=97 |Milia=97 |Evelinwendy=97 |Luis Reynaldos=96 |Earanwe=96 |Durmideira=96 |-Lemmy-=96 |RadiX=96 |Pablo goian=95 |Xograr=95 |Anawiki=95 |Vecnai=95 |Federico Leva (BEIC)=95 |NetOverflow=95 |Innerstream=95 |Tremo72=94 |Punta da falsa=94 |CAPTAIN RAJU=94 |MarcosEire=94 |Sucador=94 |Xicodaponte=94 |Kurush25=93 |Parodper=93 |Nikolai Kurbatov=93 |Budelberger=93 |TSventon=92 |Cherkash=92 |Capa23=92 |Qwelk=92 |Gorigori=92 |MacedonianBoy=92 |NTBot~glwiki=91 |Gtdanielz=91 |Kai670=91 |Cpls=91 |Raimundo Pastor=91 |Teixugo=90 |Un do Deza=90 |SkyRugby=90 |Lolamteira=90 |KoTToS17=90 |JamesP=90 |Patribr24=90 |Citaniaudc=89 |Pavlemadrid~glwiki=89 |Uriel1022=89 |Rouge~glwiki=89 |Macalla=89 |Dee Snutsington=89 |Miguelinmestre=89 |Miguelregojo=89 |Illinois347=88 |Finesfacil=88 |Solaria=88 |TheWikipedian1250=88 |Biologo2001=88 |Miguel303xm~glwiki=88 |Votasobononfagasobobo=88 |Icaro106=88 |Fasbtison=88 |Fxtorres=88 |LombardBeige=88 |Candalín=88 |Poco a poco=88 |Aveleiro=88 |The blade=87 |PSPX10=87 |Primeiros de Lamas=87 |Ignlg=87 |Chibcha , nombre del pueblo Muisca de Colombia. Tunjo. TeleSUR. Siempre da más !=86 |Rañolas=86 |Cloudsfisica=86 |Lojwe=86 |Efremigio=86 |Xyxy93=86 |Antón Figueroa=86 |Nipisiquit=85 |Flix11=85 |Metiawr85=84 |Benjavalero=84 |WikiBayer=84 |Kwjbot=84 |Lijealso=84 |Procastino=84 |Biosbardos=84 |TinoR=84 |Supino in albis=84 |Riedel=83 |Artritris=83 |Anxo Núñez Fernández=83 |GzS=83 |Cuatrivialer=83 |Anjo-sozinho=83 |Hugogs02=83 |Cullerdés=83 |Umbalawe=82 |Meinhof=82 |GilliamJF=82 |DragonflySixtyseven=82 |Independència=82 |Alejandrocaro35=82 |O.millo.corvo=82 |Grunge~glwiki=82 |Tarih=82 |Wikiportas=82 |Birnarem=81 |M0KLB=81 |Zairaft=81 |Vitoria=81 |Sardur=81 |Garciman73=81 |Zoecarballo=80 |Jcfidy=80 |J 1982=80 |Iifar=80 |COGS97=80 |DavidReyAlvite=80 |Ostiudo=80 |Imolavirando=80 |Echando una mano=80 |Nachete93=80 |María Baldomir=79 |Andciao=79 |Sapito=79 |JuanQuintela=78 |IXCat=78 |Mofl5=77 |Ladsgroup=77 |Olequedificil=77 |Toby123perruno=77 |Redaktor GLAM=76 |Castro96=76 |Davidares=76 |UL rbcouto=76 |Fabiojrsouza=76 |Ervixe=76 |Santiago galego=76 |Oscarpoio=76 |Zuntig=76 |Colexio de Quintela-Moaña=76 |MerlLinkBot=76 |Rugbya15=76 |Romaine=76 |Jeronim=75 |Nilopa=75 |Binturong=75 |Rodamón4=75 |Llywelyn2000=75 |Eurohunter=75 |NuriaConde=75 |Apeiro94=75 |Martinh090=75 |Jaqeli=75 |Refoxeiro=75 |Bulebule=75 |Paguiar=74 |Fridolin freudenfett=74 |WikimediaNotifier=74 |Creandoentradas=74 |Óscar Mirás=74 |Gz2005~glwiki=73 |Igor Seoane=73 |Xabier8=73 |YasBot=73 |Matthew Barera=73 |Pau781=73 |Ultramar2016=73 |Qatariq=73 |Jfblanc=73 |Sergio Serantes Blanco=73 |Zafer=73 |Oviguan=73 |Hégésippe Cormier=72 |Rosarinagazo=72 |Barrimei=72 |Barrabi=72 |Kaliforniyka=72 |El filóloco~glwiki=72 |Matiia=72 |Mathonius=72 |Inesdecampos=72 |Lucien leGrey=72 |Kadellar=72 |Fabian Zubia~glwiki=71 |Arroutado=71 |B25es=71 |Álvaro Díaz Seijo=71 |Sirionnd1118=71 |Josep Maria Roca Peña=71 |Modesto Casanova=71 |PauLoCris=71 |Wikibolo2955=71 |MathXplore=71 |DavizRP=71 |Arttikusbcn=70 |Traballad=70 |Danlimusic62=70 |XoséXabarin=70 |KsaveroEO=70 |Karvayedo=70 |Triplecaña=70 |Tiyoringo=70 |Cesardelcano=70 |Os don sam cañóns=70 |Lecs2311=70 |DannyS712=70 |40maula=70 |José Antonio Rodríguez Rivera=69 |LR0725=69 |Raphael1256=69 |Fagairolles 34=69 |Ts12rAc=69 |Paramaribo1975=69 |Materialscientist=69 |Nivent2007=69 |Stegop=68 |DwightFry=68 |Zaixe=68 |Ранко Николић=68 |TastyPoutine=68 |Athena in Wonderland=67 |SarahStierch=67 |Glaisher=67 |Caravincho=67 |Erzskamera=67 |Jmarchn=67 |Д.Ильин=67 |Ivandaponte=67 |José Guirao=67 |Fersanlo58=67 |Sailko=67 |MarcoAurelio=67 |Betucagomes=67 |Palica=66 |MPF=66 |Scip.=66 |Joseveiga=65 |Curreloss=65 |Jesusricofuentes=65 |FatimaRomero=65 |Teshuveros=65 |Xeror=64 |Faolin42=64 |Skiuv~glwiki=64 |Lordiegor=64 |Maquia=64 |Oestrimnium=64 |Ivancs29=64 |Komun=64 |Érico=64 |Leonidlednev=64 |Spacorum=63 |Quentinv57=63 |Airela=63 |Frangza=63 |Cryforbbh=63 |CondeDeSantibáñezDelRío=63 |Alvaro Freijo=63 |Noeliallagof=63 |AnxoLB=63 |Chorima1=63 |Eleefecosta=63 |Dani Jardón=63 |Neo azulis=62 |AlejandroBS97=62 |Elzevir=62 |JuliRock=62 |FiloloxiaUDC=62 |Kolega2357=62 |Hbf878=61 |Sandro Halank=61 |Artanisen=61 |Praxidicae=61 |Hoo man=61 |Calviño96=61 |Alexporteroverin=60 |Kirito=60 |Gelote=60 |Chlewey=60 |Arts&Labour=60 |FREIXO=60 |Οσελότος=60 |Dreamerpedia=60 |Varondán=60 |Miketanis=60 |Xuars=60 |Canzobre=60 |Isaac1991~glwiki=60 |Teixuga=59 |Alber1840=59 |Lamas-unionpenosa=59 |20396MM=59 |Doradorodriguez=59 |Guldhammer=59 |Ghalegho~glwiki=59 |نوفاك اتشمان=59 |Belagaile=59 |Luciacev=59 |NoeliaAndrea=59 |Edward.e=59 |AJona1992=59 |Mercy=59 |Deusdixital=58 |Emman De La Macha=58 |Kelovy=58 |Evafuentes=58 |PaulaLopezOtero=58 |Bonovyh=58 |Oursana=58 |SandrinhaRC=58 |Mendinho=58 |Alex Perez=58 |Marbletan=58 |A.Savin=58 |Gray eyes=58 |Bemilladoiro=58 |Elton=58 |GUTIERREZGD=58 |Salvabl=58 |Marinna=57 |John1796=57 |Souto Varela=57 |Vainilladetahiti=57 |Irimz=57 |Wiki Wikardo~glwiki=57 |Rodrigo~glwiki=57 |Toulousain=57 |Manuel de Sousa=57 |123~glwiki=57 |Xlpastoriza=57 |Jpereira=57 |Sergio9C.M.=57 |Anxova=57 |Edgar181=57 |Paulo carballo=57 |InesVarelaBlanco=57 |Raciniense=57 |Galewiki=57 |Perhelion=57 |Xabel10=57 |Brara=56 |Xaimex=56 |Tania fs=56 |BouwMaster=56 |Jorunn=56 |Aavindraa=56 |Jardel=56 |Laverca=56 |Vriullop=56 |Saulokei=56 |RvzQz=56 |Meniño=56 |Qoan=56 |Vifito=56 |William Avery=56 |Robin Patterson=55 |Wiki13=55 |LvKinHo=55 |Pilarsamon=55 |Hugo1982=55 |Jurjinho=55 |Tanbiruzzaman=55 |Tomukas=55 |Andreskasta=55 |Platinol=55 |Araceligarcianavia=55 |Kiko.1984=55 |Mcastrof=54 |Xacobe=54 |MMariñas=54 |Miguelfernandez1=54 |Galipediantefisico=54 |Gabriela1996=54 |Danidvt=54 |Sss~glwiki=54 |CGA22=54 |Jenócrates=54 |PAMatematicas=54 |Aketito=54 |Capmo=54 |Cekli829=54 |Sanya3=54 |Andbar02=53 |Crisky=53 |Henrique Pereira=53 |Davidayude=53 |Jackie=53 |Jackirtash=53 |Shaulhochberger=53 |Roamata=53 |César Reis~glwiki=53 |Laura207=52 |Cachaldora=52 |Mjifr=52 |Solexhn=52 |Stanglavine=52 |Danips98=52 |Vizktor=52 |Covelus=52 |Pablop197=52 |Lucas Sanchez Dalmau=52 |Vicente Rojo=52 |Dantadd=52 |Tacaju=52 |Thepinkphink=52 |Estefaniapt DGallaecia=52 |J. Pais=52 |Mos=52 |Thecangri6=52 |Common Good=52 |TuHan-Bot=52 |Mfons2000=52 |Rkt2312=52 |Latingregopoio=52 |JorgeGG=51 |Kayaya=51 |FishInWater=51 |Giovanic0=51 |Dan w~glwiki=51 |Jorgecasru=51 |SABIR2.0=51 |Serlui=51 |Saturnino=51 |Ignacio.Agulló=51 |Butelo=51 |VanBot=51 |Boirense=51 |ValeriaVarela=51 |A Festa da Dorna=51 |Place Clichy=51 |Landriessen=50 |Culex=50 |Udufruduhu=50 |Manolo Ager=50 |CValcarcel=50 |Rokambolexko=50 |Mmeixide=50 |Swamp Greetings=50 |Ana Caramés Canosa=50 |GleOsp=50 |Braisgg=50 |Santaia=50 |O-carallo-29=50 |V. F. Medina=50 |Rabalexo=50 |Orriolense=50 |Villanueva96=50 |Stryn=50 |Creepin galego16=49 |Paula Sánchez Hernández, Sarai Sánchez Prieto e Inés Trigás Pereira=49 |Vnovegil=49 |Animadelpurgatorio=49 |Sinosuke 2=49 |JoelMLN=49 |Quinif=49 |Chirz105=49 |Triedros=49 |Santy1789=49 |Janitoalevic=49 |NguoiDungKhongDinhDanh=49 |Dikinson01=49 |Monicabaleiron=49 |Jog13=49 |Divesgallaecia2012=49 |Daniela.ciociola=49 |Praia América=49 |Rafa Salgado=49 |Tereperdicilla=48 |Hashar=48 |LeonardoAbenis=48 |Sidi Paulus=48 |Emijrp=48 |Xandi=48 |Maria otero bouzón=48 |Paco~glwiki=48 |Máximo Albedo=48 |Bredodo=48 |Bolinhodeamor=48 |Dura-Ace=48 |Easy Tempo=48 |Filologosd1=48 |Jü=48 |Barbarobarbarez=48 |J.delanoy=48 |Wikinña=48 |Fma12=48 |C.Veiguela=48 |Marc-André Aßbrock=47 |Ailura=47 |Marinha vs~glwiki=47 |Rameshmurmu1684=47 |Manolofreiria=47 |Leoplus=47 |Relojes de sol en Galicia=47 |Juan Quisqueyano=47 |Vazvilpa=47 |Galathil7=47 |Ary29=47 |Vilartatim=47 |Cattus=47 |Putxodisturbio=47 |Manuelmicro=47 |Sergiooboe7=47 |OTitanic=46 |SamiKullström=46 |Marium Alberto=46 |Sergio~glwiki=46 |REDMAXIM=46 |Hipiosa=46 |Dalvasan=46 |NikNaks=46 |Actia Nicopolis=46 |DTabCam=46 |SajoR=46 |Neevy Ambr Du=46 |XXBlackburnXx=45 |Xomabepo=45 |Lsses7=45 |Hedwig in Washington=45 |IreneRiveiro=45 |Mdaniels5757=45 |Xosediaz=45 |Sinde~glwiki=45 |Samueltr DGallaecia=45 |Mr. Fulano=45 |ReyBrujo=45 |Pau~glwiki=45 |Jvidalc=45 |Imsweetalbi=45 |Belen43 eih=45 |Góngora=45 |Kippelboy=45 |D’Azur=45 |J. Patrick Fischer=45 |Paulo roberto silva gomes=45 |Pichi.do.borron=44 |Hozro=44 |Eladio Medel=44 |Raulsalgado=44 |Esteban Paz=44 |Gustavo Girardelli=44 |Taketa=44 |Deus=44 |Satxa=44 |Himbeerbläuling=44 |Desicarpente=44 |Sueviacc DGallecia=44 |David García Granja=44 |Adailton=44 |SHs=44 |Sdocio~glwiki=43 |Calpurnia~glwiki=43 |Severo Boán Aspiazu=43 |Xavinho=43 |Raul=43 |Afgán=43 |Alan=43 |Zarmot Flaggown=43 |Sa=43 |SpookyFlora=43 |Juan53=43 |Breixo=43 |Robin van der Vliet=43 |Acer=43 |DiegoVS=43 |Codeks=43 |Sfs90=43 |Comgalego=43 |Pargal=43 |Eduardo P=43 |The Obento Musubi=43 |DerHexer=43 |Yeza=43 |Marco Chemello (BEIC)=43 |Sant8=43 |Mjazick=43 |Rafaelidolatra daluz=43 |Marvelshine=43 |Ontzak=43 |Cotaron=43 |VanBandini=43 |Brincadeira=43 |Rxy=43 |Arturo Iglesias=42 |Spider Pig~glwiki=42 |Önni=42 |Karrapucho=42 |Noelgf=42 |Magog the Ogre=42 |JESSIP=42 |WikiPTV04xd=42 |Yoda1893=42 |Nomada226=42 |Gereon K.=42 |Compostelana=42 |Rastrojo=42 |Tasatala=42 |Filosofía Universidade de Santiago de Compostela=42 |UL fernandocorme=42 |Kanabekobaton=42 |Hide on Rosé=42 |Ebrambot=42 |Ogaiteirodoredondo=42 |Moti Maarabi=41 |Authentise=41 |Gigfngjfjgnjf=41 |UL mouriño=41 |Javierbossa=41 |Superpes15=41 |Ideator 2.0=41 |Cunetas=41 |Tixola=41 |Capsot=41 |Medium69=41 |Paularv7=41 |Bea.trice=41 |O Mago Rock=41 |Oximurah=41 |Dalog1995=41 |Davisuke=41 |Eihel=41 |Cedofeita=41 |Tooru~glwiki=41 |Luciaavarela=41 |INeverCry=41 |Saul ip=41 |Lalinense=41 |Raichsweet=41 |Jafeluv=41 |Netanbaal=40 |Pedro Insua=40 |Robertovinki=40 |Inesgl=40 |Tacho3=40 |Karlitos=40 |Ggonz=40 |EVula=40 |Guise=40 |BrandanPedre=40 |Piquita=40 |PBA96=40 |Elena cp=40 |Juancalobo=40 |Conde00=40 |Citocromo c oxidasa=40 |Cheminha=40 |Juan Emilio Prades Bel=40 |Leszek Jańczuk=39 |Dedrif=39 |Lorenafj DGallaecia=39 |BREAMO4A16=39 |Bugallales=39 |Mateo scq=39 |A. B.=39 |Alejandrfernandez=39 |Usuario20023=39 |Penarc=39 |Chema43=39 |BD2412=39 |Segarun=39 |BenficaNNossaPaixao=39 |Olaiia=39 |Dostojewskij=39 |Carsrac=39 |Lévedo=39 |Tetradracma=39 |Integral Momento Dipolar=39 |Gustavo Siqueira=39 |Alvripoll=39 |Anxoneta=39 |Scostas=39 |Eva TeiS=39 |Tetractismonelos=39 |Jo-Jo Eumerus=38 |Zscout370=38 |Profesorpaciencias=38 |Daniel (usurped)=38 |Phe=38 |Jfcobo=38 |DJMalik=38 |Adrián Ouro=38 |Sacebro=38 |Nataliacb DGallaecia=38 |Samurais mission=38 |Michael Barera=38 |Wikitanvir=38 |Natalia Bergaño=38 |Bombadil~glwiki=38 |Mike Rohsopht=38 |Alexiadq DGallaecia=38 |Lorocesvanava 23899=38 |Stïnger=38 |Kgsbot=38 |Masum Ibn Musa=38 |USCtrad=38 |Pedromadruga=38 |Asturcon=38 |Gumruch=38 |Soman=38 |Renamed user f26394dcb19bd7bdad78f0d752896653=38 |Musiqiyjj74=38 |Sashko1999=38 |Jdiazdelrio=38 |Mixigodo=38 |Artebruta=38 |Dopazo98=38 |AIA Espana=38 |Ursidaecoruñes=38 |Renamed user 8d1b46b3af2784492a79b752fc2e81e7=38 |Tux~glwiki=38 |Randomp4rson=38 |Thknny=38 |Pd=38 |Auslli=38 |SergioFontánÁlvarez=37 |Earelin=37 |Sotiale=37 |Sp5guest=37 |Rimatronic=37 |Devónico1234=37 |Alejandra carpena=37 |Lucia A. Iglesias=37 |Fehufanga=37 |Aaronferrari=37 |Arcanxo=37 |Ev=37 |Holder=37 |Aestragada=37 |Histagra=37 |McZusatz=37 |Vieitez=37 |Mougán=37 |Finlaure=37 |Yuslo=37 |Nino Dolce=37 |Mike.lifeguard=37 |Rdg Vito=37 |Mestas=37 |Cactusverde=37 |Visopedia=37 |MiniPictures=37 |Wow=37 |Achim55=37 |Texvc2LaTeXBot=36 |Nerea Lorenzo=36 |Marceloavila84=36 |Sciking=36 |Barak-cal-do=36 |Alexander Vigo=36 |Koavf=36 |Zarrulheiro=36 |JotaCartas=36 |Tony~glwiki=36 |José FerPre=36 |Asantinc=36 |Deivid=36 |Margamarcuño=36 |Nethac DIU=36 |Tidubi=36 |Chabi1=36 |IagoRC24=36 |ReneeWrites=36 |Aitortxasko=36 |Spyfly=36 |Racapa=36 |Shastre=36 |NicoSGF 64=36 |Xic667=36 |Kirita22=36 |UL fernando.torreiro=36 |Edén=36 |Carsten Steger=36 |Magnefl=36 |GHARVES=36 |Ketxus=36 |Pentimento=36 |NoeliaLauraSilvia=35 |AnRo0002=35 |LamasPC20=35 |Lisímaco de Egipto=35 |Tiberioclaudio99=35 |Luan=35 |AnselmiJuan=35 |MediaWiki default=35 |Preghiseiro=35 |Philippe49730=35 |Robertohermida=35 |Or8a=35 |Beatrizpn DGallaecia=35 |Martaandion97=35 |Niridya=35 |Albaleston=35 |VictorAlvarez89=35 |Icodense=35 |Touriñán=35 |Galego08=35 |Wilfredor=35 |Adriana Bargados Calviño=35 |Xandepardo=35 |Quinto de Bamiro=35 |Amasuela=35 |Luckas Blade=35 |Ras67=35 |Juliasilva5=34 |SurdusVII=34 |Iriasc=34 |Angelarcay=34 |Apcbg=34 |Mykhailo=34 |Gerd Eichmann=34 |Escoitar=34 |Ana Montes Couñago=34 |Pere prlpz=34 |Mondoxíbaro=34 |Volkov=34 |Brightify=34 |Daniel Mietchen=34 |Urco65=34 |Echeoquehai=34 |Mreysita=34 |Mentxuwiki=34 |Raquel Arias Añón=34 |Irene Duinkerken=34 |Lliura=34 |PCalvinho=34 |Cat~glwiki=34 |Nosferatu~glwiki=34 |AtosCrip$=34 |Filósofo Galego=34 |Follgramm3006=34 |Manoel.folgueira=34 |FCPB=34 |Teo.raff=34 |Hercule=34 |Fernandezsara12=34 |Gabriel Schnee=34 |Colineta=33 |Azote Galaico=33 |Biblioteca intercentros lugo=33 |Asterion~glwiki=33 |Pedridotransas=33 |XockoGaliza=33 |Fidi gz=33 |Joseghast=33 |Danielba894=33 |Ppefelipe.prox08=33 |Xansroque=33 |Bsadowski1=33 |Lamas alt=33 |Evrik=33 |Dcoetzee=33 |Eldizzino=33 |The White Lion=33 |Prowiki=33 |Magosto=33 |Codename Noreste=33 |Martinhogz=33 |Galegoman~glwiki=33 |Claudia Piñeiro=33 |L&T=33 |Bridget=33 |Guillerme Moreira=33 |AndreaMorena=33 |1997kB=33 |TottyBot=33 |Xoconde=33 |Kontrollstellekundl=33 |Zuntig fiber=33 |Natuur12=33 |Leyo=33 |Лобачев Владимир=33 |Fisterraeomar=33 |Luigi Salvatore Vadacchino=33 |Literaturagalegac1=33 |Club Hockey Compostela=33 |Ana Ojea Villamarín=33 |Don Saturio=33 |Nodulation=33 |Augusto Canetas=33 |Iojhug=33 |Simonalsa=33 |Faraday~glwiki=32 |Glosoli=32 |WPPilot=32 |Trieste24=32 |Keepscases~glwiki=32 |Saldagon=32 |Chisuchian=32 |Oresthes=32 |Xues=32 |Munmula=32 |Minhoulha=32 |Oicorojuara=32 |Manuelt15=32 |Uhanu=32 |Rebentabois=32 |Satesclop=32 |Vidueiros=32 |Ernesto53=32 |Pobracara=32 |Taniarf=32 |Uxío Castelo=32 |Bolboreta95=32 |Angelsc89=32 |Regueiro=32 |Pigreño=32 |Prensagalega=32 |Mazbel=32 |Arale~glwiki=32 |Delphidius=32 |Kontributor 2K=32 |Pauuguezz=32 |Ferbr1=32 |Florentino filo=32 |Toxedinho=32 |Sálvora=32 |Laura~glwiki=32 |Susana Seivane=32 |André el pescadero=32 |MargaritaPoppa=32 |LuciaaPiñeiro=32 |Aqwuo=32 |Carminhas=32 |Ferreolus=32 |Mayterios=32 |BREAMOA16=32 |Adam Cuerden=32 |Patricia Mannerheim=32 |Teles=32 |JuTa=32 |Breogan72=32 |Brixida=32 |Alito95=32 |Zailaufran=32 |Mistico=32 |Breno Damasceno=32 |Jmanubarreiro=31 |Ángela Souto Vieites=31 |Sihomesi=31 |Isha=31 |BREAMOB11=31 |11del9(2001)=31 |E2mb0t~glwiki=31 |Mahir256=31 |せいきょういく=31 |Aiamar=31 |Mariana~glwiki=31 |Workinding=31 |Mateosx 21=31 |Ceivar=31 |Wikielwikingo=31 |D. Carlos Ramon Canosa Carro=31 |Xabier meilan=31 |Vgarabana=31 |Danibuhu=31 |Siebrand=31 |Peixiño=31 |Migueldaborreira=31 |Carunchiño=31 |LaVozDeTuRelato=31 |Fanfurriñeiro=31 |Luciano~glwiki=31 |TonyMontana~glwiki=31 |URSULA FERNANDEZ=31 |User2352352=31 |HakanIST=31 |Upolu=31 |Aldnonymous=31 |Gilles2014=31 |Palmeirán de Palmeira=31 |Chichou=31 |Analva=31 |Blua lago=31 |Botend=31 |Mamorusenshi=31 |Kallerna=31 |Llez=31 |Kelykz=31 |Binlou=31 |Marialop4567=31 |Jbrey360=31 |CHV=31 |Songuer=31 |Davidgval=31 |Trini Pérez=31 |Samuele2002=30 |Edoarado~glwiki=30 |Qrfqr=30 |Tamanca=30 |Museo8bits=30 |Antywyky=30 |Rapo~glwiki=30 |Redf0x=30 |Naraht=30 |Fajesus=30 |Anagram16=30 |Robergal88=30 |777sms=30 |Stardsen=30 |Marcusfernandez=30 |Zaqarbal=30 |Geldare=30 |Breogan Ogando=30 |Manuelfg DGallaecia=30 |Sonia5999=30 |Santiago Vieites=30 |Henriku=30 |Pichucu=30 |Jparcur=30 |Kijand=30 |Carlos Rodriguez Otero=30 |Newsou=30 |Ayto=30 |Sobroseño~glwiki=30 |Ana Montez=30 |Carlos Abal Cerviño=30 |P.riveira=30 |Pmlineditor=30 |Unikalinho=30 |Gallita=30 |LametinoWiki=30 |Reciprex=30 |Cheluco usopúblico=29 |Evajlaural=29 |Xinelo=29 |Seoane Prado=29 |Hispanitas=29 |Yann=29 |Overworkedpunk=29 |Paula de Luis Fernández=29 |Galiciencia=29 |MdsShakil=29 |Theodoxa=29 |Trey314159=29 |Corgo=29 |Addihockey10=29 |Vanegarciaa9=29 |Draxtreme=29 |Modesto=29 |Guti Galiza=29 |Isaac Mansur=29 |Vilagarciana=29 |Dictablanda=29 |P4K1T0=29 |Jan Myšák=29 |Tencosteas=29 |Bucephala=29 |(-bcm-)=29 |Daniel Gz=29 |City of Rebellion=29 |S.edreira=29 |Goldorak=29 |Amire80=29 |Elena-Oskar=29 |Xabier Armendaritz=29 |Manuel gonzalez coego=29 |Henry Moleskine=29 |Alangaliza=29 |Santiago Rua=29 |Sara B.O.=29 |Lourixe=29 |Andrea Quintas=29 |TheBlueCat22=29 |Dr.Coverall=29 |Samieira Existe=29 |El Morenus=29 |EliRios=29 |Piratasgz=29 |Russavia=29 |Färber=29 |Kim~glwiki=29 |Bárbara Rocha Fdez=28 |Airbovu=28 |Ciaran.london=28 |FerMirra=28 |I diaze1993=28 |FFTDeutsch2021=28 |Faxeirada=28 |EstebanTorr=28 |Rakasa ayat Alien=28 |Manuel 111091=28 |Tonyjeff=28 |Tony Fernández Barco=28 |Aspres=28 |Petunia Clark B=28 |Fxparadelo=28 |Ji-Elle=28 |Pepito Giraldito=28 |UL Ospala=28 |Jonathan359=28 |Elyms95=28 |Roi Xordo=28 |Ophiusafolk=28 |Too Classy for This World=28 |Borjaseob=28 |AsCuFo=28 |BREAMO4A26=28 |Carolina Laíño=28 |Memedgarcia=28 |Krmn8220=28 |NCervinho=28 |Ah3kal=28 |Naosenlleira=28 |Patxon=28 |Morancio=28 |Cantigasdaterra=28 |Mpernas=28 |Pvieito=28 |X.l.dean.ben=28 |José do Arnado=28 |Viguesa ace=28 |Comandancia=28 |Miguereg=28 |Frenchchou=28 |Scg781998=28 |Egmontaz=28 |Jacobbraeutigam=28 |BREAMOB0001=28 |Martín Taboada=28 |Sisa19=28 |AmpiGR=28 |Trasnadas83=28 |Alroga=28 |Altasperlas=28 |Wim b=28 |פארוק=28 |Juanoro=28 |Noé Valti Ape=28 |Divinations=28 |Lolox76=27 |TheBellaTwins1445=27 |Marta bp=27 |Santiago Calviño=27 |Dumbriaecultura=27 |Platonides=27 |Leogalego=27 |Vilalbafs=27 |EPIC=27 |Eyebag=27 |Htc3594=27 |Leefeni de Karik=27 |Homobot=27 |Pedece1=27 |Onipsis~glwiki=27 |Eleutheropodic=27 |Likewike=27 |Alberth2=27 |Lcasedit=27 |Ices2Csharp=27 |Infiespobra=27 |UL Vilariño=27 |Atalanta86=27 |Martalemaq=27 |Ricardo.Pazos.=27 |Millar Adas=27 |Sreejithk2000=27 |Lazaro eriko=27 |Frigotoni=27 |Froaringus=27 |Macarrones=27 |Anagc99=27 |Daisystinkafds=27 |Ralf Roletschek=27 |Juangz97=27 |Patricilla5=27 |Lomeno 24=27 |Bethlem2809=27 |Jerzyjan1=27 |Miguel Ángel González López=27 |Breoghain=27 |Baldrocas=27 |Elena.R.=27 |SeidaSokoara=27 |BEABP=27 |RustyRapier=27 |Tamarayupi=27 |Pijusmagnifikus=27 |EncycloPetey=27 |Noafp10=27 |Litteralittera=27 |Peregrina.pintos=27 |Tropicalkitty=27 |Peluche.josemanuel=27 |VanesaFerreira=27 |Iketsi=27 |Laszlovszky András=27 |HefePine23=27 |Michael Romanov=27 |Rainya=27 |Andrew J.Kurbiko=27 |Víctor Alexis Cantillano Oviedo=27 |R.albergaria=27 |Murilotifoski=26 |Dani.pazos=26 |Joakko=26 |Julián Elencwajg=26 |Coruñes=26 |Dafide=26 |Hindustanilanguage=26 |Aquae Querquennae=26 |Sualla=26 |Gliwi=26 |Sock puppet=26 |Garthof=26 |AR.GNV=26 |Arredista=26 |KS88=26 |MP~glwiki=26 |Mr Accountable=26 |Adri guarda=26 |Laura Fiorucci=26 |Maosinnovacion=26 |Rachmat04=26 |Deshgloshe=26 |-jem-=26 |Alternativa407=26 |Vermont=26 |LiteraturagalegaCPG=26 |Wwikix=26 |とある白い猫=26 |Lutin bleu=26 |Igna=26 |Luxusfrosch=26 |Shaqster~glwiki=26 |Maasje=26 |Gustavo.bng=26 |Rrm11=26 |AnderTecht=26 |マティ男=26 |Mario villaflores=26 |Hugo.arg=26 |Nhasky=26 |Ajraddatz=26 |Martinsfer=26 |Eustaquio Ramírez Ortelo=26 |Penarc1~glwiki=26 |Oskar=26 |Lontra 404=26 |Savig=26 |Perikleskova=26 |Paula&Rosalía=26 |Legarra=26 |Adrianpany=26 |Mywikimediaaccount=26 |Campeones 2008=26 |Ksarasola=26 |CrisEstevez3=26 |Rzuwig=26 |Ernestolake=26 |Davidlombao=26 |Maximillion Pegasus=26 |Lirafranklin5=26 |CamiloRock77=26 |Michampinion=26 |Cgnk=26 |Sirius~glwiki=25 |HectorLC=25 |Mabema1=25 |Klemen Kocjancic=25 |Lamas-Nós=25 |Pablofc4~glwiki=25 |Oscar36202=25 |Sr.Kaplan1=25 |Iagomeijiide=25 |Olequefacil=25 |Willtron=25 |CzarJobKhaya=25 |Asierog=25 |Ana Costas Castro=25 |VL96=25 |Mohandas g=25 |Nazaretfp=25 |Orijentolog=25 |Vgonzalez630=25 |Elena de Peleyos=25 |Elresaltador=25 |Renamed user 1d4d26aa8f94c7a808d2402a498083de8f3a697ac6a46d3eb81eb3b689d710ee=25 |Arribi=25 |Mariaformoso=25 |Diegohuberman=25 |Jorginho 2=25 |Bloobrey=25 |Santhy=25 |Busurbano=25 |Mustek=25 |Pedro002094=25 |Sabadelhe=25 |Boicentril=25 |Simplus Menegati=25 |Sofiacl DGallaecia=25 |Jjhhggrrr=25 |Piterleik=25 |Anagi33=25 |Alarikaviana=25 |Andrea.penedo=25 |Chongkian=25 |2eight=25 |Svathpl29=25 |Uxiosa=25 |Xabre~glwiki=25 |ArwinJ=25 |Alba.pardinas=25 |SF007=25 |Juanjo García González=25 |Davidbouzon~glwiki=25 |Jbribeiro1=25 |Erwin=25 |Mxose=25 |ChongDae=25 |AreVazquez=25 |Shanmugamp7=25 |Fernangomen=25 |DrKay=25 |The Anome=25 |Anieten=25 |Raderich=25 |Nitch=24 |Furabolos=24 |BokY=24 |Aitor.bouso=24 |Aybeg=24 |Lamas carraxocam=24 |Deltaman=24 |ErikvanB=24 |Fscres=24 |Lathir=24 |Johannnes89=24 |Breogan73=24 |Krisito=24 |GFHund=24 |ATORREDOCASTRO=24 |Manugarrobo3=24 |Restu20=24 |EditorTextos=24 |HReineGz=24 |Fredirib=24 |Chemegelece=24 |Ave Phenix=24 |Rfsotelo=24 |Andreuvv=24 |Xosé Cabanillas=24 |Aillean69=24 |Jani Koskiin=24 |Cesarinmontoto=24 |Nere18=24 |Alenlugo=24 |Fdsh=24 |Daphne Lantier=24 |Crismartinez24=24 |Hugovillarfernandez=24 |MBroa=24 |Nusmg=24 |Balo=24 |Bencmq=24 |Martín Codax=24 |Ainz Ooal Gown=24 |Beko=24 |Rubén Ojeda (WMES)=24 |O monstro da ria=24 |Aliwal2012=24 |BREAMO4A10=24 |Uregapedia=24 |LgL 4ºESO IES David Buján=24 |Xamasi~glwiki=24 |Rlm756a=24 |DidiWeidmann=24 |Bhgh543bgf=24 |Jpbarbier=24 |Acartonado=24 |Comba=24 |Bdk=24 |Stang=24 |Litegalega2018=24 |Lápisdecores=24 |Natalia G. Mouriño=24 |Vilho-Veli=24 |Vítor=24 |Cristiangl=24 |Xogos Curruncheiros=24 |Xosé M. Eyré=24 |Uxilamalv=24 |Dreamonish=24 |Alpinu=24 |Greenman=23 |SiareiroLugo=23 |Loispardo=23 |Cristiano2012=23 |Vogone=23 |Lantania=23 |Valentim47=23 |Mariluz=23 |Daniuu=23 |Carmen Cal=23 |GZML=23 |Erik Warmelink=23 |WEdSza=23 |Odejea=23 |Francisco J. Gil=23 |Lonega=23 |GO69=23 |Wallflower=23 |Pigsonthewing=23 |Shaulhochberger II=23 |Bivero=23 |Knochen=23 |O andras=23 |PlyrStar93=23 |Tamara Amorín=23 |Xeira89=23 |Alexandre056=23 |Jose77=23 |Sergio Ferradás Varela=23 |Styyx=23 |Myrhonon=23 |David0811=23 |Chumwa=23 |VigoGZ=23 |El Viajero 3000=23 |UDC-ED.CIT.=23 |Jmlhermida=23 |PasaporteGalego=23 |Horst-schlaemma=23 |Sturm=23 |MetalBrasil=23 |Lilacpiu=23 |Bradmanthedon=23 |Paula Crespo=23 |Limotecariu=23 |Amaigadameloquehaiga=23 |VulcanSphere=23 |Valenciano=23 |Wikilandia=23 |Zapipedia=23 |Popayan1210=23 |Vila666=23 |Martuinbiya=23 |Felipelago=23 |Baintpq=23 |Chispichis=23 |ZeneizeForesto~glwiki=23 |Lidiadiazdominguez1=23 |Anxorodriguez=23 |Roixordo dodro=23 |Great Brightstar=23 |CGN=23 |Shuyeol=23 |Robby=23 |Uxía69=23 |SpesBona=23 |Roozman=23 |Nowikipp=23 |VazquezCagide96=23 |Donmusic=23 |Wiki 9SIC=23 |Jemo2200=23 |K9re11=23 |Lourdes Limia Villar=23 |The Ogre=22 |Arĝenta Neĝo=22 |1234qwer1234qwer4=22 |Emaus=22 |Damufo=22 |Martafondevila=22 |Santamarcanda=22 |Martinfg998=22 |Pedagogos2015=22 |OVítor=22 |Tamburlano=22 |Nieves0708=22 |Ha98574=22 |Lidia.ddominguez=22 |Kordas=22 |María Coego Montoto=22 |AStiasny=22 |P. Sarry=22 |V0ctor=22 |Bosna Sarajevo=22 |Bardeluc~glwiki=22 |Fernanpercussion=22 |Jurliki=22 |Yago Amx=22 |AriadnayPaula=22 |Albertomos=22 |Muhammad Abul-Futooh=22 |Elviguesito=22 |Dxar=22 |Albars=22 |Albiñanp=22 |Pirags=22 |Yosri=22 |Lolo=22 |Rapariga=22 |Rémih=22 |Manuaisgal=22 |In ictu oculi=22 |Daniel Ferro=22 |Sergiotics=22 |Celiamartinezf=22 |Aquelli=22 |Pablo27=22 |Alberto361=22 |Cote d'Azur=22 |Santacomber=22 |Ankhara=22 |Seelah=22 |Denniselynn=22 |Céréales Killer=22 |Eskio=22 |Anaarias=22 |Victorioco=22 |Jesielt=22 |Footwiks=22 |LMLM=22 |Metrónomo=22 |Jonathan Fernández Varela=22 |MF-Warburg=22 |Lissall=22 |Verius9=22 |Obersachse=22 |Jorganes=22 |Pwjg=22 |Sije=22 |BelénLamas=22 |Nancy DV0123=22 |Franz.wohlkoenig=22 |NordNordWest=22 |Abelrl=22 |Galeria Garabato=22 |Bibi Saint-Pol=22 |Claus Ableiter=22 |Angel do Xastre de Vilachán=22 |Bestiasonica=22 |Gharabato=22 |Soundwaweserb=22 |Edukkk676=21 |Cambada=21 |Sirslayercort=21 |Saurom Lamderth=21 |Squiresy92=21 |Đông Minh=21 |Enric=21 |Galarian=21 |Dorieo=21 |Milagrosbaraviñas=21 |Darabuc~glwiki=21 |Mcapdevila=21 |Pauloferlo@wanadoo.es=21 |Ilpardogatto=21 |Vengador54=21 |Hoo User Page Bot=21 |BREAMOB16=21 |Bernd Schwabe in Hannover=21 |Aurora Fernández Fernández=21 |Laura Blanco Areán=21 |UrielAcosta=21 |Cancioneiro galego-castelán Henry Lang=21 |Jon Harald Søby=21 |Avelaneira Frolida=21 |Aistoco=21 |Hanibaal=21 |Serghinho=21 |Molibi=21 |Coegho=21 |Miguel Mosquera Paans=21 |Evals52=21 |FpAmelia=21 |Dconde=21 |MrGalicianActionMan=21 |A1906=21 |Risonsinho=21 |Enekorga=21 |Majodomi=21 |Pontovilio=21 |O pimpín=21 |Guille Platelminto=21 |Ed veg=21 |Juliano o apostata=21 |AnabelCris=21 |Breixosuevia=21 |Diegoestrada=21 |Alvilela=21 |A2pista=21 |Chouciño=21 |Hurfer=21 |TheGlasgaeJimmy=21 |GENOVEVA=21 |Xgeorg=21 |Ainhoapaños=21 |Termininja=21 |Vinicius10=21 |Garrafón de Nadel=21 |Vipesa=21 |Renvoy=21 |Sekitabikini=21 |CommonsDelinquent=21 |Paloi Sciurala=21 |Baroc=21 |Jcollmart=21 |Чръный человек=21 |Yolanda~glwiki=21 |J Hazard=21 |Pardalem=21 |Manuel Parada Freire=21 |Pulga013=21 |MartaGonzalezPerez=21 |Mila2=21 |Muimenta13=21 |ASTOROT=21 |IES Mendiño=21 |AlexJSUM=21 |Bromo15=21 |Jack 31ES=21 |Yocandi=21 |ChamomeXis=21 |Jirka23=21 |Galeguinha virgo=21 |Ruthriay=21 |Sneeuwschaap=21 |江马=21 |Astronauta lunático=21 |Hortorub=21 |MaatyBot=21 |OffsBlink=21 |Elchavo=21 |Lauralevaj=21 |FocalPoint=21 |MaxiRonaldo=21 |Tanialr18=21 |Tjmoel=21 |José Manuel Veiga Pose=21 |Colectivoliterario=20 |Ruthven=20 |Shikai shaw=20 |Martin Urbanec=20 |Yaizatc=20 |Razr Nation=20 |Veronica~glwiki=20 |Tri Sulis Tiyani=20 |Profesor Tornasol=20 |Jvano~glwiki=20 |Zhek~glwiki=20 |Jutta234=20 |Jpuelche=20 |IndvTbot=20 |Casanova-j=20 |The Eloquent Peasant=20 |SenhorPercebeiro=20 |Cristinagb DGallaecia=20 |Sermenfer=20 |VilaLois=20 |Usuario871=20 |Cs-wolves=20 |Alejandra Vidal Martínez=20 |Vazquez24=20 |Валерий з=20 |Filomein=20 |Ofilhodomanolo=20 |Undeviginti=20 |Dfreijeiro=20 |Oliventino~glwiki=20 |Miriam~glwiki=20 |Hawgonnaenodaethat=20 |Danimg02=20 |Lofty abyss=20 |Fernando Buide=20 |Bradford=20 |Taboada98=20 |Jojufe=20 |Alexman2021=20 |Bascer=20 |Djpetrallo~glwiki=20 |ROCKY=20 |Andregegunde=20 |Amazonia 2017=20 |Bakir123=20 |Concello de Larouco=20 |663highland=20 |Pbalea=20 |NuriaParada=20 |SofiaPerezD=20 |Nølerþ=20 |Ramirezc0205=20 |Strange55=20 |Wargolth=20 |Pratyya Ghosh=20 |#default=Usuario descoñecido }}<noinclude>{{Uso de marcador}}</noinclude> 436gw9k9hd8gw9wm93630v9wru7um2u 0 209579 7108468 6906103 2025-06-27T15:42:06Z Vitoriaogando 75439 7108468 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro: Kinetochore.jpg|miniatura|300px|Célula humana en mitose, na que se mostran os microtúbulos en verde (formando o fuso acromático), os cromosomas en azul e os cinetocoros en vermello.]] O '''cinetocoro'''<ref>{{Cita libro|título=Dicionario de bioloxía galego-castelán-inglés.|autor= Coordinadores: Jaime Gómez Márquez, Ana Mª Viñas Díaz e Manuel González González. Redactores: David Villar Docampo e Luís Vale Ferreira. Revisores lingüísticos: Víctor Fresco e Mª Liliana Martínez Calvo.|ano= 2010|editorial= Xunta de Galicia|páxina=46| isbn= 978-84-453-4973-1| url=https://www.cirp.es/pub/docs/cite/dicionario_bioloxia.pdf}}</ref> é unha estrutura proteica situada sobre os [[cromosoma]]s, xeralmente sobre a zona do [[centrómero]]. Sobre esta estrutura é onde se ancoran os [[microtúbulo]]s do [[fuso acromático]] durante os procesos de [[división celular]] ([[meiose]] e [[mitose]]). En [[vertebrados]] e [[lévedo]]s os cinetocoros son estruturas discretas e únicas en cada cromosoma, pero existen organismos (como o verme [[nematodo]] ''[[Caenorhabditis elegans|C. elegans]]'') que presentan cinetocoros difusos ao longo dos brazos cromosómicos: son os denominados cromosomas [[cromosoma|holocéntrico]]s.<ref>{{Cita publicación periódica|título=Segregation of holocentric chromosomes at meiosis in the nematode,Caenorhabditis elegans|url=http://link.springer.com/10.1007/BF00710603|revista=Chromosome Research|data=1993-05|ISSN=0967-3849|páxina=15–26|volume=1|número=1|doi=10.1007/BF00710603|lingua=en|nome=Donna G.|apelidos=Albertson|nome2=J. Nichol|apelidos2=Thomson}}</ref> Os cinetocoros inician, controlan e supervisan os movementos dos cromosomas durante a división celular. En canto á súa estrutura, os cinetocoros das células animais poden subdividirse en dúas rexións: * o cinetocoro interno organízase normalmente sobre secuencias de [[ácido desoxirribonucleico|ADN]] moi repetitivas (o [[ADN satélite]]) e ensámblase nunha forma especializada de cromatina que persiste durante o ciclo celular. * o cinetocoro externo é unha estrutura proteica con moitos compoñentes dinámicos que se ensambla e funciona só durante a división celular. Entre as funcións do cinetocoro están a ancoraxe dos cromosomas aos [[microtúbulo]]s do fuso acromático, a verificación destas ancoraxes, a activación do checkpoint ou [[punto de control da mitose]] (un mecanismo de control que atrasa a saída da mitose se se detectan fallos) e a participación na xeración das forzas que propulsan os movementos cromosómicos durante a división celular.<ref name=Maiato2004>{{Cita publicación periódica | autor = Maiato, H.; Deluca, J.; Salmon, E.D.; Earnshaw, W.C. | ano = 2004 | título = The dynamic kinetochore-microtubule interface | revista = Journal of Cell Science | volume = 117 | issue = 23 | páxinas = 5461–5477 | doi = 10.1242/jcs.01536 | url = http://jcs.biologists.org/cgi/reprint/117/23/5461.pdf }}</ref> Os [[microtúbulo]]s son polímeros metaestables de [[tubulina]]-α e β que alternan entre fases de crecemento e despolimerización, un fenómeno que se coñece como "inestabilidade dinámica".<ref name=Mitchison1984>{{Cita publicación periódica |autor = Mitchison, T.; Kirschner, M.; |ano = 1984 |título = Dynamic instability of microtubule growth |revista = Nature |volume = 312 |issue = 5991 |páxinas = 237–242 |doi = 10.1038/312237a0 |url = http://www.rpgroup.caltech.edu/courses/aph161/Handouts/Mitchison1984.pdf |data = |data-acceso = 23 de abril de 2012 |urlarquivo = https://web.archive.org/web/20100622035849/http://www.rpgroup.caltech.edu/courses/aph161/Handouts/Mitchison1984.pdf |dataarquivo = 22 de xuño de 2010 |urlmorta = yes }}</ref> A natureza dinámica do comportamento dos microtúbulos está integrada coa función dos cinetocoros para así poder mover e segregar (separar) os cromosomas. == Estrutura do cinetocoro en animais == O cinetocoro está composto por distintas capas, que se observaron inicialmente por métodos convencionais de fixación e tinguidura de [[Microscopio electrónico|microscopia electrónica]]<ref name="Brinkley1966">{{Cita publicación periódica|autor=Brinkley, B.R.; Stubblefield, E.|ano=1966|título=The fine structure of the kinetochore of a mammalian cell in vitro|revista=Chromosoma|volume=19|issue=1|páxinas=28–43|doi=10.1007/BF00332792|url=https://archive.org/details/sim_chromosoma_1966-08-05_19_1/page/n29|nome=|data=|PMC=|ISSN=|PMID=|número=}}</ref><ref name=Jokelainen1967>{{Cita publicación periódica | autor = Jokelainen, P.T.; | ano = 1967 | título = The ultrastructure and spatial organization of the metaphase kinetochore in mitotic rat cells | revista = J Ultrastruct Res | volume = 19 | issue = 1 | páxinas = 19–44 | doi = 10.1016/S0022-5320(67)80058-3 | url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/5339062 }}</ref> (revisado por C. Rieder en 1982<ref name=Rieder1982>{{Cita publicación periódica | autor= Rieder, C.L. | ano = 1982 | título = The formation, structure, and composition of the mammalian kinetochore and kinetochore fiber | revista = Int Rev Cytol | volume = 79 | páxinas = 1–58 | doi = 10.1016/S0074-7696(08)61672-1 | url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6185450 }}</ref>), e máis recentemente por conxelación rápida e substitución.<ref name="McEwen1998">{{Cita publicación periódica|autor=McEwen, B.F.; Hsieh, C.E.; Mattheyses, A.L.; Rieder, C.L.|ano=1998|título=A new look at kinetochore structure in vertebrate somatic cells using high-pressure freezing and …|revista=Chromosoma|volume=107|issue=6|páxinas=366–375|doi=10.1007/s004120050320|url=|nome=|data=|PMC=|ISSN=|PMID=|número=}}</ref> [[Ficheiro: Kinetochore vertebrates-en.png|miniatura|700px|Estrutura e compoñentes dos cinetocoros en vertebrados. Baseado en Maiato et al. (2004).<ref name=Maiato2004/>]] A capa máis profunda do cinetocoro é a '''lámina interna''', que se organiza sobre unha estrutura de cromatina que contén [[nucleosoma]]s que presentan unha [[histona]] especializada ([[CENP-A]], que substitúe á [[histona H3]] máis común nesta zona), proteínas auxiliares e ADN. A organización deste [[centrómero#ADN satélite|ADN]] é un dos aspectos máis descoñecidos do cinetocoro de vertebrados. A placa interna aparece como un dominio de [[heterocromatina]] discreto ao longo de todo o ciclo celular. Por fóra desta placa aparece a '''placa externa''', composta sobre todo por proteínas. Esta estrutura fórmase na superficie dos cromosomas no momento da rotura da [[envoltura nuclear]].<ref name=Brinkley1966/> A placa externa dos cinetocoros de vertebrados ten arredor de 20 sitios de ancoraxe para os extremos (+) dos [[microtúbulo]]s (denominados kMTs, por ''kinetochore microtubules''), entanto que a placa externa dos cinetocoros do lévedo ''[[Saccharomyces cerevisiae]]'' ten un só sitio de ancoraxe. A zona máis externa do cinetocoro forma unha '''coroa fibrosa''' que pode visualizarse por [[microscopía]] convencional, mais só en ausencia de microtúbulos. Esta coroa está formada por unha rede dinámica de proteínas residentes e temporais que están implicadas no [[punto de control da mitose]], na ancoraxe de microtúbulos e na regulación do comportamento destes. Durante a mitose, cada unha das dúas [[cromátide]]s irmás que forman o cromosoma completo presenta o seu propio cinetocoro. Os cinetocoros irmáns distintos poden verse por primeira vez ao final da [[interfase|fase G2]] en células cultivadas de mamíferos.<ref name=Brenner1981>{{Cita publicación periódica | autor = Brenner, S.; Pepper, D.; Berns, M.W.; Tan, E.; Brinkley, B.R. | ano = 1981 | título = Kinetochore structure, duplication, and distribution in mammalian cells: analysis by human autoantibodies from scleroderma patients | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 91 | issue = 1 | páxinas = 95–102 | doi = 10.1083/jcb.91.1.95 | url = http://www.jcb.org/cgi/reprint/91/1/95.pdf | pmid = 7298727 }}</ref> Estes cinetocoros temperáns presentan unha estrutura laminar madura antes da rotura da [[envoltura nuclear]] (revisado por Pluta e colaboradores en 1995<ref name=Pluta1995>{{Cita publicación periódica | autor = Pluta, A.F.; MacKay, A.M.; Ainsztein, A.M.; Goldberg, I.G.; Earnshaw, W.C. | ano = 1995 | título = The Centromere: Hub of Chromosomal Activities | revista = Science | volume = 270 | issue = 5242 | páxinas = 1591 | doi = 10.1126/science.270.5242.1591 | url = http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/270/5242/1591 }}</ref>). A ruta molecular de ensamblaxe dos cinetocoros dos [[célula eucariótica|eucariotas]] superiores estudouse utilizando [[knockout de xenes|knockouts de xenes]] en ratos e en células de polo en [[cultivo celular|cultivo]], e con técnicas de [[ARN interferente]] (RNAi) en ''C. elegans'', ''[[Drosophila]]'' e células humanas. Porén, ningunha ruta lineal simple pode describir os datos obtidos. [[Ficheiro: Endogenous hMad1.png |miniatura|350px| Fotografías de microscopia de fluorescencia, que mostran a localización da proteína endóxena humana Mad1 (un dos compoñentes do punto de control da mitose, en verde) durante as diferentes fases da mitose. Cenp-B (en vermello) é un marcador do centrómero, e [[DAPI]] (en azul) tingue o ADN.]] A primeira proteína que se ensambla no cinetocoro é '''[[CENP-A]]''' (Cse4 en ''Saccharomyces cerevisiae''). Esta proteína é unha [[isoforma]] especializada da [[histona]] H3.<ref name=Palmer1991>{{Cita publicación periódica | autor = Palmer, D.K.; O'Day, K.; Trong, H.L.; Charbonneau, H.; Margolis, R.L. | ano = 1991 | título = Purification of the Centromere-Specific Protein CENP-A and Demonstration that it is a Distinctive … | revista = Proceedings of the National Academy of Sciences | volume = 88 | issue = 9 | páxinas = 3734–3738 | doi = 10.1073/pnas.88.9.3734 | url = http://www.pnas.org/cgi/reprint/88/9/3734.pdf }}</ref> A proteína CENP-A cómpre para a incorporación das proteínas do cinetocoro interno '''CENP-C''', '''CENP-H''' e '''CENP-I/MIS6'''.<ref name=Howman2000>{{Cita publicación periódica | autor = Howman, E.V.; Fowler, K.J.; Newson, A.J.; Redward, S.; MacDonald, A.C.; Kalitsis, P.; Choo, K.H.A. | ano = 2000 | título = Early disruption of centromeric chromatin organization in centromere protein A (Cenpa) null mice | revista = Proceedings of the National Academy of Sciences | volume = 97 | issue = 3 | páxinas = 1148–1153 | doi = 10.1073/pnas.97.3.1148 | url = http://www.pnas.org/cgi/content/full/97/3/1148 }}</ref><ref name=Oegema2001>{{Cita publicación periódica | autor = Oegema, K.; Desai, A.; Rybina, S.; Kirkham, M.; Hyman, A.A. | ano = 2001 | título = Functional Analysis of Kinetochore Assembly in Caenorhabditis elegans | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 153 | issue = 6 | páxinas = 1209–1226 | doi = 10.1083/jcb.153.6.1209 | url = http://www.jcb.org/cgi/content/full/153/6/1209 }}</ref><ref name=Van2001>{{Cita publicación periódica | autor = Van Hooser, A.A.; Ouspenski, I.I.; Gregson, H.C.; Starr, D.A.; Yen, T.J.; Goldberg, M.L.; Yokomori, K.; Earnshaw, W.C.; Sullivan, K.F.; Brinkley, B.R. | ano = 2001 | título = Specification of kinetochore-forming chromatin by the histone H3 variant CENP-A | revista = Journal of Cell Science | volume = 114 | issue = 19 | páxinas = 3529–3542 | url = http://jcs.biologists.org/cgi/content/full/114/19/3529 }}</ref><ref name=Fukagawa2001>{{Cita publicación periódica | autor = Fukagawa, T.; Mikami, Y.; Nishihashi, A.; Regnier, V.; Haraguchi, T.; Hiraoka, Y.; Sugata, N.; Todokoro, K.; Brown, W.; Ikemura, T. | ano = 2001 | título = CENP-H, a constitutive centromere component, is required for centromere targeting of CENP-C in … | revista = The EMBO Journal | volume = 20 | páxinas = 4603–4617 | doi = 10.1093/emboj/20.16.4603 | url = http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid=125570 | data-acceso = 23 de abril de 2012 | data-arquivo = 18 de outubro de 2019 | url-arquivo = https://web.archive.org/web/20191018165922/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC125570/ | url-morta = yes }}</ref><ref name=Goshima2003>{{Cita publicación periódica | autor = Goshima, G.; Kiyomitsu, T.; Yoda, K.; Yanagida, M. | ano = 2003 | título = … protein hMis12, essential for equal segregation, is independent of CENP-A loading pathway G. … | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 160 | issue = 1 | páxinas = 25–39 | doi = 10.1083/jcb.200210005 | url = http://www.jcb.org/cgi/content/full/160/1/25 }}</ref> As posicións relativas destas proteínas na ruta dependente de CENP-A non están completamente claras. Por exemplo, a localización de CENP-C require CENP-H en células de polo, pero é independente de CENP-I/MIS6 en células humanas. En ''C. elegans'' e en metazoos, a incorporación de moitas proteínas do cinetocoro externo depende en último termo de CENP-A. Os compoñentes do cinetocoro poden agruparse en función da súa localización ao longo do [[ciclo celular]]. Os compoñentes constitutivos, como CENP-A, CENP-C, CENP-H e CENP-I, están unidos á [[cromatina]] asociada ao cinetocoro durante todo o ciclo, mentres que outros compoñentes só se asocian ao cinetocoro ao comezar a [[profase]]. As proteínas do cinetocoro tamén poden agruparse en función de se a súa concentración cinetocórica permanece constante ou varía durante a mitose, e da súa reciclaxe de forma lenta (son estables) ou rápida (dinámicas) nos seus sitios de unión nos cinetocoros. * Entre as proteínas que permanecen en niveis practicamente estables desde a [[profase]] ata a [[anafase]] tardía están os compoñentes constitutivos da placa interna e os compoñentes estables do cinetocoro externo, tales como o complexo '''Ndc80''',<ref name=Wigge2001>{{Cita publicación periódica | autor = Wigge, Philip A.; Kilmartin, John V. | ano = 2001 | título = The Ndc80p Complex from Saccharomyces cerevisiae Contains Conserved Centromere Components and Has a Function in Chromosome Segregation | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 152 | issue = 2 | páxinas = 349–360 | doi = 10.1083/jcb.152.2.349 | url = http://www.jcb.org/cgi/content/full/152/2/349 | pmid = 11266451 }}</ref><ref name=Deluca2002/> as proteínas '''KNL/KBP''' (''kinetochore-null''/''KNL-binding protein''),<ref name=Cheeseman2004>{{Cita publicación periódica | autor = Cheeseman, I.M.; Niessen, S.; Anderson, S.; Hyndman, F.; Yates, J.R.; Oegema, K.; Desai, A.; | ano = 2004 | título = A conserved protein network controls assembly of the outer kinetochore and its ability to sustain … | revista = Genes & Development | volume = 18 | issue = 18 | páxinas = 2255–2268 | doi = 10.1101/gad.1234104 | url = http://www.genesdev.org/cgi/content/full/18/18/2255 }}</ref> proteínas '''MIS'''<ref name=Cheeseman2004/> e '''CENP-F'''.<ref name=Rattner1993>{{Cita publicación periódica | autor = Rattner, J.B.; Rao, A.; Fritzler, M.J.; Valencia, D.W.; Yen, T.J.; | ano = 1993 | título = CENP-F is a. Ca 400 kDa kinetochore protein that exhibits a cell-cycle dependent localization | revista = Cell Motil Cytoskeleton | volume = 26 | issue = 3 | páxinas = 214–26 | doi = 10.1002/cm.970260305 | url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7904902 }}</ref><ref name=Liao1995>{{Cita publicación periódica | autor = Liao, H.; | ano = 1995 | título = CENP-F is a protein of the nuclear matrix that assembles onto kinetochores at late G2 and is rapidly … | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 130 | issue = 3 | páxinas = 507–518 | doi = 10.1083/jcb.130.3.507 | url = http://www.jcb.org/cgi/reprint/130/3/507.pdf }}</ref> Conxuntamente cos compoñentes constitutivos, estas proteínas parecen formar o núcleo central das estruturas das placas interna e externa do cinetocoro. * Os compoñentes dinámicos que cambian de concentración durante a [[mitose]] inclúen os [[motores moleculares]] '''CENP-E''' e '''dineína''' (ademais dos seus compoñentes diana '''ZW10''' e '''ROD'''), e as proteínas do [[punto de control da mitose]] (como '''Mad1''', '''Mad2''', '''BubR1''' e '''Cdc20'''). Estas proteínas ensámblanse no cinetocoro en altas concentracións en ausencia de microtúbulos e a súa concentración diminúe a medida que aumenta o número de microtúbulos ancorados ao cinetocoro.<ref name=Hoffman2001>{{Cita publicación periódica | autor = Hoffman, D.B.; Pearson, C.G.; Yen, T.J.; Howell, B.J.; Salmon, E.D. | ano = 2001 | título = Microtubule-dependent Changes in Assembly of Microtubule Motor Proteins and Mitotic Spindle … | revista = Molecular Biology of the Cell | volume = 12 | issue = 7 | páxinas = 1995–2009 | url = http://www.molbiolcell.org/cgi/content/full/12/7/1995 }}</ref> Na [[metafase]], os niveis de CENP-E, Bub3 e Bub1 diminúen de 3 a 4 veces con relación aos presentes en cinetocoros no ancorados, e os niveis de [[dineína]]/[[dinactina]], Mad1, Mad2 e BubR1 caen >10-100 veces.<ref name=Hoffman2001/><ref name=King2000/><ref name=Howell2004>{{Cita publicación periódica |autor = Howell, B.J.; Moree, B.; Farrar, E.M.; Stewart, S.;Fang, G.; Salmon, E.D. |ano = 2004 |título = Spindle Checkpoint Protein Dynamics at Kinetochores in Living Cells |revista = Current Biology |volume = 14 |issue = 11 |páxinas = 953–964 |doi = 10.1016/j.cub.2004.05.053 |url = http://www.stanford.edu/group/fanglab/science/publications/22.pdf |data = |data-acceso = 23 de abril de 2012 |urlarquivo = https://web.archive.org/web/20070308031034/http://www.stanford.edu/group/fanglab/science/publications/22.pdf |dataarquivo = 08 de marzo de 2007 |urlmorta = yes }}</ref><ref name=Shah2004/> * As proteínas do [[punto de control da mitose]] presentes na placa externa do cinetocoro diminúen a súa concentración cando os microtúbulos se ancoran,<ref name=Shah2004/> pero outros compoñentes como '''EB1''', '''APC''' e as proteínas da ruta [[Ran (proteína)|Ran]] ('''RanGap1''' e '''RanBP2''') asócianse cos cinetocoros só cando os microtúbulos se ancoran.<ref name=Tirnauer2002>{{Cita publicación periódica | autor = Tirnauer, Jennifer S.; Canman, Julie C.; Salmon, E.D.; Mitchison, Timothy J. | ano = 2002 | título = EB1 Targets to Kinetochores with Attached, Polymerizing Microtubules | revista = Molecular Biology of the Cell | volume = 13 | issue = 12 | páxinas = 4308–4316 | doi = 10.1091/mbc.E02-04-0236 | url = http://www.molbiolcell.org/cgi/content/full/13/12/4308 | pmid = 12475954 }}</ref><ref name=Kaplan2001>{{Cita publicación periódica | autor = Kaplan, K.B.; Burds, A.A.; Swedlow, J.R.; Bekir, S.S.; Sorger, P.K.; Näthke, I.S. | ano = 2001 | título = A role for the Adenomatous Polyposis Coli protein in chromosome segregation | revista = Nature Cell Biology | volume = 3 | páxinas = 429–432 | doi = 10.1038/35070123 | url = http://www.nature.com/ncb/journal/v3/n4/abs/ncb0401_429.html }}</ref><ref name=Joseph2004>{{Cita publicación periódica | autor = Joseph, J.; Liu, S.T.; Jablonski, S.A.; Yen, T.J.; Dasso, M. | ano = 2004 | título = The RanGAP1-RanBP2 Complex is Essential for Microtubule-Kinetochore Interactions in Vivo | revista = Current Biology | volume = 14 | issue = 7 | páxinas = 611–617 | doi = 10.1016/j.cub.2004.03.031 | url = http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0960982204002106 }}</ref><ref name=Salina2003>{{Cita publicación periódica | autor = Salina, Davide; Enarson, Paul; Rattner, J.B.; Burke, Brian | ano = 2003 | título = Nup358 integrates nuclear envelope breakdown with kinetochore assembly | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 162 | issue = 6 | páxinas = 991–1002 | doi = 10.1083/jcb.200304080 | pmid = 12963708 }}</ref> Isto podería ser parte dun mecanismo do cinetocoro que recoñece o extremo (+) dos [[microtúbulo]]s, asegura que están ancorados correctamente e regula o seu comportamento dinámico mentres permanecen ancorados. Un estudo de 2010 utilizou un método complexo denominado proteómica combinatoria con clasificadores múltiples (ou MCCP, ''multiclassifier combinatorial proteomics'') para analizar a composición proteica dos cromosomas completos de vertebrados, incluíndo o cinetocoro.<ref name=Ohta2010>{{Cita publicación periódica |autor=Ohta S, Bukowski-Wills JC, Sanchez-Pulido L, Alves Fde L, Wood L, Chen ZA, Platani M, Fischer L, Hudson DF, Ponting CP, Fukagawa T, Earnshaw WC, Rappsilber J |título=The protein composition of mitotic chromosomes determined using multiclassifier combinatorial proteomics |revista=Cell |volume=142 |issue=5 |páxinas=810–21 |ano=2010 |pmid=20813266 |doi=10.1016/j.cell.2010.07.047 |url= }}</ref> Aínda que este estudo non inclúe un proceso bioquímico de enriquecemento en cinetocoros, os datos obtidos inclúen todos os subcomplexos centroméricos, con [[péptido]]s procedentes de 125 proteínas centroméricas coñecidas. Segundo este estudo, aínda se descoñecen arredor dunha centena de proteínas asociadas ao cinetocoro, o que duplica a complexidade da estrutura coñecida durante a mitose, confirmando que o cinetocoro é unha das subestruturas máis complexas da célula. == Funcións dos cinetocoros == O número de [[microtúbulo]]s que se unen a un cinetocoro é variable: no lévedo ''[[Saccharomyces cerevisiae]]'' só se une ao cinetocoro un microtúbulo, pero nos mamíferos superiores a cada cinetocoro se unen entre 15 e 35 microtúbulos.<ref name=McEwen1997>{{Cita publicación periódica | autor = McEwen, B.F.; Heagle, A.B.; Cassels, G.O.; Buttle, K.F.; Rieder, C.L. | ano = 1997 | título = Kinetochore Fiber Maturation in PtK1 Cells and Its Implications for the Mechanisms of Chromosome … | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 137 | issue = 7 | páxinas = 1567–1580 | doi = 10.1083/jcb.137.7.1567 | url = http://www.jcb.org/cgi/content/full/137/7/1567 }}</ref> Porén, non todos os microtúbulos do fuso acadan os cinetocoros. Hai microtúbulos que se estenden desde un [[centrosoma]] ao outro (dos que depende a lonxitude do fuso) e outros máis curtos que están interdixitados entre os microtúbulos longos. O profesor B. Nicklas, na Universidade de Carolina do Norte, demostrou que se rompemos a unión entre os microtúbulos e os cinetocoros por medio dun raio [[láser]], as [[cromátide]]s non poden moverse, producíndose unha distribución anormal dos cromosomas.<ref name="Nicklas1985">{{Cita publicación periódica|autor=Nicklas, R.B.; Kubai, D.F.|ano=1985|título=Microtubules, chromosome movement, and reorientation after chromosomes are detached from the spindle …|revista=Chromosoma|volume=92|issue=4|páxinas=313–324|doi=10.1007/BF00329815|url=https://archive.org/details/sim_chromosoma_1985-08_92_4/page/313|nome=|data=|PMC=|ISSN=|PMID=|número=}}</ref> Estes experimentos demostraron tamén que o cinetocoro ten polaridade e que a súa interacción cos microtúbulos dun ou outro centrosoma dependerá da súa orientación. Esta especificidade garante que soamente unha das cromátides se mova cara a cada lado do fuso, asegurando a distribución axeitada do material xenético. Unha das funcións básicas do cinetocoro é, por tanto, a '''ancoraxe aos microtúbulos do fuso''', que é fundamental para realizar unha correcta segregación de cromátides. Se a ancoraxe se produce de forma incorrecta, poden orixinarse erros que xeren [[aneuploidía]]s, con drásticas consecuencias para a célula. Para evitalo, existen mecanismos de '''detección e corrección de erros''' (como o [[punto de control de mitose]]), cuxos compoñentes tamén residen nos cinetocoros. O desprazamento dunha cromátide cara ao centrosoma prodúcese fundamentalmente por despolimerización dos microtúbulos no sitio de unión co cinetocoro. Ditos desprazamentos precisan ademais a '''xeración de forzas''' nas que interveñen [[motores moleculares]] localizados ígualmente nos cinetocoros. === Ancoraxe dos cromosomas aos microtúbulos do fuso === ==== Captura de microtúbulos ==== [[Ficheiro: Metaphase.jpg |miniatura|350px|Os cromosomas engánchanse ao fuso por medio dos cinetocoros de ambas as cromátides irmás, cunha orientación bipolar.]] Durante a fase de síntese (fase S) da [[interfase]] do [[ciclo celular]], o [[centrosoma]] comeza a duplicarse. Xusto ao inicio da mitose, ambos os [[centríolo]]s de cada centrosoma chegan á súa lonxitude máxima, os centrosomas recrutan material adicional e a súa capacidade de nucleación de [[microtúbulo]]s aumenta. A medida que progresa a mitose, ambos os centrosomas se separan para establecer o [[fuso acromático]].<ref name=Mayor1999>{{Cita publicación periódica | autor = Mayor, T.; Meraldi, P.; Stierhof, Y.D.; Nigg, E.A.; Fry, A.M. | ano = 1999 | título = Protein kinases in control of the centrosome cycle | revista = FEBS Letters | volume = 452 | issue = 1-2 | páxinas = 92–95 | doi = 10.1016/S0014-5793(99)00534-7 | url = http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0014579399005347 }}</ref> Desta forma, o fuso dunha célula mitótica ten dous polos dos que emanan microtúbulos. Os microtúbulos son longos filamentos proteicos con dous extremos asimétricos, un extremo "menos" (-) relativamente estable próximo ao [[centrosoma]], e un extremo "mais" (+) que sofre fases alternadas de crecemento-retroceso e que explora o centro da célula. Neste proceso de procura dun cromosoma, un microtúbulo pode localizar e capturar un cromosoma.<ref name=Kirschner1986>{{Cita publicación periódica |autor = Kirschner, M.; Mitchison, T.; |ano = 1986 |título = Beyond self-assembly: from microtubules to morphogenesis |revista = Cell |volume = 45 |issue = 3 |páxinas = 329–342 |doi = 10.1016/0092-8674(86)90318-1 |url = http://mitchison.med.harvard.edu/publications/CellV45p329.pdf |data = |data-acceso = 23 de abril de 2012 |urlarquivo = https://web.archive.org/web/20081013004343/http://mitchison.med.harvard.edu/publications/CellV45p329.pdf |dataarquivo = 13 de outubro de 2008 |urlmorta = yes }}</ref><ref name=Holy1994>{{Cita publicación periódica | autor = Holy, T. E.; Leibler, S.| ano = 1994 | título = Dynamic instability of microtubules as an efficient way to search in space | revista = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 91 | issue = 12 | páxinas = 5682–5685 | doi = 10.1073/pnas.91.12.5682 | url = http://www.pnas.org/cgi/reprint/91/12/5682.pdf | pmid = 8202548 }}</ref> Os microtúbulos que localizan un cinetocoro estabilízanse, e os que non o encontran sofren unha rápida despolimerización.<ref name=Hayden1990>{{Cita publicación periódica | autor = Hayden, J.H.| ano = 1990 | título = Kinetochores capture astral microtubules during chromosome attachment to the mitotic spindle: direct … | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 111 | issue = 3 | páxinas = 1039–1045 | doi = 10.1083/jcb.111.3.1039 | url = http://www.jcb.org/cgi/reprint/111/3/1039.pdf }}</ref> Como os cromosomas presentan dous cinetocoros asociados un de costas ao outro (un en cada [[cromátide]] irmá), cando un deles se engancha a un microtúbulo xerado por un dos polos celulares, o cinetocoro da cromátide irmá queda exposto cara ao outro polo celular, polo que na maior parte dos casos o segundo cinetocoro asóciase aos microtúbulos do polo oposto,<ref name=Nicklas1997>{{Cita publicación periódica |autor = Nicklas, R.B. |ano = 1997 |título = How Cells Get the Right Chromosomes |revista = Science |volume = 275 |issue = 5300 |páxinas = 632 |doi = 10.1126/science.275.5300.632 |url = http://www.blc.arizona.edu/courses/mcb572/PDFs-2005/0307Niklas.pdf |data = |data-acceso = 23 de abril de 2012 |urlarquivo = https://web.archive.org/web/20060907121923/http://www.blc.arizona.edu/courses/mcb572/PDFs-2005/0307Niklas.pdf |dataarquivo = 07 de setembro de 2006 |urlmorta = yes }}</ref> de maneira que os cromosomas quedan biorientados, unha configuración, tamén denominada ''anfitélica'', que é fundamental para asegurar que a segregación terá lugar de maneira correcta cando a célula se divida.<ref name=Loncarek2007>{{Cita publicación periódica | autor = Loncarek, J.; Kisurina-evgenieva, O.; Vinogradova, T.; Hergert, P.; La Terra, S.; Kapoor, T.M.; Khodjakov, A. | ano = 2007 | título = The centromere geometry essential for keeping mitosis error free is controlled by spindle forces | revista = Nature | volume = 450 | issue = 7170 | páxinas = 745 | doi = 10.1038/nature06344 | url = http://www.nature.com/nature/journal/v450/n7170/abs/nature06344.html }}</ref><ref name=Dewar2004>{{Cita publicación periódica | autor = Dewar, H.; Tanaka, K.; Nasmyth, K.; Tanaka, T.U. | ano = 2004 | título = Tension between two kinetochores suffices for their bi-orientation on the mitotic spindle | url = http://www.nature.com/nature/journal/v428/n6978/abs/nature02328_ja.html?lang=en}}</ref> [[Ficheiro: Spindle chromosomes-en.png|esquerda|Esquema da progresión do ciclo celular entre a prometafase e a anafase.]] No momento en que un microtúbulo se ancora a un cinetocoro, comeza un rápido movemento do cromosoma asociado en dirección ao polo do que procede dito microtúbulo. Este movemento está probablemente mediado pola actividade motora dirixida cara ao extremo (-) da [[proteína motora]] '''[[dineína]] citoplásmica''',<ref name=Echeverri1996>{{Cita publicación periódica | autor = Echeverri, C.J.; Paschal, B.M.; Vaughan, K.T.; Vallee, R.B. | ano = 1996 | título = Molecular characterization of the 50-kD subunit of dynactin reveals function for the complex in chromosome alignment and spindle organization during mitosis | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 132 | issue = 4 | páxinas = 617–633 | doi = 10.1083/jcb.132.4.617 | url = http://www.jcb.org/cgi/reprint/132/4/617.pdf | pmid = 8647893 }}</ref><ref name=Sharp2000>{{Cita publicación periódica | autor = Sharp, D.J.; Rogers, G.C.; Scholey, J.M. | ano = 2000 | título = Cytoplasmic dynein is required for poleward chromosome movement during mitosis in Drosophila embryos | revista = Nature Cell Biology | volume = 2 | páxinas = 922–930 | doi = 10.1038/35046574 | url = http://www.mcb.ucdavis.edu/faculty-labs/scholey/Journal%20Papers/sharp%20nature%202000.pdf | data = | data-acceso = 23 de abril de 2012 | urlarquivo = https://web.archive.org/web/20111207064547/http://www.mcb.ucdavis.edu/faculty-labs/scholey/Journal%20Papers/sharp%20nature%202000.pdf | dataarquivo = 07 de decembro de 2011 | urlmorta = yes }}</ref> que se encontra moi concentrada nos cinetocoros sen ancorar (revisado por Banks e Heald en 2001<ref name=Banks2001>{{Cita publicación periódica | autor = Banks, J.D.; Heald, R. | ano = 2001 | título = Chromosome movement: Dynein-out at the kinetochore | revista = Current Biology | volume = 11 | issue = 4 | páxinas = 128–131 | doi = 10.1016/S0960-9822(01)00059-8 | url = http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0960982201000598 }}</ref>). O movemento cara ao polo faise máis lento a medida que os cinetocoros adquiren microtúbulos ancorados a cinetocoros (kMTs) e o movemento pasa a ser dirixido por cambios na lonxitude dos kMTs. A dineína libérase dos cinetocoros a medida que estes adquiren kMTs<ref name=Hoffman2001 /> e, en células en cultivo de mamíferos, é necesaria para a inactivación do [[punto de control da mitose]], pero non para o aliñamento cromosómico no ecuador do fuso, a adquisición de kMTs ou a [[mitose|anafase A]] durante a segregación cromosómica.<ref name=Howell2001>{{Cita publicación periódica | autor = Howell, B.J.; McEwen, B.F.; Canman, J.C.; Hoffman, D.B.; Farrar, E.M.; Rieder, C.L.; Salmon, E.D. | ano = 2001 | título = Cytoplasmic dynein/dynactin drives kinetochore protein transport to the spindle poles and has a role in mitotic spindle checkpoint inactivation | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 155 | issue = 7 | páxinas = 1159–1172 | doi = 10.1083/jcb.200105093 | pmid = 11756470 }}</ref> En plantas superiores ou en lévedos non hai evidencias da existencia de dineína, pero outras [[cinesina]]s dirixidas cara ao extremo (-) poderían compensar a falta de dineína. [[Ficheiro: SiCENP-E metaphase.png |miniatura|500px|Células en metafase con niveis baixos de CENP-E ao aplicarlles [[interferencia de ARN]] (RNAi), que mostran cromosomas non aliñados na placa metafásica (frechas). Estes cromosomas presentan marcaxe para as proteínas do punto de control da mitosis Mad1/Mad2. Hec1 e CENP-B marcan a rexión centromérica (o cinetocoro), e [[DAPI]] é unha tinguidura específica para o ADN.]] Outra proteína motora implicada na captación inicial de microtúbulos é '''CENP-E'''; trátase dunha cinesina de gran tamaño que se asocia coa coroa fibrosa dos cinetocoros de mamíferos desde a prometafase ata a anafase.<ref name="Cooke1997">{{Cita publicación periódica|autor=Cooke, C.A.; Schaar, B.; Yen, T.J.; Earnshaw, W.C.|ano=1997|título=Localization of CENP-E in the fibrous corona and outer plate of mammalian kinetochores from …|revista=Chromosoma|volume=106|issue=7|páxinas=446–455|doi=10.1007/s004120050266|url=https://archive.org/details/sim_chromosoma_1997-12_106_7/page/446|nome=|data=|PMC=|ISSN=|PMID=|número=}}</ref> En células con niveis baixos de CENP-E, os cromosomas carecen desta proteína nos seus cinetocoros, os cales presentan con frecuencia defectos na súa capacidade de aliñarse. Neste caso, algúns cromosomas permanecen cronicamente monoorientados, é dicir, ancorados a un único polo, mesmo aínda que a maioría se reúnan correctamente na placa metafásica.<ref name=Weaver2003>{{Cita publicación periódica |autor = Weaver, Beth A.A.; Bonday, Zahid Q.; Putkey, Frances R.; Kops, Geert J.P.L.; Silk, Alain D.; Cleveland, Don W. |ano = 2003 |título = Centromere-associated protein-E is essential for the mammalian mitotic checkpoint to prevent aneuploidy due to single chromosome loss |revista = The Journal of Cell Biology |volume = 162 |issue = 4 |páxinas = 551–563 |doi = 10.1083/jcb.200303167 |url = http://www.uvm.edu/~biology/Classes/263/jcb2003-5.pdf |pmid = 12925705 |data = |data-acceso = 23 de abril de 2012 |urlarquivo = https://web.archive.org/web/20050115133353/http://www.uvm.edu/~biology/Classes/263/jcb2003-5.pdf |dataarquivo = 15 de xaneiro de 2005 |urlmorta = yes }}</ref> En xeral acéptase amplamente que a fibra de kMTs (o feixe de microtúbulos unidos ao cinetocoro) se forma orixinalmente pola captura de microtúbulos que se polimerizaron nos [[centrosoma]]s e polos do fuso en células de mamíferos en cultivo.<ref name=Kirschner1986 /> Porén, a polimerización de microtúbulos directamente nos cinetocoros podería tamén contribuír de forma importante.<ref name=Maiato2004b>{{Cita publicación periódica | autor = Maiato, H.; Rieder, C.L.; Khodjakov, A. | ano = 2004 | título = Kinetochore-driven formation of kinetochore fibers contributes to spindle assembly during animal … | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 167 | issue = 5 | páxinas = 831–840 | doi = 10.1083/jcb.200407090 | url = http://www.jcb.org/cgi/content/full/167/5/831 }}</ref> Coñecer a forma na cal a rexión do cinetocoro/[[centrómero]] inicia a formación de fibras de kMTs e determinar con que frecuencia ocorre son cuestións importantes, dado que este mecanismo pode contribuír non só á formación inicial de kMTs, senón tamén a como os cinetocoros corrixen erros na ancoraxe de microtúbulos e regulan o movemento ao longo dos kMTs. ==== Papel do complexo Ndc80 ==== Os microtúbulos asociados a cinetocoros (kMTs) presentan unhas características especiais: en comparación cos microtúbulos non ancorados, os kMTs son moito máis resistentes á despolimerización inducida polo frío, as altas presións hidrostáticas ou a exposición ao calcio.<ref name=Mitchison1988>{{Cita publicación periódica | autor = Mitchison, T.J. | ano = 1988 | título = Microtubule Dynamics and Kinetochore Function in Mitosis | revista = Annual Reviews in Cell Biology | volume = 4 | issue = 1 | páxinas = 527–545 | doi = 10.1146/annurev.cb.04.110188.002523 }}</ref> Ademais, os kMTs recíclanse moito máis a modo do que o fan os [[microtúbulo astral|microtúbulos astrais]] e os microtúbulos do [[fuso acromático|fuso]] que teñen extremos (+) libres, e se os kMTs se separan dos cinetocoros usando raios láser, despolimerízanse rapidamente.<ref name=Nicklas1985 /> Unha vez establecido que a dineína e o CENP-E non son esenciais para a formación dos kMTs, as moléculas responsables da estabilización destes debían de ser outras. Estudos xenéticos pioneiros en lévedos revelaron a importancia do complexo Ndc80 na ancoraxe dos kMTs.<ref name=Wigge2001 /><ref name=He2001>{{Cita publicación periódica |autor = He, X.; Rines, D.R.; Espelin, C.W.; Sorger, P.K. |ano = 2001 |título = Molecular Analysis of Kinetochore-Microtubule Attachment in Budding Yeast |revista = Cell |volume = 106 |issue = 2 |páxinas = 195–206 |doi = 10.1016/S0092-8674(01)00438-X |url = https://doi.org/10.1016/S0092-8674(01)00438-X }}</ref><ref name=Westermann2003>{{Cita publicación periódica | autor = Westermann, Stefan; Cheeseman, Iain M.; Anderson, Scott; Yates, John R. III; Drubin, David G.; Barnes, Georjana | ano = 2003 | título = Architecture of the budding yeast kinetochore reveals a conserved molecular core | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 163 | issue = 2 | páxinas = 215 | doi = 10.1083/jcb.200305100 | url = http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid=2173538 | pmid = 14581449 | data-acceso = 23 de abril de 2012 | data-arquivo = 18 de outubro de 2019 | url-arquivo = https://web.archive.org/web/20191018165914/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2173538/ | url-morta = yes }}</ref><ref name=DeWulf2003>{{Cita publicación periódica | autor = De Wulf, P.; McAinsh, A.D.; Sorger, P.K. | ano = 2003 | título = Hierarchical assembly of the budding yeast kinetochore from multiple subcomplexes | revista = Genes & Development | volume = 17 | issue = 23 | páxinas = 2902–2921 | doi = 10.1101/gad.1144403 | url = http://www.genesdev.org/cgi/content/full/17/23/2902 }}</ref> En ''Saccharomyces cerevisiae'', o complexo Ndc80 ten catro compoñentes: Ndc80p, Nuf2p, Spc24p e Spc25p. Os mutantes que carecen dalgún dos compoñentes deste complexo presentan perda da conexión cinetocoro-microtúbulo sen mostraren unha perda completa da estrutura do cinetocoro.<ref name=Wigge2001 /><ref name=He2001 /> Porén, os mutantes nos que se perdeu a estrutura do cinetocoro (como os mutantes para Ndc10 en lévedos<ref name=Goh1993>{{Cita publicación periódica | autor = Goh, P.Y.; Kilmartin, J.V. | ano = 1993 | título = NDC10: a gene involved in chromosome segregation in Saccharomyces cerevisiae | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 121 | issue = 3 | páxinas = 503–12 | doi = 10.1083/jcb.121.3.503 | url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8486732 | pmid = 8486732 }}</ref>) presentan deficiencias tanto na conexión cos microtúbulos coma na capacidade de resposta do [[punto de control da mitose]], posiblemente porque os cinetocoros funcionan como unha plataforma na que se organizan os compoñentes da resposta. O complexo Ndc80 está moi conservado e identificouse en ''[[Schizosaccharomyces pombe|S. pombe]]'', ''[[Caenorhabditis elegans|C. elegans]]'', ''[[Xenopus]]'', [[galiña|polos]] e [[humano]]s.<ref name=Wigge2001 /><ref name=Deluca2002>{{Cita publicación periódica | autor = Deluca, J.G.; Moree, B.; Hickey, J.M.; Kilmartin, J.V.; Salmon, E.D. | ano = 2002 | título = HNuf2 inhibition blocks stable kinetochore-microtubule attachment and induces mitotic cell death in HeLa cells | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 159 | issue = 4 | páxinas = 549–555 | doi = 10.1083/jcb.200208159 | url = http://www.jcb.org/cgi/content/full/159/4/549 }}</ref><ref name=He2001 /><ref name="Nabetani2001">{{Cita publicación periódica|autor=Nabetani, A.; Koujin, T.; Tsutsumi, C.; Haraguchi, T.; Hiraoka, Y.|ano=2001|título=A conserved protein, Nuf2, is implicated in connecting the centromere to the spindle during …|revista=Chromosoma|volume=110|issue=5|páxinas=322–334|doi=10.1007/s004120100153|url=https://archive.org/details/sim_chromosoma_2001-09_110_5/page/n15|nome=|data=|PMC=|ISSN=|PMID=|número=}}</ref><ref name=Howe2001>{{Cita publicación periódica | autor = Howe, Mary; McDonald, Kent L.; Albertson, Donna G.; Meyer, Barbara J. | ano = 2001 | título = HIM-10 is Required for Kinetochore Structure and Function on Caenorhabditis elegans Holocentric Chromosomes | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 153 | issue = 6 | páxinas = 1227–1238 | doi = 10.1083/jcb.153.6.1227 | url = http://www.jcb.org/cgi/content/full/153/6/1227 | pmid = 11402066 }}</ref><ref name=Martin-lluesma2002>{{Cita publicación periódica | autor = Martin-lluesma, Silvia; Stucke, Volker M.; Nigg, Erich A. | ano = 2002 | título = Role of Hec1 in Spindle Checkpoint Signaling and Kinetochore Recruitment of Mad1/Mad2 | revista = Science | volume = 297 | issue = 5590 | páxinas = 2267–2270 | doi = 10.1126/science.1075596 | url = http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/297/5590/2267 | pmid = 12351790 }}</ref><ref name=McCleland2003>{{Cita publicación periódica | autor = McCleland, M.L.; Gardner, R.D.; Kallio, M.J.; Daum, J.R.; Gorbsky, G.J.; Burke, D.J.; Stukenberg, P.T. | ano = 2003 | título = The highly conserved Ndc80 complex is required for kinetochore assembly, chromosome congression, and … | revista = Genes & Development | volume = 17 | issue = 1 | páxinas = 101–114 | doi = 10.1101/gad.1040903 | url = http://www.genesdev.org/cgi/content/full/17/1/101 }}</ref> Estudos realizados con Hec1 (Hec1 = ''highly expressed in cancer cells 1''), o homólogo de Ndc80p en humanos, mostraron que é importante para a correcta reunión dos cromosomas e a progresión da mitose, e que interacciona con compoñentes dos complexos de [[cohesina]]s e [[condensina]]s.<ref name=Zheng1999>{{Cita publicación periódica | autor = Zheng, L.; Chen, Y.; Lee, W.H. | ano = 1999 | título = Hec1p, an Evolutionarily Conserved Coiled-Coil Protein, Modulates Chromosome Segregation through … | revista = Molecular and Cellular Biology | volume = 19 | issue = 8 | páxinas = 5417–5428 | url = http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid=84384 | data-acceso = 23 de abril de 2012 | data-arquivo = 28 de maio de 2020 | url-arquivo = https://web.archive.org/web/20200528041817/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC84384/ | url-morta = yes }}</ref> Diferentes laboratorios mostraron que o complexo Ndc80 é esencial para a estabilización das fixacións cinetocoro-microtúbulo, necesarias para manter as tensións centroméricas implicadas no establecemento do aliñamento cromosómico correcto en [[célula eucariótica|eucariotas]] superiores.<ref name=Deluca2002 /><ref name=Howe2001 /><ref name=Martin-lluesma2002 /><ref name=McCleland2003 /> As células nas que se eliminou a función de Ndc80 (por medio de [[RNAi]], [[knockout de xenes]], ou microinxección de [[anticorpo]]s) teñen fusos mitóticos anormalmente longos, perda de tensión entre cinetocoros irmáns, cromosomas que non poden reunirse na placa metafásica e poucos ou ningún kMT asociados. Aínda que existe algunha evidencia ''in vitro'' de que os heterodímeros Ndc80p-Nuf2p poden unirse a microtúbulos,<ref name=Wei2007>{{Cita publicación periódica |autor = Wei, Ronnie R.; Al-bassam, Jawdat; Harrison, Stephen C.; |ano = 2007 |título = The Ndc80/HEC1 complex is a contact point for kinetochore-microtubule attachment |revista = Nature Structural & Molecular Biology |volume = 14 |issue = 1 |páxinas = 54–59 |doi = 10.1038/nsmb1186 |url = https://crystal.harvard.edu/PDFs/wei_et_al_nsmb_2007.pdf |data = |data-acceso = 23 de abril de 2012 |urlarquivo = https://web.archive.org/web/20120419123507/http://crystal.harvard.edu/PDFs/wei_et_al_nsmb_2007.pdf |dataarquivo = 19 de abril de 2012 |urlmorta = yes }}</ref> non está claro que ''in vivo'' a conexión entre o complexo Ndc80 e os microtúbulos sexa directa. En lévedos, esta conexión require a presenza do complexo Dam1-DASH-DDD. Algúns membros deste complexo únense directamente aos microtúbulos, e outros únense ao complexo Ndc80.<ref name=Westermann2003 /><ref name=DeWulf2003 /><ref name=Courtwright2002>{{Cita publicación periódica | autor = Courtwright, A.M.; He, X. | ano = 2002 | título = Dam1 is the Right One Phosphoregulation of Kinetochore Biorientation | revista = Developmental Cell | volume = 3 | issue = 5 | páxinas = 610–611 | doi = 10.1016/S1534-5807(02)00332-5 | url = http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1534580702003325 }}</ref> Por tanto, o complexo Dam1-DASH-DDD podería ser un adaptador esencial entre os cinetocoros e os microtúbulos. Porén, en animais non se encontrou un complexo equivalente, e esta cuestión estase a investigar intensamente. === Verificación das ancoraxes ao fuso === Cando unha célula entra en mitose, duplica toda a súa información xenética no proceso denominado [[replicación do ADN]]. Ao final deste proceso, cada [[cromosoma]] consta de dúas [[cromátide]]s irmás, que son dúas moléculas de ADN completas e idénticas. Ambas as cromátides permanecen unidas por medio de complexos [[cohesina]]s ata a anafase, cando se produce a segregación cromosómica. Para que esta teña lugar correctamente, cada célula filla debe recibir un xogo completo de cromátides, o cal quere dicir que cada cromátide irmá (por medio do seu cinetocoro) debe ancorarse a microtúbulos procedentes de polos opostos do fuso mitótico. Esta configuración denomínase '''anfitélica''' ou "biorientación". Porén, durante o proceso de ancoraxe prodúcense tamén configuracións incorrectas:<ref name=Cimini2003>{{Cita publicación periódica | autor = Cimini, D.; Moree, B.; Canman, J.C.; Salmon, E.D. | ano = 2003 | título = Merotelic kinetochore orientation occurs frequently during early mitosis in mammalian tissue cells and error correction is achieved by two different mechanisms | revista = Journal of Cell Science | volume = 116 | issue = 20 | páxinas = 4213–4225 | doi = 10.1242/jcs.00716 }}</ref> [[Ficheiro: MT attachment configuration.png|miniatura|550px|Esquema das diferentes configuracións de ancoraxe dos cromosomas ao fuso acromático.<ref name=Maiato2004 />]] * '''monotélica''': só unha das dúas cromátides se fixa a microtúbulos, o segundo cinetocoro non se ancora; por tanto, non se xera tensión centromérica, co cal se activa o [[punto de control da mitose]], que atrasa a entrada en anafase e dá tempo a que a célula corrixa o erro. Se non se corrixise, a cromátide non ancorada podería incluírse ao chou en calquera das dúas células fillas, o que xeraría [[aneuploidía]]: unha célula filla tería cromosomas de máis e a outra carecería dalgún cromosoma. * '''sintélica''': as dúas cromátides irmás ancóranse a microtúbulos que proceden do mesmo polo; esta situación tampouco xera tensión centromérica, e tamén se activa o punto e control da mitose. Se non se corrixe, ambas as cromátides se dirixirán á mesma célula filla, xerando unha situación de aneuploidía. * '''merotélica''': polo menos unha cromátide ancórase simultaneamente a microtúbulos xerados por ambos os polos. Esta situación crea tensión centromérica, polo que non activa o punto de control da mitose. Se non se corrixe, a cromátide unida a ambos os polos simultaneamente permanecerá como un cromosoma atrasado en anafase, e finalmente romperá en dous fragmentos, que se repartirán entre as células fillas, orixinando aneuploidía. Tanto a configuración monotélica coma a sintélica xeran tensión centromérica e son detectadas polo punto de control da mitose, pero a configuración merotélica non se detecta por este mecanismo de control. Porén, a maior parte destes erros son detectados e corrixidos antes de que a célula entre en anafase.<ref name=Cimini2003 /> Un factor chave na corrección de erros de ancoraxe é o '''complexo pasaxeiro dos cromosomas''' (''chromosomal passenger complex''), que inclúe a proteína [[quinase]] '''Aurora B''', a súa diana e subunidade activadora '''INCENP''' e outras dúas subunidades, '''Survivina''' e '''Borealina/Dasra B''' (véxase a revisión de Adams e colaboradores de 2001<ref name=Adams2001>{{Cita publicación periódica |autor = Adams, R.R.; Carmena, M.; Earnshaw, W.C. |ano = 2001 |título = Chromosomal passengers and the (aurora) ABCs of mitosis |revista = Trends in Cell Biology |volume = 11 |issue = 2 |páxinas = 49–54 |doi = 10.1016/S0962-8924(00)01880-8 |url = http://web.bio.ed.ac.uk/research/groups/earnshaw/pdf/Adams%20TiCB%2011,%2049-54.PDF |data = |data-acceso = 23 de abril de 2012 |urlarquivo = https://web.archive.org/web/20061001122302/http://web.bio.ed.ac.uk/research/groups/earnshaw/pdf/Adams%20TiCB%2011,%2049-54.PDF |dataarquivo = 01 de outubro de 2006 |urlmorta = yes }}</ref>). En células nas que se eliminou a función deste complexo utilizando [[mutación|mutantes]] dominantes-negativos, [[RNAi]], microinxección de [[anticorpo]]s ou utilización de drogas selectivas, acumúlanse erros na ancoraxe dos cromosomas. Moitos estudos mostraron que a Aurora B é necesaria para desestabilizar as ancoraxes cinetocoro-microtúbulo incorrectas, de maneira que se favoreza a xeración de conexións anfitélicas. O homólogo da Aurora B en lévedos (Ipl1p) [[fosforilación|fosforila]] algunhas proteínas do cinetocoro, como a proteína constitutiva Ndc10p e membros dos complexos Ndc80 e Dam1-DASH-DDD.<ref name=Cheeseman2002>{{Cita publicación periódica |autor = Cheeseman, I.M.; Anderson, S.; Jwa, M.; Green, E.M.; Kang, J.; Yates, J.R.; Chan, C.S.M.; Drubin, D.G.; Barnes, G. |ano = 2002 |título = Phospho-Regulation of Kinetochore-Microtubule Attachments by the Aurora Kinase Ipl1p |revista = Cell |volume = 111 |issue = 2 |páxinas = 163–172 |doi = 10.1016/S0092-8674(02)00973-X |url = https://www.cell.com/abstract/S0092-8674(02)00973-X }}</ref> A fosforilación dos compoñentes do complexo Ndc80 produce a desestabilización das ancoraxes dos kMTs. Propúxose que a localización da Aurora B é importante para a súa función: ao encontrarse na zona interna do cinetocoro (na heterocromatina centromérica), cando se establece tensión centromérica os cinetocoros irmáns afástanse, e a Aurora B non pode acadar os seus [[substrato encimático|substratos]], de maneira que os kMTs se estabilizan. É interesante notar que a Aurora B se encontra sobreexpresada frecuentemente en varios tipos de tumores e é na actualidade unha diana para o desenvolvemento de drogas anticancerosas.<ref name=Gautschi2008>{{Cita publicación periódica | autor = Gautschi, Oliver; Heighway, Jim; Mack, Philip C.; Purnell, Phillip R.; Lara, Primo N. Jr.; Gandara, David R.; | ano = 2008 | título = Aurora Kinases as Anticancer Drug Targets | revista = Clinical Cancer Research | volume = 14 | issue = 6 | páxinas = 1639 | doi = 10.1158/1078-0432.CCR-07-2179 | url = http://clincancerres.aacrjournals.org/cgi/content/abstract/14/6/1639 | pmid = 18347165 }}</ref> === Activación do punto de control da mitose === O mecanismo que detecta que se formou correctamente o [[fuso acromático]], que todos os cromosomas están asociados a dito fuso de maneira bipolar, e que todos eles se encontran aliñados na placa [[metafese|metafásica]] é o denominado '''punto de control da mitose''', '''[[punto de control da mitose]]''' ou tamén '''punto de control da ensamblaxe do fuso''' (abreviado '''SAC''' en inglés, ''Spindle Assembly Checkpoint''). Cando algún dos cromosomas, por algunha razón, se atrasa durante o proceso de aliñamento, esta maquinaria orixina unha parada temporal da progresión do [[ciclo celular]]: a célula detense, dando tempo a que os mecanismos de reparación resolvan o problema detectado. Se pasado un tempo, o problema non se corrixiu, a célula será encamiñada a un proceso de morte celular, un mecanismo de seguridade para evitar que se produza unha situación de [[aneuploidía]], xeralmente con consecuencias graves para o organismo. As proteínas centroméricas estruturais (como CENP-B), manteñen unha localización estable ao longo de toda a mitose, incluída a [[telofase]], pero os compoñentes do punto de control da mitose ensámblanse no cinetocoro en altas concentracións en ausencia de microtúbulos e a súa concentración diminúe a medida que aumenta o número de microtúbulos ancorados ao cinetocoro.<ref name=Hoffman2001/> Na metafase, os niveis de '''CENP-E''', '''Bub3''' e '''Bub1''' diminúen de 3 a 4 veces comparados cos presentes en cinetocoros non ancorados, entanto que os niveis de '''dineína/dinactina''', '''Mad1''', '''Mad2''' e '''BubR1''' caen >10-100 veces.<ref name=Hoffman2001/><ref name=King2000>{{Cita publicación periódica | autor= King, S.M. | ano = 2000 | título = The dynein microtubule motor | revista = BBA-Molecular Cell Research | volume = 1496 | issue = 1 | páxinas = 60–75 | url = http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0167488900000094 }}</ref><ref name=Howell2004/><ref name=Shah2004>{{Cita publicación periódica | autor = Shah, J.V.; Botvinick, E.; Bonday, Z.; Furnari, F.; Berns, M.; Cleveland, D.W. | ano = 2004 | título = Dynamics of Centromere and Kinetochore Proteins Implications for Checkpoint Signaling and Silencing | revista = Current Biology | volume = 14 | issue = 11 | páxinas = 942–952 | doi = 10.1016/S0960-9822(04)00381-1 | url = http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0960982204003811 }}</ref> Por tanto na metafase, cando todos os cromosomas están reunidos na placa metafásica, libéranse as proteínas do punto de control. A desaparición das proteínas do punto de control dos cinetocoros marca o momento en que os cromosomas atinxiron a placa metafásica e se encontran en tensión bipolar. É entón cando as proteínas do punto de control que se unen e inhiben Cdc20 (Mad1-Mad2 e BubR1), liberan o Cdc20, permitindo a activación do APC/C<sup>Cdc20</sup>, que dispara a separación das [[cromátide]]s irmás e consecuentemente o inicio da anafase. Varios estudos indican que o complexo '''Ndc80''' intervén na regulación da asociación estable de Mad1-Mad2 e [[dineína]] cos cinetocoros.<ref name=Deluca2002 /><ref name=Martin-lluesma2002 /><ref name=McCleland2003 /> Porén, as proteínas asociadas co cinetocoro CENP-A, CENP-C, CENP-E, CENP-H e BubR1 son independentes de Ndc80/Hec1. A prolongada parada en prometafase que se observa en células con niveis reducidos de Ndc80/Hec1 depende de Mad2, aínda que estas células presentan baixos niveis de Mad1, Mad2 e dineína nos cinetocoros (<10-15% comparados cos cinetocoros non ancorados). Porén, se ademais de Ndc80/Hec1 se diminúen os niveis de Nuf2, ocorre que Mad1 e Mad2 desaparecen completamente dos cinetocoros e o punto de control inactívase.<ref name=Meraldi2004>{{Cita publicación periódica | autor = Meraldi, P.; Draviam, V.M.; Sorger, P.K. | ano = 2004 | título = Timing and Checkpoints in the Regulation of Mitotic Progression | revista = Developmental Cell | volume = 7 | issue = 1 | páxinas = 45–60 | doi = 10.1016/j.devcel.2004.06.006 | url = http://microarray.princeton.edu/mb523/pdf/meraldi04.pdf }}</ref> As proteínas denominadas '''Shugoshinas''' (MEI-S332 en ''[[Drosophila melanogaster]]''<ref name=Tang1998>{{Cita publicación periódica | autor = Tang, T.T.L; Bickel, S.E.; Young, L.M.; Orr-weaver, T.L. | ano = 1998 | título = Maintenance of sister-chromatid cohesion at the centromere by the Drosophila MEI-S332 protein | revista = Genes & Development | volume = 12 | issue = 24 | páxinas = 3843–3856 | doi = 10.1101/gad.12.24.3843 | url = http://www.genesdev.org/cgi/content/abstract/12/24/3843 }}</ref>) son un tipo de proteínas asociadas cos centrómeros que son esenciais para manter as [[cohesina]]s unidas aos centrómeros ata a anafase. A proteína homóloga en humanos, hsSgo1, asóciase cos centrómeros durante profase e desaparece ao inicio da anafase.<ref name=McGuinness2005>{{Cita publicación periódica |autor = McGuinness, B.E.; Hirota, T.; Kudo, N.R.; Peters, J.M.; Nasmyth, K. |ano = 2005 |título = Shugoshin Prevents Dissociation of Cohesin from Centromeres During Mitosis in Vertebrate Cells |revista = PLoS Biol |volume = 3 |issue = 3 |páxinas = e86 |doi = 10.1371/journal.pbio.0030086 |url = https://journals.plos.org/plosbiology/article?id=10.1371/journal.pbio.0030086 }}</ref> Cando se reducen os niveis de Shugoshina por medio de [[RNAi]] en [[células HeLa]], as cohesinas non se poden manter nos centrómeros durante a mitose, e en consecuencia, as cromátides irmás sepáranse asincronicamente antes de que se inicie a anafase, o que dispara unha parada mitótica prolongada. Por outra parte, o grupo de Dasso e colaboradores encontraron que as proteínas do sistema [[Ran (proteína)|Ran]]: '''RanGAP1''' (unha proteína activadora de [[GTPase]]s que estimula a conversión de [[Ran-GTP]] en Ran-GDP) e a proteína de unión a Ran denominada '''RanBP2/Nup358''', poden detectarse nos cinetocoros durante a mitose.<ref name=Joseph2002>{{Cita publicación periódica | autor = Joseph, Jomon; Tan, Shyh-Han; Karpova, Tatiana S.; McNally, James G.; Dasso, Mary | ano = 2002 | título = SUMO-1 targets RanGAP1 to kinetochores and mitotic spindles | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 156 | issue = 4 | páxinas = 595–602 | doi = 10.1083/jcb.200110109 | url = http://www.jcb.org/cgi/content/full/156/4/595 | pmid = 11854305 }}</ref> Estas proteínas encóntranse nos [[poro nuclear|poros nucleares]] durante a [[interfase]] e interveñen no transporte nucleo-citoplásmico. A localización cinetocórica destas proteínas parece ser significativa funcionalmente, porque diversos tratamentos que elevan os niveis de Ran-GTP inhiben a liberación das proteínas Bub1, Bub3, Mad2 e CENP-E dos cinetocoros.<ref name=Arnaoutov2003>{{Cita publicación periódica | autor = Arnaoutov, A.; Dasso, M. | ano = 2003 | título = The Ran GTPase Regulates Kinetochore Function | revista = Developmental Cell | volume = 5 | issue = 1 | páxinas = 99–111 | doi = 10.1016/S1534-5807(03)00194-1 | url = http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1534580703001941 }}</ref> Curiosamente, '''Orc2''' (unha proteína do [[complexo de recoñecemento de orixe]] ou ORC implicada na iniciación da [[replicación do ADN]] durante a [[interfase|fase S]]) tamén se localiza nos cinetocoros durante a mitose en células humanas;<ref name=Prasanth2004>{{Cita publicación periódica | autor = Prasanth, S.G.; Prasanth, K.V.; Siddiqui, K.; Spector, D.L.; Stillman, B. | ano = 2004 | título = Human Orc2 localizes to centrosomes, centromeres and heterochromatin during chromosome inheritance | revista = The EMBO Journal | volume = 23 | páxinas = 2651–2663 | doi = 10.1038/sj.emboj.7600255 | url = http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid=449767 | data-acceso = 23 de abril de 2012 | data-arquivo = 18 de outubro de 2019 | url-arquivo = https://web.archive.org/web/20191018170002/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC449767/ | url-morta = yes }}</ref> en concordancia con esta localización, algúns estudos indican que Orc2 en lévedos está implicada na cohesión de cromátides irmás, e a súa eliminación celular provoca a activación do punto de control da mitose.<ref name=Shimada2007>{{Cita publicación periódica | autor = Shimada, K.; Gasser, S.M.; | ano = 2007 | título = The Origin Recognition Complex Functions in Sister-Chromatid Cohesion in Saccharomyces cerevisiae | revista = Cell | volume = 128 | issue = 1 | páxinas = 85–99 | doi = 10.1016/j.cell.2006.11.045 | url = http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0092867406016096 }}</ref> Tamén se detectou que outros compoñentes do complexo ORC (como orc5 en ''S. pombe'') participan na cohesión.<ref name=Kato2008>{{Cita publicación periódica | autor = Kato, H.; Matsunaga, F.; Miyazaki, S.; Yin, L.; D'urso, G.; Tanaka, K.; Murakami, Y. | ano = 2008 | título = Schizosaccharomyces pombe Orc5 plays multiple roles in the maintenance of genome stability … | revista = Cell cycle (Georgetown, Tex.) | volume = 7 | issue = 8 | url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18414064 }}</ref> Porén, a ruta molecular na que interveñen as proteínas ORC parece ser aditiva á ruta das [[cohesina]]s e descoñécese na súa maior parte. === Xeración das forzas que impulsan os movementos cromosómicos === {{VT|Microtúbulo}} A maior parte dos movementos cromosómicos en relación cos polos do fuso acromático están asociados co alongamento e acurtamento dos microtúbulos cinetocóricos (kMTs). Unha das características máis interesantes dos cinetocoros é a súa capacidade de modificaren o estado dos seus kMTs asociados (arredor de 20) dun estado de despolimerización dos seus extremos (+) a un estado de polimerización. Isto permite aos cinetocoros das células en prometafase mostrar "inestabilidade direccional",<ref name=Skibbens1993>{{Cita publicación periódica | autor= Skibbens, R.V.; Skeen V.P.; Salmon, E.D. | ano = 1993 | título = Directional instability of kinetochore motility during chromosome congression and segregation in mitotic newt lung cells: a push-pull mechanism | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 122 | issue = 4 | páxinas = 859–875 | doi = 10.1083/jcb.122.4.859 | url = http://www.jcb.org/cgi/reprint/122/4/859.pdf | pmid = 8349735 }}</ref> variando entre fases persistentes de movementos cara ao polo (''poleward'') ou en sentido contrario (''anti-poleward'') que están asociados con estados alternados de despolimerización e polimerización dos kMTs, respectivamente. Esta biestabilidade dos cinetocoros parece ser parte dun mecanismo para aliñar os cromosomas no ecuador do fuso sen perder a conexión mecánica entre os cinetocoros e os polos do fuso. Pénsase que a biestabilidade dos cinetocoros se basea na inestabilidade dinámica do extremo (+) dos kMTs e está controlada de forma parcial pola tensión existente nos cinetocoros. En células de mamífero en cultivo, unha baixa tensión nos cinetocoros promove o cambio cara á despolimerización de kMTs, e unha alta tensión promove o cambio cara á polimerización dos kMTs.<ref name=Rieder1994>{{Cita publicación periódica | autor = Rieder, C.L.; Salmon, E.D. | ano = 1994 | título = Motile kinetochores and polar ejection forces dictate chromosome position on the vertebrate mitotic spindle | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 124 | issue = 3 | páxinas = 223 | doi = 10.1083/jcb.124.3.223 | url = http://www.jcb.org/cgi/reprint/124/3/223.pdf | pmid = 8294508 }}</ref><ref name=Skibbens1995>{{Cita publicación periódica | autor = Skibbens, R.V. | ano = 1995 | título = Kinetochore motility after severing between sister centromeres using laser microsurgery: evidence that kinetochore directional instability and position is regulated by tension | revista = Journal of Cell Science | volume = 108 | issue = 7 | páxinas = 2537–2548 | url = http://jcs.biologists.org/cgi/reprint/108/7/2537.pdf }}</ref> As proteínas do cinetocoro e as proteínas que se unen aos extremos (+) dos microtúbulos (denominadas xenericamente '''+TIPs''') regulan o movemento do cinetocoro por medio da regulación da dinámica dos extremos (+) dos kMTs.<ref name=Askham2002>{{Cita publicación periódica | autor = Askham, J. M.; Vaughan, K. T.; Goodson, H. V.; Morrison, E. E. | ano = 2002 | título = Evidence That an Interaction between EB1 and p150Glued is Required for the Formation and Maintenance of a Radial Microtubule Array Anchored at the Centrosome | revista = Molecular Biology of the Cell | volume = 13 | issue = 10 | páxinas = 3627–3645 | doi = 10.1091/mbc.E02-01-0061 | url = http://www.molbiolcell.org/cgi/content/full/13/10/3627 | pmid = 12388762 }}</ref> Porén, a interface cinetocoro-microtúbulo é moi dinámica, e algunhas destas proteínas parecen ser compoñentes ''auténticos'' de ambas as estruturas. Dúas clases de proteínas parecen ser particularmente importantes: [[motores moleculares|cinesinas]] que funcionan como despolimerases, tales como as '''cinesinas KinI'''; e proteínas que se unen a extremos (+) de microtúbulos, +TIPs, que promoven a polimerización, talvez antagonizando o efecto das despolimerases.<ref name=Schuyler2001>{{Cita publicación periódica |autor = Schuyler, S.C.; Pellman, D. |ano = 2001 |título = Microtubule “Plus-End-Tracking Proteins” the End is Just the Beginning |revista = Cell |volume = 105 |issue = 4 |páxinas = 421–424 |doi = 10.1016/S0092-8674(01)00364-6 |url = https://doi.org/10.1016/S0092-8674(01)00364-6 }}</ref> * As cinesinas KinI denomínanse así porque teñen un dominio motor interno, que utiliza [[Adenosín trifosfato|ATP]] para promover a despolimerización do polímero de [[tubulina]]. En vertebrados, a cinesina KinI máis importante que controla a dinámica da ensamblaxe do extremo (+) é '''MCAK'''.<ref name=Howard2003>{{Cita publicación periódica | autor = Howard, J.; Hyman, A.A. | ano = 2003 | título = Dynamics and mechanics of the microtubule plus end: cytoskeleton | revista = Nature(London) | volume = 422 | issue = 6933 | páxinas = 753–758 | url = http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN | data-acceso = 23 de abril de 2012 | data-arquivo = 21 de novembro de 2018 | url-arquivo = https://web.archive.org/web/20181121134621/http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN | url-morta = yes }}</ref> Porén, parece que non é a única implicada. * Hai dúas clases de +TIPs con funcións no cinetocoro. ** Entre as proteínas da primeira clase está a proteína ''[[adenomatous polyposis coli]]'' '''(APC)''' e a súa proteína asociada '''EB1''', que necesitan a presenza de microtúbulos para localizarse nos cinetocoros. Ambas as dúas son necesarias para que a segregación cromosómica ocorra correctamente.<ref name=Green2005>{{Cita publicación periódica | autor = Green, R.A.; Wollman, R.; Kaplan, K.B. | ano = 2005 | título = APC and EB1 Function Together in Mitosis to Regulate Spindle Dynamics and Chromosome Alignment | revista = Molecular Biology of the Cell | volume = 16 | issue = 10 | páxinas = 4609–4622 | doi = 10.1091/mbc.E05-03-0259 | url = http://www.molbiolcell.org/cgi/content/full/16/10/4609 }}</ref> A EB1 únese só a microtúbulos que están en fase de polimerización, o que suxire que favorece a estabilización dos microtúbulos cinetocóricos (kMTs) durante esta fase. ** Entre o segundo grupo de +TIPs están proteínas que poden localizarse nos cinetocoros mesmo en ausencia de microtúbulos. Neste grupo hai dous que espertaron moito interese: '''CLIP-170''' e as súas proteínas asociadas '''CLASPs''' (''CLIP-associated proteins''). O papel de CLIP-170 nos cinetocoros descoñécese, pero a expresión dun mutante dominante negativo produce un atraso na prometafase,<ref name=Dujardin1998>{{Cita publicación periódica | autor = Dujardin, D.; Wacker, U.I.; Moreau, A.; Schroer, T.A.; Rickard, J.E.; De Mey, J.R. | ano = 1998 | título = Evidence for a Role of CLIP-170 in the Establishment of Metaphase Chromosome Alignment | revista = The Journal of Cell Biology | volume = 141 | issue = 4 | páxinas = 849–862 | url = http://www.jcb.org/cgi/content/full/141/4/849 }}</ref> o que suxire que ten un papel activo no aliñamento cromosómico. As proteínas CLASPs son necesarias para o aliñamento cromosómico e o mantemento dun fuso acromático bipolar en ''Drosophila'', humanos e lévedos.<ref name=Maiato2003>{{Cita publicación periódica | autor = Maiato, H.; Fairley, E.A.L.; Rieder, C.L.; Swedlow, J.R.; Sunkel, C.E.; Earnshaw, W.C. | ano = 2003 | título = Human CLASP1 is an Outer Kinetochore Component that Regulates Spindle Microtubule Dynamics | revista = Cell | volume = 113 | issue = 7 | páxinas = 891–904 | doi = 10.1016/S0092-8674(03)00465-3 | url = http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0092867403004653 }}</ref><ref name=Maiato2004c>{{Cita publicación periódica | autor = Maiato, H.; Khodjakov, A.; Rieder, C.L. | ano = 2004 | título = Drosophila CLASP is required for the incorporation of microtubule subunits into fluxing kinetochore … | revista = Nature Cell Biology | volume = 7 | páxinas = 42–47 | doi = 10.1038/ncb1207 | url = http://www.nature.com/ncb/journal/v7/n1/abs/ncb1207.html }}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Fuso acromático]] * [[Punto de control da mitose|Punto de control (checkpoint) da mitose]] * [[Cromosoma]] * [[Ciclo celular]] * [[Mitose]] * [[Microtúbulo]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Citoxenética]] [[Categoría:Cromosomas]] dy52o4o5u2jx8db3v8rb0oadfub4lop 0 210468 7108377 6428532 2025-06-27T14:47:13Z Vitoriaogando 75439 7108377 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Xosé González Varela''', nado en [[Goá, Cospeito|San Xurxo de Goá]] ([[Cospeito]]), diocese de [[Mondoñedo]], contra [[1750]] e finado en [[Santiago de Compostela|Santiago]] en [[1842]], foi un [[avogado]], catedrático de [[USC|Universidade de Santiago]], [[filosofía|filósofo]] [[Ilustración|ilustrado]] e destacado [[afrancesado]]. == Traxectoria == Sábese que contra [[1785]] ingresou no [[Colexio de Santiago Alfeo]] (ou Colexio Novo) <ref>Coñecido hoxe como '''Colexio de Fonseca'''.</ref> de [[Santiago de Compostela|Santiago]] ata estudar [[Filosofía]] e [[Dereito Canónico|Cánones]]. O seu expediente de ingreso hai moitas testemuñas de [[limpeza de sangue]], segundo exixían as regras para ser colexial. En [[1794]] dirixiuse ao Consello da universidade solicitando que sacara a concurso público as cátedras que quedaran vacantes a causa da expulsión dos [[xesuíta]]s, e que se cubriran de forma transparente conforme a legalidade vixente, provocando unha forte polémica. Era afeccionado a ler libros prohibidos pola [[Inquisición]] e parece que, co pretexto de substituír o bibliotecario universitario doutor Pedrosa, pasaba horas lendo no local onde se custodiaban tales libros. Este feito chegaría a ouvidos da Inquisición, que lle chamou a atención prohibíndolle expresamente que en adiante visitara dito lugar. [[Ficheiro:Santiago_Pazo_de_Fonseca_5.jpg|Entrada do [[Colexio de San Xerome]], un dos lugares onde se reunían os liberais santiagueses.|180px|thumb]] Doutor en [[Arte]]s, [[Teoloxía]] en Cánones, foi avogado dos Reais Consellos e vicerreitor do [[Colexio de San Xerome]], lugar onde se reunía un club de [[afrancesado]]s e ao que acudía [[Pedro Bazán de Mendoza|Bazán de Mendoza]] (que era o seu fundador e presidente) e outros simpatizantes coas ideas modernizadoras. Alí planearon a renovación do ensino universitario e a provisión das cátedras tratando de romper o monopolio do [[clero|clero regular]]. En [[1799]] foi cesado de cargo de vicerreitor de San Xerome baixo o pretexto de que casara —o que ía contra as constitucións do Colexio— aínda que a verdadeira razón eran as reunións de afrancesados que tiñan lugar nos seus apousentos.<ref>Barreiro Fernández, Xosé Ramón (1982): ''Historia Contemporánea de Galicia. I. De la Guerra de la Independencia al Postfranquismo (1815-1893)''. A Coruña: Ediciones Gamma, pp. 16-17.</ref><ref>Barreiro Fernández, Xosé Ramón (coord.) (1988): ''Historia da Universidade de Santiago de Compostela''. Santiago: Universidade de Santiago de Compostela. tomo 1, pp. 466 e ss.</ref> Moitos catedráticos da Universidade compostelá simpatizaban coas ideas francesas. E González Varela tivo a oportunidade de expresar esta simpatía cando o exército francés invadiu [[Galicia]]. El, e outros catedráticos, apresuráronse a felicitar a [[Murat]], lugartenente de [[Napoleón]] en [[España]], a quen consideraban impulsor dun novo modelo político e social. Esa fidelidade sería recompensada co nomeamento de moitos deles para ocupar cargos públicos na cidade. Así, catro personaxes desta institución serían nomeados por Bazán Maxistrados inspectores da Policía Xeral da cidade de Santiago e a súa provincia, entre eles Xosé González Varela ''que se ocupará Quartel de las Parroquias de San Andrés, Salomé y Sar''.<ref>[http://www.euarchives.org/index.php?sch=3&lng=nat&pge=topics&nr=1_5_4_2&cty=santiagodc Santiago de Compostela. Ocupación napoleónica]</ref> Isto molestou moito a outros compañeiros de cátedra polo que, no claustro de [[1 de xuño]] de [[1808]] —no que se creou o [[Batallón Literario]]—, González Varela foi suspendido da súa cátedra, xunto con Bazán de Mendoza e [[Xosé de la Vega]], por manifestar ''sentimientos contraros a la causa pública en las actuales críticas circunstancias amenazando negarían certificados de curso al que se atreviese a decir que los ejércitos franceses que cruzan nuestra España tenían otras intenciones que las de amistad y nuestra propia felicidad''.<ref>Barreiro Fernández, ''Op. cit.'', p. 548.</ref> A comezos de [[1809]] el e os seus compañeiros foron repostos nas súas cátedras polo xeneral Marchand. Pero, como os outros ilustrados que simpatizaron cos ideais revolucionarios franceses, foron tachados de traidores. O clero, aliado coa aristocracia, encirraron aos campesiños para que combateran aos franceses e aos afrancesados. A Igrexa galega loitou con todas as súas forzas contra eles. E así, o xornal ''[[El Patriota compostelano]]'' convidaba a ''"escupir, abominar y desterrar a los acaudillados ateos que el infierno vomitó en Francia para que pasando los Pirineos enarbolasen el estandarte de la irreligión en España"''.<ref>Barreiro Somoza, José (1972): "El movimiento de los afrancesados gallegos", in ''[[Compostellanum]]'', '''17''', pp. 163-188.</ref> Os ilustrados galegos convertéranse no branco de todas as críticas. A prensa denigrábaos considerándoos "pérfidos e desnaturalizados patricidas". Cando os franceses marcharon de Santiago, a universidade sancionou e represaliou con dureza aos afrancesados. González varela foi declarado ''traidor'' por unha sentenza do [[29 de abril]] de [[1810]] na que se revogaba o seu título de Doutor, o seu nome foi borrado de todos os libros da universidade (''damnatio memoriae''), foi expulsado da mesma e foron confiscados todos os seus bens. Grazas á amnistía de [[1820]] puido reincorporarse á súa cátedra durante o [[trienio liberal]]. Morreu en Santiago en [[1842]]. == Obras == * 1800: ''Discurso sobre el modo que tienen las pasiones de manifestarse y de obrar en cada hombre''. Santiago. * 1801: ''Ars rationis. Metaphisica''. Santiago. * 1801: ''Ars rationnandi, sive Logica, ad gallaicorum adolescentium usum potissimum accomodata''. Santiago: Ignacio Aguayo. * 1803: ''Metaphisica generalis atque particularis ad gallaicoorum adolescentium usum ordinata atque elaborata''. Saniago: Ignacio Aguayo. * 1808: ''Rationandi Ars, sive Logica, ad Gallaicorum Adolescentium usum potissimum accomodata. Regioque iussu ipsis praelegenda asignata in Lycoeo Compostellano'': addita, correcta, et in multis emendata a suo Auctore Josepho Gonalecio Varela, In Typog. Compst. Ignacio Aguayo. Traduciu ao español (1821) os ''Principios lógicos'' de [[Destut de Tracy]] (1754-1856), engadindo algunhas notas. (Este autor sitúase dentro do pensamento [[sensismo|sensista]] de [[Locke]] e [[Condillac]]: o pensamento fúndase na actividade dos sentidos). As obras lóxicas e metafísicas destinadas a servir de texto na universidade están escritas en [[latín|latín moderno]], por ser o idioma usado nesa institución. Pero mentres que a ''Metaphisica'' está escrita cun estilo argumentativo e [[siloxismo|siloxístico]] —usual na [[escolástica (filosofía)|escolástica]]— a ''Logica'', en cambio, adopta unha forma lineal e directa de describir e argumentar —facilitando así a súa comprensión— sen perder por iso rigor. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * Barreiro Fernández, Xosé Ramón (coord.) (1998): ''Historia da Universidade de Santiago de Compostela''. Volume I. Santiago: Universidade de Santiago de Compostela. ISBN 84-8121-682-8. * Rivas García, Manuel (2009): ''[http://dspace.usc.es/bitstream/10347/2551/1/9788498872132_content.pdf O pensamento ilustrado na Galiza do XVIII] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305010931/http://dspace.usc.es/bitstream/10347/2551/1/9788498872132_content.pdf |date=05 de marzo de 2016 }}''. Santiago: Universidade de Santiago de Compostela. ISBN 978-84-9887-213-2. === Outros artigos === * [[Afrancesado]] * [[Pedro Bazán de Mendoza]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Gonzalez Varela, Xose}} [[Categoría:Afrancesados]] [[Categoría:Profesores da Universidade de Santiago de Compostela]] [[Categoría:Nados en Cospeito]] [[Categoría:Finados en 1842]] [[Categoría:Nados en ano descoñecido]] 9sh2lya1cfyjmwjzvio8airqoiceee3 0 210990 7108452 6508495 2025-06-27T15:26:58Z Vitoriaogando 75439 7108452 wikitext text/x-wiki {{chembox | Verifiedfields = changed | Watchedfields = changed | verifiedrevid = 448641535 | ImageFile = Plastoquinone.png | Name = | OtherNames = '''PIN:'''<nowiki> 2,3-Dimetil-5-[(2''E'',6'''E'',10''E'',14''E'',18''E'',22''E'',26''E'',30''E'')-3,7,11,15,19,23,27,31,35-nonametilhexatriaconta-2,6,10,14,18,22,26,30,34-nonaen-1-il]ciclohexa-2,5-dieno-1,4-diona</nowiki> |Section1={{Chembox Identifiers | CASNo = 4299-57-4 | UNII = OAC30J69CN | PubChem = 6433402 | ChemSpiderID = 10627857 | SMILES = CC=1C(=O)/C=C(/C\C=C(\C)CC\C=C(/C)CC\C=C(/C)CC\C=C(/C)CC\C=C(/C)CC\C=C(/C)CC\C=C(/C)CC\C=C(/C)CC\C=C(/C)C)C(=O)C=1C | StdInChI = 1S/C53H80O2/c1-40(2)21-13-22-41(3)23-14-24-42(4)25-15-26-43(5)27-16-28-44(6)29-17-30-45(7)31-18-32-46(8)33-19-34-47(9)35-20-36-48(10)37-38-51-39-52(54)49(11)50(12)53(51)55/h21,23,25,27,29,31,33,35,37,39H,13-20,22,24,26,28,30,32,34,36,38H2,1-12H3/b41-23+,42-25+,43-27+,44-29+,45-31+,46-33+,47-35+,48-37- | StdInChIKey = FKUYMLZIRPABFK-RLAZMVNUSA-N }} |Section2={{Chembox Properties | C=53 | H=80 | O=2 | Appearance = | Density = | MeltingPt = | BoilingPt = | Solubility = }} |Section7={{Chembox Hazards | MainHazards = | FlashPt = | AutoignitionPt = }} |Section8={{Chembox Related | OtherCpds = [[1,4-Benzoquinona|1,4-benzoquinone]] [[quinona]] [[coencima Q10]] }} }} [[Ficheiro:Plastoquinone reduction.png|miniatura|dereita|350px|Redución da plastoquinona a plastoquinol.]] A '''plastoquinona'''<ref>{{DiGalego|50826|plastoquinona}}</ref> ('''PQ''')<ref>[http://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/summary/summary.cgi?cid=6433402 PubChem compound]</ref> é unha molécula do grupo das [[quinona]]s que intervén no transporte de electróns que ten lugar na [[fase luminosa]] da [[fotosíntese]]. O prefixo ''plasto'' do seu nome alude á súa localización nos [[plasto]]s (fundamentalmente [[cloroplasto]]s).<ref>http://dictionary.reference.com/browse/Plastoquinone Definition of plastoquinone</ref> A plastoquinona redúcese a '''plastoquinol''' (PQH2) ao captar dous protóns (H<sup>+</sup>) procedentes do estroma do [[cloroplasto]] e recibir dous [[electrón]]s (e<sup>-</sup>) procedentes do [[fotosistema II]] fotosintético. Transporta os protóns cara á luz dos [[tilacoide]]s (ao reaccionar co citocromo b6f), e os electróns pasan ao seguinte transportador de electróns da cadea fotosintética, que é o [[complexo do citocromo b6f|complexo citocromo ''b''<sub>6</sub>''f'']]. É unha molécula moi móbil na [[membrana tilacoidal]]. Estruturalmente é unha 2,3-dimetil-1,4-[[benzoquinona]] cunha [[cadea lateral]] de nove unidades [[isoprenilo]]. == Tipos == En 1946, M. Kofler descubriu a plastoquinona, que será reedescuberta por F. L. Crane en 1959.<ref>F.L. Crane, Discovery of plastoquinones: a personal perspective, Photosynthesis Research. 103 (2010), páxinas 195–209. PMID 20217233. [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20217233]</ref> A plastoquinona (PQ) orixinouse evolutivamente nas [[cianobacteria]]s. É unha quinona de orixe [[isoprenoide]] clave na fotosíntese oxixénica das cianobacterias e de todas as plantas, polo seu papel na transferencia de electróns e protóns.<ref>B. Ke, Photosynthesis: Photobiochemistry and Photobiophysics, Advances of Photosynthesis, Vol. 10, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, 2001. [http://books.google.es/books/about/Photosynthesis.html?id=T62gnzEskSIC&redir_esc=y]</ref> A plastoquinona atópase nos cloroplastos, basicamente en dous lugares: nos tilacoides e na membrana interna dos cloroplastos, que é onde se sintetiza. Porén, non é exclusiva dos órganos fotosintetizadores, porque se atopa en pequenas cantidades en todos os órganos vexetais (raíz, bulbos, flores, froitos etc.).<ref>H.K. Lichtenthaler, Regulation of prenylquinone synthesis in higher plants, en: M. Tevini, H.K. Lichtenthaler (Eds.), Lipids and Lipid Polymers in Higher Plants, Springer, Berlin, 1977, páxinas 231–258 [http://books.google.es/books/about/Lipids_and_lipid_polymers_in_higher_plan.html?id=6q0vAAAAIAAJ&redir_esc=y]</ref> Habitualmente, a plastoquinona contén unha cadea lateral nonaprenil isoprenoide (PQ-9, PQA), aínda que nalgunhas especies de plantas se encontraron outras cadeas laterais homólogas en menor proporción, como por exemplo: a PQ-8 no [[trigo]] e na ficus elástica, o PQ-4 no [[castiñeiro de Indias]] e o PQ-3 nas [[espinaca]]s. Tamén se informou da presenza de dimetilplastoquinonas, como a 3-dimetilplastoquinona-8 e a 3-dimetilplastoquinona-9 nos bulbos de ''Iris hollandica''.<ref>C. Etman-Gervais, C. Tendille, J. Polonsky, 3-demethylplastoquinone-9 et 3-demethylplastoquinone-8 isolees des bulbes d'Iris hollandica, New Journal of Chemistry. 1 (1977), 323–325.</ref> Outras formas de plastoquinona identificadas son a PQ-C e a PQ-B.<ref>R. Barr, M.D. Henninger, F.L. Crane, Comparative studies on plastoquinone. II. Analysis of plastoquinones A, B, C and D, Plant Physiology. 42 (1967) 1246–1254.</ref> Estas dúas formas derivan da PQ-9 e cada unha delas representa un grupo de como mínimo 6 [[isómero]]s. A PQ-C contén un grupo [[hidroxilo]] na cadea lateral [[prenil]] e a PQ-B é o [[éster]] de [[ácido graxo]] da PQ-C. Porén, a estrutura exacta de cada isómero da plastoquinona aínda non está determinada. Tampouco se coñece se estes compostos se sintetizan de novo ou son produtos da degradación da PQ-A, nin se ambos os isómeros teñen algunha función específica. Porén, o que si sabemos é que a PQ-C se acumula nas follas máis vellas e que os compostos semellantes á PQ-C se forman a partir da PQ-9, durante a reacción de eliminación do oxíxeno singulete. Esta trátase dunha molécula de oxíxeno moi reactiva, xa que contén electróns excitados; conséguese neutralizar oxidando á PQ-9. Este feito podería indicar que a PQ-C é un produto non encimático da oxidación da PQ-9, sen ningunha función especial. Ademais, demostrouse que tanto a PQ-C coma a PQ-B poden substituír a PQ-9 e actuar como aceptores de electróns do fotosistema II. == Biosíntese == Na molécula de plastoquinona podemos diferenciar dúas partes: unha cabeza (unha estrutura cíclica) e unha cadea lateral formada por un grupo prenil (derivado do [[isopreno]]). O precursor do [[grupo funcional]] que constitúe a cabeza (homoxentisato, abreviado como HGA) deriva da [[tirosina]] e a cadea lateral prenil fórmase nunha [[vía metabólica]] denominada DXP. A condensación do grupo funcional da cabeza é [[catálise|catalizada]] por un encima denominado homoxentisato solanesil transferase. A [[prenilación]] do HGA é tamén un paso importante na biosíntese de [[vitamina E]]. Despois da condensación, ten lugar a reacción de metilación que orixina o produto final: a plastoquinona. A reacción de condensación suponse que ten lugar na membrana interna dos cloroplastos, malia que nas [[espinaca]]s tamén se suxeriu que ten lugar no [[retículo endoplasmático]] e no [[aparato de Golgi]]. A vía biosintética da plastoquinona que se acaba de describir é a que se produce nas plantas e algas, mais hai indicios de que nas cianobacterias o camiño seguido é diferente. A [[Synechocystis sp. PCC 6803|''Synechocystis sp. PCC 6803'']] mutante non pode formar [[vitamina E]], pero si que pode sintetizar plastoquinona. Isto suxire que nas cianobacterias non se require HGA para a biosíntese de plastoquinona, entanto que nas plantas superiores é un intermediario necesario. Por outra parte, nos [[xenoma]]s de cianobacterias non se atoparon homólogos da HGA feniltransferase (un encima que participa nas reaccións de síntese da plastoquinona a partir do HGA), o cal indica que, neses organismos, a plastoquinona segue outra ruta de biosíntese. Para aclarar totalmente a cuestión requiriranse máis estudos. == Funcións == A súa principal misión é [[fotosíntese|fotosintética]]. É un dos transportadores de electróns fotosintéticos. Contribúe á acumular protóns dentro dos tilacoides, polo que axuda a crear o gradiente de protóns necesario para activar a [[fotofosforilación]]. Outras funcións son intervir na chamada [[clororrespiración]], funcionar como [[antioxidante]], controlar a expresión de xenes fotosintéticos, e outras. A plastoquinona forma parte da cadea transportadora de electróns dependente da luz da fase luminosa acíclica da fotosíntese. A súa función principal é recibir electróns da [[feofitina]], un tipo de [[clorofila]] sen [[magnesio]] do fotosistema II, e transportalos ao citocromo b6f, onde terá lugar o bombeo de dous protóns ao interior do tilacoide. Estes dous protóns, xunto cos producidos durante a [[fotólise]] da auga, crearán unha diferenza de potencial electroquímico que permitirá a saída dos protóns pola [[ATP sintetase]], e a produción de [[adenosín trifosfato|ATP]]. Este proceso denomínase [[fotofosforilación]] do [[ADP]]. [[Ficheiro:Cadena electrònica.png|miniatura|dereita|Cadea de transporte electrónico da fase luminosa da fotosíntese coa plastoquinona (PQH2, de cor violeta) na [[bicapa lipídica]] entre o fotosistema II e o citocromo b6f.]] Para realizar esta función séguese un complexo proceso. Inicialmente, hai unha molécula de plastoquinona que está fortemente agregada ás proteínas do fotosistema II, concretamente nun lugar de unión denominado QA. Esta molécula recibe un electrón da feofitina e transfíreo a outra molécula de plastoquinona, que está debilmente fixada noutro punto de unión: o QB. Cando a plastoquinona captou dous electróns e un protón, redúcese a PQH2 e disóciase do centro QB e, desta maneira, entra a formar parte do conxunto móbil de PQH2 da membrana do [[tilacoide]]. Posteriormente, a reoxidación da PQH2, que ten lugar no [[complexo do citocromo b6f]], orixina a translocación dun protón a través da membrana. O modo en que a PQ transporta os protóns é interaccionando co citocromo b6f. Os resultados das reaccións [[redox]] do [[citocromo b559]] en presenza de plastoquinona indican que existe un terceiro [[sitio de unión]] de PQ ao [[fotosistema II]], que se denomina QC. Este punto identificouse recentemente na estrutura cristalizada do fotosistema II de cianobacterias.<ref>A. Guskov, J. Kern, A. Gabdulkhakov, M. Broser, A. Zouni, W. Saenger, Cyanobacterial photosystem II at 2.9 Å resolution and the role of quinones, lipids, channels and chloride, Nature Structural and Molecular Biology, 16 (2009) 334–342.</ref> Á parte da súa contribución na fase acíclica, a plastoquinona tamén está involucrada no [[ciclo Q]] que depende do [[citocromo b6f]] e que é similar ao que se produce na [[mitocondria]], xa que a PQH2 se oxida completamente a PQ e así se transfiren dous protóns ao interior do tilacoide (non ao espazo intermembrana). De feito, nas cianobacterias a plastoquinona, ademais de participar na cadea transportadora de electróns da fotosíntese, tamén contribúe á [[respiración celular]], xa que nestas bacterias ambos os dous procesos teñen lugar nas membranas do tilacoide (a respiración nas cianobacterias ten lugar tanto na membrana plasmática coma nos tilacoides)<ref>Günter A. Peschek. Bioenergetic Processes of Cyanobacteria. Chapter 9.6.2. [http://books.google.es/books?id=acr0H4GmRQYC&pg=PT544&dq=Berry++2002+cyanobacteria+cell+respiration+thylakoid&hl=es&sa=X&ei=a3StT4ueG6mj0QXs7-CVCQ&ved=0CEUQ6AEwAg#v=onepage&q=Berry%20%202002%20cyanobacteria%20cell%20respiration%20thylakoid&f=false]</ref>. Por outra parte, no caso dos tilacoides das plantas superiores e das algas tamén se identificaron outras proteínas que interaccionan coa PQ. === Papel na clororrespiración === Recentemente, definiuse o proceso da [[clororrespiración]] como unha cadea transportadora de electróns que interacciona co transporte electrónico e que ten lugar durante a fotosíntese nas membranas dos tilacoides. Neste proceso interveñen por un lado un complexo [[NADPH deshidroxenase]] (NDH), un encima redutor codificado polos [[xene]]s ndh <ref>J. Kruk, K. Strzałka, Dark reoxidation of the PQ-pool proceeds via the low- potential form of cytochrome b-559 in spinach thylakoids, Photosynthesis Research, 62 (1999) 273–279.</ref> do [[plasto]], homólogo ao complexo I bacteriano, e, por outro, unha oxidase terminal de plastos (PTOX) codificada por [[ácido desoxirribonucleico|ADN]] nuclear, homóloga da oxidase alternativa da mitocondria da planta. A oxidase da clororrespiración oxida a PQH2 utilizando [[peróxido de hidróxeno]] e a forma de potencial baixa do citocromo b559 do [[fotosistema II]].<ref>P. Carol, M. Kuntz, A plastid terminal oxidase comes to light: implications for carotenoids biosynthesis and respiration, Trends in Plant Science, 6 (2001) 31–36.</ref> Durante a clororrespiración independente da luz, a PQ oxida o NAD(P)H encimaticamente por medio dos encimas NDH e seguidamente transfire electróns ao oxíxeno, coa colaboración das oxidases. A función destas proteínas na redución e oxidación de plastoquinonas independente da luz demostrouse nos últimos anos. Nos tilacoides dos [[cloroplasto]]s maduros, a clororrespiración parece ser ser unha vía relativamente menor, comparada coa da cadea transportadora de electróns fotosintética, desde a [[auga|H<sub>2</sub>O]] deica o [[NADP|NADP<sup>+</sup>]]. Porén, a clororrespiración probablemente ten un papel na regulación da fotosíntese, xa que modularía a actividade do transporte de electróns cíclico no [[fotosistema I]]. Nos [[plasto]]s non fotosintéticos, os transportadores de electróns da clororrespiración son máis abundantes e terían un importante papel bioenerxético. As moléculas de plastoquinona presentan unha gran mobilidade, tanto transversal coma lateral, cousa que lles permite transferir electróns a grandes distancias entre o fotosistema II e os [[complexo do citocromo b6f|complexos citocromo b6f]] ás membranas do tilacoide e tamén bombear protóns a través da membrana. Como a lonxitude da secuencia lineal da molécula de PQ é case da mesma medida que o grosor da membrana, a difusión de PQ é máis eficiente entre a rexión fluída e [[hidrofóbico|hidrofóbica]] da membrana, coa cadea lateral hidrofóbica disposta de forma paralela á superficie da membrana.<ref>P.A. Millner, J. Barber, Plastoquinone as a mobile redox carrier in the photosynthetic membrane, FEBS Letters, 169 (1984) 1–6. J. Kruk, Charge–transfer complexes of plastoquinone and -tocopherol quinone in vitro, Biophys. Chem. 30 (1988) 143–149.</ref> Porén, o grupo funcional da cabeza da PQ ten tendencia a penetrar na rexión interfásica onde están os complexos proteicos que conteñen os sitios de unión da PQ. A cabeza da PQH2, formada despois de que o fotosistema II reducise á PQ é máis polar ca o da PQ e, por tanto, ocupa máis rexións polares da membrana. Esta PQH2 debe cruzar a membrana ata chegar ao [[complexo do citocromo b6f]] para oxidarse. En diversos experimentos modelo os resultados obtidos suxiren que as moléculas de PQ tanto reducidas coma oxidadas forman un complexo de transferencia que facilita a penetración da PQH2 ao interior das membranas hidrofóbicas. Nestes estudos demóstrase que a formación do complexo de transferencia incrementa a solubilidade da PQH2 en solventes hidrofóbicos, da mesma maneira que diminúe o contido de PQH2 á rexión interfásica da monocapa de monogalactosildiacilglicerol.<ref>J. Kruk, K. Strzał ka, R.M. Leblanc, Monolayer study of plastoquinones, -tocopherolquinone, their hydroquinone forms and their interaction with monogalactosyldiacylglycerol. Charge–transfer complexes in a mixed monolayer, Biochimica et Biophysica Acta, 1112 (1992) 19–26.</ref> Polo contrario, en estudos de anisotropía de difenilhexatrieno, unha sonda fluorescente que controla a orde da membrana lipídica, encontrouse que algunhas formas da PQ teñen unha tendencia a ocupar diferentes rexións da membrana. === Outras funcións === Ademais da súa función principal, a PQ ten outras. A PQH2 ten unha actividade [[antioxidante]] pronunciada, similar á dos [[tocoferol|tocoferois]] e á da [[ubiquinona]] reducida. Tamén se probou en numerosos experimentos, feitos tanto in vitro coma in vivo, que PQH2 inhibe a peroxidación dos lípidos da membrana e que elimina de forma eficiente os radicais [[superóxido]] e oxíxeno singulete. Observacións feitas en vexetais do xénero ''Arabidopsis'' permitiron constatar que, en condicións de estrés oxidativo, a plastoquinona se acumula no seu estado reducido (PQH2), polo que parece ser que, nesas condicións, esta molécula tamén desenvolve funcións que son un mecanismo de defensa. Recentemente tamén se demostrou a función da plastoquinona na reacción ao estrés térmico. Observouse nas follas máis vellas das plántulas de [[cebada]] que, baixo tratamento térmico, se producía unha diminución na cantidade de plastoquinonas fotoactivas e un cambio nas proporcións de oxidación e redución de plastoquinona. Suxeriuse que un cambio termoinducido do estado redox da plastoquinona e unha redistribución das súas moléculas entre estados fotoactivos e non fotoactivos son os mecanismos que reflicten e regulan a resposta do aparato fotosintético baixo condicións de estrés por calor. A plastoquinona identificouse tamén como un [[cofactor]] que participa na biosíntese de [[carotenoide]]s. Ademais, o seu estado redox exerce o papel de sensor redox máis importante dos cloroplastos, xa que inicia moitas das respostas fisiolóxicas aos cambios no medio ambiente, especialmente aqueles que están relacionados coa calidade e a intensidade da luz. O estado redox da plastoquinona regula tamén a [[fosforilación]] dos [[complexo antena|complexos antena]] por medio da activación do [[complexo do citocromo b6f]]. Tamén se sabe que a plastoquinona (segundo o seu estado redox) desenvolve un papel na regulación da expresión de xenes fotosintéticos. Nestes experimentos, os fotosistemas eran excitados selectivamente con luz de diferentes lonxitudes de onda ou aplicábanse inhibidores específicos da cadea fotosintética de transporte de electróns. A utilización da luz para excitar selectivamente o fotosistema II producía unha redución da plastoquinona, entanto que a luz que excitaba preferentmente o fotosistema I potenciaba a súa oxidación. Os inhibidores específicos tamén cambian a relación PQ/PQH2: a 3-(3',4'-diclorofenil)-1,1-dimetilurea (DCMU) bloquea a redución da PQ no fotosistema II, e a 2,5-dibromo-3-metil-6-isopropil-p-benzoquinona (DBMIB) bloquea a oxidación da PQH2 por parte do complexo citocromo b6f. Este tipo de experimentos demostran que a oxidación da plastoquinona induce a expresión do xene psbA que codifica a síntese de [[péptido]]s presentes no núcleo do [[fotosistema II]] e reprimen a expresión do xene psaAB, que codifica a síntese dos péptidos presentes no núcleo do fotosistema I, o cal potencia a síntese de fotosistema II. Por outra parte, a redución da plastoquinona induce a expresión do xene psaAB, que incrementa o nivel de fotosistema I. Estes datos levaron aos autores dos experimentos á conclusión de que se reteñen algúns xenes no xenoma do cloroplasto, porque son regulados directamente polo estado redox da parella PQ/PQH2. == Derivados de uso terapéutico == Algúns derivados da plastoquinona deseñados para penetrar nas membranas celulares, como o [[SkQ|SkQ1]] (plastoquinonil-decil-trifenilfosfonio), o [[SkQ|SkQR1]] (o análogo do SkQ que contén [[rhodamina]]), e o [[SkQ3]], teñen actividade [[antioxidante]] e [[protonófora]].<ref>{{Cita web |url=http://www.pnas.org/content/107/2/663.full |title=Penetrating cation/fatty acid anion pair as a mitochondria-targeted protonophore. |year=2009 |data-acceso=11 de maio de 2012 |data-arquivo=23 de xaneiro de 2013 |url-arquivo=https://www.webcitation.org/6DtJsrysA?url=http://www.pnas.org/content/107/2/663.full |url-morta=yes }}</ref> <ref>{{Cita publicación periódica |pmc=2818959 |title=Penetrating cation/fatty acid anion pair as a mitochondria-targeted protonophore. |year=2009}}</ref> O SkQ1 propúxose como molécula para tratar o envellecemento.<ref>{{Cita web |url=http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6T1S-4V82HP0-1&_user=10&_coverDate=05%2F31%2F2009&_rdoc=1&_fmt=high&_orig=search&_origin=search&_sort=d&_docanchor=&view=c&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=bc59197715152ac034f7dff82b841627&searchtype=a |title=An attempt to prevent senescence: A mitochondrial approach. |year=2008 |data-acceso=11 de maio de 2012 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100930182253/http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6T1S-4V82HP0-1&_user=10&_coverDate=05%2F31%2F2009&_rdoc=1&_fmt=high&_orig=search&_origin=search&_sort=d&_docanchor=&view=c&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=bc59197715152ac034f7dff82b841627&searchtype=a |dataarquivo=30 de setembro de 2010 |urlmorta=yes }}</ref> <ref>http://protein.bio.msu.ru/biokhimiya/contents/v73/pdf/bcm_1329.pdf Mitochondria-Targeted Plastoquinone Derivatives as Tools to Interrupt Execution of the Aging Program. 5. SkQ1 Prolongs Lifespan and Prevents Development of Traits of Senescence. Anisimov etal. 2008</ref> Co [[SkQ|SkQ1]] están facéndose ensaios clínicos en [[Rusia]] para tratar o [[glaucoma]]. == Notas == {{listaref}} * {{cita libro | autor=Berg, J; Tymoczko, J; Stryer, L | título=Biochemistry (Fifth Edition) | editor=W H Freeman and Company | ano=2002 | isbn=0716746840}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Coencima Q]] * [[Fase luminosa]] * [[Complexo do citocromo b6f]] * [[Plastocianina]] === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20120305012738/http://www.cyberlipid.org/vitk/plas0002.htm Plastoquinones] Historia, espectros de absorción, e análogos. {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Terpenos]] [[Categoría:Fotosíntese]] [[Categoría:Quinonas]] 7d1xyhcg6tvf5mqkzpjmc4oisyide5y 7108469 7108452 2025-06-27T15:42:09Z Breogan2008 23204 /* Notas */ 7108469 wikitext text/x-wiki {{chembox | Verifiedfields = changed | Watchedfields = changed | verifiedrevid = 448641535 | ImageFile = Plastoquinone.png | Name = | OtherNames = '''PIN:'''<nowiki> 2,3-Dimetil-5-[(2''E'',6'''E'',10''E'',14''E'',18''E'',22''E'',26''E'',30''E'')-3,7,11,15,19,23,27,31,35-nonametilhexatriaconta-2,6,10,14,18,22,26,30,34-nonaen-1-il]ciclohexa-2,5-dieno-1,4-diona</nowiki> |Section1={{Chembox Identifiers | CASNo = 4299-57-4 | UNII = OAC30J69CN | PubChem = 6433402 | ChemSpiderID = 10627857 | SMILES = CC=1C(=O)/C=C(/C\C=C(\C)CC\C=C(/C)CC\C=C(/C)CC\C=C(/C)CC\C=C(/C)CC\C=C(/C)CC\C=C(/C)CC\C=C(/C)CC\C=C(/C)C)C(=O)C=1C | StdInChI = 1S/C53H80O2/c1-40(2)21-13-22-41(3)23-14-24-42(4)25-15-26-43(5)27-16-28-44(6)29-17-30-45(7)31-18-32-46(8)33-19-34-47(9)35-20-36-48(10)37-38-51-39-52(54)49(11)50(12)53(51)55/h21,23,25,27,29,31,33,35,37,39H,13-20,22,24,26,28,30,32,34,36,38H2,1-12H3/b41-23+,42-25+,43-27+,44-29+,45-31+,46-33+,47-35+,48-37- | StdInChIKey = FKUYMLZIRPABFK-RLAZMVNUSA-N }} |Section2={{Chembox Properties | C=53 | H=80 | O=2 | Appearance = | Density = | MeltingPt = | BoilingPt = | Solubility = }} |Section7={{Chembox Hazards | MainHazards = | FlashPt = | AutoignitionPt = }} |Section8={{Chembox Related | OtherCpds = [[1,4-Benzoquinona|1,4-benzoquinone]] [[quinona]] [[coencima Q10]] }} }} [[Ficheiro:Plastoquinone reduction.png|miniatura|dereita|350px|Redución da plastoquinona a plastoquinol.]] A '''plastoquinona'''<ref>{{DiGalego|50826|plastoquinona}}</ref> ('''PQ''')<ref>[http://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/summary/summary.cgi?cid=6433402 PubChem compound]</ref> é unha molécula do grupo das [[quinona]]s que intervén no transporte de electróns que ten lugar na [[fase luminosa]] da [[fotosíntese]]. O prefixo ''plasto'' do seu nome alude á súa localización nos [[plasto]]s (fundamentalmente [[cloroplasto]]s).<ref>http://dictionary.reference.com/browse/Plastoquinone Definition of plastoquinone</ref> A plastoquinona redúcese a '''plastoquinol''' (PQH2) ao captar dous protóns (H<sup>+</sup>) procedentes do estroma do [[cloroplasto]] e recibir dous [[electrón]]s (e<sup>-</sup>) procedentes do [[fotosistema II]] fotosintético. Transporta os protóns cara á luz dos [[tilacoide]]s (ao reaccionar co citocromo b6f), e os electróns pasan ao seguinte transportador de electróns da cadea fotosintética, que é o [[complexo do citocromo b6f|complexo citocromo ''b''<sub>6</sub>''f'']]. É unha molécula moi móbil na [[membrana tilacoidal]]. Estruturalmente é unha 2,3-dimetil-1,4-[[benzoquinona]] cunha [[cadea lateral]] de nove unidades [[isoprenilo]]. == Tipos == En 1946, M. Kofler descubriu a plastoquinona, que será reedescuberta por F. L. Crane en 1959.<ref>F.L. Crane, Discovery of plastoquinones: a personal perspective, Photosynthesis Research. 103 (2010), páxinas 195–209. PMID 20217233. [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20217233]</ref> A plastoquinona (PQ) orixinouse evolutivamente nas [[cianobacteria]]s. É unha quinona de orixe [[isoprenoide]] clave na fotosíntese oxixénica das cianobacterias e de todas as plantas, polo seu papel na transferencia de electróns e protóns.<ref>B. Ke, Photosynthesis: Photobiochemistry and Photobiophysics, Advances of Photosynthesis, Vol. 10, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, 2001. [http://books.google.es/books/about/Photosynthesis.html?id=T62gnzEskSIC&redir_esc=y]</ref> A plastoquinona atópase nos cloroplastos, basicamente en dous lugares: nos tilacoides e na membrana interna dos cloroplastos, que é onde se sintetiza. Porén, non é exclusiva dos órganos fotosintetizadores, porque se atopa en pequenas cantidades en todos os órganos vexetais (raíz, bulbos, flores, froitos etc.).<ref>H.K. Lichtenthaler, Regulation of prenylquinone synthesis in higher plants, en: M. Tevini, H.K. Lichtenthaler (Eds.), Lipids and Lipid Polymers in Higher Plants, Springer, Berlin, 1977, páxinas 231–258 [http://books.google.es/books/about/Lipids_and_lipid_polymers_in_higher_plan.html?id=6q0vAAAAIAAJ&redir_esc=y]</ref> Habitualmente, a plastoquinona contén unha cadea lateral nonaprenil isoprenoide (PQ-9, PQA), aínda que nalgunhas especies de plantas se encontraron outras cadeas laterais homólogas en menor proporción, como por exemplo: a PQ-8 no [[trigo]] e na ficus elástica, o PQ-4 no [[castiñeiro de Indias]] e o PQ-3 nas [[espinaca]]s. Tamén se informou da presenza de dimetilplastoquinonas, como a 3-dimetilplastoquinona-8 e a 3-dimetilplastoquinona-9 nos bulbos de ''Iris hollandica''.<ref>C. Etman-Gervais, C. Tendille, J. Polonsky, 3-demethylplastoquinone-9 et 3-demethylplastoquinone-8 isolees des bulbes d'Iris hollandica, New Journal of Chemistry. 1 (1977), 323–325.</ref> Outras formas de plastoquinona identificadas son a PQ-C e a PQ-B.<ref>R. Barr, M.D. Henninger, F.L. Crane, Comparative studies on plastoquinone. II. Analysis of plastoquinones A, B, C and D, Plant Physiology. 42 (1967) 1246–1254.</ref> Estas dúas formas derivan da PQ-9 e cada unha delas representa un grupo de como mínimo 6 [[isómero]]s. A PQ-C contén un grupo [[hidroxilo]] na cadea lateral [[prenil]] e a PQ-B é o [[éster]] de [[ácido graxo]] da PQ-C. Porén, a estrutura exacta de cada isómero da plastoquinona aínda non está determinada. Tampouco se coñece se estes compostos se sintetizan de novo ou son produtos da degradación da PQ-A, nin se ambos os isómeros teñen algunha función específica. Porén, o que si sabemos é que a PQ-C se acumula nas follas máis vellas e que os compostos semellantes á PQ-C se forman a partir da PQ-9, durante a reacción de eliminación do oxíxeno singulete. Esta trátase dunha molécula de oxíxeno moi reactiva, xa que contén electróns excitados; conséguese neutralizar oxidando á PQ-9. Este feito podería indicar que a PQ-C é un produto non encimático da oxidación da PQ-9, sen ningunha función especial. Ademais, demostrouse que tanto a PQ-C coma a PQ-B poden substituír a PQ-9 e actuar como aceptores de electróns do fotosistema II. == Biosíntese == Na molécula de plastoquinona podemos diferenciar dúas partes: unha cabeza (unha estrutura cíclica) e unha cadea lateral formada por un grupo prenil (derivado do [[isopreno]]). O precursor do [[grupo funcional]] que constitúe a cabeza (homoxentisato, abreviado como HGA) deriva da [[tirosina]] e a cadea lateral prenil fórmase nunha [[vía metabólica]] denominada DXP. A condensación do grupo funcional da cabeza é [[catálise|catalizada]] por un encima denominado homoxentisato solanesil transferase. A [[prenilación]] do HGA é tamén un paso importante na biosíntese de [[vitamina E]]. Despois da condensación, ten lugar a reacción de metilación que orixina o produto final: a plastoquinona. A reacción de condensación suponse que ten lugar na membrana interna dos cloroplastos, malia que nas [[espinaca]]s tamén se suxeriu que ten lugar no [[retículo endoplasmático]] e no [[aparato de Golgi]]. A vía biosintética da plastoquinona que se acaba de describir é a que se produce nas plantas e algas, mais hai indicios de que nas cianobacterias o camiño seguido é diferente. A [[Synechocystis sp. PCC 6803|''Synechocystis sp. PCC 6803'']] mutante non pode formar [[vitamina E]], pero si que pode sintetizar plastoquinona. Isto suxire que nas cianobacterias non se require HGA para a biosíntese de plastoquinona, entanto que nas plantas superiores é un intermediario necesario. Por outra parte, nos [[xenoma]]s de cianobacterias non se atoparon homólogos da HGA feniltransferase (un encima que participa nas reaccións de síntese da plastoquinona a partir do HGA), o cal indica que, neses organismos, a plastoquinona segue outra ruta de biosíntese. Para aclarar totalmente a cuestión requiriranse máis estudos. == Funcións == A súa principal misión é [[fotosíntese|fotosintética]]. É un dos transportadores de electróns fotosintéticos. Contribúe á acumular protóns dentro dos tilacoides, polo que axuda a crear o gradiente de protóns necesario para activar a [[fotofosforilación]]. Outras funcións son intervir na chamada [[clororrespiración]], funcionar como [[antioxidante]], controlar a expresión de xenes fotosintéticos, e outras. A plastoquinona forma parte da cadea transportadora de electróns dependente da luz da fase luminosa acíclica da fotosíntese. A súa función principal é recibir electróns da [[feofitina]], un tipo de [[clorofila]] sen [[magnesio]] do fotosistema II, e transportalos ao citocromo b6f, onde terá lugar o bombeo de dous protóns ao interior do tilacoide. Estes dous protóns, xunto cos producidos durante a [[fotólise]] da auga, crearán unha diferenza de potencial electroquímico que permitirá a saída dos protóns pola [[ATP sintetase]], e a produción de [[adenosín trifosfato|ATP]]. Este proceso denomínase [[fotofosforilación]] do [[ADP]]. [[Ficheiro:Cadena electrònica.png|miniatura|dereita|Cadea de transporte electrónico da fase luminosa da fotosíntese coa plastoquinona (PQH2, de cor violeta) na [[bicapa lipídica]] entre o fotosistema II e o citocromo b6f.]] Para realizar esta función séguese un complexo proceso. Inicialmente, hai unha molécula de plastoquinona que está fortemente agregada ás proteínas do fotosistema II, concretamente nun lugar de unión denominado QA. Esta molécula recibe un electrón da feofitina e transfíreo a outra molécula de plastoquinona, que está debilmente fixada noutro punto de unión: o QB. Cando a plastoquinona captou dous electróns e un protón, redúcese a PQH2 e disóciase do centro QB e, desta maneira, entra a formar parte do conxunto móbil de PQH2 da membrana do [[tilacoide]]. Posteriormente, a reoxidación da PQH2, que ten lugar no [[complexo do citocromo b6f]], orixina a translocación dun protón a través da membrana. O modo en que a PQ transporta os protóns é interaccionando co citocromo b6f. Os resultados das reaccións [[redox]] do [[citocromo b559]] en presenza de plastoquinona indican que existe un terceiro [[sitio de unión]] de PQ ao [[fotosistema II]], que se denomina QC. Este punto identificouse recentemente na estrutura cristalizada do fotosistema II de cianobacterias.<ref>A. Guskov, J. Kern, A. Gabdulkhakov, M. Broser, A. Zouni, W. Saenger, Cyanobacterial photosystem II at 2.9 Å resolution and the role of quinones, lipids, channels and chloride, Nature Structural and Molecular Biology, 16 (2009) 334–342.</ref> Á parte da súa contribución na fase acíclica, a plastoquinona tamén está involucrada no [[ciclo Q]] que depende do [[citocromo b6f]] e que é similar ao que se produce na [[mitocondria]], xa que a PQH2 se oxida completamente a PQ e así se transfiren dous protóns ao interior do tilacoide (non ao espazo intermembrana). De feito, nas cianobacterias a plastoquinona, ademais de participar na cadea transportadora de electróns da fotosíntese, tamén contribúe á [[respiración celular]], xa que nestas bacterias ambos os dous procesos teñen lugar nas membranas do tilacoide (a respiración nas cianobacterias ten lugar tanto na membrana plasmática coma nos tilacoides)<ref>Günter A. Peschek. Bioenergetic Processes of Cyanobacteria. Chapter 9.6.2. [http://books.google.es/books?id=acr0H4GmRQYC&pg=PT544&dq=Berry++2002+cyanobacteria+cell+respiration+thylakoid&hl=es&sa=X&ei=a3StT4ueG6mj0QXs7-CVCQ&ved=0CEUQ6AEwAg#v=onepage&q=Berry%20%202002%20cyanobacteria%20cell%20respiration%20thylakoid&f=false]</ref>. Por outra parte, no caso dos tilacoides das plantas superiores e das algas tamén se identificaron outras proteínas que interaccionan coa PQ. === Papel na clororrespiración === Recentemente, definiuse o proceso da [[clororrespiración]] como unha cadea transportadora de electróns que interacciona co transporte electrónico e que ten lugar durante a fotosíntese nas membranas dos tilacoides. Neste proceso interveñen por un lado un complexo [[NADPH deshidroxenase]] (NDH), un encima redutor codificado polos [[xene]]s ndh <ref>J. Kruk, K. Strzałka, Dark reoxidation of the PQ-pool proceeds via the low- potential form of cytochrome b-559 in spinach thylakoids, Photosynthesis Research, 62 (1999) 273–279.</ref> do [[plasto]], homólogo ao complexo I bacteriano, e, por outro, unha oxidase terminal de plastos (PTOX) codificada por [[ácido desoxirribonucleico|ADN]] nuclear, homóloga da oxidase alternativa da mitocondria da planta. A oxidase da clororrespiración oxida a PQH2 utilizando [[peróxido de hidróxeno]] e a forma de potencial baixa do citocromo b559 do [[fotosistema II]].<ref>P. Carol, M. Kuntz, A plastid terminal oxidase comes to light: implications for carotenoids biosynthesis and respiration, Trends in Plant Science, 6 (2001) 31–36.</ref> Durante a clororrespiración independente da luz, a PQ oxida o NAD(P)H encimaticamente por medio dos encimas NDH e seguidamente transfire electróns ao oxíxeno, coa colaboración das oxidases. A función destas proteínas na redución e oxidación de plastoquinonas independente da luz demostrouse nos últimos anos. Nos tilacoides dos [[cloroplasto]]s maduros, a clororrespiración parece ser ser unha vía relativamente menor, comparada coa da cadea transportadora de electróns fotosintética, desde a [[auga|H<sub>2</sub>O]] deica o [[NADP|NADP<sup>+</sup>]]. Porén, a clororrespiración probablemente ten un papel na regulación da fotosíntese, xa que modularía a actividade do transporte de electróns cíclico no [[fotosistema I]]. Nos [[plasto]]s non fotosintéticos, os transportadores de electróns da clororrespiración son máis abundantes e terían un importante papel bioenerxético. As moléculas de plastoquinona presentan unha gran mobilidade, tanto transversal coma lateral, cousa que lles permite transferir electróns a grandes distancias entre o fotosistema II e os [[complexo do citocromo b6f|complexos citocromo b6f]] ás membranas do tilacoide e tamén bombear protóns a través da membrana. Como a lonxitude da secuencia lineal da molécula de PQ é case da mesma medida que o grosor da membrana, a difusión de PQ é máis eficiente entre a rexión fluída e [[hidrofóbico|hidrofóbica]] da membrana, coa cadea lateral hidrofóbica disposta de forma paralela á superficie da membrana.<ref>P.A. Millner, J. Barber, Plastoquinone as a mobile redox carrier in the photosynthetic membrane, FEBS Letters, 169 (1984) 1–6. J. Kruk, Charge–transfer complexes of plastoquinone and -tocopherol quinone in vitro, Biophys. Chem. 30 (1988) 143–149.</ref> Porén, o grupo funcional da cabeza da PQ ten tendencia a penetrar na rexión interfásica onde están os complexos proteicos que conteñen os sitios de unión da PQ. A cabeza da PQH2, formada despois de que o fotosistema II reducise á PQ é máis polar ca o da PQ e, por tanto, ocupa máis rexións polares da membrana. Esta PQH2 debe cruzar a membrana ata chegar ao [[complexo do citocromo b6f]] para oxidarse. En diversos experimentos modelo os resultados obtidos suxiren que as moléculas de PQ tanto reducidas coma oxidadas forman un complexo de transferencia que facilita a penetración da PQH2 ao interior das membranas hidrofóbicas. Nestes estudos demóstrase que a formación do complexo de transferencia incrementa a solubilidade da PQH2 en solventes hidrofóbicos, da mesma maneira que diminúe o contido de PQH2 á rexión interfásica da monocapa de monogalactosildiacilglicerol.<ref>J. Kruk, K. Strzał ka, R.M. Leblanc, Monolayer study of plastoquinones, -tocopherolquinone, their hydroquinone forms and their interaction with monogalactosyldiacylglycerol. Charge–transfer complexes in a mixed monolayer, Biochimica et Biophysica Acta, 1112 (1992) 19–26.</ref> Polo contrario, en estudos de anisotropía de difenilhexatrieno, unha sonda fluorescente que controla a orde da membrana lipídica, encontrouse que algunhas formas da PQ teñen unha tendencia a ocupar diferentes rexións da membrana. === Outras funcións === Ademais da súa función principal, a PQ ten outras. A PQH2 ten unha actividade [[antioxidante]] pronunciada, similar á dos [[tocoferol|tocoferois]] e á da [[ubiquinona]] reducida. Tamén se probou en numerosos experimentos, feitos tanto in vitro coma in vivo, que PQH2 inhibe a peroxidación dos lípidos da membrana e que elimina de forma eficiente os radicais [[superóxido]] e oxíxeno singulete. Observacións feitas en vexetais do xénero ''Arabidopsis'' permitiron constatar que, en condicións de estrés oxidativo, a plastoquinona se acumula no seu estado reducido (PQH2), polo que parece ser que, nesas condicións, esta molécula tamén desenvolve funcións que son un mecanismo de defensa. Recentemente tamén se demostrou a función da plastoquinona na reacción ao estrés térmico. Observouse nas follas máis vellas das plántulas de [[cebada]] que, baixo tratamento térmico, se producía unha diminución na cantidade de plastoquinonas fotoactivas e un cambio nas proporcións de oxidación e redución de plastoquinona. Suxeriuse que un cambio termoinducido do estado redox da plastoquinona e unha redistribución das súas moléculas entre estados fotoactivos e non fotoactivos son os mecanismos que reflicten e regulan a resposta do aparato fotosintético baixo condicións de estrés por calor. A plastoquinona identificouse tamén como un [[cofactor]] que participa na biosíntese de [[carotenoide]]s. Ademais, o seu estado redox exerce o papel de sensor redox máis importante dos cloroplastos, xa que inicia moitas das respostas fisiolóxicas aos cambios no medio ambiente, especialmente aqueles que están relacionados coa calidade e a intensidade da luz. O estado redox da plastoquinona regula tamén a [[fosforilación]] dos [[complexo antena|complexos antena]] por medio da activación do [[complexo do citocromo b6f]]. Tamén se sabe que a plastoquinona (segundo o seu estado redox) desenvolve un papel na regulación da expresión de xenes fotosintéticos. Nestes experimentos, os fotosistemas eran excitados selectivamente con luz de diferentes lonxitudes de onda ou aplicábanse inhibidores específicos da cadea fotosintética de transporte de electróns. A utilización da luz para excitar selectivamente o fotosistema II producía unha redución da plastoquinona, entanto que a luz que excitaba preferentmente o fotosistema I potenciaba a súa oxidación. Os inhibidores específicos tamén cambian a relación PQ/PQH2: a 3-(3',4'-diclorofenil)-1,1-dimetilurea (DCMU) bloquea a redución da PQ no fotosistema II, e a 2,5-dibromo-3-metil-6-isopropil-p-benzoquinona (DBMIB) bloquea a oxidación da PQH2 por parte do complexo citocromo b6f. Este tipo de experimentos demostran que a oxidación da plastoquinona induce a expresión do xene psbA que codifica a síntese de [[péptido]]s presentes no núcleo do [[fotosistema II]] e reprimen a expresión do xene psaAB, que codifica a síntese dos péptidos presentes no núcleo do fotosistema I, o cal potencia a síntese de fotosistema II. Por outra parte, a redución da plastoquinona induce a expresión do xene psaAB, que incrementa o nivel de fotosistema I. Estes datos levaron aos autores dos experimentos á conclusión de que se reteñen algúns xenes no xenoma do cloroplasto, porque son regulados directamente polo estado redox da parella PQ/PQH2. == Derivados de uso terapéutico == Algúns derivados da plastoquinona deseñados para penetrar nas membranas celulares, como o [[SkQ|SkQ1]] (plastoquinonil-decil-trifenilfosfonio), o [[SkQ|SkQR1]] (o análogo do SkQ que contén [[rhodamina]]), e o [[SkQ3]], teñen actividade [[antioxidante]] e [[protonófora]].<ref>{{Cita web |url=http://www.pnas.org/content/107/2/663.full |title=Penetrating cation/fatty acid anion pair as a mitochondria-targeted protonophore. |year=2009 |data-acceso=11 de maio de 2012 |data-arquivo=23 de xaneiro de 2013 |url-arquivo=https://www.webcitation.org/6DtJsrysA?url=http://www.pnas.org/content/107/2/663.full |url-morta=yes }}</ref> <ref>{{Cita publicación periódica |pmc=2818959 |title=Penetrating cation/fatty acid anion pair as a mitochondria-targeted protonophore. |year=2009}}</ref> O SkQ1 propúxose como molécula para tratar o envellecemento.<ref>{{Cita web |url=http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6T1S-4V82HP0-1&_user=10&_coverDate=05%2F31%2F2009&_rdoc=1&_fmt=high&_orig=search&_origin=search&_sort=d&_docanchor=&view=c&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=bc59197715152ac034f7dff82b841627&searchtype=a |title=An attempt to prevent senescence: A mitochondrial approach. |year=2008 |data-acceso=11 de maio de 2012 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100930182253/http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6T1S-4V82HP0-1&_user=10&_coverDate=05%2F31%2F2009&_rdoc=1&_fmt=high&_orig=search&_origin=search&_sort=d&_docanchor=&view=c&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=bc59197715152ac034f7dff82b841627&searchtype=a |dataarquivo=30 de setembro de 2010 |urlmorta=yes }}</ref> <ref>http://protein.bio.msu.ru/biokhimiya/contents/v73/pdf/bcm_1329.pdf Mitochondria-Targeted Plastoquinone Derivatives as Tools to Interrupt Execution of the Aging Program. 5. SkQ1 Prolongs Lifespan and Prevents Development of Traits of Senescence. Anisimov etal. 2008</ref> Co [[SkQ|SkQ1]] están facéndose ensaios clínicos en [[Rusia]] para tratar o [[glaucoma]]. == Notas == {{listaref|30em}} * {{cita libro | autor=Berg, J; Tymoczko, J; Stryer, L | título=Biochemistry (Fifth Edition) | editor=W H Freeman and Company | ano=2002 | isbn=0716746840}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Coencima Q]] * [[Fase luminosa]] * [[Complexo do citocromo b6f]] * [[Plastocianina]] === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20120305012738/http://www.cyberlipid.org/vitk/plas0002.htm Plastoquinones] Historia, espectros de absorción, e análogos. {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Terpenos]] [[Categoría:Fotosíntese]] [[Categoría:Quinonas]] fow38a5lgyhgj5imr7bzkrjx71egb14 0 213884 7109128 6669409 2025-06-28T04:34:29Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109128 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Dinoflaxelados | fossil_range = [[Triásico]] - Presente | image = Ceratium furca.jpg | image_width = 250px | image_caption = ''[[Ceratium furca]]'' | domain = [[Eukarya]] | regnum = [[Protista]] | superphylum = [[Alveolata]] | phylum = '''Dinoflagellata''' | phylum_authority = [[Otto Bütschli|Bütschli]] 1885 | subdivision_ranks = Clases | subdivision = [[Dinophyceae]]<br/> [[Noctilucales|Noctiluciphyceae]]<br/> [[Syndiniales|Syndiniophyceae]] }} [[Ficheiro:Dinophysis acuminata.jpg|miniatura|dereita|O dinoflaxelado ''Dinophysis acuminata''.]] Os '''dinoflaxelados''' ou '''''Dinoflagellata''''' (do grego δῖνος, ''dinos'', "xiro, rotación" <ref>Enciclopedia Galega Universal. Ir Indo. Tomo 7. Páxina 337. ISBN 84-7680-295-1 (do tomo)</ref>, e do latín ''flagellum'', "látego") son un importante grupo de [[protista]]s [[flaxelado]]s. A maioría son especies [[plancto|planctónicas]] mariñas, pero tamén son abondosas en augas doces, salobres e mesmo na neve e xeo. As súas poboacións están distribuídas dependendo da temperatura da auga, salinidade e profundidade. Moitos dinoflaxelados son [[fotosíntese|fotosintéticos]], pero unha gran parte deles son en realidade [[mixotrofia|mixotróficos]], é dicir, combinan a fotosíntese coa inxestión de presas.<ref>Stoecker D K. [http://www.hpl.umces.edu/faculty/stoeckercv.html "Mixotrophy among dinoflagellates."] J Eukaryotic Microbiol, 46(4): 397-401, 1999.</ref> Os dinoflaxelados son o principal grupo de [[Célula eucariótica|eucariotas]] mariños xunto coas [[diatomea]]s. O feito de seren produtores primarios fai deles unha parte importante das cadeas alimenticias acuáticas. Algunhas especies, chamadas [[zooxantela]]s, son [[endosimbiose|endosimbiontes]] de animais mariños e xogan un papel importante na bioloxía dos [[arrecife de coral|arrecifes de coral]]. Outros dinoflaxelados son predadores incoloros doutros protozoos, e unhas poucas formas son [[parasito|parasitas]] (por exemplo, ''[[Oodinium]]'' ou ''[[Pfiesteria]]''). Os dinoflaxelados presentan estados de repouso chamados [[quiste de dinoflaxelado|quistes de dinoflaxelados]] ou [[dinoquiste]]s, como parte dos seus ciclos de vida. Os dinoflaxelados son considerados [[protista]]s, clasificados na súa propia división, os Dinoflagellata.<ref name="Fens1993">Fensome R. A., F. J. R. Taylor, G. Norris, W. A. S. Sarjeant, D. I. Wharton, and G. L. Williams. 1993. A classification of living and fossil dinoflagellates. Micropaleontology Special Publication 7, Sheridan Press, Hanover, Pennsylvania, USA.</ref> Foron descritas arredor de 1.555 especies de dinoflaxelados mariños de vida libre.<ref name="GÓMEZ, F 2005">GÓMEZ, F. 2005. A list of free-living dinoflagellate species in the world’s oceans. Acta Botanica Croatica, 64 (1): 129-212.</ref> Outra estimación máis ampla suxire a existencia de preto de 2.000 especies, das cales máis de 1.700 son mariñas e unhas 220 de augas doces.<ref>Taylor, F. J. R., M. Hoppenrath, and J. F. Saldarriaga. 2008. Dinoflagellate diversity and distribution. Biodiv. Cons. 17:407-418.</ref> Nas floracións de algas ([[marea vermella|mareas vermellas]]) os dinoflaxelados poden orixinar unha coloración visible das augas, o que explica a denominación marea vermella. Escribíronse moitos resumos (''revisións'') da información coñecida sobre os dinoflaxelados.<ref name="Fens1993"/><ref>Spector, D. L., ed. 1984. Dinoflagellates. New York, Academic Press.</ref><ref>Taylor, F.J.R. (ed.), 1987: The Biology of Dinoflagellates. Botanical Monographs, Volume 21 . Oxford: Blackwell Scientific Publications, 785 pp.</ref><ref>Edwards, L.E., 1993: Chapter 7: Dinoflagellates. In: Lipps, J.H. (ed.), Fossil Prokaryotes and Protists. Boston: Blackwell Scientific Publications, 105-129.</ref> == Historia == En 1753, os primeiros dinoflaxelados modernos foron descritos por Henry Baker como "Animálculos que causan os escintileos de luz no mar",<ref>Baker, M., 1753. Employment for the microscope. Dodsley, London, 403 pp.</ref> e deulles o seu nome [[Otto Friedrich Müller]] en 1773.<ref>Müller, O.F. 1773. Vermium terrestrium et fluviatilium, seu Animalium Infusoriorum, Helmithicorum et Testaceorum, non marinorum, succincta historia, vol. 1. Pars prima. p. 34, 135. Faber, Havniae, et Lipsiae 1773.</ref> O termo deriva de δῖνος (''dinos''), que significa "xiro, rotación" en grego (non confundir con ''dinein'', "terrible", como no termo dinosauro), e de ''flagellum'', que significa "látego" en latín. Na década de 1830, o microscopista alemán C.G. Ehrenberg examinando moitas mostras de auga e [[plancto]], propuxo varios xéneros de dinoflaxelados que aínda se usan hoxe, como ''[[Peridinium]], Prorocentrum'' e ''Dinophysis''. Estes dinoflaxelados foron situados por [[Otto Bütschli]] en 1885 na orde de [[flaxelado]]s Dinoflagellida.<ref>Bütschli O. (1885) 3. Unterabtheilung (Ordnung) Dinoflagellata. – In: Dr. H.G. Bronn’s Klassen und Ordnungen des Thier-Reichs, wissenschaftlich dargestellt in Wort und Bild. Erster Band Protozoa. – C.F. Winter’sche Verlagshandlung, Leipzig und Heidelberg. Pp. 906-1029; Pl.</ref> Os botánicos tratáronos como unha división das algas, que denominaron '''Pyrrhophyta''' ("algas de lume" en grego) debido ás formas [[bioluminescencia|bioluminescentes]] do grupo, ou '''Dinophyta'''. En diversos momentos, as clasificacións incluíron entre eles ás [[criptomónada]]s, [[ebriída]]s, e [[ellobiópsida]]s, pero só as últimas se consideran hoxe emparentadas con eles. Os dinoflaxelados teñen a capacidade de transformarse de formas non formadoras de [[quiste (microbioloxía)|quistes]] a formadoras, o cal fai que tracexar a súa historia evolutiva sexa moi difícil. == Clasificación == Os dinoflaxelados son protistas que foron clasificados usando tanto o [[Código Internacional de Nomenclatura Botánica]] (ICBN) coma o [[Código Internacional de Nomenclatura Zoolóxica]] (ICZN), xa que aproximadamente a metade das especies de dinoflaxelados vivos son [[autótrofo|autótrofas]] e posúen [[cloroplasto]]s e a outra metade son [[heterótrofo|heterótrofas]] non fotosintéticas. Actualmente é amplamente aceptado que se debería utilizar o [[ICBN]] para a súa clasificación. A maioría, pero non todos, dos dinoflaxelados teñen un dinocarion, descrito na sección do "ciclo de vida" de máis abaixo. Os dinoflaxelados con dinocarion clasifícanse como [[Dinokaryota]], e os dinoflaxelados sen dinocarion clasifícanse como [[Syndiniales]]. Aínda que se clasifican como [[Célula eucariótica|eucariotas]], os núcleos dos dinoflaxelados non son os núcleos eucarióticos característicos, xa que carecen de [[histona]]s, [[nucleosoma]]s e manteñen os cromosomas permanentemente condensados durante a [[mitose]]. De feito, Dodge (1966) <ref>Dodge (1966). Cited but unreferenced in Steidinger, K.A. and Jangen, K. (1996). Dinoflagellates, p.387-584. In: Tomas, C.R. (1997). Identifying Marine Diatoms and Dinoflagellates. Academic Press.</ref> denominou o núcleo dinoflaxelado como "mesocariótico", debido a que presenta características intermedias entre as áreas de ADN enroladas das [[bacteria]]s ([[procariota]]s) e o núcleo ben definido eucariótico. Porén, este grupo contén [[orgánulo]]s tipicamente eucarióticos, como o [[aparato de Golgi]], [[mitocondria]]s e [[cloroplasto]]s.<ref>Steidinger, K.A. and Tangen, K. (1996). Dinoflagellates, p.387-584. In: Tomas, C.R. (1997). Identifying Marine Diatoms and Dinoflagellates. Academic Press.</ref> Jakob Schiller (1931–1937) fixo a descrición de todas as especies mariñas e de auga doce coñecidas no seu tempo.<ref>SCHILLER, J., 1931–1937: Dinoflagellatae (Peridinineae) in monographischer Behandlung. In: RABENHORST, L. (ed.), Kryptogamen-Flora von Deutschland, Österreichs und der Schweiz. Akad. Verlag., Leipzig. Vol. 10 (3): Teil 1 (1–3) (1931–1933): Teil 2 (1–4)(1935–1937).</ref> Posteriormente, Alain Sournia (1973, 1978, 1982, 1990, 1993) listou as novas entradas taxonómicas publicadas despois de Schiller (despois de 1937) <ref>Sournia, A., 1973: Catalogue des espèces et taxons infraspécifiques de dinoflagellés marins actuels publiés depuis la révision de J. Schiller. I. Dinoflagellés libres. Beih. Nova Hedwigia 48, 1–92.</ref><ref>Sournia, A., 1978: Catalogue des espèces et taxons infraspécifiques de dinoflagellésmarins actuels publiés depuis la révision de J. Schiller. III (Complément). Rev. Algol.,n.s. 13, 3–40 +erratum 13, 186.</ref><ref>Sournia, A., 1982: Catalogue des espèces et taxons infraspécifiques de dinoflagellésmarins actuels publiés depuis la révision de J. Schiller. IV. (Complément). Arch. Protist.126, 151–168.</ref><ref>Sournia, A., 1990: Catalogue des espèces et taxons infraspécifiques de dinoflagellésmarins actuels publiés depuis la révision de J. Schiller. V. (Complément). Acta Protozool.29, 321–346.</ref> .<ref>Sournia, A., 1993: Catalogue des espèces et taxons infraspécifiques de dinoflagellésmarins actuels publiés depuis la révision de J. Schiller. VI. (Complément). Cryptog.Algol. 14, 133–144.</ref> Sournia (1986) fixo as descricións e ilustracións dos xéneros mariños de dinoflaxelados, pero excluíndo información a nivel de especie.<ref>SOURNIA, A., 1986: Atlas du Phytoplancton Marin. Vol. I: Introduction, Cyanophycées,Dictyochophycées, Dinophycées et Raphidophycées. Editions du CNRS, Paris.</ref> Os últimos índices foron elaborados por Gómez.<ref name="GÓMEZ, F 2005"/> == Identificación == Hai monografías para a identificación de gran número de especies propias do golfo de México,<ref>Steidinger, K. A., and J. Williams. 1970. Memoirs of the Hourglass Cruises. Vol. II, Marine Res. Lab., Florida.</ref> océano Índico,<ref>Taylor, F. J. R. 1976. Dinoflagellates from the International Indian Ocean Expedition. Biblioteca Botanica 132:1-234, pls. 1-46.</ref> as Illas Británicas,<ref>Dodge, J. D. 1982. Marine Dinoflagellates of the British Isles. Her Majesty’s Stationary Office, London.</ref> o Mediterráneo <ref>Gómez, F. 2003. Checklist of Mediterranean free-living dinoflagellates. Bot. Mar. 46:215-242.</ref> e o mar do Norte.<ref>Hoppenrath, M.; Elbrächter, M.; Drebes, G. (2009). Marine phytoplankton: selected microphytoplankton species from the North Sea around Helgoland and Sylt. E. Schweizerbart'sche Verlagsbuchhandlung (Nägele und Obermiller): Stuttgart. ISBN 978-3-510-61392-2. 264 pp.</ref> A principal fonte de identificación dos dinoflaxelados de auga doce é a ''Süsswasser Flora''.<ref>POPOVSKÝ J. & PFIESTER L.A. 1990. Dinophyceae (Dinoflagellida). In: Süßwasserflora von Mitteleuropa. Begründet von A. Pascher. Band 6 (Ed. by H. Ettl,J. Gerloff,H. Heynig. & D. Mollenhauer). Gustav Fischer Verlag, Jena, 272 pp.</ref> == Morfoloxía == [[Ficheiro:dinoflagellata theca cingulum sulcus.svg|miniatura|esquerda|200px|Estrutura dun dinoflaxelado: 1-Placa da teca, 2-Cíngulo co flaxelo transversal, 3-sulco co flaxelo lonxitudinal.]] [[Ficheiro:Dinoflagellata.svg|miniatura|esquerda|200px|Representación esquemática de tres especies de dinoflaxelados.]] Os dinoflaxelados son organismos unicelulares con dous [[flaxelo]]s distintos que saen da súa parte central ('''flaxelación dinoconta'''). Teñen un flaxelo transversal similar a unha fita ondulada que bate cara á parte esquerda da célula, e outro con características máis normais lonxitudinal, que bate na parte posterior.<ref>{{Cita publicación periódica |author=Taylor FJR |title=Non-helical transverse flagella in dinoflagellates |journal=Phycologia |volume=14 |pages=45–7 |date=March 1975 |doi=10.2216/i0031-8884-14-1-45.1 |url=http://www.phycologia.org/doi/abs/10.2216/i0031-8884-14-1-45.1 |data-acceso=05 de decembro de 2014 |data-arquivo=13 de abril de 2020 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200413075018/https://www.tandfonline.com/action/showAxaArticles?journalCode=uphy20& |url-morta=yes }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |author=Leblond PH, Taylor FJ |title=The propulsive mechanism of the dinoflagellate transverse flagellum reconsidered |journal=BioSystems |volume=8 |issue=1 |pages=33–9 |date=April 1976 |pmid=986199 |doi=10.1016/0303-2647(76)90005-8|last2=Taylor}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |author=Gaines G, Taylor FJR |title=Form and function of the dinoflagellate transverse flagellum |journal=J. Protozool. |volume=32 |issue=2 |pages=290–6 |date=May 1985 |doi=10.1111/j.1550-7408.1985.tb03053.x |url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1550-7408.1985.tb03053.x/abstract|last2=Taylor}}</ref> No flaxelo transversal con forma de fita só o bordo externo da fita ondula desde a base ao extremo, debido á acción do [[axonema]] que o percorre. O seu bordo axonemal ten pelos simples que poden variar en lonxitude. O flaxelo lonxitudinal é bastante convencional e ten poucos ou ningúns pelos, e bate con só un ou dous períodos na súa onda. Os flaxelos están xeralmente situados en sucos que hai na superficie celular, aínda que nas especies con '''flaxelación desmoconta''' (como ''Porocentrum''), estes non están asociados a sucos. Estes dous sucos reciben os nomes de sulco (''sulcus''), para o flaxelo lonxitudinal, e cíngulo (''cingulum''), para o flaxelo transversal. O flaxelo transversal é o que proporciona a maior parte da forza propulsora da célula, e a miúdo dálle á célula un característico movemento xiratorio, do cal este grupo recibe o seu nome (''dinos'', xirar). O flaxelo lonxitudinal actúa principalmente como un temón, pero tamén proporciona unha pequena cantidade de forza propulsora. Os dinoflaxelados presentan unha complexa cuberta celular chamada [[anfiesma]], composta de [[vesícula]]s aplanadas chamadas alvéolos. Nos dinoflaxelados con armadura, esta cuberta sostén placas de [[celulosa]] superpostas que crean unha especie de armadura chamada teca, que os diferencia dos dinoflaxelados espidos. A teca pode ter varias formas e disposicións, dependendo das especies e ás veces do estado no que se encontre o dinoflaxelado. Convencionalmente, tense usado o termo [[tabulación]] para referirse a estas diferentes disposicións das placas tecais. Existen seis tipos de tabulacións: ximnodinoide, suessoide, goniaulacoide-peridinioide, nanoceratopsioide, dinofisioide e prorocentroide. A formación das placas da teca foi examinada en detalle por medio de estudos ultraestruturais.<ref>Netzel, H., and G. Dürr. 1984. Dinoflagellate cell cortex. In Spector, D. L., ed. Dinoflagellates. Chapt. 3. New York: Academic Press.</ref> A teca dos dinoflaxelados pode afundirse rapidamente ata o leito do mar en forma da chamada [[neve mariña]].<ref>Alldredge et al., 1998 A.L. Alldredge, U. Passow, S.H.D. Haddock The characteristics and transparent exopolymer particle (TEP) content of marine snow formed from thecate dinoflagellates J. Plankton Res., 20 (1998), pp. 393–406.</ref> Tamén se encontran [[extrusoma]]s fibrosos de moitas formas. Xunto con outros detalles xenéticos e estruturais, esta organización indica unha estreita relación entre os dinoflaxelados, os [[Apicomplexa]], e os [[ciliado]]s, agrupados no supergrupo [[alveolado]]s.<ref>CAVALIER-SMITH, T. 1991. Cell diversification in heterotrophic flagellates. In D. J. Patterson and J. Larsen [eds.], The biology of free-living heterotrophic flagellates, 113–131. Clarendon Press, Oxford, UK.</ref> Os [[cloroplasto]]s da maioría dos dinoflaxelados fotosintéticos están envoltos por tres membranas, o que suxire que probablemente se orixinaron a partir de algas inxeridas. A maioría das especies fotosintéticas conteñen [[clorofila]]s [[clorofila a|''a'']] e [[clorofila c|''c2'']], o [[carotenoide]] [[beta-caroteno]], e un grupo de [[xantofila]]s que parece ser exclusivo dos dinoflaxelados, tipicamente [[peridinina]], dinoxanthina, e diadinoxantina. Estes [[pigmento biolóxico|pigmentos]] danlle a moitos dinoflaxelados a súa distintiva cor castaña dourada. Porén, algún dinoflaxelados adquiriron outros pigmentos por medio de [[endosimbiose]], como a [[fucoxantina]] <ref>Hackett, J. D. et al. 2004. “Dinoflagellates: a remarkable evolutionary experiment.” American Journal of Botany 91: 1523-1534.</ref>. Isto suxire que os seus cloroplastos foron incorporados en varios eventos endosimbióticos que implicaron a formas xa pigmentadas ou que secundariamente perderan a cor. A descuberta de [[plasto]]s nos [[Apicomplexa]] fixo que algúns suxerisen que os herdaron dun antepasado común aos dous grupos, pero ningunha das liñas basais os ten. A célula dos dinoflaxelados consta dos orgánulos máis comúns como o [[retículo endoplasmático]] rugoso e liso, [[aparato de Golgi]], [[mitocondria]]s, lípidos e [[gránulo (bioloxía)|gránulos]] de [[amidón]] e [[vacúolo]]s alimenticios. Algúns teñen un orgánulo sensible á luz, o punto ocular ou estigma, ou un gran [[núcleo celular|núcleo]] que contén un prominente [[nucléolo]]. O dinoflaxelado ''Erythropsidium'' ten o ollo máis pequeno coñecido.<ref name="Schwab">{{Cita publicación periódica | last=Schwab | first=IR | title=You are what you eat | journal=British Journal of Ophthalmology | volume=88 | issue=9 | pages=1113 | publisher=BMJ Group | year=2004 | pmid=15352316 | doi=10.1136/bjo.2004.049510 | pmc=1772300}}</ref> Algunhas especies teñen un esqueleto interno que consiste en dous elementos silíceos con forma estrelada con función descoñecida, e poden atoparse tamén como [[microfósil]]es. Tappan<ref>Tappan, H. 1980. The Paleobiology of Plant Protists. Freeman and Company, San Francisco, 1028 pp.</ref> fixo un amplo estudo dos dinoflaxelados con esqueletos internos, que inclúe a primeira descrición detallada dos [[pentáster]]es en ''Actiniscus pentasterias'', baseada en observacións con [[microscopio electrónico de varrido]]. == Endosimbiontes == A maioría das [[zooxantela]]s son dinoflaxelados. A asociación entre dinoflaxelados e os [[Coral (animal)|corais]] de arrecife é moi coñecida, pero os endosimbiontes dinofaxelados viven nun gran número doutros invertebrados e protistas, por exemplo moitas [[actiniarios|anemones]], [[augamar]]es, [[nudibranquio]]s, e a ameixa xigante ''[[Tridacna]]'', e en varias especies de [[radiolarios]] e [[foraminífero]]s.<ref>Trench, R. K. 1997. Diversity of symbiotic dinoflagellates and the evolution of microalgal-invertebrate symbioses. In Lessios, H. A., and I. G. MacIntyre eds. Proceedings of the eighth international coral reef symposium 2:1275-1286. Smithsonian Tropical Research Institute, Balboa, Panama.</ref> Moitos dos dinoflaxelados existentes son [[parasito]]s (aquí definidos como organismos que comen a súa presa desde o interior, é dicir, [[endoparasito]]s, ou que permanecen unidos ás súas presas durante longos períodos de tempo, é dicir, [[ectoparasito]]s). Poden parasitar hóspedes animais ou protistas. ''Protoodinium'', ''Crepidoodinium'', ''Piscinoodinium'' (ou ''Oodinium'') e ''Blastodinium'' reteñen os seus [[plasto]]s mentres se alimentan nos seus hóspedes peixes ou zooplanctónicos. Na maioría dos dinoflaxelados parasitos o estadio infectivo parécese a unha célula móbil típica de dinoflaxelado. == Modo de alimentación == Entre os dinoflaxelados hai especies autótrofas, fagótrofas, simbiontes e parasitas; a metade das especies son fotosintéticas e a outra metade non. Porén, as especies completamente autótrofas son moi raras.<ref>Schnepf, E., and M. Elbrächter. 1992. Nutritional strategies in dinoflagellates: a review with emphasis on cell biological aspects. Eur. J. Protistol. 28:3-24.</ref> Algúns [[taxon]]s teñen máis dunha estratexia nutricional ([[mixótrofo|mixotróficas]]); por exemplo, as especies do xénero ''Protoperidinium'' poden ser tanto parasitas coma fotosintéticas.<ref name="Fens1993"/> As inclusións alimenticias atopadas nos dinoflaxelados conteñen bacterias, cianobacterias, diatomeas, ciliados e outros dinoflaxelados.<ref>Kofoid, C. A. and O. Swezy: The free-living unarmoured dinoflagellata. Mere. Univ. Calif. 5, 1-538</ref><ref name="ReferenceA">Barker, H. A.: The culture and physiology of the marine dinoflagellates. Arch. Mikrobiol. 6, 157-181.</ref><ref>Biecheler, B.: Recherches sur les Peridiniens, Bull. biol. Fr. Belg. 36 (Suppl.), 1-149</ref><ref name="ReferenceB">Bursa, A_ S.: The annual oceanographic cycle at Igloolik in the Canadian Arctic. II. The phytoplankton. J. Fish. Res. Bd Can. 18, 563-615</ref><ref>Norris, D. R.: Possible phagotrophic feeding in Ceratium lunula Schimper. Limnol. Oceanogr. 14, 448-449</ref><ref name="ReferenceC">Dodge, J. D. and R. M. Crawford: The morphology and fine structure of Ceratium hirundinella (Dinophyceae). J. Phycol. 6, 137-149</ref><ref>Elbrachter, M.: On the taxonomy of unarmored dinophytes (Dinophyta) from the Northwest African upwelling region. "Meteor" ForschErgebn. (Ser. D) 30, 1-22</ref> Os mecanismos de captura e inxestión nos dinoflaxelados son bastante diversos. Varios dinoflaxelados, tanto tecados (por exemplo, ''[[Ceratium]] hirundinella'',;<ref name="ReferenceC"/> ''[[Peridinium]] globulus'',<ref name="ReferenceB"/>) coma non tecados (como ''[[Oxyrrhis marina]]'',;<ref name="ReferenceA"/> ''[[Gymnodinium]]'' sp.,;<ref>Frey, L. C. and E. F. Stoermer: Dinoflagellate phagotrophy in the upper Great Lakes. Trans. Am. microsc. Soc. 99, 439-444.</ref> e ''Kofoidinium'' spp.,<ref>Cachon, P. J. et M. Cachon: Le systeme stomatopharyngien de Kofoidinium Pavillard. Comparisons avec celui divers Peridiniens fibres et parasites. Protistologica 10, 217-222</ref>), atraen as presas á rexión sulcal da célula (por medio da creación de correntes de auga polo movemento flaxelar ou pola extensión de [[pseudópodo]]s) e inxiren a presa a través do suco. ''Protoperidinium conicum'' saca un gran veo de alimentación para capturar presas, que son despois dixeridas extracelularmente.<ref>Gaines, G. and F. J. R. Taylor: Extracellular digestion in marine dinoflagellates. J. Plankton Res. 6, 1057-1061</ref> ''Katodinium (Gymnodinium) fungiforme'', que se encontra comunmente como un contaminante en cultivos de algas ou ciliados, aliméntase uníndose á súa presa e inxerindo o citoplasma das presas por medio dun pedúnculo extensible.<ref>Spero, H. J.: Phagotrophy in Gymnodinium fungiforme (Pyrrophyta): the peduncle as an organelle of ingestion. L Phycol. 18, 356-360</ref> Os mecanismos de alimentación dos dinoflaxelados oceánicos non se coñecen, pero observáronse extensións de pseudópodos en ''Podolampas bipes''.<ref>Schutt, F.: Die Peridineen der Plankton-Expedition. 2. Teil, Studien iiber die Zellen der Peridineen, Ergebn. Atlant. Ozean Planktonexped. Humboldt-StiR. 4, 1-170.</ref> == Ciclo de vida == [[Ficheiro:Dinoflagellata Life Cycle.svg|miniatura|dereita|300px|Ciclo de vida dun dinoflaxelado: 1-Fisión binaria, 2-Reprodución sexual, 3-Planocigoto, 4-Hipnocigoto, 5-Planomeiocito.]] A maioría dos dinoflaxelados teñen unha forma peculiar do [[núcleo celular]], chamada '''dinocarion''', no cal os [[cromosoma]]s están unidos á membrana nuclear. Os cromosomas carecen de [[histona]]s e permanecen condensados a través de toda a [[interfase]] en vez de só durante a [[mitose]], que é pechada (dentro da [[envoltura nuclear]]) e implica un único [[fuso acromático]] externo <ref>Spector, D. L. 1984. Dinoflagellate nuclei. In D. L. Spector [ed.], Dinoflagellates, 107–147. Academic Press, Inc., Orlando, Florida, USA.</ref>. Este tipo de núcleo era antes considerado unha forma intermedia entre a rexión [[nucleoide]] dos [[procariota]]s e o núcleo verdadeiro dos [[Célula eucariótica|eucariotas]], polo que foi denominado mesocariótico, pero agora considérase que ten características avanzadas en vez de primitivas. Na maioría dos dinoflaxelados, o núcleo é [[dinocariótico]] en todo o seu ciclo de vida. Son especies xeralmente [[haploide]]s, e reprodúcense principalmente a través de [[fisión binaria]], pero tamén se realiza a [[reprodución sexual]].<ref>Rapport, Josh. [http://www.mbari.org/staff/conn/botany/dinos/repro.htm "Dinoflagellate reproduction."] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120510153323/http://www.mbari.org/staff/conn/botany/dinos/repro.htm |date=10 de maio de 2012 }} DinoflagellateHabitat, Ecology, and Behavior (05 Jan. 2005). URL accessed on 5 February 2006.</ref> Esta ten lugar por fusión de dous individuos para formar iun [[cigoto]], que pode conservar a mobilidade á maneira típica dos dinoflaxelados ou pode orixinar un estado de repouso, o chamado [[quiste de dinoflaxelado]] ou [[dinoquiste]], que posteriormente sofre a [[meiose]] para producir novas células haploides. Cando as condicións son desfavorables, normalmente cando os nutrientes se van esgotando ou non hai luz dabondo, algunhas especies de dinoflaxelados alteran os seus ciclos de vida substancialmente. Dúas células vexetativas fusiónanse formando un planocigoto (móbil). Despois pásase a un estadio que non é moi diferente a unha hibernación chamado hipnocigoto, no que o organismo acumula un exceso de graxas e aceites (reserva enerxética). Ao mesmo tempo, o seu corpo alóngase e a cuberta faise máis dura. Ás veces mesmo se lle forman espículas na superficie. Cando a climatoloxía o permite, estes dinoflaxeldos rompen as súas cubertas e pasan a un estadio temporal chamado planomeiocito, no que reforman rapidamente a súa teca e tornan a ser dinoflaxelados como os do principio do proceso. == Mareas vermellas == {{Artigo principal|Marea vermella}} Os dinoflaxelados ás veces poden orixinar floracións explosivas de algas en concentracións de máis dun millón de células por mililitro. Algunhas especies producen [[neurotoxicidade|neurotoxinas]], que en tales cantidades matan o peixe e acumúlanse en animais que se alimentan por filtración como moitos [[bivalvo]]s ([[mexillón]] por exemplo), polo que a toxina pode pasar á xente que os coma. Este fenómeno denomínase [[marea vermella]] debido á cor que adquiren as augas onde se produce esta proliferación de dinoflaxelados. Algúns dinoflaxelados non [[pigmento|pigmentados]] poden tamén orixinar floracións tóxicas, como ''[[Pfiesteria]]''. Algunhas floracións de dinoflaxelados non son perigosas. Algúns escintileos de luz visibles na auga do océano pola noite proceden de floracións de dinoflaxelados [[bioluminescencia|bioluminescentes]], que emiten curtas emisións de luz condo son perturbados. As mareas vermellas mencionadas prodúcense xeralmente cando os dinoflaxelados poden reproducirse de forma rápida e intensa ao abundaren os nutrientes na auga.<ref>{{cita libro |autor = Faust, M.A.; Gulledge, R.A. |título = Identifying Harmful Marine Dinoflagellates |editor = Department of Systematic Biology, Botany, National Museum of Natural History |lugar = Washington, DC |ano = 2002 |páxinas = 144 p |serie = Contributions from the United States National Herbarium '''42''' |url = http://www.nmnh.si.edu/botany/projects/dinoflag/ |accessdate = 2007-05-18 |urlarquivo = https://web.archive.org/web/20070430225920/http://www.nmnh.si.edu/botany/projects/dinoflag/ |dataarquivo = 30 de abril de 2007 |urlmorta = yes }}</ref> Un portador específico das toxinas dos dinoflaxelados son os bivalvos, o consumo dos cales pode producir enfermidades letais ou menos graves. Unha das toxinas é a [[saxitoxina]], un poderoso paralizador. A concentración de nutrientes (nitratos, fosfatos) nas augas por causa da súa dinánica e bioloxía natural orixina estas proliferacións e as verteduras humanas de fosfatos nas augas (que chegan polos ríos procedentes do uso agrícola ou de augas residuais) favorecen estas mareas vermellas.<ref>G.M. Hallegraeff. [https://www.researchgate.net/profile/Gustaaf_Hallegraeff/publication/243776284_A_Review_of_Harmful_Algal_Blooms_and_Their_Apparent_Global_Increase/links/53ea8f2c0cf2dc24b3cddfb0.pdf A review of harmful algal blooms and their apparent global increase]. Phycologia (1993) Volume 32 (2), 79-99. Páxina 89.</ref><ref>Giuseppe Colombo. [https://books.google.es/books?id=vY650GD-OLkC&pg=PA52&lpg=PA52&dq=phosphate+dinoflagellates+algal+blooms&source=bl&ots=T0Q5gudPnh&sig=BCqvCfCOQd6gyIIVrqfxaPBJ2Uw&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwjn8ejOweTMAhWFvxQKHeKJB2MQ6AEIdTAJ#v=onepage&q=phosphate%20dinoflagellates%20algal%20blooms&f=false Marine Eutrophication and Population Dynamics.] 25th European Marine Biology Symposium. Google books. Páxina 53.</ref> A ecoloxía das floracións de algas tóxicas foi moi estudada.<ref>Granéli, E., and J. T. Turner. eds. 2006. Ecology of harmful algae. Ecological Studies, Vol. 189. Berlin Heidelberg, Springer Verlag.</ref> == Produción de lípidos e esterois == Os dinoflaxelados producen lípidos e [[esterol|esterois]] característicos <ref>WITHERS, N. 1987. Dinoflagellate sterols. In F. J. R. Taylor [ed.], The biology of dinoflagellates, 316–359. Blackwell, Oxford, UK.</ref>. Un destes esterois é típico dos dinoflaxelatos e denomínase [[dinosterol]]. == Bioluminescencia == [[Ficheiro:Noctiluca scintillans.jpg|miniatura|dereita|Bioluminescencia de ''[[Noctiluca scintillans]]''.]] Pola noite, ás veces a auga pode ter unha aparencia escintilante debido á [[bioluminescencia]] dos dinoflaxelados.<ref>{{cita libro|autor=Castro, Peter; Huber, michael E.|título=Marine Biology|ano=2010|editor=McGraw Hill|lugar=New York|páxinas=95|edición=8}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|last=Hastings|first=J. Woodland|title=Chemistries and colors of bioluminescent reactions: a review|url=https://archive.org/details/sim_gene_1996_172_1/page/n16|journal=Gene|year=1996|volume=172|issue=1|pages=5–11}}</ref> Polo menos 18 xéneros de dinoflaxelados son bioluminescentes, e a maioría deles (como [https://web.archive.org/web/20150214014827/http://www.mbari.org/staff/conn/botany/dinos/alimon/biolumin.htm ''Gonyaulax'']) emiten unha [[lonxitude de onda]] verde-azulada. Por tanto, cando son estimulados mecanicamente polo paso dun barco, a natación ou as ondas do mar, pode verse por exemplo un escintileo azul que emana da superficie do mar.<ref name="haddock">{{Cita publicación periódica|last=Haddock|first=Steven H.D.|autor2=Moline,M.A., Case, J.F|title=Bioluminescence of the sea|journal=Annual Review of Marine Science|date=1|year=2009|volume=2|pages=443–493|doi=10.1146/annurev-marine-120308-081028}}</ref> A reacción [[luciferina]]-[[luciferase]] responsable desta bioluminescencia é sensible ao [[pH]].<ref name="haddock"/> Cando cae o pH (maior acidez), o encima [[luciferase]] cambia a súa forma, permitindo que a molécula bioluminescente [[luciferina]] se una.<ref name="haddock"/> Os dinoflaxelados poden utilizar a bioluminescencia como un mecanismo de defensa. Poden asustar aos seus depredadores cos seus escintileos de luz ou poden protexerse dos seus predadores potenciais indirectamente por un efecto de "alarma antirroubo".<ref name="haddock"/> Os dinoflaxelados poden usar a súa bioluminescencia para atraer a atención sobre o seu depredador, que pode así ser vulnerable a outros depredadores de cadeas tróficas máis altas.<ref name="haddock"/> As baías onde abundan os dinoflaxelados bioluminescentes están entre os [[ecosistema]]s máis fráxiles e raros.<ref>[http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=bright-microbes Bright Microbes; Scientists uncover new clues to bioluminescence] April 24, 2012</ref> == Rexistro fósil == Os dinoflaxelados representados por dinoquistes fósiles, teñen un rexistro fósil que se remonta ao [[Triásico]] medio,<ref>MacRae, R.A., Fensome, R.A. and Williams, G.L., 1996. Fossil dinoflagellate diversity, originations, and extinctions and their significance. Can. J. Bot. 74, 1687-1694.</ref> pero os marcadores bioquímicos atopados suxiren a súa presenza xa a comezos do [[Cámbrico]].<ref>Moldowan, J.M. and Talyzina, N.M., Biogeochemical evidence for dinoflagellate ancestors in the Early Cambrian. Science 281, 1168-1170.</ref> == Xenómica == Unha das características máis sorprendentes dos dinoflaxelados é a gran cantidade de [[ácido desoxirribonucleico|ADN]] celular que conteñen. A maioría das algas eucariotas conteñen como media arredor de 0,54 pg de ADN/célula, pero os dinoflaxelados estímase que conteñen de 3 a 250 pg/célula <ref>Spector, D. L. 1984. Dinoflagellate nuclei. In D. L. Spector [ed.], Dinoflagellates, 107–147. Academic Press, Inc., Orlando, Florida, USA.</ref>, o que corresponde aproximadamente a 3.000–215.000 [[par de bases|Mb]] (en comparación, o [[xenoma]] haploide humano ten 3.180 Mb e o do trigo hexaploide é de 16.000 Mb). Aínda que se suxeriu que a [[poliploidía]] ou a [[cromosoma politénico|politenia]] podería explicar este gran contido de ADN <ref>BEAM, J., AND M. HIMES. 1984. Dinoflagellate genetics. In D. L. Spector [ed.], Dinoflagellates, 263–298. Academic Press, Inc., Orlando, Florida, USA.</ref>, os estudos realizados de cinética de reasociación do ADN non apoian esta hipótese. Ademais do seu desproporcionadamente grande xenoma, os núcleos dos dinoflaxelados son únicos na súa morfoloxía, regulación e composición. Os dinoflaxelados comparten unha organización moi rara do xenoma mitocondrial cos [[Apicomplexa]].<ref name=Jackson2011>Jackson CJ, Gornik SG, Waller RF (2011) The mitochondrial genome and transcriptome of the basal dinoflagellate ''Hematodinium'' sp.: character evolution within the highly derived mitochondrial genomes of dinoflagellates. Genome Biol Evol</ref> Ambos os grupos teñen xenomas mitocondriais moi reducidos (~6 kb nos Apicomplexa). Os xenes nos xenomas dos dinoflaxelados sufriron varias reorganizacións, como unha masiva amplificación do xenoma e recombinación, o cal resulta na formación de múltiples copias de cada xene e a unión de fragmentos xénicos en múltiples combinacións. Ten lugar a perda dos [[codón de terminación|codóns de stop]] estándar, [[trans-splicing]] dos [[ARNm]] para o ARNm de cox3 e unha extensa recodificación por modificación (''editing'') do ARN da maioría dos xenes. As razóns de todas estas transformacións descoñécense. == Exemplos == * ''[[Noctiluca scintillans|Noctiluca]]'' * ''[[Ceratium]]'' * ''[[Gonyaulax]]'' * ''[[Gymnodinium]]'' * ''[[Symbiodinium]]'' ([[zooxantela]], un [[endosimbiose|endosimbionte]] do [[Coral (animal)|coral]]) == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Marea vermella]] * [[Toxina paralizante dos moluscos]] === Ligazóns externas === * [http://www.issha.org/ International Society for the Study of Harmful Algae] * [http://www.obs-vlfr.fr/LOV/aquaparadox/html/ClassicMonographs.php Classic dinoflagellate monographs] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120716151928/http://www.obs-vlfr.fr/LOV/aquaparadox/html/ClassicMonographs.php |date=16 de xullo de 2012 }} * [http://www.sci.hokudai.ac.jp/~horig/Dinohome/Eng-Doccumentation/Dinophyceae.html Japanese dinoflagellate site] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130512031129/http://www.sci.hokudai.ac.jp/~horig/Dinohome/Eng-Doccumentation/Dinophyceae.html |date=12 de maio de 2013 }} * [https://web.archive.org/web/20080720134153/http://www.tafi.org.au/zooplankton/imagekey/dinophyta/index.html Noctiluca scintillans - Guide to the Marine Zooplankton of south eastern Australia], [https://web.archive.org/web/20080930064242/http://www.tafi.org.au/ Tasmanian Aquaculture & Fisheries Institute] * [http://tolweb.org/Dinoflagellates/2445 Tree of Life Dinoflagellates] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121013131322/http://tolweb.org/Dinoflagellates/2445 |date=13 de outubro de 2012 }} * [http://www.dinophyta.org/ Centre of Excellence for Dinophyte Taxonomy CEDiT] * [http://tolweb.org/Dinoflagellates/2445 Dinoflagellates] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121013131322/http://tolweb.org/Dinoflagellates/2445 |date=13 de outubro de 2012 }} * [http://opinionator.blogs.nytimes.com/2010/01/05/a-tale-of-two-flagella/ "A Tale of Two Flagella"] by [[Olivia Judson]], New York Times, 1/5/2010 {{Control de autoridades}} [[Categoría:Eucariotas]] [[Categoría:Protistas]] [[Categoría:Alveolados]] [[Categoría:Dinoflaxelados]] [[Categoría:Bioluminescencia]] mr6puduvlbxacui8exjifnplha9r4g9 0 215320 7109031 6673105 2025-06-27T23:01:05Z O Breixo 127505 7109031 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Northrop Grumman B-2 Spirit''' (tamén coñecido como '''Stealth Bomber''') é un bombardeiro estratéxico [[Estados Unidos de América|estadounidense]], que conta con certas características furtivas, deseñado para penetrar defensas antiaéreas densas; é capaz de lanzar tanto armas convencionais como nucleares. O bombardeiro ten capacidade para dous tripulantes e pode cargar 18 bombas guiadas por GPS JDAM de 230&nbsp;kg, ou 16 bombas nucleares B83 de 1.100&nbsp;kg. O B-2 é o único avión que pode levar armas ''[[standoff]]'' aire-terra en configuración furtiva. O seu desenvolvemento orixinal comezou co proxecto "Advanced Technology Bomber" (ATB) durante a administración [[Jimmy Carter|Carter]], e o seu rendemento foi un dos motivos da cancelación polo [[Rockwell B-1 Lancer|B-1 Lancer]]. O proxecto ATB continuou durante a administración [[Ronald Reagan|Reagan]], pero preocupacións polo atraso na súa introdución fixeron que tamén se rehabilitase o programa do B-1. O seu custo elevouse durante a fase de desenvolvemento. Deseñado e fabricado por de [[Northrop Grumman]] coa asistencia de [[Boeing]], o custo de cada exemplar era de 737 millóns de dólares (en [[1997]]). Os custos de adquisición de cada avión eleváronse a 929 millóns, o que incluía pezas de reposto, equipamento, reacondicionamento e soporte de software. O custo total do programa, contando desenvolvemento, enxeñería e probas, supuxo 2.100 millóns por unidade en 1997. Debido ao investimento e aos custos operativos elevados, o proxecto foi controvertido no Congreso e no Estado Maior Conxunto dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]]. A desaparición da [[guerra fría]] a finais dos anos 80 reduciu dramaticamente a necesidade do avión, que fora deseñado coa intención de penetrar o espazo aéreo soviético e atacar obxectivos de alto valor. Durante os últimos anos dos 80 e os primeiros do 90, o Congreso recortou os plans iniciais para mercar 132 bombardeiros a tan só 21. No ano [[2008]] un B-2 resultou destruído nun accidente pouco despois da súa engalaxe. Un total de 20 B-2 continúan en servizo na USAF. Aínda que orixinalmente foi deseñado principalmente como bombardeiro nuclear, o B-2 foi usado en combate por vez primeira con armamento convencional en [[Serbia]], durante a [[guerra de Kosovo]] en [[1999]], e continuou operando nas guerras de [[Guerra de Iraq|Iraq]] e [[Guerra de Afganistán|Afganistán]]. Os B-2 foron tamén usados durante a guerra civil en [[Libia]] do [[2011]]. == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.northropgrumman.com/Capabilities/B2SpiritBomber/Pages/default.aspx O Northrop Gruman B-2 Spirit no sitio web do fabricante.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171006074727/http://www.northropgrumman.com/capabilities/b2spiritbomber/pages/default.aspx |date=06 de outubro de 2017 }} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Northrop]] [[Categoría:Bombardeiros]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1989]] ota4md8t550k60kp86u5gux8v0is68w 0 215547 7108391 7089977 2025-06-27T14:57:54Z Autopistero20502020 127649 7108391 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Serra|outro=Horta (homónimos)|outro1=A Horta}} {{Lugar |nome = Serra da Horta |imaxe = |lenda = |parroquia = Agüeira |concello = Becerreá |ano = 2011 |poboación = 14 }} '''Serra da Horta''' é un lugar da parroquia de [[Agüeira, Becerreá|Agüeira]] no concello [[provincia de Lugo|lugués]] de [[Becerreá]] na [[comarca dos Ancares]]. Segundo o [[Instituto Galego de Estatística|IGE]]<ref>{{Cita web |url= http://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator/nomenclator.jsp |título= IGE - Nomenclátor de Galicia |editor= IGE |lingua= en [[Lingua galega|galego]] |data-acceso= 28 de abril de 2021 |data-arquivo= 30 de decembro de 2020 |url-arquivo= https://web.archive.org/web/20201230124345/https://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator%2Fnomenclator.jsp |url-morta= yes }}</ref>, en [[2011]] tiña 14 habitantes (7 homes e 7 mulleres). == Lugares e parroquias == === Lugares de Agüeira === {{Lp Agüeira}} === Parroquias de Becerreá === {{Becerreá}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Becerreá]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Lugares de Becerreá]] 58wptcc0e30pyvii8gu9iameug60ubj 0 217711 7108389 6664144 2025-06-27T14:57:09Z Vitoriaogando 75439 7108389 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:intein mech.png|miniatura|upright=1.25|alt=mecanismo do splicing de proteínas no que están implicadas as inteínas|O mecanismo do splicing de proteínas implica as inteínas. Neste esquema, a N-exteína móstrase en vermello, a inteína en negro, e a C-exteína en azul. X representa ou un átomo de oxíxeno ou de xofre.]] Unha '''inteína''' é un segmento dunha [[proteína]] que se pode escindir por si mesma da cadea proteica e volve a unir as porcións restantes (as '''exteínas''') por medio dun [[enlace peptídico]]. O concepto de inteína/exteína nas proteínas é en gran medida análogo ao concepto [[intrón]]/[[exón]] nos [[xene]]s, polo que as inteínas foron chamadas os "intróns das proteínas".<ref>{{Cita publicación periódica |author=Anraku Y, Mizutani R, Satow Y |title=Protein splicing: its discovery and structural insight into novel chemical mechanisms |journal=IUBMB Life |volume=57 |issue=8 |pages=563–74 |year=2005 |pmid=16118114 |doi=10.1080/15216540500215499}}</ref> O empalme ou [[splicing]] de proteínas mediado por inteínas ten lugar despois da [[tradución de proteínas|tradución da proteína]] nos [[ribosoma]]s a partir do seu [[ARNm]], polo que é un fenómeno [[modificación postraducional|postraducional]]. Esta [[proteína precursora]] inicial saída do ribosoma contén tres segmentos: unha '''N-exteína''' seguida da '''inteína''' e despois unha '''C-exteína''' (N e C fan referencia á proximidade da exteína aos extremos [[N-terminal|N]] e [[C-terminal|C-terminais]] da proteína). Despois de que ten lugar o splicing, o resultado tamén se chama exteína (proteína definitiva sen a inteína). As inteínas conteñen xeralmente dous dominios, un para o autosplicing, e outro que é un dominio [[endonuclease]] para a propagación. Os elementos para o autosplicing están nas porcións N- e C-exteínas, e a endonuclease está na inteína e intervén na propagación da inteína no xenoma. O dominio endonuclease non sempre está presente.<ref name=Inteins/> == Historia == A primeira inteína descubriuse en 1988 por medio da comparación de secuencias xénicas entre a [[ATPase vacuolar]] de ''[[Neurospora crassa]]''<ref>Bowman EJ, Tenney K, Bowman BJ Isolation of genes encoding the Neurospora vacuolar ATPase. Analysis of vma-1 encoding the 67-kDa subunit reveals homology to other ATPases. J Biol Chem. 1988 Oct 5;263(28):13994-4001.</ref> e de [[cenoria]] <ref>Zimniak L, Dittrich P, Gogarten JP, Kibak H, Taiz L.The cDNA sequence of the 69-kDa subunit of the carrot vacuolar H+-ATPase. Homology to the beta-chain of F0F1-ATPases. J Biol Chem. 1988 Jul 5;263(19):9102-12</ref> (sen inteína) e o xene homólogo do lévedo ''[[Saccharomyces cerevisiae]]'' (con inteína) que foi primeiro descrito como un posible [[transportador de ións]] calcio.<ref>Shih CK, Wagner R, Feinstein S, Kanik-Ennulat C, Neff N. A dominant trifluoperazine resistance gene from Saccharomyces cerevisiae has homology with F0F1 ATP synthase and confers calcium-sensitive growth. Mol Cell Biol. 1988 Aug;8(8):3094-103</ref> En 1990 Hirata ''et al.''<ref>Hirata R, Ohsumk Y, Nakano A, Kawasaki H, Suzuki K, Anraku Y. Molecular structure of a gene, VMA1, encoding the catalytic subunit of H(+)-translocating adenosine triphosphatase from vacuolar membranes of Saccharomyces cerevisiae. J Biol Chem. 1990 Apr 25;265(12):6726-33.</ref> demostraron que a secuencia extra do xene do lévedo fora transcrito ao ARNm e só era eliminado na proteína despois da súa tradución. Desde entón, as inteías atopáronse nos tres [[dominio (bioloxía)|dominios]] de seres vivos ([[Célula eucariótica|eucariotas]], [[bacteria]]s e [[arquea]]s) e tamén en [[virus]]. Moitas das inteínas atopadas tamén conteñen un dominio [[endonuclease]] que exerce unha función na propagación da inteína <ref name="Inteins">J. Peter Gogarten, Alireza G. Senejani, Olga Zhaxybayeva, Lorraine Olendzenski, Elena Hilario. Inteins: Structure, Function, and Evolution. Annu. Rev. Microbiol. 2002. 56:263–87. doi: 10.1146/annurev.micro.56.012302.160741 [http://carrot.mcb.uconn.edu/mcb396_41/InteinReview.pdf]</ref>. De feito, moitos xenes teñen segmentos codificantes de inteínas non relacionados inseridos en diferentes posicións. Por estas e outras razóns, as inteínas (ou máis apropiadamente, os segmentos xénicos que codifican as inteínas) son ás veces chamados ''elementos xenéticos egoístas'' ou ''elementos xenéticos parasitos'' <ref>{{Cita publicación periódica| doi = 10.1186/1471-2148-6-94| pmid = 17101053| pmc = 1654191| issn = 1471-2148| volume = 6| pages = 94| last = Gogarten| first = J Peter|autor2= Elena Hilario| title = Inteins, introns, and homing endonucleases: recent revelations about the life cycle of parasitic genetic elements| journal = BMC Evol Biol| accessdate = 31 xullo 2012| year = 2006| url = http://www.biomedcentral.com/1471-2148/6/94}}</ref>. Nas bases de datos que conteñen todas as inteínas coñecidas (Inbase), hai 113 delas que están presentes nos eucariotas e teñen lonxitudes mínimas de 138 aminoácidos e máximas de 844. A primeira inteína atopada estaba codificada no xene VMA de ''Saccharomyces cerevisiae''. Despois encontráronse noutros fungos ([[ascomicetos]], [[basidiomicetos]], [[cigomicetos]] e [[quitridios]]) e en diversas proteínas. Unha proteína remotamente emparentada coas proteínas que conteñen inteínas coñecidas, pero estreitamente emparentada coas proteínas ''[[hedgehog]]'' dos metazoos, tiña a secuencia de inteína de Glomeromycota. Moitas das inteínas recentemente descritas conteñen endonucleases e algunhas delas aparentemente son activas <ref name="Perler">Perler, F. B. (2002). InBase: the Intein Database. Nucleic Acids Research, 30(1), 383-384. DOI 10.1093/nar/30.1.383. [http://nar.oxfordjournals.org/content/30/1/383]</ref>. A abundancia de inteínas nos fungos indica que se produciu unha [[transferencia lateral de xenes]] que conteñen inteínas. Nas bacterias e arqueas, coñécense, respectivamente, 289 e 182 inteínas ata agora (ano 2002). Non é sorprendente que a maioría das inteínas de bacterias e arqueas estean inseridas en proteínas metabólicas dos ácidos nucleicos, igual que nos fungos.<ref name=Perler/>. == Mecanismo == O mecanismo para realizar o splicing é un proceso natural análogo da técnica que produce proteínas de tamaño medio chamada [[ligazón química nativa]], que foi desenvolvida ao mesmo tempo que se descubrían as inteínas.<ref>P. E. Dawson, T. W. Muir, I. Clark-Lewis, S. B. Kent (1994). "Synthesis of proteins by native chemical ligation". Science 266 (5186): 776–778. doi:10.1126/science.7973629. [http://www.sciencemag.org/content/266/5186/776]</ref><ref>Ollivier, N. Dheur, J. Mhidia, R. Blanpain, A. Melnyk, O. (2010). Organic Letters 12 (22): 5238–41. doi:10.1021/ol102273u. http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/ol102273u. [http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/ol102273u]</ref> O proceso comeza cun cambio de posición N-O ou N-S cando a [[cadea lateral]] do primeiro residuo (unha [[serina]], [[treonina]], ou [[cisteína]]) da porción da inteína da proteína precursora fai un ataque [[nucleófilo|nucleofílico]] ao [[enlace peptídico]] do residuo inmediatamente anterior (que é o residuo final da N-exteína) para formar un intermediato [[éster]] (ou [[tioéster]]) lineal. Ocorre unha [[transesterificación]] cando a cadea lateral do primeiro residuo da C-exteína ataca o (tio)éster acabado de formar para liberar o extremo [[N-terminal]] da inteína. Isto orixina un intermediario ramificado no cal están unidas a N-exteína e a C-exteína, aínda que non por enlace peptídico. O último residuo da inteína é sempre unha [[asparaxina]], e o átomo de nitróxeno da [[amida]] desta cadea lateral corta o enlace peptídico entre a inteína e a C-exteína, orixinando un segmento de inteína totalmente libre cunha [[imida]] cíclica terminal. Finalmente, o [[grupo amino]] libre da C-exteína ataca agora o (tio)éster que une as N- e C-exteínas. Un cambio de posición O-N ou S-N produce un enlace peptídico e a proteína ligada funcional.<ref>{{Cita publicación periódica |author=Noren CJ, Wang J, Perler FB|title=Dissecting the chemistry of protein splicing and its applications|journal=Angew Chem Int Ed Engl|volume=39|issue=3|pages=450–66|year=2000|pmid=10671234}}</ref> == Inteínas en biotecnoloxía == As inteínas son moi eficientes no splicing de proteínas, e teñen importantes aplicacións en [[biotecnoloxía]]. Identificáronse máis de 200 inteínas; con tamaños que van de 100 a 800 [[aminoácido]]s. Utilizáronse técnicas de enxeñaría xenética coas inteínas para darlle aplicacións especiais como a semisíntese de proteínas <ref>{{Cita publicación periódica |author=Schwarzer D, Cole PA |title=Protein semisynthesis and expressed protein ligation: chasing a protein's tail |journal=Curr Opin Chem Biol |volume=9 |issue=6 |pages=561–9 |year=2005 |pmid=16226484 |doi=10.1016/j.cbpa.2005.09.018}}</ref> e a marcaxe selectiva de elementos proteicos, que é útil para estudos de resonancia magnética nuclear de proteínas grandes.<ref>{{Cita publicación periódica |author=Muralidharan V, Muir TW |title=Protein ligation: an enabling technology for the biophysical analysis of proteins |journal=Nat. Methods |volume=3 |issue=6 |pages=429–38 |year=2006 |pmid=16721376 |doi=10.1038/nmeth886}}</ref> A [[inhibición encimática|inhibición farmacéutica]] da escisión das inteínas pode ser unha ferramenta útil para o desenvolvemento de fármacos; a proteína que contén a inteína non poderá levar a cabo a súa función normal se a inteína non se escinde, xa que a súa estrutura quedará distorsionada. Suxeriuse que as inteínas poderían ser útiles para conseguir a [[expresión alotópica]] de certas proteínas moi [[hidrófobo|hidrófobas]] codificadas normalmente polo [[xenoma mitocondrial]], por exemplo na [[terapia xénica]] <ref>{{Cita publicación periódica|título=Mitochondrial gene therapy: an arena for the biomedical use of inteins|url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0167779900014761|revista=Trends in Biotechnology|data=setembro 2000|páxina=394–399|volume=18|número=9|doi=10.1016/S0167-7799(00)01476-1|lingua=en|nome=Aubrey D.N.J|apelidos=de Grey|pmid=10942964|issn=0167-7799|volume=18|número=9}}</ref>. O carácter hidrofóbico destas proteínas é un obstáculo para a súa importación ás mitocondrias. Xa que logo, a inserción dunha inteína non hidrofóbica pode permitir que teña lugar esta importación. A escisión das inteínas despois da súa importación restauraría despois a forma normal da proteína. O uso de etiquetas de afinidade para purificar proteínas recombinantes foi moi utilizado, xa que permite a acumulación de proteínas recombinantes con poucas impurezas, pero a etiqueta de afinidade debe ser eliminada por [[protease]]s no paso final. O paso extra da [[proteólise]] crea o problema da especificidade da protease para eliminar a etiqueta de afinidade da proteína recombinante. Tamén debe eliminarse o seu produto de dixestión. Este problema pode ser evitado fusionando a etiqueta de afinidade a unha inteína que se pode autoescindir nun medio controlado. A primeira xeración de vectores de expresión deste tipo usaba unha inteína de VMA (Sce VMA) de ''Saccharomyces cerevisiae'' modificada. Chong et al. (1997) utilizaron o dominio de unión á quitina de ''Bacillus circulans'' como etiqueta de afinidade e fusionaron esa etiqueta na inteína Sce VMA modificada. A inteína modificada experimenta unha reacción de autoclivaxe no seu [[enlace peptídico]] N-terminal por [[ditiotreitol|1,4-ditiotreitol]] (DTT), [[beta-mercaptoetanol|β-mercaptoetanol]] (β-ME) ou [[cistina]] a baixa temperatura e nun amplo rango de [[pH]]. Despois da expresión da proteína recombinante, o homoxenado celular pásase por unha columna que contén [[quitina]]. Isto permite que o dominio de unión á quitina da [[proteína quimérica]] se una á columna. Ademais, cando se baixa a temperatura e as moléculas descritas antes pasan pola columna, a proteína quimérica sofre autosplicing e só se elúe a proteína diana. Esta nova técnica elimina o paso da proteólise e a Sce VMA modificada queda na columna unida á quitina polo dominio de unión á quitina <ref>Chong, S., Mersha, F. B., Comb, D. G., Scott, M. E., Landry, D., Vence, L. M., Perler, Francine B, et al. (1997). Single-column purification of free recombinant proteins using a self-cleavable affinity tag derived from a protein splicing element. Gene, 192(2), 271-281. DOI 10.1016/S0378-1119(97)00105-4. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0378111997001054] </ref>. Recentemente, as inteínas empezaron a utilizarse para purificar proteínas baseándose en péptidos autoagregados. Os polipéptidos similares á elastina (ELPs) son unha útil ferramenta biotecnolóxica. Fusionados con proteínas diana, tenden a formar agregados dentro das células <ref name="Fong">Fong, B. a, & Wood, D. W. (2010). Expression and purification of ELP-intein-tagged target proteins in high cell density E. coli fermentation. Microbial cell factories, 9(1), 77. BioMed Central Ltd. DOI 10.1186/1475-2859-9-77. [http://www.microbialcellfactories.com/content/9/1/77] </ref>. Isto elimina o paso cromatográfico necesario para a purificación das proteínas. Os polipéptidos similares á elastina utilizáronse na proteína de fusión da inteína, para que os agregados puidesen ser illados sen cromatografía (por [[centrifugación]]) e despois a inteína e a etiqueta puidesen ser clivadas dunha maneira controlada para liberar a proteína diana na solución. Este illamento de proteínas pode facerse usando un fluxo continuou, que rende gran cantidade de proteína, facendo que o proceso sexa máis eficiente economicamente cós métodos convencionais <ref name=Fong/>. Outros grupos de investigadores utilizaron etiquetas autoagregantes máis pequenas para illar a proteína diana. Utilizáronse os pequenos péptidos [[anfipático]]s 18A e ELK16 para formar proteína agregante autoclivante <ref>Xing, L., Wu, W., Zhou, B., & Lin, Z. (2011). Streamlined protein expression and purification using cleavable self-aggregating tags. Microbial cell factories, 10(1), 42. BioMed Central Ltd. doi 10.1186/1475-2859-10-42. [http://www.microbialcellfactories.com/content/10/1/42]</ref>. == Nomenclatura das inteínas == A primeira parte do nome dunha inteína está baseada nunha abreviación da [[nomenclatura binomial]] do nome científico da especie na que foi atopada, e o segundo está baseado no nome do xene correspondente da exteína. Por exemplo, a inteína encontrada en ''[[Thermoplasma]] acidophilum'' e asociada coa subunidade A da [[ATPase vacuolar]] (VMA) denomínase "Tac VMA". Normalmente, como neste exemplo, só se usan tres letras para especificar o organismo, pero isto pode variar. Poden engadirse máis letras para indicar a cepa. Se está codificada máis dunha inteína no xene correspondente, dáselle a cada unha un sufixo numérico empezando polo [[extremo 5']] do xene e acabando no 3' ou, outras veces, segundo a orde en que foron identificadas (por exemplo, "Msm dnaB-1"). Ao segmento do xene que codifica a inteína dáselle xeralmente o mesmo nome ca á inteína, pero para evitar confusión o nome da inteína normalmente vai en maiúscula (por exemplo, Pfu RIR1-1), entanto que o nome do segmento xénico correspondente vai en cursiva (por exemplo, Pfu ''rir1-1'').<ref name=Inteins/> === Miniinteínas e inteínas grandes === As inteínas grandes son as que constan dun dominio de splicing (situado na N- e C-exteínas) e un dominio endonuclease. As miniinteínas carecen do dominio endonuclease. Moitas inteínas conteñen un dominio de xene de [[endonuclease homing|endonuclease]] (''homing endonuclease gene'', HEG) ademais dos dominios de splicing. Este dominio é responsable da propagación da inteína ao cortar o ADN dun [[alelo]] sen inteína no [[cromosoma homólogo]], o que desencadea a actuación do sistema de [[reparación do ADN]] de roturas de dobre febra, que reparará a rotura, e así copia o ADN codificante da inteína no alelo que antes non a tiña. Porén, o dominio HEG non é necesario para o splicing da inteína, e pode perderse, formando unha miniinteína ou inteína mínima. Varios estudos demostraron a natureza modular das inteínas ao engadir e eliminar os dominios HEG e determinar a actividade dos novos que se forman.<ref name=Inteins/> === Inteínas divididas === Ás veces, as inteínas da proteína precursora proceden de dous xenes. Neste caso, a inteína dise que é unha inteína dividida ou separada (''split intein''). Por exemplo, en [[cianobacteria]]s, a subunidade catalítica α [[DnaE]] da [[ADN polimerase III holoencima|ADN polimerase III]], está codificada por dous xenes separados, ''dnaE-n'' e ''dnaE-c''. O [[produto xénico]] ''dnaE-n'' consiste nunha secuencia N-exteína seguida dunha secuencia de inteína de 123 aminoácidos, e, por outra parte, o produto xénico ''dnaE-c'' consiste nunha secuencia de inteína de 36 aminoácidos seguida da secuencia da C-exteína.<ref name=Inteins/> == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Intrón]], [[Exón]] * [[Splicing]] * [[Endonuclease homing]] === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20100802024011/http://www.neb.com/neb/inteins.html The Intein Database] * [https://web.archive.org/web/20041204100727/http://bioinformatics.weizmann.ac.il/~pietro/inteins/ Shmuel Pietrokovski's Intein database] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Proteínas]] [[Categoría:Xenética]] 8ionsopkbxxoorfu4vf2ydngm9c338u 0 219817 7108386 6903792 2025-06-27T14:54:45Z Vitoriaogando 75439 7108386 wikitext text/x-wiki {{encima | Name = Glicóxeno fosforilase | EC_number = 2.4.1.1 | CAS_number = 9035-74-9 | IUBMB_EC_number = 2/4/1/1 | GO_code = 0008184 | image = GlycogenPhosphorylaseDimer.png | width = | caption = Estrutura cristalina do complexo glicóxeno fosforilase-AMP do músculo de coello. O sitio alostérico do AMP (en amarelo), a Ser14 fosforilada (en laranxa), o sitio de unión ao glicóxeno (en azul), o sitio catalítico (en vermello).<ref name="urlwww.pdb.org">[http://www.rcsb.org/pdb/explore/explore.do?structureId=3E3N PDB 3E3N]</ref> }} A '''glicóxeno fosforilase''' é un [[encima]] [[fosforilase]] ([[número EC|EC 2.4.1.1]]) que [[catalizador|cataliza]] a liberación de moléculas de [[glicosa 1-fosfato]] da molécula de [[glicóxeno]]. Este é o paso limitante da [[glicoxenólise]] nos animais. As glicosas libéranse nos [[enlace glicosídico|enlaces glicosídicos]] terminais alfa-1,4 das cadeas de glicóxeno. A glicóxeno fosforilase estúdase tamén como unha proteína modelo regulada por [[fosforilación]] reversible (unión [[covalente]] reversible) e por efectos [[encima alostérico|alostéricos]]. == Mecanismo == A reacción global catalizada é: (cadea de glicóxeno α-1,4)<sub>n</sub> + Pi ↔ (cadea de glicóxeno α-1,4)<sub>n-1</sub> + D-glicosa 1-fosfato.<ref name="PMID12460107">{{Cita publicación periódica | author = Livanova NB, Chebotareva NA, Eronina TB, Kurganov BI | title = Pyridoxal 5′_Phosphate as a Catalytic and Conformational Cofactor of Muscle Glycogen Phosphorylase b| journal = Biochemistry (Moscow) | volume = 67 | issue = 10 | pages = 1089–1998 | year = 2002 | pmid = 12460107 | doi = 10.1023/A:1020978825802| url = | issn =}}</ref> A glicóxeno fosforilase rompe o [[glicóxeno]] en unidades de [[glicosa]], que se liberan en forma de [[glicosa 1-fosfato]]. O [[glicóxeno]] queda cada vez que intervén o encima cunha unidade de glicosa menos. Para que a glicosa liberada poida ser utilizada no [[metabolismo]] debe converterse en [[glicosa 6-fosfato]] polo encima [[fosfoglicomutase]]. Aínda que a reacción é reversible en solución, dentro da célula o encima só funciona na dirección degradativa porque a concentración de fosfato inorgánico é moito maior ca a de glicosa 1-fosfato.<ref name="PMID12460107"/> [[Ficheiro:Glycogen phosphorylase2.png|Acción da glicóxeno fosforilase sobre o glicóxeno.]] A glicóxeno fosforilase pode actuar só sobre cadeas lineais de [[glicóxeno]] (con [[enlace glicosídico]] α1-4). A súa actividade cesa inmediatamente catro residuos antes de que se chegue a un enlace α1-6, que están nos puntos de ramificación do glicóxeno, moi comúns na molécula. Neste situación, cómpre que actúe outro encima chamado [[encima desramificador do glicóxeno]], o cal deixará recta a cadea nesa zona, e pode realizar nos eucariotas dúas actividades (en ''[[E. coli]]'' fanas dous encimas distintos): actividade transferase e actividade α-1,6-glicosidase. Primeiramente actúa como encima transferase e cambia un bloque de tres residuos de glicosa da rama externa ao extremo doutra cadea, e despois actúa como [[encima desramificador do glicóxeno|α1-6 glicosidase]] e rompe o residuo de glicosa que queda con enlace α1-6 na nova cadea lineal. Despois de que se fixo todo isto, a glicóxeno fosforilase pode continuar separando máis residuos de glicosa. O encima é específico de cadeas α1-4, xa que ten unha fenda de 30 [[ángstrom]] de longo co mesmo raio ca a hélice formada pola cadea de glicóxeno; na fenda caben 4-5 residuos de glicosa, pero é demasiado estreita para as zonas con ramificacións. Esta fenda conecta o sitio de almacenamento do glicóxeno no encima co [[sitio activo]] catalítico. O mecanismo ilústrase na figura de abaixo. A glicóxeno fosforilase ten un [[fosfato de piridoxal]] (PLP, derivado da [[Vitamina B6|vitamina B<sub>6</sub>]]) en cada [[sitio catalítico]] ou activo. O fosfato de piridoxal está unido a residuos básicos (neste caso [[lisina]], a Lys680) e forma por enlace covalente unha [[base de Schiff]]. Unha vez que se forma a base de Schiff, mantendo a molécula de PLP no sitio activo, o grupo fosfato do PLP (en vermello na figura) facilmente doa un protón a unha molécula de fosfato inorgánico (en verde), o que fai que o fosfato inorgánico sexa á súa vez desprotonado polo oxíxeno do [[enlace glicosídico]] α-1,4 (en azul). A doada desprotonación do PLP débese a que a súa carga negativa non está só estabilizada no grupo fosfato, senón tamén no anel de piridina, e así a [[base conxugada]] orixinada pola desprotonación do PLP é bastante estable. O oxíxeno (azul) [[protonación|protonado]] agora é un bo [[grupo saínte]] lábil (''leaving group''), e a cadea de glicóxeno sepárase da glicosa terminal nunha reacción [[reacción SN1|S<sub>N</sub>1]], orixinando a formación dunha molécula de glicosa cun [[carbocatión]] secundario na posición 1. Finalmente, o fosfato inorgánico desprotonado actúa como un [[nucleófilo]] e únese co carbocatión, formando [[glicosa 1-fosfato]] e unha cadea de [[glicóxeno]] cun residuo de glicosa menos. Na reacción libérase unha molécula de [[auga]], pero non é unha [[hidrólise]], senón unha [[fosforólise]]. Propúxose tamén un mecanismo alternativo que implica a intervención dun oxíxeno cargado positivamente en conformación de media-cadeira.<ref name="PMID2182117">{{Cita publicación periódica | author = Palm D, Klein HW, Schinzel R, Buehner M, Helmreich, EJM | title = The role of pyridoxal 5'-phosphate in glycogen phosphorylase catalysis | journal = Biochemistry | volume = 29 | issue = 5 | pages = 1099–1107 | year = 1990 | pmid = 2182117 | doi = 10.1021/bi00457a001| url = | issn =}}</ref> [[Ficheiro:GlycogenPhosphorylaseMechanism.png|900px|Mecanismo do [[sitio catalítico]].]] == Estrutura == O monómero da glicóxeno fosforilase é unha proteína grande de 842 [[aminoácido]]s cunha [[masa molecular|masa]] de 97.434 [[Dalton (unidade)|Da]] nas células musculares. O encima pode existir na súa forma inactiva como monómero ou [[tetrámero]], pero a súa forma bioloxicamente activa é un [[dímero]] formado por dúas subunidades idénticas ([[homodímero]]).<ref name="PMID1566331">{{Cita publicación periódica | author = Browner MF, Fletterick RJ | title = Phosphorylase: a biological transducer | journal = Trends in Biochemical Science | volume = 17 | issue = 2 | pages = 66–71 | year = 1992 | pmid = 1566331 | doi = 10.1016/0968-0004(92)90504-3| url = | issn =}}</ref> [[Ficheiro:GlycogenPhosphorylaseTandRStates.png|miniatura|400px|Á esquerda estado R da glicóxeno fosforilase b Hélices Torre, e á dereita o estado T. Nótese a posición relativa das hélices torre centrais, e o aumento das interaccións entre as subunidades no estado R. PDB3CEH, PDB3E3O.]] O dímero de glicóxeno fosforilase ten moitas rexións de importancia biolóxica, incluíndo os sitios catalíticos, os sitios de unión ao glicóxeno ("de almacenamento"), os sitios [[encima alostérico|alostéricos]], e un residuo de [[serina]] que pode ser fosforilado reversiblemente. Os [[sitio activo|sitios catalíticos]] están relativamente enterrados dentro da molécula, a 15[[ángstrom|Å]] da superficie da proteína e da interface da subunidade.<ref name="PMID1544539">{{Cita publicación periódica | author = Johnson LN | title = Glycogen phosphorylase: control by phosphorylation and allosteric effectors | journal = FASEB Journal | volume = 6 | issue = 6 | pages = 2274–82 | year = 1992 | pmid = 1544539 | doi = | url =https://archive.org/details/sim_faseb-journal_1992-03_6_6/page/2274| issn =}}</ref> Este difícil acceso ao sitio catalítico desde a superficie é significativo no sentido de que fai que a actividade da proteína sexa moi susceptible á regulación, xa que pequenos efectos alostéricos poderían incrementar moito o acceso relativo do glicóxeno ao sitio. Quizais o sitio regulatorio máis importante é [[serina|Ser]]14, o sitio onde se produce a [[fosforilación]] reversible moi próximo á interface da subunidade. O cambio estrutural asociado coa fosforilación, e coa conversión da fosforilase b en fosforilase a, é a disposición que adoptan os residuos 10 a 22 orixinalmente desordenados que pasan a formar α hélices. Este cambio incrementa a actividade fosforilase ata nun 25% mesmo en ausencia de [[AMP]], e ademais potencia a activación feita polo AMP.<ref name="PMID2667896">{{Cita publicación periódica | author = Newgard CB, Hwang PK, Fletterick, RJ | title = The family of glycogen phosphorylases: structure and function | journal = Critical Reviews Biochemistry and Molecular Biology | volume = 24 | issue = 1 | pages = 69–99 | year = 1989 | pmid = 2667896 | doi = 10.3109/10409238909082552| url = | issn =}}</ref> O [[encima alostérico|sitio alostérico]] para o [[Adenosina monofosfato|AMP]] nas [[isoforma]]s musculares deste encima está próxima á interface da subunidade, igual que a Ser14. Cando se une un AMP a este sitio, o que se corresponde cun cambio do estado T (tenso) do encima ao estado R (relaxado), orixina pequenos cambios na [[estrutura terciaria das proteínas|estrutura terciaria]] na interface da subunidade que causan grandes cambios na [[estrutura cuaternaria das proteínas|estrutura cuaternaria]].<ref name="PMID2137445">{{Cita publicación periódica | author = Johnson LN, Barford, D | title = Glycogen phosphorylase. The structural basis of the allosteric response and comparison with other allosteric proteins. | journal = Journal of Biological Chemistry | volume = 265 | issue = 5 | pages = 2409–2412 | year = 1990 | pmid = 2137445 | doi = | url = | issn =}}</ref> A unión do AMP fai rotar as rexións da molécula chamadas hélices torre (residuos 262-278) das dúas subunidades 50˚ unha en relación a outra por medio dun incremento na organización e interaccións entre as subunidades. Esta rotación das hélices torre causa a rotación das dúas subunidades uns 10˚ unha en relación a outra, e o que é máis importante, desordena os residuos 282-286 (o bucle 280s) que bloquea o acceso ao sitio catalítico no estado T pero non no estado R.<ref name="PMID1544539"/> O último sitio e quizais o máis peculiar da glicóxeno fosforilase é o chamado "sitio de almacenamento de glicóxeno". Esta estrutura está formada polos residuos 397-437, e permite que a proteína se una covalentemente á cadea de glicóxeno a uns 30 Å do sitio catalítico. Este sitio é moi probablemente o sitio no cal se une o encima aos gránulos de [[glicóxeno]] antes de iniciar a clivaxe das glicosas terminais. De feito, o 70% da fosforilase dimérica da célula está unida aos gránulos de glicóxeno en lugar de flotando libre no citoplasma.<ref name="PMID4320610">{{Cita publicación periódica | author = Meyer F, Heilmeyer LM Jr, Haschke RH, Fischer EH| title = Control of phosphorylase activity in a muscle glycogen particle. I. Isolation and characterization of the protein-glycogen complex | journal = Journal of Biological Chemistry| volume = 245 | issue = 24 | pages = 6642–6648 | year = 1970 | pmid = 4320610 | doi = | url =https://archive.org/details/sim_journal-of-biological-chemistry_1970-12-25_245_24/page/n167| issn =}}</ref> Nos mamíferos, os principais [[isoencima]]s da glicóxeno fosforilase encóntranse no [[músculo]], [[fígado]] e [[cerebro]]. O tipo cerebral é o que predomina no cerebro adulto e nos tecidos embrionarios, e os tipos hepático e muscular son os predominantes no fígado adulto e [[músculo esquelético]], respectivamente.<ref name="pmid3510670">{{Cita publicación periódica | author = David ES, Crerar MM | title = Quantitation of muscle glycogen phosphorylase mRNA and enzyme amounts in adult rat tissues | journal = Biochim. Biophys. Acta | volume = 880 | issue = 1 | pages = 78–90 | year = 1986 | pmid = 3510670 | doi = | url = | issn =}}</ref> == Importancia clínica == {{proteína |Nome=glicóxeno fosforilase; músculo |caption= |image= |width= |HGNCid=9726 |Símbolo=PYGM |AltSymbols= |EntrezGene=5837 |OMIM=608455 |RefSeq=NM_005609 |UniProt=P11217 |PDB= |ECnumber=2.4.1.1 |Cromosoma=11 |Brazo=q |Banda=12 |LocusSupplementaryData=-q13.2 }} {{proteína |Nome=glicóxeno fosforilase; fígado |caption= |image= |width= |HGNCid=9725 |Símbolo=PYGL |AltSymbols= |EntrezGene=5836 |OMIM=232700 |RefSeq=NM_002863 |UniProt=P06737 |PDB= |ECnumber=2.4.1.1 |Cromosoma=14 |Brazo=q |Banda=11.2 |LocusSupplementaryData=-24.3 }} {{proteína |Nome=glicóxeno fosforilase; cerebro |caption= |image= |width= |HGNCid=9723 |Símbolo=PYGB |AltSymbols= |EntrezGene=5834 |OMIM=138550 |RefSeq=NM_002862 |UniProt=P11216 |PDB= |ECnumber=2.4.1.1 |Cromosoma=20 |Brazo=p |Banda=11.2 |LocusSupplementaryData=-p11.1 }} Propúxose utilizar a [[inhibición encimática|inhibición]] da glicóxeno fosforilase como un método para o tratamento da [[diabetes tipo 2]].<ref name="PMID12769745">{{Cita publicación periódica | author = Somsák L, Nagya V, Hadady Z, Docsa T, Gergely P. | title = Glucose analog inhibitors of glycogen phosphorylases as potential antidiabetic agents: recent developments | journal = Current Pharmacological Design | volume = 9 | issue = 15 | pages = 1177–89 | year = 2003 | pmid = 12769745 | doi = 10.2174/1381612033454919| url = | issn =}}</ref> Como a produción de glicosa no fígado viuse que se incrementa nos pacientes con diabetes tipo 2,<ref name="PMID11742415">{{Cita publicación periódica | author = Moller DE | title = New drug targets for type 2 diabetes and the metabolic syndrome | journal = Nature | volume = 414 | issue = 6865 | pages = 821–7 | year = 2001 | pmid = 11742415 | doi = 10.1038/414821a| url =https://archive.org/details/sim_nature-uk_2001-12-13_414_6865/page/n197| issn =}}</ref> a inhibición da liberación de glicosa da reserva de glicóxeno hepática pode ser un bo tratamento. A clonación da glicóxeno fosforilase hepática humana (HLGP) revelou un novo [[sitio de unión]] alostérica preto da interface da subunidade, que non está presente na glicóxeno fosforilase muscular de coello (RMGP) utilizada normalmente nos estudos. Este sitio non era sensible aos mesmos [[inhibidor encimático|inhibidores]] ca o sitio alostérico para o AMP,<ref name="PMID1874749">{{Cita publicación periódica | author = Coats WS, Browner MF, Fletterick RJ, Newgard CB | title = An engineered liver glycogen phosphorylase with AMP allosteric activation | journal = Journal of Biological Chemistry | volume = 266 | issue = 24 | pages = 16113–9 | year = 1991 | pmid = 1874749 | doi = | url = | issn =}}</ref> e o maior éxito na inhibición conseguiuse sintetizando novos inhibidores que imitan a estrutura da glicosa, xa que a [[glicosa 6-fosfato]] é un inhibidor coñecido da HLPG e estabiliza o estado T, que é menos activo.<ref name="PMID7867660">{{Cita publicación periódica | author = Oikonomakos NG, Kontou M, Zographos SE, Tsitoura HS, Johnson LN, Watson KA, Mitchell EP, Fleet GW, Son JC, Bichard CJ, et al. | title = The design of potential antidiabetic drugs: experimental investigation of a number of beta-D-glucose analogue inhibitors of glycogen phosphorylase | journal = European Journal of Drug Metabolism and Pharmacology | volume = 19 | issue = 3 | pages = 185–92 | year = 1994 | pmid = 7867660 | doi = 10.1007/BF03188920| url = | issn =}}</ref> Estes derivados da glicosa tiveron algún éxito inhibindo a HLPG, cuns baixos valores preditos de Ki de 0,016 mM.<ref name="Hopfinger">{{Cita publicación periódica | author = Hopfinger A J, Reaka A, Venkatarangan P, Duca J S, Wang S. | title = Prediction of Ligand−Receptor Binding Free Energy by 4D-QSAR Analysis: Application to a Set of Glucose Analogue Inhibitors of Glycogen Phosphorylase | journal = Journal of Chemical Information and Computer Science | volume = 39 | issue = | pages = 1141–1150 | year = 1999 | pmid = |doi=10.1021/ci9900332 | url = | issn =}}</ref> As mutacións na isoforma do [[músculo]] (PYGM) están asociadas coa [[enfermidade de McArdle]] (enfermidade de almacenamento de glicóxeno tipo V). Identificáronse ata agora máis de 65 mutacións no xene da PYGM que orixinan a enfermidade de McArdle.<ref name="pmid17217859">{{Cita publicación periódica | author = Nogales-Gadea G, Arenas J, Andreu AL | title = Molecular genetics of McArdle's disease | journal = Curr Neurol Neurosci Rep | volume = 7 | issue = 1 | pages = 84–92 | year = 2007 | pmid = 17217859 | doi = 10.1007/s11910-007-0026-2| url =}}</ref><ref name="pmid17915571">{{Cita publicación periódica | author = Andreu AL, Nogales-Gadea G, Cassandrini D, Arenas J, Bruno C | title = McArdle disease: molecular genetic update | journal = Acta Myol | volume = 26 | issue = 1 | pages = 53–7 | year = 2007 | pmid = 17915571 | doi = | url = | issn =}}</ref> Entre os síntomas da enfermidade de McArdle están a debilidade muscular, [[mialxia]], e falta de resistencia, todos debidos aos baixos niveis de glicosa no tecido muscular.<ref name="PMID4502558">{{Cita publicación periódica | author = Grünfeld JP, Ganeval D, Chanard J, Fardeau M, Dreyfus JC| title = Acute renal failure in McArdle's disease. Report of two cases | journal = New England Journal of Medicine | volume = 286 | issue = 23 | pages = 1237–41 | year = 1972 | pmid = 4502558 | doi = 10.1056/NEJM197206082862304| url = | issn =}}</ref> As mutacións na isoforma hepática da glicóxeno fosforilase (PYGL) están asociadas coa [[enfermidade de Hers]] (enfermidade de almacenamento de glicóxeno de tipo VI).<ref name="pmid9529348">{{Cita publicación periódica | author = Burwinkel B, Bakker HD, Herschkovitz E, Moses SW, Shin YS, Kilimann MW | title = Mutations in the liver glycogen phosphorylase gene (PYGL) underlying glycogenosis type VI | journal = Am. J. Hum. Genet. | volume = 62 | issue = 4 | pages = 785–91 | year = 1998 | pmid = 9529348 | pmc = 1377030 | doi = 10.1086/301790| url =}}</ref><ref name="pmid9536091">{{Cita publicación periódica | author = Chang S, Rosenberg MJ, Morton H, Francomano CA, Biesecker LG | title = Identification of a mutation in liver glycogen phosphorylase in glycogen storage disease type VI | journal = Hum. Mol. Genet. | volume = 7 | issue = 5 | pages = 865–70 | year = 1998 | pmid = 9536091 | doi = 10.1093/hmg/7.5.865| url =}}</ref> A enfermidade de Hers está a miúdo asociada con síntomas leves normalmente limitados a [[hipoglicemia]], e ás veces é difícil de diagnosticar debido á actividade encimática residual.<ref name="PMID12809646">{{Cita publicación periódica | author = Tang NL, Hui J, Young E, Worthington V, To KF, Cheung KL, Li CK, Fok TF| title = A novel mutation (G233D) in the glycogen phosphorylase gene in a patient with hepatic glycogen storage disease and residual enzyme activity| journal = Molecular Genetics and Metabolism | volume = 79 | issue = 2 | pages = 142–145 | year = 2003 | pmid = 12809646 | doi = 10.1016/S1096-7192(03)00068-4| url = | issn =}}</ref> A isoforma cerebral da glicóxeno fosforilase (PYGLB) propúxose como [[biomarcador]] do [[cancro de estómago]].<ref name="pmid11480789">{{Cita publicación periódica | author = Shimada S, Matsuzaki H, Marutsuka T, Shiomori K, Ogawa M | title = Gastric and intestinal phenotypes of gastric carcinoma with reference to expression of brain (fetal)-type glycogen phosphorylase | journal = J. Gastroenterol. | volume = 36 | issue = 7 | pages = 457–64 | year = 2001 | pmid = 11480789 | doi = 10.1007/s005350170068| url =}}</ref> == Regulación == A glicóxeno fosforilase está regulada por control [[alostérico]] e por [[fosforilación]]. [[Hormona]]s como a [[adrenalina]] (epinefrina), a [[insulina]] e o [[glicagón]] regulan a glicóxeno fosforilase utilizando sistemas de amplificación de [[segundo mensaxeiro]] que están asociados a [[proteína G|proteínas G]]. A adrenalina activa a [[adenilato ciclase]] por medio dun [[receptor acoplado á proteína G]], que á súa vez activa a adenilato ciclase facendo incrementar as concentracións celulares de [[AMP cíclico]] (AMPc). O AMPc únese (e despois libérase) a unha forma activa de [[proteína quinase A]] (PKA). Despois, a proteína quinase A fosforila a [[fosforilase quinase]], que á súa vez fosforila a glicóxeno fosforilase b, transformándoa na glicóxeno fosforilase a activa. Esta fosforilación realízase sobre a [[serina]] 14 da glicóxeno fosforilase b. No fígado, o [[glicagón]] activa outro receptor acoplado á proteína G que desencadea outra cascada de reaccións diferente, causando a activación da fosfolipase C (PLC). A fosfolipase C causa indirectamente a liberación de calcio do [[retículo endoplasmático]] dos [[hepatocito]]s no [[citosol]]. O aumento da dispoñibilidade de calcio fai que este se una á subunidade [[calmodulina]] e active a glicóxeno fosforilase quinase. A glicóxeno fosforilase quinase activa a glicóxeno fosforilase da mesma maneira mencionada previamente. A glicóxeno fosforilase b non sempre é inactiva no músculo, xa que pode activarse alostericamente polo AMP. Un incremento na concentración de AMP, como a que ten lugar durante o exercicio extenuante, indica que hai unha gran demanda de enerxía. O AMP activa a glicóxeno fosforilase b cambiándolle a súa conformación desde unha forma tensa a unha forma relaxada. Esta forma relaxada ten propiedades encimáticas similares á do encima fosforilado. Un incremento na concentración de ATP oponse a esta activación ao desprazar o AMP do sitio de unión para o [[nucleótido]] no encima, indicando que hai reservas de enerxía dabondo. Despois de comer hai unha liberación de [[insulina]], o que indica que hai unha gran cantidade de [[glicosa]] no [[sangue]]. A insulina activa indirectamente a PP-1 e a [[fosfodiesterase]]. A proteína fosfatase 1 (PP-1) [[desfosforilación|desfosforila]] directamente a glicóxeno fosforilase a, volvendo a orixinarse a glicóxeno fosforilase b inactiva. A fosfodiesterase converte o [[AMPc]] en [[AMP]]. Esta actividade elimina o [[segundo mensaxeiro]] (xerado polo glicagón e a adrenalina) e inhibe a proteína quinase A. Deste xeito, a proteína quinase A xa non pode causar a cascada de fosforilación que acaba coa formación de glicóxeno fosforilase a (activa). Estas modificacións iniciadas pola insulina deteñen a [[glicoxenólise]] para preservar as reservas de glicóxeno que quedan na célula e desencadear a [[glicoxenoxénese]] (formación de glicóxeno). As fosforilases a e b poden existir en dúas formas, unha delas o estado T (tenso) inactivo e a outra o estado R (relaxado). A fosforilase b está normalmente no estado T, inactiva debido á presenza fisiolóxica de ATP e [[glicosa 6-fosfato]], e a fosforilase a está normalmente no estado R (activa). No [[fígado]] existe un [[isoencima]] da glicóxeno fosforilase sensible ás concentracións de [[glicosa]], xa que o fígado actúa como exportador de glicosa. En esencia, a fosforilase do fígado é sensible á glicosa, o que causa unha transición moi sensible da forma R á T, inactivándoa; ademais, a fosforilase hepática é insensible ao AMP. == Importancia histórica == A glicóxeno fosforilase foi o primeiro encima alostérico que se descubriu.<ref name="PMID2137445" /> Este gran descubrimento foi un dos varios realizados por [[Carl Cori|Carl]] e [[Gerty Cori]]. En 1943, coa axuda de Arda Green, determinaron que a glicóxeno fosforilase existía en dúas formas, a e b, dependendo do seu estado de fosforilación, e nos estados R ou T baseándose na presenza de [[AMP]].<ref name="Cori">{{Cita publicación periódica | author = Cori GT, Green AA | title = Crystalline muscle phosphorylase II prosthetic group | journal = Journal of Biological Chemistry | volume = 151 | issue = 1 | pages = 21–29 | year = 1943 | pmid = | doi = | url = http://www.jbc.org/content/151/1.toc | issn = | apelidos = | data-acceso = 29 de agosto de 2012 | data-arquivo = 27 de abril de 2017 | url-arquivo = https://web.archive.org/web/20170427125330/http://www.jbc.org/content/151/1.toc | url-morta = yes }}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{Cita libro | author = Voet, Judith G.; Voet, Donald | authorlink = | editor = | others = | title = Biochemistry | edition = 2nd | language = | publisher = J. Wiley & Sons | location = New York | year = 1995 | origyear = | pages = | chapter = Chapter 17: Glycogen Metabolism | quote = | isbn = 0-471-58651-X | oclc = | doi = | url =https://archive.org/details/biochemistry00voet_0| accessdate =}} * {{Cita libro | author = Voet, Judith G.; Voet, Donald | authorlink = | editor = | others = | title = Biochemistry | edition = 3rd | language = | publisher = J. Wiley & Sons | location = New York | year = 2004 | origyear = | pages = | chapter = Chapter 18: Glycogen Metabolism | quote = | isbn = 0-471-19350-X | oclc = | doi = | url = | accessdate =}} === Outros artigos === * [[Glicoxenólise]] * [[Glicóxeno]] * [[Glicóxeno sintase]] === Ligazóns externas === * [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=gene&part=gsd6 GeneReviews/NCBI/NIH/UW entry on Glycogen Storage Disease Type VI - Hers disease] * {{Cita web| url =http://rpi.edu/dept/bcbp/molbiochem/MBWeb/mb1/part2/glycogen.htm#animat1| title =Glycogen Metabolism| author =Diwan JJ| authorlink =| coauthors =| date =| format =| work =Molecular Biochemistry I| publisher =Rensselaer Polytechnic Institute| pages =| language =| archiveurl =https://web.archive.org/web/20090125130738/http://www.rpi.edu/dept/bcbp/molbiochem/MBWeb/mb1/part2/glycogen.htm#animat1| archivedate =25 de xaneiro de 2009| quote =| accessdate =2009-01-10| urlmorta =yes}} * {{Cita web | url = http://www.rcsb.org/pdb/static.do?p=education_discussion/molecule_of_the_month/pdb24_1.html | title = Glycogen Phosphorylase | author = Goodsell DS | authorlink = | coauthors = | date = 2001-12-01 | work = Molecule of the Month | publisher = RCSB Protein Data Bank | pages = | language = | archiveurl = https://web.archive.org/web/20100721014545/http://www.rcsb.org/pdb/static.do?p=education_discussion%2Fmolecule_of_the_month%2Fpdb24_1.html | archivedate = 21 de xullo de 2010 | quote = | accessdate = 2009-01-10 | url-morta = yes }} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Transferases]] 94ik696faz86kpynk9v5s29p1oyxdvy 0 222363 7108919 6686428 2025-06-27T22:04:41Z MAGHOI 15490 7108919 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} [[Ficheiro:Marius Glyptothek Munich 319.jpg|250px|miniatura|dereita|'''Caio Mario''' (157 a.C. - 86 a.C.)<br/>7 veces [[Cónsul romano]], nos anos:<br/> 107, 104, 103, 102, 101, 100 e 86 a.C.]] '''Caio Mario''' (en [[Lingua latina|latín]] ''Gaius Marius''), nado en [[Arpino]] no ano [[-157|157 a.C.]] e finado en [[Roma]] o [[13 de xaneiro]] do ano [[-86|86 a.C.]], foi un político e militar [[Imperio Romano|romano]], chamado ''o terceiro fundador de Roma'' polos seus éxitos militares.<ref>Os dous fundadores anteriores foran o propio [[Rómulo]] e [[Marco Furio Camilo]], que expulsou de Italia ós galos</ref> Foi elixido [[cónsul romano|cónsul]] sete veces ó longo da súa vida, algo sen precedentes na historia de Roma. Tamén salientou polas [[Reformas de Mario|reformas]] que impulsou nos [[Exército romano|exércitos romanos]], autorizando o recrutamento de cidadáns sen terras e reorganizando a estrutura das [[lexión romana|lexións]], ás que dividiu en [[Cohorte romana|cohortes]]. == Traxectoria == === Inicio da súa carreira === Naceu en [[Arpino]], unha localidade do sur do [[Lacio]], ó redor do ano [[-157|157 a.C.]], dentro dunha familia acomodada. A cidade fora conquistada por [[Roma]] a finais do século IV a.C., e concedéranlle a cidadanía romana sen dereito a voto. Foi no ano [[-188|188 a.C.]] cando acadou a cidadanía romana completa. Malia que [[Plutarco de Queronea|Plutarco]] afirma que o pai de Mario era un traballador que levaba coas súas propias mans unha granxa cativa, isto pode ser falso, pois era cotiá esaxerar a pobreza dos "homes novos" (nome que recibían os cidadáns romanos sen ascendencia dentro das principais familias). O feito de que Mario tivese algunha conexión coa nobreza de Roma e que tivese ligazóns matrimoniais coa nobreza local de [[Arpino]] indica que tiña que pertencer a unha familia cunha certa importancia dentro da clase ecuestre. Os problemas que tivo que afrontar na súa carreira política amosan as dificultados coas que se atopaba un "home novo". Existe unha lenda sobre a infancia de Mario que conta que, cando aínda era un adolescente, atopou un niño dunha [[aguia]] con sete pitiños no seu interior. Posto que as aguias se consideraban animais sagrados de [[Xúpiter (deus)|Xúpiter]], o deus supremo do romanos, isto foi considerado ''[[a posteriori]]'' como un presaxio que predicía a súa elección como [[cónsul romano|cónsul]] sete veces. Máis tarde, como cónsul, decretou que a aguia fose o símbolo do [[SPQR|senado e o pobo de Roma]]. Iniciou a súa carreira militar na guerra fronte ós [[celtiberos]], na que botou varios anos antes da chegada de [[Publio Cornelio Escipión Emiliano]]. Adaptouse axiña á disciplina que Escipión Emiliano impuxo nas tropas cando chegou e, de novo segundo [[Plutarco de Queronea|Plutarco]], Mario causoulle boa impresión ó xeneral, gañando varias condecoracións. Foi Escipión quen animou a Mario a emprender a carreira pública malia a súa condición de ''home novo''. Nesta etapa, Mario presentouse ás eleccións de [[tribuno militar]]. Segundo [[Salustio]], malia que Mario era un descoñecido para os electores, as tribos elixírono polos seus méritos militares. A familia de Mario era cliente da importante familia dos Cecilios Metelos, e o xove contou co apoio de [[Quinto Cecilio Metelo o Numídico]] para poder gañar as eleccións para [[Tribuno da plebe]] no ano [[-120|120 a.C]]. Mario ingresou no [[senado romano|senado]], pois tódalas persoas que tivesen ocupado ese posto, podían ocupar un sitio nesa asemblea. O contacto con Cecilio Metelo tamén indica que a familia de Mario non eran simples traballadores. Durante o tempo que ocupou o posto de tribuno, Mario xa manifestou os trazos contraditorios que ían marcar a súa futura acción política. Así, ó mesmo tempo que se enfrontaba á nobreza e ó seu propio protector cunha proposta de lei que pretendía restarlle poder á oligarquía nas votacións, tamén actuaba contra o pobo opoñéndose a unha lei que pretendía aumentar a repartición de trigo entre a plebe. Descoñécese se Mario actuou así por interese propio ou para beneficiar á orde ecuestre. De calquera xeito, a súa carreira política sufriu unha parálise temporal, presentándose e perdendo as eleccións para [[edil curul]] e [[edil plebeo]]. Esta derrota foi, en parte, debida á súa nova inimizade coa familia Metelo. De boas a primeiras semellaba que a súa modesta orixe impedía que Mario puidese chegar ás altas maxistraturas, pero no ano [[-116|116 a.C.]] foi elixido [[pretor]]. As condicións da súa vitoria foron tan dubidosas que foi xulgado por subornar a algúns votantes. Mario gañou o xuízo, e polo tanto acadou o posto de pretor en Roma. Despois dun ano de pretor en Roma, Mario foi enviado a gobernar a [[Hispania Ulterior]] en calidade de propretor. Alí tomou parte nalgún enfrontamento militar de pouca relevancia, sen recibir ningún triunfo á súa volta. Tampouco tivo a oportunidade de acadar fama nin riquezas no cargo. Dado que nesa época era habitual que o posto de gobernador en Hispania durase dous anos, foi substituído no ano [[-113|113 a.C]]. No ano [[-110|110 a.C.]] Mario casou con Xulia Maior, tía de [[Xulio César]], cuxo berce patricio e influencia favoreceron á súa aspiración ó posto de [[cónsul romano|cónsul]]. Malia todo, tratábase dunha familia patricia non moi importante por aquel entón, de xeito que este matrimonio non lle aseguraba un progreso político salientable. === A guerra de Iugurta === {{artigo principal|Guerra de Iugurta}} Cando semellaba que a carreira política de Caio Mario xa tiña tocado teito, unha nova crise militar para Roma permitiulle a Mario presentarse de novo ante a opinión pública como un militar capaz. Neste caso, tratábase dunha crise na rexión de [[Numidia]], no norte de [[África]], nos territorios que actualmente ocupan [[Alxeria]] e [[Tunisia]]. ==== Contexto histórico ==== O [[reino de Numidia]] saíra fortalecido da [[segunda guerra púnica]]. O príncipe numídico [[Masinisa]] desertara ó bando romano durante a invasión romana de África dirixida por [[Escipión o Africano]] e, como recompensa, foi instalado nun extenso reino que a Roma lle permitía empregar como control do poder cartaxinés. Era o ano [[-202|202 a.C]]. Dende ese intre, Numidia pasaba a ser unha boa fonte de tropas e provisións para Roma, tanto en África como noutros escenarios (o propio [[Iugurta]] dirixiu un continxente numídico de soldados e elefantes no sitio de [[Numancia (celtiberos)|Numancia]]). Malia todo, as habituais loitas dinásticas internas entre os numídicos enfrontaron varias décadas despois a Iugurta (sobriño e fillo adoptivo do rei [[Micipsa]], que era o sucesor de [[Masinisa]] no trono) cos seus irmáns adoptivos [[Aderbal]] e [[Hiempsal]]. Tralo asasinato deste último, Aderbal fuxiu a [[Cirti]], onde se atopaban varios comerciantes romanos e italianos. Estes axudárono a defende-la cidade polo que, cando esta rematou rendida a Iugurta, os soldados remataron coas súas vidas. Roma sentiuse aldraxada e mandou a Iugurta que acudise a Roma. Este, pola súa parte, adicouse a subornar a senadores influentes ata acadar o asasinato doutro familiar refuxiado na cidade. Máis adiante, no ano [[-110|110 a.C]] o xeneral romano [[Aulo Postumio Albino]] tivo unha salientable derrota na fortaleza de [[Suthul]], cando Iugurta fixo unha saída sorpresa axudado por continxentes das tropas romanas que foran previamente subornadas. ==== Cecilio Metelo toma o mando ==== Roma reaccionou no ano [[-109|109 a.C.]] enviando a [[Quinto Cecilio Metelo o Numídico|Quinto Cecilio Metelo]] para tomar o mando da guerra. Malia que semella que despois de acceder ó tribunado da plebe existiu unha ruptura entre Mario e Metelo, dita ruptura non foi de todo permanente, posto que nese ano 109 a.C. Metelo tomou como legado a Mario na campaña militar contra o rei de Numidia, Iugurta. Non se sabe en que circunstancia o clan Metelo se reconciliou con Mario, nin se se tratou dun perdón sincero ou obrigado polas circunstancias. Sexa como for, despois dun ano como pretor na Hispania Ulterior, Mario foi incorporado como lugartenente no exército africano de Metelo na súa campaña fronte ó rei Iugurta. Metelo procuraba seguramente a grande experiencia de Mario como militar, no tanto que Mario pretendía reforzar a súa carreira política para acadar o consulado. Moitos dos métodos que Escipión Emiliano empregara en Numancia puxéronse nesta ocasión de novo en marcha para poñer a punto ás lexións de África. Botouse fóra a comerciantes, e prohibiuse entre os soldados a merca de alimentos distintos dos fornecidos polo exército e tamén manter escravos ou animais de carga. Cando Metelo considerou que o seu exército xa estaba preparado, foi cando se dirixiu contra Iugurta. Malia obter algunha vitoria, incluíndo unha nunha confusa batalla preto do [[río Muthul]], a loita resultou lenta, freada pola necesidade de emprender asedios complexos, e iso provocou un crecente descontento en Roma ante a incapacidade do seu xeneral para vingar axiña as pasadas derrotas. ==== Acceso ó consulado ==== No ano [[-108|108 a.C.]] Mario pediulle permiso a Metelo (que ocupaba o cargo de cónsul por vez primeira) para deixar o seu posto de legado e así poder ir a Roma e optar ás eleccións para o consulado. Metelo non lle deu permiso, e ofreceulle reconsideralo e optar a dito posto co seu fillo, que neses intres tiña 20 anos (o cal supoñía non poder acceder ó posto ata despois doutros 20 anos). Dende ese intre Mario comezou a súa campaña para obter o consulado. [[Salustio]] afirma que isto foi acelerado, en parte, polo presaxio dunha adiviña que ''lle dixo que lle presaxiaba grandes e marabillosas cousas e que por iso podería perseguir calquera designio que se lle formase, confiando nos deuses polo éxito, e que podería probar fortuna tantas veces como quixese, posto que tódalas súas campañas prosperarían''. Ante esta situación (Mario precisaba do permiso de Metelo para deixa-lo seu posto) Mario pasou o verán congraciándose coas tropas, o cal conseguiu grazas á súa conduta con eles, comendo a súa mesma comida e amosando que non tiña medo de realiza-las súas mesmas tarefas. Tamén procurou a aprobación dos comerciantes italianos, suxerindo que no caso de estar el ó mando podería acadar unha vitoria sinxela e rápida en Numidia fronte a Iugurta. Ámbolos dous grupos escribiron a Roma, falando moi ben del e criticando as tácticas de Metelo, quen baseaba as súas estratexias nunha lenta guerra de desgaste. Despois disto, Metelo decidiu ceder e deixalo ir, ante o prexuízo que lle podía causar seguilo tendo como subordinado. Mario volveu a Roma e presentouse ó consulado, no que resultou ser unha campaña rápida e moi exitosa, que rematou coa súa elección no ano [[-107|107 a.C]]. Non é rara a súa elección tendo en conta que en tempos recentes os cidadáns tiñan presenciado varias desfeitas militares provocadas pola incompetencia de certos membros da aristocracia, así como varias acusacións de corrupción. Mario presentábase como unha alternativa, a do virtuoso ''home novo'', que con tanto traballo chegara até onde estaba. O [[senado romano|senado]], pola súa parte, decidiu que entre as provincias consulares a repartir entre os cónsules dese ano non estaría Numidia e a guerra contra Iugurta, e prorrogou a Metelo no cargo. Mario defendeuse empregando unha técnica para desvia-la decisión á Asemblea de Cidadáns, en troques do Senado, xa que aló contaba con moito máis apoio. Mario foi así elixido como comandante tras esta elección especial, mentres que Metelo tivo que volver, e o Senado concedeulle como contraprestación o título de "Numídico" (conquistador de Numidia). ==== O final da guerra en Numidia ==== A pesar de fachendearse dicindo que podía rematar coa guerra axiña, esta aínda había durar tres anos mais, o cal pode indicar que Metelo tiña actuado de xeito honesto coa única táctica posible, fronte a un inimigo astuto e ben coñecedor das [[guerrilla]]s, nun territorio que favorecía ós númidas. A estratexia de Mario non era diferente da que levara a cabo Metelo, deténdose en asedios ás prazas fortes, coas que Iugurta xa contaba para frear o avance romano. Sometendo á pillaxe e á destrución o territorio inimigo, Mario avanzou, nunca lenta marcha cara ao oeste, até os confíns do reino númida coa Mauritania, onde Iugurta ía sendo acurralado. Pero malia os repetidos éxitos militares de Mario, Iugurta conseguía sempre fuxir dos romanos e continuar coa loita. Ao final Mario recorreu á traizón para lle poder poñer fin á guerra. O seu cuestor nesas datas era [[Lucio Cornelio Sila]], fillo dunha familia patricia vida a menos. Malia que Mario non estaba contento tendo que aceptar ó inexperto Sila ocupando un cargo desa responsabilidade, pois non tiña experiencia militar previa, este demostrou a súa competencia como líder militar. Posto que os combates desta guerra estaban cada vez máis preto dos territorios do reino de Mauritania, o seu rei, [[Bocco]], que era sogro de Iugurta, rachou coa súa neutralidade, que tanto Metelo coma Mario acadaran con penosas negociacións. Dese xeito, o rei Bocco de Mauritania pasaba a ser un aliado militar do seu xenro Iugurta. Así, a finais do ano [[-106|106 a.C.]], tralo seu segundo ano de campaña en África, Mario retirouse ós seus cuarteis de inverno no leste, e alí foi atacado polas forzas conxuntas dos dous monarcas africanos. No ano [[-105|105 a.C.]] volvendo a establecer os contactos con Bocco, que tiña preocupacións por mor dos avances romanos, e Sila acadou a rachadura da coalición entre el e Iugurta, solicitando Bocco a paz entre Mauritania e Roma. Así foi como Sila convenceu a Bocco para lle tender unha trampa a Iugurta, confiado aínda na amizade co seu sogro. Non se coñecen con precisión os termos da negociación entre Roma e Mauritania. O certo foi que finalmente Iugurta caeu nas mans de Mario, se cadra non polos méritos militares do cónsul romano, senón pola astucia e xenio diplomático de Sila, pero tampouco é lóxico pensar que Sila actuase pola súa conta, senón que aquel foi un plan tecido entre os dous. Malia todo, Mario era o comandante de Sila, de xeito que a honra da derrota final de Iugurta foi para o cónsul. Certamente ámbolos dous personaxes saían gañando desta fazaña. Debido a esta vitoria bélica, Mario acadou o alcume de ''Raposo de Arpino''. No ano [[-104|104 a.C.]] Caio Mario celebrou un [[triunfo romano|triunfo]] en [[Roma]] pola súa vitoria sobre Iugurta, quen foi executado na cerimonia. Ese mesmo día comezou un novo consulado para o cal fora elixido mesmo estando ausente, feito totalmente irregular. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Cónsules romanos na República|Lista de cónsules romanos na República]] {{Start box}} {{Succession box|período=[[-107|107 a.C.]]|predecesor=[[Servio Sulpicio Galba]] e<br /> [[Marco Aurelio Escauro]]<br />[[-106|106 a.C.]]|sucesor=[[Quinto Servilio Cepión]] e<br /> [[Cayo Atilio Serrano]]<br />[[-108|108 a.C.]]|título=Cónsul I da República Romana<br />xunto con [[Lucio Casio Longino]]}}{{End box}} {{Start box}} {{Succession box|período=[[-104|104 a.C.]]|predecesor=[[Publio Rutilio Rufo]] e<br /> [[Cneo Malio Máximo]]<br />[[-103|103 a.C.]]|sucesor=Cayo Mario (III) e<br /> [[Lucio Aurelio Orestes]]<br />[[-105|105 a.C.]]|título=Cónsul II da República Romana<br />xunto con [[Cayo Flavio Fimbria]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-103|103 a.C.]]|predecesor=Cayo Mario (II) e<br /> [[Cayo Flavio Fimbria]]<br />[[-102|102 a.C.]]|sucesor=Cayo Mario (IV) e<br /> [[Quinto Lutacio Cátulo]]<br />[[-104|104 a.C.]]|título=Cónsul III da República Romana<br />xunto con [[Lucio Aurelio Orestes]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-102|102 a.C.]]|predecesor=Cayo Mario (III) e<br /> [[Lucio Aurelio Orestes]]<br />[[-101|101 a.C.]]|sucesor=Cayo Mario (V) e<br /> [[Manio Aquilio]]<br />[[-103|103 a.C.]]|título=Cónsul IV da República Romana<br />xunto con [[Quinto Lutacio Cátulo]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-101|101 a.C.]]|predecesor=[[Cayo Mario (IV)]] e<br /> [[Quinto Lutacio Cátulo]]<br />[[-100|100 a.C.]]|sucesor=[[Cayo Mario (VI)]] e<br /> [[Lucio Valerio Flaco]]<br />[[-102|102 a.C.]]|título=Cónsul V da República Romana<br />xunto con [[Manio Aquilio]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-100|100 a.C.]]|predecesor=Cayo Mario (V) e<br /> [[Manio Aquilio]]<br />[[-99|99 a.C.]]|sucesor=[[Marco Antonio o Orador]] e<br /> [[Aulo Postumio Albino]]<br />[[-101|101 a.C.]]|título=Cónsul VI da República Romana<br />xunto con [[Marco Fulvio Flaco]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-86|86 a.C.]]|predecesor=[[Cneo Octavio]] e<br /> [[Lucio Cornelio Cinna]]<br />[[-85|85 a.C.]]|sucesor=[[Lucio Cornelio Cinna]] (III) e<br />[[Cneo Papirio Carbón]]<br />[[-87|87 a.C.]]|título=Cónsul VII da República Romana<br />xunto con [[Lucio Cornelio Cinna]] (II)}}{{End box}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Mario Caio}} {{Historia en progreso}} [[Categoría:Cónsules da República romana]] [[Categoría:Militares da Roma antiga]] 37etdoqw88wxf8tspoo9z57bjrieh7b 7108963 7108919 2025-06-27T22:29:21Z MAGHOI 15490 7108963 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} [[Ficheiro:Marius Glyptothek Munich 319.jpg|250px|miniatura|dereita|'''Caio Mario''' (157 a.C. - 86 a.C.)<br/>7 veces [[Cónsul romano]], nos anos:<br/> 107, 104, 103, 102, 101, 100 e 86 a.C.]] '''Caio Mario''' (en [[Lingua latina|latín]] ''Gaius Marius''), nado en [[Arpino]] no ano [[-157|157 a.C.]] e finado en [[Roma]] o [[13 de xaneiro]] do ano [[-86|86 a.C.]], foi un político e militar [[Imperio Romano|romano]], chamado ''o terceiro fundador de Roma'' polos seus éxitos militares.<ref>Os dous fundadores anteriores foran o propio [[Rómulo]] e [[Marco Furio Camilo]], que expulsou de Italia ós galos</ref> Foi elixido [[cónsul romano|cónsul]] sete veces ó longo da súa vida, cinco delas consecutivas, algo sen precedentes na historia de Roma. Tamén salientou polas [[Reformas de Mario|reformas]] que impulsou no [[exército romano]], autorizando o recrutamento de cidadáns sen terras e reorganizando a estrutura das [[lexión romana|lexións]], ás que dividiu en [[Cohorte romana|cohortes]]. No 105 a. C. conseguiu a vitoria na Guerra de Iugurta e, posteriormente, venceu a unha coalicion de cimbrios e teutóns que estiveron a pìques de invadir Italia, polo que se converteu no home máis importante de Roma. Foi o xefe do [[Populares|partido popular]] en Roma ao final do [[Século -II|século II a. C.]] e comezos do [[Século -I|século I a. C.]] == Traxectoria == === Inicio da súa carreira === Naceu en [[Arpino]], unha localidade do sur do [[Lacio]], ó redor do ano [[-157|157 a.C.]], dentro dunha familia acomodada. A cidade fora conquistada por [[Roma]] a finais do século IV a.C., e concedéranlle a cidadanía romana sen dereito a voto. Foi no ano [[-188|188 a.C.]] cando acadou a cidadanía romana completa. Malia que [[Plutarco de Queronea|Plutarco]] afirma que o pai de Mario era un traballador que levaba coas súas propias mans unha granxa cativa, isto pode ser falso, pois era cotiá esaxerar a pobreza dos "homes novos" (nome que recibían os cidadáns romanos sen ascendencia dentro das principais familias). O feito de que Mario tivese algunha conexión coa nobreza de Roma e que tivese ligazóns matrimoniais coa nobreza local de [[Arpino]] indica que tiña que pertencer a unha familia cunha certa importancia dentro da clase ecuestre. Os problemas que tivo que afrontar na súa carreira política amosan as dificultados coas que se atopaba un "home novo". Existe unha lenda sobre a infancia de Mario que conta que, cando aínda era un adolescente, atopou un niño dunha [[aguia]] con sete pitiños no seu interior. Posto que as aguias se consideraban animais sagrados de [[Xúpiter (deus)|Xúpiter]], o deus supremo do romanos, isto foi considerado ''[[a posteriori]]'' como un presaxio que predicía a súa elección como [[cónsul romano|cónsul]] sete veces. Máis tarde, como cónsul, decretou que a aguia fose o símbolo do [[SPQR|senado e o pobo de Roma]]. Iniciou a súa carreira militar na guerra fronte ós [[celtiberos]], na que botou varios anos antes da chegada de [[Publio Cornelio Escipión Emiliano]]. Adaptouse axiña á disciplina que Escipión Emiliano impuxo nas tropas cando chegou e, de novo segundo [[Plutarco de Queronea|Plutarco]], Mario causoulle boa impresión ó xeneral, gañando varias condecoracións. Foi Escipión quen animou a Mario a emprender a carreira pública malia a súa condición de ''home novo''. Nesta etapa, Mario presentouse ás eleccións de [[tribuno militar]]. Segundo [[Salustio]], malia que Mario era un descoñecido para os electores, as tribos elixírono polos seus méritos militares. A familia de Mario era cliente da importante familia dos Cecilios Metelos, e o xove contou co apoio de [[Quinto Cecilio Metelo o Numídico]] para poder gañar as eleccións para [[Tribuno da plebe]] no ano [[-120|120 a.C]]. Mario ingresou no [[senado romano|senado]], pois tódalas persoas que tivesen ocupado ese posto, podían ocupar un sitio nesa asemblea. O contacto con Cecilio Metelo tamén indica que a familia de Mario non eran simples traballadores. Durante o tempo que ocupou o posto de tribuno, Mario xa manifestou os trazos contraditorios que ían marcar a súa futura acción política. Así, ó mesmo tempo que se enfrontaba á nobreza e ó seu propio protector cunha proposta de lei que pretendía restarlle poder á oligarquía nas votacións, tamén actuaba contra o pobo opoñéndose a unha lei que pretendía aumentar a repartición de trigo entre a plebe. Descoñécese se Mario actuou así por interese propio ou para beneficiar á orde ecuestre. De calquera xeito, a súa carreira política sufriu unha parálise temporal, presentándose e perdendo as eleccións para [[edil curul]] e [[edil plebeo]]. Esta derrota foi, en parte, debida á súa nova inimizade coa familia Metelo. De boas a primeiras semellaba que a súa modesta orixe impedía que Mario puidese chegar ás altas maxistraturas, pero no ano [[-116|116 a.C.]] foi elixido [[pretor]]. As condicións da súa vitoria foron tan dubidosas que foi xulgado por subornar a algúns votantes. Mario gañou o xuízo, e polo tanto acadou o posto de pretor en Roma. Despois dun ano de pretor en Roma, Mario foi enviado a gobernar a [[Hispania Ulterior]] en calidade de propretor. Alí tomou parte nalgún enfrontamento militar de pouca relevancia, sen recibir ningún triunfo á súa volta. Tampouco tivo a oportunidade de acadar fama nin riquezas no cargo. Dado que nesa época era habitual que o posto de gobernador en Hispania durase dous anos, foi substituído no ano [[-113|113 a.C]]. No ano [[-110|110 a.C.]] Mario casou con Xulia Maior, tía de [[Xulio César]], cuxo berce patricio e influencia favoreceron á súa aspiración ó posto de [[cónsul romano|cónsul]]. Malia todo, tratábase dunha familia patricia non moi importante por aquel entón, de xeito que este matrimonio non lle aseguraba un progreso político salientable. === A guerra de Iugurta === {{artigo principal|Guerra de Iugurta}} Cando semellaba que a carreira política de Caio Mario xa tiña tocado teito, unha nova crise militar para Roma permitiulle a Mario presentarse de novo ante a opinión pública como un militar capaz. Neste caso, tratábase dunha crise na rexión de [[Numidia]], no norte de [[África]], nos territorios que actualmente ocupan [[Alxeria]] e [[Tunisia]]. ==== Contexto histórico ==== O [[reino de Numidia]] saíra fortalecido da [[segunda guerra púnica]]. O príncipe numídico [[Masinisa]] desertara ó bando romano durante a invasión romana de África dirixida por [[Escipión o Africano]] e, como recompensa, foi instalado nun extenso reino que a Roma lle permitía empregar como control do poder cartaxinés. Era o ano [[-202|202 a.C]]. Dende ese intre, Numidia pasaba a ser unha boa fonte de tropas e provisións para Roma, tanto en África como noutros escenarios (o propio [[Iugurta]] dirixiu un continxente numídico de soldados e elefantes no sitio de [[Numancia (celtiberos)|Numancia]]). Malia todo, as habituais loitas dinásticas internas entre os numídicos enfrontaron varias décadas despois a Iugurta (sobriño e fillo adoptivo do rei [[Micipsa]], que era o sucesor de [[Masinisa]] no trono) cos seus irmáns adoptivos [[Aderbal]] e [[Hiempsal]]. Tralo asasinato deste último, Aderbal fuxiu a [[Cirti]], onde se atopaban varios comerciantes romanos e italianos. Estes axudárono a defende-la cidade polo que, cando esta rematou rendida a Iugurta, os soldados remataron coas súas vidas. Roma sentiuse aldraxada e mandou a Iugurta que acudise a Roma. Este, pola súa parte, adicouse a subornar a senadores influentes ata acadar o asasinato doutro familiar refuxiado na cidade. Máis adiante, no ano [[-110|110 a.C]] o xeneral romano [[Aulo Postumio Albino]] tivo unha salientable derrota na fortaleza de [[Suthul]], cando Iugurta fixo unha saída sorpresa axudado por continxentes das tropas romanas que foran previamente subornadas. ==== Cecilio Metelo toma o mando ==== Roma reaccionou no ano [[-109|109 a.C.]] enviando a [[Quinto Cecilio Metelo o Numídico|Quinto Cecilio Metelo]] para tomar o mando da guerra. Malia que semella que despois de acceder ó tribunado da plebe existiu unha ruptura entre Mario e Metelo, dita ruptura non foi de todo permanente, posto que nese ano 109 a.C. Metelo tomou como legado a Mario na campaña militar contra o rei de Numidia, Iugurta. Non se sabe en que circunstancia o clan Metelo se reconciliou con Mario, nin se se tratou dun perdón sincero ou obrigado polas circunstancias. Sexa como for, despois dun ano como pretor na Hispania Ulterior, Mario foi incorporado como lugartenente no exército africano de Metelo na súa campaña fronte ó rei Iugurta. Metelo procuraba seguramente a grande experiencia de Mario como militar, no tanto que Mario pretendía reforzar a súa carreira política para acadar o consulado. Moitos dos métodos que Escipión Emiliano empregara en Numancia puxéronse nesta ocasión de novo en marcha para poñer a punto ás lexións de África. Botouse fóra a comerciantes, e prohibiuse entre os soldados a merca de alimentos distintos dos fornecidos polo exército e tamén manter escravos ou animais de carga. Cando Metelo considerou que o seu exército xa estaba preparado, foi cando se dirixiu contra Iugurta. Malia obter algunha vitoria, incluíndo unha nunha confusa batalla preto do [[río Muthul]], a loita resultou lenta, freada pola necesidade de emprender asedios complexos, e iso provocou un crecente descontento en Roma ante a incapacidade do seu xeneral para vingar axiña as pasadas derrotas. ==== Acceso ó consulado ==== No ano [[-108|108 a.C.]] Mario pediulle permiso a Metelo (que ocupaba o cargo de cónsul por vez primeira) para deixar o seu posto de legado e así poder ir a Roma e optar ás eleccións para o consulado. Metelo non lle deu permiso, e ofreceulle reconsideralo e optar a dito posto co seu fillo, que neses intres tiña 20 anos (o cal supoñía non poder acceder ó posto ata despois doutros 20 anos). Dende ese intre Mario comezou a súa campaña para obter o consulado. [[Salustio]] afirma que isto foi acelerado, en parte, polo presaxio dunha adiviña que ''lle dixo que lle presaxiaba grandes e marabillosas cousas e que por iso podería perseguir calquera designio que se lle formase, confiando nos deuses polo éxito, e que podería probar fortuna tantas veces como quixese, posto que tódalas súas campañas prosperarían''. Ante esta situación (Mario precisaba do permiso de Metelo para deixa-lo seu posto) Mario pasou o verán congraciándose coas tropas, o cal conseguiu grazas á súa conduta con eles, comendo a súa mesma comida e amosando que non tiña medo de realiza-las súas mesmas tarefas. Tamén procurou a aprobación dos comerciantes italianos, suxerindo que no caso de estar el ó mando podería acadar unha vitoria sinxela e rápida en Numidia fronte a Iugurta. Ámbolos dous grupos escribiron a Roma, falando moi ben del e criticando as tácticas de Metelo, quen baseaba as súas estratexias nunha lenta guerra de desgaste. Despois disto, Metelo decidiu ceder e deixalo ir, ante o prexuízo que lle podía causar seguilo tendo como subordinado. Mario volveu a Roma e presentouse ó consulado, no que resultou ser unha campaña rápida e moi exitosa, que rematou coa súa elección no ano [[-107|107 a.C]]. Non é rara a súa elección tendo en conta que en tempos recentes os cidadáns tiñan presenciado varias desfeitas militares provocadas pola incompetencia de certos membros da aristocracia, así como varias acusacións de corrupción. Mario presentábase como unha alternativa, a do virtuoso ''home novo'', que con tanto traballo chegara até onde estaba. O [[senado romano|senado]], pola súa parte, decidiu que entre as provincias consulares a repartir entre os cónsules dese ano non estaría Numidia e a guerra contra Iugurta, e prorrogou a Metelo no cargo. Mario defendeuse empregando unha técnica para desvia-la decisión á Asemblea de Cidadáns, en troques do Senado, xa que aló contaba con moito máis apoio. Mario foi así elixido como comandante tras esta elección especial, mentres que Metelo tivo que volver, e o Senado concedeulle como contraprestación o título de "Numídico" (conquistador de Numidia). ==== O final da guerra en Numidia ==== A pesar de fachendearse dicindo que podía rematar coa guerra axiña, esta aínda había durar tres anos mais, o cal pode indicar que Metelo tiña actuado de xeito honesto coa única táctica posible, fronte a un inimigo astuto e ben coñecedor das [[guerrilla]]s, nun territorio que favorecía ós númidas. A estratexia de Mario non era diferente da que levara a cabo Metelo, deténdose en asedios ás prazas fortes, coas que Iugurta xa contaba para frear o avance romano. Sometendo á pillaxe e á destrución o territorio inimigo, Mario avanzou, nunca lenta marcha cara ao oeste, até os confíns do reino númida coa Mauritania, onde Iugurta ía sendo acurralado. Pero malia os repetidos éxitos militares de Mario, Iugurta conseguía sempre fuxir dos romanos e continuar coa loita. Ao final Mario recorreu á traizón para lle poder poñer fin á guerra. O seu cuestor nesas datas era [[Lucio Cornelio Sila]], fillo dunha familia patricia vida a menos. Malia que Mario non estaba contento tendo que aceptar ó inexperto Sila ocupando un cargo desa responsabilidade, pois non tiña experiencia militar previa, este demostrou a súa competencia como líder militar. Posto que os combates desta guerra estaban cada vez máis preto dos territorios do reino de Mauritania, o seu rei, [[Bocco]], que era sogro de Iugurta, rachou coa súa neutralidade, que tanto Metelo coma Mario acadaran con penosas negociacións. Dese xeito, o rei Bocco de Mauritania pasaba a ser un aliado militar do seu xenro Iugurta. Así, a finais do ano [[-106|106 a.C.]], tralo seu segundo ano de campaña en África, Mario retirouse ós seus cuarteis de inverno no leste, e alí foi atacado polas forzas conxuntas dos dous monarcas africanos. No ano [[-105|105 a.C.]] volvendo a establecer os contactos con Bocco, que tiña preocupacións por mor dos avances romanos, e Sila acadou a rachadura da coalición entre el e Iugurta, solicitando Bocco a paz entre Mauritania e Roma. Así foi como Sila convenceu a Bocco para lle tender unha trampa a Iugurta, confiado aínda na amizade co seu sogro. Non se coñecen con precisión os termos da negociación entre Roma e Mauritania. O certo foi que finalmente Iugurta caeu nas mans de Mario, se cadra non polos méritos militares do cónsul romano, senón pola astucia e xenio diplomático de Sila, pero tampouco é lóxico pensar que Sila actuase pola súa conta, senón que aquel foi un plan tecido entre os dous. Malia todo, Mario era o comandante de Sila, de xeito que a honra da derrota final de Iugurta foi para o cónsul. Certamente ámbolos dous personaxes saían gañando desta fazaña. Debido a esta vitoria bélica, Mario acadou o alcume de ''Raposo de Arpino''. No ano [[-104|104 a.C.]] Caio Mario celebrou un [[triunfo romano|triunfo]] en [[Roma]] pola súa vitoria sobre Iugurta, quen foi executado na cerimonia. Ese mesmo día comezou un novo consulado para o cal fora elixido mesmo estando ausente, feito totalmente irregular. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Cónsules romanos na República|Lista de cónsules romanos na República]] {{Start box}} {{Succession box|período=[[-107|107 a.C.]]|predecesor=[[Servio Sulpicio Galba]] e<br /> [[Marco Aurelio Escauro]]<br />[[-106|106 a.C.]]|sucesor=[[Quinto Servilio Cepión]] e<br /> [[Cayo Atilio Serrano]]<br />[[-108|108 a.C.]]|título=Cónsul I da República Romana<br />xunto con [[Lucio Casio Longino]]}}{{End box}} {{Start box}} {{Succession box|período=[[-104|104 a.C.]]|predecesor=[[Publio Rutilio Rufo]] e<br /> [[Cneo Malio Máximo]]<br />[[-103|103 a.C.]]|sucesor=Cayo Mario (III) e<br /> [[Lucio Aurelio Orestes]]<br />[[-105|105 a.C.]]|título=Cónsul II da República Romana<br />xunto con [[Cayo Flavio Fimbria]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-103|103 a.C.]]|predecesor=Cayo Mario (II) e<br /> [[Cayo Flavio Fimbria]]<br />[[-102|102 a.C.]]|sucesor=Cayo Mario (IV) e<br /> [[Quinto Lutacio Cátulo]]<br />[[-104|104 a.C.]]|título=Cónsul III da República Romana<br />xunto con [[Lucio Aurelio Orestes]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-102|102 a.C.]]|predecesor=Cayo Mario (III) e<br /> [[Lucio Aurelio Orestes]]<br />[[-101|101 a.C.]]|sucesor=Cayo Mario (V) e<br /> [[Manio Aquilio]]<br />[[-103|103 a.C.]]|título=Cónsul IV da República Romana<br />xunto con [[Quinto Lutacio Cátulo]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-101|101 a.C.]]|predecesor=[[Cayo Mario (IV)]] e<br /> [[Quinto Lutacio Cátulo]]<br />[[-100|100 a.C.]]|sucesor=[[Cayo Mario (VI)]] e<br /> [[Lucio Valerio Flaco]]<br />[[-102|102 a.C.]]|título=Cónsul V da República Romana<br />xunto con [[Manio Aquilio]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-100|100 a.C.]]|predecesor=Cayo Mario (V) e<br /> [[Manio Aquilio]]<br />[[-99|99 a.C.]]|sucesor=[[Marco Antonio o Orador]] e<br /> [[Aulo Postumio Albino]]<br />[[-101|101 a.C.]]|título=Cónsul VI da República Romana<br />xunto con [[Marco Fulvio Flaco]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-86|86 a.C.]]|predecesor=[[Cneo Octavio]] e<br /> [[Lucio Cornelio Cinna]]<br />[[-85|85 a.C.]]|sucesor=[[Lucio Cornelio Cinna]] (III) e<br />[[Cneo Papirio Carbón]]<br />[[-87|87 a.C.]]|título=Cónsul VII da República Romana<br />xunto con [[Lucio Cornelio Cinna]] (II)}}{{End box}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Mario Caio}} {{Historia en progreso}} [[Categoría:Cónsules da República romana]] [[Categoría:Militares da Roma antiga]] dm7ko8mk2ezgbfkhaxmrzcva78uuqnq 7108964 7108963 2025-06-27T22:30:37Z MAGHOI 15490 7108964 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} [[Ficheiro:Marius Glyptothek Munich 319.jpg|250px|miniatura|dereita|'''Caio Mario''' (157 a.C. - 86 a.C.)<br/>7 veces [[Cónsul romano]], nos anos:<br/> 107, 104, 103, 102, 101, 100 e 86 a.C.]] '''Caio Mario''' (en [[Lingua latina|latín]] ''Gaius Marius''), nado en [[Arpino]] no ano [[-157|157 a.C.]] e finado en [[Roma]] o [[13 de xaneiro]] do ano [[-86|86 a.C.]], foi un político e militar [[Imperio Romano|romano]], chamado ''o terceiro fundador de Roma'' polos seus éxitos militares.<ref>Os dous fundadores anteriores foran o propio [[Rómulo]] e [[Marco Furio Camilo]], que expulsou de Italia ós galos</ref> Foi elixido [[cónsul romano|cónsul]] sete veces ó longo da súa vida, cinco delas consecutivas, algo sen precedentes na historia de Roma. Tamén salientou polas [[Reformas de Mario|reformas]] que impulsou no [[exército romano]], autorizando o recrutamento de cidadáns sen terras e reorganizando a estrutura das [[lexión romana|lexións]], ás que dividiu en [[Cohorte romana|cohortes]]. No [[-105|105 a. C.]] conseguiu a vitoria na [[Guerra de Iugurta]] e, posteriormente, venceu a unha coalicion de [[cimbros]] e [[teutóns]] que estiveron a pìques de invadir Italia, polo que se converteu no home máis importante de Roma. Foi o xefe do [[Populares|partido popular]] en Roma ao final do [[Século -II|século II a. C.]] e comezos do [[Século -I|século I a. C.]] == Traxectoria == === Inicio da súa carreira === Naceu en [[Arpino]], unha localidade do sur do [[Lacio]], ó redor do ano [[-157|157 a.C.]], dentro dunha familia acomodada. A cidade fora conquistada por [[Roma]] a finais do século IV a.C., e concedéranlle a cidadanía romana sen dereito a voto. Foi no ano [[-188|188 a.C.]] cando acadou a cidadanía romana completa. Malia que [[Plutarco de Queronea|Plutarco]] afirma que o pai de Mario era un traballador que levaba coas súas propias mans unha granxa cativa, isto pode ser falso, pois era cotiá esaxerar a pobreza dos "homes novos" (nome que recibían os cidadáns romanos sen ascendencia dentro das principais familias). O feito de que Mario tivese algunha conexión coa nobreza de Roma e que tivese ligazóns matrimoniais coa nobreza local de [[Arpino]] indica que tiña que pertencer a unha familia cunha certa importancia dentro da clase ecuestre. Os problemas que tivo que afrontar na súa carreira política amosan as dificultados coas que se atopaba un "home novo". Existe unha lenda sobre a infancia de Mario que conta que, cando aínda era un adolescente, atopou un niño dunha [[aguia]] con sete pitiños no seu interior. Posto que as aguias se consideraban animais sagrados de [[Xúpiter (deus)|Xúpiter]], o deus supremo do romanos, isto foi considerado ''[[a posteriori]]'' como un presaxio que predicía a súa elección como [[cónsul romano|cónsul]] sete veces. Máis tarde, como cónsul, decretou que a aguia fose o símbolo do [[SPQR|senado e o pobo de Roma]]. Iniciou a súa carreira militar na guerra fronte ós [[celtiberos]], na que botou varios anos antes da chegada de [[Publio Cornelio Escipión Emiliano]]. Adaptouse axiña á disciplina que Escipión Emiliano impuxo nas tropas cando chegou e, de novo segundo [[Plutarco de Queronea|Plutarco]], Mario causoulle boa impresión ó xeneral, gañando varias condecoracións. Foi Escipión quen animou a Mario a emprender a carreira pública malia a súa condición de ''home novo''. Nesta etapa, Mario presentouse ás eleccións de [[tribuno militar]]. Segundo [[Salustio]], malia que Mario era un descoñecido para os electores, as tribos elixírono polos seus méritos militares. A familia de Mario era cliente da importante familia dos Cecilios Metelos, e o xove contou co apoio de [[Quinto Cecilio Metelo o Numídico]] para poder gañar as eleccións para [[Tribuno da plebe]] no ano [[-120|120 a.C]]. Mario ingresou no [[senado romano|senado]], pois tódalas persoas que tivesen ocupado ese posto, podían ocupar un sitio nesa asemblea. O contacto con Cecilio Metelo tamén indica que a familia de Mario non eran simples traballadores. Durante o tempo que ocupou o posto de tribuno, Mario xa manifestou os trazos contraditorios que ían marcar a súa futura acción política. Así, ó mesmo tempo que se enfrontaba á nobreza e ó seu propio protector cunha proposta de lei que pretendía restarlle poder á oligarquía nas votacións, tamén actuaba contra o pobo opoñéndose a unha lei que pretendía aumentar a repartición de trigo entre a plebe. Descoñécese se Mario actuou así por interese propio ou para beneficiar á orde ecuestre. De calquera xeito, a súa carreira política sufriu unha parálise temporal, presentándose e perdendo as eleccións para [[edil curul]] e [[edil plebeo]]. Esta derrota foi, en parte, debida á súa nova inimizade coa familia Metelo. De boas a primeiras semellaba que a súa modesta orixe impedía que Mario puidese chegar ás altas maxistraturas, pero no ano [[-116|116 a.C.]] foi elixido [[pretor]]. As condicións da súa vitoria foron tan dubidosas que foi xulgado por subornar a algúns votantes. Mario gañou o xuízo, e polo tanto acadou o posto de pretor en Roma. Despois dun ano de pretor en Roma, Mario foi enviado a gobernar a [[Hispania Ulterior]] en calidade de propretor. Alí tomou parte nalgún enfrontamento militar de pouca relevancia, sen recibir ningún triunfo á súa volta. Tampouco tivo a oportunidade de acadar fama nin riquezas no cargo. Dado que nesa época era habitual que o posto de gobernador en Hispania durase dous anos, foi substituído no ano [[-113|113 a.C]]. No ano [[-110|110 a.C.]] Mario casou con Xulia Maior, tía de [[Xulio César]], cuxo berce patricio e influencia favoreceron á súa aspiración ó posto de [[cónsul romano|cónsul]]. Malia todo, tratábase dunha familia patricia non moi importante por aquel entón, de xeito que este matrimonio non lle aseguraba un progreso político salientable. === A guerra de Iugurta === {{artigo principal|Guerra de Iugurta}} Cando semellaba que a carreira política de Caio Mario xa tiña tocado teito, unha nova crise militar para Roma permitiulle a Mario presentarse de novo ante a opinión pública como un militar capaz. Neste caso, tratábase dunha crise na rexión de [[Numidia]], no norte de [[África]], nos territorios que actualmente ocupan [[Alxeria]] e [[Tunisia]]. ==== Contexto histórico ==== O [[reino de Numidia]] saíra fortalecido da [[segunda guerra púnica]]. O príncipe numídico [[Masinisa]] desertara ó bando romano durante a invasión romana de África dirixida por [[Escipión o Africano]] e, como recompensa, foi instalado nun extenso reino que a Roma lle permitía empregar como control do poder cartaxinés. Era o ano [[-202|202 a.C]]. Dende ese intre, Numidia pasaba a ser unha boa fonte de tropas e provisións para Roma, tanto en África como noutros escenarios (o propio [[Iugurta]] dirixiu un continxente numídico de soldados e elefantes no sitio de [[Numancia (celtiberos)|Numancia]]). Malia todo, as habituais loitas dinásticas internas entre os numídicos enfrontaron varias décadas despois a Iugurta (sobriño e fillo adoptivo do rei [[Micipsa]], que era o sucesor de [[Masinisa]] no trono) cos seus irmáns adoptivos [[Aderbal]] e [[Hiempsal]]. Tralo asasinato deste último, Aderbal fuxiu a [[Cirti]], onde se atopaban varios comerciantes romanos e italianos. Estes axudárono a defende-la cidade polo que, cando esta rematou rendida a Iugurta, os soldados remataron coas súas vidas. Roma sentiuse aldraxada e mandou a Iugurta que acudise a Roma. Este, pola súa parte, adicouse a subornar a senadores influentes ata acadar o asasinato doutro familiar refuxiado na cidade. Máis adiante, no ano [[-110|110 a.C]] o xeneral romano [[Aulo Postumio Albino]] tivo unha salientable derrota na fortaleza de [[Suthul]], cando Iugurta fixo unha saída sorpresa axudado por continxentes das tropas romanas que foran previamente subornadas. ==== Cecilio Metelo toma o mando ==== Roma reaccionou no ano [[-109|109 a.C.]] enviando a [[Quinto Cecilio Metelo o Numídico|Quinto Cecilio Metelo]] para tomar o mando da guerra. Malia que semella que despois de acceder ó tribunado da plebe existiu unha ruptura entre Mario e Metelo, dita ruptura non foi de todo permanente, posto que nese ano 109 a.C. Metelo tomou como legado a Mario na campaña militar contra o rei de Numidia, Iugurta. Non se sabe en que circunstancia o clan Metelo se reconciliou con Mario, nin se se tratou dun perdón sincero ou obrigado polas circunstancias. Sexa como for, despois dun ano como pretor na Hispania Ulterior, Mario foi incorporado como lugartenente no exército africano de Metelo na súa campaña fronte ó rei Iugurta. Metelo procuraba seguramente a grande experiencia de Mario como militar, no tanto que Mario pretendía reforzar a súa carreira política para acadar o consulado. Moitos dos métodos que Escipión Emiliano empregara en Numancia puxéronse nesta ocasión de novo en marcha para poñer a punto ás lexións de África. Botouse fóra a comerciantes, e prohibiuse entre os soldados a merca de alimentos distintos dos fornecidos polo exército e tamén manter escravos ou animais de carga. Cando Metelo considerou que o seu exército xa estaba preparado, foi cando se dirixiu contra Iugurta. Malia obter algunha vitoria, incluíndo unha nunha confusa batalla preto do [[río Muthul]], a loita resultou lenta, freada pola necesidade de emprender asedios complexos, e iso provocou un crecente descontento en Roma ante a incapacidade do seu xeneral para vingar axiña as pasadas derrotas. ==== Acceso ó consulado ==== No ano [[-108|108 a.C.]] Mario pediulle permiso a Metelo (que ocupaba o cargo de cónsul por vez primeira) para deixar o seu posto de legado e así poder ir a Roma e optar ás eleccións para o consulado. Metelo non lle deu permiso, e ofreceulle reconsideralo e optar a dito posto co seu fillo, que neses intres tiña 20 anos (o cal supoñía non poder acceder ó posto ata despois doutros 20 anos). Dende ese intre Mario comezou a súa campaña para obter o consulado. [[Salustio]] afirma que isto foi acelerado, en parte, polo presaxio dunha adiviña que ''lle dixo que lle presaxiaba grandes e marabillosas cousas e que por iso podería perseguir calquera designio que se lle formase, confiando nos deuses polo éxito, e que podería probar fortuna tantas veces como quixese, posto que tódalas súas campañas prosperarían''. Ante esta situación (Mario precisaba do permiso de Metelo para deixa-lo seu posto) Mario pasou o verán congraciándose coas tropas, o cal conseguiu grazas á súa conduta con eles, comendo a súa mesma comida e amosando que non tiña medo de realiza-las súas mesmas tarefas. Tamén procurou a aprobación dos comerciantes italianos, suxerindo que no caso de estar el ó mando podería acadar unha vitoria sinxela e rápida en Numidia fronte a Iugurta. Ámbolos dous grupos escribiron a Roma, falando moi ben del e criticando as tácticas de Metelo, quen baseaba as súas estratexias nunha lenta guerra de desgaste. Despois disto, Metelo decidiu ceder e deixalo ir, ante o prexuízo que lle podía causar seguilo tendo como subordinado. Mario volveu a Roma e presentouse ó consulado, no que resultou ser unha campaña rápida e moi exitosa, que rematou coa súa elección no ano [[-107|107 a.C]]. Non é rara a súa elección tendo en conta que en tempos recentes os cidadáns tiñan presenciado varias desfeitas militares provocadas pola incompetencia de certos membros da aristocracia, así como varias acusacións de corrupción. Mario presentábase como unha alternativa, a do virtuoso ''home novo'', que con tanto traballo chegara até onde estaba. O [[senado romano|senado]], pola súa parte, decidiu que entre as provincias consulares a repartir entre os cónsules dese ano non estaría Numidia e a guerra contra Iugurta, e prorrogou a Metelo no cargo. Mario defendeuse empregando unha técnica para desvia-la decisión á Asemblea de Cidadáns, en troques do Senado, xa que aló contaba con moito máis apoio. Mario foi así elixido como comandante tras esta elección especial, mentres que Metelo tivo que volver, e o Senado concedeulle como contraprestación o título de "Numídico" (conquistador de Numidia). ==== O final da guerra en Numidia ==== A pesar de fachendearse dicindo que podía rematar coa guerra axiña, esta aínda había durar tres anos mais, o cal pode indicar que Metelo tiña actuado de xeito honesto coa única táctica posible, fronte a un inimigo astuto e ben coñecedor das [[guerrilla]]s, nun territorio que favorecía ós númidas. A estratexia de Mario non era diferente da que levara a cabo Metelo, deténdose en asedios ás prazas fortes, coas que Iugurta xa contaba para frear o avance romano. Sometendo á pillaxe e á destrución o territorio inimigo, Mario avanzou, nunca lenta marcha cara ao oeste, até os confíns do reino númida coa Mauritania, onde Iugurta ía sendo acurralado. Pero malia os repetidos éxitos militares de Mario, Iugurta conseguía sempre fuxir dos romanos e continuar coa loita. Ao final Mario recorreu á traizón para lle poder poñer fin á guerra. O seu cuestor nesas datas era [[Lucio Cornelio Sila]], fillo dunha familia patricia vida a menos. Malia que Mario non estaba contento tendo que aceptar ó inexperto Sila ocupando un cargo desa responsabilidade, pois non tiña experiencia militar previa, este demostrou a súa competencia como líder militar. Posto que os combates desta guerra estaban cada vez máis preto dos territorios do reino de Mauritania, o seu rei, [[Bocco]], que era sogro de Iugurta, rachou coa súa neutralidade, que tanto Metelo coma Mario acadaran con penosas negociacións. Dese xeito, o rei Bocco de Mauritania pasaba a ser un aliado militar do seu xenro Iugurta. Así, a finais do ano [[-106|106 a.C.]], tralo seu segundo ano de campaña en África, Mario retirouse ós seus cuarteis de inverno no leste, e alí foi atacado polas forzas conxuntas dos dous monarcas africanos. No ano [[-105|105 a.C.]] volvendo a establecer os contactos con Bocco, que tiña preocupacións por mor dos avances romanos, e Sila acadou a rachadura da coalición entre el e Iugurta, solicitando Bocco a paz entre Mauritania e Roma. Así foi como Sila convenceu a Bocco para lle tender unha trampa a Iugurta, confiado aínda na amizade co seu sogro. Non se coñecen con precisión os termos da negociación entre Roma e Mauritania. O certo foi que finalmente Iugurta caeu nas mans de Mario, se cadra non polos méritos militares do cónsul romano, senón pola astucia e xenio diplomático de Sila, pero tampouco é lóxico pensar que Sila actuase pola súa conta, senón que aquel foi un plan tecido entre os dous. Malia todo, Mario era o comandante de Sila, de xeito que a honra da derrota final de Iugurta foi para o cónsul. Certamente ámbolos dous personaxes saían gañando desta fazaña. Debido a esta vitoria bélica, Mario acadou o alcume de ''Raposo de Arpino''. No ano [[-104|104 a.C.]] Caio Mario celebrou un [[triunfo romano|triunfo]] en [[Roma]] pola súa vitoria sobre Iugurta, quen foi executado na cerimonia. Ese mesmo día comezou un novo consulado para o cal fora elixido mesmo estando ausente, feito totalmente irregular. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Cónsules romanos na República|Lista de cónsules romanos na República]] {{Start box}} {{Succession box|período=[[-107|107 a.C.]]|predecesor=[[Servio Sulpicio Galba]] e<br /> [[Marco Aurelio Escauro]]<br />[[-106|106 a.C.]]|sucesor=[[Quinto Servilio Cepión]] e<br /> [[Cayo Atilio Serrano]]<br />[[-108|108 a.C.]]|título=Cónsul I da República Romana<br />xunto con [[Lucio Casio Longino]]}}{{End box}} {{Start box}} {{Succession box|período=[[-104|104 a.C.]]|predecesor=[[Publio Rutilio Rufo]] e<br /> [[Cneo Malio Máximo]]<br />[[-103|103 a.C.]]|sucesor=Cayo Mario (III) e<br /> [[Lucio Aurelio Orestes]]<br />[[-105|105 a.C.]]|título=Cónsul II da República Romana<br />xunto con [[Cayo Flavio Fimbria]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-103|103 a.C.]]|predecesor=Cayo Mario (II) e<br /> [[Cayo Flavio Fimbria]]<br />[[-102|102 a.C.]]|sucesor=Cayo Mario (IV) e<br /> [[Quinto Lutacio Cátulo]]<br />[[-104|104 a.C.]]|título=Cónsul III da República Romana<br />xunto con [[Lucio Aurelio Orestes]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-102|102 a.C.]]|predecesor=Cayo Mario (III) e<br /> [[Lucio Aurelio Orestes]]<br />[[-101|101 a.C.]]|sucesor=Cayo Mario (V) e<br /> [[Manio Aquilio]]<br />[[-103|103 a.C.]]|título=Cónsul IV da República Romana<br />xunto con [[Quinto Lutacio Cátulo]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-101|101 a.C.]]|predecesor=[[Cayo Mario (IV)]] e<br /> [[Quinto Lutacio Cátulo]]<br />[[-100|100 a.C.]]|sucesor=[[Cayo Mario (VI)]] e<br /> [[Lucio Valerio Flaco]]<br />[[-102|102 a.C.]]|título=Cónsul V da República Romana<br />xunto con [[Manio Aquilio]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-100|100 a.C.]]|predecesor=Cayo Mario (V) e<br /> [[Manio Aquilio]]<br />[[-99|99 a.C.]]|sucesor=[[Marco Antonio o Orador]] e<br /> [[Aulo Postumio Albino]]<br />[[-101|101 a.C.]]|título=Cónsul VI da República Romana<br />xunto con [[Marco Fulvio Flaco]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-86|86 a.C.]]|predecesor=[[Cneo Octavio]] e<br /> [[Lucio Cornelio Cinna]]<br />[[-85|85 a.C.]]|sucesor=[[Lucio Cornelio Cinna]] (III) e<br />[[Cneo Papirio Carbón]]<br />[[-87|87 a.C.]]|título=Cónsul VII da República Romana<br />xunto con [[Lucio Cornelio Cinna]] (II)}}{{End box}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Mario Caio}} {{Historia en progreso}} [[Categoría:Cónsules da República romana]] [[Categoría:Militares da Roma antiga]] odg94213o7krs8ztbr13hjrf0n85ndz 7108966 7108964 2025-06-27T22:30:54Z MAGHOI 15490 engado a [[Categoría:Populares]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108966 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} [[Ficheiro:Marius Glyptothek Munich 319.jpg|250px|miniatura|dereita|'''Caio Mario''' (157 a.C. - 86 a.C.)<br/>7 veces [[Cónsul romano]], nos anos:<br/> 107, 104, 103, 102, 101, 100 e 86 a.C.]] '''Caio Mario''' (en [[Lingua latina|latín]] ''Gaius Marius''), nado en [[Arpino]] no ano [[-157|157 a.C.]] e finado en [[Roma]] o [[13 de xaneiro]] do ano [[-86|86 a.C.]], foi un político e militar [[Imperio Romano|romano]], chamado ''o terceiro fundador de Roma'' polos seus éxitos militares.<ref>Os dous fundadores anteriores foran o propio [[Rómulo]] e [[Marco Furio Camilo]], que expulsou de Italia ós galos</ref> Foi elixido [[cónsul romano|cónsul]] sete veces ó longo da súa vida, cinco delas consecutivas, algo sen precedentes na historia de Roma. Tamén salientou polas [[Reformas de Mario|reformas]] que impulsou no [[exército romano]], autorizando o recrutamento de cidadáns sen terras e reorganizando a estrutura das [[lexión romana|lexións]], ás que dividiu en [[Cohorte romana|cohortes]]. No [[-105|105 a. C.]] conseguiu a vitoria na [[Guerra de Iugurta]] e, posteriormente, venceu a unha coalicion de [[cimbros]] e [[teutóns]] que estiveron a pìques de invadir Italia, polo que se converteu no home máis importante de Roma. Foi o xefe do [[Populares|partido popular]] en Roma ao final do [[Século -II|século II a. C.]] e comezos do [[Século -I|século I a. C.]] == Traxectoria == === Inicio da súa carreira === Naceu en [[Arpino]], unha localidade do sur do [[Lacio]], ó redor do ano [[-157|157 a.C.]], dentro dunha familia acomodada. A cidade fora conquistada por [[Roma]] a finais do século IV a.C., e concedéranlle a cidadanía romana sen dereito a voto. Foi no ano [[-188|188 a.C.]] cando acadou a cidadanía romana completa. Malia que [[Plutarco de Queronea|Plutarco]] afirma que o pai de Mario era un traballador que levaba coas súas propias mans unha granxa cativa, isto pode ser falso, pois era cotiá esaxerar a pobreza dos "homes novos" (nome que recibían os cidadáns romanos sen ascendencia dentro das principais familias). O feito de que Mario tivese algunha conexión coa nobreza de Roma e que tivese ligazóns matrimoniais coa nobreza local de [[Arpino]] indica que tiña que pertencer a unha familia cunha certa importancia dentro da clase ecuestre. Os problemas que tivo que afrontar na súa carreira política amosan as dificultados coas que se atopaba un "home novo". Existe unha lenda sobre a infancia de Mario que conta que, cando aínda era un adolescente, atopou un niño dunha [[aguia]] con sete pitiños no seu interior. Posto que as aguias se consideraban animais sagrados de [[Xúpiter (deus)|Xúpiter]], o deus supremo do romanos, isto foi considerado ''[[a posteriori]]'' como un presaxio que predicía a súa elección como [[cónsul romano|cónsul]] sete veces. Máis tarde, como cónsul, decretou que a aguia fose o símbolo do [[SPQR|senado e o pobo de Roma]]. Iniciou a súa carreira militar na guerra fronte ós [[celtiberos]], na que botou varios anos antes da chegada de [[Publio Cornelio Escipión Emiliano]]. Adaptouse axiña á disciplina que Escipión Emiliano impuxo nas tropas cando chegou e, de novo segundo [[Plutarco de Queronea|Plutarco]], Mario causoulle boa impresión ó xeneral, gañando varias condecoracións. Foi Escipión quen animou a Mario a emprender a carreira pública malia a súa condición de ''home novo''. Nesta etapa, Mario presentouse ás eleccións de [[tribuno militar]]. Segundo [[Salustio]], malia que Mario era un descoñecido para os electores, as tribos elixírono polos seus méritos militares. A familia de Mario era cliente da importante familia dos Cecilios Metelos, e o xove contou co apoio de [[Quinto Cecilio Metelo o Numídico]] para poder gañar as eleccións para [[Tribuno da plebe]] no ano [[-120|120 a.C]]. Mario ingresou no [[senado romano|senado]], pois tódalas persoas que tivesen ocupado ese posto, podían ocupar un sitio nesa asemblea. O contacto con Cecilio Metelo tamén indica que a familia de Mario non eran simples traballadores. Durante o tempo que ocupou o posto de tribuno, Mario xa manifestou os trazos contraditorios que ían marcar a súa futura acción política. Así, ó mesmo tempo que se enfrontaba á nobreza e ó seu propio protector cunha proposta de lei que pretendía restarlle poder á oligarquía nas votacións, tamén actuaba contra o pobo opoñéndose a unha lei que pretendía aumentar a repartición de trigo entre a plebe. Descoñécese se Mario actuou así por interese propio ou para beneficiar á orde ecuestre. De calquera xeito, a súa carreira política sufriu unha parálise temporal, presentándose e perdendo as eleccións para [[edil curul]] e [[edil plebeo]]. Esta derrota foi, en parte, debida á súa nova inimizade coa familia Metelo. De boas a primeiras semellaba que a súa modesta orixe impedía que Mario puidese chegar ás altas maxistraturas, pero no ano [[-116|116 a.C.]] foi elixido [[pretor]]. As condicións da súa vitoria foron tan dubidosas que foi xulgado por subornar a algúns votantes. Mario gañou o xuízo, e polo tanto acadou o posto de pretor en Roma. Despois dun ano de pretor en Roma, Mario foi enviado a gobernar a [[Hispania Ulterior]] en calidade de propretor. Alí tomou parte nalgún enfrontamento militar de pouca relevancia, sen recibir ningún triunfo á súa volta. Tampouco tivo a oportunidade de acadar fama nin riquezas no cargo. Dado que nesa época era habitual que o posto de gobernador en Hispania durase dous anos, foi substituído no ano [[-113|113 a.C]]. No ano [[-110|110 a.C.]] Mario casou con Xulia Maior, tía de [[Xulio César]], cuxo berce patricio e influencia favoreceron á súa aspiración ó posto de [[cónsul romano|cónsul]]. Malia todo, tratábase dunha familia patricia non moi importante por aquel entón, de xeito que este matrimonio non lle aseguraba un progreso político salientable. === A guerra de Iugurta === {{artigo principal|Guerra de Iugurta}} Cando semellaba que a carreira política de Caio Mario xa tiña tocado teito, unha nova crise militar para Roma permitiulle a Mario presentarse de novo ante a opinión pública como un militar capaz. Neste caso, tratábase dunha crise na rexión de [[Numidia]], no norte de [[África]], nos territorios que actualmente ocupan [[Alxeria]] e [[Tunisia]]. ==== Contexto histórico ==== O [[reino de Numidia]] saíra fortalecido da [[segunda guerra púnica]]. O príncipe numídico [[Masinisa]] desertara ó bando romano durante a invasión romana de África dirixida por [[Escipión o Africano]] e, como recompensa, foi instalado nun extenso reino que a Roma lle permitía empregar como control do poder cartaxinés. Era o ano [[-202|202 a.C]]. Dende ese intre, Numidia pasaba a ser unha boa fonte de tropas e provisións para Roma, tanto en África como noutros escenarios (o propio [[Iugurta]] dirixiu un continxente numídico de soldados e elefantes no sitio de [[Numancia (celtiberos)|Numancia]]). Malia todo, as habituais loitas dinásticas internas entre os numídicos enfrontaron varias décadas despois a Iugurta (sobriño e fillo adoptivo do rei [[Micipsa]], que era o sucesor de [[Masinisa]] no trono) cos seus irmáns adoptivos [[Aderbal]] e [[Hiempsal]]. Tralo asasinato deste último, Aderbal fuxiu a [[Cirti]], onde se atopaban varios comerciantes romanos e italianos. Estes axudárono a defende-la cidade polo que, cando esta rematou rendida a Iugurta, os soldados remataron coas súas vidas. Roma sentiuse aldraxada e mandou a Iugurta que acudise a Roma. Este, pola súa parte, adicouse a subornar a senadores influentes ata acadar o asasinato doutro familiar refuxiado na cidade. Máis adiante, no ano [[-110|110 a.C]] o xeneral romano [[Aulo Postumio Albino]] tivo unha salientable derrota na fortaleza de [[Suthul]], cando Iugurta fixo unha saída sorpresa axudado por continxentes das tropas romanas que foran previamente subornadas. ==== Cecilio Metelo toma o mando ==== Roma reaccionou no ano [[-109|109 a.C.]] enviando a [[Quinto Cecilio Metelo o Numídico|Quinto Cecilio Metelo]] para tomar o mando da guerra. Malia que semella que despois de acceder ó tribunado da plebe existiu unha ruptura entre Mario e Metelo, dita ruptura non foi de todo permanente, posto que nese ano 109 a.C. Metelo tomou como legado a Mario na campaña militar contra o rei de Numidia, Iugurta. Non se sabe en que circunstancia o clan Metelo se reconciliou con Mario, nin se se tratou dun perdón sincero ou obrigado polas circunstancias. Sexa como for, despois dun ano como pretor na Hispania Ulterior, Mario foi incorporado como lugartenente no exército africano de Metelo na súa campaña fronte ó rei Iugurta. Metelo procuraba seguramente a grande experiencia de Mario como militar, no tanto que Mario pretendía reforzar a súa carreira política para acadar o consulado. Moitos dos métodos que Escipión Emiliano empregara en Numancia puxéronse nesta ocasión de novo en marcha para poñer a punto ás lexións de África. Botouse fóra a comerciantes, e prohibiuse entre os soldados a merca de alimentos distintos dos fornecidos polo exército e tamén manter escravos ou animais de carga. Cando Metelo considerou que o seu exército xa estaba preparado, foi cando se dirixiu contra Iugurta. Malia obter algunha vitoria, incluíndo unha nunha confusa batalla preto do [[río Muthul]], a loita resultou lenta, freada pola necesidade de emprender asedios complexos, e iso provocou un crecente descontento en Roma ante a incapacidade do seu xeneral para vingar axiña as pasadas derrotas. ==== Acceso ó consulado ==== No ano [[-108|108 a.C.]] Mario pediulle permiso a Metelo (que ocupaba o cargo de cónsul por vez primeira) para deixar o seu posto de legado e así poder ir a Roma e optar ás eleccións para o consulado. Metelo non lle deu permiso, e ofreceulle reconsideralo e optar a dito posto co seu fillo, que neses intres tiña 20 anos (o cal supoñía non poder acceder ó posto ata despois doutros 20 anos). Dende ese intre Mario comezou a súa campaña para obter o consulado. [[Salustio]] afirma que isto foi acelerado, en parte, polo presaxio dunha adiviña que ''lle dixo que lle presaxiaba grandes e marabillosas cousas e que por iso podería perseguir calquera designio que se lle formase, confiando nos deuses polo éxito, e que podería probar fortuna tantas veces como quixese, posto que tódalas súas campañas prosperarían''. Ante esta situación (Mario precisaba do permiso de Metelo para deixa-lo seu posto) Mario pasou o verán congraciándose coas tropas, o cal conseguiu grazas á súa conduta con eles, comendo a súa mesma comida e amosando que non tiña medo de realiza-las súas mesmas tarefas. Tamén procurou a aprobación dos comerciantes italianos, suxerindo que no caso de estar el ó mando podería acadar unha vitoria sinxela e rápida en Numidia fronte a Iugurta. Ámbolos dous grupos escribiron a Roma, falando moi ben del e criticando as tácticas de Metelo, quen baseaba as súas estratexias nunha lenta guerra de desgaste. Despois disto, Metelo decidiu ceder e deixalo ir, ante o prexuízo que lle podía causar seguilo tendo como subordinado. Mario volveu a Roma e presentouse ó consulado, no que resultou ser unha campaña rápida e moi exitosa, que rematou coa súa elección no ano [[-107|107 a.C]]. Non é rara a súa elección tendo en conta que en tempos recentes os cidadáns tiñan presenciado varias desfeitas militares provocadas pola incompetencia de certos membros da aristocracia, así como varias acusacións de corrupción. Mario presentábase como unha alternativa, a do virtuoso ''home novo'', que con tanto traballo chegara até onde estaba. O [[senado romano|senado]], pola súa parte, decidiu que entre as provincias consulares a repartir entre os cónsules dese ano non estaría Numidia e a guerra contra Iugurta, e prorrogou a Metelo no cargo. Mario defendeuse empregando unha técnica para desvia-la decisión á Asemblea de Cidadáns, en troques do Senado, xa que aló contaba con moito máis apoio. Mario foi así elixido como comandante tras esta elección especial, mentres que Metelo tivo que volver, e o Senado concedeulle como contraprestación o título de "Numídico" (conquistador de Numidia). ==== O final da guerra en Numidia ==== A pesar de fachendearse dicindo que podía rematar coa guerra axiña, esta aínda había durar tres anos mais, o cal pode indicar que Metelo tiña actuado de xeito honesto coa única táctica posible, fronte a un inimigo astuto e ben coñecedor das [[guerrilla]]s, nun territorio que favorecía ós númidas. A estratexia de Mario non era diferente da que levara a cabo Metelo, deténdose en asedios ás prazas fortes, coas que Iugurta xa contaba para frear o avance romano. Sometendo á pillaxe e á destrución o territorio inimigo, Mario avanzou, nunca lenta marcha cara ao oeste, até os confíns do reino númida coa Mauritania, onde Iugurta ía sendo acurralado. Pero malia os repetidos éxitos militares de Mario, Iugurta conseguía sempre fuxir dos romanos e continuar coa loita. Ao final Mario recorreu á traizón para lle poder poñer fin á guerra. O seu cuestor nesas datas era [[Lucio Cornelio Sila]], fillo dunha familia patricia vida a menos. Malia que Mario non estaba contento tendo que aceptar ó inexperto Sila ocupando un cargo desa responsabilidade, pois non tiña experiencia militar previa, este demostrou a súa competencia como líder militar. Posto que os combates desta guerra estaban cada vez máis preto dos territorios do reino de Mauritania, o seu rei, [[Bocco]], que era sogro de Iugurta, rachou coa súa neutralidade, que tanto Metelo coma Mario acadaran con penosas negociacións. Dese xeito, o rei Bocco de Mauritania pasaba a ser un aliado militar do seu xenro Iugurta. Así, a finais do ano [[-106|106 a.C.]], tralo seu segundo ano de campaña en África, Mario retirouse ós seus cuarteis de inverno no leste, e alí foi atacado polas forzas conxuntas dos dous monarcas africanos. No ano [[-105|105 a.C.]] volvendo a establecer os contactos con Bocco, que tiña preocupacións por mor dos avances romanos, e Sila acadou a rachadura da coalición entre el e Iugurta, solicitando Bocco a paz entre Mauritania e Roma. Así foi como Sila convenceu a Bocco para lle tender unha trampa a Iugurta, confiado aínda na amizade co seu sogro. Non se coñecen con precisión os termos da negociación entre Roma e Mauritania. O certo foi que finalmente Iugurta caeu nas mans de Mario, se cadra non polos méritos militares do cónsul romano, senón pola astucia e xenio diplomático de Sila, pero tampouco é lóxico pensar que Sila actuase pola súa conta, senón que aquel foi un plan tecido entre os dous. Malia todo, Mario era o comandante de Sila, de xeito que a honra da derrota final de Iugurta foi para o cónsul. Certamente ámbolos dous personaxes saían gañando desta fazaña. Debido a esta vitoria bélica, Mario acadou o alcume de ''Raposo de Arpino''. No ano [[-104|104 a.C.]] Caio Mario celebrou un [[triunfo romano|triunfo]] en [[Roma]] pola súa vitoria sobre Iugurta, quen foi executado na cerimonia. Ese mesmo día comezou un novo consulado para o cal fora elixido mesmo estando ausente, feito totalmente irregular. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Cónsules romanos na República|Lista de cónsules romanos na República]] {{Start box}} {{Succession box|período=[[-107|107 a.C.]]|predecesor=[[Servio Sulpicio Galba]] e<br /> [[Marco Aurelio Escauro]]<br />[[-106|106 a.C.]]|sucesor=[[Quinto Servilio Cepión]] e<br /> [[Cayo Atilio Serrano]]<br />[[-108|108 a.C.]]|título=Cónsul I da República Romana<br />xunto con [[Lucio Casio Longino]]}}{{End box}} {{Start box}} {{Succession box|período=[[-104|104 a.C.]]|predecesor=[[Publio Rutilio Rufo]] e<br /> [[Cneo Malio Máximo]]<br />[[-103|103 a.C.]]|sucesor=Cayo Mario (III) e<br /> [[Lucio Aurelio Orestes]]<br />[[-105|105 a.C.]]|título=Cónsul II da República Romana<br />xunto con [[Cayo Flavio Fimbria]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-103|103 a.C.]]|predecesor=Cayo Mario (II) e<br /> [[Cayo Flavio Fimbria]]<br />[[-102|102 a.C.]]|sucesor=Cayo Mario (IV) e<br /> [[Quinto Lutacio Cátulo]]<br />[[-104|104 a.C.]]|título=Cónsul III da República Romana<br />xunto con [[Lucio Aurelio Orestes]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-102|102 a.C.]]|predecesor=Cayo Mario (III) e<br /> [[Lucio Aurelio Orestes]]<br />[[-101|101 a.C.]]|sucesor=Cayo Mario (V) e<br /> [[Manio Aquilio]]<br />[[-103|103 a.C.]]|título=Cónsul IV da República Romana<br />xunto con [[Quinto Lutacio Cátulo]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-101|101 a.C.]]|predecesor=[[Cayo Mario (IV)]] e<br /> [[Quinto Lutacio Cátulo]]<br />[[-100|100 a.C.]]|sucesor=[[Cayo Mario (VI)]] e<br /> [[Lucio Valerio Flaco]]<br />[[-102|102 a.C.]]|título=Cónsul V da República Romana<br />xunto con [[Manio Aquilio]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-100|100 a.C.]]|predecesor=Cayo Mario (V) e<br /> [[Manio Aquilio]]<br />[[-99|99 a.C.]]|sucesor=[[Marco Antonio o Orador]] e<br /> [[Aulo Postumio Albino]]<br />[[-101|101 a.C.]]|título=Cónsul VI da República Romana<br />xunto con [[Marco Fulvio Flaco]]}}{{End box}}{{Start box}} {{Succession box|período=[[-86|86 a.C.]]|predecesor=[[Cneo Octavio]] e<br /> [[Lucio Cornelio Cinna]]<br />[[-85|85 a.C.]]|sucesor=[[Lucio Cornelio Cinna]] (III) e<br />[[Cneo Papirio Carbón]]<br />[[-87|87 a.C.]]|título=Cónsul VII da República Romana<br />xunto con [[Lucio Cornelio Cinna]] (II)}}{{End box}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Mario Caio}} {{Historia en progreso}} [[Categoría:Cónsules da República romana]] [[Categoría:Militares da Roma antiga]] [[Categoría:Populares]] 735rureyt1vz4rcsl8v0m37uy06ak94 0 222957 7109141 7090211 2025-06-28T05:59:26Z Ogalego.gal 59564 /* Recoñecementos */ 7109141 wikitext text/x-wiki {{Biografía |lingua da escrita = [[Lingua galega|Galego]], castelán, inglés, alemán, francés e catalán |xéneros = [[Ensaio (literatura)|ensaio]] |fillos = Irene e Sara }} '''Xosé Manoel Núñez Seixas''', nado en [[Ourense]] o [[15 de marzo]] de [[1966]], é un historiador [[Pobo galego|galego]].<ref>[http://escolaeuropeadhumanitats.com/es/ponent/xose-manuel-nunez-seixas/ Ficha do persoeiro] en Escola Europea d'Humanitats {{ca}}.</ref> == Traxectoria == Estudou Historia, especialidade Historia Contemporánea, nas [[Universidade de Santiago de Compostela]] e na Université de Bourgogne ([[Dijon]]). Foi investigador doutorando no Instituto Universitario Europeo (IUE) de [[Florencia]] (1989-1992), onde se doutorou en Historia Contemporánea baixo a dirección dos profesores Heinz-Gerhard Haupt e Stuart J. Woolf.<ref>[http://hispona.org/gl_ES/membros/xose-manoel-nunez-seixas/ Ficha de Núñez Seixas] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171017060133/http://hispona.org/gl_ES/membros/xose-manoel-nunez-seixas/ |date=17 de outubro de 2017 }} en Hispona.org.</ref> O seu labor investigador céntrase na análise comparada e transnacional dos nacionalismos subestatais e estatais, tanto ibéricos como europeos, no século XX, ben como nos estudos migratorios (especialmente da emigración galega a América), na historia cultural da guerra, sobre todo da [[segunda guerra mundial]] e da [[guerra civil española|Guerra Civil Española]], e mais na memoria das ditaduras. Sobre eses temas ten máis dunha ducia de monografías en galego, inglés, alemán, francés, portugués, castelán e catalán, amais de abondosos artigos en revistas ibéricas e internacionais, e capítulos en libros colectivos de ámbito europeo e internacional. Fai parte de varios consellos asesores de revistas galegas, ibéricas e internacionais, como ''Ayer, Historia del Presente'', ''Análise Social'' e ''European History Quarterly,'' ben como do consello de redacción das revistas ''Historia Social'' (Valencia) e ''Passato e Presente'' (Florencia). Entre 2021 e 2023 dirixiu a revista ''Sémata'' (Santiago de Compostela) e dirixe a revista ''Studies on National Movements'' (Antuerpen). Foi profesor titular ([[1994]]-[[2007]]) e, dende 2007, catedrático da Universidade de Santiago de Compostela. Igualmente, foi profesor convidado de varias universidades europeas ([[Bielefeld]], [[Zentrum für zeithistorische Forschung Potsdam]], París VII, París X, Verona e Torino), arxentinas ([[Universidade Mar del Plata|Mar del Plata]]) e norteamericanas ([[Universidade Stanford|Stanford]], City University of New York). Tamén foi profesor visitante entre 2014 e 2018 do Colexio de Europa, Natolin (Varsovia).<ref>{{cita web|título=Núñez Seixas, Xosé M.|url=http://www.libreriaentrecomillas.es/n%C3%BA%C3%B1ez-seixas-xos%C3%A9-m|dataacceso=13 de abril de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160424023502/http://www.libreriaentrecomillas.es/n%C3%BA%C3%B1ez-seixas-xos%C3%A9-m|dataarquivo=24 de abril de 2016|urlmorta=yes}}</ref> Dende o [[1 de outubro]] do [[2012]] até o 30 de setembro de 2017 ocupou a cátedra de Historia Contemporánea de Europa (séculos XIX e XX) na [[Universidade Ludwig-Maximilian]] de [[Múnic]], [[Alemaña]], onde desenvolveu o seu labor docente e investigador. Dende xullo de 2018, é tamén vicepresidente do [[Consello da Cultura Galega]], onde dirixe o [[Arquivo da Emigración Galega]]. É igualmente coordenador do Grupo de Investigación da USC ''Historia política e dos nacionalismos'' (HISPONA). == Vida persoal == Casado coa historiadora alemá [[Henrike Fesefeldt]], é pai de dúas fillas.<ref>[http://prabook.com/web/person-view.html?profileId=149813 Ficha de Núñez Seixas] en prabook.com {{en}}.</ref> == Obra == === En galego === ==== Ensaio ==== * ''O galeguismo en América, 1879-1936'' ([[1992]]). Sada: [[Ediciós do Castro]]. * ''O nacionalismo galego'', con [[Justo Beramendi|J. G. Beramendi]] (Vigo: [[Edicións A Nosa Terra|A Nosa Terra]], [[1995]], 2ª ed. 1996). * ''Emigrantes, caciques e indianos. O influxo sociopolítico da emigración transoceánica en Galicia, 1900-1930'' ([[1998]]). Vigo: [[Edicións Xerais de Galicia|Xerais]]. * ''O inmigrante imaxinario. Estereotipos, identidades e representacións dos galegos na Arxentina ([[1860]]-[[1940]])'' ([[2002]]). Compostela: USC. Reedición actualizada: ''Os inmigrantes imaxinados. A identidade galega na Arxentina (1780-1960)'' (Vigo: Galaxia, 2024). 432 páxs. ISBN 978-84-1176-322-6. * ''As cartas do destino. Unha familia galega entre dous mundos, 1919-1972'', con Raúl Soutelo ([[2005]]). Vigo: [[Galaxia]]. * ''O soño da Galiza ideal. Estudos sobre exiliados e emigrantes galegos'' (Vigo: Galaxia, 2016). *''Imperios e danzas. As Españas plurais do franquismo'' (2021). Vigo: Galaxia. *(editor) ''Castelao. Escritos políticos'' (2021). Vigo: Galaxia. *''Os inmigrantes imaxinados. A identidade galega na Arxentina'' (2024). Vigo: Galaxia. 432 páxs.<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Labrador Méndez|nome=Germán|data=Xaneiro, febreiro, marzo 2025|título=A imaxinación dos migrantes|revista=Grial|ISSN=0017-4181|volume=LXIII|páxinas=96-99|número=245|PMC=}}</ref> ; ==== Obras colectivas (ed.) ==== * ''O exilio galego de 1936: Política, sociedade, itinerarios'' (con [[P. Cagiao Vila]]) (Sada-A Coruña: Eds. do Castro/ Consello da Cultura Galega, 2006) * ''Os galegos de ultramar: Galicia e o Río de la Plata'', t.10, v.2. en ''[[A gran historia de Galicia]]'' (2007). * ''Amarras de tinta. Emigración transoceánica e escrita popular na Península Ibérica, séculos XIX-XX'' (con D. González Lopo) ( Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, 2011). * ''Os exilios ibéricos: unha ollada comparada. No 70 aniversario da fundación do Consello de Galiza'' (con Ramón Villares) (Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, 2017). *''As Irmandades da Fala no seu tempo. Perspectivas cruzadas'' (con Ramón Villares e R. Máiz) (Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, 2021). === En castelán === ; ;Ensaio * ''Movimientos nacionalistas en Europa. Siglo XX'' (Madrid: Síntesis, 1998, 2ª ed [[2004]]). *''Los nacionalismos en la España contemporánea (siglos XIX y XX)'' (Barcelona: Hipòtesi, 1999). * ''Entre Ginebra y Berlín. La cuestión de las minorías nacionales y la política internacional en Europa, [[1914]]-[[1939]]'' (Madrid: Akal, [[2001]]). * ''¡Fuera el invasor! Nacionalismos y movilización bélica durante la guerra civil española, [[1936]]-1939'' (Madrid: Marcial Pons, [[2006]]). * ''Imperios de muerte. La guerra germano-soviética, [[1941]]-[[1945]]'' (Madrid: Alianza, [[2007]]). * ''Patriotas y demócratas. El discurso nacionalista español después de Franco'' (Madrid: Catarata, [[2010]]). * ''La sombra del César. Santiago Montero Díaz, una biografía entre la nación y la revolución'' (Granada: Comares, [[2012]]). * ''Las patrias ausentes. Estudios sobre historia y memoria de las migraciones ibéricas (1830-1960)"'' (Oviedo: Genueve Eds., [[2014]]). * ''Las utopías pendientes. Una breve historia del mundo desde 1945'' (Barcelona: Crítica, [[2015]]). * ''Camarada invierno. Experiencia y memoria de la División Azul, 1941-1945'' (Barcelona: Crítica, 2016; 2ª ed. en capa branda, 2017). * ''Los colores de la patria. Símbolos nacionales y vida política en la España contemporánea'' (Madrid: Tecnos, 2017). Con Javier Moreno Luzón. * ''España en democracia, 1975-2011'' (Barcelona/Madrid: Crítica/Marcial Pons, 2017; 2ª ed. en capa branda, 2020). Con Lina Gálvez e Javier Muñoz Soro. *''Suspiros de España. El nacionalismo español, 1808-2018'' (Barcelona: Crítica, 2018; 2ª ed. 2020). *''El frente del Este. Historia y memoria de la guerra germano-soviética, 1941-1945'' (Madrid: Alianza, 2018). *''Patriotas transnacionales. Ensayos sobre nacionalismos y transferencias culturales en el siglo XX'' (Madrid: Cátedra, 2019). *''Un ruso blanco en la División Azul. Memorias de Vladímir Kovaleski (1941)'' (Barcelona: Galaxia Gutenberg, 2019). Edición e introdución, con Oleg Beyda. *''Guaridas del lobo. Memorias de la Europa autoritaria, 1945-2020'' (Barcelona: Crítica, 2021). *''Volver a Stalingrado. El frente del este en la memoria europea, 1945-2021'' (Barcelona: Galaxia Gutenberg, 2022). ISBN 978-84-19075-47-5 *''Más allá de Euskadi. Perspectivas transnacionales sobre el nacionalismo vasco en el siglo XX'' (Vitoria-Gasteiz: Betagarri Liburuak, 2023). *''Imperios y danzas. Nacionalismo y pluralidad territorial en el fascismo español (1930-1975)'' (Madrid: Marcial Pons, 2023). ISBN 9788418752544 ; ;Obras colectivas * ''La Galicia Austral: La inmigración gallega en la Argentina'' (Bos Aires: Biblos, 2001). Editor. *''Los enemigos de España'' (Madrid: CEPC, 2010). Coeditor con F. Sevillano. *''Los heterodoxos de la patria. Biografías de nacionalistas atípicos en la España del siglo XX'' (Granada: Comares, 2011). Coeditor con Fernando Molina. *''Nacidos para mandar. Liderazgo, política y poder: Perspectivas comparadas'' (Madrid: Tecnos, 2012). Coeditor con Ludger Mees. *''Ser españoles. Imaginarios nacionalistas en el siglo XX'' (Barcelona: RBA, 2012). Coeditor con Javier Moreno Luzón. *''Imaginarios y representaciones de España durante el franquismo'' (Madrid: Casa de Velázquez, 2014). Coeditor con Stéphane Michonneau *''Historia mundial de España'' (Barcelona: Destino, 2018). *''Patrias diversas, ¿misma lucha? Alianzas transnacionales en el mundo de entreguerras (1912-1939)'' (Barcelona: Eds. Bellaterra, 2020). Coeditor con E. Ucelay-Da Cal e A. Gonzàlez i Vilalta. *''Patrias lejos de casa. Nacionalismo español, migración y exilio en Europa y América (1870-2010)'' (Zaragoza: PUZ, 2020). Coeditor con Marcela García Sebastiani. === En inglés === ;Ensaio * ''Historiographical Approaches to Nationalism in Spain'' (Saarbrücken/Fort Lauderdale: Breitenbach, [[1993]]). * ''Catalan Nationalism and the Quest for Independence in the Twenty-First Century: A Historical Perspective'' (Antwerp: Peristyle, 2020, NISE Essays 5). * ''Sites of the Dictators. Memories of Authoritarian Europe, 1945-2020'' (Londres: Routledge, 2021). *''The Spanish Blue Division on the Eastern Front, 1941-1945. War, Occupation, Memory'' (Toronto: University of Toronto Press, 2022). *''An Anti-Communist on the Eastern Front. The Memoirs of a Russian Officer in the Spanish Blue Division, 1941-42'' (Londres: Pen & Sword, 2023). Con Oleg Beyda. *''Beyond Folklore? The Franco Regime and Ethnoterritorial Diversity in Spain, 1930-1975'' (London: Routledge, 2024 *''The Eastern Front in European Memory: On Victims and Heroes, 1945-2024'' (London: Bloomsbury, 2025, no prelo). ;Obras colectivas * ''Nationalism in Europe: Past and Present'' (Santiago de Compostela: USC, [[1994]]), 2 vols. Coed. con J. G. Beramendi e R. Máiz. * ''Metaphors of Spain. Representations of Spanish National Identity in the 20th century'' (Nova York/Oxford: Berghahn, 2017; 2ª ed. en capa branda, 2021). Coed. con J. Moreno Luzón. * ''War Veterans and the World after 1945. Cold War Politics, Decolonization, Memory'' (Londres: Routledge, 2018; 2ª ed. en capa branda, 2020). Coed. con Angel Alcalde. *''Regionalism and Modern Europe. Identity Constructions and Movements from 1890 to the Present Day'' (Londres: Bloomsbury, 2018). Coed. con Eric Storm. *''Emotions and Everyday Nationalism in Modern European History'' (Londres: Routledge, 2020). Coed. con Andreas Stynen e Maarten Van Ginderachter. *''The First World War and the Nationality Question in Europe. Global Impact and Local Dynamics'' (Leiden/Boston: Brill, 2020). === En alemán === * ''Die spanische Blaue Division an der Ostfront, 1941-1945. Zwischen Kriegserfahrung und Erinnerung'' (Münster: Aschendorff Verlag, 2016). * ''Die bewegte Nation. Der spanische Nationalgedanke, 1808-2019'' (Hamburgo: Hamburger Edition, 2019). Segunda edición, Bonn: Bundeszentrale für politische Bildung, 2020. === Noutras linguas === * En francés: ''Icônes littéraires et stéréotypes sociaux. L'image des immigrants galiciens en Argentina (1800-1960)'' (Besançon: Presses Universitaires de Franche-Comté, 2013). * En catalán: ''Internacionalitzant el nacionalisme. El catalanisme polític i la qüestió de les minories nacionals a Europa, 1914-1936'' (Catarroja/Valencia: Afers/PUV, 2010) e ''El catalanisme davant del feixisme (1919-2018)'' (Maçanet de la Selva: Gregal, 2018), coed. con Enric Ucelay-Da Cal e A. Gonzàlez i Vilalta. * En portugués: ''Fascismo, guerra e memória. Olhares ibéricos e europeus'' (Porto Alegre: EdiPUCRS/ USC, 2016). * En ruso: con Oleg Beyda (ed.), '''&nbsp;'''V. I. Kovalevskii, ''Ispanskaia grust'. Golubaia diviziia i pokhod v Rossiiu, 1941 – 1942 gg.'' (San Petersburgo: Nestor, 2021). == Recoñecementos == * [[Premio Antón Losada Diéguez]] de Investigación por ''Emigrantes, caciques e indianos'' (1999) * [[Premio Manuel Murguía de Ensaio]] por ''As cartas do destino'' ((2002, xunto con [[Raúl Soutelo Vázquez]]) * Premio Nacional de Ensaio do Ministerio de Cultura de España por ''Suspiros de España. El nacionalismo español, 1808-2018'' (2019)<ref>{{Cita web|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/cultura/2019/10/29/xose-manoel-nunez-seixas-premio-nacional-ensayo/00031572359396089331999.htm|xornal=La Voz de Galicia|título=Xosé Manoel Núñez Seixas, Premio Nacional de Ensayo|data-acceso=29/10/2019}}</ref> * [[Premio Ramón Piñeiro de Ensaio]] por ''Imperios e danzas. As Españas plurais do franquismo'' (2020)<ref>{{Cita web|título=Xosé Manuel Núñez Seixas gaña o Premio Ramón Piñeiro de Ensaio|url=https://www.nosdiario.gal/articulo/cultura/nunez-seixas-gana-premio-ramon-pineiro/20201221195855112263.html|xornal=Nós Diario|data=21/12/2020}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.fervenzasliterarias.gal/index.php/novas/xose-manuel-nunez-seixas-gana-o-premio-ramon-pineiro-de-ensaio-2020|páxina-web=fervenzasliterarias.gal|título=Xosé Manuel Núñez Seixas gaña o Premio Ramón Piñeiro de Ensaio 2020|data-acceso=19 de febreiro de 2022|apelidos=Redacción|data-publicación=22 de decembro de 2020|data-arquivo=19 de febreiro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220219211522/https://www.fervenzasliterarias.gal/index.php/novas/xose-manuel-nunez-seixas-gana-o-premio-ramon-pineiro-de-ensaio-2020|url-morta=yes}}</ref> * V Premio Internacional de Ensaio Memorial Walter Benjamin por ''Volver a Stalingrado. El frente del este en la memoria europea (1945-2021)'' (2021)<ref>{{Cita web|url=https://www.usc.gal/gl/xornal/novas/xose-nunez-seixas-gana-premio-internacional-ensaio-walter-benjamin|páxina-web=usc.gal|título=Xosé M. Núñez Seixas gaña o V Premio Internacional de Ensaio Walter Benjamin|data-acceso=9 de novembro de 2022|data-publicación=19 de novembro de 2021}}</ref> * XV [[Premio Manuel Murguía de Ensaio|Premio Manuel Murguía de ensaio]] da Deputación da Coruña por ''Galicia e a División Azul'' (2025).<ref>{{Cita web|título=Galicia e a División Azul, de Xosé M. Núñez Seixas, gaña o XV Premio Manuel Murguía de ensaio da Deputación da Coruña Axenda cultural AELG::|url=https://axendacultural.aelg.gal/2025/06/27/galicia-e-a-division-azul-de-xose-m-nunez-seixas-gana-o-xv-premio-manuel-murguia-de-ensaio-da-deputacion-da-coruna/|data=2025-06-27|data-acceso=2025-06-28|lingua=gl-ES|apelidos=asociacionescritoras-es}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20140112161424/http://www.usc.es/export/sites/default/gl/departamentos/hiscoamg/descargas/CV_xespx.pdf Currículo na USC] {{es}} * [https://web.archive.org/web/20130120144334/http://www.ngzg.geschichte.uni-muenchen.de/personen/ls_baumeister/nunez_seixas/index.html Currículo na LMU] {{Composición do Consello da Cultura Galega}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Nunnez Seixas, Xose Manoel}} [[Categoría:Historiadores de Galicia]] [[Categoría:Profesores da Universidade de Santiago de Compostela]] [[Categoría:Nados en Ourense]] [[Categoría:Nados en 1966]] [[Categoría:Alumnos da Universidade de Santiago de Compostela]] [[Categoría:Escritores de Galicia en lingua castelá]] [[Categoría:Escritores de Galicia en lingua galega]] [[Categoría:Catedráticos da Universidade de Santiago de Compostela]] [[Categoría:Premio Nacional de Ensaio de España]] gmwwoplsemgq97lb5iiffhm7oe8230a 0 225506 7108990 6438277 2025-06-27T22:46:01Z O Breixo 127505 7108990 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} O '''Furacán Sandy''' é o 18º [[furacán]] da [[tempada de furacáns de 2012]]. O ciclón tropical afectou a [[Xamaica]], [[Cuba]], [[Bahamas]], [[Haití]], [[República Dominicana]] e a [[Costa Leste dos Estados Unidos de América|Costa Leste]] dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]]. Afectou á zona sur da [[Rexión dos Grandes Lagos]] dos Estados Unidos e ao leste do [[Canadá]]. == Evolución en imaxes == <gallery> Ficheiro:Sandy as a tropical disturbance Oct 20 2012.jpg|Disturbance tropical Sandy o [[20 de outubro]] de [[2012]]. Ficheiro:18L 2012-10-22 1805Z.jpg|Depresión tropical Sandy o [[22 de outubro]] de [[2012]]. Ficheiro:Sandy 2012-10-22 1845Z.png|Tormenta tropical Sandy o [[22 de outubro]] de [[2012]]. Ficheiro:Sandy 2012-10-23 1545Z.jpg|Tormenta tropical Sandy o [[23 de outubro]] de [[2012]]. Ficheiro:Sandy 2012-10-24 1845Z (alternate).png|Furacán Sandy o [[24 de outubro]] de [[2012]]. Ficheiro:Sandy Oct 25 2012 0400Z.JPG|Furacán Sandy o [[25 de outubro]] de [[2012]]. Ficheiro:Sandy 2012-10-25 1530Z.jpg|Furacán Sandy o [[25 de outubro]] de [[2012]]. Ficheiro:Sandy 2012-10-26 1610Z.jpg|Furacán Sandy o [[26 de outubro]] de [[2012]]. Ficheiro:Sandy Oct 27 2012 1825Z.jpg|Furacán Sandy o [[27 de outubro]] de [[2012]]. Ficheiro:Sandy Oct 28 2012 1600Z.jpg|Furacán Sandy o [[28 de outubro]] de [[2012]]. Ficheiro:Sandy 2012-10-29 1815Z.jpg|Furacán Sandy o [[29 de outubro]] de [[2012]] na costa nordés dos Estados Unidos. Ficheiro:Superstorm Sandy on 10-30-2012.png|Extratropical Sandy o [[30 de outubro]] de [[2012]] na costa nordés dos Estados Unidos. </gallery> {{Control de autoridades}} [[Categoría:Furacáns]] [[Categoría:2012]] kyn60zpxfuetazwrn9r84rsnum3280m 0 225549 7108931 6849142 2025-06-27T22:08:35Z O Breixo 127505 7108931 wikitext text/x-wiki {{Edificio}} O '''Parque zoolóxico de Praga''' ou '''Zoologická zahrada Praha''', é un [[zoolóxico]] localizado na cidade de [[Praga]], capital da [[República Checa]]. Foi inaugurado en [[1931]] co obxectivo de "avanzar no estudo da [[zooloxía]], a protección da vida silvestre, e educar o público" no distrito de [[Troja, Praga|Troja]], no norte de Praga. O zoolóxico ocupa 45 hectáreas e conta cuns 4.400 animais que representan 670 especies de todo o mundo. O Xardín Zoolóxico de Praga contribuíu de maneira significativa a salvar o [[cabalo de Przewalski]]. Durante moitos anos foi o maior criador da especie no mundo. En 2007 a revista Forbes Traveler colocou o zoolóxico de Praga entre os mellores zoolóxicos do mundo.{{cómpre referencia}} ==Galería== {{Galería |align=center |Ficheiro:Prague czech republic zoo 13.jpg| |Ficheiro:Prague czech republic zoo 1.jpg| |Ficheiro:Prague czech republic zoo 10.jpg| |Ficheiro:Prague czech republic zoo 11.jpg| }} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.zoopraha.cz/en/ Sitio web do zoolóxico] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Parques zoolóxicos]] [[Categoría:Praga]] oxlgafiagjhnqvoqsqa6t72u6uzug59 0 225969 7108657 5346740 2025-06-27T19:47:52Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108657 wikitext text/x-wiki '''DS-U2-MP''' foi o nome dun modelo de [[Satélite artificial|satélites artificiais]] [[Unión Soviética|soviético]] adicado a estudar a presenza e distribución dos [[Meteorito|micrometeoroides]] desde a [[órbita]] terrestre e facer observacións astronómicas no rango dos [[raios gamma]].<ref name=astronautix>{{Cita web|url=http://astronautix.com/d/ds-u2-mp.html|título=DS-U2-MP|dataacceso=4 de novembro de 2012|autor=Mark Wade|apelidos= |nome= |ligazónautor= |coautores= |data=|ano=2011|mes= |formato= |obra= |editor= |páxinas= |lingua=inglés|doi= |urlarquivo= |dataarquivo= }}</ref><ref name=gunter>{{Cita web|url= http://space.skyrocket.de/doc_sdat/ds-u2-mp.htm|título= DS-U2-MP|dataacceso=4 de novembro de 2012|autor= Gunter Dirk Krebs|apelidos= |nome= |ligazónautor= |coautores= |data= |ano= 2011|mes= |formato= |obra= |editor= Gunter's Space Page|páxinas= |lingua= inglés|doi= |urlarquivo= |dataarquivo= }}</ref><ref name=heasarc>{{Cita web|url= http://heasarc.gsfc.nasa.gov/docs/heasarc/missions/cosmos.html|título= The Cosmos series|dataacceso= 4 de novembro de 2012|autor= |apelidos= |nome= |ligazónautor= |coautores= |data= |ano= 2012|mes= |formato= |obra= |editor= NASA|páxinas= |lingua= inglés|doi= |urlarquivo= https://web.archive.org/web/20110608041623/http://heasarc.gsfc.nasa.gov/docs/heasarc/missions/cosmos.html|dataarquivo= 08 de xuño de 2011|url-morta= yes}}</ref> En total lanzáronse dous satélites da serie DS-U2-MP: o [[Kosmos 135]] o [[12 de decembro]] de [[1966]], e o [[Kosmos 163]] o [[5 de xuño]] de 1967. Ámbolos dous satélites foron lanzados desde a base de [[Kapustin Yar]] con éxito mediante foguetes [[Kosmos 2I]].<ref name=astronautix/><ref name=gunter/> == Historial de lanzamentos == {| class="wikitable" |- ! Data<ref name=astronautix/><ref name=gunter/> ! Rampla de lanzamento<ref name=astronautix/><ref name=gunter/> ! Carga<ref name=astronautix/><ref name=gunter/> ! Resultado<ref name=astronautix/><ref name=gunter/> ! Notas<ref name=astronautix/><ref name=gunter/> |- | 12 de decembro de 1966, 20:38 [[GMT]] | Kapustin Yar | [[Kosmos 135]] | Éxito | Primeiro voo dun DS-U2-MP. |- | 5 de xuño de 1967, 5:03 GMT | Kapustin Yar | [[Kosmos 163]] | Éxito | Último voo dun DS-U2-MP. |} == Notas == {{listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:DS-U2-MP]] 0zf6wchwqh42r1m4iptlqgswc9elh7y 0 226142 7108261 6787611 2025-06-27T13:40:42Z Autopistero20502020 127649 7108261 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|porto}} {{Galizionario|seco}} O [[topónimo]] '''Portoseco''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Portoseco, Curtis, Curtis|Portoseco]]''', lugar da parroquia de [[Curtis, Curtis|Curtis]], no concello de [[Curtis]]; *'''[[Portoseco, As Neves, Ortigueira|Portoseco]]''', lugar da parroquia d[[As Neves, Ortigueira|as Neves]], no concello de [[Ortigueira]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Porto|Seco}} {{Control de autoridades}} ajzltln2ow56ar55ygxm2mjgfy2bw3f 0 232499 7108284 7093353 2025-06-27T13:53:33Z Autopistero20502020 127649 7108284 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Soilán''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Soilán, Pereira, Chantada|Soilán]]''', lugar da parroquia de [[Pereira, Chantada|Pereira]], no concello de [[Chantada]]. *'''[[Soilán, Pesqueiras, Chantada|Soilán]]''', lugar da parroquia de [[Pesqueiras, Chantada|Pesqueiras]], no concello de [[Chantada]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Seilán}} *'''[[Noilán, A Cervela, O Incio|Noilán]]''', lugar da parroquia da [[A Cervela, O Incio|Cervela]], no concello do [[O Incio|Incio]]. {{Control de autoridades}} 071u34eqtt518qyy5141dwztqrsixbg 0 233485 7108334 7049070 2025-06-27T14:26:09Z Autopistero20502020 127649 7108334 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|señorío}} O [[topónimo]] '''O Señorío''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[O Señorío, Lagoa, Alfoz|O Señorío]]''', lugar da parroquia de [[Lagoa, Alfoz|Lagoa]], no concello de [[Alfoz]]; *'''[[O Señorío, Churío, Irixoa|O Señorío]]''', lugar da parroquia de [[Churío, Irixoa|Churío]], no concello de [[Irixoa]]; *'''[[O Señorío, Arcos, Mazaricos|O Señorío]]''', lugar da parroquia de [[Arcos, Mazaricos|Arcos]], no concello de [[Mazaricos]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Señor|Río (homónimos)}} {{Control de autoridades}} krltoz2p71l9zafiesxx1ieq3fwsndd 0 233703 7108311 7086133 2025-06-27T14:10:13Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 0 fontes e etiquetando 1 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108311 wikitext text/x-wiki {{DISPLAYTITLE:''Corynebacterium''}} {{Taxobox | color = lightgrey | image = Corynebacterium ulcerans 01.jpg | image_width = 250px | image_caption = Colonias de ''C. ulcerans'' en placa de [[ágar sangue]] | regnum = [[Bacterium|Bacteria]] | phylum = [[Actinobacteria]] | ordo = [[Actinomycetales]] | subordo = [[Corynebacterineae]] | familia = '''Corynebacteriaceae''' | genus = '''Corynebacterium''' | genus_authority = Lehmann & Neumann 1896 | subdivision_ranks = [[Especie]]s | subdivision = *''[[Corynebacterium accolens|C. accolens]]''<br> *''[[Corynebacterium afermentans|C. afermentans]]''<br> *''[[Corynebacterium amycolatum|C. amycolatum]]''<br> *''[[Corynebacterium argentoratense|C. argentoratense]]'' *''[[Corynebacterium aquaticum|C. aquaticum]]''<br> *''[[Corynebacterium auris|C. auris]]''<br> *''[[Corynebacterium bovis|C. bovis]]''<br> *''[[Corynebacterium diphtheriae|C. diphtheriae]]''<br> *''C. equi'' (agora ''[[Rhodococcus equi]])''<br> *''[[Corynebacterium flavescens|C. flavescens]]''<br> *''[[Corynebacterium glucuronolyticum|C. glucuronolyticum]]'' *''[[Corynebacterium glutamicum|C. glutamicum]]''<br> *''[[Corynebacterium granulosum|C. granulosum]]''<br> *''[[Corynebacterium haemolyticum|C. haemolyticum]]''<br> *''[[Corynebacterium halofytica|C. halofytica]]''<br> *''[[Corynebacterium jeikeium|C. jeikeium]]'' (grupo JK)<br> *''[[Corynebacterium macginleyi|C. macginleyi]]''<br> *''[[Corynebacterium matruchotii|C. matruchotii]]'' *''[[Corynebacterium minutissimum|C. minutissimum]]''<br> *''[[Corynebacterium parvum|C. parvum]]'' (''[[Propionibacterium acnes]]'')<br> *''[[Corynebacterium propinquum|C. propinquum]]''<br> *''[[Corynebacterium pseudodiphtheriticum|C. pseudodiphtheriticum]]'' (''[[Corynebacterium hofmannii|C. hofmannii]]'')<br> *''[[Corynebacterium pseudotuberculosis|C. pseudotuberculosis]]'' (''[[Corynebacterium ovis|C. ovis]]'')<br> *''[[Corynebacterium pyogenes|C. pyogenes]]''<br> *''[[Corynebacterium urealyticum|C. urealyticum]]'' (grupo D2)<br> *''[[Corynebacterium renale|C. renale]]''<br> *''[[Corynebacterium spec|C. spec]]''<br> *''[[Corynebacterium striatum|C. striatum]]''<br> *''[[Corynebacterium tenuis|C. tenuis]]''<br> *''[[Corynebacterium ulcerans|C. ulcerans]]''<br> *''[[Corynebacterium urealyticum|C. urealyticum]]''<br> *''[[Corynebacterium xerosis|C. xerosis]]'' }} '''''Corynebacterium''''' é un [[xénero (bioloxía)|xénero]] de [[bacteria]]s [[grampositiva]]s, de forma [[bacilar]]. Están amplamente distribuídas na natureza e son na súa maioría inocuas,<ref name=caspium>{{Cita publicación periódica |author=Collins MD, Hoyles L, Foster G, Falsen E |title=''Corynebacterium caspium'' sp. nov., from a Caspian seal (''Phoca caspica'') |journal=Int. J. Syst. Evol. Microbiol. |volume=54 |issue=Pt 3 |pages=925–8 |year=2004 |pmid=15143043 |doi=10.1099/ijs.0.02950-0 |url=http://ijs.sgmjournals.org/cgi/content/full/54/3/925}}</ref> pero tamén hai algunhas que poden causar enfermidades en humanos, como ''[[Corynebacterium diphtheriae|C. diphtheriae]]'', causante da [[difteria]]. Algunhas son útiles para a industria, como ''[[Corynebacterium glutamicum|C. glutamicum]]''.<ref name=BurkovskiA>{{Cita libro |author=Burkovski A (editor). |title=Corynebacteria: Genomics and Molecular Biology |publisher=Caister Academic Press |year=2008 |url=http://www.horizonpress.com/cory |id=[http://www.horizonpress.com/cory ] |isbn=1-904455-30-1}}</ref> == Taxonomía == O xénero ''Corynebacterium'' foi creado por Lehmann e Neumann en 1896 como un grupo [[taxonomía|taxonómico]] que contiña os [[bacilo]]s responsables de causar a [[difteria]]. O xénero definiuse baseándose en características morfolóxicas. Os estudos do [[ARNr 16S]] permitiron despois agrupalos na subdivisión de [[eubacteria]]s [[grampositiva]]s con alto [[contido GC|contido G:C]], cunha relación [[filoxenia|filoxenética]] moi próxima con ''[[Arthrobacter]]'', ''[[Mycobacterium]]'', ''[[Nocardia]]'', e ''[[Streptomyces]]''.<ref>{{Cita publicación periódica |author=Woese CR |title=Bacterial evolution |journal=Microbiol. Rev. |volume=51 |issue=2 |pages=221–71 |year=1987 |pmid=2439888 |pmc=373105}} </ref> O termo procede do [[lingua grega|grego]] ''koryne'' ("moca, maza")<ref name=Brock>M. T. Madigan, J. M. Martinko, J. Parker. Brock Biología de los Microorganismos. 10ª edición. (2003). Pearson Prentice Hall. Páxina 411. ISBN 84-205-3679-2. </ref> e ''bacterion'' ("bastonciño"). O termo "difteroides"<ref>Diccionario Terminológico de Ciencias Médicas. Masson. Barcelona. 13ª edición. Páxina 349. ISBN 84-458-0095-7</ref> utilízase par designar as corinebacterias que non producen difteria (algunhas poden producir outro trastorno chamado [[pseudodifteria]]), polo que ''[[Corynebacterium diphtheriae|C. diphtheriae]]'' estaría excluída <ref>Medical dictionary - [http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/diphtheroid diphtheroid]</ref>. O termo, difteroide pode tamén significar "con forma de maza" ou corineiforme na [[tinguidura de Gram]]. == Características == As principais características do xénero ''Corynebacterium'' foron descritas por Collins e Cummins en 1986.<ref name=collins>Collins, M. D. & Cummins, C. S. (1986). Genus Corynebacterium Lehmann and Neumann 1896, 350AL. In [[Bergey's Manual of Systematic Bacteriology]], vol. 2, pp. 1266–1276. Edited by P. H. A. Sneath, N. S. Mair, M. E. Sharpe & J. G. Holt. Baltimore: Williams & Wilkins.</ref> Son bacterias [[grampositiva]]s, [[catalase]] positivas, non formadoras de [[espora]]s, inmóbiles, con forma de [[bacilo]] recto ou lixeiramente curvado.<ref name=glaucum>{{Cita publicación periódica |author=Yassin AF, Kroppenstedt RM, Ludwig W |title=''Corynebacterium glaucum'' sp. nov |journal=Int. J. Syst. Evol. Microbiol. |volume=53 |issue=Pt 3 |pages=705–9 |year=2003 |pmid=12807190 |doi=10.1099/ijs.0.02394-0 |url=http://ijs.sgmjournals.org/cgi/content/full/53/3/705 |apelidos= |data= |revista= |data-acceso=12 de xaneiro de 2013 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20070212223647/http://ijs.sgmjournals.org/cgi/content/full/53/3/705 |dataarquivo=12 de febreiro de 2007 |urlmorta=yes }}</ref> Xeralmente están presentes [[gránulo metacromático|gránulos metacromáticos]] que son rexións onde se acumulan fosfatos. O seu tamaño está entre 2 e 6 [[micrometro]]s de lonxitude e 0,5 micrómetros de diámetro. Estas bacterias agrúpanse dun modo característico, que foi descrito como en forma de "V", "barreiras" (''palisades'') ou "letras chinesas". As formas en "V" orixínanse porque durante a división binaria as dúas células non conseguen separarse porque a parede ten dúas zonas con índice de fractura diferente e só a capa máis interna intervén na formación do tabique divisorio e quedan unidas pola capa externa.<ref name=Brock/> Poden aparecer tamén con forma elíptica. Son organismos [[aerobio]]s ou [[anaerobios facultativos]], [[quimioorganótrofo]]s, cun [[contido GC]] xenómico de 51–65%. Son [[pleomorfismo (microbioloxía)|pleomórficas]] ao longo do seu ciclo de vida; poden ter varios tamaños e frecuentemente teñen engrosamentos en ambos os extremos, dependendo das condicións reinantes no medio.<ref>{{Cita publicación periódica |author=Keddie RM, Cure GL |title=The cell wall composition and distribution of free mycolic acids in named strains of coryneform bacteria and in isolates from various natural sources |journal=J. Appl. Bacteriol. |volume=42 |issue=2 |pages=229–52 |year=1977 |pmid=406255 |doi=10.1111/j.1365-2672.1977.tb00689.x}}</ref> === Parede celular === A [[parede celular]] é distintiva, cun predominio de [[ácido diaminopimélico|ácido meso-diaminopimélico]] na parede de [[mureína]]<ref name=caspium /><ref name=glaucum /> e moitas repeticións de [[arabinogalactano]] e de ácido corinemicólico (un [[ácido micólico]] de 22 a 26 átomos de [[carbono]]), ligados por enlaces [[disacárido]]s denominados L-Rha''p''-(1 → 4)--D-GlcNAc-fosfato. Todo isto forma un complexo freceunte nas especies de ''Corynebacterium'': o micolil-AG–peptidoglicano (mAGP).<ref>{{Cita publicación periódica |author=Seidel M, Alderwick LJ, Sahm H, Besra GS, Eggeling L |title=Topology and mutational analysis of the single Emb arabinofuranosyltransferase of ''Corynebacterium glutamicum'' as a model of Emb proteins of ''Mycobacterium tuberculosis'' |journal=Glycobiology |volume=17 |issue=2 |pages=210–9 |year=2007 |pmid=17088267 |doi=10.1093/glycob/cwl066 |url=http://glycob.oxfordjournals.org/cgi/content/full/17/2/210}}</ref> === Cultivo === Os cultivos de corinebacterias crecen lentamente, mesmo en medios enriquecidos. En termos de requirimentos nutricionais, todas necesitan [[biotina]] para crecer. Algunhas cepas tamén precisan [[tiamina]] e [[ácido 4-aminobenzoico|PABA]].<ref name=collins /> Algunhas especies de ''Corynebacterium'' ás que se lle secuenciou o xenoma teñen entre 2,5 e 3 millóns de [[par de bases|pares de baes]]. A bacteria crece en [[Friedrich Loeffler|medio de Loeffler]], [[ágar sangue]], e [[ágar tripticase soia]] (TSA). Forman pequenas colonias cincentas con aparencia granular, principalmente translúcidas, pero con centros opacos, convexas, con beiras continuas.<ref name=glaucum /> A cor tende a ser branca amarelada no medio de Loeffler. No medio TSA poden formar colonias de cor cincenta con centros negros e beiras dentadas, que semellan flores (''C. gravis''), ou con beiras continuas (''C. mitis''), ou unha mestura entre esas dúas formas (''C. intermedium''). == Hábitat == As ''Corynebacterium'' aparecen normalmente na natureza no solo, auga, plantas, e produtos alimenticios.<ref name=caspium /><ref name=glaucum /> Especies de ''Corynebacterium'' poden mesmo encontrarse na [[mucosa]] e na [[flora da pel]] humana e de animais.<ref name=caspium /><ref name=glaucum /> As especies ''C. bovis, C. mutissium, C. xerosis'' e ''C. hoffmani'' habitan na pel de todos os seres humanos, especialmente na zona axilar, e cando detectan a [[suor]], multiplícanse rapidamente, dando lugar ao característico cheiro das axilas. Algunhas especies coñécense polos seus efectos patoxénicos en humanos e outros animais. A máis salientable é [[Corynebacterium diphtheriae|''C. diphtheriae'']], que adquire a capacidade de producir [[toxina diftérica]] só despois de que interacciona cun [[bacteriófago]], que a [[lisoxenia|lisoxeniza]].<ref name=costa>{{Cita publicación periódica |author=Costa JJ, Michel JL, Rappuoli R, Murphy JR |title=Restriction map of corynebacteriophages beta c and beta vir and physical localization of the diphtheria tox operon |journal=J. Bacteriol. |volume=148 |issue=1 |pages=124–30 |year=1981 |pmid=6270058 |pmc=216174 |url=http://jb.asm.org/cgi/reprint/148/1/124 |data-acceso=12 de xaneiro de 2013 |data-arquivo=23 de xullo de 2008 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20080723060854/http://jb.asm.org/cgi/reprint/148/1/124 |url-morta=yes }}</ref> Outras especies patoxénicas para os humanos son: [[Corynebacterium amicolatum|''C. amicolatum'']], [[Corynebacterium striatum|''C. striatum'']], [[Corynebacterium jeikeium|''C. jeikeium'']], [[Corynebacterium urealyticum|''C. urealyticum'']], e [[Corynebacterium xerosis|''C. xerosis'']];<ref>(Oteo et al., 2001; Lagrou et al., 1998; Boc & Martone, 1995);{{Cita publicación periódica |author=Kono M, Sasatsu M, Aoki, T |title=R plasmids in ''Corynebacterium xerosis'' strains |journal=Antimicrob. Ag. Chemoter. |volume=23 |pages=506−8 |year=1983 |url=http://chemport.cas.org/cgi-bin/sdcgi?APP=ftslink&action=reflink&origin=npg&version=1.0&coi=1:CAS:528:DyaL3sXhsVShsrc%3D&pissn=1087-0156&pyear=1987&md5=714ec62a3fe08ae85177bf189c60e87d}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |author=Pitcher DG |title=Deoxyribonucleic acid base composition of Corynebacterium diphtheriae and corynebacteria with cell wall type IV |journal=FEMS Microbiol. Lett. |volume=16 |pages=291−5 |year=1983 |doi=10.1111/j.1574-6968.1983.tb00305.x |url=https://academic.oup.com/femsle/article/16/2-3/291/493687 |issue=2–3 }}</ref> todas as cales son importantes como [[patóxeno]]s en pacientes [[inmunosupresión|inmunosuprimidos]]. As especies patoxénicas para outros animais son [[Corynebacterium bovis|''C. bovis'']] e [[Corynebacterium renale|''C. renale'']].<ref>Watts y col., 2001; Hirsbrunner G et al. Nephrectomy for chronic, unilateral suppurative pyleonephritis in cattle. Tierarztl Prax, 1996 Feb, 24(1), 17 - 21; [http://www.unboundmedicine.com/medline/ebm/record/8720950/full_citation/[Nephrectomy_for_chronic_unilateral_suppurative_pyleonephritis_in_cattle&#93{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }};]</ref> == Xenómica == A análise comnparativa de [[xenoma]]s de corinebacterias permitiu a identificación de varios [[indel sinatura conservado|indeis sinatura conservados]], que son únicos do xénero. Dous exemplos destes [[indel|indeis]] sinatura conservados en ''Corynebacterium'' son unha [[inserción]] de dous [[aminoácido]]s nunha rexión conservada do [[encima]] fosforribosa difosfato:decaprenil-fosfato fosforribosiltransferase e outra inserción de tres aminoácidos na [[acetato quinase]]. Ambos os [[indel|indeis]] serven como [[marcador xenético|marcadores moleculares]] para especies do xénero ''Corynebacterium''. Ademais, identificáronse 16 proteínas sinatura conservadas, que só se atoparon no xénero ''Corynebacterium''. Tres das proteínas sinatura conservadas teñen homólogos que se encontran en especies de ''Dietzia'', que se cre que é o xénero máis emparentado con ''Corynebacterium''. Nas árbores filoxenéticas baseadas en secuencias de proteínas concatenadas ou no [[ARNr 16S]], o xénero ''Corynebacterium'' forma un [[clado]] diferenciado, dentro do cal hai un subclado diferente, o clúster I. Neste subclado están as especies ''C. diptheriae, C. pseudotuberculosis, C. ulcerans, C. aurimucosum, C. glutamicum'' e ''C. efficiens''. Este clúster pode distinguirse por ter varios indeis sinatura conservados, como unha inserción de 2 aminoácidos en LepA e outra de 7 ou 8 aminoácidos en RpoC. Hai tamén 21 proteínas sinatura conservadas, que se encontran só nos membros do clúster I. Propúxose outro clúster no que se incluirían ''C. jeikeium'' e ''C. urealyticum'', baseándose na presenza de 19 proteínas sinatura conservadas, que son únicas para as especies.<ref>Gao, B.; Gupta, R. S. (2012). "Phylogenetic Framework and Molecular Signatures for the Main Clades of the Phylum Actinobacteria". Microbiology and Molecular Biology Reviews 76 (1): 66–112. doi:10.1128/MMBR.05011-11. PMC 3294427. PMID 22390973. //www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3294427/.</ref> == Patoxenia == {{Artigo principal|Difteria}} A doenza máis salientable causada por estas bacterias é a [[difteria]] humana, orixinada pola ''[[Corynebacterium diphtheriae]]''. É unha infección aguda contaxiosa caracterizada pola formación de pseudomembranas de [[célula epitelial|células epiteliais]] mortas, [[glóbulo branco|glóbulos brancos]], [[glóbulo vermello|glóbulos vermellos]] e [[fibrina]], que se forma arredor das [[amígdala palatina|tonsilas]] e [[farinxe]].<ref>[http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/spanish/ency/article/001608.htm MedlinePlus - Difteria]</ref> É unha doenza pouco común que tende a ocorrer en individuos non [[vacina]]dos, especialmente nenos en idade escolar, ou en países subdesenvolvidos,<ref>{{Cita publicación periódica |doi=10.1590/S0034-89101980000400005 |author=IIZUKA, Hideyo, FURUTA, Joana Akiko, OLIVEIRA, Edison P. Tavares de. |title=Diphtheria: immunity in an infant population in the city of S. Paulo, SP, Brazil |journal=Rev. Saúde Pública |volume=14 |issue=4 |pages=462–8 |year=1980 |url=http://www.scielosp.org/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0034-89101980000400005&lng=&nrm=iso |issn=0034-8910 }}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> vellos, pacientes con [[neutropenia]] ou [[inmunodepriomido]]s, ou con aparellos prostéticos, como próteses de [[válvula cardíaca|válvulas cardíacas]], [[catéter]]es ou derivacións (''shunt''). Pode ocasionalmente infectar feridas, a [[vulva]], a [[conxuntiva]], e o [[oído medio]]. Pode orixinar infeccións [[nosocomial|nosocomiais]] (hospitalarias).<ref name=jk>{{Cita publicación periódica |doi=10.1017/S0022172400065347 |author=Kerry-Williams SM, Noble WC |title=Plasmids in group JK coryneform bacteria isolated in a single hospital |journal=J Hyg (Lond) |volume=97 |issue=2 |pages=255–63 |year=1986 |pmid=3023480 |pmc=2083551}}</ref> As cepas virulentas e toxixénicas son [[Lisoxenia|lisoxénicas]] (levan un [[profago]] integrado), e producen unha [[exotoxina]] formada por dúas cadeas polipeptídicas, que se produce cando a bacteria sofre [[transformación xenética]] por un xene pertencente ao profago β.<ref name=costa /> Varias especies causan enfermidades en animais, principalmente ''[[C. pseudotuberculosis]]'', que causa linfadenites en cabras e ovellas e algunhas son patóxenas humanas e poden producir linfoadenopatías granulosas, [[pneumonite]], farinxite, infeccións da pel e endocardites, en individuos sans ou inmunodeprimidos. A endocardite corineobacteriana é máis frecuente en pacientes con aparellos intravasculares.<ref>{{Cita publicación periódica |doi=10.1157/13056889 |author=Cristóbal Leóna, Javier Ariza |title=Guías para el tratamiento de las infecciones relacionadas con catéteres intravasculares de corta permanencia en adultos: conferencia de consenso SEIMC-SEMICYUC |journal=Enferm Infecc Microbiol Clin |volume=22 |issue=2 |pages=92–101 |year=2004 |url=http://db.doyma.es/cgi-bin/wdbcgi.exe/doyma/mrevista.fulltext?pident=13056889 |pmid=14756991 |apelidos= |data= |revista= |data-acceso=12 de xaneiro de 2013 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20040317190855/http://db.doyma.es/cgi-bin/wdbcgi.exe/doyma/mrevista.fulltext?pident=13056889 |dataarquivo=17 de marzo de 2004 |urlmorta=yes }}</ref> ''[[Corynebacterium tenuis|C. tenuis]]'' crese que causa a [[tricomicose palmelina]] e a [[tricomicose axilar]].<ref>eMedicine [http://emedicine.medscape.com/article/1054088-overview Trichomycosis axilaris]</ref> ''[[Corynebacterium striatum|C. striatum]]'' pode causar cheiro axilar.<ref>{{Cita publicación periódica |last1=Natsch |first1=A. |last2=Gfeller |first2=H. |last3=Gygax |first3=P. |last4=Schmid |first4=J. |doi=10.1111/j.1467-2494.2004.00255.x |title=Isolation of a bacterial enzyme releasing axillary malodor and its use as a screening target for novel deodorant formulations1 |pmid=18492161 |year=2005 |pages=115–22 |issue=2 |volume=27 |journal=International Journal of Cosmetic Science |url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1467-2494.2004.00255.x}}</ref> ''[[Corynebacterium minutissimum|C. minutissimum]]'' causa [[eritrasma]]. == Aplicacións industriais == As especies non patóxenas de ''Corynebacterium'' utilízanse en aplicacións industriais moi importantes, como a produción de [[aminoácido]]s,<ref>{{Cita libro |author=Hongo, M., Oki, T. and Ogata, S. |chapter=Phage contamination and control |editor=K. Yamada, S Kinoshita, T. Tsunoda, K. Aida |title=The Microbial Production of Amino Acids |publisher=John Wiley |location=New York |year=1972 |pages=63−83 |url=}}</ref><ref>Yamada, K., Kinoshita, S., Tsunoda, T. and Aida, K. 1972. The Microbial Production of Amino Acids. Wiley, New York.</ref> [[nucleótido]]s, e factores nutricionais; bioconversión de [[esteroide]]s;<ref>{{Cita publicación periódica |author=Constantinides A |title=Steroid transformation at high substrate concentrations using immobilized ''Corynebacterium simplex'' cells |url=https://archive.org/details/sim_biotechnology-and-bioengineering_1980-01_22_1/page/119 |journal=Biotechnol. Bioeng. |volume=22 |issue=1 |pages=119–36 |year=1980 |pmid=7350926 |doi=10.1002/bit.260220110}}</ref> degradación de [[hidrocarburo]]s;<ref>{{Cita publicación periódica |author=Cooper DG, Zajic JE, Gracey DE |title=Analysis of corynomycolic acids and other fatty acids produced by Corynebacterium lepus grown on kerosene |journal=J. Bacteriol. |volume=137 |issue=2 |pages=795–801 |year=1979 |pmid=422512 |pmc=218359 |url=http://jb.asm.org/cgi/reprint/137/2/795 |data-acceso=12 de xaneiro de 2013 |data-arquivo=26 de xullo de 2008 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20080726052614/http://jb.asm.org/cgi/reprint/137/2/795 |url-morta=yes }}</ref> curación do [[queixo]];<ref>{{Cita publicación periódica |author=Lee CW, Lucas S, Desomazeaud MJ |title=Phenylalanine and tyrosine catabolism in some cheese coryneform bacteria |journal=FEMS Microbiol. Lett. |volume=26 |pages=201−5 |year=1985 |doi=10.1111/j.1574-6968.1985.tb01591.x |url=https://academic.oup.com/femsle/article/26/2/201/540832 |issue=2 }}</ref> e produción de [[encima]]s. Algunhas especies producen metabolitos similares a [[antibiótico]]s, como: [[bacteriocina]]s do tipo corinecina-linocina,<ref name=jk /><ref>{{Cita publicación periódica |author=Kerry-Williams SM, Noble WC |title=Plasmid associated bacteriocin production in a JK-type coryneform bacterium |journal=FEMS Microbiol. Lett. |volume=25 |pages=179−182 |year=1984 |doi=10.1111/j.1574-6968.1984.tb01451.x |url=https://academic.oup.com/femsle/article/25/2-3/179/531885 |issue=2–3 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |author=Suzuki T, Honda H, Katsumata R |title=Production of antibacterial compounds analogous to chloramphenicol by n-paraffin-grown bacteria |journal=Agr. Biol. Chem. |volume=36 |pages=2223−8 |year=1972 |url=http://chemport.cas.org/cgi-bin/sdcgi?APP=ftslink&action=reflink&origin=npg&version=1.0&coi=1:CAS:528:DyaE3sXls1ertA%3D%3D&pissn=1087-0156&pyear=1987&md5=faa363a300231e5792bdadaf4254c99e |doi=10.1271/bbb1961.36.2223 |issue=12}}</ref> axentes antitumorais,<ref>{{Cita publicación periódica |doi=10.1016/S0065-230X(08)60090-1 |author=Milas L, Scott MT |title=Antitumor activity of ''Corynebacterium parvum'' |journal=Adv. Cancer Res. |volume=26 |pages=257–306 |year=1978 |pmid=343523 |series=Advances in Cancer Research |isbn=978-0-12-006626-1}}</ref> etc. Algunhas especies de ''Corynebacterium'' utilízanse na produción en masa de [[aminoácidos]]. Unha das especies máis estudadas é [[Corynebacterium glutamicum|''C. glutamicum'']], cuxo nome fai refencia á súa capacidade de producir [[ácido glutámico]] en condicións aeróbicas.<ref>{{Cita publicación periódica |doi=10.2323/jgam.13.279 |author=Abe, S., Takayama, K. and Kinoshita, S. |title=Taxonomical studies on glutamic acid-producing bacteria |journal=J. Gen. Appl. Microbiol. |volume=13 |pages=279−301 |year=1967 |issue=3}}</ref> Utilízase na industria alimentaria como [[glutamato monosódico]] na produción de [[prebe de soia]] e [[iogur]]. O [[ácido glutámico]] é un aditivo alimentario que se produce a razón de 1,5 millóns de toneladas ao ano. A [[ruta metabólica]] utilizada por ''Corynebacterium'' foi manipulada para a produción de [[lisina]] e [[treonina]]. A expresión do [[factor de crecemento epidérmico]] humano funcionalmente activo foi conseguida en ''C. glutamicum'',<ref>Date M, Yokoyama K, Umezawa Y, Matsui H, Kikuchi Y (January 2006). “Secretion of human epidermal growth factor by Corynebacterium glutamicum.” Lett Appl Microbiol. 42 (1): 66-70.</ref> o que demostra o seu potencial na produción a escala industrial de proteínas humanas. As proteínas expresadas poden ser dirixidas á [[secreción]] ou ben pola [[vía secretora]] xeral (Sec) ou ben pola vía de translocación [[Tat]].<ref>Meissner D, Vollstedt A, van Dijl JM, Freudl R (September 2007). “Comparative analysis of twin-arginine (Tat)-dependent protein secretion of a heterologous model protein (GFP) in three different Gram-positive bacteria.” Appl Microbiol Biotechnol. 76 (3): 633-42.</ref> A diferenza das bacterias [[gramnegativa]]s, as ''Corynebacterium'' grampositivas carecen dos [[lipopolisacárido]]s que funcionan como [[endotoxina]]s antixénicas en humanos. == Especies == A maioría das especies de corinebacterias non son [[bacteria lipófila|lipófilas]], pero algunhas si. === Non lipófilas === As bacterias non [[lipófila]]s poden clasificarse como [[fermentación|fermentativas]] e non fermentativas: * Conrinebacterias fermentativas ** Grupo de ''[[Corynebacterium diphtheriae]]'' ** ''[[Corynebacterium xerosis]]'' e ''[[Corynebacterium striatum]]'' ** ''[[Corynebacterium minutissimum]]'' ** ''[[Corynebacterium amycolatum]]'' ** ''[[Corynebacterium glucuronolyticum]]'' ** ''[[Corynebacterium argentoratense]]'' ** ''[[Corynebacterium matruchotii]]'' ** ''Corynebacterium'' sp.<ref name=cmr>Ata este punto da lista a referencia é: {{Cita publicación periódica |author=Funke G, von Graevenitz A, Clarridge JE, Bernard KA |title=Clinical microbiology of coryneform bacteria |journal=Clin. Microbiol. Rev. |volume=10 |issue=1 |pages=125–59 |year=1997 |pmid=8993861 |pmc=172946 |url=http://cmr.asm.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=8993861}}</ref> * Corinebacterias non fermentativas ** ''[[Corynebacterium afermentans]]'' subsp. ''afermentans'' ** ''[[Corynebacterium auris]]'' ** ''[[Corynebacterium pseudodiphtheriticum]]'' ** ''[[Corynebacterium propinquum]]''<ref name=cmr/> === Lipófilas === * ''[[Corynebacterium jeikeium]]'' * ''[[Corynebacterium urealyticum]]'' * ''[[Corynebacterium afermentans]]'' subsp. ''lipophilum'' * ''[[Corynebacterium accolens]]'' * ''[[Corynebacterium macginleyi]]'' * ''[[CDC coryneform]]'' grupos F-1 e G * ''[[Corynebacterium bovis]]''<ref name=cmr/> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{Cita libro | author = Ryan KJ; Ray CG (editors) | title = Sherris Medical Microbiology | url = https://archive.org/details/sherrismedicalmi0000unse_q1i3 | edition = 4th | publisher = McGraw Hill | year = 2004 | isbn = 0-8385-8529-9}} * [http://www.coryneregnet.de Database of Corynebacterial Transcription Factors and Regulatory Networks] * Rollins, David M. University of Maryland: Pathogentic Microbiology: Corynebacterium [http://www.life.umd.edu/classroom/bsci424/PathogenDescriptions/Corynebacterium.htm] * {{Cita libro | author = Burkovski A (editor). | title = Corynebacteria: Genomics and Molecular Biology | publisher = Caister Academic Press | year = 2008 | url=http://www.horizonpress.com/cory | id = [http://www.horizonpress.com/cory ] | isbn = 1-904455-30-1}} === Ligazóns externas === {{Wikispecies|Corynebacterium}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Actinomycetales]] [[Categoría:Fitopatoloxía]] 8ezp9ju33nz4li807zpo7cuxvx5xyc0 0 234421 7109033 6032048 2025-06-27T23:01:16Z O Breixo 127505 7109033 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Rockwell B-1 Lancer''' é un bombardeiro estratéxico catrimotor con ás de xeometría variable usado pola [[Forza Aérea dos Estados Unidos de América|Forza Aérea dos Estados Unidos]] (USAF). Pensouse como bombardeiro supersónico para a década dos 60 cun alcance e unha carga suficiente para substituír o [[Boeing B-52 Stratofortress]], e desenvolveuse principalmente como penetrador a baixa cota de longo alcance con capacidade supersónica a grande altura. Deseñado por [[Rockwell International]], o desenvolvemento do bombardeiro foi atrasado múltiples veces ao longo da súa historia, a medida que a teoría do equilibrio estratéxico cambiaba dende unha resposta flexible ata a destrución mutua e viceversa. A primeira versión B-1A desenvolveuse a principios dos 70, pero a súa produción foi cancelada e só se fabricaron catro prototipos. A necesidade dunha nova plataforma apareceu novamente a comezos dos anos 80, e o avión reapareceu como a versión B-1B co perfil de bombardeiro de baixo nivel. Porén, nesta etapa o desenvolvemente da tecnoloxía furtiva prometía unha capacidades moi melloradas para o avión. A produción foi adiante xa que o B-1B sería operacional antes de que eses conceptos tecnolóxicos avanzados estivesen dispoñibles, durante un período no que o [[Boeing B-52 Stratofortress|B-52]] sería cada vez máis vulnerable. O B-1B entrou en servizo como bombardeiro nuclear no Mando Aéreo Estratéxico da USAF. Nos anos 90, o B-1B foi convertido para un uso como bombardeiro convencional. Entro por vez primeira en combate durante a [[operación Raposo do deserto]] en [[1998]], e actuaría novamente na acción da [[OTAN]] en [[Kosovo]] o ano seguinte. O B-1B apoiaría tamén ás forzas dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] e da OTAN en [[Afganistán]] e [[Iraq]]. O Lancer é o compoñente supersónico da forza de bombardeiros de longo alcance da USAF, acompañado polos subsónicos B-52 e [[Northrop Grumman B-2 Spirit]]. O bombardeiro é chamado "Bone" (orixinalmente por "B-One". Bone en galego é óso). Coa retirada do [[General Dynamics/Grumman EF-111A Raven]] en [[1998]] e do [[Grumman F-14 Tomcat]] en [[2006]], o B-1B é o único avión de xeometría variable activo nos Estados Unidos. Agárdase que o B-1B continue en servizo ata a década dos 2020, cando sexa substituído por bombardeiros de próxima xeración. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Rockwell]] [[Categoría:Bombardeiros]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1974]] m941ydbbtn0txcm8yd6kf03s6dpxihl 0 236570 7108390 6598484 2025-06-27T14:57:19Z Autopistero20502020 127649 Mellora do formato 7108390 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|serra}} O termo '''Serra'''<ref>{{DRAG|serra}}</ref> pode referirse a: *Unha '''[[Serra (ferramenta)|serra]]''' é unha [[ferramenta]] ou [[máquina]] que se emprega para cortar [[madeira]] ou outros materiais duros: **'''[[Caladora|Serra de calar]]''', tipo de serra utilizada para cortar curvas arbitrarias, como deseños de modelo ou outras formas, caladora; **'''[[Serra de arco]]''', tipo de serra para cortar principalmente madeira, composta por un arco durábel e unha lámina de serra que pode ser substituída cando o desgaste chega ao límite; **En medicina é un instrumento cortante cunha folla de aceiro que se emprega para a sección de estruturas óseas.<ref>''Diccionario galego de termos médicos''. Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, 2002</ref> *'''[[Serradoiro|Serra]]''', industria na que hai [[Serra (ferramenta)|serras]] mecánicas para serrar a madeira, serradoiro; *'''[[Serra (xeografía)|Serra]]''', sucesión de montañas que pola súa forma recorda unha serra, cadea; *'''[[Peixe serra]]''', ''[[Pristis pristis]]'', peixe da familia dos prístidos, de corpo lixeiramente achatado e fociño prolongado nunha lámina cartilaxinosa estreita e plana, bordeada dunha ringleira de dentes fortes e aguzados; *'''[[Scomberomorus brasiliensis|Serra]]''', ''[[Scomberomorus brasiliensis]]'', especie de peixes da familia [[Scombridae]] na orde dos Perciformes; *'''[[Lagarta da serra]]''', ''[[Iberolacerta monticola]]'', lagarta endémica do noroeste da [[Península Ibérica]]. Como [[topónimo]], pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Serra, Freixo, A Fonsagrada|Serra]]''', lugar da parroquia de [[Freixo, A Fonsagrada|Freixo]] no concello da [[A Fonsagrada|Fonsagrada]]; *'''[[Serra, Sada, Sada|Serra]]''', lugar da parroquia de [[Sada, Sada|Sada]] no concello de [[Sada]]; *'''[[Serra da Horta, Agüeira, Becerreá|Serra da Horta]]''', lugar da parroquia de [[Agüeira, Becerreá|Agüeira]] no concello de [[Becerreá]]; *'''[[Serrao, Meavía, Forcarei|Serrao]]''', lugar da parroquia de [[Meavía, Forcarei|Meavía]] no concello de [[Forcarei]]; *'''[[Serrape, Carbia, Vila de Cruces|Serrape]]''', lugar da parroquia de [[Carbia, Vila de Cruces|Carbia]] no concello de [[Vila de Cruces]]; *'''[[Traserra, Rao, Navia de Suarna|Traserra]]''', lugar da parroquia de [[Rao, Navia de Suarna|Rao]] no concello de [[Navia de Suarna]]. ;Fóra de Galiza ;Na [[Comunidade Valenciana]] *'''[[Serra, Valencia|Serra]]''', concello da [[provincia de Valencia]]. ;No [[Brasil]] *'''[[Serra, Espírito Santo|Serra]]''', concello do [[Espírito Santo, Brasil|Espírito Santo]]; *'''[[Serra, Belo Horizonte|Serra]]''', barrio brasileiro da cidade de [[Belo Horizonte]]. ;En [[Italia]] *'''[[Vaglio Serra]]''', comuna italiana do [[Piemonte]]. ;En [[Portugal]] *'''[[Serra, Tomar|Serra]]''', freguesía portuguesa de [[Tomar]]; *'''[[Fátima, Ourém|Fátima]]''', freguesía portuguesa de [[Ourém]], antigamente denominada Serra. ==Notas== {{Listaref}} ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|A Serra|Serrallo (homónimos)|Serramo|Serrapio|Penaserra}} *'''[[Serra Yilmaz]]''', actriz turca (n. 1954); *'''[[Serra (apelido)|Serra]]''', apelido. *'''Serra''' é tamén a letra '''[[S]]''' no [[alfabeto fonético da OTAN]]. {{control de autoridades}} 32mb5jh6229qnrpmhselnqin4wmbzmb 0 236836 7108294 3021760 2025-06-27T14:00:44Z Autopistero20502020 127649 Mellora do formato 7108294 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Seixeda''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Seixeda, Cutián, Oza-Cesuras|Seixeda]]''', lugar da parroquia de [[Cutián, Oza-Cesuras|Cutián]], no concello de [[Oza-Cesuras]]; *'''[[Seixeda, Osedo, Sada|Seixeda]]''', lugar da parroquia de [[Osedo, Sada|Osedo]], no concello de [[Sada]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== *'''[[O Seixedo, Oseiro, Arteixo|O Seixedo]]''', lugar da parroquia de [[Oseiro, Arteixo|Oseiro]], no concello de [[Arteixo]]; *'''[[Os Seixedos, Barcia de Mera, Covelo|Os Seixedos]]''', lugar da parroquia de [[Barcia de Mera, Covelo|Barcia de Mera]], no concello de [[Covelo]]. {{Control de autoridades}} rbjlb7uunouo33h5guixgoxn36822ns 0 243434 7108272 6532413 2025-06-27T13:45:55Z Autopistero20502020 127649 7108272 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Segade}} {{Lugar |nome = Segade |imaxe = Irixo, Cusanca, Segade (san Bartolomeu) 01-02a.JPG |lenda = Capela de san Bartolomeu de Segade. |parroquia = San Cosmede de Cusanca |concello = O Irixo |ano = 2011 |poboación = 20 }} ''' Segade''' é un lugar da parroquia de [[San Cosmede de Cusanca, O Irixo|San Cosmede de Cusanca]] no concello [[provincia de Ourense|ourensán]] do [[O Irixo|Irixo]] na [[comarca do Carballiño]]. Tiña 20 habitantes no ano [[2011]] segundo datos do [[Instituto Nacional de Estadística|INE]]<ref>{{Cita web |url= http://www.ine.es/nomen2/index.do |título= Instituto Nacional de Estadística. Nomenclátor. Relación de unidades poblacionales |dataacceso= 29.marzo.2013 |editor= INE |lingua= [[Lingua castelá|castelán]] }}</ref> e do [[Instituto Galego de Estatística|IGE]]<ref>{{Cita web |url= http://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator/nomenclator.jsp |título= IGE - Nomenclátor de Galicia – O Irixo – San Cosmede de Cusanca |dataacceso= 29.marzo.2013 |editor= IGE |lingua= [[Lingua galega|galego]] |data-arquivo= 30 de decembro de 2020 |url-arquivo= https://web.archive.org/web/20201230124345/https://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator%2Fnomenclator.jsp |url-morta= yes }}</ref>, dos cales 13 eran homes e 7 mulleres. == Lugares e parroquias == === Lugares de San Cosmede de Cusanca === {{Lp San Cosmede de Cusanca}} === Parroquias do Irixo === {{O Irixo}} == Notas == {{listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Lugares do Irixo]] e6fmpsxv171cg3erkun3kqqefrz4q8j 0 243649 7108440 6528954 2025-06-27T15:22:18Z Autopistero20502020 127649 7108440 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|A Serra}} {{Lugar |nome = A Serra |imaxe = |lenda = |parroquia = Lamas |concello = Leiro |ano = 2011 |poboación = 10 }} ''' A Serra''' é un lugar da parroquia de [[Lamas, Leiro|Lamas]] no concello [[provincia de Ourense|ourensán]] de [[Leiro]] na [[comarca do Ribeiro]]. Tiña 10 habitantes no ano [[2011]] segundo datos do [[Instituto Nacional de Estadística|INE]]<ref>{{Cita web |url= http://www.ine.es/nomen2/index.do |título= Instituto Nacional de Estadística. Nomenclátor. Relación de unidades poblacionales |dataacceso= 31.marzo.2013 |editor= INE |lingua= [[Lingua castelá|castelán]] }}</ref> e do [[Instituto Galego de Estatística|IGE]]<ref>{{Cita web |url= http://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator/nomenclator.jsp |título= IGE - Nomenclátor de Galicia – Leiro – Lamas |dataacceso= 31.marzo.2013 |editor= IGE |lingua= [[Lingua galega|galego]] |data-arquivo= 30 de decembro de 2020 |url-arquivo= https://web.archive.org/web/20201230124345/https://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator%2Fnomenclator.jsp |url-morta= yes }}</ref>, dos cales 5 eran homes e 5 mulleres. == Lugares e parroquias == === Lugares de Lamas === {{Lp Lamas, Leiro}} === Parroquias de Leiro === {{Leiro}} == Notas == {{listaref}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Serra, A}} [[Categoría:Lugares de Leiro]] sr03utuiftrf3gsaaxp6mxop6tniiuc 0 246381 7109066 6721627 2025-06-27T23:06:09Z O Breixo 127505 7109066 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Embraer EMB 312 Tucano''' é un avión de adestramento básico con pequenas capacidades de ataque desenvolvido pola compañía brasileira [[Embraer]]. A Forza Aérea Brasileira patrocinou o proxecto EMB-312 a finais do ano [[1978]]. O traballo de deseño e desenvolvemento comezou a principios de [[1979]] para a realización dun modelo de adestramento de baixo custo e relativamente sinxelo con características innovadoras, e que finalmente pasaría a ser un estándar internacional para os avións do seu tipo. O prototipo realizou o seu primeiro voo o [[16 de agosto]] de [[1980]] e as primeiras unidades foron entregadas en [[1983]]. A produción foi iniciouse localmente cun pedido de 118 avións, con opcións para outros 50 en outubro de [[1980]]. Posteriormente sería fabricado en [[Exipto]] baixo licenza en [[1993]], e despois comezaríase a fabricar unha versión mellorada coñecida como [[Short Tucano]], que foi un produto baixo licenza fabricado no [[Reino Unido]]. O Tucano converteuse no primeiro éxito internacional de Embraer. Foron fabricados un total de 664 exemplares, voando en 16 forzas aéreas de todo o mundo. {{Embraer}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Embraer]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1980]] [[Categoría:Aeronaves de adestramento militares]] rf6qar9yk3ij2h5to27yn87i8bu6k02 0 247591 7109281 7104823 2025-06-28T09:52:49Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XIX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109281 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento |imaxe = Wappers - Episodes from September Days 1830 on the Place de l’Hôtel de Ville in Brussels.JPG |descrición_imaxe = ''Episodio da Revolución Belga de 1830'', [[Egide Charles Gustave Wappers|Gustaf Wappers]] (1834), <span style="white-space:nowrap;">([[Museos Reais de Belas Artes de Bélxica|Museo de Belas Artes]], Bruxelas)</span> |resultado = Vitoria [[Bélxica|belga]]; as principais potencias europeas recoñeceron a independencia belga do Reino Unido dos Países Baixos. |combatentes1 = [[Ficheiro:Flag of Belgium (1830).svg|20px|border]] [[Bélxica|Rebeldes belgas]]<br>{{BEL}} <small>(dende 1831)</small><br/> {{FRAb}} [[Monarquía de Xullo|Reino de Francia]] |combatentes2 = {{RPB}} |comandante1 = [[Ficheiro:Flag of Belgium (1830).svg|20px|border]] [[Erasme Louis Surlet de Chokier|Baron Surlet de Chokier]]<br /> [[Ficheiro:Flag of Belgium (1830).svg|20px|border]] [[Charles Rogier]] <br/> {{FRAb}} [[Étienne Maurice Gérard]] |comandante2 = {{RPBb}} [[Guillerme I dos Países Baixos|Rei Guillerme I]]<br/>{{RPBb}} [[Guillerme II dos Países Baixos|Príncipe herdeiro Guillerme]] |soldados1 = [[Ficheiro:Flag of Belgium (1830).svg|20px|border]] Descoñecido<br/> {{FRAb}} 60 000 homes<ref name="Conflict 2009">A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle ... , by Spencer C. Tucker, 2009, p. 1156</ref> |soldados2 ={{RPBb}} 50 000 homes<ref name="Conflict 2009">A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle ... , by Spencer C. Tucker, 2009, p. 1156</ref> }} A '''Revolución Belga''' foi un conflito que provocou [[Secesión (política)|secesión]] das provincias do Sur do [[Reino Unido dos Países Baixos]], establecéndose o independente [[Bélxica|Reino de Bélxica]]. A poboación do sur era na súa maioría [[Igrexa Católica|católicos]]; preto da metade de [[Lingua francesa|fala francesa]]. Moitos liberais consideraban o [[Guillerme I dos Países Baixos|reinado de Guillerme I]] como despótico. Había altas taxas de desemprego e un malestar crecente entre o proletariado.<ref>E.H. Kossmann, ''The Low Countries 1780-1940'' (1978) pp 151-54</ref> O [[25 de agosto]] de [[1830]] estalaron disturbios en [[Cidade de Bruxelas|Bruxelas]] e as tendas foron saqueadas. Os espectadores dun teatro que acababan de ver unha ópera [[Nacionalismo|nacionalista]] uníronse á multitude. Os levantamentos estendéronse por outras partes do país. As [[fábrica]]s foron ocupadas e as máquinas destruídas. Restaurouse a orde brevemente despois de que Guillerme enviara ás súas tropas ás provincias do sur, porén, os radicais alcanzaron o poder e comezaron a falar de [[Secesión (política)|secesión]].<ref>Paul W. Schroeder, ''The Transformation of European Politics 1763-1848'' (1994) pp 671-91</ref> Entre as tropas holandesas déronse desercións en masa dos recrutas das provincias do sur, polo que tiveron que retirarse. Os Estados Xerais de Bruxelas votaron a favor da secesión e declararon a independencia. A raíz disto, congregouse o [[Congreso Nacional de Bélxica|Congreso Nacional]]. O Rei Guillerme abstívose de realizar accións militares e fixo un chamamento ás grandes potencias europeas. Na resultante [[Conferencia de Londres de 1830|conferencia]] celebrada en [[Londres]] as principais potencias europeas recoñeceron a independencia de Bélxica. Tras a coroación de [[Leopoldo I de Bélxica|Leopoldo I]] como "Rei dos Belgas" en [[1831]], o Rei Guillerme fixo un tardío intento militar de reconquistar Bélxica e restablecer o seu trono a través dunha [[campaña militar]]. Esta "[[Campaña dos Dez Días]]" fracasou debido á intervención militar de [[Francia]]. Non foi ata [[1839]] cando os holandeses aceptaron a decisión tomada na Conferencia de Londres e a independencia belga, cousa que fixeron coa sinatura do [[Tratado de Londres (1839)|Tratado de Londres]]. == Bélxica e os Países Baixos ata 1815 == === Historia conxunta === Os territorios que comprenden o que actualmente son Países Baixos, Bélxica e Luxemburgo, a excepción da Diocese de Liexa, estiveron na Idade Media unidos cultural e politicamente e pertenceron dende os séculos [[Século XIV|XIV]]/[[Século XV|XV]] ata o [[Século XVI|XVI]] aos [[Países Baixos borgoñóns]], e máis tarde á [[Circunscrición de Borgoña]], no [[Sacro Imperio Romano Xermánico]]. O [[Condado de Flandres]] e o [[Ducado de Brabante]], coas súas cidades ([[Anveres]], [[Bruxas]], [[Gante]], [[Bruxelas]], [[Malinas]] e [[Ypres]]) tiveron un importante papel na rexión dos Países Baixos. En 1464 reuníronse por primeira vez os [[Estados Xerais dos Países Baixos]] en [[Bruxas]], e o tribunal supremo reuniuse en [[Malinas]]. Da [[Casa de Borgoña]] pasaron por herdanza á [[Casa de Habsburgo]] e experimentaron unha época dourada baixo o goberno do [[Carlos I de España|Emperador Carlos V]], trala súa abdicación, o mando sobre os [[Países Baixos españois]] pasou ao seu fillo, [[Filipe II de España|Filipe II]]. === Historia por separado === [[Ficheiro:Map Burgundian Netherlands 1477-en.png|miniatura|As 17 provincias dos Países Baixos e a Diocese de Liexa (en verde), 1477.]] [[Ficheiro:Map Union of Arras and Utrecht 1579-gl.svg|miniatura|dereita|Unión de Utrecht (azul claro), Unión de Arras (amarelo) e Diocese de Liexa (verde), 1579.]] A separación produciuse durante a Reforma. En primeiro lugar foron as provincias de fala [[Lingua neerlandesa|neerlandesa]] e boa parte do sur dos Países Baixos Alemáns captadas polo [[calvinismo]]. A continuación comezou a [[Guerra dos Oitenta Anos]] entre [[España]] e as rexións autoproclamadas protestantes. Mentres que as [[Valonia|provincias valoas]] recoñeceron expresamente na [[Unión de Arras]] estar baixo a soberanía española, os territorios do norte aliáronse na [[Unión de Utrecht]]. En 1581 as provincias do norte disociáronse na [[República dos Sete Países Baixos Unidos]], baixo control español e do Sacro Imperio. A caída de Anveres en [[1585]] marcou un punto de inflexión na historia de ambos países. O sur permaneceu en España e foi convertido de novo ao [[catolicismo]]. Moitos intelectuais, artistas e comerciantes fuxiron ao norte, onde despuntaba a [[Idade de oro dos Países Baixos]], mentres que as rexións do sur permaneceron baixo a monarquía [[absolutismo|absolutista]] dos [[Casa de Austria|Austria]]. Estiveron baixo o mando dun gobernador que reinaba desde Bruxelas. A guerra con España, case ininterrompida, rematou en [[1648]] coa [[Paz de Westfalia]], que consolidou a separación entre norte e sur. A desembocadura do [[Escalda]] quedou na parte da Unión, o que frustrou o comercio de Anveres, xa que perdeu a comunicación directa co mar. Durante os anos de rivalidade entre os Habsburgo e Francia, os Países Baixos Españois foron lugar habitual de guerra e no [[Tratado dos Pireneos]] (1659) e a [[Guerra de Devolución]] (1667–1668) lugares importantes, como [[Lille]], [[Arras, Francia|Arras]], [[Cambrai]] e o condado de [[Artois]] pasaron ao control francés. Trala [[Guerra de Sucesión Española]] e a firma do [[Tratado de Utrecht]], os que foran ata aquel momento Países Baixos Españois foron adxudicados aos Habsburgo austríacos en 1714 e recibiron o nome de [[Países Baixos Austríacos]]. === A evolución dende a Revolución francesa === [[Ficheiro: OoNL1786.png|miniatura|Países Baixos Austríacos e o Principado de Liexa, 1786.<ref name="Shepherd">William R. Shepherd: ''The Historical Atlas'', 1926. ([[:Ficheiro:Central europe 1786.jpg|Ver mapa completo]]).</ref>]] En [[1789]], as hostilidades do [[Ducado de Brabante]] co Emperador [[Xosé II de Habsburgo|Xosé II]] provocaron a [[Revolución de Brabante]], que liderada por [[Hendrik van der Noot]] e [[Jan Frans Vonck]], desembocou o [[11 de xaneiro]] de [[1790]] na declaración de independencia dos ''Etats Belgiques Unis'' ([[Estados Unidos Belgas]]). Esta república confederada durou durante un curto período de tempo, pero foi unha expresión das pretensións de independencia que apareceron como reacción ás reformas centralistas de Xosé II. Neste contexto apareceron diferentes ideas de «nación belga», que tiñan en común o sentimento de unidade. Este sentimento non desapareceu co colapso da república e xunto con outros factores foi unha das causas da revolución de 1830. Paralelamente á Revolución de Brabante produciuse a [[Revolución de Liexa]], influída pola Revolución francesa. Os Países Baixos Austríacos e os do Norte foron, no contexto das [[Guerras Revolucionarias Francesas]], ocupados en [[1794]] e [[1795]] respectivamente polas tropas revolucionarias. Despois, debido ao [[Tratado de Campo Formio]] formaron parte de Francia durante os doce anos posteriores. A longo prazo foi significativo que a pesar das protestas iniciais da burguesía contra a asimilación, se foran afrancesando cultural e lingüisticamente. Os Países Baixos do Norte formaron, trala independencia de Francia, a [[República Bátava]] (1795–1806), e despois o [[Reino de Holanda]] gobernado polo irmán de [[Napoleón Bonaparte|Napoleón]] [[Lois I de España|Lois Bonaparte]] (1806–1810) e finalmente integrouse no estado francés. Cando se impuxo en [[1810]] o [[Bloqueo Continental]] contra Inglaterra desatouse unha crise económica da que os Países Baixos non se recuperaron ata que en 1813 as tropas francesas se retiraron trala [[Batalla de Leipzig]]. == Reino Unido dos Países Baixos (1815–1830) == === Congreso de Viena === En novembro de 1813 os políticos de orientación [[Orange|oranxista]] asumiron o poder público na [[A Haia|Haia]] e xa en decembro fixeron príncipe herdeiro a [[Guillerme I dos Países Baixos|Guillerme I]], coa condición de ter unha constitución. Antes da [[Batalla de Waterloo]] en 1815 [[Gran Bretaña]] considerou que a forma de manter a súa seguridade era mediante un equilibrio de forzas entre as potencias continentais. As outras grandes potencias, [[Austria]], [[Prusia]] e [[Rusia]] asociáronse para crear un estado intermedio entre elas e Francia. Este estado estaba formado pola antiga República dos Sete Países Baixos Unidos, os antigos Países Baixos Austríacos (incluíndo Luxemburgo), e Liexa, que constituíron o Reino Unido dos Países Baixos. Ao mesmo tempo, os británicos compensaron aos Países Baixos con estas ganancias territoriais pola ocupación da [[Colonia do Cabo]]. As esperanzas dos conservadores en Bélxica residían na restauración do goberno austríaco, pero como ese país non amosou, aparentemente, ningún interese, aceptaron a unión de norte e sur nuns Países Baixos unidos. Non de acordo con esta decisión, o líder conservador da Revolución de Brabante exiliado en Londres, [[Henri van der Noot]], discutiu con representantes dos oranxistas. A unión foi aprobada no Congreso de Viena; a solución de formar un estado independente baixo o goberno dun príncipe austríaco non foi aprobado, xa que se cría que o estado resultante non tería suficiente autoridade. === Estado conxunto === [[Ficheiro:1815-VerenigdKoninkrijkNederlanden-en.svg|miniatura|O [[Reino Unido dos Países Baixos]] (1815–1830).]] O novo estado no era [[federalismo|federal]], senón [[estado unitario|unitario]]. Isto foi un problema, xa que as tensións entre o norte e o sur apareceron en pouco tempo. Os factores principais foron relixiosos e lingüísticos, que se agravaron ao aparecer problemas económicos e ao no satisfacer as demandas liberais. O desequilibrio agravouse por mor de que as rexións do norte eran as dominantes, aínda que tiñan 2 millóns de habitantes fronte aos 3,5 do sur. A «holandización» atopouse cunha dobre resistencia: a poboación [[Flandres|flamenga]], en particular o clero, rexeitaba o calvinismo imperante no norte, mentres que a Bélxica francófona non aceptaba a imposición da [[lingua neerlandesa]]. A división entre Bélxica e Holanda estaba tan acentuada que a rebelión parecía inevitable. A situación volveuse máis tensa coa [[Revolución de 1830|Revolución de Xullo]] en Francia, estendeu a inquietude da revolución a toda Europa, e especialmente aos seus veciños francófonos do norte. O rei Guillerme I reaccionou de maneira pouco diplomática fronte á revolución. Estaba influído polas ideas conservadoras da [[Restauración Europea|Restauración]], que predominaba tamén nos gobernantes da [[Confederación Xermánica]], en particular nos seus parentes prusianos (a súa nai Frederica Sofía Guillermina, que até á súa morte en 1820 exerceu unha grande influencia sobre el, era irmá do rei prusiano [[Frederico Guillerme II de Prusia|Frederico Guillerme]]. === Conflito lingüístico === En 1815 vivían no sur 218.000 analfabetos, pero só 23.000 no norte. Guillerme I concentrou os seus esforzos nesta materia: durante os quince anos do seu reinado, construíronse no sur 1.500 colexios, nos que se ensinaba na lingua local. En Flandres e Bruxelas ensinábase tamén en neerlandés, e na Valonia en francés. O número de estudantes de primaria nas provincias do sur pasou de 150.000 a 300.000. Os funcionarios e burgueses francófonos reaccionaron contra a implantación do neerlandés no exército, o goberno e os colexios. Valonia non era a única rexión de distinta fala, en Flandres a burguesía falaba francés, mentres que o resto da poboación falaba o dialecto [[linguas baixo fráncicas|baixo fráncico]]. En [[Limburgo, Bélxica|Limburgo]] falábase normalmente [[Lingua limburguesa|limburgués]], [[lingua alemá|alemán]] e [[lingua francesa|francés]], mentres que o neerlandés só se empregaba de forma esporádica. === Infrarrepresentación === Aínda que o 62% da poboación vivía no sur, só lle correspondía o 50% dos escanos do [[Estados Xerais dos Países Baixos|parlamento]] e só un de cada cinco ministros proviña desa zona. As principais institucións do estado tiñan a súa sede no norte, polo que a maioría dos funcionarios residían alí. O continxente que tiña que achegar o sur ao exército era desproporcionadamente grande. Porén, só un de cada seis oficiais proviña do sur, a maioría dos habitantes do sur estaban nos postos máis baixos da [[infantaría]] e da [[cabalaría]]. En [[artillaría]] e [[enxeñaría militar]], postos para os que se precisaba dunha educación especial, a proporción de oficiais belgas era aínda menor. === Oposición relixiosa === No Reino Unido dos Países Baixos había 3,8 millóns de católicos (dos cales 800.000 residían no norte) e 1.2 millóns de protestantes. No sur hispánico, a relixión estatal fora durante moito tempo o catolicismo católico romano, mentres que no norte a igrexa nacional era o calvinismo. Os conservadores de ambas partes non desexaban ter dúas relixións en igualdade de condicións. Guillerme I profesaba o [[luteranismo]] alemán da [[Landeskirche]], na que o gobernante tamén era o dirixente da igrexa. Intentou que a igrexa católica se illara da influencia da [[Curia Romana]], nomeou os seus propios bispos e aboliu a instrución católica libre. [[Ficheiro:Lancôme - Portrait de Félicité Robert de Lamennais (1782-1854), écrivain et philosophe - P848 - Musée Carnavalet.jpg|miniatura|250px|dereita|[[Félicité de Lamennais]], Retrato de L. D. Lancôme.]] A infrarrepresentación do sur non se limitaba aos bispos católicos, xa que os crentes tiñan prohibido traballar para o estado baixo ameaza de excomuñón, prohibición que promulgou en [[1815]] o bispo de Gante. En [[1817]], as tensións incrementáronse entre de Broglie e a casa de Orange e o bispo foi deposto e expulsado do país. A oposición aberta da igrexa católica aproveitouna o goberno para nomear a oficiais adecuados para a perpetuación do carácter holandés-protestante do aparello do estado. Por outra parte, o rei Guillerme I quería modificar a constitución para facer posible que reinase un monarca católico. Cando Guillerme I prohibiu ao clero a ensinanza nos [[Gymnasium (escuela)|gymnasium]] e permitiu só colexios estatais, os católicos aproximáronse ás ideas do sacerdote francés [[Félicité de Lamennais]], que defendía a separación da igrexa e o estado, e asociáronse cos liberais neste punto contra Guillerme I. En decembro de 1825, o político católico [[Étienne Constantin de Gerlache]] de Liexa intentou formar, xunto cos liberais unión cos partidos da oposición. Asociou a liberdade de ensinanza, que a igrexa pedía, coa liberdade persoal da práctica relixiosa e de prensa. A partir de 1828 incrementáronse as críticas conxuntas nos diarios, e católicos e liberais presentaron o mesmo programa de reivindicacións. Esta coalición recibiu o nome de ''Unionismo''. === Reivindicacións liberais === Os liberais, orientados cara ao anticlericalismo, foron xunto cos representantes empresariais, os únicos que ao principio apoiaron a Guillerme I. Tras varias decepciones, a finais da década de 1820 xurdiu un grupo de mozos liberais o desexo dunha nova orde cun forte compoñente anticlerical. Esta xeración recibiu a influencia dos liberais franceses, que estaban en contra da igrexa e do goberno absolutista de [[Carlos X de Francia|Carlos X]]. Poñían énfase na liberdade relixiosa como elemento das liberdades individuais e de pensamento. Sobre este grupo de mozos liberais influenciaron, entre outros, [[Joseph Lebeau]], futuro primeiro ministro de Bélxica, [[Charles Rogier]] de Liexa; [[Louis de Potter]], de Bruxas; o luxemburgués [[Jean-Baptiste Nothomb]] e o filósofo francosuizo [[Benjamin Constant]]. En 1815, a constitución de Guillerme foi recibida con fortes críticas no sur. Mediante un referendo, foi aprobada no norte por unha ampla marxe, mentres que no sur obtivo unha grande abstención. Guillerme realizou un reconto que recibiu o nome de «aritmética holandesa», segundo o cal as abstencións se contaron como votos a prol. Os Estados Xerais quedaron divididos en dúas cámaras. Os membros da primeira cámara (Eerste Kamer) eran nomeados polo rei. Os da segunda cámara (Tweede Kamer) eran elixidos polas provincias mediante [[sufraxio censitario]]. Outro inconveniente para os intelectuais era a ausencia de [[liberdade de prensa]] e de [[liberdade de asemblea|asemblea]], que era percibido como un medio adicional de control do norte. === Contrastes económicos === O sur era unha rexión en proceso de [[industrialización]], mentres que o norte estaba orientado ao comercio marítimo tradicional. Os apoios que tiña ao principio Guillerme en Bélxica, proviñan do sector moderadamente liberal orientado ao desenvolvemento económico da Valonia [[Francés de Bélxica|francobelga]] e de Anveres, cidade á que beneficiaba unha reapertura da navegación do Escalda. As industrias do sur viviron en pouco tempo unha metamorfose: coa secesión de Francia perderon o seu mercado principal, pero coa apertura do [[Porto (comunicacións)|porto]] de Anveres e o acceso ao mercado das [[Indias Orientais Neerlandesas]], a economía belga aumentou aínda de forma máis rápida. Gante era a finais dos anos vinte a primeira cidade téxtil do continente europeo e o tráfico fluvial do porto de Anveres pasou de 585 barcos e 65.000 toneladas de carga en 1819 a 1.028 barcos e 129.000 toneladas en 1829. Por outra parte, tralo [[Bloqueo Continental]], Gran Bretaña inundou o mercado europeo con produtos baratos, contra os que a industria do sur dos Países Baixos, que estaba moi pouco mecanizada, non podía competir. Pouco tempo despois, produciuse nas Indias Orientais unha rebelión que tamén afectou ás industrias. Ademais, en 1829, houbo un forte aumento nos prezos dos alimentos, derivada dunha mala colleita A distribución desigual da débeda nacional (1.250 millóns de floríns do norte contra 100 millóns do sur) era percibía como inxusta. Co nacemento do ''Algemeene Nederlandsche Maatschappij'', que posteriormente se convertería no [[Banco Nacional de Bélxica]], Guillerme I buscou formar un equivalente ao [[Banco dos Países Baixos]]. A institución estimulou a economía ao actuar de prestamista público. == A revolución de 1830 == === Crise política === [[Ficheiro:Louis de Potter en prison.gif|miniatura|Debido á [[censura]], o periodista da oposición [[Louis de Potter]] foi condenado en 1828 a unha pena de prisión e expulsado do país en 1819.]] Dende que se agruparon en [[1825]] os liberais e os católicos nunha unión a situación do reino atopábase nun estado de crise permanente. En 1829 as disputas entre o rei e os liberais agraváronse aínda máis. O monarca retiroulle todas as responsabilidades ministeriais ao parlamento e decretou unha división entre o norte e o sur, tanto no referente ao goberno coma á administración. O réxime de Guillerme I era cada vez máis similar ao modelo autoritario prusiano. O rei declarou que a súa soberanía eclipsaría temporalmente á constitución e que restrinxiría o seu alcance. En maio de [[1829]], en medio da crise política, nomeou o seu fillo, o Príncipe de Orange, que máis adiante sería o rei [[Guillerme II dos Países Baixos|Guillerme II]], presidente do Ministerrat e vicepresidente do Staatsrat. A prensa, en particular o [[Courrier des Pays-Bas]], protestou contra Guillerme I e incrementou aínda máis o alcance das súas reivindicacións, razón pola que o goberno finalmente reaccionou de forma enérxica. O [[11 de decembro]] de 1829 apareceron un proxecto de lei de prensa reaccionario e unha disposición real pola que todos os funcionarios debían firmar nun prazo de 24 horas a súa lealdade ao rei e o seu apoio á constitución, baixo ameaza de ser depostos dos seus cargos. Ao mesmo tempo adoptáronse medidas [[Dracón|draconianas]] contra a prensa e, despois dun polémico xuízo, os principais líderes da oposición foron expulsados do país; entre eles atopábanse [[Louis de Potter]] (que xa fora condenado en [[1828]] a pasar 18 meses en prisión), [[François Tielemans]] e [[Adolf Bartels]]. === A Revolución de Xullo === {{Artigo principal|Revolución de 1830}} [[Ficheiro:Eugène Delacroix - La liberté guidant le peuple.jpg|miniatura|[[Eugène Delacroix]]: ''[[La liberté guidant le peuple]]''. Representación alegórica contemporánea da [[Revolución de Xulio]] en Francia. (1830, [[Louvre]], París).]] A [[Revolución de 1830|Revolución do 27 de xullo de 1830]] en [[París]] derrocou tres días máis tarde ao rei [[Carlos X de Francia|Carlos X]] e coroou a [[Lois Filipe I de Francia|Lois Filipe I]] como «''roi des Français par la volonté nationale''», establecendo unha [[monarquía constitucional]]. Esta revolución liberal tivo moito eco en Bélxica e enrareceu aínda máis o ambiente. Moitos agardaban poder contar, en caso de que fora necesario, coa axuda militar de Francia para acometer unha reforma interna nos Países Baixos Unidos. Mentres que a Revolución tivo un carácter liberal en Francia, naquela época producíronse tamén revolucións en [[Guerra de independencia de Grecia|Grecia]], [[Levantamento de novembro|Polonia]] e [[Unificación de Italia|Italia]], de carácter [[Nacionalismo|nacionalista]] [[Romanticismo|romántico]]. Nestas revolucións o pobo consideraba que os acontecementos históricos se aglutinaran de tal forma, que se creara unha comunidade con dereito a autogobernarse e formar unha [[nación]]. === Os disturbios de agosto === O [[25 de agosto]] de 1830, durante unha representación da ópera [[Nacionalismo romántico|nacionalista romántica]] ''[[La muette de Portici]]'' na [[Teatro Real da Moeda|Monnaie]] o público exclamou «''Vive la liberté !''». Tralo fin da obra, o público saíu do teatro e a multitude, que ironicamente reunira para celebrar o Aniversario do rei Guillerme I, descontrolouse. Asaltaron o Palacio de Xustiza e á tarde seguinte saquearon a casa do editor Libry-Bagnano (posiblemente animados por axentes secretos franceses), incendiaron a do ministro [[Cornelis Felix van Maanen|van Maanen]], impulsor da política lingüística do rei e destruíron as imprentas oficiais. Para acabar con estas accións as forzas da orde utilizaron [[Arma de fogo|armas de fogo]], provocando varias mortes. Os disturbios non foron de todo inesperados. Xa o día anterior, durante os [[Fogos|fogos artificiais]] na honra do Rei anunciárase: «''Luns 23 de agosto, fogos de artificio; martes 24, iluminación, mércores 25, revolución''».<ref>Heuser, S. 49.</ref> A chispa da revolución prendeu rapidamente entre os traballadores e os parados, que nos días seguintes destruíron as máquinas de vapor e os teares das fábricas de Bruxelas, dentro do movementos obreiro coñecido como [[Ludismo]], e saquearon as tendas de alimentos. O [[27 de agosto]] producíronse revoltas similares en [[Liexa]], [[Verviers]], [[Huy, Bélxica|Huy]], [[Namur]], [[Mons]] e [[Lovaina]]. [[Ficheiro:Flag of Belgium (1830).svg|miniatura|A bandeira [[tricolor]] belga de 1830 con orientación horizontal.]] A burguesía que se sentía ameazada e desconfiaba da capacidade gobernamental para controlar a situación, dispuxo en varias cidades [[milicia urbana|milicias urbanas]], que tomaron rapidamente o control. Debido a éxito obtido nesa ocasión, encargaron a un grupo de dignatarios que se atopaban no concello de Bruxelas que enviaran unha delegación coas demandas que lle esixían a Guillerme I: que destituíse ao ministro de Xustiza van Maanen e que se trataran con celeridade as súas queixas nos Estados Xerais. Nese momento aínda non valoraba na independencia de Bélxica, senón, como moito a separación da administración. A asemblea izou a [[Bandeira de Bélxica|bandeira belga]], que deseñara o [[26 de agosto]] o xurista e redactor [[Lucien Jottrand]] e o periodista [[Edouard Ducpétiaux]]. A bandeira tiña as mesmos cores da tricolor da Revolución de Brabante de 1789/90. Trala independencia de Bélxica pasou a ser a bandeira nacional. === A Revolución de Setembro === As tardías e desafortunadas intervencións de [[Guillerme I]] e o seu fillo levaron á ruptura definitiva en setembro. Mentres enviaba a [[Bruxelas]] a negociar o seu fillo, ou que máis tarde se convertería en Guillerme II, por outra parte fixo ao seu outro fillo comandante en xefe dun exército de 6.000 soldados dispostos en [[Vilvoorde]]. Estas accións foron interpretadas como as propias dunha forza de ocupación. As tropas permaneceron temporalmente en Vilvoorde e ou príncipe Guillerme reuniuse coa burguesía de Bruxelas. Alí pediuse a separación administrativa de Bélxica e dos Países Baixos. Guillerme I vacilou e tratou de gañar tempo. Mentres que os representantes belgas dos Estados Xerais se trasladaron a [[A Haia]] para celebrar unha reunión extraordinaria, os conflitos de Bruxelas tomaron un cariz máis violento. Dende principios de setembro o conflito armado chegou a Liexa. Formáronse espontaneamente Freikorps que obedecían aos líderes electos ou aos seus propios comandantes. [[Ficheiro:Wappers belgian revolution.jpg|miniatura|[[Gustave Wappers]]: ''Episodio da Revolución Belga de 1830'', pintura histórica, 1835.]] O 23 de setembro o exército entrou con 12.000 soldados en Bruxelas. A cólera do pobo desembocou nun levantamento nacional e as tropas, que acamparan no Parque de Bruxelas, convertéronse no obxectivo das milicias urbanas. Tamén houbo estranxeiros que se alistaron voluntariamente: en [[Francia]] formouse a "Légion belge parisienne", que se financiaba con fondos privados (entre outros do Conde de Merode) e comprendía dous batallóns de 400 homes cada un. Este corpo formouse co beneplácito do goberno francés, que tiña en perspectiva unha posible conexión entre Francia e Bélxica. Tras un combate de catro días o exército holandés retirouse na noite do 26 ao [[27 de setembro]]. Entre ámbolos dous bandos sufriron 1200 mortes e numerosos feridos. As tropas do goberno, das que dous terzos foran recrutadas no Países Baixos do Sur, resultaron ser moi receptivos ás ideas revolucionarias e se dispersaron rapidamente. Rexeitaron as ordes e finalmente desertaron en masa e capturaron ós seus oficiais setentrionais. A pesar da súa variada composición, as brigadas voluntarias tiveron éxito en derrotar as tropas regulares en case todas as prazas. Mesmo Mook en Middelaar en [[Limburgo, Países Baixos|Limburgo]] e as cidades de [[Maastricht]] e [[Luxemburgo (cidade)|Luxemburgo]] (que pertencían á [[Confederación Xermánica]] e polo tanto estaban defendidas por tropas prusianas) caeron a finais de outubro en mans dos [[Freikorps]]. De [[1830]] a [[1839]] algúns territorios que non formaban parte dos Países Baixos do Oeste en 1815 pasaron ao control de facto de Bélxica, ata que foron transferidos aos [[Países Baixos]]. == A formación do Estado Belga == === Goberno provisional === [[Ficheiro:gouvernement-provisoire-1830.jpg|miniatura|dereita|O goberno provisional: [[Alexandre Gendebien]], [[André-Edouard Jolly]], [[Charles Rogier]], [[Louis De Potter]], [[Sylvain Van de Weyer]], [[Feuillien de Coppin]], [[Félix de Merode]], [[Joseph Vanderlinden]] e [[Emmanuel-Constant-Prismes-Ghislain van der Linden d'Hoogvorst]].]] Xa durante os combates formouse o [[23 de setembro]] un comité mediante o que os dignatarios de [[Bruxelas]] trataron de controlar a rebelión. O [[29 de setembro]] o comité declarou que asumían o goberno e proclamaron, o día [[4 de outubro]], a independencia das provincias belgas, nomeando dous días máis tarde unha comisión encargada de esbozar unha constitución. Ademais designaron un tribunal, unha administración xeral e organizaron unhas eleccións para o congreso. Comezou a denominarse a esta comisión como ''goberno provisional''. Esta institución constaba de nove membros: [[Charles Rogier]], [[Louis de Potter]], [[Alexandre Gendebien]], o conde [[Félix de Mérode]], o barón [[Emmanuel d’Hoogvorst]], [[André Jolly]], [[Sylvain van de Weyer]], o barón [[Feuillien de Coppin]] e [[Joseph Vanderlinden]]. === O Congreso Nacional === [[Ficheiro:surletdechokier.jpg|miniatura|dereita|Surlet de Chokier (en 1830).]] Mentres se consolidaban as posicións militares e se buscaba o armisticio, o [[3 de novembro]] celebráronse as eleccións ao Congreso Nacional. A poboación con dereito a voto era de 46.000 persoas e estaba constituída por aqueles homes maiores de 25 anos, académicos, ou cunha gran contribución impositiva, que representaban aproximadamente o 1% da poboación. A participación foi do 75%. O Congreso Nacional reuniuse por primeira vez o [[10 de novembro]] e acordou que o 4 de outubro se declararía a independencia de [[Bélxica]]. [[Luxemburgo]] quedaría fora do novo estado por estar asociado á Confederación Xermánica. O primeiro presidente foi [[Erasme Louis Surlet de Chokier]]. O [[25 de febreiro]] de [[1831]] o goberno provisional foi liberado das súas responsabilidades. O Congreso Nacional desapareceu coa elección do primeiro parlamento o [[8 de setembro]] de [[1831]]. === A constitución === O desafío máis importante do Congreso Nacional foi acordar unha constitución para o novo estado. Como modelo empregaron o esbozo realizado por un comité presidido por [[Étienne Constantin de Gerlache]], ao que pertencían xoves xuristas prominentes como [[Paul Devaux]], [[Joseph Lebeau]], [[Jean-Baptiste Nothomb]] e [[Charles de Brouckère]]. Dende o [[4 de decembro]] o goberno provisional debateu no Congreso Nacional sobre o modelo da constitución, que se adoptaría o 7 de febreiro con poucas modificacións. A constitución foi unha síntese das constitucións francesas de 1791, 1814 e 1830, da constitución dos Países Baixos de 1815 e da lei constitucional inglesa. O resultado foi non obstante máis alá da aplicación do eclecticismo. O principio fundamental da constitución era a [[separación dos poderes]], que se dividían en [[Poder lexislativo|lexislativo]], [[Poder executivo|executivo]] e [[Poder xudicial|xudicial]], nomeando ó parlamento como institución principal. En particular, a inclusión extensiva de [[Dereito civil|dereitos civís]] convertérona en paradigma de constitución liberal. O rei e o ministro exercían o goberno executivo, aínda que o poder real estaba fortemente restrinxido. As leis que o rei asinara non terían validez ata que tamén as asinase un ministro. O ministro era responsable ante o parlamento, que constaba de dúas cámaras, o congreso e o senado. Os tribunais eran independentes, e os seus procesos levábanse a cabo publicamente. O tribunal de casación debía velar pola constitucionalidade do poder executivo. Aos cidadáns garantíanselles numerosos dereitos básicos: igualdade ante a lei e o dereito ás liberdades persoal, de posesión, de crenza, relixiosa, de opinión, de asemblea e de prensa. Non tan moderno, pero na situación do momento bastante progresista foi o dereito de voto. Os deputados elixiríanse mediante sufraxio censitario, que permitía votar só ao dous por cento da poboación. O dereito pasivo a voto presentaba máis restricións: os candidatos debían ser homes que pagasen polo menos 1000 floríns de impostos ao ano. A idade mínima para ser elixido ao congreso era de 25 anos, mentres que para o senado era de 40 anos. No senado presentáronse ás primeira eleccións só 403 persoas, e aínda en 1890 os candidatos non foron máis que 570, así que os latifundistas da nobreza estaban sobrerrepresentados. Para atender á preocupación por posibles ambicións separatistas, o estado estaba organizado de forma moi [[centralismo|centralista]]. A pesar das restricións ao sufraxio, a constitución foi a máis progresista e liberal do seu tempo, e o estado belga está considerado como unha das primeiras [[monarquía parlamentaria]]. As constitucións dos Países baixos, Luxemburgo e Piamonte-Sardeña de 1848 e a constitución prusiana de 1850 estiveron influenciadas pola belga. A [[constitución española de 1837]], a [[Grecia|grega]] de 1844-1864 así como a romanesa de 1850 son copias case idénticas do texto belga. Os fundamentos desta constitución de 1831 perduraron en Bélxica ata hoxe en día. === A monarquía === [[Ficheiro:Leopold portret winterhalter.jpg|miniatura|[[Leopoldo I de Bélxica|O rei Leopoldo I]].]] O republicano convencido de Potter anunciou no Congreso Nacional a proclamación da República, pero a petición do presidente Surlet, na asemblea celebrada o [[22 de novembro]] de [[1830]] acordouse o establecemento dunha monarquía parlamentaria con 187 votos a favor e 13 en contra. Como reacción contra o bombardeo de Anveres do 27 de outubro excluíuse do trono á Casa de Orange, que eran os primeiros candidatos ao trono. Consideráronse moitos nomes para ocupar a coroa. A facción católica prefería ó Baron de Mérode, pero este rexeitou a oferta. Despois ofrecéuselle a coroa ao fillo do monarca francés [[Luis Felipe I de Francia|Luis Felipe]], pero isto resultaba inaceptábel para [[Inglaterra]]. O [[25 de febreiro]] nomeouse a [[Surlet de Chokier]] rexente provisional, que se converteu así no primeiro cabeza de estado do novo reino, pasando ser a ocupado o seu posto como presidente do congreso por [[Étienne Constantin de Gerlache]]. Entón ofrecéuselle a coroa (contra as protestas do clero católico) ao príncipe alemán [[Leopoldo I de Bélxica|Leopoldo de Saxonia-Coburgo-Saafeld]], que vivía en Inglaterra e estivera casado coa herdeira ao trono británico Charlotte, que morreu en 1817. Leopoldo rexeitara previamente a coroa de Grecia, pero non obstante aceptou a belga e foi elixido en 1831 con 142 votos a favor de 196. O [[21 de xullo]], que dende entón é festa nacional en Bélxica, xurou a constitución na Praza Real de Bruxelas e converteuse no primeiro rei de Bélxica. == Aspiracións á soberanía == === Protocolo de Londres (1830) === Como tanto [[Gran Bretaña]] coma [[Rusia]], querían evitar o fortalecemento de Francia, ámbalas dúas potencias recoñeceron a independencia de Bélxica na [[Conferencia de Londres de 1830]]. Contra Talleyrand, que representaba aos intereses de [[Francia]], o ministro de asuntos exteriores británico Lord Palmerston defendeu o [[dereito de autodeterminación]]. Rusia apoiou ó Rei neerlandés, pero debido á rebelión en Polonia non puido prestar moita axuda. O [[20 de decembro]] as grandes potencias europeas recoñeceron a independencia belga baixo a obriga de manterse en estrita neutralidade. Para o novo estado resultou moi desfavorábel a distribución da débeda, da que debía pagar un 51,6% e 14 millóns de floríns anuais. A cambio, os Países Baixos debía permitir o acceso libre ao porto de Anveres no esteiro do Escalda e garantir o acceso libre ás colonias neerlandesas. As fronteiras entre Bélxica e os Países Baixos debían volver ser as de [[1790]], o que significaba que Bélxica debía renunciar a parte de Luxemburgo e [[Limburgo, Bélxica|Limburgo]]. Os belgas rexeitaron o Protocolo, o que obrigou as grandes potencias a volver negociar. O obxectivo principal dos diplomáticos era non obstante evitar unha guerra en Europa a calquera custo. A renuncia de [[Maastricht]] e do leste de [[Luxemburgo]] anulouse e a débeda redistribuíuse entre os dous países. Bélxica aceptou o tratado, condición que puxera Leopoldo para aceptar a coroa, co que parecía que se evitara unha guerra. === A campaña dos dez días de 1831 === Trala Conferencia de Londres e o ascenso ao trono de Leopoldo en Holanda había un ambiente indignación que provocou un avivamento do espírito bélico, aínda que moitos holandeses simpatizaban coa separación do sur católico. Só os católicos do norte lamentaban a perda do sur. Nos xornais difundiuse a idea de que a derrota contra os rebeldes do sur era unha deshonra nacional e demandábase un contraataque. Finalmente, subestimando ó novo e aínda inestábel estado belga, Guillerme I rexeitou o [[tratado de Londres]] e marchou o 2 de agosto de 1831 cara a Bélxica. Tralos esforzos militares da revolución, as milicias belgas non estaban preparadas para un ataque das tropas holandesas, que tiveran que abandonar Bélxica algúns meses antes, desmoralizadas. Por esa razón, a pesar de que a situación era incerta, non puideran organizar un exército regular potente. Guillerme buscou aproveitar esta debilidade. O cambio de ánimo en Holanda facilitoulle encontrar voluntarios para fortalecer o seu maltreito exército, para o que recibiu tamén a asistencia de asociacións estudantís. [[Ficheiro:Tiendaagseveldtocht.jpg|miniatura|Tropas holandesas en Bélxica durante a campaña dos dez días (litografía de 1831).]] A coroación de Leopoldo I como [[Reino de Bélxica|rei de Bélxica]] serviu como casus belli para a intervención militar en Bélxica. Guillerme I quería impedir que o novo rei consolidase o status quo de forma internacional. Na tarde do [[2 de agosto]] de 1831 os holandeses, baixo o mando do Príncipe Guillerme, cruzaron a fronteira en Poppel, xunto a [[Brabante]]. O primeiro combate librouse xunto a Niewkerk. O [[3 de agosto]] 11.000 soldados holandeses tomaron Turnhout e un día máis tarde Anveres, onde se dedicaron á pillaxe. En poucos días as milicia estaban derrotadas e parecía que o novo estado perdera a guerra. A constitución belga prohibía a presenza de exércitos estranxeiros no seu territorio sen a aprobación das dúas cámaras do parlamento. Porén, Leopoldo decidiu o 8 de agosto abrir as fronteiras ás tropas francesas contra a vontade do goberno belga, que descoñecía o estado do exército. Un día máis tarde o mariscal Gérard dirixiuse a Bélxica cunha forza de 50.000 soldados. Guillerme supoñía que estaba avalado por Rusia e [[Prusia]], pero isto demostrouse falso. [[Rusia]] estaba atada polo levantamento de [[Polonia]] e Prusia non mostrou ningún interese por implicarse na guerra para defender os intereses holandeses se Rusia non podía prestar asistencia asegurando as súas fronteiras occidentais. O combate entre as tropas francesas e holandesas non se chegou a producir. [[Guillerme de Orange]] decidiu retirar as súas tropas de Bélxica e asinar un armisticio o 12 de agosto coa intervención de Inglaterra. Os últimos soldados holandeses abandonaron Bélxica o 20 de agosto. A opinión popular dos Países Baixos contentouse coa retirada das tropas; considerouse que deran aos belgas unha lección, e que unha retirada ante as superiores forzas francesas non era ignominiosa. O resultado da demostración de forza de Holanda fixo que as grandes potencias decidisen condicións vantaxosas para Holanda no tratado a asinar. Porén, pasaron 8 anos ata que Guillerme o asinou. === Intento de anexión de Francia === [[Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord|Talleyrand]] quería anexionar polo menos unha parte de Bélxica. Aproveitando que as tropas francesas se atopaban en Bélxica elaborou un plan detallado para repartir o país entre [[Francia]], [[Prusia]] e os [[Países Baixos]], co «estado libre de [[Anveres]]» baixo protección británica. De feito para moitos belgas o goberno provisional e o levantamento pola independencia de Bélxica non era máis que que un paso na dirección da incorporación, de [[Valonia]] ou de Bélxica enteira, ao reino francés. Esta corrente recibiu o nome de Rattachisme, e estaba avalado por [[Charles Rogier]], revolucionario de Liexa, quen máis tarde se convertería no primeiro ministro belga. Non obstante, Prusia e o resto de grandes potencias rexeitaron o plan. Francia, que non quería forzar as delicadas relacións que mantiña coas outras potencias, limitouse a dar apoio militar aos belgas. A opinión pública francesa era favorable a esta asistencia, pois simpatizaba coa «revolución irmá» dos seus veciños francófonos. === Tratado de 1839 === [[Ficheiro:Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (tot 1830).png|miniatura|Bélxica e os Países Baixos tralo Tratado de Londres (1839): Países Baixos (1) con Limburgo (2), Bélxica (3) coa Provincia de Luxemburgo (4), o Gran Ducado de Luxemburgo en unión persoal cos Países Baixos (5).]] Para Bélxica a [[Campaña dos Dez días]] representou a constatación da súa propia debilidade, mentres que para os Países Baixos foi a demostración do illamento internacional no que se atopaban. O resultado sentiuse en ámbolos dous países. Bélxica asinara o Tratado de Londres en 1831, pero Guillerme non. Tras moitos esforzos chegouse en 1839 a unha solución. Guillerme cambiou a súa postura bruscamente e aceptou os 24 artigos de Londres. Co [[Tratado de Londres de 1839]] púxose fin xuridicamente ao [[Reino Unido dos Países Baixos]], o que consumou a separación. Bélxica obtivo a independencia, pero perdeu parte do territorio que reclamaba, e que en 1790 non pertencía aos Países Baixos do Leste. A provincia de Limburgo separouse: o oeste quedou en Bélxica e o leste (incluíndo [[Maastricht]]) pasou a ser parte dos Países baixos, pois quedou en unión persoal coa casa real dos Países Baixos e asociada á [[Confederación Xermánica]]. Os belgas foron compensados con gran parte da Provincia de Luxemburgo, que tamén pertencería á Confederación Xermánica. O [[Luxemburgo|Gran Ducado de Luxemburgo]] viu reducido o seu territorio nun terzo, que quedou en unión persoal coa casa real dos Países Baixos. Conseguiu maior autonomía e en 1890 recuperou a plena soberanía. A parte norte de Flandres ([[Flandres zelandés]]) e a desembocadura do Escalda pasaron a ser de novo holandesas, e a parte sur ([[Flandres francés]]) francesa, como en [[1678]]. Ademais das regulacións territoriais, o tratado estableceu que Bélxica tería libre acceso ao porto de Anveres a través do Escalda e tiña garantida a súa comunicación ferroviaria a través de Limburgo-Oeste coa Conca do Ruhr. Todos os habitantes de Bélxica e Holanda poderían decidir libremente que cidadanía adoptar. Tamén se certificou a seguridade e estrita neutralidade de Bélxica. Ademais os [[Países Baixos]] renunciaban a cobrar un terzo da débeda imposta dende [[1830]]. === Unionismo na política interna (1830–1839) === O conflito externo cos Países Baixos posibilitou a estabilización da política interna belga. Baixo a influencia do rei mantívose o unionismo entre [[Liberalismo|liberais]] e [[católicos]] ata [[1839]] e mesmo durante algún tempo máis. Porén, xa en [[1834]] a educación, especialmente a política educativa secundaria de ámbolos dous partidos presentaba importantes diferenzas. Ademais das dúas universidades estatais fundadas en 1817 por [[Guillerme I dos Países Baixos|Guillerme I]] en [[Liexa]] e [[Gante]], a igrexa católica organizou unha universidade en Malinas, que máis tarde se trasladou a Lovaina, onde se pechou a universidade estatal. Como resposta, os liberais, asistidos pola loxa masónica, crearon a [[Universidade Libre de Bruxelas]]. Trala retirada dos últimos gobernantes unionistas, Nothombs e van de Weyers en 1845/46, [[Leopoldo I de Bélxica|Leopoldo I]] formou un gabinete composto exclusivamente por membros do bando clerical, liderados por [[Theux de Meylandt]]. == Consecuencias == === Efectos económicos para Bélxica === As consecuencias inmediatas da independencia foron desastrosas para Bélxica. Gante, a cidade industrial máis importante do país, que procesaba 7,5 millóns de quilogramos de [[algodón]] en [[1829]], pasou a procesar dous millóns en [[1832]]. Como consecuencia inmediata da secesión, a maioría dos traballadores quedaron sen traballo e os salarios dos que seguían traballando reducíronse un 30% a niveis de [[1829]]. As consecuencias foron aínda peores para o porto de Anveres, en [[1829]] pasaron por alí 1.028 barcos cunha suma de 129.000 toneladas. Esta suma dobraba á carga conxunta de [[Rotterdam]] e [[Ámsterdam]]. En [[1831]] so recibiron 398 barcos e o comercio coas Indias Orientais detívose. Porén, obtivéronse grandes beneficios da construción dunha rede ferroviaria. En [[1835]] utilizouse por primeira vez a liña continental entre Bruxelas e [[Malinas]]. Esta rede chegou a ser unha das máis densas do mundo. En conxunto a economía sufriu grandes flutuacións. O [[5 de xuño]] de [[1832]] introduciuse unha nova moeda, o [[Franco belga]], e en febreiro de [[1835]] fundouse o "[[Banco de Bélxica|Banque de Belgique]]". === Política lingüística === [[Ficheiro:BelgieGemeenschappenkaart.svg|miniatura|[[Organización territorial de Bélxica|Comunidades lingüísticas de Bélxica]]: [[Lingua flamenca|flamenga]] (amarelo), [[Lingua francesa|francesa]] (vermello) e [[Lingua alemá|alemá]] (azul).]] Como reflexo da política lingüística e educativa do rei Guillerme I, a lingua flamenga resultou favorecida. Unha das primeiras medidas do goberno provisional foi pechar todas as escolas públicas. Só as universidades francófonas de [[Gante]] e [[Liexa]] permaneceron abertas, e serviron para formar a unha nova elite. Como consecuencia, nas inspecciones dos militares, en [[1900]] aínda se rexistraban un 10,1% de analfabetos, mentres que nos países veciños a porcentaxe de analfabetismo era menor, así, nos Países Baixos había un 2,3%, en Francia un 4,7% e en Alemaña un 0,5%. En [[1913]] había en Bélxica, de 7,5 millóns de habitantes e menos escolas ca nos Países Baixos, a pesar este país só tiña 6 millóns de habitantes. A longo prazo, o [[conflito lingüístico belga]] non se solucionou, senón que se intensificou. Como reacción contra a política dos Países Baixos favoreceuse ós francófonos. En [[Flandres]] os estudantes debían empregar o neerlandés na escola primaria, pero a partir da secundaria a educación impartíase en francés. === Sentimento nacional === [[Ficheiro:Leo Belgicus.jpg|miniatura|[[Jodocus Hondius]]: ''Leo Belgicus'' (1611). No Renacemento era un símbolo de Bélxica e do conxunto dos Países Baixos. No século XIX o seu uso como símbolo da rexión do sur intensificouse (mapa orientado ao oeste, o norte está á dereita).]] Antes da revolución de [[1830]] desenvolveuse un sentimento nacional, aínda que o concepto de «Nación Belga» é problemático. Tres ideas entran en conflito dende a fundación do estado belga: A nación belga, a orientación cara a [[Francia]] ou ''rattachisme'' ou a orientación cara aos [[Países Baixos]] ou ''orangisme''. A revolución belga tivo fortes lazos coa [[Revolución de Xullo]] e outros acontecementos da década de [[1830]]. Os conflitos en [[Levantamento de Polonia|Polonia]], [[Revolución Grega|Grecia]], [[Risorgimento|Italia]] e a [[Vormärz]] alemá estiveron caracterizados por un forte sentimento [[romanticismo|romántico]]. O mesmo que definiu a Italia ou Alemaña como nacións culturais cunha mesma lingua, conduciu a fortes problemas para a unidade belga e á división lingüística entre flamengos e valóns. A tendencia do ''orangisme'' inicial desembocou na denominación ''Vlaamse Beweging'', e a tendencia afrancesada denominouse ''rattachisme''. Así como [[Napoleón III]] tratou de anexionar Bélxica, en [[1860]] produciuse un achegamento cara aos [[Países Baixos]], e mesmo o primeiro ministro ''rattachista'' [[Charles Rogier]] declarou que os antigos Países Baixos debían volver a reunirse como confederación en dúas rexións separadas. Por esa razón adaptou o himno nacional, [[Brabançonne]], cuxo texto atacaba ao Príncipe de Orange. Na década de [[1920]] a idea dunha reunificación de Bélxica e os Países Baixos volveu gañar atractivo. A pesar de todo, Bélxica conseguiu consolidarse como un estado estábel que conserva na actualidade os fundamentos da súa fundación en 1830. As únicas modificacións importantes foron a transición dun estado central a un federal, e o cambio da política lingüística, que dende a década de 1960, lle dá un status equivalente ao neerlandés e ao francés. === Neutralidade belga === A neutralidade de Bélxica, estipulada en 1830/39, foi violada en [[1914]] por [[Alemaña]] na operación coñecida como [[Plan Schlieffen]]. O tratado de Londres establecía que Gran Bretaña era garante da neutralidade belga, o que supuxo a súa entrada na guerra. O feito de que Bélxica estivera á marxe de calquera guerra durante 84 anos está considerado un dos maiores éxitos da diplomacia do século XIX. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{commonscat|Belgian Revolution}} === Bibliografía === {{refbegin|26em}} * Blok, D.P. (1977-1983): ''Algemene Geschiedenis der Nederlanden'', Fibula-Van Dishoeck, Haarlem, * Blom, J.C.H., Amberts, E. (2006): ''Geschiedenis van de Nederlanden'', HBuitgevers, Baarn, * Helmut Gaus (2007): ''Alexandre Gendebien en de organisatie van de Belgische revolutie van 1830'', Academia Press, Gent, * Kossmann, E.H. (1984): ''De Age Anden 1780-1940. Anderhalve eeuw Nederland en België'', Osevier, Amsterdam/Brussel, * Witte, E. (2006): ''De Constructie van België, 1828-1847'', Annoo. * Fishman, J. S. "The London Conference of 1830," ''Tijdschrift voor Geschiedenis'' (1971) 84#3 pp 418–428. * Fishman, J. S. ''Diplomacy and Revolution: The London Conference of 1830 and the Belgian Revolt'' (Amsterdam, 1988) * Kossmann, E. H. ''The Low Countries 1780–1940'' (1978), pp 151–60 * Kossmann-Putto, J. A. e E. H. Kossmann. ''The Low Countries: History of the Northern and Southern Netherlands'' (1987) * Omond. G. W. T. "The Question of the Netherlands in 1829-1830," ''Transactions of the Royal Historical Society'' (1919) vol 2 pp.&nbsp;150–171 [http://www.jstor.org/stable/3678256 in JSTOR] * Schroeder, Paul W. ''The Transformation of European Politics 1763-1848'' (1994) pp 671–91 * Stallaerts, Robert. ''The A to Z of Belgium'' (2010) * {{Cita libro|author=Witte, el et al.|title=Political History of Belgium: From 1830 Onwards|url=http://books.google.com/books?id=n4Em8G76kbkC&pg=PA21|year=2009|publisher=Asp / Vubpress / Upa|pages=21ff}} * Johannes Koll (Hrsg.): ''Nationale Bewegungen in Belgien. Ein historischer Überblick.'' Niederlande-Studien. Bd 37. Münster 2005. ISBN 3-8309-1465-2. * Dieter Angewiesche: ''Europa zwischen Restauration und Revolution 1815–1849.'' [[Oldenbourg Grundriss der Geschichte]]. Bd 13. 4ª edición. Múnic 2004. ISBN 3-486-49764-2. * Gordon A. Craig: ''Geschichte Europas 1815–1980.'' 3ª edición 1989. ISBN 3-406-09567-4. * Wolfgang Heuser: ''Kein Krieg in Europa. Die Rolle Preußens im Kreis der europäischen Mächte bei der Entstehung des belgischen Staates (1830–1839)''. Reihe Geschichtswissenschaft. Bd 30. Pfaffenweiler 1992. ISBN 3-89085-775-2. * Robert Demoulin: ''La Révolution de 1830''. Bruxelas 1950. * Robert Demoulin: ''L’influence française sur la naissance de l’Etat belge''. In: ''Revue historique.'' Alcan, París 223.1960, pp.&nbsp;13–28. * Sébastien Dubois ''L'Invention de la Belgique. Genèse d'un État-nation (1648-1830)'', Bruxelles, Editions Racine, 2005. * Jacques Logie] ''De la régionalisation à l'indépendance, 1830'', Duculot, 1980, París-Gembloux. * John W. Rooney Jr., « [https://web.archive.org/web/20070610152553/http://www.flwi.ugent.be/btng-rbhc/pdf/BTNG-RBHC,%2012,%201981,%203,%20pp%20479-504.pdf Profil du combattant de 1830] ». * Jean Stengers, « La Révolution de 1830 », Anne Morelli (dir.), ''Les Grands Mythes de l'histoire de Belgique'', éditions Vie Ouvrière, Bruxelas, 1995 ISBN 2-87003-301-X. * Rolf Falter: ''Achtiendertig, de scheiding van Nederland, België en Luxemburg''. Tielt 2005. ISBN 90-209-5836-4. * J. S. Fishman: ''Diplomacy and revolution, the London conference of 1830 and the Belgian revolt.'' Amsterdam 1988. ISBN 90-5068-003-8 * Hermann Theodor Colenbrander: ''Gedenkstukken der Algemeene Geschiedenis van Nederland van 1795 tot 1840''. s’Gravenhage 1905 ff. (en particular o volume da Serie D.9: Regeering van Wilhelm I. 1825–1830 und D.10: Regeering van Wilhelm I. 1830–1840). * Verstolk van Soelen: ''Recueil de pièces diplomatiques relatives aux affaires de la Hollande et de la Belgique''. A Haia 1831–1833. * ''Dokumente der Geschichte Belgiens''. Bd 2. Belgien der Neuzeit. Von 1830 bis heute. „Ideen und Studien“. Nr. 109, 1978. Hrsg. v. Ministerium für Auswärtige Abgelegenheiten und Entwicklungszusammenarbeit. Bruxelas 1978. {{Refend}} === Outros artigos === * [[Historia de Bélxica]] === Ligazóns externas === * [http://www.zum.de/whkmla/military/19cen/tiendaagse.html "The Ten Days' Campaign"] ''(en [[lingua inglesa|inglés]])'' {{Barra portal|Bélxica|Historia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Bélxica]] [[Categoría:Revolucións do século XIX]] [[Categoría:1830]] [[Categoría:1831]] [[Categoría:Independentismo en Bélxica]] mjwvxczw3ez15f4g6jn7r5f1gobqrog 0 256784 7108410 6532441 2025-06-27T15:05:38Z Autopistero20502020 127649 7108410 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Serrapio}} {{Lugar |nome = Serrapio |imaxe = Capilla de San Lorenzo Siglo XVIII 2.jpg |lenda = Capela de San Lourenzo en Serrapio. |parroquia = Pedre |concello = Cerdedo-Cotobade |ano = 2012 |poboación = 13 }} '''Serrapio''' é un lugar da parroquia de [[Pedre, Cerdedo-Cotobade|Pedre]] no concello de [[Cerdedo-Cotobade]], na [[provincia de Pontevedra]]. Segundo o [[IGE]] en [[2012]] tiña 13 habitantes (8 mulleres e 5 homes) o que supón unha diminución en relación ao ano [[1999]] cando tiña 22 habitantes. == Patrimonio == En Serrapio sitúase a capela de San Lourenzo de estilo barroco do século XVIII, de planta rectangular, portada adintelada, pináculo nos extremos e espadana central de dobre corpo. == Galería de imaxes == <gallery> Ficheiro:Serrapio, Pedre, Cerdedo.jpg|Serrapio. Ficheiro:Capilla de San Lorenzo Siglo XVIII.jpg|Capela de San Lourenzo en Serrapio. </gallery> == Lugares e parroquias == === Lugares de Pedre === {{Lp Pedre}} === Parroquias de Cerdedo-Cotobade === {{Cerdedo-Cotobade}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Lugares de Cerdedo-Cotobade]] pie4illob1fpbjrvpqt2ypj7jx9hd7u 0 260957 7108752 6890236 2025-06-27T21:08:03Z Breogan2008 23204 7108752 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Salgadura''''' (en {{lang-ca|Salaó}}) é unha [[miniserie]] histórica galega-catalá dirixida por [[Jesús Font]] e producida por [[Continental Producciones]] e [[Dream Team Concept]] que foi estreada no 2013 a través da [[TVG]] en dous episodios. Conta a historia da familia Roig, inspirada na familia [[Massó]], que a finais do [[século XVIII]] e comezos do XIX fixo unha sorte de imperio da industria da [[salgadura]] galega. Está protagonizada por [[Luís Iglesia]], [[María Castro]], [[Luis Zahera]] e [[Belén Constenla]]. Foi rodada no [[O Grove|Grove]]. == Sinopse == Un mozo catalán é enviado dende [[Blanes]] a Galicia para xestionar unha pequena nave de salgadura, seguindo os pasos doutros cataláns que foron ás [[Rías Baixas]] na busca da [[sardiña]] que escaseaba no [[Mediterráneo]]. Joan Roig chega a Galicia enviado por Gallup, un rico catalán que ten unha filla da que Roig está namorado. Roig é un liberal perseguido polo exército que non ten cartos. Gallup dálle un ano para facer que a súa salgadura galega dea beneficios e só despois poderá pedirlle a man da filla. == Personaxes == * [[Joan Carrera]] como Joan Roig * [[Luis Zahera]] * [[Luís Iglesia]] * [[Ricardo de Barreiro]] * [[María Castro]] * [[Belén Constenla]] == Galardóns e nomeamentos == === [[Premios Mestre Mateo]] === {| class="wikitable" |- ! Ano || Categoría || Receptor || Resultado |- |rowspan="11"|[[Premios Mestre Mateo 2013|2013]]||Mellor guión||[[Miguel Anxo Murado]] e [[Carmen Abarca]]||style="background: #ffdddd"|Nomeados |- |Mellor dirección de produción||Carlos Amoedo||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor dirección artística||Marta Villar||style="background: #ddffdd"| Gañadora |- |Mellor música orixinal||[[Xavier Font]]||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor son||[[David Machado]], Dani Zacarías e [[Enric Triviño]]||style="background: #ddffdd"| Gañadores |- |Mellor fotografía||Marta Villar||style="background: #ffdddd"|Nomeada |- |Mellor deseño de vestiario||María Gil e Sonia Segura||style="background: #ddffdd"| Gañadores |- |Mellor filme de televisión||Continental Producciones, Dream Team Concept, TVG e TV3||style="background: #ffdddd"|Nomeados |} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * ''[[Mar libre]]'', miniserie de 2010 === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20130928023706/http://www.crtvg.es/informativos/salgadura-nova-serie-da-tvg-que-poderan-ver-a-partir-das-22-25-horas-667618 Entrevista a Ricardo de Barreiro na Revista] * [https://web.archive.org/web/20130929060834/http://mas.farodevigo.es/galeria/galeria.php?galeria=1557&foto=24144&orden=6 Fotos da rodaxe no Faro de Vigo] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua catalá]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes en lingua galega]] [[Categoría:Filmes de Galicia]] [[Categoría:Filmes de Cataluña]] [[Categoría:Filmes de 2013 con versión en galego]] r6tzb99srgb43ezk39bp09rvwj31cec 0 261463 7109065 6032139 2025-06-27T23:06:00Z O Breixo 127505 7109065 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Lockheed L-188 Electra''' é un avión [[turbohélice]] [[estadounidense]] fabricado por [[Lockheed]]. Voou por vez primeira en [[1957]], e foi o primeiro gran turbohélice de pasaxeiros construído nos [[Estados Unidos]]. As vendas iniciais foron boas, pero despois de dous accidentes fatais tiveron que realizarse caras modificacións para arranxar un defecto de deseño e non se venderon máis exemplares. O modelo foi ao pouco tempo substutuído por [[turbojet]]s, e moitos dos exemplares foron modificados como cargueiros. Aínda é usado na actualidade realizando varios tipos de roles, como avións contra-incendios ou avións cisterna. A estrutura usouse como base para o avión de patrulla marítima [[Lockheed P-3 Orion]]. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Lockheed]] [[Categoría:Aeronaves de pasaxeiros]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1957]] 8ch9c5ki4khnqce296n6eclrpve5x7g 0 261915 7108265 6895267 2025-06-27T13:41:35Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108265 wikitext text/x-wiki {{Organización}} O '''Corpo da Nobreza do Antigo Reino de Galicia''' (polo seu nome rexistrado en [[Lingua castelá|castelán]] e oficial '''Cuerpo de la Nobleza del Antigo Reino de Galicia''') é unha asociación [[nobreza|nobiliaria]] que agrupa a nobres de orixe galega tanto de [[Galicia]] e [[España]], coma do exterior. O seu fin declarado é pular para que se manteñan os costumes, o patrimonio e a historia da nobreza galega<ref name=":2">{{Cita web|título=Un lugar de encuentro para la historia de Galicia|url=https://noblezadegalicia.org/|páxina-web=Nobleza de galicia|data-acceso=2022-08-16|lingua=es}}</ref>. Tamén establecen como unha das súas principais funcións "desenvolver actividades culturais, sociais e benéficas"<ref name=":2" />. Creouse en [[2007]]. ==Emblemas== O brasón recolle os elementos do [[escudo de Galicia]] (o [[Cáliz (liturxia)|cálice]] e as sete cruces), co lema ''Nobilitas in uirtute'', un adaxio [[Lingua latina|latino]] que significa "nobreza na virtude". Ten a sede administrativa en [[Liáns, Oleiros|Liáns]] ([[Oleiros]]), e a simbólica na [[Igrexa (arquitectura)|igrexa]] de [[San Paio de Antealtares]], en [[Santiago de Compostela]]. Alí celebran o día do patrón, [[Rosendo de Celanova|San Rosendo]], o 1 de marzo. ==Membros== Para entrar na asociación hai que cumprir, ao xuízo da súa directiva, uns criterios patrimoniais e de vencello a Galicia<ref>{{Cita web|título=Requisitos de ingreso|url=https://noblezadegalicia.org/requisitos-de-ingreso/|páxina-web=Nobleza de Galicia|data-acceso=2022-08-16|lingua=es}}</ref>. Non hai unha listaxe pública de membros desta asociación, pero téñense mencionado entre os seus membros as seguintes persoas: *[[Javier Wegmüller Redondo]]<ref>{{Cita web|título=Cuerpo de la Nobleza del Antiguo Reino de Galicia. Xuntos - Asociacións Galegas|url=http://xuntos.galiciadigital.com/content/cuerpo-de-la-nobleza-del-antiguo-reino-de-galicia|páxina-web=xuntos.galiciadigital.com|data-acceso=2022-08-16|data-arquivo=16 de agosto de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220816181636/http://xuntos.galiciadigital.com/content/cuerpo-de-la-nobleza-del-antiguo-reino-de-galicia|url-morta=yes}}</ref>, [[Condado de San Javier y Casa Laredo|Conde de San Javier y Casa Laredo]]. *[[Marta Mahou López Lousada]]<ref>{{Cita novas|título=La aristocracia funda su autonomía|url=https://elpais.com/diario/2008/10/12/galicia/1223806696_850215.html|xornal=El País|data=2008-10-11|data-acceso=2022-08-16|issn=1134-6582|lingua=es|nome=Silvia|apelidos=R. Pontevedra}}</ref>, antiga [[Marquesado de Villaverde de Limia|marquesa de Villaverde de Limia]]. *[[Ignacio Medina y Fernández de Córdoba]]<ref>{{Cita web|título=Los aristócratas del siglo XXI|url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/aristocratas-siglo-xxi-FCCG352456|páxina-web=www.elcorreogallego.es|data-acceso=2022-08-16|lingua=es-ES}}</ref>, [[condado de Ribadavia|conde de Ribadavia]] e duque de Segorbe *[[César Novoa Alcaraz]]<ref>{{Cita web|título=«Mantener el título es casi una obligación con el antepasado»|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/pontevedra/2010/08/21/mantener-titulo-obligacion-antepasado/0003_8680809.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2010-08-21|data-acceso=2022-08-16|lingua=es|apelidos=Conde|nome=María}}</ref>, [[Ducado de Patiño|marqués de Patiño.]] *[[Lorenzo Piñeyro Escrivá de Romaní]], [[Marquesado de Bendaña|marqués de Bendaña]]<ref name=":0">{{Cita web|título=Quiénes somos|url=https://noblezadegalicia.org/quienes-somos/|páxina-web=Nobleza de Galicia|data-acceso=2022-08-16|lingua=es}}</ref>. *[[José Antonio de Autrán y Arias-Salgado]], marqués de Esteva de las Delicias *[[Cristóbal Emilio Deza Gordo]], marqués de Vilagarcía<ref name=":0" />. *[[Rafael Pérez-Blanco Pernas]], marqués de Mos *[[Javier Albo Quiroga]], conde de Villar de Fuentes<ref name=":0" />. *[[Felipe Bárcena y Varela de Limia]], [[condado de Torrecedeira|conde de Torrecedeira]] *[[Marcelino Cancio de Donlebún|Marcelino Cancio-Donlebún Durán]] *[[Manuel Bárcena y Fernández de Angulo]] *[[Álvaro de Arce y Temes]] *[[Pilar Carbajo]], condesa de Villar de Fuentes *[[Francisco Javier Rodríguez de Cancio-Donlebún]]. *[[Ana Carmen Rodríguez Cancio-Donlebún]] *[[Juan Carlos Cancio-Donlebún Durán]]<ref name=":0" />. *[[Alejandro Millán Mon]], [[conde de Quirós]]<ref name=":0" />. *[[Ignacio Pérez-Blanco Pernas]], marqués de Valladares<ref name=":0" />. *[[Gonzalo Fernández de Córdoba Narváez]], conde de Gondomar<ref name=":0" />. *[[Ignacio Autrán Cerqueira]]<ref name=":0" />. *[[Manuel Pardo de Vera Díaz|Manuel Pardo de Vera y Díaz]]<ref name=":0" />. *[[Eduardo Pardo de Guevara|Eduardo Pardo de Guevara Valdés]]<ref name=":0" />. *[[Jaime Bermúdez de la Puente y González del Valle]], conde de Castelo<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cita web|título=Ingreso de nuevos caballeros y damas del Cuerpo de la Nobleza de Galicia|url=https://docelinajes.es/2018/11/ingreso-de-nuevos-caballeros-y-damas-del-cuerpo-de-la-nobleza-de-galicia/|páxina-web=Doce Linajes de Soria|data-acceso=2022-08-16|lingua=es|nome=|apelidos=}}</ref>. *[[José María Bermúdez de la Puente y González del Valle]]<ref name=":1" />. *[[Martín Bermúdez de la Puente y González del Valle]]<ref name=":1" />. *[[Ignacio Autrán y Arias Salgado]]<ref name=":0" />. *[[María del Carmen Josefa Piñeyro y Martos]]<ref name=":1" />, condesa de Torralba de Aragón. *[[Isabel Piñeyro y Martos]]<ref name=":1" />, marquesa de Albolote. *[[Miguel Ángel Hermida y Jiménez]]<ref name=":1" /> *[[Isabel de Mandalúniz y Castelo D'Ortega]]<ref name=":1" />, marquesa de Taurisano e duquesa de Veragua *[[Xosé María Arias]]<ref name=":1" />, [[Condado de Fenosa|conde de Fenosa]]. *[[José María de la Figuera y López]]<ref name=":1" />, marqués de Fuente el Sol. O capelán da asociación é [[Manuel-José Cociña Abella]]<ref>{{cita web|url=https://racordoba.es/images/documentos/nomina/correspondientes-otras-provincias/cocina-abella-manuel-jose.pdf|título=Manuel-José Cociña Abella|páxina-web=Real Academia de Córdoba}}{{Ligazón morta|data=novembro de 2024 }}</ref>. ==Notas== {{listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Asociacións de Galicia]] [[Categoría:Nobreza de Galicia]] o7rr8shzg7dr9uqs3kyxmusg89i2euy 0 262046 7109064 6672921 2025-06-27T23:05:54Z O Breixo 127505 7109064 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Short SC.7 Skyvan''' é un avión [[turbohélice]] con capacidade para 19 pasaxeiros fabricado pola compañía [[Short Brothers]] de [[Belfast]]. Úsase principalmente para o transporte en curtas distancias e para o [[paracaidismo]]. O Skyvan é un monoplano totalmente metálico, con á alta, dous motores e dous estabilizadores verticais. O seu primeiro voo foi o [[17 de xaneiro]] de [[1963]]. As súas tripulacións e pilotos chámano agarimosamente "the shed" (o alpendre). Os [[Short 330]] e [[Short 360]] son modelos alongados derivados do SC.7 orixinal, deseñados como avións de pasaxeiros rexionais. == Deseño e desenvolvemento == En [[1958]] a compañía F.G. Miles Ltd (succesora de [[Miles Aircraft]]) abordou a Shot buscando apoio para producir un desenvolvemento do deseño do H.D.M.106 Caravan cunha á Hurel Dubois de grande [[alongamento]]. Short adquiríu o deseño e os datos recollidos durante as probas do [[Miles Aerovan]] baseado no prototipo do H.D.M.105. Tras avaliar a proposta de Miles, Shorts rexeitou o Caravan, e desenvolveu o seu propio proxecto para un avión utilitario totalmente metálico que foi bautizado como Short SC.7 Skyvan. Foi popular entre operadores de carga en comparación con outros pequenos modelos debido á súa gran porta traseira para o embarque de mercadorías. A súa fuselaxe lemgra ao formato dun vagón de tren pola súa sinxeleza e eficiencia. A súa fabricación iniciouse en Queens Island, [[Belfast]], en [[1960]], e o seu prototipo voou por vez primeira o [[17 de xaneiro]] de [[1963]], impulsado por dous motores de pistóns [[Continental Motors Company|Continental]]. Este foi remotorizado cos pretendidos [[turbohélice]]s [[Turbomeca Astazou]] máis tarde ese mesmo ano. A produción pasou en [[1968]] ao Skyvan Series 3, que substituía o motor Astazous por [[Garrett AiResearch TPE331]]. Fabricáronse un total de 153 Skyvans ata que rematou a súa construción no ano [[1986]]. == Historial operacional == Os Skyvans serviron amplamente tanto en operacións militares como civís, estando en servizo no ano [[2009]] con varios operadores civís e en servizo militar coa [[Güiana]] e [[Omán]]. En [[1982]] dous Skyvans da Prefectura Naval Arxentina participaron na [[guerra das Malvinas]]. Ámbolosdous foron transportados a [[Port Stanley]] en abril dese ano. Un dos avións foi danado por fogo naval británico sobre o aeródromo de Stanley e non volveu a voar; finalmente foi destruído pola artillaría durante os bombardeos británicos do 12 e 13 de xuño. O segundo avión usouse na [[illa Borbón]] onde esbarrou no chan brando e foi destruído polo lume británico o [[15 de maio]]. Os Skyvans son ás veces usados para fotografía aérea e para operacións de paracaidismo. Questor Surveys de [[Toronto]] converteu un Skyvan 3 en 1970 para labores de recoñecemento. == Produción == [[Imaxe:Skyvan-g-bjdc.jpg|miniatura|250px|Demostrador militar da compañía en 1982]] Todos os Skyvan foron fabricados en [[Belfast]] e houbo as seguintes variantes: *''Skyvan 1''': prototipo. Fabricouse un exemplar con motores Continental GTSIO-520. *'''Skyvan 1A''': prototipo remotorizad con Turboméca Astazou de 388&nbsp;kW. *'''Skyvan 2''': modelos de producuón cos motores Astazou. *'''Skyvan 3''': exemplares de produción con motores Garrett TPE331. Fabricáronse 145. *'''Skyvan 3A''': versión con máis peso do Skyvan 3. *'''Skyvan 3M''': versión de transporte militar. *'''Skyvan 3M-200''': versión con máis peso do Skyvan. *'''Skyliner''': versión de luxo só de pasaxeiros. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Short]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1963]] 0ipjdyn2nz7omdbrvtcay6eovcm0xvs 0 263421 7109145 6679451 2025-06-28T06:11:20Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109145 wikitext text/x-wiki {{Xeografía política}} '''Napak District''' é un [[Distritos de Uganda|distrito]] na [[Rexión Norte, Uganda|Rexión Norte]] de [[Uganda]], chamado así pola súa cabeceira, [[Napak]]. Limita co [[Distrito Abim]] polo noroeste, co [[Distrito Kotido]] polo norte, co [[Distrito Moroto]] polo leste e nordeste, co [[Distrito Nakapiripirit]] polo sueste, co [[Distrito Katakwi]] polo sur, co [[Distrito Amuria]] polo suroeste e co [[Distrito Otuke]] polo oeste. [[Napak]], a cabeceira, atópase a aproximadamente 80&nbsp;km ao suroeste de [[Moroto]], a maior poboación da subrexión.<ref>[http://distancecalculator.globefeed.com/Uganda_Distance_Result.asp?fromplace=Moroto%20(Moroto)&toplace=Napak%20(Western%20Province)&fromlat=2.4958333&tolat=2.0666667&fromlng=34.6694444&tolng=34.2833333 Map Showing Moroto And Napak With Distance Marker]</ref> O distrito formouse a partir dun anaco do [[Distrito Moroto]] no ano 2010. Forma parte da [[subrexión Karamoja]], que inclúe os distritos [[Distrito Abim|Abim]], [[Distrito Amudat|Amudat]], [[Distrito Kaabong|Kaabong]], [[Distrito Kotido|Kotido]], [[Distrito Moroto|Moroto]] , [[Distrito Nakapiripirit|Nakapiripirit]] e o mesmo Napak. A subrexión ten unha poboación estimada dunhas 800.000 persoas (2002). O censo do ano 2002 estimaba a poboación do distrito en 112.700 habitantes. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.napak.go.ug Páxina oficial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210114085951/http://www.napak.go.ug/ |date=14 de xaneiro de 2021 }} {{Distritos de Uganda}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Distritos de Uganda|Napak]] amsr0po1lz8g1xdb61wn4p7bd3trw2t 0 265942 7108282 5736768 2025-06-27T13:53:06Z Autopistero20502020 127649 7108282 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Seilán}} {{Lugar |nome = Seilán |imaxe = |lenda = |parroquia = Tarás |concello = Outes |ano = 2020 |poboación = 58 }} '''Seilán''' é un lugar da parroquia de [[Tarás, Outes|Tarás]] no concello [[Provincia da Coruña|coruñés]] de [[Outes]], na [[comarca de Noia]]. Segundo o padrón municipal ([[INE]] [[2020]]) ten 58 habitantes (21 homes e 37 mulleres). == Lugares e parroquias == === Lugares de Tarás === {{Lp Tarás}} === Parroquias de Outes === {{Outes}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Seilan}} [[Categoría:Lugares de Outes]] hlh6byg7luutye9yxi7u9gfm02yd1de 0 266283 7108991 6426410 2025-06-27T22:46:15Z O Breixo 127505 7108991 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} O '''tifón Haiyan''' (coñecido tamén como '''supertifón Haiyan''', designación internacional: '''''1330''''', designación [[JTWC]]: '''''31W''''', designación PAGASA: '''Yolanda''') foi o máis mortífero na historia de [[Filipinas]], tamén foi o ciclón máis intenso en tocar terra e o cuarto máis intenso na conca do [[Pacífico]], matando a aproximadamente 5771 persoas só neste país.<ref>{{cita web|autor=Scientific American|título=Was Typhoon Haiyan a Record Storm?|url=http://blogs.scientificamerican.com/observations/2013/11/12/was-typhoon-haiyan-a-record-storm/|dataacceso=24 de novembro de 2013|data=12 de novembro de 2013|lingua=inglés}}</ref> Este sistema acadou ventos máximos de 315 [[km/h]] nun minuto e 230&nbsp;km/h en 10 minutos en 48 horas cunha presión mínima de 895 [[hPa]], sendo superado en presión mínima polo [[tifón Tip]] de 1979.<ref>{{cita web|autor=Digital Typhoon|título=Digital Typhoon: Typhoon List|url=http://agora.ex.nii.ac.jp/cgi-bin/dt/search_name2.pl?lang=en&sort=maxw&order=dec&stype=number&mtype=se&gid=52ddaed0a578db93a375d77c0615fe1e&basin=wnp&lt=w|dataacceso=7 de novembro de 2013|lingua=inglés}}</ref> O nome Haiyan foi posto pola [[República Popular da China|China]] e significa «[[Procellariidae|petrel]]» (海燕) en [[lingua chinesa|chinés]]. ==Descrición== O Haiyan orixinouse nunha área de baixa presión a uns centos de [[quilómetro]]s ao leste-sueste de [[Pohnpei]], [[Micronesia]] o [[2 de novembro]]. Desprazándose ao oeste, as condicións ambientais favoreceron unha cicloxénesis tropical e o sistema converteuse nunha depresión tropical ao día seguinte. Despois de converterse nunha tormenta tropical e ser nomeado como Haiyan ás 00:00 UTC do [[4 de novembro]], o sistema comezou un período de rápida intensificación que o converteu nun tifón ás 18:00 UTC de [[5 de novembro]]. O día seguinte o Centro Conxunto de Advertencia de Tifóns ascendeu o sistema á categoría cinco de super tifón na [[Escala de furacáns de Saffir-Simpson]]; a tormenta pasou por riba da [[illa de Kayangel]] rapidamente despois de alcanzar esta categoría. Despois, o sistema continuou intensificándose; ás 12:00 UTC do [[7 de novembro]], a Axencia Meteorolóxica do Xapón mediu os ventos de Haiyan en dez minutos de 235 [[km/h]], os máis intensos en relación ao ciclón. Ás 21:00 UTC, a JTWC estimou os seus ventos nun minuto de 315&nbsp;km/h, considerándoo extraoficialmente como o cuarto ciclón tropical máis intenso xamais observado. Varias horas despois, o ollo de Haiyan tocou terra por primeira vez en Guiuan, na provincia filipina de [[Sámar Oriental]] sen ningún cambio na súa intensidade; se os seus datos son verificados, Haiyan podería ser o ciclón tropical máis intenso en tocar terra, o que podería superar o récord anterior do [[Furacán Camille]] de [[1969]]. O [[8 de novembro]], o ciclón ingresou no [[Mar da China Meridional]], xa degradado a categoría catro. Algúns datos indicaban que Haiyan estivo desprazándose por riba do mar como categoría tres, con ventos máximos sostidos en 190&nbsp;km/h nun minuto con refachos maiores a 210&nbsp;km/h. O [[10 de novembro]], o Haiyan finalmente tocou terra en [[Vietnam]] traendo con el precipitacións e ventos intensos; disipouse o [[11 de novembro]]. O ciclón causou danos catastróficos e unha gran crise humana no centro de Filipinas, particularmente nas illas de [[Sámar]] e [[Leyte]]; a Oficina de Coordinación de Asuntos Humanitarios da [[Organización das Nacións Unidas]] estimou inicialmente o número de falecementos en 4.460, pero o Goberno do país confirmou 5.723 falecidos, 1.779 desaparecidos, 26.233 feridos e 381.022 evacuados. ==Notas== {{Listaref|30em}} ==Véxase tamén== {{Commonscat|Typhoon Haiyan (2013)}} ===Ligazóns externas=== *[[Ficheiro:High-contrast-camera-video.svg|20px]] [http://www.rtve.es/alacarta/videos/informe-semanal/informe-semanal-16-11-13/2148327/ "SOS Filipinas"] [[Informe semanal]], 16/11/2013 {{Es}}. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Furacáns|Haiyan]] [[Categoría:Filipinas]] [[Categoría:2013]] 3wrsnerurvuhj321v8h5d7q8gqc8vqa 0 266886 7109063 6294054 2025-06-27T23:05:47Z O Breixo 127505 7109063 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Fokker Spin''' foi o primeiro avión fabricado polo pioneiro da aviación neerlandés [[Anthony Fokker]]. Os moitos arames tensores que tiña fixeron que o avión se asemellase a unha araña xigante, de aí o seu nome (Spín é araña en neerlandés). Fokker, mentres estudaba en [[Alemaña]], fabricou o Spin en [[1910]] xunto con Jacob Goedecker e o seu socio financeiro Franz von Daum, que mercou o motor. O avión comezou como un deseño experimental para proporcionarlle a Fokker un medio para experimentar o seu interese por voar. O primeiro Spin resultou destruído cando von Daum voou con el contra unha árbore, pero o motor puido ser salvado e usouse na segunda versión do avión. A segunda versión fabricouse pouco despois, e nel o propio Fokker aprendeu a voar e gañou a súa licenza de piloto. Este exemplar tamén sufriu danos irreparables a mans de von Daum. No terceiro modelo, Fokker fíxose famoso no seu país por voar ao redor da torre da igrexa de Sint-Bavokerk, en [[Haarlem]], o [[31 de agosto]] de [[1911]]. Ampliou a súa fama o feito de que esa data era o aniversario da raíña [[Guillermina I de Holanda|Guillermina]]. Tras o seu éxito fundou unha fábrica de avións e unha escola de voo en [[Berlín]]. Alí, desenvolveu os M.1, M.2, M.3 e M.4 para o exército alemán, baseados no Spin. O '''M.1''' era un monoplano de dúas prazas, e unhas poucas unidades fabricáronse como o '''M.3'''. Voou por vez primeira en [[1911]], e cara [[1913]] foi transferido ás escolas de aviación militar. O '''M.2''' foi a verdadeira versión militar do Spin. O avión tiña un motor Argus ou Mercedes de 100 cabalos, e era capaz de acadar os 97&nbsp;km/h. Os dez M.2 pedidos por 299.880 marcos incluían des camións 10 Daimler para trasladar os avións co exército, polos plans do Estado Maior alemán do momento. O M.2 era un avión moito máis refinado cunha fuselaxe aerodinámica, realizando o seu primeiro voo en [[1912]]. O '''M.4''' desenvolveuse a partir do M.3, e incluía unha roda no morro. De 1912 a 1913 fabricáronse un total de 25 Fokker Spin (incluíds uns poucos biprazas), usados principalmente para o adestramento de pilotos. [[Imaxe:Fokker Spin.jpg|miniatura|left|O 3º modelo do Spin]] Un dos derradeiros Spin foi mercado por Fokker e levado aos [[Países Baixos]] tras a [[primeira guerra mundial]]. Estaba incompleto e foi reconstruído a principios dos anos 20. Durante a [[segunda guerra mundial]] o avión foi levado a un museo aeronautico de [[Berlín]] como trofeo de guerra dos alemáns que ocuparon o país. Tras a guerra foi levado a [[Polonia]]. En [[1986]] regresaría aos Países Baixos onde foi restaurado. Un segundo Spin supervivente foi fabricado polo persoal de Fokker en [[1936]] para conmemorar o 25 aniversario do primeiro voo de Anthony Fokker. Ámbolos dous atópanse no museo aeronáutico Aviodrome, no aeroporto de Lelystad. == Construción == A súa fuselaxe está formada sinxelamente por dúas trabes de madeira estre as que se sentaba o piloto, e que levaban na súa parte dianteira un motor Argus de catro cilindros e refrixerado por auga. Os radiadores foron colocados no lateral da fuselaxe. As ás e a cola consistían en dous tubos de aceiro coas costelas de bambú. A tren de aterraxe tamén foi construída con tubos de aceiro. Toda a estrutura mantíñase unida con arame de aceiro. Versións posteriores tiñan unha fuselaxe máis aerodinámica. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Fokker|Spin]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1910]] 19g93mcdtq54vpo58609swl2j67zud2 0 266930 7109062 6031959 2025-06-27T23:05:41Z O Breixo 127505 7109062 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Fokker V.1''' foi un pequeno [[sesquiplano]] experimental de caza alemán, fabricado en [[1916]] por [[Fokker|Fokker-Flugzeugwerke]]. Foi o primeiro avión de Fokker supostamente deseñado por [[Reinhold Platz]] (os respectivos papeis xogados polo propio Fokker, Platz e posiblemente outros no deseño conceptual dos avións da compañía é matería de discusión entre os historiadores), e foi un dos primeiros experimentos de construción dun á en saínte, eliminando os cables de reforzo típicos nos deseños da época. Isto xa o conseguira anteriormente [[Hugo Junkers]] usando materiais metálicos no seu [[Junkers J 1]] en 1915. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Fokker|V1]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1916]] 82xzpyw615ltilhh2fl4qbbkvum0npi 0 266979 7109061 6294055 2025-06-27T23:05:37Z O Breixo 127505 7109061 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Fokker C.I''' foi un biplano alemán de recoñecemento desenvolvido a finais da [[primeira guerra mundial]]. O deseño era esencialmente un caza [[Fokker D.VII]] alongado con dous asentos e un motor BMW IIIa de 185 cabalos. O C.I foi desenvolvido orixinalmente para venderse ao exército alemán. Non chegaría a entrar en servizo na guerra, pero [[Anthony Fokker]] conseguiu sacar partes de [[Alemaña]] no momento do armisticio. O seu prototipo, V.38, foi probado en [[Schwerin]], e inmediatamente entrou en produción. Tras o armisticio a súa fabricación continuou nos [[Países Baixos]]. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Fokker|C1]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1918]] q0xtijwkiem0dbbtcokj5mn9es7ycbz 0 266983 7109059 6294056 2025-06-27T23:05:30Z O Breixo 127505 7109059 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Fokker D.VII''' foi un caza alemán da [[primeira guerra mundial]] deseñado por [[Reinhold Platz]] de [[Fokker|Fokker-Flugzeugwerke]]. [[Alemaña]] fabricou ao redor de 3.300 D.VII no verán e outono de [[1918]]. En servizo, o D.VII demostrou rapidamente ser un avión formidable. O armisticio que rematou coa guerra requiría especificamente de Alemaña a rendición de todos os D.VIIs aos aliados ao fin do conflito. Os avións superviventes serviron con outros países nos anos posteriores á guerra. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Fokker|D7]] [[Categoría:Cazas alemáns da primeira guerra mundial]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1918]] 7o0lo3jruhz8h71t79kt1d3lulteu4w 0 267033 7109058 6294057 2025-06-27T23:05:23Z O Breixo 127505 7109058 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|1=Bibliografía e referencias no artigo orixe da tradución.|data=decembro de 2013}} {{Produto}} O '''Fokker Dr.I''' ''Dreidecker'' (triplano) foi un caza da [[primeira guerra mundial]] fabricado por [[Fokker|Fokker-Flugzeugwerke]]. O Dr.I foi moi utilizado na primavera de [[1918]]. Fíxose coñecido per ser o avión co cal [[Manfred von Richthofen]] obtivo as súas derradeiras 19 vitorias, e no cal morreu o [[21 de abril]] de [[1918]]. == Deseño == En febreiro de [[1917]], o [[Sopwith Triplane]] comezou a aparecer sobre a fronte occidental. A pesar do seu armamento composto por unha única metralladora Vickers, o Sopwith rapidamente demostrou ser superior aos cazas máis fortemente armados [[Albatros Flugzeugwerke|Albatros]], entón en uso pola ''[[Luftstreitkräfte]]''. Fokker-Flugzeugwerke respondeu convertendo o prototipo non rematado dun biplano no [[Fokker V.4|V.4]], un pequeno triplano con motor rotativo, fuselaxe de tubo de aceiro e grosas ás en saínte. Nun principio foi desenvolvido durante a colaboración mandada polo goberno con [[Hugo Junkers]]. As primeiras probas revelaron que o V.4 tiña unhas forzas de control inaceptadamente altas, debido ao uso de aleróns e elevadores non equilibrados. No lugar de presentar o V.4 para unha proba do modelo, Fokker fabricou un prototipo revisado designado [[Fokker F.I (1917)|V.5]]. Os cambios máis destacables foron a introdución de aleróns e elevadores equilibrados, ademais de ás máis grandes. O V.5 tamén contaba con puntais entre os planos, que non eran necesarios dende un punto de vista estrutural, pero minimizaban a flexión das ás. O [[14 de xullo]] de [[1917]], ''[[Idflieg]]'' realizou un pedido de 20 avións de pre-produción. O prototipo V.5, número de serie 101/17, foi probado ata a súa destrución en Adlershof o [[11 de agosto]] de 1917. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Fokker|Dr1]] [[Categoría:Cazas alemáns da primeira guerra mundial]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1917]] rgzngkc8xmlyn1uugfc364xbsj5csil 0 271379 7109057 6414939 2025-06-27T23:05:17Z O Breixo 127505 7109057 wikitext text/x-wiki {{sen referencias|data=decembro de 2018}} {{Produto}} O '''Embraer EMB 202 Ipanema''' é un avión agrícola usado principalmente para a fumigación aérea. Está fabricado por Indústria Aeronáutica Neiva, unha subsidiaria de [[Embraer]] na cidade brasileira de [[Botucatu]]. A última versión deste modelo é o primeiro avión de á fixa propulsado por [[etanol]], sendo máis económico que a versión de gasolina. O avión é amplamente empregado no [[Brasil]], tendo unha cota de mercado dun 80%, e lévanse fabricadas ao redor de 1.300 unidades. Ademais dos avións, tamén se venden kits de conversión para os modelos propulsados por gasolina. == Desenvolvemento == Nos anos 60 o desenvolvemento dun avión agrícola brasileiro estivo motivado pola espansión do mercado de produtos agrícolas, especialmente da [[soia]] e da cana de azucre. Durante ese tempo, enxeñeiros do [[Instituto Tecnológico de Aeronáutica]] desenvolveron o avión na granxa Ipanema, situada en [[Sorocaba]].<ref>{{Cita web|título=EMB 200 Ipanema|url=https://historicalcenter.embraer.com/br/pt/emb-200-ipanema|páxina-web=historicalcenter.embraer.com|data-acceso=2022-05-12|lingua=en}}</ref> A primeira versión do avión, a EMB-200, realizou o seu primeiro voo en [[1970]]<ref>Taylor 1971, p. 13</ref> e foi certificada en decembro de [[1971]].<ref>Taylor 1975, p. 16</ref> O modelo estaba equipado cun motor de pistóns de 260 cabalos. Embraer iniciou a fabricación en serie en [[1972]], e en setembro de [[1974]] introducíuse o EMB-201, que incluía varias melloras como un motor de 300 cabalos, unha nova hélice, novas ás e maior capacidade. En [[1982]] transferíuse a fabricación do Ipanema a Indústria Aeronáutica Neiva, recentemente adquirida por Embraer. En [[1992]] lanzouse un novo modelo, o EMB-202 ou Ipanemão. O novo avión tiña melloras na aerodinámica e un 40% máis de capacidade. Nos anos seguintes Neiva fixo significativas melloras no avión. Engadíronselle [[winglet]]s, un sistema de aire acondicionado na cabina, baixouse a posición das ás, disminuíuse a resistencia e reducíuse o peso do sistema de escape. Dado que o etanol está dispoñible en grandes cantidades no Brasil, custando só un 25-30% do que custa a gasolina de aviación, moitos granxeiros brasileiros intentaron utilizar os motores dos Ipanemas con alcol, con distintos graos de éxito. O resultado disto foi o desenvolvemento dun Ipanema cun motor de alcol, que foi certificado polo Departamento de Ciência e Tecnologia Aeroespacial do país o [[19 de outubro]] de [[2004]]. O motor do Ipanema ten tamén un 20% menos de custos de operación e mantemento. == Notas == {{listaref}} {{Embraer}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Embraer]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1970]] 2pndz6uy5eym0u3lfhqw0kxcsvmwyz2 0 271381 7109018 7057956 2025-06-27T22:57:32Z O Breixo 127505 7109018 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''McDonnell Douglas MD-90''' é un bimotor de pasaxeiros de curto a medio alcance. Foi desenvolvido a partir da serie [[McDonnell Douglas MD-80|MD-80]]. O MD-90 diferénciase do seu predecesor en que está equipado cos máis eficientes motores International Aero Engines V2500 e ten unha fuselaxe máis longa. O MD-90 ten unha capacidade de 172 pasaxeiros e foi introducido en servizo con [[Delta Air Lines]] en [[1995]]. O MD-90 e o posterior [[Boeing 717|MD-95/Boeing 717]] foron derivados do MD-80 que, á súa vez, era un modelo intrucido en [[1980]] desenvolvido a partir do [[McDonnell Douglas DC-9|DC-9]]. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de McDonnell Douglas]] [[Categoría:Aeronaves de pasaxeiros]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1993]] 7w6xwtk7zucmghk5usylx8cu68fyblr 0 271382 7109056 6031798 2025-06-27T23:05:10Z O Breixo 127505 7109056 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=marzo de 2016}} {{Produto}} O '''Focke-Wulf Fw 200 Condor''', tamén coñecido como ''Kurier'' polos Aliados, foi un monoplano catrimotor alemán totalmente metálico, desenvolvido por [[Focke-Wulf]] como avión de pasaxeiros de longo alcance. Unha petición xaponesa para un avión de patrulla marítima de longo alcance levou ás versións militares, que entraron en servizo coa ''[[Luftwaffe]]'' como avión de recoñecemento e bombardero anti-buque e de patrulla marítima. A ''Luftwaffe'' tamén usou de xeito extensivo o Fw 200 como avión de transporte. {{Aviación en progreso}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Focke-Wulf|Fw 200]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1937]] m0sg4o15ukt1yq0j3ilj1kzx519ber1 0 271430 7109055 6032204 2025-06-27T23:05:05Z O Breixo 127505 7109055 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Embraer EMB 120 Brasilia''' é un bimotor de pasaxeiros rexional fabricado pola construtora aeronoutica brasileira [[Embraer]]. == Deseño e desenvolvemento == Tras o éxito do [[EMB-110 Bandeirante]], [[Embraer]] comezou a desenvolver un novo modelo de avión de pasaxeiros en [[1974]]. A entón chamada Familia 12X estaba formada por tres modelos cun coceto de deseño modular: EMB-120 Araguaia, EMB-123-Tapajós e EMB-121 Xingu. O EMB-121 foi o único avión da familia 12X que finalmente se fabricaría. O nome de Araguaia cambiouse polo de Brasilia en [[1979]] co lanzamento oficial do proxecto, cando se recolleron varias suxestións de posibles operadores na convención da CAAA (Commuter Airline Association of America) que se incorporaron ao deseño do EMB-120. Polo tanto, presentouse un avión completamente novo, que xa non estaba relacionado coa familia 12X. Non seu usaron partes comúns co [[EMB 121 Xingu]], e a súa capacidade pasou de 24 e 30 asentos. Orixinalmente deseñouse para usar o novo motor Pratt & Whitney Canada PW115, pero posteriormente usouse o mellorado PW118. O Brasilia chamou a atención de varias aeroliñas rexionais, principalmente dos [[Estados Unidos]], ao ser un probable substituto para os [[DC-3]] cun 150% máis de velocidade. O seu tamaño, velocidade e teito de servizo permitían voos máis rápidos e directos nos Estados Unidos e [[Europa]]en comparación a avións semellantes. O primeiro exemplar entrou en servizo con [[Atlantic Southeast Airlines]] en outubro de [[1985]]. O EMB-120RT básico foi mellorado dado como resultado o EMB-120ER, cun maior alcance (1.575&nbsp;km). {{embraer}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Embraer]] [[Categoría:Aeronaves de pasaxeiros]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1983]] aciuuah5hm2il9mb9spdqip477y9v4e 0 272911 7108392 6509368 2025-06-27T14:58:05Z Vitoriaogando 75439 7108392 wikitext text/x-wiki {{título en cursiva}} {{Taxobox | name = ''Rhodococcus'' | image=Rhodococcus_species.jpg | image_width = 250px | image_caption=''Rhodococcus'' sp. | domain = [[Bacteria]] | phylum = [[Actinobacteria]] | ordo = [[Actinomycetales]] | subordo = [[Corynebacterineae]] | familia = [[Nocardiaceae]] | genus = '''Rhodococcus''' | genus_authority = [[Zopf]] 1891 }} '''''Rhodococcus''''' é un xénero de [[bacterias]] [[grampositiva]]s aeróbicas, non esporulantes, non móbiles moi relacionadas coas [[micobacteria]]s e as [[Corynebacterium|corinebacterias]].<ref name=Alice>{{Cita publicación periódica | author = van der Geize R., and L. Dijkhuizen | title = Harnessing the catabolic diversity of rhodococci for environmental and biotechnological applications | journal = Microbiology | year = 2004 | volume = 7 | pages = 255–261 | url = | pmid=15196492 | issue = 3 | doi = 10.1016/j.mib.2004.04.001}}</ref><ref name= BurkovskiA>{{Cita libro | author = Burkovski A (editor). | title = Corynebacteria: Genomics and Molecular Biology | publisher = Caister Academic Press | year = 2008 | url=http://www.horizonpress.com/cory | id = [http://www.horizonpress.com/cory ] | isbn = 978-1-904455-30-1}}</ref> Aínda que unhas poucas especies deste xénero son patóxenas, a maioría son benignas e prosperan nunha ampla gama de ambientes, como o solo, auga, e células [[eukarya|eucarióticas]]. O [[xenoma]] de representantes do xénero foi secuenciado en 2006 e ten 9,7 megapares de bases e un [[contido GC]] de 67%.<ref name = Betty /> As cepas de ''Rhodococcus'' teñen importantes aplicacións debido á súa capacidade de catabolizar unha ampla variedade de compostos e producir [[esteroide]]s bioactivos, [[acrilamida]], e [[ácido acrílico]], e a súa implicación na biodesulfuración de combustibles fósiles.<ref name=Betty>{{Cita publicación periódica | doi = 10.1073/pnas.0607048103 | author = McLeod MP, Warren RL, Hsiao WW, Araki N, Myhre M, Fernandes C, Miyazawa D, Wong W, Lillquist AL, Wang D, Dosanjh M, Hara H, Petrescu A, Morin RD, Yang G, Stott JM, Schein JE, Shin H, Smailus D, Siddiqui AS, Marra MA, Jones SJ, Holt R, Brinkman FS, Miyauchi K, Fukuda M, Davies JE, Mohn WW, Eltis LD | title = The complete genome of Rhodococcus sp. RHA1 provides insights into a catabolic powerhouse | journal = PNAS | date = October 17, 2006 | volume = 103 | pages = 15582–15587 | url = | issue=42 | pmid = 17030794 | pmc = 1622865}}</ref> Esta [[diversidade xenética]] e catabólica non só reside no cromosoma bacteriano grande, senón tamén en tres grandes plásmidos lineais.<ref name = Alice /> ''Rhodococcus'' é tamén un sistema experimentalmente vantaxoso polas súas taxas de crecemento relativamente rápidas e o seu ciclo de desenvolvemento simple. Porén, ''Rhodococcus'' aínda non está ben caracterizado.<ref name = Betty /> Outra importante aplicación de ''Rhodococcus'' débese á súa bioconversión, utilizando sistemas biolóxicos para converter unha materia inicial barata en compostos de maior valor. Pode catabolizar polucionantes ambientais nocivos, como o [[tolueno]], [[naftaleno]], [[herbicida]]s, e [[PCB]]s. Os ''Rhodococcus'' metabolizan tipicamente os compostos aromáticos oxixenando primeiro o anel aromático para formar un diol (dous grupos [[alcohol]]). Despois, clívase o anel por mecanismos intra/extradiol, e o anel queda aberto e exposto a outras modificacións [[metabolismo|metabólicas]]. A química destas reaccións é moi estereoespecífica, polo que os dioles se crean cunha [[quiralidade (química)|quiralidade]] predicible. Un exemplo do uso de ''Rhodococcus'' para producir unha molécula quiral determinada é a produción de [[indeno]], un precursor da droga [[indinavir]] usada para tratar a [[SIDA]], que é un [[inhibidor da protease]], e contén dous dos cinco centros quirais necesarios para este complexo.<ref name=Cat>{{Cita publicación periódica | author = Treadway, S.L., K.S. Yanagimachi, E. Lankenau, P.A. Lessard, G. Stephanopoulos and A.J. Sinskey | title = Isolation and characterization of indene bioconversion genes from Rhodococcus strain I24 | journal = Appl. Microbiol. Biotechnol | year = 1999 | volume = 51 | pmid = 10422226 | pages = 786–793 | url =https://archive.org/details/sim_applied-microbiology-and-biotechnology_1999-06_51_6/page/786| doi = 10.1007/s002530051463 | issue=6}}</ref> == Biodegradación de contaminantes orgánicos == A gran cantidade de datos xenómicos de bacterias que se están a obter nos últimos tempos permite facer estudos detallados das bases moleculares da [[biodegradación microbiana]] de contaminantes orgánicos. Os estudos xenómicos de ''Rhodococcus jostii'' RHA1, cun dos xenomas bacterianos máis grandes completamente secuenciados, permitiron aprender moitas cousas sobre a degradación dos persistentes [[composto aromático|compostos aromáticos]]. Estes estudos axudaron a aumentar o coñecemento do [[catabolismo]] bacteriano, adaptación fisiolóxica non catabólica a [[composto orgánicos|compostos orgánicos]], e a [[evolución]] dos xenomas bacterianos grandes. Un gran número de vías "aromáticas periféricas" levan diversos compostos naturais ou [[xenobiótico]]s ata un número máis restrinxido de vías metabólicas "aromáticas centrais". Algunhas vías son máis comúns do que inicialmente se pensaba. As vías Box e Paa ilustran a frecuencia de estratexias de clivaxe de aneis non oxixenolíticas nos procesos de degradación aromática aerobia. Os estudos de xenómica funcional foron útiles para establecer que mesmo os organismos que conteñen un gran número de encimas homólogos presentan aparentemente poucos exemplos de verdadeira redundancia. Por exemplo, a multiplicidade de dioxixenases que clivan aneis en certos illados de rhodococcais pode atribuírse ao críptico catabolismo aromático de distintos [[terpenoide]]s e [[esteroide]]s. O amplo repertorio de xenes de especies degradadoras de contaminantes como ''Rhodococcus jostii'' RHA1 evolucionou principalmente a partir de procesos máis antigos.<ref name=chapter1>{{Cita libro |chapterurl=http://www.horizonpress.com/biod|author=McLeod MP and Eltis LD|year=2008|chapter=Genomic Insights Into the Aerobic Pathways for Degradation of Organic Pollutants|title=Microbial Biodegradation: Genomics and Molecular Biology|publisher=Caister Academic Press|id=[http://www.horizonpress.com/biod isbn=978-1-904455-17-2]}}</ref> ''Rhodococcus'' sp. cepa Q1 ([[ATCC]] número 49987), illado do solo e limos de fábricas de papel, pode degradar [[quinolina]], varios derivados de [[piridina]]s, [[catecol]], benzoato, e ácido protocatechuico.<ref>O'Loughlin, E.J., S.R. Kehrmeyer, and G.K. Sims. 1996. Isolation, characterization, and substrate utilization of a quinoline degrading bacterium. International Biodeterioration and Biodegradation. 38(2):107-118. {{doi|10.1016/S0964-8305(96)00032-7}}</ref> == ''Rhodococcus'' patóxenos == O xénero ''Rhodococcus'' ten dúas especies patóxenas: ''[[Rhodococcus fascians|R. fascians]]'' e ''[[Rhodococcus equi|R. equi]]''. O primeiro é un patóxeno de plantas que causa a formación dunha especie de [[bugalla]]s nas follas en [[anxiospermas]] e [[ximnospermas]].<ref>K. Goethals, D. Vereecke, M. Jaziri, Montagu M. Van, and M. Holsters. Leafy gall formation by Rhodococcus fascians. Annu.Rev.Phytopathol. 39:27-52, 2001. In: PMID 11701858</ref> ''R. equi'' é o axente causante dunha pumonía en poldros e infecta principalmente a poldros de tres meses ou menos. Porén, ten un amplo rango de hóspedes, e esporadicamente infecta a porcos, vacas e persoas [[inmunocomprometido|inmunocomprometidas]], como os pacientes de [[SIDA]] e os que están sometidos a unha terapia [[inmunosupresión|inmunosupresora]].<ref>G. Muscatello, D. P. Leadon, M. Klay, A. Ocampo-Sosa, D. A. Lewis, U. Fogarty, T. Buckley, J. R. Gilkerson, W. G. Meijer, and J. A. Vázquez-Boland. Rhodococcus equi infection in foals: the science of 'rattles'. Equine Vet.J. 39:470-478, 2007. In: PMID 17910275</ref> A patoxenidade de ambas as especies débese a un [[plásmido]] de [[virulencia]] conxugativo. No caso de ''R. fascians'', é un plásmido lineal, mentres que ''R. equi'' contén un plásmido circular. Ambos os patóxenos son economicamente significativos. ''R. fascians'' é un patóxeno importante das plantas de [[tabaco]]. ''R. equi'' é un dos patóxenos máis importantes dos poldros e é endémico en moitas facendas de cría de cabalos de todo o mundo. == Especies == * ''[[Rhodococcus aurantiacus]]'' (ex Tsukamura e Mizuno, 1971) Tsukamura e Yano, 1985, nom. rev. * ''[[Rhodococcus baikonurensis]]'' Li, et al., 2004 * ''[[Rhodococcus boritolerans]]'' * ''[[Rhodococcus equi]]'' (Magnusson, 1923) Goodfellow e Alderson, 1977; patóxeno animal importante, especialmente de cabalos e en menor medida de porcos, vacas e cabras, e persoas [[inmunosupresión|inmunosuprimidas]] (por exemplo, pacientes de [[SIDA]]) * ''[[Rhodococcus coprophilus]]'' Rowbotham e Cross, 1979 * ''[[Rhodococcus corynebacterioides]]'' (Serrano, et al., 1972) Yassin e [[Barbara A. Schaal|Schaal]], 2005 (sinónimo: ''[[Nocardia corynebacterioides]]'' Serrano et al. 1972) * ''[[Rhodococcus erythropolis]]'' ([[P. H. H. Gray|Gray]] e [[H. G. Thornton|Thornton]], 1928) Goodfellow e Alderson, 1979 * ''[[Rhodococcus fascians]]'' <span class="Person">(Tilford 1936) Goodfellow 1984</span> (sinónimo: ''Rhodococcus luteus'' (<span class="Person">ex Söhngen 1913) Nesterenko et al. 1982</span>)<ref>Klatte ''et al.'': ''Rhodococcus luteus is a later subjective synonim of ''Rhodococcus fascians''. En: ''Int. J. Syst. Bacteriol.'', 1994, 44, 627-630</ref> * ''[[Rhodococcus globerulus]]'' Goodfellow, et al., 1985 * ''[[Rhodococcus gordoniae]]'' Jones, et al., 2004 * ''[[Rhodococcus jostii]]'' Takeuchi, et al., 2002. Identificado como produtor dun encima que dixire a [[lignina]], que é o primeiro illado dunha bacteria en vez de dun fungo.<ref>http://www.physorg.com/news/2011-06-wood-digesting-enzyme-bacteria-boost-biofuel.html</ref><ref>{{Cita publicación periódica|pmid=11931149|year=2002|last1=Takeuchi|first1=M|last2=Hatano|first2=K|last3=Sedlácek|first3=I|last4=Pácová|first4=Z|title=''Rhodococcus jostii'' sp. nov., isolated from a medieval grave|volume=52|issue=Pt 2|pages=409–13|journal=International journal of systematic and evolutionary microbiology}}</ref> * ''[[Rhodococcus koreensis]]'' Yoon, et al., 2000 * ''[[Rhodococcus kroppenstedtii]]'' Mayilraj, et al., 2006 * ''[[Rhodococcus maanshanensis]]'' Zhang, et al., 2002 * ''[[Rhodococcus marinonascens]]'' Helmke e Weyland, 1984 * ''[[Rhodococcus opacus]]'' Klatte, et al., 1995 * ''[[Rhodococcus percolatus]]'' Briglia, et al., 1996 * ''[[Rhodococcus phenolicus]]'' Rehfuss e Urban, 2006 * ''[[Rhodococcus polyvorum]]'' * ''[[Rhodococcus pyridinivorans]]'' Yoon, et al., 2000 * ''[[Rhodococcus rhodochrous]]'' (Zopf 1891) Tsukamura, 1974 * ''[[Rhodococcus rhodnii]]'' Goodfellow e Alderson, 1979 (sinónimo: ''[[Nocardia rhodnii]]'') * ''[[Rhodococcus ruber]]'' ([[Kruse]] 1896) Goodfellow e Alderson, 1977 (sinónimo: ''[[Streptothrix rubra]]'' Kruse, 1896) * ''[[Rhodococcus jostii RHA1]]'' * ''[[Rhodococcus triatomae]]'' Yassin, 2005 * ''[[Rhodococcus tukisamuensis]]'' Matsuyama, et al., 2003 * ''[[Rhodococcus wratislaviensis]]'' (Goodfellow et al. 1995) Goodfellow, et al., 2002 (sinónimo: ''[[Tsukamurella wratislaviensis]]'' Goodfellow, et al., 1995) * ''[[Rhodococcus yunnanensis]]'' Zhang, et al., 2005 * ''[[Rhodococcus zopfii]]'' Stoecker, et al., 1994 == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * Para especies e sinónimos ver: [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/taxonomyhome.html National Center for Biotechnology Information (NCBI)] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Actinomycetales]] qgn78mrrpnvp2r4y1vvxbt342bsacbq 0 278330 7108252 6962622 2025-06-27T13:35:07Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108252 wikitext text/x-wiki {{Grupo musical | pé = O CUGAB no Festival de Cantonigròs (Barcelona), xullo de 1993 | orixe = Galiza | país = Cataluña | período = 1992-2004 | selo = Master Records | relacionados = [[César del Caño]], [[Voces Ceibes]] | web = [https://cugabcn.wixsite.com/cugab cugabcn.wixsite] }} O '''Coro Universitario Galego de Barcelona''' (CUGAB<ref>O acrónimo "CUGAB" foi adoptado a partir de 2001, ata ese momento a denominación oficial era "CUGA"</ref>) foi un [[coro (grupo musical)|coro]] e asociación coral que desenvolveu a súa actividade dende [[1992]] até [[2004]], na [[Universidade de Barcelona]] (UB). Fundárono o músico, e quen foi primeiro director do coro (1992-2001), [[César del Caño]] e mais [[Camilo Fernández González-Valdehorras|Camilo Fernández]], profesor da Área de Filoloxías Galega e Portuguesa, entidade esta que, xunto co ''Vicerrectorat d'Activitats Culturals'' da mesma Universidade, lle proporcionou apoio institucional entre 1992 e 2001. == Obras editadas == === Edicións propias === * ''Porgaleuzca''. Libro+Disco Compacto.<ref>Ed.: MASTER/BuleBule Produccions, Barcelona, 1996 - MR-1100-C - Dep. Leg.: B-2284/96</ref> * ''Decenario do CUGAB''. Libro conmemorativo.<ref>Ed.: CUGAB, Barcelona, 2003 - Dep. Leg.: B-25.733-2003</ref> === Participación en edicións alleas === * ''Tres Camiños''; ''Víctor en el cielo con gaviotas''; ''Eva coa súa arrogancia, no seu paraíso''; ''Vai tu!''. Interpretacións corais no disco compacto ''Expreso Estrella'',<ref>Ed.: Sons Galiza S.L. Lugo, 1994 - GF1020-2 - Dep. Leg.: LU-363-1994</ref> de César del Caño. * ''Vox clamantis'', de [http://www1.cpdl.org/wiki/index.php/Diego_de_las_Muelas Diego Muelas] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190221180520/http://www3.cpdl.org/wiki/index.php/Diego_de_las_Muelas |date=21 de febreiro de 2019 }} e ''Quer que lle quer'', de [[Mauricio Farto Parra|Mauricio Farto]]. Interpretacións corais no MC ''E agora... Voa!'' <ref>Edición en casete da ''1ª Xuntanza de Coros Galegos de Catalunya''. Gravación en vivo. Ed.: Organic Records. Barcelona, 1997 - ORC1002 - Dep. Leg.: B-30040-97</ref> * ''Samba prá mocedade'',<ref>Reedición da canción editada en ''Porgaleuzca'' en 1996</ref> de [[Celso Emilio Ferreiro|C.E. Ferreiro]]/[[Bibiano|B. Morón]]/[[César del Caño|C. del Caño]]. Interpretación coral en [https://www.ouvirmos.com/catalogo/celso-emilio-ferreiro-2/ '''''Celso Emilio Ferreiro. Fotobiografía sonora'''''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170320233634/http://ouvirmos.com/web/catalogo/celso-emilio-ferreiro-2/ |date=20 de marzo de 2017 }}.<ref>Ramón Nicolás/Xurxo Souto. Ed.: [[Ouvirmos]], 2008. ISBN 84-661-0328-9</ref> Libro+2 Dicos Compactos. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * [https://books.google.es/books?id=MD4kVpn0YYsC&pg=PA16&lpg=PA16&dq=%22Coro+universitario+galego%22&source=bl&ots=-H-kx0MP-Y&sig=e6hoozdVQIhHYnrfUR22N869TwQ&hl=gl&sa=X&ved=0ahUKEwipiLnY6-LSAhVM7oMKHalGA5M4FBDoAQgZMAA#v=onepage&q=%22Coro%20universitario%20galego%22&f=false ''Eduardo Blanco Amor e o Teatro'']. ''Universitat de Barcelona, Publicacions'', Nº 17. Maio 1993. Recensión do concerto de presentación do CUGAB no Paraninfo da UB. * [http://galizaenmusica.blogspot.com.es/2016/09/fotobiografia-sonora-celso-emilio.html?m=1 ''Celso E. Ferreiro. Fotobiografía sonora''] Datos completos sobre a edición no blog ''Galiza en Música''. * [https://cesardelcano.bandcamp.com/album/porgaleuzca Porgaleuzca] Son e información específica sobre ''Porgaleuzca'' na páxina de César del Caño (director do CUGAB) en BandCamp. * [http://ouvirmos.com/web/wp-content/uploads/2012/04/F-BUZONEO-AnoCEF.pdf ''Vivo na rúa Celso Emilio Ferreiro''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170317233343/http://ouvirmos.com/web/wp-content/uploads/2012/04/F-BUZONEO-AnoCEF.pdf |date=17 de marzo de 2017 }}. Folleto conmemorativo Centenario. Ed.: Xunta de Galicia, 2012. Referencia de ''Porgaleuzca''. * [https://web.archive.org/web/20170320051952/http://koharbgalicia.xercode.es/cgi-bin/koha/opac-detail.pl?biblionumber=407754 Rede de bibliotecas públicas de Galicia]. Referencia bibliográfica de ''Porgaleuzca'' * [http://ccuc.cbuc.cat/search~S23*cat/a?Coro+Universitario+Galego+de+Barcelona&search_code=a Catálogo CCUC]. Referencia do CUGAB no Catálogo Colectivo das Universidades de Cataluña. * [https://cataleg.bnc.cat/search~S13*cat?/tPorcs/tporcs/-3%2C-1%2C0%2CB/frameset&FF=tporgaleuzca+coro+universitario+galego+de+barcelona&1%2C1%2C ''Biblioteca de Catalunya''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200528092347/https://cataleg.bnc.cat/search~S13%2Acat?%2FtPorcs%2Ftporcs%2F-3%2C-1%2C0%2CB%2Fframeset=&FF=tporgaleuzca+coro+universitario+galego+de+barcelona&1%2C1%2C= |date=28 de maio de 2020 }}. Referencia bibliográfica de ''Porgaleuzca'' na ''Biblioteca de Catalunya''. * [http://datos.bne.es/entidad/XX206369.html BNE] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170320052447/http://datos.bne.es/entidad/XX206369.html |date=20 de marzo de 2017 }}. Referencia do CUGAB na ''Biblioteca Nacional de España''. === Outros artigos === * [[César del Caño]] * [[Camilo Valdehorras]] * [[Universidade de Barcelona]] === Ligazóns externas === * [https://cugabcn.wixsite.com/cugab Sitio web do CUGAB] * [http://galeuzcamera.blogspot.com.es/p/cugab.html Galeuzcamerata, Espai Polifònic Universitari]. Coro continuador do proxecto polifónico galego na UB, de 2006 a 2016. * [http://dondesonub.wixsite.com/dondeson Don de Son]. Grupo continuador do proxecto polifónico galego na UB, dende 2016 até a actualidade. * [http://celsoemilioferreiro.org/discografia Celso Emilio Ferreiro]. Discografía. Referencia de ''Porgaleuzca'' na páxina web oficial do escritor. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Universidade de Barcelona]] [[Categoría:Corais polifónicos de Cataluña]] [[Categoría:Galegos de Cataluña| ]] [[Categoría:Música de Galicia]] okgodnbi4netwiloo5yp5s1leg6r7pc 0 278578 7108352 6817154 2025-06-27T14:34:41Z Vitoriaogando 75439 7108352 wikitext text/x-wiki {{Pfam_box | Símbolo = Phycoerythr_ab | Name = Ficoeritrina, cadea alfa/beta | image = | width = | caption = | Pfam= PF02972 | InterPro= IPR004228 | SMART= | Prosite = | SCOP = 1qgw | TCDB = | OPM family= | OPM protein= | PDB= }} A '''ficoeritrina''' (PE) é un complexo [[proteína]]-[[pigmento biolóxico|pigmento]] vermello da familia das [[ficobiliproteína]]s captadoras de luz, presente nas [[alga vermella|algas vermellas]]<ref name=Ficner93 /> e [[Cryptomonada|criptófitas]],<ref name=WeijDeWit06 />, que funciona como un pigmento accesorio para a [[clorofila]] durante a [[fotosíntese]]. Como todas as ficobiliproteínas, está composta por unha [[biliproteína|parte proteica]] que está covalentemente unida a uns [[cromóforo]]s chamados [[ficobilina]]s. Na familia da ficooeritrina, as ficobilinas máis comúns son: [[ficoeritrobilina]], que é o cromóforo aceptor máis típico na ficoeritrina, e máis raramente a [[ficourobilina]]. As ficoeritrinas están compostas por [[monómero]]s (αβ), que xeralmente se dispoñen formando un trímero con forma de disco (αβ)<sub>3</sub> ou un hexámero (αβ)<sub>6</sub> (o segundo é a unidade funcional das [[ficobilisoma|''barras'' antena]]). Estes complexo típicos conteñen tamén un terceiro tipo de subunidade, a cadea γ.<ref name=Ficner93 /> Son as ficobiliproteínas que se unen ao maior número de ficobilinas (ata dez por monómero αβ). == Ficobilisomas == {{Artigo principal|Ficobilisoma}} [[Ficheiro:Phycobilisome structure.jpg|miniatura|260px|As [[ficobiliproteína]]s (como a ficoeritrina) forman xeralmente ''barras'' feitas de discos amontoados constituíndo [[ficobilisoma]]s.<ref name=Six07 />]] As ficobiliproteínas son parte de enormes [[complexo antena|complexos proteicos antena]] captadores de luz chamados [[ficobilisoma]]s. Nas [[alga vermella|algas vermellas]] están ancorados no lado estromal das membrana dos [[tilacoide]]s dos [[cloroplasto]]s, mentres que nas [[Cryptomonada|criptófitas]] os ficobilisomas son reducidos (aquí son moléculas de ficobiliproteína 545 PE545) e están densamente empaquetadas dentro do [[lume (bioloxía)|lume]] dos tilacoides.<ref name=WeijDeWit06/><ref name=Glazer85/> A ficoeritrina é un pigmento accesorio para o principal pigmento responsable da fotosíntese, que é a clorofila. A enerxía da luz é captada pola ficoeritrina e despois é cedida ao par de clorofilas do [[centro de reacción fotosintético|centro de reacción]], a maior parte das veces por medio das ficobiliproteínas [[ficocianina]] e [[aloficocianina]]. == Características estruturais == As ficoeritrinas agás a ficoeritrina 545 (PE545) están compostas por monómeros (αβ) ensamblados en hexámeros con forma de disco (αβ)<sub>6</sub> ou trímeros (αβ)<sub>3</sub> con simetría 32 ou 3, que encerran un canal central. Nos [[ficobilisoma]]s (PBS) cada trímero ou hexámero contén como mínimo unha proteína de enlace localizada no canal central. A B-ficoeritrina (B-PE) e a R-ficoeritrina (R-PE) das [[alga vermella|algas vermellas]] ademais das cadeas α e β teñen unha terceira cadea chamada subunidade γ que é unha cadea que combina as funcións de enlace e de captación de luz, xa que leva cromóforos.<ref name=Ficner93/> [[Ficheiro:B-phycoerythrin 3V57.png|miniatura|none|580px|Estrutura cristalina da B-ficoeritrina da alga vermella ''[[Porphyridium cruentum]]'' ({{PDB|3V57}} <ref name = CamaraArtigas12/><ref name="RasTop" />). A unidade asimétrica ({{color|green|&alpha;}}{{color|blue|&beta;}})<sub>2</sub> á esquerda e a molécula biolóxica asumida ({{color|green|&alpha;}}{{color|blue|&beta;}})<sub>3</sub>. Contén {{color|#FF40FF|ficoeritrobilina}}, {{color|#FF6600|N-metil asparaxina}} e {{color|#FFD500|SO<sub>4</sub><sup>2-</sup>}}.]] A R-ficoeritrina (R-PE) é producida predominantemente polas algas vermellas. A proteína consta polo menos de tres subunidades diferentes e varía segundo a especie. A estrutura da subunidade da R-ficoeritrina máis común é (αβ)<sub>6</sub>γ. A subunidade α ten dúas ficoeritrobilinas (PEB), a subunidade β ten 2 ou 3 [[ficoeritrobilina]]s e unha [[ficourobilina]] (PUB), mentres que as subunidades gamma teñen 3 ficoeritrobilinas e dúas ficourobilinas (γ<sub>1</sub>) ou 1 ou 2 ficoeritrobilinas e 1 ficourobilina (γ<sub>2</sub>). O peso molecular da R-ficoeritrina é de 250.000 [[Dalton (unidade)|Da]]. As estruturas cristalinas dispoñibles no [[Protein Data Bank]] <ref name=PDBwww/> conteñen unha unidade asimétrica (αβ)<sub>2</sub> ou (αβγ)<sub>2</sub> de diferentes ficoeritrinas: [[Ficheiro:Phycoerythrobilin2.svg|miniatura|280px|A ficoeritrobilina é o típico cromóforo da ficoeritrina. É similar á [[porfirina]] da [[clorofila]] por exemplo, pero o [[tetrapirrol]] é lineal, xa que non está pechado formando un anel cun metal no centro.]] [[Ficheiro:Gracilaria2.JPG|miniatura|280px|A alga vermella ''[[Gracilaria]]'' contén R-ficoeritrina.]] {| class="wikitable" |- ! rowspan=2 | [[Cromóforo]] ou outra<br>molécula non proteica !! colspan=4 | Ficoeritrina !! rowspan=2 | Cadea |- ! PE545 !! B-PE !! R-PE !! outros tipos |- | [[Bilina]]s || align=center | 8 || align=center | 10 || align=center | 10 || align=center | 10 || align=center | α e β |- | - [[Ficoeritrobilina]] (PEB) || align=center | 6 || align=center | 10 || align=center | 0 ou 8 || align=center | 8 || align=center | β (PE545)<br>or α e β |- | - 15,16-dihidro[[biliverdina]] (DBV) || align=center | 2 || align=center | - || align=center | - || align=center | - || align=center | α (-3 e -2) |- | - [[Ficocianobilina]] (CYC) || align=center | - || align=center | - || align=center | 8 ou 7 ou 0 || align=center | - || align=center | α e β |- | - [[Biliverdina|Biliverdina IX alfa]] (BLA) || align=center | - || align=center | - || align=center | 0 ou 1 || align=center | - || align=center | α |- | - [[Ficourobilina]] (PUB) || align=center | - || align=center | - || align=center | 2 || align=center | 2 || align=center | β |- | [[Hidroxilisina|5-hidroxilisina]] (LYZ) || align=center | 1 ou 2 || align=center | - || align=center | - || align=center | - || align=center | α (-3 ou <br>-3 e -2) |- | [[Asparaxina|N-metil asparaxina]] (MEN) || align=center | 2 || align=center | 2 || align=center | 0 ou 2 || align=center | 2 || align=center | β |- | Ión [[sulfato]] SO<sub>4</sub><sup>2-</sup> (SO4) || align=center | - || align=center | 5 ou 1 || align=center | 0 ou 2 || align=center | - || align=center | α ou α e β |- | Ión [[cloruro]] Cl<sup>-</sup> (CL) || align=center | 1 || align=center | - || align=center | - || align=center | - || align=center | β |- | Ión [[magnesio]] Mg<sup>2+</sup> (MG) || align=center | 2 || align=center | - || align=center | - || align=center | - || align=center | α-3 e β |- | valign=baseline | ficheiros PDB inspeccionados || valign=baseline | 1XG0<br>1XF6<br>1QGW || valign=baseline | 3V57<br>3V58 || valign=baseline | 1EYX<br>1LIA<br>1B8D || valign=baseline | 2VJH |} [[Ficheiro:Phycoerythrin 545 1XG0.gif|miniatura|400px|Estrutura cristalina da ficoeritrina 545 (PE545) da [[Cryptomonada|criptófita]] unicelular ''[[Rhodomonas]]'' CS24 ({{PDB|1XG0}} <ref name="RasTop" /><ref name=Doust04/>). Cores: cadeas - {{color|#80FF00|alfa-2}}, {{color|#00BF00|alfa-3}}, {{color|#0080FF|beta}}, {{color|#5B5BFF|beta}} ([[hélice alfa|hélices]], [[folla beta|follas]] en amarelo), {{color|#FF40FF|ficoeritrobilina}}, {{color|#BF00BF|15,16-dihidrobiliverdina}} (15,16-DHBV), {{color|#800000|5-hidroxilisina}}, {{color|#FF6600|N-methyl asparaxina}}, {{color|red|Mg<sup>2+</sup>}}, {{color|#FFD500|Cl<sup>-</sup>}}.]] A molécula biolóxica asumida de ficoeritrina 545 (PE545) é (αβ)<sub>2</sub> ou máis ben {{nowrap|(&alpha;<sub>3</sub>&beta;)(&alpha;<sub>2</sub>&beta;)}}. Os números 3 e 2 despois de α na segunda fórmula son parte dos nomes da cadea aquí, non as súas cantidades. O nome sinónimo nas criptófitas da cadea α<sub>3</sub> é cadea α<sub>1</sub>. A ensamblaxe máis grande de B-ficoeritrina (B-PE) é o trímero (αβ)<sub>3</sub> {{PDB|3V57}}<ref name=CamaraArtigas12/>, pero en preparacións de algas vermellas obtívose tamén o hexámero (αβ)<sub>6</sub> <ref name=Ficner93/>. No caso da R-ficoeritrina (R-PE) a molécula máis grande asumida aquí é (αβγ)<sub>6</sub>, {{nowrap|(&alpha;&beta;&gamma;)<sub>3</sub>(&alpha;&beta;)<sub>3</sub>}} ou (αβ)<sub>6</sub> dependendo da publicación, para outros tipos de ficoeritrina (αβ)<sub>6</sub>. Estas cadeas γ de Protein Data Bank son moi pequenas e constan só de 6 ou 3 aminoácidos recoñecibles ({{PDB|1EYX}})<ref name=ContrerasMartel01/>, mentres que a cadea de enlace γ descrita ao inicio desta sección é grande (por exemplo de 277 aminoácidos e 33 [[dalton (unidade)|kDa]] no caso da γ<sup>33</sup> da alga vermella ''[[Aglaothamnion neglectum]]'') <ref name=Ficner93/><ref name=Apt93/>. Isto débese a que por problemas cristalográficos só poden modelarse uns poucos aminoácidos ({{PDB|1EYX}} <ref name=ContrerasMartel01/> {{PDB|1B8D}} <ref name=Ritter99/>). Para (αβγ)<sub>6</sub>, (αβ)<sub>6</sub> ou {{nowrap|(&alpha;&beta;&gamma;)<sub>3</sub>(&alpha;&beta;)<sub>3</sub>}} os valores da táboa deberían simplemente multiplicarse por 3, (αβ)<sub>3</sub> contén números intermedios de moléculas non proteicas. Nas ficoeritrinas PE545 de arriba, unha cadea α (-2 ou -3) únese a 1 molécula de bilina, noutros exemplos 2 moléculas de cadea β sempre 3 moléculas, que a pequena cadea γ ningunha. Dúas moléculas de N-metil asparaxina únense á cadea β, unha 5-hidroxilisina á α (-3 ou -2), un Mg<sup>2+</sup> á α-3 e β, un Cl<sup>-</sup> á β, 1-2 moléculas de SO<sub>4</sub><sup>2-</sup> á α ou β. Debaixo a estrutura cristalina da R-ficoeritrina de [[Protein Data Bank]]: [[Ficheiro:R-phycoerythrin 1EYX 1 of 2.gif|miniatura|none|580px|Estrutura cristalina da R-ficoeritrina da alga vermella ''[[Gracilaria|Gracilaria chilensis]]'' {{PDB|1EYX}} <ref name="RasTop" /><ref name=ContrerasMartel01/>. [[Oligómero]] básico ({{color|green|&alpha;}}{{color|blue|&beta;}}{{color|red|&gamma;}})<sub>2</sub> (denominada unidade asimétrica). Contén {{color|#BF00BF|ficocianobilina}}, {{color|#FF40FF|biliverdina IX alfa}}, {{color|#FF80FF|ficourobilina}}, {{color|#FF6600|N-metil asparaxina}}, {{color|#FFD500|SO<sub>4</sub><sup>2-</sup>}}. Un fragmento da cadea &gamma; en vermello, o segundo branco porque non se considera [[hélice alfa]] a pesar da súa secuencia de aminoácidos idéntica.]] [[Ficheiro:R-phycoerythrin 1EYX 2 of 2.gif|miniatura|none|580px|O oligómero enteiro de R-ficoeritrina de ''[[Gracilaria|Gracilaria chilensis]]'' ({{color|green|&alpha;}}{{color|blue|&beta;}}{{color|red|&gamma;}})<sub>6</sub> {{PDB|1EYX}} <ref name="RasTop" /><ref name=ContrerasMartel01/>.]] == Características espectrais == [[Ficheiro:Pycoerythrin spectra commons.jpg|miniatura|Espectro de fluorescencia da ficoeritrina.]] Os picos de absorción no espectro da luz visible aparecen a 495 e 545/566&nbsp;nm, dependendo dos cromóforos que leven unidos e o organismo considerado. Hai un forte pico de emisión a 575 ± 10&nbsp;nm. (é dicir, a ficoeritrina absorbe luz azul-verdosa/amarelenta e emite luz laranxa-amarela). <table width="50%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="3"> <tr> <td>Máximo de absorción</td> <td>565&nbsp;nm</td> </tr> <tr> <td>Pico de absorción adicional</td> <td>498&nbsp;nm</td> </tr> <tr> <td>Máximo de emisión</td> <td>573&nbsp;nm</td> </tr> <tr> <td>Coeficiente de extinción (ε)</td> <td>1.96 x 10<sup>6</sup> M<sup>−1</sup>cm<sup>−1</sup></td> </tr> <tr> <td>Rendemento cuántico (QY)</td> <td>0.84</td> </tr> <tr> <td>Brillo (ε x QY)</td> <td>1.65 x 10<sup>6</sup> M<sup>−1</sup>cm<sup>−1</sup></td> </tr> </table> As bilinas PEB e DBV en PE545 absorben na rexión do espectro verde tamén, cuns máximos a 545 e 569&nbsp;nm respectivamente. O máximo de emisión de fluorescencia é a 580&nbsp;nm.<ref name=WeijDeWit06/> == Variacións da R-ficoeritrina == [[Ficheiro:RPEexemComparison.png|miniatura|Perfís de excitación e emisión da R-ficoeritrina de dúas algas distintas. Tamén se indican as lonxitudes de onda da excitación láser común.]] Como se mencionou anteriormente, a ficoeritrina pode encontrarse en diversas especies de algas. Hai variacións na eficiencia da absorbancia e emisión de luz requirida para a facilitación da fotosíntese. Este podería ser o resultado do lugar da columna de auga onde vive unha determinada especie de alga e como consecuencia da necesidade dunha maior ou menor eficiencia dos pigmentos accesorios. Cos avances nas tecnoloxías de detección e da imaxe que poden evitar o [[fotobranqueamento]] rápido, os [[fluoróforo]]s de proteínas convertéronse nunha ferramenta potente e viable para os investigadores en campos como a microscopia, análise de micromatrices e aplicación da técnica do [[western blot]]. Tendo en conta isto, pode ser útil para os investigadores cribar estas R-ficoeritrinas variables para determinar cal é a máis apropiada para a súa aplicación particular. Mesmo un pequeno incremento na eficiencia da fluorescencia podería reducir o ruído de fondo e rebaixar o grao de resultados de falso negativo. == Aplicacións == A R-ficoeritrina é útil no laboratorio como un indicador baseado na fluorescencia da presenza de [[cianobacterias]] e para etiquetar [[anticorpo]]s na [[inmunofluorescencia]], entre outras aplicacións. Hai tamén outros tipos de ficoeritrinas, como a B-ficoeritrina, que ten propiedades espectrais lixeiramente diferentes. A B-ficoeritrina absorbe fortemente nos 545&nbsp;nm (cor verde amarelenta) e emite fortemente a 572&nbsp;nm (amarelo) o que podería ser mellor para algúns instrumentos. A B-ficoeritrina pode tamén ser menos "pegañenta" que a R-ficoeritrina e contribúe menos ao sinal de fondo debido a unións non específicas en certas aplicacións. A R-ficoeritrina e a B-ficoeritrina están entre as tinguiduras fluorescentes máis brillantes que foron identificadas. == Notas == {{Listaref|refs= <ref name=Ficner93>{{Cita publicación periódica |authors=Ficner R., Huber R. |year=1993 |title=Refined crystal structure of phycoerythrin from Porphyridium cruentum at 0.23-nm resolution and localization of the &gamma; subunit. |journal=Eur. J. Biochem. |volume=218 |issue=1 |pages=103–106 |pmid=8243457 |doi=10.1111/j.1432-1033.1993.tb18356.x |url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1432-1033.1993.tb18356.x/abstract;jsessionid=9E26DAB99CA69785017C7D973A6D6069.d01t01 |accessdate=13 October 2012}}</ref> <ref name=WeijDeWit06>{{Cita publicación periódica |authors=van der Weij-De Wit C. D., Doust A. B., van Stokkum I. H. M., Dekker J. P., Wilk K. E., Curmi P. M. G., Scholes G. D., van Grondelle R. |year=2006 |title=How Energy Funnels from the Phycoerythrin Antenna Complex to Photosystem I and Photosystem II in Cryptophyte Rhodomonas CS24 Cells. |journal=J. Phys. Chem. B. |volume=110 |pages=25066–25073 |pmid=17149931 |doi=10.1021/jp061546w |url=http://www.nat.vu.nl/en/Images/06-19_tcm69-87480.pdf |accessdate=13 October 2012 |apelidos= |data= |revista= |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20131030102747/http://www.nat.vu.nl/en/Images/06-19_tcm69-87480.pdf |dataarquivo=30 de outubro de 2013 |urlmorta=yes }}</ref> <ref name=Six07>{{Cita publicación periódica |authors=Christophe Six, Jean-Claude Thomas, Laurence Garczarek, Martin Ostrowski, Alexis Dufresne, Nicolas Blot, David J Scanlan and Frédéric Partensky |year=2007 |title=Diversity and evolution of phycobilisomes in marine Synechococcus spp.: a comparative genomics study |journal=Genome Biology |volume=8:R259 |issue=12 |pmid= |doi=10.1186/gb-2007-8-12-r259 |url=http://genomebiology.com/2007/8/12/R259 |accessdate=16 April 2014 |apelidos= |data-arquivo=17 de abril de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140417122836/http://genomebiology.com/2007/8/12/R259/ |url-morta=yes }}</ref> <ref name=Glazer85>{{Cita publicación periódica |authors=Glazer A. N. |year=1985 |title=Light Harvesting by Phycobilisomes. |journal=Annual Review of Biophysics and Biophysical Chemistry |volume=14 |pages=47–77 |pmid=3924069 |doi=10.1146/annurev.bb.14.060185.000403 |url=http://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev.bb.14.060185.000403 |accessdate=13 October 2012}}</ref> <ref name=CamaraArtigas12>{{Cita publicación periódica |authors=Camara-Artigas, A., Bacarizo, J., Andujar-Sanchez, M., Ortiz-Salmeron, E., Mesa-Valle, C., Cuadri, C., Martin-Garcia, J.M., Martinez-Rodriguez, S., Mazzuca-Sobczuk, T., Ibanez, M.J., Allen, J.P. |year=2012 |title=pH-dependent structural conformations of B-phycoerythrin from ''Porphyridium cruentum''. |journal=Febs J. |volume=279 |pages=3680–3691 |id=PDB ID: 3V57 |pmid=22863205 |doi=10.1111/j.1742-4658.2012.08730.x |url=http://dx.doi.org/10.1111/j.1742-4658.2012.08730.x |accessdate=12 October 2012}}</ref> <ref name="RasTop">Image created with [http://www.geneinfinity.org/rastop/ RasTop] (Molecular Visualization Software).</ref> <ref name=PDBwww>{{Cita web |url=http://www.rcsb.org/pdb/ |title=Protein Data Bank |publisher=RCSB Protein Data Bank (PDB) |accessdate=12 October 2012 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080828002005/http://www.rcsb.org/pdb/ |dataarquivo=28 de agosto de 2008 |urlmorta=yes }}</ref> <ref name=Doust04>{{Cita publicación periódica |authors=Doust, A.B., Marai, C.N.J., Harrop, S.J., Wilk, K.E., Curmi, P.M.G., Scholes, G.D. |year=2004 |title=Developing a structure-function model for the cryptophyte phycoerythrin 545 using ultrahigh resolution crystallography and ultrafast laser spectroscopy. |journal=J.Mol.Biol. |volume=344 |pages=135–153 |id=PDB ID: 1XG0 |pmid=15504407 |doi=10.1016/j.jmb.2004.09.044 |url=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0022-2836(04)01200-8 |accessdate=11 October 2012}}</ref> <ref name=ContrerasMartel01>{{Cita publicación periódica |authors=Contreras-Martel, C., Martinez-Oyanedel, J., Bunster, M., Legrand, P., Piras, C., Vernede, X., Fontecilla-Camps, J.C. |year=2001 |title=Crystallization and 2.2 A resolution structure of R-phycoerythrin from ''Gracilaria chilensis'': a case of perfect hemihedral twinning. |journal=Acta Crystallogr.,Sect.D |volume=57 |pages=52–60 |id=PDB ID: 1EYX |pmid=11134927 |doi=10.1107/S0907444900015274 |url=http://scripts.iucr.org/cgi-bin/paper?S0907444900015274 |accessdate=11 October 2012}}</ref> <ref name=Apt93>{{Cita publicación periódica |authors=Apt K. E., Hoffman N. E., Grossman A. R. |year=1993 |title=The &gamma; Subunit of R-phycoerythrin and Its Possible Mode of Transport into the Plastiodf Red Algae. |journal=J Biol Chem. |volume=268 |issue=22 |pages=16208–16215|pmid=8344905 |url=http://www.jbc.org/content/268/22/16208.long |accessdate=13 October 2012}}</ref> <ref name=Ritter99>{{Cita publicación periódica |authors=Ritter, S., Hiller, R.G., Wrench, P.M., Welte, W., Diederichs, K. |year=1999 |title=Crystal structure of a phycourobilin-containing phycoerythrin at 1.90-A resolution. |journal=J.Struct.Biol. |volume=126 |pages=86–97 |id=PDB ID: 1B8D |pmid=10388620 |doi=10.1006/jsbi.1999.4106 |url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1047847799941060 |accessdate=14 October 2012}}</ref> }} === Outros artigos === * [[Biliproteína]] === Ligazóns externas === * {{MeshName|Phycoerythrin}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Proteínas]] [[Categoría:Pigmentos biolóxicos]] [[Categoría:Pigmentos fotosintéticos]] [[Categoría:Cianobacterias]] [[Categoría:Algas]] aoohw7nh5lv8k9c8qm8wxx7dh7xqxqx 0 281749 7108205 6763801 2025-06-27T12:42:25Z Estevoaei 1131 7108205 wikitext text/x-wiki {{concepto|pé=''Pompadour'' clásico francés}} '''''Pompadour''''' (pronunciado /pɔ̃.pa.duːʁ/) é un tipo de [[peiteado]], que toma o nome pola [[Madame de Pompadour]], amante de [[Lois XV de Francia]]. Caracterízase pola masa de [[cabelo]] que se forma a partir da extensión do floco dunha maneira arrastrante cara a parte traseira da cabeza, cuxa forma resultante se fixa con [[aerosol para o cabelo]].<ref>{{cita web|url=http://www.thefreedictionary.com/Pompadour|título=Definición en inglés de Pompadour|páxina-web=The Free Dictionary by Farlex|dataacceso=24 de decembro de 2012}}</ref> ==Variantes== O '''''pompadour orixinal''''' ou '''''pompadour francés''''' é a primeira forma de pompadour, que se confeccionaba en perrucas, as cales normalmente posuían as clases socio-económicas altas. O pompadour era obtido coa aplicación de ceras e distintas substancias que manexaban a textura da perruca, que logo era adornada con xoiaría, plumas, listóns e flores. A popularidade do peiteado continuou ata os primeiros anos do século XIX, onde as perrucas foron substituídas por cabelo natural e extensións.<ref>{{cita libro |nome1= Florence|apelidos1= Leniston|nome2=JoAnne|apelidos2= Olian |título =Elegant French Fashions of the Late Nineteenth Century: 103 Costumes from La Mode Illustrée, 1886 |ano= 1997 |editorial= Courier Dover Publications |lingua= inglés |isbn=0486298191 }}</ref> [[Ficheiro:PresleyPromo1954PhotoOnly.jpg|dereita|miniatura|[[Elvis Presley]] cun peiteado ''Pompadour''.]] O '''''pompadour rockabilly''''' é unha variante do pompadour que se relaciona coa cultura do [[rockabilly]], un xénero musical orixinado no sur dos [[Estados Unidos]], e derivado do [[blues]] e o [[folk]], que tivo, gran demanda comercial entre os anos 1940 e os anos 1950. A estética do rockabilly relacionábase principalmente coa subcultura greaser de principios dos 50's. Tamén é chamado "[[topete]]".<ref>{{cita web|url=http://www.ehow.com/how_2071726_style-pompadour.html|título= How to Style a Pompadour|editorial=eHow|dataacceso=24 de decembro de 2012}}</ref> O '''''pompadour updo''''' é unha variante moderna do pompadour feminino que se combina coa técnica de peiteado do updo (técnica que consiste no acomodo de seccieones de cabelo para evitar que recaia libremente). O pompadour updo lógrase coa aplicación de fixadores e dispositivos suxeitadores que recollen o cabelo sobre a fronte do portador, creando un tipo de pompadour. Este peiteado foi portado por celebridades como [[Rihanna]] ou [[Christina Aguilera]].<ref>{{cita web|url=http://your-hairstyles.com/how_to_create_a_vintage_pompadour_updo_hairstyle.html|título=How to Create a Vintage Pompadour Updo Hairstyle|editorial=Your Hairstyles|dataacceso=24 de decembro de 2012|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20121223011310/http://your-hairstyles.com/how_to_create_a_vintage_pompadour_updo_hairstyle.html|dataarquivo=23 de decembro de 2012|urlmorta=yes}}</ref> O '''''psychobilly wedge''''' é un derivado do pompadour rockabilly e do [[mohawk (peiteado)|mohawk]] que recibe o seu nome do suxénero do [[punk rock]] e do [[rockabilly]]. A diferenza do mohawk non crea pugas coas puntas longas do cabelo e o cabelo só é peiteado para atrás ata formar un pompadour. O cabelo lateral córtase parcial ou completamente. O portador máis famoso dun peiteado psychobilly foi [[Kim Nekroman]], vocalista de [[Nekromantix]].<ref>{{cita web|url=http://blog.erichatheway.com/2008/08/21/psychobilly--the-wedge.aspx|título=Psychobilly & The Wedge|editorial=erichatheway.com|data-acceso=24 de outubro de 2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20101118083642/http://blog.erichatheway.com/2008/08/21/psychobilly--the-wedge.aspx|dataarquivo=18 de novembro de 2010|urlmorta=yes}}</ref> == Notas == {{Listaref}} ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== * [[Elvis Presley]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Moda]] tqdwx8xr7j772biywjj3jlnledkmwy5 7108206 7108205 2025-06-27T12:42:51Z Estevoaei 1131 elimino a [[Categoría:Moda]]; engado a [[Categoría:Peiteados]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108206 wikitext text/x-wiki {{concepto|pé=''Pompadour'' clásico francés}} '''''Pompadour''''' (pronunciado /pɔ̃.pa.duːʁ/) é un tipo de [[peiteado]], que toma o nome pola [[Madame de Pompadour]], amante de [[Lois XV de Francia]]. Caracterízase pola masa de [[cabelo]] que se forma a partir da extensión do floco dunha maneira arrastrante cara a parte traseira da cabeza, cuxa forma resultante se fixa con [[aerosol para o cabelo]].<ref>{{cita web|url=http://www.thefreedictionary.com/Pompadour|título=Definición en inglés de Pompadour|páxina-web=The Free Dictionary by Farlex|dataacceso=24 de decembro de 2012}}</ref> ==Variantes== O '''''pompadour orixinal''''' ou '''''pompadour francés''''' é a primeira forma de pompadour, que se confeccionaba en perrucas, as cales normalmente posuían as clases socio-económicas altas. O pompadour era obtido coa aplicación de ceras e distintas substancias que manexaban a textura da perruca, que logo era adornada con xoiaría, plumas, listóns e flores. A popularidade do peiteado continuou ata os primeiros anos do século XIX, onde as perrucas foron substituídas por cabelo natural e extensións.<ref>{{cita libro |nome1= Florence|apelidos1= Leniston|nome2=JoAnne|apelidos2= Olian |título =Elegant French Fashions of the Late Nineteenth Century: 103 Costumes from La Mode Illustrée, 1886 |ano= 1997 |editorial= Courier Dover Publications |lingua= inglés |isbn=0486298191 }}</ref> [[Ficheiro:PresleyPromo1954PhotoOnly.jpg|dereita|miniatura|[[Elvis Presley]] cun peiteado ''Pompadour''.]] O '''''pompadour rockabilly''''' é unha variante do pompadour que se relaciona coa cultura do [[rockabilly]], un xénero musical orixinado no sur dos [[Estados Unidos]], e derivado do [[blues]] e o [[folk]], que tivo, gran demanda comercial entre os anos 1940 e os anos 1950. A estética do rockabilly relacionábase principalmente coa subcultura greaser de principios dos 50's. Tamén é chamado "[[topete]]".<ref>{{cita web|url=http://www.ehow.com/how_2071726_style-pompadour.html|título= How to Style a Pompadour|editorial=eHow|dataacceso=24 de decembro de 2012}}</ref> O '''''pompadour updo''''' é unha variante moderna do pompadour feminino que se combina coa técnica de peiteado do updo (técnica que consiste no acomodo de seccieones de cabelo para evitar que recaia libremente). O pompadour updo lógrase coa aplicación de fixadores e dispositivos suxeitadores que recollen o cabelo sobre a fronte do portador, creando un tipo de pompadour. Este peiteado foi portado por celebridades como [[Rihanna]] ou [[Christina Aguilera]].<ref>{{cita web|url=http://your-hairstyles.com/how_to_create_a_vintage_pompadour_updo_hairstyle.html|título=How to Create a Vintage Pompadour Updo Hairstyle|editorial=Your Hairstyles|dataacceso=24 de decembro de 2012|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20121223011310/http://your-hairstyles.com/how_to_create_a_vintage_pompadour_updo_hairstyle.html|dataarquivo=23 de decembro de 2012|urlmorta=yes}}</ref> O '''''psychobilly wedge''''' é un derivado do pompadour rockabilly e do [[mohawk (peiteado)|mohawk]] que recibe o seu nome do suxénero do [[punk rock]] e do [[rockabilly]]. A diferenza do mohawk non crea pugas coas puntas longas do cabelo e o cabelo só é peiteado para atrás ata formar un pompadour. O cabelo lateral córtase parcial ou completamente. O portador máis famoso dun peiteado psychobilly foi [[Kim Nekroman]], vocalista de [[Nekromantix]].<ref>{{cita web|url=http://blog.erichatheway.com/2008/08/21/psychobilly--the-wedge.aspx|título=Psychobilly & The Wedge|editorial=erichatheway.com|data-acceso=24 de outubro de 2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20101118083642/http://blog.erichatheway.com/2008/08/21/psychobilly--the-wedge.aspx|dataarquivo=18 de novembro de 2010|urlmorta=yes}}</ref> == Notas == {{Listaref}} ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== * [[Elvis Presley]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Peiteados]] amiwzwykzfpucnir237poclzso7o14s 0 283042 7108509 4332133 2025-06-27T16:29:35Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108509 wikitext text/x-wiki En [[estatística]] os '''cuartís''' dun conxunto ordenado de datos son os tres puntos que dividen os datos en catro grupos iguais, cada un deles formado pola cuarta parte dos datos. == Definicións == [[Ficheiro:Boxplot vs PDF.svg|miniatura|Diagrama cos cuartís e o percorrido intercuartílico dunha normal N(0,1σ<sup>2</sup>)]] Considéranse tres cuartís: * O '''primeiro cuartil''' (Q<sub>1</sub>) ou cuartil inferior deixa por baixo del o 25% dos datos. Coincide co '''[[percentil]] 25'''. * O '''segundo cuartil''' (Q<sub>2</sub>) é a [[mediana (cálculo)|mediana]], que divide os datos en dúas partes. * O '''terceriro cuartil''' (Q<sub>3</sub>) ou cuartil superior deixa por baixo o 75% dos datos. Coincide co '''percentil 75'''. Chámase '''percorrido intercuartílico''' á diferenza entre os cuartís superior e inferior (Q<sub>3</sub> - Q<sub>1</sub>). ==Valores anómalos== Existen métodos na estatística e na análise estatística para buscar datos anómalos. No caso dos cuartís o percorrido intercuartílico pode empregarse para caracterizar eses datos. Tras determinar o primeiro e o terceiro cuartil ademais do percorrido intercuartílico (IQR) calculamos os seguintes valores: :<math>\text{Extremo inferior} = Q_1 - 1.5(\mathrm{IQR}) \, </math> :<math>\text{Extremo superior} = Q_3 + 1.5(\mathrm{IQR}) \,</math> e poden considerarse valores anómalos os que están fóra deste intervalo. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== *[[Parámetro estatístico]] ===Ligazóns externas=== * [http://mathworld.wolfram.com/Quartile.html Cuartil en MathWorld] * [http://mathforum.org/library/drmath/view/60969.html MathForum] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150906073651/http://mathforum.org/library/drmath/view/60969.html |date=06 de setembro de 2015 }} * [http://www.hackmath.net/en/calculator/quartile-q1-q2-q3-calculation Calculadora de cuartís] * [http://www.vias.org/tmdatanaleng/cc_quartile.html Cuartís] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Estatística]] 95flnf9fl16sbjnlv6elvbron4svayb 0 287007 7108463 6955809 2025-06-27T15:36:56Z Vitoriaogando 75439 7108463 wikitext text/x-wiki Denomínase '''eucarioxénese''' ao complexo proceso evolutivo que levou á orixe dos [[Célula eucariótica|eucariontes]]. A idea xeral considera que os eucariontes teñen unha orixe [[procariota]], dado que os procariontes son organismos máis simples e relacionados coa [[orixe da vida]]; porén, non hai acordo sobre os procesos que implicaron a aparición da primeira [[célula eucariota]], e formuláronse moitas teorías que poden dividirse en dous grupos: teorías simbioxenéticas e teorías autóxenas.<ref name="Ruiz">A. Ruiz & M. Santos 1990. Temas actuales de biología evolutiva. I. Esteve et al. Origen de la célula eucariota.</ref> Á luz dos coñecementos actuais, a teoría máis aceptada está dentro do primeiro grupo e é a que implica a fusión biolóxica por [[endosimbiose]] de polo menos dous organismos procariotas diferentes: unha [[arquea]] e unha [[bacteria]].<ref>M. Rivera & J. Lake 2004, [http://www.nature.com/nature/journal/v431/n7005/abs/nature02848.html The ring of life provides evidence for a genome fusion origin of eukaryotes] Nature 431, 152-155</ref> As evidencias sobre algúns casos de simbioxénese (como a orixe das mitocondrias) son tan importantes, que actualmente a súa aceptación é universal e pódense dar por descartadas as teorías puramente autóxenas. Porén, as teorías simbioxenéticas non explican todo o proceso complexo da eucarioxénese, polo que algúns autores postulan teorías autóxeno-simbioxenéticas, de tal maneira que actualmente o debate se centra sobre se houbo unha fase endosimbiótica primeiro e logo outra autóxena ou viceversa.<ref name="Yutin">Yutin, Natalya et al 2009, [http://www.biology-direct.com/content/4/1/9 The origins of phagocytosis and eukaryogenesis.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100107155021/http://www.biology-direct.com/content/4/1/9 |date=07 de xaneiro de 2010 }} Biology Direct 2009, 4:9 doi:10.1186/1745-6150-4-9</ref> [[Ficheiro:Tree of Living Organisms 2.png|miniatura|dereita|360px|Evolución simbioxenética eucariota. Actualmente considérase, como afirma a maioría das teorías da eucarioxénese, que a orixe da célula eucariota é simbioxenética; a cal se produciu entre unha arquea hóspede e unha bacteria endosimbionte. Posteriormente, a simbioxénesis entre un [[protista]] e unha bacteria fotosintética orixinou a primeira [[célula vexetal]].]] == Historia == O proceso de eucarioxénese está baseado en dous aspectos, o primeiro e máis revolucionario é a simbioxénese entre polo menos dous ou máis [[procarionte]]s e o segundo é o proceso da grande transformación que orixinou as múltiples diferenzas que definen a [[dicotomía procariota-eucariota]]. Desde o punto de vista histórico, os estudosos máis salientables son: * '''De Bary''': En 1879, [[Anton de Bary]] acuña o termo ''[[simbiose]]'' baseándose nos seus estudos sobre os [[líque]]s,<ref>Anton de Bary 1879, Die Erscheinung der Symbios. Estrasburgo.</ref> postulando a asociación viva entre especies diferentes. * '''Shimper:''' O postulado máis antigo sobre simbioxénese fíxoo en 1883 o botánico francés [[Andreas Franz Wilhelm Schimper|Andreas Schimper]], que propuxo que a capacidade fotosintética das células vexetais podía proceder de [[cianobacteria]]s aínda presentes na natureza e con iguais capacidades. Este descubrimento é clave para explicar a orixe do reino [[Plantae]]. * '''Altmann:''' O médico alemán [[Richard Altmann]] en 1884, especula que as [[mitocondria]]s son un tipo de [[parasito]]s independentes, co seu propio [[metabolismo]] e denomínaos ''bioblastos''.<ref>Altmann, Richard 1884. Die Elementarorganismen und ihre Beziehungen zu den Zellen. Leipzig.</ref> * '''Haeckel:''' En 1866 [[Ernst Haeckel]] crea o grupo [[Monera|Moneres]] para agrupar ás bacterias, definíndoas como microorganismos moi simples e sen [[núcleo celular|núcleo]].<ref>Ernst Haeckel. Generelle Morphologie der Organismen. Berlin 1866</ref> En 1904 agrupa tamén as [[cianofíceas|algas verdeazuladas]] en Moneres e suxeriu ao observar os [[cloroplasto]]s, que as plantas deberon evolucionar por simbiose entre unha célula verde e outra célula fagótrofa non verde. Para Haeckel, a diferenza que hai entre as moneras e os demais seres con células nucleadas, é a maior en todos os aspectos.<ref>Ernst Haeckel, Die Lebenswunder, Stuttgart, 1904</ref> * '''Escola rusa:''' A principios do [[século XX]], en 1909, o ruso [[Konstantin Mereschkowski|Kostantin S. Mereschovky]] presentou a [[hipótese]] segundo a cal os cloroplastos terían a súa orixe en procesos simbióticos e acuñou o termo ''simbioxénese''.<ref>Margulis, 2002, p. 35.</ref> A parecidas conclusións chegaron os rusos Kozo-Polyansky e Andrey Faminstyn que consideraban a simbioxénese “crucial para a xeración de novidade biolóxica".<ref>A bibliografía rusa, interpretada polo historiador da ciencia Liya N. Khakhina, non estivo dispoñible en inglés ata o ano 1922. Foron necesarias dúas xeracións de académicos para resumir a grande bibliografía dos [[Botánica|botánicos]] rusos. Parece hoi como se esta bibliografía fose ignorada por esta mesma razón. A literatura antiga escrita por botánicos rusos carece de atractivo para o mercado anglófono.|Margulis, Sagan (2003), p. 142.}}</ref> * '''Portier:''' En 1918, o biólogo francés [[Paul Portier]] foi o primeiro en propoñer a orixe bacteriana das [[mitocondria]]s.<ref>Paul Portier 1918 : Les Symbiotes, Masson (Paris) : xx + 315 p.</ref> Traballando no Instituto Oceanográfico de Mónaco, chegou a esta conclusión ao observar a analoxía dos [[rizobio]]s, os cales son bacterias simbiontes intracelulares ([[Endosimbiose|endosimbiontes]]) situadas nos [[nódulo radicular|nódulos de raíces]] de plantas como as [[leguminosa]]s. Os científicos críticos en Francia rexeitaron a idea de que o tecido animal san tivese bacterias como se se tratase dunha infección.<ref>William F. Martin 2007, [http://books.google.com.pe/books?id=ypMMy4hkyvwC&pg=PA61&lpg=PA61&dq=Paul+Portier+the+symbionts&source=bl&ots=-GHc0niAiM&sig=82iWQ5AiPY84CRRZmsibnzCdqHA&hl=es-419&sa=X&ei=24ZfUbCQNoO68wSa6IDIAQ&ved=0CC8Q6AEwAQ#v=onepage&q=Paul%20Portier%20the%20symbionts&f=false Origin of mitochondria and hydrogenosomes.]</ref> * '''Wallin:''' En 1923, o anatomista estadounidense [[Ivan Wallin]] tamén postulou a orixe bacteriana das mitocondrias.<ref name="Wallin">Ivan E. Wallin 1923, [http://www.jstor.org/discover/10.2307/2456429?uid=3738800&uid=2&uid=4&sid=21102033744997 The Mitochondria Problem] The American Naturalist Vol. 57, No. 650 (May - Jun., 1923), pp. 255-261</ref> Wallin considera ao ''simbionticismo'' como un factor da orixe das especies.<ref>Wallin, I.E. (1927). Symbionticism and the origin of species. Baltimore: Williams & Wilkins Company. pp. 171.</ref> Porén, as ideas de Wallin foron rexeitadas e ridiculizadas, e durante os últimos 40 anos da súa vida que pasou traballando na Facultade de Medicina da Universidade de Colorado, evitou a investigación da [[simbiose]].<ref>Lynn Margulis 2002. Una revolución en la evolución. Universitat de València.</ref> * '''Margulis:''' En 1967, logo de varias décadas de escurantismo co tema da simbioxénese, [[Lynn Margulis]] expón a súa [[simbioxénese|Endosimbiose seriada]],<ref>Lynn Sagan 1967, [http://www.gps.caltech.edu/classes/ge246/endosymbiotictheory_marguli.pdf On the Origin of Mitosing Cells.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130907035321/http://www.gps.caltech.edu/classes/ge246/endosymbiotictheory_marguli.pdf |date=07 de setembro de 2013 }} J. Theoret. Biol. (1967) 14, 225-274</ref> conseguindo pouco a pouco unha grande difusión e popularidade. * '''Lake:''' En 1984, [[James A. Lake]] e colaboradores descobren que os eucariontes proveñen dunha [[arquea]] ancestral, o que se coñece como a [[hipótese do eocito]]. Isto foi corroborado por múltiples evidencias nos últimos anos, desbotando así que a orixe eucariota proveña directamente dun [[proxenota]]. == LECA == Ao [[último antepasado común]] eucariota adoita chamárselle "LECA" (do inglés ''Last eukaryotic common ancestor''). Este primeiro organismo eucariota sería un [[protozoo]] uni ou biflaxelado, [[aerobio]], [[heterótrofo]], probablemente fagótrofo, pero xa con todas as características típicas da [[célula eucariota]] e, por tanto, moi afastado dos organismos procariotas, que son moito máis simples e pequenos. Con todo, as características bioquímicas e xenéticas mostran a profunda relación entre eles, o que permite postular diversas teorías sobre os posibles devanceiros dos eucariotas. O metabolismo de LECA é quimioorganoheterótrofo e está intimamente relacionado coas [[mitocondria]]s. É comunmente aceptado que todos os eucariontes actuais, incluídos os [[organismo anaerobio|anaerobios]], descenden de antecesores aerobios con mitocondrias,<ref name="Cav-smith2006">Thomas Cavalier-Smith (2006), [http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid=1586193 Rooting the tree of life by transition analyses] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200529030605/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1586193/ |date=29 de maio de 2020 }}, Biol Direct. 1: 19. doi: 10.1186/1745-6150-1-19.</ref> e un estudo de [[filoxenia molecular|árbores moleculares]] parece suxerir que nunca houbo eucariontes sen mitocondrias.<ref>{{Cita publicación periódica| título=Supertrees disentangle the chimerical origin of eukaryotic genomes| url=https://archive.org/details/sim_molecular-biology-and-evolution_2007-08_24_8/page/1752| autor=Pisani D, Cotton JA, McInerney JO| revista= Mol Biol Evol.| ano=2007| volume=24| número=8| páxinas=1752-60| pmid=17504772}}</ref> == Os antepasados simbióticos == [[Ficheiro:Anillo de la vida.png|dereita|miniatura|400px|Se ao elaborar un [[cladograma]] da [[árbore filoxenética]] da vida, incluímos a orixe eucariota por simbioxénese entre unha arquea e unha bacteria, obtemos un anel filoxenético.]] {{VT|Simbioxénese}} As hipóteses simbioxenéticas son cada vez máis desenvolvidas e aceptadas. Non só se basean na presenza de [[orgánulo]]s como as mitocondrias e cloroplastos, senón en datos de bioquímica e xenética, o que permitiu definir aos eucariontes como organismos produto dunha fusión, [[quimera (xenética)|quimera]] ou simbioxénese entre dous ou máis antepasados procariotas. Moitas proteínas informacionais son similares ás das arqueas, mentres que lípidos da membrana e moitas proteínas operacionais son do tipo bacteriano.<ref>Archaea: Evolution, Physiology, and Molecular Biology. The origin of Archaea and their relationships with Bacteria and Eukarya. Ed. by R. Garrett & Hans-Peter Klenk 2007. Blackwell Publishing Ltd.</ref> Varias investigacións dos últimos anos centráronse en descubrir quen son estas arqueas e/ou bacterias ancestrais. === O antepasado arqueano === Son varias as características que os eucariontes herdaron dunha [[arquea]] ancestral. En 1983 encontrouse unha similitude entre os encimas [[ARN polimerase]] (ARNP).<ref>Janine Huet et al 1983, [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC555274/pdf/emboj00261-0069.pdf Archaebacteria and eukaryotes possess DNA-dependent RNA polymerases of a common type] The EMBO Journal Vol.2 No.8 pp. 1291 - 1294, 1983</ref> Tamén proveñen das arqueas as [[histona]]s, o [[ARN ribosómico]], o [[ARNt]], proteínas estruturais como as [[actina]]s e [[Arp2/3]]<ref name="Yutin"/> e o sistema de [[Tradución de proteínas|tradución]].<ref>Hyman Hartman et al 2006 [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2685589/ The archaeal origins of the eukaryotic translational system] Archaea. 2006 August; 2(1): 1–9.</ref> Os [[cromosoma]]s terían tamén orixe arqueana polo parecido atopado en ''[[Sulfolobus solfataricus]]''<ref>Nicholas P Robinson et al (2007) [http://www.nature.com/emboj/journal/v26/n3/full/7601529a.html Sister chromatid junctions in the hyperthermophilic archaeon Sulfolobus solfataricus] The EMBO Journal 26, 816 - 824 doi:10.1038/sj.emboj.7601529</ref> e pola semellanza cos complexos proteicos para a [[replicación do ADN]] das arqueas.<ref>Chia, Nicholas; Cann, Isaac; Olsen, Gary J. 2010 [http://connection.ebscohost.com/c/articles/52729539/evolution-dna-replication-protein-complexes-eukaryotes-archaea Evolution of DNA Replication Protein Complexes in Eukaryotes and Archaea] PLoS ONE;2010, Vol. 5 Issue 6, p1</ref> Varios autores sitúan a orixe eucariota dentro de [[Archaea]] (ás veces sen mencionar necesariamente a simbioxénese). A proposta máis importante neste sentido é a [[hipótese do eocito]], que relaciona aos eucariontes con [[Crenarchaeota]] (eocitos) ou tamén con outros [[clado]]s próximos a Crenarchaeota como [[Korarchaeota]] e [[Thaumarchaeota]]. Esta hipótese está apoiada por múltiples evidencias xenéticas ribosómicas e proteicas, polo que a [[filoxenia]] eucariota pode representarse así: {{Clade | label1=&nbsp;'''[[Archaea]]'''&nbsp; | 1={{Clade | label1=&nbsp; | 1={{Clade | 1=&nbsp;[[Euryarchaeota]],&nbsp;[[Nanoarchaeota]]&nbsp;}} | label2=&nbsp;&nbsp; | 2={{Clade | 1=&nbsp;[[Crenarchaeota]]&nbsp; | 2=&nbsp;[[Korarchaeota]]&nbsp; | 3=&nbsp;[[Thaumarchaeota]]&nbsp; | label4=&nbsp;<small>''simbioxénese''</small>&nbsp; | 4=&nbsp;'''[[Eukaryota]]'''&nbsp;}} }} }} Outros autores mencionan outras teorías sobre a orixe arqueana, postulando que puido tratarse dunha arquea do grupo [[Euryarchaeota]], é dicir, unha fermentadora, termoacidófila ou tipo ''[[Thermoplasma]]'' pola ausencia de [[parede celular]] (Margulis). Outros opinan que foi unha [[arquea metanóxena]] ([[hipótese do hidróxeno]], hipótese sintrófica) e outros que foi un organismo pre-arqueano chamado [[Neomura]] (Cavalier-Smith, Woese), polo que Archaea aparecería como un [[clado irmán]] de Eucarya nas árbores filoxenéticas. === O antepasado bacteriano === Entre as características herdadas dunha [[bacteria]] ancestral está a presenza de [[mitocondria]]s que permitiron o metabolismo [[Quimioheterótrofo|quimioorganoheterótrofo]] aerobio. Os [[hidroxenosoma]]s e [[mitosoma]]s son derivados da mitocondria ancestral nos que houbo un cambio no metabolismo con redución ou desaparición do ADN.<ref name="Martin">Martin, W. & Mentel, M. (2010) [http://www.nature.com/scitable/topicpage/the-origin-of-mitochondria-14232356 The Origin of Mitochondria] Nature Education 3(9):58</ref> Estes orgánulos teñen tamaño procariota, ADN circular e dobre membrana como as bacterias [[gramnegativa]]s. Tamén é bacteriana a bioquímica da [[membrana plasmática]] e as proteínas [[Rho (proteína)|Rho]] e [[Ras]], polo que deberon adquirirse por [[transferencia horizontal de xenes]] ou talvez por unha endosimbiose anterior á adquisición das mitocondrias.<ref name="Yutin"/> Actualmente hai un consenso xeral en que o antepasado das [[mitocondria]]s hai que buscalo nunha [[Alphaproteobacteria]]<ref>Gray MW et al 1999, [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10066161 Mitochondrial evolution.] Science. 1999 Mar 5;283(5407):1476-81.</ref> que colonizou como endosimbionte a célula [[hóspede]] pre-eucariota. A análise filoxenética relaciona as mitocondrias especialmente coas [[Rickettsiales|rickettsias]], a maioría das cales son parasitos intracelulares obrigados con redución do [[xenoma]] e redución ao mínimo da capa de [[peptidoglicano]]. Un estudo de 2007<ref>Kelly P. Williams et al 2007, [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1913456/ A Robust Species Tree for the Alphaproteobacteria] J Bacteriol. 2007 July; 189(13): 4578–4586.</ref> corroborado recentemente (2011),<ref>J- Cameron Thrash et al 2011, [http://www.nature.com/srep/2011/110614/srep00013/full/srep00013.html Phylogenomic evidence for a common ancestor of mitochondria and the SAR11 clade] Scientific Reports Vol 1,Art 13 doi:10.1038/srep00013</ref> indica que o [[clado SAR11]] dentro das Alphaproteobacteria ten un antepasado común coas mitocondrias: {{clade | label1='''[[Alphaproteobacteria]]'''&nbsp; | 1={{Clade |label1=&nbsp; |1=&nbsp;[[Rhodospirillales]], [[Rhodobacteraceae]], [[Rhizobiales]] etc. |label2=&nbsp;[[Rickettsiales]]&nbsp; |2={{clade |label1=[[clado SAR11|SAR11]] |1=''[[Pelagibacter ubique]]'' |2={{clade |label1=<small>''eucarioxénese''</small> |1=&nbsp;'''[[mitocondria]]''' |2={{clade |label1= |1=[[Anaplasmataceae]] |2=[[Rickettsiaceae]] }} }} }} }} }} Outras teorías postularon que o devanceiro bacteriano relacionado coas mitocondrias puido ser unha anaerobia facultativa (polos hidroxenosomas) ou unha [[Deltaproteobacteria]] tipo mixobacteria redutora de sulfato (hipótese sintrófica). === Probable terceiro antepasado === A idea de que o núcleo mesmo sexa o resultado dunha simbiose é unha hipótese recorrente, que se propuxo, en forma pouco precisa, en 1909 polo propio Merezhkovsky (Margulis 1993). Aínda que a continuidade funcional e anatómica entre o medio intranuclear e o citoplasma eucarionte está perfectamente demostrada, de cando en vez renace na bibliografía a posibilidade de que o núcleo proveña, igual que as mitocondrias e os cloroplastos, dun simbionte [[microbio|microbiano]],<ref>Autores: Pickett-Heaps 1974, Hartman 1975, 1984, Hartman y Fedorov 2002, Sogin 1991, Lake y Rivera 1994, Gupta y Golding 1996, Vellai et al. 1998, y Horiike et al. 2001, según Lazcano, 2002, p. 191.</ref> ou mesmo dun [[virus]]. Estas teorías postulan que houbo unha simbioxénese primaria que foi anterior á adquisición das mitocondrias e que se relaciona principalmente coa orixe do núcleo celular e o seu xenoma, pero tamén co [[citoesqueleto]], os [[flaxelo]]s e/ou a [[mitose]] ou outras características. Este devanceiro puido ser probablemente un tipo de [[virus de ADN grande nucleocitoplasmáticos|virus de ADN grande nucleocitoplasmático]] ([[eucarioxénese viral]]); aínda que igualmente se postularon con menos aceptación as hipóteses de que puido ser unha [[espiroqueta]] nadadora (Margulis), ou unha bacteria gramnegativa (Gupta). Tamén se teorizou a orixe procariota simbioxenética dos [[peroxisoma]]s<ref>P B Lazarow & Y Fujiki 1985, [http://www.annualreviews.org/doi/abs/10.1146/annurev.cb.01.110185.002421 Biogenesis of Peroxisomes] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200529030604/https://www.annualreviews.org/doi/abs/10.1146/annurev.cb.01.110185.002421 |date=29 de maio de 2020 }} Annual Review of Cell Biology Vol. 1: 489-530 Nov. 1985 DOI: 10.1146/annurev.cb.01.110185.002421</ref> cunha probable orixe nunha [[Actinobacteria]].<ref>Narendra Duhita et al 2010, [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0378111909005174 The origin of peroxisomes: The possibility of an actinobacterial symbiosis] Gene. Volume 450, Números 1–2, 15 xaneiro 2010. Páxinas 18–24</ref> Porén, os peroxisomas parecen máis ben relacionados co [[retículo endoplasmático]], polo que esta teoría non ten hoxe maior aceptación.<ref>Gabaldón T & Capella-Gutiérrez S. 2010 [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20600706 Lack of phylogenetic support for a supposed actinobacterial origin of peroxisomes] Gene. 2010 Oct 1;465(1-2):61-5. doi: 10.1016/j.gene.2010.06.004. Epub 2010 Jun 25.</ref> === Hipótese do proxenota === Tanto a hipótese do proxenota coma a da endosimbiose, recoñecen á simbiose como o mecanismo que orixinou diferentes orgánulos celulares (Raven 1970, Stewart & Mattox 1984). Porén, a teoría do proxenota suxire que os eucariontes non proceden dos procariontes, senón que ambos os dous derivan dun devanceiro común, o [[proxenota]], máis simple que calquera célula que poidamos encontrar hoxe, e que sería o [[último antepasado común universal]] de todas as formas de vida (Woese 1981). Non obstante, non hai ningunha evidencia experimental da existencia do proxenota.<ref name="Ruiz"/> == Tipos de teorías == Resumindo os tipos de teorías que existen son: * '''Teorías simbioxenéticas''': O proceso fundamental da orixe eucariota é a simbioxénese entre dous ou máis procariontes. Unhas teorías refírense basicamente á identificación dos antepasados procariontes, como ocorre na [[hipótese do eocito]]. Outras teorías postulan unha ''simbioxénese temperá'' cun desenvolvemento evolutivo posterior da complexidade eucariota, como nas teorías da [[simbioxénese|endosimbiose seriada]], [[Hipótese do hidróxeno|do hidróxeno]], sintrófica e quimérica. * '''Teorías autóxenas''': Preséntase un desenvolvemento evolutivo en onde non hai simbioxénese ou se estima que esta no ten relevancia fundamental para a eucarioxénese. * '''Teorías autóxeno-simbioxenéticas''': Postulan unha ''simbioxénese tardía'' cun desenvolvemento autóxeno precursor, xa sexa por formacións previas de invaxinacións ou da [[fagocitose|fagotrofia]]. == Teorías simbioxenéticas == As teorías ''simbioxenéticas'', tamén chamadas ''simbióticas'', ''endosimbióticas'', ''do simbionticismo'' ou ''exóxenas'', postulan a orixe [[Simbioxénese|simbioxenética]] eucariota como produto da unión entre dous ou máis organismos procariotas. A teoría máis famosa é a SET ([[endosimbiose seriada]]) postulada por [[Lynn Margulis]] en 1967. {{cita|Hoxe en día existen probas concluíntes a favor da teoría de que a célula eucariota moderna evolucionou por etapas mediante a incorporación estable de bacterias. Diferentes achegas xustifican a orixe dos cloroplastos e as mitocondrias a partir destas.|Isabel Esteve, Discurso de presentación de Lynn Margulis no acto de investidura doutora honoris causa UAB<ref>{{Cita web |url=http://www.uab.es/servlet/Satellite?blobcol=urldocument&blobheader=application%2Fpdf&blobkey=id&blobnocache=true&blobtable=Document&blobwhere=1180506522425&ssbinary=true |título=Acto de investidura como [[doutora honoris causa |data-acceso=17/07/2014 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20140408233432/http://www.uab.es/servlet/Satellite?blobcol=urldocument&blobheader=application%2Fpdf&blobkey=id&blobnocache=true&blobtable=Document&blobwhere=1180506522425&ssbinary=true |dataarquivo=08/04/2014 |urlmorta=yes }}</ref>}} En varias destas teorías vese á endosimbiose mitocondrial como o acontecemento que desencadeou a eucarioxénese en primeiro lugar, polo que, a diferenza das teorías autóxeno-simbióticas, non existiría un eucarionte amitocondrial. A vantaxe dos escenarios dunha simbioxénese temperá, é que proporciona explicacións máis xerais para a orixe da notable complexidade organizativa e funcional da célula eucariota, que serían o resultado de diversas interaccións entre o hóspede e o endosimbionte. === Principio do simbionticismo === En 1918, Paul Potier define por primeira vez a orixe bacteriana simbiótica das mitocondrias, ao observar previamente a [[simbiose]] en [[térmite]]s e en [[rizobio]]s. Ivan Wallin en 1923, destacou que anteriormente Altmann en 1884, especulou que se trataba dunha sorte de parasitos independentes. Wallim denominou este fenómeno como '''simbionticismo''' e desta maneira o implica como un factor da orixe das especies, ata o punto de soster que o simbionticismo é un paso máis importante na evolución que a [[mutación]].<ref name="Wallin"/> Estas teorías non foron aceptadas no seu tempo, pero hoxe xa se considera como un feito demostrado e aceptado baseado en moitas evidencias. === Teoría da endosimbiose seriada de Margulis === Segundo este conxunto de hipóteses, a orixe dos eucariotas está en sucesivos procesos simbioxenéticos (procesos simbióticos que acaban coa unión dos seus simbiontes, establecéndose unha nova individualidade dos integrantes) entre diferentes bacterias. [[Lynn Margulis]] rescata os traballos anteriores dos séculos XIX e XX, e en 1967 no artigo ''On origen of mitosing cells'' presenta a que chegaría a coñecerse como Teoría da Endosimbiose Seriada ou SET (''Serial Endosymbiosis Theory'') na que describe con concreción, mediante procesos simbioxenéticos, os pasos seguidos polos procariotas ata a aparición das diferentes células eucariotas. Os tres pasos descritos por Margulis son: [[Ficheiro:Serial Endosymbiosis Theory.png|miniatura|275px|Teoría da endosimbiose en serie: 1-Fusión dunha [[arquea]] e unha [[espiroqueta]], 2-Adquisición de [[mitocondria]]s. 3-Adquisición de [[cloroplasto]]s.]] '''Primeira incorporación simbioxenética:''' :Explica a orixe do [[nucleoplasma]] e do [[flaxelo]] eucariota. Unha bacteria consumidora de [[xofre]], que utilizaba o xofre e a [[calor]] como fonte de enerxía (arquea [[Fermentación|fermentadora]] ou termoacidófila), teríase fusionado cunha bacteria nadadora ([[espiroqueta]]) e pasarían a formar un novo organismo que sumaría as súas características iniciais de forma sinérxica (na que o resultado da incorporación de dous ou máis unidades adquire maior valor que a simple suma dos seus compoñentes). O resultado sería o primeiro [[eucarionte]] (unicelular eucariota) e antepasado único de todos os pluricelulares. O nucleoplasma das células de animais, plantas e fungos sería o resultado da unión destas dúas bacterias. :Ás características iniciais de ambas as células sumaríaselles unha nova [[Morfoloxía (bioloxía)|morfoloxía]] máis complexa cunha nova e marcada resistencia ao [[transferencia horizontal de xenes|intercambio xenético horizontal]]. O [[ADN]] quedaría pechado nun [[Núcleo celular|núcleo interno]] separado do resto da célula por unha membrana.<ref>{{cita|En primeiro lugar, un tipo de bacteria amante do xofre e da calor, chamada arquebacteria fermentadora (ou termoacidófila), fusionouse cunha bacteria nadadora. Xuntos, os dous compoñentes integrados da fusión convertéronse no nucleocitoplasma, a substancia base dos antepasados das células animais, vexetais e fúnxicas. Este [[protista]] temperán nadador era, como os seus descendentes actuais, un organismo anaerobio. Envelenado polo oxíxeno, vivía en areas e lodos onde abundaba a materia orgánica, en gretas das rochas, en pozas e estanques onde este elemento estaba ausente ou era escaso.|Lynn Margulis, ''Una revolución en la Evolución'', Cap.: ''Individualidad por incorporación''.}}{{cita| Nas plantas e nos animais o núcleo delimitado por unha membrana desaparece cada vez que a célula se multiplica por división; a membrana disólvese e os [[cromosoma]]s fanse visibles. A [[cromatina]], o material que se tingue de vermello e do que están feitos os cromosomas, enrólase formando estruturas doadamente observables. A explicación de libro de texto deste proceso é que a cromatina se condensa formando cromosomas visibles e contables cuxo número é representativo da especie en cuestión. A danza dos cromosomas, que máis tarde desaparecen pasando a ser cromatina debilmente enrolada a medida que reaparece a membrana nuclear, constitúe os pasos do proceso de división celular da [[mitose]]. A mitose, coas súas numerosas variacións nas células nucleadas dos [[protoctista]]s e os fungos, evolucionou nos máis temperáns organismos con núcleo.|Margulis, ''Una revolución en la Evolución'', p. 98.}}</ref> '''Segunda incorporación simbioxenética:''' :Orixe das [[mitocondria]]s e [[peroxisoma]]s. Este novo organismo aínda era [[organismo anaeróbico|anaeróbico]], incapaz de metabolizar o [[oxíxeno molecular|oxíxeno]], xa que este gas supoñía un [[veleno]] para el, polo que viviría en medios onde este oxíxeno, cada vez máis presente, fose escaso. Neste punto, unha nova incorporación dotaría a este primixenio eucarionte da capacidade para metabolizar oxíxeno. Este novo endosombionte, orixinariamente bacteria respiradora de oxíxeno de vida libre, converteríase nas actuais mitocondrias e peroxisomas presentes nas células eucariotas dos pluricelulares, posibilitando o seu éxito nun medio rico en oxíxeno como chegou a converterse o planeta Terra. Os animais e fungos somos o resultado desta segunda incorporación.<ref>{{cita|Despois de que evolucionara a mitose nos protistas nadadores, outro tipo de microorganismo de vida libre foi incorporado á fusión: unha bacteria que respiraba oxíxeno. Xurdiron células aínda máis grandes, máis complexas. O triplemente complexo respirador de oxíxeno (amante da calor e do ácido, nadador e respirador de oxíxeno) volveuse capaz de engulir alimento en forma de partículas. Estas células con núcleo, seres complexos e abraiantes que nadaban e respiraban oxíxeno, apareceron por primeera vez sobre a Tierra quizais tan cedo como hai uns 2.000 millóns de anos. Esta segunda fusión, na que o anaerobio nadador adquiriu un respirador de oxíxeno, levou a que se formaran células con tres compoñentes cada vez máis preparadas para soportar os niveis de oxíxeno libre que se acumulaban no aire. Xuntos, o delicado nadador, a arquebacteria tolerante á calor e ao ácido e o respirador de oxíxeno, formaban agora un único e prolífico individuo que produciu nubes de prole.| Margulis, ''Una revolución en la Evolución'', Cap.: ''Individualidad por incorporación''.}}</ref> '''Terceira incorporación simbioxenética:''' :Orixe dos [[cloroplasto]]s. Esta terceira incorporación orixinou o Reino [[vexetal]], as recentemente aparecidas células respiradoras de oxíxeno fagocitarían bacterias fotosintéticas e algunhas delas, facéndose resistentes, pasarían a formar parte do organismo, orixinando á súa vez un novo organismo que podía captar a enerxía procedente do [[Sol]]. Estes novos pluricelulares, as plantas, co seu éxito, contribuíron e contribúen ao éxito de animais e fungos.<ref>{{cita| Na adquisición final da serie xeradora de células complexas, os respiradores de oxíxeno enguliron, inxeriron, pero non puideron dixerir bacterias fotosintéticas de cor verde brillante. A «incorporación» literal tivo lugar tras unha grande loita na que as bacterias verdes non dixeridas sobreviviron e a fusión completa prevaleceu. Co tempo as bacterias verdes convertéronse en cloroplastos (paso 4, figura 1.1). Como cuarto membro, estes produtivos amantes do sol integráronse cos demais socios anteriormente independentes. Esta fusión final deu lugar ás [[algas verdes]] nadadoras. Estas antigas algas verdes nadadoras non só son os antepasados das células vexetais actuais; todos os seus compoñentes individuais aínda están vivos e en boa forma, nadando, fermentando e respirando oxíxeno.| Margulis, ''Una revolución en la Evolución'', Cap.: ''Individualidad por incorporación''.}}</ref> O primeiro paso, ao día de hoxe, non se considera demostrado. A finais da década de 1980 e principio da de 1990 diversos traballos non admitían as [[homoloxía (bioloxía)|homoloxías]] propostas entre os flaxelos dos eucariontes e das espiroquetas.<ref>Bermudes, D., Fracek, S. P. Jr., Laursen, R. A., Margulis, L., Obar, R. and Tzertzinis, G. (1987). [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&list_uids=11536579&dopt=Abstract "Tubulinlike protein from Spirochaeta bajacaliforniensis"], in ''Annals of the New York Academy of Sciences: Endocytobiology III''. New York, The New York Academy of Sciences. '''503: '''515-527.</ref><ref>Barth, A. L., Stricker, J. A. and Margulis, L. (1991). [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&list_uids=1863720&dopt=Abstract "Search for Eukaryotic Motility Proteins in Spirochetes - Immunological Detection of a Tektin-Like Protein in Spirochaeta-Halophila"]. ''BioSystems'', '''V24'''(N4): 313-319.</ref><ref>Bermudes, D., Hinkle, G. and Margulis, L. (1994). [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&list_uids=7968920&dopt=Abstract "Do Prokaryotes Contain Microtubules"]. ''Microbiological Reviews'', '''V58'''(N3): 387-400.</ref><ref>Munson, D., Obar, R., Tzertzinis, G. and Margulis, L. (1993). [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&list_uids=8155849&dopt=Abstract "The Tubulin-Like S1 Protein of Spirochaeta Is a Member of the Hsp65 Stress Protein Family"]. ''BioSystems'', '''V31'''(N2-3): 161-167.</ref> Margulis defende que as asociacións entre espiroquetas e protistas apoian a súa teoría, e "a comparación de xenes e xenomas arquebacterianos con secuencias de eucariontes demostraron a relación filoxenética de ambos os grupos".<ref name="Lazcano, 2002, p. 197">Lazcano, 2002, p. 197.</ref> Porén, desde a súa formulación por Margulis, xurdiron innumerables preguntas. Margulis admite que este é o punto da súa teoría con máis dificultades para ser defendido e Antonio Lazcano, en 2002, prevén que para comprender a orixe deste primeiro paso, acéptese ou non a súa orixe simbioxenética, "é indispensable secuenciar non só os xenomas dunha gama representativa de protistas senón tamén recoñecer a importancia do estudo da bioloxía destes organismos".<ref name="Lazcano, 2002, p. 197" /> A Margulis costoulle máis de 30 anos facer valer a súa teoría ata conseguir demostrar a incorporación de tres dos catro simbiontes, ou se se quere, dous dos tres pasos propostos (a incorporación das espiroquetas non se considera probada). {{cita|O mundo académico viuse forzado a aceptar a parte da teoría de Margulis que hoxe se ensina en todos os libros de texto: que as mitocondrias e os cloroplastos proveñen, por simbiose, de antigas bacterias de vida libre. A idea convencional, con todo, persiste aínda grazas a que a teoría de Margulis se adoita presentar nunha versión edulcorada que non capta o fondo da cuestión.|Javier Sampedro, ''Deconstruyendo a Darwin'', p. 40}} Margulis sempre opinou que o primeiro paso, a incorporación da espiroqueta, é o que máis dificultades encontra para a súa demostración. Lynn Margulis anunciou que traballa na preparación dun artigo cos seus últimos descubrimentos sobre os cilios das células eucariotas que probarían a súa orixe simbiótica e a orixe da mitose: "Agora temos cada paso e non hai elos perdidos neste tipo de simbioxénese na formación de cilios." (Lynn Margulis)<ref>[http://www.oei.es/divulgacioncientifica/entrevistas_052.htm Entrevista con Lynn Márgulis, ''Moitas das cousas que ninguén sabe de Darwin pasaron en Chile'', SINC, 27/11/2009]</ref> === Teoría do eocito === [[Ficheiro:Eocyte hypothesis gl.png|350px|miniatura|dereita|Teoría da árbore dos tres dominios (esquerda) comparada coa árbore do eocito da filoxenia arqueana-eucariota (dereita).]] {{Artigo principal|Hipótese do eocito}} En 1984, un equipo liderado por [[James A. Lake]] descubriu o antepasado arqueano dos eucariontes: os [[eocito]]s son os procariontes máis próximos a Eukarya segundo o estudo dos [[ribosoma]]s, especificamente baseándose na diferenzas na estrutura da subunidade menor do [[ARNr]].<ref>Lake, James A. et al (1984). [http://www.pnas.org/content/81/12/3786.short Eocytes: A new ribosome structure indicates a kingdom with a close relationship to eukaryotes.] PNAS 81: 3786–3790.</ref> Lake apoia logo a teoría da orixe eucariota por simbioxénese, paso que se daría entre un [[eocito]] e a bacteria que deu lugar ás mitocondrias. Estudos dos últimos anos, como o do factor de elongación +11aa (EF-1α), secuencias de xenes e proteínas, encimas [[ARN polimerase|ARNP]] e subunidades maior e menor do ARNr, deron un grande apoio a esta hipótese, pero axeitándose ás árbores moleculares dos novos filos de Archaea que se están a descubrir. === Hipótese da orixe quimérica === En 1989, un estudo que compara os tres dominios Archaea, Bacteria e Eucarya, insinúa que o [[xenoma]] nuclear eucariota puido ter unha orixe [[Quimera (xenética)|quimérica]] por fusión xenética entre unha arquea e unha bacteria.<ref>Zillig, Wolfram et al 1,989 [http://www.nrcresearchpress.com/doi/abs/10.1139/m89-011 The phylogenetic relations of DNA-dependent RNA polymerases of archaebacteria, eukaryotes, and eubacteria] Canadian Journal of Microbiology, 1989, 35(1): 73-80, 10.1139/m89-011</ref> Esta teoría está apoiada polo achado de polo menos 32 proteínas que comparte Archaea con Eucarya (18 delas ribosómicas), 7 proteínas compartidas entre Archaea e Bacteria (3 ribosómicas), 7 entre Bacteria e Eucarya, e 10 tipos de proteínas independentes.<ref>Brown J. & Koretke K. 200. "Applied Microbial Systematics" 2. Universal trees, discovering the archaeal and bacterial legacies. Edited by F.G. Priest & M. Goodfellow. Kluwer Academic Publishers</ref> En 1998, [[Radhey Gupta|R. Gupta]] apoia este modelo, especificando que a "quimera" orixinouse entre unha arquea e unha bacteria [[gramnegativa]], o que deu lugar á célula eucariota nucleada. Posteriormente produciuse unha simbioxénese cunha [[Alphaproteobacteria|α-proteobacteria]] que orixinaría as mitocondrias e logo unha cianobacteria dá orixe aos plastidios.<ref>Radhey S. Gupta 1998, Life's Third Domain (''Archaea''): An Established Fact or an Endangered Paradigm?*1 A New Proposal for Classification of Organisms Based on Protein Sequences and Cell Structure. Theor Popul Biol. 1998 Oct;54(2):91-104.</ref> === Hipótese do hidróxeno === {{Artigo principal|Hipótese do hidróxeno}} En 1998, propúxose que os primeiros eucariontes se orixinaron por relación simbiótica entre unha [[arquea metanóxena]] que utilizaba [[hidróxeno]] e [[dióxido de carbono]], e unha bacteria [[Anaerobio facultativo|anaerobia facultativa]] (simbiose anaerobia). Segundo esta teoría, os [[hidroxenosoma]]s e as mitocondrias teñen unha orixe común, considerando aos hidroxenosomas primixenios (máis antigos) e predicindo que nunca existiron eucariontes sen algún destes [[orgánulo]]s. === Hipótese sintrófica === En 1998, unha teoría propón que a orixe dos eucariontes se deu por simbiose metabólica (''sintrofía'') entre unha [[arquea metanóxena]] (tipo [[Methanobacteria]]) e unha [[Deltaproteobacteria]] (tipo [[mixobacteria]] redutora de sulfato).<ref>Moreira D & Lopez-Garcia P 1998, [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9797402 Symbiosis between methanogenic archaea and delta-proteobacteria as the origin of eukaryotes: the syntrophic hypothesis] J Mol Evol. 1998 Nov;47(5):517-30.</ref> A hipótese sintrófica supón que primeiro se estableceu unha relación simbiótica e despois o proto-eucarionte creceu para rodear á proto-mitocondria, mentres que as endomembranas se orixinaron máis tarde, en parte grazas aos xenes mitocondriais. É dicir, que a secuencia de acontecementos se produciría ao revés que na hipótese fagotrófica, primeiro a endosimbiose e despois e debido a ela, o cambio na estrutura celular. A endosimbiose en serie de Margulis pode considerarse unha versión extrema desta hipótese, xa que sostén que practicamente todas as características eucariotas foron adquiridas nunha serie de sucesivas incorporacións endosimbióticas. === Hipótese da eucarioxénese viral === {{Artigo principal|Eucarioxénese viral}} É posible que a orixe do [[núcleo celular]] eucariota estea relacionada cun proceso de [[simbioxénese]] entre unha [[arquea]] e un grande [[virus de ADN]] como o [[mimivirus]]. A influencia do antepasado viral foi determinante para a transformación do [[ADN]] circular típico procariota noutro lineal eucariota, así como os cambios no [[ARNm]].<ref>Bell, Philip John Livingstone. "Viral Eukaryogenesis: Was the Ancestor of the Nucleus a Complex DNA Virus?" Journal of Molecular Evolution, Volume 53, Issue 3, Sep 2001, pgs. 251–256</ref> == Teorías autóxenas == {{Artigo principal|Teoría autóxena}} As teorías ''autóxenas'', ''endóxenas'' ou de ''filiación directa'', postulan que un só organismo procariota (o protoeucariota), é o antepasado dos eucariontes. === Hipótese de Meyer-Abich === En 1964 fíxose popular a hipótese autóxena que postula que é posible que os [[orgánulo]]s e o [[núcleo celular]] evolucionaran a partir de invaxinacións da [[membrana plasmática]].<ref>Robert G. B. Reid 1985, Evolutionary Theory: The Unfinished Synthesis. G.B.</ref> === Hipótese dos tres dominios === {{Artigo principal|Sistema de tres dominios}} En 1977, [[Carl Woese]] e G. Fox baséanse na análise de secuencias moleculares do [[ARN ribosómico]] para postularen que os eucariontes, igual que bacterias e arqueas, descenden de [[proxenota]]s no alborecer da orixe da vida, polo que teñen unha antigüidade de máis de 3.000 millóns de anos. Non desbotan a evolución simbioxénetica, mais réstanlle importancia ao consideraren que é un fenómeno aínda non demostrado (daquela), porque as mitocondrias non parecen tipicamente procariotas.<ref>C. Woese & G. Fox 1977, Phylogenetic structure of the prokaryotic domain: The primary kingdoms. Proc. Natl. Acad. Sci. USA Vol. 74, No. 11, pp. 5088-5090, November 1977. Evolution</ref> En 1990, Woese et al. sosteñen que dentro do sistema de tres dominios, Eucarya ten maior proximidade con Archaea que con Bacteria. == Teorías autóxeno-simbioxenéticas: as fases evolutivas == Algúns autores desenvolveron extensamente as dúas fases da evolución eucariota, a fase autóxena e a fase simbioxenética. Ben que a simbioxénese está amplamente aceptada dentro do proceso da orixe eucariota, non explica todos os procesos implicados na súa grande complexidade e fai falta un entendemento da estrutura da [[membrana nuclear]], do complexo do [[poro nuclear]], da linearidade dos cromosomas, o citoesqueleto etc.<ref>Anthony Poole & David Penny 2001, [http://www.nature.com/ncb/journal/v3/n8/full/ncb0801_e173a.html Does endo-symbiosis explain the origin of the nucleus?] Nature Cell Biology 3, E173 (2001) doi:10.1038/35087102</ref> Hai diferentes teorías segundo a descrición das fases evolutivas. === Teoría da endosimbiose seriada de Taylor === [[Ficheiro:Serial endosymbiosis gl.svg|miniatura|350px|'''Fases da teoría das invaxinacións:''' 1. Invaxinacións nunha grande arquea. 2. Orixe do núcleo. 3. Endosimbiose dunha proteobacteria. 4. Orixe das mitocondrias. 5. Orixe dos cloroplastos.]] Como unha resposta ás teorías de Margulis, F.J.R. Taylor postula en 1974 que a S.E.T. (''Serial Endosymbiosis Theory'') de Magulis implica que son só dous, e non tres, os procesos simbióticos que se produciron, orixinándose así mitocondrias e cloroplastos. Estes orgánulos non teñen unha relación independente coa célula eucariota, senón unha conexión indivisible e en consecuencia unha fusión biolóxica, dando orixe a un novo organismo. A organización en [[microtúbulo]]s ([[citoesqueleto]]) ten, por tanto, unha orixe autóxena e non simbiótica.<ref>Taylor, F.J.R. 1974, [http://www.jstor.org/discover/10.2307/1218702?uid=3738800&uid=2&uid=4&sid=21102043636311 Implications and extensions of the Serial Endosymbiosis Theory of the origin of eukaryotes] Taxon 23 (2/3): 229-258.</ref> === Hipótese das invaxinacións === Xa nos anos setenta xurdiu, como paso previo á orixe simbioxenética, a hipótese de que o desenvolvemento eucariota se puido producir por medio de [[invaxinación]]s. As membranas internas das células eucariotas, sobre todo a membrana nuclear e o retículo endoplasmático, explícanse mellor como invaxinacións. Como o cromosoma dos procariotas está unido á membrana celular polo menos durante a súa división,<ref>Stanier, Doudoroff & Adelberg, 1970</ref> unha invaxinación desta parte da membrana celular situaría automaticamente aos cromosomas no interior do núcleo. As conexións e a semellanza molecular entre os flaxelos e os centríolos poderían explicarse supoñendo que nos primeiros eucariotas, a membrana nuclear continuaría unida á membrana celular externa durante a [[evolución]] simultánea do aparato mitótico e dos flaxelos. Podería explicarse a existencia de ADN no [[corpo basal]] do [[flaxelo]] por adición dun [[plásmido]],<ref>Raff & Mahler.|Stebbins, 1980.</ref> proposta que non contradí o paradigma neodarwiniano e que, aínda hoxe, se considera plausible por amplos sectores do mundo académico. === Hipótese do fagocito primitivo === Foi proposta en 2005.<ref>Christian de Duve 2005 [http://assets.cambridge.org/97805218/41955/frontmatter/9780521841955_frontmatter.pdf Singularities, landmarks on the pathways of live] Cambridge University Press</ref> Análises máis recentes descubriron que as proteínas do [[citoesqueleto]] eucariota como a [[actina]] e as [[Arp2/3]] teñen unha orixe [[monofilético|monofilética]] e proveñen dunha arquea ancestral.<ref name="Yutin"/> Os procariontes codifican proteínas estruturais homólogas á actina. Na arquea [[Thermoplasma|''Thermoplasma acidophilum'']] encontramos unha proteína similar á actina, pero en [[Thermoproteales]] (crenotas ou [[Crenarchaeota]]) e ''[[Korarchaeum]]'' ([[Korarchaeota]]) son significativamente máis similares á actina eucariota que á das bacterias ou euriotas ([[Euryarchaeota]]), igual que na [[hipótese do eocito]]. A arquea ancestral tería unha proteína semellante á actina arqueana que podería formar estruturas de filamentos ramificados e redes. Isto permitiría a formación de [[lamelipodio]]s ou [[filopodio]]s que facilitaron a fagocitación doutros procariontes, paso decisivo para a adquisición do endosimbionte mitocondrial. Moitos patóxenos explotan a fagocitose para entrar nunha célula [[hóspede]]. En conclusión, habería un modelo primitivo de fagocitose pre-eucarioxénese. O antepasado arqueano sería similar a un ''[[Thermoplasma]]'' no sentido da carencia da ríxida [[parede celular]]. Este devanceiro arqueano sería unha rama temperá de Archaea xa extinguida ou talvez oculta nalgún hábitat, xa que hai varios filos arqueanos aínda por definir. Esta fagocitose inicial relaciónase cun [[fagosoma]] primixenio e os [[lisosoma]]s. Porén, os organismos fagótrofos actuais non se relacionan directamente coa fagocitose primitiva, porque logo hai tres evolucións diferentes debido á grande variabilidade das proteínas dos fagosomas, desenvolvéndose independentes en [[Unikonta]], [[ciliado]]s e [[tripanosoma]]s.<ref name="Yutin"/> === Hipótese do cronocito === O cronocito é un suposto organismo pre-eucariota con citoesqueleto, [[sistema endomembranoso]] e sistema de sinalización interno, que desenvolveu o núcleo celular por fagocitose de arqueas e bacterias. Esta teoría apoia desta maneira ao [[sistema de tres dominios]].<ref>H. Hartman & A. Fedorov 2001, [http://www.pnas.org/content/99/3/1420.abstract The origin of the eukaryotic cell: A genomic investigation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924175228/http://www.pnas.org/content/99/3/1420.abstract |date=24 de setembro de 2015 }} PNAS vol. 99 Nº.3 p 1420–1425</ref> === Teorías de Cavalier-Smith === [[Thomas Cavalier-Smith]] describe a evolución eucariota cunha extensa exposición de cada un dos procesos que tivieron lugar, postulando que tiveron lugar fases autóxenas preeucariotas antes da simbioxénese. A conversión da primitiva célula procariota en eucariota supuxo unha serie de importantes cambios na estrutura da célula que segundo Cavalier-Smith<ref name="smith2002" /><ref name="smith2006" >Thomas Cavalier-Smith, "Protozoa: the most abundant predators on earth",Microbiology Today, Nov. 2006, pp. 166-167</ref> derivaron de dúas innovacións básicas: * Un cambio radical na topoloxía das membranas. Nas bacterias, a [[membrana plasmática]] está asociada ao cromosoma e aos [[ribosoma]]s que fabrican as proteínas de membrana, e crece pola inserción directa de proteínas e lípidos. Os eucariontes, ao contrario, presentan dous conxuntos desconectados de membranas: a membrana plasmática e o conxunto [[retículo endoplasmático]]/[[membrana nuclear]] ao que están asociados os [[cromosoma]]s e ribosomas. A membrana plasmática crece pola [[fusión de vesículas|fusión]] de [[vesícula]]s liberadas por xemación das endomembranas ([[exocitose|citose]]), mentres que o retículo endoplasmático o fai pola inserción directa de moléculas de lípidos sintetizadas por proteínas embebidas na mesma membrana. * O cambio dun exoesqueleto relativamente pasivo (a [[parede celular]] bacteriana) a un endoesqueleto (o [[citoesqueleto]] dos eucariontes) de [[microtúbulo]]s e [[microfilamento]]s activado por [[proteína motora|motores moleculares]]. Nas bacterias, a parede celular ten unha importante participación na segregación do ADN e na [[división celular]]. Nos eucariontes, os microtúbulos de [[tubulina]] e os microfilamentos de [[actina]]s, que median na segregación dos cromosomas e na división celular, respectivamente, están unidos a motores moleculares de [[dineína]], [[cinesina]] e [[miosina]]. Estas innovacións básicas realimentaron a transformación da célula que, a través de miles de mutacións no ADN, deron lugar a dez importantes cambios na estrutura da célula en tres fases:<ref>Cavalier-S T. 2010, [http://www.biology-direct.com/content/5/1/7 Origin of the cell nucleus, mitosis and sex: roles of intracellular coevolution] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130612012927/http://www.biology-direct.com/content/5/1/7 |date=12 de xuño de 2013 }} Biology Direct 2010, 5:7 doi:10.1186/1745-6150-5-7 Oxford, UK</ref> '''Fase precariota''': [[Neomura]] sería o antepasado tanto de Eukaryota coma de Archaea e tería unha antigüidade de 850 millóns de anos, e proviría á súa vez dunha [[Actinobacteria]] (bacteria [[grampositiva]]). Nesta fase desenvólvese a orxe das seguintes estruturas: [[Ficheiro:Tree life cell structure 2 gl.svg|miniatura|400px|Árbore da vida segundo Cavalier-Smith. Orixe eucariota a partir do antepasado [[Neomura]]. A simbioxénese cunha α-proteobacteria orixina as mitocondrias e cunha cianobacteria os cloroplastos.]] * Orixe do [[sistema endomembranoso]] ([[retículo endoplasmático]], [[aparato de Golgi]] e [[lisosoma]]s) e da xemación e [[fusión de vesículas]], incluída a [[exocitose]] e a [[endocitose]]. * Orixe do [[citoesqueleto]], [[centríolo]]s, [[flaxelo]]s e os seus motores moleculares asociados. * Orixe dun novo control do [[ciclo celular]] e da [[mitose|segregación mitótica]]. * Orixe da [[reprodución sexual]] ([[reproducción sexual|singamia]], [[reproducción sexual|fusión nuclear]] e [[meiose]]). '''Fase protoeucariota''' * Orixe do [[núcleo celular|núcleo]], do [[poro nuclear|complexo do poro nuclear]] e do transporte de [[ARN]] e [[proteína]]s a través da [[membrana nuclear]]. * Orixe dos [[cromosoma]]s lineais con varios [[replicón]]s, [[centrómero]]s e [[telómero]]s. * Orixe dos [[peroxisoma]]s. * Novos patróns de [[splicing|procesamento do ARN]] utilizando [[ribonucleoproteína nuclear pequena|ribonucleoproteínas nucleares pequenas]]. '''Fase simbioxenética''' * Orixe das [[mitocondria]]s por fagocitose dunha [[Alphaproteobacteria|α-proteobacteria]]. * Orixe dos [[intrón]]s [[espliceosoma]]is. ==== Hipótese neomurana ==== {{Artigo principal|Neomura}} De acordo con [[Thomas Cavalier-Smith|Cavalier-Smith]],<ref name="smith2006" /> [[Eukarya]] e [[Archaea]] son [[grupo irmán|grupos irmáns]] (clado [[Neomura]]) que se orixinaron hai só 900 millóns de anos a partir dunha bacteria grampositiva do grupo das [[Actinobacteria]], o que explicaría as numerosas características compartidas especificamente entre eucariontes e actinobacterias. O paso de [[Bacteria]] a [[Neomura]] viría marcado por vinte adaptacións evolutivas, consecuencia doutras dúas adaptacións importantes: o desenvolvemento de [[histona]]s para substituír a [[ADN xirase]] e a substitución da parede celular de [[peptidoglicano]] por outra de [[glicoproteína]]s.<ref>{{Cita publicación periódica|título=The neomuran origin of archaebacteria, the negibacterial root of the universal tree and bacterial megaclassification.|url=http://www.microbiologyresearch.org/content/journal/ijsem/10.1099/00207713-52-1-7|revista=International Journal of Systematic and Evolutionary Microbiology|data=2002-01-01|ISSN=1466-5026|páxina=7–76|volume=52|número=1|doi=10.1099/00207713-52-1-7|lingua=en|nome=T|apelidos=Cavalier-Smith}}</ref> ==== Hipótese fagotrófica ==== {{Artigo principal|Hipótese fagotrófica}} En moitas teorías acéptase a orixe eucariota por endosimbiose. Pero iso require que previamente houbese un proceso en que primeiro aparece un organismo [[Fagocitose|fagótrofo]].<ref>Duve C. 2007, [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17429433?dopt=Abstract The origin of eukaryotes: a reappraisal.]</ref> Non hai acordo na orixe do [[sistema de endomembranas]] e das [[mitocondria]]s. A [[hipótese fagotrófica]]<ref name=smith2002>{{Cita publicación periódica |autor = T. Cavalier-Smith |url = http://ijs.sgmjournals.org/cgi/reprint/52/2/297.pdf |título = The phagotrophic origin of eukaryotes and phylogenetic classification of Protozoa |revista = International Journal of Systematic and Evolutionary Microbiology |ano = 2002 |volume = 52 |páxinas = 297-354 |data = |data-acceso = 17 de xullo de 2014 |urlarquivo = https://web.archive.org/web/20070929092119/http://ijs.sgmjournals.org/cgi/reprint/52/2/297.pdf |dataarquivo = 29 de setembro de 2007 |urlmorta = yes }}</ref> supón que as endomembranas se orixinaron por [[endocitose]] e que despois se especializaron, mentres que as mitocondrias foron adquiridas por inxestión e [[endosimbiose]], igual que os [[plasto]]s. Segundo esta hipótese, a conversión da ríxida parede bacteriana de peptidoglicano nunha superficie celular flexible de glicoproteínas permitiu por primeira vez na historia da vida a [[fagocitose]]. A capacidade de inxerir presas está unida á [[endocitose]], que levou necesariamente ao desenvolvemento do sistema de endomembranas, ao [[citoesqueleto]] e aos seus [[proteína motora|motores moleculares]] asociados, e en última instancia, deu lugar ao núcleo e á reprodución sexual. É dicir, que a maior parte das características eucariotas terían unha orixe [[Teoría autóxena|autóxena]]. A fagotrofia sería tamén responsable da adquisición das mitocondrias e cloroplastos, porque abre inmediatamente a posibilidade de que algunha célula inxerida escape á dixestión e se converta, ben nun parasito intracelular, ben nun [[endosimbiose|endosimbionte]]. ==== Hipótese do arquezoo ==== {{Artigo principal|Archezoa}} Dentro da evolución eucariota, creuse que os primeiros eucariontes carecían de mitocondrias e, por tanto, considerouse que o proceso de simbioxénese foi posterior ao da orixe da célula eucariota. A este grupo de eucariontes primixenios chamóuselle [[Archezoa]]. Hoxe considérase unha hipótese descartada, debido a que análises posteriores concluíron que os [[protista]]s sen mitocondrias carecen delas por unha perda secundaria<ref>{{Cita publicación periódica|título=Kingdom protozoa and its 18 phyla.|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC372943/|revista=Microbiological Reviews|data=1993-12|ISSN=0146-0749|PMID=8302218|páxina=953–994|volume=57|número=4|nome=T|apelidos=Cavalier-Smith}}</ref>ou unha dexeneración das mesmas, para adaptárense a un xeito de vida parasito, intracelular ou anaerobio. Neste tipo de erros subxacentes nesta teoría houbo tamén influencia do factor de [[atracción de ramas longas]]. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Evolución]] * [[Abioxénese]] * [[Simbioxénese]] * [[Endosimbiose]] * [[Protomitocondria]] * [[Sistema de dous imperios]] * [[Historia evolutiva da vida]] === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20170717111306/http://journalofcosmology.com/Abiogenesis112.html A orixe dos eucariotas: Archaea, Bacteria, Virus e transferencia horizontal de xenes] Rhawn Joseph, Journal of Cosmology, 2010, Vol 10, 3418-3445. * [http://www.bacterialphylogeny.com/eukaryotes.html A Orixe das células eucariotas] Bacterialphylogeny.com * [https://web.archive.org/web/20140311204428/http://www.galileog.com/ciencia/biologia/celulas/origen_eucariotas.htm Orixe das células eucariotas.] Galileog.com * [http://www.youtube.com/watch?v=g5VVnajEsgg Da célula procariota á eucariota]. Vídeo. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Evolución]] teuvh8wxx5tcxpoifzch6x65nsbva2f 0 289188 7108414 6922727 2025-06-27T15:08:43Z Vitoriaogando 75439 7108414 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Virus Marburg (MARV) | image = Marburg virus.jpg | image_caption = [[Micrografía electrónica de transmisión]] do virus Marburg | virus_group = v | ordo = ''[[Mononegavirales]]'' | familia = ''[[Filoviridae]]'' | genus = '''''[[Marburgvirus]]''''' | species = '''[[Marburg marburgvirus]]''' | subdivision_ranks = Virus membros (Abreviación) | subdivision = Marburg virus (MARV)<br /> [[Ravn virus|Ravn virus (RAVV)]] }} O '''virus Marburg''' ou '''Marburg virus (MARV)'''<ref name=KuhnArch/> é un dos dous virus pertencentes á especie ''[[Marburg marburgvirus]]'', causantes dunha [[febre hemorráxica viral]] grave en humanos e outros [[primates]], que foi descuberto e descrito durante un pequeno gromo epidémico nas cidades alemás de [[Marburgo]] e [[Frankfurt]] e na capital de Iugoslavia (hoxe de Serbia) [[Belgrado]] na década de 1960. Uns membros do persoal dun laboratorio de Marburgo foron expostos accidentalmente a tecidos de monos infectados da especie (''[[Chlorocebus aethiops]]''). Durante o gromo, 31 persoas foron infectadas e sete delas morreron. O MARV é un [[Axente selecto]],<ref name=SelectAgents>{{Cita web|url=http://www.selectagents.gov|title=National Select Agent Registry (NSAR)|accessdate=2011-10-16|last=US Animal and Plant Health Inspection Service (APHIS) and US Centers for Disease Control and Prevention (CDC)}}</ref> e un patóxeno do grupo de risco 4 da [[Organización Mundial da Saúde]] (que require [[bioseguridade]] de nivel 4),<ref name=BMBL5>{{Cita web|url=http://www.cdc.gov/biosafety/publications/bmbl5/|title=Biosafety in Microbiological and Biomedical Laboratories (BMBL) 5th Edition|accessdate=2011-10-16|last=US Department of Health and Human Services}}</ref> un patóxeno prioritario de categoría A para os [[Institutos nacionais da Saúde|NIH]]/[[Instituto Nacional da Alerxia e Enfermidades Infecciosas]] dos Estados Unidos,<ref name=PriorityPathogens>{{Cita web|url=http://www.niaid.nih.gov/topics/biodefenserelated/biodefense/research/pages/cata.aspx|title=Biodefense — NIAID Category A, B, and C Priority Pathogens|accessdate=2011-10-16|last=US National Institutes of Health (NIH), US National Institute of Allergy and Infectious Diseases (NIAID)}}</ref> un axente de [[bioterrorismo]] de categoría A dos [[Centros de Control e Prevención de Enfermidades|CDC]] dos Estados Unidos,<ref name=CategoryBioterrorism>{{Cita web|url=http://www.bt.cdc.gov/agent/agentlist-category.asp|title=Bioterrorism Agents/Diseases|accessdate=2011-10-16|last=US Centers for Disease Control and Prevention (CDC)|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20140722181901/http://www.bt.cdc.gov/agent/agentlist-category.asp|dataarquivo=22 de xullo de 2014|urlmorta=yes}}</ref> e está na lista de Axentes Biolóxicos para o Control da Exportación do [[Grupo Australia]].<ref name=AustraliaGroup>{{Cita web|url=http://www.australiagroup.net/en/biological_agents.html|title=List of Biological Agents for Export Control|accessdate=2011-10-16|last=The Australia Group|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110806112546/http://www.australiagroup.net/en/biological_agents.html|dataarquivo=06 de agosto de 2011|urlmorta=yes}}</ref> == Nome == O virus Marburg describiuse en 1967.<ref name="Siegert1967">Siegert, R.; Shu, H. L.; Slenczka, W.; Peters, D.; Müller, G. (2009). "Zur Ätiologie einer unbekannten, von Affen ausgegangenen menschlichen Infektionskrankheit". DMW - Deutsche Medizinische Wochenschrift 92 (51): 2341–2343. doi:10.1055/s-0028-1106144. PMID 4294540.</ref> Hoxe é un dos dous virus membros da especie ''[[Marburg marburgvirus]]'' (o outro é o [[virus Ravn]]), clasificado no xénero ''[[Marburgvirus]]'', familia ''[[Filoviridae]]'', orde ''[[Mononegavirales]]''. O nome do virus deriva da cidade alemá de Marburg, onde se descubriu.<ref name="KuhnArch">Kuhn, J. H.; Becker, S.; Ebihara, H.; Geisbert, T. W.; Johnson, K. M.; Kawaoka, Y.; Lipkin, W. I.; Negredo, A. I.; Netesov, S. V.; Nichol, S. T.; Palacios, G.; Peters, C. J.; Tenorio, A.; Volchkov, V. E.; Jahrling, P. B. (2010). "Proposal for a revised taxonomy of the family Filoviridae: Classification, names of taxa and viruses, and virus abbreviations". Archives of Virology 155 (12): 2083–2103. doi:10.1007/s00705-010-0814-x. PMC 3074192. PMID 21046175.</ref> O nome do virus non se escribe en cursiva segundo as normas da [[ICTV]], a diferenza do da especie e taxons superiores, e a súa abreviación oficial é MARV. O virus Marburg foi presentado con ese nome en 1967.<ref name=Siegert1967/> En 2005, o nome do virus cambiou a Lake Victoria marburgvirus (marburgvirus do Lago Vitoria), o cal desafortunadamente tiña o mesmo nome que se lle daba á especie daquela (diferenciábase só no uso da cursiva), ''Lake Victoria marburgvirus''.<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Mayo|first1=M. A.|year = 2002|title = ICTV at the Paris ICV: results of the plenary session and the binomial ballot|journal = Archives of Virology|volume = 147|issue = 11|pages = 2254–60|doi=10.1007/s007050200052}}</ref> Porén, a maioría das publicacións científicas seguían referíndose a el como virus Marburg (Marburg virus). En consecuencia, en 2010, acordouse restablecer o nome virus Marburg. O nome da especie é hoxe ''Marburg marburgvirus'', que se dividiu en dous "virus", o virus Marburg e o virus Ravn.<ref name=KuhnArch/> Unha abreviación previa utilizada para o virus Marburg era MBGV, e hoxe é MARV. == Criterios de inclusión no virus == Un virus que cumpre os criterios para ser da especie ''[[Marburg marburgvirus]]'' é ademais un virus Marburg se o seu [[xenoma]] diverxe do protoripo Marburg marburgvirus, Marburg virus variante Musoke (MARV/Mus), en <10% a nivel de [[nucleótido]]s.<ref name=KuhnArch/> == Enfermidade == {{Artigo principal|Enfermidade polo virus Marburg}} O MARV é un dos dous marburgvirus que causa a [[enfermidade polo virus Marburg]] nos humanos, tamén chamada febre hemorráxica de Marburg. O MARV foi responsable dos seguintes gromos desa doenza: {| class="sortable wikitable" |+ Gromos de [[enfermidade polo virus Marburg]] debidos á infección polo MARV |- | '''Ano''' | '''Localización xeográfica''' | '''Mortes humanas/Casos (taxa de mortalidade)''' |- valign="TOP" | 1967 | [[Marburgo]] e [[Frankfurt]] en [[Alemaña Occidental]] (hoxe Alemaña), e [[Belgrado]], [[Iugoslavia]] (hoxe en Serbia) | 7/31 (23%)<ref name=Siegert1967/><ref name="Smith1967">Smith, C. E.; Simpson, D. I.; Bowen, E. T.; Zlotnik, I. (1967). "Fatal human disease from vervet monkeys". Lancet 2 (7526): 1119–1121. PMID 4168558.</ref><ref name="Kissling1968">Kissling, R. E.; Robinson, R. Q.; Murphy, F. A.; Whitfield, S. G. (1968). "Agent of disease contracted from green monkeys". Science 160 (830): 888–890. doi:10.1126/science.160.3830.888. PMID 4296724.</ref><ref name="Martini1968">Martini, G. A.; Knauff, H. G.; Schmidt, H. A.; Mayer, G.; Baltzer, G. (2009). "Über eine bisher unbekannte, von Affen eingeschleppte Infektionskrankheit: Marburg-Virus-Krankheit". DMW - Deutsche Medizinische Wochenschrift 93 (12): 559–571. doi:10.1055/s-0028-1105098. PMID 4966280.</ref><ref name="Stille1968">Stille, W.; Böhle, E.; Helm, E.; Van Rey, W.; Siede, W. (2009). "Über eine durch Cercopithecus aethiops übertragene Infektionskrankheit". DMW – Deutsche Medizinische Wochenschrift 93 (12): 572–582. doi:10.1055/s-0028-1105099. PMID 4966281.</ref><ref name="Bonin1969">Bonin, O. (1969). "The Cercopithecus monkey disease in Marburg and Frankfurt (Main), 1967". Acta zoologica et pathologica Antverpiensia 48: 319–331. PMID 5005859.</ref><ref name="Jacob1971">Jacob, H.; Solcher, H. (1968). "An infectious disease transmitted by Cercopithecus aethiops ("marbury disease") with glial nodule encephalitis". Acta Neuropathologica 11 (1): 29–44. PMID 5748997.</ref><ref name= Stojkovic1971>{{Cita libro|last1 = Stojkovic |first1 = L.|last2 = Bordjoski |first2 = M.|last3 = Gligic |first3 = A.| last4 = Stefanovic |first4 = Z.|year = 1971|chapter = Two Cases of Cercopithecus-Monkeys-Associated Haemorrhagic Fever |editor-last=Martini|editor-first=G. A.|editor2-last=Siegert|editor2-first=R.|title=Marburg Virus Disease|url = https://archive.org/details/marburgvirusdise0000unse |pages=[https://archive.org/details/marburgvirusdise0000unse/page/24 24]–33|publisher=Springer-Verlag|location=Berlin, Germany|isbn=978-0-387-05199-4|postscript =}}</ref> |- valign="TOP" | 1975 | Rhodesia (hoxe [[Zimbabwe]]) e [[Johannesburgo]], [[Suráfrica]] | 1/3 (33%)<ref name="Gear1975">Gear, J. S.; Cassel, G. A.; Gear, A. J.; Trappler, B.; Clausen, L.; Meyers, A. M.; Kew, M. C.; Bothwell, T. H.; Sher, R.; Miller, G. B.; Schneider, J.; Koornhof, H. J.; Gomperts, E. D.; Isaäcson, M.; Gear, J. H. (1975). "Outbreake of Marburg virus disease in Johannesburg". British Medical Journal 4 (5995): 489–493. doi:10.1136/bmj.4.5995.489. PMC 1675587. PMID 811315.</ref><ref name="Gear1977">Gear, J. H. (1977). "Haemorrhagic fevers of Africa: An account of two recent outbreaks". Journal of the South African Veterinary Association 48 (1): 5–8. PMID 406394.</ref><ref name="Conrad1978">Conrad, J. L.; Isaacson, M.; Smith, E. B.; Wulff, H.; Crees, M.; Geldenhuys, P.; Johnston, J. (1978). "Epidemiologic investigation of Marburg virus disease, Southern Africa, 1975". The American journal of tropical medicine and hygiene 27 (6): 1210–1215. PMID 569445.</ref> |- valign="TOP" | 1980 | [[Kenya]] | 1/2 (50%)<ref name="Smith1982">Smith, D. H.; Johnson, B. K.; Isaacson, M.; Swanapoel, R.; Johnson, K. M.; Killey, M.; Bagshawe, A.; Siongok, T.; Keruga, W. K. (1982). "Marburg-virus disease in Kenya". Lancet 1 (8276): 816–820. doi:10.1016/S0140-6736(82)91871-2. PMID 6122054.</ref> |- valign="TOP" | 1987 | [[Kenya]] | 1/1 (100%)<ref>Marburg and Ebola viruses; Advances in Virus Research; Volume 47, 1996, Pages 1–52</ref><ref>[http://www.cdc.gov/vhf/marburg/resources/outbreak-table.html Known Cases and Outbreaks of Marburg Hemorrhagic Fever, in Chronological Order]</ref> |- valign="TOP" | 1988 | [[Koltsovo, Novosibirsk Oblast|Koltsovo]], [[Unión Soviética]] (hoxe Rusia) | 1/1 (100%) [accidente de laboratorio]<ref name="Beer1999">Beer, B.; Kurth, R.; Bukreyev, A. (1999). "Characteristics of Filoviridae: Marburg and Ebola viruses". Die Naturwissenschaften 86 (1): 8–17. doi:10.1007/s001140050562. PMID 10024977.</ref> |- valign="TOP" | 1990 | Koltsovo, Unión Soviética | 0/1 (0%) [accidente de laboratorio]<ref name="Nikiforov1994">Nikiforov, V. V.; Turovskiĭ, I.; Kalinin, P. P.; Akinfeeva, L. A.; Katkova, L. R.; Barmin, V. S.; Riabchikova, E. I.; Popkova, N. I.; Shestopalov, A. M.; Nazarov, V. P. (1994). "A case of a laboratory infection with Marburg fever". Zhurnal mikrobiologii, epidemiologii, i immunobiologii (3): 104–106. PMID 7941853.</ref> |- valign="TOP" | 1998–2000 | [[Durba, República Democrática do Congo|Durba]] e [[Watsa]], [[República Democrática do Congo]] | ? (Houbo 154 casos e 128 mortes cunha taxa de mortalidade do 83%, pero o gromo debeuse á coinfección dos dous marburgvirus, o virus Marburg e o Ravn, e non se publicou o número de casos correspondentes a cada un deles.<ref name="Bertherat1999">Bertherat, E.; Talarmin, A.; Zeller, H. (1999). "Democratic Republic of the Congo: Between civil war and the Marburg virus. International Committee of Technical and Scientific Coordination of the Durba Epidemic". Medecine tropicale : revue du Corps de sante colonial 59 (2): 201–204. PMID 10546197.</ref><ref name="Bausch2003">Bausch, D. G.; Borchert, M.; Grein, T.; Roth, C.; Swanepoel, R.; Libande, M. L.; Talarmin, A.; Bertherat, E.; Muyembe-Tamfum, J. J.; Tugume, B.; Colebunders, R.; Kondé, K. M.; Pirad, P.; Olinda, L. L.; Rodier, G. R.; Campbell, P.; Tomori, O.; Ksiazek, T. G.; Rollin, P. E. (2003). "Risk Factors for Marburg Hemorrhagic Fever, Democratic Republic of the Congo". Emerging Infectious Diseases 9 (12): 1531–1537. doi:10.3201/eid0912.030355. PMC 3034318. PMID 14720391.</ref><ref name="Bausch2006">Bausch, D. G.; Nichol, S. T.; Muyembe-Tamfum, J. J.; Borchert, M.; Rollin, P. E.; Sleurs, H.; Campbell, P.; Tshioko, F. K.; Roth, C.; Colebunders, R.; Pirard, P.; Mardel, S.; Olinda, L. A.; Zeller, H.; Tshomba, A.; Kulidri, A.; Libande, M. L.; Mulangu, S.; Formenty, P.; Grein, T.; Leirs, H.; Braack, L.; Ksiazek, T.; Zaki, S.; Bowen, M. D.; Smit, S. B.; Leman, P. A.; Burt, F. J.; Kemp, A.; Swanepoel, R. (2006). "Marburg Hemorrhagic Fever Associated with Multiple Genetic Lineages of Virus". New England Journal of Medicine 355 (9): 909–919. doi:10.1056/NEJMoa051465. PMID 16943403.</ref>) |- valign="TOP" | 2004–2005 | [[Angola]] | 227/252 (90%)<ref name="Hovette2005">Hovette, P. (2005). "Epidemic of Marburg hemorrhagic fever in Angola". Medecine tropicale : revue du Corps de sante colonial 65 (2): 127–128. PMID 16038348.</ref><ref name="Ndayimirije2005">Ndayimirije, N.; Kindhauser, M. K. (2005). "Marburg Hemorrhagic Fever in Angola — Fighting Fear and a Lethal Pathogen". New England Journal of Medicine 352 (21): 2155–2157. doi:10.1056/NEJMp058115. PMID 15917379.</ref><ref name="Towner2006">Towner, J. S.; Khristova, M. L.; Sealy, T. K.; Vincent, M. J.; Erickson, B. R.; Bawiec, D. A.; Hartman, A. L.; Comer, J. A.; Zaki, S. R.; Ströher, U.; Gomes Da Silva, F.; Del Castillo, F.; Rollin, P. E.; Ksiazek, T. G.; Nichol, S. T. (2006). "Marburgvirus Genomics and Association with a Large Hemorrhagic Fever Outbreak in Angola". Journal of Virology 80 (13): 6497–6516. doi:10.1128/JVI.00069-06. PMC 1488971. PMID 16775337.</ref><ref name="Jeffs2007">Jeffs, B.; Roddy, P.; Weatherill, D.; De La Rosa, O.; Dorion, C.; Iscla, M.; Grovas, I.; Palma, P. P.; Villa, L.; Bernal, O.; Rodriguez-Martinez, J.; Barcelo, B.; Pou, D.; Borchert, M. (2007). "The Médecins Sans Frontières Intervention in the Marburg Hemorrhagic Fever Epidemic, Uige, Angola, 2005. I. Lessons Learned in the Hospital". The Journal of Infectious Diseases 196: S154–S161. doi:10.1086/520548. PMID 17940944.</ref><ref name="Roddy2007">Roddy, P.; Weatherill, D.; Jeffs, B.; Abaakouk, Z.; Dorion, C.; Rodriguez-Martinez, J.; Palma, P. P.; De La Rosa, O.; Villa, L.; Grovas, I.; Borchert, M. (2007). "The Médecins Sans Frontières Intervention in the Marburg Hemorrhagic Fever Epidemic, Uige, Angola, 2005. II. Lessons Learned in the Community". The Journal of Infectious Diseases 196: S162–S167. doi:10.1086/520544. PMID 17940945.</ref><ref name="Roddy2009">Roddy, P.; Marchiol, A.; Jeffs, B.; Palma, P. P.; Bernal, O.; De La Rosa, O.; Borchert, M. (2009). "Decreased peripheral health service utilisation during an outbreak of Marburg haemorrhagic fever, Uíge, Angola, 2005". Transactions of the Royal Society of Tropical Medicine and Hygiene 103 (2): 200–202. doi:10.1016/j.trstmh.2008.09.001. PMID 18838150.</ref><ref name="Roddy2010">Roddy, P.; Thomas, S. L.; Jeffs, B.; Nascimento Folo, P.; Pablo Palma, P.; Moco Henrique, B.; Villa, L.; Damiao Machado, F. P.; Bernal, O.; Jones, S. M.; Strong, J. E.; Feldmann, H.; Borchert, M. (2010). "Factors Associated with Marburg Hemorrhagic Fever: Analysis of Patient Data from Uige, Angola". The Journal of Infectious Diseases 201 (12): 1909–1918. doi:10.1086/652748. PMC 3407405. PMID 20441515.</ref> |- valign="TOP" | 2007 | [[Uganda]] | 1/3 (33%)<ref name="Towner2009">Towner, J. S.; Amman, B. R.; Sealy, T. K.; Carroll, S. A. R.; Comer, J. A.; Kemp, A.; Swanepoel, R.; Paddock, C. D.; Balinandi, S.; Khristova, M. L.; Formenty, P. B.; Albarino, C. G.; Miller, D. M.; Reed, Z. D.; Kayiwa, J. T.; Mills, J. N.; Cannon, D. L.; Greer, P. W.; Byaruhanga, E.; Farnon, E. C.; Atimnedi, P.; Okware, S.; Katongole-Mbidde, E.; Downing, R.; Tappero, J. W.; Zaki, S. R.; Ksiazek, T. G.; Nichol, S. T.; Rollin, P. E. (2009). "Isolation of Genetically Diverse Marburg Viruses from Egyptian Fruit Bats". In Fouchier, Ron A. M. PLoS Pathogens 5 (7): e1000536. doi:10.1371/journal.ppat.1000536. PMC 2713404. PMID 19649327.</ref><ref name="Adjemian2011">Adjemian, J.; Farnon, E. C.; Tschioko, F.; Wamala, J. F.; Byaruhanga, E.; Bwire, G. S.; Kansiime, E.; Kagirita, A.; Ahimbisibwe, S.; Katunguka, F.; Jeffs, B.; Lutwama, J. J.; Downing, R.; Tappero, J. W.; Formenty, P.; Amman, B.; Manning, C.; Towner, J.; Nichol, S. T.; Rollin, P. E. (2011). "Outbreak of Marburg Hemorrhagic Fever Among Miners in Kamwenge and Ibanda Districts, Uganda, 2007". Journal of Infectious Diseases 204 (Suppl 3): S796–S799. doi:10.1093/infdis/jir312. PMC 3203392. PMID 21987753.</ref> |- valign="TOP" | 2008 | [[Uganda]], [[Países Baixos]] | 1/1 (100%)<ref name="Timen2009">Timen, A.; Koopmans, M. P.; Vossen, A. C.; Van Doornum, G. J.; Günther, S.; Van Den Berkmortel, F.; Verduin, K. M.; Dittrich, S.; Emmerich, P.; Osterhaus, A. D. M. E.; Van Dissel, J. T.; Coutinho, R. A. (2009). "Response to Imported Case of Marburg Hemorrhagic Fever, the Netherlands". Emerging Infectious Diseases 15 (8): 1171–1175. doi:10.3201/eid1508.090015. PMC 2815969. PMID 19751577.</ref> |- valign="TOP" | 2012 | [[Uganda]] | 9/18 (50%)<ref>{{Cita web|title=Marburg hemorrhagic fever outbreak continues in Uganda|date=October 2012|url=http://www.healio.com/pediatrics/emerging-diseases/news/online/%7B52F1CE80-ACF7-4302-AB14-05428DDDA440%7D/Marburg-hemorrhagic-fever-outbreak-continues-in-Uganda-}}</ref> |} == Viroloxía == === Xenoma === Como todo s os [[Mononegavirales|mononegavirus]], os marburgvirións conteñen un [[xenoma]] de [[ARN]] monocatenario, non segmentado, lineal, non infeccioso, de polaridade negativa que posúen complementariedade inversa nos extremos 3' e 5', non posúe [[carapucha 5']], non está [[Poliadenilación|poliadenilados]], e non está ligado [[covalente]]mente a [[proteína]]s.<ref name=Fauquet2005>{{Cita libro|last1=Pringle|first1=C. R.|chapter=Order Mononegavirales|year=2005|editor-last=Fauquet|editor-first=C. M.|editor2-last=Mayo|editor2-first=M. A.|editor3-last=Maniloff|editor3-first=J.|editor4-last=Desselberger|editor4-first=U.|editor5-last=Ball|editor5-first=L. A.|title=Virus Taxonomy—Eighth Report of the International Committee on Taxonomy of Viruses|pages=609–614|publisher=Elsevier/Academic Press|location=San Diego, US|isbn=0-12-370200-3|postscript=}}</ref> Os xenomas dos margurgvirus teñen unha lonxitude de aproximadamente 19 [[par de bases|kb]] e conteñen sete [[xene]]s na orde [[3'-UTR]]-''NP''-''VP35''-''VP40''-''GP''-''VP30''-''VP24''-''L''-[[5'-UTR]].<ref name="Kiley1982">Kiley, M. P.; Bowen, E. T.; Eddy, G. A.; Isaäcson, M.; Johnson, K. M.; McCormick, J. B.; Murphy, F. A.; Pattyn, S. R.; Peters, D.; Prozesky, O. W.; Regnery, R. L.; Simpson, D. I.; Slenczka, W.; Sureau, P.; Van Der Groen, G.; Webb, P. A.; Wulff, H. (1982). "Filoviridae: A taxonomic home for Marburg and Ebola viruses?". Intervirology 18 (1–2): 24–32. doi:10.1159/000149300. PMID 7118520. </ref> Os xenomas dos dous marburgvirus (MARV e RAVV) difiren na súa [[secuencia de ácido nucleico|secuencia]]. === Estrutura === [[Ficheiro:Marburg em1986.png|miniatura|Reconstrución por CryoEM dunha sección da nucleocápsida do virus Marburg. Entrada de [[EMDB]] [http://www.ebi.ac.uk/pdbe/entry/EMD-1986 EMD-1986]<ref>Bharat, T. A. M.; Riches, J. D.; Kolesnikova, L.; Welsch, S.; Krähling, V.; Davey, N.; Parsy, M. L.; Becker, S.; Briggs, J. A. G. (2011). "Cryo-Electron Tomography of Marburg Virus Particles and Their Morphogenesis within Infected Cells". In Rey, Félix A. PLoS Biology 9 (11): e1001196. doi:10.1371/journal.pbio.1001196. PMC 3217011. PMID 22110401.</ref>]] Como todos os [[Filoviridae|filovirus]], os marburgvirións son partículas filamentosas que poden aparecer con forma de caxato de pastor ou con forma de "U" ou de "6", e poden estar enroscados, ser toroidais ou ramificados.<ref name = Kiley1982/> Os marburgvirións teñen xeralmente un diámetro de 80&nbsp;nm, pero son variables en lonxitude, xeralmente a lonxitude da partícula media dos marburgvirus vai de 795 a 828&nbsp;nm (isto diferénciaos dos [[ebolavirus]], cuxas lonxitudes están entre 974 e 1.086&nbsp;nm), pero chegáronse a atopar partículas de ata 14.000&nbsp;nm en tecidos en cultivo.<ref name="Geisbert1995">Geisbert, T. W.; Jahrling, P. B. (1995). "Differentiation of filoviruses by electron microscopy". Virus research 39 (2–3): 129–150. doi:10.1016/0168-1702(95)00080-1. PMID 8837880.</ref> Os marburgvirións constan de sete proteínas estruturais. No centro teñen unha [[nucleocápside]] helicoidal [[ribonucleoproteína|ribonucleoproteica]], que constan do ARN xenómico envolto arredor dun [[polímero]] de [[nucleoproteína]]s (NP). Asociada coas ribonucleoproteínas está o seu encima [[ARN polimerase ARN dependente]] (L) co cofactor da polimerase (VP35) e un activador da transcrición (VP30). A ribonucleoproteína está integrada nunha matriz, formada polas proteínas da matriz maior (VP40) e menor (VP24). Estas partículas están rodeadas por unha [[bicapa lipídica|membrana lipídica]] derivada da [[membrana plasmática]] da célula [[hóspede]], que o virus toma cando sae da célula. Na membrana está ancorada a glicoproteína (GP<sub>1,2</sub>) vírica, que se proxecta uns 7-10&nbsp;nm formando espículas. Os marburgvirus son case idénticos en estrutura aos ebolavirións, pero son [[antíxeno|antixenicamente]] diferentes. === Entrada na célula === A proteína transportadora de colesterol celular Niemann–Pick C1 ([[NPC1]]) parece ser esencial para a infección polos [[virus Ebola]] e Marburg.<ref name="pmid21866103">{{Cita publicación periódica | author = Carette JE, Raaben M, Wong AC, Herbert AS, Obernosterer G, Mulherkar N, Kuehne AI, Kranzusch PJ, Griffin AM, Ruthel G, Dal Cin P, Dye JM, Whelan SP, Chandran K, Brummelkamp TR | title = Ebola virus entry requires the cholesterol transporter Niemann-Pick C1 | journal = Nature | volume = 477 | issue = 7364 | pages = 340–3 |date=September 2011 | pmid = 21866103 | pmc = 3175325 | doi = 10.1038/nature10348 | laysummary = http://www.nytimes.com/2012/01/17/health/npc1-protein-may-give-ebola-its-opening.html | laysource = New York Times}}</ref><ref name="pmid21866101">{{Cita publicación periódica | author = Côté M, Misasi J, Ren T, Bruchez A, Lee K, Filone CM, Hensley L, Li Q, Ory D, Chandran K, Cunningham J | title = Small molecule inhibitors reveal Niemann-Pick C1 is essential for Ebola virus infection | journal = Nature | volume = 477 | issue = 7364 | pages = 344–8 |date=September 2011 | pmid = 21866101 | pmc = 3230319 | doi = 10.1038/nature10380 | laysummary = http://www.nytimes.com/2012/01/17/health/npc1-protein-may-give-ebola-its-opening.html | laysource = New York Times}}</ref> Nos mesmos estudos obtivéronse resultados similares cos virus Ebola e Marburg, xa que ambos os dous parecen necesitar a proteína NPC1 para entrar na célula.<ref name="pmid21866103"/><ref name="pmid21866101"/> A proteína NPC1 únese directamente á glicoproteína da [[envoltura vírica|envoltura]] dos filovirus.<ref name="pmid21866101"/> Nesta unión está implicado o segundo [[dominio proteico|dominio]] lisosómico da NPC1.<ref name="pmid22395071">{{Cita publicación periódica | author = Miller EH, Obernosterer G, Raaben M, Herbert AS, Deffieu MS, Krishnan A, Ndungo E, Sandesara RG, Carette JE, Kuehne AI, Ruthel G, Pfeffer SR, Dye JM, Whelan SP, Brummelkamp TR, Chandran K | title = Ebola virus entry requires the host-programmed recognition of an intracellular receptor | journal = EMBO Journal | volume = 31 | issue = 8 | pages = 1947–60 |date=March 2012 | pmid = 22395071 | pmc = 3343336 | doi = 10.1038/emboj.2012.53}}</ref> === Replicación === O ciclo vital dos marburgvirus é similar ao doutros filovirus, e empeza coa unión do virión a un receptor da superficie celular específico, seguida pola fusión da envoltura do virión coas membranas celulares e a liberación da nucleocápsida do virus no citoplasma. A [[ARN polimerase]] do virus é unha ARN polimerase ARN dependente codificada no xene L, que descapsida parcialmente a nucleocápsida e realiza a transcrición dos xenes en ARNms de febra positiva, os cales son despois traducidos a proteínas estruturais e non estruturais. A ARN polimerase dos marburgvirus (L) únese a un só promotor localizado no extremo 3' do xenoma. A transcrición pode rematar despois dun xene ou continuar cara ao seguinte xene ''[[augas abaixo]]''. Isto significa que xenes que están preto do extremo 3' do xenoma son os que se transcriben con maior abundancia, mentres que os que están cara ao extremo 5' son transcritos con menor probabilidade. A orde dos xenes é, por tanto, un xeito simple pero efectivo de regulación transcricional. A proteína que se produce máis abundantemente é a nucleoproteína, cuxa concentración na célula determina cando o xene L cambia de facer a transcrición de xenes a facer a replicación do xenoma. A replicación orixina antixenomas de ARN de febra positiva e lonxitude completa, que, á súa vez, son tanscritos en copias dos xenomas da proxenie do virus de febra negativa. As proteínas estruturais que se sintetizan e os xenomas autoensámblanse e acumúlanse preto da cara interna da membrana plasmática da célula hóspede. Os virións evaxínanse da célula, e obteñen as súas envolturas da membrana da célula, xunto con proteínas do virus que se inseriron na mesma e que forman as espículas da envoltura. A proxenie madura xa pode infectar a outras células e recomezar o ciclo.<ref name="Feldmann2005">Feldmann, H.; Geisbert, T. W.; Jahrling, P. B.; Klenk, H.-D.; Netesov, S. V.; Peters, C. J.; Sanchez, A.; Swanepoel, R. et al. (2005). "Family Filoviridae". In Fauquet, C. M.; Mayo, M. A.; Maniloff, J.; Desselberger, U.; Ball, L. A. Virus Taxonomy—Eighth Report of the International Committee on Taxonomy of Viruses. San Diego, US: Elsevier/Academic Press. pp. 645–653. ISBN 0-12-370200-3 |displayauthors= suggested (help)</ref> == Ecoloxía == En 2009 informouse do illamento de MARV infecciosos de morcegos sans da especie ''[[Rousettus aegyptiacus]]''.<ref name="Towner2009"/> Tamén se illou nesta especie o virus RAVV,<ref name=Towner2009/> o que indica que os [[morcego da froita|morcegos da froita]] do [[Vello Mundo]] están implicados no mantemento dos marburgvirus. Haberá que facer máis estudos para determinar se este morcego é o hóspede real do MARV e o RAVV ou se é só un hóspede intermediario contaxiado por outros animais. Recentemente o primeiro estudo dunha infección experimental dun ''R. aegyptiacus'' con MARV serviu para examinar a implicación destes morcegos na ecoloxía do MARV.<ref>{{Cita publicación periódica | doi = 10.1371/journal.pone.0045479 | pmid = 23029039 | title = Virological and Serological Findings in Rousettus aegyptiacus Experimentally Inoculated with Vero Cells-Adapted Hogan Strain of Marburg Virus | journal = PLoS ONE | volume = 7 | issue = 9 | pages = e45479 | year = 2012 | last1 = Paweska | first1 = J. T. | last2 = Jansen Van Vuren | first2 = P. | last3 = Masumu | first3 = J. | last4 = Leman | first4 = P. A. | last5 = Grobbelaar | first5 = A. A. | last6 = Birkhead | first6 = M. | last7 = Clift | first7 = S. | last8 = Swanepoel | first8 = R. | last9 = Kemp | first9 = A. | display-authors = 9 | pmc = 3444458 }}</ref> Os morcegos infectados experimentalmente desenvolveron unha viremia relativamente baixa que lles durou 5 días, pero seguiron sans e non desenvolveron ningunha patoloxía relevante aparente. O virus replicouse acadando altos títulos en órganos como o fígado e o bazo, e noutros órganos que poden estar implicados na transmisión do virus, como pulmóns, intestinos, órganos reprodutores, glándulas salivares, riles, vexiga e glándulas mamarias. O período de viremia relativamente longo observado podería facilitar a transmisión mecánica polo sangue realizada por artrópodos chuchadores de sangue ou a infección de hóspedes vertebrados susceptibles por contacto directo con sangue infectado. == Arma biolóxica == A [[Unión Soviética]] tiña un programa de [[arma biolóxica|armas biolóxicas]] ofensivas e defensivas moi amplo, no que estaba incluído o MARV.<ref name=Alibek1999>{{Cita libro|last1=Alibek|first1=Steven|last2=Handelman|title=Biohazard: The Chilling True Story of the Largest Covert Biological Weapons Program in the World — Told from Inside by the Man Who Ran It|ano=1999|url=https://archive.org/details/biohazardchillin00alib_0|publisher=Random House|location=New York, US|isbn=0-385-33496-6|postscript=}}</ref> Polo menos tres institutos soviéticos de investigación tiñan programas de investigación sobre o MARV durante a [[guerra fría]]: O Centro de Viroloxía do Instituto de Investigación Científica para a Microbioloxía en Zagorsk (hoxe [[Sergiev Posad]]), a Asociación de Produción Científica "Vektor" (hoxe Centro de Investigación Estatal de Viroloxía e Biotecnoloxía "Vektor") en [[Koltsovo]], e o Instituto Antipragas de Investigación Científica de Irkutsk de Siberia en [[Irkutsk]]. Como a maioría da investigación realizada estaba clasificada como de alto segredo, non está claro o éxito que chegou a obter o programa do MARV. Porén, o defector ou tránsfuga soviético [[Ken Alibek]] afirmou que se probara unha arma cargada con MARV no [[Instituto Técnico e Científico para a Microbioloxía de Stepnagorsk]] en [[Stepnogorsk]], [[República Socialista Soviética Casaca]] (hoxe [[Kazakhstán]]),<ref name=Alibek1999/> o que indica que o desenvolvemento do MARV como arma biolóxica chegara daquela a fases avanzadas. Falta unha confirmación independente deste feito. Naqueles tempos ocorreu polo menos un accidente de laboratorio co MARV en Koltsovo no que morreu un investigador, segundo describiu en detalle Alibek.<ref name=Alibek1999/> == Vacinas == En 2009, iniciáronse ensaios clínicos de vacinas experimentais para o [[virus Ebola]] e o Marburg en África. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{Cita libro|last=Klenk|first=Hans-Dieter|title=Marburg and Ebola Viruses. Current Topics in Microbiology and Immunology, vol. 235|year=1999|publisher=Springer-Verlag|location=Berlin, Germany|isbn=978-3-540-64729-4|postscript=}} * {{Cita libro|first1=Hans-Dieter|last1=Klenk|first2=Heinz|last2=Feldmann|title=Ebola and Marburg Viruses: Molecular and Cellular Biology|url=https://archive.org/details/ebolamarburgviru0000unse|year=2004|publisher=Horizon Bioscience|location=Wymondham, Norfolk, UK|isbn=978-0-9545232-3-7|postscript=}} * {{Cita libro|last=Kuhn|first=Jens H.|title=Filoviruses: A Compendium of 40 Years of Epidemiological, Clinical, and Laboratory Studies. Archives of Virology Supplement, vol. 20|year=2008|publisher=SpringerWienNewYork|location=Vienna, Austria|isbn=978-3-211-20670-6|postscript=}} * {{Cita libro|last1=Martini|first1=G. A.|last2=Siegert|first2=R.|title=Marburg Virus Disease|url=https://archive.org/details/marburgvirusdise0000unse|year=1971|publisher=Springer-Verlag|location=Berlin, Germany|isbn=978-0-387-05199-4}} * {{Cita libro|last1=Ryabchikova|first1=Elena I.|last2=Price|first2=Barbara B.|title=Ebola and Marburg Viruses: A View of Infection Using Electron Microscopy|year=2004|publisher=Battelle Press|location=Columbus, Ohio, US |isbn=978-1-57477-131-2|postscript=}} === Ligazóns externas === {{Commons|Marburg virus}} * [http://talk.ictvonline.org International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV)]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210227021605/https://talk.ictvonline.org/ |date=27 de febreiro de 2021 }} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Virus]] dfwcfua4l2v0pgahgbjkj4l3kk7m72j 0 289917 7108221 3339488 2025-06-27T13:01:38Z Autopistero20502020 127649 Creado o novo artigo do lugar de Visma, A Coruña 7108221 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Vella}} {{Lugar |nome = Seavella |imaxe = |lenda = |parroquia = Visma |concello = A Coruña |ano = |poboación = }} '''Seavella''' é un lugar da parroquia de [[Visma, A Coruña|Visma]], no concello [[provincia da Coruña|coruñés]] da [[A Coruña|Coruña]], na [[comarca da Coruña]].<ref>{{cita web| url = https://www.xunta.gal/nomenclator|título=Lugares da parroquia de Visma, -A Coruña| editor = [[Nomenclátor de Galicia]]. Busca directa| dataacceso = 18 de maio de 2023}}</ref> == Lugares e parroquias == === Lugares de Visma === {{Lp Visma}} === Parroquias da Coruña === {{A Coruña}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares da Coruña]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Lugares da Coruña]] 5rqqs7u4kbwyadcg0oc00qlg3fj2f0f 0 291423 7109024 6032147 2025-06-27T22:58:58Z O Breixo 127505 7109024 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=agosto de 2017}} {{Produto}} O '''Lockheed L-1011 Tristar''', comunmente coecido como o '''L-1011''' ou '''TriStar''', é un trirreactor de pasaxeiros de fuselaxe ancha e alcance medio-longo. Foi o terceiro avión de fuselaxe ancha de pasaxe en entrar en servizo comercial, despois do [[Boeing 747]] e do [[McDonnell Douglas DC-10]]. O avión ten capacidade para máis de 400 pasaxeiros e un alcance dunhas 4.000 millas náuticas (7.410&nbsp;km). A súa configuración con tres motores coloca un Rolls-Royce RB211 baixo cada á, e un terceiro montado no centro cunha entrada de aire en forma de S incrustada na cola e na parte superior da fuselaxe. O aparello ten capacidade de aterraxe automática, un sistema de descenso automatizado, e dispón de cociña e salón na cuberta inferior. O L-1011 TriStar fabricouse con dúas lonxitudes de fuselaxe. O L-1011-1 orixinal voou por vez primeira en novembro de [[1970]], e entrou en servizo con [[Eastern Air Lines]] en [[1972]]. O máis curto de longo alcance L-1011-500 realizou o seu primeiro voo en [[1978]], entrando en servizo con [[British Airways]] un ano despois. O TriStar coa lonxitude orixinal tamén foi fabricado cun maior peso bruto como o L-1011-100, cun motor máis potente como o L-1011-200, e posteriormente cun novo motor como o L-1011-250. Realizáronse conversións unha vez rematada a produción do L-1011-1 con maiores pesos na engalaxe, entre os que estaban os L-1011-50 e L-1011-150. Entre [[1968]] e [[1984]] [[Lockheed]] fabricou un total de 250 TriStars. As vendas do avión víronse obstaculizadas por dous anos de atrasos debido a problemas financeiros e desenvolvemento en [[Rolls-Royce]], o único fabricante de motores para o aparello. Cando a fabricación rematou, Lockheed retirouse do negocio dos avións comerciais debido a que as vendas non alanzaron os seus obxectivos. {{commonscat}} {{control de autoridades}} {{aviación en progreso}} [[Categoría:Aeronaves de Lockheed]] [[Categoría:Aeronaves de pasaxeiros]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1970]] 21w5pm38nltppkqj6jlfsnhau2475ww 0 292286 7108238 4226194 2025-06-27T13:18:18Z Autopistero20502020 127649 Mellora do formato e engadidos lugares de varios concellos 7108238 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|seca}} O [[topónimo]] '''A Seca''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[A Seca, Barro, Barro|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Barro, Barro|Barro]], no concello de [[Barro]]; *'''[[A Seca, Corvillón, Cambados|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Corvillón, Cambados|Corvillón]], no concello de [[Cambados]]; *'''[[A Seca, Loeda, Piñor|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Loeda, Piñor|Loeda]], no concello de [[Piñor]]; *'''[[A Seca, Poio (San Xoán), Poio|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Poio (San Xoán), Poio|Poio (San Xoán)]], no concello de [[Poio]]; *'''[[A Seca, Padróns, Ponteareas|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Padróns, Ponteareas|Padróns]], no concello de [[Ponteareas]]; *'''[[A Fonte Seca, Castiñeiras, Ribeira|A Fonte Seca]]''', lugar da parroquia de [[Castiñeiras, Ribeira|Castiñeiras]], no concello de [[Ribeira]]; *'''[[A Fonte Seca, Pexegueiro, Tui|A Fonte Seca]]''', lugar da parroquia de [[Pexegueiro, Tui|Pexegueiro]], no concello de [[Tui]]; *'''[[A Pasada Seca, Cuíñas, A Fonsagrada|A Pasada Seca]]''', lugar da parroquia de [[Cuíñas, A Fonsagrada|Cuíñas]], no concello da [[A Fonsagrada|Fonsagrada]]; *'''[[A Serra Seca, Viladesuso, Oca|A Serra Seca]]''', lugar da parroquia de [[Viladesuso, Oca|Viladesuso]], no concello de [[Oca]]; *'''[[A Casa de Fonseca, San Fiz de Monfero, Monfero|A Casa de Fonseca]]''', lugar da parroquia de [[San Fiz de Monfero, Monfero|San Fiz de Monfero]], no concello de [[Monfero]]; *'''[[A Fonteseca, Golmar, A Laracha|A Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Golmar, A Laracha|Golmar]], no concello da [[A Laracha|Laracha]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Seca (homónimos)|O Seco|A Fonte Seca}} {{Control de autoridades}} 0ig1amc82i79a3jzf2t6ffsw3nmrawd 7108239 7108238 2025-06-27T13:19:10Z Autopistero20502020 127649 7108239 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|seca}} O [[topónimo]] '''A Seca''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[A Seca, Barro, Barro|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Barro, Barro|Barro]], no concello de [[Barro]]; *'''[[A Seca, Corvillón, Cambados|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Corvillón, Cambados|Corvillón]], no concello de [[Cambados]]; *'''[[A Seca, Loeda, Piñor|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Loeda, Piñor|Loeda]], no concello de [[Piñor]]; *'''[[A Seca, Poio (San Xoán), Poio|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Poio (San Xoán), Poio|Poio (San Xoán)]], no concello de [[Poio]]; *'''[[A Seca, Padróns, Ponteareas|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Padróns, Ponteareas|Padróns]], no concello de [[Ponteareas]]; *'''[[A Fonte Seca, Castiñeiras, Ribeira|A Fonte Seca]]''', lugar da parroquia de [[Castiñeiras, Ribeira|Castiñeiras]], no concello de [[Ribeira]]; *'''[[A Fonte Seca, Pexegueiro, Tui|A Fonte Seca]]''', lugar da parroquia de [[Pexegueiro, Tui|Pexegueiro]], no concello de [[Tui]]; *'''[[A Pasada Seca, Cuíñas, A Fonsagrada|A Pasada Seca]]''', lugar da parroquia de [[Cuíñas, A Fonsagrada|Cuíñas]], no concello da [[A Fonsagrada|Fonsagrada]]; *'''[[A Serra Seca, Viladesuso, Oia|A Serra Seca]]''', lugar da parroquia de [[Viladesuso, Oia|Viladesuso]], no concello de [[Oia]]; *'''[[A Casa de Fonseca, San Fiz de Monfero, Monfero|A Casa de Fonseca]]''', lugar da parroquia de [[San Fiz de Monfero, Monfero|San Fiz de Monfero]], no concello de [[Monfero]]; *'''[[A Fonteseca, Golmar, A Laracha|A Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Golmar, A Laracha|Golmar]], no concello da [[A Laracha|Laracha]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Seca (homónimos)|O Seco|A Fonte Seca}} {{Control de autoridades}} nvdanjunqeydgx201ykxy8tpjre54ad 7108240 7108239 2025-06-27T13:19:19Z Autopistero20502020 127649 /* Outros artigos */ 7108240 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|seca}} O [[topónimo]] '''A Seca''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[A Seca, Barro, Barro|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Barro, Barro|Barro]], no concello de [[Barro]]; *'''[[A Seca, Corvillón, Cambados|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Corvillón, Cambados|Corvillón]], no concello de [[Cambados]]; *'''[[A Seca, Loeda, Piñor|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Loeda, Piñor|Loeda]], no concello de [[Piñor]]; *'''[[A Seca, Poio (San Xoán), Poio|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Poio (San Xoán), Poio|Poio (San Xoán)]], no concello de [[Poio]]; *'''[[A Seca, Padróns, Ponteareas|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Padróns, Ponteareas|Padróns]], no concello de [[Ponteareas]]; *'''[[A Fonte Seca, Castiñeiras, Ribeira|A Fonte Seca]]''', lugar da parroquia de [[Castiñeiras, Ribeira|Castiñeiras]], no concello de [[Ribeira]]; *'''[[A Fonte Seca, Pexegueiro, Tui|A Fonte Seca]]''', lugar da parroquia de [[Pexegueiro, Tui|Pexegueiro]], no concello de [[Tui]]; *'''[[A Pasada Seca, Cuíñas, A Fonsagrada|A Pasada Seca]]''', lugar da parroquia de [[Cuíñas, A Fonsagrada|Cuíñas]], no concello da [[A Fonsagrada|Fonsagrada]]; *'''[[A Serra Seca, Viladesuso, Oia|A Serra Seca]]''', lugar da parroquia de [[Viladesuso, Oia|Viladesuso]], no concello de [[Oia]]; *'''[[A Casa de Fonseca, San Fiz de Monfero, Monfero|A Casa de Fonseca]]''', lugar da parroquia de [[San Fiz de Monfero, Monfero|San Fiz de Monfero]], no concello de [[Monfero]]; *'''[[A Fonteseca, Golmar, A Laracha|A Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Golmar, A Laracha|Golmar]], no concello da [[A Laracha|Laracha]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Seca (homónimos)|Seco|A Fonte Seca}} {{Control de autoridades}} t3h1eom9wwrlefpkucrx23xqt0os4q6 7108260 7108240 2025-06-27T13:39:56Z Autopistero20502020 127649 7108260 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|seca}} O [[topónimo]] '''A Seca''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[A Seca, Barro, Barro|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Barro, Barro|Barro]], no concello de [[Barro]]; *'''[[A Seca, Corvillón, Cambados|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Corvillón, Cambados|Corvillón]], no concello de [[Cambados]]; *'''[[A Seca, Loeda, Piñor|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Loeda, Piñor|Loeda]], no concello de [[Piñor]]; *'''[[A Seca, Poio (San Xoán), Poio|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Poio (San Xoán), Poio|Poio (San Xoán)]], no concello de [[Poio]]; *'''[[A Seca, Padróns, Ponteareas|A Seca]]''', lugar da parroquia de [[Padróns, Ponteareas|Padróns]], no concello de [[Ponteareas]]; *'''[[A Fonte Seca, Castiñeiras, Ribeira|A Fonte Seca]]''', lugar da parroquia de [[Castiñeiras, Ribeira|Castiñeiras]], no concello de [[Ribeira]]; *'''[[A Fonte Seca, Pexegueiro, Tui|A Fonte Seca]]''', lugar da parroquia de [[Pexegueiro, Tui|Pexegueiro]], no concello de [[Tui]]; *'''[[A Pasada Seca, Cuíñas, A Fonsagrada|A Pasada Seca]]''', lugar da parroquia de [[Cuíñas, A Fonsagrada|Cuíñas]], no concello da [[A Fonsagrada|Fonsagrada]]; *'''[[A Serra Seca, Viladesuso, Oia|A Serra Seca]]''', lugar da parroquia de [[Viladesuso, Oia|Viladesuso]], no concello de [[Oia]]; *'''[[A Casa de Fonseca, San Fiz de Monfero, Monfero|A Casa de Fonseca]]''', lugar da parroquia de [[San Fiz de Monfero, Monfero|San Fiz de Monfero]], no concello de [[Monfero]]; *'''[[A Fonteseca, Golmar, A Laracha|A Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Golmar, A Laracha|Golmar]], no concello da [[A Laracha|Laracha]]. ;Fóra de Galiza ;En [[Castela e León]] *'''[[La Seca, León|La Seca]]''', localidade do concello de [[Cuadros]], na [[provincia de León]]; *'''[[La Seca, Soria|La Seca]]''', poboación do concello de [[Quintana Redonda]], na [[provincia de Soria]]; *'''[[La Seca, Valladolid|La Seca]]''', concello da [[provincia de Valladolid]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Seca (homónimos)|Seco|A Fonte Seca}} {{Control de autoridades}} qiexvtbhfokzgj3ib3gsrtjwkuwyunx 0 293395 7108329 6989438 2025-06-27T14:23:55Z Cinioengalicia 153820 7108329 wikitext text/x-wiki {{Mapa lista de coordenadas}} Esta é unha lista parcial das máis de 270 '''praias da provincia de Pontevedra''', dos concellos [[litoral|litorais]] (percorrendo a [[Costa (xeografía)|costa]] de [[norte]] a [[sur]]) de: [[#Vilagarcía de Arousa|Vilagarcía de Arousa]] (6), [[#Vilanova de Arousa|Vilanova de Arousa]] (10), [[#A Illa de Arousa|A Illa de Arousa]] (17), [[#Cambados|Cambados]] (12), [[#O Grove|O Grove]] (34), [[#Sanxenxo|Sanxenxo]] (28), [[#Poio|Poio]] (19), [[#Pontevedra|Pontevedra]] (2), [[#Marín|Marín]] (7), [[#Bueu|Bueu]] (27), [[#Cangas|Cangas]] (37), [[#Moaña|Moaña]] (12), [[#Vilaboa|Vilaboa]] (5), [[#Soutomaior|Soutomaior]] (2), [[#Redondela|Redondela]] (7), [[#Vigo|Vigo]] (33), [[#Nigrán|Nigrán]] (8), [[#Baiona|Baiona]] (6) e [[#A Guarda|A Guarda]] (6). O municipio de [[#Oia|Oia]], de costa [[rocha|rochosa]], apenas ten [[praia|areais]] pese a ter máis de 15 [[quilómetro]]s de litoral. Hai, tamén, praias fluviais, como a da [[Praia da Calzada|Calzada]], no concello de [[Ponte Caldelas]], con [[bandeira azul]].<ref>[http://pontevedraviva.com/xeral/16594/ponte-caldelas-solicita-bandeira-azul-praia-fluvial-calzada/?lang=gl "Ponte Caldelas solicita formalmente a bandeira azul para a praia fluvial da Calzada"]</ref><ref>[http://www.lavozdegalicia.es/noticia/galicia/2015/05/14/playas-bandera-azul-2015ponte-caldelas-primera-playa-fluvial-bandera-azul-galicia/00031431624022081223402.htm Playas de bandera azul 2015: Ponte Caldelas, primera playa fluvial con bandera azul en Galicia] ''La Voz de Galicia'', 14/5/2015.</ref> {{TOC horizontal}} == Lista == {{Aviso|<big>'''Percorrendo a costa de norte a sur'''</big>}} === Vilagarcía de Arousa === {| class="wikitable" |+ [[Vilagarcía de Arousa]]<ref>[http://www.vilagarcia.es/turismo/galego/8_ocio_e_deportes/praias.asp Praias de Vilagarcía de Arousa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160311022450/http://www.vilagarcia.es/turismo/galego/8_ocio_e_deportes/praias.asp |date=11 de marzo de 2016 }} Concello de Vilagarcía de Arousa.</ref> |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- | [[Praia de Bamio]] ou <br />[[Praia de Campanario]] || {{Coordenadas|42|37|58.8|N|8|45|42.17|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Bamio, Vilagarcía de Arousa, Galiza. 090830 002.jpg|200px]] |- | [[Praia da Covacha]] || {{Coordenadas|42|36|47.57|N|8|46|32.3|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Compostela|Praia da Concha-Compostela]] ||{{Coordenadas|42|36|22.89|N|8|46|6.48|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Vilagarcia GDFL 031221 010.jpg|200px]] |- | [[Praia de Canelas]] || {{Coordenadas|42|35|34.25|N|8|47|4.4|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Castelete]] || {{Coordenadas|42|35|26.78|N|8|47|12.78|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Preguntoiro]] || {{Coordenadas|42|35|9.53|N|8|47|28.1|W|display=inline}} || || |} === Vilanova de Arousa === {| class="wikitable" |+ [[Vilanova de Arousa]] <ref>[http://www.vilanovadearousa.com/turismo/textos/nat_e.htm#praias Praias de Vilanova de Arousa] Concello de Vilanova de Arousa {{Es}}.</ref> |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- | [[Praia da Braña]] || {{Coordenadas|42|34|14.26|N|8|49|48.59|W|display=inline}} || || |- | [[Praia da Cabalgata]] || {{Coordenadas|42|32|53.66|N|8|49|57.84|W|display=inline}} || || |- | [[Praia das Patiñas]] || {{Coordenadas|42|32|31.08|N|8|49|38.24|W|display=inline}} || || |- | [[Praia das Sinas]] || {{Coordenadas|42|34|37.85|N|8|49|11.49|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Vilanova de Arousa 090905 Praia das Sinas 4.jpg|200px]] |- | [[Praia de Campamento]] || {{Coordenadas|42|34|30.81|N|8|49|48.28|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Castelete]] || {{Coordenadas|42|32|49.24|N|8|49|55.54|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Con da Mina]] || {{Coordenadas|42|33|25.99|N|8|50|4.75|W|display=inline}} || || |- | [[Praia do Terrón]] || {{Coordenadas|42|33|32.46|N|8|50|4.91|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Praia do Terrón.Vilanova de Arousa.Galicia.01.jpg|200px]] |- | [[Praia de Pasaxe]] || {{Coordenadas|42|33|5.38|N|8|50|3.42|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Rego do Alcalde]] || {{Coordenadas|42|31|57.02|N|8|49|32.99|W|display=inline}} || || |} === A Illa de Arousa === {| class="wikitable" |+ [[A Illa de Arousa]]<ref>[http://www.ailladearousa.es/turismo/praias/ Praias da Illa de Arousa] Concello da Illa de Arousa.</ref> |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- | [[Praia da Canteira]] || {{Coordenadas|42|32|52.89|N|8|51|33.56|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Aguiuncho]] || {{Coordenadas|42|34|2.7|N|8|51|38.95|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Area de Secada]] ou<br />[[Praia de Area da Secada]] || {{Coordenadas|42|34|4.63|N|8|53|12.39|W|display=inline}} || {{BAZb}} || |- | [[Praia de Cabodeiro]] || {{Coordenadas|42|33|40.41|N|8|51|37.15|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Camaxe]] || {{Coordenadas|42|32|39.28|N|8|52|2.17|W|display=inline}} || {{BAZb}} || |- | [[Praia de Camaxiñas]] || {{Coordenadas|42|32|23.28|N|8|52|5.9|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Comboa]] || {{Coordenadas|42|33|22.63|N|8|52|6.92|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Conserrado]] || {{Coordenadas|42|31|59.53|N|8|52|4.18|W|display=inline}} || || |- | [[Praia Escorregadoira]] || || || [[Ficheiro:Illa Arousa 07-09b.jpg|200px]] |- | [[Praia de Espiñeiro]] || {{Coordenadas|42|32|40.22|N|8|52|19.52|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Lavanqueira]] || {{Coordenadas|42|32|12.06|N|8|52|5.52|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Lontreira]] || {{Coordenadas|42|31|37.63|N|8|52|21.36|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Illa Arousa 07-18m, praia da Lontreira.jpg|200px]] |- | [[Praia de Mallón]] || || || |- | [[Praia do Vao, Illa de Arousa|Praia do Vao]]|| {{Coordenadas|42|32|45.9|N|8|51|39.63|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Illa de Arousa.Galicia.48.jpg|200px]] |- | [[Praia de Riasón]] || || || |- | [[Praia de Salinas]] || || || |- | [[Praia de Sualaxe]] || || || |- | [[Praia de Xastelas]] || {{Coordenadas|42|31|45.01|N|8|52|00,44|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Illa Arousa 07-16b, praia de Xastelas.jpg|200px]] |} === Cambados === {| class="wikitable" |+ [[Cambados]] |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- | [[Praia da Fontiña]] || {{Coordenadas|42|28|31.91|N|8|49|34.42|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Cambados, praia de Fontiñas 01-01.jpg|200px]] |- | [[Praia da Mouta]] || || || |- | [[Praia de Bico da Ran]] || {{Coordenadas|42|28|15.54|N|8|49|45.95|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Con de Sido]] || || || |- | [[Praia de Ganchino]] || {{Coordenadas|42|28|12.87|N|8|49|37.84|W|display=inline}} || || [[File:Cambados, praia do Ganchiño 01-01a.jpg|200px]] |- | [[Praia do Correlo]]<br />ou [[Praia do Facho]] || || || |- | [[Praia do Couto]] || || || |- | [[Praia de Pereiro]] || || || |- | [[Praia de San Tomé]] || {{Coordenadas|42|30|34.26|N|8|49|00.61|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Cambados, praia de Santo Tomé 02-02b.jpg|200px]] |- | [[Praia de Seíñas]] || {{Coordenadas|42|28|40,5|N|8|49|34,82|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Cambados, praia de Saíñas 02-01a.jpg|200px]] |- | [[Praia da Torre de San Sadurniño]] || || || |- | [[Praia de Tragove]] ou<br />[[Praia de Suarosas]] || || || |} === O Grove === {| class="wikitable" |+ [[O Grove]]<ref>[http://www.turismogrove.es/ga/praias/ Praias do Grove] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141108140818/http://www.turismogrove.es/ga/praias/ |date=08 de novembro de 2014 }} Concello do Grove.</ref> |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- | [[Praia da Barrosa]] || {{Coordenadas|42|27|10.94|N|8|55|28.44|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:O Grove, praia A Barrosa 01-02.JPG|200px]] |- | [[Praia da Fervide]] || {{Coordenadas|42|27|7.66|N|8|55|38.65|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:O Grove, praia da Fervide 01-01.JPG|200px]] |- | [[Praia da Lavagueira]] || {{Coordenadas|42|29|18.81|N|8|52|58.56|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:O Grove, praia Lavaxeira 01-03.JPG|200px]] |- | [[Praia da Ponte Norte]] || {{Coordenadas|42|29|16.35|N|8|51|11.37|W|display=inline}}<br />[[Illa da Toxa]] || || [[Ficheiro:O Grove, praia do Norte 01-01b.jpg|200px]] |- | [[Praia da Ponte Sur]] || {{Coordenadas|42|29|13.47|N|8|51|10.39|W|display=inline}}<br />Illa da Toxa || || [[Ficheiro:O Grove, praia do Sur 02-01b.jpg|200px]] |- | [[Praia da Poza]] || {{Coordenadas|42|27|56.14|N|8|56|21.86|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:O Grove, praia Poza 01-03.JPG|200px]] |- | [[Praia de Area da Cruz]] || {{Coordenadas|42|27|43.85|N|8|54|35.46|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Praia Area da Cruz 02-02.jpg|200px]] |- | [[Praia de Area das Pipas]] || {{Coordenadas|42|28|52.93|N|8|53|39.42|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Praia as Pipas 01.jpg|200px]] |- | [[Praia de Area de Reboredo]] || {{Coordenadas|42|28|47.29|N|8|53|47.45|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:O Grove, praia Area de Reboredo O Grove.jpg|200px]] |- | [[Praia de Area Grande]] || {{Coordenadas|42|28|38.24|N|8|55|14.51|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Praia Area Grande 02-01 O Grove.jpg|200px]] |- | [[Praia de Baleela]] || {{Coordenadas|42|28|41.33|N|8|56|12.27|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Barcela]] || {{Coordenadas|42|28|41.8|N|8|55|28.82|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:O Grove, praia Barcela 01-01b.JPG|200px]] |- | [[Praia de Barreiriño]] || {{Coordenadas|42|28|39.48|N|8|55|36.54|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Grove, praias Barreiriño e da Barcela 01-01.JPG|200px]] |- | [[Praia de Barreiro]] || {{Coordenadas|42|28|8.62|N|8|56|9.12|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Burato da Londra]] || {{Coordenadas|42|27|23.06|N|8|55|15.57|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:O Grove, praia Burato da Londra 01-03.JPG|200px]] |- | [[Praia de Canelas]] || {{Coordenadas|42|27|16.92|N|8|55|49.80|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:O Grove, praia de Canelas, O Grove, 01-02.JPG|200px]] |- | [[Praia do Carreiro]] || {{Coordenadas|42|28|40.80|N|8|55|54.48|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:O Grove, praia O Carreiro O Grove 02-02.JPG|200px]] |- | [[Praia de Castiñeira]] || || || [[Ficheiro:Grove, praia Castiñeira 01-03r.JPG|200px]] |- | [[Praia de Con Negro]] || {{Coordenadas|42|27|51.47|N|8|56|28.22|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Grove - San Vicente do Mar - 01 - Praia de Con Negro - Panoramica.jpg|200px]] |- | [[Praia de Confín]] (ou de Peralto) || {{Coordenadas|42|29|40.92|N|8|51|36.00|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Praia de Peralta e edificios do Grove. Galiza.jpg|200px]] |- | [[Praia de Conroibo]] || {{Coordenadas|42|29|51.36|N|8|52|44.76|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Cuazos]] || || || |- | [[Praia de Espiño]] || || || [[Ficheiro:Grove, praia do Espiño 01-01.JPG|200px]] |- | [[Praia de Farruco]] || {{Coordenadas|42|27|15.12|N|8|55|25.68|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:O Grove, praia do Farruco 01-01.JPG|200px]] |- | [[Praia de Mexilloeira]] || {{Coordenadas|42|28|31.07|N|8|54|31.86|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:O Grove, praia Mexilloeira 1 O Grove.jpg|200px]] |- | [[Praia de Pateiro]] || || || [[Ficheiro:O Grove, praia Pateiro 01-05.JPG|200px]] |- | [[Praia de Piñeirón]] || {{Coordenadas|42|28|34.68|N|8|54|59.04|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Portiño]] || || || [[Ficheiro:O Grove, praia do Portiño 01-03.JPG|200px]] |- | [[Praia de Raeiros - Paxareiros]] || {{Coordenadas|42|27|40.68|N|8|53|55.32|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:O Grove, praia Raeiros 01-02.jpg|200px]] |- | [[Praia de Rons]] || {{Coordenadas|42|29|57.12|N|8|52|29.64|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:O Grove, praia Rons 01-04.JPG|200px]] |- | [[Praia de Seixeliño]] || {{Coordenadas|42|27|42.12|N|8|54|55.08|W|display=inline}}|| || |- | [[Praia de Sobre do Pozo]] || {{Coordenadas|42|27|39.24|N|8|54|15.48|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:O Grove, praia Sobre do Pozo 02-02a.JPG|200px]] ‎ |- |[[Praia da Lanzada]] || {{Coordenadas|42|26|53.32|N|8|52|34.68|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Praia A Lanzada 01-06.jpg|200px]] |} === Sanxenxo === {{Artigo principal|Praias de Sanxenxo}} {| class="wikitable" |+ [[Sanxenxo]]<ref>[http://www.sanxenxo.es/index.php?idMenu=134 Praias de Sanxenxo] Concello de Sanxenxo {{Es}}.</ref> |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- |[[Praia de Caneliñas, Sanxenxo|Praia de Caneliñas]] || {{Coordenadas|42|23|30.48|N|8|49|32.16|W|display=inline}}|| {{BAZb}} || [[Ficheiro:Portonovo Caneliñas.jpg|200px]] |- |[[Praia de Paxariñas]] || {{Coordenadas|42|23|28.93|N|8|50|38.12|W|display=inline}}|| {{BAZb}} || [[Ficheiro:Sanxenxo, praia Paxariñas 01-03ar.jpg|200px]] |- | [[Praia da Granxa]] ou<br />[[Praia de Sagunto]] || {{Coordenadas|42|24|02.40|N|8|45|32.12|W|display=inline}}|| || |- | [[Praia da Lapa]] || {{Coordenadas|42|26|2.39|N|8|52|15.70|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Sanxenxo, praia Lapa 01-06.JPG|200px]] |- | [[Praia de Areas]] || {{Coordenadas|42|23|37.27|N|8|46|41.28|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Praia de Areas - Sanxenxo - Galiza (Spain)-7.jpg|200px]] |- | [[Praia de Areas Gordas]] || {{Coordenadas|42|25|52.58|N|8|52|22.73|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Sanxenxo, praia Area Gorda 02-06a.JPG|200px]] |- | [[Praia de Baltar]] || {{Coordenadas|42|23|52.85|N|8|49|22.50|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Portonovo 01-02.jpg|200px]] |- | [[Praia de Barreiros]] || {{Coordenadas|42|23|51.71|N|8|47|34.16|W|display=inline}} || || [[File:Sanxenxo, praia de Barreiros 01-01a.jpg|200px]] |- | [[Praia de Bascuas]] || {{Coordenadas|42|24|14.76|N|8|51|29.99|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Sanxenxo, praia Bascuas 03-03.JPG|200px]] |- | [[Praia de Canelas]] || {{Coordenadas|42|23|22.60|N|8|49|55.01|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Sanxenxo, praia Canelas 01-04.JPG|200px]] |- | [[Praia de Carabuxeira]] || {{Coordenadas|42|24|2.16|N|8|47|58.56|W|display=inline}} || || |- | [[Area da Agra]] || {{Coordenadas|42|23|40.55|N|8|46|10.31|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[File:Sanxenxo, Area da Agra 01-01a.jpg|200px]] |- | [[Praia de Espiñeira]] || {{Coordenadas|42|26|15.93|N|8|52|17.35|W|display=inline}} || {{BAZb}} || |- | [[Praia de Fontenla]] || {{Coordenadas|42|25|22.80|N|8|52|32.16|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Sanxenxo, praia Fontenla 01-03.JPG|200px]] |- | [[Praia de Foxos]] || {{Coordenadas|42|25|36.84|N|8|52|26.76|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Sanxenxo, praia Foxos 03-02.JPG|200px]] |- | [[Praia de Lavapanos]] || {{Coordenadas|42|24|3.98|N|8|48|7.66|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Sanxenxo, praia Lavapanos 01-04.JPG|200px]] |- | [[Praia de Magor]] <ref>[http://www.xunta.es/litoral/web/descargables/GL/Fito%209.-%20Aprobacion%20definitiva/02_Documento%20de%20Aprobaci%C3%B3n%20definitiva/02.%20TITULO%20II.%20Paisaxe/POLII.04%20Unidades%20de%20paisaxe/06.%20R%C3%ADas%20Baixas/04.%20R%C3%ADa%20de%20Pontevedra/06_04_336_GAL.pdf Plan de Ordenación do Litoral de Galicia. Praia de Magor] Neste documento aparece, tamén, a forma ''Major'', con "j", na cartografía.</ref> ou <br /> praia de Major <ref>[http://www.turismo.gal/recurso/-/detalle/9749/major?langId=gl_ES Turismo de Galicia] Xunta de Galicia.</ref><ref>[http://www.sanxenxo.es/index.php?idMenu=134&idIdioma=2&pag=1&pagNumRs=50 Concello de Sanxenxo]</ref> || {{Coordenadas|42|24|44.95|N|8|51|59.60|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Sanxenxo, praia Major 02-04c.JPG|200px]] |- | [[Praia de Montalbo]] || {{Coordenadas|42|23|51.36|N|8|51|1.62|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Sanxenxo, praia Montalbo 01-07a.JPG|200px]] |- | [[Praia dos Mortos]] || {{Coordenadas|42|23|29.76|N|8|46|39.35|W|display=inline}} || || [[File:Dos Mortos.jpg|200px]] |- | [[Praia de Nanín]] || {{Coordenadas|42|23|52.08|N|8|47|16.44|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Nosa Señora]] || {{Coordenadas|42|25|45.91|N|8|52|36.13|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Sanxenxo, praia Nosa Señora.jpg|200px]] |- | [[Praia dos Barcos]] || {{Coordenadas|42|23|57.68|N|8|48|22.98|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Pampaido]] || {{Coordenadas|42|23|50.28|N|8|45|33.48|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Panadeira]] || {{Coordenadas|42|24|1.80|N|8|48|13.79|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Praia Panadeira, Sanxenxo.jpg|200px]] |- | [[Praia de Pociñas]] || {{Coordenadas|42|24|50.68|N|8|52|17.66|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Pragueira]] || {{Coordenadas|42|24|35.57|N|8|51|48.80|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Sanxenxo, praia Pragueira 01-02a.JPG|200px]] |- | [[Praia de Silgar]] || {{Coordenadas|42|24|2.63|N|8|48|41.65|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Praia de Silgar, Sanxenxo, Galicia (Spain).jpg|200px]] |} === Poio === {| class="wikitable" |+ [[Poio]] <ref>[http://www.concellopoio.com/turismo.php?area=02&seccion=24 Praias de Poio] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141112074827/http://www.concellopoio.com/turismo.php?area=02&seccion=24 |date=12 de novembro de 2014 }} Concello de Poio.</ref> |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- | [[Praia de Adreira]] || [[Illa de Tambo]] || || |- | [[Praia de Area da Barca]] || || || |- | [[Praia de Area da Illa]] || [[Illa de Tambo]] || || |- | [[Praia de Cabeceira]] || || {{BAZb}} || |- | [[Praia de Caeiro]] || || || |- | [[Praia de Campelo]] || || || [[Ficheiro:1991-Campelo-Pontevedra- 4.jpg|200px]] |- | [[Praia de Canteira]] || || || |- | [[Praia de Chancelas]] || || || |- | [[Praia de Chancelas Pequena]] || || || |- | [[Praia de Covelo]] || || || |- | [[Praia de Fontemaior]] || || || |- | [[Praia de Lourido (Poio)]] || || || |- | [[Praia de Ostreira]] || || || |- | [[Praia de Ouriceira]] || {{Coordenadas|42|25|16.97|N|8|43|21.87|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Combarro, praia Ouriceira 01-01b.jpg|200px]] |- | [[Praia de Pedra Alta]] || {{Coordenadas|42|24|6.98|N|8|45|28.45|W|display=inline}} || || [[File:Poio, praia de Pedra Alta 01-01b.jpg|200px]] |- | [[Praia de Pinela - Padrón]] || || || |- | [[Praia de Raxó]] || {{Coordenadas|42|24|11.60|N|8|45|13.89|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Playa de Raxó - Sanxenxo (789601890).jpg|200px]] |- | [[Praia de Samieira - Laño]] || || || |- | [[Praia de Sinas]] || || || [[Ficheiro:Praia de Sinás - Raxó - Poio - Galiza (Spain).jpg|200px]] |- | [[Praia de Xiorto]] || {{Coordenadas|42|24|9.918|N|8|45|22.05|W|display=inline}} || || [[File:Poio, praia de Xiorto 01-01c.jpg|200px]] |} === Pontevedra === {| class="wikitable" |+ [[Pontevedra]]<ref>[http://www.pontevedra.eu//limpeza-praias-semana-santa-2011 "As tres praias do concello listas para a Semana Santa"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141106234029/http://www.pontevedra.eu//limpeza-praias-semana-santa-2011 |date=06 de novembro de 2014 }} 2011.</ref> |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- | [[Praia do Río Lérez]] || {{Coordenadas|42|26|40.56|N|8|37|59.54|W|display=inline}} <br /> ([[Río Lérez, ría de Pontevedra|Río Lérez]]) [[Mourente, Pontevedra|Mourente]] || || [[Ficheiro:PraiaFluvialPontevedra.jpg|200px]] |- | [[Praia dos Praceres]] || {{Coordenadas|42|24|20.4|N|8|41|4.66|W|display=inline}} || || |- |[[Praia de Ponte Sampaio]] <ref>[http://www.pontevedra.eu//a-praia-fluvial-de-ponte-sampaio-xa-esta-lista-para-o-veran "A praia fluvial de Ponte Sampaio xa está lista para o verán"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141106234417/http://www.pontevedra.eu//a-praia-fluvial-de-ponte-sampaio-xa-esta-lista-para-o-veran |date=06 de novembro de 2014 }} 2009.</ref><br />&nbsp;([[Ría de Vigo]]) || {{Coordenadas|42|20|44.36|N|8|36|15.14|W|display=inline}}<br /> ([[Río Verdugo]]) [[Ponte Sampaio]] || || |} === Marín === {| class="wikitable" |+ [[Marín]] |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- | [[Praia da Coviña]] || || {{BAZb}} || |- | [[Praia de Aguete]] || || {{BAZb}} || |- | [[Praia de Loira]] || || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Marin Praia Loira.JPG|200px]] |- | [[Praia de Mogor]] || || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Praia de Mogor3.jpg|200px]] |- | [[Praia de Portocelo]] || || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Praia de Portocelo2.jpg|200px]] |- | [[Praia de Santo do Mar]] || || {{BAZb}} || |- | [[Praia de Lapamán]] || {{Coordenadas|42|20|32|N|08|45|11|W|type:landmark|display=inline}} || || [[Ficheiro:Lapamán, Marín.jpg|200px]] |} === Bueu === {| class="wikitable" |+ [[Bueu]] |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- |[[Praia de Lapamán]] || {{Coordenadas|42|20|32|N|08|45|11|W|type:landmark|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Lapamán, Marín.jpg|200px]] |- | [[Praia da Roiba]] || || || |- | [[Praia da Tulla]] || || || |- | [[Praia de Agrelo]] || || || |- | [[Praia de Ancoradouro]] || || || [[Ficheiro:Praia do Ancoradoiro 25X2015 03.jpg|200px]] |- | [[Praia de Area de Bon]] || || {{BAZb}} || |- | [[Praia de Banda de Río]] || || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Bueu, Praia de Banda do Río.JPG|200px]] |- | [[Praia de Beluso]] || || || [[Ficheiro:1 Beluso (8).jpg|200px]] |- | [[Praia de Covelo]] || || || |- | [[Praia de Cunchosa]] || || || |- | [[Praia de Lagoelas]] || || || |- | [[Praia de Lagos]] || || {{BAZb}} || |- | [[Praia de Loureiro]] || || || [[Ficheiro:Playa de Loureiro.JPG|200px]] |- | [[Praia de Mourisca]] || || || [[Ficheiro:Praia Mourisca e punta Udra.jpg|200px]] |- | [[Praia de Muíño Vello]] || || || |- | [[Praia de Pedreira]] || || || |- | [[Praia de Pedrón]] || || || |- | [[Praia de Pescadoira]] || || || [[Ficheiro:Bueu, Praia Pescadoira.JPG|200px]] |- | [[Praia de Petís]] || || || |- | [[Praia de Portomaior]] || || {{BAZb}} || |- | [[Praia de Robaleira]] || || || |- | [[Praia de Sartaxéns]] || || || |- | [[Praia de Area dos Cans]] || <br />[[Illa de Ons]] || || |- | [[Praia das Dornas]] || <br />[[Illa de Ons]] || || |- | [[Praia de Canexol]] || <br />[[Illa de Ons]] || || |- | [[Praia de Melide, Ons|Praia de Melide]] || <br />[[Illa de Ons]] || || |- | [[Praia de Pereiro]] || <br />[[Illa de Ons]] || || |} === Cangas === {| class="wikitable" |+ [[Cangas]] |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- |[[Praia de Alada]] || || || |- |[[Praia dos Alemáns]] || || || |- |[[Praia de Areabrava]] || || {{BAZb}} || |- |[[Praia de Areacova]] || || || |- |[[Praia de Areamilla]] || || {{BAZb}} || |- |[[Praia de Arneles]] || || || |- |[[Praia de Barra]] || || || [[Ficheiro:Playa de Barra (70462439).jpg|200px]] |- |[[Praia do Canabal]] || || || |- |[[Praia de Castiñeiras]] || || || [[Ficheiro:Praia de Castiñeiras (1).jpg|200px]] |- |[[Praia dos Castros, Cangas|Praia dos Castros]] || || || |- |[[Praia de Con de Sestadelo]] || || || |- |[[Praia da Congorza]] || || || |- |[[Praia de Couso]] || || || |- |[[Praia de Estrepeiros]] || || || |- |[[Praia de Francón]] || || || |- |[[Praia de Lagoelas]] || || || |- |[[Praia de Liméns]] || || {{BAZb}} || |- |[[Praia do Medio]] || || || |- |[[Praia de Melide]] || || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Cangas del Morrazo playa de Melide.JPG|200px]] |- | [[Praia de Menduíña]] || || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Praia Menduiña 25X2015 03.jpg|200px]] |- |[[Praia de Nerga]] || || {{BAZb}} || |- |[[Praia dos Picos]] || || || |- |[[Praia de Pipín]] || || || |- |[[Praia de Pinténs]] || || || |- |[[Praia do Portal]] || || || |- |[[Praia do Porto, Cangas|Praia do Porto]] || || || |- |[[Praia de Rabáns]] || || || |- |[[Praia de Rodeira]] || || || [[Ficheiro:Cangas - Rodeira.jpg|200px]] |- |[[Praia de Salgueirón]] || || || |- |[[Praia de San Cibrán]] || || || |- |[[Praia de San Xián]] || || || |- |[[Praia de Santa Marta de Darbo|Praia de Santa Marta]] || || || |- |[[Praia de Sartaxéns]] || || || |- |[[Praia de Temperáns]] || || || |- |[[Praia da Testada]] || || || |- |[[Praia de Vilariño]] || || || |- |[[Praia de Viñó]] || || || [[Ficheiro:Cangas del Morrazo playa de Viño.JPG|200px]] |} === Moaña === {| class="wikitable" |+ [[Moaña]] |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- | [[Praia da Borna]] || || || [[Ficheiro:Moaña playa A Borna.jpg|200px]] |- | [[Praia da Mosqueira]] || || || |- | [[Praia da Xunqueira]] || || || |- | [[Praia de Canabal]] || || || |- | [[Enseada de Meira]] || || || |- | [[Praia de Fontexelo]] || || || |- | [[Praia de Niño do Corvo]] || || || |- | [[Praia do Cocho]] || || || |- | [[Praia do Con]] || || {{BAZb}} || [[Ficheiro:PRAIA DO CON Anos 20 foto A.C. NÓS.jpg|200px]] |- | [[Praia do Porto - Domaio]] || || || |- | [[Praia de Sobreira]] || || || |- | [[Praia de Vilela]] ou [[Praia da Videira]] || || || |} === Vilaboa === {| class="wikitable" |+ [[Vilaboa]] |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- | [[Praia de Deilán]] || {{Coordenadas|42|19|20.09|N|8|38|55.11|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Paredes]] || {{Coordenadas|42|20|55.56|N|8|37|16.46|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Pousada]] || {{Coordenadas|42|18|48.72|N|8|39|38.99|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Riomaior]] || {{Coordenadas|42|19|9.35|N|8|39|23.04|W|display=inline}} || || |- | [[Praia de Trabesada]] || {{Coordenadas|42|17|38.61|N|8|39|21.98|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Praia Forno do Cal, Vilaboa.jpg|200px]] |} === Soutomaior === {| class="wikitable" |+ [[Soutomaior]] |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- | [[Praia de Matilde]] || {{Coordenadas|42|20|41.03|N|8|36|43.6|W|display=inline}} || || |- | [[Praia do Peirao]] || {{Coordenadas|42|20|29.44|N|8|36|52.02|W|display=inline}} || || |} === Redondela === {| class="wikitable" |+ [[Redondela]]<ref>[http://turismoredondela.es/index.php/gl-ES/natureza-e-turismo/praias Praias de Redondela] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141225062247/http://turismoredondela.es/index.php/gl-ES/natureza-e-turismo/praias |date=25 de decembro de 2014 }} Concello de Redondela.</ref> |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- | [[Praia de Soutoxuste]] || {{Coordenadas|42|19|27.53|N|8|36|50.81|W|display=inline}}<br >[[O Viso, Redondela|O Viso]] || || |- | [[Praia do Cabo]] || {{Coordenadas|42|18|40.78|N|8|37|10.88|W|display=inline}}<br >[[Cesantes, Redondela|Cesantes]] || || [[Ficheiro:Isla de San Simón (414775380).jpg|200px]] |- | [[Praia de Cesantes|Praia da Punta-Cesantes]] || {{Coordenadas|42|18|31.19|N|8|37|16.22|W|display=inline}}<br >[[Cesantes, Redondela|Cesantes]] || || [[Ficheiro:Cesantes, praia (1).JPG|200px]] |- | [[Praia de Rande]] || {{Coordenadas|42|17|3.65|N|8|39|26.97|W|display=inline}}<br >[[Cesantes, Redondela|Cedeira]] || || [[Ficheiro:Praia de Rande, Cedeira, Redondela.JPG|200px]] |- | [[Praia de Cabanas]] || {{Coordenadas|42|16|52.39|N|8|39|45.92|W|display=inline}}<br >[[Trasmañó, Redondela|Trasmañó]] || || |- | [[Praia de Penedos]] || {{Coordenadas|42|16|8.96|N|8|40|23.18|W|display=inline}}<br >[[Chapela, Redondela|Chapela]] || || |- | [[Praia de Arealonga, Redondela|Praia de Arealonga]] || {{Coordenadas|42|15|53.1|N|8|40|35.06|W|display=inline}}<br >[[Chapela, Redondela|Chapela]] || || [[Ficheiro:Praia de Area Longa, Chapela, Redondela.JPG|200px]] |} === Vigo === {| class="wikitable" |+ [[Vigo]]<ref name="CONCELLOVIGO">[http://hoxe.vigo.org/conecenos/n_playas.php?lang=gal Praias de Vigo] Concello de Vigo.</ref> |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- |[[Praia de Suacasa]] || <br />[[Teis, Vigo|Teis]] || || |- |[[Praia do Mende]] || {{Coordenadas|42|15|47.97|N|8|40|51.57|W|display=inline}}<br />[[Teis, Vigo|Teis]] || || [[Ficheiro:Praia do Mende 2023.jpeg|200px]] |- |[[Praia de Ríos Rampa]] || {{Coordenadas|42|15|26.16|N|8|41|27.39|W|display=inline}}<br />[[Teis, Vigo|Teis]] || || |- |[[Praia de Ríos Pilón]] || {{Coordenadas|42|15|26.31|N|8|41|33.18|W|display=inline}}<br />[[Teis, Vigo|Teis]] || || |- |[[Praia da ETEA]] || {{Coordenadas|42|15|29.3|N|8|41|39.23|W|display=iinline}}<br />[[Teis, Vigo|Teis]] || || |- |[[Praia da Punta de Teis]] || {{Coordenadas|42|15|36.37|N|8|41|49.3|W|display=inline}}<br />[[Teis, Vigo|Teis]] || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Playa punta en teis 3.jpg|200px]] |- |[[Praia de Temoeiras]] || <br />[[Teis, Vigo|Teis]] || || |- |[[Praia do Areiño]] || <br />[[Teis, Vigo|Teis]] || || |- |[[Praia do Faro, Teis]]<br />ou Praia do Cabrón || <br />[[Teis, Vigo|Teis]] || || |- |[[Praia da Lagoa]] || <br />[[Teis, Vigo|Teis]] || || |- |[[Praia da Fábrica]] || <br />[[Teis, Vigo|Teis]] || || |- |[[Praia da Manguiña]] || <br />[[Teis, Vigo|Teis]] || || |- |[[Praia do Adro]] || <br />[[Bouzas, Vigo|Bouzas]] || || [[Ficheiro:Praia do Adro, Bouzas, Vigo.jpg|200px]] |- |[[Praia de Fontoura]] || <br />[[Alcabre, Vigo|Alcabre]] || || |- |[[Praia de Carril]] || <br />[[Alcabre, Vigo|Alcabre]] || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Alcabre, Praia do Carril, 1.JPG|200px]] |- |[[Praia de Santa Baia]] || <br />[[Alcabre, Vigo|Alcabre]] || || [[Ficheiro:Praia de Santa Baia.jpg|200px]] |- |[[Praia do Cocho]] || <br />[[Alcabre, Vigo|Alcabre]] || || |- |[[Praia de Mourisca]] || <br />[[Alcabre, Vigo|Alcabre]] || || [[Ficheiro:Praia Mourisca - panoramio.jpg|200px]] |- |[[Praia de Fontes]] || <br />[[Alcabre, Vigo|Alcabre]] || || |- |[[Praia de Tombo do Gato]] || <br />[[Alcabre, Vigo|Alcabre]] || {{BAZb}} || |- |[[Praia de Espedrigada]] || <br />[[Alcabre, Vigo|Alcabre]] || || |- |[[Praia de Cocho das Dornas]] || <br />[[Alcabre, Vigo|Alcabre]] || || |- |[[Praia de Argazada]] || <br />[[Alcabre, Vigo|Alcabre]] || {{BAZb}} || |- |[[Praia de Samil]] || [[Navia, Vigo|Navia]] || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Playa samil.jpg|200px]] |- |[[Praia de Foz, Vigo]] || <br />[[Navia, Vigo|Navia]] / [[Coruxo, Vigo|Coruxo]] || || |- |[[Praia de Calzoa]] || <br />[[Coruxo, Vigo|Coruxo]] || || |- |[[Praia do Fechiño]] || <br />[[Coruxo, Vigo|Coruxo]] || |- |[[Praia da Fontaíña]] <br /> ou Praia da Sirenita || {{Coordenadas|42|11|59.28|N|8|47|11.58|W|display=inline}}<br />[[Coruxo, Vigo]] || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Playa Fontaíña en Corujo.jpg|200px]] |- |[[Praia de Baluarte]] || <br />[[Coruxo, Vigo|Coruxo]] || || |- |[[Praia do Vao, Coruxo|Praia do Vao]] || <br />[[Coruxo, Vigo|Coruxo]] || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Playa del Vao.jpg|200px]] |- |[[Praia de Area Grande de Toralla]] || <br />[[Illa de Toralla]], [[Coruxo, Vigo|Coruxo]] || || [[Ficheiro:Toralla Beach.jpg|200px]] |- |[[Praia de Area Pequena de Toralla]] || <br />[[Illa de Toralla]], [[Coruxo, Vigo|Coruxo]] || || |- |[[Praia do Serral]] || <br />[[Oia, Vigo|Oia]] || || |- |[[Praia de Canido]] || <br />[[Canido, Oia, Vigo|Canido]], [[Oia, Vigo|Oia]] || {{BAZb}} || |- |[[Praia de Xunqueiro]] <br /> ou [[Praia de Fuchiños]] || <br />[[Canido, Oia, Vigo|Canido]], [[Oia, Vigo|Oia]] || || [[Ficheiro:Canido.jpg|200px]] |- |[[Praia da Sobreira]] || <br />[[Oia, Vigo|Oia]] || || |- |[[Praia da Buraca]] || {{Coordenadas|42|11|23.94|N|8|48|43.97|W|display=inline}}<br />[[Oia, Vigo|Oia]] || || [[Ficheiro:Playa de Buraca 2.jpg|200px]] |- |[[Praia da Furna]] || <br />[[Oia, Vigo|Oia]] || || |- |[[Praia do Apio]] || <br />[[Oia, Vigo|Oia]] || || |- |[[Praia de Canto de Area]] || <br />[[Oia, Vigo|Oia]] || || |- |[[Praia de Noiva]]<br />ou [[praia de Noivo]] || {{Coordenadas|42|10|33.4|N|8|48|48.83|W|display=inline}}<br />[[Saiáns, Vigo|Saiáns]] || || [[Ficheiro:Playa de Noiva en Vigo.jpg|200px]] |- |[[Praia do Fortiñón]] ou<br />Praia dos Muíños de Fortiñón || <br />[[Saiáns, Vigo|Saiáns]] || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Playa de Muíños de Fortiñón 2.jpg|200px]] |- |[[Praia do Portiño]] || <br />[[Saiáns, Vigo|Saiáns]] || || |- |[[Praia dos Seixos]] || <br />[[Saiáns, Vigo|Saiáns]] || || |} {| class="wikitable" |+ [[Cíes|Illas Cíes]]<ref name="CONCELLOVIGO"/> |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- |[[Praia de San Martiño]] || {{Coordenadas|42|12|5.51|N|8|54|16.82|W|display=inline}} || || |- |[[Praia de Carracido]] <br /> ou [[Praia de Nosa Señora]] || {{Coordenadas|42|12|57.56|N|8|54|7.98|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Praia pequeña, Illas Cíes, Vigo, Galiza.jpg|200px]] |- |[[Praia de Bolos]] ou<br />[[Praia dos Bolos]] ou<br />[[Praia dos Viños]]|| {{Coordenadas|42|13|1.62|N|8|54|0.25|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Illas Cies Praia.jpg|200px]] |- |[[Praia de Rodas]] || {{Coordenadas|42|13|27.95|N|8|54|7.76|W|display=inline}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Praia de Rodas II.JPG|200px]] |- |[[Praia do Almacén]] || || || |- |[[Praia de Area Pequena, Cíes]] || || || |- |[[Praia de Area Grande do Mixueiro|Area Grande do Mixueiro]] || {{Coordenadas|42|13|38.2|N|8|53|47.75|W|display=inline}} || || |- |[[Praia de Freixeiros]] || || || |- |[[Praia de Figueiras]] || {{Coordenadas|42|13|51.39|N|8|54|1.52|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Praia de Figueiras - Illas Cíes, Vigo.jpg|200px]] |- |[[Praia de Area do Medio, Cíes]] || || || |- |[[Praia de Cantareira]] || {{Coordenadas|42|14|13.24|N|8|54|3.87|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Area da Cantareira.001 - Islas Cies.JPG|200px]] |- |[[Praia das Margaridas]] || || || |} === Nigrán === {| class="wikitable" |+ [[Nigrán]] |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- |[[Praia das Canas]] || {{Coordenadas|42|9|30.28|N|8|49|14.46|W|display=inline}} || || |- |[[Praia de Patos]] || {{Coordenadas|42|9|17.42|N|8|49|31.87|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Praia de Patos, Nigrán.jpg|200px]] |- |[[Praia de Portocelo]] || {{Coordenadas|42|8|54.12|N|8|50|22.08|W|display=inline}} || || |- |[[Praia de Arribas Brancas]] || {{Coordenadas|42|8|55.17|N|8|50|2.69|W|display=inline}} || || |- |[[Praia de Area Fora]] || {{Coordenadas|42|8|52.73|N|8|49|44.23|W|display=inline}} || || |- |[[Praia da Madorra]] || {{Coordenadas|42|8|44.6|N|8|49|32.6|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Praia da Madorra - Nigrán - Galiza-5.jpg|200px]] |- |[[Praia de Panxón]] || {{Coordenadas|42|8|27.26|N|8|49|12.18|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Praia América e porto de Panxón - Nigrán - Galiza.jpg|200px]] |- |[[Praia América]] || {{Coordenadas|42|7|52.72|N|8|49|8.54|W|display=inline}} || || [[Ficheiro:Praia América.JPG|200px]] |} === Baiona === {| class="wikitable" |+ [[Baiona]]<ref>[http://www.turismodebaiona.com/baiona-e-o-mar/praias Praias de Baiona] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141026134003/http://www.turismodebaiona.com/baiona-e-o-mar/praias |date=26 de outubro de 2014 }} Concello de Baiona.</ref> |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- | [[Praia Ladeira]] || {{Coordenadas|42|6|49.71|N|8|49|40.83|W|display=inline|type:landmark}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Praia Ladeira.JPG|200px]] |- | [[Praia de Santa Marta, Baiona|Praia de Santa Marta]] || {{Coordenadas|42|6|52.29|N|8|50|18.70|W|display=inline|type:landmark}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Bandeira Azul, Praia de Santa Marta, Baiona.JPG|200px]] |- | [[Praia da Ribeira]] || {{Coordenadas|42|7|16.90|N|8|50|57.30|W|display=inline|type:landmark}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Baiona, Praia da Ribeira.JPG|200px]] |- | [[Praia de Barbeira]] || {{Coordenadas|42|7|23.85|N|8|50|54.19|W|display=inline|type:landmark}} || {{BAZb}} || |- | [[Praia dos Frades]] || {{Coordenadas|42|7|32.68|N|8|51|6.63|W|display=inline|type:landmark}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Baiona, praia, Os Frades.JPG|200px]] |- | [[Praia da Cuncheira]] || {{Coordenadas|42|7|20.79|N|8|51|6.35|W|display=inline|type:landmark}} || {{BAZb}} || [[Ficheiro:Baiona, praia, A Cuncheira.JPG|200px]] |} === Oia === {| class="wikitable" |+ [[Oia]] |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- | [[Praia da Chocolateira]] || {{Coordenadas|42|1|47.28|N|8|53|3.27|W|display=inline}}<br />[[Viladesuso, Oia|Viladesuso]] || || |} === A Guarda === {| class="wikitable" |+ [[A Guarda]]<ref>[http://www.aguarda.es/webantiga/index.php?option=com_content&task=view&id=66&Itemid=134 Praias da Guarda] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141102234305/http://www.aguarda.es/webantiga/index.php?option=com_content&task=view&id=66&Itemid=134 |date=02 de novembro de 2014 }} Concello da Guarda.</ref> |- !width="220px"| Nome || Localización || {{BAZb}}<br /><small>2022</small> || Imaxe |- | [[Praia de Area Grande]] || {{Coordenadas|41|54|36.22|N|8|52|35.36|W|display=inline|type:landmark}} || {{BAZb}} || |- | [[Praia de Fedorento]] || {{Coordenadas|41|54|28.95|N|8|52|34.71|W|display=inline|type:landmark}} || || |- | [[Praia de Carreiro]] || {{Coordenadas|41|53|52.35|N|8|52|34.83|W|display=inline|type:landmark}} || || |- | [[Praia da Lamiña]] || {{Coordenadas|41|52|13.78|N|8|52|21.48|W|display=inline|type:landmark}} <br />([[Río Miño]]) || || |- | [[Praia do Muíño]] || {{Coordenadas|41|52|22.19|N|8|52|2.52|W|display=inline|type:landmark}} <br />([[Río Miño]]) || {{BAZb}} || [[Ficheiro:2014 Praia do Muíño. Desembocadura do río Miño. Portugal na outra banda. Galiza-5.jpg|200px]] |- | [[Praia da Armona]] || {{Coordenadas|41|52|52.67|N|8|51|35.51|W|display=inline|type:landmark}} <br />([[Río Miño]]) || || |- || [[Praia do Codesal]] || {{Coordenadas|41|53|4.90|N|8|51|14.64|W|display=inline|type:landmark}} <br />([[Río Miño]]) || || |} == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === {{Refempeza}} * {{Cita publicación periódica |título=Decreto 38/2019, do 14 de marzo, polo que se aproba a catalogación dos tramos urbanos e naturais das praias de Galicia. |url=https://www.xunta.gal/dog/Publicados/2019/20190412/AnuncioG0532-040419-0001_gl.html |data=12/4/2019 |xornal=[[Diario Oficial de Galicia|DOG]] |número=72 |ano=2019 |editorial=[[Xunta de Galicia]] }} {{Reftermina}} === Outros artigos === * [[Praias da provincia da Coruña]] * [[Praias da provincia de Lugo]] === Ligazóns externas === * [http://www.turgalicia.es/localizador-de-recursos Localizador de recursos] de [[Turgalicia]]. * [http://www.blueflag.org/Menu/Awarded+sites/2014/Northern+Hemisphere/Spain/Galicia BlueFlag.org]{{Ligazón morta|data=setembro de 2018 }} * [http://www.abc.es/gestordocumental/uploads/sociedad/playas-galardonadas.pdf "Relación de playas galardonadas con la Bandera Azul 2015"] ''[[ABC (xornal)|ABC]]'' {{Control de autoridades}} [[Categoría:Praias da provincia de Pontevedra| ]] [[Categoría:Listas de xeografía]] 5yus4xm1wp26qx979nu8t9j1n0tnsvj 0 293947 7108903 6757502 2025-06-27T22:01:27Z O Breixo 127505 7108903 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''El Morrazo''''' foi un periódico editado en [[Cangas]] en [[1914]]. == Historia e características == Periódico satírico de periodicidade quincenal. Apareceu en novembro de [[1914]].<ref>''Marín'', 29-11-1914, p. 2.</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Bibliografía === {{ESG90}} === Outros artigos === * [[Lista de publicacións impresas da provincia de Pontevedra]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Morrazo, El}} [[Categoría:Prensa escrita da provincia de Pontevedra]] [[Categoría:Cangas]] [[Categoría:1914 en Galicia]] ivpw5k2dnz9i3geotizn1yuzeonuzv2 0 294114 7109134 6689397 2025-06-28T05:20:35Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109134 wikitext text/x-wiki {{1000}} [[Ficheiro:Segregation 1938b.jpg|miniatura|Un negro [[afroamericano]] nunha fonte segregada en [[Carolina do Norte]] no 1938.]] A '''discriminación'''<ref>{{DRAG|Discriminación}}</ref> (do [[Lingua latina|latín]] ''discriminare'', que alude a seleccionar algo ou a alguén excluíndo aos demais) consiste en dar trato de [[inferioridade]] a unha persoa por causas inxustificadas. Por outra banda, a discriminación positiva é un [[neoloxismo]] que se refire á protección de carácter extraordinario ou aos privilexios que se dan a un grupo discriminado historicamente (especialmente por razón de raza, sexo, lingua e relixión) para lograr a súa plena integración na sociedade. == Concepto de discriminación == Segundo a [[Real Academia Galega|RAG]], discriminar é "''dar trato discriminatorio a [unha persoa, un grupo humano] por razóns de sexo, raza, relixión etc.''"<ref>{{DRAG|discriminación}}</ref> A discriminación é un termo comparativo no que se dá, ou se intenta dar, un trato diferente a uns individuos con respecto ó que se lle dá a outros. En todo tipo de discriminación subxace un desigualdade en canto ó que se refire á consideración moral, ou consideración de intereses dos individuos. Esta desigualdade sempre se dá de xeito arbitrario e inxustificado. Esta idea da igualdade como igualdade de consideración, aplicada ós distintos tipos de discriminación, pode verse en autores como [[Peter Singer]].<blockquote>''A esencia do principio de igual consideración de intereses é que nas nosas deliberacións morais damos a mesma importancia aos intereses parecidos de todos aqueles a quen afectan as nosas accións.''<ref>{{Cita libro|título=Ética práctica|apelidos=Singer|nome=Peter|editorial=Cambridge University Press|ano=1984|ISBN=9788483233450|url=http://www.cvillavicencio.com/archivos/textos/Peter%20Singer-%C3%89tica%20Pr%C3%A1ctica.pdf|páxinas=25-26|ref=|dataacceso=08 de decembro de 2017|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20171209100008/http://www.cvillavicencio.com/archivos/textos/Peter%20Singer-%C3%89tica%20Pr%C3%A1ctica.pdf|dataarquivo=09 de decembro de 2017|urlmorta=yes}}</ref></blockquote>Dar un trato privilexiado ós intereses duns por riba doutros é incorrer na desigualdade de consideración e, polo tanto, nun tipo de discriminación inxustificada. Singer trata os distintos tipos de discriminación (racismo, discriminación de xénero etc.) até chegar ó axioma central de toda desigualdade e discriminación, que é a inxustificación e arbitrariedade. Non hai criterios morais consistentes para dar un trato diferenciado a outros individuos, toda discriminación carece de argumentos que a fagan xustificable. Así definirase a discriminación como a consideración, trato, ou intención de trato desfavorable dun individuo ou ente con respecto a outros por motivos inxustificados e/ou arbitrarios. Cando se fala da protección de carácter extraordinario ou aos privilexios que se dan a un grupo discriminado historicamente (especialmente por razón de raza, sexo, lingua e relixión) para lograr a súa plena integración na sociedade, estase falando da denominada discriminación positiva ou acción positiva.<ref>{{Cita libro|título=Igualdad y "discriminación positiva": un esbozo de análise teórico-conceptual.|apelidos=Barrére|nome=María Ángeles|editorial=Universidad del País Vasco|ano=|ISBN=|url=https://www.uv.es/cefd/9/barrere1.pdf|ref=}}</ref> A discriminación positiva trata de paliar os efectos dunha discriminación histórica. Exemplos de discriminación positiva poden ser as leis de cotas que se tentan implantar nos postos de poder (parlamentos, postos en empresas etc.) para que haxa unha equidade de número de postos entre mulleres e homes, para suplir a falta de presenza histórica de mulleres nestes ámbitos debido a unha discriminación sexista prolongada no tempo.<ref>{{Cita novas|autor=Cármen Sánchez-Silva|data=17/01/2016|título=Las cuotas obligatorias es lo que da el poder a las mujeres en las empresas.|url=https://elpais.com/economia/2016/01/17/actualidad/1453061612_426474.html|data-acceso=19/12/2017}}</ref> == Tipos de discriminación == === Dependendo de se o/a axente pertence a un certo grupo === * Discriminación directa. A discriminación cara aqueles que non pertencen a un certo grupo polo feito mesmo de non pertencer a ese grupo ou por non ter certo atributo que se considera moralmente relevante e que se asimila con ese grupo. * Discriminación indirecta. Aquela que se dá a aqueles individuos que non pertencen a certo grupo por motivos distintos ós da discriminación directa. Hai moitos exemplos de discriminación indirecta, como o daquela xente que non se considera racista pero actúa de xeito racista por non ser rexeitado por un grupo ó que el pertence e si é racista. Ou por exemplo o feito de considerar uns produtos médicos como prioritarios e por ende ser subsidiados e outros non, como poden ser os produtos contra as dores menstruais, isto é unha discriminación de xénero indirecta.<ref>{{Cita web|url=https://plato.stanford.edu/entries/discrimination/#DirDis|páxina-web=plato.stanford.edu|título=Direct discriminations en "Discriminations"|data-acceso=19/12/2017}}</ref> === Dependendo da actitude cara ao axente discriminado === * Discriminación cognitiva: a que padece quen non pertence a un certo grupo en base á crenza de que un certo criterio moralmente relevante non é satisfeito por quen non pertence a ese grupo. Un exemplo sería impedir a educación a unha persoa con [[síndrome de Down]] polo feito de que cremos que non ten unha aprendizaxe tan versátil coma a de quen non ten tal síndrome. A discriminación cognitiva pode darse en casos de discriminación directa e indirecta. * Discriminación non cognitiva: aquela que padece quen non pertence a un certo grupo debido a unha mera actitude non cognitiva contraria a quen non pertence a ese grupo. Un exemplo sería a discriminación cara quen lle desexamos mal. A discriminación non cognitiva sempre é directa. === Dependendo de se o/a axente pertence ó grupo discriminado === * Discriminación xerárquica: a discriminación que padece quen non pertence a un certo grupo, cuxos intereses se consideran máis importantes ou relevantes. * Discriminación reflexiva: a que padecen as persoas que pertencen a un grupo concreto no que se atopa quen discrimina. Por exemplo, aquelas mulleres que responden con discursos misóxinos. === Dependendo da posición do/a axente respecto á discriminación === * Discriminación de segunda orde: a que padece aquel membro dun grupo discriminado por opoñerse a un tipo de discriminación. Por exemplo, un varón que se opoña á discriminación cara ás mulleres e que, por ese motivo, sexa discriminado á súa vez por outros varóns. * Discriminación de primeira orde: a que padece un individuo ou entidade por razóns distintas á crenza ou feito de que ese individuo se opoña a unha discriminación de primeira orde. A discriminación sexista, a discriminación especista, a racista etc son discriminacións de primeira orde.<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Iñesta Ribes|nome=Emilio|data=2015|título=Discriminación condicional de segundo orde: efectos del reconocimiento retrospectivo de la ejecución de resultados|url=https://www.uv.mx/dcc/files/2016/08/C11.pdf|revista=Revista mexicana del análises de la conducta|número=3|páxinas=88 - 112|doi=|ISSN=|PMID=|volume=41|data-acceso=08 de decembro de 2017|data-arquivo=09 de decembro de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20171209100146/https://www.uv.mx/dcc/files/2016/08/C11.pdf|url-morta=yes}}</ref> === A discriminación epistémica === Na discriminación epistémica a opinión dunha persoa é considerada menos fiable epistémicamente que a doutras polos mesmos motivos polos que ten lugar algunha outra forma de discriminación. Por exemplo, alguén pode ter en maior consideración as opinións dunha persoa maior que as dunha nova ou incluso as dun varón que as dunha muller.<ref>{{Cita libro|título=Epistemic Injustice: Power and the Ethics of Knowing.|apelidos=Fricker|nome=Miranda|editorial=Oxford University Press|ano=2007|ISBN=9780198237907|ref=}}</ref> == A incorrección da discriminación == Malia que moita xente tenta xustificar que algunhas formas de parcialidade son correctas, existen persoas que defenden que a discriminación é inxustificable e mala de por si. * ''A discriminación é incorrecta en función do estado mental consistente en discriminar''. Aqueles que defenden esta posición, afirman que a incorrección da discriminación radica na clase de disposición psicolóxica de quen provoca a discriminación. Aínda que non fose danado ninguén, quen defende esta postura considera a discriminación como un erro da moral do axente. * ''A discriminación é incorrecta en virtude de certas facetas obxectivas''. Segundo esta posición, sufrir unha discriminación causa un feito incorrecto. Como exemplo, podemos ver que, dende esta postura, actos como pensar nalguén mal porque non cumpre un criterio ''C'' constitúe un feito incorrecto en si. * ''A discriminación é incorrecta se causa un dano''. Segundo esta posición, unha discriminación unicamente é incorrecta se provoca un desvalor. Por exemplo, se pensamos en que unha persoa polo feito de non cumprir un criterio ''C'', este unicamente produce un desvalor se o axente provoca unha privación dun beneficio (dano extrínseco) ou un sufrimento (dano intrínseco). O feito de pensar non provoca o dano de por si. === Exemplos de discriminacións === ==== Discriminación racial ==== [[Ficheiro:Rosa parks human rights museum memphis 2.jpg|miniatura|Escultura de [[Rosa Parks]] sentada nun dos autobuses públicos onde as leis de [[segregación racial]] podían obrigar a un afroamericano a ter que ceder o seu asento a calquera home branco. Museo Nacional de Dereitos Civís, [[Memphis]].<ref name=":2">{{Cita novas|autor=|data=01/12/2015|título=Rosa Parks, la mujer negra que no cedió su asiento a un blanco en el autobús|url=http://www.nationalgeographic.com.es/historia/grandes-reportajes/rosa-parks-la-mujer-negra-que-no-cedio-su-asiento-a-un-blanco-en-el-autobus_9945|data-acceso=20/12/2017}}</ref>]] {{VT|Segregación racial}} A discriminación racial ou étnica ten lugar cando unha persoa ou grupo de persoas é tratada con inferioridade por pertencer a unha determinada raza ou etnia. Ó longo da historia existen moitas referencias á unha desvalorización doutras culturas. Un dos grandes exemplos racistas cara ás persoas de cor escura era o [[apartheid]] en Suráfrica, un réxime segundo o cal os ''brancos'' tiñan o poder e os pobos restantes eran obrigados a vivir separadamente, de acordo con regras que lles impedían ser verdadeiros cidadáns. Tamén en países comos os [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], no cal estivo aplicada unha [[segregación racial]], ata o punto de haber o dobre de aseos en institucións públicas coma o [[O Pentágono|Pentágono]]<ref>{{Cita web|url=http://www.curiosidadsq.com/2014/10/el-pentagono-curiosidades.html|páxina-web=curiosidadsq.com|título=El Pentágono tiene el doble de baños de los necesarios. La ley requería un baño para negros y otro para blancos.|data-acceso=20/12/2017}}</ref>, e que desembocaron en confrontacións xurídicas e políticas como a producida por [[Rosa Parks]], activista estadounidense que no ano 1955 sentou nun asento do autobús destinado a persoas de cor branca.<ref name=":2" /> Malia cada vez unha maior parte da sociedade busca eliminar tales xuízos irracionais, si que permanece a presenza en España de racismo cara persoas con trazos diferentes.<ref>{{Cita novas|autor=Gabriela Sanchez|data=20/03/2017|título="En España la gente no se considera racista, pero lo es"|url=http://www.eldiario.es/desalambre/Espana-gente-considera-racista_0_623288396.html|data-acceso=20/12/2017}}</ref> Outro dos exemplos máis típicos de racismo é contra as poboacións [[Xudaísmo|xudías]] e [[Pobo xitano|xitanas]], quen aínda hoxe seguen baixo unha posición pexorativas por razóns ideolóxicas. As súas consecuencias máis notables prodúcense durante o período do [[nazismo]] en [[Alemaña nazi|Alemaña]], que desembocou no [[holocausto]]. ==== Discriminación sexual ==== A discriminación sexual ou [[sexismo]] é un tipo de discriminación que se deu ao longo da historia, especialmente coas [[muller]]es, o que provocaba que quedaran relegadas ao ámbito doméstico. Un dos exemplos máis recorrentes de discriminación foi a negación do sufraxio feminino ata finais do século XIX e se estende ata os nosos días, como é no caso de [[Arabia Saudita]] e a [[Cidade do Vaticano]].<ref>{{Cita novas|autor=Lyse Doucet|data=12/12/2015|título=Las históricas elecciones en Arabia Saudita en las que las mujeres votan por primera vez|url=http://www.bbc.com/mundo/noticias/2015/12/151128_arabia_saudita_mujeres_sufragistas_bd|data-acceso=20/12/2017}}</ref> Podemos distinguir polo menos tres tipos de sexismo: * Discriminación polo xénero: a forma máis visible de sexismo é contra as mulleres. Esta varía dende unha discriminación directa, como a dada por grupos patriarcais e misóxinos, ou indirecta, como en casos de "chistes" con carácter sexista, e que prolongan a perpetuación de estereotipos de xénero. Os datos sobre a violencia machista afirman que, dos 186 millóns de mulleres adultas que viven en Europa, unha de cada tres experimentou violencia física ou sexual na madurez (62 millóns de mulleres). Segundo esta estatística, unha de cada 20 mulleres foi violada (uns 10 millóns en total).<ref>{{Cita novas|autor=Rocío Ovalle|data=04/03/2014|título=Más de la mitad de las mujeres europeas han sufrido acoso sexual|url=http://www.eldiario.es/sociedad/millones-europeas-sufrido-violencia-machista_0_235177241.html|data-acceso=20/12/2017}}</ref> Tamén, en España, en 2016, o home gañou de media 1,25 veces o que gañou a muller. Á discriminación salarial que sofren as mulleres respecto dun home polo mesmo traballo súmase o feito de que as mulleres están infrarrepresentadas nos postos de traballo de maior responsabilidade e salario, ocupando, por exemplo, tan só un 22% dos postos directivos das empresas do IBEX 35. Ademais, están sobrerrepresentadas nos sectores e postos de traballo con salarios máis baixos e maiores niveis de precariedade laboral como, por exemplo, na hostalería ou os traballos domésticos.<ref>{{Cita novas|autor=Álex Prats|data=13/12/2017|título=La desigualdad comienza en el salario|url=https://elpais.com/elpais/2017/12/13/3500_millones/1513161454_112101.html|data-acceso=20/12/2017}}</ref> * Discriminación pola identidade de xénero: [[Ficheiro:20051129 northlake-il5.jpg|miniatura|dereita|Expresión de [[homofobia]] cunha cartel que di "''Deus odia ós maricas''".]]outro tipo de discriminación é a experimentada por persoas de sexualidade e identidade de xénero non normativas. Persoas [[Transexualidade|transxénero]] son actualmente atacadas por non axustarse ao que di a normatividade, en especial as mulleres trans, que sofren unha das taxas de violencia máis altas.<ref>{{Cita novas|autor=|data=13/10/2017|título=Comisaría no aceptó denuncia de mujer trans agredida|url=https://elcomercio.pe/lima/sucesos/miraflores-comisaria-acepto-denuncia-mujer-trans-agredida-noticia-465429|data-acceso=20/12/2017}}</ref> En España existe unha política débil cara ás persoas transexuais, o que supón moitas dificultades para aquelas persoas que son trans.<ref name=":1">{{Cita novas|autor=Ruth Toledano|data=3/04/2017|título=España discrimina por orientación sexual y por identidad de género|url=https://www.es.amnesty.org/en-que-estamos/blog/historia/articulo/espana-discrimina-por-orientacion-sexual-y-por-identidad-de-genero/|data-acceso=20/12/2017}}</ref> Incluso tamén dentro do colectivo [[LGBT|LGTBIQ]] existen diverxencias sobre se incluír a aquelas persoas que se contemplen fóra do modelo tetrárquico (cis home e muller; trans home e muller), aqueles que son [[Asexualidade|asexuais]], ou os [[Intersexualidade|intersexuais]], ou [[Demisexualidade|demisexuais]]...<ref>{{Cita web|url=http://www.apa.org/centrodeapoyo/sexual.aspx|páxina-web=American Psychological Association|título=Orientación sexual y identidad de género|data-acceso=20/12/2017}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.plannedparenthood.org/es/temas-de-salud/orientacion-sexual-y-genero/genero-e-identidad-de-genero/que-son-los-estereotipos-de-rol-de-genero|páxina-web=|título=¿Qué son los estereotipos de rol de género?|data-acceso=20/12/2017}}</ref> * Discriminación pola orientación sexual: existen en moitos países actitudes contrarias á tolerancia de persoas con diferentes orientacións sexuais. Non foi ata 2005 cando en España se aproba a lei de matrimonio homosexual, polo que aínda se trata dun tema vixente<ref name=":1" />. Existen discriminacións en moitos dos sentidos cotiás. Por exemplo, as versións máis tradicionalistas ven na homosexualidade unha enfermidade. Outros, malia tolera-la en axentes externos, se se trata de parentes, cortan a comunicación. Existe un alto porcentaxe de fillos expulsados das casas por "saír do armario" nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] e o [[Brasil]].<ref>{{Cita novas|autor=Gloria Moreno|data=13/02/2017|título=Brasil abre la primera casa de acogida para jóvenes LGTB expulsados por sus familias|url=http://ovejarosa.com/brasil-abre-la-primera-casa-acogida-jovenes-lgtb-expulsados-familias/|data-acceso=20/12/2017}}</ref> Tamén se contempla a demonización de quen trata de non discriminar (discriminación de segunda orde) como por grupos ultracatólicos como [[:es:HazteOir.org|Hazte Oír]] alegando que vai contra a natureza. ==== Discriminación lingüística ==== {{VT|Galegofobia#Contra_a_lingua_galega}} A discriminación lingüística é aquela que atangue ao [[idioma]]. A situación na que prevalece unha lingua sobre outra denomínase [[diglosia]], na que unha comunidade de fala utiliza dúas variedades dunha lingua (diglosia en sentido estrito) ou dúas linguas distintas (diglosia en sentido amplo) en ámbitos e para funcións sociais diferentes. Cando interveñen tres ou máis variedades ou linguas fálase de poliglosia.<ref>{{Cita web|url=https://cvc.cervantes.es/ensenanza/biblioteca_ele/diccio_ele/diccionario/diglosia.htm|páxina-web=|título=Diglosia|data-acceso=20/12/2017}}</ref> En Galicia acontece dende hai séculos este estado, considerando á [[lingua castelá]] a culta, a intelectual, mentres que a [[lingua galega]] como a do fogar, a do campo. Esta situación vese actualmente no decrecemento de usuarios máis xoves que empregan o galego, por razóns instrumentais, por influencias dos novos espazos de comunicacións no cal o galego é case inexistente, ou outros motivos.<ref>{{Cita novas|autor=Xosé Manuel Pereiro|data=07/02/2015|título=Los jóvenes ‘falan’ poco ‘galego’|url=https://politica.elpais.com/politica/2015/02/07/actualidad/1423332980_571320.html|data-acceso=20/12/2017}}</ref> Contra a lingua galega na historia hai moitos exemplos e testemuñas de discriminación e ataques cara aqueles que empregan este idioma. Por exemplo, a afirmación de Lope de Vega de "''si a la lengua la ciencia no acompaña, lo mismo es saber griego que gallego''"<ref>{{Cita web|url=http://descubriendolostesoros.blogspot.com.es/2012/07/descalificaciones-hacia-galicia-su.html|páxina-web=|título=Descalificaciones hacia Galicia, su gente y su cultura|data-acceso=20/12/2017}}</ref>. Tamén é coñecido o panfleto que dicía "''Hable bien. Sea Patriota. No sea Bárbaro. Es de cumplido caballero que Usted hable nuestro idioma oficial, o sea, el castellano. Es ser patriota. Viva España y la disciplina y nuestro idioma cervantino ¡¡Arriba España!!''" editado pola Imprenta Sindical da Coruña en 1941 e 1955.<ref>{{Cita audiovisual|título=Imaxe|autor=|url=https://vignette.wikia.nocookie.net/inciclopedia/images/5/51/Hable_bien.gif/revision/latest?cb=20070526171509|data=|medio=|data-acceso=20 de decembro de 2017|data-arquivo=22 de decembro de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20171222051313/https://vignette.wikia.nocookie.net/inciclopedia/images/5/51/Hable_bien.gif/revision/latest?cb=20070526171509|url-morta=yes}}</ref> No noso século tamén é coñecida a intervención de [[George Steiner]] en 2008 respecto o uso do galego na quen tivo a seguinte agarrada en [[2008]] respecto do uso da [[lingua galega]]:<blockquote>(Steiner):''me han dicho que hay una universidad en España en la que es obligatorio hablar en gallego''.</blockquote><blockquote>(entrevistador): ''Igual que es obligatorio en Cataluña compartir el catalán con el castellano''.</blockquote><blockquote>(Steiner): ''¡Pero no me compare el catalán con el gallego! El catalán es un idioma importante, con una literatura impresionante. Pero el gallego ¿por qué ha de ser obligatorio en una universidad?''<ref>{{Cita novas|autor=|data=27/08/2008|título=A AELG achaca as declaracións de Steiner ao seu "descoñecemento temerario" da nosa cultura|url=http://www.vieiros.com/nova/68684/a-aelg-achaca-as-declaracions-de-steiner-ao-seu-desconecemento-temerario-da-nosa-cultura|data-acceso=}}</ref></blockquote> ==== Discriminación relixiosa ==== A discriminación relixiosa dáse cando unha persoa ou grupo de persoas recibe un trato desfavorable por non practicar as crenzas relixiosas maioritarias da sociedade na que vive ou por non ter ningunha crenza. Isto é facilmente contemplable no estado español, no cal a Igrexa ten unha prioridade sobre outras comunidades relixiosas como o xudaísmo, o islam ou o budismo por ser minoritaria ou por razóns históricas. Tamén se dá esta discriminación se unha persoa é discriminada por pertencer a unha comunidade relixiosa concreta. Por exemplo, nestas décadas estase a fomentar a [[islamofobia]] derivado de ataques terroristas a occidente, e así demonizando toda a comunidade. Nos Estados Unidos contrólase cada vez máis a circulación de musulmáns no seu territorio<ref>{{Cita novas|autores=Marc Bassets, Joan Faus|data=27/04/2017|título=Trump veta la entrada de refugiados e inmigrantes de varios países musulmanes|url=https://elpais.com/internacional/2017/01/27/estados_unidos/1485551816_434347.html|data-acceso=20/12/2017}}</ref>. ==== Discriminación política e xudicial ==== A discriminación política ten lugar cando unha persoa non pode expresar libremente as súas ideas políticas debido a que está baixo un goberno totalitario ou ditatorial, así como o propio feito de ser discriminado dentro dun propio grupo por ter ideas diferentes. As discriminacións xurídicas implican a distinción de trato ante a lei. No Estado español a casa real non ten as mesmas obrigas ante a lei que o resto de cidadáns. Isto considerase tamén unha discriminación, pois o feito de pertencer á casa real é soamente arbitrario, o cal implica que a distinción ante a lei por parte dos membros desta familia está inxustificada.<ref>{{Cita novas|autor=Rodrigo Tena Arregui|data=08/06/2014|título=La inviolabilidad y el aforamiento de don Juan Carlos de Borbón (o el Rey como excusa)|url=https://hayderecho.com/2014/06/08/la-inviolabilidad-y-el-aforamiento-de-don-juan-carlos-de-borbon-o-el-rey-como-excusa/|data-acceso=19/12/2017}}</ref> ==== Discriminación sociocultural ==== A discriminación debido ó nivel cultural e económico prodúcese cando unhas persoas consideran a outras inferiores porque non tiveron o acceso a formación ou por non desfrutar dunha boa situación económica. Por exemplo, existe unha maior consideración cara esas persoas que acadaron un beneficio económico maior respecto aquelas que non, e que priorizan as súas opinións como intelectivas. Un exemplo transcorre no ''Quixote'', obra na cal, malia ser o Quixote o máis sabedor da parella, Sancho representa a sabedoría popular e que, moitas veces, é a verdadeira voz intelixente. ==== Discriminación estética ==== A discriminación estética prodúcese cando unha persoa é tratada de forma inferior porque a súa imaxe persoal non encaixa cos ideais de beleza establecidos na sociedade na que vive. Por exemplo, existe unha gran presión respecto á vestimenta e maquillaxe entre o xénero feminino, e existe unha discriminación moi abismal cara aquelas mulleres que decidiron non respectar os modelos que se estaban a seguir cortando o cabelo e deixando medrar o vello corporal. ==== Discriminación por idade ==== A discriminación por idade (''[[:en:Ageism|ageism]]'' en inglés) ten lugar cando se trata con inferioridade ou menosprezo ás persoas que non teñen unha determinada idade. Este tipo de discriminación está fundamentado nun conxunto de crenzas, normas e valores que serven para xustificar a discriminación ou a subordinación dunha persoa que pertencen a un grupo de idade ''Y''. Os máis frecuentes padecedores deste tipo de discriminación son as persoas octoxenarias e os adolescentes e nenos.<ref>{{Cita web|url=http://www.youthrights.org/oppressed.php|páxina-web=|título=Young and Oppressed|data-acceso=19/12/2017|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110728105250/http://www.youthrights.org/oppressed.php|dataarquivo=28/07/2011|urlmorta=yes}}</ref> A discriminación por idade en canto á contratación demostrouse que existe nos Estados Unidos. Por exemplo, Joanna Lahey, profesora da Bush School of Goverment and public Service na [[Universidade de Texas A&M]], descubriu que as empresas teñen máis de 40% de probabilidades de entrevistar a un solicitante de emprego para adultos novos que un solicitante de emprego máis antigo. En Europa, Stijn Baert, Jennifer Norga, Yannick Thuy e Marieke van Hecke, investigadores da [[Universidade de Gante]], mediron cocientes comparables en Bélxica. Curiosamente, descubriron que a discriminación por idade é heteroxénea pola actividade que os candidatos máis antigos emprenderon durante os seus anos adicionais post-educativos. En Bélxica, só se lles discrimina se teñen máis anos de inactividade ou de emprego irrelevante.<ref>{{Cita novas|autor=Baert, S., Norga, J., Thuy, Y., Van Hecke, M.|data=|título=Getting Grey Hairs in the Labour Market: An Alternative Experiment on Age Discrimination|url=http://users.ugent.be/~sbaert/BaertNorgaThuyVanHecke_GettingGreyHairs_JEP.pdf|data-acceso=}}</ref> Nunha enquisa para a [[Universidade de Kent]], Inglaterra, o 29% dos enquisados declararon que sufriran discriminación por idade. Incriblemente, esta proporción é maior que a discriminación de xénero ou racial. Dominic Abrams, profesor de psicoloxía social da mesma universidade, concluíu que este tipo de discriminación é a forma máis xeneralizada de prexuízos experimentados na poboación británica. ==== Discriminación por enfermidade ==== A discriminación por enfermidade prodúcese cando algunhas persoas son tratadas con certo receo ou desprezo polo feito de estar enfermas. Por exemplo, moitas persoas con [[VIH]] son dadas de lado por temor a ser contaxiados, infundidas estas crenzas en falsos rumores. Isto leva aos axentes a unha situación desvantaxosa en canto queren acceder a un emprego ou establecer unha relación con calquera outra persoa. ==== Discriminación por discapacidade ==== A discriminación por discapacidade, ou capacitismo, maniféstase cando unha persoa é menosprezada ou infravalorada por sufrir algún tipo de discapacidade, ben sexa física ou mental. Por exemplo, moitos edificios e servizos públicos non permiten o seu uso para persoas que non teñen as capacidades intelectivas ou motrices comúns, o cal provoca actos de violencia psicolóxica. Un exemplo de superación é Nick Vujicic, un predicador australiano que naceu sen brazos nin pernas que actualmente dá conferencias arredor do mundo.<ref>{{Cita audiovisual|título=Nick Vujicic en español|autor=|url=https://www.youtube.com/watch?v=0ikwz0nUUu0|data=|medio=}}</ref> ==== Discriminación por especie ==== A discriminación por especie, ou [[especismo]], é a que padecen un conxunto de seres que non pertencen á mesma especie. É un trato desfavorable cara membros doutras especies polo feito de selo, amparándose en motivos arbitrarios e inxustificables.<ref name=":0">{{Cita libro|título=Un paso adelante en defensa de los animales|apelidos=Horta|nome=Óscar|editorial=Plaza & Valdés|ano=2017|ISBN=9788417121044|páxina=22; 45-51|ref=}}</ref> == Historia == Ao longo da historia da humanidade, desde que os [[Colonización|colonizadores]] europeos chegaron a terras descoñecidas, apareceu a discriminación contra os indíxenas. Nas sociedades desenvolvidas tamén apareceu a discriminación sexual contra as mulleres. A mediados do século XX tamén podemos ver exemplos de discriminación relixiosa e racial, como a que se deu na [[Alemaña Nazi]], onde se internaron en campos de traballo e gasearon a millóns de xudeus. En [[España]] durante o [[franquismo]] tamén houbo discriminación política, xa que morreron miles de persoas só por estar a favor da [[Segunda República Española|República]]. === Lexislación española === En [[España]], segundo está estipulado na [[Constitución Española de 1978|Constitución]] nos seus artigos 14 e 23.2, todos os españois son iguais ante a lei, sen que poida prevalecer ningunha discriminación por razón de nacemento, raza, sexo, relixión, opinión ou calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Así mesmo todos os cidadáns teñen dereito a acceder en condicións de igualdade ás funcións e cargos públicos cos requisitos que sinalan as leis. O incumprimento destas normas pode levar a longas penas de cárcere. === Loitadores contra a discriminación === Ao longo da historia numerosas persoas loitaron contra a discriminación. Un deses loitadores foi [[Nelson Mandela]], que loitou toda a súa vida para que os negros tiveran os mesmos dereitos que os brancos en [[Suráfrica]] e para que todos viviran en harmonía e con igualdade de oportunidades. [[Martin Luther King]] defendeu os dereitos civís e a non violencia e tamén desenvolveu unha tarefa crucial para acabar coa discriminación racial nos [[Estados Unidos]]. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.stopdiscriminacion.org/legislacion.htm# Lexislación sobre discriminación] {{es}}. === Outros artigos === * [[Racismo]] * [[Etnocentrismo]] * [[Sexismo]] * [[Apartheid]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Abusos de dereitos humanos]] [[Categoría:Antropoloxía cultural]] hjoksx7a5s0komgcgi0le2srssbp3jl 0 295884 7109102 6988391 2025-06-28T00:14:34Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 0 fontes e etiquetando 1 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109102 wikitext text/x-wiki {{Biografía |descrición= Busto de Demóstenes, atopado en [[Italia]] e realizado en [[mármore]] na época romana, inspirándose nunha estatua de bronce de [[Polieucto (escultor)|Polieucto]] ([[Museo do Louvre]], [[París]]).]]}} '''Demóstenes''' (en [[Grego antigo|grego]], Δημοσθένης: ''Dēmosthénēs''), nado en [[Atenas]] no ano [[-384]] e finado en [[Calauria]] no ano [[-322]], foi un dos [[Oratoria|oradores]] máis relevantes da historia e un importante [[política|político]] [[Atenas|ateniense]]. Os seus dotes de oratoria constitúen a última expresión significativa das proezas intelectuais atenienses, e permiten o acceso aos detalles da política e a cultura da [[Antiga Grecia]] durante o [[século -IV]]. Demóstenes aprendeu [[retórica]] mediante o estudo dos [[discurso]]s de oradores anteriores. Pronunciou os seus primeiros discursos xudiciais aos vinte anos de idade, cando reclamou aos seus titores que lle entregasen a totalidade da súa [[herdanza (Dereito)|herdanza]]. Durante un tempo, Demóstenes gañou a vida como escritor profesional de discursos xudiciais e como [[avogado]], redactando textos para o seu uso en [[preito]]s entre particulares. Demóstenes interesouse pola política durante esa época, e foi no [[-354]] cando deu os seus primeiros discursos políticos en público. Dedicou os seus anos de plenitude física e intelectual a opoñerse á expansión do [[reino de Macedonia]]. Idealizaba a súa cidade e loitaba por restaurar a supremacía ateniense e motivar os seus compatriotas para se opoñer a [[Filipo II de Macedonia]]. Buscou preservar a liberdade de Atenas e establecer unha alianza contra Macedonia nun intento sen éxito de impedir os plans de Filipo de expandir a súa influencia cara ao sur, conquistando as cidades-estado gregas. Dous anos antes da morte de Filipo, Demóstenes tivo un papel capital no levantamento de [[Atenas]] e [[Tebas, Grecia|Tebas]] contra o rei macedonio e o seu fillo, [[Alexandre Magno|Alexandre III]], na [[batalla de Queronea]], aínda que os seus esforzos non tiveron éxito cando a revolta atopou cunha enérxica reacción macedonia. Máis aínda: para previr unha revolta similar contra o seu propio líder, o sucesor de Alexandre, o [[diádoco]] [[Antípatro]], enviou os seus homes para que acabasen con Demóstenes. Demóstenes, con todo, suicidouse co fin de evitar caer nas mans de Arquias, confidente de Antípatro. O chamado ''Canon Alexandrino'', compilado por [[Aristófanes de Bizancio]] e [[Aristarco de Samotracia]], recoñece a Demóstenes como un dos 10 maiores [[logógrafo]]s e [[oradores áticos]]. Segundo [[Lonxino]], Demóstenes "perfeccionou ao máximo o ton do discurso idealista, pasional, abundante, preparado, rápido".<ref>Longino, ''Do sublime'', 34.4</ref> [[Marco Tulio Cicerón|Cicerón]] aclamouno como "o orador perfecto" ao que non lle faltaba nada e [[Quintiliano]] loouno, dirixíndose a el como "lex orandi" ("a norma da oratoria") e dicindo del que "inter omnes unus excellat" ("de entre todos, sobresae un").<ref name="Cic35">Cicero, ''Brutus'', 35</ref><ref name="Q76">Quintilliano, ''Institutiones'', X, 1, 6 and 76</ref> == Traxectoria == === Primeiros anos === ==== Familia, educación e vida persoal ==== ====== Familia e educación ====== Demóstenes naceu no ano [[-384]], durante o último ano da 98.ª [[Olimpíada]] ou o primeiro da 99ª<ref name="Weil1">H. Weil, ''Biography of Demosthenes'', 5–6</ref>. Seu pai, do mesmo nome, pertencía á [[tribo (Grecia Antiga)|tribo]] (''phyle'') pandionisia e vivía no [[Demo (Grecia)|Demo]] de Peania,<ref name="AischIII171">Esquines, ''Contra Ctesifonte'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0002&query=section%3D%23551 171]</ref> nos arredores de Atenas. Pertencía a unha rica familia mercantil, ou que lle valeu o desprezo das vellas familias aristocráticas. Seu pai, Demóstenes de Peania, posuía unha fábrica de armas<ref name="Thurston">H. T. Peck, [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.04.0062:ide=demosthenes Harpers Dictionary of Classical Antiquities]</ref>. [[Esquines]], o maior rival político de Demóstenes, mantería máis tarde que a súa nai, Cleóbula, era de orixe [[escitas|escita]]<ref name="Aisch2">Esquines, ''Contra Ctesifonte'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0002;query=section=#552;layout=;loc=3.171 172]</ref>, aínda que algúns estudosos modernos poñen en dúbida esta afirmación<ref>Segundo Edward Cohen, profesor de Clásicas na [[Universidade de Pensilvania]], Cleobule era filla dunha muller escitia e dun pai ateniense, Xilón, aínda que algúns autores insisten na pureza xenealóxica de Demóstenes. Existe acordo entre os historiadores en que Cleobule era de [[Crimea]], e non cidadá ateniense, á que Xilón coñecería tras ser exiliado ao final da [[Guerra do Peloponeso]] supostamente por traizón. Segundo Esquines, Xilón recibiría como agasallo do reino do Bósforo un lugar chamado "os xardíns" na colonia de Kepoi, aínda que se discute a veracidade destas afirmacións, dado que hai un lapso temporal de setenta anos entre a posíbel traizón de Xilón e o discurso de Esquines, polo que o orador podería estar aproveitándose do feito de que a audiencia non tería un coñecemento directo dos feitos acontecidos.</ref>. Aos sete anos Demóstenes quedou orfo. O seu pai deixoulle unha fortuna en [[fideicomiso]], quedando ao coidado dos seus tíos, [[Afobo]] e [[Demofón]], así como dun tal [[Terípido]]. Os seus titores dilapidaron a súa fortuna<ref name="Thomsen">O. Thomsen, ''The Looting of the Estate of the Elder Demosthenes'', 61</ref>, xa sexa por erro de xestión ou por mala intención, quedando o mozo Demóstenes en extrema pobreza. Axiña que Demóstenes alcanzou a [[maioría de idade]], esixiu unha auditoría de contas da xestión realizada polos seus titores. Segundo Demóstenes, a revisión das contas demostraba a [[apropiación indebida]] do seu [[patrimonio]]. Aínda que o seu pai lle deixou un patrimonio de case catorce [[Talento (unidade)|talentos]]<ref name="Aph4">Demóstenes, ''Contra Afobos 1'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0074;query=section=#875;layout=;loc=27.3 4]</ref>, que equivalerían de forma aproximada a uns 400.000 dólares estadounidenses de 2008<ref name="Helios">{{Cita enciclopedia|title=Demosthenes|encyclopedia=Encyclopaedia The Helios|data=1952}}</ref>. Demóstenes dixo no xuízo que os seus titores non lle deixaron nada ''agás a casa, catorce escravos e trinta [[Mina (unidade)|minas]] de prata'' (30 minas equivalían a medio talento)<ref name="Aph6">Demóstenes, ''Contra Afobos 1'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0074;query=section=#877;layout=;loc=27.5 6]</ref>. Aos 20 anos, Demóstenes demandou aos seus titores, intentando recuperar o seu patrimonio. Durante os xuízos pronunciou cinco discursos: tres ''Contra Afobos'', entre o [[-363]] e o -362, e dous ''Contra Ontenor'' entre o -362 e o -361. O tribunal fixou os danos e perdas sufridos por Demóstenes en dez talentos (285.000 dólares estadounidenses de 2008)<ref name="AphIII59">Demóstenes, ''Contra Afobos 3'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0074&query=section=#1023&layout=&loc=29.58 59]</ref>. Cando finalizaron todos os preitos, Demóstenes só logrou recuperar unha porción de toda a súa herdanza<ref name="Helios" /><ref>Segundo afirma Tsatsos, os xuízos contra os titores duraron ata que Demóstenes chegou á idade de 24 anos. Nietzsche reduce o tempo dos xuízos a uns cinco anos.</ref>. Entre o [[-366]], data na que alcanzou a maioría de idade, e o -364, Demóstenes e os seus extitores buscaron arduamente unha saída negociada ao conflito, aínda que non conseguiron chegar a un arranxo porque ningunha das dúas partes estaba disposta a facer concesións<ref name="Helios" />. Ao mesmo tempo, Demóstenes preparouse para os xuízos mediante o adestramento das súas habilidades oratorias. Aos 16 anos Demóstenes asistira a un proceso de [[Calístrato de Afidna]] ([[-367]]), quedando sorprendido polo talento do [[orador]]. Calístrato estaba entón no momento cúspide da súa carreira e gañou un preito dunha importancia considerábel<ref name="Pl5">[[Plutarco de Queronea|Plutarco]], ''Demóstenes'', 5</ref>. Aparentemente, esa experiencia levouno a decidirse por aprender a [[retórica]]. Segundo [[Friedrich Nietzsche]], [[filólogo]] e [[filósofo]] alemán, e [[Constantine Paparregopoulus]], [[historiador]] grego, Demóstenes foi alumno de [[Isócrates]]<ref name="Nietzsche233-235">F. Nietzsche, ''Leccións de Retórica'', 233?235</ref><ref name="Paparrigopoulos396-398">K. Paparregopoulus, Ab, 396?398</ref>. Segundo [[Marco Tulio Cicerón|Cicerón]], [[Quintiliano]] e o biógrafo romano [[Hermipo]], foi un alumno de [[Platón]]<ref name="Pl5" />. [[Luciano de Samosata|Luciano]], un retórico e satírico romano-sirio, inclúe os filósofos [[Aristóteles]], [[Teofrasto]] e [[Xenócrates]] entre os seus profesores<ref name="Lucian1">Luciano, ''Demosthenes, An Encomium'', 12</ref>. Con todo, todas estas afirmacións son hoxe en día postas en dúbida<ref>De acordo coa [[Suda]], Demóstenes estudou con Eubúlides de Mileto e Platón; Cicerón e Quintiliano comentan que Demóstenes era discípulo de Platón; Tsatsos e Weil cren que non hai indicios de que Demóstenes fose pupilo de Platón ou Isócrates. En canto a Iseo, Jebb afirma que "a escola de Iseo non se menciona en ningunha outra parte nin se recorda o nome de ningún outro alumno seu". Peck opina que Demóstenes continuou estudando con Iseo uns catro anos máis tras adquirir a súa maioría de idade.</ref>. De acordo con Plutarco, Demóstenes converteuse en alumno de [[Iseo de Atenas|Iseo]], outro orador ático, aínda que nesa época Isócrates tamén daba clases na área, especializándose nos problemas de [[Dereito de sucesións|sucesións]]. O motivo pode ser ou ben que non puidese pagar os honorarios de Isócrates, ou porque pensaba que o estilo de Iseo encaixaba mellor coa súa forma de ser, máis vigorosa e astuta<ref name="Pl5" />. [[Ernst Curtius]], un [[arqueólogo]] alemán, describía a relación entre alumno e profesor como "unha alianza armada intelectual"<ref name="Jebb">R. C. Jebb, [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.04.0077:head=#303 The Attic Orators from Antiphon to Isaeos]</ref>. Tamén se dixo que Demóstenes pagou ao seu profesor unhas 10.000 [[dracma#dracma antigo|dracmas]] (aproximadamente medio talento) baixo a condición de que deixase a escola de retórica que abrira e se dedicase de maneira total ao ensino de Demóstenes<ref name="Jebb" />. Outra versión afirma que Iseo non cobrou nada a Demóstenes polo ensino<ref name="Súda">Suda, artigo [http://www.stoa.org/sol-bin/search.pl?login=guest&enlogin=guest&db=REAL&field=adlerhw_gr&searchstr=Iota,620 Isaeus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924122152/http://www.stoa.org/sol-bin/search.pl?login=guest&enlogin=guest&db=REAL&field=adlerhw_gr&searchstr=Iota,620 |date=24 de setembro de 2015 }}</ref>. Con todo, segundo [[Sir Richard C. Jebb]], estudoso británico clásico, "a relación entre Iseo e Demóstenes como profesor e alumno apenas puido ser nin moi íntima nin de moi longa duración"<ref name="Jebb" />. [[Konstantinos Tsatsos]], profesor e académico grego, cre que Iseo axudou a Demóstenes na creación dos seus primeiros discursos xudiciais contra os seus titores<ref name="Tsatsos83">K. Tsatsos, ''Demóstenes'', 83</ref>. Segundo unha biografía de autor descoñecido pero atribuída a Plutarco, que chegou ata os nosos días, Demóstenes casou unha vez. A única información que aparece sobre a súa esposa, da que se descoñece o nome, é que era filla de Heliodoro, un cidadán importante<ref name="pseudo13">Pseudo-Plutarco, ''Demóstenes'', 847c</ref>. Tamén tivo unha filla, "a primeira e única que algunha vez lle chamou pai", segundo Esquines, nun comentario acedo<ref name="Ctesiphon77">Esquines, ''Contra Ctesifonte'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0002;query=section=#457;layout=;loc=3.76 77]</ref>. A súa filla morreu nova, antes de casar, poucos días despois da morte de Filipo <ref name="Ctesiphon77" />. O seu sobriño [[Demócares]] foi tamén político e orador<ref>[[Pseudo Plutarco]], ''Vidas dos dez oradores'', 847d.</ref>. ===== Acusacións concernentes á súa vida persoal ===== Nos seus discursos, Esquines frecuentemente utilizaba as relacións [[pederastia|pederastas]] de Demóstenes para atacalo. O contido dos ataques non era o feito de que Demóstenes tivese relacións con mozos (algo que naquela época non era raro nin socialmente inaceptábel), senón que o seu comportamento como [[erastés]] fora inadecuado, e que a súa forma de actuar non beneficiaba os mozos (como era o esperado) senón que os danaba. No caso de Aristión, un mozo de [[Platea, Grecia|Platea]] que viviu durante moito tempo na casa de Demóstenes, Esquines burlábase da súa falta de control sexual e do seu posíbel comportamento efeminado.<ref>Esquines, ''Contra Ctesifonte'', 162</ref> No caso de Cnosio, Esquines fai outra acusación de índole sexual, aínda que neste caso acusa a Demóstenes de deitar este coa súa esposa para que a deixase embarazada.<ref>Esquines, ''Na Embaixada'', 149</ref> [[Ateneo de Naucratis|Ateneo]], pola súa banda, móstranos outro punto de vista, argumentando que foi a muller a que deitou co mozo nun ataque de celos.<ref name="AC">Ateneo, ''Deipnosophistae'', XIII, [http://digicoll.library.wisc.edu/cgi-bin/Literature/Literature-idx?type=turn&entity=Literature.AthV3.p0134&isize=M&pview=hide 63]<br />*C.A. Cox, ''Household Interests'', 202</ref> [[Ficheiro:Demosthenes.jpg|miniatura|Demóstenes]] Esquines tamén acusaba a Demóstenes de conseguir diñeiro a través das súas relacións con mozos adiñeirados. Dicía que enganou a Aristarco, o fillo de Mosco, coa idea de que o podería converter nun grande orador.<ref name="P15">A.W. Pickard, ''Demosthenes and the Last Days of Greek Freedom'', 15</ref> Aparentemente, estando aínda baixo a tutela de Demóstenes, Aristarco matou e mutilou a un tal Nicodemo de Afidna, arrincándolle os ollos e a lingua. Esquines acusaba a Demóstenes de complicidade no asasinato, utilizando como argumento o feito de que Nicodemo se querelara anteriormente con Demóstenes acusándoo de deserción. Tamén acusaba a Demóstenes de ser tan mal [[erastés]] para Aristarco como para non ser digno de recibir tal nome. O seu crime, segundo Esquines, era traizoar o seu [[erómeno]] apropiándose do seu patrimonio mentres que pretendía estar namorado do novo (dicíase que se apropiou de tres talentos - 86.000 dólares estadounidenses de 2008 - de Aristarco mentres que este fuxía para o exilio para evitar o xuízo). Por iso, en pagamento pola confianza que Aristarco e a súa familia puxeran nel, e en palabras de Esquines "Entraches nun fogar feliz [...] arruináchelo".<ref>Esquines, ''Sobre a Embaixada'', 148-150, 165-166</ref> En calquera caso, a historia das relacións de Demóstenes con Aristarco é máis que dubidosa, e non se coñece pupilo ningún de Demóstenes con ese nome.<ref name="P15" /> ==== Carreira como logógrafo ==== {|class="toccolours" style="float: left; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; cor:black; width:30em; max-width: 40%;" cellspacing="5" |style="text-align: left;"|"Se vos vedes obrigados a actuar no espírito desa dignidade, no momento en que veñades ao tribunal xulgar as causas públicas, debedes lembrar que co báculo e o cargo cada un de vós recibe a confianza do ancestral orgullo de Atenas". |- |style="text-align: left;"|Demóstenes ('''''Sobre a Coroa''', 210) - A defensa que fai o orador do honor do tribunal contrastaba coas accións impropias que Esquines lle imputaba no xuízo. |} Ao finalizar os preitos contra os seus titores e como forma de gañarse a vida, Demóstenes dedicouse a redactar discursos para a súa utilización en preitos privados de terceiras persoas. Destacou moito no seu traballo, e foi conseguindo unha carteira de clientes ricos e poderosos. Por outra banda, un logógrafo ateniense podía permanecer no anonimato e non figurar como tal en ningures, o cal nalgunhas ocasións podía ocasionar que un profesional deste estilo se dedicase aos seus intereses persoais en prexuízo dos do seu cliente (non se podían examinar os posíbeis conflitos de intereses dunha persoa anónima). Esquines tamén acusou a Demóstenes de comportamento pouco ético no seu traballo, dicindo que transmitira aos opoñentes dos seus clientes algúns dos argumentos que utilizarían no xuízo.<ref name="AischIII173">Esquines, ''Contra Ctesifonte'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0002;query=section=#553;layout=;loc=3.172 173]</ref> {{cita|E ao traidor nato, como o recoñecemos? Non te imitará a ti, Demóstenes, no seu trato con aqueles que o azar pon no seu camiño e que confían nel? Non cobrará por escribir discursos para recitar aos tribunais, e logo revelará o contido dos discursos aos seus opoñentes?|Esquines, ''O Discurso na Embaixada''<ref name="AischII165">Esquines, ''O Discurso na Embaixada'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0002&query=section=#361&layout=&loc=2.164 165]</ref>}} Por exemplo, Esquines acusou a Demóstenes de escribir un discurso para un tal Formión, un rico banqueiro, e logo comunicalo a Apolodoro, que estaba preparando cargos contra Formión.<ref name="AischII165" /> Plutarco apoiaba esta acusación, dicindo que Demóstenes "crese que actuara de forma deshonesta".<ref name="Pl15">Plutarco, ''Demóstenes'', 15</ref> === Comezo na vida política === ==== Adestramento da oratoria ==== [[Ficheiro:Démosthène s'exerçant à la parole (1870) by Jean-Jules-Antoine Lecomte du Nouÿ.jpg|miniatura|''Demóstenes Practicando Oratoria'' por [[Jean Lecomte du Nouÿ]] (1842-1923). Demóstenes adoitaba estudar nunha habitación subterránea que construíra el mesmo. Tamén adoitaba falar con pedras na boca e recitar versos mentres corría. Para fortalecer a súa voz, falaba na beira do mar por encima do son das ondas.]] Antes ata de cumprir os 21 anos no -363, Demóstenes demostrara certo interese pola política.<ref name="Helios" /> No -363, -359 e -357 desempeñou o posto de [[trierarca]], encargándose do mantemento e abastecemento dunha [[trirreme]].<ref>A.W. Pickard, ''Demosthenes and the Last Days of Greek Freedom'', xiv-xv</ref> No [[-348]] fíxose cargo dunha [[corexía]], e pagaba os gastos dunha [[Teatro da Grecia Antiga|produción teatral]].<ref name="Usher226">S. Usher, ''Greek Oratory'', 226</ref> Aínda que Demóstenes dixo que nunca avogaba en ningún caso privado,<ref name="Zenothemis">Demóstenes, ''Contra Zenotemis'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0076;query=section=#46;layout=;loc=32.31 32]</ref> non está claro aínda cando abandonou Demóstenes a lucrativa (aínda que non tan prestixiosa) profesión de logógrafo, e se é que chegou a facelo.<ref>Tanto Tsatsos como Weil manteñen que Demóstenes nunca abandonou a profesión de logógrafo pero que, tras pronunciar o seu primeiro discurso político, quería ser visto como home de estado. Segundo James J. Murphy, profesor emérito de retórica e comunicación na Universidade de California, a súa carreira como logógrafo continuou mesmo durante os seus períodos máis intensos de conflito político contra Filipo.</ref> Cando era rapaz, Demóstenes tiña un defecto de elocución no fala.<ref name="Britannica">{{Cita enciclopedia|title=Demosthenes|encyclopedia=Encyclopaedia Britannica|data=2002}}</ref> Esquines burlábase diso, e referíase a el nos seus discursos polo alcumo que lle poñían, Bátalo,<ref>"Batalus" ou "Bátalo" significaba "martelador" en antigo grego, pero tamén era o nome dun músico que tocaba a frauta (sobre o cal Antífano escribiu unha obra ridiculizándoo) e dun escritor de cancións. A palabra tamén se usaba en Atenas para describir o ano. Outro alcume de Demóstenes era "Argas". Segundo Plutarco, o nome puido dárselle tanto polo seu comportamento salvaxe como pola súa desagradábel forma de falar. "Agras" era un nome poético para serpe, pero tamén o nome dun poeta.</ref> que aparentemente poderían inventar ou ben os seus pedagogos ou ben os seus propios compañeiros de xogos.<ref name="AischI126">Esquines, ''Contra Timarco'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0002;query=section=#126;layout=;loc=1.127 126]</ref><ref name="AischII99">Esquines, ''Discurso na Embaixada'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0002:speech=2:section=99 99]</ref> Segundo [[Plutarco de Queronea|Plutarco]], durante o primeiro discurso público do mozo Demóstenes, a audiencia burlábase do seu problema de elocución (dificultade en pronunciar o /R/) e o seu estraño e duro estilo, ''que estaba pragado de longas frases con argumentos formalistas ata un extremo duro e desagradábel''. Afirmaba o de Queronea que tiña unha debilidade na voz, ''unha fala estraña e difícil de entender e unha falta de aire que, ao romper e desenlazar as frases, escurecía moito o sentido e o significado do que dicía''.<ref name="Pl6">Plutarco, ''Demóstenes'', 6</ref> Demóstenes levou a cabo un estrito programa para superar esas deficiencias e mellorar a súa locución. Traballou a dicción, a súa voz e os seus xestos<ref name="Pl6-7">Plutarco, ''Demóstenes'', 6-7</ref> ata o punto que o seu afán e a súa devoción se volveron proverbiais. Con todo, non se sabe con certeza se estes relatos son verdadeiros feitos da vida de Demóstenes ou meras anécdotas utilizadas para ilustrar a súa perseveranza e determinación.<ref name="Helios" /> Algúns cidadáns, con todo, si que se deron de conta do seu talento. A primeira vez que abandonou apesarado a [[Ekklesía]] (a asemblea ateniense), un ancián chamado Eunomo animouno dicindo que a súa dicción era moi parecida á de [[Pericles]].<ref name="Pl6" /> Noutra ocasión, despois de que a Ekklesía se negase a escoitalo e mentres marchaba a casa tras ser rexeitado, un actor chamado Sátiro seguiuno e entretívoo nunha amigable conversa.<ref name="Pl7">Plutarco, ''Demóstenes'', 7</ref> ==== Incremento da actividade política ==== Aínda que se cre que continuou coa práctica legal privada como logógrafo, o feito é que a partir do ano [[-354]] Demóstenes interesouse cada vez máis polos asuntos públicos, facéndose famoso polos seus discursos que versaban sobre o restablecemento do espírito público en Atenas e sobre a conservación da cultura grega nun momento en que o modelo de [[Cidade estado|cidade-estado]] se vía ameazado. No [[-355]] escribiu ''Contra Androcio'' e no -354, ''Contra Leptino'', dous feros ataques contra individuos que pretendían eliminar unhas exencións de impostos. En ''Contra Timócrates'' e ''Contra Aristócrates'' avogou pola eliminación da corrupción, denunciando medidas que vía como deshonestas ou contrarias das tradicións atenienses.<ref name="Worthington29">I. Worthington, ''Demosthenes: Statesman and Orator'', 29</ref> Todos estes discursos ofrecen unhas primeiras mostras sobre as súas ideas de [[política exterior]], como puidesen ser a importancia da frota, as alianzas, ou o honor nacional.<ref name="Romilly116-117">J. De Romilly, ''A Short History of Greek Literature'', 116?117</ref> {|class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; cor:black; width:30em; max-width: 40%;" cellspacing="5" |style="text-align: left;"|''"Mentres que o navío está a salvo, xa sexa un grande ou pequeno, entón é o momento para que o mariñeiro e o temoneiro e todos os outros cargos mostren o seu empeño e teñan coidado de que non naufrague pola malicia ou neglixencia dalgún; pero cando o mar o superou, entón o empeño é inútil".'' |- |style="text-align: left;"|'''Demóstenes (''Terceira Filípica'', 69)''' - O orador advirte aos seus compatriotas dos desastres que sufriría Atenas se permanece indiferente ás ameazas do seu tempo. |} Partidario de [[Eubulo]], en [[-354]] Demóstenes pronunciou en favor deste o seu primeiro discurso político, ''Sobre as symmorías'', no que defendía a moderación ao mesmo tempo que propoñía a reforma das [[symmoría]]s como unha fonte de financiamento para a frota ateniense, defendendo o aumento das obrigacións con respecto ás [[Trirreme#A trierarquía|trierarquías]].<ref name="Worthington29" /><ref name="Tsatsos88">K. Tsatsos, ''Demosthenes,'' 88</ref> Con todo, axiña cortou con Eubulo, ao que atacou no [[-352]] (''Sobre a sintaxe''), ao mesmo tempo que se pronunciaba contra a política exterior ateniense co discurso ''Polos megalopolitanos'' (-353), que chamou a atención dos atenienses sobre o perigo que representaba o poder de [[Esparta]], trala desfeita de [[Tebas, Grecia|Tebas]]. Tamén se opuxo a Eubulo no -351, co discurso ''Pola liberdade dos rodios''. Eubulo era naquel tempo o político máis influente de Atenas, situación que mantivo no período entre o -355 e o -342, e estaba en contra da intervención nos asuntos internos doutras poles gregas.<ref>D. Phillips, ''Athenian Political Oratory'', 72</ref> Aínda que ningún dos seus primeiros discursos tivo éxito, Demóstenes foi aos poucos facéndose un oco dentro do grupo das personalidades políticas de importancia ao mesmo tempo que, doutra banda, rompía coa facción política de Eubulo (facción á que pertencía Esquines). Nesa época Demóstenes foi plantando os alicerces dos seus futuros éxitos políticos, o que o levaría a se converter no líder do seu propio partido. Os seus argumentos mostraban o seu desexo de articular as necesidades e intereses de Atenas.<ref name="Habinek21">T. N. Habinek, ''Ancient Rhetoric and Oratory,'' 21</ref> No ano [[-351]], Demóstenes sentiuse suficientemente forte como para mostrar a súa visión sobre o asunto de política exterior máis importante ao que se enfrontaba Atenas naquel tempo: a postura que debería tomar a cidade con respecto a Filipo II de Macedonia. Segundo comenta [[Jacqueline de Romilly]], filóloga membro da [[Academia francesa]], a ameaza de Filipo daría a Demóstenes un enfoque e unha razón de ser.<ref name="Romilly116-117" /> A carreira política de Demóstenes é virtualmente a historia da política exterior ateniense.<ref name="Britannica" /> === Confrontación con Filipo === ==== Primeira Filípica e as Olínticas (-351 - -341) ==== {{Artigo principal|Primeira Filípica}} [[Ficheiro:Philip II of Macedon CdM.jpg|miniatura|[[Filipo II de Macedonia]]: medalla da vitoria (''niketerion'') do [[século -II]] ([[París]], [[Gabinete de Medallas da Biblioteca Nacional de Francia|Cabinet des médailles]] da [[Bibliothèque nationale de France|Biblioteca Nacional de Francia]]). Demóstenes percibía ao [[Reis de Macedonia|rei de Macedonia]] como unha ameaza para a autonomía de todas as [[cidade estado|cidades-estado]] gregas.]] Demóstenes dirixiu as súas enerxías contra o crecente poder do rei [[Filipo II de Macedonia]], a quen vía como unha ameaza non só para Atenas senón para todas as cidades-estado gregas. Gran parte dos seus mellores discursos dirixíronse contra o poder crecente do rei Filipo II de Macedonia. Desde o ano [[-357]], cando Filipo cercou [[Anfípolis]] e [[Pidna]], Atenas e [[Reino de Macedonia|Macedonia]] estiveran formalmente en guerra.<ref>D. Phillips, ''Athenian Political Oratory'', 69</ref> No -352 Demóstenes describiu a Filipo como o maior e o peor inimigo da súa cidade. O discurso sería un avance dos feros ataques que Demóstenes lanzaría contra o rei macedonio durante os anos que seguiron.<ref name="Arist121">Demóstenes, ''Contra Aristócrates'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0074;query=section=#426;layout=;loc=23.122 121]</ref> Un ano despois criticou a aqueles que subestimaban o poder de Filipo e avisaba de que era tan perigoso como o propio rei de [[Persia]].<ref name="Rhodians24">Demóstenes, ''Sobre a liberdade dos rodios'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/For the Freedom of the Rhodians#15:24|24]]</ref> No [[-352]] as tropas atenienses lograron con éxito enfrontarse a Filipo nas [[Termópilas]],<ref name="Embassy319">Demóstenes, ''Sobre a falsa embaixada'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Embassy#19:319|319]]</ref> pero a vitoria macedonia sobre os [[Fócida|focios]] na [[batalla do Campo de Azafrán]] supuxo un duro golpe para Demóstenes. O seu primeiro discurso contra Filipo, coñecido como a ''[[Primeira Filípica]]'' (-351 - -350), tiña como tema a preparación e a reforma do fondo social de Atenas,<ref>O chamado "Theorika" era un fondo mediante o cal o estado pagaba a atenienses sen recursos económicos para lles permitir acceder aos festivais dramáticos. Eubulo aprobou unha lei que dificultaba desviar fondos públicos, incluíndo o "theorika", para financiar operacións militares menores.</ref> o alicerce principal das políticas de Eubulo.<ref name="Romilly116-117" /> Exhortou aos atenienses a que espertasen da súa falsa seguridade e pediu que a guerra se estendese a [[Tracia]], pero non tivo éxito. {|class="toccolours" style="float: left; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; cor:black; width:30em; max-width: 40%;" cellspacing="5" |style="text-align: left;"|''"Necesitamos diñeiro, seguro, atenienses, e sen diñeiro nada do que debería ser feito poderá facerse".'' |- |style="text-align: left;"|'''Demóstenes (''Primeira Olíntica'', 20)''' - O orador empregouse con esforzo para convencer os seus concidadáns de que a reforma do fondo social era necesaria para financiar os preparativos militares da cidade. |} Desde ese momento e ata o [[-341]], todos os discursos de Demóstenes referíanse ao mesmo asunto: a loita contra Filipo. No -349, para completar o seu dominio do [[mar Exeo]] Filipo marchou contra [[Olinto]], aliado de Atenas e a última cidade da [[Calcídica]] que lle quedaba por dominar. Olinto pediu axuda a Atenas, e Demóstenes pronunciou con tal motivo as tres ''[[Olínticas]]'', nas que solicitou a Atenas axuda para o seu aliado. Nos tres discursos, Demóstenes criticaba os seus compatriotas por non facer nada, e urxía a Atenas a axudar a Olinto contra o "bárbaro"<ref>Demóstenes caracterizou a Filipo como "bárbaro" na ''Terceira Olíntica'' e na ''Terceira Filípica''. Segundo Tsatsos, Demóstenes incluía dentro da nación grega só aqueles que alcanzasen os estándares culturais do sur de Grecia, e non tiña en consideración o criterio étnico.</ref> macedonio.<ref name="OlynthII23">Demóstenes, ''Segunda Olíntica'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/Olynthiac II#2:3|3]]</ref><ref name="OlynthI3">Demóstenes, ''Primeira Olíntica'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/Olynthiac I#1:3|3]]</ref> Malia os avisos de Demóstenes, os atenienses enguedelláronse nunha guerra inútil en [[Eubea]] e non ofreceron apoio militar a Olinto.<ref name="Peace5">Demóstenes, ''Sobre a Paz'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Peace#5:5|5]]</ref> O tratado subseguinte, a [[paz de Filócrates]], era insoportábel para el, que non o considerou máis que un respiro entre dúas batallas. ==== O caso de Meidias (-348). ==== {|class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; cor:black; width:30em; max-width: 40%;" cellspacing="5" |style="text-align: left;"|''"Só pensade: no momento en que este tribunal se levante, cada un de vós andará para a casa, uns máis rápido, outros con máis calma, sen ansiedade, sen mirar por encima do ombreiro, sen medo a que el vaia ir correndo contra un amigo ou inimigo, un home grande ou un pequeno, forte ou débil, ou nada polo estilo. E por que? Porque no seu corazón coñece e confía, e aprendeu a confiar no Estado, en que ninguén o acosará ou insultará ou agredirá".'' |- |style="text-align: left;"|'''Demóstenes (''Contra Meidias'', 221)''' - O orador pide aos atenienses que defendan o seu sistema legal, solicitando un tratamento exemplar para a defensa que sirva para disuadir a outros.<ref name="Romilly113-117">J. De Romilly, ''Ancient Greece against Violence'', 113?117</ref> |} No [[-348]] ocorreu un caso peculiar: [[Meidias]], un rico ateniense, deulle unha labazada publicamente a Demóstenes, que naquel tempo ocupaba un cargo na [[Corexía]], un gran festival relixioso en honor ao deus [[Dioniso]].<ref name="Usher226" /> Meidias era un amigo de Eubulo e apoiaba a campaña militar en Eubea.<ref name="Peace5" /> Tamén era un vello inimigo de Demóstenes que entrara violentamente na súa casa no -361, xunto co seu irmán Trasíloco, para se apoderar dela.<ref name="Meidias223">Demóstenes, ''Contra Meidias'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0074&layout=&loc=21.78 78?80]</ref> Demóstenes decidiu presentar unha [[querela]] contra o seu rico opoñente e escribiu o discurso xudicial ''Contra Meidias''. O discurso ofrece información moi valiosa sobre a lei ateniense nesa época e especialmente sobre o concepto grego de ''[[Hibris]]'' ou ambición excesiva, que se trataba nesa cidade como un [[delito|crime]] que ía non só contra a cidade senón contra a sociedade en si mesma.<ref>H. Yunis, ''The Rhetoric of Law in 4th Century Athens'', 206</ref> Demóstenes defende que o estado democrático perece se o [[estado de Dereito|goberno da lei]] vese socavado polos homes ricos e sen escrúpulos, e que todos os cidadáns adquiren poder e autoridade en todos os asuntos de estado grazas a "a forza das leis".<ref name=autogenerated1>Demóstenes, ''Contra Meidias'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0074&layout=&loc=21.223 223]</ref> Segundo o filólogo [[Henri Weil]], Demóstenes retirou finalmente os cargos contra Meidias por razóns políticas, e nunca chegou a pronunciar ''Contra Meidias'',<ref name="Weil28">H. Weil, ''Biography of Demosthenes,'' 28</ref> aínda que Esquines mantivo que Demóstenes fora subornado para retiralos.<ref name="AischIII52">Esquines, ''Contra Ctesifonte'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0002;query=section=#432;layout=;loc=3.51 52]</ref> ==== Paz de Filócrates (-347 - -345). ==== [[Ficheiro:Demosthenes before the Athenian Council by Louis Loeb (1898).jpg|miniatura|right|300px|Ilustración de 1898, obra de Louis Loeb (1866 - 1909): Demóstenes ante a asemblea principal de Atenas (''ekklesía'') no ano -346]] No ano -348, Filipo II conquistou Olinto e arrasouna ata os seus cimentos. Logo seguiu avanzando e conquistou a [[Calcídica]] e todos os Estados da federación calcídica que antes estaban liderados por Olinto.<ref name="PhilippicIII56">Demóstenes, ''Terceira Filípica'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/Philippic III#9:56|56]]</ref> Tras estas vitorias macedónicas, Atenas dirixiuse para ese Estado á busca da paz. Demóstenes atopábase a favor de asinar un tratado con Filipo II. En [[-347]] enviouse unha delegación ateniense a [[Pella (Grecia)|Pella]] co obxectivo de negociar un tratado de paz e Demóstenes estaba entre os doce embaixadores enviados ([[-346]]) para entrevistarse con Filipo, delegación na que tamén se atopaban Esquines e Filócrates. Segundo Esquines, no seu primeiro encontro con Filipo, Demóstenes desmaiaríase do medo.<ref name="Aeschines34">Esquines, ''Discurso na Embaixada'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0002;query=section=#230;layout=;loc=2.33 34]</ref> A ''[[ekklesía]]'' aceptou oficialmente os duros termos que Filipo impuxera. Con todo, cando a delegación ateniense chegou a Pella para recibir o xuramento de Filipo necesario para considerar que o tratado fora acordado, este atopábase en plena campaña militar.<ref name="PhilippicIII15">Demóstenes, ''Terceira Filípica'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/Philippic III#9:15|15]]</ref> Filipo estaba atrasando de forma deliberada o momento da negociación e posíbel acordo porque esperaba poder manter baixo a súa soberanía todas aquelas posesións atenienses que puidese conquistar antes de ratificar o tratado.<ref name="Crown25-27">Demóstenes, ''Sobre a Coroa'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Crown#18:25|25?27]]</ref> Demóstenes, ansioso ante o atraso, insistía en que a embaixada debería viaxar ao lugar en que se atopase Filipo, e conseguir o xuramento sen demora<ref name="Crown25-27" /> pero, con todo, os enviados atenienses (incluídos tanto el como Esquines) permaneceron en Pella ata o regreso de Filipo da súa campaña con éxito en [[Tracia]].<ref name="Crown30">Demóstenes, ''Sobre a Coroa'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Crown#18:30|30]]</ref> Finalmente xurouse a paz en [[Feres]], pero Demóstenes acusou ao resto de enviados de actuar neglixentemente por intereses económicos.<ref name="Crown31">Demóstenes, ''Sobre a Coroa'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Crown#18:31|31]]</ref> Xusto logo da firma da Paz de Filócrates, Filipo atravesou as Termópilas e conquistou [[Fócida]], mentres que Atenas permaneceu inactiva e non enviou axuda ningunha á rexión.<ref name="Crown36">Demóstenes, ''Sobre a coroa'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Crown#18:36|36]]</ref><ref name="Peace10">Demóstenes, ''Sobre a Paz'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Peace#5:10|10]]</ref> Apoiada por [[Tebas, Grecia|Tebas]] e [[Tesalia]], Macedonia tomou o control sobre os votos de Fócida na [[Anfictionía]], unha organización relixiosa formada para apoiar aos grandes templos de [[Apolo]] e [[Deméter]].<ref name="Crown43">Demóstenes, ''Sobre a Coroa'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Crown#18:43|43]]</ref> Malia certa reticencia por parte dos líderes atenienses, Atenas finalmente aceptou a entrada de Filipo no Consello da Liga,<ref name="Embassy111-113">Demóstenes, ''Sobre a Falsa Embaixada'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Embassy#19:111|111?113]]</ref> estando Demóstenes entre aqueles que apoiaron esta opción, tal como nos indica no seu discurso ''Sobre a paz''. ==== Segunda e Terceira Filípicas (-344 - -341). ==== {{Artigo principal|Segunda Filípica|Terceira Filípica}} [[Ficheiro:Gallipoli peninsula from space.png|miniatura|Imaxe do Quersoneso e da área circundante tomada desde un satélite. O Queroneso converteuse no foco dunha agre disputa territorial entre Atenas e Macedonia. Foi finalmente cedida a Filipo en [[-338]].]] Entre os seus discursos deste período destacan a ''Segunda Filípica'', o discurso coñecido como ''Sobre a falsa embaixada'', contra [[Esquines]], e a ''Terceira Filípica'' na que se esixía unha acción resolta contra Filipo ([[-341]]). Destes, as Filípicas considéranse discursos políticos, mentres que ''Sobre a falsa embaixada'' é un discurso pronunciado no ámbito xudicial. En [[-344]] Demóstenes viaxou ao Peloponeso, coa finalidade de conseguir alianzas e afastar o maior número posíbel de cidades da influencia macedonia, aínda que os seus esforzos foron xeralmente infrutuosos.<ref name="PhilippicII19">Demóstenes, ''Segunda Filípica'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/Philippic II#6:19|19]]</ref> A maior parte dos peloponesios vían a Filipo como o garante da súa liberdade, e mesmo enviaron unha embaixada conxunta a Atenas para presentar as súas queixas ante a actividade de Demóstenes.<ref name="Buckley">T. Buckley, ''Aspects of Greek History 750-323 BC,'' 480</ref> En resposta á devandita embaixada, Demóstenes pronunciou a ''Segunda Filípica'', un vehemente ataque contra a persoa de Filipo. No ano [[-343]] Demóstenes pronunciou ''Sobre a falsa embaixada'', dirixida contra o seu rival político Esquines, que estaba enfrontándose a un cargo de alta traizón. Esquines foi finalmente absolto por unha estreita marxe de trinta votos, nun [[xurado]] cuxo número podería ser de ata 1.501.<ref>Pseudo-Plutarco, ''Esquines,'' 840c</ref> En -343 as forzas macedonias atopábanse realizando unha nova campaña militar na rexión de [[Epiro]] e, en -342, Filipo fixo unha incursión en [[Tracia]].<ref name="PhilippicIII17">Demóstenes, ''Terceira Filípica'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/Philippic III#9:17|17]]</ref> Tamén negociou cos atenienses algunhas modificacións dos termos pactados na Paz de Filócrates.<ref name="Halonnesus18">Demóstenes (ou Hegésipo), ''Sobre Halonneso,'' [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0070;query=section=#226;layout=;loc=7.17 18?23]</ref> Cando o exército macedonio se aproximaba ao [[Quersoneso#Quersoneso tracio|Quersoneso Tracio]], un xeneral ateniense chamado Diopeites arrasou o distrito marítimo de Tracia, incitando a resposta de Filipo. A asemblea ateniense reuniuse para estudar a situación e Demóstenes pronunciou o seu discurso ''Sobre o Quersoneso'', co que convenceu aos atenienses a non chamar a Diopeites de volta a Atenas. Tamén no [[-342]] pronunciou a ''Terceira Filípica'', que se considera como o mellor discurso político de toda a súa carreira.<ref name="Tsatsos245">K. Tsatsos, ''Demóstenes'', 245</ref> Utilizando todo o poder da súa elocuencia, Demóstenes esixiu á asemblea ateniense unha firme resposta contra Filipo, pedindo ao pobo ateniense unha enérxica demostración de forza. Dicíalles que sería ''"mellor morrer mil veces que render tributo a Filipo"''.<ref>Demóstenes, ''Terceira Filípica'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/Philippic III#9:65|65]]</ref> Tras este discurso Demóstenes tomou o control da política ateniense e foi capaz de debilitar considerabelmente a facción pro-macedonia liderada por Esquines, converténdose no líder político máis influente de Atenas. Grazas a iso Demóstenes conseguiría que se anulase o tratado de paz, que se aumentasen as asignacións militares e se reforzase a mariña e fixo de [[Tebas, Grecia|Tebas]], cidade longo tempo hostil cara a Atenas, unha aliada. ==== Batalla de Queronea (338). ==== {{Artigo principal|Batalla de Queronea}} [[Ficheiro:Vergina Sun.svg|miniatura|200px|O [[Sol de Verxina]], símbolo da monarquía macedonia.]] A ''Cuarta Filípica'' ([[-340]]), foi na realidade unha declaración de guerra que conduciu a outra derrota grega ás mans dos macedonios: En gran parte grazas aos esforzos de Demóstenes, o intento de Filipo, no -340, de capturar [[Bizancio]] (actual [[Istambul]]) atrasouse. En [[-341]] Demóstenes foi enviado a [[Bizancio]], onde buscou a renovación da alianza con Atenas. Grazas ás súas manobras diplomáticas, [[Abidos, Grecia|Abidos]] tamén se uniu á causa. Por outra banda, estes acontecementos preocuparon a Filipo e incrementaron a súa animadversión contra Demóstenes. A asemblea ateniense, con todo, non tivo en conta as queixas de Filipo contra a conduta de Demóstenes e denunciou o tratado de paz, o que de feito significaba unha declaración de guerra. En [[-339]] Filipo fixo o seu último e maior movemento á busca da conquista do sur de Grecia, asistido polo apoio de Esquines no marco da a Anfictonía.<ref name="On the Crown149">Demóstenes, ''Sobre a Coroa'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Crown#18:149|149]]</ref> Durante a reunión do Consello, Filipo acusou á cidade de [[Anfisa]], na [[Lócrida]], de invadir chan consagrado.<ref name="On the Crown150">Demóstenes, ''Sobre a Coroa'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Crown#18:150|150]]</ref> O oficial que presidía o Consello, un tesalio chamado Cotifo, propuxo a convocatoria do Congreso da Anfictonía para que impuxese un castigo exemplar.<ref name="On the Crown151">Demóstenes, ''Sobre a Coroa'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Crown#18:151|151]]</ref> Esquines concordaba con esta proposta e mantiña que os atenienses deberían participar no Congreso,<ref name="On the Crown151" /> aínda que Demóstenes reverteu as iniciativas de Esquines e Atenas finalmente abstívose.<ref name="Carey">C. Carey, ''Aeschines,'' 12?14</ref> Tralo fracaso da primeira incursión militar á Lócrida, a sesión de verán da Anfictonía deu o mando das forzas da liga a Filipo, e pediulle que dirixise unha segunda excursión.<ref name="On the Crown152">Demóstenes, ''Sobre a Coroa'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Crown#18:152|152]]</ref> Filipo decidiu actuar de inmediato. O inverno de -339 - -338 atravesou as Termópilas e entrou en Anfisa, onde venceu rapidamente á poboación da cidade. Tras esta significativa vitoria, Filipo entrou na Fócida en -338 e logo dirixiuse ao sueste, baixando o val do [[río Cefiso]], para asediar e capturar a cidade de [[Elateia]], onde restaurou as fortificacións.<ref name="On the Crown152" /> Mentres tanto, Atenas dedicouse a forxar unha alianza coas cidades de Eubea, [[Megara]], [[Acaia]], [[Corinto antiga|Corinto]], [[Acarnania]], así como con outros estados menos importantes do Peloponeso. En calquera caso, a alianza máis desexada para Atenas era coa cidade-estado de Tebas. Co obxectivo de conseguir dita alianza, Atenas enviou a Demóstenes á cidade de Beocia. Filipo, pola súa banda, tamén enviou a súa propia delegación coa finalidade contraria, pero non logrou evitar que Demóstenes adherise a Tebas á súa causa.<ref name="On the Crown153">Demóstenes, ''Sobre a Coroa'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Crown#18:153|153]]</ref> Non chegou aos nosos días o discurso completo de Demóstenes diante o pobo tebano, polo que as argumentacións que utilizou para convencer a Tebas para unirse á alianza descoñecémolas. De calquera modo, a alianza produciuse a cambio dun prezo: Politicamente, o control de Beocia por parte de Tebas foi recoñecido de forma oficial. Militarmente, Tebas conseguiu o mando supremo das tropas aliadas de terra, e o mando conxunto con Atenas da armada no mar. Ademais, Atenas pagaría dous terzos do custo militar total da campaña.<ref name="Rhodes317">P.J. Rhodes, ''A History of the Classical World'', 317</ref> Mentres que os atenienses e os tebanos se preparaban para a guerra, Filipo fixo un último intento para tranquilizar aos seus inimigos, propoñendo un novo tratado de paz que non foi aceptado.<ref name="Pl18">Plutarco, ''Demóstenes,'' 18</ref> Tras isto, e tras unha serie de pequenos enfrontamentos entre os dous bandos que terminaron con vitorias menores do bando ateniense, Filipo logrou levar as [[falanxe]]s confederadas a un enfrontamento en campo aberto nunha chaira próxima á cidade de [[Queronea]]. Malia a alianza entre Tebas e Atenas, Filipo derrotou os exércitos aliados na [[batalla de Queronea|batalla]] do ano [[-338]] Durante a batalla Demóstenes participou como un mero [[hoplita]] máis, e mesmo algunhas fontes falan dun comportamento pouco honorábel. Segundo Plutarco, Demóstenes desertou do [[campo de batalla]] e "non fixo nada honorábel, nin o seu comportamento estivo á altura dos seus discursos". Tal era o odio de Filipo contra Demóstenes que, segundo relata [[Diodoro Sículo]], o rei burlouse trala batalla dos infortunios do político ateniense. Con todo, o tamén orador e político ateniense [[Démades]] dise que fixo o seguinte comentario ao rei: {{cita|''Oh Rei, cando a Fortuna te colocou no posto de [[Agamenón]], non te avergoñas de actuar como [[Tersites]]?''}} Segundo conta Diodoro, Filipo reaccionou ante estas palabras e detivo inmediatamente a súa actitude.<ref name="DiodXVI87">Diodoro Sículo, ''Libros,'' XVI [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0084&query=chapter=#665&layout=&loc=16.86.1 87]</ref> Trala súa vitoria, Filipo foi só severo con Tebas, a cal pasou a controlar directamente mediante o nomeamento de gobernantes macedonios. Atenas foi tratada de forma máis magnánima, obrigándoa só a que disolvese a súa liga naval e a que abandonase as súas posesións en [[Tracia]], mentres que en troco lle garantía a independencia. Malia todo iso, Demóstenes continuou falando contra [[Reino de Macedonia|Macedonia]], mesmo trala derrota de [[Queronea]]. === Últimas iniciativas políticas e morte === ==== Enfrontamento con Alexandre. Discurso "Sobre a Coroa". ==== {{VT|Sobre a Coroa}} [[Ficheiro:Alexander the Great mosaic.jpg|miniatura|[[Mosaico]] de [[Alexandre Magno]], atopado en [[Pompeia]], e copia dunha pintura orixinal grega do [[século -III]] que se perdeu. En -336 - -335 o Rei de Macedonia atallou os intentos de resistencia das cidades gregas e acabou coas esperanzas de Demóstenes de recuperar a independencia ateniense.]] Trala batalla de Queronea, Filipo impuxo un severo castigo á cidade de Tebas, aínda que foi bastante transixente á hora de impoñer a Atenas as condicións dun acordo de paz. Demóstenes defendeu a fortificación de Atenas e foi elixido pola ekklesía para pronunciar o [[Discurso fúnebre de Demóstenes|discurso fúnebre]] polos cidadáns mortos na guerra contra Macedonia.<ref name="On the Crown299">Demóstenes, ''Sobre a Coroa'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Crown#18:299|299]]</ref><ref name="On the Crown285">Demóstenes, ''Sobre a Coroa'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Crown#18:285|285]]</ref> No [[-336]] Filipo foi asasinado durante a voda da súa filla, [[Cleopatra de Macedonia]] co rei [[Alexandre de Epiro]]. Trala súa morte, o exército proclamou rei ao seu fillo primoxénito, [[Alexandre Magno|Alexandre]]. Mentres tanto, cidades como Atenas ou Tebas vían neste cambio de líder unha oportunidade para recuperar a súa total independencia, e Demóstenes estivo entre os atenienses que tomaron un rol máis activo na dirección da revolta de Atenas. Segundo Esquines, "era tan só o sétimo día trala morte da súa filla, e malia que as cerimonias de loito non se completaron, púxose unha coroa de flores na cabeza e roupas brancas polo seu corpo, e estivo aí, facendo ofrendas en agradecemento, violando toda decencia".<ref name="Ctesiphon77" /> Demóstenes tamén enviou mensaxeiros ao [[Átalo (xeneral)|xeneral Átalo]], pai da última esposa de Filipo, a quen consideraba un opoñente interno ao trono de Alexandre.<ref>P. Green, ''Alexander of Macedon,'' 119</ref> En calquera caso, Alexandre marchou axiña para Tebas, que se someteu pouco despois de velo aparecer fronte ás súas portas. Cando os atenienses se decataron de que Alexandre se moveu tan rápido para Beocia rendeu o pánico e suplicaron piedade ao novo rei de Macedonia. Alexandre, pola súa banda, limitouse a amonestalos, e non impuxo castigo ningún pola sublevación. {|class="toccolours" style="float: left; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; cor:black; width:30em; max-width: 40%;" cellspacing="5" |style="text-align: left;"|''"Estás ao descuberto na túa vida e na túa conduta, nas túas actuacións públicas e nas túas abstinencias. Un proxecto aprobado pola xente comeza a avanzar. Esquines xa non ten voz. Reportouse un lamentábel incidente. Esquines está en evidencia. Recorda a unha vella torcedura ou fractura: no momento en que diminúe a saúde volve estar activa".'' |- |style="text-align: left;"|'''Demóstenes (''Sobre a Coroa'', 198)''' - En ''Sobre a Coroa'' Demóstenes ataca feramente e finalmente neutraliza a Esquines, o seu grande opoñente político. |} En -335 Alexandre sentiuse con suficiente fortaleza como para se enfrontar con [[Tracia]] e [[Iliria]]. Mentres estaba loitando no norte, os tebanos e os atenienses rebeláronse unha vez máis, crendo os rumores que se estenderon sobre a posíbel morte de Alexandre. [[Darío III]] de [[Persia]] financiou as cidades gregas que se levantaron contra Macedonia, e dise que Demóstenes podería recibir uns 300 talentos (uns 8,5 millóns de dólares) en nome de Atenas, motivo polo cal se enfrontou despois a acusacións por [[apropiación indebida]].<ref>Esquines acusou a Demóstenes de permanecer calado sobre os 70 talentos (2 millóns de dólares estadounidenses de 2008) do ouro do gran rei persa, dos que supostamente se apropiou ilegalmente. Esquines e Dinarco tamén mantiñan que cando Arcadia ofreceu os seus servizos por 10 talentos (286.000 dólares estadounidenses de 2008), Demóstenes rexeitou dar o diñeiro aos tebanos, que estaban levando as negociacións, e que por iso Arcadia mudou para o bando de Macedonia.</ref> Alexandre reaccionou de xeito inmediato e arrasou Tebas ata os seus cimentos. Non atacou Atenas, pero esixiu que todos os políticos da facción anti-macedonia fosen exiliados, sendo Demóstenes o primeiro da lista. Segundo [[Plutarco de Queronea|Plutarco]], unha embaixada especial de Atenas encabezada por Foción, un opositor da facción anti-macedonia, foi capaz de persuadir a Alexandre para que retirase dita esixencia.<ref name="Phocion">Plutarco, ''Foción'', 17</ref> Demóstenes, pola súa banda, e malia as súas desventuras que sufrira nos seus enfrontamentos contra Filipo e Alexandre, aínda era respectado polo pobo de Atenas. En [[-336]] o orador [[Ctesifonte (orador)|Ctesifonte]] propuxo a Atenas que honrase a Demóstenes polos seus servizos prestados concedéndolle, de acordo coa tradición, a coroa de ouro. Con todo, a existencia en Atenas dun importante partido promacedonio facía que a posición de Demóstenes estivese sempre suxeita a oposición e a proposta converteuse nun controvertido tema político que desembocou, en -330, en que Esquines utilizase un tecnicismo legal para procesar a Ctesifonte. O motivo do procesamento era ofrecer a coroa a Demóstenes tras incorrer nunha serie de irregularidades no ofrecemento. No seu discurso máis brillante,<ref name="Tsatsos301">K. Tsatsos, ''Demosthenes,'' 301 and ''The Helios''</ref> ''Sobre a Coroa'', Demóstenes defende a Ctesifonte e ataca vehementemente a todos aqueles que preferiron a paz con Macedonia. Non estaba arrepentido polas súas accións pasadas nin polas súas ideas políticas e insistía en que, cando estaba no poder, o obxectivo constante de todas as súas accións foi o enxalzamento do honor e a ascendencia do seu pobo, e que en todas as ocasións e en todo o que fixo preservou a súa lealdade a Atenas.<ref name="Cr321">Demóstenes, ''Sobre a Coroa'', [[s:The Public Orations of Demosthenes/On the Crown#18:321|321]]</ref> Finalmente venceu a Esquines, malia que as obxeccións legais que opoñía o seu inimigo ao outorgamento da Coroa eran probabelmente válidas.<ref name="Duncan">A. Duncan, ''Performance and Identity in the Classical World,'' 70</ref> Este sería o seu discurso máis famoso, no que realiza unha defensa global de toda a súa carreira, defendendo a Ctesifonte e atacando ao partido promacedonio. A súa elocuencia e lóxica foron tan convincentes que Ctesifonte foi absolto e Esquines, humillado, viuse obrigado a exiliarse de forma voluntaria. ==== O caso de Hárpalo. ==== No ano [[-324]] a influencia política de Demóstenes comezou a decaer por culpa dun novo caso no que o acusaron de corrupción. En -324 un aristócrata macedonio chamado [[Hárpalo]], a quen Alexandre nomeara gobernador de [[Babilonia]] e confiara unha cuantiosa cantidade de tesouros, fuxiu de Macedonia, escapando co botín, e buscando refuxio en Atenas. Demóstenes esixiu que Hárpalo fose capturado<ref name="Pl25">Plutarco, ''Demóstenes,'' 25</ref> e, finalmente, Hárpalo foi encarcerado malia a oposición de [[Hipérides]], un político da facción anti-macedonia que era un antigo aliado de Demóstenes.<ref name="Hypereides">Hiperides, ''Contra Demóstenes,'' [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0140:speech=5#anch4 1]</ref> A ekklesía, tras unha proposta de Demóstenes, decidiu confiscar o diñeiro de Hárpalo, que foi confiado a un comité presidido por Demóstenes.<ref name="Hypereides" /> Cando o comité contou o tesouro atopou que só había a metade do diñeiro que Hárpalo declarara que tiña,<ref name="Hypereides" /> pero non revelaron publicamente o déficit. Máis tarde, cando Hárpalo escapou, o [[Areópago]] realizou unha auditoría, ao final da cal acusou a Demóstenes de malversar 20 talentos (570.000 dólares estadounidenses de 2008). Durante o xuízo contra el, Hiperides argumentou que non revelara o enorme déficit porque fora subornado por Hárpalo.<ref name="Hypereides" /> Demóstenes foi condenado a pagar unha multa de 50 talentos (1,4 millóns de dólares estadounidenses de 2008), que non puido reunir, polo que foi condenado á prisión, aínda que escapou en pouco tempo.<ref name="Pl26">Plutarco, ''Demóstenes,'' 26</ref> Aínda non está claro se as acusacións contra el tiñan ou non fundamento<ref>Segundo Pausanias, Demóstenes mesmo e outros declararon que o orador non se apropiou de diñeiro ningún que Hárpalo trouxese de Asia. Tamén narra a seguinte historia: Pouco despois de que Hárpalo fuxise de Atenas, morreu ás mans dos serventes que o atendían, aínda que algúns afirman que foi asasinado. O que se facía cargo do seu diñeiro fuxiu a Rodas, onde foi arrestado por un macedonio, Filoxeno. Filoxeno procedeu a examinar ao escravo, "ata que soubo o suficiente sobre aqueles que aceptarían un suborno de Hárpalo". Logo enviou un mensaxeiro a Atenas, que deu unha lista das persoas que foran subornadas por el. "A Demóstenes, con todo, nunca o mencionou, aínda que Alexandre lle tiña un amargo rancor, e el mesmo tiña un enfrontamento privado con el". Por outra banda, Plutarco cre que Hárpalo enviou a Demóstenes un paquete con vinte talentos (570.000 dólares estadounidenses de 2008) e que "Demóstenes non puido resistir a tentación, pero aceptando o agasallo,... rendeuse aos intereses de Hárpalo".</ref> aínda que, en calquera caso, os atenienses axiña revogaron a sentenza.<ref name="Pl27">Plutarco, ''Demóstenes,'' 27</ref> Demóstenes fuxiu para [[Exina]] ata a morte de Alexandre. {|class="toccolours" style="float: left; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; cor:black; width:30em; max-width: 40%;" cellspacing="5" |style="text-align: left;"|''"Tomemos o caso dunha casa, unha nave ou algo parecido, que debe basear a súa forza na súa estrutura; e así é tamén no caso de asuntos de estado, nos que os principios e os alicerces deben ser a verdade e a xustiza".'' |- |style="text-align: left;"|'''Demóstenes (''Segunda Olíntica'', 10)''' - O orador enfróntase a serias acusacións máis dunha vez, pero nunca admite acción impropia ningunha e insiste en que é imposíbel "gañar o poder de forma permanente mediante a inxustiza, o perxurio e a falsidade". |} Un ano máis tarde, a morte de [[Alexandre Magno]] provocou en toda Grecia unha rebelión contra [[Antípatro]], sucesor a Alexandre como gobernador macedonio de Grecia, feito que Demóstenes aproveitou para terminar o seu exilio e entrar triunfalmente en [[Atenas]], ao mesmo tempo que reclamaba unha nova guerra contra Macedonia. Demóstenes volve insistir aos atenienses na persecución da súa independencia de Macedonia, que se convertería na chamada [[Guerra Lamíaca]]. Con todo, Antípatro sufocou a rebelión e acabou coa oposición ao seu poder, tras o cal esixiu que os atenienses entregasen a Demóstenes e a Hipérides, xunto con outros políticos antimacedonios. [[Démades]], xefe entón do partido promacedonio, conseguiu que a ekklesía se pregase ás esixencias de Antípatro e votase e aprobase un decreto coa [[Pena de mortel|condena a matar]] dos axitadores políticos. Demóstenes escapou a un santuario da illa de Calauria, onde finalmente foi descuberto por Arquias, un confidente de Antípatro. Demóstenes suicidouse no templo de [[Poseidón]] de Calauria antes de ser capturado mediante un engano a Arquias: pretendendo ir escribir unha carta á súa familia, aproveitou para tomar veleno escondido nunha cana.<ref name="Pl29">Plutarco, ''Demóstenes,'' 29</ref> Cando notou que o veleno comezaba a facer efecto díxolle a Arquias: "Agora, cando che pareza, podes comezar a xogar o papel de [[Creonte]] na traxedia, e levarte de aquí este corpo meu sen enterrar. Pero eu, grazas a Neptuno, pola miña banda, mentres aínda estou vivo, levántome e deixo este sagrado lugar; aínda que Antípatro e os macedonios case non deixaron nada, salvo o templo, sen contaminar". Tras dicir estas palabras, caeu á beira do altar e faleceu.<ref name="Pl29" /> == Valoracións == === Carreira política === A figura histórica de Demóstenes foi obxecto de opinións enfrontadas e de distintas valoracións ao longo dos séculos. Plutarco, por exemplo, encomia a Demóstenes polo seu carácter. Rebatendo ao historiador [[Teopompo]], o biógrafo insiste en que Demóstenes mantivo "o mesmo partido e dirección política que tiña desde un principio, mantívoos constantes ata o final; e estivo tan lonxe de abandonalos mentres viviu que chegou a preferir dar a súa vida a traizoar os seus principios".<ref name="Pl13">Plutarco, ''Demóstenes'', 13</ref> Doutra banda, [[Polibio]] un historiador grego do mundo [[mediterráneo]], era moi crítico coas políticas defendidas por Demóstenes. Polibio acúsao de lanzar ataques verbais inxustificados contra grandes homes doutras cidades, tratándoos inxustamente de traidores aos gregos. O historiador mantiña que Demóstenes medía todo en función dos intereses da súa propia cidade, imaxinando que os gregos deberían ter as súas visión centrada en Atenas. Con todo, e segundo este historiador, o único que os atenienses chegaron a conseguir grazas á súa oposición a Filipo foi a derrota en Queronea, "e se non fose pola magnanimidade do rei e o seu coidado pola súa propia reputación, os seus infortunios serían aínda maiores, grazas á política de Demóstenes".<ref name="Polybius">Polibio, ''Historias'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0234:ide=b18c14 13]</ref> {|class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; cor:black; width:30em; max-width: 40%;" cellspacing="5" |style="text-align: left;"|''"O home que pensa que debe o seu nacemento só aos seus pais agardará ata chegar o seu natural e destinado final; o que é fillo da súa nación está disposto a morrer antes que vela escravizada, e vixiará eses agravios e indignidades, que na suxección ao ben común se ve impulsado a soportar, como máis aterradores que a propia morte".'' |- |style="text-align: left;"|'''Demóstenes (''Sobre a Coroa'', 205)''' - Durante a súa longa carreira política Demóstenes urxiu os seus concidadáns a defender a súa cidade e a preservar a súa liberdade e a súa democracia. |} Paparrigopoulos enxalza o patriotismo de Demóstenes, pero critícao por ser curto de miras. De acordo coa súa crítica, Demóstenes debería entender que os antigos Estados gregos só podían sobrevivir unificados baixo o liderado do reino de Macedonia.<ref name="Paparrigopoulos396-398" /> Polo tanto, acusa a Demóstenes de non xulgar ben os acontecementos, os opoñentes e as oportunidades, e de ser incapaz de prever o inevitábel triunfo de Filipo.<ref name="Carey" /> Critícao por sobrevalorar a capacidade de Atenas de revivir e de retar a Macedonia.<ref name="Tsatsos318-326">K. Tsatsos, ''Demosthenes,'' 318?326</ref> A súa cidade perdera a maioría de aliados no Exeo, mentres que Filipo consolidara o seu control sobre a rexión de Macedonia e controlaba unha gran riqueza mineral. [[Chris Carey]], profesor de grego na [[University College de Londres]], conclúe que Demóstenes era mellor orador que estratego e político,<ref name="Carey" /> aínda que tamén subliña que os "pragmáticos" como Esquines e Foción non tiñan unha visión suficientemente inspiradora como para rivalizar coa de Demóstenes. O orador pedía aos atenienses que elixisen entre o que é xusto e honorábel e o antepuxesen á súa propia seguridade e á preservación da cidade.<ref name="Pl13" /> A xente, pola súa banda, prefería o activismo de Demóstenes ata o punto de que a agre derrota de Queronea foi recibida como un prezo que valía a pena pagar na tentativa de reter a liberdade e a influencia sobre a península.<ref name="Carey" /> Por outra banda, segundo o tamén profesor de grego [[Arthur Wallace Pickard-Cambridge]], o éxito é un pobre criterio para xulgar as accións da xente como Demóstenes, que actuaban motivados polo ideal político da liberdade.<ref name="Pickard">A.W. Pickard, ''Demosthenes and the Last Days of Greek Freedom,'' 490</ref> Filipo pedira a Atenas que sacrificase a súa liberdade e a súa democracia, mentres que Demóstenes intentaba revivir o brillante pasado da cidade.<ref name="Tsatsos318-326" /> Buscaba revivir eses valores imperecedoiros e, xa que logo, converterse nun "educador da xente" (en palabras de [[Werner Jaeger]]).<ref name="Romilly120-122">J. De Romilly, ''A Short History of Greek Literature,'' 120-122</ref> O feito de que Demóstenes loitase na [[batalla de Queronea]] como un mero [[hoplita]] máis, así como a súa fuxida do [[campo de batalla]], indica que carecía de capacidade militar. Segundo o historiador [[Thomas Babington Macaulay]], na época na que viviu Demóstenes estaba fortemente marcada a diferenza entre os oficios políticos e os militares.<ref name="Macaulay">T.B. Macaulay, ''On Mitford's History of Greece,'' 136</ref> Case ningún político, exceptuando Foción, era ao mesmo tempo un bo orador e un [[xeneral]] competente. Demóstenes era moi competente no ámbito da política e das ideas, pero non no da guerra.<ref name="Macaulay" /> O contraste, por outra banda, entre a capacidade intelectual de Demóstenes e as súas deficiencias en termos de vigor, resistencia e coñecementos ou habilidade militar,<ref name="Paparrigopoulos396-398" /> así como de visión estratéxica<ref name="Carey" /> ilústrase na inscrición que os seus concidadáns puxeron na base da súa estatua:<ref name="Pl30">Plutarco, ''Demóstenes'', 30</ref> {{cita|''Se foses para Grecia tan forte como sabio, os macedonios non a conquistarían''}} === Habilidade oratoria === [[Ficheiro:Herma Demosthenes Glyptothek Munich 292.jpg|miniatura|160px|[[Herma]] de Demóstenes ([[Múnic]], Glyptothek). Copia dunha estatua póstuma honorífica do político do [[Ágora de Atenas]] esculpida orixinalmente por Polieuctos (ca. -280).]] De acordo con [[Dionisio de Halicarnaso]], historiador grego e profesor de retórica, Demóstenes representa a etapa final do desenvolvemento da prosa ática. Este autor afirma que Demóstenes reuniu as mellores características dos estilos básicos; utilizaba habitualmente o estilo de tipo medio ou normal e aplicaba o estilo arcaico e o de elegancia chá cando era necesario. En todos e cada un dos tres estilos era mellor que os seus mestres especializados.<ref name="Dionysius46">Dionisio, ''Sobre o Admirable Estilo de Demóstenes,'' 46</ref> Demóstenes é considerado un orador consumado, adepto de todas as técnicas da oratoria que utiliza de forma conxunta no seu traballo.<ref name="Romilly120-122" /> Nos seus discursos xudiciais iniciais, a influencia dos seus primeiros mestres é obvia, pero non enmascara o seu estilo marcado e orixinal, que tamén aparece.<ref name="Jebb" /><ref name="Tsatsos86">K. Tsatsos, ''Demosthenes,'' 86</ref> Segundo [[Harry Thurston Peck]], pertencente á escola clásica, Demóstenes "non incrementa o coñecemento; o seu obxectivo non é a elegancia; non busca brillantes ornamentos; en raras ocasións toca o corazón da xente con suaves apelacións, e cando o fai, produce só un efecto que podería mellorar calquera orador de terceira clase. Non tiña agudeza, graza ou vivacidade, tal como nós entendemos estes termos. O segredo do seu poder é simple, posto que se atopa esencialmente no feito de que os seus principios políticos estaban ligados ao seu propio espírito".<ref name="Thurston" /> No seu xuízo, Peck coincide con Jaeger, que dixo que as decisións políticas inminentes imbuían os discursos de Demóstenes cun poder artístico fascinante.<ref>W. Jaeger, ''Demosthenes,'' 123?124</ref> Demóstenes era capaz de combinar mensaxes curtas con explicacións extensas, harmonizando coa súa función.<ref name="Romilly120-122" /> A súa linguaxe é simple e natural, non utiliza palabras estrañas ou artificiais. Segundo Jebb, Demóstenes era un artista capaz de facer que a súa propia arte o obedecese.<ref name="Jebb" /> Pola súa banda, Esquines estigmatizaba a súa intensidade, atribuíndo aos seus rivais fíos de imaxes absurdas e incoherentes.<ref name="Ctesiphon166">Esquines, ''Contra Ctesifonte,'' [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0002&query=section=#546&layout=&loc=3.165 166]</ref> Dionisio establece que o único punto débil de Demóstenes era a súa falta de senso do humor, aínda que Quintiliano vía esta deficiencia como unha virtude.<ref name="Dionysius56">Dionisio, ''Sobre o admirábel estilo de Demóstenes'', 56</ref><ref name="Q2">Quintiliano, ''Institucións,'' VI, 3, 2</ref> Con todo, a principal crítica que se fixo a Demóstenes parece que se apoiou principalmente na súa negativa a falar ''ex tempore'';<ref name="Hermippos">J. Bollansie, ''Hermippos of Smyrna'', 415</ref> téndose negado a miúdo a comentar asuntos que non se estudou previamente.<ref name="Thurston" /> En calquera caso, dedicaba unha elaborada preparación a todos os seus discursos e, xa que logo, os seus argumentos son os produtos dun estudo coidadoso de cada asunto. Tamén era famoso pola súa capacidade de sátira.<ref name="Pl8">Plutarco, ''Demóstenes,'' 8</ref> De acordo con Cicerón, Demóstenes vía a forma de entregar a mensaxe (os xestos, a voz etc.) como algo máis importante que o estilo.<ref name="Cic38">Cicerón, ''Bruto'' 38, 142</ref> Aínda que non tiña a voz de Esquines, ou a capacidade improvisadora de Demades, utilizaba de forma moi eficiente o seu corpo para acentuar as súas palabras,<ref name="Nietzsche233-235" /> conseguindo proxectar as súas ideas e argumentos cunha maior forza. Con todo, dita posta en escena non era ben acollida por todo o mundo da antigüidade: [[Demetrio de Falero]] e os comediantes ridiculizaban a "teatralidade" de Demóstenes, mentres que Esquines opinaba que Leodamas de Acarnas era superior a el.<ref name="Pl9-11">Plutarco, ''Demóstenes,'' 9?11</ref><ref name="Ctesiphon139">Esquines, ''Contra Ctesifonte'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0002&query=section=#519 139]</ref> === Legado retórico === [[Ficheiro:AeschinesDemosthenes.jpg|miniatura|''[[Friné]] indo para os baños públicos como [[Venus (deusa)|Venus]] e Demóstenes tentado por Esquines'' por [[J. M. W. Turner]] (1838), [[Londres]], [[Tate]].]] A fama de Demóstenes perdurou a través dos séculos. Os estudosos da [[Biblioteca de Alexandría]] editaron coidadosamente os manuscritos dos seus discursos, e os colexiais da [[Roma Antiga|antiga Roma]] estudaron a súa arte como parte do seu propio adestramento en retórica.<ref name="Britannica" /> [[Xuvenal]] aclamouno dicindo que era ''largus et exundans ingenii fons'' (unha longa e desbordante fonte de enxeño),<ref name="Juvenal">Juvenal, ''Satura,'' X, 119</ref> Os discursos de Cicerón contra [[Marco Antonio]] tamén mencionaban as Filípicas. Pola súa banda, Plutarco fixo unha mención na súa ''Vida de Demóstenes'' recalcando as fortes similitudes entre as personalidades e as carreiras políticas de Demóstenes e de [[Marco Tulio Cicerón]]: {{cita|''O poder divino parece deseñar orixinalmente a Demóstenes e a Cicerón baixo o mesmo plan, dándolles moitas similitudes nos seus caracteres naturais, tales como a paixón pola distinción e o seu amor pola liberdade na vida civil, ou a súa esixencia de coraxe fronte aos perigos e a guerra, ao mesmo tempo que engadiu moitos parecidos accidentais. Creo que dificilmente se pode atopar outros dous oradores que, desde uns comezos escuros e insignificantes, se fixesen tan grandes e poderosos; que ambos se enfrontasen a reis e tiranos; ambos perdesen ás súas fillas; fosen expulsados do seu país e retornasen con honor; que, fuxindo de novo de aí, fosen ambos os dous capturados polos seus inimigos e finalmente acabasen as súas vidas ao mesmo tempo que a liberdade dos seus compatriotas.''|'''Plutarco''', ''Demóstenes,'' 3}} Durante a [[Idade Media]] e o [[Renacemento]] Demóstenes mantivo unha boa reputación pola súa elocuencia.<ref name="Britannica" /> Os seus textos eran os máis estudados e lidos de todos os oradores antigos, con quizais Cicerón como único competidor real.<ref>G. Gibson, ''Interpreting a Classic'', 1</ref> O autor e xurista francés [[Guillaume du Vair]] encomia os seus discursos polo seu elegante estilo e artística composición; [[John Jewel]], [[bispo de Salisbury]], e [[Jacques Amyot]], escritor e tradutor renacentista francés, ven a Demóstenes como un magnífico orador, ata "supremo".<ref>W. A. Rebhorn, ''Renaissance Debates on Rhetoric'', 139, 167, 258</ref> Na historia moderna, oradores como [[Henry Clay]] imitaron a técnica de Demóstenes. As súas ideas e principios sobreviviron e inspiraron a personaxes e tendencias políticas da nosa época. Demóstenes constituíu unha fonte de inspiración para os autores dos [[artigos federalistas]] (unha serie de 85 artigos defendendo a ratificación da [[Constitución dos Estados Unidos de América]]) e para os principais oradores da [[Revolución francesa]].<ref name="Tsatsos352">K. Tsatsos, ''Demosthenes,'' 352</ref> O [[primeiro ministro]] francés [[Georges Clemenceau]] estivo entre aqueles que idealizaron a Demóstenes e mesmo escribiu un libro sobre el.<ref name="Marcu">V. Marcu, ''Men and Forces of Our Estafe,'' 32</ref> Pola súa banda [[Friedrich Nietzsche]] a miúdo compuxo as súas frases de acordo cos paradigmas de Demóstenes, cuxo estilo admiraba.<ref name="Tongeren">P.J.M. Van Tongeren, ''Reinterpreting Modern Culture,'' 92</ref><ref name="Beyond">F. Nietzsche, ''Beyond Good and Evil,'' 247</ref> Durante a [[segunda guerra mundial]], os loitadores da [[resistencia francesa]] identificáronse con Demóstenes, e deron a [[Adolf Hitler]] o nome de Filipo. Demóstenes recoñeceuse como o símbolo da independencia e utilizouse como sinónimo da resistencia contra a opresión tiránica.<ref name="Romilly120-122" /> Tamén constituíu unha fonte de inspiración para escritores da literatura moderna tales como [[Mary Renault]] ou [[Orson Scott Card]].<ref name="Westfah82">G. Slusser, ''Ender's Game'', 82</ref> Por outra banda, a ''[[Demosthenian Literary Society]]'', sociedade pertencente á [[Universidade de Georgia]], recibe a súa nome en honor a Demóstenes, sendo un tributo á súa habilidade retórica e á forma en que mellorou a súa habilidade oratoria. == Traballos == {{Artigo principal|Obras de Demóstenes}} [[Ficheiro:PliniusHistoriaNaturalis.jpg|miniatura|200px|Os ''Logoi'', os famosos discursos de Demóstenes, nunha edición de [[1570]], en grego, xunto con outras obras do mesmo período.]] Parece que Demóstenes publicou a maioría dos seus discursos, se non todos.<ref name="Weil66-67">H. Weil, ''Biography of Demosthenes,'' 66?67</ref> Trala súa morte, os textos das súas obras sobrevivírono, sendo gardados en Atenas e na [[Biblioteca de Alexandría]]. En Alexandría os textos incorporáronse ao corpo de literatura grega clásica que foi preservado, catalogado e utilizado polos estudosos do [[período helenístico]]. Desde entón e ata o [[século IV]] multiplicáronse as copias dos seus discursos, polo que estiveron nunha situación relativamente boa para sobrevivir ao escuro período comprendido entre os [[século VI|séculos VI]] e [[século IX|IX]]<ref name="Yunis28">H. Yunis, "Demosthenes: On the Crown," 28</ref> Finalmente, chegaron aos nosos días un total de sesenta e un discursos de Demóstenes. [[Friedrich Blass]], da Escola Clásica alemá, cre que o orador escribiu outros nove discursos máis, pero que non sobreviviron.<ref name="Blass1">F. Blass, ''Die attische Beredsamkeit,'' III, 2, 60</ref> As edicións modernas dos discursos baséanse en [[manuscrito]]s dos séculos X e XI.<ref name="Gibson1">C.A. Gibson, ''Interpreting a Classic,'' 1</ref><ref>K.A. Kapparis, ''Apollodoros against Neaira,'' 62</ref> A autoría de polo menos nove dos sesenta e un discursos discútese.<ref>Blass discute a autoría dos seguintes discursos: ''Cuarta Filípica'', ''Discurso Fúnebre'', ''Ensaio Erótico'', ''Contra Estéfano 2'' e ''Contra Evergos e Mnesibulo''. Arnold Schaefer, da escola clásica alemá, considera auténticos só vinte e nove discursos.</ref> Tamén chegaron aos nosos días cincuenta e seis [[prólogo]]s e seis cartas. Os prólogos eran aperturas de discursos de Demóstenes, e foron recompiladas para a Biblioteca de Alexandría por [[Calímaco (poeta)|Calímaco]], que cría na autoría de Demóstenes.<ref name="MacKie135">I. Worthington, ''Oral Performance'', 135</ref> Os estudosos modernos, con todo, están divididos: algúns os rexeitan,<ref name="Helios" /> mentres que outros, como Blass, opinan que son auténticos.<ref name="Blass287">F. Blass, ''Die Attische Beredsamkeit,'' III, 1, 281-287</ref> As cartas están escritas co nome de Demóstenes, pero a súa autoría foi duramente discutida.<ref>Nesta discusión considérase o traballo de Jonathan A. Goldstein, profesor de Historia e Clásicas da Universidade de Iowa, como o de maior autoridade na materia. Goldstein ve as cartas de Demóstenes como verdadeiras cartas apoloxéticas que foron dirixidas á asemblea ateniense.</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{commonscat|Demosthenes}} {{wikiquote|Demóstenes}} {{wikisource}} === Bibliografía === ==== Fontes primarias (gregas e romanas) ==== <div class="references-small"> * [[Esquines]], ''Contra Ctesifonte.'' Texto en [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0002%3Aspeech%3D3 Perseus program]. * Esquines, ''Contra Timarco.'' Texto en [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0001%3Aspeech%3D1 Perseus program]. * Esquines, ''El Discurso en la Embajada.'' Texto en [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0002%3Aspeech%3D2 Perseus program]. * [[Ateneo de Naucratis|Ateneo]], ''Deipnosophistae''. [http://digicoll.library.wisc.edu/Literature/subcollections/DeipnoSubAbout.shtml Tradución ao inglés] na [http://uwdc.library.wisc.edu University de Wisconsin] * [[Marco Tulio Cicerón|Cicerón]], ''Bruto''. Texto en [http://www.thelatinlibrary.com/cicero/brut.shtml#121 la Biblioteca Latina] * Demóstenes, ''Contra Afobos 1.'' Texto en [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0074%3Aspeech%3D27 Perseus program]. * Demóstenes, ''Contra Afobos 3.'' Texto en [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0074:speech=29:section=1 Perseus program]. * Demóstenes, ''Contra Aristócrates.'' Texto en [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0074%3Aspeech%3D23 Perseus program]. * Demóstenes, ''Contra Meidias.'' Texto en [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0073:speech=21:section=1 Perseus program]. * [[Ficheiro:wikisource-logo.svg|15px]] Demóstenes, [[s:en:The Public Orations of Demosthenes/For the Freedom of the Rhodians|For the Freedom of the Rhodians]] * [[Ficheiro:wikisource-logo.svg|15px]] Demóstenes, [[s:en:The Public Orations of Demosthenes/Philippic I|First Philippic]] * [[Ficheiro:wikisource-logo.svg|15px]] Demóstenes, [[s:en:The Public Orations of Demosthenes/Olynthiac I|First Olynthiac]] * [[Ficheiro:wikisource-logo.svg|15px]] Demóstenes, [[s:en:The Public Orations of Demosthenes/Olynthiac II|Second Olynthiac]] * [[Ficheiro:wikisource-logo.svg|15px]] Demóstenes, [[s:en:The Public Orations of Demosthenes/Olynthiac III|Third Olynthiac]] * [[Ficheiro:wikisource-logo.svg|15px]] Demóstenes, [[s:en:The Public Orations of Demosthenes/Philippic II|Second Philippic]] * [[Ficheiro:wikisource-logo.svg|15px]] Demóstenes, [[s:en:The Public Orations of Demosthenes/On the Peace|On the Peace]] * [[Ficheiro:wikisource-logo.svg|15px]] Demóstenes, [[s:en:The Public Orations of Demosthenes/On the Embassy|On the False Embassy]] * Demóstenes (o Hegesipo), ''Sobre Halonesos''. Texto en [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0070%3Aspeech%3D7 Perseus program]. * [[Ficheiro:wikisource-logo.svg|15px]] Demóstenes, [[s:en:The Public Orations of Demosthenes/Philippic III|Third Philippic]] * Demóstenes, ''Contra Zenotemis.'' Texto en [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0076%3Aspeech%3D32 Perseus program]. * [[Ficheiro:wikisource-logo.svg|15px]] Demóstenes, [[s:en:The Public Orations of Demosthenes/On the Crown|On the Crown]] * [[Dinarco]], ''Contra Demóstenes.'' Texto en [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0082%3Aspeech%3D1 Perseus program]. * [[Diodoro Sículo]], ''Libros.'' Texto en [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0084 Perseus program]. * [[Dionisio de Halicarnaso]], ''Sobre el Admirable Estilo de Demóstenes.'' * [[Hipérides]],''Contra Demóstenes.'' Texto en [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0140%3Aspeech%3D5#anch4 Perseus program] * [[Xuvenal]], ''Saturae.'' Texto en [http://www.thelatinlibrary.com/juvenal.html the Latin Library]. :* Traducido ao inglés por [http://books.google.com/books?vid=0YXNyWaatTFQXnof&id=-_OTYK8Sbr8C&pg=PA9&lpg=PA16&dq=Juvenal+,+Demosthenes+largus M. Madan] * [[Longino]], ''Sobre lo sublime.'' Traducido ó inglés por [https://web.archive.org/web/20110806092832/http://classicpersuasion.org/pw/longinus/desub011.htm W. Rhys Roberts] * [[Luciano de Samosata|Luciano]], ''Demosthenes, An Encomium.'' Traducido ó inglés en [http://www.sacred-texts.com/cla/luc/wl4/wl429.htm Sacred Texts] * Luciano, ''The Illiterate Book-Fancier.'' Traducido ó inglés en [http://www.sacred-texts.com/cla/luc/wl3/wl320.htm Sacred Texts] * [[Pausanias (xeógrafo)|Pausanias]], ''Descripción de Grecia.'' Texto en [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0160 Perseus program] * [[Plutarco de Queronea|Plutarco]], ''Demóstenes.'' * Plutarch, ''Foción.'' * [[Polibio]], ''Historias.'' Texto en [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0234 Perseus program] * [[Pseudo-Plutarco]], ''Esquines.'' * Pseudo-Plutarco, ''Demóstenes.'' * [[Quintiliano]], ''Instituciones.'' Texto en [http://www.thelatinlibrary.com/quintilian/quintilian.institutio12.shtml la Bilblioteca Latina] </div> === Fontes secundarias === <div class="references-small"> {{Columnas | width = 500px |col1 = * {{cita libro|autor=Demóstenes|título=Discursos políticos|ano=1985/1993| editorial = Obra completa. Madrid: [[Editorial Gredos]]|id=ISBN 978-84-249-1622-0}} # {{cita libro|título=Volumen I|ano=1993|id=ISBN 978-84-249-0028-1}} # {{cita libro|título=Volumen II|ano=1985|id=ISBN 978-84-249-0998-7}} # {{cita libro|título=Volumen III|ano=1985|id=ISBN 978-84-249-0999-4}} * {{cita libro|autor=—|título=Discursos privados|ano=1983| editorial = Obra completa. Madrid: Editorial Gredos|id=ISBN 978-84-249-0920-8}} #{{cita libro|título=Volumen I|ano=1983|id=ISBN 978-84-249-0921-5}} # {{cita libro|título=Volumen II|ano=1983|id=ISBN 978-84-249-0922-2}} * {{cita libro|apelidos=Blass|nome=Friedrich|título=Die Attische Beredsamkeit (en alemán). Volumen 3|editorial=B. G. Teubner|ano=1887–1898}} *{{cita libro|apelidos=Bolansie|nome=J.|título=Herrmippos of Smyrna|editorial=Brill Academic Publishers|ano=1999|id=ISBN 90-04-11303-7}} * {{cita libro|apelidos=Burke|nome=E.M.|título=Classica Et Mediaevalia V. 49 edited by Ole Thomsen|editorial=Museum Tusculanum Press|ano=1998|id=ISBN 87-7289-535-7|capítulo=The Looting of the Estate of the Elder Pericles}} * {{cita libro|apelidos=Bolansie|nome=J.|título=Herrmippos of Smyrna|editorial=Brill Academic Publishers|ano=1999|id=ISBN 90-04-11303-7}} * Brown, David (2004). [http://www.hum.au.dk/klasark/pontos/Cauldron_Ariantas/BSS1_16_Braund.pdf The Bosporan Kings and Classical Athens: Imagined Breaches in a Cordial Relationship] * {{cita libro|apelidos=Carey|nome=Chris|título=Aeschines|editorial=University of Texas Press|ano=2000|id=ISBN 0-292-71223-5}} * {{cita libro|apelidos=Cohen|nome=Edward|título=The Athenian Nation|editorial=Princeton University Press|ano=2002|id=ISBN 0-691-09490-X|capítulo=The Local Residents of Attica}} * {{cita libro|apelidos=Cox|nome=Cheryl Anne|título=Household Interests: Property, Marriage Strategies, and Family Dynamics in Ancient Athens|url=https://archive.org/details/householdinteres0000coxc|editorial=Princeton University Press|ano=1998|isbn=0-691-01572-4|capítulo=The Nonkinsman, the Oikos, and the Household}} * {{cita libro|apelidos=Dunkan|nome=Anne|título=Performance and Identity in the Classical World|editorial=Cambridge University Press|ano=2006|id=ISBN 0-521-85282-X}} * {{Cita enciclopedia|title=Demosthenes|encyclopedia=Encyclopaedia Britannica|ano=2002}} * "Demosthenes". ''Diccionario Enciclopédico The Helios Volumen V (en griego)'' (1952) * {{cita libro|apelidos=Gibson|nome=Graig A.|título=Interpreting a Classic|editorial=University of California Press|ano=2002|id=ISBN 0-520-22956-8}} * {{cita libro|apelidos=Goldstein|nome=Jonathan A.|título=The Letters of Demosthenes|url=https://archive.org/details/lettersofdemosth0000gold|editorial=Columbia University Press|ano=1968}} * {{cita libro|apelidos=Green|nome=Peter|título=Alexander of Macedon, 356-323 B.C.|editorial=University of California Press|ano=1992|id=ISBN 0-520-07166-2}} * {{cita libro|apelidos=Habinek|nome=Thomas N.|título=Ancient Rhetoric and Oratory|editorial=Blackwell Publishing|ano=2004|id=ISBN 0-631-23515-9}} * {{cita libro|apelidos=Hawhee|nome=Debra|título=Bodily Arts: Rhetoric and Athletics in Ancient Greece|url=https://archive.org/details/bodilyartsrhetor0000hawh|editorial=University of Texas Press|ano=2005|id=ISBN 0-292-70584-0}} * {{cita libro|apelidos=Jaeger|nome=Werner|título=Demosthenes|url=https://archive.org/details/demosthenesorigi0000jaeg|editorial=Walter de Gruyter Company|ano=1938|id=ISBN 3-11-002527-2}} * {{cita libro|apelidos=Jebb|nome=Sir Richard Claverhouse|título=The Attic Orators from Antiphon to Isaeos|url=https://archive.org/details/1181614.0001.001.umich.edu|editorial=Macmillan and Co.|ano=1876}} * {{cita libro|apelidos=Kapparis|nome=Konstantinos A.|título=Apollodoros Against Neaira|editorial=Walter de Gruyter|ano=1999|id=ISBN 3-11-016390-X}} * {{cita libro|apelidos=Long|nome=Fredrick J.|título=Ancient Rhetoric and Paul's Apology|url=https://archive.org/details/ancientrhetoricp0000long|editorial=Cambridge University Press|ano=2004|id=ISBN 0-521-84233-6}} * {{cita libro|apelidos=Macaulay|nome=Thomas Babington|título=The Miscellaneous Writings and Speeches of Lord Macaulay Volume I|ano=2004|editorial=Kessinger Publishing|id=ISBN 1-4191-7417-7|capítulo=On Mitford's History of Greece}} * {{cita libro|apelidos=Marcu|nome=Valeru|título=Men and Forces of Our Time|editorial=Kessinger Publishing|ano=2005|id=ISBN 1-4179-9529-7}} |col2 = * {{cita libro|apelidos=Nietzsche|nome=Friedrich|título=Beyond Good and Evil|url=https://archive.org/details/beyondgoodevilpr1909niet|editorial=The Complete Works of Friedrich Nietzsche|ano=1909–1913}} * {{cita libro|apelidos=Nietzsche|nome=Friedrich|título=Lessons of Rhetoric|editorial=Plethron (from the Greek translation)|ano=1975}}* Paparregopoulus, Constantine (-Karolidis, Pavlos) (1925), ''History of the Hellenic Nation (Volume Ab)''. Eleftheroudakis (in Greek). * {{cita libro|apelidos=Peck|nome=Harry Thurston|título=Harper's Dictionary Of Classical Literature And Antiquities|ano=1898}} * {{cita libro|apelidos=Phillips|nome=David|título=Athenian Political Oratory: 16 Key Speeches|editorial=Routledge (UK)|ano=2004|id=ISBN 0-415-96609-4|capítulo=Philip and Athens}} * {{cita libro|apelidos=Pickard|nome=A. W.|título=Demosthenes and the Last Days of Greek Freedom 384 - 322 B.C|editorial=Gorgias Press LLC|ano=2003|id=ISBN 1-59333-030-8}} * {{cita libro|apelidos=Phillips|nome=David|título=Athenian Political Oratory|editorial=Routledge (UK)|ano=2004|id=ISBN 0-415-96609-4}}* {{cita libro|apelidos=Romilly de|nome=Jacqueline|título=A Short History of Greek Literature|editorial=University of Chicago Press|ano=1996|id=ISBN 0-8014-8206-2}} * {{cita libro|apelidos=Romilly de|nome=Jacqueline|título=Ancient Greece against Violence (translated in Greek)|editorial=To Asty|ano=2001|id=ISBN 960-86331-5-X}} * {{cita libro|apelidos=Rebhorn|nome=Wayne A.|título=Renaissance Debates on Rhetoric|editorial=Cornell University Press|ano=1999|id=ISBN 0-226-14312-0}} * {{cita libro|nome=P.J.|apelidos=Rhodes|título=A History of the Classical Greek World|editorial=Blackwell Publishing|ano=2005|id=ISBN 0-631-22564-1|capítulo=Philip II of Macedon}} * {{cita libro|apelidos=Rose|nome=M.L.|título=The Staff of Oedipus|editorial=University of Michigan Press|ano=2003|id=ISBN 0-472-11339-9}} * {{cita libro|apelidos=Schaefer|nome=Arnold|título=Demosthenes und seine Zeit (in German). Third Volume|editorial=B. G. Teubner|ano=1885}} * {{cita libro|apelidos=Slusser|nome=G.|título=Nursery Realms edited by G. Westfahl|editorial=University of Georgia Press|ano=1999|id=ISBN 0-8203-2144-3|capítulo=Ender's Game}} * {{Cita publicación periódica|apelidos=Thomsen|nome=Ole|título='''The Looting of the Estate of the Elder Demosthenes'''|revista="Classica Et Mediaevalia - Revue Danoise De Philologie Et D'Histoire"|volume=49|páxinas=45–66|data=1998|url=http://books.google.com/books?vid=ISBN8772895357&id=2JB_rQpAv80C&pg=PA45&lpg=PA45&dq=Demosthenes,+Thomsen&sig=IS53TVmjHzo5e-qs_qsLkJA9zh8|data-acceso=2006-10-08|editorial=Museum Tusculanum Press|id=ISBN 87-7289-535-7}} * {{cita libro|apelidos=Trapp|nome=Michael|título=Greek and Latin Letters|editorial=Cambridge University Press|ano=2003|id=ISBN 0-521-49943-7}} * {{cita libro|apelidos=Tritle|nome=Lawrence A.|título=The Greek World in the Fourth Century|url=https://archive.org/details/isbn_9780415105835|editorial=Routledge (UK)|ano=1997|id=ISBN 0-415-10583-8}} * {{cita libro|apelidos=Tsatsos|nome=Konstantinos|título=Demosthenes|editorial=Estia (in Greek)|ano=1975}} * {{cita libro|apelidos=Usher|nome=Stephen|título=Greek Oratory: Tradition and Originality|url=https://archive.org/details/greekoratorytrad0000ushe_z4j5|editorial=Oxford University Press|ano=1999|id=ISBN 0-19-815074-1|capítulo=Demosthenes Symboulos}} * {{cita libro|apelidos=Van Tongeren|nome=Paul J. M.|título=Reinterpreting Modern Culture: An Introduction to Friedrich Nietzsche's Philosophy|url=https://archive.org/details/reinterpretingmo0000tong|editorial=Purdue University Press|ano=1999|id=ISBN 1-55753-156-0}} * {{cita libro|apelidos=Weil|nome=Henri|título=Biography of Demosthenes in "Demosthenes' Orations"|editorial=Papyros (from the Greek translation)|ano=1975}} * {{cita libro|apelidos=Worthington|nome=Ian|título=Demosthenes|editorial=Routledge (UK)|ano=2001|id=ISBN 0-415-20457-7}} * {{cita libro|apelidos=Worthington|nome=Ian|título=Oral Performance and its Context edited by C.J. MacKie|editorial=Brill Academic Publishers|ano=2004|id=ISBN 90-04-13680-0|capítulo=Oral Performance in the Athenian Assembly and the Demosthenic Prooemia}} * {{cita libro|apelidos=Yunis|nome=Harvey|título=Demosthenes: On the Crown|editorial=Cambridge University Press|ano=2001|id=ISBN 0-521-62930-6|capítulo=Introduction}} * {{cita libro|apelidos=Yunis|nome=Harvey|título=The Cambridge Companion to Ancient Greek Law edited by Michael Gagarin, David Cohen|editorial=Cambridge University Press|ano=2005|id=ISBN 0-521-81840-0|capítulo=The Rhetoric of Law in Fourth-Century Athens}} }} </div> ==== Bibliografía ==== <div class="references-small"> * {{cita libro|apelidos=Brodribb|nome=William Jackson|título=Demosthenes|url=https://archive.org/details/ahx1740.0001.001.umich.edu|editorial=J.B. Lippincott & co.|ano=1877}} * {{cita libro|apelidos=Butcher|nome=Samuel Henry|título=Demosthenes|editorial=Macmillan & co.|ano=1888}} * {{cita libro|apelidos=Clemenceau|nome=Georges|título=Demosthène|editorial=Plon|ano=1926}} * {{cita libro|apelidos=Easterling P. E.|nome=Knox Bernard M. W.|título=The Cambridge History of Classical Literature|editorial=Cambridge University Press|ano=1985|id=ISBN 0-521-21042-9}} * {{cita libro|apelidos=Jennings|nome=Bryan William|título=The world's famous orations (Volume 1)|editorial=New York: Funk and Wagnalls Company|ano=1906}} </div> * [http://remacle.org/bloodwolf/orateurs/demosthene/table.htm Obras de Demóstenes] en grego e en [[lingua francesa|francés]], con introdución e anotacións neste idioma, no [http://remacle.org/ sitio] de Philippe Remacle (1944 - 2011). Nos textos de Demóstenes, os números en azul son rótulos activos que serven para mudar dun idioma a outro. * Demóstenes ou [[Hipérides]]: ''Sobre o tratado con [[Alexandre Magno|Alexandre]]'' (''Περὶ τῶν πρὸς Ἀλέξανδρον Συνθηκῶν''). ** [http://remacle.org/bloodwolf/orateurs/hyperide/alexandre.htm Texto francés], con anotacións no mesmo idioma, no mesmo sitio. Os números en azul entre corchetes son rótulos activos que serven para mudar ao grego. *** [http://remacle.org/bloodwolf/orateurs/hyperide/alexandregr.htm Texto grego] no mesmo sitio. Os números en azul entre corchetes son rótulos activos que serven para mudar ao francés. * [[Dionisio de Halicarnaso]]: ''Sobre a elocución de Demóstenes''. ** [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/denys/demosthene.htm Texto francés] no mesmo sitio. Os números en azul son rótulos activos que serven para mudar ao grego. *** [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/denys/demosthenegr.htm Texto grego] no mesmo sitio. Os números en azul son rótulos activos que serven para mudar ao francés. '''Biografías''' * [[Plutarco de Queronea|Plutarco]]: ''[[Vidas paralelas]]''. ** '''''Demóstenes'''''. *** [[:m:s:es:Vidas paralelas: Demóstenes|Texto español]] en [[Wikisource]]. **** [[:m:s:el:Βίοι Παράλληλοι/Δημοσθένης|Texto grego]] en Wikisource. ** ''[[Marco Tulio Cicerón|Cicerón]]''. *** [[:m:s:es:Vidas paralelas: Cicerón|Texto español]] en [[Wikisource]]. **** [[:m:s:el:Βίοι Παράλληλοι/Κικέρων|Texto grego]] en Wikisource. ** '''''Comparación entre Demóstenes e Cicerón.''' *** [[:m:s:es:Vidas paralelas: Comparación de Demóstenes y Cicerón|Texto español]] en Wikisource. **** [[:m:s:el:Βίοι Παράλληλοι/Σύγκρισις Δημοσθένους και Κικέρωνος|Texto grego]] en Wikisource. * J.F. Dobson: ''Os oradores gregos'' (''The Greek Orators'', 1919). ** Apartado dedicado a Demóstenes: [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text;jsessionid=F4F4212402626493882EA67954502DB1?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0075%3Achapter%3D9%3Asection%3D1 texto inglés], con índice electrónico, no [[Proxecto Perseus]]. * [https://web.archive.org/web/20070405220928/http://www.ancientlibrary.com/seyffert/0183.html Ancient Library] * [http://library.thinkquest.org/C001146/curriculum.php3?action=item_view&item_id=22&print_view=1 Art of Speech] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070311130525/http://library.thinkquest.org/C001146/curriculum.php3?action=item_view&item_id=22&print_view=1 |date=11 de marzo de 2007 }} * [https://web.archive.org/web/20141129022255/http://encyclopedia.jrank.org/DEM_DIO/DEMOSTHENES.html Britannica, 11th Edition] * [http://www.britannica.com/eb/article-9029911 Britannica online] * [http://demosthenes.com Biography and links] * [https://web.archive.org/web/20070607215943/http://www.chs.harvard.edu/discussion_series.sec/athenian_law.ssp/orator_biographies.pg#demos Center for Hellenic Studies] * [https://web.archive.org/web/20070603204109/http://www.bartleby.com/65/de/Demosthe.html Columbia Encyclopedia, Sixth Edition (2001–05)] * [http://www.school-for-champions.com/biographies/demosthenes.htm Kurtus, Ron]{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }} * [http://www.livius.org/de-dh/demosthenes/demosthenes.html Lendering, Jona] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110805044752/http://www.livius.org/de-dh/demosthenes/demosthenes.html |date=05 de agosto de 2011 }} '''A súa época''' * [http://www.san.beck.org/EC22-Alexander.html Beck, Sanderson: Philip, Demosthenes, and Alexander] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060701025518/http://www.san.beck.org/EC22-Alexander.html |date=01 de xullo de 2006 }} * [http://www.stoa.org/projects/demos/article_assembly?page=7&greekEncoding=UnicodeC/ Blackwell, Christopher W.: The Assembly during Demosthenes' era] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081206180244/http://www.stoa.org/projects/demos/article_assembly?page=7&greekEncoding=UnicodeC/ |date=06 de decembro de 2008 }} * [http://www.britannica.com/eb/article-26525 Britannica online: Macedonian supremacy in Greece]{{Ligazón morta|data=agosto de 2018 }} *[[William Smith (lexicógrafo)|Smith, William]]. [https://web.archive.org/web/20080829112619/http://www.ellopos.net/elpenor/greek-texts/ancient-greece/history-of-ancient-greece-19-philip.asp A Smaller History of Ancient Greece-Philip of Macedon] * [[Hipérides]]: ''Contra Demóstenes''. ** [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3atext%3a1999.01.0140%3aspeech%3d5 Texto inglés], con índice electrónico, no Proxecto Perseus. Na parte superior dereita atópanse os rótulos activos "''focus''" (para mudar ao texto grego) e "''load''" (para o texto bilingüe). * [[Dinarco]]: ''Contra Demóstenes''. ** [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3atext%3a1999.01.0082%3aspeech%3d1 Texto inglés] no mesmo sitio e coas mesmas características. '''Miscelánea''' * [http://www.stoa.org/projects/demos/article_libanius?page=33&greekEncoding=Unicode Libanius, Hypotheses to the Orations of Demosthenes] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070312201350/http://www.stoa.org/projects/demos/article_libanius?page=33&greekEncoding=Unicode |date=12 de marzo de 2007 }} * {{gutenberg author|id=Demosthenes|name=Demóstenes}} * [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/searchresults?q=Demosthenes Demóstenes] no [[Proxecto Perseus]]. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Escritores en lingua grega antiga]] [[Categoría:Oradores áticos]] [[Categoría:Escritores da literatura clásica]] [[Categoría:Personalidades da Grecia antiga]] [[Categoría:Finados en -322]] [[Categoría:Nados en Atenas]] 49pueedoh7ikj1zrf9tlgz9k7zw0y1n 0 297453 7108633 6625999 2025-06-27T19:18:40Z Breogan2008 23204 7108633 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Hunger Games: Mockingjay – Part 1''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de acción e ciencia ficción baseado na novela de [[Suzanne Collins]], ''[[Mockingjay]]'', a terceira parte da triloxía ''The Hunger Games''. O filme é unha secuela de ''[[The Hunger Games: Catching Fire]]'', e o penúltimo dos catro baseados na triloxía. A [[estrea]] en [[Londres]] foi o [[10 de novembro]] de [[2014]], mentres que nos [[Os Ánxeles|Ánxeles]] realizouse o [[17 de novembro]]. Estreouse oficialmente o [[20 de novembro|20]] e [[21 de novembro]] en gran parte do mundo, incluído Galicia, coa dobraxe castelá. A dirección estivo a cargo de [[Francis Lawrence]]. == Enredo == Katniss Everdeen ([[Jennifer Lawrence]]) atópase no Distrito 13, o foco de resistencia contra o Capitolio, despois de remataren os Xogos da Fame. Baixo o liderado da presidenta Coin ([[Julianne Moore]]) e co consello dos seus amigos máis leais, Katniss convértese no “mimogaio” e estende as súas ás mentres loita por salvar a Peeta Mellark ([[Josh Hutcherson]]), que foi capturado polo Capitolio e a unha nación alentada pola súa valentía. == Elenco == * [[Jennifer Lawrence]] coma [[Katniss Everdeen]]. * [[Josh Hutcherson]] coma [[Peeta Mellark]]. * [[Liam Hemsworth]] coma [[Gale Hawthorne]]. * [[Woody Harrelson]] coma [[Haymitch Abernathy]]. * [[Elizabeth Banks]] coma [[Effie Trinket]]. * [[Sam Claflin]] coma [[Finnick Odair]]. * [[Philip Seymour Hoffman]] †<ref group="n.">O actor [[Philip Seymour Hoffman]] faleceu o [[2 de febreiro]] de [[2014]]. [[Lionsgate]] anunciou que Hoffman rematara de filmar case todas as súas escenas nesta entrega antes da súa morte. Para rematar as demais, o seu rostro foi dixitalizado, o mesmo que na [[The Hunger Games: Mockingjay – Part 2|segunda parte]].</ref> coma Plutarch Heavensbee. * [[Jeffrey Wright]] coma Beetee Latier. * [[Julianne Moore]]<ref>{{Cita web|url=http://www.elmulticine.com/noticias2.php?orden=449257|título=Julianne Moore confirmada para ser Alma Coin en Los Juegos del Hambre: Sinsajo 1 y 2.|data-acceso=08 de decembro de 2014|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20141221020909/http://www.elmulticine.com/noticias2.php?orden=449257|dataarquivo=21 de decembro de 2014|urlmorta=yes}}</ref> coma Presidente Alma Coin. * [[Willow Shields]] coma [[Primrose Everdeen]]. * [[Jena Malone]] coma Johanna Mason. * [[Donald Sutherland]] coma Presidente Snow. * [[Stanley Tucci]] coma Caesar Flickerman. * [[Natalie Dormer]]<ref>{{Cita web|url=http://www.elseptimoarte.net/natalie-dormer-ficha-para--los-juegos-del-hambre-sinsajo--parte-1--y--parte-2--18465.html|título=Natalie Dormer ficha para ''Los juegos del hambre: Sinsajo'', parte 1 y parte 2.|data-acceso=08 de decembro de 2014|data-arquivo=21 de decembro de 2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20141221013709/http://www.elseptimoarte.net/natalie-dormer-ficha-para--los-juegos-del-hambre-sinsajo--parte-1--y--parte-2--18465.html|url-morta=yes}}</ref> como Cressida. * [[Stef Dawson]] como Annie Cresta. * [[Patina Miller]]<ref>{{Cita web|url=http://www.sensacine.com/noticias/cine/noticia-18514351/|título="Los juegos del hambre": Patina Miller nueva incorporación de Sinsajo.}}</ref> coma Comandante Paylor. * [[Evan Ross]] coma Mesalla. * [[Mahershalalhashbaz Ali|Mahershala Ali]] coma Comandante Boggs. * [[Wes Chatam]] coma Castor. * [[Elden Henson]] coma Pollux. {| | <small>{{listaref|group="n."}}</small> |} == Preprodución == O [[10 de xullo]] de [[2012]], [[Lionsgate]] anunciou que o libro de [[Mockingjay]] se dividiría en dúas partes; a primeira parte tiña data de estrea para o [[21 de novembro]] de [[2014]], mentres que a segunda estrearía o [[20 de novembro]] de [[2015]]. O [[1 de novembro]] de 2012, [[Francis Lawrence]], director de ‘’[[The Hunger Games: Catching Fire]]’’, anunciou que ía volver para dirixir as dúas últimas partes da tetraloxía. O [[6 de decembro]] de [[2012]], Dany Strong anunciou que el escribiría as últimas dúas partes. Máis tarde, en [[agosto]], anunciouse que a rodaxe comezaría en [[setembro]] de [[2013]]. A produción do filme comezou o [[16 de setembro]] de 2013 en [[Boston]], para despois pasar a [[Atlanta]] e [[Os Ánxeles]]. O [[13 de novembro]] de [[2013]], Nina Jacobson revelou que Peter Craig tamén fora contratado para escribir o guión das dúas adaptacións. == Rodaxe == A rodaxe do filme comezou o [[23 de setembro]] de [[2013]] en [[Atlanta]] e concluíu o [[20 de xuño]] de [[2014]] en [[Berlín]], [[Alemaña]]. A ''parte 1'' foi filmada xunto coa ''parte 2''. A mediados de outubro, a produción de filmación trasladouse a [[Rockmart]]. A tripulación e o elenco tomou un descanso para promover ''[[The Hunger Games: Catching Fire]]'', e a rodaxe rematouse o [[2 de decembro]] de 2013. O [[18 de decembro]], comezouse a rodar en Caldwell Tanks de [[Newnan]], [[Xeorxia, Estados Unidos de América|Xeorxia]]. [[Philip Seymour Hoffman]], quen interpretou a Plutarch Heavensbee na segunda entrega, finou o [[2 de febreiro]] de 2014 en [[Nova York]]. [[Lionsgate]] emitiu un comunicado afirmando que Hoffman completara a rodaxe das súas escenas para a ''parte 1'' antes da súa morte. == Música == A banda sonora do filme foi realizada unha vez máis por [[James Newton Howard]], que xa gravara nos dous filmes anteriores. A música da película foi creada xustamente para contrastar a sensación de escuridade que se atopa constantemente na mesma. == Recepción == O filme ten un 69% de aprobación, baseado en 27 comentarios na páxina [[Rotten Tomatoes]] cualificándoa como "Fresca". Mentres que en [[Metacritic]] 67 de 100 comentarios foron positivos, indicando "Críticas xeralmente positivas". == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === *[http://www.youtube.com/watch?v=C_Tsj_wTJkQ Trailer Oficial The Hunger Games: Mockingjay – Part 1]. Consultado o 23 de novembro de 2014. {{Control de autoridades}} [[Categoría:The Hunger Games (serie de filmes)]] [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Francis Lawrence]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción e aventuras dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de James Newton Howard]] [[Categoría:Filmes de Lions Gate Entertainment]] [[Categoría:Filmes rodados en Atlanta]] [[Categoría:Filmes rodados en Xeorxia, Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes rodados en Hawai]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova Jersey]] [[Categoría:Filmes rodados en Berlín]] [[Categoría:Filmes ambientados en América do Norte]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] mywdf1an4licw7b2r06mecr0gyjgizc 0 297515 7108632 6542014 2025-06-27T19:18:03Z Breogan2008 23204 7108632 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Mission: Impossible III''''' (tamén coñecido como '''''M:i:III''''', '''''M:I-3''''' ou '''''Mission: Impossible 3''''') é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido e coescrito por [[J.J. Abrams]], que se estreou no [[2006]]. Está protagonizado por [[Tom Cruise]], quen tamén é o produtor. Foi estreado o [[26 de abril]] de [[2006]] no [[Festival de Cine de Tribeca]], e nos Estados Unidos o 5 de maio de 2006. O filme foi un éxito de recadación, e recibiu críticas maioritariamente positivas.<ref name=meta>[http://www.metacritic.com/movie/mission-impossible-iii Mission: Impossible III], [[Metacritic]].</ref> É a terceira entrega da serie cinematográfica ''Mission: Impossible'', e foi precedida por ''[[Mission: Impossible II]]'' (2000) e seguida por ''[[Misión Imposible: Protocolo fantasma]]'' (2011). == Personaxes == * [[Tom Cruise]] como Ethan Hunt * [[Philip Seymour Hoffman]] como Owen Davian * [[Ving Rhames]] como Luther Stickell * [[Billy Crudup]] como John Musgrave * [[Michelle Monaghan]] como Julia "Jules" Meade * [[Keri Russell]] como Lindsey Farris * [[Jonathan Rhys Meyers]] como Declan Gormley * [[Maggie Q]] como Zhen Lei * [[Simon Pegg]] como Benji Dunn * [[Eddie Marsan]] como Brownway * [[Laurence Fishburne]] como Theodore Brassel * [[Bellamy Young]] como Rachael * [[Jeff Chase]] como Gardacostas de Davian * [[Erin Cahill]] como Elisa * [[Bahar Soomekh]] como Tradutora de Davian * [[George Cheung]] como Xogador en Shangai * [[Ty Williams (actor)|Ty Williams]] como Thug * [[Sasha Alexander]] como Melissa Meade * [[Aaron Paul]] como Rick Meade == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0317919}} * [http://www.allmovie.com/movie/v286671 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2006]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por J. J. Abrams]] [[Categoría:Filmes producidos por Tom Cruise]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en California]] [[Categoría:Filmes rodados na China]] [[Categoría:Filmes rodados en Alemaña]] [[Categoría:Filmes rodados en Italia]] [[Categoría:Filmes rodados nos Ánxeles]] [[Categoría:Filmes rodados en Roma]] [[Categoría:Filmes rodados en Virxinia]] [[Categoría:Filmes rodados en Washington, D.C.]] [[Categoría:Filmes ambientados en Berlín]] [[Categoría:Filmes baseados en series de televisión]] [[Categoría:Filmes de espionaxe]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] 6pxgch3uifbnciy1macla2g3b82f48o 0 297652 7108630 6766020 2025-06-27T19:17:15Z Breogan2008 23204 7108630 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Misión imposible: Protocolo fantasma''''' (en {{lang-en|Mission: Impossible – Ghost Protocol}}, tamén coñecido como ''Mission: Impossible IV – Ghost Protocol'' ou simplemente como ''Mission: Impossible IV'') é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de acción e espías, dirixido por [[Brad Bird]] e estreado no [[2011]]. É o cuarto filme da serie ''Mission: Impossible''. Está protagonizado por [[Tom Cruise]], no seu papel do axente [[Ethan Hunt]].<ref name="Director">{{cita web |url=http://www.slashfilm.com/2010/05/07/brad-bird-confirmed-for-mission-impossible-4/ |título=Brad Bird Confirmed for Mission: Impossible 4 |autor=Peter Sciretta |data=7 de maio de 2010 |publisher=/Film |dataacceso=28 de setembro de 2010 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100711113407/http://www.slashfilm.com/2010/05/07/brad-bird-confirmed-for-mission-impossible-4/ |dataarquivo=11 de xullo de 2010 |urlmorta=yes }}</ref> ''Protocolo fantasma'' foi escrito por [[André Nemec]] e [[Josh Appelbaum]], e producido por Cruise, [[J. J. Abrams]] (director do [[Mission: Impossible III|terceiro filme]]) e [[Bryan Burk]]. Estreouse en galego o [[21 de abril]] de [[2021]] a través da [[Televisión de Galicia|TVG]].<ref>{{cita web|url=https://twitter.com/VersionEnGalego/status/1385243904878985217 |título='Misión Imposible: Protocolo fantasma' na TVG|publisher=TVG|dataacceso=22 de abril de 2021}}</ref> A directora de dobraxe foi Charo Pena e o filme foi traducido por Manuel Arca Castro. == Personaxes == * [[Tom Cruise]] como Ethan Hunt :Voz da dobraxe galega de [[Monti Castiñeiras]]. * [[Jeremy Renner]] como William Brandt * [[Simon Pegg]] como Benji Dunn :Voz da dobraxe galega de [[Antón Ja]]. * [[Paula Patton]] como Jane Carter * [[Michael Nyqvist]] como Kurt Hendricks * [[Vladimir Mashkov]] como Anatoly Sidorov * [[Samuli Edelmann]] como Marius Wistrom * Ivan Shvedoff como Leonid Lisenker * [[Anil Kapoor]] como Brij Nath * [[Léa Seydoux]] como Sabine Moreau * [[Josh Holloway]] como Trevor Hanaway * Pavel Kříž como Marek Stefanski * [[Miraj Grbić]] como Bogdan * [[Ilia Volok]] como Fog * [[Tom Wilkinson]] como Secretario da FMI * [[Ving Rhames]] como Luther Stickell * [[Michelle Monaghan]] como Julia Meade * [[Lavell Crawford]] como Gardacostas de Julia * [[Mike Dopud]] como garda do Kremlin * Ivo Novák como axente ruso * [[April Stewart]] como tradutora sueca * Nicola Anderson como amiga de Julia * Will Bargmann como amigo de Ethan == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb nome|1229238}} * [https://www.allmovie.com/movie/v510448 Ficha en AllMovie] {{en}} * [https://www.boxofficemojo.com/release/rl1365411329/ Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/mission_impossible_ghost_protocol Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2011]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua rusa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Brad Bird]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes de Skydance Productions]] [[Categoría:Filmes de Bad Robot Productions]] [[Categoría:Filmes de Cruise/Wagner Productions]] [[Categoría:Filmes producidos por Tom Cruise]] [[Categoría:Filmes producidos por J. J. Abrams]] [[Categoría:Filmes rodados en Budapest]] [[Categoría:Filmes rodados en Dubai]] [[Categoría:Filmes rodados en Moscova]] [[Categoría:Filmes rodados na India]] [[Categoría:Filmes rodados na República Checa]] [[Categoría:Filmes rodados en Vancouver]] [[Categoría:Filmes rodados nos Emiratos Árabes Unidos]] [[Categoría:Filmes rodados en San Francisco]] [[Categoría:Filmes ambientados en Moscova]] [[Categoría:Filmes ambientados en Budapest]] [[Categoría:Filmes sobre terrorismo]] [[Categoría:Filmes sobre armas e guerras nucleares]] [[Categoría:Filmes baseados en series de televisión]] [[Categoría:Filmes de espionaxe]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] [[Categoría:Filmes de 2011 con versión en galego]] 8j0tyc0y0o7tn1mhlwjnbl4zrlxuk16 0 297788 7108852 6542015 2025-06-27T21:47:46Z Breogan2008 23204 7108852 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Os fenómenos''''' é un filme galego dirixido por [[Alfonso Zarauza]] que se estreou no 2014. Está protagonizada por [[Lola Dueñas]] que interpreta a Neneta, [[Luís Tosar]] como Lobo, e [[Juan Carlos Vellido]] como Furón. == Sinopse == Unha muller que vive dende hai tres anos nunha furgoneta aparcada na costa de Almería, ve como a súa parella desaparece xusto o día en que ía comezar a traballar. Por este motivo, regresa co seu bebé na súa vila natal, [[Ferrol]]. Ó principio ten moitas dificultades para atopar traballo, pero acaba conseguindo un posto de peón de albanel. Superada con coraxe a dureza do oficio, o seu equipo de traballo empeza a destacar entre os demais pola súa capacidade de traballo. == Personaxes == * [[Lola Dueñas]] como Neneta * [[Luís Tosar]] como Lobo * [[Juan Carlos Vellido]] como Furón * [[Xulio Abonjo]] * [[Miguel de Lira]] como Balboa * [[Antonio Durán "Morris"]] como Benito * [[Alfonso Agra]] como Barreiro * [[Gonzalo Uriarte]] como Avelino * [[Xosé Antonio Touriñán]] * [[Ledicia Sola]] como Nina * [[Federico Pérez]] * [[Patricia Vázquez]] == Galardóns e nomeamentos == === [[Premios Mestre Mateo]] === {| class="wikitable" |- ! Ano || Categoría || Receptor || Resultado |- |rowspan="11"|[[13ª edición dos Premios Mestre Mateo|13ª edición]]||[[Premio Mestre Mateo ó mellor filme|Mellor filme]]||[[Alfonso Zarauza]]||style="background: #ddffdd"| Gañador |- |Mellor director||[[Alfonso Zarauza]]||style="background: #ddffdd"| Gañador |- |Mellor actor secundario||[[Xosé Antonio Touriñán]]||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor actriz secundaria||[[Ledicia Sola]]||style="background: #ddffdd"| Gañadora |- |Mellor guión||[[Alfonso Zarauza]] e [[Jaione Camborda]]|| style="background: #ddffdd" | Gañadores |- |Mellor dirección artística||[[Curru Garabal]]||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor montaxe||Juan Carlos Arroyo||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor música orixinal||[[Piti Sanz]] e [[Anxo Graña]]||style="background: #ffdddd"|Nomeados |- |Mellor fotografía||Alberte Branco||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor maquillaxe e peiteado||Fany Bello e Raquel Fidalgo||style="background: #ffdddd"|Nomeadas |- |Mellor deseño de vestiario||Alicia e Lola Dapena||style="background: #ffdddd"|Nomeadas |} === [[Festival de Málaga de Cine Español]] === {| class="wikitable" |- ! Ano || Categoría || Receptor || Resultado |- |rowspan="1"|2014||Sección oficial longametraxes a concurso||[[Alfonso Zarauza]]||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |} === [[Festival Internacional de Cine Mediterráneo de Tetuán]] === {| class="wikitable" |- ! Ano || Categoría || Receptor || Resultado |- |rowspan="1"|2015||Mellor interpretación feminina||[[Lola Dueñas]]||style="background: #ddffdd"| Gañadora |- |} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://zircozine.com/gl/los-fenomenos/ Páxina oficial do filme] * {{IMDb título|3589172}} {{Mestre Mateo ó mellor filme}} {{Barra portal|Galicia|Cine}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Fenomenos, Os}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua galega]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de Galicia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Alfonso Zarauza]] [[Categoría:Filmes de ZircoZine]] [[Categoría:Filmes rodados en Ferrol]] [[Categoría:Filmes rodados en Galicia]] [[Categoría:Premio Mestre Mateo ó mellor filme]] pdjizxuniugto8ki0mm6o47nzvea17i 0 297811 7108629 6886051 2025-06-27T19:16:26Z Breogan2008 23204 7108629 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''El Niño''''' é un filme [[España|español]] dirixido por [[Daniel Monzón]] que se estreou no [[2014]]. Está protagonizado polo debutante [[Jesús Castro (actor)|Jesús Castro]], xunto con [[Luís Tosar]], [[Sergi López Ayats]] e [[Bárbara Lennie]]. == Sinopse == Dous mozos, El Niño e El Compi, queren iniciarse no mundo do narcotráfico no [[estreito de Xibraltar]]. Risco, emocións e moitos cartos para quen sexa quen de percorrer esa distancia nunha lancha cargada de droga. Jesús e Eva son dous axentes da Policía antidroga que levan anos tratando de demostrar que a ruta do [[haxix]] é unha das principais vías de penetración da cocaína en Europa. O seu obxectivo é o Inglés, o home que move os fíos dende Xibraltar, que é a base de operacións. == Personaxes == * [[Jesús Castro (actor)|Jesús Castro]] como El Niño * [[Luís Tosar]] como Jesús * [[Sergi López Ayats]] es Vicente * [[Saed Chatiby]] como Halil * [[Bárbara Lennie]] como Eva * [[Ian McShane]] como Inglés * [[Eduard Fernández]] como Sergio * [[Mariam Bachir]] como Amina * [[Jesús Carroza]] como El Compi * [[Moussa Maaskri]] como Rachid === [[Premios Mestre Mateo]] === Nos Premios Mestre Mateo de 2014, ''El Niño'' estivo nomeado en 3 categorías, mais non colleitou premio en ningunha delas. {| class="wikitable" |- ! Ano || Categoría || Receptor || Resultado |- |rowspan="3"|[[13ª edición dos Premios Mestre Mateo|13ª edición]]||[[Premio Mestre Mateo ó mellor filme|Mellor filme]]||[[Daniel Monzón]]||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor actor||[[Luís Tosar]]||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor maquillaxe e peiteado||Raquel F. Fidalgo e Noé Montes||style="background: #ffdddd"|Nomeados |} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20141122092305/http://www.xn--elniolapelicula-1qb.es/ Páxina oficial do filme] * {{IMDb título|2093990}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua árabe]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Daniel Monzón]] cj54yviq0n5zhzljwnqkbz81n4qmzrt 0 297912 7108626 6638552 2025-06-27T19:15:27Z Breogan2008 23204 7108626 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Dallas Buyers Club''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Jean-Marc Vallée]] que se estreou no [[2013]]. Foi coescrito por [[Craig Borten]] e [[Melisa Wallack]] e conta a historia de [[Ron Woodroof]] ([[Matthew McConaughey]]) un paciente de [[SIDA]] de mediados de 1980, momento no cal os tratamentos non estaba investigada e altamente estigmatizada. Como parte dun movemento a prol dun tratamento experimental contra a SIDA, trouxo de contrabando fármacos a Texas para tratar os síntomas, e creo o "Dallas Buyers Club" para facer oposición á [[Food and Drug Administration]] (FDA). Dous personaxes fiticios, Dr. Eve Saks ([[Jennifer Garner]]), e Rayon ([[Jared Leto]]), foron creados a partir de entrevistas con pacientes, activistas e doutores. == Sinopse == Baseado na vida real de Ron Woodroof, un cowboy texano drogadicto e mullereiro, ó que en 1986 diagnostican coa SIDA e pronostican un mes de vida. Comezou entón a tomar AZT, o único medicamento dispoñible daquela para loitar contra a enfermidade. == Personaxes == * [[Matthew McConaughey]] como Ron Woodroof * [[Jennifer Garner]] como Doutora Eve Saks * [[Jared Leto]] como Rayon * [[Denis O'Hare]] como Dr. Sevard * [[Steve Zahn]] como Tucker * [[Michael O'Neill (actor)|Michael O'Neill]] como Richard Barkley * [[Dallas Roberts]] como David Wayne * [[Griffin Dunne]] como Doutor Vass * [[Kevin Rankin (actor)|Kevin Rankin]] como T. J. * [[Bradford Cox]] como "Sunflower" * [[Adam Dunn]] como camareiro == Galardóns e nomeamentos == * [[2013]]: 3 [[Premios Oscar]]: [[Oscar ó mellor actor|Mellor actor]] (McConaughey), [[Oscar ó mellor actor secundario|actor secundario]] (Leto) e maquillaxe. * [[2013]]: 2 Globos de Ouro: Mellor actor (McConaughey) e actor secundario (Leto). * [[2013]]: Critics Choice: Mellor actor e actor secundario. Nomeado a mellor filme. * [[2013]]: Círculo de Críticos de Nova York: Mellor actor secundario (Leto). * [[2013]]: Premios Gotham: Mellor actor (Matthew McConaughey). * [[2013]]: Festival de Roma: Sección oficial longametraxes a concurso. * [[2013]]: National Board of Review (NBR): Top 10 filmes independentes. * [[2013]]: Independent Spirit Awards: Mellor actor (McConaughey) e actor secundario. * [[2013]]: Satellite Awards: Mellor actor (McConaughey) e actor secundario (Leto). * [[2013]]: Sindicato de Guionistas (WGA): Nomeado a mellor guión orixinal. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20141214202626/http://m.focusfeatures.com/dallas_buyers_club/ Web Oficial] {{en}} * {{IMDb|0790636}} * [http://www.allmovie.com/movie/v581617 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=dallasbuyersclub.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.metacritic.com/movie/dallas-buyers-club Ficha en Metacritic] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/dallas_buyers_club_2013/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América|Diversidade sexual}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Jean-Marc Vallée]] [[Categoría:Filmes de Entertainment One]] [[Categoría:Filmes de Focus Features]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova Orleáns]] [[Categoría:Filmes sobre temática LGBT dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes sobre VIH/SIDA]] [[Categoría:Filmes ambientados en México]] cmffiwpb5ammmm8a9sxkqj3kzoc46oy 0 298352 7108365 6496066 2025-06-27T14:36:12Z Vitoriaogando 75439 7108365 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Taxobox | color = lightgrey | image =Agrobacterium-tumefaciens.png | image_width = 200px | image_caption = ''A. tumefaciens'' adheríndose a unha célula de [[cenoria]]. | domain = [[Bacteria]] | phylum = [[Proteobacteria]] | classis = [[Alphaproteobacteria]] | ordo = [[Rhizobiales]] | familia = [[Rhizobiaceae]] | genus = [[Agrobacterium]] | species = '''A. tumefaciens''' | binomial = ''Agrobacterium tumefaciens'' | binomial_authority = [[Erwin Frink Smith|Smith]] & [[Charles Orrin Townsend|Townsend]], 1907<ref name=Smith1907>Smith, E. F.; Townsend, C. O. (1907). "A Plant-Tumor of Bacterial Origin". Science 25 (643): 671–673. doi:10.1126/science.25.643.671. PMID 17746161.</ref> | synonyms = *''Bacterium tumefaciens'' <small>Smith e Townsend 1907</small> *''Pseudomonas tumefaciens'' <small>(Smith e Townsend 1907) Duggar 1909</small> *''Phytomonas tumefaciens'' <small>(Smith e Townsend 1907) Bergey et al. 1923</small> *''Polymonas tumefaciens'' <small>(Smith e Townsend 1907) Lieske 1928</small> }} '''''Agrobacterium tumefaciens''''' (á que recentemente se lle cambiou o nome a '''''Rhizobium radiobacter''''')<ref>{{Cita web |url=http://pir.uniprot.org/taxonomy/358 |title=Rhizobium radiobacter (Agrobacterium tumefaciens) (Agrobacterium radiobacter) |format= |work=UniProt Taxonomy |accessdate=2010-06-30 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110728144300/http://pir.uniprot.org/taxonomy/358 |dataarquivo=28 de xullo de 2011 |urlmorta=yes }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Young | first1 = J.M. | last2 = Kuykendall | first2 = L.D. | last3 = Martínez-Romero | first3 = E. | last4 = Kerr | first4 = A. | last5 = Sawada | first5 = H. ''et al.'' | year = 2001 | title = A revision of ''Rhizobium'' Frank 1889, with an emended description of the genus, and the inclusion of all species of ''Agrobacterium'' Conn 1942 and ''Allorhizobium undicola'' de Lajudie ''et al.'' 1998 as new combinations: ''Rhizobium radiobacter'', ''R. rhizogenes'', ''R. rubi'', ''R. undicola'' and ''R. vitis'' | url = | journal = International Journal of Systematic and Evolutionary Microbiology | volume = 51 | issue = | pages = 89–103}}</ref> é unha especie bacteriana que causa a formación de tumores nunhas 140 especies de plantas [[eudicotiledóneas]]. Ten forma de [[bacilo]], é [[gramnegativa]] e vive no [[solo]].<ref name=Smith1907/> A doenza orixínase na planta pola inserción no [[xenoma]] da planta dun pequeno segmento de [[ADN]] (chamado [[ADN-T]], ou ADN de transferencia), procedente dun [[plásmido]] da bacteria,<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Chilton | first1 = MD | last2 = Drummond | first2 = MH | last3 = Merio | first3 = DJ | last4 = Sciaky | first4 = D | last5 = Montoya | first5 = AL | last6 = Gordon | first6 = MP | last7 = Nester | first7 = EW. |date=Jun 1977 | title = Stable incorporation of plasmid DNA into higher plant cells: the molecular basis of crown gall tumorigenesis | url = | journal = Cell | volume = 11 | issue = 2| pages = 263–71 | doi=10.1016/0092-8674(77)90043-5 | pmid=890735}}</ref> chamado [[plásmido Ti]], que se incorpora de xeito semialeatorio no xenoma da planta. ''A. tumefaciens'' é unha [[alfaproteobacteria]] da familia [[Rhizobiaceae]], na que se inclúen tamén os [[simbiose|simbiontes]] de [[legume]]s [[fixación do nitróxeno|fixadores de nitróxeno]]. A diferenza dos simbiontes fixadores de nitróxeno, as especies de ''[[Agrobacterium]]'' que producen tumores son patóxenas e non benefician en absoluto á planta. A ampla variedade de plantas afectadas por ''Agrobacterium'' fai que esta bacteria sexa unha importante preocupación para a agricultura.<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Moore | first1 = LW | last2 = Chilton | first2 = WS | last3 = Canfield | first3 = ML. | year = 1997 | title = Diversity of Opines and Opine-Catabolizing Bacteria Isolated from Naturally Occurring Crown Gall Tumors | url = | journal = App. Environ. Microbiol | volume = 63 | issue = | pages = 201–207}}</ref> Economicamente, ''A. tumefaciens'' é un importante patóxeno das [[nogueira]]s, [[vide]]s, ''[[Prunus]]'', [[remolacha]]s, ravos picantes (''[[Armoracia rusticana]]''), e [[ruibarbo]]s. == Conxugación == Para ser virulenta, esta bacteria debe conter un [[plásmido Ti|plásmido indutor de tumores]] (plásmido Ti ou pTi), de 200 [[par de bases|kb]], que contén o [[ADN-T]] (o ADN que se transfire) e todos os xenes necesarios para transferilo á célula da planta. Moitas cepas de ''A. tumefaciens'' non conteñen o pTi. Como o plásmido Ti é esencial para causar enfermidades na planta, os eventos de prepenetración que teñen lugar an [[rizosfera]] promoven a [[conxugación bacteriana]], na que as bacterias intercambian plásmidos entre elas. En presenza de substancias chamadas [[opina]]s, ''A. tumefaciens'' produce un sinal de conxugación difusible chamado 30C8HSL ou autoindutor de ''Agrobacterium''. Este activa o [[factor de transcrición]] TraR, regulando positivamente a [[transcrición xenética|transcrición]] dos xenes necesarios para a conxugación. == Método de infección == ''A. tumefaciens'' infecta a planta por medio dos seus plásmidos Ti. O plásmido Ti integra un segmento do seu ADN, chamado [[ADN-T]], no ADN dun cromosoma da célula hóspede da planta. ''A. tumefaciens'' ten [[Flaxelo#Flaxelo baceriano|flaxelos]] que lle permiten nadar polo [[solo]] dirixíndose a onde hai moléculas producidas na [[fotosíntese]] (fotoasimilados) que se acumulan na rizosfera arredor das raíces. Algunhas cepas poden moverse [[quimiotaxe|quimiotacticamente]] cara aos exsudados químicos das plantas, como a [[acetosiringona]] e azucres. A acetosiringona é recoñecida pola proteína VirA, unha [[proteína transmembrana]] codificada no xene virA do plásmido Ti. Os azucres son recoñecidos pola proteína chvE, unha proteína codificada no cromosoma da bacteria presente no [[espazo periplásmico]].<ref name=stanton>Stanton B. Gelvin,Department of Biological Sciences, Purdue University, West Lafayette, Indiana 47907-1392, ''Agrobacterium''-Mediated Plant Transformation: the Biology behind the "Gene-Jockeying" Tool, http://mmbr.asm.org/cgi/reprint/67/1/16</ref> Para a indución de tumores cómpren polo menos 25 xenes vir do plásmido Ti. Ademais do seu papel de percepción de compostos, virA e chvE inducen outros xenes vir. A proteína virA ten actividade de auto[[quinase]], xa que se auto[[fosforilación|fosforila]] nun residuo de [[histidina]]. Despois, a proteína virA fosforila a proteína virG no seu residuo aspartato. A proteína virG é unha proteína citoplasmática producida a partir do xene virG do plásmido Ti. É un [[factor de transcrición]], que induce a transcrición dos [[operón]]s vir. A proteína chvE regula o segundo mecanismo da activación dos xenes vir. Incrementa a sensibilidade da proteína VirA a compostos fenólicos.<ref name=stanton/> A adhesión á planta é un proceso que ten lugar en dúas etapas. Despois dunha adhesión inicial feble e reversible, a bacteria sintetiza [[fibrila]]s de [[celulosa]] que ancoran a bacteria á planta con feridas á cal foi atraída. Neste proceso están implicados catro xenes principais, que son: ''chvA, chvB, pscA'', e ''att''. Os produtos dos primeiros tres xenes están implicados aparentemente na propia síntese das fibrilas de celulosa. Estas fibrilas tamén serven para ancorar as bacterias unhas a outras, o que facilita a formación dunha microcolonia. O xene VirC é o xene de [[virulencia]] máis importante, e a súa intervención é un paso necesario na recombinación. Selecciona a sección do ADN na planta hóspede que será substituída, e corta nesa febra do ADN. Despois da produción de fibrilas de celulosa, prodúcese unha proteína da membrana externa [[o calcio en bioloxía|dependente do calcio]] chamada ricadhesina, que tamén contribúe a adherir a bacteria á [[parede celular]]. Poden atoparse homólogos desta proteína noutros [[rizobio]]s. Posibles compostos da planta que inician ''Agrobacterium'' para infectar células da planta son:<ref>[http://www.google.com/patents?vid=USPAT6483013 U.S. Patent 6483013]</ref> * [[Acetosiringona]] e outros compostos [[fenol|fenólicos]]. * Alfa-[[hidroxiacetosiringona]]. * [[Catecol]]. * [[Ácido ferúlico]]. * [[Ácido gálico]]. * [[Ácido 4-hidroxibenzoico|Ácido p-hidroxibenzoico]]. * [[Ácido protocatechuico]]. * [[Ácido pirogálico]]. * [[Ácido resorcílico]]. * [[Ácido sinapínico]]. * [[Ácido sirínxico]]. * [[Vanillina]]. === Formación do pilus T === Para transferir o ADN-T á célula da planta, ''A. tumefaciens'' utiliza un mecanismo de [[secreción|secreción de tipo IV]]<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Lal | first1 = Erh-Min | last2 = Kado | first2 = Clarence I. | year = 2000 | title = The T-Pilus of ''Agrobacterium tumefaciens'' | url =https://archive.org/details/sim_trends-in-microbiology_2000-01_8_1/page/8| journal = Trends in Microbiology | volume = 8 | issue = | page = 8}} </ref>, no que se ten que orixinar un [[pilus]] T. Cando se detecta a acetosiringona e outras substancias, desencadéase unha [[transdución de sinais]] que activa a expresión de 11 xenes situados no [[operón]] VirB, os cales son responsables da formación do pilus T. Primeiramente, fórmase a pro-[[pilina]], que é un [[polipéptido]] de 121 [[aminoácido]]s que debe ser procesado eliminándolle 47 residuos para así formar unha subunidade de pilus T. A subunidade circularízase ao formarse un [[enlace peptídico]] entre os dous extremos do polipéptido. Os produtos dos outros xenes VirB utilízanse para transferir as subunidades a través da [[membrana plasmática]]. Estudos feitos en sistemas de [[dobre híbrido en lévedos]] proporcionaron probas de que VirB6, VirB7, VirB8, VirB9 e VirB10 poden codificar compoñentes do transportador. Cómpre tamén a actuación dunha [[ATPase]] para o [[transporte activo]] das subunidades. === Transferencia do ADN-T á célula da planta === [[Ficheiro:Transfection by Agrobacterium.svg|miniatura|300px|dereita|A: ''Agrobacterium tumefaciens''<br /> B: Xenoma de Agrobacterium <br /> C: Plásmido Ti : a: ADN-T , b: Xenes Vir , c: Orixe de replicación , d: Xenes para o catabolismo de opinas <br />D: Célula da planta <br />E: Mitocondria <br />F: Cloroplasto <br />G: Núcleo]] O ADN-T debe ser cortado e escindido do plásmido circular. O complexo VirD1/D2 fai un corte no ADN nas secuencias dos extremos esquerdo e dereito do ADN-T. A proteína VirD2 únese covalentemente ao [[extremo 5']]. A VirD2 contén un [[secuencia motivo|motivo]] que fai que o complexo nucleoproteico se una ao sistema de [[secreción|secreción de tipo IV]] (T4SS). No [[citoplasma]] da célula receptora, o complexo ADN-T queda cuberto por proteínas VirE2, as cales son exportadas a través do sistema T4SS independentemente do complexo ADN-T. Uns [[sinal de localización nuclear|sinais de localización nuclear]] (NLS), localizados no VirE2 e VirD2, son recoñecidos pola proteína [[importina]] alfa, a cal despois se asocia coa importina beta e co [[complexo do poro nuclear]] para transferir o ADN-T ao interior do [[núcleo celular|núcleo]]. O VIP1 tamén parece ser unha proteína importante no proceso, que posiblemente actúa como un adaptador para traer a VirE2 á importina. Unha vez dentro do núcleo, a VIP2 pode levar o ADN-T a áreas da [[cromatina]] que están sendo transcritas activamente, para que así o ADN-T poida integrarse no xenoma do [[hóspede]]. == Xenes do ADN-T == === Hormonas === Para causar a formación dun tumor na planta, o ADN-T codifica xenes para a produción das [[hormona vexetal|hormonas]] [[auxina]]a (xeralmente [[ácido indol-3-acético]]) por medio da vía IAM. Esta vía biosintética non é a utilizada por moitas plantas para a produción de auxina, polo que isto significa que a planta non ten ningunha maneira molecular de regulala e a auxina prodúcese de forma continua (constitutivamente). Tamén se expresan os xenes para a produción de [[citocinina]]s. Isto estimula a proliferación celular e a formación do tumor. === Opinas === O ADN-T contén xenes que codifican [[encima]]s que causa que a planta produza derivados de [[aminoácido]]s especializados que a bacteria pode [[metabolismo|metabolizar]], chamadas [[opina]]s.<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Zupan | first1 = J | last2 = Muth | first2 = TR | last3 = Draper | first3 = O | last4 = Zambryski | first4 = P. | year = 2000 | title = The transfer of DNA from ''Agrobacterium tumefaciens'' into plants: a feast of fundamental insights | url =https://archive.org/details/sim_plant-journal_2000-07_23_1/page/11| journal = Plant J. | volume = 23 | issue = | pages = 11–28 | doi=10.1046/j.1365-313x.2000.00808.x}}</ref> As opinas son unha clase de compostos químicos que serven como fonte de nitróxeno para ''A. tumefaciens'', pero non para a maioría dos demais organismos. O tipo específico de opina producido polas plantas infectadas por ''A. tumefaciens'' C58 é a [[nopalina]].<ref>Escobar MA, Dandekar AM. Agrobacterium tumefaciens as an agent of disease. Trends Plant Sci. 2003 Aug;8(8):380-6. PMID 12927971.</ref> Secuenciáronse completamente dous plásmidos Ti de tipo nopalina, que son: pTi-SAKURA e pTiC58. ''A. tumefaciens'' C58 foi o primeiro [[patovar]] secuenciado totalmente, e foi illado por primeira vez dos tumores das cereixeiras. O xenoma foi secuenciado simultaneamente por Goodner ''et al.''<ref name=Goodner>{{Cita publicación periódica | last1 = Goodner | first1 = B | last2 = Hinkle | first2 = G | last3 = Gattung | first3 = S | last4 = Miller | first4 = N ''et al.'' | year = 2001 | title = Genome Sequence of the Plant Pathogen and Biotechnology Agent ''Agrobacterium tumefaciens'' C58 | url = | journal = Science | volume = 294 | issue = 5550| pages = 2323–2328 | doi=10.1126/science.1066803 | pmid=11743194}}</ref> e Wood ''et al.''<ref name=Wood>{{Cita publicación periódica | last1 = Wood | first1 = DW | last2 = Setubal | first2 = JC | last3 = Kaul | first3 = R | last4 = Monks | first4 = DE ''et al.'' | year = 2001 | title = The Genome of the Natural Genetic Engineer ''Agrobacterium tumefaciens'' C58 | url = | journal = Science | volume = 294 | issue = 5550| pages = 2317–2323 | doi=10.1126/science.1066804 | pmid=11743193}}</ref> en 2001. O xenoma de ''A. tumefaciens'' C58 consta dun cromosoma circular, dous [[plásmido]]s, e un cromosoma linear. A presenza dun cromosoma circular pechado por enlaces [[covalente]]s é o normal nas bacterias, con poucas excepcións. Porén, a presenza á vez dun cromosoma circular e outro lineal é exclusiva dun grupo deste xénero. Os dous plásmidos son pTiC58, responsable dos procesos implicados na virulencia, e o pAtC58, denominado o [[plásmido críptico|plásmido "críptico"]].<ref name=Goodner/><ref name=Wood/> O plásmido pAtC58 está implicado no metabolismo das [[opina]]s e na [[conxugación bacteriana|conxugación]] con outras bacterias en ausencia do plásmido pTiC58.<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Vaudequin-Dransart | first1 = V | last2 = Petit | first2 = A | last3 = Chilton | first3 = WS | last4 = Dessaux | first4 = Y. | year = 1998 | title = The cryptic plasmid of ''Agrobacterium tumefaciens'' cointegrates with the Ti plasmid and cooperates for opine degradation | url = | journal = Molec. Plant-microbe Interact | volume = 11 | issue = | pages = 583–591 | doi=10.1094/mpmi.1998.11.7.583}}</ref> Se o plásmido pTi é eliminado, non se produce o crecemento do tumor, que é a característica para clasificar esta especie de bacterias. == Aplicacións biotecnolóxicas == [[Ficheiro:Transformation with Agrobacterium.JPG|miniatura|Plantas que foron transformadas usando ''Agrobacterium''.]] A capacidade de transmisión de ADN de ''Agrobacterium'' foi exhaustivamente explorado en [[biotecnoloxía]] como un medio para inserir xenes alleos en plantas. [[Marc Van Montagu]] e [[Jeff Schell]], (da [[Universidade de Gante]] e [[Plant Genetic Systems]], [[Bélxica]]) descubriron o mecaismo de transferencia entre ''Agrobacterium'' e plantas, o cal deu lugar ao desenvolvemento de métodos para alterar a bacteria xerando un sistema de traspaso do xene para modificar plantas por [[enxeñaría xenética]].<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Schell | first1 = J | last2 = Van Montagu | first2 = M. | year = 1977 | title = The Ti-plasmid of ''Agrobacterium tumefaciens'', a natural vector for the introduction of nif genes in plants? | url = | journal = Basic Life Sci. | volume = 9 | issue = | pages = 159–79 | doi=10.1007/978-1-4684-0880-5_12 | pmid=336023}}</ref> O ADN-T de plásmidos que se transfire á planta é un vehículo ideal para o seu uso en enxeñaría xenética.<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Zambryski | first1 = P. ''et al.'' | year = 1983 | title = Ti plasmid vector for introduction of DNA into plant cells without alteration of their normal regeneration capacity | url = | journal = EMBO J | volume = 2 | issue = 12| pages = 2143–2150 |pmid=16453482 | pmc=555426}}</ref> Isto faise clonando a secuencia do xene desexado no ADN-T que se inserirá no ADN do hóspede. Este proceso realizouse usando o xene da [[luciferase]] do [[vagalume]] para producir un resplandor na planta. Esta produción de [[luminescencia]] foi unha ferramenta útil no estudo da función do cloroplasto da planta e como [[xene reporteiro]].<ref>Root M. 1988. Glow in the dark biotechnology. Bioscience. 38:745-747.</ref> É tamén posible transformar a planta ''[[Arabidopsis thaliana]]'' mergullando as súas flores nun caldo de ''Agrobacterium''; deste xeito, as sementes producidas nas flores serán [[transxénico|transxénicas]]. Baixo as condicións de laboratorio, o ADN-T foi tamén transferido a células humanas, demostrando a versatilidade das aplicacións da inserción.<ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Kunik | first1 = T. | last2 = Tzfira | first2 = T. | last3 = Kapulnik | first3 = Y. | last4 = Gafni | first4 = Y. | last5 = Dingwall | first5 = C. | last6 = Citovsky | first6 = V. | title = Genetic transformation of HeLa cells by ''Agrobacterium'' | doi = 10.1073/pnas.041327598 | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences | volume = 98 | issue = 4 | pages = 1871–1876 |date=February 2001 | pmc = 29349 | pmid=11172043 }}</ref> O mecanismo polo cal ''Agrobacterium'' insire materiais na célula hóspede por un [[Secreción|sistema de secreción de tipo IV]] é moi similar aos mecanismos usados polos [[patóxeno]]s para inserir materiais (xeralmente [[proteína]]s) en células humanas por [[secreción|secreción de tipo III]]. Tamén emprega un tipo de sinalización conservado en moitas bacterias [[gramnegativa]]s chamado [[percepción do quórum]]. Isto fai que ''Agrobacterium'' sexa tamén un importante obxecto de estudo na investigación médica. == Notas == {{Listaref|30em}} * Dickinson, M. (2003). ''Molecular Plant Pathology''. [[BIOS Scientific Publishers]]. * {{Cita publicación periódica | last1 = Ward | first1 = Doyle V. | last2 = Zupan | first2 = John R | last3 = Zambryski | first3 = Patricia C. | year = 2002 | title = ''Agrobacterium'' VirE2 gtes the VIP1 treatment in plant nuclear import | url = | journal = Trends in Plant Science | volume = 7 | issue = 1 | doi = 10.1016/s1360-1385(01)02175-6}} == Véxase tamén == === Outras lectruras === {{Cita publicación periódica|last1=Webster, Thomson|first1=Jocelyn, Jennifer|title=Genetic Analysis of an Agrobacterium Tumefaciens strain producing an agrocin active against biotype 3 Pathogen|journal=Molecular and General Genetics|date=1988|volume=214|issue=1|page=142-147|doi=10.1007/BF00340192}} === Ligazóns externas === * [https://archive.today/20140223073629/http://cmr.jcvi.org/tigr-scripts/CMR/GenomePage.cgi?org=ntat01 Páxina do xenoma de ''Agrobacterium tumefacien'' C58]&nbsp;— secuenciado por Cereon Genomics/Universidade de Richmond * [https://www.jstor.org/stable/30852362 Páxina do xenoma de ''Agrobacterium tumefacien'' C58]&nbsp;— secuenciado por DuPont/Universidade de Washington/Universidade de Campinas {{Control de autoridades}} [[Categoría:Rhizobiales]] [[Categoría:Fitopatoloxía]] [[Categoría:Biotecnoloxía]] 2605uf0ucr63uh5uyni26uagbiu4cdf 0 298406 7108627 6542018 2025-06-27T19:15:50Z Breogan2008 23204 7108627 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''Predestination''' é un filme [[australia]]no dirixido e escrito polos irmáns [[Michael e Peter Spierig]] que se estreou no [[2014]]. O filme baséase na historia curta de [[Robert A. Heinlein]] [["—All You Zombies—"]], e está protagonizado por [[Ethan Hawke]], [[Sarah Snook]] e [[Noah Taylor]]. == Personaxes == * [[Ethan Hawke]] como Camareiro/Axente Temporal * [[Sarah Snook]] como Jane/John * [[Noah Taylor]] como Mr. Robertson * [[Madeleine West]] como Mrs. Stapleton * Christopher Kirby como Axente Miles * [[Freya Stafford]] como Alice * [[Jim Knobeloch]] como Dr. Belfort * [[Christopher Stollery]] como Entrevistador * [[Tyler Coppin]] como Dr. Heinlein * [[Rob Jenkins]] como Mr. Jones == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|2397535}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes de Australia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Michael e Peter Spierig]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes rodados en Melbourne]] [[Categoría:Filmes rodados en Australia]] [[Categoría:Filmes distópicos]] [[Categoría:Filmes de viaxes no tempo]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1945]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1963]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1970]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1975]] e2fojp5tfn3crugquxanficjkkss8vb 0 298485 7108480 7070652 2025-06-27T15:55:41Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 0 fontes e etiquetando 1 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108480 wikitext text/x-wiki {{Artigo de calidade}} [[Ficheiro:Chromatophores.jpg|miniatura|upright=1.7|Cromatóforos na pel dunha [[lura]].]] Os '''cromatóforos''' son [[célula]]s<ref>Dictionary.com [http://dictionary.reference.com/browse/chromatophore Chromatophore in zoology]</ref> (ou grupos de células nalgúns [[taxon]]s) que conteñen [[pigmento biolóxico|pigmentos]] e reflicten a luz dando cor, que se encontran nunha ampla variedade de animais, como [[peixes]], [[anfibios]], [[réptiles]], [[crustáceos]] ou [[cefalópodos]]. Tamén se usa o termo en [[bacterias]] [[fotosíntese|fotosintetizadoras]]<ref>Nas bacterias fotosintetizadoras os cromatóforos son vesículas de cor asociadas á membrana e nas que se realiza a fotosíntese.</ref><ref>{{Cita publicación periódica | nome = June | apelido = Lascelles | título = The Chromatophores of Photosynthetic Bacteria | editor = J. gen. Microbiology |ano = 1962 | lugar = Gran Bretaña }}</ref><ref name="salton">{{Cita publicación periódica | apelidos1=Salton | nome1=MR | título = Bacterial membrane proteins | revista = Microbiological sciences | volume=4 | edición = 4 | páxinas=100–5 | ano=1987 | pmid= 3153178}}</ref>, [[diatomeas]]<ref>{{Cita libro| editores = University of California Press| isbn = 978-0-520-03400-6| apelidos = Werner| nome = Dietrich| título = The Biology of Diatoms| url = https://archive.org/details/biologyofdiatoms0000unse| data = 1977}}</ref> e [[dinoflaxelados]]<ref>{{Cita libro| editores = Elsevier| isbn = 978-1-4831-4188-6| apelido = Tait| nome = R. V.| título = Elements of Marine Ecology: An Introductory Course| data = 2013-10-22}}</ref> para referirse a [[vesícula]]s ou [[plastidio]]s na célula con concentración de pigmentos. Os [[mamíferos]] e [[aves]], en vez de cromatóforos teñen células chamadas [[melanocito]]s que lles dan a súa [[coloración animal|coloración]]. Os cromatóforos son en gran medida responsables de xerar a [[cor da pel]] e [[cor dos ollos|dos ollos]] en animais de [[ectotermia|sangue frío]]. Xéranse na [[crista neural]] durante o [[desenvolvemento embrionario]]. Os cromatóforos maduros agrúpanse en subclases baseándose na súa cor (máis propiamente o "[[ton (cor)|ton]]") baixo a luz branca, que son: '''xantóforos''' (amarelos), '''eritróforos''' (vermellos), '''iridóforos''' ([[reflexión (física)|reflectivos]]/[[iridescencia|iridescentes]]), '''leucóforos''' (brancos), '''melanóforos''' (negros/castaños) e '''cianóforos''' (azuis). [[Ficheiro:Fish Melanophores Responding to Adrenaline.webm|miniatura|Vídeo a unha velocidade 7 veces maior á normal de melanóforos de peixe respondendo a unha dose de [[adrenalina]].]] Algunhas especies poden cambiar rapidamente de cor por medio de mecanismos que translocan o pigmento e reorientan placas reflectoras nos cromatóforos. Este proceso, que a miúdo se usa como un tipo de [[camuflaxe]], denomínase '''cambio de cor fisiolóxico''' ou '''metacrose'''.<ref name="Boback">{{Cita publicación periódica|autor=Scott M. Boback & Lynn M. Siefferman|ano=2010|título=Variation in Color and Color Change in Island and Mainland Boas (''Boa constrictor'')|revista=Journal of Herpetology|volume=44|número=4|páxinas=506&ndash;515|doi=10.1670/09-026.1}}</ref> Os cefalópodos como o [[polbo]] teñen órganos cromatóforos complexos controlados por músculos para mudar de cor, mentres que os vertebrados como os [[Camaleónidos|camaleóns]] xeran un efecto similar por [[sinalización celular]]. Eses sinais poden ser [[hormona]]s ou [[neurotransmisor]]es e poden ser iniciados por cambios no estado de ánimo, temperatura, estrés ou cambios visibles no ambiente local. Os científicos estudan os cromatóforos para comprender certas doenzas humanas e como unha ferramenta para descubrir novos fármacos. == Clasificación == O termo ''cromatóforo'' foi adoptado (a partir do precedente ''cromoforo'' usado polo italiano G. Sangiovanni no [[século XIX]]<ref name=cromoforo/>) como o nome das células que levan pigmento derivadas da [[crista neural]] de vertebrados de sangue frío e cefalópodos. A propia palabra deriva das palabras [[lingua grega|gregas]] ''khrōma'' (χρωμα) que significa 'cor', e ''phoros'' (φορος) que significa 'portador'.<ref>{{Cita web |url=http://www.etymonline.com/index.php?term=chromatophore |título=Chromatophore |publicación=Online Etymology Dictionary |dataacceso=10 de marzo de 2016}}</ref> Por outra parte, a palabra ''cromatocito'' utilízase ás veces para as células responsables da cor de mamíferos e aves, pero só está identificado un tipo de cromatocito nesta clase de animais, o [[melanocito]].<ref>{{Cita libro |autor=Lapedriza, Alberto; Petratou, Kleio; Kelsh, Robert N |capítulo=14. Neural Crest Cells and Pigmentation |url=https://books.google.pt/books?id=QckxAQAAQBAJ&pg=PA288&dq=melanocyte+mammals+birds&hl=pt-PT&sa=X&ved=0ahUKEwicjJfhjLbLAhXIrxoKHSryAFMQ6AEIPzAD#v=onepage&q=melanocyte%20mammals%20birds&f=false |título=Neural Crest Cells: Evolution, Development and Disease |editor=Paul Trainor |publicación=Academic Press |páxinas=288 |isbn=9780124017306}}</ref> Os cromatóforos empezaron a comprenderse o suficientemente ben na década de 1960, o que permitiu clasificalos segundo a súa aparencia. Este sistema de clasificación daquela época persiste ata hoxe, aínda que a [[bioquímica]] dos [[pigmento biolóxico|pigmentos]] pode ser máis útil para comprender cientificamente como funcionan as células.<ref name=Cytology>{{Cita publicación periódica | doi=10.1016/S0074-7696(08)60801-3 | autor=Bagnara, JT | ano=1966 | título=Cytology and cytophysiology of non-melanophore pigment cells | volume=20 | número=| páxinas=173–205 | pmid=5337298 | revista=International Review of Cytology | isbn=978-0-12-364320-9 | series=International Review of Cytology}}</ref> As moléculas que producen cor poden ser de dúas clases: '''[[Pigmento biolóxico|biocromos]]''' e '''[[coloración estrutural|cores estruturais]]''' ou "esquemocromos".<ref name=Fox>{{Cita libro|autor=Fox, DL. |título=Animal Biochromes and Structural Colors: Physical, Chemical, Distributional & Physiological Features of Colored Bodies in the Animal World.|url=https://archive.org/details/animalbiochromes0000foxd |editorial= University of California Press|localidade= Berkeley|ano= 1976| isbn= 0-520-02347-1}}</ref> Os biocromos son verdadeiros pigmentos como os [[carotenoide]]s e [[pteridina]]s. Estes pigmentos absorben selectivamente partes do [[espectro visible]] da luz (luces de certas [[lonxitude de onda|lonxitudes de onda]]) que forman parte da luz branca, mentres que permiten que outras [[lonxitude de onda|lonxitudes de onda]] cheguen ao ollo do observador e produzan a sensación de cor. As cores estruturais prodúcense por combinacións de difraccións, reflexións ou dispersións da luz cando esta incide en estruturas que teñen unha escala dunha fracción da lonxitude de onda da luz. Moitas destas estruturas interfiren con algunhas lonxitudes de onda (cores) da luz e transmiten outras, simplemente debido á súa escala, polo que a miúdo producen [[iridescencia]], xerando diferentes cores cando se observan en diferentes direccións.<ref name="ExeterIridescence">{{Cita web | url=http://emps.exeter.ac.uk/physics-astronomy/research/emag/themes/naturaldisorder/natural-photonics/iridescenceinlepidoptera/ | work=Photonics in Nature (originally in Physics Review) | editor=University of Exeter | título=Iridescence in Lepidoptera | data=setembro 1998 | dataacceso=27 de abril de 2012 | urlarquivo=https://web.archive.org/web/20151119020523/http://emps.exeter.ac.uk/physics-astronomy/research/emag/themes/naturaldisorder/natural-photonics/iridescenceinlepidoptera/ | dataarquivo=19 de novembro de 2015 | urlmorta=yes }}</ref><ref name="Wallin">{{Cita publicación periódica | url=http://www.bioscience-explained.org/ENvol1_2/pdf/paletteEN.pdf | revista=Bioscience explained | título=Nature's Palette: How animals, including humans, produce colours | ano=2002 | dataacceso=17 de novembro de 2011 | autor=Wallin, Margareta | volume=1|número=2| páxinas =1–12}}</ref> Moitos animais teñen á vez cores estruturais e cores pigmentarias (biocromos); por exemplo as plumas do [[pavo]] teñen melanina castaña pero tamén iridescencia.<ref>{{cita publicación periódica |autor=Smyth, S. |revista=NNIN REU Journal |data=2007 |título=What Makes the Peacock Feather Colorful? |url=http://www.nnin.org/sites/default/files/files/2007nninREUsmyth.pdf }}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }})</ref><ref>{{cita web |título=What Makes the Peacock Feather Bright and Colorful |autor=Smyth, S. |editor=University of Alaska, Fairbanks (Honors Thesis) |ano=2009 |url=https://scholarworks.alaska.edu/handle/11122/2835 |data-acceso=09 de marzo de 2016 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160304063316/https://scholarworks.alaska.edu/handle/11122/2835 |dataarquivo=04 de marzo de 2016 |urlmorta=yes }}</ref> Aínda que todos os cromatóforos conteñen pigmentos ou estruturas reflectantes (excepto cando se produciu unha [[mutación]] como o [[albinismo]]), non todas as células que conteñen pigmentos son cromatóforos. O grupo [[hemo]] da proteína [[hemoglobina]], por exemplo, é un biocromo responsable de que o [[sangue]] teña cor vermella (aínda que a súa función é transportar oxíxeno). Atópase fundamentalmente nos [[eritrocito]]s, que son células que se forman ao longo de toda a vida na [[medula ósea]], e non só durante o desenvolvemento embrionario. Por tanto, os eritrocitos son células pigmentadas que non se clasifican como cromatóforos.<ref>Masato Kinoshita, Kenji Murata, Kiyoshi Naruse, Minoru Tanaka. Medaka: Biology, Management, and Experimental Protocols. Google books. Páxina 119. [https://books.google.es/books?id=z6JBkqBNURQC&pg=PA119&lpg=PA119&dq=chromatophores+erythrocyte&source=bl&ots=4hR1y3WYsZ&sig=4ESznakasofzU1RUbiGzXDHqnSQ&hl=es&sa=X&sqi=2&ved=0ahUKEwju5t6-zrTLAhUF2RoKHR-iDEwQ6AEIPDAE#v=onepage&q=chromatophores%20erythrocyte&f=false]</ref> [[Ficheiro:C Calyptratus female.jpg|miniatura|O [[camaleón]] ''[[Chamaeleo calyptratus]]''. Presenta cores verdes e azuis estruturais xeradas por revestimentos de distintos tipos de cromatóforos que reflicten a luz filtrada.]] === Xantóforos e eritróforos === Os cromatóforos que conteñen grandes cantidades de pigmentos de [[pteridina]] amarelos denomínanse '''xantóforos'''; e os que son principalmente [[carotenoide]]s vermellos ou laranxas denomínanse '''eritróforos'''.<ref name=Cytology/> Porén, as [[vesícula]]s que conteñen pteridinas e os carotenoides ás veces encóntranse dentro da mesma célula, e nese caso a cor global depende da proporción de pigmentos vermellos e amarelos.<ref name=Xiphophorus>{{Cita publicación periódica | apelido1=Matsumoto | nome1= J| ano=1965 | título=Studies on fine structure and cytochemical properties of erythrophores in swordtail, ''Xiphophorus helleri'', with special reference to their pigment granules (pterinosomes) | url=https://archive.org/details/sim_journal-of-cell-biology_1965-12_27_3/page/493| revista=J Cell Biol | volume=27 | número=3| páxinas=493–504 | pmid=5885426 | pmc=2106771 | doi=10.1083/jcb.27.3.493}}</ref> Por tanto, a distinción entre estes dous tipos de cromatóforos non sempre é clara. A maioría dos cromatóforos poden xerar pteridinas a partir da [[guanosina trifosfato]], pero os xantóforos parecen ter vías bioquímicas suplementarias que lles permiten acumular pigmentos amarelos. Ao contrario, os carotenoides son [[metabolismo|metabolizados]] e transportados a eritróforos. Isto foi demostrado primeiramente criando [[ra]]s normalmente verdes cunha dieta restrinxida en [[caroteno]] a base de [[grilo (insecto)|grilos]]. A ausencia de caroteno na dieta das ras supuxo que o "filtro" de cor vermella/laranxa de carotenoide non estaba presente nos seus eritróforos, e isto fixo que as ras tivesen unha aparencia azul en vez de verde.<ref name="pigbook">{{Cita libro|autor=Bagnara JT. |título=Comparative Anatomy and Physiology of Pigment Cells in Nonmammalian Tissues. En: ''The Pigmentary System: Physiology and Pathophysiology''|url=https://archive.org/details/pigmentarysystem0000unse |editorial=[[Oxford University Press]]| ano=1998 |isbn=0-19-509861-7}}</ref> === Iridóforos e leucóforos === Os '''iridóforos''', ás veces chamados guanóforos, son células pigmentarias que reflicten a luz usando placas cristalinas de quimiocromos formados por [[guanina]].<ref name=intermedin>{{Cita publicación periódica | doi=10.1016/0016-6480(69)90157-9 | apelido1=Taylor | nome1=JD. | ano=1969 | título=The effects of intermedin on the ultrastructure of amphibian iridophores | url=| revista=Gen Comp Endocrinol | volume=12 | número=3| páxinas=405–16 | pmid=5769930}}</ref> Cando son iluminados xeran cores iridescentes debido á difracción da luz nas placas amontoadas. A orientación dos esquemocromos determina a natureza da cor observada.<ref name=lizard>{{Cita publicación periódica | doi=10.1111/j.1600-0749.1995.tb00771.x | apelido1=Morrison | nome1=RL. | ano=1995 | título=A transmission electron microscopic (TEM) method for determining structural colors reflected by lizard iridophores | url=| revista=Pigment Cell Res | volume=8 | número=1| páxinas=28–36 | pmid=7792252}}</ref> Ao usar biocromos como filtros coloreados, os iridóforos crean uns efectos ópticos coñecidos como [[efecto Tyndall]] ou [[dispersión Rayleigh]], producindo cores brillantes azuis ou verdes.<ref name=fish/> Un tipo de cromatóforo relacionado é o '''leucóforo''', que se encontra nalgúns peixes, especialmente no [[tapetum lucidum]]. Igual que os iridóforos, utilizan [[purina]]s (xeralmente guanina) cristalizadas para reflectir a luz. A diferenza dos iridóforos, os leucóforos presentan cristais máis organizados que reducen a difracción. Se reciben luz branca, producen un brillo branco. Igual que pasaba cos xantóforos e eritróforos, nos peixes a distinción entre iridóforos e leucóforos non sempre é evidente, mais, en xeral, considérase que os iridóforos xeran cores metálicas ou iridescentes, mentres que os leucóforos producen tons brancos reflexivos.<ref name=fish/> === Melanóforos === [[Ficheiro:Zebrafish embryos.png|dereita|miniatura|Na parte inferior un mutante inmaturo de [[peixe cebra]] que non sintetiza [[melanina]] nos seus melanóforos, e na parte superior un inmaturo non mutante ou de [[tipo salvaxe]].]] {{VT|Melanocito}} Os '''melanóforos''' conteñen [[eumelanina]], un tipo de [[melanina]], que ten cor negra ou castaña escura debido ás súas cualidades de absorción de luz. O pigmento está empaquetado en vesículas chamadas [[melanosoma]]s e distribuído pola célula. A eumelanina xérase a partir do aminoácido [[tirosina]] nunha serie de reaccións químicas catalizadas encimaticamente. É un complexo químico que contén unidades de [[indol|dihidroxiindol]] e dihidroxiindol-2-[[ácido carboxílico]] con algúns aneis [[pirrol]].<ref name=eumelanin>{{Cita publicación periódica | doi=10.1034/j.1600-0749.2003.00072.x | apelido1=Ito | nome1=S | apelido2=Wakamatsu | nome2=K. | ano=2003 | título=Quantitative analysis of eumelanin and pheomelanin in humans, mice, and other animals: a comparative review | url=| revista=Pigment Cell Res | volume=16 | número=5| páxinas=523–31 | pmid=12950732}}</ref> O encima clave na síntese de melanina é a [[tirosinase]]. Cando esta proteína é defectiva, non se pode xerar melanina, o que dá lugar a certo tipo de [[albinismo]]. Nalgunhas especies de anfibios empaquétanse outros pigmentos xunto coa eumelanina. Por exemplo, identificouse un novo pigmento de cor vermella escura (cor viño) nos melanóforos de [[Phyllomedusa|ras filomedusinas]].<ref name=leaf>{{Cita publicación periódica | doi=10.1126/science.182.4116.1034 | apelido1=Bagnara | nome1=J.T. | apelido2=Taylor | ano=1973 | nome2=JD | apelido3=Prota | nome3=G | título=Color changes, unusual melanosomes, and a new pigment from leaf frogs | url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/182/4116/1034 | revista=Science | volume=182 | número=4116| páxinas=1034–5 | pmid=4748673}}</ref> Posteriormente, este foi identificado como a [[pterorrodina]], unha pteridina [[dímero|dímera]] que se acumula arredor dun núcleo de eumelanina, e está tamén presente nunha variedade de especies de [[ra arborícola|ras arborícolas]] de [[Australia]] e [[Papúa-Nova Guinea]]. Aínda que é probable que outras especies menos estudadas teñan pigmentos melanóforos complexos, é malia todo certo que a maioría dos melanóforos estudados ata agora conteñan exclusivamente eumelanina.<ref>{{Cita publicación periódica|apelido=Bagnara|nome=J.T.|ano=2003|título= Enigmas of Pterorhodin, a Red Melanosomal Pigment of Tree Frogs|revista=Pigment Cell Research|volume=16|pmid=12950730|número=5|páxinas=510–516|url= http://www.ingentaconnect.com/content/mksg/pcr/2003/00000016/00000005/art00014|doi=10.1034/j.1600-0749.2003.00075.x}}</ref> Os humanos teñen unha soa clase de célula pigmentaria, que é o equivalente nos mamíferos dos melanóforos, que crea a [[cor da pel]], [[cor de pelo|pelos]] e [[cor dos ollos|ollos]] chamada [[melanocito]]. Por esta razón e polo gran número e cor contrastada das células que fai que xeralmente sexan fáciles de visualizar, estes son con diferenza os cromatóforos máis estudados. Porén, hai diferenzas entre a bioloxía dos melanóforos e a dos [[melanocito]]s. Ademais da eumelanina, os melanocitos poden xerar un pigmento amarelo/vermello chamado [[feomelanina]].<ref>{{Cita publicación periódica|autor=Hunt G, Kyne S, Ito S, Wakamatsu K, Todd C, Thody A. |título=Eumelanin and phaeomelanin contents of human epidermis and cultured melanocytes|revista= Pigment Cell Res.|ano= 1995 agosto |número=8(4)|páxinas=202-8| pmid= 8610071}}</ref> [[Ficheiro:Pseudochromis Diadema Larry.JPG|miniatura| O ''[[Pseudochromis diadema]]'' de bandas púrpuras e costas de pintas, xera as súas raias de cor violeta cun tipo infrecuente de cromatóforo.]] === Cianóforos === Case todos os azuis brillantes nos animais e plantas son orixinados por [[coloración estrutural]] en vez de por pigmentos. Porén, algúns tipos de [[peixe mandarín]] (''[[Synchiropus splendidus]]'') posúen vesículas de biocromo de cor [[ciano]] de estrutura química descoñecida en células chamadas '''cianóforos'''.<ref name=fish/> Aínda que parecen infrecuentes polo seu limitado rango [[taxonomía|taxonómico]], pode haber cianóforos (e outros tipos de cromatóforos raros) noutros peixes e anfibios. Por exemplo, os cromatóforos de cores brillantes con pigmentos non definidos poden encontrarse en [[Dendrobatidae|ras dardo velenosas]] e [[ra de cristal|ras de cristal]],<ref name=glass>{{Cita publicación periódica | doi=10.1126/science.860137 | last1=Schwalm | first1=PA | last2=Starrett | author-name-separator= | year=1977 | first2=PH | last3=McDiarmid | first3=RW | title=Infrared reflectance in leaf-sitting neotropical frogs | url=| journal=Science | volume=196 | issue=4295| pages=1225–7 | pmid=860137}}</ref> e describíronse cromatóforos dicromáticos atípicos, chamados ''eritro-iridóforos'' no peixe ''[[Pseudochromis diadema]]''.<ref name="pmid21501419">{{Cita publicación periódica| author=Goda M, Ohata M, Ikoma H, Fujiyoshi Y, Sugimoto M, Fujii R| title=Integumental reddish-violet coloration owing to novel dichromatic chromatophores in the teleost fish, Pseudochromis diadema | journal=Pigment Cell Melanoma Res | year= 2011 | volume= 24 | issue= 4 | pages= 614–7 | pmid=21501419 | doi=10.1111/j.1755-148X.2011.00861.x | pmc= | url=}}</ref> == Translocación do pigmento == [[Ficheiro:Melanophores with dispersed or aggregated melanosomes-gl.svg|miniatura|Os melanóforos de peixes e ras son células que poden cambiar de cor dispersando ou agregando corpos que conteñen pigmento.]] Moitas especies poden translocar o pigmento dentro dos seus cromatóforos, o que dá lugar a un cambio na cor do corpo. Este proceso, coñecido como ''cambio de cor fisiolóxico'', foi estudado con maior amplitude nos melanóforos, xa que a [[melanina]] é o pigmento máis escuro e visible. Na maioría das especies cunha [[derme]] relativamente fina, os melanóforos dérmicos tenden a ser aplanados e cubrir unha área superficial grande. Porén, nos animais con capas dérmicas grosas, como os réptiles adultos, os melanóforos dérmicos a miúdo forman unidades tridimensionais xunto con outros cromatóforos. Estas unidades de cromatóforos dérmicos (UCD ou, en inglés, DCU) constan dunha capa superior de xantóforos ou eritróforos, debaixo unha capa de iridóforos, e finalmente unha capa de melanóforos con forma de cesta con procesos que cobren os iridóforos.<ref name=DCU>{{Cita publicación periódica | apelido1=Bagnara | nome1=JT | apelido2=Taylor | nome2=JD| ano=1968 | apelido3=Hadley | nome3=ME | título=The dermal chromatophore unit | url=http://www.jcb.org/cgi/reprint/38/1/67| journal=J Cell Biol | volume=38 | número=1| páxinas=67–79 | pmid=5691979 | pmc=2107474 | doi=10.1083/jcb.38.1.67}}</ref> Ambos os tipos de melanóforos son importantes no cambio de cor fisiolóxico. Os melanóforos dérmicos aplanados a miúdo cobren outros cromatóforos, de modo que se o pigmento está disperso pola célula, a pel aparece escura. Cando o pigmento está agregado na parte central da célula, os pigmentos noutros cromatóforos están expostos á luz e a pel toma o seu ton de cor. Igualmente, despois de que se produce a agregación da melanina en unidades de cromatóforos dérmicos, a pel aparece verde pola filtración que fan os xantóforos (amarelos) da luz que se dispersou na capa de iridóforos. Coa dispersión da melanina, a luz xa non se dispersa e a pel aparece escura. Como os outros cromatóforos biocromáticos poden tamén translocar pigmentos, os animais con varios tipos de cromatóforos poden xerar un conxunto espectacular de cores de pel ao facer un bo uso do efecto divisional.<ref name=goldfish>{{Cita publicación periódica | doi=10.1002/cm.970130103 | apelido1=Palazzo | nome1=RE |apelido2=Lynch | nome2=TJ| ano=1989 | apelido3=Lo | nome3=SJ | apelido4=Taylor | nome4=JD | apelido5=Tchen | nome5=TT | título=Rearrangements of pterinosomes and cytoskeleton accompanying pigment dispersion in goldfish xanthophores | url=| revista=Cell Motil Cytoskeleton | volume=13 | número=1| páxinas=9–20 | pmid=2543509}}</ref><ref name=crayfish>{{Cita publicación periódica | last1=Porras | first1= MG | last2=De Loof | author-name-separator= | year=2003 | first2=A | last3=Breuer | first3=M | last4=Aréchiga | first4=H | title=Procambarus clarkii | url=| journal=Peptides | volume=24 | issue=10| pages=1581–9 | pmid=14706537 | doi=10.1016/j.peptides.2003.08.016}}</ref> [[Ficheiro:melanophore.jpg|miniatura|esquerda|Un só melanóforo do [[peixe cebra]] nunha fotografía de longa exposición durante a agregación do pigmento.]] O control e mecánica das translocacións rápidas de pigmento foi ben estudada en varias especies, en particular os anfibios e peixes [[teleósteos]].<ref name=fish>{{Cita publicación periódica | doi=10.1034/j.1600-0749.2000.130502.x | apelido1=Fujii | nome1=R. |ano=2000 | título=The regulation of motile activity in fish chromatophores | url=| revista=Pigment Cell Res | volume=13 | número=5| páxinas=300–19 | pmid=11041206}}</ref><ref name=Dynactin>{{Cita publicación periódica | doi=10.1083/jcb.200210066 | apelido1=Deacon | nome1=SW | apelido2=Serpinskaya | nome2=AS | apelido3=Vaughan | nome3=PS | apelido4=Lopez Fanarraga | nome4=M | apelido5=Vernos | nome5=I | apelido6=Vaughan | nome6=KT | apelido7=Gelfand | nome7=VI | título=Dynactin is required for bidirectional organelle transport | url=http://www.jcb.org/cgi/content/full/160/3/297 | revista=The Journal of Cell Biology | volume=160 | número=3 | páxinas=297–301 | ano=2003 | pmid=12551954 | pmc=2172679}}</ref> Demostrouse que ese proceso pode estar baixo control [[hormona]]l ou [[neurotransmisor|neuronal]] ou ambos os dous. Entre os compostos neuroquímicos que se sabe que translocan pigmentos están a [[noradrenalina]], por medio do seu [[adrenoceptor|receptor]] na superficie dos melanóforos.<ref name=noradrenaline>{{Cita publicación periódica | doi=10.1034/j.1600-0749.2003.00003.x | apelido1=Aspengren | nome1=S | apelido2=Sköld | nome2=HN| ano=2003 | apelido3=Quiroga | nome3=G | apelido4=Mårtensson | nome4=L | apelido5=Wallin | nome5=M | título=Noradrenaline- and melatonin-mediated regulation of pigment aggregation in fish melanophores | url=| revista=Pigment Cell Res | volume=16 | número=1| páxinas=59–64 | pmid=12519126}}</ref> As principais hormonas implicadas na regulación da translocación parecen ser as [[melanocortina]]s, [[melatonina]] e [[hormona concentradora da melanina]] (MCH), que se producen principalmente na [[hipófise]], [[glándula pineal]] e [[hipotálamo]], respectivamente. Estas hormonas poden tamén ser xeradas de modo [[parácrino]] por células da [[pel]]. Na superficie do melanóforo, as hormonas activan [[receptor acoplado á proteína G|receptores acoplados á proteína G]] específicos que, á súa vez, transducen o sinal ao interior da célula. As melanocortinas causan a dispersión do pigmento, mentres que a melatonina e a MCH causan a súa agregación.<ref name=zebrafish/> Identificáronse numerosos receptores de melanocortina, MCH e melatonina nos peixes<ref name=MCR1>{{Cita publicación periódica | doi=10.1111/j.1749-6632.2003.tb03196.x | apelido1=Logan | nome1=DW | apelido2=Bryson-Richardson | nome2=RJ| ano=2003 | apelido3=Taylor | nome3=MS | apelido4=Currie | nome4=P | apelido5=Jackson | nome5=IJ | título=Sequence characterization of teleost fish melanocortin receptors | url=| journal=Ann N Y Acad Sci | volume=994 | número=| páxinas=319–30 | pmid=12851332}}</ref> e ras,<ref name=Melatonin>{{Cita publicación periódica | doi=10.1111/j.1600-0749.2004.00185.x | apelido1=Sugden | nome1=D | apelido2=Davidson | nome2=K| ano=2004 | apelido3=Hough | nome3=KA | apelido4=Teh | nome4=MT | título=Melatonin, melatonin receptors and melanophores: a moving story | url=| revista=Pigment Cell Res | volume=17 | número=5| páxinas=454–60 | pmid=15357831}}</ref> incluíndo un homólogo do ''[[receptor da melanocortina 1|MC1R]]'',<ref name=MCR2>{{Cita publicación periódica | doi=10.1016/S0888-7543(02)00037-X | apelido1=Logan | nome1=DW | apelido2=Bryson-Richardson | nome2=RJ| ano=2003 | apelido3=Pagán | nome3=KE | apelido4=Taylor | nome4=MS | apelido5=Currie | nome5=PD | apelido6=Jackson | nome6=IJ | título=The structure and evolution of the melanocortin and MCH receptors in fish and mammals | url=| revista=Genomics | volume=81 | número=2| páxinas=184–91 | pmid=12620396}}</ref> un receptor da melanocortina que regula a [[cor do pelo]] e [[cor da pel|da pel]] nos humanos.<ref name=redhair>{{Cita publicación periódica | doi=10.1038/ng1195-328 | apelido1=Valverde | nome1=P | apelido2=Healy | nome2=E| ano=1995 | apelido3=Jackson | nome3=I | apelido4=Rees | nome4=JL | apelido5=Thody | nome5=AJ | título=Variants of the melanocyte-stimulating hormone receptor gene are associated with red hair and fair skin in humans | url=| revista=Nat Genet | volume=11 | número=3| páxinas=328–30 | pmid=7581459}}</ref> Demostrouse que o ''MC1R'' é necesario no peixe cebra para a dispersión da melanina.<ref name=MC1Rzfish>{{Cita publicación periódica | doi=10.1089/zeb.2008.0541 | apelido1=Richardson | nome1=J | apelido2=Lundegaard | ano=2008 | nome2=PR | apelido3=Reynolds | nome3=NL | apelido4=Dorin | nome4=JR | apelido5=Porteous | nome5=DJ | apelido6=Jackson | nome6=IJ | apelido7=Patton | nome7=EE | título=mc1r Pathway regulation of zebrafish melanosome dispersion | url=| revista=Zebrafish | volume=5 | número=4| páxinas=289–95 | pmid=19133827}}</ref> Dentro da célula, o [[AMP cíclico]] (AMPc) é un importante [[segundo mensaxeiro]] na translocación do pigmento. Por medio dun mecanismo que aínda non se comprende ben, o AMPc influencia outras proteínas como a [[proteína quinase A]] para dirixir [[proteína motora|motores moleculares]] levando vesículas que conteñen pigmentos ao longo de [[microtúbulo]]s e [[microfilamento]]s.<ref name=actin>{{Cita publicación periódica | doi=10.1073/pnas.0403092101 | apelido1=Snider | nome1=J | apelido2=Lin | nome2=F | apelido3=Zahedi | nome3=N | apelido4=Rodionov | nome4=V | apelido5=Yu | nome5=CC | apelido6=Gross | nome6=SP | título=Intracellular actin-based transport: How far you go depends on how often you switch | url=http://www.pnas.org/cgi/content/full/101/36/13204 | revista=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume=101 | número=36 | páxinas=13204–9 | ano=2004 | pmid=15331778 | pmc=516548 | data-acceso=22 de decembro de 2014 | data-arquivo=10 de xuño de 2008 | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20080610155449/http://www.pnas.org/cgi/content/full/101/36/13204 | url-morta=yes }}</ref><ref name=microtubule2>{{Cita publicación periódica | doi=10.1016/S0960-9822(98)70064-8 | apelido1=Rodionov | nome1=VI | apelido2=Hope | nome2=AJ | apelido3=Svitkina | nome3=TM | apelido4=Borisy | nome4=GG | título=Functional coordination of microtubule-based and actin-based motility in melanophores | revista=Current biology : CB | volume=8 | número=3 | páxinas=165–8 | ano=1998 | pmid=9443917 }}</ref><ref name=microtubule>{{Cita publicación periódica | apelido1=Kashina | nome1=AS | apelido2=Semenova | nome2=IV | apelido3=Ivanov | nome3=PA | apelido4=Potekhina | nome4=ES | apelido5=Zaliapin | nome5=I | apelido6=Rodionov | nome6=VI | título=Protein kinase A, which regulates intracellular transport, forms complexes with molecular motors on organelles | revista=Current biology : CB | volume=14 | número=20 | páxinas=1877–81 | ano=2004 | pmid=15498498 | doi=10.1016/j.cub.2004.10.003}}</ref> == Adaptación ao fondo == [[Ficheiro:Zfishchroma.jpg|miniatura|upright=0.8|Cromatóforos de [[peixe cebra]] que se adaptan ao aspecto do fondo no que vive o animal ao expoñerse a un ambiente escuro (arriba) e claro (abaixo).]] A maioría dos peixes, réptiles e anfibios poden realizar cambios de cor fisiolóxicos limitados en resposta aos cambios no seu ambiente. Este tipo de camuflaxe, coñecido como ''adaptación ao fondo'', aparece máis comunmente como un ton lixeiramente máis escuro ou claro na pel para imitar aproximadamente o ton das contornas inmediatas nas que vive o animal. O proceso de adaptación ao fondo depende da visión (o animal necesita ver o aspecto do ambiente que o rodea para adaptarse a el)<ref name=vision/> e a translocación da melanina nos melanóforos é o principal factor no cambio de cor.<ref name=zebrafish>{{Cita publicación periódica | apelido1=Logan | nome1=D. W. | apelido2=Burn | nome2=SF | apelido3=Jackson | nome3=IJ | doi=10.1111/j.1600-0749.2006.00307.x | título=Regulation of pigmentation in zebrafish melanophores | revista=Pigment Cell Research | volume=19 | número=3 | páxinas=206–213 | ano=2006 | pmid= 16704454}}</ref> Algúns animais, como os camaleóns e os iguánidos [[Polychrotidae|anolis]], desenvolveron unha resposta de adaptación ao fondo na que poden xerar moi rapidamente varias cores diferentes. Adaptaron a súa capacidade de mudar de cor como resposta a cambios de temperatura, estado de ánimo, niveis de estrés e comportamentos sociais, en vez de simplemente imitar o aspecto do seu medio ambiente. == Desenvolvemento == [[Ficheiro:Neural.crest.cells.migration.svg|miniatura|upright|Sección transversal dun torso de vertebrado en desenvolvemento mostrando as rutas dorsolaterais (vermello) e ventromediais (azul) da migración dos cromatoblastos.]] Durante o [[desenvolvemento embrionario]] de vertebrados, os cromatóforos son un dos tipos de células xeradas na [[crista neural]], unha banda par de células que se orixinan nas marxes do [[tubo neural]]. Estas células teñen a capacidade de migrar a grandes distancias, o que permite que os cromatóforos poboen moitos órganos do corpo, como a pel, ollos, oídos e cerebro. Os cromatóforos abandonan a crista neural en ondadas e toman a ruta dorsolateral a través da derme, entrando no [[ectoderma]] a través de pequenos furados da [[lámina basal]], ou ben toman unha ruta ventromedial entre os [[somita]]s e o tubo neural. A excepción a isto son os melanóforos do epitelio pigmentado da [[retina]] do ollo. Estes non derivan da crista neural, senón que unha bolsa que sobresae do tubo neural xera a [[copa óptica (embrioloxía)|copa óptica]], a cal, á súa vez, forma a retina. Investígase actualmente cando e como as células [[multipotente]]s precursoras dos cromatóforos, chamadas ''cromatoblastos'' se desenvolven nos seus subtipos fillos. Sábese que nos embrións do peixe cebra, por exemplo, uns 3 días despois da [[fertilización]] cada unha das clases de células que se encontran no peixe adulto (melanóforos, xantóforos e iridóforos) están xa presentes. En estudos con peixes mutantes demostrouse que [[factor de transcrición|factores de transcrición]] como son ''kit'', ''[[xenes SOX|sox10]]'' e ''[[Microftalmia|mitf]]'' son importantes para controlar a diferenciación dos cromatóforos.<ref name=development>{{Cita publicación periódica | doi=10.1006/dbio.2000.9840 | apelido1=Kelsh | nome1=RN | apelido2=Schmid | ano=2000 | nome2=B | apelido3=Eisen | nome3=JS | título=Genetic analysis of melanophore development in zebrafish embryos | revista=Dev Biol | volume=225 | número=2 | páxinas=277–93 | pmid=10985850}}</ref> Se estas proteínas son defectuosas, os cromatóforos poden estar ausentes rexionalmente ou completamente, o que orixina un trastorno [[leucístico]]. == Aplicacións prácticas == Os cromatóforos utilízanse ás veces en investigación aplicada. Por exemplo, os individuos inmaturos de peixe cebra utilízanse para estudar como se organizan os cromatóforos e se comunican para xerar con precisión o patrón de bandas horizontais regular que ten o peixe adulto.<ref name=development2>{{Cita publicación periódica | apelido1=Kelsh | nome1=RN | título=Genetics and evolution of pigment patterns in fish | revista=Pigment cell research / sponsored by the European Society for Pigment Cell Research and the International Pigment Cell Society | volume=17 | número=4 | páxinas=326–36 | ano=2004 | pmid=15250934 | doi=10.1111/j.1600-0749.2004.00174.x}}</ref> Este considérase un útil sistema [[modelo animal|modelo]] para comprender a formación de patróns no campo da [[bioloxía evolutiva do desenvolvemento]]. A bioloxía dos cromatóforos tamén se utilizou como modelo de doenzas ou condicións médicas humanas, como o [[melanoma]] e o [[albinismo]]. Recentemente, atopouse que o xene responsable da cepa de peixe cebra ''golden'' (dourada) específica de melanóforos ''[[SLC24A5|Slc24a5]]'' ten un equivalente humano que se correlaciona fortemente coa [[cor da pel]].<ref name=SLC24A5>{{Cita publicación periódica | doi=10.1126/science.1116238 | apelido1=Lamason | nome1=RL | apelido2=Mohideen | | nome2=MA| ano=2005 | apelido3=Mest | nome3=JR | apelido4=Wong | nome4=AC | apelido5=Norton | nome5=HL | apelido6=Aros | nome6=MC | apelido7=Jurynec | nome7=MJ | apelido8=Mao | nome8=X | apelido9=Humphreville | nome9=VR | apelido10=Humbert | nome10=JE | apelido11=Sinha | nome11=S | apelido12=Moore | nome12=JL | apelido13=Jagadeeswaran | nome13=P | apelido14=Zhao | nome14=W | apelido15=Ning | nome15=G | apelido16=Makalowska | nome16=I | apelido17=McKeigue | nome17=PM | apelido18=O'Donnell | nome18=D | apelido19=Kittles | nome19=R | apelido20=Parra | nome20=EJ | apelido21=Mangini | nome21=NJ | apelido22=Grunwald | nome22=DJ | apelido23=Shriver | nome23=MD | apelido24=Canfield | nome24=VA | apelido25=Cheng | nome25=KC | título=SLC24A5, a putative cation exchanger, affects pigmentation in zebrafish and humans | url=| revista=Science | volume=310 | número=5755| páxinas=1782–6 | pmid=16357253 | display-authors=8}}</ref> Os cromatóforos úsanse tamén como [[biomarcador]]es da cegueira en especies de sangue frío, xa que os animais con certos defectos visuais non poden adaptarse ao fondo do lugar iluminado onde viven.<ref name=vision>{{Cita publicación periódica | doi=10.1002/neu.10165 | last1=Neuhauss | first1=SC. | author-name-separator= | year=2003 | title=Behavioral genetic approaches to visual system development and function in zebrafish | url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/neu.10165 | journal=J Neurobiol | volume=54 | issue=1 | pages=148–60 | pmid=12486702 }}</ref> Os homólogos humanos dos receptores que median na translocación do pigmento nos melanóforos pénsase que están implicados en procesos como a supresión do apetito e o [[bronceado]] polo sol, o que os fai dianas atractivas para [[fármaco]]s.<ref name="MCR2"/> Xa que logo, as compañías farmacéuticas desenvolveron unha [[proba biolóxica]] para identificar rapidamente potenciais compostos bioactivos utilizando os melanóforos do anfibio ''[[Xenopus laevis]]''.<ref name=assay>{{Cita publicación periódica | doi=10.1016/S1056-8719(00)00083-6 | apelido1=Jayawickreme | nome1=CK | apelido2=Sauls | nome2=H| ano=1999 | apelido3=Bolio | nome3=N | apelido4=Ruan | nome4=J | apelido5=Moyer | nome5=M | apelido6=Burkhart | nome6=W | apelido7=Marron | nome7=B | apelido8=Rimele | nome8=T | apelido9=Shaffer | nome9=J | título=Use of a cell-based, lawn format assay to rapidly screen a 442,368 bead-based peptide library | url=https://archive.org/details/sim_journal-of-pharmacological-and-toxicological-methods_1999-12_42_4/page/189| revista=J Pharmacol Toxicol Methods | volume=42 | número=4| páxinas=189–97 | pmid=11033434}}</ref> Outros científicos desenvolveron técnicas para usar os melanóforos como [[biosensor]]es,<ref name=sensor>{{Cita publicación periódica | doi=10.1016/j.bios.2004.08.043 | apelido1=Andersson | nome1=TP | apelido2=Filippini | nome2=D| ano=2005 | apelido3=Suska | nome3=A | apelido4=Johansson | nome4=TL | apelido5=Svensson | nome5=SP | apelido6=Lundström | nome6=I | título=Frog melanophores cultured on fluorescent microbeads: biomimic-based biosensing | url=| journal=Biosens Bioelectron | volume=21 | número=1| páxinas=111–20 | pmid=15967358}}</ref> e para a detección rápida de doenzas (baseada no descubrimento de que a [[toxina pertussis]] bloquea a agregación dos pigmentos nos melanóforos de peixes).<ref name=pertussis>{{Cita publicación periódica | apelido1=Karlsson | nome1=JO | apelido2=Andersson | nome2=RG| ano=1991 | apelido3=Askelöf | nome3=P | apelido4=Elwing | nome4=H | apelido5=Granström | nome5=M | apelido6=Grundström | nome6=N | apelido7=Lundström | nome7=I | apelido8=Ohman | nome8=L | título=The melanophore aggregating response of isolated fish scales: a very rapid and sensitive diagnosis of whooping cough | url=| revista=FEMS Microbiol Lett | volume=66 | número=2| páxinas=169–75 | pmid=1936946}}</ref> Propuxéronse tamén potenciais aplicacións militares dos cambios de cor mediados por cromatóforos, principalmente como un tipo de [[camuflaxe activa]], a cal podería facer os obxectos case invisibles, igual que fan os [[xiba|chocos]].<ref>{{Cita novas |url=http://news.nationalgeographic.com/news/2008/08/080608-cuttlefish-camouflage-missions_2.html |título=Cuttlefish Change Color, Shape-Shift to Elude Predators |data=6 de agosto de 2008 |nome=Dave |apelido=Hansford |localidade=Wellington, Nova Zelandia |obra=[[National Geographic Society|National Geographic]] News |cita=[...] os chocos polo contrario confiaron na invisibilidade, un talento que pode ter aplicacións na tecnoloxía humana. Norman dixo que os militares mostraron interese na camuflaxe dos chocos con vistas a algún día incorporar mecanismos similares nos uniformes dos soldados.}}</ref><ref name=military>Lee I. [http://adsabs.harvard.edu/abs/2005PhDT.......105L Nanotubes for noisy signal processing] ''PhD Thesis''. 2005; [[Universidade do Sur de California]].</ref> == Cromatóforos de cefalópodos == [[Ficheiro:Camouflage.jpg|miniatura|Un [[xiba|choco]] utilizando a adaptación ao fondo para imitar o ambiente local.]] Os cefalópodos [[Coleoidea]] (entre os que están os polbos, luras e chocos) teñen órganos multicelulares complexos que utilizan para cambiar de cor rapidamente, producindo unha ampla variedade de cores brillantes e patróns. Cada unidade cromatófora está composta dunha soa célula cromatófora e numerosos músculos, nervios, células da [[glía]] e células da vaíña.<ref name=cephalopod1>{{Cita publicación periódica | doi=10.1007/BF00347297 | apelido1=Cloney | nome1=RA | apelido2=Florey | nome2=E | título=Ultrastructure of cephalopod chromatophore organs | revista=Zeitschrift fur Zellforschung und mikroskopische Anatomie (Vienna, Austria: 1948) | volume=89 | número=2 | páxinas=250–80 | ano=1968 | pmid=5700268 }}</ref> Dentro da célula cromatófora, os gránulos de pigmento están pechados dentro dun saco elástico, chamado sáculo citoelástico. Para cambiar de cor o animal distorsiona a forma ou tamaño do sáculo por contracción muscular, cambiando o seu grao de [[transparencia (óptica)|transparencia]], reflectividade, ou [[opacidade (óptica)|opacidade]]. Isto é diferente do mecanismo utilizado polos peixes, anfibios e réptiles porque a forma do sáculo cambia, en lugar de producirse unha translocación de vesículas con pigmento dentro da célula. Porén, o efecto conseguido é similar. Os polbos poden facer funcionar os seus cromatóforos en complexas exhibicións cromáticas con forma de ondas, que dan lugar a unha variedade de esquemas de cambios de cor rápidos. As neuronas que controlan os cromatóforos crese que están situadas no cerebro nun patrón similar ao dos cromatóforos que controlan. Isto significa que os cambios de cor correspóndense cos patróns de activación neuronal. Isto pode explicar por que a cor cambia en ondas, xa que as neuronas se activan unhas a outras.<ref name=octopus>{{Cita publicación periódica | doi=10.1159/000113909 | apelido1=Demski | nome1=LS | título=Chromatophore systems in teleosts and cephalopods: a levels oriented analysis of convergent systems | revista=Brain, behavior and evolution | volume=40 | número=2–3 | páxinas=141–56 | ano=1992 | pmid=1422807 }}</ref> Igual que os camaleóns, os cefalópodos usan cambios de cor fisiolóxicos para a interacción social. Están tamén entre os máis habilidosos para a adaptación ao fondo, e teñen a capacidade de imitar tanto a cor como a textura do seu ambiente local con grande exactitude. == Bacterias e algas == Tamén se utiliza o termo cromatóforo para referirse a certas partes coloreadas de [[bacterias]] e ás veces dalgunhas algas como os [[dinoflaxelados]]<ref>W. A. S. Sarjeant. Fossil and Living Dinoflagellates. Páxina 23. Google books. [https://books.google.es/books?id=2SrgBAAAQBAJ&pg=PA23&lpg=PA23&dq=chromatophore+dinoflagellata&source=bl&ots=nr-fccbWO3&sig=h59FiWL_sPgyS3U3-QLcjXLB12A&hl=es&sa=X&ei=xsOZVNHuDMyzUdu5hMAL&ved=0CCcQ6AEwBA#v=onepage&q=chromatophore%20dinoflagellata&f=false]</ref>. Nas membranas das bacterias [[fototrófico|fototróficas]] encóntranse cromatóforos, que se utilizan principalmente para facer a [[fotosíntese]]. Conteñen pigmentos [[bacterioclorofila]]s e carotenoides.<ref name=membrane>{{Cita publicación periódica | apelido1=Salton | nome1=MR | título=Bacterial membrane proteins | revista=Microbiological sciences | volume=4 | número=4 | páxinas=100–5 | ano=1987 | pmid=3153178 }}</ref> Nas [[bacterias púrpuras]], como ''[[Rhodospirillum rubrum]]'', as proteínas captadoras de luz son proteínas intrínsecas das membranas do cromatóforo. Porén, nas [[bacteria verde do xofre|bacterias verdes do xofre]], están dispostos en [[complexo antena|complexos antena]] especializados chamados [[clorosoma]]s.<ref name=sulphur>{{Cita publicación periódica | apelido1=Frigaard | nome1=NU | apelido2=Bryant | nome2=DA | título=Seeing green bacteria in a new light: genomics-enabled studies of the photosynthetic apparatus in green sulfur bacteria and filamentous anoxygenic phototrophic bacteria | revista=Archives of Microbiology | volume=182 | número=4 | páxinas=265–76 | ano=2004 | pmid=15340781 | doi=10.1007/s00203-004-0718-9}}</ref> == Descubrimento == [[Aristóteles]] xa menciona a capacidade do [[polbo]] de cambiar de cor para a camuflaxe e sinalización na súa ''[[Historia animalium]]'' (cerca de 400 a. de C.):<ref>Aristotle. ''Historia Animalium''. IX, 622a: 2-10. Aproximadamente 400 BC. Citado en Luciana Borrelli, Francesca Gherardi, Graziano Fiorito. ''A catalogue of body patterning in Cephalopoda''. Firenze University Press, 2006. [http://www.fupress.com/scheda.asp?IDV=487 Abstract] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180206145302/http://classics.mit.edu/Aristotle/history_anim.9.ix.html |date=06 de febreiro de 2018 }} [http://books.google.co.uk/books?id=CW5RKQEL7-EC&pg=PA3&lpg=PA3 Google books]</ref> {{cita|O polbo ... busca a súa presa cambiando a súa cor para facerse da cor das pedras que o rodean; tamén o fai cando está asustado.}} [[Giosuè Sangiovanni]] foi o primeiro que describiu as células de [[invertebrado]]s que levan pigmentos dándolles o nome de ''cromoforo'' nunha revista científica italiana en 1819.<ref name=cromoforo>Sangiovanni G. Descrizione di un particolare sistema di organi cromoforo espansivo-dermoideo e dei fenomeni che esso produce, scoperto nei molluschi cefaloso. ''G. Enciclopedico Napoli''. 1819; 9:1–13.</ref> Actualmente [[cromóforo]] úsase con outro significado.<ref>{{Cita web |url=http://goldbook.iupac.org/C01076.html |título=Chromophore |publicación=[[IUPAC]]&nbsp;Gold Book |dataacceso=10 de marzo de 2016}}</ref> [[Charles Darwin]] describiu as capacidade de cambiar de cor do [[xiba|choco]] no seu ''[[The Voyage of the Beagle]]'' (1860):<ref>{{Cita libro | título=Journal Of Researches Into The Natural History And Geology Of The Countries Visited During The Voyage Round The World Of H.M.S. 'Beagle' Under The Command Of Captain Fitz Roy, R.N. Capítulo 1. Habits of a Sea-slug and Cuttle-fish | editorial=John Murray, Londres | autor=[[Charles Darwin|Darwin, Charles]] |páxina=7 | ano=1860}}</ref> {{cita| Estes animais tamén escapan da detección por un extraordinario poder parecido ao do camaleón de mudar de cor. Parecen variar os seus tons de acordo coa natureza do terreo por onde pasan: cando están en augas profundas, o seu ton xeral é púrpura acastañado, pero cando se sitúan en terra, ou en augas pouco profundas, este ton escuro cambia a verde amarelado. A cor, examinada máis coidadosamente, era un verde francés, con numerosas pintas diminutas amarelas brillantes: a primeira destas variaba en intensidade; a última desaparecía completamente e aparecía outra vez alternadamente. Estes cambios efectuábanse de tal maneira que nubes de cor, que variaban en ton entre a cor do xacinto e a da castaña, estaban pasando continuamente polo seu corpo. Calquera parte, ao ser sometida a un lixeiro choque de galvanismo, facíase case branca: un efecto similar, pero en menor grao, producíase ao rañar a pel cunha agulla. Estas nubes de cor, ou rubores como se lles pode chamar, dise que se producen pola expansión e contracción alternada de diminutas vesículas que conteñen fluídos de cores variadas.}} == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Coloración animal]] * [[Cromóforo]] * [[Pigmento biolóxico]] === Ligazóns externas === * [http://www.bioscience-explained.org/ENvol1_2/pdf/paletteEN.pdf Nature's Palette - Como producen cor os animais] 1,20&nbsp;MB * [http://www.funny-games.biz/videos/78-octopus.html Vídeo da adaptación do polbo ao fondo] * [https://web.archive.org/web/20070313043350/http://www.gfai.de/~heinz/historic/biomodel/squids/squids.htm Vído sobre o patrón de cromatóforos das luras] * [https://web.archive.org/web/20030225174737/http://tolweb.org/tree/eukaryotes/animals/mollusca/cephalopoda/glossary/glossaryLichen/chromatophoreLichen/Chromatophore.html Tree of Life Web Project: Cephalopod Chromatophores] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Histoloxía]] [[Categoría:Cefalópodos]] is1gjlxiktdbbjagau7daqahmfjgbok 0 298515 7108628 6542019 2025-06-27T19:16:08Z Breogan2008 23204 7108628 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Resident Evil: Retribution''''' é un filme de acción e terror dirixido e escrito por [[Paul W. S. Anderson]]<ref name="collider1">{{cita web|url=http://collider.com/paul-ws-anderson-resident-evil-retribution-interview |título=Paul W. S. Anderson RESIDENT EVIL 5 RETRIBUTION Interview |publisher=Collider.com |data=19 de xaneiro de 2012 |dataacceso=7 de xullo de 2012}}</ref> que se estreou no [[2012]]. É o quinto filme da serie ''Resident Evil'', baseado nos videoxogos de [[Capcom]] ''[[Resident Evil]]'', e o terceiro en ser escrito e dirixido por Anderson despois do [[Resident Evil (filme)|primeiro filme]] e ''[[Resident Evil: Afterlife]]''. == Personaxes == * [[Milla Jovovich]] como Alice * [[Michelle Rodriguez]] como Rain Ocampo * [[Sienna Guillory]] como Jill Valentine * [[Aryana Engineer]] como Becky * [[Shawn Roberts]] como Albert Wesker * [[Li Bingbing]] como Ada Wong * [[Johann Urb]] como Leon S. Kennedy * [[Boris Kodjoe]] como Luther West * [[Oded Fehr]] como Carlos Olivera * [[Kevin Durand]] como Barry Burton * [[Colin Salmon]] como James "One" Shade * [[Megan Charpentier]] como Raíña Vermella * Ave Merson-O'Brian como Raíña Vermella (voz) * [[Mika Nakashima]] como Rapaza J-Pop == Galardóns e nomeamentos == * [[2012]]: Premios Razzie: Nomeada a peor actriz ([[Milla Jovovich]]). == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.sonypictures.com/movies/residentevilretribution/ Páxina web oficial] * {{IMDb título|1855325}} * [http://www.allmovie.com/movie/v535484 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=residentevil5.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/resident_evil_retribution/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2012]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Canadá]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Paul W. S. Anderson]] [[Categoría:Filmes de 2012 en 3D]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Screen Gems]] [[Categoría:Filmes rodados en Toronto]] [[Categoría:Filmes rodados en Toquio]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova York]] [[Categoría:Filmes rodados en Moscova]] [[Categoría:Filmes ambientados en Moscova]] [[Categoría:Filmes postapocalípticos]] [[Categoría:Filmes sobre clonación]] [[Categoría:Filmes de zombis]] [[Categoría:Filmes baseados en videoxogos]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] [[Categoría:Filmes ambientados en Toquio]] [[Categoría:Filmes ambientados en Washington, D.C.]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] t72odsgx6mp40s9puwxv3w9lah34k48 0 298555 7108739 6967504 2025-06-27T21:05:23Z Breogan2008 23204 7108739 wikitext text/x-wiki {{1000 artigos icona título|materia=Plástica e audiovisual}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''Códice''' é unha miniserie de [[suspense]] [[Galicia|galega]] que foi estreada na [[TVG]]. A miniserie conta a historia do roubo do ''[[Códice Calixtino]]'' na [[Catedral de Santiago de Compostela]].<ref>{{cita novas|título=Morris interpreta o deán da catedral na miniserie da TVG "Códice"|url=http://www.crtvg.gal/informativos/morris-interpreta-o-dean-da-catedral-na-miniserie-da-tvg-codice-956465#.VJb_hdlPclY.facebook|dataacceso=24 de decembro de 2014|obra=A revista FDS|data=21 de decembro de 2014|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20141224205825/http://www.crtvg.gal/informativos/morris-interpreta-o-dean-da-catedral-na-miniserie-da-tvg-codice-956465#.VJb_hdlPclY.facebook|dataarquivo=24 de decembro de 2014|urlmorta=yes}}</ref> A primeira parte foi emitida o [[23 de decembro]] de [[2014]], e a segunda o [[30 de decembro]].<ref name=estrea>{{cita novas|apelidos=P. Pernas|nome=Santiago|título=TVG estreará o martes a miniserie do roubo do Códice|url=http://www.elcorreogallego.es/tendencias/ecg/tvg-estrenara-martes-miniserie-robo-codice/idEdicion-2014-12-18/idNoticia-906505/|dataacceso=23 de decembro de 2014|obra=elcorreogallego|data=18 de decembro de 2014|data-arquivo=24 de decembro de 2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20141224002105/http://www.elcorreogallego.es/tendencias/ecg/tvg-estrenara-martes-miniserie-robo-codice/idEdicion-2014-12-18/idNoticia-906505/|url-morta=yes}}</ref> A preestrea da miniserie realizouse o [[18 de decembro]] no Teatro Principal de Santiago. == Personaxes == * [[Miguel de Lira]] como Manolo Carballeira, o electricista da catedral. ** [[Manuel Lozano]] como Manolo de mozo * [[Francis Lorenzo]] como Comisario Dávila * [[Antonio Durán "Morris"]] como Xosé María, deán da catedral * [[María Vázquez]] como Marina Velasco, inspectora do caso do roubo * [[Carlos Blanco Vila]] como Xuíz Casal * [[Mónica Camaño]] como Olga, muller de Manolo * [[Tamar Novas]] como Esteban, fillo de Manolo * [[Sabela Arán]] como Noelia, moza de Esteban * [[Manuel Cortés]] como Mujico, xefe de redacción * [[Luis Zahera]] como Lázaro, fotógrafo xornalístico * [[María Castro]] como Natalia, redactora * [[Xosé Barato]] como Quintela, axente de policía * [[Xulio Abonjo]] como Salgado, axente de policía * [[Manuel Manquiña]] como Arcebispo * [[Alfonso Agra]] como Administrador da catedral * [[Luís Iglesia]] como Joaquín Veiga, organista da catedral * [[Antonio Mourelos]] como Fernando Silveira, extorsionador * [[Camila Bossa]] como Sabela, camareira * [[César Cambeiro]] como Celeiro, veciño de Manolo == Produción == A miniserie rodouse na cidade de Santiago de Compostela e mais na Catedral,<ref>{{cita novas|título=Se preestrena la nueva miniserie de María Castro y Francis Lorenzo sobre el Códice Calixtino|url=http://www.vertele.com/noticias/se-preestrena-la-nueva-miniserie-de-maria-castro-y-francis-lorenzo-sobre-el-codice-calixtino/|dataacceso=24 de decembro de 2014|data=18 de decembro de 2014|data-arquivo=19 de decembro de 2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20141219180106/http://www.vertele.com/noticias/se-preestrena-la-nueva-miniserie-de-maria-castro-y-francis-lorenzo-sobre-el-codice-calixtino/|url-morta=yes}}</ref> e as localizacións técnicas fixéronse en agosto de 2014. A rodaxe comezou o [[8 de setembro]]<ref name="Programas TVG: Sala 5 do día: 06/09/2014">{{cita web|título=Comeza a rodarse a miniserie "Códice"|url=http://www.crtvg.gal/rg/a-carta/sala-5-sala-5-do-dia-06-09-2014-886441|editor=crtvg.gal|dataacceso=23 de decembro de 2014}}</ref> e rematou o [[10 de outubro]] de [[2014]]. A posprodución realizouse nos meses de outubro e novembro. == Galardóns e nomeamentos == === [[Premios Mestre Mateo]] === Nos Premios Mestre Mateo de 2014, ''Serramoura'' estivo nomeado en 3 premios, resultando gañador [[Antonio Durán "Morris"]] como mellor actor secundario pola súa interpretación de Xosé María, o deán da catedral. {| class="wikitable" |- ! Ano || Categoría || Receptor || Resultado |- |rowspan="3"|[[Premios Mestre Mateo 2014|2014]]||Mellor actor secundario||[[Antonio Durán "Morris"]]||style="background: #ddffdd"| Gañador |- |Mellor música orixinal||Manuel Riveiro||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor deseño de vestiario|| Eva Camino||style="background: #ffdddd"|Nomeada |} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://www.youtube.com/watch?v=YXPJh5Yk6nA Teaser da serie en YouTube] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua galega]] [[Categoría:Filmes de Galicia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Jorge Cassinello]] [[Categoría:Filmes rodados en Galicia]] [[Categoría:Filmes rodados en Santiago de Compostela]] jy06lel84k9p57m4egemjmg137wrnj9 0 298585 7108737 6702671 2025-06-27T21:04:59Z Breogan2008 23204 7108737 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Las altas presiones''''' é un filme [[Galicia|galego]] dirixido por [[Ángel Santos]] que se estreou no [[2014]]. Contou con [[Jaione Camborda]] como directora de arte. == Sinopse == Miguel viaxa a [[Pontevedra]], a súa cidade natal, co encargo de rexistrar as localizacións para un filme. A súa viaxe lévao de regreso ó lugar no que medrou, ó reencontro con vellos amigos, pero tamén á posibilidade dunha nova relación: Alicia, unha enfermeira. Miguel tratará de levar a cabo o seu traballo aínda que case sempre prefira gravar ós paisanos cos que se atopa, os movementos e as facianas dos seus amigos e os trens pasando ou o mar. == Galardóns e nomeamentos == * [[2014]]: Festival de Sevilla: Premio Xurado Campus "Las nueva Olas" mellor filme. * [[2014]]: Festival Internacional de Cine de Busán: Sección: Flash Forward. ;[[Premios Mestre Mateo 2015|XIV edición dos Premios Mestre Mateo]] {| class=wikitable |- ! Categoría || Persoa || Resultado |- |colspan=2|Mellor longametraxe||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor dirección||[[Ángel Santos]]||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor fotografía||[[Alberte Branco]]||style="background: #ffdddd"|Nomeado |} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://cargocollective.com/lasaltaspresiones Páxina oficial] {{en}} * [http://www.margenes.org/seccion-oficial-margenes-iv/71-festival-margenes/iv-festival-m%C3%A1rgenes/seleccion-oficial-miv/628-las-altas-presiones-film.html Las altas presiones en Margenes.org] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Altas presiones, Las}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de Galicia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Ángel Santos]] [[Categoría:Filmes rodados en Galicia]] 5uvhg714s2typ150ke4wc0h5tzbo75z 0 298592 7108624 6937044 2025-06-27T19:14:37Z Breogan2008 23204 7108624 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''As minas do Rei Salomón''''' (en {{lang-en|King Solomon's Mines}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[J. Lee Thompson]] que se estreou no [[1985]]. Baséase na novela de [[H. Rider Haggard]]. Está protagonizado por [[Richard Chamberlain (actor)|Richard Chamberlain]], [[Sharon Stone]], [[Herbert Lom]] e [[John Rhys-Davies]]. Tivo unha secuela, ''[[Allan Quatermain and the Lost City of Gold]]'' (1987). Estreouse en galego na [[TVG]] o [[8 de setembro]] de [[2010]].<ref>{{Cita novas |título=As minas do Rei Salomón na TVG |autor= |url=http://www.diariosigloxxi.com/texto-ep/mostrar/20100907200208#.VJq4tsAGA |xornal=DiarioSiglo XXI |data=[[7 de setembro]] de [[2010]] |dataacceso=24 de decembro de 2014 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20141224140947/http://www.diariosigloxxi.com/texto-ep/mostrar/20100907200208#.VJq4tsAGA |dataarquivo=24 de decembro de 2014 |urlmorta=yes }}</ref> == Personaxes == * [[Richard Chamberlain]] como Allan Quatermain * [[Sharon Stone]] como Jesse Huston * [[Herbert Lom]] como Bockner kolonela * [[John Rhys-Davies]] como Dogati * [[Ken Gampu]] como Umbopo * [[June Buthelezi]] como Gagoola * [[Sam Williams]] como Scragga * [[Shaï K.Ophir]] como Kassam * [[Fidelis Chea]] como Xefe Mapakï * [[Bernard Archard]] como Profesor Huston == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0089421}} * [http://www.allmovie.com/movie/v27413 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Minas do Rei Salomon, As}} [[Categoría:Filmes de 1985]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por J. Lee Thompson]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Jerry Goldsmith]] [[Categoría:Filmes de Golan-Globus]] [[Categoría:Filmes rodados en Zimbabwe]] [[Categoría:Filmes ambientados en Namibia]] [[Categoría:Filmes de 1985 con versión en galego]] p5191tqyltin40i24ge4q6hrsoa9mpv 0 298611 7108625 6542023 2025-06-27T19:15:04Z Breogan2008 23204 7108625 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Revenge of the Nerds''''' é un filme dirixido por [[Jeff Kanew]] que se estreou en [[1984]]. Está protagonizado por [[Robert Carradine]] e [[Anthony Edwards]], xunto con [[Curtis Armstrong]], [[Ted McGinley]], [[Julia Montgomery]], [[Brian Tochi]], [[Larry B. Scott]], [[Michelle Meyrink]], [[John Goodman]] e [[Donald Gibb]]. == Personaxes == ;Novatos * [[Robert Carradine]] como Lewis Skolnick * [[Anthony Edwards]] como Gilbert Lowe * [[Timothy Busfield]] como Arnold Poindexter * [[Andrew Cassese]] como Harold Wormser * [[Curtis Armstrong]] como Dudley "Booger" Dawson * [[Brian Tochi]] como Takashi Toshiro * [[Larry B. Scott]] como Lamar Latrelle * [[Michelle Meyrink]] como Judy ;Xogadores e as súas mozas * [[Ted McGinley]] como Stan Gable * [[Donald Gibb]] como Frederick W. "The Ogre" Palowaski * [[Matt Salinger]] como Danny Burke * [[Julia Montgomery]] como Betty Childs * [[Lisa Welch]] como Suzy ;Adultos * [[John Goodman]] como Adestrador Harris * [[David Wohl (actor)|David Wohl]] como Dean Ulich * [[Bernie Casey]] como U.N. Jefferson * [[James Cromwell]] como Mr. Skolnick * [[Alice Hirson]] como Florence 'Flo' Lowe == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0088000}} * [http://www.allmovie.com/movie/v41173 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=revengeofthenerds.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/revenge_of_the_nerds/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1984]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Jeff Kanew]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Thomas Newman]] [[Categoría:Filmes rodados en Arizona]] [[Categoría:Filmes rodados en Texas]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes de Interscope Communications]] [[Categoría:Filmes de comedia adolescente dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes sobre bullying]] 6kpk8sdeapnptxbt8cgpise51tmz6em 0 298617 7108654 6568312 2025-06-27T19:46:34Z Breogan2008 23204 7108654 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Ghost Rider''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido e escrito por [[Mark Steven Johnson]] que se estreou no [[2007]]. Baséase no personaxe homónimo de [[Marvel Comics]]. Está protagonizado por [[Nicolas Cage]], que interpreta a Ghost Rider / Johnny Blaze, xunto con [[Eva Mendes]], [[Wes Bentley]], [[Sam Elliott]], [[Donal Logue]], [[Matt Long]] e [[Peter Fonda]]. O filme recibiu críticas negativas pero tivo unha boa acollida de recadación. A súa secuela, ''[[Ghost Rider: Spirit of Vengeance]]'', foi estreada o [[17 de febreiro]] de [[2012]]. == Personaxes == * [[Nicolas Cage]] como John ″Johnny″ Blaze/Ghost Rider ** [[Matt Long]] como Johnny de novo * [[Eva Mendes]] como Roxanne Simpson ** [[Raquel Alessi]] como Roxanne de nova * [[Peter Fonda]] como Mephistopheles * [[Wes Bentley]] como Blackheart/Legion * [[Sam Elliott]] como Carter Slade/Phantom Rider/Caretaker * [[Brett Cullen]] como Barton Blaze * [[Donal Logue]] como Mack * Matt Norman como Team Blaze * [[David Roberts (actor)|David Roberts]] como Capitán Dolan * [[Rebel Wilson]] como Rapaza en Alley == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0259324}} * [http://www.allmovie.com/movie/v291033 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=ghostrider.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/ghost_rider/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2007]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Mark Steven Johnson]] [[Categoría:Filmes de Relativity Media]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] [[Categoría:Filmes de Crystal Sky Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en Australia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Texas]] e6qi9d7tbtk7nu9ncmmdwrhl3mazifz 0 298644 7108653 6717755 2025-06-27T19:46:10Z Breogan2008 23204 7108653 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Resacón 3''''' (en {{lang-en|The Hangover Part III}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Todd Phillips]] que se estreou no [[2013]]. É a secuela de ''[[Resacón 2. Agora en Thailandia]]'', e o terceiro e derradeiro da serie ''[[Resacón nas Vegas]]''. Está protagonizado por [[Bradley Cooper]], [[Ed Helms]], [[Zach Galifianakis]], [[Justin Bartha]] e [[Ken Jeong]]. Estreouse en galego na [[TVG]] o [[14 de marzo]] de [[2016]].<ref>{{Cita novas |título=Resacón 3 na TVG |autor= |url=http://www.programacion-tv.es/canal/tvg/program/28168416-5722#! |xornal=programacion-tv.es |data=[[13 de marzo]] de [[2016]] |dataacceso=13 de marzo de 2013 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160313201609/http://www.programacion-tv.es/canal/tvg/program/28168416-5722#! |dataarquivo=13 de marzo de 2016 |urlmorta=yes }}</ref> O director de dobraxe foi Chema Gagino. == Personaxes == * [[Bradley Cooper]] como Phil Wenneck :Voz da dobraxe galega de Raúl Dans. * [[Ed Helms]] como Dr. Stuart "Stu" Price :Voz da dobraxe galega de Antón Olmos. * [[Zach Galifianakis]] como Alan Garner :Voz da dobraxe galega de Carlos Jiménez. * [[Justin Bartha]] como Doug Billings * [[Ken Jeong]] como Leslie Chow :Voz da dobraxe galega de Chema Gagino. * [[John Goodman]] como Marshall * [[Melissa McCarthy]] como Cassie * [[Jeffrey Tambor]] como Sid Garner * [[Heather Graham]] como Jade * [[Sasha Barrese]] como Tracy Billings * [[Jamie Chung]] como Lauren Price * [[Gillian Vigman]] como Stephanie Wenneck * [[Mike Epps]] como Black Doug * [[Mike Vallely]] como Neeco * [[Jonny Coyne]] como Hector * Davin Tong ([[Peter Chao]]) como fillo de Chow == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.hangoverpart3.com/ Páxina oficial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141219133201/http://www.hangoverpart3.com/ |date=19 de decembro de 2014 }} {{en}} * {{IMDb|1951261}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/the_hangover_part_iii/ Ficha en Rotten Tomatoes] {{en}} * [http://www.metacritic.com/movie/the-hangover-part-iii Ficha en Metacritic] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=hangover3.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Todd Phillips]] [[Categoría:Filmes de Legendary Pictures]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes rodados en Arizona]] [[Categoría:Filmes rodados nos Ánxeles]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2013 con versión en galego]] 9hwrz55cnj53mxzwybnbden6bpk9dz9 0 298714 7108652 6542026 2025-06-27T19:45:53Z Breogan2008 23204 7108652 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Río Lobo''''' (en {{lang-en|Rio Lobo}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Howard Hawks]] que se estreou en [[1970]]. É un [[Western (cinema)|western]] protagonizado por [[John Wayne]]. A banda sonora foi composta por [[Jerry Goldsmith]] e o filme rodouse en [[Cuernavaca]], no estado mexicano de [[Estado de Morelos|Morelos]] e en [[Tucson]] ([[Arizona]]). Estreouse en galego na [[TVG]] o [[18 de novembro]] de [[1986]].<ref>{{Cita novas |título=Televisión de Galicia|autor= |url=http://hemeroteca.abc.es/nav/Navigate.exe/hemeroteca/madrid/abc/1986/11/18/118.html |xornal=ABC |data= [[18 de novembro]] de [[1986]] |dataacceso=14 de marzo de 2015}}</ref> == Sinopse == Durante a [[Guerra de Secesión]], un destacamento do exército da Unión ten como misión acabar cos continuos ataques dos rebeldes ós trens que transportan ouro. Nunha das persecucións, o coronel McNally é feito prisioneiro co único fin de conducir os rebeldes ata o lugar onde se encontra o seu destacamento. Porén, o oficial conseguirá pór sobre aviso os seus homes. == Personaxes == * [[John Wayne]] como Coronel Cord McNally * [[Jorge Rivero]] como Capitán Pierre Cordona, "Frenchy" * [[Jennifer O'Neill]] como Shasta Delaney * [[Christopher Mitchum]] como Sarxento Tuscarora Phillips * [[Jack Elam]] como Phillips * [[Victor French]] como Ike Gorman/Ketcham * [[Susana Dosamantes]] como María Carmen * [[Sherry Lansing]] como Amelita * [[David Huddleston]] como Dr. Ivor Jones – Dentista * Mike Henry como Rio Lobo Sheriff "Blue Tom" Hendricks * [[Bill Williams (actor)|Bill Williams]] como Blackthorne Sheriff Pat Cronin * [[Jim Davis (actor)|Jim Davis]] como Rio Lobo * [[Robert Donner]] como Whitey Carter * [[Hank Worden]] como Hank * [[Peter Jason]] como Tenente Ned Forsythe * [[Edward Faulkner]] como Tenente Harris * [[Chuck Courtney (actor)|Chuck Courtney]] como Chuck * [[Robert Rothwell]] como 3º pistoleiro * [[George Plimpton]] como 4º pistoleiro == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === *{{IMDb|0066301}} *[http://www.allmovie.com/movie/v41478 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1970]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Howard Hawks]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Jerry Goldsmith]] [[Categoría:Filmes de Batjac Productions]] [[Categoría:Filmes de CBS Films]] [[Categoría:Filmes rodados en Arizona]] [[Categoría:Filmes rodados en México]] [[Categoría:Filmes sobre a Guerra de Secesión]] [[Categoría:Filmes de 1970 con versión en galego]] btmc0867v5hpuo7nvlcjork1vsglg5w 0 298741 7108650 6568313 2025-06-27T19:44:46Z Breogan2008 23204 7108650 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''What a Girl Wants''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Dennie Gordon]] que se estreou no [[2003]]. Baséase na obra de 1995 ''[[The Reluctant Debutante (obra)|The Reluctant Debutante]]'' de [[William Douglas-Home]].<ref>First line of closing credits: ''based on the play "The Reluctant Debutante" by WILLIAM DOUGLAS HOME'' (sic)</ref> Está protagonizado por [[Amanda Bynes]], [[Colin Firth]], [[Kelly Preston]] e [[Oliver James (actor)|Oliver James]]. == Personaxes == * [[Amanda Bynes]] como Lady Daphne Reynolds-Dashwood * [[Colin Firth]] como Lord Henry Dashwood, Conde de Wycombe * [[Oliver James (actor)|Oliver James]] como Ian Wallace * [[Kelly Preston]] como Lady Elizabeth "Libby" Reynolds-Dashwood , Condesa de Wycombe * [[Eileen Atkins]] como Lady Jocelyn Dashwood * [[Anna Chancellor]] como Glynnis Payne * [[Jonathan Pryce]] como Alistair Payne * [[Christina Cole]] como Clarissa Payne * [[Sylvia Syms]] como Princesa Charlotte * [[Tara Summers]] como Noelle * Ben Scholfield como Armistead Stuart * [[Cassie Powney]] como Peach Orwood * [[Connie Powney]] como Pear Orwood * Peter Hugo como [[Carlos de Inglaterra|Príncipe Carlos]] * Matthew Turpin como [[Guillerme de Cambridge|Príncipe Guillerme]] * Elliot Gibson como [[Henrique de Gales]] == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20141227151459/http://www.wbshop.com/product/what+a+girl+wants+dvd+1000001127.do?from=Search&cx=0 Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb|0286788}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/what_a_girl_wants/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2003]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Dennie Gordon]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes de comedia adolescente dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] 4yr0oefog2rrtd3gsnudin77zhoquub 7108651 7108650 2025-06-27T19:45:06Z Breogan2008 23204 7108651 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''What a Girl Wants''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Dennie Gordon]] que se estreou no [[2003]]. Baséase na obra de 1995 ''[[The Reluctant Debutante (obra)|The Reluctant Debutante]]'' de [[William Douglas-Home]].<ref>First line of closing credits: ''based on the play "The Reluctant Debutante" by WILLIAM DOUGLAS HOME'' (sic)</ref> Está protagonizado por [[Amanda Bynes]], [[Colin Firth]], [[Kelly Preston]] e [[Oliver James (actor)|Oliver James]]. == Personaxes == * [[Amanda Bynes]] como Lady Daphne Reynolds-Dashwood * [[Colin Firth]] como Lord Henry Dashwood, Conde de Wycombe * [[Oliver James (actor)|Oliver James]] como Ian Wallace * [[Kelly Preston]] como Lady Elizabeth "Libby" Reynolds-Dashwood , Condesa de Wycombe * [[Eileen Atkins]] como Lady Jocelyn Dashwood * [[Anna Chancellor]] como Glynnis Payne * [[Jonathan Pryce]] como Alistair Payne * [[Christina Cole]] como Clarissa Payne * [[Sylvia Syms]] como Princesa Charlotte * [[Tara Summers]] como Noelle * Ben Scholfield como Armistead Stuart * [[Cassie Powney]] como Peach Orwood * [[Connie Powney]] como Pear Orwood * Peter Hugo como [[Carlos de Inglaterra|Príncipe Carlos]] * Matthew Turpin como [[Guillerme de Cambridge|Príncipe Guillerme]] * Elliot Gibson como [[Henrique de Gales]] == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20141227151459/http://www.wbshop.com/product/what+a+girl+wants+dvd+1000001127.do?from=Search&cx=0 Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb|0286788}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/what_a_girl_wants/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2003]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Dennie Gordon]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes de comedia adolescente dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] l1p6v3sqpdk8rpacpxzkzja1h66p53h 0 298907 7108637 6568315 2025-06-27T19:20:54Z Breogan2008 23204 7108637 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Night at the Museum''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido e producido por [[Shawn Levy]] que se estreou no [[2006]]. Baséase no [[The Night at the Museum|libro homónimo]] de [[Milan Trenc]]. Foi escrito por [[Robert Ben Garant]] e Thomas Lennon de ''[[Reno 911!]]'' e ''[[The State (serie de televisión)|The State]]'' . Está protagonizado por [[Ben Stiller]], [[Carla Gugino]], [[Dick Van Dyke]], [[Mickey Rooney]], [[Bill Cobbs]], [[Jake Cherry]], [[Ricky Gervais]], [[Owen Wilson]], [[Steve Coogan]] e [[Robin Williams]]. É o primeiro filme da serie, que foi seguida pola secuela ''[[Night at the Museum: Battle of the Smithsonian]]'', estreada o 22 de maio de 2009, e por ''[[Night at the Museum: Secret of the Tomb]]'', estreado o 19 de decembro de 2014. == Personaxes == * [[Ben Stiller]] como Larry Daley * [[Carla Gugino]] como Rebecca Hutman * [[Dick Van Dyke]] como Cecil Fredericks * [[Mickey Rooney]] como Gus * [[Bill Cobbs]] como Reginald * [[Jake Cherry]] como Nicky Daley * [[Robin Williams]] como [[Theodore Roosevelt]] * [[Ricky Gervais]] como Dr. McPhee * [[Kim Raver]] como Erica Daley * [[Patrick Gallagher (actor)|Patrick Gallagher]] como [[Atila]] * [[Rami Malek]] como Ahkmenrah * [[Pierfrancesco Favino]] como [[Cristovo Colón]] * [[Charlie Murphy]] como Condutor de Taxi * [[Owen Wilson]] como Jedediah * [[Steve Coogan]] como Octavius * [[Mizuo Peck]] como [[Sacagawea]] * Kerry van der Griend como [[Neanderthal]] #1 * Dan Rizzuto como Neanderthal #2 * Matthew Harrison como Neanderthal #3 * Jody Racicot como Neanderthal #4 * [[Paul Rudd]] como Don * [[Anne Meara|Anne Meara-Stiller]] como Debbie * Martin Christopher como Meriwether Lewis * Martin Sims como William Clark * Randy Lee como Huno #1 * Darryl Quon como Huno #2 * Gerald Wong como Huno #3 * Paul Chih-Ping Cheng como Huno #4 * [[Brad Garrett]] como Cabeza Moai (voz) * Crystal o mono como Dexter == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0477347}} * [http://www.allmovie.com/movie/v340663 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=nightatthemuseum.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/night_at_the_museum/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2006]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Shawn Levy]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes de Dune Entertainment]] [[Categoría:Filmes de 21 Laps Entertainment]] [[Categoría:Filmes de 1492 Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en Vancouver]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] c8cdnodr2swn35tltb2hjz47au50gga 0 298935 7108634 6542029 2025-06-27T19:19:39Z Breogan2008 23204 7108634 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Aquamarine''''' é un filme [[australia]]no-[[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Elizabeth Allen]] que se estreou no [[2006]]. Está protagonizado por [[Sara Paxton]], [[Emma Roberts]] e [[JoJo (cantante)|Joanna "JoJo" Levesque]], e a historia baséase na [[Aquamarine (novela)|novela infantil homónima]] de [[Alice Hoffman]]. == Personaxes == * [[Sara Paxton]] como Aquamarine * [[Emma Roberts]] como Claire Brown * [[JoJo (cantante)|JoJo Levesque]] como Hailey Rogers * [[Jake McDorman]] como Raymond * [[Arielle Kebbel]] como Cecilia Banks * [[Claudia Karvan]] como Ginny Rogers * [[Bruce Spence]] como Leonard * [[Tammin Sursok]] como Marjorie * [[Roy Billing]] como Avó Bob * [[Julia Blake]] como Avoa Maggie * [[Shaun Micallef]] como Storm Banks * [[Lulu McClatchy]] como Bonnie * Natasha Cunningham como Patty * [[Dichen Lachman]] como Beth * [[Lincoln Lewis]] como Theo * [[Julia Blake]] como Jessica == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0429591}} * [http://www.allmovie.com/movie/v323755 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=aquamarine.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/aquamarine/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2006]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Australia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Elizabeth Allen Rosenbaum]] [[Categoría:Filmes rodados en Luisiana]] [[Categoría:Filmes rodados en Australia]] [[Categoría:Filmes de adolescentes dos Estados Unidos de América]] ngkezalld1urk3j77tf0dfpqvjsem0j 0 298936 7108635 6542030 2025-06-27T19:19:57Z Breogan2008 23204 7108635 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Jingle All the Way''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Brian Levant]] que se estreou en [[1996]]. Está protagonizado por [[Arnold Schwarzenegger]] e [[Sinbad (artista)|Sinbad]], xunto con [[Phil Hartman]], [[Rita Wilson]], [[Jake Lloyd]], [[James Belushi]] e [[Robert Conrad]]. == Personaxes == * [[Arnold Schwarzenegger]] como Howard Langston * [[Sinbad (artista)|Sinbad]] como Myron Larabee * [[Phil Hartman]] como Ted Maltin * [[Jake Lloyd]] como Jamie Langston * [[E.J. de la Pena]] como Johnny Maltin * [[Robert Conrad]] como Policía Hummell * [[Martin Mull]] como Animador da radio * [[Rita Wilson]] como Liz Langston * [[James Belushi]] como Papá Noel do centro comercial * Big Show como Papá Noel contrabandista == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0116705}} * [http://www.allmovie.com/movie/v136585 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=jinglealltheway.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/jingle_all_the_way/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1996]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Brian Levant]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes de 1492 Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en Minnesota]] [[Categoría:Filmes rodados en California]] ej4a98vyf5q84fkssasqvbv3070nrzd 0 298970 7108636 6542031 2025-06-27T19:20:24Z Breogan2008 23204 7108636 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Face/Off''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido polos [[John Woo]] que se estreou en [[1997]]. Está protagonizado por [[John Travolta]] e [[Nicolas Cage]]. Travolta é un axente do [[Federal Bureau of Investigation|FBI]] e Cage é un [[Terrorismo|terrorista]], inimigos mortais que asumen a aparencia e a identidade do outro.<ref>{{cita novas|título= John Travolta and Nicolas Cage get under each other's skin--literally--in John Woo's return to form, 'Face/Off'|work= The Los Angeles Times|data=27 de xuño de 1997|url= http://articles.latimes.com/1997-06-27/entertainment/ca-7249_1_john-woo|dataacceso=6 de outubro de 2010|nome=Kenneth|apelido=Turan}}</ref> Foi o primeiro filme de Hollywood no cal Woo tivo completo control creativo, e tivo unha boa acollida tanto do público como da crítica. Chegando a recadar $245 millóns en todo o mundo, ''Face/Off'' foi un éxito e converteuse nun filme de culto.<ref name="WooInterview">{{cita web|url=http://www.salon.com/june97/entertainment/woo970627.html|título=Gentleman with a gun|publisher=[[Salon.com]]|author=Yabroff, Jennie|data=27 de xuño de 1997|dataacceso=6 de xuño de 2007|data-arquivo=29 de setembro de 2007|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20070929102656/http://www.salon.com/june97/entertainment/woo970627.html|url-morta=yes}}</ref> == Personaxes == * [[John Travolta]] como Sean Archer/Castor Troy * [[Nicolas Cage]] como Castor Troy/Sean Archer * [[Joan Allen]] como Dr. Eve Archer * [[Alessandro Nivola]] como Pollux Troy * [[Gina Gershon]] como Sasha Hassler * [[Dominique Swain]] como Jamie Archer * [[Nick Cassavetes]] como Dietrich Hassler * [[Harve Presnell]] como Victor Lazarro * [[Colm Feore]] como Dr. Malcolm Walsh * [[John Carroll Lynch]] como Garda Walton * [[C. C. H. Pounder]] como Dr. Miller * [[Robert Wisdom]] como Tito Biondi * [[Thomas Jane]] como Burke Hicks * [[Margaret Cho]] como Wanda * [[James Denton]] como Buzz * [[Tommy Flanagan (actor)|Tommy Flannagan]] como Leo * [[Matt Ross]] como Loomis * [[Danny Masterson]] como Karl * [[Chris Bauer]] como Ivan Dubov == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0119094}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=faceoff.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/faceoff/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1997]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por John Woo]] [[Categoría:Filmes de Buena Vista International]] [[Categoría:Filmes de Touchstone Pictures]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en California]] [[Categoría:Filmes rodados nos Ánxeles]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1991]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1997]] [[Categoría:Filmes sobre vinganza]] [[Categoría:Filmes sobre terrorismo]] 6b5n9y3z4ueug0h9yq3e20egirzwe6c 0 299017 7108649 6542034 2025-06-27T19:44:14Z Breogan2008 23204 7108649 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Hors de prix''''' é un filme [[Francia|francés]] dirixido por [[Pierre Salvadori]] que se estreou no [[2006]]. Está protagonizado por [[Audrey Tautou]] e [[Gad Elmaleh]]. Segundo o director, o filme está inspirado no filme de [[Blake Edwards]] ''[[Breakfast at Tiffany's]]''.<ref>{{cita web| nome= John | apelido= Beifuss | url=http://www.commercialappeal.com/news/2008/may/23/tautou-makes-priceless-worth-cost-of-admission/|data=30 de novembro de 2008|título=Film review: Tautou makes 'Priceless' worth cost of admission| publisher= [[The Commercial Appeal]]| dataacceso=9 de xullo de 2012}}</ref> == Personaxes == * [[Audrey Tautou]] como Irène Mercier * [[Gad Elmaleh]] como Jean Simon * [[Marie-Christine Adam]] como Madeleine * [[Vernon Dobtcheff]] como Jacques * [[Jacques Spiesser]] como Gilles * [[Annelise Hesme]] como Agnès == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0482088}} * [http://www.allmovie.com/movie/v381129 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2006]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Pierre Salvadori]] [[Categoría:Filmes rodados en Mónaco]] pxuyje7gkslucq5tn35poyzxazr2fkx 0 299078 7108644 6542035 2025-06-27T19:42:54Z Breogan2008 23204 7108644 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Purge: Anarchy''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido e escrito por [[James DeMonaco]] que se estreou no [[2014]]. É a secuela do filme de ''[[The Purge]]'', e está protagonizado por [[Frank Grillo]], [[Carmen Ejogo]], [[Zach Gilford]], [[Kiele Sanchez]], Zoë Soul e [[Michael K. Williams]], mentres que [[Edwin Hodge]] retoma o papel de Dwayne do filme anterior.<ref name="Art">{{cita novas |título=''The Purge 2'' Promo Art |url=http://www.movieweb.com/news/the-purge-2-promo-art |dataacceso=2 de xaneiro de 2014 |xornal=MovieWeb.com |data=1 de xaneiro de 2014 |data-arquivo=02 de xaneiro de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140102112912/http://www.movieweb.com/news/the-purge-2-promo-art |url-morta=yes }}</ref> == Personaxes == * [[Frank Grillo]] como Sarxento Leo Barnes * [[Carmen Ejogo]] como Eva Sanchez * [[Zach Gilford]] como Shane * [[Kiele Sanchez]] como Liz * Zoë Soul como Cali Sanchez * [[Justina Machado]] como Tanya * [[John Beasley (actor)|John Beasley]] como Papa Rico * [[Jack Conley (actor)|Jack Conley]] como Big Daddy * [[Noel Gugliemi]] como Diego * [[Castulo Guerra]] como Barney * [[Edwin Hodge]] como Dwayne "The Stranger" * [[Michael K. Williams]] como Carmelo * [[Keith Stanfield]] como Young Ghoul Face * [[Roberta Valderrama]] como Lorraine * [[Brandon Keener]] como Warren Grass * [[Chad Morgan (actriz)|Chad Morgan]] como Janice * [[Nicholas Gonzalez]] como Carlos == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20140701043710/http://blumhouse.com/film/thepurgeanarchy/ Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|2975578}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/the_purge_anarchy_2014/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por James DeMonaco]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Blumhouse Productions]] [[Categoría:Filmes de Platinum Dunes]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes producidos por Jason Blum]] [[Categoría:Filmes rodados nos Ánxeles]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2023]] [[Categoría:Filmes distópicos]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] 08jdexe5jz4sk0u8t24g860lksybwmx 0 299094 7108646 6890326 2025-06-27T19:43:17Z Breogan2008 23204 7108646 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Madagascar''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de animación de [[DreamWorks Animation]] que se estreou no [[2005]]. Conta a historia de catro animais do [[Zoo de Central Park]] que se perden na illa de [[Madagascar]]. Os actores [[Ben Stiller]], [[Jada Pinkett Smith]], [[Chris Rock]] e [[David Schwimmer]] prestan as súas voces ás personaxes. A súa secuela, ''[[Madagascar: Escape 2 Africa]]'', foi estreada o 7 de novembro de 2008. O terceiro filme da serie, ''[[Madagascar 3: Europe's Most Wanted]]'', foi estreado o 8 de xuño de 2012. == Personaxes == * [[Ben Stiller]] como Alex * [[Chris Rock]] como Marty * [[David Schwimmer]] como Melman * [[Jada Pinkett Smith]] como Gloria * [[Sacha Baron Cohen]] como Rei Julien * [[Cedric the Entertainer]] como Maurice * [[Andy Richter]] como Mort * [[Tom McGrath (animador)|Tom McGrath]] como Skipper * [[Chris Miller (animador)|Chris Miller]] como Kowalski * [[Jeffrey Katzenberg]] como Rico * [[Christopher Knights]] como Soldado * [[Conrad Vernon]] como Mason * [[Fred Tatasciore]] e Tom McGrath como as Fossas * [[Elisa Gabrielli]] como Nana * [[Bob Saget]] como animal do zoo * David Cowgill como Cabalo policía * [[Stephen Apostolina]] como Oficial de policía == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20141230133541/http://madagascar.dreamworks.com/ Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|0351283}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=madagascar.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/madagascar/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2005]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Hans Zimmer]] [[Categoría:Filmes de Dreamworks Animation]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] 1mly2tlrjhp899g5uv3cz14veedb0b2 0 299095 7108648 6542037 2025-06-27T19:43:51Z Breogan2008 23204 7108648 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Keeping Mum''''' é un filme [[Reino Unido|británico]] dirixido por [[Niall Johnson]] que se estreou no [[2005]]. Está protagonizado por [[Rowan Atkinson]], [[Kristin Scott Thomas]], [[Maggie Smith]] e [[Patrick Swayze]]. == Personaxes == * [[Rowan Atkinson]] como Reverendo Walter Goodfellow * [[Kristin Scott Thomas]] como Gloria Goodfellow * [[Maggie Smith]] como Elder Rosie Jones/Grace Hawkins * [[Patrick Swayze]] como Lance * [[Tamsin Egerton]] como Holly Goodfellow * Toby Parkes como Petey Goodfellow * [[Liz Smith]] como Mrs Parker * [[Emilia Fox]] como Rosie Jones * [[James Booth]] como Mr Brown * Patrick Monckton como Bob * Rowley Irlam como Ted * Vivienne Moore como Mrs Martin == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0444653}} * [http://www.allmovie.com/movie/v331507 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=keepingmum.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/keeping_mum/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2005]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes de Summit Entertainment]] [[Categoría:Filmes sobre asasinos]] lc93340kfo6qw9x79llzf8sus6ab6rc 0 299254 7108647 6542039 2025-06-27T19:43:35Z Breogan2008 23204 7108647 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Tiburón 2''''' (en {{lang-en|Jaws 2}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Jeannot Szwarc]] que se estreou en [[1978]]. É a primeira secuela do filme de [[Steven Spielberg]] ''[[Tiburón (filme)|Tiburón]]'' (1975), e a segunda na serie baseada na [[Jaws (novela)|novela homónima]] de [[Peter Benchley]]. Está protagonizado por [[Roy Scheider]] como Xefe de Policía Martin Brody, que ten que facer fronte a outro [[tiburón branco]] que aterroriza Amity Island, un resort costeiro ficticio. ''Tiburón 2'' foi seguido por ''[[Jaws 3-D]]'' e ''[[Jaws: The Revenge]]'', estreados en 1983 e 1987 repectivamente. Estreouse en galego o [[1 de xullo]] de [[2022]] a través da [[TVG]].<ref>{{cita novas|título=Programación 30-06-2022: Tiburón na TVG|url=https://www.crtvg.es/tvg/programacion/canle/tvg/data/30-06-2022|dataacceso=1 de xullo de 2022|páxina-web=crtvg.es}}</ref> == Personaxes == {{Div col}} * [[Roy Scheider]] como Xefe Martin Brody * [[Lorraine Gary]] como Ellen Brody * [[Murray Hamilton]] como Alcalde Larry Vaughn * [[Joseph Mascolo]] como Len Peterson * [[Jeffrey Kramer]] como Deputy Jeff Hendricks * [[Collin Wilcox (actriz)|Collin Wilcox]] como Dr. Lureen Elkins * [[Ann Dusenberry]] como Tina Wilcox * Mark Gruner as Michael Brody * [[Barry Coe]] como Tom Andrews * [[Susan French]] como Grace Witherspoon * Gary Springer como Andy Williams * [[Donna Wilkes]] como Jackie Peters * [[Gary Dubin]] como Eddie Marchand * [[John Dukakis]] como Paul 'Polo' Loman * G. Thomas Dunlop como Timmy Weldon * [[David Elliott]] como Larry Vaughn Jr. * Marc Gilpin como Sean Brody * [[Keith Gordon]] como Doug Fetterman * Cynthia Grover como Lucy * Ben Marley como Patrick * Martha Swatek como Marge * [[Billy Van Zandt]] como Bob * Gigi Vorgan como Brooke Peters * Fritzi Jane Courtney como Mrs. Taft * Jerry M. Baxter como Piloto de helicóptero * Jean Coulter como Diane * Christine Freeman como Terry * Herb Muller como Phil Fogerty * William Green como Irate Man {{Div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0077766}} * [http://www.allmovie.com/movie/v25913 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=jaws2.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/jaws_2/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1978]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Jeannot Szwarc]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes sobre tiburóns]] [[Categoría:Filmes de terror con animais]] [[Categoría:Filmes ambientados en Massachusetts]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 1978 con versión en galego]] 9rs9liew4rt72j9f48z8qo6jvqvwsmi 0 299266 7108658 6804445 2025-06-27T19:48:09Z Breogan2008 23204 7108658 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Doomsday''''' é un filme de ciencia ficción escrito e dirixido por [[Neil Marshall]] que se estreou no [[2008]]. A historia está ambientada nunha [[Escocia]] do futuro, que foi posta en [[corentena]] por mor dun virus mortal. Cando o virus aparece en [[Londres]], os líderes políticos envían a un equipo liderado por Eden Sinclair ([[Rhona Mitra]]) para atopar unha posible cura. ''Doomsday'' foi concibido por Marshall na idea de representar soldados medievais loitando con outros do futuro. Na produción inspirouse en diferentes filmes, como ''[[Mad Max, salvaxes de autoestrada]]'', ''[[1997: Rescate en Nova York]]'' e ''[[28 Days Later]]''. == Personaxes == * [[Rhona Mitra]] como Eden Sinclair * [[Bob Hoskins]] como Bill Nelson * [[Malcolm McDowell]] como Marcus Kane * [[Alexander Siddig]] como Primeiro Ministro John Hatcher * [[David O'Hara]] como Michael Canaris * [[Craig Conway (actor)|Craig Conway]] como Sol * [[Lee-Anne Liebenberg]] como Viper == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.universalstudiosentertainment.com/doomsday/ Páxina oficial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141217050334/http://www.universalstudiosentertainment.com/doomsday/ |date=17 de decembro de 2014 }} {{en}} * {{IMDb|0483607}} * [http://www.allmovie.com/movie/v358521 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/doomsday/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=doomsday.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América|Reino Unido|Alemaña|Suráfrica}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2008]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes de Suráfrica]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Neil Marshall]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Tyler Bates]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes de Crystal Sky Pictures]] [[Categoría:Filmes de Intrepid Pictures]] [[Categoría:Filmes postapocalípticos]] [[Categoría:Filmes ambientados en Glasgow]] [[Categoría:Filmes ambientados en Escocia]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2008]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2035]] ebq4gr7z92kkq51l38fin8cgsjdm84a 0 299277 7108736 6568317 2025-06-27T21:04:45Z Breogan2008 23204 7108736 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Don't Say a Word''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Gary Fleder]] que se estreou no [[2001]]. Está protagonizado por [[Michael Douglas]], [[Brittany Murphy]] e [[Sean Bean]]. Baséase na [[Don't Say a Word (novela)|novela homónima]] de [[Andrew Klavan]], e o guión foi escrito por [[Anthony Peckham]] e Patrick Smith Kelly.<ref>{{cita web|url=http://www.rogerebert.com/reviews/dont-say-a-word-2001|publisher=rogerebert.com|título=Don't Say A Word|dataacceso=30 de xaneiro de 2014|data=28 de setembro de 2001|nome=Roger|apelido=Ebert}}</ref> == Personaxes == * [[Michael Douglas]] como Dr. Nathan R. Conrad * [[Sean Bean]] como Patrick Koster * [[Brittany Murphy]] como Elisabeth Burrows * [[Guy Torry]] como Dolen * [[Jennifer Esposito]] como Detective Sandra Cassidy * [[Famke Janssen]] como Agatha "Aggie" Conrad * [[Oliver Platt]] como Dr. Louis Sachs * [[Skye McCole Bartusiak]] como Jessie Conrad * [[Shawn Doyle]] como Russel Maddox * [[Victor Argo]] como Sydney Simon * [[Conrad Goode]] como Max Dunlevy * [[Paul Schulze]] como Jake * [[Lance Reddick]] como Arnie * [[Aidan Devine]] como Leon Edward Croft * Alex Campbell como Jonathan * [[Arlene Duncan]] como Aide * [[Judy Sinclair]] como Zelda Sinclair * [[Larry Block]] como Doorman * [[David Warshofsky]] como Ryan * [[Darren Frost]] como Janitor * [[Phillip Williams (actor)|Philip Williams]] como Policía gordo * [[Louis Vanaria]] como Policía na escena * [[Daniel Kash]] como Detective Garcia * [[Lucie Laurier]] como Vanessa * [[Isabella Fink]] como Elisabeth con 8 anos * [[Ray Iannicelli]] como Home de mariña * [[Colm Magner]] como Policía #1 * [[Cyrus Farmer]] como Oficial #1 * [[Martin Roach]] como Policía de Tránsito * [[Patricia Mauceri]] como Sofia == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0260866}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/dont_say_a_word/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.allmovie.com/movie/v252770 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=dontsayaword.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua italiana]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Gary Fleder]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes de Regency Enterprises]] [[Categoría:Filmes de Village Roadshow Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en Toronto]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1991]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2001]] ngxt3ys4eimhy6c1wtutxqc0cr32vid 0 299319 7108655 6568318 2025-06-27T19:47:10Z Breogan2008 23204 7108655 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Evan Almighty''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Tom Shadyac]] que se estreou no [[2007]]. É a secuela de ''[[Bruce Almighty]]'' (2003), e baséase nos personaxes de [[Steve Koren]] e [[Mark O'Keefe]]. Está protagonizado por [[Steve Carell]] que interpreta o papel principal, e por [[Morgan Freeman]], que retoma o papel de [[Deus]] do filme orixinal. O argumento principal baséase na historia da [[Arca de Noé]]. == Personaxes == * [[Steve Carell]] como Evan Baxter * [[Morgan Freeman]] como [[Deus]] * [[Lauren Graham]] como Joan Baxter * [[Johnny Simmons]], [[Graham Phillips (actor)|Graham Phillips]] e [[Jimmy Bennett]] como Dylan, Jordan e Ryan Baxter * [[Wanda Sykes]], [[John Michael Higgins]] e [[Jonah Hill]] como Rita, Marty e Eugene * [[John Goodman]] como Chuck Long * [[Molly Shannon]] como Eve Adams * [[Harve Presnell]] como Congresista * [[Jon Stewart]] como El mesmo * [[Catherine Bell (actriz)|Catherine Bell]] como Susan Ortega * [[Dean Norris]] como Oficial Collins * [[Maile Flanagan]] como Mail Carrier * [[Lisa Arch]] e [[Simon Helberg]] como staffers * [[David Barrera]] e [[Ed Helms]] como Xornalista da arca * [[Ruth Williamson]] como veciña * [[Jim Doughan]] como veciño * Michael Roper como Xornalista * Emily Eby como Coidador dos animais == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.evanalmighty.com/ Páxina oficial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200919155931/http://www.evanalmighty.com/ |date=19 de setembro de 2020 }} {{en}} * {{IMDb|0413099}} * [http://www.allmovie.com/movie/v334847 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/evan_almighty/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=evanalmighty.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2007]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Tom Shadyac]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes de Relativity Media]] [[Categoría:Filmes de Spyglass Entertainment]] [[Categoría:Filmes rodados nos Ánxeles]] [[Categoría:Filmes rodados en Virxinia]] [[Categoría:Filmes rodados en Washington, D.C.]] [[Categoría:Filmes ambientados en Virxinia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Washington, D.C.]] [[Categoría:Filmes baseados no Antigo Testamento]] [[Categoría:Filmes sobre políticos]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] qrpsnscq1zwqx14oxfkj244zqbd7ydg 0 299321 7108656 6542046 2025-06-27T19:47:33Z Breogan2008 23204 7108656 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Unha cincenta moderna''''' (en versión orixinal ''A Cinderella Story'') é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Mark Rosman]] que se estreou no [[2004]]. Está protagonizado por [[Hilary Duff]], [[Jennifer Coolidge]], [[Chad Michael Murray]] e [[Regina King]]. Estreouse en galego na [[TVG]] o [[28 de xuño]] de [[2008]].<ref>{{Cita novas |título=''Unha cincenta moderna'' na TVG |autor= |url=http://www.diariosigloxxi.com/texto-ep/mostrar/20100420110141 |xornal=DiarioSiglo XXI |data=[[27 de xuño]] de [[2008]] |dataacceso=3 de xaneiro de 2014 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20140116130054/http://www.diariosigloxxi.com/texto-ep/mostrar/20100420110141 |dataarquivo=16 de xaneiro de 2014 |urlmorta=yes }}</ref> == Personaxes == * [[Hilary Duff]] como Samantha "Sam" Montgomery ** [[Hannah Robinson]] como Samantha de nena * [[Chad Michael Murray]] como Austin Ames * [[Jennifer Coolidge]] como Fionnuala "Fiona" * [[Regina King]] como Rhonda * [[Madeline Zima]] como Brianna ** Carly Westerman como Brianna de nena * Andrea Avery como Gabriella ** Lilly Babb como Gabriella de nena * [[Dan Byrd]] como Carter Farrell ** Rory Thost como Carter de neno * [[Julie Gonzalo]] como Shelby Cummings * Aimee-Lynn Chadwick como Astrid * [[Brad Bufanda]] como David * [[J.D. Pardo]] como Ryan Henson * [[Simon Helberg]] como Terrence * [[Erica Hubbard]] como Madison * Kady Cole como Caitlyn * [[Mary Pat Gleason]] como Eleanor * [[Paul Rodriguez]] como Bobby * [[Lin Shaye]] como Mrs. Wells * [[Whip Hubley]] como Harold "Hal" Montgomery * [[Kevin Kilner]] como Andy Goldman * [[James Eckhouse]] como Mr. Farrell == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www2.warnerbros.com/acinderellastory/flash.html Páxina oficial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140228000409/http://www2.warnerbros.com/acinderellastory/flash.html |date=28 de febreiro de 2014 }} {{en}} * {{IMDb|0356470}} * [http://www.allmovie.com/movie/v288626 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/cinderella_story/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=cinderellastory.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2004]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Mark Rosman]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1994]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2002]] [[Categoría:Filmes de adolescentes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2004 con versión en galego]] 0y0uzjy0phfk3vzbzqsseipt4ypk2zm 0 299335 7108663 6542047 2025-06-27T19:51:37Z Breogan2008 23204 7108663 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Shallow Hal''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido polos [[irmáns Farrelly]] que se estreou no [[2001]]. Está protagonizado por [[Gwyneth Paltrow]], [[Jack Black]] e [[Jason Alexander]]. == Personaxes == * [[Jack Black]] como Hal Larson * [[Gwyneth Paltrow]] como Rosemary Shanahan * [[Jason Alexander]] como Mauricio Wilson * [[Joe Viterelli]] como Steve Shanahan * [[Jill Christine Fitzgerald]] como Mrs. Shanahan * [[Anthony Robbins|Tony Robbins]] como El mesmo * [[Steve Tyler (actor)|Steve Tyler]] como Waiter * [[Bruce McGill]] como Reverendo Larson * [[Molly Shannon]] como Mrs. Mary Larson * [[Sasha Neulinger]] como Hal de neno * [[Susan Ward]] como Jill * [[Rene Kirby]] como Walt * [[Kyle Gass]] como Artie * [[Laura Kightlinger]] como Jen * [[Brooke Burns]] como Katrina * [[Sayed Badreya]] como Dr. Sayed * [[Zen Gesner]] como Ralph * [[Ron Darling]] como Li'iBoy atractiva * [[Joshua Shintani]] como Li'iBoy con sobrepeso * [[Sascha Knopf]] como Tanya atractiva * [[Nan Martin]] como Tanya non atractiva * [[Mary Wigmore]] como Tiffany atractiva * [[Rob Moran]] como Tiffany non atractiva * [[Herb Flynn]] como home sen fogar #1 * [[Michael Corrente]] como home sen fogar #2 * [[Leslie DeAntonio]] como Helga * [[Sean Gildea]] como pai da piscina * [[Robby Johns]] como neno da piscina * [[Hillary Matthews]] como moza con cadeliño * [[Manon von Gerkan]] como Lindy * [[Brianna Gardner]] como Cadence == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0256380}} * [http://www.allmovie.com/movie/v255537 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/shallow_hal/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Peter e Bobby Farrelly]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes rodados en Carolina do Norte]] [[Categoría:Filmes ambientados en Montana]] 5pcqb3b95xaxrdbaxi9p0ngjpj9njsc 0 299345 7108665 6542048 2025-06-27T19:52:02Z Breogan2008 23204 7108665 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Guardian''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Andrew Davis (director)|Andrew Davis]] que se estreou no [[2006]]. Está protagonizado por [[Kevin Costner]], [[Ashton Kutcher]] e [[Melissa Sagemiller]]. == Personaxes == {{div col}} * [[Kevin Costner]] como Ben Randall * [[Ashton Kutcher]] como Jake Fischer * [[Neal McDonough]] como Jack Skinner * [[Melissa Sagemiller]] como Emily Thomas * [[Clancy Brown]] como Capitán William Hadley * [[Brian Geraghty]] como Billy Hodge * [[Sela Ward]] como Helen Randall * [[Omari Hardwick]] como Carl Billings * [[Michael Rady]] como Nick Zingaro * Peter Gail como Danny Doran * Shelby Fenner como Cate Lindsey * Damon Lipari como Damon Bennett * [[Bonnie Bramlett]] como Maggie McGlone * [[John Heard (actor)|John Heard]] como Capitán Frank Larson * [[Dulé Hill]] como Airman Ken Weatherly * [[Brian Patrick Wade]] como Mitch Lyons * [[Joe Arquette]] como Copiloto Antunez * Andrew Schanno como Piloto Henry Mitchell * [[Tilky Jones]] como Tilky Flint * [[Jeff Loftus]] como Comandante da USCG * Daniel Molthen como Richard Wakefield * Bryce Cass como Manny * [[Chicago Catz]] como Banda do bar {{div col end}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0406816}} * [http://www.allmovie.com/movie/v341936 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=guardian.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/the_guardian_2006/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2006]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Andrew Davis]] [[Categoría:Filmes de Touchstone Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en Carolina do Norte]] [[Categoría:Filmes rodados en California]] [[Categoría:Filmes rodados en Luisiana]] [[Categoría:Filmes rodados en Alasca]] [[Categoría:Filmes rodados en Oregón]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2006]] [[Categoría:Filmes ambientados en Alasca]] [[Categoría:Filmes sobre aviación dos Estados Unidos de América]] n2bl8otxmlel7slq2feml54pr3f18ab 0 299357 7108734 6542049 2025-06-27T21:04:35Z Breogan2008 23204 7108734 wikitext text/x-wiki {{VT|Black Knight (foguete)}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Black Knight''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Gil Junger]] que se estreou no [[2001]]. Está protagonizado por [[Martin Lawrence]], xunto con [[Marsha Thomason]], [[Tom Wilkinson (actor)|Tom Wilkinson]], [[Vincent Regan]] e [[Kevin Conway (actor)|Kevin Conway]]. No filme, Lawrence intepreta a Jamal, un afroamericano que traballa nun parque temático que é transportado á era medieval en Inglaterra. O filme foi rodado en varias localizacións de [[Carolina do Norte]]. == Personaxes == * [[Martin Lawrence]] como Jamal Walker/"Skywalker" * [[Marsha Thomason]] como Victoria/Nicole * [[Tom Wilkinson]] como Sir Knolte de Marlborough * [[Kevin Conway (actor)|Kevin Conway]] como Rei Leo * [[Vincent Regan]] como Percival * [[Daryl Mitchell]] como Steve * Michael Countryman como Phillip * Jeannette Weegar como Princesa Regina * [[Erik Jensen (actor)|Erik Jensen]] como Derek * Dikran Tulaine como Dennis * Helen Carey como Raíña * Robert Alan Harris como Escudeiro do Rei Leo == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0265087}} * [http://www.allmovie.com/movie/v255990 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=blackknight.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/black_knight/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Gil Junger]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Randy Edelman]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes de Regency Enterprises]] [[Categoría:Filmes rodados en Carolina do Norte]] [[Categoría:Filmes de comedia dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes baseados na lenda artúrica]] [[Categoría:Filmes ambientados no século XIV]] [[Categoría:Filmes ambientados en Inglaterra]] [[Categoría:Filmes de viaxes no tempo]] 57dv9tu7gjx6cisqnwowmmc8st0z8dn 0 299380 7108733 6542050 2025-06-27T21:04:26Z Breogan2008 23204 7108733 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Eliminador''''' (en {{lang-en|Eraser}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Chuck Russell]] que se estreou en [[1996]]. Está protagonizado por [[Arnold Schwarzenegger]], [[James Caan]] e [[Vanessa L. Williams]]. Estreouse en galego o [[24 de xaneiro]] de [[2015]] a través da [[Televisión de Galicia|TVG]].<ref>{{cita web|url=https://twitter.com/VersionEnGalego/status/558982681237925889 |título='Eliminador' na TVG|publisher=TVG|dataacceso=15 de xuño de 2021}}</ref> == Personaxes == * [[Arnold Schwarzenegger]] como John "Eraser" Kruger * [[James Caan]] como Robert DeGuerin * [[Vanessa L. Williams]] como Lee Cullen * [[James Coburn]] como Arthur Beller * [[Robert Pastorelli]] como Johnny Casteleone * [[James Cromwell]] como William Donohue * [[Danny Nucci]] como Monroe * [[Andy Romano]] como Daniel Harper * [[Joe Viterelli]] como Tony Two-Toes == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0116213}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=eraser.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1996]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Chuck Russell]] [[Categoría:Filmes de acción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] [[Categoría:Filmes ambientados en Washington, D.C.]] [[Categoría:Filmes de 1996 con versión en galego]] 6iw7k0qot0xdmav4qlw4i34m7senu41 0 299492 7109054 6035761 2025-06-27T23:04:58Z O Breixo 127505 7109054 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Saab 2000''' é un avión [[turbohélice]] de pasaxeiros rexional fabricado por [[Saab]]. Foi deseñado para transportar entre 50 e 58 pasaxeiros a unha velocidade de cruceiro de 665&nbsp;km/h. A súa fabricación tivo lugar en [[Linköping]], no sur de [[Suecia]]. O Saab 2000 voou por vez primeira o [[26 de marzo]] de [[1992]] e foi certificado en [[1994]]. O derradeiro exemplar entregouse en abril de [[1999]], sendo construídas un total de 63 unidades das que en xullo de 2013 aínda quedaban 33 en servizo. == Desenvolvemento e deseño == Saab decidiu fabricar o 2000 en decembro de [[1988]] debido á demanda percibida para un turbohélice de gran velocidade que puidese achegarse ás velocidades dos reactores mantendo a eficiencia proporcionada polos motores turbohélice. A compañía introducira anteriormente o máis pequeno turbohélice bimotor [[Saab 340]]. O Saab 2000 first realizou o seu voo de estrea o [[26 de marzo]] de [[1992]] e entrou en servizo no ano [[1994]], poucos meses despois da súa certificación pola Joint Aviation Authorities en marzo e pola Federal Aviation Administration en abril. O Saab 2000 ten unha envergadura un 15% maior que o Saab 340, e ao ser 7,55 m máis longo pode levar ata 58 pasaxeiros. O 2000 foi o primeiro avión comercial en usar os motores Rolls-Royce AE 2100 (entón fabricados por Allison). Os motores están montados sobre as ás, ao igual que no 340, pero situados máis lonxe da fuselaxe para reducir o ruído en cabina. == Historial operacional == As vendas do Saab 2000 foron bastante limitadas. O cliente inicial máis importante foi [[Crossair]], unha aeroliña rexional que posuía [[Swissair]] cun 56% das accións. Crossair recibiu 34 avións e operou o modelo ata [[2005]]. Debido á demanda limitada, Saab cesou a fabricación do Saab 2000 en [[1999]], sendo entregado o derradeiro avión a Crossair o [[29 de abril]] dese ano. [[General Motors]] operou varias unidades configuradas como avión corporativo e estivo en conversas coa nova aeroliña [[Pro Air]] para ter este modelo operando con ela en servizos regulares como Pro Air Express nos [[Estados Unidos]]; porén, Pro Air atopouse entón con dificultades financeiras e cesou todas as operacións antes de que chegar a un acordo. En xuño de [[2006]], [[Paquistán]] completou a compra de seis Saab 2000 para ser equipados co sistema de alerta temperá aerotransportada Saab-Ericsson ERIEYE. Tras novas negociacións co goberno de Paquistán en maio de [[2007]] só se entregarían cinco avións, sendo equipados co sistema Erieye catro deles. O [[3 de abril]] de [[2008]] presentouse o primeiro exemplar a oficiais da forza aérea paquistaní nunha cerimonia en [[Suecia]]. == Variantes == * '''Saab 2000''': avión rexional de 50–58 asentos. * '''Saab 2000FI''': avión de inspección de voo para o Japan Civil Aviation Bureau, dous fabricados. * '''Saab 2000 AEW&C''': variante de alerta temperá e control aerotransportado. * '''Saab 2000 Airtracer''': avión [[SIGINT]]. * '''Saab 2000 MPA''': avión de patrulla marítima. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Saab| 2000]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1992]] mpjju1ce2a4m463h4pa4uypjf76s3xu 0 299500 7109053 6032208 2025-06-27T23:04:52Z O Breixo 127505 7109053 wikitext text/x-wiki {{Produto}}[[Ficheiro:15-07-15-Aeropuerto-Internacional-Ing-Alberto-Acuña-Ongay-RalfR-WMA 0916.jpg|thumb|Embraer ERJ-145LU; Campeche, México]] A familia '''Embraer ERJ 145''' é unha serie de reactores rexionais producida polo fabricante brasileiro [[Embraer]]. Os membros da familia son o '''ERJ 135''' (37 pasaxeiros), o '''ERJ 140''' (44 pasaxeiros), e o '''ERJ 145''' (50 pasaxeiros), ademais do reactor executivo '''[[Embraer Legacy 600|Legacy]]''' e a familia '''[[Embraer R-99|R-99]]''' de avións militares. O ERJ 145 é o máis grande do grupo. Cada reactor da serie está impulsado por dous motores [[turboventilador]]. Os principais competidores da familia son os reactores rexionais de [[Bombardier]]. {{Embraer}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Embraer]] [[Categoría:Aeronaves de pasaxeiros]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1995]] 8olndzjtkvik9p2vcd4u0vdzxdet6e6 0 299543 7108666 6648974 2025-06-27T19:52:27Z Breogan2008 23204 7108666 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Esplendor na herba''''' (en {{lang-en|Splendor in the Grass}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Elia Kazan]] que se estreou en [[1961]]. Escrito por [[William Inge]], quen aparece brevemente como clérigo protestante, gañou o [[Oscar ó mellor guión orixinal]]. == Personaxes == {{div col}} * [[Natalie Wood]] como Wilma Dean "Deanie" Loomis * [[Warren Beatty]] como Bud Stamper * [[Pat Hingle]] como Ace Stamper * [[Joanna Roos]] como Mrs. Stamper * [[Audrey Christie]] como Mrs. Loomis * [[Fred Stewart (actor)|Fred Stewart]] como Del Loomis * [[Barbara Loden]] como Ginny Stamper * [[Zohra Lampert]] como Angelina * [[John McGovern (actor)|John McGovern]] como Doc Smiley * [[Jan Norris]] como Juanita Howard * [[Martine Bartlett]] como Miss Metcalf * [[Gary Lockwood]] como Allen "Toots" Tuttle * [[Sandy Dennis]] como Kay * [[Crystal Field]] como Hazel * [[Marla Adams]] como June * [[Phyllis Diller]] como Texas Guinan {{div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0055471}} * [http://www.allmovie.com/movie/v46146 Ficha en AllRovi] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/splendor_in_the_grass/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1961]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Elia Kazan]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes rodados no estado de Nova York]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1928]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1929]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1930]] [[Categoría:Filmes sobre suicidio]] [[Categoría:Filmes cuxo guionista gañou o Óscar ó mellor guión orixinal]] [[Categoría:Filmes de 1961 con versión en galego]] oc1tsrnlszz1wwjkzdbayex8eh2vxb3 14 299572 7109235 6632946 2025-06-28T08:18:08Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109235 wikitext text/x-wiki {{Artigo principal}} [[Categoría:Revolucións do século XX]] [[Categoría:1917]] [[Categoría:Historia de Rusia]] [[Categoría:Guerras do século XX]] cc9fteh081zdma2rhk3lsufkjf1ghns 7109236 7109235 2025-06-28T08:18:14Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Guerras do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109236 wikitext text/x-wiki {{Artigo principal}} [[Categoría:Revolucións do século XX]] [[Categoría:1917]] [[Categoría:Historia de Rusia]] 6gd1mm4vtrrrg3b1w9rt2jlampyu7x5 0 299608 7108732 6542053 2025-06-27T21:04:12Z Breogan2008 23204 7108732 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''RV''''' (tamén coñecido como '''''Runaway Vacation''''') é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Barry Sonnenfeld]] que se estreou en [[2006]]. Foi escrito por [[Geoff Rodkey]] e está protagonizado por [[Robin Williams]]. == Personaxes == * [[Robin Williams]] como Bobby "Bob" Munro * [[Jeff Daniels]] como Travis Gornicke * [[Cheryl Hines]] como Jamie Munro * [[Kristin Chenoweth]] como Mary Jo Gornicke * [[JoJo|Joanna "JoJo" Levesque]] como Cassie Munro ** Erika-Shaye Gair como Casie Munro con 5 anos * [[Josh Hutcherson]] como Carl Munro * Chloe Sonnenfeld como Moon Gornicke * [[Hunter Parrish]] como Earl Gornicke * [[Alex Ferris]] como Billy "Bill" Gornicke * [[Will Arnett]] como Todd Mallory * [[Brendan Fletcher]] como Howie * [[Matthew Gray Gubler]] como Joseph "Joe" Joe * [[Barry Sonnenfeld]] como Irv * [[Richard Ian Cox]] como Laird * [[Rob LaBelle]] como Larry Moiphine * [[Brian Markinson]] como Garry Moiphine * [[Ty Olsson]] como Diablo Pass Officer == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0449089}} * [http://www.allmovie.com/movie/v323790 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2006]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Barry Sonnenfeld]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de James Newton Howard]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] [[Categoría:Filmes de Relativity Media]] [[Categoría:Filmes ambientados en Colorado]] [[Categoría:Filmes rodados en Alberta]] [[Categoría:Filmes rodados en Vancouver]] [[Categoría:Filmes sobre familias disfuncionais]] fxq4hv69d0cuhigfbuvik9kr26liq82 0 299685 7108731 6542055 2025-06-27T21:03:51Z Breogan2008 23204 7108731 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Kiss of the Dragon''''' é un filme de acción dirixido por [[Chris Nahon]], escrito e producido por [[Luc Besson]], que se estreou no [[2001]]. Está protagonizado por [[Jet Li]], [[Bridget Fonda]] e [[Tchéky Karyo]].<ref>{{cita novas|título= Kiss of the Dragon|publisher= Chicago Sun Times|date= |url= http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20010706/REVIEWS/107060303/1023|dataacceso= 10 de setembro de 2010|data-arquivo= 09 de outubro de 2012|url-arquivo= https://web.archive.org/web/20121009104049/http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=%2F20010706%2FREVIEWS%2F107060303%2F1023|url-morta= yes}}</ref> == Personaxes == * [[Jet Li]] como Liu Jian * [[Bridget Fonda]] como Jessica Kamen * [[Tchéky Karyo]] como Inspector Jean-Pierre Richard * Max Ryan como Lupo * Ric Young como Mister Big * [[Burt Kwouk]] como Tío Tai * Kentaro como Chen * Laurence Ashley como Aja * [[Cyril Raffaelli]] como Twin * Didier Azoulay como Twin * [[John Forgeham]] como Max * Paul Barrett como Piloto * Colin Prince como Asistente de Lupo * Vincent Glo as Pluto * Vincent Wong como Ministro Tang == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0271027}} * [http://www.allmovie.com/movie/v246488 Ficha en AllRovi] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/kiss_of_the_dragon/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=kissofthedragon.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes en lingua mandarín]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes de EuropaCorp]] [[Categoría:Filmes producidos por Luc Besson]] ptwnqweshflmn163pz0m7lu6111rkex 0 299714 7108730 6792114 2025-06-27T21:03:23Z Breogan2008 23204 7108730 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto xaponés}} {{nihongo|'''''Yojimbo'''''|用心棒 |Yōjinbō}} (lit. "gorila"; gardacostas, en sentido coloquial) é un filme [[Xapón|xaponés]] dirixido por [[Akira Kurosawa]] que se estreou en [[1961]]. Está protagonizado por [[Toshirō Mifune]], Tatsuya Nakadai, Seizaburō Kawazu e Kyu Sazanka. Ambientada no Xapón do [[século XIX]] durante o [[Shogunato Tokugawa]], conta a historia dun [[rōnin]] que chega a unha vila onde dous xefes do crime se enfrontan pola supremacía. ''[[Sanjuro]]'' (1962), influenciada polo éxito de ''Yojimbo'', foi modificada para caracterizar un personaxe principal similar ó da súa predecesora. == Sinopse == É o ano 1860, durante a época na que o shogunato Tokugawa está chegando á súa fin. Un rōnin, ou samurai sen amo, anda deambulando ata chegar a unha pequena cidade dividida pola guerra entre dúas bandas criminais, nunha manda Seibei e na outra Ushitora. Ushitora fora noutrora a man dereita de Seibei; a confianza deteriorouse cando Seibei determinou que o sucedería seu fillo Yoichiro. Tazaemon, o comerciante de seda e alcalde, volve por Seibei; mentres Tokuemon, o cervexeiro, é partidario de Ushitora. Gonji, o propietario dunha pousada, aconsella ó forasteiro que se marche mentres poida, mais o rōnin pensa tirar proveito da situación. == Personaxes == * [[Toshiro Mifune]] como Kuwabatake Sanjuro, o forasteiro * Eijirō Tōno como Gonji, propietario da pousada * Seizaburo Kawazu como Seibei * Kyū Sazanka como Ushitora * [[Takashi Shimura]] como Tokuemon, o cervexeiro * Kamatari Fujiwara como Tazaemon, o alcalde * [[Tatsuya Nakadai]] como Unosuke == Conflitos de autor == [[Sergio Leone]] filmou ''[[Por un puñado de dólares]]'' no 1964, un [[remake]] protagonizado por [[Clint Eastwood]], e non pagou os dereitos de autor. Tivo problemas legais; iniciouse un xuízo entre os produtores do filme xaponés de Kurosawa e a produtora de Leone. O director xaponés reclamaba a autoría do guión xunto a Ryuzo Kikushima; o xuízo resultou favorable á produtora xaponesa, atrasando dous anos a estrea da película de Leone nos Estados Unidos. == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.filmaffinity.com/es/film228616.html Yojimbo (El mercenario)], ficha da película en [[filmaffinity]]. * [http://www.imdb.com/title/tt0055630/ Yojimbo (1961)], ficha da película en [[IMDb]]. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1961]] [[Categoría:Filmes en lingua xaponesa]] [[Categoría:Filmes do Xapón]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Akira Kurosawa]] [[Categoría:Filmes de Toho]] [[Categoría:Filmes de samurais]] ik8duoga5d2l2rbi1n7oy2zvrraygyq 0 299744 7109052 6713629 2025-06-27T23:04:44Z O Breixo 127505 7109052 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Airco DH.4''' foi un biplano británico de dúas prazas usado como bombardeiro diario na [[primeira guerra mundial]]. Foi deseñado por [[Geoffrey de Havilland]] (de aó o "DH") para [[Airco]], e foi o primeiro avión destas características británico en ter un armamento defensivo efectivo. Voou por vez primeira en agosto de [[1916]] e entrou en servizo co Royal Flying Corps (RFC) en marzo de [[1917]]. A meirande parte dos DH.4 foron realmente fabricados como un biplaza multipropósito nos [[Estados Unidos]], para servir coas forzas estadounidenses en [[Francia]]. O DH.4 foi probado con varios motores, dos cales o mellor foi o Rolls-Royce Eagle. O armamento estaba formado por unha metralladora Vickers de 7,7&nbsp;mm para o piloto e un canón Lewis de 7,7&nbsp;mm nunha montaxe de anel para o observador. Podía levar dúas bombas de 100&nbsp;kg ou catro de 51&nbsp;kg. O DH.4 entrou en servizo o [[6 de marzo]] de [[1917]] co Escuadrón 55 en Francia. == Desenvolvemento == === Orixe === O DH.4 foi deseñado por Geoffrey de Havilland como un avión de combate lixeiro de dous asentos, destinado a realizar tanto bombardeos de día como misións de recoñecemento.<ref name=":0">Bruce, 1966, p.3</ref> A intención era que estives equipado co novo motor [[Beardmore Halford Pullinger]] (BHP) de 160 CV. O DH.4 foi desenvolvido en paralelo co seu rival [[Bristol Fighter]].<ref name=":0" /> Durante o mes de agoosto de 1916 o prototipo realizou o seu primeiro voo cun motor BHP de 230 CV.<ref>Jackson, 1987, p.53</ref> As probas de voo iniciais revelaron que tiña un bo manexo e rendemento.<ref name=":1">Bruce, 1966, p.4</ref> A Central Flying School (CFS) realizou os primeiros voos de avaliación usando o prototipo, o que levou a que producise un informe favorable sobre a aeronave, observando unha boa estabilidade en voo, controis de voo lixeiros e as posicións relativamente cómodas da tripulación. Durante os seus voo coa CFS, foi capaz de acadar velocidades de trepada inéditas, moi lonxe das dos seus predecesores.<ref name=":1" /> Aínda que as probas de voo co prototipo foron dando resultados prometedores, pronto quedou claro que o motor BHP requiriría un gran redeseño antes de entrar en produción.<ref name=":1" /> No momento das probas de voo co primeiro prototipo aínda non había plans para a produción en masa do motor BHP.<ref name=":1" /> Casualmente, outro motor axeitado e prometedor, o motor en liña [[Rolls-Royce Eagle]] refrixerado por auga, estaba aproximándose ao final do seu proceso de desenvolvemento.<ref name=":0" /> Segundo Bruce, o Eagle tiña a mesma configuración básica que o motor BHP, o que axudou moito á súa adopción por de Havilland, así como o respaldo do motor por [[William Beardmore]]. Durante o verán de 1916 realizou o seu primeiro voo o segundo prototipo, equipado co motor Rolls-Royce.<ref name=":1" /> En resposta ao seu favorable rendemento, o [[Royal Flying Corps]] (RFC) decidiu realizar un pedido inicial do modelo a finais de 1916.<ref name=":2">Bruce, 1966, pp.3-4</ref> Separadamente das interaccións do RFC co DH.4, o avión tamén recibiu un importante interese da [[Royal Navy]].<ref name=":3">Bruce, 1966, p.5</ref> O Almirantazgo decidiu realizar un pedido de dous prototipos, configurados para adaptarse ás necesidades do propio servizo, para propósitos de avaliación; porén, segundo Bruce, é pouco probable que o segundo deles fose construído. Tras probas co primeiro destes prototipos, realizáronse pedidos para a produción de DH.4 para equipar o Royal Naval Air Service.<ref name=":3" /> === Produción === [[Ficheiro:EarlyDH4.jpg|miniatura|251x251px|Un dos primeiros DH.4 de produción]] A finais de 1916 o RFC recibiu o seu primeiro pedido de 50 DH.4, equipados con motores Eagle III de 250 CV.<ref name=":4">Mason, 1994, pp.66-69</ref> Segundo Bruce, non foi unha sorpresa para a maioría dos observadores que o Eagle fora seleccionado para alimentar o primeiro lote de DH.4 de produción.<ref name=":2" /> Os primeiros avións de produción eran case idénticos ao segundo prototipo, sendo a principal diferenza a adopción de armamento, formado por unha metralladora sincronizada Vickers de 7,7 mm para o piloto, e unha Lewis do mesmo calibre para o observador montada nun [[anel Scarff]].<ref>Bruce, 1966, pp.4-5</ref> A fabricación do DH.4 foi realizada por unha variedade de empresas máis aló da propia Airco; entre elas estaban F.W. Berwick and Co, Glendower Aircraft Company, Palladium Autocars, Vulcan Motor and Engineering, e [[Westland Aircraft|Westland Aircraft Works]].<ref name=":5">Bruce, 1966, p.10</ref> Cando rematou o súa produción, fabricáranse no Reino Unido un total de 1 449 avións (a partir de pedidos por 1 700 avións) para o Royal Flying Corps (RFC) e o Royal Naval Air Service (RNAS).<ref>Jackson, 1987, p.54</ref> No estranxeiro, SABCA de Bélxica fabricou 15 DH.4 máis en 1926.<ref name=":5" /><ref>Jackson, 1987, p.60</ref> A medida que progresaba a produción foron introducíndose varios cambios e melloras ao DH.4.<ref name=":3" /> Co paso do tempo, os DH.4 de produción foron equipados con motores Eagle de maior potencia, rematando co Eagle VIII de 375 CV, que propulsaba á maioría dos DH.4 de primeira liña a finais de 1917. Porén, esta transición viuse moi obstaculizada en xaneiro de 1917, quedando claro que había unha escaseza crónica de motores Rolls-Royce, e do Eagle en particular; Bruce afirmou que este déficit foi parcialmente o resultado dunha toma de decisións longa por parte do Consello do Aire.<ref name=":3" /> En resposta á limitada dispoñibilidade do Eagle, realizáronse extensas investigacións sobre o uso de motores alternativos para o DH.4. Isto fixo que o avión fose equipado cunha gama diversa de motores; entre eles estaban o BHP (230 CV), o Royal Aircraft Factory [[RAF 3|RAF3A]] (200 CV), o [[Siddeley Puma]] (230 CV) e o Fiat de 260 CV, conseguindo varios graos de éxito.<ref name=":4" /> Ningún destes motores foi capaz de igualar o rendemento do Eagle, que seguiu sendo a opción preferida a pesar das persistentes limitacións da oferta.<ref>Bruce, 1966, pp.5-8</ref> === Versións estadounidenses === No momento da entrada dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] na [[primeira guerra mundial]] o 6 de abril de 2017, a sección de aviación do Signal Corps non estaba preparada, xa que non estaba equipada con ningún avión axeitado para o combate.<ref name=":6">Bowers, 1966, p.3</ref> Porén, púxose un considerable optimismo e enerxía para abordar esta necesidade identificada, o que levou á mobilización da industria estadounidense para iniciarse na produción de avións de combate contemporáneos. Como non había avións axeitados no país, unha comisión técnica, coñecida como Comisión Bolling, foi enviada a Europa para buscar os mellores avións de combate dispoñibles e facer preparativos para establecer a súa produción nos Estados Unidos.<ref name=":6" /> Como resultado dos esforzos da Comisión Bolling, o DH.4 foi escollido, xunto co [[Bristol F.2 Fighter]], o [[Royal Aircraft Factory S.E.5]], e o francés [[SPAD S.XIII]].<ref name=":6" /> O 27 de xullo de 1917 un único DH.4 foi enviado aos Estados Unidos como un avión patrón. Non sería ata 1918 cando os primeiros DH.4 de fabricación estadounidense saíron da liña de produción.<ref>Bowers, 1966, pp.3, 10</ref> Varios fabricantes diferentes, incluíndo [[Boeing|Boeing Airplane Corporation]], Dayton-Wright Company, Fisher Body Corporation e Standard Aircraft Corporation produciron esta variante americanizada do DH.4, con máis de 1 000 modificacións do deseño británico orixinal, para equipar os servizos aéreos estadounidenses.<ref>Bowers, 1966, pp.3-4</ref> Encargáronse un total de 9 500 DH.4 a fabricantes estadounidenses, dos cales 1 885 chegaron a Francia durante a guerra. Na produción estadounidense, adoptouse o novo motor [[Liberty L-12|Liberty]], que resultou axeitado para o DH.4. O Liberty tamén foi finalmente adoptado polos británicos para alimentar a variante [[Airco DH.9A|DH.9A]] do tipo.<ref>Jackson, 1987, p.58</ref><ref>Bowers, 1966, pp.6-7</ref> Tras a guerra, varias firmas, sendo a máis significativa delas Boeing, foron contratadas polo exército dos Estados Unidos para remanufacturar os DH.4 excedentes ao estándar mellorado DH.4B. Internamente coñecido en Boeing como o '''Model 16''', as entregas dos 111 avións deste fabricante realizáronse entre marzo e xullo de 1920; segundo os informes, preto de 50 destes foron devoltos para outras reformas tres anos despois.<ref>Bowers, 1989, p.67</ref><ref>Bowers, 1966, pp.7-8</ref> Durante1923, o Exército fixo un pedido dunha nova variante DH.4 de Boeing, distinguido por unha fuselaxe de tubo de aceiro cuberto de tecido no lugar da estrutura orixinal de madeira contrachapada.<ref>Bowers, 1966, p.9</ref> Os seus tres prototipos foron designados '''DH.4M-1''' (M de modernizado) e foron ordenados para a produción xunto co moi semellante '''DH.4M-2''' desenvolvido por Atlantic Aircraft. Un total de 22 dos 163 DH.4M-1 foron convertidos polo Exército e adestradores con controis dobres ('''DH.4M-1T''') e uns poucos máis en remolcadores de albos ('''DH.4M-1K'''). Trinta dos avións ordenados polo Exército foron desviados á Armada para ser usados polo Corpo de Marines; o modelo base designouse '''O2B-1''' e os avións equipados para voos nocturnos e voos por etapas designáronse '''O2B-2'''.<ref>Bowers, 1989, p.70</ref> == Notas == {{Listaref|2}} ==Bibliografía == * Bowers, Peter M. ''Boeing Aircraft since 1916''. Londres: Putnam, Second edition, 1989. {{ISBN|0-85177-804-6}}. * Bowers, Peter M. <nowiki>''</nowiki>The American DH.4 (Aircraft in Profile number 97)<nowiki>''</nowiki>. Londres: Profile Publications, 1966. No ISBN. * Bruce, J.M. <nowiki>''</nowiki>The de Havilland D.H.4. (Aircraft in Profile number 26)<nowiki>''</nowiki>. Londres: Profile Publications, 1966. No ISBN. * Jackson, A.J. ''De Havilland Aircraft since 1909''. Londres: Putnam, Third edition, 1987. {{ISBN|0-85177-802-X}}. * Mason, Francis K. ''The British Bomber since 1914''. Londres: Putnam Aeronautical Books, 1994. {{ISBN|0-85177-861-5}}. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Airco|04]] [[Categoría:Bombardeiros británicos da primeira guerra mundial]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1916]] 45ua41tn13bjre0uuo6h2smpnbklkwn 0 299746 7109051 7023349 2025-06-27T23:04:38Z O Breixo 127505 7109051 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Airco DH.16''' foi un avión comercial biplano de catro asentos da década de 1910, deseñado por [[Geoffrey de Havilland]], o deseñados xefe de [[Airco]]. == Historia == O DH.16 foi un redeseño do [[Airco DH.9A]] cunha fuselaxe máis ancha, acomodando unha cabina pechada para catro pasaxeiros, ademais do piloto nunha cabina aberta. En marzo de [[1919]] o prototipo realizou o seu primeiro voo no aeródromo de Hendon. Fabricáronse nove avións, sendo entregados oito deles a [[Aircraft Transport & Travel Limited]] (AT&T). AT&T usou o primeiro deles para voos de pracer, e posteriormente o [[25 de agosto]] inaugurou un servizo entre [[Londres]] e [[París]].<ref name=":0">Jackson 1973, p.62</ref> Un avión foi vendido á [[River Plate Aviation Company]] da [[Arxentina]], para operar entre [[Buenos Aires]] e [[Montevideo]].<ref name=":0" /> AT&T operou o servizo de Londres a París, ademais dun entre o aeroporto de Croydon e [[Ámsterdam]] en nome de [[KLM]]. O [[17 de maio]] de [[1920]] un DH.16 de AT&T (G-EALU) realizou o primeiro servizo de KLM entre Londres e Ámsterdam.<ref name=":0" /> En decembro de [[1920]] AT&T pechou e os sete avións superviventes foron almacenados. Dous deles serían usados posteriormente para voos de entrega de xornais, e os outros cinco foron despezados. O [[10 de xaneiro]] de [[1923]] un dos dous que seguían voando tivo un accidente mortal e os DH.16 serían retirados e despezados.<ref>Jackson 1987, p.156</ref> == Variantes == Os primeiros seis avións estaban equipados cun motor de pistóns en liña de 320 CV [[Rolls-Royce Eagle]], e os tres últimos tiñan o máis potente [[Napier Lion]] de 450 CV. == Operadores == ; {{ARG}} * River Plate Aviation Company - un antigo avión de AT&T dende 1920. ; {{NLD}} * [[KLM]] - servizos operados por avións de [[Aircraft Transport and Travel]]. ; {{UK}} * [[Aircraft Transport and Travel]] Limited - os nove DH.16 operados de 1919 ata 1922. * De Havilland Aeroplane Hire Service -dous antigos avións de AT&T dende 1922 ata 1923. == Notas == {{Listaref|2}} == Bibliografía == * {{cite book|last=Jackson|first=A.J.|title=British Civil Aircraft since 1919|volume=2|year=1973|publisher=Putnam|location=Londres|isbn=978-0370100104|título=}} * {{cite book|last=Jackson|first=A.J.|title=De Havilland Aircraft since 1909|edition=Third|year=1987|publisher=Putnam|location=Londres|isbn=978-0851778020|título=}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Airco|16]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1919]] d8dd73zccqnw1k7vsp1bka4ejbey0ve 0 299783 7108729 6542057 2025-06-27T21:03:13Z Breogan2008 23204 7108729 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Forces of Nature''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Bronwen Hughes]] que se estreou en [[1999]]. Está protagonizado por [[Ben Affleck]] e [[Sandra Bullock]]. == Sinopse == Camiño de Savanah, onde vai casar coa súa moza de toda a vida, Ben ([[Ben Affleck]]) coñece a Sarah ([[Sandra Bullock]]), unha impulsiva rapaza. A partir dese intre, compartirán xuntos toda clase de contratempos meteorolóxicos que parecen querer impedir o matrimonio de Ben coa súa prometida Bridget Cahill ([[Maura Tierney]]). == Personaxes == * [[Ben Affleck]] como Ben Holmes * [[Sandra Bullock]] como Sarah Lewis * [[Maura Tierney]] como Bridget Cahill * [[Steve Zahn]] como Alan * [[Blythe Danner]] como Virginia Cahill * [[Ronny Cox]] como Hadley Cahill * [[Michael Fairman]] como Richard Holmes * [[Richard Schiff]] como Joe * [[Afemo Omilami]] como Cab Driver * [[David Strickland]] como Steve Montgomery * [[Jack Kehler]] como Vic DeFranco * [[Janet Carroll]] como Barbara Holmes * [[Meredith Scott Lynn]] como Debbie * [[George D. Wallace]] como Max * [[Steve Hytner]] como Jack Bailey * [[John Doe]] como Carl Lewis * [[Anne Haney]] como Emma * [[Bert Remsen]] como Ned * [[Bill Erwin]] como Murray == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0141098}} * [http://www.allmovie.com/movie/v177411 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/forces_of_nature/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=forcesofnature.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1999]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Frank Oz]] [[Categoría:Filmes de DreamWorks]] [[Categoría:Filmes rodados en Virxinia]] [[Categoría:Filmes rodados en Jacksonville, Florida]] [[Categoría:Filmes rodados en Carolina do Sur]] [[Categoría:Filmes rodados en Carolina do Norte]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova Jersey]] [[Categoría:Filmes rodados en Tennessee]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] [[Categoría:Filmes ambientados en Xeorxia, Estados Unidos de América]] 6vsvmvp9j5px7mjhmea2ogsmcm7ynb7 0 299789 7108728 6542058 2025-06-27T21:03:03Z Breogan2008 23204 7108728 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Over the Top''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de acción producido e dirixido por [[Menahem Golan]] que se estreou en [[1987]]. Está protagonizado por [[Sylvester Stallone]]. A banda sonora foi composta por [[Giorgio Moroder]]. == Personaxes == * [[Sylvester Stallone]] como Lincoln Hawk * [[Robert Loggia]] como Jason Cutler * [[Susan Blakely]] como Christina Hawk * [[Rick Zumwalt]] como Bob "Bull" Hurley * [[David Mendenhall]] como Michael Hawk * [[Chris McCarty]] como Tim Salanger * [[Terry Funk]] como Ruker * [[Bruce Way]] como John Grizzly * [[Jimmy Keegan]] como Richie * [[Greg 'Magic' Schwartz]] como Smasher * [[Allan Graf]] como Collins * [[John Braden]] como Coronel Davis * Randy Raney como Mad Dog Madison * [[Paolo Casella]] como Carl Adams * [[Brian Webb]] como The Baby * [[Jack Wright]] como Big Bill Larson * [[Sam Scarber]] como Harry Bosco * Michael Fox como Jim Olson * [[Larry Caruso]] como Home coa gorra de beisbol * [[Rapinder Dhanoya]] como Indian Arm Wrestler == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0093692}} * [http://www.allmovie.com/movie/v36935 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/over_the_top/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1987]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Menahem Golan]] [[Categoría:Filmes de Golan-Globus]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes rodados en Arizona]] [[Categoría:Filmes rodados en Utah]] [[Categoría:Filmes rodados en Nevada]] [[Categoría:Filmes rodados en California]] flrfmz3u9ibt1ou96n54zav8vrsiati 0 299799 7108727 6765998 2025-06-27T21:02:49Z Breogan2008 23204 7108727 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Ata que chegou a súa hora''''' (en {{lang-en|Once Upon a Time in the West}}, e en {{lang-it|C'era una volta il West}}) é un filme dirixido por [[Sergio Leone]] que se estreou en [[1968]]. Está protagonizado por [[Henry Fonda]] como malvado, [[Charles Bronson]] como a súa némese, [[Jason Robards]] como o bandido e [[Claudia Cardinale]] como a viúva. O guión foi escrito por Leone e [[Sergio Donati]], a partir dunha historia de Leone, [[Bernardo Bertolucci]] e [[Dario Argento]]. A fotografía é de [[Tonino Delli Colli]], e a banda sonora é de [[Ennio Morricone]]. É a primeira parte da triloxía de Leone "Once Upon a Time", sendo as outras dúas ''[[Duck, You Sucker!|Once Upon a Time... the Revolution]]'' e ''[[Once Upon a Time in America]]''. Estreouse en galego na [[TVG]] o [[22 de xuño]] de [[2008]].<ref>{{Cita novas |título=Ata que chegou a súa hora na TVG |autor= |url=http://www.diariosigloxxi.com/texto-ep/mostrar/20080621110149#.VLBWCtKG_Rs |xornal=Diario Siglo XXI |data=[[21 de xuño]] de [[2008]] |dataacceso=9 de xaneiro de 2014 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150110021355/http://www.diariosigloxxi.com/texto-ep/mostrar/20080621110149#.VLBWCtKG_Rs |dataarquivo=10 de xaneiro de 2015 |urlmorta=yes }}</ref> == Personaxes == * [[Claudia Cardinale]] como Jill McBain * [[Henry Fonda]] como Frank * [[Jason Robards]] como Cheyenne * [[Charles Bronson]] como Harmonica * [[Gabriele Ferzetti]] como Morton * [[Paolo Stoppa]] como Sam * [[Woody Strode]] como Stony * [[Jack Elam]] como Snaky * [[Keenan Wynn]] como Sheriff * [[Frank Wolff (actor)|Frank Wolff]] como Brett McBain * [[Lionel Stander]] como Barman * [[Al Mulock]] como Knuckles == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0064116}} * [http://www.allmovie.com/movie/v36331 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.metacritic.com/movie/once-upon-a-time-in-the-west Ficha en Metacritic] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/once_upon_a_time_in_the_west/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América|Italia|España}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1968]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua italiana]] [[Categoría:Filmes de Italia]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Sergio Leone]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Ennio Morricone]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1876]] [[Categoría:Filmes rodados en Roma]] [[Categoría:Filmes rodados en Utah]] [[Categoría:Filmes rodados en Arizona]] [[Categoría:Filmes rodados en España]] [[Categoría:Filmes rodados en Almería]] [[Categoría:Filmes sobre vinganza]] [[Categoría:Filmes preservados no National Film Registry]] [[Categoría:Filmes de 1968 con versión en galego]] 3yt2ukk9elvti64jq2ppqo8jcgle2hf 0 299860 7108740 6542060 2025-06-27T21:05:43Z Breogan2008 23204 7108740 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Made of Honor''''' é un filme dirixido por [[Paul Weiland]] que se estreou no [[2008]]. A historia foi escrita por Adam Sztykiel (con guión de Sztykiel, Deborah Kaplan e Harry Elfont). Foi producido por [[Neal H. Moritz]] e distribuído por [[Columbia Pictures]] en Norte América o 2 de maio de 2008. == Personaxes == {{Div col}} * [[Patrick Dempsey]] como Thomas "Tom" Bailey, Jr. * [[Michelle Monaghan]] como Hannah * [[Kevin McKidd]] como Colin McMurray * [[Kathleen Quinlan]] como Joan * [[Sydney Pollack]] como Thomas Bailey, Sr. * [[Chris Messina (actor)|Chris Messina]] como Dr. Dave * [[Kadeem Hardison]] como Felix * [[Richmond Arquette]] como Gary * [[Busy Philipps]] como Melissa * [[Whitney Cummings]] como Stephanie * Emily Nelson como Hilary * [[James Sikking]] como Reverendo Foote * [[Kevin Sussman]] como Tiny shorts guy * [[Beau Garrett]] como Gloria * [[Kelly Carlson]] como Christie Bailey * [[Valerie Edmond]] como Kelly * [[Hannah Gordon]] como Deirdre McMurray * [[Eoin McCarthy]] como Ewan * [[Clive Russell]] como Finlay * [[Mary Birdsong]] como Sharon * [[Murray McArthur]] como Condutor en Escocia * [[Grant Thomson]] como Xogador de Fútbol {{Div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0866439}} * [http://www.allmovie.com/movie/v382710 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=madeofhonor.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/made_of_honor/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2008]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes ambientados en Escocia]] [[Categoría:Filmes de Relativity Media]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] [[Categoría:Filmes sobre vodas]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1998]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2008]] lh1qu3ykiouoitds8t6mp74mmp62ele 0 299862 7108742 6542061 2025-06-27T21:05:55Z Breogan2008 23204 7108742 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Torque, rodando ó límite''''' (en {{lang-en|Torque}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Joseph Kahn]] que se estreou no [[2004]]. Está protagonizado por [[Martin Henderson]], [[Ice Cube]], [[Monet Mazur]], [[Jaime Pressly]], [[Will Yun Lee]], [[Jay Hernandez]], [[Max Beesley]], [[Fredro Starr]] e [[Christina Milian]]. Foi escrito por Matt Johnson e producido por [[Neal H. Moritz]]. Estreouse en galego na [[TVG]] o [[24 de xuño]] de [[2008]].<ref>{{Cita novas |título="Torque, rodando ó límite" na TVG |autor= |url=http://www.diariosigloxxi.com/texto-ep/mostrar/20080623200151#.VLGEgtKG_Rs |xornal=Diario Siglo XXI |data=[[23 de xuño]] de [[2008]] |dataacceso=10 de xaneiro de 2015 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150110235025/http://www.diariosigloxxi.com/texto-ep/mostrar/20080623200151#.VLGEgtKG_Rs |dataarquivo=10 de xaneiro de 2015 |urlmorta=yes }}</ref> == Personaxes == * [[Martin Henderson]] como Cary Ford * [[Ice Cube]] como Trey Wallace * [[Monet Mazur]] como Shane * [[Adam Scott (actor)|Adam Scott]] como Axente do FBI Jay McPherson * [[Matt Schulze]] como Henry James * [[Will Yun Lee]] como Val * [[Jaime Pressly]] como China * [[Max Beesley]] como Luther * [[Christina Milian]] como Nina * [[Jay Hernandez]] como Dalton * [[Faizon Love]] como Sonny * [[Fredro Starr]] como Junior Wallace * [[Justina Machado]] como Axente do FBI Henderson * Hayden Mcfarland como Ko == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0329691}} * [http://www.allmovie.com/movie/v276341 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/1129132-torque/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2008]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Joseph Kahn]] [[Categoría:Filmes de acción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes rodados en California]] [[Categoría:Filmes de Village Roadshow Pictures]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes de 2008 con versión en galego]] 5ozct43ntcljn01fweifr45h131scwy 0 299875 7108743 6542062 2025-06-27T21:06:09Z Breogan2008 23204 7108743 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''National Treasure''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Jon Turteltaub]] que se estreou no [[2004]]. Foi escrito por [[Jim Kouf]], Ted Elliott, [[Terry Rossio]], [[Cormac Wibberley]] e [[Marianne Wibberley]], e foi producido por [[Jerry Bruckheimer]]. É o primeiro filme da serie ''National Treasure'', e está protagonizado por [[Nicolas Cage]], [[Harvey Keitel]], [[Jon Voight]], [[Diane Kruger]], [[Sean Bean]], [[Justin Bartha]] e [[Christopher Plummer]]. == Personaxes == * [[Nicolas Cage]] como Benjamin Franklin Gates * [[Diane Kruger]] como Dr. Abigail Chase * [[Justin Bartha]] como Riley Poole * [[Jon Voight]] como Patrick Gates * [[Christopher Plummer]] como John Adams Gates * [[Sean Bean]] como Ian Howe * [[David Dayan Fisher]] como Shaw * [[Stewart Finlay-McLennan]] como Powell * [[Oleg Taktarov]] como Victor Shippen * Stephen Pope como Phil * [[Harvey Keitel]] como Axente Sadusky * [[Annie Parisse]] como Axente Dawes * [[Mark Pellegrino]] como Axente Johnson * [[Armando Riesco]] como Axente Hendricks * [[Erik King]] como Axente Colfax == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0368891}} * [http://www.allmovie.com/movie/v289256 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/national_treasure/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=nationaltreasure.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2008]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Jon Turteltaub]] [[Categoría:Filmes de aventuras dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova York]] [[Categoría:Filmes de Walt Disney Pictures]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1974]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2004]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] [[Categoría:Filmes ambientados en Washington, D.C.]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova Jersey]] [[Categoría:Filmes ambientados en Massachusetts]] t41kndyzdyvn1cbkdhxv0ak28gu1qs6 0 299886 7108744 6568319 2025-06-27T21:06:22Z Breogan2008 23204 7108744 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Odd Thomas''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido, escrito e co-producido por [[Stephen Sommers]] que se estreou no [[2013]]. Baséase na novela de [[Dean Koontz]] [[Odd Thomas (novel)|do mesmo nome]]. Está protagonizado por [[Anton Yelchin]], [[Willem Dafoe]] e [[Addison Timlin]].<ref>{{cita novas |url= http://www.deadline.com/2011/05/stephen-sommers-starts-odd-thomas/ |título= Stephen Sommers starts Odd Thomas |nome= Mike |apelido= Fleming |publisher= Deadline |data= 20 de maio de 2011 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20120604120838/http://www.deadline.com/2011/05/stephen-sommers-starts-odd-thomas/ |archivedate= 04 de xuño de 2012 |dataacceso= 10 de xaneiro de 2015 |urlmorta= yes }}</ref> == Personaxes == * [[Anton Yelchin]] como Odd Thomas * [[Willem Dafoe]] como Wyatt Porter * [[Addison Timlin]] como Stormy Llewellyn * [[Gugu Mbatha-Raw]] como Viola * [[Nico Tortorella]] como Simon Varner * [[Shuler Hensley]] como Fungus Bob * [[Kyle McKeever]] como Oficial Bern Eckles * [[Melissa Ordway]] como Lysette == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|1767354}} * [http://www.allmovie.com/movie/v537373 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/odd_thomas/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Stephen Sommers]] [[Categoría:Filmes rodados en Novo México]] rztwkkeeb5qqkk5x2q23iepyyrjhq92 0 300355 7108745 6542067 2025-06-27T21:06:35Z Breogan2008 23204 7108745 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Gamer''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] escrito e dirixido por [[Neveldine/Taylor]] que se estreou no [[2009]].<ref>{{cita web|url=http://www.dreadcentral.com/news/35445/exclusive-behind-scenes-clip-gamer |título=Exclusive Behind-the-Scenes Clip - Gamer |work=DreadCentral |data=20 de xaneiro de 2010 |dataacceso=8 de xaneiro de 2011}}</ref> Está protagonizado por [[Gerard Butler]], que interpreta a un participante dun xogo en liña no cal é controlado por un xogador, e por [[Logan Lerman]], que interpreta o xogador. == Personaxes == * [[Gerard Butler]] como John "Kable" Tillman * [[Amber Valletta]] como Angie "Nika" Roth Tillman * [[Michael C. Hall]] como Ken Castle * [[Logan Lerman]] como Simon Silverton * [[Kyra Sedgwick]] como Gina Parker Smith * [[Ludacris|Chris 'Ludacris' Bridges]] como Brother * [[Aaron Yoo]] como Dude * [[Alison Lohman]] como Trace * [[John Leguizamo]] como Freek * [[Terry Crews]] como Hackman * [[Zoë Bell]] como Sandra * [[Mimi Michaels]] como Stikkimuffin * [[Milo Ventimiglia]] como Rick Rape * [[Jonathan Chase (actor)|Jonathan Chase]] como Líder Geek * [[Keith David]] como Axente Keith == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20090511201544/http://gamerthemovie.com/ Web oficial] {{en}} * {{IMDb|1034032}} * [http://www.allmovie.com/movie/v400002 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/gamer/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2009]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Neveldine/Taylor]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Lakeshore Entertainment]] [[Categoría:Filmes de Lions Gate Entertainment]] [[Categoría:Filmes rodados en Novo México]] [[Categoría:Filmes ciberpunk]] g6bkxxuywem1lqum0kag796u4ds00o1 0 300358 7108746 6542068 2025-06-27T21:06:47Z Breogan2008 23204 7108746 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Les Visiteurs''''' é un filme [[Francia|francés]] dirixido por [[Jean-Marie Poiré]] que se estreou en [[1993]]. Nesta comedia, un cabaleiro do século XII e o seu servo viaxan no tempo ata o século XX. ''Les Visiteurs'' foi o número 1 en recadación en Francia no ano 1993, con 13&nbsp;782&nbsp;846 entradas vendidas.<ref>{{cita web |url=http://www.lefigaro.fr/cinema/2008/03/26/03002-20080326ARTFIG00564-les-quinze-plus-grands-succes-du-cinema-francais.php |título= Les quinze plus grands succès du cinéma français |author= Laure Kermanac'h |data=4 de abril de 2008 |work=[[Le Figaro]]}}</ref> Reno e Clavier volven a facer o mesmo papel na [[Les Couloirs du temps : Les Visiteurs 2|secuela]], e no remake estadounidense ''[[Just Visiting]]''. == Personaxes == * [[Christian Clavier]] como Jacquouille la Fripouille * [[Jean Reno]] como Godefroy de Montmirail * [[Valérie Lemercier]] como Frénégonde de Pouille / Béatrice de Montmirail * [[Christian Bujeau]] como Jean-Pierre Goulard * [[Marie-Anne Chazel]] como Ginette la Clocharde * [[Isabelle Nanty]] como Fabienne Morlot * [[Gérard Séty]] como Edgar Bernay * [[Didier Pain]] como Louis VI le Gros * [[Jean-Paul Muel]] como Maréchal-des-Logis Gibon * [[Arielle Séménoff]] como Jacqueline * [[Michel Peyrelon]] como Édouard Bernay * [[Pierre Vial]] como Eusebius o mago / Monsieur Ferdinand * [[François Lalande]] como Prêtre * [[Didier Bénureau]] como Doutor Beauvin * [[Frédéric Baptiste]] como Freddy == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0108500}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1993]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes de viaxes no tempo]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1992]] [[Categoría:Filmes ambientados no século XII]] [[Categoría:Filmes ambientados en Francia]] [[Categoría:Filmes ambientados na Idade Media]] dfmx8duxs0wq6srcoz54abdf5qzchw9 0 300359 7108747 6542069 2025-06-27T21:07:00Z Breogan2008 23204 7108747 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Les Couloirs du temps : Les Visiteurs 2''''' é un filme [[Francia|francés]] dirixido por [[Jean-Marie Poiré]] que se estreou en [[1998]]. É a secuela de ''[[Les Visiteurs]]''. O filme tivo unha versión estadounidense do primeiro, ''Les Visiteurs'', titulada ''[[Just Visiting]]''. Les Visiteurs 2 vendeu máis de oito millóns de entradas en Francia. == Personaxes == * [[Christian Clavier]] como Jacquouille la Fripouille / Jacques-Henri Jacquard / Prosper le Purineur / Jacqouillet * [[Jean Reno]] como Godefroy de Papincourt, Conde de Montmirail * [[Muriel Robin]] como Frénégonde de Pouille / Béatrice de Montmirail * [[Christian Bujeau]] como Jean-Pierre Goulard * [[Marie-Anne Chazel]] como Ginette la Clocharde * [[Claire Nadeau]] como Cora * [[Jean-Paul Muel]] como Maréchal-des-Logis Gibon * [[Arielle Séménoff]] como Jacqueline * [[Armelle]] como Pétronille == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0120882}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1998]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes de viaxes no tempo]] [[Categoría:Filmes ambientados no século XII]] d31v8j22ya96qymonyc7cs33g8zv9vz 0 300443 7108748 6894124 2025-06-27T21:07:10Z Breogan2008 23204 7108748 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Bloodsport''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por Newt Arnold que se estreou en [[1988]]. Está protagonizado por [[Jean-Claude Van Damme]], [[Roy Chiao]], [[Donald Gibb]] e [[Leah Ayres]]. O filme baséase parcialmente nos supostos logros do artista marcial [[Frank Dux]].<ref>{{cita web|url=http://articles.latimes.com/1988-05-01/local/me-3111_1_american-martial-arts |título=LA Times exposé |publisher=Articles.latimes.com |data=1 de maio de 1988 |dataacceso=24 de outubro de 2012}}</ref><ref>{{cita novas|título= FILM; Jean-Claude Van Damme, the, uh, Actor?|work= The New York Times|data=4 de setembro de 1994|url= http://www.nytimes.com/1994/09/04/movies/film-jean-claude-van-damme-the-uh-actor.html?scp=4&sq=jean%20claude%20van%20damme&st=cse|dataacceso=8 de agosto de 2010 | nome=David | apelido=Richards}}</ref><ref>{{cita publicación periódica | apelido = Cater | nome = Dave | título = Bloodsport – The Ultimate Martial Arts Movie | journal = Inside Kung Fu Presents The Complete Guide To Ninja Training |páxinas = 38–47 | data = Maio de 1987 }}</ref> ''Bloodsport'' foi un dos primeiros filmes protagonizados por Van Damme e no que se amosan as súas habilidades atléticas. == Personaxes == * [[Jean-Claude Van Damme]] como Frank Dux * [[Donald Gibb]] como Ray Jackson * [[Leah Ayres]] como Janice Kent * [[Bolo Yeung]] como Chong Li * [[Forest Whitaker]] como Rawlins * [[Norman Burton]] como Helman * [[Roy Chiao]] como Senzo Tanaka * [[Michel Qissi]] como Suan Paredes * [[Philip Chan]] como Inspector Chen == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0092675}} * [http://www.allmovie.com/movie/v6184 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/bloodsport/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1988]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Golan-Globus]] [[Categoría:Filmes de artes marciais]] [[Categoría:Filmes ambientados en Hong Kong]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1979]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1980]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1981]] 1117xcsi6ebu8ofxb2jg5uf3x0caa0e 0 300968 7108749 6542071 2025-06-27T21:07:22Z Breogan2008 23204 7108749 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Black Snake Moan''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] escrito e dirixido por [[Craig Brewer]] que se estreou no [[2006]]. Está protagonizado por [[Samuel L. Jackson]], [[Christina Ricci]], [[Justin Timberlake]] e [[Kim Richards]]. A historia céntrase nun músico de blues (Jackson) que mantén retida na súa casa a unha rapaza (Ricci) para tentar curarlle a súa ninfomanía despois de atopala gravemente ferida na estrada. == Personaxes == * [[Samuel L. Jackson]] como Lazarus Redd * [[Christina Ricci]] como Rae Doole * [[Justin Timberlake]] como Ronnie Morgan * [[John Cothran, Jr.]] como R.L. * [[S. Epatha Merkerson]] como Angela * [[David Banner]] como Tehronne * [[Kim Richards]] como Sandy Doole * [[Son House]] como El mesmo (imaxes de arquivo) * Neimus K. Williams como Lincoln James * [[Michael Raymond-James]] como Gill Morton * [[Adriane Lenox]] como Rose Woods * Leonard L. Thomas como Deke Woods * [[Jeff Pope]] como Batson * [[Clare Grant]] como Kell == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0462200}} * [http://www.allmovie.com/movie/v331163 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=blacksnakemoan.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/black_snake_moan/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2006]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Craig Brewer]] [[Categoría:Filmes de Paramount Vantage]] [[Categoría:Filmes rodados en Tennessee]] [[Categoría:Filmes sobre familias disfuncionais]] mr4ca05hetoa5u3w8qog9p85e5op8iz 0 301257 7109050 6722510 2025-06-27T23:04:32Z O Breixo 127505 7109050 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Airco DH.2''' foi un biplano monopraza con configuración "pusher" (coa hélice montada na parte posterior) que operou como caza durante a [[primeira guerra mundial]]. Foi o segundo deseño "pusher" de [[Geoffrey de Havilland]] para [[Airco]], baseado no anterior [[Airco DH.1|DH.1]] de dúas prazas. O priototipo do DH.2 realizou o seu primeiro voo en xullo de 1915, pero perdeuse no seguinte mes nas probas de servizo na fronte occidental. O DH.2 foi introducido en servizo na liña de fronte en febreiro de 1916 e foi o primeiro caza monopraza británico con armamento efectivo, permitíndolle aos pilotos do [[Royal Flying Corps]] (RFC) contrarrestar o "látego Fokker" que lles dera aos alemáns a vantaxe no aire a finais de [[1915]]. Ata que os británicos desenvolveron un sistema de sincronización que igualase o sistema alemán como o que levaba o monoplano [[Fokker Eindecker]], os pushers como o DH.2 e o [[Royal Aircraft Factory F.E.2|F.E.2b]] levaron o peso das tarefas de caza e escolta. O modelo foi superado polos novos cazas alemáns e finalmente foi retirado da primeira liña de fronte en Francia en xuño de 1917 despois de que o RFC recibise novos avións como os [[Nieuport 17]] e [[Airco DH.5]]. == Desenvolvemento == Cando comezou a [[primeira guerra mundial]] o enxeñeiro aeronáutico [[Geoffrey de Havilland]] xa era un experimentado deseñador de avións, sendo responsable do experimental [[Royal Aircraft Factory F.E.1]], do [[Royal Aircraft Factory F.E.2]] e do [[Blériot Scout B.S.1]], sendo este último o avión británico máis rápido da súa época.<ref name=":0">Bruce 1966, p. 3</ref> En xuño de 1914 de Havilland deixou a [[Royal Aircraft Factory]] por Airco, onde continuou traballando nos seus propios deseños, sendo o primeiro deles o [[Airco DH.1]], que seguía unha fórmula semellante á do F.E.2.<ref name=":0" /> os primeiros combates aéreos na fronte occidental indicaron a necesidade dun caza monopraza cunha metralladora de disparo frontal. Neste momento non había un enfoque dominante para armar cazas, pero unha configuración de impulso (coa hélice cara atrás) foi unha resposta.<ref>Bruce 1966, pp. 3-4</ref> Como os británicos aínda non dispoñían de medios para disparar cara adiante a través da hélice dun avión tractor, Geoffrey de Havilland deseñou o DH.2 como un desenvolvemento reducido e dun só asento do anterior DH.1 de dous asentos. O autor de aviación J.M Bruce especulou que, se estivese dispoñible un equipo de sincronización axeitado, de Havilland podería ter menos probabilidades de seguir unha configuración de impulso.<ref name=":0" /> Aínda que popularmente é visto como unha resposta á aparición dos cazas monoplanos alemáns [[Fokker Eindecker]], o seu desenvolvemento non se dirixiu especificamente a ese tipo, tendo comezado antes da chegada do Eindecker.<ref name=":1">Bruce 1966, p. 4</ref> O primeiro prototipo do DH.2 realizou o seu voo de estrea en xullo de 1915.<ref>Mason 1992, p. 42</ref> Tras a finalización das profas de fabricación, o 26 de xullo dese ano, o prototipo foi enviado a Francia para unha avaliación operativa,<ref name=":1" /> pero perdeuse sobre a fronte occidental e foi capturado polos alemáns.<ref>Bruce 1966, pp. 4-5</ref> A pesar da prematura perda do prototipo, o DH.2 foi ordenado para súa fabricación en serie.<ref>Bruce 1966, p. 5</ref> O avión de produción era xeralmente semellante ao prototipo, sendo as únicas modificacións importantes un sistema de combustible e unha disposición de montaxe de armas revisada. As entregas do DH.2 comezaron na segunda metade de 1915 e un feixe deles xa estaban operativos en Francia antes do final do ano.<ref>Bruce 1966, pp. 5-6</ref> Airco fabricou un total de 453 DH.2.<ref>{{Cita web|título=Aircraft: Airco DH-2|url=http://www.classicfighters.co.nz/ac/dh2/index.shtml|páxina-web=web.archive.org|data=2008-02-12|data-acceso=2024-04-18|data-arquivo=12 de febreiro de 2008|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20080212124216/http://www.classicfighters.co.nz/ac/dh2/index.shtml|url-morta=yes}}</ref> == Notas == {{Listaref|2}} ==Bibliografía == * Bruce, J.M. <nowiki>''</nowiki>Aircraft Profile No. 91: The de Havilland D.H.2<nowiki>''</nowiki>. Profile Publications Ltd, 1966. * Mason, Francis K. ''The British Fighter since 1912''. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 1992. {{ISBN|1-55750-082-7}}. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Airco|02]] [[Categoría:Primeira guerra mundial]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1915]] dybrem39npql7xxdt9yq3sjcpzyngrn 0 301469 7108750 6791904 2025-06-27T21:07:35Z Breogan2008 23204 7108750 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto xaponés}} {{nihongo|'''''Sutorenjia Mukōhadan'''''|ストレンヂア 無皇刃譚|Stranja Mukōhadan}} é un filme [[Xapón|xaponés]] dirixido por [[Masahiro Andō (director)|Masahiro Andō]] que se estreou no [[2007]]. O filme conta a historia de Kotaro, un cativo que é perseguido por un grupo de espadachíns da [[Dinastía Ming]] por razóns misteriosas. Entre eles hai un bravo loitador occidental chamado Luo-Lang, cuxo único desexo é atopar un rival do seu talle. Por mor das circunstancias, Kotaro e o seu cadelo coñecen a Nanashi, un samurai [[ronin]] sen nome que é perseguido polas lembranzas do seu pasado. == Personaxes == * [[Tomoya Nagase]] como {{nihongo|Nanashi|名無し}} * [[Yuuri Chinen]] como {{nihongo|Kotaro|仔太郎}} * [[Kōichi Yamadera]] como {{nihongo|Luo-Lang|羅狼}} * [[Akio Ōtsuka]] como {{nihongo|Shogen Itadori|虎杖 将藍}} * [[Atsushi Ii]] como {{nihongo|Master Bai-Luan|白鸞}} * [[Naoto Takenaka]] como {{nihongo|Shoan|祥庵}} * [[Unshou Ishizuka]] como {{nihongo|Lord Akaike|金亥}} * {{nihongo|Tobimaru|飛丸}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|1121794}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2007]] [[Categoría:Filmes en lingua xaponesa]] [[Categoría:Filmes en lingua mandarín]] [[Categoría:Filmes do Xapón]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Masahiro Andō]] 1kaigj59a0mzmfu43uy5kk8503yvtk1 0 301860 7108751 6901789 2025-06-27T21:07:51Z Breogan2008 23204 7108751 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''World's Greatest Dad''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Bobcat Goldthwait]] que se estreou en [[2009]]. == Personaxes == * [[Robin Williams]] como Lance Clayton * [[Daryl Sabara]] como Kyle Clayton * [[Alexie Gilmore]] como Claire Reed * [[Evan Martin]] como Andrew * [[Geoff Pierson]] como Wyatt Anderson * [[Henry Simmons]] como Mike Lane * [[Mitzi McCall]] como Bonnie * [[Jermaine Williams]] como Jason * [[Lorraine Nicholson]] como Heather * [[Morgan Murphy]] como Morgan * [[Toby Huss]] como Bert Green * [[Tom Kenny]] como Jerry Klein * [[Jill Talley]] como Make-Up Woman * [[Bruce Hornsby]] como himself * [[Kristi Novoselic]] como Newspaper Vendor * [[Bobcat Goldthwait]] como Limo Driver == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|1262981}} * [http://www.filmaffinity.com/en/film241155.html Ficha en Filmaffinity] {{es}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2009]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Magnolia Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados no estado de Washington]] [[Categoría:Filmes sobre escritores]] [[Categoría:Filmes sobre suicidio]] [[Categoría:Filmes sobre depresión]] nczsf9tim0n2k4f5mxpxrzer0nmy1zg 0 301899 7108753 6791906 2025-06-27T21:08:27Z Breogan2008 23204 7108753 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto xaponés}} {{Nihongo|'''''Jin-Roh'''''|人狼|Jinrō|lit. "Lobishome"}} é un filme [[anime]] [[Xapón|xaponés]] dirixido por [[Hiroyuki Okiura]] que se estreou en 1999. É a terceira adaptación do [[manga]] de [[Mamoru Oshii]] ''[[Kerberos Panzer Cop|Ken-Roh Densetsu]]'', despois de dous filmes en vivo: ''[[The Red Spectacles]]'' e ''[[StrayDog: Kerberos Panzer Cops]]'' estreados en 1987 e 1991 respectivamente. == Personaxes == * [[Yoshikatsu Fujiki]] como Kazuki Fuse * [[Sumi Mutoh]] como Kei Amemiya * [[Hiroyuki Kinoshita]] como Atsushi Henmi * [[Eri Sendai]] como Nanami Agawa * [[Kenji Nakagawa]] como Isao Aniya * [[Kousei Hirota]] como Bunmei Muroto * [[Ryuichi Horibe]] como Shiroh Tatsumi * [[Yukihiro Yoshida]] como Hajime Handa * [[Yoshisada Sakaguchi]] como Hachiroh Tohbe == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0193253}} * [http://www.allmovie.com/movie/v177470 Ficha en AllMovie] {{en}} === Bibliografía === * {{Cita libro | autor=Gordon, Andrew | título=A Modern History of Japan: From Tokugawa Times to the Present | url=https://archive.org/details/modernhistoryofj0000gord | publisher=Oxford University Press | ano=2003 | isbn=0-19-511060-9 }} * Gustav Horn, Carl (2002). "Frontiers of Total Filmmaking: Mamoru Oshii Creator of Jin-Roh." Pamphlet from DVD. ''Jin-Roh: the Wolf Brigade Special Edition''. * {{Cita libro | autor=Ruh, Brian | título=Stray Dog of Anime: The Films of Mamoru Oshii | url=https://archive.org/details/straydogofanimef0000ruhb_v1o3 | publisher=Palgrave Macmillan | ano=2004 | isbn=1-4039-6334-7}} {{Barra portal|Cine|Xapón}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1999]] [[Categoría:Filmes en lingua xaponesa]] [[Categoría:Filmes do Xapón]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Hiroyuki Okiura]] [[Categoría:Filmes ambientados en Toquio]] 4nt22h65d92817v6iwb8eiktpua9biy 0 301902 7108754 6992319 2025-06-27T21:11:11Z Breogan2008 23204 7108754 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Quantum of Solace''''' é un filme [[Reino Unido|británico]] baseado na personaxe de [[James Bond]] producido por [[Eon Productions]], e a secuela de ''[[007 Casino Royale]]'' (2006). Foi dirixido por [[Marc Forster]], e está protagonizado por [[Daniel Craig]], na súa segunda aparición como James Bond. No filme, Bond busca vingarse da morte da súa amante, ([[Eva Green]]), coa axuda de Camille Montes ([[Olga Kurylenko]]), quen tamén se quere vingar polo asasinato da súa familia plotting. == Personaxes == * [[Daniel Craig]] como [[James Bond]] * [[Olga Kurylenko]] como Camille Montes * [[Mathieu Amalric]] como Dominic Greene * [[Gemma Arterton]] como Axente MI6 Strawberry Fields * [[Giancarlo Giannini]] como René Mathis * [[Jeffrey Wright (actor)|Jeffrey Wright]] como Felix Leiter * [[Judi Dench]] como M. * [[Anatole Taubman]] como Elvis * [[David Harbour]] como Gregg Beam * [[Joaquín Cosío]] como Xeneral Medrano * [[Fernando Guillen Cuervo]] como Carlos * [[Jesper Christensen]] como Mr. White * [[Rory Kinnear]] como Bill Tanner * [[Paul Ritter (actor)|Paul Ritter]] como Guy Haines * [[Tim Pigott-Smith]] como Secretario Británico * [[Neil Jackson]] como Edmund Slate * [[Simon Kassianides]] como Yusef * [[Stana Katić]] como Corrine Veneau * Glenn Foster como Craig Mitchell * [[Oona Chaplin]] como Recepcionista de Perla de las Dunas * [[Lucrezia Lante Della Rovere]] como Gemma * [[Elizabeth Arciniega]] como Moza de Mr. White == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * ''Bond on Set: Filming Quantum of Solace'', Greg Williams, DK ADULT (20 de outubro de 2008), ISBN 0-7566-4120-9 === Ligazóns externas === * [http://www.007.com/ Web Oficial] {{en}} * {{IMDb|0830515}} * [http://www.allmovie.com/movie/v356351 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=jamesbond22.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/quantum_of_solace/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Filmes de James Bond}} {{Barra portal|Cine|Reino Unido}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2008]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Marc Forster]] [[Categoría:Filmes de aventuras dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] [[Categoría:Filmes de Metro-Goldwyn-Mayer]] [[Categoría:Filmes de Pinewood Studios]] [[Categoría:Filmes rodados en Austria]] [[Categoría:Filmes rodados en Chile]] [[Categoría:Filmes rodados en Inglaterra]] [[Categoría:Filmes rodados en Italia]] [[Categoría:Filmes rodados en Madrid]] [[Categoría:Filmes rodados en México]] [[Categoría:Filmes rodados en Panamá]] [[Categoría:Filmes rodados en Gales]] [[Categoría:Filmes de James Bond]] [[Categoría:Filmes sobre vinganza]] [[Categoría:Filmes sobre terrorismo]] [[Categoría:Filmes sobre o medio ambiente]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2006]] [[Categoría:Filmes ambientados en Haití]] [[Categoría:Filmes ambientados en Bolivia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Rusia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Austria]] [[Categoría:Filmes ambientados en América do Sur]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] ljqj5vhekyk0bfrws7hgaumu3364cxy 0 303001 7108755 6542076 2025-06-27T21:11:25Z Breogan2008 23204 7108755 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''La isla mínima''''' é un filme español dirixido por [[Alberto Rodríguez Librero|Alberto Rodríguez]] que se estreou no [[2014]]. A longametraxe foi presentada na Sección Oficial da 62 edición dio [[Festival Internacional de Cine de San Sebastián]], en setembro de 2014,<ref>[http://www.sansebastianfestival.com/2014/secciones_y_peliculas/seccion_oficial/7/624368/es 62 Festival de San Sebastián]</ref> onde foi galardoada coa Concha de Prata ó mellor actor para Javier Gutiérrez e o premio do xurado á mellor fotografía para Álex Catalán.<ref>[http://www.sansebastianfestival.com/2014/noticias/1/4903/es Palmarés da 62 edición do Festival de San Sebastián]</ref> Foi a gran gañadora da XXIX edición dos [[Premios Goya]], na cal obtivo 10 galardóns, incluído o de mellor filme.<ref>[http://cultura.elpais.com/cultura/2015/02/08/actualidad/1423356538_096683.html Vitoria máxima de ‘La isla mínima’. Diario EL PAÍS 8/02/2015]</ref> == Personaxes == * [[Raúl Arévalo]] como Pedro * [[Javier Gutiérrez Álvarez|Javier Gutiérrez]] como Juan * [[Antonio de la Torre Martín|Antonio de la Torre]] como Rodrigo * [[Nerea Barros]] como Rocío * [[Jesús Castro (actor)|Jesús Castro]] como Quini * [[Mercedes León]] como Señora Casa Coto * [[Adelfa Calvo]] como Fernanda * [[Manolo Solo]] como xornalista * [[Salvador Reina]] * [[Jesús Carroza]] * [[Juan Carlos Villanueva]] == Notas == {{Listaref|02}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Alberto Rodríguez Librero]] [[Categoría:Filmes ambientados en Andalucía]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1980]] [[Categoría:Filmes gañadores do Premio Goya á mellor película]] t0b54x9xslxwvd4j6v7nmnkqr6ejeyv 10 303286 7108835 7101747 2025-06-27T21:38:04Z O Breixo 127505 7108835 wikitext text/x-wiki <templatestyles src="Modelos/styles.css" />{{Infobox |bodystyle = infobox_bodystyle |titleclass = infobox_titlestyle |aboveclass = infobox_abovestyle |headerclass = infobox_headerclass_w_botton_top |subheaderclass = infobox_subheaderstyle |labelclass = infobox-label |datastyle = text-align:start |captionstyle = infobox_captionstyle |belowstyle = infobox_belowstyle |headerstyle = {{#if:{{#property:P465|from={{{item|}}}}} | border-radius: 5px; border: 1px solid #b3b4b6; background-color: #{{#invoke:Wikidades | claim | property=P465 | formatting=label | editicon=false }}4D; | background-color: #C5C3E1; border: 1px solid #b3b4b6; border-radius: 5px; }} | abovestyle = {{#if:{{#property:P465|from={{{item|}}}}} | border-radius: 5px; border: 3px solid #{{#invoke:Wikidades | claim | property=P465 | formatting=label | editicon=false }}; background-color: #{{#invoke:Wikidades | claim | property=P465 | formatting=label | editicon=false }}4D; | background-color: #C5C3E1; border: 1px solid #b3b4b6; border-radius: 5px; }} | above = {{{nome|<includeonly>{{Título sen retrouso}}</includeonly>}}} | image1 = {{Propiedade|P18|{{#if:{{{imaxe|}}}{{#property:P18|from={{{item|}}}}}|{{#invoke:InfoboxImage | InfoboxImage | image={{{imaxe|}}} | size={{{imaxe_tamaño|}}}| sizedefault=300px | maxsize=300px }}}}|4=Wikidata/Formatos|5=formatoImaxe|prioridad=no|uno=si}} | caption1 = {{#if:{{{pé|}}}|<span style="font-size: 95%">{{{pé}}}</span>}}<hr /> |label1 = Istancia de |data1 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P31 | value={{{istancia_de|}}} }} |label2 = Subclase de |data2 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P279 | value={{{subclase_de|}}} }} |label3 = Cor hex. [[RGB]] |data3 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P465 | value={{{cor_hexadecimal_sRGB|}}} }} |label4 = Cor [[CSS]] |data4 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P8112 | value={{{cor_CSS|}}} }} |label5 = Cor [[CMYK]] |data5 = {{{cor_CMYK|}}} |label6 = Cor [[HSV]] |data6 = {{{cor_HSV|}}} |label15 = Oposto a |data15 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P461 | value={{{oposto_a|}}} }} |label16 = Parte de |data16 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P361 | value={{{parte_de|}}} }} |label17 = Precedido por |data17 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P155 | value={{{precedido_por|}}} }} |label18 = Sucedido por |data18 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P156 | value={{{sucedido_por|}}} }} |label19 = Simboliza |data19 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P4878 | value={{{simboliza|}}} }} |label20 = Lonxitude de onda |data20 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2808 | value={{{lonxitude_onda|}}} | formatting=unitcode }} |label21 = Frecuencia |data21 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2144 | value={{{frecuencia|}}} | formatting=unitcode }} | header60 = {{#if:{{#property:P1343 |from={{{item|}}} }}{{{descrito_pola_fonte|}}}|Descrito pola fonte}} | data61 = {{#if:{{#property:P1343 |from={{{item|}}}}}|{{lista despregable|titulo = Descrito pola fonte |titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{descrito_pola_fonte|}}} |property=P1343 |qualifier=P1545 | qualifier2=P447 |qualifier3 =P1027 |qualifier4 =P166/P2425 |qualifier5 =P642 |separator=<br /> |rowformat=*$1 $4&nbsp;$0$5$2$3 |showsomevalue=no |shownovalue=no |rowsubformat1=<small>($1)</small> |rowsubformat2=, {{lcfirst:{{GetLabelFix|P1686|lang={{{lang|}}}}}}} ''$2'' |rowsubformat3=&nbsp;{{GetLabelFix|P1027|lang={{{lang|}}}}} $3 |rowsubformat4=[[File:$4|30x30px|link=]] |rowsubformat5=&nbsp;{{lc:{{GetLabelFix|P642|lang={{{lang|}}}}}}} $5. |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} | header70 = {{#if:{{#property:P856|from={{{item|}}}}}{{Redes sociais |item={{{item|}}}}}{{{teléfono|}}}{{#property:P1329 |from={{{item|}}}}}{{{correo|}}}{{#property:P968 |from={{{item|}}}}}|Redes}} |label71 = Páxina WEB | data71 = {{#invoke:Wikidades |claim |property=P856 |list=false |formatting=weblink }} |label72 = Teléfono | data72 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1329 | value={{{teléfono|}}} }} |label73 = Correo | data73 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P968 | value={{{correo|}}} }} |label74 = Redes | data74 = {{Redes sociais |item={{{item|}}}}} |below = {{#ifeq:{{#invoke:Wikibase|id}}|||<span style="font-size:80%;">[&nbsp;[[d:{{#invoke:Wikibase|id}}|Wikidata]]&nbsp;]</span>}}{{#if:{{#property:P935|from={{{item|}}}}}|&nbsp;<span style="font-size:80%;">[&nbsp;[[Commons:{{#invoke:Wikidades | claim | property=P935 | formatting=label | editicon=false}}|G:Commons]]&nbsp;]</span>}}{{#if:{{#property:P373|from={{{item|}}}}}|&nbsp;<span style="font-size:80%;">[&nbsp;[[Commons:Category:{{#invoke:Wikidades | claim | property=P373| formatting=label | editicon=false}}|C:Commons]]&nbsp;]</span>}} }}<noinclude>{{uso de marcador}}</noinclude> 7v29xsfqniz0q8wvqqx7gwp572ym0mi 0 303554 7108343 6800740 2025-06-27T14:29:45Z Vitoriaogando 75439 7108343 wikitext text/x-wiki {{título en cursiva}} {{Artigo bo}} {{Composición musical | nome = Suite Lemminkäinen | image = Jean Sibelius by Eero Järnefelt 1892 (cropped2).jpg | image_size = 250px | compositor = [[Jean Sibelius]] | descrición = Retrato de Jean Sibelius en [[1892]], obra de [[Eero Järnefelt]]. | tonalidade = | xénero = Sinfónico | forma = [[Suite (sinfonía)|Suite]] | texto = ''[[Kalevala]]'' | lingua = | composición = [[1893]]-[[1895]] | publicación = | editorial = | movementos = 4 | primeira_gravación = | data_estrea = [[13 de abril]] de [[1896]] | lugar_estrea = [[Helsinqui]] | director_estrea = [[Jean Sibelius]] | intérpretes_estrea = [[Orquestra Filharmónica de Helsinqui|Orquestra da Sociedade Filharmónica de Helsinqui]] }} A '''''Suite Lemminkäinen''''' (subtitulado '''''Catro Lendas'''''),{{refn|group=lower-alpha|Sibelius denominou ao conxunto ''Poemas Sinfónicos sobre Motivos do Mito de Lemminkäinen''.<ref>{{Cita web |url=https://www.gramophone.co.uk/review/sibelius-lemminkäinen-suite-the-wood-nymph |título=SIBELIUS Lemminkäinen Suite. The Wood-Nymph |nome=Guy |apelidos=Rickards |editorial=Gramophone |dataacceso=19 de marzo de 2019 |lingua=en}}</ref>}} Op. 22, é unha obra composta polo compositor [[Finlandia|finlandés]] [[Jean Sibelius]], escrita orixinalmente entre [[1893]] e [[1895]],<ref name="la"/> como colección de catro poemas sinfónicos que xiran en torno a unha mesma temática. Foi estreada o [[13 de abril]] de [[1896]] en [[Helsinqui]] ([[Finlandia]]), baixo a dirección do propio Sibelius. Está baseada na epopea nacional finlandesa do ''[[Kalevala]]'' e supuxo o retorno do compositor ás obras orquestrais a grande escala despois da crise que viviu en torno á composición dunha [[ópera]]. Cada un dos catro poemas sinfónicos dos que consta a colección narra un episodio da vida de Lemminkäinen, un heroe mozo e poderoso, e cada un deles ten identidade propia, podendo ser interpretados de xeito independente, sendo "[[Tuonelan joutsen]]" o que máis adoita interpretarse de xeito independente. Logo de que ''Lemminkäinen ja saaren neidot'' e ''Lemminkäinen tuonelassa'' non tiveran unha boa acollida na estrea, ao contrario do que pasou con ''Tuonelan joutsen'' e ''Lemminkäisen kotiinpaluu'', que foron publicadas con revisións menores en [[1900]], Sibelius dirixiu a estrea dunha nova versión o [[1 de novembro]] de [[1897]] logo de reescribir parte da obra. Con todo, as críticas desta nova versión levaron ao compositor a descartar ''Lemminkäinen ja saaren neidot'' e ''Lemminkäinen tuonelassa'', mantendo os outros dous poemas sinfónicos no repertorio, e non sería ata o [[1 de marzo]] en [[1935]] cando autorizaría a interpretación dos dous números descartados. A publicación do conxunto de catro poemas sinfónicos non se produciu ata [[1954]]. == Historia == === Antecedentes === [[Ficheiro:Gallen Kallela Symposion.jpg|300px|miniatura|dereita|Pintura de [[Akseli Gallen-Kallela]] do ''Symposium'' realizada en 1894. Dende a esquerda: Akseli Gallen-Kallela, [[Oskar Merikanto]], Robert Kajanus e Jean Sibelius.]] Jean Sibelius naceu en [[1865]] en Finlandia, dende [[1809]] un [[Gran Ducado de Finlandia|gran ducado]] dependente do [[Imperio Ruso]], tendo estado anteriormente baixo dominio [[Suecia|sueco]] durante varios séculos.<ref name= grove3>{{Cita web |apelidos= Hepokoski |nome= James |título= 1865–89: early years |url= http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/article/grove/music/43725?q=Sibelius&search=quick&pos=1&_start=1 |editor= Grove Music Online|dataacceso= 2 de agosto de 2013 |lingua=inglés}} (require subscrición)</ref> O país estaba dividido entre unha minoría culturalmente dominante de fala [[lingua sueca|sueca]], á que pertencía a familia de Sibelius, e unha maioría cunha mentalidade máis nacionalista e de fala [[lingua finesa|finesa]], ou "[[Movemento Fennoman|Fennoman]]".{{Harvnp|Rickards|2008|p=22}} En torno a [[1889]] Sibelius coñeceu á súa futura muller, [[Aino Sibelius|Aino Järnefelt]], que viña dunha familia de Fennoman acérrimos.<ref name= Vesa5>{{Cita web |apelidos= Sirén |nome= Vesa; Hartikainen, Markku; Kilpeläinen, Kari et al |título= Studies in Helsinki 1885–1888 |url= http://www.sibelius.fi/english/elamankaari/sib_opinnot_helsinki.htm |editor= "Sibelius" website: Sibelius the Man |dataacceso= 17 de febreiro de 2015 |lingua= inglés |data-arquivo= 22 de febreiro de 2019 |url-arquivo= https://web.archive.org/web/20190222235526/http://www.sibelius.fi/english/elamankaari/sib_opinnot_helsinki.htm |url-morta= yes }}</ref> Logo de dous anos estudando en [[Berlín]] e [[Viena]], en [[1891]] Sibelius regresou a Finlandia, onde o [[10 de xuño]] do ano seguinte casou con Aino Järnefelt.<ref name="Kullervo">{{Cita web |url=http://www.sibelius.fi/english/elamankaari/sib_kullervo.htm |título=Kullervo and the wedding 1891-1892 |editor=sibelius.fi |dataacceso=30 de abril de 2015 |lingua=inglés |data-arquivo=24 de maio de 2015 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20150524225447/http://www.sibelius.fi/english/elamankaari/sib_kullervo.htm |url-morta=yes }}</ref> A asociación de Sibelius cos Järnefelt axudou a espertar e desenvolver o seu nacionalismo; o mesmo ano do seu matrimonio con Aino, compuxo a súa primeira obra abertamente nacionalista, a suite sinfónica ''[[Kullervo (Sibelius)|Kullervo]]''.{{refn|group=lower-alpha|''Kullervo'', do mesmo xeito que a ''Suite Lemminkäinen'' está baseada no ''[[Kalevala]]''.}}{{Harvnp|Rickards|2008|pp=50–51}} Tralo enlace a parella pasou a súa lúa de mel preto de [[Lieksa]] grazas a unha bolsa de estudos que lle concederon para estudar interpretación de [[kantele]] e [[canto rúnico]] en [[Carelia]], onde Sibelius profundou na tradición popular finlandesa e atopou tempo para comezar a compoñer ''[[En Saga]]'' e para revisar as cancións sobre textos de Runeberg ''Under strandens granar'', ''Kyssens hopp'' e ''Till Frigga''.<ref name="Kullervo"/> Ao longo da década de 1890, cando o control ruso sobre o ducado se tornou cada vez máis opresivo, Sibelius compuxo unha serie de obras que reflectiron a resistencia finlandesa á dominación estranxeira, que culminaría co poema sinfónico ''[[Finlandia (Sibelius)|Finlandia]]''.{{Harvnp|Rickards|2008|pp=68–69}} En outono de 1892, a parella estableceuse en Helsinqui, onde Sibelius retomou a súa amizade rota con [[Robert Kajanus]] e [[Axel Gallén]], comezando as sesións do ''Symposion'', nas que os tres artistas debatían cuestións fundamentais da arte. Nesa época ensinaba teoría e violín no Instituto de Música Wegelius e na Escola Orquestral de Kajanus.<ref name="Symposion">{{Cita web |url=http://www.sibelius.fi/english/elamankaari/sib_symbosion.htm |título=The Symposion years 1892-1897 |editor=sibelius.fi |dataacceso=30 de abril de 2015 |lingua=inglés |data-arquivo=28 de xuño de 2015 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20150628111656/http://www.sibelius.fi/english/elamankaari/sib_symbosion.htm |url-morta=yes }}</ref> En marzo de 1893, produciuse un duro golpe para o compositor logo de que a súa obra ''Kullervo'' recibira malos comentarios por parte do crítico do ''Uusi Suometar'', que despois de escoitala dirixida polo propio compositor atopou a obra incomprensible, longa, monótona e aburrida. Ese mesmo mes nacería a primoxénita da parella, Eva, e ao mes seguinte chegou un novo éxito para Sibelius, cando a súa obra coral ''Väinämöisen venematkaa'' se estreou con éxito. Nesta época comezou unha etapa [[Richard Wagner|wagneriana]], e ese mesmo verán planeou a composición dunha [[ópera]] baseada nas runas 6 e 16 do ''Kalevala'', e no verán seguinte viaxou ao festival de [[Bayreuth]] para somerxerse máis no estilo wagneriano, e mais o estudo ''da [[Sinfonía Fausto]]'' de [[Franz Liszt|Liszt]]:<ref name="Symposion"/> === Relación co ''Kalevala'' e concepción === {{VT|Veneen luominen}} Sibelius atopou a inspiración para moita da música que o faría famoso cando, sendo un estudante mozo, leu por primeira vez a grande epopea nacional finlandesa, o ''[[Kalevala]]''. O contacto do compositor co poema épico estivo motivada pola decisión familiar de trasladar a Sibelius dunha escola popular en [[lingua sueca]] a unha escola en [[lingua finesa]]. O seu profundo interese no ''Kalevala'' levouno en 1891 a viaxar a Carelia para escoitar a [[Larin Paraske]], unha coñecida cantante rúnica cuxas inflexións á hora de cantar episodios do ''Kalevala'' influirían no seu propio estilo musical.<ref name="cso">{{Cita web |url=https://cso.org/uploadedfiles/1_tickets_and_events/program_notes/programnotes_sibelius_lemminkainen.pdf |título=Lemminkäinen in Tuonela and The Swan of Tuonela from Four Legends from the Kalevala |nome=Phillip |apelidos=Huscher |editorial=[[Chicago Symphony Orchestra]] |dataacceso=17 de marzo de 2019 |lingua=en |data-arquivo=18 de setembro de 2019 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190918160656/https://cso.org/uploadedfiles/1_tickets_and_events/program_notes/programnotes_sibelius_lemminkainen.pdf |url-morta=yes }}</ref> A obra foi orixinalmente concibida en [[1893]], cando Sibelius decidiu tentar gañar un premio de ópera, como unha [[ópera]] mitolóxica inspirada no ''Kalevala'', que levaría por título ''[[Veneen luominen]]'' (''A construción do barco''), a unha escala similar á das óperas de [[Richard Wagner]]. O verán seguinte Sibelius asistiu ao [[Festival de Bayreuth]] para escoitar óperas de Wagner e ver como outro compositor elixira tratar unha grande epopea nacional, neste caso ''[[Der Ring des Nibelungen]]''. Posteriormente Sibelius cambiou as súas metas musicais e a obra converteuse nunha peza orquestral en catro movementos. Pouco sobreviviu dos bosquexos da ópera, da que se perdeu o primeiro acto completo, mentres que do segundo se conservan algunhas escenas, como ocorre co último acto; de feito, Sibelius tan só rescatou da ópera a música de "[[Tuonelan joutsen]]". A visión do argumento como pouco axeitado para a súa dramatización fixo desistir a Sibelius do seu intento por compoñer unha ópera ao estilo [[Richard Wagner|wagneriano]], e a súa viaxe ao Festival de Bayreuth fixo que reconsiderase a súa carreira como compositor tras escoitar as abafadoras óperas do seu admirado compositor alemán ''[[Parsifal]]'' e ''[[Tristan und Isolde]]''. O abandono de ''Veneen luominen'' supuxo tamén para Sibelius abandonar a influencia de Wagner. Sibelius deuse conta de que a súa música encaixaba mellor como poema sinfónico e, en [[1896]], tan só dous anos despois da súa experiencia en Bayreuth, presentou catro pequenos poemas sinfónicos baixo o nome de ''Catro Pezas do Kalevala''.{{refn|group=lower-alpha|Comunmente coñecidas en conxunto como ''Suite Lemminkäinen''.}}<ref name="cso"/><ref name="sibelius">{{Cita web |url=http://www.sibelius.fi/english/musiikki/ork_lemminkainen.htm |título=Lemminkäinen |editor=sibelius.fi |dataacceso=21 de marzo de 2015 |lingua=inglés |data-arquivo=15 de decembro de 2015 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20151215144308/http://www.sibelius.fi/english/musiikki/ork_lemminkainen.htm |url-morta=yes }}</ref><ref name="vanska">{{Cita web |url=http://www.musicweb-international.com/classrev/sept99/lemminkainen.htm#origin |título=Jean SIBELIUS Lemminkäinen Suite Op22 (Four Legends from the Kalevala) |editorial=musicweb-international.com |dataacceso=17 de marzo de 2019 |lingua=en}}</ref> A ''Suite Lemminkäinen'' foi a cuarta obra orquestral de Sibelius despois dos seus estudos no [[Conservatorio de Viena]] entre [[1890]] e [[1891]].<ref name="la">{{Cita web |url=http://www.laphil.com/philpedia/music/lemminkainen-suite-jean-sibelius |título=About the Piece. Lemminkäinen Suite |editor=[[Los Angeles Philharmonic]] |dataacceso=17 de marzo de 2015 |lingua=inglés |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150227062751/http://www.laphil.com/philpedia/music/lemminkainen-suite-jean-sibelius |dataarquivo=27 de febreiro de 2015 |urlmorta=yes }}</ref> Na primavera de [[1892]], ao seu regreso de [[Viena]], [[Robert Kajanus]] comunicoulle a Sibelius que os efectivos necesarios para interpretar ''[[Kullervo (Sibelius)|Kullervo]]'' dificultarían as súas posibilidades de levala a cabo. Isto motivou que o compositor comezara a escribir unha composición orquestral que puidese empregarse dun xeito máis flexible, que se convertería no seu primeiro [[poema sinfónico]], ''[[En Saga]]'', que se estreou o ano seguinte na capital finlandesa.<ref>{{Cita web |url=http://www.sibelius.fi/english/musiikki/ork_satu.htm |título=En Saga |editor=sibelius.fi |dataacceso=22 de marzo de 2015 |lingua=inglés |data-arquivo=05 de novembro de 2015 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20151105022114/http://www.sibelius.fi/english/musiikki/ork_satu.htm |url-morta=yes }}</ref> Pouco despois da recepción pouco entusiasta de ''En Saga'', Sibelius leu o [[ensaio (literatura)|ensaio]] de [[Richard Wagner]] ''[[Oper und Drama]]'', que convenceu o compositor de que a música sen palabras non podía satisfacer a humanidade, polo que planeou compoñer unha [[ópera]] mitolóxica sobre un libreto de [[Juhana Heikki Erkko|J. H. Erkko]] baseado nas runas 8 e 16 do ''Kalevala'' e que levaría por título ''[[Veneen luominen]]'' (en [[lingua galega|galego]], ''A construción do barco''). No verán de [[1893]], finalizou na súa residencia estival de [[Ruovesi]] a abertura da ópera, que posteriormente tomaría como movemento da suite baixo o título ''Tuonelan joutsen''.<ref name="sibelius"/> A composición da ópera interrompeuse polo encargo da ''[[Suite Karelia|Música Carelia]]'' feito pola Asociación de Estudantes de [[Viipuri]].<ref name="Symposion"/> Cara a finais dese mesmo ano Sibelius presentou o bosquexo do libreto á que daquela era unha das figuras máis influentes nos círculos teatrais e operísticos finlandeses [[Kaarlo Bergbom]], quen porén considerou que o motivo non era o suficientemente dramático para poñer en escena.<ref name="sibelius"/> === Interpretacións e revisións posteriores === [[Ficheiro:Sibelius pilapiirros.jpg|200px|miniatura|Caricatura do compositor do ''Tuonelan joutsen'' (''Cisne de Tuonela''), por [[Alex Federley]] en [[1898]].]] A principios de abril de [[1896]], Sibelius comezou os ensaios da ''Suite Lemminkäinen'' coa orquestra, mais de novo a orquestra encontrou a obra difícil e case se rebelou como xa pasara anteriormente cos ensaios de ''Kullervo'' e ''En Saga'', provocando as bágoas da muller do compositor detrás do escenario.<ref name="sibelius"/> A obra foi estreada o [[13 de abril]] de 1896 en [[Helsinqui]] pola [[Helsingin kaupunginorquesteri|Orquestra da Sociedade Filharmónica de Helsinqui]] baixo a dirección do propio compositor.<ref name="sibelius"/> A primeira e a terceira lendas (''Lemminkäinen ja saaren neidot'' e ''Lemminkäinen tuonelassa'') deixaron perplexos aos oíntes o día da estrea e desagradaron aos críticos, mentres que a segunda e a cuarta (''Tuonelan joutsen'' e ''Lemminkäisen kotiinpaluu'') tiveron un éxito inmediato e foron publicadas con revisións menores en [[1900]].<ref name="allmusic">{{Cita web |url=http://www.allmusic.com/composition/lemmink%C3%A4inen-suite-four-legends-from-the-kalevala-for-orchestra-op-22-mc0002359154 |autor=Roger Dettmer |título=Jean Sibelius. Lemminkäinen Suite: Four Legends from the Kalevala, for orchestra, Op. 22 |editor=AllMusic |dataacceso=16 de marzo de 2015 |lingua=inglés}}</ref> O crítico [[Karl Flodin]] escribiu que "Sibelius conseguiu evitar que o grande infortunio se repetira" e valorou positivamente que a obra se afastase do "estilo finlandés", porén considerou o solo de [[corno inglés]] de ''[[Tuonelan joutsen]]'' "estupendamente longo e aburrido". Flodin tamén cuestionou a forma na que Sibelius "cativa aos oíntes coa atmosfera, a modulación e a violencia hipnótica". Porén, o crítico de fala [[lingua finesa|finesa]] [[Oskar Merikanto]] loou a atmosfera finlandesa da obra coas seguintes palabras: "En Lemminkäinen admiramos a un compositor maduro, un artista que alcanzou a mestría en todos os sentidos, e unha composición, que debe ser recoñecida no primeiro posto entre as nosas composicións, tanto respecto á súa forma como no seu contido".<ref name="sibelius"/> Se ben a xente quedou sorprendida polos eloxios de Flodin, Sibelius non quedou completamente convencido co resultado da obra, polo que traballou nos movementos máis longos entre [[1896]] e [[1897]] para poñelos ao lado dos outros dous.<ref name="sibelius"/><ref name="allmusic"/> Logo de reescribir parte da obra dirixiu a estrea da nova versión o [[1 de novembro]] de 1897, novamente coa orquestra da Sociedade Filharmónica da capital finlandesa, ante unha sala ateigada de espectadores que ovacionaron ruidosamente ao compositor. Merikanto escribiu posteriormente sobre o concerto:<ref name="sibelius"/> {{Cita centrada |Foi como se o público tivera, por primeira vez, axitado a man do noso máis brillante compositor cunha calidez real, e lle dixera: grazas polas súas obras de xenio; agora o comprendemos e estamos orgullosos de vostede!}} As verbas de Merikanto contrastaban coa devastadora crítica de Flodin, que sentenciou:<ref name="sibelius"/> {{Cita centrada |Este tipo de música séntese francamente patolóxida e as impresións que deixa son confusas, dolorosas e vagas, xa que teñen moi pouco en común con ese ascético pracer que todas as belas artes e a música en particular deben espertar (...) O feito de que Sibelius é un xenio -isto é algo que el escoitou con suficiente frecuencia para atreverse a empregar o seu dereito a camiñar os seus propios camiños. Que así sexa. Mais unha arte que non pode facer a un humano ser máis nobre ou feliz, aínda que só sexa por un momento, é verdadeiramente balanceada na crista dunha onda e afundirase sen deixar rastro.}} A crítica de Flodin deprimiu ao compositor, que non obstante cría no valor de ''Tuonelan joutsen'' e ''Lemminkäisen kotiinpaluu'', polo que as mantivo no repertorio. Sibelius non se enganaba, e foron estas dúas partes da Suite, xunto con ''[[Finlandia (Sibelius)|Finlandia]]'' e a súa ''[[Sinfonía nº 1 (Sibelius)|Primeira Sinfonía]]'', as obras coas que alcanzou o seu éxito internacional a principios do [[século XX]]. Pola contra, as outras dúas partes da Suite permaneceron esquecidas durante décadas e o compositor nunca máis as dirixiu.<ref name="sibelius"/> As partituras permaneceron nun caixón ata [[1935]], case unha década despois de que o compositor rematara oficialmente a súa composición, e en [[1939]] realizou as revisións "finais", os seus últimos pensamentos para a orquestra.<ref name="allmusic"/> Foi con motivo do centenario do ''Kalevala'', o 1 de marzo en 1935, cando Sibelius autorizou interpretacións dos movementos descartados, que desta vez si tiveron unha boa recepción, o que motivou que o compositor revisara a obra autorizara a súa publicación.<ref name="sibelius"/> Porén, o estoupido da [[segunda guerra mundial]] atrasou a súa publicación, que finalmente se produciría en [[1954]], sendo publicada no seu conxunto.<ref name="la"/> == Características e argumento == Tres dos poemas da suite están baseados na personaxe de [[Lemminkäinen]], da epopea nacional finlandesa do ''[[Kalevala]]''.<ref name="la"/> A obra pode ser tamén considerada unha colección de [[poema sinfónico|poemas sinfónicos]]. A segunda/terceira parte, ''[[Tuonelan joutsen]]'' (''O cisne de Tuonela''), é frecuentemente interpretada de xeito independente. A ''Suite Lemminkäinen'' non é unha obra de [[música programática]] no sentido en que a música segue o argumento narrado, de feito Sibelius non intenta proporcionar máis que o estado de ánimo, sen tentar seguir a narración.<ref name="sibelius"/><ref name="vanska"/> No primeiro poema sinfónico, o principal suxeito dos grupos en [[mi bemol maior]] caracteriza primeiro ao sedutor e posteriormente á música de danza das súas conquistas sen ser especificamente pictóricos, como [[Richard Strauss]] fora unha década antes en ''[[Don Juan (Strauss)|Don Juan]]''. A estrutura nos poemas primeiro e terceiro é orgánica e non convencionalmente sinfónica, desenvolvendo materiais maleables escoitados ao principio e reelaborados, que conducen a un poderoso e dramático clímax. Na cuarta lenda, Lemminkäinen regresa a casa nun exultante mi bemol maior. O estilo sombrío en [[la menor]] de ''Tuonelan joutsen'' anticipa a linguaxe da ''[[Sinfonía nº 4 (Sibelius)|Cuarta Sinfonía]]'', cun inquietante corno inglés que caracteriza ao cisne negro.<ref name="allmusic"/> A ''Suite Lemminkäinen'' é no seu conxunto próxima á [[sinfonía]], cun primeiro movemento en [[forma sonata]], un movemento lento, un ''scherzo'' e un final feliz. Nesta natureza sinfónica da obra fixo fincapé Sibelius na súa vellez, afirmando:<ref name="sibelius"/> {{Cita centrada|En realidade teño nove sinfonías, ya que algúns dos movementos de ''Kullervo'' e ''Lemminkäinen'' están escritos en pura forma sonata.}} Con todo, durante a súa composición non empregou o termo "sinfonía". Por outra banda, o subtítulo "catro lendas" implica que cada movemento pode ser interpretado de xeito independente.<ref name="sibelius"/> Os distintos poemas que conforman a ''Suite Lemminkäinen'' foron obxecto de varias revisións nas que o compositor realizou cambios de maior ou menor envergadura, polo que a obra tal e como a coñecemos na actualidade dista da versión estreada en 1896. Os maiores cambios os realizou nos poemas impares (''Lemminkäinen ja saaren neidot'' e ''Lemminkäinen tuonelassa''), que foron os que menos convenceron ao compositor. Algunhas modificacións destacables da segunda revisión (1897) son a eliminación da pandeireta e o carillón en ''Lemminkäinen ja saaren neidot'', onde engadiu novo material na parte central; outra modificación importante, desta vez en ''Lemminkäinen tuonelassa'', foi a supresión de moitas das elaboracións do material musical.<ref name="sibelius"/> === Movementos === ;''Lemminkäinen ja saaren neidot'' ''Lemminkäinen ja saaren neidot'' comeza coas chamadas das trompas, mentres que as cordas imitan o movemento das ondas, e as madeiras anuncian fragmentos temáticos que establecen o marco para o encontro de Lemminkäinen e as doncelas. A "melodía infinita" pode asociarse ao apaixonado Lemminkäinen, ou como sinala Erkki Salmenhaara, o desexo erótico en xeral, un tema que Sibelius xa tratara en ''Kullervo''.<ref name="sibelius"/> Finalmente os materiais das doncelas e de Lemminkäinen acaban entrelazados, e o ambiente se calma na [[coda]].<ref name="sibelius"/> ;''Tuonelan joutsen'' Este poema é un exemplo espléndido da escura orquestración de Sibelius. O compositor omite as frautas, clarinetes e trompetas, e eleva ás cordas ao rexistro agudo, deixando espazo a un longo solo de corno inglés apoiado polas respostas do violonchelo.<ref name="sibelius"/> Sibelius concibiu esta música escura e caprichosa como preludio da súa ópera, que se ben era unha abertura pouco convencional para unha ópera si estaba próxima á perfección para un pequeno poema sinfónico.<ref name="cso"/> Unha das características máis destacadas do movemento é o carácter estático da música, que crea un estado no oínte case de transo, e que influíu en compositores posteriores como [[György Ligeti]], [[Arvo Pärt]] e [[Kaija Saariaho]], que tamén empregaron fórmulas estáticas nas súas composicións.<ref name="sibelius"/> ;''Lemminkäinen tuonelassa'' O terceiro poema sinfónico presenta a música máis operística da suite. Mentres que no movemento precedente Tuonela era un lugar de paz e morte, agora os espíritos parecen terse levantado, xa que o heroe atreveuse a ir e coller o sagrado cisne de Tuonela. Sibelius crea esta atmosfera infernal empregando un ''tremolo'' nas cordas baixas, e o tempo tórnase máis rápido e o motivo do "inferno" soa nos ventos antes volverse sorprendentemente impresionista. Os ''tremolos'' son omitidos na secuencia "largamente", que conduce a unha sección media realizada polos violíns e a pandeireta.<ref name="sibelius"/> O tema adquire un ton máis finlandés e a música describe á nai de Lemminkäinen, representado o amor maternal. Os ''tremolos'' nas cordas apoiadas polos metais poden representar a loita ou o espertar dos mortos de Lemminkäinen.<ref name="sibelius"/> ;''Lemminkäisen kotiinpaluu'' O tema inicial de ''Lemminkäisen kotiinpaluu'', tocado polo fagot, inclúe un motivo embrionario de tres notas, que vai variando ao longo de todo o [[rondó]] final. Neste poema sinfónico faise evidente que a técnica de desenvolvemento motívico de Sibelius era xa maxistral nesta época.<ref name="sibelius"/> === Argumento === [[Ficheiro:Gallen Kallela Lemminkainens Mother.jpg|miniatura|250px|''[[A nai de Lemminkäinen]]'' ("''Lemminkäisen äiti''", 1897) de [[Akseli Gallen-Kallela]]. Lemminkäinen foi asasinado, despezado e botado ao río en [[Tuonela]]. A súa nai foi ao río do Deus [[Tuoni]], recuperou o cadáver do seu fillo e resucitouno.]] As ''Catro Lendas do Kalevala'' xiran en torno á figura do xove e poderoso heroe Lemminkäinen, unha personaxe que non difire moito do Siegfried wagneriano ou Don Juan. Cada un dos catro poemas sinfónicos narra un episodio da vida do heroe: cazar, seducir, loitar e, a través dos poderes máxicos da súa nai, mesmo sobrevivir á súa propia morte.{{refn|group=lower-alpha|Estes poderes máxicos permitiríanlle unir os fragmentos do corpo mutilado do seu fillo e devolvelo á vida.}} Con todo, Sibelius non estaba interesado en seguir unha liña narrativa lineal, e de feito na súa secuencia orixinal as catro pezas non pretenden contar a historia "en orde".<ref name="cso"/> {| class="wikitable" style="margin-right: 0;" |- ! Episodio ! Tradución ! Sinopse |- | align="center" |''Lemminkäinen ja saaren neidot'' | align="center" |''Lemminkäinen e as doncelas da illa | O primeiro poema sinfónico da suite está baseado na 29ª runa ("Conquistas"{{Harvnp|Lönnrot|1989|pp=401-417}}) do ''Kalevala'', no que Lemminkäinen viaxa a unha illa e seduce a moitas das mulleres de alí, antes de fuxir da ira dos homes da illa. |- | align="center" |''[[Tuonelan joutsen]]'' | align="center" |''O cisne de Tuonela'' | Baseado na runa 14ª.<ref name="kregor">{{Cita libro |nome=Jonathan |apelidos=Kregor |título=Program Music |url=https://books.google.es/books?id=9LD0BQAAQBAJ&pg=PT333&dq=lemmink%C3%A4inen+suite&hl=gl&sa=X&ei=7D1yVdbJOoL0UNS0gPAH&ved=0CEoQ6AEwBg#v=onepage&q=lemmink%C3%A4inen%20suite&f=false |editor=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-65725-0 |lingua=en}}</ref> Este é o máis popular dos catro poemas sinfónicos e frecuentemente é interpretado só en programas orquestrais. Conta cun destacado solo de [[corno inglés]]. A música debuxa unha tea de araña, unha imaxe transcendental dun mítico cisne nadando arredor de Tuonela, a illa dos mortos. Lemminkäinen recibiu o encargo de matar ao cisne sagrado, mais no camiño lle disparan unha frecha envelenada que o mata. |- | align="center" |''Lemminkäinen tuonelassa'' | align="center" |''Lemminkäinen en Tuonela'' | Baseado nas runas 14ª ("Alce, cabalo, cisne"{{Harvnp|Lönnrot|1989|pp=155-167}}) e 15ª ("Resurrección"{{Harvnp|Lönnrot|1989|pp=168-186}}). Lemminkäinen está en [[Tuonela]], o reino dos mortos, para disparar ao Cisne de Tuonela para poder pedir en matrimonio á filla de Louhi, señora da Terra do Norte. Con todo, o cego da Terra do Norte mata a Lemminkäinen, cuxo corpo é botado ao río e desmembrado. A nai de Lemminkäinen infórmase da súa morte, viaxa a Tuonela, recupera as partes do seu corpo, as volve unir e devólvelle á vida. |- | align="center" |''Lemminkäisen kotiinpaluu'' | align="center" |''O regreso de Lemminkäinen'' | A historia da partitura aproximadamente paralela ao final da runa 30 ("Jack Frost"{{Harvnp|Lönnrot|1989|p=431}}), na que despois das súas aventuras na batalla, Lemminkäinen emprende a viaxa a casa. |} A orde dos movementos de arriba correspóndese coa numeración dentro do Op. 22. Con todo, Sibelius revisou a orde en [[1947]], trasladando os dous movementos do medio, que é a orde na que son tocados na maioría das interpretacións. Por exemplo, na década de 1890 ''Lemminkäinen tuonelassa'' foi interpretado en segundo lugar.<ref name="sibelius"/> ''[[Gondwana (Murail)|Gondwana]]'', de [[Tristan Murail]], incorpora unha pasaxe substancial directamente modelada sobre ''Lemminkäinen tuonelassa'' (''Lemminkäinen en Tuonela'').<ref>Grimley, Daniel M., ed. (2004). ''The Cambridge Companion to Sibelius'', p.200. ISBN 978-0-521-89460-9.</ref> == Orquestración == A '' Suite Lemminkäinen'' está escrita para unha orquestra de mediano tamaño, con [[corno inglés]] e [[arpa]] no segundo movemento, e [[tuba]] no cuarto.<ref name="allmusic"/> <center> {| bgcolor="#f7f8ff" cellpadding="4" cellspacing="0" border="2" style="text-align: center; font-size: 95%; border: #cccccc solid 1px; border-collapse: collapse;" |- | bgcolor="#D9FFB2"|'''Instrumentación da Suite Lemminkäinen'''<ref name="la"/> |- | bgcolor="#FFECB2"|'''[[Vento madeira|Madeiras]] |- | | 2 [[frauta travesa|frautas]] (a segunda dobra con [[piccolo]]), 2 [[óboe]]s (o segundo dobra con [[corno inglés]]), 2 [[clarinete]]s (o segundo dobra co [[clarinete baixo]]), 2 [[fagot]]s |- | bgcolor="#FFECB2"|'''[[Vento metal|Metais]] |- | | 4 [[trompa]]s, 3 [[Trompeta]]s, 3 [[trombón]]s, [[Tuba]] |- | bgcolor="#FFECB2"|'''[[Instrumento de percusión|Percusión]] |- | | ''[[Timbal sinfónico|Timpani]]'', [[ferriños]], [[bombo]], [[platillos]], [[glockenspiel]], [[caixa (instrumento musical)|caixa]], [[pandeireta]] |- | bgcolor="#FFECB2"|'''[[Instrumentos de corda|Cordas]] |- | | [[Violín]]s (I e II), [[viola]]s, [[violonchelo]]s, [[contrabaixo]]s, [[arpa]] |- |} </center> ==Gravacións== As versións orixinais de ''Lemminkäinen ja saaren neidot'' e ''Lemminkäisen kotiinpaluu'' foron gravadas por primeira vez na súa versión orixinal de 1896 por [[Osmo Vänskä]] á fronte da [[Sinfonia Lahti]] (BIS CD-1015) en [[1999]], colocando en primeiro lugar ''Lemminkäinen ja saaren neidot'', seguido de ''Tuonelan joutsen'', ''Lemminkäinen tuonelassa'', e finalizando con ''Lemminkäisen kotiinpaluu''.<ref name="vanska"/><ref>{{Cita libro |url=https://books.google.es/books?id=25NADwAAQBAJ&pg=PA495&lpg=PA495&dq=Lemminkäinen+Suite&source=bl&ots=X8yoG_L0Ys&sig=ACfU3U3qwph3G3xKxaaFVxQkHdiRyWSfGQ&hl=es&sa=X&ved=2ahUKEwiytITsoIrhAhW6TBUIHdv4C_k4KBDoATADegQIBxAB#v=onepage&q=Lemminkäinen%20Suite&f=false |título=1001 Classical Recordings You Must Hear Before You Die |editor=Matthew Rye |páxina=495 |editorial=Chartwell Books |data=2017 |lingua=en |isbn=978-0-7858-3582-0}}</ref> == Notas == {{listaref|group=lower-alpha|02}} ;Referencias {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{Cita libro |nome=Elias |apelidos=Lönnrot |título=The Kalevala |url=https://archive.org/details/kalevalaorpoemso00elia |editorial=Oxford University Press |obra=Oxford World Classics edition |ano=1989) |isbn=978-0-19-281700-6 |lingua=en}} * {{Cita libro |nome=Alliston |apelidos=Portnow |título=Epic Time and Narrativity in Jean Sibelius’s Lemminkäinen Suite |ano=2007 |editor=[[University of North Carolina]] |lingua=en}} * {{Cita libro |apelidos=Rickards |nome=Guy |título=Jean Sibelius |ano=2008 |editorial=Phaidon Press |isbn=978-0-7148-4776-4 |lugar=Londres |lingua=en}} === Ligazóns externas === * [[Ficheiro:High-contrast-camera-video.svg|20px]] [https://www.youtube.com/watch?v=16G0OUMvL3A ''Suite Lemminkäinen''] pola [[Kungliga Filharmonikerna]] dirixida por [[Paavo Järvi]] (en [[YouTube]]) {{Jean Sibelius}} {{Barra portal|Música clásica|Finlandia}} {{Control de autoridades}} {{DEFAULTSORT:Lemminkainen Suite}} [[Categoría:Suites de Jean Sibelius]] [[Categoría:Composicións musicais de 1895]] [[Categoría:Kalevala]] 1atvmixb756tqism6tsg74byn010oyc 0 304108 7108756 6542078 2025-06-27T21:11:36Z Breogan2008 23204 7108756 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Boyhood''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido e escrito por [[Richard Linklater]] que se estreou no [[2014]]. Está protagonizado por [[Patricia Arquette]], [[Ellar Coltrane]], [[Lorelei Linklater]] e [[Ethan Hawke]]. Foi rodada de xeito intermitente durante un período de 12 anos, entre 2002 e 2014, e conta a vida de Mason Evans, Jr. (Coltrane) dende que ten seis anos até que cumpre os dezaoito. A filla de Richard Linklater, Lorelei, interpreta a irmá de Mason. O filme comezou a rodarse sen un guión completado, e só cun argumento escrito nos seus puntos básicos. Linklater desenvolveu o guión ó longo da produción, escribindo as partes restantes despois de ver a gravación de anos anteriores. Incorporou os cambios que vía nos actores no guión, permitindo ós actores adultos que participasen no proceso e incorporando as súas experiencias vitais nas historias das personaxes. == Personaxes == {{col-begin}} {{col-2}} '''Familia''' * [[Ellar Coltrane]] como Mason Evans Jr. * [[Patricia Arquette]] como Olivia Evans * [[Lorelei Linklater]] como Samantha Evans * [[Ethan Hawke]] como Mason Evans Sr. * [[Libby Villari]] como Catherine * [[Marco Perella]] como Bill Welbrock * Jamie Howard como Mindy Welbrock * Andrew Villarreal como Randy Welbrock * [[Brad Hawkins]] como Jim * Jenni Tooley como Annie * Richard Andrew Jones como Pai de Annie * Karen Jones como Nai de Annie * [[Bill Wise]] como Steve Evans {{col-2}} '''Outros''' * Zoe Graham como Sheena * [[Charlie Sexton]] como Jimmy * Barbara Chisholm como Carol * Cassidy Johnson como Abby * Richard Robichaux como Xefe de Mason * Steven Chester Prince como Ted * [[Tom McTigue]] como Mr. Turlington * Will Harris como Noivo de Sam * Andrea Chen como Compañeira de cuarto de Sam * Maximillian McNamara como Dalton * Taylor Weaver como Barb * Jessi Mechler como Nicole {{col-end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.ifcfilms.com/films/boyhood Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb|1065073}} * [http://www.allmovie.com/movie/v594013 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=boyhood.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.metacritic.com/movie/boyhood Ficha en Metacritic] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/boyhood/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Richard Linklater]] [[Categoría:Filmes de IFC Films]] [[Categoría:Filmes rodados en Texas]] [[Categoría:Filmes rodados en Houston, Texas]] [[Categoría:Filmes sobre alcoholismo]] [[Categoría:Filmes sobre familias disfuncionais]] [[Categoría:Filmes sobre nenos]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2002]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2003]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2004]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2005]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2006]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2007]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2008]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2009]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2010]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2011]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2012]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2013]] 4mtkq5f8d71qzv3v3elfdt0lpmg2y1f 14 304240 7108681 3791800 2025-06-27T20:24:34Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Metal alternativo]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108681 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Composicións musicais por xénero]] [[Categoría:Metal alternativo]] lu03pecoyp6fsgngf35w2y2hnzmgqn5 0 304295 7108757 6542080 2025-06-27T21:11:50Z Breogan2008 23204 7108757 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''School of Rock''''' (tamén chamado '''''The School of Rock''''') é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Richard Linklater]] que se estreou no [[2003]]. Escrito por Mike White, está protagonizado por [[Jack Black]]. == Personaxes == {{Div col}} * [[Jack Black]] como Dewey Finn * [[Joan Cusack]] como Director Rosalie "Roz" Mullins * Mike White como Ned Schneebly * [[Sarah Silverman]] como Patty Di Marco * [[Miranda Cosgrove]] como Summer "Tinkerbell" Hathaway * [[Joey Gaydos Jr.]] como Zack "Zack-Attack" Mooneyham * [[Kevin Clark (actor)|Kevin Clark]] como Freddy "Spazzy McGee" Jones * [[Rebecca Brown (actriz)|Rebecca Brown]] como Katie "Posh Spice" * [[Robert Tsai]] como Lawrence "Mr. Cool" * [[Maryam Hassan]] como Tomika "Songbird" * [[Caitlin Hale]] como Marta "Blondie" * [[Aleisha Allen]] como Alicia "Brace Face" * Brian Falduto como Billy "Fancy Pants" * Zachary Infante como Gordon "Roadrunner" * James Hosey como Marco "Carrot Top * Angelo Massagli como Frankie "Tough Guy" (securidade) * [[Cole Hawkins]] como Leonard "Short Stop" (securidade) * [[Jordan-Claire Green]] como Michelle (groupie) * Veronica Afflerbach como Eleni (groupie) * [[Adam Pascal]] como Theo * [[Lucas Babin]] como Spider * Lucas Papaelias como Neil * Shawn Rodney como Shawn {{Div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0332379}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=schoolofrock.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/school_of_rock/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2003]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Richard Linklater]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova York]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova Jersey]] [[Categoría:Filmes sobre educadores]] nsvoql08gwya9cjvllr1vj9yz1ai7zl 0 304345 7108758 6542081 2025-06-27T21:11:59Z Breogan2008 23204 7108758 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''My Big Fat Greek Wedding''''' é un filme de comedia romántica escrito e protagonizado por [[Nia Vardalos]], e dirixido por [[Joel Zwick]], que se estreou no [[2002]]. A historia céntrase en Fotoula "Toula" Portokalos, unha muller grega-estadounidense que se namora dun "[[WASP|White Anglo-Saxon Protestant]]", Ian Miller. Na [[75ª edición dos Oscar]], estivo nomeado na categoría de [[Oscar ó mellor guión orixinal|mellor guión orixinal]]. Converteuse na comedia romántica con maior recadación de tódolos tempos,<ref name="EW My Big Fat Greek Life">{{cita novas|url=http://www.ew.com/ew/article/0,,254097,00.html|publisher=''[[Entertainment Weekly]]''|dataacceso=2008-09-28|data=2003-04-07|título=TV Review - My Big Fat Greek Life|data-arquivo=03 de xaneiro de 2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140103173553/http://www.ew.com/ew/article/0,,254097,00.html|url-morta=yes}}</ref> e gañou $241.4 millóns só en Norte América. == Personaxes == * [[Nia Vardalos]] como Fortoula "Toula" Portokalos * [[John Corbett (actor)|John Corbett]] como Ian Miller * [[Lainie Kazan]] como Maria Portokalos * [[Michael Constantine]] como Kostas "Gus" Portokalos * [[Andrea Martin]] como Tía Voula * [[Louis Mandylor]] como Nick Portokalos * [[Gia Carides]] como Curmán Nikki * [[Joey Fatone]] como Cousin Angelo * [[Stavroula Logothettis]] como Athena Portokalos * [[Ian Gomez]] como Mike * [[Bruce Gray]] como Rodney Miller * [[Fiona Reid]] como Harriet Miller * [[Jayne Eastwood]] como Mrs. White * [[Arielle Sugarman]] como Paris Miller * [[Frank Falcone]] como Suitor/Camareiro en LeJardin == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0259446}} * [http://www.allmovie.com/movie/v261239 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=mybigfatgreekwedding.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/my_big_fat_greek_wedding/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.metacritic.com/movie/my-big-fat-greek-wedding Ficha en Metacritic] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2002]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Joel Zwick]] [[Categoría:Filmes de IFC Films]] [[Categoría:Filmes rodados en Toronto]] [[Categoría:Filmes sobre vodas]] m4e6kofa40ckzwywwenocy4xbps39a5 0 304348 7109023 7103366 2025-06-27T22:58:46Z O Breixo 127505 7109023 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Airbus A220''', anteriormente coñecido como '''Bombardier CSeries''', é unha familia de reactores de pasaxeiros de fuselaxe estreita e alcance medio comercializada por [[Airbus]] pero deseñada e orixinalmente fabricada polo construtor canadense [[Bombardier Aerospace]]. Tras a participación de Airbus o avión é fabricado por CSeries Aircraft Limited Partnership (CSALP). Os modelos da familia son o A220-100 (anteriormente CS100 e oficialmente BD-500-1A10) de entre 108 e 133 asentos, e o A220-200 (anteriormente CS300 e oficialmente BD-500-1A11) de 130 a 160 asentos. Inicialmente foron chamados C110 e C130 respectivamente. Na documentación de certificación a familia CSeries é designada Bombardier BD-500, co sufixo -1A10 para o CS100 e -1A11 para o CS300.<ref>{{cita web|título=List of Approved Special Conditions - Airworthiness|url=http://www.tc.gc.ca/eng/civilaviation/standards/standards-reg-standards-special-3186.htm|editor=Transport Canada|dataacceso=8 de marzo de 2015}}</ref> A CSeries deseñouse para competir coa serie [[Boeing 737]], a familia Airbus A320, e o [[Comac C919]], ademais do reactor rexional da serie [[Embraer 190]]. Bombardier agarda que a CSeries consuma un 20% menos de combustible que os seus competidores.<ref>{{cita web|título=A New Bombardier Jet Draws Only Tepid Demand|url=http://www.nytimes.com/2008/07/14/business/worldbusiness/14air.html?scp=1&sq=bombardier&st=nyt&_r=0|editor=The New York Times|dataacceso=8 de marzo de 2015}}</ref> O CS100 realizou o seu primeiro voo o [[16 de setembro]] de [[2013]]. Bombardier anunciou en xaneiro de [[2014]] que a entrada en servizo do CS100 atrasaríase ata a segunda metade do ano [[2015]].<ref name=Atraso>{{cita web|título=Bombardier Aerospace Confirms Change to its CSeries Aircraft’s Entry-into-Service|url=http://cseries.com/bombardier-aerospace-confirms-change-to-its-cseries-aircrafts-entry-into-service/|editor=Bombardier|dataacceso=8 de marzo de 2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150607011544/http://cseries.com/bombardier-aerospace-confirms-change-to-its-cseries-aircrafts-entry-into-service/|dataarquivo=07 de xuño de 2015|urlmorta=yes}}</ref> O voo de estrea do CS300 foi o [[27 de febreiro]] de [[2015]], e espérase que entre en servizo seis meses despois que o seu irmán máis novo. == Desenvolvemento == === BRJ-X === Cando [[Fokker]], que producía o avión de curto alcance de 100 prazas [[Fokker 100]], comezou a ter dificultades, o [[5 de febreiro]] de [[1996]] empezou a negociar con Bombardier. Tras avaliar as dificultades e retos de Fokker, Bombardier anunciou o final do proceso de adquisición o [[27 de febreiro]].<ref>{{cite web|url=https://www.thefreelibrary.com/Bombardier+Ends+Talks+With+Fokker.-a018029019|title=Bombardier Ends Talks With Fokker|publisher=Business Wire|accessdate=16 de outubro de 2018|data-arquivo=03 de abril de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190403203552/https://www.thefreelibrary.com/Bombardier+Ends+Talks+With+Fokker.-a018029019|url-morta=yes}}</ref> O [[15 de marzo]] Fokker foi declarada en bancarrota. O [[8 de setembro]] de [[1998]] Bombardier lanzou o BRJ-X, ou "Bombardier Regional Jet eXpansion", un reactor rexional máis grande que o [[Canadair Regional Jet]] que tería que entrar en servizo no ano [[2003]]. En vez de liñas de 2-2 asentos, o BRJ-X tería unha fuselaxe máis ancha cunha configuración de 2-3 asentos para unha capacidade de entre 85 e 110 pasaxeiros, e motores baixo as ás.<ref name="timeline">{{cite web|url=http://www.montrealgazette.com/business/interactives/cseries/timeline.html|title=The CSeries: a timeline|publisher=Montreal Gazette|accessdate=16 de outubro de 2018|data-arquivo=17 de outubro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181017002048/http://www.montrealgazette.com/business/interactives/cseries/timeline.html|url-morta=yes}}</ref> Apoiábase nos reactores comerciais de fuselaxe estreita máis pequenos, como os [[DC-9]]/[[MD-80]]/[[Boeing 717]] de 2-3 asentos ou os [[A318]] e [[737-500]]/737-600 de 3-3. A finais de [[2000]] Bombardier arquivou o proxecto en favor do alongamento do CRJ700 dando lugar ao CRJ900.<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/bombardier-puts-brj-x-on-hold-120369/|title=Bombardier puts BRJ-X on hold|publisher=FlightGlobal|accessdate=16 de outubro de 2018}}</ref> Mentres tanto [[Embraer]] lanzou os seus [[Embraer E-Jets|E-Jets]] para 70-122 pasaxeiros no [[Paris Air Show]] en xuño de [[1999]], realizando o seu voo de estrea en febreiro de [[2002]] e sendo introducidos en [[2004]]. [[Airbus]] lanzou o [[A318]] para 107-117 pasaxeiros o [[21 de abril]] de [[1999]],<ref name="timeline" /> realizando o seu primeiro voo en xaneiro de 2002, e [[Boeing]] entregou o seu primeiro [[737NG-600]] en setembro de 1998. === Estudo de viabilidade === [[Imaxe:Swiss International Air Lines Bombardier CSeries CS100 AN4083579.jpg|miniatura|250px|Interior dun CS100]] Bombardier nomeou a Gary Scott o [[8 de marzo]] de [[2004]] para avaliar a creación do New Commercial Aircraft Program.<ref>{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.1348-bombardier-aerospace-appoints-head-of-new-commercial-aircraft-program.bombardiercom.html|title=Bombardier Aerospace appoints head of new commercial aircraft program|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=17 de outubro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181017082126/https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.1348-bombardier-aerospace-appoints-head-of-new-commercial-aircraft-program.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> Bombardier lanzou un estudo de viabilidade para a CSeries no Farnborough Airshow en xullo dese ano para substituír os envellecidos DC-9/MD-80, Fokker 100, Boeing 737 Classic e [[BAe-146]] cun 20% menos de custos operativos que eses modelos, e un 15% menos que os avións que se estaban fabricando nesa época. A versión máis pequena podéría transportar de 110 a 115 pasaxeiros e a máis grande de 130 a 135 a unha distancia de máis de 3 200 millas náuticas.<ref>{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.1304-bombardier-announces-new-commercial-aircraft-family-name-at-farnborough-airshow-2004.bombardiercom.html|title=Bombardier announces new commercial aircraft family name at Farnborough Airshow 2004|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=27 de setembro de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170927202220/http://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.1304-bombardier-announces-new-commercial-aircraft-family-name-at-farnborough-airshow-2004.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> O consello de administración de Bombardier autorizou a comercialización do avión o [[15 de marzo]] de [[2005]], buscando compromisos firmes de clientes potenciais, subministradores e socios gobernamentais para o lanzamento do programa. O C110 foi planeado para pesar 60 420 kg no [[peso máximo na engalaxe]] e ter unha lonxitude de 35 m, mentres que o C130 tería 38,2 m e un peso máximo na engalaxe de 66 226 kg. Tería filas con 3-2 asentos, con 4 na clase business, 2,1 m de altura na cabina e controis [[fly-by-wire]]. O 20% do seu peso correspondería a materiais compostos no centro e na parte traseira da fuselaxe, no cono de cola, na empenaxe e nas ás. O primeiro voo estaba planeado para o [[2008]] e a súa entrada en servizo para [[2010]].<ref>{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.158-bombardier-aerospace-granted-authority-to-offer-cseries-aircraft-to-customers.bombardiercom.html|title=Bombardier Aerospace Granted Authority to Offer CSeries Aircraft to Customers|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=20 de agosto de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180820043823/https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.158-bombardier-aerospace-granted-authority-to-offer-cseries-aircraft-to-customers.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> En maio de 2005 o desenvolvemento da CSeries foi avaliado en 2 100 millóns de dólares, compartido con subministradores e socios gobernamentais a partes iguais. O goberno do [[Canadá]] investiría 262,5 millóns, o do [[Quebec]] 87,5 e o do [[Reino Unido]] 340, reembolsables por regalías por avión.<ref>{{cite web|url=http://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.196-bombardier-announces-location-of-final-assembly-site-and-work-packages-for-the-cseries.bombardiercom.html|title=Bombardier Announces Location of Final Assembly Site and Work Packages for the CSeries|publisher=Bombardier|accessdate=11 de cullo de 2018|data-arquivo=20 de setembro de 2016|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160920140109/http://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.196-bombardier-announces-location-of-final-assembly-site-and-work-packages-for-the-cseries.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> A contribución británica era parte dunha asociación de investimento pola localización do desenvolvemento das ás, as góndolas dos motores e as estruturas da empenaxe na planta de [[Belfast]],<ref>{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.188-bombardier-and-u-k-government-sign-letter-of-intent-on-cseries.bombardiercom.html|title=Bombardier and U.K. Government Sign Letter of Intent on CSeries|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=17 de outubro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181017163103/https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.188-bombardier-and-u-k-government-sign-letter-of-intent-on-cseries.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> onde Bombardier mercou [[Short Brothers]] en [[1989]]. A sección cruzada da CSeries deseñouse para proporcionar unha maior comodidade aos pasaxeiros, contando con asentos máis anchos, apoiabrazos para o pasaxeiros do medio e fiestras máis grandes para ter máis luz natural no interior do avión.<ref>{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.203-bombardier-unveils-cseries-mockup-at-paris-air-show.bombardiercom.html|title=Bombardier Unveils CSeries Mockup at Paris Air Show|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=17 de outubro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181017163220/https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.203-bombardier-unveils-cseries-mockup-at-paris-air-show.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> O [[31 de xaneiro]] de [[2006]] Bombardier anunciou que as condicións do mercado poderían xustificar o non lanzamento do programa, e que a compañía reorientaría os esforzos, equipo e recursos do proxecto CSeries a reactores rexionais e [[turbohélice]]s. Un pequeno equipo de empregados mantívose desenvolvendo o plan de negocios da CSeries, e incluirían a outros socios de riscos no programa.<ref>{{cite web|url=http://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.282-bombardier-announces-cseries-decision.bombardiercom.html|title=Bombardier Announces CSeries Decision|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro 2018|data-arquivo=20 de setembro de 2016|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160920133817/http://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.282-bombardier-announces-cseries-decision.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> === Lanzamento do programa === [[Imaxe:Bombardier CS100 (22836277953).jpg|miniatura|250px|PW1000G nun CS100]] O [[31 de xaneiro]] de [[2007]] Bombardier anunciou que os traballos no avión continuarían, cunha entrada en servizo planeada para [[2013]].<ref>{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.404-bombardier-updates-market-on-status-of-its-cseries-commercial-aircraft-program.bombardiercom.html|title=Bombardier Updates Market on Status of its CSeries Commercial Aircraft Program|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=17 de outubro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181017203116/https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.404-bombardier-updates-market-on-status-of-its-cseries-commercial-aircraft-program.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> No mes de novembro dese ano a compañía seleccionou o Pratt & Whitney Geared Turbofan, agora coñecido como [[Pratt & Whitney PW1000G|PW1000G]], xa elixido para equipar ao [[Mitsubishi Regional Jet]], como motor exclusivo para a CSeries.<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/bombardier-chooses-geared-turbofan-to-power-cseries-219523/|title=Bombardier chooses geared turbofan to power CSeries|publisher=Flight Global|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> O [[22 de febreiro]] de [[2008]] o consello de administración autorizou a Bombardier a ofrecer propostas de vendas formais da familia CSeries á aeroliñas. O avión proporcionaría un 20% menos de consumo de combustible e ata un 15% menos de custos de operación con respecto a avións de tamaño semellante da época, conseguindo o interese de compañías como [[Lufthansa]], [[Qatar Airways]] e [[ILFC]].<ref>{{cite web|url=http://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.1102-bombardier-grants-authority-to-offer-cseries-the-new-generation-five-abreast-commercial-aircraft.bombardiercom.html|title=Bombardier Grants Authority to Offer CSeries - The New Generation Five-Abreast Commercial Aircraft|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=20 de setembro de 2016|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160920141619/http://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.1102-bombardier-grants-authority-to-offer-cseries-the-new-generation-five-abreast-commercial-aircraft.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> O [[13 de xullo]] de 2008, nunha conferencia de prensa na véspera da apertura do Farnborough Airshow, Bombardier Aerospace lanzou formalmente a familia CSeries, cunha carta de interese de Lufthansa por 60 unidades, incluídas 30 opcións, a un prezo de 46,7 millóns de dólares. A eficiencia de combustible do avión sería de 2 litros cada 100 quilómetros por pasaxeiro nunha configuración densa. A montaxe final realizaríase en [[Mirabel, Quebec|Mirabel]], as ás serían desenvolvidas e fabricadas en Bristol e a fuselaxe traseira e a cabina de mando fabricaríanse en [[Saint-Laurent, Quebec]].<ref>{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.1038-bombardier-launches-cseries-aircraft-program.bombardiercom.html|title=Bombardier Launches CSeries Aircraft Program|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=17 de outubro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181017163223/https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.1038-bombardier-launches-cseries-aircraft-program.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> A fuselaxe debería ser construída pola afiliada de [[China Aviation Industry Corporation]] (AVIC) [[Shenyang Aircraft Corporation]].<ref name="Bombardier Plans New Jetliner">{{cite web|url=https://www.wsj.com/articles/SB121599289158049453|title=Bombardier Plans New Jetliner|publisher=The Wall Street Journal|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> Bombardier estimaba que o mercado para o segmento de 100-149 asentos da CSeries sería de 6 300 unidades en 20 anos, representando máis de 250 000 millóns de beneficios nese tempo, e as expectativas eran facerse coa metade dese número.<ref>{{cite web|url=http://www.aviationtoday.com/ran/categories/commercial/Bombardier-Launches-CSeries_24253.html|title=Bombardier Launches CSeries|publisher=Aviation Today|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=18 de xaneiro de 2015|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20150118060927/http://www.aviationtoday.com/ran/categories/commercial/Bombardier-Launches-CSeries_24253.html|url-morta=unfit}}</ref> O novo motor [[Pratt & Whitney]] debería proporcionar un 12% menos de consumo que os reactores do momento, sendo aínda máis silencioso, grazas tamén a melloras aerodinámicas e materiais máis lixeiros do avión.<ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2008/07/14/business/worldbusiness/14air.html|title=A New Bombardier Jet Draws Only Tepid Demand|publisher=The New York Times|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> O 15% de aforro en custos operativos procederían dos motores e dun alto uso de materiais compostos,<ref name="Bombardier Plans New Jetliner" /> ao igual que nos avións de fuselaxe ancha [[Boeing 787 Dreamliner]] e [[Airbus A350 XWB]]. En novembro de [[2009]] o custo do programa estimouse en 3 500 millóns de dólares, compartido con provedores e gobernos.<ref>{{cite web|url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=al_j9tvXi3ck|title=Bombardier's Beaudoin Sees Further Aerospace Cutbacks (Update2)|publisher=Bloomberg|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=20 de outubro de 2015|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20151020122203/http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=al_j9tvXi3ck|url-morta=unfit}}</ref> === Provedores === [[Imaxe:AirBaltic Bombardier CS300 mainenance (33221388195).jpg|miniatura|250px|Cabina de mando]] En xullo de 2008 seleccionouse a [[aviónica]] [[Rockwell Collins]] Pro Line Fusion, que incorpora pantallas de 15 polgadas, sistema completo de navegación, comunicacións, vixilancia, indicacións dos motores e sistema de alerta da tripulación (EICAS), ademais de sistemas de mantemento do avión.<ref>{{cite web|url=https://www.businesswire.com/news/home/20080713005026/en/Bombardier-Selects-Rockwell-Collins-Pro-Line-Fusion|title=Bombardier Selects Rockwell Collins Pro Line FusionTM for CSeries|publisher=Business Wire|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> En marzo de 2009 Bombardier confirmou aos principais provedores: [[Alenia Aeronautica]] para os estabilizadores de materiais compostos vertical e horizontais; [[Fokker Technologies|Fokker Elmo]] para o cableado e os sistemas de interconexión; e [[Goodrich Corporation Actuation Systems]] para o deseño e fabricación dos sistemas de accionamento dos flps e o slats.<ref>{{cite web|url=http://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.948-bombardier-announces-three-key-european-suppliers-for-cseries-aircraft-program.bombardiercom.html|title=Bombardier Announces Three Key European Suppliers for CSeries Aircraft Program|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=27 de abril de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170427193632/http://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.948-bombardier-announces-three-key-european-suppliers-for-cseries-aircraft-program.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> No mes de xuño asignouse o 96% dos materiais facturables engadindo a Shenyang Aircraft Corporation para o centro da fuselaxe, a [[Zodiac Aerospace]] para os interiores, a [[Parker Hannifin]] para os sistemas hidráulicos, de control de voo e de combustible, a [[Liebherr Aerospace]] para o sistema de xestión de aire, e a [[United Technologies Corporation]] para o sistema de datos de aire, sistemas de actuación de flaps e slats e góndolas dos motores.<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/majority-of-cseries-supplier-contracts-already-award-327221/|title=Majority of CSeries supplier contracts already awarded|publisher=Flight Global|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> As ás de materiais compostos fabrícanse e móntanse nunha fábrica construída para ese propósito nas instalacións de Bombardier Aerostructures and Engineering Services (BAES) en [[Belfast]], [[Irlanda do Norte]].<ref>{{cite web|url=https://www.belfasttelegraph.co.uk/business/news/british-airways-owner-lined-up-to-buy-c-series-jets-from-bombardier-35447950.html|title=British Airways owner 'lined up to buy' C Series jets from Bombardier|publisher=Belfast Telegraph|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> A fuselaxe traseira e a cabina de mando fabrícanse no Saint-Laurent Manufacturing Center no [[Quebec]], realizándose a montaxe final en [[Mirabel, Quebec]].<ref>{{cite web|url=https://airwaysmag.com/industry/inside-bombardier-cseries-final-assembly-line/|title=Inside Bombardier CSeries’ Final Assembly Line|publisher=Airways Mag|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> === Desenvolvementos === En marzo de [[2009]] Bombardier redesignou os C110 e C130 respectivamente CS100 e CS300. Os modelos ofrecéronse con versións alcance normal e estendido (ER), ademais tamén se ofreceu unha versión con potencia extra (XT) do CS300.<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/bombardier-makes-tweaks-to-cseries-specs-323716/|title=Bombardier makes tweaks to CSeries specs|publisher=Flight Global|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> As versións ER e XT retiráronse en [[2012]], proporcionando como alcance normal o anteriormente identificado como alcance estendido. En xaneiro de [[2010]] [[JP Morgan]] informou que Bombardier estaba considerando unha versión de 150 asentos da CSeries. Bombardier chamou ao informe especulativo, destacando que o programa de desenvolvemento da CSeries "está na fase de definición conxunta onde seremos capaces de engadir unha mellor definición do produto e que inclúe a habilidade de facer cambios antes de que o deseño final estea conxelado".<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/talk-of-150-seat-cseries-in-the-fray-following-analyst-report-336836/|title=Talk of 150-seat CSeries in the fray following analyst report|publisher=Flight Global|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> No Farnborough Airshow en xullo de 2012 Bombardier iniciou conversas con [[AirAsia]] sobre unha configuración proposta de 160 asentos para o CS300.<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/farnborough-airasia-boss-confirms-talks-for-100-cseries-cs300-374312/|title=AirAsia boss confirms talks for 100 CSeries CS300|publisher=Flight Global|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> No mes de novembro incluíuse esa configuración no proxecto do CS300, aínda que AirAsia rexeitou a proposta.<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/bombardier-moves-cs300-into-detailed-design-with-high-density-variant-included-379612/|title=Bombardier moves CS300 into detailed design with high-density variant included|publisher=Flight Global|accessdate=17 de outubro 2018}}</ref> En maio de [[2015]] Jon Ostrower de ''[[The Wall Street Journal]]'' informou que Bombardier estaba estudando unha variante máis longa, a CS500, para competir cos Boeing 737 e Airbus A320 de entre 160 e 180 asentos, pero o seu desenvolvemento aínda non se comprometeu.<ref>{{cite web|url=https://www.wsj.com/articles/bombardier-weighs-third-cseries-jet-model-1432239757|title=Bombardier Weighs Third CSeries Jet Model|publisher=The Wall Street Journal|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> === Calendario do programa === En novembro de 2009 o primeiro agardábase para 2012.<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/bombardier-officially-begins-construction-of-belfast-335117/|title=Bombardier officially begins construction of Belfast CSeries site|publisher=Flight Global|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> En 2010 as entregas do CS100 planeáronse para comezar en [[2013]] e as do CS300 comezarían un ano despois.<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/cseries-poised-for-design-freeze-as-joint-definition-phase-337430/|title=CSeries poised for design freeze as joint definition phase concludes|publisher=Flight Global|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> En febreiro de 2012 a primeira entrega do CS100 mantíñase programada para finais de 2013.<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/article/2012/02/16/bombardier-idUSL2E8DGCO420120216|title=Bombardier satisfied with C-Series orders, CEO says|publisher=Reuters|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=24 de setembro de 2015|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20150924162357/http://www.reuters.com/article/2012/02/16/bombardier-idUSL2E8DGCO420120216|url-morta=yes}}</ref> En marzo de 2012 Bombardier precisou que a data obxectivo para o primeiro voo sería na segunda metade do ano.<ref>{{cite web|url=https://www.ainonline.com/aviation-news/air-transport/2011-11-12/cseries-track-first-flight-second-half-2012|title=CSeries ‘On Track’ for First Flight in Second-Half of 2012|publisher=AIN online|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> No mes de xuño Bombardier reafirmou que o voo de estrea sería antes do final do ano e que o avión entraría en servizo en 2013. En novembro de 2012 Bombardier recoñeceu un atraso de seis meses, tanto para o primeiro voo, que sería en xuño de 2013, como para a entrada en servizo do CS100, que acontecería un ano despois, debido a problemas con provedores non especificados.<ref>{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.40435-bombardier-announces-financial-results-for-the-third-quarter-ended-september-30-2012.bombardiercom.html|title=Bombardier Announces Financial Results for the Third Quarter Ended September 30, 2012|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=17 de outubro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181017163211/https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.40435-bombardier-announces-financial-results-for-the-third-quarter-ended-september-30-2012.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> O [[20 de febreiro]] de 2013 a variante PW1500G da CSeries do motor [[Pratt & Whitney PW1000G]] conseguiu a certificación de Transport Canada.<ref>{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.41744-transport-canada-certifies-pratt-whitney-purepower-r-pw1500g-engine-for-bombardier-cseries-aircraft.bombardiercom.html|title=Transport Canada Certifies Pratt & Whitney PurePower® PW1500G Engine for Bombardier CSeries Aircraft|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=17 de outubro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181017163225/https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.41744-transport-canada-certifies-pratt-whitney-purepower-r-pw1500g-engine-for-bombardier-cseries-aircraft.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> === Probas de voo === [[Imaxe:CS100-FTV1.jpg|miniatura|250px|CSeries CS100 Flight Test Vehicle (FTV1)]] O [[7 de marzo]] de 2013 presentouse unha ampla actualización do programa CSeries; o primeiro "vehículo de probas de voo" (FTV polas súas siglas en inglés) foi presentado nun estado case completo, xunto con outros tres FTV en varios estados de montaxe e confirmando a versión de 160 asentos "Extra Capacity" do CS300, que contaba con dúas saídas de emerxencia sobre as ás.<ref>{{cite web|url=http://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.42545-cseries-aircraft-program-making-excellent-progress-towards-first-flight.bombardiercom.html|title=CSeries Aircraft Program Making Excellent Progress Towards First Flight|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=20 de setembro de 2016|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160920142745/http://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.42545-cseries-aircraft-program-making-excellent-progress-towards-first-flight.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> O sistema eléctrico do primeiro FTV acendeuse con éxito en marzo de 2013 e os tests na fuselaxe estática de probas procederon satisfactoriamente segundo o planeado.<ref>{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.43139-bombardier-powers-on-the-first-cseries-flight-test-vehicle-and-completes-wing-static-testing-required-for-first-flight.bombardiercom.html|title=Bombardier Powers On the First CSeries Flight Test Vehicle and Completes Wing Static Testing Required for First Flight|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=17 de outubro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181017203141/https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.43139-bombardier-powers-on-the-first-cseries-flight-test-vehicle-and-completes-wing-static-testing-required-for-first-flight.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> En xuño de 2013, debido a melloras no software do avión e ás últimas probas de terra, Bombardier cambiou a data do primeiro voo para o mes de xullo.<ref>{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.bombardier-completescseriesaircraftgroundvibrationtestsandfinals.bombardiercom.html|title=Bombardier Completes CSeries Aircraft Ground Vibration Tests and Final Software Upgrades In Preparation for First Flight|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=17 de outubro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181017163217/https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.bombardier-completescseriesaircraftgroundvibrationtestsandfinals.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> O [[24 de xullo]], debido a un proceso de integración do sistema máis longo do agardado, o primeiro voo atrasouse para "as vindeiras semanas".<ref>{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.bombardier-cseriesaircraftfirstflighttotakeplaceinthecomingweeks.bombardiercom.html|title=Bombardier CSeries Aircraft First Flight to Take Place in the Coming Weeks|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=17 de outubro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181017163208/https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.bombardier-cseriesaircraftfirstflighttotakeplaceinthecomingweeks.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> O [[30 de agosto]] Bombardier recibiu o permiso para os voos de proba por parte de Transport Canada.<ref name="Flight Test Permit">{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.20130830-bombardieraerospacebombardiercseriesaircraftawardedtran.bombardiercom.html|title=Bombardier CSeries Aircraft Awarded Transport Canada Flight Test Permit|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=14 de decembro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181214145745/https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.20130830-bombardieraerospacebombardiercseriesaircraftawardedtran.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> O [[16 de setembro]] o CS100 realizou o seu voo de estrea dende o [[aeroporto de Mirabel]].<ref>{{cite web|url=http://www.cbc.ca/news/business/bombardier-cseries-jet-completes-maiden-flight-1.1855731|title=Bombardier CSeries jet completes maiden flight|publisher=CBC|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> Nese primeiro voo recompiláronse un 14 000 datos, e tras algunhas reconfiguración e melloras de software o avión voou por segunda vez o día [[1 de outubro]]. O [[16 de xaneiro]] de [[2014]] a data de entrada en servizo foi adiada outra vez polo menos 12 meses debido a dificultades coa certificación das probas de voo, ata a segunda metade de [[2015]]; o CS300 debería entrar en servizo uns seis meses despois do CS100. [[Imaxe:CS100-FTV1-TO.jpg|miniatura|250px|Engalaxe do primeiro voo]] O [[29 de maio]] de 2014 un dos catro avións de proba sufriu un fallo de motor non contido. O programa de probas suspendeuse ata que a investigación do incidente rematase.<ref>{{cite web|url=https://www.thestar.com/business/2014/05/30/cseries_test_fleet_grounded_after_engine_incident_during_ground_testing.html|title=Bombardier CSeries test jet suffers engine failure|publisher=The Star|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> O incidente evitou que Bombardier amosase a CSeries [[Farnborough Airshow]] de 2014, un dos eventos máis importantes da industria aeroespacial.<ref>{{cite web|url=https://www.wsj.com/articles/bombardier-sees-cseries-test-flights-resuming-in-weeks-1405241817|title=Bombardier Sees CSeries Test Flights Resuming in Weeks|publisher=The Wall Street Journal|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> No mes de agosto, despois de reducir drasticamente a súa forza de traballo, Bombardier cambiou a xestión que supervisaba o avión, aínda en terra.<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/article/bombardier-management-idUSL2N0QQ00D20140820|title=More Bombardier executive reshuffling as CSeries still grounded|publisher=Reuters|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> As probas de voo reanudáronse o [[7 de setembro]] despois de que o problema do motor fose identificado como un erro no sistema de lubricación,<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/cseries-flight-ends-100-day-grounding-403420/|title=CSeries flight ends 100-day grounding|publisher=Flight Global|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> debido a un fallo dun selo de teflón que provocou que a turbina de baixa presión fallase. O presidente de Bombardier Laurent Beaudoin afirmou que a CSeries debería estar en servizo comercial no ano [[2016]].<ref>{{cite web|url=https://www.belfasttelegraph.co.uk/business/news/work-carried-out-in-belfast-has-contributed-to-one-of-the-biggest-changes-in-aerospace-history-according-to-bombardier-aerospace-30775003.html|title=Work carried out in Belfast has contributed to one of the biggest changes in aerospace history, according to Bombardier Aerospace|publisher=Belfast Telegraph|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> Unha importante consecuencia dos atrasos foron as cancelacións.<ref>{{cite web|url=https://www.wsj.com/articles/jet-maker-bombardier-finds-bigger-proves-far-from-better-1420766239|title=Jet Maker Bombardier Finds Bigger Proves Far From Better|publisher=The Wall Street Journal|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> O [[20 de febreiro]] de 2015, o CS100 completara máis de 1 000 horas de voos de proba.<ref>{{cite web|url=http://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.transport-canadaissuesflightpermitforfirstcs300flighttestvehicle.bombardiercom.html|title=Transport Canada Issues Flight Permit for First CS300 Flight Test Vehicle and Bombardier Targets February 26 - 28 for First Flight|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=27 de setembro de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170927202144/http://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.transport-canadaissuesflightpermitforfirstcs300flighttestvehicle.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> O [[27 de febreiro]] de 2015 o prototipo de CS300 realizou o seu primeiro voo nas instalacións de Bombardier no aeroporto de Montreal Mirabelen Quebec.<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/video-cs300-completes-first-flight-409572/|title=CS300 completes first flight |publisher=Flight Global|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> Os resultados das probas de voo amosaron que o aparello superaba as garantías de ruído, economía e rendemento que poderían permitirlle un alcance maior do anunciado.<ref>{{cite web|url=https://leehamnews.com/2015/03/03/exclusive-cseries-performance-better-than-guarantees-favorable-to-brochure-range-better-than-advertised/|title=CSeries performance better than guarantees, “favorable” to brochure; range better than advertised|publisher=Leeham|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> O quinto CS100 voou por vez primeira o [[18 de marzo]] de 2015.<ref>{{cite web|url=http://www.aero-news.net/getmorefromann.cfm?do=main.textpost&id=f6270088-205e-43fa-a8ea-32da8d854f5b|title=Bombardier FTV5 Takes To The Skies|publisher=Aero News Network|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> O [[27 de marzo]] Bombardier dixo que a certificación canadense para esta versión debería chegar a finais de ano e que o avión debería entrar en servizo en 2016.<ref>{{cite web|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2015-03-27/bombardier-resets-cseries-debut-to-2016-as-timeline-slips-again|title=Bombardier Resets CSeries Debut to 2016 as Timeline Slips|publisher=Bloomberg|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> No [[Paris Air Show]] de 2015 Bombardier publicou os datos de rendemento actualizados, amosando melloras con respecto ás especificacións iniciais. O [[20 de agosto]] de 2015 Bombardier revelou que completara máis do 80% das probas necesarias para a certificación do CS100. O [[14 de outubro]] completara o 90% e o primeiro aparello de produción comezaría en breve a realizar probas de fiabilidade. O CS100 completou o seu programa de certificación a mediados do mes de novembro.<ref>{{cite web|url=https://www.bombardier.com/content/bombardiercom/en/media/newsList/details.bombardier-celebrates-the-completion-of-its-cs100-aircrafts-cert.bombardiercom.html|title=Bombardier Celebrates the Completion of its CS100 Aircraft’s Certification Flight Test Program|publisher=Bombardier|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=25 de setembro de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190925090847/https://www.bombardier.com/content/bombardiercom/en/media/newsList/details.bombardier-celebrates-the-completion-of-its-cs100-aircrafts-cert.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> Despois dun proceso de desenvolvemento que custou 5 400 millóns de dólares ata decembro de 2015, o modelo máis pequeno da familia recibiu a súa certificación inicial de tipo de parte de Transport Canada o día [[18 de decembro]] de [[2015]].<ref>{{cite web|url=https://www.thestar.com/business/2015/12/18/bombardiers-cseries-jet-certified-for-commercial-service.html|title=Bombardier’s CSeries jet certified for commercial service|publisher=The Star|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> Nese momento a compañía tiña 250 pedidos en firme e cartas de intencións, ademais de compromisos por outros 360 aparellos, pero a meirande destes eran para o modelo CS300, que debería ser certificado no verán de [[2016]]. O primeiro CS100 agardábase que entrase en servizo con [[Swiss Global Air Lines|Swiss]] a mediados de 2016.<ref>{{cite web|url=http://www.cbc.ca/news/business/bombardier-cseries-friday-1.3371265|title=Bombardier receives CSeries certification from Transport Canada|publisher=CBC|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/transport-canada-announces-type-certification-for-cs-420210/|title=Transport Canada announces type certification for CSeries|publisher=Flight Global|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> O derradeiro prototipo, o Flight Test Vehicle 8 (FTV8) e segundo CS300, voou por primeira vez o [[3 de marzo]] de 2016. === Apoio do programa === En outubro de [[2015]] [[Airbus]] confirmou que rexeitara a oferta de Bombardier de venderlle a maior parte da CSeries. Bombardier entón dixo que exploraría alternativas. Días despois o goberno do Quebec reiterou que estaría disposto a proporcionar axuda financeira a Bombardier se a compañía o solicitaba. Richard Aboulafia, vicepresidente de análises de Teal Group e crítico durante moito tempo coa CSeries, indicou que a cancelación do programa e a cobertura de perdas por parte do goberno do Canadá eran probables.<ref>{{cite web|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2015-09-29/bombardier-called-huge-asset-as-quebec-vows-aid-if-needed|title=Bombardier Called ‘Huge Asset’ as Quebec Vows Aid If Needed|publisher=Bloomberg|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://business.financialpost.com/transportation/bombardier-incs-airbus-talks-signal-the-beginning-of-the-end-for-cseries-experts-say|title=Bombardier Inc's Airbus talks signal 'the beginning of the end' for CSeries, experts say|publisher=Financial Post|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.aviationtoday.com/2015/10/08/is-the-cseries-doomed-bombardier-approaches-airbus-to-sell-stake/|title=Is the CSeries Doomed? Bombardier Approaches Airbus to Sell Stake|publisher=Avionics|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> Bombardier afirmou que estaba totalmente comprometido coa CSeries e que tiña os recursos financeiros dispoñibles para apoiar o programa.<ref>{{cite web|url=https://www.canadianbusiness.com/business-news/bombardier-stokes-fears-about-future-with-approach-to-airbus-says-analyst/|title=Bombardier says it has no plans to kill CSeries after approaching Airbus|publisher=Canadian Business|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> O [[29 de outubro]] de 2015 Bombardier realizou unha amortización de 3 200 millóns de dólares canadenses na CSeries. O goberno entrante de [[Justin Trudeau|Trudeau]] indicou que respostaría á solicitude de Bombardier por 350 millóns en asistencia despois de que tomase o poder a comezos de novembro.<ref>{{cite web|url=https://www.theglobeandmail.com/news/politics/liberals-to-decide-on-financial-assistance-for-bombardier/article27030710/|title=Quebec makes high-risk bet with $1-billion Bombardier investment|publisher=The Globe and Mail|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> O mesmo día o gobeno do Quebec investiu 1 millón de dólares canadenses na compañía para salvar os problemas do programa.<ref>{{cite web|url=https://www.thestar.com/business/2015/10/29/quebec-government-says-aerospace-industry-bombadier-cseries-too-important-to-give-up.html|title=Bombardier CSeries, aerospace industry too important to give up: Quebec government|publisher=The Star|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> A principios de novembro de 2015 un informe de [[Scotiabank]] indicaba que a compañía e o programa probablemente necesitarían un segundo rescate, e que aínda así a CSeries probablemente non faría cartos: o analista de Scotiabank Turan Quettawala dixo, "cremos que o informe corrobora a nosa visión de que a CSeries non vai a acumular valor baixo ningún escenario".<ref>{{cite web|url=http://business.financialpost.com/investing/trading-desk/bombardier-inc-could-need-a-second-bailout-within-12-18-months-scotiabank|title=Bombardier Inc could need a second bailout within 12-18 months: Scotiabank|publisher=Financial Post|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> En abril de [[2016]] o goberno do Canadá ofreceu un paquete de axuda á compañía sen divulgar a cantidade ou condicións impostas. Nesa data algúns medios informaron que Bombardier rexeitara a oferta,<ref>{{cite web|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-04-15/bombardier-said-to-reject-aid-proposal-from-canadian-government|title=Bombardier Rejects Aid Proposal From Canadian Government|publisher=Bloomberg|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> pero unha fonte anónima avisou a [[Reuters]] de que as negociacións seguían abertas. O [[14 de abril]] as accións de Bombardier alcanzaron o seu máximo en seis meses polos rumores non confirmados de que [[Delta Air Lines|Delta]] ordenara avións da CSeries.<ref>{{cite web|url=https://ca.reuters.com/article/businessNews/idCAKCN0XC1NK|title=Canada government, Bombardier still far apart in aid talks: sources|publisher=Reuters|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=01 de setembro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180901080515/https://ca.reuters.com/article/businessNews/idCAKCN0XC1NK|url-morta=yes}}</ref> En 2016 informouse de que a compañía estaba solicitando un paquete de axuda de 1 000 millóns de dólares canadenses por parte do goberno.<ref>{{cite web|url=https://www.thestar.com/business/2016/04/28/delta-places-56b-order-for-bombardier-cseries-passenger-jets.html|title=Despite Delta’s order, Bombardier wants Ottawa’s help|publisher=The Star|accessdate=17 de outubro de 2018}}</ref> En febreiro de [[2017]] Canadá anunciou un paquete de 372,5 millóns en préstamos sen intereses para Bombardier, recibindo a CSeries un terzo deses cartos.<ref>{{cite web|url=https://www.ctvnews.ca/business/ottawa-to-give-bombardier-372-5-million-in-loans-1.3275051|title=Ottawa to give Bombardier $372.5 million in loans|publisher=CTV|accessdate=17 de outubro de 2018|data-arquivo=01 de setembro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180901080600/https://www.ctvnews.ca/business/ottawa-to-give-bombardier-372-5-million-in-loans-1.3275051|url-morta=yes}}</ref> === Certificación === [[Imaxe:HB-JCJ A220 Swiss OPO.jpg|miniatura|250px|A220 de Swiss no [[aeroporto do Porto]]]] As certificacións da [[Administración Federal de Aviación]] estadounidense e da [[Axencia Europea de Seguridade Aérea]] para o CS100 foron concedidas en xuño de [[2016]].<ref>{{cite web|url=https://business.financialpost.com/transportation/european-and-u-s-aviation-bodies-certify-bombardier-cseries-100-aircraft-finally-clearing-the-way-for-commercial-use|title=European and U.S. aviation bodies certify Bombardier CSeries 100 aircraft finally clearing the way for takeoff|publisher=Financial Post|accessdate=18 de outubro de 2018}}</ref> O primeiro CSeries, un CS100, foi entregado a [[Swiss Global Air Lines]] o día [[29 de xuño]] no [[aeroporto de Montreal-Mirabel]].<ref>{{cite web|url=http://atwonline.com/manufacturers/first-cseries-aircraft-delivered-swiss|title=First CSeries aircraft is delivered to SWISS|publisher=Air Transport World|accessdate=18 de outubro de 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.bombardier-delivers-first-c-series-aircraft-to-launch-operator-s.bombardiercom.html|title=Bombardier Delivers First C Series Aircraft to Launch Operator SWISS|publisher=Bombardier|accessdate=18 de outubro de 2018|data-arquivo=18 de outubro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181018201503/https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.bombardier-delivers-first-c-series-aircraft-to-launch-operator-s.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> O CS300 recibiu a súa certificación de tipo por parte de Transport Canada o [[11 de xullo]] de 2016.<ref>{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.bombardier-cs300-aircraft-awarded-type-certification-by-transpor.bombardiercom.html|title=Bombardier CS300 Aircraft Awarded Type Certification by Transport Canada|publisher=Bombardier|accessdate=18 de outubro de 2018|data-arquivo=01 de setembro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180901044437/https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.bombardier-cs300-aircraft-awarded-type-certification-by-transpor.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> As dúas variantes recibiron unha clasificación de tipo común por parte da EASA e Transport Canada o [[23 de novembro]], permitindo aos pilotos a cualificarse nos dous tipos. O primeiro CS300 foi entregado a [[airBaltic]] o [[28 de novembro]].<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/bombardier-delivers-first-cs300-to-air-baltic-431881/|title=Bombardier delivers first CS300 to Air Baltic|publisher=FlightGlobal|accessdate=18 de outubro de 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://business.financialpost.com/transportation/bombardier-hands-over-its-largest-cseries-jet-to-latvian-carrier-the-first-in-20-plane-order|title=Bombardier hands over its largest CSeries jet to Latvian carrier, the first in 20-plane order|publisher=Financial Post|accessdate=18 de outubro de 2018}}</ref> Esta versión conseguiu a validación de tipo por parte da FAA o [[14 de decembro]].<ref name="AINonline">{{cite web|url=https://www.ainonline.com/aviation-news/air-transport/2016-12-14/bombardiers-cs300-enters-service-air-baltic|title=Bombardier’s CS300 Enters Service with Air Baltic|publisher=AINonline|accessdate=18 de outubro de 2018}}</ref> En marzo de [[2017]] Bombardier realizou probas de aproximación abruptas no [[aeroporto da Cidade de Londres]] (LCY), converténdose no avión máis grande en aterrar alí.<ref>{{cite web|url=https://www.ainonline.com/aviation-news/air-transport/2017-03-27/bombardier-flies-c-series-demo-london-city-new-york|title=Bombardier Flies C Series Demo from London City to New York|publisher=AINonline|accessdate=18 de outubro de 2018}}</ref> Bombardier anunciou que o CS100 recibira de Transport Canada e a EASA a certificación de aproximación abrupta en abril de 2017.<ref>{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.bca_20170426_cseriessteepapproachcertification.bombardiercom.html|title=Transport Canada and EASA Award Steep Approach Certifications to Bombardier CS100 Aircraft|publisher=Bombardier|accessdate=18 de outubro de 2018|data-arquivo=18 de outubro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181018161844/https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.bca_20170426_cseriessteepapproachcertification.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref> Swiss completou o seu primeiro servizo comercial ao aeroporto da Cidade de Londres o [[8 de agosto]] dese ano dende [[Zürich]], substituíndo aos [[Avro RJ]].<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/swiss-completes-first-cseries-revenue-flight-to-lond-440093/|title=Swiss completes first CSeries revenue flight to London City|publisher=FlightGlobal|accessdate=18 de outubro de 2018}}</ref> === Produción === A produción estableceuse para pasar dos sete avións entregados en [[2016]] a 30-35 en [[2017]], despois de que se resolvesen os problemas de subministración do motor [[Pratt & Whitney PW1000G]].<ref>{{cite web|url=http://atwonline.com/manufacturers/bombardier-cseries-aircraft-performing-better-expected|title=Bombardier: CSeries aircraft performing better than expected|publisher=Air Transport World|accessdate=18 de outubro de 2018}}</ref> A fabricación incrementaríase ata os 90-120 avións por ano en 2020.<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/bombardier-meets-goal-of-seven-cseries-deliveries-in-432923/|title=Bombardier meets goal of seven CSeries deliveries in 2016|publisher=FlightGlobal|accessdate=18 de outubro de 2018}}</ref> O obxectivo para o ano 2017 foi revisado ás 20-22 unidades, debido aos atrasos nas entregas por parte de [[Pratt & Whitney]].<ref name="atrasos">{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/bombardier-discloses-tentative-deal-covering-61-cser-442824/|title=Bombardier discloses tentative deal covering 61 CSeries jets|publisher=FlightGlobal|accessdate=18 de outubro de 2018}}</ref> O [[11 de decembro]] Bombardier só entregara 14 avións.<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/time-running-short-for-bombardiers-2017-cseries-del-444092/|title=Time running short for Bombardier's 2017 CSeries delivery goal|publisher=FlightGlobal|accessdate=18 de outubro de 2018}}</ref> Despois de meses de atrasos debido aos motores, [[Korean Air]] recibiu o seu primeiro CS300 o día [[22 de decembro]] de 2017.<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/article/us-kal-bombardier/korean-air-to-receive-first-bombardier-c-series-jet-on-friday-after-engine-delays-idUSKBN1EE0CB|title=Korean Air to receive first Bombardier C Series jet on Friday after engine delays|publisher=Reuters|accessdate=18 de outubro de 2018}}</ref> === Compra de Airbus === O [[16 de outubro]] de [[2017]] [[Airbus]] e [[Bombardier Aerospace]] anunciaron unha asociación no programa CSeries, mercando Airbus o 50,01% das accións, e mantendo Bombardier o 31% e Investissement Québec o 19%, para expandirse nun mercado estimado de máis de 6 000 novos avións de 100-150 asentos nos seguintes 20 anos. A experiencia na cadea de subministración de Airbus debería aforrar custos de produción, aínda que a sede e a liña de montaxe permanecerían en [[Québec]] e os clientes estadounidendes poderían beneficiarse dunha segunda liña de montaxe en [[Mobile, Alabama]]. Esta transacción estaba suxeita a aprobacións regulatorias e agardábase que estivese completada en [[2018]].<ref>{{cite web|url=https://www.airbus.com/newsroom/press-releases/en/2017/10/airbus-bombardier-cseries-agreement.html|title=Airbus and Bombardier Announce C Series Partnership|publisher=Airbus|accessdate=19 de outubro de 2018}}</ref> Airbus non pagou pola súa participación no programa nin asumiu ningunha débeda.<ref>{{cite web|url=https://www.avweb.com/avwebflash/news/Airbus-to-Revive-C-Series-229790-1.html|title=Airbus To Revive C-Series|publisher=AVweb|accessdate=19 de outubro de 2018|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20180718203147/https://www.avweb.com/avwebflash/news/Airbus-to-Revive-C-Series-229790-1.html|dataarquivo=18 de xullo de 2018|urlmorta=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://aviationweek.com/commercial-aviation/airbus-bombardier-forge-industry-shaking-c-series-agreement|title=Airbus, Bombardier Forge Industry-Shaking C Series Agreement|publisher=Aviation Week Network|accessdate=19 de outubro de 2018}}</ref> Airbus insiste en que a compañía non ten plans de mercar a participación de Bombardier no programa CSeries e que Bombardier seguirá sendo un socio estratéxico despois de 2025, porén, as cláusulas permítenlle mercar a parte do Quebec en 2023 e a de Bombardier 7 anos despois de que o contrato remate, aínda que tamén estipula que a produción debe permanecer no Quebec ata polo menos o ano 2041.<ref>{{cite web|url=https://www.cbc.ca/news/business/airbus-enders-cseries-bombardier-1.4363895|title=Airbus CEO expects to sell 'thousands' of C Series aircraft|publisher=CBC|accessdate=19 de outubro de 2018}}</ref> Se ben a montaxe do avión nos [[Estados Unidos]] podería eludir o 300% nos impostos propostos na CSeries pola petición de ''[[dumping]]'' por parte de [[Boeing]], o CEO de Airbus Tom Enders e o de Bombardier Alain Bellemare aseguraron que este factor non impulsara a asociación, aínda que as negociaciós comezaran en agosto despois da petición en abril de 2017, e como resultado Boeing tiña as súas sospeitas.<ref>{{cite web|url=https://leehamnews.com/2017/10/16/airbus-bombardier-cseries-deal-means-no-tariffs-us-assembled-aircraft-says-ceo/|title=Airbus-Bombardier CSeries deal means no tariffs on US-assembled aircraft, says CEO|publisher=Leeham|accessdate=19 de outubro de 2018}}</ref> Coa forza corporativa de Airbus detrás, AirInsight anticipa que a cota da CSeries no mercado dos 100-149 asentos nos próximos 20 anos incrementarase do 40% de 5 636 avións ata o 55-60%, vendendo ao redor de 3 unidades.<ref>{{cite web|url=https://www.airinsight.com/re-examining-potential-market-cseries|title=Re-Examining the Potential Market for the CSeries|publisher=AirInsigt|accessdate=20 de outubro de 2018|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20181020120921/https://airinsight.com/re-examining-potential-market-cseries/|dataarquivo=20 de outubro de 2018|urlmorta=yes}}</ref> Os cutos dos provedores poderían recortarse nun 30-40% grazas ao poder no mercado de Airbus. Unha versión alongada do avión permitiría a Airbus aumentar os substitutos da súa familia A320 para competir mellor co [[Boeing 797|New Midsize Airplane]] proposto por Boeing.<ref>{{cite web|url=http://aviationweek.com/commercial-aviation/airbusbombardier-c-series-deal-has-broad-implications|title=Airbus/Bombardier C Series Deal Has Broad Implications|publisher=Aviation Week Network|accessdate=20 de outubro de 2018}}</ref> Airbus asístirá a Bombardier na comercialización e no mantemento.<ref>{{cite web|url=https://www.economist.com/business/2017/10/19/why-airbuss-tie-up-with-bombardier-is-so-damaging-for-boeing|title=Why Airbus’s tie-up with Bombardier is so damaging for Boeing|publisher=The Economist|accessdate=20 de outubro de 2018}}</ref> No [[Dubai Airshow]] en novembro de [[2017]] [[Embraer]] asegurou que supervisará a participación de Airbus na comercialización ata que se conceda a inmunidade antimonopolio, e que o [[Brasil]] demandará ao [[Canadá]] polos seus subsidios a Bombardier a través da [[Organización Mundial do Comercio]]. Embraer pensa que Airbus non será capaz de baixar os custos da cadea de subministración da CSeries o suficiente como para que sexa rendible, e ve ao avión pesado, caro e adaptado a rutas longas que exceden o alcance do seu [[E-jet E2]], cunhas capacidades operacionais que se farán coa meirande parte do mercado en canto sexa certificado e entre en servizo.<ref>{{cite web|url=http://aviationweek.com/commercial-aviation/industry-closely-watching-airbusbombardier-c-series-integration|title=Industry Closely Watching Airbus/Bombardier C Series Integration|publisher=Aviation Week Network|accessdate=20 de outubro de 2018}}</ref> Durante a investigación da competencia os socios operaron por separado planificando a integración, avaliando sinerxías e preparando as comunicacións aos reguladores.<ref>{{cite web|url=https://www.ainonline.com/aviation-news/air-transport/2017-12-11/airbus-bombardier-launch-clean-teams-c-series-effort|title=Airbus, Bombardier Launch ‘Clean Teams’ for C Series Effort|publisher=AINonline|accessdate=20 de outubro de 2018}}</ref> Déronse a coñecer os plans para renomear a CSeries como un modelo de Airbus, suxeríndose A200 como nome da familia e A210/A230 para os CS100 e CS300.<ref>{{cite web|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-04-25/bombardier-c-series-set-to-become-just-another-airbus-after-deal|title=Bombardier C Series Set to Become Just Another Airbus After Deal|publisher=Bloomberg|accessdate=20 de outubro de 2018}}</ref> Cando o proceso de autorización estaba case completado había esperanzas de que a adquisición se rematase a finais de maio de 2018, acelerando os pedidos e os esforzos de redución de custos.<ref>{{cite web|url=https://uk.reuters.com/article/uk-bombardier-airbus-cseries/airbus-bombardier-hope-to-close-cseries-deal-by-late-may-sources-idUKKBN1HW2GK|title=Airbus, Bombardier hope to close CSeries deal by late May|publisher=Reuters|accessdate=20 de outubro de 2018|data-arquivo=03 de decembro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181203191026/https://uk.reuters.com/article/uk-bombardier-airbus-cseries/airbus-bombardier-hope-to-close-cseries-deal-by-late-may-sources-idUKKBN1HW2GK|url-morta=yes}}</ref> === Toma de control de Airbus === [[Imaxe:Airbus A220-300.jpg|miniatura|250px|A220 coas cores de Airbus]] O [[8 de xuño]], despois da aprobación regulatoria, Airbus e Bombardier anunciaron que Airbus faríase coa maioría da participación o [[1 de xullo]] de [[2018]]. A oficina central, o equipo de liderado e a liña de montaxe principal quedarían en Mirabel, coa súa forza de traballo de 2 200 persoas. Bombardier financiará o déficit de efectivo se é preciso, ata 610 millóns de dólares dende a segunda metade de 2018 ata 2021.<ref>{{cite web|url=https://www.airbus.com/newsroom/press-releases/en/2018/06/airbus--bombardier-and-investissement-quebec-agree-c-series-part.html|title=Airbus, Bombardier and Investissement Québec agree C Series Partnership closing effective July 1, 2018|publisher=Airbus|accessdate=20 de outubro de 2018}}</ref> A liña de montaxe en Mobile comezará a entregar avións en 2020 cunha produción mensual de catro unidades, aumentando a seis, mentres que Mirabel poderá entregar dez por mes.<ref>{{cite web|url=https://leehamnews.com/2018/06/08/airbus-c-series-deal-closes-july-1-presents-challenges-for-boeing-embraer/|title=Airbus-C Series deal closes July 1; presents challenges for Boeing, Embraer|publisher=Leeham|accessdate=20 de outubro de 2018}}</ref> O avión foi renomeado A220-100/300 o [[10 de xullo]] na sede de Airbus en [[Tolosa, Francia|Tolosa]], dez días despois de que a compañía europea tomase o control do programa.<ref>{{cite web|url=https://www.airbus.com/newsroom/press-releases/en/2018/07/airbus-introduces-the-a220-100-and-a220-300.html|title=Airbus introduces the A220-100 and A220-300|publisher=Airbus|accessdate=20 de outubro de 2018}}</ref> Airbus agarda uns 100 pedidos en 2018 e uns 3 000 nos próximos 20 anos, a metade do mercado dos 100-150 asentos, e necesita reducir os custos da cadea de subministración un 10%.<ref>{{cite web|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-07-10/airbus-seeks-100-plus-orders-for-bombardier-jet-now-called-a220|title=Airbus Seeks 100-Plus Orders for Bombardier Jet Now Called A220|publisher=Bloomberg|accessdate=20 de outubro de 2018}}</ref> == Historial operacional == [[Imaxe:YL-CSB CS300 airBaltic ARN.jpg|miniatura|250px|A220 de airBaltic en Estocolmo-Arlanda]] O CS100 (agora A220-100) realizou o seu primeiro servizo comercial o [[15 de xullo]] de [[2016]] cun voo de [[Swiss International Air Lines]] entre [[Zürich]] e [[París]].<ref name="Revenue Service">{{cite web|url=https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.swiss-launches-revenue-service-with-state-of-the-art-bombardier-.bombardiercom.html|title=SWISS Launches Revenue Service with State-of-the-Art Bombardier C Series Aircraft|publisher=Bombardier|accessdate=20 de outubro de 2018|data-arquivo=29 de novembro de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20191129034030/https://www.bombardier.com/en/media/newsList/details.swiss-launches-revenue-service-with-state-of-the-art-bombardier-.bombardiercom.html|url-morta=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=https://business.financialpost.com/transportation/bombardiers-cseries-holds-its-maiden-commercial-flight-from-zurich-to-paris|title=Bombardier's CSeries holds its maiden commercial flight from Zurich to Paris|publisher=Financial Post|accessdate=20 de outubro de 2018}}</ref> A estrea comercial do CS300 (A220-300) foi o [[14 de decembro]] do mesmo ano cun voo de [[airBaltic]] dende [[Riga]] ata [[Ámsterdam]].<ref name="AINonline" /> Swiss declarou en agosto de 2016, un mes despois da entrada en servizo do CS100 (A220-100), que "a retroacción dos clientes é moi positivo coas observacións agardadas con respecto á cabina luminosa, o reducido ruído, e o espazo para as pernas e a equipaxe de man, ademais dos cómodos asentos. A retroacción dos nosos pilotos tamén é gratificante. Gústalles especialmente a intuitiva experiencia de voo".<ref name="feedback">{{cite web|url=https://business.financialpost.com/transportation/bombardiers-cseries-showing-much-higher-reliability-than-competitors-airline-says|title=Bombardier Inc's CSeries showing 'much higher' reliability than competitors, Swiss Air Lines says|publisher=Financial Post|accessdate=20 de outubro de 2018}}</ref> [[airBaltic]] eloxiou os baixos niveis de ruído para os pasaxeiros e o maior espazo para a equipaxe que nos seus [[Boeing 737-300]].<ref name="Washington Post">{{cite web|url=https://washpost.bloomberg.com/Story?docId=1376-OUHFOF6K50Y301-27EHCJJHBT2MQ5OK1M7N17A6JC|title=New York, L.A. Seen by Delta as Bases for Newest Bombardier Jet|publisher=The Washington Post|accessdate=20 de outubro de 2018|data-arquivo=04 de setembro de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170904065347/https://washpost.bloomberg.com/Story?docId=1376-OUHFOF6K50Y301-27EHCJJHBT2MQ5OK1M7N17A6JC|url-morta=unfit}}</ref> O obxectivo de Bombardier era ter un 99% de fiabilidade na súa entrada en servizo.<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/farnborough-breakthrough-cseries-gets-ready-for-a-426382/|title=Breakthrough CSeries gets ready for a 'flawless' EIS|publisher=FlightGlobal|accessdate=21 de outubro de 2018}}</ref> En agosto de 2016 Swiss informou dunha fiabilidade "moito maior" que a doutro avión novo, citando aos [[Airbus A380|A380]], A320neo e 787.<ref name="Revenue Service" /> Despois de catro meses de servizo con Swiss este obxectivo semella que se cumpriu con só tres avións e 1 500 horas de voo; as principais queixas foron das "molestas mensaxes" do sistema de [[aviónica]]" e polos atrasos de inicio do motor PW1000G.<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/swiss-grades-cs100-after-four-months-in-service-431893/|title=Swiss grades CS100 after four months in service|publisher=FlightGlobal|accessdate=21 de outubro de 2018}}</ref> As taxas de fiabilidade do 99% cumpríronse en abril de [[2017]].<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/analysis-cseries-advancing-slowly-437806/|title=CSeries advancing, slowly|publisher=FlightGlobal|accessdate=21 de outubro de 2018}}</ref> Un ano despois da súa introdución os operadores de lanzamento tiñan menos problemas dos agardados para un programa novo. [[airBaltic]] ten un 99,3%-99,4% de fiabilidade, semellante ao do establecido [[Bombardier Dash 8|Q400]], aínda que menor que o 99,8% do [[Boeing 737 Classic]] beneficiado pola ubicua presenza.<ref name="performance in service">{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/analysis-how-has-the-cseries-performed-in-service-439012/|title=How has the CSeries performed in service?|publisher=FlightGlobal|accessdate=21 de outubro de 2018}}</ref> En outubro de 2017 a súa fiabilidade mellorou ata o 99,85%.<ref name="Airlines Praise C Series Performance">{{cite web|url=http://aviationweek.com/crossover-single-aisle-jets/airlines-praise-c-series-performance-manage-early-issues|title=Airlines Praise C Series Performance, Manage Early Issues|publisher=Aviation Week Network|accessdate=21 de outubro de 2018}}</ref> Tras a súa introdución as dúas variantes están comportándose por riba das súas especificacións orixinais; o alcance do CS300 é un 2% mellor que o agardado, así como o seu custo por asento e por viaxe.<ref name="performance in service" /> [[airBaltic]] informou que ten un consumo de combustible de 2 600 l/h contra o 3 000 l/h dos seus Boeing 737-300 cunha capacidade semellante,<ref>{{cite web|url=https://www.airbaltic.com/en/fleet|title=Fleet|publisher=airBaltic|accessdate=22 de outubro de 2018}}</ref> e afirmou que o A220 é un 21% máis eficiente con respecto ao consumo de combustible.<ref name="Washington Post" /> A CSeries é un 25% máis barata de voar que o [[Avro RJ100]] que substitúe en Swiss.<ref>{{cite web|url=http://atwonline.com/airframes/swiss-replace-a319s-cseries-aircraft|title=Swiss to replace A319s with CSeries aircraft|publisher=Air Transport World|accessdate=22 de outubro de 2018}}</ref> En voos longos o CS100 é ata o 1% máis eficiente que o especificado, e o CS300 ata o 3%. O CS300 queima un 20% menos de combustible que o [[Airbus A319]], e un 21% menos que o [[Boeing 737 Classic]], mentres que o CS100 consome do 18 ao 27% menos por asento que o [[Avro RJ]].<ref name="Airlines Praise C Series Performance" /> Swiss inicialmente voou seis sectores por día e a partir de xullo de 2017 ata nove por día cun tempo medio de 1 hora e 15 minutos. A duración media dos voos de airBaltic é de 3 horas, e o tempo medio de uso diario é de 14 horas.<ref name="performance in service" /> En setembro de 2017 ao redor de 1,5 millóns de pasaxeiros voaran nos 16 000 voos comerciais dos 18 aparellos en servizo, realizando uns 100 voos por día en 100 rutas. A meirande parte dos avións eran usados 17 horas diarias e realizaban 10 voos por día. Os rápidos cambios de 35 min incluso permitían 11 voos por día.<ref name="Airlines Praise C Series Performance" /> En xuño de 2018 airBaltic chegou a un máximo de uso de 18,5 h por día.<ref>{{cite web|url=http://aviationweek.com/commercial-aviation/airbus-stepping-improving-c-series-program|title=Airbus Stepping Into Improving C Series Program|publisher=Aviation Week Network|accessdate=22 de outubro de 2018}}</ref> A [[revisións de mantemento de aeronaves|revisión A]] prográmase despois de 850 horas de voo, e inicialmente levaba 5 horas aínda que este tempo baixou a 3. A revisión C realízase despois de 8 500 horas (uns 3 anos e medio de operación). Baseándose na experiencia en servizo os intervalos das revisións A poderían incrementarse a 1 000 horas e os das C a 10 000 cara finais de 2019.<ref name="performance in service" /> A finais de setembro de 2017 a frota pasara por 20 revisións A sen atopar ningún problema. En xullo de 2018 [[Pratt & Whitney]] anunciou que o motor [[PW1500G]], usado exclusivamente no A220, conseguira a aprobación [[ETOPS]] de 180 minutos por parte da [[FAA]].<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/farnborough-a220-gains-etops-certification-450307/|title=A220 gains ETOPS certification|publisher=FlightGlobal|accessdate=22 de outubro de 2018}}</ref> En xullo de 2018 entregouse o primeiro avión coa marca Airbus, un A220-300 para airBaltic.<ref>{{cite web|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/pictures-air-baltic-receives-first-airbus-a220-bra-450551/|title=Air Baltic receives first Airbus A220-branded jet|publisher=FlightGlobal|accessdate=22 de outubro de 2018}}</ref> == Notas == {{listaref|2}} {{Airbus}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Bombardier]] [[Categoría:Aeronaves de pasaxeiros]] [[Categoría:Aeronaves de Airbus]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 2013]] eqwguxekbw2wgbcpy1i6rleg4mo4q95 0 304349 7108759 6945465 2025-06-27T21:12:10Z Breogan2008 23204 7108759 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Coherence''''' é un filme [[Reino Unido|británico]]-[[Estados Unidos de América|estadounidense]] de ciencia ficción dirixido por [[James Ward Byrkit]] no seu debut como director.<ref>{{cita web|apelido1=Wiseman|nome1=Andreas |título=Independent to sell Coherence |url=http://www.screendaily.com/news/independent-to-sell-coherence/5053971.article|publisher=Screen Daily|dataacceso=8 de xuño de 2014}}</ref> Estreouse o [[19 de setembro]] de [[2013]] no [[Festival Fantástico de Austin]] e está protagonizado por [[Emily Baldoni]], que interpreta a unha muller que debe facer fronte ós estraños fenómenos producidos polo paso dun [[cometa]].<ref>{{cita web|apelido1=Hunter|nome1=Rob|título=‘Coherence’ Trailer Teases a Film That Engages Your Mind Before Bending It|url=http://filmschoolrejects.com/news/coherence-trailer.php|publisher=FSR|dataacceso=8 de xuño de 2014|data-arquivo=08 de maio de 2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140508200325/http://filmschoolrejects.com/news/coherence-trailer.php|url-morta=yes}}</ref> == Personaxes == * [[Emily Baldoni]] como Emily * [[Maury Sterling]] como Kevin * [[Nicholas Brendon]] como Mike * [[Elizabeth Gracen]] como Beth * [[Alex Manugian]] como Amir * [[Lauren Maher]] como Laurie * [[Hugo Armstrong]] como Hugh * [[Lorene Scafaria]] como Lee == Adaptación india == ''[[Black (filme de 2024)|Black]]'', un filme indio de 2024 rodado en [[lingua támil]], dirixido e escrito por KG Balasubramani e protagonizado por [[Jiiva]] e [[Priya Bhavani Shankar]], é unha adaptación de ''Coherence''.<ref>{{Cite news|last=Ramachandran|first=Avinash|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/movie-review/black-movie-review-jiiva-priya-bhavanishankar-shine-in-a-gripping-intriguing-melange-of-genres-9615564/|title=Black movie review: Jiiva, Priya Bhavanishankar shine in a gripping, intriguing melange of genres |date=11 de outubro de 2024|work=[[The Indian Express]]|access-date=17 de outubro de 2024}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.coherencethemovie.com/ Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|2866360}} {{Barra portal|Cine|Reino Unido|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] taeud3h7fkpm3bewm3tp92uqyp4an1k 0 304666 7108766 6018289 2025-06-27T21:14:46Z Breogan2008 23204 7108766 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Hairspray''''' é un [[filme]] musical romántico de [[2007]] dirixido por [[Adam Shankman]] e baseado no musical de Broadway [[Hairspray (musical)|de 2002 do mesmo título]], que á súa vez estaba baseado no filme de [[John Waters]] [[Hairspray (filme de 1988)|do mesmo título de 1988]]. O guión adaptouno [[Leslie Dixon]], recollendo elementos tanto do da película de Walters como do realizado para o musical por [[Thomas Meehan]] e Mark O'Donnell. ''Hairspray'' incorpora cancións do musical de Broadway escritas por [[Marc Shaiman]] e [[Scott Wittman]], así como catro novas composicións de Shaiman/Wittman non presentes no musical. Estreada con éxito de crítica, ''Hairspray'' foi tamén un éxito comercial, logrou o récord de vendas na semana da estrea dun filme musical,<ref name="MojoGray">{{cita web|last=Gray |first=Brandon |título=''Chuck & Larry'' Can't Stop ''Hairspray'' Sheen |editor=[[Box Office Mojo]] |data=23 de xullo de 2007|url=http://boxofficemojo.com/news/?id=2355&p=.htm |accessdate=26 de agosto de 2007}}</ref> que mantivo ata xullo de 2008 ao superalo ''[[Mamma Mia! (filme)|Mamma Mia!]]''<ref name="MusicalMovies">{{cita web|título=Musical Movies |editor=[[Box Office Mojo]] |url=http://www.boxofficemojo.com/genres/chart/?id=musical.htm |accessdate=2007-08-26}}</ref> e en outubro ''[[High School Musical 3: Senior Year]]''.<ref>[http://www.reuters.com/article/filmNews/idUSTRE49M98K20081026 "High School Musical" breaks record]. ''Reuters''</ref> ''Hairspray'' converteuse no sétimo filme musical con maior recadación na historia do cinema norteamericano.<ref name="MusicalMovies"/>. == Sinopse == A historia decorre en [[Baltimore]] nos anos 60. Unha moza, Tracy (''Nikki Blonsky''), soña con bailar no espectáculo de ''Corny Collins'', un programa de baile da televisión local e consegue a súa arela grazas a unha das estrelas do espectáculo, Link (''Zac Efron'') converténdose nunha estrela, e utilizando a súa fama para falar en nome da causa na que cre, a integración racial, para o que conta coa axuda de súa nai Edna (''John Travolta''), e seu pai Wilbur (''Christopher Walken''), a súa mellor amiga Penny Pingleton (''Amanda Bynes''), a DJ afroamericana, Motormouth Maybelle (''Queen Latifah''), e mais os fillos de Motormouth, Seaweed (''Elijah Kelley'') e Little Inés (''Taylor Parks''). Mais con todo Tracy gaña a rivalidade da anterior estrela do programa, Amber Von Tussle (''Brittany Snow''), e súa nai, (''Michelle Pfeiffer''), unha muller manipuladora e racista. A rivalidade é máxima cando Amber e Tracy loitan polo título de Miss Teenage Hairspray 1962. == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2007]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Adam Shankman]] [[Categoría:Filmes sobre temas raciais]] [[Categoría:Filmes de comedia adolescente dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes rodados en Hamilton, Ontario]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1962]] bvmrez5up2143cs0up1m1enuqjkkzk4 0 304685 7108836 6201231 2025-06-27T21:39:46Z Breogan2008 23204 7108836 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Retorno a Tagen Ata''''' é unha curtametraxe de [[Eloy Lozano]], rodada en [[1974]] na [[A Merca|Merca]] e [[A Valenzá, Barbadás|A Valenzá]] baseada na [[Retorno a Tagen Ata|novela homónima]] de [[Xosé Luís Méndez Ferrín]]. == Historia == ''Retorno a Tagen Ata'' foi a primeira curta galega en rodarse no formato profesional de 35&nbsp;mm<ref>[http://elpais.com/diario/2011/10/22/galicia/1319278706_850215.html "Eloy Lozano, o cineasta que quería queimar Tagen Ata"], artigo de [[Iago Martínez]] en ''[[El País]]'', 22 de outubro de 2011 {{es}}.</ref>. Rodada en condicións precarias e sen case presuposto no debut do director, presenta múltiples problemas técnicos pero mantén unha fonda vocación narrativa<ref>[http://www.farodevigo.es/portada-ourense/2012/11/24/retorno-o-cine-eloy-lozano/716475.html "Retorno ó cine con Eloy Lozano"], artigo de Francisco X. Fernández Naval en ''[[Faro de Vigo]]'', 24 de novembro de 2012.</ref>. A súa [[estrea]] foi nas III Xornadas de Cine de Ourense en xaneiro de 1975.<ref>Manuel González: [http://www.cgai.org/archivos_fondos_bibliograficos/2536.pdf ''Cronoloxía do cine en Galicia 1970-1990''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131008051443/http://www.cgai.org/archivos_fondos_bibliograficos/2536.pdf |date=08 de outubro de 2013 }}, CGAI.</ref> A copia orixinal está no [[CGAI]], institución que en 2011 realizou unha nova copia para proxeccións. == Sinopse == Unha moza nova volve a Tagen Ata, a súa terra e un país sen liberdade, para se entrevistar co líder da resistencia interior, e personaxe misterioso. Na entrevista este dille que xa non hai motivos para a loita tras concederlle desde o poder central certa autonomía ao país. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.culturagalega.org/avg/produccion.php?Cod_prdccn=10763&busca=Retorno%20a%20Tagen%20Ata Ficha na AVG] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Curtametraxes galegas]] [[Categoría:Filmes de 1974]] [[Categoría:Filmes en lingua galega]] k6yqu8b4rxfglhc0tqszawz7slrk9x3 0 306105 7108764 6400842 2025-06-27T21:14:02Z Breogan2008 23204 7108764 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Diarios de motocicleta''''' é un filme biográfico sobre a viaxe que [[Che Guevara|Ernesto Guevara]] fixo con 23 anos, quen anos despois se convertería no [[guerrilla|guerrilleiro]] marxista e revolucionario [[Che Guevara]]. O filme conta a expedición, feita en 1952 inicialmente nunha motocicleta, a través de América do Sur por Guevara e o seu amigo [[Alberto Granado]]. == Personaxes == * [[Gael García Bernal]] como Ernesto "Fuser" Guevara * [[Rodrigo de la Serna]] como Alberto "Mial" Granado * [[Mercedes Morán]] como Celia de la Serna * [[Jean Pierre Noher]] como Ernesto Guevara Lynch * [[Facundo Espinosa]] como Tomás Granado * [[Mía Maestro]] como Chichina * Lucas Oro como Roberto Guevara * [[Marina Glezer]] como Celita Guevara * Sofia Bertolotto como Ana María Guevara * Franco Solazzi como Juan Martín Guevara * Ricardo Díaz Mourelle como Tñio Jorge * [[Sergio Boris]] como Viaxeiro novo * Daniel Cargieman como Viaxeiro novo * Diego Giorzi como Rodolfo * Gustavo Bueno como Doutor [[Hugo Pesce]] * [[Alberto Granado]] como El mesmo * Matías Strafe como Amigo de Chichina == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0318462}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=motorcyclediaries.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/the_motorcycle_diaries/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.metacritic.com/movie/the-motorcycle-diaries Ficha en Metacritic] {{en}} {{Barra portal|Cine|Perú|Estados Unidos de América|Francia|Alemaña|Reino Unido}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2004]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes en lingua quechua]] [[Categoría:Filmes en lingua mapuche]] [[Categoría:Filmes da Arxentina]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Chile]] [[Categoría:Filmes do Perú]] [[Categoría:Filmes do Brasil]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Walter Salles]] [[Categoría:Filmes rodados na Arxentina]] [[Categoría:Filmes rodados en Buenos Aires]] [[Categoría:Filmes rodados en Chile]] [[Categoría:Filmes rodados no Perú]] [[Categoría:Filmes rodados en Venezuela]] [[Categoría:Filmes ambientados no Perú]] [[Categoría:Filmes ambientados en Chile]] [[Categoría:Filmes ambientados en Venezuela]] [[Categoría:Filmes ambientados na Arxentina]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1952]] [[Categoría:Filmes de Film4 Productions]] [[Categoría:Filmes de Icon Productions]] [[Categoría:Filmes de Focus Features]] [[Categoría:Filmes de Pathé]] [[Categoría:Filmes gañadores do Óscar á mellor canción orixinal]] c8mh5ngkt4metwlou7lnbgz2xiepizq 0 307176 7108769 6542083 2025-06-27T21:16:24Z Breogan2008 23204 7108769 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Samba''''' é un filme [[Francia|francés]] co-escrito e dirixido por Olivier Nakache e Eric Toledano que se estreou no [[2014]].<ref name="a">{{cita web|título=Cannes 2014 News - Omar Sy Teams Up w/ His 'Intouchables' Directors On 'Samba'|url=http://blogs.indiewire.com/shadowandact/cannes-2014-news-omar-sy-teams-up-w-his-intouchables-directors-on-samba|dataacceso=21 de agosto de 2014|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20140523064604/http://blogs.indiewire.com/shadowandact/cannes-2014-news-omar-sy-teams-up-w-his-intouchables-directors-on-samba|dataarquivo=23 de maio de 2014|urlmorta=yes}}</ref><ref>{{cita web |título=Omar Sy reveals the first official still from the film "Samba" on Twitter)|url=http://www.rtl.fr/culture/arts-spectacles/omar-sy-revele-la-premiere-photo-officielle-du-film-samba-sur-twitter-7772034147|dataacceso=21 de agosto de 2014}}</ref> É a segunda colaboración entre Olivier Nakache, Eric Toledano e [[Omar Sy]], despois de ''[[Intocable]]'' (2011). == Personaxes == * [[Omar Sy]] como Samba Cissé * [[Charlotte Gainsbourg]] como Alice * [[Tahar Rahim]] como Wilson * [[Izïa|Izïa Higelin]] como Manu * [[Hélène Vincent]] como Marcelle * [[Liya Kebede]] como Magali * Isaka Sawadogo como Jonas * Jacqueline Jehanneuf como Maggy * Youngar Fall como Lamouna * Christiane Millet como Madeleine == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|3399024}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/samba_2014/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Olivier Nakache e Éric Toledano]] [[Categoría:Filmes de Gaumont Film Company]] [[Categoría:Filmes sobre inmigración]] fdnr28l66yc7wt4gns91aai0kmwzoa7 0 307534 7108770 6768870 2025-06-27T21:16:44Z Breogan2008 23204 7108770 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Salò o le 120 giornate di Sodoma''''' é un filme [[Francia|franco]]-[[italia]]no escrito e dirixido por [[Pier Paolo Pasolini]] que se estreou en [[1975]].<ref>{{cita web |url=http://cinebeats.blogsome.com/category/pupi-avati/ |título=C I N E B E A T S :: Pupi Avati |publisher=Cinebeats.blogsome.com |data= |dataacceso=24 de febreiro de 2009 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090224063557/http://cinebeats.blogsome.com/category/pupi-avati |dataarquivo=24 de febreiro de 2009 |urlmorta=yes }}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.dvdtalk.com/dvdsavant/s765house.html |título=DVD Savant Review: The House with Laughing Windows |publisher=Dvdtalk.com |data= |dataacceso=24 de febreiro de 2009}}</ref> Baséase no libro ''[[Os 120 días de Sodoma]]'' do [[Marqués de Sade]]. Contén varias referencias e diálogos extraídos do libro ''[[Zur Genealogie der Moral]]'' de [[Friedrich Nietzsche]], do poema ''Os Cantos'' de [[Ezra Pound]] e de ''[[Á busca do tempo perdido]]'' de [[Marcel Proust]]. Foi o derradeiro filme de Pasolini xa que foi asasinado pouco despois da estrea de ''Salò''. Por mor da representación de mozos menores sendo obxecto de violencia, [[Sadomasoquismo|sadismo]], depravacións sexuais e asasinatos, o filme foi extremadamente controvertido dende a súa estrea, e segue a estar prohibido en moitos países. == Sinopse == A historia está dividida en catro anacos, inspirados na ''[[Divina Comedia]]'' de [[Dante Alighieri|Dante]]: o Anteinferno, o Círculo das Manías, o Círculo da Merda e o Círculo do Sangue. A historia céntrase en catro ricos e libertinos [[Fascismo|fascistas]] despois da caída da Italia de [[Benito Mussolini]] en xullo de 1943. Os libertinos secuestran dezaoito rapaces e sométenos a catro meses de extrema violencia, sadismo e tortura sexual e mental. O filme explora os temas da corrupción política, do abuso do poder, do sadismo, da perversión, da sexualidade e do fascismo. == Versións == Existen varias versións do filme. Nun comezo duraba 145 minutos, pero o propio [[Pier Paolo Pasolini|Pasolini]] eliminou 25 minutos para axudar a manter o ritmo. A versión máis extensa dispoñible é o DVD vendido polo [[British Film Institute]], que inclúe unha breve escena non incluída noutras copias: durante a primeira cerimonia de vodas, un dos mestres cita un poema de [[Gottfried Benn]]. Os dereitos para distribuír o filme na maior parte do mundo están en mans de [[Metro-Goldwyn-Mayer]]. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * [[Gary Indiana]]. ''Salò o le 120 giornate di Sodoma''. Londres: [[British Film Institute]], 2000. * [[Jack Fritscher]]. [http://www.jackfritscher.com/PDF/Drummer/Vol%201/40_Salo_Mar2008_PWeb.pdf "Toward an Understanding of ''Salo''"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140903151208/http://www.jackfritscher.com/PDF/Drummer/Vol%201/40_Salo_Mar2008_PWeb.pdf |date=03 de setembro de 2014 }}, ''Drummer'', 20, xaneiro de 1978, pp, 66–67, reprinted in Jack Fritscher, ''Mapplethorpe, Assault with a Deadly Camera'', Palm Drive Publishing, 1988, ISBN 1-890834-29-7; reprinted with historical introduction in Jack Fritscher, ''Gay San Francisco: Eyewitness Drummer'', Palm Drive Publishing 2008, ISBN 1-890834-38-6, pp.&nbsp;619–642. * [[Roland Barthes]]. ''Sade/Fourier/Loyola''. Trans. Richard Miller. Baltimore, Maryland: [[Johns Hopkins University Press]], 1997. * [[Maurice Blanchot]]. ''Lautréamont and Sade''. Trans. Stuart Kendell e Michelle Kendell. Stanford, California: [[Stanford University Press]], 2004. * [[Simone de Beauvoir]]. [http://librairie.immateriel.fr/fr/read_book/9781608726868/chapter-1 Must We Burn Sade?] Trans. Annette Michelson. In [[Marquis de Sade|Donatien Alphonse François Marquis de Sade]], ''[[The 120 Days of Sodom]] and Other Writings'', tradutores e editores [[Austryn Wainhouse]] e [[Richard Seaver]]. Nova York, Nova York: [[Grove Press]], 1966, pp.&nbsp;3–64. === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0073650}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/salo/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1975]] [[Categoría:Filmes en lingua italiana]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes de Italia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Pier Paolo Pasolini]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Ennio Morricone]] [[Categoría:Filmes de United Artists]] [[Categoría:Filmes rodados en Italia]] [[Categoría:Filmes rodados en Roma]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1943]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1944]] [[Categoría:Filmes sobre política]] [[Categoría:Filmes sobre violación]] [[Categoría:Filmes sobre temas raciais]] [[Categoría:Filmes sobre suicidio]] [[Categoría:Filmes sobre pedofilia]] [[Categoría:Filmes sobre prostitución]] [[Categoría:Filmes sobre pederastia]] tvtag0e2mhrkcidvu61p72cexzr6k13 0 308903 7108786 6542085 2025-06-27T21:19:19Z Breogan2008 23204 7108786 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Perdiendo el Norte''''' é un filme español de comedia dirixido por [[Nacho G. Velilla]] que se estreou no [[2015]]. Está protagonizado polos actores [[Yon González]] e [[Julián López (actor)|Julián López]] xunto con [[Blanca Suárez]]. == Sinopse == Hugo e Braulio son dous rapaces con formación universitaria que fartos de non atopar traballo en España, deciden emigrar a Alemaña seguindo os cantos de serea dun programa de televisión. Axiña descubrirán que perseguir o soño alemán pode ter moito de pesadelo. == Personaxes == * [[Blanca Suárez]] como Carla * [[Yon González]] como Hugo * [[Julián López (actor)|Julián López]] como Braulio * [[Úrsula Corberó]] como Nadia * [[Javier Cámara]] como Próspero * [[José Sacristán]] como Andrés * [[Miki Esparbé]] como Rafa * [[Carmen Machi]] como Benigna * [[Malena Alterio]] como Marisol * [[Alberto Chicote]] como cura * [[Arturo Valls]] como Español por el mundo * [[Arantxa Aranguren]] como Juana == Véxase tamén == * [[Buscando el norte]] === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20150423090832/http://perdiendoelnorte.es/ Páxina oficial] {{es}} * {{IMDb título|3500544}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes en lingua alemá]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Nacho G. Velilla]] [[Categoría:Filmes ambientados en Berlín]] juq97i52d83xgfzxwy6odbp5ssjk9gr 7108787 7108786 2025-06-27T21:19:41Z Breogan2008 23204 /* Véxase tamén */ 7108787 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Perdiendo el Norte''''' é un filme español de comedia dirixido por [[Nacho G. Velilla]] que se estreou no [[2015]]. Está protagonizado polos actores [[Yon González]] e [[Julián López (actor)|Julián López]] xunto con [[Blanca Suárez]]. == Sinopse == Hugo e Braulio son dous rapaces con formación universitaria que fartos de non atopar traballo en España, deciden emigrar a Alemaña seguindo os cantos de serea dun programa de televisión. Axiña descubrirán que perseguir o soño alemán pode ter moito de pesadelo. == Personaxes == * [[Blanca Suárez]] como Carla * [[Yon González]] como Hugo * [[Julián López (actor)|Julián López]] como Braulio * [[Úrsula Corberó]] como Nadia * [[Javier Cámara]] como Próspero * [[José Sacristán]] como Andrés * [[Miki Esparbé]] como Rafa * [[Carmen Machi]] como Benigna * [[Malena Alterio]] como Marisol * [[Alberto Chicote]] como cura * [[Arturo Valls]] como Español por el mundo * [[Arantxa Aranguren]] como Juana == Véxase tamén == === Outros artigos === * ''[[Buscando el norte]]'' === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20150423090832/http://perdiendoelnorte.es/ Páxina oficial] {{es}} * {{IMDb título|3500544}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes en lingua alemá]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Nacho G. Velilla]] [[Categoría:Filmes ambientados en Berlín]] b9wkmz50ffiuz20cjqx5v38bvftkyfj 0 310232 7108767 6553271 2025-06-27T21:15:12Z Breogan2008 23204 7108767 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Blackhat''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] coescrito, coproducido e dirixido por [[Michael Mann]] que se estreou no [[2015]]. Está protagonizado por [[Chris Hemsworth]], [[Tang Wei]], [[Viola Davis]], [[Holt McCallany]] e [[Wang Leehom]]. Estreouse no TCL Chinese Theatre dos Ánxeles o 8 de xaneiro de 2015, e nos cines 16 dese mesmo mes.<ref>{{cita web |url=http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-2902929/Chris-Hemsworth-poses-stunning-screen-lover-Wei-Tang-Blackhat-premiere.html |título=Chris Hemsworth poses with stunning on-screen lover Wei Tang at Blackhat premiere |publisher=Daily Mail |data=9 de xaneiro de 2015|dataacceso=16 de xaneiro de 2015}}</ref> == Personaxes == {{div col}} * [[Chris Hemsworth]] como Nicholas Hathaway * [[Leehom Wang]] como Capitán Chen Dawai * [[Viola Davis]] como Axente do FBI Carol Barrett * [[Ritchie Coster]] como Kassar * [[Holt McCallany]] como Marshal Jessup * [[Yorick van Wageningen]] como 'The Blackhat' * [[Tang Wei]] como Chen Lein, irmá de Chen * [[Andy On]] como Inspector de policía de Hong Kong Alex Trang * [[Manny Montana]] como Lozano * [[William Mapother]] como Rich Donahue * [[Archie Kao]] como Shum * [[Shi Lang (actor)|Shi Liang]] como Tenente Coronel Zhao * [[Cheung Siu Fai]] como Chow * [[Adrian Pang]] como Keith Yan * [[Jason Butler Harner]] como Frank * [[John Ortiz]] como Henry Pollack * Alexander von Roon como News Anchor {{div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb|2717822}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=mann2015.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/blackhat/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Michael Mann]] [[Categoría:Filmes rodados en Hong Kong]] [[Categoría:Filmes rodados nos Ánxeles]] [[Categoría:Filmes rodados en Malaisia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Hong Kong]] [[Categoría:Filmes ambientados en Indonesia]] [[Categoría:Filmes de Legendary Pictures]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] 0zzhy018xa9fla4bec1x7zirhntqv9f 0 311636 7108768 5876987 2025-06-27T21:15:29Z Breogan2008 23204 7108768 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Che''''' é un filme biográfico dividido en dúas partes sobre o [[revolución|revolucionario]] [[Marxismo|marxista]] [[Che Guevara|Ernesto "Che" Guevara]]. Dirixido por [[Steven Soderbergh]] e protagonizado por [[Benicio del Toro]], foi estreado no 2008. Máis que seguir unha orde cronolóxica, o filme ofrece unha serie oblicua de intres encadrados nunha mesma liña temporal. A ''Parte un'' titulada ''The Argentine'' céntrase na [[Revolución cubana]] dende a chegada de [[Fidel Castro]], Guevara, e outros revolucionarios a [[Cuba]] até a súa vitoria sobre o ditador [[Fulgencio Batista]] dous anos despois. A ''Parte Dous'' titulada ''Guerrilla'' céntrase no [[Guerrilla de Ñancahuazú|intento de Guevara de levar a revolución]] a [[Bolivia]] e a súa morte. == Personaxes == * [[Benicio del Toro]] como [[Che Guevara|Ernesto "Che" Guevara]] * [[Demián Bichir]] como [[Fidel Castro]] * [[Rodrigo Santoro]] como [[Raúl Castro]] * [[Santiago Cabrera]] como [[Camilo Cienfuegos]] * [[Franka Potente]] como [[Tamara Bunke|Tamara "Tania" Bunke]] * [[Gastón Pauls]] como Ciro Bustos * [[Catalina Sandino Moreno]] como Aleida March * [[Julia Ormond]] como Lisa Howard * [[Oscar Isaac]] como Intérprete e narrador * [[Lou Diamond Phillips]] como Mario Monje * [[Benjamín Benítez]] como Harry "Pombo" Villegas * [[Armando Riesco]] como Benigno * Elvira Minguez como [[Celia Sanchez]] * [[Édgar Ramírez]] como Ciro Redondo * [[Alfredo De Quesada]] como Israel Pardo * Roberto Santana como [[Juan Almeida Bosque]] * [[Victor Rasuk]] como Rogelio Acevedo * Kahlil Mendez como Urbano * [[Matt Damon]] como Fr. Schwarz * [[Unax Ugalde]] como Roberto "El Vaquerito" Rodríguez * [[Joaquim de Almeida]] como [[René Barrientos]] == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0892255|Che, parte 1}} * {{IMDb|0374569|Che, parte 2}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=che.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/1221112-che/ Ficha en RottenTomatoes, Parte 1] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/che_part_two/ Ficha en RottenTomatoes, Parte 2] {{en}} * [http://www.metacritic.com/movie/che Ficha en Metacritic] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2008]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Steven Soderbergh]] [[Categoría:Filmes de Icon Productions]] [[Categoría:Filmes rodados en México]] [[Categoría:Filmes rodados en España]] [[Categoría:Filmes rodados en Bolivia]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova York]] [[Categoría:Filmes rodados en Porto Rico]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] [[Categoría:Filmes ambientados en América do Sur]] [[Categoría:Filmes ambientados na Cidade de México]] [[Categoría:Filmes de Telecinco Cinema]] [[Categoría:Filmes ambientados en Bolivia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Cuba]] ghiarounz2z62ooq5yovexh65prxz6s 0 312365 7108474 6574921 2025-06-27T15:47:50Z Vitoriaogando 75439 7108474 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:RPLP0 90 ClustalW aln.gif|dereita|miniatura|350px|As primeiras 90 posicións dun aliñamento múltiple de secuencias de exemplos da proteína ribosómica ácida P0 (L10E) de varios organismos. Xerado con [[ClustalX]].]] [[Ficheiro:Hemagglutinin-alignments.png|miniatura|350px|Aliñamento múltiple de 27 secuencias da proteína [[hemaglutinina]] do virus da [[gripe aviaria]], coloreado segundo a [[secuencia conservada|conservación]] de residuos (máis escuro canta maior conservación; arriba) e as súas propiedades químicas (abaixo).]] Un '''aliñamento múltiple de secuencias''' ou '''aliñamento de secuencias múltiples''' ('''MSA''', nas súas siglas en inglés, de ''Multiple Sequence Alignment'') é un aliñamento das secuencias de tres ou máis secuencias biolóxicas, xeralmente [[proteína]]s, [[ADN]] ou [[ARN]] (secuencias de [[aminoácido]]s ou de [[nucleótido]]s). En xeral, asúmese que as diversas secuencias a examinar que se introducen como entrada (conxunto problema) teñen unha relación evolutiva, comparten unha liñaxe e descenden dun antepasado común. Do MSA resultante, pode inferirse a [[homoloxía de secuencias|homoloxía]] entre esas moléculas, e pode realizarse unha [[análise filoxenética]] para avaliar as orixes evolutivas compartidas polas secuencias. As representacións visuais do aliñamento poñen de manifesto [[mutación]]s tales como [[Mutación puntual|mutacións puntuais]] (un só cambio de [[aminoácido]]s ou [[nucleótido]]s) que aparecen como diferentes caracteres nunha soa columna do aliñamento, e a inserción ou supresión de mutacións (ou [[indel|indeis]]) que aparecen como ocos nunha ou varias das secuencias da aliñación. O aliñamento múltiple de secuencias utilízase a miúdo para avaliar a [[secuencia conservada|conservación]] dos [[Dominio proteico|dominios proteicos]], as estruturas terciarias e secundarias das moléculas, e mesmo aminoácidos ou nucleótidos individuais. Co termo aliñamento múltiple de secuencias tamén se fai referencia ao proceso de aliñalas como un conxunto de secuencias. Como pode ser difícil aliñar a man tres ou máis secuencias de lonxitude bioloxicamente relevante, e case sempre leva moito tempo, utilízanse [[algoritmo]]s computacionais para producir e analizar os aliñamentos. Os MSA requiren metodoloxías máis sofisticadas que os aliñamento de pares porque son computacionalmente máis complexos de producir. A maior parte dos programas de aliñamento múltiple de secuencias usan métodos [[heurística|heurísticos]] en lugar de [[optimización global]], porque identificar o aliñamento óptimo entre máis dunhas poucas secuencias de lonxitude moderada é moi custoso computacionalmente. == Programación dinámica e complexidade computacional == O método máis directo para producir aliñamentos múltiples de secuencias utiliza a técnica de [[programación dinámica (computación)|programación dinámica]] para identificar a solución de aliñamento globalmente óptima. Para as proteínas, este método supón normalmente dous conxuntos de parámetros: unha penalización por oco (''gap'') e unha [[matriz de substitución]] que asigna puntuacións ou probabilidades ao aliñamento de cada posible par de aminoácidos baseadas na semellanza das propiedades químicas destes ou na probabilidade evolutiva da mutación. Para secuencias de nucleótidos pode usarse unha matriz de substitución, mais dado que só hai catro caracteres estándar posibles (A, T, G, C) por secuencia, e que os nucleótidos individuais non difiren moito na súa probabilidade de substitución, os parámetros para secuencias de ADN e ARN consisten, normalmente, nunha penalización por ''gap'', unha puntuación positiva para coincidencias de caracteres, e unha puntuación negativa para as faltas de coincidencia. Os valores na matriz de substitución poden ser todos positivos ou unha mestura de positivos e negativos no caso dun aliñamento global, pero deben ser tanto positivos coma negativos no caso dun aliñamento local.<ref>{{Cita web | title=Help with matrices used in sequence comparison tools | publisher=European Bioinformatics Institute | url=http://www.ebi.ac.uk/help/matrix.html | accessdate=March 3, 2010 | urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100311140200/http://www.ebi.ac.uk/help/matrix.html | dataarquivo=11 de marzo de 2010 | urlmorta=yes }}</ref> Para ''n'' secuencias individuais, o método require construír o equivalente ''n''-dimensional da matriz formada no aliñamento estándar de pares de secuencias da programación dinámica. Desta forma, o espazo de busca increméntase exponencialmente conforme se incrementa ''n'', dependendo tamén fortemente da lonxitude da secuencia. Atopar desta forma o óptimo global para ''n'' secuencias é un problema dos denominados [[NP-completo]]s.<ref name="wang">Wang L, Jiang T. (1994) On the complexity of multiple sequence alignment. ''J Comput Biol'' 1:337-348.</ref><ref name="just">Just W. (2001). Computational complexity of multiple sequence alignment with SP-score. ''J Comput Biol'' 8(6):615-23.</ref> Os métodos para reducir o espazo de busca efectuando inicialmente aliñamentos de pares mediante programación dinámica sobre cada par de secuencias no conxunto problema, e buscando só o espazo solución preto destes resultados (encontrando de forma efectiva a intersección entre traxectorias locais nos arredores inmediatos de cada solución óptima de aliñamento por pares) representan a técnica de programación dinámica máis eficiente. O método denominado "suma de pares" utilízase co [[software]] [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/CBBresearch/Schaffer/msa.html MSA], pero non é aínda práctico para a maioría de aplicacións de aliñamento múltiple de secuencias que requiren o aliñamento simultáneo de ducias (e mesmo de varios centos) de secuencias. Os métodos de programación dinámica só se usan agora cando cómpre facer un aliñamento de moi alta calidade entre un pequeno número de secuencias, e como ''[[Benchmark (informática)|benchmark]]'' estándar (estándar de comparación) na avaliación de técnicas [[heurística]]s novas ou melloradas. == Construción progresiva do aliñamento == Un método para realizar unha busca heurística do aliñamento é a técnica progresiva (tamén coñecida como método xerárquico ou de árbore) que constrúe un aliñamento múltiple final realizando primeiro unha serie de aliñamentos de pares sobre secuencias sucesivamente menos emparentadas. Tales métodos comezan aliñando en primeiro lugar as dúas secuencias máis cercanamente relacionadas, para seguir aliñando sucesivamente a seguinte secuencia do conxunto problema máis emparentada co aliñamento producido no paso previo. O par inicial "máis relacionado", ou emparentado, determínase mediante un método eficiente de [[Categorización (intelixencia artificial)|categorización]] (ou ''clustering'') tal como [[UPGMA]] ou [[neighbour-joining]], baseado nunha simple busca heurística do conxunto problema cunha ferramenta como [[FASTA]]. As técnicas progresivas, por tanto, constrúen automaticamente tanto unha [[árbore filoxenética]] coma un aliñamento. Unha limitación importante dos métodos progresivos é a súa forte dependencia da asignación inicial do parentesco entre as secuencias, e da calidade do aliñamento inicial. Deste modo, os métodos son sensibles tamén á distribución das secuencias no conxunto problema: o rendemento mellora cando a cuantificación da estrutura do parentesco entre as secuencias problema compón un gradiente relativamente suave en lugar de encontrarse en categorías afastadas. Tamén se degrada significativamente o rendemento cando todas as secuencias do conxunto teñen unha relación bastante distante, xa que entón son máis probables as imprecisións no aliñamento inicial. Os métodos progresivos máis modernos modifican a súa función de puntuación cunha función de ponderación secundaria que asigna individualmente factores de escala a membros do conxunto problema de forma non lineal, baseada na súa distancia filoxenética aos seus veciños máis próximos. Unha elección asisada dos pesos pode axudar na avaliación das relacións e mitigar os efectos de aliñamentos iniciais relativamente pobres en instantes temperáns da progresión. Os métodos de aliñamento progresivo son dabondo eficientes como para aplicalos a grande escala para moitas secuencias, e execútanse a miúdo en servidores web accesibles publicamente, polo que os usuarios non necesitan instalar localmente as aplicacións de interese. Uns métodos de aliñamento progresivo moi utilizados son os da familia [[Clustal]],<ref name="higgins">Higgins DG, Sharp PM. (1988). CLUSTAL: a package for performing multiple sequence alignment on a microcomputer. ''Gene'' 73(1):237-44.</ref> especialmente a variante ponderada [[ClustalW]],<ref name="thomson">Thompson JD, Higgins DG, Gibson TJ. (1994). CLUSTAL W: improving the sensitivity of progressive multiple sequence alignment through sequence weighting, positions-specific gap penalties and weight matrix choice. ''Nucleic Acids Res'' 22:4673-4680.</ref> cuxo acceso se proporciona nun bo número de portais web, entre os que están [https://web.archive.org/web/20090221185915/http://align.genome.jp/ GenomeNet], [https://web.archive.org/web/20101222190305/http://www.ebi.ac.uk/clustalw/ EBI] e [http://www.ch.embnet.org/software/ClustalW.html EMBNet]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110501083128/http://www.ch.embnet.org/software/ClustalW.html |date=01 de maio de 2011 }}. Hai diferentes portais ou aplicacións que poden variar a interface co usuario e facer accesibles a este diferentes parámetros. O uso de Clustal está moi estendido para a construción de [[árbore filoxenética|árbores filoxenéticas]] e como input para a [[predición da estrutura de proteínas]] por medio da modelaxe por homoloxía. Outro método común de aliñamento progresivo denominado [[T-Coffee]]<ref name="notredame">Notredame C, Higgins DG, Heringa J. (2000). T-Coffee: A novel method for fast and accurate multiple sequence alignment. ''J Mol Biol'' 302(1):205-17.</ref> é máis lento que Clustal e os seus derivados, mais xeralmente produce aliñamentos máis precisos para conxuntos de secuencias distantemente emparentadas. T-Coffee calcula aliñamentos de pares combinando o aliñamento directo do par con aliñamentos indirectos que aliñan cada secuencia do par cunha terceira. Usa a saída de Clustal así como outro programa de aliñamento local, LALIGN, que encontra rexións múltiples de aliñamento local entre dúas secuencias. Os aliñamentos e a árbore filoxenética resultante úsanse como guía para producir factores de ponderación novos e máis precisos. Como os métodos progresivos son heurísticos e, por tanto, non garanten a converxencia a un óptimo global, a calidade do aliñamento pode ser difícil de avaliar, e a súa verdadeira significación biolóxica pode ser escura. Un método semiprogresivo moi recente que mellora a calidade do aliñamento e que non utiliza unha heurística "con perdas" á vez que se executa en [[tempo polinómico]]<ref name="sze">Sze SH, Lu Y, Yang Q. (2006). A polynomial time solvable formulation of multiple sequence alignment. ''J Comput Biol'' 13(2):309-19.</ref> aplicouse no programa [http://faculty.cs.tamu.edu/shsze/psalign PSAlign]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200802190852/http://faculty.cs.tamu.edu/shsze/psalign/ |date=02 de agosto de 2020 }}. == Métodos iterativos == Un conxunto de métodos para producir aliñamentos múltiples de secuencias que reducen os erros inherentes aos métodos progresivos son os clasificados como “iterativos”, xa que traballan de forma similar aos métodos progresivos, pero realiñan repetidamente as secuencias iniciais ademais de engadiren novas secuencias ao MSA en crecemento. Unha razón pola que os métodos progresivos son tan fortemente dependentes da alta calidade do aliñamento inicial é que estes aliñamentos se incorporan sempre ao resultado final; é dicir, unha vez que unha secuencia foi aliñada dentro do MSA, o seu aliñamento non volve a ser considerado. Este enfoque mellora a eficiencia a costa da precisión. En contraste, os métodos iterativos poden volver a aliñamentos de pares previamente calculados (ou sub-MSAs) incorporando subconxuntos da secuencia problema como un medio de optimización dunha [[función obxectivo]] xeral, tal como encontrar unha puntuación de aliñamento de alta calidade. Aplicáronse unha variedade de métodos de iteración sutilmente diferentes, que se poden encontrar en diferentes paquetes de software. Existen revisións e comparacións útiles, pero evitan, xeralmente, elixir algunha das técnicas como a "mellor".<ref name="hirosawa">Hirosawa M, Totoki Y, Hoshida M, Ishikawa M. (1995). Comprehensive study on iterative algorithms of multiple sequence alignment. ''Comput Appl Biosci'' 11:13-18.</ref> O paquete [https://web.archive.org/web/20090514015350/http://prrn.hgc.jp/ PRRN/PRRP] utiliza un [[algoritmo hill climbing]] (''ascenso da colina'') para optimizar a súa puntuación de aliñamento do MSA<ref name="gotoh">Gotoh O. (1996). Significant improvement in accuracy of multiple protein sequence alignments by iterative refinement as assessed by reference to structural alignments. ''J Mol Biol'' 264(4):823-38.</ref> e corrixir iterativamente tanto as ponderacións do aliñamento como as rexións localmente diverxentes (con ocos) do aliñamento múltiple de secuencias en crecemento.<ref name="mount">Mount DM. (2004). Bioinformatics: Sequence and Genome Analysis 2nd ed. Cold Spring Harbor Laboratory Press: Cold Spring Harbor, NY.</ref> O PRRP actúa mellor cando refina un aliñamento previamente construído por un método máis rápido.<ref name="mount" /> Outro programa iterativo chamado DIALIGN, segue unha estratexia infrecuente ao concentrarse estreitamente en aliñamentos locais entre subsegmentos ou [[Secuencia motivo|secuencias motivo]] sen introducir unha penalización por oco.<ref name="brudno">Brudno M, Chapman M, Göttgens B, Batzoglou S, Morgenstern B. (2003) Fast and sensitive multiple alignment of large genomic sequences. ''BMC Bioinformatics'' 4:66.</ref> Consegue o aliñamento de motivos individuais cunha representación matricial similar a unha [[Aliñamento de secuencias#Métodos de matriz de puntos|gráfica de matriz de puntos]] nun aliñamento de pares. Un método alternativo que utiliza aliñamentos locais rápidos como puntos de referencia ou "sementes" para un procedemento máis lento de aliñamento global aplícase na suite [http://dialign.gobics.de/chaos-dialign-submission CHAOS/DIALIGN].<ref name=autogenerated2>Brudno M, Chapman M, Göttgens B, Batzoglou S, Morgenstern B. (2003) Fast and sensitive multiple alignment of large genomic sequences ''BMC Bioinformatics'' 4:66.</ref> Un terceiro método de uso común baseado na iteración, chamado [http://www.drive5.com/muscle/ MUSCLE] (de ''multiple sequence alignment by log-expectation'', ou aliñamento múltiple de secuencias por ''log-esperanza''; este último termo corresponde a unha función de puntuación non común baseada na esperanza matemática, e resultado de modificar a función ''log-average'' ou ''log-media''), mellora os resultados en relación aos métodos progresivos ao obter unha medida máis precisa da distancia para valorar o parentesco de dúas secuencias.<ref name="edgar">Edgar RC. (2004), MUSCLE: multiple sequence alignment with high accuracy and high throughput. ''Nucleic Acids Research'' 32(5), 1792-97.</ref> A medición da distancia actualízase entre as etapas da iteración (porén, na súa forma orixinal, MUSCLE contiña só dúas ou tres iteracións, dependendo de se se activaba ou non o refinamento). == Modelos de Markov ocultos == Os [[Modelo oculto de Markov|modelos de Markov ocultos]] (ou HMM, do inglés ''Hidden Markov Models'') son modelos probabilísticos que asignan probabilidades a todas as posibles combinacións de ocos, coincidencias e diferenzas para determinar o máis probable aliñamento múltiple de secuencias ou conxunto de posibles MSA. Os HMM poden producir unha saída única coa maior puntuación, pero tamén poden xerar unha familia de aliñamentos posibles que poidan avaliarse en canto á súa importancia biolóxica. Dado que os modelos ocultos de Markov son probabilísticos, non producen a mesma solución cada vez que se executan sobre o mesmo conxunto de datos; desta forma, non poden garantir converxer ao aliñamento óptimo. Os HMM poden producir aliñamentos tanto locais coma globais. Aínda que os métodos baseados nestes modelos foron desenvolvidos recentemente, ofrecen melloras significativas na velocidade computacional, especialmente para secuencias que conteñen rexións solapadas.<ref name="mount" /> Os métodos típicos baseados en HMM traballan representando un MSA baixo a forma de [[grafo dirixido]] acíclico, coñecido como un grafo de orde parcial, e que consiste nunha serie de nodos que representan posibles entradas nas columnas dun aliñamento múltiple de secuencias. Nesta representación, unha columna que estea absolutamente conservada (é dicir, que todas as secuencias no MSA compartan un carácter determinado nesa posición en particular) codifícase como un único nodo con tantas conexións saíntes coma posibles caracteres haxa na seguinte columna do aliñamento. Nos termos dun típico modelo oculto de Markov, os estados observados son as columnas individuais do aliñamento, e os estados "ocultos" representan a suposta secuencia ancestral desde a cal se presume que descenden as secuencias do conxunto problema. Unha variante de busca eficiente do método de programación dinámica, coñecida como [[algoritmo de Viterbi]], úsase xeralmente para aliñar sucesivamente o MSA en crecemento coa seguinte secuencia do conxunto problema para xerar un novo MSA.<ref name="hughey">Hughey R, Krogh A. (1996). Hidden Márkov models for sequence analysis: extension and analysis of the basic method. ''CABIOS'' 12(2):95-107.</ref> Isto é diferente dos métodos de aliñamento progresivo porque o aliñamento das secuencias previas se actualiza en cada adición dunha nova secuencia. Porén, igual que nos métodos progresivos, esta técnica pode verse influenciada pola orde na cal as secuencias do conxunto problema son integradas no aliñamento, especialmente cando as secuencias están relacionadas distantemente.<ref name="mount" /> Poden atoparse bastantes programas de software nos cales se aplican variantes dos métodos baseados en HMM, e que se caracterizan pola súa escalabilidade e eficiencia, aínda que o uso correcto dun método HMM é máis complexo que o dos métodos progresivos máis comúns. O máis sinxelo é [http://sourceforge.net/project/showfiles.php?group_id=168080 POA] (''Partial-Order Alignment'', Aliñamento de orde parcial).<ref name="grasso">Grasso C, Lee C. (2004). Combining partial order alignment and progressive multiple sequence alignment increases alignment speed and scalability to very large alignment problems. ''Bioinformatics'' 20(10):1546-56.</ref> Un método similar, pero máis xeral, aplícase no paquete [https://web.archive.org/web/20070410035440/http://www.cse.ucsc.edu/compbio/sam.html SAM] (''Sequence Alignment and Modeling System'', sistema de aliñamento e modelado de secuencia).<ref name=autogenerated1>Hughey R, Krogh A. SAM: Sequence alignment and modeling software system. Technical Report UCSC-CRL-96-22, University of California, Santa Cruz, CA, September 1996.</ref> O SAM tense usado como unha fonte de aliñamentos para [[predición de estrutura de proteínas]] ao participar no experimento de predición de estrutura [[CASP]] (de ''Critical Assessment of Techniques for Protein Structure Prediction'', Valoración crítica de técnicas para predición da estrutura de proteínas), e para desenvolver unha base de datos de proteínas preditas na especie de [[lévedo]]s ''[[Saccharomyces cerevisiae]]''. Os métodos HMM tamén poden usarse para buscas en bases de datos con [https://web.archive.org/web/20071201081000/http://hmmer.wustl.edu/ HMMer].<ref name="durbin">Durbin R, Eddy S, Krogh A, Mitchison G. (1998). Biological sequence analysis: probabilistic models of proteins and nucleic acids, Cambridge University Press, 1998.</ref> == Métodos conscientes da filoxenia == [[Ficheiro:Non-homologous exon alignment.jpg|miniatura|450px|Aliñamentos de exóns non homólogos por un método iterativo (a), e por un método consciente da filoxenia (b).]] A maioría dos métodos de aliñamento múltiple de secuencias tratan de minimizar o número de [[Indel|insercións/delecións]] (ocos ou ''gaps'') e, en consecuencia, producen aliñamentos compactos. Isto causa varios problemas se as secuencias que teñen que ser aliñadas conteñen rexións non [[Homoloxía de secuencia|homólogas]], se os ocos teñen información valiosa para unha análise [[filoxenia|filoxenética]]. Estes problemas son comúns en secuencias recentemente producidas que están pouco anotadas e poden conter [[corremento da pauta de lectura|corrementos da pauta de lectura]], [[dominio proteico|dominios]] incorrectos ou [[exón]]s [[splicing|empalmados]] non homólogos. O primeiro destes métodos foi desenvolvido en 2005 por Löytynoja e Goldman.<ref name="Loytynoja-2005">Loytynoja, A. (2005). "An algorithm for progressive multiple alignment of sequences with insertions". Proceedings of the National Academy of Sciences 102 (30): 10557–10562. doi:10.1073/pnas.0409137102. [http://www.pnas.org/content/102/30/10557]</ref> Os mesmos autores prepararon un paquete de software chamado ''PRANK'' en 2008.<ref name="Loytynoja-2008">Loytynoja, A.; Goldman, N. (2008). "Phylogeny-Aware Gap Placement Prevents Errors in Sequence Alignment and Evolutionary Analysis". Science 320 (5883): 1632–1635. doi:10.1126/science.1158395. PMID 18566285.</ref> PRANK mellora os aliñamentos cando están presentes insercións. Non obstante, é un programa máis lento comparado cos métodos progresivos ou iterativos, que foron desenvolvidos ao longo de varios anos. En 2012, apareceron dúas novas ferramentas conscientes da filoxenia (''phylogeny-aware''). Unha chámase ''PAGAN'', que foi desenvolvida polo mesmo equipo de PRANK,<ref name="Loytynoja-2012">Loytynoja, A.; Vilella, A. J.; Goldman, N. (2012). "Accurate extension of multiple sequence alignments using a phylogeny-aware graph algorithm". Bioinformatics 28 (13): 1684–1691. doi:10.1093/bioinformatics/bts198. PMC 3381962. PMID 22531217.</ref> e a outra é ''ProGraphMSA'' desenvolvida por Szalkowski.<ref name="Szalkowski-2012">Szalkowski, A. M. (2012). "Fast and robust multiple sequence alignment with phylogenyaware gap placement". BMC Bioinformatics 13: 129–1180. doi:10.1186/1471-2105-13-129. PMC 3495709. PMID 22694311.</ref> Estes paquetes de software foron desenvolvidos independentemente pero comparten algunhas características, principalmente o uso de [[gráfico acíclico dirixido|algoritmos gráficos]] para mellorar o recoñecemento de rexións non homólogas, e unha mellora na rapidez de producir o código con respecto a PRANK. == Algoritmos xenéticos e ''simulated annealing'' == No intento de producir MSA de calidade de forma máis eficiente tamén se usaron algunhas técnicas de optimización estándar en ciencias da computación inspiradas por procesos físicos (pero que non os reproducen directamente). Unha delas son os [[Algoritmo xenético|algoritmos xenéticos]], que se utilizaron na produción de MSA intentando simular, en liñas xerais, o hipotético proceso evolutivo que dá lugar á diverxencia no conxunto problema. Este método traballa rompendo en fragmentos unha serie de posibles MSA e reordenando repetidamente estes fragmentos coa introdución de ocos en diferentes posicións. Unha [[función obxectivo]] xeral optimízase durante a simulación, normalmente unha función de maximización "suma de pares" introducida nos métodos de MSA de programación dinámica. Aplicouse unha técnica para secuencias de proteínas no programa de software SAGA (''Sequence Alignment by Genetic Algorithm'', Aliñamento de secuencias por algoritmo xenético),<ref name="notredame2">Notredame C, Higgins DG. (1996). SAGA: sequence alignment by genetic algorithm. ''Nucleic Acids Res'' 24(8):1515-24.</ref> e denomínase RAGA o seu equivalente para ARN.<ref name="notredame3">Notredame C, O'Brien EA, Higgins DG. (1997). RAGA: RNA sequence alignment by genetic algorithm. ''Nucleic Acids Res'' 25(22):4570-80.</ref> Mediante a técnica de ''[[simulated annealing]]'', un aliñamento múltiple de secuencias existente, producido por outro método, refínase por unha serie de reordenamentos deseñados para encontrar rexións máis óptimas do espazo de aliñamento que a xa ocupada polo MSA previo. Igual que no método de algoritmos xenéticos, no ''simulated annealing'' maximízase unha función obxectivo como a suma de pares. Este método utiliza un "factor de temperatura" metafórico que determina o ritmo ao cal avanzan os reordenamentos, e a probabilidade de cada un deles. Un uso típico alterna períodos de altos ritmos de reorganización e relativamente baixa probabilidade (para explorar rexións máis distantes do espazo de aliñamento), con períodos de baixos ritmos e máis altas probabilidades para explorar a fondo mínimos locais preto das rexións recentemente “colonizadas”. Este enfoque foi aplicado no programa MSASA (''Multiple Sequence Alignment by Simulated Annealing'', aliñamento múltiple de secuencias por ''annealing'' simulado).<ref name="kim">Kim J, Pramanik S, Chung MJ. (1994). Multiple sequence alignment using simulated annealing. ''Comput Appl Biosci'' 10(4):419-26.</ref> == Descubrimento de motivos == [[Ficheiro:Caspase-motif-alignment.png|miniatura|500px|Aliñamento das [[caspase]]s de ''[[Drosophila]]'' coloreado por motivos identificados por MEME. Cando as posicións dos motivos e os aliñamentos das secuencias se xeran independentemente, a miúdo correlaciónanse, pero non perfectamente, como neste exemplo.]] O descubrimento de motivos, tamén coñecido como análise de perfís, é un método de localización de motivos de secuencia en MSA globais, que supón un medio para producir mellores aliñamentos múltiples de secuencias e para producir unha matriz de puntuación para ser usada na busca de motivos similares noutras secuencias. Desenvolvéronse varios métodos para illar os motivos, pero todos están baseados na identificación de patróns curtos altamente conservados dentro dun aliñamento maior, e na construción dunha matriz, similar a unha de substitución, que reflicta a composición de aminoácidos ou nucleótidos de cada posición no suposto motivo. Os aliñamentos pódense refinar entón usando estas matrices. Na análise estándar de perfís, a matriz inclúe entradas para cada posible carácter, e entradas para ocos.<ref name="mount" /> Alternativamente, os algoritmos estatísticos de descubrimento de patróns poden identificar motivos como precursores de MSA, en lugar de como derivados. En moitos casos, cando o conxunto de secuencias problema contén só un pequeno número de secuencias, ou contén só secuencias altamente relacionadas, engádense [[pseudocontador]]es para normalizar a distribución reflectida na matriz de puntuación. Isto corrixe, en particular, entradas na matriz con probabilidade cero mediante valores pequenos, pero non nulos. A análise de bloques é un método de descubrimento de motivos que os restrinxe a rexións sen ocos no aliñamento. Os bloques pódense xerar desde un MSA ou poden ser extraídos de secuencias sen aliñar usando un conxunto precalculado de motivos previamente xerado desde familias coñecidas de xenes.<ref name="henikoff">Henikoff S, Henikoff JG. (1991). Automated assembly of protein blocks for database searching. ''Nucleic Acids Res'' 19:6565-72.</ref> A puntuación dos bloques depende xeralmente do espazado dos caracteres con altas frecuencias, en lugar de recaer sobre o cálculo dunha matriz de substitución explícita. O servidor [https://web.archive.org/web/20130328131920/http://blocks.fhcrc.org/ BLOCKS] proporciona un método interactivo para localizar tales motivos en secuencias sen aliñar. Aplicáronse comparadores de patróns utilizando tanto o [[algoritmo expectación-maximización]] coma a [[mostraxe de Gibbs]]. Unha das ferramentas máis comúns de descubrimento de motivos, denominada MEME, utiliza expectación-maximización e modelos ocultos de Markov para xerar motivos que logo se usan como ferramentas de busca polo seu programa compañeiro MAST na suite combinada [https://web.archive.org/web/20100822143504/http://meme.sdsc.edu/meme/intro.html MEME/MAST].<ref name="baileyelkan">Bailey TL, Elkan C.(1994). Fitting a mixture model by expectation maximization to discover motifs in biopolymers. Proceedings of the Second International Conference on Intelligent Systems for Molecular Biology, pp. 28-36, AAAI Press, Menlo Park, California.</ref><ref name="baileygribskov">Bailey TL, Gribskov M. (1998). Combining evidence using p-values: application to sequence homology searches. ''Bioinformatics''14:48-54.</ref> == Aliñamento múltiple de secuencias non codificantes == As rexións do [[ADN non codificante]]s, especialmente TFBSs (''transcriptor factor binding sites'', sitios de unión de factores de transcrición), están bastante máis conservadas e non necesariamente están relacionadas evolutivamente, e puideron ter converxido a partir de antepasados non comúns. Así, as asuncións utilizadas para aliñar secuencias de proteínas e rexións de ADN codificantes son inherentemente diferentes daquelas que se teñen para as secuencias TFBS. Aínda que ten senso aliñar rexións de ADN codificantes para secuencias homólogas usando operadores mutacionais, o aliñamento de secuencias de sitios de unión para o mesmo [[factor de transcrición]] non poden depender de operacións mutacionais relacionadas evolutivamente. De xeito similar, o operador evolutivo de mutacións puntuais pode usarse para definir unha distancia de edición para secuencias codificantes, pero isto ten pouco senso nas secuencias TFBS, porque calquera variación na secuencia ten que manter un certo nivel de especificidade para que funcione o [[sitio de unión]]. Isto faise especificamente importante cando se tratan de aliñar secuencias TFBS coñecidas para construír modelos supervisados para predicir localizacións descoñecidas dos mesmos TFBS. Por tanto, os métodos de aliñamento múltiple de secuencias necesitan axustar as hipóteses evolutivas subxacentes e os operadores utilizados como nos traballos publicados incorporando a información termodinámica de bases veciñas <ref name=Salama2013>{{cita publicación periódica|author=Salama RA, Stekel DJ |year=2013 |title=A non-independent energy-based multiple sequence alignment improves prediction of transcription factor binding sites |journal=Bioinformatics|doi= 10.1093/bioinformatics/btt463}}</ref> para aliñar os sitios de unión buscando o aliñamento termodinámico máis baixo que conserva a especificidade do sitio de unión, [http://sourceforge.net/projects/msa-edna/ EDNA]. == Visuaización do aliñamento e control de calidade == O uso necesario de [[heurística]] para facer aliñamentos múltiples significa que para un conxunto arbitrario de proteínas, hai sempre bastantes probabilidades de que o aliñamento conteña erros. Por exemplo, unha avaliación de varios programas de aliñamento usando BAliBase benchmark atopou que polo menos o 24% de todos os pares de aminoácidos aliñados estaban aliñados incorrectamente.<ref name="nuin2006">{{Cita publicación periódica |author=Nuin PA, Wang Z, Tillier ER |year=2006 |title=The accuracy of several multiple sequence alignment programs for proteins |journal=BMC Bioinformatics |doi=10.1186/1471-2105-7-471 |pmid=17062146 |volume=7 |pmc=1633746 |pages=471}}</ref> Estes erros poden orixinarse a causa de insercións únicas nunha ou máis rexións das secuencias, ou a través dalgúns procesos evolutivos máis complexos que orixinan proteínas que non se aliñan facilmente só pola súa secuencia. A medida que o número de secuencias e a súa diverxencia se incrementa cometeranse moitos máis erros simplemente debido á natureza heurística dos algoritmos de aliñamentos múltiples de secuencias. Os chamados visores de aliñamento múltiple de secuencias permiten revisar visualmente os aliñamentos, a miúdo inspeccionando a calidade do aliñamento para sitios funcionais anotados en dúas ou máis secuencias. Moitos tamén permiten que o aliñamento sexa ''editado'' para corrixir estes erros (xeralmente menores), para obter un aliñamento óptimo "verificado" que sexa axeitado para o seu uso en análises filoxenéticas ou modelaxe comparativa.<ref>{{Cita web | title=Manual editing and adjustment of MSAs | publisher=European Molecular Biology Laboratory | year=2007 | url=http://www.embl.de/~seqanal/MSAcambridgeGenetics2007/MSAmanualAdjustments/MSAmanualAdjustments.html | accessdate=March 7, 2010 | urlmorta=yes | urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150924000135/http://www.embl.de/~seqanal/MSAcambridgeGenetics2007/MSAmanualAdjustments/MSAmanualAdjustments.html | dataarquivo=24 de setembro de 2015 }}</ref> Porén, a medida que o número de secuencias se incrementa e especialmente en estudos a escala xenómica que implican moitos aliñamentos múltiples de secuencias é imposible verificar manualmente todos os aliñamentos. Ademais, a verificación manual é subxectiva. E, finalmente, mesmo o mellor experto non pode aliñar con seguridade os casos máis ambiguos de secuencias moi diverxentes. En tales casos é unha práctica común utilizar procedementos automáticos para excluír rexións aliñadas inseguras a partir de aliñamentos múltiples de secuencias. Co propósito de facer reconstrucións filoxenéticas (véxase máis abaixo) utilízase moito o programa Gblocks para eliminar bloques de aliñamentos sospeitosos de ser de baixa calidade, de acordo con varios límites no número de secuencias con ocos en columnas aliñadas.<ref name="castresana2000">{{Cita publicación periódica |author=Castresana J |year=2000 |title=Selection of conserved blocks from multiple alignments for their use in phylogenetic analysis |url=https://archive.org/details/sim_molecular-biology-and-evolution_2000-04_17_4/page/540 |journal=Mol Biol Evol |volume=17 |pages=540–552 |doi=10.1093/oxfordjournals.molbev.a026334}}</ref> Con todo, estes criterios poden filtrar excesivamente rexións con eventos de inserción/deleción que aínda poden ser aliñados con confianza, e estas rexións poderían ser desexables para outros propósitos como a detección de seleccións positivas. Uns poucos [[algoritmo]]s de aliñamento xeran puntuacións específicas de sitio que permiten a selección de rexións de elevada confianza. O programa SOAP foi o primeiro que ofreceu un servizo dese tipo,<ref name="loytynojaMilinkovitch2001">{{cita publicación periódica|author=Loytynoja A, Milinkovitch MC |year=2001 |title=SOAP, cleaning multiple alignments from unstable blocks |url=https://archive.org/details/sim_bioinformatics_2001-06_17_6/page/573 |journal=Bioinformatics |volume=17 |pages=573–574 |doi=10.1093/bioinformatics/17.6.573}}</ref> que comproba a robustez de cada columna ás perturbacións nos parámetros do programa de aliñamento moi usado CLUSTALW. O programa T-Coffee<ref name=poirotOTooleNotredame2003>{{cita publicación periódica|author=Poirot O, O’Toole E, Notredame C |year=2003 |title=Tcoffee@igs: a web server for computing, evaluating and combining multiple sequence alignments |journal=Nucleic Acids Res |volume=31 |pages=3503–3506 |doi=10.1093/nar/gkg522}}</ref> usa unha libraría de aliñamentos na construción do aliñamento múltiple de secuencias final, e o aliñamento que xera está coloreado de acordo coas puntuacións de confianza que reflicten a concordancia entre diferentes aliñamentos na libraría en relación con cada residuo aliñado. A súa extensión TCS ('''T'''ransitive '''C'''onsistency '''S'''core, Puntuación de Consistencia Transitiva) usa librarías T-Coffee de aliñamentos por pares para avaliar calquera aliñamento múltiple independente (''third party''). As proxeccións por pares poden producirse usando métidos rápidos ou lentos, o que permite chegar a un compromiso entre velocidade e precisión.<ref name=TCS2014MBE>{{Cita publicación periódica|last=Chang|first=JM|author2=Di Tommaso, P | author3 = Notredame, C|title=TCS: A New Multiple Sequence Alignment Reliability Measure to Estimate Alignment Accuracy and Improve Phylogenetic Tree Reconstruction.|journal=Molecular Biology and Evolution|date=Jun 2014|volume=31|issue=6|pages=1625–37|doi=10.1093/molbev/msu117|pmid=24694831|url=http://mbe.oxfordjournals.org/content/31/6/1625}}</ref> Outro programa de aliñamento que pode xerar un aliñamento múltiple con puntuacións de confianza é FSA,<ref name=bradley2009>{{cita publicación periódica|author=Bradley RK, Roberts A, Smoot M, Juvekar S, Do J, Dewey C, Holmes I, Pachter L |year=2009 |title=Fast statistical alignment |journal=PLoS Comput Biol |volume=5 |pages=e1000392 |doi=10.1371/journal.pcbi.1000392}}</ref> o cal utiliza un modelo estatístico que permite o cálculo da incerteza do aliñamento. A puntuación HoT (Heads-Or-Tails) pode utilizarse tamén como unha medida da incerteza do aliñamento específico de sitio debido á existencia de múltiples solucións coóptimas.<ref name=landanGraur2008>{{cita publicación periódica|author=Landan G, Graur D |year=2008 |title=Local reliability measures from sets of co-optimal multiple sequence alignments |journal=Pac Symp Biocomput |volume=13 |pages=15–24 |doi=10.1142/9789812776136_0003}}</ref> O programa GUIDANCE<ref name="penn2010">{{Cita publicación periódica |author=Penn O, Privman E, Landan G, Graur D, Pupko T |year=2010 |title=An Alignment Confidence Score Capturing Robustness to Guide Tree Uncertainty |url=https://archive.org/details/sim_molecular-biology-and-evolution_2010-08_27_8/page/1759 |journal=Mol Biol Evol |volume=27 |pages=1759–1767 |doi=10.1093/molbev/msq066}}</ref> calcula unha medida de confianza específica de sitio similar baseada na robustez do aliñamento para a incerteza na árbore guía que se utiliza nos programas de aliñamento progresivo. Unha alternativa, cun enfoque xustificado máis estatisticamente para estimar a incerteza do aliñamento, é o uso de modelos evolutivos probabilísticos para a estimación conxunta (''joint estimation'') da filoxenia e o aliñamento. Un enfoque bayesiano permite o cálculo de probabilidades posteriores de aliñamento e filoxenia estimada, que é unha medida da confianza nestas estimacións. Nese caso, pode calcularse unha probabilidade posterior para cada sitio do aliñamento. Ese enfoque foi o aplicado no programa BAli-Phy.<ref name="redelingsSuchard2005">{{cita publicación periódica|author=Redelings BD, Suchard MA |title=Joint Bayesian Estimation of Alignment and Phylogeny |url=https://archive.org/details/sim_systematic-biology_2005-06_54_3/page/401 |journal=Systematic Biology |volume=54 | pages=401–418 | year=2005| doi=10.1080/10635150590947041}}</ref> Velaquí algúns programas libres dispoñibles para a visualización de aliñamentos múltiples de secuencias: [[JalView]], [[UGENE]]. == Uso en filoxenia == Os aliñamentos múltiples de secuencias poden utilizarse para crear unha [[árbore filoxenética]].<ref name="Budd_2009">{{Cita web | title=Multiple sequence alignment exercises and demonstrations | last=Budd | first=Aidan | publisher=European Molecular Biology Laboratory | date=10 February 2009 | accessdate=June 30, 2010 | url=http://www.embl.de/~seqanal/courses/commonCourseContent/commonMsaExercises.html | urlmorta=yes | urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120305164700/http://www.embl.de/~seqanal/courses/commonCourseContent/commonMsaExercises.html | dataarquivo=05 de marzo de 2012 }}</ref> Isto é posible por dúas razóns. A primeira é que dominios funcionais que son coñecidos en secuencias anotadas poden utilizarse para o aliñamento en secuencias non anotadas. A segunda é que se poden encontrar as rexións conservadas que se sabe que son funcionalmente importantes. Isto fai posible que se usen os aliñamentos múltiples de secuencias para analizar e atopar relacións [[evolución|evolutivas]] por medio da homoloxía entre as secuencias. Poden detectarse as mutacións puntuais e os eventos de inserción de deleción (chamados [[indel|indeis]]). Os aliñamentos múltiples de secuencias poden tamén utilizarse para identificar sitios importantes funcionalmente, como sitios de unión de moléculas, [[sitio activo|sitios activos]], ou sitios que realizan outras funcións clave, ao localizar dominios conservados. Cando se buscan aliñamentos de múltiples de secuencias é útil considerar diferentes aspectos das secuencias cando se comparan secuencias. Estes aspectos inclúen identidade, semellanza, e homoloxía. A identidade significa que as secuencias teñen residuos idénticos nas súas respectivas posicións. Por outra parte, a semellanza ten que ver coa comparación das secuencias que teñen residuos similares cuantitativamente. Por exemplo, en canto a secuencias de nucleótidos, as [[pirimidina]]s considéranse similares entre si, e o mesmo ocorre coas [[purina]]s. A semellanza en último extremo leva a unha homoloxía, no sentido que canto máis similares son as secuencias, máis próximas son para ser homólogas. Esta semellanza nas secuencias pode despois axudar a encontrar un antepasado común.<ref name="Budd_2009"/> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{cita libro | nome= L. | apelidos= Duret |autor2= S. Abdeddaim | ano= 2000 | capítulo= Multiple alignment for structural functional or phylogenetic analyses of homologous sequences | editor = D. Higgins and W. Taylor | título= Bioinformatics sequence structure and databanks | lugar= Oxford | editorial= Oxford University Press}} * {{cita publicación periódica| nome= C. | apelido= Notredame | ano= 2002 | título= Recent progresses in multiple sequence alignment: a survey | revista= Pharmacogenomics | volume= 31 | número= 1 | páxinas= 131 -- 144 }} * {{cita publicación periódica| nome= J. D. | apelido= Thompson |autor2= F. Plewniak and O. Poch | ano= 1999 | título= A comprehensive comparison of multiple sequence alignment programs | revista= Nucleic Acids Research | volume= 27 | número= 13 | páxinas= 12682--2690 }} * {{cita publicación periódica| nome= I.M. | apelido= Wallace |autor2= Blackshields G and Higgins DG. | ano= 2005 | título= Multiple sequence alignments | revista= Curr Opin Struct Biol | volume= 15 | número= 3 | páxinas= 261-6.}} * {{cita publicación periódica| nome= C | apelido= Notredame | ano= 2007 | título= Recent evolutions of multiple sequence alignment algorithms| revista= PLOS Computational Biology | volume= 8 | número= 3 | páxinas= e123.}} === Outros artigos === * [[Aliñamento de secuencias]] * [[Bioinformática]] * [[Cladística]] * [[Filoxenética]] === Ligazóns externas === * [http://www.expasy.org/tools/#align Ferramentas de aliñamento de secuencias ExPASy]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100413233236/http://www.expasy.org/tools/#align |date=13 de abril de 2010 }} * [https://web.archive.org/web/20070630140847/http://www.techfak.uni-bielefeld.de/bcd/Curric/MulAli/welcome.html Páxina de recursos de aliñamentos múltiples], da Virtual School of Natural Sciences * [https://web.archive.org/web/20060909003117/http://pbil.univ-lyon1.fr/alignment.html Ferramentas para aliñamentos múltiples], de Pôle Bioinformatique Lyonnais * [http://cmb.molgen.mpg.de/ Notas sonre aliñamentos múltiples de secuencias], do Max Planck Institute for Molecular Genetics * [http://www.tcoffee.org/ Punto de entrada aos principais servidores T-Coffee] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Bioinformática]] o8wheo11ivgp7c84iqw751l37ko7fiv 0 312739 7108761 6286519 2025-06-27T21:12:49Z Breogan2008 23204 7108761 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra | imaxe = Logo o noso último verán en Escocia.jpg | descrición = Logo do filme }} '''''O noso último verán en Escocia'''''<ref>{{Cita web|url=https://pipocas.amesa.gal/titles/25/o-noso-ultimo-veran-en-escocia|título=O noso último verán en Escocia|editor=pipocas.amesa.gal|dataacceso=16 de xaneiro de 2023}}</ref> (en {{lang-en|What We Did on Our Holiday}})<ref>{{cita web|título=What We Did on Our Holiday (2014)|url=http://www.imdb.com/title/tt2725962/|editor=IMDb|dataacceso=28 de maio de 2014}}</ref> é un filme [[Reino Unido|británico]] da [[BBC]] protagonizado por [[David Tennant]], [[Rosamund Pike]] e [[Billy Connolly]]. Foi rodado en [[Glasgow]] e nas [[Terras Altas Escocesas|Terras Altas]] de Escocia entre o 27 de xuño e o 2 de agosto de 2013.<ref>{{Cita web |url=http://www.david-tennant-news.com/what-we-did-on-our-holiday/ |título=Copia arquivada |data-acceso=06 de xuño de 2015 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150207035149/http://www.david-tennant-news.com/what-we-did-on-our-holiday/ |dataarquivo=07 de febreiro de 2015 |urlmorta=yes }}</ref> Foi estreado no Reino Unido o 26 de setembro de 2014.<ref>{{cita web|título=What We Did on Our Holiday (2014) Release Info |url=http://www.imdb.com/title/tt2725962/releaseinfo/| editor=IMDb|dataacceso=28 de maio de 2014}}</ref> Estreouse en galego en 14 cines de 8 cidades de Galicia o [[29 de maio]] de [[2015]]. Isto foi posible grazas a unha iniciativa da [[Xunta de Galicia]], da produtora Contracorriente Films e tamén da [[TVG|Televisión de Galicia]].<ref>{{cita web|título=A película británica 'O noso último verán en Escocia' poderase ver dobrada ao galego en 14 cines|url=http://www.crtvg.es/informativos/a-pelicula-britanica-o-noso-ultimo-veran-en-escocia-poderase-ver-dobrada-ao-galego-en-14-cines-1187359|editor=TVG|dataacceso=6 de xuño de 2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160303170935/http://www.crtvg.es/informativos/a-pelicula-britanica-o-noso-ultimo-veran-en-escocia-poderase-ver-dobrada-ao-galego-en-14-cines-1187359|dataarquivo=03 de marzo de 2016|urlmorta=yes}}</ref> A directora de dobraxe foi Charo Pena e foi traducido por Rosa Moledo. == Personaxes == * [[David Tennant]] como Doug McLeod :Voz da dobraxe galega de Antón Olmos. * [[Rosamund Pike]] como Abi McLeod :Voz da dobraxe galega de Beatriz García. * [[Billy Connolly]] como Gordie McLeod :Voz da dobraxe galega de [[Tacho González]]. * [[Celia Imrie]] como Agnes Chisholm :Voz da dobraxe galega de Xermana Carballido. * [[Ben Miller]] como Gavin McLeod :Voz da dobraxe galega de [[Luís Iglesia]]. * [[Emilia Jones]] como Lottie McLeod :Voz da dobraxe galega de Ana Ouro. * [[Amelia Bullmore]] como Margaret McLeod :Voz da dobraxe galega de Charo Pena. * [[Annette Crosbie]] como Doreen :Voz da dobraxe galega de Carmen Rodríguez. * Lewis Davie como Kenneth McLeod :Voz da dobraxe galega de Gaspar Somoza. * Ben Presley como PC McLuhan * [[Jake D'Arcy]] * Bobby Smalldridge como Mickey McLeod :Voz da dobraxe galega de Tere Santamaría. * [[Alexia Barlier]] como Françoise Dupré * Ryan Hunter como Frazer == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lista de títulos con versión en galego nas plataformas de streaming]] === Ligazóns externas === * {{IMDb|2725962}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/what_we_did_on_our_holiday/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Reino Unido}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Noso ultimo veran en Escocia, O}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes de BBC Films]] [[Categoría:Filmes rodados en Escocia]] [[Categoría:Filmes rodados en Glasgow]] [[Categoría:Filmes ambientados en Escocia]] [[Categoría:Filmes sobre familias disfuncionais]] [[Categoría:Filmes sobre a morte]] [[Categoría:Filmes de 2014 con versión en galego]] rdz97t95v5evaxbw4abitmbruiz9e5u 0 312876 7108791 6480488 2025-06-27T21:20:36Z Breogan2008 23204 7108791 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''On the Road''''' (en {{lang-fr|Sur la route}}), é un filme de [[2012]] dirixido por [[Walter Salles]] e baseado na novela de [[Jack Kerouac]] ''[[On the Road]]''. O filme contou coa participación dos actores [[Garrett Hedlund]], [[Sam Riley]], [[Kristen Stewart]], [[Alice Braga]], [[Amy Adams]], [[Tom Sturridge]], Danny Morgan, [[Elisabeth Moss]], [[Kirsten Dunst]], e [[Viggo Mortensen]]. O produtor executivo foi [[Francis Ford Coppola]]. A rodaxe comezou o [[4 de agosto]] de [[2010]] en [[Montreal]], [[Quebec]], cun orzamento de 25 millóns de dólares. A historia baseáse nos anos nos que Kerouac viaxou polos Estados Unidos a finais da década de 1940 co seu amigo [[Neal Cassady]] e outras figuras da [[xeración Beat]] coma [[William S. Burroughs]] ou [[Allen Ginsberg]]. O [[23 de maio]] de [[2012]], o filme foi galardoada coa [[Palma de Ouro]] no [[Festival de Cannes]] dese ano. Tamén foi premiada no [[Festival Internacional de Cinema de Toronto]] en setembro de 2012.<ref name="Official Selection">{{cite web |url=http://www.festival-cannes.fr/en/article/58878.html |title=2012 Official Selection |access-date=2012-04-19 |work=Cannes}}</ref><ref name="timeout">{{cite web |url=https://www.timeout.com/london/feature/2547/cannes-film-festival-2012-line-up-announced |title=Cannes Film Festival 2012 line-up announced |access-date=2012-04-19 |work=Time Out |archive-date=2012-04-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120423162352/http://www.timeout.com/london/feature/2547/cannes-film-festival-2012-line-up-announced |urlmorta=si }}</ref><ref name="RotTomatoes">{{cite news | title = ''On the Road'' | work = [[Rotten Tomatoes]] | url = https://www.rottentomatoes.com/m/on_the_road/ | access-date = 2012-05-24 }}</ref> == Protagonistas == {{Div col|colwidth=20em}} * [[Garrett Hedlund]] como Dean Moriarty * [[Sam Riley]] como Sal Paradise * [[Kristen Stewart]] como Marylou * [[Alice Braga]] como Terry * [[Amy Adams]] como Jane * [[Tom Sturridge]] como Carlo Marx * [[Elisabeth Moss]] como Galatea Dunkel * Danny Morgan como Ed Dunkel * [[Kirsten Dunst]] como Camille Moriarty * [[Viggo Mortensen]] como Old Bull Lee * [[Steve Buscemi]] como Tall Thin Salesman * [[Terrence Howard]] como Walter * [[Giselle Itié]] como Tonia * [[Marie-Ginette Guay]] como Ma Paradise {{div col end}} == Notas == {{Listaref|30em}} {{Barra portal|Cine|Francia|Estados Unidos de América|Reino Unido|Canadá}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2012]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes de México]] [[Categoría:Filmes do Brasil]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes do Canadá]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Walter Salles]] [[Categoría:Filmes sobre temática LGBT dos Estados Unidos de América]] 2pwvpm8ippojicegzjdffwjdiycf568 0 313175 7108792 6568328 2025-06-27T21:20:59Z Breogan2008 23204 7108792 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Outros homónimos|Hulk}} {{Obra}} '''''Hulk''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Ang Lee]] que se estreou no 2003. Baséase no personaxe de [[banda deseñada]] de [[Marvel Comics]] [[Hulk (banda deseñada)|Hulk]]. Está protagonizado por [[Eric Bana]], que interpreta o Dr. Bruce Banner, por [[Jennifer Connelly]], [[Sam Elliott]], [[Josh Lucas]] e [[Nick Nolte]]. O filme explora a orixe de Bruce Banner, que despois dun accidente de laboratorio no que queda exposta a radiación gamma adquire a habilidade de converterse nun monstro xigante verde cando se anoxa. Unha reestrea baseada no mesmo personaxe, titulada ''[[The Incredible Hulk (filme)|The Incredible Hulk]]'', foi estreada o 13 de setembro de 2008. == Personaxes == * [[Eric Bana]] como [[Hulk (banda deseñada)|Dr. Bruce Banner/Hulk]] :* [[Mike Erwin]] como Bruce Banner con 16 anos :* Michael Kronenberg como Bruce Banner con 4 anos :* David Kronenberg como Bruce Banner con 2 anos * [[Jennifer Connelly]] como [[Betty Ross]] :* Rhiannon Leigh Wryn como Betty Ross de nena * [[Sam Elliott]] como Xeneral Thunderbolt Ross :* Todd Tesen como Thaddeus Ross de novo * [[Josh Lucas]] como Glenn Talbot * [[Nick Nolte]] como Dr. David "Dave" Banner :* Paul Kersey como David Banner de novo * [[Cara Buono]] como Edith Banne * [[Celia Weston]] como Mrs. Krenzler * [[Kevin Rankin (actor)|Kevin Rankin]] como Harper == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0286716}} * [http://www.allmovie.com/movie/v272534 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.metacritic.com/movie/hulk Ficha en Metacritic] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=hulk.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/hulk/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2003]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Ang Lee]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados na China]] [[Categoría:Filmes rodados en Utah]] [[Categoría:Filmes rodados en Arizona]] [[Categoría:Filmes rodados en California]] [[Categoría:Filmes rodados en Hawai]] [[Categoría:Filmes rodados en San Francisco]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1966]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1984]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2003]] [[Categoría:Filmes ambientados en América do Sur]] [[Categoría:Filmes sobre armas e guerras nucleares]] nfiaj6xyt5yiv4vojwpw0r4qizk48ia 0 313213 7108760 6568329 2025-06-27T21:12:27Z Breogan2008 23204 7108760 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Prey''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de terror dirixido por [[Darrell Roodt]] que se estreou no 2007. Baséase nun guión de [[Jeff Wadlow]], Beau Bauman e Roodt,<ref>[http://www.buried.com/moviereviews/prey-2007/2360/ Prey 2007 – Horror Movie Reviews: Buried.com]</ref> e está protagonizado por [[Bridget Moynahan]], [[Peter Weller]] e [[Carly Schroeder]].<ref>[http://www.tierhorror.de/tierhorror/film842-Prey.csp Tierhorror.de – Prey (2007)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150527200250/http://www.tierhorror.de/tierhorror/film842-Prey.csp |date=27 de maio de 2015 }} {{de}}</ref> == Personaxes == * [[Bridget Moynahan]] como Amy Newman * [[Peter Weller]] como Tom Newman * [[Carly Schroeder]] como Jessica Newman * [[Jamie Bartlett]] como Crawford * [[Conner Dowds]] como David Newman * [[Marius Roberts]] como Brian * [[Muso Sefatsa]] como Nephew == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|468536}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2007]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes rodados en Suráfrica]] [[Categoría:Filmes sobre leóns]] [[Categoría:Filmes de terror con animais]] [[Categoría:Filmes baseados en feitos reais]] q5aeqvk302tqd5tx5bkksv7n17b9s39 0 313740 7108793 6542090 2025-06-27T21:21:16Z Breogan2008 23204 7108793 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Accused''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Jonathan Kaplan]] e escrito por [[Tom Topor]] que se estreou en 1988. É un drama protagonizado por [[Kelly McGillis]] e [[Jodie Foster]]. Está vagamente baseado no caso real da violación de [[Cheryl Araujo]] que ocorreu en [[New Bedford, Massachusetts]] o 6 de marzo de 1983. Pola súa interpretación de Sarah Tobias, [[Jodie Foster]] gañou o [[Oscar á mellor actriz]], o único nomeamento do filme nos premios. == Personaxes == * [[Jodie Foster]] como Sarah Tobias * [[Kelly McGillis]] como Kathryn Murphy * [[Bernie Coulson]] como Kenneth Joyce * [[Leo Rossi]] como Cliff "Scorpion" Albrect * Ann Hearn como Sally Fraser * [[Carmen Argenziano]] como Paul Rudolph * [[Steve Antin]] como Bob Joiner * [[Tom O'Brien (actor)|Tom O'Brien]] como Larry * Peter Van Norden como Attorney Paulsen * [[Terry David Mulligan]] como Tenente Duncan * [[Woody Brown (actor)|Woody Brown]] como Danny * [[Scott Paulin]] como Ben Wainwright * Kim Kondrashoff como Kurt == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0094608}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/1000224-accused/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1988]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Canadá]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Jonathan Kaplan]] [[Categoría:Filmes rodados en Vancouver]] [[Categoría:Filmes feministas]] [[Categoría:Filmes sobre violación]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1987]] [[Categoría:Filmes baseados en feitos reais]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] 6wb2zjf7ahnna4yjb7x8jppe51m1250 0 314736 7108763 6266728 2025-06-27T21:13:39Z Breogan2008 23204 7108763 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Minions''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de animación [[precuela]] e spin-off dos filmes de ''[[Despicable Me]]''. Producido por [[Illumination Entertainment]] para [[Universal Studios|Universal Pictures]], foi escrito por Brian Lynch, dirixido por [[Pierre Coffin]] e Kyle Balda e producido por [[Chris Meledandri]] e Janet Healy.<ref>{{cita novas|apelido=Fleming|nome=Mike|título=Illumination And Universal Hatch ‘Despicable Me’ Spinoff About The Minions|url=http://www.deadline.com/2012/07/despicable-me-spinoff-minions-illumination-entertainment-universal/|dataacceso=24 de xullo de 2012|editor=[[Deadline.com]] |data=23 de xullo de 2012}}</ref> Está protagonizado por [[Pierre Coffin]], [[Sandra Bullock]], [[Jon Hamm]], [[Michael Keaton]], [[Allison Janney]], [[Steve Coogan]] e [[Geoffrey Rush]]. Estreouse en Londres o 11 de xuño de 2015, e nos Estados Unidos o 10 de xullo de 2015. == Personaxes == * [[Pierre Coffin]] como Kevin, Stuart, Bob e o resto do Minions<ref>{{cita web |apelido=Waugh |nome=Heather |url=http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-2851743/Minions-brand-carol-singing-funny-Christmas-video.html |título=A very Minions Christmas! Loveable characters do their own brand of carol singing in funny video |editor=[[Daily Mail]] |data=27 de novembro de 2014 |dataacceso=30 de novembro de 2014 }}</ref> * [[Sandra Bullock]] como Scarlet Overkill * [[Jon Hamm]] como Herb Overkill * [[Michael Keaton]] como Walter Nelson<ref name="comingsoon">{{cita web |url=http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=124718 |título=The Trailer for the Despicable Me Spinoff Film Minions is Here! |editor=Comingsoon.net |dataacceso=4 de novembro de 2014 |data-arquivo=04 de novembro de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20141104053435/http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=124718 |url-morta=yes }}</ref><ref>{{cita web|apelido=Nemiroff|nome=Perri|título=MINIONS Pictures: 11 Hi-Res Shots of Kevin, Stuart, Bob, Scarlet Overkill and More|url=http://collider.com/minions-pictures-11-hi-res-shots-of-kevin-stuart-bob-scarlet-overkill-and-more/|editor=Collider|dataacceso=20 de xuño de 2015|data=11 de xuño de 2015}}</ref> * [[Allison Janney]] como Madge Nelson<ref>{{cita novas|apelido1=Kroll|nome1=Justin|título=Allison Janney Joins Tim Burton’s ‘Miss Peregrine’s Home for Peculiar Children’ (EXCLUSIVE)|url=http://variety.com/2015/film/news/allison-janney-joins-tim-burtons-miss-peregrines-home-for-peculiar-children-1201447041/|dataacceso=20 de marzo de 2015|editor=Variety|data=5 de marzo de 2015}}</ref> * [[Steve Coogan]] como Profesor Flux e Garda da Torre<ref name="comingsoon" /><ref>{{cita web|título=Sandra Bullock Minions|url=http://www.girl.com.au/sandra-bullock-minions.htm|editor=Girl.com.au|dataacceso=20 de xuño de 2015}}</ref> * [[Geoffrey Rush]] como Narrador<ref>{{cita web|apelido1=Tak|nome1=Michelle|título=New Minions Trailer! Goggle-Wearing Cuties Find Another Despicable Master & Steal the Queen's Crown in Latest Adventure|url=http://uk.eonline.com/news/656932/new-minions-trailer-goggle-wearing-cuties-find-another-despicable-master-steal-the-queen-s-crown-in-latest-adventure|editor=E! Online UK|dataacceso=15 de maio de 2015|data=14 de maio de 2015}}</ref> * [[Jennifer Saunders]] como [[Isabel II do Reino Unido|Isabel II]]<ref>{{cita web|apelido1=White|nome1=James|título=New Minions Promo Drops Online|url=http://www.empireonline.com/news/story.asp?NID=44316|editor=Empire Online|dataacceso=15 de maio de 2015|data=15 de maio de 2015}}</ref><ref name=YNTrailer>{{cita web|título=Trailer: 'Minions' spin-off from 'Despicable Me' series|url=http://news.yahoo.com/trailer-minions-spin-off-despicable-series-111858775.html|editor=Yahoo! News|dataacceso=26 de maio de 2015|data=4 de novembro de 2014}}</ref> * [[Hiroyuki Sanada]] como Loitador de sumo * [[Steve Carell]] como Felonious Gru == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb|2293640}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=minions.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/minions/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Pierre Coffin]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1968]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] pyq1xhw3at3mgi7zyh5kv49yeqpl2y0 0 315307 7108765 6568331 2025-06-27T21:14:24Z Breogan2008 23204 7108765 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Xogo de patriotas''''' (en {{lang-en|Patriot Games}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de suspense dirixido por [[Phillip Noyce]] que se estreou en [[1992]]. Baséase na [[Patriot Games|novela homónima]] de [[Tom Clancy]]. É unha secuela do filme de 1990 ''[[The Hunt for Red October (filme)|The Hunt for Red October]]'', pero con diferentes actores nos papeis principais, [[Harrison Ford]] como Jack Ryan e [[Anne Archer]] como a súa muller. == Personaxes == {{Div col}} * [[Harrison Ford]] como Jack Ryan * [[Anne Archer]] como Dr. Caroline Catherine "Cathy" Ryan * [[Patrick Bergin]] como Kevin O'Donnell * [[Sean Bean]] como Sean Miller * [[Thora Birch]] como Sally Ryan * [[James Fox]] como lord William Holmes * [[Ellen Geer]] como Rose * [[Samuel L. Jackson]] como Tenente Robby Jackson * [[Polly Walker]] como Annette * [[J. E. Freeman]] como Marty Cantor * [[James Earl Jones]] como vicealmirante Jim Greer * [[Richard Harris]] como Paddy O'Neil * [[Alex Norton]] como Dennis Cooley * [[Hugh Fraser (actor)|Hugh Fraser]] como Geoffrey Watkins * [[Alun Armstrong (actor)|Alun Armstrong]] como sarxento Owens * [[David Threlfall]] como inspector Robert Highland * [[Andrew Connolly]] como Charlie Dugan {{Div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20150804061012/http://www.paramountmovies.com/PatriotGames.html#! Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb|0105112}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/patriot_games/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=patriotgames.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1992]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Phillip Noyce]] [[Categoría:Filmes con bandas sonoras de James Horner]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes de Pinewood Studios]] [[Categoría:Filmes rodados en Maryland]] [[Categoría:Filmes rodados en Washington, D.C.]] [[Categoría:Filmes ambientados en Irlanda do Norte]] [[Categoría:Filmes sobre vinganza]] [[Categoría:Filmes sobre terrorismo]] [[Categoría:Filmes sobre o IRA]] [[Categoría:Filmes sobre asasinos]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 1992 con versión en galego]] ebbboa7gaom7jehjis42fhkbrriu6bd 0 316091 7108417 6387836 2025-06-27T15:09:44Z Vitoriaogando 75439 7108417 wikitext text/x-wiki {{título en cursiva}} {{Taxobox | name = ''Bartonella quintana'' | image = | image_width = | image_caption = | regnum = [[Bacteria]] | phylum = [[Proteobacteria]] | classis = [[Alphaproteobacteria]] | ordo = [[Rhizobiales]] | familia = [[Bartonellaceae]] | genus = ''[[Bartonella]] | species = '''''B. quintana''''' | binomial = ''Bartonella quintana'' | binomial_authority = (Schmincke 1917) Brenner et al. 1993 | synonyms = *''Rochalimaea quintana''<br /><small>(Schmincke 1917) Krieg 1961</small> *''Wolhynia quintanae''<br /><small>Zhdanov e Korenblit 1950</small> *''Rickettsia wolhynica''<br /><small>Jungmann e Kuczynski 1918</small> *''Rickettsia weigli''<br /><small>Mosing 1936</small> *''Rickettsia quintana''<br /><small>Schmincke 1917</small> *''Rickettsia pediculi''<br /><small>Munk e da Rocha-Lima 1917</small> *{{nowrap|''Burnetia (Rocha-limae) wolhynica''}}<br /><small>Macchiavello 1947</small> | synonoyms_ref = <ref>{{Cita web |url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?mode=Info&id=803 |title=Bartonella quintana |publisher=National Center for Biotechnology Information |accessdate=November 10, 2013}}</ref> }} '''''Bartonella quintana''''' (antes chamada ''Rochalimaea quintana'',<ref name="medterms">{{Cita web |url=http://www.medterms.com/script/main/art.asp?articlekey=8096 |title=Definition of Bartonella quintana |accessdate=May 3, 2011 |publisher=MedicineNet |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110605234618/http://www.medterms.com/script/main/art.asp?articlekey=8096 |archivedate=05 de xuño de 2011 |urlmorta=yes }}</ref><ref>LPSN [http://www.bacterio.net/bartonella.html Bartonella]</ref> e ''Rickettsia quintana''<ref name=pmid10913410>{{Cita publicación periódica |pmid=10913410 |year=2000 |last1=Ohl |first1=ME |last2=Spach |first2=DH |title=Bartonella quintana and urban trench fever |url=https://archive.org/details/sim_clinical-infectious-diseases_2000-07_31_1/page/131 |volume=31 |issue=1 |pages=131–5 |doi=10.1086/313890 |journal=Clinical infectious diseases}}</ref>), é unha especie [[bacteria]]na infecciosa transmitida polo [[piollo do corpo]] humano.<ref name="cdc">{{Cita publicación periódica |first1=Laurie G. |last1=O'Rourke |first2=Christian |last2=Pitulle |first3=Barbara C. |last3=Hegarty |first4=Sharon |last4=Kraycirik |first5=Karen A. |last5=Killary |first6=Paul |last6=Grosenstein |first7=James W. |last7=Brown |first8=Edward B. |last8=Breitschwerdt |title=''Bartonella quintana'' in Cynomolgus Monkey (''Macaca fascicularis'') |journal=Emerging Infectious Diseases |pmid=16485482 |url=http://www.cdc.gov/ncidod/eid/vol11no12/03-0045.htm |year=2005 |volume=11 |issue=12 |pages=1931–4 |doi=10.3201/eid1112.030045 |apelidos= |data= |revista= |data-acceso=17 de xullo de 2015 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090618124838/http://www.cdc.gov/ncidod/eid/vol11no12/03-0045.htm |dataarquivo=18 de xuño de 2009 |urlmorta=yes }}</ref> Este microorganismo é o axente causante da [[febre das trincheiras]].<ref name="cdc"/> Esta bacteria causou unha gran epidemia durante a [[Primeira guerra mundial]] en Europa na que enfermaron arredor de 1 millón de soldados de febre das trincheiras.<ref name="cdc2">{{Cita publicación periódica |first1=Lisa A. |last1=Jackson |first2=David H. |last2=Spach |title=Emergence of ''Bartonella quintana'' Infection among Homeless Persons |journal=Emerging Infectious Diseases |pmid=8903217 |url=http://www.cdc.gov/ncidod/eid/vol2no2/jackson.htm |year=1996 |volume=2 |issue=2 |pages=141–4 |pmc=2639836 |doi=10.3201/eid0202.960212 |apelidos= |data= |revista= |data-acceso=17 de xullo de 2015 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100707082445/http://www.cdc.gov/ncidod/eid/vol2no2/jackson.htm |dataarquivo=07 de xullo de 2010 |urlmorta=yes }}</ref> Tamén hai casos actuais en Asia, Norteamérica, Europa e norte de África. ''B. quintana'' é unha bacteria con forma de [[bacilo]], [[organismo aerobio|aerobia]], [[gramnegativa]] e difícil de cultivar. A doenza infecciosa que causa, a febre das trincheiras, ten como [[vector epidemiolóxico|vector]] primario á piollo do corpo ''[[Pediculus humanus humanus]]'' (tamén chamado ''Pediculus humanus corporis'').<ref name=pmid8809460>{{Cita publicación periódica |pmid=8809460 |url=http://cmr.asm.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=8809460 |year=1996 |last1=Maurin |first1=M |last2=Raoult |first2=D |title=Bartonella (Rochalimaea) quintana infections |volume=9 |issue=3 |pages=273–92 |pmc=172893 |journal=Clinical Microbiology Reviews}}</ref> O seu primeiro cultivo [[axénico]] (puro) illado fíxoo J.W. Vinson en 1960, a partir de mostras dun paciente de [[Cidade de México]]. Despois seguindo os [[postulados de Koch]], infectou a voluntarios con esta bacteria, que mostraron síntomas e manifestacións clínicas concordantes coa febre das trincheiras. O mellor medio para cultivar esta bacteria é o sangue enriquecido nunha atmosfera que conteña un 5% de [[dióxido de carbono]].<ref name=pmid10913410/> == Xenoma == ''B. quintana'' ten un [[xenoma]] estimado de 1.700 a 2.174 [[par de bases|kb]].<ref>{{Cita publicación periódica |pmid=7650189 |url=http://jcm.asm.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=7650189 |year=1995 |last1=Roux |first1=V |last2=Raoult |first2=D |title=Inter- and intraspecies identification of Bartonella (Rochalimaea) species |volume=33 |issue=6 |pages=1573–9 |pmc=228218 |journal=Journal of clinical microbiology}}</ref> == Fisiopatoloxía == Os humanos son os únicos [[hóspede]]s desta bacteria ''[[in vivo]]''. Infecta as [[célula endotelial|células endoteliais]] e pode infectar tamén os [[eritrocito]]s ao unirse a eles e entrar no seu interior dentro dun gran [[vacúolo]]. Unha vez dentro, empeza a proliferar e causa atipia nuclear (colonización intraeritrocítica por ''B. quintana'').<ref>{{Cita publicación periódica |pages=1140–1 |doi=10.1016/0046-8177(93)90196-N |title=Endocarditis caused by Rochalimaea henselae |url=https://archive.org/details/sim_human-pathology_1993-10_24_10/page/1140 |year=1993 |last1=Hadfield |first1=T.L. |last2=Warren |first2=R. |last3=Kass |first3=M. |last4=Brun |first4=E. |last5=Levy |first5=C. |journal=Human Pathology |volume=24 |issue=10 |pmid=8406424}}</ref> Isto orixina que se suprima a [[apoptose]] nas células, se liberen [[citocina]]s proinflamatorias, e se incremente a proliferación vascular. Todos estes procesos orixinan nos pacientes síntomas sistémicos (calafríos, febre, diaforese), bacteremia, e agrandamento dos [[ganglio linfático|ganglios linfáticos]]. A cuberta de [[lipopolisacárido]] de ''B. quintana'' xoga un papel principal na infección, xa que dito composto é antagonista do [[receptor de tipo Toll]] 4.<ref>{{Cita publicación periódica |pages=4831–7 |doi=10.1128/IAI.00237-07 |title=Bartonella quintana Lipopolysaccharide Is a Natural Antagonist of Toll-Like Receptor 4 |year=2007 |last1=Popa |first1=C. |last2=Abdollahi-Roodsaz |first2=S. |last3=Joosten |first3=L. A. B. |last4=Takahashi |first4=N. |last5=Sprong |first5=T. |last6=Matera |first6=G. |last7=Liberto |first7=M. C. |last8=Foca |first8=A. |last9=Van Deuren |first9=M. |last10=Kullberg |first10=B. J. |last11=Van Den Berg |first11=W. B. |last12=Van Der Meer |first12=J. W. M. |last13=Netea |first13=M. G. |journal=Infection and Immunity |volume=75 |issue=10 |pmid=17606598 |pmc=2044526|display-authors=8}}</ref> A razón de que esta infección poida ser persistente é que este organismo tamén fai que os [[monocito]]s sobreproduzan [[interleucina 10]] (IL-10), o que activa a [[resposta inmune]]. ''B. quintana'' tamén induce lesións que aparecen na [[anxiomatose bacilar]] que fai protrusión no [[lume (bioloxía)|lume]] vascular, e a miúdo oclúe o fluxo sanguíneo. A potenciación do crecemento destas células crese que se debe á [[secreción]] de factores [[anxioxénese|anxioxénicos]], que inducen a [[neovascularización]]. Detectouse a liberación de partículas [[icosaedro|icosaédricas]] de 40&nbsp;nm de lonxitude en cultivos da especie estreitamente emparentada con ''B. quintana'', ''B. henselae''. Estas partículas conteñen un segmento de [[ADN]] lineal de 14 kb, mais a súa función na fisiopatoloxía de ''[[Bartonella]]'' é aínda descoñecida.<ref>{{Cita publicación periódica |pages=909–20 |doi=10.1097/00000478-198911000-00001 |title=Bacillary Angiomatosis: The Histopathology and Differential Diagnosis of a Pseudoneoplastic Infection in Patients with Human Immunodeficiency Virus Disease |year=1989 |last1=Leboit |first1=Philip E. |last2=Berger |first2=Timothy G. |last3=Egbert |first3=Barbara M. |last4=Beckstead |first4=Jay H. |last5=Benedict Yen |first5=T. S. |last6=Stoler |first6=Mark H. |journal=The American Journal of Surgical Pathology |volume=13 |issue=11 |pmid=2802010}}</ref> Nos pacientes de febre das trincheiras ou de endocardite inducida por ''B. quintana'', tamén se observaron lesións de anxiomatose bacilar. Hai que salientar, que a [[endocardite]] se considera unha nova manifestación da enfermidade, porque non se observara nas tropas da Primeira guerra mundial. == Ecoloxía e epidemioloxía == Déronse casos recentes de infección por ''B. quintana'' en todos os continentes, menos na [[Antártida]]. As infeccións locais foron asociadas con factores de risco como a pobreza, alcoholismo, e carencia de teito. As probas serolóxicas da infección por ''B. quintana'' en pacientes hospitalizados sen fogar mostraron que un 16% estaban infectados, a diferenza do 1,8% das persoas sen fogar non hospitalizadas, e o 0% dos doantes de sangue totais.<ref>{{Cita publicación periódica |pages=756–9 |doi=10.1093/clinids/23.4.756 |title=Survey of the Seroprevalence of Bartonella quintana in Homeless People |url=https://archive.org/details/sim_clinical-infectious-diseases_1996-10_23_4/page/756 |year=1996 |last1=Brouqui |first1=P. |last2=Houpikian |first2=P. |last3=Dupont |first3=H. T. |last4=Toubiana |first4=P. |last5=Obadia |first5=Y. |last6=Lafay |first6=V. |last7=Raoult |first7=D. |journal=Clinical Infectious Diseases |volume=23 |issue=4 |pmid=8909840}}</ref> A demostración de que os piollos do corpo son os axentes clave para a transmisión desta doenza é relativamente recente.<ref>{{Cita publicación periódica |pages=1876–83 |doi=10.1056/NEJM199712253372603 |title=Molecular Epidemiology of ''Bartonella'' Infections in Patients with Bacillary Angiomatosis–Peliosis |year=1997 |last1=Koehler |first1=Jane E. |last2=Sanchez |first2=Melissa A. |last3=Garrido |first3=Claudia S. |last4=Whitfeld |first4=Margot J. |last5=Chen |first5=Frederick M. |last6=Berger |first6=Timothy G. |last7=Rodriguez-Barradas |first7=Maria C. |last8=Leboit |first8=Philip E. |last9=Tappero |first9=Jordan W. |journal=New England Journal of Medicine |volume=337 |issue=26 |pmid=9407154}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |pages=184–9 |doi=10.1056/NEJM199901213400303 |title=Chronic ''Bartonella quintana'' Bacteremia in Homeless Patients |year=1999 |last1=Brouqui |first1=Philippe |last2=Lascola |first2=Bernard |last3=Roux |first3=Veronique |last4=Raoult |first4=Didier |journal=New England Journal of Medicine |volume=340 |issue=3 |pmid=9895398}}</ref> Isto foi atribuído a vivir en malas condicións sanitarias e en áreas ateigadas, onde se incrementa o risco de entrar en contacto con outros individuos que portan ''B. quintana'' e [[ectoparasito]]s (piollo do corpo). Tamén hai que salientar que o incremento da inmigración en todo o mundo está tendo tamén un papel no espallamento da febre das trincheiras, desde as áreas onde é endémica a poboacións susceptibles que viven en malas condicións en áreas urbanas doutras partes do mundo. Unha preocupación recente é a posibilidade da aparición de novas cepas de ''B. quintana'' por medio de [[transferencia horizontal de xenes]], que podería dar lugar a que adquirisen [[factor de virulencia|factores de virulencia]].<ref name=pmid8809460/> == Manifestacións clínicas == [[Ficheiro:Bacteria on Warthin–Starry stain.jpg|miniatura|''B. quintana'' e o [[complexo Mycobacterium avium|complexo ''Mycobacterium avium'']] coinfectan a pacientes de [[SIDA]].]] As manifestacións clínicas da infección por ''B. quintana'' son moi variables. O [[período de incubación]] é de 5 a 20 días (antes pensábase que era de 3 a 38 días). A infección pode empezar cun inicio agudo de episodio febril, seguido de episodios febrís recorrentes, ou unha enfermidade persistente de tipo tifoide; son frecuentes as erupcións [[maculopapular]]es, [[conxuntivite]], dor de cabeza, e mialxias, e é menos común a [[esplenomegalia]]. A maioría dos pacientes presentan dor na zona das [[tibia]]s, dor muscular nas pernas e costas,e [[hiperestesia]] (sensibilidade) nas canelas. A infección por ''B. quintana'' é mortal só en raros casos, a non ser que se desenvolva unha endocardite e non sexa tratada. A peda de peso e a [[trombocitopenia]] tamén se observan ás veces. A recuperación pode tardar ata un mes. == Diagnóstico e tratamento == Para ter un diagnóstico definitivo da infección por ''B. quintana'' cómpre utilizar técnicas de cultivos serolóxicos ou de amplificación de ácidos nucleicos. Para diferenciar entre diferentes especies fanse ensaios de [[inmunofluorescencia]] que usan antisoro de rato, e tamén [[hibridación do ADN]] e [[polimorfismo de lonxitude de fragmento de restrición|polimorfismos de lonxitude de fragmento de restrición]], ou secuenciación do xene da [[citrato sintase]].<ref>{{Cita publicación periódica |pages=605–9 |doi=10.1093/infdis/134.6.605 |title=A Passive Hemagglutination Test for Diagnosis of Trench Fever Due to Rochalimaea quintana |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-infectious-diseases_1976-12_134_6/page/605 |year=1976 |last1=Cooper |first1=M. D. |last2=Hollingdale |first2=M. R. |last3=Vinson |first3=J. W. |last4=Costa |first4=J. |journal=Journal of Infectious Diseases |volume=134 |issue=6 |pmid=63526}}</ref> O tratamento xeralmente consiste en administrar durante de 4 a 6 semanas [[doxiciclina]], [[eritromicina]], ou [[azitromicina]].<ref>{{Cita publicación periódica |pages=1587–93 |doi=10.1056/NEJM199012063232303 |title=A Newly Recognized Fastidious Gram-negative Pathogen as a Cause of Fever and Bacteremia |year=1990 |last1=Slater |first1=Leonard N. |last2=Welch |first2=David F. |last3=Hensel |first3=Diane |last4=Coody |first4=Danese W. |journal=New England Journal of Medicine |volume=323 |issue=23 |pmid=2233947}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |pmid=6742814 |url=http://aac.asm.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=6742814 |year=1984 |last1=Myers |first1=WF |last2=Grossman |first2=DM |last3=Wisseman Jr |first3=CL |title=Antibiotic susceptibility patterns in Rochalimaea quintana, the agent of trench fever |volume=25 |issue=6 |pages=690–3 |pmc=185624 |journal=Antimicrobial agents and chemotherapy |doi=10.1128/aac.25.6.690}}</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{Cita web |title=''Bartonella quintana'' |work=NCBI Taxonomy Browser |url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?mode=Info&id=803 |id=803}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Rhizobiales]] 9428mglah0xvkgmfa3iudrr9pdx258q 0 316107 7108789 6542094 2025-06-27T21:20:06Z Breogan2008 23204 7108789 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Casper Meets Wendy''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Sean McNamara (director)|Sean McNamara]] que se estreou o [[22 de setembro]] de [[1998]]. É unha secuela de ''[[Casper: A Spirited Beginning]]''; sendo ámbolos filmes precuelas do filme de 1995 ''[[Casper (filme)|Casper]]''. == Personaxes == * [[Jeremy Foley (actor)|Jeremy Foley]] como voz de Casper * [[Hilary Duff]] como Wendy * [[Jim Ward (actor)|Jim Ward]] como voz de Stretch * [[Bill Farmer]] como voz de Stinkie * [[Jess Harnell]] como voz de Fatso * [[Cathy Moriarty]] como Gerty * [[Shelley Duvall]] como Gabby * [[Teri Garr]] como Fanny * [[George Hamilton (actor)|George Hamilton]] como Desmond Spellman * [[Richard Moll]] como Jules * [[Vincent Schiavelli]] como Vincent * [[Pauly Shore]] como The Oracle * [[Blake Foster]] como Josh Jackman * Logan Robbins como amigo de Josh * [[Michael McDonald (comedian)|Michael McDonald]] como Spike * Travis McKenna como Phil * Patrick Richwood como Vinne == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0140883}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1998]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Sean McNamara]] [[Categoría:Filmes sobre feiticería]] [[Categoría:Filmes sobre pantasmas]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes de Brookwell McNamara Entertainment]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] dzihlrfrveokb754q6vb3azhboln0x2 0 316157 7108774 6568332 2025-06-27T21:17:33Z Breogan2008 23204 7108774 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Tutti i santi giorni''''' é un [[filme]] [[italia]]no dirixido por [[Paolo Virzì]] que se estreou no [[2012]].<ref>{{cita novas|apelido=Paolo D'Agostini|título=Storia di un amore e la commedia di Virzì guarda a Hollywood |url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2012/10/10/storia-di-un-amore-la-commedia-di.html?ref=search |dataacceso=25 de febreiro de 2014|xornal=[[La Repubblica]]|data= 10 de outubro de 2012}}</ref><ref>{{cita novas|apelido=DeFore | nome= John |título=Every Blessed Day (Tutti i Santi Giorni): Film Review|url=http://www.hollywoodreporter.com/review/blessed-day-tutti-i-santi-561624|dataacceso=27 de febreiro de 2014|xornal=[[The Hollywood Reporter]]|data=6/2/2013}}</ref> Baséase no romance ''[[La generazione]]'' de [[Simone Lenzi]] (do cal é unha adaptación moi libre). == Personaxes == * [[Luca Marinelli]] como Guido * [[Thony]] como Antonia * Micol Azzurro como Patrizia * Claudio Pallitto como Marcello * Stefania Felicioli como Xinecóloga * Franco Gargia como Profesor Savarese * Giovanni La Parola como Jimmy * [[Frank Crudele]] como Pai de Antonia * Mimma Pirré como Rosetta, Nai de Antonia == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|2290789}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2012]] [[Categoría:Filmes de Italia]] [[Categoría:Filmes en lingua italiana]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Paolo Virzì]] qe6m6x5qg6op8d9f99gbfxtkgok8tje 0 317662 7108788 6542097 2025-06-27T21:19:55Z Breogan2008 23204 7108788 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''As crónicas de Spiderwick''''' (en {{lang-en|The Spiderwick Chronicles}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de aventuras e fantasía que se estreou no [[2009]]. É unha adaptación da [[The Spiderwick Chronicles|serie homónima de libros]] de [[Holly Black]] e [[Tony DiTerlizzi]]. A historia céntrase nas aventuras de Jared Grace e a súa familia cando descobren unha guía de campo de [[fada]]s, trasnos, troles e outras criaturas máxicas. Foi dirixido por [[Mark Waters (director)|Mark Waters]] e está protagonizado por [[Freddie Highmore]], [[Sarah Bolger]], [[Mary-Louise Parker]], [[Martin Short]], [[Nick Nolte]] e [[Seth Rogen]]. Estreouse en galego a través da [[TVG]] o [[14 de abril]] de [[2012]].<ref>{{cita novas|título=As crónicas de Spiderwick na TVG|url=http://www.diariosigloxxi.com/texto-ep/mostrar/20120413110134#.VgvPA7TtlHy|dataacceso=30 de setembro de 2015|obra=Diario Siglo XXI|data=13 de abril de 2012|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150926040939/http://www.diariosigloxxi.com/texto-ep/mostrar/20120413110134#.VgvPA7TtlHy|dataarquivo=26 de setembro de 2015|urlmorta=yes}}</ref> == Personaxes == * [[Freddie Highmore]] como Jared Grace e Simon Grace * [[Sarah Bolger]] como Mallory Grace * [[Mary-Louise Parker]] como Helen Grace * [[Nick Nolte]] como Mulgarath/Redcap * [[Andrew McCarthy]] como Richard Grace * [[Joan Plowright]] como Tía Lucinda Spiderwick ** Jordy Benattar como Lucinda Spiderwick de nena * [[David Strathairn]] como Arthur Spiderwick * [[Seth Rogen]] como Hogsqueal * [[Martin Short]] como Thimbletack * [[Tod Fennell]] como Compañeiro de traballo de Helen == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0416236}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=spiderwickchronicles.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/spiderwick_chronicles/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.allmovie.com/movie/v352256 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Crónicas de Spiderwick, As}} [[Categoría:Filmes de 2008]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Mark Waters]] [[Categoría:Filmes con bandas sonoras de James Horner]] [[Categoría:Filmes de The Kennedy/Marshall Company]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes de Nickelodeon Movies]] [[Categoría:Filmes rodados en Montreal]] [[Categoría:Filmes sobre xemelgos]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] [[Categoría:Filmes de 2008 con versión en galego]] rmgumoj7ldxmc9w9om6decwq6sez822 0 317683 7108772 6542121 2025-06-27T21:17:17Z Breogan2008 23204 7108772 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Naked Gun 2½: The Smell of Fear''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[David Zucker (director)|David Zucker]] que se estreou en [[1991]]. É a secuela de ''[[The Naked Gun: From the Files of Police Squad!]]'' e o segundo filme da serie. Está protagonizado por [[Leslie Nielsen]], [[Priscilla Presley]], [[O.J. Simpson]] e [[George Kennedy]]. == Personaxes == * [[Leslie Nielsen]] como Tenente Frank Drebin * [[Priscilla Presley]] como Jane Spencer * [[George Kennedy]] como Capitán Ed Hocken * [[O.J. Simpson]] como Detective Nordberg * [[Robert Goulet]] como Quentin Hapsburg * [[Richard Griffiths]] como Dr. Albert S. Meinheimer/Earl Hacker * [[Jacqueline Brookes]] como Anabell Brumford * [[Anthony James (actor)|Anthony James]] como Hector Savage * [[Lloyd Bochner]] como Terence Baggett * [[Tim O'Connor (actor)|Tim O'Connor]] como Donald Fenswick * [[Peter Mark Richman]] como Arthur Dunwell * [[Ed Williams (actor)|Ed Williams]] como Ted Olsen * John Roarke como Presidente [[George H.W. Bush|George Bush]] * Margery Ross como [[Barbara Bush]] * Peter Van Norden como [[John H. Sununu|John Sununu]] * Gail Neely como [[Winnie Madikizela-Mandela|Winnie Mandela]] * Colleen Fitzpatrick como Blues Singer at Blue Note Club * Sally Rosenblatt como Mrs. Redmond * Alexander Folk como Policía de casa do crack * [["Weird Al" Yankovic]] como Police Station * Gina Mastrogiacomo como Traballadora do Sex Shop == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0102510}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/naked_gun_2_12_the_the_smell_of_fear/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.allmovie.com/movie/v76358 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=nakedgun2.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1991]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por David Zucker]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes ambientados en Washington, D.C.]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] 1rqcnvqgnjffxcybzj3aifktuyafn9w 0 317743 7108773 6671663 2025-06-27T21:17:27Z Breogan2008 23204 7108773 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Naked Gun 33⅓: The Final Insult''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Peter Segal]] que se estreou en [[1994]]. É o terceiro filme da serie ''[[The Naked Gun: From the Files of Police Squad!]]''. Está protagonizado por [[Leslie Nielsen]], [[Priscilla Presley]], [[O.J. Simpson]] e [[George Kennedy]]. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0110622}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/naked_gun_33_13_the_final_insult/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.allmovie.com/movie/v131175 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=nakedgun3.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1994]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Peter Segal]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes sobre temática transxénero]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] qnrkjnv3dui4po7p1nrhz9g0i2pgaiu 0 317786 7108777 6978786 2025-06-27T21:17:54Z Breogan2008 23204 7108777 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Atrapado no tempo''''' (en {{lang-en|Groundhog Day}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Harold Ramis]] que se estreou en 1993. Está protagonizado por [[Bill Murray]], [[Andie MacDowell]] e [[Chris Elliott]]. Está escrito por Ramis e [[Danny Rubin]], e baséase nunha historia de Rubin. Estreouse en galego o [[28 de febreiro]] de [[1996]] a través da [[TVG]].<ref>''La Voz de Galicia'', 28 de febreiro de 1996. Páx. 79</ref> == Personaxes == * [[Bill Murray]] como Phil Connors * [[Andie MacDowell]] como Rita Hanson * [[Chris Elliott]] como Larry * [[Stephen Tobolowsky]] como Ned Ryerson * [[Brian Doyle-Murray]] como Buster Green * [[Angela Paton]] como Mrs. Lancaster * [[Rick Ducommun]] como Gus * [[Rick Overton]] como Ralph * [[Robin Duke]] como Doris * [[Marita Geraghty]] como Nancy Taylor * [[Harold Ramis]] como Neuroloxista * [[Willie Garson]] como Kenny * [[Ken Hudson Campbell]] como Home no hallway * [[Richard Henzel]] como D.J. #1 * Rob Riley como D.J. #2 * [[David Pasquesi]] como Psiquiatra * [[Hynden Walch]] como Debbie a noiva * [[Michael Shannon]] como Fred * [[Eric Saiet]] como fillo de Buster * Peggy Roeder como mestra de piano == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Día da marmota]] === Ligazóns externas === * {{IMDb|0107048}} * [http://www.tcm.com/tcmdb/title/21023/Groundhog-Day/ Ficha en TCM] {{en}} * [http://www.allmovie.com/movie/v20982 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=groundhogday.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/groundhog_day/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1993]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Harold Ramis]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en Illinois]] [[Categoría:Filmes preservados no National Film Registry]] [[Categoría:Filmes de 1993 con versión en galego]] m4zytisj1wvd8083kr5f5w4p8timi5d 0 317851 7108778 6542124 2025-06-27T21:18:03Z Breogan2008 23204 7108778 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Cemetery Junction''''' é un filme [[Reino Unido|británico]] escrito e dirixido por [[Ricky Gervais]] e [[Stephen Merchant]] que se estreou no Reino Unido o 14 de abril de 2010.<ref>{{cita web |data=4 de setembro de 2009 |url=http://www.bbc.co.uk/programmes/b00mk5dt |título=Television interview with Jonathan Ross |editor=BBC One |dataacceso=4 de setembro de 2009 }}</ref> == Personaxes == {{div col|2}} * [[Christian Cooke]] como Freddie Taylor * [[Felicity Jones]] como Julie * [[Tom Hughes (actor)|Tom Hughes]] como Bruce Pearson * [[Jack Doolan (actor)|Jack Doolan]] como Paul/Snork * [[Ricky Gervais]] como Len Taylor * [[Julia Davis]] como Mrs Taylor * [[Albert Welling]] como Mr Waring * [[Katy Murphy]] como Mrs Waring * [[Ralph Fiennes]] como Mr Kendrick * [[Emily Watson]] como Mrs Kendrick * [[Burn Gorman]] como Renwick * [[Matthew Goode]] como Mike Ramsay * [[Matthew Holness]] como Bandleader * Kirk Yeomans como Voz de Bandleader * [[Steve Speirs]] como Sarxento Wyn Davies * [[Anne Reid]] como Avoa de Freddie * [[Michael Jibson]] como Cliff * [[Francis Magee]] como Mr Pearson * Imdad Miah como Salesman #1 * David Earl como Brian * [[Bryony Hannah]] como Louise the Waitress * Simone Richards como Traballadora no Café * [[Stephen Merchant]] como Dougie {{div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb nome|1196204}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2010]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Ricky Gervais]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Stephen Merchant]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1973]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] 60bia21z1kd1m6fntpam5vo19gvxdz9 0 317866 7108779 6584554 2025-06-27T21:18:14Z Breogan2008 23204 7108779 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto coreano}} '''''Snowpiercer''''' ({{lang-ko|설국열차}}, ''Seolgungnyeolcha'') é un filme [[Corea do Sur|surcoreano]] de [[ciencia ficción]] baseado na novela gráfica francesa ''[[Le Transperceneige]]'' de [[Jacques Lob]] e [[Jean-Marc Rochette]].<ref name="fba-review">{{cita web|url=http://www.filmbiz.asia/reviews/snowpiercer|editor=[[Film Business Asia]]|título=Snowpiercer|autor=Elley, Derek|dataacceso=3 de febreiro de 2014|data=2 de febreiro de 2014|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20140221011401/http://www.filmbiz.asia/reviews/snowpiercer|dataarquivo=21 de febreiro de 2014|urlmorta=yes}}</ref> O filme foi dirixido por [[Bong Joon-ho]],<ref>{{cita web|autor=Young-gyo, Kim|título=Film adaptation of French dystopian comic to go global: Bong|url=http://english.yonhapnews.co.kr/Features/2008/05/27/93/0801000000AEN20080526006100315F.HTML|editor=[[Yonhap]]|data=27 de maio de 2008|dataacceso=11 de outubro de 2012}}</ref><ref>{{cita web |url=http://collider.com/exclusive-bong-joon-ho-talks-about-his-next-film-snow-piercer/9141/ |título=Exclusive: Bong Joon-ho Talks About His Next Film SNOW PIERCER |autor=Weintraub, Steve |data=12 de outubro de 2009 |editor=Collider.com}} Consultado o 30 de xuño de 2011</ref> e escrito por Bong e [[Kelly Masterson]]. O filme foi o primeiro de Bong en inglés; aproximadamente o 80% do filme foi rodado nesa lingua.<ref>{{cita web|apelido=Paquet|nome=Darcy|título=What SNOWPIERCER Means to the Korean Film Industry: PART 1&nbsp;– The summit of KOREAN Film's ambition|url=http://koreanfilm.or.kr/webzine/sub/news.jsp?mode=A_VIEW&wbSeq=218|editor=Korean Cinema Today|dataacceso=7 de xuño de 2013|data=30 de abril de 2013}}</ref><ref>{{cita web|apelido=Bechervaise|nome=Jason|título=BONG Joon-ho, Director of SNOWPIERCER: PART 2&nbsp;– INTERVIEW "I wanted to make a very exciting train and sci-fi movie"|url=http://koreanfilm.or.kr/webzine/sub/interview.jsp?mode=A_VIEW&wbSeq=45|editor=Korean Cinema Today|dataacceso=7 de xuño de 2013|data=30 de abril de 2013}}</ref> Está protagonizado por [[Chris Evans]], [[Song Kang-ho]], [[Tilda Swinton]], [[Jamie Bell]], [[Octavia Spencer]], [[John Hurt]] e [[Ed Harris]]. == Sinopse == A historia ten lugar nun tren ''Snowpiercer'' que contén os últimos superviventes da humanidade despois de que esta case desaparecese case por completo por mor de tentar o cambio climático. Curtis Everett (Chris Evans), un membro da sección de cola, lidera unha revolución contra a elite do tren. == Personaxes == * [[Chris Evans]] como Curtis Everett * [[Song Kang-ho]] como Namgoong Minsu * [[Tilda Swinton]] como Ministra Mason * [[Jamie Bell]] como Edgar * [[Octavia Spencer]] como Tanya * [[Ewen Bremner]] como Andrew * [[John Hurt]] como Gilliam * [[Ed Harris]] como Ministro Wilford * [[Go Ah-sung]] como Yona * [[Luke Pasqualino]] como Grey * [[Adnan Hasković]] como Franco == Recepción == ''Snowpiercer'' foi ben acollida pola crítica, que gabou a visión e a dirección do filme, situandoa entre os dez mellores filmes de 2014. Recadou máis de 86 millóns de dólares a nivel mundial.<ref>{{Cita web|título=Snowpiercer|url=https://www.boxofficemojo.com/release/rl2121303553/|páxina-web=Box Office Mojo|data-acceso=2023-12-10}}</ref> Segundo [[Rotten Tomatoes]], a película conta cun 94% de valoracións positivas da crítica especializada, e un 73% da audiencia.<ref>{{Cita web|título=Snowpiercer - Rotten Tomatoes|url=https://www.rottentomatoes.com/m/snowpiercer|páxina-web=www.rottentomatoes.com|data=2014-06-27|data-acceso=2023-12-10|lingua=en}}</ref> No portal [[Metacritic]] conta cun 84 sobre 100 en base a 38 críticas, o que supón unha "aclamación universal".<ref>{{Cita web|título=Snowpiercer|url=https://www.metacritic.com/movie/snowpiercer/|páxina-web=www.metacritic.com|data-acceso=2023-12-10|lingua=en}}</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://snowpiercer-film.com/ Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|1706620}} * [http://www.allmovie.com/movie/v558413 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=Snowpiercer.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/snowpiercer/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua coreana]] [[Categoría:Filmes de Corea do Sur]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Bong Joon-ho]] [[Categoría:Filmes de The Weinstein Company]] [[Categoría:Filmes de CJ Entertainment]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2031]] [[Categoría:Filmes rodados en Austria]] [[Categoría:Filmes rodados na República Checa]] [[Categoría:Filmes postapocalípticos]] mgw70za3emw8ta5snndf1k01kbvf0wn 0 317910 7108781 6893156 2025-06-27T21:18:33Z Breogan2008 23204 7108781 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Stalker''''' (título orixinal en [[Lingua rusa|ruso]]: ''Сталкер'') é a quinta longametraxe do director [[Unión Soviética|soviético]] [[Andrei Tarkovskii]]. Foi rodada entre 1978 e 1979, nos estudios de cine [[Mosfilm]] e é considerada un clásico do [[cine soviético]] e da [[ciencia ficción]]. O guión foi escrito polos escritores [[Unión Soviética|soviéticos]] [[Arkadi i Borís Strugatski]], baseándose na súa [[novela]] ''Picnic ó redor do camiño'' (en [[Alfabet cirílico|cirílico]] ''Пикник на обочине'', ''Piknik na obotxine'') publicada no 1972. A película de Tarkovskii trata sobre unha expedición guiada por un ''stalker'' (guía) que leva furtivamente ós seus dous clientes á ''Zona'', un lugar misterioso ó cal se lle atribue a propiedade de poder cumprir os desexos máis íntimos das persoas que chegan ata alí. O título inglés da película, ''Stalker'', provén do verbo ''to stalk'', ou 'achegarse furtivamente', coma o fai un cazador. Na película, o '''stalker'' é un guía profesional que gaña a vida na ''Zona'', cruzando ilegalmente a fronteira prohibida para axudar ós seus clientes a acadar o seu destino. == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.imdb.com/title/tt0079944/ ''Stalker''] na [[IMDb]], {{en}}. * [http://www.allmovie.com/work/111585 ''Stalker''] en [[Allmovie]], {{en}}. * [https://web.archive.org/web/20091010034841/http://www.acs.ucalgary.ca/~tstronds/nostalghia.com/TheTopics/Stalker/stalker_links.html ''Stalker''] en [[Nostalghia]], {{en}}. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1979]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Andrei Tarkovskii]] [[Categoría:Filmes da Unión Soviética]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción]] [[Categoría:Filmes sobre cristianismo]] [[Categoría:Filmes rodados en Estonia]] n5bfwcijagnqqya12nfli5cmd9q5qfb 7108782 7108781 2025-06-27T21:18:45Z Breogan2008 23204 7108782 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto cirílico}} '''''Stalker''''' (título orixinal en [[Lingua rusa|ruso]]: ''Сталкер'') é a quinta longametraxe do director [[Unión Soviética|soviético]] [[Andrei Tarkovskii]]. Foi rodada entre 1978 e 1979, nos estudios de cine [[Mosfilm]] e é considerada un clásico do [[cine soviético]] e da [[ciencia ficción]]. O guión foi escrito polos escritores [[Unión Soviética|soviéticos]] [[Arkadi i Borís Strugatski]], baseándose na súa [[novela]] ''Picnic ó redor do camiño'' (en [[Alfabet cirílico|cirílico]] ''Пикник на обочине'', ''Piknik na obotxine'') publicada no 1972. A película de Tarkovskii trata sobre unha expedición guiada por un ''stalker'' (guía) que leva furtivamente ós seus dous clientes á ''Zona'', un lugar misterioso ó cal se lle atribue a propiedade de poder cumprir os desexos máis íntimos das persoas que chegan ata alí. O título inglés da película, ''Stalker'', provén do verbo ''to stalk'', ou 'achegarse furtivamente', coma o fai un cazador. Na película, o '''stalker'' é un guía profesional que gaña a vida na ''Zona'', cruzando ilegalmente a fronteira prohibida para axudar ós seus clientes a acadar o seu destino. == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.imdb.com/title/tt0079944/ ''Stalker''] na [[IMDb]], {{en}}. * [http://www.allmovie.com/work/111585 ''Stalker''] en [[Allmovie]], {{en}}. * [https://web.archive.org/web/20091010034841/http://www.acs.ucalgary.ca/~tstronds/nostalghia.com/TheTopics/Stalker/stalker_links.html ''Stalker''] en [[Nostalghia]], {{en}}. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1979]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Andrei Tarkovskii]] [[Categoría:Filmes da Unión Soviética]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción]] [[Categoría:Filmes sobre cristianismo]] [[Categoría:Filmes rodados en Estonia]] m6kjwyecalk6ifob926ed87ca1a4n5x 0 317924 7108783 6765992 2025-06-27T21:18:53Z Breogan2008 23204 7108783 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Por un puñado de dólares''''' (en {{lang-it|Per un pugno di dollari}}, en {{lang-en|A Fistful of Dollars}}) é un filme dirixido por [[Sergio Leone]] que se estreou en [[1964]]. Está protagonizado por [[Clint Eastwood]], xunto con [[Gian Maria Volonté]], [[Marianne Koch]], [[Wolfgang Lukschy]], [[Sieghardt Rupp]], [[José Calvo]], [[Antonio Prieto (actor)|Antonio Prieto]] e [[Joseph Egger]].<ref>''[[Variety Film Reviews|Variety]]'' film review; 18 de novembro de 1964, páxina 22.</ref> ''Por un puñado de dólares'' foi rodado cun orzamento reducido (arredor de $200&nbsp;000), e Eastwood foi pagado con $15&nbsp;000 polo seu papel.<ref>"Ennio Morricone" by Jerry McCulley, essay in the 1995 CD "The Ennio Morricone Anthology", Rhino DRC2-1237</ref> Estreado en [[Italia]] en 1964, e nos [[Estados Unidos]] en 1967, foi a orixe do popular xénero do [[spaghetti western]]. Foi seguido por ''[[Per qualche dollaro in più]]'' e ''[[O bo, o feo e o malo]]'', tamén protagonizados por Eastwood. == Personaxes == {{div col}} *[[Clint Eastwood]] como Joe *[[Gian Maria Volonté]] como Ramón Rojo *[[Marianne Koch]] como Marisol *[[José Calvo]] como Silvanito *[[Joseph Egger]] como Piripero *[[Antonio Prieto (actor)|Antonio Prieto]] como Don Miguel Benito Rojo *[[Sieghardt Rupp]] como Esteban Rojo *[[Wolfgang Lukschy]] como Sheriff John Baxter *[[Margarita Lozano]] como Doña Consuelo Baxter *Bruno Carotenuto como Antonio Baxter *Daniel Martín como Julián / Julio *Nino Del Arco como Jesús *[[Mario Brega]] como Chico, Membro da banda de Rojo *[[Benito Stefanelli]] como Rubio *[[Aldo Sambrell]] como Manolo *[[Raf Baldassarre]] como Juan De Dios *Juan Cortés como Capitán da Cabalería *[[Lorenzo Robledo]] como Membro da banda de Baxter {{div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0058461}} * [http://www.allmovie.com/movie/v17610 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Barra portal|Cine|España|Italia|Alemaña}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1964]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua italiana]] [[Categoría:Filmes de Italia]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes de Alemaña do Oeste]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Sergio Leone]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Ennio Morricone]] [[Categoría:Filmes rodados en Madrid]] [[Categoría:Filmes rodados en España]] [[Categoría:Filmes de United Artists]] [[Categoría:Filmes ambientados en México]] [[Categoría:Filmes de 1964 con versión en galego]] a6osqdi8hb4e57e7fljeaexgtxfjskt 0 317954 7108794 6542126 2025-06-27T21:21:37Z Breogan2008 23204 7108794 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Interpreter''''' é un filme dirixido por [[Sydney Pollack]] que se estreou no [[2005]]. Está protagonizado por [[Nicole Kidman]], [[Sean Penn]] e [[Catherine Keener]]. Foi o derradeiro filme dirixido por Pollack antes da súa morte no 2008. == Personaxes == * [[Nicole Kidman]] como Silvia Broome * [[Sean Penn]] como Tobin Keller * [[Catherine Keener]] como Dot Woods * [[Jesper Christensen]] como Nils Lud * [[Yvan Attal]] como Philippe * [[Earl Cameron (actor)|Earl Cameron]] como Edmond Zuwanie * [[George Harris (actor)|George Harris]] como Kuman-Kuman * [[Michael Wright (actor)|Michael Wright]] como Marcus * [[Tsai Chin (actriz)|Tsai Chin]] como Luan * [[Clyde Kusatsu]] como Xefe de Policía Lee Wu * [[Eric Keenleyside]] como Rory Robb * [[Hugo Speer]] como Simon Broome * [[Maz Jobrani]] como Mo * [[Yusuf Gatewood]] como Doug * [[Sydney Pollack]] como Jay Pettigrew * [[Adrian Martinez (actor)|Adrian Martinez]] como Roland * [[Curtiss Cook]] como Ajene Xola * [[Byron Utley]] como Jean Gamba * [[Satish Joshi]] como Secretario Xeral da U.N. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.theinterpretermovie.com/ Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|0373926}} * [http://www.allmovie.com/movie/v302355 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=interpreter.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/interpreter/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2005]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Sydney Pollack]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de James Newton Howard]] [[Categoría:Filmes de Working Title Films]] [[Categoría:Filmes de StudioCanal]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova York]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova Jersey]] [[Categoría:Filmes ambientados en África]] [[Categoría:Filmes producidos por Eric Fellner]] [[Categoría:Filmes producidos por Tim Bevan]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] [[Categoría:Filmes sobre as Nacións Unidas]] ahfh5vm2ca1ekbimzlnfie3l4wiwkho 0 317992 7108795 6542127 2025-06-27T21:21:43Z Breogan2008 23204 7108795 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Firestorm''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de acción dirixido por [[Dean Semler]] que se estreou en [[1998]]. Está protagonizado por [[Howie Long]], [[Scott Glenn]], [[William Forsythe (actor)|William Forsythe]] e [[Suzy Amis]]. == Personaxes == * [[Howie Long]] como Jesse Graves * [[Scott Glenn]] como Wynt Perkins * [[William Forsythe (actor)|William Forsythe]] como Randall Alexander Shaye * [[Suzy Amis]] como Jennifer * Christianne Hirt como Monica * [[Garwin Sanford]] como Pete * [[Sebastian Spence]] como Cowboy * [[Michael Greyeyes]] como Andy * [[Barry Pepper]] como Packer * [[Vladimir Kulich]] como Karge * Tom McBeath como Loomis * Benjamin Ratner como Wilkins * [[Jonathon Young]] como Sherman * Chilton Crane como Nai de Tina * Robyn Driscoll como Pai de Tina * Alexandria Mitchell como Tina * Terry Kelly como Avogado * David Fredericks como Guard * Gavin Buhr como Childs * Danny Wattley como Moody * Derek Hamilton como Dwyer * Adrien Dorval como Belcher * Jon Cuthbert como Davis * Sean Campbell como Deputy * Deryl Hayes como Sheriff Garrett == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0120670}} * [http://www.allmovie.com/movie/v160182 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/1080177-firestorm/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=firestorm.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1998]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes sobre pirómanos]] [[Categoría:Filmes de catástrofes dos Estados Unidos de América]] 1hxjdpzaai20mxc3mo42c63ji1fogxe 0 318007 7108796 6983380 2025-06-27T21:21:54Z Breogan2008 23204 7108796 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Cortina esgazada''''' (en {{lang-en|Torn Curtain}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Alfred Hitchcock]] que se estreou en [[1966]]. Está protagonizado por [[Paul Newman]] e [[Julie Andrews]]. Escrito por [[Brian Moore (escritor)|Brian Moore]], o filme conta a historia dun científico americano que pretende desertar a [[República Democrática Alemá|Alemaña do Leste]] como parte dunha misión clandestina para obter unha fórmula e volver de regreso ós Estados Unidos. == Personaxes == {{col-begin}} {{col-2}} *[[Paul Newman]] como Profesor Michael Armstrong *[[Julie Andrews]] como Sarah Sherman *[[Lila Kedrova]] como Condesa Kuchinska *[[Hansjörg Felmy]] como Heinrich Gerhard *[[Tamara Toumanova]] como Ballerina *[[Wolfgang Kieling]] como Hermann Gromek *[[Ludwig Donath]] como Profesor Gustav Lindt *[[Günter Strack]] como Profesor Karl Manfred *[[David Opatoshu]] como Mr. Jacobi *Gisela Fischer como Dr. Koska *[[Mort Mills]] como Granxeiro *[[Carolyn Conwell]] como Muller do granxeiro *[[Arthur Gould-Porter]] como Freddy *Gloria Gorvin como Fräulein Mann *Robert Boon como Profesor Winkelmann *Peter Bourne como Profesor Olaf Hengström *Linda Carol como Bailarina *Rico Cattani como Heinrich *Andrea Darvi como Gretl Koska *Maurice Doner como Hugo {{col-2}} *Harold Dyrenforth como Otto Haupt *Horst Ebersberg como Intérprete *Ben Frommer como Pasaxeiro *Sasha Harden como Garda *Joe Harris como Membro do ballet *[[Mischa Hausserman]] como Home novo idealista *[[Alfred Hitchcock]] como Home no hotel co bebé *Erik Holland como Empregado do hotel *Nancy Kilgas como Membro do ballet *[[Eugene Weingand|Peter Lorre Jr.]] como Condutor de taxi *[[Jan Malmsjö]] como Fotógrafo sueco *[[Hedley Mattingly]] como Oficial da aeroliña *Norbert Meisel como Director da fábrica *Frank Oberschall como Seguridade do aeroporto *Gerd Rein como Oficial *[[Gene Roth]] como Garda na oficina de correos *Norbert Schiller como Profesor Gutman *Lyle Sudrow como Capitán sueco *[[Wilhelm von Homburg]] como Loiro {{col-end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Bibliografía === *Busby, Brian. ''Character Parts: Who's Really Who in CanLit''. Knopf, Toronto,2003. ISBN 0-676-97578-X. *Maxford,Howard. ''The A - Z of Hitchcock: The Ultimate Reference Guide'', B.T Batsford, Londres, 2002. ISBN 0-7134-8738-0 *McGilligan, Patrick. ''Alfred Hitchcock: A life in darkness and Light''. Regan Books, Nova York, 2003. ISBN 0-06-039322-X *Perry, George. ''The Complete Phantom of the Opera''. Nova York: Henry Holt and Company, 1987. ISBN 0-8050-1722-4. === Ligazóns externas === *{{IMDb título|0061107}} *[http://www.allmovie.com/movie/v50484 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1966]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Alfred Hitchcock]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en Dinamarca]] [[Categoría:Filmes de espionaxe]] [[Categoría:Filmes ambientados en Noruega]] [[Categoría:Filmes ambientados en Berlín]] [[Categoría:Filmes ambientados en Copenhage]] [[Categoría:Filmes de 1966 con versión en galego]] pw6pkyec9ri4q6bkzl6uzfzz3569vbo 0 318126 7108797 6362562 2025-06-27T21:22:20Z Breogan2008 23204 7108797 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Finding Forrester''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Gus Van Sant]] e escrito por [[Mike Rich]]. Un adolescente afroamericano, Jamal Wallace ([[Rob Brown (actor)|Rob Brown]]), é convidado a asistir a un prestixioso instituto privado. Por casualidade, Jamal convértese en amigo do escritor William Forrester ([[Sean Connery]]), que redefine o seu talento a través da escritura. [[Anna Paquin]], [[F. Murray Abraham]], [[Michael Pitt]], [[April Grace]] e [[Busta Rhymes]] completan o elenco do filme. Malia que o filme non está baseado nunha historia real, os críticos compararon a personaxe interpretada por Connery co escritor real [[J.D. Salinger]].<ref>{{cita web|apelido=Holden|nome=Stephen|título=Finding Forrester (2000) FILM REVIEW; Got Game. And Pen. And Mentor.|data=19 de decembro 2000|editor=''[[The New York Times]]''|url=http://www.nytimes.com/movie/review?res=9a06e7dc1239f93aa25751c1a9669c8b63|dataacceso=23 de abril de 2015}}</ref><ref>{{cita web|apelido=Travers|nome=Peter|título=Finding Forrester|data=20 de decembro de 2000|editor=''[[Rolling Stone]]''|url=http://www.rollingstone.com/movies/reviews/finding-forrester-20001220|dataacceso=23 de abril de 2015}}</ref> Connery confirmou con posterioridade que a insipiración da súa personaxe procedía realmente de Salinger.<ref>{{cita web|apelido=Fleming, Jr.|nome=Mike|título=Secret J.D. Salinger Documentary & Book, Now Revealed (Mike Has Seen The Film)|data=29 de xaneiro de 2010|editor=[[Deadline.com]]|url=http://deadline.com/2010/01/secret-j-d-salinger-documentary-book-revealed-and-ive-seen-the-film-23930/|dataacceso=23 de abril de 2015}}</ref> == Personaxes == * [[Sean Connery]] como Forrester * [[Rob Brown (actor)|Rob Brown]] como Jamal * [[F. Murray Abraham]] como Crawford * [[Anna Paquin]] como Claire * [[Busta Rhymes]] como Terrell * [[April Grace]] como Ms. Joyce * [[Michael Pitt]] como Coleridge * [[Matt Damon]] como Sanderson == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0181536}} * [http://www.allmovie.com/movie/v230327 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=findingforrester.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/finding_forrester/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2000]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Gus Van Sant]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en Toronto]] [[Categoría:Filmes rodados en Hamilton, Ontario]] hhazkqb5sdxy66q61okcxgz3bnvd4xb 0 318138 7108790 6792119 2025-06-27T21:20:19Z Breogan2008 23204 7108790 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto xaponés}} '''''Pokémon: The First Movie: Mewtwo Strikes Back''''', tamén coñecido como '''''Pokémon: The First Movie''''', orixinalmente estreado como {{nihongo|'''''Pocket Monsters the Movie: Mewtwo Strikes Back!'''''|劇場版ポケットモンスター ミュウツーの逆襲|Gekijōban Poketto Monsutā: Myūtsū no Gyakushū}}, é un filme de [[anime]] [[Xapón|xaponés]] estreado en 1998<ref>{{cita libro|apelido=McCarthy|nome=Helen|título=500 essential Anime Movies|url=https://archive.org/details/500essentialanim0000mcca|ano=2008|editor=Collins Design|isbn=978-0-06-147450-7}}</ref> dirixido por [[Kunihiko Yuyama]], o director xefe da serie de televisión ''[[Pokémon (anime)|Pokémon]]''. Foi o primeiro filme da franquía ''[[Pokémon]]''. Está formado por tres segmentos: ''As vacacións de Pikachu'', de 21 minutos de duración e centrada na personaxe de [[Pikachu]]; ''A orixe de Mewtwo'', de 10 minutos de duración, que funciona como prólogo do contido principal; e ''Mewtwo contraataca'', de 75 minutos. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0190641}} * [http://www.allmovie.com/movie/v181129 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=pokemon1.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/pokemon-the-first-movie-mewtwo-vs-mew/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de Pokémon]] [[Categoría:Filmes de 1998]] [[Categoría:Filmes en lingua xaponesa]] [[Categoría:Filmes do Xapón]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Kunihiko Yuyama]] [[Categoría:Filmes de Toho]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] fiaxnhe94ey1qiu98stphv7x1onuv99 0 319017 7108798 6895642 2025-06-27T21:22:31Z Breogan2008 23204 7108798 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Doom''''' é un filme de ciencia ficción e acción dirixido por [[Andrzej Bartkowiak]]<ref name="allmovie">{{cita web|url=http://www.allmovie.com/movie/doom-v314254|editor=Allmovie|dataacceso=20 de novembro de 2012|título=Doom (2005)|autor=Deming, Mark}}</ref> que se estreou no [[2005]]. Esta vagamente baseado na serie de videoxogos ''[[Doom]]'' creada por [[id Software]]. A historia conta como un grupo de marines chegan a unha estación nunha misión de rescate despois de que cesasen as comunicacións con ela, pero que terán que combater con mostros de enxeñaría xenética que infestaron o complexo. == Personaxes == * [[Karl Urban]] como John "Reaper" Grimm * [[Dwayne Johnson|Dwayne "The Rock" Johnson]] como Asher "Sarge" Mahonin * [[Rosamund Pike]] como Dr. Samantha Grimm * [[Razaaq Adoti]] como Gregory "Duke" Schofield * [[Richard Brake]] como Dean Portman * [[Al Weaver]] como Mark "The Kid" Dantalian * [[Deobia Oparei]] como Roark "Destroyer" Gannon * [[Yao Chin]] como Katsuhiko Kumanosuke "Mac" Takahashi * [[Ben Daniels]] como Eric "Goat" Fantom * [[Dexter Fletcher]] como Marcus "Pinky" Pinzerowski * [[Brian Steele]] como Hell Knight / Curtis Stahl * [[Robert Russell (actor)|Robert Russell]] como Dr. Todd Carmack * [[Doug Jones]] como Carmack Imp e Sewer Imp == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0419706}} * [http://www.allmovie.com/movie/v314254 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/doom/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=doom.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2005]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes da República Checa]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Andrzej Bartkowiak]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes baseados en videoxogos]] [[Categoría:Filmes rodados na República Checa]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2046]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes de monstros]] [[Categoría:Filmes de zombis]] [[Categoría:Filmes sobre extraterrestres]] 7akvs3pdo7z5rlaf9nixtxn16ca5roh 0 319029 7108799 6002964 2025-06-27T21:22:56Z Breogan2008 23204 7108799 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Colony''''' é un filme [[Canadá|canadense]] de ciencia ficción e terror dirixido por Jeff Renfroe. Foi estreado no Canadá o 26 de abril de 2013, e o 20 de setembro de 2013 nos Estados Unidos de América. == Personaxes == * [[Laurence Fishburne]] como Briggs * [[Kevin Zegers]] como Sam * [[Bill Paxton]] como Mason * [[Charlotte Sullivan]] como Kai * [[John Tench]] como Viktor * [[Lisa Berry]] como Nara * [[Atticus Dean Mitchell]] como Graydon * [[Dru Viergever]] como Líder Salvaxe * [[Romano Orzari]] como Reynolds * [[Michael Mando]] como Cooper * [[Earl Pastko]] como Científico * [[Julian Richings]] como Leyland == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0419706}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/the_colony_2013/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes do Canadá]] [[Categoría:Filmes rodados en Ontario]] [[Categoría:Filmes sobre canibalismo]] [[Categoría:Filmes postapocalípticos]] [[Categoría:Filmes distópicos]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2045]] iad01fqdbc52r54qjcry6bwkpj6qsf6 0 319147 7108800 6542131 2025-06-27T21:23:03Z Breogan2008 23204 7108800 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Friday the 13th''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Marcus Nispel]] que se estreou no [[2009]]. O filme é unha versión da serie [[Friday the 13th (franquía)|''Friday the 13th'']],<ref>{{cita novas|autor=Joal Ryan|url=http://www.eonline.com/uberblog/b100114_friday_13ths_lucky_number_422_million.html|título=Sorry, Shopaholic, Hockey Masks Are the New Black|editor=[[E! Online]]|data=16 de febreiro de 2009|dataacceso=20 de febreiro de 2009}}</ref><ref name="Lee">{{cita novas|autor=Nathan Lee|url=http://movies.nytimes.com/2009/02/13/movies/13thir.html?partner=Rotten%20Tomatoes&ei=5083|título=A Slice of Life|editor=[[The New York Times]]|data=13 de febreiro de 2009|dataacceso=18 de febreiro de 2009}}</ref> que comezou en [[Friday the 13th (filme de 1980)|1980]], e que é o doceavo filme da serie. == Personaxes == * [[Jared Padalecki]] como Clay Miller * [[Danielle Panabaker]] como Jenna Wards * [[Amanda Righetti]] como Whitney Miller * [[Julianna Guill]] como Bree * [[Travis Van Winkle]] como Trent * [[Aaron Yoo]] como Chewie * [[Derek Mears]] como Jason Voorhees * [[Arlen Escarpeta]] como Lawrence * [[Willa Ford]] como Chelsea * [[Ryan Hansen]] como Nolan * [[Jonathan Sadowski]] como Wade * [[Ben Feldman]] como Richie * [[Nick Mennell]] como Mike * [[America Olivo]] como Amanda * [[Kyle Davis]] como Donnie * [[Richard Burgi]] como Agente Bracke * [[Stephanie Rhodes]] como Alice Hardy * [[Rosemary Knower]] como Anciana * [[Nana Visitor]] como [[Pamela Voorhees]] == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0758746}} * [http://www.allmovie.com/movie/v420112 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=fridaythe13th09.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/friday_the_13th_prequel/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2009]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Marcus Nispel]] [[Categoría:Filmes rodados en Texas]] [[Categoría:Filmes de Platinum Dunes]] [[Categoría:Filmes de New Line Cinema]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova Jersey]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1980]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2008]] 2mxsghntelg1wgzsb9lqpy2fhckeael 0 319384 7108801 6568334 2025-06-27T21:23:10Z Breogan2008 23204 7108801 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Bounty''''' é un filme [[Reino Unido|británico]] dirixido por [[Roger Donaldson]] que se estreou en [[1984]]. Está protagonizado por [[Mel Gibson]] e [[Anthony Hopkins]], e foi producido por Bernard Williams con [[Dino De Laurentiis]] como produtor executivo. Foi a quinta adaptación ó cine [[Motín do Bounty|motín do barco ''Bounty'']]. O guión foi escrito por [[Robert Bolt]] e baséase no libro ''Captain Bligh and Mr. Christian'' (1972) de [[Richard Hough]]. == Personaxes == * [[Mel Gibson]] como [[Fletcher Christian]] * [[Anthony Hopkins]] como Tenente [[William Bligh]] * [[Laurence Olivier]] como Almirante Hood * [[Edward Fox (actor)|Edward Fox]] como Capitán Greetham * [[Daniel Day-Lewis]] como John Fryer * [[Bernard Hill]] como William Cole * [[Phil Davis (actor)|Phil Davis]] como Edward "Ned" Young * [[Liam Neeson]] como Charles Churchill * [[Wi Kuki Kaa]] como Rei [[Pōmare I|Tynah]] * [[Tevaite Vernette]] como Mauatua * [[Philip Martin Brown]] como John Adams * [[Simon Chandler]] como David Nelson * [[Malcolm Terris]] como Dr. Thomas Huggan * [[Simon Adams]] como Peter Heywood * [[John Sessions]] como John Smith * [[Andrew Wilde (actor)|Andrew Wilde]] como William McCoy * [[Neil Morrissey]] como Matthew Quintal * [[Richard Graham (actor)|Richard Graham]] como John Mills * [[Dexter Fletcher]] como Thomas Ellison * [[Pete Lee-Wilson]] como William Purcell * [[Jon Gadsby]] como John Norton * [[Brendan Conroy]] como Robert Lamb * [[Barry Dransfield]] como Michael Byrne * [[Jack May]] como Prosecuting Captain == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0086993}} * [http://www.allmovie.com/movie/v6798 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1984]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Roger Donaldson]] [[Categoría:Filmes de Orion Pictures]] [[Categoría:Filmes producidos por Dino De Laurentiis]] [[Categoría:Filmes rodados na Polinesia Francesa]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova Zelandia]] [[Categoría:Filmes independentes do Reino Unido]] e4mqx9wvsu8rjk37gm486eaphz7iq7h 0 319609 7108818 6568335 2025-06-27T21:31:27Z Breogan2008 23204 7108818 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''2 Guns''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de acción e comedia dirixido polo islandés [[Baltasar Kormákur]] e protagonizado por [[Denzel Washington]] e [[Mark Wahlberg]].<ref name="notes">{{cita web | url = http://www.2guns.net/pdf/2GUNScastCrew.pdf | título = Production notes | editor = [[Universal Studios]] | formato = PDF | dataacceso = 3 de agosto de 2013 | url-morta = yes | dataarquivo = 09 de agosto de 2013 | urlarquivo = https://web.archive.org/web/20130809071134/http://www.2guns.net/pdf/2GUNScastCrew.pdf }}</ref> Baséase na serie de libros homónima publicada por [[Boom! Studios]]. Foi estreado o 2 de agosto de 2013,<ref name="release-dates">{{cita web | url= http://comicbook.com/blog/2013/02/28/kick-ass-2-2-guns-get-new-release-dates-r-i-p-d-holds-firm-in-3d/ | título= Kick-Ass 2, 2 Guns Get New Release Dates; R.I.P.D. Holds Firm in 3D | editor= ComicBook.com | dataacceso= 26 de marzo de 2013}}</ref> e foi acollido pola crítica de xeito dispar. É o primeiro filme de comedia de Denzel Washington dende ''[[The Preacher's Wife]]'' en 1996. == Personaxes == * [[Denzel Washington]] como Axente Especial da DEA Robert Lynn "Bobby" Trench * [[Mark Wahlberg]] como Oficial Michael "Stig" Stigman * [[Paula Patton]] como Axente Especial da DEA Deb Rees * [[Bill Paxton]] como Earl * [[James Marsden]] como Tenente Harold Quince * [[Fred Ward]] como Tuwey * [[Edward James Olmos]] como Manny "Papi" Greco * [[Robert John Burke]] como Axente Especial da DEA Jessup == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1272878}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/2_guns/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Baltasar Kormákur]] [[Categoría:Filmes de Entertainment One]] [[Categoría:Filmes de TriStar Pictures]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova Orleáns]] [[Categoría:Filmes rodados en Novo México]] [[Categoría:Filmes ambientados en Texas]] 93jzme8ohwbv0zwfghinfpacip06uvx 0 319612 7108802 6542133 2025-06-27T21:23:19Z Breogan2008 23204 7108802 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Riddick''''' é un filme de ciencia ficción e suspense escrito e dirixido por [[David Twohy]] que se estreou no 2013. É o terceiro filme da serie baseada na personaxe de ''Riddick''. Está producida e protagonizada por [[Vin Diesel]] que intepreta a personaxe principal, sendo o protagonista dos dous filmes anteriores, ''[[Pitch Black]]'' (2000) e ''[[The Chronicles of Riddick]]'' (2004). == Personaxes == * [[Vin Diesel]] como Riddick * [[Matthew Nable]] como Coronel R. "Boss" Johns * [[Jordi Mollà]] como Santana * [[Katee Sackhoff]] como Dahl * [[Dave Bautista]] como Diaz * [[Bokeem Woodbine]] como Moss * [[Raoul Trujillo]] como Lockspur * [[Conrad Pla]] como Vargas * [[Nolan Gerard Funk]] como Luna * Danny Blanco Hall como Falco * [[Noah Danby]] como Nuñez * Neil Napier como Rubio * [[Karl Urban]] como Siberius Vaako * Alex Branson como Lex Branman * Andreas Apergis como Krone * [[Keri Hilson]] como Prisioneira de Santana == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1411250}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/riddick/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por David Twohy]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Entertainment One]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados no Quebec]] [[Categoría:Filmes ambientados no futuro]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] lt49h91iva5trhgbinax7qryqssag9f 0 319650 7108819 6959733 2025-06-27T21:31:36Z Breogan2008 23204 7108819 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Testemuña accidental''''' (en {{lang-en|Narrow Margin}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Peter Hyams]] que se estreou en [[1990]] e distribuído por [[TriStar Pictures]]. Está vagamente baseado no filme de 1952 ''[[The Narrow Margin]]''. Conta a historia dun fiscal do distrito dos Ánxeles que tentan protexer a unha testemuña de asasinato mentres viaxa a través do Canadá nun tren. Está protagonizado por [[Gene Hackman]] e [[Anne Archer]]. Estreouse en [[Lingua galega|galego]] o [[25 de xaneiro]] de [[2025]] a través da [[TVG]].<ref>{{Cita web|url=https://x.com/agpti/status/1882740783725588957|título=Hoxe a TVGalicia estrea ás 00:50 o filme «Testemuña accidental», coa tradución para dobraxe pola nosa socia Lucía Vázquez|editor=@agpti|data=24 de xaneiro de 2025|dataacceso=1 de febreiro de 2025}}</ref> Foi traducido por Lucía Vázquez. == Personaxes == * [[Gene Hackman]] como Caulfield * [[Anne Archer]] como Carol Hunnicut * [[James Sikking]] como Nelson * [[J.T. Walsh]] como Michael Tarlow * [[M. Emmet Walsh]] como Sarxento Dominick Benti * [[Susan Hogan]] como Kathryn Weller * [[Nigel Bennett]] como Jack Wootton * [[J.A. Preston]] como Martin Larner * [[Harris Yulin]] como Leo Watts == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0100224}} * [http://www.allmovie.com/movie/v34465 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/1030146-narrow_margin/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=narrowmargin.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1990]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Peter Hyams]] [[Categoría:Filmes ambientados no Canadá]] [[Categoría:Filmes de Carolco Pictures]] [[Categoría:Filmes de TriStar Pictures]] [[Categoría:Filmes de StudioCanal]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes de 1990 con versión en galego]] cbh6yqx19mb8u2qjdezh5bn4tjhgw4k 0 319652 7108820 6542135 2025-06-27T21:31:43Z Breogan2008 23204 7108820 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Vertical Limit''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de suspense e supervivencia dirixido por [[Martin Campbell]] que se estreou no 2000. Está protagonizado por [[Chris O'Donnell]], [[Bill Paxton]], [[Robin Tunney]] e [[Scott Glenn]]. O filme foi rodado en diversas localizacións, incluíndo [[Monument Valley]], [[Nova Zelandia]] e [[Paquistán]]. == Personaxes == * [[Chris O'Donnell]] como Peter Garrett * [[Bill Paxton]] como Elliot Vaughn * [[Robin Tunney]] como Annie Garrett * [[Scott Glenn]] como Montgomery Wick * [[Izabella Scorupco]] como Monique Aubertine * [[Temuera Morrison]] como Maior Rasul * [[Stuart Wilson (actor)|Stuart Wilson]] como Royce Garrett * [[Nicholas Lea]] como Tom McLaren * [[Alexander Siddig]] como Kareem Nazir * [[Ben Mendelsohn]] como Malcolm Bench * [[Steve Le Marquand]] como Cyril Bench * [[Roshan Seth]] como Coronel Amir Salim == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0190865}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/vertical_limit/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=verticallimit.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2000]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Martin Campbell]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de James Newton Howard]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] [[Categoría:Filmes de Pinewood Studios]] [[Categoría:Filmes rodados en Utah]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova Zelandia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Paquistán]] [[Categoría:Filmes sobre irmáns]] [[Categoría:Filmes de catástrofes dos Estados Unidos de América]] oujtlgpox5ttjv0qk50zlw28kxuav2c 0 319654 7108822 6372543 2025-06-27T21:32:03Z Breogan2008 23204 7108822 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Un burka por amor''''' é un telefilme [[España|español]] baseado na [[Un burka por amor (novela)|novela homónima]] de [[Reyes Monforte]]. Foi estreado por [[Antena 3]] o 24 de novembro de 2009. == Sinopse == Historia de María, unha moza [[España|española]] que se namora de Rashid, un home afgán que coñece no traballo e co que acabará vivindo en [[Afganistán]], onde terán un primeiro fillo. Ela decide volver a Mallorca para que o seu pai coñeza o seu neto. O marido de María decide volver a Afganistán, onde estoura a guerra, polo que esta tamén o acompaña e acabarán atrapados nun país que vive baixo o réxime talibán, no que ademais María terá un segundo fillo. Coa axuda da súa irmá Rosi e dos servizos de intelixencia españois, María consegue fuxir do perigo cos seus fillos, mais non pode deixar de pensar no seu home e fará todo o posible porque estean xuntos. == Personaxes == * [[Olivia Molina]] como María * [[Rafael Rojas (actor)|Rafa Rojas]] como Rashid * [[Pepe Sancho]] como o pai de María * [[Anna Allen]] como Rosi * [[Isabel Ampudia]] como Montse == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1458523}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2009]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Manuel Estudillo]] j4p98u8q6uuw5r38dcq54hb9ejnvjzi 0 319719 7108823 6568336 2025-06-27T21:32:16Z Breogan2008 23204 7108823 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Imitation Game''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] histórico dirixido por [[Morten Tyldum]] que se estreou no [[2014]]. Con guión de Graham Moore, baséase na biografía ''[[Alan Turing: The Enigma]]'' de [[Andrew Hodges]] (anteriormente adaptada ó teatro no drama da BBC ''[[Breaking the Code]]''). Está protagonizado por [[Benedict Cumberbatch]], que interpreta o criptoanalista británico [[Alan Turing]], que descifrou os códigos da intelixencia alemá durante a [[segunda guerra mundial]]. == Personaxes == * [[Benedict Cumberbatch]] como [[Alan Turing]] * [[Keira Knightley]] como [[Joan Clarke]] * [[Matthew Goode]] como [[Conel Hugh O'Donel Alexander|Hugh Alexander]] * [[Rory Kinnear]] como Detective Nock * [[Allen Leech]] como [[John Cairncross]] * [[Matthew Beard (actor)|Matthew Beard]] como [[Peter Hilton]] * [[Charles Dance]] como [[Alastair Denniston]] * [[Mark Strong]] como [[Stewart Menzies]] * [[James Northcote (actor)|James Northcote]] como [[I. J. Good|Jack Good]] * [[Steven Waddington]] como Superintendente Smith * [[Tom Goodman-Hill]] como Sarxento Staehl * [[Alex Lawther]] como Alan Turing de rapaz * Jack Bannon como Christopher Morcom * [[Tuppence Middleton]] como Helen * David Charkham como Pai de Joan * [[Victoria Wicks]] como Nai de Joan == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Outros artigos === * [[Máquina Enigma]] === Ligazóns externas === * {{IMDb título|2084970}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/the_imitation_game/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=imitationgame.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América|Segunda Guerra Mundial}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Morten Tyldum]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Alexandre Desplat]] [[Categoría:Filmes de FilmNation Entertainment]] [[Categoría:Filmes de StudioCanal]] [[Categoría:Filmes de The Weinstein Company]] [[Categoría:Filmes rodados en Inglaterra]] [[Categoría:Filmes rodados en Buckinghamshire]] [[Categoría:Filmes rodados en Dorset]] [[Categoría:Filmes sobre temática LGBT dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes sobre a segunda guerra mundial]] [[Categoría:Filmes sobre matemáticas]] 680h5fds2kqxjgryo0evj6hkqgyn7by 0 319746 7108812 6542137 2025-06-27T21:25:14Z Breogan2008 23204 7108812 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''American Ninja''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de artes marciais dirixido por [[Sam Firstenberg]] que se estreou en [[1985]]. Foi producido por [[Menahem Golan]] e [[Yoram Globus]] de [[Cannon Films]]. Está protagonizado por [[Michael Dudikoff]] que fai a personaxe principal, xunto con [[Steve James (actor)|Steve James]] como o seu inimigo. A recadación doméstica ascendeu até os $10&nbsp;499&nbsp;694. == Personaxes == * [[Michael Dudikoff]] como Soldado Joe Armstrong * [[Steve James (actor)|Steve James]] como Curtis Jackson * [[Judie Aronson]] como Patricia Hickock * [[Guich Koock]] como Coronel William T. Hickock * [[John Fujioka]] como Shinyuki * [[Don Stewart (actor)|Don Stewart]] como Victor Ortega * [[John LaMotta]] como Sarxento Rinaldo * [[Tadashi Yamashita]] como Black Star Ninja * [[Phil Brock]] como Soldado Charley Madison == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0088708}} * [http://www.allmovie.com/movie/v2015 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1985]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Sam Firstenberg]] [[Categoría:Filmes de acción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Golan-Globus]] [[Categoría:Filmes rodados en Filipinas]] [[Categoría:Filmes sobre ninjas]] blwejsiv8a9ao88v15mhy921ci9o9g6 0 319845 7108811 6568337 2025-06-27T21:25:08Z Breogan2008 23204 7108811 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Crying Freeman''''' é un filme de acción dirixido por [[Christophe Gans]] que se estreou en [[1995]]. Baséase na trama arco "Portrait of a Killer" do [[manga]] [[Crying Freeman|homónimo]] de [[Kazuo Koike]] e [[Ryoichi Ikegami]].<ref>{{Cita web |url=http://www.dacascosfan.com/2w_reviews.shtml |título=DacascosFan.com - Film Reviews |data-acceso=25 de agosto de 2015 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090105013922/http://www.dacascosfan.com/2w_reviews.shtml |dataarquivo=05 de xaneiro de 2009 |urlmorta=yes }}</ref> Foi rodado na [[Columbia Británica]] en outubro de 1994. == Personaxes == * [[Mark Dacascos]] como Yo Hinomura/Crying Freeman * [[Julie Condra]] como Emu O'Hara * [[Tchéky Karyo]] como Detective Netah * [[Byron Mann]] como Koh * [[Masaya Kato]] como Ryuji "The Blade" Hanada * [[Yoko Shimada]] como Kimie Hanada * [[Rae Dawn Chong]] como Detective Forge * [[Mako Iwamatsu]] como Shido Shimazaki == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0112750}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/crying_freeman/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1995]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua xaponesa]] [[Categoría:Filmes en lingua mandarín]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Canadá]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Christophe Gans]] [[Categoría:Filmes rodados en Vancouver]] [[Categoría:Filmes ambientados no Xapón]] [[Categoría:Filmes de artes marciais]] iu0dtf3ts2dtjlptk1hlrxzoexnv4wm 0 319970 7108809 6956905 2025-06-27T21:24:57Z Breogan2008 23204 7108809 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Arachnid''''' é un filme [[España|español]] de terror en lingua inglesa dirixido por [[Jack Sholder]]. No filme, unhas [[arañas]] xigantes ameazan os superviventes dun accidente de avión. Está protagonizado por Alex Reid, Chris Potter, Rocqueford Allen, Robert Vicencio, Ravil Isyanov, [[Neus Asensi]] e [[José Sancho]]. O filme foi [[Dobraxe|dobrado]] ao [[Lingua galega|galego]], e estreouse nos cines en [[2001]].<ref>{{Cita web|url=https://quiosco.lavozdegalicia.es/historico.htm?fechaNavegacion=29-06-2001&publicacion=La%20Voz%20de%20Galicia&edicion=A%20CORU%D1A|título=La Voz de Galicia|data-acceso=7 de xaneiro de 2025}}</ref> == Argumento == Nunha illa do Pacífico Sur, un pequeno avión vese obrigado a facer unha aterraxe de emerxencia. Unha expedición secreta viaxa alí para investigar un suposto virus mortal que está a decimar a poboación local. Encabezada polo escéptico aventureiro Valentine, a expedición está formada polo prestixioso profesor Samuel León, a súa axudante Susana e o piloto Loren Mercer, un antigo exército que espera atopar ao seu irmán, desaparecido nunha misión secreta. Moi pronto comezarán a ocorrer eventos estraños. Cando a expedición científica comeza a viaxar ao outro lado da illa, descubrirá con horror que a zona está habitada por enormes arañas mutantes de orixe extraterrestre, e cun voraz instinto asasino.<ref>{{Cita web|título=Arachnid|url=https://www.sensacine.com/peliculas/pelicula-54951/|data-acceso=2025-01-08|lingua=es|apelidos=SensaCine}}</ref> == Dobraxe == {| class="wikitable" |+ !Personaxe !Intérprete !Actor de dobraxe ({{GALb}}Galicia) |- |Loren Mercer |Alex Reid |[[Ana Lemos]] |- |Lev Valentine |Chris Potter |[[Andrés Bellas]] |- |Dr. Samuel Leon |[[José Sancho]] |[[Antón Rubal]] |- |Susana Gabriel |[[Neus Asensi]] |[[Carolina Vázquez]] |- |Henry Capri |Ravil Isyanov |[[Monti Castiñeiras]] |- |Bear |Rocqueford Allen |[[Carlos Reboreda]] |- |Reyes |Luis Lorenzo Crespo |[[Luís Iglesia|Luis Iglesia]] |} == Produción == Escrito por Mark Sevi, o guión foi traído a Yuzna por Sheri Bryant e impulsado por un executivo de Filmax que era un gran fan das películas de monstros da década de 1950. Yuzna argumentou que unha película de monstros xigantes era unha boa idea, xa que non ten elementos argumentais que fosen controvertidos en ningún país do mundo. O guión foi reescrito por Yuzna e Sevi, engadindo as criaturas antes de que a araña xigante aparecese para crear tensión e a aldea.<ref>{{Cita web|título=Brian Yuzna talks about Arachnid (2001)|url=https://www.youtube.com/watch?v=MKBKfuPzOts&t=6s|data=2013-08-12|data-acceso=2025-01-08|apelidos=Movies Stuff}}</ref> É a segunda película baixo o selo Fantastic Factory e a segunda película estreada polo selo no ano 2001 despois de que "''Faust''" estrease en España en febreiro. A película rodouse en [[Barcelona]] para escenarios e en [[México]] para escenas ao aire libre de maio a xullo de 2000. Brian Yuzna púxose en contacto con Robert Kurtzman e Tobe Hooper para dirixir a película, pero [[Julio Fernández Rodríguez|Julio Fernández]], un dos produtores e creadores de Fantastic Factory, propúxolle a Jack Sholder despois de ver "''[[Hidden, o oculto]]''". O deseño principal da araña e os efectos prácticos doutras criaturas foron creados por Steve Johnson e o seu equipo, XFX. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === {{IMDb título|0271972}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes rodados en Barcelona]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Jack Sholder]] [[Categoría:Filmes de terror con animais]] [[Categoría:Filmes de 2001 con versión en galego]] hxay1ahg7nzlynxmwiwqogbunxjd6hw 0 320053 7108407 6903566 2025-06-27T15:04:21Z Vitoriaogando 75439 7108407 wikitext text/x-wiki {{proteína | Nome = Cadherina 2, tipo 1, N-cadherina (neuronal) | image = Protein CDH2 PDB 1ncg.png | width = | caption = | Símbolo = CDH2 | AltSymbols = CD325; CDHN; CDw325; NCAD | ATC_prefix= | ATC_suffix= | ATC_supplemental= | CAS_number= | CAS_supplemental= | DrugBank= | EntrezGene =1000 | HGNCid = | OMIM = 114020 | PDB = | RefSeq =NP_001295105 | UniProt =P19022 | ECnumber = | Cromosoma = 18 | Brazo = | Banda = | LocusSupplementaryData =: (27.95 – 28.18 Mb) }} A '''cadherina-2''' ('''CDH2'''), tamén chamada '''N-cadherina''' ou '''cadherina neuronal''' ('''NCAD''') ou tamén '''CD325''' ([[cluster de diferenciación|''cluster'' de diferenciación]] 325) é unha [[proteína]] que nos humanos está codificada no [[xene]] ''CDH2'' do [[cromosoma 18]].<ref name="pmid2384753">{{Cita publicación periódica | vauthors = Walsh FS, Barton CH, Putt W, Moore SE, Kelsell D, Spurr N, Goodfellow PN | title = N-cadherin gene maps to human chromosome 18 and is not linked to the E-cadherin gene | journal = J. Neurochem. | volume = 55 | issue = 3 | pages = 805–12 | date = September 1990 | pmid = 2384753 | doi = 10.1111/j.1471-4159.1990.tb04563.x | url = }}</ref><ref name="pmid2216790">{{Cita publicación periódica | vauthors = Reid RA, Hemperly JJ | title = Human N-cadherin: nucleotide and deduced amino acid sequence | journal = Nucleic Acids Res. | volume = 18 | issue = 19 | pages = 5896–5896 | date = October 1990 | pmid = 2216790 | pmc = 332345 | doi = 10.1093/nar/18.19.5896 | url = }}</ref> A N-cadherina é unha [[proteína transmembrana]] expresada en moitos tecidos e funciona mediando a [[adhesión celular]]. No [[músculo cardíaco]], a N-cadherina é un compoñente integral das [[unión adherente|unións adherentes]] situado nos [[disco intercalar|discos intercalares]], que ten a función de acoplar mecánica e electricamente os [[cardiomiocito]]s adxacentes. Aínda que as [[mutación]]s en ''CDH2'' ata agora non foron asociadas con doenzas humanas, as alteracións na expresión e integridade da proteína N-cadherina observáronse en varias formas de doenzas, como a [[cardiomiopatía dilatada]] humana. == Estrutura == A N-cadherina é unha [[proteína]] cun peso molecular de 99,7 [[dalton (unidade)|kDa]], e 906 residuos de [[aminoácido]]s.<ref>{{Cita web|title=Protein sequence of human CDH2 (Uniprot ID: P19022)|url=http://www.heartproteome.org/copa/ProteinInfo.aspx?QType=Protein%20ID&QValue=P19022|website=Cardiac Organellar Protein Atlas Knowledgebase (COPaKB)|accessdate=20 July 2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150924025519/http://www.heartproteome.org/copa/ProteinInfo.aspx?QType=Protein%20ID&QValue=P19022|dataarquivo=24 de setembro de 2015|urlmorta=yes}}</ref> A N-cadherina é unha [[cadherina]] clásica da [[superfamilia de proteínas|superfamilia]] das cadherinas, composta por cinco [[cadherina|repeticións de cadherina]] extracelulares, unha [[dominio transmembrana|rexión transmembrana]] e unha cola [[citoplasma|citoplásmica]] moi conservada. A N-cadherina, e outras cadherinas, presentan [[interaccións proteína-proteína]] con outras moléculas de N-cadherina de células adxacentes en conformación [[Antiparalelismo (bioquímica)|antiparalela]], polo que crean unha especie de "cremalleira" adhesiva lineal entre as células.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Shapiro L, Fannon AM, Kwong PD, Thompson A, Lehmann MS, Grübel G, Legrand JF, Als-Nielsen J, Colman DR, Hendrickson WA | title = Structural basis of cell-cell adhesion by cadherins | journal = Nature | volume = 374 | issue = 6520 | pages = 327–37 | date = Mar 1995 | pmid = 7885471 | doi = 10.1038/374327a0 }}</ref> == Función == A N-cadherina chamouse así polo seu papel no [[tecido nervioso]], pero ademais da súa función orixinal descuberta nas [[neurona]]s, viuse posteriormente que tamén funciona no [[músculo cardíaco]] e nas [[metástase]]s do [[cancro]]. A N-cadherina é unha [[glicoproteína]] [[proteína transmembrana|transmembrana]], homofílica que pertence á familia de [[molécula de adhesión celular|moléculas de adhesión celular dependentes do calcio]]. Estas proteínas teñen [[ectodominio|dominios extracelulares]] que median nas interaccións homofílicas entre células adxacentes, e colas citoplásmicas [[C-terminal|C-terminais]] que median na unión coas [[catenina]]s, as cales á súa vez interaccionan co [[citoesqueleto]] de [[actina]].<ref>{{Cita publicación periódica | author = Buxton RS, Magee AI | title = Structure and interactions of desmosomal and other cadherins | journal = Seminars in Cell Biology | volume = 3 | issue = 3 | pages = 157–67 | date = Jun 1992 | pmid = 1623205 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Takeichi M | title = Cadherins: a molecular family important in selective cell-cell adhesion | url = https://archive.org/details/sim_annual-review-of-biochemistry_1990_59/page/237 | journal = Annual Review of Biochemistry | volume = 59 | pages = 237–52 | date = 1990 | pmid = 2197976 | doi = 10.1146/annurev.bi.59.070190.001321 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | author = Ozawa M, Baribault H, Kemler R | title = The cytoplasmic domain of the cell adhesion molecule uvomorulin associates with three independent proteins structurally related in different species | url = https://archive.org/details/sim_embo-journal_1989-06_8_6/page/1711 | journal = The EMBO Journal | volume = 8 | issue = 6 | pages = 1711–7 | date = Jun 1989 | pmid = 2788574 }}</ref> === Función no desenvolvemento === A N-cadherina xoga un papel no desenvolvemento como glicoproteína de adhesión celular dependente do calcio que funciona durante a [[gastrulación]] e cómpre para o establecemento da [[Simetría (bioloxía)|asimetría esquerda-dereita]].<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = García-Castro MI, Vielmetter E, Bronner-Fraser M | title = N-Cadherin, a cell adhesion molecule involved in establishment of embryonic left-right asymmetry | journal = Science | volume = 288 | issue = 5468 | pages = 1047–51 | date = May 2000 | pmid = 10807574 }}</ref> A N-cadherina exprésase extensamente no [[embrión]] post-[[implantación (embrioloxía)|implantación]], e presenta altos niveis no [[mesoderma]] e unha expresión sostida durante toda a vida adulta.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Angst BD, Khan LU, Severs NJ, Whitely K, Rothery S, Thompson RP, Magee AI, Gourdie RG | title = Dissociated spatial patterning of gap junctions and cell adhesion junctions during postnatal differentiation of ventricular myocardium | url = https://archive.org/details/sim_circulation-research_1997-01_80_1/page/88 | journal = Circulation Research | volume = 80 | issue = 1 | pages = 88–94 | date = Jan 1997 | pmid = 8978327 }}</ref> A [[mutación]] da N-cadherina durante o desenvolvemento ten o efecto máis significativo na adhesión celular no corazón primitivo; produce [[miocito]]s disociados e un desenvolvemento anormal do tubo cardíaco.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Radice GL, Rayburn H, Matsunami H, Knudsen KA, Takeichi M, Hynes RO | title = Developmental defects in mouse embryos lacking N-cadherin | journal = Developmental Biology | volume = 181 | issue = 1 | pages = 64–78 | date = Jan 1997 | pmid = 9015265 | doi = 10.1006/dbio.1996.8443 }}</ref> A N-cadherina xoga un papel no desenvolvemento do corazón dos vertebrados e na transición de [[célula epitelial|células epiteliais]] a [[trabécula|trabeculares]] e na formación da capa de células [[miocardio|miocárdicas]] compacta.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Kostetskii I, Moore R, Kemler R, Radice GL | title = Differential adhesion leads to segregation and exclusion of N-cadherin-deficient cells in chimeric embryos | journal = Developmental Biology | volume = 234 | issue = 1 | pages = 72–9 | date = Jun 2001 | pmid = 11356020 | doi = 10.1006/dbio.2001.0250 }}</ref> Un estudo mostrou que os miocitos que expresan unha mutación negativa dominante na N-cadherina presentaban anormalidades significativas na distribución dos miocitos e nas migracións cara ao [[endocardio]], o que dá lugar a defectos na formación de trabéculas no [[miocardio]].<ref>{{Cita publicación periódica | author = Linask KK, Knudsen KA, Gui YH | title = N-cadherin-catenin interaction: necessary component of cardiac cell compartmentalization during early vertebrate heart development | journal = Developmental Biology | volume = 185 | issue = 2 | pages = 148–64 | date = May 1997 | pmid = 9187080 | doi = 10.1006/dbio.1997.8570 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | author = Ong LL, Kim N, Mima T, Cohen-Gould L, Mikawa T | title = Trabecular myocytes of the embryonic heart require N-cadherin for migratory unit identity | journal = Developmental Biology | volume = 193 | issue = 1 | pages = 1–9 | date = Jan 1998 | pmid = 9466883 | doi = 10.1006/dbio.1997.8775 }}</ref> === Función no músculo cardíaco === No [[músculo cardíaco]] a N-cadherina encóntrase nos [[disco intercalar|discos intercalares]], que son estruturas que proporcionan conexións célula-célula que facilitan o acoplamento mecánico e eléctrico entre [[cardiomiocito]]s adxacentes. Nos discos intercalares hai tres tipos de unións: [[unión adherente|unións adherentes]], [[desmosoma]]s e [[unión comunicante|unións comunicantes]];<ref>{{Cita publicación periódica |author = Peters NS, Severs NJ, Rothery SM, Lincoln C, Yacoub MH, Green CR | title = Spatiotemporal relation between gap junctions and fascia adherens junctions during postnatal development of human ventricular myocardium |url = https://archive.org/details/sim_circulation_1994-08_90_2/page/713 | journal = Circulation | volume = 90 | issue = 2 | pages = 713–25 | date = Aug 1994 | pmid = 8044940 }}</ref> A N-cadherina é un compoñente esencial nas unións adherentes, que permite a adhesión célula-célula e a transmisión de forza a través do [[sarcolema]].<ref>{{Cita publicación periódica | author = Forbes MS, Sperelakis N | title = Intercalated discs of mammalian heart: a review of structure and function | url = https://archive.org/details/sim_tissue-and-cell_1985_17_5/page/605 | journal = Tissue & Cell | volume = 17 | issue = 5 | pages = 605–48 | date = 1985 | pmid = 3904080 }}</ref> A N-cadherina en complexo coas [[catenina]]s foi descrita como un regulador clave da función dos discos intercalares.<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Vite|first1=A|last2=Radice|first2=GL|title=N-cadherin/catenin complex as a master regulator of intercalated disc function.|journal=Cell communication & adhesion|date=June 2014|volume=21|issue=3|pages=169–79|pmid=24766605}}</ref> A N-cadherina aparece nas unións célula-célula antes da formación das unións comunicantes,<ref>{{Cita publicación periódica | author = Zuppinger C, Schaub MC, Eppenberger HM | title = Dynamics of early contact formation in cultured adult rat cardiomyocytes studied by N-cadherin fused to green fluorescent protein | journal = Journal of Molecular and Cellular Cardiology | volume = 32 | issue = 4 | pages = 539–55 | date = Apr 2000 | pmid = 10756112 | doi = 10.1006/jmcc.1999.1086 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|last1=Dou|first1=JP|last2=Jiao|first2=B|last3=Sheng|first3=JJ|last4=Yu|first4=ZB|title=[Dynamic assembly of intercalated disc during postnatal development in the rat myocardium].|journal=Sheng li xue bao : [Acta physiologica Sinica]|date=25 October 2014|volume=66|issue=5|pages=569–74|pmid=25332002}}</ref> e é fundamental para unha [[Miocito|miofibriloxénese]] normal.<ref>{{Cita publicación periódica | author= Goncharova EJ, Kam Z, Geiger B | title = The involvement of adherens junction components in myofibrillogenesis in cultured cardiac myocytes | journal = Development | volume = 114 | issue = 1 | pages = 173–83 | date = Jan 1992 | pmid = 1576958 }}</ref> A expresión dunha forma mutante da N-cadherina que leva unha gran [[deleción]] no dominio extracelular inhibe a función das N-cadherinas endóxenas nos cardiomiocitos [[ventrículo cardíaco|ventriculares]] adultos, e os cardiomiocitos veciños perden o contacto célula-célula e as placas de unións comunicantes.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Hertig CM, Eppenberger-Eberhardt M, Koch S, Eppenberger HM | title = N-cadherin in adult rat cardiomyocytes in culture. I. Functional role of N-cadherin and impairment of cell-cell contact by a truncated N-cadherin mutant | journal = Journal of Cell Science | volume = 109 ( Pt 1) | pages = 1–10 | date = Jan 1996 | pmid = 8834785 }}</ref> Os modelos en [[rato]]s nos que se utilizou transxénese serviron para resaltar a función da N-cadherina no [[músculo cardíaco]]. Os ratos que tiñan alterada a expresión de N-cadherina e/ou [[E-cadherina]] mostraban un fenotipo de [[cardiomiopatía dilatada]], probablemente debido ao mal funcionamento dos discos intercalares.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Ferreira-Cornwell MC, Luo Y, Narula N, Lenox JM, Lieberman M, Radice GL | title = Remodeling the intercalated disc leads to cardiomyopathy in mice misexpressing cadherins in the heart | journal = Journal of Cell Science | volume = 115 | issue = Pt 8 | pages = 1623–34 | date = Apr 2002 | pmid = 11950881 }}</ref> De acoro con isto, os ratos con ablación de N-cadherina nos corazóns adultos por medio do transxene Cre N-cadherina inducible por tamoxifén específico cardíaco presentaban unha ensamblaxe alterada dos discos intercalares, cardiomiopatía dilatada, funcións cardíacas alteradas, diminución da lonxitude dos [[sarcómero]]s, incremento do grosor da [[liña Z]] do sarcómero, diminución da [[GJA1|conexina 43]], e perda da tensión muscular. Os ratos morrían aos dous meses de expresión do transxene, principalmente debido a [[taquicardia]] ventricular espontánea.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Kostetskii I, Li J, Xiong Y, Zhou R, Ferrari VA, Patel VV, Molkentin JD, Radice GL | title = Induced deletion of the N-cadherin gene in the heart leads to dissolution of the intercalated disc structure | url = https://archive.org/details/sim_circulation-research_2005-02-18_96_3/page/n87 | journal = Circulation Research | volume = 96 | issue = 3 | pages = 346–54 | date = Feb 2005 | pmid = 15662031 | doi = 10.1161/01.RES.0000156274.72390.2c }}</ref> Posteriores análises de [[rato knockout|ratos knockout]] para a N-cadherina revelaron que as [[arritmia]]s debíanse probablemente á remodelación das [[canle iónica|canles iónicas]] e á función anormal da canle Kv1.5. Estes animais mostraban unha duración prolongada dos [[potencial de acción|potenciais de acción]], unha densidade reducida das [[canle do ión potasio rectificadora entrante|canles de potasio rectificadoras entrantes]] e un descenso da expresión de [[KCNA5|Kv1.5]], [[KCNE2]] e [[cortactina]] combinado coa alteración do [[citoesqueleto]] de [[actina]] no [[sarcolema]].<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Cheng|first1=L|last2=Yung|first2=A|last3=Covarrubias|first3=M|last4=Radice|first4=GL|title=Cortactin is required for N-cadherin regulation of Kv1.5 channel function.|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-biological-chemistry_2011-06-10_286_23/page/20478|journal=The Journal of biological chemistry|date=10 June 2011|volume=286|issue=23|pages=20478–89|pmid=21507952}}</ref> === Función nas neuronas === Nas células neurais, en certas [[sinapse]]s do [[sistema nervioso central]], a [[adhesión celularadhesión]] da [[neurona]] presináptica á postsináptica está mediada polo menos en parte pola N-cadherina.<ref>{{Cita web | title = Entrez Gene: CDH2 cadherin 2, type 1, N-cadherin (neuronal)| url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=gene&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=1000| accessdate = }}</ref> As N-cadherinas interaccionan coas [[catenina]]s e xogan un importante papel nos procesos de [[aprendizaxe]] e a [[memoria]]. === Función na metástase do cancro === A N-cadherina atópase comunmente nas células cancerosas e proporciona un mecanismo para a migración transendotelial. Cando unha célula cancerosa se adhire a unha [[célula endotelial]] dun vaso sanguíneo regula á alza a vía da [[Src (xene)|src quinase]], a cal [[fosforilación|fosforila]] [[beta-catenina]]s unidas tanto a N-cadherina coma a [[CDH1|E-cadherinas]]. Isto causa que falle a conexión intercelular entre dúas células endoteliais adxacentes e permite que a célula cancerosa se introduza e pase entre elas.<ref name="pmid19321920">{{Cita publicación periódica |author = Ramis-Conde I, Chaplain MA, Anderson AR, Drasdo D | title = Multi-scale modelling of cancer cell intravasation: the role of cadherins in metastasis | journal = Phys Biol | volume = 6 | issue = 1 | pages = 016008 | year = 2009 | pmid = 19321920 | doi = 10.1088/1478-3975/6/1/016008 | url = | issn = }}</ref> == Importancia clínica == As mutacións no xene ''CDH2'' non foron ligadas de forma concluínte con ningún trastorno humano. Un estudo que investigou os fundamentos xenéticos do [[trastorno obsesivo-compulsivo]] e a [[síndrome de Tourette]] atoparon que as variantes de ''CDH2'' probablemente non causan enfermidades por si soas, mais poden supoñer un risco cando se examinan como parte dun panel de xenes de adhesión célula-célula relacionados.<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Moya|first1=PR|last2=Dodman|first2=NH|last3=Timpano|first3=KR|last4=Rubenstein|first4=LM|last5=Rana|first5=Z|last6=Fried|first6=RL|last7=Reichardt|first7=LF|last8=Heiman|first8=GA|last9=Tischfield|first9=JA|last10=King|first10=RA|last11=Galdzicka|first11=M|last12=Ginns|first12=EI|last13=Wendland|first13=JR|title=Rare missense neuronal cadherin gene (CDH2) variants in specific obsessive-compulsive disorder and Tourette disorder phenotypes.|journal=European journal of human genetics : EJHG|date=August 2013|volume=21|issue=8|pages=850–4|pmid=23321619}}</ref> Necesitaranse máis estudos en grandes cohortes para determinar isto inequivocamente. Na cardiomiopatía dilatada humana atopouse que estaba potenciada a expresión de N-cadherina e disposta dun modo desorganizado, o que suxire que a desorganización da proteína N-cadherina nas doenzas cardíacas pode ser un compoñente de remodelación.<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Tsipis|first1=A|last2=Athanassiadou|first2=AM|last3=Athanassiadou|first3=P|last4=Kavantzas|first4=N|last5=Agrogiannis|first5=G|last6=Patsouris|first6=E|title=Apoptosis-related factors p53, bcl-2 and the defects of force transmission in dilated cardiomyopathy.|journal=Pathology, research and practice|date=15 September 2010|volume=206|issue=9|pages=625–30|pmid=20591580}}</ref> == Interaccións == A CDH2 presenta [[interaccións proteína-proteína|interaccións]] con: {{div col|colwidth=20em}} * [[Beta-catenina]],<ref name = pmid14625392>{{Cita publicación periódica | vauthors = Straub BK, Boda J, Kuhn C, Schnoelzer M, Korf U, Kempf T, Spring H, Hatzfeld M, Franke WW | title = A novel cell-cell junction system: the cortex adhaerens mosaic of lens fiber cells | journal = J. Cell. Sci. | volume = 116 | issue = Pt 24 | pages = 4985–95 | date = Dec 2003 | pmid = 14625392 | doi = 10.1242/jcs.00815 }}</ref><ref name = pmid12604612>{{Cita publicación periódica | vauthors = Wahl JK, Kim YJ, Cullen JM, Johnson KR, Wheelock MJ | title = N-cadherin-catenin complexes form prior to cleavage of the proregion and transport to the plasma membrane | journal = J. Biol. Chem. | volume = 278 | issue = 19 | pages = 17269–76 | date = May 2003 | pmid = 12604612 | doi = 10.1074/jbc.M211452200 }}</ref> * [[CDH11]],<ref name = pmid14625392/> * RPTPs de tipo IIb incluíndo PTPmu (ver [[CTNND1]]),<ref name = pmid14625392/><ref name = pmid12604612/> * [[Catenina alpha-1|CTNNA1]],<ref name = pmid14625392/><ref name = pmid12604612/> * [[LRRC7]],<ref name = pmid11729199>{{Cita publicación periódica | vauthors = Izawa I, Nishizawa M, Ohtakara K, Inagaki M | title = Densin-180 interacts with delta-catenin/neural plakophilin-related armadillo repeat protein at synapses | journal = J. Biol. Chem. | volume = 277 | issue = 7 | pages = 5345–50 | date = Feb 2002 | pmid = 11729199 | doi = 10.1074/jbc.M110052200 }}</ref> * [[PTPRM]])<ref name = "pmid7642713">{{Cita publicación periódica | vauthors = Brady-Kalnay SM, Rimm DL, Tonks NK | title = Receptor protein tyrosine phosphatase PTPmu associates with cadherins and catenins in vivo | journal = J. Cell Biol. | volume = 130 | issue = 4 | pages = 977–86 | pmid = 7642713 | pmc = 2199947 | doi = 10.1083/jcb.130.4.977}}</ref><ref name = "pmid9531566">{{Cita publicación periódica | vauthors = Brady-Kalnay SM, Mourton T, Nixon JP, Pietz GE, Kinch M, Chen H, Brackenbury R, Rimm DL, Del Vecchio RL, Tonks NK | title = Dynamic interaction of PTPmu with multiple cadherins in vivo | journal = J. Cell Biol. | volume = 141 | issue = 1 | pages = 287–96 | pmid = 9531566 | pmc = 2132733 | doi = 10.1083/jcb.141.1.287}}</ref> * PTPrho ([[PTPRT]]),<ref name = "pmid16973135">{{Cita publicación periódica | vauthors = Besco JA, Hooft van Huijsduijnen R, Frostholm A, Rotter A | title = Intracellular substrates of brain-enriched receptor protein tyrosine phosphatase rho (RPTPrho/PTPRT) | journal = Brain Res. | volume = 1116 | issue = 1 | pages = 50–7 | pmid = 16973135 | doi = 10.1016/j.brainres.2006.07.122 }}</ref> e * [[Placoglobina]].<ref name = pmid14625392/><ref name = pmid7650039>{{Cita publicación periódica | vauthors = Sacco PA, McGranahan TM, Wheelock MJ, Johnson KR | title = Identification of plakoglobin domains required for association with N-cadherin and alpha-catenin | journal = J. Biol. Chem. | volume = 270 | issue = 34 | pages = 20201–6 | date = Aug 1995 | pmid = 7650039 | doi = 10.1074/jbc.270.34.20201}}</ref> * [[XIRP1]]<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Sinn HW, Balsamo J, Lilien J, Lin JJ | title = Localization of the novel Xin protein to the adherens junction complex in cardiac and skeletal muscle during development | journal = Developmental Dynamics | volume = 225 | issue = 1 | pages = 1–13 | date = Sep 2002 | pmid = 12203715 | doi = 10.1002/dvdy.10131 }}</ref> * [[SCARB2]] <ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Schroen B, Leenders JJ, van Erk A, Bertrand AT, van Loon M, van Leeuwen RE, Kubben N, Duisters RF, Schellings MW, Janssen BJ, Debets JJ, Schwake M, Høydal MA, Heymans S, Saftig P, Pinto YM | title = Lysosomal integral membrane protein 2 is a novel component of the cardiac intercalated disc and vital for load-induced cardiac myocyte hypertrophy | url = https://archive.org/details/sim_journal-of-experimental-medicine_2007-05_204_5/page/1227 | journal = The Journal of Experimental Medicine | volume = 204 | issue = 5 | pages = 1227–35 | date = May 2007 | pmid = 17485520 | doi = 10.1084/jem.20070145 }}</ref> {{Div col end}} == Notas == {{Listaref|33em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{Cita publicación periódica | vauthors = Doherty P, Smith P, Walsh FS | title = Shared cell adhesion molecule (CAM) homology domains point to CAMs signalling via FGF receptors | journal = Perspectives on developmental neurobiology | volume = 4 | issue = 2–3 | pages = 157–68 | year = 1997 | pmid = 9168198 | doi = }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Makrigiannakis A, Coukos G, Blaschuk O, Coutifaris C | title = Follicular atresia and luteolysis. Evidence of a role for N-cadherin | journal = Ann. N. Y. Acad. Sci. | volume = 900 | issue = | pages = 46–55 | year = 2000 | pmid = 10818391 | doi = 10.1111/j.1749-6632.2000.tb06215.x }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Hazan RB, Qiao R, Keren R, Badano I, Suyama K | title = Cadherin switch in tumor progression | journal = Ann. N. Y. Acad. Sci. | volume = 1014 | issue = | pages = 155–63 | year = 2004 | pmid = 15153430 | doi = 10.1196/annals.1294.016 }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Cavallaro U | title = N-cadherin as an invasion promoter: a novel target for antitumor therapy? | journal = Current opinion in investigational drugs (London, England : 2000) | volume = 5 | issue = 12 | pages = 1274–8 | year = 2005 | pmid = 15648948 | doi = }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Salomon D, Ayalon O, Patel-King R, Hynes RO, Geiger B | title = Extrajunctional distribution of N-cadherin in cultured human endothelial cells | journal = J. Cell. Sci. | volume = 102 ( Pt 1) | issue = | pages = 7–17 | year = 1992 | pmid = 1500442 | doi = }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Knudsen KA, Wheelock MJ | title = Plakoglobin, or an 83-kD homologue distinct from beta-catenin, interacts with E-cadherin and N-cadherin | journal = J. Cell Biol. | volume = 118 | issue = 3 | pages = 671–9 | year = 1992 | pmid = 1639850 | pmc = 2289540 | doi = 10.1083/jcb.118.3.671 }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Reid RA, Hemperly JJ | title = Human N-cadherin: nucleotide and deduced amino acid sequence | journal = Nucleic Acids Res. | volume = 18 | issue = 19 | pages = 5896–5896 | year = 1990 | pmid = 2216790 | pmc = 332345 | doi = 10.1093/nar/18.19.5896 }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Walsh FS, Barton CH, Putt W, Moore SE, Kelsell D, Spurr N, Goodfellow PN | title = N-cadherin gene maps to human chromosome 18 and is not linked to the E-cadherin gene | journal = J. Neurochem. | volume = 55 | issue = 3 | pages = 805–12 | year = 1990 | pmid = 2384753 | doi = 10.1111/j.1471-4159.1990.tb04563.x }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Selig S, Bruno S, Scharf JM, Wang CH, Vitale E, Gilliam TC, Kunkel LM | title = Expressed cadherin pseudogenes are localized to the critical region of the spinal muscular atrophy gene | journal = Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. | volume = 92 | issue = 9 | pages = 3702–6 | year = 1995 | pmid = 7731968 | pmc = 42029 | doi = 10.1073/pnas.92.9.3702 }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Wallis J, Fox MF, Walsh FS | title = Structure of the human N-cadherin gene: YAC analysis and fine chromosomal mapping to 18q11.2 | journal = Genomics | volume = 22 | issue = 1 | pages = 172–9 | year = 1994 | pmid = 7959764 | doi = 10.1006/geno.1994.1358 }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Andersson AM, Edvardsen K, Skakkebaek NE | title = Expression and localization of N- and E-cadherin in the human testis and epididymis | journal = Int. J. Androl. | volume = 17 | issue = 4 | pages = 174–80 | year = 1995 | pmid = 7995652 | doi = 10.1111/j.1365-2605.1994.tb01239.x }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Matsuyoshi N, Imamura S | title = Multiple cadherins are expressed in human fibroblasts | journal = Biochem. Biophys. Res. Commun. | volume = 235 | issue = 2 | pages = 355–8 | year = 1997 | pmid = 9199196 | doi = 10.1006/bbrc.1997.6707 }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Navarro P, Ruco L, Dejana E | title = Differential localization of VE- and N-cadherins in human endothelial cells: VE-cadherin competes with N-cadherin for junctional localization | journal = J. Cell Biol. | volume = 140 | issue = 6 | pages = 1475–84 | year = 1998 | pmid = 9508779 | pmc = 2132661 | doi = 10.1083/jcb.140.6.1475 }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Gaidar YA, Lepekhin EA, Sheichetova GA, Witt M | title = Distribution of N-cadherin and NCAM in neurons and endocrine cells of the human embryonic and fetal gastroenteropancreatic system | journal = Acta Histochem. | volume = 100 | issue = 1 | pages = 83–97 | year = 1998 | pmid = 9542583 | doi = 10.1016/s0065-1281(98)80008-1}} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Kremmidiotis G, Baker E, Crawford J, Eyre HJ, Nahmias J, Callen DF | title = Localization of human cadherin genes to chromosome regions exhibiting cancer-related loss of heterozygosity | journal = Genomics | volume = 49 | issue = 3 | pages = 467–71 | year = 1998 | pmid = 9615235 | doi = 10.1006/geno.1998.5281 }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Lu Q, Paredes M, Medina M, Zhou J, Cavallo R, Peifer M, Orecchio L, Kosik KS | title = delta-catenin, an adhesive junction-associated protein that promotes cell scattering | journal = J. Cell Biol. | volume = 144 | issue = 3 | pages = 519–32 | year = 1999 | pmid = 9971746 | pmc = 2132907 | doi = 10.1083/jcb.144.3.519 }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Shan WS, Tanaka H, Phillips GR, Arndt K, Yoshida M, Colman DR, Shapiro L | title = Functional cis-heterodimers of N- and R-cadherins | journal = J. Cell Biol. | volume = 148 | issue = 3 | pages = 579–90 | year = 2000 | pmid = 10662782 | pmc = 2174798 | doi = 10.1083/jcb.148.3.579 }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Husi H, Ward MA, Choudhary JS, Blackstock WP, Grant SG | title = Proteomic analysis of NMDA receptor-adhesion protein signaling complexes | journal = Nat. Neurosci. | volume = 3 | issue = 7 | pages = 661–9 | year = 2000 | pmid = 10862698 | doi = 10.1038/76615 }} === Ligazóns externas === * {{MeshName|CDH2+protein,+human}} * UCSC genome browserː [http://genome.ucsc.edu/cgi-bin/hgTracks?db=hg19&position=chr18%3A25530930-25757445&hgsid=442463349_vYazzmVEz9WKQULgdVl1FAWCzABL CDH2] * UCSC detalles do xeneː [http://genome.ucsc.edu/cgi-bin/hgGene?db=hg38&hgg_gene=CDH2 CDH2] :''Este artigo contén textos en dominio público procedentes de United States National Library of Medicine.'' {{PDB Gallery|geneid=1000}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Antíxenos CD]] [[Categoría:Proteínas de membrana]] 0ebixmybdnx1ufzxbozhv8u0dkmp4bf 0 320254 7108804 5339657 2025-06-27T21:24:06Z Breogan2008 23204 7108804 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|O libro da selva (homónimos)}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Jungle Book''''' (''O libro da selva'') é un filme de [[1942]] baseada na [[O libro da selva|novela homónima]] do escritor indobritánico [[Rudyard Kipling]]. Trátase da primeira versión cinematográfica do libro. O filme foi realizada polos irmáns Korda: [[Zoltán Korda|Zoltán]] como director, e [[Vincent Korda|Vincent]] e [[Alexander Korda|Alexander]] como produtores. O personaxe de [[Mowgli]] é interpretado polo actor indio [[Sabu (actor)|Sabu]]. Completan a repartición [[Joseph Calleia]], [[John Qualen]], Frank Puglia, [[Rosemary DeCamp]], Patricia O'Rourke e [[Ralph Byrd]]. O filme está rodado en cor, co que se conseguen uns planos da selva moi pintorescos e fermosos. O son consérvase bastante mal. A [[Música cinematográfica|música]], composta por [[Miklós Rózsa]], foi candidata ao premio [[Premios Óscar|Óscar]]. O filme tivo outras tres candidaturas nese certame: aos decorados, á fotografía e aos efectos especiais. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1942]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes sobre animais]] [[Categoría:Filmes sobre primates]] tayrym1v6umtqs3la4uupopocxp633k 0 320365 7108419 7069581 2025-06-27T15:13:58Z Vitoriaogando 75439 7108419 wikitext text/x-wiki {{proteína | Nome = Catenina (proteína asociada á cadherina), beta 1, 88kDa | image = 2bct murinebcat.jpg | width = | caption = {{PDB|2bct}} | Símbolo = CTNNB1 | AltSymbols =CTNNB; MRD19; armadillo | ATC_prefix= | ATC_suffix= | ATC_supplemental= | CAS_number= | CAS_supplemental= | DrugBank= | EntrezGene =1499 | HGNCid = | OMIM = 116806 | PDB = | RefSeq = NP_001091679 | UniProt = P35222 | ECnumber = | Cromosoma = 3 | Brazo = | Banda = | LocusSupplementaryData = :(41.19 – 41.26 Mb) }} A '''beta-catenina''' (β-catenina) ou '''catenina beta 1''' (CTNNB1) é unha [[proteína]] que ten unha función dual, que regula a coordinación da [[adhesión célula-célula]] e a [[transcrición xenética]]. En humanos, a proteína '''CTNNB1''' está codificada no [[xene]] ''CTNNB1'' do [[cromosoma 3]].<ref name="pmid7829088">{{Cita publicación periódica | vauthors = Kraus C, Liehr T, Hülsken J, Behrens J, Birchmeier W, Grzeschik KH, Ballhausen WG | title = Localization of the human beta-catenin gene (CTNNB1) to 3p21: a region implicated in tumor development | journal = Genomics | volume = 23 | issue = 1 | pages = 272–4 | date = Sep 1994 | pmid = 7829088 | doi = 10.1006/geno.1994.1493 }}</ref><ref name="pmid19619488">{{Cita publicación periódica | author = MacDonald BT, Tamai K, He X | title = Wnt/beta-catenin signaling: components, mechanisms, and diseases | journal = Developmental Cell | volume = 17 | issue = 1 | pages = 9–26 | date = Jul 2009 | pmid = 19619488 | pmc = 2861485 | doi = 10.1016/j.devcel.2009.06.016 }}</ref> En ''[[Drosophila]]'' a proteína [[homoloxía (bioloxía)|homóloga]] denomínase ''armadillo''. A β-catenina é unha subunidade do [[complexo proteico|complexo]] da proteína [[cadherina]] e actúa como un [[transdución de sinais|transdutor de sinais]] intracelular na [[vía de sinalización Wnt]].<ref name="pmid1879348">{{Cita publicación periódica | author = Peifer M, Rauskolb C, Williams M, Riggleman B, Wieschaus E | title = The segment polarity gene armadillo interacts with the wingless signaling pathway in both embryonic and adult pattern formation | journal = Development | volume = 111 | issue = 4 | pages = 1029–1043 | date = Apr 1991 | pmid = 1879348 }}</ref><ref name="pmid7906389">{{Cita publicación periódica | author = Noordermeer J, Klingensmith J, Perrimon N, Nusse R | title = dishevelled and armadillo act in the wingless signalling pathway in Drosophila | journal = Nature | volume = 367 | issue = 6458 | pages = 80–83 | date = Jan 1994 | pmid = 7906389 | doi = 10.1038/367080a0 }}</ref><ref name="pmid7907279">{{Cita publicación periódica | author = Peifer M, Berg S, Reynolds AB | title = A repeating amino acid motif shared by proteins with diverse cellular roles | journal = Cell | volume = 76 | issue = 5 | pages = 789–91 | date = Mar 1994 | pmid = 7907279 | doi = 10.1016/0092-8674(94)90353-0 }}</ref> É un membro da familia das proteínas [[catenina]]s e homóloga da [[Placoglobina|γ-catenina]], tamén chamada [[placoglobina]]. A beta-catenina exprésase amplamente en moitos tecidos. No [[músculo cardíaco]], a beta-catenina localízase en [[unión adherente|unións adherentes]] nos [[disco intercalar|discos intercalares]], que son esenciais para o acoplamento eléctrico e mecánico entre [[cardiomiocito]]s adxacentes. As mutacións e a sobreexpresión da β-catenina están asociadas con moitos cancros, incluíndo o [[carcinoma hepatocelular]], [[cancro colorrectal]], [[cancro pulmonar]], [[cancro de mama]], [[cancro de ovario]] e [[cancro endometrial]].<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Morin PJ | title = beta-catenin signaling and cancer | journal = BioEssays | volume = 21 | issue = 12 | pages = 1021–30 | date = Dec 1999 | pmid = 10580987 | doi = 10.1002/(SICI)1521-1878(199912)22:11021::AID-BIES63.0.CO;2-P }}</ref> As alteracións nos niveis de localización e expresión da beta-catenina foron asociados con varias formas de [[doenzas cardíacas]], incluíndo a [[cardiomiopatía dilatada]]. A β-catenina é regulada e destruída polo ''complexo de destrución da beta-catenina'', e en particular pola proteína [[Adenomatous polyposis coli|APC]] (''adenomatous polyposis coli''), codificada polo xene APC [[supresor de tumores]]. Por tanto, a mutación do xene APC está fortemente ligada a cancros, e en particular ao [[cancro colorrectal]], o que ten como resultado a [[polipose adenomatosa familiar]]. == Descubrimento == A beta-catenina foi inicialmente descuberta a inicios da década de 1990 como un compoñente do complexo de [[adhesión celular]] de mamíferos: unha proteína responsable da ancoraxe citoplasmática das [[cadherina]]s.<ref name="pmid1962194">{{Cita publicación periódica | vauthors = McCrea PD, Turck CW, Gumbiner B | title = A homolog of the armadillo protein in Drosophila (plakoglobin) associated with E-cadherin | journal = Science | volume = 254 | issue = 5036 | pages = 1359–61 | date = Nov 1991 | pmid = 1962194 | doi = 10.1126/science.1962194 }}</ref> Pero axiña se descubriu que a proteína de ''[[Drosophila]]'' ''armadillo'' (implicada na mediación de efectos [[morfoxénese|morfoxénicos]] de ''Wingless/Wnt'') é [[homoloxía (bioloxía)|homóloga]] da β-catenina de mamíferos, non só en estrutura senón tamén en función.<ref name="pmid8236461">{{Cita publicación periódica | vauthors = Kemler R | title = From cadherins to catenins: cytoplasmic protein interactions and regulation of cell adhesion | url = https://archive.org/details/sim_trends-in-genetics_1993-09_9_9/page/317 | journal = Trends in Genetics | volume = 9 | issue = 9 | pages = 317–21 | date = Sep 1993 | pmid = 8236461 | doi = 10.1016/0168-9525(93)90250-l }}</ref> Así, a beta-catenina converteuse nun dos primeiros exemplos de proteína "pluriempregada" ou multiúsos (''moonlighting''), é dicir, unha proteína que realiza máis dunha función completamente diferente na célula. == Estrutura == === Estrutura da proteína === O núcleo da beta-catenin consta de varias repeticións moi características, cada unha delas de aproximadamente 40 [[aminoácido]] de longo. Todos estes elementos repetidos, chamados [[dominio de repeticións armadillo|repeticións armadillo]], préganse todos xuntos nun só [[dominio proteico]] ríxido con forma alongada, chamado dominio armadillo (ARM). Unha repetición armadillo típica está composta de tres [[hélice alfa|hélices alfa]]. A primeira repetición da β-catenina (preto do N-terminal) é lixeiramente diferente das outras, xa que ten unha hélice alongada cunha retorcedura, formada pola fusión das hélices 1 e 2.<ref name="pmid18334207">{{Cita publicación periódica | author = Gottardi CJ, Peifer M | title = Terminal regions of beta-catenin come into view | journal = Structure | volume = 16 | issue = 3 | pages = 336–8 | date = Mar 2008 | pmid = 18334207 | pmc = 2329800 | doi = 10.1016/j.str.2008.02.005 }}</ref> Debido á forma complexa das repeticións individuais, o dominio ARM completo non é un bastón recto, senón que posúe unha lixeira curvatura, de modo que presenta unha superficie externa convexa e outra interna cóncava. A superficie interna serve como un [[sitio de unión]] a [[ligando]]s para as varias moléculas coas cales [[interacción proteína-proteína|interaccionan]] os dominios ARM. [[Ficheiro:Beta-catenin-structure.png|miniatura|esquerda|upright=1.5|Estrutura simplificada da beta-catenina.]] Os segmentos [[N-terminal]] e C-terminal do dominio ARM non adoptan ningunha estrutura en solución por si mesmos. Porén, estas rexións [[proteína desordenada intrinsecamente|desordenadas intrinsecamente]] xogan un papel esencial na función da beta-catenina. A rexión desordenada N-terminal contén un [[motivo liñal curto|motivo lineal curto]] conservado responsable da unión da [[ubiquitina ligase|E3 ubiquitina ligase]] [[BTRC (xene)|TrCP1]] (tamén chamada β-TrCP), pero só cando é [[fosforilación|fosforilada]]. A [[Proteólise|degradación]] da β-catenina é mediada por este segmento N-terminal. A rexión C-terminal, pola súa parte, é un forte [[Transactivación|transactivador]] cando é recrutada no [[ADN]]. Este segmento non está completamente desordenado: parte da extensión C-terminal forma unha hélice estable que se empaqueta co dominio ARM, pero pode tamén asociarse a moléculas separadas.<ref name="pmid18334222">{{Cita publicación periódica | author = Xing Y, Takemaru K, Liu J, Berndt JD, Zheng JJ, Moon RT, Xu W | title = Crystal structure of a full-length beta-catenin | journal = Structure | volume = 16 | issue = 3 | pages = 478–87 | date = Mar 2008 | pmid = 18334222 | doi = 10.1016/j.str.2007.12.021 }}</ref> Este pequeno elemento estrutural (HéliceC) forma un tope no extremo C-terminal do dominio ARM, protexendo os seus residuos [[hidrofóbico]]s. A HéliceC non é necesaria para o funcionamento da beta-catenina na [[adhesión celular]], pero requírese para a sinalización Wnt, xa que posiblemente recruta varios coactivadores. Porén, non se coñecen polo momento cales son as moléculas exactas ás que se une entre os complexos de transcrición xeral. Hai que salientar que o segmento C-terminal da β-catenina pode imitar os efectos de toda a [[vía de sinalización Wnt]] se a fusionamos artificialmente co dominio de unión ao ADN do [[factor de transcrición]] [[LEF1]] (''Lymphoid enhancer-binding factor 1'').<ref name="pmid10330485">{{Cita publicación periódica | author = Vleminckx K, Kemler R, Hecht A | title = The C-terminal transactivation domain of beta-catenin is necessary and sufficient for signaling by the LEF-1/beta-catenin complex in Xenopus laevis | url = https://archive.org/details/sim_mechanisms-of-development_1999-03_81_1-2/page/65 | journal = Mechanisms of Development | volume = 81 | issue = 1-2 | pages = 65–74 | date = Mar 1999 | pmid = 10330485 | doi = 10.1016/s0925-4773(98)00225-1 }}</ref> A [[placoglobina]] (tamén chamada gamma-catenina) ten unha arquitectura sorprendentemente similar á da beta-catenina. Non só os seus dominios ARM son moi semellantes en arquitectura e capacidade de unión a [[ligando]]s, senón que tamén o motivo N-terminal de unión a β-TrCP está tamén conservado na placoglobina, o que implica que teñen un antepasado común e comparte a regulación coa β-catenina.<ref name="pmid10803460">{{Cita publicación periódica | author = Sadot E, Simcha I, Iwai K, Ciechanover A, Geiger B, Ben-Ze'ev A | title = Differential interaction of plakoglobin and beta-catenin with the ubiquitin-proteasome system | journal = Oncogene | volume = 19 | issue = 16 | pages = 1992–2001 | date = Apr 2000 | pmid = 10803460 | doi = 10.1038/sj.onc.1203519 }}</ref> Non obstante, a placoglobina é un transactivador moi feble cando se une ao [[ADN]], o que está causado probablemente pola diverxencia das súas secuencias C-terminais (a placoglobina parece carecer de motivos transactivadores, e deste xeito inhibe os xenes diana da [[vía de sinalización Wnt|vía Wnt]] en vez de activalos).<ref name="pmid22481945">{{Cita publicación periódica | author = Aktary Z, Pasdar M | title = Plakoglobin: role in tumorigenesis and metastasis | journal = International Journal of Cell Biology | volume = 2012 | issue = | pages = 189521 | year = 2012 | pmid = 22481945 | pmc = 3312339 | doi = 10.1155/2012/189521 }}</ref> === Moléculas que se unen ao dominio armadillo === [[Ficheiro:Beta-catenin-ARM-domain-interactions.png|miniatura|esquerda|upright=1.5|Moléculas que compiten polo principal sitio de unión no dominio ARM da beta-catenina. O sitio de unión auxiliar non se mostra na imaxe.]] Como se esquematizou antes, o [[repeticións Armadillo|dominio ARM]] da beta-catenina actúa como unha plataforma á cal se poden unir motivos lineais específicos. Os motivos de unión á β-catenina están localizados en moléculas que son estruturalmente diversas, e son motivos tipicamente desordenados intrinsecamente e normalmente adoptan unha estrutura ríxida ao asociarse ao dominio ARM, como se observa nos [[motivo liñal curto|motivos lineais curtos]]. Porén, os motivos que interaccionan coa β-catenina tamén teñen varias características peculiares. Primeiro, poderían alcanzar ou mesmo superar unha lonxitude de 30 aminoácidos, e contactar co dominio ARM nunha área superficial excesivamente grande. Outra característica pouco común destes motivos é o seu grao frecuentemente alto de fosforilación. A fosforilación de [[serina|Ser]]/[[treonina|Thr]] aumenta moito a capacidade de unión ao dominio ARM de moitos motivos que se asocian á β-catenina.<ref name="pmid17881495">{{Cita publicación periódica | author = Xu W, Kimelman D | title = Mechanistic insights from structural studies of beta-catenin and its binding partners | journal = Journal of Cell Science | volume = 120 | issue = Pt 19 | pages = 3337–44 | date = Oct 2007 | pmid = 17881495 | doi = 10.1242/jcs.013771 }}</ref> A estrutura da beta-catenina en complexo co dominio de unión á catenina do socio de transactivación transcricional TCF proporcionan o "mapa de estradas" estrutural inicial de como poden establecer interaccións moitas moléculas de unión á beta-catenina.<ref name="pmid11136974">{{Cita publicación periódica | author = Graham TA, Weaver C, Mao F, Kimelman D, Xu W | title = Crystal structure of a beta-catenin/Tcf complex | journal = Cell | volume = 103 | issue = 6 | pages = 885–896 | date = Dec 2000 | pmid = 11136974 | doi = 10.1016/S0092-8674(00)00192-6 }}</ref> Esta estrutura demostra como o N-terminal do TFC, que doutro modo está desordenado, adopta o que parece ser unha conformación ríxida, na que o motivo de unión abrangue moitas repeticións de beta-catenina. Definíronse "puntos quentes" de interacción de carga relativamente forte (preditos, e despois verificados, que están conservados para a interacción beta-catenina/[[E-cadherina]]), e tamén rexións hidrofóbicas consideradas importantes no modo global de unión e como potenciais dianas de inhibidores terapéuticos contra certas formas e cancro. Ademais, os seguintes estudos demostraron outra característica peculiar: a plasticidade na unión do N-terminal do TCF á beta-catenina.<ref name="pmid11713475">{{Cita publicación periódica | author = Graham TA, Ferkey DM, Mao F, Kimelman D, Xu W | title = Tcf4 can specifically recognize beta-catenin using alternative conformations | journal = Nature Structural Biology | volume = 8 | issue = 12 | pages = 1048–1052 | date = Dec 2001 | pmid = 11713475 | doi = 10.1038/nsb718 }}</ref><ref name="pmid11713476">{{Cita publicación periódica | author = Poy F, Lepourcelet M, Shivdasani RA, Eck MJ | title = Structure of a human Tcf4-beta-catenin complex | journal = Nature Structural Biology | volume = 8 | issue = 12 | pages = 1053–1057 | date = Dec 2001 | pmid = 11713476 | doi = 10.1038/nsb720 }}</ref> De xeito similar, a [[E-cadherina]] conecta coas súas colas citoplasmáticas co dominio ARM na mesma forma canónica.<ref name="pmid11348595">{{Cita publicación periódica | author = Huber AH, Weis WI | title = The structure of the beta-catenin/E-cadherin complex and the molecular basis of diverse ligand recognition by beta-catenin | journal = Cell | volume = 105 | issue = 3 | pages = 391–402 | date = May 2001 | pmid = 11348595 | doi = 10.1016/S0092-8674(01)00330-0 }}</ref> A [[proteína armazón]] [[axina]] (dous [[parálogo]]s estreitamente relacionados chamados [[AXIN1|axina 1]] e [[AXIN2|axina 2]]) contén un motivo para a interacción similar no seu segmento medio longo desordenado.<ref name="pmid14600025">{{Cita publicación periódica | author = Xing Y, Clements WK, Kimelman D, Xu W | title = Crystal structure of a beta-catenin/axin complex suggests a mechanism for the beta-catenin destruction complex | journal = Genes & Development | volume = 17 | issue = 22 | pages = 2753–64 | date = Nov 2003 | pmid = 14600025 | pmc = 280624 | doi = 10.1101/gad.1142603 }}</ref> Aínda que unha molécula de axina só contén un só motivo de recrutamento de β-catenina, o seu socio, a proteína [[Adenomatous polyposis coli|APC]] (''Adenomatous Polyposis Coli'') contén 11 deses motivos dispostos en tándem en cada protómero, polo que pode interaccionar con varias moléculas de β-catenina á vez.<ref name="Minde 101">{{Cita publicación periódica | author = Minde DP, Anvarian Z, Rüdiger SG, Maurice MM | title = Messing up disorder: how do missense mutations in the tumor suppressor protein APC lead to cancer? | journal = Molecular Cancer | volume = 10 | issue = 1 | pages = 101 | date = 22 August 2011 | pmid = 21859464 | pmc = 3170638 | doi = 10.1186/1476-4598-10-101 | url = http://www.molecular-cancer.com/content/pdf/1476-4598-10-101.pdf }}</ref> Como a superficie do dominio ARM pode acomodarse tipicamente a un só motivo peptídico á vez, todas estas proteínas compiten polo mesmo conxunto celular de moléculas de β-catenina. Esta competición é clave para comprender como funciona a [[vía de sinalización Wnt]]. Porén, este sitio de unión "principal" no dominio ARM da β-catenina non é de ningunha maneira o único. As primeiras hélices do dominio ARM forman un peto de interacción proteína-proteína especial adicional. Este peto pode acomodar un motivo lineal que forma unha hélice que se encontra no coactivador [[BCL9]] (ou no moi relacionado [[BCL9L]]), que é unha importante proteína implicada na sinalización Wnt.<ref name="pmid11955446">{{Cita publicación periódica | author = Kramps T, Peter O, Brunner E, Nellen D, Froesch B, Chatterjee S, Murone M, Züllig S, Basler K | title = Wnt/wingless signaling requires BCL9/legless-mediated recruitment of pygopus to the nuclear beta-catenin-TCF complex | journal = Cell | volume = 109 | issue = 1 | pages = 47–60 | date = Apr 2002 | pmid = 11955446 | doi = 10.1016/S0092-8674(02)00679-7 }}</ref> Aínda que os detalles precisos son moito menos claros, parece que o mesmo sitio o usa a [[alfa-catenina]] cando a beta-catenina está localizada nas [[unión adherente|unións adherentes]].<ref name="pmid10882138">{{Cita publicación periódica | author = Pokutta S, Weis WI | title = Structure of the dimerization and beta-catenin-binding region of alpha-catenin | journal = Molecular Cell | volume = 5 | issue = 3 | pages = 533–43 | date = Mar 2000 | pmid = 10882138 | doi = 10.1016/S1097-2765(00)80447-5 }}</ref> Como este peto é distinto do sitio de unión "principal" do dominio ARM, non hai competición entre a alfa-catenina e a [[E-cadherina]] ou entre o TCF1 e BCL9, respectivamente.<ref name="pmid17052462">{{Cita publicación periódica | author = Sampietro J, Dahlberg CL, Cho US, Hinds TR, Kimelman D, Xu W | title = Crystal structure of a beta-catenin/BCL9/Tcf4 complex | journal = Molecular Cell | volume = 24 | issue = 2 | pages = 293–300 | date = Oct 2006 | pmid = 17052462 | doi = 10.1016/j.molcel.2006.09.001 }}</ref> Por outra parte, BCL9 e BCL9L deben competir coa α-catenina para acceder a moléculas de β-catenina.<ref name="pmid15371335">{{Cita publicación periódica | author = Brembeck FH, Schwarz-Romond T, Bakkers J, Wilhelm S, Hammerschmidt M, Birchmeier W | title = Essential role of BCL9-2 in the switch between beta-catenin's adhesive and transcriptional functions | journal = Genes & Development | volume = 18 | issue = 18 | pages = 2225–30 | date = Sep 2004 | pmid = 15371335 | pmc = 517514 | doi = 10.1101/gad.317604 }}</ref> == Función == === Regulación da degradación por medio da fosforilación === O nivel celular de beta-catenina é principalmente controlado pola súa [[ubiquitinación]] e [[Proteasoma|degradación proteosómica]]. A [[Ubiquitina ligase|E3 ubiquitina ligase]] [[BTRC (xene)|TrCP1]] (tamén chamada β-TrCP) pode recoñecer a β-catenina como o seu substrato por medio dun motivo lineal curto situado no seu N-terminal desordenado. Porén, este motivo ([[ácido aspártico|Asp]]-[[serina|Ser]]-[[glicina|Gly]]-[[isoleucina|Ile]]-[[histidina|His]]-[[serina|Ser]]) da β-catenina necesita ser [[fosforilación|fosforilado]] nas dúas [[serina]]s para poder unirse a β-TrCP. A fosforilación do motivo é realizado polas [[GSK-3|glicóxeno sintase quinases 3]] alfa e beta (GSK3α e GSK3β). As GSK3s son [[encima]]s constitutivamente activos implicados en varios procesos reguladores importantes. Non obstante, hai un requirimento: os substratos de GSK3 necesitan ser pre-fosforilados á altura de catro residuos de aminoácidos ''[[augas abaixo]]'' (C-terminalmente) do verdadeiro sitio diana. Por tanto, para as súas actividades tamén cómpre unha "quinase cebadora". No caso da beta-catenina, a quinase cebadora máis importante é a [[Caseína quinase 1|caseína quinase I]] (CKI). Unha vez que un substrato rico en serina-treonina foi "cebado", a GSK3 pode "camiñar" sobre el en dirección desde o extremo C-terminal ao N-terminal, fosforilando cada 4º residuo de [[serina]] ou [[treonina]] en sucesión. Este proceso ten como resultado a fosforilación dual do mencionado motivo de recoñecemento de β-TrCP tamén. === Complexo de destrución da beta-catenina === Para que a [[GSK-3|GSK3]] sexa unha [[quinase]] altamente efectiva sobre un substrato, non abonda coa pre-fosforilación. Hai un requirimento adicional: De xeito similar ao que ocorre coas [[MAPK|proteína quinases activadas por mitóxeno]] (MAPKs), os substratos deben estar asociados con este encima GSK3 por medio de ''motivos de atraque'' de alta afinidade. A beta-catenina non contén eses motivos, pero unha proteína especial, a [[AXIN1|axina]], si. Ademais, o seu motivo de atraque está directamente ao lado do motivo de unión á β-catenina.<ref name="pmid14600025"/> Deste modo, a ''axina'' actúa como unha verdadeira [[proteína armazón]], que reúne un encima (GSK3) xunto co seu substrato (a β-catenina) en estreita proximidade física. [[Ficheiro:Beta-catenin-destruction-complex.png|miniatura|esquerda|upright=1.5|Estrutura simplificada do complexo de destrución da beta-catenina. Nótese a alta proporción de segmentos intrinsecamente desordenados nas proteínas axina e APC.]] Pero tampouco a ''axina'' actúa soa. Por medio do seu dominio [[regulador da sinalización da proteína G]] (RGS), recruta a proteína APC (''adenomatous polyposis coli''). A ''APC'' é como unha enorme "árbore de Nadal": con moitos motivos de unión á β-catenina (unha soa molécula de ''APC'' posúe 11 deses motivos<ref name="Minde 101"/>), e pode recoller tantas moléculas de β-catenina como lle sexa posible.<ref name="pmid16753179">{{Cita publicación periódica | author = Liu J, Xing Y, Hinds TR, Zheng J, Xu W | title = The third 20 amino acid repeat is the tightest binding site of APC for beta-catenin | journal = Journal of Molecular Biology | volume = 360 | issue = 1 | pages = 133–44 | date = Jun 2006 | pmid = 16753179 | doi = 10.1016/j.jmb.2006.04.064 }}</ref> A ''APC'' pode interaccionar con múltiples moléculas de ''axina'' ao mesmo tempo, xa que ten tres ''motivos SAMP'' ([[serina|Ser]]-[[alanina|Ala]]-[[metionina|Met]]-[[prolina|Pro]]) para unirse aos dominios RGS que se encontran na ''axina''. Ademais, a axina tamén ten o potencial de [[oligomerización|oligomerizarse]] por medio do seu dominio DIX C-terminal. O resultado é unha enorme ensamblaxe proteica multimérica dedicada á fosforilación da β-catenina. Este complexo denomínase xeralmente ''complexo de destrución da beta-catenina'', aínda que non a destrúe directamente, e é diferente da maquinaria do [[proteosoma]], que é o realmente responsable da degradación da β-catenina.<ref name="pmid17143292">{{Cita publicación periódica | author = Kimelman D, Xu W | title = beta-catenin destruction complex: insights and questions from a structural perspective | journal = Oncogene | volume = 25 | issue = 57 | pages = 7482–91 | date = Dec 2006 | pmid = 17143292 | doi = 10.1038/sj.onc.1210055 }}</ref> O complexo só marca as moléculas de β-catenina para a súa subseguinte destrución. === Sinalización Wnt e regulación da destrución === En células en repouso, as moléculas de [[AXIN1|axina]] oligomerízanse entre si por medio dos sues dominios DIX C-terminais, que teñen dúas interfaces de unión. Así, poden unirse a [[oligómero]]s lineais ou mesmo polímeros dentro do [[citoplasma]] das células. Os dominios DIX son únicos: só se coñece outra proteína que teña un dominio DIX, que é [[Dishevelled]] ou ''Dsh''. (''[[Drosophila]]'' só ten unha proteína ''Dsh'', que se corresponde con tres xenes [[parálogo]]s, ''Dvl1'', ''Dvl2'' e ''Dvl3'' en [[mamíferos]].) [[Dishevelled|Dsh]] asóciase coas rexións citoplasmáticas dos receptores de [[Frizzled]] polos seus dominios [[dominio PDZ|PDZ]] e [[dominio DEP|DEP]]. Cando unha molécula [[vía de sinalización Wnt|Wnt]] se une a ''Frizzled'', induce unha fervenza de eventos pouco coñecidos, que ten como resultado a exposición do dominio DIX de Dishevelled e a creación dun sitio de unión perfecto para a ''axina''. A axina é despois separada das súas ensamblaxes oligoméricas (o complexo de destrución da β-catenina) por ''Dsh''.<ref name="pmid21245303">{{Cita publicación periódica | author = Fiedler M, Mendoza-Topaz C, Rutherford TJ, Mieszczanek J, Bienz M | title = Dishevelled interacts with the DIX domain polymerization interface of Axin to interfere with its function in down-regulating β-catenin | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 108 | issue = 5 | pages = 1937–42 | date = Feb 2011 | pmid = 21245303 | pmc = 3033301 | doi = 10.1073/pnas.1017063108 }}</ref> Unha vez que se une ao complexo receptor, a ''axina'' faise incompetente para a unión coa β-catenina e a actividade GSK3. Hai que salientar que os segmentos citoplasmáticos das proteínas asociadas a Frizzled [[LRP5]] e [[LRP6]] conteñen secuencias pseudo-substrato de GSK3 (Pro-Pro-Pro-Ser-Pro-x-Ser), debidamente "cebadas" (prefosforiladas) pola [[caseína quinase 1|CKI]], como se fosen un verdadeiro substrato da GSK3. Estes falsos sitios diana inhiben grandemente a actividade GSK3 de maneira competitiva.<ref name="pmid22083140">{{Cita publicación periódica | author = Metcalfe C, Bienz M | title = Inhibition of GSK3 by Wnt signalling--two contrasting models | journal = Journal of Cell Science | volume = 124 | issue = Pt 21 | pages = 3537–44 | date = Nov 2011 | pmid = 22083140 | doi = 10.1242/jcs.091991 }}</ref> Deste xeito, a ''axina'' unida ao receptor suprime a mediación na fosforilación da β-catenina. Como a beta-catenina xa non está marcada para a destrución, pero continúa producíndose, a súa concentración aumenta. Unha vez que os niveis de β-catenina se elevan o suficiente para saturar todos os sitios de unión no citoplasma, tamén se transloca ao [[núcleo celular|núcleo]]. A β-catenina, ao unirse a [[factor de transcrición|factores de transcrición]] como [[LEF1]], [[TCF1]], [[TCF2]] ou [[TCF3]], forza a estes a separarse dos seus previos socios, as proteínas Groucho. A dierenza de ''Groucho'', que recruta [[Represor|represores transcricionais]] (por exemplo, [[Histona metiltransferase|histona-lisina metiltransferases]]), a β-catenina únese a [[Coactivador (xenética)|activadores transcricionais]], activando a transcrición de xenes diana. === Papel na adhesión célula-célula === [[Ficheiro:Beta-catenin-moonlighting.png|miniatura|dereita|upright=1.25|As múltiples misións da beta-catenina.]] Os complexos de [[adhesión celular|adhesión célula-célula]] son esenciais para a formación de tecidos animais. A β-catenina forma parte dun complexo proteico que forma as [[unión adherente|unións adherentes]].<ref name="pmid16377174">{{Cita publicación periódica | author = Brembeck FH, Rosário M, Birchmeier W | title = Balancing cell adhesion and Wnt signaling, the key role of beta-catenin | journal = Current Opinion in Genetics & Development | volume = 16 | issue = 1 | pages = 51–9 | date = Feb 2006 | pmid = 16377174 | doi = 10.1016/j.gde.2005.12.007 }}</ref> Estes complexos de adhesión célula-célula son necesarios para a creación e mantemento de capas e barreiras de [[epitelio|células epiteliais]]. Como compoñente do complexo, a β-catenina pode regular o crecemento e adhesión entre células. Pode tamén ser responsable de transmitir o sinal de inhibición de contacto que causa que as células deixen de dividirse unha vez que a capa epitelial está completa.<ref name="entrez">{{Cita web | title = Entrez Gene: catenin (cadherin-associated protein)| url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=gene&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=1499| accessdate = }}</ref> O complexo [[E-cadherina]]–β-catenina–[[alfa-catenina|α-catenina]] está feblemente asociado a filamentos de [[actina]]. As unións adherentes forman unha ligazón dinámica en vez de estable co citoesqueleto de actina.<ref name="pmid16377174"/> O corazón das unións adherentes son as proteínas [[cadherina]]s. As cadherinas forman as estruturas de unión célula-célula chamadas [[unión adherente|unións adherentes]] e os [[desmosoma]]s. As caderinas poden establecer interaccións homofílicas por medio dos seus dominios de repeticións de cadherina extracelulares, de modo dependente do {{chem|Ca|2+}}: isto mantén unidas as células epiteliais adxacentes. Mentres están nas unións adherentes, as cadherinas recrutan moléculas de β-catenina nas súas rexións intracelulares. A β-catenina, á súa vez, asóciase con outra proteína importante, a [[alfa catenina|α-catenina]], a cal se une directamente aos filamentos de actina.<ref name="pmid18363555">{{Cita publicación periódica | author = Nelson WJ | title = Regulation of cell-cell adhesion by the cadherin-catenin complex | journal = Biochemical Society Transactions | volume = 36 | issue = Pt 2 | pages = 149–55 | date = Apr 2008 | pmid = 18363555 | pmc = 3368607 | doi = 10.1042/BST0360149 }}</ref> Isto é posible porque a α-catenina e as cadherinas se unen a sitios distintos da β-catenina. O complexo β-catenina-α-catenina pode así crear fisicamentre unha ponte entre as cadherinas e o citoesqueleto de actina.<ref name="Bienz_2005">{{Cita publicación periódica | author = Bienz M | title = beta-Catenin: a pivot between cell adhesion and Wnt signalling | journal = Current Biology | volume = 15 | issue = 2 | pages = R64–7 | date = Jan 2005 | pmid = 15668160 | doi = 10.1016/j.cub.2004.12.058 }}</ref> A organización do complexo cadherina–catenina está regulado adicionalmente por fosforilación e [[endocitose]] dos seus compoñentes. === Papeis no desenvolvemento === A beta-catenina ten un papel central na dirección de varios procesos de desenvolvemento, xa que pode unirse directamente [[factor de transcrición|factrores de transcrición]] e ser regulada por unha substancia difusible extracelular: [[vía de sinalización de Wnt|Wnt]]. Actúa nas etapas embrionarias iniciais para inducir a formación de rexións corporais enteiras, e en células individuais en estadios posteriores do desenvolvemento. Tamén regula procesos de rexeneración fisiolóxica. ==== Deseño na etapa embrionaria inicial ==== A expresión xénica dependente de beta-catenina e a sinalización Wnt desempeñan un papel esencial durante a formación de diferentes rexións corporais no embrión inicial. Os embrións modificados experimentalmente que non expresan esta proteína non poden desenvolver o [[mesoderma]] e inician a [[gastrulación]].<ref name="pmid8582267">{{Cita publicación periódica | author = Haegel H, Larue L, Ohsugi M, Fedorov L, Herrenknecht K, Kemler R | title = Lack of beta-catenin affects mouse development at gastrulation | journal = Development | volume = 121 | issue = 11 | pages = 3529–37 | date = Nov 1995 | pmid = 8582267 | doi = }}</ref> Durante os estadios de [[blástula]] e gástrula, as vías de ''Wnt'' e tamén de [[proteína morfoxenética ósea|BMP]] e [[factor de crecemento de fibroblastos|FGF]] inducen a formación do eixe anteroposterior, regulan a localización precisa da [[liña primitiva]] (formación do mesoderma e gastrulación) e tamén o proceso de neurulación (desenvolvemento do [[sistema nervioso central]]).<ref name="pmid21903672">{{Cita publicación periódica | author = Sokol SY | title = Maintaining embryonic stem cell pluripotency with Wnt signaling | journal = Development | volume = 138 | issue = 20 | pages = 4341–50 | date = Oct 2011 | pmid = 21903672 | pmc = 3177306 | doi = 10.1242/dev.066209 }}</ref> En [[ovocito]]s de ''[[Xenopus]]'', a β-catenina está localizada inicialmente de modo igual en todas as rexións do ovo, pero é marcada para a [[ubiquitina]]ción e degradación polo complexo de destrución da β-catenina. A [[fertilización]] do ovo causa unha rotación das capas corticais externas, movendo grupos de proteínas ''Frizzled'' e ''Dsh'' a preto da rexión ecuatorial. A β-catenina é enriquecida localmente baixo a influencia da vía de sinalización Wnt nas células que herdan esta porción do citoplasma. Finalmente móvense ao [[núcleo celular|núcleo]] para unirse a [[TCF3]] para activar varios xenes que inducen características de células dorsais.<ref name="pmid8843396">{{Cita publicación periódica | author = Schneider S, Steinbeisser H, Warga RM, Hausen P | title = Beta-catenin translocation into nuclei demarcates the dorsalizing centers in frog and fish embryos | url = https://archive.org/details/sim_mechanisms-of-development_1996-07_57_2/page/191 | journal = Mechanisms of Development | volume = 57 | issue = 2 | pages = 191–8 | date = Jul 1996 | pmid = 8843396 | doi = 10.1016/0925-4773(96)00546-1 }}</ref> Esta sinalización dá lugar a unha rexión das células chamada crecente gris, que é un organizador clásico do [[desenvolvemento embrionario]]. Se esta rexión é retirada cirurxicamente do embrión, a [[gastrulación]] non ocorre en absoluto. A β-catenina tamén xoga un papel crucial na indución do labio do [[blastóporo]], que á súa vez inicia a gastrulación.<ref name="pmid9060476">{{Cita publicación periódica | author = Larabell CA, Torres M, Rowning BA, Yost C, Miller JR, Wu M, Kimelman D, Moon RT | title = Establishment of the dorso-ventral axis in Xenopus embryos is presaged by early asymmetries in beta-catenin that are modulated by the Wnt signaling pathway | journal = The Journal of Cell Biology | volume = 136 | issue = 5 | pages = 1123–36 | date = Mar 1997 | pmid = 9060476 | pmc = 2132470 | doi = 10.1083/jcb.136.5.1123 }}</ref> A inhibición da tradución de GSK-3 por medio da inxección de [[ARNm]] [[antisentido]] pode causar que se forme un segundo blastóporo e un eixe corporal superfluo. Un efecto similar pode orixinarse da sobreexpresión da β-catenina.<ref name="pmid8562427">{{Cita publicación periódica | author = Kelly GM, Erezyilmaz DF, Moon RT | title = Induction of a secondary embryonic axis in zebrafish occurs following the overexpression of beta-catenin | url = https://archive.org/details/sim_mechanisms-of-development_1995-10_53_2/page/261 | journal = Mechanisms of Development | volume = 53 | issue = 2 | pages = 261–73 | date = Oct 1995 | pmid = 8562427 | doi = 10.1016/0925-4773(95)00442-4 }}</ref> ==== División celular asimétrica ==== A beta-catenina foi tamén implicada na regulación dos destinos das células por medio da [[división celular asimétrica]] no [[organismo modelo]] ''[[Caenorhabditis elegans|C. elegans]]''. De xeito similar aos ovocitos de ''Xenopus'', isto é esencialmente o resultado da distribución desigual das proteínas ''Dsh'', ''Frizzled'', ''axina'' e ''APC'' no citoplasma da célula materna.<ref name="pmid23140625">{{Cita publicación periódica | author = Sawa H | title = Control of cell polarity and asymmetric division in C. elegans | journal = Current Topics in Developmental Biology | volume = 101 | issue = | pages = 55–76 | year = 2012 | pmid = 23140625 | doi = 10.1016/B978-0-12-394592-1.00003-X }}</ref> ==== Renovación de células nai ==== Un dos resultados máis importantes da sinalización Wnt e o nivel elevado de beta-catenina en certos tipos celulares é o mantemento da [[pluripotencia]].<ref name="pmid21903672"/> Noutros tipos celulares e estadios de desenvolvemento, a β-catenina pode promover a [[diferenciación celular]], especialmente cara a liñaxes celulares [[mesoderma|mesodérmicas]]. ==== Transición epitelial-mesenquimal ==== {{Ver tamén|Transición epitelial-mesenquimal}} A β-catenina tamén actúa como un morfóxeno nos últimos estadios do desenvolvemento embrionario. Xunto co [[factor de crecemento transformante beta|TGF-β]], un importante papel da β-catenina é inducir cambios morfoxénicos nas células epiteliais. Isto indúceos a abandonar a súa firme adhesión e asumir un fenotipo mesenquimal máis móbil no que as células están máis feblemente asociadas. Durante este proceso, as células epiteliais perden a expresión de proteínas como a [[E-cadherina]], [[proteína das unións herméticas 1|zonula occludens 1]] (ZO1), e [[citoqueratina]]. Ao mesmo tempo activan a expresión da [[vimentina]], [[ACTA2|actina do músculo liso alfa]] (ACTA2), e a proteína específica de fibroblastos 1 (FSP1). Tamén producen compoñentes da [[matriz extracelular]], como o [[coláxeno de tipo I]] e a [[fibronectina]]. A activación anormal da vía Wnt foi implicada en procesos patolóxicos como a [[fibrose]] e o [[cancro]].<ref name="pmid22007144">{{Cita publicación periódica | author = Tian X, Liu Z, Niu B, Zhang J, Tan TK, Lee SR, Zhao Y, Harris DC, Zheng G | title = E-cadherin/β-catenin complex and the epithelial barrier | journal = Journal of Biomedicine & Biotechnology | volume = 2011 | issue = | pages = 567305 | year = 2011 | pmid = 22007144 | pmc = 3191826 | doi = 10.1155/2011/567305 }}</ref> No desenvolvemento do [[músculo cardíaco]], a beta-catenina ten un papel bifásico. Inicialmente, a activación de Wnt/beta-catenina é esencial para comprometer a diferenciación de células [[mesénquima|mesenquimais]] nunha liñaxe de células cardíacas; porén, en estadios posteriores do desenvolvemento, cómpre que se produza a regulación á baixa da beta-catenina.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Zelarayan L, Gehrke C, Bergmann MW | title = Role of beta-catenin in adult cardiac remodeling | journal = Cell Cycle | volume = 6 | issue = 17 | pages = 2120–6 | date = Sep 2007 | pmid = 17786052 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | author = Lickert H, Kutsch S, Kanzler B, Tamai Y, Taketo MM, Kemler R | title = Formation of multiple hearts in mice following deletion of beta-catenin in the embryonic endoderm | journal = Developmental Cell | volume = 3 | issue = 2 | pages = 171–81 | date = Aug 2002 | pmid = 12194849 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |author = Haegel H, Larue L, Ohsugi M, Fedorov L, Herrenknecht K, Kemler R | title = Lack of beta-catenin affects mouse development at gastrulation | journal = Development | volume = 121 | issue = 11 | pages = 3529–37 | date = Nov 1995 | pmid = 8582267 }}</ref> === Implicación na fisioloxía cardíaca === No [[músculo cardíaco]], a beta-catenina forma un complexo coa [[CDH2|N-cadherina]] nas [[unión adherente|unións adherentes]] nas estruturas dos [[disco intercalar|discos intercalares]], que son responsables do acoplamento mecánico e eléctrico de células cardíacas adxacentes. En estudos feitos nun modelo de [[rata]]s adultas atopouse que nos cardiomicitos ventriculares a aparición e distribución da beta-catenina está regulada espazo-temporalmente durante a rediferenciación desas células en cultivo. Especificamente, a beta-catenina forma parte dun complexo coa [[CDH2|N-cadherina]] e a [[alfa-catenina]], que é abundante nas unións adherentes nos estadios temperáns despois do illamento dos cardiomicitos para a reforma dos contactos célula-célula.<ref name="ReferenceA">{{Cita publicación periódica | author = Hertig CM, Butz S, Koch S, Eppenberger-Eberhardt M, Kemler R, Eppenberger HM | title = N-cadherin in adult rat cardiomyocytes in culture. II. Spatio-temporal appearance of proteins involved in cell-cell contact and communication. Formation of two distinct N-cadherin/catenin complexes | journal = Journal of Cell Science | volume = 109 ( Pt 1) | pages = 11–20 | date = Jan 1996 | pmid = 8834786 }}</ref> Observouse que a beta-catenina forma un complexo coa [[emerina]] nos cardiomiocitos nas unións adherentes dos discos intercalares; e esta interacción é dependente da presenza na beta-catenina de sitios de [[fosforilación]] para a [[GSK3B|GSK 3-beta]]. Ao facer un [[knockout de xenes|knockout]] da emerina altérase significativamente a localización da beta-catenina e a arquitectura global dos discos intercalares, o que lembra un fenotipo de [[cardiomiopatía dilatada]].<ref>{{Cita publicación periódica | author = Wheeler MA, Warley A, Roberts RG, Ehler E, Ellis JA | title = Identification of an emerin-beta-catenin complex in the heart important for intercalated disc architecture and beta-catenin localisation | journal = Cellular and Molecular Life Sciences | volume = 67 | issue = 5 | pages = 781–96 | date = Mar 2010 | pmid = 19997769 | doi = 10.1007/s00018-009-0219-8 }}</ref> En modelos animais de enfermidade cardíaca, puidéronse desvelar as funcións da beta-catenina. En modelos de [[cobaia]]s de [[estenose aórtica]] e hipertrofia do ventrículo esquerdo, a beta-catenina cambia de localización subcelular pasando dos discos intercalares ao [[citosol]], a pesar de non haber cambios na abundancia global celular de beta-catenina. A [[vinculina]] mostra un perfil de cambios similar. A [[CDH2|N-cadherina]] non presenta cambios, e non hai regulación compensatoria da [[placoglobina]] nos discos intercalares en ausencia de beta-catenina.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Wang X, Gerdes AM | title = Chronic pressure overload cardiac hypertrophy and failure in guinea pigs: III. Intercalated disc remodeling | journal = Journal of Molecular and Cellular Cardiology | volume = 31 | issue = 2 | pages = 333–43 | date = Feb 1999 | pmid = 10093046 | doi = 10.1006/jmcc.1998.0886 }}</ref> En modelos de [[hámster]] de [[cardiomiopatía]] e [[insuficiencia cardíaca]], as adhesións célula-célula son irregulares e desorganizadas, e os niveis de expresión de unións adherentes/discos intercalares e o conxunto [[núcleo celular|nuclear]] de moléculas de beta-catenina diminúen.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Yoshida M, Ohkusa T, Nakashima T, Takanari H, Yano M, Takemura G, Honjo H, Kodama I, Mizukami Y, Matsuzaki M | title = Alterations in adhesion junction precede gap junction remodelling during the development of heart failure in cardiomyopathic hamsters | journal = Cardiovascular Research | volume = 92 | issue = 1 | pages = 95–105 | date = Oct 2011 | pmid = 21693625 | doi = 10.1093/cvr/cvr182 }}</ref> Estes datos indican que unha perda de beta-catenina pode xogar un papel nos discos intercalares enfermos que foron asociados coa hipertrofia do músculo cardíaco e insuficiencia cardíaca. En modelos de [[rata]]s de [[infarto de miocardio]], a transferencia do xene [[adenovirus|adenoviral]] de beta-catenina non fosforilable constitutivamente activa facía diminuír o tamaño da zona afectada polo infarto de miocardio, activaba o [[ciclo celular]], e reducía a cantidade de [[apoptose]] nos cardiomiocitos e [[miofibroblasto]]s cardíacos. Este descubrimento estaba coordinado coa potenciación da expresión de proteínas pro-supervivencia, como [[survivina]] e [[Bcl-2]], e o [[factor de crecemento endotelial vascular]] á vez que promoven a diferenciación dos [[fibroblasto]]s cardíacos en [[miofibroblasto]]s. Estes descubrimentos suxiren que a beta-catenina pode promover o proceso de rexeneración e curación despois dun [[infarto de miocardio]].<ref>{{Cita publicación periódica | author = Hahn JY, Cho HJ, Bae JW, Yuk HS, Kim KI, Park KW, Koo BK, Chae IH, Shin CS, Oh BH, Choi YS, Park YB, Kim HS | title = Beta-catenin overexpression reduces myocardial infarct size through differential effects on cardiomyocytes and cardiac fibroblasts | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 281 | issue = 41 | pages = 30979–89 | date = Oct 2006 | pmid = 16920707 | doi = 10.1074/jbc.M603916200 }}</ref> Nun modelo de ratas de insuficiencia cardíaca espontaneamente hipertensiva, detectouse un traslado de beta-catenin desde os discos intercalares/[[sarcolema]] ao [[núcleo celular]], evidenciado pola redución da expresión da beta-catenina na fracción proteíca da membrana e o incremento na fracción nuclear. Adicionalmente, atopouse un debilitamento da asociación entre a [[GSK3B|glicóxeno sintase quinase-3β]] e a beta-catenina, o cal pode indicar unha alteración da estabilidade proteica. En conxunto, os resultados sinalan que o aumento da localización nuclear da beta-catenina pode ser importante no progreso da [[hipertrofia cardíaca]].<ref>{{Cita publicación periódica | author = Zheng Q, Chen P, Xu Z, Li F, Yi XP | title = Expression and redistribution of β-catenin in the cardiac myocytes of left ventricle of spontaneously hypertensive rat | journal = Journal of Molecular Histology | volume = 44 | issue = 5 | pages = 565–73 | date = Oct 2013 | pmid = 23591738 | doi = 10.1007/s10735-013-9507-6 }}</ref> En canto o papel da beta-catenina no mecanismo da hipertrofia cardíaca, estudos feitos en [[rato]]s transxénicos mostraron resultados algo conflitivos en canto a se a regulación á alza da beta-catenina é beneficiosa ou prexudicial.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Baurand A, Zelarayan L, Betney R, Gehrke C, Dunger S, Noack C, Busjahn A, Huelsken J, Taketo MM, Birchmeier W, Dietz R, Bergmann MW | title = Beta-catenin downregulation is required for adaptive cardiac remodeling | journal = Circulation Research | volume = 100 | issue = 9 | pages = 1353–62 | date = May 2007 | pmid = 17413044 | doi = 10.1161/01.RES.0000266605.63681.5a }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | author = Chen X, Shevtsov SP, Hsich E, Cui L, Haq S, Aronovitz M, Kerkelä R, Molkentin JD, Liao R, Salomon RN, Patten R, Force T | title = The beta-catenin/T-cell factor/lymphocyte enhancer factor signaling pathway is required for normal and stress-induced cardiac hypertrophy | url = https://archive.org/details/sim_molecular-and-cellular-biology_2006-06_26_12/page/4462 | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 26 | issue = 12 | pages = 4462–73 | date = Jun 2006 | pmid = 16738313 | doi = 10.1128/MCB.02157-05 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | author = Haq S, Michael A, Andreucci M, Bhattacharya K, Dotto P, Walters B, Woodgett J, Kilter H, Force T | title = Stabilization of beta-catenin by a Wnt-independent mechanism regulates cardiomyocyte growth | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 100 | issue = 8 | pages = 4610–5 | date = Apr 2003 | pmid = 12668767 | doi = 10.1073/pnas.0835895100 }}</ref> Un estudo recente feito usando un [[rato knockout]] condicional que ou carecía completamente de beta-catenina ou expresaba unha forma non degradable de beta-catenina nos [[cardiomiocito]]s atopou unha causa potencial para estas discrepancias. Parece haber un estrito control sobre a localización subcelular da beta-catenina no [[músculo cardíaco]]. Os ratos que carecían de beta-catenina non tiñan o fenotipo manifesto no [[miocardio]] ventricular esquerdo; porén, os ratos que presentaban unha forma estabilizada da beta-catenina desenvolvían cardiomiopatía dilatada, o que suxire que a regulación temporal da beta-catenina polos mecanismos de degradación das proteínas é fundamental para o funcionamento normal da beta-catenina nas células cardíacas.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Hirschy A, Croquelois A, Perriard E, Schoenauer R, Agarkova I, Hoerstrup SP, Taketo MM, Pedrazzini T, Perriard JC, Ehler E | title = Stabilised beta-catenin in postnatal ventricular myocardium leads to dilated cardiomyopathy and premature death | journal = Basic Research in Cardiology | volume = 105 | issue = 5 | pages = 597–608 | date = Sep 2010 | pmid = 20376467 | doi = 10.1007/s00395-010-0101-8 }}</ref> Nun modelo de ratos con [[knockout de xenes|knockout]] da proteína [[desmosoma|desmosómica]] [[placoglobina]], implicada na [[cardiopatía ventricular dereita arritmoxénica]], a estabilización da beta-catenina estaba tamén aumentada, presumiblmente para compensar a perda do seu homólogo placogloblina. Estes cambios estaban coordinados coa activación de Akt e a inhibición da [[GSK3B|glicóxeno sintase quinase 3β]], o que indica unha vez máis que a estabilización anormal da beta-catenina pode estar implicada no desenvolvemento de [[cardiomiopatía]].<ref>{{Cita publicación periódica | author = Li J, Swope D, Raess N, Cheng L, Muller EJ, Radice GL | title = Cardiac tissue-restricted deletion of plakoglobin results in progressive cardiomyopathy and activation of {beta}-catenin signaling | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 31 | issue = 6 | pages = 1134–44 | date = Mar 2011 | pmid = 21245375 | doi = 10.1128/MCB.01025-10 }}</ref> Outros estudos nos que se utilizou un dobre knockout para placoglobina e beta-catenina mostraron que o dobre knockout desenvolvía cardiomiopatía, fibrose e arritmias que causaban unha [[morte cardíaca súbita]]. A arquitectura dos discos intercalares foi gravemente alterada e as [[unión comunicante|unións comunicantes]] residentes de [[GJA1|conexina 43]] estaban marcadamente reducidas. As medidas dos [[electrocardiograma]]s captaron arritmias ventriculares letais espontáneas nos animais dobres-transxénicos, o que suxire que tanto as cateninas—beta-catenina coma a placoglobina son esenciais e indispensables para o acoplamento mecanoeléctrico dos cardiomiocitos.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Swope D, Cheng L, Gao E, Li J, Radice GL | title = Loss of cadherin-binding proteins β-catenin and plakoglobin in the heart leads to gap junction remodeling and arrhythmogenesis | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 32 | issue = 6 | pages = 1056–67 | date = Mar 2012 | pmid = 22252313 | doi = 10.1128/MCB.06188-11 }}</ref> == Importancia clínica == === Papel nas doenzas cardíacas === Os perfís de expresión alterados da beta-catenina foron asociados coa [[cardiomiopatía dilatada]] en humanos. A regulación á alza da expresión da beta-catenina obsérvase xeralmente nos pacientes con cardiomiopatía dilatada.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Perriard JC, Hirschy A, Ehler E | title = Dilated cardiomyopathy: a disease of the intercalated disc? | journal = Trends in Cardiovascular Medicine | volume = 13 | issue = 1 | pages = 30–8 | date = Jan 2003 | pmid = 12554098 }}</ref> En certo estudo, os pacientes con cardiomiopatía dilatada en estadio final mostraron case duplicados os niveis do [[ARNm]] e [[proteína]] do [[ESR1|receptor de estróxenos alfa (RE-alfa)]], e perdíase a interacción RE-alfa/beta-catenina, que estaba presente nos discos intercalares de corazóns humanos non enfermos usados como control no estudo, o que suxire que a perda desta interacción nos discos intercalares podería xogar un papel na progresión da [[insuficiencia cardíaca]].<ref name="ReferenceB">{{Cita publicación periódica | author = Mahmoodzadeh S, Eder S, Nordmeyer J, Ehler E, Huber O, Martus P, Weiske J, Pregla R, Hetzer R, Regitz-Zagrosek V | title = Estrogen receptor alpha up-regulation and redistribution in human heart failure | url = https://archive.org/details/sim_faseb-journal_2006-05_20_7/page/926 | journal = FASEB Journal | volume = 20 | issue = 7 | pages = 926–34 | date = May 2006 | pmid = 16675850 | doi = 10.1096/fj.05-5148com }}</ref> === Implicación no cancro === [[Ficheiro:Beta-catenin-in-cancer.png|miniatura|esquerda|upright=1.5|Regulación do nivel de beta-catenina e o cancro.]] A beta-catenina é un [[oncoxene|protooncoxene]]. As mutacións deste xene atópanse comunmente en diversos cancros: no [[carcinoma hepatocelular|carcinoma hepatocelular primario]], [[cancro colorrectal]], [[cancro de ovario]], [[cancro de mama]], [[cancro pulmonar]] e [[glioblastoma]]. Estimouse que aproximadamente o 10% de todas as mostras de tecidos secuenciadas de todos os cancros presentan mutacións no xene CTNNB1.<ref name="pmid20952405">{{Cita publicación periódica | author = Forbes SA, Bindal N, Bamford S, Cole C, Kok CY, Beare D, Jia M, Shepherd R, Leung K, Menzies A, Teague JW, Campbell PJ, Stratton MR, Futreal PA | title = COSMIC: mining complete cancer genomes in the Catalogue of Somatic Mutations in Cancer | journal = Nucleic Acids Research | volume = 39 | issue = Database issue | pages = D945–50 | date = Jan 2011 | pmid = 20952405 | pmc = 3013785 | doi = 10.1093/nar/gkq929 }}</ref> A maioría destas mutacións agrúpanse nunha pequena área do segmnento N-terminal da β-catenina: o motivo de unión a β-TrCP. As mutacións que causan a [[mutación de perda de función|perda de función]] deste motivo esencialmente fan que sexa imposible a ubiquitinación e degradación da β-catenina. Isto causará que a β-catenina se traslade ao núcleo sen ningún estímulo externo e impulsa continuamente a transcrición dos seus xenes diana. O incremento dos niveis de β-catenina nuclear tamén se detectou no [[carcinoma de células basais]],<ref name="pmid15270885">{{Cita publicación periódica | author = Saldanha G, Ghura V, Potter L, Fletcher A | title = Nuclear beta-catenin in basal cell carcinoma correlates with increased proliferation | url = https://archive.org/details/sim_british-journal-of-dermatology_2004-07_151_1/page/157 | journal = The British Journal of Dermatology | volume = 151 | issue = 1 | pages = 157–64 | date = Jul 2004 | pmid = 15270885 | doi = 10.1111/j.1365-2133.2004.06048.x }}</ref> [[cancro de pescozo e cabeza|carcinoma de células escamosas de pescozo e cabeza]] (HNSCC), [[cancro de próstata]] (CaP),<ref>{{Cita publicación periódica | author = Kypta RM, Waxman J | title = Wnt/β-catenin signalling in prostate cancer | journal = Nature Reviews. Urology | volume = 9 | issue = 8 | pages = 418–428 | date = Aug 2012 | pmid = 22710668 | doi = 10.1038/nrurol.2012.116 }}</ref> [[pilomatrixoma]] (PTR)<ref>Ashraf M. Hassanein, Steven M. Glanz, Harvey P. Kessler, Thomas A. Eskin, Chen Liu (2003). "β-Catenin Is Expressed Aberrantly in Tumors Expressing Shadow Cells". Anatomic Pathology (5) 732-6. doi: 10.1309/EALEG7LD6W7167PX. PMID 14608900.</ref> e [[meduloblastoma]]<ref>{{Cita publicación periódica | author = Ellison DW, Onilude OE, Lindsey JC, Lusher ME, Weston CL, Taylor RE, Pearson AD, Clifford SC | title = beta-Catenin status predicts a favorable outcome in childhood medulloblastoma: the United Kingdom Children's Cancer Study Group Brain Tumour Committee | journal = Journal of Clinical Oncology | volume = 23 | issue = 31 | pages = 7951–7 | date = Nov 2005 | pmid = 16258095 | doi = 10.1200/JCO.2005.01.5479 }}</ref> Nestas observacións pode estar implicada ou non unha mutation no xene da β-catenina; outros compoñentes da vía Wnt poden tamén ser defectuosos. Mutacións similares vense tamén frecuentemente nos motivos da [[adenomatous polyposis coli|APC]] que recrutan β-catenina. As mutacións de perda de función hereditaria da APC causan unha condición chamada [[polipose adenomatosa familiar]]. Os individuos afectados desevolven centos de [[pólipo (medicina)|pólipos]] nos seus [[intestino groso|intestinos grosos]]. A maioría destes pólipos son de natureza benigna, pero teñen o potencial de transformarse no mortal [[cancro colorrectal]] co paso do tempo. As mutacións somáticas da APC no cancro colorrectal son tamén pouco comúns.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Kobayashi M, Honma T, Matsuda Y, Suzuki Y, Narisawa R, Ajioka Y, Asakura H | title = Nuclear translocation of beta-catenin in colorectal cancer | url = https://archive.org/details/sim_british-journal-of-cancer_2000-05_82_10/page/1689 | journal = British Journal of Cancer | volume = 82 | issue = 10 | pages = 1689–1693 | date = May 2000 | pmid = 10817505 | doi = 10.1054/bjoc.1999.1112 }}</ref> A beta-catenina e a APC están entre os xenes clave (xunto con outros, como [[KRAS|K-Ras]] e [[SMAD4]]) implicados no desenvolvemento do cancro colorrectal. O potencial da β-catenina de cambiar o fenotipo previamente epitelial das células afectadas nun fenotipo invasivo de tipo mesenquimal ([[transición epitelial-mesenquimal]]) contribúe grandemente á formación de [[metástase]]s. === Como diana terapéutica === Debido á súa implicación no desenvolvemento do cancro, a inhibición da beta-catenina segue recibindo unha atención significativa. Pero alcanzar como obxectivo o seu sitio de unión no dominio armadillo non é unha tarefa doada, debido a que ten unha superficie extensa e relativamente plana. Porén, para unha inhibición eficiente, é dabondo coa unión a "puntos quentes" máis pequenos da súa superficie. Deste modo, un péptido "grampa" helicoidal derivado do motivo de unión á β-catenina natural que se encontra en LEF1 é suficiente para unha completa inhibición da transcrición dependente de β-catenina. Recentemente, desenvolvéronse varias pequenas moléculas que se unen á mesma área moi cargada positivamente do dominio ARM (CGP049090, PKF118-310, PKF115-584 e ZTM000990). Ademais, os niveis de β-catenina poden tamén estar influenciados tomando como diana compoñentes de ''[[augas arriba]]'' da vía Wnt e o complexo de destrución da β-catenina.<ref name="pmid23016862">{{Cita publicación periódica | author = Voronkov A, Krauss S | title = Wnt/beta-catenin signaling and small molecule inhibitors | journal = Current Pharmaceutical Design | volume = 19 | issue = 4 | pages = 634–64 | year = 2013 | pmid = 23016862 | pmc = 3529405 | doi = 10.2174/1381612811306040634 }}</ref> O peto de unión N-terminal adicional é tamén importante para a activación dos xenes diana de Wnt (necesario para o recrutamento de BCL9). Este sitio do dominio ARM pode ser farmacoloxicamente atacado polo [[ácido carnósico]], por exemplo.<ref name="pmid22353711">{{Cita publicación periódica | author = de la Roche M, Rutherford TJ, Gupta D, Veprintsev DB, Saxty B, Freund SM, Bienz M | title = An intrinsically labile α-helix abutting the BCL9-binding site of β-catenin is required for its inhibition by carnosic acid | journal = Nature Communications | volume = 3 | issue = 2 | pages = 680 | year = 2012 | pmid = 22353711 | pmc = 3293410 | doi = 10.1038/ncomms1680 }}</ref> Ese sitio "auxiliar" é outra diana atractiva para o desenvolvemento de [[fármaco]]s.<ref name="pmid22914623">{{Cita publicación periódica | author = Takada K, Zhu D, Bird GH, Sukhdeo K, Zhao JJ, Mani M, Lemieux M, Carrasco DE, Ryan J, Horst D, Fulciniti M, Munshi NC, Xu W, Kung AL, Shivdasani RA, Walensky LD, Carrasco DR | title = Targeted disruption of the BCL9/β-catenin complex inhibits oncogenic Wnt signaling | journal = Science Translational Medicine | volume = 4 | issue = 148 | pages = 148ra117 | date = Aug 2012 | pmid = 22914623 | pmc = 3631420 | doi = 10.1126/scitranslmed.3003808 }}</ref> Malia a intensa investigación preclínica realizada, non se dispón aínda de inhibidores da β-catenina que funcionen como axentes terapéuticos. A desestabilización da β-catenina polo [[etanol]] é unha das dúas vías coñecidas nas que a exposición ao alcohol induce a síndrome alcohólica fetal (a outra é a deficiencia de [[folato]] inducida por etanol). O etanol produce unha desestabilización da β-catenina por medio dunha vía dependente da [[proteína G]], na cal a [[fosfolipase C]]β activada [[hidrólise|hidroliza]] o [[fosfatidilinositol (4,5)-bisfosfato]] a [[diacilglicerol]] e [[inositol (1,4,5)-trisfosfato]]. O inositol (1,4,5)-trisfosfato soluble desencadea a liberación de calcio do [[retículo endoplasmático]]. Este repentino incremento do calcio citoplasmático activa a proteína quinase dependente de [[calcio|Ca<sup>2+</sup>]]/[[calmodulina]] (CaMKII). A CaMKII activada desestabiliza a β-catenina por medio dun mecanismo aínda mal caracterizado, pero que probablemente implica a fosforilación da β-catenina pola CaMKII. O programa transcricional da β-catenina (que se require para o desenvolvemento normal da [[crista neural]]) é así suprimido, o que ten como resultado a apoptose prematura das células da crista neural (morte celular).<ref>100 Calcium-Mediated Repression of b-Catenin and Its Transcriptional Signaling Mediates Neural Crest Cell Death in an Avian Model of Fetal Alcohol Syndrome; ''George R. Flentke,1 Ana Garic,1 Ed Amberger,1 Marcos Hernandez,1 and Susan M. Smith''</ref> == Interaccións == A beta-catenina presenta [[interaccións proteína-proteína|interaccións]] con: {{div col|colwidth=20em}} * [[APC (xene)|APC]],<ref name = pmid8259519>{{Cita publicación periódica | author = Su LK, Vogelstein B, Kinzler KW | title = Association of the APC tumor suppressor protein with catenins | journal = Science | volume = 262 | issue = 5140 | pages = 1734–7 | date = Dec 1993 | pmid = 8259519 | doi = 10.1126/science.8259519 }}</ref><ref name = pmid11712088/><ref name = pmid12628243>{{Cita publicación periódica | author = Tickenbrock L, Kössmeier K, Rehmann H, Herrmann C, Müller O | title = Differences between the interaction of beta-catenin with non-phosphorylated and single-mimicked phosphorylated 20-amino acid residue repeats of the APC protein | journal = Journal of Molecular Biology | volume = 327 | issue = 2 | pages = 359–67 | date = Mar 2003 | pmid = 12628243 | doi = 10.1016/S0022-2836(03)00144-X }}</ref><ref name = pmid11251183/><ref name = pmid11533658>{{Cita publicación periódica | author = Ryo A, Nakamura M, Wulf G, Liou YC, Lu KP | title = Pin1 regulates turnover and subcellular localization of beta-catenin by inhibiting its interaction with APC | journal = Nature Cell Biology | volume = 3 | issue = 9 | pages = 793–801 | date = Sep 2001 | pmid = 11533658 | doi = 10.1038/ncb0901-793 }}</ref><ref name = pmid11972058>{{Cita publicación periódica | author = Homma MK, Li D, Krebs EG, Yuasa Y, Homma Y | title = Association and regulation of casein kinase 2 activity by adenomatous polyposis coli protein | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 99 | issue = 9 | pages = 5959–64 | date = Apr 2002 | pmid = 11972058 | pmc = 122884 | doi = 10.1073/pnas.092143199 }}</ref><ref name = pmid9286858>{{Cita publicación periódica | author = Satoh K, Yanai H, Senda T, Kohu K, Nakamura T, Okumura N, Matsumine A, Kobayashi S, Toyoshima K, Akiyama T | title = DAP-1, a novel protein that interacts with the guanylate kinase-like domains of hDLG and PSD-95 | journal = Genes to Cells | volume = 2 | issue = 6 | pages = 415–24 | date = Jun 1997 | pmid = 9286858 | doi = 10.1046/j.1365-2443.1997.1310329.x }}</ref><ref name = pmid11707392>{{Cita publicación periódica | author = Eklof Spink K, Fridman SG, Weis WI | title = Molecular mechanisms of beta-catenin recognition by adenomatous polyposis coli revealed by the structure of an APC-beta-catenin complex | journal = The EMBO Journal | volume = 20 | issue = 22 | pages = 6203–12 | date = Nov 2001 | pmid = 11707392 | pmc = 125720 | doi = 10.1093/emboj/20.22.6203 }}</ref> * [[AXIN1]],<ref name = pmid9734785>{{Cita publicación periódica | author = Nakamura T, Hamada F, Ishidate T, Anai K, Kawahara K, Toyoshima K, Akiyama T | title = Axin, an inhibitor of the Wnt signalling pathway, interacts with beta-catenin, GSK-3beta and APC and reduces the beta-catenin level | journal = Genes to Cells | volume = 3 | issue = 6 | pages = 395–403 | date = Jun 1998 | pmid = 9734785 | doi = 10.1046/j.1365-2443.1998.00198.x }}</ref><ref name = pmid12805222>{{Cita publicación periódica | vauthors = Hocevar BA, Mou F, Rennolds JL, Morris SM, Cooper JA, Howe PH | title = Regulation of the Wnt signaling pathway by disabled-2 (Dab2) | journal = The EMBO Journal | volume = 22 | issue = 12 | pages = 3084–94 | date = Jun 2003 | pmid = 12805222 | pmc = 162138 | doi = 10.1093/emboj/cdg286 }}</ref> * [[Receptor de andróxenos]],<ref name = pmid11792709>{{Cita publicación periódica | author = Yang F, Li X, Sharma M, Sasaki CY, Longo DL, Lim B, Sun Z | title = Linking beta-catenin to androgen-signaling pathway | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 277 | issue = 13 | pages = 11336–44 | date = Mar 2002 | pmid = 11792709 | doi = 10.1074/jbc.M111962200 }}</ref><ref name = pmid15256534>{{Cita publicación periódica | author = Masiello D, Chen SY, Xu Y, Verhoeven MC, Choi E, Hollenberg AN, Balk SP | title = Recruitment of beta-catenin by wild-type or mutant androgen receptors correlates with ligand-stimulated growth of prostate cancer cells | journal = Molecular Endocrinology | volume = 18 | issue = 10 | pages = 2388–401 | date = Oct 2004 | pmid = 15256534 | doi = 10.1210/me.2003-0436 }}</ref><ref name = pmid14593076>{{Cita publicación periódica | author = Song LN, Coghlan M, Gelmann EP | title = Antiandrogen effects of mifepristone on coactivator and corepressor interactions with the androgen receptor | journal = Molecular Endocrinology | volume = 18 | issue = 1 | pages = 70–85 | date = Jan 2004 | pmid = 14593076 | doi = 10.1210/me.2003-0189 }}</ref><ref name = pmid12799378>{{Cita publicación periódica | author = Amir AL, Barua M, McKnight NC, Cheng S, Yuan X, Balk SP | title = A direct beta-catenin-independent interaction between androgen receptor and T cell factor 4 | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 278 | issue = 33 | pages = 30828–34 | date = Aug 2003 | pmid = 12799378 | doi = 10.1074/jbc.M301208200 }}</ref><ref name = pmid12944908>{{Cita publicación periódica | author = Mulholland DJ, Read JT, Rennie PS, Cox ME, Nelson CC | title = Functional localization and competition between the androgen receptor and T-cell factor for nuclear beta-catenin: a means for inhibition of the Tcf signaling axis | journal = Oncogene | volume = 22 | issue = 36 | pages = 5602–13 | date = Aug 2003 | pmid = 12944908 | doi = 10.1038/sj.onc.1206802 }}</ref><ref name = pmid11916967>{{Cita publicación periódica | author = Pawlowski JE, Ertel JR, Allen MP, Xu M, Butler C, Wilson EM, Wierman ME | title = Liganded androgen receptor interaction with beta-catenin: nuclear co-localization and modulation of transcriptional activity in neuronal cells | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 277 | issue = 23 | pages = 20702–10 | date = Jun 2002 | pmid = 11916967 | doi = 10.1074/jbc.M200545200 }}</ref> * [[CBY1]],<ref name = pmid12712206>{{Cita publicación periódica | author = Takemaru K, Yamaguchi S, Lee YS, Zhang Y, Carthew RW, Moon RT | title = Chibby, a nuclear beta-catenin-associated antagonist of the Wnt/Wingless pathway | journal = Nature | volume = 422 | issue = 6934 | pages = 905–9 | date = Apr 2003 | pmid = 12712206 | doi = 10.1038/nature01570 }}</ref> * [[CDH1]],<ref name="pmid11348595"/><ref name = pmid11712088>{{Cita publicación periódica | author = Kucerová D, Sloncová E, Tuhácková Z, Vojtechová M, Sovová V | title = Expression and interaction of different catenins in colorectal carcinoma cells | journal = International Journal of Molecular Medicine | volume = 8 | issue = 6 | pages = 695–8 | date = Dec 2001 | pmid = 11712088 | doi = 10.3892/ijmm.8.6.695 }}</ref><ref name = pmid11254878>{{Cita publicación periódica | author = Davies G, Jiang WG, Mason MD | title = HGF/SF modifies the interaction between its receptor c-Met, and the E-cadherin/catenin complex in prostate cancer cells | journal = International Journal of Molecular Medicine | volume = 7 | issue = 4 | pages = 385–8 | date = Apr 2001 | pmid = 11254878 | doi = 10.3892/ijmm.7.4.385 }}</ref><ref name = pmid7954478>{{Cita publicación periódica | vauthors = Oyama T, Kanai Y, Ochiai A, Akimoto S, Oda T, Yanagihara K, Nagafuchi A, Tsukita S, Shibamoto S, Ito F | title = A truncated beta-catenin disrupts the interaction between E-cadherin and alpha-catenin: a cause of loss of intercellular adhesiveness in human cancer cell lines | journal = Cancer Research | volume = 54 | issue = 23 | pages = 6282–7 | date = Dec 1994 | pmid = 7954478 | doi = }}</ref><ref name = pmid9405455>{{Cita publicación periódica | author = Hazan RB, Kang L, Roe S, Borgen PI, Rimm DL | title = Vinculin is associated with the E-cadherin adhesion complex | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 272 | issue = 51 | pages = 32448–53 | date = Dec 1997 | pmid = 9405455 | doi = 10.1074/jbc.272.51.32448 }}</ref><ref name = pmid7542250>{{Cita publicación periódica | author = Kinch MS, Clark GJ, Der CJ, Burridge K | title = Tyrosine phosphorylation regulates the adhesions of ras-transformed breast epithelia | journal = The Journal of Cell Biology | volume = 130 | issue = 2 | pages = 461–71 | date = Jul 1995 | pmid = 7542250 | pmc = 2199929 | doi = 10.1083/jcb.130.2.461 }}</ref><ref name = pmid12061792>{{Cita publicación periódica | author = Jiang MC, Liao CF, Tai CC | title = CAS/CSE 1 stimulates E-cadhrin-dependent cell polarity in HT-29 human colon epithelial cells | journal = Biochemical and Biophysical Research Communications | volume = 294 | issue = 4 | pages = 900–5 | date = Jun 2002 | pmid = 12061792 | doi = 10.1016/S0006-291X(02)00551-X }}</ref><ref name = pmid9535896>{{Cita publicación periódica | vauthors = Hazan RB, Norton L | title = The epidermal growth factor receptor modulates the interaction of E-cadherin with the actin cytoskeleton | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 273 | issue = 15 | pages = 9078–84 | date = Apr 1998 | pmid = 9535896 | doi = 10.1074/jbc.273.15.9078 }}</ref><ref name = pmid11245482>{{Cita publicación periódica | author = Bonvini P, An WG, Rosolen A, Nguyen P, Trepel J, Garcia de Herreros A, Dunach M, Neckers LM | title = Geldanamycin abrogates ErbB2 association with proteasome-resistant beta-catenin in melanoma cells, increases beta-catenin-E-cadherin association, and decreases beta-catenin-sensitive transcription | journal = Cancer Research | volume = 61 | issue = 4 | pages = 1671–7 | date = Feb 2001 | pmid = 11245482 | doi = }}</ref><ref name = pmid9819408>{{Cita publicación periódica | author = Li Y, Bharti A, Chen D, Gong J, Kufe D | title = Interaction of glycogen synthase kinase 3beta with the DF3/MUC1 carcinoma-associated antigen and beta-catenin | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 18 | issue = 12 | pages = 7216–24 | date = Dec 1998 | pmid = 9819408 | pmc = 109303 | doi = }}</ref><ref name = pmid15023525>{{Cita publicación periódica | author = Wendeler MW, Praus M, Jung R, Hecking M, Metzig C, Gessner R | title = Ksp-cadherin is a functional cell-cell adhesion molecule related to LI-cadherin | journal = Experimental Cell Research | volume = 294 | issue = 2 | pages = 345–55 | date = Apr 2004 | pmid = 15023525 | doi = 10.1016/j.yexcr.2003.11.022 }}</ref><ref name = pmid12830000>{{Cita publicación periódica | vauthors = Shibata T, Chuma M, Kokubu A, Sakamoto M, Hirohashi S | title = EBP50, a beta-catenin-associating protein, enhances Wnt signaling and is over-expressed in hepatocellular carcinoma | url = https://archive.org/details/sim_hepatology_2003-07_38_1/page/178 | journal = Hepatology | volume = 38 | issue = 1 | pages = 178–86 | date = Jul 2003 | pmid = 12830000 | doi = 10.1053/jhep.2003.50270 }}</ref><ref name = pmid12640114>{{Cita publicación periódica | author = Piedra J, Miravet S, Castaño J, Pálmer HG, Heisterkamp N, García de Herreros A, Duñach M | title = p120 Catenin-associated Fer and Fyn tyrosine kinases regulate beta-catenin Tyr-142 phosphorylation and beta-catenin-alpha-catenin Interaction | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 23 | issue = 7 | pages = 2287–97 | date = Apr 2003 | pmid = 12640114 | pmc = 150740 | doi = 10.1128/MCB.23.7.2287-2297.2003 }}</ref><ref name = pmid12634428>{{Cita publicación periódica | author = Kang JS, Feinleib JL, Knox S, Ketteringham MA, Krauss RS | title = Promyogenic members of the Ig and cadherin families associate to positively regulate differentiation | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 100 | issue = 7 | pages = 3989–94 | date = Apr 2003 | pmid = 12634428 | pmc = 153035 | doi = 10.1073/pnas.0736565100 }}</ref><ref name = pmid11960376>{{Cita publicación periódica | vauthors = Oneyama C, Nakano H, Sharma SV | title = UCS15A, a novel small molecule, SH3 domain-mediated protein-protein interaction blocking drug | journal = Oncogene | volume = 21 | issue = 13 | pages = 2037–50 | date = Mar 2002 | pmid = 11960376 | doi = 10.1038/sj.onc.1205271 }}</ref><ref name = pmid8227214>{{Cita publicación periódica | author = Navarro P, Lozano E, Cano A | title = Expression of E- or P-cadherin is not sufficient to modify the morphology and the tumorigenic behavior of murine spindle carcinoma cells. Possible involvement of plakoglobin | journal = Journal of Cell Science | volume = 105 ( Pt 4) | issue = 4 | pages = 923–34 | date = Aug 1993 | pmid = 8227214 | doi = }}</ref><ref name = pmid9233779>{{Cita publicación periódica | author = Takahashi K, Suzuki K, Tsukatani Y | title = Induction of tyrosine phosphorylation and association of beta-catenin with EGF receptor upon tryptic digestion of quiescent cells at confluence | journal = Oncogene | volume = 15 | issue = 1 | pages = 71–8 | date = Jul 1997 | pmid = 9233779 | doi = 10.1038/sj.onc.1201160 }}</ref><ref name = pmid10772923>{{Cita publicación periódica | vauthors = Dobrosotskaya IY, James GL | title = MAGI-1 interacts with beta-catenin and is associated with cell-cell adhesion structures | journal = Biochemical and Biophysical Research Communications | volume = 270 | issue = 3 | pages = 903–9 | date = Apr 2000 | pmid = 10772923 | doi = 10.1006/bbrc.2000.2471 }}</ref><ref name = pmid11113628>{{Cita publicación periódica | author = Geng L, Burrow CR, Li HP, Wilson PD | title = Modification of the composition of polycystin-1 multiprotein complexes by calcium and tyrosine phosphorylation | journal = Biochimica Et Biophysica Acta | volume = 1535 | issue = 1 | pages = 21–35 | date = Dec 2000 | pmid = 11113628 | doi = 10.1016/S0925-4439(00)00079-X }}</ref><ref name = pmid7876318>{{Cita publicación periódica | author = Shibamoto S, Hayakawa M, Takeuchi K, Hori T, Miyazawa K, Kitamura N, Johnson KR, Wheelock MJ, Matsuyoshi N, Takeichi M | title = Association of p120, a tyrosine kinase substrate, with E-cadherin/catenin complexes | journal = The Journal of Cell Biology | volume = 128 | issue = 5 | pages = 949–57 | date = Mar 1995 | pmid = 7876318 | pmc = 2120395 | doi = 10.1083/jcb.128.5.949 }}</ref><ref name = pmid12169098>{{Cita publicación periódica | author = Rao RK, Basuroy S, Rao VU, Karnaky Jr KJ, Gupta A | title = Tyrosine phosphorylation and dissociation of occludin-ZO-1 and E-cadherin-beta-catenin complexes from the cytoskeleton by oxidative stress | journal = The Biochemical Journal | volume = 368 | issue = Pt 2 | pages = 471–81 | date = Dec 2002 | pmid = 12169098 | pmc = 1222996 | doi = 10.1042/BJ20011804 }}</ref><ref name = pmid10381631>{{Cita publicación periódica | author = Schmeiser K, Grand RJ | title = The fate of E- and P-cadherin during the early stages of apoptosis | journal = Cell Death and Differentiation | volume = 6 | issue = 4 | pages = 377–86 | date = Apr 1999 | pmid = 10381631 | doi = 10.1038/sj.cdd.4400504 }}</ref><ref name = pmid18593907>{{Cita publicación periódica | vauthors = Pai R, Dunlap D, Qing J, Mohtashemi I, Hotzel K, French DM | title = Inhibition of fibroblast growth factor 19 reduces tumor growth by modulating beta-catenin signaling | journal = Cancer Research | volume = 68 | issue = 13 | pages = 5086–95 | date = Jul 2008 | pmid = 18593907 | doi = 10.1158/0008-5472.CAN-07-2325 }}</ref> * [[CDH2]],<ref name="ReferenceA"/><ref name = pmid14625392>{{Cita publicación periódica | author = Straub BK, Boda J, Kuhn C, Schnoelzer M, Korf U, Kempf T, Spring H, Hatzfeld M, Franke WW | title = A novel cell-cell junction system: the cortex adhaerens mosaic of lens fiber cells | journal = Journal of Cell Science | volume = 116 | issue = Pt 24 | pages = 4985–95 | date = Dec 2003 | pmid = 14625392 | doi = 10.1242/jcs.00815 }}</ref><ref name = pmid12604612>{{Cita publicación periódica | author = Wahl JK, Kim YJ, Cullen JM, Johnson KR, Wheelock MJ | title = N-cadherin-catenin complexes form prior to cleavage of the proregion and transport to the plasma membrane | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 278 | issue = 19 | pages = 17269–76 | date = May 2003 | pmid = 12604612 | doi = 10.1074/jbc.M211452200 }}</ref> * [[CDH3]],<ref name = pmid10381631/><ref name = pmid10910767>{{Cita publicación periódica | author = Klingelhöfer J, Troyanovsky RB, Laur OY, Troyanovsky S | title = Amino-terminal domain of classic cadherins determines the specificity of the adhesive interactions | journal = Journal of Cell Science | volume = 113 ( Pt 16) | issue = 16 | pages = 2829–36 | date = Aug 2000 | pmid = 10910767 | doi = }}</ref> * [[CDK5R1]],<ref name = pmid11168528>{{Cita publicación periódica | author = Kesavapany S, Lau KF, McLoughlin DM, Brownlees J, Ackerley S, Leigh PN, Shaw CE, Miller CC | title = p35/cdk5 binds and phosphorylates beta-catenin and regulates beta-catenin/presenilin-1 interaction | journal = The European Journal of Neuroscience | volume = 13 | issue = 2 | pages = 241–7 | date = Jan 2001 | pmid = 11168528 | doi = 10.1046/j.1460-9568.2001.01376.x }}</ref> * [[CHUK]],<ref name = pmid11527961/> * [[CTNND1]],<ref name = pmid11712088/><ref name = pmid9535896/> * [[CTNNA1]],<ref name = pmid7954478/><ref name = pmid12640114/><ref name = pmid9762469>{{Cita publicación periódica | author = Roe S, Koslov ER, Rimm DL | title = A mutation in alpha-catenin disrupts adhesion in clone A cells without perturbing its actin and beta-catenin binding activity | journal = Cell Adhesion and Communication | volume = 5 | issue = 4 | pages = 283–96 | date = Jun 1998 | pmid = 9762469 | doi = 10.3109/15419069809040298 }}</ref><ref name = pmid7706414>{{Cita publicación periódica | author = Aberle H, Butz S, Stappert J, Weissig H, Kemler R, Hoschuetzky H | title = Assembly of the cadherin-catenin complex in vitro with recombinant proteins | journal = Journal of Cell Science | volume = 107 ( Pt 12) | issue = 12 | pages = 3655–63 | date = Dec 1994 | pmid = 7706414 | doi = }}</ref><ref name = pmid9512503>{{Cita publicación periódica | vauthors = Reuver SM, Garner CC | title = E-cadherin mediated cell adhesion recruits SAP97 into the cortical cytoskeleton | journal = Journal of Cell Science | volume = 111 ( Pt 8) | issue = 8 | pages = 1071–80 | date = Apr 1998 | pmid = 9512503 | doi = }}</ref> * [[receptor do factor de crecemento epidérmico|EGFR]],<ref name = pmid9535896/><ref name = pmid9233779/><ref name = pmid11950845/> * [[Emerina]] <ref>{{Cita publicación periódica | author = Cartegni L, di Barletta MR, Barresi R, Squarzoni S, Sabatelli P, Maraldi N, Mora M, Di Blasi C, Cornelio F, Merlini L, Villa A, Cobianchi F, Toniolo D | title = Heart-specific localization of emerin: new insights into Emery-Dreifuss muscular dystrophy | journal = Human Molecular Genetics | volume = 6 | issue = 13 | pages = 2257–64 | date = Dec 1997 | pmid = 9361031 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | author = Markiewicz E, Tilgner K, Barker N, van de Wetering M, Clevers H, Dorobek M, Hausmanowa-Petrusewicz I, Ramaekers FC, Broers JL, Blankesteijn WM, Salpingidou G, Wilson RG, Ellis JA, Hutchison CJ | title = The inner nuclear membrane protein emerin regulates beta-catenin activity by restricting its accumulation in the nucleus | journal = The EMBO Journal | volume = 25 | issue = 14 | pages = 3275–85 | date = Jul 2006 | pmid = 16858403 | doi = 10.1038/sj.emboj.7601230 }}</ref> * [[ESR1]] <ref name="ReferenceB"/> * [[FHL2]],<ref name = pmid12466281>{{Cita publicación periódica | author = Wei Y, Renard CA, Labalette C, Wu Y, Lévy L, Neuveut C, Prieur X, Flajolet M, Prigent S, Buendia MA | title = Identification of the LIM protein FHL2 as a coactivator of beta-catenin | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 278 | issue = 7 | pages = 5188–94 | date = Feb 2003 | pmid = 12466281 | doi = 10.1074/jbc.M207216200 }}</ref> * [[GSK3B]],<ref name = pmid11251183>{{Cita publicación periódica | author = Davies G, Jiang WG, Mason MD | title = The interaction between beta-catenin, GSK3beta and APC after motogen induced cell-cell dissociation, and their involvement in signal transduction pathways in prostate cancer | journal = International Journal of Oncology | volume = 18 | issue = 4 | pages = 843–7 | date = Apr 2001 | pmid = 11251183 | doi = 10.3892/ijo.18.4.843 }}</ref><ref name = pmid10330181>{{Cita publicación periódica | author = Kishida S, Yamamoto H, Hino S, Ikeda S, Kishida M, Kikuchi A | title = DIX domains of Dvl and axin are necessary for protein interactions and their ability to regulate beta-catenin stability | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 19 | issue = 6 | pages = 4414–22 | date = Jun 1999 | pmid = 10330181 | pmc = 104400 | doi = }}</ref> * [[HER2/neu]],<ref name = pmid11245482/><ref name = pmid11950845>{{Cita publicación periódica | author = Schroeder JA, Adriance MC, McConnell EJ, Thompson MC, Pockaj B, Gendler SJ | title = ErbB-beta-catenin complexes are associated with human infiltrating ductal breast and murine mammary tumor virus (MMTV)-Wnt-1 and MMTV-c-Neu transgenic carcinomas | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 277 | issue = 25 | pages = 22692–8 | date = Jun 2002 | pmid = 11950845 | doi = 10.1074/jbc.M201975200 }}</ref><ref name = pmid7702605>{{Cita publicación periódica | author = Kanai Y, Ochiai A, Shibata T, Oyama T, Ushijima S, Akimoto S, Hirohashi S | title = c-erbB-2 gene product directly associates with beta-catenin and plakoglobin | journal = Biochemical and Biophysical Research Communications | volume = 208 | issue = 3 | pages = 1067–72 | date = Mar 1995 | pmid = 7702605 | doi = 10.1006/bbrc.1995.1443 }}</ref> * [[HNF4A]],<ref name = pmid12944908/> * [[IKK2]],<ref name = pmid11527961>{{Cita publicación periódica | author = Lamberti C, Lin KM, Yamamoto Y, Verma U, Verma IM, Byers S, Gaynor RB | title = Regulation of beta-catenin function by the IkappaB kinases | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 276 | issue = 45 | pages = 42276–86 | date = Nov 2001 | pmid = 11527961 | doi = 10.1074/jbc.M104227200 }}</ref> * [[LEF1]],<ref name = pmid15684397/><ref name = pmid12748295>{{Cita publicación periódica | author = Grueneberg DA, Pablo L, Hu KQ, August P, Weng Z, Papkoff J | title = A functional screen in human cells identifies UBF2 as an RNA polymerase II transcription factor that enhances the beta-catenin signaling pathway | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 23 | issue = 11 | pages = 3936–50 | date = Jun 2003 | pmid = 12748295 | pmc = 155208 | doi = 10.1128/MCB.23.11.3936-3950.2003 }}</ref><ref name = pmid8757136>{{Cita publicación periódica | author = Behrens J, von Kries JP, Kühl M, Bruhn L, Wedlich D, Grosschedl R, Birchmeier W | title = Functional interaction of beta-catenin with the transcription factor LEF-1 | journal = Nature | volume = 382 | issue = 6592 | pages = 638–42 | date = Aug 1996 | pmid = 8757136 | doi = 10.1038/382638a0 }}</ref><ref name = pmid10890911>{{Cita publicación periódica | vauthors = Labbé E, Letamendia A, Attisano L | title = Association of Smads with lymphoid enhancer binding factor 1/T cell-specific factor mediates cooperative signaling by the transforming growth factor-beta and wnt pathways | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 97 | issue = 15 | pages = 8358–63 | date = Jul 2000 | pmid = 10890911 | pmc = 26952 | doi = 10.1073/pnas.150152697 }}</ref> * [[MAGI1]],<ref name = pmid10772923/> * [[MUC1]],<ref name = pmid9819408/><ref name = pmid9139698>{{Cita publicación periódica | author = Yamamoto M, Bharti A, Li Y, Kufe D | title = Interaction of the DF3/MUC1 breast carcinoma-associated antigen and beta-catenin in cell adhesion | url = https://archive.org/details/sim_journal-of-biological-chemistry_1997-05-09_272_19/page/n253 | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 272 | issue = 19 | pages = 12492–4 | date = May 1997 | pmid = 9139698 | doi = 10.1074/jbc.272.19.12492 }}</ref><ref name = pmid12750561>{{Cita publicación periódica | author = Durum SK, Aiello FB | title = Interleukin-7 induces MUC1 | journal = Cancer Biology & Therapy | volume = 2 | issue = 2 | pages = 194–5 | year = 2003 | pmid = 12750562 | doi = 10.4161/cbt.2.2.351 }}</ref><ref name = pmid12618757>{{Cita publicación periódica | author = Schroeder JA, Adriance MC, Thompson MC, Camenisch TD, Gendler SJ | title = MUC1 alters beta-catenin-dependent tumor formation and promotes cellular invasion | journal = Oncogene | volume = 22 | issue = 9 | pages = 1324–32 | date = Mar 2003 | pmid = 12618757 | doi = 10.1038/sj.onc.1206291 }}</ref><ref name = pmid11152665>{{Cita publicación periódica | author = Li Y, Kuwahara H, Ren J, Wen G, Kufe D | title = The c-Src tyrosine kinase regulates signaling of the human DF3/MUC1 carcinoma-associated antigen with GSK3 beta and beta-catenin | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 276 | issue = 9 | pages = 6061–4 | date = Mar 2001 | pmid = 11152665 | doi = 10.1074/jbc.C000754200 }}</ref><ref name = pmid11877440>{{Cita publicación periódica | author = Ren J, Li Y, Kufe D | title = Protein kinase C delta regulates function of the DF3/MUC1 carcinoma antigen in beta-catenin signaling | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 277 | issue = 20 | pages = 17616–22 | date = May 2002 | pmid = 11877440 | doi = 10.1074/jbc.M200436200 }}</ref><ref name = pmid11483589>{{Cita publicación periódica | author = Li Y, Ren J, Yu W, Li Q, Kuwahara H, Yin L, Carraway KL, Kufe D | title = The epidermal growth factor receptor regulates interaction of the human DF3/MUC1 carcinoma antigen with c-Src and beta-catenin | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 276 | issue = 38 | pages = 35239–42 | date = Sep 2001 | pmid = 11483589 | doi = 10.1074/jbc.C100359200 }}</ref> * [[factor esteroidoxénico 1|NR5A1]],<ref name = pmid12861022>{{Cita publicación periódica | author = Kennell JA, O'Leary EE, Gummow BM, Hammer GD, MacDougald OA | title = T-cell factor 4N (TCF-4N), a novel isoform of mouse TCF-4, synergizes with beta-catenin to coactivate C/EBPalpha and steroidogenic factor 1 transcription factors | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 23 | issue = 15 | pages = 5366–75 | date = Aug 2003 | pmid = 12861022 | pmc = 165725 | doi = 10.1128/MCB.23.15.5366-5375.2003 }}</ref><ref name = pmid12554773>{{Cita publicación periódica | author = Mizusaki H, Kawabe K, Mukai T, Ariyoshi E, Kasahara M, Yoshioka H, Swain A, Morohashi K | title = Dax-1 (dosage-sensitive sex reversal-adrenal hypoplasia congenita critical region on the X chromosome, gene 1) gene transcription is regulated by wnt4 in the female developing gonad | journal = Molecular Endocrinology | volume = 17 | issue = 4 | pages = 507–19 | date = Apr 2003 | pmid = 12554773 | doi = 10.1210/me.2002-0362 }}</ref> * [[PCAF]],<ref name = pmid18987336>{{Cita publicación periódica | author = Ge X, Jin Q, Zhang F, Yan T, Zhai Q | title = PCAF acetylates {beta}-catenin and improves its stability | journal = Molecular Biology of the Cell | volume = 20 | issue = 1 | pages = 419–27 | date = Jan 2009 | pmid = 18987336 | pmc = 2613091 | doi = 10.1091/mbc.E08-08-0792 }}</ref> * [[PHF17]],<ref name = pmid18806787>{{Cita publicación periódica | author = Behrens J | title = One hit, two outcomes for VHL-mediated tumorigenesis | journal = Nature Cell Biology | volume = 10 | issue = 10 | pages = 1127–8 | date = Oct 2008 | pmid = | doi = 10.1038/ncb1008-1127 }}</ref> * [[Placoglobina]],<ref name = pmid11712088/><ref name = pmid9535896/> * [[PTPN14]],<ref name = pmid12808048>{{Cita publicación periódica | author = Wadham C, Gamble JR, Vadas MA, Khew-Goodall Y | title = The protein tyrosine phosphatase Pez is a major phosphatase of adherens junctions and dephosphorylates beta-catenin | journal = Molecular Biology of the Cell | volume = 14 | issue = 6 | pages = 2520–9 | date = Jun 2003 | pmid = 12808048 | pmc = 194899 | doi = 10.1091/mbc.E02-09-0577 }}</ref> * [[PTPRF]],<ref name = pmid11245482/><ref name = pmid9245795>{{Cita publicación periódica | author = Aicher B, Lerch MM, Müller T, Schilling J, Ullrich A | title = Cellular redistribution of protein tyrosine phosphatases LAR and PTPsigma by inducible proteolytic processing | journal = The Journal of Cell Biology | volume = 138 | issue = 3 | pages = 681–96 | date = Aug 1997 | pmid = 9245795 | pmc = 2141638 | doi = 10.1083/jcb.138.3.681 }}</ref> * [[PTPRK]] (PTPkappa),<ref name = pmid8663237>{{Cita publicación periódica | author = Fuchs M, Müller T, Lerch MM, Ullrich A | title = Association of human protein-tyrosine phosphatase kappa with members of the armadillo family | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 271 | issue = 28 | pages = 16712–9 | date = Jul 1996 | pmid = 8663237 | doi = 10.1074/jbc.271.28.16712 }}</ref> * [[PTPRT]] (PTPrho),<ref name="pmid16973135">{{Cita publicación periódica | author = Besco JA, Hooft van Huijsduijnen R, Frostholm A, Rotter A | title = Intracellular substrates of brain-enriched receptor protein tyrosine phosphatase rho (RPTPrho/PTPRT) | journal = Brain Research | volume = 1116 | issue = 1 | pages = 50–7 | date = Oct 2006 | pmid = 16973135 | pmc = | doi = 10.1016/j.brainres.2006.07.122 | url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/eutils/elink.fcgi?dbfrom=pubmed&tool=sumsearch.org/cite&retmode=ref&cmd=prlinks&id=16973135 }}</ref> * [[PTPRU]] (PCP-2),<ref name="pmid9070223">{{Cita publicación periódica |author = Wang B, Kishihara K, Zhang D, Hara H, Nomoto K | title = Molecular cloning and characterization of a novel human receptor protein tyrosine phosphatase gene, hPTP-J: down-regulation of gene expression by PMA and calcium ionophore in Jurkat T lymphoma cells | journal = Biochemical and Biophysical Research Communications | volume = 231 | issue = 1 | pages = 77–81 | date = Feb 1997 | pmid = 9070223 | doi = 10.1006/bbrc.1997.6004 }}</ref><ref name="pmid12501215">{{Cita publicación periódica | author = Yan HX, He YQ, Dong H, Zhang P, Zeng JZ, Cao HF, Wu MC, Wang HY | title = Physical and functional interaction between receptor-like protein tyrosine phosphatase PCP-2 and beta-catenin | journal = Biochemistry | volume = 41 | issue = 52 | pages = 15854–60 | date = Dec 2002 | pmid = 12501215 | doi = 10.1021/bi026095u }}</ref><ref name="pmid15986889">{{Cita publicación periódica | author = He Y, Yan H, Dong H, Zhang P, Tang L, Qiu X, Wu M, Wang H | title = Structural basis of interaction between protein tyrosine phosphatase PCP-2 and beta-catenin | journal = Science in China. Series C, Life Sciences / Chinese Academy of Sciences | volume = 48 | issue = 2 | pages = 163–7 | date = Apr 2005 | pmid = 15986889 | doi = 10.1007/bf02879669 }}</ref> * [[PSEN1]],<ref name = pmid9852041>{{Cita publicación periódica | author = Tesco G, Kim TW, Diehlmann A, Beyreuther K, Tanzi RE | title = Abrogation of the presenilin 1/beta-catenin interaction and preservation of the heterodimeric presenilin 1 complex following caspase activation | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 273 | issue = 51 | pages = 33909–14 | date = Dec 1998 | pmid = 9852041 | doi = 10.1074/jbc.273.51.33909 }}</ref><ref name = pmid10341227>{{Cita publicación periódica | author = Kang DE, Soriano S, Frosch MP, Collins T, Naruse S, Sisodia SS, Leibowitz G, Levine F, Koo EH | title = Presenilin 1 facilitates the constitutive turnover of beta-catenin: differential activity of Alzheimer's disease-linked PS1 mutants in the beta-catenin-signaling pathway | url = https://archive.org/details/sim_journal-of-neuroscience_1999-06-01_19_11/page/n52 | journal = The Journal of Neuroscience | volume = 19 | issue = 11 | pages = 4229–37 | date = Jun 1999 | pmid = 10341227 | doi = }}</ref><ref name = pmid9738936>{{Cita publicación periódica | author = Murayama M, Tanaka S, Palacino J, Murayama O, Honda T, Sun X, Yasutake K, Nihonmatsu N, Wolozin B, Takashima A | title = Direct association of presenilin-1 with beta-catenin | url = https://archive.org/details/sim_febs-letters_1998-08-14_433_1-2/page/n76 | journal = FEBS Letters | volume = 433 | issue = 1-2 | pages = 73–7 | date = Aug 1998 | pmid = 9738936 | doi = 10.1016/S0014-5793(98)00886-2 }}</ref> * [[PTK7]]<ref name="pmid21132015">{{Cita publicación periódica | author = Puppo F, Thomé V, Lhoumeau AC, Cibois M, Gangar A, Lembo F, Belotti E, Marchetto S, Lécine P, Prébet T, Sebbagh M, Shin WS, Lee ST, Kodjabachian L, Borg JP | title = Protein tyrosine kinase 7 has a conserved role in Wnt/β-catenin canonical signalling | journal = EMBO Reports | volume = 12 | issue = 1 | pages = 43–9 | date = Jan 2011 | pmid = 21132015 | doi = 10.1038/embor.2010.185 }}</ref> * [[RuvB-like 1]],<ref name = pmid9843967>{{Cita publicación periódica | author = Bauer A, Huber O, Kemler R | title = Pontin52, an interaction partner of beta-catenin, binds to the TATA box binding protein | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 95 | issue = 25 | pages = 14787–92 | date = Dec 1998 | pmid = 9843967 | pmc = 24527 | doi = 10.1073/pnas.95.25.14787 }}</ref> * [[SMAD7]],<ref name = pmid15684397>{{Cita publicación periódica | author = Edlund S, Lee SY, Grimsby S, Zhang S, Aspenström P, Heldin CH, Landström M | title = Interaction between Smad7 and beta-catenin: importance for transforming growth factor beta-induced apoptosis | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 25 | issue = 4 | pages = 1475–88 | date = Feb 2005 | pmid = 15684397 | pmc = 548008 | doi = 10.1128/MCB.25.4.1475-1488.2005 }}</ref> * [[SMARCA4]]<ref name = pmid11532957>{{Cita publicación periódica | author = Barker N, Hurlstone A, Musisi H, Miles A, Bienz M, Clevers H | title = The chromatin remodelling factor Brg-1 interacts with beta-catenin to promote target gene activation | journal = The EMBO Journal | volume = 20 | issue = 17 | pages = 4935–43 | date = Sep 2001 | pmid = 11532957 | pmc = 125268 | doi = 10.1093/emboj/20.17.4935 }}</ref> * [[reglador 1 do antiportador 3 de sodio-hidróxeno|SLC9A3R1]],<ref name = pmid12830000/> * [[USP9X]],<ref name = pmid10620020>{{Cita publicación periódica | author = Taya S, Yamamoto T, Kanai-Azuma M, Wood SA, Kaibuchi K | title = The deubiquitinating enzyme Fam interacts with and stabilizes beta-catenin | journal = Genes to Cells | volume = 4 | issue = 12 | pages = 757–67 | date = Dec 1999 | pmid = 10620020 | doi = 10.1046/j.1365-2443.1999.00297.x }}</ref> * [[VE-cadherina]].<ref name = pmid9434630>{{Cita publicación periódica |author = Lewalle JM, Bajou K, Desreux J, Mareel M, Dejana E, Noël A, Foidart JM | title = Alteration of interendothelial adherens junctions following tumor cell-endothelial cell interaction in vitro | journal = Experimental Cell Research | volume = 237 | issue = 2 | pages = 347–56 | date = Dec 1997 | pmid = 9434630 | doi = 10.1006/excr.1997.3799 }}</ref><ref name = pmid12003790>{{Cita publicación periódica | author = Shasby DM, Ries DR, Shasby SS, Winter MC | title = Histamine stimulates phosphorylation of adherens junction proteins and alters their link to vimentin | journal = American Journal of Physiology. Lung Cellular and Molecular Physiology | volume = 282 | issue = 6 | pages = L1330-8 | date = Jun 2002 | pmid = 12003790 | doi = 10.1152/ajplung.00329.2001 }}</ref> e * [[XIRP1]] <ref>{{Cita publicación periódica | author = Sinn HW, Balsamo J, Lilien J, Lin JJ | title = Localization of the novel Xin protein to the adherens junction complex in cardiac and skeletal muscle during development | journal = Developmental Dynamics | volume = 225 | issue = 1 | pages = 1–13 | date = Sep 2002 | pmid = 12203715 | doi = 10.1002/dvdy.10131 }}</ref> {{Div col end}} == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Catenina]] * [[Alfa-catenina]] === Bibliografía === {{refbegin | 2}} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Kikuchi A | title = Regulation of beta-catenin signaling in the Wnt pathway | journal = Biochemical and Biophysical Research Communications | volume = 268 | issue = 2 | pages = 243–8 | date = Feb 2000 | pmid = 10679188 | doi = 10.1006/bbrc.1999.1860 }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Wilson PD | title = Polycystin: new aspects of structure, function, and regulation | journal = Journal of the American Society of Nephrology | volume = 12 | issue = 4 | pages = 834–45 | date = Apr 2001 | pmid = 11274246 | doi = }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Kalluri R, Neilson EG | title = Epithelial-mesenchymal transition and its implications for fibrosis | journal = The Journal of Clinical Investigation | volume = 112 | issue = 12 | pages = 1776–84 | date = Dec 2003 | pmid = 14679171 | pmc = 297008 | doi = 10.1172/JCI20530 }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = De Ferrari GV, Moon RT | title = The ups and downs of Wnt signaling in prevalent neurological disorders | journal = Oncogene | volume = 25 | issue = 57 | pages = 7545–53 | date = Dec 2006 | pmid = 17143299 | doi = 10.1038/sj.onc.1210064 }} {{refend}} === Ligazóns externas === * {{MeshName|beta+Catenin}} * [https://web.archive.org/web/20060926131850/http://ccr.cancer.gov/Staff/gallery.asp?profileid=5411 "A diverse set of proteins modulate the canonical Wnt/β-catenin signaling pathway." en cancer.gov] * [https://web.archive.org/web/20100822235027/http://mammary.nih.gov/lgp/lab/slides/LGP-research-past.html#a1 "The role of β-catenin in signal transduction, cell fate determination and trans-differentiation" en nih.gov] * [https://web.archive.org/web/20080905214158/http://www.urmc.rochester.edu/pr/news/story.cfm?id=2091 "Researchers Offer First Direct Proof of How Arthritis Destroys Cartilage" en rochester.edu] ''Este artigo incorpora texto en dominio público da United States National Library of Medicine''. {{PDB Gallery|geneid=1499}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Transdución de sinais]] [[Categoría:Proteínas]] [[Categoría:Xenética]] lh6cld0bh0yf2oyrix3x2pa9u9qrq5g 7108576 7108419 2025-06-27T18:07:51Z Miguelferig 27155 /* Estrutura da proteína */ 7108576 wikitext text/x-wiki {{proteína | Nome = Catenina (proteína asociada á cadherina), beta 1, 88kDa | image = 2bct murinebcat.jpg | width = | caption = {{PDB|2bct}} | Símbolo = CTNNB1 | AltSymbols =CTNNB; MRD19; armadillo | ATC_prefix= | ATC_suffix= | ATC_supplemental= | CAS_number= | CAS_supplemental= | DrugBank= | EntrezGene =1499 | HGNCid = | OMIM = 116806 | PDB = | RefSeq = NP_001091679 | UniProt = P35222 | ECnumber = | Cromosoma = 3 | Brazo = | Banda = | LocusSupplementaryData = :(41.19 – 41.26 Mb) }} A '''beta-catenina''' (β-catenina) ou '''catenina beta 1''' (CTNNB1) é unha [[proteína]] que ten unha función dual, que regula a coordinación da [[adhesión célula-célula]] e a [[transcrición xenética]]. En humanos, a proteína '''CTNNB1''' está codificada no [[xene]] ''CTNNB1'' do [[cromosoma 3]].<ref name="pmid7829088">{{Cita publicación periódica | vauthors = Kraus C, Liehr T, Hülsken J, Behrens J, Birchmeier W, Grzeschik KH, Ballhausen WG | title = Localization of the human beta-catenin gene (CTNNB1) to 3p21: a region implicated in tumor development | journal = Genomics | volume = 23 | issue = 1 | pages = 272–4 | date = Sep 1994 | pmid = 7829088 | doi = 10.1006/geno.1994.1493 }}</ref><ref name="pmid19619488">{{Cita publicación periódica | author = MacDonald BT, Tamai K, He X | title = Wnt/beta-catenin signaling: components, mechanisms, and diseases | journal = Developmental Cell | volume = 17 | issue = 1 | pages = 9–26 | date = Jul 2009 | pmid = 19619488 | pmc = 2861485 | doi = 10.1016/j.devcel.2009.06.016 }}</ref> En ''[[Drosophila]]'' a proteína [[homoloxía (bioloxía)|homóloga]] denomínase ''armadillo''. A β-catenina é unha subunidade do [[complexo proteico|complexo]] da proteína [[cadherina]] e actúa como un [[transdución de sinais|transdutor de sinais]] intracelular na [[vía de sinalización Wnt]].<ref name="pmid1879348">{{Cita publicación periódica | author = Peifer M, Rauskolb C, Williams M, Riggleman B, Wieschaus E | title = The segment polarity gene armadillo interacts with the wingless signaling pathway in both embryonic and adult pattern formation | journal = Development | volume = 111 | issue = 4 | pages = 1029–1043 | date = Apr 1991 | pmid = 1879348 }}</ref><ref name="pmid7906389">{{Cita publicación periódica | author = Noordermeer J, Klingensmith J, Perrimon N, Nusse R | title = dishevelled and armadillo act in the wingless signalling pathway in Drosophila | journal = Nature | volume = 367 | issue = 6458 | pages = 80–83 | date = Jan 1994 | pmid = 7906389 | doi = 10.1038/367080a0 }}</ref><ref name="pmid7907279">{{Cita publicación periódica | author = Peifer M, Berg S, Reynolds AB | title = A repeating amino acid motif shared by proteins with diverse cellular roles | journal = Cell | volume = 76 | issue = 5 | pages = 789–91 | date = Mar 1994 | pmid = 7907279 | doi = 10.1016/0092-8674(94)90353-0 }}</ref> É un membro da familia das proteínas [[catenina]]s e homóloga da [[Placoglobina|γ-catenina]], tamén chamada [[placoglobina]]. A beta-catenina exprésase amplamente en moitos tecidos. No [[músculo cardíaco]], a beta-catenina localízase en [[unión adherente|unións adherentes]] nos [[disco intercalar|discos intercalares]], que son esenciais para o acoplamento eléctrico e mecánico entre [[cardiomiocito]]s adxacentes. As mutacións e a sobreexpresión da β-catenina están asociadas con moitos cancros, incluíndo o [[carcinoma hepatocelular]], [[cancro colorrectal]], [[cancro pulmonar]], [[cancro de mama]], [[cancro de ovario]] e [[cancro endometrial]].<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Morin PJ | title = beta-catenin signaling and cancer | journal = BioEssays | volume = 21 | issue = 12 | pages = 1021–30 | date = Dec 1999 | pmid = 10580987 | doi = 10.1002/(SICI)1521-1878(199912)22:11021::AID-BIES63.0.CO;2-P }}</ref> As alteracións nos niveis de localización e expresión da beta-catenina foron asociados con varias formas de [[doenzas cardíacas]], incluíndo a [[cardiomiopatía dilatada]]. A β-catenina é regulada e destruída polo ''complexo de destrución da beta-catenina'', e en particular pola proteína [[Adenomatous polyposis coli|APC]] (''adenomatous polyposis coli''), codificada polo xene APC [[supresor de tumores]]. Por tanto, a mutación do xene APC está fortemente ligada a cancros, e en particular ao [[cancro colorrectal]], o que ten como resultado a [[polipose adenomatosa familiar]]. == Descubrimento == A beta-catenina foi inicialmente descuberta a inicios da década de 1990 como un compoñente do complexo de [[adhesión celular]] de mamíferos: unha proteína responsable da ancoraxe citoplasmática das [[cadherina]]s.<ref name="pmid1962194">{{Cita publicación periódica | vauthors = McCrea PD, Turck CW, Gumbiner B | title = A homolog of the armadillo protein in Drosophila (plakoglobin) associated with E-cadherin | journal = Science | volume = 254 | issue = 5036 | pages = 1359–61 | date = Nov 1991 | pmid = 1962194 | doi = 10.1126/science.1962194 }}</ref> Pero axiña se descubriu que a proteína de ''[[Drosophila]]'' ''armadillo'' (implicada na mediación de efectos [[morfoxénese|morfoxénicos]] de ''Wingless/Wnt'') é [[homoloxía (bioloxía)|homóloga]] da β-catenina de mamíferos, non só en estrutura senón tamén en función.<ref name="pmid8236461">{{Cita publicación periódica | vauthors = Kemler R | title = From cadherins to catenins: cytoplasmic protein interactions and regulation of cell adhesion | url = https://archive.org/details/sim_trends-in-genetics_1993-09_9_9/page/317 | journal = Trends in Genetics | volume = 9 | issue = 9 | pages = 317–21 | date = Sep 1993 | pmid = 8236461 | doi = 10.1016/0168-9525(93)90250-l }}</ref> Así, a beta-catenina converteuse nun dos primeiros exemplos de proteína "pluriempregada" ou multiúsos (''moonlighting''), é dicir, unha proteína que realiza máis dunha función completamente diferente na célula. == Estrutura == === Estrutura da proteína === O núcleo da beta-catenin consta de varias repeticións moi características, cada unha delas de aproximadamente 40 [[aminoácido]] de longo. Todos estes elementos repetidos, chamados [[dominio de repeticións armadillo|repeticións armadillo]], préganse todos xuntos nun só [[dominio proteico]] ríxido con forma alongada, chamado dominio armadillo (ARM). Unha repetición armadillo típica está composta de tres [[hélice alfa|hélices alfa]]. A primeira repetición da β-catenina (preto do N-terminal) é lixeiramente diferente das outras, xa que ten unha hélice alongada cunha retorcedura, formada pola fusión das hélices 1 e 2.<ref name="pmid18334207">{{Cita publicación periódica | author = Gottardi CJ, Peifer M | title = Terminal regions of beta-catenin come into view | journal = Structure | volume = 16 | issue = 3 | pages = 336–8 | date = Mar 2008 | pmid = 18334207 | pmc = 2329800 | doi = 10.1016/j.str.2008.02.005 }}</ref> Debido á forma complexa das repeticións individuais, o dominio ARM completo non é un bastón recto, senón que posúe unha lixeira curvatura, de modo que presenta unha superficie externa convexa e outra interna cóncava. A superficie interna serve como un [[sitio de unión]] a [[ligando]]s para as varias moléculas coas cales [[interacción proteína-proteína|interaccionan]] os dominios ARM. [[Ficheiro:Beta-catenin-structure.png|miniatura|esquerda|upright=1.5|Estrutura simplificada da beta-catenina.]] Os segmentos [[N-terminal]] e C-terminal do dominio ARM non adoptan ningunha estrutura en solución por si mesmos. Porén, estas rexións [[proteína desordenada intrinsecamente|desordenadas intrinsecamente]] xogan un papel esencial na función da beta-catenina. A rexión desordenada N-terminal contén un [[motivo lineal curto]] conservado responsable da unión da [[ubiquitina ligase|E3 ubiquitina ligase]] [[BTRC (xene)|TrCP1]] (tamén chamada β-TrCP), pero só cando é [[fosforilación|fosforilada]]. A [[Proteólise|degradación]] da β-catenina é mediada por este segmento N-terminal. A rexión C-terminal, pola súa parte, é un forte [[Transactivación|transactivador]] cando é recrutada no [[ADN]]. Este segmento non está completamente desordenado: parte da extensión C-terminal forma unha hélice estable que se empaqueta co dominio ARM, pero pode tamén asociarse a moléculas separadas.<ref name="pmid18334222">{{Cita publicación periódica | author = Xing Y, Takemaru K, Liu J, Berndt JD, Zheng JJ, Moon RT, Xu W | title = Crystal structure of a full-length beta-catenin | journal = Structure | volume = 16 | issue = 3 | pages = 478–87 | date = Mar 2008 | pmid = 18334222 | doi = 10.1016/j.str.2007.12.021 }}</ref> Este pequeno elemento estrutural (HéliceC) forma un tope no extremo C-terminal do dominio ARM, protexendo os seus residuos [[hidrofóbico]]s. A HéliceC non é necesaria para o funcionamento da beta-catenina na [[adhesión celular]], pero requírese para a sinalización Wnt, xa que posiblemente recruta varios coactivadores. Porén, non se coñecen polo momento cales son as moléculas exactas ás que se une entre os complexos de transcrición xeral. Hai que salientar que o segmento C-terminal da β-catenina pode imitar os efectos de toda a [[vía de sinalización Wnt]] se a fusionamos artificialmente co dominio de unión ao ADN do [[factor de transcrición]] [[LEF1]] (''Lymphoid enhancer-binding factor 1'').<ref name="pmid10330485">{{Cita publicación periódica | author = Vleminckx K, Kemler R, Hecht A | title = The C-terminal transactivation domain of beta-catenin is necessary and sufficient for signaling by the LEF-1/beta-catenin complex in Xenopus laevis | url = https://archive.org/details/sim_mechanisms-of-development_1999-03_81_1-2/page/65 | journal = Mechanisms of Development | volume = 81 | issue = 1-2 | pages = 65–74 | date = Mar 1999 | pmid = 10330485 | doi = 10.1016/s0925-4773(98)00225-1 }}</ref> A [[placoglobina]] (tamén chamada gamma-catenina) ten unha arquitectura sorprendentemente similar á da beta-catenina. Non só os seus dominios ARM son moi semellantes en arquitectura e capacidade de unión a [[ligando]]s, senón que tamén o motivo N-terminal de unión a β-TrCP está tamén conservado na placoglobina, o que implica que teñen un antepasado común e comparte a regulación coa β-catenina.<ref name="pmid10803460">{{Cita publicación periódica | author = Sadot E, Simcha I, Iwai K, Ciechanover A, Geiger B, Ben-Ze'ev A | title = Differential interaction of plakoglobin and beta-catenin with the ubiquitin-proteasome system | journal = Oncogene | volume = 19 | issue = 16 | pages = 1992–2001 | date = Apr 2000 | pmid = 10803460 | doi = 10.1038/sj.onc.1203519 }}</ref> Non obstante, a placoglobina é un transactivador moi feble cando se une ao [[ADN]], o que está causado probablemente pola diverxencia das súas secuencias C-terminais (a placoglobina parece carecer de motivos transactivadores, e deste xeito inhibe os xenes diana da [[vía de sinalización Wnt|vía Wnt]] en vez de activalos).<ref name="pmid22481945">{{Cita publicación periódica | author = Aktary Z, Pasdar M | title = Plakoglobin: role in tumorigenesis and metastasis | journal = International Journal of Cell Biology | volume = 2012 | issue = | pages = 189521 | year = 2012 | pmid = 22481945 | pmc = 3312339 | doi = 10.1155/2012/189521 }}</ref> === Moléculas que se unen ao dominio armadillo === [[Ficheiro:Beta-catenin-ARM-domain-interactions.png|miniatura|esquerda|upright=1.5|Moléculas que compiten polo principal sitio de unión no dominio ARM da beta-catenina. O sitio de unión auxiliar non se mostra na imaxe.]] Como se esquematizou antes, o [[repeticións Armadillo|dominio ARM]] da beta-catenina actúa como unha plataforma á cal se poden unir motivos lineais específicos. Os motivos de unión á β-catenina están localizados en moléculas que son estruturalmente diversas, e son motivos tipicamente desordenados intrinsecamente e normalmente adoptan unha estrutura ríxida ao asociarse ao dominio ARM, como se observa nos [[motivo liñal curto|motivos lineais curtos]]. Porén, os motivos que interaccionan coa β-catenina tamén teñen varias características peculiares. Primeiro, poderían alcanzar ou mesmo superar unha lonxitude de 30 aminoácidos, e contactar co dominio ARM nunha área superficial excesivamente grande. Outra característica pouco común destes motivos é o seu grao frecuentemente alto de fosforilación. A fosforilación de [[serina|Ser]]/[[treonina|Thr]] aumenta moito a capacidade de unión ao dominio ARM de moitos motivos que se asocian á β-catenina.<ref name="pmid17881495">{{Cita publicación periódica | author = Xu W, Kimelman D | title = Mechanistic insights from structural studies of beta-catenin and its binding partners | journal = Journal of Cell Science | volume = 120 | issue = Pt 19 | pages = 3337–44 | date = Oct 2007 | pmid = 17881495 | doi = 10.1242/jcs.013771 }}</ref> A estrutura da beta-catenina en complexo co dominio de unión á catenina do socio de transactivación transcricional TCF proporcionan o "mapa de estradas" estrutural inicial de como poden establecer interaccións moitas moléculas de unión á beta-catenina.<ref name="pmid11136974">{{Cita publicación periódica | author = Graham TA, Weaver C, Mao F, Kimelman D, Xu W | title = Crystal structure of a beta-catenin/Tcf complex | journal = Cell | volume = 103 | issue = 6 | pages = 885–896 | date = Dec 2000 | pmid = 11136974 | doi = 10.1016/S0092-8674(00)00192-6 }}</ref> Esta estrutura demostra como o N-terminal do TFC, que doutro modo está desordenado, adopta o que parece ser unha conformación ríxida, na que o motivo de unión abrangue moitas repeticións de beta-catenina. Definíronse "puntos quentes" de interacción de carga relativamente forte (preditos, e despois verificados, que están conservados para a interacción beta-catenina/[[E-cadherina]]), e tamén rexións hidrofóbicas consideradas importantes no modo global de unión e como potenciais dianas de inhibidores terapéuticos contra certas formas e cancro. Ademais, os seguintes estudos demostraron outra característica peculiar: a plasticidade na unión do N-terminal do TCF á beta-catenina.<ref name="pmid11713475">{{Cita publicación periódica | author = Graham TA, Ferkey DM, Mao F, Kimelman D, Xu W | title = Tcf4 can specifically recognize beta-catenin using alternative conformations | journal = Nature Structural Biology | volume = 8 | issue = 12 | pages = 1048–1052 | date = Dec 2001 | pmid = 11713475 | doi = 10.1038/nsb718 }}</ref><ref name="pmid11713476">{{Cita publicación periódica | author = Poy F, Lepourcelet M, Shivdasani RA, Eck MJ | title = Structure of a human Tcf4-beta-catenin complex | journal = Nature Structural Biology | volume = 8 | issue = 12 | pages = 1053–1057 | date = Dec 2001 | pmid = 11713476 | doi = 10.1038/nsb720 }}</ref> De xeito similar, a [[E-cadherina]] conecta coas súas colas citoplasmáticas co dominio ARM na mesma forma canónica.<ref name="pmid11348595">{{Cita publicación periódica | author = Huber AH, Weis WI | title = The structure of the beta-catenin/E-cadherin complex and the molecular basis of diverse ligand recognition by beta-catenin | journal = Cell | volume = 105 | issue = 3 | pages = 391–402 | date = May 2001 | pmid = 11348595 | doi = 10.1016/S0092-8674(01)00330-0 }}</ref> A [[proteína armazón]] [[axina]] (dous [[parálogo]]s estreitamente relacionados chamados [[AXIN1|axina 1]] e [[AXIN2|axina 2]]) contén un motivo para a interacción similar no seu segmento medio longo desordenado.<ref name="pmid14600025">{{Cita publicación periódica | author = Xing Y, Clements WK, Kimelman D, Xu W | title = Crystal structure of a beta-catenin/axin complex suggests a mechanism for the beta-catenin destruction complex | journal = Genes & Development | volume = 17 | issue = 22 | pages = 2753–64 | date = Nov 2003 | pmid = 14600025 | pmc = 280624 | doi = 10.1101/gad.1142603 }}</ref> Aínda que unha molécula de axina só contén un só motivo de recrutamento de β-catenina, o seu socio, a proteína [[Adenomatous polyposis coli|APC]] (''Adenomatous Polyposis Coli'') contén 11 deses motivos dispostos en tándem en cada protómero, polo que pode interaccionar con varias moléculas de β-catenina á vez.<ref name="Minde 101">{{Cita publicación periódica | author = Minde DP, Anvarian Z, Rüdiger SG, Maurice MM | title = Messing up disorder: how do missense mutations in the tumor suppressor protein APC lead to cancer? | journal = Molecular Cancer | volume = 10 | issue = 1 | pages = 101 | date = 22 August 2011 | pmid = 21859464 | pmc = 3170638 | doi = 10.1186/1476-4598-10-101 | url = http://www.molecular-cancer.com/content/pdf/1476-4598-10-101.pdf }}</ref> Como a superficie do dominio ARM pode acomodarse tipicamente a un só motivo peptídico á vez, todas estas proteínas compiten polo mesmo conxunto celular de moléculas de β-catenina. Esta competición é clave para comprender como funciona a [[vía de sinalización Wnt]]. Porén, este sitio de unión "principal" no dominio ARM da β-catenina non é de ningunha maneira o único. As primeiras hélices do dominio ARM forman un peto de interacción proteína-proteína especial adicional. Este peto pode acomodar un motivo lineal que forma unha hélice que se encontra no coactivador [[BCL9]] (ou no moi relacionado [[BCL9L]]), que é unha importante proteína implicada na sinalización Wnt.<ref name="pmid11955446">{{Cita publicación periódica | author = Kramps T, Peter O, Brunner E, Nellen D, Froesch B, Chatterjee S, Murone M, Züllig S, Basler K | title = Wnt/wingless signaling requires BCL9/legless-mediated recruitment of pygopus to the nuclear beta-catenin-TCF complex | journal = Cell | volume = 109 | issue = 1 | pages = 47–60 | date = Apr 2002 | pmid = 11955446 | doi = 10.1016/S0092-8674(02)00679-7 }}</ref> Aínda que os detalles precisos son moito menos claros, parece que o mesmo sitio o usa a [[alfa-catenina]] cando a beta-catenina está localizada nas [[unión adherente|unións adherentes]].<ref name="pmid10882138">{{Cita publicación periódica | author = Pokutta S, Weis WI | title = Structure of the dimerization and beta-catenin-binding region of alpha-catenin | journal = Molecular Cell | volume = 5 | issue = 3 | pages = 533–43 | date = Mar 2000 | pmid = 10882138 | doi = 10.1016/S1097-2765(00)80447-5 }}</ref> Como este peto é distinto do sitio de unión "principal" do dominio ARM, non hai competición entre a alfa-catenina e a [[E-cadherina]] ou entre o TCF1 e BCL9, respectivamente.<ref name="pmid17052462">{{Cita publicación periódica | author = Sampietro J, Dahlberg CL, Cho US, Hinds TR, Kimelman D, Xu W | title = Crystal structure of a beta-catenin/BCL9/Tcf4 complex | journal = Molecular Cell | volume = 24 | issue = 2 | pages = 293–300 | date = Oct 2006 | pmid = 17052462 | doi = 10.1016/j.molcel.2006.09.001 }}</ref> Por outra parte, BCL9 e BCL9L deben competir coa α-catenina para acceder a moléculas de β-catenina.<ref name="pmid15371335">{{Cita publicación periódica | author = Brembeck FH, Schwarz-Romond T, Bakkers J, Wilhelm S, Hammerschmidt M, Birchmeier W | title = Essential role of BCL9-2 in the switch between beta-catenin's adhesive and transcriptional functions | journal = Genes & Development | volume = 18 | issue = 18 | pages = 2225–30 | date = Sep 2004 | pmid = 15371335 | pmc = 517514 | doi = 10.1101/gad.317604 }}</ref> == Función == === Regulación da degradación por medio da fosforilación === O nivel celular de beta-catenina é principalmente controlado pola súa [[ubiquitinación]] e [[Proteasoma|degradación proteosómica]]. A [[Ubiquitina ligase|E3 ubiquitina ligase]] [[BTRC (xene)|TrCP1]] (tamén chamada β-TrCP) pode recoñecer a β-catenina como o seu substrato por medio dun motivo lineal curto situado no seu N-terminal desordenado. Porén, este motivo ([[ácido aspártico|Asp]]-[[serina|Ser]]-[[glicina|Gly]]-[[isoleucina|Ile]]-[[histidina|His]]-[[serina|Ser]]) da β-catenina necesita ser [[fosforilación|fosforilado]] nas dúas [[serina]]s para poder unirse a β-TrCP. A fosforilación do motivo é realizado polas [[GSK-3|glicóxeno sintase quinases 3]] alfa e beta (GSK3α e GSK3β). As GSK3s son [[encima]]s constitutivamente activos implicados en varios procesos reguladores importantes. Non obstante, hai un requirimento: os substratos de GSK3 necesitan ser pre-fosforilados á altura de catro residuos de aminoácidos ''[[augas abaixo]]'' (C-terminalmente) do verdadeiro sitio diana. Por tanto, para as súas actividades tamén cómpre unha "quinase cebadora". No caso da beta-catenina, a quinase cebadora máis importante é a [[Caseína quinase 1|caseína quinase I]] (CKI). Unha vez que un substrato rico en serina-treonina foi "cebado", a GSK3 pode "camiñar" sobre el en dirección desde o extremo C-terminal ao N-terminal, fosforilando cada 4º residuo de [[serina]] ou [[treonina]] en sucesión. Este proceso ten como resultado a fosforilación dual do mencionado motivo de recoñecemento de β-TrCP tamén. === Complexo de destrución da beta-catenina === Para que a [[GSK-3|GSK3]] sexa unha [[quinase]] altamente efectiva sobre un substrato, non abonda coa pre-fosforilación. Hai un requirimento adicional: De xeito similar ao que ocorre coas [[MAPK|proteína quinases activadas por mitóxeno]] (MAPKs), os substratos deben estar asociados con este encima GSK3 por medio de ''motivos de atraque'' de alta afinidade. A beta-catenina non contén eses motivos, pero unha proteína especial, a [[AXIN1|axina]], si. Ademais, o seu motivo de atraque está directamente ao lado do motivo de unión á β-catenina.<ref name="pmid14600025"/> Deste modo, a ''axina'' actúa como unha verdadeira [[proteína armazón]], que reúne un encima (GSK3) xunto co seu substrato (a β-catenina) en estreita proximidade física. [[Ficheiro:Beta-catenin-destruction-complex.png|miniatura|esquerda|upright=1.5|Estrutura simplificada do complexo de destrución da beta-catenina. Nótese a alta proporción de segmentos intrinsecamente desordenados nas proteínas axina e APC.]] Pero tampouco a ''axina'' actúa soa. Por medio do seu dominio [[regulador da sinalización da proteína G]] (RGS), recruta a proteína APC (''adenomatous polyposis coli''). A ''APC'' é como unha enorme "árbore de Nadal": con moitos motivos de unión á β-catenina (unha soa molécula de ''APC'' posúe 11 deses motivos<ref name="Minde 101"/>), e pode recoller tantas moléculas de β-catenina como lle sexa posible.<ref name="pmid16753179">{{Cita publicación periódica | author = Liu J, Xing Y, Hinds TR, Zheng J, Xu W | title = The third 20 amino acid repeat is the tightest binding site of APC for beta-catenin | journal = Journal of Molecular Biology | volume = 360 | issue = 1 | pages = 133–44 | date = Jun 2006 | pmid = 16753179 | doi = 10.1016/j.jmb.2006.04.064 }}</ref> A ''APC'' pode interaccionar con múltiples moléculas de ''axina'' ao mesmo tempo, xa que ten tres ''motivos SAMP'' ([[serina|Ser]]-[[alanina|Ala]]-[[metionina|Met]]-[[prolina|Pro]]) para unirse aos dominios RGS que se encontran na ''axina''. Ademais, a axina tamén ten o potencial de [[oligomerización|oligomerizarse]] por medio do seu dominio DIX C-terminal. O resultado é unha enorme ensamblaxe proteica multimérica dedicada á fosforilación da β-catenina. Este complexo denomínase xeralmente ''complexo de destrución da beta-catenina'', aínda que non a destrúe directamente, e é diferente da maquinaria do [[proteosoma]], que é o realmente responsable da degradación da β-catenina.<ref name="pmid17143292">{{Cita publicación periódica | author = Kimelman D, Xu W | title = beta-catenin destruction complex: insights and questions from a structural perspective | journal = Oncogene | volume = 25 | issue = 57 | pages = 7482–91 | date = Dec 2006 | pmid = 17143292 | doi = 10.1038/sj.onc.1210055 }}</ref> O complexo só marca as moléculas de β-catenina para a súa subseguinte destrución. === Sinalización Wnt e regulación da destrución === En células en repouso, as moléculas de [[AXIN1|axina]] oligomerízanse entre si por medio dos sues dominios DIX C-terminais, que teñen dúas interfaces de unión. Así, poden unirse a [[oligómero]]s lineais ou mesmo polímeros dentro do [[citoplasma]] das células. Os dominios DIX son únicos: só se coñece outra proteína que teña un dominio DIX, que é [[Dishevelled]] ou ''Dsh''. (''[[Drosophila]]'' só ten unha proteína ''Dsh'', que se corresponde con tres xenes [[parálogo]]s, ''Dvl1'', ''Dvl2'' e ''Dvl3'' en [[mamíferos]].) [[Dishevelled|Dsh]] asóciase coas rexións citoplasmáticas dos receptores de [[Frizzled]] polos seus dominios [[dominio PDZ|PDZ]] e [[dominio DEP|DEP]]. Cando unha molécula [[vía de sinalización Wnt|Wnt]] se une a ''Frizzled'', induce unha fervenza de eventos pouco coñecidos, que ten como resultado a exposición do dominio DIX de Dishevelled e a creación dun sitio de unión perfecto para a ''axina''. A axina é despois separada das súas ensamblaxes oligoméricas (o complexo de destrución da β-catenina) por ''Dsh''.<ref name="pmid21245303">{{Cita publicación periódica | author = Fiedler M, Mendoza-Topaz C, Rutherford TJ, Mieszczanek J, Bienz M | title = Dishevelled interacts with the DIX domain polymerization interface of Axin to interfere with its function in down-regulating β-catenin | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 108 | issue = 5 | pages = 1937–42 | date = Feb 2011 | pmid = 21245303 | pmc = 3033301 | doi = 10.1073/pnas.1017063108 }}</ref> Unha vez que se une ao complexo receptor, a ''axina'' faise incompetente para a unión coa β-catenina e a actividade GSK3. Hai que salientar que os segmentos citoplasmáticos das proteínas asociadas a Frizzled [[LRP5]] e [[LRP6]] conteñen secuencias pseudo-substrato de GSK3 (Pro-Pro-Pro-Ser-Pro-x-Ser), debidamente "cebadas" (prefosforiladas) pola [[caseína quinase 1|CKI]], como se fosen un verdadeiro substrato da GSK3. Estes falsos sitios diana inhiben grandemente a actividade GSK3 de maneira competitiva.<ref name="pmid22083140">{{Cita publicación periódica | author = Metcalfe C, Bienz M | title = Inhibition of GSK3 by Wnt signalling--two contrasting models | journal = Journal of Cell Science | volume = 124 | issue = Pt 21 | pages = 3537–44 | date = Nov 2011 | pmid = 22083140 | doi = 10.1242/jcs.091991 }}</ref> Deste xeito, a ''axina'' unida ao receptor suprime a mediación na fosforilación da β-catenina. Como a beta-catenina xa non está marcada para a destrución, pero continúa producíndose, a súa concentración aumenta. Unha vez que os niveis de β-catenina se elevan o suficiente para saturar todos os sitios de unión no citoplasma, tamén se transloca ao [[núcleo celular|núcleo]]. A β-catenina, ao unirse a [[factor de transcrición|factores de transcrición]] como [[LEF1]], [[TCF1]], [[TCF2]] ou [[TCF3]], forza a estes a separarse dos seus previos socios, as proteínas Groucho. A dierenza de ''Groucho'', que recruta [[Represor|represores transcricionais]] (por exemplo, [[Histona metiltransferase|histona-lisina metiltransferases]]), a β-catenina únese a [[Coactivador (xenética)|activadores transcricionais]], activando a transcrición de xenes diana. === Papel na adhesión célula-célula === [[Ficheiro:Beta-catenin-moonlighting.png|miniatura|dereita|upright=1.25|As múltiples misións da beta-catenina.]] Os complexos de [[adhesión celular|adhesión célula-célula]] son esenciais para a formación de tecidos animais. A β-catenina forma parte dun complexo proteico que forma as [[unión adherente|unións adherentes]].<ref name="pmid16377174">{{Cita publicación periódica | author = Brembeck FH, Rosário M, Birchmeier W | title = Balancing cell adhesion and Wnt signaling, the key role of beta-catenin | journal = Current Opinion in Genetics & Development | volume = 16 | issue = 1 | pages = 51–9 | date = Feb 2006 | pmid = 16377174 | doi = 10.1016/j.gde.2005.12.007 }}</ref> Estes complexos de adhesión célula-célula son necesarios para a creación e mantemento de capas e barreiras de [[epitelio|células epiteliais]]. Como compoñente do complexo, a β-catenina pode regular o crecemento e adhesión entre células. Pode tamén ser responsable de transmitir o sinal de inhibición de contacto que causa que as células deixen de dividirse unha vez que a capa epitelial está completa.<ref name="entrez">{{Cita web | title = Entrez Gene: catenin (cadherin-associated protein)| url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=gene&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=1499| accessdate = }}</ref> O complexo [[E-cadherina]]–β-catenina–[[alfa-catenina|α-catenina]] está feblemente asociado a filamentos de [[actina]]. As unións adherentes forman unha ligazón dinámica en vez de estable co citoesqueleto de actina.<ref name="pmid16377174"/> O corazón das unións adherentes son as proteínas [[cadherina]]s. As cadherinas forman as estruturas de unión célula-célula chamadas [[unión adherente|unións adherentes]] e os [[desmosoma]]s. As caderinas poden establecer interaccións homofílicas por medio dos seus dominios de repeticións de cadherina extracelulares, de modo dependente do {{chem|Ca|2+}}: isto mantén unidas as células epiteliais adxacentes. Mentres están nas unións adherentes, as cadherinas recrutan moléculas de β-catenina nas súas rexións intracelulares. A β-catenina, á súa vez, asóciase con outra proteína importante, a [[alfa catenina|α-catenina]], a cal se une directamente aos filamentos de actina.<ref name="pmid18363555">{{Cita publicación periódica | author = Nelson WJ | title = Regulation of cell-cell adhesion by the cadherin-catenin complex | journal = Biochemical Society Transactions | volume = 36 | issue = Pt 2 | pages = 149–55 | date = Apr 2008 | pmid = 18363555 | pmc = 3368607 | doi = 10.1042/BST0360149 }}</ref> Isto é posible porque a α-catenina e as cadherinas se unen a sitios distintos da β-catenina. O complexo β-catenina-α-catenina pode así crear fisicamentre unha ponte entre as cadherinas e o citoesqueleto de actina.<ref name="Bienz_2005">{{Cita publicación periódica | author = Bienz M | title = beta-Catenin: a pivot between cell adhesion and Wnt signalling | journal = Current Biology | volume = 15 | issue = 2 | pages = R64–7 | date = Jan 2005 | pmid = 15668160 | doi = 10.1016/j.cub.2004.12.058 }}</ref> A organización do complexo cadherina–catenina está regulado adicionalmente por fosforilación e [[endocitose]] dos seus compoñentes. === Papeis no desenvolvemento === A beta-catenina ten un papel central na dirección de varios procesos de desenvolvemento, xa que pode unirse directamente [[factor de transcrición|factrores de transcrición]] e ser regulada por unha substancia difusible extracelular: [[vía de sinalización de Wnt|Wnt]]. Actúa nas etapas embrionarias iniciais para inducir a formación de rexións corporais enteiras, e en células individuais en estadios posteriores do desenvolvemento. Tamén regula procesos de rexeneración fisiolóxica. ==== Deseño na etapa embrionaria inicial ==== A expresión xénica dependente de beta-catenina e a sinalización Wnt desempeñan un papel esencial durante a formación de diferentes rexións corporais no embrión inicial. Os embrións modificados experimentalmente que non expresan esta proteína non poden desenvolver o [[mesoderma]] e inician a [[gastrulación]].<ref name="pmid8582267">{{Cita publicación periódica | author = Haegel H, Larue L, Ohsugi M, Fedorov L, Herrenknecht K, Kemler R | title = Lack of beta-catenin affects mouse development at gastrulation | journal = Development | volume = 121 | issue = 11 | pages = 3529–37 | date = Nov 1995 | pmid = 8582267 | doi = }}</ref> Durante os estadios de [[blástula]] e gástrula, as vías de ''Wnt'' e tamén de [[proteína morfoxenética ósea|BMP]] e [[factor de crecemento de fibroblastos|FGF]] inducen a formación do eixe anteroposterior, regulan a localización precisa da [[liña primitiva]] (formación do mesoderma e gastrulación) e tamén o proceso de neurulación (desenvolvemento do [[sistema nervioso central]]).<ref name="pmid21903672">{{Cita publicación periódica | author = Sokol SY | title = Maintaining embryonic stem cell pluripotency with Wnt signaling | journal = Development | volume = 138 | issue = 20 | pages = 4341–50 | date = Oct 2011 | pmid = 21903672 | pmc = 3177306 | doi = 10.1242/dev.066209 }}</ref> En [[ovocito]]s de ''[[Xenopus]]'', a β-catenina está localizada inicialmente de modo igual en todas as rexións do ovo, pero é marcada para a [[ubiquitina]]ción e degradación polo complexo de destrución da β-catenina. A [[fertilización]] do ovo causa unha rotación das capas corticais externas, movendo grupos de proteínas ''Frizzled'' e ''Dsh'' a preto da rexión ecuatorial. A β-catenina é enriquecida localmente baixo a influencia da vía de sinalización Wnt nas células que herdan esta porción do citoplasma. Finalmente móvense ao [[núcleo celular|núcleo]] para unirse a [[TCF3]] para activar varios xenes que inducen características de células dorsais.<ref name="pmid8843396">{{Cita publicación periódica | author = Schneider S, Steinbeisser H, Warga RM, Hausen P | title = Beta-catenin translocation into nuclei demarcates the dorsalizing centers in frog and fish embryos | url = https://archive.org/details/sim_mechanisms-of-development_1996-07_57_2/page/191 | journal = Mechanisms of Development | volume = 57 | issue = 2 | pages = 191–8 | date = Jul 1996 | pmid = 8843396 | doi = 10.1016/0925-4773(96)00546-1 }}</ref> Esta sinalización dá lugar a unha rexión das células chamada crecente gris, que é un organizador clásico do [[desenvolvemento embrionario]]. Se esta rexión é retirada cirurxicamente do embrión, a [[gastrulación]] non ocorre en absoluto. A β-catenina tamén xoga un papel crucial na indución do labio do [[blastóporo]], que á súa vez inicia a gastrulación.<ref name="pmid9060476">{{Cita publicación periódica | author = Larabell CA, Torres M, Rowning BA, Yost C, Miller JR, Wu M, Kimelman D, Moon RT | title = Establishment of the dorso-ventral axis in Xenopus embryos is presaged by early asymmetries in beta-catenin that are modulated by the Wnt signaling pathway | journal = The Journal of Cell Biology | volume = 136 | issue = 5 | pages = 1123–36 | date = Mar 1997 | pmid = 9060476 | pmc = 2132470 | doi = 10.1083/jcb.136.5.1123 }}</ref> A inhibición da tradución de GSK-3 por medio da inxección de [[ARNm]] [[antisentido]] pode causar que se forme un segundo blastóporo e un eixe corporal superfluo. Un efecto similar pode orixinarse da sobreexpresión da β-catenina.<ref name="pmid8562427">{{Cita publicación periódica | author = Kelly GM, Erezyilmaz DF, Moon RT | title = Induction of a secondary embryonic axis in zebrafish occurs following the overexpression of beta-catenin | url = https://archive.org/details/sim_mechanisms-of-development_1995-10_53_2/page/261 | journal = Mechanisms of Development | volume = 53 | issue = 2 | pages = 261–73 | date = Oct 1995 | pmid = 8562427 | doi = 10.1016/0925-4773(95)00442-4 }}</ref> ==== División celular asimétrica ==== A beta-catenina foi tamén implicada na regulación dos destinos das células por medio da [[división celular asimétrica]] no [[organismo modelo]] ''[[Caenorhabditis elegans|C. elegans]]''. De xeito similar aos ovocitos de ''Xenopus'', isto é esencialmente o resultado da distribución desigual das proteínas ''Dsh'', ''Frizzled'', ''axina'' e ''APC'' no citoplasma da célula materna.<ref name="pmid23140625">{{Cita publicación periódica | author = Sawa H | title = Control of cell polarity and asymmetric division in C. elegans | journal = Current Topics in Developmental Biology | volume = 101 | issue = | pages = 55–76 | year = 2012 | pmid = 23140625 | doi = 10.1016/B978-0-12-394592-1.00003-X }}</ref> ==== Renovación de células nai ==== Un dos resultados máis importantes da sinalización Wnt e o nivel elevado de beta-catenina en certos tipos celulares é o mantemento da [[pluripotencia]].<ref name="pmid21903672"/> Noutros tipos celulares e estadios de desenvolvemento, a β-catenina pode promover a [[diferenciación celular]], especialmente cara a liñaxes celulares [[mesoderma|mesodérmicas]]. ==== Transición epitelial-mesenquimal ==== {{Ver tamén|Transición epitelial-mesenquimal}} A β-catenina tamén actúa como un morfóxeno nos últimos estadios do desenvolvemento embrionario. Xunto co [[factor de crecemento transformante beta|TGF-β]], un importante papel da β-catenina é inducir cambios morfoxénicos nas células epiteliais. Isto indúceos a abandonar a súa firme adhesión e asumir un fenotipo mesenquimal máis móbil no que as células están máis feblemente asociadas. Durante este proceso, as células epiteliais perden a expresión de proteínas como a [[E-cadherina]], [[proteína das unións herméticas 1|zonula occludens 1]] (ZO1), e [[citoqueratina]]. Ao mesmo tempo activan a expresión da [[vimentina]], [[ACTA2|actina do músculo liso alfa]] (ACTA2), e a proteína específica de fibroblastos 1 (FSP1). Tamén producen compoñentes da [[matriz extracelular]], como o [[coláxeno de tipo I]] e a [[fibronectina]]. A activación anormal da vía Wnt foi implicada en procesos patolóxicos como a [[fibrose]] e o [[cancro]].<ref name="pmid22007144">{{Cita publicación periódica | author = Tian X, Liu Z, Niu B, Zhang J, Tan TK, Lee SR, Zhao Y, Harris DC, Zheng G | title = E-cadherin/β-catenin complex and the epithelial barrier | journal = Journal of Biomedicine & Biotechnology | volume = 2011 | issue = | pages = 567305 | year = 2011 | pmid = 22007144 | pmc = 3191826 | doi = 10.1155/2011/567305 }}</ref> No desenvolvemento do [[músculo cardíaco]], a beta-catenina ten un papel bifásico. Inicialmente, a activación de Wnt/beta-catenina é esencial para comprometer a diferenciación de células [[mesénquima|mesenquimais]] nunha liñaxe de células cardíacas; porén, en estadios posteriores do desenvolvemento, cómpre que se produza a regulación á baixa da beta-catenina.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Zelarayan L, Gehrke C, Bergmann MW | title = Role of beta-catenin in adult cardiac remodeling | journal = Cell Cycle | volume = 6 | issue = 17 | pages = 2120–6 | date = Sep 2007 | pmid = 17786052 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | author = Lickert H, Kutsch S, Kanzler B, Tamai Y, Taketo MM, Kemler R | title = Formation of multiple hearts in mice following deletion of beta-catenin in the embryonic endoderm | journal = Developmental Cell | volume = 3 | issue = 2 | pages = 171–81 | date = Aug 2002 | pmid = 12194849 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |author = Haegel H, Larue L, Ohsugi M, Fedorov L, Herrenknecht K, Kemler R | title = Lack of beta-catenin affects mouse development at gastrulation | journal = Development | volume = 121 | issue = 11 | pages = 3529–37 | date = Nov 1995 | pmid = 8582267 }}</ref> === Implicación na fisioloxía cardíaca === No [[músculo cardíaco]], a beta-catenina forma un complexo coa [[CDH2|N-cadherina]] nas [[unión adherente|unións adherentes]] nas estruturas dos [[disco intercalar|discos intercalares]], que son responsables do acoplamento mecánico e eléctrico de células cardíacas adxacentes. En estudos feitos nun modelo de [[rata]]s adultas atopouse que nos cardiomicitos ventriculares a aparición e distribución da beta-catenina está regulada espazo-temporalmente durante a rediferenciación desas células en cultivo. Especificamente, a beta-catenina forma parte dun complexo coa [[CDH2|N-cadherina]] e a [[alfa-catenina]], que é abundante nas unións adherentes nos estadios temperáns despois do illamento dos cardiomicitos para a reforma dos contactos célula-célula.<ref name="ReferenceA">{{Cita publicación periódica | author = Hertig CM, Butz S, Koch S, Eppenberger-Eberhardt M, Kemler R, Eppenberger HM | title = N-cadherin in adult rat cardiomyocytes in culture. II. Spatio-temporal appearance of proteins involved in cell-cell contact and communication. Formation of two distinct N-cadherin/catenin complexes | journal = Journal of Cell Science | volume = 109 ( Pt 1) | pages = 11–20 | date = Jan 1996 | pmid = 8834786 }}</ref> Observouse que a beta-catenina forma un complexo coa [[emerina]] nos cardiomiocitos nas unións adherentes dos discos intercalares; e esta interacción é dependente da presenza na beta-catenina de sitios de [[fosforilación]] para a [[GSK3B|GSK 3-beta]]. Ao facer un [[knockout de xenes|knockout]] da emerina altérase significativamente a localización da beta-catenina e a arquitectura global dos discos intercalares, o que lembra un fenotipo de [[cardiomiopatía dilatada]].<ref>{{Cita publicación periódica | author = Wheeler MA, Warley A, Roberts RG, Ehler E, Ellis JA | title = Identification of an emerin-beta-catenin complex in the heart important for intercalated disc architecture and beta-catenin localisation | journal = Cellular and Molecular Life Sciences | volume = 67 | issue = 5 | pages = 781–96 | date = Mar 2010 | pmid = 19997769 | doi = 10.1007/s00018-009-0219-8 }}</ref> En modelos animais de enfermidade cardíaca, puidéronse desvelar as funcións da beta-catenina. En modelos de [[cobaia]]s de [[estenose aórtica]] e hipertrofia do ventrículo esquerdo, a beta-catenina cambia de localización subcelular pasando dos discos intercalares ao [[citosol]], a pesar de non haber cambios na abundancia global celular de beta-catenina. A [[vinculina]] mostra un perfil de cambios similar. A [[CDH2|N-cadherina]] non presenta cambios, e non hai regulación compensatoria da [[placoglobina]] nos discos intercalares en ausencia de beta-catenina.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Wang X, Gerdes AM | title = Chronic pressure overload cardiac hypertrophy and failure in guinea pigs: III. Intercalated disc remodeling | journal = Journal of Molecular and Cellular Cardiology | volume = 31 | issue = 2 | pages = 333–43 | date = Feb 1999 | pmid = 10093046 | doi = 10.1006/jmcc.1998.0886 }}</ref> En modelos de [[hámster]] de [[cardiomiopatía]] e [[insuficiencia cardíaca]], as adhesións célula-célula son irregulares e desorganizadas, e os niveis de expresión de unións adherentes/discos intercalares e o conxunto [[núcleo celular|nuclear]] de moléculas de beta-catenina diminúen.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Yoshida M, Ohkusa T, Nakashima T, Takanari H, Yano M, Takemura G, Honjo H, Kodama I, Mizukami Y, Matsuzaki M | title = Alterations in adhesion junction precede gap junction remodelling during the development of heart failure in cardiomyopathic hamsters | journal = Cardiovascular Research | volume = 92 | issue = 1 | pages = 95–105 | date = Oct 2011 | pmid = 21693625 | doi = 10.1093/cvr/cvr182 }}</ref> Estes datos indican que unha perda de beta-catenina pode xogar un papel nos discos intercalares enfermos que foron asociados coa hipertrofia do músculo cardíaco e insuficiencia cardíaca. En modelos de [[rata]]s de [[infarto de miocardio]], a transferencia do xene [[adenovirus|adenoviral]] de beta-catenina non fosforilable constitutivamente activa facía diminuír o tamaño da zona afectada polo infarto de miocardio, activaba o [[ciclo celular]], e reducía a cantidade de [[apoptose]] nos cardiomiocitos e [[miofibroblasto]]s cardíacos. Este descubrimento estaba coordinado coa potenciación da expresión de proteínas pro-supervivencia, como [[survivina]] e [[Bcl-2]], e o [[factor de crecemento endotelial vascular]] á vez que promoven a diferenciación dos [[fibroblasto]]s cardíacos en [[miofibroblasto]]s. Estes descubrimentos suxiren que a beta-catenina pode promover o proceso de rexeneración e curación despois dun [[infarto de miocardio]].<ref>{{Cita publicación periódica | author = Hahn JY, Cho HJ, Bae JW, Yuk HS, Kim KI, Park KW, Koo BK, Chae IH, Shin CS, Oh BH, Choi YS, Park YB, Kim HS | title = Beta-catenin overexpression reduces myocardial infarct size through differential effects on cardiomyocytes and cardiac fibroblasts | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 281 | issue = 41 | pages = 30979–89 | date = Oct 2006 | pmid = 16920707 | doi = 10.1074/jbc.M603916200 }}</ref> Nun modelo de ratas de insuficiencia cardíaca espontaneamente hipertensiva, detectouse un traslado de beta-catenin desde os discos intercalares/[[sarcolema]] ao [[núcleo celular]], evidenciado pola redución da expresión da beta-catenina na fracción proteíca da membrana e o incremento na fracción nuclear. Adicionalmente, atopouse un debilitamento da asociación entre a [[GSK3B|glicóxeno sintase quinase-3β]] e a beta-catenina, o cal pode indicar unha alteración da estabilidade proteica. En conxunto, os resultados sinalan que o aumento da localización nuclear da beta-catenina pode ser importante no progreso da [[hipertrofia cardíaca]].<ref>{{Cita publicación periódica | author = Zheng Q, Chen P, Xu Z, Li F, Yi XP | title = Expression and redistribution of β-catenin in the cardiac myocytes of left ventricle of spontaneously hypertensive rat | journal = Journal of Molecular Histology | volume = 44 | issue = 5 | pages = 565–73 | date = Oct 2013 | pmid = 23591738 | doi = 10.1007/s10735-013-9507-6 }}</ref> En canto o papel da beta-catenina no mecanismo da hipertrofia cardíaca, estudos feitos en [[rato]]s transxénicos mostraron resultados algo conflitivos en canto a se a regulación á alza da beta-catenina é beneficiosa ou prexudicial.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Baurand A, Zelarayan L, Betney R, Gehrke C, Dunger S, Noack C, Busjahn A, Huelsken J, Taketo MM, Birchmeier W, Dietz R, Bergmann MW | title = Beta-catenin downregulation is required for adaptive cardiac remodeling | journal = Circulation Research | volume = 100 | issue = 9 | pages = 1353–62 | date = May 2007 | pmid = 17413044 | doi = 10.1161/01.RES.0000266605.63681.5a }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | author = Chen X, Shevtsov SP, Hsich E, Cui L, Haq S, Aronovitz M, Kerkelä R, Molkentin JD, Liao R, Salomon RN, Patten R, Force T | title = The beta-catenin/T-cell factor/lymphocyte enhancer factor signaling pathway is required for normal and stress-induced cardiac hypertrophy | url = https://archive.org/details/sim_molecular-and-cellular-biology_2006-06_26_12/page/4462 | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 26 | issue = 12 | pages = 4462–73 | date = Jun 2006 | pmid = 16738313 | doi = 10.1128/MCB.02157-05 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | author = Haq S, Michael A, Andreucci M, Bhattacharya K, Dotto P, Walters B, Woodgett J, Kilter H, Force T | title = Stabilization of beta-catenin by a Wnt-independent mechanism regulates cardiomyocyte growth | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 100 | issue = 8 | pages = 4610–5 | date = Apr 2003 | pmid = 12668767 | doi = 10.1073/pnas.0835895100 }}</ref> Un estudo recente feito usando un [[rato knockout]] condicional que ou carecía completamente de beta-catenina ou expresaba unha forma non degradable de beta-catenina nos [[cardiomiocito]]s atopou unha causa potencial para estas discrepancias. Parece haber un estrito control sobre a localización subcelular da beta-catenina no [[músculo cardíaco]]. Os ratos que carecían de beta-catenina non tiñan o fenotipo manifesto no [[miocardio]] ventricular esquerdo; porén, os ratos que presentaban unha forma estabilizada da beta-catenina desenvolvían cardiomiopatía dilatada, o que suxire que a regulación temporal da beta-catenina polos mecanismos de degradación das proteínas é fundamental para o funcionamento normal da beta-catenina nas células cardíacas.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Hirschy A, Croquelois A, Perriard E, Schoenauer R, Agarkova I, Hoerstrup SP, Taketo MM, Pedrazzini T, Perriard JC, Ehler E | title = Stabilised beta-catenin in postnatal ventricular myocardium leads to dilated cardiomyopathy and premature death | journal = Basic Research in Cardiology | volume = 105 | issue = 5 | pages = 597–608 | date = Sep 2010 | pmid = 20376467 | doi = 10.1007/s00395-010-0101-8 }}</ref> Nun modelo de ratos con [[knockout de xenes|knockout]] da proteína [[desmosoma|desmosómica]] [[placoglobina]], implicada na [[cardiopatía ventricular dereita arritmoxénica]], a estabilización da beta-catenina estaba tamén aumentada, presumiblmente para compensar a perda do seu homólogo placogloblina. Estes cambios estaban coordinados coa activación de Akt e a inhibición da [[GSK3B|glicóxeno sintase quinase 3β]], o que indica unha vez máis que a estabilización anormal da beta-catenina pode estar implicada no desenvolvemento de [[cardiomiopatía]].<ref>{{Cita publicación periódica | author = Li J, Swope D, Raess N, Cheng L, Muller EJ, Radice GL | title = Cardiac tissue-restricted deletion of plakoglobin results in progressive cardiomyopathy and activation of {beta}-catenin signaling | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 31 | issue = 6 | pages = 1134–44 | date = Mar 2011 | pmid = 21245375 | doi = 10.1128/MCB.01025-10 }}</ref> Outros estudos nos que se utilizou un dobre knockout para placoglobina e beta-catenina mostraron que o dobre knockout desenvolvía cardiomiopatía, fibrose e arritmias que causaban unha [[morte cardíaca súbita]]. A arquitectura dos discos intercalares foi gravemente alterada e as [[unión comunicante|unións comunicantes]] residentes de [[GJA1|conexina 43]] estaban marcadamente reducidas. As medidas dos [[electrocardiograma]]s captaron arritmias ventriculares letais espontáneas nos animais dobres-transxénicos, o que suxire que tanto as cateninas—beta-catenina coma a placoglobina son esenciais e indispensables para o acoplamento mecanoeléctrico dos cardiomiocitos.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Swope D, Cheng L, Gao E, Li J, Radice GL | title = Loss of cadherin-binding proteins β-catenin and plakoglobin in the heart leads to gap junction remodeling and arrhythmogenesis | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 32 | issue = 6 | pages = 1056–67 | date = Mar 2012 | pmid = 22252313 | doi = 10.1128/MCB.06188-11 }}</ref> == Importancia clínica == === Papel nas doenzas cardíacas === Os perfís de expresión alterados da beta-catenina foron asociados coa [[cardiomiopatía dilatada]] en humanos. A regulación á alza da expresión da beta-catenina obsérvase xeralmente nos pacientes con cardiomiopatía dilatada.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Perriard JC, Hirschy A, Ehler E | title = Dilated cardiomyopathy: a disease of the intercalated disc? | journal = Trends in Cardiovascular Medicine | volume = 13 | issue = 1 | pages = 30–8 | date = Jan 2003 | pmid = 12554098 }}</ref> En certo estudo, os pacientes con cardiomiopatía dilatada en estadio final mostraron case duplicados os niveis do [[ARNm]] e [[proteína]] do [[ESR1|receptor de estróxenos alfa (RE-alfa)]], e perdíase a interacción RE-alfa/beta-catenina, que estaba presente nos discos intercalares de corazóns humanos non enfermos usados como control no estudo, o que suxire que a perda desta interacción nos discos intercalares podería xogar un papel na progresión da [[insuficiencia cardíaca]].<ref name="ReferenceB">{{Cita publicación periódica | author = Mahmoodzadeh S, Eder S, Nordmeyer J, Ehler E, Huber O, Martus P, Weiske J, Pregla R, Hetzer R, Regitz-Zagrosek V | title = Estrogen receptor alpha up-regulation and redistribution in human heart failure | url = https://archive.org/details/sim_faseb-journal_2006-05_20_7/page/926 | journal = FASEB Journal | volume = 20 | issue = 7 | pages = 926–34 | date = May 2006 | pmid = 16675850 | doi = 10.1096/fj.05-5148com }}</ref> === Implicación no cancro === [[Ficheiro:Beta-catenin-in-cancer.png|miniatura|esquerda|upright=1.5|Regulación do nivel de beta-catenina e o cancro.]] A beta-catenina é un [[oncoxene|protooncoxene]]. As mutacións deste xene atópanse comunmente en diversos cancros: no [[carcinoma hepatocelular|carcinoma hepatocelular primario]], [[cancro colorrectal]], [[cancro de ovario]], [[cancro de mama]], [[cancro pulmonar]] e [[glioblastoma]]. Estimouse que aproximadamente o 10% de todas as mostras de tecidos secuenciadas de todos os cancros presentan mutacións no xene CTNNB1.<ref name="pmid20952405">{{Cita publicación periódica | author = Forbes SA, Bindal N, Bamford S, Cole C, Kok CY, Beare D, Jia M, Shepherd R, Leung K, Menzies A, Teague JW, Campbell PJ, Stratton MR, Futreal PA | title = COSMIC: mining complete cancer genomes in the Catalogue of Somatic Mutations in Cancer | journal = Nucleic Acids Research | volume = 39 | issue = Database issue | pages = D945–50 | date = Jan 2011 | pmid = 20952405 | pmc = 3013785 | doi = 10.1093/nar/gkq929 }}</ref> A maioría destas mutacións agrúpanse nunha pequena área do segmnento N-terminal da β-catenina: o motivo de unión a β-TrCP. As mutacións que causan a [[mutación de perda de función|perda de función]] deste motivo esencialmente fan que sexa imposible a ubiquitinación e degradación da β-catenina. Isto causará que a β-catenina se traslade ao núcleo sen ningún estímulo externo e impulsa continuamente a transcrición dos seus xenes diana. O incremento dos niveis de β-catenina nuclear tamén se detectou no [[carcinoma de células basais]],<ref name="pmid15270885">{{Cita publicación periódica | author = Saldanha G, Ghura V, Potter L, Fletcher A | title = Nuclear beta-catenin in basal cell carcinoma correlates with increased proliferation | url = https://archive.org/details/sim_british-journal-of-dermatology_2004-07_151_1/page/157 | journal = The British Journal of Dermatology | volume = 151 | issue = 1 | pages = 157–64 | date = Jul 2004 | pmid = 15270885 | doi = 10.1111/j.1365-2133.2004.06048.x }}</ref> [[cancro de pescozo e cabeza|carcinoma de células escamosas de pescozo e cabeza]] (HNSCC), [[cancro de próstata]] (CaP),<ref>{{Cita publicación periódica | author = Kypta RM, Waxman J | title = Wnt/β-catenin signalling in prostate cancer | journal = Nature Reviews. Urology | volume = 9 | issue = 8 | pages = 418–428 | date = Aug 2012 | pmid = 22710668 | doi = 10.1038/nrurol.2012.116 }}</ref> [[pilomatrixoma]] (PTR)<ref>Ashraf M. Hassanein, Steven M. Glanz, Harvey P. Kessler, Thomas A. Eskin, Chen Liu (2003). "β-Catenin Is Expressed Aberrantly in Tumors Expressing Shadow Cells". Anatomic Pathology (5) 732-6. doi: 10.1309/EALEG7LD6W7167PX. PMID 14608900.</ref> e [[meduloblastoma]]<ref>{{Cita publicación periódica | author = Ellison DW, Onilude OE, Lindsey JC, Lusher ME, Weston CL, Taylor RE, Pearson AD, Clifford SC | title = beta-Catenin status predicts a favorable outcome in childhood medulloblastoma: the United Kingdom Children's Cancer Study Group Brain Tumour Committee | journal = Journal of Clinical Oncology | volume = 23 | issue = 31 | pages = 7951–7 | date = Nov 2005 | pmid = 16258095 | doi = 10.1200/JCO.2005.01.5479 }}</ref> Nestas observacións pode estar implicada ou non unha mutation no xene da β-catenina; outros compoñentes da vía Wnt poden tamén ser defectuosos. Mutacións similares vense tamén frecuentemente nos motivos da [[adenomatous polyposis coli|APC]] que recrutan β-catenina. As mutacións de perda de función hereditaria da APC causan unha condición chamada [[polipose adenomatosa familiar]]. Os individuos afectados desevolven centos de [[pólipo (medicina)|pólipos]] nos seus [[intestino groso|intestinos grosos]]. A maioría destes pólipos son de natureza benigna, pero teñen o potencial de transformarse no mortal [[cancro colorrectal]] co paso do tempo. As mutacións somáticas da APC no cancro colorrectal son tamén pouco comúns.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Kobayashi M, Honma T, Matsuda Y, Suzuki Y, Narisawa R, Ajioka Y, Asakura H | title = Nuclear translocation of beta-catenin in colorectal cancer | url = https://archive.org/details/sim_british-journal-of-cancer_2000-05_82_10/page/1689 | journal = British Journal of Cancer | volume = 82 | issue = 10 | pages = 1689–1693 | date = May 2000 | pmid = 10817505 | doi = 10.1054/bjoc.1999.1112 }}</ref> A beta-catenina e a APC están entre os xenes clave (xunto con outros, como [[KRAS|K-Ras]] e [[SMAD4]]) implicados no desenvolvemento do cancro colorrectal. O potencial da β-catenina de cambiar o fenotipo previamente epitelial das células afectadas nun fenotipo invasivo de tipo mesenquimal ([[transición epitelial-mesenquimal]]) contribúe grandemente á formación de [[metástase]]s. === Como diana terapéutica === Debido á súa implicación no desenvolvemento do cancro, a inhibición da beta-catenina segue recibindo unha atención significativa. Pero alcanzar como obxectivo o seu sitio de unión no dominio armadillo non é unha tarefa doada, debido a que ten unha superficie extensa e relativamente plana. Porén, para unha inhibición eficiente, é dabondo coa unión a "puntos quentes" máis pequenos da súa superficie. Deste modo, un péptido "grampa" helicoidal derivado do motivo de unión á β-catenina natural que se encontra en LEF1 é suficiente para unha completa inhibición da transcrición dependente de β-catenina. Recentemente, desenvolvéronse varias pequenas moléculas que se unen á mesma área moi cargada positivamente do dominio ARM (CGP049090, PKF118-310, PKF115-584 e ZTM000990). Ademais, os niveis de β-catenina poden tamén estar influenciados tomando como diana compoñentes de ''[[augas arriba]]'' da vía Wnt e o complexo de destrución da β-catenina.<ref name="pmid23016862">{{Cita publicación periódica | author = Voronkov A, Krauss S | title = Wnt/beta-catenin signaling and small molecule inhibitors | journal = Current Pharmaceutical Design | volume = 19 | issue = 4 | pages = 634–64 | year = 2013 | pmid = 23016862 | pmc = 3529405 | doi = 10.2174/1381612811306040634 }}</ref> O peto de unión N-terminal adicional é tamén importante para a activación dos xenes diana de Wnt (necesario para o recrutamento de BCL9). Este sitio do dominio ARM pode ser farmacoloxicamente atacado polo [[ácido carnósico]], por exemplo.<ref name="pmid22353711">{{Cita publicación periódica | author = de la Roche M, Rutherford TJ, Gupta D, Veprintsev DB, Saxty B, Freund SM, Bienz M | title = An intrinsically labile α-helix abutting the BCL9-binding site of β-catenin is required for its inhibition by carnosic acid | journal = Nature Communications | volume = 3 | issue = 2 | pages = 680 | year = 2012 | pmid = 22353711 | pmc = 3293410 | doi = 10.1038/ncomms1680 }}</ref> Ese sitio "auxiliar" é outra diana atractiva para o desenvolvemento de [[fármaco]]s.<ref name="pmid22914623">{{Cita publicación periódica | author = Takada K, Zhu D, Bird GH, Sukhdeo K, Zhao JJ, Mani M, Lemieux M, Carrasco DE, Ryan J, Horst D, Fulciniti M, Munshi NC, Xu W, Kung AL, Shivdasani RA, Walensky LD, Carrasco DR | title = Targeted disruption of the BCL9/β-catenin complex inhibits oncogenic Wnt signaling | journal = Science Translational Medicine | volume = 4 | issue = 148 | pages = 148ra117 | date = Aug 2012 | pmid = 22914623 | pmc = 3631420 | doi = 10.1126/scitranslmed.3003808 }}</ref> Malia a intensa investigación preclínica realizada, non se dispón aínda de inhibidores da β-catenina que funcionen como axentes terapéuticos. A desestabilización da β-catenina polo [[etanol]] é unha das dúas vías coñecidas nas que a exposición ao alcohol induce a síndrome alcohólica fetal (a outra é a deficiencia de [[folato]] inducida por etanol). O etanol produce unha desestabilización da β-catenina por medio dunha vía dependente da [[proteína G]], na cal a [[fosfolipase C]]β activada [[hidrólise|hidroliza]] o [[fosfatidilinositol (4,5)-bisfosfato]] a [[diacilglicerol]] e [[inositol (1,4,5)-trisfosfato]]. O inositol (1,4,5)-trisfosfato soluble desencadea a liberación de calcio do [[retículo endoplasmático]]. Este repentino incremento do calcio citoplasmático activa a proteína quinase dependente de [[calcio|Ca<sup>2+</sup>]]/[[calmodulina]] (CaMKII). A CaMKII activada desestabiliza a β-catenina por medio dun mecanismo aínda mal caracterizado, pero que probablemente implica a fosforilación da β-catenina pola CaMKII. O programa transcricional da β-catenina (que se require para o desenvolvemento normal da [[crista neural]]) é así suprimido, o que ten como resultado a apoptose prematura das células da crista neural (morte celular).<ref>100 Calcium-Mediated Repression of b-Catenin and Its Transcriptional Signaling Mediates Neural Crest Cell Death in an Avian Model of Fetal Alcohol Syndrome; ''George R. Flentke,1 Ana Garic,1 Ed Amberger,1 Marcos Hernandez,1 and Susan M. Smith''</ref> == Interaccións == A beta-catenina presenta [[interaccións proteína-proteína|interaccións]] con: {{div col|colwidth=20em}} * [[APC (xene)|APC]],<ref name = pmid8259519>{{Cita publicación periódica | author = Su LK, Vogelstein B, Kinzler KW | title = Association of the APC tumor suppressor protein with catenins | journal = Science | volume = 262 | issue = 5140 | pages = 1734–7 | date = Dec 1993 | pmid = 8259519 | doi = 10.1126/science.8259519 }}</ref><ref name = pmid11712088/><ref name = pmid12628243>{{Cita publicación periódica | author = Tickenbrock L, Kössmeier K, Rehmann H, Herrmann C, Müller O | title = Differences between the interaction of beta-catenin with non-phosphorylated and single-mimicked phosphorylated 20-amino acid residue repeats of the APC protein | journal = Journal of Molecular Biology | volume = 327 | issue = 2 | pages = 359–67 | date = Mar 2003 | pmid = 12628243 | doi = 10.1016/S0022-2836(03)00144-X }}</ref><ref name = pmid11251183/><ref name = pmid11533658>{{Cita publicación periódica | author = Ryo A, Nakamura M, Wulf G, Liou YC, Lu KP | title = Pin1 regulates turnover and subcellular localization of beta-catenin by inhibiting its interaction with APC | journal = Nature Cell Biology | volume = 3 | issue = 9 | pages = 793–801 | date = Sep 2001 | pmid = 11533658 | doi = 10.1038/ncb0901-793 }}</ref><ref name = pmid11972058>{{Cita publicación periódica | author = Homma MK, Li D, Krebs EG, Yuasa Y, Homma Y | title = Association and regulation of casein kinase 2 activity by adenomatous polyposis coli protein | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 99 | issue = 9 | pages = 5959–64 | date = Apr 2002 | pmid = 11972058 | pmc = 122884 | doi = 10.1073/pnas.092143199 }}</ref><ref name = pmid9286858>{{Cita publicación periódica | author = Satoh K, Yanai H, Senda T, Kohu K, Nakamura T, Okumura N, Matsumine A, Kobayashi S, Toyoshima K, Akiyama T | title = DAP-1, a novel protein that interacts with the guanylate kinase-like domains of hDLG and PSD-95 | journal = Genes to Cells | volume = 2 | issue = 6 | pages = 415–24 | date = Jun 1997 | pmid = 9286858 | doi = 10.1046/j.1365-2443.1997.1310329.x }}</ref><ref name = pmid11707392>{{Cita publicación periódica | author = Eklof Spink K, Fridman SG, Weis WI | title = Molecular mechanisms of beta-catenin recognition by adenomatous polyposis coli revealed by the structure of an APC-beta-catenin complex | journal = The EMBO Journal | volume = 20 | issue = 22 | pages = 6203–12 | date = Nov 2001 | pmid = 11707392 | pmc = 125720 | doi = 10.1093/emboj/20.22.6203 }}</ref> * [[AXIN1]],<ref name = pmid9734785>{{Cita publicación periódica | author = Nakamura T, Hamada F, Ishidate T, Anai K, Kawahara K, Toyoshima K, Akiyama T | title = Axin, an inhibitor of the Wnt signalling pathway, interacts with beta-catenin, GSK-3beta and APC and reduces the beta-catenin level | journal = Genes to Cells | volume = 3 | issue = 6 | pages = 395–403 | date = Jun 1998 | pmid = 9734785 | doi = 10.1046/j.1365-2443.1998.00198.x }}</ref><ref name = pmid12805222>{{Cita publicación periódica | vauthors = Hocevar BA, Mou F, Rennolds JL, Morris SM, Cooper JA, Howe PH | title = Regulation of the Wnt signaling pathway by disabled-2 (Dab2) | journal = The EMBO Journal | volume = 22 | issue = 12 | pages = 3084–94 | date = Jun 2003 | pmid = 12805222 | pmc = 162138 | doi = 10.1093/emboj/cdg286 }}</ref> * [[Receptor de andróxenos]],<ref name = pmid11792709>{{Cita publicación periódica | author = Yang F, Li X, Sharma M, Sasaki CY, Longo DL, Lim B, Sun Z | title = Linking beta-catenin to androgen-signaling pathway | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 277 | issue = 13 | pages = 11336–44 | date = Mar 2002 | pmid = 11792709 | doi = 10.1074/jbc.M111962200 }}</ref><ref name = pmid15256534>{{Cita publicación periódica | author = Masiello D, Chen SY, Xu Y, Verhoeven MC, Choi E, Hollenberg AN, Balk SP | title = Recruitment of beta-catenin by wild-type or mutant androgen receptors correlates with ligand-stimulated growth of prostate cancer cells | journal = Molecular Endocrinology | volume = 18 | issue = 10 | pages = 2388–401 | date = Oct 2004 | pmid = 15256534 | doi = 10.1210/me.2003-0436 }}</ref><ref name = pmid14593076>{{Cita publicación periódica | author = Song LN, Coghlan M, Gelmann EP | title = Antiandrogen effects of mifepristone on coactivator and corepressor interactions with the androgen receptor | journal = Molecular Endocrinology | volume = 18 | issue = 1 | pages = 70–85 | date = Jan 2004 | pmid = 14593076 | doi = 10.1210/me.2003-0189 }}</ref><ref name = pmid12799378>{{Cita publicación periódica | author = Amir AL, Barua M, McKnight NC, Cheng S, Yuan X, Balk SP | title = A direct beta-catenin-independent interaction between androgen receptor and T cell factor 4 | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 278 | issue = 33 | pages = 30828–34 | date = Aug 2003 | pmid = 12799378 | doi = 10.1074/jbc.M301208200 }}</ref><ref name = pmid12944908>{{Cita publicación periódica | author = Mulholland DJ, Read JT, Rennie PS, Cox ME, Nelson CC | title = Functional localization and competition between the androgen receptor and T-cell factor for nuclear beta-catenin: a means for inhibition of the Tcf signaling axis | journal = Oncogene | volume = 22 | issue = 36 | pages = 5602–13 | date = Aug 2003 | pmid = 12944908 | doi = 10.1038/sj.onc.1206802 }}</ref><ref name = pmid11916967>{{Cita publicación periódica | author = Pawlowski JE, Ertel JR, Allen MP, Xu M, Butler C, Wilson EM, Wierman ME | title = Liganded androgen receptor interaction with beta-catenin: nuclear co-localization and modulation of transcriptional activity in neuronal cells | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 277 | issue = 23 | pages = 20702–10 | date = Jun 2002 | pmid = 11916967 | doi = 10.1074/jbc.M200545200 }}</ref> * [[CBY1]],<ref name = pmid12712206>{{Cita publicación periódica | author = Takemaru K, Yamaguchi S, Lee YS, Zhang Y, Carthew RW, Moon RT | title = Chibby, a nuclear beta-catenin-associated antagonist of the Wnt/Wingless pathway | journal = Nature | volume = 422 | issue = 6934 | pages = 905–9 | date = Apr 2003 | pmid = 12712206 | doi = 10.1038/nature01570 }}</ref> * [[CDH1]],<ref name="pmid11348595"/><ref name = pmid11712088>{{Cita publicación periódica | author = Kucerová D, Sloncová E, Tuhácková Z, Vojtechová M, Sovová V | title = Expression and interaction of different catenins in colorectal carcinoma cells | journal = International Journal of Molecular Medicine | volume = 8 | issue = 6 | pages = 695–8 | date = Dec 2001 | pmid = 11712088 | doi = 10.3892/ijmm.8.6.695 }}</ref><ref name = pmid11254878>{{Cita publicación periódica | author = Davies G, Jiang WG, Mason MD | title = HGF/SF modifies the interaction between its receptor c-Met, and the E-cadherin/catenin complex in prostate cancer cells | journal = International Journal of Molecular Medicine | volume = 7 | issue = 4 | pages = 385–8 | date = Apr 2001 | pmid = 11254878 | doi = 10.3892/ijmm.7.4.385 }}</ref><ref name = pmid7954478>{{Cita publicación periódica | vauthors = Oyama T, Kanai Y, Ochiai A, Akimoto S, Oda T, Yanagihara K, Nagafuchi A, Tsukita S, Shibamoto S, Ito F | title = A truncated beta-catenin disrupts the interaction between E-cadherin and alpha-catenin: a cause of loss of intercellular adhesiveness in human cancer cell lines | journal = Cancer Research | volume = 54 | issue = 23 | pages = 6282–7 | date = Dec 1994 | pmid = 7954478 | doi = }}</ref><ref name = pmid9405455>{{Cita publicación periódica | author = Hazan RB, Kang L, Roe S, Borgen PI, Rimm DL | title = Vinculin is associated with the E-cadherin adhesion complex | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 272 | issue = 51 | pages = 32448–53 | date = Dec 1997 | pmid = 9405455 | doi = 10.1074/jbc.272.51.32448 }}</ref><ref name = pmid7542250>{{Cita publicación periódica | author = Kinch MS, Clark GJ, Der CJ, Burridge K | title = Tyrosine phosphorylation regulates the adhesions of ras-transformed breast epithelia | journal = The Journal of Cell Biology | volume = 130 | issue = 2 | pages = 461–71 | date = Jul 1995 | pmid = 7542250 | pmc = 2199929 | doi = 10.1083/jcb.130.2.461 }}</ref><ref name = pmid12061792>{{Cita publicación periódica | author = Jiang MC, Liao CF, Tai CC | title = CAS/CSE 1 stimulates E-cadhrin-dependent cell polarity in HT-29 human colon epithelial cells | journal = Biochemical and Biophysical Research Communications | volume = 294 | issue = 4 | pages = 900–5 | date = Jun 2002 | pmid = 12061792 | doi = 10.1016/S0006-291X(02)00551-X }}</ref><ref name = pmid9535896>{{Cita publicación periódica | vauthors = Hazan RB, Norton L | title = The epidermal growth factor receptor modulates the interaction of E-cadherin with the actin cytoskeleton | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 273 | issue = 15 | pages = 9078–84 | date = Apr 1998 | pmid = 9535896 | doi = 10.1074/jbc.273.15.9078 }}</ref><ref name = pmid11245482>{{Cita publicación periódica | author = Bonvini P, An WG, Rosolen A, Nguyen P, Trepel J, Garcia de Herreros A, Dunach M, Neckers LM | title = Geldanamycin abrogates ErbB2 association with proteasome-resistant beta-catenin in melanoma cells, increases beta-catenin-E-cadherin association, and decreases beta-catenin-sensitive transcription | journal = Cancer Research | volume = 61 | issue = 4 | pages = 1671–7 | date = Feb 2001 | pmid = 11245482 | doi = }}</ref><ref name = pmid9819408>{{Cita publicación periódica | author = Li Y, Bharti A, Chen D, Gong J, Kufe D | title = Interaction of glycogen synthase kinase 3beta with the DF3/MUC1 carcinoma-associated antigen and beta-catenin | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 18 | issue = 12 | pages = 7216–24 | date = Dec 1998 | pmid = 9819408 | pmc = 109303 | doi = }}</ref><ref name = pmid15023525>{{Cita publicación periódica | author = Wendeler MW, Praus M, Jung R, Hecking M, Metzig C, Gessner R | title = Ksp-cadherin is a functional cell-cell adhesion molecule related to LI-cadherin | journal = Experimental Cell Research | volume = 294 | issue = 2 | pages = 345–55 | date = Apr 2004 | pmid = 15023525 | doi = 10.1016/j.yexcr.2003.11.022 }}</ref><ref name = pmid12830000>{{Cita publicación periódica | vauthors = Shibata T, Chuma M, Kokubu A, Sakamoto M, Hirohashi S | title = EBP50, a beta-catenin-associating protein, enhances Wnt signaling and is over-expressed in hepatocellular carcinoma | url = https://archive.org/details/sim_hepatology_2003-07_38_1/page/178 | journal = Hepatology | volume = 38 | issue = 1 | pages = 178–86 | date = Jul 2003 | pmid = 12830000 | doi = 10.1053/jhep.2003.50270 }}</ref><ref name = pmid12640114>{{Cita publicación periódica | author = Piedra J, Miravet S, Castaño J, Pálmer HG, Heisterkamp N, García de Herreros A, Duñach M | title = p120 Catenin-associated Fer and Fyn tyrosine kinases regulate beta-catenin Tyr-142 phosphorylation and beta-catenin-alpha-catenin Interaction | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 23 | issue = 7 | pages = 2287–97 | date = Apr 2003 | pmid = 12640114 | pmc = 150740 | doi = 10.1128/MCB.23.7.2287-2297.2003 }}</ref><ref name = pmid12634428>{{Cita publicación periódica | author = Kang JS, Feinleib JL, Knox S, Ketteringham MA, Krauss RS | title = Promyogenic members of the Ig and cadherin families associate to positively regulate differentiation | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 100 | issue = 7 | pages = 3989–94 | date = Apr 2003 | pmid = 12634428 | pmc = 153035 | doi = 10.1073/pnas.0736565100 }}</ref><ref name = pmid11960376>{{Cita publicación periódica | vauthors = Oneyama C, Nakano H, Sharma SV | title = UCS15A, a novel small molecule, SH3 domain-mediated protein-protein interaction blocking drug | journal = Oncogene | volume = 21 | issue = 13 | pages = 2037–50 | date = Mar 2002 | pmid = 11960376 | doi = 10.1038/sj.onc.1205271 }}</ref><ref name = pmid8227214>{{Cita publicación periódica | author = Navarro P, Lozano E, Cano A | title = Expression of E- or P-cadherin is not sufficient to modify the morphology and the tumorigenic behavior of murine spindle carcinoma cells. Possible involvement of plakoglobin | journal = Journal of Cell Science | volume = 105 ( Pt 4) | issue = 4 | pages = 923–34 | date = Aug 1993 | pmid = 8227214 | doi = }}</ref><ref name = pmid9233779>{{Cita publicación periódica | author = Takahashi K, Suzuki K, Tsukatani Y | title = Induction of tyrosine phosphorylation and association of beta-catenin with EGF receptor upon tryptic digestion of quiescent cells at confluence | journal = Oncogene | volume = 15 | issue = 1 | pages = 71–8 | date = Jul 1997 | pmid = 9233779 | doi = 10.1038/sj.onc.1201160 }}</ref><ref name = pmid10772923>{{Cita publicación periódica | vauthors = Dobrosotskaya IY, James GL | title = MAGI-1 interacts with beta-catenin and is associated with cell-cell adhesion structures | journal = Biochemical and Biophysical Research Communications | volume = 270 | issue = 3 | pages = 903–9 | date = Apr 2000 | pmid = 10772923 | doi = 10.1006/bbrc.2000.2471 }}</ref><ref name = pmid11113628>{{Cita publicación periódica | author = Geng L, Burrow CR, Li HP, Wilson PD | title = Modification of the composition of polycystin-1 multiprotein complexes by calcium and tyrosine phosphorylation | journal = Biochimica Et Biophysica Acta | volume = 1535 | issue = 1 | pages = 21–35 | date = Dec 2000 | pmid = 11113628 | doi = 10.1016/S0925-4439(00)00079-X }}</ref><ref name = pmid7876318>{{Cita publicación periódica | author = Shibamoto S, Hayakawa M, Takeuchi K, Hori T, Miyazawa K, Kitamura N, Johnson KR, Wheelock MJ, Matsuyoshi N, Takeichi M | title = Association of p120, a tyrosine kinase substrate, with E-cadherin/catenin complexes | journal = The Journal of Cell Biology | volume = 128 | issue = 5 | pages = 949–57 | date = Mar 1995 | pmid = 7876318 | pmc = 2120395 | doi = 10.1083/jcb.128.5.949 }}</ref><ref name = pmid12169098>{{Cita publicación periódica | author = Rao RK, Basuroy S, Rao VU, Karnaky Jr KJ, Gupta A | title = Tyrosine phosphorylation and dissociation of occludin-ZO-1 and E-cadherin-beta-catenin complexes from the cytoskeleton by oxidative stress | journal = The Biochemical Journal | volume = 368 | issue = Pt 2 | pages = 471–81 | date = Dec 2002 | pmid = 12169098 | pmc = 1222996 | doi = 10.1042/BJ20011804 }}</ref><ref name = pmid10381631>{{Cita publicación periódica | author = Schmeiser K, Grand RJ | title = The fate of E- and P-cadherin during the early stages of apoptosis | journal = Cell Death and Differentiation | volume = 6 | issue = 4 | pages = 377–86 | date = Apr 1999 | pmid = 10381631 | doi = 10.1038/sj.cdd.4400504 }}</ref><ref name = pmid18593907>{{Cita publicación periódica | vauthors = Pai R, Dunlap D, Qing J, Mohtashemi I, Hotzel K, French DM | title = Inhibition of fibroblast growth factor 19 reduces tumor growth by modulating beta-catenin signaling | journal = Cancer Research | volume = 68 | issue = 13 | pages = 5086–95 | date = Jul 2008 | pmid = 18593907 | doi = 10.1158/0008-5472.CAN-07-2325 }}</ref> * [[CDH2]],<ref name="ReferenceA"/><ref name = pmid14625392>{{Cita publicación periódica | author = Straub BK, Boda J, Kuhn C, Schnoelzer M, Korf U, Kempf T, Spring H, Hatzfeld M, Franke WW | title = A novel cell-cell junction system: the cortex adhaerens mosaic of lens fiber cells | journal = Journal of Cell Science | volume = 116 | issue = Pt 24 | pages = 4985–95 | date = Dec 2003 | pmid = 14625392 | doi = 10.1242/jcs.00815 }}</ref><ref name = pmid12604612>{{Cita publicación periódica | author = Wahl JK, Kim YJ, Cullen JM, Johnson KR, Wheelock MJ | title = N-cadherin-catenin complexes form prior to cleavage of the proregion and transport to the plasma membrane | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 278 | issue = 19 | pages = 17269–76 | date = May 2003 | pmid = 12604612 | doi = 10.1074/jbc.M211452200 }}</ref> * [[CDH3]],<ref name = pmid10381631/><ref name = pmid10910767>{{Cita publicación periódica | author = Klingelhöfer J, Troyanovsky RB, Laur OY, Troyanovsky S | title = Amino-terminal domain of classic cadherins determines the specificity of the adhesive interactions | journal = Journal of Cell Science | volume = 113 ( Pt 16) | issue = 16 | pages = 2829–36 | date = Aug 2000 | pmid = 10910767 | doi = }}</ref> * [[CDK5R1]],<ref name = pmid11168528>{{Cita publicación periódica | author = Kesavapany S, Lau KF, McLoughlin DM, Brownlees J, Ackerley S, Leigh PN, Shaw CE, Miller CC | title = p35/cdk5 binds and phosphorylates beta-catenin and regulates beta-catenin/presenilin-1 interaction | journal = The European Journal of Neuroscience | volume = 13 | issue = 2 | pages = 241–7 | date = Jan 2001 | pmid = 11168528 | doi = 10.1046/j.1460-9568.2001.01376.x }}</ref> * [[CHUK]],<ref name = pmid11527961/> * [[CTNND1]],<ref name = pmid11712088/><ref name = pmid9535896/> * [[CTNNA1]],<ref name = pmid7954478/><ref name = pmid12640114/><ref name = pmid9762469>{{Cita publicación periódica | author = Roe S, Koslov ER, Rimm DL | title = A mutation in alpha-catenin disrupts adhesion in clone A cells without perturbing its actin and beta-catenin binding activity | journal = Cell Adhesion and Communication | volume = 5 | issue = 4 | pages = 283–96 | date = Jun 1998 | pmid = 9762469 | doi = 10.3109/15419069809040298 }}</ref><ref name = pmid7706414>{{Cita publicación periódica | author = Aberle H, Butz S, Stappert J, Weissig H, Kemler R, Hoschuetzky H | title = Assembly of the cadherin-catenin complex in vitro with recombinant proteins | journal = Journal of Cell Science | volume = 107 ( Pt 12) | issue = 12 | pages = 3655–63 | date = Dec 1994 | pmid = 7706414 | doi = }}</ref><ref name = pmid9512503>{{Cita publicación periódica | vauthors = Reuver SM, Garner CC | title = E-cadherin mediated cell adhesion recruits SAP97 into the cortical cytoskeleton | journal = Journal of Cell Science | volume = 111 ( Pt 8) | issue = 8 | pages = 1071–80 | date = Apr 1998 | pmid = 9512503 | doi = }}</ref> * [[receptor do factor de crecemento epidérmico|EGFR]],<ref name = pmid9535896/><ref name = pmid9233779/><ref name = pmid11950845/> * [[Emerina]] <ref>{{Cita publicación periódica | author = Cartegni L, di Barletta MR, Barresi R, Squarzoni S, Sabatelli P, Maraldi N, Mora M, Di Blasi C, Cornelio F, Merlini L, Villa A, Cobianchi F, Toniolo D | title = Heart-specific localization of emerin: new insights into Emery-Dreifuss muscular dystrophy | journal = Human Molecular Genetics | volume = 6 | issue = 13 | pages = 2257–64 | date = Dec 1997 | pmid = 9361031 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | author = Markiewicz E, Tilgner K, Barker N, van de Wetering M, Clevers H, Dorobek M, Hausmanowa-Petrusewicz I, Ramaekers FC, Broers JL, Blankesteijn WM, Salpingidou G, Wilson RG, Ellis JA, Hutchison CJ | title = The inner nuclear membrane protein emerin regulates beta-catenin activity by restricting its accumulation in the nucleus | journal = The EMBO Journal | volume = 25 | issue = 14 | pages = 3275–85 | date = Jul 2006 | pmid = 16858403 | doi = 10.1038/sj.emboj.7601230 }}</ref> * [[ESR1]] <ref name="ReferenceB"/> * [[FHL2]],<ref name = pmid12466281>{{Cita publicación periódica | author = Wei Y, Renard CA, Labalette C, Wu Y, Lévy L, Neuveut C, Prieur X, Flajolet M, Prigent S, Buendia MA | title = Identification of the LIM protein FHL2 as a coactivator of beta-catenin | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 278 | issue = 7 | pages = 5188–94 | date = Feb 2003 | pmid = 12466281 | doi = 10.1074/jbc.M207216200 }}</ref> * [[GSK3B]],<ref name = pmid11251183>{{Cita publicación periódica | author = Davies G, Jiang WG, Mason MD | title = The interaction between beta-catenin, GSK3beta and APC after motogen induced cell-cell dissociation, and their involvement in signal transduction pathways in prostate cancer | journal = International Journal of Oncology | volume = 18 | issue = 4 | pages = 843–7 | date = Apr 2001 | pmid = 11251183 | doi = 10.3892/ijo.18.4.843 }}</ref><ref name = pmid10330181>{{Cita publicación periódica | author = Kishida S, Yamamoto H, Hino S, Ikeda S, Kishida M, Kikuchi A | title = DIX domains of Dvl and axin are necessary for protein interactions and their ability to regulate beta-catenin stability | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 19 | issue = 6 | pages = 4414–22 | date = Jun 1999 | pmid = 10330181 | pmc = 104400 | doi = }}</ref> * [[HER2/neu]],<ref name = pmid11245482/><ref name = pmid11950845>{{Cita publicación periódica | author = Schroeder JA, Adriance MC, McConnell EJ, Thompson MC, Pockaj B, Gendler SJ | title = ErbB-beta-catenin complexes are associated with human infiltrating ductal breast and murine mammary tumor virus (MMTV)-Wnt-1 and MMTV-c-Neu transgenic carcinomas | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 277 | issue = 25 | pages = 22692–8 | date = Jun 2002 | pmid = 11950845 | doi = 10.1074/jbc.M201975200 }}</ref><ref name = pmid7702605>{{Cita publicación periódica | author = Kanai Y, Ochiai A, Shibata T, Oyama T, Ushijima S, Akimoto S, Hirohashi S | title = c-erbB-2 gene product directly associates with beta-catenin and plakoglobin | journal = Biochemical and Biophysical Research Communications | volume = 208 | issue = 3 | pages = 1067–72 | date = Mar 1995 | pmid = 7702605 | doi = 10.1006/bbrc.1995.1443 }}</ref> * [[HNF4A]],<ref name = pmid12944908/> * [[IKK2]],<ref name = pmid11527961>{{Cita publicación periódica | author = Lamberti C, Lin KM, Yamamoto Y, Verma U, Verma IM, Byers S, Gaynor RB | title = Regulation of beta-catenin function by the IkappaB kinases | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 276 | issue = 45 | pages = 42276–86 | date = Nov 2001 | pmid = 11527961 | doi = 10.1074/jbc.M104227200 }}</ref> * [[LEF1]],<ref name = pmid15684397/><ref name = pmid12748295>{{Cita publicación periódica | author = Grueneberg DA, Pablo L, Hu KQ, August P, Weng Z, Papkoff J | title = A functional screen in human cells identifies UBF2 as an RNA polymerase II transcription factor that enhances the beta-catenin signaling pathway | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 23 | issue = 11 | pages = 3936–50 | date = Jun 2003 | pmid = 12748295 | pmc = 155208 | doi = 10.1128/MCB.23.11.3936-3950.2003 }}</ref><ref name = pmid8757136>{{Cita publicación periódica | author = Behrens J, von Kries JP, Kühl M, Bruhn L, Wedlich D, Grosschedl R, Birchmeier W | title = Functional interaction of beta-catenin with the transcription factor LEF-1 | journal = Nature | volume = 382 | issue = 6592 | pages = 638–42 | date = Aug 1996 | pmid = 8757136 | doi = 10.1038/382638a0 }}</ref><ref name = pmid10890911>{{Cita publicación periódica | vauthors = Labbé E, Letamendia A, Attisano L | title = Association of Smads with lymphoid enhancer binding factor 1/T cell-specific factor mediates cooperative signaling by the transforming growth factor-beta and wnt pathways | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 97 | issue = 15 | pages = 8358–63 | date = Jul 2000 | pmid = 10890911 | pmc = 26952 | doi = 10.1073/pnas.150152697 }}</ref> * [[MAGI1]],<ref name = pmid10772923/> * [[MUC1]],<ref name = pmid9819408/><ref name = pmid9139698>{{Cita publicación periódica | author = Yamamoto M, Bharti A, Li Y, Kufe D | title = Interaction of the DF3/MUC1 breast carcinoma-associated antigen and beta-catenin in cell adhesion | url = https://archive.org/details/sim_journal-of-biological-chemistry_1997-05-09_272_19/page/n253 | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 272 | issue = 19 | pages = 12492–4 | date = May 1997 | pmid = 9139698 | doi = 10.1074/jbc.272.19.12492 }}</ref><ref name = pmid12750561>{{Cita publicación periódica | author = Durum SK, Aiello FB | title = Interleukin-7 induces MUC1 | journal = Cancer Biology & Therapy | volume = 2 | issue = 2 | pages = 194–5 | year = 2003 | pmid = 12750562 | doi = 10.4161/cbt.2.2.351 }}</ref><ref name = pmid12618757>{{Cita publicación periódica | author = Schroeder JA, Adriance MC, Thompson MC, Camenisch TD, Gendler SJ | title = MUC1 alters beta-catenin-dependent tumor formation and promotes cellular invasion | journal = Oncogene | volume = 22 | issue = 9 | pages = 1324–32 | date = Mar 2003 | pmid = 12618757 | doi = 10.1038/sj.onc.1206291 }}</ref><ref name = pmid11152665>{{Cita publicación periódica | author = Li Y, Kuwahara H, Ren J, Wen G, Kufe D | title = The c-Src tyrosine kinase regulates signaling of the human DF3/MUC1 carcinoma-associated antigen with GSK3 beta and beta-catenin | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 276 | issue = 9 | pages = 6061–4 | date = Mar 2001 | pmid = 11152665 | doi = 10.1074/jbc.C000754200 }}</ref><ref name = pmid11877440>{{Cita publicación periódica | author = Ren J, Li Y, Kufe D | title = Protein kinase C delta regulates function of the DF3/MUC1 carcinoma antigen in beta-catenin signaling | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 277 | issue = 20 | pages = 17616–22 | date = May 2002 | pmid = 11877440 | doi = 10.1074/jbc.M200436200 }}</ref><ref name = pmid11483589>{{Cita publicación periódica | author = Li Y, Ren J, Yu W, Li Q, Kuwahara H, Yin L, Carraway KL, Kufe D | title = The epidermal growth factor receptor regulates interaction of the human DF3/MUC1 carcinoma antigen with c-Src and beta-catenin | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 276 | issue = 38 | pages = 35239–42 | date = Sep 2001 | pmid = 11483589 | doi = 10.1074/jbc.C100359200 }}</ref> * [[factor esteroidoxénico 1|NR5A1]],<ref name = pmid12861022>{{Cita publicación periódica | author = Kennell JA, O'Leary EE, Gummow BM, Hammer GD, MacDougald OA | title = T-cell factor 4N (TCF-4N), a novel isoform of mouse TCF-4, synergizes with beta-catenin to coactivate C/EBPalpha and steroidogenic factor 1 transcription factors | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 23 | issue = 15 | pages = 5366–75 | date = Aug 2003 | pmid = 12861022 | pmc = 165725 | doi = 10.1128/MCB.23.15.5366-5375.2003 }}</ref><ref name = pmid12554773>{{Cita publicación periódica | author = Mizusaki H, Kawabe K, Mukai T, Ariyoshi E, Kasahara M, Yoshioka H, Swain A, Morohashi K | title = Dax-1 (dosage-sensitive sex reversal-adrenal hypoplasia congenita critical region on the X chromosome, gene 1) gene transcription is regulated by wnt4 in the female developing gonad | journal = Molecular Endocrinology | volume = 17 | issue = 4 | pages = 507–19 | date = Apr 2003 | pmid = 12554773 | doi = 10.1210/me.2002-0362 }}</ref> * [[PCAF]],<ref name = pmid18987336>{{Cita publicación periódica | author = Ge X, Jin Q, Zhang F, Yan T, Zhai Q | title = PCAF acetylates {beta}-catenin and improves its stability | journal = Molecular Biology of the Cell | volume = 20 | issue = 1 | pages = 419–27 | date = Jan 2009 | pmid = 18987336 | pmc = 2613091 | doi = 10.1091/mbc.E08-08-0792 }}</ref> * [[PHF17]],<ref name = pmid18806787>{{Cita publicación periódica | author = Behrens J | title = One hit, two outcomes for VHL-mediated tumorigenesis | journal = Nature Cell Biology | volume = 10 | issue = 10 | pages = 1127–8 | date = Oct 2008 | pmid = | doi = 10.1038/ncb1008-1127 }}</ref> * [[Placoglobina]],<ref name = pmid11712088/><ref name = pmid9535896/> * [[PTPN14]],<ref name = pmid12808048>{{Cita publicación periódica | author = Wadham C, Gamble JR, Vadas MA, Khew-Goodall Y | title = The protein tyrosine phosphatase Pez is a major phosphatase of adherens junctions and dephosphorylates beta-catenin | journal = Molecular Biology of the Cell | volume = 14 | issue = 6 | pages = 2520–9 | date = Jun 2003 | pmid = 12808048 | pmc = 194899 | doi = 10.1091/mbc.E02-09-0577 }}</ref> * [[PTPRF]],<ref name = pmid11245482/><ref name = pmid9245795>{{Cita publicación periódica | author = Aicher B, Lerch MM, Müller T, Schilling J, Ullrich A | title = Cellular redistribution of protein tyrosine phosphatases LAR and PTPsigma by inducible proteolytic processing | journal = The Journal of Cell Biology | volume = 138 | issue = 3 | pages = 681–96 | date = Aug 1997 | pmid = 9245795 | pmc = 2141638 | doi = 10.1083/jcb.138.3.681 }}</ref> * [[PTPRK]] (PTPkappa),<ref name = pmid8663237>{{Cita publicación periódica | author = Fuchs M, Müller T, Lerch MM, Ullrich A | title = Association of human protein-tyrosine phosphatase kappa with members of the armadillo family | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 271 | issue = 28 | pages = 16712–9 | date = Jul 1996 | pmid = 8663237 | doi = 10.1074/jbc.271.28.16712 }}</ref> * [[PTPRT]] (PTPrho),<ref name="pmid16973135">{{Cita publicación periódica | author = Besco JA, Hooft van Huijsduijnen R, Frostholm A, Rotter A | title = Intracellular substrates of brain-enriched receptor protein tyrosine phosphatase rho (RPTPrho/PTPRT) | journal = Brain Research | volume = 1116 | issue = 1 | pages = 50–7 | date = Oct 2006 | pmid = 16973135 | pmc = | doi = 10.1016/j.brainres.2006.07.122 | url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/eutils/elink.fcgi?dbfrom=pubmed&tool=sumsearch.org/cite&retmode=ref&cmd=prlinks&id=16973135 }}</ref> * [[PTPRU]] (PCP-2),<ref name="pmid9070223">{{Cita publicación periódica |author = Wang B, Kishihara K, Zhang D, Hara H, Nomoto K | title = Molecular cloning and characterization of a novel human receptor protein tyrosine phosphatase gene, hPTP-J: down-regulation of gene expression by PMA and calcium ionophore in Jurkat T lymphoma cells | journal = Biochemical and Biophysical Research Communications | volume = 231 | issue = 1 | pages = 77–81 | date = Feb 1997 | pmid = 9070223 | doi = 10.1006/bbrc.1997.6004 }}</ref><ref name="pmid12501215">{{Cita publicación periódica | author = Yan HX, He YQ, Dong H, Zhang P, Zeng JZ, Cao HF, Wu MC, Wang HY | title = Physical and functional interaction between receptor-like protein tyrosine phosphatase PCP-2 and beta-catenin | journal = Biochemistry | volume = 41 | issue = 52 | pages = 15854–60 | date = Dec 2002 | pmid = 12501215 | doi = 10.1021/bi026095u }}</ref><ref name="pmid15986889">{{Cita publicación periódica | author = He Y, Yan H, Dong H, Zhang P, Tang L, Qiu X, Wu M, Wang H | title = Structural basis of interaction between protein tyrosine phosphatase PCP-2 and beta-catenin | journal = Science in China. Series C, Life Sciences / Chinese Academy of Sciences | volume = 48 | issue = 2 | pages = 163–7 | date = Apr 2005 | pmid = 15986889 | doi = 10.1007/bf02879669 }}</ref> * [[PSEN1]],<ref name = pmid9852041>{{Cita publicación periódica | author = Tesco G, Kim TW, Diehlmann A, Beyreuther K, Tanzi RE | title = Abrogation of the presenilin 1/beta-catenin interaction and preservation of the heterodimeric presenilin 1 complex following caspase activation | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 273 | issue = 51 | pages = 33909–14 | date = Dec 1998 | pmid = 9852041 | doi = 10.1074/jbc.273.51.33909 }}</ref><ref name = pmid10341227>{{Cita publicación periódica | author = Kang DE, Soriano S, Frosch MP, Collins T, Naruse S, Sisodia SS, Leibowitz G, Levine F, Koo EH | title = Presenilin 1 facilitates the constitutive turnover of beta-catenin: differential activity of Alzheimer's disease-linked PS1 mutants in the beta-catenin-signaling pathway | url = https://archive.org/details/sim_journal-of-neuroscience_1999-06-01_19_11/page/n52 | journal = The Journal of Neuroscience | volume = 19 | issue = 11 | pages = 4229–37 | date = Jun 1999 | pmid = 10341227 | doi = }}</ref><ref name = pmid9738936>{{Cita publicación periódica | author = Murayama M, Tanaka S, Palacino J, Murayama O, Honda T, Sun X, Yasutake K, Nihonmatsu N, Wolozin B, Takashima A | title = Direct association of presenilin-1 with beta-catenin | url = https://archive.org/details/sim_febs-letters_1998-08-14_433_1-2/page/n76 | journal = FEBS Letters | volume = 433 | issue = 1-2 | pages = 73–7 | date = Aug 1998 | pmid = 9738936 | doi = 10.1016/S0014-5793(98)00886-2 }}</ref> * [[PTK7]]<ref name="pmid21132015">{{Cita publicación periódica | author = Puppo F, Thomé V, Lhoumeau AC, Cibois M, Gangar A, Lembo F, Belotti E, Marchetto S, Lécine P, Prébet T, Sebbagh M, Shin WS, Lee ST, Kodjabachian L, Borg JP | title = Protein tyrosine kinase 7 has a conserved role in Wnt/β-catenin canonical signalling | journal = EMBO Reports | volume = 12 | issue = 1 | pages = 43–9 | date = Jan 2011 | pmid = 21132015 | doi = 10.1038/embor.2010.185 }}</ref> * [[RuvB-like 1]],<ref name = pmid9843967>{{Cita publicación periódica | author = Bauer A, Huber O, Kemler R | title = Pontin52, an interaction partner of beta-catenin, binds to the TATA box binding protein | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 95 | issue = 25 | pages = 14787–92 | date = Dec 1998 | pmid = 9843967 | pmc = 24527 | doi = 10.1073/pnas.95.25.14787 }}</ref> * [[SMAD7]],<ref name = pmid15684397>{{Cita publicación periódica | author = Edlund S, Lee SY, Grimsby S, Zhang S, Aspenström P, Heldin CH, Landström M | title = Interaction between Smad7 and beta-catenin: importance for transforming growth factor beta-induced apoptosis | journal = Molecular and Cellular Biology | volume = 25 | issue = 4 | pages = 1475–88 | date = Feb 2005 | pmid = 15684397 | pmc = 548008 | doi = 10.1128/MCB.25.4.1475-1488.2005 }}</ref> * [[SMARCA4]]<ref name = pmid11532957>{{Cita publicación periódica | author = Barker N, Hurlstone A, Musisi H, Miles A, Bienz M, Clevers H | title = The chromatin remodelling factor Brg-1 interacts with beta-catenin to promote target gene activation | journal = The EMBO Journal | volume = 20 | issue = 17 | pages = 4935–43 | date = Sep 2001 | pmid = 11532957 | pmc = 125268 | doi = 10.1093/emboj/20.17.4935 }}</ref> * [[reglador 1 do antiportador 3 de sodio-hidróxeno|SLC9A3R1]],<ref name = pmid12830000/> * [[USP9X]],<ref name = pmid10620020>{{Cita publicación periódica | author = Taya S, Yamamoto T, Kanai-Azuma M, Wood SA, Kaibuchi K | title = The deubiquitinating enzyme Fam interacts with and stabilizes beta-catenin | journal = Genes to Cells | volume = 4 | issue = 12 | pages = 757–67 | date = Dec 1999 | pmid = 10620020 | doi = 10.1046/j.1365-2443.1999.00297.x }}</ref> * [[VE-cadherina]].<ref name = pmid9434630>{{Cita publicación periódica |author = Lewalle JM, Bajou K, Desreux J, Mareel M, Dejana E, Noël A, Foidart JM | title = Alteration of interendothelial adherens junctions following tumor cell-endothelial cell interaction in vitro | journal = Experimental Cell Research | volume = 237 | issue = 2 | pages = 347–56 | date = Dec 1997 | pmid = 9434630 | doi = 10.1006/excr.1997.3799 }}</ref><ref name = pmid12003790>{{Cita publicación periódica | author = Shasby DM, Ries DR, Shasby SS, Winter MC | title = Histamine stimulates phosphorylation of adherens junction proteins and alters their link to vimentin | journal = American Journal of Physiology. Lung Cellular and Molecular Physiology | volume = 282 | issue = 6 | pages = L1330-8 | date = Jun 2002 | pmid = 12003790 | doi = 10.1152/ajplung.00329.2001 }}</ref> e * [[XIRP1]] <ref>{{Cita publicación periódica | author = Sinn HW, Balsamo J, Lilien J, Lin JJ | title = Localization of the novel Xin protein to the adherens junction complex in cardiac and skeletal muscle during development | journal = Developmental Dynamics | volume = 225 | issue = 1 | pages = 1–13 | date = Sep 2002 | pmid = 12203715 | doi = 10.1002/dvdy.10131 }}</ref> {{Div col end}} == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Catenina]] * [[Alfa-catenina]] === Bibliografía === {{refbegin | 2}} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Kikuchi A | title = Regulation of beta-catenin signaling in the Wnt pathway | journal = Biochemical and Biophysical Research Communications | volume = 268 | issue = 2 | pages = 243–8 | date = Feb 2000 | pmid = 10679188 | doi = 10.1006/bbrc.1999.1860 }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Wilson PD | title = Polycystin: new aspects of structure, function, and regulation | journal = Journal of the American Society of Nephrology | volume = 12 | issue = 4 | pages = 834–45 | date = Apr 2001 | pmid = 11274246 | doi = }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = Kalluri R, Neilson EG | title = Epithelial-mesenchymal transition and its implications for fibrosis | journal = The Journal of Clinical Investigation | volume = 112 | issue = 12 | pages = 1776–84 | date = Dec 2003 | pmid = 14679171 | pmc = 297008 | doi = 10.1172/JCI20530 }} * {{Cita publicación periódica | vauthors = De Ferrari GV, Moon RT | title = The ups and downs of Wnt signaling in prevalent neurological disorders | journal = Oncogene | volume = 25 | issue = 57 | pages = 7545–53 | date = Dec 2006 | pmid = 17143299 | doi = 10.1038/sj.onc.1210064 }} {{refend}} === Ligazóns externas === * {{MeshName|beta+Catenin}} * [https://web.archive.org/web/20060926131850/http://ccr.cancer.gov/Staff/gallery.asp?profileid=5411 "A diverse set of proteins modulate the canonical Wnt/β-catenin signaling pathway." en cancer.gov] * [https://web.archive.org/web/20100822235027/http://mammary.nih.gov/lgp/lab/slides/LGP-research-past.html#a1 "The role of β-catenin in signal transduction, cell fate determination and trans-differentiation" en nih.gov] * [https://web.archive.org/web/20080905214158/http://www.urmc.rochester.edu/pr/news/story.cfm?id=2091 "Researchers Offer First Direct Proof of How Arthritis Destroys Cartilage" en rochester.edu] ''Este artigo incorpora texto en dominio público da United States National Library of Medicine''. {{PDB Gallery|geneid=1499}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Transdución de sinais]] [[Categoría:Proteínas]] [[Categoría:Xenética]] 0acxagglrrv2kmk4frw9t9dt4vq13zs 0 320759 7108805 6568338 2025-06-27T21:24:14Z Breogan2008 23204 7108805 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Venuto al mondo''''' é un filme [[España|hispano]]-[[italia]]no dirixido por [[Sergio Castellitto]] que se estreou no [[2013]]. Baséase na novela de [[Margaret Mazzantini]].<ref>{{cita web |url= http://www.slashfilm.com/twice-born-trailer-penelope-cruz-and-emile-hirsch-star-in-a-tale-of-motherhood-and-war/ |título=‘Twice Born’ Trailer: Penelope Cruz and Emile Hirsch Star In A Tale Of Motherhood And War|nome= Germain|apelido= Lussier|work=slashfilm.com |data= 5 de setembro de 2012|dataacceso=17 de setembro de 2012}}</ref> == Personaxes == * [[Penélope Cruz]] como Gemma * [[Emile Hirsch]] como Diego * [[Adnan Hasković]] como Gojko * [[Saadet Aksoy]] como Aska * Pietro Castellitto como Pietro * [[Mira Furlan]] como Velida * [[Jane Birkin]] como Psicóloga * [[Sergio Castellitto]] como Giuliano * [[Branko Djuric]] como Doutor * [[Isabelle Adriani]] como Giornalista == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1396226}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/twice_born/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes de Italia]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes en lingua italiana]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua bosníaca]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Sergio Castellitto]] [[Categoría:Filmes sobre a Guerra de Bosnia]] 33jrddvk4vbi5w3yqvnoqbwso5m21ke 0 321041 7108803 6901086 2025-06-27T21:23:39Z Breogan2008 23204 7108803 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Star Wars Episode VII: The Force Awakens''''' (tamén coñecido como '''''Star Wars: The Force Awakens''''') é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[J. J. Abrams]] que se estreou en decembro de 2015. É o sétimo título na serie de filmes de ''[[Star Wars]]'', e está protagonizado por [[John Boyega]], [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[Oscar Isaac]], [[Andy Serkis]], [[Domhnall Gleeson]] e [[Max von Sydow]], xunto con [[Harrison Ford]], [[Carrie Fisher]], [[Mark Hamill]], [[Anthony Daniels]], [[Peter Mayhew]] e [[Kenny Baker (actor)|Kenny Baker]]. A historia está ambientada aproximadamente 30 anos despois dos eventos de ''[[A guerra das galaxias, episodio VI: O retorno do Jedi|O retorno do Jedi]] ''(1983). ''The Force Awakens'' é o primeiro filme da terceira triloxía de ''Star Wars'', despois da adquisición feita por [[The Walt Disney Company]] de [[Lucasfilm]] en outubro de 2012. Foi producido por Abrams, o seu colaborador habitual [[Bryan Burk]], e a presidenta de Lucasfilm [[Kathleen Kennedy (produtora)|Kathleen Kennedy]]. Ademais de dirixir e producir, Abrams foi co-guionista con [[Lawrence Kasdan]], que tamén escribiu os filmes da triloxía orixinal ''[[A guerra das galaxias, episodio V: O imperio contraataca|O imperio contraataca]]'' e ''O retorno do Jedi''. Abrams e Kasdan reescribiron un guión inicial de [[Michael Arndt]]. [[John Williams]] volve ser o compositor da banda sonora, e o creador da saga, [[George Lucas]], é o asesor creativo. O filme está producido por [[Walt Disney Pictures]], Lucasfilm, e [[Bad Robot Productions]] e foi distribuído por [[Walt Disney Studios Motion Pictures]]. A fase de rodaxe comezou en abril de 2014 en [[Emirato de Abu Zabi|Abu Zabi]] e [[Islandia]], e a fotografía realizouse entre maio e setembro de 2014 en Abu Zabi, Irlanda, e [[Pinewood Studios]] en Inglaterra. ''The Force Awakens'' foi estreado o 18 de decembro de 2015 en 2D, 3D e [[IMAX 3D]]. == Personaxes == * [[Daisy Ridley]] como Rey<ref name="CharacterNames" /> * [[John Boyega]] como Finn<ref name="CharacterNames">{{cita web|url=http://insidemovies.ew.com/2014/12/11/star-wars-the-force-awakens-character-names/|título='Star Wars: The Force Awakens' character names revealed (in coolest way possible) -- exclusive|apelido=Breznican|nome=Anthony|editor=Entertainment Weekly|data=11 de decembro de 2014|dataacceso=11 de decembro de 2014|data-arquivo=12 de decembro de 2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20141212030653/http://insidemovies.ew.com/2014/12/11/star-wars-the-force-awakens-character-names/|url-morta=yes}}</ref> * [[Adam Driver]] como Kylo Ren * [[Oscar Isaac]] como Poe Dameron<ref name="CharacterNames" /> * [[Andy Serkis]] como Líder Supremo Snoke,<ref>{{cita web|título=Capturing a Galaxy: An Interview with Annie Leibovitz – Exclusive|url=http://www.starwars.com/news/capturing-a-galaxy-an-interview-with-annie-leibovitz-exclusive|website=StarWars.com|editor=StarWars.com|dataacceso=28 de maio de 2015}}</ref> * [[Domhnall Gleeson]] como Xeneral Hux<ref name="GleesonAndPegg">{{cita web|apelido1=Davis|nome1=Edward|título='Star Wars: The Force Awakens': Domhnall Gleeson Revealed To Be On The Dark Side As General Hux|url=http://blogs.indiewire.com/theplaylist/star-wars-the-force-awakens-domhnall-gleeson-revealed-to-be-on-the-dark-side-as-general-hux-20150710|editor=[[Indiewire]]|dataacceso=10 de xullo de 2015|data=10 de xullo de 2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150713205049/http://blogs.indiewire.com/theplaylist/star-wars-the-force-awakens-domhnall-gleeson-revealed-to-be-on-the-dark-side-as-general-hux-20150710|dataarquivo=13 de xullo de 2015|urlmorta=yes}}</ref> * [[Max von Sydow]] como [[Lord San Tekka]] * [[Harrison Ford]] como [[Han Solo]] * [[Carrie Fisher]] como [[Princesa Leia|Leia Organa]] * [[Mark Hamill]] como [[Luke Skywalker]] * [[Anthony Daniels]] como [[C-3PO]] * [[Peter Mayhew]] como [[Chewbacca]] * [[Kenny Baker]] como [[R2-D2]] * [[Lupita Nyong'o]] como Maz Kanata * [[Gwendoline Christie]] como Capitá Phasma<ref name="Phasma">{{cita web|url=http://www.ign.com/articles/2015/05/04/star-wars-gwendoline-christie-revealed-as-captain-phasma|título=GAME OF THRONES' GWENDOLINE CHRISTIE REVEALED AS STAR WARS' CHROME TROOPER CAPTAIN PHASMA|apelido=Petty|nome=Jared|editor=IGN|data=4 de maio de 2015|dataacceso=23 de maio de 2015}}</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20150601101627/http://www.starwars.com/the-force-awakens/ Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb|2488496}} {{Star Wars}} {{Barra portal|Cine|Star Wars}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2015 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por J. J. Abrams]] [[Categoría:Filmes producidos por J. J. Abrams]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de John Williams]] [[Categoría:Filmes de guerra e ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Bad Robot Productions]] [[Categoría:Filmes de Star Wars]] [[Categoría:Filmes de Pinewood Studios]] [[Categoría:Filmes de Walt Disney Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados nos Emiratos Árabes Unidos]] [[Categoría:Filmes rodados en Islandia]] [[Categoría:Filmes rodados en Irlanda]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] hqzp4xukj34or88x0504any36hdhdw1 0 321619 7108808 6542142 2025-06-27T21:24:46Z Breogan2008 23204 7108808 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Awakening''''' é un filme [[Reino Unido|británico]] dirixido por [[Nick Murphy (director)|Nick Murphy]] que se estreou no [[2011]]. == Personaxes == * [[Rebecca Hall]] como Florence Cathcart * [[Dominic West]] como Robert Mallory * [[Imelda Staunton]] como Maud Hill * [[Isaac Hempstead Wright]] como Tom Hill * [[Lucy Cohu]] como Constance Strickland * [[John Shrapnel]] como Reverendo Hugh Purslow * [[Shaun Dooley]] como Malcolm McNair * [[Joseph Mawle]] como Edward Judd == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|1687901}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/the_awakening_2011/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2011]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes rodados en Edimburgo]] [[Categoría:Filmes rodados en Londres]] [[Categoría:Filmes de StudioCanal]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1921]] ruqwg4hmioxgwqhlng9tfeviegzwv71 0 321701 7109049 6031858 2025-06-27T23:04:26Z O Breixo 127505 7109049 wikitext text/x-wiki {{Minúscula}}{{Produto}} O '''de Havilland Dragon Rapide''' foi un biplano de pasaxeiros británico para rutas curtas e con capacidade de entre 6 e 8 pasaxeiros. Demostrou ser un avión rendible e duradeiro, a pesar da súa relativa construción primitiva a base de madeira contrachapada. == Deseño == O Dragon Rapide foi deseñado a finais de [[1933]] por [[de Havilland]] como un substituto máis rápido e cómodo do [[de Havilland Dragon|DH.84 Dragon]]. Era en efecto un bimotor a escala reducida do catrimotor [[de Havilland Express|DH.86 Express]]. Compartía moitas características con este último, como as súas ás cónicas, os seus carenados aerodinámicos e o motor Gipsy Six, pero non demostrou ningún dos vicios operacionais do DH.86 Express, converténdose nun dos avións de pasaxe de curto alcance británicos máis exitoso dos anos 30. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de De Havilland]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1934]] ax558j5o6cqt5kdq0jwn5d5ggu3tc29 0 321702 7109048 6499052 2025-06-27T23:04:18Z O Breixo 127505 7109048 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Consolidated PBY Catalina''', tamén coñecido como '''Canso''', foi un [[hidroavión]] [[estadounidense]], e posteriormente un avión anfibio dos anos 30 e 40 producido por [[Consolidated Aircraft]]. Foi un dos hidroavións máis amplamente utilizados durante a [[segunda guerra mundial]]. Os Catalinas serviron en todos os corpos das forzas armadas dos Estados Unidos e nas forzas aéreas e armadas de moitas outras nacións. Durante a segunda guerra mundial os PBYs foron usados en guerra anti-submarina, como bombardeiros de patrulla, escoltas de convois, busca e rescate, e transportes de carga. O PBY foi o avión do seu tipo máis numeroso e os últimos serían retirados do servizo militar nos anos 80. No ano [[2014]], case 80 anos despois do seu primeiro voo, o modelo continuaba voando como avión antiincendios por todo o mundo. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Consolidated]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1935]] 4afy330qb3pcrnnis2jl8jr0zuseo15 0 321704 7109046 6271279 2025-06-27T23:04:12Z O Breixo 127505 7109046 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Vickers Viscount''' foi un [[turbohélice]] de pasaxeiros británico de alcance medio que voou por vez primeira en [[1948]]. Foi fabricado por Vickers-Armstrongs e foi o primeiro deste tipo de avións en entrar en servizo no mundo. Como produto do [[comité Brabazon]], usou unha nova forma de propulsión, o motor turbohélice, substituíndo o tradicional motor de pistón. O Viscount foi ben recibido polo público polas súas condicións de cabina, que incluía presurización, reducións na vibración e no ruído, e fiestras panorámicas. Converteuse nun dos avións de transporte máis exitosos e rendibles da posguerra; fabricáronse en total 445 exemplares. == Desenvolvemento == === Orixes === O Viscount foi unha resposta á proposto de deseño Type II do Comité Brabazon de 1943 para un avión presurizado pequeno de alcance medio, para voar as rutas menos transitadas transportando 24 pasaxeiros a 2 816 km a unha velocidade de 320 km/h.<ref>Cacutt 1989, pp. 323-333</ref> Durante discusións entre o comité e o xefe de deseño de Vickers, Rex Pierson, Vickers defendeu un avión con turbohélices. O comité non estaba convencido e dividiu a especificación en dous tipos, o Type IIA usando motores de pistóns, que levou ao [[Airspeed Ambassador]], e o Type IIB con turbohélices, para a cal Vickers foi escollida en abril de 1945.<ref>Taylor ''Air Enthusiast'' August-November 1984, p. 1</ref> [[British European Airways]] (BEA) estivo implicada no deseño e solicitou que o avión levase no seu lugar 32 pasaxeiros, quedando o resto case igual. O primeiro deseño en xuño de 1945 baseouse no [[Vickers VC.1 Viking|Viking]] con catro motores [[turbohélice]] e 24 asentos e designado VC-2 ou Type 453.<ref name=":0">Turner 1968, pp. 1-5</ref> Posteriormente propúxose unha fuselaxe de dobre burbulla para darlle máis espazo para a carga.<ref name=":0" /><ref>''Flight'', 20 de novembro de 1947, p. 569</ref> Ningunha das cubertas estaba presurizada pero ao pouco tempo decatáronse de se necesitaba operar a unha altitude por riba dos 20 000 pés para que as operacións fosen rendibles, e polo tanto precisábase presurizar o aparello.<ref name=":1">Turner 1968 p. 2</ref> A decisión de presurizalo fixo que se abandonase a idea da fuselaxe con dobre burbulla.<ref name=":1" /> A principios de 1946 ofeceuse unha variante cunha sección transversal circular.<ref name=":0" /> O resultante VC-2 de 28 asentos foi financiado polo Ministerio de Abastecemento cun pedido de dous prototipos. Porén, antes de asinarse o contrato, o goberno solicitou que se incrementase a capacidade a 32. Isto alongou a fuselaxe dos 19,94 m ata os 22,71 m e tivo que incrementarse tamén a envergadura ata os 27 metros.<ref name=":0" /> O contrato polo avión segundo a especificación C.16/46 do Ministerio do Aire asinouse o 9 de marzo de 1946 e Vickers asignou a designación Type 609 e o nome ''Viceroy''.<ref name=":0" /> Aínda que George Edwards sempre favorecera o [[Rolls-Royce Dart]]<ref>"Development of an Aristocrat." ''Flight'', 30 de marzo de 1953, pp. 357-358</ref> de 800 cabalos consideráronse tamén outros motores, incluído o [[Armstrong Siddeley Mamba]] que o goberno especificou para os dous prototipos. A elección do motor Mamba incrementaba o peso pero Vickers asegurouse de que a góndola encaixase tanto co Mamba como co Dart.<ref name=":0" /><ref>''Flight'', 20 de novembro de 1947, p. 568</ref> Como o desenvolvemento do Dart progresaba mellor, o goberno solicitou en agosto de 1947 que o segundo prototipo levase o motor Dart. Este segundo avión designouse 630 e recibiu o nome de ''Viscount''.<ref name=":0" /> O primeiro prototipo xa en construción converteusetamén nun 630 con motores Dart.<ref name=":0" /> O resultante deseño Vickers '''Type 630''' completouse en Brooklands polo xefe de deseño Rex Pierson e o seu equipo en 1945, como un avión para 32 pasaxeiros equipado con catro motores Dart para unha velocidade de cruceiro de 443 km/h. En marzo de 1946 realizouse un pedido por dous prototipos e a súa construción comezou no departamento experimental da compañía en Foxwarren. Orixinalmente chamouse ''Viceroy'' polo viceroy da India (gobernador xeral da India), Lord Louis Mountbatten, pero o avión renomeouse como ''Viscount'' tras a independencia do país en 1947.<ref>Pigott 2005, p. 125</ref> Traballouse na substitución dos Darts polo Mamba, pero abandonouse porque os prototipos estaban case completos. Tras a morte de Pierson en 1948, George Edwards (despois Sir George Edwards) converteuse no xefe de deseño e fíxose co control técnico do proxecto Viscount.<ref>Gardner 2006, p. 71</ref> === Prototipos === [[Ficheiro:Vickers 663 Tay Viscount VX217 MoD FAR 09.50 edited-2.jpg|miniatura|250x250px|Type 663 Tay Viscount]] O prototipo Type 630, rexistrado ''G-AHRF'', realizou o seu voo de estrea dende o aeródromo de herba de Wisley o 16 de xullo de 1948, pilotado por Joseph "Mutt" Summers, o xefe de pilotos de proba de Vickers.<ref>Andrews e Morgan 1988, pp. 424-425</ref> O deseño considerouse demasiado pequeno e lento a 443 km/h, facendo que os custos operativos por pasaxeiro fosen demasiado altos para o servizo regular, e BEA fixo un pedido por 20 Airspeed Ambassador de pistóns en 1947. Ao falar retrospectivamente sobre a industria aeronáutica británica, Duncan Burn dixo: "Se BEA se comprometese a apoiar totalmente o Viscount... era bastante probable que a versión máis pequena chegase a entrar en produción... En certo sentido foi a falta de entusiasmo de BEA polo [Type] 630 o que fixo posible o éxito [do Viscount]".<ref>Burn 1958, pp. 72-73</ref> Porén, as primeiras probas de voo amosaron as cualidades dun turbohélice e en febreiro de 1949 o Ministerio de Abastecemento pediu un prototipo dunha versión alongada con motores máis potentes, o Type 700.<ref>''Flight'', 15 de xullo de 1955, p. 86</ref> Mentres tanto, o primeiro prototipo do Type 630 foi premiado cun certificado de aeronavegabilidade restrinxido o 15 de setembro de 1949,<ref>Jackson 1988, p. 224</ref> seguido por un certificado completo o 27 de xullo de 1950, que permitiu que o avión realizase servizos de proba con BEA o 29 de xullo para familiarizar aos pilotor e tripulacións de terra co novo avión. Realizou voos regulares entre Londres e París, e Londres e Edumburgo ata o 23 de agosto de 1950.<ref>Andrews e Morgan 1988, p. 427</ref> O voo do 29 de xullo de 1950 entre Northolt e París - Le Bourget con 14 pasaxeiros foi o primeiro regular cun avión impulsado con turbinas. O segundo prototipo do Viscount, o banco de probas '''Type 663''', tiña dous turborreactores [[Rolls-Royce Tay]] e voou por vez primeira coas marcas da RAF como o ''VX217'' en Wisley o 15 de marzo de 1950. Mostrouse no Farnborough SBAC Show no mes de setembro e posteriormente usouse no desenvolvemento de controis motorizados para o bombardeiro Valiant. Posteriormente foi usado como banco de probas por [[Boulton Paul|Boulton Paul Ltd]] para desenvolver sistemas de control de voo electrónicos. Os deseñadores volveron á mesa de deseño e o avión emerxeu como o máis grande '''Type 700''' con ata 48 pasaxeiros (53 nalgunhas configuracións), e unha velocidade de cruceiro de 496 km/h. O novo prototipo ''G-AMAV'' voou por primeira vez dende Brooklands o 28 de agosto de 1950, e operou como avión de desenvolvemento durante varios anos. A finais de agosto de 1950, BEA realizou un pedido por 20 avións. O ano seguinte chegaron máis pedidos de operadores como [[Air France]], Aer Lingus e Misrair. En 1953 o custo básico dun Viscount era de 235 000 libras. === Rendemento e cambios === [[Ficheiro:Vickers 814 Viscount, British Midland Airways - BMA AN1955626.jpg|miniatura|250x250px|Vickers Viscount 814 de British Midland Airways]] Un reporteiro, despois de viaxar nun Viscount de Air France, escribiu en 1953: "O novel de ruído era menor que o dos motores de pistóns. Definitivamente foi un alivio librarse das ásperas vibracións... O turbohélice é un excelente avión de curto radio e un placer definitivo para a multitude. A substitución da vibración, os gruñidos e os xemidos do motor de pistón por un ruído de ton constante máis baixo e unha suavidade que lle dá ao pasaxeiro vacilante unha sensación de confianza".<ref>''American Aviation'', 7 de decembro de 1953, p. 64</ref> As fiestras da cabina do Viscount eran grandes elipses, de 48 por 66 cm.<ref>''American Aviation'', 11 de abril de 1955, p. 66</ref> Os custos operacionais do Viscount eran máis baixos que os de calquera avión rival;<ref>Sutton 2001, p. 434</ref> Vickers proxectou un 700 que puidese levar unha carga útil de 5 900 kg de Chicago a Nova York en 2 horas e 45 minutos contra un vento de 16 km/h, queimando 2 900 kg de combustible.<ref>''American Aviation'', 3 de agosto de 1953, p. 43</ref> Todos os Viscount de produción estaban impulsados polo turbohélice [[Rolls-Royce Dart]]; dende os seus 800 cabalos iniciais ara os máis de 1 000, Rolls-Royce desenvolveu amplamente o motor Dart, debido á súa popularidade e ao seu uso no Viscount e en varios avións posteriores. Un modelo clave foi o motor Dart 506, con mellor consumo que modelos anteriores, permitindo aos Viscount voar rutas máis longas con máis carga útil.<ref>Gunn 1999, pp. 113-114</ref> Coa dispoñibilidade de motores máis potentes, Vickers continuou desenvolvendo o deseño do Viscount. Modelos posteriores poderían levar máis pasaxeiros e ter menos limitacións de carga.<ref>Gunn 1999, p. 144</ref> Houbo tres versións básicas do Viscount. A primeira versión de produción foi o Type 700 impulsado por R.Da.3 Dart 505 e despois por R.Da.3 Dart 506.<ref>Turner 1968, pp. 87-88</ref> Unha subvariante era o Type 700D equipado co motor R.D.a Dart 510.<ref>Turner 1968, p. 88</ref> A segunda versión era o Type 800. O 800 tiña un alcance máis curto e máis capacidade de pasaxeiros que o 700. A fuselaxe alongouse 1,17 m e o tabique de presión traseiro moveuse 1,65 m cara a popa, permitindo que o avión puidese levar máis pasaxeiros. A serie 800 (agás o 806) estaba equipada co motor Dart 510.<ref>Turner 1968, pp. 42, 59-61</ref> A terceira e derradeira versión do Viscount foi o 810. Tiña o mesmo tamaño que o 800 pero estaba impulsado polo R.Da. 7/1 Mk 225 ou Mk 530 Dart. Co aumento de potencia, o 810 era máis rápido e tiña máis alcance que o 800.<ref>Turner 1968, pp. 62-63</ref> As propostas das variantes do Viscount 740, 850 e 870 nunca chegaron a pasar do taboleiro de deseño.<ref>Turner 1968, p. 63</ref> O bo rendemento e a popularidade entre os clientes do Viscount animaron a Vickers a financiar e desenvolver unha variante máis grande e remotorizada do avión, despois bautizada como [[Vickers Vanguard]].<ref>Burn 1958, p. 73</ref> O Vanguard baseouse en gran medida nos coñecementos e no deseño do Viscount, e mantivo a súa vantaxe de custos operativos baixos sobre os reactores, pero a súa baixa velocidade volveuse unha desvantaxe crítica cando os reactores estiveron máis dispoñibles.<ref>"[https://books.google.se/books?id=N-J6bTRyAScC&pg=PA50&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false Vicker's £163 million turnover]". ''New Scientist'', 2(27). 23 de maio de 1957. ISSN 0262-4079. p. 50.</ref> == Notas == {{Listaref|2}} == Bibliografía == * Andrews, C.F. e E.B. Morgan. ''Vickers Aircraft since 1908''. Londres: Putnam, Second Edition, 1988. {{ISBN|0-85177-815-1}}. * Burn, Duncan. ''The Structure of British Industry, Volume 2''. CUP Archive, 1958. * Cacutt, Len, ed. "Vickers Viscount." ''Great Aircraft of the World.'' Londres: Marshall Cavendish, 1989. {{ISBN|1-85435-250-4}}. * Gardner, Robert. ''From Bouncing Bombs to Concorde: The Authorised Biography of Aviation Pioneer Sir George Edwards OM.'' Stroud, Gloustershire, UK: Sutton Publishing, 2006. {{ISBN|0-7509-4389-0}}. * Gunn, John. ''Contested Skies: Trans-Australian Airlines, Australian Airlines, 1946–1992''. St Lucia, Queensland, Australia: University of Queensland Press, 1999. {{ISBN|0-70223-073-1}}. * Jackson, A.J. ''British Civil Aircraft 1919-1972: Volume III''. Londres: Putnam, 1988. {{ISBN|0-85177-818-6}}. * Piggot, Peter. ''On Canadian Wings: A Century of Flight''. Toronto, Ontario, Canadá: Dundurn, 2005. {{ISBN|1-55002-549-X}}. * Turner, P. St. John. ''Handbook of the Vickers Viscount''. Londres: Ian Allan, 1968. {{ISBN|978-0711000520}}. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Vickers]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1948]] htdmv8ppaw6gebjkocq0zcl0hm5p4lu 0 321860 7109045 5965125 2025-06-27T23:04:05Z O Breixo 127505 7109045 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=marzo de 2016}} {{Produto}} O '''Canadair CL-44''' foi un avión de pasaxeiros e carga [[turbohélice]] canadense baseado no [[Bristol Britannia]] e desenvolvido por [[Canadair]] entre finais dos anos 50 e principios dos 60. A pesar de ser un aparello innovador, só se fabricou un pequeno número deles para a Royal Canadian Air Force (RCAF) (como o CC-106 Yukon), e para operadores comerciais de todo o mundo. {{Aviación en progreso}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Canadair]] k5gwm1dwle48c5y6dpczjlrsn5j2k0i 0 321929 7109044 6406117 2025-06-27T23:03:58Z O Breixo 127505 7109044 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Douglas A-3 Skywarrior''' foi un bombardeiro estratéxico da Armada dos Estados Unidos que estivo entre avións embarcados máis lonxevos da historia. Entrou en servizo a mediados dos anos 50 e foi retirado en [[1991]]. Ao longo da súa carreira foi o avión máis pesado en operar dende portaavións, gañándose o alcume de "The Whale" (a balea). As súas funcións principais durante a meirande parte do tempo do seu final de vida activa foi de plataforma de guerra electrónica, plataforma de recoñecemento aéreo táctico, e avión de repostaxe aéreo de gran capacidade. O 31 de marzo de 1956 o Skywarrior entrou en servizo coa [[Armada dos Estados Unidos]]. Inicialmente usado no rol de bombardeo estratéxico con armas nucleares, a aparición de mísiles balísticos efectivos levou a que esta misión deixase de ser prioritaria a principios dos anos 60. O Skywarrior é un dos dous únicos avións de ataque da Armada estadounidense pensado como bombardeiro estratéxico en entrar en servizo a grande escala, sendo o outro o seu predecesor, o [[North American AJ Savage]]. O avión embarcado supersónico [[North American A-5 Vigilante]] tamén foi deseñado orixinalmente para misións de ataque nuclear estratéxico e inicialmente, moi brevemente, suplantou ao A-3 nese rol a principios dos anos 60. Un derivado modificado do Skywarrior, o [[Douglas B-66 Destroyer|B-66 Destroyer]], serviu na [[Forza Aérea dos Estados Unidos de América|USAF]], onde foi operado como bombardeiro táctico, avión de guerra electrónica e plataforma de recoñecemento aéreo ata a súa retirada nos anos 70.{{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Douglas]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1952]] [[Categoría:Bombardeiros]] pe11e25qqjoo1rkd66t0pzz103k4jfb 0 322041 7108824 6542143 2025-06-27T21:32:26Z Breogan2008 23204 7108824 wikitext text/x-wiki {{1000 artigos icona título|materia=Plástica e audiovisual}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''O descoñecido'''''<ref>{{cita novas|título=Dani de la Torre, director de "O descoñecido"|url=http://www.crtvg.es/informativos/o-desconecido-de-dani-de-la-torre-exhibirase-no-festival-de-cine-de-san-sebastian-1436626|dataacceso=24 de setembro de 2015|obra=TVG - A revista FDS|data=13 de setembro de 2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150924214102/http://www.crtvg.es/informativos/o-desconecido-de-dani-de-la-torre-exhibirase-no-festival-de-cine-de-san-sebastian-1436626|dataarquivo=24 de setembro de 2015|urlmorta=yes}}</ref> (en {{lang-es|El desconocido}}) é un filme [[Galicia|galego]] en [[lingua castelá]] dirixido polo [[Monforte de Lemos|monfortino]] [[Dani de la Torre]] que se estreou no [[2015]]. Está protagonizado por [[Luís Tosar]] e [[Goya Toledo]]. Rodada integramente na [[A Coruña|Coruña]],<ref>{{cita novas|título=O filme galego 'O descoñecido' proxéctase no Festival de San Sebastián|url=http://www.crtvg.es/informativos/o-filme-galego-o-desconecido-proxectase-no-festival-de-san-sebastian-1454075|dataacceso=24 de setembro de 2015|obra=TVG - Telexornal Mediodía|data=21 de setembro de 2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150923225814/http://www.crtvg.es/informativos/o-filme-galego-o-desconecido-proxectase-no-festival-de-san-sebastian-1454075|dataarquivo=23 de setembro de 2015|urlmorta=yes}}</ref> estreouse nos cines de [[España]] o [[25 de setembro]] de [[2015]]. Estreouse en galego o [[29 de xullo]] de [[2020]] a través da [[TVG]].<ref>{{Cita novas|url=https://twitter.com/Cinemarfilms/status/1288526637294850049|título=O descoñecido na TVG|páxina-web=TVG|data=29 de xullo de 2020|dataacceso=7 de maio de 2021}}</ref> A directora de dobraxe foi Charo Pena. == Sinopse == Carlos ([[Luís Tosar]]), un executivo de banca, comeza a mañá levando os seus fillos ó colexio, algo excepcional do que adoita encargarse habitualmente a súa muller. Cando arrinca o seu coche, recibe a chamada dun descoñecido para Carlos, pero que o sabe todo sobre el. Esta persoa anúncialle que ten unha bomba debaixo do seu asento e comunícalle que ten tan só unhas horas para xuntar unha gran cantidade de cartos, ou do contrario o coche estoupará. == Personaxes == {{Div col}} * [[Luís Tosar]] como Carlos :Voz da dobraxe galega de Antón Olmos. * [[Javier Gutiérrez]] como Lucas :Voz da dobraxe galega de Andrés Bellas. * [[Elvira Mínguez]] como Belén :Voz da dobraxe galega de Charo Pena. * [[Goya Toledo]] como Marta :Voz da dobraxe galega de Isabel Vallejo. * [[Fernando Cayo]] como Espinosa :Voz da dobraxe galega de [[Luís Iglesia]]. * [[Paula del Río]] como Sara :Voz da dobraxe galega de Chelo Díaz. * [[Marco Sanz]] como Marcos :Voz da dobraxe galega de Teresa Santamaría. * [[Antonio Mourelos]] como Ángel * [[Ricardo de Barreiro]] como Víctor * [[María Mera]] como Julia {{Div col end}} == Palmarés cinematográfico == ;[[Premios Mestre Mateo 2015|XIV edición dos Premios Mestre Mateo]] {| class=wikitable |- ! Categoría || Persoa || Resultado |- |colspan=2|Mellor longametraxe||style="background: #ddffdd"|Gañadora |- |Mellor interpretación masculina protagonista||[[Luís Tosar]]||style="background: #ddffdd"|Gañador |- |Mellor interpretación masculina secundaria||[[Javier Gutiérrez]]||style="background: #ddffdd"|Gañador |- |Mellor interpretación masculina secundaria||[[Fernando Cayo]]||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor interpretación feminina protagonista||[[Paula del Río]]||style="background: #ddffdd"|Gañadora |- |Mellor interpretación feminina secundaria||[[Elvira Mínguez]]||style="background: #ddffdd"|Gañadora |- |Mellor dirección||[[Dani de la Torre]]||style="background: #ddffdd"|Gañador |- |Mellor dirección de fotografía||[[Josu Incháustegui]]||style="background: #ddffdd"|Gañador |- |Mellor dirección de arte||[[Juan Pedro de Gaspar]]||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor dirección de produción||[[Carla Pérez de Albéniz]]||style="background: #ddffdd"|Gañadora |- |Mellor guión||[[Alberto Marini]]||style="background: #ddffdd"|Gañador |- |Mellor montaxe||[[Jorge Coira]]||style="background: #ddffdd"|Gañador |- |Mellor música orixinal||[[Manuel Riveiro]]||style="background: #ddffdd"|Gañador |- |Mellor son||David Machado<br/>Nacho Arenas<br/>Jaime Fernández||style="background: #ddffdd"|Gañadores |- |Mellor vestiario||Ana López||style="background: #ffdddd"|Nomeada |- |Mellor maquillaxe e peiteado||Raquel Fidalgo<br/>Noé Montes||style="background: #ffdddd"|Nomeadas |} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.vacafilms.com/el-desconocido/ Páxina oficial do filme] * {{IMDb título|3169770}} * [http://www.filmaffinity.com/es/film524487.html ''O descoñecido''] en [[FilmAffinity]] {{es}} {{Mestre Mateo ó mellor filme}} {{Barra portal|Cine|Galicia}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Descoñecido, O}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de Galicia]] [[Categoría:Filmes rodados na Coruña]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Dani de la Torre]] [[Categoría:Filmes de Vaca Films]] [[Categoría:Premio Mestre Mateo ó mellor filme]] [[Categoría:Filmes de 2015 con versión en galego]] n6kmqczo1u4qvrda6wd9jha1hkftthu 0 322126 7108807 6542144 2025-06-27T21:24:34Z Breogan2008 23204 7108807 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Martian''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[ciencia ficción]]<ref name="TIFF">{{cita web|título=The Martian|url=http://tiff.net/festivals/festival15/galapresentations/the-martian|editor=[[Festival Internacional de Cinema de Toronto]]|dataacceso=12 de agosto de 2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150730224917/http://www.tiff.net/festivals/festival15/galapresentations/the-martian|dataarquivo=30 de xullo de 2015|urlmorta=yes}}</ref> dirixido por [[Ridley Scott]] que se estreou no [[2015]]. Está protagonizado por [[Matt Damon]] e a historia baséase na novela de [[Andy Weir (escritor)|Andy Weir]] ''[[The Martian (novela de Andy Weir)|The Martian]]'', que foi adaptada ó guión por [[Drew Goddard]]. Damon interpreta a un astronauta que é dado por morto e abandonado en [[Marte]] que ten que loitar por sobrevivir. No filme tamén aparecen [[Jessica Chastain]], [[Kristen Wiig]], [[Jeff Daniels]], [[Michael Peña]], [[Kate Mara]], [[Sean Bean]], [[Sebastian Stan]], [[Aksel Hennie]] e [[Chiwetel Ejiofor]] nos papeis secundarios. O produtor [[Simon Kinberg]] comezou a desenvolver o filme despois de que [[20th Century Fox]] considerase a novela en marzo de 2013. Drew Goddard adaptou a novela nun guión e nun principio foi elixido para dirixilo, mais o proxecto non seguiu adiante. Ridley Scott substituíu a Goddard, e con Damon como personaxe principal, a produción obtivo a luz verde. A rodaxe comezou en novembro de 2014 e durou aproximadamente 70 días. Foron construídos preto de 20 escenarios nun estudio de [[Budapest]], un dos meirandes do mundo. [[Wadi Rum]] en [[Xordania]], foi usado para practicamente toda a fotografía de paisaxe do filme. == Sinopse == A tripulación dunha misión a [[Marte]] é sorprendida por unha [[tormenta]] e vese obrigada a abortar a misión. O [[astronauta]] Mark Watney ([[Matt Damon]]) é dado por morto e queda só no planeta vermello. Deberá usar o seu enxeño e a súa capacidade de supervivencia para facer saber á [[Terra]] que está vivo e lograr ser rescatado. == Personaxes == {{Imaxe dupla | dereita | Matt Damon TIFF 2015.jpg | 120 | Jessica Chastain by Gage Skidmore.jpg | 120 | [[Matt Damon]] e [[Jessica Chastain]] intepretan a Mark Watney e a Melissa Lewis respectivamente. }} {{Div col}} * [[Matt Damon]] como Mark Watney * [[Jessica Chastain]] como Melissa Lewis * [[Kristen Wiig]] como Annie Montrose * [[Jeff Daniels]] como Theodore "Teddy" Sanders * [[Michael Peña]] como Rick Martinez * [[Kate Mara]] como Beth Johanssen * [[Sean Bean]] como Mitch Henderson * [[Sebastian Stan]] como Dr. Chris Beck * [[Aksel Hennie]] como Dr. Alex Vogel * [[Chiwetel Ejiofor]] como Vincent Kapoor * [[Donald Glover]] como Rich Purnell * [[Benedict Wong]] como Bruce Ng * [[Mackenzie Davis]] como Mindy Park * [[Naomi Scott]] como Ryoko * [[Nick Mohammed]] como Tim Grimes * [[Eddy Ko]] como Guo Ming * [[Chen Shu (actriz)|Chen Shu]] como Zhu Tao {{Div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.foxmovies.com/movies/the-martian Páxina oficial] * {{IMDb título|3659388}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/the_martian/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2015 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Ridley Scott]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción e aventuras dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes de Scott Free Productions]] [[Categoría:Filmes rodados en Xordania]] [[Categoría:Filmes rodados en Budapest]] [[Categoría:Filmes sobre supervivencia]] [[Categoría:Globo de Ouro á mellor película - Comedia ou musical]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] [[Categoría:Filmes ambientados en Pequín]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2035]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] q4j1vdxzppelkno9g5twx7yak6ryzf0 0 322229 7108825 6542145 2025-06-27T21:33:58Z Breogan2008 23204 7108825 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Human''''' é un filme [[documental]] [[Francia|francés]] dirixido por [[Yann Arthus-Bertrand]]<ref>https://humanthemovie.withgoogle.com Human.</ref> que se estreou no [[2015]]. == Sinopse == ''Human'' é un [[documental]] que recolle un conxunto de testemuños de persoas repartidas por todo o planeta [[Terra]] e das súas situación na vida. O realizador apoiouse nas entrevistas a máis de 2&nbsp;000 persoas de 65 países<ref>[http://www.europe1.fr/culture/a-quoi-ressemblera-human-le-nouveau-film-de-yann-arthus-bertrand-1321122 europe1.fr]</ref>. De entre tódalas entrevistas foron escollidas 110 intervencións.<ref name="p">[http://www.leparisien.fr/magazine/week-end/avant-premiere-cinema-human-de-yann-arthus-bertrand-03-03-2015-4572359.php leparisien]</ref> Os temas abordados foron o [[amor]], a [[agricultura]], a [[homosexualidade]] ou a [[inmigración]].<ref>http://www.francetvinfo.fr/meteo/climat/yann-arthus-bertrand-la-pauvrete-a-des-consequences-sur-l-ecologie_1073339.html</ref> == Produción == O filme foi financiado pola [[Liliane Bettencourt|Fundación Bettencourt Schueller]], coa participación de [[GoodPlanet]], [[France 2]] e de [[Google]].<ref name="a">{{Cita web |url=http://www.atlantico.fr/atlantico-light/human-documentaire-yann-arthus-bertrand-est-sorti-dans-400-salles-en-france-2329399.html |título=Copia arquivada |data-acceso=26 de setembro de 2015 |data-arquivo=27 de setembro de 2015 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20150927223423/http://www.atlantico.fr/atlantico-light/human-documentaire-yann-arthus-bertrand-est-sorti-dans-400-salles-en-france-2329399.html |url-morta=yes }}</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.human-themovie.org/ Páxina oficial] * {{IMDb título|3327994}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Documentais]] kch1mndbwl2bna0e3jx0qb9qjetnw3l 0 322238 7108826 6892253 2025-06-27T21:34:08Z Breogan2008 23204 7108826 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Sen identidade''''' (en {{lang-en|Unknown}}) é un filme corproducido entre os [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], [[Francia]], [[Alemaña]] e o [[Reino Unido]],<ref>[http://www.studiobabelsberg.com/en/public-relations/press-releases/newsdetails/?tx_ttnews%5Bpointer%5D=2&tx_ttnews%5Btt_news%5D=210&tx_ttnews%5BbackPid%5D=49&cHash=65b40791da29d45be42a6ae74cb8611b Studio Babelsberg press release 18 January 2011: ''European premiere for Studio Babelsberg co-production Unknown at the 2011 Berlinale''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150927212518/http://www.studiobabelsberg.com/en/public-relations/press-releases/newsdetails/?tx_ttnews%5Bpointer%5D=2&tx_ttnews%5Btt_news%5D=210&tx_ttnews%5BbackPid%5D=49&cHash=65b40791da29d45be42a6ae74cb8611b |date=27 de setembro de 2015 }} Consultado o 8 de abril de 2013</ref> e dirixido por [[Jaume Collet-Serra]] que se estreou no [[2011]]. Está protagonizado por [[Liam Neeson]], [[Diane Kruger]], [[January Jones]], [[Aidan Quinn]], [[Bruno Ganz]] e [[Frank Langella]].<ref name="MovieWeb">[http://www.movieweb.com/news/NECwkLHKG4aSGE "Unknown White Male Starts Principal Photography"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101006135018/http://www.movieweb.com/news/NECwkLHKG4aSGE |date=06 de outubro de 2010 }}. MovieWeb.com. Consultado o 21 de febreiro de 2011.</ref> Baséase na novela ''Out of My Head'' de [[Didier Van Cauwelaert]].<ref name="nytimes">Dargis, Manohla (2011-02-17). [http://movies.nytimes.com/2011/02/18/movies/18unknown.html "Me, My Doppelgänger and a Dunk in the River"]. ''[[The New York Times]]''. Consultado o 18 de febreiro de 2011.</ref> Estreouse en galego na [[TVG]] o [[15 de xaneiro]] de [[2015]].<ref>{{cita web|título=Programación tvg|url=http://www.teletexto.com/teletexto.asp?tv=a&programacion=TVG&f=15/01/2015|editor=teletexto.com|dataacceso=26 de setembro de 2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160401041415/http://www.teletexto.com/teletexto.asp?f=15%2F01%2F2015&programacion=tvg&tv=a|dataarquivo=01/04/2016|urlmorta=yes}}</ref> == Personaxes == * [[Liam Neeson]] como Dr. Martin Harris * [[Diane Kruger]] como Gina * [[January Jones]] como Elizabeth "Liz" Harris * [[Aidan Quinn]] como Martin B * [[Frank Langella]] como Profesor Rodney Cole * [[Bruno Ganz]] como Ernst Jürgen * [[Sebastian Koch]] como Profesor Bressler * [[Stipe Erceg]] como Jones * Olivier Schneider como Smith * [[Rainer Bock]] como Herr Strauss * [[Mido Hamada]] como Príncipe Shada * [[Karl Markovics]] como Dr. Farge * [[Eva Löbau]] como Enfermeira Gretchen Erfurt * Clint Dyer como Biko == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1401152}} * [http://www.allmovie.com/movie/v503332 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=unknownwhitemale11.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/unknown_white_male/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América|Francia|Alemaña|Reino Unido}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2011]] [[Categoría:Filmes en lingua alemá]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Jaume Collet-Serra]] [[Categoría:Filmes de Dark Castle Entertainment]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes de Babelsberg Studio]] [[Categoría:Filmes rodados en Alemaña]] [[Categoría:Filmes rodados en Berlín]] [[Categoría:Filmes ambientados en Berlín]] [[Categoría:Filmes de StudioCanal]] [[Categoría:Filmes sobre amnesia]] [[Categoría:Filmes sobre asasinatos]] [[Categoría:Filmes de 2011 con versión en galego]] 14nebnz6l6pu67eejqb1aqsruyhbkiu 0 323223 7108643 6834460 2025-06-27T19:42:07Z Rodrigo19001 126126 Traspaso 7108643 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Kristaps Porziņģis''', nado o [[2 de agosto]] de [[1995]] en [[Liepāja]], é un xogador profesional de [[baloncesto]] [[Letonia|letón]] que xoga para os [[Boston Celtics|Atlanta Hawks]] da [[National Basketball Association]] (NBA). Cunha estatura de 2,18 [[metro]]s xoga nas posicións de [[Ala-pivote (baloncesto)|ala-pivote]] e [[Pivote (baloncesto)|pivote]]. == Traxectoria profesional == Porziņģis comezou a súa carreira en varios equipos da súa localidade natal, antes de fichar polas categorías inferiores do [[CB Sevilla]] no ano 2011. Debutou co primeiro equipo o [[29 de setembro]] de [[2012]], na derrota do Sevilla contra o [[CB Murcia]].<ref>{{Cita web|title=Universidad Catolica De Murcia CB 93, Baloncesto Sevilla 77|url=http://basketball.realgm.com/international/boxscore/2012-09-29/Universidad-Catolica-De-Murcia-CB-at-Baloncesto-Sevilla/103535|website=''RealGM''|accessdate=20 de xuño de 2015}}</ref> O [[25 de xuño]] de [[2015]], Porziņģis foi elixido na 4ª posición do [[Draft da NBA]] de 2015 polos [[New York Knicks]].<ref>{{Cita web|url=http://www.nba.com/knicks/draft/no.-4-pick-knicks-select|title=With The No. 4 Pick, The Knicks Select Kristaps Porzingis|date=25 de xuño de 2015|work=NBA.com|accessdate=26 de xuño de 2015}}</ref> O [[30 de xuño]] de 2015, asinou o seu contrato de rookie cos Knicks.<ref>{{Cita web|url=http://www.nba.com/knicks/knicks-sign-kristaps-porzingis-and-jerian-grant|title=Knicks Sign Kristaps Porzingis and Jerian Grant|date=30 de xullo de 2015|work=NBA.com|accessdate=30 de xullo de 2015}}</ref> O [[31 de xaneiro]] de [[2019]], Porziņģis foi traspasado xunto a [[Trey Burke]], [[Tim Hardaway Jr.]] e [[Courtney Lee]] ós [[Dallas Mavericks]], a cambio de [[DeAndre Jordan]], [[Wesley Matthews]], [[Dennis Smith Jr.]] e dúas futuras eleccións da primeira rolda do Draft.<ref>{{cite web|url=https://www.mavs.com/mavericks-acquire-all-star-kristaps-porzingis-tim-hardaway-jr-courtney-lee-and-trey-burke-in-trade-with-knicks/|title=Mavericks acquire All-Star Kristaps Porzingis, Tim Hardaway Jr., Courtney Lee, and Trey Burke in trade with Knicks|work=Mavs.com|date=31 de xaneiro de 2019|accessdate=31 de xaneiro de 2019}}</ref> O [[10 de febreiro]] de [[2022]], Porziņģis e unha elección da segunda rolda do Draft de 2022 foron traspasados ós [[Washington Wizards]], a cambio de [[Spencer Dinwiddie]] e [[Dāvis Bertāns]].<ref>{{Cita web|date=10 de febreiro de 2022|title=Washington acquires Kristaps Porzingis|url=https://www.nba.com/wizards/washington-acquites-kristaps-porzingis-021022|access-date=10 de febreiro de 2022|publisher=NBA.com}}</ref> O [[22 de xuño]] de 2023, os Wizards traspasaron a Porziņģis ós [[Boston Celtics]], como parte dun traspaso entre tres equipos que mandou a [[Marcus Smart]] ós Grizzlies, e a [[Tyus Jones]], [[Danilo Gallinari]], [[Mike Muscala]] e unha elección da segunda rolda do Draft de 2023 dos Celtics ós Wizards.<ref>{{Cita web|url=https://www.nba.com/celtics/news/boston-celtics-acquire-kristaps-porzingis|title=Boston Celtics Acquire Kristaps Porzingis|work=NBA.com|date=23 de xuño de 2023|access-date=23 de xuño de 2023|archive-date=23 de xuño de 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230623125834/https://www.nba.com/celtics/news/boston-celtics-acquire-kristaps-porzingis}}</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://stats.nba.com/player/204001/ Perfil en NBA.com] {{en}} * [https://www.basketball-reference.com/players/p/porzikr01.html Estatísticas en Basketball-Reference.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201114153244/https://www.basketball-reference.com/players/p/porzikr01.html |date=14 de novembro de 2020 }} {{en}} {{Boston Celtics Campións NBA 2023-24}} {{Draft da NBA 2015}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Porzingis, Kristaps}} [[Categoría:Nados en 1995]] [[Categoría:Nados en Letonia]] [[Categoría:Xogadores de baloncesto de Letonia]] [[Categoría:Ala-pivotes de baloncesto]] [[Categoría:Pivotes de baloncesto]] [[Categoría:Eleccións no Draft da NBA dos New York Knicks]] [[Categoría:Xogadores de baloncesto da ACB]] [[Categoría:Xogadores de baloncesto da NBA]] [[Categoría:Xogadores do CB Sevilla]] [[Categoría:Xogadores dos New York Knicks]] [[Categoría:Xogadores dos Dallas Mavericks]] [[Categoría:Xogadores dos Washington Wizards]] [[Categoría:Xogadores dos Boston Celtics]] 2fmdnjdesoc0h2kmws1ip41e42iuqfg 0 323698 7108827 6794529 2025-06-27T21:34:18Z Breogan2008 23204 7108827 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Kung Fury''''' é un filme [[Suecia|sueco]] de comedia e [[artes marciais]] escrito, dirixido e protagonizado por David Sandberg. É unha homenaxe ós filmes de artes marciais e de policías da [[década de 1980]].<ref name="Huffington">{{cita novas |url=http://www.huffingtonpost.com/2013/12/29/kung-fury-trailer_n_4516119.html |título='Kung Fury' Is The Over-The-Top 80s Renegade Cop Movie We've Been Waiting For |autor=Kristobak, Ryan |editor=''[[The Huffington Post]]'' |data=29 de decembro de 2013 |dataacceso=6 de xaneiro de 2014}}</ref><ref name="Independent">{{cita novas |url=http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/news/wacky-trailer-for-new-action-comedy-kung-fury-released-on-kickstarter-9026932.html |título=Wacky trailer for new action comedy Kung Fury released on Kickstarter |editor=''[[The Independent]]'' |data=27 de decembro de 2013 |dataacceso=6 de xaneiro de 2014 |data-arquivo=08 de agosto de 2017 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170808040247/http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/news/wacky-trailer-for-new-action-comedy-kung-fury-released-on-kickstarter-9026932.html |url-morta=yes }}</ref> O filme foi financiado a través de [[micromecenado]] con [[Kickstarter]] dende decembro de 2013 até xaneiro de 2014, chegando a recadar US$630&nbsp;019, superando o orzamento obxectivo de $200&nbsp;000, pero quedando curto do preciso para facer un filme de longa duración, para o cal era preciso $1 millón.<ref name="Kickstarter">{{cita web |url=http://www.kickstarter.com/projects/kungfury/kung-fury |título=''Kung Fury'' |editor=[[Kickstarter]] |dataacceso=6 de xaneiro de 2014}}</ref> Foi seleccionado na sección [[Directors' Fortnight]] do [[Festival de Cine de Cannes]] de 2015, perdendo fronte a ''Rate Me''.<ref name="Quinzaine">{{cita web |url=http://www.quinzaine-realisateurs.com/the-directors-fortnight-2015-selection-p487.html |título=The Directors' Fortnight 2015 selection! |dataacceso=21 de abril de 2015 |editor=Quinzaine des Réalisateurs |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150423224901/http://www.quinzaine-realisateurs.com/the-directors-fortnight-2015-selection-p487.html |dataarquivo=23 de abril de 2015 |urlmorta=yes }}</ref> == Personaxes == * David Sandberg como Kung Fury * [[Jorma Taccone]] como [[Adolf Hitler]], a.k.a. "Kung Führer" * Steven Chew como Dragon * Leopold Nilsson como Hackerman * Andreas Cahling como [[Thor (deus)|Thor]] (voz de Per-Henrik Arvidius) * Erik Hornqvist como Triceracop (voz de Frank Sanderson) * Per-Henrik Arvidius como Xefe de policía * Eleni Young como Barbarianna * Helene Ahlson como Katana (voz de Yasmina Suhonen) * Eos Karlsson como Ninja vermello * [[Magnus Betnér]] como Coronel Reichstache * [[Björn Gustafsson]] como Soldado Lahmstache * [[David Hasselhoff]] como Hoff 9000 (voz) * Frank Sanderson como Cobra (voz) == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * [http://www.kungfury.com/ Páxina oficial] {{en}} * [http://www.lampray.se Lampray Productions official website] * {{IMDb título|3472226}} {{Barra portal|Cine|Suecia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes de Suecia]] [[Categoría:Filmes sobre dinosauros]] [[Categoría:Filmes sobre vinganza]] [[Categoría:Filmes rodados en Estocolmo]] [[Categoría:Filmes rodados en Suecia]] [[Categoría:Filmes baseados na mitoloxía nórdica]] [[Categoría:Filmes de viaxes no tempo]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1985]] [[Categoría:Filmes ambientados en Miami]] [[Categoría:Filmes ambientados en Alemaña]] [[Categoría:Filmes sobre nazis]] amy8kvasvlqdmpl00mddms9djbmc6cn 0 324235 7108999 4337402 2025-06-27T22:47:27Z O Breixo 127505 7108999 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} A '''tempada de furacáns no Atlántico de 1911''' foi relativamente inactiva, con só seis [[ciclón]]s tropicais coñecidos formados no Atlántico durante o verán e o outono de 1911. Tendo en conta tanto o primeiro ciclón que comezou a tempada a principios de febreiro como o derradeiro que a pechou en decembro, rexistráronse só tres depresións tropicais. Tres ciclóns intensificáronse até o status de furacán, e dous deles acadaron a categoría 2 na [[escala de furacáns de Saffir-Simpson]] vixente na actualidade. Os datos dos ciclóns da tempada de 1911 fundaméntanse principalmente na base de datos de furacáns do Atlántico, que no ano 2005 revisou en profundidade o período entre 1911 e 1914. A maioría dos ciclóns tocaron terra firme. A finais de agosto, un furacán que avanzou en dirección oeste matou 17 persoas e causou danos severos en [[Charleston, Carolina do Sur]] e arredores. Un par de semanas antes, a área de [[Pensacola, Florida]] tamén se vira afectada por unha treboada no [[golfo de México]] que provocou ventos de 130&nbsp;km/h en terra. O cuarto ciclón da tempada golpeou a costa de [[Nicaragua]], matando 10 persoas e provocando danos xeneralizados. == Véxase tamén == {{commonscat}} === Ligazóns externas === *[http://www.aoml.noaa.gov/general/lib/lib1/nhclib/mwreviews/1911.pdf Informe meteorolóxico mensual] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Furacáns]] [[Categoría:1911]] t1wn2aj4pqib67q1b089byrk691hdes 0 324262 7109000 5652572 2025-06-27T22:47:38Z O Breixo 127505 7109000 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} A '''tempestade tropical Marco''' foi o décimo terceiro ciclón tropical que se formou durante a temporada de furacáns de [[2008]] no Atlántico. Bateu o récord de ciclón máis pequeno xamais coñecido. Marco creouse a partir dunha ampla [[área de baixa presión]] no noroeste do [[Mar do Caribe]] a finais de setembro de 2008. Por mor desta área de baixa presión, formouse un pequeno centro de circulación de baixo nivel sobre [[Belize]] influído por unha [[onda tropical]]. Despois de atravesar o sur da [[península do Iucatán]] o día 6 de outubro, a baixa foi chamada Depresión tropical décimo terceira (''Tropical Depression Thirteen''). A depresión axiña se intensificou converténdose na tempestade tropical Marco o día seguinte. Marco acadou a súa máxima intensidade o 7 de outubro con refachos de 100&nbsp;km/h. Nese intre, a tempestade tropical estendíase ó longo de 18,5&nbsp;km de radio dende o centro da tempestade, converténdose no ciclón tropical máis pequeno xamais rexistrado.<ref name="FAQ">{{cita web|autor=Neal Dorst|editor=National Hurricane Center|data=29 de maio de 2009|dataacceso=29 de maio de 2009|título=Subject: E5) Which are the largest and smallest tropical cyclones on record?|url=http://www.aoml.noaa.gov/hrd/tcfaq/E5.html}}</ref><ref name="TCR">{{cita web| autor=James L. Franklin| título=Tropical Storm Marco Tropical Cyclone Report| editor=[[National Hurricane Center]]| data=4 de novembro de 2008|dataacceso=23 de xaneiro de 2009| url=http://www.nhc.noaa.gov/pdf/TCR-AL132008_Marco.pdf|formato=[[PDF]]}}</ref> Ás 12:00 UTC, Marco recalaba preto de [[Misantla]] ([[Estado de Veracruz|Veracruz]]). A tempestade debilitouse rapidamente despois de tocar terra firme, disipándose máis tarde. O balance global de danos foi mínimo debido ás pequenas dimensións da tempestade. Porén, produciu fortes choivas que provocaron inundacións de até 3 m de profundidade que asolagaron autoestradas e danaron casas. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === *[http://www.nhc.noaa.gov/pdf/TCR-AL132008_Marco.pdf Informe do Centro Nacional de Furacáns sobre a tempestade tropical Marco] {{en}} *[http://www.nhc.noaa.gov/archive/2008/MARCO.shtml Arquivo de avisos do Centro Nacional de Furacáns sobre a tempestade tropical Marco] {{en}} *[http://www.srh.noaa.gov/srh/jetstream/tropics/tc_structure.htm Páxina do Servizo Nacional de Meteoroloxía sobre a estrutura dun ciclón tropical] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Furacáns]] [[Categoría:2008]] g4gzdujb0kxsqpsy4itz21qjui53bz9 7109006 7109000 2025-06-27T22:49:50Z MAGHOI 15490 7109006 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} A '''tempestade tropical Marco''' foi o décimo terceiro ciclón tropical que se formou durante a temporada de furacáns de [[2008]] no Atlántico. Bateu o récord de ciclón máis pequeno xamais coñecido. Marco creouse a partir dunha ampla [[área de baixa presión]] no noroeste do [[Mar do Caribe]] a finais de setembro de 2008. Por mor desta área de baixa presión, formouse un pequeno centro de circulación de baixo nivel sobre [[Belize]] influído por unha [[onda tropical]]. Despois de atravesar o sur da [[península do Iucatán]] o día 6 de outubro, a baixa foi chamada Depresión tropical décimo terceira (''Tropical Depression Thirteen''). A depresión axiña se intensificou converténdose na tempestade tropical Marco o día seguinte. Marco acadou a súa máxima intensidade o 7 de outubro con refachos de 100&nbsp;km/h. Nese intre, a tempestade tropical estendíase ó longo de 18,5&nbsp;km de radio dende o centro da tempestade, converténdose no ciclón tropical máis pequeno xamais rexistrado.<ref name="FAQ">{{cita web|autor=Neal Dorst|editor=National Hurricane Center|data=29 de maio de 2009|dataacceso=29 de maio de 2009|título=Subject: E5) Which are the largest and smallest tropical cyclones on record?|url=http://www.aoml.noaa.gov/hrd/tcfaq/E5.html}}</ref><ref name="TCR">{{cita web| autor=James L. Franklin| título=Tropical Storm Marco Tropical Cyclone Report| editor=[[National Hurricane Center]]| data=4 de novembro de 2008|dataacceso=23 de xaneiro de 2009| url=http://www.nhc.noaa.gov/pdf/TCR-AL132008_Marco.pdf|formato=[[PDF]]}}</ref> Ás 12:00&nbsp;UTC, Marco recalaba preto de [[Misantla]] ([[Estado de Veracruz|Veracruz]]). A tempestade debilitouse rapidamente despois de tocar terra firme, disipándose máis tarde. O balance global de danos foi mínimo debido ás pequenas dimensións da tempestade. Porén, produciu fortes choivas que provocaron inundacións de até 3&nbsp;m de profundidade que asolagaron autoestradas e danaron casas. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === *[http://www.nhc.noaa.gov/pdf/TCR-AL132008_Marco.pdf Informe do Centro Nacional de Furacáns sobre a tempestade tropical Marco] {{en}} *[http://www.nhc.noaa.gov/archive/2008/MARCO.shtml Arquivo de avisos do Centro Nacional de Furacáns sobre a tempestade tropical Marco] {{en}} *[http://www.srh.noaa.gov/srh/jetstream/tropics/tc_structure.htm Páxina do Servizo Nacional de Meteoroloxía sobre a estrutura dun ciclón tropical] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Furacáns]] [[Categoría:2008]] tunreqa1i82vn8a49d51gbwdn8e6ac6 0 324268 7108982 6667987 2025-06-27T22:36:53Z O Breixo 127505 7108982 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}}[[Ficheiro:Hurricane Erika 16 aug 2003 1310Z.jpg|250px|miniatura|Imaxe do furacán Erika o día [[16 de agosto]] de [[2003]].]] O '''furacán Erika''' foi un [[furacán]] que arremeteu contra o extremo nordeste de [[México]], a carón da fronteira entre [[Texas]] e [[Tamaulipas]], a mediados de agosto na tempada de furacáns no Atlántico de 2003. Erika foi o oitavo ciclón tropical, quinta tempestade tropical, e terceiro furacán da tempada. Ó principio, o [[Centro Nacional de Furacáns]] (NHC polas súas siglas en inglés) non o designou operacionalmente como furacán por mor da información inicial que pronosticaba ventos de 115 [[km/h]] na intensidade máxima de Erika. Non foi senón despois que se analizou a información, que o NHC o rexistrou como categoría 1 na [[escala de furacáns de Saffir-Simpson]]. A tempestade desenvolveuse a partir dunha área de baixa presión non tropical que comezou a vixiarse cinco días antes de desenvolverse sobre o [[golfo de México]] o [[14 de agosto]]. Baixo a influencia dun sistema dalta presión, Erika moveuse rapidamente en dirección oeste e colleu maior forza coas condicións favorables. Arremeteu como furacán ó nordeste de México o [[16 de agosto]], disipándose rapidamente no interior. Mentres que o precursor de Erika se movía a través de [[Florida, Estados Unidos de América|Florida]], deixou fortes choivas. Ó sur de [[Texas]], Erika produciu ventos moderados de entre 80 e 95&nbsp;km/h ademais de choivas lixeiras, causando danos menores e illados no estado. No nordeste de [[México]], Erika produciu unha moderada cantidade de choivas, dando como resultado asolagamentos e lamas. Ademais, produciu dous mortos ó arrastrar un vehículo pola auga. == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === *[http://www.nhc.noaa.gov/2003erika.shtml Reportaxe do Ciclón Tropical Erika] {{en}} *[https://web.archive.org/web/20081005050212/http://www.hpc.ncep.noaa.gov/tropical/rain/erika2003filledrainblk.gif Precipitación do Furacán Erika] {{en}} *[http://128.11.143.113/spanish/archive/2003-08/a-2003-08-15-15-1.cfm A Tempestade Tropical Erika pódese converter en Furacán]{{Ligazón morta|data=agosto de 2018 }} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Furacáns]] [[Categoría:2003]] 3wb1pjhbf7ceei1giufnq9cc95g6das 0 324306 7108828 6844226 2025-06-27T21:35:07Z Breogan2008 23204 7108828 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Inside Out''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de animación, comedia e drama<ref name=RogerEbert.com>{{cita web|url=http://www.rogerebert.com/reviews/inside-out-2015|título=Inside Out|autor=Matt Zoller Seitz|data=18 de xuño de 2015|dataacceso=19 de agosto de 2015}}</ref> producido por [[Pixar|Pixar Animation Studios]] e distribuído por [[Walt Disney Pictures]]. Dirixido e coescrito por [[Pete Docter]]. O filme foi codirixido e coescrito por [[Ronnie del Carmen]] e producido por [[Jonas Rivera]], con música de [[Michael Giacchino]]. A película gañou o [[Oscar ó mellor filme de animación]] na [[88ª edición dos Oscar]] en [[2016]]. == Sinopse == O filme está ambientado na [[mente]] dunha rapaza, Riley Andersen (Kaitlyn Dias), na que tres [[Emoción|emocións]] personificadas —Ledicia ([[Amy Poehler]]), Tristura ([[Phyllis Smith]]), Medo ([[Bill Hader]]), Ira ([[Lewis Black]]) e Noxo ([[Mindy Kaling]])— tratan de axudala despois de que se mudase cos seus pais ([[Diane Lane]] e [[Kyle MacLachlan]]) a unha nova cidade. == Personaxes == * [[Amy Poehler]] como Ledicia<ref name=CSD232013Press>{{cita novas|título=D23 Expo: New Art From the Upcoming Disney, Pixar and Disneytoon Movies|url=http://www.comingsoon.net/news/d23exponews.php?id=107609|dataacceso=13 de agosto 2013|website=ComingSoon.net|date=9 de agosto de 2013|data-arquivo=13 de agosto de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130813063535/http://www.comingsoon.net/news/d23exponews.php?id=107609|url-morta=yes}}</ref> * [[Phyllis Smith]] como Tristura<ref name=CSD232013Press /> * [[Bill Hader]] como Medo<ref name=CSD232013Press /> * [[Lewis Black]] como Ira<ref name=CSD232013Press /> * [[Mindy Kaling]] como Noxo<ref name=CSD232013Press /> * [[Richard Kind]] como Bing Bong * Kaitlyn Dias como Riley Andersen<ref name=CSD232013Press /><ref>{{cita web|título=Inside Out Production Notes|url=http://www.festival-cannes.fr/assets/Image/Direct/6ed3c88174e8063271a2ad17de9b3e09.pdf|editor=[[Festival Internacional de Cinema de Cannes]]|dataacceso=August 18, 2015|page=12|date=May 16, 2015|format=PDF|quote=RILEY Andersen is an eternally happy kid...|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150819203445/http://www.festival-cannes.fr/assets/Image/Direct/6ed3c88174e8063271a2ad17de9b3e09.pdf|archivedate=19 de agosto de 2015|urlmorta=yes}}</ref><ref name=VarietyBreaksSilence>{{Cita novas|last1=Debruge|first1=Peter|title=Pixar Breaks Silence, Offers Inside Look at 'Inside Out' at Annecy|url=http://variety.com/2014/film/news/pixar-breaks-silence-offers-inside-look-at-inside-out-at-annecy-1201217953/|accessdate=June 13, 2014|work=Variety|date=June 10, 2014}}</ref><ref name=ForbesTrailerLegacy>{{Cita novas|last1=Mendelson|first1=Scott|title='Inside Out' Trailer Sells Pixar's Emotional Legacy|url=http://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2014/10/02/inside-out-trailer-reaffirms-pixars-emotional-legacy/|accessdate=October 5, 2014|work=Forbes|date=October 2, 2014|quote=Inside Out stars Kaitlyn Dias as the young girl whose brain provides the basis for the story.}}</ref> * [[Diane Lane]] como nai de Riley<ref name="USAT-Parents">{{Cita web|url=http://www.usatoday.com/story/life/movies/2014/12/08/inside-out-diane-lane-kyle-maclachlan-pixar/19860441/|title=Parents speak their mind in Pixar's 'Inside Out'|author=Bryan Alexander|work=[[USA Today]]|date=December 8, 2014|accessdate=December 8, 2014}}</ref> * [[Kyle MacLachlan]] como pai de Riley<ref name="USAT-Parents"/> * [[Paula Poundstone]] como Paula<ref name=SKCastCameos /> * [[Bobby Moynihan]] como Bobby<ref name=SKCastCameos /> * [[Paula Pell]] como Directora dos soños e Ira da nai<ref name=SKCastCameos /> * [[Dave Goelz]] como Garda do subconsciente Frank<ref name=SKCastCameos>{{cita web|title=Pixar's 'Inside Out' Cast Includes Some Awesome Voice Cameos (Spoilers)|url=http://www.stitchkingdom.com/disney-pixars-inside-out-cast-includes-awesome-voice-cameos-spoilers-75465/|publisher=Stitch Kingdom|accessdate=May 22, 2015|date=May 20, 2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150522110057/http://www.stitchkingdom.com/disney-pixars-inside-out-cast-includes-awesome-voice-cameos-spoilers-75465/|dataarquivo=22 de maio de 2015|urlmorta=yes}}</ref> * [[Frank Oz]] como Garda do subconsciente Dave<ref name=SKCastCameos/> * Josh Cooley como Jangles o pallaso<ref name=officialpr>{{Cita web|title=Inside Out press kit|url=http://www.wdsmediafile.com/media/InsideOut/writen-material/InsideOut555ce8f2b678a.pdf|publisher=[[The Walt Disney Studios (division)|The Walt Disney Studios]]|accessdate=May 28, 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150622032104/http://www.wdsmediafile.com/media/InsideOut/writen-material/InsideOut555ce8f2b678a.pdf|archivedate=22 de xuño de 2015|deadurl=yes|date=May 20, 2015|format=PDF}}</ref> * [[Flea]] como Jake<ref name=SKCastCameos /> * [[John Ratzenberger]] como Fritz<ref name=SKCastCameos /> * [[Carlos Alazraqui]] como Medo do pai e Piloto brasileiro de helicóptero<ref name=SKCastCameos /> * [[Lori Alan]] como Tristura da nai<ref name=ForbesBowlAd>{{cita novas|last1=Mendelson|first1=Scott|title=Pixar's 'Inside Out' Puppy Bowl Ad Plays On Your Emotions|url=http://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2015/02/01/pixars-inside-out-puppy-bowl-ad-plays-your-emotions/|accessdate=March 20, 2015|work=Forbes|date=February 1, 2015}}</ref> * [[Rashida Jones]] como Rapaz cool<ref name=officialpr/> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb|2096673}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=pixar2014.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/inside_out_2015/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Pixar}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2015 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Pete Docter]] [[Categoría:Filmes de Pixar]] [[Categoría:Filmes de Walt Disney Pictures]] [[Categoría:Óscar ó mellor filme de animación]] ojtkbmuw1q9cpqsy5ualefnuaqa28ta 7108829 7108828 2025-06-27T21:35:32Z Breogan2008 23204 7108829 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Inside Out''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de animación, comedia e drama<ref name=RogerEbert.com>{{cita web|url=http://www.rogerebert.com/reviews/inside-out-2015|título=Inside Out|autor=Matt Zoller Seitz|data=18 de xuño de 2015|dataacceso=19 de agosto de 2015}}</ref> producido por [[Pixar|Pixar Animation Studios]] e distribuído por [[Walt Disney Pictures]]. Dirixido e coescrito por [[Pete Docter]]. O filme foi codirixido e coescrito por [[Ronnie del Carmen]] e producido por [[Jonas Rivera]], con música de [[Michael Giacchino]]. A película gañou o [[Oscar ó mellor filme de animación]] na [[88ª edición dos Oscar]] en [[2016]]. == Sinopse == O filme está ambientado na [[mente]] dunha rapaza, Riley Andersen (Kaitlyn Dias), na que tres [[Emoción|emocións]] personificadas —Ledicia ([[Amy Poehler]]), Tristura ([[Phyllis Smith]]), Medo ([[Bill Hader]]), Ira ([[Lewis Black]]) e Noxo ([[Mindy Kaling]])— tratan de axudala despois de que se mudase cos seus pais ([[Diane Lane]] e [[Kyle MacLachlan]]) a unha nova cidade. == Personaxes == * [[Amy Poehler]] como Ledicia<ref name=CSD232013Press>{{cita novas|título=D23 Expo: New Art From the Upcoming Disney, Pixar and Disneytoon Movies|url=http://www.comingsoon.net/news/d23exponews.php?id=107609|dataacceso=13 de agosto 2013|website=ComingSoon.net|date=9 de agosto de 2013|data-arquivo=13 de agosto de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130813063535/http://www.comingsoon.net/news/d23exponews.php?id=107609|url-morta=yes}}</ref> * [[Phyllis Smith]] como Tristura<ref name=CSD232013Press /> * [[Bill Hader]] como Medo<ref name=CSD232013Press /> * [[Lewis Black]] como Ira<ref name=CSD232013Press /> * [[Mindy Kaling]] como Noxo<ref name=CSD232013Press /> * [[Richard Kind]] como Bing Bong * Kaitlyn Dias como Riley Andersen<ref name=CSD232013Press /><ref>{{cita web|título=Inside Out Production Notes|url=http://www.festival-cannes.fr/assets/Image/Direct/6ed3c88174e8063271a2ad17de9b3e09.pdf|editor=[[Festival Internacional de Cinema de Cannes]]|dataacceso=August 18, 2015|page=12|date=May 16, 2015|format=PDF|quote=RILEY Andersen is an eternally happy kid...|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150819203445/http://www.festival-cannes.fr/assets/Image/Direct/6ed3c88174e8063271a2ad17de9b3e09.pdf|archivedate=19 de agosto de 2015|urlmorta=yes}}</ref><ref name=VarietyBreaksSilence>{{Cita novas|last1=Debruge|first1=Peter|title=Pixar Breaks Silence, Offers Inside Look at 'Inside Out' at Annecy|url=http://variety.com/2014/film/news/pixar-breaks-silence-offers-inside-look-at-inside-out-at-annecy-1201217953/|accessdate=June 13, 2014|work=Variety|date=June 10, 2014}}</ref><ref name=ForbesTrailerLegacy>{{Cita novas|last1=Mendelson|first1=Scott|title='Inside Out' Trailer Sells Pixar's Emotional Legacy|url=http://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2014/10/02/inside-out-trailer-reaffirms-pixars-emotional-legacy/|accessdate=October 5, 2014|work=Forbes|date=October 2, 2014|quote=Inside Out stars Kaitlyn Dias as the young girl whose brain provides the basis for the story.}}</ref> * [[Diane Lane]] como nai de Riley<ref name="USAT-Parents">{{Cita web|url=http://www.usatoday.com/story/life/movies/2014/12/08/inside-out-diane-lane-kyle-maclachlan-pixar/19860441/|title=Parents speak their mind in Pixar's 'Inside Out'|author=Bryan Alexander|work=[[USA Today]]|date=8 de decembro de 2014|accessdate=8 de decembro de 2014}}</ref> * [[Kyle MacLachlan]] como pai de Riley<ref name="USAT-Parents"/> * [[Paula Poundstone]] como Paula<ref name=SKCastCameos /> * [[Bobby Moynihan]] como Bobby<ref name=SKCastCameos /> * [[Paula Pell]] como Directora dos soños e Ira da nai<ref name=SKCastCameos /> * [[Dave Goelz]] como Garda do subconsciente Frank<ref name=SKCastCameos>{{cita web|title=Pixar's 'Inside Out' Cast Includes Some Awesome Voice Cameos (Spoilers)|url=http://www.stitchkingdom.com/disney-pixars-inside-out-cast-includes-awesome-voice-cameos-spoilers-75465/|publisher=Stitch Kingdom|accessdate=May 22, 2015|date=May 20, 2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150522110057/http://www.stitchkingdom.com/disney-pixars-inside-out-cast-includes-awesome-voice-cameos-spoilers-75465/|dataarquivo=22 de maio de 2015|urlmorta=yes}}</ref> * [[Frank Oz]] como Garda do subconsciente Dave<ref name=SKCastCameos/> * Josh Cooley como Jangles o pallaso<ref name=officialpr>{{Cita web|title=Inside Out press kit|url=http://www.wdsmediafile.com/media/InsideOut/writen-material/InsideOut555ce8f2b678a.pdf|publisher=[[The Walt Disney Studios (division)|The Walt Disney Studios]]|accessdate=May 28, 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150622032104/http://www.wdsmediafile.com/media/InsideOut/writen-material/InsideOut555ce8f2b678a.pdf|archivedate=22 de xuño de 2015|deadurl=yes|date=May 20, 2015|format=PDF}}</ref> * [[Flea]] como Jake<ref name=SKCastCameos /> * [[John Ratzenberger]] como Fritz<ref name=SKCastCameos /> * [[Carlos Alazraqui]] como Medo do pai e Piloto brasileiro de helicóptero<ref name=SKCastCameos /> * [[Lori Alan]] como Tristura da nai<ref name=ForbesBowlAd>{{cita novas|last1=Mendelson|first1=Scott|title=Pixar's 'Inside Out' Puppy Bowl Ad Plays On Your Emotions|url=http://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2015/02/01/pixars-inside-out-puppy-bowl-ad-plays-your-emotions/|accessdate=March 20, 2015|work=Forbes|date=February 1, 2015}}</ref> * [[Rashida Jones]] como Rapaz cool<ref name=officialpr/> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb|2096673}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=pixar2014.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/inside_out_2015/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Pixar}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2015 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Pete Docter]] [[Categoría:Filmes de Pixar]] [[Categoría:Filmes de Walt Disney Pictures]] [[Categoría:Óscar ó mellor filme de animación]] 49pyio2oalkbf0bfizznuw9xwxah709 7108830 7108829 2025-06-27T21:35:55Z Breogan2008 23204 7108830 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Inside Out''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de animación, comedia e drama<ref name=RogerEbert.com>{{cita web|url=http://www.rogerebert.com/reviews/inside-out-2015|título=Inside Out|autor=Matt Zoller Seitz|data=18 de xuño de 2015|dataacceso=19 de agosto de 2015}}</ref> producido por [[Pixar|Pixar Animation Studios]] e distribuído por [[Walt Disney Pictures]]. Dirixido e coescrito por [[Pete Docter]]. O filme foi codirixido e coescrito por [[Ronnie del Carmen]] e producido por [[Jonas Rivera]], con música de [[Michael Giacchino]]. A película gañou o [[Oscar ó mellor filme de animación]] na [[88ª edición dos Oscar]] en [[2016]]. == Sinopse == O filme está ambientado na [[mente]] dunha rapaza, Riley Andersen (Kaitlyn Dias), na que tres [[Emoción|emocións]] personificadas —Ledicia ([[Amy Poehler]]), Tristura ([[Phyllis Smith]]), Medo ([[Bill Hader]]), Ira ([[Lewis Black]]) e Noxo ([[Mindy Kaling]])— tratan de axudala despois de que se mudase cos seus pais ([[Diane Lane]] e [[Kyle MacLachlan]]) a unha nova cidade. == Personaxes == * [[Amy Poehler]] como Ledicia<ref name=CSD232013Press>{{cita novas|título=D23 Expo: New Art From the Upcoming Disney, Pixar and Disneytoon Movies|url=http://www.comingsoon.net/news/d23exponews.php?id=107609|dataacceso=13 de agosto 2013|website=ComingSoon.net|date=9 de agosto de 2013|data-arquivo=13 de agosto de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130813063535/http://www.comingsoon.net/news/d23exponews.php?id=107609|url-morta=yes}}</ref> * [[Phyllis Smith]] como Tristura<ref name=CSD232013Press /> * [[Bill Hader]] como Medo<ref name=CSD232013Press /> * [[Lewis Black]] como Ira<ref name=CSD232013Press /> * [[Mindy Kaling]] como Noxo<ref name=CSD232013Press /> * [[Richard Kind]] como Bing Bong * Kaitlyn Dias como Riley Andersen<ref name=CSD232013Press /><ref>{{cita web|título=Inside Out Production Notes|url=http://www.festival-cannes.fr/assets/Image/Direct/6ed3c88174e8063271a2ad17de9b3e09.pdf|editor=[[Festival Internacional de Cinema de Cannes]]|dataacceso=18 de agosto de 2015|page=12|date=16 de maio de 2015|format=PDF|quote=RILEY Andersen is an eternally happy kid...|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150819203445/http://www.festival-cannes.fr/assets/Image/Direct/6ed3c88174e8063271a2ad17de9b3e09.pdf|archivedate=19 de agosto de 2015|urlmorta=yes}}</ref><ref name=VarietyBreaksSilence>{{Cita novas|last1=Debruge|first1=Peter|title=Pixar Breaks Silence, Offers Inside Look at 'Inside Out' at Annecy|url=http://variety.com/2014/film/news/pixar-breaks-silence-offers-inside-look-at-inside-out-at-annecy-1201217953/|accessdate=June 13, 2014|work=Variety|date=June 10, 2014}}</ref><ref name=ForbesTrailerLegacy>{{Cita novas|last1=Mendelson|first1=Scott|title='Inside Out' Trailer Sells Pixar's Emotional Legacy|url=http://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2014/10/02/inside-out-trailer-reaffirms-pixars-emotional-legacy/|accessdate=October 5, 2014|work=Forbes|date=October 2, 2014|quote=Inside Out stars Kaitlyn Dias as the young girl whose brain provides the basis for the story.}}</ref> * [[Diane Lane]] como nai de Riley<ref name="USAT-Parents">{{Cita web|url=http://www.usatoday.com/story/life/movies/2014/12/08/inside-out-diane-lane-kyle-maclachlan-pixar/19860441/|title=Parents speak their mind in Pixar's 'Inside Out'|author=Bryan Alexander|work=[[USA Today]]|date=8 de decembro de 2014|accessdate=8 de decembro de 2014}}</ref> * [[Kyle MacLachlan]] como pai de Riley<ref name="USAT-Parents"/> * [[Paula Poundstone]] como Paula<ref name=SKCastCameos /> * [[Bobby Moynihan]] como Bobby<ref name=SKCastCameos /> * [[Paula Pell]] como Directora dos soños e Ira da nai<ref name=SKCastCameos /> * [[Dave Goelz]] como Garda do subconsciente Frank<ref name=SKCastCameos>{{cita web|title=Pixar's 'Inside Out' Cast Includes Some Awesome Voice Cameos (Spoilers)|url=http://www.stitchkingdom.com/disney-pixars-inside-out-cast-includes-awesome-voice-cameos-spoilers-75465/|publisher=Stitch Kingdom|accessdate=May 22, 2015|date=May 20, 2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150522110057/http://www.stitchkingdom.com/disney-pixars-inside-out-cast-includes-awesome-voice-cameos-spoilers-75465/|dataarquivo=22 de maio de 2015|urlmorta=yes}}</ref> * [[Frank Oz]] como Garda do subconsciente Dave<ref name=SKCastCameos/> * Josh Cooley como Jangles o pallaso<ref name=officialpr>{{Cita web|title=Inside Out press kit|url=http://www.wdsmediafile.com/media/InsideOut/writen-material/InsideOut555ce8f2b678a.pdf|publisher=[[The Walt Disney Studios (division)|The Walt Disney Studios]]|accessdate=May 28, 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150622032104/http://www.wdsmediafile.com/media/InsideOut/writen-material/InsideOut555ce8f2b678a.pdf|archivedate=22 de xuño de 2015|deadurl=yes|date=May 20, 2015|format=PDF}}</ref> * [[Flea]] como Jake<ref name=SKCastCameos /> * [[John Ratzenberger]] como Fritz<ref name=SKCastCameos /> * [[Carlos Alazraqui]] como Medo do pai e Piloto brasileiro de helicóptero<ref name=SKCastCameos /> * [[Lori Alan]] como Tristura da nai<ref name=ForbesBowlAd>{{cita novas|last1=Mendelson|first1=Scott|title=Pixar's 'Inside Out' Puppy Bowl Ad Plays On Your Emotions|url=http://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2015/02/01/pixars-inside-out-puppy-bowl-ad-plays-your-emotions/|accessdate=March 20, 2015|work=Forbes|date=February 1, 2015}}</ref> * [[Rashida Jones]] como Rapaz cool<ref name=officialpr/> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb|2096673}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=pixar2014.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/inside_out_2015/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Pixar}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2015 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Pete Docter]] [[Categoría:Filmes de Pixar]] [[Categoría:Filmes de Walt Disney Pictures]] [[Categoría:Óscar ó mellor filme de animación]] 4umjb9wxilh3403k8xcbboh0jamh6jh 7108831 7108830 2025-06-27T21:36:26Z Breogan2008 23204 7108831 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Inside Out''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de animación, comedia e drama<ref name=RogerEbert.com>{{cita web|url=http://www.rogerebert.com/reviews/inside-out-2015|título=Inside Out|autor=Matt Zoller Seitz|data=18 de xuño de 2015|dataacceso=19 de agosto de 2015}}</ref> producido por [[Pixar|Pixar Animation Studios]] e distribuído por [[Walt Disney Pictures]]. Dirixido e coescrito por [[Pete Docter]]. O filme foi codirixido e coescrito por [[Ronnie del Carmen]] e producido por [[Jonas Rivera]], con música de [[Michael Giacchino]]. A película gañou o [[Oscar ó mellor filme de animación]] na [[88ª edición dos Oscar]] en [[2016]]. == Sinopse == O filme está ambientado na [[mente]] dunha rapaza, Riley Andersen (Kaitlyn Dias), na que tres [[Emoción|emocións]] personificadas —Ledicia ([[Amy Poehler]]), Tristura ([[Phyllis Smith]]), Medo ([[Bill Hader]]), Ira ([[Lewis Black]]) e Noxo ([[Mindy Kaling]])— tratan de axudala despois de que se mudase cos seus pais ([[Diane Lane]] e [[Kyle MacLachlan]]) a unha nova cidade. == Personaxes == * [[Amy Poehler]] como Ledicia<ref name=CSD232013Press>{{cita novas|título=D23 Expo: New Art From the Upcoming Disney, Pixar and Disneytoon Movies|url=http://www.comingsoon.net/news/d23exponews.php?id=107609|dataacceso=13 de agosto 2013|website=ComingSoon.net|date=9 de agosto de 2013|data-arquivo=13 de agosto de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130813063535/http://www.comingsoon.net/news/d23exponews.php?id=107609|url-morta=yes}}</ref> * [[Phyllis Smith]] como Tristura<ref name=CSD232013Press /> * [[Bill Hader]] como Medo<ref name=CSD232013Press /> * [[Lewis Black]] como Ira<ref name=CSD232013Press /> * [[Mindy Kaling]] como Noxo<ref name=CSD232013Press /> * [[Richard Kind]] como Bing Bong * Kaitlyn Dias como Riley Andersen<ref name=CSD232013Press /><ref>{{cita web|título=Inside Out Production Notes|url=http://www.festival-cannes.fr/assets/Image/Direct/6ed3c88174e8063271a2ad17de9b3e09.pdf|editor=[[Festival Internacional de Cinema de Cannes]]|dataacceso=18 de agosto de 2015|page=12|date=16 de maio de 2015|format=PDF|quote=RILEY Andersen is an eternally happy kid...|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150819203445/http://www.festival-cannes.fr/assets/Image/Direct/6ed3c88174e8063271a2ad17de9b3e09.pdf|archivedate=19 de agosto de 2015|urlmorta=yes}}</ref><ref name=VarietyBreaksSilence>{{Cita novas|last1=Debruge|first1=Peter|title=Pixar Breaks Silence, Offers Inside Look at 'Inside Out' at Annecy|url=http://variety.com/2014/film/news/pixar-breaks-silence-offers-inside-look-at-inside-out-at-annecy-1201217953/|accessdate=13 de xuño de 2014|work=Variety|date=10 de xuño de 2014}}</ref><ref name=ForbesTrailerLegacy>{{Cita novas|last1=Mendelson|first1=Scott|title='Inside Out' Trailer Sells Pixar's Emotional Legacy|url=http://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2014/10/02/inside-out-trailer-reaffirms-pixars-emotional-legacy/|accessdate=5 de outubro de 2014|work=Forbes|date=2 de outubro de 2014|quote=Inside Out stars Kaitlyn Dias as the young girl whose brain provides the basis for the story.}}</ref> * [[Diane Lane]] como nai de Riley<ref name="USAT-Parents">{{Cita web|url=http://www.usatoday.com/story/life/movies/2014/12/08/inside-out-diane-lane-kyle-maclachlan-pixar/19860441/|title=Parents speak their mind in Pixar's 'Inside Out'|author=Bryan Alexander|work=[[USA Today]]|date=8 de decembro de 2014|accessdate=8 de decembro de 2014}}</ref> * [[Kyle MacLachlan]] como pai de Riley<ref name="USAT-Parents"/> * [[Paula Poundstone]] como Paula<ref name=SKCastCameos /> * [[Bobby Moynihan]] como Bobby<ref name=SKCastCameos /> * [[Paula Pell]] como Directora dos soños e Ira da nai<ref name=SKCastCameos /> * [[Dave Goelz]] como Garda do subconsciente Frank<ref name=SKCastCameos>{{cita web|title=Pixar's 'Inside Out' Cast Includes Some Awesome Voice Cameos (Spoilers)|url=http://www.stitchkingdom.com/disney-pixars-inside-out-cast-includes-awesome-voice-cameos-spoilers-75465/|publisher=Stitch Kingdom|accessdate=May 22, 2015|date=May 20, 2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150522110057/http://www.stitchkingdom.com/disney-pixars-inside-out-cast-includes-awesome-voice-cameos-spoilers-75465/|dataarquivo=22 de maio de 2015|urlmorta=yes}}</ref> * [[Frank Oz]] como Garda do subconsciente Dave<ref name=SKCastCameos/> * Josh Cooley como Jangles o pallaso<ref name=officialpr>{{Cita web|title=Inside Out press kit|url=http://www.wdsmediafile.com/media/InsideOut/writen-material/InsideOut555ce8f2b678a.pdf|publisher=[[The Walt Disney Studios (division)|The Walt Disney Studios]]|accessdate=May 28, 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150622032104/http://www.wdsmediafile.com/media/InsideOut/writen-material/InsideOut555ce8f2b678a.pdf|archivedate=22 de xuño de 2015|deadurl=yes|date=May 20, 2015|format=PDF}}</ref> * [[Flea]] como Jake<ref name=SKCastCameos /> * [[John Ratzenberger]] como Fritz<ref name=SKCastCameos /> * [[Carlos Alazraqui]] como Medo do pai e Piloto brasileiro de helicóptero<ref name=SKCastCameos /> * [[Lori Alan]] como Tristura da nai<ref name=ForbesBowlAd>{{cita novas|last1=Mendelson|first1=Scott|title=Pixar's 'Inside Out' Puppy Bowl Ad Plays On Your Emotions|url=http://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2015/02/01/pixars-inside-out-puppy-bowl-ad-plays-your-emotions/|accessdate=March 20, 2015|work=Forbes|date=February 1, 2015}}</ref> * [[Rashida Jones]] como Rapaz cool<ref name=officialpr/> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb|2096673}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=pixar2014.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/inside_out_2015/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Pixar}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2015 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Pete Docter]] [[Categoría:Filmes de Pixar]] [[Categoría:Filmes de Walt Disney Pictures]] [[Categoría:Óscar ó mellor filme de animación]] bhnko7z6sdlhtbjlez1kn3nl41280jm 7108832 7108831 2025-06-27T21:36:55Z Breogan2008 23204 7108832 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Inside Out''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de animación, comedia e drama<ref name=RogerEbert.com>{{cita web|url=http://www.rogerebert.com/reviews/inside-out-2015|título=Inside Out|autor=Matt Zoller Seitz|data=18 de xuño de 2015|dataacceso=19 de agosto de 2015}}</ref> producido por [[Pixar|Pixar Animation Studios]] e distribuído por [[Walt Disney Pictures]]. Dirixido e coescrito por [[Pete Docter]]. O filme foi codirixido e coescrito por [[Ronnie del Carmen]] e producido por [[Jonas Rivera]], con música de [[Michael Giacchino]]. A película gañou o [[Oscar ó mellor filme de animación]] na [[88ª edición dos Oscar]] en [[2016]]. == Sinopse == O filme está ambientado na [[mente]] dunha rapaza, Riley Andersen (Kaitlyn Dias), na que tres [[Emoción|emocións]] personificadas —Ledicia ([[Amy Poehler]]), Tristura ([[Phyllis Smith]]), Medo ([[Bill Hader]]), Ira ([[Lewis Black]]) e Noxo ([[Mindy Kaling]])— tratan de axudala despois de que se mudase cos seus pais ([[Diane Lane]] e [[Kyle MacLachlan]]) a unha nova cidade. == Personaxes == * [[Amy Poehler]] como Ledicia<ref name=CSD232013Press>{{cita novas|título=D23 Expo: New Art From the Upcoming Disney, Pixar and Disneytoon Movies|url=http://www.comingsoon.net/news/d23exponews.php?id=107609|dataacceso=13 de agosto 2013|website=ComingSoon.net|date=9 de agosto de 2013|data-arquivo=13 de agosto de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130813063535/http://www.comingsoon.net/news/d23exponews.php?id=107609|url-morta=yes}}</ref> * [[Phyllis Smith]] como Tristura<ref name=CSD232013Press /> * [[Bill Hader]] como Medo<ref name=CSD232013Press /> * [[Lewis Black]] como Ira<ref name=CSD232013Press /> * [[Mindy Kaling]] como Noxo<ref name=CSD232013Press /> * [[Richard Kind]] como Bing Bong * Kaitlyn Dias como Riley Andersen<ref name=CSD232013Press /><ref>{{cita web|título=Inside Out Production Notes|url=http://www.festival-cannes.fr/assets/Image/Direct/6ed3c88174e8063271a2ad17de9b3e09.pdf|editor=[[Festival Internacional de Cinema de Cannes]]|dataacceso=18 de agosto de 2015|page=12|date=16 de maio de 2015|format=PDF|quote=RILEY Andersen is an eternally happy kid...|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150819203445/http://www.festival-cannes.fr/assets/Image/Direct/6ed3c88174e8063271a2ad17de9b3e09.pdf|archivedate=19 de agosto de 2015|urlmorta=yes}}</ref><ref name=VarietyBreaksSilence>{{Cita novas|last1=Debruge|first1=Peter|title=Pixar Breaks Silence, Offers Inside Look at 'Inside Out' at Annecy|url=http://variety.com/2014/film/news/pixar-breaks-silence-offers-inside-look-at-inside-out-at-annecy-1201217953/|accessdate=13 de xuño de 2014|work=Variety|date=10 de xuño de 2014}}</ref><ref name=ForbesTrailerLegacy>{{Cita novas|last1=Mendelson|first1=Scott|title='Inside Out' Trailer Sells Pixar's Emotional Legacy|url=http://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2014/10/02/inside-out-trailer-reaffirms-pixars-emotional-legacy/|accessdate=5 de outubro de 2014|work=Forbes|date=2 de outubro de 2014|quote=Inside Out stars Kaitlyn Dias as the young girl whose brain provides the basis for the story.}}</ref> * [[Diane Lane]] como nai de Riley<ref name="USAT-Parents">{{Cita web|url=http://www.usatoday.com/story/life/movies/2014/12/08/inside-out-diane-lane-kyle-maclachlan-pixar/19860441/|title=Parents speak their mind in Pixar's 'Inside Out'|author=Bryan Alexander|work=[[USA Today]]|date=8 de decembro de 2014|accessdate=8 de decembro de 2014}}</ref> * [[Kyle MacLachlan]] como pai de Riley<ref name="USAT-Parents"/> * [[Paula Poundstone]] como Paula<ref name=SKCastCameos /> * [[Bobby Moynihan]] como Bobby<ref name=SKCastCameos /> * [[Paula Pell]] como Directora dos soños e Ira da nai<ref name=SKCastCameos /> * [[Dave Goelz]] como Garda do subconsciente Frank<ref name=SKCastCameos>{{cita web|title=Pixar's 'Inside Out' Cast Includes Some Awesome Voice Cameos (Spoilers)|url=http://www.stitchkingdom.com/disney-pixars-inside-out-cast-includes-awesome-voice-cameos-spoilers-75465/|publisher=Stitch Kingdom|accessdate=22 de maio de 2015|date=20 de maio de 2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150522110057/http://www.stitchkingdom.com/disney-pixars-inside-out-cast-includes-awesome-voice-cameos-spoilers-75465/|dataarquivo=22 de maio de 2015|urlmorta=yes}}</ref> * [[Frank Oz]] como Garda do subconsciente Dave<ref name=SKCastCameos/> * Josh Cooley como Jangles o pallaso<ref name=officialpr>{{Cita web|title=Inside Out press kit|url=http://www.wdsmediafile.com/media/InsideOut/writen-material/InsideOut555ce8f2b678a.pdf|publisher=[[The Walt Disney Studios (division)|The Walt Disney Studios]]|accessdate=28 de maio de 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150622032104/http://www.wdsmediafile.com/media/InsideOut/writen-material/InsideOut555ce8f2b678a.pdf|archivedate=22 de xuño de 2015|deadurl=yes|date=20 de maio de 2015|format=PDF}}</ref> * [[Flea]] como Jake<ref name=SKCastCameos /> * [[John Ratzenberger]] como Fritz<ref name=SKCastCameos /> * [[Carlos Alazraqui]] como Medo do pai e Piloto brasileiro de helicóptero<ref name=SKCastCameos /> * [[Lori Alan]] como Tristura da nai<ref name=ForbesBowlAd>{{cita novas|last1=Mendelson|first1=Scott|title=Pixar's 'Inside Out' Puppy Bowl Ad Plays On Your Emotions|url=http://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2015/02/01/pixars-inside-out-puppy-bowl-ad-plays-your-emotions/|accessdate=March 20, 2015|work=Forbes|date=February 1, 2015}}</ref> * [[Rashida Jones]] como Rapaz cool<ref name=officialpr/> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb|2096673}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=pixar2014.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/inside_out_2015/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Pixar}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2015 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Pete Docter]] [[Categoría:Filmes de Pixar]] [[Categoría:Filmes de Walt Disney Pictures]] [[Categoría:Óscar ó mellor filme de animación]] djbrjyitzb59bfz0r3do8t6624fxquh 7108833 7108832 2025-06-27T21:37:12Z Breogan2008 23204 7108833 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Inside Out''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de animación, comedia e drama<ref name=RogerEbert.com>{{cita web|url=http://www.rogerebert.com/reviews/inside-out-2015|título=Inside Out|autor=Matt Zoller Seitz|data=18 de xuño de 2015|dataacceso=19 de agosto de 2015}}</ref> producido por [[Pixar|Pixar Animation Studios]] e distribuído por [[Walt Disney Pictures]]. Dirixido e coescrito por [[Pete Docter]]. O filme foi codirixido e coescrito por [[Ronnie del Carmen]] e producido por [[Jonas Rivera]], con música de [[Michael Giacchino]]. A película gañou o [[Oscar ó mellor filme de animación]] na [[88ª edición dos Oscar]] en [[2016]]. == Sinopse == O filme está ambientado na [[mente]] dunha rapaza, Riley Andersen (Kaitlyn Dias), na que tres [[Emoción|emocións]] personificadas —Ledicia ([[Amy Poehler]]), Tristura ([[Phyllis Smith]]), Medo ([[Bill Hader]]), Ira ([[Lewis Black]]) e Noxo ([[Mindy Kaling]])— tratan de axudala despois de que se mudase cos seus pais ([[Diane Lane]] e [[Kyle MacLachlan]]) a unha nova cidade. == Personaxes == * [[Amy Poehler]] como Ledicia<ref name=CSD232013Press>{{cita novas|título=D23 Expo: New Art From the Upcoming Disney, Pixar and Disneytoon Movies|url=http://www.comingsoon.net/news/d23exponews.php?id=107609|dataacceso=13 de agosto 2013|website=ComingSoon.net|date=9 de agosto de 2013|data-arquivo=13 de agosto de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130813063535/http://www.comingsoon.net/news/d23exponews.php?id=107609|url-morta=yes}}</ref> * [[Phyllis Smith]] como Tristura<ref name=CSD232013Press /> * [[Bill Hader]] como Medo<ref name=CSD232013Press /> * [[Lewis Black]] como Ira<ref name=CSD232013Press /> * [[Mindy Kaling]] como Noxo<ref name=CSD232013Press /> * [[Richard Kind]] como Bing Bong * Kaitlyn Dias como Riley Andersen<ref name=CSD232013Press /><ref>{{cita web|título=Inside Out Production Notes|url=http://www.festival-cannes.fr/assets/Image/Direct/6ed3c88174e8063271a2ad17de9b3e09.pdf|editor=[[Festival Internacional de Cinema de Cannes]]|dataacceso=18 de agosto de 2015|page=12|date=16 de maio de 2015|format=PDF|quote=RILEY Andersen is an eternally happy kid...|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150819203445/http://www.festival-cannes.fr/assets/Image/Direct/6ed3c88174e8063271a2ad17de9b3e09.pdf|archivedate=19 de agosto de 2015|urlmorta=yes}}</ref><ref name=VarietyBreaksSilence>{{Cita novas|last1=Debruge|first1=Peter|title=Pixar Breaks Silence, Offers Inside Look at 'Inside Out' at Annecy|url=http://variety.com/2014/film/news/pixar-breaks-silence-offers-inside-look-at-inside-out-at-annecy-1201217953/|accessdate=13 de xuño de 2014|work=Variety|date=10 de xuño de 2014}}</ref><ref name=ForbesTrailerLegacy>{{Cita novas|last1=Mendelson|first1=Scott|title='Inside Out' Trailer Sells Pixar's Emotional Legacy|url=http://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2014/10/02/inside-out-trailer-reaffirms-pixars-emotional-legacy/|accessdate=5 de outubro de 2014|work=Forbes|date=2 de outubro de 2014|quote=Inside Out stars Kaitlyn Dias as the young girl whose brain provides the basis for the story.}}</ref> * [[Diane Lane]] como nai de Riley<ref name="USAT-Parents">{{Cita web|url=http://www.usatoday.com/story/life/movies/2014/12/08/inside-out-diane-lane-kyle-maclachlan-pixar/19860441/|title=Parents speak their mind in Pixar's 'Inside Out'|author=Bryan Alexander|work=[[USA Today]]|date=8 de decembro de 2014|accessdate=8 de decembro de 2014}}</ref> * [[Kyle MacLachlan]] como pai de Riley<ref name="USAT-Parents"/> * [[Paula Poundstone]] como Paula<ref name=SKCastCameos /> * [[Bobby Moynihan]] como Bobby<ref name=SKCastCameos /> * [[Paula Pell]] como Directora dos soños e Ira da nai<ref name=SKCastCameos /> * [[Dave Goelz]] como Garda do subconsciente Frank<ref name=SKCastCameos>{{cita web|title=Pixar's 'Inside Out' Cast Includes Some Awesome Voice Cameos (Spoilers)|url=http://www.stitchkingdom.com/disney-pixars-inside-out-cast-includes-awesome-voice-cameos-spoilers-75465/|publisher=Stitch Kingdom|accessdate=22 de maio de 2015|date=20 de maio de 2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150522110057/http://www.stitchkingdom.com/disney-pixars-inside-out-cast-includes-awesome-voice-cameos-spoilers-75465/|dataarquivo=22 de maio de 2015|urlmorta=yes}}</ref> * [[Frank Oz]] como Garda do subconsciente Dave<ref name=SKCastCameos/> * Josh Cooley como Jangles o pallaso<ref name=officialpr>{{Cita web|title=Inside Out press kit|url=http://www.wdsmediafile.com/media/InsideOut/writen-material/InsideOut555ce8f2b678a.pdf|publisher=[[The Walt Disney Studios (division)|The Walt Disney Studios]]|accessdate=28 de maio de 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150622032104/http://www.wdsmediafile.com/media/InsideOut/writen-material/InsideOut555ce8f2b678a.pdf|archivedate=22 de xuño de 2015|deadurl=yes|date=20 de maio de 2015|format=PDF}}</ref> * [[Flea]] como Jake<ref name=SKCastCameos /> * [[John Ratzenberger]] como Fritz<ref name=SKCastCameos /> * [[Carlos Alazraqui]] como Medo do pai e Piloto brasileiro de helicóptero<ref name=SKCastCameos /> * [[Lori Alan]] como Tristura da nai<ref name=ForbesBowlAd>{{cita novas|last1=Mendelson|first1=Scott|title=Pixar's 'Inside Out' Puppy Bowl Ad Plays On Your Emotions|url=http://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2015/02/01/pixars-inside-out-puppy-bowl-ad-plays-your-emotions/|accessdate=March 20, 2015|work=Forbes|date=1 de febreiro de 2015}}</ref> * [[Rashida Jones]] como Rapaz cool<ref name=officialpr/> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb|2096673}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=pixar2014.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/inside_out_2015/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Pixar}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2015 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Pete Docter]] [[Categoría:Filmes de Pixar]] [[Categoría:Filmes de Walt Disney Pictures]] [[Categoría:Óscar ó mellor filme de animación]] 1jew5pj7t4boecmaa0ypbnzy0ltbc80 0 324309 7108978 6072262 2025-06-27T22:35:28Z O Breixo 127505 7108978 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} O '''furacán de Cuba de 1910''', popularmente coñecido como o '''Ciclón dos Cinco Días''', foi un [[ciclón tropical]] destrutivo e pouco frecuente que asolou [[Cuba]] e os [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] en outubro de 1910. Formouse no sur do [[Mar Caribe|Caribe]] o 9 de outubro e intensificouse mentres se movía cara ó noroeste, converténdose nun [[furacán]] o 12 de outubro. Despois de cruzar a parte occidental da illa de Cuba, chegou ó seu punto culminante o 16 de outubro, día no que acadou a categoría 4 na [[Escala de furacáns de Saffir-Simpson]]. Movíase nun círculo en sentido antihorario e chegou de novo a Cuba. Despois seguiu cara a [[Florida, Estados Unidos de América|Florida]], recalando preto do Cabo Romano. Despois de moverse a través do estado, chegou á costa do sueste dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] antes de desfacerse en mar aberto. Por mor do seu bucle pouco frecuente, os informes iniciais afirmaban que se trataba de dúas tempestades separadas que se desenvolveron e recalaron nunha rápida sucesión. O seu percorrido foi obxecto dun gran debate na época até que finalmente se identificou como unha única tempestade. A análise do acontecemento levou a unha maior comprensión deste tipo de fenómenos meteorolóxicos. A tempestade está considerada como unha das peores [[catástrofe natural|catástrofes naturais]] na [[Historia de Cuba|historia cubana]]. Provocou moitos danos materiais e milleiros de persoas quedaron sen casa. Tamén tivo un grande impacto en Florida, onde destruíu moitas casas e provocou asolagamentos. Aínda que o dano monetario total da tempestade é descoñecido, estímase que só na [[A Habana|Habana]] os danos excederon o millón de dólares e 250&nbsp;000 nos [[Keys de Florida]]. Como mínimo, houberon 100 mortos só en chan cubano. == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{Cita libro|autor = Barnes, Jay |título = Florida's Hurricane History |url = https://archive.org/details/floridashurrican00barn |ano = 2007 |editorial = Chapel Hill Press |isbn = 0-8078-3068-2}} * {{Cita libro|autor = Longshore, David |título = Encyclopedia of Hurricanes, Typhoons, and Cyclones |ano = 2008 |editorial = Checkmark Books |isbn = 0-8160-7409-7}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Furacáns]] [[Categoría:1910]] iq9tlh2ct7pjgltig6988fj78yt62vf 0 324310 7108980 6667988 2025-06-27T22:36:33Z O Breixo 127505 7108980 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}}[[Ficheiro:TD Ten 21 sept 2007 1650Z.jpg|miniatura|280px|Depresión tropical dez a piques de tocar terra firme.]] A '''depresión tropical dez''' foi un breve [[cicló tropical]] que recalou en terra firme pola [[panhandle de Florida|''panhandle'' de Florida]] en setembro de 2007. O sistema desenvolveuse en depresión subtropical o 21 de setembro ó nordeste do [[golfo de México]] da interacción dunha [[onda tropical]], a cola dunha [[fronte fría]] e unha área de [[Depresión atmosférica|baixas presións]]. Nun primeiro momento, a circulación non estaba ben definida e a actividade tempestuosa era intermitente; despois que a [[convección]] sobre o centro medrase, o sistema acadou o status de [[depresión tropical]]. Avanzando en dirección noroeste, a depresión tocou a terra firme, a carón de [[Fort Walton Beach]]; foi ó comezo do 22 de setembro, e pouco despois disipouse sobre o sueste de [[Alabama]]. Inicialmente, prevíase que a depresión se movese por terra firme en forma de [[tempestade tropical]] menor, pero a ameaza da depresión provocou que se declarase o estado de emerxencia en [[Mississippi]] e [[Luisiana]]. Era o primeiro ciclón tropical que golpeaba [[Nova Orleáns]] dende o [[Furacán Katrina]] e a destrutiva [[tempada de furacáns no Atlántico de 2005|tempada de furacáns de 2005]]. O impacto global do ciclón foi menor e limitado no tocante ás precipitacións. Porén, o sistema precursor produciu un [[tornado]] que pasou por [[Eustis, Florida|Eustis]], Florida, causando a destrución de 20 casas e 30 máis con danos importantes. ==Véxase tamén== {{Commonscat}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Furacáns]] [[Categoría:2007]] drn8mm7sx575de0o02xe3hge7mgqmye 0 324369 7108834 6521942 2025-06-27T21:37:37Z Breogan2008 23204 7108834 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Antichrist''''' é un filme [[Dinamarca|dinamarqués]] de [[Cine de terror|terror]] [[Cine experimental|experimental]] escrito e dirixido por [[Lars von Trier]], protagonizado por [[Willem Dafoe]] e [[Charlotte Gainsbourg]].<ref>{{Cita web|url = http://www.criterion.com/current/posts/1650-all-those-things-that-are-to-die-antichrist|autor = Christie, Ian|título = All Those Things That Are to Die: Antichrist|dataacceso = 17 de marzo de 2013}}</ref><ref>{{Cita web|url = http://www.allmovie.com/movie/antichrist-v375451|autor = Southern, Nathan|título = Antichrist (2009)|dataacceso = 8 de decembro de 2012}}</ref><ref>{{Cita web|url = http://www.guardian.co.uk/film/2009/jul/17/charlotte-gainsbourg-antichrist-lars-von-trier|autor = Shoard, Catherine|título = 'I like the idea of never being too stable'|dataacceso = 8 de decembro de 2012}}</ref> Conta a historia dunha parella que, despois da morte do seu fillo, retírase a unha cabana no bosque onde o home experimenta estrañas visións e a muller manifesta un comportamento sexual cada vez máis violento e sadomasoquista. O argumento está dividido en prólogo, catro capítulos e un epílogo. O filme foi, sobre todo, unha produción danesa mais coproducido por compañías de seis países europeos diferentes. A rodaxe do filme tivo lugar en [[Alemaña]] e [[Suecia]]. Despois da estrea no [[Festival de Cannes 2009]], onde Gainsbourg gañou o premio do festival da Mellor Actriz, o filme inmediatamente causou controversia, con crítica xeralmente gabando a execución artística do filme mais dividida fortemente e canto ao seu mérito substantivo. Outro premio gañado polo filme inclúe o Robert Award polo mellor filme danés. O filme está dedicado ao cineasta soviético [[Andrei Tarkovskii]] (1932-1986). ''Antichrist'' é o primeiro filme da non oficial ''Depression Trilogy'' (en galego ''Triloxía da Depresión''), seguida por ''[[Melancholia]]'' e ''[[Nymphomaniac]]''. == Sinopse == === ''Prologue'' === Unha parella fai o amor apaixonado, mentres o seu fillo Nick sae do seu berce, sobe até unha mesa e cae por unha xanela aberta. O rapaz morre no chan cuberto de neve, neste mesmo momento, a muller atópase no clímax sexual. === ''Chapter One: Grief'' === A nai esváese no funeral do seu fillo, e fica o seguinte mes no hospital por unha dor atípica. O pai, un terapeuta, é escéptico da atención psicolóxica que está a recibir a súa dona e decide tratala persoalmente con psicoterapia. Mais non é un éxito, xa que ela revela que o seu segundo maior temor é a natureza, polo que el decide tentar a terapia de exposición. Recóllense nunha cabana illada nun bosque chamado Edén, onde ela pasara tempo con Nick o verán anterior ao escribir unha tese sobre o femicidio. Mentres a personaxe feminina dorme, a personaxe masculina afástase da cabana e atopa un veado parindo a unha cría morta. === ''Chapter Two: Pain (Chaos Reigns)'' === Durante as sesión da psicoterapia, ela convértese cada vez máis maníaca e aflixida, adoito esixindo sexo forzado para escapar da dor. Mentres tanto, a contorna da cabana faise cada vez máis sinistra: choven landras a retortoiro coma balas sobre o faio, el esperta para atopar a súa man dereita cuberta de carrachos inchados, e ao final deste capítulo, atópase cun raposo desmembrado que pronuncia as palabras "reina o caos". === ''Chapter Three: Despair (Gynocide)'' === No escuro ático, o home atopa a tese da muller: imaxes arrepíantes da caza de bruxas, e un bloc de notas onde a súa letra comeza a ser cada vez máis frenética e ilexíbel. Ela revela que mentres escribía a súa tese, comezou a crer que todas as mulleres son inherentemente más. O home rexeita a teoría e critícaa a ela pola compra desas crenzas femicidas que ela había decidido inicialmente criticar. Nun momento frenético, manteñen relacións sexuais violentas na base morta dunha árbore ominosa, onde os corpos entretécense dentro das raíces expostas. Entre a autopsia e as fotografías antigas, el decátase que ela estivo sistematicamente poñendo os zapatos nos pés equivocados, provocando dano e deformidade. Ela atácao, acusándoo de planear deixala, espíndoo e montándose nel, machuca os seus testículos cun bloque de madeira. Mentres está inconsciente pola dor, ela mastúrbao até que chega ao orgasmo, exaculando sangue. A continuación, perfora un buraco na perna e parafusa unha pesada pedra de muíño a través da ferida. Ela lisca ceibando a chave inglesa so a cabana. El esperta e arrástrase cara a un tobo no que se agocha. Mentres ela o busca desesperadamente, el atopa un corvo enterrado vivo no tobo. O corvo comeza a grallar polo que a muller o atopa e tenta sacalo enterrándoo, mais non o consegue. === ''Chapter Four: The Three Beggars'' === Cae a noite e, chorando, ela descúlpase e axúdalle arrastrándoo de novo á cabana. Unha vez alí, el pregúntalle se o quería matar, e ela responde "aínda non", e engade cripticamente que "cando os tres mendigos cheguen, alguén debe morrer". Nunha analepse ao prólogo, aparece a personaxe feminina que ve o que lle ía ocorrer a Nick e non fai ren para impedilo. Non está claro se tal analepse está destinada a ser a realidade implícita, ou sinxelamente unha visión imaxinada como síntoma de culpabilidade extrema. Ela colle unhas tallantas e extírpase o clítoris, producindo un brado torturador. Durante a noite a parella é visitada polo corvo, o veado e o raposo das escenas anteriores, mentres a saraiba golpea contra o teito da cabana. A saraiba comeza no instante no que a personaxe feminino brada; denantes foi revelado que as mulleres en Ratisbona foran acusadas de bruxaría e de ser capaces de producir saraibas. Ao corvo escóitaselle grallar so o chan da cabana. Rachando as madeiras, a personaxe masculina libera o paxaro e casualmente descobre a chave oculta. A personaxe feminina acoitélao nas costas coas tallantas. A personaxe feminina detén a loita, despois de decatarse dun cambio de mirada no seus ollos. El esgánaa. Logo quéimaa nunha pira funeraria fóra da cabana. === ''Epilogue'' === Tras seguir o camiño que se afasta da cabana, detense para comer amoras mentres os "tres mendigos" o observan. Ao chegar ao cumio dun outeiro, mira cara a abaixo para ver centos de mulleres subindo cara a el, coas súas facianas borrosas. == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2009]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes de Dinamarca]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Lars von Trier]] [[Categoría:Filmes rodados en Alemaña]] [[Categoría:Filmes rodados en Suecia]] [[Categoría:Filmes sobre psiquiatría]] [[Categoría:Filmes sobre depresión]] 9rhfj5qz51m835xduy6cul4b072axor 0 324669 7108837 6542149 2025-06-27T21:41:11Z Breogan2008 23204 7108837 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Tan forte e tan preto''''' (en {{lang-en|Extremely Loud and Incredibly Close}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Stephen Daldry]] e escrito por [[Eric Roth]] que se estreou no [[2011]]. É unha adaptación da [[Extremely Loud and Incredibly Close|novela homónima]] escrita por [[Jonathan Safran Foer]]. Está protagonizado por [[Thomas Horn]], [[Tom Hanks]], [[Sandra Bullock]], [[Max von Sydow]], [[Viola Davis]], [[John Goodman]], [[Jeffrey Wright (actor)|Jeffrey Wright]] e [[Zoe Caldwell]]. A produción fíxose na cidade de [[Nova York]]. O filme tivo unha estrea limitada nos Estados Unidos o 25 de decembro de 2011, e unha distribución masiva o 20 de xaneiro de 2012. Malia a diferente acollida que tivo, foi nomeado a dous [[Premios Óscar]], ó [[Óscar ó mellor filme|mellor filme]] e ó [[Óscar ó mellor actor secundario|mellor actor secundario]] para von Sydow. Foi emitido pola [[Televisión de Galicia]] o [[3 de abril]] de [[2018]].<ref>[http://www.pressreader.com/spain/la-voz-de-galicia-carballo/20180403/282260961023419 Tan forte e tan preto]</ref> == Personaxes == * [[Thomas Horn]] como Oskar Schell * [[Max von Sydow]] como O inquilino * [[Sandra Bullock]] como Linda Schell * [[Tom Hanks]] como Thomas Schell * [[Viola Davis]] como Abby Black * [[John Goodman]] como Stan the Doorman * [[Jeffrey Wright (actor)|Jeffrey Wright]] como William Black * [[Zoe Caldwell]] como Avoa de Oskar * [[Hazelle Goodman]] como Hazelle Black * [[Adrian Martinez (actor)|Adrian Martinez]] como Hector Black == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.warnerbros.com/extremely-loud-incredibly-close Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|0477302}} * [http://www.allmovie.com/movie/extremely-loud-incredibly-close-v544542 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=extremelyloud.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/extremely_loud_and_incredibly_close/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2011]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Stephen Daldry]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Alexandre Desplat]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova York]] [[Categoría:Filmes sobre nenos]] [[Categoría:Filmes sobre loito]] [[Categoría:Filmes sobre autismo]] [[Categoría:Filmes de 2011 con versión en galego]] aczfsknt5urmm777mlfrlmprbzotls8 0 324784 7108838 6926538 2025-06-27T21:41:26Z Breogan2008 23204 7108838 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The World Is Not Enough''''' é o décimo noveno filme da serie de [[James Bond]], e o terceiro protagonizado por [[Pierce Brosnan]]. Foi dirixido por [[Michael Apted]], con historia orixinal e guión de [[Neal Purvis e Robert Wade|Neal Purvis, Robert Wade]] e [[Bruce Feirstein]].<ref>Simpson, p 26</ref> Foi producido por [[Michael G. Wilson]] e [[Barbara Broccoli]]. O título foi tomado dunha liña da novela de 1963 ''[[On Her Majesty's Secret Service (novela)|On Her Majesty's Secret Service]]''. == Personaxes == * [[Pierce Brosnan]] como [[James Bond|James Bond, 007]]. * [[Sophie Marceau]] como Elektra King * [[Robert Carlyle]] como Renard * [[Denise Richards]] como Dr. Christmas Jones * [[Robbie Coltrane]] como Valentin Zukovsky * [[Judi Dench]] como M * [[Colin Salmon]] como Charles Robinson * [[Desmond Llewelyn]] como Q * [[John Cleese]] como R * [[Samantha Bond]] como [[Miss Moneypenny]]: M's secretary * [[Serena Scott Thomas]] como Dr. Molly Warmflash. * [[John Seru]] como Gabor * [[Ulrich Thomsen]] como Sasha Davidov * [[Goldie]] como Bullion * [[Maria Grazia Cucinotta]] como Giulietta da Vinci * [[David Calder (actor)|David Calder]] como Sir Robert King == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0143145}} * [http://www.allmovie.com/movie/v181130 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=worldisnotenough.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/world_is_not_enough/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Filmes de James Bond}} {{Barra portal|Cine|Reino Unido}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1999]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Michael Apted]] [[Categoría:Filmes de Metro-Goldwyn-Mayer]] [[Categoría:Filmes de Pinewood Studios]] [[Categoría:Filmes rodados en Inglaterra]] [[Categoría:Filmes rodados en España]] [[Categoría:Filmes rodados en Azerbaidján]] [[Categoría:Filmes rodados en Istambul]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1999]] [[Categoría:Filmes ambientados en Azerbaidján]] [[Categoría:Filmes ambientados en Escocia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Kazakhstán]] [[Categoría:Filmes ambientados en Istambul]] [[Categoría:Filmes ambientados no País Vasco]] [[Categoría:Filmes sobre terrorismo]] [[Categoría:Filmes sobre armas e guerras nucleares]] [[Categoría:Filmes de James Bond]] iqayweogq1r1t78xhqlnqcpnc6xwiwh 0 324790 7108839 6553277 2025-06-27T21:41:38Z Breogan2008 23204 7108839 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Die Another Day''''' é o vixésimo filme da serie de [[James Bond]], e o cuarto e último protagonizado por [[Pierce Brosnan]]. Foi dirixido por [[Lee Tamahori]], producido por [[Michael G. Wilson]] e [[Barbara Broccoli]] e foi estreado no 2002. == Personaxes == * [[Pierce Brosnan]] como [[James Bond|James Bond 007]] * [[Halle Berry]] como Giacinta 'Jinx' Johnson * [[Toby Stephens]] como Gustav Graves * [[Rosamund Pike]] como Miranda Frost * [[Rick Yune]] como Zao * [[Judi Dench]] como M * [[Will Yun Lee]] como Coronel Moon * [[Kenneth Tsang]] como Xeneral Moon * [[John Cleese]] como Q * [[Colin Salmon]] como Charles Robinson * [[Ho Yi]] como Mr. Chang * [[Rachel Grant]] como Peaceful Fountains of Desire * [[Emilio Echevarría]] como Raoul * [[Samantha Bond]] como Miss Moneypenny * [[Michael Gorevoy]] como Vladimir Popov * [[Lawrence Makoare]] como Mr. Kil * [[Michael Madsen]] como Damian Falco * [[Joaquin Martinez]] como traballador * [[Vincent Wong (actor)|Vincent Wong]] como Xeneral Li * [[Madonna]] como Verity == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0246460}} * [http://www.allmovie.com/movie/v267158 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=dieanotherday.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/die_another_day/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Filmes de James Bond}} {{Barra portal|Cine|Reino Unido}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2002]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Lee Tamahori]] [[Categoría:Filmes de Metro-Goldwyn-Mayer]] [[Categoría:Filmes de Pinewood Studios]] [[Categoría:Filmes rodados en Inglaterra]] [[Categoría:Filmes rodados en España]] [[Categoría:Filmes rodados en Hawai]] [[Categoría:Filmes rodados en Islandia]] [[Categoría:Filmes rodados en Noruega]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2001]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2002]] [[Categoría:Filmes ambientados en Hong Kong]] [[Categoría:Filmes ambientados na Habana]] [[Categoría:Filmes ambientados en Islandia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Corea do Sur]] [[Categoría:Filmes ambientados en Corea do Norte]] [[Categoría:Filmes sobre terrorismo]] [[Categoría:Filmes de James Bond]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] 4a9tp7rztvd5ieihpdwcvt29x260r3g 0 325130 7108840 6725043 2025-06-27T21:41:53Z Breogan2008 23204 7108840 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''La cara oculta''''' é un filme [[España|hispano]]-[[colombia]]no dirixido polo director colombiano [[Andrés Baiz]], a partir dun guión de Hatem Khraiche Ruiz-Zorrilla. Está protagonizado por [[Quim Gutiérrez]], [[Martina García]] e [[Clara Lago]]. == Personaxes == * [[Quim Gutiérrez]] como Adrián * [[Clara Lago]] como Belén * [[Martina García]] como Fabiana * [[Marcela Mar]] como Verónica * [[Juan Alfonso Baptista]] como Axente de policía * [[Alexandra Stewart]] como Emma == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1772250}} {{Barra portal|Cine|Colombia|España}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2011]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de Colombia]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes rodados en Colombia]] [[Categoría:Filmes rodados en Bogotá]] fzt0jx23g5ebpp6dihsrmlahot0g87z 0 325344 7108841 6710883 2025-06-27T21:43:04Z Breogan2008 23204 7108841 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Art & Copy''''' é un filme documental de [[Doug Pray]] sobre a industria publicitaria americana dende o punto de vista dos creadores e profesionais do sector. Estreouse no 2009. Ten unha duración de 89 minutos nos que participan coas súas opinións personalidades relevantes do mundo da [[publicidade]] coma [[Lee Clow]], Jim Durfee, Cliff Freeman,&nbsp;Jeff Goodby, [[David Kennedy]], [[George Lois]], Charlie Moss, Hal Riney, Phyllis K. Robinson, Rich Silverstein, [[Mary Wells Lawrence|Mary Wells]] ou [[Dan Wieden]]. A partir deles tamén se pon de relevo a míticos directores creativos coma [[Bill Bernbach]]. ==Sinopse== No documental faise repaso a algúns dos máis influentes [[creativos publicitarios]] americanos de todos os tempos e ás axencias que dominaron o negocio publicitario dende os anos 60. A historia que se conta fócase no bo facer e na sabedoría que despregan algúns dos seus máis famosos practicantes. En consonancia co título presta especial atención á maneira en que artistas (os ''directores de arte'') e redactores (''copy writers'') abordaron a creación de [[campañas publicitarias]] que aínda hoxe serven de referencia ós novos profesionais da publicidade. [[Dan Wieden]], [[Mary Wells Lawrence|Mary Wells]], [[Lee Clow]], [[Hal Riney]] e outros responsables de campañas e slogans tan célebres coma "Just Do It", "I Love NY", "Got Milk" ou "Think Different" relatan as entrañas desta actividade económica que se move entre os seus fins pragmáticos—conseguir a atención do maior número de consumidores— e a xenialidade das súas elaboradas e eficaces execucións —capaces de conmover e persuadir coas súas mensaxes. ==Tagline== A tagline con que se promoveu fai referencia á parte artística e creativa da publicidade: "Creativity can solve everything" ("A creatividade pode solucionalo todo"). ==Recepción crítica== As recensións americanas foron xeralmente favorables aínda que algúns críticos castigaron o documental por presentar unha visión pouco crítica da publicidade. Shawn Levy, que lle concede un 83 sobre 100, resalta que Doug Pray nunca chega a cuestionarse se a publicidade é "arte" ou "comercio".<ref>{{Cita web|url = http://www.imdb.com/title/tt1333631/criticreviews?ref_=tt_ov_rt|páxina-web = IMDb|título = Critic Reviews|data-acceso = 19/11/2015}}</ref> Sen abordar de modo directo as cuestións morais problemáticas do "fenómeno publicitario", o documental non deixa por iso de mostrar as ambiguas relacións que se dan na publicidade entre o económico (aparece xeralmente vencellada ó [[márketing]]), o artístico (sérvese da arte e é creadora de cultura popular) e o humano (sérvese de mecanismos diversos de manipulación para modificar hábitos e comportamentos humanos). Dende as voces dos profesionais que a fan posible, Art & Copy ofrece unha informada e entretida panorámica da actividade que probablemente máis determina a marcha das modernas sociedades de consumo. Faino amosando o proceso enteiro que vai dende a idea inicial á planificación, execución e implementación final (destacada no filme a través dos "rotators"). A longametraxe combina as diversas historias persoais dos protagonistas con materiais audiovisuais das campañas publicitarias relevantes e imaxes actuais da súa presenza e impacto sociocultural no mundo contemporáneo. Aínda que non foi clasificada pola MPAA, é apta para todo tipo de público adulto, especialmente para os interesados na comunicación persuasiva. Un recensionista<ref>{{Cita web|url = http://www.imdb.com/title/tt1333631/reviews?ref_=tt_ov_rt|páxina-web = IMDb|título = So That's Why They Put The Mute Button On The Remote|data-acceso = 19/11/2015}}</ref> en IMDb destaca que quizais non sexa unha boa escolla para rapaces que aínda estean aprendendo a falar referíndose en concreto algunhas das expresións fortes que saen da boca de George Lois. == Notas == {{Listaref}} ==Véxase tamén== ===Ligazóns externas=== * [http://movies.nytimes.com/2009/08/21/movies/21artcopy.html Recensión no ''New York Times'' (21 de agosto do 2009)] * [http://www.nypost.com/p/entertainment/movies/art_copy_dJUeEVuwcYCaKZkoMorjZM Recensión no ''New York Post'' (2 de setembro de 2009)] * [http://www.avclub.com/articles/art-copy,31962/ Recensión en ''The A. V. Club'' (20 agosto dp 2009)] * [http://www.pbs.org/independentlens/art-and-copy/ ''Art & Copy''] sitio para [[Independent Lens]] sobre [[Public Broadcasting Service|PBS]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Documentais]] [[Categoría:Filmes de 2009]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] lkbsz1bcp7l5wtkmqcah1vgouyatziq 0 325440 7108959 6731156 2025-06-27T22:24:36Z Vanicorps 141412 Ligazóns 7108959 wikitext text/x-wiki {{1000 artigos icona título|materia=Xeografía e historia}} {{Outros homónimos|Desenvolvemento humano (bioloxía)}} O '''desenvolvemento humano''' é un concepto de benestar dentro dun campo de [[desenvolvemento internacional]]. Implica estudos sobre a condición humana cuxo núcleo é o [[enfoque das capacidades]]. O [[Índice de Desenvolvemento Humano]] é empregado polas [[Nacións Unidas]]<ref>{{Cita web|título = Human Development Reports {{!}} United Nations Development Programme|url = http://hdr.undp.org/es|páxina-web = hdr.undp.org|data-acceso = 2015-11-24}}</ref><ref name=":0">{{Cita web|título = {{!}} Human Development Reports|url = http://hdr.undp.org/en/media/globalincometrends.pdf|páxina-web = hdr.undp.org|data-acceso = 2015-11-24}}</ref> como forma de medir o progreso real do desenvolvemento humano. É unha aproximación alternativa a un único interese polo crecemento económico, máis centrado na [[xustiza social]], como xeito de comprender o progreso. Ata agora, o [[Programa de Desenvolvemento das Nacións Unidas]] define o desenvolvemento humano como "o proceso de ampliación das opcións da xente", de xeito que esas opcións lles permitan ás persoas "levar unha vida longa e sa, para ser educadas, para gozar dun estándar decente de vida", así como "liberdade política, outros dereitos humanos garantidos e diversos compoñentes de dignidade<ref name=":1">{{Cita libro|título = Human Development Report 1997|url = https://books.google.com/books?id=0x7VOd6cRj4C|editorial = Human Development Report|data = 1997-01-01|ISBN = 9780195119961|lingua = en|nome = United Nations Development|apelidos = Programme}}</ref>”. == Historia == O concepto de desenvolvemento humano foi acuñado por primeira vez por [[Amartya Sen]], laureada en 1998 co [[premio Nobel]], e expandido por [[Martha Nussbaum]], [[Sabina Alkire]], [[Ingrid Robeyns]], e outros<ref name=":2">Human Development and Capability Association. "Capability and Functionings: Definition & Justification" Notas 1-5</ref>. O desenvolvemento preocúpase de ampliar as opcións que teñen as persoas, para que valoren as súas vidas, e mellorando a condición humana para que a xente teña a capacidade de dirixir a súa vida<ref name=":0" />. Deste xeito, o desenvolvemento humano atinxe moito máis que o crecemento económico, que é soamente un modo de incrementar as opcións das persoas<ref name=":1" />. Algo fundamental á hora de ampliar estas opcións é fomentar as capacidades humanas, é dicir, o conxunto de cousas que a xente pode facer ou ser na vida. As capacidades son "as liberdades substantivas das que [unha persoa] goza levando un tipo de vida que valore<ref name=":2" />". O desenvolvemento humano dispersa a concentración da distribución de bens e servizos que a xente desfavorecida necesita e centra as súas ideas nas decisións humanas. Invertendo na xente permítese o crecemento e autorízase ás persoas a seguir moitos camiños diferentes na vida, desenvolvendo así capacidades humanas. As capacidades máis básicas para o desenvolvemento humano son: vivir vidas longas e sas, adquirir coñecementos (por exemplo, ser educado), ter acceso aos recursos e servizos sociais necesarios para un estándar decente de vida, e ser quen de participar na vida da comunidade. Sen estas, moitas das opcións sinxelamente non están dispoñibles, e moitas oportunidades na vida permanecen inaccesibles<ref name=":1" />. Unha ilustración abstracta da capacidade humana é unha bicicleta. A bicicleta en si mesma é un modo de transporte. Se a persoa que posúe a bicicleta é incapaz de montala (debido a unha falta de equilibrio ou coñecemento), a bicicleta é inútil como transporte para esa persoa e perde a súa función. Se, non obstante, unha persoa tanto posúe unha bicicleta coma ten a capacidade de montar nela, agora ten a capacidade de moverse ata a casa dun amigo, a unha tenda local, ou unha gran cantidade de lugares. Esta capacidade (probablemente) aumentará a calidade de vida desta persoa e expandirá as súas opcións. Unha persoa, pois, necesita tanto os recursos coma a capacidade de utilizalos para exercer as súas capacidades. Isto é un exemplo de como diferentes recursos e/ou habilidades poden contribuír á capacidade humana. Este xeito de considerar o desenvolvemento, a miúdo esquecido na preocupación inmediata por acumular produtos e riqueza financeira, non é novo. Hai xa tempo que filósofos, economistas e líderes políticos resaltan o benestar humano como o propósito máximo ou mesmo a finalidade última do desenvolvemento. Como Aristóteles dicía na Antiga Grecia, “a riqueza non é o ben que buscamos, é sinxelamente necesaria para conseguir o ben máximo: a felicidade<ref name=":1" />”. == Medida do desenvolvemento humano == Unha medida do desenvolvemento humano é o [[Índice de Desenvolvemento Humano]] (IDH), formulado polo [[Programa de Desenvolvemento das Nacións Unidas]]<ref name=":1" />. O índice abrangue estatísticas como as [[esperanza de vida]] ao nacer, un índice educativo (calculado utilizando anos de escolaridade estipulados e anos de escolaridade previstos), e [[produto nacional bruto|ingresos nacionais brutos]] per cápita. Aínda que este índice non capta todos os aspectos que contribúen á capacidade humana, é unha forma normalizada de cuantificar a capacidade humana ao longo de nacións e comunidades. Os aspectos que poderían ser excluídos dos cálculos inclúen ingresos que non poden ser cuantificados, como quedar na casa para criar aos/ós nenos ou trocar bens e servizos, así como as percepcións individuais do propio benestar. Outras medidas do desenvolvemento humano inclúen o [[Índice de Pobreza Humano]] (IPH) e a Medida da Potenciación de Xénero, que mide moitos aspectos dentro do desenvolvemento. == Piares do desenvolvemento humano == Hai seis piares básicos no desenvolvemento humano: equidade, sostibilidade, produtividade, autonomía, cooperación e seguridade. * A equidade é unha noción de imparcialidade para todas as persoas, entre homes e mulleres; todos e todas temos dereito á educación e á sanidade. * A sostibilidade é a idea de que cada persoa ten o dereito a gañar o sustento para vivir e ó acceso a unha distribución máis igualada dos bens. * A produtividade indica a participación total da xente no proceso de xeración de ingresos. Isto tamén significa que o goberno precisa de máis programas sociais eficaces para a xente. * A autonomía é a liberdade da xente para influír no desenvolvemento e decisións que afectan ás súas vidas. * A cooperación estipula a participación e a pertenza a comunidades e grupos como modo de enriquecemento mutuo e unha fonte de sentido social. * A seguridade ofrece oportunidades de desenvolvemento á xente libremente e coa confianza de que no futuro non desaparecerán de súpeto. == Dereitos humanos e desenvolvemento humano == Malia procurar cousas diferentes, o desenvolvemento humano comparte unha visión común cos [[dereitos humanos]]. O obxectivo é a liberdade humana. Polo tanto, o desenvolvemento humano está interconectado cos dereitos humanos e coa liberdade humana, porque en prisións organizadas a expectativa de vida e a alfabetización tal e como son medidas polo Índice de Desenvolvemento Humano poderían ser bastante altas. E nesa busca de capacidades e na adquisición dereitos, esta liberdade é vital. As persoas deben ser libres para facer as súas eleccións e participar na toma de decisións que afectan ás súas vidas. O desenvolvemento humano e os dereitos humanos refórzanse mutuamente, axudando a asegurar o benestar e a dignidade de todas as persoas, favorecendo o respecto a un mesmo e aos demais. Na era da globalización, as cuestións sobre dereitos humanos parecen estar relacionadas con corporacións multilaterais e cuestións de pobreza. A idea do desenvolvemento humano estipula a necesidade da educación, de mellores condicións de traballo e de máis opcións para os individuos, vai da man dos dereitos humanos. Os dous conceptos están simultaneamente promovidos, en primeiro lugar, por un bo xeito de gobernar, a implementación de políticas a propósito dos dereitos humanos e unha formación na participación da comunidade para a toma de decisións, e en segundo lugar, pola promoción de dereitos civís e políticos e de dereitos económicos e sociais, que son compoñentes ao nivel do desenvolvemento. Por exemplo, o dereito á educación refírese ao desenvolvemento intelectual, e os dereitos políticos refírense ao nivel do desenvolvemento político desa sociedade. == Saúde e desenvolvemento humano == O eixe do Desenvolvemento é que pode prexudicar ou beneficiar a saúde humana, e finalmente o desenvolvemento humano, segundo este avanza. No que a saúde se refire, divídese en enfermidade e cuestións de pobreza. O 16 de xuño de 2006 a Organización Mundial da Saúde (OMS) presentaba o informe “Prevención de enfermidades a través de contornos saudables”. Ningún país do mundo carece de problemática en temas de saúde ambiental e riqueza. O desenvolvemento foi primeiro unha achega cara a un futuro de solucións e de esperanza. Non obstante, discútense os efectos colaterais como son a contaminación ambiental e o incremento da distancia entre a pobreza e a riqueza. A ineficacia de moitas políticas de saúde públicas en termos de desigualdade en cuestións de sanidade e de problemas sociais deberían ser sustentados pola comunidade global. Polo tanto, o obxectivo definitivo é lograr a sostibilidade ambiental. Algúns críticos din que o desenvolvemento está socavado por cuestións de saúde de xeito que tanto directa coma indirectamente inflúen, provocando que o crecemento diminúa. O [[VIH/SIDA]], ademais da [[malaria]], influíu negativamente no desenvolvemento e aumentou a [[pobreza]] en moitos lugares, especialmente en [[África]]. Lograr estándares de saúde axeitados é importante para o éxito do desenvolvemento e a abolición de pobreza. == Informe de Desenvolvemento Humano == O [[Informe de Desenvolvemento Humano]] (IDH) foi publicado polas Nacións Unidas e contén o Índice de Desenvolvemento Humano. Non só hai un Informe de Desenvolvemento Humano global senón que hai tamén informes rexionais e nacionais que mostran certas áreas especificamente. Dentro do IDH global hai catro índices principais: o Índice de Desenvolvemento Humano, o Índice de Desenvolvemento relacionado co Xénero, a Medida da Potenciación de Xénero e o Índice de Pobreza Humana. Os IDHs rexionais, nacionais e subnacionais (para porcións de países) empregan diversos métodos, segundo o pensamento estratéxico dos grupos de autoría individual que elaboran os seus propios informes. O [[Índice de Desenvolvemento Humano]] é, para persoas e nacións, un xeito de ver os defectos da política en distintas rexións e países. Aínda que o obxectivo de proporcionar esta información é animar aos países a cambiar as súas políticas, non hai probas que demostren cambios nin intención de facelos. == Índice de desenvolvemento humano == {{Artigo principal|Índice de Desenvolvemento Humano}} O Índice de Desenvolvemento Humano (IDH) é a medida normalizada da [[esperanza de vida]], da [[educación]] e da [[renda per cápita]] nos países de todo o mundo. É un modo normalizado e mellorado de medir o benestar, especialmente o dos nenos e, polo tanto, medida do desenvolvemento humano. Aínda que este índice fai un esforzo para simplificar o desenvolvemento humano, é moito máis complexo que calquera índice ou conxunto de indicadores. O informe de 2007 mostraba un pequeno aumento do IDH mundial en comparación co informe do ano anterior. Este aumento procede dunha mellora xeral nos [[país desenvolvido|países desenvolvidos]], especialmente do grupo de [[país subdesenvolvido|países menos desenvolvidos]]. Esta marcada mellora, no fondo, foi compensada cunha diminución no IDH de [[países de ingresos altos]]. == Índice de pobreza humana == Para reflectir as diferenzas do Índice de Desenvolvemento Humano, as Nacións Unidas publicaron o Índice de Pobreza Humano (IPH) en 1997. O IPH mide as carencias nos tres índices do índice de desenvolvemento humano: vida longa e sa, coñecemento e un xeito decente de vivir. Suponse que o IPH proporciona unha vista máis ampla de desenvolvemento humano e está adaptado aos países desenvolvidos, para revelar a exclusión social. == Índice de progreso social == O Índice de Progreso Social foi publicado por imperativo do progreso social. Combina indicadores relacionados con benestar social, coa igualdade, coa liberdade individual e coa sostibilidade. == Obxectivos de Desenvolvemento do Milenio das Nacións Unidas == En setembro do 2000, as Nacións Unidas estipularon os oito [[Obxectivos do Desenvolvemento do Milenio]]. Os oito obxectivos de desenvolvemento do milenio son: * Erradicar a pobreza extrema e a fame * Lograr o ensino primario universal * Promover a igualdade de xénero e a autonomía da muller * Reducir mortalidade infantil * Mellorar a saúde materna * Combater o VIH/SIDA e outras enfermidades * Garantir a sostibilidade do medio ambiente * Fomentar unha asociación mundial para o desenvolvemento As Nacións Unidas comprometéronse a lograr estes obxectivos para o ano 2015 e deste xeito intentar promover o desenvolvemento humano. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Dereitos Humanos]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Socioloxía]] mvn2l2wcnxv5blybr5sjy8f7angm78h 0 325583 7108842 6831755 2025-06-27T21:43:21Z Breogan2008 23204 7108842 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Mad Max: Furia na estrada''''' (en {{lang-en|Mad Max: Fury Road}}) é un filme de acción dirixido e producido por [[George Miller]], e escrito por Miller, [[Brendan McCarthy]] e [[Nico Lathouris]] que se estreou no 2015. É o cuarto título da serie ''Mad Max'', e foi producido por [[Kennedy Miller Mitchell]], [[RatPac-Dune Entertainment]] e [[Village Roadshow Pictures]]. Está ambientado nun deserto do futuro onde a auga e a gasolina son bens moi cobizados. Foi rodado na cidade [[Namibia|namibiana]] de [[Swakopmund]].<ref>{{cite web|url=http://www.traveller.com.au/mad-max-fury-road-film-locations-how-namibia-replaced-australia-1mcxrv|title=How Australia got magnificently replaced in Mad Max|first=Sue|last=Williams|date=14 de maio 2015|dataacceso=11 de agosto de 2019}}</ref> O filme gañou seis Óscars técnicos da Academia en [[2016]]. == Personaxes == {{div col|2}} * [[Tom Hardy]] como Max Rockatansky * [[Charlize Theron]] como Imperator Furiosa * [[Nicholas Hoult]] como Nux * [[Hugh Keays-Byrne]] como Immortan Joe * [[Rosie Huntington-Whiteley]] como The Splendid Angharad * [[Riley Keough]] como Capable * [[Zoë Kravitz]] como Toast the Knowing * [[Abbey Lee]] como The Dag * [[Courtney Eaton]] como Cheedo the Fragile * [[Josh Helman]] como Slit * [[Nathan Jones (wrestler)|Nathan Jones]] como Rictus Erectus * [[John Howard (actor)|John Howard]] como The People Eater * [[Richard Carter (actor)|Richard Carter]] como The Bullet Farmer * [[Angus Sampson]] como The Organic Mechanic * [[iOTA (artista)|iOTA]] como The Doof Warrior * Quentin Kenihan como Corpus Colossus * Jennifer Hagan como Miss Giddy * Jon Iles como The Ace * [[Melissa Jaffer]] como Keeper of the Seeds * [[Megan Gale]] como The Valkyrie * [[Gillian Jones]] como unha Vuvalini * [[Joy Smithers]] como unha Vuvalini * Melita Jurisic como unha Vuvalini {{div col end}} == Premios Óscar == {| class="wikitable" |- bgcolor="#CCCCCC" ! Categoría !! Persoa (s) !! Resultado |- | [[Óscar ó mellor filme|Mellor filme]] || Doug Mitchell e George Miller || Nomeado |- | [[Óscar ó mellor director|Mellor director]] || [[George Miller]] || Nomeado |- | [[Óscar ó mellor deseño de produción|Mellor deseño de produción]] || Colin Gibson || Gañador |- | [[Óscar ó mellor son|Mellor son]] || Chris Jenkins, Gregg Rudloff e Ben Osmo || Gañador |- | [[Óscar á mellor edición de son|Mellor edición de son]] || Mark Mangini e David White || Gañador |- | [[Óscar á mellor maquillaxe|Mellor maquillaxe]] || Lesley Vanderwalt, Elka Wardega e Damian Martin || Gañador |- | [[Óscar ó mellor deseño de vestiario|Mellor deseño de vestiario]] || Jenny Beavan || Gañador |- | [[Óscar á mellor montaxe|Mellor montaxe]] || Margaret Sixel || Gañador |- | [[Óscar ós mellores efectos visuais|Mellores efectos visuais]] || Andrew Jackson, Tom Wood, Dan Oliver e Andy Williams || Nomeado |- | [[Óscar á mellor fotografía|Mellor fotografía]] || [[John Seale]] || Nomeado |} == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1392190}} * [http://www.allmovie.com/movie/v503766 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=furyroad.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.metacritic.com/movie/mad-max-fury-road Ficha en Metacritic] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/mad_max_fury_road/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Mad Max}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes de Australia]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por George Miller]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes de Village Roadshow Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en Namibia]] [[Categoría:Filmes rodados en Suráfrica]] [[Categoría:Filmes rodados en Sidney]] [[Categoría:Filmes postapocalípticos]] [[Categoría:Filmes feministas]] [[Categoría:Filmes distópicos]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] [[Categoría:Filmes de 2015 con versión en galego]] gpk3t8mxrhvx41kat92pvet0ypq6oc7 0 325820 7108843 6202052 2025-06-27T21:43:54Z Breogan2008 23204 7108843 wikitext text/x-wiki {{1000 artigos icona título|materia=Plástica e audiovisual}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Urxa''''' é unha [[longametraxe]] [[Pobo galego|galega]] escrita e dirixida por [[Carlos Piñeiro]] e [[Alfredo García Pinal]], e protagonizada por [[Luma Gómez]] no papel de ''Urxa''.<ref>{{Cita web|url=http://www.imdb.com/title/tt0098571/?ref_=fn_al_tt_1 |título=Urxa |editor=IMDb|dataacceso=27 de novembro do 2015}}</ref> Trátase dunha coprodución na que tanto o equipo técnico coma o artístico están formados na súa maior parte por galegos. == Descrición == Rodado e estreado en [[1989]], é considerado xunto con ''[[Sempre Xonxa]]'' e ''[[Continental]]'' un dos primeiros filmes de ficción da [[historia do cinema de Galicia]]. O filme divídese en tres capítulos que narran tres momentos da vida dunha muller (Urxa): * "O medallón de Urxa" * "O arcón de Petro Xesto", adaptación do conto de [[Carlos González Reigosa]]: "O tesouro de Petro Xesto" * "O ídolo de Mider", inspirado no relato de [[Julio Cortázar]]: "El ídolo de las cícladas" == Personaxes == * [[Luma Gómez]] como Urxa * [[Raquel Lagares]] como Adega * [[Alfonso Valenzuela]] como pai de Adega * [[Lois Lemos]] como Petro Xesto * [[Pancho Martínez]] como Serafín * [[Miguel de Lira]] como Suso * [[Manolo Bouzón]] como Policarpo * [[Laura Ponte Santasmarinas|Laura Ponte]] * [[Vicente Montoto]] * [[María Bouzas]] * [[Blanca Cendán]] * [[Ernesto Chao]] * [[Antonio Lagares]] * [[Manuel Lourenzo]] * [[Fely Manzano]] == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{Versaleta|González, Manuel}}: [http://www.cgai.org/archivos_fondos_bibliograficos/2536.pdf "Cronoloxía do cine en Galicia 1970/1990"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131008051443/http://www.cgai.org/archivos_fondos_bibliograficos/2536.pdf |date=08 de outubro de 2013 }} === Outros artigos === * [[Lista de filmes en galego con maior recadación]] * [[Cinema de Galicia]] === Ligazóns externas === * [[Ficheiro:High-contrast-camera-video.svg|20px]] [http://culturagalega.gal/avg/extra_audiovisual_estreas.php?Cod_extrs=3419 ''Urxa''] * [http://culturagalega.gal/avg/produccion.php?Cod_prdccn=306&busca=Urxa O soportal do audiovisual galego] [[Consello da Cultura Galega]] {{Barra portal|Galicia|Cine}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1989]] [[Categoría:Filmes en lingua galega]] [[Categoría:Filmes de Galicia]] [[Categoría:Filmes rodados en Galicia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Galicia]] gtctxrzdv5wdn413zkqzy81ouic6g1q 0 325866 7108844 6542151 2025-06-27T21:44:14Z Breogan2008 23204 7108844 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Encallados''''' é un telefilme [[Galicia|galego]] de comedia dirixido por [[Alfonso Zarauza]] que se estreou no ano [[2013]]. Foi rodado en branco e negro con formato de 16&nbsp;mm.<ref name="Culturagalega">{{Cita novas|título= Compostela acolle a estrea de Encallados|url=http://culturagalega.gal/noticia.php?id=24359|editor=Culturagalega.gal|data=11 de xuño de 2014|dataacceso=20 de maio de 2019}}</ref> Está protagonizado por [[Xúlio Abonjo]], [[Federico Pérez]], [[Ricardo de Barreiro]] e [[Farruco Castromán]],<ref name="Culturagalega"/> quen tamén foi produtor executivo. O filme tamén conta coas aparicións especias de [[Luís Tosar]], [[Marcos Pereiro]] e [[Patricia Vázquez]]. Nos [[Premios Mestre Mateo 2013]], foi galardoado con tres premios nas categorías de mellor filme para televisión, mellor montaxe e mellor fotografía.<ref name="AVG"/> Tamén estivo nomeado nas categorías de mellor director para Zarauza e mellor actor para Abonjo. == Sinopse == Conta a historia dun director de cinema que ten que reescribir o guión dun filme en poucas semanas. Para iso conta coa axuda de dous guionistas recoñecidos, mais o proxecto non semella avanzar como debera. Durante o proceso enfróntanse a presións externas e as limitadas posibilidades de produción. == Personaxes == * [[Federico Pérez]] como Pato * [[Xúlio Abonjo]] como Alfonso * [[Ricardo de Barreiro]] como Andy * [[Farruco Castromán]] como Farruco * [[Luís Tosar]] * [[Marcos Pereiro]] * [[Patricia Vázquez]] == Produción == Encallados rodouse no mes de maio de 2012 en [[Santiago de Compostela]]. O proxecto foi subencionado pola Consellería de Cultura da [[Xunta de Galicia]].<ref name="AVG">{{Cita web|título=Encallados en AVG|url=http://culturagalega.gal/avg/produccion.php?Cod_prdccn=11611&busca=Encallados|editor=Audiovisual Galego|dataacceso=20 de maio de 2019}}</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lista de filmes en galego con maior recadación]] === Ligazóns externas === * [http://zircozine.com/project/encallados/ Páxina oficial] * {{IMDb título|3706176}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua galega]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de Galicia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Alfonso Zarauza]] [[Categoría:Filmes de ZircoZine]] [[Categoría:Filmes rodados en Santiago de Compostela]] a8kbrjtzougx0e76j7av5uwz00ypiqa 0 325906 7108845 6791912 2025-06-27T21:44:30Z Breogan2008 23204 7108845 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto xaponés}} {{Nihongo|'''''Tag'''''|リアル鬼ごっこ|Riaru Onigokko}} é un filme [[Xapón|xaponés]] de suspense, acción e terror dirixido por [[Sion Sono]] e baseado na novela ''Riaru Onigokko'' de Yusuke Yamada.<ref>{{cita web|url= http://twitchfilm.com/2015/04/sono-sion-declares-war-on-schoolgirls-with-tag.html|título= Sono Sion Declares War On Schoolgirls With TAG|autor= Todd Brown|data= 24 de abril de 2015|dataacceso= 5 de xuño de 2015|editor= [[Twitch Film]]|urlarquivo= https://web.archive.org/web/20150530080650/http://twitchfilm.com/2015/04/sono-sion-declares-war-on-schoolgirls-with-tag.html|dataarquivo= 30 de maio de 2015|urlmorta= yes}}</ref><ref name=allcinema>{{cita web |url= http://www.allcinema.net/prog/show_c.php?num_c=351861|título=ja:リアル鬼ごっこ(2015)|dataacceso= 5 de xuño de 2015|editor= allcinema|lingua= xaponñes}}</ref><ref>[http://otapol.jp/2015/07/post-3320.html 「原作読まずに映画撮っただって!?」園子温版『リアル鬼ごっこ』が大炎上！ 一部では“逆に”期待の声も] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151009114410/http://otapol.jp/2015/07/post-3320.html |date=09 de outubro de 2015 }}（おたぽる、2015年7月11日）</ref> Foi estreado no Xapón o 11 de xullo de 2015.<ref name=allcinema/> == Personaxes == * [[Reina Triendl]] como Mitsuko * [[Mariko Shinoda]] como Keiko * [[Erina Mano]] como Izumi * Yuki Sakurai * [[Maryjun Takahashi]] * [[Sayaka Isoyama]] == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20151208050032/http://realonigokko.com// Páxin oficial] {{ja}} * {{IMDb título|4439120}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua xaponesa]] [[Categoría:Filmes do Xapón]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Sion Sono]] loj01bczu72x8lz055eo2tonamgui3a 0 326467 7108846 6829234 2025-06-27T21:45:00Z Breogan2008 23204 7108846 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Hunger Games: Mockingjay – Part 2''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[ciencia ficción]], baseado no libro [[Mockingjay|homónimo]] de [[Suzanne Collins]] e dirixido novamente por [[Francis Lawrence]]. O filme está protagonizado por [[Jennifer Lawrence]], [[Josh Hutcherson]], [[Liam Hemsworth]], [[Woody Harrelson]], [[Elizabeth Banks]], [[Julianne Moore]], [[Sam Claflin]], [[Jena Malone]], [[Willow Shields]], [[Natalie Dormer]], [[Robert Knepper]], [[Philip Seymour Hoffman]] (no último filme da súa carreira), e [[Donald Sutherland]]. É a secuela da primeira parte da adaptación de ''[[Mockingjay]]'', que fora lanzada o 19 de novembro de 2014 en [[Galicia]]. ''Mockingjay - Part 2'' é o capítulo final da serie de éxito ''[[The Hunger Games (serie de filmes)|The Hunger Games]]''. Os seus dereitos autorais pertencen a [[Lionsgate]]. == Enredo == Coa nación de Panem en plena guerra, Katniss ([[Jennifer Lawrence]]) decide crear unha resistencia rebelde cun grupo de amigos próximos, denominada de "Escuadrón 451" – ao que pertencen Gale ([[Liam Hemsworth]]), Finnick ([[Sam Claflin]]) e Peeta ([[Josh Hutcherson]]) – para derrubar o Presidente Snow ([[Donald Sutherland]]). Arriscan as súas vidas nunha misión para tentar asasinar o tirano líder, que fica cada vez máis obcecado en destruír a Katniss. As trampas mortais, perdas, inimigos e escollas morais que esperan por Katniss van desafiala máis do que calquera cousa á que xa se enfrontou antes. En medio de todo iso, Katniss intenta recuperar a confianza de Peeta. == Elenco == * [[Jennifer Lawrence]] como Katniss Everdeen * [[Josh Hutcherson]] como Peeta Mellark * [[Liam Hemsworth]] como Gale Hawthorne * [[Julianne Moore]] como Presidente Alma Coin * [[Donald Sutherland]] como Presidente Snow * [[Woody Harrelson]] como Haymitch Abernathy * [[Sam Claflin]] como Finnick Odair * [[Elizabeth Banks]] como Effie Trinket * [[Philip Seymour Hoffman]] como Plutarch Heavensbee * [[Willow Shields]] como Primrose Everdeen * [[Jeffrey Wright]] como Beetee * [[Jena Malone]] como Johanna Mason * [[Natalie Dormer]] como Cressida * [[Evan Ross]] como Messala * [[Mahershala Ali]] como Boggs * [[Gwendolyne Christie]] como Comandante Lyme * [[Patina Miller]] como Comandante Paylor * [[Wes Chatham]] como Castor * [[Elden Henson]] como Pollux * [[Omid Abtahi]] como Homes * [[Misty Ormiston]] como Leeg 1 * [[Kim Ormiston]] como Leeg 2 * [[Robert Knepper]] como Dr. Antonius * [[Michelle Forbes]] como Capitán Jackson * [[Meta Golding]] como Enobaria * [[Eugene Bondurant]] como Tigris == Produción == A segunda parte de ''[[Mockingjay]]'' desenvolveuse xunto coa primeira. Os personaxes son interpretados polos mesmos actores. O filme foi dirixido por [[Francis Lawrence]], mesmo director de ''[[The Hunger Games: Mockingjay – Part 1]]'' e ''[[The Hunger Games: Catching Fire]]''. É considerado o filme máis violento da franquía. As filmacións, que aconteceron relativas ás da primeira parte, comezaron no día 23 de setembro de 2013, en Boston, Atlanta. En outubro, a rodaxe migrou para Rockmart, Georgia. Despois, foron para Marriott Marquis e despois Newnan, ambos en Xeorxia. [[Philip Seymour Hoffman]], que facía de Idealizador rebelde Plutarch Heavensbee, faleceu o día 2 de febreiro de 2014. Daquela, Hoffman completara a rodaxe dos dous filmes, agás a última semana de rodaxe da segunda. A Lionsgate pronunciouse, dicindo que a rodaxe continuaría, e que, a última e importante escena non rodada de Hoffman filmaríase sen el, colocándoo en [[CGI]] (''Common Gateway Interface''), na posprodución. Após o fin da rodaxe en Atlanta, a produción migrou para París, Francia, que no día 7 de maio de 2014, as escenas finais da rebelión foron filmadas nas rúas, cuxo elenco foi fotografado co vestiario de guerra descrito no libro. No día 15 de maio, a produtora Nina Jacobson revelou que a última escena de [[Philip Seymour Hoffman]] non sería gravada en CGI. "Sería moi doloroso gravar sen el (Hoffman)", declarou Jacobson. En xuño de 2015, gravouse a última escena que faltaba para facer: a escena do Epílogo. Filmouse despois do fin das gravacións pois o director Francis Lawrence quería que a escena fose gravada en plena primavera (a única estación do ano na que aínda non se gravara). Para o director foi unha escena difícil de se producir, pois o epílogo ocorre medio desconectado da historia. == Lanzamento == A estrea mundial do filme foi no día 20 de novembro, nos Estados Unidos e Angola.<ref name=Angola>{{cita web|título=The Hunger Games: a Revolta - Parte 2|url=http://www.verangola.net/va/pt/112015/cinema/3003/|publicación=VerAngola.net|dataacceso=28 de novembro de 2015}}</ref> No Brasil, Bélxica, Dinamarca, Finlandia, Francia, Países Baixos, Noruega, Suecia e Suíza; o filme chegou dous días antes, o 18 de novembro. Reino Unido e Portugal recibiron o filme o día 19 de novembro.<ref>{{cita web|título=Estreia esta quinta-feira: «The Hunger Games: A Revolta - Parte 2»|url=http://diariodigital.sapo.pt/news.asp?id_news=799594|obra=Diário Digital;[[SAPO]]|data=18 de novembro de 2015}}</ref> En Galicia e España estreouse a 27 de novembro de 2015. O filme está dispoñíbel nos formatos 3D, RealD 3D, 4D, XD, XPLUS, IMAX 3D, 2D dixital e 2D convencional.<ref>http://www.prnewswire.com/news-releases/the-hunger-games-mockingjay--part-2-soars-into-imax-3d-theaters-starting-november-20-300032040.html</ref> == Crítica == A franquía ''[[The Hunger Games (serie de filmes)|The Hunger Games]]'' converteu a [[Jennifer Lawrence]] en estrela mundial; a crítica di que a súa interpretación de [[Katniss Everdeen]] é o mellor do filme: "unha satisfactoria - se ocasionalmente excesivamente severo - conclusión da serie. Desta vez, Katniss lidera un exército de guerrilla para eliminar o despótico Presidente Snow ([[Donald Sutherland]]) - e descobre que algúns dentro da rebelión poden ter axendas propias. Os especialistas din que ''Mockingjay - Part 2'' é sombrío e un pouco longo demais, pero tamén é emocionante e intelixente. Con base en 181 avaliacións o site [[Rotten Tomatoes]] deu 7,0/10 á segunda parte de ''Mockingjay''.<ref>{{Cita web|título = The Hunger Games: Mockingjay - Part 2|URL = http://www.rottentomatoes.com/m/the_hunger_games_mockingjay_part_2/|obra = www.rottentomatoes.com|data = 2015-11-20|dataacceso = 2015-11-21}}</ref> == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:The Hunger Games (serie de filmes)]] [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2015 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Francis Lawrence]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción e aventuras dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de James Newton Howard]] [[Categoría:Filmes de Lions Gate Entertainment]] [[Categoría:Filmes rodados en Atlanta]] [[Categoría:Filmes rodados en Xeorxia, Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes rodados en Alemaña]] [[Categoría:Filmes rodados en Berlín]] [[Categoría:Filmes sobre asasinatos en masa]] [[Categoría:Filmes ambientados en América do Norte]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] kh0q2yi62qacu1wqk7jdusxfn6ir5nu 0 327108 7108847 6545733 2025-06-27T21:45:17Z Breogan2008 23204 7108847 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Planet of the Apes}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Dawn of the Planet of the Apes''''' é un filme de ficción científica estadounidense dirixido por [[Matt Reeves]] e escrito por [[Mark Bomback]], [[Rick Jaffa e Amanda Silver]]. Está protagonizado por [[Andy Serkis]], [[Jason Clarke (actor)|Jason Clarke]], [[Gary Oldman]], [[Keri Russell]], [[Toby Kebbell]], [[Kodi Smit-McPhee]], [[Kirk Acevedo]] e [[Judy Greer]]. É a secuela do filme ''[[Rise of the Planet of the Apes]]'', que é un remake de [[20th Century Fox]] do filme orixinal, ''[[O planeta dos simios (filme de 1968)|O planeta dos simios]]''. ''Dawn'' está ambientado dez anos despois dos eventos de ''Rise'', e segue a un grupo de persoas en [[San Francisco]] que loitan por sobrevivir após unha praga que decimou a humanidade, mentres o simio Caesar tratar de manter o control sobre a súa comunidade de simios intelixentes. ''Dawn of the Planet of the Apes'' foi estreado nos Estados Unidos e no Canadá o 11 de xullo de 2014 e tivo unha boa acollido, con boas críticas que louvaron os seus efectos visuais, a súa historia, a súa dirección e a súa profundidade emocional. Tivo moi éxito na recadación, con $710 millóns en todo o mundo, e recibiu un nomeamento ós [[Premios Oscar]] polos [[Oscar ós mellores efectos visuais|mellores efectos visuais]]. A terceira entrega da saga, titulada ''[[War for the Planet of the Apes]]'', foi estreada o 14 de xullo de 2017. == Personaxes == === Simios === * [[Andy Serkis]] como Caesar * [[Toby Kebbell]] como Koba * Nick Thurston como Blue Eyes * [[Karin Konoval]] como Maurice * [[Terry Notary]] como Rocket * [[Doc Shaw]] como Ash * [[Judy Greer]] como Cornelia * [[Lee Ross (actor)|Lee Ross]] como Grey === Humanos === * [[Jason Clarke (actor)|Jason Clarke]] como Malcolm * [[Gary Oldman]] como Dreyfus * [[Keri Russell]] como Ellie * [[Kodi Smit-McPhee]] como Alexander * [[Kirk Acevedo]] como Carver * Jon Eyez como Foster * [[Enrique Murciano]] como Kemp * [[Jocko Sims]] como Werner * [[Keir O'Donnell]] como Finney * [[Kevin Rankin (actor)|Kevin Rankin]] como McVeigh * [[Lombardo Boyar]] como Terry * [[James Franco]] como Will Rodman == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|2103281}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=dawnoftheapes.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/dawn_of_the_planet_of_the_apes/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua de sinais americana]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2014 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Matt Reeves]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción e aventuras dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes rodados na Columbia Británica]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova Orleáns]] [[Categoría:Filmes postapocalípticos]] [[Categoría:Filmes distópicos]] [[Categoría:Filmes sobre primates]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] 3lkfl9w89bmppjd07x4stf54ob5gbge 0 327698 7108848 6950350 2025-06-27T21:45:32Z Breogan2008 23204 7108848 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Eraserhead''''' é un filme [[Surrealismo|surrealista]] de ''[[body horror]]'' estadounidense escrito e dirixido por [[David Lynch]] en [[1977]]. Filmado en [[branco e negro]], ''Eraserhead'' é a primeira longametraxe de Lynch, que chegou despois de varias curtametraxes. O filme foi producido coa axuda do [[American Film Institute]] (AFI) durante o tempo de estudo que estivo alí o director. Protagonizada por [[Jack Nance]], [[Charlotte Stewart]], [[Jeanne Bates]], [[Judith Anna Roberts]], [[Laurel Near]], e [[Jack Fisk]], conta a historia de Henry Spencer (Nance), encargado de coidar ao seu fillo terribelmente deforme nunha desolada paisaxe industrial. O filme tardou seis anos en ser gravado debido a que ninguén se interesou no proxecto, mais as doazóns de Fisk e a súa muller [[Sissy Spacek]] mantiveron o financiamento da produción. O filme foi rodado en diversas localizacións propiedade do AFI en [[California]], incluíndo [[Greystone Mansion]] e un conxunto de cortes onde Lynch viviu durante un tempo. Lynch e mailo deseñador de son [[Alan Splet]] pasaron un ano traballando no son do filme despois da insonorización do estudio. A banda sonora de ''Eraserhead'' conta con música de órgano por [[Fats Waller]] e inclúe a canción "[[In Heaven]]", escrita para o filme por [[Peter Ivers]]. Inicialmente cunha reducida apertura ao público e con pouco interese, ''Eraserhead'' gañou popularidade durante a súa emisión como un [[filme de media noite]]. Dende o seu lanzamento recibiu críticas positivas. A imaxinaría surrealista e as correntes subterráneas sexuais considéranse elementos temáticos clave, e o deseño de son intricado considérase o seu mellor punto técnico. As análises temáticas do filme tamén salientan estas cuestións elaborando sobre o fatalismo e inactividade de Spencer. No [[2004]] a [[Biblioteca do Congreso dos Estados Unidos de América|Biblioteca do Congreso dos Estados Unidos]] preservou o filme no [[National Film Registry]] pola súa relevancia "cultural, histórica ou esteticamente significativa". == Sinopse == O Home no Planeta ([[Jack Fisk]]) tira dunhas pancas no seu fogar no espazo, mentres que a cabeza de Henry Spencer ([[Jack Nance]]) flota no ceo. Unha criatura xigante con forma de [[espermatozoide]] emerxe da boca de Spencer, flotando no baleiro. O Home no Planeta semella controlar a criatura coas súas pancas, deixándoa caer eventualmente nunha poza de auga. Nunha paisaxe urbana industrial, Spencer camiña cara a súa casa coa súa compra. A Rapaza Fermosa Doutro Lado do Andar ([[Judith Anna Roberts]]) párao xusto fóra do seu apartamento, informándolle que a moza deste, Mary X ([[Charlotte Stewart]]), invitouno a cenar coa súa familia. Spencer deixa a súa compra no seu apartamento, que está cheo de montes de lixo e vexetación morta. Esa noite Spencer visita a casa de Mary X e ten unha conversa incómoda coa nai dela ([[Jeanne Bates]]). Durante a cena pídenlle que corte un polo que "fixo" o falador pai de Mary X, Bill (Allen Joseph). O animal retórcese no prato e sáelle sangue a chorros. Trala cea, a nai de Mary X arrodea nunha esquina a Spencer e trata de bicalo, dicíndolle que Mary X tivo ó seu fillo e que os dous deben casar. Mary X pola súa parte non está segura de se o que tivo é realmente un neno. A parella trasládase ó apartamento dunha habitación de Spencer e comeza a coidar do neno—unha masa toda envolta en vendas cunha cara inhumana que semella unha [[serpe]], cun parecido á criatura con forma de espermatozoide. O neno rexeita a comida que lle dan, chorando de forma incesante. O seu son provoca que Mary X se volva histérica, polo que marcha e deixa a Spencer co neno. Spencer tenta coidar do neno, dándose conta de que ten dificultades para respirar e está cheo de [[úlcera]]s dolorosas. Spencer comeza a experimentar visións, volvendo a ver ó Home no Planeta, así como á Muller no Radiador ([[Laurel Near]]), que lle canta mentres machaca criaturas con forma de espermatozoide. Tras un encontro sexual coa Rapaza Fermosa Doutro Lado do Andar, Spencer ten unha visión na que unha criatura que se asemella ó neno decapítao, deixándolle un membro cicatrizado que se asemella á cara do neno. Pouco despois a cabeza de Spencer afúndese nunha poza de sangue e cae do ceo, aterrando nunha rúa. Un neno atópaa, levándoa a unha fábrica de [[lapis]] para transformala en [[goma de borrar|gomas de borrar]]. Spencer trata de atopar á Rapaza Fermosa Doutro Lado do Andar, pero atópaa xunto a outro home. Desolado, Spencer volve á súa habitación, onde o neno está a chorar. Colle unha tesoira e por primeira vez quítalle as vendas ó neno. Tras isto vese que o neno non ten pel, e as vendas mantiñan os órganos internos xuntos, espallándose no momento en que as corta. O neno emite un grito afogado de dor, e Spencer córtalle os órganos coa tesoira. Das feridas sae un líquido espeso que cobre ó neno. A electricidade na habitación sobrecárgase, e mentres as luces titilan o neno medra ata acadar unhas proporcións enormes. Cando se queiman as luces por completo, o Planeta está no lugar da cabeza do neno. Spencer aparece no medio dunha nube ondulada de restos de goma de borrar. Unha cara do planeta ráchase, e dentro del aparece o Home no Planeta manexando as pancas con dificultade, con chispas saíndo delas. A Muller no Radiador abraza a Spencer mentres unha luz branca e un [[ruído branco]] van aumentando en intensidade progresivamente ata que o filme remata de forma abrupta. == Produción == === Pre-produción === Antes da produción do filme, o guionista e director [[David Lynch]] realizou estudos de arte, creando varias curtametraxes para animar as súas pinturas.{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|pp=192–196}} Cara 1970 mudou a súa dedicación cara ó cinema, e ós 24 anos aceptou unha bolsa de estudos no Center for Advanced Film Studies da [[American Film Institute|AFI]]. O curso non lle gustaba e Lynch chegou a considerar deixar o estudo, pero mudou de parecer cando lle ofreceron unha oportunidade de producir un guión propio. Déronlle permiso para usar o campus da escola como estudio de cine, e converteu as cortes sen uso da escola nunha serie de estudios, mudándose a vivir alí.{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|p=27}} A maiores usou [[Greystone Mansion]], tamén propiedade da AFI, para moitas escenas.<ref name="dark lens">{{Cita novas |url=http://www.nytimes.com/1990/01/14/magazine/a-dark-lens-on-america.html?pagewanted=8&src=pm |title=A Dark Lens on America |work=[[The New York Times]] |date= 14 de xaneiro de 1990 |first=Richard B. |last=Woodward |accessdate=22 de agosto de 2012}}</ref> Lynch tiña comezado un traballo nun guión titulado ''Gardenback'', baseado nunha pintura súa dunha figura cunha chepa á que lle saía vexetación das costas. ''Gardenback'' era un guión [[surrealismo|surrealista]] sobre o [[adulterio]], que incluía un insecto que medraba cada vez máis que representaba a [[luxuria]] dun home pola súa veciña. O guión tería sido un filme duns 45 minutos de duración, o que a AFI considerou que era demasiado para un guión tan figurativo e non lineal.{{sfn|Olson|2008|pp=56–59}} No lugar deste primeiro guión, Lynch presentou ''Eraserhead'', desenvolvido baseándose nun sono sobre a cabeza dun home levada por un neno a unha fábrica de lapis. Varios membros da xunta da AFI opuxéronse a producir unha obra tan surrealista, pero foron persuadidos cando o decano [[Frank Daniel]] ameazou coa súa renuncia se vetaban a súa produción.{{sfn|Olson|2008|pp=59–60}} O guión de Lynch para ''Eraserhead'' estaba influenciado pola literatura da súa época de estudante, incluíndo obras como a novela de [[Franz Kafka]] de 1915 ''[[A metamorfose]]'' e a historia curta de [[Nikolai Gogol]] de 1836 "[[Нос]]".{{sfn|Olson|2008|p=54}} O guión puido estar inspirado tamén no medo de Lynch á paternidade.<ref name="dark lens"/> A súa filla [[Jennifer Lynch|Jennifer]] nacera cunha condición "severa de [[pé equinovaro]]", requirindo cirurxía correctiva extensiva na súa infancia.{{sfn|Olson|2008|p=87}} Jennifer declararía posteriormente que a súa concepción non esperada e os seus defectos de nacemento foran a base da temática do filme.{{sfn|Olson|2008|p=87}} O ton do filme tamén se formou en base as experiencias de Lynch vividas nun barrio conflitivo de [[Filadelfia]]. Lynch e a súa familia pasaron cinco anos vivindo nun ambiente de "violencia, odio e sucidade".{{sfn|Olson|2008|p=51}} Os crimes na zona eran comúns, servindo de inspiración do fondo urbano de ''Eraserhead''. Ó describir este período da súa vida Lynch afirmou: "Vin tantas cousas en Filadelfia que non podía crelas&nbsp;... Vin unha muller adulta agarrarse os peitos e falar coma un bebé, queixándose de que lle doían as [[mamila]]s. Este tipo de cousas bótate cara atrás".<ref name="dark lens"/> O crítico de cine Greg Olson no seu libro ''David Lynch: Beautiful Dark'' argumenta de que este período foi un gran contraste coa infancia de Lynch no [[Pacífico Noroeste]], dándolle ó director unha "visión bipolar ceo-inferno de América" que subsecuentemente deulle forma ós seus filmes.{{sfn|Olson|2008|p=51}} A procura dos actores para o filme comezou en 1971, e Jack Nance foi seleccionado para o papel principal. Porén, os membros da AFI subestimaran a escala do proxecto, aprobando ''Eraserhead'' polo seu guión de 21 páxinas, asumindo que a proporción habitual dun minuto de filme por páxina reduciría a súa duración a uns 20 minutos aproximadamente. Este malentendido xunto a propia dirección meticulosa de Lynch provocaron que o filme permanecese en fase de produción durante varios anos.{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|p=27}} Nun exemplo extremo da súa intricada programación de rodaxe, unha das escenas do filme que comeza co personaxe de Nance abrindo unha porta, e ata un ano despois non se rodou a escena na que entra na habitación. Nance pola súa banda estaba moi implicado coa produción do filme, mantendo o peiteado pouco ortodoxo do seu personaxe durante todo o período de xestación da película.{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|pp=27–28}} === Rodaxe === Apoiada por doazóns regulares do amigo da infancia de Lynch Jack Fisk e a muller deste, [[Sissy Spacek]], a produción do filme continuou durante varios anos.{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|p=28}} A muller de Nance [[Catherine E. Coulson]] puxo fondos adicionais, doando os ingresos conseguidos no seu traballo de camareira,{{sfn|Rodley|Lynch|2005|p=67}} e polo propio Lynch que traballou repartindo xornais mentres durou a produción principal da fotografía do filme.{{sfn|Rodley|Lynch|2005|p=60}} Nunha das abundantes pausas do rodaxe, Lynch conseguiu producir a curtametraxe ''[[The Amputee]]'', aproveitando o desexo da AFI de probar novas producións de filmes antes de comprometerse con adquisicións maiores.{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|pp=28–29}} Esta curta tiña a Coulson de protagonista, quen continuou traballando xunto a Lynch en tarefas técnicas para ''Eraserhead''.{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|pp=28–29}} O equipo de produción de ''Eraserhead'' era moi pequeno, composto polo propio Lynch; o deseñador de son [[Alan Splet]]; o cinematógrafo Herb Cardwell, que faleceu durante a produción e foi substituído por [[Frederick Elmes]]; a directora de produción e técnico de decorados Doreen Small; e Coulson, que desempeñou varios traballos durante a produción.{{sfn|Rodley|Lynch|2005|p=55}} Os efectos especiais físicos empregados para crear o neno deformado mantivéronse en segredo. O operador que traballou nas gravacións non editadas do filme levaba os ollos tapados para evitar revelar a natureza do útil, e negouse a falar dos efectos empregados en entrevistas posteriores.{{sfn|Hoberman|Rosenbaum|1991|pp=242–243}} O útil—ó que Nance alcumou "Spike"—tiña varias partes funcionais. O pescozo, ollos e boca podían operarse de forma independente.{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|pp=35–36}} Lynch falou deste elemento de forma críptica en entrevistas posteriores, afirmando en ocasións que "nacera preto de alí" ou que "quizais fose algo que atoparan".{{sfn|Rodley|Lynch|2005|p=54}} John Patterson, do xornal ''[[The Guardian]]'', especulou que este utensilio podería estar feito a partir dun coello ó que lle sacaran a pel ou a partir dun [[feto]] de cordeiro.<ref name="guardian baby">{{Cita web |url=http://www.guardian.co.uk/film/2008/sep/06/davidlynch |title=Film: David Lynch's film has scarred many an innocent viewer, including a teenage John Patterson |work=[[The Guardian]] |first=John |last=Patterson |date=6 de setembro de 2008 |accessdate=24 de agosto de 2012}}</ref> O neno do filme considérase un precursor doutros elementos de filmes posteriores de Lynch, como por exemplo a maquillaxe de [[Joseph Merrick|John Merrick]] no filme de 1980 ''[[The Elephant Man]]'' e os vermes de area do filme de 1984 ''[[Dune (filme de 1984)|Dune]]''.<ref name="nyt rev"/> Durante a produción do filme Lynch comezou a experimentar cunha técnica de gravación de diálogos falados foneticamente ó revés e revertendo posteriormente o son resultante. Aínda que finalmente non usou esta técnica no filme, volveu a probala en "Episode&nbsp;2", o terceiro episodio da serie de televisión de 1990 ''[[Twin Peaks]]''.{{sfn|Rodley|Lynch|2005|pp=165–167}} Nesta época comezou tamén a interesarse na [[meditación transcendental]],<ref name="dark lens"/> adoptando unha [[vexetarianismo|dieta vexetariana]] e deixando de [[tabaco|fumar]] e consumir [[bebida alcohólica|alcohol]].{{sfn|Olson|2008|p=72}} === Edición === Lynch traballou xunto a Alan Splet no deseño do son para o filme. Fabricaron e empregaron un recubrimento de insonorización para illar o seu estudio, onde pasaron case un ano creando e editando os efectos de son da película. A banda sonora ten un gran número de capas de son, chegando a ter 15 sons ó mesmo tempo empregando varios carretes.{{sfn|Hoberman|Rosenbaum|1991|p=234}} A creación destes sons foi de varias formas. Para unha escena na que unha cama disólvese lentamente nunha poza de líquido, Lynch e Splet meteron un [[micrófono]] dentro dunha botella de plástico que deixaron flotando nunha bañeira, e gravaron o son do aire soprado a través da botella. Trala gravación, os sons foron aumentados por medio de alteracións de [[Ton (acústica)|ton]], [[reverberación]] e [[frecuencia]].{{sfn|Hoberman|Rosenbaum|1991|pp=234–235}} Tras unha proxección de proba cunha pobre recepción, da que Lynch considerou que a banda sonora estaba mesturada nun volume moi alto, o director cortou uns vinte minutos de filme, acadando así os 89 minutos de duración.{{sfn|Hoberman|Rosenbaum|1991|p=235}} Entre as escenas eliminadas había unha na que Coulson actuaba como comadroa do neno, outra dun home torturando a dúas mulleres—con Coulson no papel dunha delas—cunha [[batería de automóbil]], e outra na que Spencer xogaba cun gato morto.{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|p=34}} == Banda sonora == {{Álbum musical | nome = Eraserhead | tipo = banda sonora | banda = [[David Lynch]], [[Peter Ivers]] e [[Fats Waller]] | publicado = 1982 | gravación = 1976–1977 | duración = 37[[minuto|m]]:47[[segundo|s]] | selo= I.R.S. Records }} A banda sonora de ''Eraserhead'' foi publicada baixo o selo [[I.R.S. Records]] en 1982.<ref name="rovi ost">{{Cita web |url=http://www.allmusic.com/album/eraserhead-original-soundtrack-mw0000201124 |title=Listen to Eraserhead by Original Soundtrack&nbsp;– Album Reviews, Credits, and Awards |first=Dean |last=Carlson |publisher=[[AllMusic]] |accessdate=19 de marzo de 2016}}</ref> As dúas pistas incluídas no álbum conteñen extractos de música de [[órgano]] de [[Fats Waller]] e a canción "In Heaven", escrita para o filme por [[Peter Ivers]].<ref name="bones">{{Cita web |url=http://www.sacredbonesrecords.com/releases/sbr3008/ |title=Eraserhead: Original Soundtrack Recording |publisher=Sacred Bones Records |accessdate=23 de agosto de 2012}}</ref> A banda sonora publicouse de novo o 7 de agosto de 2012 baixo o selo [[Sacred Bones Records]] nunha edición limitada de 1500&nbsp;copias.<ref name="cons ost">{{Cita web |url=http://consequenceofsound.net/2012/07/david-lynchs-eraserhead-to-receive-deluxe-reissue-on-sacred-bones-records/ |title=David Lynch's Eraserhead soundtrack to receive deluxe reissue on Sacred Bones Records |first=Jeremy D |last=Larson |publisher=Consequence of Sound |date=6 de xullo de 2012 |accessdate=23 de agosto de 2012}}</ref> O álbum considérase un precedente do xénero [[dark ambient]], e a súa presentación de ruído de fondo e pistas non musicais foi descrita por Mark Richardson como "unha banda sonora (dúas palabras) no sentido literal".<ref name="pf rev">{{Cita web |url=http://pitchfork.com/reviews/albums/16948-eraserhead/ |title=David Lynch / Alan Splet: Eraserhead {{!}} Album Reviews |first=Mark |last=Richardson |work=Pitchfork Media |date=9 de agosto de 2012 |accessdate=23 de agosto de 2012}}</ref> {{Listaxe de cancións | duración_total = 37:47 | title1 = Excerpts from: Digah's Stomp/Lenox Avenue Blues/Stompin' the Bug/Messin' | writer1 = David Lynch, Alan Splet, Fats Waller | length1 = 19:29 | title2 = In Heaven (Lady in the Radiator Song) | writer2 = David Lynch, Alan Splet, Peter Ivers | length2 = 18:18 }} == Temática == O deseño de son do filme está considerado un dos seus elementos definitorios. Malia que tamén inclúe varios efectos visuais moi marcados—o neno deformado e a ambientación urbana industrial—os sons que os acompañan igualan a súa importancia no filme, emparellando un "xemido incesante" e unha "paisaxe auricular evocativa" coa ambientación visual do mesmo.<ref name="scenic route">{{Cita web |url=http://www.avclub.com/articles/david-lynch-shows-how-audio-can-be-creepier-than-a,73926/ |title=David Lynch shows how audio can be creepier than any image in Eraserhead |work=The A.V. Club |publisher=The Onion |first=Mike |last=D'Angelo |date=14 de maio de 2012 |accessdate=22 de agosto de 2012}}</ref> O filme inclúe varios sons industriais continuos, fornecendo un ruído de fondo a baixo nivel en cada escena. Isto dálle unha atmosfera "ameazadora" e "inquietante", imitada noutras obras como o filme de [[suspense]] de [[David Fincher]] de 1995 ''[[Seven (filme)|Seven]]'' e o drama dos [[Irmáns Coen]] de 1991 ''[[Barton Fink]]''.<ref name="scenic route"/> Segundo James Wierzbicki no seu libro ''Music, Sound and Filmmakers: Sonic Style in Cinema'' este ruído constante sería probablemente un produto da imaxinación de Henry Spencer, ademais de describir a banda sonora como "desapiadadamente neglixente da diferenza entre soño e realidade".<ref name="Wierzbicki182">{{Cita libro |title=Music, Sound and Filmmakers: Sonic Style in Cinema |first=James |last=Wierzbicki |year=2012 |publisher=Routledge |isbn=0-415-89894-3|p=182}}</ref> ''Eraserhead'' comezou unha tendencia na obra de Lynch na que relaciona música [[diéxese|diexética]] cos soños, como por exemplo cando a Muller no Radiador canta "In Heaven" durante a secuencia estendida do soño de Spencer. Esta tendencia está presente tamén no "Episode 2" de ''Twin Peaks'', na que a música diexética pasa do soño dunha personaxe ata os seus pensamentos mentres está desperto, e no filme de 1986 ''[[Blue Velvet]]'' no que se aprecia un enfoque semellante no tema de [[Roy Orbison]] "[[In Dreams]]".<ref name="Wierzbicki182"/> O filme foi notable tamén pola súa temática de forte carácter sexual. Abrindo cunha imaxe da concepción, pasa a amosar a Henry Spencer como un personaxe ó que lle aterroriza, pero tamén fascina, o [[sexo]]. As imaxes recorrentes de criaturas en forma de [[espermatozoide]], incluíndo o neno, son unha presenza constante nas escenas de sexo do filme. A atracción aparente da "rapaza da porta do lado" da Muller no Radiador remata durante o seu número musical cando comeza a machucar violentamente as criaturas do esperma de Spencer mentres o mira de forma agresiva.{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|p=32}} David J. Skal no seu libro ''The Monster Show: A Cultural History of Horror'' describiu o filme como "unha representación da [[reprodución humana]] como un espectáculo de monstros desolador, unha ocupación só axeitada para os condenados".<ref name="Skal298">{{Cita libro |title=The Monster Show: A Cultural History of Horror |first=David J |last=Skal |year=2001 |publisher=Macmillan |isbn=0-571-19996-8 |p=298}}</ref> Skal tamén argumentou sobre unha caracterización diferente da Muller no Radiador, describíndoa como "desesperadamente ansiosa da aprobación dunha audiencia que non se ve".<ref name="Skal298"/> No seu libro ''David Lynch Decoded'', Mark Allyn Stewart propuxo que a Muller no Radiador sería de feito o [[subconsciente]] de Spencer, unha manifestación da súa propia necesidade de matar ó seu fillo, que abrázao despois disto como se tentase confortalo asegurándolle que fixo o correcto.<ref>{{Cita libro |title=David Lynch Decoded |first=Mark Allyn |last=Stewart |year=2007 |publisher=AuthorHouse |isbn=1-4343-4985-3 |p=7}}</ref> Como personaxe, Spencer considérase a figura do "home calquera", un arquetipo simple coa súa falta de expresividade e vestimenta sinxela.{{sfn|Olson|2008|p=62}} Spencer amosa unha inactividade [[pacifismo|pacifista]] e [[fatalismo|fatalista]] durante todo o filme, deixando que os eventos transcorran ó seu arredor sen tomar o control dos mesmos. Este comportamento pasivo culmina no seu único acto de instigación no clímax do filme. O seu acto aparente de [[infanticidio]] está guiado pola súa experiencia vital de ser dominado e controlado. Os críticos de cine Colin Odell e Michelle Le Blanc describiron tamén a súa inactividade como un precedente da banda deseñada de Lynch de 1983–92 ''[[The Angriest Dog in the World]]''.{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|p=33}} == Estrea == ''Eraserhead'' estreouse no festival de cine [[Filmex]] nos [[Os Ánxeles|Ánxeles]] o 19 de marzo de 1977.{{sfn|Hoberman|Rosenbaum|1991|p=215}} Na súa noite de estrea tivo 25 espectadores, e na noite seguinte 24. Porén, [[Ben Barenholtz]], xefe de distribución de Libra Films International, convenceu a sala local Cinema Village a que emitise a película como un [[filme de media noite]], continuando a súa emisión desta forma durante un ano. Tras isto estivo en emisión durante 99 semanas no [[Waverly Cinema]] de [[Nova York]], emitiuse como filme de media noite no [[Roxie Theater]] de [[San Francisco]] dende 1978 ata 1979 e estivo en emisión durante un período de tres anos no [[Nuart Theatre]] de Los Angeles entre 1978 e 1981.{{sfn|Hoberman|Rosenbaum|1991|p=220}} Foi un éxito comercial, conseguindo uns ingresos duns 7&nbsp;millóns de [[dólar estadounidense|dólares]] nos [[Estados Unidos]].<ref name="numbers">{{Cita web |url=http://www.the-numbers.com/movies/1977/0ERHE.php |title=Eraserhead&nbsp;– Box Office Data, DVD Sales, Movie News, Cast Information |work=The Numbers |publisher=Nash Information Services |accessdate=22 de agosto de 2012}}</ref> ''Eraserhead'' emitiuse tamén como parte do [[BFI London Film Festival]] de 1978,<ref name="regus">{{Cita web |url=http://ftvdb.bfi.org.uk/sift/event/2879 |title=BFI {{!}} Film & TV Database {{!}} 22nd |publisher=[[British Film Institute]] |accessdate=23 de agosto de 2012 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20131213191738/http://ftvdb.bfi.org.uk/sift/event/2879 |dataarquivo=13 de decembro de 2013 |urlmorta=yes }}</ref> e do [[Telluride Film Festival]] de 1986.<ref name="rovi"/> Publicouse en formato [[VHS]] o 7 de agosto de 1982, distribuído por [[Columbia Pictures]].<ref name="vhs release">{{Cita publicación periódica |date=7 de agosto de 1982 |title=New Video Releases |journal=[[Billboard]] |volume=94 |issue=31 |page=34 |issn= 0006-2510 |url=https://books.google.com/?id=FiQEAAAAMBAJ&pg=PT33&lpg=PT33&dq=eraserhead+vhs#v=onepage&q=eraserhead%20vhs&f=false |accessdate=22 de agosto de 2012 |publisher=Nielsen Business Media, Inc.}}</ref> Tamén se publicou en formato [[DVD]] e [[Blu-ray]] por medio de [[Umbrella Entertainment]] en [[Australia]], o primeiro o 1 de agosto de 2009,<ref name="umbrella dvd">{{Cita web |url=http://www.umbrellaent.com.au/p-2084-eraserhead.aspx |title=Umbrella Entertainment&nbsp;– Eraserhead (DVD) |publisher=Umbrella Entertainment |accessdate=23 de agosto de 2012 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20130514142531/http://www.umbrellaent.com.au/p-2084-eraserhead.aspx |dataarquivo=14 de maio de 2013 |urlmorta=yes }}</ref> e o segundo o 9 de maio de 2012.<ref name="umbrella blu">{{Cita web |url=http://www.umbrellaent.com.au/p-3018-eraserhead-blu-ray.aspx |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120625172551/http://www.umbrellaent.com.au/p-3018-eraserhead-blu-ray.aspx |archivedate=25 de xuño de 2012 |title=Umbrella Entertainment&nbsp;– Eraserhead (Blu-Ray) |publisher=Umbrella Entertainment |accessdate=23 de agosto de 2012 |urlmorta=yes }}</ref> Estas publicacións de Umbrella Entertainment incluíron un reportaxe de 85 minutos sobre a produción do filme.<ref name="umbrella dvd"/><ref name="umbrella blu"/> Outras publicacións para o mercado doméstico incluíron as de formato DVD de [[Universal Pictures]] no 2001, Subversive Entertainment no 2006, Scanbox Entertainment no 2008,<ref name="rovi"/> e unha en formato DVD e Blu-ray de [[The Criterion Collection]] en setembro de 2014.<ref>{{Cita web |url=http://www.criterion.com/films/28382-eraserhead |title=Eraserhead (1997) – The Criterion Collection |publisher=Janus Films |accessdate=17 de xuño de 2014}}</ref> == Recepción == [[Ficheiro:David Lynch at the 1990 Emmy Awards.jpg|miniatura|dereita|[[David Lynch]] nos [[Premios Emmy]] de 1990]] Trala súa estrea a revista ''[[Variety]]'' deulle unha crítica negativa ó filme, cualificándoo de "exercicio nauseabundo de mal gusto".<ref name="variety"/> Esta crítica expresaba incredulidade pola longa xestación do filme e describiu o seu final como "imposible de ver".<ref name="variety">{{Cita web |url=http://www.variety.com/review/VE1117790719/ |title=Variety Reviews&nbsp;– Eraserhead&nbsp;– Film Reviews&nbsp;–&nbsp;– Review by Variety Staff |work=[[Variety]] |year=1977 |accessdate=22 de agosto de 2012}}</ref> Comparando ''Eraserhead'' co seguinte filme de Lynch ''[[The Elephant Man]]'', Tom Buckley do ''[[The New York Times]]'' considerou que mentres este último era un filme ben feito cun elenco de actores consumado, o primeiro era o contrario. Buckley cualificou o filme de "lugubremente pretensioso", e afirmou que os seus aspectos de horror partían unicamente da aparencia do neno deformado máis ca do seu guión ou dos actores.<ref name="nyt1980">{{Cita novas |title=The Screen: 'Eraserhead' |first=Buckley |last=Tom |newspaper=[[The New York Times]] |date=17 de outubro de 1980 |page=C15 }}</ref> Pola súa banda, en 1984 Lloyd Rose do xornal ''[[The Atlantic]]'' afirmou que ''Eraserhead'' demostraba que Lynch era "un dos [[surrealismo|surrealistas]] máis xenuínos do cine".<ref name="atlantic">{{Cita web |url=http://www.highbeam.com/doc/1G1-211473134.html |title=Tumoresque: the films of David Lynch |first=Lloyd |last=Rose |work=[[The Atlantic]] |publisher=Atlantic Media Company |date=1 de outubro de 1984 |accessdate=22 de agosto de 2012 |subscrición=si |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20130513005719/http://www.highbeam.com/doc/1G1-211473134.html |dataarquivo=13 de maio de 2013 |urlmorta=yes }}</ref> Rose describiu o filme como "intensamente persoal", indicando que ó contrario doutros filmes surrealistas previos a este, como as obras de [[Luis Buñuel]] ''[[Un chien andalou]]'' de 1929 ou ''[[L'âge d'or]]'' de 1930, a imaxinería de Lynch "non tenta chegarnos dende os seus filmes, afundímonos nos nela".<ref name="atlantic"/> Nunha crítica de 1993 para o ''[[Chicago Tribune]]'', Michael Wilmington describiu ''Eraserhead'' como único, indicando que a intensidade e "claridade de pesadelo" do filme eran resultado da atención ó detalle por parte de Lynch ó involucrase en tantas tarefas durante a produción.<ref name="tribune">{{Cita web |url=http://articles.chicagotribune.com/1993-11-19/entertainment/9311190246_1_jack-nance-henry-spencer-star |title=Eraserhead Makes Its Mark As A Monument To Alienation |first=Michael |last=Wilmington |date=19 de novembro de 1993 |work=[[Chicago Tribune]] |accessdate=23 de agosto de 2012 |data-arquivo=04 de maio de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140504072556/http://articles.chicagotribune.com/1993-11-19/entertainment/9311190246_1_jack-nance-henry-spencer-star |url-morta=yes }}</ref> No ensaio de 1995 titulado ''Bad Ideas: The Art and Politics of Twin Peaks'', o crítico [[Jonathan Rosenbaum]] afirmou que ''Eraserhead'' representaba a mellor obra de Lynch. Rosenbaum sentiu que o talento artístico do director declinara ó aumentar a súa popularidade, e contrastou o filme con ''[[Wild at Heart (filme)|Wild at Heart]]''—o filme máis recente de Lynch naquel momento—afirmando que "incluso a comparación máis trivial entre ''Eraserhead'' e ''Wild at Heart'' revela un declive artístico tan precipitado que é difícil imaxinar que a mesma persoa fixo os dous filmes".<ref>{{Cita libro |title=Full of Secrets: Critical Approaches to Twin Peaks |last1=Rosenbaum |first1=Jonathan |editor1-first=David |editor1-last=Lavery |year=1995 |publisher=Wayne State University Press |isbn=0-8143-2506-8 |chapter=Bad Ideas: The Art and Politics of Twin Peaks|p=23}}</ref> As opinións sobre o filme da crítica do [[século XXI]] é xeralmente positiva. A data de outubro de 2016 ''Eraserhead'' mantiña unha cualificación media de 91% no agregador [[Rotten Tomatoes]] en 55 críticas, co consenso da crítica de que "A surrealista ''Eraserhead'' de David Lynch usa elementos visuais detallados e unha banda sonora de terror para crear unha visión estrafalaria e incómoda do medo dun home á paternidade".<ref name="rotten">{{Cita web |url=http://www.rottentomatoes.com/m/eraserhead/ |title=Eraserhead |work=[[Rotten Tomatoes]] |accessdate=26 de outubro de 2016}}</ref> Nun artigo para a revista ''[[Empire]]'', Steve Beard deulle unha cualificación de cinco estrelas sobre cinco, indicando que era "moito máis radical e gozoso que outros esforzos de Hollywood posteriores [de Lynch]", destacando a súa mestura de ''[[body horror]]'' surrealista e [[humor negro]].<ref name="empire">{{Cita web |url=http://www.empireonline.com/reviews/reviewcomplete.asp?FID=14647 |title=Empire's Eraserhead Movie Review |first=Steve |last=Beard |work=[[Empire]] |accessdate=22 de agosto de 2012}}</ref> Almar Haflidason da [[BBC]] deulle a ''Eraserhead'' tres estrelas dun total de cinco, describíndoo como "un feito pouco destacable en comparación cos estándares posteriores [de Lynch]".<ref name="bbc">{{Cita web |url=http://www.bbc.co.uk/films/2001/01/16/eraserhead_1977_review.shtml |title=BBC&nbsp;– Films&nbsp;– review&nbsp;– Eraserhead |first=Almar |last=Haflidason |date=16 de xaneiro de 2001 |publisher=[[BBC]] |accessdate=22 de agosto de 2012}}</ref> Haflidason indicou que sentía que o filme era unha amálgama de ideas vagamente relacionadas, engadindo que "está tan consumido pola imaxinería surrealista que hai posibilidades practicamente ilimitadas para ler teorías persoais dentro dela". Na súa interpretación das temáticas do filme indicou que representaban o medo ó compromiso persoal e contiñan "un contexto de forte carácter sexual".<ref name="bbc"/> Unha crítica de [[Film4]] outorgoulle cinco estrelas dun total de cinco, describindo o filme como "a ratos fermoso, molesto, divertido, exasperante e repelente, pero sempre brillando cunha enerxía nerviosa".<ref name="film4">{{Cita web |url=http://www.film4.com/reviews/1977/eraserhead |title=Eraserhead (1977)&nbsp;– Film Review |work=Film4 |publisher=Channel Four Television Corporation |accessdate=22 de agosto de 2012}}</ref> Nesta crítica de Film4 o autor afirmou que ''Eraserhead'' era diferente da maioría de películas publicadas ata ese momento, agás pola colaboración entre [[Luis Buñuel|Buñuel]] e [[Salvador Dalí]]. Non obstante, Lynch negou que vise ningunha desas obras antes de ''Eraserhead''.<ref name="film4"/> Escribindo para ''[[The Village Voice]]'', Nathan Lee destacou positivamente o uso do son, dicindo que "ver o filme significa nada—un debe ''escoitalo'' tamén".<ref name="village">{{Cita web |url=http://www.villagevoice.com/2007-01-09/film/david-lynch-made-a-man-out-of-me/ |title=David Lynch Made a Man Out of Me |work=The Village Voice |publisher=Village Voice Media |first=Nathan |last=Lee |date=9 de xaneiro de 2007 |accessdate=24 de agosto de 2012}}</ref> Peter Bradshaw, escribindo para ''The Guardian'', tamén loou o filme, dándolle cinco estrelas dun total de cinco. Bradshaw considerouno un filme fermoso, describindo o seu deseño de son como "xemidos industriais, como se estivese filmado dentro dunha fábrica en ruínas ou dun organismo xigante moribundo".<ref name="guardian">{{Cita web |url=http://www.guardian.co.uk/film/2008/sep/12/horror1?INTCMP=SRCH |title=Film review: Eraserhead {{!}} Film |first=Peter |last=Bradshaw |date=12 de setembro de 2008 |accessdate=22 de agosto de 2012}}</ref> Destacou tamén os elementos de ''body horror'', comparándoos co filme de [[Ridley Scott]] de 1979 ''[[Alien (filme)|Alien]]''.<ref name="guardian"/> Keith Phipps, nun artigo de [[AllRovi]], tamén lle outorgou cinco estrelas sobre cinco, destacando o inquietante deseño de son do filme e describíndoo como "unha metáfora aberta".<ref name="rovi">{{Cita web |url=http://www.allrovi.com/movies/movie/eraserhead-v15947 |title=Eraserhead&nbsp;– Review |first=Keith |last=Phipps |work=[[AllMovie]] |publisher=AllRovi |accessdate=22 de agosto de 2012 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120111055138/http://www.allrovi.com/movies/movie/eraserhead-v15947 |dataarquivo=11 de xaneiro de 2012 |urlmorta=yes }}</ref> Tamén afirmou sentir que ''Eraserhead'' "da pé as obsesións que perseguirían a Lynch durante a súa carreira", engadindo que o surrealismo desta película mellora a comprensión dos filmes posteriores do director.<ref name="rovi"/> Nun artigo para ''[[The Daily Telegraph]]'', o cineasta [[Marc Evans]] eloxiou tanto o deseño de son como a capacidade de Lynch para "facer que o ordinario semelle tan estraño", indicando que o filme era unha inspiración para o seu propio traballo.<ref name="telegraph">{{Cita web |url=http://www.telegraph.co.uk/culture/film/3583763/Film-makers-on-film-Marc-Evans.html |title=Film makers on film: Marc Evans |first1=Marc |last1=Evans |first2=Mark |last2=Monahan |work=The Daily Telegraph |date=5 de outubro de 2002 |accessdate=22 de agosto de 2012}}</ref> Unha crítica do filme neste mesmo xornal comparaba a ''Eraserhead'' coas obras do autor [[Irlanda|irlandés]] [[Samuel Beckett]], describíndoa como unha parodia caótica da vida familiar.<ref name="telegraph2">{{Cita web |url=http://www.telegraph.co.uk/culture/film/filmreviews/3562417/DVD-reviews-Charley-Varrick-Iron-Man-Eraserhead-The-Short-Films-of-David-Lynch-Festen-10th-Anniversary-Edition.html |title=DVD reviews: Charley Varrick, Iron Man, Eraserhead, The Short Films of David Lynch, Festen 10th Anniversary Edition |first=David |last=Cheal |work=The Daily Telegraph |date=22 de outubro de 2008 |accessdate=31 de agosto de 2012}}</ref> Manohla Dargis, de ''The New York Times'', dixo do filme que era "unha historia menos directa que unha recompilación surrealista".<ref name="nyt rev">{{Cita novas |url=http://www.nytimes.com/2007/12/07/movies/07eras.html?_r=1&scp=3&sq=eraserhead&st=cse |title=Distorted, Distorting and All-Too Human |first=Manohla |last=Dargis |work=[[The New York Times]] |date=7 de decembro de 2007 |accessdate=23 de agosto de 2012}}</ref> Dargis sentiu que a imaxinería do filme evocaba as obras de [[Francis Bacon (artista)|Francis Bacon]] e o documental de [[Georges Franju]] de 1949 titulado ''[[Blood of the Beasts]]''.<ref name="nyt rev"/> Phil Hall, de ''[[Film Threat]]'', dixo de ''Eraserhead'' que era a mellor película de Lynch, considerando que as seguintes obras do director non conseguiran acadar as mesmas expectativas e destacando a banda sonora e a comedia física "[[Charles Chaplin|chaplinesca]]" de Nance.<ref name="threat">{{Cita web |url=http://www.filmthreat.com/reviews/8630 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120208204039/http://www.filmthreat.com/reviews/8630 |archivedate=February 8, 2012 |title=Film Threat&nbsp;– Eraserhead (DVD) |first=Phil |last=Hall |publisher=Film Threat |date=10 de febreiro de 2006 |accessdate=24 de agosto 2012}}</ref> == Legado == No 2004, a [[Biblioteca do Congreso dos Estados Unidos]] seleccionou a ''Eraserhead'' para a súa preservación no [[National Film Registry]], pola súa relevancia "cultural, histórica ou esteticamente significativa".<ref name="2004Add">{{cite press release|title=Films Added to National Film Registry for 2004|publisher=[[Biblioteca do Congreso dos Estados Unidos]]|date=28 de decembro de 2004|url=http://www.loc.gov/today/pr/2004/04-215.html|accessdate=22 de agosto de 2012}}</ref> O filme formou parte do documental de 2005 ''[[Midnight Movies: From the Margin to the Mainstream]]'', que trata sobre o aumento da popularidade do fenómeno dos [[filmes de media noite]] nas décadas de 1960 e 1970, e Lynch participou neste documental por medio dunha serie de entrevistas. Nesta produción acredítanse seis filmes como os creadores e responsables da popularidade deste xénero, incluíndo ademais do filme de Lynch as películas ''[[Night of the Living Dead]]'', ''[[El Topo]]'', ''[[Pink Flamingos]]'', ''[[The Harder They Come]]'' e ''[[The Rocky Horror Picture Show]]''.<ref name="margin">{{Cita web |url=http://www.allrovi.com/movies/movie/midnight-movies-from-the-margin-to-the-mainstream-v327348 |title=Midnight Movies: From the Margin to the Mainstream&nbsp;– Cast, Reviews, Summary, and Awards |work=AllMovie |publisher=AllRovi |first=Nathan |last=Southern |accessdate=22 de agosto de 2012 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20111208062902/http://www.allrovi.com/movies/movie/midnight-movies-from-the-margin-to-the-mainstream-v327348 |dataarquivo=08 de decembro de 2011 |urlmorta=yes }}</ref> En 2010 a [[Online Film Critics Society]] compilou unha lista das mellores 100 estreas como director, situando a ''Eraserhead'' no segundo lugar tras o filme de [[Orson Welles]] de 1941 ''[[Cidadán Kane]]''.<ref name="online100">{{Cita novas |url=http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/online-critics-post-top-100-directorial-debuts-of-alltime-2099107.html?origin=internalSearch |title=Online critics post top 100 directorial debuts of all-time |work=The Independent |publisher=Independent Print Limited |date=6 de outubro de 2010 |accessdate=23 de agosto de 2012 |data-arquivo=04 de maio de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140504072722/http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/online-critics-post-top-100-directorial-debuts-of-alltime-2099107.html?origin=internalSearch |url-morta=yes }}</ref> Lynch colaborou coa maioría do elenco de actores e persoal de ''Eraserhead'' noutros filmes posteriores. Frederick Elmes foi o cinematógrafo de ''[[Blue Velvet]]'',{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|p=53}} ''[[The Cowboy and the Frenchman]]'' e ''[[Wild at Heart (filme)|Wild at Heart]]''.{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|p=62–63}} Alan Splet encargouse do deseño de son para ''[[The Elephant Man]]'', ''[[Dune (filme de 1984)|Dune]]'' e ''Blue Velvet''.<ref name="splet rovi">{{Cita web |url=http://www.allrovi.com/name/alan-splet-p112354 |title=Alan Splet&nbsp;– Move and Film Biography and Filmography |work=AllMovie |publisher=AllRovi |accessdate=22 de agosto de 2012 |urlarquivo=https://archive.today/20130117024954/http://www.allrovi.com/name/alan-splet-p112354 |dataarquivo=17 de xaneiro de 2013 |urlmorta=yes }}</ref> Jack Fisk dirixiu varios episodios da serie de televisión de 1992 ''[[On the Air (serie de televisión)|On the Air]]''{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|p=87}} e traballou como deseñador de produción nos filmes ''[[The Straight Story]]'' e ''[[Mulholland Drive (filme)|Mulholland Drive]]'',<ref name="fisk rovi">{{Cita web |url=http://www.allrovi.com/name/jack-p89912 |title=Jack Fisk&nbsp;– Move and Film Biography and Filmography |work=[[AllMovie]] |publisher=[[AllRovi]] |accessdate=August 22, 2012 |urlarquivo=https://archive.today/20130117101152/http://www.allrovi.com/name/jack-p89912 |dataarquivo=17 de xaneiro de 2013 |urlmorta=yes }}</ref> mentres que Coulson e Nance participaron en ''[[Twin Peaks]]'',{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|p=69}} ''Dune'',{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|p=46}} ''Blue Velvet'',{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|p=53}} ''Wild at Heart''{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|p=63}} e ''[[Lost Highway]]''.{{sfn|Odell|Le Blanc|2007|p=95}} Após a publicación de ''Eraserhead'', Lynch tentou conseguir fondos para o seu seguinte proxecto, ''[[Ronnie Rocket]]'', un filme "sobre electricidade e un home dun metro de altura co cabelo vermello".{{sfn|Rodley|Lynch|2005|p=91}} Lynch reuniuse co produtor [[Stuart Cornfeld]] nesta época. A Cornfeld gustáralle ''Eraserhead'' e estaba interesado en producir ''Ronnie Rocket''. Naquel momento traballaba para [[Mel Brooks]] e [[Brooksfilms]], e cando ámbolos dous percatáronse de que ''Ronnie Rocket'' tiña poucas posibilidades de conseguir financiamento, Lynch pediulle ver algúns dos guións que tiñan xa escritos na produtora para o seu seguinte proxecto. Cornfeld atopou catro guións que pensaba que interesarían a Lynch, que finalmente decantouse polo de ''[[The Elephant Man]]''.{{sfn|Rodley|Lynch|2005|p=92}} Mentres traballaba en ''The Elephant Man'', Lynch coñeceu ó director [[Stanley Kubrick]], quen lle dixo a Lynch que ''Eraserhead'' era o seu filme preferido,{{sfn|Lynch|2006|p=89}} e o filme tamén foi influente para o filme de Kubrick de 1980 ''[[The Shining]]''.<ref>{{Cita web|url=http://www.uncut.co.uk/david-lynch/eraserhead-the-short-films-of-david-lynch-review|title=Eraserhead, The Short Films Of David Lynch|last=Roberts|first=Chris|work=Uncut|accessdate=26 de agosto de 2012|data-arquivo=12 de decembro de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20131212011426/http://www.uncut.co.uk/david-lynch/eraserhead-the-short-films-of-david-lynch-review|url-morta=yes}}</ref> ''Eraserhead'' tamén se acredita como influencia do filme [[Xapón|xaponés]] [[cyberpunk]] de 1990 ''[[Tetsuo: The Iron Man]]'', o filme de terror experimental de 1990 ''[[Begotten]]'' e a estrea como director de [[Darren Aronofsky]] en 1998 no filme ''[[Pi (filme)|Pi]]''.{{sfn|Harper|2007|p=140}}<ref>{{Cita web|url=http://www.film.com/movies/whats-the-big-deal-eraserhead-1977|title=What's the big deal?: Eraserhead (1977)|last=Snider|first=Eric D|publisher=Film.com|date=13 de abril de 2011|accessdate=28 de agosto de 2012}}</ref><ref>{{cita novas|apelidos=Vaughan|nome=Robin|título="''Pi'' movie adds up to stimulating analysis."|xornal=The Boston Herald|editorial=Herald Media Inc.|data=4 de outubro de 2004}}</ref> O surrealista [[Suíza|suízo]] [[H. R. Giger]] citou ''Eraserhead'' como "un dos mellores filmes que vira nunca",<ref>{{Cita web|url=http://www.littlegiger.com/articles/files/Cinefantastique_09_01.pdf|title=H. R. Giger - Alien Design|publisher=littlegiger.com|last=Levy|first=Frederic Albert|accessdate=25 de decembro de 2012}}</ref> e dixo que se achegara á realización da súa visión máis que os seus propios filmes.<ref>{{Cita libro|last=Giger|first=Hans Ruedi|authorlink=H. R. Giger|others=Translated by Karen Williams|title=HR Giger Arh+|publisher=Taschen|year=1993|isbn=978-3-8228-9642-6}}</ref> Segundo Giger, Lynch rexeitara colaborar con el en ''[[Dune (filme de 1984)|Dune]]'' xa que cría que Giger "roubáralle as súas ideas".<ref>{{Cita web|url=http://www.vice.com/read/hr-giger-works-weekends|title=HR GIGER WORKS WEEKENDS|páxina-web=[[VICE]]|accessdate=25 de decembro de 2012}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{cita libro|nome1=J |apelidos1=Hoberman |nome2=Jonathan |apelidos2=Rosenbaum |título=Midnight Movies |ano=1991 |editorial=Da Capo |isbn=0-306-80433-6 |lingua=en |ref=harv}} * {{cita libro|nome1=Colin |apelidos1=Odell |nome2=Michelle |apelidos2=Le Blanc |título=David Lynch |url=https://archive.org/details/davidlynch0000odel |ano=2007 |editorial=Kamera Books |isbn=1-84243-225-7 |lingua=en |ref=harv}} * {{cita libro|nome1=Greg |apelidos1=Olson |título=Beautiful Dark |url=https://archive.org/details/davidlynchbeauti0000olso |ano=2008 |editorial=Scarecrow Press |isbn=0-8108-5917-3 |lingua=en |ref=harv}} * {{cita libro|título=Lynch on Lynch |url=https://archive.org/details/lynchonlynch0000lync_h8g0 |nome1=Chris |apelidos1=Rodley |nome2=David |apelidos2=Lynch |ligazón-autor2=David Lynch |editorial=Macmillan |ano=2005 |isbn=0-571-22018-5 |lingua=en |edición=2ª |ref=harv}} {{David Lynch}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1977]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por David Lynch]] [[Categoría:Filmes rodados en California]] [[Categoría:Filmes sobre familias disfuncionais]] [[Categoría:Filmes preservados no National Film Registry]] 8wvljauzb2cec0yhq7oibcufrh6tbk3 0 327720 7108851 6542153 2025-06-27T21:46:34Z Breogan2008 23204 7108851 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto cirílico}} '''''Doutor Zhivago''''' (en {{lang-en|Doctor Zhivago}}; en {{lang-ru|Доктор Живаго}}) é un [[filme]] dirixido por [[David Lean]] que se estreou no ano [[1965]]. Trátase dun drama épico, baseado na novela homónima que publicou o ruso [[Boris Pasternak]] en [[1957]] e que lle valeu o [[Premio Nobel de Literatura]] un ano máis tarde. O filme está protagonizado por [[Omar Sharif]], obtivo cinco [[premios Óscar]] e foi nomeada a outros cinco. Ademais, foi galardoado con cinco [[premios Globo de Ouro]], incluíndo os correspondentes ás categorías de mellor filme dramática, mellor director e mellor guión. Foi un filme moi popular durante décadas, e a partir de 2010 foi considerado nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] o oitavo con maior recadación de todos os tempos.<ref name=mojo1>{{cita web |título = Doctor Zhivago| editor = Box Office Mojo |url=http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=doctorzhivago.htm | accessdate=20 de xaneiro de 2010}} Axustada a cifra de máis de 111 millóns de dólares polo índice de inflación a xaneiro de 2010, equivale a 912 millóns de dólares, o que sitúa ó filme no oitavo lugar de recadación de tódolos tempos.</ref> == Sinopse == O guionista recorreu á técnica de [[analepse]] ou ''flashback'' para estruturar a trama da película. O xeneral soviético Yevgraf Andréyevich Zhivago ([[Alec Guinness]]) cóntalle a historia do seu medio irmán, o médico e poeta Yuri Zhivago ([[Omar Sharif]]), á moza Tonya Komaróvskaya (Rita Tushingham), quen leva o nome de Tatiana Bezócheredeva na novela orixinal. Yevgraf Zhivago cre que o seu medio irmán Yuri é en realidade o pai da rapariga. A narración de Yevgraf Zhivago ten como marco histórico o tumultuoso período de 1902-1929, que incluíu a [[primeira guerra mundial]], a [[Revolución Rusa de 1917]] e a [[guerra civil rusa]], cando o réxime do tsar [[Nicolao II de Rusia]] foi derrocado establecéndose a [[Unión Soviética]] en 1922. Pola idade da moza Tonya Komaróvskaya dedúcese que a narración se efectúa a finais da década de 1940 ou na década de 1950, a pesar de que nunca se menciona unha data específica. == Sinopse == [[Ficheiro:Trailer-Doctor_Zhivago-Yevgraf_and_Tonya_Komarovskaya.jpg|miniatura|Yevgraf Andréyevich Zhivago ([[Alec Guinness]]) móstralle á moza Tonya Komaróvskaya (Rita Tushingham) unha imaxe de ''Lara'', impresa nun exemplar dos poemas de Yuri Zhivago.]] O argumento da película encádrase na procura que realiza o tenente xeneral da [[KGB]] Yevgraf Andréyevich Zhivago ([[Alec Guinness]]) da filla ilexítima do seu medio irmán, o poeta e médico Yuri Andréyevich Zhivago ([[Omar Sharif]]), e da súa amante Larisa ("Lara") Antípova (Julie Christie). Yevgraf cre que unha moza chamada Tonya Komaróvskaya (Rita Tushingham), quen traballa nunha presa hidroeléctrica soviética, pode ser a súa sobriña (o detalle da KGB, ausente na novela orixinal, é froito da creación do guionista.) ==== Nenez e mocidade de Yuri Zhivago ==== [[Ficheiro:Julie_Christie_in_Doctor_Zhivago_5.jpg|miniatura|180px|[[Julie Christie]] representando á adolescente Lara, na primeira parte da película.]] Yevgraf refire a historia da vida de Yuri Andréyevich Zhivago a Tonya Komaróvskaya. Yuri Zhivago perde aos seus pais a moi curta idade: o seu pai abandona á súa familia e a nai de Yuri morre cando el é un neno. Na necesidade, Yuri é acollido por uns amigos da súa nai, o matrimonio formado por Alexander (Ralph Richardson) e Anna (Siobhan McKenna) Gromeko, quen teñen unha filla chamada Tonya (Geraldine Chaplin). Gromeko é un profesor de medicina retirado que vive en [[Moscova]] e o talentoso Yuri Zhivago é capaz de entrar na Escola de Medicina en 1913, onde se converte en asistente do profesor Borís Kurt (Geoffrey Keen). A pesar de que Yuri xa é un poeta de certo renome, non cre que poida manter a unha familia como poeta e decide converterse en médico xeral. Paralelamente, Larisa (''Lara'') Antípova ([[Julie Christie]]) é unha estudante que vive coa súa nai (Adrienne Corri), dona dun taller de costura, naquel momento aconsellada por Víctor Ipolitovich Komarovsky ([[Rod Steiger]]), un avogado corrupto con vínculos políticos diversos, que nalgún momento foi socio de negocios do pai de Yuri Zhivago. Lara atópase comprometida con Pável Pávlovich (''Pasha'') Antípov (Tom Courtenay), quen nos seus inicios é un mozo idealista, social demócrata entusiasta. [[Ficheiro:Doctor_Zhivago_(film)-The_Cossacks_attack_a_peaceful_demonstration.jpg|miniatura|180px|Escena na que os [[cosacos]] atacan unha manifestación pacífica. O argumento da película caracterízase por transcorrer no marco de grandes escenarios.]] [[Ficheiro:Julie_Christie_in_Doctor_Zhivago_3.jpg|left|miniatura|180px|[[Julie Christie]], no seu papel de Lara. A fotografía forma parte dunha escena en que aparece como amante de Komarovsky.]] Unha noite, os [[cosacos]] atacan a protesta pacífica dunha multitude que pide pan, traballo e igualdade, producindo un masacre que inclúe a mulleres e nenos entre as vítimas. O propio Yuri é testemuña do masacre. Durante o mesmo, Pasha resulta marcado no seu rostro por un golpe de sabre. Ese episodio despraza a ideoloxía de Pasha cara ao extremismo de esquerda. Esa mesma noite, Víctor Komarovsky, quen xa era amante da nai de Lara, leva á moza a un restaurante caro e refinado para finalmente seducila. Ao achegar a Lara á súa casa, Pasha preséntase e revela o seu rostro ferido, pedíndolle que oculte un revólver Smith & Wesson que recolleu na manifestación. Komarovsky converte á adolescente Lara na súa amante, ata que a súa nai descobre a relación e trata de suicidarse mediante a inxestión de [[iodo]]. Komarovsky, para saír da lea, solicita a axuda do doutor Kurt, quen acode acompañado polo seu asistente Yuri Zhivago. É entón cando Yuri ve a Lara por primeira vez. Cando Pasha, agora decidido [[bolxevique]], informa a Komarovsky das súas intencións de casar con Lara, Komarovsky non se manifesta entusiasmado e trata de disuadir a Lara de casar con Pasha. Como manifestación do seu carácter, Komarovsky termina por violala. En vinganza, Lara leva a pistola de Pasha que estaba a ocultar, busca a Komarovsky na festa de Noiteboa e dispáralle. Komarovsky non morre, senón que só resulta ferido no brazo. A pesar de que os comensais desexan chamar á policía, Komarovsky insiste en que non se adopten medidas contra Lara, quen é escoltada por Pasha. A ferida de Komarovsky é curada e vendada por Yuri, quen tamén foi testemuña do sucedido na festa onde coñeceu a Pasha. Aínda que furioso e devastado pola infidelidade de Lara, Pasha non se atreve a golpeala. Na secuela, Pasha casa con Lara e teñen unha filla, Katia Antípova. ==== Primeira guerra mundial ==== A película refire logo o estalido da primeira guerra mundial en 1914. Yevgraf Zhivago revela que el era membro do Partido Obreiro durante este tempo, que actuaba coa intención de subverter o Exército Imperial Ruso a favor dos bolxeviques de [[Lenin|Vladímir Lenin.]] Yuri, pola súa banda, xa está casado con Tonya Gromeko (Geraldine Chaplin), unha moza da alta burguesía que está namorada del desde a infancia. Yuri convértese en médico de campo de batalla ao longo da fronte oriental. Deixando á súa esposa e a súa filla, Pável (Pasha) Antípov únese a un rexemento de voluntarios (na película, escóitase a voz de Yevgraf dicir: "os homes felices non se ofrecen como voluntarios") e convértese nun home de confianza para os seus compañeiros. No inverno de 1915, Antípov é dado por morto durante un ataque contra os alemáns, aínda que oficialmente é declarado "desaparecido en combate". Lara alístase como enfermeira co fin de buscalo. Mentres tanto, a [[Revolución de Febreiro]] de 1917 desátase: os soldados comezan a amotinarse contra os seus oficiais e desertan masivamente. Viaxando cun grupo de feridos, Zhivago atópase unha vez máis con Lara, quen está cunha columna de tropas de substitución marchando á fronte. Lara axuda a Zhivago a atender aos feridos. Os dous traballan xuntos durante o resto da guerra, nun hospital improvisado nunha casa de campo próxima. Sepáranse despois do [[tratado de Brest-Litovsk]]. ==== Retorno a Moscova e guerra civil ==== [[Ficheiro:Geraldine_Chaplin_-_Omar_Sharif.jpg|miniatura|[[Omar Sharif]] como Yuri e Geraldine Chaplin como a súa esposa Tonya que espera unha filliña, na súa casa de Varýkino.]] Despois da guerra, Yuri volve a Moscova. Decátase de que a casa familiar dos Gromeko foi subdividida en bloques de pisos polo [[Consello de Comisarios do Pobo|novo goberno soviético]]. Yuri atópase co seu fillo Sasha por primeira vez desde que o neno era un bebé, e retoma o seu antigo traballo no hospital local. Enfadado porque a súa familia non ten leña para a estufa en pleno inverno ruso, unha noite Yuri rouba madeira dun valado, ocasión en que é descuberto polo seu medio irmán Yevgraf, policía que traballa para a ''[[Cheka]]''. Yevgraf ségueo até a casa, identifícase, e informa a Yuri Zhivago de que os seus poemas "non gustan", suxerindo que foron condenados polos censores soviéticos como antagónicos ao novo réxime. En realidade, isto non é verdade pero Yuri créeo. Despois de suxerir que a súa familia está en risco colectivo, Yevgraf estende os papeis necesarios para o seu traslado á leira dos Gromeko en Varýkino, nos [[montes Urais]]. Zhivago, Tonya, Sasha e Alexander Gromeko soben a un tren de carga ateigado, fortemente custodiado, que transporta ademais un destacamento de recrutas de man de obra, incluíndo a un anarquista disidente e exaltado intelectual, Kostoyed Amursky ([[Klaus Kinski]]), e un continxente de gardas vermellos. Logo de pasar polo pobo de Mink, bombardeado polas forzas vermellas ao mando do comisario do pobo Strélnikov, o tren detense nalgún lugar preto dos [[montes Urais]] para dar paso a outro tren blindado que transporta ao propio Strélnikov, personaxe duro e en aparencia insensible. Un primeiro plano do seu rostro revela que Strélnikov é en realidade Pável Antípov, esposo de Lara, quen se afastou dela e mudou o seu nome para dedicar a súa vida á causa da revolución. Mentres o tren fai unha parada na rexión dos Urais, Yuri Zhivago salta para dar un paseo, levado polo son dunha fervenza e extasiado pola luz que se coa entre as ramas do bosque. De súpeto, tropeza co tren blindado que conduce a Strélnikov, detido e oculto nunha vía morta. Convencidos de que Yuri podería estar implicado nun complot de asasinato, os gardas vermellos arréstano e condúceno ante Strélnikov. Yuri recoñece inmediatamente no comisario a Pável Antípov, agora no [[Exército Vermello]] enfrontado ao Exército Branco na [[guerra civil rusa]], a quen vira na festa da véspera de Nadal en 1913. Despois dun contrapunto tenso entre ambos, Strélnikov informa -para sorpresa de Yuri- que Lara non está lonxe senón que vive na cidade de Yuriatin, manifestando intrinsecamente o seu desexo de permanecer distanciado da vida familiar: "A vida privada morreu en Rusia...", proclama Strélnikov, frase cuxo contexto sería longamente analizado e discutido por ideólogos e escritores.<ref>{{cita web|url= http://www.lanacion.com.ar/214922-defensa-de-la-vida-privada|título= Defensa de la vida privada|dataacceso= 13 de febreiro de 2012|autor= Marías, Julián|data= 3 de marzo de 1999|obra= La Nación, suplemento Cultura|lingua= español|data-arquivo= 02 de maio de 2014|url-arquivo= https://web.archive.org/web/20140502004324/http://www.lanacion.com.ar/214922-defensa-de-la-vida-privada|url-morta= yes}}</ref> A continuación, Strélnikov permite a Zhivago regresar ao tren coa súa familia. Despois do longo e dificultoso traxecto, a familia descobre que a mansión foi confiscada polo goberno revolucionario e deben resgardarse nunha pequena cabana próxima. Alí Yuri Zhivago reemprende a escritura de poesía e visita a biblioteca próxima onde reencontra a Lara Antípova. Ambos manteñen unha relación amorosa á vez que Yuri descobre que a súa muller está embarazada. Iso condúceo a tentar romper a súa relación con Lara, da que el está namorado. Ao tentar regresar Zhivago á súa casa de Varýkino é recrutado por un pelotón revolucionario da guerrilla durante dous anos. ==== Yuri e Lara: angustia e poesía ==== [[Ficheiro:Julie_Christie_in_Doctor_Zhivago_2.jpg|miniatura|180x180px|[[Julie Christie]], personificando a Lara nunha escena que comparte con [[Omar Sharif]], quen encarna a Yuri Zhivago.]] Cando por fin Yuri volve a casa, descobre que a súa familia desapareceu tras emigrar a [[Francia]]. Entristecido, Yuri diríxese á casa de Lara e da súa filla Katia. Ante o perigo continuo, os tres múdanse a Varýkino, buscando vivir unidos o que eles consideran que sería o tempo final antes de ser separados. A película suxire que se trata dun período cheo de angustia e incerteza, en concomitancia coa etapa máis plena da poesía de Yuri. Finalmente, é Komarovsky (debido, con certa ironía do destino, en ministro de xustiza do goberno da recentemente creada República do Afastado Oriente), quen anuncia a Yuri a suposta morte de Pável Antípov. Atrapado polos seus inimigos políticos ao tentar volver xunto a Lara, Pasha negouse a responder ó nome de Strélnikov, recoñecendo a súa identidade verdadeira. Komarovsky convence a Yuri de que Lara está seriamente comprometida logo da morte do seu esposo. Komarovsky ofrécelles fuxir con el cara á fronteira oriental, "baixo os seus propios termos". Yuri acepta salvar a vida de Lara e da súa filla Katia, pero négase a acompañalos en tal condición. Nas palabras da propia Lara, Yuri nunca abandonaría Rusia. Así, el non chega a decatarse que Lara leva dentro dela unha filla súa. Yuri regresa máis tarde a [[Moscova]], onde o seu medio irmán Yevgraf conséguelle un posto no hospital. Un día Yuri, mentres viaxa en tranvía, ve pola xanela a unha muller de aparencia moi similar á de Lara camiñando pola rúa. Crendo que se trata dela, desespera e baixa do tranvía no seu desexo por darlle alcance. Afectado pola intensidade de semellante emoción, falece dun ataque cardíaco. O enterro de Yuri Zhivago, moi concorrido en razón do amor á poesía que exerce o pobo ruso, transfórmase en lugar de encontro do seu medio irmán Yevgraf e de Lara. Ela busca á súa filliña, froito do seu amor con Yuri e naquel momento extraviada na fronteira oriental. A axuda que lle brinda Yevgraf nas investigacións non logra facer a procura máis frutífera, e ambos terminan por separarse sen volver saber un do outro. ==== Corolario ==== A película finaliza co regreso á escena primeira, onde Tonya Komaróvskaya di non lembrar a súa infancia. Supón que o seu pai a abandonou durante un bombardeo, soltándolle a man. Yevgraf sostén que quen fixo iso non foi o seu pai, senón Komarovsky, e que o seu verdadeiro pai é Yuri Zhivago. Con todo, Yevgraf non pretende forzar á moza a tal recoñecemento, senón máis ben darlle tempo. Na escena final, a rapariga afástase xunto ao seu noivo, operador responsable da presa hidroeléctrica. Yevgraf nota que ela leva unha balalaika ao ombreiro e pregúntalle se a sabe tocar. O noivo respóndelle que é unha virtuosa e que aprendera por si mesma. Yevgraf comenta con certa admiración: "Entón é un don!" A escena está cargada de simbolismo, xa que a nai de Yuri, María Nikoláievna, tamén interpretaba con mestría o instrumento e dicíase que tiña o don. == Comentarios == [[Ficheiro:Lean-Zhivago.jpg|miniatura|O director, David Lean, e o protagonista, Omar Sharif, preparando unha toma no piñeiral de San Leonardo de Yagüe.]] Rodouse basicamente en [[España]], máis concretamente en [[Comunidade de Madrid|Madrid]], [[Provincia de Soria|Soria]] e [[Provincia de Salamanca|Salamanca]], co sistema de filmación en cor Metrocolor, característico da [[Metro-Goldwyn-Mayer]]. En [[Madrid]] rodáronse as escenas [[Moscova|moscovitas]] no que actualmente é a rúa de Silvano á altura do cemiterio de Canillas, naquel entón campo aberto. Construíuse un decorado duns 20.000 m² que recreaba Moscova, co seu trazado de vías de tranvía electrificado, por onde circulaban mesmo dous tranvías cedidos pola Empresa Municipal de Transportes. Tamén se rodou na Estación de Delicias. En diversos lugares da [[provincia de Soria]] rodáronse practicamente todos os exteriores, empregando para iso todas as liñas de ferrocarril que por entón estaban en uso. [[Ficheiro:Presa_de_Aldeadávila.jpg|miniatura|As escenas finais da película foron rodadas na presa de Aldeadávila, na [[provincia de Salamanca]].]] Rodáronse escenas ferroviarias nos seguintes escenarios: * Estación de Delicias<ref>[http://www.elpais.com/articulo/cultura/Aniversario/estacion/cine/elpepucul/20100329elpepucul_2/Tes/ Aniversario de una estación de cine]</ref> * Estación de Soria-Cañuelo * [[Candilichera]] (Campo de Gómara) * Villaseca de Arciel (Campo de Gómara) * Pinar Grande (Mancomunidade dos 150 Pobos da Terra de Soria) * [[San Leonardo de Yagüe]] (Soria) * Villar del Campo * Yanguas * [[Matamala de Almazán]] * [[Estación Internacional de Canfranc|Estación de Canfranc]] En [[San Leonardo de Yagüe]] rodáronse as primeiras secuencias da segunda parte da película, a parada do tren no bosque e o encontro con Strélnikov no seu tren artillado. As escenas da residencia de Varýkino foron rodadas en [[Candilichera]] (Soria). A [[Encoro|presa]] que sae ao comezo e ao final da película é a de Aldeadávila de la Ribera, na [[Provincia de Salamanca]]. As escenas do enterro, ao principio da película, cunhas montañas ao fondo, están rodadas en La Calahorra, [[provincia de Granada]]. Outras escenas de inverno rodáronse principalmente en [[Finlandia]], preto da fronteira coa entón [[Unión Soviética]]. Nalgúns países, este filme estivo en carteleira moito tempo, sendo récord de venda de billetes. Durante varios anos, as compañías de cinematógrafos a re-estrearon a petición do público. As fotos dos actores protagonistas foron encargadas por Metro-Goldwyn-Mayer ao fotógrafo húngaro-español Juan Gyenes. Fíxoas no seu estudio da rúa Isabel a Católica, 12, en Madrid. == Premios == === [[38ª edición dos Óscar|Óscar 1965]] === {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="1" style="margin-bottom: 10px;" ! '''Categoría''' ! '''Persoa''' !'''Resultado''' |- | colspan="2" |[[Óscar ó mellor filme|Mellor película]] |Candidata |- |[[Óscar ó mellor director|Mellor director]] |[[David Lean]] |Candidato |- |[[Óscar ó mellor actor secundario|Mellor actor de repartición]] |Tom Courtnay |Candidato |- |[[Óscar á mellor montaxe|Mellor montaxe]] |Norman Savage |Candidato |- |'''[[Óscar ó mellor guión adaptado|Mellor guion adaptado]]''' |'''Robert Bolt''' |'''Gañador''' |- |'''[[Óscar á mellor fotografía|Mellor fotografía]]''' |'''Freddie Young''' |'''Gañador''' |- |'''[[Óscar á mellor banda sonora|Mellor banda sonora]]''' |'''[[Maurice Jarre]]''' |'''Gañador''' |- |[[Óscar ó mellor son|Mellor son]] |Winston Ryder |Candidato |- |'''[[Óscar ó mellor deseño de vestiario|Mellor vestiario]]''' |'''Phyllis Dalton''' |'''Gañador''' |- |'''[[Óscar ó mellor deseño de produción|Mellor dirección artística]]''' |'''John Box'''<br>'''Terence Marsh'''<br>'''Dario Simoni''' |'''Gañadores''' |} === Premios Globo de Ouro 1966 === A película tivo seis nomeamentos aos [[premios Globo de Ouro]], dos cales obtivo cinco galardóns.<ref>The Hollywood Foreign Press Association.</ref> {| border="1" cellpadding="5" cellspacing="1" ! '''Categoría''' ! '''Persoa''' !'''Resultado''' |- | Mellor película dramática | Carlo Ponti | Gañadora |- | Mellor actor - Drama | [[Omar Sharif]] | Gañador |- | Mellor director | [[David Lean]] | Gañador |- | Mellor guión | Robert Bolt | Gañador |- | Mellor banda sonora orixinal | [[Maurice Jarre]] | Gañador |- | Nova estrela do ano - Actriz | Geraldine Chaplin | Candidata |} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * Santas, Constantine (2012). {{Cita libro|apelido = Santas|nome = Constantine|título = The epic films of David Lean|url = http://books.google.com.ar/books?id=Q6H_hej3agQC&pg=PA55&dq=%22The+epic+films+of+David+Lean%22+Zhivago&hl=es&cd=1#v=onepage&q=%22The%20epic%20films%20of%20David%20Lean%22%20Zhivago&f=false|dataacceso = 20 de febreiro de 2012|idioma = inglés|ano= 2012|editorial = Scarecrow Press|lugar= Lanham, Maryland, EE. UU.|isbn = 978-0-8108-8210-2|capítulo = Doctor Zhivago (1966)|páxinas = 55 e ss}} * Brownlow, Kevin (1997). {{Cita libro|apelido = Brownlow|nome = Kevin|título = David Lean: A Biography|url = https://archive.org/details/isbn_9780312145781|ano = 1997|editorial = St. Martin's Press|lugar= Londres|outros = 810 páxinas|idioma = inglés}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0059113}} * [https://web.archive.org/web/20080728142415/http://usuario.tiscali.es/cineparaiso/doctor.html Sobre a película]. * [http://www.youtube.com/watch?v=wAWrXTn5Www Anuncio de 1965]. * Presentación da película e coloquio sobre ela no programa da 2 ([[Televisión Española|TVE]]) ''¡Que grande es el cine!'', dirixido por [[José Luis Garci|José Luís Garci.]] ** [http://www.youtube.com/watch?v=c7CuUsVV4GY&list=PLF509DCF393D367DF 1ª parte da presentación.] ** [http://www.youtube.com/watch?v=5HaJfy5uXR8&list=PLF509DCF393D367DF 2ª parte da presentación e principio do coloquio]: a presentación, até os 3 min. e 6 seg.; o principio do coloquio, a partir dos 4 min. e 44 seg. ** Resto do coloquio: [http://www.youtube.com/watch?v=StNPFPU_ym4&list=PLF509DCF393D367DF 1]; [http://www.youtube.com/watch?v=UMDZl9FdQyQ&list=PLF509DCF393D367DF 2]; [http://www.youtube.com/watch?v=Ebw9RV4Nq1g&list=PLF509DCF393D367DF 3]; [http://www.youtube.com/watch?v=jkoqGlWBut8&list=PLF509DCF393D367DF 4]. * [http://www.dcine.org/localizaciones/localizacion-de-doctor-zhivago-1 Localización da película] [http://www.dcine.org/localizaciones/localizacion-de-doctor-zhivago-2 2] [http://www.dcine.org/localizaciones/localizacion-de-doctor-zhivago 3] [http://www.dcine.org/localizaciones/localizacion-de-doctor-zhivago-0 4] {{Barra portal|Cine|Reino Unido|Italia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1965]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua rusa]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes de Italia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por David Lean]] [[Categoría:Filmes de guerra dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Metro-Goldwyn-Mayer]] [[Categoría:Filmes rodados en Finlandia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Rusia]] [[Categoría:Filmes sobre a primeira guerra mundial]] [[Categoría:Filmes sobre a Revolución Rusa]] [[Categoría:Filmes ambientados na Unión Soviética]] [[Categoría:Filmes de 1965 con versión en galego]] lmxa2gdiw2v5rk4vidfv46hkfzfudi4 0 327886 7108853 5998684 2025-06-27T21:47:59Z Breogan2008 23204 7108853 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Man with the Iron Fists''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de artes marciais de 2012 dirixido por [[RZA]] e escrito por RZA e [[Eli Roth]]. Está protagonizado por RZA, [[Russell Crowe]], [[Cung Le]], [[Lucy Liu]], [[Byron Mann]], [[Rick Yune]], [[Dave Bautista]] e [[Jamie Chung]]. Está ambientado na China do século XIX, e conta a historia dunha serie de guerreiros que se ven obrigados a unir forzas para derrotar un inimigo común. == Personaxes == [[Ficheiro:The-Man-with-the-Iron-Fists-Cast.jpg|miniatura|300px|Selección dos actores. Orde das agullas do reloxo: Rick Yune, Russell Crowe, Lucy Liu, Cung Le, Jamie Chung e David Bautista.]] * [[RZA]] como Blacksmith / The Man with the Iron Fists * [[Rick Yune]] como Zen-Yi * [[Russell Crowe]] como Jack Knife * [[Lucy Liu]] como Madam Blossom * [[Dave Bautista|David Bautista]] como Brass Body * [[Jamie Chung]] como Lady Silk * [[Cung Le]] como Bronze Lion * [[Byron Mann]] como Silver Lion: == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1258972}} * [http://www.allmovie.com/movie/v532648 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/the_man_with_the_iron_fists/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=manwiththeironfists.htm Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2012]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Rza]] [[Categoría:Filmes producidos por Marc Abraham]] [[Categoría:Filmes de acción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes rodados na China]] [[Categoría:Filmes rodados en Shanghai]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes de artes marciais]] [[Categoría:Filmes sobre vinganza]] [[Categoría:Filmes ambientados no século XIX]] ldwvj8lbiycu10ytmefiv772ugwqho7 0 327929 7108854 6606705 2025-06-27T21:48:20Z Breogan2008 23204 7108854 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Asasinos de elite'''''<ref>{{Cita novas|url=https://twitter.com/AntRubal/status/1671476356637401088|título=Asasinos de elite en galego na TVG|editor=@AntRubal|dataacceso=28 de xuño de 2023}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://twitter.com/DobraxeGalega/status/1741897077859450896|título=Filmes dobrados ao galego na TVG en 2023|editor=@DobraxeGalega|dataacceso=3 de xaneiro de 2024}}</ref> (en {{lang-en|Killer Elite}}) é un filme [[Reino Unido|británico]]-[[australia]]no de acción protagonizado por [[Jason Statham]], [[Clive Owen]] e [[Robert De Niro]]. Baséase na novela de 1991 ''[[The Feather Men]]'' por [[Ranulph Fiennes|Sir Ranulph Fiennes]] e foi dirixido por [[Gary McKendry]]. == Personaxes == [[Ficheiro:Killer Elite cast at Edwards Air Force Base.jpg|dereita|miniatura|Dende a esquerda: [[Dominic Purcell]], [[Jason Statham]], [[Yvonne Strahovski]] e [[Adewale Akinnuoye-Agbaje]].]] {{Div col|2}} * [[Jason Statham]] como Danny Bryce * [[Clive Owen]] como Ofical Spike Logan * [[Yvonne Strahovski]] como Anne Frazier * [[Robert De Niro]] como Hunter * [[Lachy Hulme]] como Harris * [[Dominic Purcell]] como Davies * [[Aden Young]] como Meier * [[Adewale Akinnuoye-Agbaje]] como O Axente * [[Ben Mendelsohn]] como Martin * [[Grant Bowler]] como Capitán James Cregg * [[Matthew Nable]] como Pennock * [[Michael Dorman]] como Jake * Jamie McDowell como Diane * Chris Anderson como Finn * George Murphy como Voz de ADR * Gillie McKenzie como Tirador e dobre de acción * [[Firass Dirani]] como Bakhait * Rodney Afif como Sheikh Amr * [[Andrew Stehlin]] como Dutchy * Daniel Roberts como McCann {{Div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1448755}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2011]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes de Australia]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes rodados en Melbourne]] [[Categoría:Filmes rodados en Gales]] [[Categoría:Filmes ambientados en México]] [[Categoría:Filmes de Entertainment One]] [[Categoría:Filmes de Open Road Films]] [[Categoría:Filmes de 2011 con versión en galego]] j0enb96vsfm2f03tc5o7cvfsiw8n918 0 327956 7108855 6064582 2025-06-27T21:48:37Z Breogan2008 23204 7108855 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Expendables''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de acción escrito por [[David Callaham]] e [[Sylvester Stallone]], e dirixido por Stallone. Está protagonizado por Stallone, [[Jason Statham]], [[Jet Li]], [[Dolph Lundgren]], [[Randy Couture]], [[Terry Crews]], [[Steve Austin]] e [[Mickey Rourke]]. O filme foi estreado nos Estados Unidos o 13 de agosto de 2010. É o primeiro filme da serie ''The Expendables''. Foi o primeiro filme de Dolph Lundgren dende 1995, con ''[[Johnny Mnemonic]]''. == Personaxes == [[Ficheiro:The Expendables Comic-Con Panel.jpg|miniatura|Crews, Austin, Stallone, Lundgren e Couture na promoción de ''The Expendables'' no 2010.]] {{div col|3}} * [[Sylvester Stallone]] como Barney Ross * [[Jason Statham]] como Lee Christmas * [[Jet Li]] como Yin Yang * [[Dolph Lundgren]] como Gunner Jensen * [[Eric Roberts]] como James Munroe * [[Randy Couture]] como Toll Road * [[Stone Cold Steve Austin|Steve Austin]] como Dan Paine * [[David Zayas]] como Xeneral Garza * [[Giselle Itié]] como Sandra * [[Charisma Carpenter]] como Lacy * [[Gary Daniels]] como Lawrence Sparks / The Brit * [[Terry Crews]] como Hale Caesar * [[Mickey Rourke]] como Tool * [[Bruce Willis]] como Mr. Church * [[Arnold Schwarzenegger]] como Trench Mauser {{div col end}} == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2010]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Sylvester Stallone]] [[Categoría:Filmes sobre vinganza]] [[Categoría:Filmes de Lions Gate Entertainment]] [[Categoría:Filmes de Nu Image]] [[Categoría:Filmes ambientados en América do Sur]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova Orleáns]] hpulybr4uejmweesde6j74xr5uaaair 0 327966 7108856 6595307 2025-06-27T21:48:49Z Breogan2008 23204 7108856 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Expendables 2''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de acción dirixido por [[Simon West]], escrito por Richard Wenk e [[Sylvester Stallone]] e baseado nunha historia de Ken Kaufman, David Agosto e Wenk. É a secuela do filme de acción de 2010 ''[[The Expendables (filme de 2010)|The Expendables]]'', e está protagonizado por [[Jason Statham]], Sylvester Stallone, [[Jet Li]], [[Dolph Lundgren]], [[Chuck Norris]], [[Jean-Claude Van Damme]], [[Bruce Willis]], [[Arnold Schwarzenegger]], [[Randy Couture]], [[Terry Crews]], e [[Liam Hemsworth]]. == Personaxes == [[Ficheiro:The Expendables 2 Cast Roster.jpg|miniatura|300px|Sylvester Stallone, Jason Statham, Jet Li, Dolph Lundgren, Chuck Norris, Jean-Claude Van Damme, Bruce Willis, Arnold Schwarzenegger e Terry Crews.]] * [[Jason Statham]] como Lee Christmas * [[Sylvester Stallone]] como Barney Ross * [[Jet Li]] como Yin Yang * [[Dolph Lundgren]] como Gunner Jensen * [[Chuck Norris]] como Booker * [[Jean-Claude Van Damme]] como Jean Vilain * [[Bruce Willis]] como Church * [[Arnold Schwarzenegger]] como Trench Mauser * [[Randy Couture]] como Toll Road * [[Terry Crews]] como Hale Caesar * [[Liam Hemsworth]] como Billy the Kid * [[Scott Adkins]] como Hector * [[Yu Nan]] como Maggie Chan: == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1764651}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=expendables2.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/the_expendables_2/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2012]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Simon West]] [[Categoría:Filmes sobre vinganza]] [[Categoría:Filmes sobre terrorismo]] [[Categoría:Filmes sobre armas e guerras nucleares]] [[Categoría:Filmes de Lions Gate Entertainment]] [[Categoría:Filmes de Nu Image]] [[Categoría:Filmes rodados en Bulgaria]] [[Categoría:Filmes ambientados en Albania]] [[Categoría:Filmes ambientados no Nepal]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] 4nyw29ebff423qasd2ge9zgl0oj7hvp 0 327970 7108857 6542155 2025-06-27T21:49:04Z Breogan2008 23204 7108857 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''O fóra da lei''''' (en {{lang-en|The Outlaw Josey Wales}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido e protagonizado por [[Clint Eastwood]] que se estreou en 1976. O elenco de actores está formado por [[Clint Eastwood]] (que interpreta a Josey Wales), [[Chief Dan George]], [[Sondra Locke]], [[Sam Bottoms]] e [[Geraldine Keams]].<ref>''[[Variety Film Reviews|Variety]]'' film review; 30 de xuño de 1976.</ref> Está ambienado na [[Guerra Civil Estadounidense]] e conta a historia dun granxeiro de Missouri cuxa familia é asasinada por militantes da Unión. Estreouse en galego na [[TVG]] o [[5 de maio]] de [[2010]].<ref>{{Cita novas |título=O fóra da lei na TVG |autor= |url=http://www.diariosigloxxi.com/texto-ep/mostrar/20100504200134#.VoKiMrbhDDc |xornal=Siglo XXI |data=[[4 de maio]] de [[2010]] |dataacceso=29 de novembro de 2015 }}{{Ligazón morta|data=setembro de 2018 }}</ref> == Personaxes == {{div col}} * [[Clint Eastwood]] como Josey Wales * [[Chief Dan George]] como Lone Watie * [[Sondra Locke]] como Laura Lee * [[Bill McKinney]] como Terrill * [[John Vernon]] como Fletcher * [[Paula Trueman]] como Grandma Sarah * [[Sam Bottoms]] como Jamie * [[Charles Tyner]] como Zukie Limmer * [[Geraldine Keams]] como Little Moonlight * [[Woodrow Parfrey]] como Carpetbagger * [[Joyce Jameson]] como Rose * [[Sheb Wooley]] como Travis Cobb * [[Royal Dano]] como Ten Spot * [[Matt Clark (actor)|Matt Clark]] como Kelly * [[Will Sampson]] como Ten Bears * [[John Quade]] como Comanchero Leader * [[Richard Farnsworth]] como 1 dos comancheros * [[Kyle Eastwood]] como fillo de Josey * [[Len Lesser]] como Abe * [[Doug McGrath]] como Lige * [[John Russell (actor)|John Russell]] como "Bloody Bill" Anderson * [[John Davis Chandler|John Chandler]] como cazador de recompensas * William O'Connell como Sim Carstairs {{div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0075029}} * [http://www.allmovie.com/movie/v36888 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=outlawjoseywales.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/outlaw_josey_wales/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Fora da lei, O}} [[Categoría:Filmes de 1976]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Clint Eastwood]] [[Categoría:Filmes sobre a Guerra de Secesión]] [[Categoría:Filmes rodados en Arizona]] [[Categoría:Filmes rodados en Wyoming]] [[Categoría:Filmes rodados en Utah]] [[Categoría:Filmes de Malpaso Productions]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes sobre nativos americanos]] [[Categoría:Filmes preservados no National Film Registry]] [[Categoría:Filmes de 1976 con versión en galego]] 8m7gj18us3lg2lfgdwj1hztn8wj4qya 0 327981 7108858 6568389 2025-06-27T21:49:19Z Breogan2008 23204 7108858 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''A Foreign Affair''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Billy Wilder]] que se estreou en [[1948]]. Está protagonizado por [[Jean Arthur]], [[Marlene Dietrich]] e [[John Lund (actor)|John Lund]]. O guión é obra de Wilder, [[Charles Brackett]] e [[Richard L. Breen]] e baséase na historia de David Shaw. == Personaxes == * [[Jean Arthur]] como Phoebe Frost * [[Marlene Dietrich]] como Erika von Schlütow * [[John Lund (actor)|John Lund]] como Capitán John Pringle * [[Millard Mitchell]] como Coronel Rufus J. Plummer * Peter von Zerneck como Hans Otto Birgel * [[Stanley Prager]] como Mike * [[William Murphy (actor)|William Murphy]] como Joe * Raymond Bond como Congresista Pennecot * Boyd Davis como Congresista Giffin * Robert Malcolm como Congresista Kramer * [[Charles Meredith (actor)|Charles Meredith]] como Congresista Yandell * [[Michael Raffetto]] como Congresista Salvatore * Damian O'Flynn como Tenente Coronel * [[Frank Fenton (actor)|Frank Fenton]] como Maior Mathews * James Larmore como Tenente Hornby * [[Gordon Jones (actor)|Gordon Jones]] como Policía militar * [[Friedrich Hollaender]] como pianista do club == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0040367}} * [http://www.tcm.com/tcmdb/title/75395/A-Foreign-Affair/ Ficha en TCM] {{en}} * [http://www.allmovie.com/movie/v92078 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1948]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Billy Wilder]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes ambientados en Berlín]] 4u9nua24vp7pfcdfkdv7hlx704ryitt 0 327993 7108860 6568390 2025-06-27T21:49:33Z Breogan2008 23204 7108860 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Fifty Shades of Grey''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Sam Taylor-Johnson]] que se estreou no [[2015]]. Baséase na [[Fifty Shades of Grey|novela homónima]] de [[E. L. James]]. Está protagonizado por [[Dakota Johnson]], que interpreta a Anastasia Steele, e por [[Jamie Dornan]] que actúa de Christian Grey. Steele é unha graduada universitaria que comeza unha relación [[BDSM|sadomasoquista]] co mozo e rico home de negocios Grey. == Personaxes == * [[Dakota Johnson]] como Anastasia "Ana" Steele * [[Jamie Dornan]] como Christian Grey * [[Eloise Mumford]] como Katherine "Kate" Kavanagh * [[Jennifer Ehle]] como Carla Wilks * [[Marcia Gay Harden]] como Grace Trevelyan Grey * [[Victor Rasuk]] como Jose Rodriguez * [[Luke Grimes]] como Elliot Grey * [[Rita Ora]] como Mia Grey * [[Max Martini]] como Jason Taylor * [[Callum Keith Rennie]] como Ray Steele * [[Andrew Airlie]] como Carrick Grey * [[Dylan Neal]] como Bob Adams * Anthony Konechny como Paul Clayton * Emily Fonda como Martina * [[Rachel Skarsten]] como Andrea == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|2322441}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Sam Taylor-Wood]] [[Categoría:Filmes rodados en Vancouver]] [[Categoría:Filmes de Focus Features]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] lglk92332gwd2vb3ee77139j3jwqhqk 0 328173 7108473 6716307 2025-06-27T15:47:26Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108473 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Cristóbal Halffter Jiménez-Encina''', nado en [[Madrid]] o [[24 de marzo]] de [[1930]] e finado o [[23 de maio]] de [[2021]] en [[Vilafranca do Bierzo|Vilafranca]]<ref>{{Cita web|título=Falece o compositor e director de orquestra Cristóbal Halffter aos 91 anos|url=https://galego.farodevigo.es/cultura/2021/05/23/fallece-compositor-director-orquesta-cristobal-52182814.html|páxina-web=Faro de Vigo|data=23 de maio de 2021|data-acceso=24 de maio de 2021|apelidos=EFE}}</ref>, foi un [[compositor]] e [[director de orquestra]] [[España|español]]. Sobriño dos tamén compositores [[Rodolfo Halffter|Rodolfo]] e [[Ernesto Halffter]]. É adscrito á denominada [[Xeración do 51]], un grupo de compositores que introduciu as novas correntes musicais en España.<ref>{{Cita web |url=http://www.fbbva.es/TLFU/tlfu/ing/microsites/premios/fronteras/galardonados/2009/musica.jsp |título=CONTEMPORARY MUSIC 2ND EDITION (2009). CRISTÓBAL HALFFTER |editorial=Fundación BBVA |dataacceso=8 de febreiro de 2016 |lingua=en |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160215123141/http://www.fbbva.es/TLFU/tlfu/ing/microsites/premios/fronteras/galardonados/2009/musica.jsp |dataarquivo=15 de febreiro de 2016 |urlmorta=yes }}</ref><ref name="norte" /> == Traxectoria == === Primeiros anos e formación === Cristóbal Halffter naceu en Madrid o 24 de marzo de 1930 no seo dunha familia de músicos. Amais dos seus tíos Rodolfo e Ernesto, a súa nai era concertista de [[piano]] que o iniciou na música, aínda que morreu cando el contaba con tan só once anos, posteriormente lembraba que para el "a música converteuse nun xeito de seguir con ela".<ref name="norte"/><ref name="bios">{{Cita web |url=http://www.biografiasyvidas.com/biografia/h/halffter_cristobal.htm |título=Cristóbal Halffter |editorial=biografiasyvidas.com |dataacceso=31 de decembro de 2015 |lingua=en}}</ref> En [[1936]] a súa familia trasladouse a [[Velbert]] ([[Alemaña]]) para escapar da [[guerra civil española]], onde realizou os seus estudos elementais.<ref name="rtve">{{Cita web|url=http://www.rtve.es/television/20150505/libertad-imaginada-cristobal-halffter/1136040.shtml|título=La libertad imaginada de Cristóbal Halffter|obra=Imprescindibles|editorial=[[Radio Televisión Española]]|lingua=es|dataacceso=31 de decembro de 2015}}</ref><ref name="UE">{{Cita web |url=http://www.universaledition.com/Cristobal-Halffter/composers-and-works/composer/280/biography |título=Cristóbal Halffter. Biography |editorial=[[Universal Edition]] |dataacceso=31 de decembro de 2015 |lingua=en |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160204043918/http://www.universaledition.com/Cristobal-Halffter/composers-and-works/composer/280/biography |dataarquivo=04 de febreiro de 2016 |urlmorta=yes }}</ref> Tres anos despois, en [[1939]], regresou ao seu Madrid natal.<ref name="UE"/> Con todo, foron seus tíos Rodolfo e Ernesto os que fixeron ver a seu pai que era posible vivir da música, axudando a que seu pai non puxera ningún inconveniente na decisión de Cristóbal, quen logo bromearía sobre o tema:<ref name="norte"/> {{Cita centrada|Foi algo moi de agradecer, porque nunha familia 'normal' española se un neno dicía que quería ser compositor, antes de nada o levaban ao psiquiatra para estudialo...”.}} Na capital española estudou bacharelato no Colexio Alemán e comezou os seus estudos musicais por libre. En 1947 ingresou no [[Real Conservatorio Superior de Música de Madrid|Real Conservatorio]], onde estudou harmonía, contrapunto e composición con [[Conrado del Campo]] e graduouse en [[1951]] recibindo o premio extraordinario de Composición coa súa obra para orquestra ''Scherzo'', e fóra do Conservatorio, Halffter recibiu clases de [[Alexandre Tansman]] e [[André Jolivet]]<ref name="bios"/><ref name="UE"/> O mesmo ano da súa graduación comeza a traballar en [[Radio Nacional de España]]<ref name="UE"/> Con todo, o seu primeiro grande éxito chegou en 1952 da man da súa obra ''Antífona pascual''.<ref name="busca">{{Cita web |url=http://www.buscabiografias.com/biografia/verDetalle/6889/Cristobal%20Halffter |título=Cristobal Halffter |editorial=BuscaBiografías.com |dataacceso=31 de decembro de 2015 |lingua=en}}</ref> En [[1954]] recibiu unha bolsa de estudos e trasladouse co seu tío Ernesto a [[París]], onde entrou en contacto con Albert Blancafort.<ref name="bios"/> Logo dun ano na capital francesa foi nomeado director da [[Orquestra Falla]], posto que ocupou ata o ano [[1963]].<ref name="UE"/> En [[1957]], residiu en [[Roma]] e [[Milán]] grazas a outra bolsa. En [[Italia]] coñeceu a [[Luigi Dallapiccola]] e ao seu discípulo [[Luciano Berio]], amais de [[Bruno Maderna]].<ref name="bios"/> En [[1961]] representou ao Estado español coa súa obra ''Formantes'' no Festival de Londres da Sociedade lntenacional de Música Contemporánea, amais de ser invitado pola UNESCO ao Primeiro Congreso de Encontros de Cultura Leste-Oeste celebrado en [[Toquio]] ([[Xapón]]). Ese mesmo ano gañou a Cátedra de Composición e Formas Musicais no Conservatorio de Madrid, do que pasou a ser o seu director en [[1964]]. Porén, dous anos despois de asumir a dirección do Conservatorio abandonou o cargo e solicitou a excedencia da súa cátedrapara adicarse á composición e á dirección, coincidindo coa invitación do Departamento de Estado dos [[Estados Unidos de América]] para visitar o país e ofrecer conferencias nos seus centros de estudos máis importantes.<ref name="bios"/><ref name="cervantes"/> === Éxito internacional === A partir de 1966 con ''Líneas y puntos para 20 instrumentos de viento y dispositivo electroacústico'', ''Anillos para orquesta'' e a súa ''Cantata Symposium'', a súa obra adquiriu progresivamente reconñecemento internacional, recibindo o encargo da cantata sobre texto de [[Norman Corwin]]{{#tag:ref|Foi o propio Corwin quen aconsellou a U Thant o encargo da obra a Cristóbal Halffter logo de escoitar a estrea de ''Symposium'' en Madrid, quedando abraiado coa obra de decidindo que a obra musical que festexase os Dereitos Humanos seguise aquela liña expresiva.<ref name="ONU"/>|group="nota"}} ''Yes, speak out, yes'' por parte da [[Organización das Nacións Unidas]] en 1968, en honor aos [[Dereitos Humanos]], e que sería estreada en 1969 pola [[Orquestra Nacional de España]] con el mesmo como director.<ref>{{Cita web |url=http://www.buscabiografias.com/biografia/verDetalle/6889/Cristobal%20Halffter |título=Cristobal Halffter (1930/03/24 - Unknown) |editorial=buscabiografias.com |dataacceso=7 de febreiro de 2016 |lingua=es}}</ref><ref name="espcultura">{{Cita web |url=http://www.xn--espaaescultura-tnb.es/es/artistas_creadores/cristobal_halffter.html |título=Cristóbal Halffter |editorial=españaescultura.es |dataacceso=8 de febreiro de 2016 |lingua=es |data-arquivo=19 de marzo de 2017 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170319192005/http://www.xn--espaaescultura-tnb.es/es/artistas_creadores/cristobal_halffter.html |url-morta=yes }}</ref> Con estas palabras dirixíase o aquella [[Secretario Xeral das Nacións Unidas]] [[U Thant]]:<ref name="ONU">{{Cita Harvard|Casares Rodicio|1980|p=130}}</ref> {{Cita centrada|É grato para min coñecer que aceptou a miña invitación para realizar unha obra, sobre o tema dos dereitos humanos, neste mesmo ano. Confío plenamente en que vostede e en Mr. Corwin lograrán unha obra memorable e apropiada para coroar estes vinte anos de loita pola dignidade humana e a liberdade, que se cumprirán o vindeiro 10 de decembro. Acepte as miñas grazas e os meus mellores desexos.|autor=U Thant (8 de marzo de 1968)}} Esta cantata converteuse nunha obra decisiva na traxectoria do compositor debido á súa transcendencia, ao ter unha ampla cobertura por parte da radio, a televisión e a prensa escrita.<ref name="ONU"/> En [[1967]] trasladouse aos [[Estados Unidos]] cunha bolsa de estudos para estudar na [[Ford Foundation]], e logo a [[Berlín]] na DAA.<ref name="UE"/> Na capital alemá reelaborou os seus ''3 Brechtlieder'', convertidos en ''4 Brechtlieder'' para [[soprano]] e orquestra.<ref name="oviedo"/> A principios dos anos 1970 desenvolveu unha intensa actividade pedagóxica, asumindo a dirección do curso de composición no Festival de Granada en 1970, así como a dirección da Cátedra de Música da [[Universidade de Navarra]]. Nestes anos foron habituais as súas colaboracións co Conservatorio de Madrid e coa Escola de Canto. Con todo, pasado este tempo a composición e a dirección pasaron a ser a súa ocupación case exclusiva. Se ben durante toda a súa vida desenvolveu unha importante actividade como director, esta intensificouse a partir da década dos setenta, destacando especialmente na dirección de música contemporánea, o que lle proporcionou unha estabilidade económica que lle permitiu adicarse case en exclusiva á composición.<ref>{{Cita Harvard|Casares Rodicio|1980|pp=142-143}}</ref> O 23 de febreiro de 2000, aos 70 anos, Cristóbal Halffter estreou no [[Teatro Real]] de Madrid a súa primeira ópera, ''[[Don Quijote (Halffter)|Don Quijote]]'', que quedou esquecida ata que a [[Opernhaus Kiel|Opernhaus]] de [[Kiel]] recuperouna en 2004.<ref name="operaworld">{{Cita web |url=http://www.operaworld.es/c-halffter-estrenara-su-opera-schachnovelle-el-18-de-mayo-en-kiel/ |título=C. Halffter estrenará su ópera «Schachnovelle» el 18 de mayo en Kiel |editorial=Opera World |data=23 de febreiro de 2013 |dataacceso=7 de febreiro de 2015 |lingua=es}}</ref> Cristóbal Halffter reside no [[Castelo-Pazo dos Marqueses de Vilafranca|castelo]] de [[Vilafranca do Bierzo]], propiedade da familia da súa muller, a pianista [[María Manuela Caro|María Manuela Caro y Carvajal]], dende a súa construción a principios do [[século XVI]].<ref name="norte"/> == Obra == {{Artigo principal|Lista de composicións de Cristóbal Halffter}} A vinculación de Cristóbal Halffter ao humanismo, e o compromiso social e ético coa sociedade actual está sempre presente na súa obra, que salienta polo seu carácter interdisciplinar.<ref name="norte">{{Cita noticia |url=http://www.elnortedecastilla.es/20131201/local/castilla-leon/maestro-libre-201312011734.html |título=El maestro libre |xornal=[[El Norte de Castilla]] |data=1 de decmbro de 2013 |dataacceso=19 de febreiro de 2016 |lingua=es}}</ref> Nas súas obras reflíctese un profundo compromiso cona problemática humana e social do mundo contemporáneo.<ref name="cervantes">{{Cita web |url=http://cvc.cervantes.es/actcult/halffter/c_halffter/biografia.htm |título=Biografía. Cristóbal Halffter. Cronología |editorial=[[Instituto Cervantes]] |dataacceso=12 de febreiro de 2016 |lingua=es}}</ref> A música de Cristóbal Halffter combina o espírito da música española coas vangardas musicais.<ref name="naxos">{{Cita web|url=http://www.naxos.com/person/Cristobal_Halffter/23967.htm|título=CRISTOBAL HALFFTER (b 1930 )|editorial=[[Naxos Records]]|dataacceso=7 de febreiro de 2016|lingua=en}}</ref> A obra de Halffter adoptou progresivamente un carácter máis persoal, se ben o compositor asimilou diversas correntes da música de vangarda como a [[Atonalismo|atonalidade]], o [[dodecafonismo]], o [[Música serial|serialismo]], a [[música concreta]], e a [[música electrónica]], así como a utilización de formas clásicas.<ref name="espcultura"/><ref>{{Cita noticia |url=http://www.elnortedecastilla.es/20131201/local/castilla-leon/cristobal-halffter-crisis-economica-201312011730.html |título=Cristóbal Halffter: "La crisis económica que estamos viviendo se fundamenta en una crisis moral y ética" |xornal=[[El Norte de Castilla]] |data=1 de decembro de 2013 |dataacceso=21 de febreiro de 2016 |lingua=es}}</ref> Nos anos 1960 Halffter experimentou coa música electrónica, porén abandonouna pola imposibilidade de comunicación ao excluír a presenza humana nun momento no que o problema da comunicación convertérase nun elemento central para o compositor, el mesmo explicábao:<ref name="oviedo">{{Cita Harvard|Casares Rodicio|1980|p=124|}}</ref> {{Cita centrada|para min ten a electrónica un defecto conxénito, na súa mesma falta de comunicación nada no momento en que desaparece a posibilidade de «refacer» a obra cada vez que se interpreta ante o público.|autor=Cristóbal Halffter}} Con todo, o compositor aproveitou todas as posibilidades, dinámicas, tímbricas, rítmicas e estritamente formais que se derivan dela, como o propio compositor recoñeceu.<ref name="oviedo"/> A maior parte da súa obra está editada pola editorial [[Austria|austríaca]] [[Universal Edition]], coa que entrou en contacto en 1960.<ref name="cervantes"/> == Director de orquestra e educador == Dende o seu debut en 1952, a dirección orquestral, especialmente a dirección de obras contemporáneas, converteuse nunha faceta impotante na vida de Halffter, especialmente dende 1969, cando a súa actividade neste eido intensificouse. Halffter ten dirixido a algunhas das máis importantes orquestras europeas e americanas, entre as que compre sinalar: [[Berliner Philharmoniker]], [[SWR Sinfonieorchester Baden-Baden und Freiburg]], [[Tonhalle Orchester Zürich]], [[Orchestre national de France]], [[Orquestra Nacional de España]], [[London Symphony Orchestra]], [[Orchestre de la Suisse Romande]], ou a do Festival de Lucerna.<ref name="cervantes"/> Amais do seu labor como compositor e director, Cristóbal Halffter ten desenvolvido unha intensa actividade pedagóxica, salientando entre os seus alumnos [[Jean-Luc Darbellay]],<ref>{{Cita web |url=http://jean-luc-darbellay.ch/frameset.php?lang=en |título=Biography |editorial=jean-luc-darbellay.ch |lingua=en |dataacceso=12 de febreiro de 2016 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160304110613/http://www.jean-luc-darbellay.ch/frameset.php?lang=en |dataarquivo=04 de marzo de 2016 |urlmorta=yes }}</ref> [[David Philip Hefti]]<ref>{{Cita web |url=https://www.edition-peters.de/cms/front_content.php?idcat=77&idart=90&composer_id=3618&lang=1&idcatart=102&changelang=1 |título=David Philip Hefti |editorial=[[Edition Peters]] |dataacceso=12 de febreiro de 2016 |lingua=de |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160303203251/https://www.edition-peters.de/cms/front_content.php?idcat=77&idart=90&composer_id=3618&lang=1&idcatart=102&changelang=1 |dataarquivo=03 de marzo de 2016 |urlmorta=yes }}</ref> ou [[Javier Jacinto]]<ref>{{Cita web |url=http://www.javierjacinto.com/0000009fe710e6001/bio/000000a14a0046205/index.html |título=Biografía |editorial=javierjacinto.com |dataacceso=12 de febreiro de 2016 |lingua=es |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160215144721/http://www.javierjacinto.com/0000009fe710e6001/bio/000000a14a0046205/index.html |dataarquivo=15 de febreiro de 2016 |urlmorta=yes }}</ref> entre outros. Halffter ocupou as cátedras de composición do Real Conservatorio de Música de Madrid (1962-1966) e o de [[Conservatorio de Berna|Berna]], así como a cátedra de composición dos Cursos de Música Contemporánea de [[Darmstadt]] (Alemaña).<ref name="cervantes"/> Halffter é un férreo defensor da necesidade de incluír unha materia para formar a "sensibilidade oír” no sistema educativo, así como da idea de que o futuro de [[Europa]] pasa piola cultura e non sola [[economía]], mostrándose mi crítico coa sociedade consumista actual.<ref name="norte"/> == Premios e recoñecementos == Cristóbal Halffter é académico da Academia Europea das Ciencias, as Artes e as Letras de [[París]], tendo recibido outros numerosos galardóns, tanto a nivel nacional como internacional.<ref name="cervantes"/> É considerado o compositor español que acadou maior éxito internacional, tendo sido recoñecido pola [[Sociedade Internacional para a Música Contemporánea|International Society for Contemporary Music]], a [[UNESCO]], entre outras.<ref name="rtve" /><ref name="naxos" /> * En 1953 recibiu o [[Premio Nacional de Música]] polo seu ''Concerto para piano''.<ref name="bios"/> * En 1956 galardoado pola UNESCO.<ref name="naxos"/> * En 1976 foi galardoado co ''Prix d’Italia della RAI''.<ref name="UE"/> * En 1981 foille concedida a Medalla de Ouro das Belas Artes polo rei [[Xoán Carlos I de España]].<ref name="UE"/><ref name="cervantes"/> * En 1983 foi elixido membro da [[Real Academia de Belas Artes de San Fernando]] de Madrid.<ref name="UE"/><ref name="cervantes"/> * En 1983 recibiu a Medalla de Ouro da [[Movemento Internacional da Cruz Vermella e da Media Lúa Vermella|Cruz Vermella Internacional]].<ref name="UE"/><ref name="cervantes"/> * En 1985 foi nomeado doutor ''honoris causa'' da [[Universidade de León]].<ref name="UE"/> * En 1985 foi nomeado membro da [[Akademie der Künste]] de [[Berlín]].<ref>{{Cita web |url=http://www.adk.de/de/akademie/mitglieder/mitglieder-datenbank.htm?we_objectID=29006 |título=Cristóbal Halffter |editorial=Akademie der Künste |lugar=Berlín |dataacceso=15 de febreiro de 2016 |lingua=de}}</ref> * En 1986 recibiu o Premio de Castela e León das Artes.<ref name="norte"/> * En 1988 o [[Goethe Institut]] entregoulle a súa Medalla de Ouro polo seu labor cultural na [[República Federal Alemá]].<ref name="norte"/><ref name="cervantes"/> * Recibiu o Premio Nacional de Música en 1989 na categoría de "Composición" xunto co director de orquestra catalán [[Antoni Ros-Marbà]].<ref>{{Cita web |url=http://www.mcu.es/premios/nacionales/MusicaPremiados.html |título=Premio Nacional de Música |editorial=[[Ministerio de Educación, Cultura e Deporte de España|Ministerio de Educación, Cultura e Deporte]] |dataacceso=8 de febreiro de 2016 |lingua=es}}</ref> * En 1989 foi nomeado membro da [[Real Academia de Música de Suecia]].<ref name="norte"/> * En 1994 recibiu o Montaigne-Award da Hamburger Stiftung F.V.S..<ref name="UE"/><ref name="cervantes"/> * En 1994 gañou o European Prize for Composition en [[Karlsruhe]] (Alemaña).<ref name="UE"/> * En 1994 foi galardoado co Premio de Música de la Fundación Guerrero en España.<ref name="UE"/><ref name="espcultura"/> * En 1994 o [[Principado de Mónaco]] nomeouno Commandeur da Orde a Mérito Cultural.<ref name="cervantes"/> * A fundación Fordergemeinschaft dar Europeischen Wirtachaft outórgalle o premio ao Compositor Europeo do Ano en 1994.<ref name="cervantes"/> * En 1997 recibiu o Premio de Cultura da [[Comunidade de Madrid]].<ref name="espcultura"/> * En 1998 foi nomeado doutor honoris causa da [[Universidade Complutense Madrid]].<ref name="UE"/> * Recibiu o Premio Fronteras del Conocimiento en 2009.<ref name="norte"/> * O 29 de xuño de 2014 recibiu o Kieler Kulturpreis 2014.<ref name="UE"/> * En xaneiro de 2016 recibiu a Gran Cruz da [[Orde de Alfonso X El Sabio|Orde Civil de Alfonso X El Sabio]].<ref>{{Cita web |url=http://www.mecd.gob.es/prensa-mecd/actualidad/2016/01/20160121-alfonso.html |título=Rajoy preside la entrega de las condecoraciones de la Orden Civil de Alfonso X El Sabio |data=21 de xaneiro de 2016 |dataacceso=15 de febreiro de 2016 |editorial=[[Ministerio de Educación, Cultura e Deporte de España|Ministerio de Educación, Cultura e Deporte]] |lingua=es |data-arquivo=25 de marzo de 2017 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170325202612/http://www.mecd.gob.es/prensa-mecd/actualidad/2016/01/20160121-alfonso.html |url-morta=yes }}</ref> En 1977, a súa preocupación política e social levouno a presentarse como senador independente por León, mais non conseguiu ser elixido.<ref name="cervantes"/> Residente no [[Bierzo]], o Conservatorio Profesional de Música de [[Ponferrada]] leva o seu nome.<ref>{{Cita web |url=http://cpmhalffter.centros.educa.jcyl.es/sitio/ |título=Conservatorio de Música "CRISTÓBAL HALFFTER" |editorial=[[Xunta de Castela e León]] |dataacceso=21 de febreiro de 2016 |lingua=es |data-arquivo=03 de marzo de 2016 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160303223504/http://cpmhalffter.centros.educa.jcyl.es/sitio/ |url-morta=yes }}</ref> == Notas == <references group=nota /> ;Referencias {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{Cita libro |apelidos=Armendáriz |nome=David |título=Una conversación con Cristóbal Halffter |editorial=Universidad de Navarra |ano=2001 |páxinas=69 |issn=1137-2176 |lingua=es}} * {{Cita libro |nome=Pierre |apelidos=Boulez |ligazónautor=Pierre Boulez |nome2=Josef |apelidos2=Häusler |nome3=Cristóbal |apelidos3=Halffter |ano=1985 |título=Uber Répons: ein Interview mit Josef Häusler; Cristóbal Halffter: Variationen über das Echo eines Schreis: eine Analyse |lugar=Kassel |editorial=[[Bärenreiter]] |isbn=3-7618-0761-9 |lingua=de}} * {{Cita libro |url=https://books.google.es/books?id=UJlgVNgg97cC&pg=PA192&lpg=PA192&dq=cristóbal+halffter&source=bl&ots=m7rVnM33-i&sig=TCbm37GYzUSwc_TSdYnIRzfAcGY&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwjvmqSEj-bKAhWDOxoKHWzYAZ84ChDoAQhUMAk#v=onepage&q=cristóbal%20halffter&f=false |título=Cristóbal Halffter |apelidos=Casares Rodicio |nome=Emilio |editorial=[[Universidade de Oviedo]] |lingua=es |lugar=[[Xixón]] |isbn=84-7468-039-5 |páxinas=235}} * {{Cita libro |apelidos1=Halffter |nome1=Cristóbal |apelidos2=Parada |nome2=Luis Ignacio |título=El placer de la música |editorial=Editorial Síntesis |ano=2004 |páxinas=204 |isbn=8497562038 |lingua=es}} === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20160204043918/http://www.universaledition.com/Cristobal-Halffter/composers-and-works/composer/280/biography Biografía e obras de Cristóbal Halffter] no sitio web de [[Universal Edition]] {{en}} * [http://cpmhalffter.centros.educa.jcyl.es/sitio/ Sitio web do Conservatorio de Música "Cristóbal Halffter"]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160121141442/http://cpmhalffter.centros.educa.jcyl.es/sitio/ |date=21 de xaneiro de 2016 }} {{es}} * [http://musicalics.com/en/node/81005 Cristóbal Halffter] en musicalics.com * [http://elpais.com/tag/cristobal_halffter/a/ Noticias sobre Cristóbal Halffter] en ''[[El País]]'' {{es}} * [[Ficheiro:High-contrast-camera-video.svg|20px]] [https://www.youtube.com/watch?v=VKyKWUMYJ9c ''Tiento del primer tono y Batalla Imperial''] de Cristóbal Halffter (en [[YouTube]]) * [[Ficheiro:High-contrast-camera-video.svg|20px]] [http://www.rtve.es/alacarta/videos/creadores-de-hoy/creadores-hoy-cristobal-halffter/979549/ "Creadores de hoy - Cristóbal Halffter"], documental de entrevista con Cristóbal Halffter en [[RTVE|RTVE.es]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Halffter, Cristóbal}} [[Categoría:Compositores de España]] [[Categoría:Nados en 1930]] [[Categoría:Nados en Madrid]] [[Categoría:Finados en 2021]] iwifdighejic0uihfm5dvdmqgiin0oz 0 328388 7108861 6983369 2025-06-27T21:49:46Z Breogan2008 23204 7108861 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Danish Girl''''' é un filme [[Reino Unido|británico]]-[[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Tom Hooper]] que se estreou no [[2015]]. Baséase na novela de 2000 ''[[The Danish Girl]]'' de [[David Ebershoff]] e vagamente inspirada na vida dos pintores dinamarqueses [[Lili Elbe]] e [[Gerda Wegener]].<ref>{{cita web|url=http://www.nytimes.com/2000/02/14/books/books-of-the-times-radical-change-and-enduring-love.html|título=BOOKS OF THE TIMES; Radical Change and Enduring Love|editor=[[The New York Times]]|data=14 de febreiro de 2000|dataacceso=11 de decembro de 2015}}</ref> Está protagonizado por [[Eddie Redmayne]], que interpreta a Lili Elbe, unha das primeiras persoas en someterse a [[cirurxía de reasignación de sexo]], por [[Alicia Vikander]] como Gerda Wegener, [[Matthias Schoenaerts]] como Hans Axgil e [[Ben Whishaw]] como Henrik. Polo seu papel coma Gerda, Vikander gañou o premio [[Oscar á mellor actriz secundaria]] en [[2016]]. == Personaxes == * [[Eddie Redmayne]] como [[Lili Elbe|Lili Elbe / Einar Wegener]] * [[Alicia Vikander]] como [[Gerda Wegener]] * [[Matthias Schoenaerts]] como Hans Axgil * [[Ben Whishaw]] como Henrik * [[Amber Heard]] como Ulla * [[Sebastian Koch]] como Dr. Warnekros * [[Emerald Fennell]] como Elsa * [[Adrian Schiller]] como Rasmussen * Henry Pettigrew como Niels == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0810819}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=danishgirl.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/The_Danish_Girl_2015/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América|Reino Unido|Diversidade sexual}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Tom Hooper]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Alexandre Desplat]] [[Categoría:Filmes sobre temática transxénero]] [[Categoría:Filmes sobre temática LGBT dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes rodados en Londres]] [[Categoría:Filmes rodados en Bruxelas]] [[Categoría:Filmes rodados en Noruega]] [[Categoría:Filmes ambientados en Alemaña]] [[Categoría:Filmes ambientados en Copenhage]] [[Categoría:Filmes de Working Title Films]] [[Categoría:Filmes de Focus Features]] [[Categoría:Filmes producidos por Eric Fellner]] [[Categoría:Filmes producidos por Tim Bevan]] 5g3oeqvfpbecdok9tp9ug0hjl30h1x0 0 328478 7108862 6568392 2025-06-27T21:49:57Z Breogan2008 23204 7108862 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Saw''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[terror psicolóxico]]<ref>{{cita web|url=http://cocatalog.loc.gov/cgi-bin/Pwebrecon.cgi?v1=12&ti=1,12&Search_Arg=Saw&Search_Code=TALL&CNT=25&PID=x8Cuc4HrUx9R--hShAp_UDaA4t&SEQ=20110817025227&SID=1|título=Saw. Motion Picture|editor=[[United States Copyright Office]]|data=17 de maio de 2004|dataacceso=17 de agosto de 2011|urlarquivo=https://www.webcitation.org/6102VFlCf?url=http://cocatalog.loc.gov/cgi-bin/Pwebrecon.cgi?v1=12|dataarquivo=17 de agosto de 2011|urlmorta=yes}}</ref> dirixido por [[James Wan]].<ref name="DarkInterivew">{{cita web|url=http://www.darkhorizons.com/features/1029/james-wan-leigh-whannell-for-saw|título=Interview: James Wan, Leigh Whannell for "Saw"|apelido=Fischer|nome=Paul|editor=Dark Horizons|data=25 de outubro de 2004|dataacceso=18 de agosto de 2011|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20121023145932/http://www.darkhorizons.com/features/1029/james-wan-leigh-whannell-for-saw|dataarquivo=23 de outubro de 2012|urlmorta=yes}}</ref> Foi o primeiro filme de Wan como director. O guión, escrito por [[Leigh Whannell]], baséase nunha historia de Wan e Whannell. Está protagonizado por [[Cary Elwes]] e Leigh Whannell, que interpretan a dous homes que espertan encadeados nun cuarto de baño noxento, tendo un deles que matar ó outro para salvar á súa familia de morrer. É o primeiro filme da franquía ''Saw''. == Personaxes == * [[Cary Elwes]] como Dr. Lawrence Gordon * [[Leigh Whannell]] como Adam Stanheight * [[Tobin Bell]] como John Kramer * [[Danny Glover]] como David Tapp * [[Monica Potter]] como Alison Gordon * [[Michael Emerson]] como Zep Hindle * [[Ken Leung]] como Detective Steven Sing * [[Makenzie Vega]] como Diana Gordon * [[Shawnee Smith]] como Amanda Young * [[Dina Meyer]] como Detective Allison Kerry * [[Alexandra Bokyun Chun]] como Carla * Mike Butters como Paul Leahy * Paul Gutrecht como Mark Wilson * [[Ned Bellamy]] como Jeff Ridenhour * [[Oren Koules]] como Donnie Greco == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0387564}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=saw.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/saw/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2004]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por James Wan]] [[Categoría:Filmes de Lions Gate Entertainment]] [[Categoría:Filmes de terror psicolóxico]] d6tjh753lfomlzh64sjur1b7kuym7vy 0 328553 7108863 6892141 2025-06-27T21:50:18Z Breogan2008 23204 7108863 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Saw II''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[terror psicolóxico]] dirixido e coescrito por [[Darren Lynn Bousman]]. É o segundo filme da franquía ''Saw''. Está protagonizado por [[Donnie Wahlberg]], [[Franky G]], [[Dina Meyer]], [[Erik Knudsen]] con [[Shawnee Smith]] e [[Tobin Bell]]. == Personaxes == * [[Donnie Wahlberg]] como Detective Eric Matthews * [[Tobin Bell]] como John Kramer * [[Shawnee Smith]] como Amanda Young * [[Erik Knudsen]] como Daniel Matthews * [[Franky G]] como Xavier Chavez * [[Emmanuelle Vaugier]] como Addison Corday * [[Dina Meyer]] como Detective Allison Kerry * [[Lyriq Bent]] como Tenente Daniel Rigg * [[Glenn Plummer]] como Jonas Singer * [[Beverley Mitchell]] como Laura Hunter * Timothy Burd como Obi Tate * [[Tony Nappo]] como Gus Colyard * [[Noam Jenkins]] como Michael Marks == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0432348}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=saw2.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/saw_ii/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2005]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Darren Lynn Bousman]] [[Categoría:Filmes de Lions Gate Entertainment]] [[Categoría:Filmes de terror psicolóxico]] [[Categoría:Filmes rodados en Toronto]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] 58hndakyxbbxeslgsfpjgdtpjjuddki 0 328559 7108864 6367720 2025-06-27T21:50:45Z Breogan2008 23204 7108864 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Saw III''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[terror psicolóxico]] dirixido e coescrito por [[Darren Lynn Bousman]]. É o terceiro filme da franquía ''Saw''. Está protagonizado por [[Tobin Bell]], [[Shawnee Smith]], [[Angus Macfadyen]], [[Bahar Soomekh]] e [[Dina Meyer]]. ''Saw III'' marca a aparición de [[Costas Mandylor]] e [[Betsy Russell]] na saga, ámbolos dous con papeis menores, e que con posterioridade terán maior peso na serie. == Personaxes == * [[Tobin Bell]] como John Kramer * [[Shawnee Smith]] como Amanda Young * [[Angus Macfadyen]] como Jeff Denlon * [[Bahar Soomekh]] como Lynn Denlon * [[Dina Meyer]] como Detective Allison Kerry * [[Donnie Wahlberg]] como Detective Eric Matthews * [[Lyriq Bent]] como Tenente Daniel Rigg * [[Costas Mandylor]] como Detective Mark Hoffman * [[Betsy Russell]] como Jill Tuck * [[Leigh Whannell]] como Adam Stanheight * [[Mpho Koaho]] como Timothy Young * [[Barry Flatman]] como Xuíz Halden * Debra Lynne McCabe como Danica Scott * [[Niamh Wilson]] como Corbett Denlon * Stefan Georgiou como Dylan Denlon * [[J. Larose]] como Troy * [[Franky G]] como Xavier Chavez * Timothy Burd como Obi Tate * [[Oren Koules]] como Donnie Greco == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0489270}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=saw3.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/saw_3/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2006]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Darren Lynn Bousman]] [[Categoría:Filmes de Lions Gate Entertainment]] [[Categoría:Filmes de terror psicolóxico]] [[Categoría:Filmes rodados en Toronto]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] br6m0b11pb5xo3hzlvmy7rruhqvgshw 0 328641 7108865 6000570 2025-06-27T21:50:58Z Breogan2008 23204 7108865 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Saw IV''''' é un filme canadense-estadounidense<ref>{{cita web|url=http://ftvdb.bfi.org.uk/sift/title/845198|título=BFI Film & TV Database - Saw IV|editor=[[British Film Institute]]|dataacceso=19 de setembro de 2011|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110804101227/http://ftvdb.bfi.org.uk/sift/title/845198|dataarquivo=04 de agosto de 2011|urlmorta=yes}}</ref> de [[terror psicolóxico]] dirixido por [[Darren Lynn Bousman]]. É o cuarto filme da franquía ''Saw''. Está protagonizado por [[Tobin Bell]], [[Costas Mandylor]], [[Scott Patterson (actor)|Scott Patterson]], [[Betsy Russell]], [[Lyriq Bent]], [[Louis Ferreira|Justin Louis]] e [[Donnie Wahlberg]]. == Sinopse == Jigsaw e a súa aprendiz Amanda están mortos. Tras coñecer a morte do detective Kerry, dous criminólogos do FBI, o axente Strahm e a axente Pérez, chegan a comisaría de policía para axudar ó Detective Hoffman a investigar o último xogo de Jigsaw. O obxectivo é dar sentido ás pezas do crebacabezas. Pero de súpeto, o Comandante Rigg do [[SWAT]], o único oficial ó que Jigsaw non tocara, é secuestrado e obrigado a formar parte do xogo deste psicópata. O oficial ten só 90 minutos para superar unha serie de trampas conectadas entre si ou do contrario a súa vida estará en perigo. A busca de Rigg por toda a cidade deixa tras si unha macabra estela de cadáveres, o que lle permite ó detective Hoffman e ó [[FBI]] descubrir pistas que estaban ocultas durante moito tempo e que os levan ata Jill, a ex-esposa de Jigsaw. Ó final desvélase o malvado xogo de Jigsaw e saen á luz as verdadeiras intencións do mestre dos monicreques, así como o sinistro plan que deseñara para vítimas pasadas, presentes e futuras. == Personaxes == * [[Tobin Bell]] como John Kramer * [[Costas Mandylor]] como Detective Mark Hoffman * [[Scott Patterson]] como Axente Peter Strahm * [[Betsy Russell]] como Jill Tuck * [[Lyriq Bent]] como Tenente Daniel Rigg * [[Athena Karkanis]] como Axente Lindsey Perez * [[Louis Ferreira|Justin Louis]] como Art Blank * [[Donnie Wahlberg]] como Detective Eric Matthews * [[Angus Macfadyen]] como Jeff Denlon * [[Dina Meyer]] como Detective Allison Kerry * [[Marty Adams]] como Ivan Landsness * [[Janet Land]] como Morgan * [[Ron Lea]] como Rex * Sarain Boylan como Brenda * Billy Otis como Cecil Adams * Kevin Rushton como Trevor * Mike Realba como Detective Fisk * Ingrid Hart como Tracy Rigg * James Van Patten como Dr. Heffner * [[Emmanuelle Vaugier]] como Addison Corday * [[Noam Jenkins]] como Michael Marks * [[Tony Nappo]] como Gus Colyard * Mike Butters como Paul Stallberg * [[J. Larose]] como Troy * [[Oren Koules]] como Donnie Greco == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0890870}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=saw4.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/saw_4/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2007]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Canadá]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Darren Lynn Bousman]] [[Categoría:Filmes de Lions Gate Entertainment]] [[Categoría:Filmes de terror psicolóxico]] [[Categoría:Filmes rodados en Toronto]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] 7y88gf9d03v92ipmueuxfe5gncrlqav 0 328909 7108868 6542161 2025-06-27T21:51:37Z Breogan2008 23204 7108868 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Robin Hood''''' é un filme [[Reino Unido|británico]] de aventuras dirixido por [[John Irvin]] que se estreou en [[1991]]. Foi producido por [[John McTiernan]] e está protagonizado por [[Patrick Bergin]], [[Uma Thurman]], [[Jürgen Prochnow]], [[Jeroen Krabbé]] e [[Edward Fox (actor)|Edward Fox]]. Malia que estaba prevista unha estrea nos cines dos Estados Unidos e de [[América do Sur]], foi emitido en [[Fox network]] un mes antes da estrea de ''[[Robin Hood, príncipe dos ladróns]]''. Foi estreado nos cines en varios países de Europa, alén de [[Australia]], [[Nova Zelandia]] e o [[Xapón]].<ref>Susan King, ''Robin Hood' Role, Fate Collide For Patrick Bergin'', ''The Pittsburgh Press'', 05/12/1991</ref> == Personaxes == * [[Patrick Bergin]] como Sir Robert Hode / [[Robin Hood]]<ref>{{cita novas|título= Review/Television; A Robin Hood for Today Sees the Humor in His Job|editor= [[The New York Times]]|data=13 de maio de 1991|url= http://www.nytimes.com/1991/05/13/arts/review-television-a-robin-hood-for-today-sees-the-humor-in-his-job.html|dataacceso=3 de outubro de 2010|nome=John J.|apelido=O'Connor}}</ref> * [[Uma Thurman]] como Maid Marian * [[Jürgen Prochnow]] como Sir Miles Folcanet * [[Edward Fox (actor)|Edward Fox]] como [[Xoán sen Terra|Príncipe John]] * [[Jeroen Krabbé]] como Barón Roger Daguerre * [[Owen Teale]] como Will Scarlett * [[David Morrissey]] como Little John * [[Jeff Nuttall]] como Friar Tuck * [[Danny Webb (actor)|Danny Webb]] como Much the Miller * [[Carolyn Backhouse]] como Nicole * [[Barry Stanton (actor)|Barry Stanton]] como Miter * [[Conrad Asquith]] como Lodwick * [[Phelim McDermott]] como Jester * [[Caspar De La Mare]] como Sam Timmons the Carpenter * [[Cecily Hobbs]] como Mabel * [[Gabrielle Reidy]] como Lily * [[Stephen Pallister]] como Jack Runnel == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0102797}} * [http://www.allmovie.com/movie/v41676 Ficha en AllRovi] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1991]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dirixidos por John Irvin]] [[Categoría:Filmes de Working Title Films]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes de capa e espada]] [[Categoría:Filmes de Robin Hood]] [[Categoría:Filmes producidos por Tim Bevan]] spupw7xuvm019qjjlzygpx1pnp38940 0 329130 7108349 6903808 2025-06-27T14:33:13Z Vitoriaogando 75439 7108349 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Virus de Epstein–Barr | image = Epstein Barr Virus virions EM 10.1371 journal.pbio.0030430.g001-L.JPG | image_caption = Dous [[virión]]s de Epstein–Barr | image_width = 250px | virus_group = i | ordo = ''[[Herpesvirales]]'' | familia = ''[[Herpesviridae]]'' | subfamilia = ''[[Gammaherpesvirinae]]'' | genus = [[Lymphocryptovirus]] | species = '''''Human herpesvirus 4''''' (HHV-4) | subdivision_ranks = Sinónimos | subdivision = * ''EB virus'' }} O '''virus de Epstein-Barr''' ('''EBV'''), tamén chamado '''herpesvirus humano 4''' (HHV-4, ''Human herpesvirus 4''), é un dos oito [[virus]] humanos da familia dos [[Herpesviridae|herpesvirus]], e un dos virus humanos máis comúns. Recibe o seu nome polos apelidos dos seus descubridores, Michael Anthony Epstein e Yvonne Barr. É principalmente coñecido por ser o causante da [[mononucleose infecciosa]] (febre glandular). Tamén está asociado con determinadas formas de [[cancro]], como o [[linfoma de Hodgkin]], [[linfoma de Burkitt]], [[cancro gástrico]], [[carcinoma nasofarínxeo]], e as condicións asociadas co [[virus da inmunodeficiencia humana]] (HIV), como a [[leucoplaquia pilosa]] e os [[linfoma]]s de [[sistema nervioso central]].<ref name="pmid19373526">{{Cita publicación periódica |author=Maeda E, Akahane M, Kiryu S |title=Spectrum of Epstein–Barr virus-related diseases: a pictorial review |journal=Jpn J Radiol |volume=27 |issue=1 |pages=4–19 |date=January 2009 |pmid=19373526 |doi=10.1007/s11604-008-0291-2 |url=|display-authors=etal}}</ref><ref name="Cherry-Peppers 2003">{{Cita publicación periódica|last=Cherry-Peppers|first=G|author2=Daniels, CO |author3=Meeks, V |author4=Sanders, CF |author5= Reznik, D |title=Oral manifestations in the era of HAART.|journal=Journal of the National Medical Association|date=February 2003|volume=95|issue=2 Suppl 2|pages=21S–32S|pmid=12656429|pmc=2568277}}</ref> Hai probas de que a infección polo EBV está asociada cun risco máis alto de ter certas doenzas [[utoinmunidade|autoinmunes]],<ref name="pmid19028369">{{Cita publicación periódica |author=Toussirot E, Roudier J |title=Epstein–Barr virus in autoimmune diseases |journal=Best Practice & Research. Clinical Rheumatology |volume=22 |issue=5 |pages=883–96 |date=October 2008 |pmid=19028369 |doi=10.1016/j.berh.2008.09.007 |url=}}</ref> especialmente [[dermatomiosite]], [[lupus eritematoso sistémico]], [[artrite reumatoide]], [[síndrome de Sjögren]],<ref name="pmid21871974">{{Cita publicación periódica |author=Dreyfus DH |title=Autoimmune disease: A role for new anti-viral therapies? |journal=[[Autoimmunity Reviews]] |volume=11 |issue=2 |pages=88–97 |date=December 2011 |pmid=21871974 |doi=10.1016/j.autrev.2011.08.005 |url=}}</ref><ref name="pmid22312480">{{Cita publicación periódica |author=Pender MP |title=CD8+ T-Cell Deficiency, Epstein–Barr Virus Infection, Vitamin D Deficiency, and Steps to Autoimmunity: A Unifying Hypothesis |journal=Autoimmune Diseases |volume=2012 |issue= |pages=189096 |year=2012 |pmid=22312480 |pmc=3270541 |doi=10.1155/2012/189096 |url=}}</ref> e [[esclerose múltiple]].<ref name="pmid20369303">{{Cita publicación periódica |author=Ascherio A, Munger KL |title=Epstein–Barr virus infection and multiple sclerosis: a review |journal=[[Journal of Neuroimmune Pharmacology]] |volume=5 |issue=3 |pages=271–7 |date=September 2010 |pmid=20369303 |doi=10.1007/s11481-010-9201-3 |url=}}</ref> Uns 200.000 casos de cancro ao ano poden atribuírse ao EBV.<ref>http://www.cancerresearchuk.org/about-us/cancer-news/press-release/2014-03-24-developing-a-vaccine-for-the-epstein-barr-virus-could-prevent-up-to-200000-cancers-globally-say</ref> A infección polo EBV ocorre por transferencia oral de [[saliva]]<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus">{{Cita publicación periódica|last=Amon|author2=Farrell|title=Reactivation of Epstein–Barr virus from latency|journal=Reviews in Medical Virology|date=November 2004|doi=10.1002/rmv.456 |first1=Wolfgang|volume=15|issue=3|pages=149–56|pmid=15546128}}</ref> e secrecións xenitais. A maioría da xente acaba sendo infectada polo EBV e adquire [[inmunidade adaptativa]]. Por exemplo, hai estudos feitos nos Estados Unidos que indican que nese país a metade dos nenos de cinco anos de idade e un 90 % dos adultos teñen evidencias de infeccións previas.<ref name="CDC – Epstein–Barr Virus and Infectious Mononucleosis">[http://www.cdc.gov/epstein-barr/about-ebv.html About 90% of adults have antibodies that show that they have a current or past EBV infection.] National Center for Infectious Diseases</ref> Os nenos pequenos fanse susceptibles ao EBV en canto desaparece a súa [[inmunidade pasiva|protección polos anticorpos maternos]]. Moitos nenos son infectados polo EBV, e estas infeccións xeralmente non causan síntomas nin se distinguen doutras doenzas leves e breves da infancia. Cando a infección ocorre na adolescencia, causa [[mononucleose infecciosa]] no 35 a 50 % dos casos.<ref>{{Cita web|last=CDC|title=Epstein–Barr Virus and Infectious Mononucleosis|url=http://www.cdc.gov/ncidod/diseases/ebv.htm|publisher=CDC|accessdate=2011-12-29|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20111227030956/http://www.cdc.gov/ncidod/diseases/ebv.htm|dataarquivo=27 de decembro de 2011|urlmorta=yes}}</ref> O EBV infecta as [[linfocito B|células B]] do [[sistema inmunitario]] e [[epitelio|células epiteliais]]. Unha vez que a infección lítica inicial polo EBV queda controlada, o EBV persiste de forma [[latencia viral|latente]] nas células B durante toda a vida da persoa.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus"/> == Papel en enfermidades == EBV foi implicada en varias doenzas como a [[mononucleose infecciosa]],<ref name="Benign lymphadenopathy">{{Cita publicación periódica |last1=Weiss |first1=LM|last2=O'Malley|first2=D|title=Benign lymphadenopathies|journal=Modern Pathology|volume=26 |issue=Supplement 1 |pages=S88–S96 |year=2013|pmid=23281438|doi=10.1038/modpathol.2012.176}}</ref> [[linfoma de Burkitt]],<ref name="PannoneZamparese2014">{{Cita publicación periódica|last1=Pannone|first1=Giuseppe|last2=Zamparese|first2=Rosanna|last3=Pace|first3=Mirella|last4=Pedicillo|first4=Maria|last5=Cagiano|first5=Simona|last6=Somma|first6=Pasquale|last7=Errico|first7=Maria|last8=Donofrio|first8=Vittoria|last9=Franco|first9=Renato|last10=De Chiara|first10=Annarosaria|last11=Aquino|first11=Gabriella|last12=Bucci|first12=Paolo|last13=Bucci|first13=Eduardo|last14=Santoro|first14=Angela|last15=Bufo|first15=Pantaleo|title=The role of EBV in the pathogenesis of Burkitt’s Lymphoma: an Italian hospital based survey|journal=Infectious Agents and Cancer|volume=9|issue=1|year=2014|pages=34|issn=1750-9378|doi=10.1186/1750-9378-9-34}}</ref> [[Hodgkin's lymphoma]],<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Gandhi|first1=MK|title=Epstein-Barr virus-associated Hodgkin's lymphoma|url=https://archive.org/details/sim_british-journal-of-haematology_2004-05_125_3/page/267|journal=Br J Haematol.|date=May 2004|volume=125|issue=3|pages=267–81|pmid=15086409|doi=10.1111/j.1365-2141.2004.04902.x}}</ref> [[cancro gástrico]],<ref>{{Cita web|url=http://www.cancerresearchuk.org/about-us/cancer-news/press-release/2014-03-24-developing-a-vaccine-for-the-epstein-barr-virus-could-prevent-up-to-200000-cancers-globally-say|title=Developing a vaccine for the Epstein-Barr Virus could prevent up to 200,000 cancers globally say experts}}</ref> [[carcinoma nasofarínxeo]],<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Dogan|first1=S|last2=Hedberg|first2=ML|last3=Ferris|first3=RL|last4=Rath|first4=TJ|last5=Assaad|first5=AM|last6=Chiosea|first6=SI|title=Human papillomavirus and Epstein-Barr virus in nasopharyngeal carcinoma in a low-incidence population.|url=https://archive.org/details/sim_head-neck_2014-04_36_4/page/511|journal=Head & neck|date=April 2014|volume=36|issue=4|pages=511-6|pmid=23780921}}</ref> [[esclerose múltiple]],<ref name="pmid20369303"/> e [[granulomatose linfomatoide]].<ref>{{Cita publicación periódica | first1=E. |last1=Tagliavini|first2=G.|last2=Rossi|first3=R.|last3=Valli|first4=M.|last4=Zanelli|first5=A.|last5=Cadioli|first6=M. C.|last6=Mengoli|first7=A.|last7=Bisagni|first8=A.|last8=Cavazza|first9=G.|last9=Gardini | title = Lymphomatoid granulomatosis: a practical review for pathologists dealing with this rare pulmonary lymphoproliferative process | journal = [[Pathologica]] | volume = 105 | issue = 4 | pages = 111–116 |date=August 2013 | pmid = 24466760}}</ref> O EBV foi tamén implicado en trastornos relacionados coa agregación da [[alfa-sinucleína]] (por exemplo, [[enfermidade de Parkinson]], [[demencia con corpos de Lewy]] e [[atrofia multisistémica]]).<ref>{{Cita publicación periódica|author=Woulfe J, Hoogendoorn H, Tarnopolsky M, Muñoz DG.|title=Monoclonal antibodies against Epstein-Barr virus cross-react with alpha-synuclein in human brain|url=https://archive.org/details/sim_neurology_2000-11-14_55_9/page/1398|journal=Neurology|date=Nov 14, 2000|volume=55|issue=9|pages=1398–401|pmid=11087792|doi=10.1212/WNL.55.9.1398}}</ref> == Historia == O virus de Epstein–Barr recibe ese nome en honor dos británicos [[Michael A. Epstein|Michael Anthony Epstein]] (nado en 1921) e de [[Yvonne Barr]] (nada o 1932), que o descubriron conxuntamente<ref name=BBC>{{Cita novas|last1=McGrath|first1=Paula|title=Cancer virus discovery helped by delayed flight|url=http://www.bbc.co.uk/news/health-26857610|accessdate=4 November 2015|publisher=BBC News, Health|date=6 April 2014}}</ref> e en 1964 publicaron o informe da existencia do virus.<ref>M. A. Epstein, B. G. Achong, and Y. M. Barr: Virus particles in cultured lymphoblasts from Burkitt's lymphoma. The Lancet, March 28, 1964, 1: 702–703</ref> En 1961, Epstein, un [[patólogo]] e experto en [[microscopio electrónico|microscopia electrónica]], asistiu a unha conferencia titulada "O cancro infantil máis común en África tropical, unha síndrome non recoñecida ata agora", que daba [[Denis Parsons Burkitt]], un cirurxián que traballaba daquela en [[Uganda]], que era a descrición da "variante endémica" (forma pediátrica) da doenza que hoxe leva o seu nome, o [[linfoma de Burkitt]]. En 1963, enviouse un espécime desde Uganda ao hospital de [[Middlesex]], [[Inglaterra]] para que fose cultivado. Nas células cultivadas identificáronse partículas víricas, e os resultados foron publicados na revista ''[[The Lancet]]'' en 1964 por Epstein, [[Bert Achong]], e Barr. As liñas celulares enviáronse a [[Werner e Gertrude Henle]] ao Hospital Infantil de Filadelfia, os cales desenvolveron marcadores serolóxicos. En 1967, un técnico do seu laboratorio contraeu a [[mononucleose]] e grazas a iso puideron comparar unha mostra sérica almacenada, e atoparon que se desenvolveran [[anticorpo]]s contra o virus.<ref>{{Cita libro |last= Epstein |first= M. Anthony |authorlink= M. Anthony Epstein |editor1-last=Robertson |editor1-first=Earl S. |title= Epstein–Barr Virus |url= https://books.google.com/books?id=TRO-wXto8hcC |accessdate= September 18, 2010 |year= 2005 |publisher= Cromwell Press |location= Trowbridge |isbn= 1-904455-03-4 |pages= 1–14 |chapter= 1. The origins of EBV research: discovery and characterization of the virus}}</ref><ref name="Robertson2005">{{Cita libro|author=Erle S. Robertson|title=Epstein-Barr Virus|url=https://books.google.com/books?id=TRO-wXto8hcC|accessdate=3 June 2012|year=2005|publisher=Horizon Scientific Press|isbn=978-1-904455-03-5|page=18}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |doi= 10.1056/NEJMbkrev39523 |last= Miller |first= George |date= December 21, 2006 |title= Book Review: Epstein–Barr Virus |url= https://archive.org/details/sim_new-england-journal-of-medicine_2006-12-21_355_25/page/2708 |journal= [[New England Journal of Medicine]] |volume= 355 |issue= 25 |pages= 2708–2709 }}</ref> En 1968, descubriron que o EBV pode inmortalizar [[linfocito B|células B]] directamente despois da infección, imitando algunhas formas das infeccións relacionadas co EBV,<ref name="pmid6261650">{{Cita publicación periódica |author=Henle W, Henle G |title=Epidemiologic aspects of Epstein–Barr virus (EBV)-associated diseases |url=https://archive.org/details/sim_annals-of-the-new-york-academy-of-sciences_1980-11-28_354/page/n336 |journal=Annals of the New York Academy of Sciences |volume=354 |issue= |pages=326–31 |year=1980 |pmid=6261650 |doi=10.1111/j.1749-6632.1980.tb27975.x}}</ref> e confirmaron así a ligazón entre o virus e a infección da mononucleose.<ref name="isbn0-12-375147-0">{{Cita libro |author=Young, LS |title=Desk Encyclopedia of Human and Medical Virology |publisher=Academic Press |location=Boston |year=2009 |pages=532–533}}</ref> == Viroloxía == [[Ficheiro:Viral Tegument.svg|miniatura|dereita|300px|Diagrama simplificado da estrutura do EBV.]] === Estrutura e xenoma === O [[virión]] é de aproximadamente 122 a 180&nbsp;[[Nanómetro|nm]] de diámetro e está composto por un [[ADN]] bicaenario duns 172.000 [[par de bases|pares de bases]] e contén uns 85 [[xene]]s.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> O ADN está rodeado por unha [[nucleocápside]] proteica. Esta nucleocápside está rodeada por un [[tegumento viral|tegumento]] feito de proteínas, que á súa vez está rodeado por unha [[envoltura viral|envoltura]] que contén [[lípido]]s<ref name="Progress and Problems in Understanding">{{Cita publicación periódica|last=Odumade|author2=Hogquist, Balfour|title=Progress and Problems in Understanding and Managing Primary Epstein–Barr Virus Infections|journal=American Society for Microbiology|date=January 2011|doi=10.1128/CMR.00044-10|url=http://cmr.asm.org/content/24/1/193.full|accessdate=30 May 2012|first1=O. A.|volume=24|pages=193–209|pmid=21233512|issue=1|pmc=3021204|data-arquivo=31 de maio de 2012|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120531235148/http://cmr.asm.org/content/24/1/193.full|url-morta=yes}}</ref> e [[glicoproteína]]s que se proxectan na superficie e son esenciais para que o virus poida infectar á célula [[hóspede]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> === Tropismo === O termo [[tropismo viral]] refírese aos tipos de células que o EBV pode infectar. O EBV pode infectar diferentes tipos de células, como [[célula B|células B]] e [[célula epitelial|células epiteliais]].<ref>{{Cita publicación periódica | pmid = 24553068 | year = 2014 | author1 = Shannon-Lowe | first1 = C | title = Epstein Barr virus entry; kissing and conjugation | journal = Current Opinion in Virology | volume = 4 | pages = 78–84 | last2 = Rowe | first2 = M | doi = 10.1016/j.coviro.2013.12.001 }}</ref> Os complexos glicoproteicos tripartitos virais de [[gHgLgp42]] median a fusión coa membrana da célula B; aínda que son os complexos bipartitos de gHgL os que median a fusión coa membrana das células epiteliais. Os EBV que se replican en células B teñen un baixo número de complexos gHgLgp42, porque estes complexos tripartitos interaccionan no [[retículo endoplasmático]] con moléculas do [[antíxeno leucocitario humano]] (HLA) de [[MHC de clase II|clase II]] presentes en células B e son degradados. En contraste, os EBV que se replican nas células epiteliais son ricos en complexos tripartitos porque estas células normalmente non conteñen moléculas HLA de clase II. Como consecuencia, os EBV procedentes de células B son máis infecciosos para as células epiteliais, e os EBV procedentes de células epiteliais son máis infecciosos para as células B. Os virus que carecen da porción [[gp42]] teñen capacidade de unirse a células B humanas mais son incapaces de infectar.<ref>http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC109360/</ref> === Ciclo de replicación === [[Ficheiro:EBV infection cycle in healthy humans.png|miniatura|350px|O ciclo de replicación do EBV.]] ==== Entrada na célula ==== O EBV pode infectar tanto a [[linfocito B|células B]] coma a [[célula epitelial|células epiteliais]], aínda que utiliza mecanismos diferentes en cada un dos dous casos. Para entrar nas células B, a glicoproteína viral [[gp350]] únese ao receptor celular [[CD21]] (tamén chamado CR2).<ref name="entrez_ 1380">{{Cita web | title = Entrez Gene: CR2 complement component (3d/Epstein Barr virus) receptor 2| url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=gene&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=1380| accessdate = }}</ref> Despois, a glicoproteína viral gp42 interacciona con moléculas [[MHC de clase II]] celulares. Isto desencadea a [[fusión de bicaas lipídicas|fusión]] da [[envoltura viral]] coa [[membrana plasmática|membrana celular]], o que permite que o EBV entre na célula B.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> O [[CD35]] humano, tamén chamado receptor do complemento 1 (CR1), é un factor de adhesión adicional para a gp350/220, e pode proporcionar unha ruta de entrada para o EBV en células CD21-negativas, incluíndo células B inmaturas. A infección polo EBV regula á baixa a expresión de CD35.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Ogembo JG, Kannan L, Ghiran I, Nicholson-Weller A, Finberg RW, Tsokos GC, Fingeroth JD | date = 2013 | title = Human complement receptor type 1/CD35 is an Epstein-Barr Virus receptor | journal = Cell Rep. | volume = 3 | pages = 371–385 | pmid = 23416052 | doi = 10.1016/j.celrep.2013.01.023 | issue = 2 | pmc = 3633082 }}</ref> Para entrar nas células epiteliais, a proteína viral BMRF-2 interacciona con [[integrina]]s β1 celulares. Despois, a proteína viral gH/gL interacciona coas integrinas [[αvβ6]]/[[αvβ8]] celulares. Isto desencadea a fusión da envoltura viral coa membrana da célula epitelial, o que permite ao EBV entrar na célula epitelial.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> A diferenza da entrada na célula B, a entrada nas células epiteliais é, en realidade, impedida pola glicoproteína gp42 viral.<ref name="entrez_ 1380" /> Unha vez que o EBV entra na célula, a [[cápside]] viral disólvese e o [[xenoma]] viral é transportado ao [[núcleo celular]]. ==== Replicación lítica ==== O [[ciclo lítico]], ou infección produtiva, ten como resultado a produción de novos virións infecciosos. O EBV pode realizar a replicación lítica tanto en células B coma en células epiteliais. Nas células B, a replicación lítica normalmente só ten lugar despois da reactivación tras unha [[#Latencia|latencia]]. En células epiteliais, a replicación lítica a miúdo segue directamente á entrada do virus na célula.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Para que ocorra a replicación lítica, o xenoma viral debe ser lineal. O xenoma do EBV latente é circular, polo que debe aliñarse no proceso da reactivación lítica. Durante a replicación lítica, a [[ADN polimerase]] viral é responsable de copiar o xenoma viral. Isto contrasta coa latencia, na cal é a ADN polimerase da célula hóspede a que copia o xenoma viral.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Os produtos dos xenes líticos prodúcense en tres estadios consecutivos chamados: temperán inmediato, temperán, e tardío.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Os [[produto xénico|produtos xénicos]] líticos temperáns inmediatos actúan como [[transactivador]]es, potenciando a [[expresión xénica|expresión]] dos xenes líticos tardíos. Entre os produtos dos xenes líticos temperáns inmediatos están [[BZLF1]] (tamén chamado Zta, EB1, asociado con ZEBRA) e [[BRLF1]] (asociado con Rta).<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Os produtos xénicos líticos temperáns teñen moitas máis funcións, como a replicación, metabolismo, e bloqueo do [[procesamento do antíxeno]]. Os produtos xénicos temperáns inclúen a [[BNLF2]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Finalmente, os produtos xénicos líticos tardíos adoitan ser proteínas con papeis estruturais, como o [[antíxeno da cápside do virus de Epstein–Barr|VCA]], que forma a [[cápside]] viral. Outros produtos xénicos líticos tardíos, como BCRF1, axudan ao EBV a evadirse do [[sistema inmunitario]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Fixéronse estudos utilizando o [[EGCG]], que é un polifenol do [[té verde]], que se demostrou que inhibe a infección lítica espontánea aos niveis do ADN, da transcrición e de proteínas de xeito dependente da dose e do tempo, así como a expresión dos xenes líticos do EBV Zta, Rta, e o complexo de antíxeno temperán EA-D (inducido por Rta), aínda que non é afectado o xene moi estable [[EBNA-1]] que se encontra activo en todos os estados da infección.<ref name="carcin">http://carcin.oxfordjournals.org/content/34/3/627.full</ref> Ademais, estase a estudar a activación de certos xenes para determinar como inducir a destrución inmunitaria de células B infectadas latentes utilizando o [[12-O-Tetradecanoilforbol-13-acetato|TPA]] ou o [[butirato de sodio]].<ref name="carcin"/> A diferenza da replicación lítica de moitos outros virus, a replicación lítica do EBV non leva inevitablemente á [[lise]] da célula hóspede porque os virións de Epstein-Barr saen da célula infectada por evaxinación. Entre as proteínas líticas están gp350 e gp110.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /><ref name="pmid18508632">{{Cita publicación periódica|author=Lockey TD, Zhan X, Surman S, Sample CE, Hurwitz JL |title=Epstein–Barr virus vaccine development: a lytic and latent protein cocktail |journal=[[Frontiers in Bioscience|Front. Biosci.]] |volume=13 |issue= 13|pages=5916–27 |year=2008 |pmid=18508632 |doi= 10.2741/3126|url=http://www.bioscience.org/2008/v13/af/3126/fulltext.htm |subscription= yes}}</ref> ==== Latencia ==== A diferenza da replicación lítica, a [[latencia viral|latencia]] non dá lugar á produción de novos virións,<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> senón que o ADN circular xenómico do EBV permanece no [[núcleo celular]] en forma de [[episoma]], e é copiado pola [[ADN polimerase]] celular.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Durante a latencia, só se expresa unha porción dos xenes do EBV.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> O EBV latente expresa os seus xenes seguindo tres posibles patróns, chamados patróns de latencia. O EBV pode persistir en estado latente dentro das células B e células epiteliais, pero en ambos os tipos de células son posibles diferentes patróns de latencia. O EBV pode mostrar os seguintes tres programas de latencia: Latencia I, Latencia II, e Latencia III. Cada programa de latencia leva á produción dun conxunto determinado e limitado de proteínas e de [[ARN]]s virais.<ref name="pmid17446270">{{Cita publicación periódica |author=Calderwood MA, Venkatesan K, Xing L, Chase MR, Vazquez A, Holthaus AM, Ewence AE, Li N, Hirozane-Kishikawa T, Hill DE, Vidal M, Kieff E, Johannsen E |title=Epstein–Barr virus and virus human protein interaction maps |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America |volume=104 |issue=18 |pages=7606–11 |date=May 2007 |pmid=17446270 |pmc=1863443 |doi=10.1073/pnas.0702332104 |url=}} A nomenclatura que se usará aquí é a de Kieff, pero outros laboratorios usan nomenclaturas diferentes.</ref><ref>{{Cita publicación periódica |doi= 10.1371/journal.ppat.1000547 |author= Hutzinger R, Feederle R, Mrazek J, Schiefermeier N, Balwierz PJ, Zavolan M, Polacek N, Delecluse H, Hüttenhofer A|date= August 14, 2009 |title= Expression and Processing of a Small Nucleolar RNA from the Epstein–Barr Virus Genome |pages= e1000547 |journal= [[PLoS Pathogens]] |volume= 5 |issue= 8 |url = http://www.plospathogens.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.ppat.1000547 |pmid= 19680535 |pmc= 2718842 |editor1-last= Cullen |editor1-first= Bryan R.}}</ref> {| class="wikitable" |- ! Xene Expresado !! [[EBNA-1]] !! [[EBNA-2]] !! [[EBNA-3]]A !! [[EBNA-3]]B !! [[EBNA-3]]C !! EBNA-LP !! [[LMP-1]] !! [[LMP-2]]A !! [[LMP-2]]B !! [[EBER]] |- | Produto || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || [[ARNnc]]s |- | '''Latencia I''' ||align="center"|+||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|+ |- | '''Latencia II''' ||align="center"|+||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+ |- | '''Latencia III''' ||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+ |} Tamén se postula que existe un programa no que a expresión de todas as proteínas virais está inactivada (Latencia 0). Nas células B son posibles os tres tipos de programas de latencia.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> A latencia do EBV en células B xeralmente progresa desde a Latencia III á Latencia II e á Latencia I. Cada estado de latencia inflúe de forma característica no comportamento da célula B.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> Despois de infectar unha [[célula B virxe]] en repouso, o EBV entra na Latencia III. O conxunto de proteínas e ARNs producidos na Latencia III transforma a célula B facendo que prolifere activamente (o que se chama activación da célula B).<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /><ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Posteriormente, o virus restrinxe a súa expresión xénica e entra en Latencia II. A conxunto máis limitado de proteínas e ARNs que se forma na Latencia II induce ás células B a diferenciarse en [[célula B de memoria|células B de memoria]].<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /><ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Finalmente, o EBV restrinxe a expresión xénica aínda máis e entra en Latencia I. A expresión de EBNA-1 permite que o xenoma de EBV se replique cando a célula B de memoria se divide.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /><ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Na infección primaria, o EBV replícase en células epiteliais orofarínxeas e establece infeccións con Latencias III, II, e I nos linfocitos B. A infección latente por EBV dos linfocitos B é necesaria para que o virus persista, e para a subseguinte replicación en células epiteliais, e a liberación de virus infecciosos na [[saliva]]. As infeccións con Latencias III e II de linfocitos B, e con Latencia II de células epiteliais orais, e con Latencia II de [[célula NK|células NK]] ou [[célula T|células T]] pode orixinar tumores malignos, marcados pola presenza do xenoma de EBV uniforme e a expresión xénica.<ref name= Robertsones>{{Cita libro|author= Robertson, ES (editor)| year=2010 |title=Epstein–Barr Virus: Latency and Transformation| publisher=[[Caister Academic Press]] | isbn= 978-1-904455-62-2}}</ref> ==== Reactivación ==== O EBV latente nas células B pode ser reactivado e cambiar a un ciclo lítico de replicación. Isto ocorre ''in vivo'', pero non se sabe que é o que o desencadea exactamente. ''In vitro'', o EBV latente en células B pode ser reactivado ao estimular o [[receptor de célula B]], polo que a reactivación ''in vivo'' probablemente ten lugar cando as células B infectadas de forma latente responden a infeccións non relacionadas.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> ''In vitro'', o EBV latente nas células B pode tamén ser reactivado tratando as células con [[butirato de sodio]] ou [[12-O-Tetradecanoilforbol-13-acetato|TPA]].<ref>Westphal EM, Blackstock W, Feng W, Israel B, Kenney SC. Activation of lytic Epstein-Barr virus (EBV) infection by radiation and sodium butyrate in vitro and in vivo: a potential method for treating EBV-positive malignancies. Cancer Res. 2000 Oct 15;60(20):5781-8. PMID 11059774</ref><ref>Xiangrong Gaoa, Kazufumi Ikutaa, Masako Tajimab, Takeshi Sairenjia. 12-O-Tetradecanoylphorbol-13-acetate Induces Epstein–Barr Virus Reactivation via NF-κB and AP-1 as Regulated by Protein Kinase C and Mitogen-Activated Protein Kinase. Virology. Volume 286, Issue 1, 20 July 2001, Pages 91–99. doi 10.1006/viro.2001.0965. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0042682201909651]</ref> === Transformación dos linfocitos B === Cando o EBV infecta a células B [[in vitro]], finalmente ocorre que as [[liña celular|liñas celulares]] [[linfoblastoide]]s adquiren a capacidade de proliferar indefinidamente. Esta transformación de proliferación é unha consecuencia da expresión de proteínas virais. As proteínas EBNA-2, EBNA-3C e LMP-1 son esenciais para a transformación, mentres que EBNA-LP e as EBERs non o son.<ref name="Yates1985">{{Cita publicación periódica|author=Yates JL, Warren N, Sugden B |title=Stable replication of plasmids derived from Epstein–Barr virus in various mammalian cells |url=https://archive.org/details/sim_nature-uk_1985-02-28_313_6005/page/n118 |journal=Nature |volume=313 |issue=6005 |pages=812–5 |year=1985 |pmid=2983224|doi=10.1038/313812a0}}</ref> Postúlase que despois dunha infección por causas naturais polo EBV, o virus executa parte ou todo o seu repertorio de programas de expresión xénica para establecer unha infección persistente. Dada a ausencia inicial de [[inmunidade (medicina)|inmunidade]] do hóspede, o ciclo lítico produce grandes cantidades de novos virus para infectar (presumiblemente) a outros linfocitos B do hóspede. Os programas latentes reprograman e subverten os linfocitos B infectados para que proliferen e traian células infectadas aos sitios os que o virus pode presumiblemente persistir. Finalmente, cando se desenvolve a inmunidade do hóspede, o virus persiste inactivando a expresión da maioría ou de todos os seus xenes, que só se reactivan ocasionalmente para producir novos virións. Finalmente chégase a un equilibrio entre a reactivación viral ocasional e a vixilancia inmunitaria do hóspede que elimina as células que activan a expresión xénica viral. O lugar onde se localiza a persistencia do EBV podería ser a [[medula ósea]]. Os pacientes EBV-positivos aos que lles substituíu a súa medula ósea por outra procedente dun doante EBV-negativo fanse EBV-negativos despois do [[transplante de órganos|transplante]].<ref name=Gratama1988>{{Cita publicación periódica|author=Gratama JW, Oosterveer MA, Zwaan FE, Lepoutre J, Klein G, Ernberg I |title=Eradication of Epstein–Barr virus by allogeneic bone marrow transplantation: implications for sites of viral latency |journal=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |volume=85 |issue=22 |pages=8693–6 |year=1988 |pmid=2847171|doi=10.1073/pnas.85.22.8693 |pmc=282526}}</ref> === Antíxenos latentes === Todas as proteínas nucleares do EBV prodúcense por [[empalme alternativo]] dun transcrito que empeza no [[promotor (xenética)|promotor]] Cp ou no Wp no extremo esquerdo do [[xenoma]] (na nomenclatura convencional). Os xenes están ordenados no xenoma así: EBNA-LP/EBNA-2/EBNA-3A/EBNA-3B/EBNA-3C/EBNA-1. O [[codón de iniciación]] da rexión codificante de EBNA-LP créase por empalme alternativo de transcritos de proteínas nucleares. En ausencia deste [[codón]] de iniciación, a expresión de EBNA-2/EBNA-3A/EBNA-3B/EBNA-3C/EBNA-1 dependerá de cal destes xenes sexa o que sofre o empalme alternativo no transcrito. === Proteínas/xenes === {| class="wikitable" |- ! [[Proteína]]/[[xene]]/[[antíxeno]] ! Estadio ! Descrición |- | '''[[Antíxeno nuclear do virus de Epstein–Barr 1|EBNA-1]]''' | latente+lítico | A proteína EBNA-1 únese a unha [[orixe de replicación]] (oriP) do xenoma viral e media na replicación e partición do [[episoma]] durante a división da célula hóspede. É a única proteína viral expresada durante a latencia de grupo I. |- | '''[[Antíxeno nuclear do virus de Epstein–Barr 2|EBNA-2]]''' | latente+lítico | EBNA-2 é o principal [[transactivador]] viral. |- | '''[[Antíxenonuclear do virus de Epstein–Barr 3|EBNA-3]]''' | latente+lítico | A estes xenes tamén se une a proteína [[RBPJ|RBP-Jκ]] do hóspede. |- | '''[[Proteína de membrana latente do virus de Epstein–Barr 1|LMP-1]]''' | latente | LMP-1 é unha [[proteína transmembrana]] que a atravesa seis veces que é tamén esencial para a transformación de proliferación mediada polo EBV. |- | '''[[Proteína de membrana latente do virus de Epstein–Barr 2|LMP-2]]''' | latente | LMP-2A/LMP-2B son proteínas transmembrana que actúan bloqueando a sinalización da [[tirosina quinase]]. |- | '''[[ARNs pequenos codificadas polo virus de Epstein–Barr|EBER]]''' | latente | EBER-1/EBER-2 son [[snRNA|ARNs nucleares pequenos]] que se unen a certas partículas nucleoproteicas, o que permite a unión de PKR (unha [[serina]]/[[treonina]] [[proteína quinase]] dependente de ARN bicatenario) que inhibe a súa función. As partículas EBER tamén inducen a produción de [[IL-10]], o que potencia a proliferación e inhibe as [[célula T citotóxica|células T citotóxicas]]. |- |- | '''[[ARN nucleolar pequeno do virus de Epstein–Barr 1|v-snoRNA1]]''' | latente | O [[ARN nucleolar pequno do virus de Epstein–Barr 1|snoRNA1 do virus de Epstein–Barr]] é unha caixa CD-snoRNA xerada polo virus durante a latencia. O v-snoRNA1 pode actuar como un precursor similar a un microARN que é procesado dando fragmentos de ARN dun tamaño de 24 nucleótidos que teñen como diana a rexión [[3'UTR]] do [[ARNm]] da [[ADN polimerase]] viral.<ref name=pmid19680535>{{Cita publicación periódica | last2 = Feederle| first1 = R. | first2 = R. | last4 = Schiefermeier | last3 = Mrazek | last5 = Balwierz | first3 = J. | first4 = N. | last7 = Polacek | last8 = Delecluse | first5 = J. | last9 = Hüttenhofer | first6 = M. | last1 = Hutzinger | last6 = Zavolan | first7 = N. | first8 = J. | first9 = A. | editor1-last = Cullen | editor1-first = Bryan R | title = Expression and processing of a small nucleolar RNA from the Epstein-Barr virus genome | url = http://dx.plos.org/10.1371/journal.ppat.1000547 | format = Free full text | journal = PLoS Pathogens | volume = 5 | issue = 8 | pages = e1000547 | date=Aug 2009 | issn = 1553-7366 | pmid = 19680535 | pmc = 2718842 | doi = 10.1371/journal.ppat.1000547 }}</ref> |- |- | '''[[ARNs de secuencia intrónica estable do virus de Epstein–Barr|ebv-sisRNA]]''' | latente | O Ebv-sisRNA-1 é unha secuencia intrónica estable de [[ARN]] xerada durante o programa de latencia III. Despois dos [[EBER]]s este é o terceiro ARN pequeno máis abondoso producido polo virus durante este programa.<ref name=Moss2013 >{{Cita publicación periódica |author=Moss WN and Steitz JA |title=Genome-wide analyses of Epstein-Barr virus reveal conserved RNA structures and a novel stable intronic sequence RNA |journal=BMC Genomics |volume=14 |pages=543 |date=August 2013 |pmid=23937650 |url=http://www.biomedcentral.com/1471-2164/14/543/abstract |doi=10.1186/1471-2164-14-543 |pmc=3751371}}</ref> |- | '''[[microARN]]s''' | latente | Os [[microARN]]s do EBV están codificados en dous transcritos, un conxunto deles no xene BART e outro preto do ''cluster'' BHRF1. Os tres microARNs do BHRF1 exprésanse durante a latencia de tipo III, mentres que o gran ''cluster'' de microARNs de BART (ata 20 microARNs) exprésanse durante a latencia de tipo II. As funcións destes microARNs descoñécense polo momento. |- | [[EBV-EA]] | lítico | [[antíxeno]] temperán |- | [[EBV-MA]] | lítico | antíxeno de membrana |- | [[Antíxeno da cápside do virus de Epstein–Barr|EBV-VCA]] | lítico | antíxeno da cápside viral |- | [[EBV-AN]] | lítico | nuclease alcalina<ref name=Buisson2009>{{Cita publicación periódica|author=Buisson M, Géoui T, Flot D, Tarbouriech N, Ressing ME, Wiertz EJ, Burmeister WP |title=A bridge crosses the active-site canyon of the Epstein–Barr virus nuclease with DNase and RNase activities |journal=J Mol. Biol. |volume=319 |issue=4 |pages=717–28 |year=2009 |pmid=19538972|doi=10.1016/j.jmb.2009.06.034 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Buisson | first1 = M. | last2 = Géoui | first2 = T. | last3 = Flot | first3 = D. | last4 = Tarbouriech | first4 = N. | last5 = Ressing | first5 = M. E. | last6 = Wiertz | first6 = E. J. | last7 = Burmeister | first7 = W. P. | doi = 10.1016/j.jmb.2009.06.034 | title = A Bridge Crosses the Active-Site Canyon of the Epstein–Barr Virus Nuclease with DNase and RNase Activities | journal = Journal of Molecular Biology | volume = 391 | issue = 4 | pages = 717–728 | year = 2009 | pmid = 19538972| pmc = }}</ref> |} === Subtipos de EBV === O EBV pode dividirse en dous grandes tipos, o EBV tipo 1 e o EBV tipo 2. Estes dous subtipos teñen diferentes xenes [[EBNA-3]]. Como resultado, os dous subtipos difiren nas súas capacidades de transformación e de reactivación. O tipo 1 é o dominante na maior parte do mundo, pero os dous tipos son igual de frecuentes en [[África]]. Pode distinguirse o EBV tipo 1 do tipo 2 ao cortar o xenoma viral cun [[encima de restrición]] e comparar os patróns de dixestión resultantes por medio de [[electroforese en xel]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> == Investigación == Como é un virus relativamente complexo, aínda hai moitas cousas que non se comprenden do EBV. Laboratorios de todo o mundo continúan estudando este [[virus]] e desenvolvendo novos xeitos de tratar as doenzas que causa. Un modo común de estudar o EBV ''[[in vitro]]'' é utilizar [[cromosoma artificial bacteriano|cromosomas artificiais bacterianos]].<ref name="pmid18938248">{{Cita publicación periódica |author=Delecluse HJ, Feederle R, Behrends U, Mautner J |title=Contribution of viral recombinants to the study of the immune response against the Epstein–Barr virus |journal=Seminars in Cancer Biology |volume=18 |issue=6 |pages=409–15 |date=December 2008 |pmid=18938248 |doi=10.1016/j.semcancer.2008.09.001 |url=}}</ref> O virus de Epstein–Barr pode ser mantido e manipulado no laboratorio en latencia continua (unha propiedade que comparte co [[herpesvirus asociado ao sarcoma de Kaposi]], outro dos oito [[herpesvirus]] humanos). Aínda que se asume que moitos virus teñen esta propiedade durante a infección dos seus hóspedes naturais, non hai un sistema fácil para estudar esta parte do ciclo de vida viral. Os estudos xenómicos do EBV exploraron a reactivación lítica e a regulación dun [[episoma]] viral latente.<ref name="pmid22901543">{{Cita publicación periódica |author=Arvey A, Tempera I, Tsai K, Chen HS, Tikhmyanova N, Klichinsky M, Leslie C, Lieberman PM|title=An atlas of the Epstein–Barr virus transcriptome and epigenome reveals host-virus regulatory interactions|journal=Cell Host Microbe |volume=12 |issue=2 |pages=233–245 |date=August 2012|pmid=22901543|doi=10.1016/j.chom.2012.06.008 |pmc=3424516}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Infección polo virus de Epstein-Barr]] * [[Vacina do virus Epstein-Barr]] === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20190118154758/https://ebv.wistar.upenn.edu/ Transcritoma e epixenoma do EBV] * {{Cita web |title=''Human herpesvirus 4'' |work=NCBI Taxonomy Browser |url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?mode=Info&id=10376 |id=10376}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Virus]] [[Categoría:Carcinóxenos]] 8ye8ghj7g8f0rq99uqbznape3hglwu7 7108380 7108349 2025-06-27T14:47:58Z Miguelferig 27155 7108380 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Virus de Epstein–Barr | image = Epstein Barr Virus virions EM 10.1371 journal.pbio.0030430.g001-L.JPG | image_caption = Dous [[virión]]s de Epstein–Barr | image_width = 250px | virus_group = i | ordo = ''[[Herpesvirales]]'' | familia = ''[[Herpesviridae]]'' | subfamilia = ''[[Gammaherpesvirinae]]'' | genus = [[Lymphocryptovirus]] | species = '''''Human herpesvirus 4''''' (HHV-4) | subdivision_ranks = Sinónimos | subdivision = * ''EB virus'' }} O '''virus de Epstein-Barr''' ('''EBV'''), tamén chamado '''herpesvirus humano 4''' (HHV-4, ''Human herpesvirus 4''), é un dos oito [[virus]] humanos da familia dos [[Herpesviridae|herpesvirus]], e un dos virus humanos máis comúns. Recibe o seu nome polos apelidos dos seus descubridores, Michael Anthony Epstein e Yvonne Barr. É principalmente coñecido por ser o causante da [[mononucleose infecciosa]] (febre glandular). Tamén está asociado con determinadas formas de [[cancro]], como o [[linfoma de Hodgkin]], [[linfoma de Burkitt]], [[cancro gástrico]], [[carcinoma nasofarínxeo]], e as condicións asociadas co [[virus da inmunodeficiencia humana]] (HIV), como a [[leucoplaquia pilosa]] e os [[linfoma]]s de [[sistema nervioso central]].<ref name="pmid19373526">{{Cita publicación periódica |author=Maeda E, Akahane M, Kiryu S |title=Spectrum of Epstein–Barr virus-related diseases: a pictorial review |journal=Jpn J Radiol |volume=27 |issue=1 |pages=4–19 |date=January 2009 |pmid=19373526 |doi=10.1007/s11604-008-0291-2 |url=|display-authors=etal}}</ref><ref name="Cherry-Peppers 2003">{{Cita publicación periódica|last=Cherry-Peppers|first=G|author2=Daniels, CO |author3=Meeks, V |author4=Sanders, CF |author5= Reznik, D |title=Oral manifestations in the era of HAART.|journal=Journal of the National Medical Association|date=February 2003|volume=95|issue=2 Suppl 2|pages=21S–32S|pmid=12656429|pmc=2568277}}</ref> Hai probas de que a infección polo EBV está asociada cun risco máis alto de ter certas doenzas [[utoinmunidade|autoinmunes]],<ref name="pmid19028369">{{Cita publicación periódica |author=Toussirot E, Roudier J |title=Epstein–Barr virus in autoimmune diseases |journal=Best Practice & Research. Clinical Rheumatology |volume=22 |issue=5 |pages=883–96 |date=October 2008 |pmid=19028369 |doi=10.1016/j.berh.2008.09.007 |url=}}</ref> especialmente [[dermatomiosite]], [[lupus eritematoso sistémico]], [[artrite reumatoide]], [[síndrome de Sjögren]],<ref name="pmid21871974">{{Cita publicación periódica |author=Dreyfus DH |title=Autoimmune disease: A role for new anti-viral therapies? |journal=[[Autoimmunity Reviews]] |volume=11 |issue=2 |pages=88–97 |date=December 2011 |pmid=21871974 |doi=10.1016/j.autrev.2011.08.005 |url=}}</ref><ref name="pmid22312480">{{Cita publicación periódica |author=Pender MP |title=CD8+ T-Cell Deficiency, Epstein–Barr Virus Infection, Vitamin D Deficiency, and Steps to Autoimmunity: A Unifying Hypothesis |journal=Autoimmune Diseases |volume=2012 |issue= |pages=189096 |year=2012 |pmid=22312480 |pmc=3270541 |doi=10.1155/2012/189096 |url=}}</ref> e [[esclerose múltiple]].<ref name="pmid20369303">{{Cita publicación periódica |author=Ascherio A, Munger KL |title=Epstein–Barr virus infection and multiple sclerosis: a review |journal=[[Journal of Neuroimmune Pharmacology]] |volume=5 |issue=3 |pages=271–7 |date=September 2010 |pmid=20369303 |doi=10.1007/s11481-010-9201-3 |url=}}</ref> Uns 200.000 casos de cancro ao ano poden atribuírse ao EBV.<ref>http://www.cancerresearchuk.org/about-us/cancer-news/press-release/2014-03-24-developing-a-vaccine-for-the-epstein-barr-virus-could-prevent-up-to-200000-cancers-globally-say</ref> A infección polo EBV ocorre por transferencia oral de [[saliva]]<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus">{{Cita publicación periódica|last=Amon|author2=Farrell|title=Reactivation of Epstein–Barr virus from latency|journal=Reviews in Medical Virology|date=November 2004|doi=10.1002/rmv.456 |first1=Wolfgang|volume=15|issue=3|pages=149–56|pmid=15546128}}</ref> e secrecións xenitais. A maioría da xente acaba sendo infectada polo EBV e adquire [[inmunidade adaptativa]]. Por exemplo, hai estudos feitos nos Estados Unidos que indican que nese país a metade dos nenos de cinco anos de idade e un 90 % dos adultos teñen evidencias de infeccións previas.<ref name="CDC – Epstein–Barr Virus and Infectious Mononucleosis">[http://www.cdc.gov/epstein-barr/about-ebv.html About 90% of adults have antibodies that show that they have a current or past EBV infection.] National Center for Infectious Diseases</ref> Os nenos pequenos fanse susceptibles ao EBV en canto desaparece a súa [[inmunidade pasiva|protección polos anticorpos maternos]]. Moitos nenos son infectados polo EBV, e estas infeccións xeralmente non causan síntomas nin se distinguen doutras doenzas leves e breves da infancia. Cando a infección ocorre na adolescencia, causa [[mononucleose infecciosa]] no 35 a 50 % dos casos.<ref>{{Cita web|last=CDC|title=Epstein–Barr Virus and Infectious Mononucleosis|url=http://www.cdc.gov/ncidod/diseases/ebv.htm|publisher=CDC|accessdate=2011-12-29|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20111227030956/http://www.cdc.gov/ncidod/diseases/ebv.htm|dataarquivo=27 de decembro de 2011|urlmorta=yes}}</ref> O EBV infecta as [[linfocito B|células B]] do [[sistema inmunitario]] e [[epitelio|células epiteliais]]. Unha vez que a infección lítica inicial polo EBV queda controlada, o EBV persiste de forma [[latencia viral|latente]] nas células B durante toda a vida da persoa.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus"/> == Papel en enfermidades == EBV foi implicada en varias doenzas como a [[mononucleose infecciosa]],<ref name="Benign lymphadenopathy">{{Cita publicación periódica |last1=Weiss |first1=LM|last2=O'Malley|first2=D|title=Benign lymphadenopathies|journal=Modern Pathology|volume=26 |issue=Supplement 1 |pages=S88–S96 |year=2013|pmid=23281438|doi=10.1038/modpathol.2012.176}}</ref> [[linfoma de Burkitt]],<ref name="PannoneZamparese2014">{{Cita publicación periódica|last1=Pannone|first1=Giuseppe|last2=Zamparese|first2=Rosanna|last3=Pace|first3=Mirella|last4=Pedicillo|first4=Maria|last5=Cagiano|first5=Simona|last6=Somma|first6=Pasquale|last7=Errico|first7=Maria|last8=Donofrio|first8=Vittoria|last9=Franco|first9=Renato|last10=De Chiara|first10=Annarosaria|last11=Aquino|first11=Gabriella|last12=Bucci|first12=Paolo|last13=Bucci|first13=Eduardo|last14=Santoro|first14=Angela|last15=Bufo|first15=Pantaleo|title=The role of EBV in the pathogenesis of Burkitt’s Lymphoma: an Italian hospital based survey|journal=Infectious Agents and Cancer|volume=9|issue=1|year=2014|pages=34|issn=1750-9378|doi=10.1186/1750-9378-9-34}}</ref> [[Hodgkin's lymphoma]],<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Gandhi|first1=MK|title=Epstein-Barr virus-associated Hodgkin's lymphoma|url=https://archive.org/details/sim_british-journal-of-haematology_2004-05_125_3/page/267|journal=Br J Haematol.|date=May 2004|volume=125|issue=3|pages=267–81|pmid=15086409|doi=10.1111/j.1365-2141.2004.04902.x}}</ref> [[cancro gástrico]],<ref>{{Cita web|url=http://www.cancerresearchuk.org/about-us/cancer-news/press-release/2014-03-24-developing-a-vaccine-for-the-epstein-barr-virus-could-prevent-up-to-200000-cancers-globally-say|title=Developing a vaccine for the Epstein-Barr Virus could prevent up to 200,000 cancers globally say experts}}</ref> [[carcinoma nasofarínxeo]],<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Dogan|first1=S|last2=Hedberg|first2=ML|last3=Ferris|first3=RL|last4=Rath|first4=TJ|last5=Assaad|first5=AM|last6=Chiosea|first6=SI|title=Human papillomavirus and Epstein-Barr virus in nasopharyngeal carcinoma in a low-incidence population.|url=https://archive.org/details/sim_head-neck_2014-04_36_4/page/511|journal=Head & neck|date=April 2014|volume=36|issue=4|pages=511-6|pmid=23780921}}</ref> [[esclerose múltiple]],<ref name="pmid20369303"/> e [[granulomatose linfomatoide]].<ref>{{Cita publicación periódica | first1=E. |last1=Tagliavini|first2=G.|last2=Rossi|first3=R.|last3=Valli|first4=M.|last4=Zanelli|first5=A.|last5=Cadioli|first6=M. C.|last6=Mengoli|first7=A.|last7=Bisagni|first8=A.|last8=Cavazza|first9=G.|last9=Gardini | title = Lymphomatoid granulomatosis: a practical review for pathologists dealing with this rare pulmonary lymphoproliferative process | journal = [[Pathologica]] | volume = 105 | issue = 4 | pages = 111–116 |date=August 2013 | pmid = 24466760}}</ref> O EBV foi tamén implicado en trastornos relacionados coa agregación da [[alfa-sinucleína]] (por exemplo, [[enfermidade de Parkinson]], [[demencia con corpos de Lewy]] e [[atrofia multisistémica]]).<ref>{{Cita publicación periódica|author=Woulfe J, Hoogendoorn H, Tarnopolsky M, Muñoz DG.|title=Monoclonal antibodies against Epstein-Barr virus cross-react with alpha-synuclein in human brain|url=https://archive.org/details/sim_neurology_2000-11-14_55_9/page/1398|journal=Neurology|date=Nov 14, 2000|volume=55|issue=9|pages=1398–401|pmid=11087792|doi=10.1212/WNL.55.9.1398}}</ref> == Historia == O virus de Epstein–Barr recibe ese nome en honor dos británicos [[Michael A. Epstein|Michael Anthony Epstein]] (nado en 1921) e de [[Yvonne Barr]] (nada o 1932), que o descubriron conxuntamente<ref name=BBC>{{Cita novas|last1=McGrath|first1=Paula|title=Cancer virus discovery helped by delayed flight|url=http://www.bbc.co.uk/news/health-26857610|accessdate=4 November 2015|publisher=BBC News, Health|date=6 April 2014}}</ref> e en 1964 publicaron o informe da existencia do virus.<ref>M. A. Epstein, B. G. Achong, and Y. M. Barr: Virus particles in cultured lymphoblasts from Burkitt's lymphoma. The Lancet, March 28, 1964, 1: 702–703</ref> En 1961, Epstein, un [[patólogo]] e experto en [[microscopio electrónico|microscopia electrónica]], asistiu a unha conferencia titulada "O cancro infantil máis común en África tropical, unha síndrome non recoñecida ata agora", que daba [[Denis Parsons Burkitt]], un cirurxián que traballaba daquela en [[Uganda]], que era a descrición da "variante endémica" (forma pediátrica) da doenza que hoxe leva o seu nome, o [[linfoma de Burkitt]]. En 1963, enviouse un espécime desde Uganda ao hospital de [[Middlesex]], [[Inglaterra]] para que fose cultivado. Nas células cultivadas identificáronse partículas víricas, e os resultados foron publicados na revista ''[[The Lancet]]'' en 1964 por Epstein, [[Bert Achong]], e Barr. As liñas celulares enviáronse a [[Werner e Gertrude Henle]] ao Hospital Infantil de Filadelfia, os cales desenvolveron marcadores serolóxicos. En 1967, un técnico do seu laboratorio contraeu a [[mononucleose]] e grazas a iso puideron comparar unha mostra sérica almacenada, e atoparon que se desenvolveran [[anticorpo]]s contra o virus.<ref>{{Cita libro |last= Epstein |first= M. Anthony |authorlink= M. Anthony Epstein |editor1-last=Robertson |editor1-first=Earl S. |title= Epstein–Barr Virus |url= https://books.google.com/books?id=TRO-wXto8hcC |accessdate= September 18, 2010 |year= 2005 |publisher= Cromwell Press |location= Trowbridge |isbn= 1-904455-03-4 |pages= 1–14 |chapter= 1. The origins of EBV research: discovery and characterization of the virus}}</ref><ref name="Robertson2005">{{Cita libro|author=Erle S. Robertson|title=Epstein-Barr Virus|url=https://books.google.com/books?id=TRO-wXto8hcC|accessdate=3 June 2012|year=2005|publisher=Horizon Scientific Press|isbn=978-1-904455-03-5|page=18}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |doi= 10.1056/NEJMbkrev39523 |last= Miller |first= George |date= December 21, 2006 |title= Book Review: Epstein–Barr Virus |url= https://archive.org/details/sim_new-england-journal-of-medicine_2006-12-21_355_25/page/2708 |journal= [[New England Journal of Medicine]] |volume= 355 |issue= 25 |pages= 2708–2709 }}</ref> En 1968, descubriron que o EBV pode inmortalizar [[linfocito B|células B]] directamente despois da infección, imitando algunhas formas das infeccións relacionadas co EBV,<ref name="pmid6261650">{{Cita publicación periódica |author=Henle W, Henle G |title=Epidemiologic aspects of Epstein–Barr virus (EBV)-associated diseases |url=https://archive.org/details/sim_annals-of-the-new-york-academy-of-sciences_1980-11-28_354/page/n336 |journal=Annals of the New York Academy of Sciences |volume=354 |issue= |pages=326–31 |year=1980 |pmid=6261650 |doi=10.1111/j.1749-6632.1980.tb27975.x}}</ref> e confirmaron así a ligazón entre o virus e a infección da mononucleose.<ref name="isbn0-12-375147-0">{{Cita libro |author=Young, LS |title=Desk Encyclopedia of Human and Medical Virology |publisher=Academic Press |location=Boston |year=2009 |pages=532–533}}</ref> == Viroloxía == [[Ficheiro:Viral Tegument.svg|miniatura|dereita|300px|Diagrama simplificado da estrutura do EBV.]] === Estrutura e xenoma === O [[virión]] é de aproximadamente 122 a 180&nbsp;[[Nanómetro|nm]] de diámetro e está composto por un [[ADN]] bicaenario duns 172.000 [[par de bases|pares de bases]] e contén uns 85 [[xene]]s.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> O ADN está rodeado por unha [[nucleocápside]] proteica. Esta nucleocápside está rodeada por un [[tegumento viral|tegumento]] feito de proteínas, que á súa vez está rodeado por unha [[envoltura viral|envoltura]] que contén [[lípido]]s<ref name="Progress and Problems in Understanding">{{Cita publicación periódica|last=Odumade|author2=Hogquist, Balfour|title=Progress and Problems in Understanding and Managing Primary Epstein–Barr Virus Infections|journal=American Society for Microbiology|date=January 2011|doi=10.1128/CMR.00044-10|url=http://cmr.asm.org/content/24/1/193.full|accessdate=30 May 2012|first1=O. A.|volume=24|pages=193–209|pmid=21233512|issue=1|pmc=3021204|data-arquivo=31 de maio de 2012|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120531235148/http://cmr.asm.org/content/24/1/193.full|url-morta=yes}}</ref> e [[glicoproteína]]s que se proxectan na superficie e son esenciais para que o virus poida infectar á célula [[hóspede]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> === Tropismo === O termo [[tropismo viral]] refírese aos tipos de células que o EBV pode infectar. O EBV pode infectar diferentes tipos de células, como [[célula B|células B]] e [[célula epitelial|células epiteliais]].<ref>{{Cita publicación periódica | pmid = 24553068 | year = 2014 | author1 = Shannon-Lowe | first1 = C | title = Epstein Barr virus entry; kissing and conjugation | journal = Current Opinion in Virology | volume = 4 | pages = 78–84 | last2 = Rowe | first2 = M | doi = 10.1016/j.coviro.2013.12.001 }}</ref> Os complexos glicoproteicos tripartitos virais de [[gHgLgp42]] median a fusión coa membrana da célula B; aínda que son os complexos bipartitos de gHgL os que median a fusión coa membrana das células epiteliais. Os EBV que se replican en células B teñen un baixo número de complexos gHgLgp42, porque estes complexos tripartitos interaccionan no [[retículo endoplasmático]] con moléculas do [[antíxeno leucocitario humano]] (HLA) de [[MHC de clase II|clase II]] presentes en células B e son degradados. En contraste, os EBV que se replican nas células epiteliais son ricos en complexos tripartitos porque estas células normalmente non conteñen moléculas HLA de clase II. Como consecuencia, os EBV procedentes de células B son máis infecciosos para as células epiteliais, e os EBV procedentes de células epiteliais son máis infecciosos para as células B. Os virus que carecen da porción [[gp42]] teñen capacidade de unirse a células B humanas mais son incapaces de infectar.<ref>http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC109360/</ref> === Ciclo de replicación === [[Ficheiro:EBV infection cycle in healthy humans.png|miniatura|350px|O ciclo de replicación do EBV.]] ==== Entrada na célula ==== O EBV pode infectar tanto a [[linfocito B|células B]] coma a [[célula epitelial|células epiteliais]], aínda que utiliza mecanismos diferentes en cada un dos dous casos. Para entrar nas células B, a glicoproteína viral [[gp350]] únese ao receptor celular [[CD21]] (tamén chamado CR2).<ref name="entrez_ 1380">{{Cita web | title = Entrez Gene: CR2 complement component (3d/Epstein Barr virus) receptor 2| url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=gene&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=1380| accessdate = }}</ref> Despois, a glicoproteína viral gp42 interacciona con moléculas [[MHC de clase II]] celulares. Isto desencadea a [[fusión de bicaas lipídicas|fusión]] da [[envoltura viral]] coa [[membrana plasmática|membrana celular]], o que permite que o EBV entre na célula B.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> O [[CD35]] humano, tamén chamado receptor do complemento 1 (CR1), é un factor de adhesión adicional para a gp350/220, e pode proporcionar unha ruta de entrada para o EBV en células CD21-negativas, incluíndo células B inmaturas. A infección polo EBV regula á baixa a expresión de CD35.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Ogembo JG, Kannan L, Ghiran I, Nicholson-Weller A, Finberg RW, Tsokos GC, Fingeroth JD | date = 2013 | title = Human complement receptor type 1/CD35 is an Epstein-Barr Virus receptor | journal = Cell Rep. | volume = 3 | pages = 371–385 | pmid = 23416052 | doi = 10.1016/j.celrep.2013.01.023 | issue = 2 | pmc = 3633082 }}</ref> Para entrar nas células epiteliais, a proteína viral BMRF-2 interacciona con [[integrina]]s β1 celulares. Despois, a proteína viral gH/gL interacciona coas integrinas [[αvβ6]]/[[αvβ8]] celulares. Isto desencadea a fusión da envoltura viral coa membrana da célula epitelial, o que permite ao EBV entrar na célula epitelial.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> A diferenza da entrada na célula B, a entrada nas células epiteliais é, en realidade, impedida pola glicoproteína gp42 viral.<ref name="entrez_ 1380" /> Unha vez que o EBV entra na célula, a [[cápside]] viral disólvese e o [[xenoma]] viral é transportado ao [[núcleo celular]]. ==== Replicación lítica ==== O [[ciclo lítico]], ou infección produtiva, ten como resultado a produción de novos virións infecciosos. O EBV pode realizar a replicación lítica tanto en células B coma en células epiteliais. Nas células B, a replicación lítica normalmente só ten lugar despois da reactivación tras unha [[#Latencia|latencia]]. En células epiteliais, a replicación lítica a miúdo segue directamente á entrada do virus na célula.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Para que ocorra a replicación lítica, o xenoma viral debe ser lineal. O xenoma do EBV latente é circular, polo que debe facerse lineal no proceso da reactivación lítica. Durante a replicación lítica, a [[ADN polimerase]] viral é responsable de copiar o xenoma viral. Isto contrasta coa latencia, na cal é a ADN polimerase da célula hóspede a que copia o xenoma viral.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Os produtos dos xenes líticos prodúcense en tres estadios consecutivos chamados: temperán inmediato, temperán, e tardío.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Os [[produto xénico|produtos xénicos]] líticos temperáns inmediatos actúan como [[transactivador]]es, potenciando a [[expresión xénica|expresión]] dos xenes líticos tardíos. Entre os produtos dos xenes líticos temperáns inmediatos están [[BZLF1]] (tamén chamado Zta, EB1, asociado con ZEBRA) e [[BRLF1]] (asociado con Rta).<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Os produtos xénicos líticos temperáns teñen moitas máis funcións, como a replicación, metabolismo, e bloqueo do [[procesamento do antíxeno]]. Os produtos xénicos temperáns inclúen a [[BNLF2]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Finalmente, os produtos xénicos líticos tardíos adoitan ser proteínas con papeis estruturais, como o [[antíxeno da cápside do virus de Epstein–Barr|VCA]], que forma a [[cápside]] viral. Outros produtos xénicos líticos tardíos, como BCRF1, axudan ao EBV a evadirse do [[sistema inmunitario]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Fixéronse estudos utilizando o [[EGCG]], que é un polifenol do [[té verde]], que se demostrou que inhibe a infección lítica espontánea aos niveis do ADN, da transcrición e de proteínas de xeito dependente da dose e do tempo, así como a expresión dos xenes líticos do EBV Zta, Rta, e o complexo de antíxeno temperán EA-D (inducido por Rta), aínda que non é afectado o xene moi estable [[EBNA-1]] que se encontra activo en todos os estados da infección.<ref name="carcin">http://carcin.oxfordjournals.org/content/34/3/627.full</ref> Ademais, estase a estudar a activación de certos xenes para determinar como inducir a destrución inmunitaria de células B infectadas latentes utilizando o [[12-O-Tetradecanoilforbol-13-acetato|TPA]] ou o [[butirato de sodio]].<ref name="carcin"/> A diferenza da replicación lítica de moitos outros virus, a replicación lítica do EBV non leva inevitablemente á [[lise]] da célula hóspede porque os virións de Epstein-Barr saen da célula infectada por evaxinación. Entre as proteínas líticas están gp350 e gp110.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /><ref name="pmid18508632">{{Cita publicación periódica|author=Lockey TD, Zhan X, Surman S, Sample CE, Hurwitz JL |title=Epstein–Barr virus vaccine development: a lytic and latent protein cocktail |journal=[[Frontiers in Bioscience|Front. Biosci.]] |volume=13 |issue= 13|pages=5916–27 |year=2008 |pmid=18508632 |doi= 10.2741/3126|url=http://www.bioscience.org/2008/v13/af/3126/fulltext.htm |subscription= yes}}</ref> ==== Latencia ==== A diferenza da replicación lítica, a [[latencia viral|latencia]] non dá lugar á produción de novos virións,<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> senón que o ADN circular xenómico do EBV permanece no [[núcleo celular]] en forma de [[episoma]], e é copiado pola [[ADN polimerase]] celular.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Durante a latencia, só se expresa unha porción dos xenes do EBV.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> O EBV latente expresa os seus xenes seguindo tres posibles patróns, chamados patróns de latencia. O EBV pode persistir en estado latente dentro das células B e células epiteliais, pero en ambos os tipos de células son posibles diferentes patróns de latencia. O EBV pode mostrar os seguintes tres programas de latencia: Latencia I, Latencia II, e Latencia III. Cada programa de latencia leva á produción dun conxunto determinado e limitado de proteínas e de [[ARN]]s virais.<ref name="pmid17446270">{{Cita publicación periódica |author=Calderwood MA, Venkatesan K, Xing L, Chase MR, Vazquez A, Holthaus AM, Ewence AE, Li N, Hirozane-Kishikawa T, Hill DE, Vidal M, Kieff E, Johannsen E |title=Epstein–Barr virus and virus human protein interaction maps |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America |volume=104 |issue=18 |pages=7606–11 |date=May 2007 |pmid=17446270 |pmc=1863443 |doi=10.1073/pnas.0702332104 |url=}} A nomenclatura que se usará aquí é a de Kieff, pero outros laboratorios usan nomenclaturas diferentes.</ref><ref>{{Cita publicación periódica |doi= 10.1371/journal.ppat.1000547 |author= Hutzinger R, Feederle R, Mrazek J, Schiefermeier N, Balwierz PJ, Zavolan M, Polacek N, Delecluse H, Hüttenhofer A|date= August 14, 2009 |title= Expression and Processing of a Small Nucleolar RNA from the Epstein–Barr Virus Genome |pages= e1000547 |journal= [[PLoS Pathogens]] |volume= 5 |issue= 8 |url = http://www.plospathogens.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.ppat.1000547 |pmid= 19680535 |pmc= 2718842 |editor1-last= Cullen |editor1-first= Bryan R.}}</ref> {| class="wikitable" |- ! Xene Expresado !! [[EBNA-1]] !! [[EBNA-2]] !! [[EBNA-3]]A !! [[EBNA-3]]B !! [[EBNA-3]]C !! EBNA-LP !! [[LMP-1]] !! [[LMP-2]]A !! [[LMP-2]]B !! [[EBER]] |- | Produto || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || [[ARNnc]]s |- | '''Latencia I''' ||align="center"|+||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|+ |- | '''Latencia II''' ||align="center"|+||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+ |- | '''Latencia III''' ||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+ |} Tamén se postula que existe un programa no que a expresión de todas as proteínas virais está inactivada (Latencia 0). Nas células B son posibles os tres tipos de programas de latencia.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> A latencia do EBV en células B xeralmente progresa desde a Latencia III á Latencia II e á Latencia I. Cada estado de latencia inflúe de forma característica no comportamento da célula B.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> Despois de infectar unha [[célula B virxe]] en repouso, o EBV entra na Latencia III. O conxunto de proteínas e ARNs producidos na Latencia III transforma a célula B facendo que prolifere activamente (o que se chama activación da célula B).<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /><ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Posteriormente, o virus restrinxe a súa expresión xénica e entra en Latencia II. A conxunto máis limitado de proteínas e ARNs que se forma na Latencia II induce ás células B a diferenciarse en [[célula B de memoria|células B de memoria]].<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /><ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Finalmente, o EBV restrinxe a expresión xénica aínda máis e entra en Latencia I. A expresión de EBNA-1 permite que o xenoma de EBV se replique cando a célula B de memoria se divide.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /><ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Na infección primaria, o EBV replícase en células epiteliais orofarínxeas e establece infeccións con Latencias III, II, e I nos linfocitos B. A infección latente por EBV dos linfocitos B é necesaria para que o virus persista, e para a subseguinte replicación en células epiteliais, e a liberación de virus infecciosos na [[saliva]]. As infeccións con Latencias III e II de linfocitos B, e con Latencia II de células epiteliais orais, e con Latencia II de [[célula NK|células NK]] ou [[célula T|células T]] pode orixinar tumores malignos, marcados pola presenza do xenoma de EBV uniforme e a expresión xénica.<ref name= Robertsones>{{Cita libro|author= Robertson, ES (editor)| year=2010 |title=Epstein–Barr Virus: Latency and Transformation| publisher=[[Caister Academic Press]] | isbn= 978-1-904455-62-2}}</ref> ==== Reactivación ==== O EBV latente nas células B pode ser reactivado e cambiar a un ciclo lítico de replicación. Isto ocorre ''in vivo'', pero non se sabe que é o que o desencadea exactamente. ''In vitro'', o EBV latente en células B pode ser reactivado ao estimular o [[receptor de célula B]], polo que a reactivación ''in vivo'' probablemente ten lugar cando as células B infectadas de forma latente responden a infeccións non relacionadas.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> ''In vitro'', o EBV latente nas células B pode tamén ser reactivado tratando as células con [[butirato de sodio]] ou [[12-O-Tetradecanoilforbol-13-acetato|TPA]].<ref>Westphal EM, Blackstock W, Feng W, Israel B, Kenney SC. Activation of lytic Epstein-Barr virus (EBV) infection by radiation and sodium butyrate in vitro and in vivo: a potential method for treating EBV-positive malignancies. Cancer Res. 2000 Oct 15;60(20):5781-8. PMID 11059774</ref><ref>Xiangrong Gaoa, Kazufumi Ikutaa, Masako Tajimab, Takeshi Sairenjia. 12-O-Tetradecanoylphorbol-13-acetate Induces Epstein–Barr Virus Reactivation via NF-κB and AP-1 as Regulated by Protein Kinase C and Mitogen-Activated Protein Kinase. Virology. Volume 286, Issue 1, 20 July 2001, Pages 91–99. doi 10.1006/viro.2001.0965. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0042682201909651]</ref> === Transformación dos linfocitos B === Cando o EBV infecta a células B [[in vitro]], finalmente ocorre que as [[liña celular|liñas celulares]] [[linfoblastoide]]s adquiren a capacidade de proliferar indefinidamente. Esta transformación de proliferación é unha consecuencia da expresión de proteínas virais. As proteínas EBNA-2, EBNA-3C e LMP-1 son esenciais para a transformación, mentres que EBNA-LP e as EBERs non o son.<ref name="Yates1985">{{Cita publicación periódica|author=Yates JL, Warren N, Sugden B |title=Stable replication of plasmids derived from Epstein–Barr virus in various mammalian cells |url=https://archive.org/details/sim_nature-uk_1985-02-28_313_6005/page/n118 |journal=Nature |volume=313 |issue=6005 |pages=812–5 |year=1985 |pmid=2983224|doi=10.1038/313812a0}}</ref> Postúlase que despois dunha infección por causas naturais polo EBV, o virus executa parte ou todo o seu repertorio de programas de expresión xénica para establecer unha infección persistente. Dada a ausencia inicial de [[inmunidade (medicina)|inmunidade]] do hóspede, o ciclo lítico produce grandes cantidades de novos virus para infectar (presumiblemente) a outros linfocitos B do hóspede. Os programas latentes reprograman e subverten os linfocitos B infectados para que proliferen e traian células infectadas aos sitios os que o virus pode presumiblemente persistir. Finalmente, cando se desenvolve a inmunidade do hóspede, o virus persiste inactivando a expresión da maioría ou de todos os seus xenes, que só se reactivan ocasionalmente para producir novos virións. Finalmente chégase a un equilibrio entre a reactivación viral ocasional e a vixilancia inmunitaria do hóspede que elimina as células que activan a expresión xénica viral. O lugar onde se localiza a persistencia do EBV podería ser a [[medula ósea]]. Os pacientes EBV-positivos aos que lles substituíu a súa medula ósea por outra procedente dun doante EBV-negativo fanse EBV-negativos despois do [[transplante de órganos|transplante]].<ref name=Gratama1988>{{Cita publicación periódica|author=Gratama JW, Oosterveer MA, Zwaan FE, Lepoutre J, Klein G, Ernberg I |title=Eradication of Epstein–Barr virus by allogeneic bone marrow transplantation: implications for sites of viral latency |journal=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |volume=85 |issue=22 |pages=8693–6 |year=1988 |pmid=2847171|doi=10.1073/pnas.85.22.8693 |pmc=282526}}</ref> === Antíxenos latentes === Todas as proteínas nucleares do EBV prodúcense por [[empalme alternativo]] dun transcrito que empeza no [[promotor (xenética)|promotor]] Cp ou no Wp no extremo esquerdo do [[xenoma]] (na nomenclatura convencional). Os xenes están ordenados no xenoma así: EBNA-LP/EBNA-2/EBNA-3A/EBNA-3B/EBNA-3C/EBNA-1. O [[codón de iniciación]] da rexión codificante de EBNA-LP créase por empalme alternativo de transcritos de proteínas nucleares. En ausencia deste [[codón]] de iniciación, a expresión de EBNA-2/EBNA-3A/EBNA-3B/EBNA-3C/EBNA-1 dependerá de cal destes xenes sexa o que sofre o empalme alternativo no transcrito. === Proteínas/xenes === {| class="wikitable" |- ! [[Proteína]]/[[xene]]/[[antíxeno]] ! Estadio ! Descrición |- | '''[[Antíxeno nuclear do virus de Epstein–Barr 1|EBNA-1]]''' | latente+lítico | A proteína EBNA-1 únese a unha [[orixe de replicación]] (oriP) do xenoma viral e media na replicación e partición do [[episoma]] durante a división da célula hóspede. É a única proteína viral expresada durante a latencia de grupo I. |- | '''[[Antíxeno nuclear do virus de Epstein–Barr 2|EBNA-2]]''' | latente+lítico | EBNA-2 é o principal [[transactivador]] viral. |- | '''[[Antíxenonuclear do virus de Epstein–Barr 3|EBNA-3]]''' | latente+lítico | A estes xenes tamén se une a proteína [[RBPJ|RBP-Jκ]] do hóspede. |- | '''[[Proteína de membrana latente do virus de Epstein–Barr 1|LMP-1]]''' | latente | LMP-1 é unha [[proteína transmembrana]] que a atravesa seis veces que é tamén esencial para a transformación de proliferación mediada polo EBV. |- | '''[[Proteína de membrana latente do virus de Epstein–Barr 2|LMP-2]]''' | latente | LMP-2A/LMP-2B son proteínas transmembrana que actúan bloqueando a sinalización da [[tirosina quinase]]. |- | '''[[ARNs pequenos codificadas polo virus de Epstein–Barr|EBER]]''' | latente | EBER-1/EBER-2 son [[snRNA|ARNs nucleares pequenos]] que se unen a certas partículas nucleoproteicas, o que permite a unión de PKR (unha [[serina]]/[[treonina]] [[proteína quinase]] dependente de ARN bicatenario) que inhibe a súa función. As partículas EBER tamén inducen a produción de [[IL-10]], o que potencia a proliferación e inhibe as [[célula T citotóxica|células T citotóxicas]]. |- |- | '''[[ARN nucleolar pequeno do virus de Epstein–Barr 1|v-snoRNA1]]''' | latente | O [[ARN nucleolar pequno do virus de Epstein–Barr 1|snoRNA1 do virus de Epstein–Barr]] é unha caixa CD-snoRNA xerada polo virus durante a latencia. O v-snoRNA1 pode actuar como un precursor similar a un microARN que é procesado dando fragmentos de ARN dun tamaño de 24 nucleótidos que teñen como diana a rexión [[3'UTR]] do [[ARNm]] da [[ADN polimerase]] viral.<ref name=pmid19680535>{{Cita publicación periódica | last2 = Feederle| first1 = R. | first2 = R. | last4 = Schiefermeier | last3 = Mrazek | last5 = Balwierz | first3 = J. | first4 = N. | last7 = Polacek | last8 = Delecluse | first5 = J. | last9 = Hüttenhofer | first6 = M. | last1 = Hutzinger | last6 = Zavolan | first7 = N. | first8 = J. | first9 = A. | editor1-last = Cullen | editor1-first = Bryan R | title = Expression and processing of a small nucleolar RNA from the Epstein-Barr virus genome | url = http://dx.plos.org/10.1371/journal.ppat.1000547 | format = Free full text | journal = PLoS Pathogens | volume = 5 | issue = 8 | pages = e1000547 | date=Aug 2009 | issn = 1553-7366 | pmid = 19680535 | pmc = 2718842 | doi = 10.1371/journal.ppat.1000547 }}</ref> |- |- | '''[[ARNs de secuencia intrónica estable do virus de Epstein–Barr|ebv-sisRNA]]''' | latente | O Ebv-sisRNA-1 é unha secuencia intrónica estable de [[ARN]] xerada durante o programa de latencia III. Despois dos [[EBER]]s este é o terceiro ARN pequeno máis abondoso producido polo virus durante este programa.<ref name=Moss2013 >{{Cita publicación periódica |author=Moss WN and Steitz JA |title=Genome-wide analyses of Epstein-Barr virus reveal conserved RNA structures and a novel stable intronic sequence RNA |journal=BMC Genomics |volume=14 |pages=543 |date=August 2013 |pmid=23937650 |url=http://www.biomedcentral.com/1471-2164/14/543/abstract |doi=10.1186/1471-2164-14-543 |pmc=3751371}}</ref> |- | '''[[microARN]]s''' | latente | Os [[microARN]]s do EBV están codificados en dous transcritos, un conxunto deles no xene BART e outro preto do ''cluster'' BHRF1. Os tres microARNs do BHRF1 exprésanse durante a latencia de tipo III, mentres que o gran ''cluster'' de microARNs de BART (ata 20 microARNs) exprésanse durante a latencia de tipo II. As funcións destes microARNs descoñécense polo momento. |- | [[EBV-EA]] | lítico | [[antíxeno]] temperán |- | [[EBV-MA]] | lítico | antíxeno de membrana |- | [[Antíxeno da cápside do virus de Epstein–Barr|EBV-VCA]] | lítico | antíxeno da cápside viral |- | [[EBV-AN]] | lítico | nuclease alcalina<ref name=Buisson2009>{{Cita publicación periódica|author=Buisson M, Géoui T, Flot D, Tarbouriech N, Ressing ME, Wiertz EJ, Burmeister WP |title=A bridge crosses the active-site canyon of the Epstein–Barr virus nuclease with DNase and RNase activities |journal=J Mol. Biol. |volume=319 |issue=4 |pages=717–28 |year=2009 |pmid=19538972|doi=10.1016/j.jmb.2009.06.034 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Buisson | first1 = M. | last2 = Géoui | first2 = T. | last3 = Flot | first3 = D. | last4 = Tarbouriech | first4 = N. | last5 = Ressing | first5 = M. E. | last6 = Wiertz | first6 = E. J. | last7 = Burmeister | first7 = W. P. | doi = 10.1016/j.jmb.2009.06.034 | title = A Bridge Crosses the Active-Site Canyon of the Epstein–Barr Virus Nuclease with DNase and RNase Activities | journal = Journal of Molecular Biology | volume = 391 | issue = 4 | pages = 717–728 | year = 2009 | pmid = 19538972| pmc = }}</ref> |} === Subtipos de EBV === O EBV pode dividirse en dous grandes tipos, o EBV tipo 1 e o EBV tipo 2. Estes dous subtipos teñen diferentes xenes [[EBNA-3]]. Como resultado, os dous subtipos difiren nas súas capacidades de transformación e de reactivación. O tipo 1 é o dominante na maior parte do mundo, pero os dous tipos son igual de frecuentes en [[África]]. Pode distinguirse o EBV tipo 1 do tipo 2 ao cortar o xenoma viral cun [[encima de restrición]] e comparar os patróns de dixestión resultantes por medio de [[electroforese en xel]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> == Investigación == Como é un virus relativamente complexo, aínda hai moitas cousas que non se comprenden do EBV. Laboratorios de todo o mundo continúan estudando este [[virus]] e desenvolvendo novos xeitos de tratar as doenzas que causa. Un modo común de estudar o EBV ''[[in vitro]]'' é utilizar [[cromosoma artificial bacteriano|cromosomas artificiais bacterianos]].<ref name="pmid18938248">{{Cita publicación periódica |author=Delecluse HJ, Feederle R, Behrends U, Mautner J |title=Contribution of viral recombinants to the study of the immune response against the Epstein–Barr virus |journal=Seminars in Cancer Biology |volume=18 |issue=6 |pages=409–15 |date=December 2008 |pmid=18938248 |doi=10.1016/j.semcancer.2008.09.001 |url=}}</ref> O virus de Epstein–Barr pode ser mantido e manipulado no laboratorio en latencia continua (unha propiedade que comparte co [[herpesvirus asociado ao sarcoma de Kaposi]], outro dos oito [[herpesvirus]] humanos). Aínda que se asume que moitos virus teñen esta propiedade durante a infección dos seus hóspedes naturais, non hai un sistema fácil para estudar esta parte do ciclo de vida viral. Os estudos xenómicos do EBV exploraron a reactivación lítica e a regulación dun [[episoma]] viral latente.<ref name="pmid22901543">{{Cita publicación periódica |author=Arvey A, Tempera I, Tsai K, Chen HS, Tikhmyanova N, Klichinsky M, Leslie C, Lieberman PM|title=An atlas of the Epstein–Barr virus transcriptome and epigenome reveals host-virus regulatory interactions|journal=Cell Host Microbe |volume=12 |issue=2 |pages=233–245 |date=August 2012|pmid=22901543|doi=10.1016/j.chom.2012.06.008 |pmc=3424516}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Infección polo virus de Epstein-Barr]] * [[Vacina do virus Epstein-Barr]] === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20190118154758/https://ebv.wistar.upenn.edu/ Transcritoma e epixenoma do EBV] * {{Cita web |title=''Human herpesvirus 4'' |work=NCBI Taxonomy Browser |url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?mode=Info&id=10376 |id=10376}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Virus]] [[Categoría:Carcinóxenos]] 03plwjbi0tqgsxbqw0k8k0frnl4spuj 7108612 7108380 2025-06-27T18:22:46Z Miguelferig 27155 7108612 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Virus de Epstein–Barr | image = Epstein Barr Virus virions EM 10.1371 journal.pbio.0030430.g001-L.JPG | image_caption = Dous [[virión]]s de Epstein–Barr | image_width = 250px | virus_group = i | ordo = ''[[Herpesvirales]]'' | familia = ''[[Herpesviridae]]'' | subfamilia = ''[[Gammaherpesvirinae]]'' | genus = [[Lymphocryptovirus]] | species = '''''Human herpesvirus 4''''' (HHV-4) | subdivision_ranks = Sinónimos | subdivision = * ''EB virus'' }} O '''virus de Epstein-Barr''' ('''EBV'''), tamén chamado '''herpesvirus humano 4''' (HHV-4, ''Human herpesvirus 4''), é un dos oito [[virus]] humanos da familia dos [[Herpesviridae|herpesvirus]], e un dos virus humanos máis comúns. Recibe o seu nome polos apelidos dos seus descubridores, Michael Anthony Epstein e Yvonne Barr. É principalmente coñecido por ser o causante da [[mononucleose infecciosa]] (febre glandular). Tamén está asociado con determinadas formas de [[cancro]], como o [[linfoma de Hodgkin]], [[linfoma de Burkitt]], [[cancro gástrico]], [[carcinoma nasofarínxeo]], e as condicións asociadas co [[virus da inmunodeficiencia humana]] (HIV), como a [[leucoplaquia pilosa]] e os [[linfoma]]s de [[sistema nervioso central]].<ref name="pmid19373526">{{Cita publicación periódica |author=Maeda E, Akahane M, Kiryu S |title=Spectrum of Epstein–Barr virus-related diseases: a pictorial review |journal=Jpn J Radiol |volume=27 |issue=1 |pages=4–19 |date=January 2009 |pmid=19373526 |doi=10.1007/s11604-008-0291-2 |url=|display-authors=etal}}</ref><ref name="Cherry-Peppers 2003">{{Cita publicación periódica|last=Cherry-Peppers|first=G|author2=Daniels, CO |author3=Meeks, V |author4=Sanders, CF |author5= Reznik, D |title=Oral manifestations in the era of HAART.|journal=Journal of the National Medical Association|date=February 2003|volume=95|issue=2 Suppl 2|pages=21S–32S|pmid=12656429|pmc=2568277}}</ref> Hai probas de que a infección polo EBV está asociada cun risco máis alto de ter certas doenzas [[utoinmunidade|autoinmunes]],<ref name="pmid19028369">{{Cita publicación periódica |author=Toussirot E, Roudier J |title=Epstein–Barr virus in autoimmune diseases |journal=Best Practice & Research. Clinical Rheumatology |volume=22 |issue=5 |pages=883–96 |date=October 2008 |pmid=19028369 |doi=10.1016/j.berh.2008.09.007 |url=}}</ref> especialmente [[dermatomiosite]], [[lupus eritematoso sistémico]], [[artrite reumatoide]], [[síndrome de Sjögren]],<ref name="pmid21871974">{{Cita publicación periódica |author=Dreyfus DH |title=Autoimmune disease: A role for new anti-viral therapies? |journal=[[Autoimmunity Reviews]] |volume=11 |issue=2 |pages=88–97 |date=December 2011 |pmid=21871974 |doi=10.1016/j.autrev.2011.08.005 |url=}}</ref><ref name="pmid22312480">{{Cita publicación periódica |author=Pender MP |title=CD8+ T-Cell Deficiency, Epstein–Barr Virus Infection, Vitamin D Deficiency, and Steps to Autoimmunity: A Unifying Hypothesis |journal=Autoimmune Diseases |volume=2012 |issue= |pages=189096 |year=2012 |pmid=22312480 |pmc=3270541 |doi=10.1155/2012/189096 |url=}}</ref> e [[esclerose múltiple]].<ref name="pmid20369303">{{Cita publicación periódica |author=Ascherio A, Munger KL |title=Epstein–Barr virus infection and multiple sclerosis: a review |journal=[[Journal of Neuroimmune Pharmacology]] |volume=5 |issue=3 |pages=271–7 |date=September 2010 |pmid=20369303 |doi=10.1007/s11481-010-9201-3 |url=}}</ref> Uns 200.000 casos de cancro ao ano poden atribuírse ao EBV.<ref>http://www.cancerresearchuk.org/about-us/cancer-news/press-release/2014-03-24-developing-a-vaccine-for-the-epstein-barr-virus-could-prevent-up-to-200000-cancers-globally-say</ref> A infección polo EBV ocorre por transferencia oral de [[saliva]]<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus">{{Cita publicación periódica|last=Amon|author2=Farrell|title=Reactivation of Epstein–Barr virus from latency|journal=Reviews in Medical Virology|date=novembro de 2004|doi=10.1002/rmv.456 |first1=Wolfgang|volume=15|issue=3|pages=149–56|pmid=15546128}}</ref> e secrecións xenitais. A maioría da xente acaba sendo infectada polo EBV e adquire [[inmunidade adaptativa]]. Por exemplo, hai estudos feitos nos Estados Unidos que indican que nese país a metade dos nenos de cinco anos de idade e un 90 % dos adultos teñen evidencias de infeccións previas.<ref name="CDC – Epstein–Barr Virus and Infectious Mononucleosis">[http://www.cdc.gov/epstein-barr/about-ebv.html About 90% of adults have antibodies that show that they have a current or past EBV infection.] National Center for Infectious Diseases</ref> Os nenos pequenos fanse susceptibles ao EBV en canto desaparece a súa [[inmunidade pasiva|protección polos anticorpos maternos]]. Moitos nenos son infectados polo EBV, e estas infeccións xeralmente non causan síntomas nin se distinguen doutras doenzas leves e breves da infancia. Cando a infección ocorre na adolescencia, causa [[mononucleose infecciosa]] no 35 a 50 % dos casos.<ref>{{Cita web|last=CDC|title=Epstein–Barr Virus and Infectious Mononucleosis|url=http://www.cdc.gov/ncidod/diseases/ebv.htm|publisher=CDC|accessdate=2011-12-29|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20111227030956/http://www.cdc.gov/ncidod/diseases/ebv.htm|dataarquivo=27 de decembro de 2011|urlmorta=yes}}</ref> O EBV infecta as [[linfocito B|células B]] do [[sistema inmunitario]] e [[epitelio|células epiteliais]]. Unha vez que a infección lítica inicial polo EBV queda controlada, o EBV persiste de forma [[latencia viral|latente]] nas células B durante toda a vida da persoa.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus"/> == Papel en enfermidades == EBV foi implicada en varias doenzas como a [[mononucleose infecciosa]],<ref name="Benign lymphadenopathy">{{Cita publicación periódica |last1=Weiss |first1=LM|last2=O'Malley|first2=D|title=Benign lymphadenopathies|journal=Modern Pathology|volume=26 |issue=Supplement 1 |pages=S88–S96 |year=2013|pmid=23281438|doi=10.1038/modpathol.2012.176}}</ref> [[linfoma de Burkitt]],<ref name="PannoneZamparese2014">{{Cita publicación periódica|last1=Pannone|first1=Giuseppe|last2=Zamparese|first2=Rosanna|last3=Pace|first3=Mirella|last4=Pedicillo|first4=Maria|last5=Cagiano|first5=Simona|last6=Somma|first6=Pasquale|last7=Errico|first7=Maria|last8=Donofrio|first8=Vittoria|last9=Franco|first9=Renato|last10=De Chiara|first10=Annarosaria|last11=Aquino|first11=Gabriella|last12=Bucci|first12=Paolo|last13=Bucci|first13=Eduardo|last14=Santoro|first14=Angela|last15=Bufo|first15=Pantaleo|title=The role of EBV in the pathogenesis of Burkitt’s Lymphoma: an Italian hospital based survey|journal=Infectious Agents and Cancer|volume=9|issue=1|year=2014|pages=34|issn=1750-9378|doi=10.1186/1750-9378-9-34}}</ref> [[Hodgkin's lymphoma]],<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Gandhi|first1=MK|title=Epstein-Barr virus-associated Hodgkin's lymphoma|url=https://archive.org/details/sim_british-journal-of-haematology_2004-05_125_3/page/267|journal=Br J Haematol.|date=May 2004|volume=125|issue=3|pages=267–81|pmid=15086409|doi=10.1111/j.1365-2141.2004.04902.x}}</ref> [[cancro gástrico]],<ref>{{Cita web|url=http://www.cancerresearchuk.org/about-us/cancer-news/press-release/2014-03-24-developing-a-vaccine-for-the-epstein-barr-virus-could-prevent-up-to-200000-cancers-globally-say|title=Developing a vaccine for the Epstein-Barr Virus could prevent up to 200,000 cancers globally say experts}}</ref> [[carcinoma nasofarínxeo]],<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Dogan|first1=S|last2=Hedberg|first2=ML|last3=Ferris|first3=RL|last4=Rath|first4=TJ|last5=Assaad|first5=AM|last6=Chiosea|first6=SI|title=Human papillomavirus and Epstein-Barr virus in nasopharyngeal carcinoma in a low-incidence population.|url=https://archive.org/details/sim_head-neck_2014-04_36_4/page/511|journal=Head & neck|date=April 2014|volume=36|issue=4|pages=511-6|pmid=23780921}}</ref> [[esclerose múltiple]],<ref name="pmid20369303"/> e [[granulomatose linfomatoide]].<ref>{{Cita publicación periódica | first1=E. |last1=Tagliavini|first2=G.|last2=Rossi|first3=R.|last3=Valli|first4=M.|last4=Zanelli|first5=A.|last5=Cadioli|first6=M. C.|last6=Mengoli|first7=A.|last7=Bisagni|first8=A.|last8=Cavazza|first9=G.|last9=Gardini | title = Lymphomatoid granulomatosis: a practical review for pathologists dealing with this rare pulmonary lymphoproliferative process | journal = [[Pathologica]] | volume = 105 | issue = 4 | pages = 111–116 |date=August 2013 | pmid = 24466760}}</ref> O EBV foi tamén implicado en trastornos relacionados coa agregación da [[alfa-sinucleína]] (por exemplo, [[enfermidade de Parkinson]], [[demencia con corpos de Lewy]] e [[atrofia multisistémica]]).<ref>{{Cita publicación periódica|author=Woulfe J, Hoogendoorn H, Tarnopolsky M, Muñoz DG.|title=Monoclonal antibodies against Epstein-Barr virus cross-react with alpha-synuclein in human brain|url=https://archive.org/details/sim_neurology_2000-11-14_55_9/page/1398|journal=Neurology|date=Nov 14, 2000|volume=55|issue=9|pages=1398–401|pmid=11087792|doi=10.1212/WNL.55.9.1398}}</ref> == Historia == O virus de Epstein–Barr recibe ese nome en honor dos británicos [[Michael A. Epstein|Michael Anthony Epstein]] (nado en 1921) e de [[Yvonne Barr]] (nada o 1932), que o descubriron conxuntamente<ref name=BBC>{{Cita novas|last1=McGrath|first1=Paula|title=Cancer virus discovery helped by delayed flight|url=http://www.bbc.co.uk/news/health-26857610|accessdate=4 novembro de 2015|publisher=BBC News, Health|date=6 April 2014}}</ref> e en 1964 publicaron o informe da existencia do virus.<ref>M. A. Epstein, B. G. Achong, and Y. M. Barr: Virus particles in cultured lymphoblasts from Burkitt's lymphoma. The Lancet, 28 de marzo de 1964, 1: 702–703</ref> En 1961, Epstein, un [[patólogo]] e experto en [[microscopio electrónico|microscopia electrónica]], asistiu a unha conferencia titulada "O cancro infantil máis común en África tropical, unha síndrome non recoñecida ata agora", que daba [[Denis Parsons Burkitt]], un cirurxián que traballaba daquela en [[Uganda]], que era a descrición da "variante endémica" (forma pediátrica) da doenza que hoxe leva o seu nome, o [[linfoma de Burkitt]]. En 1963, enviouse un espécime desde Uganda ao hospital de [[Middlesex]], [[Inglaterra]] para que fose cultivado. Nas células cultivadas identificáronse partículas víricas, e os resultados foron publicados na revista ''[[The Lancet]]'' en 1964 por Epstein, [[Bert Achong]], e Barr. As liñas celulares enviáronse a [[Werner e Gertrude Henle]] ao Hospital Infantil de Filadelfia, os cales desenvolveron marcadores serolóxicos. En 1967, un técnico do seu laboratorio contraeu a [[mononucleose]] e grazas a iso puideron comparar unha mostra sérica almacenada, e atoparon que se desenvolveran [[anticorpo]]s contra o virus.<ref>{{Cita libro |last= Epstein |first= M. Anthony |authorlink= M. Anthony Epstein |editor1-last=Robertson |editor1-first=Earl S. |title= Epstein–Barr Virus |url= https://books.google.com/books?id=TRO-wXto8hcC |accessdate= September 18, 2010 |year= 2005 |publisher= Cromwell Press |location= Trowbridge |isbn= 1-904455-03-4 |pages= 1–14 |chapter= 1. The origins of EBV research: discovery and characterization of the virus}}</ref><ref name="Robertson2005">{{Cita libro|author=Erle S. Robertson|title=Epstein-Barr Virus|url=https://books.google.com/books?id=TRO-wXto8hcC|accessdate=3 June 2012|year=2005|publisher=Horizon Scientific Press|isbn=978-1-904455-03-5|page=18}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |doi= 10.1056/NEJMbkrev39523 |last= Miller |first= George |date= December 21, 2006 |title= Book Review: Epstein–Barr Virus |url= https://archive.org/details/sim_new-england-journal-of-medicine_2006-12-21_355_25/page/2708 |journal= [[New England Journal of Medicine]] |volume= 355 |issue= 25 |pages= 2708–2709 }}</ref> En 1968, descubriron que o EBV pode inmortalizar [[linfocito B|células B]] directamente despois da infección, imitando algunhas formas das infeccións relacionadas co EBV,<ref name="pmid6261650">{{Cita publicación periódica |author=Henle W, Henle G |title=Epidemiologic aspects of Epstein–Barr virus (EBV)-associated diseases |url=https://archive.org/details/sim_annals-of-the-new-york-academy-of-sciences_1980-11-28_354/page/n336 |journal=Annals of the New York Academy of Sciences |volume=354 |issue= |pages=326–31 |year=1980 |pmid=6261650 |doi=10.1111/j.1749-6632.1980.tb27975.x}}</ref> e confirmaron así a ligazón entre o virus e a infección da mononucleose.<ref name="isbn0-12-375147-0">{{Cita libro |author=Young, LS |title=Desk Encyclopedia of Human and Medical Virology |publisher=Academic Press |location=Boston |year=2009 |pages=532–533}}</ref> == Viroloxía == [[Ficheiro:Viral Tegument.svg|miniatura|dereita|300px|Diagrama simplificado da estrutura do EBV.]] === Estrutura e xenoma === O [[virión]] é de aproximadamente 122 a 180&nbsp;[[Nanómetro|nm]] de diámetro e está composto por un [[ADN]] bicaenario duns 172.000 [[par de bases|pares de bases]] e contén uns 85 [[xene]]s.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> O ADN está rodeado por unha [[nucleocápside]] proteica. Esta nucleocápside está rodeada por un [[tegumento viral|tegumento]] feito de proteínas, que á súa vez está rodeado por unha [[envoltura viral|envoltura]] que contén [[lípido]]s<ref name="Progress and Problems in Understanding">{{Cita publicación periódica|last=Odumade|author2=Hogquist, Balfour|title=Progress and Problems in Understanding and Managing Primary Epstein–Barr Virus Infections|journal=American Society for Microbiology|date=January 2011|doi=10.1128/CMR.00044-10|url=http://cmr.asm.org/content/24/1/193.full|accessdate=30 May 2012|first1=O. A.|volume=24|pages=193–209|pmid=21233512|issue=1|pmc=3021204|data-arquivo=31 de maio de 2012|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120531235148/http://cmr.asm.org/content/24/1/193.full|url-morta=yes}}</ref> e [[glicoproteína]]s que se proxectan na superficie e son esenciais para que o virus poida infectar á célula [[hóspede]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> === Tropismo === O termo [[tropismo viral]] refírese aos tipos de células que o EBV pode infectar. O EBV pode infectar diferentes tipos de células, como [[célula B|células B]] e [[célula epitelial|células epiteliais]].<ref>{{Cita publicación periódica | pmid = 24553068 | year = 2014 | author1 = Shannon-Lowe | first1 = C | title = Epstein Barr virus entry; kissing and conjugation | journal = Current Opinion in Virology | volume = 4 | pages = 78–84 | last2 = Rowe | first2 = M | doi = 10.1016/j.coviro.2013.12.001 }}</ref> Os complexos glicoproteicos tripartitos virais de [[gHgLgp42]] median a fusión coa membrana da célula B; aínda que son os complexos bipartitos de gHgL os que median a fusión coa membrana das células epiteliais. Os EBV que se replican en células B teñen un baixo número de complexos gHgLgp42, porque estes complexos tripartitos interaccionan no [[retículo endoplasmático]] con moléculas do [[antíxeno leucocitario humano]] (HLA) de [[MHC de clase II|clase II]] presentes en células B e son degradados. En contraste, os EBV que se replican nas células epiteliais son ricos en complexos tripartitos porque estas células normalmente non conteñen moléculas HLA de clase II. Como consecuencia, os EBV procedentes de células B son máis infecciosos para as células epiteliais, e os EBV procedentes de células epiteliais son máis infecciosos para as células B. Os virus que carecen da porción [[gp42]] teñen capacidade de unirse a células B humanas mais son incapaces de infectar.<ref>http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC109360/</ref> === Ciclo de replicación === [[Ficheiro:EBV infection cycle in healthy humans.png|miniatura|350px|O ciclo de replicación do EBV.]] ==== Entrada na célula ==== O EBV pode infectar tanto a [[linfocito B|células B]] coma a [[célula epitelial|células epiteliais]], aínda que utiliza mecanismos diferentes en cada un dos dous casos. Para entrar nas células B, a glicoproteína viral [[gp350]] únese ao receptor celular [[CD21]] (tamén chamado CR2).<ref name="entrez_ 1380">{{Cita web | title = Entrez Gene: CR2 complement component (3d/Epstein Barr virus) receptor 2| url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=gene&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=1380| accessdate = }}</ref> Despois, a glicoproteína viral gp42 interacciona con moléculas [[MHC de clase II]] celulares. Isto desencadea a [[fusión de bicaas lipídicas|fusión]] da [[envoltura viral]] coa [[membrana plasmática|membrana celular]], o que permite que o EBV entre na célula B.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> O [[CD35]] humano, tamén chamado receptor do complemento 1 (CR1), é un factor de adhesión adicional para a gp350/220, e pode proporcionar unha ruta de entrada para o EBV en células CD21-negativas, incluíndo células B inmaturas. A infección polo EBV regula á baixa a expresión de CD35.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Ogembo JG, Kannan L, Ghiran I, Nicholson-Weller A, Finberg RW, Tsokos GC, Fingeroth JD | date = 2013 | title = Human complement receptor type 1/CD35 is an Epstein-Barr Virus receptor | journal = Cell Rep. | volume = 3 | pages = 371–385 | pmid = 23416052 | doi = 10.1016/j.celrep.2013.01.023 | issue = 2 | pmc = 3633082 }}</ref> Para entrar nas células epiteliais, a proteína viral BMRF-2 interacciona con [[integrina]]s β1 celulares. Despois, a proteína viral gH/gL interacciona coas integrinas [[αvβ6]]/[[αvβ8]] celulares. Isto desencadea a fusión da envoltura viral coa membrana da célula epitelial, o que permite ao EBV entrar na célula epitelial.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> A diferenza da entrada na célula B, a entrada nas células epiteliais é, en realidade, impedida pola glicoproteína gp42 viral.<ref name="entrez_ 1380" /> Unha vez que o EBV entra na célula, a [[cápside]] viral disólvese e o [[xenoma]] viral é transportado ao [[núcleo celular]]. ==== Replicación lítica ==== O [[ciclo lítico]], ou infección produtiva, ten como resultado a produción de novos virións infecciosos. O EBV pode realizar a replicación lítica tanto en células B coma en células epiteliais. Nas células B, a replicación lítica normalmente só ten lugar despois da reactivación tras unha [[#Latencia|latencia]]. En células epiteliais, a replicación lítica a miúdo segue directamente á entrada do virus na célula.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Para que ocorra a replicación lítica, o xenoma viral debe ser lineal. O xenoma do EBV latente é circular, polo que debe facerse lineal no proceso da reactivación lítica. Durante a replicación lítica, a [[ADN polimerase]] viral é responsable de copiar o xenoma viral. Isto contrasta coa latencia, na cal é a ADN polimerase da célula hóspede a que copia o xenoma viral.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Os produtos dos xenes líticos prodúcense en tres estadios consecutivos chamados: temperán inmediato, temperán, e tardío.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Os [[produto xénico|produtos xénicos]] líticos temperáns inmediatos actúan como [[transactivador]]es, potenciando a [[expresión xénica|expresión]] dos xenes líticos tardíos. Entre os produtos dos xenes líticos temperáns inmediatos están [[BZLF1]] (tamén chamado Zta, EB1, asociado con ZEBRA) e [[BRLF1]] (asociado con Rta).<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Os produtos xénicos líticos temperáns teñen moitas máis funcións, como a replicación, metabolismo, e bloqueo do [[procesamento do antíxeno]]. Os produtos xénicos temperáns inclúen a [[BNLF2]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Finalmente, os produtos xénicos líticos tardíos adoitan ser proteínas con papeis estruturais, como o [[antíxeno da cápside do virus de Epstein–Barr|VCA]], que forma a [[cápside]] viral. Outros produtos xénicos líticos tardíos, como BCRF1, axudan ao EBV a evadirse do [[sistema inmunitario]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Fixéronse estudos utilizando o [[EGCG]], que é un polifenol do [[té verde]], que se demostrou que inhibe a infección lítica espontánea aos niveis do ADN, da transcrición e de proteínas de xeito dependente da dose e do tempo, así como a expresión dos xenes líticos do EBV Zta, Rta, e o complexo de antíxeno temperán EA-D (inducido por Rta), aínda que non é afectado o xene moi estable [[EBNA-1]] que se encontra activo en todos os estados da infección.<ref name="carcin">http://carcin.oxfordjournals.org/content/34/3/627.full</ref> Ademais, estase a estudar a activación de certos xenes para determinar como inducir a destrución inmunitaria de células B infectadas latentes utilizando o [[12-O-Tetradecanoilforbol-13-acetato|TPA]] ou o [[butirato de sodio]].<ref name="carcin"/> A diferenza da replicación lítica de moitos outros virus, a replicación lítica do EBV non leva inevitablemente á [[lise]] da célula hóspede porque os virións de Epstein-Barr saen da célula infectada por evaxinación. Entre as proteínas líticas están gp350 e gp110.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /><ref name="pmid18508632">{{Cita publicación periódica|author=Lockey TD, Zhan X, Surman S, Sample CE, Hurwitz JL |title=Epstein–Barr virus vaccine development: a lytic and latent protein cocktail |journal=[[Frontiers in Bioscience|Front. Biosci.]] |volume=13 |issue= 13|pages=5916–27 |year=2008 |pmid=18508632 |doi= 10.2741/3126|url=http://www.bioscience.org/2008/v13/af/3126/fulltext.htm |subscription= yes}}</ref> ==== Latencia ==== A diferenza da replicación lítica, a [[latencia viral|latencia]] non dá lugar á produción de novos virións,<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> senón que o ADN circular xenómico do EBV permanece no [[núcleo celular]] en forma de [[episoma]], e é copiado pola [[ADN polimerase]] celular.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Durante a latencia, só se expresa unha porción dos xenes do EBV.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> O EBV latente expresa os seus xenes seguindo tres posibles patróns, chamados patróns de latencia. O EBV pode persistir en estado latente dentro das células B e células epiteliais, pero en ambos os tipos de células son posibles diferentes patróns de latencia. O EBV pode mostrar os seguintes tres programas de latencia: Latencia I, Latencia II, e Latencia III. Cada programa de latencia leva á produción dun conxunto determinado e limitado de proteínas e de [[ARN]]s virais.<ref name="pmid17446270">{{Cita publicación periódica |author=Calderwood MA, Venkatesan K, Xing L, Chase MR, Vazquez A, Holthaus AM, Ewence AE, Li N, Hirozane-Kishikawa T, Hill DE, Vidal M, Kieff E, Johannsen E |title=Epstein–Barr virus and virus human protein interaction maps |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America |volume=104 |issue=18 |pages=7606–11 |date=May 2007 |pmid=17446270 |pmc=1863443 |doi=10.1073/pnas.0702332104 |url=}} A nomenclatura que se usará aquí é a de Kieff, pero outros laboratorios usan nomenclaturas diferentes.</ref><ref>{{Cita publicación periódica |doi= 10.1371/journal.ppat.1000547 |author= Hutzinger R, Feederle R, Mrazek J, Schiefermeier N, Balwierz PJ, Zavolan M, Polacek N, Delecluse H, Hüttenhofer A|date= August 14, 2009 |title= Expression and Processing of a Small Nucleolar RNA from the Epstein–Barr Virus Genome |pages= e1000547 |journal= [[PLoS Pathogens]] |volume= 5 |issue= 8 |url = http://www.plospathogens.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.ppat.1000547 |pmid= 19680535 |pmc= 2718842 |editor1-last= Cullen |editor1-first= Bryan R.}}</ref> {| class="wikitable" |- ! Xene Expresado !! [[EBNA-1]] !! [[EBNA-2]] !! [[EBNA-3]]A !! [[EBNA-3]]B !! [[EBNA-3]]C !! EBNA-LP !! [[LMP-1]] !! [[LMP-2]]A !! [[LMP-2]]B !! [[EBER]] |- | Produto || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || [[ARNnc]]s |- | '''Latencia I''' ||align="center"|+||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|+ |- | '''Latencia II''' ||align="center"|+||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+ |- | '''Latencia III''' ||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+ |} Tamén se postula que existe un programa no que a expresión de todas as proteínas virais está inactivada (Latencia 0). Nas células B son posibles os tres tipos de programas de latencia.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> A latencia do EBV en células B xeralmente progresa desde a Latencia III á Latencia II e á Latencia I. Cada estado de latencia inflúe de forma característica no comportamento da célula B.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> Despois de infectar unha [[célula B virxe]] en repouso, o EBV entra na Latencia III. O conxunto de proteínas e ARNs producidos na Latencia III transforma a célula B facendo que prolifere activamente (o que se chama activación da célula B).<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /><ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Posteriormente, o virus restrinxe a súa expresión xénica e entra en Latencia II. A conxunto máis limitado de proteínas e ARNs que se forma na Latencia II induce ás células B a diferenciarse en [[célula B de memoria|células B de memoria]].<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /><ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Finalmente, o EBV restrinxe a expresión xénica aínda máis e entra en Latencia I. A expresión de EBNA-1 permite que o xenoma de EBV se replique cando a célula B de memoria se divide.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /><ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Na infección primaria, o EBV replícase en células epiteliais orofarínxeas e establece infeccións con Latencias III, II, e I nos linfocitos B. A infección latente por EBV dos linfocitos B é necesaria para que o virus persista, e para a subseguinte replicación en células epiteliais, e a liberación de virus infecciosos na [[saliva]]. As infeccións con Latencias III e II de linfocitos B, e con Latencia II de células epiteliais orais, e con Latencia II de [[célula NK|células NK]] ou [[célula T|células T]] pode orixinar tumores malignos, marcados pola presenza do xenoma de EBV uniforme e a expresión xénica.<ref name= Robertsones>{{Cita libro|author= Robertson, ES (editor)| year=2010 |title=Epstein–Barr Virus: Latency and Transformation| publisher=[[Caister Academic Press]] | isbn= 978-1-904455-62-2}}</ref> ==== Reactivación ==== O EBV latente nas células B pode ser reactivado e cambiar a un ciclo lítico de replicación. Isto ocorre ''in vivo'', pero non se sabe que é o que o desencadea exactamente. ''In vitro'', o EBV latente en células B pode ser reactivado ao estimular o [[receptor de célula B]], polo que a reactivación ''in vivo'' probablemente ten lugar cando as células B infectadas de forma latente responden a infeccións non relacionadas.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> ''In vitro'', o EBV latente nas células B pode tamén ser reactivado tratando as células con [[butirato de sodio]] ou [[12-O-Tetradecanoilforbol-13-acetato|TPA]].<ref>Westphal EM, Blackstock W, Feng W, Israel B, Kenney SC. Activation of lytic Epstein-Barr virus (EBV) infection by radiation and sodium butyrate in vitro and in vivo: a potential method for treating EBV-positive malignancies. Cancer Res. 2000 Oct 15;60(20):5781-8. PMID 11059774</ref><ref>Xiangrong Gaoa, Kazufumi Ikutaa, Masako Tajimab, Takeshi Sairenjia. 12-O-Tetradecanoylphorbol-13-acetate Induces Epstein–Barr Virus Reactivation via NF-κB and AP-1 as Regulated by Protein Kinase C and Mitogen-Activated Protein Kinase. Virology. Volume 286, Issue 1, 20 July 2001, Pages 91–99. doi 10.1006/viro.2001.0965. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0042682201909651]</ref> === Transformación dos linfocitos B === Cando o EBV infecta a células B [[in vitro]], finalmente ocorre que as [[liña celular|liñas celulares]] [[linfoblastoide]]s adquiren a capacidade de proliferar indefinidamente. Esta transformación de proliferación é unha consecuencia da expresión de proteínas virais. As proteínas EBNA-2, EBNA-3C e LMP-1 son esenciais para a transformación, mentres que EBNA-LP e as EBERs non o son.<ref name="Yates1985">{{Cita publicación periódica|author=Yates JL, Warren N, Sugden B |title=Stable replication of plasmids derived from Epstein–Barr virus in various mammalian cells |url=https://archive.org/details/sim_nature-uk_1985-02-28_313_6005/page/n118 |journal=Nature |volume=313 |issue=6005 |pages=812–5 |year=1985 |pmid=2983224|doi=10.1038/313812a0}}</ref> Postúlase que despois dunha infección por causas naturais polo EBV, o virus executa parte ou todo o seu repertorio de programas de expresión xénica para establecer unha infección persistente. Dada a ausencia inicial de [[inmunidade (medicina)|inmunidade]] do hóspede, o ciclo lítico produce grandes cantidades de novos virus para infectar (presumiblemente) a outros linfocitos B do hóspede. Os programas latentes reprograman e subverten os linfocitos B infectados para que proliferen e traian células infectadas aos sitios os que o virus pode presumiblemente persistir. Finalmente, cando se desenvolve a inmunidade do hóspede, o virus persiste inactivando a expresión da maioría ou de todos os seus xenes, que só se reactivan ocasionalmente para producir novos virións. Finalmente chégase a un equilibrio entre a reactivación viral ocasional e a vixilancia inmunitaria do hóspede que elimina as células que activan a expresión xénica viral. O lugar onde se localiza a persistencia do EBV podería ser a [[medula ósea]]. Os pacientes EBV-positivos aos que lles substituíu a súa medula ósea por outra procedente dun doante EBV-negativo fanse EBV-negativos despois do [[transplante de órganos|transplante]].<ref name=Gratama1988>{{Cita publicación periódica|author=Gratama JW, Oosterveer MA, Zwaan FE, Lepoutre J, Klein G, Ernberg I |title=Eradication of Epstein–Barr virus by allogeneic bone marrow transplantation: implications for sites of viral latency |journal=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |volume=85 |issue=22 |pages=8693–6 |year=1988 |pmid=2847171|doi=10.1073/pnas.85.22.8693 |pmc=282526}}</ref> === Antíxenos latentes === Todas as proteínas nucleares do EBV prodúcense por [[empalme alternativo]] dun transcrito que empeza no [[promotor (xenética)|promotor]] Cp ou no Wp no extremo esquerdo do [[xenoma]] (na nomenclatura convencional). Os xenes están ordenados no xenoma así: EBNA-LP/EBNA-2/EBNA-3A/EBNA-3B/EBNA-3C/EBNA-1. O [[codón de iniciación]] da rexión codificante de EBNA-LP créase por empalme alternativo de transcritos de proteínas nucleares. En ausencia deste [[codón]] de iniciación, a expresión de EBNA-2/EBNA-3A/EBNA-3B/EBNA-3C/EBNA-1 dependerá de cal destes xenes sexa o que sofre o empalme alternativo no transcrito. === Proteínas/xenes === {| class="wikitable" |- ! [[Proteína]]/[[xene]]/[[antíxeno]] ! Estadio ! Descrición |- | '''[[Antíxeno nuclear do virus de Epstein–Barr 1|EBNA-1]]''' | latente+lítico | A proteína EBNA-1 únese a unha [[orixe de replicación]] (oriP) do xenoma viral e media na replicación e partición do [[episoma]] durante a división da célula hóspede. É a única proteína viral expresada durante a latencia de grupo I. |- | '''[[Antíxeno nuclear do virus de Epstein–Barr 2|EBNA-2]]''' | latente+lítico | EBNA-2 é o principal [[transactivador]] viral. |- | '''[[Antíxenonuclear do virus de Epstein–Barr 3|EBNA-3]]''' | latente+lítico | A estes xenes tamén se une a proteína [[RBPJ|RBP-Jκ]] do hóspede. |- | '''[[Proteína de membrana latente do virus de Epstein–Barr 1|LMP-1]]''' | latente | LMP-1 é unha [[proteína transmembrana]] que a atravesa seis veces que é tamén esencial para a transformación de proliferación mediada polo EBV. |- | '''[[Proteína de membrana latente do virus de Epstein–Barr 2|LMP-2]]''' | latente | LMP-2A/LMP-2B son proteínas transmembrana que actúan bloqueando a sinalización da [[tirosina quinase]]. |- | '''[[ARNs pequenos codificadas polo virus de Epstein–Barr|EBER]]''' | latente | EBER-1/EBER-2 son [[snRNA|ARNs nucleares pequenos]] que se unen a certas partículas nucleoproteicas, o que permite a unión de PKR (unha [[serina]]/[[treonina]] [[proteína quinase]] dependente de ARN bicatenario) que inhibe a súa función. As partículas EBER tamén inducen a produción de [[IL-10]], o que potencia a proliferación e inhibe as [[célula T citotóxica|células T citotóxicas]]. |- |- | '''[[ARN nucleolar pequeno do virus de Epstein–Barr 1|v-snoRNA1]]''' | latente | O [[ARN nucleolar pequno do virus de Epstein–Barr 1|snoRNA1 do virus de Epstein–Barr]] é unha caixa CD-snoRNA xerada polo virus durante a latencia. O v-snoRNA1 pode actuar como un precursor similar a un microARN que é procesado dando fragmentos de ARN dun tamaño de 24 nucleótidos que teñen como diana a rexión [[3'UTR]] do [[ARNm]] da [[ADN polimerase]] viral.<ref name=pmid19680535>{{Cita publicación periódica | last2 = Feederle| first1 = R. | first2 = R. | last4 = Schiefermeier | last3 = Mrazek | last5 = Balwierz | first3 = J. | first4 = N. | last7 = Polacek | last8 = Delecluse | first5 = J. | last9 = Hüttenhofer | first6 = M. | last1 = Hutzinger | last6 = Zavolan | first7 = N. | first8 = J. | first9 = A. | editor1-last = Cullen | editor1-first = Bryan R | title = Expression and processing of a small nucleolar RNA from the Epstein-Barr virus genome | url = http://dx.plos.org/10.1371/journal.ppat.1000547 | format = Free full text | journal = PLoS Pathogens | volume = 5 | issue = 8 | pages = e1000547 | date=Aug 2009 | issn = 1553-7366 | pmid = 19680535 | pmc = 2718842 | doi = 10.1371/journal.ppat.1000547 }}</ref> |- |- | '''[[ARNs de secuencia intrónica estable do virus de Epstein–Barr|ebv-sisRNA]]''' | latente | O Ebv-sisRNA-1 é unha secuencia intrónica estable de [[ARN]] xerada durante o programa de latencia III. Despois dos [[EBER]]s este é o terceiro ARN pequeno máis abondoso producido polo virus durante este programa.<ref name=Moss2013 >{{Cita publicación periódica |author=Moss WN and Steitz JA |title=Genome-wide analyses of Epstein-Barr virus reveal conserved RNA structures and a novel stable intronic sequence RNA |journal=BMC Genomics |volume=14 |pages=543 |date=August 2013 |pmid=23937650 |url=http://www.biomedcentral.com/1471-2164/14/543/abstract |doi=10.1186/1471-2164-14-543 |pmc=3751371}}</ref> |- | '''[[microARN]]s''' | latente | Os [[microARN]]s do EBV están codificados en dous transcritos, un conxunto deles no xene BART e outro preto do ''cluster'' BHRF1. Os tres microARNs do BHRF1 exprésanse durante a latencia de tipo III, mentres que o gran ''cluster'' de microARNs de BART (ata 20 microARNs) exprésanse durante a latencia de tipo II. As funcións destes microARNs descoñécense polo momento. |- | [[EBV-EA]] | lítico | [[antíxeno]] temperán |- | [[EBV-MA]] | lítico | antíxeno de membrana |- | [[Antíxeno da cápside do virus de Epstein–Barr|EBV-VCA]] | lítico | antíxeno da cápside viral |- | [[EBV-AN]] | lítico | nuclease alcalina<ref name=Buisson2009>{{Cita publicación periódica|author=Buisson M, Géoui T, Flot D, Tarbouriech N, Ressing ME, Wiertz EJ, Burmeister WP |title=A bridge crosses the active-site canyon of the Epstein–Barr virus nuclease with DNase and RNase activities |journal=J Mol. Biol. |volume=319 |issue=4 |pages=717–28 |year=2009 |pmid=19538972|doi=10.1016/j.jmb.2009.06.034 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Buisson | first1 = M. | last2 = Géoui | first2 = T. | last3 = Flot | first3 = D. | last4 = Tarbouriech | first4 = N. | last5 = Ressing | first5 = M. E. | last6 = Wiertz | first6 = E. J. | last7 = Burmeister | first7 = W. P. | doi = 10.1016/j.jmb.2009.06.034 | title = A Bridge Crosses the Active-Site Canyon of the Epstein–Barr Virus Nuclease with DNase and RNase Activities | journal = Journal of Molecular Biology | volume = 391 | issue = 4 | pages = 717–728 | year = 2009 | pmid = 19538972| pmc = }}</ref> |} === Subtipos de EBV === O EBV pode dividirse en dous grandes tipos, o EBV tipo 1 e o EBV tipo 2. Estes dous subtipos teñen diferentes xenes [[EBNA-3]]. Como resultado, os dous subtipos difiren nas súas capacidades de transformación e de reactivación. O tipo 1 é o dominante na maior parte do mundo, pero os dous tipos son igual de frecuentes en [[África]]. Pode distinguirse o EBV tipo 1 do tipo 2 ao cortar o xenoma viral cun [[encima de restrición]] e comparar os patróns de dixestión resultantes por medio de [[electroforese en xel]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> == Investigación == Como é un virus relativamente complexo, aínda hai moitas cousas que non se comprenden do EBV. Laboratorios de todo o mundo continúan estudando este [[virus]] e desenvolvendo novos xeitos de tratar as doenzas que causa. Un modo común de estudar o EBV ''[[in vitro]]'' é utilizar [[cromosoma artificial bacteriano|cromosomas artificiais bacterianos]].<ref name="pmid18938248">{{Cita publicación periódica |author=Delecluse HJ, Feederle R, Behrends U, Mautner J |title=Contribution of viral recombinants to the study of the immune response against the Epstein–Barr virus |journal=Seminars in Cancer Biology |volume=18 |issue=6 |pages=409–15 |date=December 2008 |pmid=18938248 |doi=10.1016/j.semcancer.2008.09.001 |url=}}</ref> O virus de Epstein–Barr pode ser mantido e manipulado no laboratorio en latencia continua (unha propiedade que comparte co [[herpesvirus asociado ao sarcoma de Kaposi]], outro dos oito [[herpesvirus]] humanos). Aínda que se asume que moitos virus teñen esta propiedade durante a infección dos seus hóspedes naturais, non hai un sistema fácil para estudar esta parte do ciclo de vida viral. Os estudos xenómicos do EBV exploraron a reactivación lítica e a regulación dun [[episoma]] viral latente.<ref name="pmid22901543">{{Cita publicación periódica |author=Arvey A, Tempera I, Tsai K, Chen HS, Tikhmyanova N, Klichinsky M, Leslie C, Lieberman PM|title=An atlas of the Epstein–Barr virus transcriptome and epigenome reveals host-virus regulatory interactions|journal=Cell Host Microbe |volume=12 |issue=2 |pages=233–245 |date=August 2012|pmid=22901543|doi=10.1016/j.chom.2012.06.008 |pmc=3424516}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Infección polo virus de Epstein-Barr]] * [[Vacina do virus Epstein-Barr]] === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20190118154758/https://ebv.wistar.upenn.edu/ Transcritoma e epixenoma do EBV] * {{Cita web |title=''Human herpesvirus 4'' |work=NCBI Taxonomy Browser |url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?mode=Info&id=10376 |id=10376}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Virus]] [[Categoría:Carcinóxenos]] o67f70k7221wwuhzmu2vby8gnodnyei 7108613 7108612 2025-06-27T18:24:33Z Miguelferig 27155 7108613 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Virus de Epstein–Barr | image = Epstein Barr Virus virions EM 10.1371 journal.pbio.0030430.g001-L.JPG | image_caption = Dous [[virión]]s de Epstein–Barr | image_width = 250px | virus_group = i | ordo = ''[[Herpesvirales]]'' | familia = ''[[Herpesviridae]]'' | subfamilia = ''[[Gammaherpesvirinae]]'' | genus = [[Lymphocryptovirus]] | species = '''''Human herpesvirus 4''''' (HHV-4) | subdivision_ranks = Sinónimos | subdivision = * ''EB virus'' }} O '''virus de Epstein-Barr''' ('''EBV'''), tamén chamado '''herpesvirus humano 4''' (HHV-4, ''Human herpesvirus 4''), é un dos oito [[virus]] humanos da familia dos [[Herpesviridae|herpesvirus]], e un dos virus humanos máis comúns. Recibe o seu nome polos apelidos dos seus descubridores, Michael Anthony Epstein e Yvonne Barr. É principalmente coñecido por ser o causante da [[mononucleose infecciosa]] (febre glandular). Tamén está asociado con determinadas formas de [[cancro]], como o [[linfoma de Hodgkin]], [[linfoma de Burkitt]], [[cancro gástrico]], [[carcinoma nasofarínxeo]], e as condicións asociadas co [[virus da inmunodeficiencia humana]] (HIV), como a [[leucoplaquia pilosa]] e os [[linfoma]]s de [[sistema nervioso central]].<ref name="pmid19373526">{{Cita publicación periódica |author=Maeda E, Akahane M, Kiryu S |title=Spectrum of Epstein–Barr virus-related diseases: a pictorial review |journal=Jpn J Radiol |volume=27 |issue=1 |pages=4–19 |date=xaneiro de 2009 |pmid=19373526 |doi=10.1007/s11604-008-0291-2 |url=|display-authors=etal}}</ref><ref name="Cherry-Peppers 2003">{{Cita publicación periódica|last=Cherry-Peppers|first=G|author2=Daniels, CO |author3=Meeks, V |author4=Sanders, CF |author5= Reznik, D |title=Oral manifestations in the era of HAART.|journal=Journal of the National Medical Association|date=febreiro de 2003|volume=95|issue=2 Suppl 2|pages=21S–32S|pmid=12656429|pmc=2568277}}</ref> Hai probas de que a infección polo EBV está asociada cun risco máis alto de ter certas doenzas [[utoinmunidade|autoinmunes]],<ref name="pmid19028369">{{Cita publicación periódica |author=Toussirot E, Roudier J |title=Epstein–Barr virus in autoimmune diseases |journal=Best Practice & Research. Clinical Rheumatology |volume=22 |issue=5 |pages=883–96 |date=outubro de 2008 |pmid=19028369 |doi=10.1016/j.berh.2008.09.007 |url=}}</ref> especialmente [[dermatomiosite]], [[lupus eritematoso sistémico]], [[artrite reumatoide]], [[síndrome de Sjögren]],<ref name="pmid21871974">{{Cita publicación periódica |author=Dreyfus DH |title=Autoimmune disease: A role for new anti-viral therapies? |journal=[[Autoimmunity Reviews]] |volume=11 |issue=2 |pages=88–97 |date=decembro de 2011 |pmid=21871974 |doi=10.1016/j.autrev.2011.08.005 |url=}}</ref><ref name="pmid22312480">{{Cita publicación periódica |author=Pender MP |title=CD8+ T-Cell Deficiency, Epstein–Barr Virus Infection, Vitamin D Deficiency, and Steps to Autoimmunity: A Unifying Hypothesis |journal=Autoimmune Diseases |volume=2012 |issue= |pages=189096 |year=2012 |pmid=22312480 |pmc=3270541 |doi=10.1155/2012/189096 |url=}}</ref> e [[esclerose múltiple]].<ref name="pmid20369303">{{Cita publicación periódica |author=Ascherio A, Munger KL |title=Epstein–Barr virus infection and multiple sclerosis: a review |journal=[[Journal of Neuroimmune Pharmacology]] |volume=5 |issue=3 |pages=271–7 |date=September 2010 |pmid=20369303 |doi=10.1007/s11481-010-9201-3 |url=}}</ref> Uns 200.000 casos de cancro ao ano poden atribuírse ao EBV.<ref>http://www.cancerresearchuk.org/about-us/cancer-news/press-release/2014-03-24-developing-a-vaccine-for-the-epstein-barr-virus-could-prevent-up-to-200000-cancers-globally-say</ref> A infección polo EBV ocorre por transferencia oral de [[saliva]]<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus">{{Cita publicación periódica|last=Amon|author2=Farrell|title=Reactivation of Epstein–Barr virus from latency|journal=Reviews in Medical Virology|date=novembro de 2004|doi=10.1002/rmv.456 |first1=Wolfgang|volume=15|issue=3|pages=149–56|pmid=15546128}}</ref> e secrecións xenitais. A maioría da xente acaba sendo infectada polo EBV e adquire [[inmunidade adaptativa]]. Por exemplo, hai estudos feitos nos Estados Unidos que indican que nese país a metade dos nenos de cinco anos de idade e un 90 % dos adultos teñen evidencias de infeccións previas.<ref name="CDC – Epstein–Barr Virus and Infectious Mononucleosis">[http://www.cdc.gov/epstein-barr/about-ebv.html About 90% of adults have antibodies that show that they have a current or past EBV infection.] National Center for Infectious Diseases</ref> Os nenos pequenos fanse susceptibles ao EBV en canto desaparece a súa [[inmunidade pasiva|protección polos anticorpos maternos]]. Moitos nenos son infectados polo EBV, e estas infeccións xeralmente non causan síntomas nin se distinguen doutras doenzas leves e breves da infancia. Cando a infección ocorre na adolescencia, causa [[mononucleose infecciosa]] no 35 a 50 % dos casos.<ref>{{Cita web|last=CDC|title=Epstein–Barr Virus and Infectious Mononucleosis|url=http://www.cdc.gov/ncidod/diseases/ebv.htm|publisher=CDC|accessdate=2011-12-29|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20111227030956/http://www.cdc.gov/ncidod/diseases/ebv.htm|dataarquivo=27 de decembro de 2011|urlmorta=yes}}</ref> O EBV infecta as [[linfocito B|células B]] do [[sistema inmunitario]] e [[epitelio|células epiteliais]]. Unha vez que a infección lítica inicial polo EBV queda controlada, o EBV persiste de forma [[latencia viral|latente]] nas células B durante toda a vida da persoa.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus"/> == Papel en enfermidades == EBV foi implicada en varias doenzas como a [[mononucleose infecciosa]],<ref name="Benign lymphadenopathy">{{Cita publicación periódica |last1=Weiss |first1=LM|last2=O'Malley|first2=D|title=Benign lymphadenopathies|journal=Modern Pathology|volume=26 |issue=Supplement 1 |pages=S88–S96 |year=2013|pmid=23281438|doi=10.1038/modpathol.2012.176}}</ref> [[linfoma de Burkitt]],<ref name="PannoneZamparese2014">{{Cita publicación periódica|last1=Pannone|first1=Giuseppe|last2=Zamparese|first2=Rosanna|last3=Pace|first3=Mirella|last4=Pedicillo|first4=Maria|last5=Cagiano|first5=Simona|last6=Somma|first6=Pasquale|last7=Errico|first7=Maria|last8=Donofrio|first8=Vittoria|last9=Franco|first9=Renato|last10=De Chiara|first10=Annarosaria|last11=Aquino|first11=Gabriella|last12=Bucci|first12=Paolo|last13=Bucci|first13=Eduardo|last14=Santoro|first14=Angela|last15=Bufo|first15=Pantaleo|title=The role of EBV in the pathogenesis of Burkitt’s Lymphoma: an Italian hospital based survey|journal=Infectious Agents and Cancer|volume=9|issue=1|year=2014|pages=34|issn=1750-9378|doi=10.1186/1750-9378-9-34}}</ref> [[Hodgkin's lymphoma]],<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Gandhi|first1=MK|title=Epstein-Barr virus-associated Hodgkin's lymphoma|url=https://archive.org/details/sim_british-journal-of-haematology_2004-05_125_3/page/267|journal=Br J Haematol.|date=May 2004|volume=125|issue=3|pages=267–81|pmid=15086409|doi=10.1111/j.1365-2141.2004.04902.x}}</ref> [[cancro gástrico]],<ref>{{Cita web|url=http://www.cancerresearchuk.org/about-us/cancer-news/press-release/2014-03-24-developing-a-vaccine-for-the-epstein-barr-virus-could-prevent-up-to-200000-cancers-globally-say|title=Developing a vaccine for the Epstein-Barr Virus could prevent up to 200,000 cancers globally say experts}}</ref> [[carcinoma nasofarínxeo]],<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Dogan|first1=S|last2=Hedberg|first2=ML|last3=Ferris|first3=RL|last4=Rath|first4=TJ|last5=Assaad|first5=AM|last6=Chiosea|first6=SI|title=Human papillomavirus and Epstein-Barr virus in nasopharyngeal carcinoma in a low-incidence population.|url=https://archive.org/details/sim_head-neck_2014-04_36_4/page/511|journal=Head & neck|date=April 2014|volume=36|issue=4|pages=511-6|pmid=23780921}}</ref> [[esclerose múltiple]],<ref name="pmid20369303"/> e [[granulomatose linfomatoide]].<ref>{{Cita publicación periódica | first1=E. |last1=Tagliavini|first2=G.|last2=Rossi|first3=R.|last3=Valli|first4=M.|last4=Zanelli|first5=A.|last5=Cadioli|first6=M. C.|last6=Mengoli|first7=A.|last7=Bisagni|first8=A.|last8=Cavazza|first9=G.|last9=Gardini | title = Lymphomatoid granulomatosis: a practical review for pathologists dealing with this rare pulmonary lymphoproliferative process | journal = [[Pathologica]] | volume = 105 | issue = 4 | pages = 111–116 |date=August 2013 | pmid = 24466760}}</ref> O EBV foi tamén implicado en trastornos relacionados coa agregación da [[alfa-sinucleína]] (por exemplo, [[enfermidade de Parkinson]], [[demencia con corpos de Lewy]] e [[atrofia multisistémica]]).<ref>{{Cita publicación periódica|author=Woulfe J, Hoogendoorn H, Tarnopolsky M, Muñoz DG.|title=Monoclonal antibodies against Epstein-Barr virus cross-react with alpha-synuclein in human brain|url=https://archive.org/details/sim_neurology_2000-11-14_55_9/page/1398|journal=Neurology|date=Nov 14, 2000|volume=55|issue=9|pages=1398–401|pmid=11087792|doi=10.1212/WNL.55.9.1398}}</ref> == Historia == O virus de Epstein–Barr recibe ese nome en honor dos británicos [[Michael A. Epstein|Michael Anthony Epstein]] (nado en 1921) e de [[Yvonne Barr]] (nada o 1932), que o descubriron conxuntamente<ref name=BBC>{{Cita novas|last1=McGrath|first1=Paula|title=Cancer virus discovery helped by delayed flight|url=http://www.bbc.co.uk/news/health-26857610|accessdate=4 novembro de 2015|publisher=BBC News, Health|date=6 April 2014}}</ref> e en 1964 publicaron o informe da existencia do virus.<ref>M. A. Epstein, B. G. Achong, and Y. M. Barr: Virus particles in cultured lymphoblasts from Burkitt's lymphoma. The Lancet, 28 de marzo de 1964, 1: 702–703</ref> En 1961, Epstein, un [[patólogo]] e experto en [[microscopio electrónico|microscopia electrónica]], asistiu a unha conferencia titulada "O cancro infantil máis común en África tropical, unha síndrome non recoñecida ata agora", que daba [[Denis Parsons Burkitt]], un cirurxián que traballaba daquela en [[Uganda]], que era a descrición da "variante endémica" (forma pediátrica) da doenza que hoxe leva o seu nome, o [[linfoma de Burkitt]]. En 1963, enviouse un espécime desde Uganda ao hospital de [[Middlesex]], [[Inglaterra]] para que fose cultivado. Nas células cultivadas identificáronse partículas víricas, e os resultados foron publicados na revista ''[[The Lancet]]'' en 1964 por Epstein, [[Bert Achong]], e Barr. As liñas celulares enviáronse a [[Werner e Gertrude Henle]] ao Hospital Infantil de Filadelfia, os cales desenvolveron marcadores serolóxicos. En 1967, un técnico do seu laboratorio contraeu a [[mononucleose]] e grazas a iso puideron comparar unha mostra sérica almacenada, e atoparon que se desenvolveran [[anticorpo]]s contra o virus.<ref>{{Cita libro |last= Epstein |first= M. Anthony |authorlink= M. Anthony Epstein |editor1-last=Robertson |editor1-first=Earl S. |title= Epstein–Barr Virus |url= https://books.google.com/books?id=TRO-wXto8hcC |accessdate= September 18, 2010 |year= 2005 |publisher= Cromwell Press |location= Trowbridge |isbn= 1-904455-03-4 |pages= 1–14 |chapter= 1. The origins of EBV research: discovery and characterization of the virus}}</ref><ref name="Robertson2005">{{Cita libro|author=Erle S. Robertson|title=Epstein-Barr Virus|url=https://books.google.com/books?id=TRO-wXto8hcC|accessdate=3 June 2012|year=2005|publisher=Horizon Scientific Press|isbn=978-1-904455-03-5|page=18}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |doi= 10.1056/NEJMbkrev39523 |last= Miller |first= George |date= 21 de decembro de 2006 |title= Book Review: Epstein–Barr Virus |url= https://archive.org/details/sim_new-england-journal-of-medicine_2006-12-21_355_25/page/2708 |journal= [[New England Journal of Medicine]] |volume= 355 |issue= 25 |pages= 2708–2709 }}</ref> En 1968, descubriron que o EBV pode inmortalizar [[linfocito B|células B]] directamente despois da infección, imitando algunhas formas das infeccións relacionadas co EBV,<ref name="pmid6261650">{{Cita publicación periódica |author=Henle W, Henle G |title=Epidemiologic aspects of Epstein–Barr virus (EBV)-associated diseases |url=https://archive.org/details/sim_annals-of-the-new-york-academy-of-sciences_1980-11-28_354/page/n336 |journal=Annals of the New York Academy of Sciences |volume=354 |issue= |pages=326–31 |year=1980 |pmid=6261650 |doi=10.1111/j.1749-6632.1980.tb27975.x}}</ref> e confirmaron así a ligazón entre o virus e a infección da mononucleose.<ref name="isbn0-12-375147-0">{{Cita libro |author=Young, LS |title=Desk Encyclopedia of Human and Medical Virology |publisher=Academic Press |location=Boston |year=2009 |pages=532–533}}</ref> == Viroloxía == [[Ficheiro:Viral Tegument.svg|miniatura|dereita|300px|Diagrama simplificado da estrutura do EBV.]] === Estrutura e xenoma === O [[virión]] é de aproximadamente 122 a 180&nbsp;[[Nanómetro|nm]] de diámetro e está composto por un [[ADN]] bicaenario duns 172.000 [[par de bases|pares de bases]] e contén uns 85 [[xene]]s.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> O ADN está rodeado por unha [[nucleocápside]] proteica. Esta nucleocápside está rodeada por un [[tegumento viral|tegumento]] feito de proteínas, que á súa vez está rodeado por unha [[envoltura viral|envoltura]] que contén [[lípido]]s<ref name="Progress and Problems in Understanding">{{Cita publicación periódica|last=Odumade|author2=Hogquist, Balfour|title=Progress and Problems in Understanding and Managing Primary Epstein–Barr Virus Infections|journal=American Society for Microbiology|date=xaneiro de 2011|doi=10.1128/CMR.00044-10|url=http://cmr.asm.org/content/24/1/193.full|accessdate=30 May 2012|first1=O. A.|volume=24|pages=193–209|pmid=21233512|issue=1|pmc=3021204|data-arquivo=31 de maio de 2012|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120531235148/http://cmr.asm.org/content/24/1/193.full|url-morta=yes}}</ref> e [[glicoproteína]]s que se proxectan na superficie e son esenciais para que o virus poida infectar á célula [[hóspede]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> === Tropismo === O termo [[tropismo viral]] refírese aos tipos de células que o EBV pode infectar. O EBV pode infectar diferentes tipos de células, como [[célula B|células B]] e [[célula epitelial|células epiteliais]].<ref>{{Cita publicación periódica | pmid = 24553068 | year = 2014 | author1 = Shannon-Lowe | first1 = C | title = Epstein Barr virus entry; kissing and conjugation | journal = Current Opinion in Virology | volume = 4 | pages = 78–84 | last2 = Rowe | first2 = M | doi = 10.1016/j.coviro.2013.12.001 }}</ref> Os complexos glicoproteicos tripartitos virais de [[gHgLgp42]] median a fusión coa membrana da célula B; aínda que son os complexos bipartitos de gHgL os que median a fusión coa membrana das células epiteliais. Os EBV que se replican en células B teñen un baixo número de complexos gHgLgp42, porque estes complexos tripartitos interaccionan no [[retículo endoplasmático]] con moléculas do [[antíxeno leucocitario humano]] (HLA) de [[MHC de clase II|clase II]] presentes en células B e son degradados. En contraste, os EBV que se replican nas células epiteliais son ricos en complexos tripartitos porque estas células normalmente non conteñen moléculas HLA de clase II. Como consecuencia, os EBV procedentes de células B son máis infecciosos para as células epiteliais, e os EBV procedentes de células epiteliais son máis infecciosos para as células B. Os virus que carecen da porción [[gp42]] teñen capacidade de unirse a células B humanas mais son incapaces de infectar.<ref>http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC109360/</ref> === Ciclo de replicación === [[Ficheiro:EBV infection cycle in healthy humans.png|miniatura|350px|O ciclo de replicación do EBV.]] ==== Entrada na célula ==== O EBV pode infectar tanto a [[linfocito B|células B]] coma a [[célula epitelial|células epiteliais]], aínda que utiliza mecanismos diferentes en cada un dos dous casos. Para entrar nas células B, a glicoproteína viral [[gp350]] únese ao receptor celular [[CD21]] (tamén chamado CR2).<ref name="entrez_ 1380">{{Cita web | title = Entrez Gene: CR2 complement component (3d/Epstein Barr virus) receptor 2| url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=gene&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=1380| accessdate = }}</ref> Despois, a glicoproteína viral gp42 interacciona con moléculas [[MHC de clase II]] celulares. Isto desencadea a [[fusión de bicaas lipídicas|fusión]] da [[envoltura viral]] coa [[membrana plasmática|membrana celular]], o que permite que o EBV entre na célula B.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> O [[CD35]] humano, tamén chamado receptor do complemento 1 (CR1), é un factor de adhesión adicional para a gp350/220, e pode proporcionar unha ruta de entrada para o EBV en células CD21-negativas, incluíndo células B inmaturas. A infección polo EBV regula á baixa a expresión de CD35.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Ogembo JG, Kannan L, Ghiran I, Nicholson-Weller A, Finberg RW, Tsokos GC, Fingeroth JD | date = 2013 | title = Human complement receptor type 1/CD35 is an Epstein-Barr Virus receptor | journal = Cell Rep. | volume = 3 | pages = 371–385 | pmid = 23416052 | doi = 10.1016/j.celrep.2013.01.023 | issue = 2 | pmc = 3633082 }}</ref> Para entrar nas células epiteliais, a proteína viral BMRF-2 interacciona con [[integrina]]s β1 celulares. Despois, a proteína viral gH/gL interacciona coas integrinas [[αvβ6]]/[[αvβ8]] celulares. Isto desencadea a fusión da envoltura viral coa membrana da célula epitelial, o que permite ao EBV entrar na célula epitelial.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> A diferenza da entrada na célula B, a entrada nas células epiteliais é, en realidade, impedida pola glicoproteína gp42 viral.<ref name="entrez_ 1380" /> Unha vez que o EBV entra na célula, a [[cápside]] viral disólvese e o [[xenoma]] viral é transportado ao [[núcleo celular]]. ==== Replicación lítica ==== O [[ciclo lítico]], ou infección produtiva, ten como resultado a produción de novos virións infecciosos. O EBV pode realizar a replicación lítica tanto en células B coma en células epiteliais. Nas células B, a replicación lítica normalmente só ten lugar despois da reactivación tras unha [[#Latencia|latencia]]. En células epiteliais, a replicación lítica a miúdo segue directamente á entrada do virus na célula.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Para que ocorra a replicación lítica, o xenoma viral debe ser lineal. O xenoma do EBV latente é circular, polo que debe facerse lineal no proceso da reactivación lítica. Durante a replicación lítica, a [[ADN polimerase]] viral é responsable de copiar o xenoma viral. Isto contrasta coa latencia, na cal é a ADN polimerase da célula hóspede a que copia o xenoma viral.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Os produtos dos xenes líticos prodúcense en tres estadios consecutivos chamados: temperán inmediato, temperán, e tardío.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Os [[produto xénico|produtos xénicos]] líticos temperáns inmediatos actúan como [[transactivador]]es, potenciando a [[expresión xénica|expresión]] dos xenes líticos tardíos. Entre os produtos dos xenes líticos temperáns inmediatos están [[BZLF1]] (tamén chamado Zta, EB1, asociado con ZEBRA) e [[BRLF1]] (asociado con Rta).<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Os produtos xénicos líticos temperáns teñen moitas máis funcións, como a replicación, metabolismo, e bloqueo do [[procesamento do antíxeno]]. Os produtos xénicos temperáns inclúen a [[BNLF2]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Finalmente, os produtos xénicos líticos tardíos adoitan ser proteínas con papeis estruturais, como o [[antíxeno da cápside do virus de Epstein–Barr|VCA]], que forma a [[cápside]] viral. Outros produtos xénicos líticos tardíos, como BCRF1, axudan ao EBV a evadirse do [[sistema inmunitario]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Fixéronse estudos utilizando o [[EGCG]], que é un polifenol do [[té verde]], que se demostrou que inhibe a infección lítica espontánea aos niveis do ADN, da transcrición e de proteínas de xeito dependente da dose e do tempo, así como a expresión dos xenes líticos do EBV Zta, Rta, e o complexo de antíxeno temperán EA-D (inducido por Rta), aínda que non é afectado o xene moi estable [[EBNA-1]] que se encontra activo en todos os estados da infección.<ref name="carcin">http://carcin.oxfordjournals.org/content/34/3/627.full</ref> Ademais, estase a estudar a activación de certos xenes para determinar como inducir a destrución inmunitaria de células B infectadas latentes utilizando o [[12-O-Tetradecanoilforbol-13-acetato|TPA]] ou o [[butirato de sodio]].<ref name="carcin"/> A diferenza da replicación lítica de moitos outros virus, a replicación lítica do EBV non leva inevitablemente á [[lise]] da célula hóspede porque os virións de Epstein-Barr saen da célula infectada por evaxinación. Entre as proteínas líticas están gp350 e gp110.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /><ref name="pmid18508632">{{Cita publicación periódica|author=Lockey TD, Zhan X, Surman S, Sample CE, Hurwitz JL |title=Epstein–Barr virus vaccine development: a lytic and latent protein cocktail |journal=[[Frontiers in Bioscience|Front. Biosci.]] |volume=13 |issue= 13|pages=5916–27 |year=2008 |pmid=18508632 |doi= 10.2741/3126|url=http://www.bioscience.org/2008/v13/af/3126/fulltext.htm |subscription= yes}}</ref> ==== Latencia ==== A diferenza da replicación lítica, a [[latencia viral|latencia]] non dá lugar á produción de novos virións,<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> senón que o ADN circular xenómico do EBV permanece no [[núcleo celular]] en forma de [[episoma]], e é copiado pola [[ADN polimerase]] celular.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Durante a latencia, só se expresa unha porción dos xenes do EBV.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> O EBV latente expresa os seus xenes seguindo tres posibles patróns, chamados patróns de latencia. O EBV pode persistir en estado latente dentro das células B e células epiteliais, pero en ambos os tipos de células son posibles diferentes patróns de latencia. O EBV pode mostrar os seguintes tres programas de latencia: Latencia I, Latencia II, e Latencia III. Cada programa de latencia leva á produción dun conxunto determinado e limitado de proteínas e de [[ARN]]s virais.<ref name="pmid17446270">{{Cita publicación periódica |author=Calderwood MA, Venkatesan K, Xing L, Chase MR, Vazquez A, Holthaus AM, Ewence AE, Li N, Hirozane-Kishikawa T, Hill DE, Vidal M, Kieff E, Johannsen E |title=Epstein–Barr virus and virus human protein interaction maps |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America |volume=104 |issue=18 |pages=7606–11 |date=May 2007 |pmid=17446270 |pmc=1863443 |doi=10.1073/pnas.0702332104 |url=}} A nomenclatura que se usará aquí é a de Kieff, pero outros laboratorios usan nomenclaturas diferentes.</ref><ref>{{Cita publicación periódica |doi= 10.1371/journal.ppat.1000547 |author= Hutzinger R, Feederle R, Mrazek J, Schiefermeier N, Balwierz PJ, Zavolan M, Polacek N, Delecluse H, Hüttenhofer A|date= August 14, 2009 |title= Expression and Processing of a Small Nucleolar RNA from the Epstein–Barr Virus Genome |pages= e1000547 |journal= [[PLoS Pathogens]] |volume= 5 |issue= 8 |url = http://www.plospathogens.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.ppat.1000547 |pmid= 19680535 |pmc= 2718842 |editor1-last= Cullen |editor1-first= Bryan R.}}</ref> {| class="wikitable" |- ! Xene Expresado !! [[EBNA-1]] !! [[EBNA-2]] !! [[EBNA-3]]A !! [[EBNA-3]]B !! [[EBNA-3]]C !! EBNA-LP !! [[LMP-1]] !! [[LMP-2]]A !! [[LMP-2]]B !! [[EBER]] |- | Produto || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || [[ARNnc]]s |- | '''Latencia I''' ||align="center"|+||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|+ |- | '''Latencia II''' ||align="center"|+||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+ |- | '''Latencia III''' ||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+ |} Tamén se postula que existe un programa no que a expresión de todas as proteínas virais está inactivada (Latencia 0). Nas células B son posibles os tres tipos de programas de latencia.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> A latencia do EBV en células B xeralmente progresa desde a Latencia III á Latencia II e á Latencia I. Cada estado de latencia inflúe de forma característica no comportamento da célula B.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> Despois de infectar unha [[célula B virxe]] en repouso, o EBV entra na Latencia III. O conxunto de proteínas e ARNs producidos na Latencia III transforma a célula B facendo que prolifere activamente (o que se chama activación da célula B).<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /><ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Posteriormente, o virus restrinxe a súa expresión xénica e entra en Latencia II. A conxunto máis limitado de proteínas e ARNs que se forma na Latencia II induce ás células B a diferenciarse en [[célula B de memoria|células B de memoria]].<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /><ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Finalmente, o EBV restrinxe a expresión xénica aínda máis e entra en Latencia I. A expresión de EBNA-1 permite que o xenoma de EBV se replique cando a célula B de memoria se divide.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /><ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Na infección primaria, o EBV replícase en células epiteliais orofarínxeas e establece infeccións con Latencias III, II, e I nos linfocitos B. A infección latente por EBV dos linfocitos B é necesaria para que o virus persista, e para a subseguinte replicación en células epiteliais, e a liberación de virus infecciosos na [[saliva]]. As infeccións con Latencias III e II de linfocitos B, e con Latencia II de células epiteliais orais, e con Latencia II de [[célula NK|células NK]] ou [[célula T|células T]] pode orixinar tumores malignos, marcados pola presenza do xenoma de EBV uniforme e a expresión xénica.<ref name= Robertsones>{{Cita libro|author= Robertson, ES (editor)| year=2010 |title=Epstein–Barr Virus: Latency and Transformation| publisher=[[Caister Academic Press]] | isbn= 978-1-904455-62-2}}</ref> ==== Reactivación ==== O EBV latente nas células B pode ser reactivado e cambiar a un ciclo lítico de replicación. Isto ocorre ''in vivo'', pero non se sabe que é o que o desencadea exactamente. ''In vitro'', o EBV latente en células B pode ser reactivado ao estimular o [[receptor de célula B]], polo que a reactivación ''in vivo'' probablemente ten lugar cando as células B infectadas de forma latente responden a infeccións non relacionadas.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> ''In vitro'', o EBV latente nas células B pode tamén ser reactivado tratando as células con [[butirato de sodio]] ou [[12-O-Tetradecanoilforbol-13-acetato|TPA]].<ref>Westphal EM, Blackstock W, Feng W, Israel B, Kenney SC. Activation of lytic Epstein-Barr virus (EBV) infection by radiation and sodium butyrate in vitro and in vivo: a potential method for treating EBV-positive malignancies. Cancer Res. 2000 Oct 15;60(20):5781-8. PMID 11059774</ref><ref>Xiangrong Gaoa, Kazufumi Ikutaa, Masako Tajimab, Takeshi Sairenjia. 12-O-Tetradecanoylphorbol-13-acetate Induces Epstein–Barr Virus Reactivation via NF-κB and AP-1 as Regulated by Protein Kinase C and Mitogen-Activated Protein Kinase. Virology. Volume 286, Issue 1, 20 July 2001, Pages 91–99. doi 10.1006/viro.2001.0965. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0042682201909651]</ref> === Transformación dos linfocitos B === Cando o EBV infecta a células B [[in vitro]], finalmente ocorre que as [[liña celular|liñas celulares]] [[linfoblastoide]]s adquiren a capacidade de proliferar indefinidamente. Esta transformación de proliferación é unha consecuencia da expresión de proteínas virais. As proteínas EBNA-2, EBNA-3C e LMP-1 son esenciais para a transformación, mentres que EBNA-LP e as EBERs non o son.<ref name="Yates1985">{{Cita publicación periódica|author=Yates JL, Warren N, Sugden B |title=Stable replication of plasmids derived from Epstein–Barr virus in various mammalian cells |url=https://archive.org/details/sim_nature-uk_1985-02-28_313_6005/page/n118 |journal=Nature |volume=313 |issue=6005 |pages=812–5 |year=1985 |pmid=2983224|doi=10.1038/313812a0}}</ref> Postúlase que despois dunha infección por causas naturais polo EBV, o virus executa parte ou todo o seu repertorio de programas de expresión xénica para establecer unha infección persistente. Dada a ausencia inicial de [[inmunidade (medicina)|inmunidade]] do hóspede, o ciclo lítico produce grandes cantidades de novos virus para infectar (presumiblemente) a outros linfocitos B do hóspede. Os programas latentes reprograman e subverten os linfocitos B infectados para que proliferen e traian células infectadas aos sitios os que o virus pode presumiblemente persistir. Finalmente, cando se desenvolve a inmunidade do hóspede, o virus persiste inactivando a expresión da maioría ou de todos os seus xenes, que só se reactivan ocasionalmente para producir novos virións. Finalmente chégase a un equilibrio entre a reactivación viral ocasional e a vixilancia inmunitaria do hóspede que elimina as células que activan a expresión xénica viral. O lugar onde se localiza a persistencia do EBV podería ser a [[medula ósea]]. Os pacientes EBV-positivos aos que lles substituíu a súa medula ósea por outra procedente dun doante EBV-negativo fanse EBV-negativos despois do [[transplante de órganos|transplante]].<ref name=Gratama1988>{{Cita publicación periódica|author=Gratama JW, Oosterveer MA, Zwaan FE, Lepoutre J, Klein G, Ernberg I |title=Eradication of Epstein–Barr virus by allogeneic bone marrow transplantation: implications for sites of viral latency |journal=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |volume=85 |issue=22 |pages=8693–6 |year=1988 |pmid=2847171|doi=10.1073/pnas.85.22.8693 |pmc=282526}}</ref> === Antíxenos latentes === Todas as proteínas nucleares do EBV prodúcense por [[empalme alternativo]] dun transcrito que empeza no [[promotor (xenética)|promotor]] Cp ou no Wp no extremo esquerdo do [[xenoma]] (na nomenclatura convencional). Os xenes están ordenados no xenoma así: EBNA-LP/EBNA-2/EBNA-3A/EBNA-3B/EBNA-3C/EBNA-1. O [[codón de iniciación]] da rexión codificante de EBNA-LP créase por empalme alternativo de transcritos de proteínas nucleares. En ausencia deste [[codón]] de iniciación, a expresión de EBNA-2/EBNA-3A/EBNA-3B/EBNA-3C/EBNA-1 dependerá de cal destes xenes sexa o que sofre o empalme alternativo no transcrito. === Proteínas/xenes === {| class="wikitable" |- ! [[Proteína]]/[[xene]]/[[antíxeno]] ! Estadio ! Descrición |- | '''[[Antíxeno nuclear do virus de Epstein–Barr 1|EBNA-1]]''' | latente+lítico | A proteína EBNA-1 únese a unha [[orixe de replicación]] (oriP) do xenoma viral e media na replicación e partición do [[episoma]] durante a división da célula hóspede. É a única proteína viral expresada durante a latencia de grupo I. |- | '''[[Antíxeno nuclear do virus de Epstein–Barr 2|EBNA-2]]''' | latente+lítico | EBNA-2 é o principal [[transactivador]] viral. |- | '''[[Antíxenonuclear do virus de Epstein–Barr 3|EBNA-3]]''' | latente+lítico | A estes xenes tamén se une a proteína [[RBPJ|RBP-Jκ]] do hóspede. |- | '''[[Proteína de membrana latente do virus de Epstein–Barr 1|LMP-1]]''' | latente | LMP-1 é unha [[proteína transmembrana]] que a atravesa seis veces que é tamén esencial para a transformación de proliferación mediada polo EBV. |- | '''[[Proteína de membrana latente do virus de Epstein–Barr 2|LMP-2]]''' | latente | LMP-2A/LMP-2B son proteínas transmembrana que actúan bloqueando a sinalización da [[tirosina quinase]]. |- | '''[[ARNs pequenos codificadas polo virus de Epstein–Barr|EBER]]''' | latente | EBER-1/EBER-2 son [[snRNA|ARNs nucleares pequenos]] que se unen a certas partículas nucleoproteicas, o que permite a unión de PKR (unha [[serina]]/[[treonina]] [[proteína quinase]] dependente de ARN bicatenario) que inhibe a súa función. As partículas EBER tamén inducen a produción de [[IL-10]], o que potencia a proliferación e inhibe as [[célula T citotóxica|células T citotóxicas]]. |- |- | '''[[ARN nucleolar pequeno do virus de Epstein–Barr 1|v-snoRNA1]]''' | latente | O [[ARN nucleolar pequno do virus de Epstein–Barr 1|snoRNA1 do virus de Epstein–Barr]] é unha caixa CD-snoRNA xerada polo virus durante a latencia. O v-snoRNA1 pode actuar como un precursor similar a un microARN que é procesado dando fragmentos de ARN dun tamaño de 24 nucleótidos que teñen como diana a rexión [[3'UTR]] do [[ARNm]] da [[ADN polimerase]] viral.<ref name=pmid19680535>{{Cita publicación periódica | last2 = Feederle| first1 = R. | first2 = R. | last4 = Schiefermeier | last3 = Mrazek | last5 = Balwierz | first3 = J. | first4 = N. | last7 = Polacek | last8 = Delecluse | first5 = J. | last9 = Hüttenhofer | first6 = M. | last1 = Hutzinger | last6 = Zavolan | first7 = N. | first8 = J. | first9 = A. | editor1-last = Cullen | editor1-first = Bryan R | title = Expression and processing of a small nucleolar RNA from the Epstein-Barr virus genome | url = http://dx.plos.org/10.1371/journal.ppat.1000547 | format = Free full text | journal = PLoS Pathogens | volume = 5 | issue = 8 | pages = e1000547 | date=Aug 2009 | issn = 1553-7366 | pmid = 19680535 | pmc = 2718842 | doi = 10.1371/journal.ppat.1000547 }}</ref> |- |- | '''[[ARNs de secuencia intrónica estable do virus de Epstein–Barr|ebv-sisRNA]]''' | latente | O Ebv-sisRNA-1 é unha secuencia intrónica estable de [[ARN]] xerada durante o programa de latencia III. Despois dos [[EBER]]s este é o terceiro ARN pequeno máis abondoso producido polo virus durante este programa.<ref name=Moss2013 >{{Cita publicación periódica |author=Moss WN and Steitz JA |title=Genome-wide analyses of Epstein-Barr virus reveal conserved RNA structures and a novel stable intronic sequence RNA |journal=BMC Genomics |volume=14 |pages=543 |date=August 2013 |pmid=23937650 |url=http://www.biomedcentral.com/1471-2164/14/543/abstract |doi=10.1186/1471-2164-14-543 |pmc=3751371}}</ref> |- | '''[[microARN]]s''' | latente | Os [[microARN]]s do EBV están codificados en dous transcritos, un conxunto deles no xene BART e outro preto do ''cluster'' BHRF1. Os tres microARNs do BHRF1 exprésanse durante a latencia de tipo III, mentres que o gran ''cluster'' de microARNs de BART (ata 20 microARNs) exprésanse durante a latencia de tipo II. As funcións destes microARNs descoñécense polo momento. |- | [[EBV-EA]] | lítico | [[antíxeno]] temperán |- | [[EBV-MA]] | lítico | antíxeno de membrana |- | [[Antíxeno da cápside do virus de Epstein–Barr|EBV-VCA]] | lítico | antíxeno da cápside viral |- | [[EBV-AN]] | lítico | nuclease alcalina<ref name=Buisson2009>{{Cita publicación periódica|author=Buisson M, Géoui T, Flot D, Tarbouriech N, Ressing ME, Wiertz EJ, Burmeister WP |title=A bridge crosses the active-site canyon of the Epstein–Barr virus nuclease with DNase and RNase activities |journal=J Mol. Biol. |volume=319 |issue=4 |pages=717–28 |year=2009 |pmid=19538972|doi=10.1016/j.jmb.2009.06.034 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Buisson | first1 = M. | last2 = Géoui | first2 = T. | last3 = Flot | first3 = D. | last4 = Tarbouriech | first4 = N. | last5 = Ressing | first5 = M. E. | last6 = Wiertz | first6 = E. J. | last7 = Burmeister | first7 = W. P. | doi = 10.1016/j.jmb.2009.06.034 | title = A Bridge Crosses the Active-Site Canyon of the Epstein–Barr Virus Nuclease with DNase and RNase Activities | journal = Journal of Molecular Biology | volume = 391 | issue = 4 | pages = 717–728 | year = 2009 | pmid = 19538972| pmc = }}</ref> |} === Subtipos de EBV === O EBV pode dividirse en dous grandes tipos, o EBV tipo 1 e o EBV tipo 2. Estes dous subtipos teñen diferentes xenes [[EBNA-3]]. Como resultado, os dous subtipos difiren nas súas capacidades de transformación e de reactivación. O tipo 1 é o dominante na maior parte do mundo, pero os dous tipos son igual de frecuentes en [[África]]. Pode distinguirse o EBV tipo 1 do tipo 2 ao cortar o xenoma viral cun [[encima de restrición]] e comparar os patróns de dixestión resultantes por medio de [[electroforese en xel]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> == Investigación == Como é un virus relativamente complexo, aínda hai moitas cousas que non se comprenden do EBV. Laboratorios de todo o mundo continúan estudando este [[virus]] e desenvolvendo novos xeitos de tratar as doenzas que causa. Un modo común de estudar o EBV ''[[in vitro]]'' é utilizar [[cromosoma artificial bacteriano|cromosomas artificiais bacterianos]].<ref name="pmid18938248">{{Cita publicación periódica |author=Delecluse HJ, Feederle R, Behrends U, Mautner J |title=Contribution of viral recombinants to the study of the immune response against the Epstein–Barr virus |journal=Seminars in Cancer Biology |volume=18 |issue=6 |pages=409–15 |date=decembro de 2008 |pmid=18938248 |doi=10.1016/j.semcancer.2008.09.001 |url=}}</ref> O virus de Epstein–Barr pode ser mantido e manipulado no laboratorio en latencia continua (unha propiedade que comparte co [[herpesvirus asociado ao sarcoma de Kaposi]], outro dos oito [[herpesvirus]] humanos). Aínda que se asume que moitos virus teñen esta propiedade durante a infección dos seus hóspedes naturais, non hai un sistema fácil para estudar esta parte do ciclo de vida viral. Os estudos xenómicos do EBV exploraron a reactivación lítica e a regulación dun [[episoma]] viral latente.<ref name="pmid22901543">{{Cita publicación periódica |author=Arvey A, Tempera I, Tsai K, Chen HS, Tikhmyanova N, Klichinsky M, Leslie C, Lieberman PM|title=An atlas of the Epstein–Barr virus transcriptome and epigenome reveals host-virus regulatory interactions|journal=Cell Host Microbe |volume=12 |issue=2 |pages=233–245 |date=August 2012|pmid=22901543|doi=10.1016/j.chom.2012.06.008 |pmc=3424516}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Infección polo virus de Epstein-Barr]] * [[Vacina do virus Epstein-Barr]] === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20190118154758/https://ebv.wistar.upenn.edu/ Transcritoma e epixenoma do EBV] * {{Cita web |title=''Human herpesvirus 4'' |work=NCBI Taxonomy Browser |url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?mode=Info&id=10376 |id=10376}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Virus]] [[Categoría:Carcinóxenos]] i5im1b45r63mzqgiu7wmidgpkxiqdyv 7108614 7108613 2025-06-27T18:26:13Z Miguelferig 27155 7108614 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Virus de Epstein–Barr | image = Epstein Barr Virus virions EM 10.1371 journal.pbio.0030430.g001-L.JPG | image_caption = Dous [[virión]]s de Epstein–Barr | image_width = 250px | virus_group = i | ordo = ''[[Herpesvirales]]'' | familia = ''[[Herpesviridae]]'' | subfamilia = ''[[Gammaherpesvirinae]]'' | genus = [[Lymphocryptovirus]] | species = '''''Human herpesvirus 4''''' (HHV-4) | subdivision_ranks = Sinónimos | subdivision = * ''EB virus'' }} O '''virus de Epstein-Barr''' ('''EBV'''), tamén chamado '''herpesvirus humano 4''' (HHV-4, ''Human herpesvirus 4''), é un dos oito [[virus]] humanos da familia dos [[Herpesviridae|herpesvirus]], e un dos virus humanos máis comúns. Recibe o seu nome polos apelidos dos seus descubridores, Michael Anthony Epstein e Yvonne Barr. É principalmente coñecido por ser o causante da [[mononucleose infecciosa]] (febre glandular). Tamén está asociado con determinadas formas de [[cancro]], como o [[linfoma de Hodgkin]], [[linfoma de Burkitt]], [[cancro gástrico]], [[carcinoma nasofarínxeo]], e as condicións asociadas co [[virus da inmunodeficiencia humana]] (HIV), como a [[leucoplaquia pilosa]] e os [[linfoma]]s de [[sistema nervioso central]].<ref name="pmid19373526">{{Cita publicación periódica |author=Maeda E, Akahane M, Kiryu S |title=Spectrum of Epstein–Barr virus-related diseases: a pictorial review |journal=Jpn J Radiol |volume=27 |issue=1 |pages=4–19 |date=xaneiro de 2009 |pmid=19373526 |doi=10.1007/s11604-008-0291-2 |url=|display-authors=etal}}</ref><ref name="Cherry-Peppers 2003">{{Cita publicación periódica|last=Cherry-Peppers|first=G|author2=Daniels, CO |author3=Meeks, V |author4=Sanders, CF |author5= Reznik, D |title=Oral manifestations in the era of HAART.|journal=Journal of the National Medical Association|date=febreiro de 2003|volume=95|issue=2 Suppl 2|pages=21S–32S|pmid=12656429|pmc=2568277}}</ref> Hai probas de que a infección polo EBV está asociada cun risco máis alto de ter certas doenzas [[utoinmunidade|autoinmunes]],<ref name="pmid19028369">{{Cita publicación periódica |author=Toussirot E, Roudier J |title=Epstein–Barr virus in autoimmune diseases |journal=Best Practice & Research. Clinical Rheumatology |volume=22 |issue=5 |pages=883–96 |date=outubro de 2008 |pmid=19028369 |doi=10.1016/j.berh.2008.09.007 |url=}}</ref> especialmente [[dermatomiosite]], [[lupus eritematoso sistémico]], [[artrite reumatoide]], [[síndrome de Sjögren]],<ref name="pmid21871974">{{Cita publicación periódica |author=Dreyfus DH |title=Autoimmune disease: A role for new anti-viral therapies? |journal=[[Autoimmunity Reviews]] |volume=11 |issue=2 |pages=88–97 |date=decembro de 2011 |pmid=21871974 |doi=10.1016/j.autrev.2011.08.005 |url=}}</ref><ref name="pmid22312480">{{Cita publicación periódica |author=Pender MP |title=CD8+ T-Cell Deficiency, Epstein–Barr Virus Infection, Vitamin D Deficiency, and Steps to Autoimmunity: A Unifying Hypothesis |journal=Autoimmune Diseases |volume=2012 |issue= |pages=189096 |year=2012 |pmid=22312480 |pmc=3270541 |doi=10.1155/2012/189096 |url=}}</ref> e [[esclerose múltiple]].<ref name="pmid20369303">{{Cita publicación periódica |author=Ascherio A, Munger KL |title=Epstein–Barr virus infection and multiple sclerosis: a review |journal=[[Journal of Neuroimmune Pharmacology]] |volume=5 |issue=3 |pages=271–7 |date=setembro de 2010 |pmid=20369303 |doi=10.1007/s11481-010-9201-3 |url=}}</ref> Uns 200.000 casos de cancro ao ano poden atribuírse ao EBV.<ref>http://www.cancerresearchuk.org/about-us/cancer-news/press-release/2014-03-24-developing-a-vaccine-for-the-epstein-barr-virus-could-prevent-up-to-200000-cancers-globally-say</ref> A infección polo EBV ocorre por transferencia oral de [[saliva]]<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus">{{Cita publicación periódica|last=Amon|author2=Farrell|title=Reactivation of Epstein–Barr virus from latency|journal=Reviews in Medical Virology|date=novembro de 2004|doi=10.1002/rmv.456 |first1=Wolfgang|volume=15|issue=3|pages=149–56|pmid=15546128}}</ref> e secrecións xenitais. A maioría da xente acaba sendo infectada polo EBV e adquire [[inmunidade adaptativa]]. Por exemplo, hai estudos feitos nos Estados Unidos que indican que nese país a metade dos nenos de cinco anos de idade e un 90 % dos adultos teñen evidencias de infeccións previas.<ref name="CDC – Epstein–Barr Virus and Infectious Mononucleosis">[http://www.cdc.gov/epstein-barr/about-ebv.html About 90% of adults have antibodies that show that they have a current or past EBV infection.] National Center for Infectious Diseases</ref> Os nenos pequenos fanse susceptibles ao EBV en canto desaparece a súa [[inmunidade pasiva|protección polos anticorpos maternos]]. Moitos nenos son infectados polo EBV, e estas infeccións xeralmente non causan síntomas nin se distinguen doutras doenzas leves e breves da infancia. Cando a infección ocorre na adolescencia, causa [[mononucleose infecciosa]] no 35 a 50 % dos casos.<ref>{{Cita web|last=CDC|title=Epstein–Barr Virus and Infectious Mononucleosis|url=http://www.cdc.gov/ncidod/diseases/ebv.htm|publisher=CDC|accessdate=2011-12-29|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20111227030956/http://www.cdc.gov/ncidod/diseases/ebv.htm|dataarquivo=27 de decembro de 2011|urlmorta=yes}}</ref> O EBV infecta as [[linfocito B|células B]] do [[sistema inmunitario]] e [[epitelio|células epiteliais]]. Unha vez que a infección lítica inicial polo EBV queda controlada, o EBV persiste de forma [[latencia viral|latente]] nas células B durante toda a vida da persoa.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus"/> == Papel en enfermidades == EBV foi implicada en varias doenzas como a [[mononucleose infecciosa]],<ref name="Benign lymphadenopathy">{{Cita publicación periódica |last1=Weiss |first1=LM|last2=O'Malley|first2=D|title=Benign lymphadenopathies|journal=Modern Pathology|volume=26 |issue=Supplement 1 |pages=S88–S96 |year=2013|pmid=23281438|doi=10.1038/modpathol.2012.176}}</ref> [[linfoma de Burkitt]],<ref name="PannoneZamparese2014">{{Cita publicación periódica|last1=Pannone|first1=Giuseppe|last2=Zamparese|first2=Rosanna|last3=Pace|first3=Mirella|last4=Pedicillo|first4=Maria|last5=Cagiano|first5=Simona|last6=Somma|first6=Pasquale|last7=Errico|first7=Maria|last8=Donofrio|first8=Vittoria|last9=Franco|first9=Renato|last10=De Chiara|first10=Annarosaria|last11=Aquino|first11=Gabriella|last12=Bucci|first12=Paolo|last13=Bucci|first13=Eduardo|last14=Santoro|first14=Angela|last15=Bufo|first15=Pantaleo|title=The role of EBV in the pathogenesis of Burkitt’s Lymphoma: an Italian hospital based survey|journal=Infectious Agents and Cancer|volume=9|issue=1|year=2014|pages=34|issn=1750-9378|doi=10.1186/1750-9378-9-34}}</ref> [[Hodgkin's lymphoma]],<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Gandhi|first1=MK|title=Epstein-Barr virus-associated Hodgkin's lymphoma|url=https://archive.org/details/sim_british-journal-of-haematology_2004-05_125_3/page/267|journal=Br J Haematol.|date=May 2004|volume=125|issue=3|pages=267–81|pmid=15086409|doi=10.1111/j.1365-2141.2004.04902.x}}</ref> [[cancro gástrico]],<ref>{{Cita web|url=http://www.cancerresearchuk.org/about-us/cancer-news/press-release/2014-03-24-developing-a-vaccine-for-the-epstein-barr-virus-could-prevent-up-to-200000-cancers-globally-say|title=Developing a vaccine for the Epstein-Barr Virus could prevent up to 200,000 cancers globally say experts}}</ref> [[carcinoma nasofarínxeo]],<ref>{{Cita publicación periódica|last1=Dogan|first1=S|last2=Hedberg|first2=ML|last3=Ferris|first3=RL|last4=Rath|first4=TJ|last5=Assaad|first5=AM|last6=Chiosea|first6=SI|title=Human papillomavirus and Epstein-Barr virus in nasopharyngeal carcinoma in a low-incidence population.|url=https://archive.org/details/sim_head-neck_2014-04_36_4/page/511|journal=Head & neck|date=abril de 2014|volume=36|issue=4|pages=511-6|pmid=23780921}}</ref> [[esclerose múltiple]],<ref name="pmid20369303"/> e [[granulomatose linfomatoide]].<ref>{{Cita publicación periódica | first1=E. |last1=Tagliavini|first2=G.|last2=Rossi|first3=R.|last3=Valli|first4=M.|last4=Zanelli|first5=A.|last5=Cadioli|first6=M. C.|last6=Mengoli|first7=A.|last7=Bisagni|first8=A.|last8=Cavazza|first9=G.|last9=Gardini | title = Lymphomatoid granulomatosis: a practical review for pathologists dealing with this rare pulmonary lymphoproliferative process | journal = [[Pathologica]] | volume = 105 | issue = 4 | pages = 111–116 |date=agosto de 2013 | pmid = 24466760}}</ref> O EBV foi tamén implicado en trastornos relacionados coa agregación da [[alfa-sinucleína]] (por exemplo, [[enfermidade de Parkinson]], [[demencia con corpos de Lewy]] e [[atrofia multisistémica]]).<ref>{{Cita publicación periódica|author=Woulfe J, Hoogendoorn H, Tarnopolsky M, Muñoz DG.|title=Monoclonal antibodies against Epstein-Barr virus cross-react with alpha-synuclein in human brain|url=https://archive.org/details/sim_neurology_2000-11-14_55_9/page/1398|journal=Neurology|date=Nov 14, 2000|volume=55|issue=9|pages=1398–401|pmid=11087792|doi=10.1212/WNL.55.9.1398}}</ref> == Historia == O virus de Epstein–Barr recibe ese nome en honor dos británicos [[Michael A. Epstein|Michael Anthony Epstein]] (nado en 1921) e de [[Yvonne Barr]] (nada o 1932), que o descubriron conxuntamente<ref name=BBC>{{Cita novas|last1=McGrath|first1=Paula|title=Cancer virus discovery helped by delayed flight|url=http://www.bbc.co.uk/news/health-26857610|accessdate=4 novembro de 2015|publisher=BBC News, Health|date=6 April 2014}}</ref> e en 1964 publicaron o informe da existencia do virus.<ref>M. A. Epstein, B. G. Achong, and Y. M. Barr: Virus particles in cultured lymphoblasts from Burkitt's lymphoma. The Lancet, 28 de marzo de 1964, 1: 702–703</ref> En 1961, Epstein, un [[patólogo]] e experto en [[microscopio electrónico|microscopia electrónica]], asistiu a unha conferencia titulada "O cancro infantil máis común en África tropical, unha síndrome non recoñecida ata agora", que daba [[Denis Parsons Burkitt]], un cirurxián que traballaba daquela en [[Uganda]], que era a descrición da "variante endémica" (forma pediátrica) da doenza que hoxe leva o seu nome, o [[linfoma de Burkitt]]. En 1963, enviouse un espécime desde Uganda ao hospital de [[Middlesex]], [[Inglaterra]] para que fose cultivado. Nas células cultivadas identificáronse partículas víricas, e os resultados foron publicados na revista ''[[The Lancet]]'' en 1964 por Epstein, [[Bert Achong]], e Barr. As liñas celulares enviáronse a [[Werner e Gertrude Henle]] ao Hospital Infantil de Filadelfia, os cales desenvolveron marcadores serolóxicos. En 1967, un técnico do seu laboratorio contraeu a [[mononucleose]] e grazas a iso puideron comparar unha mostra sérica almacenada, e atoparon que se desenvolveran [[anticorpo]]s contra o virus.<ref>{{Cita libro |last= Epstein |first= M. Anthony |authorlink= M. Anthony Epstein |editor1-last=Robertson |editor1-first=Earl S. |title= Epstein–Barr Virus |url= https://books.google.com/books?id=TRO-wXto8hcC |accessdate= 18 de setembro de 2010 |year= 2005 |publisher= Cromwell Press |location= Trowbridge |isbn= 1-904455-03-4 |pages= 1–14 |chapter= 1. The origins of EBV research: discovery and characterization of the virus}}</ref><ref name="Robertson2005">{{Cita libro|author=Erle S. Robertson|title=Epstein-Barr Virus|url=https://books.google.com/books?id=TRO-wXto8hcC|accessdate=3 June 2012|year=2005|publisher=Horizon Scientific Press|isbn=978-1-904455-03-5|page=18}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |doi= 10.1056/NEJMbkrev39523 |last= Miller |first= George |date= 21 de decembro de 2006 |title= Book Review: Epstein–Barr Virus |url= https://archive.org/details/sim_new-england-journal-of-medicine_2006-12-21_355_25/page/2708 |journal= [[New England Journal of Medicine]] |volume= 355 |issue= 25 |pages= 2708–2709 }}</ref> En 1968, descubriron que o EBV pode inmortalizar [[linfocito B|células B]] directamente despois da infección, imitando algunhas formas das infeccións relacionadas co EBV,<ref name="pmid6261650">{{Cita publicación periódica |author=Henle W, Henle G |title=Epidemiologic aspects of Epstein–Barr virus (EBV)-associated diseases |url=https://archive.org/details/sim_annals-of-the-new-york-academy-of-sciences_1980-11-28_354/page/n336 |journal=Annals of the New York Academy of Sciences |volume=354 |issue= |pages=326–31 |year=1980 |pmid=6261650 |doi=10.1111/j.1749-6632.1980.tb27975.x}}</ref> e confirmaron así a ligazón entre o virus e a infección da mononucleose.<ref name="isbn0-12-375147-0">{{Cita libro |author=Young, LS |title=Desk Encyclopedia of Human and Medical Virology |publisher=Academic Press |location=Boston |year=2009 |pages=532–533}}</ref> == Viroloxía == [[Ficheiro:Viral Tegument.svg|miniatura|dereita|300px|Diagrama simplificado da estrutura do EBV.]] === Estrutura e xenoma === O [[virión]] é de aproximadamente 122 a 180&nbsp;[[Nanómetro|nm]] de diámetro e está composto por un [[ADN]] bicaenario duns 172.000 [[par de bases|pares de bases]] e contén uns 85 [[xene]]s.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> O ADN está rodeado por unha [[nucleocápside]] proteica. Esta nucleocápside está rodeada por un [[tegumento viral|tegumento]] feito de proteínas, que á súa vez está rodeado por unha [[envoltura viral|envoltura]] que contén [[lípido]]s<ref name="Progress and Problems in Understanding">{{Cita publicación periódica|last=Odumade|author2=Hogquist, Balfour|title=Progress and Problems in Understanding and Managing Primary Epstein–Barr Virus Infections|journal=American Society for Microbiology|date=xaneiro de 2011|doi=10.1128/CMR.00044-10|url=http://cmr.asm.org/content/24/1/193.full|accessdate=30 May 2012|first1=O. A.|volume=24|pages=193–209|pmid=21233512|issue=1|pmc=3021204|data-arquivo=31 de maio de 2012|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120531235148/http://cmr.asm.org/content/24/1/193.full|url-morta=yes}}</ref> e [[glicoproteína]]s que se proxectan na superficie e son esenciais para que o virus poida infectar á célula [[hóspede]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> === Tropismo === O termo [[tropismo viral]] refírese aos tipos de células que o EBV pode infectar. O EBV pode infectar diferentes tipos de células, como [[célula B|células B]] e [[célula epitelial|células epiteliais]].<ref>{{Cita publicación periódica | pmid = 24553068 | year = 2014 | author1 = Shannon-Lowe | first1 = C | title = Epstein Barr virus entry; kissing and conjugation | journal = Current Opinion in Virology | volume = 4 | pages = 78–84 | last2 = Rowe | first2 = M | doi = 10.1016/j.coviro.2013.12.001 }}</ref> Os complexos glicoproteicos tripartitos virais de [[gHgLgp42]] median a fusión coa membrana da célula B; aínda que son os complexos bipartitos de gHgL os que median a fusión coa membrana das células epiteliais. Os EBV que se replican en células B teñen un baixo número de complexos gHgLgp42, porque estes complexos tripartitos interaccionan no [[retículo endoplasmático]] con moléculas do [[antíxeno leucocitario humano]] (HLA) de [[MHC de clase II|clase II]] presentes en células B e son degradados. En contraste, os EBV que se replican nas células epiteliais son ricos en complexos tripartitos porque estas células normalmente non conteñen moléculas HLA de clase II. Como consecuencia, os EBV procedentes de células B son máis infecciosos para as células epiteliais, e os EBV procedentes de células epiteliais son máis infecciosos para as células B. Os virus que carecen da porción [[gp42]] teñen capacidade de unirse a células B humanas mais son incapaces de infectar.<ref>http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC109360/</ref> === Ciclo de replicación === [[Ficheiro:EBV infection cycle in healthy humans.png|miniatura|350px|O ciclo de replicación do EBV.]] ==== Entrada na célula ==== O EBV pode infectar tanto a [[linfocito B|células B]] coma a [[célula epitelial|células epiteliais]], aínda que utiliza mecanismos diferentes en cada un dos dous casos. Para entrar nas células B, a glicoproteína viral [[gp350]] únese ao receptor celular [[CD21]] (tamén chamado CR2).<ref name="entrez_ 1380">{{Cita web | title = Entrez Gene: CR2 complement component (3d/Epstein Barr virus) receptor 2| url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=gene&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=1380| accessdate = }}</ref> Despois, a glicoproteína viral gp42 interacciona con moléculas [[MHC de clase II]] celulares. Isto desencadea a [[fusión de bicaas lipídicas|fusión]] da [[envoltura viral]] coa [[membrana plasmática|membrana celular]], o que permite que o EBV entre na célula B.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> O [[CD35]] humano, tamén chamado receptor do complemento 1 (CR1), é un factor de adhesión adicional para a gp350/220, e pode proporcionar unha ruta de entrada para o EBV en células CD21-negativas, incluíndo células B inmaturas. A infección polo EBV regula á baixa a expresión de CD35.<ref>{{Cita publicación periódica | author = Ogembo JG, Kannan L, Ghiran I, Nicholson-Weller A, Finberg RW, Tsokos GC, Fingeroth JD | date = 2013 | title = Human complement receptor type 1/CD35 is an Epstein-Barr Virus receptor | journal = Cell Rep. | volume = 3 | pages = 371–385 | pmid = 23416052 | doi = 10.1016/j.celrep.2013.01.023 | issue = 2 | pmc = 3633082 }}</ref> Para entrar nas células epiteliais, a proteína viral BMRF-2 interacciona con [[integrina]]s β1 celulares. Despois, a proteína viral gH/gL interacciona coas integrinas [[αvβ6]]/[[αvβ8]] celulares. Isto desencadea a fusión da envoltura viral coa membrana da célula epitelial, o que permite ao EBV entrar na célula epitelial.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> A diferenza da entrada na célula B, a entrada nas células epiteliais é, en realidade, impedida pola glicoproteína gp42 viral.<ref name="entrez_ 1380" /> Unha vez que o EBV entra na célula, a [[cápside]] viral disólvese e o [[xenoma]] viral é transportado ao [[núcleo celular]]. ==== Replicación lítica ==== O [[ciclo lítico]], ou infección produtiva, ten como resultado a produción de novos virións infecciosos. O EBV pode realizar a replicación lítica tanto en células B coma en células epiteliais. Nas células B, a replicación lítica normalmente só ten lugar despois da reactivación tras unha [[#Latencia|latencia]]. En células epiteliais, a replicación lítica a miúdo segue directamente á entrada do virus na célula.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Para que ocorra a replicación lítica, o xenoma viral debe ser lineal. O xenoma do EBV latente é circular, polo que debe facerse lineal no proceso da reactivación lítica. Durante a replicación lítica, a [[ADN polimerase]] viral é responsable de copiar o xenoma viral. Isto contrasta coa latencia, na cal é a ADN polimerase da célula hóspede a que copia o xenoma viral.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Os produtos dos xenes líticos prodúcense en tres estadios consecutivos chamados: temperán inmediato, temperán, e tardío.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Os [[produto xénico|produtos xénicos]] líticos temperáns inmediatos actúan como [[transactivador]]es, potenciando a [[expresión xénica|expresión]] dos xenes líticos tardíos. Entre os produtos dos xenes líticos temperáns inmediatos están [[BZLF1]] (tamén chamado Zta, EB1, asociado con ZEBRA) e [[BRLF1]] (asociado con Rta).<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Os produtos xénicos líticos temperáns teñen moitas máis funcións, como a replicación, metabolismo, e bloqueo do [[procesamento do antíxeno]]. Os produtos xénicos temperáns inclúen a [[BNLF2]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Finalmente, os produtos xénicos líticos tardíos adoitan ser proteínas con papeis estruturais, como o [[antíxeno da cápside do virus de Epstein–Barr|VCA]], que forma a [[cápside]] viral. Outros produtos xénicos líticos tardíos, como BCRF1, axudan ao EBV a evadirse do [[sistema inmunitario]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Fixéronse estudos utilizando o [[EGCG]], que é un polifenol do [[té verde]], que se demostrou que inhibe a infección lítica espontánea aos niveis do ADN, da transcrición e de proteínas de xeito dependente da dose e do tempo, así como a expresión dos xenes líticos do EBV Zta, Rta, e o complexo de antíxeno temperán EA-D (inducido por Rta), aínda que non é afectado o xene moi estable [[EBNA-1]] que se encontra activo en todos os estados da infección.<ref name="carcin">http://carcin.oxfordjournals.org/content/34/3/627.full</ref> Ademais, estase a estudar a activación de certos xenes para determinar como inducir a destrución inmunitaria de células B infectadas latentes utilizando o [[12-O-Tetradecanoilforbol-13-acetato|TPA]] ou o [[butirato de sodio]].<ref name="carcin"/> A diferenza da replicación lítica de moitos outros virus, a replicación lítica do EBV non leva inevitablemente á [[lise]] da célula hóspede porque os virións de Epstein-Barr saen da célula infectada por evaxinación. Entre as proteínas líticas están gp350 e gp110.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /><ref name="pmid18508632">{{Cita publicación periódica|author=Lockey TD, Zhan X, Surman S, Sample CE, Hurwitz JL |title=Epstein–Barr virus vaccine development: a lytic and latent protein cocktail |journal=[[Frontiers in Bioscience|Front. Biosci.]] |volume=13 |issue= 13|pages=5916–27 |year=2008 |pmid=18508632 |doi= 10.2741/3126|url=http://www.bioscience.org/2008/v13/af/3126/fulltext.htm |subscription= yes}}</ref> ==== Latencia ==== A diferenza da replicación lítica, a [[latencia viral|latencia]] non dá lugar á produción de novos virións,<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> senón que o ADN circular xenómico do EBV permanece no [[núcleo celular]] en forma de [[episoma]], e é copiado pola [[ADN polimerase]] celular.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Durante a latencia, só se expresa unha porción dos xenes do EBV.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> O EBV latente expresa os seus xenes seguindo tres posibles patróns, chamados patróns de latencia. O EBV pode persistir en estado latente dentro das células B e células epiteliais, pero en ambos os tipos de células son posibles diferentes patróns de latencia. O EBV pode mostrar os seguintes tres programas de latencia: Latencia I, Latencia II, e Latencia III. Cada programa de latencia leva á produción dun conxunto determinado e limitado de proteínas e de [[ARN]]s virais.<ref name="pmid17446270">{{Cita publicación periódica |author=Calderwood MA, Venkatesan K, Xing L, Chase MR, Vazquez A, Holthaus AM, Ewence AE, Li N, Hirozane-Kishikawa T, Hill DE, Vidal M, Kieff E, Johannsen E |title=Epstein–Barr virus and virus human protein interaction maps |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America |volume=104 |issue=18 |pages=7606–11 |date=May 2007 |pmid=17446270 |pmc=1863443 |doi=10.1073/pnas.0702332104 |url=}} A nomenclatura que se usará aquí é a de Kieff, pero outros laboratorios usan nomenclaturas diferentes.</ref><ref>{{Cita publicación periódica |doi= 10.1371/journal.ppat.1000547 |author= Hutzinger R, Feederle R, Mrazek J, Schiefermeier N, Balwierz PJ, Zavolan M, Polacek N, Delecluse H, Hüttenhofer A|date= 14 de agosto de 2009 |title= Expression and Processing of a Small Nucleolar RNA from the Epstein–Barr Virus Genome |pages= e1000547 |journal= [[PLoS Pathogens]] |volume= 5 |issue= 8 |url = http://www.plospathogens.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.ppat.1000547 |pmid= 19680535 |pmc= 2718842 |editor1-last= Cullen |editor1-first= Bryan R.}}</ref> {| class="wikitable" |- ! Xene Expresado !! [[EBNA-1]] !! [[EBNA-2]] !! [[EBNA-3]]A !! [[EBNA-3]]B !! [[EBNA-3]]C !! EBNA-LP !! [[LMP-1]] !! [[LMP-2]]A !! [[LMP-2]]B !! [[EBER]] |- | Produto || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || Proteína || [[ARNnc]]s |- | '''Latencia I''' ||align="center"|+||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|+ |- | '''Latencia II''' ||align="center"|+||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|–||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+ |- | '''Latencia III''' ||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+||align="center"|+ |} Tamén se postula que existe un programa no que a expresión de todas as proteínas virais está inactivada (Latencia 0). Nas células B son posibles os tres tipos de programas de latencia.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> A latencia do EBV en células B xeralmente progresa desde a Latencia III á Latencia II e á Latencia I. Cada estado de latencia inflúe de forma característica no comportamento da célula B.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /> Despois de infectar unha [[célula B virxe]] en repouso, o EBV entra na Latencia III. O conxunto de proteínas e ARNs producidos na Latencia III transforma a célula B facendo que prolifere activamente (o que se chama activación da célula B).<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /><ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Posteriormente, o virus restrinxe a súa expresión xénica e entra en Latencia II. A conxunto máis limitado de proteínas e ARNs que se forma na Latencia II induce ás células B a diferenciarse en [[célula B de memoria|células B de memoria]].<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /><ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Finalmente, o EBV restrinxe a expresión xénica aínda máis e entra en Latencia I. A expresión de EBNA-1 permite que o xenoma de EBV se replique cando a célula B de memoria se divide.<ref name="Reactivation of Epstein-Barr Virus" /><ref name="Progress and Problems in Understanding" /> Na infección primaria, o EBV replícase en células epiteliais orofarínxeas e establece infeccións con Latencias III, II, e I nos linfocitos B. A infección latente por EBV dos linfocitos B é necesaria para que o virus persista, e para a subseguinte replicación en células epiteliais, e a liberación de virus infecciosos na [[saliva]]. As infeccións con Latencias III e II de linfocitos B, e con Latencia II de células epiteliais orais, e con Latencia II de [[célula NK|células NK]] ou [[célula T|células T]] pode orixinar tumores malignos, marcados pola presenza do xenoma de EBV uniforme e a expresión xénica.<ref name= Robertsones>{{Cita libro|author= Robertson, ES (editor)| year=2010 |title=Epstein–Barr Virus: Latency and Transformation| publisher=[[Caister Academic Press]] | isbn= 978-1-904455-62-2}}</ref> ==== Reactivación ==== O EBV latente nas células B pode ser reactivado e cambiar a un ciclo lítico de replicación. Isto ocorre ''in vivo'', pero non se sabe que é o que o desencadea exactamente. ''In vitro'', o EBV latente en células B pode ser reactivado ao estimular o [[receptor de célula B]], polo que a reactivación ''in vivo'' probablemente ten lugar cando as células B infectadas de forma latente responden a infeccións non relacionadas.<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> ''In vitro'', o EBV latente nas células B pode tamén ser reactivado tratando as células con [[butirato de sodio]] ou [[12-O-Tetradecanoilforbol-13-acetato|TPA]].<ref>Westphal EM, Blackstock W, Feng W, Israel B, Kenney SC. Activation of lytic Epstein-Barr virus (EBV) infection by radiation and sodium butyrate in vitro and in vivo: a potential method for treating EBV-positive malignancies. Cancer Res. 2000 Oct 15;60(20):5781-8. PMID 11059774</ref><ref>Xiangrong Gaoa, Kazufumi Ikutaa, Masako Tajimab, Takeshi Sairenjia. 12-O-Tetradecanoylphorbol-13-acetate Induces Epstein–Barr Virus Reactivation via NF-κB and AP-1 as Regulated by Protein Kinase C and Mitogen-Activated Protein Kinase. Virology. Volume 286, Issue 1, 20 July 2001, Pages 91–99. doi 10.1006/viro.2001.0965. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0042682201909651]</ref> === Transformación dos linfocitos B === Cando o EBV infecta a células B [[in vitro]], finalmente ocorre que as [[liña celular|liñas celulares]] [[linfoblastoide]]s adquiren a capacidade de proliferar indefinidamente. Esta transformación de proliferación é unha consecuencia da expresión de proteínas virais. As proteínas EBNA-2, EBNA-3C e LMP-1 son esenciais para a transformación, mentres que EBNA-LP e as EBERs non o son.<ref name="Yates1985">{{Cita publicación periódica|author=Yates JL, Warren N, Sugden B |title=Stable replication of plasmids derived from Epstein–Barr virus in various mammalian cells |url=https://archive.org/details/sim_nature-uk_1985-02-28_313_6005/page/n118 |journal=Nature |volume=313 |issue=6005 |pages=812–5 |year=1985 |pmid=2983224|doi=10.1038/313812a0}}</ref> Postúlase que despois dunha infección por causas naturais polo EBV, o virus executa parte ou todo o seu repertorio de programas de expresión xénica para establecer unha infección persistente. Dada a ausencia inicial de [[inmunidade (medicina)|inmunidade]] do hóspede, o ciclo lítico produce grandes cantidades de novos virus para infectar (presumiblemente) a outros linfocitos B do hóspede. Os programas latentes reprograman e subverten os linfocitos B infectados para que proliferen e traian células infectadas aos sitios os que o virus pode presumiblemente persistir. Finalmente, cando se desenvolve a inmunidade do hóspede, o virus persiste inactivando a expresión da maioría ou de todos os seus xenes, que só se reactivan ocasionalmente para producir novos virións. Finalmente chégase a un equilibrio entre a reactivación viral ocasional e a vixilancia inmunitaria do hóspede que elimina as células que activan a expresión xénica viral. O lugar onde se localiza a persistencia do EBV podería ser a [[medula ósea]]. Os pacientes EBV-positivos aos que lles substituíu a súa medula ósea por outra procedente dun doante EBV-negativo fanse EBV-negativos despois do [[transplante de órganos|transplante]].<ref name=Gratama1988>{{Cita publicación periódica|author=Gratama JW, Oosterveer MA, Zwaan FE, Lepoutre J, Klein G, Ernberg I |title=Eradication of Epstein–Barr virus by allogeneic bone marrow transplantation: implications for sites of viral latency |journal=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |volume=85 |issue=22 |pages=8693–6 |year=1988 |pmid=2847171|doi=10.1073/pnas.85.22.8693 |pmc=282526}}</ref> === Antíxenos latentes === Todas as proteínas nucleares do EBV prodúcense por [[empalme alternativo]] dun transcrito que empeza no [[promotor (xenética)|promotor]] Cp ou no Wp no extremo esquerdo do [[xenoma]] (na nomenclatura convencional). Os xenes están ordenados no xenoma así: EBNA-LP/EBNA-2/EBNA-3A/EBNA-3B/EBNA-3C/EBNA-1. O [[codón de iniciación]] da rexión codificante de EBNA-LP créase por empalme alternativo de transcritos de proteínas nucleares. En ausencia deste [[codón]] de iniciación, a expresión de EBNA-2/EBNA-3A/EBNA-3B/EBNA-3C/EBNA-1 dependerá de cal destes xenes sexa o que sofre o empalme alternativo no transcrito. === Proteínas/xenes === {| class="wikitable" |- ! [[Proteína]]/[[xene]]/[[antíxeno]] ! Estadio ! Descrición |- | '''[[Antíxeno nuclear do virus de Epstein–Barr 1|EBNA-1]]''' | latente+lítico | A proteína EBNA-1 únese a unha [[orixe de replicación]] (oriP) do xenoma viral e media na replicación e partición do [[episoma]] durante a división da célula hóspede. É a única proteína viral expresada durante a latencia de grupo I. |- | '''[[Antíxeno nuclear do virus de Epstein–Barr 2|EBNA-2]]''' | latente+lítico | EBNA-2 é o principal [[transactivador]] viral. |- | '''[[Antíxenonuclear do virus de Epstein–Barr 3|EBNA-3]]''' | latente+lítico | A estes xenes tamén se une a proteína [[RBPJ|RBP-Jκ]] do hóspede. |- | '''[[Proteína de membrana latente do virus de Epstein–Barr 1|LMP-1]]''' | latente | LMP-1 é unha [[proteína transmembrana]] que a atravesa seis veces que é tamén esencial para a transformación de proliferación mediada polo EBV. |- | '''[[Proteína de membrana latente do virus de Epstein–Barr 2|LMP-2]]''' | latente | LMP-2A/LMP-2B son proteínas transmembrana que actúan bloqueando a sinalización da [[tirosina quinase]]. |- | '''[[ARNs pequenos codificadas polo virus de Epstein–Barr|EBER]]''' | latente | EBER-1/EBER-2 son [[snRNA|ARNs nucleares pequenos]] que se unen a certas partículas nucleoproteicas, o que permite a unión de PKR (unha [[serina]]/[[treonina]] [[proteína quinase]] dependente de ARN bicatenario) que inhibe a súa función. As partículas EBER tamén inducen a produción de [[IL-10]], o que potencia a proliferación e inhibe as [[célula T citotóxica|células T citotóxicas]]. |- |- | '''[[ARN nucleolar pequeno do virus de Epstein–Barr 1|v-snoRNA1]]''' | latente | O [[ARN nucleolar pequno do virus de Epstein–Barr 1|snoRNA1 do virus de Epstein–Barr]] é unha caixa CD-snoRNA xerada polo virus durante a latencia. O v-snoRNA1 pode actuar como un precursor similar a un microARN que é procesado dando fragmentos de ARN dun tamaño de 24 nucleótidos que teñen como diana a rexión [[3'UTR]] do [[ARNm]] da [[ADN polimerase]] viral.<ref name=pmid19680535>{{Cita publicación periódica | last2 = Feederle| first1 = R. | first2 = R. | last4 = Schiefermeier | last3 = Mrazek | last5 = Balwierz | first3 = J. | first4 = N. | last7 = Polacek | last8 = Delecluse | first5 = J. | last9 = Hüttenhofer | first6 = M. | last1 = Hutzinger | last6 = Zavolan | first7 = N. | first8 = J. | first9 = A. | editor1-last = Cullen | editor1-first = Bryan R | title = Expression and processing of a small nucleolar RNA from the Epstein-Barr virus genome | url = http://dx.plos.org/10.1371/journal.ppat.1000547 | format = Free full text | journal = PLoS Pathogens | volume = 5 | issue = 8 | pages = e1000547 | date=Aug 2009 | issn = 1553-7366 | pmid = 19680535 | pmc = 2718842 | doi = 10.1371/journal.ppat.1000547 }}</ref> |- |- | '''[[ARNs de secuencia intrónica estable do virus de Epstein–Barr|ebv-sisRNA]]''' | latente | O Ebv-sisRNA-1 é unha secuencia intrónica estable de [[ARN]] xerada durante o programa de latencia III. Despois dos [[EBER]]s este é o terceiro ARN pequeno máis abondoso producido polo virus durante este programa.<ref name=Moss2013 >{{Cita publicación periódica |author=Moss WN and Steitz JA |title=Genome-wide analyses of Epstein-Barr virus reveal conserved RNA structures and a novel stable intronic sequence RNA |journal=BMC Genomics |volume=14 |pages=543 |date=agosto de 2013 |pmid=23937650 |url=http://www.biomedcentral.com/1471-2164/14/543/abstract |doi=10.1186/1471-2164-14-543 |pmc=3751371}}</ref> |- | '''[[microARN]]s''' | latente | Os [[microARN]]s do EBV están codificados en dous transcritos, un conxunto deles no xene BART e outro preto do ''cluster'' BHRF1. Os tres microARNs do BHRF1 exprésanse durante a latencia de tipo III, mentres que o gran ''cluster'' de microARNs de BART (ata 20 microARNs) exprésanse durante a latencia de tipo II. As funcións destes microARNs descoñécense polo momento. |- | [[EBV-EA]] | lítico | [[antíxeno]] temperán |- | [[EBV-MA]] | lítico | antíxeno de membrana |- | [[Antíxeno da cápside do virus de Epstein–Barr|EBV-VCA]] | lítico | antíxeno da cápside viral |- | [[EBV-AN]] | lítico | nuclease alcalina<ref name=Buisson2009>{{Cita publicación periódica|author=Buisson M, Géoui T, Flot D, Tarbouriech N, Ressing ME, Wiertz EJ, Burmeister WP |title=A bridge crosses the active-site canyon of the Epstein–Barr virus nuclease with DNase and RNase activities |journal=J Mol. Biol. |volume=319 |issue=4 |pages=717–28 |year=2009 |pmid=19538972|doi=10.1016/j.jmb.2009.06.034 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | last1 = Buisson | first1 = M. | last2 = Géoui | first2 = T. | last3 = Flot | first3 = D. | last4 = Tarbouriech | first4 = N. | last5 = Ressing | first5 = M. E. | last6 = Wiertz | first6 = E. J. | last7 = Burmeister | first7 = W. P. | doi = 10.1016/j.jmb.2009.06.034 | title = A Bridge Crosses the Active-Site Canyon of the Epstein–Barr Virus Nuclease with DNase and RNase Activities | journal = Journal of Molecular Biology | volume = 391 | issue = 4 | pages = 717–728 | year = 2009 | pmid = 19538972| pmc = }}</ref> |} === Subtipos de EBV === O EBV pode dividirse en dous grandes tipos, o EBV tipo 1 e o EBV tipo 2. Estes dous subtipos teñen diferentes xenes [[EBNA-3]]. Como resultado, os dous subtipos difiren nas súas capacidades de transformación e de reactivación. O tipo 1 é o dominante na maior parte do mundo, pero os dous tipos son igual de frecuentes en [[África]]. Pode distinguirse o EBV tipo 1 do tipo 2 ao cortar o xenoma viral cun [[encima de restrición]] e comparar os patróns de dixestión resultantes por medio de [[electroforese en xel]].<ref name="Progress and Problems in Understanding" /> == Investigación == Como é un virus relativamente complexo, aínda hai moitas cousas que non se comprenden do EBV. Laboratorios de todo o mundo continúan estudando este [[virus]] e desenvolvendo novos xeitos de tratar as doenzas que causa. Un modo común de estudar o EBV ''[[in vitro]]'' é utilizar [[cromosoma artificial bacteriano|cromosomas artificiais bacterianos]].<ref name="pmid18938248">{{Cita publicación periódica |author=Delecluse HJ, Feederle R, Behrends U, Mautner J |title=Contribution of viral recombinants to the study of the immune response against the Epstein–Barr virus |journal=Seminars in Cancer Biology |volume=18 |issue=6 |pages=409–15 |date=decembro de 2008 |pmid=18938248 |doi=10.1016/j.semcancer.2008.09.001 |url=}}</ref> O virus de Epstein–Barr pode ser mantido e manipulado no laboratorio en latencia continua (unha propiedade que comparte co [[herpesvirus asociado ao sarcoma de Kaposi]], outro dos oito [[herpesvirus]] humanos). Aínda que se asume que moitos virus teñen esta propiedade durante a infección dos seus hóspedes naturais, non hai un sistema fácil para estudar esta parte do ciclo de vida viral. Os estudos xenómicos do EBV exploraron a reactivación lítica e a regulación dun [[episoma]] viral latente.<ref name="pmid22901543">{{Cita publicación periódica |author=Arvey A, Tempera I, Tsai K, Chen HS, Tikhmyanova N, Klichinsky M, Leslie C, Lieberman PM|title=An atlas of the Epstein–Barr virus transcriptome and epigenome reveals host-virus regulatory interactions|journal=Cell Host Microbe |volume=12 |issue=2 |pages=233–245 |date=agosto de 2012|pmid=22901543|doi=10.1016/j.chom.2012.06.008 |pmc=3424516}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Infección polo virus de Epstein-Barr]] * [[Vacina do virus Epstein-Barr]] === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20190118154758/https://ebv.wistar.upenn.edu/ Transcritoma e epixenoma do EBV] * {{Cita web |title=''Human herpesvirus 4'' |work=NCBI Taxonomy Browser |url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?mode=Info&id=10376 |id=10376}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Virus]] [[Categoría:Carcinóxenos]] lfkdspqjj10f6z6m7jk2nxx82uie38k 0 329210 7108869 6788368 2025-06-27T21:52:01Z Breogan2008 23204 7108869 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''El ángel de Budapest''''' é un telefilme dramático [[España|español]] baseado no libro ''Un español frente al holocausto'', do xornalista e director executivo de radio [[Diego Carcedo]], sobre a vida do [[diplomático]] español [[Ángel Sanz Briz]] en [[Budapest]] ([[Hungría]]) durante os anos da [[segunda guerra mundial]].<ref name="filmhu" /> Estreouse o [[20 de decembro]] de [[2011]] en [[TVE1]]. A rodaxe tivo lugar en Budapest desde o 9 de novembro até o 23 de decembro de 2010.<ref name="filmhu" /><ref name="Origo">[http://www.origo.hu/teve/20101217-riport-az-el-angel-de-budapest-a-budapesti-angyal-forgatasarol.html? origo.hu] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304050038/http://www.origo.hu/teve/20101217-riport-az-el-angel-de-budapest-a-budapesti-angyal-forgatasarol.html |date=04 de marzo de 2016 }} 23 de decembro de 2010. Consultda o 13 de xaneiro de 2016.</ref> == Argumento == O argumento céntrase en [[Ángel Sanz Briz]], encargado de negocios da embaixada de [[España]] en Hungría durante a segunda guerra mundial. Sanz Briz salvou a vida a centos de [[xudaísmo|xudeus]] durante o [[holocausto]]. Formou un movemento de resistencia que lle permitiu salvalos. Expedíalles documentos de protección e aloxounos en casas de seguridade, resgardadas pola soberanía da embaixada. Paralelamente, unha historia romántica segue a vida amorosa de Antal, un xudeu húngaro que se enamora da filla dun funcionario da ''Cruz Frechada'' do goberno fascista húngaro.<ref name="Origo" /> == Elenco == * [[Francis Lorenzo]], como [[Ángel Sanz Briz]]. * [[Anna Allen]], como Adela Quijano, esposa de Sanz Briz. * [[Tamás Lengyel]], como Lajos. * [[George Mendel]], como Danielson. * [[Manuel de Blas]], como Miguel Ángel Muguiro. * [[Ana Fernández (actriz)|Ana Fernández]], como a señora Tourné. * [[Aldo Sebastianelli]], como [[Giorgio Perlasca]]. * [[Tamás Szabó Kimmel]], como Antal. * [[Iván Fenyő]], como [[Raoul Wallenberg]]. * [[Áron Őze]], como [[Adolf Eichmann]]. * [[László Agárdi]], como [[Miklós Horthy]]. == Premios == * Premio á Mellor Película para televisión no ''Zoom Festival'' (festival europeo de cine para televisión) do 2012.<ref>[http://www.formulatv.com/noticias/22036/el-angel-de-budapest-mejor-pelicula-zoom-festival/ 'El ángel de Budapest', mejor película en el Zoom Festival]</ref> * Medalla de Prata na categoría de TV Movies no ''Festival Internacional de Televisión e Cine de Nova York'', do 2012.<ref>[http://www.formulatv.com/noticias/24554/el-angel-de-budapest-operacion-jaque-un-pais-para-comerselo-festival-nueva-york/ 'El ángel de Budapest', 'Operación Jaque' y 'Un país para comérselo', premiados en el Festival de Nueva York]</ref> * Premio da Agrupación de Telespectadores e Radiooíntes (ATR) de 2012 á Mellor película para televisión.<ref>[http://www.formulatv.com/noticias/25165/el-angel-de-budapest-lourdes-maldonado-series-lasexta-premios-atr/ 'El ángel de Budapest', Lourdes Maldonado y las series de laSexta, premios ATR]</ref> * [[Premio Ondas]] 2012 á Mellor miniserie.<ref>[http://www.formulatv.com/noticias/27779/concha-velasco-la-voz-anne-igartiburu-jordi-hurtado-premios-ondas-2012/ 'El ángel de Budapest', premio Ondas 2012]</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} {{Barra portal|Cine|España|Hungría|Segunda Guerra Mundial}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Angel de Budapest, El}} [[Categoría:Filmes de 2011]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de Hungría]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes ambientados en Hungría]] [[Categoría:Filmes rodados en Hungría]] [[Categoría:Filmes sobre a segunda guerra mundial]] [[Categoría:Televisión Española]] [[Categoría:Filmes sobre o holocausto]] 4ta5vwfm1l040k7eqn4svwzx7wt33he 7108871 7108869 2025-06-27T21:52:26Z Breogan2008 23204 7108871 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''El ángel de Budapest''''' é un telefilme dramático [[España|español]] baseado no libro ''Un español frente al holocausto'', do xornalista e director executivo de radio [[Diego Carcedo]], sobre a vida do [[diplomático]] español [[Ángel Sanz Briz]] en [[Budapest]] ([[Hungría]]) durante os anos da [[segunda guerra mundial]].<ref name="filmhu">[http://magyar.film.hu/filmhu/hir/chicagoi-dij-magyar-animacionak-elkezdodott-a-biznisz-forgatasa-hir-kjfg-no5-durst-gyorgy.html Filmhu] 8 de novembro de 2010, Consultada o 13 de xaneiro de 2016.</ref> Estreouse o [[20 de decembro]] de [[2011]] en [[TVE1]]. A rodaxe tivo lugar en Budapest desde o 9 de novembro até o 23 de decembro de 2010.<ref name="filmhu" /><ref name="Origo">[http://www.origo.hu/teve/20101217-riport-az-el-angel-de-budapest-a-budapesti-angyal-forgatasarol.html? origo.hu] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304050038/http://www.origo.hu/teve/20101217-riport-az-el-angel-de-budapest-a-budapesti-angyal-forgatasarol.html |date=04 de marzo de 2016 }} 23 de decembro de 2010. Consultda o 13 de xaneiro de 2016.</ref> == Argumento == O argumento céntrase en [[Ángel Sanz Briz]], encargado de negocios da embaixada de [[España]] en Hungría durante a segunda guerra mundial. Sanz Briz salvou a vida a centos de [[xudaísmo|xudeus]] durante o [[holocausto]]. Formou un movemento de resistencia que lle permitiu salvalos. Expedíalles documentos de protección e aloxounos en casas de seguridade, resgardadas pola soberanía da embaixada. Paralelamente, unha historia romántica segue a vida amorosa de Antal, un xudeu húngaro que se enamora da filla dun funcionario da ''Cruz Frechada'' do goberno fascista húngaro.<ref name="Origo" /> == Elenco == * [[Francis Lorenzo]], como [[Ángel Sanz Briz]]. * [[Anna Allen]], como Adela Quijano, esposa de Sanz Briz. * [[Tamás Lengyel]], como Lajos. * [[George Mendel]], como Danielson. * [[Manuel de Blas]], como Miguel Ángel Muguiro. * [[Ana Fernández (actriz)|Ana Fernández]], como a señora Tourné. * [[Aldo Sebastianelli]], como [[Giorgio Perlasca]]. * [[Tamás Szabó Kimmel]], como Antal. * [[Iván Fenyő]], como [[Raoul Wallenberg]]. * [[Áron Őze]], como [[Adolf Eichmann]]. * [[László Agárdi]], como [[Miklós Horthy]]. == Premios == * Premio á Mellor Película para televisión no ''Zoom Festival'' (festival europeo de cine para televisión) do 2012.<ref>[http://www.formulatv.com/noticias/22036/el-angel-de-budapest-mejor-pelicula-zoom-festival/ 'El ángel de Budapest', mejor película en el Zoom Festival]</ref> * Medalla de Prata na categoría de TV Movies no ''Festival Internacional de Televisión e Cine de Nova York'', do 2012.<ref>[http://www.formulatv.com/noticias/24554/el-angel-de-budapest-operacion-jaque-un-pais-para-comerselo-festival-nueva-york/ 'El ángel de Budapest', 'Operación Jaque' y 'Un país para comérselo', premiados en el Festival de Nueva York]</ref> * Premio da Agrupación de Telespectadores e Radiooíntes (ATR) de 2012 á Mellor película para televisión.<ref>[http://www.formulatv.com/noticias/25165/el-angel-de-budapest-lourdes-maldonado-series-lasexta-premios-atr/ 'El ángel de Budapest', Lourdes Maldonado y las series de laSexta, premios ATR]</ref> * [[Premio Ondas]] 2012 á Mellor miniserie.<ref>[http://www.formulatv.com/noticias/27779/concha-velasco-la-voz-anne-igartiburu-jordi-hurtado-premios-ondas-2012/ 'El ángel de Budapest', premio Ondas 2012]</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} {{Barra portal|Cine|España|Hungría|Segunda Guerra Mundial}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Angel de Budapest, El}} [[Categoría:Filmes de 2011]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de Hungría]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes ambientados en Hungría]] [[Categoría:Filmes rodados en Hungría]] [[Categoría:Filmes sobre a segunda guerra mundial]] [[Categoría:Televisión Española]] [[Categoría:Filmes sobre o holocausto]] 7evurkg2tjrlmxfim0we39sofq8in44 0 329517 7108873 6649388 2025-06-27T21:52:48Z Breogan2008 23204 7108873 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Star Trek Beyond''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[2016]] dirixido por [[Justin Lin]]. É o décimo terceiro título da saga [[Star Trek]]. É a secuela de ''[[Star Trek Into Darkness]]'' ([[2013]]) e a terceira da triloxía comezada co filme de 2009 ''[[Star Trek (filme)|Star Trek]]''. Está protagonizado por [[Chris Pine]] e [[Zachary Quinto]]. Foi escrita por Doug Jung e Simon Pegg, o cal interpreta a un dos personaxes, e producida por [[J. J. Abrams]], Roberto Orci e [[Bryan Burk]].<ref name="tomatazos"><span class="citation web" contenteditable="false">Staff (1 de xuño de 2015). </span></ref> == Personaxes == * [[Chris Pine]] como Capitán James T. Kirk * [[Zachary Quinto]] como [[Spock]] * [[Karl Urban]] como Doutor Leonard "Bones" McCoy * [[Zoe Saldana]] como Uhura * [[Simon Pegg]] como Montgomery "Scotty" Scott * [[John Cho]] como Sulu * [[Anton Yelchin]] como Pavel Chekov * [[Idris Elba]] como Krall * [[Sofia Boutella]] como Jaylah * [[Joe Taslim]] como Manas * [[Lydia Wilson]] como Kalara * [[Deep Roy]] como Keenser == Produción == === Desenvolvemento === Paramount anunciara que a próxima película da franquía, titulada provisionalmente polos medios de entretemento como ''Star Trek 3'', estaba prevista para ser lanzada en xullo de 2016, a tempo para o aniversario número 50 da franquía.<ref><span class="citation web" contenteditable="false">Pascale, Anthony (18 de setembro de 2014). </span></ref> Segundo os informes, a película terá lugar no espazo profundo, co ''Enterprise'' e o equipo tratando unha crise non revelada. Esta película segundo os informes, será máis similar ao orixinal ''Star Trek''.<ref><span class="citation web" contenteditable="false">Khatchatourian, Manne (28 de xuño de 2014). </span></ref> Debido ao compromiso de Abrams de dirixir Star Wars: The Force Awakens, será produtor pero non o director.<ref><span class="citation web" contenteditable="false">Kroll, Justin (13 de maio de 2014). </span></ref> O escritor [[Alex Kurtzman]] anunciou que xa non participaría, co seu compañeiro de escritura Roberto Orci, xunto con Patrick McKay e JD Payne.<ref><span class="citation web" contenteditable="false">[http://variety.com/2014/biz/news/alex-kurtzman-roberto-orci-splitting-up-on-big-screen-exclusive-1201160542/ «Alex Kurtzman & Roberto Orci Splitting Up on Bigscreen (EXCLUSIVE)»] (en inglés). </span></ref> Foi máis tarde cando se anunciou que Orci dirixiría a película, pero o 5 de decembro de 2014, informouse de que el xa non sería o director e que Edgar Wright estaba a ser considerado como unha potencial substitución.<ref><span class="citation web" contenteditable="false">Lesnick, Silas (5 de decembro de 2014). </span></ref><ref><span class="citation web">Fleming Jr, Mike (5 de decembro de 2014). </span></ref> O 22 de decembro de 2014, Justin Lin foi confirmado como director de ''Star Trek 3''.<ref><span class="citation web" contenteditable="false">Mile Fleming Jr (22 de decembro de 2014). </span></ref> O 22 de xaneiro de 2015, anunciouse que Simon Pegg co-escribiría a terceira película xunto con Doug Jung.<ref><span class="citation noticia" contenteditable="false">[http://deadline.com/2015/01/star-trek-3-simon-pegg-1201355170/ «Simon Pegg Co-Writing ‘Star Trek 3′ With Doug Jung»]. </span></ref> No proxecto orixinal de Orci, Pegg comentou que Paramount "tiña un guión de ''Star Trek'' que non estaba realmente traballado para eles. Creo que o estudo estaba preocupado de que podería ser demasiado pouco Star Trek-e". Polo seu papel como o guionista principal, Pegg pedira facer esta nova película "máis inclusiva", indicando que a solución era "facer un western ou un thriller ou unha película de roubo, e entón poboar iso con personaxes de ''Star Trek'', polo que é máis inclusiva a unha audiencia que podería ser un pouco reticente."<ref><span class="citation web" contenteditable="false">[http://www.theguardian.com/culture/2015/may/19/simon-pegg-criticises-dumbing-down-of-cinema «Simon Pegg criticises ‘dumbing down’ of cinema»] (en inglés). </span></ref> O 10 de abril de 2015, Deadline informou que a actriz francesa Sofia Boutella foi elixida como membro do elenco na terceira película.<ref><span class="citation web" contenteditable="false">Fleming, Jr, Mike (10 de abril de 2015). </span></ref> O 21 de abril de 2015, Trek Movies revelou que o título da película sería ''Star Trek Beyond''.<ref><span class="citation web" contenteditable="false">Iacovine, Kayla (21 de abril de 2015). </span></ref> === Rodaxe === A rodaxe comezou en xuño de 2015, con [[Bryan Cranston]] e [[Idris Elba]] en conversacións para o papel de vilán principal.<ref name="tomatazos"/><ref>http://www.ageofthenerd.com/2015/03/star-trek-3-to-begin-filming-in-june-2015/</ref><ref>http://screenrant.com/star-trek-3-2016-casting-bryan-cranston-filming-locations/</ref><ref>[http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/idris-elba-early-talks-star-784262 Idris Elba In Early Talks for 'Star Trek 3' Villain]</ref> == Estrea == O 23 de decembro de 2014, anunciouse que a película se estreará o 8 de xullo de 2016.<ref><span class="citation web" contenteditable="false">Moser, Cassidee (23 de decembro de 2014). </span></ref><ref name="tomatazos"/> O 25 de novembro de 2015 [[Fox Broadcasting Company|FOX]] anunciou que a película tamén será estreada en formato [[IMAX]], converténdose así na primeiro película da serie en estrearse en devandito formato.<ref><span class="citation noticia" contenteditable="false">Camacho, Lucía (25 de novembro de 2015). </span></ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|2660888}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/star_trek_beyond/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Star Trek]] [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Justin Lin]] [[Categoría:Filmes de 2016 en 3D]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción de 2016]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción e aventuras dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes producidos por J. J. Abrams]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes de Skydance Productions]] [[Categoría:Filmes ambientados no futuro]] [[Categoría:Filmes de Bad Robot Productions]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción]] [[Categoría:Filmes rodados en Vancouver]] [[Categoría:Filmes rodados en Seúl]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] sjmsrdh37l4y2thqcnwcdhafga6dyen 0 329528 7108875 6542162 2025-06-27T21:53:36Z Breogan2008 23204 7108875 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Saw V''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]]-[[Canadá|canadense]]<ref>{{cita web|url=http://ftvdb.bfi.org.uk/sift/title/832823|título=BFI Film & TV Database – Saw V|editor=[[British Film Institute]]|dataacceso=19 de setembro de 2011|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110804101216/http://ftvdb.bfi.org.uk/sift/title/832823|dataarquivo=04 de agosto de 2011|urlmorta=yes}}</ref> dirixido por [[David Hackl]] e escrito por [[Patrick Melton]] e [[Marcus Dunstan]] que se estreou no [[2008]]. Está protagonizado por [[Tobin Bell]], [[Costas Mandylor]], [[Scott Patterson (actor)|Scott Patterson]], [[Betsy Russell]], [[Mark Rolston]], [[Julie Benz]], [[Carlo Rota]] e [[Meagan Good]]. É o quinto título da saga ''Saw''. == Personaxes == * [[Tobin Bell]] como John Kramer * [[Costas Mandylor]] como Detective Mark Hoffman * [[Scott Patterson]] como Axente Peter Strahm * [[Betsy Russell]] como Jill Tuck * [[Mark Rolston]] como Axente Dan Erickson * [[Julie Benz]] como Brit * [[Carlo Rota]] como Charles * [[Meagan Good]] como Luba Gibbs * [[Greg Bryk]] como Mallick * Laura Gordon como Ashley * [[Joris Jarsky]] como Seth Baxter * [[Niamh Wilson]] como Corbett Denlon * Mike Realba como Detective Fisk * Samantha Lemole como Pamela Jenkins * Sarah Power como Angelina Hoffman * Mike Butters como Paul Stallberg * Tim Burd como Obi Tate * [[Tony Nappo]] como Gus Colyard * [[Donnie Wahlberg]] como Detective Eric Matthews == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1132626}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=saw5.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/saw_v/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2008]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Canadá]] [[Categoría:Filmes dirixidos por David Hackl]] [[Categoría:Filmes de Lions Gate Entertainment]] [[Categoría:Filmes de terror psicolóxico]] [[Categoría:Filmes rodados en Toronto]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] p2h32i5jyq7uhcwo7n40plwwtmyhah4 0 329548 7108876 6829239 2025-06-27T21:53:50Z Breogan2008 23204 7108876 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Joy''''' é un filme biográfico [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de comedia-dramática de [[2015]], dirixido por [[David O. Russell]], e protagonizado por [[Jennifer Lawrence]] (Joy Mangano), [[Bradley Cooper]] (un executivo da Home Shopping Network), [[Robert De Niro]] (pai de Joy) e [[Édgar Ramírez]] (ex home de Joy). A rodaxe comezou en [[Boston]] o [[16 de febreiro]] de [[2015]]. Estreouse o [[25 de decembro]] de [[2015]] no [[Estados Unidos de América]], e o [[8 de xaneiro]] de [[2016]] en [[Galicia]], coa dobraxe en [[Lingua castelá|castelán]]. == Sinopse == O filme conta a historia de Joy, unha moza que vive cunha familia desestruturada, no mesmo fogar vive a súa avoa, a súa filla pequena, a súa nai, enganchada ás novelas televisivas, e seu pai, que vive no soto co exmarido de Joy, un home latino. Joy intenta sobrevivir e ter éxito e intenta lanzar a patente dunha orixinal [[fregona]] a través dunha teletenda. == Personaxes == * [[Jennifer Lawrence]] como Joy Mangano, inventora, empresaria, nai divorciada con dous fillos.<ref name="Jenn">{{cita web|url=http://www.deadline.com/2014/01/american-hustles-david-o-russell-jennifer-lawrence-circle-joy-mangano-story-at-fox-2000-674528/|título= ‘American Hustle’s David O Russell,Jennifer Lawrence Circle Joy Mangano Story At Fox 2000|dataacceso=1º de maio de 2015|data=30 de xaneiro de 2014|editorial=Deadline|lingua=inglés}}</ref> ** Isabella Crovetti-Cramp como Joy Mangano (nova) <ref name="Isa">{{cita web|url=https://mobile.twitter.com/jenlawfilms/status/568287292105703425 |título= "Isabella Crovetti-Cramp's going to play Jennifer Lawrence's "Young Joy" " |dataacceso=1º de maio de 2015|data=26 de marzo de 2015|editorial=Twitter|lingua=inglés}}</ref> * [[Bradley Cooper]] como un executivo da Home Shopping Network que axuda a Joy coa 'Miracle Mop', dándolle un grande impulso.<ref name="Brad">{{cita web|url=http://www.finalreel.co.uk/bradley-cooper-confirmed-joy-david-o-russell/|título=Bradley Cooper Confirmed to Reunite with Jennifer Lawrence for David O. Russell ’ s Joy, Melissa Leo in Talks|dataacceso=1 de maio de 2015|data=5 de decembro de 2014|editorial=Finalreel|lingua=inglés|data-arquivo=22 de febreiro de 2015|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20150222072101/http://www.finalreel.co.uk/bradley-cooper-confirmed-joy-david-o-russell/|url-morta=yes}}</ref> * [[Robert De Niro]] como o pai de Joy<ref name="Rob">{{cita web|url=http://www.variety.com/2014/film/news/robert-de-niro-confirms-he-will-reteam-with-jennifer-lawrence-and-david-o-russel-on-joy-1201358245/ |título=Robert De Niro Confirms He Will Reteam with Jennifer Lawrence and David O. Russell on ‘Joy’ |dataacceso=1 de maio de 2015|data=17 de novembro de 2014|editorial=Variety|lingua=inglés}}</ref> * [[Édgar Ramírez]] como Tony Miranne, compañeiro de clase de Joy, e máis tarde o seu home - de quen se divorcia.<ref name="Edg">{{cita web|url=http://www.variety.com/2014/film/news/edgar-ramirez-joins-jennifer-lawrence-in-david-o-russells-joy-1201374085/ |título= Edgar Ramirez Joins Jennifer Lawrence in David O. Russell’s ‘Joy’ |dataacceso=1 de maio de 2015|data=8 de novembro de 2014|editorial=Variety|idioma=inglés}}</ref> * [[Elisabeth Röhm]] como Peggy, irmá de Joy<ref name="Eli">{{cita web|url=http://www.variety.com/2015/film/news/elisabeth-rohm-joins-jennifer-lawrence-in-joy-1201443523/|título=Elisabeth Rohm Joins Jennifer Lawrence in ‘Joy’|dataacceso=1º de maio de 2015|data=27 de febreiro de 2015|editorial=Variety|lingua=inglés|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160303223235/http://variety.com/2015/film/news/elisabeth-rohm-joins-jennifer-lawrence-in-joy-1201443523/|dataarquivo=03 de marzo de 2016|urlmorta=yes}}</ref> * [[Dascha Polanco]] como Jackie, mellor amiga de Joy<ref>{{cita web|url=http://www.deadline.com/2015/03/dascha-polanco-joy-movie-orange-is-the-new-black-1201386520/ |título= ‘Orange Is The New Black’s Dascha Polanco Joins Jennifer Lawrence In ‘Joy’ |dataacceso=1 de maio de 2015|data=5 de marzo de 2015|editorial=Deadline|idioma=inglés}}</ref> * [[Isabella Rossellini]]<ref name="Isabel">{{cita web|url=http://www.mynewsla.com/hollywood/2015/02/17/joy-biopic-starring-jennifer-lawrence-begins-filming/ |título= ‘Joy’ biopic starring Jennifer Lawrence begins filming |dataacceso=1 de maio de 2015|data=17 de febreiro de 2015|editorial=MyNewsla|lingua=inglés}}</ref> * [[Diane Ladd]]<ref name="Isabel"/> * [[Virginia Madsen]]<ref name="Isabel"/> * [[Donna Mills]]<ref>{{cita web|url=http://www.tvinsider.com/article/1396/donna-mills-queens-of-drama-pop-preview/ |título= Reality Bites: Donna Mills Gets "A Little Pushy" (But Not Bitchy!) in Queens of Drama |dataacceso=1 de maio de 2015|data=15 de abril de 2015|editorial=TVInsider|lingua=inglés}}</ref> == Produción == En xaneiro de 2014, [[David O. Russell]] deu a coñecer o seu próximo proxecto, un drama sobre a extraordinaria historia dunha inventora e empresaria americana Joy Mangano, a súa loita en Long Island sendo nai solteira. Russell contratou a [[Jennifer Lawrence]] para desenvolver o papel principal do filme; John Davis e John Fox producirían o filme de Davis Entertainment xunto con Ken Mok, mentres que a [[20th Century Fox]] sería titular do dereito de distribución. A principios de novembro de 2014, Russell dixo que é "unha grande oportunidade para Jennifer de facer algo que non fixera antes" tamén revelou que gustaría de ter a [[Robert De Niro]] no elenco e que tamén creara un papel para [[Bradley Cooper]] como protagonista.<ref>{{cita web|url=http://www.omaha.com/go/a-q-a-with-david-o-russell-ahead-of-his/article_4cf3a911-b863-5bc8-ad34-47ae004c2b16.html |título= A Q &A with David O . Russell ahead of his Omaha event |dataacceso=1 de maio de 2015|data= 9 de novembro de 2014|editorial=Omaha|idioma=inglés}}</ref> O [[11 de novembro]], informouse de que De Niro estaba en negociacións finais para volver a traballar con Russell e Lawrence no filme para interpretar o pai de Joy Mangano.<ref>{{cita web|url=http://www.hollywoodreporter.com/news/robert-de-niro-talks-reteam-747190 |título= Robert De Niro in Talks to Reteam With Jennifer Lawrence for Miracle Mop Movie (Exclusive) |dataacceso=1 de maio de 2015|data= 11 de novembro de 2014|editorial=HollywoodReporter|idioma=inglés}}</ref>; e a principios de decembro de 2014, Cooper confirmou o papel para interpretar a un executivo da "Home Shopping Network" que axuda a Joy no lanzamento da fregona 'Miracle Mop'. Rumoreábase tamén que [[Melissa Leo]] estaría no elenco do filme. O [[8 de decembro]], [[Édgar Ramírez]] uniuse ao elenco como Tony Miranne, ex-home de Joy. Outros membros do elenco, como [[Isabella Rossellini]], [[Diane Ladd]] e [[Virginia Madsen]] foron dados a coñecer o [[17 de febreiro]] de 2015. === Rodaxe === A rodaxe iniciouse en febreiro de 2015, xusto despois de que De Niro rematase a rodaxe de [[Dirty Grandpa]]. Comezou o [[9 de febreiro]] de [[2015]] en [[Boston]], [[Massachusetts]], sería a terceiro filme de Russell rodado na zona.<ref>{{cita web|url=http://www.bostonglobe.com/lifestyle/names/2015/02/06/joy-set-come-town-next-week/NZyOXjKWzm877GhZ7iHAgM/story.html |título= "‘Joy’ begins filming in Mass. on Monday" |dataacceso=1 de maio de 2015|data= 6 de febreiro de 2015|editorial=BostonGlobe|idioma=inglés}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.onlocationvacations.com/2015/01/31/joy-starring-jennifer-lawrence-robert-de-niro-and-bradley-cooper-will-begin-filming-in-boston-in-february/|título=‘Joy’, starring Jennifer Lawrence, Robert De Niro and Bradley Cooper, will begin filming in Boston in February|dataacceso=1 de maio de 2015|data=31 de xaneiro de 2015|editorial=Onlocationvacations|idioma=inglés|data-arquivo=24 de setembro de 2015|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20150924114536/http://www.onlocationvacations.com/2015/01/31/joy-starring-jennifer-lawrence-robert-de-niro-and-bradley-cooper-will-begin-filming-in-boston-in-february/|url-morta=yes}}</ref> Por mor da neve na cidade a rodaxe pospúxose ao [[19 de febreiro]], e durou até o [[26 de febreiro]].<ref>{{cita web|url=http://www.bostonglobe.com/lifestyle/names/2015/02/12/david-russell-project-will-film-wilmington/646o8g1wk7V4kQzPmw8A5H/story.html |título= David O. Russell project will film in Wilmington |dataacceso=1 de maio de 2015|data= 12 de febreiro de 2015|editorial=BostonGlobe|idioma=inglés}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.lowellsun.com/local/ci_27496521/wilmingtons-baptism-into-hollywood |título= Wilmington's 'Baptism' into Hollywood |dataacceso=1 de maio de 2015|data= 10 de febreiro de 2015|editorial=Lowellsun|idioma=inglés}}</ref> Despois de filmaren en [[Wilmington]], a produción trasladouse ao Norte Reading, onde a rodaxe tivo lugar en marzo de 2015<ref>{{cita web|url=http://www.onlocationvacations.com/2015/03/03/more-dates-announced-for-joy-starring-jennifer-lawrence-filming-in-north-reading-ma/|título=More dates announced for ‘Joy’, starring Jennifer Lawrence, filming in North Reading, MA|dataacceso=1 de maio de 2015|data=3 de marzo de 2015|editorial=Onlocationvacations|idioma=inglés|data-arquivo=01 de xuño de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200601041600/https://onlocationvacations.com/2015/03/03/more-dates-announced-for-joy-starring-jennifer-lawrence-filming-in-north-reading-ma/|url-morta=yes}}</ref> Máis tarde, o [[17 de marzo]] de 2015, os membros da produción foron vistos filmando en [[Winchester]], MA.<ref>{{cita web|url=http://www.onlocationvacations.com/2015/03/17/joy-starring-jennifer-lawrence-is-filming-in-winchester-ma-today/|título=‘Joy’, starring Jennifer Lawrence, is filming in Winchester, MA today|dataacceso=1 de maio de 2015|data=17 de marzo de 2015|editorial=Onlocationvacations|idioma=inglés|data-arquivo=01 de xuño de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200601041603/https://onlocationvacations.com/2015/03/17/joy-starring-jennifer-lawrence-is-filming-in-winchester-ma-today/|url-morta=yes}}</ref> O [[23 de marzo]], a rodaxe realizouse en Reading do Norte. En abril, Lawrence e De Niro foron vistos filmando en [[Lynn]], MA.<ref>{{cita web|url=http://www.itemlive.com/news/lynn-seaport-landing-set-for-deniro/article_01bb2ac8-dc10-11e4-8701-0bb6f67b1d8c.html|título=Lynn Seaport Landing set for DeNiro|dataacceso=1 de maio de 2015|editorial=Itemlive|idioma=inglés|urlmorta=yes|urlarquivo=https://archive.today/20150408125719/http://www.itemlive.com/news/lynn-seaport-landing-set-for-deniro/article_01bb2ac8-dc10-11e4-8701-0bb6f67b1d8c.html|dataarquivo=08 de abril de 2015}}</ref> O [[8 de abril]], a rodaxe tivo lugar en Hawthorne Hotel en [[Salem, Massachusetts|Salem]], [[Massachusetts]]. O [[11 de abril]] a produción, instalouse para a rodaxe que tivo lugar en Washington Street no centro de [[Haverhill]], MA o [[14 de abril]].<ref>{{cita web|url=http://www.eagletribune.com/news/haverhill/major-movie-comes-to-haverhill/article_0aed813a-ad01-5d7b-af81-7a45651499ac.html |título= "Major movie comes to Haverhill" |dataacceso=1 de maio de 2015|editorial=EagleTribune|idioma=inglés}}</ref> == Premios e nomeamentos == {| {{Táboabonita}} !'''Premio'''||'''Categoría'''||'''Receptores'''||'''Resultado'''||{{Abbr|Ref(s)|References}} |- !scope= row rowspan="1"|[[Premios Óscar]] |[[Oscar á mellor actriz|Mellor actriz]]||[[Jennifer Lawrence]]||pendente||rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.filmaffinity.com/mx/awards.php?award_id=academy_awards&year=2016|título=Lista de nomeados aos Oscar 2016|dataacceso=15 de xaneiro de 2016}}</ref> |- !scope= row rowspan="2"|[[Globos de Ouro]] |[[Globo de Ouro á mellor película - Comedia ou musical|Mellor filme - Comedia ou musical]]||''Joy''||nomeada||rowspan=2 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2015/12/nominaciones-de-los-globos-de-oro-1400.html|título=Listado completo de nominados a los Globos de Oro|dataacceso=10 de decembro de 2015}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/01/ganadores-globo-de-oro-2016.html|título=Globos de Oro: 'El renacido', 'Marte' y 'Steve Jobs', grandes triunfadoras|dataacceso=11 de xaneiro de 2016}}</ref> |- |[[Globo de Ouro á mellor actriz - Comedia ou musical|Mellor actriz - Comedia ou musical]]||[[Jennifer Lawrence]]||Gañadora |- !scope= row rowspan="2"|Crítica de Detroit |Mellor actriz||[[Jennifer Lawrence]]||Nomeada||rowspan=2 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2015/12/brooklyn-lidera-las-nominaciones-de-la.html|título='Brooklyn' lidera las nominaciones de la crítica de Detroit|dataacceso=11 de decembro de 2015}}</ref> |- |Mellor elenco||[[Jennifer Lawrence]], [[Bradley Cooper]], [[Robert De Niro]], [[Édgar Ramírez]], [[Elisabeth Röhm]], [[Isabella Rossellini]], [[Diane Ladd]], [[Virginia Madsen]]||Nomeados |- !scope= row rowspan="2"|Círculo de Críticos de Phoenix |Mellor actriz||[[Jennifer Lawrence]]||Nomeada||rowspan=2 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2015/12/nominaciones-de-la-critica-de-phoenix.html|título=Lista de candidatos a los premios del Círculo de Críticos de Phoenix|dataacceso=12 de decembre de 2015}}</ref> |- |Mellor comedia||''Joy''||Nomeada |- !scope= row rowspan="1"|Festival de Capri-Hollywood |Mellor guión orixinal||[[David O. Russell]] & Annie Mumolo||Gañadores||rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/01/los-odiosos-ocho-barre-en-el-festival.html|título='Los odiosos ocho' triunfa en el Festival de Capri-Hollywood|dataacceso=3 de xaneiro de 2016}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|[[Editores de Cine dos Estados Unidos]] |Mellor montaxe nun filme de comedia ou musical||[[Jay Cassidy]]||pendente||rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/01/nominaciones-del-gremio-de-montadores.html|título=Nominaciones del gremio de montadores: 'Spotlight', fuera|dataacceso=4 de xaneiro de 2016}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|Premios Artio (Casting Society of America) |Comedia de grande orzamento||Mary Vernieu, Lindsay Graham, Angela Peri||pendente||rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/01/nominaciones-de-los-premios-de-la_4.html|título=Nominaciones de los premios de la Casting Society of America|dataacceso=4 de xaneiro de 2016}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|Gremio de directores artísticos (ADG) |Mellor dirección artística nun filme contemporáneo||Judy Becker||pendente||rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/01/nominaciones-del-gremio-de-directores.html|título=Nominaciones del gremio de directores artísticos|dataacceso=5 de xaneiro de 2016}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|Crítica de Denver |Mellor comedia||''Joy''||nomeada||rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/01/nominaciones-de-la-critica-de-denver.html|título=Lista de nominados a los premios de la Crítica de Denver|dataacceso=6 de xaneiro de 2016}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/01/todos-los-favoritos-de-la-critica.html|título=Todos los favoritos de la crítica vencen en Denver|dataacceso=11 de xaneiro de 2016}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|Gremio de deseñadores de vestiario (CDG) |Mellor vestiario nun filme contemporáneo||Michael Wilkinson||pendente||rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/01/nominaciones-del-gremio-de-disenadores.html|título=Nominaciones del gremio de diseñadores de vestuario (CDG)|dataacceso=7 de xaneiro de 2016}}</ref> |- |} </center> == Notas == {{Listaref|30em}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dirixidos por David O. Russell]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes de comedia]] [[Categoría:Filmes sobre familias disfuncionais]] [[Categoría:Filmes baseados en feitos reais]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova Jersey]] bodsa6uybtxntpqwk70i6drma7a9ytd 0 330409 7108877 6542163 2025-06-27T21:54:17Z Breogan2008 23204 7108877 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Saw VI''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]]-[[Canadá|canadense]] dirixido por [[Kevin Greutert]] e escrito por [[Patrick Melton]] e [[Marcus Dunstan]] que se estreou no [[2009]]. É o sexto título da franquía ''Saw'' e está protagonizado por [[Tobin Bell]], [[Costas Mandylor]], [[Betsy Russell]], [[Mark Rolston]], [[Peter Outerbridge]] e [[Shawnee Smith]]. Foi producido por [[Mark Burg]] e [[Oren Koules]] de [[Twisted Pictures]] e distribuído por [[Lionsgate]]. == Personaxes == * [[Tobin Bell]] como John Kramer * [[Costas Mandylor]] como Detective Mark Hoffman * [[Betsy Russell]] como Jill Tuck * [[Shawnee Smith]] como Amanda Young * [[Peter Outerbridge]] como William Easton * [[Mark Rolston]] como Axente Dan Erickson * [[Athena Karkanis]] como Axente Lindsey Perez * Samantha Lemole como Pamela Jenkins * [[George Newbern]] como Harold Abbott * [[Shauna MacDonald]] como Tara Abbott * [[Devon Bostick]] como Brent Abbott * [[Caroline Cave]] como Debbie * Larissa Gomes como Emily * [[Karen Cliche]] como Shelby * Shawn Mathieson como Josh * [[Darius McCrary]] como Dave * [[Melanie Scrofano]] como Gena * [[James Gilbert (actor)|James Gilbert]] como Aaron * Shawn Ahmed como Allen * Janelle Hutchison como Addy * [[Gerry Mendicino]] como Hank * [[Tanedra Howard]] como Simone * Marty Moreau como Eddie * James Van Patten como Dr. Heffner * Billy Otis como Cecil Adams * [[Mpho Koaho]] como Timothy Young == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1233227}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=saw6.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/saw_VI/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2009]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Canadá]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Kevin Greutert]] [[Categoría:Filmes de Lions Gate Entertainment]] [[Categoría:Filmes de terror psicolóxico]] [[Categoría:Filmes rodados en Toronto]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] hy57j45oenptyg077ea3nozq5l2a53e 0 330700 7108878 6542165 2025-06-27T21:54:31Z Breogan2008 23204 7108878 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Saw 3D''''' (tamén coñecido como '''''Saw: The Final Chapter''''' ou '''''Saw 3D: The Final Chapter''''') é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Kevin Greutert]] e escrito por [[Patrick Melton]] e [[Marcus Dunstan]] que se estreou no [[2010]]. É o sétimo título da franquía ''Saw'' e está protagonizado por [[Tobin Bell]], [[Costas Mandylor]], [[Betsy Russell]], [[Sean Patrick Flanery]] e [[Cary Elwes]]. == Personaxes == * [[Tobin Bell]] como John Kramer * [[Costas Mandylor]] como Detective Mark Hoffman * [[Betsy Russell]] como Jill Tuck * [[Cary Elwes]] como Dr. Lawrence Gordon * [[Sean Patrick Flanery]] como Bobby Dagen * [[Chad Donella]] como Detective Matt Gibson * [[Gina Holden]] como Joyce Dagen * [[Dean Armstrong]] como Cale * Rebecca Marshall como Suzanne * [[Naomi Snieckus]] como Nina * James Van Patten como Dr. Heffner * [[Chester Bennington]] como Evan * [[Gabby West]] como Kara * Dru Viergever como Dan * Benjamin Clost como Jake * [[Sebastian Pigott]] como Brad * [[Jon Cor]] como Ryan * Anne Greene como Dina * [[Tanedra Howard]] como Simone * [[Olunike Adeliyi]] como Sidney * [[Shauna MacDonald]] como Tara Abbott * [[Greg Bryk]] como Mallick * Janelle Hutchison como Addy * Kevin Rushton como Trevor * [[Noam Jenkins]] como Michael Marks == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1477076}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=saw7.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/saw3d/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2010]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2010 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Kevin Greutert]] [[Categoría:Filmes de Lions Gate Entertainment]] [[Categoría:Filmes de terror psicolóxico]] [[Categoría:Filmes rodados en Toronto]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] t3iapmvjprkm8r7t5sg9zrr8y8u2blq 0 330802 7108397 4632452 2025-06-27T15:01:11Z Autopistero20502020 127649 7108397 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=xaneiro de 2016}} {{Outros homónimos|Serrallo (homónimos)|Serrallo}} [[Ficheiro:Imperial_Gate_Topkapi_Istanbul_2007_002.jpg|miniatura|Entrada do [[Palacio de Topkapi|pazo de Topkapı]], en [[Istambul]], que dispón dun serrallo. ]] [[Ficheiro:Istanbul.Topkapi037.jpg|miniatura|Unha des estancias do serrallo.]] [[Ficheiro:John_frederick_lewis-reception1873.jpg|miniatura|''The Reception'', cadro de John Frederick Lewis.]] Nunha mansión [[Musulmán|musulmá]] turca, un '''serrallo''' é unha estancia onde se confinaban as [[Matrimonio|esposas]] e as concubinas. Nos pazos musulmáns correspóndese co harén. O termo vén dunha variación en [[Lingua italiana|italiano]] do nome [[Lingua persa|persa]] ''saray'', que significa «pazo» ou «patio pechado». O [[Palacio de Topkapi|pazo de Topkapı]] (en {{Lang-tr|Topkapı Sarayı}}) é o principal [[Palacio|pazo]] de [[Istambul]], que foi morada do [[sultán]] e que hoxe se converteu nun museo. Outre accepciónn en Turquía refire aos pazos tradicionais e ás grandes mansións construídas no centro de patios amurallados. En [[Irán]], o termo '''serrallo''' designa un patio construído no seo dun bazar, destinado aos comercios e aos obradoiros. Sobre todo no século XVIII foi un termo que despertara exóticas e luxuriosas fantasías dos europeos respecto á cultura do [[Imperio Otomán]], tal e como fixera Mozart na súa ópera O rapto no Serrallo. Os grandes serrallos de Istambul están considerados como obras mestras da arquitectura otomá (por exemplo o antes referido Topkapi). {{Control de autoridades}} [[Categoría:Arquitectura]] d84m7utcmqq74c74qmx3c309yxnvz7p 0 331768 7108879 6449239 2025-06-27T21:54:51Z Breogan2008 23204 7108879 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Room''''' é un filme [[Británico]]-[[estadounidense]]-[[canadense]]-[[Irlanda|irlandés]] de [[2015]], dirixido por [[Lenny Abrahamson]] e escrito por Emma Donoghue, baseado na novela do mesmo nome de Donoghue. O filme está protagonizado por [[Brie Larson]], [[Joan Allen]], [[William H. Macy]], [[Sean Bridgers]] e [[Jacob Tremblay]]. Exhibiuse na sección Presentacións Especiais do [[Festival Internacional de Cinema de Toronto]] de 2015, posteriormente tivo a súa estrea no Festival de Cinema de Telluride.<ref name="DF">{{cita web|url=http://www.screendaily.com/toronto-world-premieres-for-trumbo-demolition-the-program/5090990.article?blocktitle=LATEST-FILM-NEWS&contentID=40562#|título="Toronto to open with 'Demolition'; world premieres for 'Trumbo', 'The Program'"|data=28 de xullo de 2015|dataacceso=3 de outubro de 2015|editorial=ScreenDaily|idioma=inglés}}</ref> O filme tivo a estrea limitada o 16 de outubro de 2015, antes de ter unha estrea en todos o país o 6 de novembro de 2015, por [[A24 (empresa)|A24 Films]].<ref name="GH">{{cita web|url=http://variety.com/2015/film/news/brie-larson-room-october-release-1201552606/|título="Brie Larson’s ‘Room’ Set for Oct 16 Release."|data=16 de setembro de 2015|dataacceso=3 de outubro de 2015|editorial=Variety|idioma=inglés}}</ref> En [[Galicia]] estreouse en febreiro de [[2016]] coa dobraxe en castelán. O filme estaba nomeado a catro premios Óscar na [[88ª edición dos Óscar]], finalmente Larson levou o [[Óscar á mellor actriz]]. == Sinopse == Joy Newsome, tamén coñecida como Ma e o seu fillo Jack de cinco anos viven retidos polo ''vello Nick'' nun pequeno [[alpendre]] no xardín dunha casa. No cuarto non hai fiestras, agás unha [[Biolo|lumieira]] no teito. Durante o transcurso do filme, Ma e máis Jack realizan distintas actividades para non se aborrecer, e Ma protexe a Jack da realidade, porén decide tomar a decisión de lle contar ao neno o que en realidade acontece e tentan fuxir. == Elenco == * [[Brie Larson]] como Joy Newsome "Ma" * [[Jacob Tremblay]] como Jack Newsome * [[Joan Allen]] como Nancy Newsome * [[William H. Macy]] como Robert Newsome * [[Megan Park]] como Laura * [[Sean Bridgers]] como o Vello Nick * [[Cas Anvar]] como o Doutor Mittal * [[Amanda Brugel]] como a Oficial Parker * [[Joe Pingue]] como o Oficial Grabowski * [[Tom McCamus]] como Leo == Produción == O 3 de setembro de 2013 anunciouse que Lenny Abrahamson dirixiría o filme, con guión de Emma Donoghue baseada na súa propia novela ''"Room"''. Ed Guiney produciríaa a través de Element Pictures.<ref>{{cita web|url=http://www.hollywoodreporter.com/news/lenny-abrahamson-direct-movie-adaptation-619702|título= "Lenny Abrahamson to Direct Movie Adaptation of Best-Selling Novel 'Room'".|data=3 de setembro de 2013|dataacceso=3 de outubro de 2015|editorial=TheHollywoodReporter|idioma=inglés}}</ref> O 9 de abril de 2014, [[Brie Larson]] uniuse para interpretar o papel principal de Ma.<ref>{{cita web|url=http://deadline.com/2014/04/brie-larson-lenny-abrahamson-room-711723/|título= "Brie Larson Enters Lenny Abrahamson’s Captivity Drama ‘Room’".|data=9 de abril de 2014|dataacceso=3 de outubro de 2015|editorial=Deadline.com|idioma=inglés}}</ref> O 10 de novembro, [[Joan Allen]], [[William H. Macy]] e [[Jacob Tremblay]] uníronse ao filme.<ref>{{cita web|url=http://variety.com/2014/film/news/afm-william-h-macy-joan-allen-join-brie-larsons-room-1201352555/|título="AFM: William H. Macy, Joan Allen Join Brie Larson’s ‘Room’"|data=10 de novembro de 2014|dataacceso=3 de outubro de 2015|editorial=Variety.com|idioma=inglés}}</ref> A fotografía principal comezou o 10 de novembro de 2014 na cidade de [[Toronto]] e rematou o 15 de decembro de 2014. No seu rol coma "Ma", a actriz Brie Larson consultou con expertos e nutricionistas para poder levar un papel máis realista. Larson despois indicou que a súa nova personaxe era nun filme "cunha historia de amor, liberdade e perseveranza que se sente medrar se converterse nunha propia persoa". Esta película marca a terceira colaboración entre a actriz Joan Allen e William H. Macy despois de protagonizar previamente xuntos en [[Searching for Bobby Fischer]] e [[Pleasantville]]. == Rodaxe == A rodaxe do filme comezou o 10 de novembro de 2014 en [[Toronto]], e rematou o 15 de decemrbo de 2014.<ref>{{cita web|url=http://www.ssninsider.com/on-the-set-for-121514-jj-abrams-wraps-the-cellar-tom-hiddleston-finishes-i-saw-the-light-more/|título="On The Set, - Box Office ... Abrams Wraps The Cellar, Tom Hiddleston Finishes I Saw the Light & More"|data=15 de decembro de 2014|dataacceso=3 de outubro de 2015|editorial=ssninsider.com|idioma=inglés|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150924105339/http://www.ssninsider.com/on-the-set-for-121514-jj-abrams-wraps-the-cellar-tom-hiddleston-finishes-i-saw-the-light-more/|dataarquivo=24 de setembro de 2015|urlmorta=yes}}</ref> == Lanzamento == A compañía de distribución A24 Films, adquiriu os dereitos do filme nos Estados Unidos. Sóubose que a estrea mundial sería o 4 de setembro de 2015 no Festival de Cine de Telluride. O filme amosouse tamén na sección de presentacións especiais no [[Festival Internacional de Cinema de Toronto]], no ano 2015. Recibiu tamén unha presentación especial no [[Festival de Cinema de Londres]], o 11 de outubro de 2015. O filme comezou unha estrea limitada o [[16 de outubro]] de [[2015]].<ref>{{cita web|url=http://www.hollywoodreporter.com/news/cannes-brie-larson-drama-room-705279|título= "Cannes: Brie Larson Drama 'Room' Goes to A24 Films"|data=18 de maio de 2014|dataacceso=3 de outubro de 2015|editorial=TheHollywoodReporter.com|idioma=inglés}}</ref> === Recadación === A partir do 26 de xaneiro de 2016 calcúlase unha estimación recadada dun total de 9,1 millóns de $ en todo o mundo. == Recepción == [[Ficheiro:Jacob_Tremblay_(22859198313)_(cropped).jpg|thumb|left|120px|O novo actor "Jacob Tremblay" interpreta a Jack.]] ''Room'' ten recibido críticas positivas, Metacritic dálle ao filme unha media de 86 puntos sobre 100, baseadas nos comentarios dos críticos, o que indica "aclamación universal".<ref>{{cita web|url=http://www.metacritic.com/movie/room-2015|título=Reviews "Room"|dataacceso=3 de outubro de 2015|editorial=Metacritic|idioma=inglés}}</ref>. Algúns críticos describiron a actuación de Brie Larson e Jacob Tremblay coma unha actuación que fai da película un filme inesquecíbel e desgarrador. == Recoñecementos == Room recibiu unha cantidade numerosa de premios e nomeamentos. Brie Larson en particular, sinalouse cos premios da [[Asociación de Críticos de Cinema de Chicago]], e varias outras organizacións de críticos de cinema de adxudicación co galardón de mellor actriz. Larson tamén recibiu nomeamentos para o Premio da Crítica, Screen Actors Guild, e gañou o Globo de Ouro á Mellor Actriz. Emma Donoghue, encargada do guión e Jacob Tremblay tamén teñen recibido atención de premios. Ademais, Room recibiu catro nomeamentos da Academia que se celebrou o día [[88ª edición dos Óscar|28 de febreiro de 2016]], levando finalmente Larson o [[Óscar á mellor actriz]]. <center> {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" stext;mPendiente m 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- bgcolor="#B0C4DE" align="center" ! '''Premio'''||'''Categoría''' || '''Receptores'''||'''Resultado'''|| {{Abbr|Ref(s)|References}} |- |rowspan="4"|<center>'''[[Premios Óscar]]'''||[[Óscar ó mellor filme|Mellor filme]]||Ed Guiney||Nomeado||rowspan=4 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.jornada.unam.mx/ultimas/2016/01/14/lista-de-nominados-al-oscar-1886.html|título=Lista de nomeados ao Óscar|data=14 de xaneiro de 2016|dataacceso=14 de xaneiro de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160117164856/http://www.jornada.unam.mx/ultimas/2016/01/14/lista-de-nominados-al-oscar-1886.html|dataarquivo=17 de xaneiro de 2016|urlmorta=yes}}</ref> |- |[[Óscar ó mellor director|Mellor director]]||[[Lenny Abrahamson]]||Nomeado |- |[[Óscar á mellor actriz|Mellor actriz]]||[[Brie Larson]]||Gañadora |- |[[Óscar ó mellor guión adaptado|Mellor guión adaptado]]||[[Emma Donoghue]]||Nomeado |- !scope= row rowspan="3"|[[Globos de Ouro]] |[[Globo de Ouro ó mellor filme dramático|Mellor filme - Drama]]||''Room''||Nomeado|| rowspan=3 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2015/12/nominaciones-de-los-globos-de-oro-1400.html|título=Listado completo de nominados a los Globos de Oro|dataacceso=10 de decembre de 2015|idioma=español}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/01/ganadores-globo-de-oro-2016.html|título=Globos de Oro: 'El renacido', 'Marte' y 'Steve Jobs', grandes triunfadoras|dataacceso=11 de xaneiro de 2016|idioma=español}}</ref> |- |[[Globo de Ouro á mellor actriz - Drama|Mellor actriz - Drama]]||[[Brie Larson]]||Gañadora |- |[[Globo de Ouro ó mellor guión|Mellor guión]]||Emma Donoghue||Nomeado |- |} </center> == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|3170832}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=room2015.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/room_2015/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes rodados no Canadá]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Canadá]] [[Categoría:Filmes de Irlanda]] [[Categoría:Filmes de A24 Films]] [[Categoría:Filmes sobre nenos]] [[Categoría:Filmes sobre secuestros]] jeb3xbac1h4t3vde97smhzqa3b2yo60 0 331888 7108880 6828225 2025-06-27T21:55:10Z Breogan2008 23204 7108880 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Truman''''' é un filme hispano-arxentino de [[2015]] dirixido por [[Cesc Gay]]. No 2015, no 63 [[Festival Internacional de Cine de Donostia]], recibe a [[Cuncha de Prata ó mellor actor|Cuncha de Prata]] ao mellor actor, os protagonistas: [[Ricardo Darín]] e [[Javier Cámara]].<ref>{{cita web|url= http://cultura.elpais.com/cultura/2015/09/26/actualidad/1443288080_151956.html|título= Darín y Cámara ganan la Concha de Plata a mejor actor|autor=El País |lugar=España|data=26 de setembro de 2015|dataacceso=27 de setembro de 2015}}</ref> En febreiro de 2016 recibe cinco [[premios Goya]], entre eles o de Mellor filme, mellor dirección (Cesc Gay), mellor interpretación masculina protagonista (Ricardo Darín) e secundaria (Javier Cámara), mellor guión orixinal (Cesc Gay e Tomás Aragay) e mellor montaxe (Pablo Barbieri). == Enredo == O filme trata sobre as vivencias que comparten dous amigos que se atopan cando un deles (Tomás) visita inesperadamente ao outro (Julián). Ambos os dous, mediante o fío condutor do can de Julián ("Truman"), compartirán momentos emotivos e sorprendentes relacionados coa situación complicada que vive este último. == Elenco == * [[Ricardo Darín]]... Julián * [[Javier Cámara]] ... Tomás * [[Dolores Fonzi]] ... Paula * [[Eduard Fernández]] ... Luis * [[Àlex Brendemühl]] ... Veterinario * [[Pedro Casablanc]] ... Médico * [[José Luis Gómez Gómez]] ... Produtor * [[Javier Gutiérrez Álvarez]] ... Asesor funeraria * [[Elvira Mínguez]] ... Gloria * Oriol Pla ...Nico * [[Nathalie Poza]] ... Muller 2 * Àgata Roca ... Muller 1 * Susi Sánchez ... Muller Adopción * [[Francesc Orella]] ... Actor Restaurante * Ana Gracia ... Actriz Restaurante * [[Silvia Abascal]] ... Mónica == Recepción == O filme foi recibido con grandes eloxios. Carlos Boyero, na súa crítica de ''[[El País]]'', resalta que «aínda que o que narra é tráxico, o director non renuncia a provocarnos o sorriso, ao ton agridoce, a momentos de comedia, ao humor cáustico. O xeito de contar a historia é precisa, suxestiva, elegante, sutil e complexa» <ref>{{cita web|url=http://cultura.elpais.com/cultura/2015/09/19/actualidad/1442686536_097928.html|título= Definitiva y memorable despedida|autor=Carlos Boyero, ''El País'' |lugar=España|data=20 de setimbro de 2015}}</ref>. En ''Fotogramas'', califícana como «unha película amábel, que encantará ao público por evitar intelixentemente o dramón, e apostar pola emoción e a tenrura» <ref>{{cita web|url=http://www.fotogramas.es/Festival-de-San-Sebastian/2015/Truman-un-festival-interpretativo-de-Javier-Camara-y-Ricardo-Darin|título= Truman, un festival interpretativo de Javier Cámara y Ricerdo Darín|autor=Carlos Loureda, ''Fotogramas'' |lugar=España|data=19 de setembro de 2015}}</ref>. LLuis Bonet, de ''[[La Vanguardia]]'', afirma que «Truman parecía ter aberta a porta ao drama lacrimóxeno, mais os seus intelixentes toques de comedia converten o riso nun detonante de sentimentos ocultos» <ref>{{cita web|url=http://www.lavanguardia.com/cine/20151030/54437558832/truman-critica-de-cine.html|título= 'Truman': Mi perro, yo y el vacío|autor=Lluis Bonet, ''La Vanguardia'' |lugar=España|data=30 de outubro de 2015}}</ref>. No estranxeiro tamén recibiu críticas positivas. Gran parte da crítica loa tamén as interpretacións de ambos os dous protagonistas. Boyero describiu a interpretación de Darín como «un recital inesquecíbel». Beatriz Martínez, de ''[[El Periódico]]'', constata que «Ricardo Darín e Javier Cámara bordan o seu traballo nunha película sutil e afastada do sentimentalismo doado» <ref>{{cita web|url=http://www.elperiodico.com/es/noticias/ocio-y-cultura/truman-conmueve-4521986|título= 'Truman' conmueve|autor=Beatriz Martínez, ''El Periódico'' |lugar=España|data=20 de setembro de 2015}}</ref>. == Palmarés == O filme ten recibido numerosos premios e nomeamentos, nos que salientan: ;[[XXX edición dos Premios Goya|30.ª edición dos Premios Goya]] {| class=wikitable |- ! Categoría || Nomeados || Resultado |- |[[Premio Goya ó mellor filme|Mellor filme]]|| ''Truman'' || Gañador |- |[[Premio Goya á mellor dirección|Mellor dirección]] || [[Cesc Gay]] || Gañador |- |[[Premio Goya á mellor interpretación masculina protagonista|Mellor interpretación masculina protagonista]] || [[Ricardo Darín]] || Gañador |- |[[Premio Goya á mellor interpretación masculina secundaria|Mellor interpretación masculina secundaria]] || [[Javier Cámara]] || Gañador |- |[[Premio Goya ó mellor guión orixinal|Mellor guión orixinal]] || [[Cesc Gay]]<br/>Tomás Aragay || Gañadores |- |[[Premio Goya á mellor montaxe|Mellor montaxe]] || Pablo Barbieri || Nomeado |- |} == Notas == {{listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes de comedia]] [[Categoría:Filmes gañadores do Premio Goya á mellor película]] e0rjl8fvj1zlo639h10n1kw5bct4ovb 0 333099 7108881 6285491 2025-06-27T21:55:26Z Breogan2008 23204 7108881 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''La corona partida''' é unha película [[española]] de drama histórico do ano 2016 dirixida por [[Jordi Frades]] e protagonizada por [[Irene Escolar]], [[Raúl Mérida]], [[Rodolfo Sancho]] e [[José Coronado]], entre outros. É a secuela da serie de televisión ''[[Isabel (serie de televisión)|Isabel]]'' e a [[precuela]] da serie de televisión [[Carlos, Rey Emperador]].<ref name=TVE>{{cita web|url=http://www.rtve.es/television/20160108/corona-partida-estreno-19-febrero-pelicula-une-isabel-carlos/1282342.shtml|título=La corona partida|editor=TVE|data=8 de xaneiro de 2016|dataacceso=24 de febreiro de 2016|lingua=español}}</ref> == Sinopse == Trala morte de [[Isabel I de Castela|Isabel]], [[Fernando o Católico]] e [[Filipe I de Castela|Filipe o Fermoso]] enfróntanse polo poder. [[Xoana I de Castela|Xoana]], a lexítima herdeira ao trono, é vítima desta situación e a todos interésalles demostrar a súa tolemia e incapacidade para gobernar. == Elenco == * [[Rodolfo Sancho]] - [[Fernando II de Aragón e V de Castela|Fernando o Católico]] * [[Irene Escolar]] - [[Xoana I de Castela]] * [[Raúl Mérida]] - [[Filipe I de Castela|Filipe o Fermoso]] * [[Eusebio Poncela]] - [[Cardeal Cisneros]] * [[Ramón Madaula]] - [[Gonzalo Chacón]] * [[Jordi Díaz]] - [[Andrés de Cabrera]] * [[Fernando Guillén Cuervo]] - Fuensalida * [[Úrsula Corberó]] - [[Margarida de Austria]] * [[José Coronado]] - [[Maximiliano de Habsburgo]] * [[Silvia Alonso]] - [[Xermana de Foix]] * [[Pedro Mari Sánchez]] - [[Duque de Nájera]] * [[Ramón Barea]] - [[Duque de Alba]] * [[Fernando Cayo]] - Veyré * [[Jacobo Dicenta]] - [[Juan Manuel, señor de Belmonte|Juan Belmonte]] * [[Jesús Noguero]] - [[Alonso Pimentel y Pacheco|Duque de Benavente]] * [[Ainhoa Santamaria]] - [[Beatriz de Bobadilla]] == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Isabel (serie de televisión)|Isabel]] * [[Carlos, Rey Emperador]] === Ligazóns externas === * [http://www.rtve.es/alacarta/videos/dias-de-cine/corona-partida/3492583/ Reportaxe de La 2 de TVE sobre La corona partida] {{es}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes históricos]] gtkok6pltlvj8ckalmeitm6jr7sjrgb 4 333571 7108543 7105061 2025-06-27T17:27:51Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108543 wikitext text/x-wiki {{Atallo|WP:LPNVIG}} Esta é unha '''lista de persoas nadas en [[Vigo]]''' segundo os datos que constan en [[Wikidata]]: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?yob ?yod WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q8745 . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } . } |wdq=. |links=red |sort=569 |columns=number:#,P18,item:Elemento en Wd,label:Nome,?yob:Ano de nacemento,?yod:Ano de pasamento }} {| class='wikitable sortable' ! # ! imaxe ! Elemento en Wd ! Nome ! Ano de nacemento ! Ano de pasamento |- | style='text-align:right'| 1 | [[Ficheiro:Urania Mella 1899-1945 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q55275|Q55275]] | [[Urania Mella]] | 1899 | 1945 |- | style='text-align:right'| 2 | [[Ficheiro:JOSÉ HUMBERTO BAENA.jpg|center|128px]] | [[:d:Q94602|Q94602]] | [[Xosé Humberto Baena|Xosé Humberto Baena Alonso]] | 1950 | 1975 |- | style='text-align:right'| 3 | [[Ficheiro:Borja Oubiña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q392718|Q392718]] | [[Borja Oubiña]] | 1982 | |- | style='text-align:right'| 4 | [[Ficheiro:Iago Falque.jpg|center|128px]] | [[:d:Q439282|Q439282]] | [[Iago Falque]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 5 | [[Ficheiro:Domingo Villar.jpg|center|128px]] | [[:d:Q472065|Q472065]] | [[Domingo Villar]] | 1971 | 2022 |- | style='text-align:right'| 6 | | [[:d:Q494903|Q494903]] | [[Andrea Rica Taboada]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 7 | [[Ficheiro:J pereira 2011 001.jpg|center|128px]] | [[:d:Q511704|Q511704]] | [[Jonathan Pereira]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 8 | | [[:d:Q512843|Q512843]] | [[Sócrates Gómez]] | 1914 | 1989 |- | style='text-align:right'| 9 | | [[:d:Q525599|Q525599]] | [[Pahiño]] | 1923 | 2012 |- | style='text-align:right'| 10 | [[Ficheiro:Carlos nunez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q557786|Q557786]] | [[Carlos Núñez]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 11 | [[Ficheiro:Begoña Fernández crop.jpg|center|128px]] | [[:d:Q580191|Q580191]] | [[Begoña Fernández Molinos|Begoña Fernández]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 12 | | [[:d:Q732602|Q732602]] | [[José Tapia|José Manuel Tapia Hernández]] | 1905 | |- | style='text-align:right'| 13 | [[Ficheiro:Roberto Lago, Celta de Vigo 2009.jpg|center|128px]] | [[:d:Q741743|Q741743]] | [[Roberto Lago]] | 1985 | |- | style='text-align:right'| 14 | | [[:d:Q784507|Q784507]] | [[Luisa Fernández]] | 1961 | |- | style='text-align:right'| 15 | [[Ficheiro:2012 2013 - Quique Álvarez - Flickr - Castroquini-FCB.jpg|center|128px]] | [[:d:Q939408|Q939408]] | [[Enrique Álvarez Sanjuán]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 16 | [[Ficheiro:Martim Codax Cantigas de Amigo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q964746|Q964746]] | [[Martin Codax|Martín Codax]] | 1300 | 1400 |- | style='text-align:right'| 17 | | [[:d:Q969302|Q969302]] | [[Alberto Comesaña]] | 1961 | |- | style='text-align:right'| 18 | | [[:d:Q972526|Q972526]] | [[Jacinto Rey (escritor)|Jacinto Rey]] | 1972 | |- | style='text-align:right'| 19 | | [[:d:Q1043093|Q1043093]] | [[Carlos Muñoz Arosa]] | 1919 | 2005 |- | style='text-align:right'| 20 | [[Ficheiro:CasimiroMarcoDelPont.JPG|center|128px]] | [[:d:Q1047558|Q1047558]] | [[Francisco Casimiro Marcó del Pont]] | 1765 | 1821 |- | style='text-align:right'| 21 | [[Ficheiro:Diego Mariño (julio de 2014).jpg|center|128px]] | [[:d:Q1220527|Q1220527]] | [[Diego Mariño|Diego Mariño Villar]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 22 | [[Ficheiro:Portrait of Garcia y Vasquez at Bolsa de Arte.jpg|center|128px]] | [[:d:Q1237485|Q1237485]] | [[Domingo García Vázquez]] | 1859 | 1912 |- | style='text-align:right'| 23 | | [[:d:Q1257683|Q1257683]] | [[Santiago Torres Bernárdez]] | 1929 | |- | style='text-align:right'| 24 | [[Ficheiro:Lucía Martínez in Wiesbaden 2017.jpg|center|128px]] | [[:d:Q1395535|Q1395535]] | [[Lucía Martínez Alonso|Lucía Martínez]] | 1982 | |- | style='text-align:right'| 25 | | [[:d:Q1629101|Q1629101]] | [[Enrique de la Fuente|Enrique de la Fuente Santos]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 26 | | [[:d:Q1684249|Q1684249]] | [[Javier Álvarez Salgado]] | 1943 | |- | style='text-align:right'| 27 | | [[:d:Q1811892|Q1811892]] | [[Moncho Gil|Ramón Gil Sequeiros]] | 1897 | 1965 |- | style='text-align:right'| 28 | | [[:d:Q1876342|Q1876342]] | [[Luis Bar Boo]] | 1927 | 2001 |- | style='text-align:right'| 29 | [[Ficheiro:XXIII Memorial Quinocho (RC Celta vs Mainz 05) - 34 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q2001945|Q2001945]] | [[Carlos Mouriño]] | 1943 | |- | style='text-align:right'| 30 | | [[:d:Q2058551|Q2058551]] | [[Manuel Bergés|Pedro Manuel Bergés Naval]] | 1906 | 1978 |- | style='text-align:right'| 31 | [[Ficheiro:Inter zoneschaaktoernooi te Amsterdam, Perez, Bestanddeelnr 916-5166.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2090411|Q2090411]] | [[Francisco José Pérez Pérez]] | 1920 | 1999 |- | style='text-align:right'| 32 | [[Ficheiro:Alfonso Armada (cropped).jpeg|center|128px]] | [[:d:Q2284653|Q2284653]] | [[Alfonso Armada Rodríguez|Alfonso Armada]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 33 | | [[:d:Q2435745|Q2435745]] | [[Quique Costas]] | 1947 | |- | style='text-align:right'| 34 | [[Ficheiro:Pío Moa firmando en la Feria del Libro (30 de mayo de 2010, Madrid) 03.JPG|center|128px]] | [[:d:Q2745364|Q2745364]] | [[Pío Moa Rodríguez]] | 1948 | |- | style='text-align:right'| 35 | | [[:d:Q2758982|Q2758982]] | [[Julián Ríos]] | 1941 | |- | style='text-align:right'| 36 | | [[:d:Q2835938|Q2835938]] | [[Nino Lema]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 37 | [[Ficheiro:Reixa nova.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2857728|Q2857728]] | [[Antón Reixa]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 38 | | [[:d:Q2882453|Q2882453]] | [[Manuel María Marcó del Pont]] | 1771 | 1837 |- | style='text-align:right'| 39 | [[Ficheiro:Alba Caride 1997 Patras.PNG|center|128px]] | [[:d:Q2895166|Q2895166]] | [[Alba Caride]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 40 | | [[:d:Q2917045|Q2917045]] | [[Vicente Irisarri]] | 1951 | |- | style='text-align:right'| 41 | [[Ficheiro:Carlos Portela (2023).jpg|center|128px]] | [[:d:Q2939426|Q2939426]] | [[Carlos Portela]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 42 | [[Ficheiro:Carmela Silva 2017.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2939561|Q2939561]] | [[Carmela Silva]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 43 | [[Ficheiro:David Fernández Rivera.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3017890|Q3017890]] | [[David Fernández Rivera]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 44 | [[Ficheiro:Ricardo Mella.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3049391|Q3049391]] | [[Ricardo Mella]] | 1861 | 1925 |- | style='text-align:right'| 45 | [[Ficheiro:Eugenio Montes 1935.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3059615|Q3059615]] | [[Eugenio Montes]] | 1897 | 1982 |- | style='text-align:right'| 46 | [[Ficheiro:Antonio Neira Castillo, Mascarilla de Manolo Fábregas, México 1976.JPG|center|128px]] | [[:d:Q3082138|Q3082138]] | [[Manolo Fábregas]] | 1921 | 1996 |- | style='text-align:right'| 47 | [[Ficheiro:RobertoLosada.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3118741|Q3118741]] | [[Roberto Losada]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 48 | [[Ficheiro:María Lopo (Vigo, 2016).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3138117|Q3138117]] | [[María Lopo]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 49 | [[Ficheiro:Jonathan Castro Otto.JPG|center|128px]] | [[:d:Q3180002|Q3180002]] | [[Jonny Otto|Jonathan Castro]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 50 | | [[:d:Q3186415|Q3186415]] | [[José Manuel Otero Novas]] | 1940 | |- | style='text-align:right'| 51 | [[Ficheiro:Santiagolopo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3207129|Q3207129]] | [[Santiago Lopo]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 52 | [[Ficheiro:Camilo Nogueira 2012.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3295836|Q3295836]] | [[Camilo Nogueira Román]] | 1936 | |- | style='text-align:right'| 53 | [[Ficheiro:Enrique Curiel.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3297097|Q3297097]] | [[Enrique Curiel]] | 1947 | 2011 |- | style='text-align:right'| 54 | [[Ficheiro:Alonso Montero Presidente RAG Praza Publica (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3320854|Q3320854]] | [[Xesús Alonso Montero]] | 1928 | |- | style='text-align:right'| 55 | [[Ficheiro:Zenit-Betis (1).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3322088|Q3322088]] | [[Daniel Giménez Hernández|Dani Giménez]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 56 | | [[:d:Q3323619|Q3323619]] | [[José Manuel Lafuente]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 57 | [[Ficheiro:GFC CDM . (16721623941) (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3324589|Q3324589]] | [[Ricardo Álvarez Puig]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 58 | | [[:d:Q3324613|Q3324613]] | [[Francisco Cerecedo]] | 1940 | 1977 |- | style='text-align:right'| 59 | [[Ficheiro:Real Valladolid-Valencia CF, 2019-05-18 (98) (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3324787|Q3324787]] | [[Yoel Rodríguez Oterino|Yoel Rodríguez]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 60 | [[Ficheiro:Leopoldo Eijo y Garay 01.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3324888|Q3324888]] | [[Leopoldo Eijo Garay|Leopoldo Eijo y Garay]] | 1878 | 1963 |- | style='text-align:right'| 61 | [[Ficheiro:Kiko da Silva.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3326371|Q3326371]] | [[Kiko da Silva]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 62 | | [[:d:Q3327816|Q3327816]] | [[Ramón González Brunet]] | 1886 | 1936 |- | style='text-align:right'| 63 | [[Ficheiro:Ubaldo Gil Santosegui.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3327835|Q3327835]] | [[Ubaldo Gil Santóstegui]] | 1879 | 1936 |- | style='text-align:right'| 64 | | [[:d:Q3328222|Q3328222]] | [[Fernando Zunzunegui]] | 1943 | 2014 |- | style='text-align:right'| 65 | | [[:d:Q3328230|Q3328230]] | [[José Juan Figueiras]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 66 | | [[:d:Q3328982|Q3328982]] | [[Cesáreo González]] | 1903 | 1968 |- | style='text-align:right'| 67 | | [[:d:Q3329576|Q3329576]] | [[José Posada]] | 1940 | 2013 |- | style='text-align:right'| 68 | | [[:d:Q3329662|Q3329662]] | [[Jacobo Campos]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 69 | [[Ficheiro:Ignacio Quirós.JPG|center|128px]] | [[:d:Q3330367|Q3330367]] | [[Ignacio Quirós]] | 1931 | 1999 |- | style='text-align:right'| 70 | [[Ficheiro:María Castro 2015.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3330458|Q3330458]] | [[María Castro]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 71 | | [[:d:Q3331070|Q3331070]] | [[Ventura Miguel Marcó del Pont]] | 1768 | 1836 |- | style='text-align:right'| 72 | [[Ficheiro:Iolanda Zúñiga.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3331880|Q3331880]] | [[Iolanda Zúñiga]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 73 | | [[:d:Q3390212|Q3390212]] | [[José Antela]] | 1900 | 1936 |- | style='text-align:right'| 74 | | [[:d:Q3390270|Q3390270]] | [[Enrique Lorenzo Docampo]] | 1892 | 1981 |- | style='text-align:right'| 75 | | [[:d:Q3390459|Q3390459]] | [[Carlos Pérez Álvarez]] | 1971 | 2006 |- | style='text-align:right'| 76 | | [[:d:Q3390650|Q3390650]] | [[Manuel Borja Calvar]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 77 | [[Ficheiro:Yago González López (cropped).JPG|center|128px]] | [[:d:Q3391321|Q3391321]] | [[Yago González López]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 78 | | [[:d:Q3391547|Q3391547]] | [[José Carlos Adán]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 79 | | [[:d:Q3391883|Q3391883]] | [[Laura Ponte Martínez]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 80 | | [[:d:Q3392002|Q3392002]] | [[Dani Carril]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 81 | [[Ficheiro:José María Posada Pereira.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3392485|Q3392485]] | [[José María Posada]] | 1817 | 1886 |- | style='text-align:right'| 82 | [[Ficheiro:Emilio Martínez Garrido.png|center|128px]] | [[:d:Q3393035|Q3393035]] | [[Emilio Martínez Garrido]] | 1886 | 1936 |- | style='text-align:right'| 83 | | [[:d:Q3393069|Q3393069]] | [[Aid|Aíd]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 84 | | [[:d:Q3393498|Q3393498]] | [[Felipe Martínez Marzoa]] | 1943 | |- | style='text-align:right'| 85 | [[Ficheiro:Casto Méndez Núñez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3394337|Q3394337]] | [[Casto Méndez Núñez]] | 1824 | 1869 |- | style='text-align:right'| 86 | [[Ficheiro:Serafín de Avendaño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3394913|Q3394913]] | [[Serafín Avendaño]] | 1837 | 1916 |- | style='text-align:right'| 87 | [[Ficheiro:Fran Alonso (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3398111|Q3398111]] | [[Fran Alonso]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 88 | [[Ficheiro:Carmen Avendaño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3399497|Q3399497]] | [[Carmen Avendaño]] | 1945 | |- | style='text-align:right'| 89 | | [[:d:Q3446606|Q3446606]] | [[Rubén Simeó]] | 1992 | |- | style='text-align:right'| 90 | [[Ficheiro:Encontro amistoso de fútbol sala masculino España - Hungría na Malata 03.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3605826|Q3605826]] | [[Adrián Alonso Pereira]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 91 | [[Ficheiro:Miss España de 1933, Emilia Docet.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3724248|Q3724248]] | [[Emilia Docet]] | 1915 | 1995 |- | style='text-align:right'| 92 | | [[:d:Q3742894|Q3742894]] | [[Fernando Condés Romero]] | 1906 | 1936 |- | style='text-align:right'| 93 | | [[:d:Q3792265|Q3792265]] | [[Ignacio Ramón Ferrín Vázquez]] | 1943 | |- | style='text-align:right'| 94 | | [[:d:Q3929976|Q3929976]] | [[Ramón Sanromán Roade]] | 1952 | |- | style='text-align:right'| 95 | | [[:d:Q4011121|Q4011121]] | [[Vicente Colino]] | 1924 | 2005 |- | style='text-align:right'| 96 | | [[:d:Q4493572|Q4493572]] | [[Julián Fuster Ribó]] | 1911 | 1991 |- | style='text-align:right'| 97 | | [[:d:Q4712131|Q4712131]] | [[Alberto Moreiras]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 98 | [[Ficheiro:Alexandre Gómez.JPG|center|128px]] | [[:d:Q4714567|Q4714567]] | [[Alejandro Gómez|Alexandre Gómez]] | 1967 | 2021 |- | style='text-align:right'| 99 | | [[:d:Q4776762|Q4776762]] | [[Antonio Manuel Pérez Álvarez]] | 1947 | |- | style='text-align:right'| 100 | | [[:d:Q4777074|Q4777074]] | [[Antonio de Soutomaior]] | 1557 | 1648 |- | style='text-align:right'| 101 | [[Ficheiro:Beagonzalezjuly2013.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5004971|Q5004971]] | [[Bea González]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 102 | [[Ficheiro:Delmi-alvarez-nea-vyssa.png|center|128px]] | [[:d:Q5254287|Q5254287]] | [[Delmi Álvarez]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 103 | | [[:d:Q5274809|Q5274809]] | [[Diego Sarmiento Valladares]] | 1611 | 1695 |- | style='text-align:right'| 104 | [[Ficheiro:Cándido Pazó 2 María Casares 2014.JPG|center|128px]] | [[:d:Q5482793|Q5482793]] | [[Cándido Pazó]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 105 | [[Ficheiro:XGuerra1988.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5493140|Q5493140]] | [[François-Xavier Guerra]] | 1942 | 2002 |- | style='text-align:right'| 106 | | [[:d:Q5557749|Q5557749]] | [[Juan Antonio Monet]] | 1781 | 1837 |- | style='text-align:right'| 107 | | [[:d:Q5653182|Q5653182]] | [[Alberto Abalde Rodríguez|Alberto Abalde]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 108 | [[Ficheiro:Alejandro Iglesias-2009.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5665123|Q5665123]] | [[Alejandro Iglesias]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 109 | | [[:d:Q5698223|Q5698223]] | [[Antonio Erias]] | 1952 | |- | style='text-align:right'| 110 | | [[:d:Q5698339|Q5698339]] | [[Antonio Flórez Urdapilleta]] | 1877 | 1941 |- | style='text-align:right'| 111 | | [[:d:Q5698544|Q5698544]] | [[Antonio Gude Fernández]] | 1946 | |- | style='text-align:right'| 112 | | [[:d:Q5698594|Q5698594]] | [[Antonio Gómez Fernández]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 113 | [[Ficheiro:Darío Vilas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5799584|Q5799584]] | [[Darío Vilas Couselo]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 114 | | [[:d:Q5813346|Q5813346]] | [[Donato Fuejo|Donato Fuejo Lago]] | 1926 | |- | style='text-align:right'| 115 | [[Ficheiro:Johán Carballeira.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5841063|Q5841063]] | [[Johán Carballeira]] | 1902 | 1937 |- | style='text-align:right'| 116 | [[Ficheiro:Celia Freijeiro Seminci - 2015.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5848502|Q5848502]] | [[Celia Freijeiro]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 117 | | [[:d:Q5889887|Q5889887]] | [[Gustavo Souto|Gustavo Souto Sampedro]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 118 | | [[:d:Q5939849|Q5939849]] | [[Xosé Franco Montes|José Franco Montes]] | 1879 | 1939 |- | style='text-align:right'| 119 | [[Ficheiro:José Maria Tojeira.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5943606|Q5943606]] | [[José María Tojeira]] | 1947 | |- | style='text-align:right'| 120 | | [[:d:Q5950345|Q5950345]] | [[Juan José Marcó del Pont y Ángel]] | 1766 | 1848 |- | style='text-align:right'| 121 | | [[:d:Q5952038|Q5952038]] | [[Juan Pinzás]] | 1955 | |- | style='text-align:right'| 122 | [[Ficheiro:Bernardo blanco-Retrato de Juan de Lara Irigoyen.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5953251|Q5953251]] | [[Juan de Lara]] | 1809 | 1869 |- | style='text-align:right'| 123 | | [[:d:Q5955550|Q5955550]] | [[Julio Mougán]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 124 | | [[:d:Q5993546|Q5993546]] | [[Manuel López Araujo]] | 1759 | 1824 |- | style='text-align:right'| 125 | | [[:d:Q5998219|Q5998219]] | [[Marieta Quesada Legido]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 126 | | [[:d:Q6004120|Q6004120]] | [[María Lama Trigo]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 127 | | [[:d:Q6014561|Q6014561]] | [[Miguel Juane|Miguel Juane Sánchez]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 128 | | [[:d:Q6056265|Q6056265]] | [[Pablo Novoa]] | 1961 | |- | style='text-align:right'| 129 | | [[:d:Q6097178|Q6097178]] | [[Rafael Cid Palacios]] | 1918 | 2004 |- | style='text-align:right'| 130 | | [[:d:Q6100155|Q6100155]] | [[Iván Pozo]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 131 | | [[:d:Q6101125|Q6101125]] | [[Raúl Comesaña]] | 1933 | 1999 |- | style='text-align:right'| 132 | | [[:d:Q6170236|Q6170236]] | [[Iolanda Vázquez]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 133 | | [[:d:Q6173253|Q6173253]] | [[Ángel Lemos]] | 1917 | 2002 |- | style='text-align:right'| 134 | | [[:d:Q6296805|Q6296805]] | [[Jovino González|Jovino González Comesaña]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 135 | [[Ficheiro:1928-04-04, El Sol, J. J. Mantecón, Bagaría.jpg|center|128px]] | [[:d:Q6300140|Q6300140]] | [[Juan José Mantecón]] | 1895 | 1964 |- | style='text-align:right'| 136 | | [[:d:Q6342310|Q6342310]] | [[Ricardo González Lage]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 137 | | [[:d:Q6456018|Q6456018]] | [[Juan Lozano Rico]] | 1933 | |- | style='text-align:right'| 138 | [[Ficheiro:Eduardo Iglesias Añino 1909.jpg|center|128px]] | [[:d:Q6737805|Q6737805]] | [[Eduardo Iglesias Añino]] | 1850 | 1916 |- | style='text-align:right'| 139 | [[Ficheiro:Ramón Iglesias Míguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q6898506|Q6898506]] | [[Moncho Iglesias]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 140 | [[Ficheiro:Oscar bruzon 01.jpg|center|128px]] | [[:d:Q7105898|Q7105898]] | [[Óscar Bruzón Barreras]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 141 | | [[:d:Q7160000|Q7160000]] | [[Pedro Vázquez Viñas]] | 1989 | |- | style='text-align:right'| 142 | | [[:d:Q7322588|Q7322588]] | [[Ricardo Castro Ríos]] | 1920 | 2001 |- | style='text-align:right'| 143 | | [[:d:Q7376474|Q7376474]] | [[Rubén Durán]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 144 | | [[:d:Q7419040|Q7419040]] | [[Francisco Bao Rodríguez]] | 1924 | 2012 |- | style='text-align:right'| 145 | | [[:d:Q7420266|Q7420266]] | [[Santiago Formoso]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 146 | [[Ficheiro:Santi Mina.JPG|center|128px]] | [[:d:Q7420322|Q7420322]] | [[Santi Mina]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 147 | [[Ficheiro:Santiago Pérez (racewalker).JPG|center|128px]] | [[:d:Q7420338|Q7420338]] | [[Santiago Pérez Alonso|Santiago Pérez]] | 1972 | |- | style='text-align:right'| 148 | | [[:d:Q7648661|Q7648661]] | [[Susana Garabatos|Susana Garabatos Rodríguez]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 149 | | [[:d:Q8194013|Q8194013]] | [[Alejandro Alvargonzález]] | 1959 | |- | style='text-align:right'| 150 | [[Ficheiro:Premios Mestre Mateo 2017 photocall 133.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8201200|Q8201200]] | [[Antonio Durán "Morris"]] | 1959 | |- | style='text-align:right'| 151 | [[Ficheiro:Antonio García Teijeiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8201236|Q8201236]] | [[Antonio García Teijeiro]] | 1952 | |- | style='text-align:right'| 152 | [[Ficheiro:Ernesto Chao, Avelino González e Rosa Álvarez María Casares 2014.JPG|center|128px]] | [[:d:Q8210187|Q8210187]] | [[Avelino González]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 153 | | [[:d:Q8250881|Q8250881]] | [[Borja Alonso]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 154 | [[Ficheiro:Chus Lago.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8345930|Q8345930]] | [[Chus Lago]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 155 | | [[:d:Q8351398|Q8351398]] | [[Coté Soler]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 156 | [[Ficheiro:Demetrio9765.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8354579|Q8354579]] | [[Demetrio Bilbatúa Rodríguez]] | 1935 | |- | style='text-align:right'| 157 | | [[:d:Q8355070|Q8355070]] | [[Desiderio Pernas]] | 1930 | 1996 |- | style='text-align:right'| 158 | | [[:d:Q8775546|Q8775546]] | [[Emilio López Fernández]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 159 | [[Ficheiro:Gonzo 2012.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8961320|Q8961320]] | [[Fernando González "Gonzo"]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 160 | | [[:d:Q8962297|Q8962297]] | [[Francisco Barreiro Barciela]] | 1911 | 1942 |- | style='text-align:right'| 161 | [[Ficheiro:Gloria Cámara.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8964285|Q8964285]] | [[Gloria Cámara]] | 1939 | |- | style='text-align:right'| 162 | [[Ficheiro:Humberto Solleiro Rivera.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9005391|Q9005391]] | [[Humberto Solleiro]] | 1896 | 1936 |- | style='text-align:right'| 163 | | [[:d:Q9009497|Q9009497]] | [[Isidro Silveira Cameselle]] | 1943 | 2016 |- | style='text-align:right'| 164 | | [[:d:Q9011172|Q9011172]] | [[Javier Albertos]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 165 | [[Ficheiro:Alcalde Joaquín García Picher, Vigo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9012238|Q9012238]] | [[Joaquín García Picher]] | 1932 | 1985 |- | style='text-align:right'| 166 | | [[:d:Q9014155|Q9014155]] | [[José Luis Sánchez Bravo]] | 1954 | 1975 |- | style='text-align:right'| 167 | | [[:d:Q9014663|Q9014663]] | [[José Pereira Domínguez|José Pereira]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 168 | | [[:d:Q9023532|Q9023532]] | [[Lois Pérez Castrillo]] | 1961 | |- | style='text-align:right'| 169 | [[Ficheiro:Magis Iglesias.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9026876|Q9026876]] | [[Magis Iglesias]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 170 | [[Ficheiro:Manuel Gómez Román, 1910.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9027845|Q9027845]] | [[Manuel Gómez Román]] | 1875 | 1964 |- | style='text-align:right'| 171 | [[Ficheiro:Manquinha-recortado.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9027916|Q9027916]] | [[Manuel Manquiña]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 172 | [[Ficheiro:Marta Dacosta (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9029502|Q9029502]] | [[Marta Dacosta]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 173 | [[Ficheiro:Marta Fernández Currás 2012 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q9029513|Q9029513]] | [[Marta Fernández Currás]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 174 | [[Ficheiro:Marta Larralde en la inauguración de la tienda de Hispanitas en Madrid (30558825516) (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q9029522|Q9029522]] | [[Marta Larralde]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 175 | [[Ficheiro:María Vázquez nos Mestre Mateo 2017.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9030199|Q9030199]] | [[María Vázquez]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 176 | [[Ficheiro:Miguel Costas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9032694|Q9032694]] | [[Miguel Costas]] | 1961 | |- | style='text-align:right'| 177 | | [[:d:Q9065339|Q9065339]] | [[Quino Salvo]] | 1958 | 2016 |- | style='text-align:right'| 178 | [[Ficheiro:Raul baltar estevez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9066840|Q9066840]] | [[Raúl Baltar]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 179 | [[Ficheiro:Teo Cardalda.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9085918|Q9085918]] | [[Teo Cardalda]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 180 | [[Ficheiro:Ventura Pérez Mariño en 2004.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9092950|Q9092950]] | [[Ventura Pérez Mariño]] | 1948 | 2024 |- | style='text-align:right'| 181 | | [[:d:Q9093327|Q9093327]] | [[Vicente María de Acevedo]] | 1726 | 1808 |- | style='text-align:right'| 182 | [[Ficheiro:Alex Vázquez-Palacios.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9098159|Q9098159]] | [[Álex Vázquez]] | 1946 | |- | style='text-align:right'| 183 | [[Ficheiro:Diego Folgar Toimil (Dieguito).JPG|center|128px]] | [[:d:Q9351125|Q9351125]] | [[Diego Folgar Toimil]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 184 | | [[:d:Q10323717|Q10323717]] | [[Manito|Antonio Rosas Sánchez]] | 1944 | 2011 |- | style='text-align:right'| 185 | [[Ficheiro:Xosé María Álvarez Cáccamo (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q10394406|Q10394406]] | [[Xosé María Álvarez Cáccamo]] | 1950 | |- | style='text-align:right'| 186 | | [[:d:Q10525731|Q10525731]] | [[Joana Montouto]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 187 | | [[:d:Q10816086|Q10816086]] | [[Celso Pedro Blanco Álvarez]] | 1914 | |- | style='text-align:right'| 188 | | [[:d:Q11039114|Q11039114]] | [[José Manuel Bar Cendón]] | 1955 | |- | style='text-align:right'| 189 | | [[:d:Q11079552|Q11079552]] | [[José María de Azcárate Ristori]] | 1919 | 2001 |- | style='text-align:right'| 190 | | [[:d:Q11482237|Q11482237]] | [[Alberto Cunha]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 191 | | [[:d:Q11680537|Q11680537]] | [[Carlos Príncipe]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 192 | [[Ficheiro:Don José de Santiago y Gómez, Historia de Vigo y su comarca 1896.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11686247|Q11686247]] | [[José de Santiago y Gómez]] | 1858 | 1922 |- | style='text-align:right'| 193 | [[Ficheiro:Luistaboada 1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11689886|Q11689886]] | [[Luís Taboada|Luis Taboada]] | 1848 | 1906 |- | style='text-align:right'| 194 | | [[:d:Q11690670|Q11690670]] | [[Manuel Mur Oti]] | 1908 | 2003 |- | style='text-align:right'| 195 | [[Ficheiro:Marga do Val (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11690918|Q11690918]] | [[Marga do Val]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 196 | [[Ficheiro:Nicolás taboada.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11695643|Q11695643]] | [[Nicolás Taboada Fernández]] | 1856 | 1899 |- | style='text-align:right'| 197 | [[Ficheiro:HospitalReal01 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q11698517|Q11698517]] | [[Pedro Alonso]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 198 | | [[:d:Q11703304|Q11703304]] | [[Rodolfo Ucha]] | 1882 | 1981 |- | style='text-align:right'| 199 | [[Ficheiro:Xulio Formoso en De Par en Par (06).JPG|center|128px]] | [[:d:Q11705409|Q11705409]] | [[Xulio Formoso]] | 1949 | 2018 |- | style='text-align:right'| 200 | [[Ficheiro:Ángel de Lema y Marina (1820-1884).jpg|center|128px]] | [[:d:Q11705533|Q11705533]] | [[Ángel de Lema Marina|Ángel de Lema y Marina]] | 1820 | 1884 |- | style='text-align:right'| 201 | [[Ficheiro:Alberto Avendaño 2021.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11904818|Q11904818]] | [[Alberto Avendaño]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 202 | | [[:d:Q11922967|Q11922967]] | [[Francisco González Amadiós]] | 1924 | 1997 |- | style='text-align:right'| 203 | [[Ficheiro:Quinocho celta vigo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11928153|Q11928153]] | [[Joaquín Fernández Santomé]] | 1933 | 1988 |- | style='text-align:right'| 204 | [[Ficheiro:Olaia Fernández Davila.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11935765|Q11935765]] | [[Olaia Fernández Davila]] | 1954 | |- | style='text-align:right'| 205 | [[Ficheiro:Salvador García-Bodaño (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11946767|Q11946767]] | [[Salvador García-Bodaño]] | 1935 | 2023 |- | style='text-align:right'| 206 | | [[:d:Q12176791|Q12176791]] | [[Joaquín Pérez Fernández]] | 1906 | 1989 |- | style='text-align:right'| 207 | | [[:d:Q12270191|Q12270191]] | [[Juan Durán]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 208 | | [[:d:Q12382486|Q12382486]] | [[Adolfo Domínguez Otero]] | 1946 | 2012 |- | style='text-align:right'| 209 | | [[:d:Q12382489|Q12382489]] | [[Adolfo Gregorio Espino]] | 1880 | 1962 |- | style='text-align:right'| 210 | | [[:d:Q12382522|Q12382522]] | [[Afonso Paz-Andrade]] | 1940 | 2021 |- | style='text-align:right'| 211 | [[Ficheiro:AlberteMEra.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382651|Q12382651]] | [[Alberte Mera]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 212 | | [[:d:Q12382656|Q12382656]] | [[Alberto Campillo García]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 213 | | [[:d:Q12382657|Q12382657]] | [[Alberto Casal Arantes]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 214 | | [[:d:Q12382659|Q12382659]] | [[Alberto Durán Núñez]] | 1940 | 2008 |- | style='text-align:right'| 215 | | [[:d:Q12382661|Q12382661]] | [[Alberto García Salgueiro]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 216 | | [[:d:Q12382770|Q12382770]] | [[Alfonso Láuzara]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 217 | | [[:d:Q12382773|Q12382773]] | [[Alfonso Penela]] | 1955 | |- | style='text-align:right'| 218 | [[Ficheiro:Alfonso Álvarez Cáccamo (AELG)-4.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382785|Q12382785]] | [[Alfonso Álvarez Cáccamo]] | 1952 | 2024 |- | style='text-align:right'| 219 | | [[:d:Q12382802|Q12382802]] | [[Alicia Borrás]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 220 | [[Ficheiro:Amalia Pérez Otero (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382880|Q12382880]] | [[Amalia Pérez Otero]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 221 | [[Ficheiro:An Alfaya.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382950|Q12382950]] | [[An Alfaya]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 222 | | [[:d:Q12382956|Q12382956]] | [[Ana Pérez Cerviño|Ana María Pérez Cerviño]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 223 | | [[:d:Q12382969|Q12382969]] | [[Andrea Costas]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 224 | | [[:d:Q12383091|Q12383091]] | [[Antonio Martín Puentes Rivera]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 225 | [[Ficheiro:Antón Costas 2022 (cropped).png|center|128px]] | [[:d:Q12383136|Q12383136]] | [[Antón Costas Comesaña]] | 1949 | |- | style='text-align:right'| 226 | | [[:d:Q12383161|Q12383161]] | [[Anxo Fariña]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 227 | | [[:d:Q12383164|Q12383164]] | [[Anxo Pintos]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 228 | | [[:d:Q12383166|Q12383166]] | [[Anxo Quintela]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 229 | | [[:d:Q12383350|Q12383350]] | [[Arturo Leyte|Arturo Leyte Coello]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 230 | | [[:d:Q12383959|Q12383959]] | [[Avelino Ponte Caride]] | 1915 | 2011 |- | style='text-align:right'| 231 | | [[:d:Q12384240|Q12384240]] | [[Basilio García]] | 1942 | |- | style='text-align:right'| 232 | [[Ficheiro:Begonha Caamaño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12384296|Q12384296]] | [[Begoña Caamaño]] | 1964 | 2014 |- | style='text-align:right'| 233 | | [[:d:Q12384361|Q12384361]] | [[Benito Iglesias Cacicedo]] | 1923 | 1997 |- | style='text-align:right'| 234 | [[Ficheiro:Ford Escort exBeny Fernandez (4).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12384379|Q12384379]] | [[Beny Fernández]] | 1950 | |- | style='text-align:right'| 235 | [[Ficheiro:4f4695024d954-carlos aymerich Parlamento.jpeg|center|128px]] | [[:d:Q12385329|Q12385329]] | [[Carlos Aymerich]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 236 | [[Ficheiro:Seminario de Carlos Barros en las IX Jornadas de Historia de la Escuela Nacional de Antropología e Historia. Ciudad de México, 19 de octubre de 2016 (cropped).png|center|128px]] | [[:d:Q12385332|Q12385332]] | [[Carlos Barros]] | 1946 | |- | style='text-align:right'| 237 | | [[:d:Q12385339|Q12385339]] | [[Carlos Crego|Carlos Crego Rodríguez]] | 1961 | |- | style='text-align:right'| 238 | | [[:d:Q12385362|Q12385362]] | [[Carlos Pérez Alonso]] | 1935 | |- | style='text-align:right'| 239 | | [[:d:Q12385381|Q12385381]] | [[Carlos de Miguel]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 240 | | [[:d:Q12385390|Q12385390]] | [[Carmen Leyte]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 241 | [[Ficheiro:Retrato Clara Pino.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12386212|Q12386212]] | [[Clara Pino]] | 1972 | |- | style='text-align:right'| 242 | | [[:d:Q12386227|Q12386227]] | [[Claudio López Garrido]] | 1948 | |- | style='text-align:right'| 243 | [[Ficheiro:Consuelo Martínez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12386433|Q12386433]] | [[Consuelo Martínez García]] | 1961 | |- | style='text-align:right'| 244 | | [[:d:Q12386735|Q12386735]] | [[Cristina Brea Lodeiro]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 245 | | [[:d:Q12386936|Q12386936]] | [[Daniel Landesa]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 246 | | [[:d:Q12386970|Q12386970]] | [[David Rodríguez Rodríguez]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 247 | [[Ficheiro:DianaNogueiraPazoDeFamilia (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12387053|Q12387053]] | [[Diana Nogueira]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 248 | | [[:d:Q12387092|Q12387092]] | [[Diego Zúñiga Soutomaior]] | 1564 | 1637 |- | style='text-align:right'| 249 | | [[:d:Q12387282|Q12387282]] | [[Eduardo Alonso]] | 1948 | |- | style='text-align:right'| 250 | | [[:d:Q12387283|Q12387283]] | [[Eduardo Araujo Conde]] | 1900 | 1938 |- | style='text-align:right'| 251 | [[Ficheiro:Eduardo Martínez Alonso.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12387291|Q12387291]] | [[Eduardo Martínez Alonso]] | 1903 | 1972 |- | style='text-align:right'| 252 | | [[:d:Q12387487|Q12387487]] | [[El Puto Coke]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 253 | | [[:d:Q12387811|Q12387811]] | [[Emilio Ruíz]] | | |- | style='text-align:right'| 254 | [[Ficheiro:Enrique Blein Budiño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12387845|Q12387845]] | [[Enrique Blein|Enrique Blein Budiño]] | 1885 | 1936 |- | style='text-align:right'| 255 | | [[:d:Q12387867|Q12387867]] | [[Enrique Álvarez Abalde]] | 1960 | 2010 |- | style='text-align:right'| 256 | | [[:d:Q12388173|Q12388173]] | [[Eugenio Elices Gasset]] | 1889 | 1961 |- | style='text-align:right'| 257 | [[Ficheiro:Eva Solla BNG.png|center|128px]] | [[:d:Q12388189|Q12388189]] | [[Eva Solla]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 258 | [[Ficheiro:Evangelina Jaso (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388191|Q12388191]] | [[Evangelina Jaso González]] | 1909 | 1937 |- | style='text-align:right'| 259 | | [[:d:Q12388288|Q12388288]] | [[Farruco Sesto Novás]] | 1943 | |- | style='text-align:right'| 260 | | [[:d:Q12388390|Q12388390]] | [[Fernando Fariña|Fernando Fariña Barros]] | 1905 | 1978 |- | style='text-align:right'| 261 | | [[:d:Q12388397|Q12388397]] | [[Fernando Hoyos]] | 1943 | 1982 |- | style='text-align:right'| 262 | | [[:d:Q12388398|Q12388398]] | [[Fernando Guitián|Fernando Guitián Guitián]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 263 | | [[:d:Q12388411|Q12388411]] | [[Fernando Pereira Caamaño]] | 1931 | 2000 |- | style='text-align:right'| 264 | [[Ficheiro:Franplorenzo xullo 2015.JPG|center|128px]] | [[:d:Q12388894|Q12388894]] | [[Fran P. Lorenzo]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 265 | [[Ficheiro:Francisco Castro (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388911|Q12388911]] | [[Francisco Castro Veloso|Francisco Castro]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 266 | | [[:d:Q12388941|Q12388941]] | [[Francisco Mantecón]] | 1948 | 2001 |- | style='text-align:right'| 267 | | [[:d:Q12389111|Q12389111]] | [[Félix Carnero]] | 1948 | |- | style='text-align:right'| 268 | [[Ficheiro:Germán Lago Durán.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12389990|Q12389990]] | [[Germán Lago]] | 1883 | 1967 |- | style='text-align:right'| 269 | | [[:d:Q12390377|Q12390377]] | [[Henrique Otero]] | 1930 | 2013 |- | style='text-align:right'| 270 | | [[:d:Q12390388|Q12390388]] | [[Herberto Blanco Rodríguez]] | 1889 | 1969 |- | style='text-align:right'| 271 | | [[:d:Q12390569|Q12390569]] | [[Iago Martínez]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 272 | [[Ficheiro:Ignacio López-Chaves 2017.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390592|Q12390592]] | [[Ignacio López-Chaves]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 273 | | [[:d:Q12390664|Q12390664]] | [[Indalecio Tizón Covelo]] | 1921 | 2013 |- | style='text-align:right'| 274 | | [[:d:Q12390715|Q12390715]] | [[Iolanda Galanes]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 275 | | [[:d:Q12390736|Q12390736]] | [[Isaac Otero]] | 1949 | |- | style='text-align:right'| 276 | [[Ficheiro:Isabel Soto, responsable da editorial Hugin e Munin (2025).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390745|Q12390745]] | [[Isabel Soto]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 277 | [[Ficheiro:Isidoro Araujo de Lira, La Ilustración de Galicia y Asturias (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390748|Q12390748]] | [[Isidoro Araújo de Lira]] | 1816 | 1861 |- | style='text-align:right'| 278 | | [[:d:Q12390794|Q12390794]] | [[Jacobo Torres]] | 1898 | |- | style='text-align:right'| 279 | | [[:d:Q12390805|Q12390805]] | [[Jaime Guasp]] | 1913 | 1986 |- | style='text-align:right'| 280 | [[Ficheiro:Jaime Solá 1929.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390808|Q12390808]] | [[Jaime Solá]] | 1874 | 1940 |- | style='text-align:right'| 281 | | [[:d:Q12390817|Q12390817]] | [[Jandro Villa]] | 1982 | |- | style='text-align:right'| 282 | | [[:d:Q12390846|Q12390846]] | [[Jenaro de la Fuente Álvarez]] | 1891 | 1963 |- | style='text-align:right'| 283 | | [[:d:Q12390864|Q12390864]] | [[Jesús Irisarri]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 284 | | [[:d:Q12390931|Q12390931]] | [[Jorge Cuña Casasbellas]] | 1945 | 2004 |- | style='text-align:right'| 285 | | [[:d:Q12390939|Q12390939]] | [[Jorge de la Riva Barba]] | 1892 | 1950 |- | style='text-align:right'| 286 | [[Ficheiro:José Barreras Massó 1922.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390979|Q12390979]] | [[José Barreras Massó]] | 1867 | 1950 |- | style='text-align:right'| 287 | [[Ficheiro:José Cao Moure in Libro de oro de la provincia de Pontevedra.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390996|Q12390996]] | [[José Cao Moure]] | 1880 | 1960 |- | style='text-align:right'| 288 | | [[:d:Q12390997|Q12390997]] | [[José Carlos Baños]] | 1955 | |- | style='text-align:right'| 289 | [[Ficheiro:José Chiarroni, 1925.png|center|128px]] | [[:d:Q12391006|Q12391006]] | [[José Chiarroni Pazos]] | 1898 | 1944 |- | style='text-align:right'| 290 | | [[:d:Q12391021|Q12391021]] | [[José Fernando Martínez Rodilla]] | 1950 | |- | style='text-align:right'| 291 | | [[:d:Q12391048|Q12391048]] | [[José Luis Bastos]] | 1938 | |- | style='text-align:right'| 292 | | [[:d:Q12391120|Q12391120]] | [[José María Pernas]] | 1928 | |- | style='text-align:right'| 293 | [[Ficheiro:José Rodríguez de Vicente, 1932.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12391163|Q12391163]] | [[José Rodríguez de Vicente]] | 1895 | 1958 |- | style='text-align:right'| 294 | | [[:d:Q12391185|Q12391185]] | [[José Vega]] | 1904 | 1981 |- | style='text-align:right'| 295 | | [[:d:Q12391212|Q12391212]] | [[Juan Caamaño]] | 1951 | |- | style='text-align:right'| 296 | | [[:d:Q12391306|Q12391306]] | [[Julio Lorenzo]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 297 | | [[:d:Q12391319|Q12391319]] | [[Julián Martínez Larrán]] | 1928 | 2009 |- | style='text-align:right'| 298 | [[Ficheiro:Laura Tato.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12391634|Q12391634]] | [[Laura Tato]] | 1951 | |- | style='text-align:right'| 299 | | [[:d:Q12391763|Q12391763]] | [[Leonardo Alonso Bao]] | 1914 | 1986 |- | style='text-align:right'| 300 | | [[:d:Q12392076|Q12392076]] | [[Lois Fernández Marcos]] | 1949 | |- | style='text-align:right'| 301 | | [[:d:Q12392184|Q12392184]] | [[Luciano Reigosa]] | 1901 | 1977 |- | style='text-align:right'| 302 | | [[:d:Q12392189|Q12392189]] | [[Lucía Molares]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 303 | | [[:d:Q12392451|Q12392451]] | [[Luis Alonso Ocaña]] | 1959 | 2010 |- | style='text-align:right'| 304 | | [[:d:Q12392479|Q12392479]] | [[Luis Suárez-Llanos Menacho]] | 1906 | 1959 |- | style='text-align:right'| 305 | | [[:d:Q12392501|Q12392501]] | [[Luís Correa (futbolista)|Luís Correa]] | | |- | style='text-align:right'| 306 | [[Ficheiro:Luís Iglesias Iglesias 1934.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392510|Q12392510]] | [[Luís Iglesias Iglesias]] | 1895 | 1976 |- | style='text-align:right'| 307 | | [[:d:Q12392655|Q12392655]] | [[Manolo Posada|Manuel Posada Tapias]] | 1896 | |- | style='text-align:right'| 308 | [[Ficheiro:Manuel María Romón (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392657|Q12392657]] | [[Manolo Romón]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 309 | [[Ficheiro:Manuelbragado.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392678|Q12392678]] | [[Manuel Bragado]] | 1959 | |- | style='text-align:right'| 310 | [[Ficheiro:Manuel Bárcena Franco 1909.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392681|Q12392681]] | [[Manuel Bárcena Franco]] | 1834 | 1908 |- | style='text-align:right'| 311 | | [[:d:Q12392701|Q12392701]] | [[Manuel Costas Comesaña (sacerdote)|Manuel Costas Comesaña]] | 1921 | 2001 |- | style='text-align:right'| 312 | | [[:d:Q12392738|Q12392738]] | [[Manuel González Toro]] | 1910 | 1992 |- | style='text-align:right'| 313 | | [[:d:Q12392742|Q12392742]] | [[Manuel Guimeráns|Manuel Guimeráns Correa]] | 1918 | 1991 |- | style='text-align:right'| 314 | | [[:d:Q12392790|Q12392790]] | [[Manuel Oliveira Blanco]] | 1911 | 1976 |- | style='text-align:right'| 315 | [[Ficheiro:Manuel de Castro González.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392849|Q12392849]] | [[Manuel de Castro González]] | 1885 | 1944 |- | style='text-align:right'| 316 | | [[:d:Q12392860|Q12392860]] | [[Mar Caldas]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 317 | [[Ficheiro:Mar Pereira 2017.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392863|Q12392863]] | [[Mar Pereira]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 318 | [[Ficheiro:Marcos Abalde-Praza Pública.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392900|Q12392900]] | [[Marcos Abalde]] | 1982 | |- | style='text-align:right'| 319 | | [[:d:Q12392922|Q12392922]] | [[Marga Cameselle]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 320 | | [[:d:Q12393013|Q12393013]] | [[Maruxa Méndez]] | 1914 | 2005 |- | style='text-align:right'| 321 | | [[:d:Q12393031|Q12393031]] | [[María Concepción Álvarez Lebredo]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 322 | | [[:d:Q12393050|Q12393050]] | [[María Rosendo]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 323 | [[Ficheiro:María do Carme Kruckenberg (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393071|Q12393071]] | [[María do Carme Kruckenberg]] | 1926 | 2015 |- | style='text-align:right'| 324 | | [[:d:Q12393102|Q12393102]] | [[Mauro Rodríguez Cuesta]] | 1932 | |- | style='text-align:right'| 325 | | [[:d:Q12393452|Q12393452]] | [[Moisés da Presa]] | 1904 | 1981 |- | style='text-align:right'| 326 | | [[:d:Q12393705|Q12393705]] | [[Mucha Giráldez]] | 1922 | 2007 |- | style='text-align:right'| 327 | | [[:d:Q12393800|Q12393800]] | [[Máximo Tomé|Máximo Tomé González]] | 1868 | 1925 |- | style='text-align:right'| 328 | [[Ficheiro:Mónica Bar Cendón (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393804|Q12393804]] | [[Mónica Bar Cendón]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 329 | [[Ficheiro:Nacho Pérez (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393822|Q12393822]] | [[Nacho Pérez]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 330 | | [[:d:Q12393866|Q12393866]] | [[Moxenas|Nazario González Iglesias]] | 1934 | 1995 |- | style='text-align:right'| 331 | | [[:d:Q12393910|Q12393910]] | [[Nidia Arévalo]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 332 | [[Ficheiro:Oriana Méndez na Chan da Pólvora.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12396359|Q12396359]] | [[Oriana Méndez]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 333 | | [[:d:Q12396811|Q12396811]] | [[Otto José Cameselle Barcia]] | 1921 | 1976 |- | style='text-align:right'| 334 | | [[:d:Q12396938|Q12396938]] | [[Pablo Fidalgo Lareo]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 335 | | [[:d:Q12396946|Q12396946]] | [[Pablo Padín]] | 1940 | |- | style='text-align:right'| 336 | [[Ficheiro:Palmira González Boullosa.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12397037|Q12397037]] | [[Palmira González Boullosa]] | 1941 | 2017 |- | style='text-align:right'| 337 | [[Ficheiro:Pedro Feijoo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12397392|Q12397392]] | [[Pedro Feijoo]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 338 | [[Ficheiro:Busto de Pepe Bar no estadio de Balaídos (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12397542|Q12397542]] | [[Pepe Bar]] | 1886 | 1930 |- | style='text-align:right'| 339 | [[Ficheiro:Pepe Carreiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12397543|Q12397543]] | [[Pepe Carreiro]] | 1954 | |- | style='text-align:right'| 340 | | [[:d:Q12397548|Q12397548]] | [[Pepe Villar]] | 1928 | 2007 |- | style='text-align:right'| 341 | | [[:d:Q12397674|Q12397674]] | [[Pilocha]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 342 | | [[:d:Q12398581|Q12398581]] | [[Ramom Pinheiro Almuinha]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 343 | | [[:d:Q12398586|Q12398586]] | [[Ramón Breijo|Ramón Breijo Cajareville]] | 1915 | 1988 |- | style='text-align:right'| 344 | | [[:d:Q12398642|Q12398642]] | [[Ramón Ángel]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 345 | [[Ficheiro:Rexina Vega (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12398978|Q12398978]] | [[Rexina Vega]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 346 | | [[:d:Q12399045|Q12399045]] | [[Ricardo Comesaña|Ricardo Comesaña Soto]] | | 1957 |- | style='text-align:right'| 347 | [[Ficheiro:Roberto A. Rodrigues.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12399117|Q12399117]] | [[Roberto A. Rodrigues]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 348 | | [[:d:Q12399175|Q12399175]] | [[Rogelio Bernárdez García]] | 1924 | 2002 |- | style='text-align:right'| 349 | [[Ficheiro:Román Raña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12399233|Q12399233]] | [[Román Raña]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 350 | | [[:d:Q12399237|Q12399237]] | [[Román Rodríguez de Vicente]] | 1887 | 1928 |- | style='text-align:right'| 351 | [[Ficheiro:Roque Cameselle (AELG)-6.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12399247|Q12399247]] | [[Roque Cameselle]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 352 | | [[:d:Q12399307|Q12399307]] | [[Rubén Domínguez]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 353 | | [[:d:Q12399511|Q12399511]] | [[Salvador de Ponte y Conde de la Peña]] | 1894 | 1963 |- | style='text-align:right'| 354 | | [[:d:Q12400020|Q12400020]] | [[Santiago Casal Cao]] | 1898 | 1982 |- | style='text-align:right'| 355 | | [[:d:Q12400025|Q12400025]] | [[Santiago Lago Peñas]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 356 | [[Ficheiro:Silvia Caride López (AELG)-4.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12400471|Q12400471]] | [[Silvia Caride López]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 357 | | [[:d:Q12400473|Q12400473]] | [[Silvia Rodríguez]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 358 | | [[:d:Q12400641|Q12400641]] | [[Sonia Barros]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 359 | | [[:d:Q12401163|Q12401163]] | [[Tomás Comesaña Alonso]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 360 | | [[:d:Q12401170|Q12401170]] | [[Tomás Pérez Lorente]] | 1901 | 1962 |- | style='text-align:right'| 361 | | [[:d:Q12401172|Q12401172]] | [[Tomás Rodríguez Arias]] | 1952 | |- | style='text-align:right'| 362 | | [[:d:Q12401600|Q12401600]] | [[Urbano Lugrís Vadillo]] | 1942 | 2018 |- | style='text-align:right'| 363 | | [[:d:Q12401841|Q12401841]] | [[Vicente Vales Lorenzo]] | 1897 | |- | style='text-align:right'| 364 | [[Ficheiro:Vítor Vaqueiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402493|Q12402493]] | [[Vítor Vaqueiro]] | 1948 | |- | style='text-align:right'| 365 | | [[:d:Q12402542|Q12402542]] | [[Xaime Costas Fernández]] | | |- | style='text-align:right'| 366 | [[Ficheiro:Xan Carballa 2025.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402552|Q12402552]] | [[Xan Carballa]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 367 | [[Ficheiro:Xavier Guerra 2011.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402589|Q12402589]] | [[Xavier Guerra]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 368 | | [[:d:Q12402612|Q12402612]] | [[Genaro Borrás|Xenaro Borrás]] | 1945 | 2008 |- | style='text-align:right'| 369 | | [[:d:Q12402675|Q12402675]] | [[Xesús Conde González]] | 1906 | 1979 |- | style='text-align:right'| 370 | [[Ficheiro:Xesús Franco González (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402680|Q12402680]] | [[Xesús Franco González]] | 1943 | |- | style='text-align:right'| 371 | [[Ficheiro:Xosé-Henrique Costas González.JPG|center|128px]] | [[:d:Q12402755|Q12402755]] | [[Xosé-Henrique Costas]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 372 | | [[:d:Q12402758|Q12402758]] | [[Xosé Antonio López Teixeira]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 373 | [[Ficheiro:Xosé Ballesteros.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402768|Q12402768]] | [[Xosé Ballesteros]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 374 | | [[:d:Q12402769|Q12402769]] | [[Xosé Bar Boo]] | 1922 | 1994 |- | style='text-align:right'| 375 | | [[:d:Q12402774|Q12402774]] | [[Xosé Cannas]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 376 | [[Ficheiro:Xosé González Martínez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402797|Q12402797]] | [[Xosé González Martínez]] | 1950 | |- | style='text-align:right'| 377 | | [[:d:Q12402803|Q12402803]] | [[Xosé Lodeiro]] | 1930 | 1996 |- | style='text-align:right'| 378 | | [[:d:Q12402867|Q12402867]] | [[Xosé Oliveira Blanco]] | 1915 | 1991 |- | style='text-align:right'| 379 | [[Ficheiro:Praza-publica-fernandezantoniocaixas.png|center|128px]] | [[:d:Q12402878|Q12402878]] | [[Xosé Ramón Fernández Antonio]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 380 | | [[:d:Q12402890|Q12402890]] | [[Xosé Vilas Nogueira]] | 1936 | 2010 |- | style='text-align:right'| 381 | [[Ficheiro:Xulián Maure Rivas no IEM.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402940|Q12402940]] | [[Xulián Maure Rivas]] | 1941 | |- | style='text-align:right'| 382 | [[Ficheiro:Xurxomartinez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402968|Q12402968]] | [[Xurxo Martínez|Xurxo Martínez González]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 383 | | [[:d:Q12402980|Q12402980]] | [[Xuxo Vázquez]] | 1948 | |- | style='text-align:right'| 384 | | [[:d:Q12402987|Q12402987]] | [[Yago Vázquez]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 385 | | [[:d:Q12402989|Q12402989]] | [[Yahvé Prieto Rodríguez]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 386 | | [[:d:Q12403056|Q12403056]] | [[Álvaro Núñez Marcial]] | 1912 | 1992 |- | style='text-align:right'| 387 | | [[:d:Q12403063|Q12403063]] | [[Ángel 'Cholo' Armada]] | 1929 | 2006 |- | style='text-align:right'| 388 | | [[:d:Q12403089|Q12403089]] | [[Ángeles Marra]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 389 | [[Ficheiro:Ánxel Sevillano 1933.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12403092|Q12403092]] | [[Ánxel Sevillano]] | 1906 | 1989 |- | style='text-align:right'| 390 | | [[:d:Q12403115|Q12403115]] | [[Óscar Lomba]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 391 | | [[:d:Q13582074|Q13582074]] | [[Celso Álvarez Cáccamo]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 392 | | [[:d:Q13775729|Q13775729]] | [[José Enrique Porto]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 393 | [[Ficheiro:XXIII Memorial Quinocho (RC Celta vs Mainz 05) - 66 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q14742658|Q14742658]] | [[David Costas]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 394 | | [[:d:Q15109394|Q15109394]] | [[Julio Luis Martínez Martínez]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 395 | [[Ficheiro:Eladio Santos.JPG|center|128px]] | [[:d:Q15714669|Q15714669]] | [[Eladio Santos]] | 1901 | |- | style='text-align:right'| 396 | | [[:d:Q16148509|Q16148509]] | [[Hugo Álvarez Quintas]] | 1985 | |- | style='text-align:right'| 397 | | [[:d:Q16187747|Q16187747]] | [[Jorge Casales]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 398 | | [[:d:Q16223474|Q16223474]] | [[Pablo Daniel Suárez Barreiro]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 399 | [[Ficheiro:Fernando Llorca.png|center|128px]] | [[:d:Q16300935|Q16300935]] | [[Fernando Llorca]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 400 | [[Ficheiro:(Fernando Fernández Tapias) Rodríguez Zapatero recibe al Comité Ejecutivo del Consejo Superior de Cámaras de Comercio. Pool Moncloa. 18 de abril de 2006 (cropped).jpeg|center|128px]] | [[:d:Q16473011|Q16473011]] | [[Fernando Fernández Tapias]] | 1938 | 2023 |- | style='text-align:right'| 401 | | [[:d:Q16511210|Q16511210]] | [[José Luis Villar Barreiro]] | 1949 | |- | style='text-align:right'| 402 | | [[:d:Q16537162|Q16537162]] | [[Belén Fernández]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 403 | | [[:d:Q16581180|Q16581180]] | [[Javier de la Gándara]] | 1959 | |- | style='text-align:right'| 404 | | [[:d:Q16583539|Q16583539]] | [[José María Seoane]] | 1913 | 1989 |- | style='text-align:right'| 405 | | [[:d:Q16599064|Q16599064]] | [[Many Moure]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 406 | | [[:d:Q16745530|Q16745530]] | [[José Antonio García Alonso]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 407 | | [[:d:Q16874986|Q16874986]] | [[Antonio García Vázquez]] | 1926 | 2021 |- | style='text-align:right'| 408 | | [[:d:Q16879689|Q16879689]] | [[José Domínguez Rial]] | 1940 | 2000 |- | style='text-align:right'| 409 | | [[:d:Q16882222|Q16882222]] | [[Olalla Oliveros]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 410 | [[Ficheiro:Antonio Alonso Santodomingo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q16895832|Q16895832]] | [[Antonio Alonso Santodomingo]] | 1844 | 1917 |- | style='text-align:right'| 411 | | [[:d:Q17024014|Q17024014]] | [[Mauro Alonso Cuenca]] | 1887 | 1965 |- | style='text-align:right'| 412 | [[Ficheiro:Raimundo Viejo 2015 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q17036278|Q17036278]] | [[Raimundo Viejo]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 413 | [[Ficheiro:Ramón Souto.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17364506|Q17364506]] | [[Ramón Souto]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 414 | [[Ficheiro:José G. Posada Curros 1922.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17413198|Q17413198]] | [[José Gómez Posada-Curros]] | 1900 | 1996 |- | style='text-align:right'| 415 | | [[:d:Q17413212|Q17413212]] | [[Campio Carpio]] | 1902 | 1989 |- | style='text-align:right'| 416 | | [[:d:Q17413246|Q17413246]] | [[Francisco Castro Represas]] | 1905 | 1997 |- | style='text-align:right'| 417 | | [[:d:Q17413255|Q17413255]] | [[Camilo Veiga Prego]] | 1905 | 1978 |- | style='text-align:right'| 418 | [[Ficheiro:Voda de Estanislao Durán Gómez e Marisa Fuentes 1930.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17413349|Q17413349]] | [[Estanislao Durán Gómez]] | 1906 | 1974 |- | style='text-align:right'| 419 | [[Ficheiro:Feliciano Rolán Vicente 1935.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17413378|Q17413378]] | [[Feliciano Rolán]] | 1907 | 1934<br/>1935 |- | style='text-align:right'| 420 | | [[:d:Q17413391|Q17413391]] | [[Ángel Iglesias Rodríguez]] | 1908 | |- | style='text-align:right'| 421 | | [[:d:Q17413458|Q17413458]] | [[Manuel Simón Campos]] | 1914 | 1947 |- | style='text-align:right'| 422 | | [[:d:Q17414072|Q17414072]] | [[Laureano Rúa Guimeráns]] | 1921 | 2015 |- | style='text-align:right'| 423 | | [[:d:Q17414099|Q17414099]] | [[Agustín Pérez Bellas]] | 1927 | 1982 |- | style='text-align:right'| 424 | | [[:d:Q17414257|Q17414257]] | [[María Victoria de la Fuente Alonso]] | 1927 | 2009 |- | style='text-align:right'| 425 | | [[:d:Q17414581|Q17414581]] | [[Manuel Cordeiro Lestón]] | 1928 | 2012 |- | style='text-align:right'| 426 | [[Ficheiro:Albino Mallo (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17414599|Q17414599]] | [[Albino Mallo]] | 1929 | 2020 |- | style='text-align:right'| 427 | | [[:d:Q17415314|Q17415314]] | [[Ramón de Vicente|Ramón de Vicente Vázquez]] | 1932 | 2016 |- | style='text-align:right'| 428 | | [[:d:Q17415362|Q17415362]] | [[Xulio Maside]] | 1933 | 2022 |- | style='text-align:right'| 429 | | [[:d:Q17420720|Q17420720]] | [[Ramón Díaz del Río|Ramón Díaz del Río Jáudenes]] | 1940 | 2023 |- | style='text-align:right'| 430 | | [[:d:Q17609910|Q17609910]] | [[Borja Fernández Fernández (1995)|Borja Fernández Fernández]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 431 | [[Ficheiro:Peperodriguez.png|center|128px]] | [[:d:Q18059140|Q18059140]] | [[Pepe Rodríguez Vázquez|José Rodríguez Vázquez]] | 1889 | 1972 |- | style='text-align:right'| 432 | | [[:d:Q18604529|Q18604529]] | [[Laura Terré]] | 1959 | |- | style='text-align:right'| 433 | [[Ficheiro:Vesteiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q19003928|Q19003928]] | [[Teodosio Vesteiro Torres]] | 1847 | 1876 |- | style='text-align:right'| 434 | | [[:d:Q19421101|Q19421101]] | [[Fernando González Martín]] | 1939 | 1980 |- | style='text-align:right'| 435 | [[Ficheiro:Javier Dorado.jpg|center|128px]] | [[:d:Q19567970|Q19567970]] | [[Javier Dorado Soto]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 436 | [[Ficheiro:Retrato ML.jpg|center|128px]] | [[:d:Q19594453|Q19594453]] | [[Menchu Lamas]] | 1954 | |- | style='text-align:right'| 437 | | [[:d:Q19664976|Q19664976]] | [[Samuel Araújo Fernández]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 438 | | [[:d:Q19812387|Q19812387]] | [[Margarita Costa Tenorio]] | 1951 | 2012 |- | style='text-align:right'| 439 | | [[:d:Q19832435|Q19832435]] | [[María José Martínez Patiño]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 440 | | [[:d:Q20003262|Q20003262]] | [[Isaac Fernández]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 441 | | [[:d:Q20004611|Q20004611]] | [[Josep Joan Alfonso i Villanueva]] | 1940 | 2008 |- | style='text-align:right'| 442 | | [[:d:Q20021323|Q20021323]] | [[Rubén Albés]] | 1985 | |- | style='text-align:right'| 443 | | [[:d:Q20502892|Q20502892]] | [[Rogelio Tapia]] | 1903 | 1986 |- | style='text-align:right'| 444 | | [[:d:Q20532749|Q20532749]] | [[Antonio Cominges]] | 1897 | 1987 |- | style='text-align:right'| 445 | | [[:d:Q20532760|Q20532760]] | [[Manuel Castelín]] | 1949 | |- | style='text-align:right'| 446 | [[Ficheiro:16.05.19-Firma Fundación Amancio Ortega (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q20532802|Q20532802]] | [[Marta Ortega]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 447 | | [[:d:Q20532811|Q20532811]] | [[Estanislao Fernández de la Cigoña]] | 1941 | |- | style='text-align:right'| 448 | | [[:d:Q20532825|Q20532825]] | [[Xavier Labandeira]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 449 | [[Ficheiro:Laura Caveiro (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20532850|Q20532850]] | [[Laura Caveiro]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 450 | | [[:d:Q20532856|Q20532856]] | [[Julián Lago Cordero]] | | 1928 |- | style='text-align:right'| 451 | [[Ficheiro:Conferencia de Galicia Bilingüe en Vigo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20532866|Q20532866]] | [[Gloria Lago]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 452 | | [[:d:Q20532875|Q20532875]] | [[Manuel Lago Martínez]] | 1900 | 1942 |- | style='text-align:right'| 453 | | [[:d:Q20532877|Q20532877]] | [[Basilio Cegarra]] | | |- | style='text-align:right'| 454 | [[Ficheiro:Alejandro Chao Fernández.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20532977|Q20532977]] | [[Alejandro Chao]] | 1835 | 1894 |- | style='text-align:right'| 455 | | [[:d:Q20533007|Q20533007]] | [[Manuel Lastres Abente]] | 1903 | 1984 |- | style='text-align:right'| 456 | [[Ficheiro:Pontevedra CF - AD Ceuta FC, Primeira División RFEF 2022-23 a 48.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533022|Q20533022]] | [[Toni Otero]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 457 | | [[:d:Q20533047|Q20533047]] | [[Manuel Rodríguez Pazó]] | | 1972 |- | style='text-align:right'| 458 | | [[:d:Q20533121|Q20533121]] | [[Antonio Alfageme del Busto]] | 1916 | 1974 |- | style='text-align:right'| 459 | | [[:d:Q20533128|Q20533128]] | [[Salvador Cidrás|Salvador Cidrás Robles]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 460 | | [[:d:Q20533202|Q20533202]] | [[María Alonso Alonso]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 461 | | [[:d:Q20533209|Q20533209]] | [[José Frau]] | 1898 | 1976 |- | style='text-align:right'| 462 | | [[:d:Q20533222|Q20533222]] | [[Cástor Alonso Bar]] | 1928 | 1987 |- | style='text-align:right'| 463 | | [[:d:Q20533240|Q20533240]] | [[Jorge Parada Mejuto]] | 1948 | |- | style='text-align:right'| 464 | | [[:d:Q20533303|Q20533303]] | [[Óscar Pardavila Cordovés]] | 1993 | |- | style='text-align:right'| 465 | | [[:d:Q20533304|Q20533304]] | [[Quico Comesaña]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 466 | | [[:d:Q20533314|Q20533314]] | [[Manuel Comesaña]] | 1959 | |- | style='text-align:right'| 467 | [[Ficheiro:Fernando Conde Domínguez 1909.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533343|Q20533343]] | [[Fernando Conde Domínguez]] | 1858 | 1945 |- | style='text-align:right'| 468 | | [[:d:Q20533351|Q20533351]] | [[Benedicto Conde|Benedicto Conde González]] | 1895 | 1987 |- | style='text-align:right'| 469 | [[Ficheiro:Berta Cáccamo na libraría Paz.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533427|Q20533427]] | [[Berta Cáccamo|Berta Álvarez Cáccamo]] | 1963 | 2018 |- | style='text-align:right'| 470 | [[Ficheiro:Xosé Carlos López Bernárdez (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533448|Q20533448]] | [[Xosé Carlos López Bernárdez]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 471 | | [[:d:Q20533577|Q20533577]] | [[Dolores Ruiz Gestoso]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 472 | [[Ficheiro:María Costas nos Premios Mestre Mateo 2017.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533697|Q20533697]] | [[María Costas]] | 1959 | |- | style='text-align:right'| 473 | [[Ficheiro:Lediciacostasfoto.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533706|Q20533706]] | [[Ledicia Costas|Ledicia Costas Álvarez]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 474 | | [[:d:Q20533718|Q20533718]] | [[Juan Pedrosa Vicente]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 475 | | [[:d:Q20533723|Q20533723]] | [[Andrés Curiel García|Andrés Curiel]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 476 | | [[:d:Q20533725|Q20533725]] | [[Paulino Costas]] | 1937 | |- | style='text-align:right'| 477 | [[Ficheiro:Peleteiro americana.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533756|Q20533756]] | [[Fran Peleteiro]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 478 | | [[:d:Q20533758|Q20533758]] | [[Antonio Gestoso Costas]] | 1916 | |- | style='text-align:right'| 479 | [[Ficheiro:Silvia Penas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533835|Q20533835]] | [[Silvia Penas]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 480 | [[Ficheiro:Carlos Penela.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533843|Q20533843]] | [[Carlos Penela]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 481 | [[Ficheiro:Anxo Lorenzo Suárez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533851|Q20533851]] | [[Anxo Lorenzo Suárez]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 482 | | [[:d:Q20533965|Q20533965]] | [[Teodoro Cruces]] | | 1962 |- | style='text-align:right'| 483 | | [[:d:Q20533993|Q20533993]] | [[Emilio García Olloqui]] | 1821 | 1893 |- | style='text-align:right'| 484 | | [[:d:Q20534010|Q20534010]] | [[Armando Márquez Ligorri]] | 1908 | |- | style='text-align:right'| 485 | [[Ficheiro:Julio de la Cuesta 1933.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534021|Q20534021]] | [[Julio de la Cuesta]] | | 1933 |- | style='text-align:right'| 486 | [[Ficheiro:Pío Lino Cuiñas 1927.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534040|Q20534040]] | [[Pío Lino Cuíñas|Pío Lino Cuiñas]] | 1851 | 1927 |- | style='text-align:right'| 487 | | [[:d:Q20534075|Q20534075]] | [[José Ramón Curbera Fernández]] | 1870 | 1937 |- | style='text-align:right'| 488 | [[Ficheiro:Anselmo López Carreira (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534089|Q20534089]] | [[Anselmo López Carreira]] | 1951 | |- | style='text-align:right'| 489 | | [[:d:Q20534126|Q20534126]] | [[Manuel Córdoba|Manuel Córdoba Piñón]] | 1898 | |- | style='text-align:right'| 490 | | [[:d:Q20534133|Q20534133]] | [[Xenaro García Suárez]] | 1949 | |- | style='text-align:right'| 491 | [[Ficheiro:Rubén Pérez Correa.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534195|Q20534195]] | [[Rubén Pérez Correa]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 492 | | [[:d:Q20534197|Q20534197]] | [[Enrique Macías Alonso|Enrique Xerardo Macías Alonso]] | 1958 | 1995 |- | style='text-align:right'| 493 | | [[:d:Q20534223|Q20534223]] | [[Manuel Santos Estévez]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 494 | [[Ficheiro:JBLedo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534246|Q20534246]] | [[Juan Baliño Ledo]] | 1901 | 1999 |- | style='text-align:right'| 495 | | [[:d:Q20534254|Q20534254]] | [[Antón de Vicente|Antón de Vicente Adrio]] | 1989 | |- | style='text-align:right'| 496 | | [[:d:Q20534293|Q20534293]] | [[Xaime Garrido|Xaime Garrido Rodríguez]] | 1938 | 2019 |- | style='text-align:right'| 497 | [[Ficheiro:Eduardo Gasset Chinchilla 1932.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534311|Q20534311]] | [[Eduardo Gasset Chinchilla]] | 1865 | 1932 |- | style='text-align:right'| 498 | | [[:d:Q20534330|Q20534330]] | [[Noa Setemuíños|Noa Pérez González]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 499 | | [[:d:Q20534359|Q20534359]] | [[Lois Pérez Leira]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 500 | | [[:d:Q20534371|Q20534371]] | [[Manuel Gestoso Costas]] | 1902 | 1983 |- | style='text-align:right'| 501 | [[Ficheiro:Manuel Bárcena Andrés 1927.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534378|Q20534378]] | [[Manuel Bárcena Andrés]] | 1877 | 1927 |- | style='text-align:right'| 502 | | [[:d:Q20534411|Q20534411]] | [[Xurxo Pérez Pintos]] | 1948 | |- | style='text-align:right'| 503 | | [[:d:Q20534427|Q20534427]] | [[Silvia Bardelás]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 504 | | [[:d:Q20534470|Q20534470]] | [[Diego Maceira]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 505 | [[Ficheiro:Manuel Diego Santos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534478|Q20534478]] | [[Manuel Diego Santos]] | 1900 | 1911 |- | style='text-align:right'| 506 | | [[:d:Q20534579|Q20534579]] | [[Herminio Martínez Álvarez]] | 1896 | 1976 |- | style='text-align:right'| 507 | | [[:d:Q20534592|Q20534592]] | [[Begoña Bas]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 508 | [[Ficheiro:Santi Domínguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534673|Q20534673]] | [[Santi Domínguez]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 509 | | [[:d:Q20534702|Q20534702]] | [[Pedro Pinilla]] | 1895 | 1982 |- | style='text-align:right'| 510 | | [[:d:Q20534785|Q20534785]] | [[Lucio Martínez Pereda]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 511 | [[Ficheiro:Joaquín Pintos 1930.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534807|Q20534807]] | [[Joaquín Pintos]] | 1881 | 1967 |- | style='text-align:right'| 512 | | [[:d:Q20534868|Q20534868]] | [[Eduardo Rolland]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 513 | [[Ficheiro:Xavier Soto 1919.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534877|Q20534877]] | [[Xavier Soto Valenzuela|Javier Soto Valenzuela]] | 1893 | 1936 |- | style='text-align:right'| 514 | [[Ficheiro:Manuel González Fresco 1911.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534911|Q20534911]] | [[Manuel González Fresco]] | 1886 | 1936 |- | style='text-align:right'| 515 | | [[:d:Q20535027|Q20535027]] | [[Din Matamoro]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 516 | [[Ficheiro:Manuel Posada García-Barros 1933.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535038|Q20535038]] | [[Manuel Posada García-Barros]] | 1868 | 1933 |- | style='text-align:right'| 517 | | [[:d:Q20535082|Q20535082]] | [[Emiliano Taboada Fernández]] | | 1888 |- | style='text-align:right'| 518 | | [[:d:Q20535097|Q20535097]] | [[Manuel González Vicente]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 519 | | [[:d:Q20535127|Q20535127]] | [[Javier Bugallal Pérez de Castro]] | 1888 | 1911 |- | style='text-align:right'| 520 | | [[:d:Q20535131|Q20535131]] | [[Estela Estévez Barreiro]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 521 | | [[:d:Q20535133|Q20535133]] | [[Manu Táboas|Manuel Táboas Losada]] | 1991 | |- | style='text-align:right'| 522 | | [[:d:Q20535144|Q20535144]] | [[Manuel Estévez Caneda]] | 1824 | 1893 |- | style='text-align:right'| 523 | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Santi Prego.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535152|Q20535152]] | [[Santi Prego]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 524 | | [[:d:Q20535168|Q20535168]] | [[Arturo Prieto Alcayna]] | 1879 | 1940 |- | style='text-align:right'| 525 | [[Ficheiro:Daniel Granada y Conti, filólogo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535190|Q20535190]] | [[Daniel Granada|Daniel Granada Conti]] | 1847 | 1929 |- | style='text-align:right'| 526 | [[Ficheiro:Helena Miguélez-Carballeira-Praza Publica (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535269|Q20535269]] | [[Helena Miguélez-Carballeira]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 527 | | [[:d:Q20535303|Q20535303]] | [[Indalecio Tizón Reboreda]] | 1893 | 1973 |- | style='text-align:right'| 528 | | [[:d:Q20535321|Q20535321]] | [[Gabriel Misa Pérez]] | 1991 | |- | style='text-align:right'| 529 | [[Ficheiro:Domingo Queralt.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535349|Q20535349]] | [[Domingo Queralt]] | 1898 | 1932 |- | style='text-align:right'| 530 | | [[:d:Q20535350|Q20535350]] | [[José Caldas Iglesias]] | 1898 | 1937 |- | style='text-align:right'| 531 | | [[:d:Q20535351|Q20535351]] | [[José Molares]] | 1961 | |- | style='text-align:right'| 532 | | [[:d:Q20535383|Q20535383]] | [[Luís Torras]] | 1912 | 2024 |- | style='text-align:right'| 533 | | [[:d:Q20535389|Q20535389]] | [[José Manuel Fernández Alvariño]] | 1947 | |- | style='text-align:right'| 534 | | [[:d:Q20535402|Q20535402]] | [[Alfonso Quintas|Alfonso Quintas da Vila]] | 1883 | 1929 |- | style='text-align:right'| 535 | [[Ficheiro:Josequintas.png|center|128px]] | [[:d:Q20535410|Q20535410]] | [[José Quintas da Vila]] | 1873 | 1957 |- | style='text-align:right'| 536 | | [[:d:Q20535442|Q20535442]] | [[Francisco Fernández de la Cigoña]] | 1940 | |- | style='text-align:right'| 537 | | [[:d:Q20535458|Q20535458]] | [[Guillermo Cameselle]] | 1951 | 2012 |- | style='text-align:right'| 538 | | [[:d:Q20535490|Q20535490]] | [[Hipólito Cabezas Martínez]] | 1940 | 2015 |- | style='text-align:right'| 539 | | [[:d:Q20535555|Q20535555]] | [[Constante Moreda]] | 1894 | 1936 |- | style='text-align:right'| 540 | | [[:d:Q20535567|Q20535567]] | [[Pablo Moreiras]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 541 | | [[:d:Q20535579|Q20535579]] | [[Alfredo Iglesias Diéguez]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 542 | | [[:d:Q20535587|Q20535587]] | [[José Luis Iglesias Lago]] | 1934 | 2015 |- | style='text-align:right'| 543 | | [[:d:Q20535658|Q20535658]] | [[Tono Carbajo]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 544 | | [[:d:Q20535675|Q20535675]] | [[Norberto Uzal]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 545 | | [[:d:Q20535677|Q20535677]] | [[Fabriciano Fernández Serra]] | 1893 | 1955 |- | style='text-align:right'| 546 | | [[:d:Q20535695|Q20535695]] | [[Rodolfo Irago]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 547 | | [[:d:Q20535710|Q20535710]] | [[Rogelio Rodríguez Caride]] | | |- | style='text-align:right'| 548 | [[Ficheiro:M José Caride- Praza Pública 2012.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535715|Q20535715]] | [[María Xosé Caride]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 549 | | [[:d:Q20535751|Q20535751]] | [[Ramón Carnero]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 550 | | [[:d:Q20535765|Q20535765]] | [[José Carlos Suárez García]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 551 | | [[:d:Q20535770|Q20535770]] | [[José Colmeiro]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 552 | | [[:d:Q20535779|Q20535779]] | [[José Iglesias Rodríguez]] | | |- | style='text-align:right'| 553 | | [[:d:Q20535845|Q20535845]] | [[Dolores Rial Fernández]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 554 | [[Ficheiro:Juan Neira Cancela 1909.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535855|Q20535855]] | [[Xoán Neira Cancela]] | 1849 | 1909 |- | style='text-align:right'| 555 | [[Ficheiro:Ramón Nicolás Rodríguez.JPG|center|128px]] | [[:d:Q20535878|Q20535878]] | [[Ramón Nicolás]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 556 | [[Ficheiro:Coral del Río Otero.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535890|Q20535890]] | [[Coral del Río|Coral del Río Otero]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 557 | [[Ficheiro:Ramón Nieto.JPG|center|128px]] | [[:d:Q20535896|Q20535896]] | [[Ramón Nieto]] | 1856 | 1928 |- | style='text-align:right'| 558 | | [[:d:Q20535898|Q20535898]] | [[Pepiño Casal]] | 1950 | |- | style='text-align:right'| 559 | | [[:d:Q20535938|Q20535938]] | [[Víctor María Vázquez Rodríguez]] | 1856 | 1884 |- | style='text-align:right'| 560 | | [[:d:Q20535949|Q20535949]] | [[José Ribas Montenegro]] | 1885 | 1948 |- | style='text-align:right'| 561 | | [[:d:Q20535954|Q20535954]] | [[Heliodoro Rivas Rivas]] | 1884 | 2000 |- | style='text-align:right'| 562 | [[Ficheiro:Francisco Javier Vázquez Varela.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535963|Q20535963]] | [[Francisco Javier Vázquez Varela]] | 1754 | 1818 |- | style='text-align:right'| 563 | | [[:d:Q20535985|Q20535985]] | [[Carolina Vázquez]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 564 | [[Ficheiro:Valentim Rodrigues Fagim.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20536025|Q20536025]] | [[Valentim Rodrigues Fagim]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 565 | | [[:d:Q20536031|Q20536031]] | [[Jorge Veloso]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 566 | | [[:d:Q20536044|Q20536044]] | [[Federico Rodríguez Arosa]] | | 1885 |- | style='text-align:right'| 567 | | [[:d:Q20536048|Q20536048]] | [[Andrés Rodríguez Barbeito]] | 1898 | 1968 |- | style='text-align:right'| 568 | [[Ficheiro:Manuel Vidal Villaverde (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20536091|Q20536091]] | [[Manuel Vidal Villaverde]] | 1946 | 2024 |- | style='text-align:right'| 569 | [[Ficheiro:Dolores Vilavedra (AELG)-5.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20536131|Q20536131]] | [[Dolores Vilavedra]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 570 | | [[:d:Q20536138|Q20536138]] | [[Damián Villalaín]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 571 | [[Ficheiro:Joaquín Yáñez Rodríguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20536239|Q20536239]] | [[Joaquín Yáñez]] | 1814 | 1892 |- | style='text-align:right'| 572 | | [[:d:Q20536269|Q20536269]] | [[Alfonso Zulueta de Haz]] | 1924 | 2017 |- | style='text-align:right'| 573 | [[Ficheiro:Jorge Suárez-Praza Publica.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20644680|Q20644680]] | [[Jorge Suárez]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 574 | | [[:d:Q20925483|Q20925483]] | [[Gonzalo Aguiar]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 575 | | [[:d:Q20925488|Q20925488]] | [[Xosé María Durán]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 576 | | [[:d:Q21042312|Q21042312]] | [[Joaquín Novoa Barros]] | 1870 | 1952 |- | style='text-align:right'| 577 | | [[:d:Q21340704|Q21340704]] | [[David R. Vieites]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 578 | | [[:d:Q21816262|Q21816262]] | [[Xulio Abalde]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 579 | [[Ficheiro:Aída Fernández Ríos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q21997886|Q21997886]] | [[Aida Fernández Ríos]] | 1947 | 2015 |- | style='text-align:right'| 580 | [[Ficheiro:Pontevedra CF - Racing de Ferrol 31 - Yelko Pino.jpg|center|128px]] | [[:d:Q22007438|Q22007438]] | [[Yelko Pino]] | 1996 | |- | style='text-align:right'| 581 | | [[:d:Q22107385|Q22107385]] | [[Paulino Martínez Portela]] | | |- | style='text-align:right'| 582 | | [[:d:Q22122591|Q22122591]] | [[Luis Suárez-Llanos Gómez]] | 1933 | 2016 |- | style='text-align:right'| 583 | | [[:d:Q22978424|Q22978424]] | [[José Cividanes]] | 1865 | 1937 |- | style='text-align:right'| 584 | | [[:d:Q22984074|Q22984074]] | [[Miguel Fidalgo Iglesias]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 585 | [[Ficheiro:Alexandra Fernández Gómez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q22984480|Q22984480]] | [[Alexandra Fernández Gómez]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 586 | | [[:d:Q23000861|Q23000861]] | [[Leri|Antonio Nieto Figueroa]] | 1928 | 2003 |- | style='text-align:right'| 587 | | [[:d:Q23000865|Q23000865]] | [[Ángel Llanos|Ángel Llanos González]] | 1915 | 2012 |- | style='text-align:right'| 588 | | [[:d:Q23005861|Q23005861]] | [[Joaquín Avendaño]] | 1812 | 1886 |- | style='text-align:right'| 589 | | [[:d:Q23010578|Q23010578]] | [[Avelino Otero Montes]] | 1919 | 1947 |- | style='text-align:right'| 590 | | [[:d:Q23034805|Q23034805]] | [[Pablo Carnero|Pablo Alberto Carnero Llauger]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 591 | | [[:d:Q23034809|Q23034809]] | [[Pablo González Méndez]] | 1992 | |- | style='text-align:right'| 592 | | [[:d:Q23068703|Q23068703]] | [[Rafael Bañón Díaz]] | 1961 | |- | style='text-align:right'| 593 | | [[:d:Q23069705|Q23069705]] | [[Armando Fernández-Xesta]] | 1943 | 2016 |- | style='text-align:right'| 594 | [[Ficheiro:Federico Ribas 1928.jpg|center|128px]] | [[:d:Q23213966|Q23213966]] | [[Federico Ribas]] | 1890 | 1952 |- | style='text-align:right'| 595 | [[Ficheiro:Martín Echegaray Olañeta.jpg|center|128px]] | [[:d:Q23308602|Q23308602]] | [[Martín Echegaray|Martín Echegaray Olañeta]] | 1866 | 1931 |- | style='text-align:right'| 596 | [[Ficheiro:Carme Nogueira, 2010 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q23698028|Q23698028]] | [[Carme Nogueira]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 597 | | [[:d:Q23752332|Q23752332]] | [[Xosé Manuel Souto González]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 598 | | [[:d:Q23760634|Q23760634]] | [[José Luís Quintas Figueroa]] | 1911 | 1976 |- | style='text-align:right'| 599 | [[Ficheiro:Jacobo Fernández Serrano.jpg|center|128px]] | [[:d:Q23760985|Q23760985]] | [[Jacobo Fernández Serrano]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 600 | | [[:d:Q23761471|Q23761471]] | [[Marcial Araujo Conde|Marcial Araújo Conde]] | 1907 | 1936 |- | style='text-align:right'| 601 | | [[:d:Q23903117|Q23903117]] | [[Tamara Valderrama]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 602 | [[Ficheiro:Marian Lopez Fdz Cao.jpg|center|128px]] | [[:d:Q23907413|Q23907413]] | [[Marián López Fernández-Cao]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 603 | | [[:d:Q23927864|Q23927864]] | [[Eduardo Daniel Sousa Iglesias]] | 1991 | |- | style='text-align:right'| 604 | [[Ficheiro:Partido Galicia - Panamá en Balaídos 148.jpg|center|128px]] | [[:d:Q23939734|Q23939734]] | [[Diego Martínez Penas]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 605 | [[Ficheiro:(Abraham Boba) De la poesía a la música de raíz, sonidos de la segunda noche de San Isidro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q23955304|Q23955304]] | [[Abraham Boba]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 606 | | [[:d:Q24046149|Q24046149]] | [[Alba Lago Díaz|Alba Lago]] | 1985 | |- | style='text-align:right'| 607 | | [[:d:Q24054877|Q24054877]] | [[Helena González Fernández]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 608 | | [[:d:Q24287033|Q24287033]] | [[Baltasar Pujales]] | 1941 | 2016 |- | style='text-align:right'| 609 | | [[:d:Q24287681|Q24287681]] | [[Germán Fernández Gracia]] | 1911 | 1936 |- | style='text-align:right'| 610 | [[Ficheiro:(Carlota Corredera) VII edición de los Premios Museo Chicote, 2021-09-22 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q24634897|Q24634897]] | [[Carlota Corredera]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 611 | [[Ficheiro:Roi Rodríguez ECH 2016.jpg|center|128px]] | [[:d:Q24944092|Q24944092]] | [[Roi Rodríguez|Roi Rodríguez Huertas]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 612 | | [[:d:Q25510114|Q25510114]] | [[Xesús Sanxoás]] | 1942 | |- | style='text-align:right'| 613 | [[Ficheiro:Aldea Ouvirmos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q25510214|Q25510214]] | [[Xosé Aldea]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 614 | | [[:d:Q25511701|Q25511701]] | [[Alejandro Marzoa]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 615 | | [[:d:Q25512081|Q25512081]] | [[Javier Teniente]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 616 | [[Ficheiro:Manuel Esteban (escritor).jpg|center|128px]] | [[:d:Q25512477|Q25512477]] | [[Manuel Esteban]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 617 | | [[:d:Q25512799|Q25512799]] | [[Juan Eiras]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 618 | [[Ficheiro:Rosario Hernández Diéguez, coñecida como A Calesa.jpg|center|128px]] | [[:d:Q25512924|Q25512924]] | [[Rosario Hernández]] | 1916 | 1936 |- | style='text-align:right'| 619 | | [[:d:Q25939363|Q25939363]] | [[Benito Castejón Paz]] | 1928 | 2019 |- | style='text-align:right'| 620 | [[Ficheiro:Pontevedra CF - Racing de Ferrol 80 - Borja Domínguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q26255197|Q26255197]] | [[Borja Domínguez]] | 1992 | |- | style='text-align:right'| 621 | | [[:d:Q26328555|Q26328555]] | [[Juan Zunzunegui Guimeráns]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 622 | | [[:d:Q26493210|Q26493210]] | [[David Pérez Pallas]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 623 | | [[:d:Q26690328|Q26690328]] | [[Fernando José Porto Collazo]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 624 | [[Ficheiro:Real Valladolid - Rayo Vallecano 2019-01-05 47 (cropped) 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q26743343|Q26743343]] | [[Santi Comesaña]] | 1996 | |- | style='text-align:right'| 625 | | [[:d:Q26761641|Q26761641]] | [[Román Pereiro]] | 1933 | |- | style='text-align:right'| 626 | [[Ficheiro:Begoña Vila (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q26790878|Q26790878]] | [[Begoña Vila]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 627 | | [[:d:Q26838283|Q26838283]] | [[Maribel Lorenzo]] | 1946 | 1981 |- | style='text-align:right'| 628 | [[Ficheiro:Cristina-Losada-independiente-Ciudadnos-elecciones EDIIMA20160814 0073 4 El Diario (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q26971306|Q26971306]] | [[Cristina Losada]] | 1954 | |- | style='text-align:right'| 629 | | [[:d:Q26996217|Q26996217]] | [[Beda Docampo Feijóo]] | 1948 | |- | style='text-align:right'| 630 | | [[:d:Q27019768|Q27019768]] | [[Esteban Fernández Cobián]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 631 | | [[:d:Q27586763|Q27586763]] | [[Juan José Merlo]] | 1972 | |- | style='text-align:right'| 632 | | [[:d:Q27586765|Q27586765]] | [[José Manuel Lago Peñas]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 633 | | [[:d:Q27586848|Q27586848]] | [[Teresa Egerique]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 634 | | [[:d:Q27586853|Q27586853]] | [[Paula Quinteiro]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 635 | [[Ficheiro:2024-07-19 Handball Men's Germany - Hungary by mroptimax-26.jpg|center|128px]] | [[:d:Q27786571|Q27786571]] | [[Pedro Rodríguez Álvarez]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 636 | [[Ficheiro:Luís Correa Piñeiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q27848544|Q27848544]] | [[Luís Correa Piñeiro]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 637 | [[Ficheiro:Rafael Quintía.jpg|center|128px]] | [[:d:Q28114008|Q28114008]] | [[Rafael Quintía|Rafael Quintía Pereira]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 638 | | [[:d:Q28114038|Q28114038]] | [[Alejandro Curty Pena]] | 1876 | 1944 |- | style='text-align:right'| 639 | | [[:d:Q28146442|Q28146442]] | [[Alfonso Manuel Portabales Vázquez]] | 1954 | |- | style='text-align:right'| 640 | [[Ficheiro:Rafael Carbajal 1912.jpg|center|128px]] | [[:d:Q28355635|Q28355635]] | [[Rafael Carvajal|Rafael Carvajal Rivera]] | 1900 | 1915 |- | style='text-align:right'| 641 | | [[:d:Q28355684|Q28355684]] | [[Antonio Taboada Soto|Antonio Taboada]] | 1952 | 1993 |- | style='text-align:right'| 642 | [[Ficheiro:Enric Ribas i Ribas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q28466506|Q28466506]] | [[Enric Ribas i Ribas]] | 1870 | 1935 |- | style='text-align:right'| 643 | | [[:d:Q28472380|Q28472380]] | [[Manuel Aymerich]] | 1918 | 1982 |- | style='text-align:right'| 644 | | [[:d:Q28604525|Q28604525]] | [[María Luisa Sobrino]] | 1943 | |- | style='text-align:right'| 645 | | [[:d:Q28732289|Q28732289]] | [[Xosé Manuel Sabucedo]] | 1955 | |- | style='text-align:right'| 646 | | [[:d:Q28739748|Q28739748]] | [[Albino Rodríguez Leal]] | 1937 | |- | style='text-align:right'| 647 | | [[:d:Q28788004|Q28788004]] | [[Carlos Cela|Carlos Santiago Cela Pereira]] | 1936 | 2024 |- | style='text-align:right'| 648 | [[Ficheiro:DiegoGagoBugarín.jpg|center|128px]] | [[:d:Q28911979|Q28911979]] | [[Diego Gago]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 649 | [[Ficheiro:Susana Reboreda.jpg|center|128px]] | [[:d:Q28922515|Q28922515]] | [[Susana Reboreda]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 650 | | [[:d:Q28944148|Q28944148]] | [[Victoria Álvarez Ruiz de Ojeda]] | 1961 | 2018 |- | style='text-align:right'| 651 | | [[:d:Q29275293|Q29275293]] | [[María Gallego Abeledo]] | 1928 | 1962 |- | style='text-align:right'| 652 | [[Ficheiro:Álex Alonso.jpg|center|128px]] | [[:d:Q29521471|Q29521471]] | [[Álex Alonso]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 653 | [[Ficheiro:Antonioviana.jpg|center|128px]] | [[:d:Q29523543|Q29523543]] | [[Antonio Viana Tomé]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 654 | [[Ficheiro:Antonio Carreró Vergés 1936.jpg|center|128px]] | [[:d:Q29582101|Q29582101]] | [[Antonio Carreró Vergés]] | 1899 | 1936 |- | style='text-align:right'| 655 | | [[:d:Q29582278|Q29582278]] | [[Henrique Viéitez]] | 1959 | |- | style='text-align:right'| 656 | [[Ficheiro:José Márquez Peña 1931.jpg|center|128px]] | [[:d:Q29642178|Q29642178]] | [[José Márquez Peña]] | 1896 | 1958 |- | style='text-align:right'| 657 | [[Ficheiro:MatusaBarros.jpg|center|128px]] | [[:d:Q29840227|Q29840227]] | [[Matusa Barros]] | 1954 | |- | style='text-align:right'| 658 | | [[:d:Q29936358|Q29936358]] | [[Carlos Colmeiro Laforet]] | 1906 | 1988 |- | style='text-align:right'| 659 | [[Ficheiro:Manuel Rivera y Sempere .tif|center|128px]] | [[:d:Q30077941|Q30077941]] | [[Manuel Rivera y Sempere]] | 1834 | 1918 |- | style='text-align:right'| 660 | [[Ficheiro:Amparo Alonso en Big Data Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q30135279|Q30135279]] | [[Amparo Alonso Betanzos]] | 1961 | |- | style='text-align:right'| 661 | | [[:d:Q30512250|Q30512250]] | [[David Posada González]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 662 | [[Ficheiro:Celia Puente Ojea 1933.jpg|center|128px]] | [[:d:Q30604502|Q30604502]] | [[Celia Puente Ojea]] | 1901 | 2011 |- | style='text-align:right'| 663 | | [[:d:Q30608164|Q30608164]] | [[Agustín Álvarez Araujo]] | 1918 | 1947 |- | style='text-align:right'| 664 | | [[:d:Q30608166|Q30608166]] | [[Rogelio García Morales]] | | 1939 |- | style='text-align:right'| 665 | | [[:d:Q30608170|Q30608170]] | [[Jesús Lago González]] | 1900 | 1940 |- | style='text-align:right'| 666 | | [[:d:Q30608175|Q30608175]] | [[Urbano Fernández Bastos]] | | 1945 |- | style='text-align:right'| 667 | | [[:d:Q30608176|Q30608176]] | [[José García Morales]] | | 1945 |- | style='text-align:right'| 668 | | [[:d:Q30608337|Q30608337]] | [[Manuel Quintas Figueroa]] | 1897 | 1937 |- | style='text-align:right'| 669 | [[Ficheiro:Manuel Fernández Novoa 1934.jpg|center|128px]] | [[:d:Q30608388|Q30608388]] | [[Manuel Fernández Novoa]] | 1908 | 1984 |- | style='text-align:right'| 670 | | [[:d:Q30653270|Q30653270]] | [[Antonio Rodríguez Lesende]] | 1905 | 1979 |- | style='text-align:right'| 671 | | [[:d:Q30799562|Q30799562]] | [[Rogelio Rivas|Rogelio Rivas Abal]] | 1944 | 2025 |- | style='text-align:right'| 672 | | [[:d:Q30832608|Q30832608]] | [[Javier Amoedo Conde]] | 1937 | |- | style='text-align:right'| 673 | | [[:d:Q31074437|Q31074437]] | [[Montse Farrés]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 674 | [[Ficheiro:Modesto Prieto Camiña 1929.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31281420|Q31281420]] | [[Modesto Prieto Camiña]] | 2000 | 2000 |- | style='text-align:right'| 675 | | [[:d:Q31281618|Q31281618]] | [[Manuel Cordovés Millet]] | | |- | style='text-align:right'| 676 | | [[:d:Q31282688|Q31282688]] | [[Claudio Rodríguez Vázquez]] | 1913 | 1951 |- | style='text-align:right'| 677 | [[Ficheiro:Pilar Ortega Pereiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31283012|Q31283012]] | [[Pilar Ortega Pereiro]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 678 | [[Ficheiro:Tomás Santoro Iglesias 1933.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31283039|Q31283039]] | [[Tomás Santoro Iglesias]] | 1912 | 1972 |- | style='text-align:right'| 679 | [[Ficheiro:Ángel Colmeiro Laforet 1923.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31283071|Q31283071]] | [[Ángel Colmeiro Laforet]] | 1911 | 1978 |- | style='text-align:right'| 680 | [[Ficheiro:Xoán Abreu.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31283102|Q31283102]] | [[Xoán Abreu]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 681 | [[Ficheiro:María Araújo Lliga Catalana Femenina 2020 (50312405428) (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q33606473|Q33606473]] | [[María Pérez Araújo|María Araújo]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 682 | [[Ficheiro:P Bastosideologiaypoliticados.jpg|center|128px]] | [[:d:Q35830789|Q35830789]] | [[Miguel Anxo Bastos]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 683 | [[Ficheiro:Germán Fernández Fraga 1922.jpg|center|128px]] | [[:d:Q36507867|Q36507867]] | [[Germán Fernández Fraga]] | | |- | style='text-align:right'| 684 | | [[:d:Q37875861|Q37875861]] | [[Gerardo Campos]] | 1881 | 1964 |- | style='text-align:right'| 685 | [[Ficheiro:Eladio de Lema Martín 1928.jpg|center|128px]] | [[:d:Q38083761|Q38083761]] | [[Eladio de Lema Martín]] | 1853 | 1928 |- | style='text-align:right'| 686 | | [[:d:Q39039369|Q39039369]] | [[José María García de la Villa]] | 1945 | 2014 |- | style='text-align:right'| 687 | | [[:d:Q39040779|Q39040779]] | [[Ceferino Maestú Barrio]] | 1920 | 2016 |- | style='text-align:right'| 688 | | [[:d:Q40028102|Q40028102]] | [[Jesus Carrera]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 689 | | [[:d:Q41119951|Q41119951]] | [[Jesús Devesa]] | 1946 | |- | style='text-align:right'| 690 | [[Ficheiro:25.Cabreiroa Verin 92-93.jpg|center|128px]] | [[:d:Q41789075|Q41789075]] | [[Miguel González (Q41789075)|Miguel González]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 691 | | [[:d:Q42844659|Q42844659]] | [[Concepción González Bello]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 692 | [[Ficheiro:Humberto Cuíñas 1933.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42908529|Q42908529]] | [[Humberto Cuíñas]] | 1885 | 1965 |- | style='text-align:right'| 693 | [[Ficheiro:Suso Moinhos.png|center|128px]] | [[:d:Q42909675|Q42909675]] | [[Suso Moinhos]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 694 | [[Ficheiro:Bienvenido López Santos, Celta de Vigo, 4-11-1923.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42909900|Q42909900]] | [[Bienvenido López|Bienvenido López Santos]] | 1902 | 1974 |- | style='text-align:right'| 695 | | [[:d:Q42909948|Q42909948]] | [[Fernando Moreiras]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 696 | [[Ficheiro:Cristal Méndez Quizán.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42911121|Q42911121]] | [[Cristal Méndez Queizán]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 697 | [[Ficheiro:Sabelahermida.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42911280|Q42911280]] | [[Sabela Hermida]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 698 | [[Ficheiro:María Alonso Seisdedos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42911884|Q42911884]] | [[María Alonso Seisdedos]] | 1961 | |- | style='text-align:right'| 699 | | [[:d:Q43396973|Q43396973]] | [[Ramiro López Díaz]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 700 | | [[:d:Q44104873|Q44104873]] | [[Alfonso Martín Suárez|Alfonso Tomás Martín Suárez]] | 1936 | |- | style='text-align:right'| 701 | | [[:d:Q46797798|Q46797798]] | [[Xisela Aranda]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 702 | [[Ficheiro:Loffit el-suelo-otra-vez-oscar-avendano-y-los-profesionales 06.jpg|center|128px]] | [[:d:Q47002705|Q47002705]] | [[Óscar Avendaño]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 703 | | [[:d:Q47154142|Q47154142]] | [[Marcial Vicente Iglesias Rodríguez]] | | 1937 |- | style='text-align:right'| 704 | | [[:d:Q47482199|Q47482199]] | [[Jesús González Guisande]] | 1959 | 2017 |- | style='text-align:right'| 705 | | [[:d:Q47482229|Q47482229]] | [[José Manuel Bermúdez|José Manuel Bermúdez García]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 706 | | [[:d:Q47482232|Q47482232]] | [[Miguel Ángel Álvarez Villar]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 707 | [[Ficheiro:Alvaro Gago.jpg|center|128px]] | [[:d:Q47495529|Q47495529]] | [[Álvaro Gago]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 708 | [[Ficheiro:Defreds en la Feria Internacional del Libro de Guadalajara de 2017.jpg|center|128px]] | [[:d:Q47505784|Q47505784]] | [[José Ángel Gómez Iglesias|Defreds]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 709 | | [[:d:Q47522866|Q47522866]] | [[Juan Daniel Romero Pérez]] | 1989 | |- | style='text-align:right'| 710 | [[Ficheiro:Alexmene1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q47522870|Q47522870]] | [[Álex Mene]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 711 | | [[:d:Q48033690|Q48033690]] | [[Wenceslao Requejo Pérez]] | 1866 | 1947 |- | style='text-align:right'| 712 | | [[:d:Q49669795|Q49669795]] | [[Guillermo Monroy]] | 1954 | 1982 |- | style='text-align:right'| 713 | | [[:d:Q50171201|Q50171201]] | [[Emilio García Bengoechea]] | 1938 | |- | style='text-align:right'| 714 | | [[:d:Q50329355|Q50329355]] | [[Xabier Garrido]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 715 | | [[:d:Q50347587|Q50347587]] | [[Aldara Álvarez García]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 716 | | [[:d:Q50355829|Q50355829]] | [[Sofía Novoa]] | 1902 | 1987 |- | style='text-align:right'| 717 | [[Ficheiro:Anaír Rodríguez Rodríguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q50376615|Q50376615]] | [[Anaír Rodríguez]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 718 | | [[:d:Q50386728|Q50386728]] | [[Olga Moreiras Tuni]] | 1933 | 2012 |- | style='text-align:right'| 719 | [[Ficheiro:Xoán Carmona Badía.jpg|center|128px]] | [[:d:Q50395794|Q50395794]] | [[Xoán Carmona Badía]] | 1951 | |- | style='text-align:right'| 720 | | [[:d:Q50398434|Q50398434]] | [[Paloma Acuña Fernández]] | 1949 | |- | style='text-align:right'| 721 | | [[:d:Q50422099|Q50422099]] | [[Beatriz González López-Valcárcel]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 722 | | [[:d:Q50756139|Q50756139]] | [[Xoti de Luis]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 723 | | [[:d:Q50939790|Q50939790]] | [[Carlos Tesouro]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 724 | | [[:d:Q51025215|Q51025215]] | [[José Manuel Costas]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 725 | | [[:d:Q51380176|Q51380176]] | [[Alfredo Domínguez Collazo]] | 1928 | 2018 |- | style='text-align:right'| 726 | | [[:d:Q51711556|Q51711556]] | [[Borja Iglesias Touceda]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 727 | [[Ficheiro:Teniente Luis Casado Escudero.jpg|center|128px]] | [[:d:Q51719905|Q51719905]] | [[Luis Casado Escudero]] | 1897 | 1936 |- | style='text-align:right'| 728 | | [[:d:Q52063005|Q52063005]] | [[Remigio Davila]] | 1951 | |- | style='text-align:right'| 729 | [[Ficheiro:FIL 2019 - Mercedes Peón - 8Y4A2852.jpg|center|128px]] | [[:d:Q52160102|Q52160102]] | [[Mónica de Nut]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 730 | | [[:d:Q52349559|Q52349559]] | [[Ángel Martínez Pérez]] | 2000 | 2022 |- | style='text-align:right'| 731 | | [[:d:Q52831797|Q52831797]] | [[Loreto Martinez Troncoso]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 732 | | [[:d:Q53679240|Q53679240]] | [[Guillermo González Vázquez]] | 1961 | |- | style='text-align:right'| 733 | | [[:d:Q54999254|Q54999254]] | [[José Iglesias Ramilo]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 734 | [[Ficheiro:María Álvarez de la Granja.jpg|center|128px]] | [[:d:Q55116302|Q55116302]] | [[María Álvarez de la Granja]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 735 | | [[:d:Q55227986|Q55227986]] | [[Galvano da Bologna]] | | |- | style='text-align:right'| 736 | [[Ficheiro:2018. Escultura de Gonzalo de Vigo. Vigo. Galiza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q55288420|Q55288420]] | [[Gonzalo de Vigo]] | | 1600 |- | style='text-align:right'| 737 | [[Ficheiro:Agustín Alejos Alonso.jpg|center|128px]] | [[:d:Q55424163|Q55424163]] | [[Agustín Alejos]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 738 | | [[:d:Q55442789|Q55442789]] | [[Wenceslao Cabezas del Toro]] | 1943 | |- | style='text-align:right'| 739 | | [[:d:Q55738615|Q55738615]] | [[Antón Román Conde]] | 1909 | 1998 |- | style='text-align:right'| 740 | | [[:d:Q55769507|Q55769507]] | [[Antonio Dávila Cons]] | 1934 | 1993 |- | style='text-align:right'| 741 | | [[:d:Q55769516|Q55769516]] | [[Antón Abreu Bastos]] | 1927 | 2004 |- | style='text-align:right'| 742 | | [[:d:Q55769722|Q55769722]] | [[José Antonio Suárez-Llanos Menacho]] | 1913 | 1963 |- | style='text-align:right'| 743 | | [[:d:Q55769742|Q55769742]] | [[Martín Echegaray García]] | 1901 | 1957 |- | style='text-align:right'| 744 | | [[:d:Q55769785|Q55769785]] | [[Jesús Valverde Alonso]] | 1925 | 1993 |- | style='text-align:right'| 745 | | [[:d:Q55838123|Q55838123]] | [[Elvira Sahuquillo Balbuena]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 746 | | [[:d:Q55946057|Q55946057]] | [[Bernardo Jose Feijoo Sanchez]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 747 | | [[:d:Q55992776|Q55992776]] | [[Víctor Alonso Troncoso]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 748 | | [[:d:Q56054824|Q56054824]] | [[Luis Jacobo Álvarez Rodríguez|San Luis]] | 1930 | 1997 |- | style='text-align:right'| 749 | | [[:d:Q56224316|Q56224316]] | [[Alberto Valtierra|Alberto Valtierra Martínez]] | 1931 | 2013 |- | style='text-align:right'| 750 | | [[:d:Q56254328|Q56254328]] | [[Armando González]] | 1931 | 2022 |- | style='text-align:right'| 751 | | [[:d:Q56401284|Q56401284]] | [[José Luis Carrasco Lanzós]] | 1926 | 1994 |- | style='text-align:right'| 752 | | [[:d:Q56525505|Q56525505]] | [[Baltasar Márquez|Baltasar Márquez Rodríguez]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 753 | [[Ficheiro:Xabier Pérez Igrexas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q56604478|Q56604478]] | [[Xabier Pérez Igrexas]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 754 | | [[:d:Q57208713|Q57208713]] | [[Emilio Rolán-Alvarez]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 755 | | [[:d:Q57305107|Q57305107]] | [[Margarita Losada Pardo]] | 1883 | 1967 |- | style='text-align:right'| 756 | | [[:d:Q57589087|Q57589087]] | [[Beatriz Fernández Herrero]] | 1959 | |- | style='text-align:right'| 757 | [[Ficheiro:Баскетбольный клуб УГМК — обладатели Суперкубка Европы 2018 05.jpg|center|128px]] | [[:d:Q57643643|Q57643643]] | [[Miguel Mendez]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 758 | [[Ficheiro:Su Garrido Pombo 1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q57737571|Q57737571]] | [[Su Garrido Pombo]] | 1982 | |- | style='text-align:right'| 759 | | [[:d:Q57798691|Q57798691]] | [[Julia González-Álvarez]] | | |- | style='text-align:right'| 760 | | [[:d:Q57908002|Q57908002]] | [[Rebeca Blanco|Rebeca Blanco Rotea]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 761 | | [[:d:Q57909212|Q57909212]] | [[Inés Pérez de Ceta]] | 1600 | 1600 |- | style='text-align:right'| 762 | | [[:d:Q57976025|Q57976025]] | [[Marta E. G. Mosquera]] | 1991 | 2024 |- | style='text-align:right'| 763 | | [[:d:Q58551596|Q58551596]] | [[Andrés A. Vila|Andrés Á. Vila]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 764 | | [[:d:Q58559306|Q58559306]] | [[José Queizán Hermida]] | 1910 | 1938 |- | style='text-align:right'| 765 | [[Ficheiro:Noela Belén SANCHEZ CARNERO.jpg|center|128px]] | [[:d:Q58665205|Q58665205]] | [[Noela Sánchez-Carnero]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 766 | | [[:d:Q58680107|Q58680107]] | [[Rosa Calvo de Anta]] | 1951 | |- | style='text-align:right'| 767 | [[Ficheiro:Uxío Pérez Rodríguez-EMLex Wiktionary HackFest 2018 05.jpg|center|128px]] | [[:d:Q58832867|Q58832867]] | [[Uxío Pérez Rodríguez]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 768 | | [[:d:Q58905390|Q58905390]] | [[Salvador Fernández de la Cigoña]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 769 | | [[:d:Q58910905|Q58910905]] | [[Cándido Comesaña Álvarez]] | 1872 | 1936 |- | style='text-align:right'| 770 | | [[:d:Q59258162|Q59258162]] | [[Gracia Regojo Bacardí]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 771 | | [[:d:Q59261588|Q59261588]] | [[Guillermo Barros Cela]] | 1914 | 2009 |- | style='text-align:right'| 772 | | [[:d:Q59261968|Q59261968]] | [[Jaime Garrido Vila]] | 1940 | |- | style='text-align:right'| 773 | | [[:d:Q59496979|Q59496979]] | [[Julio Quirós Estévez]] | | 1991 |- | style='text-align:right'| 774 | | [[:d:Q59629825|Q59629825]] | [[Carmen Crespo Nogueira]] | 1924 | 2007 |- | style='text-align:right'| 775 | | [[:d:Q59847414|Q59847414]] | [[Julio Bazarra Constenla]] | 1923 | 2008 |- | style='text-align:right'| 776 | | [[:d:Q60220698|Q60220698]] | [[Antonio Figueras Huerta]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 777 | | [[:d:Q60418130|Q60418130]] | [[Manuel María Acevedo y Pola]] | 1769 | 1840 |- | style='text-align:right'| 778 | | [[:d:Q60428691|Q60428691]] | [[Armando Castro]] | 1959 | |- | style='text-align:right'| 779 | | [[:d:Q60441885|Q60441885]] | [[Ramón Pereira Antelo]] | 1901 | 2000 |- | style='text-align:right'| 780 | [[Ficheiro:Isabel Blanco (escritora galega).jpg|center|128px]] | [[:d:Q60648688|Q60648688]] | [[Isabel Blanco-Rivas|Isabel Blanco]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 781 | | [[:d:Q60693955|Q60693955]] | [[John Robert Mills]] | 1938 | 2018 |- | style='text-align:right'| 782 | | [[:d:Q60829181|Q60829181]] | [[Luismi Areda]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 783 | | [[:d:Q60960652|Q60960652]] | [[Olalla López-Costas]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 784 | | [[:d:Q61059639|Q61059639]] | [[Norberto Fernández]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 785 | | [[:d:Q61060529|Q61060529]] | [[Ramón Quintela Pérez]] | 1900 | 1946 |- | style='text-align:right'| 786 | | [[:d:Q61060533|Q61060533]] | [[Ángel Quintela Pérez]] | 1900 | 2000 |- | style='text-align:right'| 787 | | [[:d:Q61060735|Q61060735]] | [[Ernesto Campos Camesella]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 788 | | [[:d:Q61061070|Q61061070]] | [[Jesús González López]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 789 | [[Ficheiro:Ozo 2022.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61061120|Q61061120]] | [[Ozo]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 790 | | [[:d:Q61061164|Q61061164]] | [[Yashmina Shawki]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 791 | | [[:d:Q61061221|Q61061221]] | [[Ramón González Sierra]] | 1897 | 1944 |- | style='text-align:right'| 792 | | [[:d:Q61061262|Q61061262]] | [[Saleta Fernández Fernández]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 793 | | [[:d:Q61061345|Q61061345]] | [[Rita Más]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 794 | [[Ficheiro:Fon Román.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61062139|Q61062139]] | [[Fon Román]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 795 | | [[:d:Q61062146|Q61062146]] | [[Julio Guillén Biel]] | 1910 | 1940 |- | style='text-align:right'| 796 | | [[:d:Q61285508|Q61285508]] | [[Rodrigo Andrade Olivié]] | 1955 | |- | style='text-align:right'| 797 | | [[:d:Q61391100|Q61391100]] | [[Manu Lago]] | 1976 | 2018 |- | style='text-align:right'| 798 | [[Ficheiro:Guillermo de Oliveira 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61409469|Q61409469]] | [[Guillermo de Oliveira]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 799 | [[Ficheiro:1918-06-05, Vida Gallega, Decimoctava página (cropped) Ventura Requejo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61804773|Q61804773]] | [[Ventura Requejo]] | 1892 | 1939 |- | style='text-align:right'| 800 | | [[:d:Q61820376|Q61820376]] | [[Diego Ares]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 801 | | [[:d:Q61943244|Q61943244]] | [[Guillermo Steinbrüggen]] | 1952 | |- | style='text-align:right'| 802 | | [[:d:Q61943262|Q61943262]] | [[Almudena Fernández Fariña]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 803 | | [[:d:Q61986813|Q61986813]] | [[Maruja del Mazo]] | 1907 | 1928 |- | style='text-align:right'| 804 | [[Ficheiro:Carlota Alvarez Basso retrato.jpg|center|128px]] | [[:d:Q63208393|Q63208393]] | [[Carlota Álvarez Basso]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 805 | [[Ficheiro:Oscar horta.jpg|center|128px]] | [[:d:Q63248189|Q63248189]] | [[Óscar Horta]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 806 | | [[:d:Q63254138|Q63254138]] | [[Peregrina Quintela Estévez]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 807 | | [[:d:Q63351222|Q63351222]] | [[Iris Malvido|Iris Malvido Lago]] | 1989 | |- | style='text-align:right'| 808 | | [[:d:Q63645247|Q63645247]] | [[Antonio Urzaiz de Guzmán]] | 1895 | 1974 |- | style='text-align:right'| 809 | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2020 - Lois Patiño 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q64006834|Q64006834]] | [[Lois Patiño]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 810 | | [[:d:Q64399621|Q64399621]] | [[Luciano del Río Fernández]] | 1900 | 2000 |- | style='text-align:right'| 811 | | [[:d:Q64579920|Q64579920]] | [[Carmen Martínez]] | 1960 | 2015 |- | style='text-align:right'| 812 | | [[:d:Q64580057|Q64580057]] | [[Ángeles Liboreiro]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 813 | | [[:d:Q64691719|Q64691719]] | [[José Ramón Rodríguez Lago]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 814 | | [[:d:Q64814894|Q64814894]] | [[Jesusa Alfau Galván de Solalinde]] | 1895 | 1943 |- | style='text-align:right'| 815 | [[Ficheiro:Germán Labrador Méndez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q64940809|Q64940809]] | [[Germán Labrador|Germán Labrador Méndez]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 816 | | [[:d:Q65029036|Q65029036]] | [[Xosé Manuel García Crego]] | 1950 | |- | style='text-align:right'| 817 | | [[:d:Q65085631|Q65085631]] | [[Rubén Martínez Alonso]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 818 | | [[:d:Q65275044|Q65275044]] | [[Andrea Zapata-Girau]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 819 | | [[:d:Q65275067|Q65275067]] | [[Beatriz Pino]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 820 | | [[:d:Q65275071|Q65275071]] | [[Begoña Riobó]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 821 | | [[:d:Q65275309|Q65275309]] | [[María Comesaña Besteiros]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 822 | | [[:d:Q65275509|Q65275509]] | [[Raúl Álvarez Gómez]] | 1914 | 1938 |- | style='text-align:right'| 823 | [[Ficheiro:Xisela Franco (2019).jpg|center|128px]] | [[:d:Q65275653|Q65275653]] | [[Xisela Franco]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 824 | | [[:d:Q65275953|Q65275953]] | [[Guillermo Santos Caride]] | 1913 | 1941 |- | style='text-align:right'| 825 | | [[:d:Q65276335|Q65276335]] | [[Álvaro Ballesteros Estévez]] | | 1938 |- | style='text-align:right'| 826 | | [[:d:Q65493119|Q65493119]] | [[José Alfonso Osorio Novoa]] | 1948 | 2019 |- | style='text-align:right'| 827 | | [[:d:Q65770181|Q65770181]] | [[Pablo Gefaell]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 828 | | [[:d:Q65770184|Q65770184]] | [[Jesús Miñambres]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 829 | | [[:d:Q66663457|Q66663457]] | [[María Ángeles Marra Domínguez (Q66663457)|María Ángeles Marra Domínguez]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 830 | | [[:d:Q66818926|Q66818926]] | [[Xulio Calviño Rodríguez]] | 1948 | |- | style='text-align:right'| 831 | | [[:d:Q67080119|Q67080119]] | [[Francisco Dotras Lamberti]] | 1921 | 2014 |- | style='text-align:right'| 832 | | [[:d:Q67125375|Q67125375]] | [[Daniel Quintas Calvo]] | 1918 | 2001 |- | style='text-align:right'| 833 | | [[:d:Q67220445|Q67220445]] | [[Antonio Pazos Alvarez]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 834 | | [[:d:Q68019647|Q68019647]] | [[Francisco Fernández Davila]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 835 | [[Ficheiro:Eduardo Soutullo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q68621423|Q68621423]] | [[Eduardo Soutullo]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 836 | [[Ficheiro:Emilio Álvarez Martínez 1931.jpg|center|128px]] | [[:d:Q69978638|Q69978638]] | [[Emilio Álvarez Martínez]] | 1884 | 1954 |- | style='text-align:right'| 837 | | [[:d:Q70343067|Q70343067]] | [[Ángel Jáudenes Bárcena]] | 1887 | 1963 |- | style='text-align:right'| 838 | [[Ficheiro:José Luis Riveiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q70571759|Q70571759]] | [[José Riveiro]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 839 | | [[:d:Q70766792|Q70766792]] | [[Marcos López Concepción]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 840 | | [[:d:Q73265562|Q73265562]] | [[Aníbal R. Figueiras Vidal]] | 1950 | 2022 |- | style='text-align:right'| 841 | | [[:d:Q74883558|Q74883558]] | [[Ángeles Araújo]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 842 | | [[:d:Q75371307|Q75371307]] | [[Pedro Álvarez de Toledo y Bandeira]] | 1951 | |- | style='text-align:right'| 843 | [[Ficheiro:Fernando Pérez González. enero 2019.jpg|center|128px]] | [[:d:Q76127443|Q76127443]] | [[Fernando Pérez-González]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 844 | [[Ficheiro:Enma-lopez-grupo-municipal.jpg|center|128px]] | [[:d:Q78112154|Q78112154]] | [[Enma López Araújo]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 845 | | [[:d:Q79265630|Q79265630]] | [[Jesús Rodríguez-Otero]] | | |- | style='text-align:right'| 846 | | [[:d:Q79265634|Q79265634]] | [[Ángeles Peña Gallego]] | | |- | style='text-align:right'| 847 | | [[:d:Q79330678|Q79330678]] | [[Alejandro García Caballero]] | 1972 | |- | style='text-align:right'| 848 | | [[:d:Q80496931|Q80496931]] | [[Manuel Reigosa]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 849 | [[Ficheiro:María Oruña 2021.jpg|center|128px]] | [[:d:Q80700291|Q80700291]] | [[María Oruña]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 850 | | [[:d:Q81398661|Q81398661]] | [[Fran Núñez]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 851 | [[Ficheiro:Dpellicer.jpg|center|128px]] | [[:d:Q81518102|Q81518102]] | [[Domingo Pellicer|Domingo Pellicer Daviña]] | 1949 | 2020 |- | style='text-align:right'| 852 | | [[:d:Q83742161|Q83742161]] | [[Ernesto Vázquez]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 853 | | [[:d:Q84853590|Q84853590]] | [[Daniel Suárez Candeira]] | 1917 | |- | style='text-align:right'| 854 | | [[:d:Q84955101|Q84955101]] | [[Tomás Zardoya]] | 1945 | 2008 |- | style='text-align:right'| 855 | | [[:d:Q85355529|Q85355529]] | [[David Pérez Alleres]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 856 | | [[:d:Q85413340|Q85413340]] | [[José Luis Martínez Albertos]] | 1930 | |- | style='text-align:right'| 857 | | [[:d:Q85448981|Q85448981]] | [[Carlos Areán]] | 1921 | 1996 |- | style='text-align:right'| 858 | | [[:d:Q85875604|Q85875604]] | [[Nico Rodríguez]] | 1991 | |- | style='text-align:right'| 859 | | [[:d:Q85966117|Q85966117]] | [[José Martínez Covelo]] | 1900 | |- | style='text-align:right'| 860 | | [[:d:Q86000024|Q86000024]] | [[Fran Monroy]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 861 | | [[:d:Q86420461|Q86420461]] | [[María Isabel Medina Méndez|Isabel Medina]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 862 | | [[:d:Q86756076|Q86756076]] | [[Lucía Taboada]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 863 | | [[:d:Q86756458|Q86756458]] | [[Alfredo Vázquez Jiménez]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 864 | | [[:d:Q86835879|Q86835879]] | [[José Araújo Pérez (político)|José Araújo Pérez]] | 1903 | 1936 |- | style='text-align:right'| 865 | | [[:d:Q86929261|Q86929261]] | [[Fernando Conde de Ponte]] | 1906 | |- | style='text-align:right'| 866 | | [[:d:Q87072315|Q87072315]] | [[José Ramón Masaguer Fernández]] | 1924 | 1997 |- | style='text-align:right'| 867 | | [[:d:Q87361444|Q87361444]] | [[Fernando Velasco de Andrés]] | 1923 | |- | style='text-align:right'| 868 | | [[:d:Q87367865|Q87367865]] | [[José Comesaña Otero]] | 1930 | |- | style='text-align:right'| 869 | | [[:d:Q87400452|Q87400452]] | [[Santiago García Acuña]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 870 | | [[:d:Q87400641|Q87400641]] | [[Miguel Anxo Pena González]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 871 | | [[:d:Q87401185|Q87401185]] | [[Pedro Insua]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 872 | | [[:d:Q87401428|Q87401428]] | [[Enrique Jorge Montenegro Rúa]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 873 | | [[:d:Q87426502|Q87426502]] | [[Lorena Freijeiro|Lorena Freijeiro Alonso]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 874 | [[Ficheiro:Rubén Fernández.jpg|center|128px]] | [[:d:Q87436377|Q87436377]] | [[Rubén Fernández García]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 875 | | [[:d:Q87686826|Q87686826]] | [[Genaro Olivié Hermida]] | 1889 | 1936 |- | style='text-align:right'| 876 | | [[:d:Q87740420|Q87740420]] | [[Miguel Borines]] | 1959 | |- | style='text-align:right'| 877 | | [[:d:Q87910322|Q87910322]] | [[Manuel Domínguez Barros]] | 1877 | 1914 |- | style='text-align:right'| 878 | | [[:d:Q87950329|Q87950329]] | [[Jacobo Esténs Romero]] | 1880 | 1959 |- | style='text-align:right'| 879 | | [[:d:Q87963450|Q87963450]] | [[Raniero Fernández]] | 1909 | 1999 |- | style='text-align:right'| 880 | | [[:d:Q88066666|Q88066666]] | [[José Rafael Goberna Costas]] | 1903 | 1985 |- | style='text-align:right'| 881 | | [[:d:Q89189538|Q89189538]] | [[Alfonso Barreiro Buján]] | 1931 | 2020 |- | style='text-align:right'| 882 | | [[:d:Q90078508|Q90078508]] | [[Gonzalo Dasilva]] | 1962 | 2020 |- | style='text-align:right'| 883 | | [[:d:Q90080273|Q90080273]] | [[Francisco Conde Soto]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 884 | | [[:d:Q90361692|Q90361692]] | [[Ángel Iglesias Domínguez]] | 1943 | 2018 |- | style='text-align:right'| 885 | | [[:d:Q90566923|Q90566923]] | [[José Manuel Lorenzo Salgado]] | 1950 | |- | style='text-align:right'| 886 | [[Ficheiro:Manuel Fernández Lourido 1911.jpg|center|128px]] | [[:d:Q91239464|Q91239464]] | [[Manuel Fernández Lourido]] | 1900 | 1920 |- | style='text-align:right'| 887 | | [[:d:Q92203933|Q92203933]] | [[Felipe Bárcena Castro]] | 1906 | 1984 |- | style='text-align:right'| 888 | [[Ficheiro:Jtouron2008.jpg|center|128px]] | [[:d:Q93082315|Q93082315]] | [[Javier Tourón|Javier Tourón Figueroa]] | 1951 | |- | style='text-align:right'| 889 | | [[:d:Q93242276|Q93242276]] | [[Óscar Valado]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 890 | [[Ficheiro:RH en Zafra.jpg|center|128px]] | [[:d:Q93431342|Q93431342]] | [[Antonio Rodríguez de las Heras]] | 1947 | 2020 |- | style='text-align:right'| 891 | | [[:d:Q93431551|Q93431551]] | [[Fernando Vidal Fernández]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 892 | [[Ficheiro:María Victoria Besada Montenegro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q94271857|Q94271857]] | [[María Victoria Besada Montenegro]] | 1961 | |- | style='text-align:right'| 893 | | [[:d:Q94478896|Q94478896]] | [[Grato Amor Moreno]] | 1949 | |- | style='text-align:right'| 894 | [[Ficheiro:Dores Andres - La Cafeteria - Ricardo Lede.jpg|center|128px]] | [[:d:Q94653818|Q94653818]] | [[Dores André]] | 1985 | |- | style='text-align:right'| 895 | | [[:d:Q94965430|Q94965430]] | [[Juan Carlos González Martín]] | 1938 | 2018 |- | style='text-align:right'| 896 | [[Ficheiro:EPFL Carmela Troncoso.jpg|center|128px]] | [[:d:Q95189897|Q95189897]] | [[Carmela Troncoso|Carmela González Troncoso]] | 1982 | |- | style='text-align:right'| 897 | [[Ficheiro:Ruben Xuarez 2017.jpg|center|128px]] | [[:d:Q95987976|Q95987976]] | [[Rubén Suárez Sousa]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 898 | | [[:d:Q96333042|Q96333042]] | [[Guillermo Barreras|Guillermo Barreras Larramendi]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 899 | | [[:d:Q96622057|Q96622057]] | [[Serafín Oitabén Leiras]] | | |- | style='text-align:right'| 900 | | [[:d:Q96623347|Q96623347]] | [[Guillermo Santoro|Guillermo Santoro Sánchez-Harguindey]] | 1933 | 2012 |- | style='text-align:right'| 901 | | [[:d:Q96627317|Q96627317]] | [[Elena Méndez Bértolo]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 902 | | [[:d:Q96751022|Q96751022]] | [[Teodomiro Avendaño]] | 1840 | 1913 |- | style='text-align:right'| 903 | | [[:d:Q97113322|Q97113322]] | [[Aniceto Charro Arias]] | 1903 | 1979 |- | style='text-align:right'| 904 | | [[:d:Q97216069|Q97216069]] | [[Ana Garrido González]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 905 | | [[:d:Q97218508|Q97218508]] | [[Matilde González Rodríguez]] | 1878 | 1937 |- | style='text-align:right'| 906 | | [[:d:Q97218522|Q97218522]] | [[Mercedes Posada González]] | 1888 | 1937 |- | style='text-align:right'| 907 | | [[:d:Q97362530|Q97362530]] | [[Carmela González Iglesias]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 908 | | [[:d:Q98014304|Q98014304]] | [[Vicente Guillén|Vicente Guillén Biel]] | 1912 | 1941 |- | style='text-align:right'| 909 | | [[:d:Q98058558|Q98058558]] | [[Roberto Oya Alonso]] | 1902 | 1941 |- | style='text-align:right'| 910 | | [[:d:Q98137425|Q98137425]] | [[Antonio Iglesias González]] | 1914 | 1939 |- | style='text-align:right'| 911 | | [[:d:Q98137431|Q98137431]] | [[Olegario Collazo Lago]] | 1914 | 1937 |- | style='text-align:right'| 912 | [[Ficheiro:Marta Fernández-Tapias 2022 07 10 (5).jpg|center|128px]] | [[:d:Q98150094|Q98150094]] | [[Marta Fernández-Tapias|Marta María Fernández-Tapias Núñez]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 913 | [[Ficheiro:Carmen García Mateo (O Porriño, 2016).jpg|center|128px]] | [[:d:Q98382833|Q98382833]] | [[Carmen García Mateo]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 914 | | [[:d:Q98399864|Q98399864]] | [[Manuel Moreda Outeiral]] | 1857 | 1936 |- | style='text-align:right'| 915 | | [[:d:Q98406808|Q98406808]] | [[Leticia Gallego Sanromán]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 916 | | [[:d:Q98636415|Q98636415]] | [[Iago Indias]] | 1996 | |- | style='text-align:right'| 917 | [[Ficheiro:Ana Ulla Miguel (O Porriño, 2016).jpg|center|128px]] | [[:d:Q98687564|Q98687564]] | [[Ana Ulla]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 918 | | [[:d:Q98931965|Q98931965]] | [[Julio García Comesaña]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 919 | | [[:d:Q99321005|Q99321005]] | [[Antón Viana Conde]] | 1924 | 1998 |- | style='text-align:right'| 920 | | [[:d:Q99552560|Q99552560]] | [[María Belén Velázquez Turnes]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 921 | | [[:d:Q100376197|Q100376197]] | [[Diniz Cabreira|Denís Fernández Cabrera]] | 1982 | |- | style='text-align:right'| 922 | | [[:d:Q100529585|Q100529585]] | [[Sergio Carreira]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 923 | [[Ficheiro:Sonia Méndez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q101162580|Q101162580]] | [[Sonia Méndez]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 924 | | [[:d:Q101337123|Q101337123]] | [[Sergio Barcia|Sergio Barcia Laranxeira]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 925 | | [[:d:Q102168482|Q102168482]] | [[Alfredo Rodríguez-Grandjean]] | 1941 | |- | style='text-align:right'| 926 | [[Ficheiro:Enrique Macías Virgós.jpg|center|128px]] | [[:d:Q102206068|Q102206068]] | [[Enrique Macías Virgós]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 927 | [[Ficheiro:Luis Cabo Giorla 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q102347082|Q102347082]] | [[Luis Cabo Giorla]] | 1903 | 1975 |- | style='text-align:right'| 928 | [[Ficheiro:Antonio-Fernandes-Hacker.jpg|center|128px]] | [[:d:Q102421578|Q102421578]] | [[Antonio Fernandes (hacker)|Antonio Fernandes]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 929 | | [[:d:Q103775246|Q103775246]] | [[Miguel Rosendo]] | 1959 | |- | style='text-align:right'| 930 | | [[:d:Q104112169|Q104112169]] | [[Tomás García-Caballero]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 931 | | [[:d:Q104178933|Q104178933]] | [[Fon Cortizo]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 932 | | [[:d:Q104250982|Q104250982]] | [[María Marco Covelo]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 933 | | [[:d:Q104253289|Q104253289]] | [[Leticia Cunqueiro Méndez|Leticia Cunqueiro]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 934 | | [[:d:Q104412695|Q104412695]] | [[Carmen Domínguez Penelas]] | | |- | style='text-align:right'| 935 | | [[:d:Q104440030|Q104440030]] | [[Abraham Carreiro]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 936 | | [[:d:Q104443801|Q104443801]] | [[Edu Castro]] | | |- | style='text-align:right'| 937 | | [[:d:Q104473539|Q104473539]] | [[Hugo Varela]] | 1992 | |- | style='text-align:right'| 938 | [[Ficheiro:Killer Barbies. Silvia Superstar. Praza de Fefiñáns, Cambados.jpg|center|128px]] | [[:d:Q104629599|Q104629599]] | [[Silvia Superstar]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 939 | | [[:d:Q104712661|Q104712661]] | [[Juan Rodríguez Lima]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 940 | | [[:d:Q104777175|Q104777175]] | [[Antón Cancelas]] | 1955 | 2021 |- | style='text-align:right'| 941 | | [[:d:Q104804170|Q104804170]] | [[David Regades]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 942 | | [[:d:Q104817957|Q104817957]] | [[Rebeca Álvarez Torres]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 943 | | [[:d:Q105093317|Q105093317]] | [[Xosé Luís Pastoriza Rozas]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 944 | [[Ficheiro:Ricardo Gómez (Ciclos Iturgaiz).jpg|center|128px]] | [[:d:Q105513701|Q105513701]] | [[Ricardo Gómez Álvarez]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 945 | | [[:d:Q105605009|Q105605009]] | [[Ernesto Canoa Galiana]] | 1928 | 1981 |- | style='text-align:right'| 946 | | [[:d:Q105659998|Q105659998]] | [[Eugenio Díaz del Río Jáudenes]] | 1961 | |- | style='text-align:right'| 947 | [[Ficheiro:Gran Peña - Rápido de Bouzas, no Estadio Municipal de Barreiro 06.jpg|center|128px]] | [[:d:Q105660423|Q105660423]] | [[Diego Diz]] | 1991 | |- | style='text-align:right'| 948 | | [[:d:Q105692083|Q105692083]] | [[José Besteiro Fariñas]] | 1930 | 2007 |- | style='text-align:right'| 949 | | [[:d:Q105703861|Q105703861]] | [[Ernesto Doural Campos]] | 1904 | 1996 |- | style='text-align:right'| 950 | | [[:d:Q105836028|Q105836028]] | [[Susana Rodríguez Gacio]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 951 | | [[:d:Q106089424|Q106089424]] | [[Alfredo López Fernández]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 952 | | [[:d:Q106125245|Q106125245]] | [[José Benigno Freire]] | 1948 | |- | style='text-align:right'| 953 | [[Ficheiro:Laura Duarte 2014 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q106339676|Q106339676]] | [[Laura Duarte]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 954 | [[Ficheiro:Daniel Lago Leirós 2021.jpg|center|128px]] | [[:d:Q106385795|Q106385795]] | [[Daniel Lago Leirós]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 955 | [[Ficheiro:Xosé Carlos Morell González.jpg|center|128px]] | [[:d:Q106489713|Q106489713]] | [[Xosé Carlos Morell|Xosé Carlos Morell González]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 956 | | [[:d:Q106589513|Q106589513]] | [[Antonio Jesús Gil González]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 957 | | [[:d:Q106647551|Q106647551]] | [[Jazmín Abuín]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 958 | | [[:d:Q106715123|Q106715123]] | [[Ceferino Barbazán Montes]] | 1890 | 1984 |- | style='text-align:right'| 959 | | [[:d:Q106774599|Q106774599]] | [[Carlos Domínguez]] | 2001 | |- | style='text-align:right'| 960 | | [[:d:Q106825692|Q106825692]] | [[Pedro Rodríguez García]] | 1935 | 1984 |- | style='text-align:right'| 961 | | [[:d:Q106826493|Q106826493]] | [[Víctor de las Heras|Víctor Martínez de las Heras]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 962 | [[Ficheiro:Daniel Barral.jpg|center|128px]] | [[:d:Q106844968|Q106844968]] | [[Daniel Barral Calvo]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 963 | [[Ficheiro:Hugo Sotelo (cropped).png|center|128px]] | [[:d:Q106867353|Q106867353]] | [[Hugo Sotelo]] | 2003 | |- | style='text-align:right'| 964 | | [[:d:Q106946715|Q106946715]] | [[Uxía Rivas Monroy]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 965 | [[Ficheiro:Anxo Xoán Rajó Pazó.jpg|center|128px]] | [[:d:Q106947430|Q106947430]] | [[Anxo Xoán Rajó Pazó]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 966 | | [[:d:Q106960231|Q106960231]] | [[Cristina Fernández Davila]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 967 | | [[:d:Q107052421|Q107052421]] | [[Marta Domínguez Fernández|Marta Domínguez]] | 2001 | |- | style='text-align:right'| 968 | | [[:d:Q107069694|Q107069694]] | [[Paula Luís]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 969 | | [[:d:Q107119218|Q107119218]] | [[María Monsonís]] | 1959 | |- | style='text-align:right'| 970 | [[Ficheiro:Branca Trigo Cabaleiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q107207798|Q107207798]] | [[Branca Trigo Cabaleiro]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 971 | [[Ficheiro:2022-08-13 European Championships 2022 – Triathlon Elite Men by Sandro Halank–184.jpg|center|128px]] | [[:d:Q107304063|Q107304063]] | [[Antonio Serrat|Antonio Serrat Seoane]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 972 | | [[:d:Q107326312|Q107326312]] | [[Noelia Otero|Noelia Otero Lago]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 973 | | [[:d:Q107367990|Q107367990]] | [[Selene M. Pascual]] | 1989 | |- | style='text-align:right'| 974 | | [[:d:Q107393096|Q107393096]] | [[Xosé Manuel García López]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 975 | | [[:d:Q107434800|Q107434800]] | [[Pilar Charro Salgado]] | | |- | style='text-align:right'| 976 | | [[:d:Q107445602|Q107445602]] | [[Olaia Becerril]] | 2001 | |- | style='text-align:right'| 977 | | [[:d:Q107456573|Q107456573]] | [[Santiago Núñez Rodríguez]] | 1928 | |- | style='text-align:right'| 978 | | [[:d:Q107575720|Q107575720]] | [[Carlos Moisés García]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 979 | | [[:d:Q107607787|Q107607787]] | [[Iago Méndez]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 980 | [[Ficheiro:Susana Rodríguez Barcia junio 2021.jpg|center|128px]] | [[:d:Q108032173|Q108032173]] | [[Susana Rodríguez Barcia]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 981 | | [[:d:Q108179615|Q108179615]] | [[Hipólito Reguenga|Hipólito Reguenga Borrajo]] | 1888 | 1956 |- | style='text-align:right'| 982 | | [[:d:Q108385083|Q108385083]] | [[Fernando Gallego Arzuaga]] | 1944 | |- | style='text-align:right'| 983 | | [[:d:Q108455709|Q108455709]] | [[Adrián Viéitez|Adrián Viéitez Torrado]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 984 | | [[:d:Q108463817|Q108463817]] | [[Cristina Nóvoa Pedreira]] | 1922 | 2014 |- | style='text-align:right'| 985 | | [[:d:Q108563923|Q108563923]] | [[Marta Soliño|Marta Soliño Rodríguez]] | 1998 | |- | style='text-align:right'| 986 | [[Ficheiro:Llerena Perozo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q108601241|Q108601241]] | [[Llerena Perozo Porteiro]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 987 | | [[:d:Q108609993|Q108609993]] | [[Juan Manuel Rodríguez Fernández]] | 1912 | 1942 |- | style='text-align:right'| 988 | | [[:d:Q108676883|Q108676883]] | [[Miguel Porto]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 989 | [[Ficheiro:Galicia de Mugardos - Racing de Ferrol 52 - Manu Justo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q108839447|Q108839447]] | [[Manu Justo]] | 1996 | |- | style='text-align:right'| 990 | | [[:d:Q108956548|Q108956548]] | [[Enrique Cantera Montenegro]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 991 | [[Ficheiro:1909-12-15, Actualidades, El deporte de actualidad, Una jugada interesante en un partido de foot-ball, Rivero (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q109312719|Q109312719]] | [[Manuel Yarza|Manuel Yarza Ormazábal]] | 1884 | 1999 |- | style='text-align:right'| 992 | [[Ficheiro:Quincho Yarza (1908).jpg|center|128px]] | [[:d:Q109312729|Q109312729]] | [[Quincho Yarza]] | 1881 | 1972 |- | style='text-align:right'| 993 | | [[:d:Q109330846|Q109330846]] | [[Ricardo Agustí Sanjuán]] | | |- | style='text-align:right'| 994 | | [[:d:Q109331472|Q109331472]] | [[Marcos Carbonell]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 995 | | [[:d:Q109331474|Q109331474]] | [[Delmiro Barreiro Cubeiro]] | 1911 | |- | style='text-align:right'| 996 | | [[:d:Q109331479|Q109331479]] | [[José Magdalena Lago]] | 1907 | 1970 |- | style='text-align:right'| 997 | | [[:d:Q109331498|Q109331498]] | [[Javier Costas Comesaña]] | 1909 | 1986 |- | style='text-align:right'| 998 | | [[:d:Q109331519|Q109331519]] | [[José Carlos Castro]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 999 | [[Ficheiro:Alba De Evan.jpg|center|128px]] | [[:d:Q109370348|Q109370348]] | [[Alba de Evan|Alba de Evan Freijedo]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 1000 | | [[:d:Q109370983|Q109370983]] | [[Eugenio González de Haz]] | 1904 | 1999 |- | style='text-align:right'| 1001 | | [[:d:Q109380190|Q109380190]] | [[Virxilio Rodríguez Vázquez]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 1002 | [[Ficheiro:Alegria Aretxabala.jpg|center|128px]] | [[:d:Q109659444|Q109659444]] | [[Antonio Aretxabala Díez]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 1003 | | [[:d:Q109673473|Q109673473]] | [[Alexandre Hermida]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 1004 | | [[:d:Q109802448|Q109802448]] | [[Mónica Codina]] | 1950 | |- | style='text-align:right'| 1005 | | [[:d:Q109919387|Q109919387]] | [[Santiago Sanz Méndez]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 1006 | | [[:d:Q110037843|Q110037843]] | [[Alberto González-Alegre]] | | |- | style='text-align:right'| 1007 | | [[:d:Q110090945|Q110090945]] | [[Xosé Antonio Moreno]] | 1952 | 2001 |- | style='text-align:right'| 1008 | | [[:d:Q110243650|Q110243650]] | [[Anxo Pérez Fernández]] | 1955 | |- | style='text-align:right'| 1009 | [[Ficheiro:Nuria Vilán Prado 2022.jpg|center|128px]] | [[:d:Q110588145|Q110588145]] | [[Nuria Vilán Prado]] | 1993 | |- | style='text-align:right'| 1010 | [[Ficheiro:Dr. Nicolás Paz Pardo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q110655367|Q110655367]] | [[Nicolás Paz Pardo]] | | 1942 |- | style='text-align:right'| 1011 | [[Ficheiro:Iria Vázquez Silva.jpg|center|128px]] | [[:d:Q110754690|Q110754690]] | [[Iria Vázquez Silva]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 1012 | | [[:d:Q110792696|Q110792696]] | [[Rebeca Rods]] | | |- | style='text-align:right'| 1013 | | [[:d:Q110816650|Q110816650]] | [[Gloria Comesaña]] | 1946 | 2024 |- | style='text-align:right'| 1014 | | [[:d:Q110984067|Q110984067]] | [[Almudena Domínguez Arranz]] | 1949 | |- | style='text-align:right'| 1015 | [[Ficheiro:Ruth Oliveira.jpg|center|128px]] | [[:d:Q111009562|Q111009562]] | [[Ruth Oliveira]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 1016 | [[Ficheiro:Vanessa Glemsel - AELG 1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q111225921|Q111225921]] | [[Vanessa Glemsel]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 1017 | | [[:d:Q111298621|Q111298621]] | [[Maximino Fernández Queizán]] | 1940 | |- | style='text-align:right'| 1018 | | [[:d:Q111317149|Q111317149]] | [[Teodoro Piñeiro Alonso]] | 1950 | |- | style='text-align:right'| 1019 | | [[:d:Q111328443|Q111328443]] | [[Augusto Loredo]] | 1876 | 1932 |- | style='text-align:right'| 1020 | | [[:d:Q111439680|Q111439680]] | [[Pilar Mera Costas]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 1021 | | [[:d:Q111677387|Q111677387]] | [[Xulio Lago]] | 1946 | |- | style='text-align:right'| 1022 | | [[:d:Q111784114|Q111784114]] | [[Andrés Millán]] | 1996 | |- | style='text-align:right'| 1023 | | [[:d:Q112065587|Q112065587]] | [[Isaura Clavero Paradiñeiro]] | | |- | style='text-align:right'| 1024 | | [[:d:Q112075386|Q112075386]] | [[Rafael García Pérez]] | 1949 | |- | style='text-align:right'| 1025 | | [[:d:Q112116897|Q112116897]] | [[Antonio Giráldez Lomba‎]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 1026 | | [[:d:Q112143923|Q112143923]] | [[Rocío Delgado]] | 1985 | |- | style='text-align:right'| 1027 | | [[:d:Q112242959|Q112242959]] | [[José Antonio Martín Curty]] | 1952 | |- | style='text-align:right'| 1028 | | [[:d:Q112468873|Q112468873]] | [[Fernando Ramallo|Fernando Ramallo Fernández]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 1029 | | [[:d:Q113003557|Q113003557]] | [[Alberto Soliño Mazas]] | 1942 | 1976 |- | style='text-align:right'| 1030 | [[Ficheiro:FC RB Salzburg vs. Liverpool FC (2022-07-27, Testspiel) 20.jpg|center|128px]] | [[:d:Q113433814|Q113433814]] | [[Stefan Bajčetić]] | 2004 | |- | style='text-align:right'| 1031 | | [[:d:Q113483227|Q113483227]] | [[Cristina Olea]] | 1982 | |- | style='text-align:right'| 1032 | | [[:d:Q113503118|Q113503118]] | [[Manuel Costas Comesaña (albanel)|Manuel Costas Comesaña]] | 1915 | 1936 |- | style='text-align:right'| 1033 | | [[:d:Q113505459|Q113505459]] | [[Jesús Gato Figueiras]] | 1905 | |- | style='text-align:right'| 1034 | | [[:d:Q113521686|Q113521686]] | [[Lenin Moreda Vázquez]] | 1920 | 1936 |- | style='text-align:right'| 1035 | | [[:d:Q113541474|Q113541474]] | [[Waldino Varela|Waldino Varela Martínez]] | 1930 | 2022 |- | style='text-align:right'| 1036 | | [[:d:Q113557792|Q113557792]] | [[Ramón Villar Paz]] | 1908 | |- | style='text-align:right'| 1037 | | [[:d:Q113562108|Q113562108]] | [[Chamadoira do Casal]] | 1947 | |- | style='text-align:right'| 1038 | | [[:d:Q113564931|Q113564931]] | [[José Comesaña Pérez]] | 1910 | 1936 |- | style='text-align:right'| 1039 | | [[:d:Q113564940|Q113564940]] | [[Emilio Comesaña Sobreira]] | 1887 | 1936 |- | style='text-align:right'| 1040 | [[Ficheiro:Partido Galicia - Panamá en Balaídos 184.jpg|center|128px]] | [[:d:Q113578056|Q113578056]] | [[Hugo Bueno]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 1041 | | [[:d:Q113773251|Q113773251]] | [[Xoán Colazo]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 1042 | | [[:d:Q113803101|Q113803101]] | [[Luis Rodríguez Camarero]] | 1946 | |- | style='text-align:right'| 1043 | | [[:d:Q113832101|Q113832101]] | [[Jesús Polo Carrasco]] | 1930 | |- | style='text-align:right'| 1044 | | [[:d:Q113955800|Q113955800]] | [[Rafael Caride Simón]] | 1945 | |- | style='text-align:right'| 1045 | | [[:d:Q114289562|Q114289562]] | [[Xosé Bouzó Fernández]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 1046 | | [[:d:Q114462670|Q114462670]] | [[Pablo Beiro]] | 1962 | 2015 |- | style='text-align:right'| 1047 | | [[:d:Q114562434|Q114562434]] | [[Martín de la Puente]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 1048 | [[Ficheiro:Daniel Soutullo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q114569857|Q114569857]] | [[Daniel Soutullo]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 1049 | | [[:d:Q114895621|Q114895621]] | [[Bernardo Xosé]] | 1947 | |- | style='text-align:right'| 1050 | | [[:d:Q115037388|Q115037388]] | [[Augusto Docampo Soto]] | 1940 | |- | style='text-align:right'| 1051 | | [[:d:Q115119758|Q115119758]] | [[Orencio Abalde Rodríguez]] | 1907 | |- | style='text-align:right'| 1052 | | [[:d:Q115141461|Q115141461]] | [[Juan Manuel Vieites]] | 1952 | |- | style='text-align:right'| 1053 | | [[:d:Q115197183|Q115197183]] | [[Manuel Álvarez Silva (político)|Manuel Álvarez Silva]] | 1908 | 1938 |- | style='text-align:right'| 1054 | | [[:d:Q115778891|Q115778891]] | [[Xosé Alfredo Naz Fernández]] | 1972 | |- | style='text-align:right'| 1055 | [[Ficheiro:Santiago Ferragud.jpg|center|128px]] | [[:d:Q116136674|Q116136674]] | [[Santiago Ferragud]] | 1949 | |- | style='text-align:right'| 1056 | [[Ficheiro:Pelucas na galería Apo'strophe.arte de Vigo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q116149754|Q116149754]] | [[Pelucas]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 1057 | | [[:d:Q116149791|Q116149791]] | [[Liqen]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 1058 | [[Ficheiro:Luis García-Rey.jpg|center|128px]] | [[:d:Q116194393|Q116194393]] | [[Luis García-Rey]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 1059 | | [[:d:Q116203492|Q116203492]] | [[Edu Lavandeira]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 1060 | | [[:d:Q116762302|Q116762302]] | [[Brais Val|Brais Val Alonso]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 1061 | | [[:d:Q116806591|Q116806591]] | [[Jacinto Nogueira Nogueira]] | 1910 | 1988 |- | style='text-align:right'| 1062 | | [[:d:Q116894539|Q116894539]] | [[Eva Díez]] | 1982 | |- | style='text-align:right'| 1063 | | [[:d:Q116925649|Q116925649]] | [[Mariám Mariño Costales]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 1064 | | [[:d:Q116975316|Q116975316]] | [[Óscar Pazos Rodríguez]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 1065 | | [[:d:Q116975381|Q116975381]] | [[Hard GZ]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 1066 | [[Ficheiro:María Luisa Sanjurjo pianista premio del Conservatorio de Madrid 1913.jpg|center|128px]] | [[:d:Q117034937|Q117034937]] | [[María Luisa Sanjurjo de Oza]] | 1893 | 1949 |- | style='text-align:right'| 1067 | | [[:d:Q117072331|Q117072331]] | [[Fernando Abreu|Fernando Abreu Fernández]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 1068 | | [[:d:Q117078229|Q117078229]] | [[Alfredo Vilar Veiga]] | 1893 | 1979 |- | style='text-align:right'| 1069 | | [[:d:Q117265634|Q117265634]] | [[Jorge Lamas Dono]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 1070 | | [[:d:Q118145984|Q118145984]] | [[Paula Barreiro López]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 1071 | | [[:d:Q118173843|Q118173843]] | [[Julio Llorca]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 1072 | [[Ficheiro:Ángel Sevillano Estremera.jpg|center|128px]] | [[:d:Q118215004|Q118215004]] | [[Ángel Sevillano Estremera]] | 1942 | 1994 |- | style='text-align:right'| 1073 | | [[:d:Q118219881|Q118219881]] | [[Cristina Álvarez Álvarez]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 1074 | [[Ficheiro:Iris Darriba.jpg|center|128px]] | [[:d:Q118232580|Q118232580]] | [[Iris Darriba|Iris Darriba Quesada]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 1075 | | [[:d:Q118629429|Q118629429]] | [[Laura Cid Rascado]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 1076 | [[Ficheiro:Marta Lois 2023.jpg|center|128px]] | [[:d:Q118945528|Q118945528]] | [[Marta Lois|Marta Irene Lois González]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 1077 | | [[:d:Q118945871|Q118945871]] | [[Soledad García Riveiro]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 1078 | | [[:d:Q119295953|Q119295953]] | [[Ignacio García Mallo]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 1079 | | [[:d:Q119547775|Q119547775]] | [[Noa Comesaña]] | 2003 | |- | style='text-align:right'| 1080 | | [[:d:Q119628094|Q119628094]] | [[Claudio Magdalena González]] | 1899 | 1937 |- | style='text-align:right'| 1081 | | [[:d:Q119650981|Q119650981]] | [[Digna Rivas|Digna Rivas Gómez]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 1082 | [[Ficheiro:JonAmil.png|center|128px]] | [[:d:Q120021890|Q120021890]] | [[Jon Amil Mateos]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 1083 | [[Ficheiro:Beatriz Liz de Cea.jpg|center|128px]] | [[:d:Q120480199|Q120480199]] | [[Beatriz Liz de Cea]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 1084 | [[Ficheiro:Josiño Araújo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q121367681|Q121367681]] | [[Josiño Araújo Pérez|José Araújo Pérez]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 1085 | | [[:d:Q121437712|Q121437712]] | [[High Paw]] | 1993 | |- | style='text-align:right'| 1086 | | [[:d:Q122853422|Q122853422]] | [[Lara A. Serodio]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 1087 | | [[:d:Q122853622|Q122853622]] | [[Alexandra Targaryen]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 1088 | | [[:d:Q122933100|Q122933100]] | [[Borja Mariño]] | 1982 | |- | style='text-align:right'| 1089 | | [[:d:Q123107835|Q123107835]] | [[Beatriz Beiras Cal]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 1090 | | [[:d:Q123138869|Q123138869]] | [[Xosé Manuel Soutullo]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 1091 | | [[:d:Q123218723|Q123218723]] | [[Eugenio González Fernández]] | 1904 | |- | style='text-align:right'| 1092 | | [[:d:Q123218732|Q123218732]] | [[Fermín Pais Alonso]] | 1904 | 1939 |- | style='text-align:right'| 1093 | | [[:d:Q123280910|Q123280910]] | [[Alejandro Alonso Nogueira]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 1094 | [[Ficheiro:Patricia Hermida Lago.jpg|center|128px]] | [[:d:Q123353597|Q123353597]] | [[Patricia Hermida]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 1095 | | [[:d:Q123412188|Q123412188]] | [[Masha Álvarez|María Álvarez Martínez]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 1096 | | [[:d:Q123738872|Q123738872]] | [[Penélope Pedreira]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 1097 | | [[:d:Q123757695|Q123757695]] | [[Cristina Cabada]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 1098 | | [[:d:Q123784110|Q123784110]] | [[Carla Andrade]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 1099 | | [[:d:Q123861197|Q123861197]] | [[Haydée Agras]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 1100 | | [[:d:Q123986111|Q123986111]] | [[Álex Riveiro]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 1101 | | [[:d:Q124061723|Q124061723]] | [[Anthía Espiñeira]] | 1996 | |- | style='text-align:right'| 1102 | | [[:d:Q124170229|Q124170229]] | [[Aldara Cidrás Fuentes]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 1103 | | [[:d:Q124248793|Q124248793]] | [[Xiao Roel]] | | 2020 |- | style='text-align:right'| 1104 | | [[:d:Q124318381|Q124318381]] | [[Andrés Meixide|Andrés Meixide Gayoso]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 1105 | | [[:d:Q124359765|Q124359765]] | [[Conchi da Silva]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 1106 | | [[:d:Q124389037|Q124389037]] | [[Patricia García González]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 1107 | | [[:d:Q124423925|Q124423925]] | [[Javi Ben]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 1108 | [[Ficheiro:Violeta Janeiro Alfageme.jpg|center|128px]] | [[:d:Q124513423|Q124513423]] | [[Violeta Janeiro Alfageme]] | 1982 | |- | style='text-align:right'| 1109 | | [[:d:Q124538860|Q124538860]] | [[Miguel Vazquez Perez]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 1110 | | [[:d:Q124538937|Q124538937]] | [[Emilia Guimeráns]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 1111 | | [[:d:Q124669875|Q124669875]] | [[Iñaki Varela Pérez]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 1112 | | [[:d:Q124693154|Q124693154]] | [[Marta Mariño Regueiro]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 1113 | | [[:d:Q124694904|Q124694904]] | [[Brais Ruanova|Brais Ruanova Vilas-Boas]] | 1991 | |- | style='text-align:right'| 1114 | | [[:d:Q124738855|Q124738855]] | [[Victor José Velo Perez]] | | |- | style='text-align:right'| 1115 | | [[:d:Q124753701|Q124753701]] | [[José Carvajal Quiroga]] | 1889 | 1976 |- | style='text-align:right'| 1116 | [[Ficheiro:Retrato fotográfico da artista viguesa Elina Molins Fernández.jpg|center|128px]] | [[:d:Q124969380|Q124969380]] | [[Elina Molins]] | 1875 | 1956 |- | style='text-align:right'| 1117 | | [[:d:Q125127339|Q125127339]] | [[David de Dios]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 1118 | [[Ficheiro:Jorge Alonso Agoeiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q125157585|Q125157585]] | [[Jorge C. Alonso]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 1119 | | [[:d:Q125661407|Q125661407]] | [[Araceli Anadón]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 1120 | [[Ficheiro:Ana Fuentes.jpg|center|128px]] | [[:d:Q125862179|Q125862179]] | [[Ana Fuentes Crego]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 1121 | [[Ficheiro:Judith Rodríguez con la medalla de bronce Paralímpica en los JJPP París 2024 delante del Grand Palais.jpg|center|128px]] | [[:d:Q125967103|Q125967103]] | [[Judith Rodríguez]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 1122 | | [[:d:Q126169453|Q126169453]] | [[Rafael de los Arcos Fernández]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 1123 | | [[:d:Q126719161|Q126719161]] | [[Ester Navarrete]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 1124 | | [[:d:Q126877398|Q126877398]] | [[Abel Jordán]] | 2003 | |- | style='text-align:right'| 1125 | | [[:d:Q126888378|Q126888378]] | [[Vicky Vázquez]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 1126 | | [[:d:Q126950851|Q126950851]] | [[Emilio Ballesteros Castro]] | 1929 | 2017 |- | style='text-align:right'| 1127 | | [[:d:Q127425186|Q127425186]] | [[Adrián Pérez Bote]] | 1992 | |- | style='text-align:right'| 1128 | | [[:d:Q128602316|Q128602316]] | [[Begoña Gil González]] | 1965 | 2024 |- | style='text-align:right'| 1129 | | [[:d:Q128693311|Q128693311]] | [[Ramón Trigo|Ramón Alberto Trigo Alonso]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 1130 | | [[:d:Q128928437|Q128928437]] | [[José Manuel Abalde|Josiño Abalde]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 1131 | | [[:d:Q129479889|Q129479889]] | [[María José Alonso Veloso]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 1132 | [[Ficheiro:Julio Fernández Gayoso.jpg|center|128px]] | [[:d:Q130221753|Q130221753]] | [[Xulio Fernández Gayoso|Julio Fernández Gayoso]] | 1931 | |- | style='text-align:right'| 1133 | [[Ficheiro:Elba Álvarez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q130378443|Q130378443]] | [[Elba Álvarez]] | 2001 | |- | style='text-align:right'| 1134 | | [[:d:Q130487400|Q130487400]] | [[Xisco Feijoó]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 1135 | | [[:d:Q130552165|Q130552165]] | [[Anxo Iglesias]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 1136 | [[Ficheiro:Xesús Ron Praza Pública.jpg|center|128px]] | [[:d:Q130632981|Q130632981]] | [[Xesús Ron]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 1137 | [[Ficheiro:1928-01-28, La Opinión, El galleguito Bartos (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q130644827|Q130644827]] | [[Segundo Bartos]] | 1908 | |- | style='text-align:right'| 1138 | | [[:d:Q130736655|Q130736655]] | [[Ana González Liste]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 1139 | | [[:d:Q131143420|Q131143420]] | [[Ana Abad de Larriva]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 1140 | | [[:d:Q131143514|Q131143514]] | [[Edgar Costas]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 1141 | | [[:d:Q131316500|Q131316500]] | [[Miguel Cavadas|Miguel Cavadas Docampo]] | 1996 | |- | style='text-align:right'| 1142 | | [[:d:Q131357958|Q131357958]] | [[Ángela Costas Parada]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 1143 | | [[:d:Q131392146|Q131392146]] | [[Robustiano Collazo Álvarez]] | 1900 | 1937 |- | style='text-align:right'| 1144 | | [[:d:Q131450625|Q131450625]] | [[Hipólito Rodríguez Soto]] | 1915 | |- | style='text-align:right'| 1145 | | [[:d:Q131470332|Q131470332]] | [[Olegario Collazo Melón]] | 1933 | 1979 |- | style='text-align:right'| 1146 | | [[:d:Q131470340|Q131470340]] | [[Mercedes Domínguez Rodríguez]] | 1964 | 1990 |- | style='text-align:right'| 1147 | | [[:d:Q131470371|Q131470371]] | [[Rubén Alonso Ríos]] | 1978 | 2008 |- | style='text-align:right'| 1148 | | [[:d:Q131547218|Q131547218]] | [[Federico Sánchez López]] | 1904 | 1936 |- | style='text-align:right'| 1149 | | [[:d:Q131629193|Q131629193]] | [[Nadie González]] | | |- | style='text-align:right'| 1150 | | [[:d:Q131677236|Q131677236]] | [[José Carlos de Oya Salgueiro]] | 1909 | 1976 |- | style='text-align:right'| 1151 | | [[:d:Q131690458|Q131690458]] | [[Daniel Cabaleiro Lago]] | 1911 | 1939 |- | style='text-align:right'| 1152 | | [[:d:Q131737969|Q131737969]] | [[Gael Alonso Moreno]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 1153 | | [[:d:Q131860118|Q131860118]] | [[Gael García Cochón|Gael García]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 1154 | [[Ficheiro:O Leo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q131942257|Q131942257]] | [[Leonardo Fernández Campos]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 1155 | | [[:d:Q132167105|Q132167105]] | [[Luis Nieto Pereira|José Luis Nieto Pereira]] | 1959 | |- | style='text-align:right'| 1156 | | [[:d:Q132192835|Q132192835]] | [[Marta García Filgueira]] | 1966 | 2025 |- | style='text-align:right'| 1157 | | [[:d:Q133043203|Q133043203]] | [[Mario Rodríguez Mallo]] | 2007 | |- | style='text-align:right'| 1158 | | [[:d:Q133263166|Q133263166]] | [[Tomás A. Alonso|Tomás Antonio Alonso Martínez]] | 1835 | 1906 |- | style='text-align:right'| 1159 | | [[:d:Q133265072|Q133265072]] | [[Fernando Conde Montero-Ríos]] | 1938 | 2001 |- | style='text-align:right'| 1160 | | [[:d:Q133268523|Q133268523]] | [[Teófilo Llorente]] | 1827 | 1905 |- | style='text-align:right'| 1161 | | [[:d:Q133276273|Q133276273]] | [[Luisa Ocampo|Luisa Ocampo Pereira]] | 1950 | |- | style='text-align:right'| 1162 | | [[:d:Q133377310|Q133377310]] | [[María José Echevarría Moreno]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 1163 | | [[:d:Q133377615|Q133377615]] | [[Antonio Casal Lago]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 1164 | | [[:d:Q133567329|Q133567329]] | [[Hipólito Cabezas Gómez]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 1165 | | [[:d:Q133666925|Q133666925]] | [[Xoán Carlos Abad Gallego]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 1166 | | [[:d:Q133832311|Q133832311]] | [[Javier Fernández Pereira]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 1167 | | [[:d:Q133842560|Q133842560]] | [[Francisco Díaz Guerrero]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 1168 | | [[:d:Q133861974|Q133861974]] | [[Pablo Gavián]] | 2006 | |- | style='text-align:right'| 1169 | [[Ficheiro:Cynthia Menéndez 2025.jpg|center|128px]] | [[:d:Q134005517|Q134005517]] | [[Cynthia Menéndez]] | 1993 | |- | style='text-align:right'| 1170 | | [[:d:Q134054101|Q134054101]] | [[Sabela Landín]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 1171 | | [[:d:Q134099888|Q134099888]] | [[Xabier Vila-Coia]] | | |- | style='text-align:right'| 1172 | | [[:d:Q134163825|Q134163825]] | [[María Álvarez Landesa]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 1173 | [[Ficheiro:Servando Barreiro 2025.jpg|center|128px]] | [[:d:Q134302307|Q134302307]] | [[Servando Barreiro Fernández]] | | |- | style='text-align:right'| 1174 | | [[:d:Q134309067|Q134309067]] | [[Xaime Fandiño|Q134309067]] | 1952 | |- | style='text-align:right'| 1175 | [[Ficheiro:María Margarita Bárcena Saracho.jpg|center|128px]] | [[:d:Q134472104|Q134472104]] | [[María Bárcena Saracho|María Margarita de Jesús Bárcena de Saracho]] | 1887 | 1919 |- | style='text-align:right'| 1176 | | [[:d:Q134519400|Q134519400]] | [[Carmen Prelchi]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 1177 | | [[:d:Q134519419|Q134519419]] | [[Andrea Fernández]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 1178 | | [[:d:Q134519430|Q134519430]] | [[Aroa Fernández Lago|Aroa Fernández]] | 2005 | |- | style='text-align:right'| 1179 | | [[:d:Q134519446|Q134519446]] | [[Adriana Mallo]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 1180 | | [[:d:Q134519485|Q134519485]] | [[Nerea Patiño]] | 2006 | |- | style='text-align:right'| 1181 | | [[:d:Q134694911|Q134694911]] | [[Javier Polo|Javier Polo Noche]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 1182 | | [[:d:Q134983338|Q134983338]] | [[Patricia Cancelo]] | 1971 | |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:Lista de persoas nadas na provincia de Pontevedra segundo Wikidata]] [[Categoría:Wikipedia:Listas de galegos con datos de Wikidata]] 557voemidtx04i0j4f1zbfjf5a1vgh6 4 334130 7109269 7105477 2025-06-28T09:14:55Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7109269 wikitext text/x-wiki {{Atallo|WP:LPNPLU}} Esta é unha '''lista de persoas nadas na [[provincia de Lugo]]''' segundo os datos que constan en [[Wikidata]]: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?yob ?yod WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q95027 . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } . } |wdq=. |links=red |sort=569 |columns=number:#,P18:Imaxe,item:Elemento en Wd,label:Nome,?yob:Nacemento,?yod:Falecemento,P19:Lugar de nacemento }} {| class='wikitable sortable' ! # ! Imaxe ! Elemento en Wd ! Nome ! Nacemento ! Falecemento ! Lugar de nacemento |- | style='text-align:right'| 1 | [[Ficheiro:Roberto Trashorras.jpg|center|128px]] | [[:d:Q18753|Q18753]] | [[Roberto Trashorras]] | 1981 | | [[Rábade]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[Ficheiro:Mons. Rouco Varela (30612834540).jpg|center|128px]] | [[:d:Q44898|Q44898]] | [[Antonio María Rouco Varela]] | 1936 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 3 | | [[:d:Q74997|Q74997]] | [[César Barja]] | 1890 | 1951 | [[Trasparga, Guitiriz|Trasparga]] |- | style='text-align:right'| 4 | | [[:d:Q136789|Q136789]] | [[Manuel Portela Nogueira]] | 1908 | 1984 | [[Martín, Baleira|Martín]] |- | style='text-align:right'| 5 | | [[:d:Q140989|Q140989]] | [[Benjamín Álvarez Fernández]] | 1905 | 1979 | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[Ficheiro:Retrato de Gregorio Fernandez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q195921|Q195921]] | [[Gregorio Fernández]] | 1576 | 1636 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[Ficheiro:Lucía Pérez.JPG|center|128px]] | [[:d:Q232208|Q232208]] | [[Lucía Pérez]] | 1985 | | [[O Incio]] |- | style='text-align:right'| 8 | | [[:d:Q251556|Q251556]] | [[Ángel Castro Argiz|Ángel Castro Arguíz]] | 1875 | 1956 | [[Láncara]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Cristina Castaño (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q251636|Q251636]] | [[Cristina Castaño]] | 1978 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[Ficheiro:Silvia Jato 2012 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q261034|Q261034]] | [[Silvia Jato]] | 1971 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[Ficheiro:Olga Novo en Poemaria 2019.jpg|center|128px]] | [[:d:Q271823|Q271823]] | [[Olga Novo]] | 1975 | | [[Vilarmao, Castroncelos, A Pobra do Brollón|Vilarmao]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[Ficheiro:Carmen Blanco García (2022).jpg|center|128px]] | [[:d:Q275942|Q275942]] | [[Carmen Blanco García]] | 1954 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[Ficheiro:Mr. Manuel Fraga Iribarne (Spaanse minister), Bestanddeelnr 914-8477 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q276043|Q276043]] | [[Manuel Fraga]] | 1922 | 2012 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 14 | | [[:d:Q290615|Q290615]] | [[Severino Reija]] | 1938 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[Ficheiro:Afonso III o Magno (Tumbo A), r.jpg|center|128px]] | [[:d:Q311138|Q311138]] | [[Afonso III de Oviedo]] | 852 | 910 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[Ficheiro:Diego López - RCD Espanyol - WMES 04 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q314617|Q314617]] | [[Diego López Rodríguez]] | 1981 | | [[Paradela]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[Ficheiro:Estudiantes vs Unicaja Málaga - Fran Vázquez - 01.jpg|center|128px]] | [[:d:Q358043|Q358043]] | [[Fran Vázquez]] | 1983 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[Ficheiro:Pedro Fernandez de Castro, VII Count of Lemos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q387663|Q387663]] | [[Pedro Fernández de Castro y Andrade]] | 1576 | 1622 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[Ficheiro:Lope de Ulloa.jpg|center|128px]] | [[:d:Q434283|Q434283]] | [[Lope de Ulloa y Lemos]] | 1572<br/>1561 | 1620 | [[Galicia]]<br/>[[Ferreira de Pantón, Pantón|Ferreira de Pantón]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[Ficheiro:Xela Arias.jpg|center|128px]] | [[:d:Q443940|Q443940]] | [[Xela Arias]] | 1962 | 2003 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[Ficheiro:Alessandra Aguilar.jpg|center|128px]] | [[:d:Q457310|Q457310]] | [[Alessandra Aguilar]] | 1978 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[Ficheiro:Claudio Rodríguez Fer.jpg|center|128px]] | [[:d:Q555567|Q555567]] | [[Claudio Rodríguez Fer]] | 1956 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 23 | | [[:d:Q577396|Q577396]] | [[Manuel Pérez Álvarez]] | 1946 | | [[Sober]] |- | style='text-align:right'| 24 | | [[:d:Q582774|Q582774]] | [[Segundo Leonardo Pérez López]] | 1948 | | [[Guitiriz]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[Ficheiro:Fotografía Alfredo Deaño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q590579|Q590579]] | [[Alfredo Deaño]] | 1944 | 1978 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[Ficheiro:José Blanco 2011.jpg|center|128px]] | [[:d:Q628418|Q628418]] | [[José Blanco|Q628418]] | 1962 | | [[Ferreira de Negral, Palas de Rei|Ferreira de Negral]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[Ficheiro:Diego Porcelos 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q658446|Q658446]] | [[Diego Rodríguez Porcelos]] | 850 | 885 | [[Porcelo, Pígara, Guitiriz|Porcelo]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[Ficheiro:Roberto Fernández Alvarellos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q673752|Q673752]] | [[Roberto Fernández Alvarellos]] | 1979 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[Ficheiro:Rodrigo de Quiroga.JPG|center|128px]] | [[:d:Q707959|Q707959]] | [[Rodrigo de Quiroga]] | 1512 | 1580 | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[Ficheiro:Pascual Veiga Iglesias.jpg|center|128px]] | [[:d:Q727088|Q727088]] | [[Pascual Veiga]] | 1842 | 1906 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[Ficheiro:Lois Pereiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q727777|Q727777]] | [[Lois Pereiro]] | 1958 | 1996 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[Ficheiro:Bautizo de Felipe II, Valladolid. Juan Ruiz de Luna.jpg|center|128px]] | [[:d:Q773826|Q773826]] | [[Pedro Gómez Sarmiento]] | 1478 | 1541 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[Ficheiro:D. Benjamín de Arriba y Castro (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q817784|Q817784]] | [[Benjamín de Arriba Castro]] | 1886 | 1973 | [[Penamaior, Becerreá|Penamaior]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[Ficheiro:José Alonso y Trelles.jpg|center|128px]] | [[:d:Q876748|Q876748]] | [[Xosé María Alonso Trelles]] | 1857 | 1924 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[Ficheiro:Goyas 2025 -Luis Tosar (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q930148|Q930148]] | [[Luís Tosar]] | 1971 | | [[Xustás, Cospeito|Xustás]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[Ficheiro:Diego Vallejo 2011.jpg|center|128px]] | [[:d:Q949247|Q949247]] | [[Diego Vallejo]] | 1973 | | [[Meira]] |- | style='text-align:right'| 37 | | [[:d:Q962569|Q962569]] | [[Tito Díaz]] | 1957 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 38 | | [[:d:Q1043632|Q1043632]] | [[Carmen Cardelle de Hartmann]] | 1963 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[Ficheiro:Juan López Mella 1994 Mugello.jpeg|center|128px]] | [[:d:Q1119597|Q1119597]] | [[Juan López Mella]] | 1965 | 1995 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 40 | | [[:d:Q1250479|Q1250479]] | [[Hernando de Saavedra]] | 1510 | 1700 | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[Ficheiro:CebreiroDElias.jpg|center|128px]] | [[:d:Q1334501|Q1334501]] | [[Elías Valiña]] | 1929 | 1989 | [[Lier, Sarria|Lier]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[Ficheiro:Ramón Chao.jpg|center|128px]] | [[:d:Q1339482|Q1339482]] | [[Ramón Chao]] | 1935 | 2018 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[Ficheiro:Retrato del general Rodil (Dionisio Fierros Álvarez).jpg|center|128px]] | [[:d:Q1340316|Q1340316]] | [[José Ramón Rodil]] | 1789 | 1853 | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[Ficheiro:Mons. Carrasco Rouco (30612838310).jpg|center|128px]] | [[:d:Q1350809|Q1350809]] | [[Afonso Carrasco Rouco]] | 1956 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[Ficheiro:Diego Alvarez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q1381400|Q1381400]] | [[José Diego Álvarez]] | 1954 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 46 | | [[:d:Q1476520|Q1476520]] | [[Antonio Carro Martínez]] | 1923 | 2020 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 47 | | [[:d:Q1517332|Q1517332]] | [[Álvaro Fernández Suárez]] | 1906 | 1990 | [[Couxela, Ribadeo|Couxela]] |- | style='text-align:right'| 48 | | [[:d:Q1556566|Q1556566]] | [[María Abel Diéguez]] | 1974 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 49 | [[Ficheiro:San Inocencio de la Inmaculada Concepción.jpg|center|128px]] | [[:d:Q1664272|Q1664272]] | [[Inocencio de la Inmaculada Concepción]] | 1887 | 1934 | [[Santa Cilla do Valadouro, Foz|Santa Cilla do Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 50 | | [[:d:Q2020756|Q2020756]] | [[Fabriciano González]] | 1955 | | [[Santa Comba, Lugo|Santa Comba]] |- | style='text-align:right'| 51 | | [[:d:Q2094823|Q2094823]] | [[Pilar Abella]] | 1980 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 52 | | [[:d:Q2110743|Q2110743]] | [[Antonio Domínguez Olano]] | 1938 | 2012 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 53 | | [[:d:Q2130484|Q2130484]] | [[Ramón López Carrozas]] | 1937 | 2018 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 54 | | [[:d:Q2253124|Q2253124]] | [[Álvarez Rabo]] | 1960 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[Ficheiro:Luís Pimentel.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2256688|Q2256688]] | [[Luís Pimentel]] | 1895 | 1958 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 56 | [[Ficheiro:Maruja Mallo.JPG|center|128px]] | [[:d:Q2447692|Q2447692]] | [[Maruxa Mallo|Maruja Mallo]] | 1902 | 1995 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[Ficheiro:Alberto Núñez Feijóo 2025.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2457783|Q2457783]] | [[Alberto Núñez Feijóo]] | 1961 | | [[Os Peares]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[Ficheiro:Teresa Moure-Praza Publica.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2487949|Q2487949]] | [[Teresa Moure]] | 1969 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[Ficheiro:Pedro Antonio Fernandez de Castro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2566217|Q2566217]] | [[Pedro Antonio Fernández de Castro]] | 1632 | 1672 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 60 | | [[:d:Q2599716|Q2599716]] | [[Alberto Martínez Díaz]] | 1962 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[Ficheiro:Álvaro Cunqueiro 1928.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2621397|Q2621397]] | [[Álvaro Cunqueiro]] | 1911 | 1981 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 62 | | [[:d:Q2718033|Q2718033]] | [[José Díaz Fuentes]] | 1940 | 2010 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 63 | | [[:d:Q2738202|Q2738202]] | [[José Ignacio Fernández Palacios]] | 1967 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 64 | | [[:d:Q2749003|Q2749003]] | [[Xosé Castro Veiga]] | 1915 | 1965 | [[Boelle, Arxemil, O Corgo|Boelle]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[Ficheiro:Antonio Noriega Varela 1919.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2758970|Q2758970]] | [[Antonio Noriega Varela]] | 1869 | 1947 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[Ficheiro:Manuel María na Praza Maior de Lugo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2803707|Q2803707]] | [[Manuel María]] | 1929 | 2004 | [[Outeiro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 67 | | [[:d:Q2838964|Q2838964]] | [[Francisco Méndez Aspe]] | 1892 | 1958 | [[Pantón]] |- | style='text-align:right'| 68 | | [[:d:Q2857944|Q2857944]] | [[Aníbal Otero]] | 1911 | 1974 | [[Barcia, San Xurxo de Piquín, Ribeira de Piquín|Barcia]]<br/>[[San Xurxo de Piquín, Ribeira de Piquín|San Xurxo de Piquín]] |- | style='text-align:right'| 69 | | [[:d:Q2876115|Q2876115]] | [[Antonio Fraguas Saavedra]] | 1905 | 1983 | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 70 | | [[:d:Q2878610|Q2878610]] | [[Heriberto Cairo Carou]] | 1958 | | [[Pedrafita do Cebreiro]] |- | style='text-align:right'| 71 | | [[:d:Q2879019|Q2879019]] | [[Enrique González Luaces]] | 1885 | 1953 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[Ficheiro:Margarita Ledo (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2880279|Q2880279]] | [[Margarita Ledo|Margarita Ledo Andión]] | 1951 | | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[Ficheiro:Antonio Abril Abadín.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2918776|Q2918776]] | [[Antonio Abril]] | 1957 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 74 | | [[:d:Q2918848|Q2918848]] | [[Xosé Chorén]] | 1967 | | [[Taboada]] |- | style='text-align:right'| 75 | | [[:d:Q2939313|Q2939313]] | [[Carlos Bustelo García del Real]] | 1936 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[Ficheiro:Placa homenaje Feliciano Sánchez Saura.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3018740|Q3018740]] | [[Pilar Barreiro Álvarez]] | 1955 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[Ficheiro:(Rosón) Rosa Posada ofrece la rueda de prensa posterior al Consejo de Ministros junto al ministro del Interior (cropped).jpeg|center|128px]] | [[:d:Q3026812|Q3026812]] | [[Juan José Rosón|Q3026812]] | 1932 | 1986 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[Ficheiro:Nicomedes Pastor Díaz (Museo del Prado).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3032159|Q3032159]] | [[Nicomedes Pastor Díaz]] | 1811 | 1863 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[Ficheiro:(María Emilia Casas) Rodríguez Zapatero recibe a la presidenta del Tribunal Constitucional. Pool Moncloa. 23 de junio de 2004 (cropped).jpeg|center|128px]] | [[:d:Q3032199|Q3032199]] | [[María Emilia Casas]] | 1950<br/>1949 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[Ficheiro:Uxío Novoneyra (Praza Maior de Lugo).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3052784|Q3052784]] | [[Uxío Novoneyra]] | 1930 | 1999 | [[Parada, Seoane do Courel, Folgoso do Courel|Parada]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[Ficheiro:Julia Otero 2015 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3101588|Q3101588]] | [[Julia Otero]] | 1959 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[Ficheiro:SoniaCastedo1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3113861|Q3113861]] | [[Sonia Castedo]] | 1970 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 83 | | [[:d:Q3186535|Q3186535]] | [[José Quiroga Méndez]] | 1707 | 1784 | [[O Fabal, Vilasante, Cervantes|O Fabal]] |- | style='text-align:right'| 84 | | [[:d:Q3266909|Q3266909]] | [[Luisa Castro]] | 1966 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 85 | | [[:d:Q3292229|Q3292229]] | [[Marie-Rose Armesto]] | 1960 | 2007 | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[Ficheiro:Francisco Fernández del Riego homenaxe ante a tumba de Castelao. Cementerio de la Chacarita. Buenos Aires 1954.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3296700|Q3296700]] | [[Francisco Fernández del Riego]] | 1913 | 2010 | [[Vilanova, Lourenzá, Lourenzá|Vilanova]] |- | style='text-align:right'| 87 | | [[:d:Q3317108|Q3317108]] | [[Gómez Pérez das Mariñas e Ribadeneira]] | 1519 | 1593 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[Ficheiro:Detalle do Billete quilométrico de Villar Ponte co garimbo Cortes Generales. Arquivo RAG.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3319847|Q3319847]] | [[Antón Villar Ponte]] | 1881 | 1936 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[Ficheiro:Fole-estatuaenLugo.JPG|center|128px]] | [[:d:Q3321054|Q3321054]] | [[Ánxel Fole]] | 1903 | 1986 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 90 | | [[:d:Q3321536|Q3321536]] | [[Juan Carlos Mandiá]] | 1967 | | [[Alfoz]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[Ficheiro:Antonio Rosón Pérez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3326816|Q3326816]] | [[Antonio Rosón]] | 1911 | 1986 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 92 | | [[:d:Q3327373|Q3327373]] | [[Adolfo de Abel Vilela]] | 1946 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[Ficheiro:Aquilino Iglesia Alvariño 1929.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3327596|Q3327596]] | [[Aquilino Iglesia Alvariño]] | 1909 | 1961 | [[A Pedrosa, Seivane de Vilarente, Abadín|A Pedrosa]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[Ficheiro:Pardeiro02.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3327811|Q3327811]] | [[José Ricardo Díaz Pardeiro]] | 1944 | 2022 | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[Ficheiro:Agustín Fernández Paz (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3328083|Q3328083]] | [[Agustín Fernández Paz]] | 1947 | 2016 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[Ficheiro:José María Moscoso de Altamira, conde de Fontao (Palacio del Senado de España).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3328529|Q3328529]] | [[José María Moscoso de Altamira]] | 1788 | 1854 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[Ficheiro:GarcíaCamba.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3329070|Q3329070]] | [[Andrés García Camba]] | 1791 | 1861 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[Ficheiro:Manuel Leiras Pulpeiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3329263|Q3329263]] | [[Manuel Leiras Pulpeiro]] | 1854 | 1912 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 99 | | [[:d:Q3345169|Q3345169]] | [[Consuelo Rodríguez Álvarez]] | 1942 | | [[Sober]] |- | style='text-align:right'| 100 | | [[:d:Q3384992|Q3384992]] | [[Rosendo Naseiro]] | 1935 | 2023 | [[Rodas, Samarugo, Vilalba|Rodas]] |- | style='text-align:right'| 101 | [[Ficheiro:1929-03-01, El Adelanto, Helí Rolando Tella Cantos (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3390154|Q3390154]] | [[Helí Rolando Tella Cantos]] | 1888 | 1967 | [[Gomeán, O Corgo|Gomeán]] |- | style='text-align:right'| 102 | [[Ficheiro:José Ramón Gómez Osorio.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3390687|Q3390687]] | [[José Gómez Osorio]] | 1882 | 1940 | [[Vilar, Pousada, Baleira|Vilar]]<br/>[[Baleira]] |- | style='text-align:right'| 103 | | [[:d:Q3390890|Q3390890]] | [[Juan Carlos Ramis]] | 1962 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 104 | | [[:d:Q3390898|Q3390898]] | [[Antonio Bilbatúa Zubeldía]] | 1894 | 1936 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 105 | | [[:d:Q3391104|Q3391104]] | [[Francisco Javier Elola]] | 1877 | 1939 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 106 | [[Ficheiro:Ramon pernas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3391565|Q3391565]] | [[Ramón Pernas]] | 1952 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 107 | | [[:d:Q3392272|Q3392272]] | [[Julio Fernández Rodríguez]] | 1947 | | [[Cereixido, A Fonsagrada|Cereixido]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[Ficheiro:José María Díaz y Díaz Villamil.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3392800|Q3392800]] | [[José María Díaz Díaz-Villamil]] | 1898 | 1936 | [[Vilaoudriz, A Pontenova|Vilaoudriz]] |- | style='text-align:right'| 109 | [[Ficheiro:Photograph of Manuel Rodriguez Lopez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3393078|Q3393078]] | [[Manuel Rodríguez López]] | 1934 | 1990 | [[Paradela]] |- | style='text-align:right'| 110 | [[Ficheiro:Carlos Oroza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3393175|Q3393175]] | [[Carlos Oroza]] | 1923 | 2015 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 111 | [[Ficheiro:Manuel Becerra y Bermúdez (Museo del Prado).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3393354|Q3393354]] | [[Manuel Becerra Bermúdez]] | 1820 | 1896 | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[Ficheiro:Roberto Vilar nos Mestre Mateo 2017.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3393444|Q3393444]] | [[Roberto Vilar]] | 1971 | | [[Xove]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[Ficheiro:Xulio L. Valcárcel (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3393482|Q3393482]] | [[Xulio López Valcárcel]] | 1953 | | [[Romeán, Lugo|Romeán]] |- | style='text-align:right'| 114 | | [[:d:Q3393578|Q3393578]] | [[Lois Xosé Pereira]] | 1965 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 115 | | [[:d:Q3393608|Q3393608]] | [[Costanza de Castro]] | 1454 | 1485 | [[Alfoz]] |- | style='text-align:right'| 116 | [[Ficheiro:Basilio Losada AELG Distrito Xermar.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3393619|Q3393619]] | [[Basilio Losada]] | 1930 | 2022 | [[A Pobra de San Xiao, Láncara|A Pobra de San Xiao]] |- | style='text-align:right'| 117 | | [[:d:Q3393848|Q3393848]] | [[Antón Arias Curto]] | 1944 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 118 | [[Ficheiro:Arcadio López-Casanova.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3393932|Q3393932]] | [[Arcadio López-Casanova]] | 1942 | 2022 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[Ficheiro:1881-08-28, La Ilustración Gallega y Asturiana, Juan Francisco de Castro (cropped).tiff|center|128px]] | [[:d:Q3393935|Q3393935]] | [[Juan Francisco de Castro Fernández]] | 1721 | 1790 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 120 | [[Ficheiro:San Froilán. Catedral de Lugo (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3393948|Q3393948]] | [[Froilán]] | 833 | 904 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 121 | [[Ficheiro:Olalla Cociña (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3394316|Q3394316]] | [[Olalla Cociña]] | 1979 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 122 | | [[:d:Q3394407|Q3394407]] | [[Ramón Piñeiro]] | 1915 | 1990 | [[Armea de Abaixo, Lama, Láncara|Armea de Abaixo]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[Ficheiro:(Marta Rivera) Almeida destaca el papel fundamental de la cultura en la creación de la marca Madrid 02 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3394433|Q3394433]] | [[Marta Rivera de la Cruz]] | 1970 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 124 | [[Ficheiro:Juan Rof Carballo (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3394442|Q3394442]] | [[Xoán Rof Carballo]] | 1905 | 1994 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[Ficheiro:A Ribona Na Porta do Sol.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3394579|Q3394579]] | [[Enriqueta Otero]] | 1910 | 1989 | [[Castroverde]] |- | style='text-align:right'| 126 | [[Ficheiro:Rosa Cedrón no Bicentenario do cementerio de San Amaro 2012.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3394583|Q3394583]] | [[Rosa Cedrón]] | 1972 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 127 | | [[:d:Q3394811|Q3394811]] | [[Xesús Manuel Valcárcel]] | 1955 | | [[Romeán, Lugo|Romeán]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[Ficheiro:Pilar García Negro.JPG|center|128px]] | [[:d:Q3394922|Q3394922]] | [[Pilar García Negro]] | 1953 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[Ficheiro:Carlos Reigosa.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3395008|Q3395008]] | [[Carlos González Reigosa]] | 1948 | | [[Lagoa, A Pastoriza|Lagoa]] |- | style='text-align:right'| 130 | [[Ficheiro:Anxo guerreiro 01.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3395139|Q3395139]] | [[Anxo Guerreiro]] | 1945 | 2013 | [[Xermade]] |- | style='text-align:right'| 131 | | [[:d:Q3395474|Q3395474]] | [[Benxamín Casal]] | 1935 | 2013 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 132 | [[Ficheiro:Xabier Quiroga (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3395477|Q3395477]] | [[Xabier Quiroga]] | 1961 | | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 133 | [[Ficheiro:Ramón Villares (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3395985|Q3395985]] | [[Ramón Villares]] | 1951 | | [[Cazás, Xermade|Cazás]] |- | style='text-align:right'| 134 | | [[:d:Q3397184|Q3397184]] | [[Vitorino Núñez]] | 1936 | 2010 | [[Quiroga]] |- | style='text-align:right'| 135 | [[Ficheiro:Sergio Vallejo (2012).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3397199|Q3397199]] | [[Sergio Vallejo]] | 1967 | | [[Meira]] |- | style='text-align:right'| 136 | | [[:d:Q3397774|Q3397774]] | [[Camilo Gonsar]] | 1931 | 2008 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 137 | | [[:d:Q3398317|Q3398317]] | [[Jesús Bal y Gay]] | 1905 | 1993 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 138 | [[Ficheiro:Vicente Vázquez Queipo de Llano.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3398533|Q3398533]] | [[Vicente Vázquez Queipo]] | 1804 | 1893 | [[San Cristovo do Real, Samos|San Cristovo do Real]] |- | style='text-align:right'| 139 | | [[:d:Q3398565|Q3398565]] | [[Eduardo Moreiras]] | 1914 | 1991 | [[Quiroga]] |- | style='text-align:right'| 140 | [[Ficheiro:Fuco Gómez 1935.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3398627|Q3398627]] | [[Fuco Gómez]] | 1895 | 1972 | [[Montaña de Agra, Ouselle, Becerreá|Montaña de Agra]] |- | style='text-align:right'| 141 | [[Ficheiro:Lois Diéguez (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3399169|Q3399169]] | [[Lois Diéguez]] | 1944 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[Ficheiro:Darío Xohan Cabana 3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3399232|Q3399232]] | [[Darío Xohán Cabana]] | 1952 | 2021 | [[Roás, Cospeito|Roás]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[Ficheiro:Premios Alecrín-Alacrán 1998 Marina Mayoral (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3399927|Q3399927]] | [[Marina Mayoral]] | 1942 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 144 | | [[:d:Q3551558|Q3551558]] | [[Luis Pérez das Mariñas]] | | 1603 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 145 | | [[:d:Q3775007|Q3775007]] | [[Daniel Varela Suances-Carpegna]] | 1951 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 146 | | [[:d:Q3775104|Q3775104]] | [[Luis Gregorio Ramos Misioné|Luís Gregorio Ramos Misioné]] | 1953 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 147 | | [[:d:Q3808817|Q3808817]] | [[Xoán Romeu de Lugo|Johan Romeu]] | 1300 | 1300 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 148 | | [[:d:Q3810051|Q3810051]] | [[Jorge Barroso]] | 1987 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 149 | | [[:d:Q3810936|Q3810936]] | [[Juan de García y Montenegro]] | 1716 | 1783 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 150 | | [[:d:Q3840371|Q3840371]] | [[Luis López García]] | 1989 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 151 | | [[:d:Q3942201|Q3942201]] | [[Rubén Martínez Vázquez]] | 1938 | 2006 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 152 | | [[:d:Q4025477|Q4025477]] | [[Óscar Iglesias Lamas]] | 1989 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 153 | | [[:d:Q4488321|Q4488321]] | [[Iola Leal Riesco]] | 1977 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 154 | | [[:d:Q4755126|Q4755126]] | [[Andrea Ingegneri]] | 1992 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 155 | | [[:d:Q5392074|Q5392074]] | [[Plácido Ángel Rey Lemos]] | 1867 | 1941 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 156 | | [[:d:Q5410486|Q5410486]] | [[Devin Wright]] | 1986 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 157 | [[Ficheiro:Alba Messa (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q5476424|Q5476424]] | [[Alba Messa]] | 1990 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 158 | | [[:d:Q5697813|Q5697813]] | [[Antonio Barrera de Irimo]] | 1929 | 2014 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 159 | [[Ficheiro:Fz de Bujan.JPG|center|128px]] | [[:d:Q5698318|Q5698318]] | [[Antonio Fernández de Buján]] | 1953 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 160 | [[Ficheiro:Antonio Rodríguez del Busto.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5699574|Q5699574]] | [[Antonio Rodríguez del Busto]] | 1848 | 1926 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 161 | | [[:d:Q5702590|Q5702590]] | [[Arcadio Romero Boelle]] | 1908 | 1956 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 162 | | [[:d:Q5725815|Q5725815]] | [[Benito Chaín]] | 1762 | 1831 | [[Valonga, Pol|Valonga]] |- | style='text-align:right'| 163 | [[Ficheiro:Benito Prieto Coussent.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5725910|Q5725910]] | [[Benito Prieto Coussent]] | 1907 | 2001 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 164 | | [[:d:Q5725926|Q5725926]] | [[Benito Rivadavia]] | 1747 | 1816 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 165 | | [[:d:Q5750278|Q5750278]] | [[Carlos Esteban Deive]] | 1935 | 2019 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 166 | | [[:d:Q5788669|Q5788669]] | [[Juan Touzón|Juan Touzón Jurjo]] | 1898 | 1972 | [[Folgoso do Courel]] |- | style='text-align:right'| 167 | [[Ficheiro:Xiana Arias - Salvaterra 2012.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5814859|Q5814859]] | [[Xiana Arias]] | 1983 | | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 168 | [[Ficheiro:Elisa Vázquez de Gey 2019.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5829570|Q5829570]] | [[Elisa Vázquez de Gey]] | 1955 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 169 | | [[:d:Q5830235|Q5830235]] | [[Elías Rodríguez Varela]] | 1937 | | [[Trabada]] |- | style='text-align:right'| 170 | | [[:d:Q5860387|Q5860387]] | [[Fernando Verdes Montenegro y Castro]] | 1682 | 1741 | [[Sistallo, Cospeito|Sistallo]] |- | style='text-align:right'| 171 | | [[:d:Q5866965|Q5866965]] | [[Francisco Otero Besteiro]] | 1933 | 1994 | [[O Corgo]] |- | style='text-align:right'| 172 | | [[:d:Q5883400|Q5883400]] | [[Gonzalo de Vivero]] | 1418 | 1482 | [[provincia de Lugo]] |- | style='text-align:right'| 173 | | [[:d:Q5930344|Q5930344]] | [[Jesús Martínez Rivadeneira]] | 1947 | | [[Cangas, Foz|Cangas]] |- | style='text-align:right'| 174 | | [[:d:Q5930525|Q5930525]] | [[Jesús Pedroche]] | 1961 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 175 | | [[:d:Q5937542|Q5937542]] | [[José Almoina]] | 1903 | 1960 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 176 | | [[:d:Q5937588|Q5937588]] | [[José Amedo|José Amedo Fouce]] | 1946 | | [[Cerceda, O Corgo|Cerceda]] |- | style='text-align:right'| 177 | | [[:d:Q5941842|Q5941842]] | [[Xosé Luís García Mato]] | 1924 | 1980 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 178 | [[Ficheiro:José Manuel Balseiro-2017.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5941993|Q5941993]] | [[José Manuel Balseiro]] | 1962 | | [[Ferreira, O Valadouro|Ferreira]] |- | style='text-align:right'| 179 | [[Ficheiro:José Riguera Montero 1922.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5943426|Q5943426]] | [[José María Riguera Montero]] | 1845 | 1922 | [[Nogueira, O Sisto, Ourol|Nogueira]] |- | style='text-align:right'| 180 | [[Ficheiro:Praza Publica-Xose Ramon Gomez Besteiro1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5944943|Q5944943]] | [[José Ramón Gómez Besteiro|Xosé Ramón Gómez Besteiro]] | 1967 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 181 | | [[:d:Q5944970|Q5944970]] | [[José Ramón Otero Pumares]] | 1896 | 1963 | [[Carballido, Alfoz|Carballido]] |- | style='text-align:right'| 182 | | [[:d:Q5945107|Q5945107]] | [[María Francisca Lage de la Fuente]] | 1954 | | [[Rábade]] |- | style='text-align:right'| 183 | | [[:d:Q5950854|Q5950854]] | [[Juan López de Vega]] | 1601 | 1659 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 184 | [[Ficheiro:Manuel Pombo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5994043|Q5994043]] | [[Manuel Pombo Arias]] | 1943 | | [[A Pena, Sarria|A Pena]] |- | style='text-align:right'| 185 | [[Ficheiro:Miguel Lorenzo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q6014623|Q6014623]] | [[Miguel Lorenzo Leis]] | 1991 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 186 | [[Ficheiro:Noelia Sánchez - DSC 4517.JPG|center|128px]] | [[:d:Q6044366|Q6044366]] | [[Noelia Sánchez]] | 1982 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 187 | | [[:d:Q6070221|Q6070221]] | [[Pedro Sánchez Quintana]] | 1952 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 188 | | [[:d:Q6070628|Q6070628]] | [[Pedro Varela Ulloa|Pedro de Varela Ulloa]] | 1737 | 1797 | [[Vilareda, Palas de Rei|Vilareda]] |- | style='text-align:right'| 189 | | [[:d:Q6161062|Q6161062]] | [[Vicente Casabella|Vicente Casabella Fernández]] | 1840 | 1900 | [[O Candedo, Ourol, Ourol|O Candedo]] |- | style='text-align:right'| 190 | | [[:d:Q6161577|Q6161577]] | [[Victoriano López García]] | 1910 | 1995 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 191 | | [[:d:Q6165393|Q6165393]] | [[Víctor Basadre]] | 1970 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 192 | | [[:d:Q6165445|Q6165445]] | [[Víctor Corral]] | 1937 | 2021 | [[Baamonde, Begonte|Baamonde]] |- | style='text-align:right'| 193 | | [[:d:Q6172897|Q6172897]] | [[Álvaro Pérez Vázquez]] | 1916 | 1997 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 194 | [[Ficheiro:Ángel Currás, Praza Pública, 2013.jpg|center|128px]] | [[:d:Q6173103|Q6173103]] | [[Ángel Currás Fernández]] | 1954 | | [[Trabada]] |- | style='text-align:right'| 195 | | [[:d:Q6188160|Q6188160]] | [[Jesús González Margaride]] | 2000 | | [[A Pontenova]] |- | style='text-align:right'| 196 | | [[:d:Q6188407|Q6188407]] | [[Jesús Centeno]] | 1967 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 197 | [[Ficheiro:Caballero de Paris, Havana, Cuba.jpg|center|128px]] | [[:d:Q6293269|Q6293269]] | [[El caballero de París|José María López Lledín]] | 1899 | 1985 | [[Vilaseca, Negueira, Negueira de Muñiz|Vilaseca]] |- | style='text-align:right'| 198 | | [[:d:Q6434960|Q6434960]] | [[Faustino Vázquez Carril]] | 1914 | 1937 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 199 | | [[:d:Q6527148|Q6527148]] | [[Leopoldo Centeno]] | 1967 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 200 | | [[:d:Q6616698|Q6616698]] | [[Francisco Rivera Cela]] | 1941 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 201 | | [[:d:Q6752800|Q6752800]] | [[Manolo Peña|Manuel Peña Escontrela]] | 1965 | 2012 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 202 | | [[:d:Q7121744|Q7121744]] | [[Pablo Jesús Rodríguez Méndez]] | 1975 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 203 | | [[:d:Q7159540|Q7159540]] | [[Pedro Cuesta|Pedro Cuesta García]] | 1945 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[Ficheiro:Prudencia Grifell c. 1904 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q7252969|Q7252969]] | [[Prudencia Grifell]] | 1876 | 1970 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 205 | | [[:d:Q7636802|Q7636802]] | [[Secundino Cora|Secundino Cora García]] | | 1892 | [[Miñotos, Ourol|Miñotos]] |- | style='text-align:right'| 206 | | [[:d:Q8045248|Q8045248]] | [[Xulio Villarino]] | 1969 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 207 | | [[:d:Q8076921|Q8076921]] | [[Chilares]] | 1949 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 208 | | [[:d:Q8078799|Q8078799]] | [[Óscar Burrieza]] | 1975 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 209 | [[Ficheiro:Celestino Fernández de la Vega, Guerra Civil Española.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8092921|Q8092921]] | [[Celestino Fernández de la Vega]] | 1914 | 1986 | [[Friol]] |- | style='text-align:right'| 210 | [[Ficheiro:Agapito García Atadell Paz.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8191271|Q8191271]] | [[Agapito García Atadell]] | 1902 | 1937 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 211 | | [[:d:Q8191995|Q8191995]] | [[Agostiño María Acevedo Rodríguez|Agustín María Acevedo Rodríguez]] | 1806 | 1874 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 212 | [[Ficheiro:Alejandro Tobar, responsable da editorial Hugin e Munin (2025).jpg|center|128px]] | [[:d:Q8194245|Q8194245]] | [[Alejandro Tobar]] | 1983 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 213 | | [[:d:Q8196834|Q8196834]] | [[Alvito de Mondoñedo]] | | 1063 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 214 | | [[:d:Q8198006|Q8198006]] | [[Ana Arias Saavedra]] | 1951 | | [[Freán, Sirvián, Guntín|Freán]] |- | style='text-align:right'| 215 | [[Ficheiro:Antonio Casares.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8201174|Q8201174]] | [[Antonio Casares Rodríguez]] | 1812 | 1888 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 216 | | [[:d:Q8201212|Q8201212]] | [[Antonio Fernández López (empresario)|Antonio Fernández López]] | 1903 | 1971 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 217 | [[Ficheiro:Antonio García Hermida.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8201235|Q8201235]] | [[Antonio García Hermida]] | 1885 | 1939 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 218 | [[Ficheiro:Antonio Mourelos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8201523|Q8201523]] | [[Antonio Mourelos]] | 1959 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 219 | | [[:d:Q8201524|Q8201524]] | [[Antonio Murado]] | 1964 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 220 | [[Ficheiro:Antón Patiño (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8202029|Q8202029]] | [[Antón Patiño Pérez]] | 1957 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 221 | [[Ficheiro:Avelino López Otero.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8210184|Q8210184]] | [[Avelino López Otero]] | 1903 | 1936 | [[Acevedo, San Xurxo de Piquín, Ribeira de Piquín|Acevedo]] |- | style='text-align:right'| 222 | | [[:d:Q8246815|Q8246815]] | [[Bernardino Lombao]] | 1938 | 2020 | [[Ribas de Sil]] |- | style='text-align:right'| 223 | [[Ficheiro:Xosé Lois García 5 - AELG.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8310015|Q8310015]] | [[Xosé Lois García Fernández]] | 1945 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 224 | [[Ficheiro:Carmiña Prieto Rouco 1933.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8338690|Q8338690]] | [[Carmen Prieto|Carmen Prieto Rouco]] | 1901 | 1977 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 225 | | [[:d:Q8343304|Q8343304]] | [[Cecilio Bedia Caballería]] | 1868 | 1953 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 226 | | [[:d:Q8351445|Q8351445]] | [[Covadonga Carrasco López]] | 1965 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 227 | | [[:d:Q8353652|Q8353652]] | [[Daniel Pernas Nieto]] | 1884 | 1946 | [[Os Carballiños, Quende, Abadín|Os Carballiños]] |- | style='text-align:right'| 228 | [[Ficheiro:Darío Villanueva Prieto.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8353955|Q8353955]] | [[Darío Villanueva]] | 1950 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 229 | [[Ficheiro:Xavier Rodríguez Barrio (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8447800|Q8447800]] | [[Xavier Rodríguez Barrio]] | 1954 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[Ficheiro:Dionisio Gamallo Fierros 1934.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8560094|Q8560094]] | [[Dionisio Gamallo|Dionisio Gamallo Fierros]] | 1914 | 2000 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 231 | [[Ficheiro:Emma Couceiro - AELG.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8775628|Q8775628]] | [[Emma Couceiro]] | 1977 | | [[Cospeito]] |- | style='text-align:right'| 232 | [[Ficheiro:Retrato de Evaristo Correa Calderón por José Gutiérrez Solana 1922.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8846895|Q8846895]] | [[Evaristo Correa Calderón]] | 1899 | 1986 | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 233 | | [[:d:Q8961427|Q8961427]] | [[Fernando Ónega|Q8961427]] | 1947 | | [[Mosteiro, Pol|Mosteiro]] |- | style='text-align:right'| 234 | [[Ficheiro:1880-01-10, Le Monde Illustré, Espagne, Madrid, Tentative d'assassinat sur le roi et la reine d'Espagne par Francisco Otero, au moment de la rentrée de Leurs Majestés au Palacio-Real (cropped).jpeg|center|128px]] | [[:d:Q8962525|Q8962525]] | [[Francisco Otero González]] | 1860 | 1880 | [[Lindín, Mondoñedo|Lindín]] |- | style='text-align:right'| 235 | [[Ficheiro:Hernán.png|center|128px]] | [[:d:Q9003226|Q9003226]] | [[Hernán Naval]] | 1962 | 2001 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 236 | | [[:d:Q9013522|Q9013522]] | [[José Alonso Liste]] | 1990 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 237 | | [[:d:Q9013854|Q9013854]] | [[José Francisco Pedrosa Montenegro y Aguiar]] | 1762 | 1811 | [[Galdo, Viveiro|Galdo]] |- | style='text-align:right'| 238 | | [[:d:Q9014181|Q9014181]] | [[José Luis Álvarez "Rocky"]] | 1954 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 239 | | [[:d:Q9014196|Q9014196]] | [[Xosé López Guntín]] | 1929 | 1996 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 240 | [[Ficheiro:Orgullo Gay Madrid 2013 (26) (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q9014269|Q9014269]] | [[José Manuel Parada]] | 1954 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 241 | [[Ficheiro:Almanaque Gallego, 1898, p. 40, José M. Cao.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9014376|Q9014376]] | [[Xosé María Cao Luaces]] | 1862 | 1918 | [[Cervo]] |- | style='text-align:right'| 242 | [[Ficheiro:José Rodríguez Mourelo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9014763|Q9014763]] | [[José Rodríguez Mourelo]] | 1857 | 1932 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 243 | [[Ficheiro:Lois Peña Novo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9023527|Q9023527]] | [[Lois Peña Novo]] | 1893 | 1967 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 244 | | [[:d:Q9025123|Q9025123]] | [[Luís Gómez Pacios]] | 1925 | 1983 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 245 | | [[:d:Q9025265|Q9025265]] | [[Luis Moure Mariño]] | 1915 | 1999 | [[Escairón, Vilasante, O Saviñao|Escairón]] |- | style='text-align:right'| 246 | [[Ficheiro:Luis de Trelles y Noguerol estatua.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9025438|Q9025438]] | [[Luís de Trelles|Luis de Trelles]] | 1819 | 1891 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 247 | | [[:d:Q9027384|Q9027384]] | [[Manel Sánchez]] | 1958 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 248 | [[Ficheiro:Marica Campo (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9029044|Q9029044]] | [[Marica Campo]] | 1948 | | [[O Incio]] |- | style='text-align:right'| 249 | | [[:d:Q9029967|Q9029967]] | [[María Castaña]] | | 1535 | [[Cereixa, A Pobra do Brollón|Cereixa]] |- | style='text-align:right'| 250 | | [[:d:Q9030085|Q9030085]] | [[María Luisa Bartolomé Núñez]] | 1956 | | [[Vilarello, Cervantes|Vilarello]] |- | style='text-align:right'| 251 | | [[:d:Q9032618|Q9032618]] | [[Miguel-Anxo Murado]] | 1965 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 252 | | [[:d:Q9053927|Q9053927]] | [[Pablo Bravo Lozano]] | 1943 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 253 | [[Ficheiro:Pedro Burgo 2009.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9057379|Q9057379]] | [[Pedro Burgo|Pedro Burgo Vilanova]] | 1979 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 254 | [[Ficheiro:Pedro Piñeiro, alcalde de Rianxo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9057610|Q9057610]] | [[Pedro Piñeiro]] | 1946 | | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 255 | | [[:d:Q9066406|Q9066406]] | [[Ramón Guerreiro Gómez]] | 1912 | 1948 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 256 | | [[:d:Q9069878|Q9069878]] | [[Roberto González Fernández]] | 1948 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 257 | [[Ficheiro:4f4b593eb6108-Rubén ruibal.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9071057|Q9071057]] | [[Rubén Ruibal]] | 1970 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 258 | | [[:d:Q9080738|Q9080738]] | [[Suso Peña]] | 1941 | 2005 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 259 | [[Ficheiro:Tareixa Roca Bocixa.JPG|center|128px]] | [[:d:Q9081927|Q9081927]] | [[Tareixa Roca]] | 1956 | | [[Guitiriz]] |- | style='text-align:right'| 260 | [[Ficheiro:Obras completas de Ubaldo Pasarón y Lastra.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9091108|Q9091108]] | [[Ubaldo Pasarón]] | 1827 | 1864 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 261 | [[Ficheiro:Os Vilares, X. M. Díaz Castro.JPG|center|128px]] | [[:d:Q9096733|Q9096733]] | [[Xosé María Díaz Castro]] | 1914 | 1990 | [[Guitiriz]] |- | style='text-align:right'| 262 | | [[:d:Q9098195|Q9098195]] | [[Álvaro Gil Varela]] | 1905 | 1980 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 263 | | [[:d:Q9098310|Q9098310]] | [[Ánxel Johán]] | 1901 | 1965 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 264 | [[Ficheiro:Anxelagracian.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9098410|Q9098410]] | [[Ánxela Gracián]] | 1968 | | [[Arcos, Castroverde|Arcos]] |- | style='text-align:right'| 265 | | [[:d:Q9312610|Q9312610]] | [[Xosé Manuel Villanueva]] | 1959 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 266 | | [[:d:Q9609452|Q9609452]] | [[Amadeo González Ferreiros]] | 1911 | 1995 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 267 | [[Ficheiro:Carlos Quiroga (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9697302|Q9697302]] | [[Carlos Quiroga]] | 1961 | | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 268 | | [[:d:Q10330670|Q10330670]] | [[Miro Casabella]] | 1946 | | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 269 | [[Ficheiro:Soco g.jpg|center|128px]] | [[:d:Q10372881|Q10372881]] | [[Socorro García Conde]] | 1968 | | [[A Pontenova]] |- | style='text-align:right'| 270 | [[Ficheiro:Xosé Manuel Pereiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q10929400|Q10929400]] | [[Xosé Manuel Pereiro]] | 1956 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 271 | | [[:d:Q10961164|Q10961164]] | [[Antón Figueroa Lorenzana]] | 1943 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 272 | [[Ficheiro:Antón Santamarina.jpg|center|128px]] | [[:d:Q10963569|Q10963569]] | [[Antón Santamarina]] | 1942 | | [[San Martín de Suarna, A Fonsagrada|San Martín de Suarna]] |- | style='text-align:right'| 273 | [[Ficheiro:Victor Moro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q10986161|Q10986161]] | [[Víctor Moro]] | 1926 | 2021 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 274 | | [[:d:Q11020158|Q11020158]] | [[Gerardo Harguindey|Gerardo Harguindey Banet]] | 1937 | 1998 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 275 | | [[:d:Q11032401|Q11032401]] | [[José Pacheco]] | 1784 | 1865 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 276 | | [[:d:Q11034983|Q11034983]] | [[José Benito Pardo Rodríguez]] | 1867 | 1939 | [[Balmonte, Castro de Rei|Balmonte]] |- | style='text-align:right'| 277 | | [[:d:Q11038636|Q11038636]] | [[José Vázquez Fouz]] | 1944 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 278 | | [[:d:Q11073174|Q11073174]] | [[Carlos Meijide]] | 1936 | 2001 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 279 | | [[:d:Q11163290|Q11163290]] | [[Emilio Piñeiroa Lozano]] | 1953 | | [[Barreiros]] |- | style='text-align:right'| 280 | | [[:d:Q11219618|Q11219618]] | [[Ramón Fernández Docobo]] | 1962 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 281 | | [[:d:Q11267065|Q11267065]] | [[Roberto Ouro Vázquez]] | 1900 | 1975 | [[Palas de Rei]] |- | style='text-align:right'| 282 | [[Ficheiro:Xosé Estevez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11299552|Q11299552]] | [[Xosé Estévez]] | 1943 | | [[Quiroga]] |- | style='text-align:right'| 283 | [[Ficheiro:Alfonso Cela Vieito.png|center|128px]] | [[:d:Q11679767|Q11679767]] | [[Alfonso Cela Vieito]] | 1885 | 1932 | [[Carracedo, Láncara|Carracedo]] |- | style='text-align:right'| 284 | [[Ficheiro:Francisco González Rodríguez - 14.04.28-Firma-2-Convenio BBVA.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11681933|Q11681933]] | [[Francisco González]] | 1944 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 285 | | [[:d:Q11684297|Q11684297]] | [[Jacinto Calvo López]] | 1903 | 1993 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 286 | [[Ficheiro:(Jenaro Castro) Conferencia Adolfo Suarez Illana dentro del FORO MADRID del Partido Popular de Madrid. (45072741145) (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q11684702|Q11684702]] | [[Jenaro Castro]] | 1961 | | [[Pol]] |- | style='text-align:right'| 287 | [[Ficheiro:Xosé López Orozco-Praza Publica.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11685960|Q11685960]] | [[Xosé López Orozco|Xosé Clemente López Orozco]] | 1947 | | [[Fazouro, Foz|Fazouro]] |- | style='text-align:right'| 288 | | [[:d:Q11689057|Q11689057]] | [[Liborio García]] | 1969 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 289 | [[Ficheiro:Luis Tobío Fernández, 1940.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11689422|Q11689422]] | [[Lois Tobío Fernández]] | 1906 | 2003 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 290 | [[Ficheiro:Manuel Mato Vizoso.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11690654|Q11690654]] | [[Manuel Mato Vizoso]] | 1846 | 1909 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 291 | | [[:d:Q11703786|Q11703786]] | [[Severino Rivas Barja]] | 1875 | 1936 | [[Loentia, Castro de Rei|Loentia]] |- | style='text-align:right'| 292 | [[Ficheiro:Tarsy Carballas e Victoria Martíns (Vigo 2013).jpg|center|128px]] | [[:d:Q11704235|Q11704235]] | [[Tarsy Carballas]] | 1934 | | [[Taboada]] |- | style='text-align:right'| 293 | [[Ficheiro:José Manuel Barreiro (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q11705405|Q11705405]] | [[Xosé Manuel Barreiro]] | 1957 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 294 | | [[:d:Q11705522|Q11705522]] | [[Ángel Carballeira Rego]] | 1907 | 1963 | [[Lanzós (San Martiño), Vilalba|San Martiño de Lanzós]] |- | style='text-align:right'| 295 | | [[:d:Q11730916|Q11730916]] | [[Xosé María Díaz Sanxurxo]] | 1818 | 1857 | [[Suegos, Pol|Suegos]] |- | style='text-align:right'| 296 | | [[:d:Q11882486|Q11882486]] | [[Miguel Nóvoa Fuente]] | 1901 | 1966 | [[Rendar, O Incio|Rendar]] |- | style='text-align:right'| 297 | | [[:d:Q11904866|Q11904866]] | [[Alejandro Lamela]] | 1910 | 1991 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 298 | | [[:d:Q11904965|Q11904965]] | [[Alfonso Quintana Pena]] | 1897 | 1986 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 299 | | [[:d:Q11906044|Q11906044]] | [[Antonio Doncel]] | 1967 | | [[A Pobra de San Xiao, Láncara|A Pobra de San Xiao]] |- | style='text-align:right'| 300 | | [[:d:Q11906574|Q11906574]] | [[Armando Peñamaría Álvarez]] | 1870 | 1955 | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 301 | [[Ficheiro:Lugo, catedral 02-04c.JPG|center|128px]] | [[:d:Q11912230|Q11912230]] | [[Capitón, bispo|Capitón]] | | 65 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 302 | | [[:d:Q11916567|Q11916567]] | [[Daniel Cortezón]] | 1927 | 2009 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 303 | | [[:d:Q11926830|Q11926830]] | [[Iolanda Díaz Gallego]] | 1934 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 304 | [[Ficheiro:(Isabel López) 13è Congrés PSC Barcelona A0A4393 (49548870552) (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q11926864|Q11926864]] | [[Isabel López Chamosa]] | 1953 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 305 | | [[:d:Q11927530|Q11927530]] | [[Jesús Vázquez Gayoso]] | 1909 | 1970 | [[Vilaoudriz, A Pontenova|Vilaoudriz]] |- | style='text-align:right'| 306 | [[Ficheiro:José López Varela 1934.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11929125|Q11929125]] | [[José López Varela]] | 1893 | 1981 | [[Ramil, Tirimol, Lugo|Ramil]] |- | style='text-align:right'| 307 | [[Ficheiro:José María Montenegro Soto 1934.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11929169|Q11929169]] | [[José María Montenegro Soto]] | 1868 | 1934 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 308 | | [[:d:Q11929430|Q11929430]] | [[Julio Ulloa Vence]] | 1930 | 2020 | [[Castelo, Taboada|Castelo]] |- | style='text-align:right'| 309 | [[Ficheiro:Luis Cornide Quiroga.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11934246|Q11934246]] | [[Luís Cornide Quiroga]] | 1884 | 1946 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 310 | [[Ficheiro:Luz Pozo Garza 2013.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11934305|Q11934305]] | [[Luz Pozo Garza]] | 1922 | 2020 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 311 | [[Ficheiro:Manuel Lourenzo (AELG)-6.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11934964|Q11934964]] | [[Manuel Lourenzo]] | 1943 | | [[Ferreira, O Valadouro|Ferreira]] |- | style='text-align:right'| 312 | [[Ficheiro:Manuel Saco Rivera 1936.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11935002|Q11935002]] | [[Manuel Saco Rivera]] | 1906 | 1938 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 313 | [[Ficheiro:Miguel Anxo Fernán-Vello (AELG)-4.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11936733|Q11936733]] | [[Miguel Anxo Fernán-Vello]] | 1958 | | [[Cospeito]] |- | style='text-align:right'| 314 | | [[:d:Q11936762|Q11936762]] | [[Miguel Ángel Álvarez Arias]] | 1975 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 315 | | [[:d:Q11953865|Q11953865]] | [[Ubaldo de Azpiazu Artazu]] | 1875 | 1934 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 316 | | [[:d:Q11954695|Q11954695]] | [[Victorino Veiga]] | 1875 | 1945 | [[Begonte]] |- | style='text-align:right'| 317 | [[Ficheiro:Xesús Rábade Paredes (AELG)-4.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11955387|Q11955387]] | [[Xesús Rábade|Xesús Rábade Paredes]] | 1949 | | [[Seixas, Cospeito|Seixas]] |- | style='text-align:right'| 318 | | [[:d:Q12230706|Q12230706]] | [[Ramón Bustelo González]] | 1868 | 1942 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 319 | | [[:d:Q12260847|Q12260847]] | [[José Manuel Villabella]] | 1938 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[Ficheiro:Adela Figueroa (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382462|Q12382462]] | [[Adela Figueroa]] | 1948 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 321 | | [[:d:Q12382499|Q12382499]] | [[Adrián Chapela]] | 1994 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 322 | | [[:d:Q12382500|Q12382500]] | [[Adrián Fernández López]] | 1984 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 323 | | [[:d:Q12382504|Q12382504]] | [[Adrián Núñez]] | 1984 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 324 | [[Ficheiro:Afonso Becerra de Becerreá (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382519|Q12382519]] | [[Afonso Becerra de Becerreá]] | 1973 | | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 325 | [[Ficheiro:Afonso Eiré.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382520|Q12382520]] | [[Afonso Eiré]] | 1955 | | [[A Laxe, Chantada|A Laxe]] |- | style='text-align:right'| 326 | | [[:d:Q12382590|Q12382590]] | [[Agustín Díaz Blanco]] | 1945 | 2008 | [[Pol]] |- | style='text-align:right'| 327 | [[Ficheiro:Aida Valiño - Triathlon de Lausanne 2010.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382604|Q12382604]] | [[Aida Valiño|Aida Valiño Gómez]] | 1987 | | [[Castroverde]] |- | style='text-align:right'| 328 | | [[:d:Q12382663|Q12382663]] | [[Alberto Lamas Verdes]] | 1991 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 329 | | [[:d:Q12382670|Q12382670]] | [[Alberto Rodríguez Raposo]] | 1965 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 330 | | [[:d:Q12382768|Q12382768]] | [[Alfonso García Sanmartín]] | 1946 | 2022 | [[Gundiá, Albá, Palas de Rei|Gundiá]] |- | style='text-align:right'| 331 | | [[:d:Q12382778|Q12382778]] | [[Alfonso Villares Bermúdez]] | 1970 | | [[Cervo]] |- | style='text-align:right'| 332 | [[Ficheiro:Alfredo García Dóriga.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382792|Q12382792]] | [[Alfredo García Dóriga]] | 1849 | 1911 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 333 | | [[:d:Q12382803|Q12382803]] | [[Alicia Díaz Balado]] | 2000 | | [[Meira]] |- | style='text-align:right'| 334 | | [[:d:Q12382871|Q12382871]] | [[Amable Veiga]] | 1929 | 1994 | [[Triacastela]] |- | style='text-align:right'| 335 | [[Ficheiro:Amador Iglesias Soto Céltiga 1927.png|center|128px]] | [[:d:Q12382875|Q12382875]] | [[Amador Iglesias Soto]] | 1899 | 1954 | [[Vilavella, Triacastela|Vilavella]] |- | style='text-align:right'| 336 | | [[:d:Q12382878|Q12382878]] | [[Amador Víctor González]] | 1890 | 1953 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 337 | | [[:d:Q12382888|Q12382888]] | [[Amando Suárez Couto]] | 1894 | 1981 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 338 | | [[:d:Q12382889|Q12382889]] | [[Amando Losada]] | 1908 | 1980 | [[Segán, O Saviñao|Segán]] |- | style='text-align:right'| 339 | [[Ficheiro:Ana Pontón 2022 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382958|Q12382958]] | [[Ana Pontón]] | 1977 | | [[Chorente, Sarria|Chorente]] |- | style='text-align:right'| 340 | | [[:d:Q12382990|Q12382990]] | [[Andrés Vázquez Martínez]] | 1883 | 1947 | [[Burgás, Xermade|Burgás]] |- | style='text-align:right'| 341 | | [[:d:Q12383068|Q12383068]] | [[Antonio Díaz Fuentes]] | 1935 | 2011 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 342 | | [[:d:Q12383077|Q12383077]] | [[Antonio Gato|Antonio Gato Soengas]] | 1945 | | [[Monterroso]] |- | style='text-align:right'| 343 | [[Ficheiro:Antonio Goy Díaz e Manuel García Ouro 1932.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383083|Q12383083]] | [[Antonio Goy Díaz]] | 1900 | 1976 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 344 | [[Ficheiro:Antonio López de Neira.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383090|Q12383090]] | [[Antonio López de Neira]] | 1827 | 1919 | [[Sober]] |- | style='text-align:right'| 345 | | [[:d:Q12383095|Q12383095]] | [[Antonio Muíña Pena]] | 1952 | | [[Friol]] |- | style='text-align:right'| 346 | | [[:d:Q12383097|Q12383097]] | [[Antonio Palmeiro Pérez]] | 1884 | 1936 | [[Mosteiro, Pol|Mosteiro]] |- | style='text-align:right'| 347 | | [[:d:Q12383099|Q12383099]] | [[Antonio Pedrosa Latas]] | 1916 | 1990 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 348 | | [[:d:Q12383102|Q12383102]] | [[Antonio Pillado Rozas]] | 1991 | | [[Cospeito]] |- | style='text-align:right'| 349 | | [[:d:Q12383103|Q12383103]] | [[Antonio Pol]] | 1931 | 2013 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 350 | | [[:d:Q12383105|Q12383105]] | [[Antonio Páramo e Somoza]] | 1731 | 1786 | [[Ferreira de Pantón, Pantón|Ferreira de Pantón]] |- | style='text-align:right'| 351 | | [[:d:Q12383108|Q12383108]] | [[Antonio Quintana Peña]] | 1923 | 2014 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 352 | | [[:d:Q12383111|Q12383111]] | [[Antonio Rodríguez Darriba]] | 1899 | 1995 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 353 | [[Ficheiro:Antonio Salgado López.JPG|center|128px]] | [[:d:Q12383114|Q12383114]] | [[Antonio Salgado López]] | 1858 | 1927 | [[Monterroso]] |- | style='text-align:right'| 354 | | [[:d:Q12383118|Q12383118]] | [[Antonio Ulloa Regueiro]] | 1905 | 1942 | [[Torallo, Agüeira, Becerreá|Torallo]] |- | style='text-align:right'| 355 | | [[:d:Q12383120|Q12383120]] | [[Antonio Varela Álvarez]] | 1945 | | [[A Pobra do Brollón]] |- | style='text-align:right'| 356 | [[Ficheiro:1923-05-25, El Financiero, Antonio de Cora y Sabater (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383123|Q12383123]] | [[Antonio de Cora Sabater]] | 1889 | 1943 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 357 | [[Ficheiro:Antón Baamonde (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383130|Q12383130]] | [[Antón Baamonde]] | 1959 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 358 | [[Ficheiro:Antón Dobao (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383137|Q12383137]] | [[Antón Dobao]] | 1963 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 359 | [[Ficheiro:Xosé Antón Fortes Torres por Eduardo Castro Bal - AELG.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383138|Q12383138]] | [[Antón Fortes Torres]] | 1957 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 360 | [[Ficheiro:Antón Grande (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383140|Q12383140]] | [[Antón Grande]] | 1953 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 361 | [[Ficheiro:Antón Lopo 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383141|Q12383141]] | [[Antón Lopo]] | 1961 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 362 | [[Ficheiro:El politólogo y escritor Antón Losada.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383144|Q12383144]] | [[Antón Losada Trabada]] | 1966 | | [[Xove]] |- | style='text-align:right'| 363 | | [[:d:Q12383146|Q12383146]] | [[Antón Moreda]] | 1934 | 2010 | [[Barreiros]] |- | style='text-align:right'| 364 | | [[:d:Q12383192|Q12383192]] | [[Araceli González Carballo]] | 1914 | 1990 | [[Coeses, Lugo|Coeses]] |- | style='text-align:right'| 365 | [[Ficheiro:Araceli Herrero Figueroa (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383193|Q12383193]] | [[Araceli Herrero Figueroa]] | 1948 | 2020 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 366 | | [[:d:Q12383254|Q12383254]] | [[Argelio Fernández Queipo]] | 1958 | | [[Outonais, A Trapa, A Fonsagrada|Outonais]] |- | style='text-align:right'| 367 | | [[:d:Q12383263|Q12383263]] | [[Armando Castosa]] | 1963 | | [[Cospeito]] |- | style='text-align:right'| 368 | [[Ficheiro:Armando Requeixo na libraría Berberiana da Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383264|Q12383264]] | [[Armando Requeixo]] | 1971 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 369 | | [[:d:Q12383348|Q12383348]] | [[Arturo Díaz]] | 1946 | | [[Sober]] |- | style='text-align:right'| 370 | [[Ficheiro:Aureliano Pereira.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383947|Q12383947]] | [[Aureliano Pereira]] | 1855 | 1906 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 371 | [[Ficheiro:Avelino Díaz Céltiga 1928.png|center|128px]] | [[:d:Q12383956|Q12383956]] | [[Avelino Díaz]] | 1897 | 1971 | [[A Órrea, Riotorto|A Órrea]] |- | style='text-align:right'| 372 | [[Ficheiro:Avelino Gómez Ledo Céltiga 1927.png|center|128px]] | [[:d:Q12383958|Q12383958]] | [[Avelino Gómez Ledo]] | 1893 | 1977 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 373 | | [[:d:Q12384018|Q12384018]] | [[Balbino Cerdeiras]] | 1903 | 1937 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 374 | | [[:d:Q12384218|Q12384218]] | [[Bartolomé Basanta Miranda]] | 1812 | 1885 | [[Cabarcos, Barreiros|Cabarcos]] |- | style='text-align:right'| 375 | | [[:d:Q12384351|Q12384351]] | [[Fausto Galdo|Benigno Fausto Galdo Fernández]] | 1944 | 2012 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 376 | | [[:d:Q12384359|Q12384359]] | [[Benito Guitián García]] | 1900 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 377 | | [[:d:Q12384364|Q12384364]] | [[Benito López García]] | 1901 | 1983 | [[Xermade]] |- | style='text-align:right'| 378 | | [[:d:Q12384378|Q12384378]] | [[Benxamín Dosil López]] | 1961 | | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 379 | | [[:d:Q12384623|Q12384623]] | [[Branca Novoneyra]] | 1976 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 380 | [[Ficheiro:2004-03-04 Canco Lopez Auditorio de Galicia.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385133|Q12385133]] | [[Canco López]] | 1964 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 381 | | [[:d:Q12385325|Q12385325]] | [[Carlos Aenlle]] | 1965 | | [[Castroverde]] |- | style='text-align:right'| 382 | | [[:d:Q12385326|Q12385326]] | [[Carlos Alberto Díaz Reboiro]] | 1978 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 383 | | [[:d:Q12385328|Q12385328]] | [[Carlos Arias|Carlos Arias Iglesias]] | 1959 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 384 | | [[:d:Q12385338|Q12385338]] | [[Carlos Casas Couto]] | | 1926 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 385 | | [[:d:Q12385346|Q12385346]] | [[Carlos Gegúndez]] | 1976 | | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 386 | | [[:d:Q12385350|Q12385350]] | [[Carlos López Riaño]] | 1940 | 2022 | [[Tuimil, Bóveda|Tuimil]] |- | style='text-align:right'| 387 | | [[:d:Q12385376|Q12385376]] | [[Carlos Vázquez González (xornalista)|Carlos Vázquez González]] | 1968 | | [[Neira de Cabaleiros, Láncara|Neira de Cabaleiros]] |- | style='text-align:right'| 388 | | [[:d:Q12385378|Q12385378]] | [[Carlos de Arce Robledo]] | 1932 | 2006 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 389 | | [[:d:Q12385393|Q12385393]] | [[Carmen Marón|Carmen Marón Beltrán]] | 1942 | | [[Samos]] |- | style='text-align:right'| 390 | | [[:d:Q12385396|Q12385396]] | [[Carmen Sotelo]] | 1969 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 391 | [[Ficheiro:Casiano Pérez Batallón.JPG|center|128px]] | [[:d:Q12385596|Q12385596]] | [[Casiano Pérez Batallón]] | 1839 | 1903 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 392 | | [[:d:Q12385848|Q12385848]] | [[Cayetano Tomás Navarrete]] | 1960 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 393 | | [[:d:Q12385870|Q12385870]] | [[Ceferino Díaz]] | 1947 | 2012 | [[Escairón, Vilasante, O Saviñao|Escairón]] |- | style='text-align:right'| 394 | | [[:d:Q12385885|Q12385885]] | [[Celestino Cabarcos]] | 1883 | 1961 | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 395 | [[Ficheiro:Celia Díaz (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385892|Q12385892]] | [[Celia Díaz|Celia Díaz Núñez]] | 1961 | | [[O Páramo]] |- | style='text-align:right'| 396 | | [[:d:Q12385893|Q12385893]] | [[Celestino Torres]] | 1921 | 2005 | [[A Pobra do Brollón]] |- | style='text-align:right'| 397 | | [[:d:Q12385902|Q12385902]] | [[Celso Currás Fernández]] | 1953 | | [[Trabada]] |- | style='text-align:right'| 398 | | [[:d:Q12385905|Q12385905]] | [[Celso Currás López]] | 1919 | 2001 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 399 | | [[:d:Q12386030|Q12386030]] | [[Cesáreo Saco]] | 1905 | 1994 | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 400 | | [[:d:Q12386370|Q12386370]] | [[Concepción Burgo]] | 1958 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 401 | [[Ficheiro:Constantino Bértolo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12386427|Q12386427]] | [[Constantino Bértolo]] | 1946 | | [[Navia de Suarna]] |- | style='text-align:right'| 402 | | [[:d:Q12386588|Q12386588]] | [[Cosme López Rodríguez]] | 1915 | 1987 | [[Óutara, A Pobra do Brollón|Óutara]] |- | style='text-align:right'| 403 | [[Ficheiro:Cándido Martínez.JPG|center|128px]] | [[:d:Q12386874|Q12386874]] | [[Cándido Martínez Montenegro]] | 1831 | 1899 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 404 | [[Ficheiro:César Cunqueiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12386891|Q12386891]] | [[César Cunqueiro]] | 1941 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 405 | | [[:d:Q12386894|Q12386894]] | [[César López Otero]] | 1903 | 1939 | [[Acevedo, San Xurxo de Piquín, Ribeira de Piquín|Acevedo]] |- | style='text-align:right'| 406 | | [[:d:Q12386927|Q12386927]] | [[Daniel Anido]] | 1960 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 407 | | [[:d:Q12386935|Q12386935]] | [[Daniel Lago Barreiro|Daniel Lago]] | 1990 | | [[Rábade]] |- | style='text-align:right'| 408 | [[Ficheiro:Dani Salgado.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12386938|Q12386938]] | [[Daniel Salgado]] | 1981 | | [[Monterroso]] |- | style='text-align:right'| 409 | [[Ficheiro:Darío Campos Conde (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12386945|Q12386945]] | [[Darío Campos Conde]] | 1965 | | [[Vilaoudriz, A Pontenova|Vilaoudriz]] |- | style='text-align:right'| 410 | | [[:d:Q12386946|Q12386946]] | [[Darío Lamazares]] | 1923 | 2007 | [[Antas de Ulla]] |- | style='text-align:right'| 411 | | [[:d:Q12386963|Q12386963]] | [[David López Goyanes]] | 1958 | | [[A Pobra do Brollón]] |- | style='text-align:right'| 412 | | [[:d:Q12386965|Q12386965]] | [[David Monteagudo]] | 1962 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 413 | | [[:d:Q12386996|Q12386996]] | [[Demetrio Salgueiro|Demetrio Salgueiro Rapa]] | 1971 | | [[Lago, Xove|Lago]] |- | style='text-align:right'| 414 | | [[:d:Q12387081|Q12387081]] | [[Diego López López]] | 1989 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 415 | | [[:d:Q12387085|Q12387085]] | [[Diego Penas Vázquez]] | 1990 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 416 | | [[:d:Q12387109|Q12387109]] | [[Dino Pacio Lindín]] | 1934 | | [[Bretoña, A Pastoriza|Bretoña]] |- | style='text-align:right'| 417 | | [[:d:Q12387165|Q12387165]] | [[Dolores Castro Ochoa]] | 1977 | | [[Moreda, Seoane do Courel, Folgoso do Courel|Moreda]] |- | style='text-align:right'| 418 | | [[:d:Q12387170|Q12387170]] | [[Domingo Saavedra Sánchez (mestre)|Domingo Saavedra Sánchez]] | 1887 | 1970 | [[Friol]] |- | style='text-align:right'| 419 | | [[:d:Q12387171|Q12387171]] | [[Domingo Saavedra Sánchez (político)|Domingo Saavedra Sánchez]] | 2000 | 1976 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 420 | [[Ficheiro:Eduardo Gutiérrez Fernández en Ribadeo.png|center|128px]] | [[:d:Q12387287|Q12387287]] | [[Eduardo Gutiérrez]] | 1948 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 421 | | [[:d:Q12387289|Q12387289]] | [[Eduardo Lence-Santar]] | 1879 | 1960 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 422 | | [[:d:Q12387290|Q12387290]] | [[Eduardo López Beci]] | 1943 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 423 | | [[:d:Q12387301|Q12387301]] | [[Eduardo Seijas]] | 1907 | 1978 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 424 | | [[:d:Q12387513|Q12387513]] | [[Eladio Capón|Eladio Capón López]] | 1938 | | [[Bande, Láncara|Bande]] |- | style='text-align:right'| 425 | | [[:d:Q12387775|Q12387775]] | [[Eliseo Pulpeiro]] | 1901 | 1974 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 426 | [[Ficheiro:Eloi Caldeiro (AELG)-5.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12387778|Q12387778]] | [[Eloi Caldeiro]] | 1955 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 427 | | [[:d:Q12387779|Q12387779]] | [[Eloy Castro Dorrego]] | 1900 | 1950 | [[O Páramo]] |- | style='text-align:right'| 428 | | [[:d:Q12387804|Q12387804]] | [[Emilio López Pérez]] | 1952 | | [[Sindrán, Monforte de Lemos|Sindrán]] |- | style='text-align:right'| 429 | [[Ficheiro:1914-12-09, Mundo Gráfico, Emilio Tapia Rivas (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12387810|Q12387810]] | [[Emilio Tapia Rivas]] | 1862 | 1918 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 430 | | [[:d:Q12387816|Q12387816]] | [[Emma Álvarez Chao]] | 1974 | | [[Lourenzá]] |- | style='text-align:right'| 431 | [[Ficheiro:Emílio Xosé Ínsua (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12387819|Q12387819]] | [[Emilio Ínsua|Emílio Ínsua]] | 1967 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 432 | | [[:d:Q12387857|Q12387857]] | [[Enrique Otero Aenlle]] | 1913 | 1992 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 433 | | [[:d:Q12387858|Q12387858]] | [[Enrique Pérez Losada]] | 1930 | | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 434 | | [[:d:Q12387868|Q12387868]] | [[Enrique Álvarez Barreiro]] | 1964 | | [[Folgoso do Courel]] |- | style='text-align:right'| 435 | | [[:d:Q12387869|Q12387869]] | [[Enrique Álvarez Paredes]] | 1949 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 436 | | [[:d:Q12387928|Q12387928]] | [[Erik Quintela]] | 1991 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 437 | | [[:d:Q12388179|Q12388179]] | [[Euloxio Rubert Méndez]] | 2000 | | [[Ourol]] |- | style='text-align:right'| 438 | [[Ficheiro:Fernando Arribas Arias (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388378|Q12388378]] | [[Fernando Arribas Arias]] | 1958 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 439 | | [[:d:Q12388379|Q12388379]] | [[Fernando Amarelo de Castro]] | 1937 | 2017 | [[Muras]] |- | style='text-align:right'| 440 | [[Ficheiro:Fernando Blanco BNG.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388383|Q12388383]] | [[Fernando Blanco Álvarez]] | 1959 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 441 | | [[:d:Q12388384|Q12388384]] | [[Fernando Carlos Rodríguez Pérez]] | 1946 | | [[Rubián, Bóveda|Rubián]] |- | style='text-align:right'| 442 | | [[:d:Q12388400|Q12388400]] | [[Fernando Martínez González]] | 1952 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 443 | | [[:d:Q12388413|Q12388413]] | [[Fernando Pérez Barreiro]] | 1896 | 1968 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 444 | | [[:d:Q12388416|Q12388416]] | [[Fernando Salgado García]] | 1953 | | [[Monterroso]] |- | style='text-align:right'| 445 | | [[:d:Q12388512|Q12388512]] | [[Fidel Fernán|Fidel Fernán Bello]] | 1954 | | [[Cospeito]] |- | style='text-align:right'| 446 | | [[:d:Q12388596|Q12388596]] | [[Fiz Vergara Vilariño]] | 1953 | 1997 | [[Santalla, Samos|Santalla]] |- | style='text-align:right'| 447 | | [[:d:Q12388605|Q12388605]] | [[Flora Veiga]] | 1938 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 448 | [[Ficheiro:Estatua Francisco Acal Eiros, O Cádavo, Baleira, Lugo 17.JPG|center|128px]] | [[:d:Q12388898|Q12388898]] | [[Francisco Acal Eiros]] | 1932 | 2013 | [[Baleira]] |- | style='text-align:right'| 449 | | [[:d:Q12388907|Q12388907]] | [[Francisco Cacharro Gosende]] | 1971 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 450 | [[Ficheiro:Francisco Lamas Lopez.png|center|128px]] | [[:d:Q12388935|Q12388935]] | [[Francisco Lamas López|Francisco Lamas]] | 1905 | 1987 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 451 | [[Ficheiro:Francisco Lanza Álvarez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388936|Q12388936]] | [[Francisco Lanza]] | 1892 | 1951 | [[Ove, Ribadeo|Ove]] |- | style='text-align:right'| 452 | | [[:d:Q12388940|Q12388940]] | [[Francisco López Valcarce]] | 1989 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 453 | [[Ficheiro:Francisco Narla.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388947|Q12388947]] | [[Francisco Narla]] | 1978 | | [[Friol]] |- | style='text-align:right'| 454 | | [[:d:Q12388954|Q12388954]] | [[Francisco Rey Balbís]] | 1917 | 2010 | [[San Cibrao, Lieiro, Cervo|San Cibrao]] |- | style='text-align:right'| 455 | | [[:d:Q12388961|Q12388961]] | [[Francisco Río Barxa]] | 1919 | 2011 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 456 | [[Ficheiro:Francisco Vazquez Chantada por Distrito Xermar - AELG.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388976|Q12388976]] | [[Francisco Vázquez Chantada]] | 1956 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 457 | | [[:d:Q12388978|Q12388978]] | [[Francisco Vázquez Saco]] | 1897 | 1962 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 458 | | [[:d:Q12389980|Q12389980]] | [[Gerardo Criado Guizán]] | 1956 | | [[Noche, Vilalba|Noche]] |- | style='text-align:right'| 459 | | [[:d:Q12389989|Q12389989]] | [[Germán Fanego Salaverri]] | 1884 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 460 | | [[:d:Q12389995|Q12389995]] | [[Gilberto Suárez Méndez]] | 1936 | 2012 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 461 | | [[:d:Q12390134|Q12390134]] | [[Graciano Leivas Freire]] | 1909 | 1991 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 462 | | [[:d:Q12390255|Q12390255]] | [[Guillermo Otero Villalba]] | 1896 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 463 | [[Ficheiro:Helena Villar (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390366|Q12390366]] | [[Helena Villar Janeiro]] | 1940 | | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 464 | [[Ficheiro:Henrique Alvarellos (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390372|Q12390372]] | [[Henrique Alvarellos]] | 1968 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 465 | [[Ficheiro:Henrique Harguindey.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390375|Q12390375]] | [[Henrique Harguindey]] | 1946 | 2024 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 466 | [[Ficheiro:Higinio Fernández de la Vega Pasarín.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390401|Q12390401]] | [[Higinio Fernández de la Vega Pasarín]] | 1862 | 1948 | [[Vilariño, Castroverde|Vilariño]] |- | style='text-align:right'| 467 | | [[:d:Q12390505|Q12390505]] | [[Hugo Zacarías Criado Otero]] | 1984 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 468 | | [[:d:Q12390568|Q12390568]] | [[Iago Losada]] | 1979 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 469 | | [[:d:Q12390593|Q12390593]] | [[Ignacio Pardo]] | 1947 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 470 | | [[:d:Q12390738|Q12390738]] | [[Isaac Prado Villapol]] | 1932 | 2015 | [[Ferreira, Ferreira, O Valadouro|Ferreira]] |- | style='text-align:right'| 471 | | [[:d:Q12390746|Q12390746]] | [[Isabel Vilalba|Isabel Vilalba Seivane]] | 1975 | | [[Lourenzá]] |- | style='text-align:right'| 472 | [[Ficheiro:Isidro Novo (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390755|Q12390755]] | [[Isidro Novo]] | 1951 | 2018 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 473 | | [[:d:Q12390757|Q12390757]] | [[Ismael Rego]] | 1951 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 474 | | [[:d:Q12390772|Q12390772]] | [[Iván Prado]] | 1974 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 475 | [[Ficheiro:Jacinto Crespo 1929.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390784|Q12390784]] | [[Jacinto Crespo]] | 1849 | 1931 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 476 | | [[:d:Q12390821|Q12390821]] | [[Javier Ares Díaz]] | 1986 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 477 | | [[:d:Q12390828|Q12390828]] | [[Javier Jorge Castiñeira]] | 1974 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 478 | | [[:d:Q12390832|Q12390832]] | [[Javier Pita Calvo]] | 1991 | | [[O Vicedo]] |- | style='text-align:right'| 479 | | [[:d:Q12390835|Q12390835]] | [[Javier Valcarce Ocampo]] | 1900 | 1922 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 480 | | [[:d:Q12390838|Q12390838]] | [[Javier Varela Pérez]] | 1964 | | [[Antas de Ulla]] |- | style='text-align:right'| 481 | | [[:d:Q12390858|Q12390858]] | [[Jesús Franco Fernández]] | 1900 | 2000 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 482 | | [[:d:Q12390861|Q12390861]] | [[Jesús Gayoso (político)|Jesús Gayoso Rey]] | 1930 | 1987 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 483 | | [[:d:Q12390862|Q12390862]] | [[Jesús González Iglesias]] | 1980 | | [[Meira]] |- | style='text-align:right'| 484 | | [[:d:Q12390873|Q12390873]] | [[Jesús Núñez Díaz]] | 1957 | | [[As Nogais]] |- | style='text-align:right'| 485 | [[Ficheiro:Jesús Peynó Piñeiro 1926.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390875|Q12390875]] | [[Jesús Peynó Piñeiro]] | 1869 | 1948 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 486 | [[Ficheiro:Jesús Rodríguez Murias.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390877|Q12390877]] | [[Jesús Rodríguez Murias]] | | 1909 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 487 | | [[:d:Q12390887|Q12390887]] | [[Joaquín Ares Díaz]] | 1880 | 1961 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 488 | | [[:d:Q12390890|Q12390890]] | [[Joaquín Becerra Armesto]] | 1829 | 1896 | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 489 | | [[:d:Q12390898|Q12390898]] | [[Joaquín González González]] | 1954 | | [[Ousende, O Saviñao|Ousende]] |- | style='text-align:right'| 490 | [[Ficheiro:Jorge Coira 2012 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390928|Q12390928]] | [[Jorge Coira]] | 1971 | | [[Rábade]] |- | style='text-align:right'| 491 | [[Ficheiro:4f58efb16a137-dorribo 2012.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390932|Q12390932]] | [[Jorge Dorribo]] | 2000 | 2019 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 492 | | [[:d:Q12390957|Q12390957]] | [[José Antonio García López]] | 1971 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 493 | | [[:d:Q12390967|Q12390967]] | [[José Antonio Rivas Carballés]] | 1897 | 1936 | [[Pol]] |- | style='text-align:right'| 494 | | [[:d:Q12390974|Q12390974]] | [[José Antonio Vázquez García]] | 1955 | 2021 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 495 | [[Ficheiro:José Benito Abraira voda Céltiga 1930.png|center|128px]] | [[:d:Q12390982|Q12390982]] | [[José Benito Abraira]] | 1904 | 1987 | [[Meira]] |- | style='text-align:right'| 496 | | [[:d:Q12390984|Q12390984]] | [[José Benito López Losada]] | 1946 | 2011 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 497 | | [[:d:Q12390990|Q12390990]] | [[José Bouso]] | 1953 | | [[Bretoña, A Pastoriza|Bretoña]] |- | style='text-align:right'| 498 | | [[:d:Q12390999|Q12390999]] | [[José Carlos Rodríguez Andina]] | 1952 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 499 | | [[:d:Q12391001|Q12391001]] | [[José Casal Rodríguez]] | 1816 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 500 | [[Ficheiro:José Costa Figueiras.png|center|128px]] | [[:d:Q12391008|Q12391008]] | [[José Costa Figueiras]] | 1880 | 1955 | [[Pantón]] |- | style='text-align:right'| 501 | | [[:d:Q12391019|Q12391019]] | [[José Estévez López]] | 1954 | | [[Pacios, Pradeda, Guntín|Pacios]] |- | style='text-align:right'| 502 | | [[:d:Q12391034|Q12391034]] | [[José Guerrero]] | 1935 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 503 | | [[:d:Q12391035|Q12391035]] | [[José Guitián García]] | | 1884 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 504 | | [[:d:Q12391038|Q12391038]] | [[José Gómez Vázquez]] | 1936 | | [[San Martiño de Anllo, Sober|San Martiño de Anllo]] |- | style='text-align:right'| 505 | [[Ficheiro:José Jesús Ramos Ledo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12391042|Q12391042]] | [[José Jesús Ramos Ledo]] | 1944 | | [[Taboada]] |- | style='text-align:right'| 506 | | [[:d:Q12391062|Q12391062]] | [[José Luis Novo Cazón]] | 1949 | 2013 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 507 | [[Ficheiro:José Luis Raposo 2013.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12391067|Q12391067]] | [[José Luis Raposo Magdalena]] | 1956 | | [[Riocereixa, Pedrafita do Cebreiro|Riocereixa]] |- | style='text-align:right'| 508 | | [[:d:Q12391078|Q12391078]] | [[José Manuel Arias López]] | 1962 | | [[Bóveda]] |- | style='text-align:right'| 509 | | [[:d:Q12391080|Q12391080]] | [[José Manuel Braña|José Manuel Braña Pereda]] | 1970 | | [[Negueira de Muñiz]] |- | style='text-align:right'| 510 | | [[:d:Q12391088|Q12391088]] | [[José Manuel Lamela]] | 1953 | | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 511 | | [[:d:Q12391089|Q12391089]] | [[José Manuel Ledo López]] | 1929 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 512 | | [[:d:Q12391091|Q12391091]] | [[José Manuel Mato Díaz]] | 1954 | | [[Paradela]] |- | style='text-align:right'| 513 | | [[:d:Q12391094|Q12391094]] | [[José Manuel Pardo Barro]] | 1960 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 514 | | [[:d:Q12391107|Q12391107]] | [[Xosé Crecente Vega]] | 1896 | 1948 | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 515 | | [[:d:Q12391110|Q12391110]] | [[José María García Leira]] | 1934 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 516 | | [[:d:Q12391111|Q12391111]] | [[José María González Barcia]] | 1956 | | [[Burela]] |- | style='text-align:right'| 517 | | [[:d:Q12391112|Q12391112]] | [[José María García Rivera]] | 1954 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 518 | | [[:d:Q12391115|Q12391115]] | [[José María López Noceda]] | 1931 | 2013 | [[San Xusto de Cabarcos, Barreiros|San Xusto de Cabarcos]] |- | style='text-align:right'| 519 | | [[:d:Q12391123|Q12391123]] | [[José María Regadío Vázquez]] | 1920 | 2010 | [[Monterroso]] |- | style='text-align:right'| 520 | | [[:d:Q12391134|Q12391134]] | [[José Ouro Arias]] | 1900 | 1955 | [[Palas de Rei]] |- | style='text-align:right'| 521 | | [[:d:Q12391136|Q12391136]] | [[José Pardo Lombao]] | 1955 | | [[Outeiro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 522 | | [[:d:Q12391146|Q12391146]] | [[José Ramón Becerra Llamas]] | 1775 | 1870 | [[A Proba, A Proba de Navia, Navia de Suarna|A Proba]] |- | style='text-align:right'| 523 | | [[:d:Q12391148|Q12391148]] | [[José Ramón Cociña García]] | 1931 | 1996 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 524 | | [[:d:Q12391150|Q12391150]] | [[José Ramón Lamelo]] | 1942 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 525 | | [[:d:Q12391155|Q12391155]] | [[José Ramón Quiroga Uría|José Ramón Quiroga y Uría]] | | 1847 | [[O Hospital, Quiroga|O Hospital]] |- | style='text-align:right'| 526 | | [[:d:Q12391157|Q12391157]] | [[José Ramón Villamarín Pallín]] | 1881 | 1967 | [[Cirio, Pol|Cirio]] |- | style='text-align:right'| 527 | | [[:d:Q12391168|Q12391168]] | [[José Sangil|José Sangil Fernández]] | 1936 | 2023 | [[Láncara]] |- | style='text-align:right'| 528 | | [[:d:Q12391172|Q12391172]] | [[José Sánchez Arias]] | 1908 | 1981 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 529 | [[Ficheiro:José Soto Reguera 1936.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12391173|Q12391173]] | [[José Soto Reguera]] | 1881 | 1953 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 530 | | [[:d:Q12391174|Q12391174]] | [[José Sánchez Gacio]] | 1898 | 1980 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 531 | | [[:d:Q12391180|Q12391180]] | [[José Ulla Rocha]] | 1970 | | [[San Vicente de Pena, Begonte|San Vicente de Pena]] |- | style='text-align:right'| 532 | | [[:d:Q12391182|Q12391182]] | [[José Varela Ulloa]] | 1739 | 1794 | [[Vilareda, Palas de Rei|Vilareda]] |- | style='text-align:right'| 533 | | [[:d:Q12391192|Q12391192]] | [[José de la Torre Moreiras]] | 1919 | 1986 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 534 | | [[:d:Q12391195|Q12391195]] | [[José Ángel González Rivas]] | 1984 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 535 | | [[:d:Q12391200|Q12391200]] | [[Juan Antonio Correa Calderón]] | 1907 | 1962 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 536 | | [[:d:Q12391217|Q12391217]] | [[Juan Serrano]] | 1965 | | [[Portomarín]] |- | style='text-align:right'| 537 | | [[:d:Q12391244|Q12391244]] | [[Juan José Díaz Valiño]] | 1971 | | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 538 | | [[:d:Q12391249|Q12391249]] | [[Juan Luis Pedrosa]] | 1955 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 539 | | [[:d:Q12391254|Q12391254]] | [[Juan Manuel Páramo Neyra]] | 1939 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 540 | | [[:d:Q12391275|Q12391275]] | [[Juan Seoane]] | 1958 | | [[Os Peares]] |- | style='text-align:right'| 541 | | [[:d:Q12391278|Q12391278]] | [[Juan Suárez Acevedo]] | 1918 | 2011 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 542 | | [[:d:Q12391289|Q12391289]] | [[Julia Cerdeiros]] | 1882 | 2000 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 543 | | [[:d:Q12391291|Q12391291]] | [[Julia Rodríguez Barreira]] | 1966 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 544 | | [[:d:Q12391300|Q12391300]] | [[Julio González González]] | 1968 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 545 | | [[:d:Q12391301|Q12391301]] | [[Julio Gallego Moure]] | 1962 | | [[Lourido Grande, Renche, Samos|Lourido Grande]] |- | style='text-align:right'| 546 | | [[:d:Q12391315|Q12391315]] | [[Julio Yebra-Pimentel|Julio Yebra-Pimentel Blanco]] | 1954 | | [[Lousada, Carballedo|Lousada]] |- | style='text-align:right'| 547 | [[Ficheiro:Jurjo Torres.JPG|center|128px]] | [[:d:Q12391323|Q12391323]] | [[Jurjo Torres Santomé]] | 1951 | | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 548 | | [[:d:Q12391632|Q12391632]] | [[Laura Celeiro García]] | 1981 | | [[Lebón, Reboiro, O Incio|Lebón]] |- | style='text-align:right'| 549 | | [[:d:Q12391765|Q12391765]] | [[Leonardo Santamarina]] | 1912 | 1987 | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 550 | | [[:d:Q12391769|Q12391769]] | [[Leopoldo López Rego]] | 1935 | 2010 | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 551 | [[Ficheiro:Lidia Senra.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12391819|Q12391819]] | [[Lidia Senra]] | 1958 | | [[A Pobra do Brollón]] |- | style='text-align:right'| 552 | [[Ficheiro:2014-03-11 Protesta Santiago 3 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12391903|Q12391903]] | [[Lino Rodríguez Ónega]] | 1952 | | [[Pol]] |- | style='text-align:right'| 553 | | [[:d:Q12391912|Q12391912]] | [[Lisardo Gómez]] | 1974 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 554 | | [[:d:Q12391913|Q12391913]] | [[Lisardo Freixo|Lisardo Freijo López]] | | 1946 | [[Doncos, As Nogais|Doncos]] |- | style='text-align:right'| 555 | [[Ficheiro:Lorena Souto - AELG.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392097|Q12392097]] | [[Lorena Souto]] | 1983 | | [[O Páramo]] |- | style='text-align:right'| 556 | [[Ficheiro:Lourenzo Fernández Prieto 20220330 en Ribadeo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392136|Q12392136]] | [[Lourenzo Fernández Prieto]] | 1961 | | [[A Devesa, Ribadeo|A Devesa]] |- | style='text-align:right'| 557 | | [[:d:Q12392181|Q12392181]] | [[Luciano Asorey]] | 1943 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 558 | | [[:d:Q12392460|Q12392460]] | [[Luis Fernández Guitián]] | 1962 | | [[Sober]] |- | style='text-align:right'| 559 | [[Ficheiro:Luis Fernández 2023 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392461|Q12392461]] | [[Luis Fernández Teijeiro]] | 1993 | | [[Burela]] |- | style='text-align:right'| 560 | | [[:d:Q12392466|Q12392466]] | [[Luis Lamas Novo]] | 1971 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 561 | | [[:d:Q12392470|Q12392470]] | [[Luis Pereiro Vázquez]] | 1935 | | [[Monterroso]] |- | style='text-align:right'| 562 | | [[:d:Q12392472|Q12392472]] | [[Luis Pérez Guitián]] | 1900 | 1901 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 563 | | [[:d:Q12392477|Q12392477]] | [[Luis Rodríguez Rodríguez]] | 1931 | 2021 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 564 | | [[:d:Q12392486|Q12392486]] | [[Luis Ángel Lago Lage]] | 1957 | | [[Rábade]] |- | style='text-align:right'| 565 | | [[:d:Q12392499|Q12392499]] | [[Luis Carrera Pásaro]] | 1949 | 2014 | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 566 | [[Ficheiro:Luís Celeiro (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392500|Q12392500]] | [[Luís Celeiro]] | 1955 | | [[Samos]] |- | style='text-align:right'| 567 | | [[:d:Q12392502|Q12392502]] | [[Luís Cordeiro]] | 1934 | 2007 | [[Palas de Rei]] |- | style='text-align:right'| 568 | | [[:d:Q12392508|Q12392508]] | [[Luís González Blasco]] | 1941 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 569 | [[Ficheiro:Porteiro Garea.jpeg|center|128px]] | [[:d:Q12392516|Q12392516]] | [[Luís Porteiro Garea]] | 1889 | 1918 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 570 | [[Ficheiro:Luís Valle Praza Pública.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392520|Q12392520]] | [[Luís Valle|Luís Valle Regueiro]] | 1977 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 571 | | [[:d:Q12392665|Q12392665]] | [[Manuel Anxo Laxe Freire]] | 1944 | 2006 | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 572 | | [[:d:Q12392667|Q12392667]] | [[Manuel Baamonde Guitián]] | 1900 | 1927 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 573 | | [[:d:Q12392671|Q12392671]] | [[Manuel Belón]] | 1931 | 2021 | [[San Román de Cervantes, Cervantes|San Román de Cervantes]] |- | style='text-align:right'| 574 | [[Ficheiro:Manuel Castro López, director de El Eco de Galicia.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392689|Q12392689]] | [[Manuel Castro López]] | 1860 | 1926 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 575 | | [[:d:Q12392691|Q12392691]] | [[Manuel Castro Tellado]] | 1910 | 1947 | [[Mosteiro, Pol|Mosteiro]] |- | style='text-align:right'| 576 | | [[:d:Q12392693|Q12392693]] | [[Manuel Celso Matalobos]] | 1959 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 577 | [[Ficheiro:Manuel Darriba.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392706|Q12392706]] | [[Manuel Darriba]] | 1973 | | [[Comarca de Sarria]] |- | style='text-align:right'| 578 | [[Ficheiro:Manuel Ferreiro (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392717|Q12392717]] | [[Manuel Ferreiro Fernández]] | 1955 | | [[Saavedra, Begonte|Saavedra]] |- | style='text-align:right'| 579 | | [[:d:Q12392719|Q12392719]] | [[Manuel Fraga Bello]] | 1866 | 1967 | [[Rioaveso, Vilalba|Rioaveso]] |- | style='text-align:right'| 580 | | [[:d:Q12392727|Q12392727]] | [[Manuel García Blanco]] | 1882 | 1974 | [[Palas de Rei]] |- | style='text-align:right'| 581 | | [[:d:Q12392735|Q12392735]] | [[Manuel García de Buciños]] | 1938 | | [[Buciños, Carballedo|Buciños]] |- | style='text-align:right'| 582 | | [[:d:Q12392741|Q12392741]] | [[Manuel Guillermo Varela Flores]] | 1950 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 583 | [[Ficheiro:Manuel Jesús González Capón-Praza Publica.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392750|Q12392750]] | [[Manuel Jesús González Capón]] | 1951 | 2019 | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 584 | | [[:d:Q12392758|Q12392758]] | [[Manuel Lorenzo Varela Rodríguez]] | 1951 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 585 | | [[:d:Q12392764|Q12392764]] | [[Manuel López Arias]] | 1936 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 586 | [[Ficheiro:Manuel Martínez-Becerreá-PRAZA PUBLICA.png|center|128px]] | [[:d:Q12392773|Q12392773]] | [[Manuel Martínez Núñez]] | 1954 | | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 587 | | [[:d:Q12392789|Q12392789]] | [[Manuel Núñez Carreira]] | 1948 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 588 | [[Ficheiro:Manuel Núñez Singala (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392791|Q12392791]] | [[Manuel Núñez Singala]] | 1963 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 589 | | [[:d:Q12392813|Q12392813]] | [[Manuel Regal Ledo]] | 1947 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 590 | | [[:d:Q12392825|Q12392825]] | [[Manuel Saco Pradeda]] | 1900 | 1937 | [[Vila de Mouros, O Incio|Vila de Mouros]] |- | style='text-align:right'| 591 | [[Ficheiro:Manuel Soto y Freire.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392829|Q12392829]] | [[Manuel Soto Freire]] | 1826 | 1897 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 592 | | [[:d:Q12392846|Q12392846]] | [[Manuel Vázquez Seijas]] | 1884 | 1982 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 593 | [[Ficheiro:1877-11-15, La Ilustración Española y Americana, Conde de Pallarés, senador del reino.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392847|Q12392847]] | [[Manuel Vázquez de Parga]] | 1828 | 1908 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 594 | | [[:d:Q12392853|Q12392853]] | [[Manuela López Besteiro]] | 1941 | | [[Castroverde]] |- | style='text-align:right'| 595 | | [[:d:Q12392894|Q12392894]] | [[Marcial Sanjurjo Fernández]] | 1955 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 596 | [[Ficheiro:Marcos Seixo (AELG)-4.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392911|Q12392911]] | [[Marcos Seixo]] | 1959 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 597 | | [[:d:Q12392913|Q12392913]] | [[Marcos Valín Fontao]] | 1987 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 598 | | [[:d:Q12392930|Q12392930]] | [[Mariana Expósito]] | 1985 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 599 | | [[:d:Q12392943|Q12392943]] | [[Mario López Rico]] | 1949 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 600 | | [[:d:Q12392975|Q12392975]] | [[Marta Darriba]] | | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 601 | | [[:d:Q12392987|Q12392987]] | [[Martiño Maseda Lozano]] | 1970 | | [[Xoibán, Vilalba|Xoibán]] |- | style='text-align:right'| 602 | [[Ficheiro:Homenaxe CEF - María López Sández 2024 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393039|Q12393039]] | [[María López Sández]] | 1973 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 603 | [[Ficheiro:María Reimóndez.001 - II Congreso LGBTIQ+.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393049|Q12393049]] | [[María Reimóndez]] | 1975 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 604 | | [[:d:Q12393052|Q12393052]] | [[María Rosario García Vázquez]] | 1902 | 1998 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 605 | [[Ficheiro:María Xesús Lama - Casa da Matanza - xornadas Centenario Manuel Murguía 1 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393058|Q12393058]] | [[María Xesús Lama]] | 1964 | | [[Santa Euxea, Guntín|Santa Euxea]] |- | style='text-align:right'| 606 | [[Ficheiro:María Xosé Lamas (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393059|Q12393059]] | [[María Xosé Lamas]] | 1961 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 607 | | [[:d:Q12393060|Q12393060]] | [[María Xosé Vega]] | 1970 | | [[Pantón]] |- | style='text-align:right'| 608 | [[Ficheiro:María Yáñez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393061|Q12393061]] | [[María Yáñez]] | 1978 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 609 | | [[:d:Q12393067|Q12393067]] | [[Mariña Gueimunde]] | 1968 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[Ficheiro:Retrato de Matías López.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393096|Q12393096]] | [[Matías López López]] | 1825 | 1891 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 611 | [[Ficheiro:Praza Publica-varelacomparece.png|center|128px]] | [[:d:Q12393103|Q12393103]] | [[Mauro Varela Pérez]] | 1941 | 2020 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 612 | | [[:d:Q12393109|Q12393109]] | [[Maximino Pérez Hortas]] | 1917 | 2010 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 613 | [[Ficheiro:Maximino Teijeiro Fernández.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393112|Q12393112]] | [[Maximino Teijeiro Fernández]] | 1827 | 1900 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 614 | [[Ficheiro:Baldomero Iglesias Dobarrio (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393244|Q12393244]] | [[Mero]] | 1951 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 615 | | [[:d:Q12393316|Q12393316]] | [[Miguel Rodríguez Guerra]] | 1808 | 1889 | [[Mouricios, Chantada|Mouricios]] |- | style='text-align:right'| 616 | | [[:d:Q12393331|Q12393331]] | [[Miguel Ángel Sotuela Vega]] | 1960 | | [[San Clodio, Ribas de Sil, Ribas de Sil|San Clodio]] |- | style='text-align:right'| 617 | [[Ficheiro:Mini Executiva Nacional, XV Asemblea Nacional Bloque Nacionalista Galego, 2016 02.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393362|Q12393362]] | [[Mini]] | 1951 | | [[San Martiño de Pacios, Begonte|San Martiño de Pacios]] |- | style='text-align:right'| 618 | [[Ficheiro:Moncho de Fidalgo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393463|Q12393463]] | [[Moncho de Fidalgo]] | 1955 | | [[O Incio]] |- | style='text-align:right'| 619 | | [[:d:Q12393867|Q12393867]] | [[Nazario Pin]] | 1942 | | [[Ribeira de Piquín]] |- | style='text-align:right'| 620 | [[Ficheiro:Nicolás Taboada Leal.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393909|Q12393909]] | [[Nicolás Taboada Leal]] | 1798 | 1883 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 621 | [[Ficheiro:Néstor Rego Candamil, XV Asemblea Nacional Bloque Nacionalista Galego 21.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12394038|Q12394038]] | [[Néstor Rego]] | 1962 | | [[O Vicedo]] |- | style='text-align:right'| 622 | | [[:d:Q12396299|Q12396299]] | [[Olga Iglesias|Olga Iglesias Fontal]] | 1971 | | [[Triacastela]] |- | style='text-align:right'| 623 | | [[:d:Q12396810|Q12396810]] | [[Otilia Seijas]] | 1938 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 624 | | [[:d:Q12396934|Q12396934]] | [[Pablo Antas Pereiro]] | 1990 | | [[Monterroso]] |- | style='text-align:right'| 625 | | [[:d:Q12396941|Q12396941]] | [[Pablo Moure Mariño]] | 1920 | 2009 | [[Escairón, Vilasante, O Saviñao|Escairón]] |- | style='text-align:right'| 626 | | [[:d:Q12396944|Q12396944]] | [[Pablo Núñez]] | 1973 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 627 | [[Ficheiro:Pacomartinhomenaxe2011.png|center|128px]] | [[:d:Q12396967|Q12396967]] | [[Paco Martín]] | 1940 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 628 | [[Ficheiro:Patricio Delgado Luaces, oficial de la facción de David Cornejo, fotografía de Eugenio Lanelongue.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12397235|Q12397235]] | [[Patricio Delgado Luaces]] | 1850 | 1900 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 629 | | [[:d:Q12397243|Q12397243]] | [[Paulino Fernández]] | 1925 | 1989 | [[Surribas, Adá, Chantada|Surribas]] |- | style='text-align:right'| 630 | [[Ficheiro:Paz Lamela Vilariño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12397262|Q12397262]] | [[Paz Lamela Vilariño]] | 1940 | | [[Antas de Ulla]] |- | style='text-align:right'| 631 | | [[:d:Q12397411|Q12397411]] | [[Pedro Murias]] | 1840 | 1906 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 632 | [[Ficheiro:Pegerto Saavedra no salón de actos da Real Academia Galega.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12397442|Q12397442]] | [[Pegerto Saavedra]] | 1951 | | [[Ferreira de Arriba, Freixo, A Fonsagrada|Ferreira de Arriba]] |- | style='text-align:right'| 633 | [[Ficheiro:Pepe Coira.png|center|128px]] | [[:d:Q12397544|Q12397544]] | [[Pepe Coira]] | 1963 | | [[Rábade]] |- | style='text-align:right'| 634 | | [[:d:Q12397584|Q12397584]] | [[Perfecto Conde Muruais|Perfecto Conde]] | 1943 | | [[Xinzo, Vilameá, A Pontenova|Xinzo]] |- | style='text-align:right'| 635 | [[Ficheiro:Primi Nécega a finais do 1990.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12398223|Q12398223]] | [[Primi Nécega]] | 1930 | 2024 | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 636 | [[Ficheiro:Primitivo Iglesias 2013.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12398224|Q12398224]] | [[Primitivo Iglesias|Primitivo Iglesias Sierra]] | 1950 | | [[Loboso, A Pastoriza|Loboso]] |- | style='text-align:right'| 637 | | [[:d:Q12398453|Q12398453]] | [[Quique Bordell]] | 1962 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 638 | [[Ficheiro:Ramiro Ledo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12398567|Q12398567]] | [[Ramiro Ledo]] | 1981 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 639 | | [[:d:Q12398569|Q12398569]] | [[Ramiro Moure Ansoar]] | 1958 | | [[Taboada]] |- | style='text-align:right'| 640 | [[Ficheiro:Busto de Ramón González Fernández.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12398600|Q12398600]] | [[Ramón González Fernández]] | 1856 | 1925 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 641 | | [[:d:Q12398633|Q12398633]] | [[Ramón Varela Díaz]] | 1952 | | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 642 | [[Ficheiro:RamonVillarPonte foto de-mozo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12398636|Q12398636]] | [[Ramón Villar Ponte]] | 1890 | 1953 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 643 | | [[:d:Q12398637|Q12398637]] | [[Ramón Vázquez Díaz]] | 1973 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 644 | | [[:d:Q12398656|Q12398656]] | [[Raquel Miragaia]] | 1974 | | [[Tardade, Vilalba|Tardade]] |- | style='text-align:right'| 645 | | [[:d:Q12398696|Q12398696]] | [[Raúl López López]] | 1950 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 646 | | [[:d:Q12398697|Q12398697]] | [[Raúl Vázquez Gómez]] | 1937 | 2000 | [[Antas de Ulla]] |- | style='text-align:right'| 647 | | [[:d:Q12398818|Q12398818]] | [[Regina Polín|Regina Polín Rodríguez]] | 1950 | | [[Covelas, Castroverde|Covelas]] |- | style='text-align:right'| 648 | | [[:d:Q12399049|Q12399049]] | [[Ricardo Fernández Pérez]] | 1991 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 649 | | [[:d:Q12399054|Q12399054]] | [[Ricardo Núñez Rodríguez]] | 1862 | 1958 | [[San Fiz de Vilapedre, Sarria|San Fiz de Vilapedre]] |- | style='text-align:right'| 650 | | [[:d:Q12399126|Q12399126]] | [[Roberto Prieto]] | 1984 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 651 | | [[:d:Q12399231|Q12399231]] | [[Román García Varela]] | 1940 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 652 | [[Ficheiro:Rubén Cela Díaz, XV Asemblea Nacional Bloque Nacionalista Galego 30.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12399304|Q12399304]] | [[Rubén Cela]] | 1979 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 653 | | [[:d:Q12399436|Q12399436]] | [[Sabela Álvarez Núñez]] | 1954 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 654 | | [[:d:Q12399503|Q12399503]] | [[Salvador Fernández Moreda]] | 1953 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 655 | [[Ficheiro:Salvador Velayos Hermida no seu cuarto da Residencia de Estudiantes. 1928.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12399509|Q12399509]] | [[Salvador Velayos Hermida]] | 1908 | 1997 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 656 | | [[:d:Q12399510|Q12399510]] | [[Salvador Valcárcel Montenegro]] | | 1939 | [[Quinzán das Peras, Argozón, Chantada|Quinzán das Peras]] |- | style='text-align:right'| 657 | [[Ficheiro:Segundo Moreno Barcia 1841-1909.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12400195|Q12400195]] | [[Segundo Moreno Barcia]] | 1841 | 1909 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 658 | | [[:d:Q12400301|Q12400301]] | [[Serafín Varela Platero]] | 1909 | 1937 | [[Guntín]] |- | style='text-align:right'| 659 | | [[:d:Q12400309|Q12400309]] | [[Sergio Arias Rodríguez]] | 1985 | | [[Portomarín]] |- | style='text-align:right'| 660 | | [[:d:Q12400312|Q12400312]] | [[Sergio Rábade]] | 1925 | 2018 | [[Saavedra, Begonte|Saavedra]] |- | style='text-align:right'| 661 | | [[:d:Q12400453|Q12400453]] | [[Siervo González Rivas]] | 1886 | 1938 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 662 | | [[:d:Q12400475|Q12400475]] | [[Silvia Rodríguez Díaz]] | 1976 | | [[Portomarín]] |- | style='text-align:right'| 663 | [[Ficheiro:Susana López Abella 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12400829|Q12400829]] | [[Susana López Abella]] | 1967 | | [[Taboada]] |- | style='text-align:right'| 664 | | [[:d:Q12400841|Q12400841]] | [[Suso Fernández (baloncestista)|Suso Fernández]] | 1957 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 665 | | [[:d:Q12400909|Q12400909]] | [[Tareixa Campo]] | 1946 | | [[O Incio]] |- | style='text-align:right'| 666 | [[Ficheiro:Monumento a Telesforo Ojea Somoza en Fontei (cropped).JPG|center|128px]] | [[:d:Q12400975|Q12400975]] | [[Telesforo Ojea Somoza]] | 1858 | 1890 | [[Lama de Rei, O Mosteiro, Cervantes|Lama de Rei]] |- | style='text-align:right'| 667 | | [[:d:Q12401020|Q12401020]] | [[Teolindo Cortiña]] | 1884 | 1972 | [[Toldaos, O Incio|Toldaos]] |- | style='text-align:right'| 668 | [[Ficheiro:Toño Núñez (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12401259|Q12401259]] | [[Toño Núñez]] | 1959 | | [[Navia de Suarna]] |- | style='text-align:right'| 669 | [[Ficheiro:Tristana Moraleja.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12401411|Q12401411]] | [[Tristana Moraleja]] | 1971 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 670 | [[Ficheiro:Ugia Pedreira, grupo Marful.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12401558|Q12401558]] | [[Ugia Pedreira]] | 1970 | | [[Vilaronte, Foz|Vilaronte]] |- | style='text-align:right'| 671 | [[Ficheiro:Valentín Arias (AELG)-4.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12401665|Q12401665]] | [[Valentín Arias]] | 1934 | 2011 | [[A Vilerma, Maside, Sarria|A Vilerma]] |- | style='text-align:right'| 672 | | [[:d:Q12401827|Q12401827]] | [[Vicente Celeiro]] | 1962 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 673 | [[Ficheiro:Vicente Manuel Cociña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12401834|Q12401834]] | [[Vicente Manuel Cociña|Vicente Manuel Cociña Vizoso]] | 1818 | 1854 | [[Celeiro, Viveiro|Celeiro]] |- | style='text-align:right'| 674 | | [[:d:Q12401839|Q12401839]] | [[Vicente Quiroga Rodríguez]] | 1940 | | [[Quiroga]] |- | style='text-align:right'| 675 | | [[:d:Q12401847|Q12401847]] | [[Vicente Álvarez Miranda]] | 1815 | 1858 | [[Vilaselán, Ribadeo|Vilaselán]] |- | style='text-align:right'| 676 | | [[:d:Q12402477|Q12402477]] | [[Víctor Castro Soto|Víctor Castro Somoza]] | 1839 | 1903 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 677 | | [[:d:Q12402485|Q12402485]] | [[Víctor Basanta Varela]] | 1935 | 1998 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 678 | | [[:d:Q12402486|Q12402486]] | [[Víctor Manuel Vázquez Portomeñe]] | 1934 | | [[Taboada]] |- | style='text-align:right'| 679 | | [[:d:Q12402487|Q12402487]] | [[Víctor Martínez Rodríguez]] | 1909 | 1937 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 680 | | [[:d:Q12402495|Q12402495]] | [[Wenceslao Fernández de la Vega Pasarín]] | 1900 | 1924 | [[Castroverde]] |- | style='text-align:right'| 681 | | [[:d:Q12402546|Q12402546]] | [[Xaime Requeixo]] | 1969 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 682 | | [[:d:Q12402547|Q12402547]] | [[Xaime Subiela]] | 1969 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 683 | | [[:d:Q12402550|Q12402550]] | [[Xan Bouzada]] | 1951 | 2008 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 684 | [[Ficheiro:Juan Pla Zubiri 1917.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402554|Q12402554]] | [[Xan Pla Zubiri]] | 1874 | 1936 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 685 | | [[:d:Q12402587|Q12402587]] | [[Xavier Costa Clavell]] | 1923 | 2006 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 686 | | [[:d:Q12402603|Q12402603]] | [[Xe Freyre]] | 1962 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 687 | [[Ficheiro:Xerardo Quintía Praza Pública.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402637|Q12402637]] | [[Xerardo Quintiá]] | 1970 | | [[Friol]] |- | style='text-align:right'| 688 | | [[:d:Q12402672|Q12402672]] | [[Xesús Alfonso Parada]] | 1967 | | [[Meiraos, Folgoso do Courel|Meiraos]] |- | style='text-align:right'| 689 | [[Ficheiro:Xesús Fernández González 1870 1928.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402677|Q12402677]] | [[Xesús Fernández González]] | 1876 | 1928 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 690 | [[Ficheiro:Xesús Manuel Marcos (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402682|Q12402682]] | [[Xesús Manuel Marcos]] | 1967 | | [[Seoane do Courel, Folgoso do Courel|Seoane do Courel]] |- | style='text-align:right'| 691 | | [[:d:Q12402685|Q12402685]] | [[Xesús Pereiras]] | 1960 | | [[Monterroso]] |- | style='text-align:right'| 692 | [[Ficheiro:Jesús Rodríguez López 1917.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402687|Q12402687]] | [[Xesús Rodríguez López]] | 1859 | 1917 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 693 | [[Ficheiro:Xesús Rodríguez Rodríguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402690|Q12402690]] | [[Xesús Rodríguez Rodríguez]] | 1969 | | [[Cabreiros, Xermade|Cabreiros]] |- | style='text-align:right'| 694 | | [[:d:Q12402692|Q12402692]] | [[Xesús Veiga|Xesús Veiga Buxán]] | 1951 | | [[Toiriz, Pantón|Toiriz]] |- | style='text-align:right'| 695 | | [[:d:Q12402759|Q12402759]] | [[Xosé Alvilares|Xosé Alvilares Moure]] | 1928 | 2015 | [[Axulfe, San Pedro de Viana, Chantada|Axulfe]] |- | style='text-align:right'| 696 | [[Ficheiro:Xosé Antón Cascudo (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402760|Q12402760]] | [[Xosé Antón Cascudo]] | 1976 | | [[Guitiriz]] |- | style='text-align:right'| 697 | [[Ficheiro:Antón Bao, concelleiro en Lugo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402762|Q12402762]] | [[Xosé Antón Bao]] | 1964 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 698 | | [[:d:Q12402765|Q12402765]] | [[Xosé Anxo Laxe]] | 1954 | | [[Outeiro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 699 | | [[:d:Q12402767|Q12402767]] | [[Xosé Arias Fernández]] | 1918 | 1954 | [[Paredes de Arriba, Castro de Rei de Lemos, Paradela|Paredes de Arriba]] |- | style='text-align:right'| 700 | | [[:d:Q12402770|Q12402770]] | [[Xosé Barreiro Prado]] | 1958 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 701 | [[Ficheiro:Busto de José Castiñeira Pardo. Lugo. Galiza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402776|Q12402776]] | [[José Castiñeira Pardo]] | 1928 | 1989 | [[Aspai, Outeiro de Rei|Aspai]] |- | style='text-align:right'| 702 | | [[:d:Q12402778|Q12402778]] | [[Xosé Chao Rego]] | 1932 | 2015 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 703 | | [[:d:Q12402788|Q12402788]] | [[Xosé Díaz Jácome]] | 1910 | 1998 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 704 | | [[:d:Q12402790|Q12402790]] | [[Xosé Espín Mejía]] | 1955 | | [[Doncos, As Nogais|Doncos]] |- | style='text-align:right'| 705 | | [[:d:Q12402793|Q12402793]] | [[Xosé Fernández López]] | 1904 | 1986 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 706 | | [[:d:Q12402798|Q12402798]] | [[Xosé González Varela]] | | 1842 | [[Cospeito]] |- | style='text-align:right'| 707 | | [[:d:Q12402802|Q12402802]] | [[Xosé Lois Foxo]] | 1950 | | [[Romeor, Esperante, Folgoso do Courel|Romeor]] |- | style='text-align:right'| 708 | [[Ficheiro:Xosé Lois Maceda Vilariño na Casa da Memoria na V Xornada Guerrilleira.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402805|Q12402805]] | [[Xosé Lois Maceda Vilariño]] | 1965 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 709 | [[Ficheiro:José Lorenzo Tomé (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402808|Q12402808]] | [[Xosé Lorenzo Tomé]] | 1954 | | [[Guitiriz]] |- | style='text-align:right'| 710 | [[Ficheiro:Xosé Luís Grande Grande (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402815|Q12402815]] | [[Xosé Luís Grande Grande]] | 1954 | | [[Vilaquinte, Carballedo|Vilaquinte]] |- | style='text-align:right'| 711 | [[Ficheiro:Xosé Luís Regueira Fernández.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402819|Q12402819]] | [[Xosé Luís Regueira]] | 1958 | | [[Goiriz, Vilalba|Goiriz]] |- | style='text-align:right'| 712 | | [[:d:Q12402827|Q12402827]] | [[Xosé Manuel Carballo Ferreiro]] | 1944 | 2017 | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 713 | | [[:d:Q12402845|Q12402845]] | [[Xosé Manuel Sarille]] | 1956 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 714 | | [[:d:Q12402851|Q12402851]] | [[Xosé María Chao Ledo]] | 1844 | 1894 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 715 | | [[:d:Q12402852|Q12402852]] | [[Xosé María Costa|Xosé María Costa Gómez]] | 1951 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 716 | | [[:d:Q12402856|Q12402856]] | [[Xosé María Gómez Vilabella]] | 1930 | | [[Castroverde]] |- | style='text-align:right'| 717 | | [[:d:Q12402857|Q12402857]] | [[Xosé María López Rancaño]] | 1951 | | [[A Pontenova]] |- | style='text-align:right'| 718 | | [[:d:Q12402861|Q12402861]] | [[Xosé María Teixido Núñez]] | 1960 | | [[As Negradas, Guitiriz|As Negradas]] |- | style='text-align:right'| 719 | [[Ficheiro:Xosé Miranda (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402862|Q12402862]] | [[Xosé Miranda|Q12402862]] | 1955 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 720 | | [[:d:Q12402868|Q12402868]] | [[Xosé Otero Canto]] | 1951 | | [[A Ponte de Outeiro, Outeiro, Castro de Rei|A Ponte de Outeiro]] |- | style='text-align:right'| 721 | | [[:d:Q12402888|Q12402888]] | [[Xosé Sixto García]] | 1984 | | [[Guimarei, Friol|Guimarei]] |- | style='text-align:right'| 722 | | [[:d:Q12402891|Q12402891]] | [[Xosé de Cora]] | 1951 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 723 | | [[:d:Q12402897|Q12402897]] | [[Xoán Balboa]] | 1938 | 2009 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 724 | | [[:d:Q12402902|Q12402902]] | [[Xoán Carlos Carreira]] | 1956 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 725 | | [[:d:Q12402905|Q12402905]] | [[Xoán Curiel]] | 2000 | | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 726 | | [[:d:Q12402912|Q12402912]] | [[Xoán Neira López]] | 1953 | | [[Meilán, Lugo|Meilán]] |- | style='text-align:right'| 727 | [[Ficheiro:Xoán Xosé Fernández Abella (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402916|Q12402916]] | [[Xoán Xosé Fernández Abella]] | 1933 | 2023 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 728 | [[Ficheiro:Xulio Pardo de Neyra (AELG)-7.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402936|Q12402936]] | [[Xulio Pardo de Neyra]] | 1968 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 729 | [[Ficheiro:Xurxo Ayán 04.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402964|Q12402964]] | [[Xurxo Ayán]] | 1976 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 730 | | [[:d:Q12403058|Q12403058]] | [[Álvaro Rodríguez Eiras]] | 1932 | 2025 | [[Meira]] |- | style='text-align:right'| 731 | | [[:d:Q12403067|Q12403067]] | [[Ángel Basanta]] | 1950 | | [[A Pastoriza]] |- | style='text-align:right'| 732 | | [[:d:Q12403077|Q12403077]] | [[Ángel Rodríguez Castedo]] | 1949 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 733 | | [[:d:Q12403111|Q12403111]] | [[Óliver Escobar]] | 1979 | | [[Xove]] |- | style='text-align:right'| 734 | | [[:d:Q12403117|Q12403117]] | [[Óscar Manuel Rodríguez Vázquez]] | 1972 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 735 | [[Ficheiro:Gustavo Nieves Campello.JPG|center|128px]] | [[:d:Q13634583|Q13634583]] | [[Gustavo Nieves]] | 1982 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 736 | | [[:d:Q14088272|Q14088272]] | [[Xosé María Arias Fernández]] | 1967 | | [[Furís, Castroverde|Furís]] |- | style='text-align:right'| 737 | | [[:d:Q14088284|Q14088284]] | [[José Antonio Ferreiro González (político)|José Antonio Ferreiro González]] | 1944 | | [[Laxosa, O Corgo|Laxosa]] |- | style='text-align:right'| 738 | | [[:d:Q14088307|Q14088307]] | [[Jesús Carreira Ferreiro]] | 1951 | | [[Guntín]] |- | style='text-align:right'| 739 | [[Ficheiro:Severino Rodríguez 2013.jpg|center|128px]] | [[:d:Q14088329|Q14088329]] | [[Severino Rodríguez Díaz]] | 1956 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 740 | | [[:d:Q14088339|Q14088339]] | [[José Fernández Fernández]] | 1958 | | [[Navia de Suarna]] |- | style='text-align:right'| 741 | | [[:d:Q14088359|Q14088359]] | [[José Luis Álvarez Blanco]] | 1949 | | [[Moreda, Pantón|Moreda]] |- | style='text-align:right'| 742 | | [[:d:Q14127105|Q14127105]] | [[José Manuel Méndez Freijo]] | 1962 | | [[As Nogais]] |- | style='text-align:right'| 743 | | [[:d:Q14492148|Q14492148]] | [[Luis Sendín]] | 1909 | 1942 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 744 | [[Ficheiro:Daniel Vázquez Campo, Unión Libre, cadernos de vida e culturas 1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q14518660|Q14518660]] | [[Daniel Vázquez Campo]] | 1894 | 1940 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 745 | | [[:d:Q14543328|Q14543328]] | [[Blanca García Montenegro]] | 1960 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 746 | [[Ficheiro:Losada, Teresa.jpg|center|128px]] | [[:d:Q14955664|Q14955664]] | [[Teresa Losada]] | 1943 | 2013 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 747 | | [[:d:Q14968591|Q14968591]] | [[Hilda Rodríguez]] | 1955 | | [[Portomarín]] |- | style='text-align:right'| 748 | | [[:d:Q15109875|Q15109875]] | [[Pablo Pardo Yáñez]] | 1945 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 749 | [[Ficheiro:Carlos Mantilla.png|center|128px]] | [[:d:Q15407852|Q15407852]] | [[Carlos Mantilla]] | 1944 | 2020 | [[Rosende, Sober|Rosende]] |- | style='text-align:right'| 750 | | [[:d:Q15453050|Q15453050]] | [[Luis de Lossada]] | 1681 | 1748 | [[Quiroga]] |- | style='text-align:right'| 751 | | [[:d:Q15629588|Q15629588]] | [[Aniceto Codesal]] | 1919 | 2008 | [[Oleiros, Vilalba|Oleiros]] |- | style='text-align:right'| 752 | | [[:d:Q15631734|Q15631734]] | [[Afonso Gómez de Sarria|Afonso Gomes de Sarria]] | 1300 | 1300 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 753 | [[Ficheiro:Jose Corral - FIVB World Championship European Qualification Women Łódź January 2014.jpg|center|128px]] | [[:d:Q15695433|Q15695433]] | [[María José Corral]] | 1991 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 754 | | [[:d:Q15792570|Q15792570]] | [[Benjamin Saúl]] | 1924 | 1980 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 755 | | [[:d:Q16089649|Q16089649]] | [[Enrique Cal Pardo]] | 1922 | 2016 | [[Galdo, Viveiro|Galdo]] |- | style='text-align:right'| 756 | | [[:d:Q16090033|Q16090033]] | [[Juan Cortiñas Méndez]] | 1925 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 757 | | [[:d:Q16105992|Q16105992]] | [[Francesco Mainardi]] | 1942 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 758 | | [[:d:Q16188113|Q16188113]] | [[Costanza de Castro e Osorio]] | 1430 | 1489 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 759 | | [[:d:Q16300900|Q16300900]] | [[María del Carmen Lence Paz|Carmen Lence]] | 1969 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 760 | [[Ficheiro:Luís Iglesia.JPG|center|128px]] | [[:d:Q16318626|Q16318626]] | [[Luís Iglesia]] | 1962 | | [[Riotorto]] |- | style='text-align:right'| 761 | | [[:d:Q16334123|Q16334123]] | [[Alberto Casal Rivas]] | 1921 | 2014 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 762 | [[Ficheiro:Xoán Montes Capón.jpg|center|128px]] | [[:d:Q16472480|Q16472480]] | [[Xoán Montes]] | 1840 | 1899 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 763 | | [[:d:Q16511463|Q16511463]] | [[Juan Manuel Tartilán]] | 1938 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 764 | | [[:d:Q16529187|Q16529187]] | [[Alonso Pérez de Vivero]] | | 1453 | [[O Vicedo]] |- | style='text-align:right'| 765 | [[Ficheiro:Julio Fernández Correa.JPG|center|128px]] | [[:d:Q16568113|Q16568113]] | [[Julio Fernández Correa]] | 1961 | | [[Cervo]] |- | style='text-align:right'| 766 | | [[:d:Q16575518|Q16575518]] | [[Manuela Escamilla]] | 1650<br/>1648 | 1721 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 767 | [[Ficheiro:1926-01-14, El Liberal, El doctor Goyanes (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q16582953|Q16582953]] | [[José Goyanes Capdevila]] | 1876 | 1964 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 768 | [[Ficheiro:Sabela Arias Graffiti ronda Mercedes Lugo (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q16627670|Q16627670]] | [[Sabela Arias Castro]] | 1969 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 769 | | [[:d:Q16632149|Q16632149]] | [[Siro López]] | 1956 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 770 | | [[:d:Q16658279|Q16658279]] | [[Xosé Ibáñez Fernández|José Ibáñez Fernández]] | 1901 | 1966 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 771 | | [[:d:Q16658280|Q16658280]] | [[Germán López González]] | 1899 | | [[Vilaescura, Sober|Vilaescura]] |- | style='text-align:right'| 772 | | [[:d:Q16658285|Q16658285]] | [[Constantino Abelleira]] | 1901 | 1966 | [[San Fiz de Paz, Outeiro de Rei|San Fiz de Paz]] |- | style='text-align:right'| 773 | | [[:d:Q16740301|Q16740301]] | [[María Loureiro García (política)|María Loureiro García]] | 1981 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 774 | [[Ficheiro:Luis Garcia Mosquera (recortado).png|center|128px]] | [[:d:Q16859870|Q16859870]] | [[Luis García Mosquera]] | 1946 | 2024 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 775 | | [[:d:Q16911616|Q16911616]] | [[Manuel García Adán (Q16911616)|Manuel García Adán]] | 1925 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 776 | [[Ficheiro:Manuel Castro Gil 1910.jpg|center|128px]] | [[:d:Q16947522|Q16947522]] | [[Manuel Castro Gil]] | 1891 | 1963 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 777 | [[Ficheiro:Manuel Meilán Martínez, Montevideo, 1940.jpg|center|128px]] | [[:d:Q16966048|Q16966048]] | [[Manuel Meilán]] | 1904 | 1994 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 778 | | [[:d:Q17024012|Q17024012]] | [[César Aja]] | 1951 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 779 | | [[:d:Q17024026|Q17024026]] | [[Francisco Amado Hermida]] | 1900 | | [[Vilachambre, Baralla|Vilachambre]] |- | style='text-align:right'| 780 | | [[:d:Q17024027|Q17024027]] | [[Luis Ameijide Aguiar]] | 1911 | 1982 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 781 | | [[:d:Q17024032|Q17024032]] | [[Raquel Arias]] | 1966 | | [[Proendos, Sober|Proendos]] |- | style='text-align:right'| 782 | [[Ficheiro:Agustin-Baamonde-Praza-Publica.png|center|128px]] | [[:d:Q17024035|Q17024035]] | [[Agustín Baamonde Díaz]] | 1950 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 783 | | [[:d:Q17024354|Q17024354]] | [[Ángel Camino Copa]] | 1944 | | [[Laiosa, O Incio|Laiosa]] |- | style='text-align:right'| 784 | | [[:d:Q17029829|Q17029829]] | [[Juanjo Ferreiro Suárez]] | 1944 | 2023 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 785 | | [[:d:Q17166248|Q17166248]] | [[Carlos Varela Veiga]] | 1945 | 1980 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 786 | | [[:d:Q17207192|Q17207192]] | [[Manuel Anxo Taboada Rodríguez]] | 1955 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 787 | | [[:d:Q17413199|Q17413199]] | [[Mario González Zaera]] | 1900 | 1980 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 788 | | [[:d:Q17413209|Q17413209]] | [[Xosé Trapero Pardo]] | 1900 | 1995 | [[Castro de Ribeiras de Lea, Ribeiras de Lea, Castro de Rei|Castro de Ribeiras de Lea]] |- | style='text-align:right'| 789 | | [[:d:Q17413254|Q17413254]] | [[Argimiro Rico Trabada]] | 1905 | 1937 | [[San Bernabel, Martín, Baleira|San Bernabel]] |- | style='text-align:right'| 790 | | [[:d:Q17413354|Q17413354]] | [[Xulia Minguillón]] | 1906 | 1965 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 791 | | [[:d:Q17413359|Q17413359]] | [[Xoán Xosé Plá]] | 1906 | 1981 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 792 | [[Ficheiro:Eladio Marcos Rodríguez 1934.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17413385|Q17413385]] | [[Eladio Marcos Rodríguez]] | 1908 | 2000 | [[Doade, Sober|Doade]] |- | style='text-align:right'| 793 | | [[:d:Q17413390|Q17413390]] | [[Pedro Vázquez Rábade]] | 1908 | | [[Saavedra, Begonte|Saavedra]] |- | style='text-align:right'| 794 | | [[:d:Q17413396|Q17413396]] | [[Ignacio Herrero Fuentes]] | 1909 | 2001 | [[Pedrafita do Cebreiro]] |- | style='text-align:right'| 795 | | [[:d:Q17413423|Q17413423]] | [[Ángel Ansareo Grandas]] | 1912 | 1985 | [[Penouta, Berselos, Baralla|Penouta]] |- | style='text-align:right'| 796 | | [[:d:Q17413431|Q17413431]] | [[José Temblás Paz]] | 1912 | 1949 | [[Merille, Ourol|Merille]] |- | style='text-align:right'| 797 | | [[:d:Q17413453|Q17413453]] | [[Florencio López Fernández]] | 1914 | 1986 | [[Pin, Bruicedo, A Fonsagrada|Pin]] |- | style='text-align:right'| 798 | | [[:d:Q17413454|Q17413454]] | [[Amador Martínez Fernández]] | 1914 | 2007 | [[Vilachá, A Pobra do Brollón|Vilachá]] |- | style='text-align:right'| 799 | | [[:d:Q17413456|Q17413456]] | [[Sergio Peñamaría de Llano]] | 1914 | 2004 | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 800 | | [[:d:Q17413492|Q17413492]] | [[José Ramón Rego Martínez]] | 1919 | 1996 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 801 | | [[:d:Q17414070|Q17414070]] | [[Ramón Ferreira]] | 1921 | 2007 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 802 | | [[:d:Q17414073|Q17414073]] | [[José Manuel Liaño Flores]] | 1921 | 2022 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 803 | [[Ficheiro:Xose manuel seivane.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17414074|Q17414074]] | [[Xosé Manuel Seivane Rivas]] | 1921 | 2012 | [[Fomiñá, A Pastoriza|Fomiñá]] |- | style='text-align:right'| 804 | | [[:d:Q17414081|Q17414081]] | [[Manuel Sarille Lanceiro]] | 1923 | 2008 | [[Montecubeiro, Castroverde|Montecubeiro]] |- | style='text-align:right'| 805 | | [[:d:Q17414085|Q17414085]] | [[Ángel Rodríguez Vázquez]] | 1924 | 2016 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 806 | | [[:d:Q17414093|Q17414093]] | [[Camilo de Cabo Fernández]] | 1925 | 2009 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 807 | | [[:d:Q17414241|Q17414241]] | [[José María Fórneas Besteiro]] | 1926 | 2003 | [[Castroverde]] |- | style='text-align:right'| 808 | | [[:d:Q17414247|Q17414247]] | [[Pilar Vázquez Cuesta]] | 1926 | 2019 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 809 | | [[:d:Q17415190|Q17415190]] | [[Xosé Luís Allué Andrade|Xosé Luís Allué-Andrade]] | 1931 | 2020 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 810 | | [[:d:Q17415361|Q17415361]] | [[Jesús Ares Otero]] | 1933 | 2024 | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 811 | | [[:d:Q18350169|Q18350169]] | [[Daniel Pedrosa Loureiro]] | 1996 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 812 | | [[:d:Q18353290|Q18353290]] | [[Keko Vilariño|Alberto Vilariño Sobrado]] | 1996 | | [[A Pobra de San Xiao, Láncara|A Pobra de San Xiao]] |- | style='text-align:right'| 813 | | [[:d:Q18711752|Q18711752]] | [[Dalmiro de la Válgoma y Díaz-Varela]] | 1904 | 1990 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 814 | [[Ficheiro:Jaime Alfonsín en 2018.jpg|center|128px]] | [[:d:Q18719565|Q18719565]] | [[Jaime Alfonsín|Jaime Alfonsín Alfonso]] | 1956 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 815 | | [[:d:Q19289546|Q19289546]] | [[Alfonso Pérez Guerra]] | 1934 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 816 | [[Ficheiro:Francisco Salgado López-Quiroga 1927.jpg|center|128px]] | [[:d:Q19646454|Q19646454]] | [[Francisco Salgado López]] | 1859 | 1940 | [[Monterroso]] |- | style='text-align:right'| 817 | | [[:d:Q19668283|Q19668283]] | [[Jesús Tartilán]] | 1940 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 818 | [[Ficheiro:Lugo y su provincia libro de oro 1929 p. 44.JPG|center|128px]] | [[:d:Q19997789|Q19997789]] | [[Ángel López Pérez]] | 1873 | 1964 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 819 | | [[:d:Q20003421|Q20003421]] | [[Jesús Tartilán Requejo]] | 1940 | 2024 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 820 | [[Ficheiro:JuanVarelaLosada.png|center|128px]] | [[:d:Q20004824|Q20004824]] | [[Juan Alfonso Varela de Losada]] | 1723 | 1769 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 821 | | [[:d:Q20005414|Q20005414]] | [[Manuel Fernández Amor]] | 1896 | 1978 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 822 | | [[:d:Q20016336|Q20016336]] | [[Ramón López Vilas]] | 1938 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 823 | [[Ficheiro:Juan-Varela-Portas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20017005|Q20017005]] | [[Juan Varela-Portas|Juan Varela-Portas y Pardo]] | 1930 | 2010 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 824 | | [[:d:Q20017010|Q20017010]] | [[Julio García Camiñas]] | 1954 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 825 | | [[:d:Q20100272|Q20100272]] | [[Margarida Àlvarez i Àlvarez]] | 1948 | | [[provincia de Lugo]] |- | style='text-align:right'| 826 | | [[:d:Q20266544|Q20266544]] | [[Pilar Iglesias Osorio]] | 1932 | 2015 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 827 | | [[:d:Q20266546|Q20266546]] | [[Suso López Gaioso]] | 1962 | 2015 | [[O Páramo]] |- | style='text-align:right'| 828 | | [[:d:Q20532765|Q20532765]] | [[Jaime Castiñeira|Jaime Castiñeira Broz]] | 1957 | | [[Cospeito]] |- | style='text-align:right'| 829 | | [[:d:Q20532778|Q20532778]] | [[José María Castro Bolaño]] | 1803 | 1876 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 830 | [[Ficheiro:Servando Fernández-Victorio Arenas 1907.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20532783|Q20532783]] | [[Servando Fernández Victorio]] | 1834 | 1907 | [[Galdo, Viveiro|Galdo]] |- | style='text-align:right'| 831 | [[Ficheiro:Jesús Castro Yáñez 2025.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20532818|Q20532818]] | [[Jesús Castro Yáñez|Xesús Castro Yáñez]] | 1992 | | [[Baltar, A Pastoriza|Baltar]] |- | style='text-align:right'| 832 | | [[:d:Q20532822|Q20532822]] | [[José Antonio Ferreiro González (policía)|José Antonio Ferreiro González]] | 1952 | 1978 | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 833 | [[Ficheiro:Ramón Ferreiro Lago 1934.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20532828|Q20532828]] | [[Ramón Ferreiro Lago]] | 1872 | 1962 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 834 | | [[:d:Q20532833|Q20532833]] | [[Cristina Ferreiro Real]] | 1983 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 835 | | [[:d:Q20532841|Q20532841]] | [[Vicente Otero Cao]] | 1890 | 1972 | [[A Maciñeira Pequena, O Burgo, Muras|A Maciñeira Pequena]] |- | style='text-align:right'| 836 | | [[:d:Q20532863|Q20532863]] | [[Carlos Otero Díaz]] | 1932 | 2005 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 837 | | [[:d:Q20532873|Q20532873]] | [[Camilo Flores|Camilo Flores Varela]] | 1949 | 1997 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 838 | | [[:d:Q20532891|Q20532891]] | [[Faustino Cela|Faustino Cela Sanmartino]] | 1898 | 1980 | [[San Martín de Neira de Rei, Baralla|San Martín de Neira de Rei]] |- | style='text-align:right'| 839 | [[Ficheiro:Xavier Lama (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20532897|Q20532897]] | [[Xavier Lama]] | 1962 | | [[Santa Euxea, Guntín|Santa Euxea]] |- | style='text-align:right'| 840 | | [[:d:Q20532898|Q20532898]] | [[Paz Abraira]] | 1971 | | [[Meira]] |- | style='text-align:right'| 841 | | [[:d:Q20532927|Q20532927]] | [[Carlos Folgueira García]] | 1937 | 1993 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 842 | | [[:d:Q20532953|Q20532953]] | [[Ángel Cerviño]] | 1956 | | [[Lezoce, San Xulián da Veiga, Sarria|Lezoce]] |- | style='text-align:right'| 843 | | [[:d:Q20532969|Q20532969]] | [[Enrique Chao Espina]] | 1908 | 1989 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 844 | | [[:d:Q20532989|Q20532989]] | [[Pascual Aenlle]] | 1900 | 1925 | [[Trabada]] |- | style='text-align:right'| 845 | | [[:d:Q20532996|Q20532996]] | [[Germán Lastra]] | | | [[Negueira de Muñiz]] |- | style='text-align:right'| 846 | | [[:d:Q20533020|Q20533020]] | [[Xosé Manuel Rodríguez Martínez]] | 1940 | | [[Escairón, Vilasante, O Saviñao|Escairón]] |- | style='text-align:right'| 847 | | [[:d:Q20533030|Q20533030]] | [[Primitivo Rodríguez Otero]] | 1894 | | [[Pol]] |- | style='text-align:right'| 848 | [[Ficheiro:Chechu Salgado Medalla CEC actor revelación.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533035|Q20533035]] | [[Chechu Salgado]] | 1991 | | [[Sober]] |- | style='text-align:right'| 849 | | [[:d:Q20533061|Q20533061]] | [[Pilar Cibreiro]] | 1952 | | [[Vilaboa, A Pontenova|Vilaboa]] |- | style='text-align:right'| 850 | | [[:d:Q20533073|Q20533073]] | [[Francisco Leal Insua]] | 1910 | 1997 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 851 | | [[:d:Q20533096|Q20533096]] | [[Alejandro Pérez Prado]] | 1988 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 852 | | [[:d:Q20533125|Q20533125]] | [[Dositeo Rodríguez]] | 1935 | 2020 | [[Ribas de Sil]] |- | style='text-align:right'| 853 | | [[:d:Q20533232|Q20533232]] | [[Xosé María Alonso Cortón]] | 1874 | 1923 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 854 | | [[:d:Q20533243|Q20533243]] | [[Gustavo Freire]] | 1885 | 1948 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 855 | | [[:d:Q20533288|Q20533288]] | [[Jacobo Llamas Martínez]] | 1980 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 856 | | [[:d:Q20533289|Q20533289]] | [[Antonio Páramo Sánchez]] | 1912 | 1959 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 857 | | [[:d:Q20533310|Q20533310]] | [[Manuel Rodríguez Saa]] | 1885 | 1984 | [[Bagude, Portomarín|Bagude]] |- | style='text-align:right'| 858 | [[Ficheiro:Narciso de Gabriel.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533313|Q20533313]] | [[Narciso de Gabriel]] | 1955 | | [[O Cádavo, A Esperela, Baleira|O Cádavo]] |- | style='text-align:right'| 859 | | [[:d:Q20533323|Q20533323]] | [[Pegerto Pardo Balmonte]] | 1843 | 1929 | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 860 | | [[:d:Q20533334|Q20533334]] | [[Xulio Alonso Sánchez]] | 1859 | 1916 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 861 | | [[:d:Q20533349|Q20533349]] | [[Manuel Pardo de la Vega]] | 1832 | 1907 | [[Outeiro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 862 | [[Ficheiro:Francisco Conde López, conselleiro de Economía, Emprego e Industria.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533359|Q20533359]] | [[Francisco Conde López]] | 1968 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 863 | | [[:d:Q20533386|Q20533386]] | [[José María Pardo Montenegro Cordal]] | 1824 | 1899 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 864 | | [[:d:Q20533405|Q20533405]] | [[Ramón Pardo Montenegro]] | 1758 | | [[Ousón, Becerreá|Ousón]] |- | style='text-align:right'| 865 | | [[:d:Q20533409|Q20533409]] | [[Manuel Lombao]] | 1943 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 866 | | [[:d:Q20533444|Q20533444]] | [[Teresa Romero]] | 1970 | | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 867 | | [[:d:Q20533450|Q20533450]] | [[Manuel Cordero Pérez]] | 1885 | 1941 | [[Riomol, Castroverde|Riomol]] |- | style='text-align:right'| 868 | | [[:d:Q20533461|Q20533461]] | [[Ramón Álvarez García]] | 1870 | 1903 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 869 | | [[:d:Q20533509|Q20533509]] | [[Dimas Corral Rebellón]] | 1820 | 1868 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 870 | [[Ficheiro:Cristina Corral Soilán (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533517|Q20533517]] | [[Cristina Corral Soilán]] | 1976 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 871 | | [[:d:Q20533535|Q20533535]] | [[Félix Álvarez Villaamil]] | 1820 | 1881 | [[Recaré, O Valadouro|Recaré]] |- | style='text-align:right'| 872 | [[Ficheiro:Antonio López Díaz nas xornadas sobre o centenario da morte de Manuel Murguía no paraninfo da USC.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533537|Q20533537]] | [[Antonio López Díaz]] | 1964 | | [[Cabarcos, Barreiros|Cabarcos]] |- | style='text-align:right'| 873 | | [[:d:Q20533548|Q20533548]] | [[Asunción Correa Calderón]] | 1896 | 1951 | [[A Pena, Penarrubia, Baralla|A Pena]] |- | style='text-align:right'| 874 | [[Ficheiro:Juan R. Álvarez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533555|Q20533555]] | [[Juan R. Álvarez]] | 1880 | 1932 | [[San Tomé de Recaré, O Valadouro|San Tomé de Recaré]] |- | style='text-align:right'| 875 | | [[:d:Q20533560|Q20533560]] | [[Antonio Correa Fernández]] | 1862 | 1907 | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 876 | | [[:d:Q20533571|Q20533571]] | [[Aurora López]] | 1948 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 877 | | [[:d:Q20533580|Q20533580]] | [[Francisco Corredoira]] | 1979 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 878 | [[Ficheiro:Jesus-Rodriguez-Corredoyra.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533589|Q20533589]] | [[Xesús Corredoyra]] | 1889 | 1939 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 879 | | [[:d:Q20533641|Q20533641]] | [[Ramón García Abad]] | 1836 | 1887 | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 880 | | [[:d:Q20533649|Q20533649]] | [[Ramón López Otero]] | 1875 | 1951 | [[Guitiriz]] |- | style='text-align:right'| 881 | | [[:d:Q20533655|Q20533655]] | [[Manuel García Adán]] | 1925 | 2012 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 882 | | [[:d:Q20533663|Q20533663]] | [[Clemente López Pasarón|Clemente Martínez Pasarón]] | 1899 | 2000 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 883 | | [[:d:Q20533714|Q20533714]] | [[Manuel María García Castro]] | 1873 | 1949 | [[A Órrea, Riotorto|A Órrea]] |- | style='text-align:right'| 884 | | [[:d:Q20533726|Q20533726]] | [[Juan López Suárez]] | 1884 | 1970 | [[Vilacaíz, O Saviñao|Vilacaíz]] |- | style='text-align:right'| 885 | | [[:d:Q20533731|Q20533731]] | [[Víctor García Casares|Víctor García de Casares]] | 1860 | 1889 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 886 | [[Ficheiro:Ramón Salgado Toimil 1926.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533776|Q20533776]] | [[Ramón Salgado Toimil]] | 1883 | 1942 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 887 | | [[:d:Q20533815|Q20533815]] | [[Antonio Vázquez Gómez]] | 1935 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 888 | | [[:d:Q20533822|Q20533822]] | [[Aurelio Salgueiro]] | 1936 | 1978 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 889 | [[Ficheiro:Víctor Sampedro 2015.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533858|Q20533858]] | [[Víctor Sampedro]] | 1966 | | [[Viveiro, Viveiro, Viveiro|Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 890 | | [[:d:Q20533871|Q20533871]] | [[Carlos Loriente]] | 1978 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 891 | | [[:d:Q20533884|Q20533884]] | [[José Losada Ferreiro]] | 1893 | | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 892 | | [[:d:Q20533915|Q20533915]] | [[Andrés Ares Díaz]] | 1891 | 1936 | [[Corvelle, Vilalba|Corvelle]] |- | style='text-align:right'| 893 | | [[:d:Q20533937|Q20533937]] | [[José Arias Crecente]] | 1889 | 2000 | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 894 | | [[:d:Q20533978|Q20533978]] | [[Francisco Lourido Sánchez]] | 1847 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 895 | [[Ficheiro:Xoán Ramiro Cuba Rodríguez (AELG)-6.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533990|Q20533990]] | [[Xoán Ramiro Cuba]] | 1958 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 896 | | [[:d:Q20534005|Q20534005]] | [[Isabel García Pacín]] | 1973 | | [[Friol]] |- | style='text-align:right'| 897 | [[Ficheiro:Anxo Lugilde-Praza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534034|Q20534034]] | [[Anxo Lugilde]] | 1970 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 898 | [[Ficheiro:Rubén Arroxo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534047|Q20534047]] | [[Rubén Arroxo|Rubén Arroxo Fernández]] | 1985 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 899 | [[Ficheiro:Xosé Artiaga 1991.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534063|Q20534063]] | [[Xosé Artiaga]] | 1955 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 900 | | [[:d:Q20534092|Q20534092]] | [[Lino García Salgado]] | 1967 | | [[Baltar, A Pastoriza|Baltar]] |- | style='text-align:right'| 901 | [[Ficheiro:Manuel López Poy.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534096|Q20534096]] | [[Manuel López Poy]] | 1958 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 902 | | [[:d:Q20534102|Q20534102]] | [[Rafael García Sanfiz]] | 1857 | 1906 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 903 | [[Ficheiro:Antonio Dacal Rodríguez e Jesús Dapena, Monforte 1925.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534144|Q20534144]] | [[Antonio Dacal Rodríguez]] | 1885 | 1943 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 904 | [[Ficheiro:José Santiago Seijo 1935.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534154|Q20534154]] | [[José Santiago Seijo]] | 1877 | 1945 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 905 | | [[:d:Q20534198|Q20534198]] | [[Elías Santomé Santamarina]] | 1900 | 1940 | [[Riotorto]] |- | style='text-align:right'| 906 | | [[:d:Q20534206|Q20534206]] | [[Saturnino Santomé Santamarina]] | 1900 | 1933 | [[Santa Marta de Meilán, Riotorto|Santa Marta de Meilán]] |- | style='text-align:right'| 907 | | [[:d:Q20534243|Q20534243]] | [[María Elisa Madarro González]] | 1948 | 2009 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 908 | | [[:d:Q20534244|Q20534244]] | [[Tino Saqués]] | 1961 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 909 | | [[:d:Q20534256|Q20534256]] | [[Rafael Sarandeses Pérez]] | 1912 | 1965 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 910 | [[Ficheiro:Ángel Pérez Gándaras.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534267|Q20534267]] | [[Ángel Pérez Gándaras]] | 1904 | 1937 | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 911 | | [[:d:Q20534277|Q20534277]] | [[Domingo Pérez Gándaras]] | 1898 | | [[Pacios, Baralla|Pacios]] |- | style='text-align:right'| 912 | [[Ficheiro:Busto de Luis Pérez González na Casa do concello de Riotorto (cropped).JPG|center|128px]] | [[:d:Q20534319|Q20534319]] | [[Luís Pérez González]] | 1825 | 1905 | [[A Augaxosa, A Muxueira, Riotorto|A Augaxosa]] |- | style='text-align:right'| 913 | | [[:d:Q20534332|Q20534332]] | [[Alejandro Bao Vázquez]] | 1989 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 914 | | [[:d:Q20534342|Q20534342]] | [[Xosé Díaz Andión]] | 1892 | 1948 | [[Río de Castro, Fonteo, Baleira|Río de Castro]] |- | style='text-align:right'| 915 | | [[:d:Q20534356|Q20534356]] | [[Venancio Gavín Gallo]] | 1900 | 2000 | [[Santa Marta de Meilán, Riotorto|Santa Marta de Meilán]] |- | style='text-align:right'| 916 | [[Ficheiro:Ramón Díaz Freijo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534375|Q20534375]] | [[Ramón Díaz Freijo]] | 1848 | 1924 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 917 | | [[:d:Q20534385|Q20534385]] | [[Luís Díaz Gallego]] | | | [[A Pobra do Brollón]] |- | style='text-align:right'| 918 | | [[:d:Q20534404|Q20534404]] | [[David Díaz Rodríguez]] | 1896 | 1936 | [[Lourenzá]] |- | style='text-align:right'| 919 | | [[:d:Q20534438|Q20534438]] | [[Fernando Díaz-Castroverde]] | 1967 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 920 | | [[:d:Q20534446|Q20534446]] | [[José María Barja]] | 1951 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 921 | | [[:d:Q20534489|Q20534489]] | [[Manuel Pérez Troncoso]] | 1892 | 1967 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 922 | [[Ficheiro:José Barro González 1909.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534535|Q20534535]] | [[José Barro González]] | 1873 | 1943 | [[O Vilar, Viloalle, Mondoñedo|O Vilar]] |- | style='text-align:right'| 923 | | [[:d:Q20534566|Q20534566]] | [[Lino Pérez]] | | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 924 | [[Ficheiro:Miguel Pernas e Imma António (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534577|Q20534577]] | [[Miguel Pernas]] | 1958 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 925 | | [[:d:Q20534587|Q20534587]] | [[Víctor de Silva Posada]] | 1858 | 1925 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 926 | [[Ficheiro:Gustavo Pernas (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534589|Q20534589]] | [[Gustavo Pernas]] | 1959 | 2018 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 927 | | [[:d:Q20534593|Q20534593]] | [[Constantino Gómez Barcia]] | 1956 | 1977 | [[Portomarín]] |- | style='text-align:right'| 928 | | [[:d:Q20534628|Q20534628]] | [[Daniel Basteiro]] | 1980 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 929 | | [[:d:Q20534640|Q20534640]] | [[Paco Pestana]] | 1949 | 2021 | [[Peredo, A Frairía, Castroverde|Peredo]] |- | style='text-align:right'| 930 | | [[:d:Q20534651|Q20534651]] | [[Marcelino Martínez Castro]] | 1877 | 1957 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 931 | | [[:d:Q20534658|Q20534658]] | [[Rafael Martínez Cortiña]] | 1937 | 2007 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 932 | | [[:d:Q20534664|Q20534664]] | [[Rafael Pillado]] | 1942 | 2023 | [[Cervo]] |- | style='text-align:right'| 933 | [[Ficheiro:BeatrizSerenSaborMargaridas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534669|Q20534669]] | [[Beatriz Serén]] | 1987 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 934 | | [[:d:Q20534703|Q20534703]] | [[Andrés Gómez Legaspi]] | 1892 | | [[Muxa, Lugo|Muxa]] |- | style='text-align:right'| 935 | | [[:d:Q20534733|Q20534733]] | [[Gumersindo Gómez Otero]] | 1864 | 1929 | [[Meiroi, San Xurxo de Piquín, Ribeira de Piquín|Meiroi]] |- | style='text-align:right'| 936 | | [[:d:Q20534761|Q20534761]] | [[Ramón Bermúdez de Castro Plá]] | 1881 | 1972 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 937 | | [[:d:Q20534765|Q20534765]] | [[Fernando Solla]] | 1952 | 2024 | [[Cospeito]] |- | style='text-align:right'| 938 | | [[:d:Q20534774|Q20534774]] | [[José María Bermúdez Leibas]] | 1900 | 1915 | [[Riotorto]] |- | style='text-align:right'| 939 | [[Ficheiro:Vicente Piñeiro (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534788|Q20534788]] | [[Vicente Piñeiro]] | 1954 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 940 | | [[:d:Q20534792|Q20534792]] | [[José Durán Rivas]] | 1974 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 941 | [[Ficheiro:Retrato de Juan Ramón Somoza dedicado a Galo Salinas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534794|Q20534794]] | [[Juan Ramón Somoza]] | | 1927 | [[San Cosme de Barreiros, Barreiros|San Cosme de Barreiros]] |- | style='text-align:right'| 942 | [[Ficheiro:Xesús Pisón.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534816|Q20534816]] | [[Xesús Pisón]] | 1954 | | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 943 | | [[:d:Q20534822|Q20534822]] | [[José María Besteiro]] | 1963 | | [[Riotorto]] |- | style='text-align:right'| 944 | | [[:d:Q20534887|Q20534887]] | [[Carlos González Fernández]] | 1949 | | [[Navia de Suarna]] |- | style='text-align:right'| 945 | | [[:d:Q20534893|Q20534893]] | [[Carlos Blanco Yáñez]] | 1934 | 1998 | [[Meira]] |- | style='text-align:right'| 946 | | [[:d:Q20534899|Q20534899]] | [[Andrés Pociña]] | 1947 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 947 | | [[:d:Q20534901|Q20534901]] | [[Manuel González Fernández]] | 1944 | 2010 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 948 | | [[:d:Q20534908|Q20534908]] | [[Cosme Pombo]] | 1956 | | [[O Incio]] |- | style='text-align:right'| 949 | | [[:d:Q20534912|Q20534912]] | [[María Jesús Souto Blanco]] | 1964 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 950 | [[Ficheiro:Anxoglezguerra1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534929|Q20534929]] | [[Anxo González Guerra]] | 1955 | | [[Trasar de Carballo, Cartelos, Carballedo|Trasar de Carballo]] |- | style='text-align:right'| 951 | | [[:d:Q20534946|Q20534946]] | [[Manuel María González López]] | 1892 | 1975 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 952 | [[Ficheiro:1928-04-01, La Ilvstración Vniversal, Antonio Maseda Bouso (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534955|Q20534955]] | [[Antonio Maseda Bouso]] | 1893 | 1989 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 953 | | [[:d:Q20534963|Q20534963]] | [[Ramón Maseda Reinante]] | 1880 | 1936 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 954 | | [[:d:Q20534978|Q20534978]] | [[Xesús Pablo González Moreiras]] | 1946 | | [[Monterroso]] |- | style='text-align:right'| 955 | | [[:d:Q20535016|Q20535016]] | [[Paulino Suárez|Paulino Suárez Suárez]] | 1884 | 1970 | [[Cicillón, Taboada|Cicillón]] |- | style='text-align:right'| 956 | [[Ficheiro:Xosé Manuel González Reboredo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535031|Q20535031]] | [[Xosé Manuel González Reboredo]] | 1946 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 957 | | [[:d:Q20535041|Q20535041]] | [[Laura Branco]] | 1984 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 958 | | [[:d:Q20535066|Q20535066]] | [[César González-Seco Romero]] | 1877 | 1921 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 959 | | [[:d:Q20535090|Q20535090]] | [[Luís González Vázquez]] | 1941 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 960 | [[Ficheiro:Escultura a Rodolfo Prada nos Peares 01 (recortada).jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535096|Q20535096]] | [[Rodolfo Prada]] | 1892 | 1980 | [[Os Peares]] |- | style='text-align:right'| 961 | | [[:d:Q20535104|Q20535104]] | [[Alberte de Esteban]] | 1949 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 962 | | [[:d:Q20535110|Q20535110]] | [[Melania Cruz]] | 1983 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 963 | | [[:d:Q20535117|Q20535117]] | [[Alfredo González Vilela]] | 1951 | | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 964 | [[Ficheiro:Carmen Méndez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535122|Q20535122]] | [[Carmen Méndez]] | 1979 | | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 965 | | [[:d:Q20535132|Q20535132]] | [[Sabela González]] | 1981 | | [[Burela]] |- | style='text-align:right'| 966 | | [[:d:Q20535157|Q20535157]] | [[Valentín Méndez Rodríguez]] | 1900 | 1974 | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 967 | | [[:d:Q20535180|Q20535180]] | [[Borja Prieto Prieto]] | 1980 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 968 | | [[:d:Q20535197|Q20535197]] | [[Modesto Grandío Parapar]] | 1889 | 1966 | [[Cabanas, O Vicedo|Cabanas]] |- | style='text-align:right'| 969 | [[Ficheiro:Xosé Manuel Eyré por Eduardo Castro Bal AELG.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535205|Q20535205]] | [[Xosé Manuel Eyré]] | 1960 | | [[Río Pedroso, A Laxe, Chantada|Río Pedroso]] |- | style='text-align:right'| 970 | | [[:d:Q20535257|Q20535257]] | [[Claudio Guitián Fariña]] | | 1921 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 971 | | [[:d:Q20535262|Q20535262]] | [[Alejandro Temblás Paz]] | 1909 | 1938 | [[Ourol]] |- | style='text-align:right'| 972 | | [[:d:Q20535263|Q20535263]] | [[Miguel Cabanela]] | 1942 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 973 | | [[:d:Q20535264|Q20535264]] | [[Antonio Guitián García]] | | 1897 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 974 | [[Ficheiro:Alfonso Guizán 1935.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535272|Q20535272]] | [[Alfonso Guizán]] | | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 975 | | [[:d:Q20535310|Q20535310]] | [[José Vicente Pérez Martínez]] | 1863 | 1905 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 976 | | [[:d:Q20535420|Q20535420]] | [[Nilo Fernández Castro]] | | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 977 | [[Ficheiro:Antonio Quintela Ferreiro 1936.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535424|Q20535424]] | [[Antonio Quintela Ferreiro]] | 1912 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 978 | | [[:d:Q20535446|Q20535446]] | [[Juan Bernardo Quiroga Uría]] | 1800 | 1900 | [[O Hospital, Quiroga|O Hospital]] |- | style='text-align:right'| 979 | | [[:d:Q20535449|Q20535449]] | [[Julio Camba Machado]] | 1996 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 980 | | [[:d:Q20535454|Q20535454]] | [[Vicente Quiroga Vázquez]] | 1848 | 1913 | [[Quiroga]] |- | style='text-align:right'| 981 | | [[:d:Q20535472|Q20535472]] | [[José Luis Trashorras Méndez]] | 1944 | 2008 | [[Meira]] |- | style='text-align:right'| 982 | | [[:d:Q20535534|Q20535534]] | [[Fernando Ramos Fernández]] | 1948 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 983 | | [[:d:Q20535536|Q20535536]] | [[Luís Trigo Chao]] | 1889 | 1948 | [[San Pantaleón de Cabanas, Ourol|San Pantaleón de Cabanas]] |- | style='text-align:right'| 984 | [[Ficheiro:Elena Candia 2024.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535564|Q20535564]] | [[Elena Candia|Elena Candia López]] | 1978 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 985 | | [[:d:Q20535566|Q20535566]] | [[Sonia Ramos Piñeiro]] | 1969 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 986 | [[Ficheiro:Ramón Canoura Fernández 1926.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535583|Q20535583]] | [[Ramón Canoura Fernández]] | 1899 | 1969 | [[A Laxe, O Valadouro|A Laxe]] |- | style='text-align:right'| 987 | | [[:d:Q20535585|Q20535585]] | [[Pedro Manuel Trobo]] | 1844 | 1923 | [[Galdo, Viveiro|Galdo]] |- | style='text-align:right'| 988 | | [[:d:Q20535591|Q20535591]] | [[Andrés Canoura Palmeiro]] | 1852 | 1930 | [[Santa Cruz do Valadouro, O Valadouro|Santa Cruz do Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 989 | | [[:d:Q20535615|Q20535615]] | [[Ricardo Fernández Otero]] | 1923 | | [[Sober]] |- | style='text-align:right'| 990 | | [[:d:Q20535651|Q20535651]] | [[Pedro Fernández Puentes]] | 1939 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 991 | | [[:d:Q20535661|Q20535661]] | [[Juan Carballal Palmeiro]] | 1892 | 1962 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 992 | | [[:d:Q20535662|Q20535662]] | [[Vicente Reboleiro]] | 1957 | | [[Folgoso do Courel]] |- | style='text-align:right'| 993 | [[Ficheiro:Benigno Fernández Salgado.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535671|Q20535671]] | [[Benigno Fernández Salgado]] | 1962 | | [[Ferreiravella, Riotorto|Ferreiravella]] |- | style='text-align:right'| 994 | | [[:d:Q20535688|Q20535688]] | [[José Regal Vázquez]] | 1917 | 2007 | [[Mariz, Chantada|Mariz]] |- | style='text-align:right'| 995 | [[Ficheiro:Manuel Insua Santos 1934.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535689|Q20535689]] | [[Manuel Insua Santos]] | 1850 | 1939 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 996 | | [[:d:Q20535703|Q20535703]] | [[Alberto Mouriño Castro]] | 1984 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 997 | | [[:d:Q20535712|Q20535712]] | [[Carlos Mouriz]] | 1960 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 998 | [[Ficheiro:Antonio Reigosa.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535714|Q20535714]] | [[Antonio Reigosa]] | 1958 | | [[Zoñán, Os Remedios, Mondoñedo|Zoñán]] |- | style='text-align:right'| 999 | | [[:d:Q20535719|Q20535719]] | [[Ramón Reimunde Noreña]] | 1949 | | [[San Martiño de Mondoñedo, Foz|San Martiño de Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1000 | | [[:d:Q20535726|Q20535726]] | [[Carlos Herrero Latorre]] | 1961 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1001 | | [[:d:Q20535736|Q20535736]] | [[Ramón Muíños]] | 1948 | 1978 | [[Baleira]] |- | style='text-align:right'| 1002 | | [[:d:Q20535738|Q20535738]] | [[José del Valle Vázquez]] | 1916 | 1982 | [[Sabadelle, Chantada|Sabadelle]] |- | style='text-align:right'| 1003 | | [[:d:Q20535756|Q20535756]] | [[Bautista Varela Balboa]] | 1870 | 1933 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1004 | | [[:d:Q20535758|Q20535758]] | [[Antonio Muñiz Álvarez]] | 1883 | 1956 | [[Vilar, San Pedro de Ernes, Negueira de Muñiz|Vilar]] |- | style='text-align:right'| 1005 | | [[:d:Q20535791|Q20535791]] | [[Benigno Varela Pérez]] | 1873 | 1962 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1006 | | [[:d:Q20535794|Q20535794]] | [[Cándido Carreiras]] | 1870 | 1947 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1007 | | [[:d:Q20535850|Q20535850]] | [[Juan Bautista Neira Arias de la Torre]] | 1839 | | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1008 | | [[:d:Q20535852|Q20535852]] | [[Nicolás Vázquez de Parga de la Riva]] | | 1914 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1009 | | [[:d:Q20535856|Q20535856]] | [[Vicente Vázquez de Quiroga Queipo de Llano]] | 1827 | 1867 | [[Quiroga]] |- | style='text-align:right'| 1010 | [[Ficheiro:Dositeo Neira en Vida Gallega de 1932.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535859|Q20535859]] | [[Dositeo Neira Gayoso]] | 1841 | 1932 | [[Rosende, Sober|Rosende]] |- | style='text-align:right'| 1011 | | [[:d:Q20535860|Q20535860]] | [[Felicitas Casabella Fernández]] | | 1938 | [[Ourol]] |- | style='text-align:right'| 1012 | | [[:d:Q20535863|Q20535863]] | [[Manuel Xosé Neira]] | 1964 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1013 | | [[:d:Q20535864|Q20535864]] | [[María Josefa Casabella Fernández]] | | 1938 | [[Ourol]] |- | style='text-align:right'| 1014 | | [[:d:Q20535865|Q20535865]] | [[Isaac Rielo Carballo]] | 1930 | 2018 | [[Arcos de Frades, Pol|Arcos de Frades]] |- | style='text-align:right'| 1015 | | [[:d:Q20535868|Q20535868]] | [[Xosé Manuel Casabella López]] | 1941 | | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 1016 | | [[:d:Q20535871|Q20535871]] | [[Ramón Neira Montenegro]] | | | [[Pol]] |- | style='text-align:right'| 1017 | | [[:d:Q20535879|Q20535879]] | [[Carlos Vázquez Pimentel|Carlos Vázquez Fernández-Pimentel]] | 1900 | 1984 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1018 | | [[:d:Q20535885|Q20535885]] | [[Francisco Vázquez Fernández]] | 1933 | | [[Chavaga, Monforte de Lemos|Chavaga]] |- | style='text-align:right'| 1019 | | [[:d:Q20535920|Q20535920]] | [[Xosé Lois Ripalda|Xosé Lois Ripalda González]] | 1940 | | [[Carballedo]] |- | style='text-align:right'| 1020 | | [[:d:Q20535927|Q20535927]] | [[Manuel Vázquez Queipo de Llano]] | 1800 | 1859 | [[Samos]] |- | style='text-align:right'| 1021 | [[Ficheiro:Xosé Luís Vázquez Somoza (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535945|Q20535945]] | [[Xosé Luís Vázquez Somoza]] | 1961 | | [[Zolle, Guntín|Zolle]] |- | style='text-align:right'| 1022 | [[Ficheiro:Maruja Vázquez Suárez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535952|Q20535952]] | [[María Vázquez Suárez]] | 1894 | 1936 | [[Vilaescura, Sober|Vilaescura]] |- | style='text-align:right'| 1023 | | [[:d:Q20535981|Q20535981]] | [[Sergio Vázquez Yebra]] | 1935 | 2014 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1024 | | [[:d:Q20535989|Q20535989]] | [[María de los Ángeles Vázquez]] | 1878 | 1912 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1025 | | [[:d:Q20536005|Q20536005]] | [[Sara Inés Vega]] | 1960 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1026 | [[Ficheiro:Estíbaliz Veiga.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20536018|Q20536018]] | [[Estíbaliz Veiga]] | 1979 | | [[Celeiro de Mariñaos, Barreiros|Celeiro de Mariñaos]] |- | style='text-align:right'| 1027 | | [[:d:Q20536051|Q20536051]] | [[Laureano Veres Acevedo]] | 1844 | 1920 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1028 | | [[:d:Q20536089|Q20536089]] | [[Xerardo Vidal Rivas]] | 1979 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1029 | | [[:d:Q20536103|Q20536103]] | [[Rosendo Vila Fernández]] | 1886 | 1936 | [[Ribas Pequenas, Bóveda|Ribas Pequenas]] |- | style='text-align:right'| 1030 | [[Ficheiro:Luis Vilariño en 2024.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20536116|Q20536116]] | [[Luis Vilariño]] | 1973 | | [[Palas de Rei]] |- | style='text-align:right'| 1031 | | [[:d:Q20536199|Q20536199]] | [[Pablo Vivero]] | 1979 | | [[Abadín]] |- | style='text-align:right'| 1032 | [[Ficheiro:Xulio Xiz na homenaxe veciñal en Vilalba 18 de setembro de 2016.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20536228|Q20536228]] | [[Xulio Xiz]] | 1947 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1033 | | [[:d:Q20536246|Q20536246]] | [[Joaquín Yebra-Pimentel Vidal]] | 1901 | 2010 | [[Pesqueiras, Chantada|Pesqueiras]] |- | style='text-align:right'| 1034 | | [[:d:Q20605417|Q20605417]] | [[Agapito Pombo Salgado]] | 1900 | 1978 | [[As Encrucilladas, Toldaos, Triacastela|As Encrucilladas]] |- | style='text-align:right'| 1035 | | [[:d:Q20787934|Q20787934]] | [[José Vázquez Díaz (Q20787934)|José Vázquez Díaz]] | 1913 | 1998 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1036 | | [[:d:Q20973727|Q20973727]] | [[Paula Leitón]] | 2000 | | [[Goá, Cospeito|Goá]] |- | style='text-align:right'| 1037 | [[Ficheiro:Alfredo Llano García.001 - Burela.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20987142|Q20987142]] | [[Alfredo Llano García]] | 1955 | | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 1038 | | [[:d:Q20987143|Q20987143]] | [[Pablo Moreda]] | 1973 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 1039 | | [[:d:Q20987144|Q20987144]] | [[Jesús Otero Calvo]] | 1950 | | [[Podente, Esporiz, Monterroso|Podente]] |- | style='text-align:right'| 1040 | | [[:d:Q20987145|Q20987145]] | [[Antonio Reboiro Rodríguez]] | 1896 | 1938 | [[A Pobra do Brollón]] |- | style='text-align:right'| 1041 | | [[:d:Q20987146|Q20987146]] | [[José Tomé Roca]] | 1958 | | [[Guitiriz]] |- | style='text-align:right'| 1042 | | [[:d:Q20987161|Q20987161]] | [[Felipe Arias]] | 1949 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1043 | [[Ficheiro:Jesus Cora y Lira.png|center|128px]] | [[:d:Q20994796|Q20994796]] | [[Jesús Cora Lira]] | 1890 | 1969 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1044 | | [[:d:Q21095892|Q21095892]] | [[Urbano Fra Paleo]] | 1961 | | [[Cervo]] |- | style='text-align:right'| 1045 | | [[:d:Q21296171|Q21296171]] | [[María Dolores Acevedo]] | 1932 | 1998 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1046 | | [[:d:Q21782637|Q21782637]] | [[Antonio Méndez Casal]] | 1883 | 1940 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1047 | [[Ficheiro:Xusto Rodríguez 4.jpg|center|128px]] | [[:d:Q22122586|Q22122586]] | [[Xusto Rodríguez Río]] | 1970 | | [[Cangas, Foz|Cangas]] |- | style='text-align:right'| 1048 | [[Ficheiro:Marujita Villanueva. Galicia, Revista del Centro Gallego de Buenos Aires n. 292, maio de 1937, p. 11.jpg|center|128px]] | [[:d:Q22122593|Q22122593]] | [[Maruxa Villanueva]] | 1906 | 1998 | [[A Barrela, Lousada, Carballedo|A Barrela]] |- | style='text-align:right'| 1049 | [[Ficheiro:Presentació de la candidatura (22676480567).jpg|center|128px]] | [[:d:Q22227972|Q22227972]] | [[Lucía Martín González]] | 1979 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1050 | [[Ficheiro:Raquel Vázquez Gala de premis Magnànim (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q22674793|Q22674793]] | [[Raquel Vázquez]] | 1990 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1051 | | [[:d:Q22696248|Q22696248]] | [[Juan Carlos Fernández Pulpeiro]] | 1956 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 1052 | | [[:d:Q22807271|Q22807271]] | [[Juan Carlos Casariego de Bel]] | 1922 | 1977 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1053 | [[Ficheiro:Jaime Martul.jpg|center|128px]] | [[:d:Q22965074|Q22965074]] | [[Jaime Martul]] | 1959 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1054 | | [[:d:Q22965132|Q22965132]] | [[José Manuel Saá Rodríguez]] | 1948 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1055 | | [[:d:Q23306587|Q23306587]] | [[Luis García Arias]] | 1921 | 1973 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1056 | | [[:d:Q23621900|Q23621900]] | [[Gonzalo Sánchez de Somoza Quiroga]] | 1575 | 1644 | [[Ferreira de Pantón, Pantón|Ferreira de Pantón]] |- | style='text-align:right'| 1057 | | [[:d:Q23773176|Q23773176]] | [[Francisco Calvo Jarrín]] | 1911 | 1966 | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 1058 | | [[:d:Q24013657|Q24013657]] | [[Pedro Moreda Debén]] | 1852 | 1928 | [[A Devesa, Ribadeo|A Devesa]] |- | style='text-align:right'| 1059 | | [[:d:Q24013659|Q24013659]] | [[Pura Lorenzana]] | 1911 | 1997 | [[Vilasante, O Saviñao|Vilasante]] |- | style='text-align:right'| 1060 | | [[:d:Q24013663|Q24013663]] | [[Antonio Cedrón Grandas]] | 1861 | 1920 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1061 | | [[:d:Q24013672|Q24013672]] | [[France García García]] | 1912 | 1936 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1062 | [[Ficheiro:Bebel García García.jpg|center|128px]] | [[:d:Q24013675|Q24013675]] | [[Bebel García|Bebel García García]] | 1914 | 1936 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1063 | [[Ficheiro:Pepin de la Lejía y Pili.jpg|center|128px]] | [[:d:Q24013676|Q24013676]] | [[Pepín García García]] | 1911 | 1996 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1064 | | [[:d:Q24013677|Q24013677]] | [[Jesús Teijeiro Pérez]] | 1892 | 1936 | [[Baamonde, Begonte|Baamonde]] |- | style='text-align:right'| 1065 | | [[:d:Q24013678|Q24013678]] | [[Ramón Rodríguez Somoza]] | 1899 | 1994 | [[Vilanova, Lourenzá, Lourenzá|Vilanova]] |- | style='text-align:right'| 1066 | | [[:d:Q24013695|Q24013695]] | [[Rosario Dúrcal]] | 1927 | 1993 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1067 | | [[:d:Q24013696|Q24013696]] | [[Caridad Castedo Díaz|María Caridad Castedo Díaz de Mourelo]] | 1900 | 1941 | [[Arcos, Outeiro de Rei|Arcos]] |- | style='text-align:right'| 1068 | | [[:d:Q24013697|Q24013697]] | [[Mercedes Ceniatoya González]] | 1900 | 1969 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1069 | | [[:d:Q24013698|Q24013698]] | [[Esther Gallo Lamas]] | 1908 | 1990 | [[A Pontenova]] |- | style='text-align:right'| 1070 | [[Ficheiro:Ricardo Goyanes Melgarejo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q24013709|Q24013709]] | [[Ricardo Goyanes Melgarejo]] | 1873 | 1924 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1071 | | [[:d:Q24013721|Q24013721]] | [[Inocencio Taboada Montoto]] | 1886 | 1936 | [[Quiroga]] |- | style='text-align:right'| 1072 | [[Ficheiro:Manuel Díaz González 1886-1936.jpg|center|128px]] | [[:d:Q24013764|Q24013764]] | [[Manuel Díaz González]] | 1886 | 1936 | [[Sirgueiros, O Incio|Sirgueiros]] |- | style='text-align:right'| 1073 | | [[:d:Q24054858|Q24054858]] | [[Felipe Pardiñas]] | | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1074 | | [[:d:Q24067335|Q24067335]] | [[Edelmiro Bascuas]] | 1931 | 2011 | [[A Meda, Castroverde|A Meda]] |- | style='text-align:right'| 1075 | | [[:d:Q24287027|Q24287027]] | [[Bernardo García Cendán]] | 1941 | 2012 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1076 | [[Ficheiro:Micaela Chao Maciñeira.jpg|center|128px]] | [[:d:Q24287634|Q24287634]] | [[Micaela Chao Maciñeira]] | 1892 | 1928 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1077 | | [[:d:Q24287660|Q24287660]] | [[Rudesindo Fernández Vilor]] | | 1936 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1078 | | [[:d:Q24287678|Q24287678]] | [[Daniel Álvarez Carnero]] | 1903 | 1936 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1079 | | [[:d:Q24351599|Q24351599]] | [[Pulpis]] | 1974 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1080 | | [[:d:Q24398655|Q24398655]] | [[Madriles]] | 1934 | 2015 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1081 | [[Ficheiro:Eva Poveda en 2023.jpg|center|128px]] | [[:d:Q24934124|Q24934124]] | [[Eva Poveda]] | 1975 | | [[España]]<br/>[[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1082 | [[Ficheiro:Ernesto Páramo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q24940893|Q24940893]] | [[Ernesto Páramo Sureda]] | 1958 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1083 | | [[:d:Q24954996|Q24954996]] | [[Javier López López (Q24954996)|Javier López López]] | 1975 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1084 | | [[:d:Q25422685|Q25422685]] | [[Armando Durán Miranda]] | 1913 | 2001 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1085 | [[Ficheiro:(Dani de la Torre) Festival de cinema de Sitges 2018 (45129949522) (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q25509288|Q25509288]] | [[Daniel de la Torre]] | 1975 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1086 | [[Ficheiro:Olalla Rodil nun acto electoral do BNG.jpg|center|128px]] | [[:d:Q25509579|Q25509579]] | [[Olalla Rodil]] | 1989 | | [[Ribeira de Piquín]] |- | style='text-align:right'| 1087 | | [[:d:Q25509588|Q25509588]] | [[Tereixa Novo]] | 1956 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1088 | | [[:d:Q25509664|Q25509664]] | [[Margarita Pérez Herraiz]] | 1955 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1089 | | [[:d:Q25509687|Q25509687]] | [[Mariam Ferreiro]] | 1951 | | [[Lourenzá]] |- | style='text-align:right'| 1090 | | [[:d:Q25509760|Q25509760]] | [[Agustín Gallego]] | 1970 | | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 1091 | [[Ficheiro:Xacio Baño 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q25509818|Q25509818]] | [[Xacio Baño]] | 1983 | | [[Xove]] |- | style='text-align:right'| 1092 | | [[:d:Q25509986|Q25509986]] | [[Dámaso López Rodríguez]] | 1951 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1093 | | [[:d:Q25510060|Q25510060]] | [[Guillermo Salgueiro Abad]] | 1932 | 2023 | [[Area, Faro, Viveiro|Area]] |- | style='text-align:right'| 1094 | | [[:d:Q25510074|Q25510074]] | [[José Luís Pajón Camba]] | 2000 | | [[Xerdiz, Ourol|Xerdiz]] |- | style='text-align:right'| 1095 | | [[:d:Q25510112|Q25510112]] | [[Bernardo Fernández Requeixo]] | 1953 | | [[Romariz, Abadín|Romariz]] |- | style='text-align:right'| 1096 | | [[:d:Q25510128|Q25510128]] | [[Luís Eyré]] | | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1097 | [[Ficheiro:Julio Pérez de Guerra 1933.jpg|center|128px]] | [[:d:Q25510129|Q25510129]] | [[Julio Pérez de Guerra]] | 1893 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1098 | | [[:d:Q25510134|Q25510134]] | [[Alfredo Lorenzo López]] | 1873 | 1943 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1099 | | [[:d:Q25510140|Q25510140]] | [[Luís Sánchez Arrieta]] | 1892 | 1963 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1100 | | [[:d:Q25510181|Q25510181]] | [[Antonio López Acuña]] | 1911 | 1993 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1101 | [[Ficheiro:Ricardo Rodriguez Vilariño 1910.jpg|center|128px]] | [[:d:Q25510245|Q25510245]] | [[Ricardo Vilariño]] | 1900 | 2000 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1102 | | [[:d:Q25510305|Q25510305]] | [[José Pardo Rodríguez]] | 1921 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1103 | | [[:d:Q25510915|Q25510915]] | [[Quique Fraga]] | 2000 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1104 | | [[:d:Q25510984|Q25510984]] | [[Félix García Arriaga]] | 1923 | 1991 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1105 | [[Ficheiro:Luis Villares 2016 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q25511741|Q25511741]] | [[Luís Villares]] | 1978 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1106 | | [[:d:Q25512136|Q25512136]] | [[Mago Antón]] | 1956 | | [[Castroverde]] |- | style='text-align:right'| 1107 | | [[:d:Q25512376|Q25512376]] | [[Paulino Novo|Paulino Francisco Novo Folgueira]] | 1962 | | [[Meira]] |- | style='text-align:right'| 1108 | [[Ficheiro:Venancio Vázquez López 1917.jpg|center|128px]] | [[:d:Q25512423|Q25512423]] | [[Venancio Vázquez López]] | 1830 | 1921 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1109 | | [[:d:Q26084488|Q26084488]] | [[Esther Corral Díaz]] | 1961 | | [[Begonte]] |- | style='text-align:right'| 1110 | | [[:d:Q26932932|Q26932932]] | [[Manuel Jorge]] | 1929 | 2020 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1111 | | [[:d:Q27220520|Q27220520]] | [[José García Espinosa]] | 1910 | 1936 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1112 | | [[:d:Q27586760|Q27586760]] | [[Luca Chao]] | 1988 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1113 | | [[:d:Q27586784|Q27586784]] | [[José Antonio Quiroga Díaz|José Antonio Quiroga]] | 1960 | | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 1114 | | [[:d:Q27586797|Q27586797]] | [[Germán Anllo Vázquez]] | 1925 | 1993 | [[Cospeito]] |- | style='text-align:right'| 1115 | [[Ficheiro:Paula Vázquez Verao.png|center|128px]] | [[:d:Q27586857|Q27586857]] | [[Paula Vázquez Verao]] | 1984 | | [[Sober]] |- | style='text-align:right'| 1116 | | [[:d:Q27586871|Q27586871]] | [[Encarna Amigo|Encarna Amigo Díaz]] | 1957 | | [[As Nogais]] |- | style='text-align:right'| 1117 | | [[:d:Q27586874|Q27586874]] | [[Sandra Vázquez Domínguez]] | 1986 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1118 | | [[:d:Q27901945|Q27901945]] | [[Julia Ibarra]] | 1923 | 2002 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1119 | | [[:d:Q27928949|Q27928949]] | [[Miguel Anxo Murado García]] | 1945 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1120 | [[Ficheiro:Rubén Lois.jpg|center|128px]] | [[:d:Q27955835|Q27955835]] | [[Rubén Lois González]] | 1961 | | [[Palas de Rei]] |- | style='text-align:right'| 1121 | | [[:d:Q27955923|Q27955923]] | [[Celestino Pardo Castiñeiras]] | 1923 | 2012 | [[Friol]] |- | style='text-align:right'| 1122 | [[Ficheiro:Pablo Carpintero Santiago2009.jpg|center|128px]] | [[:d:Q28113968|Q28113968]] | [[Pablo Carpintero Arias]] | 1969 | | [[Carballedo]] |- | style='text-align:right'| 1123 | | [[:d:Q28113970|Q28113970]] | [[Abelardo Gutiérrez Alba]] | 1912 | 1978 | [[San Miguel, Vilarello, Cervantes|San Miguel]] |- | style='text-align:right'| 1124 | | [[:d:Q28113972|Q28113972]] | [[Baldomero Gutiérrez Alba]] | 1914 | 2000 | [[Vilarello, Cervantes|Vilarello]] |- | style='text-align:right'| 1125 | | [[:d:Q28113986|Q28113986]] | [[Xavier Campos López]] | 1978 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1126 | | [[:d:Q28113989|Q28113989]] | [[José Ramón Varela-Portas|José Ramón Varela-Portas y Pardo]] | 1928 | 2020 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1127 | | [[:d:Q28113992|Q28113992]] | [[Tino Grandío]] | 1924 | 1977 | [[Guntín]] |- | style='text-align:right'| 1128 | | [[:d:Q28114020|Q28114020]] | [[Marcial García Cereijo]] | 1873 | 1935 | [[Piñeira, Taboada|Piñeira]] |- | style='text-align:right'| 1129 | [[Ficheiro:Eduardo Rosón López 1923.jpg|center|128px]] | [[:d:Q28114034|Q28114034]] | [[Eduardo Rosón López]] | 1880 | 1975 | [[Cervantes]] |- | style='text-align:right'| 1130 | | [[:d:Q28114036|Q28114036]] | [[Ramón Saavedra Salgado]] | 1873 | 1932 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1131 | | [[:d:Q28155050|Q28155050]] | [[María Dolores Vila Jato]] | 1950 | 2001 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1132 | [[Ficheiro:Alicia Fernández Rodríguez no recital 2013.JPG|center|128px]] | [[:d:Q28169445|Q28169445]] | [[Alicia Fernández Rodríguez|Alicia Fernández]] | 1987 | | [[Escairón, Vilasante, O Saviñao|Escairón]] |- | style='text-align:right'| 1133 | | [[:d:Q28341388|Q28341388]] | [[Luis Javier Martínez Villanueva]] | 1971 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1134 | | [[:d:Q28355631|Q28355631]] | [[Antonio Pérez García]] | 1899 | 1965 | [[Canaval, Sober|Canaval]] |- | style='text-align:right'| 1135 | | [[:d:Q28355738|Q28355738]] | [[Antonio Villamarín]] | | 1904 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1136 | | [[:d:Q28434609|Q28434609]] | [[Alfonso Rey López]] | 1951 | 2015 | [[Vilaúxe, Chantada|Vilaúxe]] |- | style='text-align:right'| 1137 | [[Ficheiro:Ana Pardo de Vera 2018. Instituto 25m.jpeg|center|128px]] | [[:d:Q28525411|Q28525411]] | [[Ana Pardo de Vera]] | 1974 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1138 | | [[:d:Q28541756|Q28541756]] | [[Juan Eusebio Díez]] | 1807 | 1882 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1139 | | [[:d:Q28653714|Q28653714]] | [[Evaristo Antonio Mosquera]] | 1834 | 1894 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1140 | | [[:d:Q28739841|Q28739841]] | [[Quinito López Mourelle]] | 1968 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1141 | [[Ficheiro:Pepe Peinó 2024.jpg|center|128px]] | [[:d:Q28753650|Q28753650]] | [[Pepe Peinó]] | 1960 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1142 | | [[:d:Q28843486|Q28843486]] | [[Ricardo Varela Sánchez|Ricardo Varela]] | 1955 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1143 | | [[:d:Q28872368|Q28872368]] | [[Òscar Cabanas]] | 1991 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1144 | | [[:d:Q28942240|Q28942240]] | [[Miguel González Carballada]] | 1998 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1145 | [[Ficheiro:JCPiñeiroDocampo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q28942241|Q28942241]] | [[Juan Carlos Piñeiro|Juan Carlos Piñeiro Docampo]] | 1977 | | [[San Cibrao, Lieiro, Cervo|San Cibrao]] |- | style='text-align:right'| 1146 | [[Ficheiro:Gonzalo Trenor Vázquez na Real Academia Galega.jpg|center|128px]] | [[:d:Q28942244|Q28942244]] | [[Gonzalo Trenor]] | 1977 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1147 | | [[:d:Q28942279|Q28942279]] | [[Elías López Armesto]] | 1911 | 1949 | [[Teilán, Bóveda|Teilán]] |- | style='text-align:right'| 1148 | | [[:d:Q28942299|Q28942299]] | [[María Dolores Rodríguez Seijas]] | 1951 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1149 | | [[:d:Q28942302|Q28942302]] | [[Victoria Eugenia López Díaz]] | 1959 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1150 | | [[:d:Q28942303|Q28942303]] | [[Remedios Castedo]] | 1973 | | [[Pol]] |- | style='text-align:right'| 1151 | [[Ficheiro:MVescritor.jpg|center|128px]] | [[:d:Q28949970|Q28949970]] | [[Manuel Veiga Taboada|Manuel Veiga]] | 1960 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1152 | | [[:d:Q28950265|Q28950265]] | [[José Cela Míguez]] | 1897 | 1969 | [[Os Vaos, Láncara, Láncara|Os Vaos]] |- | style='text-align:right'| 1153 | | [[:d:Q29034877|Q29034877]] | [[Eusebio González Pedreira]] | 1916 | | [[Mosende, O Vicedo|Mosende]] |- | style='text-align:right'| 1154 | | [[:d:Q29034878|Q29034878]] | [[Domingo Villar Torres]] | 1913 | 2006 | [[San Martiño de Condes, Friol|San Martiño de Condes]] |- | style='text-align:right'| 1155 | | [[:d:Q29034881|Q29034881]] | [[Vicente Lage Fernández]] | 1903 | | [[Celeiro, Viveiro|Celeiro]] |- | style='text-align:right'| 1156 | | [[:d:Q29034882|Q29034882]] | [[José Antonio Franco Basanta]] | 1920 | 2000 | [[Covas, Viveiro|Covas]] |- | style='text-align:right'| 1157 | | [[:d:Q29107374|Q29107374]] | [[Justo Pico de Coaña]] | 1821 | 1907 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1158 | | [[:d:Q29275314|Q29275314]] | [[Josefa Escourido Cobo]] | 1910 | 1949 | [[Atián, Miñotos, Ourol|Atián]] |- | style='text-align:right'| 1159 | [[Ficheiro:César Goldi María Casares 2014.JPG|center|128px]] | [[:d:Q29275616|Q29275616]] | [[César Goldi]] | 1965 | | [[Bóveda]] |- | style='text-align:right'| 1160 | | [[:d:Q29275654|Q29275654]] | [[Benedicto Escourido Cobo]] | 1928 | 1948 | [[Miñotos, Ourol|Miñotos]] |- | style='text-align:right'| 1161 | [[Ficheiro:María José Salgueiro 2012 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q29438421|Q29438421]] | [[María José Salgueiro]] | 1956 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1162 | [[Ficheiro:Homenaxe DXC - Lois Pérez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q29521469|Q29521469]] | [[Lois Pérez Díaz|Lois Pérez]] | 1979 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1163 | | [[:d:Q29523113|Q29523113]] | [[Benito Colín Veiga]] | 1883 | 1936 | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 1164 | [[Ficheiro:(Ángel Felpeto) Premios Extraordinarios de ESO, Bachillerato y Enseñanzas Artísticas 2017-2018 (45570544541) (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q29533943|Q29533943]] | [[Ángel Felpeto Enríquez]] | 1947 | | [[Alba, Vilalba|Alba]] |- | style='text-align:right'| 1165 | | [[:d:Q29570734|Q29570734]] | [[María Loureiro García (economista)|María Loureiro García]] | 1972 | | [[A Pontenova]] |- | style='text-align:right'| 1166 | | [[:d:Q29582264|Q29582264]] | [[José Rodríguez Páramo]] | 1904 | 1943 | [[Doade, Sober|Doade]] |- | style='text-align:right'| 1167 | | [[:d:Q29582267|Q29582267]] | [[Ramón Yáñez Pereira]] | 1902 | 1943 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1168 | [[Ficheiro:Selic 2017 antia veres.jpg|center|128px]] | [[:d:Q29582275|Q29582275]] | [[Antía Veres]] | 1990 | | [[Guitiriz]] |- | style='text-align:right'| 1169 | | [[:d:Q29582307|Q29582307]] | [[Isabel Sánchez Montenegro]] | 1961 | 2020 | [[Monterroso]] |- | style='text-align:right'| 1170 | | [[:d:Q29788651|Q29788651]] | [[José Ramón García Fernández (Q29788651)|José Ramón García Fernández]] | 1938 | 2004 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1171 | | [[:d:Q30077027|Q30077027]] | [[Isidoro Tomás Blanco Fernández]] | 1824 | 1893 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1172 | [[Ficheiro:José María Rodríguez Díaz.png|center|128px]] | [[:d:Q30124728|Q30124728]] | [[José María Rodríguez Díaz]] | 1935 | 2017 | [[A Granda, Cedofeita, Ribadeo|A Granda]] |- | style='text-align:right'| 1173 | | [[:d:Q30243018|Q30243018]] | [[Asunta Rodríguez]] | 1965 | | [[Sober]] |- | style='text-align:right'| 1174 | [[Ficheiro:Ana DMatos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q30243190|Q30243190]] | [[Ana de Matos]] | 1963 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1175 | | [[:d:Q30316835|Q30316835]] | [[Belarmino Fernández Iglesias]] | 1931 | 2017 | [[Rosende, Sober|Rosende]] |- | style='text-align:right'| 1176 | | [[:d:Q30604513|Q30604513]] | [[María Tobío]] | 1908 | 2004 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1177 | | [[:d:Q30608124|Q30608124]] | [[José López Armesto]] | 1903 | 1982 | [[Paradela]] |- | style='text-align:right'| 1178 | | [[:d:Q30608126|Q30608126]] | [[José Ramón Dosio López]] | 1901 | 1937 | [[Paradela]] |- | style='text-align:right'| 1179 | | [[:d:Q30608127|Q30608127]] | [[José María Gallo Gallo]] | 1911 | 1937 | [[A Pontenova]] |- | style='text-align:right'| 1180 | | [[:d:Q30608133|Q30608133]] | [[Manuel Vázquez Olmo]] | 1908 | 1937 | [[Samos]] |- | style='text-align:right'| 1181 | | [[:d:Q30608139|Q30608139]] | [[José Vázquez Liz]] | 1885 | 1937 | [[O Corgo]] |- | style='text-align:right'| 1182 | | [[:d:Q30608203|Q30608203]] | [[Teodoro Franco Lamela]] | | 1948 | [[San Pantaleón de Cabanas, Ourol|San Pantaleón de Cabanas]] |- | style='text-align:right'| 1183 | | [[:d:Q30608214|Q30608214]] | [[Francisco Gómez Núñez]] | 1912 | 1995 | [[Celeiro, Viveiro|Celeiro]] |- | style='text-align:right'| 1184 | | [[:d:Q30608264|Q30608264]] | [[Pedro Seijo Vaamonde]] | 1840 | 1924 | [[Abadín]]<br/>[[Casás, Corvite, Abadín|Casás]] |- | style='text-align:right'| 1185 | | [[:d:Q30608280|Q30608280]] | [[Celia González Pernas]] | 1918 | 1949 | [[Silán, Muras|Silán]] |- | style='text-align:right'| 1186 | | [[:d:Q30608289|Q30608289]] | [[José Vázquez Gómez]] | | 1947 | [[Ourol]] |- | style='text-align:right'| 1187 | | [[:d:Q30608290|Q30608290]] | [[José Porto Lestegás]] | 1908 | 1948 | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 1188 | | [[:d:Q30608308|Q30608308]] | [[Perfecto Castro Martínez]] | 1903 | 1949 | [[Galdo, Viveiro|Galdo]] |- | style='text-align:right'| 1189 | | [[:d:Q30608314|Q30608314]] | [[José Felpeto Gómez]] | | 1949 | [[Merille, Ourol|Merille]] |- | style='text-align:right'| 1190 | [[Ficheiro:Francisco de Fientosa 1934.jpg|center|128px]] | [[:d:Q30608390|Q30608390]] | [[Francisco Vega Ceide]] | 1913<br/>1912 | 1936 | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 1191 | | [[:d:Q30608418|Q30608418]] | [[Daniel Fernández Varela]] | 1894 | 1958 | [[Mencide, Carteire, Palas de Rei|Mencide]] |- | style='text-align:right'| 1192 | | [[:d:Q31281060|Q31281060]] | [[Sergi Quintela]] | 1996 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1193 | | [[:d:Q31281307|Q31281307]] | [[José Carballeira Fraga]] | 1865 | 1953 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1194 | | [[:d:Q31282282|Q31282282]] | [[José Antonio Gómez Fernández]] | | | [[Ourol]] |- | style='text-align:right'| 1195 | | [[:d:Q31282284|Q31282284]] | [[Jesús González Celeiro]] | 1894 | | [[Bóveda]] |- | style='text-align:right'| 1196 | | [[:d:Q31282413|Q31282413]] | [[Luciano Pérez Riveira]] | 1899 | 1979 | [[O Vicedo]] |- | style='text-align:right'| 1197 | | [[:d:Q31282834|Q31282834]] | [[Jesús Muíños González]] | | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1198 | [[Ficheiro:Manuel Requeijo Arnejo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31282838|Q31282838]] | [[Manuel Requeijo]] | 1970 | | [[Muras]] |- | style='text-align:right'| 1199 | [[Ficheiro:Secundino Fernández Fernández.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31282839|Q31282839]] | [[Secundino Fernández|Secundino Fernández Fernández]] | 1967 | | [[A Proba de Burón, A Fonsagrada|A Proba de Burón]] |- | style='text-align:right'| 1200 | | [[:d:Q31282880|Q31282880]] | [[José María Gayoso de la Fuente]] | 1900 | 2000 | [[Doade, Sober|Doade]] |- | style='text-align:right'| 1201 | | [[:d:Q31282919|Q31282919]] | [[Luís Quintela Ferreiro]] | 1926 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1202 | [[Ficheiro:Manuela Barreiro Pico.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31283197|Q31283197]] | [[Manuela Barreiro|Manuela Barreiro Pico]] | 1877 | 1953 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1203 | [[Ficheiro:José Bargueiras 1925.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31283219|Q31283219]] | [[José Bargueiras]] | 1879 | 2000 | [[Riotorto]] |- | style='text-align:right'| 1204 | [[Ficheiro:Xose A. Fernández Salgado.jpg|center|128px]] | [[:d:Q33040886|Q33040886]] | [[Xosé A. Fernández Salgado|Xosé Antonio Fernández Salgado]] | 1966 | | [[Ferreiravella, Riotorto|Ferreiravella]] |- | style='text-align:right'| 1205 | [[Ficheiro:XAVIER VALIÑO (1).jpg|center|128px]] | [[:d:Q33126404|Q33126404]] | [[Xavier Valiño]] | 1965 | | [[Cospeito]] |- | style='text-align:right'| 1206 | [[Ficheiro:Pablo Rubén Eyré.jpg|center|128px]] | [[:d:Q35846036|Q35846036]] | [[Pablo Rubén Eyré]] | 1958 | | [[A Laxe, Chantada|A Laxe]] |- | style='text-align:right'| 1207 | | [[:d:Q36457710|Q36457710]] | [[Nicandro Ares|Nicandro Ares Vázquez]] | 1926 | 2017 | [[Santalla de Bóveda de Mera, Lugo|Santalla de Bóveda de Mera]] |- | style='text-align:right'| 1208 | | [[:d:Q36908351|Q36908351]] | [[Juan Manuel Pardo Gayoso]] | 1918 | 1995 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1209 | | [[:d:Q37670402|Q37670402]] | [[Pedro López Rodríguez]] | 1997 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1210 | | [[:d:Q37927892|Q37927892]] | [[Inés Rivadeneira]] | 1928 | 2020 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1211 | [[Ficheiro:Antonio Vázquez Campo con mozas de Chantada 1920.jpg|center|128px]] | [[:d:Q38136208|Q38136208]] | [[Antonio Vázquez Campo]] | 1899 | 1976 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1212 | | [[:d:Q38478176|Q38478176]] | [[Xermán Alonso Hortas]] | 1881 | 1937 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1213 | | [[:d:Q38719601|Q38719601]] | [[Luis Díaz Carballido]] | 1995 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1214 | | [[:d:Q39039370|Q39039370]] | [[Fidel Diéguez|Fidel Diéguez Díez]] | 1956 | 2013 | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 1215 | | [[:d:Q39081723|Q39081723]] | [[Pedro Prado Mendizábal]] | 1902 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1216 | | [[:d:Q40634880|Q40634880]] | [[Luis Liz Marzán|Luis Manuel Liz-Marzán]] | 1965 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1217 | [[Ficheiro:(José Manuel Franco) 2018 IMG 1723 (29530665597) (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q41710587|Q41710587]] | [[José Manuel Franco|José Manuel Franco Pardo]] | 1957 | | [[A Pobra do Brollón]] |- | style='text-align:right'| 1218 | | [[:d:Q41777168|Q41777168]] | [[Martín López Corredoira]] | 1970 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1219 | | [[:d:Q42395298|Q42395298]] | [[Manuel Albo]] | 1886 | 1935 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1220 | | [[:d:Q42677202|Q42677202]] | [[Ramón Fernández Gacio]] | 1935 | 2003 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1221 | | [[:d:Q42759891|Q42759891]] | [[Ricardo Riguera]] | | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1222 | [[Ficheiro:Anxoboan.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42793202|Q42793202]] | [[Anxo Boán]] | 1961 | | [[Vilaúxe, Chantada|Vilaúxe]] |- | style='text-align:right'| 1223 | | [[:d:Q42908381|Q42908381]] | [[Miguel Fernández Vázquez|Miguel Fernández]] | 1973 | | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 1224 | [[Ficheiro:Antonio Veiga Outeiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42908397|Q42908397]] | [[Antonio Veiga]] | 1962 | | [[Celeiro de Mariñaos, Barreiros|Celeiro de Mariñaos]] |- | style='text-align:right'| 1225 | [[Ficheiro:Raimundo Aguiar Álvarez 1930.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42908419|Q42908419]] | [[Raimundo Aguiar]] | 1918 | 1968 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1226 | [[Ficheiro:Benigno Ledo González 1927.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42908509|Q42908509]] | [[Benigno Ledo]] | 1867 | 1950 | [[A Chanca, Adá, Chantada|A Chanca]] |- | style='text-align:right'| 1227 | | [[:d:Q42908575|Q42908575]] | [[Xosé Soto|Xosé Soto Rodríguez]] | 1938 | | [[Arxeriz, Fión, O Saviñao|Arxeriz]] |- | style='text-align:right'| 1228 | | [[:d:Q42908629|Q42908629]] | [[Pedro Basanta|Pedro Basanta del Río]] | 1890 | 1964 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1229 | | [[:d:Q42909646|Q42909646]] | [[José Escobar Magdalena]] | 1886 | 1960 | [[Abrairas, A Braña, Baleira|Abrairas]] |- | style='text-align:right'| 1230 | | [[:d:Q42909808|Q42909808]] | [[Uxío da Pena|Uxío da Pena Gutiérrez]] | 1990 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1231 | | [[:d:Q42909980|Q42909980]] | [[Iván Rivas]] | 1976 | | [[A Pontenova]] |- | style='text-align:right'| 1232 | | [[:d:Q42909988|Q42909988]] | [[Jacinto Romualdo López]] | 1808 | 1895 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1233 | [[Ficheiro:Randolfe.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42910037|Q42910037]] | [[José Randolfe Vilariño]] | 1960 | | [[Carballedo]] |- | style='text-align:right'| 1234 | | [[:d:Q42910049|Q42910049]] | [[José Viador Traseira]] | 1901 | 1940 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1235 | [[Ficheiro:Pacoledofoto.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42910977|Q42910977]] | [[Paco Ledo]] | 1952 | | [[Mariz, Chantada|Mariz]] |- | style='text-align:right'| 1236 | [[Ficheiro:Celia Castro o día do seu doutoramento.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42911112|Q42911112]] | [[Celia Castro Fernández]] | 1956 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1237 | | [[:d:Q42911182|Q42911182]] | [[Elvira Fernández|Elvira Fernández Díaz]] | 1939 | | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1238 | [[Ficheiro:Paseo dos Soños. Sonia Villapol.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42911295|Q42911295]] | [[Sonia Villapol Salgado]] | 1977 | | [[Bretoña, A Pastoriza|Bretoña]] |- | style='text-align:right'| 1239 | | [[:d:Q42911391|Q42911391]] | [[Ramón Álvarez-Mon Basanta]] | 1880 | 2000 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1240 | [[Ficheiro:Vicente Paz Infante 1929.png|center|128px]] | [[:d:Q42911416|Q42911416]] | [[Vicente Paz Infante]] | 1896 | 1938 | [[O Vicedo]] |- | style='text-align:right'| 1241 | | [[:d:Q42911813|Q42911813]] | [[Emma Valcarce Pestaña]] | 1927 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1242 | | [[:d:Q42911868|Q42911868]] | [[Luís Rego Valcarce]] | 1968 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1243 | | [[:d:Q43283172|Q43283172]] | [[Anxo Moure]] | 1963 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1244 | [[Ficheiro:1916-08-16, Mundo Gráfico, Prudencio Iglesias Hermida (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q43803947|Q43803947]] | [[Prudencio Iglesias Hermida]] | 1884<br/>1883 | 1919 | [[A Coruña]]<br/>[[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1245 | | [[:d:Q43986670|Q43986670]] | [[José María Eiros]] | 1959 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1246 | | [[:d:Q44070942|Q44070942]] | [[Eva Yebra-Pimentel Vilar]] | 2000 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1247 | | [[:d:Q44692055|Q44692055]] | [[Sabela Rodríguez Oxea]] | 1958 | 2012 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1248 | [[Ficheiro:FranciscoCelsayPaquito (1).jpg|center|128px]] | [[:d:Q45089146|Q45089146]] | [[Francisco Domínguez Mosquera]] | 1889 | 1937 | [[San Paio, Lousada, Carballedo|San Paio]] |- | style='text-align:right'| 1249 | [[Ficheiro:Jorge Prado García.jpg|center|128px]] | [[:d:Q45111753|Q45111753]] | [[Jorge Prado]] | 2001 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1250 | | [[:d:Q45374891|Q45374891]] | [[Enrique Ramos Fernández]] | 1911<br/>1910 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1251 | | [[:d:Q45902167|Q45902167]] | [[Elisa Lamas]] | 1929 | 2012 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1252 | | [[:d:Q46001773|Q46001773]] | [[Emma Balseiro Carreiras]] | 1968 | | [[Alfoz]] |- | style='text-align:right'| 1253 | | [[:d:Q46208992|Q46208992]] | [[María Dolores Seijas Soto]] | 1953 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1254 | | [[:d:Q46486449|Q46486449]] | [[Asunción Montijano]] | 1906 | 1973 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1255 | [[Ficheiro:Emilio Álvarez González poeta.jpg|center|128px]] | [[:d:Q46623766|Q46623766]] | [[Emilio Álvarez González]] | 1954 | 2008 | [[Trasar de Carballo, Cartelos, Carballedo|Trasar de Carballo]] |- | style='text-align:right'| 1256 | | [[:d:Q46677210|Q46677210]] | [[Pedro Rodríguez-Dafonte]] | | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1257 | [[Ficheiro:Rosario Regueira Cereijo - AELG 03.jpg|center|128px]] | [[:d:Q46908852|Q46908852]] | [[Rosario Regueira Cereijo]] | 1959 | | [[Taboada]] |- | style='text-align:right'| 1258 | | [[:d:Q47147884|Q47147884]] | [[Jacobo López Seijas]] | 2000 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1259 | | [[:d:Q47257809|Q47257809]] | [[José Ramón Villar Chao]] | 1927 | 1965 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1260 | | [[:d:Q47409659|Q47409659]] | [[Jesús López Castiñeira]] | 1890 | 1964 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1261 | [[Ficheiro:Amada López de Meneses.jpg|center|128px]] | [[:d:Q47455128|Q47455128]] | [[Amada López Meneses]] | 1906 | 1976 | [[As Nogais]] |- | style='text-align:right'| 1262 | [[Ficheiro:Amalia Álvarez Gallego e Alexandre Bóveda.jpg|center|128px]] | [[:d:Q47455819|Q47455819]] | [[Amalia Álvarez Gallego]] | 1906 | 2001 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1263 | | [[:d:Q47490252|Q47490252]] | [[Félix Villares Mouteira]] | 1947 | | [[Belesar, Vilalba|Belesar]] |- | style='text-align:right'| 1264 | | [[:d:Q47500673|Q47500673]] | [[Mauricio Monteserín|Mauricio Monteserín Gómez]] | 1976 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1265 | [[Ficheiro:Conchi Regueiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q47516779|Q47516779]] | [[Conchi Regueiro]] | 1968 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1266 | | [[:d:Q47522875|Q47522875]] | [[Roberto Martínez de Andrade]] | 1918 | 1978 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1267 | | [[:d:Q47522919|Q47522919]] | [[Celestina Penabad]] | 1907 | 2018 | [[Muras]] |- | style='text-align:right'| 1268 | | [[:d:Q47530842|Q47530842]] | [[Joaquín Varela Suanzes-Carpegna]] | 1954 | 2018 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1269 | | [[:d:Q47549000|Q47549000]] | [[Isidoro Rodríguez Pérez]] | 1958 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1270 | | [[:d:Q47787833|Q47787833]] | [[Graciano Paz Amieiro]] | 1893 | 1938 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1271 | | [[:d:Q47787856|Q47787856]] | [[Manuel Rodríguez Núñez]] | 1893 | 1938 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1272 | [[Ficheiro:1929-02-01, Unión Patriótica, Justo Taladrid Catá (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q47787898|Q47787898]] | [[Justo Taladrid Catá]] | 1864 | 1938 | [[Magazos, Viveiro|Magazos]] |- | style='text-align:right'| 1273 | | [[:d:Q47788112|Q47788112]] | [[Antonia Santos García]] | 1831 | 1905 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1274 | | [[:d:Q48578066|Q48578066]] | [[Manuel Francisco Carreiras Valiña]] | 1959 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1275 | | [[:d:Q48713496|Q48713496]] | [[Valdi]] | 1947 | | [[Montecubeiro, Castroverde|Montecubeiro]] |- | style='text-align:right'| 1276 | | [[:d:Q49470359|Q49470359]] | [[Balbina López Somoza]] | 1910 | 1985 | [[Eiré, Pantón|Eiré]] |- | style='text-align:right'| 1277 | | [[:d:Q49714643|Q49714643]] | [[Antón Goyanes]] | 1935<br/>1934 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1278 | | [[:d:Q50069363|Q50069363]] | [[Dolores Lombardero]] | 1912 | 2009 | [[Trabada]] |- | style='text-align:right'| 1279 | | [[:d:Q50069681|Q50069681]] | [[Dolores Lorenzo Salgado]] | 1905 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1280 | | [[:d:Q50072633|Q50072633]] | [[Áurea María Victoria Álvarez Varela]] | 1915 | 2008 | [[Monterroso]] |- | style='text-align:right'| 1281 | | [[:d:Q50318471|Q50318471]] | [[Alonso de Rozas]] | 1700 | 1681 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1282 | | [[:d:Q50807481|Q50807481]] | [[Carlos Fernández Mariño]] | 1966 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1283 | | [[:d:Q50822290|Q50822290]] | [[Antonio Núñez Vázquez]] | | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1284 | [[Ficheiro:Andrés Goteira nos Mestre Mateo 2017.jpg|center|128px]] | [[:d:Q50822577|Q50822577]] | [[Andrés Goteira]] | 1983 | | [[Meira]] |- | style='text-align:right'| 1285 | | [[:d:Q50870978|Q50870978]] | [[Giulio Cesare Borea]] | 1621 | 1655 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1286 | | [[:d:Q50979401|Q50979401]] | [[Patricia Argerey Vilar]] | 1977 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1287 | | [[:d:Q51032448|Q51032448]] | [[José Antonio Martínez Rodríguez]] | | | [[Peites, Ribas de Sil|Peites]] |- | style='text-align:right'| 1288 | | [[:d:Q51218437|Q51218437]] | [[José Amor Vázquez]] | 1921 | 2018 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1289 | | [[:d:Q51373234|Q51373234]] | [[Álvaro Pereiro]] | 1955 | | [[Buxán, O Viso, O Incio|Buxán]] |- | style='text-align:right'| 1290 | [[Ficheiro:(Jacobo Beltrán) Grupo Popular en la Asamblea de Madrid (21968249331) (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q51399444|Q51399444]] | [[Jacobo Beltrán]] | 1966 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1291 | | [[:d:Q51579678|Q51579678]] | [[Justo González Ballesta]] | 1951 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1292 | | [[:d:Q51675476|Q51675476]] | [[Xosé María López]] | 1884 | 1931 | [[Vilaboa, A Pontenova|Vilaboa]] |- | style='text-align:right'| 1293 | [[Ficheiro:Antonio gandoy.jpg|center|128px]] | [[:d:Q51684633|Q51684633]] | [[Antonio Gandoy]] | 1930 | 2002 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1294 | | [[:d:Q51880108|Q51880108]] | [[Antonio María de Castro e Neira]] | 1771 | 1826 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1295 | | [[:d:Q51880125|Q51880125]] | [[Lois Corral Rodríguez]] | 1784 | 1830 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1296 | [[Ficheiro:Antía Yáñez 2025.jpg|center|128px]] | [[:d:Q51881917|Q51881917]] | [[Antía Yáñez]] | 1991 | | [[Burela]] |- | style='text-align:right'| 1297 | [[Ficheiro:Rafa Lobelle.jpg|center|128px]] | [[:d:Q51955971|Q51955971]] | [[Rafa Lobelle]] | 1988 | | [[Vilame, Santa Cruz de Viana, Chantada|Vilame]] |- | style='text-align:right'| 1298 | | [[:d:Q51994533|Q51994533]] | [[Ángel Sicart Giménez]] | 1948 | | [[Vilameá, A Pontenova|Vilameá]] |- | style='text-align:right'| 1299 | | [[:d:Q51997740|Q51997740]] | [[Álvaro de la Vega]] | 1954 | | [[Paradela]] |- | style='text-align:right'| 1300 | | [[:d:Q52001594|Q52001594]] | [[Alberto Cabada|Alberto Cabada Fernández]] | 1966 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1301 | | [[:d:Q52141977|Q52141977]] | [[Diego Juan de Ulloa]] | | 1764 | [[San Vitoiro de Ribas de Miño, O Saviñao|San Vitoiro de Ribas de Miño]] |- | style='text-align:right'| 1302 | | [[:d:Q52442685|Q52442685]] | [[Olga Castro]] | 1980 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1303 | [[Ficheiro:Montse Dopico.jpg|center|128px]] | [[:d:Q52500635|Q52500635]] | [[Montse Dopico]] | 1977 | | [[A Pontenova]] |- | style='text-align:right'| 1304 | | [[:d:Q52509078|Q52509078]] | [[César Parapar Sueiras]] | 1901 | 1936 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1305 | | [[:d:Q52835309|Q52835309]] | [[Horacio Valcárcel]] | 1932 | 2018 | [[Rábade]]<br/>[[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1306 | [[Ficheiro:Abraham Cupeiro (2024).jpg|center|128px]] | [[:d:Q52913334|Q52913334]] | [[Abraham Cupeiro]] | 1980 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1307 | | [[:d:Q53552849|Q53552849]] | [[José Luis Basanta|José Luis Basanta Campos]] | 1924 | 2016 | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 1308 | | [[:d:Q53552961|Q53552961]] | [[Xoán Anllo Vázquez]] | 1936 | 2023 | [[A Feira do Monte, Sistallo, Cospeito|A Feira do Monte]] |- | style='text-align:right'| 1309 | | [[:d:Q53843410|Q53843410]] | [[José Chao Falcón]] | 1928 | 1986 | [[San Vicente de Trigás, Mondoñedo|San Vicente de Trigás]] |- | style='text-align:right'| 1310 | | [[:d:Q53858114|Q53858114]] | [[Guillermo Fernández Otero]] | 1918 | 2003 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1311 | | [[:d:Q53869398|Q53869398]] | [[Luís Rey Mariño]] | 1895 | 1986 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1312 | | [[:d:Q53911765|Q53911765]] | [[Pablo Mosquera Mata]] | 1947 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1313 | | [[:d:Q54258186|Q54258186]] | [[Vicente Páramo]] | 1892 | 1936 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1314 | | [[:d:Q54258288|Q54258288]] | [[Juan Manuel Somoza García]] | 1900 | 1937 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1315 | | [[:d:Q54258787|Q54258787]] | [[Ramón Carballo Páez]] | 1959 | | [[Seixo, Pacios, Pedrafita do Cebreiro|Seixo]] |- | style='text-align:right'| 1316 | [[Ficheiro:David Lombao.jpg|center|128px]] | [[:d:Q54260186|Q54260186]] | [[David Lombao]] | 1985 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1317 | | [[:d:Q54855477|Q54855477]] | [[Xesús Mato]] | 1932 | 2024 | [[Cabo de Vila, San Martiño de Castro, Paradela|Cabo de Vila]] |- | style='text-align:right'| 1318 | | [[:d:Q54862615|Q54862615]] | [[Saleta Goi]] | 1932 | 2022 | [[Reigosa, A Pastoriza|Reigosa]] |- | style='text-align:right'| 1319 | | [[:d:Q54913405|Q54913405]] | [[Denisse Lozano]] | 1991 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1320 | | [[:d:Q55088787|Q55088787]] | [[Teodoro Botino Castro]] | 1834 | 1894 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1321 | | [[:d:Q55116447|Q55116447]] | [[Vicenta Sotelo Puga]] | 1816 | 1906 | [[Vilar do Monte, Aguada, Carballedo|Vilar do Monte]] |- | style='text-align:right'| 1322 | | [[:d:Q55119904|Q55119904]] | [[Fermín González Prieto]] | 1900 | 1987 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1323 | [[Ficheiro:Matías Nicieza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q55128451|Q55128451]] | [[Matías Nicieza]] | 1978 | | [[Burela]] |- | style='text-align:right'| 1324 | | [[:d:Q55134292|Q55134292]] | [[Blanca Jiménez Alonso]] | 1926 | 2012 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1325 | [[Ficheiro:Maria Pardo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q55220209|Q55220209]] | [[María Pardo Vuelta]] | 1980 | | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1326 | | [[:d:Q55229123|Q55229123]] | [[Celso Almuiña]] | 1943 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1327 | | [[:d:Q55229515|Q55229515]] | [[Juan R. de Legísima]] | 1884 | 1984 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1328 | | [[:d:Q55281005|Q55281005]] | [[Jesús Rey]] | 1974 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 1329 | | [[:d:Q55588011|Q55588011]] | [[Jesús A. Fernández-Tresguerres Hernández]] | 1948 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1330 | | [[:d:Q55687155|Q55687155]] | [[Isaac Ferreira]] | 1946 | | [[Ferreira, Ferreira, O Valadouro|Ferreira]] |- | style='text-align:right'| 1331 | [[Ficheiro:Eva Xanim.jpg|center|128px]] | [[:d:Q55713174|Q55713174]] | [[Eva Xanim]] | 1994 | | [[Navia de Suarna]] |- | style='text-align:right'| 1332 | | [[:d:Q55761837|Q55761837]] | [[Indara Rodríguez]] | 1983 | 2018 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1333 | | [[:d:Q55769527|Q55769527]] | [[Eduardo Rodríguez Osorio]] | 1920 | 1995 | [[Esmeriz, Chantada|Esmeriz]] |- | style='text-align:right'| 1334 | [[Ficheiro:1915-10-16, La Esfera, Manuel Bujados (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q55769533|Q55769533]] | [[Manuel Bujados]] | 1889 | 1954 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1335 | [[Ficheiro:Gumersindo Pardo Reguera GEG.jpg|center|128px]] | [[:d:Q55769629|Q55769629]] | [[Gumersindo Pardo Reguera]] | 1847 | 1916 | [[Valgos, A Ribeira, Cervantes|Valgos]] |- | style='text-align:right'| 1336 | | [[:d:Q55769662|Q55769662]] | [[Antonio Benito Yebra de Ares]] | 1926 | 2012 | [[Monterroso]] |- | style='text-align:right'| 1337 | | [[:d:Q55836798|Q55836798]] | [[Pascual Enciso Arriola]] | 1805 | 1873 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1338 | | [[:d:Q55837596|Q55837596]] | [[Ramiro Rueda Neira|Ramón Ramiro Rueda Neira]] | 1840 | 1904 | [[Fión, O Saviñao|Fión]] |- | style='text-align:right'| 1339 | | [[:d:Q55863628|Q55863628]] | [[Pedro Moreno]] | 1840 | 1921 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1340 | | [[:d:Q55863631|Q55863631]] | [[Juan Moreno]] | 1845 | 1928 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1341 | | [[:d:Q55943890|Q55943890]] | [[Nicolás Chicarro]] | 1812 | 1889 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1342 | | [[:d:Q55949365|Q55949365]] | [[Ignacio de Otto]] | 1945 | 1988 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1343 | | [[:d:Q55991518|Q55991518]] | [[Antonio Rodríguez López (Q55991518)|Antonio Rodríguez López]] | 1933 | 2002 | [[Escairón, Vilasante, O Saviñao|Escairón]] |- | style='text-align:right'| 1344 | | [[:d:Q56000378|Q56000378]] | [[Xosé Garrido]] | 1968 | 2022 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1345 | | [[:d:Q56000671|Q56000671]] | [[Antonio García y García]] | 1928 | 2013 | [[Bretoña, A Pastoriza|Bretoña]] |- | style='text-align:right'| 1346 | | [[:d:Q56033235|Q56033235]] | [[Xesús Costa Rodil]] | 1944 | 2018 | [[Cervo]] |- | style='text-align:right'| 1347 | | [[:d:Q56199065|Q56199065]] | [[Agustín Rodríguez Castro|Agustín Rodríguez]] | 1885 | 1957 | [[O Vicedo]] |- | style='text-align:right'| 1348 | [[Ficheiro:Salvador Múgica.jpg|center|128px]] | [[:d:Q56402104|Q56402104]] | [[Salvador Múgica Buhigas]] | 1881 | 1953 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1349 | | [[:d:Q56421729|Q56421729]] | [[Ubaldo Rueda]] | 1948 | | [[A Vide, Monforte de Lemos|A Vide]] |- | style='text-align:right'| 1350 | | [[:d:Q56425163|Q56425163]] | [[Saleta Fernández López]] | 1997 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1351 | [[Ficheiro:Manuela María Cambronero de la Peña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q56547239|Q56547239]] | [[Manuela Cambronero|Manuela María Cambronero de la Peña]] | 1821 | 1853 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1352 | [[Ficheiro:Marisa Castro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q56558447|Q56558447]] | [[Marisa Castro|Marisa Castro Cerceda]] | 1955 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1353 | | [[:d:Q56582731|Q56582731]] | [[Tania Fernández García]] | 1992 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1354 | | [[:d:Q56612527|Q56612527]] | [[Olga Louzao]] | 1979 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1355 | | [[:d:Q56612532|Q56612532]] | [[Manuel Hurtado]] | 1984 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1356 | [[Ficheiro:Puri Ameixide.jpg|center|128px]] | [[:d:Q56628110|Q56628110]] | [[Puri Ameixide]] | 1967 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1357 | | [[:d:Q56640710|Q56640710]] | [[Pablo Ferreiro|Pablo Ferreiro Costas]] | 1988 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1358 | | [[:d:Q56794663|Q56794663]] | [[Carmiña Correa]] | 1933 | | [[O Queirogal, Pousada, Baleira|O Queirogal]] |- | style='text-align:right'| 1359 | | [[:d:Q56804623|Q56804623]] | [[Hector Álvarez-Pol]] | 1972 | | [[Ribas de Sil]] |- | style='text-align:right'| 1360 | [[Ficheiro:Arcadio Mon Sen seu amor retrato Juanel.jpg|center|128px]] | [[:d:Q56856474|Q56856474]] | [[Arcadio Mon]] | 1949 | 2016 | [[Bacoi, Alfoz|Bacoi]] |- | style='text-align:right'| 1361 | | [[:d:Q57041551|Q57041551]] | [[Mercedes Ramudo Ramudo]] | 1889 | 1987 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1362 | | [[:d:Q57047437|Q57047437]] | [[Filiberto Álvarez Marín]] | 1927 | 2007 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1363 | | [[:d:Q57047718|Q57047718]] | [[José Novo Cazón]] | | 1952 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1364 | | [[:d:Q57082029|Q57082029]] | [[Mónica Sánchez Rodríguez]] | 1986 | | [[Reigada, Monforte de Lemos|Reigada]] |- | style='text-align:right'| 1365 | | [[:d:Q57198058|Q57198058]] | [[Araceli Filgueira Iglesias]] | 1939 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1366 | | [[:d:Q57204787|Q57204787]] | [[Uxía García Sabariz|Eugenia García Sabariz]] | 1912 | 2008 | [[Antas de Ulla]] |- | style='text-align:right'| 1367 | | [[:d:Q57236413|Q57236413]] | [[Santiago Basanta Silva]] | 1899 | 1974 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1368 | | [[:d:Q57294944|Q57294944]] | [[Julio Pardo Fernández]] | | | [[Navia de Suarna]] |- | style='text-align:right'| 1369 | | [[:d:Q57314771|Q57314771]] | [[Pura Pardo Gayoso|Purificación Pardo Gayoso]] | 1919 | 2001 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1370 | | [[:d:Q57331616|Q57331616]] | [[Mary Lola Pérez Basanta]] | 1935 | 2017 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1371 | | [[:d:Q57415689|Q57415689]] | [[Natalia Puente Prado]] | 1901 | 2012 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1372 | | [[:d:Q57457681|Q57457681]] | [[Fe Rodríguez Rocha]] | 1946 | | [[Barreiros]] |- | style='text-align:right'| 1373 | | [[:d:Q57466168|Q57466168]] | [[Angelines Salgueiro Corujo|María Angeles Salgueiro Corujo]] | 1932 | 2015 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1374 | | [[:d:Q57494902|Q57494902]] | [[Xoán Ramón Fernández Pacios]] | 1965 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 1375 | | [[:d:Q57496922|Q57496922]] | [[Francisco Villamil]] | 1833 | 1873 | [[Ría de Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1376 | | [[:d:Q57559529|Q57559529]] | [[José González Campo]] | 1869 | 1960 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1377 | | [[:d:Q57581330|Q57581330]] | [[Viruca Yebra]] | 1959 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1378 | | [[:d:Q57588710|Q57588710]] | [[Olga Díaz Fernández]] | 1951 | | [[Meira]] |- | style='text-align:right'| 1379 | | [[:d:Q57590953|Q57590953]] | [[Elena Varela Arias]] | 1956 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1380 | | [[:d:Q57742052|Q57742052]] | [[Jesús Pena Seijas]] | 1947 | | [[Guitiriz]] |- | style='text-align:right'| 1381 | [[Ficheiro:Eco de Galicia 189 Habana 1923 04 22.jpg|center|128px]] | [[:d:Q57909051|Q57909051]] | [[Andrea López Chao]] | 1900 | 2000 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1382 | | [[:d:Q58121966|Q58121966]] | [[Nicanor Rielo Carballo]] | 1932 | 2000 | [[Arcos de Frades, Pol|Arcos de Frades]] |- | style='text-align:right'| 1383 | | [[:d:Q58146433|Q58146433]] | [[Montserrat López Díaz]] | | | [[O Páramo]] |- | style='text-align:right'| 1384 | | [[:d:Q58165795|Q58165795]] | [[M. Arturo López-Quintela]] | 1953 | | [[Os Peares]] |- | style='text-align:right'| 1385 | | [[:d:Q58222236|Q58222236]] | [[Paco Rivas]] | 1955 | | [[Cervo]] |- | style='text-align:right'| 1386 | | [[:d:Q58414151|Q58414151]] | [[Carlos Salgado]] | 1971 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1387 | [[Ficheiro:Libro. Escultura de Caxigueiro.png|center|128px]] | [[:d:Q58461385|Q58461385]] | [[Daniel Río Rubal]] | 1955 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1388 | [[Ficheiro:Montse González Álvarez - AELG 1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q58634810|Q58634810]] | [[Montse González Álvarez]] | 1972 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1389 | [[Ficheiro:Luz Campello - AELG 4.jpg|center|128px]] | [[:d:Q58635053|Q58635053]] | [[Luz Campello|Luz Campello García]] | 1966 | | [[A Granxa Vella, Labrada, Guitiriz|A Granxa Vella]] |- | style='text-align:right'| 1390 | | [[:d:Q58804362|Q58804362]] | [[Jerónimo Sal Lence]] | 1884 | 1960 | [[Castroverde]] |- | style='text-align:right'| 1391 | | [[:d:Q58854040|Q58854040]] | [[Jei Noguerol]] | 1950 | | [[Covas, Viveiro|Covas]] |- | style='text-align:right'| 1392 | | [[:d:Q58871331|Q58871331]] | [[Domingo Carvallo|Domingo Carvallo González]] | 1897 | 1980 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1393 | | [[:d:Q58874598|Q58874598]] | [[Francisco Fanego Losada]] | 1887 | 1974 | [[Santiago de Mondoñedo, Mondoñedo|Santiago de Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1394 | | [[:d:Q58907863|Q58907863]] | [[Manuel Ramos Cabrer]] | 1966 | 2022 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1395 | [[Ficheiro:Anavila.jpg|center|128px]] | [[:d:Q58909469|Q58909469]] | [[Ana Vila Portomeñe]] | 1969 | | [[Meixonfrío, Taboada|Meixonfrío]] |- | style='text-align:right'| 1396 | | [[:d:Q58942986|Q58942986]] | [[Luís Rivaya Riaño|Luis Rivaya Riaño]] | 1912 | 1976 | [[O Incio, O Incio|O Incio]] |- | style='text-align:right'| 1397 | | [[:d:Q59072533|Q59072533]] | [[Antonio Bermúdez Leivas]] | 1880 | 1940 | [[Riotorto]] |- | style='text-align:right'| 1398 | | [[:d:Q59166622|Q59166622]] | [[Xosé Bergantiños]] | 1936 | | [[Guitiriz]] |- | style='text-align:right'| 1399 | | [[:d:Q59201829|Q59201829]] | [[Ramón Fábregas Valcarce]] | 1957 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1400 | [[Ficheiro:Cecilia F Santomé 2023.jpg|center|128px]] | [[:d:Q59241583|Q59241583]] | [[Cecilia F. Santomé|Cecilia Fernández Santomé]] | 1984 | | [[San Simón da Costa, Vilalba|San Simón da Costa]] |- | style='text-align:right'| 1401 | | [[:d:Q59285879|Q59285879]] | [[Sabela (Operación Triunfo)|Sabela Ramil]] | 1993 | | [[Bravos, Ourol|Bravos]] |- | style='text-align:right'| 1402 | [[Ficheiro:Iván Lindín Rodil.jpg|center|128px]] | [[:d:Q59296664|Q59296664]] | [[Iván Lindín Rodil]] | 1969 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1403 | | [[:d:Q59392245|Q59392245]] | [[Alfonso Otero Regal]] | 1952 | | [[Nois, Foz|Nois]] |- | style='text-align:right'| 1404 | [[Ficheiro:Andrea Barreira Freije - AELG 4.jpg|center|128px]] | [[:d:Q59418221|Q59418221]] | [[Andrea Barreira Freije]] | 1986 | | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 1405 | [[Ficheiro:Luz Beloso 4.jpg|center|128px]] | [[:d:Q59586687|Q59586687]] | [[Luz Beloso]] | 1968 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1406 | [[Ficheiro:FFB Rade ABC.jpg|center|128px]] | [[:d:Q59738553|Q59738553]] | [[Federico Fernández Buján]] | 1956 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1407 | | [[:d:Q59784001|Q59784001]] | [[José Antonio Rivadeneira|José Antonio Ribadeneira]] | 1774 | 1856 | [[Buciños, Carballedo|Buciños]] |- | style='text-align:right'| 1408 | | [[:d:Q60184727|Q60184727]] | [[Emilio Golás|Emilio Golás Rodríguez]] | 1908 | 1946 | [[Paradela]] |- | style='text-align:right'| 1409 | | [[:d:Q60193850|Q60193850]] | [[Manuel López Enríquez]] | 1890 | 1968 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1410 | [[Ficheiro:Laura R. Cuba.jpg|center|128px]] | [[:d:Q60227134|Q60227134]] | [[Laura Ramos|Laura Ramos Cuba]] | 1993 | | [[Burela]] |- | style='text-align:right'| 1411 | | [[:d:Q60400179|Q60400179]] | [[Xosé Rivada]] | 1953 | | [[Ferreira de Pantón, Pantón|Ferreira de Pantón]] |- | style='text-align:right'| 1412 | | [[:d:Q60475645|Q60475645]] | [[José Rodríguez Díaz]] | 1746 | 1817 | [[Sixirei, Baralla|Sixirei]] |- | style='text-align:right'| 1413 | | [[:d:Q60621146|Q60621146]] | [[Victoria Otero|María Victoria Otero Espinar]] | 1962 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1414 | | [[:d:Q60641755|Q60641755]] | [[Raúl García de Loza]] | 1947<br/>1946 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1415 | | [[:d:Q60644933|Q60644933]] | [[Luís Campo Fernández]] | 1907 | 1985 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1416 | [[Ficheiro:Diego Pazos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q60649756|Q60649756]] | [[Diego Pazos|Diego Pazos García]] | 1857 | 1920 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1417 | | [[:d:Q60691004|Q60691004]] | [[Manuel Fernández Boado]] | 1895 | 1959 | [[O Cádavo, A Esperela, Baleira|O Cádavo]] |- | style='text-align:right'| 1418 | | [[:d:Q60825252|Q60825252]] | [[Javier Muñoz]] | 1974 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1419 | | [[:d:Q60828745|Q60828745]] | [[Daniel Hortas]] | 1935 | 2000 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1420 | [[Ficheiro:Luis de Arce y Parga.jpg|center|128px]] | [[:d:Q60970854|Q60970854]] | [[Luis de Arce y Parga]] | 1851 | 1900 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1421 | | [[:d:Q60975023|Q60975023]] | [[Andrés Soto Varela]] | 1966 | | [[Palas de Rei]] |- | style='text-align:right'| 1422 | | [[:d:Q61049800|Q61049800]] | [[Miguel Chapel Salgueiro]] | 1903 | 1978 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1423 | | [[:d:Q61059380|Q61059380]] | [[Mauro Varela Fernández|Mauro Varela Fernández,Benigno Varela Fernández y José Varela Fernández.]] | 1905 | 1986 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1424 | | [[:d:Q61059451|Q61059451]] | [[Xosé López López]] | 1888 | 1936 | [[Riotorto]] |- | style='text-align:right'| 1425 | | [[:d:Q61059516|Q61059516]] | [[Gonzalo Sánchez-Taíz]] | | 1967 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1426 | | [[:d:Q61060071|Q61060071]] | [[Juan Muíño Cora]] | 1900 | 1914 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1427 | [[Ficheiro:Pedro Penabad Rodríguez, jefe de las Milicias gallegas, Crónica, 13 de septiembre de 1936.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61060183|Q61060183]] | [[Pedro Penabad Rodríguez]] | 2000 | 1937 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1428 | | [[:d:Q61060436|Q61060436]] | [[Aquilino Parapar Franco]] | 1895 | 1938 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1429 | | [[:d:Q61060440|Q61060440]] | [[Engracia Vérez Puentes]] | 1901 | 1983 | [[Lousada, Xermade|Lousada]] |- | style='text-align:right'| 1430 | | [[:d:Q61060491|Q61060491]] | [[José María Correa Miranda]] | 1872 | 1936 | [[Cervo]] |- | style='text-align:right'| 1431 | | [[:d:Q61060537|Q61060537]] | [[Juan Vázquez Gayoso]] | 1902 | | [[Rábade]] |- | style='text-align:right'| 1432 | | [[:d:Q61061427|Q61061427]] | [[Esther Baamonde Díaz]] | 2000 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1433 | | [[:d:Q61061939|Q61061939]] | [[Severino González Guitián]] | 1903 | 1981 | [[Vilasouto, O Incio|Vilasouto]] |- | style='text-align:right'| 1434 | | [[:d:Q61062043|Q61062043]] | [[Ramón Vivero Geada]] | 1909 | 1946 | [[Ourol]] |- | style='text-align:right'| 1435 | | [[:d:Q61062074|Q61062074]] | [[Perfecto Requeijo Rouco]] | 1920 | | [[Romariz, Abadín|Romariz]] |- | style='text-align:right'| 1436 | | [[:d:Q61062101|Q61062101]] | [[Consuelo Alba Digón]] | 1887 | | [[Vilarello, Cervantes|Vilarello]] |- | style='text-align:right'| 1437 | | [[:d:Q61062105|Q61062105]] | [[Jovino Gutiérrez Alba]] | 1909 | 1930 | [[Cervantes]] |- | style='text-align:right'| 1438 | | [[:d:Q61062106|Q61062106]] | [[Florinda Gutiérrez Alba]] | 1917 | | [[Vilarello, Cervantes|Vilarello]] |- | style='text-align:right'| 1439 | | [[:d:Q61062296|Q61062296]] | [[Herminia Pernas Oroza]] | 1967 | | [[Burela]] |- | style='text-align:right'| 1440 | | [[:d:Q61062381|Q61062381]] | [[Virgilio Ledo Santoandré]] | 1896 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1441 | [[Ficheiro:Perfecto Abelairas Castro e a súa esposa Sara.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61062403|Q61062403]] | [[Perfecto Abelairas Castro]] | 1907 | 1936 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1442 | [[Ficheiro:Xeito Fole.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61391086|Q61391086]] | [[Xeito Fole]] | 1985 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1443 | | [[:d:Q61391105|Q61391105]] | [[Oliveros Fernández Armada]] | 1923 | | [[Traspena, Covas, Baralla|Traspena]] |- | style='text-align:right'| 1444 | | [[:d:Q61748701|Q61748701]] | [[Manuel Fernández Cortinas]] | 1905 | 1978 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1445 | [[Ficheiro:Imaxe de Manuela Rey.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61761356|Q61761356]] | [[Manuela Rey]] | 1842 | 1866 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1446 | | [[:d:Q61810170|Q61810170]] | [[Elvira Cienfuegos López]] | 1953 | | [[Lourenzá]] |- | style='text-align:right'| 1447 | | [[:d:Q61889309|Q61889309]] | [[Antonio de Ron]] | 1952 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1448 | [[Ficheiro:Fernando Arias Parga 1932.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61890578|Q61890578]] | [[Fernando Arias Parga]] | 1909 | 1959 | [[Rábade]] |- | style='text-align:right'| 1449 | | [[:d:Q61895691|Q61895691]] | [[Carmen Parada]] | 1939 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1450 | [[Ficheiro:Adrian Ben at Istanbul 2023 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q61942448|Q61942448]] | [[Adrián Ben]] | 1998 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1451 | | [[:d:Q61946188|Q61946188]] | [[Gloria Fernández Fernández]] | 1913 | 1996 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1452 | | [[:d:Q61968119|Q61968119]] | [[María Isabel González Fernández]] | 1949 | | [[Rábade]] |- | style='text-align:right'| 1453 | | [[:d:Q61971745|Q61971745]] | [[María do Rosario González Dorrego]] | 1958 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1454 | | [[:d:Q61976462|Q61976462]] | [[María Teresa Liz]] | 1949 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1455 | [[Ficheiro:Mónica Alonso na rúa Jacinto Calvo Senador Lugo por Gema López.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61976757|Q61976757]] | [[Mónica Alonso|Mónica López Alonso]] | 1970 | | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 1456 | | [[:d:Q61976804|Q61976804]] | [[Pilar Magadán Chao]] | 1930 | 2016 | [[Meira]] |- | style='text-align:right'| 1457 | [[Ficheiro:Antonio Fernández del Riego.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61992305|Q61992305]] | [[Antonio Fernández del Riego]] | 1914 | 2008 | [[Vilanova, Lourenzá, Lourenzá|Vilanova]] |- | style='text-align:right'| 1458 | | [[:d:Q61993906|Q61993906]] | [[Beatriz Quintana Jato]] | 1952 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1459 | | [[:d:Q62504037|Q62504037]] | [[Bernardino Sánchez Caínzos]] | | | [[Guitiriz]] |- | style='text-align:right'| 1460 | | [[:d:Q62578016|Q62578016]] | [[Margarita Rodríguez Otero]] | 1934 | | [[Baamorto, Monforte de Lemos|Baamorto]] |- | style='text-align:right'| 1461 | | [[:d:Q62759387|Q62759387]] | [[Irene Pin]] | 1995 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1462 | | [[:d:Q63093401|Q63093401]] | [[Antonio Abadín Guerra]] | 1774 | 1813 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1463 | [[Ficheiro:Xurxo Mariño 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q63098682|Q63098682]] | [[Xurxo Mariño]] | 1969 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1464 | | [[:d:Q63121843|Q63121843]] | [[Pedro Vázquez de Neira]] | 1501 | 1601 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1465 | | [[:d:Q63157784|Q63157784]] | [[Doa Oa]] | 1986 | | [[Sober]] |- | style='text-align:right'| 1466 | | [[:d:Q63179930|Q63179930]] | [[Alejandro Rey Lugilde]] | 1998 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1467 | | [[:d:Q63184635|Q63184635]] | [[Darío Rivas|Darío Rivas Cando]] | 1920 | 2019 | [[Loentia, Castro de Rei|Loentia]] |- | style='text-align:right'| 1468 | | [[:d:Q63283980|Q63283980]] | [[Marta Fierro]] | 1982 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1469 | | [[:d:Q63487366|Q63487366]] | [[Violeta Bernardo]] | 1953 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1470 | | [[:d:Q63929813|Q63929813]] | [[Sergio Vázquez Rouco]] | 1933 | 2006 | [[Salaia, Palas de Rei|Salaia]] |- | style='text-align:right'| 1471 | | [[:d:Q63963651|Q63963651]] | [[Alejo Carballeira Ocaña]] | 1951 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1472 | [[Ficheiro:CHRISTIAN VILLAMIDE-autor.jpg|center|128px]] | [[:d:Q63974576|Q63974576]] | [[Christian Villamide]] | 1966 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1473 | [[Ficheiro:María Varela.jpg|center|128px]] | [[:d:Q64220995|Q64220995]] | [[María Varela]] | 1974 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1474 | | [[:d:Q64394155|Q64394155]] | [[María do Carme García Negro]] | 1950 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1475 | | [[:d:Q64415985|Q64415985]] | [[Carlos Abraira López]] | 1891 | 1975 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1476 | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Benedicta Sanchez Premiados.jpg|center|128px]] | [[:d:Q64427157|Q64427157]] | [[Benedicta Sánchez|Benedicta Sánchez Vila]] | 1935 | | [[San Fiz, Paradela, O Corgo|San Fiz]] |- | style='text-align:right'| 1477 | [[Ficheiro:Amador Castro Moure.jpg|center|128px]] | [[:d:Q64497692|Q64497692]] | [[Amador Castro Moure]] | 1962 | | [[Nandulfe, Pedrafita, Chantada|Nandulfe]] |- | style='text-align:right'| 1478 | [[Ficheiro:Teresa Luzzatti.jpg|center|128px]] | [[:d:Q64728130|Q64728130]] | [[Teresa Luzzatti|Teresa Luzzatti Quiñones]] | 1889 | 1942 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1479 | | [[:d:Q64781269|Q64781269]] | [[Pedro López de Aguiar]] | 1310 | 1400 | [[Taboi, Outeiro de Rei|Taboi]] |- | style='text-align:right'| 1480 | | [[:d:Q64785306|Q64785306]] | [[Alejo Andrade Yáñez]] | 1793 | 1844 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1481 | | [[:d:Q64855562|Q64855562]] | [[Silvia Goy López]] | 1976 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1482 | | [[:d:Q64877537|Q64877537]] | [[Alba Carballal]] | 1992 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1483 | | [[:d:Q65204465|Q65204465]] | [[Isabel López López]] | 1951 | | [[Vilar, Donís, Cervantes|Vilar]] |- | style='text-align:right'| 1484 | | [[:d:Q65274634|Q65274634]] | [[Constantino Lourido Cabanas]] | 1900 | 1960 | [[Riotorto]] |- | style='text-align:right'| 1485 | | [[:d:Q65274796|Q65274796]] | [[Mercedes Expósito]] | 1959 | | [[Nadela, San Xoán de Pena, Lugo|Nadela]] |- | style='text-align:right'| 1486 | | [[:d:Q65275031|Q65275031]] | [[Amadeo Goyanes]] | 1915 | 1995 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1487 | [[Ficheiro:Ana Ferradás Barrera 20250413 02.jpg|center|128px]] | [[:d:Q65275037|Q65275037]] | [[Ana Ferradás Barrera]] | 1963 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1488 | | [[:d:Q65275075|Q65275075]] | [[Benito Iglesias Fernández]] | 1898 | 1938 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1489 | [[Ficheiro:Fiesta2011 475.jpg|center|128px]] | [[:d:Q65275098|Q65275098]] | [[Carlos Portomeñe]] | 1968 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1490 | [[Ficheiro:Elvira Méndez de la Torre na súa toma de posesión en Toledo.png|center|128px]] | [[:d:Q65275157|Q65275157]] | [[Elvira Méndez Rodríguez]] | 1873 | 1974 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1491 | | [[:d:Q65275248|Q65275248]] | [[Isabel Seca Vijande]] | 1982 | | [[A Pontenova]] |- | style='text-align:right'| 1492 | | [[:d:Q65275265|Q65275265]] | [[José Manuel Blanco]] | | | [[Folgoso do Courel]] |- | style='text-align:right'| 1493 | | [[:d:Q65275267|Q65275267]] | [[José Manuel Pérez Afonso]] | 1979 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1494 | | [[:d:Q65275305|Q65275305]] | [[Maruja Roca|Maruja Roca Calvo]] | 1912 | 2011 | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 1495 | | [[:d:Q65275622|Q65275622]] | [[Vanessa Somoza]] | 1976 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1496 | | [[:d:Q65275926|Q65275926]] | [[Elías Arias Parga]] | 1913 | 1985 | [[Rábade]] |- | style='text-align:right'| 1497 | | [[:d:Q65275940|Q65275940]] | [[Fernando Arias Rodríguez]] | 1883 | 1936 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1498 | | [[:d:Q65276007|Q65276007]] | [[Juan Marey Díaz]] | 1915 | 1936 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1499 | | [[:d:Q65276016|Q65276016]] | [[Julio Castelo Pérez]] | 1916 | 1984 | [[Mariz, Guitiriz|Mariz]] |- | style='text-align:right'| 1500 | | [[:d:Q65276278|Q65276278]] | [[Rosa Brañas]] | 1965 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1501 | | [[:d:Q65330754|Q65330754]] | [[Camilo Prado Freire]] | 1944 | 2010 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1502 | | [[:d:Q65618149|Q65618149]] | [[Martín María Díaz]] | 1926 | 2014 | [[O Barrio, Figueiroá, Sober|O Barrio]] |- | style='text-align:right'| 1503 | | [[:d:Q65671582|Q65671582]] | [[Antonio Díaz Ortiz]] | 1909 | 2003 | [[Cangas, Foz|Cangas]] |- | style='text-align:right'| 1504 | | [[:d:Q65676951|Q65676951]] | [[David Álvarez Carballido]] | 1922 | 2017 | [[San Martín de Suarna, A Fonsagrada|San Martín de Suarna]] |- | style='text-align:right'| 1505 | | [[:d:Q66069464|Q66069464]] | [[Carlos Polo López-Berdeal]] | 1905 | 1975 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1506 | | [[:d:Q66382826|Q66382826]] | [[Iago López|Iago López Carracedo]] | 1999 | | [[Castro de Ribeiras de Lea, Ribeiras de Lea, Castro de Rei|Castro de Ribeiras de Lea]] |- | style='text-align:right'| 1507 | | [[:d:Q66663443|Q66663443]] | [[Sonsoles López Izquierdo]] | 1974 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1508 | | [[:d:Q66780904|Q66780904]] | [[Antonio García Penabad]] | 1897 | 1974 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1509 | | [[:d:Q66781043|Q66781043]] | [[Gustavo Ramudo Lamas]] | 1901 | 2000 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1510 | | [[:d:Q66787758|Q66787758]] | [[Manuel Rico Prieto]] | 1889 | 1964 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1511 | | [[:d:Q67000691|Q67000691]] | [[Antonio Vicente Otero Rodríguez]] | 1816 | 1869 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1512 | | [[:d:Q67130302|Q67130302]] | [[Rubén Grilo]] | 1981 | | [[Lugo]]<br/>[[Lugo, Italia|Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1513 | | [[:d:Q67206690|Q67206690]] | [[Andrés Canoura Quintana]] | 2000 | | [[provincia de Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1514 | | [[:d:Q67211969|Q67211969]] | [[David Jorge]] | 1987 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1515 | | [[:d:Q67410308|Q67410308]] | [[María Vieites Díaz]] | 1991 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1516 | [[Ficheiro:Manrique Fernández.jpg|center|128px]] | [[:d:Q67603042|Q67603042]] | [[Manrique Fernández|Manrique Fernández Vázquez]] | 1965 | | [[Sistallo, Cospeito|Sistallo]] |- | style='text-align:right'| 1517 | [[Ficheiro:María Ignacia Ramos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q67634108|Q67634108]] | [[María Ignacia Ramos|María Ignacia Ramos Díez]] | 1910 | 2001 | [[O Cádavo, A Esperela, Baleira|O Cádavo]] |- | style='text-align:right'| 1518 | | [[:d:Q67734459|Q67734459]] | [[Manuel Díaz González (guerrilleiro)|Manuel Díaz González]] | 1933 | | [[Cereixa, A Pobra do Brollón|Cereixa]] |- | style='text-align:right'| 1519 | | [[:d:Q68000675|Q68000675]] | [[Jesús Armesto Braña]] | 1900 | 1964 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1520 | [[Ficheiro:Ramon Sandoval 2021a.jpg|center|128px]] | [[:d:Q68447026|Q68447026]] | [[Ramón Sandoval Pérez]] | 1961 | | [[A Riba, Barantes, Sober|A Riba]] |- | style='text-align:right'| 1521 | | [[:d:Q68906578|Q68906578]] | [[Alonso Enríquez de Lemos]] | 1500 | 1495 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1522 | | [[:d:Q69427077|Q69427077]] | [[Ramón Rodríguez Vázquez]] | 1998 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1523 | | [[:d:Q69437197|Q69437197]] | [[Jacinto de Boada y Montenegro]] | 1624 | 1671 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1524 | | [[:d:Q69882024|Q69882024]] | [[Ramón Cerdeiras]] | 1859 | 1930 | [[Santa Cruz do Valadouro, O Valadouro|Santa Cruz do Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 1525 | [[Ficheiro:2019 ICF Wildwater canoeing World Championships 178 - Rodrigo Ramos Collado - Manuel Freire Rodríguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q70121048|Q70121048]] | [[Manuel Freire Rodríguez]] | 1993 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1526 | | [[:d:Q70578313|Q70578313]] | [[Eugenio Díaz Eimil]] | 1924 | 1997 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1527 | | [[:d:Q70717252|Q70717252]] | [[Adrián Morado Veres]] | 1865 | 1951 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1528 | [[Ficheiro:Carlos Noguerol - Lucentum Alicante - 2022-03-20.jpg|center|128px]] | [[:d:Q70876936|Q70876936]] | [[Carlos Noguerol]] | 1993 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1529 | [[Ficheiro:Segesta..jpg|center|128px]] | [[:d:Q70879585|Q70879585]] | [[Alberto J. V. Valín Fernández]] | 1953 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1530 | | [[:d:Q70893859|Q70893859]] | [[Amador Arias]] | 1957 | | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 1531 | [[Ficheiro:Sonia Marpez en el MUPAM.jpg|center|128px]] | [[:d:Q71032950|Q71032950]] | [[Sonia Marpez]] | 1987 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1532 | | [[:d:Q71473366|Q71473366]] | [[Rosa María Arza Rodríguez]] | 1987 | | [[Folgoso do Courel]] |- | style='text-align:right'| 1533 | | [[:d:Q71669598|Q71669598]] | [[Benito Camba]] | 1725 | 1804 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1534 | | [[:d:Q71673094|Q71673094]] | [[José Blanco Méndez]] | 1953 | | [[Guitiriz]] |- | style='text-align:right'| 1535 | | [[:d:Q71805598|Q71805598]] | [[José Luis Rodríguez-Otero]] | | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1536 | | [[:d:Q71823962|Q71823962]] | [[José de Páramo Neira]] | 1800 | 1800 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1537 | | [[:d:Q71824742|Q71824742]] | [[Vicente Pardo de Aguiar y Bañales de Borbón]] | 1771 | 1830 | [[pazo de Aranza]] |- | style='text-align:right'| 1538 | | [[:d:Q71862864|Q71862864]] | [[Matilde Martínez Domínguez]] | 1952 | 1987 | [[Nocedo, Quiroga|Nocedo]] |- | style='text-align:right'| 1539 | | [[:d:Q71943647|Q71943647]] | [[Matilde Casas Parada]] | 1962 | | [[A Pobra do Brollón]] |- | style='text-align:right'| 1540 | | [[:d:Q72270295|Q72270295]] | [[Antonio Herbón García]] | 1874 | 1950 | [[provincia de Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1541 | | [[:d:Q72438697|Q72438697]] | [[Gumersindo López Figueroa]] | 1891 | | [[Merlán, Chantada|Merlán]] |- | style='text-align:right'| 1542 | | [[:d:Q72930621|Q72930621]] | [[Leonardo Fernández Souto]] | 2000 | 2000 | [[Líncora, Chantada|Líncora]] |- | style='text-align:right'| 1543 | | [[:d:Q73126697|Q73126697]] | [[Juan Donapetry Iribarnegaray]] | 1882 | 1961 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1544 | | [[:d:Q73283362|Q73283362]] | [[Francisco de Seijas y Lobera]] | 1650 | 1705 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1545 | | [[:d:Q73384899|Q73384899]] | [[Camilo Cancio Quindós]] | 1884 | 1918 | [[Vilaseca, Negueira, Negueira de Muñiz|Vilaseca]] |- | style='text-align:right'| 1546 | | [[:d:Q73679799|Q73679799]] | [[Eloy Enciso]] | 1975 | | [[Meira]] |- | style='text-align:right'| 1547 | | [[:d:Q76837985|Q76837985]] | [[David Pérez Doval]] | 2002 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1548 | | [[:d:Q76952784|Q76952784]] | [[José María Bourio Fernández]] | 1907 | 1986 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1549 | | [[:d:Q76984278|Q76984278]] | [[José Vizoso Vizoso]] | 1914 | 2003 | [[Alfoz]] |- | style='text-align:right'| 1550 | | [[:d:Q77245185|Q77245185]] | [[Adrián Pirata]] | 2000 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1551 | | [[:d:Q77680504|Q77680504]] | [[Arsenio Ginzo Fernández]] | 1941 | | [[A Pontenova]] |- | style='text-align:right'| 1552 | | [[:d:Q78097822|Q78097822]] | [[Jacobo Vilariño Sobrado]] | 1999 | | [[A Pobra de San Xiao, Láncara|A Pobra de San Xiao]] |- | style='text-align:right'| 1553 | | [[:d:Q80781819|Q80781819]] | [[Rafael Quiroga Daviña]] | 1886 | | [[Sirgueiros, O Incio|Sirgueiros]] |- | style='text-align:right'| 1554 | | [[:d:Q81619041|Q81619041]] | [[Francisco Rodríguez del Busto]] | 1863 | 1913 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1555 | | [[:d:Q81619301|Q81619301]] | [[Juan Alvarado Albo]] | 1865 | 1914 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1556 | [[Ficheiro:1929-10-19, El Adelanto, Antonio García Maceira (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q81619941|Q81619941]] | [[Antonio García Maceira]] | 1844 | 1923 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1557 | | [[:d:Q81620176|Q81620176]] | [[Rogelio de Madariaga]] | 1866 | 1922 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1558 | | [[:d:Q81746320|Q81746320]] | [[Javier Cerqueiro González]] | 1969 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1559 | | [[:d:Q82479820|Q82479820]] | [[Adrián Viador]] | 1985 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1560 | | [[:d:Q83203387|Q83203387]] | [[Esther Gómez Fórneas]] | 1951 | | [[Castroverde]] |- | style='text-align:right'| 1561 | | [[:d:Q83982852|Q83982852]] | [[Carlos de Alcedo y Sotomayor]] | 1656 | 1711 | [[Láncara, Láncara|Láncara]] |- | style='text-align:right'| 1562 | | [[:d:Q85005163|Q85005163]] | [[Antonio Tena Artigas]] | 1922 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1563 | | [[:d:Q85171579|Q85171579]] | [[Primo Roca Novo]] | 1891 | 1983 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1564 | | [[:d:Q85416448|Q85416448]] | [[Carlos-Peregrín Fernández Otero]] | 1930 | 2024 | [[Lourenzá]] |- | style='text-align:right'| 1565 | [[Ficheiro:Nieves Neira 2021.jpg|center|128px]] | [[:d:Q85432601|Q85432601]] | [[Nieves Neira]] | 1983 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1566 | [[Ficheiro:Soria 036.jpg|center|128px]] | [[:d:Q85874144|Q85874144]] | [[Mariano Granados Campos]] | 1866 | 1914 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1567 | | [[:d:Q85965655|Q85965655]] | [[Mateo Sánchez Pérez|Mateo Sánchez]] | 1999 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1568 | | [[:d:Q85965737|Q85965737]] | [[Sebastián Solla de Ron]] | 1900 | 2000 | [[Lourenzá]] |- | style='text-align:right'| 1569 | | [[:d:Q85965991|Q85965991]] | [[Juan Teijeiro Conde]] | 1950 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 1570 | | [[:d:Q85966106|Q85966106]] | [[Montserrat García Chavarría]] | 1968 | | [[Riotorto]] |- | style='text-align:right'| 1571 | | [[:d:Q85966456|Q85966456]] | [[Francisco Cofán Eiriz]] | 1901 | 1936 | [[Oleiros, Carballedo|Oleiros]] |- | style='text-align:right'| 1572 | | [[:d:Q85966529|Q85966529]] | [[Ramón Montes Ledo]] | 1885 | 2000 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1573 | | [[:d:Q85966577|Q85966577]] | [[José Varela Basabrú]] | 1894 | 1959 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1574 | | [[:d:Q85966584|Q85966584]] | [[José Sabariz García]] | | 1936 | [[Antas de Ulla]] |- | style='text-align:right'| 1575 | | [[:d:Q85966601|Q85966601]] | [[Darío Rodríguez Fernández]] | 1882 | 2000 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1576 | | [[:d:Q85966611|Q85966611]] | [[José Vázquez Fernández-Pimentel]] | | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1577 | | [[:d:Q85966638|Q85966638]] | [[Antonio Pillado (Arxentina)|Antonio Pillado]] | 1809 | 1879 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1578 | | [[:d:Q85966878|Q85966878]] | [[Manuel Canto Lorido]] | | | [[Riotorto]] |- | style='text-align:right'| 1579 | | [[:d:Q85966954|Q85966954]] | [[Luís Barcia]] | | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1580 | | [[:d:Q85966972|Q85966972]] | [[Manuel Rodríguez Lago]] | 1913 | 1937 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1581 | | [[:d:Q85966978|Q85966978]] | [[Jesús Bellas Cao]] | 1891 | 1937 | [[Muras]] |- | style='text-align:right'| 1582 | | [[:d:Q85966985|Q85966985]] | [[Andrés Vale Blanco]] | 1908 | 1936 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1583 | | [[:d:Q85967004|Q85967004]] | [[José Antonio Vázquez Bouzas]] | 1895 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 1584 | | [[:d:Q85967025|Q85967025]] | [[Antonio María Martínez López]] | 1904 | 1936 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1585 | | [[:d:Q85967048|Q85967048]] | [[Jesús Verdeal Maseda]] | 1899 | 1937 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1586 | | [[:d:Q85967333|Q85967333]] | [[José María López Rodríguez]] | 1844 | 1913 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1587 | | [[:d:Q86145057|Q86145057]] | [[Antonio Rigueiro Rodríguez|Antonio Rigueiro Rodriguéz]] | 1951 | | [[O Incio]] |- | style='text-align:right'| 1588 | | [[:d:Q86577289|Q86577289]] | [[Montserrat Valcárcel|Montserrat Valcárcel Armesto]] | 1971 | | [[O Incio]] |- | style='text-align:right'| 1589 | | [[:d:Q86834361|Q86834361]] | [[Manuel Garro Quiroga]] | 1910 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1590 | [[Ficheiro:Alcalde Javier López-Acevedo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q86834511|Q86834511]] | [[Javier López-Acevedo López]] | 1918 | 1964 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1591 | | [[:d:Q86834708|Q86834708]] | [[Constantino Pérez Pillado]] | 1912 | | [[Sobrado de Picato, Baralla|Sobrado de Picato]] |- | style='text-align:right'| 1592 | | [[:d:Q86923165|Q86923165]] | [[José Martínez Romero]] | 1922 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1593 | | [[:d:Q86929274|Q86929274]] | [[Enrique Devesa Turia]] | 1920 | | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 1594 | | [[:d:Q87044795|Q87044795]] | [[Olalla Vázquez]] | 1981 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1595 | | [[:d:Q87392135|Q87392135]] | [[Modesto Rivera Franco]] | | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1596 | | [[:d:Q87398141|Q87398141]] | [[José Luís Rodríguez Fernández]] | 1947 | | [[Vilamaior de Negral, Guntín|Vilamaior de Negral]] |- | style='text-align:right'| 1597 | | [[:d:Q87470777|Q87470777]] | [[Ricardo Quiroga Pérez]] | 1901 | 1924 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1598 | | [[:d:Q87648449|Q87648449]] | [[Pablo Fuenteseca Díaz]] | 1922 | 2009 | [[Cospeito]] |- | style='text-align:right'| 1599 | | [[:d:Q87879387|Q87879387]] | [[Salvador Soto Freire]] | 1869 | 1952 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1600 | | [[:d:Q87884587|Q87884587]] | [[Ana Jesús López Díaz]] | 1965 | | [[A Pobra do Brollón]] |- | style='text-align:right'| 1601 | | [[:d:Q87885210|Q87885210]] | [[Oswaldo Codina Zapico]] | 1861 | 1901 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1602 | | [[:d:Q87899024|Q87899024]] | [[Fernando María de los Llanos Cútoli y Lagoanere]] | 1808 | 1877 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1603 | | [[:d:Q87955992|Q87955992]] | [[Emilio Eyré Lamas]] | 1905 | 2002 | [[Abral, O Mato, Chantada|Abral]] |- | style='text-align:right'| 1604 | | [[:d:Q87957634|Q87957634]] | [[Benito Fariña Cisneros]] | 1833 | 1903 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1605 | | [[:d:Q87988682|Q87988682]] | [[Eduardo Fungairiño de la Peña]] | 1838 | 1916 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1606 | | [[:d:Q88296900|Q88296900]] | [[José Peña Guitián]] | 1926 | 2025 | [[Armillán, Toldaos, Láncara|Armillán]] |- | style='text-align:right'| 1607 | | [[:d:Q88363801|Q88363801]] | [[Esther Teijeiro Lemos]] | 1936 | | [[Nogueira de Miño, Chantada|Merlán, Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1608 | [[Ficheiro:José María Bermúdez de Castro y PArdo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q89102906|Q89102906]] | [[José María Bermúdez de Castro y Pardo]] | 1799 | 1878 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1609 | | [[:d:Q89359111|Q89359111]] | [[Antón Palacio]] | 1940 | | [[Ferreira de Pantón, Pantón|Ferreira de Pantón]] |- | style='text-align:right'| 1610 | | [[:d:Q89776393|Q89776393]] | [[Sergio Cabanelas]] | 1995 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1611 | [[Ficheiro:Pestana.jpg|center|128px]] | [[:d:Q90662393|Q90662393]] | [[Baldomero Pestana]] | 1918<br/>1917 | 2015 | [[Castroverde]] |- | style='text-align:right'| 1612 | | [[:d:Q90878145|Q90878145]] | [[Rubén Castro Redondo]] | 1987 | | [[Begonte]] |- | style='text-align:right'| 1613 | | [[:d:Q90890670|Q90890670]] | [[Francisco Eyré Fernández]] | 1913 | 1982 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1614 | | [[:d:Q91099683|Q91099683]] | [[Alejandro Losada Rodríguez|Alex Losada Rodríguez]] | 1999 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1615 | [[Ficheiro:Jairo Salgueiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q91109824|Q91109824]] | [[Jairo Salgueiro|Jairo Salgueiro Montero]] | 2000 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1616 | | [[:d:Q91463320|Q91463320]] | [[Alberto Michelena Rebellón]] | | 1978 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1617 | | [[:d:Q91463586|Q91463586]] | [[Hermes Varela Álvarez de Toledo]] | 1921 | 1988 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1618 | | [[:d:Q91463786|Q91463786]] | [[Antonio Meirás Goas]] | | 1977 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1619 | | [[:d:Q91596522|Q91596522]] | [[Gonzalo Vázquez Pozo]] | 1945 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1620 | | [[:d:Q92223386|Q92223386]] | [[Plácido Peña Novo]] | 1900 | 1932 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1621 | | [[:d:Q92444913|Q92444913]] | [[Eumenio Rodríguez Rodríguez]] | 1872 | 1949 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1622 | | [[:d:Q93123401|Q93123401]] | [[Roberto Baamonde Robles]] | 1879 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1623 | | [[:d:Q93380311|Q93380311]] | [[Bernardo Pena Trapero]] | 1933 | 2020 | [[Barreiros]] |- | style='text-align:right'| 1624 | | [[:d:Q93380593|Q93380593]] | [[Francisco Rodríguez Iglesias]] | 1949 | | [[Castelo, Taboada|Castelo]] |- | style='text-align:right'| 1625 | | [[:d:Q93387552|Q93387552]] | [[Xosé Ramón Veiga Alonso]] | 1968 | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 1626 | | [[:d:Q93387731|Q93387731]] | [[Carlos Martínez-Buján Pérez]] | 1955 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1627 | | [[:d:Q93561937|Q93561937]] | [[Marta Prieto López]] | 1971 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1628 | | [[:d:Q93561950|Q93561950]] | [[Carlos Valcárcel Gay]] | 1929 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1629 | | [[:d:Q93731938|Q93731938]] | [[Fernando Núñez del Cañal]] | 1813 | 1894 | [[Veiga, Chantada|Veiga]] |- | style='text-align:right'| 1630 | | [[:d:Q94691548|Q94691548]] | [[Roberto García Pernas]] | 1965 | | [[Lousada, Xermade|Lousada]] |- | style='text-align:right'| 1631 | | [[:d:Q94869421|Q94869421]] | [[Giuseppe Decavanti]] | 1779 | 1825 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1632 | | [[:d:Q95612575|Q95612575]] | [[Antonio Fernández Pombo]] | 1942 | | [[Guillén, Becerreá|Guillén]] |- | style='text-align:right'| 1633 | | [[:d:Q95654552|Q95654552]] | [[Nuria Vilaboa]] | 1965 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1634 | [[Ficheiro:Alejandro García Pérez 2024.jpg|center|128px]] | [[:d:Q95660185|Q95660185]] | [[Alejandro García Pérez]] | 1990 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1635 | | [[:d:Q95949200|Q95949200]] | [[Antonio Rodriguez Sampayo]] | 1967 | | [[Pantón]] |- | style='text-align:right'| 1636 | | [[:d:Q96087549|Q96087549]] | [[Octavio García|Octavio García Fernández]] | 1882 | 1953 | [[Vilachá Pedrosa, Veiga, Becerreá|Vilachá Pedrosa]] |- | style='text-align:right'| 1637 | | [[:d:Q96097392|Q96097392]] | [[Manuel Pérez Batallón]] | 1871 | 1931 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1638 | | [[:d:Q96186014|Q96186014]] | [[Elvira López Mourín]] | 1893 | 1961 | [[Río, Río, Láncara|Río]] |- | style='text-align:right'| 1639 | | [[:d:Q96240262|Q96240262]] | [[Marcos Burgo|Marcos Burgo Vilanova]] | 1977 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1640 | [[Ficheiro:Paula Noya.jpg|center|128px]] | [[:d:Q96311772|Q96311772]] | [[Paula Noya]] | 1969 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1641 | | [[:d:Q96456147|Q96456147]] | [[Francisco Rodríguez Valcárcel]] | 1889 | | [[Castroncelos, A Pobra do Brollón|Castroncelos]] |- | style='text-align:right'| 1642 | | [[:d:Q96463631|Q96463631]] | [[José Ramón Ónega|Q96463631]] | 1939 | 2021 | [[Mosteiro, Pol|Mosteiro]] |- | style='text-align:right'| 1643 | | [[:d:Q96582821|Q96582821]] | [[José Cabaneiro Anllo]] | 1896 | 1958 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1644 | [[Ficheiro:Ana Cabana (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q96634249|Q96634249]] | [[Ana Cabana Iglesia]] | 1976 | | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 1645 | [[Ficheiro:Luis López Alonso en URBTOPIAS 2023.jpg|center|128px]] | [[:d:Q97072427|Q97072427]] | [[Luís López Alonso]] | 1977 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1646 | [[Ficheiro:Pablo Veiga - AELG.jpg|center|128px]] | [[:d:Q97072533|Q97072533]] | [[Pablo Veiga]] | 1970 | | [[Begonte]] |- | style='text-align:right'| 1647 | | [[:d:Q97216017|Q97216017]] | [[Alfonso Viña Ouro]] | | 1966 | [[Palas de Rei]] |- | style='text-align:right'| 1648 | | [[:d:Q97216204|Q97216204]] | [[Bonifacio Sarille Tellado]] | | | [[Castroverde, Vilariño, Castroverde|Castroverde]] |- | style='text-align:right'| 1649 | | [[:d:Q97216411|Q97216411]] | [[Eduardo Gómez Requejo]] | | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1650 | | [[:d:Q97216714|Q97216714]] | [[José Antonio Caneda]] | 1951 | | [[A Pobra do Brollón]] |- | style='text-align:right'| 1651 | | [[:d:Q97216754|Q97216754]] | [[José Gueimunde|José Gueimunde López]] | 1911 | 1984 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1652 | | [[:d:Q97216768|Q97216768]] | [[José López López]] | 1893 | 1937 | [[Paradela]] |- | style='text-align:right'| 1653 | | [[:d:Q97216937|Q97216937]] | [[Manuel Carrozas Varela]] | 1907 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1654 | | [[:d:Q97217025|Q97217025]] | [[Manuel Vázquez Ouro]] | | | [[Maceda, Palas de Rei|Maceda]] |- | style='text-align:right'| 1655 | | [[:d:Q97217207|Q97217207]] | [[Paulino Pardo de Neyra]] | 1898 | 1990 | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 1656 | | [[:d:Q97217241|Q97217241]] | [[Pedro García Arcas]] | | 1936 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1657 | | [[:d:Q97217256|Q97217256]] | [[Pedro López Lolo]] | 1908 | 1936 | [[Pedrafita do Cebreiro]] |- | style='text-align:right'| 1658 | | [[:d:Q97217361|Q97217361]] | [[Ramón Martínez Losada]] | 1888 | 2000 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1659 | | [[:d:Q97217541|Q97217541]] | [[Victorino Cabarcos López]] | 1884 | 1936 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1660 | | [[:d:Q97217755|Q97217755]] | [[Benigno Díaz González]] | 1909 | 1939 | [[O Incio]] |- | style='text-align:right'| 1661 | | [[:d:Q97217961|Q97217961]] | [[Dositeo Casanova Álvarez]] | | 1938 | [[A Pobra do Brollón]] |- | style='text-align:right'| 1662 | | [[:d:Q97218074|Q97218074]] | [[Esperanza Gómez González]] | 1894 | | [[Vilachá, A Pobra do Brollón|Vilachá]] |- | style='text-align:right'| 1663 | | [[:d:Q97218384|Q97218384]] | [[Manuel Guitián Somoza]] | 1910 | 1936 | [[O Incio]] |- | style='text-align:right'| 1664 | | [[:d:Q97218472|Q97218472]] | [[María Mondelo Rodríguez]] | 1897 | | [[Vilanuíde, Quiroga|Vilanuíde]] |- | style='text-align:right'| 1665 | | [[:d:Q97219007|Q97219007]] | [[Toribio Rodríguez Torres]] | 1908 | 1937 | [[Ribas de Sil]] |- | style='text-align:right'| 1666 | [[Ficheiro:Daniel Vega Pérez 01.jpg|center|128px]] | [[:d:Q97446654|Q97446654]] | [[Daniel Vega Pérez]] | 1983 | | [[Arante, Ribadeo|Arante]] |- | style='text-align:right'| 1667 | [[Ficheiro:Daniel Castro García 02.jpg|center|128px]] | [[:d:Q97460890|Q97460890]] | [[Daniel Castro García]] | 1996 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1668 | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Zeltia Montes (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q97464728|Q97464728]] | [[Zeltia Montes]] | 1979 | | [[Saviñao, San Martiño de Ferreiros, Pol|Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 1669 | [[Ficheiro:Mural Ana Freire, CEIP Tomás de Villarroya, Valencia 01.jpg|center|128px]] | [[:d:Q97552680|Q97552680]] | [[Ana Freire]] | 1983 | | [[Rábade]] |- | style='text-align:right'| 1670 | [[Ficheiro:Iago Suárez no Parlamento Galego.jpg|center|128px]] | [[:d:Q97585460|Q97585460]] | [[Iago Suárez]] | 1997 | | [[Carballedo]] |- | style='text-align:right'| 1671 | | [[:d:Q97724511|Q97724511]] | [[José María Hermida|José María Hermida Rodríguez]] | 1841 | 1880 | [[Vilanova, Lourenzá, Lourenzá|Vilanova]] |- | style='text-align:right'| 1672 | | [[:d:Q98058079|Q98058079]] | [[Agustín Fernández Fernández]] | 2000 | 2009 | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 1673 | | [[:d:Q98098357|Q98098357]] | [[Jesús López Suárez]] | 1916 | 1942 | [[Ansoar, Fornas, Chantada|Ansoar]] |- | style='text-align:right'| 1674 | | [[:d:Q98137429|Q98137429]] | [[Juan Rodríguez Vázquez]] | 1912 | | [[Torbeo, Ribas de Sil|Torbeo]] |- | style='text-align:right'| 1675 | | [[:d:Q98165899|Q98165899]] | [[Cristina Sanz Arias]] | 1970 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1676 | | [[:d:Q98273130|Q98273130]] | [[Pedro Ramón Lamas Lourido]] | 1901 | 1974 | [[Vilaoudriz, A Pontenova|Vilaoudriz]] |- | style='text-align:right'| 1677 | [[Ficheiro:Miguelanxo Lar 2021.jpg|center|128px]] | [[:d:Q98276892|Q98276892]] | [[Miguelanxo Lar]] | 1981 | | [[Seoane do Courel, Folgoso do Courel|Seoane do Courel]] |- | style='text-align:right'| 1678 | | [[:d:Q98302927|Q98302927]] | [[José García Iglesias]] | 1889 | 1935 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1679 | | [[:d:Q98388592|Q98388592]] | [[Carmen Aira Díaz]] | 1966 | | [[O Incio]] |- | style='text-align:right'| 1680 | [[Ficheiro:Isaura Abelairas (2013, Vigo).jpg|center|128px]] | [[:d:Q98396046|Q98396046]] | [[Isaura Abelairas]] | 1951 | 2021 | [[Taboada]] |- | style='text-align:right'| 1681 | [[Ficheiro:Isabel Pardo de Vera (2018).jpg|center|128px]] | [[:d:Q98398609|Q98398609]] | [[Isabel Pardo de Vera]] | 1975 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1682 | | [[:d:Q98398915|Q98398915]] | [[Noa Díaz Varela]] | 1974 | | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 1683 | | [[:d:Q98408458|Q98408458]] | [[Patricia Otero Rodríguez]] | 1979 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1684 | | [[:d:Q98479312|Q98479312]] | [[Manuel Vázquez Río]] | 1926 | 2016 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1685 | | [[:d:Q98482540|Q98482540]] | [[José Luis Vilanova|José Luis Vilanova López]] | | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1686 | | [[:d:Q98540740|Q98540740]] | [[Gervasio González Rodríguez]] | 1883 | 1936 | [[A Fraga, Soutordei, Ribas de Sil|A Fraga]] |- | style='text-align:right'| 1687 | | [[:d:Q98609810|Q98609810]] | [[Juan Pallares Gayoso]] | 1614 | 1668 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1688 | | [[:d:Q98804600|Q98804600]] | [[Tino Pardo|Celestino Pardo Corral]] | 1942 | | [[Xermade]] |- | style='text-align:right'| 1689 | | [[:d:Q98815447|Q98815447]] | [[Enrique López Fernández]] | 1929 | | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 1690 | [[Ficheiro:Luis López Pombo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q98918237|Q98918237]] | [[Luis López Pombo]] | 1957 | | [[As Nogais]] |- | style='text-align:right'| 1691 | | [[:d:Q98966402|Q98966402]] | [[Luis Barrio|Luis Barrio Doel]] | 1953 | 1992 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1692 | | [[:d:Q99231380|Q99231380]] | [[José Manuel Alvelo]] | 1962 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1693 | [[Ficheiro:CD Lugo - Sestao River, Copa Federación 2024 29 - Dani Vidal.jpg|center|128px]] | [[:d:Q99304102|Q99304102]] | [[Dani Vidal]] | 2000 | | [[Portomarín]] |- | style='text-align:right'| 1694 | | [[:d:Q99897195|Q99897195]] | [[Carlos Nuevo Cal]] | 1958 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1695 | [[Ficheiro:ANSELMO ANTONIO VILAR GARCÍA.jpg|center|128px]] | [[:d:Q101144724|Q101144724]] | [[Anselmo Vilar|Anselmo Antonio Vilar García]] | 1881 | 1937 | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 1696 | | [[:d:Q101428027|Q101428027]] | [[María Victoria Díaz Riva]] | 1904 | 1972 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1697 | [[Ficheiro:Xulio Simón Rúa.jpg|center|128px]] | [[:d:Q101839545|Q101839545]] | [[Xulio Simón]] | 1956 | | [[Rioxoán, Valonga, Pol|Rioxoán]] |- | style='text-align:right'| 1698 | | [[:d:Q102226374|Q102226374]] | [[Luís Ángel Cordero Rego]] | 1946 | 2022 | [[Guitiriz]] |- | style='text-align:right'| 1699 | | [[:d:Q102234023|Q102234023]] | [[José Luis Gómez Pardo]] | 1947 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1700 | | [[:d:Q102307405|Q102307405]] | [[Francisco Bernis Carro]] | 1946 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1701 | | [[:d:Q102333111|Q102333111]] | [[Jose Carlos Díaz Ramos]] | | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1702 | [[Ficheiro:Carlos San Basilio Pardo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q103766134|Q103766134]] | [[Carlos San Basilio Pardo]] | 1965 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1703 | | [[:d:Q103798319|Q103798319]] | [[Jesús Iglesias Vázquez]] | 1914 | 1940 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1704 | | [[:d:Q103799208|Q103799208]] | [[Jesús Iglesias Escourido]] | 1909 | 1983 | [[Covas, Viveiro|Covas]] |- | style='text-align:right'| 1705 | | [[:d:Q103814396|Q103814396]] | [[Benedicto Fuentes Díaz]] | 1912 | 1946 | [[Covas, Viveiro|Covas]] |- | style='text-align:right'| 1706 | | [[:d:Q103831352|Q103831352]] | [[Ángel Fraga Orosa]] | 1898 | 1936 | [[Fabás, Goiriz, Vilalba|Fabás]] |- | style='text-align:right'| 1707 | | [[:d:Q104151590|Q104151590]] | [[Manuel Trobo Rivera]] | 1910 | 1946 | [[Galdo, Viveiro|Galdo]] |- | style='text-align:right'| 1708 | | [[:d:Q104523680|Q104523680]] | [[Ermitas Fernández]] | 1945 | | [[Vilar de Cas, Moreira, Castroverde|Vilar de Cas]] |- | style='text-align:right'| 1709 | | [[:d:Q104528236|Q104528236]] | [[Ana Varela González]] | 1970 | | [[Bóveda]] |- | style='text-align:right'| 1710 | | [[:d:Q104531132|Q104531132]] | [[Federico de la Peña Ibáñez]] | 1840 | 1895 | [[Sargadelos, Cervo|Sargadelos]] |- | style='text-align:right'| 1711 | | [[:d:Q104535006|Q104535006]] | [[Enrique Cabanela|Enrique Cabanela Álvarez]] | 1911 | 2008 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1712 | | [[:d:Q104621602|Q104621602]] | [[Ramón Canosa Suárez]] | 1895 | 1971 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1713 | | [[:d:Q104671595|Q104671595]] | [[Ángela Pardo Celada]] | 1904 | 1988 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1714 | | [[:d:Q104692545|Q104692545]] | [[María Teresa Fernández Rodríguez]] | 1913 | 1973 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1715 | [[Ficheiro:Los diputados pintados por sus hechos, Yañez Rivadeneira, Pruneda, González Encinas y Villanueva (cropped) Ignacio Timoteo Yáñez de Rivadeneira.jpg|center|128px]] | [[:d:Q104842205|Q104842205]] | [[Ignacio Timoteo Yáñez de Rivadeneira]] | 1817 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1716 | [[Ficheiro:Fernando López-Acuña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q105004654|Q105004654]] | [[Fernando López-Acuña]] | 1949 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1717 | | [[:d:Q105046546|Q105046546]] | [[Antonio Fernández Fernández (empresario)|Antonio Fernández Fernández]] | 1878 | 1931 | [[Barreiros, Ortoá, Sarria|Barreiros]] |- | style='text-align:right'| 1718 | [[Ficheiro:Deportivo da Coruña - CD Castellón, ida da final da Primeira RFEF 2023-24 - 26.jpg|center|128px]] | [[:d:Q105227202|Q105227202]] | [[Diego Villares|Diego Villares Yáñez]] | 1996 | | [[Samarugo, Vilalba|Samarugo]] |- | style='text-align:right'| 1719 | [[Ficheiro:Mariví Otero en ArcoMadrid 2021.jpg|center|128px]] | [[:d:Q105396482|Q105396482]] | [[Mariví Otero]] | 1948 | | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 1720 | | [[:d:Q105444362|Q105444362]] | [[José Darriba Puente]] | 1917 | 1937 | [[San Clodio, Ribas de Sil, Ribas de Sil|San Clodio]] |- | style='text-align:right'| 1721 | | [[:d:Q105478218|Q105478218]] | [[Cristina Ares Castro-Conde]] | 1979 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1722 | [[Ficheiro:Abraham Pérez - AELG.jpg|center|128px]] | [[:d:Q105528221|Q105528221]] | [[Abraham Pérez]] | 1990 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1723 | | [[:d:Q105549073|Q105549073]] | [[Rita Corral Aller]] | 1853 | 1891 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1724 | | [[:d:Q105597557|Q105597557]] | [[Ana María Carballeira Debasa]] | 1973 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1725 | | [[:d:Q105702868|Q105702868]] | [[Elxokas]] | 1991 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1726 | | [[:d:Q105716754|Q105716754]] | [[Lucía Pardo]] | 2000 | | [[Outeiro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 1727 | [[Ficheiro:PM Friol - Málaga CF, Copa de la Reina 2023-55.jpg|center|128px]] | [[:d:Q105723188|Q105723188]] | [[Covadonga Regueiro]] | 1979 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1728 | [[Ficheiro:Los diputados pintados por sus hechos - Valentín Vázquez Curiel (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q105748050|Q105748050]] | [[Valentín Vázquez Curiel]] | 1818 | | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1729 | [[Ficheiro:Eva López Barrio (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q105754594|Q105754594]] | [[Eva López]] | 1969 | | [[Escairón, Vilasante, O Saviñao|Escairón]] |- | style='text-align:right'| 1730 | | [[:d:Q105757625|Q105757625]] | [[José Mosquera Rey]] | 1909 | 1936 | [[Cervo]] |- | style='text-align:right'| 1731 | | [[:d:Q105786040|Q105786040]] | [[José Antonio Redondo López]] | 1951 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1732 | [[Ficheiro:Antonio Gregorio.jpg|center|128px]] | [[:d:Q105883658|Q105883658]] | [[Antonio Gregorio Montes]] | 1957 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1733 | | [[:d:Q106347789|Q106347789]] | [[Fernan Figueira de Lemos]] | 1300 | | [[Comarca de Terra de Lemos|Terra de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1734 | | [[:d:Q106366572|Q106366572]] | [[José Rodríguez Cociña]] | 1914 | 1994 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1735 | | [[:d:Q106367480|Q106367480]] | [[Domingo Rodríguez Moscoso]] | 1912 | 1982 | [[San Clodio, Ribas de Sil, Ribas de Sil|San Clodio]] |- | style='text-align:right'| 1736 | | [[:d:Q106621755|Q106621755]] | [[Cele Basanta|Celedonio Basanta Casal]] | 1929 | 2005 | [[Covas, Viveiro|Covas]] |- | style='text-align:right'| 1737 | | [[:d:Q106621842|Q106621842]] | [[Conrado Paz|Conrado Paz Fernández]] | 1932 | 2011 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1738 | | [[:d:Q106705704|Q106705704]] | [[Lara Balseiro]] | 1993 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1739 | | [[:d:Q106808970|Q106808970]] | [[Antón Rubal]] | 1964 | | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 1740 | | [[:d:Q106813812|Q106813812]] | [[Joaquín Basanta Gayoso]] | 1837 | 1921 | [[Adelán, Alfoz|Adelán]] |- | style='text-align:right'| 1741 | | [[:d:Q106832042|Q106832042]] | [[Eduardo Ameijide Montenegro]] | 1946 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1742 | | [[:d:Q106957038|Q106957038]] | [[Xaquín López García|Xaquín López]] | 1962 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1743 | [[Ficheiro:Grande Amore.png|center|128px]] | [[:d:Q107276686|Q107276686]] | [[Nuno García Pico]] | 1995 | | [[O Chaíño, Frexulfe, O Valadouro|O Chaíño]] |- | style='text-align:right'| 1744 | | [[:d:Q107312364|Q107312364]] | [[Rolindes Baño Louzao]] | 1930 | 2021 | [[Xove]] |- | style='text-align:right'| 1745 | | [[:d:Q107345729|Q107345729]] | [[Manuel Veiga Díaz]] | 1965 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1746 | [[Ficheiro:Laura-e-picoamperio.jpg|center|128px]] | [[:d:Q107345885|Q107345885]] | [[Laura LaMontagne]] | 1993 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1747 | | [[:d:Q107371148|Q107371148]] | [[Valentín Fernández González]] | 1912 | 1951 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1748 | | [[:d:Q107406932|Q107406932]] | [[Encarnación Rivas]] | 1962 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1749 | | [[:d:Q107425551|Q107425551]] | [[Bautista Costa Miguélez]] | | 1984 | [[Areas, Antas de Ulla|Areas]] |- | style='text-align:right'| 1750 | | [[:d:Q107440341|Q107440341]] | [[Andrés Valín Salvador]] | 1899 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1751 | | [[:d:Q107445074|Q107445074]] | [[Carlos Tomé Alonso]] | 1908 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1752 | | [[:d:Q107478968|Q107478968]] | [[Eduardo Rosón Pérez]] | 1921 | | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1753 | | [[:d:Q107496356|Q107496356]] | [[Enrique Santamarina Becerra]] | 1910 | 2005 | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 1754 | | [[:d:Q107613083|Q107613083]] | [[Manolo González]] | 1979 | | [[Folgoso do Courel]] |- | style='text-align:right'| 1755 | | [[:d:Q107699760|Q107699760]] | [[Juan Paradela Sánchez]] | 1839 | 1906 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1756 | | [[:d:Q107821961|Q107821961]] | [[Celia Fernández Figueroa]] | 1896 | 1962 | [[Merlán, Chantada|Merlán]] |- | style='text-align:right'| 1757 | | [[:d:Q108028278|Q108028278]] | [[Aurora Artiaga|Aurora Artiaga Rego]] | 1960 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1758 | | [[:d:Q108143744|Q108143744]] | [[Domitila Gutiérrez Alba]] | 1925 | | [[Vilarello, Cervantes|Vilarello]] |- | style='text-align:right'| 1759 | [[Ficheiro:Guido Álvarez Parga.jpg|center|128px]] | [[:d:Q108295475|Q108295475]] | [[Guido Álvarez Parga]] | 1985 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1760 | | [[:d:Q108417010|Q108417010]] | [[Mercedes Mariño]] | 1909 | 1995 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1761 | | [[:d:Q108427249|Q108427249]] | [[Moncha Prieto]] | 1951 | | [[Gundivós, Sober|Gundivós]] |- | style='text-align:right'| 1762 | | [[:d:Q108527803|Q108527803]] | [[Jesús Casas González]] | | 1936 | [[O Incio]] |- | style='text-align:right'| 1763 | | [[:d:Q108528973|Q108528973]] | [[Manuel Cobas Rodríguez]] | 1902 | 1983 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1764 | | [[:d:Q108532948|Q108532948]] | [[Federico Paradela]] | 2001 | | [[Quiroga]] |- | style='text-align:right'| 1765 | | [[:d:Q108553281|Q108553281]] | [[Antonio Vázquez Portomeñe]] | 1954 | | [[Pacios, Piñeira, Taboada|Pacios]] |- | style='text-align:right'| 1766 | | [[:d:Q108613540|Q108613540]] | [[María Luisa Yglesias Losada]] | 1904 | 1996 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1767 | | [[:d:Q108616752|Q108616752]] | [[Arturo Reguera|Arturo Reguera López]] | 1945 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1768 | | [[:d:Q108691892|Q108691892]] | [[Xosé Díaz Díaz (escritor)|Xosé Díaz Díaz]] | 1980 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1769 | [[Ficheiro:Francisco Castro Alvaredo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q108700982|Q108700982]] | [[Francisco Castro Alvaredo]] | 1953 | | [[Rendar, O Incio|Rendar]] |- | style='text-align:right'| 1770 | [[Ficheiro:Olalla Castro Alvaredo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q108760931|Q108760931]] | [[Olalla Castro Alvaredo]] | 1975 | | [[Rendar, O Incio|Rendar]] |- | style='text-align:right'| 1771 | | [[:d:Q108839515|Q108839515]] | [[Manuel López Mosquera (Quiroga)|Manuel López Mosquera]] | 1908 | 1975 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1772 | | [[:d:Q108890220|Q108890220]] | [[Xela Martínez]] | 2006 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1773 | | [[:d:Q108923762|Q108923762]] | [[Pablo Rivas|Pablo Rivas Folgueira]] | 1989 | | [[Caborrecelle, Portomarín|Caborrecelle]] |- | style='text-align:right'| 1774 | | [[:d:Q109125388|Q109125388]] | [[José Ruiz de Azagra]] | 1900 | 1971 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1775 | | [[:d:Q109140334|Q109140334]] | [[Rita Sampedro Rodríguez]] | 1910 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1776 | | [[:d:Q109331284|Q109331284]] | [[Ángel Verdes Saavedra]] | 1886 | | [[Castromaior, Abadín|Castromaior]] |- | style='text-align:right'| 1777 | | [[:d:Q109331287|Q109331287]] | [[Leopoldo Rojo Iglesias]] | 1888 | 1985 | [[Fanoi, Abadín|Fanoi]] |- | style='text-align:right'| 1778 | | [[:d:Q109331289|Q109331289]] | [[Carlos Areñas Azcárraga]] | 1939 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1779 | | [[:d:Q109331450|Q109331450]] | [[José Taboada Zúñiga]] | 1886 | 1966 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1780 | | [[:d:Q109331453|Q109331453]] | [[Luis Sipos Magniac]] | 1845 | 1879 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1781 | | [[:d:Q109331455|Q109331455]] | [[Pastor Maseda Vázquez de Parga]] | 1843 | 1919 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1782 | | [[:d:Q109331467|Q109331467]] | [[Liru Valiño]] | 1967 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1783 | | [[:d:Q109331470|Q109331470]] | [[Manuel Jato]] | 1969 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1784 | | [[:d:Q109331482|Q109331482]] | [[Manuel Díaz Arias]] | 1972 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1785 | | [[:d:Q109331509|Q109331509]] | [[Manuel Guzmán Soto]] | 1884 | 2000 | [[Muras]] |- | style='text-align:right'| 1786 | | [[:d:Q109331510|Q109331510]] | [[Benedicta Bello Pernas]] | 1908 | 1996 | [[Candia, Abadín|Candia]] |- | style='text-align:right'| 1787 | | [[:d:Q109331511|Q109331511]] | [[Ana Luna Alonso]] | 2000 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1788 | | [[:d:Q109331515|Q109331515]] | [[Ángel Rebolo]] | 1975 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1789 | | [[:d:Q109331547|Q109331547]] | [[Tito Quintela]] | 1973 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1790 | | [[:d:Q109331549|Q109331549]] | [[Manuel Fouce Fernández]] | | 1944 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1791 | | [[:d:Q109486436|Q109486436]] | [[Manuel Cela]] | 1966 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1792 | | [[:d:Q109590273|Q109590273]] | [[José Mondelo]] | | | [[Peites, Ribas de Sil|Peites]] |- | style='text-align:right'| 1793 | | [[:d:Q109616254|Q109616254]] | [[Adrián Maceda]] | 1997 | | [[Escairón, Vilasante, O Saviñao|Escairón]] |- | style='text-align:right'| 1794 | | [[:d:Q109662685|Q109662685]] | [[Mercedes González López]] | 1900 | 1969 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1795 | | [[:d:Q109786750|Q109786750]] | [[José Pena Porto]] | 1926 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1796 | | [[:d:Q109924478|Q109924478]] | [[María José Gómez Rodríguez]] | 1976 | | [[Guntín]] |- | style='text-align:right'| 1797 | [[Ficheiro:El gallego José Valle Armesto. La Voz de Asturias.jpg|center|128px]] | [[:d:Q109942708|Q109942708]] | [[José Valle Armesto]] | 1870 | 1960 | [[Vilaseca, Negueira, Negueira de Muñiz|Vilaseca]] |- | style='text-align:right'| 1798 | | [[:d:Q110021802|Q110021802]] | [[Generoso Rico Rodríguez]] | | 1940 | [[Vilaoudriz, A Pontenova|Vilaoudriz]] |- | style='text-align:right'| 1799 | | [[:d:Q110084541|Q110084541]] | [[Xosé Gayoso Veiga]] | 1905 | 1995 | [[As Reboleiras, Castelo de Rei, Outeiro de Rei|As Reboleiras]] |- | style='text-align:right'| 1800 | [[Ficheiro:Retrato-J. Pérez Mel (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q110101615|Q110101615]] | [[José Pérez Mel]] | 1901 | 1975 | [[Alfoz]] |- | style='text-align:right'| 1801 | | [[:d:Q110156344|Q110156344]] | [[Andrés López Gallo]] | 2003 | | [[Riotorto]] |- | style='text-align:right'| 1802 | | [[:d:Q110486279|Q110486279]] | [[Agustín Castro Abad]] | 1951 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1803 | | [[:d:Q110576967|Q110576967]] | [[Francisco Bustelo Vázquez]] | 1901 | 1987 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1804 | | [[:d:Q110741624|Q110741624]] | [[Enrique Correa|Enrique Correa Álvarez]] | 1876 | 1963 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1805 | [[Ficheiro:David Vázquez 2024.jpg|center|128px]] | [[:d:Q110806874|Q110806874]] | [[David Vázquez Vázquez]] | 1971 | | [[Pesqueiras, Chantada|Pesqueiras]] |- | style='text-align:right'| 1806 | | [[:d:Q110809277|Q110809277]] | [[Antonio Lage Seara]] | 1987 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1807 | | [[:d:Q110845853|Q110845853]] | [[Antonio Nieves Ferreiro]] | 1913 | 2019 | [[Vilasante, O Saviñao|Vilasante]] |- | style='text-align:right'| 1808 | | [[:d:Q110846468|Q110846468]] | [[Antonio Sánchez Quiroga]] | 1913 | 1937 | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 1809 | | [[:d:Q110846514|Q110846514]] | [[Emilio Timiraos Cervo]] | 1908 | 1937 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1810 | | [[:d:Q110861760|Q110861760]] | [[José Rodríguez López]] | 1910 | 2004 | [[Mariz, Chantada|Mariz]] |- | style='text-align:right'| 1811 | | [[:d:Q110866632|Q110866632]] | [[Fernando Taboada Zúñiga]] | 1894 | 1982 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1812 | | [[:d:Q110880596|Q110880596]] | [[Fernando Pavón|Fernando Pavón Losada]] | 1928 | 1985 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1813 | | [[:d:Q110931061|Q110931061]] | [[Fernando Tallón]] | 1946 | 2022 | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 1814 | | [[:d:Q110952193|Q110952193]] | [[Elisa Sotelo Lafuente]] | 1865 | 1948 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1815 | | [[:d:Q111015272|Q111015272]] | [[Paula Álvarez Sánchez de Amoraga]] | 1989 | | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 1816 | | [[:d:Q111017115|Q111017115]] | [[Avelino Seijas Vázquez]] | 1921 | 1984 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1817 | | [[:d:Q111133219|Q111133219]] | [[Julio Pérez Orozco]] | | 1941 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1818 | | [[:d:Q111143635|Q111143635]] | [[Érika Reija]] | 1981 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1819 | | [[:d:Q111225922|Q111225922]] | [[Miguel Barrera]] | 1964 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1820 | [[Ficheiro:Conchita Paz Montenegro - AELG 1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q111225938|Q111225938]] | [[Conchita Paz Montenegro]] | | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1821 | | [[:d:Q111443246|Q111443246]] | [[Miguel Ángel Pérez Quintela]] | 1938 | 2013 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1822 | | [[:d:Q111449796|Q111449796]] | [[José Chao Rouco]] | | 1949 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1823 | [[Ficheiro:Paulo naseiro.png|center|128px]] | [[:d:Q111550311|Q111550311]] | [[Paulo Naseiro]] | 1970 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1824 | | [[:d:Q111551411|Q111551411]] | [[Xoán Manuel Tubío Fernández|Xoan Manuel Tubío Fernández]] | 1967 | | [[Outeiro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 1825 | | [[:d:Q111655080|Q111655080]] | [[Gabino Segundo Vázquez-Grandío]] | 1991 | | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 1826 | | [[:d:Q111656625|Q111656625]] | [[Pepe Garalva]] | 1929 | 2015 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1827 | | [[:d:Q111683760|Q111683760]] | [[Purificación de Cora Más-Villafuerte]] | 1858 | 1940 | [[Santa Cruz do Valadouro, O Valadouro|Santa Cruz do Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 1828 | [[Ficheiro:Celso Dourado na Feiira do Libro de Ribadeo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q112074816|Q112074816]] | [[Celso Dourado]] | 1960 | | [[Barreiros]] |- | style='text-align:right'| 1829 | | [[:d:Q112183867|Q112183867]] | [[José Benito Guitián López]] | 1910 | 2001 | [[Mosteiro, Bóveda|Mosteiro]] |- | style='text-align:right'| 1830 | | [[:d:Q112185888|Q112185888]] | [[Claudio Arrojo Suárez]] | 1893 | 1938 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1831 | | [[:d:Q112262649|Q112262649]] | [[Manuel Maceda López (médico)|Manuel Maceda López]] | 1900 | | [[A Pobra do Brollón]] |- | style='text-align:right'| 1832 | | [[:d:Q112366677|Q112366677]] | [[José Vázquez Cereijo]] | 1940 | 2016 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1833 | | [[:d:Q112441325|Q112441325]] | [[Camilo Saco López]] | 1903 | 1995 | [[Ousende, O Saviñao|Ousende]] |- | style='text-align:right'| 1834 | | [[:d:Q112447454|Q112447454]] | [[Ricardo Polín]] | 1958 | | [[Castroverde]] |- | style='text-align:right'| 1835 | | [[:d:Q112580425|Q112580425]] | [[Ramón Díaz Raña]] | 1938 | 2022 | [[Arante, Ribadeo|Arante]] |- | style='text-align:right'| 1836 | [[Ficheiro:Irene Rega Jul.jpg|center|128px]] | [[:d:Q112584910|Q112584910]] | [[Irene Rega Jul]] | 1996 | | [[San Cibrao, Lieiro, Cervo|San Cibrao]] |- | style='text-align:right'| 1837 | | [[:d:Q112651299|Q112651299]] | [[Luis Vázquez Fernández]] | 1938 | | [[Chavaga, Monforte de Lemos|Chavaga]] |- | style='text-align:right'| 1838 | | [[:d:Q112651399|Q112651399]] | [[Antonio Vázquez Fernández]] | 1926 | 2020 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1839 | | [[:d:Q112731337|Q112731337]] | [[Emilio Durán Ojea]] | 1899 | 2000 | [[Ribas de Sil]] |- | style='text-align:right'| 1840 | | [[:d:Q112731369|Q112731369]] | [[Álvaro Novas Rodríguez]] | 1897 | 1937 | [[San Clodio, Ribas de Sil, Ribas de Sil|San Clodio]] |- | style='text-align:right'| 1841 | | [[:d:Q112731437|Q112731437]] | [[Eduardo Amador Corzo]] | 1898 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1842 | | [[:d:Q112876704|Q112876704]] | [[José López Martínez]] | 1882 | 1936 | [[A Pontenova]] |- | style='text-align:right'| 1843 | | [[:d:Q112971731|Q112971731]] | [[Arturo Vázquez Vázquez]] | 1901 | 1938 | [[Palas de Rei]] |- | style='text-align:right'| 1844 | [[Ficheiro:Brais Lamela 2022.jpg|center|128px]] | [[:d:Q113107141|Q113107141]] | [[Brais Lamela]] | 1994 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1845 | | [[:d:Q113185279|Q113185279]] | [[Dositeo López Pardo]] | 1899 | 1934 | [[Piñeira, A Fonsagrada|Piñeira]] |- | style='text-align:right'| 1846 | | [[:d:Q113365805|Q113365805]] | [[José María Lafuente Llano]] | 1957 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1847 | | [[:d:Q113496890|Q113496890]] | [[Manuel Rábade Rodríguez]] | 1901 | 1991 | [[Cospeito]] |- | style='text-align:right'| 1848 | | [[:d:Q113501625|Q113501625]] | [[Manuel Gallego González]] | 1911 | | [[O Incio]] |- | style='text-align:right'| 1849 | | [[:d:Q113501944|Q113501944]] | [[Enrique Otero Nieto]] | 1927 | 1988 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1850 | | [[:d:Q113501958|Q113501958]] | [[Luís González-Redondo Maseda|Luis González-Redondo Maseda]] | 2000 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1851 | | [[:d:Q113502949|Q113502949]] | [[Antonio Santiago Seijo]] | | 1941 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1852 | | [[:d:Q113503131|Q113503131]] | [[Maximino Rodríguez Pérez]] | 1904 | | [[Paradela]] |- | style='text-align:right'| 1853 | [[Ficheiro:Mercedes Lorenzo Sauto.png|center|128px]] | [[:d:Q113508115|Q113508115]] | [[Mercedes Lorenzo]] | 1915 | 1996 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1854 | | [[:d:Q113519253|Q113519253]] | [[Salvador Arias Castro]] | 1890 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1855 | | [[:d:Q113528287|Q113528287]] | [[Elvira Fente|Elvira Fente Gómez]] | | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1856 | | [[:d:Q113530333|Q113530333]] | [[Manuel Díaz López "Mataovellas"|Manuel Díaz López]] | 1911 | 1937 | [[Ribas de Sil]] |- | style='text-align:right'| 1857 | | [[:d:Q113534423|Q113534423]] | [[José Vázquez Otero]] | 1911 | 1977 | [[Andemil, San Breixo, Palas de Rei|Andemil]] |- | style='text-align:right'| 1858 | | [[:d:Q113536685|Q113536685]] | [[Ramón Chaves]] | | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1859 | | [[:d:Q113536695|Q113536695]] | [[Guillermo Paredes Viñas]] | 1913 | | [[Ulloa, Palas de Rei|Ulloa]] |- | style='text-align:right'| 1860 | | [[:d:Q113536745|Q113536745]] | [[Victorino Mateo Hombreiro]] | 1901 | | [[Santalla de Devesa, Friol|Santalla de Devesa]] |- | style='text-align:right'| 1861 | | [[:d:Q113536759|Q113536759]] | [[Marcelino Castro Prieto]] | 1898 | | [[Xermade]] |- | style='text-align:right'| 1862 | | [[:d:Q113548032|Q113548032]] | [[Luis Díaz Moreno]] | | 2017 | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 1863 | | [[:d:Q113549517|Q113549517]] | [[Francisco Teijeiro Fernández]] | 1922 | 2002 | [[Quiroga]] |- | style='text-align:right'| 1864 | | [[:d:Q113549857|Q113549857]] | [[Víctor Dorrego Queizán]] | 1908 | 1936 | [[Castroverde]] |- | style='text-align:right'| 1865 | | [[:d:Q113552485|Q113552485]] | [[Manuel Lámelo Díaz]] | 1919 | 2016 | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 1866 | | [[:d:Q113552507|Q113552507]] | [[José López Quintela]] | 1897 | 1985 | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 1867 | | [[:d:Q113556528|Q113556528]] | [[Antonio Barredo Rodríguez]] | 1894 | 1936 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1868 | | [[:d:Q113557567|Q113557567]] | [[Francisco López Quinte]] | 1917 | 2000 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1869 | | [[:d:Q113557761|Q113557761]] | [[Justo Novo Verdes]] | | | [[Conforto, A Pontenova|Conforto]] |- | style='text-align:right'| 1870 | | [[:d:Q113571877|Q113571877]] | [[Manuel Reinante Cancio]] | 1816 | 1909 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1871 | | [[:d:Q113643915|Q113643915]] | [[Augusto Diéguez Yáñez]] | 1920 | 1951 | [[Vilanuíde, Quiroga|Vilanuíde]] |- | style='text-align:right'| 1872 | | [[:d:Q113666421|Q113666421]] | [[Manuel Fernández Guitián]] | 1895 | | [[Proendos, Sober|Proendos]] |- | style='text-align:right'| 1873 | | [[:d:Q113675411|Q113675411]] | [[Manuel Díaz López "Chaquetón"|Manuel Díaz López]] | | 1938 | [[Laiosa, O Incio|Laiosa]] |- | style='text-align:right'| 1874 | | [[:d:Q113675424|Q113675424]] | [[Manuel Castro Castro]] | | 1938 | [[O Incio]] |- | style='text-align:right'| 1875 | | [[:d:Q113703866|Q113703866]] | [[Julián Mateo Vázquez]] | 1900 | | [[Montefurado, Quiroga|Montefurado]] |- | style='text-align:right'| 1876 | | [[:d:Q113730526|Q113730526]] | [[José Luis Cardero López]] | 1946 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1877 | | [[:d:Q113760678|Q113760678]] | [[Luis López López]] | | 1940 | [[Paradela]] |- | style='text-align:right'| 1878 | | [[:d:Q113781676|Q113781676]] | [[Jaime Delgado Gómez]] | 1933 | 2012 | [[Castelo, Taboada|Castelo]] |- | style='text-align:right'| 1879 | | [[:d:Q113804806|Q113804806]] | [[Benito Méndez Fernández]] | 1958 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1880 | | [[:d:Q113822902|Q113822902]] | [[Ana Goy Diz]] | 1966 | 2022 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1881 | | [[:d:Q113866246|Q113866246]] | [[Julio González Fernández]] | 1902 | | [[Navia de Suarna]] |- | style='text-align:right'| 1882 | | [[:d:Q113866730|Q113866730]] | [[José Costa Pardo]] | 1907 | 1939 | [[Cervo]] |- | style='text-align:right'| 1883 | | [[:d:Q113869509|Q113869509]] | [[Antonio Bao Arias]] | 1894 | 1981 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1884 | | [[:d:Q113877891|Q113877891]] | [[Eulogio Rosón López]] | 1882 | 1955 | [[Cervantes]] |- | style='text-align:right'| 1885 | | [[:d:Q113896244|Q113896244]] | [[Senén Eulogio Rosón Pérez]] | | 1956 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1886 | | [[:d:Q113905180|Q113905180]] | [[Luis Rosón Pérez]] | 1918 | 1995 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1887 | [[Ficheiro:Carmen P.G. Granxeiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q113996459|Q113996459]] | [[Carmen P.G. Granxeiro]] | 1985 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1888 | [[Ficheiro:Nazaret López.jpg|center|128px]] | [[:d:Q114008364|Q114008364]] | [[Nazaret López]] | 1959 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1889 | | [[:d:Q114201641|Q114201641]] | [[Manuel da Riba do Rego]] | | 1902 | [[Loentia, Castro de Rei|Loentia]] |- | style='text-align:right'| 1890 | | [[:d:Q114258559|Q114258559]] | [[Xosé Antonio García Cotarelo|Xose Antonio García Cotarelo]] | 1941 | | [[Vilameá, A Pontenova|Vilameá]] |- | style='text-align:right'| 1891 | | [[:d:Q114355784|Q114355784]] | [[Casimiro Vilares Quintana]] | 1912 | 1942 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1892 | | [[:d:Q114356406|Q114356406]] | [[Manuel Fernández Núñez]] | 1911 | 1940 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1893 | | [[:d:Q114406357|Q114406357]] | [[Gonzalo Becerra Souto]] | 1910 | 1976 | [[Vilaicente, As Nogais|Vilaicente]] |- | style='text-align:right'| 1894 | | [[:d:Q114417623|Q114417623]] | [[Francisco García Muruais]] | 1861 | 1936 | [[A Pontenova]] |- | style='text-align:right'| 1895 | [[Ficheiro:Xoán Fórneas (23-5-2025).png|center|128px]] | [[:d:Q114425695|Q114425695]] | [[Xoán Fórneas]] | 1993 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1896 | | [[:d:Q114435112|Q114435112]] | [[José Antonio Dopacio Mesa]] | | 1936 | [[A Pontenova]] |- | style='text-align:right'| 1897 | | [[:d:Q114435163|Q114435163]] | [[Jesús Sampedro Vázquez]] | | | [[A Pontenova]] |- | style='text-align:right'| 1898 | | [[:d:Q114850772|Q114850772]] | [[Ángel Santos Vila]] | 1891 | 1965 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1899 | | [[:d:Q114853252|Q114853252]] | [[José Antonio Lodeiro Piñeiroa]] | 1868 | 1934 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1900 | | [[:d:Q114973132|Q114973132]] | [[Plácido Rivera Cociña]] | 1910 | | [[Galdo, Viveiro|Galdo]] |- | style='text-align:right'| 1901 | | [[:d:Q114973166|Q114973166]] | [[Ricardo Bodenlle Corral]] | 1886 | 1967 | [[Santa Cristina, Cospeito|Santa Cristina]] |- | style='text-align:right'| 1902 | | [[:d:Q114984379|Q114984379]] | [[Amador Iglesias Pardo]] | 1910 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1903 | | [[:d:Q115062109|Q115062109]] | [[José Hermida Blanco]] | 1957 | | [[Muras]] |- | style='text-align:right'| 1904 | | [[:d:Q115119810|Q115119810]] | [[Ramón Vizoso]] | 2000 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1905 | | [[:d:Q115234337|Q115234337]] | [[Mauro Gómez Pereira]] | 1895 | 1977 | [[Samos]] |- | style='text-align:right'| 1906 | [[Ficheiro:Brenda Mondelo xuño 2024.jpg|center|128px]] | [[:d:Q115300955|Q115300955]] | [[Brenda Mondelo]] | 1994 | | [[Seixo, Pacios, Pedrafita do Cebreiro|Seixo]] |- | style='text-align:right'| 1907 | | [[:d:Q115748640|Q115748640]] | [[Martín Fernández Vizoso]] | 1952 | | [[Cangas, Foz|Cangas]] |- | style='text-align:right'| 1908 | | [[:d:Q115953790|Q115953790]] | [[Manuel López Varela]] | 1895 | 1950 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1909 | | [[:d:Q116003266|Q116003266]] | [[Federico Nogueira Pimentel]] | 1879 | 1965 | [[A Pontenova]] |- | style='text-align:right'| 1910 | | [[:d:Q116151483|Q116151483]] | [[Arcadio Silvosa]] | 1958 | 2023 | [[San Xiao de Mos, Castro de Rei|San Xiao de Mos]] |- | style='text-align:right'| 1911 | | [[:d:Q116193169|Q116193169]] | [[Julia Arrojo Suárez]] | 1899 | | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1912 | | [[:d:Q116255052|Q116255052]] | [[Celestino López López]] | 1907 | 1963 | [[Portomarín]] |- | style='text-align:right'| 1913 | | [[:d:Q116282732|Q116282732]] | [[Carlos Bergantiños]] | 1955 | | [[Parga, Guitiriz|Parga]] |- | style='text-align:right'| 1914 | | [[:d:Q116689762|Q116689762]] | [[Gerardo María Díaz]] | 1893 | 1981 | [[Pol]] |- | style='text-align:right'| 1915 | [[Ficheiro:Cara de Marcos Méndez Moreira.jpg|center|128px]] | [[:d:Q116769370|Q116769370]] | [[Marcos Méndez|Marcos Méndez Moreira]] | 1976 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1916 | [[Ficheiro:Xan-xove-Praza Publica.jpg|center|128px]] | [[:d:Q116772900|Q116772900]] | [[Xan Xove]] | 1977 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1917 | | [[:d:Q116865108|Q116865108]] | [[Elisa Fernández Rei]] | 1969 | | [[San Cibrao, Lieiro, Cervo|San Cibrao]] |- | style='text-align:right'| 1918 | | [[:d:Q116882017|Q116882017]] | [[Teresa Villarino|Teresa Villarino Valdivieso]] | 1943 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1919 | | [[:d:Q116949308|Q116949308]] | [[Ruth Chao]] | 1976 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1920 | | [[:d:Q116981501|Q116981501]] | [[Ángel Reigosa Reigosa]] | 1933 | 2017 | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 1921 | | [[:d:Q117021492|Q117021492]] | [[Idoia Rodríguez Buján]] | 1983 | 2007 | [[Friol]] |- | style='text-align:right'| 1922 | | [[:d:Q117038056|Q117038056]] | [[Casimiro Penoucos Carnero]] | 1900 | 2000 | [[Palas de Rei]] |- | style='text-align:right'| 1923 | | [[:d:Q117050566|Q117050566]] | [[Julio Gallego Losada]] | 1927 | 2023 | [[Samos]] |- | style='text-align:right'| 1924 | | [[:d:Q117069724|Q117069724]] | [[Guillermo Alonso]] | 1836 | 1865 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 1925 | | [[:d:Q117072075|Q117072075]] | [[Manuel Rodríguez Valiño]] | | | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1926 | | [[:d:Q117072102|Q117072102]] | [[Ramón Losada Fernández]] | | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1927 | | [[:d:Q117072119|Q117072119]] | [[Francisco Patiño Díaz]] | | | [[Vilaesteva, O Saviñao|Vilaesteva]] |- | style='text-align:right'| 1928 | | [[:d:Q117072120|Q117072120]] | [[Manuel Figueiras Martínez]] | | | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 1929 | | [[:d:Q117075834|Q117075834]] | [[José Arias Digón]] | 1899 | 1962 | [[Noudelo, Donís, Cervantes|Noudelo]] |- | style='text-align:right'| 1930 | | [[:d:Q117125906|Q117125906]] | [[Xavier Lorenzo Oroza|Francisco Javier Lorenzo Oroza]] | 1958 | 2001 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1931 | | [[:d:Q117161608|Q117161608]] | [[Arturo Fernández (xornalista)]] | 1982 | | [[As Nogais]] |- | style='text-align:right'| 1932 | | [[:d:Q117304109|Q117304109]] | [[María Grandío Montes]] | 1982 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1933 | | [[:d:Q117409071|Q117409071]] | [[Francisco Varela Ouro]] | 1891 | 1955 | [[Antas de Ulla]] |- | style='text-align:right'| 1934 | | [[:d:Q117486378|Q117486378]] | [[Antonio Moreda Rodríguez]] | | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1935 | | [[:d:Q117601192|Q117601192]] | [[Fernando Osés Armesto]] | 1897 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1936 | | [[:d:Q117628400|Q117628400]] | [[César Margolles de la Vega]] | 1911 | 1937 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1937 | [[Ficheiro:Mercedes Vázquez Saavedra.jpg|center|128px]] | [[:d:Q117825693|Q117825693]] | [[Mercedes Vázquez Saavedra]] | 1949 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1938 | [[Ficheiro:Montse Rego Graffiti rúa Pena do Rei Lugo (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q117829191|Q117829191]] | [[Montse Rego]] | 1969 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1939 | | [[:d:Q118173777|Q118173777]] | [[Jesús Díaz López]] | | 1942 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1940 | | [[:d:Q118173829|Q118173829]] | [[Antonio Lage Méndez]] | 1928 | 2002 | [[Celeiro, Viveiro|Celeiro]] |- | style='text-align:right'| 1941 | | [[:d:Q118190042|Q118190042]] | [[Xosé Antón Cando Rancaño]] | 1969 | | [[O Candín, A Esperela, Baleira|O Candín]] |- | style='text-align:right'| 1942 | | [[:d:Q118190079|Q118190079]] | [[Xosé María Pin Millares]] | | | [[Martín, Baleira|Martín]] |- | style='text-align:right'| 1943 | | [[:d:Q118236656|Q118236656]] | [[Joaquín Fugarolas Marbán]] | 1896 | 1967 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1944 | | [[:d:Q118396875|Q118396875]] | [[Francisco Javier Méndez Neira de Saavedra]] | 1744 | 1803 | [[Ramil, Castro de Rei|Ramil]] |- | style='text-align:right'| 1945 | [[Ficheiro:Rocío López García 2023.jpg|center|128px]] | [[:d:Q118444481|Q118444481]] | [[Rocío López García]] | 1983 | | [[Lourenzá]] |- | style='text-align:right'| 1946 | | [[:d:Q118555757|Q118555757]] | [[Héctor Corujo|Héctor Manuel Corujo González]] | 1970 | | [[O Incio, O Incio|O Incio]] |- | style='text-align:right'| 1947 | | [[:d:Q118641183|Q118641183]] | [[Feliciano Canto López]] | 1884 | 1964 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1948 | [[Ficheiro:Antonio Martínez López.jpg|center|128px]] | [[:d:Q118683177|Q118683177]] | [[Antonio Martínez López]] | 1942 | | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 1949 | | [[:d:Q118811691|Q118811691]] | [[Xan López Domínguez]] | 1957 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1950 | | [[:d:Q118817887|Q118817887]] | [[Anxo Pastor]] | 1959 | | [[Vilardonas, Ribas de Sil, Ribas de Sil|Vilardonas]] |- | style='text-align:right'| 1951 | | [[:d:Q118877052|Q118877052]] | [[Antonio Losada Ferreiro]] | 1899 | 1956 | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 1952 | | [[:d:Q118930056|Q118930056]] | [[Armando López Losada]] | 1911 | | [[Escairón, Vilasante, O Saviñao|Escairón]] |- | style='text-align:right'| 1953 | | [[:d:Q118930147|Q118930147]] | [[Aurelio López Losada]] | 1917 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1954 | [[Ficheiro:Justo Fernández Suárez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q118998543|Q118998543]] | [[Justo Fernández Suárez]] | 1910 | 1936 | [[Vilaronte, Foz|Vilaronte]] |- | style='text-align:right'| 1955 | | [[:d:Q119217806|Q119217806]] | [[Benjamín Argiz Fiunte]] | 1918 | 1939 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1956 | | [[:d:Q119217810|Q119217810]] | [[Victorino Quintana Vázquez]] | 1916 | 1939 | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1957 | | [[:d:Q119217818|Q119217818]] | [[Salvador Gil Moure]] | 1913 | 1942 | [[Arcos, Chantada|Arcos]] |- | style='text-align:right'| 1958 | | [[:d:Q119481624|Q119481624]] | [[Nicolás de Castro Bolaño]] | 1700 | 1800 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1959 | [[Ficheiro:Celta Femxa Zorka - Durán Maquinaria Ensino Lugo 13.jpg|center|128px]] | [[:d:Q119552763|Q119552763]] | [[Esther Castedo Potente]] | 2000 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1960 | | [[:d:Q119732199|Q119732199]] | [[María José Fernández Díaz]] | 1971 | | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 1961 | [[Ficheiro:Efigenia Maseda Paz.001 - Burela.jpg|center|128px]] | [[:d:Q119819811|Q119819811]] | [[Efigenia Maseda]] | 1964 | | [[Alfoz]] |- | style='text-align:right'| 1962 | | [[:d:Q119819857|Q119819857]] | [[Carmela López Moreno]] | 1982 | | [[Burela]] |- | style='text-align:right'| 1963 | | [[:d:Q119820544|Q119820544]] | [[Chus López|María Xesús López López]] | 1984 | | [[A Airexe, Suñide, Samos|A Airexe]] |- | style='text-align:right'| 1964 | [[Ficheiro:Pilar García Porto na presentación do libro 'Toponimia de Antas de Ulla'.jpg|center|128px]] | [[:d:Q119821045|Q119821045]] | [[Pilar García Porto]] | 1975 | | [[Antas de Ulla]] |- | style='text-align:right'| 1965 | | [[:d:Q119985151|Q119985151]] | [[Silvia Gómez Rey]] | 1975 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1966 | | [[:d:Q120063988|Q120063988]] | [[Eloy Pérez|Eloy Pérez Sindín]] | 1971 | | [[Monterroso]] |- | style='text-align:right'| 1967 | | [[:d:Q120693435|Q120693435]] | [[Belén López Rodríguez]] | 1978 | | [[Recemunde, Lamaigrexa, A Pobra do Brollón|Recemunde]] |- | style='text-align:right'| 1968 | | [[:d:Q120835841|Q120835841]] | [[Luís Pousa|Luís Pousa Rodríguez]] | 1971 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1969 | [[Ficheiro:Xusto1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q121433570|Q121433570]] | [[Xusto Moreda]] | 1935 | 2022 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1970 | | [[:d:Q121842429|Q121842429]] | [[Carlos Quintana Vázquez]] | 1914 | 1941 | [[Arcos, Chantada|Arcos]] |- | style='text-align:right'| 1971 | | [[:d:Q121842565|Q121842565]] | [[Marcelino Sánchez Iglesias]] | 1896 | 1941 | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 1972 | | [[:d:Q121842577|Q121842577]] | [[Ramiro Rodríguez Díaz]] | 1896 | 1941 | [[Sabadelle, Chantada|Sabadelle]] |- | style='text-align:right'| 1973 | | [[:d:Q121842597|Q121842597]] | [[Jaime González Fernández]] | 1885 | 1941 | [[Sabadelle, Chantada|Sabadelle]] |- | style='text-align:right'| 1974 | | [[:d:Q121914088|Q121914088]] | [[Manuel Pérez Goyanes]] | 1901 | 1941 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1975 | [[Ficheiro:Homenaxe a Aurora Sampedro en O Canteiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q122240854|Q122240854]] | [[Aurora Sampedro]] | 1913 | 1996 | [[San Pedro de Benquerencia, Barreiros|San Pedro de Benquerencia]] |- | style='text-align:right'| 1976 | [[Ficheiro:Mary Morandeira 1929.jpg|center|128px]] | [[:d:Q122344038|Q122344038]] | [[Mary Morandeira]] | 1905 | 2000 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1977 | | [[:d:Q122388893|Q122388893]] | [[José Mouriño Cuba]] | 1948 | | [[Lousada, Xermade|Lousada]] |- | style='text-align:right'| 1978 | | [[:d:Q122473016|Q122473016]] | [[Manuel Novo López]] | 1895 | 1974 | [[Moreda, Seoane do Courel, Folgoso do Courel|Moreda]] |- | style='text-align:right'| 1979 | | [[:d:Q122762314|Q122762314]] | [[José Luís Blanco Diéguez]] | 1970 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1980 | [[Ficheiro:Irmáns Fernandez Dorrego.jpg|center|128px]] | [[:d:Q122854866|Q122854866]] | [[Antonio Fernández Dorrego|António Fernández Dorrego]] | 1930 | | [[Castro, Carballedo|Castro]] |- | style='text-align:right'| 1981 | | [[:d:Q122904383|Q122904383]] | [[Lhosca Arias]] | 1970 | 2023 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1982 | | [[:d:Q122924523|Q122924523]] | [[Marta Rouco|Marta Rouco Seoane]] | 1983 | | [[Goiriz, Vilalba|Goiriz]] |- | style='text-align:right'| 1983 | | [[:d:Q122943297|Q122943297]] | [[Jesús López Fernández]] | 1992 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 1984 | | [[:d:Q122990643|Q122990643]] | [[Dositeo Ramos López]] | | 1941 | [[Castro de Rei]] |- | style='text-align:right'| 1985 | | [[:d:Q123024917|Q123024917]] | [[Manuel Pampín]] | 1936 | 2023 | [[Vilar de Vela, O Trobo, A Fonsagrada|Vilar de Vela]] |- | style='text-align:right'| 1986 | | [[:d:Q123052401|Q123052401]] | [[Juan López Rico]] | 1955 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1987 | | [[:d:Q123110697|Q123110697]] | [[Tareixa Castro]] | 1968 | | [[A Mota, Guntín|A Mota]] |- | style='text-align:right'| 1988 | | [[:d:Q123171317|Q123171317]] | [[Amancio López Seijas]] | 1955 | | [[Camporramiro, Chantada|Camporramiro]] |- | style='text-align:right'| 1989 | | [[:d:Q123175065|Q123175065]] | [[Jesús Quindós Pardo]] | 1895 | 1959 | [[Cervantes]] |- | style='text-align:right'| 1990 | | [[:d:Q123183618|Q123183618]] | [[xmaseda65]] | 2002 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 1991 | | [[:d:Q123190244|Q123190244]] | [[Javier Varela Sampayo|Javier Varela]] | 1980 | | [[Chantada, Chantada, Chantada|Chantada]] |- | style='text-align:right'| 1992 | | [[:d:Q123342806|Q123342806]] | [[Víctor Eimil|Víctor Eimil García]] | 1999 | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 1993 | | [[:d:Q123421032|Q123421032]] | [[Roi Rigueira Agromartín]] | 1987 | | [[Taboada]] |- | style='text-align:right'| 1994 | | [[:d:Q123466512|Q123466512]] | [[Juan José Rodríguez Andina]] | 1966 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 1995 | | [[:d:Q123469080|Q123469080]] | [[Germán Vázquez]] | 1914 | 1995 | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 1996 | | [[:d:Q123563637|Q123563637]] | [[María Osorio]] | | | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 1997 | | [[:d:Q123989554|Q123989554]] | [[Carmen Lence Ferreiro]] | 1970 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 1998 | | [[:d:Q124052801|Q124052801]] | [[Paulo Martínez Lema]] | 1982 | | [[Damil, Begonte|Damil]] |- | style='text-align:right'| 1999 | | [[:d:Q124099639|Q124099639]] | [[Teresa Díaz]] | 1961 | | [[Cervantes]] |- | style='text-align:right'| 2000 | [[Ficheiro:Andrea Santiso Arias, na presentación do libro 'Toponimia de Antas de Ulla'.jpg|center|128px]] | [[:d:Q124129908|Q124129908]] | [[Andrea Santiso Arias]] | 1998 | | [[Antas de Ulla]] |- | style='text-align:right'| 2001 | | [[:d:Q124151792|Q124151792]] | [[Jesús López Digón]] | 1913 | 1940 | [[Prados, Cereixedo, Cervantes|Prados]] |- | style='text-align:right'| 2002 | | [[:d:Q124151806|Q124151806]] | [[Casto Martínez Parada]] | 1883 | 1941 | [[Trascastro, O Incio|Trascastro]] |- | style='text-align:right'| 2003 | | [[:d:Q124174398|Q124174398]] | [[Emílio Silva de Castro]] | 1902 | 1996 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 2004 | [[Ficheiro:Mar López Sotelo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q124174768|Q124174768]] | [[Mar López Sotelo]] | 1961 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 2005 | | [[:d:Q124300861|Q124300861]] | [[Luis E. Anido Rifón]] | 1973 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2006 | | [[:d:Q124316907|Q124316907]] | [[Salvador Ferro Franco]] | 1913 | 1997 | [[Covas, Viveiro|Covas]] |- | style='text-align:right'| 2007 | | [[:d:Q124332039|Q124332039]] | [[Fernando Saco|Fernando Saco Pérez]] | 1959 | | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 2008 | [[Ficheiro:Natalia Alonso Ramos - Dinversos 2025.jpg|center|128px]] | [[:d:Q124342206|Q124342206]] | [[Natalia Alonso Ramos]] | 1983 | | [[Vilaronte, Foz|Vilaronte]] |- | style='text-align:right'| 2009 | [[Ficheiro:Foto 2024-01-23 Mayte estudio.jpg|center|128px]] | [[:d:Q124347903|Q124347903]] | [[María Teresa Otero Sande]] | 1944 | 2001 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2010 | | [[:d:Q124354156|Q124354156]] | [[Alfredo Rodríguez Grandío]] | 1939 | 2019 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2011 | | [[:d:Q124354913|Q124354913]] | [[Carlos Montero López]] | 1946 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2012 | | [[:d:Q124397800|Q124397800]] | [[Enrique Picoaga Sanjurjo]] | | | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 2013 | | [[:d:Q124608437|Q124608437]] | [[Xosé Vizoso]] | 1950 | 2025 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 2014 | | [[:d:Q124610602|Q124610602]] | [[Ángel Díaz Díaz]] | 1894 | 1952 | [[Vilaoudriz, A Pontenova|Vilaoudriz]] |- | style='text-align:right'| 2015 | | [[:d:Q124614653|Q124614653]] | [[Xiao Berlai]] | | | [[Zolle, Zolle, Guntín|Zolle]] |- | style='text-align:right'| 2016 | | [[:d:Q124662838|Q124662838]] | [[Iván Arias Arias]] | 1998 | | [[Palas de Rei]] |- | style='text-align:right'| 2017 | | [[:d:Q124666512|Q124666512]] | [[Carlos Villarino]] | 1975 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2018 | | [[:d:Q124678964|Q124678964]] | [[Javier Arias Fouz]] | 1977 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2019 | | [[:d:Q124693269|Q124693269]] | [[Rodrigo Maseda Lozano]] | 1976 | 2012 | [[Burela]] |- | style='text-align:right'| 2020 | | [[:d:Q124708912|Q124708912]] | [[Enrique Barreiro Sánchez]] | 1989 | | [[Friol]] |- | style='text-align:right'| 2021 | | [[:d:Q124742211|Q124742211]] | [[Rubén García Freije]] | 1990 | | [[Trabada]] |- | style='text-align:right'| 2022 | | [[:d:Q124782152|Q124782152]] | [[Basílio Losada]] | | | [[provincia de Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2023 | | [[:d:Q124971152|Q124971152]] | [[Magín Ferreiro Martínez]] | 1901 | | [[Paradaseca, Quiroga|Paradaseca]] |- | style='text-align:right'| 2024 | | [[:d:Q124979598|Q124979598]] | [[Antonio Peña Novo]] | 1887 | 1969 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 2025 | | [[:d:Q124987772|Q124987772]] | [[Jesús Ramil Cillero]] | | | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 2026 | [[Ficheiro:Salvador Pérez-Labarta Pillado.jpg|center|128px]] | [[:d:Q125018625|Q125018625]] | [[Salvador Pérez-Labarta Pillado]] | 1909 | 1938 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 2027 | | [[:d:Q125022160|Q125022160]] | [[Ramón Palmeiro Maseda]] | 1876 | 1967 | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 2028 | | [[:d:Q125117067|Q125117067]] | [[José Antonio Pacio Seco]] | 1900 | 1971 | [[Balmonte, Castro de Rei|Balmonte]] |- | style='text-align:right'| 2029 | | [[:d:Q125117270|Q125117270]] | [[José Pillado Mouriz|José María Pillado Mouriz]] | 1874 | 1942 | [[Coea, Castro de Rei|Coea]] |- | style='text-align:right'| 2030 | | [[:d:Q125363233|Q125363233]] | [[Gregorio Balboa]] | | 1696 | [[Monforte de Lemos, Monforte de Lemos|Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 2031 | | [[:d:Q125371883|Q125371883]] | [[José Manuel Carballedo Fernández]] | | | [[Vilaselle, A Esperela, Baleira|Vilaselle]] |- | style='text-align:right'| 2032 | | [[:d:Q125377688|Q125377688]] | [[Mercedes Arias Álvarez]] | 1946 | | [[Baleira]] |- | style='text-align:right'| 2033 | | [[:d:Q125503755|Q125503755]] | [[María Mercedes V. Fernández-Pimentel]] | 1902 | 1965 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2034 | | [[:d:Q125662329|Q125662329]] | [[Ángel Pérez Rodríguez]] | 1996 | | [[Santa Cruz da Retorta, Guntín|Santa Cruz da Retorta]] |- | style='text-align:right'| 2035 | | [[:d:Q125704012|Q125704012]] | [[Susana Arias]] | 1973 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2036 | | [[:d:Q125732918|Q125732918]] | [[Mercedes Rosón|Mercedes Rosón Ferreiro]] | 1961 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2037 | | [[:d:Q125882823|Q125882823]] | [[Ana María Rodríguez Rivas]] | 1967 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2038 | | [[:d:Q126012903|Q126012903]] | [[Gregorio Santiso Bermúdez]] | | 1738 | [[Santo André de Logares, A Fonsagrada|Santo André de Logares]] |- | style='text-align:right'| 2039 | [[Ficheiro:Avalin.jpg|center|128px]] | [[:d:Q126095916|Q126095916]] | [[Antonio José Valín Valdés]] | 1968 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 2040 | | [[:d:Q126195760|Q126195760]] | [[José Pla Zubiri]] | 1875 | 1954 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 2041 | [[Ficheiro:Antón Niñe.001 - Foz.jpg|center|128px]] | [[:d:Q126277709|Q126277709]] | [[Antón Niñe]] | 1958 | | [[Barreiros]] |- | style='text-align:right'| 2042 | | [[:d:Q126280116|Q126280116]] | [[Dolores Trabado]] | 1903 | 1996 | [[Vilaluz, O Castro, Cervantes|Vilaluz]] |- | style='text-align:right'| 2043 | [[Ficheiro:Ricardo Carballal Lafourcade 1919.jpg|center|128px]] | [[:d:Q126280763|Q126280763]] | [[Ricardo Carballal|Ricardo Carballal Lafourcade]] | 1880 | 1922 | [[Muras]] |- | style='text-align:right'| 2044 | | [[:d:Q126396431|Q126396431]] | [[Germán López Quiroga]] | 1927 | | [[Escairón, Vilasante, O Saviñao|Escairón]] |- | style='text-align:right'| 2045 | | [[:d:Q126474002|Q126474002]] | [[Gervasio Lamas Lourido]] | 1900 | 1966 | [[Riotorto]] |- | style='text-align:right'| 2046 | | [[:d:Q126757932|Q126757932]] | [[Jesús Carracedo|Jesús Carracedo Fernández]] | 1900 | 2000 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2047 | | [[:d:Q126869993|Q126869993]] | [[Xaime Félix López Arias]] | 1949 | | [[Nespereira, Nespereira, Sarria|Nespereira]] |- | style='text-align:right'| 2048 | [[Ficheiro:Carme López no Runrún 04.jpg|center|128px]] | [[:d:Q126946041|Q126946041]] | [[Carme López Fernández]] | 1992 | | [[O Incio]] |- | style='text-align:right'| 2049 | [[Ficheiro:Julio Ballesteros Curiel 1922.jpg|center|128px]] | [[:d:Q126948493|Q126948493]] | [[Julio Ballesteros Curiel]] | 1882 | 1952 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2050 | | [[:d:Q126951734|Q126951734]] | [[Manuel Ballesteros Curiel]] | 1864 | 1932 | [[A Fonsagrada]] |- | style='text-align:right'| 2051 | | [[:d:Q127604338|Q127604338]] | [[Victorino Cobas]] | 1904 | 1980 | [[Vilafiz, Friol|Vilafiz]] |- | style='text-align:right'| 2052 | | [[:d:Q127604598|Q127604598]] | [[Montserrat Mulet]] | 1964 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2053 | | [[:d:Q127692011|Q127692011]] | [[Fernando Pérez López]] | 1944 | 2006 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 2054 | | [[:d:Q128034196|Q128034196]] | [[José Antonio Lombardero]] | 1904 | | [[Vilameá, A Pontenova|Vilameá]] |- | style='text-align:right'| 2055 | | [[:d:Q128035791|Q128035791]] | [[Lino Carrera Falcón]] | 1910 | 1993 | [[Baltar, A Pastoriza|Baltar]] |- | style='text-align:right'| 2056 | | [[:d:Q128104349|Q128104349]] | [[Aniceto Díaz Pereira]] | 1898 | | [[Meira]] |- | style='text-align:right'| 2057 | | [[:d:Q128123296|Q128123296]] | [[Julio Cachafeiro Carballeira]] | 1906 | 1966 | [[Meira]] |- | style='text-align:right'| 2058 | | [[:d:Q128130454|Q128130454]] | [[Modesto López Rodríguez]] | 1894 | | [[Álvare, A Pastoriza|Álvare]] |- | style='text-align:right'| 2059 | | [[:d:Q128144584|Q128144584]] | [[Fidel Díaz Pérez]] | 1914 | | [[Covelas, Ribadeo|Covelas]] |- | style='text-align:right'| 2060 | | [[:d:Q128616568|Q128616568]] | [[Ramón Ferreiro López]] | 1898 | 1956 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 2061 | | [[:d:Q128634351|Q128634351]] | [[Alfredo Baltar|Alfredo Baltar Gómez]] | 1900 | 1990 | [[San Miguel de Negradas, O Vicedo|San Miguel de Negradas]] |- | style='text-align:right'| 2062 | | [[:d:Q128647679|Q128647679]] | [[José Cobelo|José Cobelo Gómez]] | 1900 | 1973 | [[O Vicedo]] |- | style='text-align:right'| 2063 | [[Ficheiro:Praza de Eduardo Diz López, A Pobra de San Xiao - busto.jpg|center|128px]] | [[:d:Q129058416|Q129058416]] | [[Eduardo Diz López]] | 1917 | 2011 | [[Láncara]] |- | style='text-align:right'| 2064 | | [[:d:Q129169934|Q129169934]] | [[María Luisa Meijide Pardo]] | 1930 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 2065 | | [[:d:Q130044794|Q130044794]] | [[Juan Manuel Somoza del Río]] | 1900 | 1895 | [[Río, Láncara|Río]] |- | style='text-align:right'| 2066 | | [[:d:Q130220411|Q130220411]] | [[Manuel Ángel Otero Legide]] | 1960 | | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 2067 | | [[:d:Q130223650|Q130223650]] | [[Naila María González Rodríguez]] | 2003 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 2068 | | [[:d:Q130235487|Q130235487]] | [[Marcos González]] | 1970 | 2017 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2069 | | [[:d:Q130248454|Q130248454]] | [[Manuel Somoza Cambero]] | 1815 | 1893 | [[Fiolleda, Monforte de Lemos|Fiolleda]] |- | style='text-align:right'| 2070 | | [[:d:Q130285886|Q130285886]] | [[Manuel Castro Álvarez]] | 1911 | 1936 | [[Pantón]] |- | style='text-align:right'| 2071 | | [[:d:Q130316192|Q130316192]] | [[María Teresa Casanova]] | 1902 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 2072 | | [[:d:Q130343816|Q130343816]] | [[María Xosé Ares]] | 1963 | | [[Lugo, Lugo, Lugo|Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2073 | | [[:d:Q130369200|Q130369200]] | [[Ramón Crespo Rodas]] | 1910 | 1936 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 2074 | | [[:d:Q130444315|Q130444315]] | [[Shirley Fernández Bellas]] | 1996 | | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 2075 | | [[:d:Q130481758|Q130481758]] | [[Manuel Torres Sas]] | | 1984 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2076 | [[Ficheiro:Guillermo Olmo (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q130514483|Q130514483]] | [[Guillermo Olmo]] | 1960 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 2077 | | [[:d:Q130524867|Q130524867]] | [[Lomarti]] | 1957 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 2078 | [[Ficheiro:Francisco García Olano.jpg|center|128px]] | [[:d:Q130530072|Q130530072]] | [[Francisco García Olano]] | 1870 | 1933 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 2079 | | [[:d:Q130570473|Q130570473]] | [[Noa Moreira]] | 1985 | | [[Salcedo, A Pobra do Brollón|Salcedo]] |- | style='text-align:right'| 2080 | | [[:d:Q130635721|Q130635721]] | [[Celestino Ledo|Ceslestino Ledo]] | 1934 | 2024 | [[Xermade]] |- | style='text-align:right'| 2081 | | [[:d:Q130652501|Q130652501]] | [[Xosé Manuel Díaz García]] | | 2024 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2082 | [[Ficheiro:Juan Gómez de Lecube.png|center|128px]] | [[:d:Q130759997|Q130759997]] | [[Juan Gómez de Lecube]] | 1902 | 1966 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 2083 | | [[:d:Q130901247|Q130901247]] | [[Enma Lázare]] | 1945 | | [[Guntín de Pallares, Guntín|Guntín de Pallares]] |- | style='text-align:right'| 2084 | | [[:d:Q130926167|Q130926167]] | [[Juan María Gallego Tato]] | 1924 | 1984 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2085 | [[Ficheiro:Ramón Rodríguez Porto.jpg|center|128px]] | [[:d:Q131183834|Q131183834]] | [[Ramón Rodríguez Porto]] | 1963 | | [[Chantada]] |- | style='text-align:right'| 2086 | | [[:d:Q131247868|Q131247868]] | [[Fernando González Regueral]] | 1859 | 1923 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 2087 | | [[:d:Q131286592|Q131286592]] | [[Carme Rodríguez Rodríguez]] | 1996 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 2088 | | [[:d:Q131318237|Q131318237]] | [[Carmen Veiga Porto]] | 1948 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2089 | | [[:d:Q131321634|Q131321634]] | [[Vicente González-Regueral Álvarez-Arenas]] | 1859 | 1938 | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 2090 | | [[:d:Q131323183|Q131323183]] | [[Otilio Díaz Verdes|José Otilio Díaz de Verdes]] | 1889 | 2000 | [[Cospeito]] |- | style='text-align:right'| 2091 | | [[:d:Q131323204|Q131323204]] | [[José Cendán Castro]] | 1870 | 1934 | [[Rioaveso, Cospeito|Rioaveso]] |- | style='text-align:right'| 2092 | | [[:d:Q131329793|Q131329793]] | [[Félix Fernández]] | 1977 | | [[Celeiro, Viveiro|Celeiro]] |- | style='text-align:right'| 2093 | | [[:d:Q131330103|Q131330103]] | [[Germán Rodríguez Castiñeira]] | 1956 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2094 | | [[:d:Q131338562|Q131338562]] | [[Abelardo Fernández Rivas]] | 1896 | 2000 | [[Cospeito]] |- | style='text-align:right'| 2095 | | [[:d:Q131338578|Q131338578]] | [[José Gómez Mariño]] | 1900 | 2000 | [[Cospeito]] |- | style='text-align:right'| 2096 | | [[:d:Q131360265|Q131360265]] | [[Loli Rodríguez]] | 1964 | | [[Torbeo, Ribas de Sil|Torbeo]] |- | style='text-align:right'| 2097 | | [[:d:Q131392353|Q131392353]] | [[Carmen López Alvaredo]] | 1915 | 2010 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 2098 | | [[:d:Q131452393|Q131452393]] | [[Manuel Ramiro Pallares López]] | 1911 | 1994 | [[A Abelaira, Paradela, Paradela|A Abelaira]] |- | style='text-align:right'| 2099 | | [[:d:Q131523081|Q131523081]] | [[Luis González Páramo]] | 1940 | 2024 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2100 | | [[:d:Q131538697|Q131538697]] | [[Primobanksy]] | | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2101 | | [[:d:Q131553264|Q131553264]] | [[José Pérez Yáñez]] | 1886 | 1970 | [[Vilalba]] |- | style='text-align:right'| 2102 | | [[:d:Q131621585|Q131621585]] | [[Héctor Salvador]] | 1983 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2103 | | [[:d:Q131632898|Q131632898]] | [[Xaime da Pena Ceide]] | 1954 | 2022 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2104 | | [[:d:Q131694623|Q131694623]] | [[Victoriano Sánchez Latas]] | 1852 | 1927 | [[Guntín]] |- | style='text-align:right'| 2105 | | [[:d:Q131724730|Q131724730]] | [[Paula Pin]] | 1982 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2106 | [[Ficheiro:1909-05-05, El País, La minoría republicana del Ayuntamiento, José Cao Durán, Ignacio Santillán, Miguel Morayta, Luis Casanueva, Carlos Barranco (cropped) José Cao Durán.jpg|center|128px]] | [[:d:Q131737717|Q131737717]] | [[José Cao Durán]] | 1864 | 2000 | [[Silán, Muras|Silán]] |- | style='text-align:right'| 2107 | | [[:d:Q131859057|Q131859057]] | [[Antón Lamapereira]] | 1945 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 2108 | [[Ficheiro:Lucía Ferro en Ribadeo 20241122.jpg|center|128px]] | [[:d:Q131860307|Q131860307]] | [[Lucía Ferro]] | 1991 | | [[San Miguel de Reinante, Barreiros|San Miguel de Reinante]] |- | style='text-align:right'| 2109 | | [[:d:Q131904083|Q131904083]] | [[Avelino Arias Soto]] | 1936 | 2007 | [[Quiroga]] |- | style='text-align:right'| 2110 | | [[:d:Q131914936|Q131914936]] | [[Mónica Chao]] | | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2111 | | [[:d:Q131918072|Q131918072]] | [[Antonia Ortiz]] | 1886 | 1985 | [[O Corgo]] |- | style='text-align:right'| 2112 | | [[:d:Q131926677|Q131926677]] | [[Carlos Pombo Somoza]] | 1905 | 1970 | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 2113 | | [[:d:Q131939430|Q131939430]] | [[Xosé María Rodríguez Iglesias]] | 1950 | 2022 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2114 | | [[:d:Q132061995|Q132061995]] | [[Bernardo Sánchez Quiroga]] | 1911 | | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 2115 | | [[:d:Q132091462|Q132091462]] | [[Jesús Nieves Sánchez]] | 1913 | | [[O Saviñao]] |- | style='text-align:right'| 2116 | | [[:d:Q132458051|Q132458051]] | [[Manuel Ubaldo Carballada Pérez]] | 1904 | | [[Pantón]] |- | style='text-align:right'| 2117 | [[Ficheiro:AliciaLBruzosWithCockleInTheLab.png|center|128px]] | [[:d:Q132656049|Q132656049]] | [[Alicia López Bruzos]] | 1993 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2118 | | [[:d:Q132665972|Q132665972]] | [[Pascual Saavedra]] | 1829 | 1908 | [[Mondoñedo]] |- | style='text-align:right'| 2119 | | [[:d:Q132682689|Q132682689]] | [[Rafael Coronel Ortiz]] | 1838 | 1873 | [[Guntín]] |- | style='text-align:right'| 2120 | | [[:d:Q132827366|Q132827366]] | [[Antón Galocha]] | | | [[Bretoña, A Pastoriza|Bretoña]] |- | style='text-align:right'| 2121 | | [[:d:Q132827849|Q132827849]] | [[Artur Galocha]] | 1983 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2122 | | [[:d:Q132988643|Q132988643]] | [[Edu Iglesias]] | 1979 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 2123 | [[Ficheiro:Salustio Víctor Alvarado Somoza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q132990978|Q132990978]] | [[Salustio Alvarado Somoza]] | 1836 | 1886 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2124 | | [[:d:Q132994918|Q132994918]] | [[Celestino Fernández-Miranda Tuñón]] | 1924 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2125 | | [[:d:Q133068678|Q133068678]] | [[Miguel Fernández Méndez (Q133068678)|Miguel Fernández Méndez]] | 1955 | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 2126 | | [[:d:Q133091326|Q133091326]] | [[Ramón Justo Alonso Rodríguez]] | 1851 | 1903 | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 2127 | | [[:d:Q133155558|Q133155558]] | [[Teodoro de Quirós]] | 1599 | 1662 | [[Viveiro]] |- | style='text-align:right'| 2128 | | [[:d:Q133256179|Q133256179]] | [[Ana Moreiras]] | 1976 | | [[Trabada]] |- | style='text-align:right'| 2129 | | [[:d:Q133257967|Q133257967]] | [[Xesús Balboa López]] | 1960 | | [[Sarria]] |- | style='text-align:right'| 2130 | | [[:d:Q133295878|Q133295878]] | [[Nuria Lestegás]] | | | [[Xove]] |- | style='text-align:right'| 2131 | | [[:d:Q133309806|Q133309806]] | [[Andrea Varela]] | | | [[Foz]] |- | style='text-align:right'| 2132 | | [[:d:Q133338975|Q133338975]] | [[Miguel Fernández Méndez]] | 1955 | | [[Ribeira de Piquín]] |- | style='text-align:right'| 2133 | | [[:d:Q133462535|Q133462535]] | [[Natalia Poncela]] | 1974 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2134 | | [[:d:Q133522829|Q133522829]] | [[Isaac González Rodríguez]] | 1893 | | [[Cereixido, Quiroga|Cereixido]] |- | style='text-align:right'| 2135 | | [[:d:Q133604931|Q133604931]] | [[Gumersindo Ouro Vázquez]] | | | [[Palas de Rei]] |- | style='text-align:right'| 2136 | | [[:d:Q133737518|Q133737518]] | [[Antonio Puentes Chao|Q133737518]] | 1967 | | [[Muras]] |- | style='text-align:right'| 2137 | [[Ficheiro:Busto de Joaquín Díaz Villar en Vilacampa, O Valadouro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133756405|Q133756405]] | [[Joaquín Díaz Villar]] | 1886 | 1974 | [[Vilacampa, O Valadouro|Vilacampa]] |- | style='text-align:right'| 2138 | | [[:d:Q133778988|Q133778988]] | [[Domingo Fernández del Riego]] | 1916 | 1978 | [[Vilanova, Lourenzá, Lourenzá|Vilanova]] |- | style='text-align:right'| 2139 | | [[:d:Q133804280|Q133804280]] | [[Segismundo García Rodríguez|Segismundo García]] | 1951 | | [[A Pontenova]] |- | style='text-align:right'| 2140 | | [[:d:Q133849496|Q133849496]] | [[Odón Esteire Pardo]] | 1908 | 1977 | [[Vilartelín, Baralla|Vilartelín]] |- | style='text-align:right'| 2141 | | [[:d:Q133849541|Q133849541]] | [[Manuel de la Peña Dorado]] | 1899 | 1947 | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 2142 | | [[:d:Q133849623|Q133849623]] | [[Marcial de Mira Leiras]] | | | [[Ribadeo]] |- | style='text-align:right'| 2143 | | [[:d:Q133849700|Q133849700]] | [[Ginés Fernández Sierra]] | | | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 2144 | | [[:d:Q133849841|Q133849841]] | [[Manuel Mourín Pérez]] | | | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 2145 | | [[:d:Q133861800|Q133861800]] | [[Lisardo del Río Méndez]] | 1888 | | [[Baralla]] |- | style='text-align:right'| 2146 | | [[:d:Q133891477|Q133891477]] | [[Antonino Pérez Castrillón]] | 1877 | | [[As Nogais]] |- | style='text-align:right'| 2147 | | [[:d:Q133891599|Q133891599]] | [[Gabriel Blas Crespo]] | 1900 | 1928 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 2148 | | [[:d:Q133891747|Q133891747]] | [[Daniel Vega Villamil]] | 1900 | | [[As Nogais]] |- | style='text-align:right'| 2149 | | [[:d:Q133891839|Q133891839]] | [[Nicanor Ortiz López]] | | | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 2150 | | [[:d:Q133892217|Q133892217]] | [[Manuel López Fernández]] | | | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 2151 | | [[:d:Q133893060|Q133893060]] | [[Emilio Prieto Saavedra]] | 1889 | 1975 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 2152 | | [[:d:Q133895990|Q133895990]] | [[Jesús Neira Gómez]] | | 1930 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 2153 | | [[:d:Q133896019|Q133896019]] | [[Doroteo Vilor Fernández]] | 1887 | | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 2154 | | [[:d:Q134086560|Q134086560]] | [[Luis Ríos|Manuel Luis Ríos Losada]] | 1942 | 1966 | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2155 | [[Ficheiro:Nerea Pallares @Isabel Wagemann 2745.jpg|center|128px]] | [[:d:Q134099968|Q134099968]] | [[Nerea Pallares]] | 1989 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2156 | | [[:d:Q134290489|Q134290489]] | [[Volk Gz]] | 1995 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2157 | | [[:d:Q134302055|Q134302055]] | [[Diego AS]] | 1989 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2158 | | [[:d:Q134302086|Q134302086]] | [[Manuel Pallín]] | | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2159 | | [[:d:Q134303904|Q134303904]] | [[Genma Rojo]] | 1989 | | [[Currelos, Vilaesteva, O Saviñao|Currelos]] |- | style='text-align:right'| 2160 | | [[:d:Q134488748|Q134488748]] | [[Manuel R. Crespo]] | 1954 | | [[Quiroga]] |- | style='text-align:right'| 2161 | | [[:d:Q134506257|Q134506257]] | [[Manuel García Enríquez]] | 1905 | | [[Monforte de Lemos]] |- | style='text-align:right'| 2162 | | [[:d:Q134548484|Q134548484]] | [[Efrén Vázquez Vázquez]] | 1955 | | [[Monterroso]] |- | style='text-align:right'| 2163 | | [[:d:Q134563029|Q134563029]] | [[Abril Camino|Rocío Otero]] | 1980 | | [[Lugo]] |- | style='text-align:right'| 2164 | | [[:d:Q134702751|Q134702751]] | [[Prudencio Viveiro]] | 1974 | | [[O Valadouro]] |- | style='text-align:right'| 2165 | | [[:d:Q134979007|Q134979007]] | [[Hadrian Esteves]] | 1989 | | [[Palas de Rei]] |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:Lista de persoas nadas en Galicia segundo Wikidata]] [[Categoría:Wikipedia:Listas de galegos con datos de Wikidata]] bsvki08oyyhq1j4w4vbi9qkud2ch99l 4 334131 7108735 7099950 2025-06-27T21:04:35Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108735 wikitext text/x-wiki {{Atallo|WP:LPNPOU}} Esta é unha '''lista de persoas nadas na [[provincia de Ourense]]''' segundo os datos que constan en [[Wikidata]]: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?yob ?yod WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q95038 . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } . } |wdq=. |links=red |sort=569 |columns=number:#,P18:Imaxe,item:Elemento en Wd,label:Nome,?yob:Nacemento,?yod:Falecemento,P19:Lugar de nacemento }} {| class='wikitable sortable' ! # ! Imaxe ! Elemento en Wd ! Nome ! Nacemento ! Falecemento ! Lugar de nacemento |- | style='text-align:right'| 1 | [[Ficheiro:Xosé Manuel Cid Fernández.jpg|center|128px]] | [[:d:Q54392|Q54392]] | [[Xosé Manuel Cid]] | 1957 | | [[Morgade, Xinzo de Limia|Morgade]] |- | style='text-align:right'| 2 | | [[:d:Q137057|Q137057]] | [[Eduardo Olano Fernández]] | 1895 | 1972 | [[Quereño, Rubiá|Quereño]] |- | style='text-align:right'| 3 | | [[:d:Q140994|Q140994]] | [[Tirso Sánchez Rey]] | 1903 | 1985 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 4 | | [[:d:Q221465|Q221465]] | [[Hidacio]] | 400 | 469 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[Ficheiro:Ines de Castro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q234022|Q234022]] | [[Inés de Castro]] | 1320 | 1355 | [[Comarca da Limia|A Limia]] |- | style='text-align:right'| 6 | | [[:d:Q246861|Q246861]] | [[Cándido Lorenzo|Cándido Lorenzo González]] | 1925 | 2019 | [[Laroá, Xinzo de Limia|Laroá]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[Ficheiro:Elena Salgado 2010 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q266114|Q266114]] | [[Elena Salgado]] | 1949 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[Ficheiro:Alfonso Sobrado Palomares.jpg|center|128px]] | [[:d:Q287189|Q287189]] | [[Alfonso S. Palomares]] | 1935 | | [[Paradela, Randín, Calvos de Randín|Paradela]] |- | style='text-align:right'| 9 | | [[:d:Q290415|Q290415]] | [[Fernando Quiroga Palacios]] | 1900 | 1971 | [[Maceda]] |- | style='text-align:right'| 10 | | [[:d:Q365063|Q365063]] | [[Adolfo Domínguez Fernández|Adolfo Domínguez]] | 1950 | | [[A Pobra de Trives]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[Ficheiro:Retrato póstumo del padre Benito Jerónimo Feijoo (Mariano Salvador Maella).jpg|center|128px]] | [[:d:Q379753|Q379753]] | [[Benito Xerónimo Feijoo|Benito Xerónimo Feijoo e Montenegro]] | 1677 | 1764 | [[Casdemiro, Melias, O Pereiro de Aguiar|Casdemiro]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[Ficheiro:Joao da Nova.jpg|center|128px]] | [[:d:Q435882|Q435882]] | [[Joan de Novoa]] | 1450 | 1509 | [[Maceda]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[Ficheiro:Cristina Pato e The Galician Connection.jpg|center|128px]] | [[:d:Q457735|Q457735]] | [[Cristina Pato]] | 1980 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 14 | | [[:d:Q514452|Q514452]] | [[Xosé Luís Abadín]] | 1987 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 15 | | [[:d:Q532688|Q532688]] | [[Manoel Soto|Manoel Soto Ferreiro]] | 1944 | 2019 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[Ficheiro:Real Valladolid-Valencia CF, 2019-05-18 (84) (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q562637|Q562637]] | [[Borja Fernández Fernández (1981)|Borja Fernández]] | 1981 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[Ficheiro:Arturo Noguerol Buján 1923.jpg|center|128px]] | [[:d:Q600935|Q600935]] | [[Arturo Noguerol]] | 1892 | 1936 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 18 | | [[:d:Q601564|Q601564]] | [[Antonio Cid Cortés|Antonio Cid]] | 1954 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 19 | | [[:d:Q687355|Q687355]] | [[Ismael Santos]] | 1972 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 20 | | [[:d:Q711358|Q711358]] | [[Julio Iglesias Puga]] | 1915 | 2005 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 21 | | [[:d:Q723640|Q723640]] | [[Miguel Ángel González Suárez|Miguel Anxo González Suárez]] | 1947 | 2024 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 22 | | [[:d:Q913077|Q913077]] | [[Marcos Valcárcel]] | 1958 | 2010 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[Ficheiro:(Luis González Seara) Adolfo Suárez participa en una reunión con los comités locales y provincial de UCD de Pontevedra en la campaña electoral. Pool Moncloa. 11 de febrero de 1979 (cropped).jpeg|center|128px]] | [[:d:Q925289|Q925289]] | [[Luis González Seara]] | 1936 | 2016 | [[A Mezquita, A Merca|A Mezquita]] |- | style='text-align:right'| 24 | | [[:d:Q930037|Q930037]] | [[José Antonio Gurriarán]] | 1940<br/>1938 | 2019 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[Ficheiro:GaspardeZugnigayAcevedo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q932238|Q932238]] | [[Gaspar de Zúñiga Acevedo e Velasco|Gaspar de Zúñiga y Azevedo]] | 1560 | 1606 | [[Monterrei]] |- | style='text-align:right'| 26 | | [[:d:Q936298|Q936298]] | [[Albino González]] | 1915 | 1981 | [[Mones, Petín|Mones]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[Ficheiro:Pascual Ruiz Huidobro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q952673|Q952673]] | [[Pascual Ruiz Huidobro]] | 1752 | 1813 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[Ficheiro:Otero Pedrayo falando na Universidade Nacional de Cuyo, Mendoza, 21 de agosto de 1947.jpg|center|128px]] | [[:d:Q965263|Q965263]] | [[Ramón Otero Pedrayo]] | 1888 | 1976 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[Ficheiro:Mons. Lorenzo Iglesias (30279524634).jpg|center|128px]] | [[:d:Q1029479|Q1029479]] | [[Camilo Lorenzo|Camilo Lorenzo Iglesias]] | 1940 | 2020 | [[Porto do Souto, A Canda, Piñor|Porto do Souto]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[Ficheiro:Sculpture of the Celso Emilio Ferreiro head in Celanova, Ourense, Galicia.jpg|center|128px]] | [[:d:Q1053162|Q1053162]] | [[Celso Emilio Ferreiro]] | 1912 | 1979 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[Ficheiro:2016. Imaxe de Lauro Olmo nunha rúa do Barco de Valdeorras. Galiza 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q1249856|Q1249856]] | [[Lauro Olmo Gallego]] | 1922 | 1994 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 32 | | [[:d:Q1333242|Q1333242]] | [[Eloy Tato]] | 1923 | 2022 | [[Viladequinta, Carballeda de Valdeorras|Viladequinta]] |- | style='text-align:right'| 33 | | [[:d:Q1339801|Q1339801]] | [[Manuel García Valiñas]] | 1955 | | [[A Gudiña]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[Ficheiro:Rodriguez Carballo Jose.jpg|center|128px]] | [[:d:Q1388683|Q1388683]] | [[Xosé Rodríguez Carballo]] | 1953 | | [[Sarreaus]] |- | style='text-align:right'| 35 | | [[:d:Q1710457|Q1710457]] | [[Xoán Fernández de Boán]] | 1549 | 1615 | [[Amoeiro]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[Ficheiro:Monseñor Julio Parrilla.jpg|center|128px]] | [[:d:Q1712387|Q1712387]] | [[Julio Parrilla]] | 1946 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[Ficheiro:Premios Goya 2019 - Rodrigo Cortés (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q1887437|Q1887437]] | [[Rodrigo Cortés]] | 1973 | | [[Pazos Ermos, A Pena, Cenlle|Pazos Ermos]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[Ficheiro:David Rubín 2 - Comic 2023.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2005814|Q2005814]] | [[David Rubín]] | 1977 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 39 | | [[:d:Q2040551|Q2040551]] | [[Tito Vázquez]] | 1949 | | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[Ficheiro:SavadorFreixedo1.JPG|center|128px]] | [[:d:Q2042575|Q2042575]] | [[Salvador Freixedo]] | 1923 | 2019 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[Ficheiro:Curros - henriquez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2242172|Q2242172]] | [[Manuel Curros Enríquez]] | 1851 | 1908 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 42 | | [[:d:Q2246339|Q2246339]] | [[Moisés Pereiro]] | 1980 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 43 | | [[:d:Q2265220|Q2265220]] | [[José Fortes Rodríguez]] | 1972 | | [[Beariz]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[Ficheiro:Alfredo Conde 050503.JPG|center|128px]] | [[:d:Q2338557|Q2338557]] | [[Alfredo Conde]] | 1945 | | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[Ficheiro:Iván Salgado López 2013.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2357364|Q2357364]] | [[Iván Salgado]] | 1991 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[Ficheiro:Alberto Núñez Feijóo 2025.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2457783|Q2457783]] | [[Alberto Núñez Feijóo]] | 1961 | | [[Os Peares]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[Ficheiro:Manuel Blanco Romasanta.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2463622|Q2463622]] | [[Manuel Blanco Romasanta]] | 1809 | 1863 | [[Esgos]] |- | style='text-align:right'| 48 | [[Ficheiro:Gudiña10.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2486114|Q2486114]] | [[Sebastián de Aparicio]] | 1502 | 1600 | [[A Gudiña]] |- | style='text-align:right'| 49 | | [[:d:Q2599706|Q2599706]] | [[Óscar Martínez Cid]] | 1979 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[Ficheiro:Antonio Fernández Bordas, de Kaulak.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2616665|Q2616665]] | [[Antonio Fernández Bordas]] | 1870 | 1950 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 51 | | [[:d:Q2641434|Q2641434]] | [[Eloy Lozano]] | 1953 | 2009 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 52 | [[Ficheiro:Albino Nunez Dominguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2713482|Q2713482]] | [[Albino Núñez Domínguez]] | 1901 | 1974 | [[A Mezquita, A Merca|A Mezquita]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[Ficheiro:Ferrin.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2744512|Q2744512]] | [[Xosé Luís Méndez Ferrín]] | 1938 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 54 | | [[:d:Q2788204|Q2788204]] | [[Antón Risco]] | 1926 | 1998 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[Ficheiro:Xosé Manuel del Caño 2024.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2834875|Q2834875]] | [[Xosé Manuel del Caño]] | 1955 | | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 56 | | [[:d:Q2849397|Q2849397]] | [[Ángeles Gulín]] | 1939 | 2002 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[Ficheiro:Luis Espada, de Manuel Compañy.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2879614|Q2879614]] | [[Luís Espada Guntín|Luis Espada Guntín]] | 1858 | 1937 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[Ficheiro:Alberto García Ferreiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2880054|Q2880054]] | [[Alberto García Ferreiro]] | 1860 | 1902 | [[Sobrado do Bispo, Barbadás|Sobrado do Bispo]] |- | style='text-align:right'| 59 | | [[:d:Q2886878|Q2886878]] | [[Basilio María de Barral]] | 1901 | 1992 | [[Barral, Castrelo de Miño|Barral]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[Ficheiro:Manuel Suárez Castro 1936.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2887424|Q2887424]] | [[Manuel Suárez Castro]] | 1889 | 1937 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 61 | | [[:d:Q2897007|Q2897007]] | [[Beremundo Rodríguez González]] | 1909 | 1986 | [[San Paio, Mones, Petín|San Paio]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[Ficheiro:Bruno Cardeñosa (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q2926684|Q2926684]] | [[Bruno Cardeñosa]] | 1972 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[Ficheiro:Consejo de Ministros - Elena Espinosa (2010).jpg|center|128px]] | [[:d:Q2984392|Q2984392]] | [[Elena Espinosa]] | 1960 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 64 | [[Ficheiro:Jose Angel Valente.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2997430|Q2997430]] | [[José Ángel Valente]] | 1929 | 2000 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[Ficheiro:Pontevedra CF - AD Ceuta FC, Primeira División RFEF 2022-23 a 34.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3027453|Q3027453]] | [[Diego Seoane]] | 1988 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[Ficheiro:Vicente Risco.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3047707|Q3047707]] | [[Vicente Risco]] | 1884 | 1963 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[Ficheiro:Florentino López Cuevillas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3074161|Q3074161]] | [[Florentino López Cuevillas]] | 1886 | 1958 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[Ficheiro:Francisco Noguerol, Celta de Vigo 2009.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3081919|Q3081919]] | [[Francisco Noguerol]] | 1976 | | [[San Cristovo de Cea]] |- | style='text-align:right'| 69 | | [[:d:Q3090399|Q3090399]] | [[Jerónimo Bermúdez de Castro]] | 1530 | 1599 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[Ficheiro:José Julio Rodríguez Fernández, Kabul, 2009.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3125146|Q3125146]] | [[José Julio Rodríguez Fernández]] | 1948 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[Ficheiro:Laura Seara 2014 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3218715|Q3218715]] | [[Laura Seara]] | 1975 | | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[Ficheiro:Goyas 2023 -Sara Casasnovas-086 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3286885|Q3286885]] | [[Sara Casasnovas]] | 1984 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[Ficheiro:Anxo Quintana2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3305593|Q3305593]] | [[Anxo Quintana]] | 1959 | | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[Ficheiro:Valentín Lamas Carvajal.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3307004|Q3307004]] | [[Valentín Lamas Carvajal]] | 1849 | 1906 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[Ficheiro:Eduardo Blanco Amor.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3310967|Q3310967]] | [[Eduardo Blanco Amor]] | 1897 | 1979 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[Ficheiro:Chus Pato en Oh Poetry! Fest Albacete 2023.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3311831|Q3311831]] | [[Chus Pato]] | 1955 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[Ficheiro:Támara Echegoyen.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3319519|Q3319519]] | [[Támara Echegoyen]] | 1984 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[Ficheiro:(José Quiroga Suárez) Adolfo Suárez durante la campaña electoral en Orense. Pool Moncloa. 11 de febrero de 1979 (cropped).jpeg|center|128px]] | [[:d:Q3320419|Q3320419]] | [[Xosé Quiroga Suárez]] | 1920 | 2006 | [[Petín]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[Ficheiro:Alexandro Bóveda. Ir Indo Edicións.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3320475|Q3320475]] | [[Alexandre Bóveda]] | 1903 | 1936 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[Ficheiro:Xaquín Lorenzo Fernández.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3323080|Q3323080]] | [[Xaquín Lorenzo]] | 1907 | 1989 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[Ficheiro:Isaac Alonso Estraviz (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3325087|Q3325087]] | [[Isaac Alonso Estraviz]] | 1935 | | [[Vilaseca, Trasmiras|Vilaseca]] |- | style='text-align:right'| 82 | | [[:d:Q3326625|Q3326625]] | [[Santiago Álvarez|Santiago Álvarez Gómez]] | 1913 | 2002 | [[San Miguel do Outeiro, Vilamartín de Valdeorras|San Miguel do Outeiro]] |- | style='text-align:right'| 83 | | [[:d:Q3328287|Q3328287]] | [[Xosé Henrique Rodríguez Peña]] | 1942 | 2006 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[Ficheiro:Carlos Velo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3328921|Q3328921]] | [[Carlos Velo]] | 1909 | 1988 | [[Cartelle]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[Ficheiro:Modesto Seara.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3330284|Q3330284]] | [[Modesto Seara]] | 1931 | 2022 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[Ficheiro:Rodolfo Ares (2010).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3330416|Q3330416]] | [[Rodolfo Ares]] | 1954 | 2023 | [[Riós]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[Ficheiro:Antonio Taboada Tundidor 1936.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3341366|Q3341366]] | [[Antonio Taboada Tundidor]] | 1888 | 1959 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[Ficheiro:Comité Nacional Galego (Recorte).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3360054|Q3360054]] | [[Pachi Vázquez]] | 1954 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[Ficheiro:1928-02-18, La Esfera, Manuel Martínez-Risco (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3390697|Q3390697]] | [[Manuel Martínez-Risco]] | 1888 | 1954 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 90 | | [[:d:Q3391110|Q3391110]] | [[Ignacio Seoane|Ignacio Seoane Fernández]] | 1900 | 1936 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 91 | | [[:d:Q3391997|Q3391997]] | [[Santiago Morán]] | 1571 | 1626 | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 92 | [[Ficheiro:Tacholas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3392069|Q3392069]] | [[Fernando Iglesias Sánchez|Fernando Luís Iglesias Sánchez]] | 1909 | 1991 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[Ficheiro:Antonio Román 1935.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3392150|Q3392150]] | [[Antonio Román]] | 1911 | 1989 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 94 | | [[:d:Q3392152|Q3392152]] | [[Xosé Luís de Dios|Xosé Luís de Dios Martínez]] | 1943 | 2010 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[Ficheiro:Carlos Taboada Tundidor 1935.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3392240|Q3392240]] | [[Carlos Taboada Tundidor]] | 1880 | 1935 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[Ficheiro:José Gómez Gayoso, guerrilleiro antifranquista.png|center|128px]] | [[:d:Q3392314|Q3392314]] | [[José Gómez Gayoso]] | 1909 | 1948 | [[Maceda]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[Ficheiro:YosiLosSuaves.JPG|center|128px]] | [[:d:Q3393103|Q3393103]] | [[Yosi Domínguez]] | 1948 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[Ficheiro:2018-10-12 Shooting at the 2018 Summer Youth Olympics – Mixed 10m Air Pistol (Martin Rulsch) 24 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3393355|Q3393355]] | [[Olegario Vázquez Raña]] | 1935 | 2025 | [[Ribadavia, Ribadavia (San Domingos), Ribadavia|Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[Ficheiro:Elena Ochoa Foster.tif|center|128px]] | [[:d:Q3393424|Q3393424]] | [[Elena Ochoa]] | 1958 | | [[A Pobra de Trives]] |- | style='text-align:right'| 100 | | [[:d:Q3393492|Q3393492]] | [[Celso Montero]] | 1930 | 2003 | [[Quintela de Leirado]] |- | style='text-align:right'| 101 | [[Ficheiro:Manuel Vilanova (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3393594|Q3393594]] | [[Manuel Vilanova]] | 1944 | 2019 | [[Barbantes, Punxín|Barbantes]] |- | style='text-align:right'| 102 | [[Ficheiro:Antón Losada Diéguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3393880|Q3393880]] | [[Antón Losada Diéguez]] | 1884 | 1929 | [[Moldes, Boborás|Moldes]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[Ficheiro:La Real Casa de Correos, escenario de la Mercedes Benz-Fashion Week Madrid 2017 - 32825614871 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3394177|Q3394177]] | [[Roberto Verino]] | 1945 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[Ficheiro:Outro filósofo galeguista. Eloy Luís André.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3394289|Q3394289]] | [[Eloy Luís André]] | 1876 | 1935 | [[Mourazos, Verín|Mourazos]] |- | style='text-align:right'| 105 | [[Ficheiro:Bautista Álvarez 2014.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3395026|Q3395026]] | [[Bautista Álvarez]] | 1933 | 2017 | [[San Amaro]] |- | style='text-align:right'| 106 | | [[:d:Q3395178|Q3395178]] | [[Xosé Luís Baltar]] | 1940 | | [[Esgos]] |- | style='text-align:right'| 107 | | [[:d:Q3395502|Q3395502]] | [[José Lage Lage]] | 1938 | 2007 | [[Foncuberta, Maceda|Foncuberta]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[Ficheiro:Benigno Álvarez González.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3395666|Q3395666]] | [[Benigno Álvarez González|Benigno Álvarez]] | 1900 | 1937 | [[Maceda]] |- | style='text-align:right'| 109 | [[Ficheiro:Eladio Rodríguez González 1926.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3396889|Q3396889]] | [[Eladio Rodríguez González]] | 1864 | 1949 | [[San Clodio, Leiro|San Clodio]] |- | style='text-align:right'| 110 | [[Ficheiro:(Eulogio Gómez Franqueira) Adolfo Suárez durante la campaña electoral en Orense. Pool Moncloa. 11 de febrero de 1979 (cropped).jpeg|center|128px]] | [[:d:Q3397168|Q3397168]] | [[Eulogio Gómez Franqueira]] | 1917 | 1988 | [[Cenlle]] |- | style='text-align:right'| 111 | | [[:d:Q3397784|Q3397784]] | [[Dolores Villarino]] | 1945 | | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 112 | | [[:d:Q3398634|Q3398634]] | [[Xosé Velo]] | 1916 | 1972 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[Ficheiro:Carlos Casares 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3398675|Q3398675]] | [[Carlos Casares]] | 1941 | 2002 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[Ficheiro:Antón Riveiro Coello (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3399909|Q3399909]] | [[Antón Riveiro Coello]] | 1964 | | [[Xinzo de Limia, Xinzo de Limia|Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 115 | [[Ficheiro:Auto-retrato (1931) - Veloso Salgado.png|center|128px]] | [[:d:Q3555368|Q3555368]] | [[Veloso Salgado]] | 1864 | 1945 | [[Melón]] |- | style='text-align:right'| 116 | | [[:d:Q3607186|Q3607186]] | [[Airas Paez|Airas Páez]] | 1300 | 1400 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[Ficheiro:FAUSTINOMiguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3740324|Q3740324]] | [[Faustino Míguez|Faustino Míguez González]] | 1831 | 1925 | [[Xamirás, Acevedo do Río, Celanova|Xamirás]] |- | style='text-align:right'| 118 | | [[:d:Q3742842|Q3742842]] | [[Fernán Páez de Talamancos]] | 1300 | | [[Tamallancos, Vilamarín|Tamallancos]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[Ficheiro:Mural homenatge a Pepe Rei.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3752740|Q3752740]] | [[Pepe Rei]] | 1947 | 2021 | [[A Barca de Barbantes, Cenlle|A Barca de Barbantes]] |- | style='text-align:right'| 120 | | [[:d:Q3808589|Q3808589]] | [[Joaquín Cortizo|Joaquín Cortizo Rosendo]] | 1932 | 2018 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 121 | | [[:d:Q3848890|Q3848890]] | [[Mario Ossorio Augusto]] | 1987 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 122 | [[Ficheiro:Miguel Iglesias Milan.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3857266|Q3857266]] | [[Miguel Iglesias]] | 1984 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[Ficheiro:Mariano Rajoy recibe al presidente del Comité Olímpico Español.jpg|center|128px]] | [[:d:Q4452137|Q4452137]] | [[Alejandro Blanco]] | 1950 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 124 | | [[:d:Q5026732|Q5026732]] | [[Camilo Estévez Puga]] | 1924 | 1999 | [[Armeses, Maside|Armeses]] |- | style='text-align:right'| 125 | | [[:d:Q5042400|Q5042400]] | [[Carlos Morais]] | 1966 | | [[Mugueimes, Muíños, Muíños|Mugueimes]] |- | style='text-align:right'| 126 | | [[:d:Q5222827|Q5222827]] | [[Darío Cabanelas|Darío Cabanelas Rodríguez]] | 1916 | 1992 | [[Trasalba, Ourense|Trasalba]] |- | style='text-align:right'| 127 | | [[:d:Q5233624|Q5233624]] | [[David Ferreiro]] | 1988 | | [[Baños de Molgas]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[Ficheiro:Enrique Nicanor Cannes Festival 2012.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5379774|Q5379774]] | [[Enrique Nicanor Robinson]] | 1944 | | [[Sas de Penelas, Castro Caldelas|Sas de Penelas]] |- | style='text-align:right'| 129 | | [[:d:Q5392595|Q5392595]] | [[Álvaro Sueiro y Vilariño]] | 1892 | 1953 | [[A Pobra de Trives]] |- | style='text-align:right'| 130 | | [[:d:Q5479638|Q5479638]] | [[Aurelio Miras Portugal]] | 1950 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 131 | | [[:d:Q5647969|Q5647969]] | [[Fely Manzano]] | 1942 | 2017 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 132 | [[Ficheiro:Marta Ballina2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5650880|Q5650880]] | [[Choly Berreteaga]] | 1927 | 2018 | [[Larouco]] |- | style='text-align:right'| 133 | | [[:d:Q5671666|Q5671666]] | [[Amancio Bolaño e Isla]] | 1896 | 1971 | [[O Bolo]] |- | style='text-align:right'| 134 | | [[:d:Q5679224|Q5679224]] | [[Jorge López Quiroga]] | 1966 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 135 | | [[:d:Q5686682|Q5686682]] | [[Francisco Rodríguez Fernández]] | 1953 | | [[Palmés, Ourense|Palmés]] |- | style='text-align:right'| 136 | | [[:d:Q5700275|Q5700275]] | [[Antonio de Puga]] | 1602 | 1648 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 137 | | [[:d:Q5700289|Q5700289]] | [[Antonio de Remesal]] | 1570 | 1619 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 138 | | [[:d:Q5742131|Q5742131]] | [[Camilo Liz]] | 1913 | 2009 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 139 | [[Ficheiro:Grabado de la época de Cayetano de Parada y Pérez de Limia, alcalde de Bouzas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5759060|Q5759060]] | [[Cayetano Pérez de Limia|Cayetano Parada Pérez de Limia]] | 1800 | 1900 | [[Comarca de Verín]] |- | style='text-align:right'| 140 | | [[:d:Q5763847|Q5763847]] | [[Cesáreo Rivera Abraldes]] | 1900 | 1910 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 141 | | [[:d:Q5767427|Q5767427]] | [[Christian Escuredo]] | | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[Ficheiro:Ocampo Penya - unniks.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5806447|Q5806447]] | [[Diego Ocampo]] | 1976 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[Ficheiro:Xesús Antonio Gulías Lamas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5813580|Q5813580]] | [[Xesús Antonio Gulías Lamas]] | 1948 | | [[Beariz, Beariz|Beariz]] |- | style='text-align:right'| 144 | | [[:d:Q5833068|Q5833068]] | [[Enrique Barros Fernández]] | 1905 | 1990 | [[Oímbra]] |- | style='text-align:right'| 145 | [[Ficheiro:Julio Prieto Nespereira 1917.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5849796|Q5849796]] | [[Julio Prieto Nespereira]] | 1896 | 1991 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 146 | | [[:d:Q5867834|Q5867834]] | [[Francisco Araújo]] | 1580 | 1664 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 147 | | [[:d:Q5889597|Q5889597]] | [[Gustavo Fernández Balbuena]] | 1888 | 1931 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 148 | [[Ficheiro:I5D0189.JPG|center|128px]] | [[:d:Q5920161|Q5920161]] | [[Irene Fernández Núñez]] | 1956 | | [[Boborás]] |- | style='text-align:right'| 149 | | [[:d:Q5925241|Q5925241]] | [[Jaime Noguerol]] | 1950 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 150 | | [[:d:Q5930678|Q5930678]] | [[Jesús Silva González]] | 1962 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 151 | | [[:d:Q5937674|Q5937674]] | [[José Antonio Alonso]] | 1956 | 2019 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 152 | [[Ficheiro:José Lino Vaamonde in 1937.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5941025|Q5941025]] | [[José Lino Vaamonde]] | 1900 | 1986 | [[Alongos, Toén|Alongos]] |- | style='text-align:right'| 153 | [[Ficheiro:José Luis Vázquez Dodero.png|center|128px]] | [[:d:Q5941850|Q5941850]] | [[José Luis Vázquez Dodero|José Luís Vázquez Dodero]] | 1908 | 2001 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 154 | [[Ficheiro:José María Pérez Álvarez, 'Chesi'.JPG|center|128px]] | [[:d:Q5943388|Q5943388]] | [[José María Pérez Álvarez]] | 1952 | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 155 | | [[:d:Q5945678|Q5945678]] | [[José Suárez|José Suárez Fernández]] | 1902 | 1974 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 156 | [[Ficheiro:Julio Prada Rodríguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5955657|Q5955657]] | [[Julio Prada Rodríguez]] | 1966 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 157 | | [[:d:Q5992275|Q5992275]] | [[Manuel Arias Teijeiro de Castro]] | 1780 | 1863 | [[Cabanelas, O Carballiño|Cabanelas]] |- | style='text-align:right'| 158 | [[Ficheiro:Manuel Puga Feijoo.JPG|center|128px]] | [[:d:Q5993622|Q5993622]] | [[Manuel María Puga Feijoo]] | 1807 | 1879 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 159 | [[Ficheiro:Manuel estudio 075 smll.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5993952|Q5993952]] | [[Manuel Outumuro]] | 1949 | | [[A Merca]] |- | style='text-align:right'| 160 | | [[:d:Q5994089|Q5994089]] | [[Manuel Pérez Barreiro]] | 1920 | 2008 | [[O Mazo, Vilamartín de Valdeorras|O Mazo]] |- | style='text-align:right'| 161 | | [[:d:Q5998292|Q5998292]] | [[Marina Baura]] | 1941 | | [[Vilameá de Ramirás, Ramirás|Vilameá de Ramirás]] |- | style='text-align:right'| 162 | [[Ficheiro:Miriam Reyes, Porto 2022.jpg|center|128px]] | [[:d:Q6018194|Q6018194]] | [[Miriam Reyes]] | 1974 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 163 | | [[:d:Q6070120|Q6070120]] | [[Pedro Sanjurjo]] | 1812 | 1879 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 164 | [[Ficheiro:Perfecto Conde Fernández, médico gallego del siglo XIX.jpg|center|128px]] | [[:d:Q6072355|Q6072355]] | [[Perfecto Conde Fernández]] | 1847 | 1903 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 165 | | [[:d:Q6122940|Q6122940]] | [[Sebastián Martínez-Risco]] | 1899 | 1977 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 166 | | [[:d:Q6147157|Q6147157]] | [[Tinieblas González]] | 1972 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 167 | | [[:d:Q6173656|Q6173656]] | [[Ángela Rodicio]] | 1963 | | [[San Cristovo de Regodeigón, Ribadavia|San Cristovo de Regodeigón]] |- | style='text-align:right'| 168 | | [[:d:Q6300057|Q6300057]] | [[Xoán Xacobe Fernández]] | 1808 | 1860 | [[Moire, Carballeda, Piñor|Moire]] |- | style='text-align:right'| 169 | | [[:d:Q6404670|Q6404670]] | [[Carlos Rodríguez Diéguez]] | 1970 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 170 | | [[:d:Q6700432|Q6700432]] | [[Luis Cid|Luis Cid Pérez]] | 1929 | 2018 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 171 | | [[:d:Q6774155|Q6774155]] | [[Marta Míguez]] | 1973 | | [[Louredo, Cortegada|Louredo]] |- | style='text-align:right'| 172 | | [[:d:Q6775012|Q6775012]] | [[Martin Blanes]] | 1980 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 173 | [[Ficheiro:Ramonsentado.gif|center|128px]] | [[:d:Q7289876|Q7289876]] | [[Ramón Santamarina]] | 1827 | 1904 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 174 | [[Ficheiro:Xosé Carlos Caneiro (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q7399825|Q7399825]] | [[Xosé Carlos Caneiro]] | 1963 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 175 | | [[:d:Q7635815|Q7635815]] | [[Alfonso Ortega]] | 1930 | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 176 | | [[:d:Q7810530|Q7810530]] | [[Tiziana Domínguez]] | 1985 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 177 | [[Ficheiro:Tomás de Lemos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q7818341|Q7818341]] | [[Tomás de Lemos]] | 1560 | 1629 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 178 | | [[:d:Q8123831|Q8123831]] | [[Xoán Manuel Jiménez Morán]] | 1956 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 179 | | [[:d:Q8124806|Q8124806]] | [[Ángel Villanueva Cendón]] | 1935 | 2015 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 180 | [[Ficheiro:Graña junto a Mariano el Brujo y un grupo de técnicos occidentales cropped.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8195146|Q8195146]] | [[Alfonso Graña]] | 1878 | 1934 | [[Amiudal, Avión|Amiudal]] |- | style='text-align:right'| 181 | | [[:d:Q8195358|Q8195358]] | [[Alfredo García Pinal]] | 1962 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 182 | | [[:d:Q8196308|Q8196308]] | [[Alonso de Zúñiga e Acevedo Fonseca]] | 1495 | 1559 | [[Monterrei]] |- | style='text-align:right'| 183 | | [[:d:Q8199434|Q8199434]] | [[Andrés de Prada e Gómez de Santalla]] | 1545 | 1611 | [[Outarelo, O Castro de Valdeorras, O Barco de Valdeorras|Outarelo]] |- | style='text-align:right'| 184 | | [[:d:Q8201095|Q8201095]] | [[Antonia Ferrín]] | 1914 | 2009 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 185 | | [[:d:Q8201637|Q8201637]] | [[Antonio Rodríguez Miranda]] | 1967 | | [[A Bola]] |- | style='text-align:right'| 186 | | [[:d:Q8201776|Q8201776]] | [[Antonio Vázquez López]] | 1937 | 2012 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 187 | | [[:d:Q8206033|Q8206033]] | [[Arturo Seara]] | 1956 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 188 | | [[:d:Q8210595|Q8210595]] | [[Francisco Neira]] | 1953 | | [[Muíños]] |- | style='text-align:right'| 189 | [[Ficheiro:Benito Fernández Alonso.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8246366|Q8246366]] | [[Benito Fernández Alonso]] | 1848 | 1922 | [[Asperelo, Galez, Entrimo|Asperelo]] |- | style='text-align:right'| 190 | | [[:d:Q8246396|Q8246396]] | [[Benito Villamarín]] | 1917 | 1966 | [[Puga, Toén|Puga]] |- | style='text-align:right'| 191 | | [[:d:Q8338679|Q8338679]] | [[Carmen Fernández Seguín]] | 1905 | 1999 | [[Coalloso, Sandiás, Sandiás|Coalloso]] |- | style='text-align:right'| 192 | [[Ficheiro:Celsa Barja.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8343370|Q8343370]] | [[Celsa Barja]] | 1966 | | [[O Pereiro, A Mezquita|O Pereiro]] |- | style='text-align:right'| 193 | [[Ficheiro:La Ilustración Gallega y Asturiana 1880 05 08 Cesáreo Fernández Losada.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8344358|Q8344358]] | [[Cesáreo Fernández Losada]] | 1837<br/>1831 | 1911 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 194 | | [[:d:Q8345183|Q8345183]] | [[Chelo García-Cortés]] | 1951 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 195 | [[Ficheiro:Claudio Pato 2023.png|center|128px]] | [[:d:Q8346825|Q8346825]] | [[Claudio Pato]] | 1962 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 196 | [[Ficheiro:Cándido Fernández Mazas, Ourense, 1927.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8353082|Q8353082]] | [[Cándido Fernández Mazas]] | 1902 | 1942 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 197 | [[Ficheiro:Daniel Vázquez-Gulías Martínez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8353702|Q8353702]] | [[Daniel Vázquez-Gulías Martínez]] | 1869 | 1937 | [[Beariz]] |- | style='text-align:right'| 198 | [[Ficheiro:Eduardo Chao Fernández.JPG|center|128px]] | [[:d:Q8772263|Q8772263]] | [[Eduardo Chao]] | 1822 | 1887 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 199 | | [[:d:Q8772442|Q8772442]] | [[Eduardo Álvarez Puga]] | 1930 | 2021 | [[Cortegada]] |- | style='text-align:right'| 200 | | [[:d:Q8774848|Q8774848]] | [[Elixio Rodríguez]] | 1910 | 2007 | [[Grou, Lobios|Grou]] |- | style='text-align:right'| 201 | | [[:d:Q8775632|Q8775632]] | [[Enma González Bermello]] | 1931 | 2014 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 202 | | [[:d:Q8776767|Q8776767]] | [[Erasmo Pascual]] | 1903 | 1975 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[Ficheiro:Ernesto Chao María Casares 2014.JPG|center|128px]] | [[:d:Q8777352|Q8777352]] | [[Ernesto Chao]] | 1943 | 2018 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 204 | | [[:d:Q8845572|Q8845572]] | [[Estanislao Reverter]] | 1929 | 1991 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 205 | [[Ficheiro:Fdodizlois.JPG|center|128px]] | [[:d:Q8961292|Q8961292]] | [[Fernando Diz-Lois]] | 1936 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 206 | | [[:d:Q8962582|Q8962582]] | [[Francisco Zagala]] | 1842 | 1908 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 207 | [[Ficheiro:Helena de Carlos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9002438|Q9002438]] | [[Helena de Carlos]] | 1964 | | [[A Barca de Barbantes, Cenlle|A Barca de Barbantes]] |- | style='text-align:right'| 208 | | [[:d:Q9009411|Q9009411]] | [[Isabel Pérez González|Isabel Pérez]] | 1964 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 209 | | [[:d:Q9011255|Q9011255]] | [[Javier Gómez de Liaño]] | 1948 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 210 | | [[:d:Q9014247|Q9014247]] | [[José Manuel Fernández Sobrino]] | 1936 | | [[Vilardevós]] |- | style='text-align:right'| 211 | [[Ficheiro:José Ojea Otero 1910.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9014634|Q9014634]] | [[José Ogea|José Ojea Otero]] | 1845 | 1909 | [[Cortegada]] |- | style='text-align:right'| 212 | [[Ficheiro:Kina Fernandez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9017612|Q9017612]] | [[Kina Fernández]] | 1947 | | [[O Bolo]] |- | style='text-align:right'| 213 | [[Ficheiro:Luciano Puga Blanco.JPG|center|128px]] | [[:d:Q9024668|Q9024668]] | [[Luciano Puga Blanco]] | 1842 | 1899 | [[Proente, A Merca|Santo André de Proente]] |- | style='text-align:right'| 214 | | [[:d:Q9024996|Q9024996]] | [[Luis Collarte Rodríguez]] | 1960 | 2022 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 215 | | [[:d:Q9027701|Q9027701]] | [[Manuel Castro Fernández]] | 1912 | 1999 | [[Castro Caldelas]] |- | style='text-align:right'| 216 | | [[:d:Q9027758|Q9027758]] | [[Manuel Docampo Guerra]] | 1941 | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 217 | | [[:d:Q9027802|Q9027802]] | [[Manuel Gallego Jorreto]] | 1936 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 218 | [[Ficheiro:Mariana en pi.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9028914|Q9028914]] | [[Mariana Carballal]] | 1962 | | [[Monterrei]] |- | style='text-align:right'| 219 | [[Ficheiro:Miryam Gallego.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9033606|Q9033606]] | [[Miryam Gallego]] | 1976 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 220 | [[Ficheiro:Moncho Borrajo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9034527|Q9034527]] | [[Moncho Borrajo]] | 1949 | | [[Baños de Molgas]] |- | style='text-align:right'| 221 | [[Ficheiro:Olimpia Valencia 1922.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9052082|Q9052082]] | [[Olimpia Valencia]] | 1898 | 1987 | [[Baltar]] |- | style='text-align:right'| 222 | | [[:d:Q9057462|Q9057462]] | [[Pedro González de Ulloa]] | 1714 | 1790 | [[Xocín, San Martiño de Porqueira, Porqueira|Xocín]] |- | style='text-align:right'| 223 | | [[:d:Q9066341|Q9066341]] | [[Ramón Afonso]] | 1936 | 2006 | [[Videferre, Oímbra|Videferre]] |- | style='text-align:right'| 224 | [[Ficheiro:Ramón Parada Justel.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9066475|Q9066475]] | [[Ramón Parada Justel]] | 1871 | 1902 | [[Esgos]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[Ficheiro:Rebeca Montero.JPG|center|128px]] | [[:d:Q9067163|Q9067163]] | [[Rebeca Montero]] | 1967 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 226 | [[Ficheiro:Rubén Riós. Pradolongo. A Estrada 04.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9071050|Q9071050]] | [[Rubén Riós]] | 1980 | | [[Riós]] |- | style='text-align:right'| 227 | [[Ficheiro:Samuel Eiján 1918.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9073255|Q9073255]] | [[Samuel Eiján]] | 1876 | 1945 | [[San Clodio, Leiro|San Clodio]] |- | style='text-align:right'| 228 | [[Ficheiro:Sergio Pazos na Festa da Langosta.JPG|center|128px]] | [[:d:Q9076215|Q9076215]] | [[Serxio Pazos]] | 1965 | | [[Sandiás]] |- | style='text-align:right'| 229 | [[Ficheiro:Retrato de Tomás María Mosquera García.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9088285|Q9088285]] | [[Tomás María Mosquera García]] | 1823 | 1890 | [[San Cristovo de Cea]] |- | style='text-align:right'| 230 | | [[:d:Q9096471|Q9096471]] | [[Xabier González]] | 1958 | 2023 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 231 | | [[:d:Q9096499|Q9096499]] | [[Xaime Quessada]] | 1937 | 2007 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 232 | [[Ficheiro:Xoelyañez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9096714|Q9096714]] | [[Xoel Yáñez]] | 1987 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 233 | | [[:d:Q9096722|Q9096722]] | [[Xosé Fernández Ferreiro]] | 1931 | 2015 | [[Espartedo, Santa Cruz de Rubiacós, Nogueira de Ramuín|Espartedo]] |- | style='text-align:right'| 234 | | [[:d:Q9096732|Q9096732]] | [[Xosé Manuel Vélez]] | 1963 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 235 | [[Ficheiro:Álvaro M. de las Casas 1925.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9098239|Q9098239]] | [[Álvaro das Casas]] | 1901 | 1950 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 236 | [[Ficheiro:Ceramic-Saint-Francisco-Blanco-1638.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9262258|Q9262258]] | [[Francisco Blanco]] | 1570 | 1597 | [[O Tameirón, A Gudiña|O Tameirón]] |- | style='text-align:right'| 237 | | [[:d:Q9593052|Q9593052]] | [[Airas Vasques]] | 1200 | 1258 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 238 | | [[:d:Q10297001|Q10297001]] | [[Cora Novoa]] | 1984 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 239 | | [[:d:Q10367517|Q10367517]] | [[Sancho Nunes de Celanova]] | 1070 | 1130 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 240 | [[Ficheiro:Luiz Varela Aldemira - Ilustração Portugueza (2Jun1919).png|center|128px]] | [[:d:Q10389211|Q10389211]] | [[Luis Varela Aldemira]] | 1895 | 1975 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 241 | | [[:d:Q10394404|Q10394404]] | [[Xosé Blanco Gil]] | 1946 | 2010 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 242 | | [[:d:Q10857875|Q10857875]] | [[José Conde Cid|José Conde]] | 1955 | 2011 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 243 | [[Ficheiro:Luís Álvarez Pousa.jpg|center|128px]] | [[:d:Q10858197|Q10858197]] | [[Luís Álvarez Pousa]] | 1948 | | [[Vila de Rei, Trasmiras|Vila de Rei]] |- | style='text-align:right'| 244 | | [[:d:Q10950907|Q10950907]] | [[Laureano Peláez Canellas]] | 1879 | 1955 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 245 | [[Ficheiro:Alfonso Pazos Cid 1931.jpg|center|128px]] | [[:d:Q10952819|Q10952819]] | [[Alfonso Pazos Cid]] | | 1978 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 246 | | [[:d:Q10997493|Q10997493]] | [[David Pérez Puga]] | 1922 | 1982 | [[Maside]] |- | style='text-align:right'| 247 | [[Ficheiro:Juan Antonio Saco y Arce.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11040026|Q11040026]] | [[Juan Antonio Saco y Arce]] | 1835 | 1881 | [[O Outeiro, Alongos, Toén|O Outeiro]] |- | style='text-align:right'| 248 | [[Ficheiro:José María Méndez Gil Brandón 1936.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11041822|Q11041822]] | [[José María Méndez Gil Brandón]] | 1900 | 1963 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 249 | [[Ficheiro:Ramón Villarino de Saa 1915.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11214482|Q11214482]] | [[Ramón Villarino de Sáa]] | 1890 | 1959 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 250 | | [[:d:Q11217193|Q11217193]] | [[Xesús González Gómez]] | 1950 | | [[A Rúa]] |- | style='text-align:right'| 251 | [[Ficheiro:Arturo Lezcano (AELG)-6.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11220014|Q11220014]] | [[Arturo Lezcano Fernández]] | 1939 | 2019 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 252 | | [[:d:Q11681283|Q11681283]] | [[Eduardo Barreiros]] | 1919 | 1992 | [[Gundiás, Queiroás, Allariz|Gundiás]] |- | style='text-align:right'| 253 | [[Ficheiro:Florencio Delgado mural en Córgomo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11681875|Q11681875]] | [[Florencio Delgado|Florencio Delgado Gurriarán]] | 1903 | 1987 | [[Vilamartín de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 254 | | [[:d:Q11681943|Q11681943]] | [[Francisco Martínez Bouzas]] | 1945 | | [[Arnuíde, Vilar de Barrio|Arnuíde]] |- | style='text-align:right'| 255 | | [[:d:Q11682938|Q11682938]] | [[Ignacio Martín-Esperanza]] | 1936 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 256 | [[Ficheiro:José García Barbón.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11685816|Q11685816]] | [[Xosé García Barbón]] | 1831 | 1908 | [[Verín, Verín|Verín]] |- | style='text-align:right'| 257 | [[Ficheiro:Ledicia Sola - Seminci 2011.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11688612|Q11688612]] | [[Ledicia Sola]] | 1978 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 258 | [[Ficheiro:Marta Bobo 1984 Viena 02.png|center|128px]] | [[:d:Q11691199|Q11691199]] | [[Marta Bobo]] | 1966 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 259 | | [[:d:Q11691449|Q11691449]] | [[María Pilar Fernández Álvarez]] | 1944 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 260 | | [[:d:Q11701399|Q11701399]] | [[Pura Vázquez]] | 1918 | 2006 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 261 | [[Ficheiro:Jorge fernandez paris.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11728258|Q11728258]] | [[Jorge Fernández Valcárcel]] | 1989 | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 262 | | [[:d:Q11915402|Q11915402]] | [[Constantí Sotelo i Paradela]] | 1939 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 263 | [[Ficheiro:Fernando Méndez, escritor.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11921820|Q11921820]] | [[Fernando Rodríguez Méndez|Fernando Méndez]] | | | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 264 | | [[:d:Q11929189|Q11929189]] | [[José Ramón Dacosta González]] | 1974 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 265 | | [[:d:Q11929196|Q11929196]] | [[José Rodríguez Reza]] | 1922 | 2007 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 266 | [[Ficheiro:Luís Fábrega Coello 1934.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11934252|Q11934252]] | [[Luis Fábrega Coello]] | 1874 | 1960 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 267 | [[Ficheiro:Manuel Casado Nieto 1935.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11934940|Q11934940]] | [[Manuel Casado Nieto]] | 1912 | 1983 | [[Castro Caldelas]] |- | style='text-align:right'| 268 | | [[:d:Q11935273|Q11935273]] | [[Marcial Suárez]] | 1918 | 1996 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 269 | | [[:d:Q11937159|Q11937159]] | [[Modesto López Novoa]] | 1965 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 270 | | [[:d:Q11940616|Q11940616]] | [[Paulino Vázquez]] | 1962 | | [[Vilanova dos Infantes, Celanova|Vilanova dos Infantes]] |- | style='text-align:right'| 271 | | [[:d:Q11949777|Q11949777]] | [[Silvio Santiago]] | 1903 | 1974 | [[Vilardevós]] |- | style='text-align:right'| 272 | [[Ficheiro:Tiberio Ávila González 1929.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11951813|Q11951813]] | [[Tiberio Ávila|Tiberio Ávila Rodríguez]] | 1843 | 1932 | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 273 | | [[:d:Q11954654|Q11954654]] | [[Vicente Álvarez Núñez]] | 1960 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 274 | [[Ficheiro:(Xosé Manoel Núñez Seixas) Galiza, pobo migrante.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11955424|Q11955424]] | [[Xosé Manoel Núñez Seixas]] | 1966 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 275 | [[Ficheiro:Cid Cabido.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11955426|Q11955426]] | [[Xosé Cid Cabido]] | 1959 | | [[Xunqueira de Ambía]] |- | style='text-align:right'| 276 | | [[:d:Q12382335|Q12382335]] | [[Abdón Rodríguez Santos]] | 1885 | 1971 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 277 | [[Ficheiro:Abel Losada no Hórreo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382339|Q12382339]] | [[Abel Losada]] | 1964 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 278 | [[Ficheiro:Premio Trasalba 2024 - Acisclo Manzano.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382432|Q12382432]] | [[Acisclo Manzano]] | 1940 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 279 | [[Ficheiro:Adolfo Merelles (Blanco y Negro, 27-04-1901).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382490|Q12382490]] | [[Adolfo Merelles Caula]] | 1843 | 1911 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 280 | | [[:d:Q12382672|Q12382672]] | [[Alberto Vilanova|Alberto Vilanova Rodríguez]] | 1910 | 1985 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 281 | | [[:d:Q12382727|Q12382727]] | [[Alejandrino Fernández Barreiro]] | 1943 | 2014 | [[Leiro]] |- | style='text-align:right'| 282 | | [[:d:Q12382734|Q12382734]] | [[Alejandro Álvarez Rodríguez]] | 1890 | 1974 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 283 | | [[:d:Q12382775|Q12382775]] | [[Alfonso Rodríguez Rodríguez]] | 1973 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 284 | | [[:d:Q12382786|Q12382786]] | [[Alfredo Atrio García]] | 1936 | 2011 | [[Paizás, Ramirás|Paizás]] |- | style='text-align:right'| 285 | | [[:d:Q12382790|Q12382790]] | [[Alfredo Freixedo Alemparte]] | 1946 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 286 | | [[:d:Q12382794|Q12382794]] | [[Alfredo Gómez Ollero]] | 1905 | 1943 | [[Paderne de Allariz]] |- | style='text-align:right'| 287 | | [[:d:Q12382824|Q12382824]] | [[Almudena Valiñas]] | 1986 | | [[Avión]] |- | style='text-align:right'| 288 | [[Ficheiro:Entrega Premio Trasalba 2023 - Amador Vázquez Vázquez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382877|Q12382877]] | [[Amador Vázquez Vázquez]] | 1947 | | [[Vilamarín]] |- | style='text-align:right'| 289 | [[Ficheiro:Amparo González Méndez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382946|Q12382946]] | [[Amparo González Méndez]] | 1973 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 290 | [[Ficheiro:(Ana Belén Vázquez Blanco) Constitución comisión modelo policial1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382952|Q12382952]] | [[Ana Belén Vázquez]] | 1975 | | [[Bande]] |- | style='text-align:right'| 291 | | [[:d:Q12382985|Q12382985]] | [[Andrés Montesinos]] | 1961 | | [[A Mezquita]] |- | style='text-align:right'| 292 | | [[:d:Q12383038|Q12383038]] | [[Antonia Rodríguez López]] | 1925 | 2012 | [[Soulecín, Santigoso, O Barco de Valdeorras|Soulecín]] |- | style='text-align:right'| 293 | | [[:d:Q12383043|Q12383043]] | [[Antonio Balboa Salgado]] | 1966 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 294 | [[Ficheiro:Antonio Caneda Rodríguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383053|Q12383053]] | [[Antonio Caneda Rodríguez]] | 1906 | 1937 | [[Medos, San Xoán de Río|Medos]] |- | style='text-align:right'| 295 | | [[:d:Q12383063|Q12383063]] | [[Antonio Dacosta]] | 1958 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 296 | | [[:d:Q12383071|Q12383071]] | [[Antonio Fernández-Cid]] | 1916 | 1995 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 297 | | [[:d:Q12383074|Q12383074]] | [[Antonio Fernández Seoane (escritor)|Antonio Fernández Seoane]] | 1970 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 298 | | [[:d:Q12383084|Q12383084]] | [[Antonio Hervella Martínez]] | 1935 | 2020 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 299 | | [[:d:Q12383087|Q12383087]] | [[Antonio Iglesias Álvarez|Antonio Iglesias]] | 1918 | 2011 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 300 | | [[:d:Q12383088|Q12383088]] | [[Antonio Lorenzo]] | 1914 | 2009 | [[Leiro]] |- | style='text-align:right'| 301 | | [[:d:Q12383092|Q12383092]] | [[Antonio Meijide Pardo]] | 1917 | 2004 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 302 | | [[:d:Q12383094|Q12383094]] | [[Antonio Mouriño Villar]] | 1954 | | [[A Buratiña, Castromao, Celanova|A Buratiña]] |- | style='text-align:right'| 303 | [[Ficheiro:Antonio Prieto Rivas 1936.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383104|Q12383104]] | [[Antonio Prieto Rivas]] | 1876 | 1936 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 304 | | [[:d:Q12383107|Q12383107]] | [[Antonio Pérez Rodríguez]] | 1969 | | [[Vilar de Lebres, Trasmiras|Vilar de Lebres]] |- | style='text-align:right'| 305 | | [[:d:Q12383158|Q12383158]] | [[Anxo Carbajal]] | 1965 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 306 | | [[:d:Q12383160|Q12383160]] | [[Anxo Casalderrey]] | 1965 | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 307 | | [[:d:Q12383208|Q12383208]] | [[Arcadio González Rodríguez]] | 2000 | | [[Vilariño de Conso]] |- | style='text-align:right'| 308 | | [[:d:Q12383255|Q12383255]] | [[Argimiro Marnotes Fernández]] | 1966 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 309 | | [[:d:Q12383257|Q12383257]] | [[Argimiro Marnotes Rodríguez]] | 2000 | | [[Lobás, O Carballiño|Lobás]] |- | style='text-align:right'| 310 | | [[:d:Q12383258|Q12383258]] | [[Argimiro Rojo]] | 1950 | | [[Mosteiro, Ramirás|Mosteiro]] |- | style='text-align:right'| 311 | | [[:d:Q12383346|Q12383346]] | [[Arturo Baltar]] | 1924 | 2017 | [[Coles]] |- | style='text-align:right'| 312 | | [[:d:Q12383351|Q12383351]] | [[Arturo López Delgado]] | | 1942 | [[Correxais, Vilamartín de Valdeorras|Correxais]] |- | style='text-align:right'| 313 | [[Ficheiro:Arturovazqueznuñez 1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383353|Q12383353]] | [[Arturo Vázquez Núñez]] | 1852 | 1907 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 314 | | [[:d:Q12383861|Q12383861]] | [[Asdrúbal Ferreiro Cid]] | 1895 | 1983 | [[Xunqueira de Ambía]] |- | style='text-align:right'| 315 | | [[:d:Q12383941|Q12383941]] | [[Augusto Assía]] | 1904 | 2002 | [[A Mezquita]] |- | style='text-align:right'| 316 | [[Ficheiro:Augusto María Casas 1925.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383942|Q12383942]] | [[Augusto Casas]] | 1906 | 1973 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 317 | | [[:d:Q12383957|Q12383957]] | [[Avelino García Ferradal]] | 1960 | | [[A Rúa]] |- | style='text-align:right'| 318 | | [[:d:Q12383962|Q12383962]] | [[Avelino de Francisco|Avelino de Francisco Martínez]] | 1946 | | [[Cortegada]] |- | style='text-align:right'| 319 | [[Ficheiro:Básico Rodríguez (AELG)-4.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12384242|Q12384242]] | [[Basilio Rodríguez]] | 1956 | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[Ficheiro:Basilio Álvarez, en Mundo Gráfico.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12384244|Q12384244]] | [[Basilio Álvarez]] | 1877 | 1943 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 321 | | [[:d:Q12384336|Q12384336]] | [[Belén Monís]] | 1981 | | [[Cualedro]] |- | style='text-align:right'| 322 | [[Ficheiro:(Belén Prado Sanjurjo) Esperanza Aguirre inaugura el nuevo centro de salud de Galapagar (cropped).jpeg|center|128px]] | [[:d:Q12384337|Q12384337]] | [[Belén Prado]] | 1968 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 323 | [[Ficheiro:Benito Pereira por Distrito Xermar - AELG.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12384369|Q12384369]] | [[Benito Pereira|Benito Pereira Domínguez]] | 1964 | 2023 | [[Lantemil, A Illa, Entrimo|Lantemil]] |- | style='text-align:right'| 324 | [[Ficheiro:Bernardino Temes.png|center|128px]] | [[:d:Q12384403|Q12384403]] | [[Bernardino Temes]] | 1876 | 1960 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 325 | [[Ficheiro:Bieito Iglesias (AELG)-4.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12384474|Q12384474]] | [[Bieito Iglesias|Q12384474]] | 1957 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 326 | | [[:d:Q12384667|Q12384667]] | [[Breogán Pereiro]] | 1988 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 327 | [[Ficheiro:Camilo Franco (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385021|Q12385021]] | [[Camilo Franco]] | 1963 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 328 | [[Ficheiro:Camilo Valdehorras (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385024|Q12385024]] | [[Camilo Valdehorras]] | 1959 | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 329 | | [[:d:Q12385025|Q12385025]] | [[Camilo de Dios Fernández]] | 1933 | 2019 | [[Sandiás]] |- | style='text-align:right'| 330 | [[Ficheiro:Carlos Garrido.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385344|Q12385344]] | [[Carlos Garrido]] | 1967 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 331 | | [[:d:Q12385372|Q12385372]] | [[Carlos Varela García]] | 1956 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 332 | | [[:d:Q12385391|Q12385391]] | [[Carmen Lovelle]] | 1941 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 333 | | [[:d:Q12385403|Q12385403]] | [[Carolina Borges|Carolina Borges Veloso]] | 1984 | | [[Ganceiros, Torno, Lobios|Ganceiros]] |- | style='text-align:right'| 334 | [[Ficheiro:Castor García Fernández.JPG|center|128px]] | [[:d:Q12385660|Q12385660]] | [[Castor García Fernández]] | 1813 | 1891 | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 335 | | [[:d:Q12385880|Q12385880]] | [[Celedonio Osorio Lafuente]] | 1847 | 1899 | [[Castrelo de Miño]] |- | style='text-align:right'| 336 | [[Ficheiro:Celia Parra Díaz.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385895|Q12385895]] | [[Celia Parra]] | 1990 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 337 | [[Ficheiro:Celso Luis Delgado Arce.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385903|Q12385903]] | [[Celso Delgado]] | 1958 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 338 | [[Ficheiro:Cesareosancheziglesias2011.png|center|128px]] | [[:d:Q12386031|Q12386031]] | [[Cesáreo Sánchez Iglesias]] | 1951 | | [[Dadín, O Irixo|Dadín]] |- | style='text-align:right'| 339 | | [[:d:Q12386377|Q12386377]] | [[Concha Rousia]] | 1962 | | [[Covas, Os Blancos|Covas]] |- | style='text-align:right'| 340 | | [[:d:Q12386871|Q12386871]] | [[Cándido Gómez Vázquez]] | 1957 | | [[Punxín]] |- | style='text-align:right'| 341 | | [[:d:Q12386875|Q12386875]] | [[Cándido Rodríguez Losada]] | 1946 | | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 342 | | [[:d:Q12386881|Q12386881]] | [[Cástor Gago]] | 1953 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 343 | | [[:d:Q12386928|Q12386928]] | [[Daniel Barata Quintas]] | 1943 | 2023 | [[Rairiz de Veiga]] |- | style='text-align:right'| 344 | | [[:d:Q12386960|Q12386960]] | [[David Ferrer Garrido]] | 1926 | 1998 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 345 | [[Ficheiro:29N Marcha da Dignidade - David Rodriguez-Martiño - Praza Publica (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12386969|Q12386969]] | [[David Rodríguez Estévez]] | 1978 | | [[Manzaneda]] |- | style='text-align:right'| 346 | [[Ficheiro:Pontevedra CF - AD Ceuta FC, Primeira División RFEF 2022-23 a 21.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12386972|Q12386972]] | [[David Soto|David Soto Sánchez]] | 1993 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 347 | | [[:d:Q12386990|Q12386990]] | [[Delfín Álvarez]] | 1936 | 2015 | [[A Veiga]] |- | style='text-align:right'| 348 | | [[:d:Q12386995|Q12386995]] | [[Demetrio Macía Castelo]] | 1821 | 1882 | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 349 | | [[:d:Q12387090|Q12387090]] | [[Diego Vieytes]] | 1990 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 350 | | [[:d:Q12387197|Q12387197]] | [[Dora Vázquez]] | 1913 | 2010 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 351 | | [[:d:Q12387263|Q12387263]] | [[Edelmiro Vázquez Naval]] | 1949 | | [[Toubes, A Peroxa|Toubes]] |- | style='text-align:right'| 352 | | [[:d:Q12387264|Q12387264]] | [[Edesio Yáñez Gómez]] | 1946 | | [[Xares, A Veiga|Xares]] |- | style='text-align:right'| 353 | | [[:d:Q12387286|Q12387286]] | [[Eduardo Fidalgo Álvarez]] | 1901 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 354 | | [[:d:Q12387288|Q12387288]] | [[Eduardo García Rodríguez]] | 1910 | 1997 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 355 | | [[:d:Q12387292|Q12387292]] | [[Eduardo Olano Gurriarán]] | 1933 | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 356 | | [[:d:Q12387295|Q12387295]] | [[Eduardo Pérez Vega]] | 1914 | | [[O Tameirón, A Gudiña|O Tameirón]] |- | style='text-align:right'| 357 | | [[:d:Q12387296|Q12387296]] | [[Eduardo Quiroga Pérez]] | 1900 | 1921 | [[Banga, O Carballiño|Banga]] |- | style='text-align:right'| 358 | | [[:d:Q12387303|Q12387303]] | [[Eduardo Viso|Eduardo Viso Abella]] | 1919 | 1995 | [[Melón]] |- | style='text-align:right'| 359 | | [[:d:Q12387511|Q12387511]] | [[Eladio Medel]] | 1973 | | [[Maside]] |- | style='text-align:right'| 360 | | [[:d:Q12387512|Q12387512]] | [[Eladio Osorio]] | 1943 | 2025 | [[Castro Caldelas]] |- | style='text-align:right'| 361 | | [[:d:Q12387515|Q12387515]] | [[Eladio Pérez Moure]] | 1943 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 362 | [[Ficheiro:Eladio Vázquez Ferro 1937.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12387516|Q12387516]] | [[Eladio Vázquez Ferro]] | 1899 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 363 | [[Ficheiro:Eleuterio González Salgado, Leuter, anos 30.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12387767|Q12387767]] | [[Eleuterio González Salgado]] | 1899 | 1977 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 364 | | [[:d:Q12387769|Q12387769]] | [[Elidio Cortés]] | 1946 | 2006 | [[Xunqueira de Espadanedo]] |- | style='text-align:right'| 365 | | [[:d:Q12387771|Q12387771]] | [[Elisa Nogueira Méndez]] | 1936 | | [[San Cibrao das Viñas]] |- | style='text-align:right'| 366 | | [[:d:Q12387776|Q12387776]] | [[Elixio Rivas|Elixio Rivas Quintas]] | 1925 | 2022 | [[Fondo de Vila, A Abeleda, Xunqueira de Ambía|Fondo de Vila]] |- | style='text-align:right'| 367 | | [[:d:Q12387777|Q12387777]] | [[Elixio Villaverde]] | 1954 | 2018 | [[O Irixo]] |- | style='text-align:right'| 368 | | [[:d:Q12387794|Q12387794]] | [[Emilio Araúxo]] | 1946 | | [[Coles]] |- | style='text-align:right'| 369 | | [[:d:Q12387795|Q12387795]] | [[Emilio Atrio]] | 1932 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 370 | | [[:d:Q12387798|Q12387798]] | [[Emilio Duro Peña]] | 1919 | 1995 | [[Froufe, O Irixo|Froufe]] |- | style='text-align:right'| 371 | | [[:d:Q12387799|Q12387799]] | [[Emilio González Afonso]] | 1954 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 372 | | [[:d:Q12387800|Q12387800]] | [[Emilio Higuero|Emilio Higuero Cardoso]] | 1930 | 2024 | [[Arzádegos, Vilardevós|Arzádegos]] |- | style='text-align:right'| 373 | [[Ficheiro:Emilio José Culturgal 2010.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12387803|Q12387803]] | [[Emilio José]] | 1984 | | [[Quins, Melón|Quins]] |- | style='text-align:right'| 374 | | [[:d:Q12387806|Q12387806]] | [[Emilio Pazos Ojea]] | 1975 | | [[Trasmiras]] |- | style='text-align:right'| 375 | | [[:d:Q12387808|Q12387808]] | [[Emilio Pérez Nieto]] | 1942 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 376 | | [[:d:Q12387847|Q12387847]] | [[Enrique Carpintero Araújo]] | 1932 | 2008 | [[Cortegada]] |- | style='text-align:right'| 377 | | [[:d:Q12387856|Q12387856]] | [[Enrique Nóvoa López]] | 1953 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 378 | | [[:d:Q12387940|Q12387940]] | [[Ernesto Pérez González]] | 1968 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 379 | [[Ficheiro:Eugenio López Aydillo 1934.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388175|Q12388175]] | [[Eugenio López Aydillo]] | 1888 | 1965 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 380 | | [[:d:Q12388176|Q12388176]] | [[Eugenio López López]] | 1921 | 1995 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 381 | | [[:d:Q12388186|Q12388186]] | [[Eva Fernández]] | 1973 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 382 | [[Ficheiro:Faustino santalices.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388295|Q12388295]] | [[Faustino Santalices]] | 1877 | 1959 | [[A Granxa, Cadós, Bande|A Granxa]] |- | style='text-align:right'| 383 | | [[:d:Q12388304|Q12388304]] | [[Antón Faílde Gago|Antón Faílde]] | 1907 | 1979 | [[Piñor, Barbadás|Piñor]] |- | style='text-align:right'| 384 | [[Ficheiro:Selfie realizado por Fefa Vila.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388331|Q12388331]] | [[Fefa Vila]] | 1968 | | [[Laza]] |- | style='text-align:right'| 385 | [[Ficheiro:Felipe Senén López Gómez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388352|Q12388352]] | [[Felipe Senén López|Felipe Senén]] | 1948 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 386 | | [[:d:Q12388354|Q12388354]] | [[Felisindo López]] | 1938 | 2019 | [[Barrán, Piñor|Barrán]] |- | style='text-align:right'| 387 | | [[:d:Q12388382|Q12388382]] | [[Fernando Blanco Guerra]] | 1947 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 388 | | [[:d:Q12388391|Q12388391]] | [[Fernando Felipe Fernández]] | 1805 | 1885 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 389 | | [[:d:Q12388395|Q12388395]] | [[Fernando González Suárez]] | 1928 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 390 | [[Ficheiro:Víctor Fernández Freixanes, Camilo Nogueira Román, Ana Gandón Menduiña e Fernando Martínez Randufe (2) (cropped) - Fernando Martínez Randulfe.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388401|Q12388401]] | [[Fernando Martínez Randulfe]] | 1934 | 2022 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 391 | [[Ficheiro:Fernando Ramos Cerviño 1919.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388418|Q12388418]] | [[Fernando Ramos Cerviño]] | 1884 | 1973 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 392 | [[Ficheiro:Francisco Armando Veiga Romero 2017.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388901|Q12388901]] | [[Francisco Armando Veiga|Francisco Armando Veiga Romero]] | 1958 | | [[Riós]] |- | style='text-align:right'| 393 | [[Ficheiro:Francisco Carballo (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388910|Q12388910]] | [[Francisco Carballo]] | 1925 | 2014 | [[Maceda]] |- | style='text-align:right'| 394 | | [[:d:Q12388918|Q12388918]] | [[Francisco Fernández Blanco]] | 1973 | | [[A Pobra de Trives]] |- | style='text-align:right'| 395 | [[Ficheiro:Francisco García Suárez, alcalde de Allariz.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388921|Q12388921]] | [[Francisco García Suárez]] | 1957 | | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 396 | [[Ficheiro:Francisco Javier Martínez Enríquez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388930|Q12388930]] | [[Francisco Javier Martínez Enríquez]] | 1808 | 1887 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 397 | | [[:d:Q12388933|Q12388933]] | [[Francisco José Fernández Pérez]] | 1959 | | [[Louredo, Cortegada|Louredo]] |- | style='text-align:right'| 398 | [[Ficheiro:Paco López-Barxas Feira do libro Coruña 2017 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388937|Q12388937]] | [[Francisco López Barxas]] | 1952 | | [[Ponte Barxas, Padrenda, Padrenda|Ponte Barxas]] |- | style='text-align:right'| 399 | | [[:d:Q12388957|Q12388957]] | [[Francisco Rodríguez Rodríguez]] | 1946 | | [[Chandrexa de Queixa]] |- | style='text-align:right'| 400 | [[Ficheiro:Franciscosalinas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388962|Q12388962]] | [[Francisco Salinas Portugal]] | 1955 | | [[Güín, Bande|Güín]] |- | style='text-align:right'| 401 | | [[:d:Q12388964|Q12388964]] | [[Francisco Seijo Iglesias]] | 1875 | 1940 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 402 | [[Ficheiro:Chisco (Francisco X. Fernández naval).JPG|center|128px]] | [[:d:Q12388979|Q12388979]] | [[Francisco Xosé Fernández Naval]] | 1956 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 403 | | [[:d:Q12389012|Q12389012]] | [[Felipe de la Gándara]] | 1596 | 1676 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 404 | [[Ficheiro:Félix Castro Vicente por Distrito Xermar - AELG.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12389112|Q12389112]] | [[Félix Castro Vicente]] | 1970 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 405 | | [[:d:Q12389142|Q12389142]] | [[Gabriel Alén|Gabriel Alén Castro]] | 1977 | | [[Cenlle]] |- | style='text-align:right'| 406 | [[Ficheiro:Gonzalo Martín March gobernador.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390109|Q12390109]] | [[Gonzalo Martín March]] | 1897<br/>1866 | 1933<br/>1936 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 407 | [[Ficheiro:Guillermo Lago 2017.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390252|Q12390252]] | [[Guillermo Lago|Guillermo Lago Pérez]] | 1944 | 2016 | [[A Gudiña]] |- | style='text-align:right'| 408 | | [[:d:Q12390253|Q12390253]] | [[Guillermo Collarte]] | 1954 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 409 | | [[:d:Q12390374|Q12390374]] | [[Henrique Feixoo]] | 1952 | | [[Cartelle]] |- | style='text-align:right'| 410 | [[Ficheiro:Debuxo perezplacer (cropped).JPG|center|128px]] | [[:d:Q12390379|Q12390379]] | [[Heraclio Pérez Placer]] | 1866 | 1926 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 411 | | [[:d:Q12390571|Q12390571]] | [[Iago Sanginés|Iago Sanginés Francisco]] | 1987 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 412 | | [[:d:Q12390572|Q12390572]] | [[Iago Seara]] | 1948 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 413 | [[Ficheiro:Ignacio Vilar.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390597|Q12390597]] | [[Ignacio Vilar]] | 1951 | | [[Petín]] |- | style='text-align:right'| 414 | [[Ficheiro:Isaac Fraga 1917.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390733|Q12390733]] | [[Isaac Fraga]] | 1888 | 1982 | [[Seoane de Arcos, O Carballiño|Seoane de Arcos]] |- | style='text-align:right'| 415 | | [[:d:Q12390739|Q12390739]] | [[Isaac Vila]] | 1936 | | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 416 | | [[:d:Q12390742|Q12390742]] | [[Isabel Mociño]] | 1974 | | [[Sarreaus]] |- | style='text-align:right'| 417 | [[Ficheiro:Isidro Rodríguez Gómez, 1925.png|center|128px]] | [[:d:Q12390753|Q12390753]] | [[Isidro Rodríguez Gómez]] | 1898 | 1988 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 418 | | [[:d:Q12390763|Q12390763]] | [[Iván Area]] | 1971 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 419 | | [[:d:Q12390765|Q12390765]] | [[Iván Cabrera]] | 1984 | | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 420 | | [[:d:Q12390787|Q12390787]] | [[Jacinto Santiago]] | 1894 | 1936 | [[Arzádegos, Vilardevós|Arzádegos]] |- | style='text-align:right'| 421 | | [[:d:Q12390803|Q12390803]] | [[Jaime Dávila Sánchez]] | 1924 | 2019 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 422 | | [[:d:Q12390810|Q12390810]] | [[Jaime Tejada]] | 1923 | 2009 | [[Lobios]] |- | style='text-align:right'| 423 | | [[:d:Q12390850|Q12390850]] | [[Jesusa Prado]] | 1897 | 1971 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 424 | | [[:d:Q12390879|Q12390879]] | [[Jesús Silva Méndez]] | 1933 | 2011 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 425 | | [[:d:Q12390902|Q12390902]] | [[Joaquín Nieves López]] | 1924 | 2020 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 426 | | [[:d:Q12390910|Q12390910]] | [[Joaquín Sarmiento Garra]] | 1912 | 2002 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 427 | | [[:d:Q12390924|Q12390924]] | [[Jorge Bermello]] | 1936 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 428 | [[Ficheiro:Jorge Emilio Boveda.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390933|Q12390933]] | [[Jorge Emilio Bóveda]] | 1975 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 429 | | [[:d:Q12390936|Q12390936]] | [[Jorge Quiroga García]] | 1900 | 1953 | [[Banga, O Carballiño|Banga]] |- | style='text-align:right'| 430 | | [[:d:Q12390948|Q12390948]] | [[José Antonio Armada|José Antonio Armada Pérez]] | 1975 | | [[Bande]] |- | style='text-align:right'| 431 | | [[:d:Q12390975|Q12390975]] | [[José Arjiz Salgado]] | 2000 | | [[Mourazos, Verín|Mourazos]] |- | style='text-align:right'| 432 | | [[:d:Q12391003|Q12391003]] | [[José Castro Suárez]] | 1926 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 433 | | [[:d:Q12391016|Q12391016]] | [[José Espada Novoa]] | 1816 | 1874 | [[Santo André de Penosiños, Ramirás|Santo André de Penosiños]] |- | style='text-align:right'| 434 | | [[:d:Q12391033|Q12391033]] | [[José González Marquina]] | 1929 | 2022 | [[Pontedeva]] |- | style='text-align:right'| 435 | [[Ficheiro:José Lamela Bautista.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12391045|Q12391045]] | [[José Lamela Bautista]] | 1947 | 2021 | [[Padrendo, Río Caldo, Lobios|Padrendo]] |- | style='text-align:right'| 436 | | [[:d:Q12391051|Q12391051]] | [[José Luis Fernández Lorenzo]] | 1930 | 2022 | [[Cortegada]] |- | style='text-align:right'| 437 | | [[:d:Q12391055|Q12391055]] | [[José Luis García Casasnovas]] | 1936 | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 438 | | [[:d:Q12391061|Q12391061]] | [[José Luis Mondelo]] | 1946 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 439 | | [[:d:Q12391076|Q12391076]] | [[José López Penedo]] | 1915 | 1950 | [[Paredes, A Cidá, O Irixo|Paredes]] |- | style='text-align:right'| 440 | | [[:d:Q12391085|Q12391085]] | [[José Manuel Freire Couto]] | 1955 | | [[Barbadás]] |- | style='text-align:right'| 441 | | [[:d:Q12391109|Q12391109]] | [[José María Fonseca Moretón]] | 1950 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 442 | | [[:d:Q12391119|Q12391119]] | [[José María Pereda Álvarez]] | 1892 | 1960 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 443 | | [[:d:Q12391129|Q12391129]] | [[José Mouriño Estévez]] | 1866 | 1928 | [[Sabuz, Anfeoz, Cartelle|Sabuz]] |- | style='text-align:right'| 444 | | [[:d:Q12391140|Q12391140]] | [[José Pedro Moreno González]] | 1948 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 445 | | [[:d:Q12391144|Q12391144]] | [[José Pérez Iglesias]] | 1952 | | [[Orega, Leiro|Orega]] |- | style='text-align:right'| 446 | | [[:d:Q12391145|Q12391145]] | [[José Quiroga Pérez de Deza]] | 1848 | 1912 | [[Banga, O Carballiño|Banga]] |- | style='text-align:right'| 447 | | [[:d:Q12391179|Q12391179]] | [[Pepe Torres|José Torres Mourelle]] | 1901 | 1988 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 448 | | [[:d:Q12391186|Q12391186]] | [[José Vicente Solarat López]] | 1956 | | [[A Rúa]] |- | style='text-align:right'| 449 | | [[:d:Q12391224|Q12391224]] | [[Juan Corral]] | 1937 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 450 | | [[:d:Q12391253|Q12391253]] | [[Juan Manuel Iglesias Rivera]] | 1940 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 451 | [[Ficheiro:Juan Manuel Paz Novoa.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12391255|Q12391255]] | [[Juan Manuel Paz Novoa]] | 1839 | 1895 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 452 | | [[:d:Q12391275|Q12391275]] | [[Juan Seoane]] | 1958 | | [[Os Peares]] |- | style='text-align:right'| 453 | | [[:d:Q12391277|Q12391277]] | [[Juan Sieiro]] | 1835 | 1893 | [[Maside]] |- | style='text-align:right'| 454 | | [[:d:Q12391279|Q12391279]] | [[Juan Tallón]] | 1974 | | [[Vilardevós, Vilardevós, Vilardevós|Vilardevós]] |- | style='text-align:right'| 455 | | [[:d:Q12391303|Q12391303]] | [[Julio Gurriarán]] | 1919 | 2012 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 456 | | [[:d:Q12391307|Q12391307]] | [[Julio Martínez González]] | 1922 | 2008 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 457 | | [[:d:Q12391320|Q12391320]] | [[Julián Rodríguez León]] | 1970 | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 458 | | [[:d:Q12391636|Q12391636]] | [[Laureano Prieto]] | 1907 | 1977 | [[Carracedo da Serra, A Gudiña|Carracedo da Serra]] |- | style='text-align:right'| 459 | | [[:d:Q12391768|Q12391768]] | [[Leopoldo Durán]] | 1917 | 2008 | [[Penedo, Couso, Avión|Penedo]] |- | style='text-align:right'| 460 | | [[:d:Q12391901|Q12391901]] | [[Lino García Vázquez]] | 1867 | 1937 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 461 | | [[:d:Q12392096|Q12392096]] | [[Lorena Luaces]] | 1984 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 462 | | [[:d:Q12392185|Q12392185]] | [[Luciano Rodríguez Gómez]] | 1951 | | [[Carracedo, A Veiga|Carracedo]] |- | style='text-align:right'| 463 | | [[:d:Q12392468|Q12392468]] | [[Luís Madriñán Megid|Luis Madriñán Megid]] | 1900 | 1933 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 464 | | [[:d:Q12392469|Q12392469]] | [[Luís Madriñán Neira|Luis Madriñán Neira]] | 1896 | 1968 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 465 | | [[:d:Q12392478|Q12392478]] | [[Luis Rodríguez Vaz]] | 1942 | | [[A Fraira, Santa María de Traseirexa, Vilardevós|A Fraira]] |- | style='text-align:right'| 466 | | [[:d:Q12392480|Q12392480]] | [[Luis Seara Nieto]] | 1936 | 2010 | [[Paderne de Allariz]] |- | style='text-align:right'| 467 | | [[:d:Q12392498|Q12392498]] | [[Luís Carballo]] | 1938 | 2019 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 468 | [[Ficheiro:Luís García Mañá Couto Mixto.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392506|Q12392506]] | [[Luís García Mañá]] | 1950 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 469 | | [[:d:Q12392514|Q12392514]] | [[Luis Milia|Luis Milia Méndez]] | 1948 | | [[Xunqueira de Ambía]] |- | style='text-align:right'| 470 | | [[:d:Q12392519|Q12392519]] | [[Luís Soto]] | 1902 | 1981 | [[Podentes, A Bola|Podentes]] |- | style='text-align:right'| 471 | | [[:d:Q12392674|Q12392674]] | [[Manuel Bermúdez Couso]] | 1924 | 2010 | [[A Pobra de Trives]] |- | style='text-align:right'| 472 | | [[:d:Q12392682|Q12392682]] | [[Manuel Cabezas]] | 1953 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 473 | | [[:d:Q12392687|Q12392687]] | [[Manuel Cardoso Pérez]] | 1955 | | [[Moialde, Vilardevós|Moialde]] |- | style='text-align:right'| 474 | | [[:d:Q12392690|Q12392690]] | [[Manuel Castro Rodríguez]] | 1906 | 1946 | [[Castro Caldelas]] |- | style='text-align:right'| 475 | | [[:d:Q12392692|Q12392692]] | [[Manuel Catoira]] | 1947 | | [[Cudeiro, Ourense|Cudeiro]] |- | style='text-align:right'| 476 | [[Ficheiro:Manuel Cortés.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392698|Q12392698]] | [[Manuel Cortés|Manuel Cortés Tallón]] | 1966 | | [[Vilardevós]] |- | style='text-align:right'| 477 | | [[:d:Q12392699|Q12392699]] | [[Manuel Corzo]] | 1941 | | [[Chandoiro, O Bolo|Chandoiro]] |- | style='text-align:right'| 478 | | [[:d:Q12392726|Q12392726]] | [[Manuel García Becerra]] | 1905 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 479 | | [[:d:Q12392731|Q12392731]] | [[Manuel García Montero]] | 1937 | | [[Cenlle]] |- | style='text-align:right'| 480 | | [[:d:Q12392733|Q12392733]] | [[Manuel García Rodríguez]] | | 1959 | [[Langullo, Cesuris, Manzaneda|Langullo]] |- | style='text-align:right'| 481 | | [[:d:Q12392736|Q12392736]] | [[Manuel Celso Garrido]] | 1915 | 1960 | [[A Merca]] |- | style='text-align:right'| 482 | [[Ficheiro:Manuel González Álvarez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392740|Q12392740]] | [[Manuel González Álvarez]] | 1955 | | [[A Rúa]] |- | style='text-align:right'| 483 | | [[:d:Q12392745|Q12392745]] | [[Manuel Hermida Balado]] | 1899 | 1988 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 484 | | [[:d:Q12392767|Q12392767]] | [[Manuel Mandianes]] | 1942 | | [[Loureses, Aguís, Os Blancos|Loureses]] |- | style='text-align:right'| 485 | [[Ficheiro:Manuel Martínez Sueiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392774|Q12392774]] | [[Manuel Martínez Sueiro]] | 1873 | 1920 | [[Cadós, Bande|Cadós]] |- | style='text-align:right'| 486 | [[Ficheiro:Manuel Mera.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392779|Q12392779]] | [[Manuel Mera]] | 1946 | | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 487 | | [[:d:Q12392792|Q12392792]] | [[Manuel Outeiriño]] | 1962 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 488 | | [[:d:Q12392796|Q12392796]] | [[Manuel Penedo|Manuel Penedo Paradela]] | 1959 | 2019 | [[O Irixo]] |- | style='text-align:right'| 489 | | [[:d:Q12392802|Q12392802]] | [[Manuel Prado López]] | 1958 | | [[Boborás]] |- | style='text-align:right'| 490 | | [[:d:Q12392809|Q12392809]] | [[Manuel Quiroga Vázquez]] | 1845 | 1906 | [[Viloira, O Barco de Valdeorras|Viloira]] |- | style='text-align:right'| 491 | | [[:d:Q12392822|Q12392822]] | [[Manuel Rodríguez Alonso]] | 1952 | 2015 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 492 | | [[:d:Q12392827|Q12392827]] | [[Manuel Seoane Rodríguez]] | 1954 | | [[A Peroxa]] |- | style='text-align:right'| 493 | | [[:d:Q12392838|Q12392838]] | [[Manuel Veiga Pombo]] | 1951 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 494 | [[Ficheiro:Manuel Vidal Rodríguez 1932.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392839|Q12392839]] | [[Manuel Vidal Rodríguez]] | 1871 | 1941 | [[Maceda]] |- | style='text-align:right'| 495 | | [[:d:Q12392844|Q12392844]] | [[Manuel Vázquez Fernández]] | 1941 | | [[Punxín]] |- | style='text-align:right'| 496 | | [[:d:Q12392848|Q12392848]] | [[Manuel de Dios]] | 1930 | 2009 | [[San Xes, Paderne de Allariz|San Xes]] |- | style='text-align:right'| 497 | | [[:d:Q12392850|Q12392850]] | [[Manuel Álvarez Arias]] | | 1943 | [[Casaio, Carballeda de Valdeorras|Casaio]] |- | style='text-align:right'| 498 | | [[:d:Q12392851|Q12392851]] | [[Manuel Álvarez Silva]] | 1905 | 1946 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 499 | [[Ficheiro:1900-06-10, España, El doctor Taboada (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392895|Q12392895]] | [[Marcial Taboada de la Riva]] | 1837 | 1913 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 500 | | [[:d:Q12392902|Q12392902]] | [[Marcos Blanco Jorge]] | 1970 | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 501 | | [[:d:Q12392920|Q12392920]] | [[Maret]] | 1986 | | [[Cameixa, Boborás|Cameixa]] |- | style='text-align:right'| 502 | | [[:d:Q12392923|Q12392923]] | [[Marga Martín]] | 1957 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 503 | | [[:d:Q12392945|Q12392945]] | [[Mario Rodríguez]] | 1959 | | [[Esgos]] |- | style='text-align:right'| 504 | | [[:d:Q12392947|Q12392947]] | [[Mario de Langullo]] | 1913 | 1986 | [[San Pedro, Cesuris, Manzaneda|San Pedro]] |- | style='text-align:right'| 505 | | [[:d:Q12393030|Q12393030]] | [[María Carmen González Quintela]] | 1957 | | [[Sobradelo, Carballeda de Valdeorras|Sobradelo]] |- | style='text-align:right'| 506 | | [[:d:Q12393034|Q12393034]] | [[María Isabel Álvarez Diéguez]] | 1956 | | [[Manzaneda]] |- | style='text-align:right'| 507 | | [[:d:Q12393036|Q12393036]] | [[María José Caldelas]] | 1978 | | [[A Mezquita]] |- | style='text-align:right'| 508 | [[Ficheiro:María Ruido, artista.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393051|Q12393051]] | [[María Ruido]] | 1967 | | [[Pidre, Solbeira de Limia, Xinzo de Limia|Pidre]] |- | style='text-align:right'| 509 | [[Ficheiro:María Carmen Yáñez Salgado.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393069|Q12393069]] | [[María del Carmen Yáñez]] | 1976 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 510 | | [[:d:Q12393070|Q12393070]] | [[María del Pilar Nóvoa Carcacía]] | 1957 | | [[Vilamarín]] |- | style='text-align:right'| 511 | | [[:d:Q12393222|Q12393222]] | [[Mercedes Gallego]] | 1952 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 512 | [[Ficheiro:Miguel Anxo Fernández.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393290|Q12393290]] | [[Miguel Anxo Fernández Fernández|Miguel Anxo Fernández]] | 1955 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 513 | | [[:d:Q12393294|Q12393294]] | [[Miguel Bautista Carballo]] | 1958 | | [[Petín]] |- | style='text-align:right'| 514 | | [[:d:Q12393297|Q12393297]] | [[Miguel Cadenas]] | 1947 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 515 | | [[:d:Q12393298|Q12393298]] | [[Miguel Castelo]] | 1946 | | [[Freás de Eiras, Ramirás|Freás de Eiras]] |- | style='text-align:right'| 516 | | [[:d:Q12393302|Q12393302]] | [[Miguel Fidalgo Areda|Miguel Fidalgo]] | 1956 | | [[Francelos, Ribadavia|Francelos]] |- | style='text-align:right'| 517 | | [[:d:Q12393305|Q12393305]] | [[Miguel Losada Losada]] | 1860 | 1913 | [[Laxas, Boborás|Laxas]] |- | style='text-align:right'| 518 | [[Ficheiro:Santalices.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393319|Q12393319]] | [[Miguel Santalices]] | 1955 | | [[Bande]] |- | style='text-align:right'| 519 | | [[:d:Q12393329|Q12393329]] | [[Miguel Ángel Pérez de Juan]] | 1956 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 520 | | [[:d:Q12393355|Q12393355]] | [[Millán Picouto]] | 1949 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 521 | | [[:d:Q12393428|Q12393428]] | [[Modesto Domínguez Hervella]] | 1827 | 1913 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 522 | [[Ficheiro:Modesto Lamas 1916.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393431|Q12393431]] | [[Modesto Lamas Sánchez]] | 1900 | 1933 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 523 | [[Ficheiro:Alfredo Nan de Allariz 1909.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12393829|Q12393829]] | [[Alfredo Nan de Allariz]] | 1875 | 1927 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 524 | | [[:d:Q12396264|Q12396264]] | [[Odilo Bravo|Odilio Bravo]] | 1916 | 2004 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 525 | | [[:d:Q12396265|Q12396265]] | [[Odilo Masid Masid]] | 1905 | | [[Piñor, Barbadás|Piñor]] |- | style='text-align:right'| 526 | [[Ficheiro:Olegario Sotelo Blanco (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12396287|Q12396287]] | [[Olegario Sotelo Blanco]] | 1945 | | [[Quintela, Mazaira, Castro Caldelas|Quintela]] |- | style='text-align:right'| 527 | | [[:d:Q12396298|Q12396298]] | [[Olga Gallego]] | 1923 | 2010 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 528 | [[Ficheiro:Orencio Pérez González, maxistrado, en Vigo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12396352|Q12396352]] | [[Orencio Pérez]] | 1928 | 1998 | [[Trabazos, Castro Caldelas|Trabazos]] |- | style='text-align:right'| 529 | [[Ficheiro:Paco de Tano por Distrito Xermar - AELG.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12396970|Q12396970]] | [[Paco de Tano]] | 1962 | | [[Petín]] |- | style='text-align:right'| 530 | | [[:d:Q12396976|Q12396976]] | [[Padre Sobreira|Xoán Sobreira Salgado]] | 1746 | 1805 | [[Beade]] |- | style='text-align:right'| 531 | | [[:d:Q12397247|Q12397247]] | [[Paulino Rodríguez Marquina]] | 1859 | 1915 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 532 | [[Ficheiro:Pedro Fernández Núñez (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12397391|Q12397391]] | [[Pedro Fernández Núñez]] | 1945 | | [[Campobecerros, Castrelo do Val|Campobecerros]] |- | style='text-align:right'| 533 | | [[:d:Q12397407|Q12397407]] | [[Pedro Martínez Arévalo]] | 1937 | | [[Cortegada]] |- | style='text-align:right'| 534 | | [[:d:Q12397545|Q12397545]] | [[Pepe Fechoría]] | 1931 | 2016 | [[A Arnoia]] |- | style='text-align:right'| 535 | | [[:d:Q12397586|Q12397586]] | [[Perfecto Sulleiro]] | 1910 | 1978 | [[Punxín]] |- | style='text-align:right'| 536 | | [[:d:Q12397669|Q12397669]] | [[Pilar Otilia López]] | 1939 | | [[Ramirás]] |- | style='text-align:right'| 537 | | [[:d:Q12397805|Q12397805]] | [[Plácido Álvarez Dobaño]] | 1958 | | [[Muíños]] |- | style='text-align:right'| 538 | [[Ficheiro:Pío Rodríguez Terrazo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12398344|Q12398344]] | [[Pío Rodríguez Terrazo]] | 1800 | 1872 | [[Berán, Leiro|Berán]] |- | style='text-align:right'| 539 | [[Ficheiro:Rafael Laso Lorenzo (AELG)-3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12398514|Q12398514]] | [[Rafael Laso Lorenzo]] | 1965 | | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 540 | | [[:d:Q12398524|Q12398524]] | [[Raida Rodríguez Mosquera|Raida Rodríguez]] | 1980 | | [[Maside]] |- | style='text-align:right'| 541 | [[Ficheiro:Ramón Caride (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12398589|Q12398589]] | [[Ramón Caride|Ramón Caride Ogando]] | 1957 | | [[San Cristovo de Cea]] |- | style='text-align:right'| 542 | [[Ficheiro:Ramón Conde 2015.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12398590|Q12398590]] | [[Ramón Conde]] | 1951 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 543 | | [[:d:Q12398596|Q12398596]] | [[Ramón Félix Blanco Gómez]] | 1945 | 2001 | [[Santa Marta de Moreiras, O Pereiro de Aguiar|Santa Marta de Moreiras]] |- | style='text-align:right'| 544 | | [[:d:Q12398602|Q12398602]] | [[Ramón Gutiérrez Izquierdo]] | 1956 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 545 | | [[:d:Q12398603|Q12398603]] | [[Ramón Gómez Crespo]] | 1952 | | [[Maceda]] |- | style='text-align:right'| 546 | | [[:d:Q12398620|Q12398620]] | [[Ramón Rebellón Zubiri]] | 1855 | 1931 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 547 | [[Ficheiro:Raúl Gómez Pato, Catoira, 2020.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12398695|Q12398695]] | [[Raúl Gómez Pato]] | 1966 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 548 | [[Ficheiro:Rebeca Baceiredo (2022; cropped 2024).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12398704|Q12398704]] | [[Rebeca Baceiredo]] | 1979 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 549 | | [[:d:Q12399055|Q12399055]] | [[Ricardo Outeiriño]] | 1904 | 1986 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 550 | | [[:d:Q12399119|Q12399119]] | [[Roberto Castro]] | 1955 | | [[A Mezquita]] |- | style='text-align:right'| 551 | [[Ficheiro:Roberto Porto. Actor de Pradolongo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12399124|Q12399124]] | [[Roberto Porto]] | | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 552 | [[Ficheiro:Roberto Pascual (AELG - Distrito Xermar).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12399125|Q12399125]] | [[Roberto Pascual]] | 1981 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 553 | [[Ficheiro:Rocío Mosquera Consejo Interterritorial de Salud (29 de febrero de 2012) (2) (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12399140|Q12399140]] | [[Rocío Mosquera]] | 1956 | | [[Gomesende]] |- | style='text-align:right'| 554 | | [[:d:Q12399155|Q12399155]] | [[Rodolfo Gutiérrez Fernández]] | 1930 | 1994 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 555 | | [[:d:Q12399177|Q12399177]] | [[Rogelio Martínez González]] | 1956 | | [[A Arnoia]] |- | style='text-align:right'| 556 | | [[:d:Q12399251|Q12399251]] | [[Rosa Gómez Limia]] | 1943 | | [[Barbantes, Punxín|Barbantes]] |- | style='text-align:right'| 557 | [[Ficheiro:Rosa Álvarez María Casares 2014 (cropped).JPG|center|128px]] | [[:d:Q12399255|Q12399255]] | [[Rosa Álvarez]] | 1950 | | [[Carballeda de Avia]] |- | style='text-align:right'| 558 | | [[:d:Q12399308|Q12399308]] | [[Rubén García Fernández|Rubén García]] | 1951 | 2008 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 559 | [[Ficheiro:Santiago Prol (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12400028|Q12400028]] | [[Santiago Prol]] | 1960 | | [[Maceda]] |- | style='text-align:right'| 560 | | [[:d:Q12400276|Q12400276]] | [[Senén Bernárdez Álvarez|Senén Bernárdez]] | 1930 | 2013 | [[Gomesende]] |- | style='text-align:right'| 561 | | [[:d:Q12400315|Q12400315]] | [[Sergio Vences Fernández]] | 1936 | 2012 | [[Baños de Molgas]] |- | style='text-align:right'| 562 | [[Ficheiro:Silverio Cerradelo (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12400469|Q12400469]] | [[Silverio Cerradelo]] | 1964 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 563 | [[Ficheiro:Sulma Arias (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12400813|Q12400813]] | [[Sulma Arias]] | 1953 | | [[A Rúa de Valdeorras, A Rúa|A Rúa de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 564 | | [[:d:Q12400910|Q12400910]] | [[Tareixa Paz]] | 1967 | | [[Barbadás]] |- | style='text-align:right'| 565 | | [[:d:Q12401036|Q12401036]] | [[Teresa Martínez Randulfe]] | 2000 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 566 | [[Ficheiro:Teresa Seara (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12401039|Q12401039]] | [[Teresa Seara]] | 1968 | | [[Toén]] |- | style='text-align:right'| 567 | [[Ficheiro:Tomás M. Bóveda.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12401162|Q12401162]] | [[Tomás Bóveda]] | 1910 | 1982 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 568 | | [[:d:Q12401171|Q12401171]] | [[Tomás Pérez Vidal]] | 1954 | | [[Carballeda de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 569 | [[Ficheiro:Retrato de Urbano Feijóo Sotomayor.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12401597|Q12401597]] | [[Urbano Feijoo Sotomayor]] | 1808 | 1898 | [[Bamio, Santo Eusebio da Peroxa, Coles|Bamio]] |- | style='text-align:right'| 570 | [[Ficheiro:Urbano Ferreiroa Millán.JPG|center|128px]] | [[:d:Q12401598|Q12401598]] | [[Urbano Ferreiroa|Urbano Ferreiroa Millán]] | 1845 | 1901 | [[Navío, San Amaro|Navío]] |- | style='text-align:right'| 571 | | [[:d:Q12401666|Q12401666]] | [[Valentín García Escudero]] | 1833 | 1912 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 572 | | [[:d:Q12401754|Q12401754]] | [[Venancio González]] | 1914 | 1978 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 573 | | [[:d:Q12401773|Q12401773]] | [[Ventura Sierra|Ventura Sierra Vázquez]] | 1942 | | [[Vilariño de Conso]] |- | style='text-align:right'| 574 | | [[:d:Q12401829|Q12401829]] | [[Vicente Goyanes Cedrón]] | 1865 | 1954 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 575 | | [[:d:Q12401831|Q12401831]] | [[Vicente Gómez García]] | 1953 | | [[Castrelo do Val]] |- | style='text-align:right'| 576 | [[Ficheiro:Vicente Pérez Pérez 1910.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12401836|Q12401836]] | [[Vicente Pérez|Vicente Pérez Pérez]] | 1851 | 1921 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 577 | [[Ficheiro:VictorCampio01.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402475|Q12402475]] | [[Víctor Campio Pereira]] | 1928 | 2018 | [[Garabás, Maside|Garabás]] |- | style='text-align:right'| 578 | [[Ficheiro:Xabier Xil Xardón Praza Pública.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402533|Q12402533]] | [[Xabier Xil Xardón]] | 1983 | | [[Morgade, Xinzo de Limia|Morgade]] |- | style='text-align:right'| 579 | | [[:d:Q12402544|Q12402544]] | [[Xaime Quesada Blanco]] | 1975 | 2006 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 580 | [[Ficheiro:D. Juan de la Coba Gómez (Orense).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402556|Q12402556]] | [[Xan da Coba]] | 1813 | 1899 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 581 | [[Ficheiro:Gerardo Álvarez Gallego e Juan Antonio Prieto Rivas en Pías, Ponteareas, en decembro de 1930.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402638|Q12402638]] | [[Xerardo Álvarez Gallego]] | 1899 | 1986 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 582 | | [[:d:Q12402691|Q12402691]] | [[Xesús Souto Prieto]] | 1942 | | [[Boborás]] |- | style='text-align:right'| 583 | | [[:d:Q12402773|Q12402773]] | [[Xosé Carlos Gómez Alfaro]] | 1949 | 2008 | [[As Chabolas, Sanín, Ribadavia|As Chabolas]] |- | style='text-align:right'| 584 | | [[:d:Q12402780|Q12402780]] | [[Xosé Conde Fernández]] | 1918 | 1990 | [[A Barca de Barbantes, Cenlle|A Barca de Barbantes]] |- | style='text-align:right'| 585 | | [[:d:Q12402786|Q12402786]] | [[Xosé Domínguez González]] | 1958 | | [[Casteligo, Chandrexa de Queixa|Casteligo]] |- | style='text-align:right'| 586 | [[Ficheiro:Xosé Eduardo López Pereira.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402789|Q12402789]] | [[Xosé Eduardo López Pereira|Eduardo López Pereira]] | 1945 | | [[Trasalba, Ourense|Trasalba]] |- | style='text-align:right'| 587 | | [[:d:Q12402804|Q12402804]] | [[Xosé Lois González Vázquez]] | 1949 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 588 | | [[:d:Q12402807|Q12402807]] | [[Xosé Lois Rúa]] | 1951 | | [[Campobecerros, Castrelo do Val|Campobecerros]] |- | style='text-align:right'| 589 | [[Ficheiro:Xosé Manuel Pacho Blanco (AELG)-1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402838|Q12402838]] | [[Xosé Manuel Pacho Blanco]] | 1974 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 590 | [[Ficheiro:Piñeiro no Luar (detalle).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402840|Q12402840]] | [[Xosé Manuel Piñeiro]] | 1957 | 2025 | [[Vilaboa, Allariz (Santo Estevo), Allariz|Vilaboa]] |- | style='text-align:right'| 591 | | [[:d:Q12402871|Q12402871]] | [[Xosé Quintas Canella]] | 1947 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 592 | [[Ficheiro:Ben-Cho-Shey, en la casa familiar de Ourense, en 1936.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402876|Q12402876]] | [[Xosé Ramón Fernández-Oxea]] | 1896 | 1988 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 593 | | [[:d:Q12402882|Q12402882]] | [[Xosé Ramón Quintana]] | 1957 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 594 | | [[:d:Q12402886|Q12402886]] | [[Xosé Rodríguez Ferrer]] | 1946 | | [[Vilamartín de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 595 | | [[:d:Q12402898|Q12402898]] | [[Xoán Babarro]] | 1947 | | [[Calvelo, Zorelle, Maceda|Calvelo]] |- | style='text-align:right'| 596 | | [[:d:Q12402915|Q12402915]] | [[Xoán Xardón|Xoán Xosé Xardón Pedras]] | 1968 | | [[Vilar de Santos]] |- | style='text-align:right'| 597 | | [[:d:Q12402931|Q12402931]] | [[Xulia Alonso Díaz]] | 1961 | | [[A Rúa]] |- | style='text-align:right'| 598 | | [[:d:Q12402935|Q12402935]] | [[Xulio Francisco Ogando]] | 1913 | 2005 | [[Beariz]] |- | style='text-align:right'| 599 | [[Ficheiro:Xurxo Lorenzo Fernández 1910 1934.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402967|Q12402967]] | [[Xurxo Lorenzo Fernández]] | 1910 | 1934 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 600 | [[Ficheiro:Xurxo Rodríguez Méndez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402970|Q12402970]] | [[Xurxo Rodríguez Méndez]] | 1976 | | [[Castrelo de Miño]] |- | style='text-align:right'| 601 | [[Ficheiro:Yolanda López López.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402990|Q12402990]] | [[Yolanda López López]] | 1976 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 602 | [[Ficheiro:Escultura a Ángel Barja. León-08.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12403066|Q12403066]] | [[Ángel Barja]] | 1938 | 1987 | [[Terroso, Terroso, Vilardevós|Terroso]] |- | style='text-align:right'| 603 | [[Ficheiro:Ángel Lázaro Machado 1931.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12403074|Q12403074]] | [[Ángel Lázaro|Ángel Lázaro Machado]] | 1900 | 1985 | [[Velle, Ourense|Velle]] |- | style='text-align:right'| 604 | | [[:d:Q12403091|Q12403091]] | [[Ánxel Romero Cerdeiriña]] | 1901 | 1987 | [[Riós]] |- | style='text-align:right'| 605 | | [[:d:Q12403114|Q12403114]] | [[Óscar Cacharrón]] | 1965 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 606 | | [[:d:Q12403116|Q12403116]] | [[Óscar Gómez Pérez]] | 1968 | | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 607 | | [[:d:Q12740421|Q12740421]] | [[Santiago Genovés]] | 1923 | 2013 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 608 | | [[:d:Q13426165|Q13426165]] | [[Xosé Cid Menor]] | 1946 | | [[Santa Cruz da Rabeda, San Cibrao das Viñas|Santa Cruz da Rabeda]] |- | style='text-align:right'| 609 | | [[:d:Q13534607|Q13534607]] | [[Consuelo Rodríguez López]] | 1919 | 2019 | [[Soulecín, Santigoso, O Barco de Valdeorras|Soulecín]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[Ficheiro:Clodio González Pérez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q13582206|Q13582206]] | [[Clodio González Pérez]] | 1947 | | [[Cenlle]] |- | style='text-align:right'| 611 | | [[:d:Q14077139|Q14077139]] | [[Carles Álvarez Gonzàlez]] | 1965 | | [[Manzaneda]] |- | style='text-align:right'| 612 | [[Ficheiro:Rafael Rodríguez Villarino Praza Publica.jpg|center|128px]] | [[:d:Q14093046|Q14093046]] | [[Rafael Rodríguez Villarino]] | 1965 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 613 | | [[:d:Q14093227|Q14093227]] | [[Senén Pousa|Senén Pousa Soto]] | 1939 | 2023 | [[Beade]] |- | style='text-align:right'| 614 | | [[:d:Q14093279|Q14093279]] | [[José Manuel Castro Blanco]] | 1969 | | [[Os Blancos]] |- | style='text-align:right'| 615 | | [[:d:Q14093370|Q14093370]] | [[Aquilino Valencia|Aquilino Valencia Salgado]] | 1960 | | [[Calvos de Randín]] |- | style='text-align:right'| 616 | [[Ficheiro:José Luis Ferro Iglesias 2018.jpg|center|128px]] | [[:d:Q14093540|Q14093540]] | [[José Luis Ferro|José Luís Ferro Iglesias]] | 1970 | | [[Cartelle]] |- | style='text-align:right'| 617 | | [[:d:Q14093781|Q14093781]] | [[Joaquín Prieto Rodríguez]] | 1968 | | [[Larouco]] |- | style='text-align:right'| 618 | [[Ficheiro:Rafael Pérez Vázquez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q14093996|Q14093996]] | [[Rafael Pérez Vázquez]] | 1968 | | [[A Mezquita]] |- | style='text-align:right'| 619 | | [[:d:Q14094225|Q14094225]] | [[Francisco Magide Bizarro]] | 1953 | | [[Parada de Sil]] |- | style='text-align:right'| 620 | | [[:d:Q14094484|Q14094484]] | [[Xosé Xaquín Rodríguez Ambrosio]] | 1968 | | [[Rairiz de Veiga]] |- | style='text-align:right'| 621 | [[Ficheiro:María Concepción Méndez Gándara .jpg|center|128px]] | [[:d:Q14094730|Q14094730]] | [[Concepción Méndez Gándara]] | 2000 | | [[Sandiás]] |- | style='text-align:right'| 622 | | [[:d:Q14094776|Q14094776]] | [[Manuel Gallego Vila]] | 1937 | 2024 | [[Taboadela]] |- | style='text-align:right'| 623 | | [[:d:Q14094797|Q14094797]] | [[Miguel Cid|Miguel Antonio Cid Álvarez]] | 1950 | 2023 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 624 | | [[:d:Q14094998|Q14094998]] | [[Julio Pérez Carballo]] | 1932 | 2024 | [[Prado, Vilar de Barrio|Prado]] |- | style='text-align:right'| 625 | | [[:d:Q14095097|Q14095097]] | [[José Luis Gavilanes|José Luis Gavilanes Losada]] | 1953 | | [[Xunqueira de Ambía]] |- | style='text-align:right'| 626 | | [[:d:Q14095121|Q14095121]] | [[Carlos Gómez Blanco]] | 1968 | | [[Xunqueira de Espadanedo]] |- | style='text-align:right'| 627 | | [[:d:Q14512597|Q14512597]] | [[Alfredo Suárez Canal]] | 1951 | | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 628 | | [[:d:Q15215132|Q15215132]] | [[José Antonio Vázquez Taín]] | 1968 | | [[Zarracós, A Merca|Zarracós]] |- | style='text-align:right'| 629 | | [[:d:Q15821881|Q15821881]] | [[Jose Mascarenas]] | 1790 | 1862 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 630 | [[Ficheiro:Fs 32 88 01.jpg|center|128px]] | [[:d:Q15998487|Q15998487]] | [[Modesto Cid]] | 1879 | 1954 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 631 | | [[:d:Q16172912|Q16172912]] | [[Xosé Aviñoa]] | 1949 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 632 | | [[:d:Q16175176|Q16175176]] | [[José Manuel Barquero Vázquez]] | 1941 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 633 | | [[:d:Q16221297|Q16221297]] | [[Rubén García Martínez]] | 1981 | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 634 | | [[:d:Q16235933|Q16235933]] | [[Uxío Marcos]] | 1993 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 635 | | [[:d:Q16300839|Q16300839]] | [[Jaime Conde Noguerol]] | 1984 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 636 | | [[:d:Q16334125|Q16334125]] | [[José Román González]] | 1967 | 2014 | [[A Merca]] |- | style='text-align:right'| 637 | [[Ficheiro:Dom Abel Alonso Nuñes vitral catedral.JPG|center|128px]] | [[:d:Q16484612|Q16484612]] | [[Abel Alonso Núñez]] | 1921 | 2003 | [[provincia de Ourense]] |- | style='text-align:right'| 638 | | [[:d:Q16527132|Q16527132]] | [[Anselmo de la Peña]] | 1645 | 1729 | [[Cabanelas, O Carballiño|Cabanelas]] |- | style='text-align:right'| 639 | | [[:d:Q16527600|Q16527600]] | [[Agustín Jarabo Domínguez]] | 1911 | 1961 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 640 | | [[:d:Q16590344|Q16590344]] | [[Leticia Iglesias]] | 1979 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 641 | | [[:d:Q16591656|Q16591656]] | [[Francisca Barracel]] | 1902 | 2013 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 642 | [[Ficheiro:Placa al general Víctor Lago Román, Burgos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q16647471|Q16647471]] | [[Víctor Lago Román]] | 1919 | 1982 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 643 | | [[:d:Q16911620|Q16911620]] | [[Herminio González (Q16911620)|Herminio González]] | 1940 | 2025 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 644 | | [[:d:Q16911624|Q16911624]] | [[Wilson Jones|Wilson Alfredo Jones]] | 1934 | 2021 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 645 | | [[:d:Q16911629|Q16911629]] | [[Cesáreo Rivera Pérez]] | 1940 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 646 | | [[:d:Q17024023|Q17024023]] | [[Antonio Álvarez Lamas]] | | | [[Lobeira]] |- | style='text-align:right'| 647 | [[Ficheiro:Felisindo Álvarez Xesteira 1932.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17024025|Q17024025]] | [[Felisindo Álvarez Xesteira]] | 1899 | 1989 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 648 | | [[:d:Q17024057|Q17024057]] | [[Abdón Blanco García]] | 1899 | 1936 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 649 | | [[:d:Q17024380|Q17024380]] | [[Benito Cancela Rodríguez]] | 1892 | 1973 | [[Padroso, Lampaza, Rairiz de Veiga|Padroso]] |- | style='text-align:right'| 650 | | [[:d:Q17024400|Q17024400]] | [[Antonio Caride-Tabarés]] | 2000 | 2015 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 651 | | [[:d:Q17155919|Q17155919]] | [[Antón Tovar]] | 1921 | 2004 | [[A Pereira, Sabariz, Rairiz de Veiga|A Pereira]] |- | style='text-align:right'| 652 | | [[:d:Q17413201|Q17413201]] | [[José Ledo Limia]] | 1900 | 1977 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 653 | [[Ficheiro:Francisco Marcos Raña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17413203|Q17413203]] | [[Francisco Marcos Raña]] | 1900 | 1990 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 654 | | [[:d:Q17413217|Q17413217]] | [[Eduardo Valencia Fernández]] | 1901 | 1969 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 655 | | [[:d:Q17413221|Q17413221]] | [[Gustavo Fernández Arias]] | 1903 | 1985 | [[Manzaneda]] |- | style='text-align:right'| 656 | | [[:d:Q17413223|Q17413223]] | [[Raúl González Gómez]] | 1903 | 1995 | [[Ventosela, Ribadavia|Ventosela]] |- | style='text-align:right'| 657 | | [[:d:Q17413231|Q17413231]] | [[Antonio Fernández Carnicero]] | 1904 | 1997 | [[Baños de Molgas]] |- | style='text-align:right'| 658 | | [[:d:Q17413235|Q17413235]] | [[Gonzalo Gurriarán]] | 1904 | 1975 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 659 | | [[:d:Q17413238|Q17413238]] | [[Amadeo López Bello]] | 1903 | 1936 | [[Carballeda de Avia]] |- | style='text-align:right'| 660 | | [[:d:Q17413241|Q17413241]] | [[Ramón Pérez Vispo]] | 1904 | 2000 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 661 | [[Ficheiro:Armando Fernández Mazas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17413252|Q17413252]] | [[Armando Fernández Mazas]] | 1905 | 1996 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 662 | | [[:d:Q17413253|Q17413253]] | [[Alfonso Gayoso]] | 1905 | 1970 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 663 | | [[:d:Q17413355|Q17413355]] | [[Eligio Núñez]] | 1906 | 1936 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 664 | | [[:d:Q17413361|Q17413361]] | [[Baltasar Vázquez]] | 1905 | 1995 | [[Gabín, Montederramo|Gabín]] |- | style='text-align:right'| 665 | | [[:d:Q17413373|Q17413373]] | [[Fermín Fernández Armesto]] | 1907 | 1979 | [[A Mezquita]] |- | style='text-align:right'| 666 | [[Ficheiro:Escultura Xesús Taboada Chivite en Verín.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17413380|Q17413380]] | [[Xesús Taboada Chivite]] | 1907 | 1976 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 667 | | [[:d:Q17413381|Q17413381]] | [[María Bouzas Pérez]] | 1908 | 1999 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 668 | | [[:d:Q17413395|Q17413395]] | [[Edesio Fuentes Fuentes]] | 1909 | 1987 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 669 | | [[:d:Q17413398|Q17413398]] | [[José Meixengo Pereira]] | 1909 | 2000 | [[Castrelo de Miño]] |- | style='text-align:right'| 670 | | [[:d:Q17413405|Q17413405]] | [[Emilio Canda Pérez]] | 1911 | 1998 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 671 | | [[:d:Q17413412|Q17413412]] | [[José Viéitez de Soto]] | 1910 | 1957 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 672 | | [[:d:Q17413416|Q17413416]] | [[Ricardo Martín Esperanza]] | 1911 | 1983 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 673 | | [[:d:Q17413419|Q17413419]] | [[José Pardo Babarro]] | 1911 | 1938 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 674 | [[Ficheiro:Alfredo Cid Rumbao 1932.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17413425|Q17413425]] | [[Alfredo Cid Rumbao]] | 1912 | 2000 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 675 | | [[:d:Q17413430|Q17413430]] | [[Eladio Rodríguez González (político)|Eladio Rodríguez González]] | 1912 | 1942 | [[San Miguel do Outeiro, Vilamartín de Valdeorras|San Miguel do Outeiro]] |- | style='text-align:right'| 676 | | [[:d:Q17413432|Q17413432]] | [[Celso Vila Rodríguez]] | 1912 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 677 | [[Ficheiro:Mario Canda Pérez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17413437|Q17413437]] | [[Mario Canda]] | 1913 | 1936 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 678 | | [[:d:Q17413439|Q17413439]] | [[Samuel Gómez González]] | 1913 | 1990 | [[Baños de Molgas]] |- | style='text-align:right'| 679 | | [[:d:Q17413462|Q17413462]] | [[Manuel Rubén García Álvarez]] | 1915 | 1980 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 680 | | [[:d:Q17413475|Q17413475]] | [[Roxelio Rodríguez de Bretaña]] | 1917 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 681 | | [[:d:Q17413476|Q17413476]] | [[Recaredo Romero Nieto]] | 1917 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 682 | | [[:d:Q17414082|Q17414082]] | [[Ramón Taboada Salgado]] | 1923 | 2016 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 683 | | [[:d:Q17414087|Q17414087]] | [[José Luis Varela Iglesias]] | 1924 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 684 | | [[:d:Q17414097|Q17414097]] | [[José Benito Bermejo González]] | 1925 | 1973 | [[Dacón, Amarante, Maside|Dacón]] |- | style='text-align:right'| 685 | | [[:d:Q17414258|Q17414258]] | [[Neftalí Prieto]] | 1927 | 2010 | [[Sever, Viana do Bolo|Sever]] |- | style='text-align:right'| 686 | | [[:d:Q17414259|Q17414259]] | [[Pío Moa Banga]] | 1927 | 2017 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 687 | | [[:d:Q17414585|Q17414585]] | [[Víctor Manuel López Quijada]] | 1928 | 2021 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 688 | | [[:d:Q17415174|Q17415174]] | [[Jesús Corzo Sierra]] | 1930 | 2000 | [[San Paio, Mones, Petín|San Paio]] |- | style='text-align:right'| 689 | | [[:d:Q17415177|Q17415177]] | [[José Romero Becerra]] | 1930 | 2006 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 690 | [[Ficheiro:LoisAnton.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17415191|Q17415191]] | [[Lois Antón]] | 1931 | 2018 | [[Escudeiros, Ramirás|Escudeiros]] |- | style='text-align:right'| 691 | [[Ficheiro:Castro Caldelas, Claudio Movilla Álvarez.JPG|center|128px]] | [[:d:Q17415195|Q17415195]] | [[Claudio Movilla]] | 1931 | 1998 | [[Castro Caldelas]] |- | style='text-align:right'| 692 | | [[:d:Q17415199|Q17415199]] | [[José María Vázquez Pérez]] | 1931 | | [[Carnós, A Arnoia, A Arnoia|Carnós]] |- | style='text-align:right'| 693 | [[Ficheiro:Toma de posesión como alcalde de Cartelle en 1979.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17415310|Q17415310]] | [[Aurelio López Fernández]] | 1932 | 2018 | [[Nogueiró, O Mundil, Cartelle|Nogueiró]] |- | style='text-align:right'| 694 | [[Ficheiro:Vanja Milinkovic Savic WC2022.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17517223|Q17517223]] | [[Vanja Milinković-Savić]] | 1997 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 695 | | [[:d:Q17630527|Q17630527]] | [[Sony Vázquez]] | 1975 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 696 | | [[:d:Q18018174|Q18018174]] | [[Adolfo Zon Pereira]] | 1956 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 697 | | [[:d:Q18418617|Q18418617]] | [[Ismael González Díaz|Ismael González]] | 1939 | 2015 | [[O Barón, O Carballiño|O Barón]] |- | style='text-align:right'| 698 | [[Ficheiro:Fernando Currás.jpg|center|128px]] | [[:d:Q18685581|Q18685581]] | [[Fernando Currás Gallego]] | 1977 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 699 | | [[:d:Q18706433|Q18706433]] | [[Martín Fernández Madarnas]] | 1989 | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 700 | | [[:d:Q19369183|Q19369183]] | [[Antonio Quesada]] | 1932 | 2015 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 701 | | [[:d:Q19766129|Q19766129]] | [[Montserrat Calleja Gómez]] | 1973 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 702 | | [[:d:Q19766459|Q19766459]] | [[María Teresa Miras Portugal]] | 1948 | 2021 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 703 | | [[:d:Q19958598|Q19958598]] | [[Miguel Ángel Valcárcel]] | 1908 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 704 | | [[:d:Q19998163|Q19998163]] | [[Cástor Méndez Brandón]] | 1864 | 1920 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 705 | | [[:d:Q19998345|Q19998345]] | [[Eduardo Quintela Bóveda]] | 1891 | 1968 | [[San Cristovo de Cea]] |- | style='text-align:right'| 706 | | [[:d:Q20006453|Q20006453]] | [[Raúl Rey Fomosel]] | 1936 | | [[Cudeiro, Ourense|Cudeiro]] |- | style='text-align:right'| 707 | [[Ficheiro:(José Manuel Freire) Jornadas Sanidad Pública Ernest Lluch (16919711298) (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q20016977|Q20016977]] | [[José Manuel Freire Campo]] | 1949 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 708 | [[Ficheiro:Neftalí.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20017278|Q20017278]] | [[Nefta Lee]] | 1982 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 709 | | [[:d:Q20030304|Q20030304]] | [[Pedro Vázquez]] | 1591 | 1624 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 710 | [[Ficheiro:Maximino Fernández en La ilustración gallega y asturiana 08 06 1881.tif|center|128px]] | [[:d:Q20100557|Q20100557]] | [[Maximino Fernández]] | 1837 | 1887 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 711 | | [[:d:Q20532838|Q20532838]] | [[Ramón Lafuente Rodríguez]] | 1907 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 712 | | [[:d:Q20532872|Q20532872]] | [[Ramón María Otero]] | 1819 | 1903 | [[Albarellos, Boborás|Albarellos]] |- | style='text-align:right'| 713 | | [[:d:Q20532923|Q20532923]] | [[Benigno Lameiro Bermúdez]] | 1911 | 1960 | [[A Veiga]] |- | style='text-align:right'| 714 | [[Ficheiro:Manuel Luís Acuña 1934.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20532924|Q20532924]] | [[Manuel Luís Acuña]] | 1899 | 1975 | [[Sobrado, A Pobra de Trives|Sobrado]] |- | style='text-align:right'| 715 | | [[:d:Q20532929|Q20532929]] | [[José Lameiro Bermúdez]] | | 1936 | [[A Veiga]] |- | style='text-align:right'| 716 | | [[:d:Q20532933|Q20532933]] | [[Carmen Acuña]] | 1956 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 717 | | [[:d:Q20532988|Q20532988]] | [[Luís Antonio Chao Gómez]] | 1944 | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 718 | [[Ficheiro:Enrique Otero Sotelo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20532992|Q20532992]] | [[Enrique Otero Sotelo]] | 1849 | 1904 | [[Trasalba, Amoeiro|Trasalba]] |- | style='text-align:right'| 719 | | [[:d:Q20532994|Q20532994]] | [[Xoán C. Rodríguez]] | 1966 | | [[Coles]] |- | style='text-align:right'| 720 | [[Ficheiro:José María Chao Rodríguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533001|Q20533001]] | [[José María Chao Rodríguez]] | 1790 | 1858 | [[Lebosende, Leiro|Lebosende]] |- | style='text-align:right'| 721 | | [[:d:Q20533012|Q20533012]] | [[Isaac Forneiro Barandela]] | 1897 | 1936 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 722 | [[Ficheiro:Alfonso Alcalá Martín en Vida Gallega n 17. 30-3-1910.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533060|Q20533060]] | [[Alfonso Alcalá Martín]] | 1870 | 1936 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 723 | [[Ficheiro:Bieito Ledo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533083|Q20533083]] | [[Bieito Ledo]] | 1944 | | [[Padroso, A Abeleda, Xunqueira de Ambía|Padroso]] |- | style='text-align:right'| 724 | | [[:d:Q20533085|Q20533085]] | [[Juan Rodríguez Quesada]] | 1900 | 1910 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 725 | | [[:d:Q20533094|Q20533094]] | [[Isidoro Cid Rivo]] | 1899 | | [[Seixalbo, Ourense|Seixalbo]] |- | style='text-align:right'| 726 | | [[:d:Q20533102|Q20533102]] | [[Antonio Rodríguez Rodríguez]] | 1944 | | [[A Peroxa]] |- | style='text-align:right'| 727 | [[Ficheiro:Aurea Rodríguez 1927.png|center|128px]] | [[:d:Q20533113|Q20533113]] | [[Áurea Rodríguez]] | 1897 | 2000 | [[Muntián, As Marabillas, Cartelle|Muntián]] |- | style='text-align:right'| 728 | [[Ficheiro:No xardin.png|center|128px]] | [[:d:Q20533119|Q20533119]] | [[Xabier Cid]] | 1975 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 729 | [[Ficheiro:Manuel Rodríguez Rodríguez 1908.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533142|Q20533142]] | [[Manuel Rodríguez Rodríguez (mestre)|Manuel Rodríguez Rodríguez]] | 1900 | 1908 | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 730 | [[Ficheiro:Primitivo Rodríguez Sanjurjo 1932.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533162|Q20533162]] | [[Primitivo Rodríguez Sanjurjo]] | 1880 | 1947 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 731 | | [[:d:Q20533164|Q20533164]] | [[Rogelio Civeira]] | 1900 | 1922 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 732 | [[Ficheiro:Luís Rodríguez Santos 1920.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533171|Q20533171]] | [[Luís Rodríguez Santos]] | 1884 | 1953 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 733 | | [[:d:Q20533174|Q20533174]] | [[Camilo Palmeiro Fernández]] | | 1936 | [[Alberguería, A Veiga|Alberguería]] |- | style='text-align:right'| 734 | | [[:d:Q20533177|Q20533177]] | [[Enrique León Calviño]] | 1944 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 735 | [[Ficheiro:Manuel Lezón Fernández 1932.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533201|Q20533201]] | [[Manuel Lezón]] | 1854 | 1934 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 736 | | [[:d:Q20533225|Q20533225]] | [[Julio Rodríguez Soto]] | 1880 | 1931 | [[Maside]] |- | style='text-align:right'| 737 | [[Ficheiro:Premio Mestre Mateo 2017 Lucía Rodríguez Vázquez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533235|Q20533235]] | [[Lucía Rodríguez Vázquez]] | 1983 | | [[Castro Caldelas]] |- | style='text-align:right'| 738 | | [[:d:Q20533251|Q20533251]] | [[Eugenio Collazo Álvarez]] | 1912 | 1936 | [[Leiro]] |- | style='text-align:right'| 739 | | [[:d:Q20533261|Q20533261]] | [[Francisco Paradela Núñez]] | 1898 | 1936 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 740 | | [[:d:Q20533272|Q20533272]] | [[José Alonso Obregón]] | 1883 | 1936 | [[Laza]] |- | style='text-align:right'| 741 | [[Ficheiro:Martín Paradelo Núñez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533280|Q20533280]] | [[Martín Paradelo]] | 1981 | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 742 | [[Ficheiro:Francisco Fumega Piñeiro 2023.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533287|Q20533287]] | [[Francisco Fumega|Francisco Fumega Piñeiro]] | 1961 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 743 | | [[:d:Q20533319|Q20533319]] | [[Rafael Alonso Rodríguez]] | 1901 | 1937 | [[Amoeiro]] |- | style='text-align:right'| 744 | [[Ficheiro:Rafael Romano Gracia 1927.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533329|Q20533329]] | [[Rafael Romano Gracia]] | | 1966 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 745 | | [[:d:Q20533378|Q20533378]] | [[Nicanor Alvarado Casanova]] | 1830 | 1896 | [[A Pobra de Trives]] |- | style='text-align:right'| 746 | | [[:d:Q20533382|Q20533382]] | [[José Romero Carreira]] | 1917 | 1992 | [[Solbeira, Paderne de Allariz|Solbeira]] |- | style='text-align:right'| 747 | | [[:d:Q20533387|Q20533387]] | [[Manuel Lois Vázquez]] | 1868 | 1899 | [[Maside]] |- | style='text-align:right'| 748 | | [[:d:Q20533453|Q20533453]] | [[Celso López Blanco]] | 1891 | 1958 | [[Laza]] |- | style='text-align:right'| 749 | | [[:d:Q20533458|Q20533458]] | [[Fernando Cordón García]] | 1899 | 1936 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 750 | | [[:d:Q20533476|Q20533476]] | [[Julio Álvarez Gómez]] | 1952 | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 751 | [[Ficheiro:Clara Corral Aller.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533492|Q20533492]] | [[Clara Corral]] | 1847 | 1908 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 752 | | [[:d:Q20533495|Q20533495]] | [[Fernando Álvarez Lamelas]] | 1935 | 2024 | [[Xunqueira de Espadanedo]] |- | style='text-align:right'| 753 | | [[:d:Q20533505|Q20533505]] | [[Xosé Luís López Cid]] | 1916 | 1992 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 754 | | [[:d:Q20533507|Q20533507]] | [[Ramón Rubido|Ramón Rubido Diéguez]] | | 1981 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 755 | | [[:d:Q20533522|Q20533522]] | [[Luis Álvarez Rodríguez|Luís Álvarez Rodríguez]] | 1915 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 756 | | [[:d:Q20533534|Q20533534]] | [[Abraham Rubín]] | 1978 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 757 | | [[:d:Q20533561|Q20533561]] | [[Leopoldo López Lois]] | 1884 | 1948 | [[Maside]] |- | style='text-align:right'| 758 | | [[:d:Q20533565|Q20533565]] | [[Recaredo Paz]] | 1950 | 2008 | [[Taboadela]] |- | style='text-align:right'| 759 | | [[:d:Q20533597|Q20533597]] | [[Marisol López Martínez (lingüista)|Marisol López Martínez]] | 2000 | | [[Sobrado, Poulo, Gomesende|Sobrado]] |- | style='text-align:right'| 760 | | [[:d:Q20533660|Q20533660]] | [[Emilio Amor Rolán]] | 1880 | 1937 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 761 | | [[:d:Q20533664|Q20533664]] | [[Ramón Pedrayo Silva]] | 1822 | 1899 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 762 | [[Ficheiro:Cesáreo García Álvarez 1935.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533666|Q20533666]] | [[Cesáreo García Álvarez]] | 1870 | 2000 | [[Padrenda]] |- | style='text-align:right'| 763 | | [[:d:Q20533677|Q20533677]] | [[Arturo Andrade]] | 1956 | | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 764 | | [[:d:Q20533693|Q20533693]] | [[Cesáreo López Pinal]] | 1867 | 1936 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 765 | | [[:d:Q20533720|Q20533720]] | [[Toni Salgado]] | 1978 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 766 | [[Ficheiro:Arturo Salgado Biempica 1925.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533729|Q20533729]] | [[Arturo Salgado|Arturo Salgado Biempica]] | 1882 | 1937 | [[Lobeira]] |- | style='text-align:right'| 767 | [[Ficheiro:Los diputados pintados por sus hechos, Madoz, Muzquiz, Pellón y Rodríguez, Vázquez Curiel, (cropped) Julián Pellón y Rodríguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533772|Q20533772]] | [[Julián Pellón Rodríguez]] | 1816 | 1878 | [[Larouco]] |- | style='text-align:right'| 768 | | [[:d:Q20533784|Q20533784]] | [[Emilio Salgado Urtiaga]] | 1897 | 1970 | [[Punxín]] |- | style='text-align:right'| 769 | [[Ficheiro:Paulino Peña.png|center|128px]] | [[:d:Q20533791|Q20533791]] | [[Paulino Peña|Paulino Peña Álvarez]] | 1960 | | [[Vilardevós]] |- | style='text-align:right'| 770 | | [[:d:Q20533794|Q20533794]] | [[Benigno Salgado Vázquez]] | 1855 | 2000 | [[Maside]] |- | style='text-align:right'| 771 | | [[:d:Q20533796|Q20533796]] | [[Emilio Carlos García Fernández]] | 1953 | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 772 | | [[:d:Q20533828|Q20533828]] | [[Emilio García Gallego]] | 1947 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 773 | | [[:d:Q20533867|Q20533867]] | [[Lisardo Sampil|Lisardo Sampil Belmonte]] | 2000 | 1978 | [[Loñoá Grande, Covas, O Pereiro de Aguiar|Loñoá Grande]] |- | style='text-align:right'| 774 | [[Ficheiro:Xosé García Mosquera.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533969|Q20533969]] | [[José García Mosquera]] | 1817 | 1868 | [[Castro de Escuadro, Maceda|Castro de Escuadro]] |- | style='text-align:right'| 775 | [[Ficheiro:Amoeiro 01-04a.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533981|Q20533981]] | [[Castor Sánchez Martínez]] | 1894 | 1936 | [[Parada de Amoeiro, Amoeiro|Parada de Amoeiro]] |- | style='text-align:right'| 776 | | [[:d:Q20534018|Q20534018]] | [[Alberto Armesto García]] | 1920 | | [[Maceda]] |- | style='text-align:right'| 777 | | [[:d:Q20534038|Q20534038]] | [[Aquilino Sánchez Rodríguez]] | 1874 | 1936 | [[Oseira, San Cristovo de Cea|Oseira]] |- | style='text-align:right'| 778 | | [[:d:Q20534042|Q20534042]] | [[José Pereira Rodríguez]] | 1900 | 1959 | [[Seixalbo, Ourense|Seixalbo]] |- | style='text-align:right'| 779 | | [[:d:Q20534081|Q20534081]] | [[Carmen Pereiras|Carmen Pereiras Pérez]] | 1959 | | [[Cartelle]] |- | style='text-align:right'| 780 | | [[:d:Q20534170|Q20534170]] | [[Antonio García Vázquez-Queipo]] | 1900 | 1912 | [[Vilela, A Rúa de Valdeorras, A Rúa|Vilela]] |- | style='text-align:right'| 781 | | [[:d:Q20534177|Q20534177]] | [[Xavier Santiago]] | 1963 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 782 | | [[:d:Q20534210|Q20534210]] | [[Susana García]] | 1970 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 783 | [[Ficheiro:Filomena Dato Muruais.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534211|Q20534211]] | [[Filomena Dato]] | 1856 | 1927 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 784 | [[Ficheiro:Celso Pérez Enríquez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534236|Q20534236]] | [[Celso Pérez Enríquez]] | 1885 | 1936 | [[Cerdal, Poulo, Gomesende|Cerdal]] |- | style='text-align:right'| 785 | [[Ficheiro:José Manuel Baltar Blanco.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534268|Q20534268]] | [[José Manuel Baltar Blanco]] | 1967 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 786 | | [[:d:Q20534271|Q20534271]] | [[Henrique del Bosque]] | 1959 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 787 | | [[:d:Q20534303|Q20534303]] | [[Remigio Garrido Bouzas]] | 1830 | 1907 | [[Baños de Molgas]] |- | style='text-align:right'| 788 | | [[:d:Q20534341|Q20534341]] | [[Antonio Pérez Gutiérrez]] | | 1936 | [[Palmés, Ourense|Palmés]] |- | style='text-align:right'| 789 | | [[:d:Q20534400|Q20534400]] | [[Victoriano Marcos]] | 1903 | 1958 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 790 | | [[:d:Q20534401|Q20534401]] | [[Felicísimo Pérez Ortega]] | 1910 | | [[A Gudiña]] |- | style='text-align:right'| 791 | | [[:d:Q20534417|Q20534417]] | [[Gerardo Seoane Fidalgo]] | 1959 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 792 | | [[:d:Q20534419|Q20534419]] | [[Heriberto Pérez Proenza]] | 1883 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 793 | | [[:d:Q20534455|Q20534455]] | [[Maxo Barjas]] | 1966 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 794 | [[Ficheiro:Marcial Ginzo Soto 1926.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534482|Q20534482]] | [[Marcial Ginzo Soto]] | 1884 | 1974 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 795 | | [[:d:Q20534504|Q20534504]] | [[Castor Diéguez Amoeiro]] | 1900 | 1913 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 796 | | [[:d:Q20534515|Q20534515]] | [[Luis Diéguez Amoeiro]] | 1838 | 1913 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 797 | [[Ficheiro:Mariano Dieguez Amoeiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534522|Q20534522]] | [[Mariano Diéguez Amoeiro]] | 1900 | 1934 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 798 | | [[:d:Q20534538|Q20534538]] | [[Augusto Sierra Rodríguez]] | 1891 | 1937 | [[San Paio, Mones, Petín|San Paio]] |- | style='text-align:right'| 799 | | [[:d:Q20534559|Q20534559]] | [[Perfecto de Dios Fernández]] | 1931 | 1950 | [[Sandiás]] |- | style='text-align:right'| 800 | | [[:d:Q20534569|Q20534569]] | [[Manuel Dobao Nogueira]] | 1900 | 2000 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 801 | | [[:d:Q20534574|Q20534574]] | [[Nemesio Barxa]] | 1935 | | [[Caldesiños, Viana do Bolo|Caldesiños]] |- | style='text-align:right'| 802 | | [[:d:Q20534588|Q20534588]] | [[Casiano Martínez Barja]] | 1897 | 1937 | [[Cádavos, A Mezquita|Cádavos]] |- | style='text-align:right'| 803 | | [[:d:Q20534611|Q20534611]] | [[Ignacio Basallo]] | 1952 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 804 | | [[:d:Q20534615|Q20534615]] | [[Manuel Martínez Blanco]] | | 1945 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 805 | [[Ficheiro:Xoán Carlos Domínguez Alberte (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534620|Q20534620]] | [[Xoán Carlos Domínguez Alberte]] | 1966 | | [[Escudeiros, Ramirás|Escudeiros]] |- | style='text-align:right'| 806 | | [[:d:Q20534634|Q20534634]] | [[Javier Domínguez]] | 1957 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 807 | [[Ficheiro:Laureano Domínguez Cao-Cordido 1919.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534645|Q20534645]] | [[Laureano Domínguez Cao-Cordido]] | 1900 | 1962 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 808 | | [[:d:Q20534678|Q20534678]] | [[Iria Sobrado]] | 1979 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 809 | | [[:d:Q20534685|Q20534685]] | [[Ángel Martínez Doval]] | 1903 | 1988 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 810 | | [[:d:Q20534688|Q20534688]] | [[Benigno Gómez Gómez]] | 1902 | | [[A Veiga, Carballeda, Carballeda de Avia|A Veiga]] |- | style='text-align:right'| 811 | | [[:d:Q20534696|Q20534696]] | [[María Ramona Gómez Iglesias]] | 1961 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 812 | | [[:d:Q20534714|Q20534714]] | [[Francisco Dopazo Rodríguez]] | 1902 | 1980 | [[Rairo, Ourense|Rairo]] |- | style='text-align:right'| 813 | | [[:d:Q20534730|Q20534730]] | [[Arturo Benito Silva]] | 1907 | 2000 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 814 | | [[:d:Q20534732|Q20534732]] | [[Juan Antonio Dopazo|Juan Antonio Dopazo López]] | 1900 | 1982 | [[Amoeiro]] |- | style='text-align:right'| 815 | | [[:d:Q20534735|Q20534735]] | [[Vicente Sola Regido]] | 1900 | 1918 | [[Castrelo do Val]] |- | style='text-align:right'| 816 | | [[:d:Q20534783|Q20534783]] | [[Senén Bernárdez Ferrán]] | 1962 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 817 | | [[:d:Q20534790|Q20534790]] | [[Ramón Bernárdez González]] | 1838 | 1911 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 818 | [[Ficheiro:Mariaalbert.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534811|Q20534811]] | [[María González Albert]] | 1977 | | [[A Rúa]] |- | style='text-align:right'| 819 | | [[:d:Q20534818|Q20534818]] | [[José Manuel González Álvarez]] | 1952 | | [[Bande]] |- | style='text-align:right'| 820 | | [[:d:Q20534819|Q20534819]] | [[Manuel Martínez Randulfe]] | 1936 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 821 | | [[:d:Q20534838|Q20534838]] | [[Alejandro Marquina Álvarez]] | 1819 | 1876 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 822 | [[Ficheiro:MaginBlanco.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534842|Q20534842]] | [[Magín Blanco]] | 1960 | | [[A Rúa]] |- | style='text-align:right'| 823 | | [[:d:Q20534851|Q20534851]] | [[Benedicto Blanco|Benedicto Blanco Dobarro]] | 2000 | 1943 | [[Avión]] |- | style='text-align:right'| 824 | | [[:d:Q20534854|Q20534854]] | [[José Soto González]] | 1848 | 1930 | [[A Pobra de Trives]] |- | style='text-align:right'| 825 | | [[:d:Q20534860|Q20534860]] | [[Manuel Cerezales]] | 1909 | 2005 | [[Vilar de Cervos, Vilar de Cervos, Vilardevós|Vilar de Cervos]] |- | style='text-align:right'| 826 | | [[:d:Q20534864|Q20534864]] | [[Moisés Blanco Paradelo]] | 1977 | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 827 | [[Ficheiro:Luis Soto Menor 1917.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534867|Q20534867]] | [[Luís Soto Menor]] | 1881 | 1964 | [[Zaín, Seixalbo, Ourense|Zaín]] |- | style='text-align:right'| 828 | [[Ficheiro:Bernardo González del Valle.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534871|Q20534871]] | [[Bernardo González del Valle]] | 1771 | 1848 | [[Cachamuíña, A Lamela, O Pereiro de Aguiar|Cachamuíña]] |- | style='text-align:right'| 829 | | [[:d:Q20534902|Q20534902]] | [[Raúl Soutelo Vázquez]] | 1492 | | [[Amoeiro]] |- | style='text-align:right'| 830 | | [[:d:Q20534909|Q20534909]] | [[Pedro Boado Sánchez]] | 1800 | 1823 | [[Quintás, A Barra, Coles|Quintás]] |- | style='text-align:right'| 831 | [[Ficheiro:Castor Elices.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534910|Q20534910]] | [[Castor Elices]] | 1847 | 1886 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 832 | | [[:d:Q20534917|Q20534917]] | [[Matías Bobillo Bobillo]] | | 1972 | [[Maceda]] |- | style='text-align:right'| 833 | | [[:d:Q20534937|Q20534937]] | [[Ramiro Mascareñas Romero]] | 1876 | 2000 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 834 | | [[:d:Q20534957|Q20534957]] | [[Evaristo Suárez Alberte]] | 1882 | 1934 | [[Esgos]] |- | style='text-align:right'| 835 | | [[:d:Q20534960|Q20534960]] | [[Cayetano Borrajo Fernández]] | 1893 | | [[Amoeiro]] |- | style='text-align:right'| 836 | | [[:d:Q20534968|Q20534968]] | [[Luís Borrajo|Luis Borrajo]] | 1950 | 2005 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 837 | | [[:d:Q20534983|Q20534983]] | [[Aurelio Enríquez González]] | 1845 | 1910 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 838 | [[Ficheiro:Rosa Enríquez (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534993|Q20534993]] | [[Rosa Enríquez]] | 1969 | | [[A Rúa]] |- | style='text-align:right'| 839 | [[Ficheiro:Javier Bóveda Pérez 1916.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535011|Q20535011]] | [[Xavier Bóveda]] | 1898 | 1963 | [[Gomesende]] |- | style='text-align:right'| 840 | | [[:d:Q20535056|Q20535056]] | [[Lois Taboada|Luís Taboada Camoeiras]] | 1918 | 2010 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 841 | | [[:d:Q20535064|Q20535064]] | [[María Brey Mariño]] | 1910 | 1995 | [[A Pobra de Trives]] |- | style='text-align:right'| 842 | | [[:d:Q20535074|Q20535074]] | [[Manuel Taboada Cid]] | 1946 | 1993 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 843 | | [[:d:Q20535087|Q20535087]] | [[Delfín Mein Estévez]] | 1869 | 1929 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 844 | [[Ficheiro:Albino Prada Blanco.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535088|Q20535088]] | [[Albino Prada|Albino Prada Blanco]] | 1955 | | [[Santa Cruz, O Bolo|Santa Cruz]] |- | style='text-align:right'| 845 | [[Ficheiro:Escultura a Rodolfo Prada nos Peares 01 (recortada).jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535096|Q20535096]] | [[Rodolfo Prada]] | 1892 | 1980 | [[Os Peares]] |- | style='text-align:right'| 846 | | [[:d:Q20535114|Q20535114]] | [[Luciano Meleiro Tejada]] | 1871 | 1931 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 847 | [[Ficheiro:Javier Prado Rodríguez fotografía que aparece en la primera página de las obras del autor y que corresponde al año 1928.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535130|Q20535130]] | [[Xavier Prado Rodríguez]] | 1874 | 1942 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 848 | [[Ficheiro:Lola Gándara (Vigo, 2013).jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535146|Q20535146]] | [[Lola González]] | 1942 | | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 849 | | [[:d:Q20535150|Q20535150]] | [[Perfecto Estévez]] | 1955 | 2010 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 850 | | [[:d:Q20535153|Q20535153]] | [[Gumersindo Buján Buján]] | 1850 | 1911 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 851 | | [[:d:Q20535155|Q20535155]] | [[Eligio Estévez Meleiro]] | 1899 | | [[Crespos, Padrenda|Crespos]] |- | style='text-align:right'| 852 | [[Ficheiro:Antonio Buján Pérez 1914.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535159|Q20535159]] | [[Antonio Buján|Antonio Buján Pérez]] | 1892 | 1942 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 853 | | [[:d:Q20535194|Q20535194]] | [[Víctor Prieto]] | 1975 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 854 | | [[:d:Q20535226|Q20535226]] | [[Javier Meruéndano Fermoso]] | 1894 | 1940 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 855 | | [[:d:Q20535227|Q20535227]] | [[Luis Fábrega Santamarina]] | 1906 | 1968 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 856 | | [[:d:Q20535292|Q20535292]] | [[Alejandro Ricardo Mínguez González]] | 1974 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 857 | [[Ficheiro:Antón Pulido.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535296|Q20535296]] | [[Antón Pulido Novoa]] | 1944 | | [[Bóveda de Amoeiro, Amoeiro|Bóveda de Amoeiro]] |- | style='text-align:right'| 858 | | [[:d:Q20535314|Q20535314]] | [[Francisco Fariña Busto]] | 1949 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 859 | | [[:d:Q20535355|Q20535355]] | [[Alejandro Quereizaeta]] | 1900 | 1907 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 860 | | [[:d:Q20535377|Q20535377]] | [[Perfecto Herbella Gómez]] | 1896 | 1976 | [[Reigada, Manzaneda|Reigada]] |- | style='text-align:right'| 861 | | [[:d:Q20535395|Q20535395]] | [[Remedios Quintas]] | 1960 | | [[Bande]] |- | style='text-align:right'| 862 | [[Ficheiro:David Fernandez Praza Publica.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535400|Q20535400]] | [[David Fernández Calviño]] | 1979 | | [[Toén]] |- | style='text-align:right'| 863 | [[Ficheiro:Ja calvo montero.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535416|Q20535416]] | [[José Antonio Calvo Montero]] | 1853 | 1937 | [[Cartelle]] |- | style='text-align:right'| 864 | [[Ficheiro:Dámaso Calvo Moreiras.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535423|Q20535423]] | [[Dámaso Calvo Moreiras]] | 1880 | 1954 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 865 | | [[:d:Q20535453|Q20535453]] | [[José Hervella Carrera]] | 1955 | | [[Manzaneda]] |- | style='text-align:right'| 866 | | [[:d:Q20535468|Q20535468]] | [[Manuel Fernández Doallo]] | 1900 | 1935 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 867 | | [[:d:Q20535477|Q20535477]] | [[Raúl Fernández Fernández]] | 1955 | 2019 | [[Castrelo do Val]] |- | style='text-align:right'| 868 | | [[:d:Q20535478|Q20535478]] | [[Xaime Trebolle]] | 1946 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 869 | | [[:d:Q20535494|Q20535494]] | [[José Tresguerras Melo]] | 1846 | 1893 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 870 | [[Ficheiro:José Fernández Gallego 1930.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535497|Q20535497]] | [[José Fernández Gallego]] | 1886 | 1962 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 871 | | [[:d:Q20535528|Q20535528]] | [[Xohán Luís Ramos Colemán]] | 2000 | 1999 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 872 | | [[:d:Q20535551|Q20535551]] | [[Luís Candendo]] | 1936 | 1978 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 873 | | [[:d:Q20535561|Q20535561]] | [[Clemente Fernández Lorenzo]] | 1901 | 1936 | [[Corzos, A Veiga|Corzos]] |- | style='text-align:right'| 874 | | [[:d:Q20535563|Q20535563]] | [[Carmen Iglesias Sueiro]] | 1952 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 875 | | [[:d:Q20535568|Q20535568]] | [[Alberto Fernández Martínez]] | 1898 | 1968 | [[A Mezquita]] |- | style='text-align:right'| 876 | [[Ficheiro:Baldo Ramos (AELG)-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535574|Q20535574]] | [[Baldo Ramos]] | 1971 | | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 877 | [[Ficheiro:Mario Fernández Mazas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535576|Q20535576]] | [[Mario Fernández Mazas]] | 1920 | 1937 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 878 | | [[:d:Q20535600|Q20535600]] | [[Ángel Iglesias Martínez]] | 1915 | 2005 | [[Monte Asnal, Trasalba, Amoeiro|Monte Asnal]] |- | style='text-align:right'| 879 | [[Ficheiro:Marcelino Fernández Prada.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535645|Q20535645]] | [[Marcelino Fernández Prada]] | 1895 | 1944 | [[San Xulián, A Rúa|San Xulián]] |- | style='text-align:right'| 880 | | [[:d:Q20535669|Q20535669]] | [[Miguel Mosquera]] | 1953 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 881 | | [[:d:Q20535674|Q20535674]] | [[Xosé Mosquera Casero|Xosé Mosquera]] | 1956 | | [[San Cristovo de Cea]] |- | style='text-align:right'| 882 | [[Ficheiro:Julio Carballo Enríquez 1910.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535685|Q20535685]] | [[Julio Carballo Enríquez]] | 1861 | 1928 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 883 | | [[:d:Q20535690|Q20535690]] | [[Antonio Valcárcel López|Antonio Valcárcel]] | 1887 | 1963 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 884 | | [[:d:Q20535696|Q20535696]] | [[Anacleto Valencia Lama]] | 1876 | 1933 | [[Garabelos, Garabelos do Bouzo, Baltar|Garabelos]] |- | style='text-align:right'| 885 | | [[:d:Q20535702|Q20535702]] | [[Ceferino Valencia Novoa]] | | 1990 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 886 | | [[:d:Q20535709|Q20535709]] | [[Carolina Regueiras]] | | 1937 | [[Amoeiro]] |- | style='text-align:right'| 887 | [[Ficheiro:Pedra conmemorativa a Salud Torres e María del Valle en Mosteiro de Ribeira, Xinzo de Limia.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535724|Q20535724]] | [[María del Valle|María del Valle Lozano]] | 1888 | 1937 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 888 | | [[:d:Q20535776|Q20535776]] | [[Ramón Muñiz]] | 1942 | 2018 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 889 | [[Ficheiro:Antonio Carreño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535798|Q20535798]] | [[Antonio Carreño]] | 1938 | | [[Parada de Sil]] |- | style='text-align:right'| 890 | [[Ficheiro:Antonio Rey Soto 1931.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535817|Q20535817]] | [[Antonio Rey Soto]] | 1879 | 1966 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 891 | | [[:d:Q20535839|Q20535839]] | [[José Ángel Vázquez Barquero]] | 1960 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 892 | | [[:d:Q20535847|Q20535847]] | [[Alba Vázquez Carpentier]] | 1982 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 893 | | [[:d:Q20535869|Q20535869]] | [[Gerardo Vázquez Diéguez]] | 1904 | | [[Castro Caldelas]] |- | style='text-align:right'| 894 | | [[:d:Q20535873|Q20535873]] | [[Anuncia Casado|Anunciación Casado Atanes]] | 1897 | 1936 | [[Cualedro]] |- | style='text-align:right'| 895 | [[Ficheiro:Manuel Casais Estévez 1910.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535880|Q20535880]] | [[Manuel Casais Estévez]] | 1900 | 1926 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 896 | | [[:d:Q20535893|Q20535893]] | [[Antonio Nieto Oliva]] | 1899 | 1986 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 897 | | [[:d:Q20535917|Q20535917]] | [[Xabier Casares|Xabier Casares Mouriño]] | 1945 | | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 898 | | [[:d:Q20535918|Q20535918]] | [[Manuel Vázquez Pérez]] | 1939 | 2009 | [[Carnós, A Arnoia, A Arnoia|Carnós]] |- | style='text-align:right'| 899 | | [[:d:Q20535946|Q20535946]] | [[Benito Casasnovas]] | 1886 | 1972 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 900 | | [[:d:Q20535966|Q20535966]] | [[Marcial Vázquez Vázquez]] | 1882 | 2000 | [[Os Arcos, Abruciños, Amoeiro|Os Arcos]] |- | style='text-align:right'| 901 | [[Ficheiro:Emilio Novoa González 1935.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535980|Q20535980]] | [[Emilio Novoa González]] | 1895 | 1972 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 902 | | [[:d:Q20535982|Q20535982]] | [[Rufino Rivera Losada]] | 1900 | 1915 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 903 | [[Ficheiro:Valentin de novoa.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535988|Q20535988]] | [[Valentín de Nóvoa]] | 1823 | 1895 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 904 | | [[:d:Q20535991|Q20535991]] | [[Xesús Vázquez]] | 1946 | | [[Pentes, A Gudiña|Pentes]] |- | style='text-align:right'| 905 | [[Ficheiro:Afonso Vázquez-Monxardín.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535997|Q20535997]] | [[Afonso Vázquez-Monxardín]] | 1960 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 906 | [[Ficheiro:Manuel Núñez González.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20536015|Q20536015]] | [[Manuel Núñez González]] | 1885 | 1917 | [[Vilardevós]] |- | style='text-align:right'| 907 | [[Ficheiro:José Núñez Núñez 1910.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20536026|Q20536026]] | [[José Núñez Núñez]] | 1858 | 1932 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 908 | | [[:d:Q20536060|Q20536060]] | [[José Rodríguez Bouzo]] | | 1959 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 909 | | [[:d:Q20536082|Q20536082]] | [[Carmen Rodríguez de Legísima]] | 1896 | 1980 | [[Lousado, Loeda, Piñor|Lousado]] |- | style='text-align:right'| 910 | [[Ficheiro:Rogelio Rodríguez Díaz 1922.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20536084|Q20536084]] | [[Roxelio Rodríguez Díaz]] | 1888 | 1948 | [[Petín]] |- | style='text-align:right'| 911 | | [[:d:Q20536113|Q20536113]] | [[Alfonso Vilachá|Alfonso Vilachá Rodríguez]] | 1949 | | [[Cartelle]] |- | style='text-align:right'| 912 | [[Ficheiro:(Santiago Villanueva Álvarez) Viaje de Rajoy a Vigo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20536143|Q20536143]] | [[Santiago Villanueva|Santiago Villanueva Álvarez]] | 1966 | | [[Monterrei]] |- | style='text-align:right'| 913 | | [[:d:Q20536152|Q20536152]] | [[Amador Villar Amor]] | 1866 | 1944 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 914 | | [[:d:Q20536167|Q20536167]] | [[Eduardo Villot Canal]] | 1908 | 1936 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 915 | | [[:d:Q20544010|Q20544010]] | [[José Rivera Álvarez]] | 1901 | | [[provincia de Ourense]] |- | style='text-align:right'| 916 | | [[:d:Q20550071|Q20550071]] | [[Juan Sorga]] | 1921 | 2009 | [[Cortegada, Sarreaus|Cortegada]] |- | style='text-align:right'| 917 | | [[:d:Q20898217|Q20898217]] | [[Jerónimo de San Félix]] | 1758 | 1828 | [[Baltar]] |- | style='text-align:right'| 918 | | [[:d:Q20968899|Q20968899]] | [[Xulio Gil|Xulio Gil Rodríguez]] | 1954 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 919 | | [[:d:Q20968900|Q20968900]] | [[Salvador Rey Rodríguez]] | 1927 | 1995 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 920 | | [[:d:Q20968901|Q20968901]] | [[Luís Trabazo]] | 1912 | 1978 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 921 | | [[:d:Q20989195|Q20989195]] | [[Tabarra]] | 1871 | 1923 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 922 | | [[:d:Q21000463|Q21000463]] | [[Miguel Muñiz de las Cuevas]] | 1939 | 2022 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 923 | | [[:d:Q21004032|Q21004032]] | [[Manuel Gómez-Franqueira]] | 1947 | | [[Castrelo de Miño]] |- | style='text-align:right'| 924 | | [[:d:Q21077067|Q21077067]] | [[Jesús Barros]] | 1940 | 2015 | [[A Gudiña]] |- | style='text-align:right'| 925 | [[Ficheiro:2018 European Mountain Bike Championships DSCF6233 (28975182137).jpg|center|128px]] | [[:d:Q21283122|Q21283122]] | [[Pablo Rodríguez Guede]] | 1993 | | [[Maceda]] |- | style='text-align:right'| 926 | [[Ficheiro:Modesto Fernández y González.jpg|center|128px]] | [[:d:Q21708136|Q21708136]] | [[Modesto Fernández González]] | 1838 | 1897 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 927 | | [[:d:Q21816265|Q21816265]] | [[David Bruzos]] | 1979 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 928 | | [[:d:Q22122566|Q22122566]] | [[Cándido Abellás Vázquez]] | 1871 | 1951 | [[Señorín, O Carballiño|Señorín]] |- | style='text-align:right'| 929 | | [[:d:Q22122567|Q22122567]] | [[César Abellás Vázquez]] | 1873 | 1943 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 930 | [[Ficheiro:Alba Cid e Ismael Ramos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q22122572|Q22122572]] | [[Alba Cid]] | 1989 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 931 | [[Ficheiro:Suso Díaz 20151228.jpg|center|128px]] | [[:d:Q22122574|Q22122574]] | [[Suso Díaz Estévez|Suso Díaz]] | 1971 | | [[Ludeiros, Manín, Lobios|Ludeiros]] |- | style='text-align:right'| 932 | | [[:d:Q22122577|Q22122577]] | [[Pedro Gómez Antón]] | 1933 | 2015 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 933 | | [[:d:Q22122589|Q22122589]] | [[Celso Romero Peláez]] | 1897 | 1950 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 934 | | [[:d:Q22289862|Q22289862]] | [[Purificación García]] | 1952 | | [[Castrelo do Val]] |- | style='text-align:right'| 935 | | [[:d:Q23020371|Q23020371]] | [[Severino Requejo|Severino Requejo Pato]] | 1941 | 2012 | [[Armariz, Nogueira de Ramuín|Armariz]] |- | style='text-align:right'| 936 | [[Ficheiro:CD Arenteiro - Polvorín FC no estadio de Espiñedo, Segunda RFEF 2022-23 a 54.jpg|center|128px]] | [[:d:Q23034807|Q23034807]] | [[Álex Fernández]] | 1988 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 937 | | [[:d:Q23304140|Q23304140]] | [[Fernando Cabezas]] | 1952 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 938 | | [[:d:Q23639009|Q23639009]] | [[Manuel Cendón Caíña]] | 2000 | | [[Boborás]] |- | style='text-align:right'| 939 | [[Ficheiro:Juan Manuel Pérez Álvarez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q23641953|Q23641953]] | [[Juan Manuel Pérez Álvarez]] | 1985 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 940 | | [[:d:Q23750888|Q23750888]] | [[Edmundo Díaz Conde]] | 1966 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 941 | | [[:d:Q23778338|Q23778338]] | [[Bieito Pérez Outeiriño]] | 1954 | | [[A Merca]] |- | style='text-align:right'| 942 | [[Ficheiro:José Julio Fernández Rodríguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q23800407|Q23800407]] | [[José Julio Fernández Rodríguez]] | 1970 | | [[A Rúa]] |- | style='text-align:right'| 943 | | [[:d:Q23869140|Q23869140]] | [[Gaspar Rodriguez]] | 1604 | | [[Trasmiras]] |- | style='text-align:right'| 944 | | [[:d:Q23892518|Q23892518]] | [[Joaquín Losada Espinosa]] | 1925 | 2000 | [[Moldes, Boborás|Moldes]] |- | style='text-align:right'| 945 | | [[:d:Q23894750|Q23894750]] | [[Paco Paco]] | 1947<br/>1945 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 946 | [[Ficheiro:Heliodoro Gallego Armesto 1932.jpg|center|128px]] | [[:d:Q24013653|Q24013653]] | [[Heliodoro Gallego Armesto]] | 1872 | 1934 | [[A Pobra de Trives]] |- | style='text-align:right'| 947 | [[Ficheiro:Ramón Méndez Gaite.jpg|center|128px]] | [[:d:Q24013689|Q24013689]] | [[Ramón Méndez Gaite]] | 1900 | 1924 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 948 | | [[:d:Q24013705|Q24013705]] | [[Augusto de la Peña|Augusto de la Peña Rubacado]] | 1900 | 1923 | [[Gomariz, Leiro|Gomariz]] |- | style='text-align:right'| 949 | | [[:d:Q24013716|Q24013716]] | [[José Quiroga Velarde]] | 1873 | 1953 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 950 | | [[:d:Q24013717|Q24013717]] | [[Ramón Godás|Ramón Godás Justo]] | 1871 | 1952 | [[Astureses, Boborás|Astureses]] |- | style='text-align:right'| 951 | | [[:d:Q24287009|Q24287009]] | [[Ramón Encinas|Ramón Encinas Diéguez]] | 1918 | 2014 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 952 | | [[:d:Q24287023|Q24287023]] | [[Antonio Pérez Barreiros]] | 1928 | 2012 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 953 | [[Ficheiro:Tirso Servando Justino Gómez Freijido.jpg|center|128px]] | [[:d:Q24287637|Q24287637]] | [[Tirso Gómez Freijido]] | 1887 | 1936 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 954 | | [[:d:Q24703763|Q24703763]] | [[Fernando Quesada]] | 1933 | 2016 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 955 | [[Ficheiro:Manuel Valcarce 1931.jpg|center|128px]] | [[:d:Q24845129|Q24845129]] | [[Manuel Valcarce]] | 1870 | 1931 | [[Vilamartín de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 956 | | [[:d:Q25367935|Q25367935]] | [[Rafael Prado Fraguas]] | 1957 | 2016 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 957 | | [[:d:Q25423437|Q25423437]] | [[Gustavo Fernández y Rodríguez Bastos]] | 1841 | 1929 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 958 | | [[:d:Q25424027|Q25424027]] | [[Antonio García Varela]] | 1875 | 1942 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 959 | | [[:d:Q25508887|Q25508887]] | [[Ignacio Gómez Pérez]] | 1972 | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 960 | | [[:d:Q25508924|Q25508924]] | [[Xosé Carlos Valcárcel]] | 1963 | | [[O Pereiro de Aguiar]] |- | style='text-align:right'| 961 | | [[:d:Q25509580|Q25509580]] | [[Fátima Balsa]] | 1956 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 962 | [[Ficheiro:Noa Presas na XV Asemblea Nacional Bloque Nacionalista Galego 05.jpg|center|128px]] | [[:d:Q25509594|Q25509594]] | [[Noa Presas]] | 1987 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 963 | | [[:d:Q25509632|Q25509632]] | [[Miguel Ángel Viso]] | 1971 | | [[A Arnoia]] |- | style='text-align:right'| 964 | | [[:d:Q25509756|Q25509756]] | [[Olga Fabello|Olga Fabello García]] | 1973 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 965 | | [[:d:Q25509850|Q25509850]] | [[María José Jiménez Cortiñas]] | 1977 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 966 | | [[:d:Q25509947|Q25509947]] | [[Asunción Morgade]] | 1986 | | [[Rairiz de Veiga]] |- | style='text-align:right'| 967 | [[Ficheiro:Comisionada Edelmira Barreira Diz.jpg|center|128px]] | [[:d:Q25509980|Q25509980]] | [[Edelmira Barreira]] | 1978 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 968 | [[Ficheiro:Antonio Dieter Moure Premios da Cultura Galega 2018 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q25510160|Q25510160]] | [[Antonio Dieter Moure]] | 1951 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 969 | | [[:d:Q25510348|Q25510348]] | [[Camilo Placer]] | 1854 | 1887 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 970 | | [[:d:Q25510385|Q25510385]] | [[Braulio Iglesias Lorenzo]] | 1901 | 1972 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 971 | | [[:d:Q25510429|Q25510429]] | [[Francisco Prieto Losada]] | 1853 | | [[Manzaneda]] |- | style='text-align:right'| 972 | | [[:d:Q25510455|Q25510455]] | [[Vicente Cid Osorio]] | 1900 | 1896 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 973 | | [[:d:Q25511757|Q25511757]] | [[Hernando Ojea]] | 1543 | 1615 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 974 | | [[:d:Q25511764|Q25511764]] | [[Luís Losada Espinosa]] | 1928 | 1988 | [[Boborás]] |- | style='text-align:right'| 975 | | [[:d:Q25512079|Q25512079]] | [[Tito Asorey]] | 1977 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 976 | [[Ficheiro:Modestohermida.jpg|center|128px]] | [[:d:Q25512379|Q25512379]] | [[Modesto Hermida]] | 1946 | | [[Vales, San Cristovo de Cea|Vales]] |- | style='text-align:right'| 977 | [[Ficheiro:Partido Galicia - Panamá en Balaídos 110.jpg|center|128px]] | [[:d:Q25917314|Q25917314]] | [[Álvaro Ratón]] | 1993 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 978 | | [[:d:Q26035941|Q26035941]] | [[Daniel Fraga Aguiar]] | 1877 | 1943 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 979 | | [[:d:Q26035958|Q26035958]] | [[Antonio Cendón]] | 1837 | 1863 | [[Lousado, Loeda, Piñor|Lousado]] |- | style='text-align:right'| 980 | | [[:d:Q26220357|Q26220357]] | [[Ricardo Gurriarán]] | 1953 | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 981 | | [[:d:Q26971314|Q26971314]] | [[Noela Blanco]] | 1981 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 982 | | [[:d:Q27093819|Q27093819]] | [[Benito Canal]] | 1941 | 2016 | [[Fontao, Corvillón, A Merca|Fontao]] |- | style='text-align:right'| 983 | | [[:d:Q27586780|Q27586780]] | [[Juan Manuel Díaz Villoslada]] | 1965 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 984 | [[Ficheiro:Manueldizramos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q27586803|Q27586803]] | [[Manuel Diz Ramos]] | 1927 | | [[Alén, Xirazga, Beariz|Alén]] |- | style='text-align:right'| 985 | | [[:d:Q27586878|Q27586878]] | [[Cristina Romero Fernández]] | 1965 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 986 | | [[:d:Q27586881|Q27586881]] | [[Marta Rodríguez-Vispo|Marta Rodríguez Vispo]] | 1962 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 987 | | [[:d:Q27586883|Q27586883]] | [[Marta Nóvoa]] | 1980 | | [[San Cibrao das Viñas]] |- | style='text-align:right'| 988 | | [[:d:Q27586886|Q27586886]] | [[Rosa Marta Gómez Pato]] | 1972 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 989 | | [[:d:Q27671522|Q27671522]] | [[Cristina García López]] | 1977 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 990 | [[Ficheiro:Luís Menéndez Villalva.jpg|center|128px]] | [[:d:Q27942871|Q27942871]] | [[Luís Menéndez Villalva]] | 1959 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 991 | | [[:d:Q27961368|Q27961368]] | [[Ismael García|Ismael García Gómez]] | 1988 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 992 | | [[:d:Q28031518|Q28031518]] | [[Gloria Ferreiro]] | 1957 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 993 | | [[:d:Q28051115|Q28051115]] | [[David Vázquez Álvarez|David Daniel Vázquez Álvarez]] | 1953 | | [[Arcos, Vilamartín de Valdeorras|Arcos]] |- | style='text-align:right'| 994 | | [[:d:Q28092270|Q28092270]] | [[Alfonso Mato|Alfonso Mato Domínguez]] | 1956 | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 995 | | [[:d:Q28113976|Q28113976]] | [[Félix Domínguez Cortiñas]] | 1982 | | [[Manzaneda]] |- | style='text-align:right'| 996 | | [[:d:Q28113994|Q28113994]] | [[Manuel Prego de Oliver]] | 1915 | 1986 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 997 | | [[:d:Q28114006|Q28114006]] | [[Gonzalo Iglesias Sueiro]] | 1948 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 998 | [[Ficheiro:Retrato de Nanina Santos 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q28292905|Q28292905]] | [[Nanina Santos]] | 1951 | | [[Padrenda]] |- | style='text-align:right'| 999 | | [[:d:Q28355677|Q28355677]] | [[Antonio Vidal]] | 1915 | 1994 | [[Petín]] |- | style='text-align:right'| 1000 | | [[:d:Q28355725|Q28355725]] | [[O Cuco de Velle]] | 1916 | 1993 | [[Velle, Ourense|Velle]] |- | style='text-align:right'| 1001 | [[Ficheiro:Xermán Fernández por Camilo Díaz Baliño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q28355737|Q28355737]] | [[José Germán Fernández]] | 1886 | 1936 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1002 | | [[:d:Q28355759|Q28355759]] | [[José Vega Seoane]] | | 1945 | [[Xares, A Veiga|Xares]] |- | style='text-align:right'| 1003 | [[Ficheiro:Sergio Álvarez Camiña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q28845910|Q28845910]] | [[Sergio Álvarez Camiña]] | | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1004 | | [[:d:Q28852335|Q28852335]] | [[Álex Mazaira]] | 1997 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1005 | | [[:d:Q28930076|Q28930076]] | [[María Martinón Torres]] | 1974 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1006 | | [[:d:Q28942254|Q28942254]] | [[Virxilio Fernández]] | 1925 | 2011 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1007 | | [[:d:Q28942261|Q28942261]] | [[Benigno Álvarez Álvarez]] | 1946 | | [[Figueiredo, Maside, Maside|Figueiredo]] |- | style='text-align:right'| 1008 | | [[:d:Q28942273|Q28942273]] | [[Juan Carlos Rodríguez Cebrián]] | 1954 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1009 | | [[:d:Q28950255|Q28950255]] | [[José Benito González Fernández]] | 1853 | 1909 | [[Maside]] |- | style='text-align:right'| 1010 | | [[:d:Q28950260|Q28950260]] | [[Enrique Vidal de Bustamante]] | 1897 | 1964 | [[Monterrei]] |- | style='text-align:right'| 1011 | | [[:d:Q28950264|Q28950264]] | [[Benito Feijoo Seguín|Benito Feijóo Seguín]] | 1894 | 1968 | [[Sandiás]] |- | style='text-align:right'| 1012 | | [[:d:Q29275594|Q29275594]] | [[José Manuel Rey de Viana]] | 1923 | 1995 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1013 | [[Ficheiro:Lino Alonso (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q29371825|Q29371825]] | [[Lino Alonso]] | 1956 | 2017 | [[Castrelo de Miño]] |- | style='text-align:right'| 1014 | | [[:d:Q29385924|Q29385924]] | [[José Carlos Otero González]] | 1950 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1015 | | [[:d:Q29453104|Q29453104]] | [[Ramón Méndez]] | 1983 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1016 | [[Ficheiro:Arancha Nogueira na cafetería do CGAC.jpg|center|128px]] | [[:d:Q29521462|Q29521462]] | [[Arancha Nogueira]] | 1989 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1017 | | [[:d:Q29523499|Q29523499]] | [[Eduarda Feijoo de Mendoza]] | 1849 | 1908 | [[provincia de Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1018 | | [[:d:Q29582266|Q29582266]] | [[José Fernández González]] | 1915 | 1942 | [[Ferreiros, Entrimo, Entrimo|Ferreiros]] |- | style='text-align:right'| 1019 | | [[:d:Q29628998|Q29628998]] | [[Federico Cocho]] | 1958 | | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1020 | [[Ficheiro:PedroDobao.jpg|center|128px]] | [[:d:Q30050401|Q30050401]] | [[Pedro Dobao]] | 1945 | | [[Arnado, Vilamartín de Valdeorras|Arnado]] |- | style='text-align:right'| 1021 | | [[:d:Q30608118|Q30608118]] | [[Carlos Nieves Borjas]] | 1891 | 1972 | [[Trasestrada, Riós|Trasestrada]] |- | style='text-align:right'| 1022 | | [[:d:Q30608125|Q30608125]] | [[Aurelio Núñez Prieto]] | 1895 | 1940 | [[Vilamartín de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1023 | | [[:d:Q30608135|Q30608135]] | [[José Alfonso Osorio Rodríguez]] | 1904 | 1975 | [[Paradela, Barral, Castrelo de Miño|Paradela]] |- | style='text-align:right'| 1024 | | [[:d:Q30608137|Q30608137]] | [[Lisardo Sotelo Pérez]] | | 1937 | [[San Xoán de Río]] |- | style='text-align:right'| 1025 | | [[:d:Q30608313|Q30608313]] | [[Gumersindo Delgado Gallego]] | | 1941 | [[Bande]] |- | style='text-align:right'| 1026 | | [[:d:Q30608364|Q30608364]] | [[Manuel Rodríguez González]] | 2000 | 1951 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1027 | | [[:d:Q30608379|Q30608379]] | [[Francisco Sierra Rodríguez]] | 1883 | 1936 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1028 | [[Ficheiro:Secundino Feijoo Méndez 1935.jpg|center|128px]] | [[:d:Q30608384|Q30608384]] | [[Secundino Feijoo Méndez]] | 1870 | 1939 | [[Vilanova dos Infantes, Celanova|Vilanova dos Infantes]] |- | style='text-align:right'| 1029 | [[Ficheiro:José Adrio Menéndez 1935.jpg|center|128px]] | [[:d:Q30608386|Q30608386]] | [[José Adrio Menéndez]] | 1900 | 1937 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1030 | | [[:d:Q30608400|Q30608400]] | [[Ricardo Atanes Castro]] | 1875 | 1936 | [[Cualedro]] |- | style='text-align:right'| 1031 | | [[:d:Q30608410|Q30608410]] | [[Narciso Pascual Pascual]] | 1917 | 1936 | [[Sarreaus, Tioira, Maceda|Sarreaus]] |- | style='text-align:right'| 1032 | [[Ficheiro:Alfredo Álvarez Pérez 1923.jpg|center|128px]] | [[:d:Q30608411|Q30608411]] | [[Alfredo Álvarez Pérez]] | 1868 | 1914 | [[Cortegada]] |- | style='text-align:right'| 1033 | [[Ficheiro:Guillermo Álvarez Pérez 1916.jpg|center|128px]] | [[:d:Q30608413|Q30608413]] | [[Guillermo Álvarez Pérez]] | 1867 | 1929 | [[Cortegada]] |- | style='text-align:right'| 1034 | [[Ficheiro:Alejandro Rodríguez Veiras 1933.jpg|center|128px]] | [[:d:Q30608417|Q30608417]] | [[Alejandro Rodríguez Veiras]] | 1896 | 1977 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1035 | [[Ficheiro:José María Cibeira 1932.jpg|center|128px]] | [[:d:Q30608446|Q30608446]] | [[José María Cibeira]] | 1900 | 1932 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1036 | [[Ficheiro:Pedro Tertuliano Hervella Nieto 1929.jpg|center|128px]] | [[:d:Q30608458|Q30608458]] | [[Pedro Tertuliano Hervella Nieto]] | 1891 | 1970 | [[A Rúa]] |- | style='text-align:right'| 1037 | | [[:d:Q30676438|Q30676438]] | [[José Rodríguez Rodríguez]] | 1950 | | [[San Xoán de Río]] |- | style='text-align:right'| 1038 | | [[:d:Q30693008|Q30693008]] | [[Zulema González]] | 1992 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1039 | | [[:d:Q30901910|Q30901910]] | [[Ramón Araújo]] | 1944 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1040 | [[Ficheiro:Antonio Estévez Cao 1921.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31281415|Q31281415]] | [[Antón Estévez Cao]] | | 2000 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1041 | | [[:d:Q31281922|Q31281922]] | [[David Monreal Izquierdo]] | 1973 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1042 | | [[:d:Q31282613|Q31282613]] | [[Demófilo Pedreira Rumbo]] | 1922 | 2012 | [[Cortegada, Sarreaus|Cortegada]] |- | style='text-align:right'| 1043 | | [[:d:Q31282847|Q31282847]] | [[Ubaldo González González]] | | | [[Entrimo]] |- | style='text-align:right'| 1044 | | [[:d:Q31282904|Q31282904]] | [[José María Martínez Cerviño]] | | 1951 | [[Almoite, Baños de Molgas|Almoite]] |- | style='text-align:right'| 1045 | | [[:d:Q31282905|Q31282905]] | [[Ángel Santos Rodríguez]] | | | [[Flariz, Monterrei|Flariz]] |- | style='text-align:right'| 1046 | | [[:d:Q31282988|Q31282988]] | [[Casto Novoa Rodríguez]] | 1910 | | [[Forxa, Porqueira, Porqueira|Forxa]] |- | style='text-align:right'| 1047 | | [[:d:Q31282990|Q31282990]] | [[Alfonso Pazos Bande]] | 1932 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1048 | | [[:d:Q31283019|Q31283019]] | [[Francisco Álvarez Pena]] | 1874 | 1956 | [[Mugueimes, Muíños, Muíños|Mugueimes]] |- | style='text-align:right'| 1049 | [[Ficheiro:Gabino Díaz de Herrera 1927.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31760877|Q31760877]] | [[Gabino Díaz de Herrera]] | 1906 | 1983 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1050 | [[Ficheiro:Juan-Bautista-Perez-de-Cabo-falangista.jpg|center|128px]] | [[:d:Q32656667|Q32656667]] | [[Juan Bautista Pérez de Cabo]] | 1895 | 1941 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1051 | | [[:d:Q36847518|Q36847518]] | [[Norberto López Amado]] | 1965 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1052 | [[Ficheiro:María del Carmen Agulló Díaz (Guadassuar, País Valencià, 2022).jpg|center|128px]] | [[:d:Q42295834|Q42295834]] | [[Carmen Agulló Díaz|Mª del Carmen Agulló Díaz]] | 1957 | | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1053 | | [[:d:Q42389623|Q42389623]] | [[María de los Ángeles Salgado Fernández]] | 1946 | | [[Ourense]]<br/>[[provincia de Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1054 | | [[:d:Q42908274|Q42908274]] | [[Hugo García]] | 1989 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1055 | | [[:d:Q42908469|Q42908469]] | [[Carlos Montero]] | 1972 | | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 1056 | [[Ficheiro:Luís López de Rivera, 1927.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42908515|Q42908515]] | [[Luís Conde Rivera]] | | 1980 | [[Barxa, A Gudiña|Barxa]] |- | style='text-align:right'| 1057 | | [[:d:Q42908633|Q42908633]] | [[Benigno Quiroga Fernández]] | 2000 | 1916 | [[Punxín]] |- | style='text-align:right'| 1058 | [[Ficheiro:Alberte Pagán.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42909857|Q42909857]] | [[Alberte Pagán]] | 1965 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1059 | [[Ficheiro:Isidro García Tato.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42909972|Q42909972]] | [[Isidro García Tato]] | 1947 | | [[Viladequinta, Carballeda de Valdeorras|Viladequinta]] |- | style='text-align:right'| 1060 | | [[:d:Q42911225|Q42911225]] | [[María Xosé Bravo]] | 1957 | | [[O Bolo]] |- | style='text-align:right'| 1061 | | [[:d:Q42911449|Q42911449]] | [[Ángel Ferrín Moreiras]] | 1900 | 1947 | [[O Pinto, Vilar de Ordelles, Esgos|O Pinto]] |- | style='text-align:right'| 1062 | [[Ficheiro:Arsenio Blondín 1917.jpg|center|128px]] | [[:d:Q42911761|Q42911761]] | [[Arsenio Blondín]] | 1900 | 2000 | [[San Xoán de Río]] |- | style='text-align:right'| 1063 | | [[:d:Q43446887|Q43446887]] | [[Rodrigo Vázquez]] | 1987 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1064 | [[Ficheiro:Alberto Fidalgo Francisco.jpg|center|128px]] | [[:d:Q43652701|Q43652701]] | [[Alberto Fidalgo Francisco]] | 1958 | | [[Flariz, Monterrei|Flariz]] |- | style='text-align:right'| 1065 | | [[:d:Q44307895|Q44307895]] | [[Sinforiano Rebolledo|Sinforiano Rebolledo Macías]] | 1921 | | [[A Rúa]] |- | style='text-align:right'| 1066 | [[Ficheiro:Xosé Benito Reza-Praza Pública.jpg|center|128px]] | [[:d:Q44847164|Q44847164]] | [[Xosé Benito Reza]] | 1956 | | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 1067 | [[Ficheiro:Pepe y la fuerza de los helechos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q45765286|Q45765286]] | [[José Balboa|José Balboa Rodríguez]] | 1936 | | [[Muradás, Beariz, Beariz|Muradás]] |- | style='text-align:right'| 1068 | [[Ficheiro:AMartaG19.jpg|center|128px]] | [[:d:Q46599985|Q46599985]] | [[Ana Marta González|Ana Marta González González]] | 1969 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1069 | | [[:d:Q46980992|Q46980992]] | [[Eduardo Martínez Fernández]] | 1924 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1070 | | [[:d:Q47016790|Q47016790]] | [[Dorinda Ramos]] | 1921 | 2017 | [[Nogueira de Ramuín]] |- | style='text-align:right'| 1071 | | [[:d:Q47016791|Q47016791]] | [[Josefa Álvarez]] | 1906 | 2017 | [[San Tomé, Freás de Eiras, Ramirás|San Tomé]] |- | style='text-align:right'| 1072 | | [[:d:Q47154027|Q47154027]] | [[Modesto López Teijeiro]] | 1910 | 1937 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1073 | | [[:d:Q47460262|Q47460262]] | [[Anxo Baranga]] | 1956 | | [[Córgomo, Vilamartín de Valdeorras|Córgomo]] |- | style='text-align:right'| 1074 | [[Ficheiro:Cesar del Caño 2018.jpg|center|128px]] | [[:d:Q47488682|Q47488682]] | [[César del Caño]] | 1958 | | [[Castrelo de Miño]] |- | style='text-align:right'| 1075 | | [[:d:Q47512443|Q47512443]] | [[María del Rosario Castells Vila]] | 1923 | 2012 | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 1076 | [[Ficheiro:Cepeda en concierto en Figueres (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q47528199|Q47528199]] | [[Luis Cepeda]] | 1989 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1077 | | [[:d:Q47787726|Q47787726]] | [[Segundo García Núñez]] | 1893 | 1936 | [[A Portela, Vilamartín de Valdeorras|A Portela]] |- | style='text-align:right'| 1078 | | [[:d:Q49654936|Q49654936]] | [[Ánxel Huete]] | 1944 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1079 | | [[:d:Q49784088|Q49784088]] | [[Ángel Durán Álvarez]] | 1949 | | [[Santa Comba, Bande|Santa Comba]] |- | style='text-align:right'| 1080 | | [[:d:Q50290526|Q50290526]] | [[Irene Álvarez Veras|Irene Lucía Álvarez Veras]] | 1898 | 1971 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1081 | | [[:d:Q50339078|Q50339078]] | [[Silvio Fernández y Rodríguez-Bastos]] | 1859 | 1937 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1082 | [[Ficheiro:Escultura Ramón María Blanco.jpg|center|128px]] | [[:d:Q50368809|Q50368809]] | [[Ramón María Blanco González|Ramón María]] | 1912 | | [[Toubes, A Peroxa|Toubes]] |- | style='text-align:right'| 1083 | | [[:d:Q50381744|Q50381744]] | [[Carmen Gurriarán]] | 2000 | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1084 | | [[:d:Q50383215|Q50383215]] | [[María Cofán|María Cofán Soto]] | 1958 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1085 | | [[:d:Q50383272|Q50383272]] | [[Amalia Osorio|Amalia Sofía Osorio Delgado]] | 1918 | 2006 | [[Bande]] |- | style='text-align:right'| 1086 | | [[:d:Q50398123|Q50398123]] | [[Eugenia Pereira Rodríguez]] | 1895 | 1984 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1087 | | [[:d:Q50398379|Q50398379]] | [[Obdulia Díaz]] | | 1985 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1088 | [[Ficheiro:José Luís Delgado Núñez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q50398602|Q50398602]] | [[José Luís Delgado Núñez]] | 1911 | 1938 | [[A Portela, Vilamartín de Valdeorras|A Portela]] |- | style='text-align:right'| 1089 | | [[:d:Q50399268|Q50399268]] | [[Antonio Arias Prada]] | 1895 | 1940 | [[Vilamartín de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1090 | [[Ficheiro:Sabela López Pato 2021.png|center|128px]] | [[:d:Q50418301|Q50418301]] | [[Sabela López Pato]] | 1975 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1091 | | [[:d:Q50743965|Q50743965]] | [[José Bóveda Formigo]] | 1912 | 2007 | [[Ventosela, Ribadavia|Ventosela]] |- | style='text-align:right'| 1092 | | [[:d:Q50881918|Q50881918]] | [[Xesús Carballido]] | 1954 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1093 | | [[:d:Q50920419|Q50920419]] | [[José Antonio Ferrer Diéguez]] | 1970 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1094 | | [[:d:Q50926859|Q50926859]] | [[Toño Monteiro]] | 1960 | | [[Ganceiros, Torno, Lobios|Ganceiros]] |- | style='text-align:right'| 1095 | | [[:d:Q50989312|Q50989312]] | [[Milagros López Blanco]] | 1904 | 1995 | [[Laza]] |- | style='text-align:right'| 1096 | | [[:d:Q50991920|Q50991920]] | [[Piquico]] | 1965 | | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 1097 | | [[:d:Q51003022|Q51003022]] | [[Amadeo Rolán]] | 2000 | | [[Castrelo do Val]] |- | style='text-align:right'| 1098 | | [[:d:Q51026661|Q51026661]] | [[Laureano Caride Romero]] | | | [[Beariz]] |- | style='text-align:right'| 1099 | | [[:d:Q51033767|Q51033767]] | [[Francisco Barxa]] | 1944 | | [[Terroso, Vilardevós|Terroso]] |- | style='text-align:right'| 1100 | | [[:d:Q51056443|Q51056443]] | [[Xerardo Dasairas|Xerardo Dasairas Valsa]] | 1953 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1101 | [[Ficheiro:José Luis Parente 1933.jpg|center|128px]] | [[:d:Q51264718|Q51264718]] | [[Xosé Lois Parente]] | 1903 | 1948 | [[Maceda]] |- | style='text-align:right'| 1102 | | [[:d:Q51572248|Q51572248]] | [[Manuel López Casas]] | 1948 | | [[San Pedro de Laroá, Xinzo de Limia|San Pedro de Laroá]] |- | style='text-align:right'| 1103 | | [[:d:Q51574880|Q51574880]] | [[Vicente Feixoo|Vicente María Feijoo-Montenegro y Arias]] | 1813 | 1854 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 1104 | | [[:d:Q52231414|Q52231414]] | [[Manuel Salgado Biempica]] | 1900 | 1932 | [[Lobeira]] |- | style='text-align:right'| 1105 | | [[:d:Q52316446|Q52316446]] | [[Brais Morán]] | 1983 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1106 | [[Ficheiro:Escultura Jesús Souto Prieto en Albarellos, Boborás.jpg|center|128px]] | [[:d:Q52454098|Q52454098]] | [[Jesús Souto Prieto]] | 1942 | | [[Albarellos, Boborás|Albarellos]] |- | style='text-align:right'| 1107 | | [[:d:Q52698799|Q52698799]] | [[Ramón Elices Montes]] | 1844 | 1899<br/>1900 | [[provincia de Ourense]]<br/>[[Baza]] |- | style='text-align:right'| 1108 | | [[:d:Q53545977|Q53545977]] | [[Xavier Bermúdez]] | 1951 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1109 | | [[:d:Q53835375|Q53835375]] | [[Xaime Prada]] | 1891 | 1966 | [[Vilamartín de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1110 | | [[:d:Q54004075|Q54004075]] | [[Cándido Cerdeiriña]] | 1870 | 1947 | [[Laza]] |- | style='text-align:right'| 1111 | | [[:d:Q54259648|Q54259648]] | [[Julio Manuel Cid Rodríguez]] | | 1936 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 1112 | | [[:d:Q54323233|Q54323233]] | [[Martiño Xosé Vázquez]] | 1983 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1113 | | [[:d:Q54400348|Q54400348]] | [[Rosa María Sánchez-Yebra|Rosa María Sánchez-Yebra Alonso]] | 1980 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1114 | [[Ficheiro:Gonzaloperezjacome2022.png|center|128px]] | [[:d:Q54437395|Q54437395]] | [[Gonzalo Pérez Jácome]] | 1969 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1115 | | [[:d:Q54556832|Q54556832]] | [[Xoán Carlos Rodríguez Ansia]] | 1961 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1116 | | [[:d:Q54916905|Q54916905]] | [[Rosendo Amoedo]] | 1736 | 1805 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1117 | | [[:d:Q54933243|Q54933243]] | [[Iván Nespereira]] | 1978 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1118 | [[Ficheiro:Enrique Otero Sotelo e Eladia Pedrayo Ansoar.jpg|center|128px]] | [[:d:Q55116425|Q55116425]] | [[Eladia Pedrayo|Eladia Pedrayo Ansoar]] | 1859 | 1957 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1119 | | [[:d:Q55150812|Q55150812]] | [[Benigno Moure]] | 1932 | 2024 | [[A Arnoia]] |- | style='text-align:right'| 1120 | [[Ficheiro:Joseiglesiasfernandezwiki.jpg|center|128px]] | [[:d:Q55161922|Q55161922]] | [[José Iglesias Fernández Dopazo]] | 1931 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1121 | [[Ficheiro:Toma de posesión del SGAJ 2018 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q55285401|Q55285401]] | [[Consuelo Castro]] | 1964 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1122 | | [[:d:Q55450520|Q55450520]] | [[María Isabel Vaquero Quintela]] | 1967 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1123 | [[Ficheiro:Lino Tejada Rodríguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q55629525|Q55629525]] | [[Lino Tejada Rodríguez]] | 1901 | 1940 | [[Muíños]] |- | style='text-align:right'| 1124 | | [[:d:Q55640526|Q55640526]] | [[Luis Candendo Pérez]] | 1936 | 1978 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1125 | | [[:d:Q55687962|Q55687962]] | [[Vidal Souto|José Manuel Vidal Souto]] | 1948 | 2021 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1126 | [[Ficheiro:Escultura a Bieito Fernández en Grou, Lobios.jpg|center|128px]] | [[:d:Q55719634|Q55719634]] | [[Bieito Fernández Álvarez]] | 1909 | 1999 | [[Silvares, Grou, Lobios|Silvares]] |- | style='text-align:right'| 1127 | | [[:d:Q55754585|Q55754585]] | [[Rafael López López]] | 1959 | | [[Vilamartín de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1128 | | [[:d:Q55769536|Q55769536]] | [[Ana Legido]] | 1939 | 2012 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1129 | | [[:d:Q55835591|Q55835591]] | [[Mauro Castellá Ferrer]] | 1567 | 1612 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 1130 | | [[:d:Q55836404|Q55836404]] | [[Veremundo Arias y Teixeiro]] | 1742 | 1824 | [[Cabanelas, O Carballiño|Cabanelas]] |- | style='text-align:right'| 1131 | | [[:d:Q55837642|Q55837642]] | [[Manuel Pedrayo Valencia]] | 1841 | 1902 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1132 | [[Ficheiro:Vicente Alonso Salgado (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q55837834|Q55837834]] | [[Vicente Alonso Salgado]] | 1845 | 1931 | [[Queirugás, Verín|Queirugás]] |- | style='text-align:right'| 1133 | | [[:d:Q55873792|Q55873792]] | [[Cristina Cid|María Cristina Cid Fernández]] | 1970 | | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 1134 | | [[:d:Q55988917|Q55988917]] | [[Manuel Bouzo]] | 1946 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1135 | | [[:d:Q55996213|Q55996213]] | [[Francisco Quiroga Arias]] | 1562 | 1629 | [[Castro Caldelas]] |- | style='text-align:right'| 1136 | [[Ficheiro:VictorAlvarezDelCaño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q56072284|Q56072284]] | [[Víctor Álvarez del Caño]] | 1968 | 1993 | [[Castrelo de Miño]] |- | style='text-align:right'| 1137 | | [[:d:Q56249666|Q56249666]] | [[José María Fortes Lamas]] | 1917 | 2011 | [[Beariz]] |- | style='text-align:right'| 1138 | | [[:d:Q56604138|Q56604138]] | [[Fernanda Tabarés]] | 1968 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1139 | | [[:d:Q56604492|Q56604492]] | [[Luís Seara Fernández|Luís Seara]] | 1964 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1140 | | [[:d:Q56641354|Q56641354]] | [[Margarita Astray|Margarita Astray Reguera]] | 1885 | 1936 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1141 | | [[:d:Q56884864|Q56884864]] | [[Xulio Alonso Cuevillas]] | 1850 | 1936 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1142 | | [[:d:Q56954307|Q56954307]] | [[José Luís Mascareñas|José Luís Mascareñas Cid]] | 1961 | | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 1143 | [[Ficheiro:José Fernández Vide. Galicia. Habana 7 de junio de 1925, núm. 28.jpg|center|128px]] | [[:d:Q57031794|Q57031794]] | [[José Fernández Vide]] | 1893 | 1981 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1144 | | [[:d:Q57080369|Q57080369]] | [[Avelino Sierra|Avelino Sierra Fernández]] | 1944 | | [[A Merca]] |- | style='text-align:right'| 1145 | [[Ficheiro:José Rodríguez Cruz na Gudiña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q57164108|Q57164108]] | [[José Rodríguez Cruz]] | 1956 | | [[A Gudiña]] |- | style='text-align:right'| 1146 | | [[:d:Q57271926|Q57271926]] | [[Carmen González Ledo]] | 1910 | 1989 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 1147 | | [[:d:Q57339875|Q57339875]] | [[Casilda García Alfaro]] | 1957 | | [[Campo Redondo, Ribadavia|Campo Redondo]] |- | style='text-align:right'| 1148 | | [[:d:Q57597805|Q57597805]] | [[María Xosé Justo|María Xosé Justo Martín]] | 1957 | 2022 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1149 | | [[:d:Q58002773|Q58002773]] | [[Teresa Ferro Delgado]] | 1943 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1150 | | [[:d:Q58002977|Q58002977]] | [[Cástor Castro Vicente]] | 1970 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1151 | [[Ficheiro:FOTO Ánxeles Ferrer Wikipedia-Galipedia.jpg|center|128px]] | [[:d:Q58072848|Q58072848]] | [[Ánxeles Ferrer]] | 1957 | | [[Vilamartín de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1152 | | [[:d:Q58165795|Q58165795]] | [[M. Arturo López-Quintela]] | 1953 | | [[Os Peares]] |- | style='text-align:right'| 1153 | | [[:d:Q58212118|Q58212118]] | [[Gerardo Meléndez y Conejo]] | 1856 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1154 | | [[:d:Q58218760|Q58218760]] | [[Pablo González Munín]] | 1846 | 1886 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1155 | | [[:d:Q58323216|Q58323216]] | [[Jaime Alvarez-Muniz]] | 1972 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1156 | | [[:d:Q58423109|Q58423109]] | [[Ramiro Folla]] | 1980 | | [[A Rúa]] |- | style='text-align:right'| 1157 | | [[:d:Q58454748|Q58454748]] | [[Mariña Arbor Aldea]] | 1973 | | [[San Fagundo, San Cristovo de Cea|San Fagundo]] |- | style='text-align:right'| 1158 | [[Ficheiro:1892-1893, Historia del partido republicano español (cropped) Ramón J. Domínguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q58463510|Q58463510]] | [[Ramón Joaquín Domínguez]] | 1811 | 1848 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1159 | | [[:d:Q58769867|Q58769867]] | [[Neila García Salgado]] | 1991 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1160 | | [[:d:Q58815955|Q58815955]] | [[Manuel Sieiro Otero]] | 1850 | 1999 | [[Beariz]] |- | style='text-align:right'| 1161 | [[Ficheiro:Iria Pinheiro na Festa dos Libros de Pontevedra.jpg|center|128px]] | [[:d:Q58914825|Q58914825]] | [[Iria Pinheiro]] | 1978 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1162 | [[Ficheiro:Paz Parada Pumar.jpg|center|128px]] | [[:d:Q58916438|Q58916438]] | [[Paz Parada Pumar]] | 1905 | 2005 | [[Canedo, Ourense|Canedo]] |- | style='text-align:right'| 1163 | | [[:d:Q59260460|Q59260460]] | [[Luís Menor|Luis Menor Pérez]] | 1964 | | [[O Pereiro de Aguiar]] |- | style='text-align:right'| 1164 | | [[:d:Q59269114|Q59269114]] | [[Antón Bouzán]] | 1995 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1165 | | [[:d:Q59512544|Q59512544]] | [[Teresa Novelle Rodríguez]] | 1892 | 2000 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1166 | | [[:d:Q60170028|Q60170028]] | [[José Antonio Lamelas González]] | 1901 | 1981 | [[Forcas, Forcas, Parada de Sil|Forcas]] |- | style='text-align:right'| 1167 | [[Ficheiro:José Luís Vázquez Sotelo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q60559307|Q60559307]] | [[José Luis Vázquez Sotelo]] | 1935 | | [[San Xoán de Río]] |- | style='text-align:right'| 1168 | | [[:d:Q60710966|Q60710966]] | [[Manuel Núñez Rodríguez]] | 1944 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1169 | | [[:d:Q60827828|Q60827828]] | [[Adolfo Prego de Oliver Domínguez|Adolfo Prego]] | 1913 | 2000 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1170 | | [[:d:Q60907551|Q60907551]] | [[Adriana Domínguez|Adriana Domínguez González]] | 1976 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1171 | | [[:d:Q61059448|Q61059448]] | [[Ramón Fuentes Canal]] | 1908 | 1936 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1172 | | [[:d:Q61059512|Q61059512]] | [[Manuel Fuentes Canal]] | 1901 | 1936 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1173 | | [[:d:Q61059514|Q61059514]] | [[Antonio Domínguez Pérez]] | 2000 | 1937 | [[Melón]] |- | style='text-align:right'| 1174 | | [[:d:Q61059905|Q61059905]] | [[Cándido Gándara González]] | | 1936 | [[Sandiás]] |- | style='text-align:right'| 1175 | [[Ficheiro:Cándido Fernández García concelleiro e tenente de alcalde de Xinzo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61059906|Q61059906]] | [[Cándido Fernández García]] | 1891 | 1936 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1176 | | [[:d:Q61060292|Q61060292]] | [[Juan Rodríguez Cabrero]] | 1880 | 1949 | [[Cristosende, A Teixeira|Cristosende]] |- | style='text-align:right'| 1177 | | [[:d:Q61060590|Q61060590]] | [[Natividad González Laso]] | 1953 | | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1178 | | [[:d:Q61061303|Q61061303]] | [[Xosé Quiroga García-Boente]] | 1979 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1179 | | [[:d:Q61061383|Q61061383]] | [[Hermelinda Simón Prieto]] | 1881 | 1961 | [[Baños de Molgas]] |- | style='text-align:right'| 1180 | [[Ficheiro:Pío Ramón Ogea 1922.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61061544|Q61061544]] | [[Pío Ramón Ojea]] | 1869 | 1943 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 1181 | | [[:d:Q61061900|Q61061900]] | [[Ramón Vázquez Rodríguez]] | 1918 | 1938 | [[A Arnoia]] |- | style='text-align:right'| 1182 | | [[:d:Q61062449|Q61062449]] | [[Jaime Paz Bernardo]] | 1944 | 2005 | [[Quintela, A Illa, Lobios|Quintela]] |- | style='text-align:right'| 1183 | | [[:d:Q61062466|Q61062466]] | [[Ramón Somoza Álvarez]] | 1899 | 1938 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1184 | | [[:d:Q61062468|Q61062468]] | [[Antonio Carballo Vázquez]] | 1884 | 1937 | [[Coles]] |- | style='text-align:right'| 1185 | [[Ficheiro:Vane Sotelo Esp.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61144566|Q61144566]] | [[Vanessa Sotelo Quintela]] | 1995 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1186 | | [[:d:Q61391066|Q61391066]] | [[Teófilo Fernández Canal]] | 1911 | 1948 | [[Barbadás]] |- | style='text-align:right'| 1187 | [[Ficheiro:Anna R. Figueiredo escritora.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61971259|Q61971259]] | [[Anna R. Figueiredo]] | 1979 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1188 | | [[:d:Q62015111|Q62015111]] | [[Rosa María Cid Galante]] | 1966 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1189 | | [[:d:Q62390724|Q62390724]] | [[Benito Paradela Nóvoa]] | 1887 | 1936 | [[Amoeiro]] |- | style='text-align:right'| 1190 | | [[:d:Q62502869|Q62502869]] | [[Vicente Pedrosa Carballeda]] | 1900 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1191 | | [[:d:Q63042357|Q63042357]] | [[Breixo Corral]] | | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1192 | | [[:d:Q63197341|Q63197341]] | [[Anselmo Feijoo Montenegro]] | 1700 | 1800 | [[O Pereiro de Aguiar]] |- | style='text-align:right'| 1193 | | [[:d:Q63225419|Q63225419]] | [[Raul González Fuentes]] | 1974 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1194 | | [[:d:Q63256809|Q63256809]] | [[Iago Tabarés]] | 1969 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1195 | | [[:d:Q63348396|Q63348396]] | [[Ledicia Piñeiro|Ledicia Piñeiro Prada]] | 1987 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1196 | | [[:d:Q63398716|Q63398716]] | [[Montserrat Villar González]] | 1969 | | [[Cortegada]] |- | style='text-align:right'| 1197 | | [[:d:Q63860937|Q63860937]] | [[María Blanco Fernández]] | 1962 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1198 | | [[:d:Q64175352|Q64175352]] | [[Eudosia Lorenzo Diz]] | 1917 | 2004 | [[Fradalvite, Santa Comba, Lobeira|Fradalvite]] |- | style='text-align:right'| 1199 | | [[:d:Q64339353|Q64339353]] | [[Antonio Prieto Puga]] | 1900 | 1886 | [[Xunqueira de Ambía]] |- | style='text-align:right'| 1200 | | [[:d:Q64349016|Q64349016]] | [[Higinio Rodríguez Mármol]] | 1886 | 1976 | [[A Torre, Porqueira, Porqueira|A Torre]] |- | style='text-align:right'| 1201 | | [[:d:Q64425927|Q64425927]] | [[Enrique Bande Rodríguez]] | 1936 | | [[Sande, Cartelle|Sande]] |- | style='text-align:right'| 1202 | | [[:d:Q64426972|Q64426972]] | [[Marisa Crespo|Marisa Crespo Leiro]] | 1961 | | [[Lamas, San Cristovo de Cea|Lamas]] |- | style='text-align:right'| 1203 | | [[:d:Q64707776|Q64707776]] | [[José Francisco Losada Quiroga]] | 1703 | 1779 | [[Trabazos, Castro Caldelas|Trabazos]] |- | style='text-align:right'| 1204 | | [[:d:Q64734667|Q64734667]] | [[Xesús Blanco Conde]] | 1952 | | [[Cimadevila, Laza, Laza|Cimadevila]] |- | style='text-align:right'| 1205 | | [[:d:Q64735630|Q64735630]] | [[Manuel Ros de Medrano]] | 1756 | 1821 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1206 | | [[:d:Q64744996|Q64744996]] | [[Andrés Porras Temes]] | 1708 | 1764 | [[Melias, O Pereiro de Aguiar|Melias]] |- | style='text-align:right'| 1207 | [[Ficheiro:Pedro Casas Souto.png|center|128px]] | [[:d:Q64745153|Q64745153]] | [[Pedro Casas y Souto]] | 1826 | 1906 | [[Sobrado do Bispo, Barbadás|Sobrado do Bispo]] |- | style='text-align:right'| 1208 | | [[:d:Q64747542|Q64747542]] | [[Andrés Cid de San Pedro Fernández]] | 1664 | 1734 | [[Xunqueira de Ambía]] |- | style='text-align:right'| 1209 | | [[:d:Q65262167|Q65262167]] | [[Fernando Diéguez Sotillo]] | 1913 | 1994 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1210 | | [[:d:Q65274601|Q65274601]] | [[Ana Domínguez Díaz]] | 1966 | | [[A Rúa]] |- | style='text-align:right'| 1211 | | [[:d:Q65274609|Q65274609]] | [[Benito Valencia Bouza]] | 1910 | 1936 | [[Farnadeiros, Muíños|Farnadeiros]] |- | style='text-align:right'| 1212 | | [[:d:Q65274642|Q65274642]] | [[David Rodríguez Rivada]] | 1981 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1213 | | [[:d:Q65274656|Q65274656]] | [[Eladio Moure Rey]] | 1901 | 1991 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1214 | | [[:d:Q65274676|Q65274676]] | [[Esteban Suárez|Esteban Suárez Méndez]] | 1983 | | [[Santo Estevo, Ponte Castrelo, Castrelo de Miño|Santo Estevo]] |- | style='text-align:right'| 1215 | | [[:d:Q65274684|Q65274684]] | [[Felisindo Carballo Romero]] | 1900 | 1981 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1216 | | [[:d:Q65274736|Q65274736]] | [[José Santiago Taboada]] | 1884 | 1969 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1217 | | [[:d:Q65275040|Q65275040]] | [[Ana Prieto]] | 1965 | | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1218 | | [[:d:Q65275077|Q65275077]] | [[Bernardo Bernárdez]] | 1886 | 1975 | [[Santiago das Caldas, Ourense|Santiago das Caldas]] |- | style='text-align:right'| 1219 | | [[:d:Q65275179|Q65275179]] | [[Etelvino Blanco]] | 1955 | 2019 | [[Señorín, O Carballiño|Señorín]] |- | style='text-align:right'| 1220 | | [[:d:Q65275251|Q65275251]] | [[Iván Olmos]] | 1994 | | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1221 | | [[:d:Q65275259|Q65275259]] | [[Joel R. Gômez]] | 1959 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1222 | | [[:d:Q65275302|Q65275302]] | [[Manuel Méndez Domínguez]] | 1903 | 1997 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1223 | | [[:d:Q65275304|Q65275304]] | [[Marina Ortega]] | 1983 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1224 | [[Ficheiro:Homenaxe a Ramón Enríquez Cadórniga, Santiago 1924.jpg|center|128px]] | [[:d:Q65275503|Q65275503]] | [[Ramón Enríquez Cadórniga]] | 1900 | 2000 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1225 | [[Ficheiro:Simón González Salgado.jpg|center|128px]] | [[:d:Q65275574|Q65275574]] | [[Simón González Salgado]] | 1964 | | [[San Cibrao das Viñas]] |- | style='text-align:right'| 1226 | | [[:d:Q65276011|Q65276011]] | [[Juan Salgado Riveiro]] | | 1946 | [[As Casas dos Montes, A Granxa, Oímbra|As Casas dos Montes]] |- | style='text-align:right'| 1227 | | [[:d:Q65556406|Q65556406]] | [[Jorge Lamas Bértolo]] | 1970 | | [[Muradás, Beariz, Beariz|Muradás]] |- | style='text-align:right'| 1228 | [[Ficheiro:Pedra conmemorativa a Salud Torres e María del Valle en Mosteiro de Ribeira, Xinzo de Limia.jpg|center|128px]] | [[:d:Q65920604|Q65920604]] | [[Salud Torres|Salud Torres Díaz]] | 1912 | 1937 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1229 | | [[:d:Q65945367|Q65945367]] | [[Julio Diéguez Sabucedo]] | 1961 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1230 | [[Ficheiro:Dolores Fernández Galiño-Praza Pública-2019.jpg|center|128px]] | [[:d:Q66056618|Q66056618]] | [[Dolores Fernández Galiño]] | 1963 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1231 | | [[:d:Q66056807|Q66056807]] | [[Antonio Rodríguez Colmenero]] | 1936 | | [[Lucenza, Cualedro|Lucenza]] |- | style='text-align:right'| 1232 | | [[:d:Q66656985|Q66656985]] | [[Alejandro Cabanelas Araujo]] | 1895 | 1965 | [[Leiro]] |- | style='text-align:right'| 1233 | | [[:d:Q66663483|Q66663483]] | [[Adolfo Pérez Abellás]] | 1952 | | [[Loureiro, Rouzós, Amoeiro|Loureiro]] |- | style='text-align:right'| 1234 | | [[:d:Q67591527|Q67591527]] | [[José María Lago Cabo]] | 1973 | | [[A Gudiña]] |- | style='text-align:right'| 1235 | | [[:d:Q67591593|Q67591593]] | [[Patricia Lamela Rodríguez]] | 1980 | | [[Larouco]] |- | style='text-align:right'| 1236 | | [[:d:Q67591641|Q67591641]] | [[Antonio Iglesias (político)|Antonio Iglesias Álvarez]] | 1958 | | [[Lobeira]] |- | style='text-align:right'| 1237 | | [[:d:Q68281014|Q68281014]] | [[Alfonso Alcaraz]] | 1922 | 1957 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1238 | | [[:d:Q68456580|Q68456580]] | [[Laura Novelle|Laura Novelle López]] | 1978 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1239 | | [[:d:Q68934954|Q68934954]] | [[Gabriel Álvarez Martínez]] | 1985 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1240 | | [[:d:Q69388244|Q69388244]] | [[Ana Rivera Chaves]] | 1994 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1241 | | [[:d:Q71830311|Q71830311]] | [[Ambrosio Delgado Balboa]] | 1815 | 1865 | [[Ambía, Baños de Molgas|Ambía]] |- | style='text-align:right'| 1242 | | [[:d:Q71867080|Q71867080]] | [[Antonio Guede|Antonio Guede Quintas]] | | 1937 | [[Gaspar, Cantoña, Baños de Molgas|Gaspar]] |- | style='text-align:right'| 1243 | | [[:d:Q71955894|Q71955894]] | [[Manuel Domínguez Santamaría]] | 1908 | 1979 | [[A Arnoia]] |- | style='text-align:right'| 1244 | | [[:d:Q72115164|Q72115164]] | [[Tomás María Vizmanos Quintela]] | 1809 | 1859 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1245 | | [[:d:Q72395636|Q72395636]] | [[Fulgencio del Campo]] | 1762 | 1832 | [[provincia de Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1246 | [[Ficheiro:MAREM LADSON.jpg|center|128px]] | [[:d:Q72423173|Q72423173]] | [[Marem Ladson]] | 1997 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1247 | | [[:d:Q73285760|Q73285760]] | [[Francisco Guitián Ojea]] | 1921 | 2009 | [[A Teixeira]] |- | style='text-align:right'| 1248 | | [[:d:Q73634580|Q73634580]] | [[Rodrigo Seoane|Rodrigo Seoane Rodicio]] | 1999 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1249 | | [[:d:Q73892510|Q73892510]] | [[Ricardo F. Colmenero]] | 1977 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1250 | | [[:d:Q76159138|Q76159138]] | [[Fernando Ferreiro Rodríguez-Lago]] | 1896 | 1985 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1251 | | [[:d:Q76401631|Q76401631]] | [[Rogelio Alonso Chao]] | 1909 | 2000 | [[Freás, Punxín|Freás]] |- | style='text-align:right'| 1252 | [[Ficheiro:Pablo Nogueira.jpg|center|128px]] | [[:d:Q77076880|Q77076880]] | [[Pablo Nogueira Campo]] | 1987 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1253 | | [[:d:Q77084556|Q77084556]] | [[Sergio Mascareñas Romero]] | 1881 | 2000 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1254 | [[Ficheiro:Ourense Envialia 3 b.jpg|center|128px]] | [[:d:Q79014698|Q79014698]] | [[Jéssica Diéguez Fernández]] | 1990 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1255 | [[Ficheiro:Raquel Carrera.jpg|center|128px]] | [[:d:Q79046460|Q79046460]] | [[Raquel Carrera|Raquel Carrera Quintana]] | 2001 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1256 | [[Ficheiro:Doctor Leyes 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q79116988|Q79116988]] | [[Manuel Leyes Vence]] | 1967 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1257 | | [[:d:Q79342958|Q79342958]] | [[María Ángela Escudero Álvarez]] | 1944 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1258 | [[Ficheiro:Carlos Canal - 2023 UCI Road World Championships (Men's under-23 road race).jpg|center|128px]] | [[:d:Q79870659|Q79870659]] | [[Carlos Canal|Carlos Canal Blanco]] | 2001 | | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1259 | | [[:d:Q81620669|Q81620669]] | [[Antonio Suárez de Puga y de la Vega]] | 1872 | 1910 | [[Petín]] |- | style='text-align:right'| 1260 | | [[:d:Q82972438|Q82972438]] | [[Déborah Vukušić]] | 1979 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1261 | | [[:d:Q83636574|Q83636574]] | [[Eulogio Gallego Martínez]] | 1880 | | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1262 | | [[:d:Q83803553|Q83803553]] | [[Antón Losada Espinosa]] | 1916 | 1975 | [[Moldes, Boborás|Moldes]] |- | style='text-align:right'| 1263 | | [[:d:Q84031368|Q84031368]] | [[Julián Alejandre Rodríguez]] | 1800 | 1862 | [[Éntoma, Éntoma, O Barco de Valdeorras|Éntoma]] |- | style='text-align:right'| 1264 | | [[:d:Q84032770|Q84032770]] | [[Ambrosio Alonso]] | 1706 | 1775 | [[Beade]] |- | style='text-align:right'| 1265 | | [[:d:Q84561422|Q84561422]] | [[Emilio Fonseca Moretón]] | | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1266 | [[Ficheiro:Manuel López Pinal cuando era Cabo Radiotelegrafista.jpg|center|128px]] | [[:d:Q84727665|Q84727665]] | [[Manuel López Pinal]] | 1912 | 1939 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1267 | | [[:d:Q84729933|Q84729933]] | [[Arturo Perez Serantes]] | 1876 | 1963 | [[Bande]] |- | style='text-align:right'| 1268 | | [[:d:Q85005129|Q85005129]] | [[Jose Rodríguez de Dios]] | 1912 | 1967 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1269 | | [[:d:Q85005142|Q85005142]] | [[Recadero Romero Nieto]] | 1917 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1270 | | [[:d:Q85005161|Q85005161]] | [[José Luis Taboada García]] | 1918 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1271 | | [[:d:Q85356030|Q85356030]] | [[Ricardo Ferreiro]] | 2000 | 1993 | [[provincia de Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1272 | | [[:d:Q85438307|Q85438307]] | [[José María Paz Gago]] | 1966 | | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 1273 | | [[:d:Q85727396|Q85727396]] | [[Cesáreo Gil Atrio]] | 1922 | 1997 | [[A Ella de Arriba, Espiñoso, Cartelle|A Ella de Arriba]] |- | style='text-align:right'| 1274 | | [[:d:Q85772096|Q85772096]] | [[Ramón Lourido Díaz]] | 1928 | 2009 | [[San Clodio, Leiro|San Clodio]] |- | style='text-align:right'| 1275 | | [[:d:Q85965606|Q85965606]] | [[Olimpia Vázquez Gutiérrez]] | 1893 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1276 | | [[:d:Q85965759|Q85965759]] | [[José Amil Antas]] | 1900 | 1906 | [[Beade]] |- | style='text-align:right'| 1277 | | [[:d:Q85965884|Q85965884]] | [[Deogracias Carballo Alonso]] | 1900 | 1939 | [[San Xoán de Río]] |- | style='text-align:right'| 1278 | | [[:d:Q85966132|Q85966132]] | [[Julia Huete]] | 1990 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1279 | | [[:d:Q85966439|Q85966439]] | [[Nicanor Rodríguez Álvarez]] | 1904 | 1939 | [[Gaiás, Santa Cruz de Grou, Lobeira|Gaiás]] |- | style='text-align:right'| 1280 | | [[:d:Q85967080|Q85967080]] | [[Evaristo Carballo Nóvoa]] | 1890 | 1987 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1281 | | [[:d:Q86211369|Q86211369]] | [[Machi Salgado]] | 1975 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1282 | | [[:d:Q86929408|Q86929408]] | [[Luis Iglesias Alvarez]] | 1917 | 2000 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1283 | [[Ficheiro:José Antonio Rodríguez Estévez - Peitos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q87259102|Q87259102]] | [[José Antonio Rodríguez Estévez]] | | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1284 | | [[:d:Q87392119|Q87392119]] | [[Javier Perea Rodríguez]] | 1932 | 1999 | [[Barbantes, Punxín|Barbantes]] |- | style='text-align:right'| 1285 | | [[:d:Q87641735|Q87641735]] | [[Adolfo Figueiras Guzmán]] | 1966 | | [[Cambeo, Coles|Cambeo]] |- | style='text-align:right'| 1286 | | [[:d:Q87647633|Q87647633]] | [[José González Cid]] | 1727 | 1763 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 1287 | | [[:d:Q87648466|Q87648466]] | [[Benito García Guntín]] | 1782 | 1839 | [[A Arnoia]] |- | style='text-align:right'| 1288 | | [[:d:Q87655500|Q87655500]] | [[Juan Manuel Espada Montaos]] | 1843 | 1913 | [[Vilaza, Monterrei|Vilaza]] |- | style='text-align:right'| 1289 | | [[:d:Q87657367|Q87657367]] | [[Leonardo Mármol Fernández]] | | 1886 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 1290 | | [[:d:Q87727864|Q87727864]] | [[Jesús Estévez]] | 1836 | 1888 | [[Seixomil, Rabiño, Cortegada|Seixomil]] |- | style='text-align:right'| 1291 | | [[:d:Q87727874|Q87727874]] | [[Manuel Estévez]] | 1831 | 1864 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 1292 | | [[:d:Q87758139|Q87758139]] | [[Manuel Rodríguez Rodríguez (relixioso)|Manuel Rodríguez Rodríguez]] | 1898 | 1975 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1293 | | [[:d:Q87759221|Q87759221]] | [[Jacinto de Ribera]] | 1694 | 1745 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1294 | | [[:d:Q87894237|Q87894237]] | [[Francisco Conde-Valvís Fernández]] | 1899 | 1985 | [[Valverde, Requeixo de Valverde, Allariz|Valverde]] |- | style='text-align:right'| 1295 | | [[:d:Q87968352|Q87968352]] | [[Gabriel Fernández Taboada]] | 1776 | 1841 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1296 | | [[:d:Q88068773|Q88068773]] | [[Pablo Gómez Moure]] | 1833 | 1897 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1297 | [[Ficheiro:Federico Ávila Cuadra 1925.jpg|center|128px]] | [[:d:Q88396774|Q88396774]] | [[Federico Ávila Cuadra]] | 1892 | 1970 | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 1298 | | [[:d:Q89579323|Q89579323]] | [[Antonio Iglesias Pardo]] | 1900 | 1902 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1299 | | [[:d:Q89691539|Q89691539]] | [[Luís Pereira Valeiras]] | 1915 | 1999 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1300 | | [[:d:Q89691732|Q89691732]] | [[Tomás López Pinal]] | 1900 | 1956 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1301 | | [[:d:Q89699571|Q89699571]] | [[Héctor González Godás]] | 2000 | 2012 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1302 | | [[:d:Q89761714|Q89761714]] | [[Camilo Rodríguez Pérez]] | 1912 | 2007 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1303 | | [[:d:Q89894111|Q89894111]] | [[Bernardino González Álvarez]] | 1894 | 1970 | [[provincia de Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1304 | | [[:d:Q89992293|Q89992293]] | [[Domingo Antonio Merelles]] | 1900 | 1900 | [[A Hedreira, Couso, Avión|A Hedreira]] |- | style='text-align:right'| 1305 | [[Ficheiro:Uxiatizon.jpg|center|128px]] | [[:d:Q90005677|Q90005677]] | [[Uxía Tizón|Uxía Tizón Vázquez]] | 1989 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1306 | | [[:d:Q90112845|Q90112845]] | [[José Luis Alonso Rodríguez]] | 1969 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1307 | | [[:d:Q90994800|Q90994800]] | [[David Regueiro]] | 1980 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1308 | | [[:d:Q91873780|Q91873780]] | [[María Victoria Carrera Fernández]] | 1980 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1309 | [[Ficheiro:Aser Álvarez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q92031826|Q92031826]] | [[Aser Álvarez]] | 1976 | | [[Bande]] |- | style='text-align:right'| 1310 | | [[:d:Q92965483|Q92965483]] | [[Pedro Merino-Gomez]] | 1943 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1311 | [[Ficheiro:MCortes2022.jpg|center|128px]] | [[:d:Q93224699|Q93224699]] | [[Myriam Cortés Diéguez]] | 1964 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1312 | | [[:d:Q93268163|Q93268163]] | [[Ramiro González Cougil]] | 1947 | | [[Macendo, Castrelo de Miño|Macendo]] |- | style='text-align:right'| 1313 | | [[:d:Q93269164|Q93269164]] | [[Severino González]] | 1904 | 1950 | [[Boborás]] |- | style='text-align:right'| 1314 | | [[:d:Q93280639|Q93280639]] | [[Javier Paz|Francisco Javier Paz Carbajales]] | | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1315 | | [[:d:Q93435877|Q93435877]] | [[Iolanda Ogando]] | 1974 | | [[Chandrexa, Parada de Sil|Chandrexa]] |- | style='text-align:right'| 1316 | | [[:d:Q94035890|Q94035890]] | [[Urbano Santana Penín]] | 1953 | | [[Sandiás]] |- | style='text-align:right'| 1317 | | [[:d:Q94304901|Q94304901]] | [[Efrén Borrajo Dacruz]] | 1928 | 2022 | [[Xunqueira de Ambía]] |- | style='text-align:right'| 1318 | [[Ficheiro:Marita Iglesias Padrón.jpg|center|128px]] | [[:d:Q94376615|Q94376615]] | [[Marita Iglesias Padrón]] | 1958 | 2013 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1319 | [[Ficheiro:Ignacio Ares de Parga 1919.jpg|center|128px]] | [[:d:Q94494938|Q94494938]] | [[Ignacio Ares de Parga]] | 1865 | 1922 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1320 | | [[:d:Q94626880|Q94626880]] | [[Ramón Fernández Pousa]] | 1909 | 1989 | [[Longos, San Cristovo de Cea|Longos]] |- | style='text-align:right'| 1321 | | [[:d:Q95472077|Q95472077]] | [[Juan Carlos Francisco Rivera]] | 1968 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1322 | | [[:d:Q95829515|Q95829515]] | [[Sandra Quintas]] | 1982 | | [[Bande]] |- | style='text-align:right'| 1323 | | [[:d:Q96324215|Q96324215]] | [[José Conde Pérez]] | 1955 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1324 | | [[:d:Q96679557|Q96679557]] | [[Jesús Salgado Álvarez]] | 1953 | | [[Fradelo, Viana do Bolo|Fradelo]] |- | style='text-align:right'| 1325 | [[Ficheiro:Veronica Pousado Pardo - AELG 1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q97072548|Q97072548]] | [[Verónica Pousada Pardo]] | 1987 | | [[Riós]] |- | style='text-align:right'| 1326 | | [[:d:Q97122494|Q97122494]] | [[Cándido Paniagua Pousa]] | 1992 | | [[Xinzo de Limia, Xinzo de Limia|Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1327 | | [[:d:Q97216157|Q97216157]] | [[Avelino Sola Castro]] | | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1328 | | [[:d:Q97217441|Q97217441]] | [[Sergio Romero Álvarez]] | 1892 | | [[Castrelo do Val]] |- | style='text-align:right'| 1329 | | [[:d:Q97441432|Q97441432]] | [[Josefina Salgado]] | 1946 | 1989 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1330 | [[Ficheiro:Rochi Nóvoa en Trandeiras.jpg|center|128px]] | [[:d:Q97480426|Q97480426]] | [[Rochi Nóvoa|Rochi Nóvoa Vázquez]] | 1975 | | [[Sobradelo, Xunqueira de Ambía|Sobradelo]] |- | style='text-align:right'| 1331 | [[Ficheiro:Raquel Fernández.png|center|128px]] | [[:d:Q97585477|Q97585477]] | [[Raquel Fernández Fernández]] | 1985 | | [[A Gudiña]] |- | style='text-align:right'| 1332 | | [[:d:Q97769510|Q97769510]] | [[Alfonso Rodrigo Méndez]] | 1895 | 1936 | [[Bande]] |- | style='text-align:right'| 1333 | | [[:d:Q98008690|Q98008690]] | [[Ramón Villarino Ulloa]] | 1907 | 1990 | [[Castrelo de Miño]] |- | style='text-align:right'| 1334 | | [[:d:Q98137426|Q98137426]] | [[Avelino Lahoz Álvarez]] | 1914 | 1938 | [[Toén]] |- | style='text-align:right'| 1335 | | [[:d:Q98150201|Q98150201]] | [[José González Vázquez]] | 1970 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1336 | | [[:d:Q98152529|Q98152529]] | [[Noelia Pérez López]] | 1979 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1337 | | [[:d:Q98342167|Q98342167]] | [[Edita de Lorenzo]] | 1968 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1338 | | [[:d:Q98406702|Q98406702]] | [[Avelino Pazos Pérez]] | 1970 | | [[Ramiras, Macendo, Castrelo de Miño|Ramiras]] |- | style='text-align:right'| 1339 | | [[:d:Q98540744|Q98540744]] | [[Carlos Justo Velo]] | 1911 | 1936 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1340 | | [[:d:Q98657051|Q98657051]] | [[Xosé Miguel Pérez Blecua]] | 1985 | | [[San Xoán de Río]] |- | style='text-align:right'| 1341 | | [[:d:Q98824754|Q98824754]] | [[Victorino Gonzalez y Fernandez]] | 1855 | | [[Monteboi]] |- | style='text-align:right'| 1342 | [[Ficheiro:Luís Chao Sobrino 1938.jpg|center|128px]] | [[:d:Q98853720|Q98853720]] | [[Luís Chao Sobrino]] | 1869 | 1938 | [[Lebosende, Leiro|Lebosende]] |- | style='text-align:right'| 1343 | | [[:d:Q98972844|Q98972844]] | [[Antonio Pérez Pérez]] | | 1986 | [[A Costa, Albarellos, Boborás|A Costa]] |- | style='text-align:right'| 1344 | | [[:d:Q99286242|Q99286242]] | [[Raquel Bautista Carballo]] | 1970 | | [[Petín]] |- | style='text-align:right'| 1345 | | [[:d:Q99391070|Q99391070]] | [[Pablo Otero]] | 1970 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1346 | | [[:d:Q99460357|Q99460357]] | [[Demetrio García Álvarez]] | 1912 | | [[As Chás, Oímbra|As Chás]] |- | style='text-align:right'| 1347 | | [[:d:Q100137960|Q100137960]] | [[Juan Luis Saco Cid]] | 1938 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1348 | | [[:d:Q100278001|Q100278001]] | [[Felip-Juli Rodríguez i Piñel]] | 1954 | | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1349 | [[Ficheiro:Pablo Rodríguez Oitabén Asemblea Ridimoas 2017 no bosque.jpg|center|128px]] | [[:d:Q100436065|Q100436065]] | [[Pablo Rodríguez Oitabén]] | 1950 | | [[Beade]] |- | style='text-align:right'| 1350 | | [[:d:Q100986050|Q100986050]] | [[Rafael Álvarez Borrás]] | 1906 | 1952 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1351 | [[Ficheiro:Carlos Alberto Montes Marqués.jpg|center|128px]] | [[:d:Q101011777|Q101011777]] | [[Carlos Montes Marqués|Carlos Alberto Montes Marqués]] | 1966 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1352 | [[Ficheiro:Carmen Penim.jpg|center|128px]] | [[:d:Q101222993|Q101222993]] | [[Carmen Penim]] | 1965 | | [[Covas, Os Blancos|Covas]] |- | style='text-align:right'| 1353 | | [[:d:Q101246715|Q101246715]] | [[Elena Vázquez Cendón]] | 1966 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1354 | | [[:d:Q101247513|Q101247513]] | [[Jorge Álvarez Yágüez]] | 1954 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1355 | | [[:d:Q101432259|Q101432259]] | [[Ricardo González Gómez]] | 1975 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1356 | | [[:d:Q102050140|Q102050140]] | [[Concepción Álvarez Pousa]] | | | [[Rubiais, Viana do Bolo|Rubiais]] |- | style='text-align:right'| 1357 | | [[:d:Q102201278|Q102201278]] | [[Bieito Alonso]] | 1958 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1358 | | [[:d:Q102221856|Q102221856]] | [[Marisa Fernández]] | 1953 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1359 | | [[:d:Q102267262|Q102267262]] | [[Felipe Gago Couso]] | | | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 1360 | | [[:d:Q102303660|Q102303660]] | [[Emilio Villanueva Novoa]] | 1943 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1361 | | [[:d:Q102341111|Q102341111]] | [[Pilar Salgado Rodríguez]] | | | [[Porqueira]] |- | style='text-align:right'| 1362 | [[Ficheiro:Camilo Álvarez de Castro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q102349044|Q102349044]] | [[Camilo Álvarez de Castro]] | 1806 | 1887 | [[Vilanova dos Infantes, Celanova|Vilanova dos Infantes]] |- | style='text-align:right'| 1363 | | [[:d:Q102351739|Q102351739]] | [[José Nicanor Alonso Álvarez]] | 1964 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1364 | | [[:d:Q103538998|Q103538998]] | [[Roberto Valle González]] | 1950 | | [[Maside]] |- | style='text-align:right'| 1365 | | [[:d:Q103815163|Q103815163]] | [[Quico Valeiras]] | 1990 | | [[Arcos, O Carballiño|Arcos]] |- | style='text-align:right'| 1366 | | [[:d:Q103963518|Q103963518]] | [[Constantino Sarabia González]] | 1875 | 1966 | [[Sabugueiro de Arriba, Castrelo, San Xoán de Río|Sabugueiro de Arriba]] |- | style='text-align:right'| 1367 | | [[:d:Q104037730|Q104037730]] | [[Ángel Feijoo González]] | 1914 | 1994 | [[Tamaguelos, Verín|Tamaguelos]] |- | style='text-align:right'| 1368 | | [[:d:Q104145180|Q104145180]] | [[Benito Rodríguez Rodríguez]] | 1895 | 1966 | [[O Rial, Sabucedo, Porqueira|O Rial]] |- | style='text-align:right'| 1369 | | [[:d:Q104583093|Q104583093]] | [[Juan Fernández Pérez]] | 1870 | 1944 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1370 | | [[:d:Q104653770|Q104653770]] | [[Severino Vázquez]] | 1913 | 1938 | [[Manzaneda]] |- | style='text-align:right'| 1371 | | [[:d:Q104712713|Q104712713]] | [[Manuel Domínguez Carrete]] | 1975 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1372 | | [[:d:Q104772506|Q104772506]] | [[Avelino Chaves]] | 1931 | 2021 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1373 | [[Ficheiro:Antonio Dorado Fidalgo. Alcalde de Verea entre 1979 e 1987.jpg|center|128px]] | [[:d:Q105047484|Q105047484]] | [[Antonio Dorado|Antonio Dorado Fidalgo]] | 1929 | 2021 | [[Outeiro, Sanguñedo, Verea|Outeiro]] |- | style='text-align:right'| 1374 | | [[:d:Q105064142|Q105064142]] | [[Xosé Antonio Núñez Domínguez]] | 1952 | 2021 | [[Soutelo, San Martiño de Manzaneda, Manzaneda|Soutelo]] |- | style='text-align:right'| 1375 | [[Ficheiro:Festa de benvida a Francisco Fernández del Riego na súa primeira viaxe a Bos Aires, 1954.jpg|center|128px]] | [[:d:Q105069319|Q105069319]] | [[Evelina Hervella|Evelina Hervella Nieto]] | 1908 | 2007 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1376 | [[Ficheiro:Esther Estévez.png|center|128px]] | [[:d:Q105078681|Q105078681]] | [[Esther Estévez]] | 1997 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1377 | [[Ficheiro:Francisco Prieto.jpg|center|128px]] | [[:d:Q105094180|Q105094180]] | [[Francisco José Prieto]] | 1968 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1378 | | [[:d:Q105425212|Q105425212]] | [[Samuel Prada León]] | 1993 | 2018 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1379 | [[Ficheiro:Amalia Aguirre.jpg|center|128px]] | [[:d:Q105546449|Q105546449]] | [[Amalia Aguirre]] | 1901 | 1977 | [[Riós]] |- | style='text-align:right'| 1380 | | [[:d:Q105606372|Q105606372]] | [[Clara Cid Bengoa]] | | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1381 | | [[:d:Q105659266|Q105659266]] | [[Noelia Rodríguez Travieso]] | 1977 | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1382 | | [[:d:Q105755692|Q105755692]] | [[Corona González Estévez]] | 1889 | 1963 | [[A Rúa]] |- | style='text-align:right'| 1383 | [[Ficheiro:Juan García Míguez 1917.jpg|center|128px]] | [[:d:Q105839699|Q105839699]] | [[Juan García Míguez]] | | | [[Ventosela, Ribadavia|Ventosela]] |- | style='text-align:right'| 1384 | | [[:d:Q105840008|Q105840008]] | [[Manuel Rodríguez Carrajo]] | 1926 | 2008 | [[Queirugás, Verín|Queirugás]] |- | style='text-align:right'| 1385 | | [[:d:Q106081215|Q106081215]] | [[Justo Prada López]] | 1882 | 1937 | [[Vilamartín de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1386 | | [[:d:Q106087484|Q106087484]] | [[Reinaldo Sarria Delgado]] | 1906 | 1936 | [[Rubiá]] |- | style='text-align:right'| 1387 | | [[:d:Q106090723|Q106090723]] | [[José Manuel Barbosa Álvares]] | 1963 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1388 | | [[:d:Q106097322|Q106097322]] | [[Mafalda Soto Valdés]] | 1982 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1389 | | [[:d:Q106097749|Q106097749]] | [[Antonio Villanueva Yáñez]] | 1908 | 2003 | [[Mourisca, Viana do Bolo|Mourisca]] |- | style='text-align:right'| 1390 | | [[:d:Q106593599|Q106593599]] | [[Javier Rey Rey]] | 1976 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1391 | | [[:d:Q106618271|Q106618271]] | [[José Paz|José Paz Rodríguez]] | 1948 | 2021 | [[A Corna, Piñor|A Corna]] |- | style='text-align:right'| 1392 | | [[:d:Q106673569|Q106673569]] | [[Fabio Álvarez]] | 1988 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1393 | | [[:d:Q106765954|Q106765954]] | [[Enrique Blanco Cruz]] | 1942 | 2021 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1394 | | [[:d:Q106840240|Q106840240]] | [[Francisco Rego Almuíña]] | 1955 | 2021 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1395 | | [[:d:Q106844015|Q106844015]] | [[Dimas Corral y Aller]] | 1850 | 1904 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1396 | [[Ficheiro:Xabier DP.jpg|center|128px]] | [[:d:Q106867240|Q106867240]] | [[Xabier Domínguez Pérez]] | 1984 | | [[Vilar de Barrio]] |- | style='text-align:right'| 1397 | | [[:d:Q107094178|Q107094178]] | [[Camilo Brandín|Camilo Brandín Feijoo]] | 1946 | | [[Sarreaus]] |- | style='text-align:right'| 1398 | | [[:d:Q107117893|Q107117893]] | [[Santiago Cid Harguindey]] | 1944 | 2021 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1399 | [[Ficheiro:Chita Lamas y Francisco Lamas Salgado. 1929. Granja Ceres. Ituzaingó.jpg|center|128px]] | [[:d:Q107126457|Q107126457]] | [[Francisco Lamas Salgado]] | 1900 | 2000 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1400 | | [[:d:Q107126486|Q107126486]] | [[Francisco Lamas Barreiro]] | 1896 | 1980 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1401 | | [[:d:Q107193687|Q107193687]] | [[Manuel Rapela Rodríguez]] | 1901 | 1945 | [[Sobral, Gustei, Coles|Sobral]] |- | style='text-align:right'| 1402 | | [[:d:Q107208912|Q107208912]] | [[Castor Velo Cobelas]] | 1915 | | [[Os Pereiros, Cartelle, Cartelle|Os Pereiros]] |- | style='text-align:right'| 1403 | | [[:d:Q107215396|Q107215396]] | [[Teófilo Rodríguez Baamonde]] | 1827 | 1898 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1404 | [[Ficheiro:Carmen Rivero Gallego.jpg|center|128px]] | [[:d:Q107294542|Q107294542]] | [[Carmen Rivero Gallego]] | 1958 | | [[Laza]] |- | style='text-align:right'| 1405 | | [[:d:Q107345747|Q107345747]] | [[Ernesto Atanasio Janeiro]] | 1915 | 1998 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1406 | | [[:d:Q107494279|Q107494279]] | [[Isaura Usero Souto]] | 1913 | 2004 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1407 | | [[:d:Q107737014|Q107737014]] | [[Manuel Hermida Vázquez]] | 1900 | 2000 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1408 | | [[:d:Q107985414|Q107985414]] | [[Blas Méndez]] | 2003 | | [[A Pobra de Trives]] |- | style='text-align:right'| 1409 | | [[:d:Q108126384|Q108126384]] | [[Eduardo París Villar]] | 1909 | 1937 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1410 | | [[:d:Q108134202|Q108134202]] | [[Antonio Colmenero Villamarín]] | 1911 | 1937 | [[Pexeiros, Os Blancos|Pexeiros]] |- | style='text-align:right'| 1411 | | [[:d:Q108155488|Q108155488]] | [[Sergio García Ferrera]] | 1925 | 2019 | [[Cádavos, A Mezquita|Cádavos]] |- | style='text-align:right'| 1412 | [[Ficheiro:Deportivo da Coruña - CD Castellón, ida da final da Primeira RFEF 2023-24 - 46.jpg|center|128px]] | [[:d:Q108187354|Q108187354]] | [[David Álvarez Rey]] | 1994 | | [[Vilariño, O Pereiro de Aguiar|Vilariño]] |- | style='text-align:right'| 1413 | | [[:d:Q108375388|Q108375388]] | [[José López Darriba]] | 1887 | 1953 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1414 | | [[:d:Q108533169|Q108533169]] | [[Antolín Murias]] | | 1953 | [[Xares, A Veiga|Xares]] |- | style='text-align:right'| 1415 | | [[:d:Q108567532|Q108567532]] | [[Manuel Vázquez Outeiriño]] | 1940 | 2023 | [[Zarracós, A Merca|Zarracós]] |- | style='text-align:right'| 1416 | | [[:d:Q108576390|Q108576390]] | [[Cándido Losada Estévez]] | | | [[A Gudiña]] |- | style='text-align:right'| 1417 | | [[:d:Q108577188|Q108577188]] | [[Domingo Rodríguez Rodríguez]] | 1909 | 1999 | [[Corzos, A Veiga|Corzos]] |- | style='text-align:right'| 1418 | | [[:d:Q108782492|Q108782492]] | [[María José Bravo Bosch]] | 1967 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1419 | | [[:d:Q109250855|Q109250855]] | [[Hugo Álvarez Antúnez]] | 2003 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1420 | | [[:d:Q109331083|Q109331083]] | [[Marcial García Barros]] | 1890 | 1937 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1421 | | [[:d:Q109331265|Q109331265]] | [[Silvino González García]] | | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1422 | | [[:d:Q109331266|Q109331266]] | [[Juan Diego Conde Eguileta]] | 1976 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1423 | | [[:d:Q109331282|Q109331282]] | [[Rut Balbís]] | 1979 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1424 | | [[:d:Q109331420|Q109331420]] | [[Juan Nóvoa]] | 1898 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1425 | | [[:d:Q109331460|Q109331460]] | [[José Prado Espiñeira]] | 1901 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1426 | | [[:d:Q109334943|Q109334943]] | [[Xosé Bieito Arias Freixedo]] | 1964 | | [[Cenlle]] |- | style='text-align:right'| 1427 | | [[:d:Q109349449|Q109349449]] | [[Ramón de la Fuente Galván]] | 1929 | 2021 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1428 | [[Ficheiro:Óscar Manuel Guzmán.jpg|center|128px]] | [[:d:Q109354352|Q109354352]] | [[Óscar Guzmán]] | 1970 | | [[Vilamarín]] |- | style='text-align:right'| 1429 | | [[:d:Q109521787|Q109521787]] | [[Alfonso Rodríguez López]] | 1920 | 1949 | [[Soulecín, Santigoso, O Barco de Valdeorras|Soulecín]] |- | style='text-align:right'| 1430 | | [[:d:Q109559143|Q109559143]] | [[Ildefonso Fernández Seoane]] | | 1942 | [[Xares, A Veiga|Xares]] |- | style='text-align:right'| 1431 | | [[:d:Q109811516|Q109811516]] | [[Josefina González Cudeiro]] | 1918 | 2012 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1432 | | [[:d:Q110007271|Q110007271]] | [[Elías López Delgado]] | 1894 | 1940 | [[Córgomo, Vilamartín de Valdeorras|Córgomo]] |- | style='text-align:right'| 1433 | | [[:d:Q110101848|Q110101848]] | [[Santi Cuquejo]] | 1992 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1434 | | [[:d:Q110157306|Q110157306]] | [[José Gallego Fernández]] | 1891 | 1978 | [[A Gudiña]] |- | style='text-align:right'| 1435 | [[Ficheiro:Manuel Peña-Rey Bouzas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q110206599|Q110206599]] | [[Manuel Peña-Rey Bouzas]] | 1938 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1436 | | [[:d:Q110209895|Q110209895]] | [[Toño Guede]] | 1971 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1437 | | [[:d:Q110279939|Q110279939]] | [[José González Suárez]] | 1927 | 1971 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1438 | | [[:d:Q110316347|Q110316347]] | [[Gloria Fernández Somoza]] | 1969 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1439 | | [[:d:Q110362460|Q110362460]] | [[José Rodríguez Faílde]] | 1887 | 1958 | [[Carracedo, A Peroxa|Carracedo]] |- | style='text-align:right'| 1440 | [[Ficheiro:Constantino Añel 1925.jpg|center|128px]] | [[:d:Q110426862|Q110426862]] | [[Constantino Añel González]] | 1875 | 1970 | [[Reádegos, Vilamarín|Reádegos]] |- | style='text-align:right'| 1441 | | [[:d:Q110431224|Q110431224]] | [[Elías Rodríguez Iglesias]] | | | [[Os Peares, A Peroxa|Os Peares]] |- | style='text-align:right'| 1442 | | [[:d:Q110438663|Q110438663]] | [[Manuel Ángel Rodríguez]] | 1937 | | [[Esgos]] |- | style='text-align:right'| 1443 | | [[:d:Q110443564|Q110443564]] | [[Miguel Ángel Rodríguez González|Miguel Ángel Rodríguez]] | 1958 | 2001 | [[Esgos]] |- | style='text-align:right'| 1444 | | [[:d:Q110493920|Q110493920]] | [[Noelia Rey]] | 1995 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1445 | | [[:d:Q110647635|Q110647635]] | [[Nones Araújo]] | 1953 | | [[Riós]] |- | style='text-align:right'| 1446 | [[Ficheiro:Borja Quintela.jpg|center|128px]] | [[:d:Q110702179|Q110702179]] | [[Borja Quintela]] | 1989 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1447 | | [[:d:Q110778140|Q110778140]] | [[Pilar Bouzas Pérez]] | 2000 | 2005 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 1448 | | [[:d:Q110788594|Q110788594]] | [[Ismael Sorga Losada]] | | 1948 | [[Sarreaus]] |- | style='text-align:right'| 1449 | | [[:d:Q110976712|Q110976712]] | [[Antonio Álvarez Arias]] | 1933 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1450 | | [[:d:Q111050103|Q111050103]] | [[José Benito González Álvarez]] | 1898 | 2000 | [[provincia de Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1451 | | [[:d:Q111197014|Q111197014]] | [[Víctor Antonio Rodríguez-Toubes García]] | 1872 | 1932 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1452 | [[Ficheiro:Rufino001.jpg|center|128px]] | [[:d:Q111271447|Q111271447]] | [[Rufino Rodríguez Llaú|Rufino Rodríguez Llau]] | 1920 | 1981 | [[A Veiga de Cascallá, Rubiá|A Veiga de Cascallá]] |- | style='text-align:right'| 1453 | [[Ficheiro:Anxo-Rei.jpg|center|128px]] | [[:d:Q111284153|Q111284153]] | [[Anxo Rei]] | 1957 | | [[Rubiá]] |- | style='text-align:right'| 1454 | | [[:d:Q111296905|Q111296905]] | [[Vicente Vázquez Diéguez]] | 1942 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1455 | | [[:d:Q111310843|Q111310843]] | [[Ana Isabel Rodríguez Bernárdez]] | | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1456 | | [[:d:Q111318818|Q111318818]] | [[Natalia González Beneitez]] | 1982 | | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 1457 | | [[:d:Q111333197|Q111333197]] | [[Fortunato Vega Rodríguez]] | | 1936 | [[Corzos, A Veiga|Corzos]] |- | style='text-align:right'| 1458 | | [[:d:Q111396575|Q111396575]] | [[Angelita Paradela]] | 1895 | 1991 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1459 | | [[:d:Q111443505|Q111443505]] | [[Delfín Fidalgo Fernández]] | 1944 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1460 | | [[:d:Q111507782|Q111507782]] | [[Alejandro Raimúndez]] | 1906 | 1968 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1461 | | [[:d:Q111520320|Q111520320]] | [[Héctor Carballo (actor)|Héctor Carballo]] | 1985 | | [[Trasmiras]] |- | style='text-align:right'| 1462 | | [[:d:Q111653199|Q111653199]] | [[Antonio Sánchez González]] | 1901 | 1965 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1463 | | [[:d:Q111659996|Q111659996]] | [[José Mendoza Sarmiento]] | 1936 | 2012 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1464 | | [[:d:Q111678252|Q111678252]] | [[Luis Méndez Domínguez]] | 1902 | 1995 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1465 | | [[:d:Q111698696|Q111698696]] | [[Alfredo Yáñez Domínguez]] | | 1947 | [[Xares, A Veiga|Xares]] |- | style='text-align:right'| 1466 | | [[:d:Q111703215|Q111703215]] | [[Félix Fernández Cao]] | 1983 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1467 | | [[:d:Q111715731|Q111715731]] | [[Domingo Díaz Docampo]] | 1967 | | [[Petín]] |- | style='text-align:right'| 1468 | | [[:d:Q111963821|Q111963821]] | [[Manuel García Portela]] | 1905 | 1966 | [[As Vendas da Barreira, Riós, Riós|As Vendas da Barreira]] |- | style='text-align:right'| 1469 | [[Ficheiro:Xan Míguez 'o Ventosela'.png|center|128px]] | [[:d:Q111992434|Q111992434]] | [[Xan Míguez González]] | 1847 | 1912 | [[Ventosela, Ribadavia|Ventosela]] |- | style='text-align:right'| 1470 | | [[:d:Q112000894|Q112000894]] | [[Carmen Jérez Rodríguez]] | | 1947 | [[Fervenza, Santa Mariña do Monte, O Barco de Valdeorras|Fervenza]] |- | style='text-align:right'| 1471 | | [[:d:Q112031523|Q112031523]] | [[Carlos Núñez Rodríguez]] | 1941 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1472 | | [[:d:Q112036334|Q112036334]] | [[Manuel Rego Nieto]] | 1932 | 2017 | [[Moreiras, Toén|Moreiras]] |- | style='text-align:right'| 1473 | | [[:d:Q112109595|Q112109595]] | [[Inocencio Ferrer Ovide]] | 1915 | 1992 | [[Vilamartín de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1474 | | [[:d:Q112117978|Q112117978]] | [[Alberto Canal]] | 1967 | | [[Casal de Maus, Corvillón, A Merca|Casal de Maus]] |- | style='text-align:right'| 1475 | | [[:d:Q112183885|Q112183885]] | [[Leopoldo Vidal Hermida]] | 1912 | | [[Vilamarín]] |- | style='text-align:right'| 1476 | | [[:d:Q112188902|Q112188902]] | [[Julio González Álvarez]] | 1911 | 1936 | [[Santa María de Cexo, Verea|Santa María de Cexo]] |- | style='text-align:right'| 1477 | | [[:d:Q112198368|Q112198368]] | [[Delia Osorio Otero]] | 1891 | 1966 | [[A Barra, Coles|A Barra]] |- | style='text-align:right'| 1478 | | [[:d:Q112231765|Q112231765]] | [[Antonina Fernández García]] | 1909 | | [[A Mezquita]] |- | style='text-align:right'| 1479 | | [[:d:Q112252418|Q112252418]] | [[José Martínez de Arce]] | 1662 | 1721 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1480 | | [[:d:Q112572535|Q112572535]] | [[Juan Antonio González Núñez]] | 1944 | | [[Chandrexa de Queixa]] |- | style='text-align:right'| 1481 | | [[:d:Q112671083|Q112671083]] | [[Heriberto López Bello]] | 1906 | 1959 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1482 | | [[:d:Q112671148|Q112671148]] | [[Modesto Moyrón Arias]] | 1890 | 1975 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1483 | | [[:d:Q112672797|Q112672797]] | [[Ramiro Losada Rodríguez]] | 1910 | 1991 | [[Rubiá]] |- | style='text-align:right'| 1484 | | [[:d:Q112727124|Q112727124]] | [[César Fernández Gil]] | 1979 | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1485 | | [[:d:Q112874919|Q112874919]] | [[Gustavo Santiago Valencia]] | 1924 | 2008 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1486 | [[Ficheiro:Premio Trasalba 2024 - Emilio Rúa.jpg|center|128px]] | [[:d:Q112898516|Q112898516]] | [[Emilio Rúa]] | 1976 | | [[As Vendas da Barreira, Riós, Riós|As Vendas da Barreira]] |- | style='text-align:right'| 1487 | | [[:d:Q113023378|Q113023378]] | [[Antonio Piñeiro Feijoo]] | 1959 | | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 1488 | | [[:d:Q113137654|Q113137654]] | [[Manuel Nóvoa Barreiros]] | 1930 | 1949 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1489 | | [[:d:Q113192904|Q113192904]] | [[Gervasio Cereijo Veiga]] | 1895 | 2000 | [[O Cazapedo, A Encomenda, A Pobra de Trives|O Cazapedo]] |- | style='text-align:right'| 1490 | | [[:d:Q113201868|Q113201868]] | [[José Luis Blanco Vicente]] | 1883 | 1966 | [[Manzaneda]] |- | style='text-align:right'| 1491 | | [[:d:Q113204228|Q113204228]] | [[Juan Rodríguez Rodríguez]] | 1887 | 1937 | [[San Pedro, Cesuris, Manzaneda|San Pedro]] |- | style='text-align:right'| 1492 | | [[:d:Q113299150|Q113299150]] | [[Leonardo Álvarez Álvarez]] | 1893 | 1938 | [[A Pobra de Trives]] |- | style='text-align:right'| 1493 | | [[:d:Q113325681|Q113325681]] | [[Gustavo Docampo Paradelo]] | 2000 | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1494 | | [[:d:Q113332704|Q113332704]] | [[Xoel Gómez Losada]] | 1981 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1495 | | [[:d:Q113342591|Q113342591]] | [[Carmen López Bello]] | 1901 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1496 | | [[:d:Q113361667|Q113361667]] | [[Constantino Prol Cid]] | 1938 | 2017 | [[Prado, Vilar de Barrio|Prado]] |- | style='text-align:right'| 1497 | | [[:d:Q113369079|Q113369079]] | [[Xosé Luís Sobrado Pérez]] | 1960 | | [[Feás, Boborás|Feás]] |- | style='text-align:right'| 1498 | | [[:d:Q113384218|Q113384218]] | [[Xosé Antonio Pérez Valado]] | 2000 | | [[Verea]] |- | style='text-align:right'| 1499 | | [[:d:Q113428610|Q113428610]] | [[Javier Fraiz]] | 1986 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1500 | [[Ficheiro:José Pelisio González 1911.jpg|center|128px]] | [[:d:Q113488550|Q113488550]] | [[José Pelisio|José Pelisio González]] | 1900 | 2000 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1501 | | [[:d:Q113489824|Q113489824]] | [[Alfonso Hervella Courel]] | 1886 | 1949 | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 1502 | [[Ficheiro:Javier Romero Doniz.jpg|center|128px]] | [[:d:Q113495517|Q113495517]] | [[Javier Romero|Javier Romero Doniz]] | 1980 | | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1503 | | [[:d:Q113496860|Q113496860]] | [[Pedro Caneda Rodríguez]] | 1909 | | [[Medos, San Xoán de Río|Medos]] |- | style='text-align:right'| 1504 | | [[:d:Q113496875|Q113496875]] | [[Manuel Vázquez Nóvoa]] | 1908 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1505 | | [[:d:Q113513035|Q113513035]] | [[Antonio Fernández Rivadulla]] | 1978 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1506 | | [[:d:Q113518068|Q113518068]] | [[Francisco Peña|Francisco Peña Rodríguez]] | | 1947 | [[Moialde, Vilardevós|Moialde]] |- | style='text-align:right'| 1507 | | [[:d:Q113519509|Q113519509]] | [[César Sánchez Sánchez]] | 1912 | 1938 | [[Sobrado, Melias, Coles|Sobrado]] |- | style='text-align:right'| 1508 | | [[:d:Q113528376|Q113528376]] | [[Antonio Dopazo Fernández]] | 1908 | 1936 | [[O Pereiro de Aguiar]] |- | style='text-align:right'| 1509 | | [[:d:Q113530282|Q113530282]] | [[José Luis Bouzas Fernández]] | 1906 | 1936 | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 1510 | | [[:d:Q113530339|Q113530339]] | [[Roberto López Rodríguez]] | 1914 | 1997 | [[O Mazo, Vilamartín de Valdeorras|O Mazo]] |- | style='text-align:right'| 1511 | | [[:d:Q113530358|Q113530358]] | [[Gloria Blanco Diéguez]] | | | [[Freixido, Petín|Freixido]] |- | style='text-align:right'| 1512 | | [[:d:Q113533893|Q113533893]] | [[Bieito Seara]] | 1960 | | [[Maceda]] |- | style='text-align:right'| 1513 | | [[:d:Q113548025|Q113548025]] | [[Adolfo Iglesias Alvarado]] | | | [[A Peroxa]] |- | style='text-align:right'| 1514 | | [[:d:Q113555342|Q113555342]] | [[Claudino Domínguez Reboredo]] | 1885 | 1936 | [[O Irixo]] |- | style='text-align:right'| 1515 | | [[:d:Q113555347|Q113555347]] | [[Severino Fernández Fuentes]] | 1900 | | [[O Irixo]] |- | style='text-align:right'| 1516 | | [[:d:Q113555668|Q113555668]] | [[Ángel Arce]] | | | [[Flariz, Monterrei|Flariz]] |- | style='text-align:right'| 1517 | | [[:d:Q113555681|Q113555681]] | [[Enrique Yáñez Álvarez]] | 1925 | 1951 | [[Ricosende, Soutadoiro, Carballeda de Valdeorras|Ricosende]] |- | style='text-align:right'| 1518 | | [[:d:Q113558770|Q113558770]] | [[Joaquín Losada Filgueira]] | 1899 | 1936 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1519 | | [[:d:Q113562327|Q113562327]] | [[Valentín Lois Sobrino]] | 1899 | 1937 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1520 | | [[:d:Q113563330|Q113563330]] | [[Máximo Nóvoa Barreiros]] | | 1948 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1521 | | [[:d:Q113563346|Q113563346]] | [[Albino Gómez Rodríguez]] | 1916 | | [[Mugueimes, Muíños, Muíños|Mugueimes]] |- | style='text-align:right'| 1522 | | [[:d:Q113577085|Q113577085]] | [[Antonio do Campo de la Fuente]] | 1892 | 1969 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1523 | | [[:d:Q113655187|Q113655187]] | [[Alfredo Iglesias Otero|Alfredo Iglesias]] | 1969 | 2021 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1524 | | [[:d:Q113661999|Q113661999]] | [[Tomás Terrón]] | 1920 | 2004 | [[Carballeda de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1525 | | [[:d:Q113666351|Q113666351]] | [[Odilo Fernández Rodríguez]] | 1925 | 1995 | [[Correxais, Vilamartín de Valdeorras|Correxais]] |- | style='text-align:right'| 1526 | [[Ficheiro:Anxo González Fernández 2021 (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q113821351|Q113821351]] | [[Anxo González Fernández]] | 1940 | | [[Xunqueira de Espadanedo]] |- | style='text-align:right'| 1527 | | [[:d:Q113823086|Q113823086]] | [[Vicente A. Sanjurjo Rivo]] | 1971 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1528 | | [[:d:Q113976321|Q113976321]] | [[Manuel da Cal Vázquez]] | 1957 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1529 | | [[:d:Q114245488|Q114245488]] | [[Rubén Domínguez (Q114245488)|Rubén Domínguez]] | 1987 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1530 | | [[:d:Q114245490|Q114245490]] | [[Fran Justo]] | 1989 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1531 | | [[:d:Q114330120|Q114330120]] | [[Edelmiro Martínez Cerredelo]] | 1946 | | [[Xinzo de Limia, Xinzo de Limia|Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1532 | | [[:d:Q114338291|Q114338291]] | [[Antonio López Fernández (Corchas)|Antonio López Fernández]] | 1908 | 1945 | [[O Mazo, Vilamartín de Valdeorras|O Mazo]] |- | style='text-align:right'| 1533 | | [[:d:Q114356791|Q114356791]] | [[Andrés López Vázquez]] | 1896 | | [[Vilamartín de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1534 | | [[:d:Q114685418|Q114685418]] | [[Ramón Area Carracedo]] | 1969 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1535 | | [[:d:Q114688888|Q114688888]] | [[Xosé Antón Gómez Segade]] | 1943 | | [[Monterrei]] |- | style='text-align:right'| 1536 | [[Ficheiro:Alba Guzmán.jpg|center|128px]] | [[:d:Q114761224|Q114761224]] | [[Alba Guzmán]] | 2003 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1537 | | [[:d:Q115216799|Q115216799]] | [[Delfín Caseiro]] | 1954 | | [[Aldea do Muíño, Rairiz de Veiga, Rairiz de Veiga|Aldea do Muíño]] |- | style='text-align:right'| 1538 | | [[:d:Q115247504|Q115247504]] | [[Javier Rodríguez González (poeta)|Javier Rodríguez González]] | 1983 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1539 | | [[:d:Q115407689|Q115407689]] | [[Antonio Becerra Bazal]] | 1910 | 1992 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1540 | [[Ficheiro:Alexandre Sotelino.jpg|center|128px]] | [[:d:Q115472717|Q115472717]] | [[Alexandre Sotelino|Alexandre Sotelino Losada]] | 1986 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1541 | [[Ficheiro:Nee Barros no CS A Pedreira (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q115475004|Q115475004]] | [[Nee Barros|Nee Barros Fernández]] | 2002 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1542 | | [[:d:Q115482705|Q115482705]] | [[Javi Rey]] | 1985 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1543 | [[Ficheiro:Roberto Fernández Álvarez 2023.jpg|center|128px]] | [[:d:Q115523465|Q115523465]] | [[Roberto Fernández Álvarez]] | 1967 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1544 | | [[:d:Q115648715|Q115648715]] | [[Alba Doval|Alba Doval Rodríguez]] | 1996 | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1545 | | [[:d:Q115780309|Q115780309]] | [[Felicindo Iglesias Acevedo]] | 1898 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1546 | [[Ficheiro:Avelino García Armesto 1910.jpg|center|128px]] | [[:d:Q116451632|Q116451632]] | [[Avelino García Armesto]] | 1878 | 1938 | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 1547 | | [[:d:Q116480215|Q116480215]] | [[Germán García Armesto]] | 1900 | 1961 | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 1548 | | [[:d:Q116689476|Q116689476]] | [[Antonio Alonso Pérez]] | 1898 | 1985 | [[Pacios, Nogueira de Ramuín, Nogueira de Ramuín|Pacios]] |- | style='text-align:right'| 1549 | [[Ficheiro:Bernaldo Souto.jpg|center|128px]] | [[:d:Q116689597|Q116689597]] | [[Bernaldo Souto|Bernaldo Souto Romero]] | 1913 | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1550 | | [[:d:Q116753848|Q116753848]] | [[Benito Domínguez González]] | 1920 | 1983 | [[A Illa, Entrimo|A Illa]] |- | style='text-align:right'| 1551 | | [[:d:Q116977343|Q116977343]] | [[Celso Rodríguez Padrón]] | 1962 | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1552 | [[Ficheiro:2022 Rally Poland - Javier Pardo Siota 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q117274028|Q117274028]] | [[Javier Pardo Siota|Javier Pardo]] | 1996 | | [[Allariz]] |- | style='text-align:right'| 1553 | | [[:d:Q117327659|Q117327659]] | [[Juan Campos Rodríguez]] | 1907 | 1995 | [[Sarreaus]] |- | style='text-align:right'| 1554 | | [[:d:Q117378165|Q117378165]] | [[Antía Pérez García]] | 2000 | | [[Laza]] |- | style='text-align:right'| 1555 | | [[:d:Q117384966|Q117384966]] | [[Abel Reverter]] | 1988 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1556 | | [[:d:Q117424912|Q117424912]] | [[Luis Sobrino]] | 1961 | 2023 | [[Arcos, O Carballiño|Arcos]] |- | style='text-align:right'| 1557 | | [[:d:Q117745290|Q117745290]] | [[Eumenio Blanco]] | 1891 | 1984 | [[Manzaneda]] |- | style='text-align:right'| 1558 | | [[:d:Q117797295|Q117797295]] | [[Modesto Álvarez Elices]] | 1888 | 1963 | [[Xinzo de Limia]] |- | style='text-align:right'| 1559 | | [[:d:Q117839027|Q117839027]] | [[Melisa Macía Domínguez]] | | | [[Vilariño de Conso]] |- | style='text-align:right'| 1560 | [[Ficheiro:Premio Trasalba 2024 - Maribel Outeiriño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q118048294|Q118048294]] | [[Maribel Outeiriño]] | 1944 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1561 | | [[:d:Q118174112|Q118174112]] | [[Fernando Dacosta|Fernando Dacosta Pérez]] | 1969 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1562 | | [[:d:Q118182348|Q118182348]] | [[Francisco Javier Bobillo de la Peña]] | 1946 | 2017 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1563 | | [[:d:Q118185790|Q118185790]] | [[Manuel Deza Castro]] | 1877 | 1941 | [[Rairo, Ourense|Rairo]] |- | style='text-align:right'| 1564 | | [[:d:Q118185984|Q118185984]] | [[José Fernández Pérez]] | 1895 | 1937 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1565 | | [[:d:Q118192236|Q118192236]] | [[Severino Nóvoa Gutiérrez]] | 1911 | 1937 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1566 | | [[:d:Q118206718|Q118206718]] | [[Enrique Nanín Ansias]] | 1907 | 1937 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1567 | | [[:d:Q118211147|Q118211147]] | [[Ramón González Calviño]] | 1886 | 1937 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1568 | | [[:d:Q118279067|Q118279067]] | [[Gustavo Contreras Cerdeiriña]] | 1909 | 1975 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1569 | | [[:d:Q118290322|Q118290322]] | [[Sergio Sandoval Bahamonde]] | | | [[Monterrei]] |- | style='text-align:right'| 1570 | | [[:d:Q118559349|Q118559349]] | [[Alfonso Flórez Quiroga|Alfonso Flórez de Losada Quiroga]] | 1835 | 1922 | [[O Castro de Valdeorras, O Barco de Valdeorras|O Castro de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1571 | | [[:d:Q118612653|Q118612653]] | [[Araceli Ancochea|Araceli Ancochea Roldán]] | 1893 | 1991 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1572 | | [[:d:Q118727329|Q118727329]] | [[Luis Otero Quintas]] | 1942 | | [[Piñeira de Arcos, Sandiás|Piñeira de Arcos]] |- | style='text-align:right'| 1573 | | [[:d:Q118727333|Q118727333]] | [[Luis Otero Bobillo]] | | 1981 | [[Sandiás]] |- | style='text-align:right'| 1574 | | [[:d:Q118812003|Q118812003]] | [[Julio César Álvarez Docampo]] | 1969 | | [[Listanco, Armeses, Maside|Listanco]] |- | style='text-align:right'| 1575 | | [[:d:Q119217880|Q119217880]] | [[Eulogio Rodríguez González]] | 1916 | | [[Vilar de Carracedo, Carracedo, A Peroxa|Vilar de Carracedo]] |- | style='text-align:right'| 1576 | | [[:d:Q119217886|Q119217886]] | [[Antonio Rodríguez González]] | 1914 | 1945 | [[Vilar de Carracedo, Carracedo, A Peroxa|Vilar de Carracedo]] |- | style='text-align:right'| 1577 | | [[:d:Q119318696|Q119318696]] | [[Agustín Rodríguez González]] | 2000 | | [[Carracedo, A Peroxa|Carracedo]] |- | style='text-align:right'| 1578 | | [[:d:Q119410219|Q119410219]] | [[Clemente Justo Quiroga Vázquez]] | 1914 | 2000 | [[A Peroxa]] |- | style='text-align:right'| 1579 | [[Ficheiro:Néstor Ogando na igrexa de San Pedro da Gudiña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q119452607|Q119452607]] | [[Néstor Ogando|Néstor Ogando Blanco]] | 2000 | | [[Arcucelos, Retorta, Laza|Arcucelos]] |- | style='text-align:right'| 1580 | | [[:d:Q119455812|Q119455812]] | [[Elena Rivo|Elena Rivo López]] | 1971 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1581 | | [[:d:Q119568496|Q119568496]] | [[Ana Ortiz Álvarez]] | 1963 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1582 | | [[:d:Q119816285|Q119816285]] | [[Uxía Oviedo]] | 2000 | | [[Maceda]] |- | style='text-align:right'| 1583 | | [[:d:Q119844127|Q119844127]] | [[Lino de Prado]] | 1944 | | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 1584 | [[Ficheiro:Entrega Premio Trasalba 2023 - José Luis González López.jpg|center|128px]] | [[:d:Q119992288|Q119992288]] | [[José Luis González López]] | 2000 | | [[Amoeiro]] |- | style='text-align:right'| 1585 | | [[:d:Q119993318|Q119993318]] | [[Antonio Míguez Nogueiras]] | 1957 | | [[Vilar de Santos]] |- | style='text-align:right'| 1586 | | [[:d:Q120031965|Q120031965]] | [[Bieito Silva Valdivia]] | 1951 | | [[Bubaces, Río Caldo, Lobios|Bubaces]] |- | style='text-align:right'| 1587 | | [[:d:Q120053173|Q120053173]] | [[Ana María Villarino Pardo]] | 1973 | | [[Oímbra]] |- | style='text-align:right'| 1588 | | [[:d:Q120198499|Q120198499]] | [[Olaia Sendón]] | 1978 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1589 | | [[:d:Q120227384|Q120227384]] | [[Carmen Carballo]] | 1958 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1590 | | [[:d:Q120568300|Q120568300]] | [[Eduardo González Ananín]] | 1926 | 2023 | [[Tibiás, O Pereiro de Aguiar|Tibiás]] |- | style='text-align:right'| 1591 | | [[:d:Q120690775|Q120690775]] | [[José González Tesouro]] | 1881 | 1937 | [[Paderne de Allariz]] |- | style='text-align:right'| 1592 | | [[:d:Q120690850|Q120690850]] | [[Gerardo Rodríguez Fernández]] | 1904 | 1937 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1593 | | [[:d:Q120691217|Q120691217]] | [[Francisco Rodríguez Fernández (O Barco de Valdeorras)|Francisco Rodríguez Fernández]] | 1910 | 1941 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1594 | | [[:d:Q120705981|Q120705981]] | [[Eduardo Cifuentes Las Catalinas]] | 1883 | 2000 | [[Chaguazoso, A Mezquita]] |- | style='text-align:right'| 1595 | | [[:d:Q120867687|Q120867687]] | [[Manuel Fernández Movilla|Manuel Ángel Fernández Movilla]] | 1992 | | [[Vide, Baños de Molgas|Vide]] |- | style='text-align:right'| 1596 | | [[:d:Q120907281|Q120907281]] | [[Adolfo Anta Espino]] | 1905 | 1991 | [[Bascois, Carballeda, Carballeda de Valdeorras|Bascois]] |- | style='text-align:right'| 1597 | | [[:d:Q121336916|Q121336916]] | [[Raúl Dacosta|Raúl Dacosta Cerqueda]] | 2002 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1598 | | [[:d:Q121600478|Q121600478]] | [[Diego Gómez|Diego Gómez Pérez]] | 2004 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1599 | | [[:d:Q121860833|Q121860833]] | [[Eloy Romero Luis]] | 1908 | 1936 | [[Vilardevós]] |- | style='text-align:right'| 1600 | | [[:d:Q121862602|Q121862602]] | [[Silvio Torres Díaz]] | 1913 | 1936 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1601 | | [[:d:Q121865013|Q121865013]] | [[Jesús Romero Álvarez]] | 1885 | | [[Leiro]] |- | style='text-align:right'| 1602 | | [[:d:Q122015500|Q122015500]] | [[José Toro Martínez]] | 1910 | 1941 | [[Castrelo do Val]] |- | style='text-align:right'| 1603 | | [[:d:Q122016011|Q122016011]] | [[Avelino Rodríguez Rodríguez]] | 1901 | 1941 | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1604 | | [[:d:Q122028560|Q122028560]] | [[Martín Estévez Vega]] | 1906 | 1941 | [[Vilariño de Conso]] |- | style='text-align:right'| 1605 | | [[:d:Q122028838|Q122028838]] | [[Benjamín Sierra Fernández]] | 1905 | 1941 | [[A Gudiña]] |- | style='text-align:right'| 1606 | | [[:d:Q122029091|Q122029091]] | [[José María Albar González]] | 1896 | 1941 | [[Castrelo do Val]] |- | style='text-align:right'| 1607 | | [[:d:Q122029405|Q122029405]] | [[Antonio Parada Calvo]] | 1916 | 1941 | [[Castrelo do Val]] |- | style='text-align:right'| 1608 | | [[:d:Q122086846|Q122086846]] | [[Susana Iglesias Nogueira]] | 1972 | | [[Dadín, Dadín, O Irixo|Dadín]] |- | style='text-align:right'| 1609 | | [[:d:Q122095849|Q122095849]] | [[Alberto Moreiras Fernández]] | | 1980 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 1610 | | [[:d:Q122097916|Q122097916]] | [[José Rivera Losada]] | 1918 | 1943 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1611 | | [[:d:Q122145883|Q122145883]] | [[José Meleiro Fernández]] | 1891 | 1976 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 1612 | | [[:d:Q122149472|Q122149472]] | [[Lino Velo Castiñeiras]] | 1900 | 1926 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 1613 | | [[:d:Q122169161|Q122169161]] | [[José Francisco Quiroga do Pazo]] | 1755 | 1816 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1614 | [[Ficheiro:Juan Brasa 1919.png|center|128px]] | [[:d:Q122171306|Q122171306]] | [[Juan Brasa|Juan Brasa Sánchez]] | 1891 | 1982 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1615 | [[Ficheiro:Manuel Rivero Pérez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q122700299|Q122700299]] | [[Manuel Rivero Pérez]] | 1953 | | [[Vilela, Os Baños, Bande|Vilela]] |- | style='text-align:right'| 1616 | [[Ficheiro:Mariavillamarin.jpg|center|128px]] | [[:d:Q122937502|Q122937502]] | [[María Villamarín]] | 1989 | | [[As Casas da Veiga, Vilar de Santos, Vilar de Santos|As Casas da Veiga]] |- | style='text-align:right'| 1617 | [[Ficheiro:CD Arenteiro - Polvorín FC no estadio de Espiñedo, Segunda RFEF 2022-23 a 92.jpg|center|128px]] | [[:d:Q122987600|Q122987600]] | [[Jordan Sánchez|Jordan Sánchez Varela]] | 1991 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1618 | | [[:d:Q123037217|Q123037217]] | [[‎Luís Baños Campo]] | 1965 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1619 | | [[:d:Q123138062|Q123138062]] | [[Carlos Diego Palao Taboada]] | 1941 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1620 | | [[:d:Q123138670|Q123138670]] | [[Xosé Miguélez]] | 1972 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1621 | | [[:d:Q123407208|Q123407208]] | [[Francisco González Estévez]] | 1820 | 1879 | [[Córgomo, Vilamartín de Valdeorras|Córgomo]] |- | style='text-align:right'| 1622 | | [[:d:Q123484926|Q123484926]] | [[Alberto Medeiros]] | 1989 | | [[A Ponte Noalla, Noalla, San Cibrao das Viñas|A Ponte Noalla]] |- | style='text-align:right'| 1623 | | [[:d:Q123503207|Q123503207]] | [[Serxio María Rodríguez Álvarez]] | 1996 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1624 | | [[:d:Q123574615|Q123574615]] | [[Ginés Alemparte Alén]] | 1911 | | [[Lebosende, Leiro|Lebosende]] |- | style='text-align:right'| 1625 | | [[:d:Q123574800|Q123574800]] | [[Eladio Porto Bugallo]] | 1908 | 1937 | [[Serantes, Leiro|Serantes]] |- | style='text-align:right'| 1626 | | [[:d:Q123670755|Q123670755]] | [[José Sousa]] | 1951 | 2017 | [[Ramirás]] |- | style='text-align:right'| 1627 | | [[:d:Q123819744|Q123819744]] | [[María Losada Estévez]] | 1875 | 2000 | [[Petín]] |- | style='text-align:right'| 1628 | | [[:d:Q123847223|Q123847223]] | [[Roberto Rodríguez González]] | 1981 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1629 | | [[:d:Q123951812|Q123951812]] | [[Luis Manuel Cuña Ramos]] | 1966 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1630 | | [[:d:Q124057422|Q124057422]] | [[Serafín Portugal Soto]] | 1924 | 2021 | [[Piñor]] |- | style='text-align:right'| 1631 | | [[:d:Q124290437|Q124290437]] | [[Mercedes Docampo|Mercedes Docampo de la Fuente]] | 1906 | 1978 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1632 | | [[:d:Q124363937|Q124363937]] | [[Carlos Guitián|Carlos Guitián Rodríguez]] | 1927 | 2024 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1633 | | [[:d:Q124538631|Q124538631]] | [[Patricia Domínguez Barja]] | 1979 | | [[A Pobra de Trives]] |- | style='text-align:right'| 1634 | | [[:d:Q124605406|Q124605406]] | [[Eulogio Gavela García]] | 1925 | 2004 | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1635 | | [[:d:Q124613361|Q124613361]] | [[Armando Ojea|Armando Ojea Bouzo]] | 1962 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1636 | | [[:d:Q124640093|Q124640093]] | [[José Vázquez Rodríguez]] | 1904 | 1937 | [[Calvos de Randín]] |- | style='text-align:right'| 1637 | | [[:d:Q124650072|Q124650072]] | [[Francisco José Montesinos|Francisco José Montesinos Rodríguez]] | 1966 | | [[A Mezquita]] |- | style='text-align:right'| 1638 | | [[:d:Q124653330|Q124653330]] | [[José Luis Santamarina Ferro]] | 1951 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1639 | | [[:d:Q124658635|Q124658635]] | [[Carmen Rodríguez Dacosta]] | 1969 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1640 | | [[:d:Q124669963|Q124669963]] | [[Sonia Vidal Lamas]] | 1984 | | [[Xunqueira de Ambía]] |- | style='text-align:right'| 1641 | | [[:d:Q124690832|Q124690832]] | [[Victoria Núñez López]] | 1975 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1642 | | [[:d:Q124736261|Q124736261]] | [[Carmen Prieto Ramos]] | 1963 | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1643 | | [[:d:Q124751271|Q124751271]] | [[Aquilino Domínguez Díaz]] | | | [[Parada de Sil]] |- | style='text-align:right'| 1644 | | [[:d:Q124800696|Q124800696]] | [[Rafael Pérez Martínez]] | 1945 | 2024 | [[Cados, Muíños|Cados]] |- | style='text-align:right'| 1645 | | [[:d:Q124827877|Q124827877]] | [[Benito Vázquez Vázquez]] | 1937 | 2025 | [[A Devesa, Río Caldo, Lobios|A Devesa]] |- | style='text-align:right'| 1646 | | [[:d:Q124963605|Q124963605]] | [[Lisardo Quintas Graña]] | 2000 | 2014 | [[Porqueirós, Muíños|Porqueirós]] |- | style='text-align:right'| 1647 | | [[:d:Q125001403|Q125001403]] | [[Antonio Ferreira López]] | 1944 | | [[Lobios]] |- | style='text-align:right'| 1648 | [[Ficheiro:Carmen Villarino Pardo na Universidade da Coruña (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q125052967|Q125052967]] | [[M. Carmen Villarino Pardo]] | 1969 | | [[Oímbra]] |- | style='text-align:right'| 1649 | | [[:d:Q125169495|Q125169495]] | [[Julio Cebrián Villagómez]] | 1929 | 2016 | [[A Rúa]] |- | style='text-align:right'| 1650 | | [[:d:Q125175910|Q125175910]] | [[Alfonso Soto]] | 1953 | | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1651 | [[Ficheiro:Fernando S. Valeiras Sotelo.png|center|128px]] | [[:d:Q125268359|Q125268359]] | [[Fernando S. Valeiras Sotelo]] | 1953 | 2022 | [[Cortegada]] |- | style='text-align:right'| 1652 | | [[:d:Q125274120|Q125274120]] | [[José Camilo Soto Losada]] | 1876 | 1952 | [[Maside]] |- | style='text-align:right'| 1653 | | [[:d:Q125732322|Q125732322]] | [[Belén Outeiriño|María Belén Outeiriño Rodríguez]] | 1953 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1654 | | [[:d:Q125732892|Q125732892]] | [[Pablo Xabier López Vidal]] | 1968 | | [[Barbadás]] |- | style='text-align:right'| 1655 | | [[:d:Q125733417|Q125733417]] | [[Casiano Rodicio Quevedo]] | 1930 | 2005 | [[San Xoán de Río]] |- | style='text-align:right'| 1656 | | [[:d:Q125738829|Q125738829]] | [[Cleofé Osorio Otero]] | 1901 | 2002 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1657 | | [[:d:Q125848279|Q125848279]] | [[Germán Novoa|Germán Novoa Enríquez]] | 1996 | | [[Morgade, Xinzo de Limia|Morgade]] |- | style='text-align:right'| 1658 | | [[:d:Q126003423|Q126003423]] | [[Teodoro Fanego Bouza]] | 1882 | 1968 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1659 | | [[:d:Q126058720|Q126058720]] | [[Suso Jares|Xesús R. Jares]] | 1955 | 2008 | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 1660 | | [[:d:Q126183984|Q126183984]] | [[Antonio Gómez Requejo]] | 1870 | 1965 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1661 | | [[:d:Q126485973|Q126485973]] | [[Antón Álvarez Sousa]] | 1960 | | [[O Bagullo, As Seixadas, Cartelle|O Bagullo]] |- | style='text-align:right'| 1662 | [[Ficheiro:Ricardo Cid Martínez 1929.jpg|center|128px]] | [[:d:Q126709246|Q126709246]] | [[Ricardo Cid Martínez]] | | 1971 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1663 | | [[:d:Q126985319|Q126985319]] | [[María Concepción Losada Vázquez]] | 1960 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1664 | | [[:d:Q127055014|Q127055014]] | [[Jorge Campos|Jorge Campos Sánchez]] | 1982 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1665 | | [[:d:Q127240361|Q127240361]] | [[Fernando Meleiro|Fernando Meleiro Fernández]] | 1899 | 1963 | [[Ribadavia]] |- | style='text-align:right'| 1666 | | [[:d:Q127403170|Q127403170]] | [[Juan Carlos Rivas Fernández]] | 1934 | 2025 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1667 | | [[:d:Q127603509|Q127603509]] | [[Juan Bautista Casas González]] | 1859 | 1913 | [[Sabucedo de Montes, Cartelle|Sabucedo de Montes]] |- | style='text-align:right'| 1668 | [[Ficheiro:Raquel Queizás.jpg|center|128px]] | [[:d:Q127698348|Q127698348]] | [[Raquel Queizás]] | 1975 | | [[Queirugás, Verín|Queirugás]]<br/>[[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1669 | | [[:d:Q128611239|Q128611239]] | [[Eulogio Gavela Arias]] | 1952 | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1670 | | [[:d:Q128791998|Q128791998]] | [[Emilio Rodríguez Fernández]] | 1885 | 1931 | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 1671 | | [[:d:Q128792532|Q128792532]] | [[Francisco Gil Zamora]] | 1938 | 2005 | [[Maceda]] |- | style='text-align:right'| 1672 | | [[:d:Q129421885|Q129421885]] | [[César Fernández Gonzalez|César Fernández González]] | 2004 | | [[O Barco de Valdeorras]] |- | style='text-align:right'| 1673 | | [[:d:Q129440440|Q129440440]] | [[Ernesto Ferro]] | 1926 | 2013 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1674 | [[Ficheiro:Xosé Antón Pérez Bouza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q130191845|Q130191845]] | [[Xosé Antón Pérez Bouza]] | 1953 | | [[Vilar de Cas, Souto de Limia, Muíños|Vilar de Cas]] |- | style='text-align:right'| 1675 | [[Ficheiro:Alexandre Corbillón.jpg|center|128px]] | [[:d:Q130246254|Q130246254]] | [[Alexandre Corbillón]] | 2004 | | [[Celanova]] |- | style='text-align:right'| 1676 | | [[:d:Q130281190|Q130281190]] | [[Juan Rodríguez Bóveda]] | 1880 | 1956 | [[Ventosela, Ribadavia|Ventosela]] |- | style='text-align:right'| 1677 | | [[:d:Q130380271|Q130380271]] | [[Cristina Villarmeá]] | | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1678 | | [[:d:Q130528705|Q130528705]] | [[Camilo Cao Martínez]] | 1945 | | [[Ansemil, Celanova|Ansemil]] |- | style='text-align:right'| 1679 | | [[:d:Q130621908|Q130621908]] | [[Luís de Castro García]] | 1912 | 1977 | [[A Terrachá, Entrimo, Entrimo|A Terrachá]] |- | style='text-align:right'| 1680 | | [[:d:Q130742112|Q130742112]] | [[Xosé Luís Martínez Carneiro]] | 1961 | | [[Nocelo da Pena, Sarreaus|Nocelo da Pena]] |- | style='text-align:right'| 1681 | | [[:d:Q130742323|Q130742323]] | [[Xosé Fernández Fernández]] | 1958 | | [[San Paio, Piñeiro, Maside|San Paio]] |- | style='text-align:right'| 1682 | | [[:d:Q130742398|Q130742398]] | [[Rafael Otero Janeiro]] | 1962 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1683 | | [[:d:Q130863012|Q130863012]] | [[Yolanda Vilarchao]] | 1973 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1684 | | [[:d:Q131143751|Q131143751]] | [[Nieves Amado Rolán]] | 2000 | | [[Laza]] |- | style='text-align:right'| 1685 | [[Ficheiro:Lola Veleiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q131233156|Q131233156]] | [[Lola Veleiro]] | 1959 | 2024 | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1686 | | [[:d:Q131244040|Q131244040]] | [[Cruz Risco]] | 1943 | 1992 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1687 | | [[:d:Q131277285|Q131277285]] | [[Marta Alonso Tejada]] | 1983 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1688 | | [[:d:Q131340164|Q131340164]] | [[Inma Núñez Núñez]] | 1991 | | [[Rubiá]] |- | style='text-align:right'| 1689 | | [[:d:Q131340379|Q131340379]] | [[Elena Seijo]] | 1962 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1690 | | [[:d:Q131349957|Q131349957]] | [[Julio Tizón Diz]] | 1917 | 1999 | [[Cea, San Cristovo de Cea|Cea]] |- | style='text-align:right'| 1691 | | [[:d:Q131354123|Q131354123]] | [[Alberto Rolán]] | 1977 | | [[Verín]] |- | style='text-align:right'| 1692 | | [[:d:Q131360361|Q131360361]] | [[Enrique de Arce Temes]] | 1937 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1693 | | [[:d:Q131382864|Q131382864]] | [[Álex González (programador)|Álex González]] | 1960 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1694 | | [[:d:Q131417648|Q131417648]] | [[Ramón Villot Canal]] | 1899 | 1965 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1695 | | [[:d:Q131429375|Q131429375]] | [[Xosé Prada Martínez]] | 1943 | | [[O Carballiño]] |- | style='text-align:right'| 1696 | | [[:d:Q131451548|Q131451548]] | [[Lucas Pardo|Lucas Pardo Pardo]] | 2003 | | [[O Souto, Boimorto, Vilamarín|O Souto]] |- | style='text-align:right'| 1697 | | [[:d:Q131519452|Q131519452]] | [[Álvaro de Arce Temes]] | 1935 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1698 | | [[:d:Q131539637|Q131539637]] | [[Cristina Huete]] | 2000 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1699 | | [[:d:Q131557161|Q131557161]] | [[Aníbal Lamas|Aníbal Lamas Cid]] | 1893 | 1936 | [[Xunqueira de Ambía]] |- | style='text-align:right'| 1700 | | [[:d:Q131737599|Q131737599]] | [[Martín Conde Gómez|Tincho]] | 2003 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1701 | | [[:d:Q131851764|Q131851764]] | [[Delmiro Sarmiento|Delmiro Sarmiento Cerradelo]] | 1891 | 2000 | [[Bande]] |- | style='text-align:right'| 1702 | [[Ficheiro:Sindo otero.png|center|128px]] | [[:d:Q131863201|Q131863201]] | [[Sindo Otero]] | 1965 | | [[O Ribeiro, Bande|O Ribeiro]] |- | style='text-align:right'| 1703 | | [[:d:Q131911279|Q131911279]] | [[Belén Martínez Carbonell]] | 1969 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1704 | [[Ficheiro:Javier Vázquez Losada, escritor español.jpg|center|128px]] | [[:d:Q131927273|Q131927273]] | [[Javier Vázquez Losada]] | 1967 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1705 | | [[:d:Q131934275|Q131934275]] | [[Venancio das Pitas|Venancio Rodríguez Veloso]] | 1849 | | [[Vilavidal, Santo André de Penosiños, Ramirás|Vilavidal]] |- | style='text-align:right'| 1706 | | [[:d:Q132056267|Q132056267]] | [[Arturo Vázquez Fernández]] | 1907 | | [[provincia de Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1707 | | [[:d:Q132166591|Q132166591]] | [[José Cayetano García de Armesto]] | 1881 | 1966 | [[Fradelo, Fradelo, Viana do Bolo|Fradelo]] |- | style='text-align:right'| 1708 | | [[:d:Q132168924|Q132168924]] | [[Francisco José Atanes Gómez]] | 1959 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1709 | | [[:d:Q132175581|Q132175581]] | [[Fabiola Sotelo|Fabiola Sotelo Sotelo]] | 1962 | | [[Castro Caldelas]] |- | style='text-align:right'| 1710 | | [[:d:Q132290549|Q132290549]] | [[Carlos Rego]] | 1965 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1711 | | [[:d:Q132291210|Q132291210]] | [[Rubén Colmenero]] | 1985 | | [[Vilar de Santos]] |- | style='text-align:right'| 1712 | | [[:d:Q132775692|Q132775692]] | [[José Vázquez Moreiro]] | | 1891 | [[Santiago das Caldas, Ourense|Santiago das Caldas]] |- | style='text-align:right'| 1713 | [[Ficheiro:Nicolás Soto Rodríguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q132903303|Q132903303]] | [[Nicolás Soto Rodríguez]] | 1836 | | [[Covelas, A Carballeira, Nogueira de Ramuín|Covelas]] |- | style='text-align:right'| 1714 | [[Ficheiro:Escultura de Gabino García Fernández en Manzaneda.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133069106|Q133069106]] | [[Gabino García Fernández]] | 1934 | 1995 | [[Rozavales, San Martiño de Manzaneda, Manzaneda|Rozavales]] |- | style='text-align:right'| 1715 | | [[:d:Q133251382|Q133251382]] | [[Secundino Fernández Gómez]] | 1896 | | [[A Peroxa]] |- | style='text-align:right'| 1716 | | [[:d:Q133258233|Q133258233]] | [[Xosé de Valbuxán (Q133258233)|Xosé de Valbuxán]] | 1943 | 2019 | [[Valbuxán, Vilaseco, O Bolo|Valbuxán]] |- | style='text-align:right'| 1717 | | [[:d:Q133265854|Q133265854]] | [[Lara Beli]] | 1982 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1718 | | [[:d:Q133272684|Q133272684]] | [[Carmen Rodríguez Nóvoa]] | 1923 | | [[Abeleda, A Teixeira|Abeleda]] |- | style='text-align:right'| 1719 | | [[:d:Q133294738|Q133294738]] | [[Xurxo Bouzo]] | 1978 | 2025 | [[Maceda]] |- | style='text-align:right'| 1720 | | [[:d:Q133539222|Q133539222]] | [[Severino Jares Arias]] | 1896 | | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 1721 | | [[:d:Q133539524|Q133539524]] | [[Juan Manuel Arias Jares]] | 1890 | 1971 | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 1722 | | [[:d:Q133552463|Q133552463]] | [[Sergio González Bruña]] | 1947 | | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 1723 | | [[:d:Q133553461|Q133553461]] | [[Manuel Pérez Puga]] | | | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 1724 | | [[:d:Q133566553|Q133566553]] | [[Rogelio Cerdeira Lorenzo]] | 1884 | 1960 | [[Doade, Xirazga, Beariz|Doade]] |- | style='text-align:right'| 1725 | | [[:d:Q133572303|Q133572303]] | [[Silverio Bustillo Puga]] | 1890 | 1949 | [[Viana do Bolo]] |- | style='text-align:right'| 1726 | | [[:d:Q133734906|Q133734906]] | [[Rosendo Cid]] | 1974 | | [[Taboadela]] |- | style='text-align:right'| 1727 | | [[:d:Q133770559|Q133770559]] | [[Pablo Freire|Pablo Freire Fernández]] | 2009 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1728 | | [[:d:Q133842690|Q133842690]] | [[Manuel Domínguez Quiroga]] | 1939<br/>1938 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1729 | [[Ficheiro:Maria-prado-rua.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133847672|Q133847672]] | [[María Prado Rúa]] | 2000 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1730 | | [[:d:Q133865635|Q133865635]] | [[Álvaro Vila Araújo]] | 1965 | | [[Taboadela]] |- | style='text-align:right'| 1731 | [[Ficheiro:Vasco de Puga.png|center|128px]] | [[:d:Q133885381|Q133885381]] | [[Vasco de Puga e Vaamonde]] | 1525 | 1576 | [[San Cristovo de Regodeigón, Ribadavia|San Cristovo de Regodeigón]] |- | style='text-align:right'| 1732 | | [[:d:Q133934889|Q133934889]] | [[Ermelinda do Muíño]] | 1924 | 2013 | [[Sas, Sarreaus, Sarreaus|Sas]] |- | style='text-align:right'| 1733 | | [[:d:Q134268145|Q134268145]] | [[Felisa Pérez Corbillón]] | 1897 | | [[Vilaverde, Podentes, A Bola|Vilaverde]] |- | style='text-align:right'| 1734 | | [[:d:Q134290670|Q134290670]] | [[Sofía Ruvira]] | 1996 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1735 | | [[:d:Q134311105|Q134311105]] | [[Brais Fernández Prieto]] | 2000 | | [[Coles]] |- | style='text-align:right'| 1736 | [[Ficheiro:Antonio Miranda Cabo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q134389380|Q134389380]] | [[Antonio Miranda Cabo]] | 1910 | 1999 | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1737 | | [[:d:Q134542416|Q134542416]] | [[Eulogio Villarino Losada]] | 1903 | | [[Riós]] |- | style='text-align:right'| 1738 | | [[:d:Q134591099|Q134591099]] | [[Antonio Miranda Altamirano]] | 1900 | 1932 | [[Parada de Amoeiro, Amoeiro|Parada de Amoeiro]] |- | style='text-align:right'| 1739 | | [[:d:Q134617094|Q134617094]] | [[Julio Villarino Durán]] | 1900 | 1927 | [[Riós]] |- | style='text-align:right'| 1740 | | [[:d:Q134619540|Q134619540]] | [[Álvaro Feijoo-Montenegro Fernández]] | 1951 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1741 | | [[:d:Q134717373|Q134717373]] | [[Raquel Freire|Raquel Freire Fernández]] | 2006 | | [[Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1742 | | [[:d:Q134881777|Q134881777]] | [[Julio Eulogio Villarino Fernández]] | 1954 | 2023 | [[Riós]] |- | style='text-align:right'| 1743 | | [[:d:Q134959821|Q134959821]] | [[David Araújo Selas]] | 1900 | 2000 | [[provincia de Ourense]] |- | style='text-align:right'| 1744 | | [[:d:Q135104388|Q135104388]] | [[Martín Padrón]] | 2005 | | [[Ourense]] |} {{Wikidata list end}} | [[Borja Fidalgo Míguez]] | 2004 | | Ourense |} == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:Lista de persoas nadas en Galicia segundo Wikidata]] [[Categoría:Wikipedia:Listas de galegos con datos de Wikidata]] d7947yk58bry61f6hqb4i17yuzpahtq 0 334579 7108883 6969987 2025-06-27T21:55:59Z Breogan2008 23204 7108883 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Brick Mansions''''' é un filme [[Francia|franco]]-[[Canadá|canadense]] dirixido por [[Camille Delamarre]] que se estreou no [[2014]]. Está protagonizado por [[Paul Walker]] e [[David Belle]]. É un remake do filme francés de 2004 ''[[District 13]]''.<ref name=Allo>{{cita web |url=http://www.allocine.fr/article/fichearticle_gen_carticle=18630010.html |título='Brick Mansions', le reboot US de 'Banlieue 13' avec Paul Walker, sortira finalement en France le 23 avril 2013 |lingua=francés |editor=AlloCiné |data=13 de xaneiro de 2014 }}</ref> ''Brick Mansions'' foi estreado o [[25 de abril]] de [[2014]], cinco meses despois da morte de Paul Walker o 30 de novembro de 2013 e foi adicada a el nos créditos do comezo. Foi o derradeiro filme de Walker rodado con el na súa totalidade, xa que no momento da súa morte xa estaba a traballar noutro proxecto, o de ''[[Furious 7]]''.<ref>{{cita web |apelido=Brandt |nome=Jaclyn |url=http://www.contactmusic.com/article/homeland-actor-may-be-replacing-paul-walker-in-film_4016509 |título='Homeland' Actor May Be Replacing Paul Walker In Film |editor=Contact Music.com |data=10 de xaneiro de 2013 |data-acceso=11 de marzo de 2016 |data-arquivo=28 de agosto de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140828210556/http://www.contactmusic.com/article/homeland-actor-may-be-replacing-paul-walker-in-film_4016509 |url-morta=yes }}</ref> == Personaxes == * [[Paul Walker]] como Damien Collier * [[David Belle]] como Lino Duppre * [[Rza|RZA]] como Tremaine Alexander * Gouchy Boy como K2 * [[Catalina Denis]] como Lola * [[Carlo Rota]] como George the Greek * [[Kwasi Songui]] como Big Cecil * Ayisha Issa como Rayzah * Richard Zeman como Reno == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1430612}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/brick_mansions/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=brickmansions.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes do Canadá]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes de Relativity Media]] [[Categoría:Filmes de Pathé]] [[Categoría:Filmes de EuropaCorp]] [[Categoría:Filmes producidos por Luc Besson]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2018]] [[Categoría:Filmes rodados en Míchigan]] [[Categoría:Filmes rodados en Montreal]] [[Categoría:Filmes distópicos]] qli8iqdmf440i8fjke99ob9ixsxhs7c 0 335947 7108885 5341602 2025-06-27T21:56:16Z Breogan2008 23204 7108885 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''O Menino e o Mundo''''' é un filme [[brasil]]eiro de animación de 2013 dirixido por [[Alê Abreu]]. A película foi nomeada ao [[Oscar ó mellor filme de animación]] na [[88ª edición dos Oscar]] en [[2016]].<ref>{{cita web|título=Brasil é indicado ao Oscar de melhor animação com 'O menino e o mundo'|url=http://g1.globo.com/pop-arte/oscar/2016/noticia/2016/01/brasil-e-indicado-ao-oscar-de-melhor-animacao-com-o-menino-e-o-mundo.html|dataacceso=23 de marzo de 2016}}</ref> == Elenco == * [[Alê Abreu]] * [[Vinicius Garcia]] * [[Emicida]] * [[Melissa Garcia]] * [[Naná Vasconcelos|Nana Vasconcelos]] == Galardóns e nomeamentos == * [[2014]]: Festival d'Annecy: Mellor filme * [[2016]]: Premios Annie: Mellor Animación Independente, 3 nomeamentos. * [[2016]]: [[88ª edición dos Oscar|Premios Oscar]]: Nomeado a [[Oscar ó mellor filme de animación|mellor filme de animación]]. == Notas == {{Listaref}} === Ligazóns externas === * {{IMDb|3183630}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Cine de animación]] [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes do Brasil]] [[Categoría:Filmes en lingua portuguesa]] okbl8zpdr7ghnw3dvrur5uvjfmz6m56 0 336665 7108886 6568397 2025-06-27T21:57:02Z Breogan2008 23204 7108886 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''An Education''''' é un [[filme]] [[Reino Unido|británico]]-[[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[2009]] dirixido por [[Lone Scherfig]]. O guión, escrito por [[Nick Hornby]], baséase nun artigo autobiográfico que a xornalista británica [[Lynn Barber]] publicou na revista literaria ''Granta.'' A historia desenvólvese no Londres de comezos dos 60 e narra a relación amorosa entre Jenny ([[Carey Mulligan]]), unha estudante que planea ir á [[Universidade de Oxford]], e David ([[Peter Sarsgaard]]), un home uns vinte anos maior ca ela. O filme estreouse o [[19 de xaneiro]] de [[2009]] no [[Festival de Cinema de Sundance]]. == Argumento == Por mor dun ensaio dunha orquestra xuvenil, un encantador home maior, David Goldman, leva á súa casa a unha brillante e fermosa estudante, Jenny . Os dous establecen unha relación que inclúe tamén o socio de David, Danny, e a súa amante, Helen. David encántalle aos pais de Jenny, o que lle permite levala aos concertos, clubs de [[jazz]] e, mesmo, a [[París]]. Jenny decátase de que David e Danny rouban cousas de casas en venda. Tamén descobre que David gaña diñeiro por trasladar familias negras a pisos preto de mulleres maiores que teñen medo deles, para así poder comprar os pisos que elas deixan baratos. Ante a descuberta disto, Jenny arrepíase e ameaza con terminar a relación, pero ao final atopa a súa nova vida tan apaixonante que mira máis aló deste lado máis escuro. Despois de ver bailar a Jenny con Danny e preocupado ao ver que Jenny pode interesarlle a outro home, David proponlle matrimonio de camiño a Jenny. O seu pai está de acordo co compromiso e Jenny abandona a escola sen rematar o [[bacharelato]]; a Helen parece gustarlle pero a Danny non moito, e David promete mantelo afastado para evitar que Danny lle quite a Jenny. Buscando cigarros no caixón do coche de David, Jenny atopa unha chea de cartas dirixidas ao "Sr. e a Sra. David Goldman". Como David non dá a cara, tócalle a Jenny contarlles aos seus pais que xa está casado. A directora négase a permitir que repita o último ano da escola, polo que Jenny vai á casa da súa mestra favorita, que a axuda a pasar o bacharelato. Finalmente é aceptada para estudar Literatura Inglesa en [[Oxford]], que era o que desexaba antes de coñecer a David. A escena final amósaa montada en [[bicicleta]] polas rúas de Oxford con outro estudante, quizais o seu novo noivo. Jenny narra de fondo: "Así que fun a ler libros ingleses, e fixen o posible para evitar o destino de lentes e grans que Helen auguraba. ''Probablemente me vise tan nova, inxenua e fascinada como calquera outro estudante... Pero non o era. Un dos mozos cos que saín, e realmente eran mozos, convidoume unha vez a ir con el a París. E eu díxenlle que me encantaría. Morría por ver París. Coma se nunca estivese!".'' == Personaxes == * [[Carey Mulligan]] como Jenny Mellor. * Peter Sarsgaard como David Goldman. * Dominic Cooper como Danny, amigo e socio de David. * [[Rosamund Pike]] como Helen, a noiva de Danny. * [[Emma Thompson]] como Miss Walters, a directora da escola. * [[Olivia Williams]] como Miss Stubbs, profesora. * [[Alfred Molina]] como Jack Mellor, pai de Jenny. * Cara Seymour como Marjorie Mellor, nai de Jenny. * Sally Hawkins como Sarah Goldman, esposa de David. * Matthew Beard como Graham, compañeiro de Jenny na banda de música. * Amanda Fairbank Hynes como Hattie, unha das amigas da escola de Jenny. * Ellie Kendrick como Tina, outra das amigas da escola de Jenny. * Beth Rowley como unha cantante de cabaret. == Premios == === [[Premios Óscar]] === {| style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" ! '''Ano''' ! '''Categoría''' ! '''Persoa''' ! '''Resultado''' |- |2010 | colspan="2" |[[Óscar ó mellor filme|Mellor Película]] |Candidata |- |2010 |[[Óscar á mellor actriz|Mellor Actriz]] |''[[Carey Mulligan]]'' |Candidata |- |2010 |[[Óscar ó mellor guión adaptado|Mellor Guión Adaptado]] |''Nick Hornby'' |Candidato |} === Premios BAFTA === {| style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" ! '''Ano''' ! '''Categoría''' ! '''Persoa''' ! '''Resultado''' |- |2009 | colspan="2" |Mellor Película |Candidata |- |2009 | colspan="2" |Mellor Película Británica |Candidata |- |2009 |Mellor Director |''Lone Scherfig'' |Candidata |- |'''2009''' |'''Mellor Actriz''' |'''[[Carey Mulligan]]''' |'''Gañadora''' |- |2009 |Mellor Actor Secundario |''[[Alfred Molina]]'' |Candidato |- |2009 |Mellor Guión Adaptado |''Nick Hornby'' |Candidato |- |2009 |Mellor Deseño de Vestiario |''Odile Dicks-Mireaux'' |Candidata |- |2009 |Mellor Maquillaxe e Peiteado |''Lizzie Yianni Georgiou'' |Candidata |} === [[Premios Globo de Ouro|Globos de Ouro]] === {| style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" ! '''Ano''' ! '''Categoría''' ! '''Película''' ! '''Resultado''' |- |[[2009]] |[[Globo de Ouro á mellor actriz - Drama|Mellor Actriz - Drama]] | ''[[Carey Mulligan]]'' |Candidata |} === [[Premio do Sindicato de Actores|Premios do Sindicato de Actores]] === {| style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" ! '''Ano''' ! '''Categoría''' ! '''Película''' ! '''Resultado''' |- |2009 | colspan="2" |Mellor Cadro de Actores<br> |Candidato |- |2009 |Mellor Actriz |''[[Carey Mulligan]]'' |Candidato |} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1174732}} * [https://web.archive.org/web/20100824030810/http://proximamenteencines.com/trailer-de-ensenanza-de-vida-2009/ Avance de An Education] {{Barra portal|Cine|Reino Unido|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2009]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Lone Scherfig]] [[Categoría:Filmes rodados en Francia]] [[Categoría:Filmes rodados no Reino Unido]] [[Categoría:Filmes de Sony Pictures Classics]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1961]] ljydbup8brdjpg6wt91ajoxiimhss7z 0 336943 7108887 6240704 2025-06-27T21:57:18Z Breogan2008 23204 7108887 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''It''''' é un filme de terror sobrenatural baseado na [[It (novela)|novela homónima]] de [[Stephen King]]. A historia xira arredor da personaxe de ''It'', unha forma de vida depredadora interdimensional que ten a habilidade de transformarse nos maiores medos da xente, permitíndolle aproveitar as fobias das súas vítimas. A meirande parte do tempo toma a forma dun sinistro e sádico [[pallaso]] chamado [[It (personaxe)|Pennywise the Dancing Clown]]. É a primeira das dúas adaptacións que se fixeron da novela, sendo a outra [[It (filme de 2017)|adaptación de 2017]]. == Personaxes == * [[Richard Thomas (actor)|Richard Thomas]] como Bill Denbrough ** [[Jonathan Brandis]] como Bill Denbrough de neno * [[John Ritter]] como Ben Hanscom ** [[Brandon Crane]] como Ben Hanscom de neno * [[Annette O'Toole]] como Beverly Marsh ** [[Emily Perkins]] como Beverly Marsh de nena * [[Richard Masur]] como Stanley Uris ** [[Ben Heller]] como Stanley Uris de neno * [[Tim Reid]] como Mike Hanlon ** [[Marlon Taylor]] como Mike Hanlon de neno * [[Harry Anderson]] como Richie Tozier ** [[Seth Green]] como Richie Tozier de neno * [[Dennis Christopher]] como Eddie Kaspbrak ** [[Adam Faraizi]] como Eddie Kaspbrak de neno * [[Michael Cole (actor)|Michael Cole]] como Henry Bowers ** [[Jarred Blancard]] como Henry Bowers de neno * [[Tim Curry]] como [[It (personaxe)|Pennywise]] ;Personaxes secundarias * [[Olivia Hussey]] como Audra Phillips Denbrough * [[Gabe Khouth]] como Victor Criss * [[Drum Garrett]] como Belch Huggins * [[Frank C. Turner]] como Alvin "Al" Marsh * Terence Kelly como Oficial Nell * [[Jay Brazeau]] como Derry Cab Driver * [[Sheila Moore]] como Ms. Sonya Kaspbrak * [[Tony Dakota]] como Georgie Denbrough * [[Chelan Simmons]] como Laurie Anne Winterbarger * [[William B. Davis]] como Mr. Gedreau * [[Ryan Michael]] como Tom Rogan * [[Laura Harris]] como Loni * [[Garry Chalk]] como Coach * Kim Kondrashoff como Joey == Véxase tamén == {{Portal|Cine}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0099864}} * [http://www.allmovie.com/movie/v46835 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/stephen-kings-it1990/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1990]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes do Canadá]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes baseados en obras de Stephen King]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1960]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1990]] [[Categoría:Filmes ambientados en Maine]] 88tmb3m13tkuvlwny06x0ag1tmo67fi 0 337106 7109239 6226427 2025-06-28T08:20:36Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109239 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:The_Earth_Angels.jpg|miniatura|333x333px|Os Earth Angels, grupo catalán de harmonía vocal que participou como convidado honorífico no festival que reuniu os grandes artistas [[Estados Unidos de América|estadounidenses]] deste xénero en maio de 2010 en [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]], [[Pensilvania]].]] [[Ficheiro:51mercury_leadsled.jpg|right|miniatura|250x250px|Un Mercury de [[1949]], típico das clases populares da [[Rock and roll|movida xuvenil]] de finais dos anos 60 nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]].]] O '''''doo wop''''' é un estilo vocal de música nacido da unión dos xéneros [[rhythm and blues]] e [[gospel]].<ref>{{Cita web|url=http://www.dudua.es/|título=Tennessee|editor=|fechaacceso=|añoacceso=|apellido=|nombre=|enlaceautor=|coautores=|fecha=|año=}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://www.divinewriters.com/2010/05/acapella-hymns-doo-wop-and-barbershop-quartet-what-they-have-in-common/|editorial=|título=Acapella Hymns, Doo Wop, And Barbershop Quartet: What They Have In Common|fechaacceso=|autor=|fecha=|idioma=}}{{Ligazón morta|data=agosto de 2018 }}</ref><ref>{{Cita web|url=http://www.america.gov/st/arts-english/2008/July/20080813184655eaifas0.6143392.html|editorial=|título=R&B vocal harmony groups blended black church and secular traditions|fechaacceso=|autor=|fecha=|idioma=inglés|urlarchivo=|fechaarchivo=|data-acceso=04 de abril de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080904041221/http://www.america.gov/st/arts-english/2008/July/20080813184655eaifas0.6143392.html|dataarquivo=04 de setembro de 2008|urlmorta=yes}}</ref> Desenvolveuse en comunidades afroamericanas dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] durante os anos [[1940|40]] e alcanzou a súa maior popularidade entre os 50 e os 60.<ref>{{Cita web|url=http://thebelmonts.net/data/Good_Biography.pdf|título=The Belmonts|fechaacceso=|autor=|idioma=}}</ref> Xurdiu das rúas de cidades industriais das zonas ao nordés dese país ([[Nova York]], [[Filadelfia]], [[Chicago, Illinois|Chicago]], [[Baltimore, Maryland|Baltimore]] e [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]]) onde a xente nova se reunía para levar a cabo interpretacións.<ref>{{Cita web|url=http://www.allsands.com/music/bio/doowopmusic_tam_gn.htm|editorial=|título=Doo Wop Music And Its Origins|fechaacceso=|autor=|fecha=|idioma=|data-acceso=04 de abril de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160304112000/http://www.allsands.com/music/bio/doowopmusic_tam_gn.htm|dataarquivo=04 de marzo de 2016|urlmorta=yes}}</ref> Nun principio, foi un estilo musical dirixido a unha audiencia principalmente adulta e afroamericana, e posteriormente estendeuse cara a un mercado adolescente e multirracial.<ref>{{Cita web|url=http://books.google.es/books?id=oUXe40Z2FBwC&pg=PT49&lpg=PT49&dq=The+Earth+Angels+doo+wop&source=bl&ots=0DSPxpb7eq&sig=sMhuJBo7hfhXgBGvIM_NmPJE3K8&hl=es&ei=kt2KTKuaOsqNjAfo34yOBg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CC4Q6AEwBDhQ#v=onepage&q&f=false|editorial=|título=Doo wop|fechaacceso=|autor=|fecha=}}</ref> Algúns historiadores aseguran que durante esta época se gravaron nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] máis de quince mil discos deste estilo e que o seu son harmónico de voces entrelazadas que incorporaban elementos de [[rhythm and blues]], [[jazz]], [[Swing (música)|swing]] e [[gospel]], costituíu o modelo que lle deu formato posteriormente ao [[rock and roll]].<ref>{{Cita web|url=http://www.singers.com/doowop/index.html|título=Acapella Doo Wop|fechaacceso=|autor=|idioma=}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://books.google.es/books?id=Cl4EAAAAMBAJ&pg=PA101&lpg=PA101&dq=15000+doo+wop+songs&source=bl&ots=AOGcEksHP7&sig=ZQ0fXOx-TkL4Dciwhw1alr17njo&hl=es&ei=FZgHTLbrCJGz4QbKsYl7&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=10&ved=0CFYQ6AEwCTgU#v=onepage&q=15000%20doo%20wop%20songs&f=false|editorial=|título=The Arts|fechaacceso=|autor=|fecha=|idioma=}}</ref> O xénero comezou nos soportais e nos garaxes das casas onde se producían as pequenas reunións de cinco ou seis adolescentes que intentaban sorprender as súas noivas ou adquirir certa popularidade.<ref>{{Cita web|url=http://www.rarerockinrecords.com/earthangelsbio.html|título=The Earth Angels Biography|fechaacceso=|autor=|fecha=|idioma=|urlarchivo=|fechaarchivo=|data-acceso=04 de abril de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110715154850/http://www.rarerockinrecords.com/earthangelsbio.html|dataarquivo=15 de xullo de 2011|urlmorta=yes}}</ref> Coa súa expansión, comezou a practicarse nos canellas e practicamente en calquera lugar que puidese ofrecer un [[eco]] que reforzase os seus arranxos vocais.<ref>{{Cita web|url=http://sanantonio.craigslist.org/emd/1745988538.html|editorial=|título=50's Rock & Roll, R&B and Doo Wop|fechaacceso=|autor=|fecha=|idioma=}}{{Ligazón morta|data=agosto de 2018 }}</ref> De feito, este procedemento foi o que lle deu nome á frase que posteriormente, en 1975, se converteu no tema ''Looking for an Echo (Procurando un Eco''), de Richard Reicheg, autor que recibiu xunto coa súa banda un premio [[Premios Grammy|Grammy]] á mellor composición instrumental o ano seguinte.<ref>{{Cita web|url=http://www.poparchives.com.au/1529/ol-55/looking-for-an-echo|editorial=|título=Looking For An Echo|autor=|añoacceso=|fechaacceso=|idioma=|data-arquivo=24 de marzo de 2016|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160324064030/http://www.poparchives.com.au/1529/ol-55/looking-for-an-echo|url-morta=yes}}</ref> Caracterízase polos seus contidos de voces [[a cappella]]<ref>{{Cita web|url=http://www.greenpt.com/greenpoint_doo_wop.htm|editorial=|título=Remember sidewalk serenades?|fechaacceso=|autor=|fecha=|idioma=|urlarchivo=|fechaarchivo=|data-acceso=04 de abril de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110826103706/http://www.greenpt.com/greenpoint_doo_wop.htm|dataarquivo=26 de agosto de 2011|urlmorta=yes}}</ref> e por consistir en melodías nas que un vocalis principal é acompañado polos [[Coro (grupo musical)|coros]] e as frases do resto do grupo, que habitualmente se compón de tres cantantes ou máis.<ref>{{Cita web|url=http://www.irgod.com/index.php?option=com_content&view=article&id=9:igord&catid=5:news|título=Meet The Earth Angels!|fechaacceso=|autor=|fecha=|idioma=}}</ref> As composicións abranguen un amplo rango de voces: [[contratenor]], [[falsete]], [[tenor]], [[barítono]] e [[Baixo (voz)|baixo vocal]].<ref>{{Cita web|url=http://www.history-of-rock.com/doowop.htm|editorial=|título=The Doo Wop Sound|fechaacceso=|idioma=}}</ref> Na maioría de gravacións de estudio, a súa instrumentación é moi lixeira, reducida a un simple acompañamento de fondo. As actuacións manteñen un ritmo de batería moi simple, outorgándolles o absoluto dominio aos diversos rexistros melódicos das voces a riqueza harmónica.<ref>{{Cita web|url=http://www.catedras.fsoc.uba.ar/steimberg/pdf/gutierrezr01.pdf|título=Los nuevos grupos vocales de folklore de fines de los años ‘50|fechaacceso=|autor=|fecha=|data-arquivo=17 de abril de 2016|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160417084007/http://www.catedras.fsoc.uba.ar/steimberg/pdf/gutierrezr01.pdf|url-morta=yes}}</ref> Debido a isto, o ''doo wop'' tamén se coñece polo alcume de ''icecream changes''. As primeiras interpretacións soaban a grupos de estudantes que lle dedicaban unha canción á súa noiva ou amiga.<ref>{{Cita web|url=http://www.history-of-rock.com/DooWopSound.htm|título=The Doo-Wop Groups|editor=|fechaacceso=|añoacceso=|autor=|coautores=|año=|idioma=}}</ref> As súas letras, compostas de sílabas sen sentido e adoito dunha melodía simple e de carácter romántico, captaban a atención das adolescentes ao se sentiren claramente identificadas coa mensaxe que enviaban, polo que se converteron en típicas das verbenas e de encontros nos patios de recreo dos institutos, onde tamén era frecuente facer piques entre eles para demostrar quen eran mellores.<ref>{{Cita web|url=http://www.amazon.ca/Doo-Wop-Hits-Various-Artists-Collections/dp/B00000JFV7|editorial=|título=Product Description|fechaacceso=|autor=|fecha=|idioma=}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://www.amazon.com/Complete-Doo-Wop-Anthony-Ph-d-Gribin/dp/0873418298|editorial=|título=The Complete Book of Doo-Wop|fechaacceso=|autor=|fecha=|idioma=}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://rockexperiencia.com/estilos/cincuenta/doowop/doowop.htm|título=Doo wop|data-acceso=04 de abril de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090911054752/http://rockexperiencia.com/estilos/cincuenta/doowop/doowop.htm|dataarquivo=11 de setembro de 2009|urlmorta=yes}}</ref> Coa súa proliferación e xunto á aparición e impacto do [[rock and roll]] vocal, chegou tamén unha onda de rapaces que comezaron a lucir topetes<ref>{{Cita web|url=http://www.bethelwoodscenter.org/Portals/0/pressreleases/07%2021%2008_Doo%20Wopp%20Release.pdf|título=The original New York Doo Wop Show returns to Bethel Woods|autor=|data-acceso=04 de abril de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100613030548/http://bethelwoodscenter.org/Portals/0/pressreleases/07%2021%2008_Doo%20Wopp%20Release.pdf|dataarquivo=13 de xuño de 2010|urlmorta=yes}}</ref> e vestimentas para se identificaren co movemento, como era o caso dalgunhas mulleres usando pezas con lunares.<ref>{{Cita web|url=http://www.ehow.com/how_4607700_doo-wop-clothes.html|título=How to Make Doo Wop Clothes}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://www.geoteatral.com.ar/frontend/nota.php?seccion_id=1&contenido_id=2515|título=George Clinton & Parliament Funkadelic|autor=}}{{Ligazón morta|data=agosto de 2018 }}</ref> Algúns músicos do [[Bronx]] acudían ás escolas públicas para lles ensinar aos rapaces a técnica e, posteriormente, moitos colexios e centros sociais lles proporcionaban un lugar onde poder ensaiar, de maneira que se mantivesen arredados das rúas, da [[droga]]dicción e da [[Delito|delincuencia.]]<ref>{{Cita web|url=http://www.doo-wopdaddies.com/Bios_Page.htm|título=Tom Riepenhoff|data-acceso=04 de abril de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160402100556/http://doo-wopdaddies.com/Bios_Page.htm|dataarquivo=02 de abril de 2016|urlmorta=yes}}</ref> Algunhas igrexas, como a de San Anthony (da que xurdiu o grupo feminino [[The Chantels]], cuxo exclusivo son tiña a súa raíz na música litúrxica desta institución) colaboraron, xunto con emisoras de radio, a promocionar o estilo.<ref>{{Cita web|url=http://www.thechantels.com/chantels.html|título=The Chantels sing in 2009|data-acceso=04 de abril de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100607085620/http://www.thechantels.com/chantels.html|dataarquivo=07 de xuño de 2010|urlmorta=yes}}</ref> O director da emisora de radio WWRL Rocky Bridges circulaba cunha furgoneta polas rúas do [[Bronx]] promocionado o xénero, entanto que a compañía Co-Op organizaba eventos musicais entre distintas formacións de xente nova. Así mesmo, o doo wop colaborou en romper barreiras raciais entre bandas de brancos e negros que actuaban xuntas.<ref>{{Cita web|url=http://www.fordham.edu/academics/programs_at_fordham_/bronx_african_americ/archival_survey/monique_fortune_69713.asp|título=Welcome to the Bronx, African-American History project|data-acceso=04 de abril de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120414023549/http://www.fordham.edu/academics/programs_at_fordham_/bronx_african_americ/archival_survey/monique_fortune_69713.asp|dataarquivo=14 de abril de 2012|urlmorta=yes}}</ref> == Orixe do termo == [[Ficheiro:The_Quotations.jpg|left|miniatura|225x225px|O grupo [[Nova York|neoiorquino]] de doo wop The Quotations nunha actuación en vivo no Benedum Center, en [[Pensilvania]].]] Existen desacordos sobre o verdadeiro significado e os comezos do uso do termo, aínda que os expertos coinciden en que consiste nun estilo de voces harmoniosas baseadas no [[blues]] e que adoitan incluír sílabas sen sentido que forman a súa base principal.<ref>{{Cita web|url=http://www.musicstack.com/genre/doo-wop|título=Doo Wop Music}}</ref> Xeralmente, as voces de acompañamento inclúen a frase "doo wop ah doo wop", de onde se supón que provén o seu nome.<ref>{{Cita web|url=http://www.lilesnet.com/DooWop/index.htm|título=DooWop, Those Were The Days!}}</ref> Ao principio, durante o seu apoxeo, non se lle chamaba así; este tipo de música non tiña un nome específico e o termo ''doo wop'' non se usaba. En 1950, este tipo de son harmonizado coñecíase principalmente como [[rock and roll]] e, en menor medida, [[rhythm and blues]].<ref>{{Cita web|url=http://www.ujaen.es/centros/fachum/.../0910/8505/Programa_8505_3023.doc|título=Géneros musicales}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://www.doowopusa.org/district/walking_guide.pdf|título=The guide to Wildwood's Doo wop architecture|data-acceso=04 de abril de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160304104100/http://www.doowopusa.org/district/walking_guide.pdf|dataarquivo=04 de marzo de 2016|urlmorta=yes}}</ref> Con todo, este último era tamén un termo xeneralizado, posto que abranguía solistas, instrumentalistas e bandas de [[jump blues]], así como grupos vocais. Pode ser que o termo máis preciso usado neses días fose "vogal group harmony" (grupo de harmonía vocal), pero aínda non contaba con nome oficial, a pesar de que a finais da década de 1950 e principios da de 1960 dominaba nas principais listas de éxitos. Existe certa confusión sobre cal foi a primeira gravación que contiña a frase "doo-wop". Xeralmente recoñécese ''When You Dance'', do grupo [[The Turbans]] (Herald Records), de 1955, como o primeiro tema de éxito en usar estas sílabas na súa portada, así como o primeiro no que se escoita o termo «doo-wop». Con todo, Tim Lucy, un apaixonado da harmonía vocal, revelou que o primeiro sinxelo en usala foi o tema ''Never'', en 1954, dun grupo de [[Os Ánxeles|Los Ángeles]] chamado [[Carlyle Dundee & The Dundees]] (Space 201), onde o coro acompaña o vocalista cantando a frase "doo wop".<ref>{{Cita web|url=http://www.electricearl.com/dws/origin.html|título=De dónde sale el nombre Doo wop}}</ref> Algúns membros desta banda constituíron posteriormente un novo grupo chamado [[The Calvanes]]. Erroneamente informouse de que a frase a cuñou o disc jockey de radio Gus Gossert a principios de 1970. Con todo, o mesmo Gossert dixo que xa a usaban antes que el para categorizar os discos en [[California]]. Logo dalgún tempo, o termo callou como descrición e categoría para o rythm and blues de harmonía vocal. Moitas coleccións que se compuñan exclusivamente de composicións orixinais deste xénero vendéronse baixo o nome de ''doo wop'', o cal segue vixente hoxe en día. [[Larry Chance]], o vocalista da banda [[The Earls]], comentou nunha entrevista que "o ''doo wop'' se converteu nunha arte esquecida debido á crecente proliferación de bandas británicas, así como o son [[Motown]], ata que unha serie de dee jays, como Gus Gossert, Jerry Blavat e Don K. Reed, entre outros, rexeitaron aceptar o seu fin e amosar á industria discográfica que aínda había mercado para as vellas bandas de harmonía vocal».<ref>{{Cita web|url=http://www.areuonsomething.com/doowop_chance.html|título=A dozen (or so) Questions for Larry Chance of The Earls with Ray D'ariano|data-acceso=04 de abril de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160304201103/http://www.areuonsomething.com/doowop_chance.html|dataarquivo=04 de marzo de 2016|urlmorta=yes}}</ref> == Estilo == [[Ficheiro:Mills_Brothers.jpg|miniatura|250x250px|The [[Mills Brothers]] na gravación do tema ''Till Then'' ("Ata entón"), en [[1944]]. ]] [[Ficheiro:50s_progression_in_C.png|left|miniatura|300x300px|[[Partitura]] que representa a típica progresión harmónica usada nas composicións estadounidenses de música popular do oeste.]] O estilo representaba a culminación de longas horas de práctica e a creatividade dos adolescentes xunto ao soño de obteren éxito no mundo da música mediante o cruzamento de estilos, ademais do amor que sentían pola harmonía vocal.<ref>{{Cita web|url=http://www.abebooks.com/DOOWOP-Chicago-Scene-Pruter-Robert-University/869564970/bd|título=DOOWOP: The Chicago Scene}}</ref> Desde a súa perspectiva, a mellor ruta cara ao éxito consistía en adaptar os estándares da música popular do momento aos estilos contemporáneos de voces negras. Os pronunciados trazos de [[rhythm and blues]] e [[gospel]] no seu traballo reflectían as influencias que adquiriran no seu ambiente desde a súa infancia: a igrexa, as actividades sociais e os problemas raciais que afloraban nos [[Gueto|ghettos]].<ref>{{Cita web|url=http://www.jeffosretromusic.com/defdoowop.html|título=Evolution of the Genre|data-acceso=04 de abril de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20101126194729/http://www.jeffosretromusic.com/defdoowop.html|dataarquivo=26 de novembro de 2010|urlmorta=yes}}</ref> O ''doo wop'' está marcadamente relacionado co [[Rockabilly|rockabilly;]] proba diso atopámola no popular tema ''Little Darlin''', da lista estadounidense [[American Top 40]], escrito por Maurice Williams e publicado por primeira vez por [[The Zodiacs]] en 1957, o cal se basea nunha melodía ''doo wop'' con prominente énfase en clave rítmica. É de salientar que, sendo unha das pezas máis populares da época, foi interpretada por numerosos artistas, como fixo [[Elvis Presley|Elvis]] no seu álbum ''[[Moody Blue]]'' ou a banda [[Sha Na Na]] no festival de [[Festival de Música e Artes de Woodstock|Woodstock]] de [[1969]], e tamén as [[Lennon Sisters]], cunha apreciada pero curta interpretación durante o seu propio espectáculo musical, emitido desde 1969 ata 1970 na cadea de radio e televisión estadounidense ABC.<ref>{{Cita web|url=http://www.singers.com/jazz/vintage/lennonsisters.html|título=The Lennon Sisters}}</ref> Así mesmo, atópase dentro dos 100 grandes éxitos deste xénero.<ref>{{Cita web|url=http://digitaldreamdoor.nutsie.com/pages/best_doowop-songs.html|título=100 Greatest Uptempo-Doo wop songs0|data-acceso=04 de abril de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100501001734/http://digitaldreamdoor.nutsie.com/pages/best_doowop-songs.html|dataarquivo=01 de maio de 2010|urlmorta=yes}}</ref> As voces de harmonías vocais interprétanse e soan como un eco por baixo da voz do vocalista principal, o [[contratenor]]. Ao mesmo tempo, o [[tenor]], de timbre máis claro e brillante, canta xunto ao [[barítono]] emitindo as súas voces ao unísono, o que lle permite ao [[tenor]] levar o [[falsete]] sobre a voz principal, á vez que a [[Baixo (voz)|voz do baixo]] se sitúa reverberando de fondo ao final.<ref>{{Cita web|url=http://www.fania.com/es/content/joe-cuba-el-alcalde-del-barrio|título=Joe Cuba El Alcalde Del Barrio}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://www.shsu.edu/~lis_fwh/book/roots_of_rock/Doo-Wop2.htm|título=Group Harmony}}</ref> Os arranxos fanse frecuentemente de oído, en contraste cos típicos arranxos sofisticados arranxos do ''[[a cappella]]'' contemporáneo.<ref>{{Cita web|url=http://www.a-cappella.com/category/style_guide_doowop|título=Style guide Doo wop|data-acceso=04 de abril de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080706154908/http://www.a-cappella.com/category/style_guide_doowop|dataarquivo=06 de xullo de 2008|urlmorta=yes}}</ref> Un dos temas con máis sona e máis representativos do xénero doo wop é o sinxelo ''Earth Angel'', gravado e publicado polo grupo [[The Penguins]] en setembro de 1954, baixo o selo [[Doctone]], pero que evolucionara doutras bandas antes de que eles o publicasen por primeira vez.<ref>{{Cita web|url=http://www.electricearl.com/dws/earth-origin.html|título=The origins of "Earth Angel (Will You Be Mine)" as recorded by The Penguins}}</ref> Bandas como [[Dion and the Belmonts]], [[The Platters]], [[The Crests]] e unha longa infinidade de agrupacións que se dividían en grupos de brancos e de negros, xeraron temas moi distintos entre eles, mesmo dentro do mesmo estilo. Os grupos negros posuían maior inclinación ao [[rhythm and blues]] dos 40, entanto que os brancos, de procedencia italiana, lembraban máis as tarantelas napolitanas.<ref>{{Cita web|url=http://www.ipunkrock.net/index.php/site/comments/entrevista_a_los_doo_wop_brothers/|título=Los Doo wop brothers}}</ref> Como peculiaridade, cómpre salientar que existía unha certa tendencia nalgunhas bandas a usar nomes de aves na súa presentación comercial. Deste xeito xurdiron varias agrupacións, como [[The Ravens]], [[The Penguins]], [[The Cardinals]], [[The Crows]] e [[The Flamingos]], entre moitos outros.<ref>{{Cita web|url=http://www.angelfire.com/fl4/moneychords/rockballad.html|título=Doo-Wop Progressions}}</ref> == Orixes do estilo == [[Ficheiro:The-Earth-Angels-Pittsburgh-StreetCornerStyle.jpg|miniatura|250x250px|Os Earth Angels Interpretando co tradicional estilo de rúa en [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]].]] As súas raíces proveñen dos anos 1930 e [[1930|1940]], e evolucionaron a partir de grupos que cantaban [[gospel]] nas igrexas das aldeas de raíces africanas dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]].<ref>{{Cita web|url=http://issuu.com/iesanaza/docs/rhythm_and_blues|título=Rhythm and Blues clásico|data-acceso=04 de abril de 2016|data-arquivo=24 de marzo de 2016|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160324101145/https://issuu.com/iesanaza/docs/rhythm_and_blues|url-morta=yes}}</ref> Con todo,  neste mesmo momento incorporáronselle tamén influencias do [[blues]], dándolle a súa propia identidade.  Entre un dos primeiros exemplos gravados en vinilo de música vocal afroamericana atópase a canción ''My Prayer'', dos [[Ink Spots]], en 1939, os cales, xunto a [[The Mills Bros]], foron un dos grupos vocais negros máis populares entre comezos da década de 1930 e a década de 1940. A influencia que os [[Ink Spots]] tiveron noutros grupos vocais foi notable durante este período e pode escoitarse nas interpretacións de moitos deles, por exemplo en [[The Temptations]].<ref>{{Cita web|url=http://www.singers.com/jazz/inkspots.html|título=The Ink Spots}}</ref> Estímase que o seu momento principal como estilo está definido entre dúas gravacións principais: en 1948, ''It's Too Soon To Know'', publicada por [[The Orioles]] no seu álbum ''It's A Natural'',  e en 1961, ''On Lover's Island'', dos [[Blue Jays]], no seu álbum ''Milestone''.<ref>{{Cita web|url=http://oldies.about.com/gi/dynamic/offsite.htm?site=http%3A%2F%2Fhome.earthlink.net%2F%257Ejaymar41%2FdoowopTP.html|título=Defining The Doo Wop Era}}{{Ligazón morta|data=agosto de 2018 }}</ref> Ao longo da historia resóuselle importancia á contribución que os hispanos lle proporcionaron aos grupos de harmonía vocal. Nos primeiros desenvolvementos dos sons de rúa, maiormente nas cidades da costa leste dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], os [[Porto Rico|portorriqueños]] adoitaban ser os principais vocalistas nalgúns grupos, xunto a negros e outros brancos. Como exemplo, cómpre salientar [[The Crests]], [[Frankie Lymon & The Teenagers]], [[Five Discs]] e [[Tune Weavers]], que entre moitos outros incluían latinos para lle dar formato ao son do grupo.<ref>{{Cita web|url=http://www.beaudaddy.com/hispanic/index.html|título=Hispanic contribution to Doo wop|data-acceso=04 de abril de 2016|data-arquivo=07 de xullo de 2011|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110707220605/http://www.beaudaddy.com/hispanic/index.html|url-morta=yes}}</ref> == Arquitectura == [[Ficheiro:Midcentury_24-disc_Wurlitzer_jukebox_02.jpg|miniatura|Típica [[rockola]] Wurlitzer de 24 sinxelos de mediados do século XX, fotografada nunha taberna de [[Georgetown, Güiana|Georgetown]] chamada ''The Stables'', en [[Seattle, Washington|Seattle]], [[Estado de Washington|Washington]].]] [[Ficheiro:Caribbean_Motel_NJ.JPG|left|miniatura|''Caribbean Motel'', no condado de Cape May ([[Nova Jersey]]), que ofrece un aspecto co estilo típico dos anos 50 e que logo se chamou "arquitectura doo wop".]] A principios de 1990, o Mid-Atlantic Center For The Arts instituíu o termo ''doo wop'' para describir un tipo de [[arquitectura]] coñecida como "era do espazo", que era común entre os anos 50 e os 60. Estas edificacións incorporaban ángulos moi característicos, cores vivas, escintilacións de estrelas, plásticos e formas de [[búmerang]], entre outras cousas. Dentro deste estilo existen distintas categorías, por exemplo, a "Phony Colonee" de estilo patriótico estadounidense, a "Vroom" ou a "Blast Off", que usa paredes acristaladas e teito angular que lembra unha especie de [[hangar]]es espaciais.<ref>{{Cita web|url=http://www.cresthistory.org/doowop.php|título=The Doo wop architecture of Wildwood Crest|data-acceso=04 de abril de 2016|data-arquivo=09 de agosto de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200809120212/https://cresthistory.org/doowop.php|url-morta=yes}}</ref> == Véxase tamén == * [[Barbershop]] * [[Greaser]] == Referencias == {{Listaref|30em}} == Ligazóns externas == * Representación do clásico Earth Angel, na película [http://www.youtube.com/watch?v=UDdaopHasHM ''Temptations''] [http://www.youtube.com/watch?v=UDdaopHasHM por rapaces negros.] * [http://www.youtube.com/watch?v=jdoCHEBjuE4 Interpretación mestra do clásico Little Darling, das Lennon Sisters.] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Música dos Estados Unidos de América]] 7rnt72arvg6l7u0upus9tdclmeuflcj 0 337445 7108888 6792123 2025-06-27T21:57:35Z Breogan2008 23204 7108888 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto xaponés}} '''''Ju-On: The Grudge''''' é un filme [[Xapón|xaponés]] de terror escrito e dirixido por [[Takashi Shimizu]]. Trátase do terceiro filme da franquía ''Ju-on'' e o primeiro en ser estreado nos cines (os dous primeiros lánzaronse en vídeo). O filme estreouse no Screamfest Film Festival en outubro de 2002 e tivo varias secuelas e un remake estadounidense titulado ''[[The Grudge]]'', estreado en 2004. == Personaxes == * [[Megumi Okina]] como Rika Nishina * [[Misaki Ito]] como Hitomi Tokunaga * [[Misa Uehara (actriz)|Misa Uehara]] as Izumi Toyama * Tomomi Kobayashi as Young Izumi * [[Takashi Matsuyama (actor)|Takashi Matsuyama]] como [[Takeo Saeki]] * Yuya Ozeki como [[Toshio Saeki]] * [[Takako Fuji]] como [[Kayako Saeki]] * [[Yui Ichikawa]] como Chiharu * [[Kanji Tsuda]] como Katsuya Tokunaga * [[Kayoko Shibata]] como Mariko * [[Hideo Sakaki]] como Empregado do centro * [[Miho Fujima]] como Joshi Ana * Yukako Kukuri como Miyuki * Shuri Matsuda como Kazumi Tokunaga * [[Yōji Tanaka]] como Yûji Tôyama * [[Yoshiyuki Morishita]] como Keibiin == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0364385}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=juonthegrudge.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Barra portal|Cine|Xapón}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2002]] [[Categoría:Filmes en lingua xaponesa]] [[Categoría:Filmes do Xapón]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Takashi Shimizu]] [[Categoría:Filmes sobre pantasmas]] [[Categoría:Filmes de terror psicolóxico]] [[Categoría:Filmes de Lions Gate Entertainment]] [[Categoría:Filmes ambientados en Toquio]] pk1mbzec39xk2s9fbcuvbnhr8qyhjdr 0 337654 7108889 6568399 2025-06-27T21:58:00Z Breogan2008 23204 7108889 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Masters of the Universe''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de fantasía dirixido por [[Gary Goddard]] que se estreou en [[1987]]. Está protagonizado por [[Dolph Lundgren]], [[Frank Langella]], [[Jon Cypher]], [[Chelsea Field]], [[Billy Barty]] e [[Courteney Cox]]. Baséase nos xoguetes de [[Mattel]] [[Masters of the Universe|homónimos]]. O filme estreouse nos Estados Unidos o 7 de agosto de 1987, mais foi un fracaso de crítica e recadación. Porén converteuse nun filme de culto.<ref>{{cita web|url=http://variety.com/2015/film/news/he-man-masters-of-the-universe-christopher-yost-writer-1201573946/|título='Thor: Ragnarok' Scribe to Pen 'Masters of the Universe' for Sony (EXCLUSIVE)|apelido=Kroll|nome=Justin|editor=[[Variety]]|data=19 de agosto 2015|dataacceso=1 de abril de 2016}}</ref> == Personaxes == [[Ficheiro:Frank Langella Deauville 2012.jpg|dereita|miniatura|[[Frank Langella]] no 2012.]] * [[Dolph Lundgren]] como [[He-Man]] * [[Frank Langella]] como [[Skeletor]] * [[Courteney Cox]] como Julie Winston * [[James Tolkan]] como Detective Lubic * [[Christina Pickles]] como Sorceress * [[Meg Foster]] como [[Evil-Lyn]] * [[Chelsea Field]] como [[Teela]] * [[Jon Cypher]] como [[Man-At-Arms]] * [[Billy Barty]] como [[Gwildor]] * [[Robert Duncan McNeill]] como Kevin Corrigan * [[Anthony De Longis]] como Blade * Tony Carroll como [[Beast Man]] * [[Pons Maar]] como Saurod * [[Robert Towers]] como Karg * Peter Brooks como Narrador == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0093507}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=mastersoftheuniverse.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/masters_of_the_universe/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1987]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes rodados en California]] [[Categoría:Filmes rodados nos Ánxeles]] [[Categoría:Filmes de Golan-Globus]] [[Categoría:Filmes baseados en xoguetes]] [[Categoría:Filmes baseados en series de televisión]] [[Categoría:Filmes de viaxes no tempo]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova Jersey]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1986]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1987]] i93n10k48iakksdmkqh2puynuc8lwxm 0 337869 7108890 6542171 2025-06-27T21:58:23Z Breogan2008 23204 7108890 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Flintstones''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de comedia dirixido por [[Brian Levant]] que se estreou en [[1994]]. Está escrito por Tom S. Parker, Jim Jennewein e [[Steven E. de Souza]]. É unha adaptación da [[Os Picapedra|serie de televisión animada de 1960]]. Está protagonizada por [[John Goodman]], [[Rick Moranis]], [[Elizabeth Perkins]] e [[Rosie O'Donnell]], xunto con [[Kyle MacLachlan]], [[Halle Berry]] e [[Elizabeth Taylor]]. == Personaxes == * [[John Goodman]] como [[Fred Flintstone]] * [[Rick Moranis]] como [[Barney Rubble]] * [[Elizabeth Perkins]] como [[Wilma Flintstone]] * [[Rosie O'Donnell]] como [[Betty Rubble]]<ref>{{cita novas|título= ROSIE: She Cuts Through the Rubble and Tells It Straight Up : The Comic-Turned-Actress Is a Real-Life Rizzo Who Says What's on Her Mind |editor= The Los Angeles Times|data=24 de marzo de 1994|url= http://articles.latimes.com/1994-03-24/news/ol-37930_1_real-life|dataacceso=10 de novembro de 2010|nome=Janice|apelido=Page}}</ref><ref>{{cita novas|título= A New Stage in Her Career : O'Donnell's Made It in Movies, but Broadway Was Her Dream |editor= The Los Angeles Times|data=29 de marzo de 1994|url= http://articles.latimes.com/1994-03-29/entertainment/ca-39836_1_movie-career/4|dataacceso=10 de novembro de 2010|nome=Janice|apelido=Page}}</ref> * [[Kyle MacLachlan]] como Cliff Vandercave * [[Halle Berry]] como Miss Sharon Stone * [[Elizabeth Taylor]] como [[Pearl Slaghoople]] * [[Mel Blanc]] como voz de [[Dino (The Flintstones)|Dino]] * Elaine e Melanie Silver como [[Pebbles Flintstone]] * Hlynur e Marinó Sigurðsson como [[Bamm-Bamm Rubble]] ** [[Elizabeth Daily]] como voz de Bamm-Bamm * [[Dann Florek]] como Mr. Slate * [[Richard Moll]] como Hoagie * [[Irwin Keyes]] como Joe Rockhead * [[Harvey Korman]] como voz de Dictabird * [[Jonathan Winters]] como Grizzled Man * [[Jack O'Halloran]] como Yeti * [[The B-52's]] como The BC-52's * [[Jean Vander Pyl]] como Mrs. Feldspar * [[Laraine Newman]] como Susan Rock * [[Jay Leno]] como convidado de televisión * [[William Hanna]] como executivo * [[Joseph Barbera]] como condutor * [[Sam Raimi]] como Fred Flintstone look-alike * [[Michael Richards]] como paper man * [[Chris Rock]] como traballador == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0109813}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=flintstones.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/1051663-flintstones/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1994]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Brian Levant]] [[Categoría:Filmes dos Picapedra]] [[Categoría:Filmes de comedia dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes sobre dinosauros]] [[Categoría:Filmes baseados en series de televisión]] [[Categoría:Filmes rodados en California]] [[Categoría:Filmes de Hanna-Barbera]] [[Categoría:Filmes de Amblin Entertainment]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] nyf05kv7ej7o1qvar9ldcacwd3qld9u 0 339647 7108891 5341299 2025-06-27T21:58:39Z Breogan2008 23204 7108891 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''El caso Almería''''' é un filme [[España|español]] escrito e dirixido por [[Pedro Costa Musté]], no que se narran os feitos acontecidos no coñecido como [[Caso Almería]]. A película foi estreada o 26 de xaneiro de 1984 en España.<ref>[http://elpais.com/diario/1984/01/26/cultura/443919601_850215.html "El cine español comienza a liberarse de sus ataduras"]</ref> == Argumento == En maio de 1981 tres rapaces que se dirixían a Almería desde [[Santander]] para asistir a unha primeira [[comuñón]], foron torturados e asasinados pola [[Garda Civil]], crendo que eran membros de [[ETA]]. == Personaxes == * [[Agustín González]] como Mario Aguilar * [[Fernando Guillén]] como Tte. Coronel González Alarcón * [[Manuel Alexandre]] como Enrique * [[Margarita Calahorra]] como Nai de Juan * [[Iñaki Miramón]] como Luis Trueba * [[Pedro Díez del Corral]] como Tte. Luis Méndez * [[Antonio Banderas]] como Juan Luque * [[Juan Echanove]] como Luis Renedo * [[Muntsa Alcañiz]] como Ana * [[Raúl Fraire]] como Pai de Juan * [[Diana Peñalver]] como Mª Carmen Luque == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.imdb.com/title/tt0085308/ Ficha na IMDb] {{en}} * [http://www.filmaffinity.com/es/film293206.html Ficha en Filmaffinity] {{es}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1984]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes rodados en España]] [[Categoría:Filmes sobre ETA]] [[Categoría:Filmes baseados en feitos reais]] h3tyyp22n27e346cofwukw6a0dsmuix 0 341113 7108892 6389974 2025-06-27T21:59:05Z Breogan2008 23204 7108892 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Lobos sucios''''' é un filme de [[suspense]] e [[drama]] [[España|español]] de [[2016]], dirixido por [[Simón Casal]] e protagonizada por [[Marian Álvarez]] e [[Manuela Vellés]]. Foi estreado o 8 de abril de 2016 en España. == Sinopse == Manuela (interpretada por [[Marian Álvarez]]), unha mineira que é rexeitada polos demais por ser medio bruxa, decide roubarlle aos nazis para tentar curar á súa filla doente. Nesta aventura, conta coa axuda de Candela (interpretada por [[Manuela Vellés]]), a súa irmá máis nova. O filme fai unha interpretación libre de dous hechos que tiveron lugar na [[Galicia]] daquela época: as minas de [[volframio]] que se atopaban na parroquia de [[Casaio, Carballeda de Valdeorras|Casaio]], en [[Carballeda de Valdeorras]],<ref>[https://www.eldiario.es/galicia/casaio-secretos-wolframio-empresa-galicia_1_2737629.html Casaio: Los secretos de la mina de wolframio que una empresa nazi dirigía en Galicia]</ref> e a historia das irmás Touza de [[Ribadavia]], que salvaron centos de xudeus.<ref>[https://www.elespanol.com/quincemil/articulos/cultura/hermanas-touza-las-tres-gallegas-que-salvaron-a-cientos-de-judios-de-los-nazis Hermanas Touza: las tres gallegas que salvaron a cientos de judíos de los nazis]</ref> == Intérpretes == * [[Marian Álvarez]] como Manuela * [[Manuela Vellés]] como Candela * [[Isak Férriz]] como Miguel Peña * [[Pierre Kiwitt]] como Franz * [[Thomas Coumans]] como Edgar * [[Sam Louwyck]] como Bryan * [[Ricardo de Barreiro]] como Virutas * [[Xosé Manuel Esperante]] como Márquez * [[Rosa Álvarez]] como Rosalía * [[Mara Sánchez]]&nbsp;como Vicenta * [[Luísa Merelas]] como María == Palmarés cinematográfico == ;[[Premios Mestre Mateo 2015|XIV edición dos Premios Mestre Mateo]] {| class=wikitable |- ! Categoría || Persoa || Resultado |- |colspan=2|Mellor longametraxe||style="background: #ffdddd"|Nomeada |- |Mellor interpretación masculina dun actor secundario||[[Ricardo de Barreiro]]||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor interpretación feminina protagonista||[[Marian Álvarez]]||style="background: #ffdddd"|Nomeada |- |Mellor interpretación feminina dunha actriz secundaria||[[Manuela Vellés]]||style="background: #ffdddd"|Nomeada |- |Mellor dirección||[[Simón Casal]]||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor dirección de fotografía||[[Sergi Gallardo]]||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor dirección de arte||[[Antonio Pereira]]||style="background: #ddffdd"|Gañador |- |Mellor dirección de produción||[[Carlos Amoedo]]||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor guión||[[Paula Cons]]<br/>Felipe Rodríguez<br/>Noelia del Río<br/>Carmen Abarca|| style="background: #ffdddd" |Nomeados |- |Mellor montaxe||[[Jordi López]]||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor música orixinal||[[Sergio Moure]]||style="background: #ffdddd"|Nomeado |- |Mellor son||Guilhem Donzel<br/>Srdjan Kurpjel M.P.S.Z.||style="background: #ffdddd"|Nomeados |- |Mellor vestiario||[[Marta Anta]]||style="background: #ddffdd"|Gañadora |- |Mellor maquillaxe e peiteado||[[Oriane de Neve]]<br/>[[Antonella Prestigia]]||style="background: #ffdddd"|Nomeadas |} == Notas == {{Listaref}} {{Barra portal|Cine|Galicia|Segunda Guerra Mundial}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes ambientados en Galicia]] [[Categoría:Filmes sobre a segunda guerra mundial]] [[Categoría:Filmes de 2016 con versión en galego]] 3tfbk1vk12znuey9sshdu96gct65dsz 0 341331 7108893 6542172 2025-06-27T21:59:18Z Breogan2008 23204 7108893 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''L'ultima orgia del III Reich''''' é un filme [[italia]]no dirixido, producido e co-escrito por [[Cesare Canevari]] que se estreou en [[1977]]. Está protagonizado por Adriano Micantoni e [[Daniela Poggi]]. == Personaxes == * [[Adriano Micantoni]] como Comandante Conrad von Starker * [[Daniela Poggi]] como Lise Cohen * [[Maristella Greco]] como Alma * [[Fulvio Ricciardi]] == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0074569}} {{Barra portal|Cine|Segunda Guerra Mundial}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1977]] [[Categoría:Filmes en lingua italiana]] [[Categoría:Filmes de Italia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Cesare Canevari]] [[Categoría:Filmes sobre política]] [[Categoría:Filmes sobre violación]] [[Categoría:Filmes sobre temas raciais]] [[Categoría:Filmes sobre o holocausto]] [[Categoría:Filmes sobre a segunda guerra mundial]] kq7f40bqe5ba2tbp7nu7e7cydmbq4xs 0 341384 7108894 7005542 2025-06-27T21:59:34Z Breogan2008 23204 7108894 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''El asesinato de Carrero Blanco''''' é unha miniserie de [[televisión]] de xénero histórico dirixida por [[Miguel Bardem]] e protagonizada por [[Unax Ugalde]] e [[José Ángel Egido]], no ano 2011. É unha coproducción de [[Televisión Española]] (TVE), [[Euskal Telebista]] (ETB) e [[BocaBoca Producciones]]. O seu argumento trata sobre como se organizou e planificou o atentado contra [[Luis Carrero Blanco|Carrero Blanco]] o 20 de decembro de 1973.<ref>{{Cita web |url=http://www.lavozlibre.com/noticias/ampliar/269255/etb-estrena-una-miniserie-sobre-el-asesinato-de-carrero-blanco-con-jose-angel-egido-unax-ugalde-y-anartz-zuazua |título="ETB estrena una miniserie sobre el asesinato de Carrero Blanco con José Ángel Egido, Unax Ugalde y Anartz Zuazua" |data-acceso=08 de maio de 2016 |data-arquivo=03 de xuño de 2016 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160603112343/http://www.lavozlibre.com/noticias/ampliar/269255/etb-estrena-una-miniserie-sobre-el-asesinato-de-carrero-blanco-con-jose-angel-egido-unax-ugalde-y-anartz-zuazua |url-morta=yes }}</ref> == Argumento == O filme narra o intento de secuestro e posterior atentado que [[ETA]] levou a cabo o 20 de decembro de 1973 contra [[Luis Carrero Blanco]], que fora designado Presidente do Goberno de [[España]] por [[Francisco Franco]] uns meses atrás. == Personaxes == * [[Unax Ugalde]] como [[José Miguel Beñaran|Argala]] * [[José Ángel Egido]] como [[Luis Carrero Blanco]] * [[Régis Romele]] como Sena * [[Pedro Casablanc]] como Sánchez * [[Enrique Villén]] como Blasco * [[Félix Cubero]] como Matías * [[Miko Jarry]] como Benoit * [[Gorka Lasaosa]] como Kaiku * [[Juanma Navas]] como Manuel (perruqueiro) == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == * ''[[Operación Ogro]]'' === Ligazóns externas === * [http://www.rtve.es/alacarta/videos/el-asesinato-de-carrero-blanco/ Páxina oficial] {{es}} * [http://www.imdb.com/title/tt1771194/ Ficha na IMDb] {{en}} * [http://www.filmaffinity.com/es/film529128.html Ficha en Filmaffinity] {{es}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2011]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes rodados en España]] [[Categoría:Filmes sobre ETA]] [[Categoría:Filmes baseados en feitos reais]] [[Categoría:Filmes sobre o franquismo]] a8vqwgwn2g4mlolz8zfm6t4udjwlbke 0 341387 7108896 6321080 2025-06-27T22:00:03Z Breogan2008 23204 7108896 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Ma ma''''' é un filme [[España|español]] de [[drama]] escrito e dirixido por [[Julio Medem]], producido por Morena Films e protagonizado por [[Penélope Cruz]], [[Luís Tosar]] e [[Asier Etxeandia]]. Foi estreado o 11 de setembro de 2015 en España. == Argumento == Logo de serlle diagnosticado un cancro de mama a Magda ([[Penélope Cruz]]), reacciona sacando á superficie toda a súa enerxía vital, desde o imaxinable ao inimaxinable. Grazas á súa valentía e optimismo, ela e o seu contorno máis íntimo vivirán insospeitadas escenas de humor e delicada felicidade. == Intérpretes == * [[Penélope Cruz]] como Magda * [[Luís Tosar]] como Arturo * [[Asier Etxeandia]] como Julián * [[Teo Planell]] como Dani * [[Silvia Abascal]] como Enfermeira de quimioterapia * [[Àlex Brendemühl]] como Raúl * [[Mónica Sagrera]] como Tía Sofía == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.imdb.com/title/tt3480886/ Datos do filme en imdb.com] {{en}} * [http://www.filmaffinity.com/es/film247716.html Datos do filme en filmaffinity.com] {{es}} * [http://www.allmovie.com/movie/ma-ma-v633599 Datos do filme en allmovie.com] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes rodados en España]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Julio Medem]] dhhrixh47jaojp74q8a6fwgcdb1w2je 0 342107 7108459 6672970 2025-06-27T15:32:08Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 0 fontes e etiquetando 1 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108459 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''María Cristina Cifuentes Cuencas''', nada en [[Madrid]] o [[1 de xullo]] de [[1964]], é unha política [[España|española]] do [[Partido Popular]]. Foi presidenta da [[Comunidade de Madrid]] entre [[2015]] e [[2018]], cando dimitiu despois da polémica pola obtención do seu [[mestrado]] e a aparición dun vídeo dela roubando nun supermercado.<ref>{{Cita novas|autor=Sofía Pérez Mendoza|data=25/04/2018|título=Cristina Cifuentes dimite como Presidenta de la Comunidad de Madrid|url=https://www.eldiario.es/madrid/Cristina-Cifuentes_0_764673754.html|data-acceso=25/04/2018}}</ref> Anteriormente fora deputada da [[Asemblea de Madrid]] dende 1991 ata 2012 e ocupara o cargo de [[Delegación do Goberno|delegada do Goberno]] de España en [[Madrid]] desde xaneiro do [[2012]] ata abril de [[2015]], cando cesou para presentar a súa candidatura para as eleccións autonómicas de 2015.<ref>[http://ecodiario.eleconomista.es/politica/noticias/6624986/04/15/Concepcion-Dancausa-toma-posesion-como-delegada-del-Gobierno-en-Madrid.html Cristina Cifuentes deixa a Delegación do Goberno en Madrid e Dancausa toma posesión] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150915075106/http://ecodiario.eleconomista.es/politica/noticias/6624986/04/15/Concepcion-Dancausa-toma-posesion-como-delegada-del-Gobierno-en-Madrid.html |date=15 de setembro de 2015 }}, elEconomista.es</ref> == Traxectoria == É licenciada en [[Dereito]] pola [[Universidade Complutense de Madrid]] e máster en Administración Pública e Dirección de Empresas. Así mesmo, ten un máster en Dereito Autonómico pola [[Universidade Rei Xoán Carlos]] (URJC) de Madrid.<ref>{{Cita novas|autor=Paula Poveda|data=29 de marzo de 2018|xornal=[[La Razón (España)]]|título=Un observador externo investigará sobre el máster de Cifuentes|url=https://www.larazon.es/local/madrid/la-universidad-pide-un-observador-externo-para-el-master-de-cifuentes-BG17996241|lingua=[[lingua castelá|castelán]]|data-acceso=1 de abril de 2018}}</ref> É funcionaria do Corpo Técnico Superior desta Universidade, posto co que compatibiliza a súa actividade política. === Carreira política === Naceu en [[Madrid]] nunha familia con 8 irmáns, filla dun xeneral de artillaría da [[A Coruña|Coruña]] e dunha ama de casa de [[Ourense]].<ref>{{Cita novas|data=27 de decembro de 2015|título=La presidenta, gallega, de la Comunidad de Madrid|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/extravoz/2015/12/27/presidenta-gallega-comunidad-madrid/00031451062713153494380.htm|data-acceso=10 de xuño de 2021|lingua=es|xornal=[[La Voz de Galicia]]|apelidos=Portabales|nome=Pablo}}</ref> Cifuentes comezou a súa carreira política no partido [[Alianza Popular]], a cuxas [[Novas Xeracións do Partido Popular|Novas Xeracións]] afiliouse en [[1980]] con dezaseis anos. AP posteriormente foi refundada en 1989 e tomou a denominación de [[Partido Popular]]. Presentouse no posto 57 da candidatura presentada por Alianza Popular ás [[Eleccións ao Parlamento Europeo de 1989|eleccións de deputados ao Parlamento Europeo]] convocadas en [[1987]] e celebradas en [[1989]]. É membro do Comité de Dirección, do Comité Executivo e da Xunta Directiva Rexional do PP de Madrid e presidenta do Comité de Dereitos e Garantías. Entre 2004 e 2008, fíxose cargo da Secretaría Executiva de Política Territorial do [[Partido Popular]] de Madrid. Desde o 1991 ata xaneiro de 2012, foi deputada da [[Asemblea de Madrid]]. Nas súas seis lexislaturas como parlamentaria, desempeñou máis dunha decena de cargos, entre eles, os de vicepresidenta primeira, portavoz adxunta do Grupo Parlamentario Popular e portavoz de comisións como Presidencia, Xustiza e Interior; Educación, Vixilancia das Contratacións, Cultura e Control do [[Ente Público Radio Televisión Madrid]]. Participou no Consello Rexional de Patrimonio Histórico e na Comisión Permanente do Consello Rexional de Patrimonio Histórico da [[Comunidade de Madrid]], o Consello Taurino da Comunidade de Madrid e o Consello Xeral de [[Caja Madrid]]. Ademais, formou parte do Consello de Administración de Radiotelevisión Madrid (1995-1999), do Consello de Cultura da Comunidade de Madrid (1995-2003), da Comisión Mixta de transferencias Estado-Comunidade de Madrid (1996-1999) e da Comisión Rexional de Museos da Comunidade de Madrid (2002-2003). En xaneiro de [[2012]] foi nomeada delegada do Goberno na [[Comunidade de Madrid]],<ref>[http://www.boe.es/boe/dias/2012/01/14/pdfs/BOE-A-2012-560.pdf Real Decreto 90/2012, de 13 de xaneiro, polo que se nomea Delegada do Goberno na Comunidade de Madrid a dona Cristina Cifuentes Cuencas.]</ref> posto que ocupou ata [[2015]]. En marzo de [[2015]] foi nomeada candidata do PP á presidencia da [[Comunidade de Madrid]] para as eleccións autonómicas de 2015. Tras as eleccións autonómicas do 25 de maio foi proposta pola nova presidenta da [[Asemblea de Madrid]], [[Paloma Adrados]], como candidata á presidencia da Comunidade. O 24 de xuño de 2015, con 65 votos a favor (48 votos do [[Partido Popular]] e 17 de [[Cidadáns - Partido da Cidadanía|Ciudadanos]]) e 64 en contra, foi elixida presidenta da [[Comunidade de Madrid]]. === Accidente de tráfico === O 20 de agosto de [[2013]], foi ingresada en estado grave no [[Hospital La Paz]], por traumatismo torácico severo con cinco costelas rotas, tras sufrir un accidente de moto no [[Paseo de la Castellana]].<ref>{{Cita Web|url=http://ccaa.elpais.com/ccaa/2013/08/20/madrid/1377017853_520499.html|título=A delegada do Goberno en Madrid, ferida grave nun accidente de moto|editorial=''El País''|data=20 de agosto de 2013}}</ref> Circulaba sen a revisión da [[ITV]]. Recibiu a alta médica o [[23 de setembro]] de [[2013]]. === Polémica pola titulación universitaria e dimisión === O 21 de marzo de 2018 apareceron informacións en [[eldiario.es]] sobre irregularidades no seu expediente académico nun máster en dereito autonómico que dicía ter pola Universidade Rei Xoán Carlos (URJC). En rolda de prensa esa mesma tarde amosou documentación que lle fora enviada dende a propia universidade que probaba ter a titulación. Esta información foi nun primeiro momento confirmada polo reitor da propia universidade. Informacións posteriores publicadas na prensa e confirmadas pola universidade negaban a documentación amosada e poñían os feitos en coñecemento da fiscalía por considerar que había un posible delito.<ref>[https://www.lavozdegalicia.es/noticia/espana/2018/04/06/director-master-cifuentesreconoce-reconstruyo-acta-orden-rector/00031522999600823150667.htm "El rector de la Rey Juan Carlos niega haber «manipulado» la documentación del máster de Cifuentes"], ''La Voz de Galicia'', 6 de abril de 2018 {{es}}</ref> O 4 de abril o diario dixital ''[[El Confidencial]]'' publicou unha investigación onde alegou que polo menos dúas das tres sinaturas do tribunal correspondentes á acta de avaliación do Traballo de Fin de Mestrado eran falsas e sostivo que o documento fora fabricado dúas semanas atrás.​​ O presidente do [[Goberno de España]] [[Mariano Rajoy]] considerou «bastante estéril» a polémica sobre o máster.<ref>{{Cita web|url=http://www.abc.es/espana/abci-rajoy-considera-bastante-esteril-polemica-sobre-master-cifuentes-201804031945_noticia.html|data-publicación=4 de abril de 2018|páxina-web=abc.es|título=Rajoy considera «bastante estéril» la polémica sobre el máster de Cifuentes|data-acceso=|lingua=castelán}}</ref> Ao día seguinte, unha das profesoras cuxa sinatura aparecía como aval na acta da defensa do Traballo de Fin de Mestrado denunciou a falsidade da súa sinatura no documento.<ref>{{Cita web|url=http://www.elmundo.es/madrid/2018/04/05/5ac64c64ca4741235a8b45d0.html|data-publicación=6 de abril de 2018|páxina-web=elmundo.es|título=Una de las profesoras del máster declara que no firmó el trabajo de fin de máster de Cifuentes|data-acceso=|lingua=castelán}}</ref> O 25 de abril de 2018 ''OK Diario'' fixo pública unha gravación de 2011 das cámaras de seguridade dun local de [[Grupo Eroski|Eroski]]. Nas imaxes, Cifuentes era acompañada por un garda de seguridade a un local onde lle pedía que amosase o contido do bolso xa que fora vista por unha empregada metendo obxectos nel. Resultou que levaba dous botes de crema valorados nus 40 [[Euro|euros]] que Cifuentes pagou antes de marchar do supermercado. O propio 25 de abril, ás 12 do mediodía, anunciou en rolda de prensa a súa dimisión como presidenta da Comunidade de Madrid polo acoso ao que dicía estar sometida.<ref>[https://www.20minutos.es/noticia/3323346/0/cristina-cifuentes-dimite-master-cremas-madrid/ Cifuentes dimite: "Me llevé por error unos productos, el vídeo ha sido utilizado para ir más allá de lo político"], ''20 minutos'', 25 de abril de 2018 {{es}}.</ref> Así pois, a difusión deste vídeo adiantou a súa dimisión que ela tiña previsto realizar o 2 de maio, co gallo do día da Comunidade de Madrid, para evitar que prosperase unha moción de censura presentada polo [[Partido Socialista Obrero Español|PSOE]], co apoio de [[Podemos]], e evitar que gobernase a "esquerda radical", segundo as súas verbas.<ref>{{Cita web|url=http://www.laregion.es/video/videos-general/integro-declaracion-cristina-cifuentes-presentar-dimision/20180425145200788196.html|data-publicación=25 de abril de 2018|páxina-web=laregion.es|título=Íntegro. Declaración de Cristina Cifuentes al presentar su dimisión|data-acceso=|lingua=castelán}}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === {{commonscat}} {{Sucesión | predecesor = [[José Ignacio Echeverría]] | título = [[Ficheiro:Madrid (autonomous community) coa.svg|25px]]<br />[[Asemblea de Madrid|Vicepresidenta primeira da Asemblea de Madrid]] | período = [[2005]]–[[2012]] | sucesor = [[Rosa Posada]] | predecesor2 = [[María Dolores Carrión Martín]] | título2 = [[Ficheiro:Escudo de España (mazonado).svg|25px]]<br />[[Delegado do Goberno|Delegada do Goberno de España na<br/> Comunidade de Madrid]] | período2 = [[2012]]–[[2015]] | sucesor2 = [[Concepción Dancausa]] | predecesor3 = [[Íñigo Henríquez de Luna]] | título3 = [[Ficheiro:PP_2015.png|25px]]<br />Voceira do [[Partido Popular de la Comunidad de Madrid|Grupo Popular]]<br/> na [[Asemblea de Madrid]] | período3 = [[2015]] | sucesor3 = [[Enrique Ossorio]] | título4 = [[Ficheiro:Madrid (autonomous community) coa.svg|25px]]<br />[[Comunidade de Madrid|Presidenta da Comunidade de Madrid]] | período4 = [[2015]]-[[2018]] | predecesor4 = [[Ignacio González González|Ignacio González]] | sucesor4 = [[Ángel Garrido]] }} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Cifuentes Cuencas, Cristina}} [[Categoría:Personalidades da política da Comunidade de Madrid]] [[Categoría:Políticos do PP]] [[Categoría:Presidentes da Comunidade de Madrid]] [[Categoría:Nados en Madrid]] [[Categoría:Nados en 1964]] [[Categoría:Españois de ascendencia galega]] [[Categoría:Alumnos da Universidade Complutense de Madrid]] [[Categoría:Deputados da III Lexislatura da Asemblea de Madrid]] [[Categoría:Deputados da IV Lexislatura da Asemblea de Madrid]] [[Categoría:Deputados da V Lexislatura da Asemblea de Madrid]] [[Categoría:Deputados da VI Lexislatura da Asemblea de Madrid]] [[Categoría:Deputados da VII Lexislatura da Asemblea de Madrid]] [[Categoría:Deputados da VIII Lexislatura da Asemblea de Madrid]] [[Categoría:Deputados da IX Lexislatura da Asemblea de Madrid]] [[Categoría:Deputados da X Lexislatura da Asemblea de Madrid]] g3uvfpojfuw56oe79vo5b3h9u806dq4 0 342277 7108897 6568400 2025-06-27T22:00:17Z Breogan2008 23204 7108897 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Un longo domingo de noivado''''' (en {{lang-fr|Un long dimanche de fiançailles}}) é un filme [[Francia|francés]] de comedia romántica coescrito e dirixido por [[Jean-Pierre Jeunet]] que se estreou no [[2004]]. Está protagonizado por [[Audrey Tautou]] e é a historia ficticia dunha moza desesperada por atopar ó seu namorado que puido ter finado na [[primeira guerra mundial]]. Baséase na [[novela]] homónima de [[Sebastien Japrisot]], publicada por vez primeira en 1991. Foi nomeado ó [[Oscar ó mellor deseño de produción|mellor deseño de produción]] e á [[Oscar á mellor fotografía|mellor fotografía]] na [[77ª edición dos Oscar]]. Marion Cotillard gañou o [[Premios César|Premio César]] a mellor actriz secundaria pola súa interpretación. == Personaxes == {{div col}} * [[Audrey Tautou]] – Mathilde Donnay * [[Gaspard Ulliel]] – Manech Langonnet * [[Dominique Pinon]] como Sylvain, tío de Mathilde * [[Chantal Neuwirth]] como Bénédicte, tía de Mathilde * [[Jean-Pierre Becker]] como Sarxento Daniel Esperanza * [[Dominique Bettenfeld]] como Angel Bassignano * [[Clovis Cornillac]] como Benoît Notre-Dame * [[Marion Cotillard]] como Tina Lombardi * [[Jean-Pierre Darroussin]] como Benjamin "Biscotte" Gordes * [[Julie Depardieu]] como Véronique Passavant * [[Jean-Claude Dreyfus]] como Major François Lavrouye * [[André Dussollier]] como Pierre-Marie Rouvières * [[Ticky Holgado]] como Germain Pire * [[Tchéky Karyo]] como Capitán Etienne Favourier * [[Jérôme Kircher]] como Kléber "Bastoche" Bouquet * [[Denis Lavant]] como Francis "Six-Sous" Gaignard * [[Urbain Cancelier]] como o monxe * [[Jean-Paul Rouve]] como o carteiro * [[Michel Vuillermoz]] como P'tit Louis * [[Albert Dupontel]] como Célestin Poux * [[Bouli Lanners]] como Urbain Chardolot * [[Philippe Duquesne]] como Favart * Stéphane Butet como Julien Phillipot * [[François Levantal]] como Gaston Thouvenel * Thierry Gibault como Tenente Benoît Etrangin * [[Jodie Foster]] como Élodie Gordes * [[Rufus (actor)|Rufus]] como o bretón * [[Frédérique Bel]] como prostituta * [[Elina Löwensohn]] como a muller alemá * [[Michel Robin]] como home vello no campo de batalla {{div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20160522201259/http://wwws.warnerbros.fr/movies/unlongdimanche/long_dimanche_flash-640.html Páxina oficial] {{fr}} * {{IMDb título|0344510}} * [http://www.allmovie.com/movie/v294959 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/a_very_long_engagement_2004/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=verylongengagement.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Barra portal|Cine|Francia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2004]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Jean-Pierre Jeunet]] [[Categoría:Filmes sobre a primeira guerra mundial]] [[Categoría:Filmes rodados en Francia]] [[Categoría:Filmes rodados en Córsega]] [[Categoría:Filmes de 2004 con versión en galego]] 8g58c2ltvowtyxg9ta1q2ikbfj0s5xt 0 342429 7108899 6542174 2025-06-27T22:00:43Z Breogan2008 23204 7108899 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''A mosca''''' (en {{lang-en|The Fly}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[ciencia ficción]] e terror dirixido e coescrito por [[David Cronenberg]] que se estreou en [[1986]]. Foi producido por [[Mel Brooks|Brooksfilms]] e distribuído por [[20th Century Fox]], e está protagonizado por [[Jeff Goldblum]], [[Geena Davis]] e [[John Getz]]. Está vagamente baseado na historia curta de George Langelaan, e conta a historia dun excéntrico inventor, que despois dun experimento errado, comeza a converterse paseniño nunha criatura híbrida cunha [[mosca]]. A [[banda sonora]] foi composta por [[Howard Shore]] e os efectos de maquillaxe son obra de [[Chris Walas]], xunto co artista [[Stephan Dupuis]]. O filme foi estreado o 15 de agosto de 1986, e tivo unha grande acollida de público e audiencia, que louvaron os efectos especiais e a interpretación de Goldblum. Recadou $40,4 millóns nos cines cun orzamento de $9 millóns, converténdose no meirande éxito comercial da carreira de Cronenberg. O traballo de Walas e Dupuis valeulles un [[Premios Oscar|Oscar]] á [[Oscar á mellor maquillaxe|mellor maquillaxe]] na [[59ª edición dos Oscar]], o único filme dirixido por Cronenberg en gañar un Oscar. A súa [[A mosca II|secuela]], dirixida por Walas, foi estreada en 1989. == Personaxes == * [[Jeff Goldblum]] como Seth Brundle * [[Geena Davis]] como Veronica "Ronnie" Quaife * [[John Getz]] como Stathis Borans * [[Joy Boushel]] como Tawny * [[Leslie Carlson]] como Dr. Brent Cheevers * [[George Chuvalo]] como Marky * [[David Cronenberg]] como xinecólogo == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|0091064}} * [http://www.allmovie.com/movie/v17925 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=fly.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/1007602-fly/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Mosca, A}} [[Categoría:Filmes de 1986]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por David Cronenberg]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes de Brooksfilms]] [[Categoría:Filmes rodados en Toronto]] [[Categoría:Filmes de terror con animais]] [[Categoría:Filmes de científicos tolos]] [[Categoría:Filmes sobre insectos]] [[Categoría:Filmes de monstros]] [[Categoría:Filmes de 1986 con versión en galego]] cmv5tvu44q76d3e6kg9fmsai77ll12s 0 342522 7108900 6739783 2025-06-27T22:00:57Z Breogan2008 23204 7108900 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Outros homónimos|O libro da selva (homónimos)}} {{Obra}} '''''The Jungle Book''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de fantasía e aventuras dirixido por [[Jon Favreau]] estreado no [[2016]]. Escrito por Justin Marks e producido por [[Walt Disney Pictures]] baséase no ''[[O libro da selva|Libro da selva]]'' de [[Rudyard Kipling]] e está inspirado no [[The Jungle Book (filme de 1967)|filme animado de 1967]],<ref name="wdsnotes">{{cita web|url=http://www.wdsmediafile.com/media/thejunglebook/writen-material/thejunglebook56f30e1a9f556.pdf|título=The Jungle Book: Production Notes|editor=The Walt Disney Studios|formato=PDF|dataacceso=28 de marzo de 2016|data-arquivo=18 de setembro de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190918220109/http://www.wdsmediafile.com/media/thejunglebook/writen-material/thejunglebook56f30e1a9f556.pdf|url-morta=yes}}</ref> Está protagonizado por [[Neel Sethi]], que interpreta a Mowgli e conta coas voces de [[Bill Murray]], [[Ben Kingsley]], [[Idris Elba]], [[Lupita Nyong'o]], [[Scarlett Johansson]], [[Giancarlo Esposito]] e [[Christopher Walken]]. == Personaxes == * [[Neel Sethi]] como [[Mowgli]] ** Kendrick Reyes como Mowgli de pequeno * [[Ritesh Rajan]] como pai de Mowgli === Voces === {{div col}} * [[Bill Murray]] como Baloo * [[Ben Kingsley]] como Bagheera * [[Idris Elba]] como Shere Khan * [[Lupita Nyong'o]] como Raksha * [[Scarlett Johansson]] como Kaa * [[Giancarlo Esposito]] como Akela * [[Christopher Walken]] como Rei Louie * [[Garry Shandling]] como Ikki<ref name="wdsm_press_kit">{{cita web|url=http://www.wdsmediafile.com/media/thejunglebook/writen-material/thejunglebook56fdc80574156.pdf|título=The Jungle Book: Press Kit|editor=The Walt Disney Studios|formato=PDF|dataacceso=29 de marzo de 2016|data-arquivo=26 de xuño de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190626230506/http://www.wdsmediafile.com/media/thejunglebook/writen-material/thejunglebook56fdc80574156.pdf|url-morta=yes}}</ref> * Brighton Rose como Grey Brother<ref name="wdsm_press_kit" /> * [[Jon Favreau]] como [[porco pigmeo]]<ref name="wdsm_press_kit" /> * [[Sam Raimi]] como [[esquío xigante da India|esquío xigante]]<ref name="wdsm_press_kit" /> * [[Russell Peters]] como Rocky o [[rinoceronte indio|rinoceronte]]<ref name="wdsm_press_kit" /> * Madeleine Favreau como Raquel a rinoceronte<ref name="wdsm_press_kit" /> * Sara Arrington como Neelgai<ref name="wdsm_press_kit" /> {{div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|3040964}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=junglebook2015.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/the_jungle_book_2016/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Adaptacións de acción en vivo de Disney}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2016 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Jon Favreau]] [[Categoría:Filmes de Walt Disney Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados nos Ánxeles]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1893]] [[Categoría:Filmes ambientados no Raj Británico]] [[Categoría:Filmes sobre animais]] [[Categoría:Filmes sobre vinganza]] [[Categoría:Filmes sobre nenos]] [[Categoría:Filmes sobre primates]] [[Categoría:Filmes sobre osos]] [[Categoría:Filmes sobre lobos]] [[Categoría:Filmes sobre elefantes]] [[Categoría:Filmes sobre orfos]] [[Categoría:Filmes sobre cobras]] [[Categoría:Filmes sobre tigres]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] e0h1arltnpq4qeiri5nl3zwfw36ueri 0 342675 7108902 6583476 2025-06-27T22:01:17Z Breogan2008 23204 7108902 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Witch''''' (estilizado como '''''The VVitch''''', e subtitulado '''''A New-England Folktale''''') é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]]-[[Canadá|canadense]]<ref>{{cita web|título=The Witch|url=http://www.screendaily.com/reviews/the-latest/the-witch/5082149.article|data=24 de xaneiro de 2015|editor=[[Screen Daily]]|dataacceso=8 de maio de 2016}}</ref><ref>{{cita web|url=https://www.telefilm.ca/en/news/releases/2015/01/14/record-breaking-year-canada-2015-sundance-film-festival-10-feature-films|editor=[[Telefilm Canada]]|título=News Releases|dataacceso=8 de maio de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160816042835/https://www.telefilm.ca/en/news/releases/2015/01/14/record-breaking-year-canada-2015-sundance-film-festival-10-feature-films|dataarquivo=16 de agosto de 2016|urlmorta=yes}}</ref> de terror psicolóxico sobrenatural escrito e dirixido por [[Robert Eggers]], que se estreou no [[2015]]. É o primeiro filme do director e conta a historia dunha familia puritana que se enfronta ás forzas do demo que habitan nos bosques a carón da súa granxa de [[Nova Inglaterra]], forzas que ben puideran ser reais ou imaxinarias. O filme foi estreado no festival de Sundance o 22 de xaneiro de 2015, e foi amplamente distribuído por [[A24 (empresa)|A24]] o 19 de febreiro de 2016. Recibiu boas críticas e acadou unha recadación de máis de $37 millóns sobre un orzamento de $1 millón.<ref name=BOM/> == Personaxes == * [[Anya Taylor-Joy]] como Thomasin * [[Ralph Ineson]] como William * [[Kate Dickie]] como Katherine * Harvey Scrimshaw como Caleb * Ellie Grainger como Mercy * Lucas Dawson como Jonas * [[Julian Richings]] como o Gobernador * Bathsheba Garnett como a Meiga * [[Sarah Stephens]] como a Meiga nova * Wahab Chaudhry como Black Phillip * Axtun Henry Dube e Athan Conrad Dube como Samuel == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|4263482}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/the_witch_2016/ Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.metacritic.com/movie/the-witch Ficha en Metacritic] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América|Canadá}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Canadá]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Robert Eggers]] [[Categoría:Filmes de A24 Films]] [[Categoría:Filmes rodados en Ontario]] [[Categoría:Filmes ambientados nas Trece Colonias]] [[Categoría:Filmes ambientados en Massachusetts]] [[Categoría:Filmes de terror relixioso]] [[Categoría:Filmes sobre feiticería]] [[Categoría:Filmes sobre familias disfuncionais]] [[Categoría:Filmes sobre secuestros]] 5qszn1n20nlntq7rtqt19qtmeo9u08y 7108904 7108902 2025-06-27T22:01:40Z Breogan2008 23204 7108904 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Witch''''' (estilizado como '''''The VVitch''''', e subtitulado '''''A New-England Folktale''''') é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]]-[[Canadá|canadense]]<ref>{{cita web|título=The Witch|url=http://www.screendaily.com/reviews/the-latest/the-witch/5082149.article|data=24 de xaneiro de 2015|editor=[[Screen Daily]]|dataacceso=8 de maio de 2016}}</ref><ref>{{cita web|url=https://www.telefilm.ca/en/news/releases/2015/01/14/record-breaking-year-canada-2015-sundance-film-festival-10-feature-films|editor=[[Telefilm Canada]]|título=News Releases|dataacceso=8 de maio de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160816042835/https://www.telefilm.ca/en/news/releases/2015/01/14/record-breaking-year-canada-2015-sundance-film-festival-10-feature-films|dataarquivo=16 de agosto de 2016|urlmorta=yes}}</ref> de terror psicolóxico sobrenatural escrito e dirixido por [[Robert Eggers]], que se estreou no [[2015]]. É o primeiro filme do director e conta a historia dunha familia puritana que se enfronta ás forzas do demo que habitan nos bosques a carón da súa granxa de [[Nova Inglaterra]], forzas que ben puideran ser reais ou imaxinarias. O filme foi estreado no festival de Sundance o 22 de xaneiro de 2015, e foi amplamente distribuído por [[A24 (empresa)|A24]] o 19 de febreiro de 2016. Recibiu boas críticas e acadou unha recadación de máis de $37 millóns sobre un orzamento de $1 millón.<ref name="BOM">{{cita web |url=http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=thewitch.htm |título=The Witch (2016) |website=Box Office Mojo |dataacceso=31 de maio de 2016}}</ref> == Personaxes == * [[Anya Taylor-Joy]] como Thomasin * [[Ralph Ineson]] como William * [[Kate Dickie]] como Katherine * Harvey Scrimshaw como Caleb * Ellie Grainger como Mercy * Lucas Dawson como Jonas * [[Julian Richings]] como o Gobernador * Bathsheba Garnett como a Meiga * [[Sarah Stephens]] como a Meiga nova * Wahab Chaudhry como Black Phillip * Axtun Henry Dube e Athan Conrad Dube como Samuel == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|4263482}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/the_witch_2016/ Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.metacritic.com/movie/the-witch Ficha en Metacritic] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América|Canadá}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Canadá]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Robert Eggers]] [[Categoría:Filmes de A24 Films]] [[Categoría:Filmes rodados en Ontario]] [[Categoría:Filmes ambientados nas Trece Colonias]] [[Categoría:Filmes ambientados en Massachusetts]] [[Categoría:Filmes de terror relixioso]] [[Categoría:Filmes sobre feiticería]] [[Categoría:Filmes sobre familias disfuncionais]] [[Categoría:Filmes sobre secuestros]] 9bwfaypsrmxcpbrlf9do7nmo5vulqz1 0 342696 7108906 6880674 2025-06-27T22:01:51Z Breogan2008 23204 7108906 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Domando a fera''''' (en {{lang-en|Bring Up Baby}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Howard Hawks]] que se estreou en [[1938]]. Emitiuse subtitulado en [[lingua galega|galego]] a través da [[TVG]] o [[22 de maio]] de [[2016]].<ref>''La Voz de Galicia'', 21 de maio de 2016. Páx. 54</ref> == Argumento == David Huxley ([[Cary Grant]]) é un [[paleontoloxía|paleontólogo]] de vida pacífica, que ten como maior preocupación rematar a montaxe do [[esqueleto]] dun [[Apatosaurus|brontosauro]] ao que lle falta un óso. Está a piques de casar cunha muller de personalidade ríxida e ademais ten que dar boa impresión a Mrs. Random, unha rica muller que está pensando en facer unha xenerosa doazón ao seu museo. Porén, o día anterior á súa voda, David coñece a Susan Vance ([[Katharine Hepburn]]), unha moza aloucada que resulta ser a sobriña de Mrs. Random. O irmán de Susan, Mark, envioulle dende [[Brasil]] un [[leopardo]] domesticado chamado "Baby", para que ela o entregue á súa tía. Susan confunde a David cun [[zooloxía|zoólogo]] e obrígao a que a acompañe á súa casa de campo para facerse cargo de Baby. A situación complícase cando Susan comprende que está namorada de David e decide retelo para evitar que case. Ademais, o can de Susan rouba e enterra o último óso do [[brontosauro]] de David e este deixa solto por erro outro leopardo dun circo próximo. == Personaxes == * [[Katharine Hepburn]] como Susan Vance * [[Cary Grant]] como Dr. David Huxley * [[Walter Catlett]] como Oficial * [[Barry Fitzgerald]] como Mr. Gogarty * [[May Robson]] como Elizabeth Carlton Random * [[Fritz Feld]] como Dr. Fritz Lehman * [[Leona Roberts]] como Hannah Gogarty * [[George Irving]] como Alexander Peabody * [[Virginia Walker]] como Alice Swallow * [[Patrick H. O'Malley, Jr.|Pat O'Malley]] como Deputado (sen acreditar) == Repercusión == ''Domando a fera'' foi un fracaso rotundo de público, o que provocou que [[Howard Hawks]] fose apartado da dirección do que ía ser o seu seguinte filme, ''[[Gunga Din (fime)|Gunga Din]]'', tamén con Cary Grant, e obrigou a Hepburn a pagar a súa parte do contrato. Porén, a medida que pasaron os anos o filme obtivo cada vez máis atención, ata converterse nun clásico da comedia. En 1990 ''Domando a fera'' foi seleccionado para a súa conservación no [[National Film Registry]] da [[Biblioteca do Congreso dos Estados Unidos de América]] como "cultural, histórica ou esteticamente significativo".<ref>[https://www.loc.gov/programs/national-film-preservation-board/film-registry/complete-national-film-registry-listing/ Complete National Film Registry Listing]</ref> Na listaxe dos cen mellores filmes confeccionada polo [[American Film Institute]] en [[1997]] ocupou o posto 96. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * {{cita libro|apelidos-editor=Hanson |nome-editor=Patricia King |data=1993 |título=The American Film Institute Catalog of Motion Pictures Produced in the United States: Feature Films, 1931-1940 |url=https://archive.org/details/americanfilminst0003unse |localidade=Berkeley e Os Ánxeles |editorial=University of California Press |isbn=978-0-520-07908-3 |ref=harv}} === Ligazóns externas === * [http://www.imdb.com/title/tt0029947/ Ficha na IMDb] {{en}} * [http://www.filmaffinity.com/es/film290267.html Ficha en Filmaffinity] {{es}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1938]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Howard Hawks]] [[Categoría:Filmes de Metro-Goldwyn-Mayer]] [[Categoría:Filmes de comedia dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes sobre animais]] [[Categoría:Filmes rodados en California]] [[Categoría:Filmes preservados no National Film Registry]] [[Categoría:Filmes de 1938 con versión en galego]] ithd1mc5dmuukw8c9syzivophvmvikw 0 343126 7108907 6542177 2025-06-27T22:02:02Z Breogan2008 23204 7108907 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Dark Matter''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Chen Shi-zheng]] que se estreou no 2007. Está protagonizado por [[Liu Ye (actor)|Liu Ye]], [[Aidan Quinn]] e [[Meryl Streep]]. Gañou o [[Premio Alfred P. Sloan]] no [[Festival de Cinema de Sundance]]. == Personaxes == * [[Liu Ye (actor)|Liu Ye]] como [[Gang Lu|Liu Xing]] (S: 刘 兴, T: 劉 興, P: ''Liú Xīng'') * [[Aidan Quinn]] como Jacob Reiser * [[Meryl Streep]] como Joanna Silver * Lloyd Suh como Laurence Feng (S: 冯 刚, T: 馮 剛, P: ''Féng Gāng'') * Peng Chi como Mama * [[Blair Brown]] como Hildy * [[Boris McGiver]] como Reverendo Hollings * [[Bill Irwin]] como Hal Silver * [[Hui Zhang]] como Rei Mono * [[Taylor Schilling]] como Jackie * [[Joe Grifasi]] como Mestre Colby * [[Rob Campbell]] como Gary Small * Jodi Russell como Claire Reiser * Qian Ye como Cindy Feng == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0416675}} * [http://www.allmovie.com/movie/v316636 Ficha en AllMovie] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/dark_matter/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=darkmatter.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2007]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua mandarín]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] d1pwhhfzu120zfmen6wmtvb06gpiy8h 0 343583 7108908 6792127 2025-06-27T22:02:15Z Breogan2008 23204 7108908 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto xaponés}} {{Nihongo|'''''O vento levántase'''''<ref>{{cita web|título=O vento levántase|url=https://numax.org/cinema/ficha/o-vento-levantase|dataacceso=8 de maio de 2022|editor=numax.org}}</ref>|風立ちぬ|Kaze Tachinu}} é un filme animado [[Xapón|xaponés]] de drama histórico escrito e dirixido por [[Hayao Miyazaki]] e animado por [[Studio Ghibli]]. Foi lanzado por [[Toho]] o 20 de xullo de 2013 no Xapón, e por [[Touchstone Pictures]] en Norte América o 21 de febreiro de 2014.<ref name="Wrap">{{cita novas|apelido=Cunningham|nome=Todd|título=Disney Will Release Hayao Miyazaki's 'The Wind Rises' in U.S.|url=http://www.thewrap.com/movies/article/disney-will-release-hayao-mayazakis-wind-rises-us-113581|dataacceso=27 de agosto de 2013|xornal=The Wrap|data=27 de agosto de 2013|data-arquivo=27 de agosto de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130827200819/http://www.thewrap.com/movies/article/disney-will-release-hayao-mayazakis-wind-rises-us-113581|url-morta=yes}}</ref><ref>[http://www.comingsoon.net/movies.php?year=2014&month=02 Movie Trailers, New Movies, Upcoming Movies, Movies, 2014 Movies, Films, DVD, Blu-ray, TV, Videos, Video, Game, Clips] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140122054601/http://www.comingsoon.net/movies.php?year=2014&month=02 |date=22 de xaneiro de 2014 }}. ComingSoon.net. Consultado o 12 de maio de 2014.</ref> ''Kaze Tachinu'' é unha biografía ficcionada de [[Jiro Horikoshi]] (1903–1982), o deseñador do caza [[Mitsubishi A5M]] e do seu sucesor, o [[Mitsubishi A6M Zero]], empregados polo [[Imperio do Xapón]] durante a [[segunda guerra mundial]]. O filme está adaptado do [[manga]] homónimo de Miyazaki, que á súa vez está vagamente inspirada na historia curta de 1937 ''The Wind Has Risen'' de [[Tatsuo Hori]].<ref>{{cita web |url= http://www.slashfilm.com/studio-ghibli-titles-new-films-from-hayao-miyazaki-and-isao-takahata-grave-of-the-fireflies-picked-up-for-us-re-release/|título= Studio Ghibli Titles New Films From Hayao Miyazaki and Isao Takahata; ‘Grave of the Fireflies’ Picked Up For US Re-Release|autor= Russ Fischer|data=21 de novembro de 2012|dataacceso= 24 de novembro de 2011|work= slashfilm.com}}</ref> Foi o derradeiro filme dirixido por Miyazaki antes do seu retiro en setembro de 2013.<ref>{{cita web | apelido=Akagawa | nome=Roy | título=Excerpts of Hayao Miyazaki's news conference announcing his retirement | data=6 de setembro de 2013 | url=http://ajw.asahi.com/article/behind_news/people/AJ201309060087 | dataacceso=5 de febreiro de 2014 | urlarquivo=https://web.archive.org/web/20130907110113/http://ajw.asahi.com/article/behind_news/people/AJ201309060087 | dataarquivo=07 de setembro de 2013 | urlmorta=yes }}</ref> ''Kaze Tachinu'' foi o filme xaponés de maior recadación do ano 2013 e recibiu loanzas da crítica. Gañou e foi nomeado a numerosos premios, incluíndo nomeamentos ó [[Óscar ó mellor filme de animación]], ó [[Globo de Ouro á mellor película en lingua non inglesa]] e ó [[Nippon-shō ó mellor filme de animación]]. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * [http://kazetachinu.jp/ Páxina oficial] {{ja}} * {{IMDb título|2013293}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=windrises.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/the_wind_rises/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Hayao Miyazaki}} {{Barra portal|Cine|Xapón}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Vento levantase, O}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua xaponesa]] [[Categoría:Filmes en lingua alemá]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes en lingua italiana]] [[Categoría:Filmes do Xapón]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Hayao Miyazaki]] [[Categoría:Filmes de Studio Ghibli]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1918]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1923]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1927]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1929]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1932]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1933]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1945]] [[Categoría:Filmes ambientados no Xapón]] [[Categoría:Filmes ambientados en Alemaña]] ht8gb6ip2yk38o2doi8ujcs50u0r0bd 0 343892 7108910 6293432 2025-06-27T22:02:42Z Breogan2008 23204 7108910 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Sleepwalking''''' é un filme do ano 2008 protagonizado por [[Nick Stahl]], [[AnnaSophia Robb]] e [[Charlize Theron]] (quen tamén o produce). É un guión orixinal de Zac Stanford e foi o primeiro filme dirixido por William Maher. A rodaxe comezou en outubro de 2006 en [[Moose Jaw]] e [[Regina, Saskatchewan|Regina]], [[Saskatchewan]], [[Canadá]] baixo o título de ''Ferris Wheel''. Filmouse en 29 días, ás veces a temperaturas baixo cero. O filme presenta a canción "Come On, Come Out" de [[A Fine Frenzy]]. Estreouse no [[Festival de Cinema de Sundance]] de 2008, o 22 de xaneiro.<ref name=2008fap>{{Cita web | url=http://www.sundance.org/festival/press_industry/releases/pdf/2008_SFF_PREMIERES_SPECTRUM_MIDNIGHT_NFOM.pdf | title=2008 Sundance Film Festival Announces Films in the Premiers, Spectrum, New Frontier and Park City at Midnight Sections | accessdate=2008-01-18 | format=PDF | urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100709230917/http://www.sundance.org/festival/press_industry/releases/pdf/2008_SFF_PREMIERES_SPECTRUM_MIDNIGHT_NFOM.pdf | dataarquivo=09 de xullo de 2010 | urlmorta=yes }}</ref> == Sinopse == Céntrase nos momentos que un home de 30 anos pasa coa súa sobriña de 12 despois de que esta fose abandonada pola súa nai, a irmá do home. A rapaza é acollida polo estado despois de que o home perdese o traballo e a casa. Os dous foxen por estrada en coche até a facenda do pai, un lugar ao que os irmáns nunca pensaron en regresar. == Elenco == * [[AnnaSophia Robb]] como Tara Reedy * [[Nick Stahl]] como James Reedy * [[Charlize Theron]] como Joleen Reedy * [[Woody Harrelson]] como Randall * [[Dennis Hopper]] como Mr. Reedy * [[Deborra-Lee Furness]] como Danni * [[Mathew St. Patrick]] como Detective #1 == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20080124145725/http://www.sleepwalking-themovie.com/ Official website] * {{IMDb título|0888693|Sleepwalking}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2008]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes producidos por Charlize Theron]] [[Categoría:Filmes rodados no Canadá]] [[Categoría:Filmes de Overture Films]] f9ao6yrdkl8fhgg4ik97jkdl8nmmo35 0 343930 7108912 6542178 2025-06-27T22:02:52Z Breogan2008 23204 7108912 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Manuale d'amore''''' é un filme [[italia]]no dirixido e co-escrito por [[Giovanni Veronesi]] que se estreou no [[2005]]. Tivo dúas secuelas, ''[[Manuale d'amore 2 – Capitoli successivi]]'' no 2007, e ''[[Manuale d'amore 3]]'' no 2011. == Personaxes == * [[Carlo Verdone]] como Goffredo * [[Luciana Littizzetto]] como Ornella * [[Silvio Muccino]] como Tommaso * [[Sergio Rubini]] como Marco * [[Margherita Buy]] como Barbara * [[Jasmine Trinca]] como Giulia * [[Rodolfo Corsato]] como Alberto Marchese * [[Dino Abbrescia]] como Gabriele * [[Dario Bandiera]] como Piero * [[Luis Molteni]] como avogado de Goffredo * [[Sabrina Impacciatore]] como Luciana * [[Anita Caprioli]] como Livia * [[Francesco Mandelli]] como Dante == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0417944}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2005]] [[Categoría:Filmes en lingua italiana]] [[Categoría:Filmes de Italia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Giovanni Veronesi]] [[Categoría:Filmes de comedia]] [[Categoría:Filmes de 2005 con versión en galego]] 5exfjc2j2for7yhvtf9ayg6tev2mkk6 0 343934 7108913 6653572 2025-06-27T22:03:06Z Breogan2008 23204 7108913 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''A noite dos mortos viventes''''' (en {{lang-en|Night of the Living Dead}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[George A. Romero]] que se estreou en [[1968]]. Está protagonizado por [[Duane Jones]] e [[Judith O'Dea]]. Tivo un orzamento de 114&nbsp;000 dólares e converteuse nun grande éxito comercial recadando 12 millóns de dólares nos Estados Unidos e 18 millóns internacionalmente. Dende entón, converteuse nun clásico de culto, e malia que nun primeiro momento, foi duramente criticado polo seu ''gore'' explícito, foi posteriormente louvado pola crítica e seleccionado pola [[Biblioteca do Congreso dos Estados Unidos de América|Biblioteca do Congreso]] para a súa conservación no [[National Film Registry]], como un filme "cultural, histórico, ou esteticamente significativo".<ref name="PM">{{cita web|url=http://www.popmatters.com/pm/column/159439-legacy-of-the-living-dead/|autor=J.C. Maçek III|editor=[[PopMatters]]|título=The Zombification Family Tree: Legacy of the Living Dead|data=15 de xuño de 2012}}</ref> == Personaxes == * [[Duane Jones]] como Ben * [[Judith O'Dea]] como Barbra Blair * [[Karl Hardman]] como Harry Cooper * [[Marilyn Eastman]] como Helen Cooper * [[Keith Wayne]] como Tom * [[Judith Ridley]] como Judy * Kyra Schon como Karen Cooper * Charles Craig como Newscaster / Non morto * [[Bill Hinzman]] como Morto vivente do cemiterio * George Kosana como Sheriff McClelland * [[Russell Streiner]] como Johnny Blair * [[Bill Cardille]] como "Chilly Billy Cardilly" == Dominio público == Entrou no [[dominio público]] debido a un erro na distribución, xa que nos títulos de crédito non aparecía o copyright indicando o [[dereito de autoría]]. Con todo, unha nova copia restaurada en 4K ficou fóra do dominio público. [[Netflix]] retirou do seu catálogo o filme por un requirimento de [[Alemaña]].<ref>{{Cita web|título=Report reveals Netflix removed Night of the Living Dead from Germany's streaming services|url=https://www.pghcitypaper.com/arts-entertainment/report-reveals-netflix-removed-night-of-the-living-dead-from-germanys-streaming-services-16731157|páxina-web=Pittsburgh City Paper|data-acceso=2024-01-26|lingua=en|nome=Amanda|apelidos=Waltz}}</ref> == Relación do filme con Galiza == O director recorreu á súa familia n[[a Coruña]] para conseguir o financiamento necesario para rodar a que foi a súa primeira película. Ademais, George A. Romero dixo en diversas ocasións que as historias sobre a [[Santa Compaña]] que lle contaba a súa tía galega inspirárono para escribir o guión do filme.<ref>{{Cita web|título=El desconocido origen gallego de los zombis modernos|url=https://www.eldiario.es/vertele/noticias/desconocido-origen-gallego-zombies-modernos_1_7479127.html|páxina-web=Vertele|data=2017-10-02|data-acceso=2024-01-26|lingua=es}}</ref> Foi emitido na [[TVG]] o [[13 de maio]] de [[1991]].<ref>''La Voz de Galicia'', 13 de maio de 1991. Páx. 78</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === {{IMDb título|0063350|A noite dos mortos viventes}} * [http://www.allmovie.com/movie/v35311 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Noite dos mortos viventes, A}} [[Categoría:Filmes de 1968]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por George A. Romero]] [[Categoría:Filmes rodados en Pensilvania]] [[Categoría:Filmes de New Line Cinema]] [[Categoría:Filmes de terror]] [[Categoría:Filmes de zombis]] [[Categoría:Filmes preservados no National Film Registry]] [[Categoría:Filmes de 1968 con versión en galego]] 2yh0m6thupqb31vqkses4k324telcfz 0 344205 7108914 6568402 2025-06-27T22:03:29Z Breogan2008 23204 7108914 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Evil Angels''''', chamado '''''A Cry in the Dark''''' fóra de [[Australia]] e [[Nova Zelandia]], é un filme australiano de 1988 dirixido por [[Fred Schepisi]]. O guión, escrito por Schepisi e Robert Caswell, baséase no libro de [[John Bryson]] de 1985 do mesmo nome. Conta o caso real da desaparición de Azaria Chamberlain, unha nena de nove semanas de vida que desapareceu dunha acampada preto de [[Uluru]] (ou Ayers Rock) no agosto de 1980 e a loita dos seus pais, Michael e Lindy Chamberlain, por demostrar a súa inocencia ante unha opinión pública convencida de que son culpables da morte e desaparición da pequena. [[Meryl Streep]] e [[Sam Neill]] interpretan os Chamberlains, e Streep foi nomeada para un [[Premios da Academia|Premio da Academia]] por esta interpretación. A película foi estreada menos de dous meses despois de que os Chamberlains fosen exonerados pola Corte de Apelacións do Territorio do Norte de todos os cargos presentados contra eles.<ref>Harper, Dan. [http://archive.sensesofcinema.com/contents/01/13/cry.html "Review: 'A Cry in the Dark'."] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101225115956/http://archive.sensesofcinema.com/contents/01/13/cry.html |date=25 de decembro de 2010 }} ''SensesOfCinema.com'', Marzo 2001. Consultado o 25 de abril 2008.</ref> == Argumento == O pastor da [[Igrexa Adventista do Sétimo Día]] Michael Chamberlain (Sam Neill), a súa dona Lindy (Meryl Streep), os seus dous fillos e a súa nena de nove semanas Azaria están facendo unha acampada durante unha viaxe de vacacións polo [[Outback]] australiano. Mentres o bebé dorme nunha tenda de campaña, a familia está a grellar a cea canda outros campistas cando se escoita un berro. Lindy volve á tenda para ver a Azaria e ve un dingo correndo con algo na boca cando ela se achega. Cando descobre que a nena non está, empeza e pedir axuda e todo o mundo se pon a buscala, aínda que sen éxito. Suponse que Lindy viu o animal levando a nena, e así o testemuñarían as futuras investigacións. A opinión pública logo se pon en contra dos Chamberlains. Para moitos, Lindy semella demasiado estoica e fría, que acepta demasiado ben a desgraza que lle sucedeu. Os rumores sobre ela aumentan e pronto se confunden coa realidade. A crenza do matrimonio non é moi amplamente practicada en Australia, e cando os medios informan de que Azaria significa "sacrificio en terras salvaxes" (cando realmente significa "bendita de Deus"), a xente elucubra que decapitaron a nena cunhas tesoiras como parte dun rito relixioso. Os corpos policiais tamén achegan certas probas, testemuños de expertos [[ciencia forense|forenses]], ou probas ciscunstanciais, como un pequeno ataúde de madeira que Michael empregaba como receptáculo para os paquetes de cigarros dos seus fregueses para que non fumasen, e abriron a investigación, finalmente para cargarlle a Lindy o asasinato. Embarazada de sete meses, ignora os consellos dos seus avogados de procurar a simpatía do xurado e parecer emocionada no estrado, non convencendo o público de que non é culpable do crime da que se acusa. Durante o xuízo, a fe de Michael na relixión e na súa muller, derrúbase, e zarabetea cando ten que testificar, dando a entender de que está ocultando a verdade. No outubro de 1982, Lindy foi encontrada culpable e sentenciada a vivir en cadea con traballos forzados, mentres que Michael é encontrado culpable como cómplice, dándolle unha suspención de sentenza de 18 meses. Máis de tres anos despois, mentres se buscaba o corpo dun turista inglés que caera de [[Uluru]], a policía descobre unha pequena peza de roupa que é identificada como a chaqueta que Lindy insistía que Azaria levaba sobre a súa roupiña, que fora recuperada pronto na investigación. É inmediatamente liberada da prisión, reábrese o caso e todas as condenas contra os Chamberlains son anuladas. == Elenco == * [[Meryl Streep]] - Lindy Chamberlain * [[Sam Neill]] - Michael Chamberlain * [[Bruce Myles]] - Ian Barker * Neil Fitzpatrick - John Harber Phillips * [[Bud Tingwell|Charles 'Bud' Tingwell]] - Xuíz James Muirhead * [[Maurie Fields]] - Xuíz Denis Barritt * [[Nick Tate]] - Det. Graeme Charlwood * [[Lewis Fitz-Gerald]] - Stuart Tipple * [[Dorothy Alison]] - Avis Murchison (nai de Lindy) == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Bibliografía === {{Refbegin}} * Bryson, John. ''Evil Angels''. Ringwood, Australia: Penguin Books, 1985 (1ª edición). ISBN 0-670-80993-4. * Chamberlain, Lindy. ''Through My Eyes: Lindy Chamberlain, An Autobiography''. Melbourne, Australia: William Heinemann, 1990. ISBN 0-85561-331-9. * Stratton, David. ''The Avocado Plantation: Boom and Bust in the Australian Film Industry''. Londres: Pan MacMillan, 1990. ISBN 978-0-7329-0250-6. {{Refend}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0094924|Evil Angels}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1988]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes de Australia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Fred Schepisi]] [[Categoría:Filmes rodados en Australia]] [[Categoría:Filmes baseados en feitos reais]] [[Categoría:Filmes baseados en obras]] [[Categoría:Filmes xurídicos]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes de Golan-Globus]] 6aqjr2xnf1m1ya1vb9nhuqkk0hnl47z 0 344431 7108915 6542180 2025-06-27T22:03:45Z Breogan2008 23204 7108915 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Ghost''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de drama romántico dirixido por [[Jerry Zucker (film director)|Jerry Zucker]] que se estreou en [[1990]].<ref>{{cita novas|título= Director Leaves Laughs Behind to Capture Spirit of 'Ghost' : Movies: A suspense drama about the afterlife is the last film you'd expect from Jerry Zucker, one of the crazy guys who dreamed up 'Airplane!'|editor=[[Los Angeles Times]] |data=13 de xullo de 1990|url= http://articles.latimes.com/1990-07-13/entertainment/ca-321_1_jerry-zucker |dataacceso=8 de novembro de 2010|nome=Kirk|apelido=Honeycutt}}</ref> Está protagonizado por [[Patrick Swayze]], [[Demi Moore]], [[Tony Goldwyn]] e [[Whoopi Goldberg]]. Foi escrito por [[Bruce Joel Rubin]] e o argumento céntrase na historia dunha moza nova (Moore), a pantasma do seu amante asasinado (Swayze) e unha mentalista (Goldberg). O filme foi un grande éxito comercial, recadando máis de $505,7 millóns sobre un orzamento de $22 millóns.<ref>{{cita web|url=http://boxofficemojo.com/movies/?id=ghost.htm|título=Ghost (1990) - Box Office Mojo|editor=Boxofficemojo.com|dataacceso=15 de novembro de 2013}}</ref> Foi o meirande éxito cinematográfico de 1990.<ref name="1990 Worldwide Grosses">{{cita web|url=http://boxofficemojo.com/yearly/chart/?view2=worldwide&yr=1990&p=.htm|título=1990 Worldwide Grosses|editor=Boxofficemojo.com|dataacceso=15 de novembro de 2013}}</ref> Foi nomeado a cinco [[Premios Óscar]] na [[63ª edición dos Óscar|63ª edición dos premios]], incluíndo [[Óscar ó mellor filme|mellor filme]], [[Óscar á mellor banda sonora|mellor banda sonora]] e [[Óscar á mellor montaxe|mellor montaxe]]. Gañou os premios de [[Óscar á mellor actriz secundaria|mellor actriz secundaria]] para Goldberg e [[Óscar ó mellor guión orixinal|mellor guión orixinal]]. Swayze e Moore recibiron nomeamentos ós [[Globos de Ouro]] polas súas interpretacións, e Goldberg gañou un [[BAFTA]], un Globo de Ouro, e un Premio Saturn ademais do Óscar. == Personaxes == * [[Patrick Swayze]] como Sam Wheat * [[Demi Moore]] como Molly Jensen * [[Whoopi Goldberg]] como Oda Mae Brown * [[Tony Goldwyn]] como Carl Bruner * [[Rick Aviles]] como Willie Lopez * [[Vincent Schiavelli]] como Pantasma do metro * [[Gail Boggs]] como Louise * [[Armelia McQueen]] como Clara * [[Phil Leeds]] como Pantasma na sala de emerxencias * [[Augie Blunt]] como Orlando * [[Stephen Root]] como Sarxento de Policía * [[Bruce Jarchow]] como Lyle Ferguson == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Portal|Cine}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0099653}} * [http://www.allmovie.com/movie/v19626 Ficha en AllMovie] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/1031086-ghost/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=ghost.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1990]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Jerry Zucker]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes sobre pantasmas]] [[Categoría:Filmes sobre vinganza]] [[Categoría:Filmes sobre parellas]] [[Categoría:Filmes sobre loito]] [[Categoría:Filmes cuxo guionista gañou o Óscar ó mellor guión orixinal]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] [[Categoría:Filmes sobre asasinatos]] 5751q071ctyug4q43m0s9stwfkhlh6j 0 344644 7109113 6777314 2025-06-28T02:02:44Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109113 wikitext text/x-wiki En [[xenética de poboacións]], o '''desequilibrio de ligamento''' é unha asociación non aleatoria de [[alelo]]s en diferentes [[loci]]. Dise que os loci están en desequilibrio de ligamento cando a frecuencia da asociación dos seus diferentes alelos é maior ou menor do que se esperaría se os loci fosen independentes e se asociasen aleatoriamente.<ref name="ReferenceA">{{Cita publicación periódica|last1=Slatkin|first1=Montgomery|title=Linkage disequilibrium — understanding the evolutionary past and mapping the medical future|journal=Nature Reviews Genetics|date=June 2008|volume=9|issue=6|pages=477–485|doi=10.1038/nrg2361}}</ref> Se non hai desequilibrio de ligamento entre alelos en diferentes loci dise que están en '''equilibrio de ligamento'''. O desequilibrio de ligamento está influenciado por moitos factores, como a [[Selección (bioloxía)|selección]], a taxa de recombinación, a [[taxa de mutación]], a [[deriva xenética]], o [[sistema de apareamento]], a [[estratificación da poboación|estrutura da poboación]], e o [[ligamento xenético]]. Como resultado, o patrón de desequilibrio de ligamento nun [[xenoma]] é un poderoso sinal dos procesos de xenética de poboacións que a están estruturando. Malia o seu nome, pode existir desequilibrio de ligamento entre alelos situados en diferentes loci que non teñen ningún tipo de ligamento xenético entre eles e independentemente de se as [[frecuencia alélica|frecuencias alélicas]] están ou non en equilibrio (non cambian co tempo).<ref name="ReferenceA"/> Ademais, o desequilibrio de ligamento denomínase ás veces '''desequilibrio de [[fase gamética]]''';<ref>{{Cita libro | first=DS | last=Falconer | first2=TFC | last2=Mackay |title=Introduction to Quantitative Genetics | url=https://archive.org/details/introductiontoqu00falc | edition=4th | year=1996 | publisher=Addison Wesley Longman | isbn=0-582-24302-5 | location=Harlow, Essex, UK}}</ref> aínda que o concepto tamén se aplica a organismos con [[reprodución asexual]], polo que non depende da presenza de [[gameto]]s. == Definición formal == Supoñamos que entre os gametos que se formaron nunha poboación con [[reprodución sexual]], o alelo ''A'' aparece cunha frecuencia <math> p_A </math> nun [[locus]] (é dicir, <math> p_A </math> é a proporción de gametos con ''A'' no primeiro locus), mentres que nun locus diferente un alelo ''B'' aparece cunha frecuencia <math> p_B </math>. De xeito similar, sexa <math> p_{AB} </math> a frecuencia de aparición de ''A'' e ''B'' xuntos no mesmo gameto (é dicir, <math> p_{AB} </math> é a frecuencia do [[haplotipo]] ''AB''). A asociación entre os alelos ''A'' e ''B'' pode ser considerada como completamente aleatoria cando a probabilidade de que ''A'' e ''B'' aparezan xuntos nun gameto seleccionado ao azar <math> p_{AB} </math> é a probabilidde de que ''A'' e ''B'' aparezan [[independencia (teoría da probabilidade)|independentemente]] no mesmo gameto, o cal vén dado por <math> p_{A} p_{B} </math>. Se <math> p_{AB} </math> difire de <math> p_{A} p_{B} </math> por calquera razón, entón hai asociación non aleatoria entre ''A'' e ''B'' e dicimos que hai desequilibrio de ligamento entre eses alelos. O nivel de desequilibrio de ligamento entre ''A'' e ''B'' pode cuantificarse polo coeficiente de desequilibrio de ligamento <math> D_{AB}</math>, que se define como {| |- |<math> D_{AB} = p_{AB} - p_{A}p_{B}</math>. |} O desequilibrio de ligamento corresponde a <math> D_{AB} \neq 0 </math>. No caso de que <math>D_{AB}=0</math> temos que <math> p_{AB} = p_{A} p_{B} </math> e os alelos ''A'' e ''B'' dise que están en desequilibrio de ligamento. Os subíndices ''AB'' en <math> D_{AB} </math> enfatizan que é unha propiedade dos alelos ''A'' e ''B''. Diferentes alelos no mesmo loci poden ter diferentes coeficientes de desequilibrio de ligamento. O desequilibrio de ligamento pode definirse de maneira similar para poboacións asexuais usando frecuencias alélicas da poboación. Ademais, é tamén posible definir o desequilibrio de ligamento entre tres ou máis alelos, aínda que estas asociacións de orde superior non se usan comunmente na práctica.<ref name="ReferenceA"/> == Medidas de desequilibrio de ligamento derivadas de <math> D </math> == O coeficiente de desequilibrio de ligamento <math>D</math> non sempre é unha medida conveniente do desequilibrio de ligamento porque o seu intervalo de posibles valores depende das frecuencias dos alelos aos que se refire. Isto fai difícil comparar o nivel de desequilibrio de ligamento entre diferentes pares de alelos. [[Richard Lewontin]]<ref>{{Cita publicación periódica | author = Lewontin, R. C. | year = 1964 | title = The interaction of selection and linkage. I. General considerations; heterotic models | journal = Genetics | volume = 49 | pages = 49–67 | pmid = 17248194 | issue = 1 | pmc = 1210557}}</ref> propuxo normalizar ''D'' dividíndoo polo máximo teórico das frecuecnias alélicas observadas da seguinte maneira: {| |- |<math>D' = D/D_\max</math> |} onde {| |- |<math>D_\max = \begin{cases} \min\{p_A p_B,\,(1-p_A)(1-p_B)\} & \text{cando } D < 0\\ \min\{p_A (1-p_B),\,(1-p_A) p_B\} & \text{cando } D > 0 \end{cases} </math> |} Unha alternativa a <math>D'</math> é o [[coeficiente de correlación produto-momento de Pearson|coeficiente de correlación]] entre pares de loci, que se expresa como <math>r=\frac{D}{\sqrt{p_A(1-p_A)p_B (1-p_B)}}</math>. == Exemplo: Dous loci e dous alelos == Consideremos os [[haplotipo]]s para dous loci A e B con dous alelos cada un (modelo de dous locus e dous alelos). Entón, a seguinte táboa define as frecuencias de cada combinación: {| class=wikitable |- |Haplotipo |Frecuencia |- |<math>A_1B_1</math>||<math>x_{11}</math> |- |<math>A_1B_2</math>||<math>x_{12}</math> |- |<math>A_2B_1</math>||<math>x_{21}</math> |- |<math>A_2B_2</math>||<math>x_{22}</math> |} Nótese que estas son [[Frecuencia (estatística)|frecuencias relativas]]. Poden usarse as frecuencias anteriores para determinar a frecuencia de cada un dos alelos: {| class=wikitable |- |Alelo||Frecuencia |- |<math>A_1</math>||<math>p_{1}=x_{11}+x_{12}</math> |- |<math>A_2</math>||<math>p_{2}=x_{21}+x_{22}</math> |- |<math>B_1</math>||<math>q_{1}=x_{11}+x_{21}</math> |- |<math>B_2</math>||<math>q_{2}=x_{12}+x_{22}</math> |} Se os dous loci e os alelos son [[lei da distribución independente dos caracteres|independentes]] un do outro, entón podemos expresar a observación da presenza de <math>A_1B_1</math> como "encóntrase <math>A_1</math> e encóntrase <math>B_1</math>". A táboa superior contén unha listaxe das frecuencias de <math>A_1</math>, <math>p_1</math>, e de <math>B_1</math>, <math>q_1</math>, polo que a frecuencia de <math>A_1B_1</math> é <math>x_{11}</math>, e segundo as regras estatísticas elementais <math>x_{11} = p_{1} q_{1}</math>. A desviación da frecuencia observada dun haplotipo do esperado é unha cantidade<ref>{{Cita publicación periódica|author=Robbins, R.B.|title=Some applications of mathematics to breeding problems III|journal=Genetics|date=1 July 1918|volume=3|pages=375–389|url=http://www.genetics.org/cgi/reprint/3/4/375|issue=4|pmid=17245911|pmc=1200443}}</ref> chamada desequilibrio de ligamento<ref>{{Cita publicación periódica|author1=R.C. Lewontin |author2=K. Kojima |lastauthoramp=yes|year=1960| title=The evolutionary dynamics of complex polymorphisms|url=https://archive.org/details/sim_evolution_1960-12_14_4/page/458 | journal=Evolution| volume=14|pages=458–472|doi=10.2307/2405995|issue=4|issn=0014-3820|jstor=2405995}}</ref> e normalménte desígnase como D (en maiúscula): {| |- |<math>D = x_{11} - p_1q_1</math> |} A seguinte táboa ilustra a relación entre as frecuencias do haplotipo e as frecuencias alélicas e D. {| class=wikitable |- | ||<math>A_1</math> ||<math>A_2</math> ||Total |- |<math>B_1</math>||<math>x_{11}=p_1q_1+D</math>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;||<math>x_{21}=p_2q_1-D</math>&nbsp;&nbsp;&nbsp;||<math>q_1</math> |- |<math>B_2</math>||<math>x_{12}=p_1q_2-D</math> ||<math>x_{22}=p_2q_2+D</math>||<math>q_2</math> |- |Total&nbsp;&nbsp;&nbsp;||<math>p_1</math>||<math>p_2</math>||<math>1</math> |} == Papel da recombinación == En ausencia de forzas evolutivas distintas do [[apareamento aleatorio]], [[Lei da segregació dos caracteres|segregación mendeliana]], segregación cromosómica aleatoria, e [[entrecruzamento cromosómico]] (é dicir, en ausencia de [[selección natural]], [[endogamia (bioloxía)|endogamia]], e [[deriva xenética]]), a medida do desequilibrio de ligamento <math>D</math> converxe a cero no eixe do tempo a unha taxa que depende da magnitude da taxa de [[recombinación]] <math>c</math> entre os dous loci. Usando a notación anterior, <math>D= x_{11}-p_1 q_1</math>, podemos demostrar esta converxencia a cero da seguinte meneira: Na seguinte xeración, <math>x_{11}'</math>, a frecuencia do haplotipo <math>A_1 B_1</math>, convértese en {| |- |<math>x_{11}' = (1-c)\,x_{11} + c\,p_1 q_1</math> |} Isto é así porque unha fracción <math>(1-c)</math> dos haplotipos na descendencia non se recombinou, e son copias dun haplotipo aleatorio dos seus proxenitores. Unha fracción <math>x_{11}</math> deses son <math>A_1 B_1</math>. Unha fracción <math>c</math> recombinou eses dous loci. Se os proxenitores son o resultado de apareamento aleatorio, a probabilidade da copia nun locus <math>A</math> tendo o alelo <math>A_1</math> é <math>p_1</math> e a probabilidade da copia no locus <math>B</math> tendo o alelo <math>B_1</math> é <math>q_1</math>, e como estas copias están inicialmente nos dous gametos que formaron o xenotipo [[diploide]], estes son sucesos independentes polo que as probabilidades poden multiplicarse. Esta fórmula pode reescribirse como {| |- |<math>x_{11}' - p_1 q_1 = (1-c)\,(x_{11} - p_1 q_1)</math> |} polo que {| |- |<math>D_1 = (1-c)\;D_0</math> |} onde <math>D</math> na [[xeración]] enésima desígnase como <math>D_n</math>. Así, temos que {| |- |<math>D_n = (1-c)^n\; D_0</math>. |} Se <math>n \to \infty</math>, entón <math>(1-c)^n \to 0</math>, polo que <math>D_n</math> converxe a cero. Se nalgún momento observamos desequilibrio de ligamento, este desaparecerá no futuro debido á recombinación. Porén, canta menor é a distancia entre os dous loci, menor será a velocidade de converxencia de <math>D</math> a cero. == Recursos == Unha comparación de diferentes medidas de LD aparece en Devlin & Risch.<ref>{{Cita publicación periódica|author1=Devlin B.|author2=Risch N.|title=A Comparison of Linkage Disequilibrium Measures for Fine-Scale Mapping|journal=Genomics|year=1995|volume=29|pages=311–322|url=http://www.sciencedirect.com/science?_ob=MImg&_imagekey=B6WG1-45S9156-30-1&_cdi=6809&_user=128590&_orig=browse&_coverDate=09%2F30%2F1995&_sk=999709997&view=c&wchp=dGLbVtb-zSkzk&md5=71c2158ad4c51ae80b12a68c68814f78&ie=/sdarticle.pdf|doi=10.1006/geno.1995.9003|pmid=8666377|issue=2|apelidos=|data=|revista=|data-acceso=29 de maio de 2019|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20081202021636/http://www.sciencedirect.com/science?_ob=MImg&_imagekey=B6WG1-45S9156-30-1&_cdi=6809&_user=128590&_orig=browse&_coverDate=09%2F30%2F1995&_sk=999709997&view=c&wchp=dGLbVtb-zSkzk&md5=71c2158ad4c51ae80b12a68c68814f78&ie=%2Fsdarticle.pdf|dataarquivo=02 de decembro de 2008|urlmorta=yes}}</ref> O [[International HapMap Project]] permite o estudo de LD en poboacións humanas [http://www.hapmap.org/cgi-perl/gbrowse/hapmap/ online]{{Ligazón morta|data=outubro de 2021 }}. O proxecto [[Ensembl]] integra datos HapMap con outra información xenética de [[dbSNP]]. == Análise de programas == * [https://web.archive.org/web/20160629033749/http://pngu.mgh.harvard.edu/~purcell/plink/ld.shtml PLINK] - ferramentas de análise de asociación de xenoma completo, que poden calcular LD entre outras cousas * [http://www.stats.ox.ac.uk/~mcvean/LDhat/ LDHat] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160513041729/http://www.stats.ox.ac.uk/~mcvean/LDhat/ |date=13 de maio de 2016 }} * [[Haploview]] * [http://www.affymetrix.com/support/developer/tools/devnettools.affx LdCompare] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160531105529/http://www.affymetrix.com/support/developer/tools/devnettools.affx |date=31 de maio de 2016 }}<ref>{{Cita publicación periódica|author1=Hao K. |author2=Di X. |author3=Cawley S. |title=LdCompare: rapid computation of single- and multiple-marker r2 and genetic coverage|journal=Bioinformatics|year=2007|volume=23|pages=252–254|url=http://bioinformatics.oxfordjournals.org/cgi/reprint/23/2/252|doi=10.1093/bioinformatics/btl574|pmid=17148510|issue=2}}</ref>&mdash; software de código aberto para o cálculo de LD. * [https://web.archive.org/web/20090914144910/http://www.goldenhelix.com/SNP_Variation/HelixTree/ld_haplotypes.html SNP and Variation Suite]- software comercial con gráficos de LD interactivos. * [http://www.sph.umich.edu/csg/abecasis/GOLD/index.html GOLD] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140921040606/http://www.sph.umich.edu/csg/abecasis/GOLD/index.html |date=21 de setembro de 2014 }} - Graphical Overview of Linkage Disequilibrium (GOLD) * [https://web.archive.org/web/20160721132432/http://www.maizegenetics.net/index.php?option=com_content&task=view&id=89&Itemid=119 TASSEL] -software para avaliar o desequilibrio de ligamento, asociacións de trazos, e patróns evolutivos * [https://web.archive.org/web/20160618033652/http://raggr.usc.edu/ rAggr] - encontra marcadores proxy ([[SNP]]s e [[indel]]s) que están en desequilibrio de ligamento cun conxunto de marcadores buscados, usando as [[base de datos|bases de datos]] de [[xenotipo]]s [[1000 Genomes Project]] e [[HapMap]]. == Programas de simulación == * [http://haploid.nongnu.org Haploid] &mdash; unha biblioteca [[C (linguaxe de programación)|C]] para a simulación de xenética de poboacións ([[GPL]]) == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Principio de Hardy-Weinberg]] * [[Genetic linkage]] * [[Co-adaptation]] * [[Genealogical DNA test]] * [[Tag SNP]] * [[Association Mapping]] * [[Family based QTL mapping]] === Bibliografía === * {{Cita libro| first=Philip W.| last=Hedrick| title=Genetics of Populations| url=https://archive.org/details/geneticsofpopula0000hedr_l3t7| year=2005 |edition=3rd| isbn=0-7637-4772-6| location=Sudbury, Boston, Toronto, London, Singapore |publisher=Jones and Bartlett Publishers}} * [https://web.archive.org/web/20071013084046/http://www.nslij-genetics.org/ld/ Bibliography: Linkage Disequilibrium Analysis] : unha bibliografía de máis de mil artigos sobre desequilibrio de ligamento publicados desde 1918. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Xenética de poboacións]] j4ud7pgv9rmcsoh00ikes0pquxcu025 0 345371 7108916 6542182 2025-06-27T22:04:11Z Breogan2008 23204 7108916 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''No se aceptan devoluciones''''' é un [[filme]] [[México|mexicano]] dirixido, protagonizada e co-escrita polo [[actor]] e [[Comedia|comediante]] mexicano [[Eugenio Derbez]],<ref name="Entertainment Weekly">{{cita web|apelido=Smith|nome=Grady|título=How Spanish-language comedy 'Instructions Not Included' became a box office sensation|url=http://insidemovies.ew.com/2013/09/04/instructions-not-included-box-office/|editor=[[Entertainment Weekly]]|dataacceso=5 de setembro de 2013|data-arquivo=05 de setembro de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130905013515/http://insidemovies.ew.com/2013/09/04/instructions-not-included-box-office/|url-morta=yes}}</ref> que se estreou no [[2013]]. Cun baixo [[orzamento]] de $5 millóns de dólares, o filme logrou recadar $99 067 206 dólares ($1 273 881 370 [[Peso mexicano|pesos mexicanos]]) converténdose no primeiro filme mexicano en chegar ós mil millóns de pesos mexicanos a nivel mundial, catalogándose como o filme mexicano máis taquilleiro da historia, por enriba de ''[[Nosotros los nobles]]'' (produción realizada polo director [[Gary Alazraki]]). == Personaxes == * [[Eugenio Derbez]] como Valentín Bravo * [[Jessica Lindsey]] como Julie Weston * [[Loreto Peralta]] como Maggie * [[Daniel Raymont]] como Frank Ryan * [[Alessandra Rosaldo]] como Renée (Noiva de Julie) * [[Hugo Stiglitz]] como Juan "Johnny" Bravo * [[Sammy Pérez]] como Sammy * [[Arcelia Ramírez]] como Judeisy * [[Agustín Bernal]] como Lupe * [[Karla Souza]] como Jackie * [[Margarita Wynne]] como Sofía * [[Arap Bethke]] como o Avogado de Valentín * [[Andrés Vásquez]] como Valentín Bravo de neno == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|2378281}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=instructionsnotincluded.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de comedia]] [[Categoría:Filmes rodados en México]] [[Categoría:Filmes de México]] [[Categoría:Filmes ambientados en México]] 4uia7buzsxgqq1htdlejd8kersk2b89 0 345446 7108918 6649150 2025-06-27T22:04:35Z Breogan2008 23204 7108918 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Still Alice''''' é un filme dramático [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Richard Glatzer]] e [[Wash West]]<ref>{{cita web|título=Kristen Stewart, Alec Baldwin, Kate Bosworth Join Julianne Moore in ‘Still Alice’|url=http://www.thewrap.com/kristen-stewart-alec-baldwin-kate-bosworth-join-julianne-moore-still-alice/|editor=thewrap|dataacceso=4 de marzo de 2014}}</ref><ref>{{cita web|título=AFM: Julianne Moore Boards Adaptation of ‘Alice’ Novel (EXCLUSIVE)|url=http://variety.com/2013/biz/news/julianne-moore-still-alice-1200799643/|editor=variety|dataacceso=4 de marzo de 2014}}</ref> que se estreou no [[2014]]. Baséase na [[Still Alice (novela)|novela homónima]] de [[Lisa Genova]]. Está protagonizado por [[Julianne Moore]], que interpreta a Alice Howland, unha profesora de [[lingüística]] na [[Universidade de Columbia]] que é diagnosticada de [[Alzhéimer]]. [[Alec Baldwin]] intepreta ó seu home, John, e [[Kristen Stewart]], [[Kate Bosworth]] e [[Hunter Parrish]] fan dos seus fillos, Lydia, Anna e Tom. ''Still Alice'' tivo unha estrea mundial no festival de Toronto o 8 de setembro de 2014.<ref>{{cita web|url=http://variety.com/2014/film/news/tiff-toronto-intl-film-festival-gala-special-presentations-1201266480/|título=Advertisement|editor=Variety|dataacceso=2 de decembro de 2014}}</ref> Recibiu a aclamación da crítica, particularmente pola interpretación de Moore, que gañou o [[Oscar á mellor actriz]], o [[BAFTA]] á mellor actriz, o Globo de Ouro á mellor actriz de drama e o [[Critics' Choice Movie Award]] á mellor actriz == Personaxes == * [[Julianne Moore]] como Alice Daly-Howland<ref>[https://books.google.com/books?id=a1jVu4f6_PMC&pg=PT101&lpg=PT101&dq=sarah+louise+daly+1972&source=bl&ots=AbY9Swwq4L&sig=r74Fs2IzdHtadefD-Qk6fNf0HwM&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiSqaHW0sXKAhXnm4MKHeYaBDIQ6AEIHzAB#v=onepage&q=sarah%20louise%20daly%201972&f=false Still Alice novel] Consultado o 25 de xaneiro de 2016</ref> * [[Alec Baldwin]] como John Howland * [[Kristen Stewart]] como Lydia Howland * [[Kate Bosworth]] como Anna Howland-Jones * [[Hunter Parrish]] como Tom Howland * [[Shane McRae]] como Charlie Jones * [[Stephen Kunken]] como Dr. Benjamin * [[Victoria Cartagena]] como Profesor Hooper * [[Seth Gilliam]] como Frederic Johnson * Daniel Gerroll como Eric Wellman * Erin Darke como Jenny * Kristin Macomber como Anne * Caridad Montanez como Elena == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|3316960}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=stillalice.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/still_alice/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Wash West]] [[Categoría:Filmes rodados no estado de Nova York]] [[Categoría:Filmes de Sony Pictures Classics]] [[Categoría:Filmes sobre alzhéimer]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] 9gp7yd9r1xv0mn9dccwfhrdxlswidgv 0 345505 7108920 6794503 2025-06-27T22:04:51Z Breogan2008 23204 7108920 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The 5th Wave''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de ciencia ficción dirixido por [[J Blakeson]] que se estreou no [[2016]]. Con guión de [[Susannah Grant]], [[Akiva Goldsman]] e [[Jeff Pinkner]], baséase na [[The 5th Wave (novela)|novela homónima]] de [[Rick Yancey]]. Está protagonizado por [[Chloë Grace Moretz]], [[Nick Robinson (actor)|Nick Robinson]], [[Ron Livingston]], [[Maggie Siff]], [[Alex Roe]], [[Maria Bello]], [[Maika Monroe]] e [[Liev Schreiber]]. == Personaxes == * [[Chloë Grace Moretz]] como Cassie Sullivan<ref name="ew">{{cita web |apelido=Marshall |nome=JoJo |url=http://insidemovies.ew.com/2014/04/16/chloe-grace-moretz-5th-wave/ |título=Movies Chloe Grace Moretz will be killing aliens in 'The 5th Wave' |editor=Entertainment Weekly |dataacceso=16 de abril de 2014 |data=16 de abril de 2014 |data-arquivo=02 de novembro de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20141102171241/http://insidemovies.ew.com/2014/04/16/chloe-grace-moretz-5th-wave/ |url-morta=yes }}</ref> * [[Nick Robinson (actor)|Nick Robinson]] como Ben Parish / Zombie<ref name="variety">{{cita novas |apelido=McNary |nome=Dave |url=http://variety.com/2014/film/news/nick-robinson-alex-roe-the-5th-wave-1201253234/ |título=Nick Robinson, Alex Roe Join Chloe Moretz in ‘The 5th Wave’ |data=27 de xuño de 2014 |editor=Variety |dataacceso=28 de xuño de 2014}}</ref> * [[Ron Livingston]] como Oliver Sullivan<ref name=siff>{{cita novas|apelido=Ford|nome=Rebecca|título='Sons of Anarchy's' Maggie Siff, 'Hart of Dixie' Actress Join 'The 5th Wave'|url=http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/sons-anarchys-maggie-siff-hart-742581|dataacceso=22 de outubro de 2014|editor=The Hollywood Reporter|data=21 de outubro de 2014}}</ref> * [[Maggie Siff]] como Lisa Sullivan<ref name="siff"/> * [[Alex Roe]] como Evan Walker<ref name="variety"/> * [[Maria Bello]] como Sarxento Reznik * [[Maika Monroe]] como Ringer<ref name="thewrap">{{cita novas|título=Maika Monroe Joins Chloe Moretz, Nick Robinson in ‘The 5th Wave’|url=http://www.thewrap.com/maika-monroe-joins-chloe-moretz-nick-robinson-in-the-5th-wave/|dataacceso=15 de agosto de 2014|editor=The Wrap|data=11 de agosto de 2014}}</ref> * [[Gabriela Lopez]] como Lizbeth * [[Zackary Arthur]] como Sam "Sammy" Sullivan<ref name="hollywoodreporter">{{cita novas|apelido=Ford|nome=Rebecca|título='The 5th Wave' Finds Its Sammy (Exclusive)|url=http://www.hollywoodreporter.com/news/5th-wave-finds-sammy-732330|dataacceso=10 de outubro de 2014|editor=The Hollywood Reporter|data=15 de setembro de 2014}}</ref> * [[Liev Schreiber]] como Coronel Vosch<ref name="wrap">{{cita novas|título=Liev Schreiber in Negotiations to Play Villain in Chloe Moretz's ‘The 5th Wave’|url=http://www.thewrap.com/liev-schreiber-in-negotiations-to-play-villain-in-chloe-moretzs-the-5th-wave-exclusive/|dataacceso=15 de agosto de 2014|editor=The Wrap|data=6 de agosto de 2014}}</ref> * [[Tony Revolori]] como Dumbo<ref name="revolori">{{cita novas|apelido=Kroll|nome=Justin|título=‘Grand Budapest Hotel’ Actor Tony Revolori Joins Sony’s ‘Fifth Wave’|url=http://variety.com/2014/film/news/grand-budapest-hotel-tony-revolori-sonys-fifth-wave-1201317504/|dataacceso=1 de outubro de 2014|editor=Variety|data=30 de setembro de 2014}}</ref> * [[Talitha Bateman]] como Teacup<ref name="siff"/> * [[Nadji Jeter]] como Poundcake * Alex MacNicoll como Flintstone == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|2304933}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=5thwave.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/the_fifth_wave/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción de 2016]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción e aventuras dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes rodados en Atlanta]] [[Categoría:Filmes rodados en Xeorxia, Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] [[Categoría:Filmes de adolescentes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes distópicos]] [[Categoría:Filmes ambientados en Miami]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] i6diyf2z2nm0wlu0baucc0ej1p5xgj7 0 345852 7108921 6948428 2025-06-27T22:05:15Z Breogan2008 23204 7108921 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Anastasia''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de animación, producido por [[Fox Animation Studios]] e distribuído por [[20th Century Fox]], que dirixido por [[Don Bluth]] e [[Gary Goldman]]. Está protagonizado polas voces [[Meg Ryan]], [[John Cusack]], [[Kelsey Grammer]], [[Hank Azaria]], [[Christopher Lloyd]] e [[Angela Lansbury]]. O filme é unha adaptación da lenda da duquesa [[Anastasia Nikolaevna Romanov|Anastasia]], que afirma que escapou da [[Execución da familia Romanov|execución da súa familia]]. O filme estreouse o 14 de novembro de 1997 na cidade de Nova York e nos Estados Unidos o 21 de novembro do mesmo ano. Malia as obxeccións dalgúns historiadores polo seu argumento fantasioso que re-escribe a vida da duquesa, tivo unha acollida boa por parte da crítica. Dun orzamento de $50 millóns, recadou $139&nbsp;804&nbsp;348 en todo o mundo, facendo de ''Anastasia'' un grande éxito. Tamén recibiu nomeamentos a varios premios, incluíndo a dous [[Premios Oscar|Oscars]], por [[Oscar á mellor canción orixinal|mellor canción orixinal]] ("[[Journey to the Past]]") e [[Oscar á mellor banda sonora|mellor banda sonora]]. == Personaxes == * [[Meg Ryan]] como [[Anastasia Nikolaevna Romanov|Anastasia]] ** [[Kirsten Dunst]] como Anastasia de nena ** [[Lacey Chabert]] como voz de canto da Anastasia nena ** [[Liz Callaway]] como voz de canto da Anastasia maior * [[John Cusack]] como Dimitri ** Glenn Walker Harris Jr. como Dimitri de neno ** [[Jonathan Dokuchitz]] como voz de canto de Dimitri * [[Kelsey Grammer]] como Vladimir "Vlad" Vanya Voinitsky Vasilovich * [[Christopher Lloyd]] como [[Grigorii Rasputin]] ** [[Jim Cummings]] como voz de canto de Rasputin * [[Hank Azaria]] como Bartok * [[Angela Lansbury]] como [[María Fedorovna Romanova|Emperatriz María]] * [[Bernadette Peters]] como Sophie Stanislovskievna Somorkov-Smirnoff * [[Andrea Martin]] como "''Comrade''" Phlegmenkoff * [[Rick Jones (actor)|Rick Jones]] como [[Tsar]] [[Nicolao II de Rusia]] ** Rick Jones como as voces do soldado revolucionario, do servente e do axente de billetes * Charity James como Anastasia impostora * [[Debra Mooney]] como Actriz * [[Arthur Malet]] como Traveling Man == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0118617}} * [http://www.allmovie.com/movie/v159952 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=anastasia.htm Ficha en Box OfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/1079818-anastasia/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1997]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Don Bluth]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Gary Goldman]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes sobre orfos]] [[Categoría:Filmes de historia alternativa dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes sobre a Revolución Rusa]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1916]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1917]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1926]] [[Categoría:Filmes ambientados en San Petersburgo]] [[Categoría:Filmes ambientados en Rusia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Alemaña]] 903xcohqvg1vvh70amluytpj0vrpqj3 0 346069 7108923 6477322 2025-06-27T22:05:30Z Breogan2008 23204 7108923 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Finding Dory''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de animación por ordenador producido por [[Pixar|Pixar Animation Studios]] e distribuído por [[Walt Disney Pictures]] no 2016. Dirixido e coescrito por [[Andrew Stanton]], con codirección de [[Angus MacLane]],<ref name="HR1">{{cita novas |apelido = Kit |nome = Borys |título = Andrew Stanton to Direct Pixar's 'Finding Nemo' Sequel |url = http://www.hollywoodreporter.com/news/andrew-stanton-pixar-finding-nemo-sequel-350267 |dataacceso = 2 de abril de 2013 |xornal = The Hollywood Reporter |data = 7 de xullo de 2012 }}</ref><ref name="WSJ1">{{cita novas |apelido = Farley |nome = Christopher John |título = Ellen DeGeneres to Star in 'Nemo' Sequel 'Finding Dory' |url = http://blogs.wsj.com/speakeasy/2013/04/02/ellen-degeneres-to-star-in-nemo-sequel-finding-dory/ |dataacceso = 2 de abril de 2013 |xornal = The Wall Street Journal |data = 2 de abril de 2013 }}</ref> o guión foi coescrito por Victoria Strouse e Stanton.<ref name="covered">{{cita novas |url = http://wegotthiscovered.com/movies/angus-maclane-codirecting-finding-dory-andrew-stanton |título = Angus MacLane Co-Directing Finding Dory With Andrew Stanton |autor = Isaac Feldberg |data = 11 de xuño de 2014 |editor = We Got This Covered |dataacceso = 10 de xullo de 2014 }}</ref> O filme é unha secuela de ''[[Finding Nemo]]'' (2003) e está protagonizado polas voces de [[Ellen DeGeneres]] e [[Albert Brooks]], [[Hayden Rolence]], [[Ed O'Neill]], [[Kaitlin Olson]], [[Ty Burrell]], [[Diane Keaton]] e [[Eugene Levy]]. A historia de ''Finding Dory'' céntrase no peixe amnésico Dory, que viaxa para reunirse cos seus pais.<ref name="Dory">{{cita web |url = http://www.totalfilm.com/news/pixar-confirm-finding-nemo-sequel-finding-dory |título = Pixar confirm Finding Nemo sequel |apelido = Risley |nome = Matt |data = 2 de abril de 2013 |editor = Total Film |dataacceso = 2 de abril de 2013 }}</ref> No seu camiño, é capturada e levada a un acuario de California, do cal Marlin e Nemo intentan rescatala.<ref>{{cita novas |apelido= Zeitchik |nome = Steven |título = Ellen DeGeneres' 'Nemo' sequel, 'Finding Dory,' set for 2015 |url = http://www.latimes.com/entertainment/movies/moviesnow/la-et-mn-finding-nemo-sequel-release-date-dory-ellen-degeneres-20130402,0,2156856.story |dataacceso = 2 de abril de 2013 |xornal = Los Angeles Times |data = 2 de abril de 2013 }}</ref> == Personaxes == {{div col}} * [[Ellen DeGeneres]] como Dory ** Sloane Murray como Dory de bebé<ref>{{cita web |url = http://www.usatoday.com/story/life/movies/2016/06/20/finding-dory-secret-stars-baby-dory-gerald-sea-lion/86047762/ |título = Baby Dory is just one of the secret stars of 'Finding Dory' |apelido = Alexander |nome = Bryan |editor = [[USA Today]] |data = 21 de xuño de 2016 |dataacceso = 25 de xuño de 2016 }}</ref> * [[Albert Brooks]] como Marlin * [[Hayden Rolence]] como Nemo * [[Ed O'Neill]] como Hank<ref>{{Cita web |url=http://zap2it.com/2016/04/finding-dory-director-hank-septopus-sneak-peek/ |título=Copia arquivada |data-acceso=20 de xullo de 2016 |data-arquivo=25 de xullo de 2016 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160725133533/http://zap2it.com/2016/04/finding-dory-director-hank-septopus-sneak-peek/ |url-morta=yes }}</ref> * [[Diane Keaton]] como Jenny * [[Eugene Levy]] como Charlie * [[Kaitlin Olson]] como Destiny * [[Ty Burrell]] como Bailey * [[Idris Elba]] como Fluke * [[Dominic West]] como Rudder * [[Bob Peterson]] como Mr. Ray * [[Andrew Stanton]] como Crush * Bennett Dammann como Squirt * [[Bill Hader]] como Stan * [[Kate McKinnon]] como muller de Stan * [[Angus MacLane]] como Charlie Back-and-Forth * Katherine Ringgold como chickenfish. * [[Sigourney Weaver]] como Ela mesma * [[Alexander Gould]] como Pasaxeiro Carl * [[John Ratzenberger]] como Bill * Torbin Xan Bullock como Gerald * [[Willem Dafoe]] como Gill * [[Brad Garrett]] como Bloat * [[Allison Janney]] como Peach * [[Austin Pendleton]] como Gurgle * [[Stephen Root]] como Bubbles * [[Vicki Lewis]] como Deb * [[Jerome Ranft]] como Jacques {{div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * [http://www.pixar.com Web oficial de Pixar]{{IMDb título|2277860}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=pixar2015.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/finding_dory/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.allmovie.com/movie/vfinding-dory-v569275 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Pixar}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de Pixar]] [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2016 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Andrew Stanton]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Angus MacLane]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Thomas Newman]] [[Categoría:Filmes de Walt Disney Pictures]] [[Categoría:Filmes sobre amnesia]] [[Categoría:Filmes sobre cefalópodos]] [[Categoría:Filmes sobre peixes]] [[Categoría:Filmes sobre tiburóns]] [[Categoría:Filmes sobre baleas]] [[Categoría:Filmes sobre discapacidades]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] b4k9ewe34yjd3cj33kqodrpfsz5xfym 0 346336 7108924 6568406 2025-06-27T22:05:45Z Breogan2008 23204 7108924 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Miracles from Heaven''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de drama [[Cristianismo|cristián]] dirixido por [[Patricia Riggen]] que se estreou no [[2016]]. Escrito por Randy Brown, baséase no libro homónimo de Christy Beam, no cal conta a historia real da súa filla, que tivo unha experiencia achegada á morte e que despois puido recuperarse dunha doenza incurable. O filme está protagonizado por [[Jennifer Garner]], [[Kylie Rogers]], [[Martin Henderson]], [[John Carroll Lynch]], [[Eugenio Derbez]] e [[Queen Latifah]]. A rodaxe principal realizouse en [[Atlanta]], [[Xeorxia, Estados Unidos de América|Xeorxia]] en xullo de 2015. Foi estreado o 16 de marzo de 2016 por [[Columbia Pictures]]. == Personaxes == * [[Jennifer Garner]] como Christy Beam * [[Kylie Rogers]] como Anna Beam * [[Martin Henderson]] como Dr. Kevin Beam * [[Eugenio Derbez]] como Dr. Nurko * [[Queen Latifah]] como Angela * [[Brighton Sharbino]] como Abbie Beam * Courtney Fansler como Adelynn Beam * Zach Sale como Dr. Blyth * Kelly Collins Lintz como Emmy * [[John Carroll Lynch]] como Reverendo Scott * Brandon Spink como Billy Snyder * Hannah Alligood como Haley * Wayne Pere como Ben * [[Bruce Altman]] como Dr. Burgi * Suehyla El-Attar como recepcionista do hospital Boston Children == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|4257926}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Patricia Riggen]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en Atlanta]] [[Categoría:Filmes ambientados en Texas]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2011]] [[Categoría:Filmes sobre cristianismo]] [[Categoría:Filmes sobre nenos]] [[Categoría:Filmes sobre enfermidades]] szu07baqsm34r0mm8n1bo3ds7kpqozo 0 346384 7108511 6735156 2025-06-27T16:31:27Z Galton1892 156153 7108511 wikitext text/x-wiki Os '''problemas de Hilbert''' conforman unha listaxe de 23 [[Problema matemático|problemas matemáticos]] compilados polo matemático [[Alemaña|alemán]] [[David Hilbert]] para a conferencia en [[París]] do [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1900]]. Os problemas estaban todos por resolver naquel momento, e varios resultarían ser moi influentes na [[Historia das matemáticas#Século XX|matemática do século XX]]. Hilbert presentou dez dos problemas (1, 2, 6, 7, 8, 13, 16, 19, 21 e 22) na conferencia, nun acto o [[8 de agosto]] na [[A Sorbona|Sorbona]]. A listaxe completa publicouse máis adiante. == Natureza e influencia dos problemas == Aínda que se produciron intentos de repetir o éxito da listaxe de Hilbert, ningún outro conxunto tan variado de problemas ou [[conxectura]]s tivo un efecto comparable no desenvolvemento da materia nin obtivo unha celebridade tal. Por exemplo, as [[Conxecturas de Weil|conxecturas de André Weil]] son famosas pero foron pouco publicitadas. Quizais o seu propio temperamento evitou que intentase poñerse en posición de competir con Hilbert. [[John von Neumann]] produciu unha listaxe, pero non obtivo recoñecemento universal. A primeira vista, este éxito podería atribuírse á eminencia do autor dos problemas. Hilbert estaba na cúspide do seu poder e reputación naquel momento e continuou a dirixir a sobresaliente escola de matemática na [[Universidade de Göttingen]]. Un exame máis coidadoso revela que o asunto non é tan simple. A matemática daquel tempo era aínda discursiva: a tendencia a substituír palabras por símbolos e apelacións á intuición e conceptos mediante [[Sistema axiomático|axiomática]] pura seguía subxugada, aínda que se volvería forte durante a seguinte xeración. En 1900, Hilbert non puido acudir á [[teoría axiomática de conxuntos]], á [[integral de Lebesgue]], aos [[Espazo topolóxico|espazos topolóxicos]] ou á [[tese de Church]], que cambiarían os seus respectivos campos de forma permanente. A [[análise funcional]], fundada en certo modo polo propio Hilbert como noción central dos testemuños do [[espazo de Hilbert]], non se diferenciara aínda do [[cálculo de variacións]]; hai na listaxe de problemas de matemática de variacións, pero nada, como podería asumirse inocentemente, sobre [[teoría espectral]] (o [[Problema 19 de Hilbert|problema 19]] ten unha conexión coa [[hipoelipticidade]]). A listaxe non foi profética nese sentido: non conseguiu plasmar ou anticipar o fulgurante ascenso que experimentarían a [[topoloxía]], a [[teoría de grupos]] e a [[teoría da medida]] no século XX, así como non previu o xeito en que ía a avanzar a [[lóxica matemática]]. Polo tanto, o seu valor documental é o de ''ensaio'': unha visión parcial, persoal. Suxire algúns programas de investigación e algunhas direccións por seguir sen finalidade concreta. De feito, moitas das preguntas daban unha falsa idea do matemático profesional do século XIX, ou incluso de 1950, no que a forma dunha solución a unha boa pregunta tomaría a forma dun artigo nunha [[Revista científica|publicación]] matemática. Se este fose o caso de todos os vinte e tres problemas, simplificaríase o comentario ata o punto de poder dar unha referencia a unha revista, ou considera a pregunta como aberta aínda. Nalgúns casos a linguaxe empregada por Hilbert continúa a considerarse un tanto "negociable", en canto ao significado real da formulación do problema (en ausencia de fundamentos axiomáticos, baseados en [[matemática pura]], comezando co propio traballo de Hilbert sobre [[xeometría euclidiana]], pasando polo ''[[Principia Mathematica]]'', e rematando co [[grupo Bourbaki]] e o "terrorismo intelectual" para terminar o traballo). Os problemas Primeiro e Quinto atópanse, quizais sorprendentemente, nun estado de formulación dunha claridade menos que total. En casos como o Vixésimo, o problema podería lerse de forma razoable nunha versión "interna", relativamente accesible, na que se pode saber a que estaba apuntando Hilbert; ou como unha penumbra "externa" e especulativa. A razón máis importante é a gran rapidez coa que aceptou a listaxe de Hilbert a comunidade matemática daquel momento (o que é unha fórmula menos convencional que agora, xa que por entón había poucos líderes investigadores, que xeralmente se atopaban nuns poucos países europeos e se coñecían todos entre eles). Os problemas estudáronse con grande atención; resolver un estableceu reputacións. O estilo foi polo menos tan influente como o contido dos problemas. Hilbert solicitaba clarificacións. Pediu solucións en principio a preguntas algorítmicas, non a [[algoritmo]]s prácticos. Pediu un fortalecemento dos alicerces de partes da matemática nas que os non practicantes aínda se antollaban guiadas por intuicións opacas (o [[cálculo de Schubert]] e a [[xeometría enumerativa]]). Estas actitudes foron adoptadas por moitos seguidores, aínda que tamén foron discutidas, e continúan a sela. Trinta anos despois, Hilbert endurecera a súa postura. == Resumo == Dos problemas de Hilbert claramente formulados, os problemas 3, 7, 10, 11, 13, 14, 17, 19 e 20 teñen unha solución aceptada por consenso. Por outra banda, os problemas 1, 2, 5, 9, 15, 18*, 21 e 22 teñen solucións de aceptación parcial, pero existe certa controversia ao respecto de se a solución resolve realmente o problema. O * no 18 indica que a solución á [[ecuación de Kepler]] é unha [[demostración asistida por computadora]], unha noción anacrónica para un problema de Hilbert e controvertida ata certo punto debido a que un lector humano non pode verificala en tempo razoable. Isto deixa sen resolver o 8 (a [[hipótese de Riemann]]) e o 12, ambos dentro da [[teoría dos números]]. Nesta clasificación os 4, 6 e 16 son demasiado vagos como para que algún día se poidan declarar resoltos. O problema 24 retirado tamén estaría nesta clase. == Información tabulada == Os vinte e tres problemas de Hilbert son os seguintes: {| class="wikitable" ! Problema ! Explicación ! Estado do problema |- | [[Primeiro problema de Hilbert|1.º]] | A [[hipótese do continuo]] (é dicir, non existe [[conxunto]] cun tamaño que estea estritamente entre o dos [[Número racional|racionais]] e o dos [[Número real|números reais]]). | Style="background:#ffffa0;" | Probouse a imposibilidade de probalo como certo ou falso mediante os [[axiomas de Zermelo-Fraenkel]]. Non hai consenso ao respecto de considerar isto como solución ao problema.<ref>Adoita citarse o resultado de independencia de Cohen, mostrando que a hipótese do continuo é independente de ZFC (os [[axiomas de Zermelo-Fraenkel]], estendidos para incluír o [[axioma da escolla]]) se cita habitualmente para xustificar que o primeiro problema foi resolto. Un punto de vista contemporáneo é que podería ser o caso de que a [[teoría de conxuntos]] debería ter axiomas adicionais, capaces de resolver a situación.</ref> |- | [[Segundo problema de Hilbert|2º]] | Probar que os [[axioma]]s da [[aritmética]] son [[Demostración de consistencia|consistentes]] (é dicir, que a aritmética é un [[sistema formal]] que non supón unha [[contradición]]). | Style="background:#ffffa0;" | Parcialmente resolto: hai quen sostén que se demostrou imposible o establecemento nun sistema consistente, finitista e axiomático;<ref>O resultado de Gentzen mostra de forma bastante precisa canto fai falta asumir para probar que os [[axiomas de Peano]] son consistentes. Sostense de forma xeral que o [[Teoremas da incompletitude de Gödel|teorema da incompletitude de Gödel]] mostra que non hai demostración [[Finitismo|finitista]] de que os AP sexan consistentes (aínda que o propio Gödel rexeitou que fixese esta inferencia.</ref> Porén, [[Gerhard Gentzen|Gentzen]] probou en 1936 que a consistencia da aritmética se deriva do bo fundamento do ordinal <math>\epsilon_0</math>, un feito suxeito á intuición combinatoria. |- | 3.º | Dados dous [[poliedro]]s de igual [[volume (física)|volume]], é sempre posible cortar o primeiro nunha cantidade finita de pezas poliédricas que poidan ser ensambladas de modo que quede construído o segundo? | Style="background:#c0ffc0;" | Resolto. Resultado: non, probado empregando [[Invariante de Dehn|invariantes de Dehn]]. |- | 4º | Construír todas as [[Espazo métrico|métricas]] que teñan rectas [[xeodésica]]s. | Style="background:#E0E0E0;" | Demasiado vago para decidir se se resolveu ou non.<ref>De acordo a Rowe e Gray, a maioría dos problemas foron resoltos. Algúns non foron definidos completamente, pero progresouse o suficiente neles como para consideralos «resoltos»; Rowe e Gray listan o cuarto problema como demasiado vago para decidir se se resolveu.</ref> |- | 5º | Son os [[Grupo (matemática)|grupos continuos]] [[Grupo de Lie|grupos diferenciais]] de forma automática? | Style="background:#c0ffc0;" | Resolto por [[Andrew Gleason|Gleason]] (1952). |- | 6º | [[Axioma]]tizar toda a [[física]]. | Style="background:#ffffa0;" | * a [[mecánica clásica]]: Hamel ([[1903]]). * a [[termodinámica]]: [[Constantin Carathéodory|Carathéodory]] ([[1909]]). * a [[relatividade especial]]: Robb ([[1914]]) e Caratheodory ([[1924]]) independentemente. * a [[teoría da probabilidade]]: [[Andréi Kolmogórov|Kolmogórov]] ([[1930]]). * a [[teoría cuántica de campos]]: Wightman a finais da [[década de 1950]]. |- | 7º | É ''a''<sup>''&nbsp;b''</sup> [[Número transcendente|transcendente]], sendo ''a'' ≠ 0,1 [[Número alxébrico|alxébrico]] e ''b'' [[Número irracional|irracional]] alxébrico? | Style="background:#c0ffc0;" | Resolto. Resultado: si, ilustrado polo [[teorema de Gelfond]] ou o [[teorema de Gelfond-Schneider]]. |- | 8º | A [[hipótese de Riemann]] (a parte real de calquera [[Raíz (matemática)|cero]] non [[Trivial (matemática)|trivial]] da [[función zeta de Riemann]] é &frac12;) e a [[conxectura de Goldbach]] (cada número [[par]] maior que 2 pode escribirse como a suma de dous [[Número primo|números primos]]). | Style="background:#ff8080;" | Sen resolver.<ref>O problema 8 contén dous problemas famosos, ambos aínda sen resolver. O primeiro deles, a [[hipótese de Riemann]] é un dos sete [[Clay Mathematics Institute|problemas premiados do milenio]], que pretendían ser os "Problemas de Hilbert" do [[século XXI]].</ref> |- | 9º | Atopar a lei máis xeral do [[Lei de reciprocidade cuadrática|teorema de reciprocidade]] en calquera [[Corpo (matemáticas)|corpo numérico]] [[Álxebra|alxébrico]]. | Style="background:#ffffa0;" | Parcialmente resolto.<ref>O problema 9 foi resolto no caso [[Grupo abeliano|abeliano]], mediante o desenvolvemento da [[teoría de corpos de clases]]; o caso non abeliano segue sen resolverse, se se interpreta iso como ''teoría de corpos de clases non abelianas''.</ref> |- | [[Décimo problema de Hilbert|10º]] | Atopar un algoritmo que determine se unha [[ecuación diofantiana]] polinómica dada con coeficientes enteiros ten solución enteira. | Style="background:#c0ffc0;" | Resolto. Resultado: non, o teorema de Matiyasevich ([[1970]]) implica que non existe ese algoritmo. |- | 11º | Resolver as [[formas cuadráticas]] con [[Coeficiente (matemáticas)|coeficientes]] numéricos alxébricos. | Style="background:#ffffa0;" | Parcialmente resolto: * Sobre os números racionais: [[Helmut Hasse|Hasse]] ([[1923]]-[[1924]]). * Sobre os números enteiros: [[Carl Ludwig Siegel|Siegel]] na [[década de 1930]]. |- | 12º | Estender o [[teorema de Kronecker]] sobre [[Extensión abeliana|extensións abelianas]] dos [[Número racional|números racionais]] a calquera [[Corpo (matemáticas)|corpo numérico]] de calquera base. | Style="background:#ff8080;" | Sen resolver. |- | 13º | Resolver todas as [[Ecuación de sétimo grado|ecuacións de 7º grado]] empregando [[Función matemática|funcións]] de dous [[Variable (matemáticas)|parámetros]]. | Style="background:#c0ffc0;" | Resolto negativamente por [[Vladimir Arnold]] e [[Andrei Kolmogorov]] en [[1957]]. |- | 14º | Probar a [[Conxunto finito|finitude]] de certos sistemas completos de funcións. | Style="background:#c0ffc0;" | Resolto. Resultado: non, en xeral, debido a un contraexemplo, Nagata ([[1962]]). |- | 15º | Fundamento rigoroso do cálculo enumerativo de Schubert. | Style="background:#ffffa0;" | Parcialmente resolto, Van der Waerden a finais da [[década de 1930]]. |- | 16º | [[Topoloxía]] das curvas e superficies alxébricas. | Style="background:#ff8080;" | Sen resolver. |- | 17º | Expresión dunha función [[Definición (matemática)|definida]] [[Número racional|racional]] como [[división (matemáticas)|cociente]] de [[suma]]s de [[Cadrado (álxebra)|cadrados]]. | Style="background:#c0ffc0;" | Resolto. Resultado: estableceuse un límite superior para o número de termos cadrados necesarios, Pfister ([[1967]]). A solución negativa en xeral débese a Du Bois ([[1967]]). |- | 18º | Existe un [[poliedro]] irregular e que [[Teselación|constrúa outros poliedros]]? Cal é o empillamento compacto máis denso? | Style="background:#c0ffc0;" | Resolto.<ref>Rowe e Gray tamén listan o problema 18º como "aberto" no seu libro de 2000, porque o problema do empillamento compacto (tamén coñecido como [[conxectura de Kepler]]) estaba sen resolver, pero propúxase unha solución dende entón.</ref> |- | 19º | Son sempre [[Analítico|analíticas]] as solucións dos [[lagrangiano]]s? | Style="background:#c0ffc0;" | Resolto por [[Sergei Natanovich Bernstein|Bernstein]] ([[1904]]). Resultado: si. |- | 20º | Teñen solución todos os [[Cálculo de variacións|problemas de variacións]] con certas [[Condición de veciñanza|condicións de veciñanza]]? | Style="background:#c0ffc0;" | Resolto. Supuxo unha área importante de investigación durante o século XX, culminando coas solucións ao caso non linear. |- | 21.<sup>er</sup> | Probar a existencia de [[Ecuación linear diferencial|ecuacións lineares diferenciais]] que teñan un grupo monodrómico prescrito. | Style="background:#c0ffc0;" | Resolto. Resultado: si ou non, dependendo dunha formulación máis exacta do problema. Segundo Gray resolto de forma negativa por Anosov e Bolibruch ([[1994]]). |- | 22º | Uniformización das relacións analíticas por medio de funcións automórficas. | Style="background:#c0ffc0;" | Resolto por [[Paul Koebe|Koebe]] ([[1907]]) e [[Henri Poincaré|Poincaré]] independentemente ([[1907]]). |- | 23.º | Extensión dos métodos do [[cálculo de variacións]]. | Style="background:#ff8080;" | Sen resolver. |} == O problema vinte e catro == Orixinariamente Hilbert incluíu 24 problemas na súa listaxe, pero decidiu excluír un deles da publicada. O "problema vixésimo cuarto" (na teoría da demostración, sobre un criterio de [[simplicidade]] e métodos xerais) descubriuno no ano 2000 o historiador alemán Rüdiger Thiele, dentro das notas manuscritas orixinais de Hilbert. == Tradución ao galego == En 2019 traduciunos ao [[lingua galega|galego]] o profesor da [[Universidade de Vigo]] [[Nicanor Alonso]] no libro ''[[A Lista de Hilbert]]''.<ref>{{Cita novas |título=O discurso matemático máis famoso da historia, traducido ao galego |nome=Ana|apelidos=Propín |url=https://www.uvigo.gal/universidade/comunicacion/duvi/discurso-matematico-mais-famoso-historia-traducido-ao-galego |xornal=Duvi |data=12 de febreiro de 2019 |dataacceso=15 de febreiro de 2019 }}</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * Gray, Jeremy J. (2000). ''El reto de Hilbert''. Crítica. ISBN 84-8432-465-6 * Yandell, Benjamin H. (2002). ''The Honors Class. Hilbert's Problems and Their Solvers''. A K Peters. ISBN 1-56881-141-1 * ''On Hilbert and his 24 Problems.'' En: Proceedings of the Joint Meeting of the CSHPM 13(2002)1-22 (26th Meeting; ed. M. Kinyon) * Nagel, Ernest and Newman, James R., ''Godel's Proof'', New York University Press, 1958. * [[John Dawson]], Jr ''Logical Dilemmas, The Life and Work of Kurt Gödel'', AK Peters, Wellesley, Mass., 1997. * [[Rebecca Goldstein]], ''Incompleteness: The Proof and Paradox of Kurt Gödel'', Atlas Books, W. W. Norton & Co., Nova York, 2005. * Felix E. Browder (editor), ''Mathematical Developments Arising from Hilbert Problems'', Proceedings of Symposia in Pure Mathematics XXVIII (1976), American Mathematical Society. * [[Yuri Matiyasévich]], ''Hilbert's Tenth Problem'', MIT Press, Cambridge, Massachusetts, 1993. * [[Torkel Franzén]], ''Gödel's Theorem: An Incomplete Guide to Its Use and Abuse'', AK Peters, Wellesley, Mass., 2005. === Outros artigos === * [[Problemas de Smale]] * [[Problemas do milenio]] === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20040907002916/http://www.mathacademy.com/pr/prime/articles/hilbert_prob/index.asp?PRE=hilber&TAL=Y&TAN=Y&TBI=Y&TCA=Y&TCS=Y&TEC=Y&TFO=Y&TGE=Y&TNT=Y&TPH=Y&TST=Y&TTO=Y&TTR=Y&TAD= Listaxe dos 23 problemas, con descrición dos que foron resoltos] * [https://web.archive.org/web/20120205025851/http://www.mathematik.uni-bielefeld.de/~kersten/hilbert/rede.html Texto orixinal do relatorio de Hilbert] {{de}} * [http://aleph0.clarku.edu/~djoyce/hilbert/toc.html Tradución ao inglés do relatorio de Hilbert de 1900] * [http://www.math88.pitt.edu/articles/hilbert.html Detalles sobre a solución ao problema 18]{{Ligazón morta|data=agosto de 2018 }} * [https://web.archive.org/web/20060709154628/http://www.mathsyear2000.org/resources/mathassoc/Maths_Gazette.pdf The Mathematical Gazette, marzo de 2000 (páxinas 2-8) "100 Years On"] * [http://www.ams.org/amsmtgs/2025_abstracts/962-01-285.pdf "On Hilbert's 24th Problem: Report on a New Source and Some Remarks."] * [https://web.archive.org/web/20090306232628/http://www.math.umn.edu/~wittman/problems2.html Os problemas de París] * [http://logic.pdmi.ras.ru/Hilbert10 Páxina do décimo problema de Hilbert] * [http://www.sinewton.org/numeros/numeros/43-44/Articulo03.pdf Información sobre os 23 Problemas de Hilbert] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160820051442/http://www.sinewton.org/numeros/numeros/43-44/Articulo03.pdf |date=20 de agosto de 2016 }} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia das matemáticas]] [[Categoría:Matemáticas]] [[Categoría:1900]] 3v91bebk3s9fjmadvsdcn9g3zwvoncg 0 346677 7109004 6909790 2025-06-27T22:49:31Z O Breixo 127505 7109004 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}}{{annotated image/Extinction|caption='''Intensidade de extinción mariña durante o Fanerozoico'''. Intensidade da extinción en porcentaxe de xéneros mariños que estaban presentes en cada intervalo de tempo pero que xa non estaban presentes no intervalo seguinte, fronte á escala de tempo.<ref name="rohde">{{Cita publicación periódica|author1=Rohde, R.A. |author2=Muller, R.A. |lastauthoramp=yes |year=2005|title=Cycles in fossil diversity|journal=Nature|volume=434|issue=7030|pages=209–210|doi=10.1038/nature03339|pmid=15758998|bibcode = 2005Natur.434..208R }}</ref> Na parte superior indícanse os períodos xeolóxicos con abreviaturas e cores. A extinción do Permiano é o evento máis significativo para os xéneros mariños, no cal (segundo esta fonte) aproximadamente o 50% deles non conseguiron sobrevivir.}} A '''extinción do Permiano-Triásico''' ('''P-Tr'''), tamén chamada '''extinción en masa do Permiano-Triásico''', '''evento de extinción do Permiano-Triásico''', coñecida coloquialmente como '''a gran mortaldade''', o '''final permiano''' ou a '''grande extinción permiana''',<ref>{{Cita novas |url=http://news.nationalgeographic.com/news/2011/11/111121-great-dying-permian-mass-extinction-science/ |title="Great Dying" Lasted 200,000 Years |newspaper=National Geographic|date=23 November 2011|accessdate=1 April 2014}}</ref><ref>{{Cita novas |url=http://www.smithsonianmag.com/smart-news/how-single-act-evolution-nearly-wiped-out-all-life-earth-180950341/ |title=How a Single Act of Evolution Nearly Wiped Out All Life on Earth |newspaper=ScienceDaily|date=1 April 2014|accessdate=1 April 2014}}</ref> é unha grande extinción que ocorreu hai uns 252 millóns de anos (Ma),<ref name="Shen2011">{{Cita publicación periódica|title = Calibrating the End-Permian Mass Extinction|author = Shen S.-Z.|year = 2011|journal = Science|doi = 10.1126/science.1213454|pmid = 22096103|bibcode = 2011Sci...334.1367S|volume = 334|issue = 6061|pages = 1367–1372|display-authors = etal}}</ref> que forma a fronteira entre os [[período xeolóxico|períodos]] [[Permiano]] e [[Triásico]], e tamén entre as eras do [[Paleozoico]] e [[Mesozoico]]. Foi o [[evento de extinción]] coñecido máis grave acontecido na Terra, no cal se extinguiron un 96% de todas as [[especie (bioloxía)|especies]] mariñas<ref name="Benton">{{Cita libro|author=Benton M J|authorlink = Michael Benton|title=When life nearly died: the greatest mass extinction of all time |publisher=Thames & Hudson |location=London |year=2005 |pages= |isbn=0-500-28573-X |oclc= |doi= |accessdate=}}</ref><ref name="BergstromDugatkin2012">{{Cita libro|author1=Carl T. Bergstrom|author2=Lee Alan Dugatkin|title=Evolution|url=https://books.google.com/books?id=SeaEZwEACAAJ|year=2012|publisher=Norton|isbn=978-0-393-92592-0|page=515}}</ref> e un 70% das especies de [[vertebrados]] terrestres.<ref name="SahneyBenton2008RecoveryFromProfoundExtinction" /> É a única extinción en masa coñecida que afectou aos [[insectos]].<ref name="Labandeira" /><ref name="sole">{{Cita libro |vauthors=Sole RV, Newman M |veditors=Canadell JG, Mooney, HA|chapter=Extinctions and Biodiversity in the Fossil Record|title=Encyclopedia of Global Environmental Change, The Earth System – Biological and Ecological Dimensions of Global Environmental Change (Volume 2) |publisher=Wiley |location=New York |year=2003 |pages=297–391 |isbn=0-470-85361-1 |oclc= |doi= |accessdate=}}</ref> Un 57% de todas as [[Familia (bioloxía)|familias]] e un 83% de todos os [[xénero (bioloxía)|xéneros]] desapareceron. Como se perdeu tanta [[biodiversidade]], a recuperación da vida na Terra tardou en producirse significativamente máis tempo que en calquera outro evento de extinción coñecido,<ref name="Benton" /> posiblemente uns 10 millóns de anos.<ref>{{Cita novas |url=http://www.sciencedaily.com/releases/2012/05/120527153810.htm |title=It Took Earth Ten Million Years to Recover from Greatest Mass Extinction |newspaper=ScienceDaily|date=27 May 2012|accessdate=28 May 2012}}</ref> Hai evidencias de dous ou tres pulsos (ou fases) distintos e extinción.<ref name="SahneyBenton2008RecoveryFromProfoundExtinction">Sahney, S.; Benton, M. J. (2008). "Recovery from the most profound mass extinction of all time". Proceedings of the Royal Society: Biological. 275 (1636): 759–65. doi:10.1098/rspb.2007.1370. PMC 2596898free to read. PMID 18198148.</ref><ref name="Jin2000">{{Cita publicación periódica|title = Pattern of Marine Mass Extinction Near the Permian–Triassic Boundary in South China|vauthors=Jin YG, Wang Y, Wang W, Shang QH, Cao CQ, Erwin DH |year = 2000|journal = Science|volume = 289|issue = 5478|pages = 432–436|pmid = 10903200|doi = 10.1126/science.289.5478.432|bibcode = 2000Sci...289..432J}}</ref><ref name="YinGSSP">{{Cita libro|title=The Global Stratotype Section and Point (GSSP) of the Permian-Triassic Boundary|vauthors=Yin H, Zhang K, Tong J, Yang Z, Wu S |journal=Episodes|volume=24|issue=2|pages=102–114}}</ref><ref name="Yin1992">{{Cita libro |chapter=Permo-Triassic events in the eastern Tethys–an overview|vauthors=Yin HF, Sweets WC, Yang ZY, Dickins JM |editor=Sweet WC |title=Permo-Triassic events in the eastern Tethys: stratigraphy, classification, and relations with the western Tethys |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge, UK |year=1992 |pages= 1–7|isbn=0-521-54573-0 |oclc= |doi= |accessdate=}}</ref> Os mecanismos que se suxeriron para o último son un ou máis [[evento de impacto|eventos de impacto]] de grandes [[meteorito]]s, [[volcán|volcanismo]] masivo, incendio e explosión de depósitos de carbón e gas nos chamados [[trapps siberianos]] (ou escaleiras siberianas),<ref name="lava/coal fires"> {{Cita publicación periódica | year=2011 | doi=10.1073/pnas.1118675109 | pmid=22184229 | pmc=3252959 | journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|author1=Darcy E. Ogdena |author2=Norman H. Sleep |lastauthoramp=yes | title=Explosive eruption of coal and basalt and the end-Permian mass extinction| url=http://www.pnas.org/content/early/2011/12/12/1118675109.abstract |bibcode = 2012PNAS..109...59O | volume=109 | issue=1 | pages=59–62}}</ref> e un [[efecto invernadoiro]] desbocado desencadeado por unha súbita liberación de [[metano]] do leito oceánico debido á [[hipótese do canón de clatratos|disociación de clatratos de metano]] ou á actividade de [[metanóxeno|microbios produtores de metano]] (metanóxenos);<ref>{{Cita web|url=http://newsoffice.mit.edu/2014/ancient-whodunit-may-be-solved-microbes-did-it|title=Ancient whodunit may be solved: The microbes did it!|author=David L. Chandler – MIT News Office|date=31 March 2014|work=MIT News}}</ref> xunto con cambios graduais que posiblemente tamén contribuíron, como cambios no nivel do mar, incemento da [[evento anóxico|anoxia]], incremento da [[aridez]] e un cambio na circulación oceánica impulsado por un [[cambio climático]]. == Datación da extinción == Ata 2000 pensábase que as secuencias de rochas do límite Permiano-Triásico eran demasiado poucas e tiñan demasiados baleiros para que os científicos puidese determinar fiablemente os seus detalles.<ref name="Erwin1993Paleozoic Crisis">{{Cita libro | author=Erwin, D.H | year=1993 | title=The Great Paleozoic Crisis: Life and Death in the Permian | url=https://archive.org/details/greatpaleozoiccr0000erwi | publisher=Columbia University Press | location= New York|isbn=0-231-07467-0}}</ref> Porén, é agora posible datar a extinción con notable precisión. Os datos de U-Pb de circóns de cinco xacementos de cinzas volcánicas do ''Global Stratotype Section and Point'' para o límite do Permiano-Triásico en Meishan, China, establecen un modelo de idade de alta resolución para a extinción, o que permite a exploración das ligazóns entre a perturbación ambiental global, a alteración do ciclo do carbono, a extinción en masa e a recuperación a escala de milenios. A extinción ocorreu entre 251,941 ± 0,037 e 251,880 ± 0,031 Ma, unha duración de 60 ± 48 miles de anos.<ref name=":0">{{Cita publicación periódica|url = |title = High-precision timeline for Earth's most severe extinction|last = Burgess|first = SD|date = 2014|journal = Nature|doi = 10.1073/pnas.1317692111|pmid = 24516148|access-date =|volume=111|issue = 9|pages=3316–3321|pmc=3948271}}</ref> Esta extinción coincide cun decrecemento grande (aproximadamente o 0,9%), abrupto global na [[análise de isótopos|proporción]] de [[isótopo]]s estables {{chem|13|C|link=13C}} e {{chem|12|C|link=Carbon-12}},<ref name=McElwain2007 /><ref>{{Cita publicación periódica|author=Magaritz M|year=1989|title=<sup>13</sup>C minima follow extinction events: a clue to faunal radiation|url=https://archive.org/details/sim_geology_1989-04_17_4/page/337|journal=Geology|volume=17|pages=337–340|doi=10.1130/0091-7613(1989)017<0337:CMFEEA>2.3.CO;2|issue=4|bibcode = 1989Geo....17..337M }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|vauthors=Krull SJ, Retallack JR |year=2000|title=<sup>13</sup>C depth profiles from paleosols across the Permian–Triassic boundary: Evidence for methane release|journal=GSA Bulletin|volume=112|issue=9|pages=1459–1472|doi=10.1130/0016-7606(2000)112<1459:CDPFPA>2.0.CO;2|issn=0016-7606|bibcode = 2000GSAB..112.1459K }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|vauthors=Dolenec T, Lojen S, Ramovs A |year=2001|title=The Permian–Triassic boundary in Western Slovenia (Idrijca Valley section): magnetostratigraphy, stable isotopes, and elemental variations|journal=Chemical Geology|volume=175|issue=1|pages=175–190|doi=10.1016/S0009-2541(00)00368-5}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|vauthors=Musashi M, Isozaki Y, Koike T, Kreulen R |year=2001|title=Stable carbon isotope signature in mid-Panthalassa shallow-water carbonates across the Permo–Triassic boundary: evidence for <sup>13</sup>C-depleted ocean|url=https://archive.org/details/sim_earth-and-planetary-science-letters_2001-11-30_193_1-2/page/n14 |journal=Earth Planet. Sci. Lett.|volume=193|pages=9–20|doi=10.1016/S0012-821X(01)00398-3|bibcode=2001E&PSL.191....9M}}</ref> e é ás veces usado para identificar o límite Permiano-Triásico en rochas que non son axeitados para a datación radiométrica.<ref name="DolenecLojenRamovs2001PermianTriassicBoundary">{{Cita publicación periódica | year=2001 | title=The Permian-Triassic boundary in Western Slovenia (Idrijca Valley section): magnetostratigraphy, stable isotopes, and elemental variations | journal=Chemical Geology | volume=175 | pages=175–190 |vauthors=Dolenec T, Lojen S, Ramovs A | doi=10.1016/S0009-2541(00)00368-5 }}</ref> Hai máis evidencias de cambios ambientais arredor do límite P-Tr que suxiren un aumento de 8&nbsp;°C na temperatura,<ref name=McElwain2007 /> e un incremento nos niveis {{chem|CO|2}} de 2000 [[partes por millón|ppm]] (en contraste con isto, a concentración immediatamente antes da [[Revolución Industrial]] era 280 ppm).<ref name=McElwain2007 /> Hai tamén evidencias dun incremento da radiación ultravioleta que chegaba á Terra e causaba mutacións nas [[espora]]s das plantas.<ref name="McElwain2007">McElwain, J. C.; Punyasena, S. W. (2007). "Mass extinction events and the plant fossil record". Trends in Ecology & Evolution. 22 (10): 548–557. doi:10.1016/j.tree.2007.09.003. PMID 17919771.</ref> Suxeriuse que o límite Permiano-Triásico está asociado cun súbito incremento na abundancia de [[fungo (bioloxía)|fungos]] terrestres e mariños, causado polo brusco incremento na cantidade de plantas mortas e animais que se alimentaban de fungos.<ref name="VisscherBrinkhuisEtAl1996TerminalPaleozoicFungalEvent">{{Cita publicación periódica|author1=H Visscher |author2=H Brinkhuis |author3=D L Dilcher |author4=W C Elsik |author5=Y Eshet |author6=C V Looy |author7=M R Rampino |author8=A Traverse |last-author-amp=yes |year=1996|title=The terminal Paleozoic fungal event: Evidence of terrestrial ecosystem destabilization and collapse|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences|volume=93|issue=5|pages=2155–2158|doi=10.1073/pnas.93.5.2155|pmc=39926|pmid=11607638 |bibcode = 1996PNAS...93.2155V }}</ref> Durante un tempo este "pico dos fungos" (na gráfica) foi utilizado por algúns paleontólogos para identificar o límite Permiano-Triásico en rochas que non son axeitadas para a datación radiométrica ou a falta de [[fósil índice|fósiles índice]] adecuados, pero mesmo os propoñentes da hipótese do pico de fungos indicaron que o dito pico puido ser un fenómeno repetido creado por ecosistemas post-extinción no Triásico temperán.<ref name="VisscherBrinkhuisEtAl1996TerminalPaleozoicFungalEvent" /> A propia idea dun pico de fungos foi criticada en diversos aspectos, como os seguintes: as ''Reduviasporonites'', que son as esporas fúnxicas supostas máis comúns, foron en realidade unhas [[alga]] fosilizadas;<ref name="McElwain2007" /><ref name="FosterEtAl2002RevisionOfReduviasporonites">{{Cita publicación periódica | author = Foster, C.B. |author2=Stephenson, M.H. |author3=Marshall, C. |author4=Logan, G.A. |author5=Greenwood, P.F. | year = 2002 | title = A Revision Of Reduviasporonites Wilson 1962: Description, Illustration, Comparison And Biological Affinities | journal = Palynology | volume = 26 | issue = 1 | pages = 35–58 | doi = 10.2113/0260035 | url=http://palynology.geoscienceworld.org/cgi/content/abstract/26/1/35}}</ref> o pico non aparece en todo o mundo;<ref>{{Cita publicación periódica | title=Permian-Triassic Transition in Spain: A multidisciplinary approach | journal=Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology | volume=229 | issue=1–2 | year=2005 | pages=1–2 | doi=10.1016/j.palaeo.2005.06.028 | url=http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6V6R-4GR8RWF-5&_user=1495569&_rdoc=1&_fmt=&_orig=search&_sort=d&view=c&_acct=C000053194&_version=1&_urlVersion=0&_userid=1495569&md5=537a1a5b0a8e04cca2221ecb12afb1e9 | author1=López-Gómez, J. | author2=Taylor, E.L. | lastauthoramp=yes | apelidos= | data= | revista= | data-acceso=30 de xullo de 2016 | urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100306164841/http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6V6R-4GR8RWF-5&_user=1495569&_rdoc=1&_fmt=&_orig=search&_sort=d&view=c&_acct=C000053194&_version=1&_urlVersion=0&_userid=1495569&md5=537a1a5b0a8e04cca2221ecb12afb1e9 | dataarquivo=06 de marzo de 2010 | urlmorta=yes }}</ref><ref name="LooyEtAl2005EndPermianDeadZone">{{Cita publicación periódica |vauthors=Looy CV, Twitchett RJ, Dilcher DL, ((Van Konijnenburg-Van Cittert JH)), Visscher H | year = 2005 | title = Life in the end-Permian dead zone | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences | volume = 162 | issue = 4 | pages = 7879–7883 | doi = 10.1073/pnas.131218098 | quote = See image 2 | pmid = 11427710 | pmc = 35436 |bibcode = 2001PNAS...98.7879L }}</ref> e en moitos lugares non coincide co límite Permiano-Triásico.<ref name="wardetal" /> As algas, que foron mal identificadas como esporas fúnxicas, poden mesmo representar unha transición a un mundo triásico dominado por [[lago]]s en vez dun período do Triásico temperán de morte e descomposición nalgúns xacementos fósiles terrestres.<ref name="RetallackEtAl2003VertebrateExtinctionInKaroo">{{Cita publicación periódica | author = Retallack, G.J. | author2 = Smith, R.M.H. | author3 = Ward, P.D. | year = 2003 | title = Vertebrate extinction across Permian-Triassic boundary in Karoo Basin, South Africa | journal = Bulletin of the Geological Society of America | volume = 115 | issue = 9 | pages = 1133–1152 | url = http://intl-bulletin.geoscienceworld.org/cgi/content/abstract/115/9/1133 | doi = 10.1130/B25215.1 | bibcode = 2003GSAB..115.1133R | apelidos = | data = | revista = | data-acceso = 30/07/2016 | urlarquivo = https://web.archive.org/web/20080505021357/http://intl-bulletin.geoscienceworld.org/cgi/content/abstract/115/9/1133 | dataarquivo = 05/05/2008 | urlmorta = yes }}</ref> Novas evidencias químicas concordan mellor cunha orixe fúnxica das ''Reduviasporonites'', diluíndo estas críticas.<ref name="Sephton2009">{{Cita publicación periódica |last1=Sephton|first1=M. A.|last2=Visscher|first2=H.|last3=Looy|first3=C. V.|last4=Verchovsky|first4=A. B.|last5=Watson|first5=J. S. | year = 2009 | title = Chemical constitution of a Permian-Triassic disaster species | journal = Geology | volume = 37 | issue = 10 | pages = 875–878 | doi = 10.1130/G30096A.1 | url=http://geology.gsapubs.org/content/37/10/875.abstract}}</ref> Hai incerteza sobre a duración da extinción global e sobre o tempo e a duración de varias extincións de grupos dentro dun proceso maior. Algunhas probas suxiren que houbo múltiples pulsos de extinción<ref name="SahneyBenton2008RecoveryFromProfoundExtinction" /> ou que a extinción se estendeu nuns poucos millóns de anos, cun agudo pico nos últimos millóns de anos do Permiano.<ref name="wardetal">{{Cita publicación periódica|author=Ward PD, Botha J, Buick R, De Kock MO, Erwin DH, Garrison GH, Kirschvink JL & Smith R|year=2005|title=Abrupt and Gradual Extinction Among Late Permian Land Vertebrates in the Karoo Basin, South Africa|journal=Science|volume=307|issue=5710|pages=709–714|doi=10.1126/science.1107068|pmid=15661973 |bibcode = 2005Sci...307..709W }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author1=Rampino MR, Prokoph A |author2=Adler A |lastauthoramp=yes |year=2000|doi=10.1130/0091-7613(2000)28<643:TOTEEH>2.0.CO;2|title=Tempo of the end-Permian event: High-resolution cyclostratigraphy at the Permian–Triassic boundary|url=https://archive.org/details/sim_geology_2000-07_28_7/page/643 |journal=Geology|volume=28|issue=7|pages=643–646|issn=0091-7613 |bibcode = 2000Geo....28..643R }}</ref> As análises estatísticas dalgúns estratos moi fosilíferos en Meishan, provincia de [[Zhejiang]] no sur da China, suxiren que a principal extinción estaba agrupada arredor dun pico.<ref name="Jin2000" /> Investigacións recentes mostran que diferentes grupos se extinguiron en diferentes momentos; por exemplo, aínda que é difícil de datar absolutamente, as extincións dos [[ostrácodos]] e [[braquiópodos]] estaban separados por de 670 a 1170 miles de anos.<ref name=Wang2007>{{Cita publicación periódica | author = Wang, S.C. |author2=Everson, P.J. | year = 2007 | title = Confidence intervals for pulsed mass extinction events | url = https://archive.org/details/sim_paleobiology_spring-2007_33_2/page/324 | journal = Paleobiology | volume = 33 | issue = 2 | pages = 324–336 | doi = 10.1666/06056.1 }}</ref> Nunha secuencia ben preservada no leste de Groenlandia, o declive dos animais está concentrada nun período de 10.000 a 60.000 anos de duración, e as plantas tardaron varios miles de anos máis en mostrar un completo impacto do evento.<ref>{{Cita publicación periódica|vauthors=Twitchett RJ, Looy CV, Morante R, Visscher H, Wignall PB|lastauthoramp=yes |title=Rapid and synchronous collapse of marine and terrestrial ecosystems during the end-Permian biotic crisis |url=https://archive.org/details/sim_geology_2001-04_29_4/page/351|journal=Geology|volume=29|issue=4|pages=351–354|doi=10.1130/0091-7613(2001)029<0351:RASCOM>2.0.CO;2|year=2001|issn=0091-7613|bibcode = 2001Geo....29..351T }}</ref> Unha vella teoría, aínda sostida nalgúns artigos recentes,<ref name="SahneyBenton2008RecoveryFromProfoundExtinction" /><ref name=Retallack2006>{{Cita publicación periódica | author = Retallack, G.J. |author2=Metzger, C.A. |author3=Greaver, T. |author4=Jahren, A.H. |author5=Smith, R.M.H. |author6= Sheldon, N.D. | year = 2006 | title = Middle-Late Permian mass extinction on land | journal = Bulletin of the Geological Society of America | volume = 118 | issue = 11–12 | pages = 1398–1411 | doi=10.1130/B26011.1 |bibcode = 2006GSAB..118.1398R }}</ref> é que houbo dous grandes pulsos de extinción separados por 9,4 millóns de anos, separados por un período de extincións bastante por riba do nivel de fondo, e que a extinción final exterminou só un 80% das especies mariñas vivas daquela, mentres que outras perdas ocorreron durante o primeiro pulso ou intervalo entre os pulsos. Segundo esta teoría un destes pulsos de extinción ocorreu ao final da [[época (xeoloxía)|época]] [[Guadalupiana]] do Permiano.<ref name="SahneyBenton2008RecoveryFromProfoundExtinction" /><ref>{{Cita publicación periódica|vauthors=Stanley SM, Yang X|lastauthoramp=yes |year=1994 |title=A Double Mass Extinction at the End of the Paleozoic Era|journal=Science|volume=266|issue=5189|pages=1340–1344|doi=10.1126/science.266.5189.1340|pmid=17772839|bibcode = 1994Sci...266.1340S }}</ref> Por exemplo, todos agás un dos xéneros superviventes de [[dinocéfalos]] se extinguiron ao final do Guadalupiano,<ref>{{Cita publicación periódica | author=Retallack, G.J., Metzger, C.A., Jahren, A.H., Greaver, T., Smith, R.M.H., and Sheldon, N.D | title=Middle-Late Permian mass extinction on land | journal=GSA Bulletin | date=November–December 2006 | volume=118 | issue=11/12 | pages=1398–1411 | doi = 10.1130/B26011.1 |bibcode = 2006GSAB..118.1398R }}</ref> como tamén os [[Verbeekinidae]], unha familia de gran tamaño de [[foraminíferos]] [[fusulínidos]].<ref>{{Cita publicación periódica |author1=Ota, A |author2=Isozaki, Y. |lastauthoramp=yes | title=Fusuline biotic turnover across the Guadalupian–Lopingian (Middle–Upper Permian) boundary in mid-oceanic carbonate buildups: Biostratigraphy of accreted limestone in Japan | journal=Journal of Asian Earth Sciences | volume=26 | issue=3–4 |date=March 2006 | pages=353–368 | doi=10.1016/j.jseaes.2005.04.001 |bibcode = 2006JAESc..26..353O }}</ref> O impacto da extinción do final do Guadalupiano en organismos mariños parece variar entre localizacións e entre grupos taxonómicos, e os braquiópodos e corais tiveron varias perdas.<ref>{{Cita publicación periódica |author1=Shen, S. |author2=Shi, G.R. |lastauthoramp=yes | title=Paleobiogeographical extinction patterns of Permian brachiopods in the Asian-western Pacific region |url=https://archive.org/details/sim_paleobiology_fall-2002_28_4/page/449 | journal=Paleobiology | volume=28 | pages=449–463 | doi=10.1666/0094-8373(2002)028<0449:PEPOPB>2.0.CO;2 | year=2002 | issn=0094-8373 | issue=4 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|título=Diversity and extinction patterns of Permian coral faunas of China|url=https://www.idunn.no/doi/10.1080/002411600750053853|revista=Lethaia|data=2000-12|ISSN=0024-1164|páxina=285–294|volume=33|número=4|doi=10.1080/002411600750053853|lingua=en|nome=Xiang‐Dong|apelidos=Wang|nome2=Tetsuo|apelidos2=Sugiyama}}</ref> == Padróns de extinción == {| style="margin: 0 0 0.5em 1em; float:right; width:350px; text-align:left; font-size:90%;" class="wikitable" |- ! style="background:#aec; text-align:center;"| Extincións mariñas | style="background:#aec; text-align:center;"| Xéneros extintos | style="background:#aec; text-align:center;"| Notas |- | colspan="5" style="background:#bfd" | '''[[Artrópodos]]''' |- | [[Euriptéridos]] | style="text-align:center;"| '''100%''' || Puideron extinguirse pouco antes do límite P-Tr |- | [[Ostrácodos]] | style="text-align:center;"| 59% || &nbsp; |- | [[Trilobite]]s | style="text-align:center;"| '''100%''' || En declive desde o Devoniano; só dous xéneros vivos antes da extinción |- | colspan="5" style="background:#bfd" | '''[[Braquiópodos]]''' |- | [[Braquiópodos]] | style="text-align:center;"| 96% || Extinción de [[orthida|órtidos]] e [[Productida|prodúctidos]] |- | colspan="5" style="background:#bfd" | '''[[Briozoos]]''' |- | [[Briozoos]] | style="text-align:center;"| 79% || Extinción de fenestrados, trepóstomos e criptóstomos |- | colspan="5" style="background:#bfd" | '''[[Cordados]]''' |- | [[Acanthodii|Acantodios]] | style="text-align:center;"| '''100%''' || En declive desde o [[Devoniano]], con só unha familia viva |- | colspan="5" style="background:#bfd" | '''[[Cnidarios]]''' |- | [[Antozoos]] | style="text-align:center;"| 96% || Extinción dos corais [[coral tabulado|tabulados]] e [[Rugosa|rugosos]] |- | colspan="5" style="background:#bfd" | '''[[Equinodermos]]''' |- | [[Blastoideos]] | style="text-align:center;"| '''100%''' || Puideron extinguirse pouco antes do límite P-Tr |- | [[Crinoideos]] | style="text-align:center;"| 98% || Desaparecen os inadunados e camarados |- | colspan="5" style="background:#bfd" | '''[[Moluscos]]''' |- | [[Amonitas]] | style="text-align:center;"| 97% || &nbsp; |- | [[Bivalvia|Bivalvos]] | style="text-align:center;"| 59% || &nbsp; |- | [[Gasterópodos]] | style="text-align:center;"| 98% || &nbsp; |- | colspan="3" style="background:#bfd" | '''[[Retarios]]''' |- | [[Foraminíferos]] | style="text-align:center;"| 97% || Extinción dos fusulínidos, pero estaban case extinguidos antes da catástrofe |- | [[Radiolarios]] | style="text-align:center;"| 99%<ref>{{Cita publicación periódica|author=Racki G|year=1999|title=Silica-secreting biota and mass extinctions: survival processes and patterns|volume=154|pages=107–132|doi=10.1016/S0031-0182(99)00089-9|journal=Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology|issue=1–2 }}</ref> || |} === Organismos mariños === Os invertebrados mariños sufriron as maiores perdas durante a extición do P-Tr. Encontráronse probas disto en mostras do sur da China no límite P-Tr. Aquí, 286 dun total de 329 xéneros de invertebrados mariños desapareceron nas dúas zonas sedimentarias finais que contiñan [[conodonto]]s do Permiano.<ref name="Jin2000" /> A diminución de diversidade foi probablemente causada por un brusco incremento das extincións, e non por unha diminución da [[especiación]].<ref>{{Cita publicación periódica | last=Bambach | first=R.K. | last2=Knoll | first2=A.H. | last3=Wang | first3=S.C. | title=Origination, extinction, and mass depletions of marine diversity | journal=Paleobiology | volume=30 | issue=4 | pages=522–542 |date=December 2004 | url=http://www.bioone.org.myaccess.library.utoronto.ca/perlserv/?request=get-document&issn=0094-8373&volume=30&page=522 | doi=10.1666/0094-8373(2004)030<0522:OEAMDO>2.0.CO;2 | issn=0094-8373 }}</ref> A extinción afectou principalmente a organismos con esqueletos de carbonato de calcio, especialmente aos que dependían de niveis estbles de CO<sub>2</sub> para producir os seus esqueletos.<ref name=Knoll2004>{{Cita web|url=http://www.geochem.geos.vt.edu/bgep/pubs/Chapter_11_Knoll.pdf|author=Knoll, A.H.|year=2004|title=Biomineralization and evolutionary history. In: P.M. Dove, J.J. DeYoreo and S. Weiner (Eds), Reviews in Mineralogy and Geochemistry,|data-acceso=30 de xullo de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100620222809/http://www.geochem.geos.vt.edu/bgep/pubs/Chapter_11_Knoll.pdf|dataarquivo=20 de xuño de 2010|urlmorta=yes}}</ref> Estes organismos eran susceptibles aos efectos da [[acidificación oceánica]] que foron resultado dun incremento do CO<sub>2</sub> atmosférico. Entre os organismos [[bentos|bentónicos]], o evento de extinción multiplicou as taxas de extinción de fondo, e, por tanto, causou os maiores danos aos [[taxon]]s que tiñan unha taxa de extinción alta (o que implica taxons con alto recambio).<ref name=Stanley2008>{{Cita publicación periódica | author = Stanley, S.M. | year = 2008 | title = Predation defeats competition on the seafloor | journal = Paleobiology | volume = 34 | issue = 1 | pages = 1–21 | url = http://paleobiol.geoscienceworld.org/cgi/content/short/34/1/1 | accessdate = 2008-05-13 | doi = 10.1666/07026.1}}</ref><ref name=Stanley2007>{{Cita publicación periódica | author = Stanley, S.M. | year = 2007 | title = An Analysis of the History of Marine Animal Diversity | journal = Paleobiology | volume = 33 | issue = sp6 | pages = 1–55 | url=http://paleobiol.geoscienceworld.org/cgi/content/abstract/33/4_Suppl/1 | doi = 10.1666/06020.1}}</ref> A taxa de extinción dos organismos mariños foi catastrófica.<ref name="Jin2000" /><ref name="Erwin1993">{{Cita libro|author=Erwin DH|year=1993|title=The great Paleozoic crisis; Life and death in the Permian|publisher=Columbia University Press|isbn=0-231-07467-0}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author=McKinney, M.L.|year=1987|title=Taxonomic selectivity and continuous variation in mass and background extinctions of marine taxa|journal=Nature|volume=325|issue=6100|pages=143–145|doi=10.1038/325143a0|bibcode = 1987Natur.325..143M }}</ref><ref name="Twitchett">{{Cita publicación periódica|title=Rapid and synchronous collapse of marine and terrestrial ecosystems during the end-Permian biotic crisis|url=https://archive.org/details/sim_geology_2001-04_29_4/page/351|vauthors=Twitchett RJ, Looy CV, Morante R, Visscher H, Wignall PB |journal=Geology|year=2001|volume=29|issue=4|pages=351–354|doi=10.1130/0091-7613(2001)029<0351:RASCOM>2.0.CO;2|issn=0091-7613|bibcode = 2001Geo....29..351T }}</ref> Entre os grupos de invertebrados mariños superviventes están: [[braquiópodos]] articulados (con bisagra na cuncha),<ref>{{Cita web|title = Permian : The Marine Realm and The End-Permian Extinction|url = http://paleobiology.si.edu/geotime/main/htmlversion/permian4.html|website = paleobiology.si.edu|access-date = 2016-01-26}}</ref> que sufriron un lento declive en número desde a extinción P-Tr; a orde [[Ceratitida]] dos [[ammonoidea|amonitas]];<ref name=":1">{{Cita web|title = Permian extinction|url = http://www.britannica.com/science/Permian-extinction|website = Encyclopedia Britannica|access-date = 2016-01-26}}</ref> e os [[equinodermos]] [[crinoideos]],<ref name=":1" /> que case se extinguen pero que posteriormente se fixeron abundantes e diversos. Os grupos con maiores taxas de supervivencia xeralmente tiñan un control activo da circulación, mecanismos de intercambio de gases elaborados, e calcificación lixeira. Os organismos con maior calcificación ou con aparatos respiratorios simples foron os máis afectados.<ref name="Payne2004">Payne, J. L.; Lehrmann, D. J.; Wei, J.; Orchard, M. J.; Schrag, D. P.; Knoll, A. H. (2004). "Large Perturbations of the Carbon Cycle During Recovery from the End-Permian Extinction". Science. 305 (5683): 506–9. doi:10.1126/science.1097023. PMID 15273391.</ref><ref name=Knoll1996>{{Cita publicación periódica | author = Knoll, A.H. |author2=Bambach, R.K. |author3=Canfield, D.E. |author4=Grotzinger, J.P. | year = 1996 | title = Comparative Earth history and Late Permian mass extinction | url = https://archive.org/details/sim_science_1996-07-26_273_5274/page/n57 | journal = Science | volume = 273 | issue = 5274 | pages = 452–457 | doi = 10.1126/science.273.5274.452 | pmid = 8662528 |bibcode = 1996Sci...273..452K }}</ref> Polo menos no caso dos braquiópodos, os taxons superviventes eran xeralmente pequenos, membros raros dunha comunidade diversa.<ref name=Leighton2008>{{Cita publicación periódica | author = Leighton, L.R. |author2=Schneider, C.L. | year = 2008 | title = Taxon characteristics that promote survivorship through the Permian–Triassic interval: transition from the Paleozoic to the Mesozoic brachiopod fauna | journal = Paleobiology | volume = 34 | issue = 1 | pages = 65–79 | doi = 10.1666/06082.1 }}</ref> Os [[ammonoidea|amonoideos]], que estaban experimentando un declive a longo prazo durante 30 Ma desde o Roadiano (Permiano medio), sufriron un pulso de extinción selectiva 10 Ma antes do evento principal, ao final do piso [[Capitaniano]]. Nesta extinción preliminar, que xeralmente reduciu a disparidade, ese é o rango de diferentes [[gremio (ecoloxía)|gremios]] ecolóxicos, os responsables foron aparentemente factores ambientais. A diversidade e disparidade diminuíron máis ata o límite P-Tr; a extinción aquí era non selectiva, o que é consistente cun iniciador catastrófico. Durante o Triásico, a diversidade aumentou rapidamente, pero a disparidade permaneceu baixa.<ref>{{Cita publicación periódica| first1 = L.| last2 = Korn | first2 = D. | title = Morphological Disparity of Ammonoids and the Mark of Permian Mass Extinctions | url = | format = | journal = Science | volume = 306 | issue =5694 | pages = 264–266 | date=Oct 2004 | last1 = Villier| issn = 0036-8075| pmid = 15472073 | doi = 10.1126/science.1102127 |bibcode = 2004Sci...306..264V }}</ref> O rango de [[morfoespazo]] ocupado polo amonoideos, que é o rango de formas, feituras e estruturas posibles, restrinxiuse máis a medida que avanzaba o Permiano. Xusto uns poucos millóns de anos antes do Triásico, a gama orixinal de estruturas dos amonoideos reocuperouse de novo, pero os parámetros distribuíanse de forma diferentes nos distintos [[clado]]s.<ref>{{Cita publicación periódica| first1 = W. B.| first2 = E.| first3 = D. M.| first4 = S. V. | title = Morphologic and taxonomic history of Paleozoic ammonoids in time and morphospace | url = | journal = Paleobiology| last1 = Saunders | format = | volume = 34| issue = 1 | pages = 128–154 | year = 2008 | doi = 10.1666/07053.1| last2 = Greenfest-Allen| last3 = Work| last4 = Nikolaeva}}</ref> === Invertebrados terrestres === No Permiano había unha gran diversidade de insectos e outras especies de invertebrados, incluíndo os maiores insectos de todos os tempos. O fin do Permiano é a única extinción en masa coñecida de insectos,<ref name="Labandeira">{{Cita publicación periódica |vauthors=Labandeira CC, Sepkoski JJ |title=Insect diversity in the fossil record |journal=Science |volume=261 |issue=5119 |pages=310–315 |year=1993 |pmid=11536548 |doi= 10.1126/science.11536548 |bibcode = 1993Sci...261..310L }}</ref> na cal se extinguiron oito ou nove ordes de insectos e dez máis reduciron máis gradualmente a súa diversidade. Os [[Palaeodictyopteroidea]] (insectos con bocas perforadoras e chuchadoras) empezron a declinar durante a metade do Permiano; estas extincións foron ligadas a un cambio na flora. O maior declive ocorreu no Permiano tardío e probablemente non foi causado directamente por transicións florais relacionadas co clima.<ref name="Erwin1993" /> A maioría dos grupos de insectos fósiles que se encontran despois do límite Permiano-Triásico difiren significativamente dos que vivían antes da extinción P-Tr. Coa excepción dos [[Glosselytrodea]], [[Miomoptera]] e [[Protorthoptera]], non se descubriron grupos de insectos paleozoicos en depósitos datados despois do límite P-Tr. Os [[Exopterygota|caloneurodeos]], [[monuros]], [[paleodictiopteroideos]], [[Protelytroptera|protelitrópteros]] e [[protodonata|protodonatos]] (ou meganisópteros) extinguíronse ao final do Permiano. En depósitos ben documentados do Triásico tardío, os fósiles son esmagadoramente de grupos de insectos modernos.<ref name="Labandeira" /> === Plantas terrestres === ==== Resposta dos ecosistemas vexetais ==== O rexistro xeolóxico das plantas terrestres é escaso e baseado principalmente en estudos de [[pole]] e [[espora]]s. Un dato interesante é que as plantas son relativamente inmunes ás extincións en masa, e o impacto de todas as grandes extincións en masa é "insignificante" a nivel de familia.<ref name=McElwain2007 /> Mesmo a redución observada en diversidade de especies (do 50%) pode deberse principalmente a procesos [[Tafonomía|tafonómicos]].<ref name="McElwain2007" /> Porén, ocorreu un masivo rearranxo dos [[ecosistema]]s, con cambios na abundancia e distribución das plantas moi profundos e os bosques de plantas leñosas desapareceron practicamente todos;<ref name="McElwain2007" /><ref>{{Cita web|url=http://www.nhm.ac.uk/nature-online/life/dinosaurs-other-extinct-creatures/mass-extinctions/end-permian-mass-extinction/index.html|title=The Dino Directory – Natural History Museum|publisher=}}</ref> a flora do Paleozoico apenas sobreviviu a esta extinción.<ref name="Cascales-Miñana2011">{{Cita publicación periódica | last1 = Cascales-Miñana | first1 = B. | last2 = Cleal | first2 = C. J. | title = Plant fossil record and survival analyses | journal = Lethaia | pages = no–no | year = 2011 | doi = 10.1111/j.1502-3931.2011.00262.x | volume=45}}</ref> No límite P-Tr, os grupos florais dominantes cambiaron, e moitos grupos de plantas terrestres entraron nun abrupto declive, como os ''[[Cordaites]]'' ([[ximnospermas]]) e ''[[Glossopteris]]'' ([[Pteridospermatophyta|fentos con sementes]]).<ref name=Retallack1995>{{Cita publicación periódica|author=Retallack, GJ|year=1995|title=Permian–Triassic life crisis on land|journal=Science|volume=267|pages=77–80|issue=5194|doi=10.1126/science.267.5194.77|pmid=17840061|bibcode = 1995Sci...267...77R }}</ref> Os xéneros dominantes de ximnospermas foron substituídos despois do límite por [[Lycopodiophyta|licófitas]] (as licófitas existentes son recolonizadoras de áreas alteradas).<ref>{{Cita publicación periódica|author=Looy, CV Brugman WA Dilcher DL & Visscher H|year=1999|title=The delayed resurgence of equatorial forests after the Permian–Triassic ecologic crisis|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=96|pages=13857–13862|pmid=10570163|doi=10.1073/pnas.96.24.13857|issue=24|pmc=24155|bibcode = 1999PNAS...9613857L }}</ref> Os estudos [[Palinoloxía|palinolóxicos]] (do pole) de estratos de [[rocha sedimentaria|rochas sedimentarias]] do leste de [[Groenlandia]] depositados durante o período de extinción indican a existencia de densos bosques de ximnospermas antes do evento de extinción. Ao mesmo tempo que a microfauna mariña de invertebrados declinou, estes grandes bosques desapareceron de vez e foron substituídos por unha ampla variedade de pequenas plantas herbáceas, como [[Lycopodiophyta]], tanto do grupo das [[Selaginellales]] coma das [[Isoetales]]. Posteriormente, outros grupos de ximnospermas fixéronse de novo dominantes, pero unha vez máis volveron a sufrir outra importante extinción. Estes cambios cíclicos na flora ocorreron unhas cantas veces no decurso do período de extinción e despois. Estas flutuacións da flora dominante entre os taxons leñosos e herbáceos indican estreses ambientais crónicos que tiñan como resultado a perda da maior parte das especies de plantas leñosas. A sucesión de extincións de comunidades de plantas non coinciden co cambio nos valores [[δ13C|δ<sup>13</sup>C]], senón que ocorreron moitos anos despois.<ref name="LooyEtAl2005EndPermianDeadZone" /> A recuperación dos bosques de ximnospermas tardou de 4 a 5 millóns de anos.<ref name=McElwain2007 /> ==== Baleiro de carbón ==== Coñécense depósitos de [[carbón]] desde o Triásico temperán, e os do Triásico medio son delgados e de baixo grao.<ref name="Retallack1996">Retallack, GJ (1995). "Permian–Triassic life crisis on land". Science. 267 (5194): 77–80. Bibcode:1995Sci...267...77R. doi:10.1126/science.267.5194.77. PMID 17840061.</ref> Este "baleiro de carbón" (''coal gap'' ou ausencia ou interrupción no depósito de carbón) foi explicado de diferentes formas. Suxeriuse que evolucionaron fungos, insectos e vertebrados máis agresivos, que acabaron cun enorme número de árbores. Estes descompoñedores sufriron tamén grandes perdas no número das súas especies durante a extinción, e non se consideran unha causa probable do "baleiro de carbón".<ref name="Retallack1996" /> Podería simplemente ser que todas as plantas formadoras de carbón se extinguiran na extinción do P-Tr, e que se tardase 10 Ma en que aparecese un novo conxunto de plantas que se adaptasen ás condicións húmidas e ácidas dos [[pantano]]s de [[turba]].<ref name="Retallack1996" /> Por outra parte, os culpables poden ser [[factor abiótico|factores abióticos]] (non causados polos organismos), como a diminución da chuvia ou o incremento de [[rocha clástica|sedimentos clásticos]].<ref name="McElwain2007" /> Finalmente, tamén é certo que hai moi poucos sedimentos de calquera tipo do Triásico temperán, e a falta de carbón pode simplemente reflectir esta escaseza. Isto abre a posibilidade de que os [[ecosistema]]s produtores de carbón puideron responder ao cambio das condicións resituándose noutras zonas do planeta, talvez en áreas nas que non hai rexistro sedimentario do Triásico temperán.<ref name="McElwain2007" /> Por exemplo, no leste de [[Australia]] un clima frío foi a norma durantre un longo período de tempo, cun ecosistema de pantanos e bulleiros formadores de turba adaptados a esas condicións. Aproximadamente o 95% destas plantas produtoras de turba extinguíronse ''localmente'' no límite P-Tr.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Michaelsen P|title=Mass extinction of peat-forming plants and the effect on fluvial styles across the Permian–Triassic boundary, northern Bowen Basin, Australia|journal=Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology|volume=179|issue=3–4|year=2002|pages=173–188|doi=10.1016/S0031-0182(01)00413-8 }}</ref> Un dato interesante é que os depósitos de carbón de Australia e a [[Antártida]] desaparecderon significativamente ''antes'' do límite P-Tr.<ref name="McElwain2007" /> === Vertebrados terrestres === Hai bastantes evidencias que indican que se extinguiron uns dous terzos das familias de anfibios [[labirintodontos]], de ("réptiles") [[saurópsidos]] e de ("protomamíferos") [[terápsidos]]. Os grandes herbívoros sufriron as maiores perdas. Todos os réptiles [[anápsidos]] Permianos pereceron excepto os [[Procolophonidae|procolofónidos]] (os [[testudinos]] teñen cranios anápsidos pero adoita crerse que evolucionaron despois, a partir de antepasados [[diápsidos]]). Os [[pelicosauros]] extinguíronse antes do fin do Permiano. Atopáronse moi poucos diápsidos Permianos que apoien calquera conclusión sobre o efecto da extinción permiana sobre os diápsidos (o grupo de "réptiles" a partir do cal evolucionaron os lagartos, serpes, crocodilianos e [[dinosauros]], incluíndo as aves).<ref>{{Cita publicación periódica | author=Maxwell, W. D. | year=1992 | title=Permian and Early Triassic extinction of non-marine tetrapods | journal=Palaeontology | volume=35 | pages=571–583}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | author=Erwin DH | title=The End-Permian Mass Extinction | journal=Annual Review of Ecology and Systematics | volume=21 | pages=69–91 | year=1990 | doi=10.1146/annurev.es.21.110190.000441 }}</ref> Mesmo os grupos que sobreviviron sufriron perdas de especies extremadamente grandes, e algúns grupos de vertebrados terrestres case chegaron a extinguirse ao final do Permiano. Algúns dos grandes grupos sobreviventes non persistiron moito tempo despois deste período, mentres que outros que a duras penas sobreviviran produciron despois liñaxes de longa duración. Aínda así, tardouse uns 30 Ma en que a fauna terrestre de vertebrados se recuperase totalmente tanto numericamente coma ecoloxicamente.<ref>{{Cita web|url=http://www.bristol.ac.uk/news/2008/5785.html|title=Bristol University – News – 2008: Mass extinction|publisher=}}</ref> === Posibles explicacións destes padróns === Unha análise de fósiles mariños do piso [[Changhsingiano]] do final do Permiano atopou que os organismos mariños con baixa tolerancia á [[hipercapnia]] (altas concentracións de [[dióxido de carbono]]) tiñan altas taxas de extinción, mentres que os máis tolerantes tiñan taxas moi baixas. Os organismos mariños máis vulnerables eran os que producían partes calcarias duras (é dicir, de [[carbonato de calcio]]) e tiñan baixas [[taxa metabólkica|taxas metabólicas]] e sistemas respiratorios febles, especialmente [[esponxas calcarias]], [[coral rugoso|corais rugosos]] e [[coral tablado|tabulados]], [[braquiópodos]] que depositan calcita, [[briozoos]] e [[equinodermos]]; aproximadamente o 81% deses xéneros extinguíronse. Os seus parentes próximos sen partes calcarias duras só sufriron pequenas perdas, por exemplo [[Anemone de mar|anemones de mar]], a partir dos cales evolucionaron os corais modernos. Os animais con altas taxas metabólicas, sistemas respiratorios ben desenvolvidos e partes duras non calcarias tiveron perdas insignificantes, agás os [[conodontos]], dos cales desapareceron o 33% dos xéneros.<ref name="KNollBambach2007Paleophysiology">{{Cita publicación periódica | author=Knoll, A.H., Bambach, R.K., Payne, J.L., Pruss, S., and Fischer, W.W. | title=Paleophysiology and end-Permian mass extinction | journal=Earth and Planetary Science Letters | volume=256 | year=2007 | pages=295–313 | doi=10.1016/j.epsl.2007.02.018 | url=http://pangea.stanford.edu/~jlpayne/Knoll%20et%20al%202007%20EPSL%20Permian%20Triassic%20paleophysiology.pdf | accessdate=2008-07-04 | bibcode=2007E&PSL.256..295K | issue=3–4 | apelidos= | data-arquivo=04 de outubro de 2020 | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20201004024839/http://pangea.stanford.edu/~jlpayne/Knoll%20et%20al%202007%20EPSL%20Permian%20Triassic%20paleophysiology.pdf | url-morta=yes }}</ref> Este padrón é consistente co que se sabe dos efectos da [[hipoxia (medio ambiente)|hipoxia]], unha escaseza pero non unha ausencia total de [[oxíxeno]]. Porén, a hipoxia non puido ser o único mecanismo mortal para os organismos mariños. Case todas as augas das [[plataforma continental|plataformas continentais]] se deberon facer moi hipóxicas para que se poida explicar a magnitude da extinción, pero cunha catástrofe así sería difícil de explicar o padrón moi selectivo da extinción. Os modelos das atmosferas do Permiano tardío e Triásico temperán mostran un declive significativo pero prolongado no tempo nos niveis atmosféricos de oxíxeno, que non se acelerou preto do límite P-Tr. Os niveis de oxíxeno atmosférico mínimos do Triásico temperán nunca son menores que os da atmosfera actual; o declive nos niveis de oxíxeno non se corresponde co padrón temporal da extinción.<ref name="KNollBambach2007Paleophysiology" /> Os organismos mariños son máis sensibles aos cambios nos niveis de {{chem|CO|2}} que os terrestres por varias razóns. O {{chem|CO|2}} é 28 veces máis soluble en auga que o oxíxeno. Os organismos mariños normalmente funcionan con menores concentracións de {{chem|CO|2}} nos seus corpos que os animais terrestres, xa que a eliminación do {{chem|CO|2}} en animais que respiran aire é impedida pola necesidade de que o gas pase a través das membranas do sistrema respiratorio ([[alvéolo pulmonar|alvéolos plmonares]], [[traquea (artrópodos)|traqueas]] de artrópodos e similares), mesmo se o {{chem|CO|2}} difunde máis doadamente que o oxíxeno. En organismos mariños, incrementos relativamente modestos pero sostidos da concentración de {{chem|CO|2}} dificultan a síntese de [[proteína]]s, reducen as taxas de fecundación e producen deformidades nas partes duras calcarias.<ref name="KNollBambach2007Paleophysiology" /> Ademais, un incremento na concentración de {{chem|CO|2}} está ligada inevitablemente á [[acidificación do océano]], o que concorda coa extinción preferencial de taxons moi calcificados e con outros sinais no rexistro das rochas que indican un océano máis ácido.<ref>{{Cita publicación periódica| doi = 10.1073/pnas.0914065107| pmid = 20421502| year = 2010| last1 = Payne | first1 = J.| last2 = Turchyn | first2 = A.| last3 = Paytan | first3 = A.| last4 = Depaolo | first4 = D.| last5 = Lehrmann | first5 = D.| last6 = Yu | first6 = M.| last7 = Wei | first7 = J.| title = Calcium isotope constraints on the end-Permian mass extinction| journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America| volume = 107| pages = 8543–8548| issue = 19| pmc = 2889361|bibcode = 2010PNAS..107.8543P }}</ref> É difícil analizar a extinción e as taxas de supervivencia de organismos terrestres en detalle, porque no límite P-Tr se encontran poucos xacementos fósiles terrestres. Os insectos triásicos son moi diferentes dos do Permiano, pero hai un baleiro no rexistro de insectos fósiles que abrangue uns 15 millóns de anos do Permiano tardío ao Triásico temperán. O rexistro fósil máis coñecido de cambios nos vertebrados no límite P-Tr aparece no supergrupo do [[Karoo]] de Suráfrica, pero as análises estatísticas realizadas non produciron conclusións claras.<ref name="KNollBambach2007Paleophysiology" /> Porén, as análises de depósitos fluviais fósiles de chairas inundables indican un cambio nos padróns dos ríos, que pasaron de ser ríos con [[meandro]]s a [[río anastomosado|ríos anastomosados]], o que indica un abrupto desecamento no clima.<ref>{{Cita publicación periódica|last=Smith|first=R.M.H.|title=Changing fluvial environments across the Permian-Triassic boundary in the Karoo Basin, South Africa and possible causes of tetrapod extinctions|journal=Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology|date=16 November 1999|volume=117|issue=1-2|pages=81–104|doi=10.1016/0031-0182(94)00119-S|url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/003101829400119S|accessdate=21 February 2012}}</ref> O cambio climático puido tardar tan só 100.000 anos, promovendo a extinción da flora de ''[[Glossopteris]]'' e os seus herbívoros, seguida da do [[gremio (ecoloxía)|gremio]] dos carnívoros.<ref>{{Cita libro|last=Chinsamy-Turan|editor=Anusuya|title=Forerunners of mammals : radiation, histology, biology|url=https://archive.org/details/forerunnersofmam0000unse|year=2012|publisher=Indiana University Press|location=Bloomington|isbn=978-0-253-35697-0}}</ref> As extincións do final do Permiano non ocorreron nun horizonte de tempo instantáneo; concretamente, a extinción floral foi retardada no tempo.<ref>{{Cita publicación periódica|title = Environmental mutagenesis during the end-Permian ecological crisis|url = http://www.pnas.org/content/101/35/12952|journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|date = 2004-08-31|issn = 0027-8424|pmc = 516500|pmid = 15282373|pages = 12952–12956|volume = 101|issue = 35|doi = 10.1073/pnas.0404472101|first = Henk|last = Visscher|first2 = Cindy V.|last2 = Looy|first3 = Margaret E.|last3 = Collinson|first4 = Henk|last4 = Brinkhuis|first5 = Johanna H. A. van Konijnenburg-van|last5 = Cittert|first6 = Wolfram M.|last6 = Kürschner|first7 = Mark A.|last7 = Sephton}}</ref> == Recuperación biótica == As primeiras análises indicaron que a vida na Terra se recuperou rapidamente despois das extincións permianas, pero isto foi principalmente en forma de organismos oportunistas [[organismo pioneiro|pioneiros]], como os rexos ''[[Lystrosaurus]]''. Investigacións publicadas en 2006 indican que os animais especializados que formaban ecosistemas complexos con alta biodiversidade, redes tróficas complexas e unha variedade de nichos, tardaron moito máis en recuperarse. Pénsase que esta longa recuperación se debeu a ondas sucesivas de extinción, as cales inhiben a recuperación, e un estrés ambiental prolongado para os organismos, que continuaron no Triásico temperán. As investigacións realizadas indican que a recuperación non empezou ata o comezo do Triásico medio, de 4 a 6 millóns de anos despois da extinción;<ref name="LehrmannRamezanBowring2006TimingOfRecovery">{{Cita publicación periódica | title=Timing of recovery from the end-Permian extinction: Geochronologic and biostratigraphic constraints from south China |journal=Geology |date=December 2006 |volume=34 |url=http://geology.geoscienceworld.org/cgi/content/abstract/34/12/1053 |pages=1053–1056 |doi=10.1130/G22827A.1 | issue=12 |first=Daniel J. |last=Lehrmann |first2=Jahandar |last2=Ramezani |first3=Samuel A. |last3=Bowring |first4=Mark W. |last4=Martin |first5=Paul |last5=Montgomery |first6=Paul |last6=Enos |first7=Jonathan L. |last7=Payne |first8=Michael J. |last8=Orchard |author9=Wang Hongmei |author10=Wei Jiayong |bibcode = 2006Geo....34.1053L }}</ref> e algúns autores estiman que a recuperación non foi completa ata 30 Ma despois da extinción P-Tr, é dicir, na Triásico tardío.<ref name="SahneyBenton2008RecoveryFromProfoundExtinction" /> Un estudo publicado na revista ''Science''<ref>{{Cita publicación periódica|author=Yadong Sun1,2,*, Michael M. Joachimski3, Paul B. Wignall2, Chunbo Yan1, Yanlong Chen4, Haishui Jiang1, Lina Wang1, Xulong Lai1|title=Lethally Hot Temperatures During the Early Triassic Greenhouse|url=https://archive.org/details/sim_science_2012-10-19_338_6105/page/n72|journal=Science|volume=338|issue=6105|pages=366–370 |doi=10.1126/science.1224126|pmid=23087244|bibcode = 2012Sci...338..366S |year=2012}}</ref> encontrou que durante a grande extinción as temperaturas da superficie dos océanos chegaron a 40&nbsp;°C, o que explica por que a recuperación levou tanto tempo: era simplemente demasiado quente para que a vida sobrevivise.<ref>[http://www.zmescience.com/research/studies/great-pre-permian-mass-extinction-temperature-too-hot-941432/ During the greatest mass extinction in Earth’s history the world’s oceans reached {{convert|40|°C}} – lethally hot].</ref> Por suposto, non toda a superfice da Terra estaba a 40&nbsp;°C, e se fose simplemente demasiado quente para a supervivencia, nada tería sobrevivido. Quizais a anoxia é outro factor que fixo que se retardase a recuperación.<ref>{{Cita publicación periódica|url=http://www.pnas.org/content/113/9/2360.full |doi=10.1073/pnas.1515080113 |title=Marine anoxia and delayed Earth system recovery after the end-Permian extinction |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |volume=113 |issue=9 |pages=2360–2365 |year=2016 |last1=Lau |first1=Kimberly V. |last2=Maher |first2=Kate |last3=Altiner |first3=Demir |last4=Kelley |first4=Brian M. |last5=Kump |first5=Lee R. |last6=Lehrmann |first6=Daniel J. |last7=Silva-Tamayo |first7=Juan Carlos |last8=Weaver |first8=Karrie L. |last9=Yu |first9=Meiyi |last10=Payne |first10=Jonathan L.}}</ref> [[Ficheiro:Waimakariri01 gobeirne.jpg|miniatura|200px|dereita| Un [[río anastomosado]], o [[río Waimakariri]] na [[Illa Sur]] de [[Nova Zelandia]].]] Durante o Triásico temperán (hai de 4 a 6 millóns de anos despois da extinción P-Tr), a [[biomasa]] das plantas era insuficiente para formar depósitros de [[carbón]], o que implica unha masa de alimento limitada para os herbívoros.<ref name="Retallack1996" /> Os padróns de ríos no [[Karoo]] cambiaron de ser ríos con meandros a ríos anastomosados, o que indica que a vexetación foi moi escasa durante un longo tempo.<ref>{{Cita publicación periódica|vauthors=Ward PD, Montgomery DR, Smith R |year=2000|title=Altered river morphology in South Africa related to the Permian–Triassic extinction|journal=Science|volume=289|issue=5485|pages=1740–1743 |doi=10.1126/science.289.5485.1740|pmid=10976065 |bibcode = 2000Sci...289.1740W }}</ref> Cada porción principal dos ecosistemas do Triásico temperán (plantas e animais, mariños e terrestres) estaba dominado por un pequeno número de xéneros, que aparecían virtualmente en todo o mundo, por exemplo: os herbívoros [[terápsidos]] ''[[Lystrosaurus]]'' (que supoñían o 90% dos vertebrados terrestres do Triásico temperán) e os [[bivalvos]] ''Claraia'', ''Eumorphotis'', ''Unionites'' e ''Promylina''. Un [[ecosistema]] saudable ten un número maior de xéneros, cada un dos cales vive nuns poucos tipos de hábitats preferidos.<ref name=Retallack1995 /><ref name="HallamWignall" /> Os taxons que aproveitan os desastres aproveitan os ecosistemas devastados e gozan dun estalido de poboación temporal e un incremento do seu territorio. Os [[microcónquidos]] son os compoñentes dominantes das ensamblaxes incrustadas no Triásico temperán por outra parte empobrecidas. Por exemplo: ''[[Lingula]]'' (un [[braquiópodo]]); [[estromatólito]]s, que estiveran confinados a ambientes marxinais desde o [[Ordovícico]]; ''[[Pleuromeia]]'' (unha pequena planta de maleza); ''[[Dicroidium]]'' (un [[fento con sementes]]).<ref name="HallamWignall">{{Cita libro|author1=Hallam, A|authorlink = Anthony Hallam|author2= Wignall, P B|year=1997|title=Mass Extinctions and their Aftermath|url=https://archive.org/details/massextinctionst0000hall|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-854916-1}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author1=Rodland, DL |author2=Bottjer, DJ |lastauthoramp=yes |year=2001|title=Biotic Recovery from the End-Permian Mass Extinction: Behavior of the Inarticulate Brachiopod ''Lingula'' as a Disaster Taxon|url=https://archive.org/details/sim_palaios_2001-02_16_1/page/95 |journal=PALAIOS|volume=16|issue=1|pages=95–101 |doi=10.1669/0883-1351(2001)016<0095:BRFTEP>2.0.CO;2|issn=0883-1351}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author=Zi-qiang W|title=Recovery of vegetation from the terminal Permian mass extinction in North China|year=1996|journal=Review of Palaeobotany and Palynology|volume=91|pages=121–142|doi=10.1016/0034-6667(95)00069-0|issue=1–4}}</ref> === Cambios nos ecosistemas mariños === [[Ficheiro:Crinoïde Carbonifère 8127.jpg| miniatura | esquerda | 200px | Animais sésiles que se alimentan por filtración como este [[crinoideo]] eran significativamente menos abondosos despois da extinción P-Tr.]] Antes da extinción, uns dous terzos dos animais mariños eran sésiles e vivían unidos ao fondo do mar, mais durante o [[Mesozoico]], só a metade dos animais mariños eran sésiles. A análise dos fósiles mariños deste período indica un decrecemento da abundancia de animais que se alimentaban de animais en suspension da [[epifauna]], como [[braquiópodos]] e [[crinoideos]] e un incremento de especies móbiles máis complexas, como [[gasterópodos|caracois]], [[ourizo de mar|ourizos de mar]] e [[cangrexo]]s.<ref name="WagnerKosnikLidgard2006" /> Antes do evento de extinción en masa do Permiano, os ecosistemas mariños simples e complexos eran igual de comúns; despois da recuperación da extinción, as comunidades complexas superaron en número ás simples nunha proporción de case tres a un,<ref name="WagnerKosnikLidgard2006">{{Cita publicación periódica|title=Abundance Distributions Imply Elevated Complexity of Post-Paleozoic Marine Ecosystems|vauthors=Wagner PJ, Kosnik MA, Lidgard S |journal=Science|year=2006|volume=314|issue=5803|pages=1289–1292|doi=10.1126/science.1133795|pmid=17124319 |bibcode = 2006Sci...314.1289W }}</ref> e o incremento da presión de predación levou á [[Revolución mariña do Mesozoico]]. Os [[bivalvos]] eran bastante raros antes da extinción P-Tr pero fixéronse numerosos e diversos no Triásico, e un grupo, o das ameixas [[rudistas]], converteuse no principal construtor de arrecifes do Mesozoico. Algúns investigadores cren que moitos deses cambios ocorreron nos 5 millóns de anos que van entre os dous principais pulsos de extinción.<ref>{{Cita publicación periódica|url=http://gsa.confex.com/gsa/2006AM/finalprogram/abstract_111312.htm|author=Clapham, M.E., Bottjer, D.J. and Shen, S.|year=2006|title=Decoupled diversity and ecology during the end-Guadalupian extinction (late Permian)|journal=Geological Society of America Abstracts with Programs|volume=38|issue=7|accessdate=2008-03-28|page=117|apelidos=|data=|revista=|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20151208110315/https://gsa.confex.com/gsa/2006AM/finalprogram/abstract_111312.htm|dataarquivo=08 de decembro de 2015|urlmorta=yes}}</ref> Os [[crinoideos]] ("lirios de mar") sufriron unha extinción selectiva, que tivo como resultado unha diminución na variedade das súas formas.<ref name=Foote1999>{{Cita publicación periódica | author = Foote, M. | year = 1999 | title = Morphological diversity in the evolutionary radiation of Paleozoic and post-Paleozoic crinoids | journal = Paleobiology | volume = 25 | issue = sp1 | pages = 1–116 | doi = 10.1666/0094-8373(1999)25[1:MDITER]2.0.CO;2 | jstor = 2666042 | issn = 0094-8373}}</ref> A súa [[radiación adaptativa]] resultante foi rápida, e orixinou formas que posuían brazos flexibles que se fixeron comúns; a [[motilidade]], que predominantemente é unha resposta á presión de predación, tamén se fixo moito máis frecuente.<ref name=Baumiller2008>{{Cita publicación periódica | issue = 1| pages = 221–249| year = 2008| doi = 10.1146/annurev.earth.36.031207.124116| volume = 36| journal = Annual Review of Earth and Planetary Sciences| last1 = Baumiller| title = Crinoid Ecological Morphology| url = | format = | first1 = T. K.|bibcode = 2008AREPS..36..221B }}</ref> === Vertebrados terrestres === [[Ficheiro:Lystrosaurus BW.jpg| miniatura | dereita | 200px | ''[[Lystrosaurus]]'' era con diferenza o vertebrado terrestre do Triásico máis abundante.]] ''[[Lystrosaurus]]'' era un [[terápsido]] [[dicinodonto]] herbívoro do tamaño dun porco, que constituía o 90% dalgunhas faunas de vertebrados terrestres do Triásico temperán. Sobreviviron tamén carnívoros [[terápsido]]s [[cinodontos]] máis pequenos, entre os que estaban os antepasados dos [[mamíferos]]. Na rexión do [[Karoo]] do sur de [[África]], sobreviviron os [[terocéfalos]] ''[[Tetracynodon]]'', ''[[Moschorhinus]]'' e ''[[Ictidosuchoides]]'', pero non parece que fosen abundantes no Triásico.<ref name="BothaSmith2007LystrosaurusSpeciesComposition">{{Cita publicación periódica | author1=Botha, J. | author2=Smith, R.M.H. | lastauthoramp=yes | year=2007 | title=Lystrosaurus species composition across the Permo–Triassic boundary in the Karoo Basin of South Africa | journal=Lethaia | volume=40 | pages=125–137 | url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1502-3931.2007.00011.x | accessdate=2008-07-02 | doi=10.1111/j.1502-3931.2007.00011.x | issue=2 }} Version on line completa en {{Cita web | url=http://www.nasmus.co.za/PALAEO/jbotha/pdfs/Botha%20and%20Smith%202007.pdf | title=Lystrosaurus species composition across the Permo–Triassic boundary in the Karoo Basin of South Africa | accessdate=2008-07-02 | format=PDF | urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080910214110/http://www.nasmus.co.za/PALAEO/jbotha/pdfs/Botha%20and%20Smith%202007.pdf | dataarquivo=10 de setembro de 2008 | urlmorta=yes }}</ref> Os [[arcosauros]] (nos que se inclúen os antepasados dos [[dinosauros]] e [[crocodilianos]]) eran inicialmente máis raros que os terápsidos, pero empezaron a desprazar aos terápsidos no Triásico medio. No Triásico medio e tardío os dinosauros evolucionaron a partir dun grupo de arcosauros, e acabarían por dominar os ecosistemas terrestres durante o [[Xurásico]] e [[Cretáceo]].<ref name="BentonVertebratePaleontology">{{Cita libro|author=Benton, M.J.|authorlink = Michael Benton| year=2004|title=[[Vertebrate Palaeontology (Benton)|Vertebrate Paleontology]]|publisher=Blackwell Publishers|pages=xii–452|isbn=0-632-05614-2|nopp=true}}</ref> Esta "toma do poder triásica" puido ter contribuído á [[evolución dos mamíferos]] ao forzar aos terápsidos superviventes e os seus sucesores [[mamiferoides]] a vivir principalmente como [[insectívoros]] nocturnos pequenos; a vida nocturna probablemente forzou polo menos aos mamiferiformes a desenvolver a pelaxe e [[taxa metabólica|taxas metabólicas]] máis altas,<ref name="RubenJones2000FurAndFeathers">{{Cita publicación periódica |author1=Ruben, J.A. |author2=Jones, T.D. |lastauthoramp=yes | title=Selective Factors Associated with the Origin of Fur and Feathers | journal=American Zoologist | year=2000 | volume=40 | issue=4 | pages=585–596 |doi=10.1093/icb/40.4.585 | url=http://icb.oxfordjournals.org/cgi/content/full/40/4/585 }}</ref> e a perder parte dos receptores retinianos sensibles ás diferenzas de cor que conservaron os réptiles e aves. Algúns [[anfibios]] [[temnospóndilos]] experimentaron unha recuperación relativamednte rápida, malia que case chegaran a extinguirse. ''[[Mastodonsaurus]]'' e os [[trematosaurio]]s eran os principais predadores acuáticos e semiacuáticos durante a maior parte do Triásico, algúns depredando aos [[tetrápodos]] e outros aos peixes.<ref>{{Cita publicación periódica|vauthors=Yates AM, Warren AA|lastauthoramp=yes|year=2000|url=http://www.ingentaconnect.com/content/ap/zj/2000/00000128/00000001/art00184;jsessionid=f6bl337idrkcp.alice?format=print|title=The phylogeny of the 'higher' temnospondyls (Vertebrata: Choanata) and its implications for the monophyly and origins of the Stereospondyli|journal=Zoological Journal of the Linnean Society|volume=128|issue=1|pages=77–121|accessdate=2008-01-18|doi=10.1111/j.1096-3642.2000.tb00650.x|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071001020940/http://www.ingentaconnect.com/content/ap/zj/2000/00000128/00000001/art00184;jsessionid=f6bl337idrkcp.alice?format=print|archivedate=01 de outubro de 2007|apelidos=|data=|revista=|urlmorta=yes}}</ref> Os vertebrados terrestres tardaron un tempo infrecuentemente longo en recuperarse da extinción P-Tr; o paleontólogo [[Michael Benton]] estimou que a súa recuperación non foi completa ata 30 Ma despois da extinción, é dicir, non ata o Triásico tardío, no cal os dinosauros, [[pterosauros]], crocodilos, arcosauros, anfibios e mamiferoides eran abundantes e diversos.<ref name="Benton" /> == Causas == Precisar a causa ou causas exactas da extinción P-Tr é difícil, principalmente porque a catástrofe ocorreu hai uns 250 millóns de anos, e moitas das probas que poderían indicar a causa foron destruídas ou están ocultas nas profundidades da Terra baixo moitas capas de rochas. O leito do mar recíclase completamente cada 200 millóns de anos polos procesos da [[tectónica de placas]] como a [[subdución]] e a [[expansión do fondo oceánico]], polo que non quedaron indicacións útiles baixo o océano. Non obstante, con probas bastante significativas que xuntaron os científicos, propuxéronse varios mecanismos para o evento de extinción, que inclúen tanto procesos catastróficos coma graduais (similares aos teorizados para o [[evento de extinción do Cretáceo-Paleoxeno]]). O primeiro grupo de explicacións comprende un ou varios [[evento de impacto|impactos meteoríticos]], un incremento do [[volcán|volcanismo]], e unha liberación súbita de [[metano]] do leito do mar, debido á disociación de depósitos de [[hidratos de metano]] ou á metabolización de depósitos de carbono feita por microbios [[metanóxeno]]s. Dentro do segundo grupo de explicacións están cambios no nivel do mar, un incremento da [[Hipoxia (medio ambiente)|anoxia]], e aumento da [[aridez]]. Calquera hipótese sobre a causa debe explicar a selectividade do evento, que afectou máis gravemente a organismos con esqueletos de [[carbonato cálcico]], así como o longo período (de 4 a 6 millóns de anos) antes de que empezase a recuperación, e a extensión mínima da mineralización biolóxica (malia o depósito de carbonatos inorgánicos) unha vez que empezou a recuperación.<ref name=Knoll2004 /> === Evento de impacto === [[Ficheiro:Impact event.jpg|miniatura|esquerda|300px|Representación artística dun grande impacto: unha colisión entre a Terra e un [[asteroide]] duns poucos km de diámetro liberaría tanta enerxía coma a detonación de varios millóns de armas nucleares.]] As probas atopadas sobre que un [[evento de impacto]] puido ser a causa do [[evento de extinción do Cretáceo-Paleoxeno]] (Cretáceo-Terciario) levaron a especular que impactos similares puideron tamén ser a causa doutros eventos de extinción, como a extinción P-Tr, polo que se buscaron probas de impactos e [[cráter de impacto|cráteres de impacto]] da idade apropiada. As evidencias dun evento de impacto no límite P-Tr inclúen a presenza de raros grans de [[cuarzo de impacto]] en Australia e a Antártida;<ref name="Retallack_etal_1998">{{Cita publicación periódica |vauthors=Retallack GJ, Seyedolali A, Krull ES, Holser WT, Ambers CP, Kyte FT | title=Search for evidence of impact at the Permian–Triassic boundary in Antarctica and Australia | journal=Geology | volume=26 | issue=11 | year=1998 | pages=979–982 | url=http://geology.geoscienceworld.org/cgi/content/abstract/26/11/979 | doi=10.1130/0091-7613(1998)026<0979:SFEOIA>2.3.CO;2 |bibcode = 1998Geo....26..979R }} <br/></ref><ref name="becker_etal_2004">{{Cita publicación periódica |vauthors=Becker L, Poreda RJ, Basu AR, Pope KO, Harrison TM, Nicholson C, Iasky R | title=Bedout: a possible end-Permian impact crater offshore of northwestern Australia | journal=Science | volume=304 | issue=5676 | year=2004 | pages=1469–1476 |doi=10.1126/science.1093925 | pmid=15143216 |bibcode = 2004Sci...304.1469B }}</ref> [[fullereno]]s que atraparon gases nobres extraterrestres;<ref name="becker_etal_2001">{{Cita publicación periódica |vauthors=Becker L, Poreda RJ, Hunt AG, Bunch TE, Rampino M | title=Impact event at the Permian–Triassic boundary: Evidence from extraterrestrial noble gases in fullerenes | journal=Science | volume=291 | issue=5508 | year=2001 | pages=1530–1533 | doi=10.1126/science.1057243 | pmid=11222855 |bibcode = 2001Sci...291.1530B }}</ref> fragmentos de meteoritos na Antártida;<ref name="basu_etal_2003">{{Cita publicación periódica |vauthors=Basu AR, Petaev MI, Poreda RJ, Jacobsen SB, Becker L | title=Chondritic meteorite fragments associated with the Permian–Triassic boundary in Antarctica | journal=Science | volume=302 | issue=5649 | year=2003 | pages=1388–1392 |doi=10.1126/science.1090852 | pmid=14631038 |bibcode = 2003Sci...302.1388B }}</ref> e grans ricos en [[ferro]], [[níquel]] e [[silicio]], que puideron ser creados por un grande impacto.<ref name="Kaiho_etal_2001">{{Cita publicación periódica |vauthors=Kaiho K, Kajiwara Y, Nakano T, Miura Y, Kawahata H, Tazaki K, Ueshima M, Chen Z, Shi GR | title=End-Permian catastrophe by a bolide impact: Evidence of a gigantic release of sulfur from the mantle | journal=Geology | volume=29 | issue=9 | year=2001 | pages=815–818 |url=http://geology.geoscienceworld.org/cgi/content/abstract/26/11/979|accessdate=2007-10-22 | doi=10.1130/0091-7613(2001)029<0815:EPCBAB>2.0.CO;2 | issn=0091-7613 |bibcode = 2001Geo....29..815K }}</ref> Porén, púxose en dúbida a exactitude da maioría desas afirmacións.<ref name="Farley_etal_2001">{{Cita publicación periódica |vauthors=Farley KA, Mukhopadhyay S, Isozaki Y, Becker L, Poreda RJ | title=An extraterrestrial impact at the Permian–Triassic boundary? | journal=Science | volume=293 | issue=5539 | year=2001 | pages=2343a–2343 | doi=10.1126/science.293.5539.2343a | pmid=11577203 }}</ref><ref name="Koeberl_etal_2002">{{Cita publicación periódica |vauthors=Koeberl C, Gilmour I, Reimold WU, Philippe Claeys P, Ivanov B | title=End-Permian catastrophe by bolide impact: Evidence of a gigantic release of sulfur from the mantle: Comment and Reply |url=https://archive.org/details/sim_geology_2002-09_30_9/page/855 | journal=Geology | volume=30 | issue=9 | year=2002 | pages=855–856|doi=10.1130/0091-7613(2002)030<0855:EPCBBI>2.0.CO;2 | issn=0091-7613 |bibcode = 2002Geo....30..855K }}</ref><ref name="Isbell_etal_1999">{{Cita publicación periódica |vauthors=Isbell JL, Askin RA, Retallack GR | title=Search for evidence of impact at the Permian–Triassic boundary in Antarctica and Australia; discussion and reply |url=https://archive.org/details/sim_geology_1999-09_27_9/page/859 | journal=Geology | volume=27 | issue=9 | year=1999 | pages=859–860|doi=10.1130/0091-7613(1999)027<0859:SFEOIA>2.3.CO;2 |bibcode = 1999Geo....27..859I }}</ref><ref name="Koeberl_etal_2004">{{Cita publicación periódica |vauthors=Koeberl K, Farley KA, Peucker-Ehrenbrink B, Sephton MA | title=Geochemistry of the end-Permian extinction event in Austria and Italy: No evidence for an extraterrestrial component |url=https://archive.org/details/sim_geology_2004-12_32_12/page/1053 | journal=Geology | volume=32 | issue=12 | year=2004 | pages=1053–1056 |doi=10.1130/G20907.1 |bibcode = 2004Geo....32.1053K }} <br/></ref> O cuarzo do [[Pico do Grafito]] na Antártida, por exemplo, antes considerado "impactado", foi reexaminado por [[microscopia electrónica de transmisión]] e [[microsocopio óptico|óptica]]. Concluíuse que as características observadas non eran debidas a un choque, senón a [[deformación plástica]], o que concorda coa súa formación nun contexto tectónico de tipo volcánico.<ref name="Langanhorst_etal_2005">{{cite conference |author1=Langenhorst F, Kyte FT |author2=Retallack GJ |lastauthoramp=yes | title=Reexamination of quartz grains from the Permian–Triassic boundary section at Graphite Peak, Antarctica | booktitle=Lunar and Planetary Science Conference XXXVI |year=2005 |url=http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2005/pdf/2358.pdf|accessdate=2007-07-13 |format=PDF}}</ref> Un cráter de impacto no leito do mar serviría como evidencia dunha posible causa da extinción do P-Tr, pero dito cráter tería desaparecido hai moito tempo debido á dinámica dos fondos. Un 70% da superficie da Terra é actualemnte mar, e hoxe é o dobre de probable que un impacto de asteroide ou fragmento de cometa se produza no océano que en terra. Porén, a Terra non ten unha coida oceánica de máis de 200 millóns de anos de antigüidade por mor do proceso de "cinta transportadora" creado pola expansión do fondo oceánico, no que a [[subdución]] acaba por destruílo co tempo. Os cráteres producidos por impactos moi grandes poden ser enmascarados por extensos [[fluxo basáltico]] procedentes do interior da Terra cando a codia é perforada ou debilitada.<ref name="Jones_etal_2002">{{Cita publicación periódica |vauthors=Jones AP, Price GD, Price NJ, DeCarli PS, Clegg RA | title=Impact induced melting and the development of large igneous provinces | journal=Earth and Planetary Science Letters | volume=202 | issue=3 | year=2002 | pages=551–561 |doi=10.1016/S0012-821X(02)00824-5 | bibcode=2002E&PSL.202..551J }}</ref> Porén, a subdución non debería aceptarse completamente como unha explicación de por que non se pode atopar unha evidencia firme do impacto: igual que no evento K-T, esperaríase encontrar un estrato formado por material exectado rico en [[elemento siderófilo|elementos siderófilos]] (como o [[iridio]]) en formacións xeolóxicas desa idade. Un atractivo que teñen as teorías de grandes impactos é que teoricamente poderían desencadear outra causa ou fenómeno paralelo que levase á extinción<ref name="White">{{Cita publicación periódica|author = White RV|year = 2002|journal = Phil. Trans. Royal Society of London|volume = 360|pages = 2963–2985|url = http://www.le.ac.uk/gl/ads/SiberianTraps/Documents/White2002-P-Tr-whodunit.pdf|title = Earth's biggest 'whodunnit': unravelling the clues in the case of the end-Permian mass extinction|doi = 10.1098/rsta.2002.1097|accessdate = 2008-01-12|format = PDF|pmid = 12626276|issue = 1801|bibcode = 2002RSPTA.360.2963W|data-arquivo = 11 de novembro de 2020|url-arquivo = https://web.archive.org/web/20201111204457/https://www.le.ac.uk/gl/ads/SiberianTraps/Documents/White2002-P-Tr-whodunit.pdf|url-morta = yes}}</ref> como as erupcións dos [[trapps siberianos]] (ou escaleiras siberianas, véxase máis abaixo) ou ben por ser esta zona o sitio de impacto <ref name="Hager, Bradford H, 2001; Elkins Tanton, Linda T">{{cite conference | author=AHager, Bradford H | title=Giant Impact Craters Lead To Flood Basalts: A Viable Model | booktitle=CCNet 33/2001: Abstract 50470 | year=2001 | url=http://abob.libs.uga.edu/bobk/ccc/cc030101.html | data-acceso=30 de xullo de 2016 | data-arquivo=22 de abril de 2008 | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20080422015709/http://abob.libs.uga.edu/bobk/ccc/cc030101.html | url-morta=yes }}</ref> ou por selo un sitio nos [[antípoda]]s que repercutiría igualmente no outro extremo do mundo.<ref name="White" /><ref name="Hagstrum, Jonathan T, 2001">{{cite conference | author=Hagstrum, Jonathan T | title=Large Oceanic Impacts As The Cause Of Antipodal Hotspots And Global Mass Extinctions | booktitle=CCNet 33/2001: Abstract 50288 | year=2001 | url=http://abob.libs.uga.edu/bobk/ccc/cc030101.html | data-acceso=30 de xullo de 2016 | data-arquivo=22 de abril de 2008 | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20080422015709/http://abob.libs.uga.edu/bobk/ccc/cc030101.html | url-morta=yes }}</ref> Un fenómeno abrupto como un impacto tamén explicaría por que non [[modos rápidos de evolución|evolucionaron rapidamente]] máis especies para poder sobrevivir, como se esperaría se o evento do P-Tr tivese sido máis lento e menos global que un impacto meteorítico. ==== Posibles sitios de impacto ==== Propuxéronse varios posibles impactos de cráteres como sitios de impacto causantes da extinción P-Tr, como a estrutura [[Bedout]] na costa noroeste de Australia<ref name="becker_etal_2004" /> e o hipotético [[cráter da Terra de Wilkes]] no leste da Antártida.<ref name="vfp06">{{Cita publicación periódica | author=von Frese RR, Potts L, Gaya-Pique L, Golynsky AV, Hernandez O, Kim J, Kim H & Hwang J | title= Permian–Triassic mascon in Antarctica | journal=Eos Trans. AGU, Jt. Assem. Suppl. | volume=87 | issue=36 | year=2006 | pages=Abstract T41A–08 |url=https://www.researchgate.net/publication/241531088_Permian-Triassic_Mascon_in_Antarctica|accessdate=2007-10-22}}</ref><ref name="vf09">{{Cita publicación periódica | last=Von Frese | first=R.R.B. |author2=L. V. Potts |author3=S. B. Wells |author4=T. E. Leftwich |author5=H. R. Kim |author6=J. W. Kim |author7=A. V. Golynsky |author8=O. Hernandez |author9=L. R. Gaya-Piqué | year=2009 | title=GRACE gravity evidence for an impact basin in Wilkes Land, Antarctica | journal=Geochem. Geophys. Geosyst. | volume=10 | pages=Q02014 | doi=10.1029/2008GC002149 | bibcode=2009GGG....1002014V | issue=2}}</ref> En cada un dos casos, non se probou a hipótese de que o responsable foi un impacto e foi moi criticada. No caso do cráter da Terra de Wilkes, a idade das características xeofísicas sub-xeo é moi incerta, e podería ser posterior á extinción do P-Tr. O [[cráter Araguainha]] de 40&nbsp;km de diámetro no [[Brasil]] foi datado máis recentemente en hai 254,7 ± 2., millóns de anos, solapándose con estimacións do límite P-Tr.<ref>{{Cita publicación periódica |author1=Tohver E. |author2=Lana C. |author3=Cawood P.A. |author4=Fletcher I.R. |author5=Jourdan F. |author6=Sherlock S. |author7=Rasmussen B. |author8=Trindade R.I.F. |author9=Yokoyama E. |author10=Filho C.R. Souza |author11=Marangoni Y. | year = | title = Geochronological constraints on the age of a Permo–Triassic impact event: U–Pb and 40Ar/39Ar results for the 40&nbsp;km Araguainha structure of central Brazil | url = http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0016703712001457 | journal = Geochimica et Cosmochimica Acta | volume = 86 | issue = | pages = 214–227 | doi=10.1016/j.gca.2012.03.005 | bibcode=2012GeCoA..86..214T}}</ref> Moitas das rochas locais son [[lousa bituminosa|lousas bituminosas]]. A enerxía estimada liberada polo impacto de Araguainha é suficiente para ser unha causa directa da extinción masiva global, pero os colosais tremores de terra locais terían liberado enormes cantidades de petróleo e gas das rochas esnaquizadas. O [[cambio climático abrupto|quecemento global súbito]] resultante puido precipitar o evento de extinción do P-Tr.<ref>Biggest extinction in history caused by climate-changing meteor. University of Western Australia University News Wednesday, 31 July 2013. http://www.news.uwa.edu.au/201307315921/international/biggest-extinction-history-caused-climate-changing-meteor</ref> === Volcanismo === Nas etapas finais do Permiano houbo dous eventos de emisións de [[fluxo basáltico|fluxos basálticos]]. Un evento pequeno foi o das [[trapps de Emeishan]] da [[China]], que ocorreron ao mesmo tempo que o pulso de extinción do final do [[Guadalupiano]], nunha área que daquela estaba preto do ecuador.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Zhou, M-F., Malpas, J, Song, X-Y, Robinson, PT, Sun, M, Kennedy, AK, Lesher, CM & Keays, RR|year=2002|title=A temporal link between the Emeishan large igneous province (SW China) and the end-Guadalupian mass extinction|journal=Earth and Planetary Science Letters |volume=196 |issue=3–4 |pages=113–122|doi=10.1016/S0012-821X(01)00608-2 |bibcode=2002E&PSL.196..113Z}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |last=Wignall |first=Paul B. |authorlink= |year=2009 |title=Volcanism, Mass Extinction, and Carbon Isotope Fluctuations in the Middle Permian of China |journal=[[Science]] |volume=324 |issue=5931 |pages=1179–1182 |doi=10.1126/science.1171956 |url= |accessdate= |quote= |pmid=19478179 |display-authors=1 |last2=Sun |first2=Y. |last3=Bond |first3=D. P. G. |last4=Izon |first4=G. |last5=Newton |first5=R. J. |last6=Vedrine |first6=S. |last7=Widdowson |first7=M. |last8=Ali |first8=J. R. |last9=Lai |first9=X. |bibcode = 2009Sci...324.1179W }}</ref> As erupcións de fluxos basálticos que se produciron nos [[trapps siberianos]] constituíron un dos eventos volcánicos máis grandes coñecidos na Terra, que cubriron de lava uns 2.000.000&nbsp;km<sup>2</sup>.<ref>{{Cita web|author1=Andy Saunders|author2=Marc Reichow|year=2009|title=The Siberian Traps – Area and Volume|url=http://www.le.ac.uk/gl/ads/SiberianTraps/AreaVolume.html|accessdate=2009-10-18|data-arquivo=21 de febreiro de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200221223557/https://www.le.ac.uk/gl/ads/SiberianTraps/AreaVolume.html|url-morta=yes}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |title = The Siberian Traps and the End-Permian mass extinction: a critical review |journal = Chinese Science Bulletin |volume = 54 |issue = 1 |pages = 20–37 |publisher = Springer |date = January 2009 |url = http://www.le.ac.uk/gl/ads/SiberianTraps/PDF%20Files/The%20Siberian%20Traps%20and%20the%20End-Permian%20mass.pdf |accessdate = |author1 = Andy Saunders |author2 = Marc Reichow |lastauthoramp = yes |doi = 10.1007/s11434-008-0543-7 |postscript = |apelidos = |data-arquivo = 31 de xullo de 2009 |url-arquivo = https://web.archive.org/web/20090731052123/http://www.le.ac.uk/gl/ads/SiberianTraps/PDF%20Files/The%20Siberian%20Traps%20and%20the%20End-Permian%20mass.pdf |url-morta = yes }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|last1=Reichow|first1=MarcK.|last2=Pringle|first2=M.S.|last3=Al'Mukhamedov|first3=A.I.|last4=Allen|first4=M.B.|last5=Andreichev|first5=V.L.|last6=Buslov|first6=M.M.|last7=Davies|first7=C.E.|last8=Fedoseev|first8=G.S.|last9=Fitton|first9=J.G.|last10=Inger|first10=S.|last11=Medvedev|first11=A.Ya.|last12=Mitchell|first12=C.|last13=Puchkov|first13=V.N.|last14=Safonova|first14=I.Yu.|last15=Scott|first15=R.A.|last16=Saunders|first16=A.D.|year=2009|title=The timing and extent of the eruption of the Siberian Traps large igneous province: Implications for the end-Permian environmental crisis|journal=Earth and Planetary Science Letters|volume=277|issue=|pages=9–20|url=http://www.le.ac.uk/gl/ads/SiberianTraps/PDF%20Files/Reichow%20et%20al.%202009.pdf|accessdate=|doi=10.1016/j.epsl.2008.09.030|bibcode=2009E&PSL.277....9R|apelidos=|data-arquivo=31 de xullo de 2009|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20090731052014/http://www.le.ac.uk/gl/ads/SiberianTraps/PDF%20Files/Reichow%20et%20al.%202009.pdf|url-morta=yes}}</ref> Os datos das erupcións dos trapps siberianos e o evento de extinción coinciden moi ben.<ref name=":0" /><ref>{{Cita publicación periódica|url = http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0012821X03003479|title = Rapid eruption of Siberian flood-volcanic rocks and evidence for coincidence with the Permian–Triassic boundary and mass extinction at 251 Ma|last = Kamo|first = SL|date = 2003|journal = Earth and Planetary Science Letters|doi = 10.1016/S0012-821X(03)00347-9|pmid = |access-date =|bibcode=2003E&PSL.214...75K|volume=214|pages=75–91}}</ref> As erupcións dos trapps de Emeishan e Siberia puideron causar nubes de po e [[aerosol|aerosois]] ácidos, que terían bloqueado a luz solar e alterado así a fotosíntese tanto en terra coma na [[zona fótica]] do océano, causando o colapso das [[cadea trófica|cadeas tróficas]]. As erupcións puideron causar tamén [[chuvia ácida]] cando os aerosois foron lavados da atmosfera. Isto puido matar as plantas terrestres e [[moluscos]] e os organismos [[plancto|planctónicos]], que teñen cunchas de [[carbonato cálcico]]. As erupcións terían emitido tamén [[dióxido de carbono]], causando un [[quecemento global]]. Cando todas as nubes de po e aerosois foron lavados da atmosfera, o exceso de dióxido de carbono aínda permanecería e o quecemento avanzaría sen ningún efecto mitigador.<ref name="White" /> Os trapps siberianos tiñan características infrecuentes que os facían aínda máis perigosos. Os fluxos basálticos puros pruducen lava de baixa viscosidade e non lanzan residuos sólidos á atmosfera. Porén, parece que o 20% das emisións das erupcións dos trapps siberianos era [[piroclasto|piroclásticas]] (consistían en cinza e outros residuos sólidos lanzados a grande altura á atmosfera), incrementando o efecto de arrefriamento a curto prazo.<ref>{{Cita web|url=http://hoopermuseum.earthsci.carleton.ca/pt_boundary/Causes/volcanics.html|title=Volcanism|publisher=}}</ref> A lava basáltica das erupcións ou intruída entre rochas carbonatadas e en sedimentos que estaban no proceso de formación de grandes xacementos de carbón, terían emitido ambas grandes cantidades de dióxido de carbono, orixinando un quecemento global máis forte despois de que se pousaron o po e os aerosois.<ref name="White" /> En 2011, un equipo liderado por Stephen Grasby do Servizo Xeolóxico do Canadá—Calgary, informou de probas de que o volcanismo causou a ignición de masivos xacementos de carbón, posiblemente liberando máis de 3 billóns de toneladas de carbono. O equipo encontrou depósitos de cinzas en capas rochosas profundas preto do que agora é o [[lago Buchanan (Canadá)|lago Buchanan]]. Segundo o seu artigo, "as cinzas de carbón dispersadas pola explosiva erupción dos trapps siberianos esperaríase que estivesen asociadas coa liberación de elementos tóxicos en corpos de auga impactados nos que se desenvolveron lodos de cinzas voadoras.... As erupcións [[máfico|máficas]] a megaescala son eventos de longa duración que permitirían unha significativa erupción de nubes de cinza globais."<ref>{{Cita novas |work=USA Today |url=http://content.usatoday.com/communities/sciencefair/post/2011/01/ancient-mass-extinction-tied-to-torched-coal-/1 |title=Ancient mass extinction tied to torched coal |author=Dan Verango |date=January 24, 2011}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author=Stephen E. Grasby, Hamed Sanei & Benoit Beauchamp|title=Catastrophic dispersion of coal fly ash into oceans during the latest Permian extinction |journal=Nature Geoscience |date=January 23, 2011 |doi=10.1038/ngeo1069 |url=http://www.nature.com/ngeo/journal/vaop/ncurrent/full/ngeo1069.html|volume=4|issue=2|pages=104–107|bibcode = 2011NatGe...4..104G }}</ref> Grasby afirmou que: "Ademais de que estes volcáns causasen lumes por medio do carbón, a cinza que vomitaban era moi tóxica e foi liberada na terra e na auga, contribuíndo potencialmente ao peor evento de extinción da historia da Terra."<ref>{{Cita web |title=Researchers find smoking gun of world's biggest extinction; Massive volcanic eruption, burning coal and accelerated greenhouse gas choked out life |date=January 23, 2011 |publisher=University of Calgary |url=http://www.eurekalert.org/pub_releases/2011-01/uoc-rfs012111.php |accessdate=2011-01-26 |data-arquivo=05 de xuño de 2013 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130605124926/http://www.eurekalert.org/pub_releases/2011-01/uoc-rfs012111.php |url-morta=yes }}</ref> En 2013, Q. Y. Tang informou de que as cantidades totais de volátiles importantes emitidos polos trapps siberianos foron de 8,5 × 10<sup>7</sup> Tg de CO<sub>2</sub>, 4,4 × 10<sup>6</sup> Tg de CO, 7,0 × 10<sup>6</sup> Tg de H<sub>2</sub>S e 6,8 × 10<sup>7</sup> Tg de SO<sub>2</sub>; os datos apoian a noción popular de que a extinción en masa do final do Permiano foi causada por enormes emisións á atmosfera de volátiles nos trapps siberianos.<ref>{{Cita publicación periódica|url = |title = The chemical compositions and abundances of volatiles in the Siberian large igneous province: Constraints on magmatic CO2 and SO2 emissions into the atmosphere|last = Yang|first = QY|date = 2013|journal = Chemical Geology|doi = 10.1016/j.chemgeo.2012.08.031|pmid = |access-date =|volume=339|pages=84–91}}</ref> En 2015, diversas evidencias e unha liña do tempo elaborada indicaron que a extinción fora causada por eventos ocorridos na [[Gran Provincia Ígnea]] dos trapps siberianos.<ref>{{Cita publicación periódica|last=Burgess|first=Seth D.|last2=Bowring|first2=Samuel|last3=Shen|first3=Shu-zhong|date=2014-03-04|title=High-precision timeline for Earth’s most severe extinction|url=http://www.pnas.org/content/111/9/3316|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences|language=en|volume=111|issue=9|pages=3316–3321|doi=10.1073/pnas.1317692111|issn=0027-8424|pmc=3948271|pmid=24516148}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://www.skepticalscience.com/Burgess-Bowring-2015-Siberian-Traps-Dates.html|title=Earth’s worst extinction "inescapably" tied to Siberian Traps, CO2, and climate change|website=Skeptical Science|access-date=2016-03-11}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|last=Black|first=Benjamin A.|last2=Weiss|first2=Benjamin P.|last3=Elkins-Tanton|first3=Linda T.|last4=Veselovskiy|first4=Roman V.|last5=Latyshev|first5=Anton|date=2015-04-30|title=Siberian Traps volcaniclastic rocks and the role of magma-water interactions|url=http://gsabulletin.gsapubs.org/content/early/2015/04/30/B31108.1|journal=Geological Society of America Bulletin|language=en|pages=B31108.1|doi=10.1130/B31108.1|issn=0016-7606|volume=127}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|last=Burgess|first=Seth D.|last2=Bowring|first2=Samuel A.|date=2015-08-01|title=High-precision geochronology confirms voluminous magmatism before, during, and after Earth’s most severe extinction|url=http://advances.sciencemag.org/content/1/7/e1500470|journal=Science Advances|language=en|volume=1|issue=7|pages=e1500470|doi=10.1126/sciadv.1500470|issn=2375-2548|pmc=4643808|pmid=26601239}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://www.scientificamerican.com/article/giant-eruptions-and-giant-extinctions-video/|title=Giant Eruptions and Giant Extinctions [Video]|last=Fischman|first=Josh|website=Scientific American|access-date=2016-03-11}}</ref> === Gasificación de hidratos de metano === {{Artigo principal|Hipótese do canón de clatratos}} {{Véxase tamén|Liberación do metano ártico}} Atopáronse evidencias por todo o mundo dun descenso rápido dun 1% na [[análise isotópica|proporción de isótopos]] [[carbono 13|<sup>13</sup>C]]/[[Carbono 12|<sup>12</sup>C]] nas rochas carbonatadas desde o final do Permiano.<ref name="Twitchett" /><ref> {{Cita publicación periódica|vauthors=Palfy J, Demeny A, Haas J, Htenyi M, Orchard MJ, Veto I |year=2001|title=Carbon isotope anomaly at the Triassic– Jurassic boundary from a marine section in Hungary|journal=Geology|volume=29|issue=11|pages=1047–1050|doi=10.1130/0091-7613(2001)029<1047:CIAAOG>2.0.CO;2|issn=0091-7613 |bibcode = 2001Geo....29.1047P }}</ref> Esta é a primeira, máis grande e máis rápida dunha serie de excursións negativas e positivas (diminucións e incrementos na proporción <sup>13</sup>C/<sup>12</sup>C) que continuou ata que a proporción de isótopos se estabiliza abruptamente a mediados do Triásico, seguido pouco despois da recuperación da calcificación das formas de vida (organismos que usan o [[carbonato de calcio]] para construír partes duras como as cunchas).<ref name=Payne2004 /> Unha variedade de factores puideron contribuír a esta caída da proporción [[Carbono-13|<sup>13</sup>C]]/[[Carbono-12|<sup>12</sup>C]], pero a maioría resultaron ser insuficientes para explicar completamente as cantidades observadas. Entre eses factores están:<ref name="Berner2002" /> * Os gases das erupcións volcánicas teñen unha proporción <sup>13</sup>C/<sup>12</sup>C dun 0,5 a 0,8% por debaixo do estándar (δ<sup>13</sup>C dun −0,5 a −0,8%), pero unha estimación feita en 1995 concluíu que a cantidade necesaria para producir unha redución dun 1,0% en todo o mundo require erupcións maiores en varios [[orde de magnitude|ordes de magnitude]] que calquera das que se teñen evidencias.<ref name="Dickens1995">{{Cita publicación periódica |author=Dickens GR, O'Neil JR, Rea DK & Owen RM|year=1995|title=Dissociation of oceanic methane hydrate as a cause of the carbon isotope excursion at the end of the Paleocene |journal=Paleoceanography |volume=10 |issue=6 |pages=965–71 |doi=10.1029/95PA02087 |bibcode=1995PalOc..10..965D}}</ref> (Porén, esta análise centrábase só no CO<sub>2</sub> producido polo propio magma, non nas interaccións con sedimentos que contiñan carbono, como se propuxo posteriormente.) * Unha redución na actividade orgánica extraería <sup>12</sup>C máis lentamente do medio ambiente e deixaría que unha maior cantidade del se incorporase aos sedimentos, reducindo así a proporción <sup>13</sup>C/<sup>12</sup>C. Os procesos bioquímicos usan preferentemente os isótopos lixeiros, xa que as reaccións químicas son en último extremo impulsadas por forzas electromagnéticas entre átomos e isótopos lixeiros que responden máis rapidamente a estas forzas, pero un estudo dunha pequena caída do 0,3 ao 0,4% en <sup>13</sup>C/<sup>12</sup>C (δ<sup>13</sup>C do −3 ao −4&nbsp;‰) no [[Máximo Térmico do Paleoceno-Eoceno]] concluíu que mesmo ao transferir todo o carbono orgánico (contido en organismos, nos [[solo]]s, e o disolvido no océano) aos sedimentos sería insuficiente: mesmo ese grande enterramento de material rico en <sup>12</sup>C non produciría a caída 'máis pequena' na proporción <sup>13</sup>C/<sup>12</sup>C das rochas arredor do Máximo Térmico do Paleoceno-Eoceno.<ref name="Dickens1995" /> * A materia orgánica enterrada nos sedimentos ten unha proporción <sup>13</sup>C/<sup>12</sup>C do 2,0 ao 2,5% por debaixo do normal (δ<sup>13</sup>C de −2,0 ao −2,5%). Teoricamente, se o nivel do mar cae abruptamente, os sedimentos mariños pouco profundos quedarían expostos á [[oxidación]]. Pero iso implica que entre 6.500 e 8.400 xigatoneladas (1 xigatonelada = 10<sup>9</sup> toneladas) de carbono orgánico se terían oxidado e regresado ao sistema océano-atmosfera en menos duns poucos centos de miles de anos para reducir a proporción de <sup>13</sup>C/<sup>12</sup>C nun 1,0%, o que non se cre que sexa unha posibilidade realista.<ref name="Erwin1993" /> Ademais, os niveis do mar eleváronse en vez de baixar na época da extinción.<ref>{{Cita publicación periódica |doi=10.1098/rsta.2002.1097|title=Earth's biggest 'whodunnit': Unravelling the clues in the case of the end-Permian mass extinction|journal=Philosophical Transactions of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences|volume=360|issue=1801|pages=2963–85|year=2002|last1=White|first1=R. V.|pmid=12626276}}</ref> * En vez dun súbito descenso do nivel do mar, períodos intermitentes de hiperoxia no fondo dos océanos e de anoxia (condicións de alta concentración de oxíxeno e de concentración baixa ou cero) puideron causar as flutuacións na proporción <sup>13</sup>C/<sup>12</sup>C no Triásico temperán;<ref name=Payne2004 /> e a anoxia global puido ser a responsable do incidente breve de final do Permiano. Os continentes do final do Permiano e Triásico temperán estaban máis agrupados nos trópicos do que están agora, e grandes ríos tropicais terían vertido sedimentos en cuncas oceánicas pequenas parcialmente pechadas en latitudes baixas. Tales condicións favorecen episodios óxicos e anóxicos; as condicións óxicas/anóxicas causarían unha rápida liberación/enterramento, respectivamente, de grandes cantidades de carbono orgánico, que ten unha proporción baixa <sup>13</sup>C/<sup>12</sup>C porque os procesos bioquímicos usan máis os isótopos máis lixeiros.<ref name="SchragBernerEtAl2002SnowballEarth">{{Cita publicación periódica | author=Schrag, D.P., Berner, R.A., Hoffman, P.F., and Halverson, G.P. | title=On the initiation of a snowball Earth | journal=Geochemistry Geophysics Geosystems | volume=3 | issue=6 | doi=10.1029/2001GC000219 | year=2002 | url=http://www.agu.org/pubs/crossref/2002/2001GC000219.shtml | page=1036 | bibcode=2002GGG....3fQ...1S | apelidos= | data= | revista= | data-acceso=30 de xullo de 2016 | urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080421164119/http://www.agu.org/pubs/crossref/2002/2001GC000219.shtml | dataarquivo=21 de abril de 2008 | urlmorta=yes }} Resumo preliminar en {{Cita web | url=http://gsa.confex.com/gsa/2001ESP/finalprogram/abstract_8038.htm | title=On the initiation of a snowball Earth | author=Schrag, D.P. | publisher=Geological Society of America | date=June 2001 | data-acceso=30 de xullo de 2016 | data-arquivo=25 de abril de 2018 | url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180425115243/https://gsa.confex.com/gsa/2001ESP/finalprogram/abstract_8038.htm | url-morta=yes }}</ref> Esa ou outra razón baseada na materia orgánica puido ser a responsable tanto dese padrón de flutuación das proporcións <sup>13</sup>C/<sup>12</sup>C no Permiano-Triásico coma tamén doutra similar no final do Proterozoico/Cámbrico.<ref name=Payne2004 /> Outras hipóteses inclúen un envelenamento masivo do mar con liberación de enormes cantidades de {{chem|CO|2}}<ref name="Benton2003" /> e unha reorganización a longo prazo do [[ciclo do carbono]] global.<ref name="Berner2002" /> Antes da consideración da inclusión do quentamento de sedimentos carbonatados por causa do volcanismo, o único mecanismo proposto que era suficiente para causar unha redución global do 1% na proporción <sup>13</sup>C/<sup>12</sup>C era a liberación de [[metano]] a partir de [[clatrato de metano|clatratos de metano]].<ref name="Erwin1993" /> Os modelos do ciclo do carbono confirman que terían tido o suficiente efecto como para producir a redución observada.<ref name="Berner2002">{{Cita publicación periódica | author = Berner, R.A. | year = 2002 | title = Examination of hypotheses for the Permo-Triassic boundary extinction by carbon cycle modeling | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences | pages = 4172–4177 | doi = 10.1073/pnas.032095199 | volume = 99 | pmid = 11917102 | issue = 7 | pmc = 123621 |bibcode = 2002PNAS...99.4172B }}</ref><ref name="Benton2003">{{Cita publicación periódica | author = Benton, M.J. | authorlink = Michael Benton | author2=Twitchett, R.J. | year = 2003 | title = How to kill (almost) all life: the end-Permian extinction event | journal = Trends in Ecology & Evolution | volume = 18 | issue = 7 | pages = 358–365 | doi = 10.1016/S0169-5347(03)00093-4 }}</ref> Os clatratos de metano, tamén chamados hidratos de metano, consisten en moléculas de metano que están atrapadas en gaiolas formadas por moléculas de auga (xeo). O metano, producido dos microorganismos [[metanóxeno]]s, ten unha proporción <sup>13</sup>C/<sup>12</sup>C dun 6,0% por debaixo do normal (δ<sup>13</sup>C de −6,0%). Con determinadas combinacións de presión e temperatura, o metano queda atrapado nos clatratos bastante preto da superficie do [[permafrost]] e en moitas maiores cantidades nas marxes continentais ([[plataforma continental]] e os fondos máis profundos adxacentes). Os [[hidrato de metano|hidratos de metano]] oceánicos encóntranse xeralmente soterrados en sedimentos onde a profundidade do mar é de polo menos 300 m. Poden encontrarse moi profundos nos sedimentos, ata a uns 2.000 m por debaixo do fondo oceánico, pero xeralmente a só 1.100 m por debaixo do fondo oceánico.<ref name="Dickens2001">{{Cita publicación periódica|author=Dickens GR|year=2001|title=The potential volume of oceanic methane hydrates with variable external conditions|journal=Organic Geochemistry|volume=32|issue=10|pages=1179–1193|doi=10.1016/S0146-6380(01)00086-9 }}</ref> A área cuberta pola lava das erupcións dos trapps siberianos é dúas veces máis grande do que se pensaba inicialmente, e a maioría da área adicional eran mares pouco fondos naquel tempo. O fondo do mar probablemente contiña depósitos de hidratos de metano, e a lava causou que os hidratos dos depósitos se disociasen, liberando inmensas cantidades de metano.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Reichow MK, Saunders AD, White RV, Pringle MS, Al'Muhkhamedov AI, Medvedev AI & Kirda NP|year=2002|title=<sup>40</sup>Ar/<sup>39</sup>Ar Dates from the West Siberian Basin: Siberian Flood Basalt Province Doubled|journal=Science|volume=296|issue=5574|pages=1846–1849|doi=10.1126/science.1071671|pmid=12052954 |bibcode = 2002Sci...296.1846R }}</ref> Esta enorme liberación de metano puido causar un significativo quecemento global, xa que o metano é un poderoso [[gas de efecto invernadoiro]]. Hai fortes evidencias que suxiren que as temperaturas globais se incrementaron uns 6&nbsp;°C preto do ecuador e, por tanto, aínda máis en latitudes altas: un brusco descenso na proporción de [[isótopo]]s do [[oxíxeno]] (<sup>18</sup>O/<sup>16</sup>O);<ref>{{Cita publicación periódica|author=Holser WT, Schoenlaub H-P, Attrep Jr M, Boeckelmann K, Klein P, Magaritz M, Orth CJ, Fenninger A, Jenny C, Kralik M, Mauritsch H, Pak E, Schramm J-F, Stattegger K & Schmoeller R|year=1989|title=A unique geochemical record at the Permian/Triassic boundary|journal=Nature|volume=337|issue=6202|pages=39–44|doi=10.1038/337039a0 |bibcode = 1989Natur.337...39H }}</ref> a extinción da flora de ''[[Glossopteris]]'' (''Glossopteris'' e plantas que crecían nas mesmas áreas), que necesitaban un clima frío, coa súa substitución por floras típicas de paleolatitudes baixas.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Dobruskina IA|year=1987|title=Phytogeography of Eurasia during the early Triassic|journal=Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology|volume=58|issue=1–2|pages=75–86|doi= 10.1016/0031-0182(87)90007-1 }}</ref> Con todo, o padrón de cambio de isótopos esperado dunha liberación masiva de metano non concorda cos padróns observados no Triásico temperán. Esa causa non só requiriría a liberación de cinco veces máis metano que o postulado para o Máximo Térmico do Paleoceno-Eoceno,<ref name="Payne2004" /> senón que tería que ser volto a enterrar a unha velocidade moi alta e pouco realista para explicar o rápido incremento na proporción <sup>13</sup>C/<sup>12</sup>C (episodios de δ<sup>13</sup>C positivo alto) durante o Triásico temperán antes de que fose liberado de novo varias veces.<ref name="Payne2004" /> === Anoxia === {{Véxase tamén|Evento anóxico}} Encóntranse evidencias dunha anoxia moi estendida no océano (grave deficiencia de oxíxeno) e de [[euxinia]] (presenza de [[sulfuro de hidróxeno]]) desde o Permiano tardío e o Triásico temperán. Ao longo da maior parte dos océanos de [[mar de Tetis|Tetis]] e da [[Pantalasa]] hai evidencias de anoxia, entre as que están laminacións finas nos sedimentos, pequenos [[framboide]]s de [[pirita]], altas proporcións de uranio/torio e [[Biosinatura|biomarcadores]] de [[bacterias verdes do xofre]], aparecen no evento de extinción.<ref name=WignallandTwitchett2002>{{Cita publicación periódica | author = Wignall, P.B. |author2=Twitchett, R.J. | year = 2002 | title = Extent, duration, and nature of the Permian-Triassic superanoxic event | journal = Geological Society of America Special Papers | volume = 356 | pages = 395–413 | doi = 10.1130/0-8137-2356-6.395 | url=http://specialpapers.gsapubs.org/content/356/395.short |isbn=0-8137-2356-6 }}</ref> Porén, nalgúns sitios, como en [[Meishan]] (China), e no leste de Groenlandia, as evidencias de anoxia preceden á extinción.<ref name=Caoetal2009>{{Cita publicación periódica|last=Cao|first=Changqun|author2=Gordon D. Love |author3=Lindsay E. Hays |author4=Wei Wang |author5=Shuzhong Shen |author6=Roger E. Summons |title=Biogeochemical evidence for euxinic oceans and ecological disturbance presaging the end-Permian mass extinction event|journal=Earth and Planetary Science Letters|year=2009|volume=281|issue=3–4|pages=188–201|doi=10.1016/j.epsl.2009.02.012|bibcode=2009E&PSL.281..188C }}</ref><ref name=Hays2012>{{Cita publicación periódica|last=Hays|first=Lindsay|author2=Kliti Grice |author3=Clinton B. Foster |author4=Roger E. Summons |title=Biomarker and isotopic trends in a Permian–Triassic sedimentary section at Kap Stosch, Greenland|journal=Organic Geochemistry|year=2012|volume=43|pages=67–82|doi=10.1016/j.orggeochem.2011.10.010}}</ref> Biomarcadores de bacterias verdes do xofre, como o [[isorenieratano]], o produto [[Diaxénese|diaxenético]] do [[isorenierateno]], son amplamente utilizados como indicadores de euxinia na [[zona fótica]] porque as bacterias verdes do xofre requiren tanto luz coma sulfuro de hidróxeno para sobrevivir. A súa abundancia nos sedimentos do límite P-Tr indican que o sulfuro de hidróxeno estaba presente mesmo en augas pouco profundas. Esta extensión de auga con depleción de oxíxeno tóxica sería devastadora para a vida mariña, producindo unha extensa aniquilación da vida. Modelos da química oceánica mostran que a anoxia e a euxinia estarían estreitamente asociadas coa [[hipercapnia]] (altos niveis de dióxido de carbono).<ref name=Meyers2008>{{Cita publicación periódica|last=Meyers|first=Katja |author2=L.R. Kump |author3=A. Ridgwell|title=Biogeochemical controls on photic-zone euxinia during the end-Permian mass extinction|url=https://archive.org/details/sim_geology_2008-09_36_9/page/747|journal=Geology|date=September 2008|volume=36|issue=9|pages=747–750|doi=10.1130/G24618A.1 }}</ref> Isto suxire que o envelenamento por sulfuro de hidróxeno, anoxia e hipercapnia actuou conxuntamente como mecanismo letal. A hipercapnia explica mellor a selectividade da extinción, pero a anoxia e a euxinia probablemente contribuíron á alta mortalidade do evento. A persistencia da anoxia ao longo do Triásico temperán pode explicar a lenta recuperación da vida mariña despois da extinción. Os modelos tamén mostran que os eventos anóxicos poden causar emisións de sulfuro de hidróxeno catastrófico á atmosfera (véxase máis abaixo).<ref name=Kump2005>{{Cita publicación periódica|last=Kump|first=Lee |author2=Alexander Pavlov |author3=Michael A. Arthur|title=Massive release of hydrogen sulfide to the surface ocean and atmosphere during intervals of oceanic anoxia|url=https://archive.org/details/sim_geology_2005-05_33_5/page/397|journal=Geology|year=2005|volume=33|issue=5 |pages=397–400|doi=10.1130/G21295.1|bibcode=2005Geo....33..397K}}</ref> A secuencia de eventos que orixinaron océanos anóxicos foi desencadeada por emisións de dióxido de carbono procedentes das erupcións dos [[trapps siberianos]].<ref name=Kump2005 /> Nese escenario, o quecemento producido por un [[efecto invernadoiro]] potenciado reduciría a solubilidade do oxíxeno na auga do mar, causando unha diminución na concentración de oxíxeno. Un incremento da meteorización nos continentes debido ao quecemento e a aceleración do [[ciclo da auga]] incrementaría o fluxo fluvial do [[fosfato]] ao océano. O fosfato sostería unha maior produtividade primaria na superfice dos océanos. O incremento na produción de materia orgánica causaría que se afundise máis materia orgánica no océano profundo, onde a súa respiración diminuiría máis as concentracións de oxíxeno. Unha vez que se estableceu a anoxia, sería mantida por un [[bucle de retroalimentación positivo]] porque a anoxia das augas profundas tende a incrementar a eficiencia da reciclaxe do fosfato, o que orixina unha produtividade aínda maior. === Emisións de sulfuro de hidróxeno === Un [[evento anóxico]] grave ao final do Permiano permitiría que prosperasen as [[bacterias redutoras de sulfato]], causando a produción de grandes cantidades de sulfuro de hidróxeno no océano anóxico. Os afloramentos destas augas puideron liberar masivas cantidades de [[sulfuro de hidróxeno]] á atmosfera e envelenaría as plantas e animais terrestres e debilitaría gravemente a [[capa de ozono]], expoñendo á maioría da vida que quedaba a niveis letais de [[radiación ultravioleta|radiación UV]].<ref name=Kump2005 /> As evidencias de [[Biosinatura|biomarcadores]] de fotosíntese anaeróbica de [[Chlorobi]]aceae (bacterias verdes do xofre) desde o Permiano tardío no Triásico temperán indica que o sulfuro de hidróxeno afloraría a augas pouco profundas porque estas bacterias están restrinxidas á zona fótica e usan o sulfuro como [[doante de electróns]]. A hipótese ten a vantaxe de explicar a extinción en masa das plantas, as cales se engadirían aos niveis de metano e, doutro modo, deberían ter prosperado nunha atmosfera con alto nivel de dióxido de carbono. Esporas fósiles datadas desde o final do Permiano mostran deformidades que puideron ser causadas pola radiación ultravioleta, a cal sería máis intensa despois de que as emisións de sulfuro de hidróxeno debilitasen a capa de [[ozono]]. === O supercontinente Panxea === [[Ficheiro:Pangaea continents.svg|lang=gl| miniatura | dereita | 200px | Mapa da [[Panxea]] que mostra como estaban os continentes no límite do Permiano-Triásico.]] A mediados do Permiano (na idade [[Kunguriana]] da época [[Cisuraliana]] do Permiano), todos os continentes se uniron para formar o supercontinente [[Panxea]], rodeado polo [[superocéano]] [[Pantalasa]], aínda que bloques que hoxe forman parte de Asia non se uniron ao supercontinente ata moi tarde no Permiano.<ref>{{Cita web |url=http://www.palaeos.com/Paleozoic/Permian/Permian.htm |título=The Permian – Palaeos |data-acceso=30 de xullo de 2016 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20070428232539/http://www.palaeos.com/Paleozoic/Permian/Permian.htm |dataarquivo=28 de abril de 2007 |urlmorta=yes }}</ref> Esta configuración continental diminuíu grandemente a extensión dos ambientes acuáticos pouco profundos, que é a parte máis produtiva do mar, e expuxo a organismos que antes estaban illados das ricas plataformas continentais a unha competición con [[especie invasora|especies invasoras]]. A formación da Panxea alteraría tamén a circulación oceánica e os padróns do tempo atmosférico, creando [[monzón]]s estacionais preto das costas e un clima árido no vasto interior continental. A vida mariña sufriu taxas de extinción altas pero non catastróficas despois da formación da Panxea (ver o diagrama da "Intensidade de extinción mariña durante o Fanerozoico" do inicio deste artigo), case tan alta coma nalgunhas das [[evento de extinción|cinco grandes extincións en masa]]. A formación da Panxea non parece que causara un significativo aumento dos niveis de extinción en terra, e, de feito, a maioría dos avances dos [[terápsidos]] e o incremento na súa diversidade parece que ocorreron no Permiano tardío, despois de que a Panxea estivese case completa. Así, aínda que parece probable que a Panxea iniciase un longo período de incremento das extincións mariñas, non foi a directa responsable da gran mortaldade do final do Permiano. === Microbios === Unha hipótese publicada en 2014 propón que un xénero de [[arquea]] [[metanóxeno|metanóxena]] [[respiración anaeróbica|anaerobia]] chamada ''[[Methanosarcina]]'' foi a responsable do evento de extinción.<ref name=Rothman2014 /> Hai tres liñas de probas que suxiren que estes microbios adquiriron unha nova vía metabólica por medio de [[transferencia horizontal de xenes]] nesa época, o que lles permitiu metabolizar eficazmente o [[acetato]] a [[metano]]. Isto orixinaría a súa reprodución exponencial, permitíndolles consumir rapidamente vastos depósitos de carbono orgánico que se acumularan nos sedimentos mariños. O resultado foi unha brusca acumulación de metano e dióxido de carbono nos océanos da Terra e na atmosfera, dunha maneira que pode ser consistente co rexistro [[isótopo|isotópico]] de <sup>13</sup>C/<sup>12</sup>C. O volcanismo masivo facilitou este proceso ao liberar grandes cantidades de níquel, un metal escaso que é un [[cofactor]] de [[encima]]s implicados na produción de metano.<ref name="Rothman2014">{{Cita publicación periódica | doi = 10.1073/pnas.1318106111| title = Methanogenic burst in the end-Permian carbon cycle| journal = Proceedings of the National Academy of Sciences| date = 2014-03-31| last1 = Rothman | first1 = D. H.| last2 = Fournier | first2 = G. P.| last3 = French | first3 = K. L.| last4 = Alm | first4 = E. J.| last5 = Boyle | first5 = E. A.| last6 = Cao | first6 = C.| last7 = Summons | first7 = R. E.| pmid = 24706773 | pmc=3992638 | volume=111 | issue=15 | pages=5462–7}} — Lay summary: {{Cita web |url=http://www.sciencedaily.com/releases/2014/03/140331153608.htm |title=Ancient whodunit may be solved: Methane-producing microbes did it! |first=David L. |last=Chandler |author2=Massachusetts Institute of Technology |publisher=Science Daily |date=March 31, 2014}}</ref> Por outra parte, nas seccións xeolóxicas Meishan canónicas, a concentración de níquel aumenta algo despois de que as concentracións de <sup>13</sup>C empezaron a caer.<ref>{{Cita publicación periódica |doi=10.1093/nsr/nwu047|title=The end-Permian mass extinction: A still unexplained catastrophe|journal=National Science Review|volume=1|issue=4|pages=492–495|year=2014|last1=Shen|first1=Shu-Zhong|last2=Bowring|first2=Samuel A.}}</ref> === Combinación de causas === Posibles causas apoiadas por fortes evidencias parecen describir unha secuencia de catrástrofes, cada unha peor que a anterior: as erupcións dos trapps siberianos foron por si soas o suficientemente malas, pero como ocorreron preto de xacementos de carbón e da plataforma continental, tamén desencadearon liberacións enormes de dióxido de carbono e metano.<ref name="KNollBambach2007Paleophysiology" /> O quecemento global resltante puido causar quizais o evento anóxico máis grave na historia dos océanos. Segundo esta teoría, os océanos fixéronse anóxicos, os organismos que reducían o sulfuro anaerobicamente dominaron a química dos océanos e causaron emisións masivas de sulfuro de hidróxeno tóxico.<ref name="KNollBambach2007Paleophysiology" /> Porén, podería haber algúns elos febles nesta cadea de feitos: os cambios na proporción <sup>13</sup>C/<sup>12</sup>C esperados como resultado dunha liberación masiva de metano non se corresponden cos observados ao longo do Triásico;<ref name="Payne2004" /> e os tipos de [[circulación termohalina]] oceánica que puideron existir ao final do Permiano non é probable que mantiveran a anoxia do mar profundo.<ref name="ZhangEtAl2001">{{Cita publicación periódica| author =Zhang R, Follows, MJ, Grotzinger, JP, & Marshall J| title =Could the Late Permian deep ocean have been anoxic?| journal =Paleoceanography| volume =16| issue =3| pages =317–329| year =2001| doi =10.1029/2000PA000522| url =http://www.agu.org/pubs/crossref/2001/2000PA000522.shtml| bibcode =2001PalOc..16..317Z| apelidos =| data =| revista =| data-acceso =30 de xullo de 2016| urlarquivo =https://web.archive.org/web/20080421164052/http://www.agu.org/pubs/crossref/2001/2000PA000522.shtml| dataarquivo =21 de abril de 2008| urlmorta =yes}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Evento de extinción]] * [[Trapps siberianos]] (escaleiras siberianas) * [[Cráter da Terra de Wilkes]] * [[Extinción dos dinosauros]] * [[Extinción do Triásico-Xurásico]] === Bibliografía === * Over, Jess (editor), ''Understanding Late Devonian and Permian–Triassic Biotic and Climatic Events'', (Volume 20 in series Developments in Palaeontology and Stratigraphy (2006). The state of the inquiry into the extinction events. * Sweet, Walter C. (editor), ''Permo–Triassic Events in the Eastern Tethys : Stratigraphy Classification and Relations with the Western Tethys'' (in series World and Regional Geology) === Ligazóns externas === * {{Cita web |url=http://www.le.ac.uk/gl/ads/SiberianTraps/Index.html |title=Siberian Traps|work= |accessdate=2011-04-30}} * {{Cita web |url=http://www.sciencedaily.com/releases/2006/06/060601174729.htm |title=Big Bang In Antarctica: Killer Crater Found Under Ice |work= |accessdate=2011-04-30}} * {{Cita web |url=http://www.sciencedaily.com/releases/2005/02/050223130549.htm |title=Global Warming Led To Atmospheric Hydrogen Sulfide And Permian Extinction |work= |accessdate=2011-04-30}} * {{Cita web|url=http://nai.arc.nasa.gov/news_stories/news_detail.cfm?ID=286|title=Did an Impact Trigger the Permian-Triassic Extinction?|author=Morrison D|publisher=NASA|work=|accessdate=2011-04-30|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110610133528/http://nai.arc.nasa.gov/news_stories/news_detail.cfm?ID=286|dataarquivo=10 de xuño de 2011|urlmorta=yes}} * {{Cita web |url=http://www.historyfiles.co.uk/FeaturesPrehistory/Permian_Extinction01.htm |title=Permian Extinction Event |work= |accessdate=2011-04-30}} * {{Cita web |url=http://www.pnas.org/content/early/2011/12/12/1118675109.abstract|title=Explosive eruption of coal and basalt and the end-Permian mass extinction |work= |accessdate=2011-12-25}} * {{Cita web |url=http://www.bbc.co.uk/programmes/b007r285 |title=BBC Radio 4 In Our Time discussion of the Permian-Triassic boundary|work= |accessdate=2012-02-01}} Podcast available. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Extincións masivas]] [[Categoría:Catástrofes naturais]] jp50ms5f6cutrolc4ssrq00xrn64rzx 0 347552 7108244 6528951 2025-06-27T13:20:27Z Autopistero20502020 127649 7108244 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|A Serra|outro=Seca (homónimos)|outro1=Seca}} {{Lugar |nome = A Serra Seca |imaxe = |lenda = |parroquia = Viladesuso |concello = Oia |ano = 2022 |poboación = 32 }} '''A Serra Seca''' é un lugar da [[parroquia civil|parroquia]] de [[Viladesuso, Oia|Viladesuso]], no concello [[provincia de Pontevedra|pontevedrés]] de [[Oia]], na [[comarca do Baixo Miño]]. Segundo o [[Instituto Galego de Estatística|IGE]],<ref name="IGE">{{Cita web|url= https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator/nomenclator.jsp |título= IGE - Nomenclátor estatístico de Galicia |editor= IGE|lingua= [[Lingua galega|galego]]|data-acceso= 26 de febreiro de 2023}}</ref> en [[2022]] tiña 32 habitantes (15 [[home]]s e 17 [[muller]]es). == Lugares e parroquias == === Lugares de Viladesuso === {{Lp Viladesuso}} === Parroquias de Oia === {{Oia}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Oia]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Serra Seca, A}} [[Categoría:Lugares de Oia]] jvbcawydd7y8fshhaw7v91bjde83djt 0 347646 7109148 6542186 2025-06-28T06:20:13Z Breogan2008 23204 7109148 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''El paseo''''' é un filme [[colombia]]no dirixido por [[Harold Trompetero]] que se estreou no [[2010]]. Está protagonizado por [[Antonio Sanint]] e [[Carolina Gómez]], e ademais conta coas actuacións de [[María Margarita Giraldo]] e Adelaida López. É o filme colombiano máis visto da súa historia cunha cifra récord de audiencia de 1&nbsp;501&nbsp;795 de persoas no seu país. O filme tivo unha secuela chamada ''[[El paseo 2]]'' no 2012. == Personaxes == * [[Antonio Sanint]] como Alex Peinado * [[Carolina Gómez]] como Hortensia de Peinado * [[María Margarita Giraldo]] como Carmelita * Adelaida López como Milena Peinado * Miguel Canal como Octavio Peinado == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb nome|1815687}} {{Barra portal|Cine|Colombia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2010]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de Colombia]] bg96t261a669f9dw6wy39u2h1mr0i79 0 347727 7109126 4649951 2025-06-28T04:13:01Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109126 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Dieudonné Salme, '''nado en Glain<ref>Integrado no concello de [[Liexa]] en 1977</ref> o [[1 de xuño]] de [[1836]] e finado en [[Liexa]] o [[26 de marzo]] de [[1911]], foi un escritor [[Bélxica|belga]], autor da primeira novela en lingua valoa, ''Li Houlot''<ref>{{Cita web |url=http://connaitrelawallonie.wallonie.be/fr/wallons-marquants/dictionnaire/salme-dieudonne#.V7HNABRqovg |título=Dieudonné Salme en "Dictionnaire des Wallons" |data-acceso=15 de agosto de 2016 |data-arquivo=16 de febreiro de 2018 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180216143804/http://connaitrelawallonie.wallonie.be/fr/wallons-marquants/dictionnaire/salme-dieudonne#.V7HNABRqovg |url-morta=yes }}</ref>. == Traxectoria == Procedente dunha familia de armeiros, Dieudonné dedicouse primeiro á profesión dos seus devanceiros e logo traballou nos hospicios civís. Comezou a escribir en valón en 1858, difundindo cancións e monólogos en follas volantes. En 1872, Dieudonné Salme fundou e foi o primeiro presidente do Caveau liégeois. A súa poesía recolleuna no volume ''Tonires et blouwets'' publicado en [[1878]]. Escribiu pezas teatrais, fundamentalmente [[comedia]]s, como ''Quoitte po quoitte'' que apareceu en 1879. Pero as súas obras máis recoñecidas foron as dúas [[novela]]s que publicou ''Li Houlot'' ([[1888]]), de carácter histórico, e ''Pitchete'' ([[1890]]). == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Salme, Dieudonne}} [[Categoría:Nados en 1836]] [[Categoría:Finados en 1911]] [[Categoría:Nados en Liexa]] [[Categoría:Escritores de Bélxica]] [[Categoría:Escritores en lingua valoa]] kesluhcghgaov28ahr7w2lenmjgu4os 0 348522 7109149 6542187 2025-06-28T06:20:47Z Breogan2008 23204 7109149 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Proposal''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Anne Fletcher]] e escrito por Peter Chiarelli que se estreou no [[2009]]. Está protagonizado por [[Ryan Reynolds]] e [[Sandra Bullock]], xunto con [[Betty White]], [[Mary Steenburgen]] e [[Craig T. Nelson]] nos papeis secundarios. O filme foi producido por [[Mandeville Films]] e foi estreado o 19 de xuño de 2009 en América do Norte por [[Touchstone Pictures]]. == Personaxes == * [[Ryan Reynolds]] como Andrew Paxton * [[Sandra Bullock]] como Margaret Tate * [[Mary Steenburgen]] como Grace Paxton * [[Craig T. Nelson]] como Joe Paxton * [[Betty White]] como Avoa Annie "Gammy" * [[Denis O'Hare]] como Mr. Gilbertson * [[Oscar Nuñez]] como Ramone * [[Malin Åkerman]] como Gertrude * [[Michael Nouri]] como Bergen * [[Aasif Mandvi]] como Bob Spaulding * [[Michael Mosley (actor)|Michael Mosley]] como Chuck == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1041829}} * [http://www.allmovie.com/movie/v400798 Ficha en AllMovie] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/10010458-proposal/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=proposal.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Proposal, The}} [[Categoría:Filmes de 2009]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Anne Fletcher]] [[Categoría:Filmes de Touchstone Pictures]] [[Categoría:Filmes de Mandeville Films]] [[Categoría:Filmes rodados en Massachusetts]] [[Categoría:Filmes sobre vodas]] [[Categoría:Filmes ambientados en Alasca]] 36bx66zzqn20hxote5xmylbom31ct8u 0 348527 7109150 6542188 2025-06-28T06:20:53Z Breogan2008 23204 7109150 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Yours, Mine & Ours''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de comedia familiar dirixido por [[Raja Gosnell]] que se estreou no [[2005]]. Conta a historia dunha familia con dezaoito fillos, de entre 4 e 18 anos. Está protagonizado por [[Dennis Quaid]] e [[Rene Russo]] e é un remake do filme de 1968 [[Yours, Mine and Ours (filme de 1968)|Yours, Mine and Ours]]. Foi producido por [[Metro-Goldwyn-Mayer]] e [[Nickelodeon Movies]], e distribuído por [[Paramount Pictures]] e [[Columbia Pictures]]. == Personaxes == * [[Dennis Quaid]] como Frank Beardsley * [[Rene Russo]] como Helen North ;Os oito Beardsley * [[Sean Faris]] como William, 18 * [[Katija Pevec]] como Christina, 17 * [[Dean Collins (actor)|Dean Collins]] como Harry, 15 * [[Tyler Patrick Jones]] como Michael, 13 * [[Haley Ramm]] como Kelly, 12 * [[Bridger Palmer|Bridger]] e [[Brecken Palmer]] como Otter e Eli, 7 * [[Ty Panitz]] como Ethan, 4 ;Os dez North * [[Danielle Panabaker]] como Phoebe, 17 * [[Drake Bell]] como Dylan, 16 * [[Lil' JJ]] como Jimi, 15 * [[Miki Ishikawa]] como Naoko, 14 * [[Miranda Cosgrove]] como Joni, 11 * [[Slade Pearce]] como Mick, 9 * [[Andrew Vo]] como Lau, 8 * [[Jennifer Habib|Jennifer]] e [[Jessica Habib]] como Bina e Marisa, 6 * [[Nicholas Roget-King]] como Aldo, 4 ;Personaxes secundarias * [[Rip Torn]] como Comandante Sherman * [[Linda Hunt]] como Mrs. Munion * [[Jerry O'Connell]] como Max Algrant * [[Josh Henderson]] como Nick De Pietro * [[David Koechner]] como Captain Darrell Edwards * [[Dan Mott]] como Repartidor de Pizza * [[Matt Lanter]] como Sam the Dog == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0443295}} * [http://www.allmovie.com/movie/v325914 Ficha en AllMovie] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/yours_mine_and_ours/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2005]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Raja Gosnell]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes de Metro-Goldwyn-Mayer]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] [[Categoría:Filmes de Nickelodeon Movies]] [[Categoría:Filmes sobre vodas]] [[Categoría:Filmes sobre o matrimonio]] [[Categoría:Filmes sobre a viuvez]] [[Categoría:Filmes sobre familias]] 7cf022ru8kl5y159uyguwnpqih1iuoa 0 348622 7109151 6542189 2025-06-28T06:21:01Z Breogan2008 23204 7109151 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''A Little Bit of Heaven''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Nicole Kassell]] que se estreou no [[2011]]. Está protagonizado por [[Kate Hudson]] e [[Gael García Bernal]].<ref>{{cita web| url = http://www.filmdept.com/films/a_little_bit_of_heaven.php| título = A Little Bit of Heaven| editor = [[The Film Department]]| dataacceso = 13 de setembro de 2010}}</ref> == Personaxes == * [[Kate Hudson]] como Marley Corbett * [[Gael García Bernal]] como Julian Goldstein * [[Kathy Bates]] como Beverly Corbett * [[Lucy Punch]] como Sarah Walker * [[Rosemarie DeWitt]] como Renee Blair * [[Whoopi Goldberg]] como [[Deus]] * [[Peter Dinklage]] como Vinnie * [[Romany Malco]] como Peter Cooper * [[Johann Urb]] como Doug == Notas == {{Listaref}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2011]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Davis Entertainment]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova Orleáns]] af97vrz7jhtzjzsi1ihpg7jzc9lvig1 0 348816 7109152 6542191 2025-06-28T06:21:10Z Breogan2008 23204 7109152 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Forest''''' é un filme [[Reino Unido|británico]]-[[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Jason Zada]] que se estreou no [[2016]]. Está protagonizado por [[Natalie Dormer]] e [[Taylor Kinney]]. Foi estreado o [[8 de xaneiro]] de [[2016]] nos Estados Unidos por [[Gramercy Pictures]]. == Personaxes == * [[Natalie Dormer]] como Sara e Jess Price * [[Taylor Kinney]] como Aiden * [[Eoin Macken]] como Rob * Stephanie Vogt como Valerie * Yukiyoshi Ozawa como Michi * Rina Takasaki como Hoshiko * Noriko Sakura como Mayumi * Yûho Yamashita como Sakura * James Owen como Peter == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://theforestisreal.com/ Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|3387542}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/the_forest_2016/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=forest.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua xaponesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes sobre suicidio]] [[Categoría:Filmes sobre irmás xemelgas]] [[Categoría:Filmes baseados en lendas urbanas]] [[Categoría:Filmes rodados en Serbia]] [[Categoría:Filmes rodados en Toquio]] [[Categoría:Filmes de Lava Bear Films]] [[Categoría:Filmes de Focus Features]] [[Categoría:Filmes de Gramercy Pictures]] s2ouqgc4xzeyzvf1ryjhnza4wn3px1v 0 349854 7109153 6568411 2025-06-28T06:22:26Z Breogan2008 23204 7109153 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Misery''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de suspense psicolóxico dirixido por [[Rob Reiner]] que se estreou en [[1990]]. Baséase na novela de [[Stephen King]] ''[[Misery (novela)|Misery]]'' e está protagonizada por [[James Caan]], [[Kathy Bates]], [[Lauren Bacall]], [[Richard Farnsworth]] e [[Frances Sternhagen]]. Conta a historia dunha fan psicótica que mantén secuestrado o seu escritor preferido e obrígao a escribir para ela. == Personaxes == * [[James Caan]] como Paul Sheldon * [[Kathy Bates]] como Annie Wilkes * [[Richard Farnsworth]] como Buster * [[Frances Sternhagen]] como Virginia * [[Lauren Bacall]] como Marcia Sindell * [[Graham Jarvis]] como Libby * Jerry Potter como Pete * Tom Brunelle como Anchorman * June Christopher como Anchorwoman * [[Julie Payne (actriz)|Julie Payne]] como Xornalista #1 * [[Archie Hahn (actor)|Archie Hahn III]] como Xornalista #2 * [[Gregory Snegoff]] como Xornalista #3 * [[Rob Reiner]] (''sen acreditar'') como Piloto do helicóptero * [[J.T. Walsh]] (''sen acreditar'') como Sherman Douglas == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * ''[[Misery (novela)|Misery]]'' === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0100157}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=misery.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/misery/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1990]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Rob Reiner]] [[Categoría:Filmes sobre secuestros]] [[Categoría:Filmes sobre psicópatas]] [[Categoría:Filmes sobre escritores]] [[Categoría:Filmes ambientados en Colorado]] [[Categoría:Filmes baseados en obras de Stephen King]] [[Categoría:Filmes de Castle Rock Entertainment]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] mmzytt3cn9hooqw434yhd9mnprzla48 0 349917 7109165 6373155 2025-06-28T06:27:44Z Breogan2008 23204 7109165 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''O quinto evanxeo de Gaspar Hauser''''' é o [[filme]] co que debutou o [[Dirección de cine|director]] [[Galicia|galego]] [[Alberto Gracia]] no ano [[2013]]. Producido por [[Zeitun Films]], a [[longametraxe]] gañou o Premio FIPRESCI do [[International Film Festival Rotterdam]] de 2013. O director toma como referente a figura de [[Kaspar Hauser]] e desenvolve unha reflexión de carácter [[Experimentalismo|experimental]] sobre a [[relixión]]. == Sinopse == Gaspar Hauser componse de cinco personaxes arquetípicos: un anano [[Sadomasoquismo|sadomasoquista]], unha doncela sedutora, un tipo cínico e déspota, un mariñeiro romántico e un batman patético (este último interpretado polo propio director)<ref>{{Cita web|url=http://www.zeitunfilms.com/gl/gh/index|páxina-web=Zeitun Films|título=O quinto evanxeo de Gaspar Hauser|data-acceso=24 de setembro de 2016}}</ref>. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lista de filmes en galego con maior recadación]] === Ligazóns externas === * {{IMDb título|2713714}} * [http://www.sensacine.com/peliculas/pelicula-225183/ Páxina do filme en SensaCine] * [http://www.filmaffinity.com/es/userratings.php?user_id=816028&orderby=0 Páxina do filme en FilmAffinity] {{control de autoridades}} {{ORDENAR:Quinto evanxeo de Gaspar Hauser, O}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua galega]] [[Categoría:Filmes de Galicia]] [[Categoría:Filmes rodados en Galicia]] [[Categoría:Filmes de Zeitun Films]] lwdi1x21sgr6r8vq36vdwev63h94zo5 0 350024 7109154 6777496 2025-06-28T06:23:29Z Breogan2008 23204 7109154 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto indio}} '''''Black''''' ({{lang-hi|ब्लैक}}) é un filme [[India|indio]] dirixido por [[Sanjay Leela Bhansali]] que se estreou no [[2005]]. Está protagonizado por [[Rani Mukerji]] e [[Amitabh Bachchan]]. ''Black'' conta a historia dunha rapaza cega e xorda, e a súa relación co seu mestre, que máis tarde desenvolverá a [[Alzhéimer|doenza de Alzheimer]]. O filme está inspirado na vida de [[Helen Keller]]. == Personaxes == * [[Amitabh Bachchan]] como Debraj Sahai * [[Rani Mukerji]] como Michelle McNally * [[Ayesha Kapur]] como Michelle McNally * [[Shernaz Patel]] como Catherine McNally * [[Dhritiman Chaterji]] como Paul McNally * [[Nandana Sen]] como Sarah McNally * Sillo Mahava como Mrs. Gomes * Mahabanoo Mody-Kotwal como Mrs. Nair == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|037561}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2005]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua urdú]] [[Categoría:Filmes da India]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Sanjay Leela Bhansali]] [[Categoría:Filmes rodados na India]] [[Categoría:Filmes rodados en Bombai]] [[Categoría:Filmes sobre xordos]] gt54je4i8mu430i3iwck72g25x65gb0 0 350112 7109155 6542194 2025-06-28T06:23:51Z Breogan2008 23204 7109155 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Whiplash''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de drama escrito e dirixido por [[Damien Chazelle]] que se estreou no 2014. Está protagonizado por [[Miles Teller]] e [[J. K. Simmons]], e conta a historia entre un ambicioso estudante de [[jazz]] (Teller) e o seu abusivo mestre (Simmons). [[Paul Reiser]] interpreta o pai de Teller. O filme estreouse en salas limitadas dos Estados Unidos e do Canadá o 10 de outubro de 2014, chegando a proxectarse en máis de 500 pantallas de cine. Obtivo unha recadación duns $49 millóns sobre un orzamento de $3,3 millóns. == Personaxes == {{div col}} * [[Miles Teller]] como Andrew Neiman * [[J. K. Simmons]] como Terence Fletcher * [[Paul Reiser]] como Jim Neiman * [[Melissa Benoist]] como Nicole * [[Austin Stowell]] como Ryan Connolly * Nate Lang como Carl Tanner * [[Chris Mulkey]] como Tío Frank * [[Damon Gupton]] como Mr. Kramer * Suanne Spoke como Tía Emma * [[Jayson Blair (actor)|Jayson Blair]] como Travis * [[Kofi Siriboe]] como Greg * [[Kavita Patil]] como Sophie * [[Michael Cohen (actor)|Michael Cohen]] como Overbrook Stagehand * April Grace como Rachel Bornholdt * [[Henry G. Sanders]] como Red Henderson {{div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|2582802}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=whiplash.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/whiplash_2014/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.metacritic.com/movie/whiplash Páxina en MetaCritic] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Damien Chazelle]] [[Categoría:Filmes de Blumhouse Productions]] [[Categoría:Filmes de Bold Films]] [[Categoría:Filmes sobre educadores]] [[Categoría:Filmes rodados nos Ánxeles]] [[Categoría:Filmes de Sony Pictures Classics]] [[Categoría:Filmes producidos por Jason Blum]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2014]] ne1jf4s9tts247pia0fcup4n60frlq2 0 350220 7109156 6902129 2025-06-28T06:24:18Z Breogan2008 23204 7109156 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''A Monster Calls''''' é un filme [[España|español]]-[[Estados Unidos de América|estadounidense]] de fantasía dirixido por [[Juan Antonio Bayona]], baseado na novela de 2011 ''[[Un monstro vén a verme]]'',<ref>{{Cita web |url=http://ocio.farodevigo.es/cine/noticias/nws-534442-un-monstro-ven-verme-version-gallega-novela-patrick-ness.html |título='Un monstro vén a verme', la versión gallega de la novela de Patrick Ness |data-acceso=28 de novembro de 2016 |data-arquivo=28 de novembro de 2016 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20161128195240/http://ocio.farodevigo.es/cine/noticias/nws-534442-un-monstro-ven-verme-version-gallega-novela-patrick-ness.html |url-morta=yes }}</ref> de Patrick Ness, quen tamén escribiu o guión. O filme está protagonizada por Lewis MacDougall, [[Liam Neeson]], [[Felicity Jones]], [[Sigourney Weaver]], Toby Kebbell e [[Geraldine Chaplin]]. A estrea foi o 7 de outubro de 2016, por Focus Features. == Sinopse == Connor (Lewis MacDougall) é un rapaz de 12 anos que, tras a separación dos seus pais, se converte no home da casa e o encargado de levar as rendas do fogar. Coa súa nova nai ([[Felicity Jones]]) doente de cancro, o pequeno tentará superar todos os seus medos e fobias coa axuda dun monstro-[[teixo]] (dobrado na versión orixinal por [[Liam Neeson]]). Fantasía, contos de fadas e historias imaxinarias do pequeno veranse as caras non só coa realidade, senón coa súa fría e calculadora avoa ([[Sigourney Weaver]]). Con este novo traballo J.A. Bayona pecha unha triloxía sobre as relacións nai-fillo, que iniciou con ''[[El orfanato]]'' e continuou con ''[[The Impossible]]''. == Personaxes == * [[Lewis MacDougall]] como Connor * [[Liam Neeson]] como O Monstro * [[Felicity Jones]] como a Nai * [[Sigourney Weaver]] como a Avoíña * [[Toby Kebbell]] como o Pai * [[Geraldine Chaplin]] * James Melville como Harry * Lily-Rose Aslandogdu como Lily * Jennifer Lim como a Señorita Kwan * Frida Palsson como a nai de Lily == Produción == O 5 de marzo de 2014, Focus Features comprou os dereitos cinematográficos do libro por 20 millóns de dólares.<ref>{{Cita web|url=http://www.deadline.com/2014/03/focus-features-juan-antonio-bayona-a-monster-callsiver-road-and-participant/|título=Focus Features Makes $20 Million Deal For 'A Monster Calls' Movie|editorial=Deadline.com}}</ref> A película sería dirixida por [[Juan Antonio Bayona]] e escrita polo autor do libro, Patrick Ness.<ref>{{Cita web|url=http://www.deadline.com/2014/04/a-monster-calls-october-14-2016-release-focus-features-juan-antonio-bayona/|título=Focus Dates 'A Monster Calls' For October 2016|editorial=Deadline.com}}</ref> O 23 de abril de 2014 [[Felicity Jones]] uniuse ao filme para interpretar a nai do neno.<ref>{{Cita novas|título=Felicity Jones To Star In Juan Antonio Bayona’s ‘A Monster Calls’|url=http://www.deadline.com/2014/04/felicity-jones-to-star-in-juan-antonio-bayonas-a-monster-calls/|editorial=deadline.com}}</ref> O 8 de maio, [[Liam Neeson]] uniuse ao filme para interpretar o Monstro.<ref>{{Cita novas|título=Cannes: Liam Neeson Joins 'A Monster Calls'|url=http://www.hollywoodreporter.com/news/cannes-liam-neeson-joins-a-702270|editorial=hollywoodreporter.com}}</ref> O 18 de agosto, [[Sigourney Weaver]] uniuse para interpretar a avoa do neno.<ref>{{Cita novas|título=Sigourney Weaver Joins High-Profile 'A Monster Calls'|url=http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/sigourney-weaver-joins-high-profile-726024|editorial=hollywoodreporter.com}}</ref> O 19 de agosto, Toby Kebbell tamén se uniu ao filme.<ref>{{Cita novas|título=‘Fantastic Four’ Actor Toby Kebbell in Talks to Join ‘A Monster Calls’|url=http://variety.com/2014/film/news/fantastic-four-toby-kebbell-a-monster-calls-1201286443/|editorial=variety.com}}</ref> O 3 de setembro, o autor Ness twiteou que Lewis MacDougall fora escollido para o papel principal do filme.<ref name="MacDougall">{{Cita novas|título=Lewis MacDougall to Lead Adaptation of Patrick Ness’ ‘A Monster Calls’|url=http://upandcomers.net/2014/09/04/newcomer-lewis-macdougall-lead-adaptation-patrick-ness-monster-calls/|editorial=upandcomers.net|data-acceso=28 de setembro de 2016|data-arquivo=06 de outubro de 2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20141006113013/http://upandcomers.net/2014/09/04/newcomer-lewis-macdougall-lead-adaptation-patrick-ness-monster-calls/|url-morta=yes}}</ref> O 30 de setembro [[Geraldine Chaplin]] uniuse ao elenco.<ref name="casting-three">{{Cita novas|título=Three Join ‘A Monster Calls’|url=http://deadline.com/2014/09/alec-baldwin-kevin-spacey-boss-baby-843783/|editorial=deadline.com}}</ref> === Rodaxe === A fotografía principal da película comezou o 30 de setembro de 2014, a rodaxe tivo lugar en [[España]] e [[Inglaterra]].<ref name="casting-three"/><ref>{{Cita novas|título='A Monster Calls' Begins Production|url=http://www.participantmedia.com/2014/09/a-monster-calls-begins-production/|editorial=participantmedia.com|dataacceso=28 de setembro de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20141003032223/http://www.participantmedia.com/2014/09/a-monster-calls-begins-production/|dataarquivo=03 de outubro de 2014|urlmorta=yes}}</ref><ref>{{Cita novas|título=Production Begins on A Monster Calls, Starring Liam Neeson|url=http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=123546|editorial=comingsoon.net|data-acceso=28 de setembro de 2016|data-arquivo=06 de outubro de 2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20141006133056/http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=123546|url-morta=yes}}</ref> O 9 de outubro, a rodaxe comezou en Preston, [[Lancashire]] e [[Manchester]]<ref>{{Cita novas|título=Hollywood film begins filming in Preston|url=http://www.lep.co.uk/video/entertainment-and-lifestyle/hollywood-film-begins-filming-in-preston-3829795664001|editorial=lep.co.uk|dataacceso=28 de setembro de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20141011125817/http://www.lep.co.uk/video/entertainment-and-lifestyle/hollywood-film-begins-filming-in-preston-3829795664001|dataarquivo=11 de outubro de 2014|urlmorta=yes}}</ref> == Estrea == O filme estreouse o 7 de outubro de 2016, por Focus Features.<ref>{{Cita web|url=http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=116965|título=Focus Features Sets A Monster Calls for October 14, 2016|editorial=ComingSoon.net|data-acceso=28 de setembro de 2016|data-arquivo=06 de outubro de 2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20141006073244/http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=116965|url-morta=yes}}</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.focusfeatures.com/amonstercalls Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|3416532}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/a_monster_calls/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Juan Antonio Bayona]] [[Categoría:Filmes de Focus Features]] [[Categoría:Filmes de Entertainment One]] [[Categoría:Filmes de Participant Media]] [[Categoría:Filmes de Telecinco Cinema]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes sobre a morte]] tjz4zuh5f1zt383b28vau02nmqm63qa 7109157 7109156 2025-06-28T06:24:34Z Breogan2008 23204 /* Notas */ 7109157 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''A Monster Calls''''' é un filme [[España|español]]-[[Estados Unidos de América|estadounidense]] de fantasía dirixido por [[Juan Antonio Bayona]], baseado na novela de 2011 ''[[Un monstro vén a verme]]'',<ref>{{Cita web |url=http://ocio.farodevigo.es/cine/noticias/nws-534442-un-monstro-ven-verme-version-gallega-novela-patrick-ness.html |título='Un monstro vén a verme', la versión gallega de la novela de Patrick Ness |data-acceso=28 de novembro de 2016 |data-arquivo=28 de novembro de 2016 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20161128195240/http://ocio.farodevigo.es/cine/noticias/nws-534442-un-monstro-ven-verme-version-gallega-novela-patrick-ness.html |url-morta=yes }}</ref> de Patrick Ness, quen tamén escribiu o guión. O filme está protagonizada por Lewis MacDougall, [[Liam Neeson]], [[Felicity Jones]], [[Sigourney Weaver]], Toby Kebbell e [[Geraldine Chaplin]]. A estrea foi o 7 de outubro de 2016, por Focus Features. == Sinopse == Connor (Lewis MacDougall) é un rapaz de 12 anos que, tras a separación dos seus pais, se converte no home da casa e o encargado de levar as rendas do fogar. Coa súa nova nai ([[Felicity Jones]]) doente de cancro, o pequeno tentará superar todos os seus medos e fobias coa axuda dun monstro-[[teixo]] (dobrado na versión orixinal por [[Liam Neeson]]). Fantasía, contos de fadas e historias imaxinarias do pequeno veranse as caras non só coa realidade, senón coa súa fría e calculadora avoa ([[Sigourney Weaver]]). Con este novo traballo J.A. Bayona pecha unha triloxía sobre as relacións nai-fillo, que iniciou con ''[[El orfanato]]'' e continuou con ''[[The Impossible]]''. == Personaxes == * [[Lewis MacDougall]] como Connor * [[Liam Neeson]] como O Monstro * [[Felicity Jones]] como a Nai * [[Sigourney Weaver]] como a Avoíña * [[Toby Kebbell]] como o Pai * [[Geraldine Chaplin]] * James Melville como Harry * Lily-Rose Aslandogdu como Lily * Jennifer Lim como a Señorita Kwan * Frida Palsson como a nai de Lily == Produción == O 5 de marzo de 2014, Focus Features comprou os dereitos cinematográficos do libro por 20 millóns de dólares.<ref>{{Cita web|url=http://www.deadline.com/2014/03/focus-features-juan-antonio-bayona-a-monster-callsiver-road-and-participant/|título=Focus Features Makes $20 Million Deal For 'A Monster Calls' Movie|editorial=Deadline.com}}</ref> A película sería dirixida por [[Juan Antonio Bayona]] e escrita polo autor do libro, Patrick Ness.<ref>{{Cita web|url=http://www.deadline.com/2014/04/a-monster-calls-october-14-2016-release-focus-features-juan-antonio-bayona/|título=Focus Dates 'A Monster Calls' For October 2016|editorial=Deadline.com}}</ref> O 23 de abril de 2014 [[Felicity Jones]] uniuse ao filme para interpretar a nai do neno.<ref>{{Cita novas|título=Felicity Jones To Star In Juan Antonio Bayona’s ‘A Monster Calls’|url=http://www.deadline.com/2014/04/felicity-jones-to-star-in-juan-antonio-bayonas-a-monster-calls/|editorial=deadline.com}}</ref> O 8 de maio, [[Liam Neeson]] uniuse ao filme para interpretar o Monstro.<ref>{{Cita novas|título=Cannes: Liam Neeson Joins 'A Monster Calls'|url=http://www.hollywoodreporter.com/news/cannes-liam-neeson-joins-a-702270|editorial=hollywoodreporter.com}}</ref> O 18 de agosto, [[Sigourney Weaver]] uniuse para interpretar a avoa do neno.<ref>{{Cita novas|título=Sigourney Weaver Joins High-Profile 'A Monster Calls'|url=http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/sigourney-weaver-joins-high-profile-726024|editorial=hollywoodreporter.com}}</ref> O 19 de agosto, Toby Kebbell tamén se uniu ao filme.<ref>{{Cita novas|título=‘Fantastic Four’ Actor Toby Kebbell in Talks to Join ‘A Monster Calls’|url=http://variety.com/2014/film/news/fantastic-four-toby-kebbell-a-monster-calls-1201286443/|editorial=variety.com}}</ref> O 3 de setembro, o autor Ness twiteou que Lewis MacDougall fora escollido para o papel principal do filme.<ref name="MacDougall">{{Cita novas|título=Lewis MacDougall to Lead Adaptation of Patrick Ness’ ‘A Monster Calls’|url=http://upandcomers.net/2014/09/04/newcomer-lewis-macdougall-lead-adaptation-patrick-ness-monster-calls/|editorial=upandcomers.net|data-acceso=28 de setembro de 2016|data-arquivo=06 de outubro de 2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20141006113013/http://upandcomers.net/2014/09/04/newcomer-lewis-macdougall-lead-adaptation-patrick-ness-monster-calls/|url-morta=yes}}</ref> O 30 de setembro [[Geraldine Chaplin]] uniuse ao elenco.<ref name="casting-three">{{Cita novas|título=Three Join ‘A Monster Calls’|url=http://deadline.com/2014/09/alec-baldwin-kevin-spacey-boss-baby-843783/|editorial=deadline.com}}</ref> === Rodaxe === A fotografía principal da película comezou o 30 de setembro de 2014, a rodaxe tivo lugar en [[España]] e [[Inglaterra]].<ref name="casting-three"/><ref>{{Cita novas|título='A Monster Calls' Begins Production|url=http://www.participantmedia.com/2014/09/a-monster-calls-begins-production/|editorial=participantmedia.com|dataacceso=28 de setembro de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20141003032223/http://www.participantmedia.com/2014/09/a-monster-calls-begins-production/|dataarquivo=03 de outubro de 2014|urlmorta=yes}}</ref><ref>{{Cita novas|título=Production Begins on A Monster Calls, Starring Liam Neeson|url=http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=123546|editorial=comingsoon.net|data-acceso=28 de setembro de 2016|data-arquivo=06 de outubro de 2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20141006133056/http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=123546|url-morta=yes}}</ref> O 9 de outubro, a rodaxe comezou en Preston, [[Lancashire]] e [[Manchester]]<ref>{{Cita novas|título=Hollywood film begins filming in Preston|url=http://www.lep.co.uk/video/entertainment-and-lifestyle/hollywood-film-begins-filming-in-preston-3829795664001|editorial=lep.co.uk|dataacceso=28 de setembro de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20141011125817/http://www.lep.co.uk/video/entertainment-and-lifestyle/hollywood-film-begins-filming-in-preston-3829795664001|dataarquivo=11 de outubro de 2014|urlmorta=yes}}</ref> == Estrea == O filme estreouse o 7 de outubro de 2016, por Focus Features.<ref>{{Cita web|url=http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=116965|título=Focus Features Sets A Monster Calls for October 14, 2016|editorial=ComingSoon.net|data-acceso=28 de setembro de 2016|data-arquivo=06 de outubro de 2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20141006073244/http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=116965|url-morta=yes}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.focusfeatures.com/amonstercalls Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|3416532}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/a_monster_calls/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Juan Antonio Bayona]] [[Categoría:Filmes de Focus Features]] [[Categoría:Filmes de Entertainment One]] [[Categoría:Filmes de Participant Media]] [[Categoría:Filmes de Telecinco Cinema]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes sobre a morte]] 7ekwdzgivwvlkytx18fte3klh3zvstd 0 350321 7109158 5998631 2025-06-28T06:25:33Z Breogan2008 23204 7109158 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Mad Doctor''''' é unha curtametraxe clásica de animación protagonizada por [[Mickey Mouse]] que foi estreada en 1933. É coñecida por ser a primeira aparición da personaxe do título "The Mad Doctor", ou "Dr. XXX". == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0024285}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1933]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por David Hand]] [[Categoría:Filmes producidos por Walt Disney]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes sobre secuestros]] [[Categoría:Filmes de científicos tolos]] [[Categoría:Filmes de United Artists]] 4ljyqhvn9fj5fzdjo8d2ch9ld9a2qde 0 350379 7109159 6542196 2025-06-28T06:25:50Z Breogan2008 23204 7109159 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Spy Kids''''' (estilizado como '''''SPY kids''''') é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de acción, aventuras e comedia escrito e dirixido por [[Robert Rodriguez]], producido por [[Elizabeth Avellan]] e Rodriguez, que se estreou no [[2001]]. Está protagonizado por [[Antonio Banderas]], [[Carla Gugino]], [[Alan Cumming]], [[Teri Hatcher]], [[Cheech Marin]], [[Danny Trejo]], [[Robert Patrick]], [[Tony Shalhoub]], [[Alexa Vega]], [[Daryl Sabara]] e [[Mike Judge]]. == Personaxes == {{div col|2}} * [[Alexa Vega]] como Carmen Cortez * [[Daryl Sabara]] como Juni Cortez * [[Antonio Banderas]] como Gregorio Cortez * [[Carla Gugino]] como Ingrid Cortez * [[Alan Cumming]] como [[Fegan Floop]] * [[Teri Hatcher]] como Ms. Gradenko * [[Cheech Marin]] como Felix * [[Danny Trejo]] como Machete * [[Robert Patrick]] como Mr. Lisp * [[Tony Shalhoub]] como Alexander Minion * [[Mike Judge]] como Donnagon * [[George Clooney]] como Devlin * Kara Slack como amiga Carmen * Evan Sabara como 'Intruder' Spy Kid * [[Angela Lanza (actriz)|Angela Lanza]] como Newscaster * [[Richard Linklater]] como Espía Cool * [[Johnny Reno]] como Axente Johnny * [[Guillermo Navarro]] como Pastor {{div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0227538}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=spykids.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/spy_kids/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Robert Rodriguez]] [[Categoría:Filmes producidos por Elizabeth Avellán]] [[Categoría:Filmes producidos por Robert Rodriguez]] [[Categoría:Filmes sobre secuestros]] [[Categoría:Filmes de espionaxe]] [[Categoría:Filmes rodados en Austin, Texas]] [[Categoría:Filmes rodados en Chile]] [[Categoría:Filmes rodados en Texas]] [[Categoría:Filmes de Dimension Films]] [[Categoría:Filmes de Miramax Films]] [[Categoría:Filmes de Troublemaker Studios]] 77ipxp4g83go05xx9rsxp1lotvjncgk 0 350391 7109160 6542198 2025-06-28T06:26:08Z Breogan2008 23204 7109160 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Spy Kids 2: The Island of Lost Dreams''''' (acreditado como '''''Spy Kids 2: Island of Lost Dreams''''' na pantalla) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de aventuras e comedia escrito, editado e dirixido por [[Robert Rodriguez]] que se estreou no 2002. Producido por [[Troublemaker Studios]], [[Elizabeth Avellan]] e Rodriguez, está protagonizado por [[Antonio Banderas]], [[Carla Gugino]], [[Alexa Vega]], [[Daryl Sabara]], [[Mike Judge]], [[Ricardo Montalbán]], [[Holland Taylor]], [[Christopher McDonald]], [[Danny Trejo]], [[Cheech Marin]], [[Steve Buscemi]], [[Taylor Momsen]], [[Matt O'Leary]] e [[Emily Osment]]. == Personaxes == {{div col|2}} * [[Alexa Vega]] como Carmen Cortez * [[Daryl Sabara]] como Juni Cortez * [[Antonio Banderas]] como Gregorio Cortez * [[Carla Gugino]] como Ingrid Cortez * [[Matt O'Leary]] como Gary Giggles * [[Emily Osment]] como Gerti Giggles * [[Steve Buscemi]] como Romero * [[Mike Judge]] como Donnagon Giggles * [[Ricardo Montalbán]] como Avó Cortez * [[Holland Taylor]] como Avoa Cortez * [[Cheech Marin]] como Felix Gumm * [[Danny Trejo]] como Machete * [[Taylor Momsen]] como Alexandra * [[Christopher McDonald]] como Presidente dos Estados Unidos de América * [[Alan Cumming]] como Fegan Floop * [[Tony Shalhoub]] como Alexander Minion * [[Bill Paxton]] como Dinky Winks * [[Angela Lanza (actriz)|Angela Lanza]] como Park Public Relations {{div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0287717}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=spykids2.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/spy_kids_2_island_of_lost_dreams/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2002]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Robert Rodriguez]] [[Categoría:Filmes producidos por Elizabeth Avellán]] [[Categoría:Filmes producidos por Robert Rodriguez]] [[Categoría:Filmes de espionaxe]] [[Categoría:Filmes rodados en Austin, Texas]] [[Categoría:Filmes rodados en Chile]] [[Categoría:Filmes rodados en Texas]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2011]] [[Categoría:Filmes de Dimension Films]] [[Categoría:Filmes de Miramax Films]] [[Categoría:Filmes de Troublemaker Studios]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] 6mscnyqf377kmiu38jrbtt8b5tb9d7d 0 350415 7109162 6957877 2025-06-28T06:26:20Z Breogan2008 23204 7109162 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Running Brave''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[D.S. Everett]] e [[Donald Shebib]] que se estreou no ano [[1983]]. Baséase na vida de [[Billy Mills]], un atleta [[amerindio|nativo americano]] da tribo [[síux]] dos Oglagla [[Pobo lakota|Lakota]],<ref>{{cite web |url=http://www.ncaa.org/student-athletes/former-student-athlete/billy-mills-hero-native-americans-and-olympians-everywhere |title=Billy Mills: Hero to Native Americans and Olympians everywhere {{!}} NCAA.org - The Official Site of the NCAA |website=www.ncaa.org |urlmorta=si|archive-url=https://web.archive.org/web/20150501072910/http://www.ncaa.org/student-athletes/former-student-athlete/billy-mills-hero-native-americans-and-olympians-everywhere |archive-date=2015-05-01}}</ref> que se converteu no mellor corredor de longa distancia do mundo nos [[Xogos Olímpicos de 1964]] en Toquio.<ref>{{Cite book|last=Burfoot|first=Amby|title=Runner's World Complete Book of Running: Everything You Need to Run for Weight Loss, Fitness, and Competition|publisher=Rodale Books|year=2009|isbn=9781605295794|pages=142|chapter=Appreciating Your Opponents}}</ref> Nunha das grandes remontadas da historia do deporte, o corredor Billy Mills esprintou dende a terceira posición para acadar a medalla de ouro na carreira de 10&nbsp;000 metros nas Olimpiadas de Toquio. [[Robby Benson]] interpreta a Mills, e tamén aparecen [[Pat Hingle]] e [[Graham Greene (actor)|Graham Greene]]. == Personaxes == * [[Robby Benson]] como Billy Mills<ref>{{Cite web|title=Running Brave (1983) - Full Credits - TCM.com|url=http://www.tcm.com/tcmdb/title/88783/Running-Brave/full-credits.html|website=Turner Classic Movies|language=en|access-date=2020-05-09}}</ref> * [[Pat Hingle]] como adestrador Bill Easton * [[Claudia Cron]] como Pat * [[Graham Greene (actor)|Graham Greene]] como Eddie * [[Wendell Smith (actor)|Wendell Smith]] como Chris Mitchell == Notas == {{Listaref|30em}} {{Barra portal|Cine|Pobos indíxenas de América|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1983]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Donald Shebib]] [[Categoría:Filmes sobre nativos americanos]] [[Categoría:Filmes rodados en Edmonton]] [[Categoría:Filmes sobre atletismo]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1964]] 9oh0y8g9k5csrd5b6fxrotm5gbcyj3x 0 350458 7109163 6491966 2025-06-28T06:27:22Z Breogan2008 23204 7109163 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Theory of Everything''''' é un filme [[Reino Unido|británico]] dramático, biográfico e romántico<ref>{{cita novas|apelido=Bullock|nome=Dan|título=Stephen Hawking Biopic ‘Theory of Everything’ Set for Nov. 7 Launch|url=http://variety.com/2014/film/news/stephen-hawking-biopic-theory-of-everything-set-for-nov-7-launch-1201155537/|dataacceso=10 de abril de 2014|xornal=Variety|data=10 de abril de 2014}}</ref> dirixido por [[James Marsh (director)|James Marsh]] e adaptado por [[Anthony McCarten]] a partir das memorias ''Travelling to Infinity: My Life with Stephen'' de [[Jane Wilde Hawking]], que conta a relación co seu exmarido, o [[Física teórica|físico teórico]] [[Stephen Hawking]], a súa diagnose de [[esclerose lateral amiotrófica]], e os seus éxitos na física.<ref>{{cita novas|título='The Theory Of Everything' Trailer Is A Heartbreaking Inspiration|url=http://www.huffingtonpost.com/2014/08/06/the-theory-of-everything-trailer_n_5654904.html|dataacceso=6 de agosto de 2014|xornal=[[Huffington Post]]|data=6 de agosto 2014}}</ref> Está protagonizado por [[Eddie Redmayne]] e [[Felicity Jones]] xunto con [[Charlie Cox]], [[Emily Watson]], [[Simon McBurney]], [[Christian McKay]], [[Harry Lloyd]] e [[David Thewlis]] nos papeis secundarios. O filme tivo a súa estrea internacional no [[Festival Internacional de Cinema de Toronto]] o 7 de setembro de 2014. Tivo unha boa acollida e foi nomeado a numerosos premios e festivais. A interpretación de Redmayne como Stephen Hawking foi amplamente aclamada, o que lle valeu numerosos premios, entre eles o [[Oscar ó mellor actor]]. == Personaxes == {{Div col}} * [[Eddie Redmayne]] como [[Stephen Hawking]]<ref name="workingtitlefilms.com">{{cita novas|título=The Theory of Everything begins principal photography|url=https://www.workingtitlefilms.com/news/view/post/225|dataacceso=8 de outubro de 2013|xornal=[[Working Title Films]]|data=8 de outubro de 2013|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20140906222953/https://www.workingtitlefilms.com/news/view/post/225|dataarquivo=06 de setembro de 2014|urlmorta=yes}}</ref> * [[Felicity Jones]] como [[Jane Hawking]]<ref name="workingtitlefilms.com"/> * [[Charlie Cox]] como Jonathan Jones, segundo marido de Jane<ref name="workingtitlefilms.com"/> * [[Emily Watson]] como Beryl Wilde, nai de Jane<ref name="workingtitlefilms.com"/> * [[Simon McBurney]] como Frank Hawking, pai de Stephen<ref name="workingtitlefilms.com"/> * [[David Thewlis]] como [[Dennis W. Sciama|Dennis Sciama]]<ref name="workingtitlefilms.com"/> * [[Maxine Peake]] como Elaine Mason, segunda muller de Stephen<ref name="workingtitlefilms.com"/> * [[Harry Lloyd]] como Brian, compañeiro de habitación de Hawking<ref>{{cita novas |apelido=Anderson |nome=L.V. |título= How Accurate Is The Theory of Everything? |url=http://www.slate.com/blogs/browbeat/2014/11/07/the_theory_of_everything_how_accurate_is_the_new_stephen_hawking_movie_starring.html |data =7 de novembro de 2014 |editor=[[Slate Magazine]] |dataacceso=3 de xaneiro de 2015 }}</ref> * Guy Oliver-Watts como George Wilde, pai de Jane * [[Abigail Cruttenden]] como Isobel Hawking, nai de Stephen * [[Charlotte Hope]] como Phillipa Hawking, irmá de Stephen<ref name="workingtitlefilms.com"/> * Lucy Chappell como Mary Hawking, irmá de Stephen * [[Christian McKay]] como [[Roger Penrose]]<ref name="workingtitlefilms.com"/> * [[Enzo Cilenti]] como [[Kip Thorne]]<ref name="workingtitlefilms.com"/> * Georg Nikoloff como [[Isaak Markovich Khalatnikov]] * [[Alice Orr-Ewing]] como Diana King, irmá de Basil King * [[Stephen Hawking]] proporciona o seu propio ecualizador da voz * [[Frank Leboeuf]] como doutor suízo<ref name="workingtitlefilms.com"/> * [[Michael Marcus (actor)|Michael Marcus]] como Ellis, amigo de Hawking {{Div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.focusfeatures.com/the_theory_of_everything Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|2980516}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=theoryofeverything.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/the_theory_of_everything_2014/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Reino Unido}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dirixidos por James Marsh]] [[Categoría:Filmes sobre educadores]] [[Categoría:Filmes sobre matemáticas]] [[Categoría:Filmes rodados en Inglaterra]] [[Categoría:Filmes rodados en Surrey]] [[Categoría:Filmes de StudioCanal]] [[Categoría:Filmes de Focus Features]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes producidos por Eric Fellner]] [[Categoría:Filmes producidos por Tim Bevan]] 24v7hld11a4x7ppdrojwaaq4s3r1bq4 0 350786 7109164 6677508 2025-06-28T06:27:35Z Breogan2008 23204 7109164 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Mickey's Trailer''''' é unha curtametraxe clásica de animación de 1938 producida por [[Walt Disney]] e estreada por [[RKO Pictures|RKO Radio Pictures]]. Está protagonizada por [[Mickey Mouse]], [[Donald Duck]] e [[Goofy]] nunha desastrosa viaxe por estrada. Foi dirixida por [[Ben Sharpsteen]] e conta coas voces de [[Walt Disney]] como Mickey, [[Clarence Nash]] como Donald e [[Pinto Colvig]] como Goofy. Entre os animadores están Ed Love, Louie Schmitt, Johnny Cannon, Don Patterson, Clyde Geronimi, Tom Palmer, Frenchy de Trémaudan e Cy Young.<ref name=bcdb>"[http://www.bcdb.com/cartoon/3993-Mickeys_Trailer.html Mickey's Trailer] {{Webarchive|url=https://archive.today/20130117182750/http://www.bcdb.com/cartoon/3993-Mickeys_Trailer.html |date=17 de xaneiro de 2013 }}". ''www.bcdb.com'', 12 de abril de 2012</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0030448}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1938]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Ben Sharpsteen]] [[Categoría:Filmes producidos por Walt Disney]] [[Categoría:Filmes sobre automóbiles]] 8rap6m3axsvwxqj553o84lc1z1ks6hh 0 350796 7109166 6568418 2025-06-28T06:28:39Z Breogan2008 23204 7109166 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''O vello que saíu pola ventá e escapou''''' (en {{lang-sv|Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann}}) é un filme [[Suecia|sueco]] de [[comedia]] dirixido por [[Felix Herngren]] que se estreou no [[2013]]. Baséase na [[Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann|novela homónima]] de [[Jonas Jonasson]]. O filme foi proxectado na sección especial da 64º edición do [[Festival Internacional de Cinema de Berlín]].<ref name="Berlin">{{Cita web |url=http://www.berlinale.de/en/programm/berlinale_programm/datenblatt.php?film_id=20145027 |título=Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann |dataacceso=17 de abril de 2014 |editor=Berlinale |data-arquivo=12 de decembro de 2019 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20191212191640/http://www.berlinale.de/en/programm/berlinale_programm/datenblatt.php?film_id=20145027 |url-morta=yes }}</ref> Foi estreado en máis de 40 países e obtivo unha recadación de máis de 50 millóns de dólares estadounidenses, converténdoo no terceiro filme sueco con maior recadación de tódolos temrpos, só por detrás de ''[[Män som hatar kvinnor (filme)|Män som hatar kvinnoro]]'' e ''[[Flickan som lekte med elden (filme)|Flickan som lekte med elden]]'').<ref>Nytt rekord för ”Hundraåringen”http://www.dn.se/kultur-noje/film-tv/nytt-rekord-for-hundraaringen/</ref> Foi nomeado ó [[Oscar á mellor maquillaxe]] na [[88ª edición dos Oscar]].<ref name="88nom">{{cita web|url=http://www.hollywoodreporter.com/news/oscar-nominations-2016-full-list-855670 |título=Oscar Nominations: The Complete List |editor=[[The Hollywood Reporter]] |apelido=Ford |nome=Rebecca |data=14 de xaneiro de 2016 |dataacceso=14 de xaneiro de 2016}}</ref> Foi estreado na [[Televisión de Galicia]] o 29 de decembro de 2016.<ref>''La Voz de Galicia'', 29 de decembro de 2016. Páx. 50</ref> == Personaxes == * [[Robert Gustafsson]] como Allan Karlsson * [[Iwar Wiklander]] como Julius * [[David Wiberg]] como Benny * [[Mia Skäringer]] como Gunilla * [[Jens Hultén]] como Gäddan * [[Bianca Cruzeiro]] como Caracas * [[Alan Ford (actor)|Alan Ford]] como Pim * [[Sven Lönn]] como Hinken * [[David Shackleton (actor)|David Shackleton]] como Herbert Einstein * [[Georg Nikoloff]] como Popov * [[Sibylle Bernardin]] como Amanda Einstein == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * ''[[Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann]]'' === Ligazóns externas === * {{IMDb título|2113681}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=100yearoldman.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.metacritic.com/movie/the-100-year-old-man-who-climbed-out-the-window-and-disappeared Ficha en Metacritic] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/the_100_year_old_man_who_climbed_out_the_window_and_disappeared/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Suecia|Francia|Alemaña}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Vello que saiu pola venta e escapou, O}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua sueca]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua rusa]] [[Categoría:Filmes en lingua alemá]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de Suecia]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes de StudioCanal]] [[Categoría:Filmes sobre a vellez]] [[Categoría:Filmes ambientados en Rusia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Suecia]] [[Categoría:Filmes ambientados en España]] [[Categoría:Filmes de 2013 con versión en galego]] l1arvi5kra9udaql4vqtlwfok7f6d02 7109167 7109166 2025-06-28T06:28:47Z Breogan2008 23204 7109167 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''O vello que saíu pola ventá e escapou''''' (en {{lang-sv|Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann}}) é un filme [[Suecia|sueco]] de [[comedia]] dirixido por [[Felix Herngren]] que se estreou no [[2013]]. Baséase na [[Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann|novela homónima]] de [[Jonas Jonasson]]. O filme foi proxectado na sección especial da 64º edición do [[Festival Internacional de Cinema de Berlín]].<ref name="Berlin">{{Cita web |url=http://www.berlinale.de/en/programm/berlinale_programm/datenblatt.php?film_id=20145027 |título=Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann |dataacceso=17 de abril de 2014 |editor=Berlinale |data-arquivo=12 de decembro de 2019 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20191212191640/http://www.berlinale.de/en/programm/berlinale_programm/datenblatt.php?film_id=20145027 |url-morta=yes }}</ref> Foi estreado en máis de 40 países e obtivo unha recadación de máis de 50 millóns de dólares estadounidenses, converténdoo no terceiro filme sueco con maior recadación de tódolos temrpos, só por detrás de ''[[Män som hatar kvinnor (filme)|Män som hatar kvinnoro]]'' e ''[[Flickan som lekte med elden (filme)|Flickan som lekte med elden]]'').<ref>Nytt rekord för ”Hundraåringen”http://www.dn.se/kultur-noje/film-tv/nytt-rekord-for-hundraaringen/</ref> Foi nomeado ó [[Óscar á mellor maquillaxe]] na [[88ª edición dos Oscar]].<ref name="88nom">{{cita web|url=http://www.hollywoodreporter.com/news/oscar-nominations-2016-full-list-855670 |título=Oscar Nominations: The Complete List |editor=[[The Hollywood Reporter]] |apelido=Ford |nome=Rebecca |data=14 de xaneiro de 2016 |dataacceso=14 de xaneiro de 2016}}</ref> Foi estreado na [[Televisión de Galicia]] o 29 de decembro de 2016.<ref>''La Voz de Galicia'', 29 de decembro de 2016. Páx. 50</ref> == Personaxes == * [[Robert Gustafsson]] como Allan Karlsson * [[Iwar Wiklander]] como Julius * [[David Wiberg]] como Benny * [[Mia Skäringer]] como Gunilla * [[Jens Hultén]] como Gäddan * [[Bianca Cruzeiro]] como Caracas * [[Alan Ford (actor)|Alan Ford]] como Pim * [[Sven Lönn]] como Hinken * [[David Shackleton (actor)|David Shackleton]] como Herbert Einstein * [[Georg Nikoloff]] como Popov * [[Sibylle Bernardin]] como Amanda Einstein == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * ''[[Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann]]'' === Ligazóns externas === * {{IMDb título|2113681}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=100yearoldman.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [http://www.metacritic.com/movie/the-100-year-old-man-who-climbed-out-the-window-and-disappeared Ficha en Metacritic] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/the_100_year_old_man_who_climbed_out_the_window_and_disappeared/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Suecia|Francia|Alemaña}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Vello que saiu pola venta e escapou, O}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua sueca]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua rusa]] [[Categoría:Filmes en lingua alemá]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de Suecia]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes de StudioCanal]] [[Categoría:Filmes sobre a vellez]] [[Categoría:Filmes ambientados en Rusia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Suecia]] [[Categoría:Filmes ambientados en España]] [[Categoría:Filmes de 2013 con versión en galego]] djerd6haa29bydfv90fultgybzeblh4 0 350995 7109168 6568419 2025-06-28T06:29:09Z Breogan2008 23204 7109168 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Peter and the Wolf''''' é unha curtametraxe clásica de animación de 1946 dirixida por [[Clyde Geronimi]] e producida por [[Walt Disney]]. Baséase no conto e composición musical [[Pedro e o lobo]] de [[Sergei Prokofev]], narrado por [[Sterling Holloway]]. Foi orixinalmente como un anaco de ''[[Make Mine Music]]''.<ref>{{cita web|título=Peter and the Wolf (1946): Trivia|url=http://www.imdb.com/title/tt0038836/trivia?ref_=tt_ql_2|páxina-web=Internet Movie Database|dataacceso=24 de xuño de 2014}}</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0038836}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1946]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Clyde Geronimi]] [[Categoría:Filmes producidos por Walt Disney]] [[Categoría:Filmes sobre nenos]] [[Categoría:Filmes ambientados en Rusia]] o0xtsvkejim8w1lay0090qk7afqzan5 0 351055 7109169 6098752 2025-06-28T06:29:22Z Breogan2008 23204 7109169 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''X-Men: Apocalypse''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[superheroe]]s baseado nas personaxes de [[X-Men]] que aparecen en [[Marvel Comics]]. É o noveno filme da serie de ''X-Men'' e é a secuela ''[[X-Men: Days of Future Past]]''. Dirixido por [[Bryan Singer]], cun [[guión (arte)|guión]] de [[Simon Kinberg]] a partir dunha historia de Singer, Kinberg, [[Michael Dougherty]] e [[Dan Harris (guionista)|Dan Harris]], está protagonizado por [[James McAvoy]], [[Michael Fassbender]], [[Jennifer Lawrence]], [[Oscar Isaac]], [[Nicholas Hoult]], [[Rose Byrne]], [[Tye Sheridan]], [[Sophie Turner]], [[Olivia Munn]] e [[Lucas Till]]. En ''X-Men: Apocalypse'', o antigo mutante [[Apocalypse (banda deseñada)|En Sabah Nur "Apocalypse]] esperta en 1983 co obxectivo de destruír a civilización e facerse co control do mundo, o que provoca que os X-Men tenten detelo e derrotar ó seu equipo de mutantes renegados. == Personaxes == * [[James McAvoy]] como [[Profesor X|Charles Xavier / Profesor X]] * [[Michael Fassbender]] como [[Magneto|Erik Lehnsherr / Magneto]] * [[Jennifer Lawrence]] como [[Mystique|Raven / Mystique]] * [[Oscar Isaac]] como [[Apocalypse (cómics)|En Sabah Nur / Apocalypse]] * [[Nicholas Hoult]] como [[Beast (cómics)|Hank McCoy / Beast]] * [[Rose Byrne]] como [[Moira MacTaggert]] * [[Evan Peters]] como [[Quicksilver (cómics)|Peter Maximoff / Quicksilver]] * [[Tye Sheridan]] como [[Cyclops (cómics)|Scott Summers / Cyclops]] * [[Sophie Turner]] como [[Jean Grey]] * [[Olivia Munn]] como [[Psylocke]] * [[Kodi Smit-McPhee]] como [[Nightcrawler (comics)|Kurt Wagner / Nightcrawler]] * [[Alexandra Shipp]] como [[Storm (Marvel Comics)|Ororo Munroe / Storm]] * [[Lucas Till]] como [[Havok (comics)|Alex Summers / Havok]] * [[Josh Helman]] como [[William Stryker|Coronel William Stryker]] * [[Ben Hardy (actor)|Ben Hardy]] como [[Warren Worthington III|Angel]] * [[Lana Condor]] como [[Xúbilo (comics)|Xúbilo]] [[Hugh Jackman]] fai unha aparición sen acreditar, interpretando a [[Lobeto|Logan / Lobeto]], == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.foxmovies.com/movies/x-men-apocalypse Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|3385516}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=x-men2016.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/x_men_apocalypse/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América|Antigo Exipto}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Bryan Singer]] [[Categoría:Filmes de 2016 en 3D]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción de 2016]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes de TSG Entertainment]] [[Categoría:Filmes apocalípticos]] [[Categoría:Filmes sobre a Guerra Fría]] [[Categoría:Filmes rodados en Montreal]] [[Categoría:Filmes ambientados en Virxinia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Washington, D.C.]] [[Categoría:Filmes ambientados no Antigo Exipto]] [[Categoría:Filmes ambientados en Polonia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Berlín]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1983]] [[Categoría:Filmes de X-Men]] [[Categoría:Filmes sobre armas e guerras nucleares]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] 17wahf1rw1gst0ib3stu27hiuf623qi 0 351062 7109170 6003117 2025-06-28T06:29:41Z Breogan2008 23204 7109170 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Ouija''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de terror dirixido por [[Stiles White]], producido por [[Jason Blum]], [[Michael Bay]], [[Andrew Form]], [[Bradley Fuller]] e Bennett Schneir e escrito por [[Juliet Snowden]] e White, quen xa escribira ''[[The Possession]]''.<ref name=Juliet-Stiles>{{cita novas|apelido=Kroll|nome=Justin|título=U recruits pair to rewrite, helm ‘Ouija’|url=http://variety.com/2012/film/news/u-recruits-pair-to-rewrite-helm-ouija-1118056618/|dataacceso=6 de febreiro de 2014|xornal=variety.com|data=16 de xullo de 2012}}</ref> Está protagonizado por [[Olivia Cooke]], [[Ana Coto]], [[Daren Kagasoff]], [[Douglas Smith (actor)|Douglas Smith]] e [[Bianca A. Santos]], que interpretan a uns adolescentes que xogan á [[ouija]]. == Personaxes == * [[Olivia Cooke]] como Laine Morris ** Afra Sophia Tully como Laine de nena * [[Ana Coto]] como Sarah Morris ** Izzie Galanti como Sarah de nena * [[Daren Kagasoff]] como Trevor * [[Bianca A. Santos|Bianca Santos]] como Isabelle * [[Douglas Smith (actor)|Douglas Smith]] como Pete * [[Shelley Hennig]] como Debbie Galardi ** Claire Beale como Debbie de nena * Sierra Heuermann como Doris Zander ** Sunny May Allison como Doris de nena * [[Lin Shaye]] como Paulina Zander * [[Claudia Katz Minnick]] como Mother * Vivis Colombetti como Nona * [[Robyn Lively]] como Mrs. Galardi * [[Matthew Settle]] como Anthony Morris == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1204977}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=ouija.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/ouija_2014/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes rodados nos Ánxeles]] [[Categoría:Filmes sobre pantasmas]] [[Categoría:Filmes de Blumhouse Productions]] [[Categoría:Filmes de Platinum Dunes]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes producidos por Jason Blum]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2014]] gk81ulur22t6bcfj3dujtl1ery1j7sr 0 351124 7109171 6542203 2025-06-28T06:30:14Z Breogan2008 23204 7109171 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''127 Hours''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de xénero dramático e biográfico dirixido, coescrito e producido por [[Danny Boyle]] que se estreou no 2010. Está protagonizado por [[James Franco]] que interpreta a [[Aron Ralston]]. En ''127 Hours'', o barranquista [[Aron Ralston]] queda atrapado por un bloque de pedra nun canón de fenda illado de [[Blue John Canyon]], no sueste de [[Utah]], en abril de 2003. Foi producido por [[Everest Entertainment]], [[Film4 Productions]] e [[HandMade Films]]. O filme, baseado nas memorias de Ralston ''[[Between a Rock and a Hard Place]]'' (2004), foi escrito por Boyle e [[Simon Beaufoy]], producido por [[Christian Colson]] e [[John Smithson]], e conta con banda sonora de [[A. R. Rahman]]. Beaufoy, Colson e Rahman xa tiñan traballado anteriormente con Boyle en ''[[Slumdog Millionaire]]'' (2008). ''127 Hours'' foi ben recibido pola crítica e a audiencia, e foi nomeado a seis [[Premios Óscar]], incluíndo [[Óscar ó mellor actor|mellor actor]] para Franco e [[Óscar ó mellor filme|mellor filme]]. == Personaxes == * [[James Franco]] como [[Aron Ralston]] * [[Kate Mara]] como Kristi Moore * [[Amber Tamblyn]] como Megan McBride * [[Clémence Poésy]] como Rana * [[Lizzy Caplan]] como Sonja Ralston * [[Kate Burton (actriz)|Kate Burton]] como Donna Ralston * [[Treat Williams]] como Larry Ralston == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * [http://www.foxsearchlight.com/127hours/ Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|1542344}} * [http://www.allmovie.com/movie/v504504 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=127hours.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/127_hours/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2010]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Danny Boyle]] [[Categoría:Filmes de Dune Entertainment]] [[Categoría:Filmes de Film4 Productions]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de A. R. Rahman]] [[Categoría:Filmes baseados en feitos reais]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2003]] [[Categoría:Filmes de Fox Searchlight Pictures]] [[Categoría:Filmes de Pathé]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes sobre supervivencia]] n5y8n4evbr06tf704kdksgbhk9y7lvz 0 351162 7109172 6568421 2025-06-28T06:30:57Z Breogan2008 23204 7109172 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Angels & Demons''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de suspense e misterio dirixido por [[Ron Howard]] que se estreou no [[2009]]. Escrito por [[Akiva Goldsman]] e [[David Koepp]], baséase na novela de [[Dan Brown]] ''[[Angels & Demons]]''. É a secuela do filme de 2006 ''[[The Da Vinci Code]]'', tamén dirixido por Howard. A novela na que está baseado o filme foi publicada antes que ''[[O código Da Vinci]]''. A rodaxe tivo lugar en [[Roma]], [[Italia]], e nos [[Sony Pictures Studios]] de [[Culver City]] ([[California]]). == Personaxes == {{div col|2}} * [[Tom Hanks]] como [[Robert Langdon]] * [[Ewan McGregor]] como Padre Patrick McKenna * [[Ayelet Zurer]] como Dr. Vittoria Vetra * [[Stellan Skarsgård]] como Comandante Maximilian Richter * [[Pierfrancesco Favino]] como Inspector Ernesto Olivetti * [[Nikolaj Lie Kaas]] como O asasino * [[Armin Mueller-Stahl]] como Cardeal Strauss * [[Thure Lindhardt]] como Tenente Chartrand * [[David Pasquesi]] como Claudio Vincenzi * [[Cosimo Fusco]] como Arcebispo Simeon * [[Victor Alfieri]] como Tenente Valenti * [[Carmen Argenziano]] como Padre Silvano Bentivoglio * Marco Fiorini como Cardal Baggia/Papa Lucas I * [[Bob Yerkes]] como Cardeal Guidera * Franklin Amobi como Cardeal Lamassé * [[Curt Lowens]] como Cardeal Ebner * Todd Schneider como [[Carabiniere]] * Anna Katarina como Docente * Howard Mungo como Cardal Yoruba * [[Rance Howard]] como Cardeal Beck * [[Steve Franken]] como Cardeal Colbert * [[Gino Conforti]] como Cardeal Pugini * [[Elya Baskin]] como Cardeal Petrov {{div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.sonypictures.com/movies/angelsdemons/ Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|0808151}} * [http://www.allmovie.com/movie/v381322 Ficha en AllMovie] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/1189217-angels_and_demons/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=angelsanddemons.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Ron Howard}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2009]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Ron Howard]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Hans Zimmer]] [[Categoría:Filmes sobre a morte]] [[Categoría:Filmes sobre eleccións]] [[Categoría:Filmes sobre relixión]] [[Categoría:Filmes sobre suicidio]] [[Categoría:Filmes sobre terrorismo]] [[Categoría:Filmes rodados en Italia]] [[Categoría:Filmes rodados nos Ánxeles]] [[Categoría:Filmes rodados en Roma]] [[Categoría:Filmes ambientados en Suíza]] [[Categoría:Filmes de Imagine Entertainment]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] 419f1juaqxaz0bdon77m9xje0q1s26k 0 351173 7109176 6568423 2025-06-28T06:31:46Z Breogan2008 23204 7109176 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Girl with a Pearl Earring''''' é un filme dramático dirixido por [[Peter Webber]] que se estreou no [[2003]]. O guión foi adaptado por [[Olivia Hetreed]], e baséase na [[Girl with a Pearl Earring (novela)|novela homónima]] de [[Tracy Chevalier]]. [[Scarlett Johansson]] interpreta a Griet, unha moza servente do século XVII que traballa na casa do pintor neerlandés [[Johannes Vermeer]] (interpretado por [[Colin Firth]]) no intre que se pintou ''[[A rapaza da perla]]'' (1665) na cidade de [[Delft]] en [[Holanda (rexión)|Holanda]]. Os actores secundarios foron [[Tom Wilkinson]], [[Cillian Murphy]] e [[Judy Parfitt]]. == Personaxes == * [[Colin Firth]] como [[Johannes Vermeer]] * [[Scarlett Johansson]] como Griet * [[Tom Wilkinson]] como [[Pieter van Ruijven|Van Ruijven]] * [[Judy Parfitt]] como [[Maria Thins]] * [[Cillian Murphy]] como Pieter * [[Essie Davis]] como Catharina * [[Joanna Scanlan]] como Tanneke * [[Alakina Mann]] como Cornelia * [[Chris McHallem]] como pai de Griet * [[Gabrielle Reidy]] como nai de Griet * [[Rollo Weeks]] como Frans * [[Anna Popplewell]] como Maertge * [[Geoff Bell (actor)|Geoff Bell]] como Paul The Butcher * [[John McEnery]] como Apotecario == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * ''[[A rapaza da perla]]'' === Bibliografía === * {{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=rbc3AAAAQBAJ&pg=PA364&dq=girl+with+a+pearl+earring+film&hl=en&sa=X&ei=nfYIU9apIrGyygH7_oCQBg&ved=0CEgQ6AEwBDgK#v=onepage&q=girl%20with%20a%20pearl%20earring%20film&f=false |título=The Routledge Companion to Music and Visual Culture |nome=David |apelido=Neumeyer |ano=2013 |editor=Routledge |isbn=978-0-415-62925-6 }} === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20061222211558/http://www.girlwithapearlearringmovie.com/ Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|0335119}} * [http://www.allmovie.com/movie/v285787 Ficha en AllMovie] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/girl_with_a_pearl_earring/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Reino Unido|Países Baixos}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2003]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes de Luxemburgo]] [[Categoría:Filmes dos Países Baixos]] [[Categoría:Filmes rodados en Bélxica]] [[Categoría:Filmes rodados en Luxemburgo]] [[Categoría:Filmes rodados en Ámsterdam]] [[Categoría:Filmes de Lions Gate Entertainment]] [[Categoría:Filmes de Pathé]] jtgt5ax7a0ke1gao7g5jzou9wrxqz5h 0 351204 7109177 5339816 2025-06-28T06:32:01Z Breogan2008 23204 7109177 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Mother Pluto''''' é unha curtametraxe clásica de animación de 1936 producida por [[Walt Disney Animation Studios|Walt Disney Productions]] e estreada o 14 de novembro de 1936 por [[United Artists]]. == Voces == * Pluto: [[Pinto Colvig]]<ref name="Mother Pluto (Disney Shorts Encyclopedia)">http://www.disneyshorts.org/shorts.aspx?shortID=249 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019014448/http://www.disneyshorts.org/shorts.aspx?shortID=249 |date=19 de outubro de 2016 }} Mother Pluto</ref> * A galiña: [[Florence Gill]]<ref name="Mother Pluto (Disney Shorts Encyclopedia)"/> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0027990}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1936]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por David Hand]] [[Categoría:Filmes producidos por Walt Disney]] [[Categoría:Filmes de United Artists]] [[Categoría:Filmes sobre cans]] 9qwaykm2tzttt2mu3snswov85sslknk 0 351260 7109178 5338914 2025-06-28T06:32:11Z Breogan2008 23204 7109178 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Bone Trouble''''' é unha curtametraxe clásica de animación de 1940 producida por [[Walt Disney Animation Studios|Walt Disney Productions]] e estreada o [[28 de xuño]] de [[1940]]. == Personaxes == * Lee Millar (voz de Pluto) == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0032269}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1940]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Jack Kinney]] [[Categoría:Filmes producidos por Walt Disney]] [[Categoría:Filmes sobre cans]] 0qsjx5pcw8b1c8thbzsbuei4b6wjtxd 0 351344 7109179 6509043 2025-06-28T06:32:24Z Breogan2008 23204 7109179 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Escuadrón Suicida''''' (en inglés, '''''Suicide Squad''''') é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[superheroe]]s<ref>{{cita novas |apelido=Jane Anders |nome=Charlie |data=9 de agosto de 2016 |título=Suicide Squad Is the Future of Superhero Movies—Except For One Thing |url=http://www.wired.com/2016/08/suicide-squad-future-superhero-movies/ |editor=Wired |dataacceso=13 de agosto de 2013 }}</ref> baseado no equipo de antiheroes de [[DC Comics]] [[Suicide Squad]]. É o terceiro filme do universo [[DC Extended Universe]]. O filme foi escrito e dirixido por [[David Ayer]] e está protagonizado por [[Will Smith]], [[Jared Leto]], [[Margot Robbie]], [[Joel Kinnaman]], [[Viola Davis]], [[Jai Courtney]], [[Jay Hernandez]], [[Adewale Akinnuoye-Agbaje]], [[Ike Barinholtz]], [[Scott Eastwood]] e [[Cara Delevingne]]. En ''Suicide Squad'', unha axencia secreta do goberno liderada por [[Amanda Waller]] recruta a super villanos encarcerados para levar a cabo misións e salvar o mundo dunha grande ameaza, en troques de reducir as súas condenas. O desenvolvemento do filme comezou no 2009, por [[Warner Bros. Pictures]]. Ayer asinou para escribir e dirixir en setembro de 2014, e en outubro, comezou o proceso de casting. A fotografía principal comezou o 13 de abril de 2015, en [[Toronto]], [[Ontario]], con rodaxes adicionais en [[Chicago]], [[Illinois]], e rematou en agosto dese mesmo ano. ''Escuadrón Suicida'' estreouse en [[Nova York]] o 1 de agosto de 2016 e foi estreado nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] o 5 de agosto de 2016, en 2D, 3D e IMAX 3D. Despois dun gran comezou que estabeleceu novos récords de recadación, o filme conseguiu máis de $743 millóns en todo o mundo; converténdose no oitavo filme con máis recadación de 2016. Recibiu críticas negativas, que consideraron a trama confusa, a dirección axitada e as personaxes mal escritas. Malia isto, a interpretación de Margot Robbie foi eloxiada. Emitiuse en galego o [[29 de xullo]] de [[2020]] na [[Televisión de Galicia|TVG]].<ref>{{Cita novas|url=https://twitter.com/Cinemarfilms/status/1288375332266020865|título=Escuadrón Suicida na TVG|páxina-web=TVG|data=29 de xullo de 2020|dataacceso=7 de maio de 2021}}</ref> O director de dobraxe foi [[Antón Rubal]] e foi traducido por Andrea Ucha Bouzada. == Personaxes == {{Div col}} * [[Will Smith]] como [[Deadshot|Floyd Lawton / Deadshot]] :Voz da dobraxe galega de Matías Brea. * [[Jared Leto]] como [[Joker (cómics)|Joker]] :Voz da dobraxe galega de Óscar Fernández. * [[Margot Robbie]] como [[Harley Quinn|Harleen Quinzel / Harley Quinn]] :Voz da dobraxe galega de Isabel Vallejo. * [[Joel Kinnaman]] como [[Rick Flag]] * [[Viola Davis]] como [[Amanda Waller]] :Voz da dobraxe galega de Charo Pena. * [[Jai Courtney]] como George "Digger" Harkness / Capitán Boomerang * [[Jay Hernandez]] como Chato Santana / El Diablo * [[Adewale Akinnuoye-Agbaje]] como [[Killer Croc|Waylon Jones / Killer Croc]] * [[Cara Delevingne]] como [[Enchantress (DC Comics)|June Moone / Enchantress]] * [[Karen Fukuhara]] como [[Katana (cómics)|Tatsu Yamashiro / Katana]] * [[Ike Barinholtz]] como Griggs * [[Scott Eastwood]] como GQ Edwards * [[Adam Beach]] como [[Slipknot (cómics)|Christopher Weiss / Slipknot]] {{Div col end}} [[Ben Affleck]] e [[Ezra Miller]] recuperan os seus papeis de ''[[Batman contra Superman: O amencer da xustiza]]'' como [[Batman|Bruce Wayne / Batman]] e [[Flash (Barry Allen)|Barry Allen / Flash]], respectivamente. == Futuro == A escena de crédito medio do filme leva ao filme de 2017 ''[[A Liga da Xustiza]]''. Ademais, houbo varios spin-offs e secuelas anunciadas en fase de desenvolvemento: === Secuela === En febreiro de 2019, confirmouse que [[Margot Robbie]] repetiría o seu papel de [[Harley Quinn]].<ref>{{Cite web |url=https://www.cinemablend.com/news/1683869/why-david-ayer-is-directing-gotham-city-sirens-instead-of-suicide-squad-2 |title=Why David Ayer Is Directing Gotham City Sirens Instead Of Suicide Squad 2 |access-date=2019-05-02 |website=Cinemablend}}</ref> En marzo de 2019, The Hollywood Reporter anunciou que [[Idris Elba]] foi elixido como Deadshot, en substitución de Will Smith, que abandonou debido a conflitos de programación.<ref>{{cite web|url=https://www.forbes.com/sites/markhughes/2019/02/13/why-the-future-of-dceu-movies-looks-brighter-than-ever/#38ef45cc676d|title=Why The Future Of DCEU Movies Looks Brighter Than Ever (Updated)|last=Hughes|first=Mark|website=[[Forbes]]|date=2019-02-13|access-date=2019-02-28|archive-url=https://www.webcitation.org/76W7UDMLd?url=https://www.forbes.com/sites/markhughes/2019/02/13/why-the-future-of-dceu-movies-looks-brighter-than-ever/|archive-date=2019-02-28|urlmorta=non}}</ref> En abril de 2019, David Dastmalchian e Daniela Melchior foron elixidos como Polka-Dot Man e Ratcatcher, mentres que [[John Cena]] estaba en conversacións para o papel de Peacemaker.<ref>{{cite web|url=https://collider.com/the-suicide-squad-polka-dot-man-david-dastmalchian/|title='The Suicide Squad' Casts David Dastmalchian as Outlandish Villain|website=Collider|last=Goldberg|first=Matt|date=2019-04-29|access-date=2019-04-29}}</ref><ref>{{cite web|url=https://allbusinessreviews.org/john-cena-didnt-think-hed-play-peacemaker-again-after-the-suicide-squad/|title=Newcomer Daniela Melchior Eyed For Ratcatcher Role in 'Suicide Squad' Sequel (EXCLUSIVE)|date=2019-04-30|access-date=2019-04-30}}</ref><ref>{{cite web|url=https://variety.com/2019/film/news/john-cena-suicide-squad-2-1203191618/|title=John Cena Eyed for 'Suicide Squad' Sequel (EXCLUSIVE)|website=Variety|last=Kroll|first=Justin|date=2019-04-17|access-date=2019-04-17}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * [http://www.suicidesquad.com/ Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|1386697}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=dc2016.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/suicide_squad_2016/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2016 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por David Ayer]] [[Categoría:Filmes de artes marciais]] [[Categoría:Filmes rodados en Toronto]] [[Categoría:Filmes rodados en Chicago]] [[Categoría:Filmes de Atlas Entertainment]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2016]] [[Categoría:Filmes ambientados en Washington, D.C.]] [[Categoría:Filmes de 2016 con versión en galego]] hmbxrjyba4vqy3bolgfp4habyvgx0up 0 351690 7109180 6542206 2025-06-28T06:32:48Z Breogan2008 23204 7109180 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Oxford Murders''''' é un filme dirixido por [[Álex de la Iglesia]] que se estreou no [[2008]]. É un suspense baseado na novela ''[[Crímenes imperceptibles]]'' do matemático e escritor [[Arxentina|arxentino]] [[Guillermo Martínez (escritor)|Guillermo Martínez]]. Está protagonizado por [[Elijah Wood]], [[John Hurt]], [[Leonor Watling]] e [[Julie Cox]]. == Personaxes == * [[Elijah Wood]] como Martin * [[John Hurt]] como Arthur Seldom * [[Leonor Watling]] como Lorna * [[Julie Cox]] como Beth Eagleton * [[Dominique Pinon]] como Frank * [[Burn Gorman]] como Yuri Ivanovich Podorov * [[Jim Carter (actor)|Jim Carter]] como Inspector Petersen * [[Anna Massey]] como Mrs. Julia Eagleton * [[Alex Cox]] como Kalman == Véxase tamén == === Outros artigos === * ''[[Crímenes imperceptibles]]'' === Ligazóns externas === * [http://www.magpictures.com/theoxfordmurders/ Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|0488604}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2008]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Álex de la Iglesia]] [[Categoría:Filmes sobre matemáticas]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1993]] a5nw2aqnjaq77aggtrvw1uxargrf0g4 0 351943 7109181 6568424 2025-06-28T06:33:06Z Breogan2008 23204 7109181 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Inferno''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de suspense e misterio dirixido por [[Ron Howard]] e escrito por [[David Koepp]] que se estreou no [[2016]]. Baséase na novela ''[[Inferno (novela)|Inferno]]'' de [[Dan Brown]]. É unha secuela de ''[[The Da Vinci Code]]'' e ''[[Angels & Demons (filme)|Angels & Demons]]'', e é o terceiro filme da serie de ''Robert Langdon'', intepretado por [[Tom Hanks]]. Tamén aparecen no filme [[Felicity Jones]], [[Omar Sy]], [[Sidse Babett Knudsen]], [[Ben Foster (actor)|Ben Foster]] e [[Irrfan Khan]]. A rodaxe comezou o 27 de abril de 2015 en [[Venecia]], Italia, e rematou o 21 de xullo en [[Budapest]]. == Personaxes == * [[Tom Hanks]] como [[Robert Langdon]] * [[Felicity Jones]] como Dr. Sienna Brooks * [[Omar Sy]] como Christoph Bouchard * [[Ben Foster (actor)|Ben Foster]] como Bertrand Zobrist * [[Sidse Babett Knudsen]] como Elizabeth Sinskey * [[Irrfan Khan]] como Harry "The Provost" Sims * [[Ana Ularu]] como Vayentha == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20161026055940/http://www.infernothemovie.com/#!/ Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|3062096}} * [http://www.allmovie.com/movie/v585190 Ficha en AllMovie] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/inferno_2016/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=inferno2015.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Ron Howard}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Ron Howard]] [[Categoría:Filmes rodados en Italia]] [[Categoría:Filmes rodados en Venecia]] [[Categoría:Filmes rodados en Istambul]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2016]] [[Categoría:Filmes ambientados en Venecia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Istambul]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] [[Categoría:Filmes de Imagine Entertainment]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] ajvy2wyt45kwhiwghxb1f8lyi87w16c 0 352286 7109182 6777970 2025-06-28T06:33:16Z Breogan2008 23204 7109182 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Le placard''''' é un filme francés dirixido por [[Francis Veber]] que se estreou no [[2001]]. Conta a historia dun home que pretende ser [[homosexualidade|homosexual]] para manter o seu traballo, con absurdas e inexplicables consecuencias. == Personaxes == * [[Daniel Auteuil]] como François Pignon * [[Gérard Depardieu]] como Félix Santini * [[Michel Aumont]] como Jean-Pierre Belone * [[Michèle Laroque]] como Mademoiselle Bertrand * [[Thierry Lhermitte]] como Guillaume * [[Jean Rochefort]] como Kopel * [[Laurent Gamelon]] como Alba * [[Alexandra Vandernoot]] como Christine * [[Michèle Garcia]] como Madame Santini == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20160529205354/http://www.miramax.com/movie/the-closet/ Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|0243493}} {{Barra portal|Cine|Francia|Diversidade sexual}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Francis Veber]] [[Categoría:Filmes sobre temática LGBT de Francia]] [[Categoría:Filmes rodados en Francia]] 94ih3dmf6bjmgkuqexgi3gfolwbipdf 0 352420 7109183 6005621 2025-06-28T06:33:26Z Breogan2008 23204 7109183 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Soul Surfer''''' é un filme [[drama|dramático]] [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Sean McNamara (director)|Sean McNamara]], baseado na autobiografía de 2004 ''Soul Surfer: A True Story of Faith, Family, and Fighting to Get Back on the Board'' de [[Bethany Hamilton]], unha historia sobre un [[ataque de tiburón]] e a súa recuperación. Está protagonizado por [[AnnaSophia Robb]], [[Helen Hunt]], [[Dennis Quaid]] e [[Lorraine Nicholson]], con [[Carrie Underwood]], [[Kevin Sorbo]], [[Sonya Balmores]], [[Branscombe Richmond]] e [[Craig T. Nelson]]. == Personaxes == * [[AnnaSophia Robb]] como [[Bethany Hamilton]] * [[Helen Hunt]] como Cheri Hamilton * [[Dennis Quaid]] as Tom Hamilton * [[Carrie Underwood]] como Sarah Hill * [[Kevin Sorbo]] como Holt Blanchard * [[Ross Thomas (actor)|Ross Thomas]] como Noah Hamilton * [[Chris Brochu]] como Timmy Hamilton * [[Lorraine Nicholson]] como [[Alana Blanchard]] * [[Jeremy Sumpter]] como Byron Blanchard * [[Sonya Balmores|Sonia Balmores Chung]] como Malina Birch * [[Craig T. Nelson]] como Dr. David Rovinsky * Cody Gomes como Keoki * [[Branscombe Richmond]] como Ben * [[Bethany Hamilton]] como Ela mesma (imaxes de arquivo) * [[Alana Blanchard]] como Ela mesma (imaxes de arquivo) * [[Sean McNamara (director)|Sean McNamara]] como executivo de Rip Curl == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{cita libro | apelido1=Hamilton | nome1=Bethany | apelido2=Berk | nome2=Sheryl | apelido3=Bundschuh | nome3=Rick | ano=2006 | título=Soul Surfer: A True Story of Faith, Family, and Fighting to Get Back on the Board | editor=[[MTV]] | isbn=978-1-4165-0346-0 }} === Ligazóns externas === * [http://www.sonypictures.com/movies/soulsurfer/home/ Páxina oficial]{{Ligazón morta|data=setembro de 2018 }} * {{IMDb título|1596346}} * [http://www.allmovie.com/movie/v530938 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=soulsurfer.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/soul_surfer/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2011]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Sean McNamara]] [[Categoría:Filmes de Brookwell McNamara Entertainment]] [[Categoría:Filmes de Mandalay Pictures]] [[Categoría:Filmes de FilmDistrict]] [[Categoría:Filmes de TriStar Pictures]] [[Categoría:Filmes sobre relixión]] [[Categoría:Filmes sobre tiburóns]] [[Categoría:Filmes sobre surf]] [[Categoría:Filmes ambientados en Hawai]] [[Categoría:Filmes rodados en Hawai]] [[Categoría:Filmes rodados en Tahití]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2003]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2004]] 1x3cbksxqmwqw8rqkzgfkeia29pnaez 0 352492 7109184 6018319 2025-06-28T06:33:56Z Breogan2008 23204 7109184 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Hannah Arendt''''' é un filme biográfico e dramático dirixido por [[Margarethe von Trotta]] e protagonizado por [[Barbara Sukowa]]. O filme céntrase na vida da filósofa e teórica xudía-alemá [[Hannah Arendt]].<ref>{{cita web|título=Hannah Arendt on Zeitgeist Films' Website|url=http://www.zeitgeistfilms.com/film.php?directoryname=hannaharendt&mode=synopsis|dataacceso=13 de marzo de 2013|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20140201193358/http://www.zeitgeistfilms.com/film.php?directoryname=hannaharendt&mode=synopsis|dataarquivo=01 de febreiro de 2014|urlmorta=yes}}</ref> == Personaxes == * [[Barbara Sukowa]] como [[Hannah Arendt]] ** Friederike Becht como Hannah de moza * [[Janet McTeer]] como [[Mary McCarthy (autor)|Mary McCarthy]] * [[Klaus Pohl (actor)|Klaus Pohl]] como [[Martin Heidegger]] * [[Nicholas Woodeson]] como [[William Shawn]] * [[Axel Milberg]] como [[Heinrich Blücher]] * [[Julia Jentsch]] como Lotte Köhler * [[Ulrich Noethen]] como [[Hans Jonas]] * [[Michael Degen]] como [[Kurt Blumenfeld]]<ref>{{cita web|título=Defending the Humanities While Trashing Them|url=http://www.hannaharendtcenter.org/?p=10984|dataacceso=13 de decembro de 2013|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20131213130229/http://www.hannaharendtcenter.org/?p=10984|dataarquivo=13 de decembro de 2013|urlmorta=yes}}</ref><ref>{{cita web|título=Hannah and Her Admirers, in ''The Nation''|url=http://www.thenation.com/article/177277/hannah-and-her-admirers|dataacceso=13 de decembro de 2013}}</ref> * Victoria Trauttsmansdorf como Charlotte Beradt * [[Harvey Friedman]] como Thomas Miller * [[Megan Gay]] como Francis Wells * Claire Johnson como Mrs. Serkin * [[Gilbert Johnston]] como Profesor Kahn * Tom Leik como Jonathan Schell == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1674773}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=hannaharendt.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/hannah_arendt/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2012]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua alemá]] [[Categoría:Filmes en lingua hebrea]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes en lingua latina]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes de Luxemburgo]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Margarethe von Trotta]] [[Categoría:Filmes sobre xudaísmo]] [[Categoría:Filmes sobre a Alemaña nazi]] [[Categoría:Filmes baseados en feitos reais]] [[Categoría:Filmes rodados en Alemaña]] [[Categoría:Filmes rodados en Israel]] [[Categoría:Filmes rodados en Luxemburgo]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1961]] nhaezdcjfwv8zipp3ly2hvo87kdnk80 0 352590 7109185 5994881 2025-06-28T06:34:22Z Breogan2008 23204 7109185 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Cyberbully''''' (estilizado '''''cyberbu<nowiki>//</nowiki>y''''') é un telefilme canadense-estadounidense que foi emitido o [[17 de xullo]] de [[2011]] on [[ABC Family]]. ABC Family traballou coa revista ''[[Seventeen (revista)|Seventeen]]'' para facer o filme, e conta a historia dunha moza adolescente que sofre acoso na rede.<ref>{{cita web |autor=Jacobs, Tom |url=http://www.askthejudge.info/dont-miss-abcs-family-movie-cyberbully-on-july-17th/10028/ |título=Don’t miss ABC’s Family movie "Cyberbu//y" on July 17th, 2011 |editor=Askthejudge.info |data=30 de xuño de 2011 |dataacceso=29 de xaneiro de 2012}}</ref> == Personaxes == * [[Emily Osment]] como Taylor Hillridge * [[Kay Panabaker]] como Samantha Caldone * [[Kelly Rowan]] como Kris Hillridge * [[Jon McLaren]] como Scott Ozsik * [[Meaghan Rath]] como Cheyenne Mortenson * Nastassia Markiewicz como Lindsay Fordyce * Jade Hassouné como Caleb * [[Robert Naylor (actor)|Robert Naylor]] como Eric Hillridge * Caroline Redekopp como Karen Caldone * Ronda Louis-Jeune como Becca == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1930315}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2011]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Canadá]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Charles Binamé]] [[Categoría:Filmes rodados en Montreal]] [[Categoría:Filmes sobre bullying]] 6tetxsyle774qsm3swh1gts9vng9hyc 0 352847 7109186 6606717 2025-06-28T06:34:41Z Breogan2008 23204 7109186 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Survivor''''' é un filme [[Reino Unido|británico]]-[[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[suspense]] dirixido por [[James McTeigue]] que se estreou no [[2015]]. Estreouse en galego na [[TVG]] o [[13 de abril]] de [[2023]].<ref>{{Cita novas |título=Survivor en galego na TVG |autor=@AntRubal |url=https://twitter.com/AntRubal/status/1646077958551920641|dataacceso=14 de abril de 2023}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.elmundo.es/television/programacion-tv/peliculas/3452659_survivor.html|título=Programación: Survivor en galego na TVG|xornal=El Mundo|dataacceso=14 de abril de 2023}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://twitter.com/DobraxeGalega/status/1741897077859450896|título=Filmes dobrados ao galego na TVG en 2023|editor=@DobraxeGalega|dataacceso=3 de xaneiro de 2024}}</ref> == Personaxes == * [[Milla Jovovich]] como Kate Abbott * [[Pierce Brosnan]] como Nash / "The Watchmaker" * [[Dylan McDermott]] como Sam Parker * [[Angela Bassett]] como Embaixadora Maureen Crane * [[Robert Forster]] como Bill Talbot * [[James D'Arcy]] como Inspector Paul Anderson * [[Frances de la Tour]] como Sally * [[Antonia Thomas]] como Naomi Rosenbaum * [[Regé-Jean Page]] como Robert Purvell * [[Jing Lusi]] como Joyce Su * Paddy Wallace como Johnny Talbot * [[Parker Sawyers]] como Ray * [[Roger Rees]] como Dr. Emil Balan == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|3247714}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/survivor_2015/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Reino Unido|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dirixidos por James McTeigue]] [[Categoría:Filmes de espionaxe]] [[Categoría:Filmes sobre terrorismo]] [[Categoría:Filmes rodados en Bulgaria]] [[Categoría:Filmes rodados en Londres]] [[Categoría:Filmes ambientados en Afganistán]] [[Categoría:Filmes de 2015 con versión en galego]] mmp4v5weqvp3nz3sa5q6ur4x1vymjkp 0 353005 7109187 6568426 2025-06-28T06:34:53Z Breogan2008 23204 7109187 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Deadpool''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[superhero]]es dirixido por [[Tim Miller (director)|Tim Miller]] e escrito por [[Rhett Reese]] e [[Paul Wernick]] que se estreou no [[2016]]. Baséase no personaxe de [[Marvel Comics]] do [[Deadpool|mesmo nome]]. Está protagonizado por [[Ryan Reynolds]], [[Morena Baccarin]], [[Ed Skrein]], [[T.J. Miller]], [[Gina Carano]], [[Leslie Uggams]] e [[Brianna Hildebrand]]. En ''Deadpool'', o [[antiheroe]] Wade Wilson persegue ó home que case destrúe a súa vida. == Personaxes == [[Ficheiro:Cast of Deadpool.jpg|miniatura|280px|dereita|Tim Miller, Reynolds, Baccarin, T. J. Miller, Hildebrand, Skrein e Carano no 2015.]] * [[Ryan Reynolds]] como [[Deadpool|Wade Wilson / Deadpool]] * [[Morena Baccarin]] como Vanessa * [[Ed Skrein]] como Francis Freeman / Ajax * [[T. J. Miller]] como Weasel * [[Gina Carano]] como Angel Dust * [[Leslie Uggams]] como Blind Al * [[Brianna Hildebrand]] como [[Negasonic Teenage Warhead]] * [[Stefan Kapičić]] como voz de [[Colossus (cómics)|Colossus]] * [[Karan Soni]] como Dopinder == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * ''[[Deadpool]]'' === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1431045}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=deadpool2016.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/deadpool/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Tim Miller]] [[Categoría:Filmes sobre cancro]] [[Categoría:Filmes sobre vinganza]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes rodados en Vancouver]] [[Categoría:Filmes de X-Men]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] 5mmmv3tqns3fufpzt4csje6g1gkuvob 0 353124 7109188 6568427 2025-06-28T06:35:04Z Breogan2008 23204 7109188 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''American Psycho''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de terror e comedia negra coescrito e dirixido por [[Mary Harron]] que se estreou no [[2000]]. Baséase na [[American Psycho|novela homónima]] de [[Bret Easton Ellis]] de 1991 .<ref>{{cita web|título=American Psycho (2000) |editor=[[Allmovie]] |url=http://www.allmovie.com/movie/v184482 |dataacceso=17 de xullo de 2016}}</ref> Está protagonizado por [[Christian Bale]], [[Willem Dafoe]], [[Jared Leto]], [[Josh Lucas]], [[Chloë Sevigny]], [[Samantha Mathis]], [[Cara Seymour]], [[Justin Theroux]] e [[Reese Witherspoon]]. == Personaxes == * [[Christian Bale]] como Patrick Bateman * [[Reese Witherspoon]] como Evelyn Williams * [[Chloë Sevigny]] como Jean * [[Justin Theroux]] como Timothy Bryce * [[Josh Lucas]] como Craig McDermott * [[Bill Sage]] como David Van Patten * [[Matt Ross]] como Luis Carruthers * [[Jared Leto]] como Paul Allen * [[Samantha Mathis]] como Courtney Rawlinson * [[Willem Dafoe]] como Detective Donald Kimball * [[Cara Seymour]] como Christie * [[Guinevere Turner]] como Elizabeth * [[Krista Sutton]] como Sabrina * [[Reg E. Cathey]] como Al * [[Catherine Black (actriz)|Catherine Black]] como Vanden * [[Anthony Lemke]] como Marcus Halberstram * Stephen Bogaert como Harold Carnes == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * ''[[American Psycho]]'' === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0144084}} * [http://www.allmovie.com/movie/v184482 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=americanpsycho.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/american_psycho/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2000]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Mary Harron]] [[Categoría:Filmes sobre psicópatas]] [[Categoría:Filmes sobre asasinos en serie]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova York]] [[Categoría:Filmes rodados en Toronto]] [[Categoría:Filmes de Lions Gate Entertainment]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1987]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] kpw4l3h56c0n0x0t1gigkzgdt4ub034 0 353127 7109189 6542213 2025-06-28T06:35:19Z Breogan2008 23204 7109189 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Air Bud''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]]-canadense<ref>{{cita web|url=http://www.allmovie.com/movie/air-bud-v156970|editor=Allmovie|título=Air Bud|autor=Deming, Mark|dataacceso=16 de abril de 2013}}</ref> dirixido por [[Charles Martin Smith]] que se estreou en [[1997]]. É o primeiro filme dunha franquía centrada no can [[Air Buddy (can)|Buddy]], un [[golden retriever]]. O filme foi un éxito de recadación, conseguindo $4 millóns na semana da súa estrea e un total de $27,8 millóns sobre un orzamento de $3 millóns.<ref name="boxoffice" /> == Personaxes == * [[Air Buddy (can)|Air Buddy]] como Old Blue/Buddy * [[Kevin Zegers]] como Joshua "Josh" Framm * [[Wendy Makkena]] como Jacqueline "Jackie" Framm * [[Bill Cobbs]] como Adestrador Arthur Chaney * [[Michael Jeter]] como Norman F. "Norm" Snively * [[Eric Christmas]] como Xuíz Cranfield * Jonas Fredrico como Julius Aster * [[Nicola Cavendish]] como Ms. Pepper * [[Brendan Fletcher]] como Lawrence "Larry" Willingham * Norman Browning como Buck Willingham * [[James Manley]] como Profesor Plum * Joseph Lester como Padre Cunningham * Stephen E. Miller como Adestrador Joseph "Joe" Barker * [[Shayn Solberg]] como Thomas "Tom" Stewart * Jessibelle Mather e Kati Mather como Andrea Framm * Snazin Smith como Enfermeira (sen acreditar) == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://buddies.disney.com/air-bud Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|0118570}} * [http://www.allmovie.com/movie/v156970 Ficha en AllMovie] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/air_bud/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América|Canadá}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2000]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Canadá]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Charles Martin Smith]] [[Categoría:Filmes sobre cans]] [[Categoría:Filmes rodados na Columbia Británica]] [[Categoría:Filmes de Walt Disney Pictures]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] 3f9aunvv1mgjx2k1ozbfhkxa7q1t914 0 353129 7109190 6542214 2025-06-28T06:35:30Z Breogan2008 23204 7109190 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Poseidon''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido e coproducido por [[Wolfgang Petersen]] que se estreou no [[2006]]. É a terceira adaptación da novela de [[Paul Gallico]] ''[[The Poseidon Adventure (novela)|The Poseidon Adventure]]''. Está protagonizado por [[Kurt Russell]] e [[Josh Lucas]]. Foi producido e distribuído por [[Warner Bros.]] xunto con [[Virtual Studios]]. Foi estreado o 12 de maio de 2006, e foi nomeado na [[79ª edición dos Oscar]] ós [[Oscar ós mellores efectos visuais|mellores efectos visuais]].<ref>{{cita web|url=http://imdb.com/features/rto/2007/oscars|título=IMDb 2006 Oscar page|dataacceso=23 de xaneiro de 2007|editor=[[Internet Movie Database]]|urlarquivo=https://wayback.archive-it.org/all/20110126185542/http://www.imdb.com/features/rto/2007/oscars|dataarquivo=26 de xaneiro de 2011|urlmorta=yes}}</ref> ''Poseidon'' recadou $181&nbsp;674&nbsp;817 en todo o mundo sobre un orzamento de $160 millóns. == Personaxes == * [[Josh Lucas]] como Dylan Johns * [[Kurt Russell]] como Robert Ramsey * [[Jacinda Barrett]] como Maggie James * [[Richard Dreyfuss]] como Richard Nelson * [[Emmy Rossum]] como Jennifer Ramsey * [[Mía Maestro]] como Elena Morales * [[Mike Vogel]] como Christian Sanders * [[Kevin Dillon]] como Lucky Larry * [[Freddy Rodriguez (actor)|Freddy Rodriguez]] como Marco Valentin * [[Jimmy Bennett]] como Conor James * [[Fergie]] como Gloria * [[Andre Braugher]] como Capitán Michael Bradford * [[Kirk B. R. Woller]] como Oficial Xefe Reynolds * [[Gabriel Jarret]] como Primeiro Oficial Chapman == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0409182}} * [http://www.allmovie.com/movie/v327277 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=poseidon.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/poseidon/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2006]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Wolfgang Petersen]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes de catástrofes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] njheyrxoerp02aasn59zmwe6500l4kc 0 353409 7109191 6545734 2025-06-28T06:35:39Z Breogan2008 23204 7109191 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Hush''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de suspense psicolóxico dirixido por [[Mike Flanagan (director)|Mike Flanagan]] que se estreou en [[2016]]. Está protagonizado por [[Kate Siegel]] e foi escrito po Flanagan e Siegel.<ref>{{cita web|url=http://www.imdb.com/title/tt5022702/|título=Hush (2016)|data=8 de abril de 2016|editor=[[IMDb]]|dataacceso=11 de abril de 2016}}</ref> O filme está coprotagonizado por [[John Gallagher Jr.]], [[Michael Trucco]], [[Samantha Sloyan]] e Emilia "Emma" Graves. Foi producido por Trevor Macy, a través de Intrepid Pictures, e [[Jason Blum]] a través de [[Blumhouse Productions]]. == Personaxes == * [[Kate Siegel]] como Maddie * [[John Gallagher, Jr.|John Gallagher Jr.]] como Home * [[Michael Trucco]] como John * [[Samantha Sloyan]] como Sarah * Emilia Graves como Max == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|5022702}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua de sinais americana]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Mike Flanagan]] [[Categoría:Filmes rodados en Alabama]] [[Categoría:Filmes sobre psicópatas]] [[Categoría:Filmes sobre xordos]] [[Categoría:Filmes sobre escritores]] [[Categoría:Filmes producidos por Jason Blum]] [[Categoría:Filmes de Blumhouse Productions]] [[Categoría:Filmes de Intrepid Pictures]] [[Categoría:Netflix]] tafndegywo34xsicwjg0036hnte1wpi 0 353747 7109192 6568428 2025-06-28T06:35:56Z Breogan2008 23204 7109192 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Warcraft''''' (tamén coñecido como '''''Warcraft: The Beginning''''')<ref>{{cita web |data = 2 de novembro de 2015 |apelido = Reynolds |nome = Simon |título = Warcraft: The Beginning poster revealed ahead of trailer release on Friday |url = http://www.digitalspy.co.uk/movies/news/a676924/warcraft-the-beginning-poster-revealed-ahead-of-trailer-release-on-friday.html#~psUnwLLZUCAkfK |editor = [[Digital Spy]] |dataacceso = 2 de novembro de 2015 |data-arquivo = 24 de setembro de 2019 |url-arquivo = https://web.archive.org/web/20190924172022/https://www.digitalspy.com/movies/a676924/warcraft-the-beginning-poster-revealed-ahead-of-trailer-release-on-friday/#~psUnwLLZUCAkfK |url-morta = yes }}</ref> é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de fantasía e acción dirixido por [[Duncan Jones]] e escrito por Jones, [[Charles Leavitt]] e [[Chris Metzen]]. Baséase na serie de [[videoxogo]]s ''[[Warcraft]]'' e nas novelas ambientadas no universo de Azeroth. Está protagonizado por [[Travis Fimmel]], [[Paula Patton]], [[Ben Foster (actor)|Ben Foster]], [[Dominic Cooper]], [[Toby Kebbell]], [[Ben Schnetzer]], [[Robert Kazinsky]] e [[Daniel Wu]]. == Personaxes == * [[Travis Fimmel]] como Sir Anduin Lothar * [[Paula Patton]] como Garona Halforcen * [[Ben Foster (actor)|Ben Foster]] como Medivh * [[Dominic Cooper]] como Rei Llane Wrynn * [[Toby Kebbell]] como Durotan * [[Ben Schnetzer]] como Khadgar * [[Robert Kazinsky]] como Orgrim Doomhammer * [[Clancy Brown]] como Blackhand * [[Daniel Wu]] como Gul'dan * [[Ruth Negga]] como Lady Taria Wrynn * [[Anna Galvin]] como Draka * [[Burkely Duffield]] como Callan Lothar * [[Callum Keith Rennie]] como Moroes * [[Terry Notary]] como Grommash Hellscream * [[Michael Adamthwaite]] como Rei Magni Bronzebeard * [[Dean Redman]] como Varis * [[Ryan Robbins]] como Karos == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * [https://www.uphe.com/movies/warcraft Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|0803096}} * [http://www.allmovie.com/movie/v583105 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=warcraft.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/warcraft/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Warcraft]] [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2016 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Duncan Jones]] [[Categoría:Filmes de acción de 2016]] [[Categoría:Filmes de Atlas Entertainment]] [[Categoría:Filmes de Legendary Pictures]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes baseados en videoxogos]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] eccpw1id2rmgb402n5zcvxiicyqj8fu 0 354124 7109193 5339583 2025-06-28T06:36:26Z Breogan2008 23204 7109193 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Insidious''''' é un filme canadense-estadounidense de terror dirixido por [[James Wan]] e estreado no [[2010]]. Foi escrito por [[Leigh Whannell]], e está protagonizado por [[Patrick Wilson (actor)|Patrick Wilson]], [[Rose Byrne]] e [[Barbara Hershey]]. == Personaxes == * [[Patrick Wilson (actor)|Patrick Wilson]] como Josh Lambert ** Josh Feldman como Josh de neno * [[Rose Byrne]] como Renai Lambert * [[Lin Shaye]] como Elise Rainier * [[Ty Simpkins]] como Dalton Lambert * [[Barbara Hershey]] como Lorraine Lambert * [[Leigh Whannell]] como Steven "Specs" * [[Angus Sampson]] como Tucker * Andrew Astor como Foster Lambert * Heather Tocquigny como Enfermeira Kelly * Corbett Tuck como Enfermeira Adele * Ruben Pla como Doutor Sercarz * John Henry Binder como Padre Martin == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1591095}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=insidious.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/insidious/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2010]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Canadá]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Rob Reiner]] [[Categoría:Filmes rodados en California]] [[Categoría:Filmes de terror psicolóxico]] [[Categoría:Filmes de Blumhouse Productions]] [[Categoría:Filmes de FilmDistrict]] [[Categoría:Filmes de Icon Productions]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes dirixidos por James Wan]] [[Categoría:Filmes producidos por Jason Blum]] hqs1ogm7agmuqdqki73faki5mqnyydc 0 354596 7109194 6696752 2025-06-28T06:36:51Z Breogan2008 23204 7109194 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Somos xente honrada''''' (en [[Lingua castelá|castelán]], '''''Somos gente honrada''''') é un filme [[España|español]] dirixido por [[Alejandro Marzoa]] que se estreou o 14 de xuño de 2013. Está protagonizado por [[Miguel de Lira]], [[Paco Tous]], [[Unax Ugalde]] e [[Manuela Vellés]]. == Argumento == Suso e Manuel son dous pais de familia e amigos de toda a vida, que quedan sen traballo cumpridos os cincuenta anos. Un día, mentres están a pescar, atopan un paquete con dez quilos de cocaína. == Personaxes == * [[Miguel de Lira]] como Manuel * [[Paco Tous]] como Suso * [[Unax Ugalde]] como Luis * [[Manuela Vellés]] como Julia * [[Marisol Membrillo]] como Carmen * [[Manuel Lozano]] como Chema * [[Ricardo de Barreiro]] como Coach * [[Antonio Durán "Morris"]] como Emilio * [[Luís Iglesia]] como Sandro * [[Xosé Manuel Olveira "Pico"]] como Sogro * [[Luísa Merelas]] como Sogra * [[Axel Fernández]] como Juan * Kiko Carracedo como Javier == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.filmaffinity.com/es/film815805.html ''Somos xente honrada''] en [[FilmAffinity]] {{es}}. * {{IMDb título|2190760}} {{Mestre Mateo ó mellor filme}} {{Barra portal|Galicia|Cine}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua galega]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes rodados en Galicia]] [[Categoría:Premio Mestre Mateo ó mellor filme]] [[Categoría:Filmes de 2013 con versión en galego]] tuo2w9nqp6n065fbspgrjm1ljei4vc4 0 354597 7109196 6320794 2025-06-28T06:38:09Z Breogan2008 23204 7109196 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Temporada 92–93''''' é unha [[curtametraxe]] de [[Alejandro Marzoa]], estreada o 12 de marzo de 2007. Foi producida por Escándalo Films e a [[Escola Superior de Cinema i Audiovisuals de Catalunya]]. == Argumento == Cando o [[Celta de Vigo]] está a piques de descender a Segunda División, dous amigos viven unha tarde de sentimentos e emocións contrapostas por culpa do seu equipo. == Personaxes == * [[Miguel de Lira]] * [[Carlos Blanco Vila|Carlos Blanco]] * [[Inma Ochoa]] * [[Marisa Duaso]] * [[Eduard Cazorla]] * [[Roger Vilà]] * [[Pepe Domingo Castaño]] (voz) * [[Paco González]] (voz) == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.filmaffinity.com/es/film810910.html ''Temporada 92-93''] en [[FilmAffinity]] {{es}}. * {{IMDb título|0974654}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2007]] [[Categoría:Curtametraxes galegas]] fmqjrrtd4t93m74v3c5kfsi5jku2nyl 0 354903 7109197 6568429 2025-06-28T06:38:19Z Breogan2008 23204 7109197 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Family''''' (estreado como '''''Malavita''''' e '''''Cosa Nostra''''' nalgúns países) é un filme [[Francia|franco]]-[[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Luc Besson]] que se estreou no [[2013]]. Está protagonizado por [[Robert De Niro]], [[Michelle Pfeiffer]], [[Tommy Lee Jones]], [[Dianna Agron]] e [[John D'Leo]]. Baséase na novela francesa ''Malavita''<ref>{{cita libro |autor=Tonino Benacquista|título=Badfellas|url=https://books.google.com/books?id=DQqbQAAACAAJ |dataacceso=10 de agosto de 2012|data=1 de xaneiro de 2010|editor=Bitter Lemon Press |isbn=978-1-904738-43-5}}</ref> de [[Tonino Benacquista]]. == Personaxes == * [[Robert De Niro]] como Fred Blake/Giovanni Manzoni * [[Michelle Pfeiffer]] como Maggie Blake/Maggie Manzoni * [[Dianna Agron]] como Belle Blake/Belle Manzoni * [[John D'Leo]] como Warren Blake/Warren Manzoni * [[Tommy Lee Jones]] como Robert Stansfield * Jimmy Palumbo como Di Cicco * [[Domenick Lombardozzi]] como Caputo * Stan Carp como Don Luchese * [[Vincent Pastore]] como Fat Willy * Jon Freda como Rocco * Michael J. Panichelli Jr. como Billy the Bug * Paul Borghese como Albert * Anthony Desio como Bernie * [[Ted Arcidi]] como Tommy * [[David Belle]] como Mezzo * Oisin Stack como Henri * Dan Cade como Convidado á barbacoa == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|2404311}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=malavita.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/the_family_2013/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Luc Besson]] [[Categoría:Filmes rodados en Francia]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova York]] [[Categoría:Filmes rodados en París]] [[Categoría:Filmes rodados en Normandía]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes de EuropaCorp]] [[Categoría:Filmes de Pathé]] [[Categoría:Filmes de Relativity Media]] [[Categoría:Filmes de Entertainment One]] [[Categoría:Filmes producidos por Luc Besson]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1996]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] rkvr320pqrnaaa2cdx48av9bronxc54 0 355266 7109201 5654677 2025-06-28T06:40:00Z Breogan2008 23204 7109201 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto chinés}} '''''Last Hero in China''''' (título orixinal, en {{lang-zh|黃飛鴻之鐵雞鬥蜈蚣}}) é un filme de artes marciais e comedia producido en [[Hong Kong]], escrito e dirixido por [[Wong Jing]] e estreado en [[1993]]. É un derivado da serie ''[[Once Upon a Time in China]]'' e foi estreado despois dos tres primeiros filmes da franquía. Está protagonizado por [[Jet Li]] que interpreta o heroe popular chinés [[Wong Fei-hung]]. == Personaxes == * [[Jet Li]] como [[Wong Fei-hung]] * [[Sharla Cheung]] como Ti Yin-er * [[Dicky Cheung]] como So * [[Bryan Leung]] como Leung Foon * [[Anita Yuen]] como Miss Nine * [[Natalis Chan]] como Mass Tar Wong * [[Alan Chui Chung-San]] como Lui Yat-siu * [[Kingdom Yuen]] como San Gu * Linda Cheung como prostituta * [[Gordon Liu]] como Mestre Liu Hung * [[Dion Lam]] como violador convicto * [[Wong Tin-lam]] como Membro da Sociedade de reforma moral * Pak Man-biu como Tío Cheung * [[Szema Wah Lung]] como membro das asociacións de comerciantes * Law Ho-kai como Robert * Chung Fat como Yuen Lung * Yuen Miu como Yuen Po * Jimmy Au como Yuen Fu == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0108593}} * [http://www.allmovie.com/movie/v224723 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1993]] [[Categoría:Filmes en lingua mandarín]] [[Categoría:Filmes en lingua cantonesa]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes de Hong Kong]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Wong Jing]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Yuen Woo-ping]] 4zqqv7vy2x73v61s1spjpa3538km07i 0 355451 7109202 6542224 2025-06-28T06:40:11Z Breogan2008 23204 7109202 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Legend''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense dirixido]] por [[Ridley Scott]] que se estreou no ano [[1985]]. Está protagonizado por [[Tom Cruise]], [[Mia Sara]], [[Tim Curry]], [[David Bennent]], [[Alice Playten]], [[Billy Barty]], [[Cork Hubbert]] e Annabelle Lanyon. É un conto de fantasía negra e ten sido descrito como un retorno ás fábulas orixinais, máis escuras, que se transmitían de xeito oral antes da expansión da lectura.<ref>Meslow, Scott (31 de maio de 2012). "[http://www.theatlantic.com/entertainment/archive/2012/05/fairy-tales-started-dark-got-cute-and-are-now-getting-dark-again/257934 Fairy Tales Started Dark, Got Cute, and Are Now Getting Dark Again]." ''TheAtlantic.com''. Consultado o 5 de xuño 2012.</ref><ref>{{cita web |url=http://dictionary.reference.com/browse/oral+tradition |título=Oral tradition &#124; Define Oral tradition at Dictionary.com |editor=Dictionary.reference.com |data= |dataacceso=11 de outubro de 2012 |data-arquivo=02 de novembro de 2012 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20121102110635/http://dictionary.reference.com/browse/oral+tradition |url-morta=yes }}</ref> == Personaxes == * [[Tom Cruise]] Jack<ref name="PressKit">{{cita web |url= http://www.figmentfly.com/legend/background3.html |título=What were the contents of the LEGEND press kit in America? |editor=figmentfly.com |data=1 de xaneiro de 2005 |dataacceso=15 de xaneiro de 2008}}</ref> * [[Mia Sara]] como Princesa Lily * [[Tim Curry]] como [[Satan|Escuridade]]<ref>{{cita web |url= http://bloody-disgusting.com/editorials/3335243/played-coolest-devil/4/ |título=Tim Curry – Legend |editor=BD |data=1 de xaneiro de 2005 |dataacceso=15 de xaneiro de 2008}}</ref> * [[David Bennent]] como Honeythorn Gump * [[Alice Playten]] como Blix * [[Billy Barty]] como Screwball * [[Cork Hubbert]] como Brown Tom * Peter O'Farrell como Pox * [[Kiran Shah]] como Blunder * Annabelle Lanyon como Oona * Chris Lorch como Piecepypes * [[Robert Picardo]] como Meg Mucklebones * Tina Martin como Nell == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0089469}} * [http://www.allmovie.com/movie/v28828 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=legend.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/1012164-legend/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1985]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Ridley Scott]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Jerry Goldsmith]] [[Categoría:Filmes de Pinewood Studios]] [[Categoría:Filmes de Regency Enterprises]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] ti7bupnsjj05e1qynjm2fq206j7xy5u 0 355473 7109203 6568430 2025-06-28T06:40:25Z Breogan2008 23204 7109203 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Wedding Date''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] romántico dirixido por [[Clare Kilner]] que se estreou no [[2005]]. Está protagonizado por [[Debra Messing]], [[Dermot Mulroney]] e [[Amy Adams]]. Baséase na novela ''Asking for Trouble'' de [[Elizabeth Young]], e conta a historia dunha muller solteira que contrata os servizos dun home para que se faga pasar polo seu mozo na voda da súa irmá. == Personaxes == * [[Debra Messing]] como Kat Ellis * [[Dermot Mulroney]] como Nick Mercer * [[Amy Adams]] como Amy Ellis * [[Jeremy Sheffield]] como Jeffrey * [[Jack Davenport]] como Edward Fletcher-Wooten * [[Sarah Parish]] como TJ * [[Peter Egan]] como Victor Ellis * [[Holland Taylor]] como Bunny * Jolyon James como Woody * C. Gerod Harris como Bike Messenger * Martin Barrett como Adolescente * [[Jay Simon (actor)|Jay Simon]] como Auxiliar de voo * Danielle Lewis como Muller fermosa * [[Ivana Horvat]] como Smitten Girl * Linda Dobell como Sonja == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0372532}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/wedding_date/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Wedding Date, The}} [[Categoría:Filmes de 2005]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Clare Kilner]] [[Categoría:Filmes sobre vodas]] [[Categoría:Filmes sobre prostitución masculina]] [[Categoría:Filmes rodados en Londres]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] 3zdgh4a9chwzu4lpejkbwzqco50pdwr 0 355515 7109200 6373158 2025-06-28T06:39:30Z Breogan2008 23204 7109200 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Colombia magia salvaje''''' é un [[filme]] documental [[colombia]]no estreado no [[2015]], dirixido por Mike Slee e producido polo [[Almacenes Éxito|Grupo Éxito]], a Fundación Ecoplanet a a produtora británica Off The Fence. O filme é unha mostra da [[biodiversidade]] de [[Colombia]], foi gravado en 85 localizacións diferentes para lograr o retrato de 20 [[ecosistema]]s.<ref>{{Cita novas|apelidos=|nome=|título=La película que revela las bellezas ocultas de Colombia|url=http://www.semana.com/cultura/multimedia/colombia-magia-salvaje-la-pelicula-que-revela-las-bellezas-ocultas-de-colombia/440125-3|data=27 de agosto de 2015|dataacceso=14 de abril de 2016|xornal=Revista Semana}}</ref> == Sinopse == O documental percorre parte da biodiversidade de [[Colombia]] nunha narración que contrasta lugares como as profundidades do [[océano Pacífico]] na [[Illa de Malpelo]], a chegada dos [[xibardo]]s cada ano ó [[Parque Nacional Natural Enseada de Utría]] no [[Chocó]], as pegadas da [[Ciudad Perdida]] na [[Serra Nevada de Santa Marta]], o voo do [[cóndor dos Andes]] no [[Parque Nacional Natural El Cocuy]], o sistema de [[Páramo, Andes|páramos]] da [[Andes|cordilleira dos Andes]], a [[Serra de Chiribiquete]] e as súas [[pintura rupestre|pinturas rupestres]], os "Llanos orientales", o [[Amazonas, Colombia|Amazonas]] ou as illas de [[Illa de Providencia|Providencia]], entre outros. Tamén amosa algunhas especies da fauna nacional como os [[cangrexo]]s, o [[oso de anteollos]], o ''[[Saguinus oedipus]]'', o ''[[Crocodylus intermedius]]'', o ''[[Osteoglossum bicirrhosum]]'', o [[xaguar]] e o [[colibrí]]. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb|5027202}} {{Barra portal|Cine|Colombia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de Colombia]] [[Categoría:Filmes sobre animais]] [[Categoría:Artigos sen imaxes]] gztntcu3gzb68v8nh4imqxy81cdprom 0 355533 7109199 6367744 2025-06-28T06:39:17Z Breogan2008 23204 7109199 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Lion King II: Simba's Pride''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de animación de 1998 que é unha secuela de ''[[The Lion King]]''. Producido por [[Walt Disney Pictures]] e [[DisneyToon Studios|Walt Disney Animation Australia]] e estreado o 27 de outubro de 1998, o filme céntrase na historia da filla de Simba e Nala, Kiara, que se namora de Kovu, un león desterrado que fora leal ó malvado tío de Simba, Scar. A maioría dos actores de voz retomaron o seu papel dende o primeiro filme, agás [[Rowan Atkinson]], que foi substituído por [[Edward Hibbert]] como a voz de Zazu nese filme e na [[precuela]], ''[[The Lion King 1½]]'', e [[Jeremy Irons]], que foi substituído por [[Jim Cummings]] como a voz de Scar. == Personaxes == * [[Matthew Broderick]] como Simba * [[Neve Campbell]] como Kiara * [[Jason Marsden]] como Kovu * [[Suzanne Pleshette]] como Zira * [[Moira Kelly]] como Nala * [[Andy Dick]] como Nuka * [[Nathan Lane]] como Timon * [[Ernie Sabella]] como Pumbaa * [[Robert Guillaume]] como Rafiki * [[Jennifer Lien]] como Vitani * [[Edward Hibbert]] como Zazu (subtituíndo a [[Rowan Atkinson]]) * [[James Earl Jones]] como Mufasa * [[Jim Cummings]] como Scar (substituíndo a [[Jeremy Irons]]) == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0120131}} * [https://www.allmovie.com/movie/v173545?cmpredirect Ficha en AllMovie] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/lion_king_2_simbas_pride_special_edition Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Filmes de animación de Disney estreados en vídeo}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1998]] [[Categoría:Cine de animación]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes de Walt Disney Pictures]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Darrell Rooney]] [[Categoría:Filmes ambientados en África]] [[Categoría:Filmes sobre animais]] [[Categoría:Filmes sobre leóns]] [[Categoría:Filmes sobre a realeza]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] tfmj12a9qsjhb9jt29q0i7o84bm9u8a 0 356118 7109204 6372980 2025-06-28T06:40:38Z Breogan2008 23204 7109204 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Villaviciosa de al lado''''' é un filme español de comedia do ano 2016, dirixido por [[Nacho G. Velilla]] e protagonizado por [[Carmen Machi]], [[Arturo Valls]], [[Belén Cuesta]], [[Macarena García]], [[Leo Harlem]], [[Jon Plazaola]], [[Yolanda Ramos]], [[Carmen Ruiz]], [[Carlos Santos]], [[Salva Reina]], [[Goizalde Núñez]] e [[Antonio Pagudo]]. == Sinopse == Na localidade de Villaviciosa de al lado toca a lotaría, pero os homes do lugar non poden cobrala xa que o décimo foi premiado no club de alterne local e non queren que as súas mulleres o descubran. Con todo, estas andan coa mosca detrás da orella e fan gardas na entrada do club para descubrir se os seus maridos resultaron agraciados e se as enganan, e acaban postas a mal con Mari ([[Carmen Machi]]), a dona do club. Pola súa banda, os homes tentan cobrar o premio enviando ao club de alterne a Nino ([[Salva Reina]]), pero o resultado non é o esperado e trazan unha nova estratexia: ir roubalo mentres ten lugar a procesión de Semana Santa do lugar. Polas malas xestións do alcalde ([[Leo Harlem]]), o balneario de Villaviciosa é clausurado, e deste xeito pérdense gran cantidade de empregos e a ilusión da poboación. Co peche do balneario, a maioría dos habitantes de Villaviciosa márchanse do lugar e os establecementos vense obrigados a trasladarse. Cando o prazo para cobrar o premio está a piques de rematar, as mulleres descobren o engano dos seus maridos, pero deciden deixar as súas diferenzas atrás e ten lugar unha persecución en tractor para alcanzar a Mari, quen estaba a fuxir co diñeiro. Finalmente, alguén merca o balneario, conseguindo devolver a Villaviciosa de al lado a súa alegría e a súa popularidade. Un ano despois é inaugurado e chega o seu misterioso comprador, quen en realidade é Mari que o fai porque desexa volver dar vida ao balneario do seu pai e emendar así os seus erros do pasado. Todos quedan sen palabras e acaban reconciliándose.<ref>[http://www.filmaffinity.com/es/film410078.html Ficha de "Villaviciosa de al lado"] en Filmaffinity.</ref> == Elenco de actores == * [[Carmen Machi]] - ''Mari'' * [[Arturo Valls]] - ''César'' * [[Belén Cuesta]] - ''Elisa'' * [[Macarena García]] - ''Sole'' * [[Leo Harlem]] - ''Anselmo'' * [[Jon Plazaola]] - ''Carlos'' * [[Yolanda Ramos]] - ''Visi'' * [[Carmen Ruiz]] - ''Milagros'' * [[Carlos Santos]] - ''Ricardo'' * [[Salva Raíña]] - ''Nino'' * [[Goizalde Núñez]] - ''Carmen'' * [[Antonio Pagudo]] - ''Juan Diego López "Juandi"'' * [[Boré Buika]] - ''Pai Benjamín'' * [[Julieta Serrano]] - ''Petra'' * [[Toni Sevilla]] - ''Benito'' * [[Tito Valverde]] - ''Augusto'' * [[Miguel Rellán]] - ''Xubilado'' * [[Florín Opritescu]] - ''Constantin'' * [[Corina Randazzo]] - ''Merche'' * [[Jorge Asín]] - ''Paco'' * [[Javi Coll]] - ''Ángel'' == Notas == {{listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes de comedia]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Nacho G. Velilla]] 5qqfhu09lkg2e01eybianylucnxdvo6 0 356137 7109205 6960129 2025-06-28T06:40:52Z Breogan2008 23204 7109205 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Paprika''''' é un filme [[italia]]no dirixido por [[Tinto Brass]] que se estreou en [[1991]]. O filme está vagamente baseado na novela de [[John Cleland]] ''[[Fanny Hill]]'', publicada por vez primeira en [[1748]]. == Personaxes == {{Div col}} * [[Debora Caprioglio]] como Paprika * [[Stéphane Ferrara]] como Rocco * [[Martine Brochard]] como Madame Collette * [[Stéphane Bonnet]] como Franco * [[Rossana Gavinel]] como Gina * [[Renzo Rinaldi]] como Conde Bastiano * [[Nina Soldano]] como xornalista * [[Clara Algranti]] como Sciura Angelina * [[Luciana Cirenei]] como Donna Olimpia * [[John Steiner]] como Príncipe Ascanio * [[Valentine Demy]] como Beba * [[Luigi Laezza]] como Nino * [[Riccardo Garrone (actor)|Riccardo Garrone]] como tío de Paprika * [[Paul Müller (actor)|Paul Muller]] como Milvio * [[Domiziano Arcangeli]] como Gualtiero Rosasco {{Div col end}} == Produción == Na súa autobiografía, [[Tinto Brass]] revelou que comezara unha relación sexual coa actriz [[Debora Caprioglio]] durante a rodaxe.<ref>{{cite web |title=Cinquanta sfumature di Brass. Bordelli, culi, film e Tinta |url=https://www.cronacheagenziagiornalistica.it/2021/12/08/19572/ |access-date=2022-01-29 |archive-date=2022-01-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220129075923/https://www.cronacheagenziagiornalistica.it/2021/12/08/19572/ |urlmorta=non }}</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0098063}} {{Barra portal|Cine|Italia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1991]] [[Categoría:Filmes en lingua italiana]] [[Categoría:Filmes de Italia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Tinto Brass]] [[Categoría:Filmes sobre prostitución]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1958]] lrxai4fq23hp3zsc45mngnrp4yhncgp 0 356223 7109206 6856780 2025-06-28T06:41:21Z Breogan2008 23204 7109206 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Filadelfia (homónimos)}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Filadelfia''''' (en {{lang-en|Philadelphia}}) é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dramático que foi dirixido por [[Jonathan Demme]] e estreado en [[1993]]. Foi un dos primeiros filmes de Hollywood en tratar temas como o [[SIDA|VIH/SIDA]], a [[homosexualidade]] e [[homofobia]]. Foi escrito por [[Ron Nyswaner]] e está protagonizado por [[Tom Hanks]] e [[Denzel Washington]].<ref name="Philadelphia">{{cita web|url=http://www.tcm.com/tcmdb/title/18893/Philadelphia/|título=Philadelphia|editor=[[Turner Classic Movies]]|dataacceso=29 de marzo de 2016}}</ref> Na [[66ª edición dos Oscar]], Hanks gañou o [[Oscar ó mellor actor]] polo seu papel como Andrew Beckett, mentres que a canción de "[[Streets of Philadelphia]]" de [[Bruce Springsteen]] gañou o [[Oscar á mellor canción orixinal]]. Nyswaner tamén foi nomeado na categoría de [[Oscar ó mellor guión orixinal]], pero perdeu con [[Jane Campion]] por ''[[The Piano]]''. Estreouse en galego na [[TVG]] no outono de [[1998]].<ref>{{cita web|título=Filadelfia na TVG|url=https://www.youtube.com/watch?v=6gDnbm-gJiE|editor=YouTube|dataacceso=11 de decembro de 2016}}</ref> == Personaxes == {{div col|cols=2}} * [[Tom Hanks]] como Andrew Beckett * [[Denzel Washington]] como Joe Miller * [[Jason Robards]] como Charles Wheeler * [[Mary Steenburgen]] como Belinda Conine * [[Antonio Banderas]] como Miguel Álvarez * [[Joanne Woodward]] como Sarah Beckett * [[Robert W. Castle]] como Bud Beckett<ref name=nytimes>{{cita novas|nome=Margalit|apelido=Fox|título=Robert W. Castle Jr., Outspoken Harlem Priest and Accidental Actor, Dies at 83 |url=http://www.nytimes.com/2012/11/07/nyregion/robert-w-castle-jr-outspoken-harlem-priest-dies-at-83.html?ref=obituaries&_r=1& |editor=[[New York Times]] |data=6 de novembro de 2012 |dataacceso=25 de novembro de 2012}}</ref> * [[Ann Dowd]] como Jill Beckett * Lisa Summerour como Lisa Miller * [[Charles Napier (actor)|Charles Napier]] como Xuíz Lucas Garnett * [[Roberta Maxwell]] como Xuíz Tate * [[Buzz Kilman]] como Crutches * [[Karen Finley]] como Dr. Gillman * [[Robert Ridgely]] como Walter Kenton * [[Bradley Whitford]] como Jamey Collins * [[Ron Vawter]] como Bob Seidman * [[Anna Deavere Smith]] como Anthea Burton * [[Tracey Walter]] como Librarian * [[Julius Erving]] como el mesmo * [[Ed Rendell]] como el mesmo * [[Chandra Wilson]] como Chandra * [[David Drake (actor)|David Drake]] como Bruno * [[Roger Corman]] como Mr. Laird {{div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0107818}} * [http://www.allmovie.com/movie/v119903 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=philadelphia.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/philadelphia/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América|Diversidade sexual}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1993]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Jonathan Demme]] [[Categoría:Filmes de TriStar Pictures]] [[Categoría:Filmes sobre a morte]] [[Categoría:Filmes sobre avogados]] [[Categoría:Filmes sobre VIH/SIDA]] [[Categoría:Filmes sobre temática LGBT dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes rodados en Pensilvania]] [[Categoría:Filmes gañadores do Óscar á mellor canción orixinal]] [[Categoría:Filmes de 1993 con versión en galego]] qfigy61s6mujqg2ay38rw00pgskzg73 0 356274 7108269 4124165 2025-06-27T13:43:51Z Autopistero20502020 127649 Creado o novo artigo dos homónimos de Sedeás 7108269 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Sedeás''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Sedeás, Montoxo, Cedeira|Sedeás]]''', lugar da parroquia de [[Montoxo, Cedeira|Montoxo]], no concello de [[Cedeira]]; *'''[[Os Sedeás, Mera de Arriba, Ortigueira|Os Sedeás]]''', lugar da parroquia de [[Mera de Arriba, Ortigueira|Mera de Arriba]], no concello de [[Ortigueira]]. {{Control de autoridades}} 88ux9zxyf4k0hc1fdp7865sbrgy4grf 0 356280 7109327 6542237 2025-06-28T11:21:17Z Breogan2008 23204 7109327 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Captain Phillips''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Paul Greengrass]] que se estreou no [[2013]]. Está protagonizado por [[Tom Hanks]] e [[Barkhad Abdi]]. A historia está inspirada na historia real do [[secuestro do Maersk Alabama]], un incidente durante o cal o capitán mercante [[Richard Phillips]] foi tomado como refén por [[Pirataría en Somalia|piratas somalís]] liderados por [[Abduwali Muse]]. == Personaxes == * [[Tom Hanks]] como Richard Phillips / "Irish" * [[Barkhad Abdi]] como [[Abduwali Muse]] * Barkhad Abdirahman como Adan Bilal * [[Faysal Ahmed]] como Nour Najee * Mahat M. Ali como Walid Elmi * [[Catherine Keener]] como Andrea Phillips * [[Michael Chernus]] como Shane Murphy * [[David Warshofsky]] como Mike Perry * [[Corey Johnson (actor)|Corey Johnson]] como Ken Quinn * [[Chris Mulkey]] como John Cronan * Mark Holden como William Rios * [[Yul Vazquez]] como Frank Castellano * [[Max Martini]] como Comandante * [[Omar Berdouni]] como Nemo<ref>{{cita web |url=http://www.missionessential.com/company/news/2013/mission-essential-recalls-its-pivotal-role-in-the.aspx |título=Mission Essential Recalls Its Pivotal Role in The Alabama Hijacking, As Seen In "Captain Phillips" |editor=Mission Essential |data=October 11 de outubro de 2013 |dataacceso=17 de outubro de 2013 |urlarquivo=https://archive.today/20131018031747/http://www.missionessential.com/company/news/2013/mission-essential-recalls-its-pivotal-role-in-the.aspx |dataarquivo=18 de outubro de 2013 |urlmorta=yes }}</ref> * Mohamed Ali como Assad * Issak Farah Samatar como Hufan == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1535109}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=captainphillips.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/captain_phillips/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua somalí]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Paul Greengrass]] [[Categoría:Filmes de piratas]] [[Categoría:Filmes sobre secuestros]] [[Categoría:Filmes baseados en feitos reais]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en Malta]] [[Categoría:Filmes rodados en Massachusetts]] [[Categoría:Filmes rodados en Marrocos]] [[Categoría:Filmes rodados en Virxinia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Somalia]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2009]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] nvszs48cperrkl7zp3qtw6bzdvl4bly 0 356399 7109043 6726319 2025-06-27T23:03:54Z O Breixo 127505 7109043 wikitext text/x-wiki {{Produto}} '''Boeing 737 Next Generation''', comunmente abreviado como '''737NG''',<ref>{{cita web|título=737NG: The Next Generation for Japan and the world|url=http://www.boeingblogs.com/randy/archives/2005/02/737ng_the_next_generation_for.html|editor=Boeing|dataacceso=13 de decembro de 2016}}</ref> é o nome dado ás series -600/-700/-800/-900 do [[Boeing 737]]. É a terceira xeración derivada do 737 e segue á serie [[Boeing 737 Classic|737 Classic]] (-300/-400/-500) que se comezou a producir nos anos 80. Son reactores de pasaxeiros de alcance curto a medio con fuselaxe estreita. Producido dende [[1996]] por [[Boeing Commercial Airplanes]], a serie 737NG ten catro variantes e pode levar entre 110 e 210 pasaxeiros. En xaneiro de 2022 pedíranse un total de 7 124 Boeing 737NG, dos cales 7 088 xa foran entregados, quedando por entregar 1 -700 BBJ1, 2 -800, e 33 -800A.<ref name="Pedidos e entregas do 737">{{cita web|título=Pedidos e entregas do 737|url=http://active.boeing.com/commercial/orders/displaystandardreport.cfm?cboCurrentModel=737&optReportType=AllModels&cboAllModel=737&ViewReportF=View+Report|editor=Boeing|dataacceso=13 de decembro de 2016|data-arquivo=03 de abril de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200403104552/http://active.boeing.com/commercial/orders/displaystandardreport.cfm?cboCurrentModel=737&optReportType=AllModels&cboAllModel=737&ViewReportF=View+Report|url-morta=yes}}</ref> A variante máis común foi o 737-800, con 5 205 avións pedidos (4 991 comerciais, 191 militares e 23 corporativos). Boeing deixou de fabricar os 737NG no ano 2019 e realizou as súas últimas entregas en xaneiro de 2020. O principal competidor do 737NG é a familia [[Airbus A320|A320]] de [[Airbus]]. O modelo mellorado e remotorizado [[737 MAX]] substituirá á serie 737NG. == Variantes == === 737-600 === [[Imaxe:C-GWJU in YVR.jpg|miniatura|250px|737-600 de [[WestJet]]]] O 737-600 é o substituto directo do 737-500 e compite co [[Airbus A318]]. O Boeing 737-600 non inclúe [[winglet]]s como opción. [[WestJet]] ía ser o cliente de lanzamento do 737-600 con winglets, pero debido aos resultados no segundo trimestre de [[2006]] anunciou que non seguiría adiante con ese plan. O 737-600 foi lanzado por [[Scandinavian Airlines]] (SAS) en [[1995]], sendo o seu primeiro avión entregado o [[18 de setembro]] de [[1998]]. Fabricáronse un total de 69 unidades e o derradeiro exemplar entregouse en [[2006]] a WestJet.<ref name="Pedidos e entregas do 737" /> Dende o ano [[2012]] Boeing retirou o 737-600 da súa lista de prezos de avións.<ref name="Prezos dos avións de Boeing">{{cita web|título=Prezos dos avións de Boeing|url=http://www.boeing.com/company/about-bca/index.page%23/prices|editor=Boeing|dataacceso=14 de decembro de 2016}}</ref> === 737-700 === O 737-700 foi o primeiro da serie Next Generation cando o seu cliente de lanzamento [[Southwest Airlines]] realizou un pedido de 63 avións da versión en novembro de [[1993]]. Esta variante está baseada no 737-300 e entrou en servizo en decembro de 1997.<ref>{{Cita web|título=First Boeing 737-700 Goes to Southwest Airlines|url=https://boeing.mediaroom.com/1997-12-17-First-Boeing-737-700-Goes-to-Southwest-Airlines|páxina-web=MediaRoom|data-acceso=2022-02-21}}</ref> Substitúe ao 737-300 na liña de Boeing e o seu competidor directo é o [[Airbus A319]]. Ten unha configuración típica de 137 pasaxeiros en dúas clases ou de 149 en clase única. O principal usuario do 737-700 é Southwest Airlines. O 737-700C é unha versión convertible onde os asentos poden retirarse para levar carga. Ten unha gran porta no lado esquerdo da fuselaxe. A Armada dos [[Estados Unidos]] foi o cliente de lanzamento do 737-700C, dándolle a designación militar [[Boeing C-40 Clipper|C-40 Clipper]]. ==== 737-700ER ==== Boeing lanzou o 737-700ER (ER de ''extended range'') o [[31 de xaneiro]] de [[2006]].<ref>{{cita web|título=Boeing Launches Longest-Range 737 with ANA|url=http://www.boeing.com/news/releases/2006/q1/060131a_nr.html|editor=Boeing|dataacceso=14 de decembro de 2016|data-arquivo=14 de outubro de 2012|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20121014082248/http://www.boeing.com/news/releases/2006/q1/060131a_nr.html|url-morta=unfit}}</ref> [[All Nippon Airways]] foi o cliente de lanzamento, sendo o seu primeiro avión, dos cinco pedidos, entregado o [[16 de febreiro]] de [[2007]]. O 737-700ER é principalmente unha versión de pasaxeiros do BBJ1 e 737-700IGW. Combina a fuselaxe do 737-700 coas ás e o tren de aterraxe do 737-800. Ofrece un alcance de 10 200&nbsp;km, con asentos para 126 pasaxeiros en dúas clases.<ref>{{Cita web|título=Boeing Delivers First 737-700ER to Launch Customer ANA|url=https://boeing.mediaroom.com/2007-02-16-Boeing-Delivers-First-737-700ER-to-Launch-Customer-ANA|páxina-web=MediaRoom|data-acceso=2022-02-21}}</ref> O 737-700ER compite co Airbus A319LR e ten o segundo maior alcance da familia 737 tras o BBJ2. O 737-700ER está inspirado polo the [[Boeing Business Jet]] e está deseñado para voos comerciais de longo alcance. All Nippon Airways comezou a usalo no seu servizo diario entre [[Toquio]] e [[Bombai]]. Este servizo iniciouse en setembro de [[2007]] e usa Boeing 737-700ER equipados con configuracións de 38 (38 Club ANA) e 48 (24 Club ANA/24 Economy) asentos de catro por liña e un tanque de combustible extra. Cara novembro de [[2015]] entregáranse 1 118 -700, 119 -700 BBJ, 19 -700C e 14 -700W. === 737-800 === [[Imaxe:EC-LTM 737 Air Europa VGO 01.jpg|miniatura|250px|737-800 de [[Air Europa]]]] O 737-800 é unha versión alongada do 737-700, que substitúe ao 737-400. Tamén enche o oco deixado pola decisión de interromper a fabricación dos [[McDonnell Douglas MD-80]] e [[McDonnell Douglas MD-90|MD-90]] tras a fusión de Boeing con [[McDonnell Douglas]]. O -800 foi lanzado por [[Hapag-Lloyd Flug]] (no presente [[TUIfly]]) en [[1994]], entrando en servizo en [[1998]].<ref>{{Cita web|título=First Boeing Next-Generation 737-800 Goes To Hapag-Lloyd|url=https://boeing.mediaroom.com/1998-04-23-First-Boeing-Next-Generation-737-800-Goes-To-Hapag-Lloyd|páxina-web=MediaRoom|data-acceso=2022-02-21}}</ref> O 737-800 pode levar 162 pasaxeiros nunha configuración de 2 clases ou 189 en clase única e compite co [[Airbus A320]]. Para moitas aeroliñas estadounidense o 737-800 substituíron os vellos trimotores [[Boeing 727-200]]. O 737-800 está tamén entre os modelos que substituíron a serie McDonnell Douglas MD-80; consome 3.200 litros de combustible por hora, un 80% do consumido por un MD-80 nun voo das mesmas características, incluso cando transporta máis pasaxeiros que este.<ref>{{cita web|título=Aerospace Notebook: MD-80 era winding down as fuel costs rise|url=http://www.seattlepi.com/business/article/Aerospace-Notebook-MD-80-era-winding-down-as-1277527.php|editor=Seattlepi|dataacceso=15 de decembro de 2016}}</ref> Segundo o Airline Monitor, unha publicación da industria, oun 737-800 queima 18,5 litros por asento cada hora.<ref>{{cita web|título=Mindful of rivals, Boeing keeps tinkering with its 737|url=http://www.bizjournals.com/seattle/stories/2008/08/11/story13.html?page=all|editor=Orlando Business Journal|dataacceso=15 de decembro de 2016}}</ref> O [[14 de agosto]] de [[2008]] [[American Airlines]] anunciou 26 pedidos para o 737-800 (20 eran opcións de contratos asinados anteriormente e 6 novos pedidos) así como entregas aceleradas. [[Ryanair]] está entre os operadores máis grandes do Boeing 737-800, cunha frota duns 300 aparellos que voan en rutas por toda [[Europa]] e o norte de [[África]].<ref>{{cita web|título=Frota de Ryanair|url=https://www.ryanair.com/ie/en/useful-info/about-ryanair/fleet|editor=Ryanair|dataacceso=15 de decembro de 2016}}</ref> En novembro de [[2015]] entregáranse 4.120 -800, 67 -800A e 21 -800 BBJ2, quedando aínda 936 pedidos. En [[2011]] [[United Airlines]] operou o primeiro voo comercial estadounidense impulsado por unha mestura de biofuel derivado de algas e combustible tradicional de avión utilizando un Boeing 737-800 dende [[Houston, Texas|Houston]] ata [[Chicago]] para reducir a súa pegada de carbono.<ref>{{cita web|título=Commercial airlines industry mixed on imminent emission regulations|url=http://edition.cnn.com/2015/06/04/politics/airline-carbon-emission-regulations-obama/|editor=CNN|dataacceso=15 de decembro de 2016}}</ref> ==== 737-800BCF ==== En febreiro de [[2016]] Boeing lanzou un programa de conversión de pasaxeiros a carga designado 737-800BCF (Boeing Converted Freighter). Boeing comezou o programa con pedidos para 55 conversións, agardando a primeira entrega a finais de [[2017]].<ref>{{cita web|título=Boeing launches 737-800BCF programme|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/boeing-launches-737-800bcf-programme-422323/|editor=FlightGlobal|dataacceso=15 de decembro de 2016}}</ref> Finalmente o primeiro avión convertido entregouse a [[West Atlantic]] en abril de 2018.<ref>{{Cita web|título=Boeing delivers first 737-800BCF to West Atlantic|url=https://www.flightglobal.com/airframers/boeing-delivers-first-737-800bcf-to-west-atlantic/127809.article|páxina-web=Flight Global|data-acceso=2022-02-22|lingua=en|nome=Kate|apelidos=Sarsfield}}</ref> No Farnborough Airshow de 2018, GECAS anunciou un acordo por 20 pedidos en firme e 15 opcións polo 737-800BCF, aumentando o seu compromiso ata os 50 avións. Os pedidos e compromisos totais ascende a 80 avións para media ducia de clientes. Entre as modificacións da célula do 737-800 inclúense a instalación dunha gran porta de carga, un sistema de manexo de carga, e aloxamento adicional para tripulantes ou pasaxeiros.<ref>{{Cita web|título=GECAS, Boeing Announce Agreement for 35x 737-800 Boeing Converted Freighters|url=https://www.genewsroom.com/press-releases/gecas-boeing-announce-agreement-35x-737-800-boeing-converted-freighters-284441|páxina-web=web.archive.org|data=2018-07-25|data-acceso=2022-02-22|data-arquivo=25 de xullo de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180725183745/https://www.genewsroom.com/press-releases/gecas-boeing-announce-agreement-35x-737-800-boeing-converted-freighters-284441|url-morta=unfit}}</ref> O avión está deseñado para voar a unha distancia de ata 3 695 km cun MTOW de 79 000 kg.<ref>{{Cita web|url=https://www.boeing.com/resources/boeingdotcom/commercial/services/assets/brochure/737_800BCF.pdf|páxina-web=Boeing|título=737-800BCF Boeing Converted Freighter|data-acceso=22 de febreiro de 2022}}</ref> === 737-900 === [[Imaxe:Alaska Airlines 737-900 with Disneyworld livery.jpg|miniatura|250px|737-900 de [[Alaska Airlines]]]] Posteriormente Boeing introduciu o 737-900, a variante máis longa ata a data. Debido a que o −900 conserva a mesma configuración de evacuación que o -800, a capacidade de asentos está limitada a 189 nunha única clase, aínda que con dúas clases o seu número aumenta ata os 177. [[Alaska Airlines]] lanzou esta variante en [[1997]] e a súa primeira entrega foi o [[15 de maio]] de [[2001]]. O 737-900 tamén conserva o peso máximo na engalaxe e a capacidade de combustible do −800, perdendo alcance por carga útil. Estas deficiencias impediron que ata fai pouco puidese competir eficientemente contra o [[Airbus A321]]. ==== 737-900ER ==== O 737-900ER (ER de extended range), que foi chamado 737-900X antes do seu lanzamento, é a variante máis nova e máis grande da liña Boeing 737 NG. Introducíuse para cumprir co alcance e capacidade de pasaxeiros do 757-200, que xa non se fabricaba, e para competir directamente co Airbus A321.{{ampliar}} == Notas == {{listaref|2}} {{commonscat}} {{Boeing civil}} {{Control de autoridades}} {{Aviación en progreso}} [[Categoría:Aeronaves de Boeing]] [[Categoría:Aeronaves de pasaxeiros]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1997]] ouotj8m75rnmpsatmhhtrbqjg0465t6 0 356857 7109328 6542238 2025-06-28T11:21:40Z Breogan2008 23204 7109328 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Fracture''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de suspense dirixido por [[Gregory Hoblit]] que se estreou no [[2007]]. Está protagonizado por [[Anthony Hopkins]] e [[Ryan Gosling]]. O filme recibiu críticas polo xeral positivas e foi un éxito de recadación, cuns ingresos de $91,4 millóns sobre un orzamento de $45 millóns de produción. == Personaxes == * [[Anthony Hopkins]] como Theodore "Ted" Crawford * [[Ryan Gosling]] como William "Willy" Beachum * [[David Strathairn]] como Fiscal Joe Lobruto * [[Rosamund Pike]] como Nikki Gardner * [[Embeth Davidtz]] como Jennifer Crawford * [[Billy Burke (actor)|Billy Burke]] como Tenente Rob Nunally * [[Cliff Curtis]] como Detective Flores * [[Fiona Shaw]] como Xuíz Robinson * [[Bob Gunton]] como Xuíz Frank Gardner * [[Josh Stamberg]] como Norman Foster * [[Xander Berkeley]] como Xuíz Moran * [[Zoe Kazan]] como Mona == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0488120}} * [http://www.allmovie.com/movie/v345081 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=fracture.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/fracture/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2007]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Gregory Hoblit]] [[Categoría:Filmes sobre avogados]] [[Categoría:Filmes sobre asasinos]] [[Categoría:Filmes de Castle Rock Entertainment]] [[Categoría:Filmes de New Line Cinema]] otmzt6ri82nbk70rhj0g4400uc7xwpn 0 357373 7109207 6710184 2025-06-28T06:41:28Z Breogan2008 23204 7109207 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''A selva esmeralda''''' (en {{lang-en|The Emerald Forest}}) é un filme [[Reino Unido|británico]] dirixido por [[John Boorman]] que se estreou en [[1985]]. É un filme de aventuras ambientado na selva chuviosa do [[Brasil]]. Está inspirado nunha historia real. Estreouse fóra de competición no Festival de Cannes de 1985.<ref name="festival-cannes.com">{{cita web |url=http://www.festival-cannes.com/en/archives/ficheFilm/id/928/year/1985.html |título=Festival de Cannes: The Emerald Forest |dataacceso=8 de xullo de 2009|editor=festival-cannes.com}}</ref> Estreouse en [[Lingua galega|galego]] o [[22 de agosto]] de [[1993]] na [[TVG]].<ref>''La Voz de Galicia'', 22 de agosto de 1993. Páx. 79</ref> == Personaxes == {{Div col}} * [[Powers Boothe]] como Bill Markham * [[Meg Foster]] como Jean Markham * [[Charley Boorman]] como Tomme/Tommy Markham ** William Rodriguez como Tommy Markham de neno * [[Estee Chandler]] como Heather Markham ** [[Yara Vaneau]] como Heather Markham de neno * [[Rui Polanah]] como Xefe Wanadi * [[Dira Paes]] como Kachiri * [[Eduardo Conde]] como Werner * [[Ariel Coelho]] como Padre Leduc * [[Peter Marinker]] como Perreira * [[Claudio Moreno]] como Jacareh, Xefe da tribo feroz * [[Mario Borges]] como Costa * [[Átila Iório]] como Comerciante * [[Gabriel Archanjo]] como Comerciante * [[Gracindo Júnior]] como Carlos * [[Arthur Muhlenberg]] como Rico * [[Chico Terto]] como Paulo Resto de membros da tribo invisible * [[Maria Helena Velasco]] como Uluru * [[Tetchie Agbayani]] como Caia * [[Paulo Vinicius]] como Mapi * [[Aloiso Flores]] como Samanpo * Joao Mauricio como Mono * [[Isabel Bicudo]] como curmá de Kachiri * [[Patricia Prisco]] como curmá de Kachiri * [[Silvana de Faria]] como Pequi {{Div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0089087}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=emeraldforest.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/emerald_forest/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Reino Unido}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Selva esmeralda, A}} [[Categoría:Filmes de 1985]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua portuguesa]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dirixidos por John Boorman]] [[Categoría:Filmes sobre cazadores-recolectores]] [[Categoría:Filmes baseados en feitos reais]] [[Categoría:Filmes sobre o medio ambiente]] [[Categoría:Filmes ambientados no Brasil]] [[Categoría:Filmes rodados en Río de Xaneiro]] [[Categoría:Filmes de 1985 con versión en galego]] 85tm8jpuufsw3kv9578pt155ib31oak 0 357467 7109329 6899467 2025-06-28T11:21:51Z Breogan2008 23204 7109329 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Let Me In''''' é un filme [[Reino Unido|británico]]-estadounidense de terror e romance<ref>{{cita novas | data = 9 de marzo de 2010 | autor = Olsen, Mark | url= http://articles.latimes.com/2010/may/09/entertainment/la-ca-letmein-20100509 |editor= Los Angeles Times |título= Matt Reeves to genre fans: 'Let Me In' |dataacceso=4 de abril de 2011}}</ref> escrito e dirixido por [[Matt Reeves]] que se estreou no [[2010]]. Está protagonizado por [[Kodi Smit-McPhee]], [[Chloë Grace Moretz]], [[Elias Koteas]] e [[Richard Jenkins]]. É un [[remake]] do filme sueco de 2008 ''[[Låt den rätte komma in]]'' (2008).<ref>{{cita web| url=http://www.afi.com/members/catalog/DetailView.aspx?s=&Movie=66529|título=American Film Institute: Let Me In}}</ref> Conta a historia dun neno que é acosado no colexio e que se fai amigo dunha vampiro nena. == Personaxes == * [[Kodi Smit-McPhee]] como Owen * [[Chloë Grace Moretz]] como Abby * [[Richard Jenkins]] como Thomas * [[Cara Buono]] como nai de Owen * [[Elias Koteas]] como Policía ** Koteas como a voz do pai de Owen * [[Sasha Barrese]] como Virginia * [[Dylan Minnette]] como Kenny * [[Ritchie Coster]] como Mr. Zorić * [[Jimmy Pinchak|Jimmy Jax Pinchak]] como Mark * Nicolai Dorian como Donald * Colin Moretz como Cashier * Dylan Kenin como Larry * Brett DelBuono como Jimmy * [[Chris Browning]] como Jack == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1228987}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=lettherightonein09.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/let_me_in/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2010]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Matt Reeves]] [[Categoría:Filmes sobre bullying]] [[Categoría:Filmes de vampiros]] [[Categoría:Filmes rodados en Novo México]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1983]] [[Categoría:Filmes ambientados en Novo México]] [[Categoría:Filmes de Relativity Media]] tor781r9qjh9217tofg410isl2uss64 0 357535 7109209 6766025 2025-06-28T06:42:20Z Breogan2008 23204 7109209 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Van Helsing''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de aventuras e fantasía dirixido por [[Stephen Sommers]] que se estreou no [[2004]]. Está protagonizado por [[Hugh Jackman]], que interpreta o cazador de monstros [[Abraham Van Helsing|Van Helsing]], e por [[Kate Beckinsale]] que interpreta a Anna Valerious. O filme é unha homenaxe e tributo ós filmes de monstros das décadas de 1930 e 1940 (tamén producidas por [[Universal Studios]] que estaban baseadas nas novelas de [[Bram Stoker]] e [[Mary Shelley]]), dos cales, Sommers é un gran afeccionado. Malia as críticas negativas, o filme tivo unha recadación de $300 millóns en todo o mundo. == Personaxes == {{div col}} * [[Hugh Jackman]] como [[Abraham Van Helsing|Gabriel Van Helsing]] * [[Kate Beckinsale]] como Anna Valerious * [[Richard Roxburgh]] como [[Conde Drácula|Conde Vladislaus Dracula]] * [[David Wenham]] como Carl * [[Shuler Hensley]] como [[monstro de Frankenstein]]. * [[Elena Anaya]] como Aleera * [[Will Kemp (actor)|Will Kemp]] como Velkan Valerious * [[Kevin J. O'Connor (actor)|Kevin J. O'Connor]] como Igor * [[Alun Armstrong]] como Cardeal Jinette * [[Silvia Colloca]] como Verona * [[Josie Maran]] como Marishka * [[Tom Fisher (actor)|Tom Fisher]] como Top Hat * [[Samuel West]] como [[Victor Frankenstein|Dr. Victor Frankenstein]]. * Stephen H. Fisher como [[Dr. Jekyll e Mr. Hyde|Dr. Jekyll]]. * [[Robbie Coltrane]] como voz de [[Dr. Jekyll e Mr. Hyde|Mr. Hyde]]. {{div col end}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0338526}} * [http://www.allmovie.com/movie/v286519 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=vanhelsing.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/van_helsing/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2004]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Stephen Sommers]] [[Categoría:Filmes de vampiros]] [[Categoría:Filmes de Frankenstein]] [[Categoría:Filmes de capa e espada]] [[Categoría:Filmes de lobishomes]] [[Categoría:Filmes rodados na República Checa]] [[Categoría:Filmes rodados en Florida]] [[Categoría:Filmes rodados nos Ánxeles]] [[Categoría:Filmes rodados en París]] [[Categoría:Filmes rodados en Roma]] [[Categoría:Filmes ambientados en Budapest]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1887]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1888]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes ambientados en Eslovaquia]] de9j0lbumz5i73sfox4plj65sz2e5lr 0 358482 7109042 6032182 2025-06-27T23:03:46Z O Breixo 127505 7109042 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=decembro de 2016}} {{Produto}} O '''Grumman A-6 Intruder''' foi un avión de ataque birreactor [[estadounidense]] de á media e capacidade todo-tempo fabricado por [[Grumman Aerospace]]. Estivo en servizo coa [[Armada dos Estados Unidos de América|Armada dos Estados Unidos]] e o Corpo de Marines entre [[1963]] e [[1997]]. O Intruder foi deseñado como un avión de ataque medio todo-tempo para substituír o modelo de pistóns [[Douglas A-1 Skyraider]]. Cando se anunciou o retiro do A-6E, o seu rol foi tomado polo [[Grumman F-14 Tomcat]] equipado co pod LANTIRN. Do A-6 desenvolveuse unha variante de guerra electrónica, o [[Northrop Grumman EA-6B Prowler|EA-6]]. {{control de autoridades}} {{aviación en progreso}} [[Categoría:Aeronaves de Grumman]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1969]] hdratmpweqbl84rwzdt3sjmds78h5g6 0 358557 7109041 6314772 2025-06-27T23:03:39Z O Breixo 127505 7109041 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=decembro de 2016}} {{Produto}} O '''Messerschmitt Bf 110''', ás veces chamado erroneamente '''Me 110''', foi un caza pesado bimotor (''Zerstörer'' - destrutor en alemán) e caza nocturno (''Jagdbomber'' ou ''Jabo'') desenvolvido pola [[Alemaña Nazi]] nos anos 30 e usado pola [[Luftwaffe]] e outros durante a [[segunda guerra mundial]]. [[Hermann Göring]] foi un defensor do Bf 110. Estaba armado con dous canóns MG FF de 20&nbsp;mm, catro metralladoras de 7,92&nbsp;mm MG 17, e unha metralladora de 7,92&nbsp;mm MG 15 ou MG 81Z para defensa. Os traballos de desenvolvemento dun modelo mellorado para substituír o Bf 110, o [[Messerschmitt Me 210]], comezaron antes de que se iniciase a guerra, pero problemas coa súa aerodinámica facendo que o Bf 110 loitase ata o final da guerra en varios roles, xunto cos seus sustitutos, o Me 210 e o significativamente mellorado [[Messerschmitt Me 410|Me 410]] ''Hornisse''. O Bf 110 actuou cun considerable éxito inicial nas primeiras campañas, a polaca, a norueguesa e a [[batalla de Francia]]. A principal debilidade do Bf 110 era a súa falta de axilidade no aire, aínda que este feito podía mitigarse con tácticas axeitadas. A súa debilidade foi utilizada cando voaba como escolta próxima dos bombardeiros alemáns durante a [[batalla de Inglaterra]]. Cando os bombardeiros británicos comezaron a atacar territorio alemán pola noite, algunhas unidades de Bf 110 foron retiradas e despregadas como cazas nocturnos, un rol para o cal o avión estaba ben adaptado. Tras a batalla de Inglaterra o Bf 110 gozou dun exitoso período como caza de superioridade aérea e avión de ataque noutros teatros, e defendeu Alemaña dos ataques estratéxicos diúrnos da 8ª Forza Aérea da USAAF, ata que un gran cambio nas tácticas dos cazas estadounidenses fíxoos cada vez máis vulnerables aos avións aliados a comezos de [[1944]]. Durante a [[Fronte dos Balcáns|campaña dos Balcáns]], a [[campaña no Norte de África]] e a [[Fronte Oriental (Segunda Guerra Mundial)|Fronte Oriental]], prestou un valioso apoio ao exército alemán en terra como un potente cazabombardeiro. Posteriormente converteuse nun formidable caza nocturno equipado con radar, sendo o principal avión deste tipo da ''Luftwaffe''. A meirande parte dos ases alemáns de cazas nocturnos voaron o Bf 110 nalgún momento das súas carreiras, e o quinto maior as deste tipo de todos os tempos, o maior [[Heinz-Wolfgang Schnaufer]], voou unicamente neste avión e reclamou 121 vitorias en 164 misións de combate. {{control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Messerschmitt]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1936]] jikoa1kx1qg4gv8pjvmivx5utotyokt 0 358576 7109040 6693991 2025-06-27T23:03:27Z O Breixo 127505 7109040 wikitext text/x-wiki {{Sen referencias|data=decembro de 2016}} {{Produto}} O '''Canadair Sabre''' foi un caza a reacción fabricado por [[Canadair]] baixo licenza da compañía californiana [[North American Aviation]], principalmente para ser usado pola [[Real Forza Aérea do Canadá]] (RCAF). Trátase dunha versión do [[North American F-86 Sabre]] e foi producido ata [[1958]] e utilizado pola RCAF ata ser substituído polo [[Canadair CF-104]] en [[1962]]. Varias forzas aéreas adoptarían o avión. Houbo dous series de produción principais do avión. A primeira, composta polos Mk. 2 e Mk. 4, das que se fabricaron algo menos de 1 000 unidades, era moi semellante ao seu homólogo estadounidense, diferenciándose só en pequenos detalles. A segunda serie, os Mk. 5' e Mk. 6' fabricados en números semellantes, modeláronse a partir das últimas versións estadounidenses con ás máis grandes para unha mellor manobrabilidade e un motor [[Avro Canada Orenda]]. O derradeiros Canadair Sabre operativos en primeira liña estivo en Paquistán, cuxos Mk. 6 equipado con [[AIM-9 Sidewinder]] foron a columna vertebral da súa forza aérea durante a [[guerra indo-paquistaní de 1971]]. Estes foron retirados gradualmente despois de 1971, cos últimos exemplares deixando o servizo combate en 1980. Aínda que na década de 1960 foron substituídas por deseños de maior rendemento na maioría das outras forzas, as versións dos últimos modelos serviron en funcións secundarias na década dos 70. Algúns exemplos impulsados ​​por Orenda fixéronse famosos por outras fazañas. O máis destacado foi o único Mk. 3, o banco de probas para a instalación do Orenda, que Jacqueline Cochran utilizou en 1953 para establecer varios récords de velocidade, incluíndo converterse na primeira muller en romper a barreira do son. Outro, un Mk. 6 ex-RCAF que deixou o servizo en 1974, pasou a converterse no avión de persecución de Boeing para voos de proba ata 1991. Moitos destes avións posteriores consérvanse agora en museos. {{control de autoridades}} {{aviación en progreso}} [[Categoría:Aeronaves de Canadair]] [[Categoría:Cazas]] 908sw0rqwjpexkrwk6opo4me5gkjekd 0 359712 7109330 6201615 2025-06-28T11:22:09Z Breogan2008 23204 7109330 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Singin' in the Rain''''' é un [[filme]] [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[1952]] dirixido e coreografado por [[Gene Kelly]] e [[Stanley Donen]]. Está protagonizado polo propio Kelly, [[Donald O'Connor]] e [[Debbie Reynolds]]. Feito seguindo os esquemas clásicos do [[Metro-Goldwyn-Mayer]], ten a súa inspiración en toda a serie de ''The Broadway Melody'' que se realizaron en Hollywood nos [[década de 1930|30]] e [[Década de 1940|40]], coincidindo coa aparición do [[cine sonoro]]. O filme foi un éxito moderado no momento da súa estrea. Donald O'Connor gañou o [[Globo de Ouro ó mellor actor - Comedia ou musical|Globo de Ouro ó mellor actor en comedia ou musical]], e [[Betty Comden]] e [[Adolph Green]] gañaron o Premio "Writers Guild of America" ó mellor guión, mentres que [[Jean Hagen]] foi nomeada ó [[Oscar á mellor actriz secundaria]]. Porén, conseguiu un status de filme lendario pola crítica contemporánea, e é frecuentemente considerado como un dos mellor filmes musicais xamais feitos,<ref>Haley Jr., Jack: ''[[That's Entertainment!]],'' Frank Sinatra segments. [[Metro-Goldwyn-Mayer]], 1974</ref> e o mellor filme xamais feito en "[[Arthur Freed|Freed Unit]]" da [[Metro-Goldwyn-Mayer]]. Subiu ó máis alto da lista [[American Film Institute|AFI]] dos mellores filmes musicais e foi clasificado como o quinto mellor filme estadounidense de tódolos tempos de acordo coa lista [[Lista das mellores películas estadounidenses segundo o American Film Institute|lista AFI]] de 2007. En 1989, a [[Biblioteca do Congreso dos Estados Unidos de América]] escolleu o filme para a súa preservación no [[National Film Registry]]. En 2005, o [[British Film Institute]] incluíuno na súa lista de 50 filmes que deberías ver ós 14 anos. Na lista de 2017 da revista ''[[Sight & Sound]]'' sobre os 50 mellores filmes de tódolos tempos, ''Singin' in the Rain'' atópase no posto vinte.<ref>{{Cita novas|url=http://www.bfi.org.uk/news/50-greatest-films-all-time|título=The 50 Greatest Films of All Time {{!}} Sight & Sound|editor=British Film Institute|dataacceso=11 de agosto de 2017|lingua=en}}</ref> == Argumento == [[Ficheiro:Singin'_in_the_Rain_trailer_(1952).webm|miniatura|Reclamo|307x307px]] Don Lockwood é unha romántica estrela do [[cine mudo]] a quen custou moito chegar até a cima. Até chegar a triunfar en Hollywood levou un longo camiño en compañía do seu íntimo amigo Cosmo Brown. Agora forma parella con Lina Lamont, unha bela moza, non tan parva como parece, pero bastante turbia nas súas intencións. Son a parella de moda dos estudios cinematográficos que dirixe R.F. Simpson. Tras unha das estreas, Don coñece a Kathy Selden, unha actriz de teatro aínda descoñecida, que primeiro menospreza a arte do cine e logo sae dunha torta resultando ser unha das bailarinas do coro que vai á festa. Don e Kathy namóranse. Paralelamente, produciuse un terremoto na industria cinematográfica: o [[cine sonoro]] chega arrasando. O público quere máis e hai que ''reconverter'' o último filme de Lockwood e Lamont en musical, o que non sería un problema se non resultase que Lina Lamont ten unha voz de [[rata]] completamente inservible para o [[cine]]. == Personaxes == * [[Gene Kelly]] como Don Lockwood. A súa interpretación na canción "Singin' in the Rain" é considerada no presente como unha icona.<ref name="storybehind">Betty Comden and Adolph Green (2002). ''The story Behind Singin' in the Rain: Now It Can be Told'', reprint of the ''Singin' In the Rain'' screenplay introduction, originally published in 1972, included in the liner notes of the ''Music from the original motion picture soundtrack (deluxe edition) Singin' in the Rain'' double CD by [[Rhino Entertainment]] and [[Turner Classic Movies]].</ref> * [[Debbie Reynolds]] como Kathy Selden. Os directores Gene Kelly e Stanley Donen insistiron que Reynolds sempre foi a súa primeira nas súas mentes para interpretar o papel.<ref>Osborne, Robert. TCM commentary, "Singing in the Rain."</ref> Malia que o filme explora a idea de que Kathy ten que dobrar a voz de Lina, na escena onde Kathy está a dobrar o diálogo de Lina ("Our love will last 'til the stars turn cold"), úsase a voz normal de Jean Hagen.<ref>Hess & Dabholkarm (2009), p.145</ref><ref name="Debbie Reynolds My Life">{{cita libro |apelido1= Reynolds |nome1= Debbie |apelido2= Columbia |nome2= David Patrick |título= Debbie: My Life |url= https://archive.org/details/debbiemylife0000reyn |ano= 1989 |editorial= [[Pocket Books]] |isbn= 978-0671687922 |páxina= [https://archive.org/details/debbiemylife0000reyn/page/97 97]}}</ref><ref name="The Observer 18 March 2007">{{cita novas |apelido= Kermode |nome= Mark |título= The 50 greatest film soundtracks: 11. Singin' In The Rain |url= https://www.theguardian.com/music/2007/mar/18/features.musicmonthly14 |data= 18 de marzo de 2007 |xornal= [[The Observer]] |localización= Londres |dataacceso= 4 de agosto de 2015 }}</ref> * [[Donald O'Connor]] como Cosmo Brown, o compañeiro de toda a vida de Don e artista de [[vaudeville]], quen se converte no xefe do departamento musical de Monumental Pictures. * [[Jean Hagen]] como Lina Lamont. Despois do seu papel en ''[[A xungla do asfalto]]'', Hagen foi presentada para o papel polo produtor Arthur Freed. Fixo unha imitación incrible de [[Judy Holliday]] na personaxe de Billie Dawn do filme ''[[Nacida onte]]'', para a cal Hagen fixera unha profunda investigación de Holliday; que lle fixo gañar o papel.<ref>Susman, Gary (29 de marzo de 2012; actualizado o 6 de decembro de 2017) [https://www.huffingtonpost.com/2012/03/27/singin-in-the-rain-60th-anniversary_n_1390079.html "'Singin' in the Rain' 60th Anniversary: 25 Things You Didn't Know About Hollywood's Greatest Musical"] ''[[Huffington Post]]''</ref> * [[Millard Mitchell]] como R.F. Simpson. As iniciais do xefe ficticio de Monumental Pictures son unha referencia ó produtor Arthur Freed. R.F. tamén emprega unha das expresións favoritas de Freed cando di que el "cannot quite visualize it" e que ten que velo no filme primeiro, referíndose á secuencia de "Broadway Melody". Isto trátase dunha broma, xa que a audiencia acaba de ver a secuencia. * [[Cyd Charisse]] como a muller de pernas longas no vestido verde e cabelo [[Louise Brooks]] que baila con Gene Kelly na secuencia "Broadway Melody". * [[Douglas Fowley]] como Roscoe Dexter, o director dos filmes de Don e Lina. * [[Rita Moreno]] como Zelda Zanders == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == {{commonscat}} === Bibliografía === * [[Betty Comden|Comden, Betty]] & [[Adolph Green|Green, Adolph]] (1972) "Introduction" ''Singin' in the Rain''. Nova York: Viking. SBN 670-01946-1 * {{Cita libro |last=Comden |first=Betty |authorlink=Betty Comden |last2=Green |first2=Adolph |author2link=Adolph Green |title=Singin' in the Rain |url=https://archive.org/details/singininrainclas00bett |location=Nova York |publisher=Lorrimer Publishing |date=1986 |isbn=0-85647-116-X |oclc=13125781}} * {{Cita web |url=http://www.rogerebert.com/reviews/great-movie-singin-in-the-rain-1952 |title=Reviews: ''Singin' in the Rain'' |last=Ebert |first=Roger |authorlink=Roger Ebert |date=14 de febreiro de 1999 |website=RogerEbert.com |access-date=2016-02-14}} * {{Cita web |url=http://www.filmsite.org/sing.html |title=FilmSite Review: ''Singin' in the Rain'' (1952) |website=[[Filmsite.org]] |publisher=[[AMC (TV channel)|AMC]] |access-date=2016-02-14}} * {{Cita libro |url=http://www.love-and-learning.info/Singin'%20in%20the%20Rain.htm |last=Hess |first=Earl J. |last2=Dabholkar |first2=Pratibha A. |title=Singin' in the Rain: The Making of an American Masterpiece |date=2009 |publisher=University Press of Kansas |location=Lawrence |isbn=978-0-7006-1656-5 |oclc=291908067 |access-date=2016-02-14}} * {{Cita web |url=http://www.cinemademerde.com/Essay-Singin_Rain.shtml |last=Telek |first=Scott |title=Speaking vs. Dancing in the Rain |website=Cinema de Merde |date=11 de novembro de 2007 |access-date=14 de febreiro de 2016 |data-arquivo=22 de xullo de 2012 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120722055346/http://cinemademerde.com/Essay-Singin_Rain.shtml |url-morta=yes }} * {{Cita libro |last=Wollen |first=Peter |authorlink=Peter Wollen |title=Singin' in the Rain |url=https://archive.org/details/singininrain0000woll |location=Londres|publisher=BFI Publishing |date=1992 |isbn=0-85170-351-8 |oclc=27108548}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0045152}} * [https://www.allmovie.com/movie/v44857 Ficha en AllMovie] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/singin_in_the_rain Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1952]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Stanley Donen]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Gene Kelly]] [[Categoría:Filmes de Metro-Goldwyn-Mayer]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1927]] [[Categoría:Filmes de comedia]] [[Categoría:Filmes musicais]] [[Categoría:Filmes preservados no National Film Registry]] 01vow93y66t822qntkq0jo8d9ocijo8 0 359720 7109331 6372981 2025-06-28T11:22:35Z Breogan2008 23204 7109331 wikitext text/x-wiki {{título en cursiva}} {{Outros homónimos|Cotton Club}} {{Obra}} '''''Cotton Club''''' é un [[filme]] estadounidense de [[1984]], dirixido por [[Francis Ford Coppola]]. Protagonizado por [[Richard Gere]], [[Gregory Hines]], [[Diane Lane]], [[Bob Hoskins]], [[Nicolas Cage]], [[James Remar]] e [[Laurence Fishburne]] nos papeis principais. == Sinopse == En [[1919]], a [[Ley Seca|Lei Seca]] xerou unha onda de violencia que se estendeu través dos [[Estados Unidos]]. En [[Nova York]], o [[Cotton Club]], un [[cabaré]] que é o inframundo, políticos e celebridades do momento dánse o gusto dos praceres prohibidos. Un trompetista branco e unha bailarina negra son varridos nunha tormenta onde o amor e a ambición xógase ao ritmo da danza da billa, o [[jazz]] ... e [[metralladora]]s. == Elenco de actores == * Richard Gere: ''Dixie Dwyer'' * Gregory Hines: ''Sandman Williams'' * Diane Lane: ''Vera Cicero'' * Lonette McKee: ''Lila Rose Oliver'' * Bob Hoskins: ''Owney Madden'' * James Remar: ''Dutch Schultz'' * Nicolas Cage: ''Vincent Dwyer'' * Allen Garfield: ''Abbadabba Berman'' * Fred Gwynne: ''Frenchy Demange'' * Gwen Verdon: ''Tish Dwyer'' * Lisa Jane Persky: ''Frances Flegenheimer'' * Maurice Hines: ''Clay Williams'' * Julian Beck: ''Sol Weinstein'' * Novella Nelson: ''Madame St. Clair'' * Laurence Fishburne: ''Bumpy Rhodes'' * Tom Waits: ''Irving Starck'' * Robert Earl Jones: ''Joe'' == Premios == * [[Premio BAFTA]] [[1986]]: ao mellor vestiario (Milena Canonero) == Nomeamentos == * 2 nomeamentos ao [[Premios Oscar|premio Óscar]][[1985]]: á mellor dirección de arte e á mellor montaxe. * 1 nomeamento a [[Premio BAFTA]] [[1986]]: ao mellor son. * 2 nomeamentos ao premio [[Premios Globo de Ouro|Globo de Ouro]] [[1985]]: ao mellor director e ao mellor filme. * 1 nomeamento ao premio [[Motion Picture Sound Editors]] [[1985]]: á mellor montaxe de son e aos mellores efectos. * 1 nomeamento ao [[Premio Japanese Academy]] [[1985]]: ao mellor filme estranxeiro. * 1 nomeamento ao premio [[Golden Raspberry]] [[1985]]: a Diane Lane. {{control de autoridades}} [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Francis Ford Coppola]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes rodados en Nova York]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de John Barry]] [[Categoría:Filmes ambientados en Nova York]] s73b8e38q2k1juz9lwtbyk4kinu42uo 0 360177 7108432 7002567 2025-06-27T15:18:41Z Autopistero20502020 127649 7108432 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Carracedo da Serra''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Carracedo da Serra, A Gudiña|Carracedo da Serra]]''', parroquia do concello da [[A Gudiña|Gudiña]]; **'''[[Carracedo da Serra, Carracedo da Serra, A Gudiña|Carracedo da Serra]]''', lugar de dita parroquia. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Carracedo|A Serra}} {{Control de autoridades}} 0g76l5gny15edd4g6dy2af374zed1bc 0 360593 7109332 6367753 2025-06-28T11:22:44Z Breogan2008 23204 7109332 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Passengers''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] do xénero [[ciencia ficción]] e romance, dirixido por [[Morten Tyldum]] e escrito por Jon Spaihts. O filme é protagonizado por [[Chris Pratt]] e [[Jennifer Lawrence]], con [[Michael Sheen]] e [[Laurence Fishburne]] nos papeis secundarios. Conta a historia de dúas persoas que espertan noventa anos antes dunha [[animación suspendida|hibernación inducida]] nunha nave espacial que os transporta, xunto con outros milleiros de pasaxeiros, cara a un arredado planeta colonial. == Argumento == [[Ficheiro:Chris Pratt by Gage Skidmore 2.jpg|esquerda|200px|miniatura|[[Chris Pratt]] interpreta a Jim Preston no filme.]] A ''Avalon'', unha nave espacial xigante que viaxa a ''Homestead II'', un planeta-colonia afastado, e transporta 5.000 persoas e 258 tripulantes no seu interior en hibernación, entra nun campo de asteroides. O seu escudo frea a meirande parte dos impactos, mais un asteroide de grandes dimensións impacta co seu escudo. Ao iniciar as reparacións, o computador de a bordo esperta accidentalmente a Jim Preston ([[Chris Pratt]]), un enxeñeiro pasaxeiro do ''Avalon'', 90 anos antes de chegar (a viaxe duraría uns 120 anos). Ao prinicipio non se decata de que poida ser un erro, porén conforme pasan as horas e nota que está só, decide tentar acceder á ponte de mando, que está pechada e que só pode abrir o persoal de control (nese intre en hibernación). Mentres percorre a nave a procurar axuda, atopa a Arthur ([[Michael Sheen]]) un barman robótico o cal se sorprende por velo esperto. Tras un ano de illamento coa única compaña de Arthur, Jim tenta suicidarse para acabar coa súa soidade. Antes de se arrebolar ao espazo, atopa a cricabina de Aurora Lane ([[Jennifer Lawrence]]). Ao ollar o seu perfil na lista de pasaxeiros, dáse de conta de que é escritora e loita contra a moralidade de a espertar para que lle faga compaña. Desesperado por morrer e envellecer só, Jim acorda manualmente a Aurora. Inicialmente méntelle dicíndolle que acordara por un erro na súa criocabina. Aurora, desesperada pola idea de envellecer e morrer na nave, tenta volver meterse en hibernación (tal e como o tentara Jim nun principio) sen éxito. Ao final acepta a súa situación e comeza a escribir un libro sobre as súas experiencias. Jim e Aurora teñen unha cita e rematan namorando. A historia continúa co intento de reparación da nave, e a loita por sobreviviren. == Elenco == * [[Chris Pratt]] como Jim Preston.<ref>[http://deadline.com/2016/04/sony-cinemacon-michael-lynton-tom-rothman-ghostbusters-angry-birds-spider-man-1201736715/ «"Sony CinemaCon: ‘Ghostbusters’ Gals, ‘Passengers’ Jennifer Lawrence & Chris Pratt – Live Blog"»] (en inglés). <div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div></ref> * [[Jennifer Lawrence]] como Aurora Lane. * [[Michael Sheen]] como Arthur.<ref>[http://variety.com/2015/film/news/passengers-michael-sheen-jennifer-lawrence-chris-pratt-1201535570/ «Michael Sheen Joins Jennifer Lawrence and Chris Pratt in ‘Passengers’ (EXCLUSIVE)»] (en inglés). <div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div></ref> * [[Laurence Fishburne]] como Gus Mancuso. * [[Andy García]] como Almirante Norris. * [[Aurora Perrineau]] como Celeste, mellor amiga de Aurora. == Produción == O guión orixinal de ''Passengers'' escrito por Jon Spaihts estivo flotando ao redor de Hollywood durante anos.<ref name="Presupuesto"><span class="citation web" id="CITAREF16_de_junio_de_2015">[http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/jennifer-lawrence-chris-pratts-sci-802876 «"Jennifer Lawrence and Chris Pratt's Sci-Fi 'Passengers' Nears Green Light After Sony Behind-the-Scenes Drama"»]. </span></ref> Brian Kirk foi orixinalmente programado para facer o seu debut como director coa película con Keanu Reeves no personaxe principal, e o financiamento de Wayfare Entertainment e a produción da película.<ref>[http://screenrant.com/keanu-reeves-passengers-movie-game-thrones-director/ «"Keanu Reeves Sci-Fi Film ‘Passengers’ Gets a ‘Game of Thrones’ Director"»] (en inglés). screenrant. 16 de xullo de 2013<span class="reference-accessdate">. </span><div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div></ref><ref>[http://www.deadline.com/2013/04/keanu-reeves-passengers-sci-fi-movie-casting/ «"Sci-Fi Pic ‘Passengers’ t Star Keanu Reeves, with Brian Kirk Directing and Wayfare Entertainment Producing"»] (en inglés). deadline. 18 de abril de 2013<span class="reference-accessdate">. </span><div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div></ref> O 5 de decembro de 2014, anunciouse que a Sony Pictures Entertainment gañara a poxa para adquirir os dereitos do filme.<ref>[http://deadline.com/2014/12/passengers-sony-pictures-jon-spaihts-1201311532/ «"Sony Wins Auction For Jon Spaihts Sci-Fi Script ‘Passengers’"»] (en inglés). deadline. 5 de decembro de 2014<span class="reference-accessdate">. </span><div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div></ref> O 27 de xaneiro de 2015, anunciouse que a Sony estaba en conversacións iniciais co director de ''[[The Imitation Game]]'' [[Morten Tyldum]] para dirixir a película.<ref>[http://deadline.com/2015/01/morten-tyldum-passengers-the-imitation-game-sony-1201359938/ «"Sony Engaging ‘Imitation Game’ Helmer Morten Tyldum For Space Saga ‘Passengers’"»] (en inglés). deadline. 27 de xaneiro de 2015<span class="reference-accessdate">. </span><div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div></ref> O 6 de febreiro, [[Variety]] informou que [[Jennifer Lawrence]] estivo en conversacións para unirse á película, e máis tarde o mesmo día, The Wrap tamén informou de que [[Chris Pratt]] estaba en conversacións tamén, para protagonizar a película.<ref>[http://variety.com/2015/film/news/jennifer-lawrence-passengers-new-movie-hunger-games-1201426676/ «"Jennifer Lawrence in Talks for Sci-Fi Drama ‘Passengers’ (Exclusive)"»] (en inglés). variety. 6 de febreiro de 2015<span class="reference-accessdate">. </span><div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div></ref><ref>[http://www.thewrap.com/jennifer-lawrence-in-talks-to-star-in-sonys-space-romance-passengers/ «"Chris Pratt in Talks to Star Opposite Jennifer Lawrence in Sony’s ‘Passengers’ (Exclusive)"»] (en inglés). the wrap. 6 de febreiro de 2015<span class="reference-accessdate">. </span><div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div></ref> O 17 de xullo de 2015, [[Michael Sheen]] uniuse ao elenco da película para interpretar o robot que viaxa xunto a Pratt e Lawrence.<ref name="sD">[http://variety.com/2015/film/news/passengers-michael-sheen-jennifer-lawrence-chris-pratt-1201535570/ «"Michael Sheen Joins Jennifer Lawrence and Chris Pratt in ‘Passengers’ (EXCLUSIVE)"»] (en inglés). variety. 17 de xullo de 2015<span class="reference-accessdate">. </span><div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div></ref> O 5 de agosto de 2015, [[Laurence Fishburne]] estaba en conversacións para unirse á película.<ref>[http://www.hollywoodreporter.com/news/laurence-fishburne-joining-jennifer-lawrence-813143?utm_source=twitter «"Laurence Fishburne Joining Jennifer Lawrence, Chris Pratt in 'Passengers' (Exclusive)"»] (en inglés). <div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div></ref> Os produtores da película serían Company Films de Stephen Hamel, Start Media de Michael Maher e Orixinal Filme de Ori Marmur e Neal H. Moritz.<ref name="sD"/> === Filmación === A rodaxe da película comezou en setembro de 2015 en [[Atlanta]], [[Xeorxia, Estados Unidos de América|Xeorxia]].<ref>[http://www.vcpost.com/articles/94516/20150925/jennifer-lawrence-chris-pratts-latest-film-passengers-started-filming-atlanta.htm «"Jennifer Lawrence and Chris Pratts' Latest Film "Passengers" Has Started Filming In Atlanta; JLaw Spotted In A Freshly Bleached Blonde Locks"»] (en inglés). vcpost.com. 25 de setembro de 2015<span class="reference-accessdate">. </span><div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div></ref><ref>[http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-3248344/Jennifer-Lawrence-wears-nude-tank-joins-Chris-Pratt-Atlanta-set-Passengers.html «"Hard at work!] <div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div></ref> == Estrea == En agosto de 2015, Sony Pictures Entertainment establece á película para estrearse o 21 de decembro do ano 2016.<ref>[http://variety.com/2015/film/news/sony-films-bad-boys-jennifer-lawrence-passengers-1201557242/ «"Sony Dates 16 Films Including Two More ‘Bad Boys’ Sequels, ‘Jumanji’ Remake"»] (en inglés). variety. 5 de agosto de 2015<span class="reference-accessdate">. </span><div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div></ref> == Recepción == === Crítica === '''Passengers''' ten unha cualificación de 30% por parte da crítica no sitio web [[Rotten Tomatoes]], o que daría unha cualificación negativa. Por parte do público ten un 69%, quedaría cunha nota positiva .<ref>[https://www.rottentomatoes.com/m/passengers_2016 «Passengers (2016)»]. <div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div></ref> === Clasificación de venda de billetes === '''Passengers''' debutou no posto 3 da clasificación de venda de entradas, só por baixo de ''[[Rogue One]]'' e ''Sing''. Até agora recadou '''45.300.201''' dos '''120.000.000''' que custou. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|1355644}} * [https://www.boxofficemojo.com/movies/?id=passengers2016.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/passengers_2016 Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [https://www.allmovie.com/movie/v582669 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2016 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Morten Tyldum]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Thomas Newman]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción e aventuras dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción de 2016]] [[Categoría:Filmes ambientados no futuro]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] 3g0gyjx4xr2mcoe1si6w2bta31fre66 0 360696 7109208 6479480 2025-06-28T06:42:03Z Breogan2008 23204 7109208 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Autopista, unha navallada á nosa terra''''', tamén coñecida como '''''Autoestrada, unha navallada á nosa terra''''',<ref>[http://www.culturagalega.org/avg/produccion.php?Cod_prdccn=463&busca=Autoestrada,%20unha%20navallada%20%E1%20nosa%20terra AVG. O soportal do audiovisual galego]</ref> é unha curtametraxe [[documental]] dirixida por [[Llorenç Soler]]. O documental detalla a construción da [[AP-9|autoestrada do Atlántico]], destacando a resistencia popular á súa construción durante a [[Transición Española|transición]]. O filme realizouse en 1977, dous anos despois da morte do ditador [[Francisco Franco]]. O filme foi realizado a petición da coordinadora de afectados da que formaban parte os arquitectos [[César Portela]] e [[Salvador Tarragó i Cid|Salvador Tarragó]].<ref>{{cita libro|título=Marginados y excluidos: un enfoque interdisciplinar|apelidos=Folgar de la Calle et al.|nome=José Mª|editorial=Universidade de Santiago de Compostela|data=2005|url=https://books.google.es/books?id=gO1ObxBB38kC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false|dataacceso=4-1-2016}}</ref> == Argumento == Como a maioría dos filmes de Soler, céntrase nas prácticas posiblemente explotadoras a través das testemuñas das persoas afectadas. Este documental explora o colectivo de granxeiros galegos e a unificación política para loitar contra a construción da autoestrada que cortaría Galicia en dous. Ao final tamén serve como ferramenta para crear conciencia política para inspirar o futuro activismo. Na conclusión do documental o narrador anima o espectador a mobilizarse. O filme contrasta os conceptos de modernización atraso para suxerir unha infraestrutura colonial que dea a entender o poder político representado pola autoestrada e os seus beneficios. Na montaxe o filme tamén documenta a vida rural, a cultura, as tradicións populares e as festas en Galicia durante a [[década de 1970]].<ref>{{cita web|url=http://www.culturaenaccion.com/llorenc-soler/|título=Llorenç Soler, la voz de los sin voz|nome=Pep|apelidos=Sánchez|páxina-web=culturaenaccion.com|dataacceso=16-1-2016}}{{Ligazón morta|data=setembro de 2023 }}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.culturaenaccion.com/llorenc-soler-videos/|título=Mirando hacia atrás con ira [Vídeos de Llorenç Soler]|nome=Pep|apelidos=Sánchez|páxina-web=culturaenaccion.com|dataacceso=16-1-2016}}{{Ligazón morta|data=setembro de 2023 }}</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{Cita libro |apelidos= |nome= |ligazónautor= |apelidos-editor={{Versaleta|Villares Paz}} |nome-editor=Ramón |ligazón-editor=Ramón Villares |ano=2016 |capítulo= |título=100 Galicia cen. Obxectos para contar unha cultura |url=http://consellodacultura.gal/publicacion.php?id=3805 |editorial=[[Consello da Cultura Galega|CCG]] |páxinas= |páxina= |isbn=978-84-92923-71-7 |ref=harv }} === Ligazóns externas === * [https://www.youtube.com/watch?v=xzLAwDnfvE0 ''Autopista, unha navallada á nosa terra''], en YouTube * [http://www.vieiros.com/nova/73665/cicatrizou-a-navallada Cicatrizou a navallada?] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Documentais galegos]] [[Categoría:Filmes en lingua galega]] [[Categoría:Filmes de 1977]] ir5x54fnd6cmtavtxndr1peag1b7tz6 0 361070 7109333 6373160 2025-06-28T11:22:53Z Breogan2008 23204 7109333 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''Deephan''' é un filme dramático [[Francia|francés]] do ano [[2015]] dirixido por [[Jacques Audiard]]. É recoñecido por gañar a [[Palma de Ouro]] no [[Festival Internacional de Cinema de Cannes]] nese mesmo ano, e polos nove nomeamentos que obtivo aos [[premios César]], incluíndo mellor filme, mellor actor e mellor director. == Sinopse == Un home foxe da guerra civil en [[Sri Lanka]] e, para conseguir que Francia lle conceda o dereito de asilo, fai pasar pola súa familia a unha muller e a unha nena que están tamén a fuxir do país. Unha vez en chan francés, atopa traballo como conserxe nun edificio situado nun barrio problemático da periferia. A pesar de que non falan francés, adáptase progresivamente ó seu novo país. == Personaxes == [[Ficheiro:Cannes 2015 34.jpg|miniatura|O equipo de ''Dheepan'' no festival de Cannes de 2015.]] * [[Antonythasan Jesuthasan]] como Dheepan/Sivadhasan * [[Kalieaswari Srinivasan]] como Yalini * [[Claudine Vinasithamby]] como Illayaal * [[Vincent Rottiers]] como Brahim * [[Marc Zinga]] como Youssouf * [[Faouzi Bensaïdi]] como Mr. Habib * [[Bass Dhem]] como Azziz * [[Franck Falise]] conserxe de Hallway C * [[Joséphine de Meaux]] como directora * [[Jean-Baptiste Pouilloux]] como xurista * [[Nathan Anthonypillai]] como intérprete * [[Vasanth Selvam]] como coronel Cheran == Acollida == === Recadación === ''Dheepan'' estreouse nos cinemas de Francia o 28 de agosto de 2015. O filme recadou 3&nbsp;882&nbsp;022 dólares en Franci e 999&nbsp;774 fóra de Francia, facendo un total de 4&nbsp;881&nbsp;796 dólares.<ref name=mojo>{{cita web | url=http://www.boxofficemojo.com/movies/?page=intl&id=dheepan.htm | título=Dheepan (2016) - International Box Office Results | editor=[[Box Office Mojo]] | editorial=[[Internet Movie Database]] | dataacceso=7 de xaneiro de 2016}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|4082068}} * [https://www.boxofficemojo.com/release/rl830244353/weekend/ Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/dheepan Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Palma de Ouro}} {{Barra portal|Cine|Francia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua támil]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Jacques Audiard]] [[Categoría:Filmes gañadores da Palma de Ouro]] [[Categoría:Filmes sobre inmigración]] [[Categoría:Filmes rodados en Tamil Nadu]] [[Categoría:Filmes rodados en Inglaterra]] [[Categoría:Filmes rodados en Francia]] [[Categoría:Filmes rodados na India]] [[Categoría:Filmes rodados en París]] [[Categoría:Filmes ambientados en París]] [[Categoría:Filmes ambientados en Sri Lanka]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2009]] 8ho9nuoadw1tu4pczaruk38s16p3yr0 0 361605 7109334 6367754 2025-06-28T11:23:09Z Breogan2008 23204 7109334 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Street Fighter''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de acción escrito e dirixido por [[Steven E. de Souza]]. Está vagamente baseado no videoxogo ''[[Street Fighter II: The World Warrior|Street Fighter II]]'', producido por [[Capcom]]. Está protagonizado por [[Jean-Claude Van Damme]] e [[Raúl Juliá]], xunto cos actores secundarios [[Byron Mann]], [[Damian Chapa]], [[Kylie Minogue]], [[Ming-Na Wen]] e [[Wes Studi]]. == Personaxes == * [[Jean-Claude Van Damme]] como Coronel Guile * [[Raúl Juliá]] como Bison * [[Ming-Na|Ming-Na Wen]] como Chun-Li * [[Damian Chapa]] como Ken * [[Kylie Minogue]] como Cammy * [[Wes Studi]] como Sagat¡ * [[Simon Callow]] como A.N. Official * [[Byron Mann]] como Ryu * [[Roshan Seth]] como Dhalsim * [[Andrew Bryniarski]] como Zangief * [[Grand L. Bush]] como Balrog * [[Jay Tavare]] como Vega * [[Robert Mammone]] como Carlos Blanka * [[Miguel A. Núñez, Jr.]] como Dee Jay * [[Gregg Rainwater]] como T. Hawk * Kenya Sawada como Capitán Sawada * [[Peter "Navy" Tuiasosopo|Peter Tuiasosopo]] como Honda == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0111301}} * [http://www.allmovie.com/movie/v134008 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=streetfighter.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/1058516-street_fighter/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1994]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes baseados en videoxogos]] [[Categoría:Filmes de artes marciais]] [[Categoría:Filmes de Columbia Pictures]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en Tailandia]] qs5oakopju72prjw8y8cl3ewuvi0nc0 0 362372 7109335 6381477 2025-06-28T11:23:16Z Breogan2008 23204 7109335 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto coreano}} '''''Busanhaeng''''' (en [[hangul]]: 부산행) é un filme [[Corea do Sur|surcoreano]] dirixido por [[Yeon Sang-ho]] e protagonizado por [[Gong Yoo]], [[Jung Yu-mi]] e [[Ma Dong-seok]].<ref>{{cita web |url= http://www.screendaily.com/news/distribution/well-go-usa-entertainment-boards-train-to-busan/5104736.article|título= Well Go USA Entertainment boards 'Train To Busan'|nome= Jeremy|apelido= Kay|data= 9 de xuño de 2016|dataacceso= 10 de xuño 2016|editor= [[Screen Daily]]}}</ref> O filme tivo a súa estrea no [[Festival Internacional de Cine de Cannes]] o 13 de maio de 2016.<ref>{{cita web |url=http://variety.com/2016/film/festivals/cannes-film-festival-official-selection-lineup-2016-1201753269/ |título=Cannes 2016: Film Festival Unveils Official Selection Lineup |dataacceso=14 de abril de 2016 |editor=Variety}}</ref><ref>{{cita web |url=https://www.koreatimes.co.kr/www/news/culture/2016/05/201_203819.html |título='Train to Busan' to screen at Cannes |editor=[[The Korea Times]]}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.koreatimes.co.kr/www/news/culture/2016/07/141_209780.html|título=Zombies fail to impress in 'Train to Busan'|data=19 de xullo de 2016|editor=}}</ref><ref>{{cita novas | url=http://www.bbc.com/news/world-asia-36939395 | título=Train to Busan: Zombie film takes S Korea by storm | nome=Heather | apelido=Chen | editor=BBC News | data=3 de agosto de 2016 | dataacceso=22 de agosto de 2016}}</ref> Unha [[precuela]] de animación, ''[[Seoul Station]]'', tamén dirixida por Sang-ho, foi estreada tan só un mes despois. == Personaxes == * [[Gong Yoo]] como Seok-woo * [[Ma Dong-seok]] como Sang-hwa * [[Jung Yu-mi]] como Seong-kyeong * [[Kim Su-an]] como Soo-an * [[Kim Eui-sung]] como Yon-suk * [[Choi Woo-shik]] como Young-gook * [[Ahn So-hee]] como Jin-hee * Choi Gwi-hwa como home sen fogar * Jung Suk-yong como Capitán do KTX * Ye Soo-jung como In-gil * Park Myung-sin como Jong-gil * Jang Hyuk-jin como Ki-chul * Kim Chang-hwan como Kim Jin-mo * [[Shim Eun-kyung]] como Runaway Girl == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|5700672}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/train_to_busan/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua coreana]] [[Categoría:Filmes de Corea do Sur]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Yeon Sang-ho]] [[Categoría:Filmes de zombis]] [[Categoría:Filmes de Next Entertainment World]] [[Categoría:Filmes ambientados en Seúl]] ozpkcec890svxp8vvj1c5chy3q2xn1m 0 363032 7109336 6029541 2025-06-28T11:23:28Z Breogan2008 23204 7109336 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Rogue One: A Star Wars Story''''' (ou sinxelamente '''''Rogue One''''') é un filme épico [[Estados Unidos de América|estadounidense]] dirixido por [[Gareth Edwards (director)|Gareth Edwards]] e escrito por [[Chris Weitz]] e [[Tony Gilroy]] a partir dunha historia de [[John Knoll]] e [[Gary Whitta]]. O filme, unha produción de [[Lucasfilm]] distribuída por [[Walt Disney Studios Motion Pictures]], está protagonizado por [[Felicity Jones]], [[Diego Luna]], [[Ben Mendelsohn]], [[Donnie Yen]], [[Mads Mikkelsen]], [[Alan Tudyk]], [[Jiang Wen]] e [[Forest Whitaker]]. Conta a historia de [[Jyn Erso]], a filla do deseñador da superarma do [[Imperio Galáctico]] coñecida como [[Estrela da Morte]], e a súa misión para facerse cos deseños estruturais da arma para destruíla. O primeiro filme da [[A guerra das galaxias#Antoloxía|saga antolóxica]] de [[A guerra das galaxias]], ''Rogue One'' está ambientado inmediatamente antes dos eventos da saga orixinal de 1977. A fotografía principal do filme comezou en [[Elstree Studios]], preto de Londres, dende agosto de 2015 até febreiro de 2016. Estreouse nos Ánxeles o 10 de decembro de 2016 e nos Estados Unidos o 16 de decembro de 2016. == Personaxes == * [[Felicity Jones]] como Jyn Erso * [[Diego Luna]] como Cassian Andor * [[Ben Mendelsohn]] como Orson Krennic * [[Donnie Yen]] como Chirrut Îmwe * [[Mads Mikkelsen]] como Galen Erso * [[Alan Tudyk]] como [[K-2SO]] * [[Riz Ahmed]] como Bodhi Rook * [[Jiang Wen]] como Baze Malbus * [[Forest Whitaker]] como Saw Gerrera [[Jimmy Smits]], [[Genevieve O'Reilly]] e [[Anthony Daniels]] recuperan os seus papeis como [[Bail Organa]], [[Mon Mothma]] e [[C-3PO]], respectivamente.<ref name="Smits">{{cita novas|url=http://www.ew.com/article/2016/08/05/rogue-one-star-wars-jimmy-smits|título=Rogue One: A Star Wars Story: Jimmy Smits confirms he has a cameo|data=5 de agosto de 2016|editor=Entertainment Weekly|apelido1=Robinson|nome1=Will|dataacceso=6 de agosto de 2016}}</ref><ref name="O'Reilly">{{cita web|url=http://www.bbc.co.uk/newsbeat/article/35990282/rogue-one-a-star-wars-story---the-new-trailer-dissected-and-storylines-revealed|título=Rogue One: A Star Wars Story - the new trailer dissected and storylines revealed|nome=Del|apelido=Crookes|editor=BBC Newsbeat|data=7 de abril de 2016|dataacceso=7 de abril de 2016}}</ref><ref name="Cameos">{{cita web|url=http://www.cbr.com/every-rogue-one-cameo-you-wont-want-to-miss/|título=Every Rogue One Cameo You Won't Want To Miss|apelido=White|nome=Brett|editor=CBR.com|data=16 de decembro de 2016|dataacceso=16 de decembro de 2016}}</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.starwars.com/rogue-one/ Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|3748528}} {{Star Wars}} {{Barra portal|Cine|Star Wars}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 2016 en 3D]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Gareth Edwards]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción de 2016]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción e aventuras dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de guerra e ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Star Wars]] [[Categoría:Filmes de Pinewood Studios]] [[Categoría:Filmes de Walt Disney Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en Islandia]] [[Categoría:Filmes rodados en Xordania]] [[Categoría:Filmes rodados en Londres]] [[Categoría:Filmes rodados nas Maldivas]] [[Categoría:Filmes de Lucasfilm]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] 185v5p9tnghavdayzrjp4lcpkxll3hk 0 363530 7109346 6996996 2025-06-28T11:51:56Z Breogan2008 23204 7109346 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Outros homónimos|La La Land}} {{Obra}} '''''La La Land''''' é un filme musical estadounidense de 2016, dirixido e escrito por [[Damien Chazelle]]. O filme é unha versión moderna do musical hollywoodense do mesmo nome. [[Ryan Gosling]], como protagonista, interpreta a Sebastian, un&nbsp;pianista de jazz que se namora de Mia, unha aspirante a actriz&nbsp;nos&nbsp;[[Os Ánxeles|Ánxeles]], interpretada por [[Emma Stone]]. Foi lanzada nos Estados Unidos o 9 de decembro de 2016 por Summit Entertainment.<ref>{{cita web|url=https://www.eonline.com/fr/news/674906/emma-stone-reveals-which-irrational-man-scene-made-her-mom-crack-up-dishes-on-la-la-land-with-ryan-gosling-watch|título=Emma Stone Reveals Which Irrational Man Scene Made Her Mom Crack Up, Dishes on La La Land With Ryan Gosling—Watch|dataacceso=13 de xullo de 2015|data=10 de xullo de 2015|editorial=eonline|idioma=inglés|nome=Zach|apelidos=Johnson}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.backstage.com/resources/detail/productionlisting/la-la-land-84035/|título=La La Land|dataacceso=13 de xullo de 2015|data=21 de setembro de 2011|editorial=backstage.com|lingua=en}}</ref> O elenco inclúe tamén a [[J. K. Simmons]], Finn Wittrock, [[John Legend]] e Rosemarie DeWitt. O filme tivo a súa estrea mundial na 73° edición do [[Festival Internacional de Cine de Venecia|Festival de Venecia]], que se levou a cabo do 31 de agosto ao 10 de setembro de 2016.<ref>{{cita web|url=http://www.sensacine.com/noticias/cine/noticia-18543131/|título='La La Land', el musical de Ryan Gosling y Emma Stone, inaugurará el Festival de Cine de Venecia|dataacceso=18 de xuño de 2016|data=17 de xuño de 2016|editorial=Sensacine|lingua=es}}</ref> A película foi eloxiada polo público e a critíca, sendo nomeada a varios premios destacando os [[Premios Globo de Ouro|Globos de Ouro]] onde gañou as 7 categorías ás que estaba nomeada ([[Globo de Ouro á mellor película - Comedia ou musical‎|mellor filme - comedia ou musical]], [[Globo de Ouro ó mellor director|director]], [[Globo de Ouro ó mellor actor - Comedia ou musical‎|actor]] e [[Globo de Ouro á mellor actriz - Comedia ou musical‎|actriz de comedia ou musical]], guión, banda sonora e canción orixinal), converténdoa na película máis premiada da historia do [[Premios Globo de Ouro|Globo de Ouro]], superando ''[[Alguén voou sobre o niño do cuco]]'' que levara 6 premios en 1975.<ref>{{cita web|url=http://www.sinembargo.mx/08-01-2017/3134126|título=La La Land vuela alto y hace historia en los Globos de Oro|data=29 de febreiro de 2016|dataacceso=9 de xaneiro de 2016|editorial=Sin Embargo.mx|lingua=es}}</ref> O 24 de xaneiro de 2017 foi nomeada a 14 [[premios Oscar]], igualando a ''[[Titanic (filme de 1997)|Titanic]]'' e ''[[Todo sobre Eva]]''<ref name="Noticia en El País">[http://cultura.elpais.com/cultura/2017/01/24/actualidad/1485258710_038808.html Noticia en El País]</ref>. Estreouse en [[Lingua galega|galego]] o [[3 de marzo]] de [[2025]] a través da [[TVG]].<ref name="lalalandgalega">{{Cita novas|url=https://x.com/DobraxeGalega/status/1896528796817457515|título=Estrea de La La Land hoxe as 01:05 na TVG.|páxina-web=DobraxeGalega|data=3 de marzo de 2025|dataacceso=9 de marzo de de 2025}}</ref> == Sinopse == Mia ([[Emma Stone]]) é unha moza que mora nos Ánxeles; é unha das moitas aspirantes a ser actriz na procura do soño hollywoodiense, gaña a vida choiando coma camareira mentres se presenta a varias de probas de casting.&nbsp;Sebastian ([[Ryan Gosling]]) é un pianista que traballa en bares de má morte e o seu soño é poder ter o seu propio club onde se lle poida render tributo ao jazz máis puro. Os destinos de Mia e Sebastian cruzaranse e a parella descubrirá o amor, un vínculo que porá en perigo as aspiracións de ambos os dous. Nunha competición constante por procurar un oco no mundo do espectáculo, a parella descubrirá que o equilibrio entre o amor e a arte pode ser o maior obstáculo de todos. == Elenco == [[Ficheiro:Ryan_Gosling_(30773438125)_(cropped).jpg|miniatura|100px|left|[[Ryan Gosling]], interpreta a ''Sebastian'']] [[Ficheiro:Emma_Stone_by_Gage_Skidmore.jpg|miniatura|100px|left|[[Emma Stone]], interpreta a ''Mia'']] * [[Ryan Gosling]] como Sebastian Wilder * [[Emma Stone]] como Mia Dolan * [[J.K. Simmons]] como Bill * [[Finn Wittrock]] como Greg Earnest * [[Sonoya Mizuno]] como Caitlin * [[Jessica Rothe]] como Alexis * [[Callie Hernandez]] como Tracie * [[Jason Fuchs]] como Carlo * [[Rosemarie DeWitt]] como Laura Wilder * [[John Legend]] como Keith * [[Meagan Fay]] como nai de Mia * [[Tom Everett Scott]] como David * [[Damon Gupton]] como Harry * [[Josh Pence]] como Josh * Anna Chazelle como Sarah == Produción == [[Ficheiro:Damien Chazelle (cropped).jpg|miniatura|190x190px|[[Damien Chazelle]], director e escritor do filme.]] O proxecto foi anunciado por vez primeira o 5 de xuño de 2014, cando se informou que Miles Teller e [[Emma Watson]] estaban en conversacións para se unir ao filme de comedia musical ''La La Land'' co director-guionista de ''[[Whiplash (filme de 2014)|Whiplash]]'', [[Damien Chazelle]], que tamén dirixiu a película baseada no seu propio guión.&nbsp;Jordan Horowitz fixouse para producir a película por medio de Gilbert Films, e Fred Berger pola súa propia produtora Impostor Pictures, mentres que [[Lions Gate Entertainment|Lionsgate]] se ocuparía da distribución interna do filme. Justin Hurwitz reuniuse co director para compor a música do filme. O 14 de abril de 2015, anunciouse que [[Ryan Gosling]] e [[Emma Stone]] estaban en conversacións para se uniren ao filme nos papeis principais, mentres que se revelou que o guión fora escrito antes da película [[Whiplash (filme de 2014)|Whiplash]].<ref>{{cita web|url=http://deadline.com/2015/04/ryan-gosling-emma-stone-damien-chazelle-la-la-land-1201409697/|título="Ryan Gosling & Emma Stone Circling Damien Chazelle’s ‘La La Land’".|dataacceso=13 de outubro de 2015|data=14 de abril de 2015|editorial=deadline.com|idioma=inglés}}</ref> O 30 de abril, ambos os dous actores, Gosling e Stone foron confirmados para os papeis principais. O 8 de xullo de 2015, informouse que Jessica Rothenberg, Sonoya Mizuno e Callie Hernández se engadiran á película para interpretar os compañeiros da personaxe de Stone. O 10 de xullo de 2015, The Hollywood Reporter confirmou que [[J. K. Simmons]] asinara para se reunir co seu director de ''[[Whiplash (filme de 2014)|Whiplash]]'', na película musical interpretaría o papel de "Boss". O mesmo día, THR tamén informou que Finn Wittrock se unira á película para interpretar o papel de Greg, mentres que os produtores da película serían Berger, Gary Gilbert, Horowitz e Marc E. Platt. O 4 de agosto de 2015, Rosemarie DeWitt asinou un contrato para protagonizar a película interpretando a irmá de Sebastian. O mesmo día, [[John Legend]] tamén se uniu ao elenco. O 10 de agosto de 2015, Meagen Fay uniuse á película para interpretar a nai da personaxe de Stone. O 11 de agosto de 2015, Jason Fuchs asinou para interpretar a Carlo, un guionista que impacta no carácter da actriz de Stone. Finalmente, o resto do elenco da película; [[J. K. Simmons]], Sonoya Mizuno, Jessica Rothe, Callie Hernández, Finn Wittrock, Rosemarie DeWitt, Tom Everett Scott, Josh Pence e [[John Legend]] déronse a coñecer entre xullo e agosto de 2015. === Rodaxe === A rodaxe do filme comezou o 10 de agosto de 2015, nos [[Os Ánxeles|Ánxeles]].<ref>{{cita web|url=https://twitter.com/lionsgatemovies/status/630872652148703232|título="Lionsgate Movies on Twitter".|dataacceso=13 de outubro de 2015|data=20 de agosto de 2015|editorial=twitter|lingua=en}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.ssninsider.com/on-the-set-for-81415-marlon-wayans-starts-fifty-shades-of-black-bill-condon-wraps-up-beauty-and-the-beast/|título="On the Set for 8/14/15: Marlon Wayans Starts Fifty Shades of Black, Bill Condon Wraps Up Beauty and The Beast".|dataacceso=13 de outubro de 2015|data=14 de agosto de 2015|editorial=ssninsider.co|lingua=en|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20170821214010/http://www.ssninsider.com/on-the-set-for-81415-marlon-wayans-starts-fifty-shades-of-black-bill-condon-wraps-up-beauty-and-the-beast/|dataarquivo=21 de agosto de 2017|urlmorta=yes}}</ref> Máis tarde, Gosling e Stone foron vistos no ''set'' durante a rodaxe.<ref>{{cita web|url=http://www.comingsoon.net/movies/news/473895-la-la-land-photos-emma-stone-and-ryan-gosling-on-the-set|título="La La Land Photos: Emma Stone and Ryan Gosling on the Set".|dataacceso=13 de outubro de 2015|data=19 de agosto de 2015|editorial="La La Land Photos: Emma Stone and Ryan Gosling on the Set".|lingua=en}}</ref> O guionista e director, Chazelle, quería que se rodase nos Ánxeles mesmo, e comentou que "hai algo moi poético sobre esta cidade, unha cidade construída por persoas con estes soños poucos realistas". Desde o principio, Chazelle quería que no filme aparecesen diferentes números musicais utilizando diversos estilos.&nbsp;A rodaxe principal da película comezou nos Ánxeles o 10 de agosto de 2015, e continuou en máis de 60 localizacións da cidade. == Música == {{Listaxe de cancións|lyrics_credits=[[Pasek and Paul|Benj Pasek e Justin Paul]]|music_credits=Justin Hurwitz|extra_column=Intérprete(s)|title1=[[Another Day of Sun]]|length1=3:48|extra1=elenco de ''La La Land''|title2=Someone in the Crowd|length2=4:19|extra2=[[Emma Stone]], [[Callie Hernandez]], [[Sonoya Mizuno]] e Jessica Rothe|title3=Mia and Sebastian's Theme|length3=1:38|extra3=Justin Hurwitz|title4=A Lovely Night|length4=3:56|extra4=[[Ryan Gosling]] e Stone|title5=Herman's Habit|length5=1:51|extra5=Hurwitz|title6=City of Stars|length6=1:51|extra6=Gosling|title7=Planetarium|length7=4:17|extra7=Hurwitz|title8=Summer Montage/Madeline|length8=2:04|extra8=Hurwitz|title9=City of Stars|length9=2:29|extra9=Gosling and Stone|title10=Start a Fire|length10=3:12|extra10=[[John Legend]]|title11=Engagement Party|length11=1:27|extra11=Hurwitz|title12=Audition (The Fools Who Dream)|length12=3:48|extra12=Stone|title13=Epilogue|length13=7:39|extra13=Hurwitz|title14=The End|length14=0:46|extra14=Hurwitz|title15=City of Stars (Humming)|length15=2:42|extra15=Hurwitz e Stone}}{{Listaxe de cancións|music_credits=Justin Hurwitz|extra_column=Intérprete(s)|title1=Mia Gets Home|length1=0:27|extra1=Justin Hurwitz|title2=Bathroom Mirror / You're Coming Right?|length2=1:23|extra2=Hurwitz|title3=Classic Rope-A-Dope|length3=0:45|extra3=Hurwitz|title4=Mia and Sebastian's Theme|length4=1:37|extra4=Hurwitz|title5=Stroll Up The Hill|length5=0:49|extra5=Hurwitz|title6=There The Whole Time / Twirl|length6=0:44|extra6=Hurwitz|title7=Bogart & Bergman|length7=2:11|extra7=Hurwitz|title8=Mia Hates Jazz|length8=1:10|extra8=Hurwitz|title9=Herman's Habit|length9=1:52|extra9=Hurwitz|title10=Rialto At Ten|length10=1:38|extra10=Hurwitz|title11=Rialto|length11=0:28|extra11=Hurwitz|title12=Mia and Sebastian's Theme (Late For The Date)|length12=1:30|extra12=Hurwitz|title13=Planetarium|length13=4:19|extra13=Hurwitz|title14=Holy Hell|length14=0:42|extra14=Hurwitz|title15=Summer Montage / Madeline|length15=2:04|extra15=Hurwitz|title16=It Pays|length16=2:12|extra16=Hurwitz|title17=Chicken On A Stick|length17=1:40|extra17=Hurwitz|title18=City of Stars / May Finally Come True|length18=4:18|extra18=Hurwitz, Ryan Gosling, Emma Stone|title19=Chinatown|length19=1:23|extra19=Hurwitz|title20=Surprise|length20=1:30|extra20=Hurwitz|title21=Boise|length21=1:13|extra21=Hurwitz|title22=Missed The Play|length22=0:36|extra22=Hurwitz|title23=It's Over / Engagement Party|length23=1:35|extra23=Hurwitz|title24=The House In Front Of The Library|length24=0:31|extra24=Hurwitz|title25=You Love Jazz Now|length25=0:51|extra25=Hurwitz|title26=Cincinnati|length26=2:06|extra26=Hurwitz|title27=Epilogue|length27=7:39|extra27=Hurwitz|title28=The End|length28=0:46|extra28=Hurwitz|title29=Credits|length29=3:40|extra29=Hurwitz|title30=Mia and Sebastian's Theme (Celesta)|length30=1:28|extra30=Hurwitz}} == Estrea == ''La La Land'' tivo a súa estrea mundial na inauguración do [[Festival Internacional de Cine de Venecia]], o 31 de agosto de 2016.<ref>{{cita web|url=http://variety.com/2016/film/festivals/damien-chazelles-la-la-land-to-open-venice-film-festival-in-competition-1201797771/|título="Damien Chazelle's 'La La Land' to Open Venice Film Festival in Competition"|editorial=[[Variety]]|dataacceso=14 de decembro de 2016|data=20 de xuño de 2016}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.labiennale.org/en/cinema/73rd-festival/line-up/off-sel/venezia73/la-la-land.html|título="La La Land"|editorial=[[Festival Internacional de Cine de Venecia]]|dataacceso=14 de decembro de 2016|data=30 de agosto de 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20161024112755/http://www.labiennale.org/en/cinema/73rd-festival/line-up/off-sel/venezia73/la-la-land.html|dataarquivo=24 de outubro de 2016|urlmorta=yes}}</ref> A película tamén tivo unha exhibición no Festival de Cine de Telluride, no Festival Internacional de Cine de Toronto o 12 de setembro de 2016, no Festival de Cine de Londres, o Festival de Cine de Middleburg a finais de outubro de 2016, o Festival de Cine de Virxinia celebrado na Universidade de Virxinia o 6 de novembro de 2016, AFI Fest o 15 de novembro de 2016.<ref>{{cita web|url=http://deadline.com/2016/09/telluride-film-festival-2016-lineup-full-list-1201811906/|título="Telluride Film Festival Lineup: 'Sully', 'La La Land', 'Arrival', 'Bleed For This' & More"|editorial=Deadline.com|dataacceso=14 de decembro de 2016|data=1 de setembro de 2016}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.ew.com/article/2016/07/26/toronto-film-festival-2016-lineup|título="Toronto Film Festival 2016: Magnificent Seven, La La Land to screen"|editorial=Entertainment Weekly|dataacceso=14 de decembro de 2016|data=27 de xullo de 2016}}</ref><ref>{{cita web|url=https://whatson.bfi.org.uk/lff/Online/default.asp?BOparam::WScontent::loadArticle::permalink=lalaland|título="La La Land"|editorial=BFI London Film Festival|dataacceso=14 de decembro de 2016}}</ref><ref>{{cita web|url=http://deadline.com/2016/10/la-la-land-afi-fest-2016-centerpiece-gala-1201839999/|título="'La La Land' Added As AFI Fest Centerpiece Gala"|editorial=Deadline.com|dataacceso=14 de decembro de 2016|data=20 de outubro de 2016}}</ref> A película foi fixada inicialmente para unha estrea do 15 de xullo de 2016; con todo, en marzo de 2016 anunciouse que a película se estrearía en todo o país o 16 de decembro.<ref>[http://www.thewrap.com/power-rangers-kristen-stewarts-american-ultra-land-release-dates/ «"'Power Rangers,' Kristen Stewart's 'American Ultra' Land Release Dates"»]. </ref><ref>[http://variety.com/2016/film/awards/la-la-land-release-date-ryan-gosling-emma-stone-1201724395/ «"Ryan Gosling, Emma Stone Musical 'La La Land' Grabs Oscar Season Debut"»]. </ref> Chazelle admite que o cambio foi porque sentía que a data de lanzamento non era a correcta para o contexto da película.<ref name="Sep">[http://www.ew.com/article/2016/08/30/ryan-gosling-emma-stone-la-la-land «"La La Land director on the 'timeless glamour' of Ryan Gosling & Emma Stone"»]. </ref><ref name="op">[http://deadline.com/2016/12/emma-stone-la-la-land-damien-chazelle-justin-hurwitz-oscars-interview-1201866006/ «"How 'La La Land' Director Damien Chazelle, His Team & Lionsgate Faced The Music & Resurrected The Original Hollywood Musical"»]. </ref><ref>[http://deadline.com/2016/12/fantastic-beasts-office-christmas-party-sing-moana-hacksaw-ridge-la-la-land-overseas-china-weekend-results-international-box-office-1201868226/ «"'Fantastic Beasts' Conjures $680M WW; 'Christmas Party' & 'Sing' Swing; 'Hacksaw' Wows In China Bow – Intl Box Office"»]. </ref> == Recepción == === Recadación === Dende o 11 de decembro de 2016, ''La La Land'' recadou 881&nbsp;104 dólares nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] e o [[Canadá]] e 4,8 millóns noutros territorios, cun total mundial de 5,5 millóns de dólares, contra un orzamento de produción de 30 millóns de dólares.<ref name="Recaudación">{{cita web|url=http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=lalaland.htm|título="La La Land (2016)"|editorial=Box Office Mojo|dataacceso=14 de decembro de 2016}}</ref> ''La La Land'' comezou a súa estrea en salas cunha versión limitada en cinco cines nos [[Os Ánxeles|Ánxeles]] e [[Nova York]] o 9 de decembro. Gañou $881&nbsp;104 dólares na súa primeira fin de semana, dando á película unha media por cine de 176&nbsp;221 dólares, a mellor media do ano.<ref>[http://www.hollywoodreporter.com/news/weekend-box-office-la-la-land-dances-huge-friday-ny-la-office-christmas-party-954745 «"Weekend Box Office: 'Office Christmas Party' Wins Friday; 'La La Land' Soars"»]. </ref><ref>[http://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2016/12/10/box-office-office-christmas-party-topped-friday-but-la-la-land-nabbed-festive-300k/#4827f9f546e6 «"Box Office: 'Office Christmas Party' Topped Friday, But 'La La Land' Nabbed Festive $300K"»]. </ref><ref>[http://deadline.com/2016/12/la-la-land-best-theater-average-2016-1201868270/ «"'La La Land' Dances To Year's Best Box Office Theater Average"»]. </ref> === Recepción crítica === La La Land foi recibida con eloxios da crítica, con eloxios dirixidos ao guión e á dirección de Chazelle, ás actuacións de Gosling e Stone, á partitura musical de Hurwitz e aos números musicais da película.<ref>[https://www.bostonglobe.com/arts/movies/2016/08/31/emma-stone-and-ryan-gosling-land-gets-rave-reviews-venice/AqFH2J2wqhsbdiE5iJTPNM/story.html «"Emma Stone and Ryan Gosling's 'La La Land' gets rave reviews in Venice"»]. </ref><ref>[http://www.chicagotribune.com/entertainment/movies/ct-la-la-land-rev-mov-0902-20160901-column.html «"Venice audiences enchanted by 'La La Land'"»]. </ref><ref>[http://variety.com/2016/film/festivals/ryan-gosling-emma-stone-la-la-land-wow-venice-1201848676/ «"Ryan Gosling, Emma Stone, Damien Chazelle's 'La La Land' Wow Venice"»]. </ref><ref>[http://www.vanityfair.com/hollywood/2016/08/la-la-land-venice-reviews «"La La Land Stuns at the Venice Film Festival"»]. </ref> O sitio web de comentarios [[Rotten Tomatoes]] dá á película unha cualificación de aprobación do 95%, baseada en 135 revisións, cunha cualificación media de 8.7/10. O consenso crítico do sitio di, "''La La Land'' dá unha nova vida nun xénero pasado coa dirección emocionante, asegurada, funcionamentos de grande alcance, e un irresistíbel excedente do corazón."<ref>[https://www.rottentomatoes.com/m/la_la_land «"La La Land (2016)"»]. </ref> En [[Metacritic]], que asigna unha cualificación normalizada, o filme ten unha puntuación de 91 sobre 100, baseado en 39 revisións, o que indica "aclamación universal".<ref>[http://www.metacritic.com/movie/la-la-land «"La La Land reviews"»]. </ref> Peter Travers de ''[[Rolling Stone]]''&nbsp;dixo que ''La La Land'' era o seu filme favorito de 2016. Peter Bradshaw, de ''[[The Guardian]]'', outorgou á película cinco de cinco estrelas, describíndoa como "unha obra mestra soprada polo sol".<ref>[https://www.theguardian.com/film/2016/aug/31/la-la-land-review-ryan-gosling-emma-stone «"La La Land review: Ryan Gosling and Emma Stone shine in a sun-drenched musical masterpiece"»]. </ref> == Premios Oscar == O 24 de xaneiro de 2017 foi nomeada a 14 [[premios Oscar]], igualando a ''[[Titanic (filme de 1997)|Titanic]]'' e ''[[Todo sobre Eva]]''<ref name="Noticia en El País"/>. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.lalaland.movie/ Sitio web oficial] {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Damien Chazelle]] [[Categoría:Filmes musicais]] [[Categoría:Globo de Ouro á mellor película - Comedia ou musical]] [[Categoría:Filmes cuxo director gañou o Óscar ó mellor director]] [[Categoría:Filmes gañadores do Óscar á mellor canción orixinal]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] [[Categoría:Filmes de 2016 con versión en galego]] iik8eyt1ysmby5dlzx77q0tpghtb9uc 0 363813 7109348 6568432 2025-06-28T11:52:41Z Breogan2008 23204 7109348 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Arrival''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de drama e [[ciencia ficción]], dirixido por [[Denis Villeneuve]] e escrito por [[Eric Heisserer]]. Con [[Amy Adams]] e [[Jeremy Renner]] nos papeis principais, baséase no premiado relato ''[[Story of Your Life]]'' de [[Ted Chiang]].<ref>{{cita web|apelidos=Walter|nome=Damien|título=Ted Chiang, the science fiction genius behind Arrival|url=https://www.theguardian.com/books/booksblog/2016/nov/11/ted-chiang-science-fiction-genius-arrival-writer|editor=Guardian News and Media Limited|dataacceso=24 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=11 de novembro 2016}}</ref> A estrea mundial foi no 1º de setembro de 2016 no [[Festival Internacional de Cine de Venecia]]. En [[Galicia]] estreouse coa dobraxe en castelán (''La llegada'') o 18 de novembro de 2016<ref>{{Cita audiovisual|título = Estreas da semana|obra= Arrival a partir de 41m58s|data= 18/11/2016|medio= [[Diario Cultural]]. [[Radio Galega]]|url= http://www.crtvg.es/rg/hora-a-hora/fecha:18-11-2016/hora:15:00|dataacceso= 27 de xaneiro de 2017|lugar= Santiago de Compostela}}</ref>. == Argumento == Cando uns extraterrestres aterran en todo o mundo, unha experta [[Lingüística|lingüista]] é recrutada polos militares estadounidenses para determinaren se estes veñen en paz ou supoñen unha ameaza. A medida que aprende a se comunicar cos extraterrestres comeza a experimentar certos procesos, que se converten na clave para desbloquear o maior misterio sobre o verdadeiro propósito da súa visita. == Elenco == * [[Amy Adams]] como a doutora Louise Banks * [[Jeremy Renner]] como Ian Donnelly * [[Forest Whitaker]] como Coronel Weber * Michael Stuhlbarg como Axente Halpern * Tzi Ma como Xeral Shang * Mark Ou'Brien como Capitán Marks * Jadyn Malone como Hannah ao seis anos de idade. * Abigail Pniowsky como Hannah aos oito anos de idade. * Julia Scarlett Dan como Hannah aos doce anos de idade * Frank Schorpion como o doutor Kettler. * Lucas Chartier-Dessert como Lasky. * Christian Jadah como Combs. * Lucy Van Oldenbarneveld como CNAC Anchor. == Produción == [[Ficheiro:Jeremy Renner SDCC 2014 (cropped).jpg|miniatura|Jeremy Renner en 2014.]] [[Ficheiro:Forest Whitaker 2014.jpg|miniatura|Forest Whitaker en 2014.]] Xa se planeara unha adaptación do relato ''Story of Your Life'', a cargo de Eric Heisserer, dende novembro de 2012. A rodaxe levaríase a cabo en [[Montreal]], [[Quebec]], coa participación da produtora FilmNation Entertainment.<ref>{{cita web|apelidos=Fleming Jr|nome=Mike|título=FilmNation, Lava Bear Team For Nic Mathieu-Helmed Thriller ‘Story Of Your Life’|url=https://deadline.com/2012/11/filmnation-lava-bear-team-for-nic-mathieu-helmed-thriller-story-of-your-life-377908/|editor=Deadline Hollywood|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=27/11/2012}}</ref><ref>{{cita web|apelidos=Lesnick|nome=Silas|título=Shawn Levy to Produce Sci-Fi Tale Story of Your Life|url=http://www.comingsoon.net/movies/news/97444-shawn-levy-to-produce-sci-fi-tale-story-of-your-life|editor=ComingSoon.net|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=27/11/2012}}</ref> O 2 de abril de 2014, Deadline.com revelou que Denis Villeneuve fora elixido para dirixir unha adaptación do filme escrito por Eric Heisserer e coproducido por FilmNation Entertainment e Lava Bear Films. [[Amy Adams]] estaba "en conversacións iniciais" para o papel principal como a Dra. Louise Banks, unha experta lingüista.<ref>{{cita web|apelidos=Fleming Jr|título=Amy Adams Circles Denis Villeneuve-Helmed Alien Tale ‘Story Of Your Life’|url=https://deadline.com/2014/04/amy-adams-circles-denis-villeneuve-helmed-alien-tale-story-of-your-life-708313/|editor=Deadline Hollywood|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=02/04/2014}}</ref> O 14 de maio de 2014, a [[Paramount Pictures]] emitiu un comunicado de prensa indicando que adquirira os dereitos de distribución en América do Norte para a adaptación do filme —titulado daquela: ''Story of Your Life—'' co lanzamento tentativo para o 2016. Tanto o director Denis Villeneuve e a actriz [[Amy Adams]] foran confirmados para o proxecto, baseado "nun novo borrador dun guion" de Eric Heisserer.<ref>{{cita web|apelidos=Fleming Jr|nome=Mike|título=UPDATE: Cannes: Paramount Confirms ‘Story Of Your Life’ Acquisition; $20 Million Is Fest Record Deal|url=https://deadline.com/2014/05/cannes-wild-auction-on-story-of-your-life-should-lead-to-record-deal-729990/|editor=Deadline Hollywood|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=14/05/2014}}</ref> [[Jeremy Renner]] uniuse á película o 6 de marzo de 2015 para interpretar un profesor de física emparellado coa personaxe de Adams, ademais de estar relacionado co goberno para axudar a se comunicar cos alieníxenas.<ref name="renner">{{cita web|apelidos=Kit|nome=Borys|título=Jeremy Renner Joins Amy Adams in Sci-Fi 'Story of Your Life'|url=http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/jeremy-renner-joins-amy-adams-779876|editor=The Hollywood Reporter|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=06/03/2015}}</ref> [[Forest Whitaker]] uniuse ao filme o 1º de abril de 2015, e Michael Stuhlbarg uniuse ao elenco como axente da CIA Halpern en xuño de 2015.<ref>{{cita web|apelidos=Kroll|nome=Justin|título=Forest Whitaker Eyes ‘Story of Your Life’ With Amy Adams|url=https://variety.com/2015/film/news/story-of-your-life-forest-whitaker-cast-amy-adams-1201464488/|editor=Variety|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=01/04/2015}}</ref><ref>{{cita web|apelidos=White|nome=James|título=He'll co-star with Amy Adams and Jeremy Renner in the sci-fi drama|url=http://www.empireonline.com/people/michael-stuhlbarg/michael-stuhlbarg-joins-story-life/|editor=Empire|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=17/06/2015}}</ref> === Rodaxe === A rodaxe comezou o 7 de xuño de 2015 en [[Montreal]] ([[Quebec|Québec]], [[Canadá]])<ref>{{cita web|título=On the Set for 6/8/15: Paul Feig & Melissa McCarthy Start Shooting Ghostbusters, Ryan Reynolds Finishes Off Deadpool & More|url=http://www.ssninsider.com/on-the-set-for-6815-paul-feig-melissa-mccarthy-start-shooting-ghostbusters-ryan-reynolds-finishes-off-deadpool-more/|editor=SSN Insider|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|autor=SSN Insider Staff|lingua=en|data=08/06/2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150610031021/http://www.ssninsider.com/on-the-set-for-6815-paul-feig-melissa-mccarthy-start-shooting-ghostbusters-ryan-reynolds-finishes-off-deadpool-more/|dataarquivo=10/06/2015|urlmorta=yes}}</ref><ref>{{cita web|apelidos=Kelly|nome=Brendan|título=Amy Adams, Jennifer Garner spotted in Montreal as Hollywood filming heats up|url=http://montrealgazette.com/entertainment/arts/amy-adams-jennifer-garner-spotted-in-montreal-as-hollywood-filming-heats-up|editor=Montreal Gazette|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=07/06/2015}}</ref>, xusto despois de que Renner rematase a rodaxe de ''[[Captain America: Civil War]]''.<ref name="renner" /> == O reino de Galicia en ''Arrival'' == No primeiro acto, case ao comezo do filme, a Dra. Louise Banks na clase de [[Lingüística|Lingüística avanzada]], na universidade, fala do [[Lingua portuguesa|portugués]] e do motivo polo que soa diferente ao resto das [[Linguas románicas|linguas romances]]. A continuación fai referencia ao [[reino de Galicia]] como orixe da súa historia. {{Cita centrada| A historia do portugués comeza no reino de Galicia, na Idade Media, cando a lingua era unha forma de arte. |autor= Arrival, guión de Eric Heisserer, escena 12, p. 5. |fonte= (Final&nbsp;Shooting&nbsp;Draft)<ref name="guión">{{cita web|título=Arrival Script|url=http://www.la-screenwriter.com/2016/12/16/arrival-script/|obra=ARRIVAL Screenplay by Eric Heisserer Based on the Story “Story of Your Life” written by Ted Chiang. Final Shooting. Draft August 20, 2015|editor=LA Screenwriter|dataacceso=24 de xaneiro de 2017|lingua=en|formato=Inclúe ligazón ao ficheiro PDF do guión|ano=2016|cita=The story of Portuguese begins with the Kingdom of Galicia, in the middle ages, where the language was seen as an expression of art. The way it was written and spoken was rooted in aesthetics.|páxina=5 ; escena 12.- INT. UNIVERSITY CLASSROOM — DAY|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20161229070951/http://la-screenwriter.com/2016/12/16/arrival-script/|dataarquivo=29 de decembro de 2016|urlmorta=yes}}</ref> }} Na versión final do guión de rodaxe o diálogo da personaxe Louise Banks contén unha liña máis, xusto despois de dicir que «a lingua era unha forma de arte» engade «O xeito no que se escribía e se falaba tiña o seu xerme na estética»<ref name="guión" />. Nese momento un incidente interrompe a clase: a arribada, a chegada, que dá título á película. == Premios e nomeamentos == <center> {| class="wikitable sortable" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" stext;mpendente m 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%; " |+ |- bgcolor="#B0C4DE" align="center" ! Premio||Categoría || Receptores||Resultado|| {{Abbr|Ref(s)|References}} |- ! rowspan="8" scope="row" | [[Premios Óscar]] |[[Óscar ó mellor filme|Mellor película]]|| Shawn Levy, Dan Levine, Aaron Ryder, David Linde||{{Cela|pendente}}|| rowspan="8" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.milenio.com/premios-oscar-2017/nomeados-premios-oscar-2017-milenio-noticias_0_889711394.html|título= Oscar 2017: los nomeados a los premios de la Academia|dataacceso= 24 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |[[Óscar ó mellor director|Mellor director]]||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar ó mellor guión adaptado|Mellor guión adaptado]]||Eric Heisserer||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar á mellor fotografía|Mellor fotografía]]||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar ó mellor deseño de produción|Mellor deseño de produción]]||Patrice Vermette, Paul Hotte||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar á mellor montaxe|Mellor montaxe]]||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar ó mellor son|Mellor son]]||Bernard Gariépy Strobl, Claude La Haye||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar á mellor edición de son|Mellor edición de son]]||Sylvain Bellemare||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="2" scope="row" |[[Premios Globo de Ouro|Globo de Ouro]] |[[Globo de Ouro á mellor actriz - Drama|Mellor actriz - Drama]]||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="2" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://cultura.elpais.com/cultura/2016/12/12/actualidad/1481527511_818708.html|título=nomeados a los Globos de Ouro 2017: ‘La La Land’ se perfila como favorita|dataacceso= 5 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |[[Globo de Ouro á mellor banda sonora|Mellor banda sonora]]||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- ! rowspan="9" scope="row" | [[Premios BAFTA]] |[[BAFTA á mellor película|Mellor película]]|| Shawn Levy, Dan Levine, Aaron Ryder, David Linde||{{Cela|pendente}}|| rowspan="9" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.lanacion.com.ar/1974532-premios-bafta-2017-todos-los-nomeados|título=Premios BAFTA 2017: todos los nomeados|dataacceso=10 de xaneiro de 2017|lingua=es|data-arquivo=02 de febreiro de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170202074823/http://www.lanacion.com.ar/1974532-premios-bafta-2017-todos-los-nomeados|url-morta=yes}}</ref> |- |[[BAFTA ao mellor director|Mellor director]]||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA á mellor actriz|Mellor actriz]]||[[Amy Adams]]||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA ao mellor guión adaptado|Mellor guión adaptado]]||Eric Heisserer||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA á mellor fotografía|Mellor fotografía]]||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA á mellor música orixinal|Mellor música orixinal]]||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA á mellor montaxe|Mellor montaxe]]||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA ao mellor son|Mellor son]]||Bernard Gariépy Strobl, Claude La Haye, Sylvain Bellemare||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA aos mellores efectos visuais|Mellor efectos visuais]]||Louis Morin||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="1" scope="row" |[[American Film Institute]] |Top 10 de películas||''Arrival''||{{Cela|gañadora}}|| rowspan="1" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/las-10-mejores-peliculas-del-ano-segun.html|título=Las 10 mejores películas del año según el American Film Institute|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- ! rowspan="2" scope="row" |[[National Board of Review]] |[[National Board of Review á mellor Actriz|Mellor actriz]]||[[Amy Adams]]||{{Cela|gañadora}}|| rowspan="2" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/11/manchester-frente-al-mar-gana-en-la.html|título='Manchester frente al mar' se lleva el premio de la National Board of Review|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Top 10||''Arrival''||{{Cela|gañadora}} |- ! rowspan="10" scope="row" | [[Premios da Crítica Cinematográfica]] |[[Premio da Crítica Cinematográfica á mellor película|Mellor película]]||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="10" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/lista-de-nomeados-los-critics-choice.html|título=Lista de nomeados a los Critics' Choice Awards|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/en-directo-lista-de-gañadores-de-los.html|título='La La Land' triunfa en los Critics' Choice Awards|dataacceso=10 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |[[Premio da Crítica Cinematográfica ao mellor director|Mellor director]]||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|nomeado}} |- |[[Premio da Crítica Cinematográfica á mellor actriz|Mellor actriz]]||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |[[Premio da Crítica Cinematográfica ao mellor guión|Mellor guión adaptado]]||Eric Heisserer||{{Cela|gañador}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|nomeado}} |- | colspan="2" |Mellores efectos visuais||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor película de ciencia ficción/terror||''Arrival''||{{Cela|gañadora}} |- ! rowspan="1" scope="row" |Evening Standard British Film Awards |Mellor logro técnico||Max Richter (contribución á música)||{{Cela|gañador}}|| rowspan="1" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/palmares-de-los-evening-standard.html|título=Palmarés de los Evening Standard British Film Awards|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- ! rowspan="8" scope="row" |Círculo de Críticos de San Francisco |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|pendente}}|| rowspan="8" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-del-circulo-de-criticos-de.html|título=Nominaciones del Círculo de Críticos de San Francisco|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|pendente}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|pendente}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="8" scope="row" |Crítica de Washington DC. |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="8" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/la-la-land-se-lleva-7-premios-de-la.html|título='La La Land' se lleva 7 premios da Crítica de Washington D.C.|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|gañador}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|nomeado}} |- ! rowspan="5" scope="row" |Crítica de San Diego |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer||{{Cela|pendente}}|| rowspan="5" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-de-los-criticos-de-san.html|título=Nominaciones de la asociación de críticos de San Diego|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|pendente}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- |Mellores efectos visuais||''Arrival''||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="8" scope="row" |Crítica de St. Louis |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|finalista}}|| rowspan="8" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-de-la-asociacion-de.html|título=Nominaciones de la Asociación de Críticos de St. Louis|dataacceso=11 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/la-la-land-domina-el-palmares-de-la.html|título='La La Land' domina el palmarés da Crítica de St. Louis|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|finalista}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|finalista}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- | colspan="2" |Mellores efectos visuaies||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor película de terror/ciencia ficción||''Arrival''||{{Cela|finalista}} |- ! rowspan="1" scope="row" | Hollywood Music in Media Awards |Música Orixinal en Película de Ciencia ficción/Fantasía|| [[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}}|| rowspan="1" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/11/gañadores-de-los-hollywood-music-in.html|título=gañadores de los Hollywood Music in Media Awards|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- ! rowspan="2" scope="row" |Crítica de Kansas |Mellor guión adatado||Eric Heisserer||{{Cela|gañador}}|| rowspan="2" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/manchester-frente-al-mar-triunfa-en-los.html|título='Manchester frente al mar' triunfa en los premios da Crítica de Kansas|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor película de Sci-fi/Terror||''Arrival''||{{Cela|gañadora}} |- ! rowspan="3" scope="row" |Australian Academy of Cinema and<br />Television Arts International Awards |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|pendente}}|| rowspan="3" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/manchester-frente-al-mar-lidera-las.html|título=Lista de nominaciones a los AACTA International Awards|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director|| [[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="6" scope="row" |[[Alianza de Mujeres Periodistas de Cine]] |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="6" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-de-los-premios-awfj.html|título=Nominaciones de los premios de la AWFJ (Alianza de mujeres periodistas)|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/moonlight-domina-los-premios-de-la.html|título='Moonlight' domina los premios de la Alianza de Mujeres|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director|| [[Denis Villeneuve]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- ! rowspan="5" scope="row" |Crítica de Florida |Mellor guión adaptado||[[Annette Bening]]||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="5" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/langosta-se-estrena-en-la-critica-de.html|título='Langosta' consigue su primer premio a Mejor Película en Florida|dataacceso=26 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor dirección de arte||Patrice Vermette||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor banda sonora||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- | colspan="2" |Mellores efectos visuais||{{Cela|gañadora}} |- ! rowspan="4" scope="row" |Crítica de Carolina do Norte |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="4" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/critica-de-carolina-del-norte-lista.html|título=Crítica de Carolina del Norte: lista completa de candidatos|dataacceso=27 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/la-la-land-triunfa-entre-los-criticos.html|título='La La Land' triunfa entre los críticos de Carolina del Norte|dataacceso=5 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer ||{{Cela|gañador}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- | colspan="2" |Mellores efectos visuais||{{Cela|nomeada}} |- ! rowspan="6" scope="row" |[[Online Film Critics Society]] |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="6" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-los-premios-de-la-online.html|título=Nominaciones a los premios de la Online Film Critics Society|dataacceso=27 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/moonlight-domina-los-premios-de-la.html|título='Moonlight' domina los premios de la Online Film Critics Society|dataacceso=3 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]] ||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor fotografía|| Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer, Ted Chiang||{{Cela|gañadores}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|nomeado}} |- ! rowspan="9" scope="row" |Crítica de Seattle |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|pendente}}|| rowspan="9" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-los-premios-de-la-critica.html|título=Nominaciones a los premios da Crítica de Seattle|dataacceso=27 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|pendente}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|pendente}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- |Mellores efectos visuais||Louis Morin||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="7" scope="row" |[[Asociación de Críticos de Cine de Austin]] |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="7" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/moonlight-triunfa-en-los-premios-de-la.html|título='Moonlight' triunfa en los premios da Crítica de Austin|dataacceso=28 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|gañador}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Top 10 do ano||''Arrival''||{{Cela|gañadora}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- !scope= row rowspan="1"|Directores de Casting |Mellor casting nun drama de alto orzamento||Francine Maisler, Lucie Robitaille ||{{Cela|pendente}}|| rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/nominaciones-del-gremio-de-directores.html|título=Nominaciones del Gremio de Directores de Casting|dataacceso=3 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|Premios Eddie |Mellor montaxe en película dramática ||Joe Walker||{{Cela|pendente}}|| rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/nominaciones-del-gremio-de-montadores.html|título=Nominaciones del gremio de montadores: 'Silencio', fuera|dataacceso=3 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|Círculo de Críticos de Oklahoma |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer||{{Cela|gañador}}|| rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/oklahoma-se-divide-entre-la-la-land-y.html|título=Oklahoma se divide entre 'La La Land' y 'Manchester frente al mar'|dataacceso=3 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|Gremio de directores artísticos |Mellor dirección artística en película de fantasía||Patrice Vermette||{{Cela|pendente}}|| rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/nominaciones-del-gremio-de-directores_5.html|título=Nominaciones del gremio de directores artísticos|dataacceso=5 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |} </center> == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.arrivalmovie.com/ Sitio web oficial] {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Denis Villeneuve]] [[Categoría:Filmes de FilmNation Entertainment]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes sobre extraterrestres]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes ambientados en Montana]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] n714tlnvog6x9a0yu8oqt6njsmweeqh 7109349 7109348 2025-06-28T11:53:04Z Breogan2008 23204 7109349 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Arrival''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de drama e [[ciencia ficción]], dirixido por [[Denis Villeneuve]] e escrito por [[Eric Heisserer]]. Con [[Amy Adams]] e [[Jeremy Renner]] nos papeis principais, baséase no premiado relato ''[[Story of Your Life]]'' de [[Ted Chiang]].<ref>{{cita web|apelidos=Walter|nome=Damien|título=Ted Chiang, the science fiction genius behind Arrival|url=https://www.theguardian.com/books/booksblog/2016/nov/11/ted-chiang-science-fiction-genius-arrival-writer|editor=Guardian News and Media Limited|dataacceso=24 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=11 de novembro 2016}}</ref> A estrea mundial foi no 1º de setembro de 2016 no [[Festival Internacional de Cine de Venecia]]. == Argumento == Cando uns extraterrestres aterran en todo o mundo, unha experta [[Lingüística|lingüista]] é recrutada polos militares estadounidenses para determinaren se estes veñen en paz ou supoñen unha ameaza. A medida que aprende a se comunicar cos extraterrestres comeza a experimentar certos procesos, que se converten na clave para desbloquear o maior misterio sobre o verdadeiro propósito da súa visita. == Elenco == * [[Amy Adams]] como a doutora Louise Banks * [[Jeremy Renner]] como Ian Donnelly * [[Forest Whitaker]] como Coronel Weber * Michael Stuhlbarg como Axente Halpern * Tzi Ma como Xeral Shang * Mark Ou'Brien como Capitán Marks * Jadyn Malone como Hannah ao seis anos de idade. * Abigail Pniowsky como Hannah aos oito anos de idade. * Julia Scarlett Dan como Hannah aos doce anos de idade * Frank Schorpion como o doutor Kettler. * Lucas Chartier-Dessert como Lasky. * Christian Jadah como Combs. * Lucy Van Oldenbarneveld como CNAC Anchor. == Produción == [[Ficheiro:Jeremy Renner SDCC 2014 (cropped).jpg|miniatura|Jeremy Renner en 2014.]] [[Ficheiro:Forest Whitaker 2014.jpg|miniatura|Forest Whitaker en 2014.]] Xa se planeara unha adaptación do relato ''Story of Your Life'', a cargo de Eric Heisserer, dende novembro de 2012. A rodaxe levaríase a cabo en [[Montreal]], [[Quebec]], coa participación da produtora FilmNation Entertainment.<ref>{{cita web|apelidos=Fleming Jr|nome=Mike|título=FilmNation, Lava Bear Team For Nic Mathieu-Helmed Thriller ‘Story Of Your Life’|url=https://deadline.com/2012/11/filmnation-lava-bear-team-for-nic-mathieu-helmed-thriller-story-of-your-life-377908/|editor=Deadline Hollywood|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=27/11/2012}}</ref><ref>{{cita web|apelidos=Lesnick|nome=Silas|título=Shawn Levy to Produce Sci-Fi Tale Story of Your Life|url=http://www.comingsoon.net/movies/news/97444-shawn-levy-to-produce-sci-fi-tale-story-of-your-life|editor=ComingSoon.net|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=27/11/2012}}</ref> O 2 de abril de 2014, Deadline.com revelou que Denis Villeneuve fora elixido para dirixir unha adaptación do filme escrito por Eric Heisserer e coproducido por FilmNation Entertainment e Lava Bear Films. [[Amy Adams]] estaba "en conversacións iniciais" para o papel principal como a Dra. Louise Banks, unha experta lingüista.<ref>{{cita web|apelidos=Fleming Jr|título=Amy Adams Circles Denis Villeneuve-Helmed Alien Tale ‘Story Of Your Life’|url=https://deadline.com/2014/04/amy-adams-circles-denis-villeneuve-helmed-alien-tale-story-of-your-life-708313/|editor=Deadline Hollywood|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=02/04/2014}}</ref> O 14 de maio de 2014, a [[Paramount Pictures]] emitiu un comunicado de prensa indicando que adquirira os dereitos de distribución en América do Norte para a adaptación do filme —titulado daquela: ''Story of Your Life—'' co lanzamento tentativo para o 2016. Tanto o director Denis Villeneuve e a actriz [[Amy Adams]] foran confirmados para o proxecto, baseado "nun novo borrador dun guion" de Eric Heisserer.<ref>{{cita web|apelidos=Fleming Jr|nome=Mike|título=UPDATE: Cannes: Paramount Confirms ‘Story Of Your Life’ Acquisition; $20 Million Is Fest Record Deal|url=https://deadline.com/2014/05/cannes-wild-auction-on-story-of-your-life-should-lead-to-record-deal-729990/|editor=Deadline Hollywood|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=14/05/2014}}</ref> [[Jeremy Renner]] uniuse á película o 6 de marzo de 2015 para interpretar un profesor de física emparellado coa personaxe de Adams, ademais de estar relacionado co goberno para axudar a se comunicar cos alieníxenas.<ref name="renner">{{cita web|apelidos=Kit|nome=Borys|título=Jeremy Renner Joins Amy Adams in Sci-Fi 'Story of Your Life'|url=http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/jeremy-renner-joins-amy-adams-779876|editor=The Hollywood Reporter|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=06/03/2015}}</ref> [[Forest Whitaker]] uniuse ao filme o 1º de abril de 2015, e Michael Stuhlbarg uniuse ao elenco como axente da CIA Halpern en xuño de 2015.<ref>{{cita web|apelidos=Kroll|nome=Justin|título=Forest Whitaker Eyes ‘Story of Your Life’ With Amy Adams|url=https://variety.com/2015/film/news/story-of-your-life-forest-whitaker-cast-amy-adams-1201464488/|editor=Variety|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=01/04/2015}}</ref><ref>{{cita web|apelidos=White|nome=James|título=He'll co-star with Amy Adams and Jeremy Renner in the sci-fi drama|url=http://www.empireonline.com/people/michael-stuhlbarg/michael-stuhlbarg-joins-story-life/|editor=Empire|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=17/06/2015}}</ref> === Rodaxe === A rodaxe comezou o 7 de xuño de 2015 en [[Montreal]] ([[Quebec|Québec]], [[Canadá]])<ref>{{cita web|título=On the Set for 6/8/15: Paul Feig & Melissa McCarthy Start Shooting Ghostbusters, Ryan Reynolds Finishes Off Deadpool & More|url=http://www.ssninsider.com/on-the-set-for-6815-paul-feig-melissa-mccarthy-start-shooting-ghostbusters-ryan-reynolds-finishes-off-deadpool-more/|editor=SSN Insider|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|autor=SSN Insider Staff|lingua=en|data=08/06/2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150610031021/http://www.ssninsider.com/on-the-set-for-6815-paul-feig-melissa-mccarthy-start-shooting-ghostbusters-ryan-reynolds-finishes-off-deadpool-more/|dataarquivo=10/06/2015|urlmorta=yes}}</ref><ref>{{cita web|apelidos=Kelly|nome=Brendan|título=Amy Adams, Jennifer Garner spotted in Montreal as Hollywood filming heats up|url=http://montrealgazette.com/entertainment/arts/amy-adams-jennifer-garner-spotted-in-montreal-as-hollywood-filming-heats-up|editor=Montreal Gazette|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=07/06/2015}}</ref>, xusto despois de que Renner rematase a rodaxe de ''[[Captain America: Civil War]]''.<ref name="renner" /> == O reino de Galicia en ''Arrival'' == No primeiro acto, case ao comezo do filme, a Dra. Louise Banks na clase de [[Lingüística|Lingüística avanzada]], na universidade, fala do [[Lingua portuguesa|portugués]] e do motivo polo que soa diferente ao resto das [[Linguas románicas|linguas romances]]. A continuación fai referencia ao [[reino de Galicia]] como orixe da súa historia. {{Cita centrada| A historia do portugués comeza no reino de Galicia, na Idade Media, cando a lingua era unha forma de arte. |autor= Arrival, guión de Eric Heisserer, escena 12, p. 5. |fonte= (Final&nbsp;Shooting&nbsp;Draft)<ref name="guión">{{cita web|título=Arrival Script|url=http://www.la-screenwriter.com/2016/12/16/arrival-script/|obra=ARRIVAL Screenplay by Eric Heisserer Based on the Story “Story of Your Life” written by Ted Chiang. Final Shooting. Draft August 20, 2015|editor=LA Screenwriter|dataacceso=24 de xaneiro de 2017|lingua=en|formato=Inclúe ligazón ao ficheiro PDF do guión|ano=2016|cita=The story of Portuguese begins with the Kingdom of Galicia, in the middle ages, where the language was seen as an expression of art. The way it was written and spoken was rooted in aesthetics.|páxina=5 ; escena 12.- INT. UNIVERSITY CLASSROOM — DAY|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20161229070951/http://la-screenwriter.com/2016/12/16/arrival-script/|dataarquivo=29 de decembro de 2016|urlmorta=yes}}</ref> }} Na versión final do guión de rodaxe o diálogo da personaxe Louise Banks contén unha liña máis, xusto despois de dicir que «a lingua era unha forma de arte» engade «O xeito no que se escribía e se falaba tiña o seu xerme na estética»<ref name="guión" />. Nese momento un incidente interrompe a clase: a arribada, a chegada, que dá título á película. == Premios e nomeamentos == <center> {| class="wikitable sortable" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" stext;mpendente m 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%; " |+ |- bgcolor="#B0C4DE" align="center" ! Premio||Categoría || Receptores||Resultado|| {{Abbr|Ref(s)|References}} |- ! rowspan="8" scope="row" | [[Premios Óscar]] |[[Óscar ó mellor filme|Mellor película]]|| Shawn Levy, Dan Levine, Aaron Ryder, David Linde||{{Cela|pendente}}|| rowspan="8" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.milenio.com/premios-oscar-2017/nomeados-premios-oscar-2017-milenio-noticias_0_889711394.html|título= Oscar 2017: los nomeados a los premios de la Academia|dataacceso= 24 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |[[Óscar ó mellor director|Mellor director]]||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar ó mellor guión adaptado|Mellor guión adaptado]]||Eric Heisserer||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar á mellor fotografía|Mellor fotografía]]||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar ó mellor deseño de produción|Mellor deseño de produción]]||Patrice Vermette, Paul Hotte||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar á mellor montaxe|Mellor montaxe]]||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar ó mellor son|Mellor son]]||Bernard Gariépy Strobl, Claude La Haye||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar á mellor edición de son|Mellor edición de son]]||Sylvain Bellemare||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="2" scope="row" |[[Premios Globo de Ouro|Globo de Ouro]] |[[Globo de Ouro á mellor actriz - Drama|Mellor actriz - Drama]]||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="2" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://cultura.elpais.com/cultura/2016/12/12/actualidad/1481527511_818708.html|título=nomeados a los Globos de Ouro 2017: ‘La La Land’ se perfila como favorita|dataacceso= 5 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |[[Globo de Ouro á mellor banda sonora|Mellor banda sonora]]||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- ! rowspan="9" scope="row" | [[Premios BAFTA]] |[[BAFTA á mellor película|Mellor película]]|| Shawn Levy, Dan Levine, Aaron Ryder, David Linde||{{Cela|pendente}}|| rowspan="9" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.lanacion.com.ar/1974532-premios-bafta-2017-todos-los-nomeados|título=Premios BAFTA 2017: todos los nomeados|dataacceso=10 de xaneiro de 2017|lingua=es|data-arquivo=02 de febreiro de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170202074823/http://www.lanacion.com.ar/1974532-premios-bafta-2017-todos-los-nomeados|url-morta=yes}}</ref> |- |[[BAFTA ao mellor director|Mellor director]]||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA á mellor actriz|Mellor actriz]]||[[Amy Adams]]||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA ao mellor guión adaptado|Mellor guión adaptado]]||Eric Heisserer||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA á mellor fotografía|Mellor fotografía]]||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA á mellor música orixinal|Mellor música orixinal]]||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA á mellor montaxe|Mellor montaxe]]||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA ao mellor son|Mellor son]]||Bernard Gariépy Strobl, Claude La Haye, Sylvain Bellemare||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA aos mellores efectos visuais|Mellor efectos visuais]]||Louis Morin||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="1" scope="row" |[[American Film Institute]] |Top 10 de películas||''Arrival''||{{Cela|gañadora}}|| rowspan="1" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/las-10-mejores-peliculas-del-ano-segun.html|título=Las 10 mejores películas del año según el American Film Institute|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- ! rowspan="2" scope="row" |[[National Board of Review]] |[[National Board of Review á mellor Actriz|Mellor actriz]]||[[Amy Adams]]||{{Cela|gañadora}}|| rowspan="2" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/11/manchester-frente-al-mar-gana-en-la.html|título='Manchester frente al mar' se lleva el premio de la National Board of Review|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Top 10||''Arrival''||{{Cela|gañadora}} |- ! rowspan="10" scope="row" | [[Premios da Crítica Cinematográfica]] |[[Premio da Crítica Cinematográfica á mellor película|Mellor película]]||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="10" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/lista-de-nomeados-los-critics-choice.html|título=Lista de nomeados a los Critics' Choice Awards|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/en-directo-lista-de-gañadores-de-los.html|título='La La Land' triunfa en los Critics' Choice Awards|dataacceso=10 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |[[Premio da Crítica Cinematográfica ao mellor director|Mellor director]]||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|nomeado}} |- |[[Premio da Crítica Cinematográfica á mellor actriz|Mellor actriz]]||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |[[Premio da Crítica Cinematográfica ao mellor guión|Mellor guión adaptado]]||Eric Heisserer||{{Cela|gañador}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|nomeado}} |- | colspan="2" |Mellores efectos visuais||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor película de ciencia ficción/terror||''Arrival''||{{Cela|gañadora}} |- ! rowspan="1" scope="row" |Evening Standard British Film Awards |Mellor logro técnico||Max Richter (contribución á música)||{{Cela|gañador}}|| rowspan="1" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/palmares-de-los-evening-standard.html|título=Palmarés de los Evening Standard British Film Awards|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- ! rowspan="8" scope="row" |Círculo de Críticos de San Francisco |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|pendente}}|| rowspan="8" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-del-circulo-de-criticos-de.html|título=Nominaciones del Círculo de Críticos de San Francisco|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|pendente}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|pendente}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="8" scope="row" |Crítica de Washington DC. |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="8" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/la-la-land-se-lleva-7-premios-de-la.html|título='La La Land' se lleva 7 premios da Crítica de Washington D.C.|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|gañador}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|nomeado}} |- ! rowspan="5" scope="row" |Crítica de San Diego |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer||{{Cela|pendente}}|| rowspan="5" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-de-los-criticos-de-san.html|título=Nominaciones de la asociación de críticos de San Diego|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|pendente}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- |Mellores efectos visuais||''Arrival''||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="8" scope="row" |Crítica de St. Louis |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|finalista}}|| rowspan="8" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-de-la-asociacion-de.html|título=Nominaciones de la Asociación de Críticos de St. Louis|dataacceso=11 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/la-la-land-domina-el-palmares-de-la.html|título='La La Land' domina el palmarés da Crítica de St. Louis|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|finalista}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|finalista}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- | colspan="2" |Mellores efectos visuaies||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor película de terror/ciencia ficción||''Arrival''||{{Cela|finalista}} |- ! rowspan="1" scope="row" | Hollywood Music in Media Awards |Música Orixinal en Película de Ciencia ficción/Fantasía|| [[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}}|| rowspan="1" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/11/gañadores-de-los-hollywood-music-in.html|título=gañadores de los Hollywood Music in Media Awards|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- ! rowspan="2" scope="row" |Crítica de Kansas |Mellor guión adatado||Eric Heisserer||{{Cela|gañador}}|| rowspan="2" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/manchester-frente-al-mar-triunfa-en-los.html|título='Manchester frente al mar' triunfa en los premios da Crítica de Kansas|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor película de Sci-fi/Terror||''Arrival''||{{Cela|gañadora}} |- ! rowspan="3" scope="row" |Australian Academy of Cinema and<br />Television Arts International Awards |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|pendente}}|| rowspan="3" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/manchester-frente-al-mar-lidera-las.html|título=Lista de nominaciones a los AACTA International Awards|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director|| [[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="6" scope="row" |[[Alianza de Mujeres Periodistas de Cine]] |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="6" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-de-los-premios-awfj.html|título=Nominaciones de los premios de la AWFJ (Alianza de mujeres periodistas)|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/moonlight-domina-los-premios-de-la.html|título='Moonlight' domina los premios de la Alianza de Mujeres|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director|| [[Denis Villeneuve]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- ! rowspan="5" scope="row" |Crítica de Florida |Mellor guión adaptado||[[Annette Bening]]||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="5" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/langosta-se-estrena-en-la-critica-de.html|título='Langosta' consigue su primer premio a Mejor Película en Florida|dataacceso=26 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor dirección de arte||Patrice Vermette||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor banda sonora||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- | colspan="2" |Mellores efectos visuais||{{Cela|gañadora}} |- ! rowspan="4" scope="row" |Crítica de Carolina do Norte |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="4" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/critica-de-carolina-del-norte-lista.html|título=Crítica de Carolina del Norte: lista completa de candidatos|dataacceso=27 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/la-la-land-triunfa-entre-los-criticos.html|título='La La Land' triunfa entre los críticos de Carolina del Norte|dataacceso=5 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer ||{{Cela|gañador}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- | colspan="2" |Mellores efectos visuais||{{Cela|nomeada}} |- ! rowspan="6" scope="row" |[[Online Film Critics Society]] |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="6" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-los-premios-de-la-online.html|título=Nominaciones a los premios de la Online Film Critics Society|dataacceso=27 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/moonlight-domina-los-premios-de-la.html|título='Moonlight' domina los premios de la Online Film Critics Society|dataacceso=3 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]] ||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor fotografía|| Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer, Ted Chiang||{{Cela|gañadores}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|nomeado}} |- ! rowspan="9" scope="row" |Crítica de Seattle |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|pendente}}|| rowspan="9" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-los-premios-de-la-critica.html|título=Nominaciones a los premios da Crítica de Seattle|dataacceso=27 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|pendente}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|pendente}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- |Mellores efectos visuais||Louis Morin||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="7" scope="row" |[[Asociación de Críticos de Cine de Austin]] |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="7" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/moonlight-triunfa-en-los-premios-de-la.html|título='Moonlight' triunfa en los premios da Crítica de Austin|dataacceso=28 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|gañador}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Top 10 do ano||''Arrival''||{{Cela|gañadora}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- !scope= row rowspan="1"|Directores de Casting |Mellor casting nun drama de alto orzamento||Francine Maisler, Lucie Robitaille ||{{Cela|pendente}}|| rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/nominaciones-del-gremio-de-directores.html|título=Nominaciones del Gremio de Directores de Casting|dataacceso=3 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|Premios Eddie |Mellor montaxe en película dramática ||Joe Walker||{{Cela|pendente}}|| rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/nominaciones-del-gremio-de-montadores.html|título=Nominaciones del gremio de montadores: 'Silencio', fuera|dataacceso=3 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|Círculo de Críticos de Oklahoma |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer||{{Cela|gañador}}|| rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/oklahoma-se-divide-entre-la-la-land-y.html|título=Oklahoma se divide entre 'La La Land' y 'Manchester frente al mar'|dataacceso=3 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|Gremio de directores artísticos |Mellor dirección artística en película de fantasía||Patrice Vermette||{{Cela|pendente}}|| rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/nominaciones-del-gremio-de-directores_5.html|título=Nominaciones del gremio de directores artísticos|dataacceso=5 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |} </center> == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.arrivalmovie.com/ Sitio web oficial] {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Denis Villeneuve]] [[Categoría:Filmes de FilmNation Entertainment]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes sobre extraterrestres]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes ambientados en Montana]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] bjt5r1nfwq7yhttmmgtzaoocg11dn9i 7109350 7109349 2025-06-28T11:53:20Z Breogan2008 23204 /* Argumento */ 7109350 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Arrival''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de drama e [[ciencia ficción]], dirixido por [[Denis Villeneuve]] e escrito por [[Eric Heisserer]]. Con [[Amy Adams]] e [[Jeremy Renner]] nos papeis principais, baséase no premiado relato ''[[Story of Your Life]]'' de [[Ted Chiang]].<ref>{{cita web|apelidos=Walter|nome=Damien|título=Ted Chiang, the science fiction genius behind Arrival|url=https://www.theguardian.com/books/booksblog/2016/nov/11/ted-chiang-science-fiction-genius-arrival-writer|editor=Guardian News and Media Limited|dataacceso=24 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=11 de novembro 2016}}</ref> A estrea mundial foi no 1º de setembro de 2016 no [[Festival Internacional de Cine de Venecia]]. == Sinopse == Cando uns extraterrestres aterran en todo o mundo, unha experta [[Lingüística|lingüista]] é recrutada polos militares estadounidenses para determinaren se estes veñen en paz ou supoñen unha ameaza. A medida que aprende a se comunicar cos extraterrestres comeza a experimentar certos procesos, que se converten na clave para desbloquear o maior misterio sobre o verdadeiro propósito da súa visita. == Elenco == * [[Amy Adams]] como a doutora Louise Banks * [[Jeremy Renner]] como Ian Donnelly * [[Forest Whitaker]] como Coronel Weber * Michael Stuhlbarg como Axente Halpern * Tzi Ma como Xeral Shang * Mark Ou'Brien como Capitán Marks * Jadyn Malone como Hannah ao seis anos de idade. * Abigail Pniowsky como Hannah aos oito anos de idade. * Julia Scarlett Dan como Hannah aos doce anos de idade * Frank Schorpion como o doutor Kettler. * Lucas Chartier-Dessert como Lasky. * Christian Jadah como Combs. * Lucy Van Oldenbarneveld como CNAC Anchor. == Produción == [[Ficheiro:Jeremy Renner SDCC 2014 (cropped).jpg|miniatura|Jeremy Renner en 2014.]] [[Ficheiro:Forest Whitaker 2014.jpg|miniatura|Forest Whitaker en 2014.]] Xa se planeara unha adaptación do relato ''Story of Your Life'', a cargo de Eric Heisserer, dende novembro de 2012. A rodaxe levaríase a cabo en [[Montreal]], [[Quebec]], coa participación da produtora FilmNation Entertainment.<ref>{{cita web|apelidos=Fleming Jr|nome=Mike|título=FilmNation, Lava Bear Team For Nic Mathieu-Helmed Thriller ‘Story Of Your Life’|url=https://deadline.com/2012/11/filmnation-lava-bear-team-for-nic-mathieu-helmed-thriller-story-of-your-life-377908/|editor=Deadline Hollywood|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=27/11/2012}}</ref><ref>{{cita web|apelidos=Lesnick|nome=Silas|título=Shawn Levy to Produce Sci-Fi Tale Story of Your Life|url=http://www.comingsoon.net/movies/news/97444-shawn-levy-to-produce-sci-fi-tale-story-of-your-life|editor=ComingSoon.net|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=27/11/2012}}</ref> O 2 de abril de 2014, Deadline.com revelou que Denis Villeneuve fora elixido para dirixir unha adaptación do filme escrito por Eric Heisserer e coproducido por FilmNation Entertainment e Lava Bear Films. [[Amy Adams]] estaba "en conversacións iniciais" para o papel principal como a Dra. Louise Banks, unha experta lingüista.<ref>{{cita web|apelidos=Fleming Jr|título=Amy Adams Circles Denis Villeneuve-Helmed Alien Tale ‘Story Of Your Life’|url=https://deadline.com/2014/04/amy-adams-circles-denis-villeneuve-helmed-alien-tale-story-of-your-life-708313/|editor=Deadline Hollywood|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=02/04/2014}}</ref> O 14 de maio de 2014, a [[Paramount Pictures]] emitiu un comunicado de prensa indicando que adquirira os dereitos de distribución en América do Norte para a adaptación do filme —titulado daquela: ''Story of Your Life—'' co lanzamento tentativo para o 2016. Tanto o director Denis Villeneuve e a actriz [[Amy Adams]] foran confirmados para o proxecto, baseado "nun novo borrador dun guion" de Eric Heisserer.<ref>{{cita web|apelidos=Fleming Jr|nome=Mike|título=UPDATE: Cannes: Paramount Confirms ‘Story Of Your Life’ Acquisition; $20 Million Is Fest Record Deal|url=https://deadline.com/2014/05/cannes-wild-auction-on-story-of-your-life-should-lead-to-record-deal-729990/|editor=Deadline Hollywood|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=14/05/2014}}</ref> [[Jeremy Renner]] uniuse á película o 6 de marzo de 2015 para interpretar un profesor de física emparellado coa personaxe de Adams, ademais de estar relacionado co goberno para axudar a se comunicar cos alieníxenas.<ref name="renner">{{cita web|apelidos=Kit|nome=Borys|título=Jeremy Renner Joins Amy Adams in Sci-Fi 'Story of Your Life'|url=http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/jeremy-renner-joins-amy-adams-779876|editor=The Hollywood Reporter|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=06/03/2015}}</ref> [[Forest Whitaker]] uniuse ao filme o 1º de abril de 2015, e Michael Stuhlbarg uniuse ao elenco como axente da CIA Halpern en xuño de 2015.<ref>{{cita web|apelidos=Kroll|nome=Justin|título=Forest Whitaker Eyes ‘Story of Your Life’ With Amy Adams|url=https://variety.com/2015/film/news/story-of-your-life-forest-whitaker-cast-amy-adams-1201464488/|editor=Variety|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=01/04/2015}}</ref><ref>{{cita web|apelidos=White|nome=James|título=He'll co-star with Amy Adams and Jeremy Renner in the sci-fi drama|url=http://www.empireonline.com/people/michael-stuhlbarg/michael-stuhlbarg-joins-story-life/|editor=Empire|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=17/06/2015}}</ref> === Rodaxe === A rodaxe comezou o 7 de xuño de 2015 en [[Montreal]] ([[Quebec|Québec]], [[Canadá]])<ref>{{cita web|título=On the Set for 6/8/15: Paul Feig & Melissa McCarthy Start Shooting Ghostbusters, Ryan Reynolds Finishes Off Deadpool & More|url=http://www.ssninsider.com/on-the-set-for-6815-paul-feig-melissa-mccarthy-start-shooting-ghostbusters-ryan-reynolds-finishes-off-deadpool-more/|editor=SSN Insider|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|autor=SSN Insider Staff|lingua=en|data=08/06/2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150610031021/http://www.ssninsider.com/on-the-set-for-6815-paul-feig-melissa-mccarthy-start-shooting-ghostbusters-ryan-reynolds-finishes-off-deadpool-more/|dataarquivo=10/06/2015|urlmorta=yes}}</ref><ref>{{cita web|apelidos=Kelly|nome=Brendan|título=Amy Adams, Jennifer Garner spotted in Montreal as Hollywood filming heats up|url=http://montrealgazette.com/entertainment/arts/amy-adams-jennifer-garner-spotted-in-montreal-as-hollywood-filming-heats-up|editor=Montreal Gazette|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=07/06/2015}}</ref>, xusto despois de que Renner rematase a rodaxe de ''[[Captain America: Civil War]]''.<ref name="renner" /> == O reino de Galicia en ''Arrival'' == No primeiro acto, case ao comezo do filme, a Dra. Louise Banks na clase de [[Lingüística|Lingüística avanzada]], na universidade, fala do [[Lingua portuguesa|portugués]] e do motivo polo que soa diferente ao resto das [[Linguas románicas|linguas romances]]. A continuación fai referencia ao [[reino de Galicia]] como orixe da súa historia. {{Cita centrada| A historia do portugués comeza no reino de Galicia, na Idade Media, cando a lingua era unha forma de arte. |autor= Arrival, guión de Eric Heisserer, escena 12, p. 5. |fonte= (Final&nbsp;Shooting&nbsp;Draft)<ref name="guión">{{cita web|título=Arrival Script|url=http://www.la-screenwriter.com/2016/12/16/arrival-script/|obra=ARRIVAL Screenplay by Eric Heisserer Based on the Story “Story of Your Life” written by Ted Chiang. Final Shooting. Draft August 20, 2015|editor=LA Screenwriter|dataacceso=24 de xaneiro de 2017|lingua=en|formato=Inclúe ligazón ao ficheiro PDF do guión|ano=2016|cita=The story of Portuguese begins with the Kingdom of Galicia, in the middle ages, where the language was seen as an expression of art. The way it was written and spoken was rooted in aesthetics.|páxina=5 ; escena 12.- INT. UNIVERSITY CLASSROOM — DAY|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20161229070951/http://la-screenwriter.com/2016/12/16/arrival-script/|dataarquivo=29 de decembro de 2016|urlmorta=yes}}</ref> }} Na versión final do guión de rodaxe o diálogo da personaxe Louise Banks contén unha liña máis, xusto despois de dicir que «a lingua era unha forma de arte» engade «O xeito no que se escribía e se falaba tiña o seu xerme na estética»<ref name="guión" />. Nese momento un incidente interrompe a clase: a arribada, a chegada, que dá título á película. == Premios e nomeamentos == <center> {| class="wikitable sortable" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" stext;mpendente m 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%; " |+ |- bgcolor="#B0C4DE" align="center" ! Premio||Categoría || Receptores||Resultado|| {{Abbr|Ref(s)|References}} |- ! rowspan="8" scope="row" | [[Premios Óscar]] |[[Óscar ó mellor filme|Mellor película]]|| Shawn Levy, Dan Levine, Aaron Ryder, David Linde||{{Cela|pendente}}|| rowspan="8" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.milenio.com/premios-oscar-2017/nomeados-premios-oscar-2017-milenio-noticias_0_889711394.html|título= Oscar 2017: los nomeados a los premios de la Academia|dataacceso= 24 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |[[Óscar ó mellor director|Mellor director]]||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar ó mellor guión adaptado|Mellor guión adaptado]]||Eric Heisserer||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar á mellor fotografía|Mellor fotografía]]||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar ó mellor deseño de produción|Mellor deseño de produción]]||Patrice Vermette, Paul Hotte||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar á mellor montaxe|Mellor montaxe]]||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar ó mellor son|Mellor son]]||Bernard Gariépy Strobl, Claude La Haye||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar á mellor edición de son|Mellor edición de son]]||Sylvain Bellemare||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="2" scope="row" |[[Premios Globo de Ouro|Globo de Ouro]] |[[Globo de Ouro á mellor actriz - Drama|Mellor actriz - Drama]]||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="2" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://cultura.elpais.com/cultura/2016/12/12/actualidad/1481527511_818708.html|título=nomeados a los Globos de Ouro 2017: ‘La La Land’ se perfila como favorita|dataacceso= 5 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |[[Globo de Ouro á mellor banda sonora|Mellor banda sonora]]||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- ! rowspan="9" scope="row" | [[Premios BAFTA]] |[[BAFTA á mellor película|Mellor película]]|| Shawn Levy, Dan Levine, Aaron Ryder, David Linde||{{Cela|pendente}}|| rowspan="9" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.lanacion.com.ar/1974532-premios-bafta-2017-todos-los-nomeados|título=Premios BAFTA 2017: todos los nomeados|dataacceso=10 de xaneiro de 2017|lingua=es|data-arquivo=02 de febreiro de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170202074823/http://www.lanacion.com.ar/1974532-premios-bafta-2017-todos-los-nomeados|url-morta=yes}}</ref> |- |[[BAFTA ao mellor director|Mellor director]]||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA á mellor actriz|Mellor actriz]]||[[Amy Adams]]||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA ao mellor guión adaptado|Mellor guión adaptado]]||Eric Heisserer||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA á mellor fotografía|Mellor fotografía]]||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA á mellor música orixinal|Mellor música orixinal]]||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA á mellor montaxe|Mellor montaxe]]||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA ao mellor son|Mellor son]]||Bernard Gariépy Strobl, Claude La Haye, Sylvain Bellemare||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA aos mellores efectos visuais|Mellor efectos visuais]]||Louis Morin||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="1" scope="row" |[[American Film Institute]] |Top 10 de películas||''Arrival''||{{Cela|gañadora}}|| rowspan="1" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/las-10-mejores-peliculas-del-ano-segun.html|título=Las 10 mejores películas del año según el American Film Institute|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- ! rowspan="2" scope="row" |[[National Board of Review]] |[[National Board of Review á mellor Actriz|Mellor actriz]]||[[Amy Adams]]||{{Cela|gañadora}}|| rowspan="2" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/11/manchester-frente-al-mar-gana-en-la.html|título='Manchester frente al mar' se lleva el premio de la National Board of Review|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Top 10||''Arrival''||{{Cela|gañadora}} |- ! rowspan="10" scope="row" | [[Premios da Crítica Cinematográfica]] |[[Premio da Crítica Cinematográfica á mellor película|Mellor película]]||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="10" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/lista-de-nomeados-los-critics-choice.html|título=Lista de nomeados a los Critics' Choice Awards|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/en-directo-lista-de-gañadores-de-los.html|título='La La Land' triunfa en los Critics' Choice Awards|dataacceso=10 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |[[Premio da Crítica Cinematográfica ao mellor director|Mellor director]]||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|nomeado}} |- |[[Premio da Crítica Cinematográfica á mellor actriz|Mellor actriz]]||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |[[Premio da Crítica Cinematográfica ao mellor guión|Mellor guión adaptado]]||Eric Heisserer||{{Cela|gañador}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|nomeado}} |- | colspan="2" |Mellores efectos visuais||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor película de ciencia ficción/terror||''Arrival''||{{Cela|gañadora}} |- ! rowspan="1" scope="row" |Evening Standard British Film Awards |Mellor logro técnico||Max Richter (contribución á música)||{{Cela|gañador}}|| rowspan="1" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/palmares-de-los-evening-standard.html|título=Palmarés de los Evening Standard British Film Awards|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- ! rowspan="8" scope="row" |Círculo de Críticos de San Francisco |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|pendente}}|| rowspan="8" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-del-circulo-de-criticos-de.html|título=Nominaciones del Círculo de Críticos de San Francisco|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|pendente}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|pendente}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="8" scope="row" |Crítica de Washington DC. |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="8" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/la-la-land-se-lleva-7-premios-de-la.html|título='La La Land' se lleva 7 premios da Crítica de Washington D.C.|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|gañador}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|nomeado}} |- ! rowspan="5" scope="row" |Crítica de San Diego |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer||{{Cela|pendente}}|| rowspan="5" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-de-los-criticos-de-san.html|título=Nominaciones de la asociación de críticos de San Diego|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|pendente}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- |Mellores efectos visuais||''Arrival''||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="8" scope="row" |Crítica de St. Louis |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|finalista}}|| rowspan="8" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-de-la-asociacion-de.html|título=Nominaciones de la Asociación de Críticos de St. Louis|dataacceso=11 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/la-la-land-domina-el-palmares-de-la.html|título='La La Land' domina el palmarés da Crítica de St. Louis|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|finalista}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|finalista}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- | colspan="2" |Mellores efectos visuaies||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor película de terror/ciencia ficción||''Arrival''||{{Cela|finalista}} |- ! rowspan="1" scope="row" | Hollywood Music in Media Awards |Música Orixinal en Película de Ciencia ficción/Fantasía|| [[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}}|| rowspan="1" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/11/gañadores-de-los-hollywood-music-in.html|título=gañadores de los Hollywood Music in Media Awards|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- ! rowspan="2" scope="row" |Crítica de Kansas |Mellor guión adatado||Eric Heisserer||{{Cela|gañador}}|| rowspan="2" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/manchester-frente-al-mar-triunfa-en-los.html|título='Manchester frente al mar' triunfa en los premios da Crítica de Kansas|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor película de Sci-fi/Terror||''Arrival''||{{Cela|gañadora}} |- ! rowspan="3" scope="row" |Australian Academy of Cinema and<br />Television Arts International Awards |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|pendente}}|| rowspan="3" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/manchester-frente-al-mar-lidera-las.html|título=Lista de nominaciones a los AACTA International Awards|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director|| [[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="6" scope="row" |[[Alianza de Mujeres Periodistas de Cine]] |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="6" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-de-los-premios-awfj.html|título=Nominaciones de los premios de la AWFJ (Alianza de mujeres periodistas)|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/moonlight-domina-los-premios-de-la.html|título='Moonlight' domina los premios de la Alianza de Mujeres|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director|| [[Denis Villeneuve]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- ! rowspan="5" scope="row" |Crítica de Florida |Mellor guión adaptado||[[Annette Bening]]||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="5" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/langosta-se-estrena-en-la-critica-de.html|título='Langosta' consigue su primer premio a Mejor Película en Florida|dataacceso=26 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor dirección de arte||Patrice Vermette||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor banda sonora||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- | colspan="2" |Mellores efectos visuais||{{Cela|gañadora}} |- ! rowspan="4" scope="row" |Crítica de Carolina do Norte |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="4" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/critica-de-carolina-del-norte-lista.html|título=Crítica de Carolina del Norte: lista completa de candidatos|dataacceso=27 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/la-la-land-triunfa-entre-los-criticos.html|título='La La Land' triunfa entre los críticos de Carolina del Norte|dataacceso=5 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer ||{{Cela|gañador}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- | colspan="2" |Mellores efectos visuais||{{Cela|nomeada}} |- ! rowspan="6" scope="row" |[[Online Film Critics Society]] |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="6" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-los-premios-de-la-online.html|título=Nominaciones a los premios de la Online Film Critics Society|dataacceso=27 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/moonlight-domina-los-premios-de-la.html|título='Moonlight' domina los premios de la Online Film Critics Society|dataacceso=3 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]] ||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor fotografía|| Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer, Ted Chiang||{{Cela|gañadores}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|nomeado}} |- ! rowspan="9" scope="row" |Crítica de Seattle |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|pendente}}|| rowspan="9" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-los-premios-de-la-critica.html|título=Nominaciones a los premios da Crítica de Seattle|dataacceso=27 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|pendente}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|pendente}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- |Mellores efectos visuais||Louis Morin||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="7" scope="row" |[[Asociación de Críticos de Cine de Austin]] |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="7" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/moonlight-triunfa-en-los-premios-de-la.html|título='Moonlight' triunfa en los premios da Crítica de Austin|dataacceso=28 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|gañador}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Top 10 do ano||''Arrival''||{{Cela|gañadora}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- !scope= row rowspan="1"|Directores de Casting |Mellor casting nun drama de alto orzamento||Francine Maisler, Lucie Robitaille ||{{Cela|pendente}}|| rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/nominaciones-del-gremio-de-directores.html|título=Nominaciones del Gremio de Directores de Casting|dataacceso=3 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|Premios Eddie |Mellor montaxe en película dramática ||Joe Walker||{{Cela|pendente}}|| rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/nominaciones-del-gremio-de-montadores.html|título=Nominaciones del gremio de montadores: 'Silencio', fuera|dataacceso=3 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|Círculo de Críticos de Oklahoma |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer||{{Cela|gañador}}|| rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/oklahoma-se-divide-entre-la-la-land-y.html|título=Oklahoma se divide entre 'La La Land' y 'Manchester frente al mar'|dataacceso=3 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|Gremio de directores artísticos |Mellor dirección artística en película de fantasía||Patrice Vermette||{{Cela|pendente}}|| rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/nominaciones-del-gremio-de-directores_5.html|título=Nominaciones del gremio de directores artísticos|dataacceso=5 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |} </center> == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.arrivalmovie.com/ Sitio web oficial] {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Denis Villeneuve]] [[Categoría:Filmes de FilmNation Entertainment]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes sobre extraterrestres]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes ambientados en Montana]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] ifd137kkwayzd6z4zwrkwh6w76f3z39 7109351 7109350 2025-06-28T11:53:40Z Breogan2008 23204 /* Elenco */ 7109351 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Arrival''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de drama e [[ciencia ficción]], dirixido por [[Denis Villeneuve]] e escrito por [[Eric Heisserer]]. Con [[Amy Adams]] e [[Jeremy Renner]] nos papeis principais, baséase no premiado relato ''[[Story of Your Life]]'' de [[Ted Chiang]].<ref>{{cita web|apelidos=Walter|nome=Damien|título=Ted Chiang, the science fiction genius behind Arrival|url=https://www.theguardian.com/books/booksblog/2016/nov/11/ted-chiang-science-fiction-genius-arrival-writer|editor=Guardian News and Media Limited|dataacceso=24 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=11 de novembro 2016}}</ref> A estrea mundial foi no 1º de setembro de 2016 no [[Festival Internacional de Cine de Venecia]]. == Sinopse == Cando uns extraterrestres aterran en todo o mundo, unha experta [[Lingüística|lingüista]] é recrutada polos militares estadounidenses para determinaren se estes veñen en paz ou supoñen unha ameaza. A medida que aprende a se comunicar cos extraterrestres comeza a experimentar certos procesos, que se converten na clave para desbloquear o maior misterio sobre o verdadeiro propósito da súa visita. == Personaxes == * [[Amy Adams]] como a doutora Louise Banks * [[Jeremy Renner]] como Ian Donnelly * [[Forest Whitaker]] como Coronel Weber * Michael Stuhlbarg como Axente Halpern * Tzi Ma como Xeral Shang * Mark Ou'Brien como Capitán Marks * Jadyn Malone como Hannah ao seis anos de idade. * Abigail Pniowsky como Hannah aos oito anos de idade. * Julia Scarlett Dan como Hannah aos doce anos de idade * Frank Schorpion como o doutor Kettler. * Lucas Chartier-Dessert como Lasky. * Christian Jadah como Combs. * Lucy Van Oldenbarneveld como CNAC Anchor. == Produción == [[Ficheiro:Jeremy Renner SDCC 2014 (cropped).jpg|miniatura|Jeremy Renner en 2014.]] [[Ficheiro:Forest Whitaker 2014.jpg|miniatura|Forest Whitaker en 2014.]] Xa se planeara unha adaptación do relato ''Story of Your Life'', a cargo de Eric Heisserer, dende novembro de 2012. A rodaxe levaríase a cabo en [[Montreal]], [[Quebec]], coa participación da produtora FilmNation Entertainment.<ref>{{cita web|apelidos=Fleming Jr|nome=Mike|título=FilmNation, Lava Bear Team For Nic Mathieu-Helmed Thriller ‘Story Of Your Life’|url=https://deadline.com/2012/11/filmnation-lava-bear-team-for-nic-mathieu-helmed-thriller-story-of-your-life-377908/|editor=Deadline Hollywood|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=27/11/2012}}</ref><ref>{{cita web|apelidos=Lesnick|nome=Silas|título=Shawn Levy to Produce Sci-Fi Tale Story of Your Life|url=http://www.comingsoon.net/movies/news/97444-shawn-levy-to-produce-sci-fi-tale-story-of-your-life|editor=ComingSoon.net|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=27/11/2012}}</ref> O 2 de abril de 2014, Deadline.com revelou que Denis Villeneuve fora elixido para dirixir unha adaptación do filme escrito por Eric Heisserer e coproducido por FilmNation Entertainment e Lava Bear Films. [[Amy Adams]] estaba "en conversacións iniciais" para o papel principal como a Dra. Louise Banks, unha experta lingüista.<ref>{{cita web|apelidos=Fleming Jr|título=Amy Adams Circles Denis Villeneuve-Helmed Alien Tale ‘Story Of Your Life’|url=https://deadline.com/2014/04/amy-adams-circles-denis-villeneuve-helmed-alien-tale-story-of-your-life-708313/|editor=Deadline Hollywood|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=02/04/2014}}</ref> O 14 de maio de 2014, a [[Paramount Pictures]] emitiu un comunicado de prensa indicando que adquirira os dereitos de distribución en América do Norte para a adaptación do filme —titulado daquela: ''Story of Your Life—'' co lanzamento tentativo para o 2016. Tanto o director Denis Villeneuve e a actriz [[Amy Adams]] foran confirmados para o proxecto, baseado "nun novo borrador dun guion" de Eric Heisserer.<ref>{{cita web|apelidos=Fleming Jr|nome=Mike|título=UPDATE: Cannes: Paramount Confirms ‘Story Of Your Life’ Acquisition; $20 Million Is Fest Record Deal|url=https://deadline.com/2014/05/cannes-wild-auction-on-story-of-your-life-should-lead-to-record-deal-729990/|editor=Deadline Hollywood|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=14/05/2014}}</ref> [[Jeremy Renner]] uniuse á película o 6 de marzo de 2015 para interpretar un profesor de física emparellado coa personaxe de Adams, ademais de estar relacionado co goberno para axudar a se comunicar cos alieníxenas.<ref name="renner">{{cita web|apelidos=Kit|nome=Borys|título=Jeremy Renner Joins Amy Adams in Sci-Fi 'Story of Your Life'|url=http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/jeremy-renner-joins-amy-adams-779876|editor=The Hollywood Reporter|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=06/03/2015}}</ref> [[Forest Whitaker]] uniuse ao filme o 1º de abril de 2015, e Michael Stuhlbarg uniuse ao elenco como axente da CIA Halpern en xuño de 2015.<ref>{{cita web|apelidos=Kroll|nome=Justin|título=Forest Whitaker Eyes ‘Story of Your Life’ With Amy Adams|url=https://variety.com/2015/film/news/story-of-your-life-forest-whitaker-cast-amy-adams-1201464488/|editor=Variety|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=01/04/2015}}</ref><ref>{{cita web|apelidos=White|nome=James|título=He'll co-star with Amy Adams and Jeremy Renner in the sci-fi drama|url=http://www.empireonline.com/people/michael-stuhlbarg/michael-stuhlbarg-joins-story-life/|editor=Empire|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=17/06/2015}}</ref> === Rodaxe === A rodaxe comezou o 7 de xuño de 2015 en [[Montreal]] ([[Quebec|Québec]], [[Canadá]])<ref>{{cita web|título=On the Set for 6/8/15: Paul Feig & Melissa McCarthy Start Shooting Ghostbusters, Ryan Reynolds Finishes Off Deadpool & More|url=http://www.ssninsider.com/on-the-set-for-6815-paul-feig-melissa-mccarthy-start-shooting-ghostbusters-ryan-reynolds-finishes-off-deadpool-more/|editor=SSN Insider|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|autor=SSN Insider Staff|lingua=en|data=08/06/2015|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150610031021/http://www.ssninsider.com/on-the-set-for-6815-paul-feig-melissa-mccarthy-start-shooting-ghostbusters-ryan-reynolds-finishes-off-deadpool-more/|dataarquivo=10/06/2015|urlmorta=yes}}</ref><ref>{{cita web|apelidos=Kelly|nome=Brendan|título=Amy Adams, Jennifer Garner spotted in Montreal as Hollywood filming heats up|url=http://montrealgazette.com/entertainment/arts/amy-adams-jennifer-garner-spotted-in-montreal-as-hollywood-filming-heats-up|editor=Montreal Gazette|dataacceso=25 de xaneiro de 2017|lingua=en|data=07/06/2015}}</ref>, xusto despois de que Renner rematase a rodaxe de ''[[Captain America: Civil War]]''.<ref name="renner" /> == O reino de Galicia en ''Arrival'' == No primeiro acto, case ao comezo do filme, a Dra. Louise Banks na clase de [[Lingüística|Lingüística avanzada]], na universidade, fala do [[Lingua portuguesa|portugués]] e do motivo polo que soa diferente ao resto das [[Linguas románicas|linguas romances]]. A continuación fai referencia ao [[reino de Galicia]] como orixe da súa historia. {{Cita centrada| A historia do portugués comeza no reino de Galicia, na Idade Media, cando a lingua era unha forma de arte. |autor= Arrival, guión de Eric Heisserer, escena 12, p. 5. |fonte= (Final&nbsp;Shooting&nbsp;Draft)<ref name="guión">{{cita web|título=Arrival Script|url=http://www.la-screenwriter.com/2016/12/16/arrival-script/|obra=ARRIVAL Screenplay by Eric Heisserer Based on the Story “Story of Your Life” written by Ted Chiang. Final Shooting. Draft August 20, 2015|editor=LA Screenwriter|dataacceso=24 de xaneiro de 2017|lingua=en|formato=Inclúe ligazón ao ficheiro PDF do guión|ano=2016|cita=The story of Portuguese begins with the Kingdom of Galicia, in the middle ages, where the language was seen as an expression of art. The way it was written and spoken was rooted in aesthetics.|páxina=5 ; escena 12.- INT. UNIVERSITY CLASSROOM — DAY|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20161229070951/http://la-screenwriter.com/2016/12/16/arrival-script/|dataarquivo=29 de decembro de 2016|urlmorta=yes}}</ref> }} Na versión final do guión de rodaxe o diálogo da personaxe Louise Banks contén unha liña máis, xusto despois de dicir que «a lingua era unha forma de arte» engade «O xeito no que se escribía e se falaba tiña o seu xerme na estética»<ref name="guión" />. Nese momento un incidente interrompe a clase: a arribada, a chegada, que dá título á película. == Premios e nomeamentos == <center> {| class="wikitable sortable" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" stext;mpendente m 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%; " |+ |- bgcolor="#B0C4DE" align="center" ! Premio||Categoría || Receptores||Resultado|| {{Abbr|Ref(s)|References}} |- ! rowspan="8" scope="row" | [[Premios Óscar]] |[[Óscar ó mellor filme|Mellor película]]|| Shawn Levy, Dan Levine, Aaron Ryder, David Linde||{{Cela|pendente}}|| rowspan="8" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.milenio.com/premios-oscar-2017/nomeados-premios-oscar-2017-milenio-noticias_0_889711394.html|título= Oscar 2017: los nomeados a los premios de la Academia|dataacceso= 24 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |[[Óscar ó mellor director|Mellor director]]||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar ó mellor guión adaptado|Mellor guión adaptado]]||Eric Heisserer||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar á mellor fotografía|Mellor fotografía]]||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar ó mellor deseño de produción|Mellor deseño de produción]]||Patrice Vermette, Paul Hotte||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar á mellor montaxe|Mellor montaxe]]||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar ó mellor son|Mellor son]]||Bernard Gariépy Strobl, Claude La Haye||{{Cela|pendente}} |- |[[Óscar á mellor edición de son|Mellor edición de son]]||Sylvain Bellemare||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="2" scope="row" |[[Premios Globo de Ouro|Globo de Ouro]] |[[Globo de Ouro á mellor actriz - Drama|Mellor actriz - Drama]]||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="2" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://cultura.elpais.com/cultura/2016/12/12/actualidad/1481527511_818708.html|título=nomeados a los Globos de Ouro 2017: ‘La La Land’ se perfila como favorita|dataacceso= 5 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |[[Globo de Ouro á mellor banda sonora|Mellor banda sonora]]||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- ! rowspan="9" scope="row" | [[Premios BAFTA]] |[[BAFTA á mellor película|Mellor película]]|| Shawn Levy, Dan Levine, Aaron Ryder, David Linde||{{Cela|pendente}}|| rowspan="9" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.lanacion.com.ar/1974532-premios-bafta-2017-todos-los-nomeados|título=Premios BAFTA 2017: todos los nomeados|dataacceso=10 de xaneiro de 2017|lingua=es|data-arquivo=02 de febreiro de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170202074823/http://www.lanacion.com.ar/1974532-premios-bafta-2017-todos-los-nomeados|url-morta=yes}}</ref> |- |[[BAFTA ao mellor director|Mellor director]]||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA á mellor actriz|Mellor actriz]]||[[Amy Adams]]||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA ao mellor guión adaptado|Mellor guión adaptado]]||Eric Heisserer||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA á mellor fotografía|Mellor fotografía]]||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA á mellor música orixinal|Mellor música orixinal]]||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA á mellor montaxe|Mellor montaxe]]||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA ao mellor son|Mellor son]]||Bernard Gariépy Strobl, Claude La Haye, Sylvain Bellemare||{{Cela|pendente}} |- |[[BAFTA aos mellores efectos visuais|Mellor efectos visuais]]||Louis Morin||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="1" scope="row" |[[American Film Institute]] |Top 10 de películas||''Arrival''||{{Cela|gañadora}}|| rowspan="1" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/las-10-mejores-peliculas-del-ano-segun.html|título=Las 10 mejores películas del año según el American Film Institute|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- ! rowspan="2" scope="row" |[[National Board of Review]] |[[National Board of Review á mellor Actriz|Mellor actriz]]||[[Amy Adams]]||{{Cela|gañadora}}|| rowspan="2" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/11/manchester-frente-al-mar-gana-en-la.html|título='Manchester frente al mar' se lleva el premio de la National Board of Review|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Top 10||''Arrival''||{{Cela|gañadora}} |- ! rowspan="10" scope="row" | [[Premios da Crítica Cinematográfica]] |[[Premio da Crítica Cinematográfica á mellor película|Mellor película]]||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="10" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/lista-de-nomeados-los-critics-choice.html|título=Lista de nomeados a los Critics' Choice Awards|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/en-directo-lista-de-gañadores-de-los.html|título='La La Land' triunfa en los Critics' Choice Awards|dataacceso=10 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |[[Premio da Crítica Cinematográfica ao mellor director|Mellor director]]||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|nomeado}} |- |[[Premio da Crítica Cinematográfica á mellor actriz|Mellor actriz]]||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |[[Premio da Crítica Cinematográfica ao mellor guión|Mellor guión adaptado]]||Eric Heisserer||{{Cela|gañador}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|nomeado}} |- | colspan="2" |Mellores efectos visuais||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor película de ciencia ficción/terror||''Arrival''||{{Cela|gañadora}} |- ! rowspan="1" scope="row" |Evening Standard British Film Awards |Mellor logro técnico||Max Richter (contribución á música)||{{Cela|gañador}}|| rowspan="1" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/palmares-de-los-evening-standard.html|título=Palmarés de los Evening Standard British Film Awards|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- ! rowspan="8" scope="row" |Círculo de Críticos de San Francisco |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|pendente}}|| rowspan="8" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-del-circulo-de-criticos-de.html|título=Nominaciones del Círculo de Críticos de San Francisco|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|pendente}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|pendente}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="8" scope="row" |Crítica de Washington DC. |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="8" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/la-la-land-se-lleva-7-premios-de-la.html|título='La La Land' se lleva 7 premios da Crítica de Washington D.C.|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|gañador}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|nomeado}} |- ! rowspan="5" scope="row" |Crítica de San Diego |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer||{{Cela|pendente}}|| rowspan="5" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-de-los-criticos-de-san.html|título=Nominaciones de la asociación de críticos de San Diego|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|pendente}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- |Mellores efectos visuais||''Arrival''||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="8" scope="row" |Crítica de St. Louis |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|finalista}}|| rowspan="8" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-de-la-asociacion-de.html|título=Nominaciones de la Asociación de Críticos de St. Louis|dataacceso=11 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/la-la-land-domina-el-palmares-de-la.html|título='La La Land' domina el palmarés da Crítica de St. Louis|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|finalista}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|finalista}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- | colspan="2" |Mellores efectos visuaies||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor película de terror/ciencia ficción||''Arrival''||{{Cela|finalista}} |- ! rowspan="1" scope="row" | Hollywood Music in Media Awards |Música Orixinal en Película de Ciencia ficción/Fantasía|| [[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}}|| rowspan="1" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/11/gañadores-de-los-hollywood-music-in.html|título=gañadores de los Hollywood Music in Media Awards|dataacceso=9 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- ! rowspan="2" scope="row" |Crítica de Kansas |Mellor guión adatado||Eric Heisserer||{{Cela|gañador}}|| rowspan="2" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/manchester-frente-al-mar-triunfa-en-los.html|título='Manchester frente al mar' triunfa en los premios da Crítica de Kansas|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor película de Sci-fi/Terror||''Arrival''||{{Cela|gañadora}} |- ! rowspan="3" scope="row" |Australian Academy of Cinema and<br />Television Arts International Awards |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|pendente}}|| rowspan="3" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/manchester-frente-al-mar-lidera-las.html|título=Lista de nominaciones a los AACTA International Awards|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director|| [[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="6" scope="row" |[[Alianza de Mujeres Periodistas de Cine]] |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="6" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-de-los-premios-awfj.html|título=Nominaciones de los premios de la AWFJ (Alianza de mujeres periodistas)|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/moonlight-domina-los-premios-de-la.html|título='Moonlight' domina los premios de la Alianza de Mujeres|dataacceso=18 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director|| [[Denis Villeneuve]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- ! rowspan="5" scope="row" |Crítica de Florida |Mellor guión adaptado||[[Annette Bening]]||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="5" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/langosta-se-estrena-en-la-critica-de.html|título='Langosta' consigue su primer premio a Mejor Película en Florida|dataacceso=26 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor dirección de arte||Patrice Vermette||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor banda sonora||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- | colspan="2" |Mellores efectos visuais||{{Cela|gañadora}} |- ! rowspan="4" scope="row" |Crítica de Carolina do Norte |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="4" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/critica-de-carolina-del-norte-lista.html|título=Crítica de Carolina del Norte: lista completa de candidatos|dataacceso=27 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/la-la-land-triunfa-entre-los-criticos.html|título='La La Land' triunfa entre los críticos de Carolina del Norte|dataacceso=5 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer ||{{Cela|gañador}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- | colspan="2" |Mellores efectos visuais||{{Cela|nomeada}} |- ! rowspan="6" scope="row" |[[Online Film Critics Society]] |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="6" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-los-premios-de-la-online.html|título=Nominaciones a los premios de la Online Film Critics Society|dataacceso=27 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/moonlight-domina-los-premios-de-la.html|título='Moonlight' domina los premios de la Online Film Critics Society|dataacceso=3 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]] ||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor fotografía|| Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer, Ted Chiang||{{Cela|gañadores}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|nomeado}} |- ! rowspan="9" scope="row" |Crítica de Seattle |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|pendente}}|| rowspan="9" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/nominaciones-los-premios-de-la-critica.html|título=Nominaciones a los premios da Crítica de Seattle|dataacceso=27 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|pendente}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|pendente}} |- |Mellor deseño de produción||Patrice Vermette||{{Cela|pendente}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|pendente}} |- |Mellor montaxe||Joe Walker||{{Cela|pendente}} |- |Mellores efectos visuais||Louis Morin||{{Cela|pendente}} |- ! rowspan="7" scope="row" |[[Asociación de Críticos de Cine de Austin]] |Mellor película||''Arrival''||{{Cela|nomeada}}|| rowspan="7" style="text-align:center;" |<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2016/12/moonlight-triunfa-en-los-premios-de-la.html|título='Moonlight' triunfa en los premios da Crítica de Austin|dataacceso=28 de decembro de 2016|lingua=es}}</ref> |- |Mellor director||[[Denis Villeneuve]]||{{Cela|nomeado}} |- |Mellor actriz||[[Amy Adams]]||{{Cela|nomeada}} |- |Mellor guión adaptado|| Eric Heisserer||{{Cela|gañador}} |- |Mellor fotografía||Bradford Young||{{Cela|nomeado}} |- |Top 10 do ano||''Arrival''||{{Cela|gañadora}} |- |Mellor música||[[Jóhann Jóhannsson]]||{{Cela|nomeado}} |- !scope= row rowspan="1"|Directores de Casting |Mellor casting nun drama de alto orzamento||Francine Maisler, Lucie Robitaille ||{{Cela|pendente}}|| rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/nominaciones-del-gremio-de-directores.html|título=Nominaciones del Gremio de Directores de Casting|dataacceso=3 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|Premios Eddie |Mellor montaxe en película dramática ||Joe Walker||{{Cela|pendente}}|| rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/nominaciones-del-gremio-de-montadores.html|título=Nominaciones del gremio de montadores: 'Silencio', fuera|dataacceso=3 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|Círculo de Críticos de Oklahoma |Mellor guión adaptado||Eric Heisserer||{{Cela|gañador}}|| rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/oklahoma-se-divide-entre-la-la-land-y.html|título=Oklahoma se divide entre 'La La Land' y 'Manchester frente al mar'|dataacceso=3 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- !scope= row rowspan="1"|Gremio de directores artísticos |Mellor dirección artística en película de fantasía||Patrice Vermette||{{Cela|pendente}}|| rowspan=1 style="text-align:center;"|<ref>{{cita web|url=http://www.premiososcar.net/2017/01/nominaciones-del-gremio-de-directores_5.html|título=Nominaciones del gremio de directores artísticos|dataacceso=5 de xaneiro de 2017|lingua=es}}</ref> |- |} </center> == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.arrivalmovie.com/ Sitio web oficial] {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Denis Villeneuve]] [[Categoría:Filmes de FilmNation Entertainment]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes de ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes sobre extraterrestres]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes ambientados en Montana]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] nj9ay9vf1q7720g516tah0soxn8u4on 0 363977 7109347 6568433 2025-06-28T11:52:20Z Breogan2008 23204 7109347 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Walt Before Mickey''''' é un filme biográfico estadounidense producido e escrito por Arthur L. Bernstein e Armando Gutierrez que se estreou no [[2015]]. Conta os primeiros anos de [[Walt Disney]] e baséase no libro ''Walt Before Mickey: Disney's Early Years, 1919–1928'' de Timothy S. Susanin. Está protagonizado por [[Thomas Ian Nicholas]] como [[Walt Disney]], Armando Gutierrez como [[Ub Iwerks]] e [[Jon Heder]] como [[Roy O. Disney|Roy Disney]]. == Personaxes == * [[Thomas Ian Nicholas]] como [[Walt Disney]]<ref name=deadline>{{cita web|autor1=Jen Yamato|título=Hot Trailer: ‘Walt Before Mickey’ Shows Down-On-His-Luck Disney|url=http://deadline.com/2014/09/walt-before-mickey-trailer-disney-832136/|editor=[[Deadline.com]]|dataacceso=12 de maio de 2015|data=9 de setembro de 2014}}</ref> ** Owen Teague como Walt de rapaz ** Demitri Vardoulias como Walt de neno * [[Jon Heder]] como [[Roy O. Disney|Roy Disney]]<ref name=deadline /> ** Noah Forgione como Roy de rapaz * [[Armando Gutierrez]] como [[Ub Iwerks]] * [[David Henrie]] como [[Rudy Ising]] * [[Taylor Gray]] como [[Friz Freleng]] * [[Jodie Sweetin]] como Charlotte Disney * [[Sheena Colette]] como Dessie * [[Hunter Gomez]] como Hugh Harman * [[Ayla Kell]] como Bridget * Arthur L. Bernstein como Frank L. Newman * Kate Katzman como [[Lillian Disney]] * Frank Licari como George Winkler * Conor Dubin como [[Charles Mintz]] * Flora Bonfanti como [[Margaret Winkler]] * Briana Colman como Ruth Disney * Beatrice Taveras como [[Virginia Davis]] * Maralee Thompson como Dawn Paris * Natasha Sherritt como Edna Disney * Timothy Williams como Fred * Sheena Colette como Dessie * Randy Molnar como Robert Disney * Donn Lamkin como Elias Disney * Nancy J. Barber como Flora Disney == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20170122232945/http://www.waltbeforemickey.com/ Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|3154310}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes rodados en Florida]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1928]] a6ht6o7jj73dbh4krwo1p8nw4s7wtyl 0 364191 7109340 6501973 2025-06-28T11:50:15Z Breogan2008 23204 7109340 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Outros homónimos|este=un filme|para=a vila do Condado de Essex, Massachusetts|Manchester-by-the-Sea}} {{Obra}} '''''Manchester by the Sea''''' é un filme dramático [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[2016]], dirixido e escrito por [[Kenneth Lonergan]] e protagonizado por [[Casey Affleck]], Michelle Williams e Kyle Chandler. A rodaxe do filme comezou o 23 de marzo de 2015, en Manchester-by-the-Sea, [[Massachusetts]]. Recadou 77 millóns de dólares en todo o mundo sobre un orzamento de 8,5 millóns. ''Manchester by the Sea'' recibiu aclamacións da crítica trala súa estrea, sendo considerado un dos mellores filmes de 2016.<ref name="metacritic.com">{{cita web|url=http://www.metacritic.com/feature/film-critics-list-the-top-10-movies-of-2016|título=Best of 2016: Film Critic Top Ten Lists|website=[[Metacritic]]|data-acceso=27 de xaneiro de 2017|data-arquivo=06 de decembro de 2016|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20161206002013/http://www.metacritic.com/feature/film-critics-list-the-top-10-movies-of-2016|url-morta=yes}}</ref> Nos [[89ª edición dos Óscar|Óscar de 2017]], o filme recibiu seis nomeamentos: [[Óscar ó mellor filme|mellor filme]], [[Óscar ó mellor director|mellor director]], [[Óscar ó mellor actor|mellor actor]] (Affleck), [[Óscar ó mellor actor secundario|mellor actor secundario]] (Hedges), [[Óscar á mellor actriz secundaria|mellor actriz secundaria]] (Williams) e [[Óscar ó mellor guión orixinal|mellor guión orixinal]], gañando o de mellor actor e mellor guión. Tamén gañou o [[Globo de Ouro]] a [[Globo de Ouro ó mellor actor - Drama|Mellor Actor nun drama]] sendo nomeado para catro categorías máis. == Sinopse == Despois da súpeta morte de Joe Chandler, o seu irmán máis novo Lee faise titor legal do seu fillo. Lee regresa á súa vila natal e ten que lidar tanto coa súa dona separada Randi como coa comunidade de North Shore. == Elenco == * [[Casey Affleck]] como Le Chandler<ref>[http://www.thewrap.com/casey-affleck-replacing-matt-damon-in-kenneth-lonergans-manchester-by-the-sea/ «"Casey Affleck Replacing Matt Damon in Kenneth Lonergan's 'Manchester-by-the-Sea'".]</ref> * [[Michelle Williams]] como Randi<ref name="Miche">[http://www.hollywoodreporter.com/news/michelle-williams-joining-casey-affleck-762261 «"Michelle Williams Joining Casey Affleck in 'Manchester-by-the-Sea' (Exclusive)".]</ref> * [[Kyle Chandler]] como Joe Chandler<ref name="Kyle">[http://www.hollywoodreporter.com/news/kyle-chandler-joins-casey-affleck-777288 «"Kyle Chandler Joins Casey Affleck in 'Manchester-by-the-Sea' (Exclusive)"»].</ref> * [[Lucas Hedges]] como Patrick<ref>[http://www.hollywoodreporter.com/news/lucas-hedges-joins-casey-affleck-787592 «"Lucas Hedges Joins Casey Affleck Starrer 'Manchester-by-the-Sea'".]</ref> * [[Gretchen Mol]] como Elise<ref>{{Cita web |url=http://blogs.indiewire.com/theplaylist/sundance-review-kenneth-lonergans-manchester-by-the-sea-starring-casey-affleck-michele-williams-kyle-chandler-20160123 |título=«"Sundance Review: Kenneth Lonergan’s 'Manchester By The Sea’ Starring Casey Affleck, Michele Williams & Kyle Chandler". |data-acceso=27 de xaneiro de 2017 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160506180535/http://blogs.indiewire.com/theplaylist/sundance-review-kenneth-lonergans-manchester-by-the-sea-starring-casey-affleck-michele-williams-kyle-chandler-20160123 |dataarquivo=06 de maio de 2016 |urlmorta=yes }}</ref> * [[Tate Donovan]] como adestrador de Patrick * [[Kara Hayward]] como Silvie McGann * [[Erica McDermott]] como Sue<ref>[https://www.bostonglobe.com/lifestyle/names/2015/06/10/erica-mcdermott-talks-career-story-behind-her-success-event/DboNpIxar4kgVteApwtWfL/story.html «"Erica McDermott talks about her roles"»].</ref> == Produción == O 6 de setembro de 2014, anunciouse que [[Matt Damon]] volvería traballar co director Kenneth Lonergan para a película de ''Manchester by the Sea'', con guión de Lonergan.<ref name="Guión">{{cita web|url=http://www.hollywoodreporter.com/news/toronto-matt-damon-kenneth-lonergan-730704|título="Toronto: Matt Damon and Kenneth Lonergan Reteaming for 'Manchester-by-the-Sea' (Exclusive)".|data=6 de setembro de 2014|dataacceso=4 de febreiro de 2016|editorial=The Hollywood Reporter}}</ref> Gigi Pritzker estaba en conversacións finais para producir e financiar a película a través de Odd Lot Entertainment. Damon e Lonergan anteriormente traballaran xuntos no filme de 2011 ''Margaret''. A preprodución comezou o 8 de setembro de 2014. A principios de decembro de 2014, durante a rodaxe de ''The Finest Hours'', Casey Affleck revelou á ''The Boston Globe'' que Damon non sería protagonista na película e que interpretaría o seu papel.<ref>[http://www.bostonglobe.com/lifestyle/names/2014/12/12/finest-hours-finest-shoot-for-casey-affleck/qYoKHiYcEZ0YaToc06U3UI/story.html «"'Finest Hours' is the finest shoot for Casey Affleck".]</ref> Affleck substituíu a Damon, o 5 de xaneiro de 2015. Michelle Williams foi introducida no elenco o 9 de xaneiro de 2015, para interpretar a dona do personaxe de Affleck. En marzo de 2015 informouse de que Sierra/Affinity se uniran para financiar a película, mentres que Kimberly Stewart podería producir e financiar a través da súa K Period Media, Kevin J. Walsh a través de B Story, Chris Moore a través de CMP, e Damon través da súa compañía Pearl Street Films.<ref name="ES">[http://variety.com/2015/film/news/berlin-casey-afflecks-manchester-by-the-sea-locks-financing-1201418932/ «"Berlin: Casey Affleck's 'Manchester-By-The-Sea' Locks Financing".»]. variety. 29 de xaneiro de 2015</ref> Pritzker xa non se achegou a producir. Kyle Chandler asinou contrato para protagonizar a película o 24 de febreiro de 2015, que interpreta o personaxe do irmán máis vello de Affleck. === Rodaxe === O filme estableceuse previamente en [[Nova Inglaterra]]. A rodaxe comezou o 23 de marzo de 2015, na localidade do mesmo nome de Manchester-by-the-Sexa, [[Massachusetts]].<ref>[http://www.gloucestertimes.com/news/local_news/damon-s-manchester-by-the-sea-begins-production-in-namesake/article_b99a812a-321c-56c3-9371-e8d2830ef6ae.html «"Damon's 'Manchester-by-the-Sea' begins production in namesake town"»]. gloucestertimes.com. 24 de marzo de 2015</ref> No segundo día, a rodaxe levouse a cabo na costa norte nos lugares de Beverly, [[Gloucester]] e Salem.<ref>[http://www.salemnews.com/news/local_news/freeze-frame-independent-film-manchester-by-the-sea-shooting-in/article_782873dd-0ee2-5353-8aad-5139b4fdd9d1.html «"Freeze frame: Independent film 'Manchester-by-the-Sea' shooting in Beverly, North Shore".»]. salemnews.com. 24 de marzo de 2015</ref> == Estrea == A película estreouse na sección World Premier do [[Festival de Cinema de Sundance]] de 2016. Posteriormente foi adquirida por [[Amazon.com|Amazon]] por 10 millóns de dólares. == Recepción crítica == O filme recibiu eloxios da crítica. Baseado en 16 comentarios, ''Manchester by the Sexa'' ten unha puntuación en [[Rotten Tomatoes]] do 94%, cunha media de 8.1/10. En Metacritic ten unha puntuación de 91/100, sobre a base de 10 comentarios, o que indica ''aclamación universal''. == Premios e nomeamentos == ''Manchester by the Sea'' recibiu aclamacións da crítica trala súa estrea, sendo considerado un dos mellores filmes de 2016.<ref name="metacritic.com"/> Nos [[89ª edición dos Óscar|Óscar de 2017]], o filme recibiu seis nomeamentos: [[Óscar ó mellor filme|mellor filme]], [[Óscar ó mellor director|mellor director]], [[Óscar ó mellor actor|mellor actor]] (Affleck), [[Óscar ó mellor actor secundario|mellor actor secundario]] (Hedges), [[Óscar á mellor actriz secundaria|mellor actriz secundaria]] (Williams) e [[Óscar ó mellor guión orixinal|mellor guión orixinal]]. Tamén gañou o [[Globo de Ouro]] a [[Globo de Ouro ó mellor actor - Drama|Mellor Actor nun drama]] sendo nomeado para catro categorías máis. == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|4034228}} * [https://www.allmovie.com/movie/v648783 Ficha en AllMovie] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/manchester_by_the_sea/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=manchesterbythesea.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Kenneth Lonergan]] [[Categoría:Filmes rodados en Massachusetts]] [[Categoría:Filmes ambientados en Massachusetts]] [[Categoría:Filmes sobre orfos]] [[Categoría:Filmes sobre loito]] [[Categoría:Filmes sobre depresión]] [[Categoría:Filmes cuxo guionista gañou o Óscar ó mellor guión orixinal]] mazoehbtakw2txe6bw5m3mwlav8hqso 0 364838 7109338 6373164 2025-06-28T11:49:28Z Breogan2008 23204 7109338 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Lion''''', orixinalmente titulado ''A Long Way Home'', é un filme australiano-estadounidense de drama dirixido por [[Garth Davis]] e escrito por Luke Davies, baseado no libro de non ficción '''''A Long Way Home''''' de Saroo Brierley. É protagonizado por [[Dev Patel]], [[Rooney Mara]], [[David Wenham]] e [[Nicole Kidman]]. Foi estreado mundialmente o 10 de setembro de 2016 no Festival Internacional de Cine de Toronto 2016.<ref name="deadline">{{cita web|url=http://deadline.com/2016/07/toronto-to-open-with-the-magnificent-seven-as-fest-unveils-galas-and-special-presentations-1201792733/|título=Toronto To Open With ‘The Magnificent Seven’; ‘La La Land’, ‘Deepwater Horizon’ Among Galas & Presentations|apelidos=Jaafar|nome=Ali|data=26/07/2016|dataacceso=30 xaneiro de 2017|editor=Deadline Hollywood|lingua= inglés}}</ref> O filme foi estreado comercialmente nos Estados Unidos o 25 de novembro de 2016 por The Weinstein Company. En Galiza estreouse o 27 de xaneiro de 2017 coa dobraxe castelá<ref>{{Cita audiovisual|título = Estreas da semana|obra= Lion a partir de 44m59s|data= 27/01/2017|medio= [[Diario Cultural]]. [[Radio Galega]]|lingua= galego|url= http://www.crtvg.es/rg/hora-a-hora/fecha:27-01-2017/hora:15:00/hora:15:00|dataacceso=30 de xaneiro de 2017|lugar= Santiago de Compostela}}</ref>. O filme recibiu seis nomeamentos aos [[89ª edición dos Oscar|premios Oscar de 2017]]<ref>[http://oscar.go.com/nominees/best-picture/lion Oscar.go]</ref>. == Sinopse == Saroo ([[Dev Patel]]) é un raparigo indio de cinco anos que vive na extrema pobreza con súa nai e mailo seu irmán máis vello nunha vila da India. Accidentalmente un día queda durmido nun tren e aparece perdido a centos de quilómetros da súa casa. Despois de morar na rúa e de se enfrontar a numerosos desafíos, Saroo é adoptado por unha parella australiana, Sue ([[Nicole Kidman]]) e John Brierley ([[David Wenham]]). Dende aquela, vive en Australia e medra arrodeado dunha cultura diferente, lonxe das súas orixes. Vinte e cinco anos despois, o mozo decide localizar a súa verdadeira familia, embarcándose así nunha difícil viaxe cara ao seu pasado<ref>[http://www.sensacine.com/peliculas/pelicula-229070/ Argumento do filme en Sensacine]</ref>. == Elenco == * [[Dev Patel]] como Saroo Brierley * [[Nicole Kidman]] como Sue Brierley * [[Rooney Mara]] como Lucy * [[David Wenham]] como John Brierley * Nawazuddin Siddiqui * Priyanka Bose * Tannishtha Chatterjee * Deepti Naval * Divian Ladwa * Pallavi Sharda * Benjamin Rigby * Sachin Joab == Produción == O 24 de abril de 2013 anunciouse que Garth Davis faría o seu debut como director coa película biográfica de Saroo Brierley, baseada no seu libro de memorias ''A Long Way Home'', para See-Saw Films e Sunstar Entertainment.<ref name="Apr2013SD">{{Cita novas|obra=Screen Daily|título=Garth Davis to direct See-Saw’s Saroo Brierley biopic|url=http://www.screendaily.com/news/garth-davis-joins-saroo-brierley-biopic/5054198.article}}</ref> En maio de 2014 The Weinstein Company comprou os dereitos de distribución mundial do drama titulado ''Lion'' por 12 millóns de dólares.<ref name="May2014THR">{{Cita novas|obra=The Hollywood Reporter|título=Cannes: 'King's Speech' Producers Snag $12 Million 'Lion' Deal With Weinstein Co.|url=http://www.hollywoodreporter.com/news/cannes-kings-speech-producers-snag-705574}}</ref> Luke Davies adaptou o libro para a película; mentres que Screen Australia e Fulcrum Media Finance a co-financiarían, See-Saw, Sunstar e Aquarius Films produciríana. Iain Canning, Angie Fielder e Emile Sherman foron incluídos como produtores da cinta. En outubro de 2014 [[Dev Patel]] e [[Nicole Kidman]] foron incluídos ao elenco para interpretaren os papeis principais do filme.<ref name="Oct2014THR">{{Cita novas|obra=The Hollywood Reporter|título=AFM: Dev Patel Attached to Star in The Weinstein Co.'s 'Lion' (Exclusive)|url=http://www.hollywoodreporter.com/news/afm-dev-patel-attached-star-745027}}</ref> En xaneiro de 2015 Nawazuddin Siddiqui, Priyanka Bose, Tannishtha Chatterjee e Deepti Naval sumáronse ao elenco.<ref name="Jan2015V">{{Cita novas|obra=Variety|título=Nicole Kidman, Dev Patel to Roar in India-set Survival Tale ‘Lion’|url=http://variety.com/2015/film/asia/nicole-kidman-dev-patel-to-roar-in-india-set-survival-tale-lion-1201405538/}}</ref> En abril de 2015 así o fan [[Rooney Mara]], [[David Wenham]] e Divian Ladwa.<ref name="Apr2015V">{{Cita novas|obra=Variety|título=Rooney Mara Joins Nicole Kidman, Dev Patel in ‘Lion’|url=http://variety.com/2015/film/global/rooney-mara-joins-nicole-kidman-dev-patel-in-cast-of-lion-1201467356/}}</ref> Pallavi Sharda tamén se sumou ao elenco do filme, interpretando o amigo de Saroo.<ref name="ShardaCast">{{Cita novas|título=Pallavi Sharda in Dev Patel, Nicole Kidman starrer ‘Lion’|url=http://indianexpress.com/article/entertainment/hollywood/pallavi-sharda-in-dev-patel-nicole-kidman-starrer-lion/}}</ref> Volker Bertelmann e Dustin O'Halloran compuxeron a banda sonora da fita.<ref>[http://filmmusicreporter.com/2016/03/02/dustin-ohalloran-hauschka-scoring-garth-davis-lion/ «Dustin O'Halloran & Hauschka Scoring Garth Davis's Lion»].</ref> == Recepción == O filme recibiu críticas mixtas despois da súa estrea no [[Festival Internacional de Cinema de Toronto]].<ref>[http://www.smh.com.au/entertainment/movies/nicole-kidman-says-adopting-helped-as-lion-movie-gets-early-mixed-reviews-20160911-grdutc.html «Nicole Kidman says adopting helped as Lion movie gets early mixed reviews»].</ref><ref>[http://www.news.com.au/world/breaking-news/kidmans-lion-scores-mixed-reviews/news-story/48c1845d49b4a3259c2898c7f5461b93 «Kidman's Lion scores mixed reviews»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161018090432/http://www.news.com.au/world/breaking-news/kidmans-lion-scores-mixed-reviews/news-story/48c1845d49b4a3259c2898c7f5461b93 |date=18 de outubro de 2016 }}.</ref> En [[Rotten Tomatoes]] posúe unha porcentaxe de aprobación de 69%, baseada en 16 críticas, cunha cualificación media de 6,3/10.<ref>[https://www.rottentomatoes.com/m/lion_2016 «Lion (2016)»].</ref> En [[Metacritic]] ten unha puntuación de 61 sobre 100, con base en 8 críticos, indicando «críticas xeralmente favorábeis».<ref>[http://www.metacritic.com/movie/lion «Lion reviews»].</ref> == Premios e nomeamentos == <center class=""> {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" ! Premio !Categoría ! Receptores !Resultado ! Ref(s) |- ! rowspan="4" scope="row" |[[Premios Globo de Ouro]] de 2016 |[[Globo de Ouro ó mellor filme dramático|Mellor película dramática]] |Garth Davis, Iain Canning, Angie Fielder, Emile Sherman ||Nomeado | rowspan="4" style="text-align:center;" |<ref>[http://www.goldenglobes.com/winners-nominees «Winners & Nominees 2017 (Golden Globe Awards)»] (en inglés). 12 de decembro de 2016.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ALion+%28pel%C3%ADcula%29&rft.btitle=Winners+%26+Nominees+2017+%28Golden+Globe+Awards%29&rft.date=12+de+diciembre+de+2016&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.goldenglobes.com%2Fwinners-nominees&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook">&nbsp;</span></ref> |- |[[Globo de Ouro ó mellor actor secundario|Mellor actor secundario]] |[[Dev Patel]]||Nomeado |- |[[Globo de Ouro á mellor actriz secundaria|Mellor actriz secundaria]] |[[Nicole Kidman]]||Nomeada |- |[[Globo de Ouro á mellor banda sonora|Mellor banda sonora]] |Hauschka, Dustin Ou'Halloran||Nomeada |} </center> <center class=""> {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" ! Premio !Categoría ! Receptores !Resultado ! Ref(s) |- | rowspan="6"| '''[[89ª edición dos Oscar|Premios Oscar 2017]]'''<ref>{{cita web |url=http://edit.hollywoodreporter.com/lists/oscar-nominations-2017-complete-list-nominees-960044 |título=Oscars: 'La La Land' Ties Record With 14 Nominations |nome=Kimberly |apelido=Nordyke |editor=''[[The Hollywood Reporter]]'' |data=24 de xaneiro de 2017 |dataacceso=24 de xaneiro de 2017 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20171202203454/http://edit.hollywoodreporter.com/lists/oscar-nominations-2017-complete-list-nominees-960044 |dataarquivo=02 de decembro de 2017 |urlmorta=si }}</ref><br><ref>{{cita web|url=http://variety.com/2017/film/news/2017-oscar-nominations-academy-awards-nominees-1201968107/ |título=Oscar Nominations: Complete List |publisher=''[[Variety]]'' |data=24 de xaneiro de 2017 |dataacceso=24 de xaneiro de 2017}}</ref> |- | [[Oscar ó mellor actor secundario|Mellor actor secundario]] | [[Dev Patel]] | Candidato |- | [[Oscar á mellor actriz secundaria|Mellor actriz secundaria]] | [[Nicole Kidman]] | Candidata |- | [[Oscar ó mellor guión adaptado|Mellor guión adaptado]] | [[Luke Davies]] | Candidato |- | [[Oscar á mellor banda sonora|Mellor banda sonora]] | [[Dustin O'Halloran]] e [[Hauschka]] | Candidatos |- | [[Oscar á mellor fotografía|Mellor fotografía]] | [[Greig Fraser]] | Candidato |} </center> == Notas == {{listaref|30em}} {{Barra portal|Cine|India}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes baseados en feitos reais]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes de The Weinstein Company]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes rodados en Australia]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1986]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1987]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1988]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2008]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2010]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2012]] 0tidzhbhvlyln2nqva93ij303y7xgsy 0 364841 7109339 6568434 2025-06-28T11:49:51Z Breogan2008 23204 7109339 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Hidden Figures''''' é un filme biográfico estadounidense de 2016 dirixido por [[Theodore Melfi]] e escrito por Melfi e Allison Schroeder. Baséase no libro de non ficción do mesmo nome de Margot Le Shetterly. Taraji P. Henson no papel de [[Katherine Johnson]] é unha matemática afroamericana que calculou as traxectorias de voo do [[proxecto Mercury]] e o voo á [[Lúa]] do [[Apollo 11|Apolo 11]] (1969). No filme tamén participan [[Octavia Spencer]], Janelle Monáe, [[Kevin Costner]], [[Kirsten Dunst]] e [[Jim Parsons]]. O filme estreouse nos [[Estados Unidos de América]] o 25 de decembro de [[2016]]. En España a estrea produciuse o 20 de xaneiro de [[2017]] coa dobraxe en castelán (''Figuras ocultas'')<ref>{{Cita audiovisual|título = Estreas da semana|obra= Hidden Figures a partir de 48m35s|data= 20/01/2017|medio= [[Diario Cultural]]. [[Radio Galega]]|url= http://www.crtvg.es/rg/hora-a-hora/fecha:20-01-2017/hora:15:00|dataacceso= 30 de xaneiro de 2017|lugar= Santiago de Compostela}}</ref>. == Sinopse == O filme conta a historia da matemática afroamericana [[Katherine Johnson]] e as súas dúas colegas, [[Dorothy Vaughan]] e Mary Jackson, quen, mentres estaba a traballar na división segregada de Computadores de Área do oeste de Langley Research Center, axudaron á [[NASA]] na [[Carreira espacial|Carreira Espacial.]]<ref>{{Cita novas|título=Taraji P. Henson to Play Math Genius in New Film ‘Hidden Figures’|url=http://variety.com/2016/film/news/taraji-p-henson-hidden-figures-katherine-johnson-1201702679/}}</ref> Utilizando os seus cálculos, [[John Glenn]] converteuse no primeiro astronauta norteamericano en facer unha órbita completa da Terra.<ref name="MonaeCast"/> Deste xeito, as tres mulleres conseguen converterse nas primeiras mulleres afroamericanas en alcanzar metas até entón imposíbeis. Ademais do xa citado logro de Katherine Johnson, cómpre salientar que Dorothy Vaughan conseguiu ser a primeira supervisora dos servizos de [[IBM]] na Axencia, mentres que Mary Jackson se converteu na primeira muller en ser enxeñeira aeroespacial dos Estados Unidos.<ref>[https://eloctavohistoriador.wordpress.com/2017/01/23/figuras-ocultas-mujeres-en-la-nasa/ «Figuras Ocultas: mujeres en la NASA»]. ''https://eloctavohistoriador.wordpress.com''</ref> == Elenco == * Taraji P. Henson como Katherine Johnson, unha xenio das matemáticas<ref name="Feb2016V">{{Cita novas|apelidos=McNary|nome=Dave|título=Taraji P. Henson to Play Math Genius in New Film ‘Hidden Figures’|url=http://variety.com/2016/film/news/taraji-p-henson-hidden-figures-katherine-johnson-1201702679/|data=10 de febreiro de 2016|dataacceso=27 de marzo de 2016}}</ref> * [[Octavia Spencer]] como Dorothy Vaughan<ref name="SpencerCast">{{Cita novas|título=Octavia Spencer to Play Mathematician Opposite Taraji P. Henson in ‘Hidden Figures’ (EXCLUSIVE)|url=http://variety.com/2016/film/news/octavia-spencer-taraji-p-henson-mathematicians-hidden-figures-1201708407/}}</ref> * Janelle Monáe como Mary Jackson<ref name="MonaeCast">{{Cita novas|apelidos=Sneider|nome=Jeff|título=Janelle Monae Joins Taraji P. Henson, Octavia Spencer in Fox 2000's 'Hidden Figures' (Exclusive)|url=http://www.thewrap.com/janelle-monae-joins-taraji-p-henson-octavia-spencer-in-fox-2000s-hidden-figures-exclusive/|data=7 de marzo de 2016|dataacceso=27 de marzo de 2016}}</ref> * [[Kevin Costner]] como Al Harrison, director do Grupo de Tarefa Espacial<ref name="CostnerCast">{{Cita novas|título=Kevin Costner Joins Taraji P. Henson, Octavia Spencer in ‘Hidden Figures’ (EXCLUSIVE)|url=http://variety.com/2016/film/news/kevin-costner-hidden-figures-taraji-henson-octavia-spencer-1201718423/}}</ref> * [[Kirsten Dunst]] como Vivian Mitchell<ref name="DunstCast">{{Cita novas|título=Kirsten Dunst Joins Ted Melfi-Directed ‘Hidden Figures’ At Fox 2000|url=http://deadline.com/2016/03/kirsten-dunst-hidden-figures-nasa-female-mathematicians-ted-melfi-fox-2000-1201718654/|data-acceso=30 de xaneiro de 2017|data-arquivo=25 de marzo de 2016|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160325035742/http://deadline.com/2016/03/kirsten-dunst-hidden-figures-nasa-female-mathematicians-ted-melfi-fox-2000-1201718654/|url-morta=yes}}</ref> * [[Jim Parsons]] como Paul Stafford<ref>{{Cita novas|título=Jim Parsons Joins Ted Melfi’s ‘Hidden Figures’ For Fox 2000|url=http://deadline.com/2016/04/jim-parsons-hidden-figures-movie-big-bang-theory-1201729806/}}</ref> * Glen Powell como [[John Glenn]]<ref name="Mar2016D">{{Cita novas|título=Ted Melfi's 'Hidden Figures' Adds Glen Powell & Mahershala Ali|url=http://deadline.com/2016/03/hidden-figures-movie-mahershala-ali-glen-powell-cast-1201720799/}}</ref><ref>{{Cita novas|apelidos=Busch|nome=Anita|título=Jim Parsons Joins Ted Melfi’s ‘Hidden Figures’ For Fox 2000|url=http://deadline.com/2016/04/jim-parsons-hidden-figures-movie-big-bang-theory-1201729806/|data=1 de abril de 2016|dataacceso=2 de abril de 2016|idioma=en-US}}</ref> * [[Mahershalalhashbaz Ali|Mahershala Ali]] como Jim Johnson<ref>{{Cita novas|apelidos=Busch|nome=Anita|título=Ted Melfi's 'Hidden Figures' Adds Glen Powell & Mahershala Ali|url=http://deadline.com/2016/03/hidden-figures-movie-mahershala-ali-glen-powell-cast-1201720799/|data=15 de marzo de 2016|dataacceso=27 de marzo de 2016}}</ref> * Karan Kendrick como Joylette Coleman, a nai de Katherine * Rhoda Griffis como bibliotecaria branca * Maria Howell como Señora Summer * Aldis Hodge como Levi Jackson * Paige Nicollette como Eunice Herrero * Gary Semanas como reporteiro de rolda de prensa * Saniyya Sidney como Constance Johnson [[Ficheiro:Obama with "Hidden Figures" Cast.jpg|miniatura|Saúdo do entón presidente dos Estados Unidos, [[Barack Obama|Obama]] a [[Kevin Costner]] e o resto do elenco de ''Hidden Figures'' o 15 de decembro de 2016. Octavia Spencer e Taraji P. Henson están no fondo.]] == Recepción == === Premios e nomeamentos === {| {{Táboabonita}} ! '''Premio''' !'''Categoría''' ! Receptor/a !'''Resultado''' ! Ref(s) |- | rowspan="3" |[[89ª edición dos Óscar|Premios Óscar]] |[[Óscar ó mellor filme|Mellor película]] | Donna Gigliotti, Peter Chernin, Jenno Topping, [[Pharrell Williams]] e Theodore Melfi ||Pendente | align="center" rowspan="3" valign="center" |<ref>[http://www.20minutos.es/noticia/2942028/0/lista-completa-nominadas-premios-oscar-2017/ «Estos son los nominados a los premios Oscar 2017»]. ''20 minutos''. 24 de xaneiro de 2017</ref> |- |[[Óscar á mellor actriz secundaria|Mellor actriz secundaria]] | [[Octavia Spencer]] || Pendente |- |[[Óscar ó mellor guión adaptado|Mellor guión adaptado]] | Allison Schroeder e Theodore Melfi || Pendente |- | rowspan="3" |Premios da Crítica Cinematográfica |Mellor actriz secundaria | Janelle Monáe || Nomeada | align="center" rowspan="3" valign="center" |{{Cómpre referencia|data=decembro de 2017}} |- |Mellor guión | Allison Schroeder e Theodore Melfi || Nomeados |- |Mellor elenco | O elenco de ''Hidden Figures'' || Nomeados |- | rowspan="2" |[[Globos de Ouro]] | Mellor actriz secundaria | [[Octavia Spencer]] || Nomeada | align="center" rowspan="2" valign="center" |<ref>[http://www.elobservador.com.uy/globos-oro-todos-los-nominados-y-ganadores-n1017811 «Globos de Oro: todos los nominados y ganadores»].</ref> |- |Mellor banda sonora | Benjamin Wallfisch, [[Pharrell Williams]], [[Hans Zimmer]] || Nomeados |- | rowspan="7" |Premios Satellite | Mellor película | ''Hidden Figures'' || Nomeada | align="center" rowspan="7" valign="center" |<ref>[http://www.pressacademy.com/wp-content/uploads/2016/12/2016-Winners.pdf «The International Press Academy Announces Winners for the 21st Annual Satellite Awards»].</ref> |- |Mellor actriz | Taraji P. Henson || Nomeada |- |Mellor actriz secundaria | Octavia Spencer || Nomeada |- |Mellor guión adaptado | Allison Schroeder e Theodore Melfi || Nomeados |- |Mellor banda sonora | Benjamin Wallfisch, Pharrell Williams e Hans Zimmer || Nomeados |- |Mellor canción orixinal | "Running" – Pharrell Williams || Nomeado |- |Mellor elenco | O elenco de ''Hidden Figures'' || Gañadores |- | rowspan="2" |Premios do Sindicato de Actores | Mellor actriz secundaria | Octavia Spencer || Pendente | align="center" rowspan="2" valign="center" |<ref>[http://elcomercio.pe/luces/cine/sag-awards-2017-lista-completa-nominados-premio-noticia-1953410 «SAG Awards 2017: conoce la lista completa de nominados»].</ref> |- |Mellor elenco | O elenco de ''Hidden Figures'' || Gañadores |} == Notas == {{Listaref|30em}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes de 20th Century Fox]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Hans Zimmer]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Benjamin Wallfisch]] [[Categoría:Filmes rodados en Atlanta]] [[Categoría:Filmes sobre matemáticas]] [[Categoría:Filmes sobre racismo]] [[Categoría:Filmes ambientados en Virxinia]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1926]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1961]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1962]] 1tjhzk1os9sgaioh5i5l90hu6jihkgj 0 365684 7109341 6372993 2025-06-28T11:50:36Z Breogan2008 23204 7109341 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''A cambio de nada''''' é un [[filme]] [[España|español]] de [[2015]] dirixido por [[Daniel Guzmán]], sendo o primeiro da súa carreira. Gañou a [[Biznaga de Ouro]] do [[Festival de Málaga]]<ref>{{Cita web|url=http://www.20minutos.es/noticia/2442478/0/festival-malaga/biznaga-oro/daniel-guzman-a-cambio-de-nada/|título='A cambio de nada', a primeira longametraxe de Daniel Guzmán, gaña a Biznaga de Ouro en Málaga - 20minutos.es|dataacceso=18 de marzo de 2016|publicación=[[20 minutos]]}}</ref> e dous [[Premios Goya]]. == Sinopse == Darío ([[Miguel Herrán]]) e Luismi ([[Antonio Bachiller]]) son dous amigos e veciños de 16 anos que manteñen un estreito vínculo desde pequenos. Un deles, Darío, ten que afrontar a separación dos seus pais, un inferno familiar que o obriga a fuxir da casa. Para gañarse a vida, o mozo empeza a traballar para Caralimpia, un antigo delincuente que rexenta un taller. Xunto a Luismi, o seu novo xefe e Antonia ([[Antonia Guzmán]]), unha anciá que recolle mobles abandonados, Darío atopará unha nova familia e unha forma distinta de ver a vida. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.imdb.com/title/tt3211400/ 'A cambio de nada' en IMDb.com] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes rodados en España]] ll58zed8nh8btn8p61l4accxxmpfyvj 0 365897 7108970 7093130 2025-06-27T22:31:34Z O Breixo 127505 7108970 wikitext text/x-wiki {{Organización}} '''International Consolidated Airlines Group, S.A.''', normalmente abreviado como '''IAG''', é unha compañía multinacional de [[aeroliña]]s británico-española coa súa sede operacional en [[Londres]] e rexistrada en [[Madrid]]. Creouse en xaneiro de [[2011]] pola fusión de [[British Airways]] e [[Iberia Líneas Aéreas de España|Iberia]], as aeroliñas nacionais do [[Reino Unido]] e [[España]] respectivamente, mantendo British Airways o 55% da nova compañía.<ref>{{cita web|título=British Airways and Iberia agree on merger|url=http://www.newstatesman.com/business/2010/04/merger-airlines-groups-iberia|editor=New Statesman|dataacceso=6 de febreiro de 2017|data-arquivo=02 de outubro de 2015|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20151002105541/http://www.newstatesman.com/business/2010/04/merger-airlines-groups-iberia|url-morta=yes}}</ref> É a sexta compañía de aeroliñas máis grande do mundo, producindo uns ingresos de 18,27 mil millóns de libras no ano [[2015]]. A compañía está listada nas bolsas de Londres e Madrid. Forma parte do índice [[FTSE 100]] e do [[IBEX 35]]. == Historia == [[British Airways]] e [[Iberia Líneas Aéreas de España|Iberia]] asinaron un acordo preliminar de fusión en novembro de [[2009]].<ref>{{cita web|título=British Airways, Iberia agree to £4 billion merger|url=http://uk.reuters.com/article/uk-ba-iberia-idUKLC09201720091112|editor=Reuters|dataacceso=6 de febreiro de 2017|data-arquivo=20 de marzo de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220320000218/https://www.reuters.com/article/uk-ba-iberia-idUKLC09201720091112?edition-redirect=uk|url-morta=yes}}</ref><ref>{{cita web|título=BA-Iberia £4.4bn merger creates Europe's third-largest airline|url=http://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/transport/6557766/BA-Iberia-4.4bn-merger-creates-Europes-third-largest-airline.html|editor=The Telegraph|dataacceso=6 de febreiro de 2017}}</ref><ref>{{cita web|título=BA and Iberia agree merger deal|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/8356780.stm|editor=BBC|dataacceso=6 de febreiro de 2017}}</ref> En abril de [[2010]] ámbalas dúas aeroliñas asinaron o acordo completo para fusionarse, coa intención de completar o proceso a finais dese mesmo ano, dependendo de asegurar as aprobacións regulamentarias precisas.<ref>{{cita web|título=BA's Iberia tie-up nears lift-off|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/7530961.stm|editor=BBC|dataacceso=6 de febreiro de 2017}}</ref><ref>{{cita web|título=BA and Iberia sign €5.8bn merger deal|url=http://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/epic/bay/7568812/BA-and-Iberia-sign-5.8bn-merger-deal.html|editor=The Telegraph|dataacceso=6 de febreiro de 2017}}</ref> A fusión rematouse o [[21 de xaneiro]] de [[2011]], e as accións da nova compañía comezaron a operar nas bolsas de Londres e Madrid o [[24 de xaneiro]].<ref>{{cita web|título=Deals and strikes loom for IAG after BA-Iberia merger|url=http://uk.reuters.com/article/uk-ba-iberia-idUKTRE70N1M920110124|editor=Reuters|dataacceso=6 de febreiro de 2017|data-arquivo=08 de maio de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210508053544/https://www.reuters.com/article/uk-ba-iberia-idUKTRE70N1M920110124?edition-redirect=uk|url-morta=yes}}</ref><ref>{{cita web|título=British Airways, Iberia merge effective|url=http://www.iol.co.za/business-report/international/british-airways-iberia-merge-effective-1015445|editor=Business Report|dataacceso=6 de febreiro de 2017}}</ref> En marzo de [[2011]] IAG acordou mercar oito [[Airbus A330-300]] e a coller opcións para oito máis para ser usados na frota de longo alcance de Iberia. O [[6 de outubro]] dese ano a compañía creou [[Iberia Express]], unha nova [[aeroliña de baixo custo]] para operar rutas curtas e medias dende o centro de conexións de Madrid e nutrir a rede de longo alcance de Iberia. Iberia Express comezou as súas operacións o [[25 de marzo]] de [[2012]].<ref>{{cita web|título=Spanish new low-cost airline Iberia Express launched|url=http://www.bbc.com/news/business-17496003|editor=BBC|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref><ref>{{cita web|título=Iberia Express to launch on Sunday|url=https://www.businesstraveller.com/news/2012/03/23/iberia-express-to-launch-on-sunday/|editor=Business Traveller|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref> [[Imaxe:British Airways Iberia aircraft tails BA IB.jpg|miniatura|250px|Derivas de Iberia e British Airways]] O [[4 de novembro]] de [[2011]] IAG acordou en principio mercarlle [[British Midland International]] (BMI) a [[Lufthansa]] por unha cantidade non revelada, nun contrato que incrementaría a porcentaxe de slots de IAG en [[Aeroporto de Londres-Heathrow|Heathrow]] do 45% ao 54%.<ref>{{cita web|título=British Airways owner IAG to buy UK's bmi|url=http://www.reuters.com/article/iag-bmi-idUSL6E7M40M720111104|editor=Reuters|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref><ref>{{cita web|título=Lufthansa to sell BMI to British Airways owner IAG|url=http://www.bbc.com/news/business-15588645|editor=BBC|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref> O [[22 de decembro]] IAG acordou con Lufthansa mercar BMI por 172,5 millóns de libras.<ref>{{cita web|título=British Airways owner IAG buys BMI from Lufthansa|url=http://www.bbc.com/news/business-16298167|editor=BBC|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref> O [[30 de marzo]] de [[2012]] aprobouse a compra de BMI, coa condición de que o grupo combinado se desfixese de 12 slots dirios e alugase 2 diarios en Heathrow. A adquisición foi completada o [[20 de abril]], e a frota e rutas de BMI integráronse no calendario de British Airways ao longo dese ano.<ref>{{cita web|título=International Airlines Group completes bmi acquisition|url=https://www.theguardian.com/business/2012/apr/20/iag-bmi-acquisition-british-airways|editor=The Guardian|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref> O [[8 de novembro]] de [[2012]] IAG realizou unha oferta en efectivo para mercar [[Vueling]], a [[aeroliña de baixo custo]] baseada en [[Barcelona]]. A oferta foi de 7 euros por acción ordinaria, prevéndose un custo total de adquisición duns 113 millóns de euros. Foi financiada con recursos internos de IAG. Os activos totais de Vueling a [[30 de setembro]] dese ano eran de 805 millóns de euros, e nos nove meses antes desa data xerara eneficios de 59 millóns antes de impostos. A xunta de Vueling aceptou o [[9 de abril]] de [[2013]] unha mellor oferta de 9,25 euros, e recibiu a aprobación da maioría do accionariado o [[23 de abril]]. IAG fíxose co control de Vueling o [[26 de abril]]<ref>{{cita web|título=Spain's Vueling accepts takeover bid from IAG|url=http://www.reuters.com/article/us-vueling-iag-idUSBRE9380P020130409|editor=Reuters|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref><ref>{{cita web|título=International Airlines gains control of Spain's Vueling|url=http://www.reuters.com/article/vueling-iag-idUSL6N0D916F20130423|editor=Reuters|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref> En decembro de [[2012]] IAG completou a fusión das operacións de carga de British Airways, BMI e Iberia nunha única unidade de negocios, [[IAG Cargo]].<ref>{{cita web|título=IAG Cargo launches brand|url=http://www.aircargonews.net/news/single-view/news/iag-cargo-launches-brand.html|editor=Air Cargo News|dataacceso=7 de febreiro de 2017|data-arquivo=17 de outubro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20181017203146/https://www.aircargonews.net/news/single-view/news/iag-cargo-launches-brand.html|url-morta=yes}}</ref> En abril de [[2013]] IAG confirmou a conversión das súas opcións para mercar 18 [[Boeing 787 Dreamliner]] en pedidos en firme, nun contrato por valor duns 4,8 mil millóns de dólares.<ref name="IAG and Boeing agree $4bn Dreamliner deal">{{cita web|título=IAG and Boeing agree $4bn Dreamliner deal|url=https://www.theguardian.com/business/2013/apr/03/iag-boeing-dreamliner-deal|editor=The Guardian|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref><ref>{{cita web|título=IAG orders 18 Dreamliner jets from Boeing despite safety tests|url=http://www.independent.co.uk/news/business/news/iag-orders-18-dreamliner-jets-from-boeing-despite-safety-tests-8559194.html|editor=The Independent|dataacceso=7 de febreiro de 2017|data-arquivo=24 de abril de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200424091457/https://www.independent.co.uk/news/business/news/iag-orders-18-dreamliner-jets-from-boeing-despite-safety-tests-8559194.html|url-morta=yes}}</ref> O avión substituiría a algúns dos [[Boeing 747]] de British Airway entre [[2017]] e [[2021]].<ref name="IAG and Boeing agree $4bn Dreamliner deal" /> O [[16 de outubro]] Iberia revelou unha nova librea que comezaría a usar dende finais do mes de novembro dese ano.<ref>{{cita web|título=Iberia unveils new colour scheme|url=https://www.flightglobal.com/news/articles/iberia-unveils-new-colour-scheme-391731/|editor=Flightglobal|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref> No [[Farnborough Airshow]] de [[2014]] IAG converteu as opcións para 20 [[Airbus A320neo]] en pedidos en firme que substituirán a 21 avións de rutas curtas de British Airways. En xaneiro de [[2015]] IAG fixo unha oferta de 1 000 millóns de libras por [[Aer Lingus]]. Agardábase que se aceptase, despois de rexeitar dúas ofertas anteriores.<ref>{{cita web|título=British Airways Parent IAG Moves a Step Closer to Buying Aer Lingus|url=https://www.wsj.com/articles/british-airways-parent-iag-moves-a-step-closer-to-buyin-aer-lingus-1422257330|editor=The Wall Street Journal|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref> No mes de maio o goberno irlandés accedeu a vender as súas accións en Aer Lingus a IAG,<ref>{{cita web|título=Ireland to sell Aer Lingus stake to IAG|url=http://www.bbc.co.uk/news/business-32892990|editor=BBC|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref> como xa fixera a xunta de administración finais de xaneiro.<ref>{{cita web|título=Aer Lingus board backs takeover offer from BA owner IAG|url=http://www.independent.co.uk/news/business/news/aer-lingus-board-backs-takeover-offer-from-ba-owner-iag-10004839.html|editor=The Independent|dataacceso=7 de febreiro de 2017|data-arquivo=13 de agosto de 2016|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160813110246/http://www.independent.co.uk/news/business/news/aer-lingus-board-backs-takeover-offer-from-ba-owner-iag-10004839.html|url-morta=yes}}</ref> A toma de posesión fíxose irreversible o [[18 de agosto]].<ref>{{cita web|título=Aer Lingus joins IAG as shareholders approve deal|url=http://www.irishtimes.com/business/transport-and-tourism/aer-lingus-joins-iag-as-shareholders-approve-deal-1.2321087|editor=The Irish Times|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref> O [[1 de marzo]] de [[2015]] Stephen Kavanagh foi nomeado CEO de [[Aer Lingus]] e director executivo do seu consello de administraión. No mes de outubro Rachel Izzard foi nomeada directora financeira e tamén entrou no seu consello de administración (antes de unirse a Aer Lingus, Rachel Izzard era directora financeira de IAG Cargo). En novembro Alex Cruz foi nomeado CEO de British Airways. Steve Gunning foi nomeado director financeiro de British Airways.<ref>{{cita web|título=IAG raises financial targets, changes management|url=http://www.marketwatch.com/story/iag-raises-financial-targets-changes-management-2015-11-06|editor=Market Watch|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref> En abril de [[2016]] anunciouse que [[Qatar Airways]] incrementara o seu accionariado en IAG do 9.99% ata case o 12%.<ref>{{cita web|título=Qatar Air Increases Its Stake in British Airways Owner IAG|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-04-27/qatar-air-increases-its-stake-in-british-airways-owner-iag|editor=Bloomberg|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref> No mes de maio Qatar Airways volveu a aumentar o seu accionariado ata o 15.01%.<ref>{{cita web|título=Qatar Airways lifts stake in British Airways owner IAG|url=http://www.telegraph.co.uk/business/2016/05/17/qatar-airways-lifts-stake-in-british-airways-owner-iag/|editor=The Telegraph|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref> == Divisións, subsidiarias e franquías == [[Imaxe:EI-DEN A320 Aer Lingus SCQ 02.jpg|miniatura|225px|A320 de Aer Lingus]][[Imaxe:G-EUOD A319 British CPH.jpg|miniatura|225px|A319 de British Airways]][[Imaxe:EC-JEJ A321 Iberia BCN.jpg|miniatura|225px|A321 de Iberia]][[Imaxe:EC-LAA A320 Vueling SCQ 02.jpg|miniatura|225px|A320 de Vueling]] A estrutura das principais compañías é a seguinte: * {{IRLb}} [[Aer Lingus]]<ref>{{cita web|título=IAG formally takes control of Aer Lingus|url=http://www.irishtimes.com/business/transport-and-tourism/iag-formally-takes-control-of-aer-lingus-1.2337278|editor=The Irish Times|dataacceso=7 de febreiro de 2017}}</ref> ** {{IRLb}} [[Aer Lingus Regional]] (franquía) * {{GBRb}} [[British Airways]] ** {{GBRb}} [[BA CityFlyer]] **{{FRAb}} [[OpenSkies]] ** {{RSAb}} [[Comair]] (18% de accións) ** {{DNKb}} [[Sun-Air of Scandinavia|SUN-AIR]] (franquía) * {{ESPb}}{{GBRb}} [[IAG Cargo]] (fusión entre Iberia Cargo e British Airways World Cargo) * {{ESPb}} [[Iberia Líneas Aéreas de España|Iberia]] ** {{ESPb}} [[Air Nostrum]] (franquía, comercializada como ''Iberia Regional'') ** {{ESPb}} [[Iberia Express]] * {{ESPb}} [[Vueling]] * {{GBRb}} [[Avios Group]], opera o programa de viaxeiro frecuente de IAG<ref name="Avios">{{cita web|título=About Avios|url=https://www.avios.com/gb/en_gb/about-us/our-company/about-avios|editor=Avios|dataacceso=7 de febreiro de 2017|data-arquivo=02 de novembro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20211102043939/https://www.avios.com/gb/en/page-not-found|url-morta=yes}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeroliñas]] [[Categoría:Ibex 35]] 34extdvctc0nriktpwlj2w73uzyrhkc 0 366000 7109342 6792133 2025-06-28T11:50:53Z Breogan2008 23204 7109342 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto xaponés}} {{Nihongo|'''''O conto da princesa Kaguya'''''<ref>{{cita web|título=O conto da princesa Kaguya en NUMAX|url=https://numax.org/cinema/ficha/o-conto-da-princesa-kaguya|dataacceso=5 de maio de 2022|editor=numax.org}}</ref>|かぐや姫の物語|Kaguya-hime no Monogatari}} é un filme de [[anime|animación xaponesa]] producido por [[Studio Ghibli]] que se estreou no [[2013]]. Co-escrito e dirixido por [[Isao Takahata]], o filme conta coas voces de dobraxe de [[Aki Asakura]], [[Kengo Kora]], [[Takeo Chii]], [[Nobuko Miyamoto]], [[Atsuko Takahata]], [[Tomoko Tabata]], [[Tatekawa Shinosuke]], [[Takaya Kamikawa]], [[Hikaru Ijūin]], [[Ryudo Uzaki]], [[Nakamura Shichinosuke II]], Isao Hashizume e Tamaki Kojo, e baséase na historia ''[[O conto do cortador de bambú]]''.<ref>{{cita web |url= http://www.allcinema.net/prog/show_c.php?num_c=344585|título= かぐや姫の物語(2013)|dataacceso= 17 de xaneiro de 2015|editor= allcinema.net|lingua= xaponés}}</ref><ref>{{cita web| url = http://www.animenewsnetwork.com/news/2011-11-21/ghibli-lists-jobs-for-isao-takahata-summer-2013-film |título = Ghibli Lists Jobs for Isao Takahata's Summer 2013 Film | editor =[[Anime News Network]] | data = 21 de novembro de 2011 | dataacceso = 28 de outubro de 2012}}</ref><ref>{{cita web |url = http://www.slashfilm.com/studio-ghibli-titles-new-films-from-hayao-miyazaki-and-isao-takahata-grave-of-the-fireflies-picked-up-for-us-re-release/ |título= Studio Ghibli Titles New Films From Hayao Miyazaki and Isao Takahata; ‘Grave of the Fireflies’ Picked Up For US Re-Release | nome = Russ | apelido = Fischer | data = 21 de novembro de 2012|dataacceso = 24 de novembro de 2012 |editor = Slash film}}</ref> É o quinto filme de Takahata para Studio Ghibli. Foi estreado o 23 de novembro de 2013. O filme foi aclamado pola crítica e foi nomeado ó [[Oscar ó mellor filme de animación]] na [[87ª edición dos Oscar|87ª edición dos premios]]. == Voces de dobraxe == {| class="wikitable" |- ! Personaxe ! Actor xaponés<ref name = jp-site_cast-list>{{cita web | editor = Kaguya-hime Monogatari | título = かぐや姫の物語　登場人物 | url= http://www.kaguyahime-monogatari.jp/character.html | dataacceso =22 de xaneiro de 2014 | lingua = xaponés}}</ref> |- | Princesa Kaguya Houraisan | [[Aki Asakura]] |- | Sutemaru | [[Kengo Kora]] |- | Cortador de bambú | [[Takeo Chii]]<ref name="Yuji Miyake">{{cita web|título=三宅裕司、亡き地井武男さんへ恩返し　「かぐや姫の物語」に代役出演していた : 映画ニュース|url=http://eiga.com/news/20131206/15/|editor=映画.com|dataacceso=16 de maio de 2015|lingua=xaponés|data=6 de decembro de 2013}}</ref> |- | Muller do cortado de bambú | [[Nobuko Miyamoto]] |- | Lady Sagami | [[Atsuko Takahata]] |- | Me no Warawa | [[Tomoko Tabata]] |- | Inbe no Akita | [[Tatekawa Shinosuke]] |- | Príncipe Ishitsukuri | [[Takaya Kamikawa]] |- | Lord Ministro Abe | [[Hikaru Ijūin]] |- | Great Counselor Otomo | [[Ryudo Uzaki]] |- | O Mikado | [[Nakamura Shichinosuke II]] |- | Príncipe Kuramochi | [[Isao Hashizume]] |- | Isonokami | Tamaki Kojo |- |} == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|2576852}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=princesskaguya.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/the_tale_of_the_princess_kaguya/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} * [http://www.metacritic.com/movie/the-tale-of-the-princess-kaguya Ficha en Metacritic] {{en}} {{Barra portal|Cine|Xapón}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Conto da princesa Kaguya, O}} [[Categoría:Filmes de 2013]] [[Categoría:Filmes en lingua xaponesa]] [[Categoría:Filmes do Xapón]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Isao Takahata]] [[Categoría:Filmes de Studio Ghibli]] [[Categoría:Filmes ambientados no Xapón]] [[Categoría:Filmes de Toho]] [[Categoría:Filmes baseados en contos de fadas]] [[Categoría:Filmes sobre depresión]] t8lankrc2ongdsxiywfqmm9urfv7vhy 0 366245 7109343 6542249 2025-06-28T11:51:16Z Breogan2008 23204 7109343 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Swiss Army Man''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de drama e comedia escrito e dirixido por Daniel Kwan e Daniel Scheinert que se estreou do [[2016]]. Está protagonizado por [[Paul Dano]], [[Daniel Radcliffe]] e [[Mary Elizabeth Winstead]]. Dano interpreta a Hank, un home que intenta suicidarse por estar perdido nunha illa, pero que se detén cando descobre un corpo morto na praia, interpretado por Radcliffe. Desenvolve unha especie de amizade co corpo morto e descobre que pode manipular o cadáver como unha navalla suíza, o que fai que o corpo se reanime dende a morte. == Personaxes == * [[Paul Dano]] como Hank Thompson * [[Daniel Radcliffe]] como Manny * [[Mary Elizabeth Winstead]] como Sarah Johnson * Timothy Eulich como Preston * Marika Casteel como Reporteiro * Richard Gross como pai de Hank * Antonia Ribero como Chrissy * Aaron Marshall como Oficial de policía * [[Andy Hull]] como Cámara * [[Shane Carruth]] como Coronel == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|4034354}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=swissarmyman.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/Swiss_Army_Man/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2016]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes rodados en California]] [[Categoría:Filmes rodados nos Ánxeles]] [[Categoría:Filmes de A24 Films]] nq0oduzybpygjpik86o5n7kdvv3t41w 4 366614 7109224 7106839 2025-06-28T08:09:08Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7109224 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de activistas''', segundo os datos que constan en [[Wikidata]]: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P106 wd:Q15253558 . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p27,p570,P18 |thumb=150 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! país de nacionalidade ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q24591|Q24591]] | [[Rosanna Davison]] | [[Dublín]] | 1984-04-17 | [[Irlanda]] | | [[Ficheiro:2016-02-01 Rosanna Davison.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q39476|Q39476]] | [[Emma Watson]] | [[París]] | 1990-04-15 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Emma Watson 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q43044|Q43044]] | [[Demi Moore]] | [[Roswell]] | 1962-11-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Demi Moore at the 2024 Toronto International Film Festival 3 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q46259|Q46259]] | [[Kim Il-yeop]] | [[Ryonggang County]] | 1896-04-28 | [[Corea]]<br/>[[Corea do Sur]] | 1971-01-28 | [[Ficheiro:김일엽.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q51715|Q51715]] | [[Rachel Shalon]] | [[Kalush]] | 1904 | [[Israel]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q51775|Q51775]] | [[Harriet Williams Russell Strong]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1844-07-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1926-09-06 | [[Ficheiro:Harriet Williams Russell Strong.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q57388|Q57388]] | [[Joyce Banda]] | [[Zomba]] | 1950-04-12 | [[Malawi]] | | [[Ficheiro:Joyce Banda Department for International Development photo crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q61227|Q61227]] | [[Petra Kelly]] | [[Günzburg]] | 1947-11-29 | [[Alemaña]] | 1992-10-01 | [[Ficheiro:Petra Kelly.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q62539|Q62539]] | [[Gudrun Burwitz]] | [[Múnic]] | 1929-08-08 | [[Alemaña]]<br/>[[Alemaña nazi]]<br/>[[República de Weimar]] | 2018-05-24 | [[Ficheiro:Margaret and Gudrun Himmler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q65113|Q65113]] | [[Beate Klarsfeld]] | [[Berlín]] | 1939-02-13 | [[Francia]]<br/>[[Alemaña]]<br/>[[Israel]]<br/>[[República Federal Alemá (1949–1990)|Alemaña do Oeste]] | | [[Ficheiro:Beate Klarsfeld par Claude Truong-Ngoc septembre 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q68126|Q68126]] | [[Felicia Langer]] | [[Tarnów]] | 1930-12-09 | [[Polonia]]<br/>[[Alemaña]]<br/>[[Israel]] | 2018-06-22<br/>2018-06-21 | [[Ficheiro:Felicia Langer, 2008.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q72913|Q72913]] | [[Helene Stöcker]] | [[Elberfeld]] | 1869-11-13 | [[Imperio Alemán]]<br/>[[República de Weimar]]<br/>[[Alemaña nazi]] | 1943-02-24 | [[Ficheiro:Dr. phil. Helene Stöcker c. 1903.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q74405|Q74405]] | [[Elisabeth Schumacher]] | [[Darmstadt]] | 1904-04-28 | [[Reich Alemán]] | 1942-12-22 | |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q75381|Q75381]] | [[Lilly Becher]] | [[Nürnberg|Núremberg]] | 1901-01-27 | [[República Democrática Alemá]]<br/>[[Reich Alemán]] | 1978-09-20 | [[Ficheiro:Lilly Becher 1967 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q87450|Q87450]] | [[Susanne Wiest]] | [[Dillingen an der Donau]] | 1967-01-16 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Susanne wiest.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q88696|Q88696]] | [[Edit Schlaffer]] | [[Stegersbach]] | 1950<br/>1950-09-25 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q89908|Q89908]] | [[Conny Wessmann]] | [[Lingen]] | 1965-03-09 | [[Alemaña]] | 1989-11-17 | |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q90414|Q90414]] | [[Christine Mayr-Lumetzberger]] | [[Linz]] | 1956-01-26 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q96958|Q96958]] | [[Lea Ackermann]] | [[Völklingen]] | 1937-02-02 | [[Alemaña]] | 2023-10-31 | [[Ficheiro:Lea Ackermann 2012-04-13 (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q98957|Q98957]] | [[Anna Essinger]] | [[Ulm]] | 1879-09-15 | [[Alemaña]] | 1960-05-30 | |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q100401|Q100401]] | [[Waltrude Schleyer]] | [[Múnic]] | 1916-01-21 | [[Alemaña]] | 2008-03-21 | |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q100861|Q100861]] | [[Jutta Fleck]] | [[Dresden]] | 1946 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q102394|Q102394]] | [[Ika Freudenberg]] | [[Raubach]] | 1858 | [[Imperio Alemán]] | 1912 | [[Ficheiro:Ika Freudenberg 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q102699|Q102699]] | [[Cornelia Nath]] | [[Hannover]] | 1954-06-14 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q104647|Q104647]] | [[Gretchen Dutschke-Klotz]] | [[Chicago]]<br/>[[Oak Park]] | 1942-03-03 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Gretchen Dutschke 2018-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q106655|Q106655]] | [[May Ayim]] | [[Hamburgo]] | 1960-05-03 | [[Alemaña]] | 1996-08-09 | [[Ficheiro:Audre Lorde und May Ayim (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q107037|Q107037]] | [[Leymah Gbowee]] | [[Monrovia]] | 1972-02-01 | [[Liberia]] | | [[Ficheiro:Leymah Gbowee (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q110939|Q110939]] | [[Rahel Straus]] | [[Karlsruhe]] | 1880-03-21 | [[Alemaña]]<br/>[[Israel]] | 1963-05-15 | [[Ficheiro:Rahel straus 1905.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q112307|Q112307]] | [[Lena Horne]] | [[Nova York]] | 1917-06-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2010-05-09 | [[Ficheiro:Lena Horne in Till the Clouds Roll By 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q115979|Q115979]] | [[Aminatou Haidar]] | [[Akka]] | 1966-07-24 | [[Marrocos]] | | [[Ficheiro:Aminatou Haidar 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q124297|Q124297]] | [[Türkan Saylan]] | [[Istambul]] | 1935-12-13 | [[Turquía]] | 2009-05-18 | [[Ficheiro:TürkanSaylanBodrum1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q125121|Q125121]] | [[Aretha Franklin]] | [[Memphis, Tennessee|Memphis]] | 1942-03-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-08-16 | [[Ficheiro:Aretha Franklin 1968.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q131240|Q131240]] | [[Anna Politkovskaya]] | [[Nova York]] | 1958-08-30 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2006-10-07 | [[Ficheiro:Anna Politkovskaja im Gespräch mit Christhard Läpple.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q131725|Q131725]] | [[Joan Baez]] | [[Staten Island]] | 1941-01-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Joan Baez at The Egg (Albany, NY), March 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q137115|Q137115]] | [[Lucy R. Lippard]] | [[Nova York]] | 1937-04-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q138576|Q138576]] | [[Bea Arthur]] | [[Nova York]] | 1922-05-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-04-25 | [[Ficheiro:Beatrice Arthur - 1973.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q142546|Q142546]] | [[Tippi Hedren]] | [[New Ulm]] | 1930-01-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tippi Hedren in 1964.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q152239|Q152239]] | [[Camila do Reino Unido|Camila de Cornualles]] | [[Lambeth]] | 1947-07-17 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Queen Camilla in Aotearoa 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q158067|Q158067]] | [[Vivienne Westwood]] | [[Hollingworth]] | 1941-04-08 | [[Reino Unido]] | 2022-12-29 | [[Ficheiro:Vivienne Westwood by Mattia Passeri.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q165405|Q165405]] | [[Helen Suzman]] | [[Germiston]] | 1917-11-07 | [[Suráfrica]] | 2009-01-01 | [[Ficheiro:HelenSuzman (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q168119|Q168119]] | [[Anastasia Baburova]] | [[Sebastopol]] | 1983-11-30 | [[Rusia]]<br/>[[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]] | 2009-01-19<br/>2009-01-29 | |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q181490|Q181490]] | [[Teri Hatcher]] | [[Palo Alto]] | 1964-12-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Teri Hatcher- World of Color Premiere 21.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q181878|Q181878]] | [[Lakshmibai]] | [[Benarés]] | 1828-11-19 | [[Imperio Maratha]] | 1858-06-17 | [[Ficheiro:LAKSMIBAI, RANI OF JHANSI (22140388883).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q182475|Q182475]] | [[Lori Wallach]] | [[Wisconsin]] | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lori wallach 5263485.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q184746|Q184746]] | [[Jane Goodall]] | [[Hampstead]] | 1934-04-03 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Johanna lohr jane-goodall.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q187187|Q187187]] | [[Matilde Hidalgo]] | [[Loja (Q944697)|Loja]] | 1889-09-29 | [[Ecuador]] | 1974-02-20 | [[Ficheiro:Matilde Hidalgo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q200355|Q200355]] | [[Olivia Wilde]] | [[Nova York]] | 1984-03-10 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Irlanda]] | | [[Ficheiro:Olivia Wilde in 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q203011|Q203011]] | [[Zilda Arns]] | [[Forquilhinha]] | 1934-08-25 | [[Brasil]] | 2010-01-12 | [[Ficheiro:Zilda Arns.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q204019|Q204019]] | [[M.I.A.]] | [[Hounslow]] | 1975-07-18 | [[Sri Lanka]]<br/>[[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:MIA press photo 2016.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q204369|Q204369]] | [[Zindzi Mandela]] | [[Soweto]] | 1960-12-23 | [[Suráfrica]] | 2020-07-13 | [[Ficheiro:Zindzi Mandela (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q212801|Q212801]] | [[Arundhati Roy]] | [[Shillong]] | 1961-11-24<br/>1961-11-23<br/>1961-09-24 | [[India]] | | [[Ficheiro:Arundhati Roy W.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q214475|Q214475]] | [[Ayaan Hirsi Ali]] | [[Mogadixo]] | 1969-11-13 | [[Reino dos Países Baixos]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ayaan Hirsi Ali by Gage Skidmore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q218207|Q218207]] | [[Zoe Leonard]] | [[Liberty]] | 1961 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Highline art Zoe Leonard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q225439|Q225439]] | [[Ellen Johnson]] | [[Estados Unidos de América]] | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:11.15.07EllenJohnsonByLuigiNovi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q226030|Q226030]] | [[Irena Veisaitė]] | [[Kaunas]] | 1928-02-09 | [[Lituania]] | 2020-12-11 | [[Ficheiro:Irena Veisaite 2009 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q226122|Q226122]] | [[Funmilayo Ransome-Kuti]] | [[Abeokuta]] | 1900-10-25 | [[Nixeria]] | 1978-04-13 | [[Ficheiro:70 year old Funmilayo Ransome-Kuti on her birthday.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q228733|Q228733]] | [[Lea Michele]] | [[Bronx]] | 1986-08-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lea Michele Comic Con by Gage Skidmore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q230969|Q230969]] | [[Coretta Scott King]] | [[Marion]] | 1927-04-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-01-30 | [[Ficheiro:Coretta Scott King 1964.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q231178|Q231178]] | [[Gloria Steinem]] | [[Toledo, Ohio|Toledo]] | 1934-03-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Gloria Steinem (29126367513) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q232052|Q232052]] | [[Asia Argento]] | [[Roma]] | 1975-09-20 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Festival de Cinema de Sitges 2019 (49500923176) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q232810|Q232810]] | [[Temple Grandin]] | [[Boston]] | 1947-08-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:TempleGrandin (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q235644|Q235644]] | [[Georgiana Cavendish, Duchess of Devonshire]] | [[Althorp]] | 1757-06-07 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Reino de Gran Bretaña]] | 1806-03-30 | [[Ficheiro:Thomas Gainsborough Lady Georgiana Cavendish.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q237875|Q237875]] | [[Naomi Wolf]] | [[San Francisco]] | 1962-11-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Naomi Wolf speaking at a press conference in New York's Foley Square on March 28, 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q238514|Q238514]] | [[Nawal el Saadawi]] | [[Kafr Tahla]] | 1931-10-27 | [[Reino de Exipto]]<br/>[[República de Exipto]]<br/>[[República Árabe Unida]]<br/>[[Exipto]] | 2021-03-21 | [[Ficheiro:Nawal El Saadawi, April 2012 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q238955|Q238955]] | [[Dolores Ibárruri]] | [[Gallarta]] | 1895-12-09 | [[España]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1989-11-12<br/>1989 | [[Ficheiro:Dolores002.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q239046|Q239046]] | [[Cherry Jones]] | [[Paris]] | 1956-11-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cherry Jones 2009 (3459834246).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q239501|Q239501]] | [[Fay Weldon]] | [[Birmingham]] | 1931-09-22 | [[Reino Unido]] | 2023-01-04 | [[Ficheiro:Fay-Weldon Copenhagen-2008 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q239868|Q239868]] | [[Mylène Demongeot]] | [[Niza]] | 1935-09-29 | [[Francia]] | 2022-12-01 | [[Ficheiro:Mylene Demongeot au festival du film de Waterloo en octobre 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q240573|Q240573]] | [[Sophie Turner]] | [[Northampton]] | 1996-02-21 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Sophie Turner (40553144273) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q242128|Q242128]] | [[Anna Louise Strong]] | [[Friend]] | 1885-11-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1970-03-29 | [[Ficheiro:Anna Louise Strong NYWTS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q259441|Q259441]] | [[Sally Struthers]] | [[Portland, Oregón|Portland]] | 1947-07-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sally Struthers 1996.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q263201|Q263201]] | [[Monique Wittig]] | [[Dannemarie]] | 1935-07-13 | [[Francia]] | 2003-01-03 | [[Ficheiro:Monique Wittig (ph. Colette Geoffrey) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q264908|Q264908]] | [[Kasturba Gandhi]] | [[Porbandar]] | 1869-04-11 | [[Raj Británico]] | 1944-02-22 | [[Ficheiro:Kasturba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q266439|Q266439]] | [[Anna Jarvis]] | [[Anna Jarvis House]] | 1864-05-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1948-11-24 | [[Ficheiro:Anna jarvis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q266568|Q266568]] | [[Heather Mills]] | [[Aldershot]] | 1968-01-12 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Heather Mills - Wien 2019 (1).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q266722|Q266722]] | [[Florence Devouard]] | [[Versalles]] | 1968-09-10 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Wikimedia Summit 2022 Portraits Florence Devouard small.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q267335|Q267335]] | [[Shulamit Aloni]] | [[Tel Aviv]] | 1928-12-27 | [[Israel]] | 2014-01-24 | [[Ficheiro:Portrait of Shulamit Aloni.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q268294|Q268294]] | [[Alexandra Paul]] | [[Nova York]] | 1963-07-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Alexandra Paul Photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q269863|Q269863]] | [[Christabel Pankhurst]] | [[Manchester]] | 1880-09-22 | [[Reino Unido]] | 1958-02-13 | [[Ficheiro:C.H. Pankhurst a Meurisse 1912.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q270337|Q270337]] | [[Savitri Devi]] | [[2nd arrondissement of Lyon]] | 1905-09-30 | [[Grecia]]<br/>[[Francia]] | 1982-10-22 | [[Ficheiro:Savitri Devi, July 1945.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q270735|Q270735]] | [[Susan George]] | [[Akron, Ohio|Akron]] | 1934-06-29 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Francia]] | | [[Ficheiro:Susan George, 2010 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q271177|Q271177]] | [[Harriet Walter]] | [[Londres]] | 1950-09-24 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Harriet Walter - GylesDamesPalladium050323 (56 of 74) (52728157886).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q272161|Q272161]] | [[Lady Byron]] | [[Condado de Durham]] | 1792-05-17 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Reino de Gran Bretaña]]<br/>[[Reino Unido]] | 1860-05-16 | [[Ficheiro:Annabella Byron (1792-1860).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q272637|Q272637]] | [[Katherine Dunham]] | [[Chicago]] | 1909-06-24 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-05-21 | [[Ficheiro:Katherine Dunham ppmsca.05792.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q272994|Q272994]] | [[Ultra Violet]] | [[La Tronche]] | 1935-09-06 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-06-14 | [[Ficheiro:Ultra Violet Shankbone 2008 New York City.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q273158|Q273158]] | [[Irene Morgan]] | [[Baltimore]] | 1917-04-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-08-10 | |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q273385|Q273385]] | [[Marge Piercy]] | [[Detroit]] | 1936-03-31 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q273425|Q273425]] | [[Ragnhild Kåta]] | [[Oppland]] | 1873-05-23<br/>1872-05-30<br/>1873-05-30 | [[Noruega]] | 1947-02-12 | [[Ficheiro:Ragnhild Kåta with Elias Hofgaard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q274069|Q274069]] | [[Cristina del Valle]] | [[Oviedo]] | 1960-08-01 | [[España]] | | [[Ficheiro:Cristina del Valle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q274845|Q274845]] | [[Filipa de Sousa]] | [[Tavira]] | 1556 | [[Reino de Portugal]] | 1600 | |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q285514|Q285514]] | [[Margaret Sanger]] | [[Corning]] | 1879-09-14 | [[Estados Unidos de América]] | 1966-09-06 | [[Ficheiro:Margaret Sanger talks about birth control, Los Angeles, 1936.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q290197|Q290197]] | [[Joumana Haddad]] | [[Beirut]] | 1970-12-06 | [[Líbano]] | | [[Ficheiro:Joumana Haddad - IVAM.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q290359|Q290359]] | [[Tanja Nijmeijer]] | [[Denekamp]] | 1978-02-13 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Tanja Nijmeijer (2016).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q290491|Q290491]] | [[Gioconda Belli]] | [[Managua]] | 1948-12-09 | [[Nicaragua]]<br/>[[Chile]]<br/>[[Italia]]<br/>[[España]] | | [[Ficheiro:GiocondaBelli.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q290502|Q290502]] | [[Cristina Peri Rossi]] | [[Montevideo]] | 1941-11-12 | [[Uruguai]] | | [[Ficheiro:Cristina Peri.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q291628|Q291628]] | [[Erika Alexander]] | [[Winslow]] | 1969-11-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Erika Alexander.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q306885|Q306885]] | [[Abby Johnson]] | [[Estados Unidos de América]] | 1980-07-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:13.05.2015 Conferencia Abby Johnson en HazteOir.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q321076|Q321076]] | [[Abigail Borah]] | | 1990 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q354727|Q354727]] | [[Adelheid Steinmann]] | [[Heidelberg]] | 1866-04-26 | [[Alemaña]] | 1925-01-20 | [[Ficheiro:Adelheid-Steinmann-JSL.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q376066|Q376066]] | [[Christine Delphy]] | [[14º distrito de París]] | 1941-12-09 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Christine Delphy.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q383767|Q383767]] | [[Hayley Okines]] | [[Arrington]] | 1997-12-03 | [[Reino Unido]] | 2015-04-02 | |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q394508|Q394508]] | [[Agnes E. Meyer]] | [[Nova York]] | 1887-01-02 | [[Estados Unidos de América]] | 1970-09-01<br/>1970-09-02 | [[Ficheiro:Agnes E. Meyer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q403486|Q403486]] | [[Aïcha Chenna]] | [[Casablanca]] | 1941-08-14 | [[Marrocos]] | 2022-09-25 | [[Ficheiro:Aïcha Ech-Chenna (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q430158|Q430158]] | [[Keny Arkana]] | [[Boulogne-Billancourt]] | 1982-12-20 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Keny Arkana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q431601|Q431601]] | [[Amrit Kaur]] | [[Lucknow]] | 1889-02-02 | [[Raj Británico]]<br/>[[India]] | 1964-02-06 | [[Ficheiro:Mahatma Gandhi with Rajkumari Amrit Kaur at Simla in 1945.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q432717|Q432717]] | [[Charlotte Despard]] | [[Ripple]] | 1844-06-15 | [[Reino Unido]] | 1939-11-10 | [[Ficheiro:Mrs. Despard (suffragette).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q433127|Q433127]] | [[Annie Leonard]] | [[Seattle]] | 1964 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Annie Leonard by Gage Skidmore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q433203|Q433203]] | [[Maggie Kuhn]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1905-08-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1995-04-22 | |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q433269|Q433269]] | [[Margaret Downey]] | [[Estados Unidos de América]] | 1950-08-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:11.15.07MargaretDowneyByLuigiNovi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q433500|Q433500]] | [[Faezeh Hashemi Rafsanjani]] | [[Teherán]] | 1962-01-07 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Faezeh Hashemi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q436521|Q436521]] | [[Mary Lasker]] | [[Watertown]] | 1900-11-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1994-02-21 | [[Ficheiro:Lasker, Mary. nlm nlmuid-101441394.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q438355|Q438355]] | [[Chely Wright]] | [[Kansas City, Missouri|Kansas City]] | 1970-10-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Chely Wright Broadway.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q441183|Q441183]] | [[Leah Rabin]] | [[Königsberg (Q4120832)|Königsberg]] | 1928-04-28<br/>1928-04-08 | [[Israel]] | 2000-11-12 | [[Ficheiro:Leah Rabin 1999.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q441764|Q441764]] | [[Karen Silkwood]] | [[Longview]] | 1946-02-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1974-11-13 | [[Ficheiro:Who killed silkwood christic.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q443966|Q443966]] | [[Grace Paley]] | [[Bronx]] | 1922-12-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-08-22<br/>2007-08-21 | |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q444350|Q444350]] | [[Angie Zelter]] | [[Londres]] | 1951-06-05 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Angie Zelter.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q444601|Q444601]] | [[Maud Gonne]] | [[Farnham]] | 1866-12-21 | [[Irlanda]] | 1953-04-27 | [[Ficheiro:Maudgonne.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q445304|Q445304]] | [[Dai Qing]] | [[Chongqing]] | 1941-01-08 | [[República Popular da China]] | | [[Ficheiro:Dai Qing.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q445620|Q445620]] | [[Elizabeth May]] | [[Hartford, Connecticut|Hartford]] | 1954-06-09 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Elizabeth May, 2024 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q445754|Q445754]] | [[Manal al-Sharif]] | [[A Meca]] | 1979-04-25 | [[Arabia Saudita]] | | [[Ficheiro:Manal al-Shraif face (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q450406|Q450406]] | [[China Keitetsi]] | [[Uganda]] | 1976 | [[Uganda]] | | [[Ficheiro:Kadogo1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q450654|Q450654]] | [[Aliza Olmert]] | [[Eschwege]] | 1946-09-10 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Alisa Olmert (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q450796|Q450796]] | [[Robin Morgan]] | [[Lake Worth Beach]] | 1941-01-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:RobinMorgan profile.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q453679|Q453679]] | [[Caroline Rémy de Guebhard]] | [[París]] | 1855-04-27 | [[Francia]] | 1929-04-24 | [[Ficheiro:Séverine Atelier Nadar 01.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q455031|Q455031]] | [[Dekha Ibrahim Abdi]] | [[Wajir]] | 1964 | [[Kenya]] | 2011-07-14 | |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q455149|Q455149]] | [[Muriel Duckworth]] | [[Quebec]] | 1908-10-31 | [[Canadá]] | 2009-08-22 | [[Ficheiro:Muriel Duckworth.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q455626|Q455626]] | [[Vera Weizmann]] | [[Rostov do Don]] | 1881-11-27 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Israel]] | 1966-09-24 | [[Ficheiro:Vera Weizmann portrait 1929-30.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q455838|Q455838]] | [[Erin Pizzey]] | [[Qingdao]] | 1939-02-19 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Erin Pizzey on newsPeeks.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q457148|Q457148]] | [[Piedad Córdoba]] | [[Medellín]] | 1955-01-25 | [[Colombia]] | 2024-01-20 | [[Ficheiro:Piedad Córdoba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q459081|Q459081]] | [[Duygu Asena]] | [[Istambul]] | 1946-04-19 | [[Turquía]] | 2006-07-30 | |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q459171|Q459171]] | [[Judith Reisman]] | [[Newark, Nova Jersey|Newark]] | 1935-04-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-04-09 | |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q459256|Q459256]] | [[Anna Mae Aquash]] | [[Shubenacadie]] | 1945-03-27 | [[Canadá]] | 1975-12 | |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q461758|Q461758]] | [[Lorraine Hansberry]] | [[Chicago]] | 1930-05-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1965-01-12 | [[Ficheiro:Lorraine Hansberry speaking to an audience (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q462415|Q462415]] | [[Arta Dobroshi]] | [[Pristina]] | 1979-10-02 | [[República Federal Socialista de Iugoslavia]]<br/>[[República Federal de Iugoslavia]]<br/>[[Serbia e Montenegro]]<br/>[[Serbia]]<br/>[[Kosovo]] | | [[Ficheiro:Arta Dobroshi (Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q463265|Q463265]] | [[Elizabeth Gurley Flynn]] | [[Concord, Nova Hampshire|Concord]] | 1890-08-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1964-09-05 | [[Ficheiro:Elizabeth Gurley Flynn point (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q464689|Q464689]] | [[Leyla Zana]] | [[Silvan]] | 1961-05-03 | [[Turquía]] | | [[Ficheiro:Zana (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q464835|Q464835]] | [[Padma Lakshmi]] | [[Chennai]] | 1970-09-01 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[India]] | | [[Ficheiro:Padma Lakshmi (2017) 05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q465680|Q465680]] | [[Jacqui Katona]] | | 1966 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q465902|Q465902]] | [[Chiquinha Gonzaga]] | [[Río de Xaneiro]] | 1847-10-17 | [[Brasil]] | 1935-02-28 | [[Ficheiro:Chiquinha 6a.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q466068|Q466068]] | [[Ethel Voynich|Ethel Lilian Voynich]] | [[Ballintemple]] | 1864-05-11 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1960-07-27<br/>1960-07-28 | [[Ficheiro:Voynich Ethel Lilian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q466142|Q466142]] | [[Whina Cooper]] | [[Hokianga Harbour]] | 1895-12-09 | [[Nova Zelandia]] | 1994-03-26 | [[Ficheiro:Whina Cooper in Hamilton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q466175|Q466175]] | [[Anna Kingsford]] | [[Maryland]] | 1846-09-16 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Reino Unido]] | 1888-02-22 | [[Ficheiro:Anna Kingsford 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q466477|Q466477]] | [[Na Hye-sok]] | [[Suwon]] | 1896-04-18 | [[Corea do Sur]] | 1948-12-10 | [[Ficheiro:나혜석-Na Hye-seok.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q466946|Q466946]] | [[Tina Modotti]] | [[Udine]] | 1896-08-17 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1942-01-05 | [[Ficheiro:Tina Modotti - Edward Weston.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q467336|Q467336]] | [[Ela Bhatt]] | [[Ahmedabad]] | 1933-09-07 | [[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]]<br/>[[India]] | 2022-11-02 | [[Ficheiro:Ela Bhatt at the Qalandia Women's Cooperative.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q467354|Q467354]] | [[Tzvia Greenfeld]] | [[Xerusalén]] | 1945 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Tzvia Greenfield.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q467426|Q467426]] | [[Bibi Titi Mohamed]] | [[Dar es Salaam]] | 1926-06 | [[Tanzania]] | 2000-11-05 | [[Ficheiro:Nyerere with Bibi Titi (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q467961|Q467961]] | [[Assata Shakur]] | [[Jamaica]] | 1947-07-16<br/>1947-07-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Assata Shakur FBI.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q468577|Q468577]] | [[Jemima Goldsmith]] | [[Chelsea]] | 1974-01-30 | [[Reino Unido]]<br/>[[Paquistán]] | | [[Ficheiro:Jemima Goldsmith.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q468843|Q468843]] | [[Dolores Huerta]] | [[Dawson]] | 1930-04-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dolores Huerta (33552046043) (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q468884|Q468884]] | [[Ella Josephine Baker]] | [[Norfolk, Virxinia|Norfolk]] | 1903-12-13 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Inglaterra]] | 1986-12-13 | [[Ficheiro:Ella Baker (1903-1986) circa 1944.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q469814|Q469814]] | [[Arna Mer-Khamis]] | [[Rosh Pinna]] | 1929-03-20 | [[Israel]] | 1995-02-15 | [[Ficheiro:ארנה מר.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q469860|Q469860]] | [[Ruby Bridges]] | [[Tylertown]] | 1954-09-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ruby Bridges 21 Sept 2010.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q469880|Q469880]] | [[Stella Obasanjo]] | [[Esan West]] | 1945-11-14 | [[Nixeria]] | 2005-10-23 | [[Ficheiro:Chief Mrs. Stella Obasanjo (First Lady Federal Republic of Nigeria 1999 - 2005).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q481936|Q481936]] | [[Amy Richards]] | [[Alexandria]] | 1971<br/>1970-02-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q490990|Q490990]] | [[Yūko Tōjō]] | [[Keijō]] | 1939-05-20 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2013-02-13 | [[Ficheiro:Yūko Tōjō 1941.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q509163|Q509163]] | [[Christie Hefner]] | [[Wilmette]] | 1952-11-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Christie Hefner.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q511875|Q511875]] | [[Monique Vézina]] | [[Rimouski]] | 1935-07-13 | [[Canadá]] | 2024-12-15 | [[Ficheiro:Monique Vézina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q513627|Q513627]] | [[Libia Grueso]] | [[Buenaventura, Valle del Cauca|Buenaventura]] | 1965-06-04 | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q520020|Q520020]] | [[Aviva Chomsky]] | [[Boston]] | 1957-04-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:MX MM AVIVA CHOMSKY MIGRACION.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q522167|Q522167]] | [[Fanny Bullock Workman]] | [[Worcester, Massachusetts|Worcester]] | 1859-01-08 | [[Estados Unidos de América]] | 1925-01-22 | [[Ficheiro:Maull & Fox - Fanny Bullock Workman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q522292|Q522292]] | [[Katti Anker Møller]] | [[Hamar]] | 1868-10-23 | [[Noruega]] | 1945-08-20 | [[Ficheiro:Portrett av Katti Anker Møller, ca 1910 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q522500|Q522500]] | [[Armida Barelli]] | [[Milán]] | 1882-12-01 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1952-08-15 | [[Ficheiro:Armida Barelli.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q523870|Q523870]] | [[Elsie Clews Parsons]] | [[Nova York]] | 1875-11-27 | [[Estados Unidos de América]] | 1941-12-19 | [[Ficheiro:Elsie Clews Parsons aboard Malabar V.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q524900|Q524900]] | [[Frances Kissling]] | [[Nova York]] | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q526876|Q526876]] | [[Rhena Schweitzer Miller]] | [[Estrasburgo]] | 1919-01-14 | [[Francia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2009-02-22 | |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q529732|Q529732]] | [[Barbara Smoker]] | [[Londres]] | 1923-06-02 | [[Reino Unido]] | 2020-04-07 | [[Ficheiro:Barbara Smoker.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q532887|Q532887]] | [[Mairéad Farrell]] | [[Belfast]] | 1957-03-03 | [[Reino Unido]] | 1988-03-06 | |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q534371|Q534371]] | [[Tracee Ellis Ross]] | [[Os Ánxeles]] | 1972-10-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:TraceeEllisRossbyErikMelvin (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q535037|Q535037]] | [[Candy Lightner]] | [[California]] | 1946-05-30 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q535211|Q535211]] | [[Sarah Schulman]] | [[Nova York]] | 1958-07-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sarah Schulman 280603.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q535657|Q535657]] | [[Ruth Manorama]] | [[Chennai]] | 1952-05-30 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q537669|Q537669]] | [[Erica Fischer]] | [[St Albans]] | 1943-01-01 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:EricaFischer 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q538717|Q538717]] | [[Concepción Picciotto]] | [[Santiago de Compostela]] | 1936-01-15 | [[España]] | 2016-01-25 | [[Ficheiro:Connie Picciotto 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q539949|Q539949]] | [[Lê Hiền Đức]] | | 1932-12-12 | [[Vietnam]] | | [[Ficheiro:Lê Hiền Đức.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q540009|Q540009]] | [[Yvonne Margarula]] | [[Territorio do Norte]] | 20th century | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q542161|Q542161]] | [[Radhia Nasraoui]] | [[Tunes]] | 1953 | [[French protectorate of Tunisia]]<br/>[[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Radhia Nasraoui.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q542257|Q542257]] | [[Latifa al-Zayyat]] | [[Damietta]] | 1923-08-08 | [[Exipto]] | 1996-09-11<br/>1996-09-10 | [[Ficheiro:Latifa al-Zayyat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q543714|Q543714]] | [[María Elena Moyano]] | [[Barranco District]] | 1958-11-29<br/>1958-11-23 | [[Perú]] | 1992-02-15 | |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q545702|Q545702]] | [[Alice Shalvi]] | [[Essen]] | 1926-10-16 | [[Israel]] | 2023-10-02 | [[Ficheiro:Alice Shalvi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q547200|Q547200]] | [[Catherine Flemming]] | [[Berlín]]<br/>[[Chemnitz]]<br/>[[ducado de Saxonia-Coburgo e Gotha]] | 1967-02-02 | [[Alemaña]]<br/>[[República Democrática Alemá]] | | [[Ficheiro:Kathleen King von Alvensleben, Catherine Flemming, and Michelle Logsdon at Berlinale Reception, February 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q548296|Q548296]] | [[Laisha Wilkins]] | [[Cidade de México]] | 1976-05-18 | [[México]] | | [[Ficheiro:Laisha Wilkins.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q567854|Q567854]] | [[Ann Jarvis]] | [[Virxinia]] | 1832-09-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1905-05-09 | [[Ficheiro:Ann Jarvis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q580935|Q580935]] | [[Katalin Varga]] | [[Hălmeag]] | 1802-08-22 | [[Imperio Austríaco]] | No/unknown value | [[Ficheiro:RO BV Halmeag (11).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q591530|Q591530]] | [[Musdah Mulia]] | [[Célebes Meridional]] | 1958-03-03 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Dr. Siti Musdah Mulia of Indonesia, 2007 International Women of Courage Award.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q597248|Q597248]] | [[Silvia Federici]] | [[Parma]] | 1942-04-24<br/>1942-04-20 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Italia]] | | [[Ficheiro:La escritora y activista feminista Silvia Federici (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q640708|Q640708]] | [[Diana Çuli]] | [[Tirana]] | 1951-04-13 | [[Albania]] | | |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q644212|Q644212]] | [[Catherine Tizard]] | [[Auckland]] | 1931-04-04 | [[Nova Zelandia]] | 2021-10-31 | [[Ficheiro:Governor-General Catherine Tizard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q652535|Q652535]] | [[Agnes Chan]] | [[Hong Kong]] | 1955-08-20 | [[British National (Overseas)]] | | [[Ficheiro:陳美齡.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q663733|Q663733]] | [[Karen Davis]] | [[Altoona]] | 1944-02-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-11-04 | [[Ficheiro:Karen Davis 20180310-0615.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q684579|Q684579]] | [[Yasmine Pahlavi]] | [[Teherán]] | 1968-07-26 | [[Irán]]<br/>[[Mónaco]] | | [[Ficheiro:MG-1587.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q717960|Q717960]] | [[Begum Hazrat Mahal]] | [[Faizabad]] | 1820 | [[Raj Británico]] | 1879-04-07 | [[Ficheiro:Begum hazrat mahal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q783300|Q783300]] | [[Mpule Kwelagobe]] | [[Gaborone]] | 1979-11-14 | [[Botswana]] | | [[Ficheiro:Mpule Kwelagobe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q785671|Q785671]] | [[Kate Michelman]] | | 1942-08-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kate Michaelman 1999.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q851509|Q851509]] | [[Bev Harris]] | | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q892490|Q892490]] | [[Stav Shaffir]] | [[Netanya]] | 1985-05-17 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Stav shaffir new.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q951326|Q951326]] | [[Esther Ballestrino]] | [[Fray Bentos]] | 1918-01-20<br/>1918 | [[Arxentina]]<br/>[[Paraguai]]<br/>[[Uruguai]] | 1977-12-18<br/>1977 | [[Ficheiro:Esther Ballestrino de Careaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q977303|Q977303]] | [[Victoria Mxenge]] | [[Qonce]] | 1942-01-01 | [[Suráfrica]] | 1985-08-01 | |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q1000231|Q1000231]] | [[Elisabeth Lange]] | [[Detmold]] | 1900-07-07 | [[Reich Alemán]] | 1944-01-28 | |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q1055352|Q1055352]] | [[Ilaria D'Amico]] | [[Roma]] | 1973-08-30 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Ilaria D'Amico 10.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q1055363|Q1055363]] | [[Iara Lee]] | [[Brasilia]] | 1966-04 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q1091158|Q1091158]] | [[Maria Pasquinelli]] | [[Florencia]] | 1913-03-16 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2013-07-03 | [[Ficheiro:Maria Pasquinelli processo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q1092310|Q1092310]] | [[Cindy Duehring]] | [[Bismarck, Dacota do Norte|Bismarck]] | 1962-08-10 | [[Estados Unidos de América]] | 1999-06-29 | |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q1102566|Q1102566]] | [[Maria Janion]] | [[Mońki]] | 1926-12-24 | [[Polonia]] | 2020-08-23 | [[Ficheiro:Maria Janion by Zbigniew Kresowaty.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q1104403|Q1104403]] | [[Teréz Karacs]] | [[Pest (Q210205)|Pest]] | 1808-04-18 | [[Hungría]] | 1892-10-07 | [[Ficheiro:Karacs Teréz 1887-17.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q1124251|Q1124251]] | [[Heather Crowe]] | [[Yarmouth, Nova Escocia|Yarmouth]] | 1945-04-23 | [[Canadá]] | 2006-05-22 | |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q1285009|Q1285009]] | [[Edith Hauer]] | [[Viena]] | 1913-12-17 | [[Austria]] | 2004-06-29 | |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q1331815|Q1331815]] | [[Ellen Gates Starr]] | [[Laona Township]] | 1859-03-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1940-02-10 | [[Ficheiro:Ellen Gates Starr (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q1333339|Q1333339]] | [[Els Peyer-von Waldkirch]] | [[Schaffhausen]] | 1899-08-14 | [[Suíza]] | 1985-02-26 | |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q1335302|Q1335302]] | [[Emel Zeynelabidin]] | [[Istambul]] | 1960 | [[Turquía]]<br/>[[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q1338071|Q1338071]] | [[Emma McCune]] | [[Assam]] | 1964-02-03 | [[Reino Unido]] | 1993-11-24 | [[Ficheiro:EmmaRiding01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q1338108|Q1338108]] | [[Emma Walton Hamilton]] | [[The London Clinic]] | 1962-11-27 | [[Reino Unido]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q1379269|Q1379269]] | [[Eva Kollisch]] | [[Viena]] | 1925-08-17 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Austria]] | 2023-10-10 | [[Ficheiro:Eva Kollisch at Kelly Writers House (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q1439820|Q1439820]] | [[Aliaa Magda Elmahdy]] | [[O Cairo]] | 1991-11-16 | [[Exipto]] | | [[Ficheiro:Aliya Mehdi - علياء مهدي.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q1446324|Q1446324]] | [[Shelley Shannon]] | | 1956-03-31 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q1471820|Q1471820]] | [[Raquel Liberman]] | [[Berdychiv]] | 1900-07-10 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1935-04-07 | [[Ficheiro:Raquel Liberman.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q1511872|Q1511872]] | [[Katarina Kruhonja]] | | 1949-11-25 | [[Croacia]] | | |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q1528599|Q1528599]] | [[Maryam Durani]] | [[Afganistán]] | 1987 | [[Afganistán]] | | [[Ficheiro:Maryam Durani receiving 2012 International Women of Courage Award.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q1530264|Q1530264]] | [[Chana Levin]] | [[Romny]] | 1897-12-16 | [[Israel]] | 1985-03-26 | [[Ficheiro:Hanna Levin1959.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q1541053|Q1541053]] | [[Grace Lee Boggs]] | [[Providence, Rhode Island|Providence]] | 1915-06-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-10-05 | [[Ficheiro:Grace Lee Boggs 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q1542531|Q1542531]] | [[Jacqueline Daane-van Rensburg]] | [[Cidade do Cabo]] | 1937-12-17 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q1561764|Q1561764]] | [[Louisa Sophia Goldsmid]] | | 1819-09-02 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1908-12-07<br/>1908-06-12 | |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q1575731|Q1575731]] | [[Hanna Poddig]] | [[Hamburgo]] | 1985-11-11 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Hanna Poddig (2013).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q1614313|Q1614313]] | [[Marlo Thomas]] | [[Detroit]] | 1937-11-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marlo Thomas 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q1647537|Q1647537]] | [[Louise-Félicité de Kéralio]] | [[París]] | 1756-08-25 | [[Francia]] | 1822-12-31 | [[Ficheiro:Louise-Felicite de Keralio portrait.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q1670154|Q1670154]] | [[Jayne Cortez]] | [[Fort Huachuca]] | 1934-05-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-12-28 | |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q1685999|Q1685999]] | [[Jeanette Schwerin]] | [[Berlín]] | 1852-11-21 | [[Alemaña]] | 1899-07-14 | [[Ficheiro:Jeannette Schwerin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q1687037|Q1687037]] | [[Jenny Humbert-Droz]] | [[Haut-Vully]] | 1892-08-27 | [[Suíza]] | 2000-01-04 | |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q1712215|Q1712215]] | [[Julie von May]] | [[Berna]] | 1808-02-26 | [[Suíza]] | 1875-03-05 | [[Ficheiro:Julie von May geb. von May.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q1739695|Q1739695]] | [[Kerstin Rudek]] | [[Dannenberg (Elbe)]] | 1968-01-16 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Keke taz2.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q1797354|Q1797354]] | [[Pérola Byington]] | [[Santa Bárbara d'Oeste]] | 1879-12-03 | [[Brasil]] | 1963-11-06 | |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q1811184|Q1811184]] | [[Lebogang Mashile]] | [[Pawtucket]] | 1979-02-07 | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Lebogang Mashile.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q1865904|Q1865904]] | [[Koosje Koster]] | | 1942 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q1894906|Q1894906]] | [[Margaret Tucker]] | [[Darlington Point]] | 1904-03-18 | [[Australia]] | 1996-08-23 | |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q1895125|Q1895125]] | [[Margarethe Lachmund]] | [[Woldegk]]<br/>[[Wanzka]] | 1896-09-17 | [[Alemaña]]<br/>[[Reich Alemán]] | 1985-10-14 | |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q1903125|Q1903125]] | [[Marti Kheel]] | [[Nova York]] | 1948-08-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-11-19 | |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q1962410|Q1962410]] | [[Semira Adamu]] | [[Kaduna]] | 1978-06-17 | [[Nixeria]] | 1998-09-22 | [[Ficheiro:Semira Adamu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q1964518|Q1964518]] | [[Nancy Ruth]] | [[Toronto]] | 1942-01-06 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q1970508|Q1970508]] | [[Wies Stael-Merkx]] | | 1926-12-08 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2012-12-14 | |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q1998629|Q1998629]] | [[Heather Joseph]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Heather Joseph after meeting at the White House Office of Science & Technology Policy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q1999165|Q1999165]] | [[Elizabeth Eckford]] | [[Little Rock]] | 1941-10-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elizabeth Eckford.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q2013359|Q2013359]] | [[Daisy Bates]] | [[Huttig]] | 1914-11-11 | [[Estados Unidos de América]] | 1999-11-04 | |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q2033446|Q2033446]] | [[Gladys del Estal|Gladys del Estal Ferreño]] | [[Caracas]] | 1956 | [[España]] | 1979-06-03 | [[Ficheiro:Gladys del Estal ZB.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q2057286|Q2057286]] | [[Patricia Stephens Due]] | [[Quincy]] | 1939-12-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-02-07 | [[Ficheiro:Patricia Stephens Due with articles about her civil rights involvement - Tallahassee (28115609980).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q2063256|Q2063256]] | [[Tembi Locke]] | [[Houston, Texas|Houston]] | 1970-07-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tembi Locke at San Diego Writers Festival 2025 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q2146244|Q2146244]] | [[Virginia Kapić]] | | 1978-12-20 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Virginiakapic.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q2161067|Q2161067]] | [[Edna Gladney]] | [[Milwaukee]] | 1886-01-22 | [[Estados Unidos de América]] | 1961-10-02 | [[Ficheiro:Edna Gladney Bust 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q2211342|Q2211342]] | [[Maartje van Putten]] | [[Bussum]] | 1951-07-05 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Maartje van Putten MEP.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q2215548|Q2215548]] | [[Qadria Yazdanparast]] | [[Cabul]] | 1971-04-21 | [[Afganistán]] | | [[Ficheiro:Qadriya Yazdanparast.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q2250705|Q2250705]] | [[Antonieta Rivas Mercado]] | [[Cidade de México]] | 1900-04-28 | [[México]] | 1931-02-11 | [[Ficheiro:Antonieta Rivas Mercado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q2268909|Q2268909]] | [[Franca Viola]] | [[Alcamo]] | 1948-01-09 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q2273636|Q2273636]] | [[Afeni Shakur]] | [[Lumberton]] | 1947-01-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-05-02 | [[Ficheiro:Afeni Shakur.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q2280367|Q2280367]] | [[Janneke Johanna Landman]] | | 1919-07-14 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2007-10-06 | |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q2368850|Q2368850]] | [[Susan Cunliffe-Lister, Countess of Swinton]] | [[Caithness]] | 1935-04-14 | [[Reino Unido]] | 2023-03-12 | [[Ficheiro:Official portrait of Baroness Masham of Ilton crop 2, 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q2397931|Q2397931]] | [[Mary Whitehouse]] | [[Nuneaton]] | 1910-06-13 | [[Reino Unido]] | 2001-11-23 | |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q2402200|Q2402200]] | [[Lillian Dyck]] | [[North Battleford]] | 1945-08-24 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q2416628|Q2416628]] | [[Thelma Awori]] | | 1943-03-25 | [[Uganda]]<br/>[[Liberia]] | | |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q2423081|Q2423081]] | [[Bindi Irwin]] | [[Buderim]] | 1998-07-24 | [[Australia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Bindi Irwin in June 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q2459235|Q2459235]] | [[Marretje Arents]] | | 1712 | | 1748-06-28 | |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q2493351|Q2493351]] | [[Julia op ten Noort]] | [[Ámsterdam]] | 1910-11-09 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1996 | [[Ficheiro:OpTenNoortRost.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q2501401|Q2501401]] | [[Rachel Cohen-Kagan]] | [[Odesa]] | 1888-02-19 | [[Israel]] | 1982-10-15 | [[Ficheiro:רחל כהן כגן חותמת על מגילת העצמאות 1948.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q2501538|Q2501538]] | [[Ursula Brunner]] | [[Frauenfeld]] | 1925-01-07 | [[Suíza]] | 2017-03-23 | [[Ficheiro:ETH-BIB-Bananenfrauen, Bananenaktion in Frauenfeld-Com L26-0035-0105A (cropped) Ursula Brunner.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q2501647|Q2501647]] | [[Ursula Haverbeck]] | [[Winterscheid]] | 1928-11-08 | [[Alemaña]] | 2024-11-20 | |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q2502233|Q2502233]] | [[Urvashi Vaid]] | [[Nova Deli]] | 1958-10-08 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[India]] | 2022-05-14 | [[Ficheiro:Urvashi Vaid The Laura Flanders Show 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q2565614|Q2565614]] | [[Eva Ekvall]] | [[Caracas]] | 1983-03-15 | [[Venezuela]] | 2011-12-17 | |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q2592265|Q2592265]] | [[Yvonne Paul]] | [[Manado]] | 1929-03-22 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Yvonne Paul (1967).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q2620264|Q2620264]] | [[Alwine de Vos van Steenwijk]] | [[Noordwijk]] | 1921-06-22 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2012-01-24 | [[Ficheiro:Alwine de Vos van Steenwijk - 1993 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q2636619|Q2636619]] | [[Lalla Fatma N'Soumer]] | [[Aïn El Hammam]] | 1830-07-10 | [[Alxeria]] | 1863 | |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q2648381|Q2648381]] | [[Tonya Williams]] | [[Londres]] | 1958-07-12 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Tonya Lee Williams CFC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q2649632|Q2649632]] | [[Almaz Böhm]] | [[Jijiga]] | 1964-09-22 | [[Etiopía]] | | [[Ficheiro:Almaz Böhm, MiA-Awards 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q2685326|Q2685326]] | [[Ancilla van de Leest]] | [[Rotterdam]] | 1985-07-21 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:AncillaTillia2016082810005283.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q2723530|Q2723530]] | [[Teji Bachchan]] | [[Faisalabad]] | 1914-08-12 | [[Raj Británico]]<br/>[[India]] | 2007-12-21 | |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q2749775|Q2749775]] | [[Samira Bellil]] | [[Sidi M'Hamed]] | 1972-11-24 | [[Francia]]<br/>[[Alxeria]] | 2004-09-04 | |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q2773072|Q2773072]] | [[Loubna Mrie]] | [[Latakia]] | 1991 | [[Siria]] | | [[Ficheiro:Loubna Mrie.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q2790086|Q2790086]] | [[Rachel Katznelson-Shazar]] | [[Babrujsk]] | 1885-10-24 | [[Israel]] | 1975-08-11 | [[Ficheiro:Rachel Katznelson-Shazar 1964.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q2802318|Q2802318]] | [[Suniti Devi]] | [[Calcuta]] | 1864-09-30 | [[Raj Británico]] | 1932-11-10 | [[Ficheiro:Maharani Suniti Devi of Koch Bihar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q2806671|Q2806671]] | [[Liz Solari]] | [[Barranquilla]] | 1983-06-18 | [[Arxentina]]<br/>[[Colombia]] | | [[Ficheiro:LizSolari006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q2809259|Q2809259]] | [[Yvette Pierpaoli]] | [[Le Ban-Saint-Martin]] | 1938-03-18 | [[Francia]] | 1999-04-18 | [[Ficheiro:Yvette Pierpaoli, Angkor Wat, Feb 1997.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q2825881|Q2825881]] | [[Silvia Filler]] | [[Mar del Plata]] | 1953 | [[Arxentina]] | 1971-12-06 | |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q2836527|Q2836527]] | [[Alice Bag]] | [[Os Ánxeles]] | 1958-11-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Alice Bag 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q2850410|Q2850410]] | [[Ann Nixon Cooper]] | [[Shelbyville]] | 1902-01-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-12-21 | |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q2850502|Q2850502]] | [[Nina Giustiniani]] | [[París]] | 1807-08-09 | [[Francia]] | 1841-04-30 | [[Ficheiro:Nina Giustiniani.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q2850806|Q2850806]] | [[Anne-Lise Blanchard]] | [[Alxer]] | 1956-01-01 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q2872015|Q2872015]] | [[Aurélie Trouvé]] | [[Chauny]] | 1979-09-20 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Meeting d'Aurélie Trouvé.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q2885709|Q2885709]] | [[Barry Bibata Niandou]] | [[Niamey]] | 1955-03-02 | [[Níxer]] | | |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q2890070|Q2890070]] | [[Tamar Gozansky]] | [[Petah Tikva]] | 1940-10-03 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Tamar Gozansky (gozans).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q2892908|Q2892908]] | [[Nitsana Darshan-Leitner]] | [[Petah Tikva]] | 1973 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Nitsana new pic.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q2894421|Q2894421]] | [[Daphni Leef]] | [[Xerusalén]] | 1986-01-07 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Daphni-Leef (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q2899899|Q2899899]] | [[Aura Herzog]] | [[Ismailia]] | 1924-12-24 | [[Israel]] | 2022-01-10 | [[Ficheiro:Mrs-aurora-herzog.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q2902043|Q2902043]] | [[Tova Sanhadray]] | [[Ternópil]] | 1906-09-23 | [[Israel]] | 1993-08-31 | [[Ficheiro:TOVA SANHEDRAI.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q2902251|Q2902251]] | [[Zita Linker]] | [[Viena]] | 1917-03-01 | [[Israel]] | 2009-01-26 | [[Ficheiro:Zita Linker (linker zita).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q2903036|Q2903036]] | [[Daphne Barak Erez]] | [[Estados Unidos de América]] | 1965-01-02 | [[Israel]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Daphne Barak-Erez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q2903255|Q2903255]] | [[Marcia Freedman]] | [[Newark, Nova Jersey|Newark]] | 1938-05-17 | [[Israel]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2021-09-21 | [[Ficheiro:Marcia Freedman D710-038 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q2903359|Q2903359]] | [[Dana Olmert]] | [[Xerusalén]] | 1972-12-26 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Danaolmert.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q2905464|Q2905464]] | [[Hannah Lamdan]] | [[Shyrivtsi]] | 1905-01-05 | [[Israel]] | 1995-04-10 | [[Ficheiro:Hanna lamdan.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q2906334|Q2906334]] | [[Nuzhat Katzav]] | [[Bagdad]] | 1932-04-01 | [[Israel]] | 2022-11-21 | [[Ficheiro:Nuzhat Katzav (00310102).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q2907928|Q2907928]] | [[Tamar Eshel]] | [[Londres]] | 1920-07-24 | [[Israel]] | 2022-07-24 | [[Ficheiro:תמר בעת שרותה כנהגת בצבא אנגליה-גלזגו 1943-4 - iתמר אשלi btm10817.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q2910192|Q2910192]] | [[Ofira Navon]] | [[Tel Aviv]] | 1936-01-01 | [[Israel]] | 1993-08-22 | [[Ficheiro:Flickr - Government Press Office (GPO) - Mrs. Ophira navon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q2913922|Q2913922]] | [[Eugenia Kisimova]] | [[Veliko Tarnovo]] | 1831 | [[Bulgaria]] | 1886-09 | |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q2917307|Q2917307]] | [[Mercedes Tomasa San Martín y Escalada]] | [[Mendoza, Arxentina|Mendoza]] | 1816-08-24 | [[Arxentina]] | 1875-02-28 | |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q2919314|Q2919314]] | [[Françoise Héritier]] | [[Veauche]] | 1933-11-15 | [[Francia]] | 2017-11-15 | [[Ficheiro:Françoise Héritier, 2009 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q2920264|Q2920264]] | [[Tsufit Grant]] | [[Petah Tikva]] | 1964-11-13 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Tsufit Grant.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q2925351|Q2925351]] | [[Brigette DePape]] | [[Winnipeg]] | 1989-09-14 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Brigette DePape.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q2939987|Q2939987]] | [[Caroline De Haas]] | [[Bron]] | 1980-09-10<br/>1980 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:CarolineDeHaas.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q2943718|Q2943718]] | [[Cecilia Fire Thunder]] | [[Reserva india de Pine Ridge]] | 1946-10-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Little Wound School students holding a roundtable discussion (23730609223).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q2965943|Q2965943]] | [[Christine Hakim]] | [[Kuala Tungkal]] | 1956-12-25 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Christine Hakim.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q2967444|Q2967444]] | [[Chrystal Macmillan]] | [[Edimburgo]] | 1872-06-13<br/>1882 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1937-09-21 | [[Ficheiro:MacMillan Chrystal.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q2972025|Q2972025]] | [[Chékéba Hachemi]] | [[Cabul]] | 1974-05-20 | [[Afganistán]] | | [[Ficheiro:Chekebahachemi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q2972741|Q2972741]] | [[Cindy Leoni]] | [[Marsella]] | 1983-08-03 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q2975092|Q2975092]] | [[Claire Morissette]] | [[Montreal]] | 1950-04-06 | [[Canadá]] | 2007-07-20 | |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q2975127|Q2975127]] | [[Claire Starozinski]] | | 1952-04-18 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Claire Starozinski 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q2986943|Q2986943]] | [[Sarah Brown]] | [[Beaconsfield]] | 1963-10-31 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Gordon and Sarah Brown (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q2987655|Q2987655]] | [[Fatiha Boudiaf]] | [[Orán, Alxeria|Orán]] | 1944-11-28 | [[Alxeria]] | | [[Ficheiro:Fatiha-boudiaf.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q3023305|Q3023305]] | [[Dent de Man]] | | | [[Costa do Marfil]] | | |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q3032781|Q3032781]] | [[Djamila Bouazza]] | [[Casbah (Q2940826)|Casbah]] | 1938 | [[Alxeria]]<br/>[[Francia]] | 2015-06-12 | [[Ficheiro:Djamila-Bouazza (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q3034278|Q3034278]] | [[Dolores Cacuango]] | [[Cayambe (Q1051957)|Cayambe]] | 1881-10-26 | [[Ecuador]] | 1971-04-23 | [[Ficheiro:Dolores Cacuango.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q3035960|Q3035960]] | [[Dona Cadman]] | [[Fraser Valley Regional District]] | 1950-07-09 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q3037149|Q3037149]] | [[Dorothea Baird]] | [[Teddington]] | 1875-05-20 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1933-09-24 | [[Ficheiro:English actress Dorothea Baird (SAYRE 2087) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q3051249|Q3051249]] | [[Elizabeth Milbank Anderson]] | [[Nova York]] | 1850 | [[Estados Unidos de América]] | 1921 | [[Ficheiro:Elizabeth Milbank Anderson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q3052299|Q3052299]] | [[Émilie Guimond-Bélanger]] | | 1988-11-11 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Émilie Guimond-Bélanger 2012-08-24 B.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q3066918|Q3066918]] | [[Jo Ann Robinson]] | [[Culloden]] | 1912-04-17 | [[Estados Unidos de América]] | 1992-08-29 | |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q3080062|Q3080062]] | [[Lidia Falcón]] | [[Madrid]] | 1935-12-13 | [[España]] | | [[Ficheiro:Lidia Falcón (46839426744) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q3086469|Q3086469]] | [[Françoise Dior]] | [[París]] | 1932-04-07 | [[Francia]] | 1993-01-20 | [[Ficheiro:FrancoiseDior.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q3087834|Q3087834]] | [[Frigide Barjot]] | [[Boulogne-Billancourt]] | 1962-09-25 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Frigide Barjot en avril 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q3092303|Q3092303]] | [[Félicité-Marie Glétron]] | | 1829-02-16 | | 1905-05-13 | |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q3100683|Q3100683]] | [[Geneviève Pastre]] | [[Maguncia]] | 1924-11-20 | [[Francia]] | 2012-02-17 | |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q3106726|Q3106726]] | [[Ginette Hess-Skandrani]] | [[Colmar]] | 1938-01-09 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Ginette Skandrani dans une interview en 2015.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q3119366|Q3119366]] | [[Matilda Joslyn Gage]] | [[Cicero]] | 1826-03-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1898-03-18 | [[Ficheiro:MatildaJoslynGage.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q3141333|Q3141333]] | [[Houria Bouteldja]] | [[Constantina]] | 1973-01-05 | [[Francia]]<br/>[[Alxeria]] | | [[Ficheiro:Houria Bouteldja par Claude Truong-Ngoc avril 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q3143532|Q3143532]] | [[Huwaida Arraf]] | [[Detroit]] | 1976 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Huwaida Arraf, departure of Spirit of Humanity.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q3157401|Q3157401]] | [[Jackie Ormes]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1911-08-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1985-12-26 | |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q3170455|Q3170455]] | [[Jean Augustine]] | [[Saint George's]] | 1937-09-09 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Jean Augustine 2010 (crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q3175638|Q3175638]] | [[Karen Ann Quinlan]] | [[Scranton]] | 1954-03-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1985-06-11 | |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q3176262|Q3176262]] | [[Janette Habel]] | [[10º distrito de París]] | 1938-03-18 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q3179235|Q3179235]] | [[Jinny Jogindera Sims]] | [[India]] | 1952-06-07 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Jinny Sims 2 (33534551726) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q3179589|Q3179589]] | [[Joan Halifax]] | [[Hanover]] | 1942-07-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Joan Halifax and the Dalai Lama.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q3189187|Q3189187]] | [[Julie Coudry]] | [[París]] | 1979-01-26 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Julie Coudry.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q3193088|Q3193088]] | [[Karelle Ménine]] | [[Mazamet]] | 1972 | [[Francia]]<br/>[[Suíza]] | | [[Ficheiro:Karelle Ménine.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q3194063|Q3194063]] | [[Kathleen Neal Cleaver]] | [[Dallas, Texas|Dallas]] | 1945-05-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:01.JerichoRally.LafayettePark.WDC.27March1998.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q3195925|Q3195925]] | [[Khadidiatou Diallo]] | | No/unknown value | [[Senegal]] | | [[Ficheiro:Khadidiatou-Diallo GAMS President.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q3229419|Q3229419]] | [[Lena Louarn]] | [[Villeneuve-Saint-Georges]] | 1950-08-13 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:SkolanEmsav LenaLouarn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q3258680|Q3258680]] | [[Lois Burnham Wilson]] | [[Brooklyn]] | 1891-03-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1988-10-05 | |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q3273384|Q3273384]] | [[Norma McCorvey]] | [[Simmesport]] | 1947-09-22 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-02-18 | [[Ficheiro:Norma McCorvey (Jane Roe) onthe steps of the Supreme Court, 1989 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q3280519|Q3280519]] | [[Majida Boulila]] | [[Sfax]] | 1931-11-12 | [[French protectorate of Tunisia]] | 1952-09-04 | [[Ficheiro:Majida boulila.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q3287010|Q3287010]] | [[Manuela Rosas]] | [[Buenos Aires]] | 1817-05-24 | [[Arxentina]] | 1898-09-17 | [[Ficheiro:Manuela rosas en 1877 croopped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q3290739|Q3290739]] | [[Marguerite Thibert]] | [[Chalon-sur-Saône]] | 1886-01-31 | [[Francia]] | 1982-11-14<br/>1959-11-14 | |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q3291959|Q3291959]] | [[Marie-Joséphe Zani-fé Touam-Bona]] | [[Ippy]] | 1933-09-12 | [[República Centroafricana]] | 2001-12-07 | [[Ficheiro:Marie-Josèphe Zane-Fé Touam-Bona 5.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q3292581|Q3292581]] | [[Marie Huot]] | [[Tonnerre]] | 1848-06-28 | [[Francia]] | 1930-04-13 | [[Ficheiro:Portrait of Marie Huot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q3292749|Q3292749]] | [[Marie Politzer]] | [[Biarritz]] | 1905-08-15 | [[Francia]] | 1943-03-06 | [[Ficheiro:Marie Politzer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q3292949|Q3292949]] | [[Marie du Rostu]] | [[La Roche-sur-Yon]] | 1891-09-06 | [[Francia]] | 1979-06-14 | |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q3296428|Q3296428]] | [[María Cano]] | [[Medellín]] | 1887-08-12 | | 1969-04-26 | [[Ficheiro:María de los Ángeles Cano Márquez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q3296444|Q3296444]] | [[María Galindo]] | [[A Paz]] | 1964-09-15 | [[Bolivia]] | | [[Ficheiro:Mariagalindo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q3299112|Q3299112]] | [[Metilde Viscontini Dembowski]] | [[Milán]] | 1790-02-01 | [[Reino de Lombardía-Véneto]] | 1825-05-01 | [[Ficheiro:Matilde Viscontini Dembowski.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q3311572|Q3311572]] | [[Michèle Bernard]] | [[4th arrondissement of Lyon]] | 1947-10-26 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Michèle Bernard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q3325998|Q3325998]] | [[Mounira Solh]] | | 1911-09-19 | [[Líbano]] | 2010-11-27 | [[Ficheiro:Mounira Solh Portrait.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q3334678|Q3334678]] | [[Nabiha Ben Miled]] | [[Tunes]] | 1919-03-04 | [[French protectorate of Tunisia]]<br/>[[Tunisia]] | 2009-05-06 | [[Ficheiro:Nabiha Ben Abdallah, ep. Ben Miled.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q3349891|Q3349891]] | [[Kalpana Datta]] | [[Sreepur Kharandwip Union]] | 1913-07-27 | [[Raj Británico]]<br/>[[India]] | 1995-02-08 | [[Ficheiro:Kalpana Dutt.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q3350246|Q3350246]] | [[Rani Rashmoni]] | | 1793-09-28 | [[Raj Británico]] | 1861-02-19 | [[Ficheiro:Rani Rashmoni 1994 stamp of India.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q3372612|Q3372612]] | [[Paule Mink]] | [[Clermont-Ferrand]] | 1839-11-09 | [[Francia]] | 1901-04-28 | [[Ficheiro:Paule Minck.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q3377726|Q3377726]] | [[Gunhild A. Stordalen]] | [[Haugesund]] | 1979-01-15 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:A New Dialogue for Food (46788091942) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q3388383|Q3388383]] | [[Pilar Manjón]] | [[Plasencia]] | 1958-08-01 | [[España]] | | [[Ficheiro:Pilar Manjón 2014 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q3394253|Q3394253]] | [[Ángela Auad]] | [[San Salvador de Jujuy]] | 1945-02-19 | [[Arxentina]] | 1977-12-17 | |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q3399497|Q3399497]] | [[Carmen Avendaño]] | [[Vigo]] | 1945-11-21 | [[España]] | | [[Ficheiro:Carmen Avendaño.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q3406045|Q3406045]] | [[Katerina Trajkova Nurdzieva]] | [[Blagoevgrad]] | 1922-10-18 | [[Bulgaria]] | 2018-10-12 | |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q3421717|Q3421717]] | [[Rebecca Moore]] | [[Nova York]] | 1968-05-21 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q3438588|Q3438588]] | [[Rogelia Cruz Martinez]] | [[Cidade de Guatemala]] | 1940-08 | [[Guatemala]] | 1968-01-11 | |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q3439879|Q3439879]] | [[Rokhaya Diallo]] | [[4º distrito de París]] | 1978-04-10 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Europa21 - 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q3441769|Q3441769]] | [[Ronni Moffitt]] | | 1951-01-10 | [[Estados Unidos de América]] | 1976-09-21 | [[Ficheiro:Ronni Moffitt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q3471928|Q3471928]] | [[Sandra Lovelace Nicholas]] | [[Novo Brunswick|Nova Brunswick]] | 1948-04-03 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q3473390|Q3473390]] | [[Sarah Maldoror]] | [[Condom]] | 1929-07-19 | [[Francia]] | 2020-04-13 | [[Ficheiro:Sarah Maldoror.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q3478858|Q3478858]] | [[Sepideh Farsi]] | [[Teherán]] | 1965 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Sapideh Farsi, Berlinale 2023 -2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q3511477|Q3511477]] | [[Séverine Tessier]] | | 1975 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q3514642|Q3514642]] | [[Tamar Pelleg-Sryck]] | [[Pinsk]] | 1926-06-02 | [[Israel]] | 2024-03-11 | [[Ficheiro:Tamar Pelleg - Sryck.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q3522701|Q3522701]] | [[Mirabehn]] | [[Surrey]] | 1892-11-22<br/>1898-11-22 | [[Raj Británico]]<br/>[[India]] | 1982-07-20 | [[Ficheiro:Madeleine Slade in 1932.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q3530114|Q3530114]] | [[Sunitha Krishnan]] | [[Bangalore]] | 1972-05-23 | [[India]] | | [[Ficheiro:SunithaKrishnanJI1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q3547747|Q3547747]] | [[Lualhati Bautista]] | [[Tondo]] | 1945-12-02 | [[Filipinas]] | 2023-02-12 | |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q3549048|Q3549048]] | [[Yolanda Andrade]] | [[Culiacán]] | 1971-12-28 | [[México]] | | [[Ficheiro:Yolanda Andrade.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q3556036|Q3556036]] | [[Veronica Lueken]] | [[Nova York]] | 1923-07-12 | [[Estados Unidos de América]] | 1995-08-03 | |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q3557966|Q3557966]] | [[Marianna Vardinoyannis]] | [[Atenas]] | 1937-06-02 | [[Grecia]] | 2023-07-24 | [[Ficheiro:Marianna Vardinoyannis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q3571927|Q3571927]] | [[Yasmine Modestine]] | | | [[Francia]] | | [[Ficheiro:YasmineMod22oct09.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q3572174|Q3572174]] | [[Yenny Wahid]] | [[Jombang]] | 1974-10-29 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Yenny Zannuba A. C. Wahid - World Economic Forum on East Asia 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q3588862|Q3588862]] | [[Émilie Leblanc]] | [[Memramcook]] | 1863-05-14 | [[Canadá]] | 1935-12-19 | [[Ficheiro:Marichette.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q3588902|Q3588902]] | [[Émilienne Mopty]] | [[Harnes]] | 1907-10-29 | [[Francia]] | 1943-01-18 | [[Ficheiro:Émilienne Mopty.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q3593505|Q3593505]] | [[Michal Biran]] | [[Israel]] | 1978-06-28 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:מיכל בירן.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q3593944|Q3593944]] | [[Orit Strook]] | [[Xerusalén]] | 1960-03-15 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Orit Strook (E32J026291).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q3594005|Q3594005]] | [[Michal Rozin]] | [[Ramat Gan]] | 1969-06-25 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Michal Rozin מיכל רוזין.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q3609480|Q3609480]] | [[Lois Gibbs]] | [[Grand Island]] | 1951-06-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lois Gibbs, 2010 (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q3617946|Q3617946]] | [[Anne Koedt]] | [[Dinamarca]] | 1941 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q3658850|Q3658850]] | [[Carla Lonzi]] | [[Florencia]] | 1931-03-06 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1982-08-02 | [[Ficheiro:Carla Lonzi 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q3663042|Q3663042]] | [[Karine Elharar]] | [[Jaffa]] | 1977-10-09 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:קארין אלהרר.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q3663047|Q3663047]] | [[Pnina Tamano]] | [[Etiopía]] | 1981-11-01 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:פנינה תמנו שטה.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q3663205|Q3663205]] | [[Adi Koll]] | [[Xerusalén]] | 1976-03-19 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Adi Kol.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q3697533|Q3697533]] | [[Cristina Gazzera]] | [[Mondovì]] | 1955 | [[Italia]] | 2022-07-03 | |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q3723142|Q3723142]] | [[Elisa Agnini Lollini]] | [[Finale Emilia]] | 1858-03-22 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1922-06-22 | [[Ficheiro:Elisa Agnini.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q3723405|Q3723405]] | [[Elizabeth Key Grinstead]] | | 1630 | [[Estados Unidos de América]] | 1665<br/>1660 | |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q3742246|Q3742246]] | [[Felicia Impastato]] | [[Cinisi]] | 1916-05-24 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2004-12-07 | [[Ficheiro:Peppino Impastato - child.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q3792108|Q3792108]] | [[Ruth Calderon]] | [[Tel Aviv]] | 1961-09-25 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Ruthkalderon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q3792115|Q3792115]] | [[Yifat Kariv]] | [[Bersebá]] | 1973-11-23 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:ח"כ יפעת קריב.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q3811020|Q3811020]] | [[Judy Kuhn]] | [[Nova York]] | 1958-05-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judy Kuhn (17247817879).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q3818052|Q3818052]] | [[Tamar Zandberg]] | [[Ramat Gan]] | 1976-04-29 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:TamiZandberg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q3831523|Q3831523]] | [[Lia Varesio]] | [[Turín]] | 1945-08-22 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2008-03-11 | |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q3836483|Q3836483]] | [[Lois Moran]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1909-03-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1990-07-13 | [[Ficheiro:Lois Moran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q3847418|Q3847418]] | [[Maria Margotti]] | [[Alfonsine]] | 1915-09-09 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1949-05-17 | |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q3847721|Q3847721]] | [[Marianna Rombolà]] | [[Gioia Tauro]] | 1944-09-03 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q3847854|Q3847854]] | [[Marie Anne Erize]] | [[Espartillar]] | 1952-03-28 | [[Arxentina]]<br/>[[Francia]] | 1976 | [[Ficheiro:1972, Siete Días Ilustrados, Marianne Erize.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q3893630|Q3893630]] | [[Paola Staccioli]] | [[Roma]] | 1958-11-23 | [[Italia]] | 2021-07-31 | [[Ficheiro:Staccioli Paola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q3901789|Q3901789]] | [[Pia Covre]] | [[Milán]] | 1947-08-02 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q3915869|Q3915869]] | [[June Wayne]] | [[Chicago]] | 1918-03-07 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-08-23 | [[Ficheiro:June Wayne.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q3938542|Q3938542]] | [[Roberta Tatafiore]] | [[Foggia]] | 1943-01-22 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2009-04-14 | |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q3984268|Q3984268]] | [[Teresa Berra]] | [[Milán]] | 1804-03-22 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1879-10-26 | |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q3984302|Q3984302]] | [[Teresa Mattei]] | [[Xénova]] | 1921-02-01 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2013-03-12 | [[Ficheiro:Teresa mattei.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q3984305|Q3984305]] | [[Teresa Petrangolini]] | [[Roma]] | 1951-03-03 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Teresa Petrangolini.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q4008552|Q4008552]] | [[Vanessa Mendoza]] | [[Chocó]] | 1981-07-20 | [[Colombia]] | | [[Ficheiro:Vanessa Mendoza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q4015703|Q4015703]] | [[Vivian Malone]] | [[Mobile]] | 1942-07-15 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-10-13 | [[Ficheiro:Vivian Malone registering.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q4025200|Q4025200]] | [[Ángela María Aieta]] | [[Fuscaldo]] | 1921-03-07 | [[Arxentina]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q4057460|Q4057460]] | [[Gaye Adegbalola]] | [[Fredericksburg]] | 1944-03-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Gaye Adegbalola, 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q4117031|Q4117031]] | [[Ameera al-Taweel]] | [[Riad]] | 1987-11-06 | [[Arabia Saudita]] | | |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q4118771|Q4118771]] | [[Esha Momeni]] | [[Os Ánxeles]] | 1980 | [[Irán]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q4137634|Q4137634]] | [[Larisa Gershtein]] | [[República Socialista Soviética de Kirguizistán]] | 1951-08-20 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Israel]] | 2023-12-09 | [[Ficheiro:Larisa Gersgtein.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q4148278|Q4148278]] | [[Rosa Plaveva]] | [[Veles]] | 1878 | [[Imperio Otomán]] | 1970 | [[Ficheiro:Rosa Plaveva.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q4155278|Q4155278]] | [[Karen Dawn]] | [[Estados Unidos de América]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Karen Dawn AR 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q4160071|Q4160071]] | [[Selma James]] | [[Brooklyn]] | 1930-08-15 | [[Kazakhstán]] | | [[Ficheiro:Selma James at the Left Forum.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q4174906|Q4174906]] | [[Golda Yellin]] | [[Kherson]] | 1920 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Israel]] | 2000-11-25 | [[Ficheiro:Golda Yellin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q4216197|Q4216197]] | [[Amy Carter]] | [[Plains]] | 1967-10-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amycarterjpg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q4223170|Q4223170]] | [[Charlotte Cleverley-Bisman]] | [[Illa Waiheke]] | 2003-11-24 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Charlotte Cleverley-Bisman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q4255481|Q4255481]] | [[Vera Lashkova]] | [[Moscova]] | 1944-06-18 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q4273048|Q4273048]] | [[Najwa Shihab]] | [[Makassar]] | 1977-09-16 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Najwa Shihab 2022 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q4353459|Q4353459]] | [[Donna Simpson]] | [[Nova Jersey]] | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q4355869|Q4355869]] | [[Amelia Boynton Robinson]] | [[Savannah]] | 1911-08-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-08-26 | [[Ficheiro:Ameila Boynton Robinson 2.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q4374536|Q4374536]] | [[Maudy Ayunda]] | [[Iacarta]] | 1994-12-19 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Maudy Ayunda as Government Spokesperson for Indonesia's G20 Presidency (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q4403422|Q4403422]] | [[Nibia Sabalsagaray]] | [[Nueva Helvecia]] | 1949-09-10 | [[Uruguai]] | 1974-06-29 | |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q4581421|Q4581421]] | [[Kitty Kiernan]] | [[Granard]] | 1892-01-26 | [[Irlanda]] | 1945-07-24 | [[Ficheiro:Kitty Kiernan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q4664482|Q4664482]] | [[Abby Morton Diaz]] | [[Plymouth]] | 1821-11-22 | [[Estados Unidos de América]] | 1904-04-01 | [[Ficheiro:Abby Morton Diaz, A Women of the Century, 1893.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q4672256|Q4672256]] | [[Accamma Cherian]] | [[Kanjirappally]] | 1909-02-14 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 1982-05-05 | [[Ficheiro:Akkamma Cherian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q4678247|Q4678247]] | [[Ada Deer]] | [[Keshena]] | 1935-08-07 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-08-15 | [[Ficheiro:Ada E. Deer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q4681673|Q4681673]] | [[Adelaide Anne Procter]] | [[Bloomsbury]] | 1825-10-30 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1864-02-02 | [[Ficheiro:Adelaide Anne Procter by Emma Gaggiotti Richards.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q4681731|Q4681731]] | [[Adelaide Hoodless]] | [[County of Brant]] | 1858-02-27 | [[Canadá]] | 1910-02-26 | [[Ficheiro:Adelaide Hunter Hoodless, Canadian Advocate for Women and Children.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q4681996|Q4681996]] | [[Adella Turner]] | [[Marshall (Q52996)|Marshall]] | 1856-01-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1938-06-06 | |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q4693099|Q4693099]] | [[Agnes O'Farrelly]] | [[Virginia (Q255427)|Virginia]] | 1874-06-24 | [[Irlanda]]<br/>[[Estado Libre Irlandés]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1951-11-05 | [[Ficheiro:Agnes O'Farrelly, circa 1890.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q4697023|Q4697023]] | [[Aileen Hernandez]] | [[Brooklyn]] | 1926-05-23 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-02-13 | [[Ficheiro:Aileen Hernandez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q4699136|Q4699136]] | [[Aisha Diori]] | [[Lagos, Nixeria]] | | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Aisha Diori 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q4708189|Q4708189]] | [[Alanda Kariza]] | [[Iacarta]] | 1991-02-23 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q4708945|Q4708945]] | [[Alba Encarnación]] | [[Vieques]] | 1956-02-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-03-11 | |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q4712511|Q4712511]] | [[Albion Fellows Bacon]] | [[Evansville, Indiana|Evansville]] | 1865-04-08 | [[Estados Unidos de América]] | 1933-12-10 | [[Ficheiro:Albion Fellows Bacon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q4714458|Q4714458]] | [[Alejandrina Torres]] | [[San Lorenzo]] | 1939-06-18 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q4720612|Q4720612]] | [[Alexandra Cousteau]] | [[Condado dos Ánxeles]] | 1976-03-21 | [[Francia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Alexandra Cousteau, 2013 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q4725753|Q4725753]] | [[Alice Berry]] | [[Sydney]] | 1900-04-28 | [[Australia]] | 1978-09-18 | [[Ficheiro:Alice Berry c.1953.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q4725786|Q4725786]] | [[Alice Cook]] | | 1903-11-28 | [[Estados Unidos de América]] | 1998-02-07 | |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q4726000|Q4726000]] | [[Alice McGrath]] | [[Calgary]] | 1917-04-05 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-11-27 | [[Ficheiro:Alice Greenfield McGrath, 1978.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q4726248|Q4726248]] | [[Alicia Dickerson Montemayor]] | [[Laredo]] | 1902-08-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1989-05-13 | |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q4727174|Q4727174]] | [[Alison Roberta Noble Neilans]] | [[East Dulwich]] | 1884-06-19 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1942-07-17 | [[Ficheiro:Alison Neilans (1884-1942).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q4727506|Q4727506]] | [[Alix Dobkin]] | [[Nova York]] | 1940-08-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-05-19 | |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q4739649|Q4739649]] | [[Amanda Hearst]] | [[Nova York]] | 1984-01-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amanda Hearst.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q4742309|Q4742309]] | [[Amelia Stone Quinton]] | [[Syracuse]] | 1833-07-31 | [[Estados Unidos de América]] | 1926-06-23 | [[Ficheiro:AMELIA STONE QUINTON A woman of the century (page 603 crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q4742768|Q4742768]] | [[America Iglesias Thatcher]] | | 1907-11-04 | | 1989-04-20 | |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q4747045|Q4747045]] | [[Amla Ruia]] | | | [[India]] | | [[Ficheiro:Amla Ashok Ruia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q4748068|Q4748068]] | [[Amparo Poch y Gascón]] | [[Zaragoza]] | 1902-10-15 | [[España]] | 1968-04-15 | [[Ficheiro:Amparo Poch y Gascon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q4749079|Q4749079]] | [[Amy Ashwood Garvey]] | [[Port Antonio]] | 1897-01-10 | [[Xamaica]] | 1969-05-11<br/>1969-05-03 | |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q4749102|Q4749102]] | [[Amy Biehl]] | [[Estados Unidos de América]] | 1967-04-26 | [[Estados Unidos de América]] | 1993-08-25 | |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q4749359|Q4749359]] | [[Amy Ridenour]] | | 1959-11-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-03-31 | [[Ficheiro:Amy Ridenour.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q4750433|Q4750433]] | [[Ana María O'Neill]] | [[Aguadilla]] | 1894-03-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1981-05-30 | |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q4750865|Q4750865]] | [[Anahareo]] | [[Mattawa]] | 1906-06-18 | [[Canadá]] | 1986-06-17 | [[Ficheiro:Anahareo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q4755122|Q4755122]] | [[Andrea Heinemann Simon]] | [[Filadelfia]] | 1909-03-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1994-02-15 | |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q4755219|Q4755219]] | [[Andrea Parhamovich]] | [[Perry]] | 1978-06-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-01-17 | |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q4761944|Q4761944]] | [[Angana P. Chatterji]] | [[Calcuta]] | 1966-11 | [[India]] | | [[Ficheiro:Angana Chatterji.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q4762444|Q4762444]] | [[Angela Glover Blackwell]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Angela Glover Blackwell, CC BY 2.0, by M. LaVora Perry, Publisher & Editor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q4765576|Q4765576]] | [[Anita Madden]] | [[Ashland]] | 1933-02-03 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-09-27 | |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q4765737|Q4765737]] | [[Anjali Pawar]] | [[Pune]] | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q4766310|Q4766310]] | [[Ann Carroll Fitzhugh]] | | 1805 | [[Estados Unidos de América]] | 1879 | |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q4766904|Q4766904]] | [[Anna Catherine Parnell]] | [[Avondale House]] | 1852-05-13 | | 1911-09-20 | [[Ficheiro:Anna Parnell c1878.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q4767026|Q4767026]] | [[Anna Garlin Spencer]] | [[Attleboro]] | 1851 | [[Estados Unidos de América]] | 1931 | [[Ficheiro:Anna Garlin Spencer (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q4767062|Q4767062]] | [[Anna S. Hall]] | [[Cincinnati]] | 1857-08-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1924-12-17 | |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q4767338|Q4767338]] | [[Anna McGarry]] | [[Filadelfia]] | 1894-03-17 | [[Estados Unidos de América]] | 1978-01-02 | |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q4768303|Q4768303]] | [[Anne Eggebroten]] | | 1948 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q4768318|Q4768318]] | [[Anne Ewing]] | [[Wytheville]] | 1930-11-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-04-11 | |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q4768329|Q4768329]] | [[Anne Firth Murray]] | [[Nova Zelandia]] | 1935-06-23 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Anne Firth Murray.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q4768407|Q4768407]] | [[Anne H. Ehrlich]] | | 1933-11-17 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q4768515|Q4768515]] | [[Anne Korin]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Anne Korin talk 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q4768947|Q4768947]] | [[Anneka Svenska]] | | 1976 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q4769241|Q4769241]] | [[Annie Bell Robinson Devine]] | | 1912 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-08-22 | |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q4769354|Q4769354]] | [[Annie Laurie Gaylor]] | [[Madison, Wisconsin|Madison]] | 1955-02-11<br/>1955-11-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Annie Laurie Gaylor1 (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q4769382|Q4769382]] | [[Annie McEwen]] | | 1900 | [[Australia]] | 1967-02-10 | |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q4769459|Q4769459]] | [[Annie Wu]] | [[Jiangmen]] | 1948-09-13 | [[República Popular da China]] | | [[Ficheiro:伍淑清.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q4776260|Q4776260]] | [[Antonia Stone]] | | 1930 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-11-21 | |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q4792149|Q4792149]] | [[Arlene Goldbard]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q4792445|Q4792445]] | [[Arlyn Phoenix]] | [[Bronx]] | 1944-12-31 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q4793862|Q4793862]] | [[Gloria Johnson-Powell]] | | 1936-08-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2017 | |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q4794218|Q4794218]] | [[Juliet Stillman Severance]] | | 1833-07-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1919-09-03 | [[Ficheiro:JULIET H. SEVERANCE A woman of the century (page 653 crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q4802770|Q4802770]] | [[Arzu Rana Deuba]] | [[Patan]] | 1962-01-26 | [[Nepal]] | | [[Ficheiro:Arzu Rana Deuba summit address (profile).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q4806016|Q4806016]] | [[Ashton Applewhite]] | | 1952-06-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q4806486|Q4806486]] | [[Sylvie Fogiel Bijaoui]] | | 1951-07-14 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Prof. Sylvie Fogiel Bigaoui - Professor of Sociology - Minhal College.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q4812994|Q4812994]] | [[Atefeh Nabavi]] | | | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q4820127|Q4820127]] | [[Audrey Grevious]] | [[Lexington]] | 1930-09-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-01-06 | |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q4822216|Q4822216]] | [[Aurelia Browder]] | [[Montgomery]] | 1919-01-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1971-02-04 | |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q4827387|Q4827387]] | [[Ava Lowery]] | [[Mississippi]] | 1990 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q4829943|Q4829943]] | [[Awatef Rasheed]] | | 1956-01-01 | [[Iraq]]<br/>[[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q4830783|Q4830783]] | [[Aya de Leon]] | [[Os Ánxeles]] | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q4831217|Q4831217]] | [[Ayeta Anne Wangusa]] | [[Kampala]] | 1971-09-09 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q4832702|Q4832702]] | [[Aziza Brahim]] | [[Sahrawi refugee camps]] | 1976-06-09 | | | [[Ficheiro:Aziza brahim.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q4842451|Q4842451]] | [[Bahareh Hedayat]] | [[Teherán]] | 1981-04-05 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q4858551|Q4858551]] | [[Barb Tarbox]] | [[Edmonton]] | 1961-04-10 | [[Canadá]] | 2003-05-18 | |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q4858751|Q4858751]] | [[Barbara Blaine]] | [[Toledo, Ohio|Toledo]] | 1956-07-06 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-09-24 | |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q4858820|Q4858820]] | [[Barbara Comstock]] | [[Springfield, Massachusetts|Springfield]] | 1959-06-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Barbara Comstock official photo, 114th Congress.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q4858842|Q4858842]] | [[Barbara Curthoys]] | [[Grafton]] | 1924-06-21 | [[Australia]] | 2000-09-28 | |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q4858950|Q4858950]] | [[Barbara Handman]] | [[Filadelfia]] | 1928-03-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-11-14 | |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q4859377|Q4859377]] | [[Barbara Vernon]] | [[Nova Gales do Sur]] | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q4877179|Q4877179]] | [[Beatrice Morrow Cannady]] | [[Littig]] | 1890-01-09<br/>1889 | [[Estados Unidos de América]] | 1974-08-19 | [[Ficheiro:Beatrice Morrow Cannady.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q4877236|Q4877236]] | [[Beatrix Lyall]] | | 1873-10-27 | | 1948-05-08 | |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q4878818|Q4878818]] | [[Rebecca Edelsohn]] | [[Odesa]] | 1892 | [[Estados Unidos de América]] | 1973 | [[Ficheiro:Becky Edelson under arrest, Tarrytown (LOC ggbain.16241).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q4882921|Q4882921]] | [[Belinda Wright]] | | 1953 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q4883669|Q4883669]] | [[Belle Moskowitz]] | [[Nova York]] | 1877-10-05 | [[Estados Unidos de América]] | 1933-01-02 | [[Ficheiro:Belle Moskowitz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q4883690|Q4883690]] | [[Belle Sherwin]] | | 1869-03-20 | [[Estados Unidos de América]] | 1955-07-09 | [[Ficheiro:Belle Sherwin 1924.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q4893826|Q4893826]] | [[Bernardine Dohrn]] | [[Milwaukee]] | 1942-01-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Bernardine Dohrn NLN cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q4894291|Q4894291]] | [[Bernice King]] | [[Atlanta]] | 1963-03-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Bernice King at LBJ Presidential Library and Mueseum, 2014.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q4895481|Q4895481]] | [[Bertha Gilkey]] | [[Arcansas]] | 1949-03-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-05-25 | |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q4895497|Q4895497]] | [[Bertha Lewis]] | | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q4896035|Q4896035]] | [[LaDonna Harris]] | [[Temple (Q3287625)|Temple]] | 1931-02-26 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Pobo comanche|Comanches]] | | [[Ficheiro:LaDonna Harris.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q4896491|Q4896491]] | [[Bessie Rischbieth]] | [[Adelaida]] | 1874-10-16 | [[Australia]] | 1967-03-13 | [[Ficheiro:Rischbieth(1940s).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q4897614|Q4897614]] | [[Beth Rickey]] | [[Lafayette]] | 1956-06-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-09-12 | |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q4898816|Q4898816]] | [[Betty Fox]] | [[Boissevain]] | 1937-11-15 | [[Canadá]] | 2011-06-17 | [[Ficheiro:Olympic flag carried into BC Place at 2010 Winter Olympics opening ceremony.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q4898840|Q4898840]] | [[Betty Hill]] | | 1876 | [[Estados Unidos de América]] | 1960-05-12 | [[Ficheiro:Betty Hill, portrait by Dando.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q4898917|Q4898917]] | [[Betty Makoni]] | [[Zimbabwe]] | 1971-06-22 | [[Zimbabwe]] | | [[Ficheiro:Betty Makoni.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q4898952|Q4898952]] | [[Betty Reid-Soskin]] | [[Detroit]] | 1921-09-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Betty Reid Soskin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q4899513|Q4899513]] | [[Beverly Eckert]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1951-05-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-02-12 | [[Ficheiro:Obama and Beverly Eckert.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q4900635|Q4900635]] | [[Bhagawati Devi Sharma]] | [[Agra, India|Agra]] | 1926-09-20 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 1994-09-19 | [[Ficheiro:Vandniya Mata Bhagwati Devi Sharma Ji.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q4901064|Q4901064]] | [[Bhanwari Devi]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q4934404|Q4934404]] | [[Laura María Agustín]] | | 1945-08-29 | | | [[Ficheiro:Laura Agustín 2013, Dublin Anarchist Bookfair - 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q4936806|Q4936806]] | [[Ida Asplund]] | | 1979-11-30 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q4942068|Q4942068]] | [[Bonita Mabo]] | [[Halifax]] | No/unknown value<br/>1943 | [[Australia]] | 2018-11-26 | |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q4955151|Q4955151]] | [[Hind al-Husseini]] | [[Xerusalén]] | 1916-04-25 | [[Imperio Otomán]]<br/>[[Mandato británico de Palestina|Palestina mandataria]]<br/>[[Xordania]]<br/>[[Estado de Palestina]] | 1994-09-13 | [[Ficheiro:Hind al Husseini.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q4960647|Q4960647]] | [[Brenda Cherry]] | | 1958-03-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Brenda Cherry.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q4963260|Q4963260]] | [[Draga Ljocic-Milosevic]] | [[Šabac]] | 1855-02-22 | [[Principado de Serbia|Pincipado de Serbia]]<br/>[[Reino de Serbia]]<br/>[[Reino dos Serbios, Croatas e Eslovenos (Q15102440)|Reino dos Serbios, Croatas e Eslovenos]] | 1926-11-05 | [[Ficheiro:Draga Ljocic.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q4965746|Q4965746]] | [[Brianna Fruean]] | [[Auckland]] | 1998-05-18 | [[Samoa]] | | [[Ficheiro:Brianna Fruean, 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q4974121|Q4974121]] | [[Bronwen Wallace]] | [[Kingston, Ontario|Kingston]] | 1945-05-26 | [[Canadá]] | 1989-08-25 | |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q4974163|Q4974163]] | [[Emilie Rathou]] | [[Lösen parish]] | 1862-05-08 | [[Suecia]] | 1948-10-12 | [[Ficheiro:Emilie Rathou.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q4976533|Q4976533]] | [[Brownie Ledbetter]] | [[Little Rock]] | 1932-04-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2010-03-21 | |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q4977823|Q4977823]] | [[Mary Scullion]] | | 1950s | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Defense.gov photo essay 110522-D-XH843-006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q4980592|Q4980592]] | [[Rose Pastor Stokes]] | [[Augustów]] | 1879-07-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1933-06-20 | [[Ficheiro:Mrs. Rose Pastor Stokes at desk writing LCCN2014685176.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q4984084|Q4984084]] | [[Jelena Urlajeva]] | | 1957 | [[Uzbekistán]] | | |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q4988803|Q4988803]] | [[Edna Adan Ismail]] | [[Hargeisa]] | 1937-09-08 | [[Somalilandia]] | | [[Ficheiro:Edna Adan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q4993372|Q4993372]] | [[Madge Bester]] | [[Suráfrica]] | 1963-04-26 | [[Suráfrica]] | 2018-03-19 | |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q5004145|Q5004145]] | [[Byllye Avery]] | [[DeLand]] | 1937-10-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q5035840|Q5035840]] | [[Angganitha]] | | | | 1942-08 | |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q5042839|Q5042839]] | [[Carlotta Walls LaNier]] | [[Little Rock]] | 1942-12-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carlotta Walls LaNier.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q5043459|Q5043459]] | [[Carmen Duncan]] | [[Cooma]] | 1942-07-07 | [[Australia]] | 2019-02-03 | |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q5043614|Q5043614]] | [[Carmen Vázquez]] | [[Porto Rico]] | 1949-01-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-01-27 | [[Ficheiro:Carmen Vasquez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q5044283|Q5044283]] | [[Carol Carr]] | | 1939 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q5044596|Q5044596]] | [[Carol Wall]] | | 1953 | [[Canadá]] | 2023 | |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q5044964|Q5044964]] | [[Caroline Anthonypillai]] | | 1908-10-08 | [[Sri Lanka]] | 2009-07-07 | |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q5045357|Q5045357]] | [[Carolyn Forché]] | [[Detroit]] | 1950-04-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carolyn Forché NBCC 2011 Shankbone.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q5046203|Q5046203]] | [[Carrie Barefoot Dickerson]] | | 1917-05-24 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-11-17 | |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q5046292|Q5046292]] | [[Carrie Rozelle]] | [[Port Dalhousie]] | 1937-10-31 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-10-29 | |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q5046312|Q5046312]] | [[Carrie Williams Clifford]] | [[Chillicothe]] | 1862 | [[Estados Unidos de América]] | 1934-11-11 | [[Ficheiro:Carriewilliamsclifford.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q5052722|Q5052722]] | [[Catherine Heseltine]] | [[Chelsea]] | 1978 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q5056464|Q5056464]] | [[Cecilia Tan]] | | 1967-04-08 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q5069867|Q5069867]] | [[Champa Devi Shukla]] | [[Bhopal]] | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q5086430|Q5086430]] | [[Charmaine Yoest]] | | 1964 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Charmaine Yoest - President & CEO, Americans United for Life.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q5086976|Q5086976]] | [[Charulata Mukherjee]] | | | [[Raj Británico]] | | |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q5092755|Q5092755]] | [[Cheryl Miller]] | | 1946 | | 2003 | |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q5092775|Q5092775]] | [[Cheryl Spector]] | [[Toms River]] | 1958-02-03 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-09-04 | |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q5094180|Q5094180]] | [[Chetna Gala Sinha]] | [[Bombai]] | 1959-03-21 | [[India]] | | [[Ficheiro:India's Role in the World (39195651954).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q5110951|Q5110951]] | [[Christine Burns]] | [[Reino Unido]] | 1954-02 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Christine Burns MBE.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q5111217|Q5111217]] | [[Christine Welsh]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q5116220|Q5116220]] | [[Chunangat Kunjikavamma]] | | 1894 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 1974 | [[Ficheiro:Chunangat Kunjikavamma.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q5120559|Q5120559]] | [[Cindy Marano]] | [[Filadelfia]] | 1947 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-04-28 | |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q5120564|Q5120564]] | [[Cindy Milstein]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q5122357|Q5122357]] | [[Cita Morei]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q5125355|Q5125355]] | [[Claire Wolfe]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q5125977|Q5125977]] | [[Clara Elizabeth Chan Lee]] | [[Portland, Oregón|Portland]] | 1886-10-21 | [[Estados Unidos de América]] | 1993-10-05 | [[Ficheiro:Clara Elizabeth Chan Lee voting in 1911 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q5125986|Q5125986]] | [[Clara Fraser]] | [[Os Ánxeles]] | 1923-03-12 | [[Estados Unidos de América]] | 1998-02-24 | |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q5126183|Q5126183]] | [[Clare Hodges]] | | 1957-07-06 | | 2011-08-23 | [[Ficheiro:Blue Plaque celebrating Elizabeth Brice & Duncan Dallas (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q5126220|Q5126220]] | [[Clare Mountbatten, Marchioness of Milford Haven]] | [[Inglaterra]] | 1960-09-02 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Cambiaso, Clare Milford Haven and Castagnola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q5126229|Q5126229]] | [[Clare Oliver]] | | 1981-08-25 | [[Australia]] | 2007-09-13 | |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q5126243|Q5126243]] | [[Clare Rewcastle Brown]] | [[Crown Colony of Sarawak]] | 1959 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Il più grande caso di cleptocrazia nella storia degli Stati Uniti - The largest kleptocracy case in US history- my inside story -ijf17 (33224227254).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q5163525|Q5163525]] | [[Constance Duncan]] | | 1896-10-26 | | 1970-09-13 | |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q5196186|Q5196186]] | [[Cushing Dolbeare]] | | 1926-06-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-03-17 | |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q5223840|Q5223840]] | [[Darlene Garner]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q5246749|Q5246749]] | [[Deanna Favre]] | [[Gulfport]] | 1968-12-28<br/>1968-12-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:DeannaFavre2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q5249864|Q5249864]] | [[DeeDee Halleck]] | [[St. Louis]] | 1940-01-05 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q5253179|Q5253179]] | [[Delaram Ali]] | | | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q5257656|Q5257656]] | [[Denise DuBarry]] | [[Killeen]] | 1956-03-06 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-03-23 | [[Ficheiro:DeniseYoga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q5271147|Q5271147]] | [[Diana E. H. Russell]] | [[Cidade do Cabo]] | 1938-11-06 | [[Suráfrica]] | 2020-07-28 | |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q5271233|Q5271233]] | [[Diana Merriweather Ashby]] | [[California]] | 1963-03-22 | [[Estados Unidos de América]] | 1997-05-02 | |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q5271258|Q5271258]] | [[Diana Oughton]] | [[Dwight]] | 1942-01-26 | [[Estados Unidos de América]] | 1970-03-06 | |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q5271272|Q5271272]] | [[Diana Plotkin]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q5287755|Q5287755]] | [[Doddamane Mahadevi Hegde]] | | 1906 | [[India]] | 2006 | |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q5297418|Q5297418]] | [[Dora Jones]] | [[Athens]] | 1890 | | 1972 | |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q5297996|Q5297996]] | [[Doris Tate]] | [[Houston, Texas|Houston]] | 1924-01-16 | [[Estados Unidos de América]] | 1992-07-10 | |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q5298575|Q5298575]] | [[Dorothy Ooko]] | [[Nairobi]] | | [[Kenya]] | | [[Ficheiro:Dorothy Ooko.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q5298612|Q5298612]] | [[Dorothy Rogers Tilly]] | [[Hampton]] | 1883-06-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1970-03-16 | |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q5298649|Q5298649]] | [[Dorothy Sucher]] | [[Brooklyn]] | 1933-05-18 | | 2010-08-22 | |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q5302316|Q5302316]] | [[Douschka Pickens]] | [[San Petersburgo]] | 1859-03-14 | [[Estados Unidos de América]] | 1893-08-18 | |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q5338672|Q5338672]] | [[Edith Searle Grossmann]] | [[Beechworth]] | 1863-09-08 | [[Nova Zelandia]] | 1931-02-27 | |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q5340036|Q5340036]] | [[Edna Elliott-Horton]] | [[Freetown]] | 1904-09-13 | [[Serra Leoa]]<br/>[[Reino Unido]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q5340076|Q5340076]] | [[Edna May Williston Best]] | [[Shediac]] | 1880-06-25 | | 1923-12-14 | [[Ficheiro:MayBestSexton.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q5347470|Q5347470]] | [[Effie Neal Jones]] | [[Fairmont]] | 1919-11-15 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-04-30 | [[Ficheiro:Effie Neal Jones portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q5353268|Q5353268]] | [[Elaine Parker]] | [[Washington, D.C.]] | 1926-06-11 | | 2009-12-30 | |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q5353311|Q5353311]] | [[Elaine Valdov]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q5354276|Q5354276]] | [[Eleanor Fitchen]] | | 1912-10-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-04-20 | |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q5354304|Q5354304]] | [[Eleanor Josaitis]] | | 1931-12-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-08-09 | [[Ficheiro:ELANOREJOSAITIS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q5354305|Q5354305]] | [[Eleanor Kasrils]] | [[Kilmarnock]] | 1936 | [[Suráfrica]] | 2009 | |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q5354370|Q5354370]] | [[Eleanor Raskin]] | [[Washington, D.C.]] | 1946-03-16 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q5362271|Q5362271]] | [[Elizabeth Adekogbe]] | [[Ibadan]] | 1919 | [[Nixeria]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q5362446|Q5362446]] | [[Elizabeth Bouvia]] | | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q5362489|Q5362489]] | [[Elizabeth Buffum Chace]] | [[Providence, Rhode Island|Providence]] | 1806-12-09 | [[Estados Unidos de América]] | 1899-12-12 | [[Ficheiro:Elizabeth Buffum Chace bronze.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q5362912|Q5362912]] | [[Elizabeth Harden Gilmore]] | | 1909 | [[Estados Unidos de América]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q5363035|Q5363035]] | [[Elizabeth Jennings Graham]] | | 1827 | [[Estados Unidos de América]] | 1901-06-05 | [[Ficheiro:Elizabeth jennings 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q5363159|Q5363159]] | [[Elizabeth Margaretta Maria Gilbert]] | | 1826-08-07<br/>1824 | | 1885-02-07 | |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q5363300|Q5363300]] | [[Elizabeth Packard]] | [[Ware]] | 1816-12-28 | [[Estados Unidos de América]] | 1897-07-25 | [[Ficheiro:Epwpackard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q5363749|Q5363749]] | [[Elizabeth Wood]] | [[Nara]] | 1899-04-09 | [[Estados Unidos de América]] | 1993-01-16 | |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q5364782|Q5364782]] | [[Ellen Cheney Johnson]] | [[Athol]] | 1829-12-20 | [[Estados Unidos de América]] | 1899-06-28 | [[Ficheiro:EllenCheneyJohnson1900.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q5364974|Q5364974]] | [[Ellen Peck]] | [[Normal]] | 1942-08-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1995-03-15 | |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q5364981|Q5364981]] | [[Ellen Pinsent]] | [[Claxby]] | 1866-03-26 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1949-10-10 | |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q5365034|Q5365034]] | [[Ellen Thomas]] | [[Brooklyn]] | 1947-01-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:EllenThomas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q5367577|Q5367577]] | [[Elsie Low]] | [[Horndon on the Hill]] | 1875-07-25 | [[Nova Zelandia]]<br/>[[Inglaterra]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1909-02-14 | [[Ficheiro:Elsie Dohrmann nee Low c1905 cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q5368974|Q5368974]] | [[Eman al-Nafjan]] | [[Arabia Saudita]] | 20th century | [[Arabia Saudita]] | | [[Ficheiro:Eman al-Nafjan EFF.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q5371616|Q5371616]] | [[Emilia, Lady Dilke]] | [[Ilfracombe]] | 1840-09-02 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1904-10-23 | [[Ficheiro:Emilia Francis (née Strong), Lady Dilke by Sir Hubert von Herkomer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q5372254|Q5372254]] | [[Emily Langton Massingberd]] | | 1847-12-19 | | 1897-01-28 | [[Ficheiro:Emily Caroline Langton Massingberd Langton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q5372822|Q5372822]] | [[Emma Groves]] | | 1920 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2007-04-02 | |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q5372915|Q5372915]] | [[Emma Must]] | | 1966 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q5389187|Q5389187]] | [[Erin Matson]] | | 1980 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q5398352|Q5398352]] | [[Eslanda Goode Robeson]] | [[Washington, D.C.]] | 1895-12-15 | [[Estados Unidos de América]] | 1965-12-13 | [[Ficheiro:Eslanda Goode Robeson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q5401169|Q5401169]] | [[Esther Cooper Jackson]] | [[Condado de Arlington]] | 1917-08-21 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-08-23 | [[Ficheiro:Esther Cooper Jackson, 1968, Great Barrington.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q5401234|Q5401234]] | [[Esther Levit]] | [[Metula]] | 1904 | [[Israel]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q5403176|Q5403176]] | [[Ethel Minor]] | | 1922-11-26 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-06-25 | |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q5408236|Q5408236]] | [[Eugenie Mary Ladenburg Davie]] | [[Nova York]] | 1895 | [[Estados Unidos de América]] | 1975 | [[Ficheiro:Eugenie Mary Ladenburg Davie (1900).tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q5416183|Q5416183]] | [[Eve Mahlab]] | [[Viena]] | 1937 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q5416322|Q5416322]] | [[Evelyn Fox]] | | 1874 | | 1955 | |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q5416327|Q5416327]] | [[Evelyn G. Lowery]] | [[Memphis, Tennessee|Memphis]] | 1925-02-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-09-26 | [[Ficheiro:Evelyn G. Lowery.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q5431345|Q5431345]] | [[Faiza Khan]] | [[Abbottabad]] | 1975-08 | [[Paquistán]] | | [[Ficheiro:Rastay1.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q5433928|Q5433928]] | [[Fannia Cohn]] | [[Klieck]] | 1885-04-05 | | 1962-12-24 | [[Ficheiro:FanniaCohn1915.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q5438966|Q5438966]] | [[Faye Armitage]] | | 1958-05-29 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q5439286|Q5439286]] | [[Fe del Valle]] | [[Remedios]] | 1917-08-09 | [[Cuba]] | 1961-04-13 | |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q5446770|Q5446770]] | [[Fidelis Wainaina]] | | 1960s | [[Kenya]] | 2008-03-05 | |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q5460279|Q5460279]] | [[Flora Brovina]] | [[Skenderaj]] | 1949-09-30 | [[Kosovo]] | | [[Ficheiro:Flora Brovina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q5460354|Q5460354]] | [[Flora Solomon]] | [[Pinsk]] | 1895-09-28 | [[Reino Unido]] | 1984-07-18 | [[Ficheiro:Flora Benenson as a teenager.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q5460644|Q5460644]] | [[Florence Holway]] | [[Massachusetts]] | 1915-06-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-02-07 | |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q5460787|Q5460787]] | [[Florence Storgoff]] | | 1908 | | 1964 | |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q5475245|Q5475245]] | [[Emma Mäkinen]] | [[Helsinqui]] | 1849-02-01 | [[Gran Ducado de Finlandia]] | 1915-10-20 | [[Ficheiro:Emma Makinen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q5478469|Q5478469]] | [[Francella Mary Griggs]] | | 1920-05-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-01-07 | |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q5478640|Q5478640]] | [[Frances Farrer]] | | 1895-03-17 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1977-01-27 | |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q5478825|Q5478825]] | [[Frances M. Beal]] | [[Binghamton]] | 1940-01-13 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q5478908|Q5478908]] | [[Frances Raday]] | | 1944-01-29 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Frances Raday.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q5482949|Q5482949]] | [[Francisca Flores]] | [[San Diego]] | 1913-12 | [[Estados Unidos de América]] | 1996-04-27 | |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q5503636|Q5503636]] | [[Frieda Berryhill]] | | 1922 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-06-20 | |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q5503644|Q5503644]] | [[Frieda Zames]] | | 1932-10-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-06-16 | |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q5528814|Q5528814]] | [[Gayle Ruzicka]] | [[Nampa, Idaho|Nampa]] | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q5528833|Q5528833]] | [[Gaylon Alcaraz]] | [[Chicago]] | 1970-10-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Gaylon Alcaraz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q5530707|Q5530707]] | [[Gemma D'Arcy]] | | 1983 | [[Reino Unido]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q5548264|Q5548264]] | [[Georgina Kirby]] | [[Horohoro]] | 1936-01-31 | [[Nova Zelandia]] | 2021-06-11 | [[Ficheiro:Georgina Kirby (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q5556001|Q5556001]] | [[Ghazal Omid]] | [[Abadán|Abadán - آبادان]] | 1970 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Yours Truly, Ghazal Omid oct 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q5563632|Q5563632]] | [[Giovanna Negretti]] | [[Vieques]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q5571347|Q5571347]] | [[Gloria Chang]] | | 1977 | [[Hong-Kong británico]] | | [[Ficheiro:香港中學生星期五大罷課 (6).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q5571449|Q5571449]] | [[Gloria Richardson]] | [[Baltimore]] | 1922-05-06 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-07-15 | |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q5571474|Q5571474]] | [[Gloria Taylor]] | | 1948 | | 2012-10-04 | |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q5591313|Q5591313]] | [[Grace Montañez Davis]] | [[Lincoln Heights]] | 1926-11-24 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-08-15 | |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q5591366|Q5591366]] | [[Grace Ross]] | | 1961-06-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q5607636|Q5607636]] | [[Greta Christina]] | [[Chicago]] | 1961-12-31 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Greta Christina at The Reason Rally.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q5613235|Q5613235]] | [[Guadalupe Huerta]] | [[Glendale, Arizona|Glendale]] | 1920-10-05 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-01-14 | |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q5623534|Q5623534]] | [[Gwenno Teifi]] | [[Gales]] | 1987-02-04 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q5646788|Q5646788]] | [[Hana Shalabi]] | | 1983-07-02 | [[Estado de Palestina]] | | [[Ficheiro:Hana Shalabi.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q5646898|Q5646898]] | [[Hanan Ibrahim]] | [[Somalia]] | 20th century | [[Somalia]] | | [[Ficheiro:Hanan Ibrahim3.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q5648693|Q5648693]] | [[Hanna Herzog]] | [[Mandato británico de Palestina|Palestina mandataria]] | 1946 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Prof. Hanna Herzog.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q5648723|Q5648723]] | [[Hanna Newcombe]] | [[Praga]] | 1922 | [[Canadá]] | 2011-04-18 | |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q5648736|Q5648736]] | [[Hanna Sheehy-Skeffington]] | [[Kanturk]] | 1877-05-24 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Estado Libre Irlandés]]<br/>[[Irlanda]] | 1946-04-20 | [[Ficheiro:Hanna Sheehy-Skeffington in 1916.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q5648786|Q5648786]] | [[Hannah Bachman Einstein]] | | 1862-01-28 | | 1929-11-28 | |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q5648833|Q5648833]] | [[Hannah G. Solomon]] | [[Chicago]] | 1858-01-14 | [[Estados Unidos de América]] | 1942-12-07 | [[Ficheiro:Hannah Greenebaum Solomon with daughter and granddaughter, 1918.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q5650929|Q5650929]] | [[Hansa Jivraj Mehta]] | [[Surat]] | 1897-07-03 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 1995-04-04 | [[Ficheiro:Hansa Jivraj Mehta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q5657473|Q5657473]] | [[Adela Velarde]] | | 1900-09-08 | [[México]] | 1971-09-04 | [[Ficheiro:Adela Velarde Pérez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q5657537|Q5657537]] | [[Adelina Dematti de Alaye]] | [[Chivilcoy]] | 1927-06-05 | [[Arxentina]] | 2016-05-24 | |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q5658322|Q5658322]] | [[Adriana Benitez]] | [[Pasto, Colombia|Pasto]] | 1975-10-31 | [[Colombia]] | 2000-10-14 | [[Ficheiro:Adriana Benítez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q5664168|Q5664168]] | [[Alcira de la Peña]] | [[Buenos Aires]] | 1910-11-08 | [[Arxentina]] | 1998-03-15 | [[Ficheiro:Alcira de la Peña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q5664327|Q5664327]] | [[Harriet Shetler]] | [[Leechburg]] | 1917-08-01 | [[Estados Unidos de América]] | 2010-03-30 | |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q5665419|Q5665419]] | [[Yolanda Penteado]] | [[Leme]] | 1903-01-06 | [[Brasil]] | 1983-08-14 | [[Ficheiro:Alberto Santos-dumont 3, sem data.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q5682579|Q5682579]] | [[Haunani-Kay Trask]] | [[California]] | 1949-10-03 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-07-03 | |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q5683935|Q5683935]] | [[Haviland H. Lund]] | [[Adrian, Michigan|Adrian]] | 1871-12-25 | [[Estados Unidos de América]] | 1940-12-23 | [[Ficheiro:Lund 4017172908 4d2612b5f4 o.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q5687963|Q5687963]] | [[Hazel Massery]] | | 1940s | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q5698080|Q5698080]] | [[Heera Rajagopal]] | [[Chennai]] | 1971-12-29 | [[India]] | | [[Ficheiro:Heera-rajagopal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q5702326|Q5702326]] | [[Helen Gardiner]] | [[Kirkland Lake]] | 1938-07-18 | [[Canadá]] | 2008-07-22 | |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q5702545|Q5702545]] | [[Helen John]] | | 1937-09 | [[Reino Unido]] | 2017-11-05 | |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q5702629|Q5702629]] | [[Helen L. Seaborg]] | [[Florence Crittenton Home and Maternity Hospital]] | 1917-03-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-08-29 | [[Ficheiro:Helen and Glenn Seaborg 1951.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q5702631|Q5702631]] | [[Helen LaKelly Hunt]] | | 1949 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Helen Headshot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q5702663|Q5702663]] | [[Helen Lemme]] | | 1904-02-25 | [[Estados Unidos de América]] | 1968-12-15<br/>1968-12-13 | |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q5702672|Q5702672]] | [[Helen Levitov Sobell]] | [[Washington, D.C.]] | 1918-03-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-04-15 | |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q5703300|Q5703300]] | [[Helen Tufts Bailie]] | [[Newark, Nova Jersey|Newark]] | 1874-01-09 | [[Estados Unidos de América]] | 1962-05 | |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q5710739|Q5710739]] | [[Helvi Mpingana Kondombolo]] | | 1898-03 | [[Namibia]] | 2008-11-26 | |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q5716002|Q5716002]] | [[Henrietta Marrie]] | [[Yarrabah]] | 1954 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Associate Professor Henrietta Marrie AM, Gimuy Walubara Yidinji elder, and academic at Central Queensland University.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q5733755|Q5733755]] | [[Rabab al-Sadr]] | [[Qom]] | 1944-04-04 | [[Líbano]] | | [[Ficheiro:Rabab al-Sadr.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q5741532|Q5741532]] | [[Hermila Galindo]] | [[Ciudad Lerdo]] | 1886-06-02 | [[México]] | 1954-08-19 | [[Ficheiro:Portrait of Hermila Galindo.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q5752524|Q5752524]] | [[Carmen García Montaño]] | [[Calexico]] | 1947-07-22 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q5759825|Q5759825]] | [[Cecilia Pando]] | | 1967-09-09 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q5761586|Q5761586]] | [[Hildegard Breiner]] | [[Bregenz]] | 1936-03-28 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q5765339|Q5765339]] | [[Himilce Novas]] | [[A Habana]] | 1944 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q5781001|Q5781001]] | [[Conchita Grangé Beleta]] | [[Espui]] | 1925-08-06 | [[España]] | 2019-08-27 | |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q5791453|Q5791453]] | [[Cristina Gallo]] | [[Oviedo]] | 1965-03-06 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q5806522|Q5806522]] | [[María Isabel Chorobik de Mariani]] | [[San Rafael]] | 1923-11-19 | [[Arxentina]] | 2018-08-20 | [[Ficheiro:Chicha0001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q5822796|Q5822796]] | [[Mahrokh Gohar Shenas]] | | 1871 | [[Qajar Iran]]<br/>[[Pahlavi Iran]] | 1938 | |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q5829515|Q5829515]] | [[Elisa Acuña]] | [[Mineral del Monte]] | 1872-10-08 | [[México]] | 1946-11-12 | [[Ficheiro:Elisa acuña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q5862820|Q5862820]] | [[Flora Sanhueza]] | [[España]] | 1911 | [[Chile]] | 1974-09-18 | [[Ficheiro:Flora Sanhueza Rebolledo.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q5865699|Q5865699]] | [[Zahra Yaghoubi]] | [[Malayer]] | 1942 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:زهرا خانم در حال شعار دادن.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q5888960|Q5888960]] | [[Tulasi Munda]] | [[Kendujhar district]] | 1947-07-15 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | | [[Ficheiro:Tulasi Munda 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q5892987|Q5892987]] | [[Haydee Quispe]] | | 1965-07-15 | [[Perú]] | | |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q5931659|Q5931659]] | [[Joaquina de Morla Virnés]] | [[Provincia de Cádiz]] | 1841 | [[España]] | No/unknown value<br/>19th century | |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q5936563|Q5936563]] | [[Josefa Dominga Balcarce]] | [[Le Grand-Bourg]] | 1836 | [[Arxentina]] | 1924 | [[Ficheiro:Abuelo inmortal monument.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q5938598|Q5938598]] | [[Mah Amir Sultan Sahi]] | | 1877 | [[Qajar Iran]] | | |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q5947198|Q5947198]] | [[مهدخت صنعتی]] | | | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q5953865|Q5953865]] | [[Juana Quesada]] | [[Pilar]] | 1913 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q5953877|Q5953877]] | [[Juana Saltitopa]] | [[La Vega]] | 1815 | [[República Dominicana]] | 1860 | [[Ficheiro:Santo Domingo - Parque Independencia 1455.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q5955131|Q5955131]] | [[Zhila Shari'at-Panahi]] | | | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q5955405|Q5955405]] | [[Maryam Behnam]] | [[Bandar Lengeh]] | 1921-02-25 | [[Irán]] | 2014-12-04 | |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q5958745|Q5958745]] | [[Roshanak Dariush]] | | 1951 | [[Irán]] | 2003 | |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q5960779|Q5960779]] | [[مریم بهرمن]] | | | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q5976342|Q5976342]] | [[Lilia Solano]] | | 20th century | [[Colombia]] | | [[Ficheiro:Lilia Solano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q5983352|Q5983352]] | [[Iana Matei]] | [[Orăștie]] | 1960-04-30 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q5987149|Q5987149]] | [[Ida Nudel]] | [[Novorossiisk]] | 1931-04-27 | [[Israel]] | 2021-09-14 | [[Ficheiro:Flickr - Government Press Office (GPO) - Prisoner of Zion Ida Nudel and Her Faithful Dog.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q5997320|Q5997320]] | [[María Rosa Oliver]] | [[Buenos Aires]] | 1898-09-10 | [[Arxentina]] | 1977-01-18<br/>1977-04-19 | [[Ficheiro:María Rosa Oliver by Annemarie Heinrich, 1935.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q5999315|Q5999315]] | [[Marisela Ortiz]] | | 20th century | [[México]] | | [[Ficheiro:Marisela Ortiz A.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q6001954|Q6001954]] | [[Marta Lamas]] | [[Cidade de México]] | 1947 | [[Arxentina]]<br/>[[México]] | | [[Ficheiro:Marta Lamas (37095111583) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q6002129|Q6002129]] | [[Martha Lucía Mícher]] | [[Cuauhtémoc (Q645293)|Cuauhtémoc]] | 1954-02-11 | [[México]] | | [[Ficheiro:Malú Mícher.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q6003350|Q6003350]] | [[María Antonia Berger]] | | 1942 | [[Arxentina]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q6003468|Q6003468]] | [[María Cabrales]] | | 1866-02-16 | [[Cuba]] | 1905-07-28 | [[Ficheiro:María Margarita Cabrales Fernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q6003772|Q6003772]] | [[María Eugenia Casinelli de García Irureta Goyena]] | | 1919 | [[Arxentina]] | 1995 | [[Ficheiro:Museo del Bicentenario - Pañuelo de las Madres de Plaza de Mayo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q6004172|Q6004172]] | [[María Luisa Casar Castañedo]] | | 1929-06-26 | [[España]] | | [[Ficheiro:María Luisa Casar Castañedo.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q6018294|Q6018294]] | [[Mirta Acuña de Baravalle]] | [[Uribelarrea]] | 1925-07-15 | [[Arxentina]] | 2024-11-01 | [[Ficheiro:Mirta Baravalle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q6028692|Q6028692]] | [[Inez García]] | [[Nova York]] | 1941 | [[Estados Unidos de América]] | 2003 | |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q6033326|Q6033326]] | [[Ingrid Washinawatok]] | [[Keshena]] | 1957-07-31 | [[Estados Unidos de América]] | 1999-02 | |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q6034343|Q6034343]] | [[Inji Aflatoun]] | [[Shobra]] | 1924-04-16 | [[Exipto]] | 1989-04-17 | [[Ficheiro:Inji Aflatoun.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q6044962|Q6044962]] | [[Norma Plá]] | [[Buenos Aires]] | 1933-09-07 | [[Arxentina]] | 1996-06-18 | |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q6057224|Q6057224]] | [[Şule Yüksel Şenler]] | [[Kayseri]] | 1938-05-29 | [[Turquía]] | 2019-08-28 | |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q6065527|Q6065527]] | [[Pascuala Rosado]] | | 1954-04-15 | [[Perú]] | 1996-03-06 | |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q6066608|Q6066608]] | [[Patricia Troncoso]] | [[Santiago de Chile]] | 1968-07-14 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q6068804|Q6068804]] | [[Irena Klepfisz]] | [[Varsovia]]<br/>[[Gueto de Varsovia]] | 1941-04-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Irena Klepfisz1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q6069035|Q6069035]] | [[Irene Grootboom]] | | 1969 | [[Suráfrica]] | 2008 | |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q6075228|Q6075228]] | [[Piedad Arribas]] | [[Quintanar de la Orden]] | 1920 | [[España]] | 2010-12-29 | |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q6076066|Q6076066]] | [[Sevim Belli]] | [[Istambul]] | 1925-04-27 | [[Turquía]] | 2025-01-24 | |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q6099323|Q6099323]] | [[Ramona Maneiro|Ramona Maneiro Castro]] | [[A Pobra do Caramiñal]] | 1961 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q6099962|Q6099962]] | [[Ivy Wedgwood]] | [[Malvern]] | 1896-10-18 | [[Australia]] | 1975-07-24 | [[Ficheiro:Ivy Wedgwood.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q6100450|Q6100450]] | [[Raquel Blandón]] | [[Jalapa]] | 1943-05-10 | [[Guatemala]] | 2024-09-21 | [[Ficheiro:Raquel Blandón 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q6106592|Q6106592]] | [[J. N. Jayashree]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q6109120|Q6109120]] | [[Rita Cetina Gutiérrez]] | [[Mérida (Q165204)|Mérida]] | 1846-05-22 | [[México]] | 1908-10-11 | [[Ficheiro:Rita Cetina (aka Rita Cetina Gutiérrez).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q6112153|Q6112153]] | [[Rosa Dubovsky]] | [[Imperio Ruso]] | 1885 | [[Arxentina]] | 1972 | |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q6112257|Q6112257]] | [[Rosa Zárate]] | [[Quito]] | 1763 | [[Ecuador]]<br/>[[Colombia]] | 1813 | [[Ficheiro:Rosa Zarate.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q6112396|Q6112396]] | [[Rosario Ortiz]] | [[Concepción, Chile|Concepción]] | 1827-10-10 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q6118148|Q6118148]] | [[Jaclyn Friedman]] | | 1971 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jaclyn Friedman headshot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q6132208|Q6132208]] | [[Sonia Almánzar Acosta]] | [[República Dominicana]] | 20th century | [[República Dominicana]] | | |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q6150717|Q6150717]] | [[Janaki Venkataraman]] | [[Bago]] | 1921 | [[India]]<br/>[[Dominio da India]] | 2010-08-13 | [[Ficheiro:Janaki Venkataraman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q6152407|Q6152407]] | [[Jane I. Wells]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q6153124|Q6153124]] | [[Janet (Chisholm) Lee]] | | 1862 | [[Canadá]] | 1940 | [[Ficheiro:Janet engagement.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q6153466|Q6153466]] | [[Janet Liang]] | [[Honolulu]] | 1987-01-06 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-09-12 | |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q6153499|Q6153499]] | [[Janet McCloud]] | | 1934-03-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-11-25 | |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q6153514|Q6153514]] | [[Janet Mondlane]] | [[Downers Grove]] | 1934-05-07 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Mozambique]] | | |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q6154573|Q6154573]] | [[Janine O'Leary Cobb]] | [[Montreal]] | 1933-06-20 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:JanineOLearyCobb.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q6155553|Q6155553]] | [[Jansila Majeed]] | [[Sri Lanka]] | 20th century | [[Sri Lanka]] | | [[Ficheiro:Jansila Majeed of Sri Lanka (130100888) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q6158229|Q6158229]] | [[Ruth Dayan]] | [[Haifa]] | 1917-03-06 | [[Israel]] | 2021-02-05 | [[Ficheiro:Ruth Dayan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q6161860|Q6161860]] | [[Jasodhara Bagchi]] | [[Calcuta]] | 1937 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 2015-01-09 | |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q6163091|Q6163091]] | [[Vilma Delinda Sesarego de Gutiérrez]] | [[Arxentina]] | 20th century | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 757 | [[:d:Q6170155|Q6170155]] | [[Jean B. Lumb]] | [[Nanaimo]] | 1919 | [[Canadá]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 758 | [[:d:Q6170808|Q6170808]] | [[Jean Harris]] | | 1944-10-24 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-06-15 | |- | style='text-align:right'| 759 | [[:d:Q6170941|Q6170941]] | [[Jean Keene]] | [[Aitkin County]] | 1923-10-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-01-13 | |- | style='text-align:right'| 760 | [[:d:Q6171167|Q6171167]] | [[Jean McSorley]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 761 | [[:d:Q6171170|Q6171170]] | [[Jean Medawar]] | [[Londres]] | 1913-02-07 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2005-05-03 | |- | style='text-align:right'| 762 | [[:d:Q6185976|Q6185976]] | [[Jess Moore]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 763 | [[:d:Q6187075|Q6187075]] | [[Jessica Ahlquist]] | | 1995-06-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:26-Jessica Ahlquist-1.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 764 | [[:d:Q6187595|Q6187595]] | [[Jessie Ackermann]] | [[Frankfort]] | 1857-07-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1951-03-31 | [[Ficheiro:Miss-Jessie-Ackermann.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 765 | [[:d:Q6192942|Q6192942]] | [[Jill Vedder]] | [[Os Ánxeles]] | 1977-11-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jill Vedder (52390119152) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 766 | [[:d:Q6193041|Q6193041]] | [[Jill Robinson]] | [[Inglaterra]] | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 767 | [[:d:Q6193157|Q6193157]] | [[Jillian Marsh]] | | 20th century | [[Australia]] | | [[Ficheiro:2008-10-24-Jillian Marsh-148.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 768 | [[:d:Q6204022|Q6204022]] | [[JoAnn Tall]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 769 | [[:d:Q6204993|Q6204993]] | [[Joan Darrah]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 770 | [[:d:Q6205504|Q6205504]] | [[Joan Trumpauer Mulholland]] | [[Washington, D.C.]] | 1941-09-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Joan Trumpauer Mulholland - 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 771 | [[:d:Q6205727|Q6205727]] | [[Joann Aalfs]] | [[Saint Paul, Minnesota|Saint Paul]] | 1923-03-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-02-03 | |- | style='text-align:right'| 772 | [[:d:Q6206150|Q6206150]] | [[Joanne Koenig Coste]] | | 1940 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 773 | [[:d:Q6206196|Q6206196]] | [[Joanne O'Riordan]] | [[Cork]] | 1996-04-24 | [[Irlanda]] | | [[Ficheiro:Joanne O’Riordan at ITU's Girls in ICT Day event in New York, 26 April 2012 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 774 | [[:d:Q6207094|Q6207094]] | [[Jocelyn Barrow]] | [[Porto de España|Porto España]] | 1929-04-15 | [[Reino Unido]] | 2020-04-09 | |- | style='text-align:right'| 775 | [[:d:Q6288331|Q6288331]] | [[Josephine Clara Goldmark]] | [[Brooklyn]]<br/>[[Nova York]] | 1877-10-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1950-12-15 | [[Ficheiro:JosephineClaraGoldmark1912.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 776 | [[:d:Q6288447|Q6288447]] | [[Josephine Sophia White Griffing]] | [[Hebron]] | 1814-12-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1872-02-18 | |- | style='text-align:right'| 777 | [[:d:Q6296826|Q6296826]] | [[Jovita Idár]] | [[Laredo]] | 1885-09-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1946-06-15 | [[Ficheiro:Jovita Idár portrait, c. 1905.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 778 | [[:d:Q6297203|Q6297203]] | [[Joy Murphy Wandin]] | [[Healesville]] | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 779 | [[:d:Q6301434|Q6301434]] | [[Juana Belén Gutiérrez de Mendoza]] | [[San Juan del Río del Centauro del Norte]] | 1875-01-27 | [[México]] | 1942-07-13 | |- | style='text-align:right'| 780 | [[:d:Q6301540|Q6301540]] | [[Juanita Craft]] | [[Round Rock]] | 1902-02-09 | [[Estados Unidos de América]] | 1985-08-06 | [[Ficheiro:Juanita Jewel Craft (13270088615).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 781 | [[:d:Q6301565|Q6301565]] | [[Juanita Morrow Nelson]] | | 1923-08-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-03-09 | [[Ficheiro:Juanita Nelson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 782 | [[:d:Q6301567|Q6301567]] | [[Juanita Nielsen]] | [[New Lambton]] | 1937-04-22 | [[Australia]] | 1975-07-04 | [[Ficheiro:Juanita nielsen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 783 | [[:d:Q6302797|Q6302797]] | [[Judi Chamberlin]] | [[Brooklyn]] | 1944-10-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2010-01-16 | [[Ficheiro:Judi Chamberlin 2000 From Privileges to Rights.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 784 | [[:d:Q6304442|Q6304442]] | [[Judy Fryd]] | [[Hornsey]] | 1909-10-31 | [[Reino Unido]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 785 | [[:d:Q6304587|Q6304587]] | [[Judy Shalom Nir-Mozes]] | [[Ramat Gan]] | 1958-08-14 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Portrait judy mozes - amutat hom.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 786 | [[:d:Q6304918|Q6304918]] | [[Jugnu Mohsin Sethi]] | [[Okara District]] | 1959 | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 787 | [[:d:Q6306234|Q6306234]] | [[Julia Britton Hooks]] | [[Frankfort, Kentucky|Frankfort]] | 1852-05-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1942-03-10 | |- | style='text-align:right'| 788 | [[:d:Q6306568|Q6306568]] | [[Julia Mavimbela]] | | 1917-12-20 | [[Suráfrica]] | 2000-07-16 | |- | style='text-align:right'| 789 | [[:d:Q6308046|Q6308046]] | [[Julie Bindel]] | [[Darlington]] | 1962-07-20 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Julie Bindel, 26 October 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 790 | [[:d:Q6308990|Q6308990]] | [[Juliette Derricotte]] | [[Athens, Xeorxia|Athens]] | 1897-04-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1931-11-07 | [[Ficheiro:Juliette-Derricotte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 791 | [[:d:Q6318338|Q6318338]] | [[Justine Caines]] | | 1973-02-21 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 792 | [[:d:Q6355575|Q6355575]] | [[Kamala Das Gupta]] | [[Patiya Upazila]] | 1907-03-11 | [[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]]<br/>[[India]] | 2000-07-19 | [[Ficheiro:Sri Kamala Dasgupta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 793 | [[:d:Q6360343|Q6360343]] | [[Kanak Mukherjee]] | | 1921 | [[India]] | 2005 | [[Ficheiro:Kanak Mukherjee (Dasgupta).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 794 | [[:d:Q6360441|Q6360441]] | [[Kanaklata Barua]] | [[Gohpur]] | 1924-12-22 | [[Raj Británico]] | 1942-09-20 | [[Ficheiro:কনকলতাৰ প্ৰতিমুৰ্তি.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 795 | [[:d:Q6369911|Q6369911]] | [[Karen Narasaki]] | [[Seattle]] | 1958-04-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 796 | [[:d:Q6375345|Q6375345]] | [[Kate Baillieu]] | [[Australia]] | 1946-01-07 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 797 | [[:d:Q6375397|Q6375397]] | [[Kate Brown]] | | 1840 | [[Estados Unidos de América]] | 1883 | |- | style='text-align:right'| 798 | [[:d:Q6375473|Q6375473]] | [[Catherine Winifred (Kate) (Kate Golding) Dwyer]] | [[Tambaroora]] | 1861-06-13 | [[Australia]] | 1949-02-03 | [[Ficheiro:Kate Dwyer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 799 | [[:d:Q6376025|Q6376025]] | [[Kateřina Jacques]] | [[Mělník]] | 1971-06-02 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Kateřina Jacques (2019) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 800 | [[:d:Q6376225|Q6376225]] | [[Katharine Pratt Horton]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1847-09-05 | [[Estados Unidos de América]] | 1931-08-28<br/>1931-08-27 | [[Ficheiro:Horton 3085242720 a8f84d438d o.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 801 | [[:d:Q6376286|Q6376286]] | [[Katherine Albrecht]] | | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 802 | [[:d:Q6376657|Q6376657]] | [[Kathleen Barry]] | [[Syracuse]] | 1941-01-22 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 803 | [[:d:Q6377078|Q6377078]] | [[Kathryn Kolbert]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 804 | [[:d:Q6377199|Q6377199]] | [[Kathy Change]] | [[Ohio]] | 1950-10-10 | [[Estados Unidos de América]] | 1996-10-22 | [[Ficheiro:Kathleen-Chang, actor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 805 | [[:d:Q6377227|Q6377227]] | [[Kathy Freston]] | [[Estados Unidos de América]] | 1960s | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kathy Freston - Photo from Book Cover.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 806 | [[:d:Q6378784|Q6378784]] | [[Kaumudi Teacher]] | | 1917-07-16 | [[India]] | 2009-08-04 | |- | style='text-align:right'| 807 | [[:d:Q6399763|Q6399763]] | [[Khalilah Sabra]] | [[Illas Marianas do Norte]] | 1967-12-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Khalilah Sabra MAS ICNA 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 808 | [[:d:Q6401682|Q6401682]] | [[Khin Ohmar]] | | 1968 | [[Myanmar]] | | [[Ficheiro:Khin Ohmar 2015 crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 809 | [[:d:Q6403634|Q6403634]] | [[Kia Corthron]] | [[Cumberland]] | 1961-05-13 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 810 | [[:d:Q6408370|Q6408370]] | [[Kim Bobo]] | [[Cincinnati]] | 1954-12-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kim Bobo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 811 | [[:d:Q6413935|Q6413935]] | [[Kinkri Devi]] | [[Sirmaur district]] | 1925 | [[India]]<br/>[[Dominio da India]] | 2007-12-30 | |- | style='text-align:right'| 812 | [[:d:Q6414598|Q6414598]] | [[Kip Tiernan]] | [[West Haven]] | 1926-06-17 | | 2011-07-02 | |- | style='text-align:right'| 813 | [[:d:Q6414837|Q6414837]] | [[Kiranjit Ahluwalia]] | [[Panxab, India|Panxab]] | 1955 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 814 | [[:d:Q6417394|Q6417394]] | [[Kit Bakke]] | | 1946-12-23 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 815 | [[:d:Q6440772|Q6440772]] | [[Kshama Sawant]] | [[Pune]] | 1973-10-15 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[India]] | | [[Ficheiro:Kshama Sawant Portrait (24588157130) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 816 | [[:d:Q6453073|Q6453073]] | [[Johana Bahamón]] | [[Cali]] | 1982-07-27 | [[Colombia]] | | [[Ficheiro:Johana Bahamón FAI.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 817 | [[:d:Q6466764|Q6466764]] | [[Labanya Prabha Ghosh]] | | 1897-08-14 | [[Raj Británico]]<br/>[[India]] | 2003-04-11 | |- | style='text-align:right'| 818 | [[:d:Q6495426|Q6495426]] | [[Lateefah Simon]] | [[San Francisco]] | 1977-01-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rep. Lateefah Simon Official Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 819 | [[:d:Q6499574|Q6499574]] | [[Laura Youngblood]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 820 | [[:d:Q6505621|Q6505621]] | [[Layli Miller-Muro]] | | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 821 | [[:d:Q6509204|Q6509204]] | [[Leah Hunt-Hendrix]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Leah Hunt-Hendrix 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 822 | [[:d:Q6510216|Q6510216]] | [[Rhaune Laslett]] | [[Londres]] | 1919-04-15 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2002-04-28 | |- | style='text-align:right'| 823 | [[:d:Q6514469|Q6514469]] | [[Lee Maracle]] | [[Vancouver]] | 1950-07-02 | [[Canadá]] | 2021-11-11 | [[Ficheiro:Lee Maracle poet in 2009.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 824 | [[:d:Q6519922|Q6519922]] | [[Leilani Dowding]] | [[Bournemouth]] | 1980-01-30 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Leilani Dowding publicity shot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 825 | [[:d:Q6520920|Q6520920]] | [[Lella Secor Florence]] | [[Battle Creek]] | 1887-02-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1966-01-14 | [[Ficheiro:Lella Secor Florence.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 826 | [[:d:Q6523104|Q6523104]] | [[Lenore Skenazy]] | [[Chicago]] | 1959-11-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lenore-Skenazy 2008-07-24.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 827 | [[:d:Q6526673|Q6526673]] | [[Leonor Villegas de Magnon]] | [[Nuevo Laredo]] | 1876-06-12 | [[Estados Unidos de América]] | 1955-04-17 | |- | style='text-align:right'| 828 | [[:d:Q6530807|Q6530807]] | [[Leslie Fish]] | [[Nova Jersey]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Leslie fish DCP 0716.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 829 | [[:d:Q6533420|Q6533420]] | [[Letitia Youmans]] | [[Baltimore]] | 1827-01-03 | [[Canadá]] | 1896-07-16 | [[Ficheiro:Letitia Creighton Youmans from American Women, 1897 - cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 830 | [[:d:Q6535108|Q6535108]] | [[Maryam al-Khawaja]] | [[Siria]] | 1987-06-26 | [[Bahrain]] | | [[Ficheiro:Maryam-Al-Khawaja.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 831 | [[:d:Q6547490|Q6547490]] | [[Lila Rose]] | [[San Jose]] | 1988-07-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:LilaRose.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 832 | [[:d:Q6547736|Q6547736]] | [[Liliana Delfino]] | [[Rosario, Santa Fe|Rosario]] | 1944-06-16 | [[Arxentina]] | 1976-07-19 | |- | style='text-align:right'| 833 | [[:d:Q6548164|Q6548164]] | [[Lilian Stevens]] | [[Dover-Foxcroft]] | 1844-03-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1914-04-06 | [[Ficheiro:Lillian M. N. Stevens.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 834 | [[:d:Q6548210|Q6548210]] | [[Lillian Smith]] | [[Jasper]] | 1897-12-12 | [[Estados Unidos de América]] | 1966-09-28 | [[Ficheiro:Lillian Eugenia Smith NYWTS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 835 | [[:d:Q6548365|Q6548365]] | [[Lilly Ledbetter]] | [[Possum Trot]] | 1938-04-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-10-12 | [[Ficheiro:Lilly Ledbetter cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 836 | [[:d:Q6551403|Q6551403]] | [[Linda Bellos]] | [[Londres]] | 1950-12-13 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Linda Bellos 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 837 | [[:d:Q6551616|Q6551616]] | [[Linda Grover]] | | 1934-01-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2010-02-20 | |- | style='text-align:right'| 838 | [[:d:Q6551920|Q6551920]] | [[Linda Reinstein]] | [[San Diego]] | 1955-12-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Linda Reinstein 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 839 | [[:d:Q6557228|Q6557228]] | [[Taraneh Mousavi]] | [[Irán]] | 1991 | [[Irán]] | 2009 | |- | style='text-align:right'| 840 | [[:d:Q6557805|Q6557805]] | [[Lisa Bellear]] | [[Melbourne]] | 1961-05-02 | [[Australia]] | 2006-07-05 | |- | style='text-align:right'| 841 | [[:d:Q6557975|Q6557975]] | [[Lisa Fithian]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 842 | [[:d:Q6577731|Q6577731]] | [[Simha Siani]] | [[Xerusalén]] | 1948-01-30 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:שמחה סיאני.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 843 | [[:d:Q6578035|Q6578035]] | [[Ada Machnes]] | [[Israel]] | 1924 | [[Israel]] | 2007-12-02 | [[Ficheiro:עדה מכנס.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 844 | [[:d:Q6578415|Q6578415]] | [[Ziva Ben Dror]] | [[Israel]] | 1936 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 845 | [[:d:Q6581994|Q6581994]] | [[Yael Ozai]] | [[Rusia]] | 1920 | [[Israel]] | 2013-06 | [[Ficheiro:מזכירת הממשלה יעל עוזאי.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 846 | [[:d:Q6613537|Q6613537]] | [[Liora Minka]] | | 1953-12-18 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Lioraminka1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 847 | [[:d:Q6616804|Q6616804]] | [[Nadera Shalhoub-Kevorkian]] | [[Haifa]] | 1960 | [[Israel]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 848 | [[:d:Q6640418|Q6640418]] | [[Supinya Klangnarong]] | | 1976 | [[Tailandia]] | | [[Ficheiro:สุภิญญา กลางณรงค์ 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 849 | [[:d:Q6643376|Q6643376]] | [[Zipporah Aboulafia]] | [[Kosiv]] | 1903 | [[Israel]] | 1991-10-07 | [[Ficheiro:צפורה אבולעפיה 1935.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 850 | [[:d:Q6645860|Q6645860]] | [[Hanna Zohar]] | | | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Hanna Zohar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 851 | [[:d:Q6660330|Q6660330]] | [[Liz White]] | | 1950 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Liz White - Toronto Centre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 852 | [[:d:Q6660692|Q6660692]] | [[Lizzie Crozier French]] | [[Knoxville]] | 1851-05-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1926-05-14 | [[Ficheiro:Lizzie-crozier-french-1890s.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 853 | [[:d:Q6668271|Q6668271]] | [[Lois Herr]] | [[Hershey]] | 1941-12-23 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 854 | [[:d:Q6668334|Q6668334]] | [[Lois Orr]] | [[Louisville, Kentucky|Louisville]] | 1917-04-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1985 | |- | style='text-align:right'| 855 | [[:d:Q6668825|Q6668825]] | [[Lola Hendricks]] | [[Birmingham, Alabama|Birmingham]] | 1932 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-05-17 | |- | style='text-align:right'| 856 | [[:d:Q6669035|Q6669035]] | [[Lolowah bint Faisal Al Saud]] | [[Ta'if]] | 1948 | [[Arabia Saudita]] | | [[Ficheiro:Princess Lolowah Wef Turkey 2008crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 857 | [[:d:Q6672612|Q6672612]] | [[Lili Haber]] | [[Cracovia]] | 1947-09-11 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 858 | [[:d:Q6681386|Q6681386]] | [[Lorna Salzman]] | [[Nova York]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 859 | [[:d:Q6681709|Q6681709]] | [[Lorrainne Sade Baskerville]] | [[Chicago]] | | | | |- | style='text-align:right'| 860 | [[:d:Q6684697|Q6684697]] | [[Pnina Peli]] | [[Nova York]] | 1932-07-06 | [[Israel]] | 2006-10-26 | |- | style='text-align:right'| 861 | [[:d:Q6686909|Q6686909]] | [[Ruth Izakson]] | [[Tel Aviv]] | 1922-02-24 | [[Israel]] | 2008-05-11 | |- | style='text-align:right'| 862 | [[:d:Q6688534|Q6688534]] | [[Louisa Lee Schuyler]] | [[Nova York]] | 1837-10-26 | [[Estados Unidos de América]] | 1926-10-10 | [[Ficheiro:Léon Bonnat - Louisa Lee Schuyler (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 863 | [[:d:Q6688545|Q6688545]] | [[Louisa Motha]] | [[Durban]] | 1977 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 864 | [[:d:Q6688631|Q6688631]] | [[Louise Berger]] | [[gobernación de Livonia]] | 1890s | [[Letonia]] | | [[Ficheiro:Lillian Rubel, Becky Edelson, Louise Berger, Alexander Berkman (LOC ggbain.16547).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 865 | [[:d:Q6688655|Q6688655]] | [[Louise Burfitt-Dons]] | [[Wiseman Magwa]] | 1953-10-22 | | | [[Ficheiro:Louise Burfitt-Dons, 2011 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 866 | [[:d:Q6689642|Q6689642]] | [[Loune Viaud]] | [[Port-Salut]] | 1966 | [[Haití]] | | |- | style='text-align:right'| 867 | [[:d:Q6694055|Q6694055]] | [[Lowitja O'Donoghue]] | [[De Rose Hill]] | 1932-08-01 | [[Australia]] | 2024-02-04 | [[Ficheiro:Lowitja.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 868 | [[:d:Q6694994|Q6694994]] | [[Luana Reyes]] | [[Portland, Oregón|Portland]] | 1933-02-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2001-11-05 | |- | style='text-align:right'| 869 | [[:d:Q6697213|Q6697213]] | [[Lucile Bluford]] | | 1911-07-01 | | 2003-06-13 | |- | style='text-align:right'| 870 | [[:d:Q6698251|Q6698251]] | [[Lucy Covington]] | | 1910-11-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1982-09-20 | |- | style='text-align:right'| 871 | [[:d:Q6698445|Q6698445]] | [[Lucy Page Gaston]] | [[Delaware (Q986183)|Delaware]] | 1860-05-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1924-08-20 | [[Ficheiro:Lucy Page Gaston.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 872 | [[:d:Q6699765|Q6699765]] | [[Lugenia Burns Hope]] | [[St. Louis]] | 1871-02-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1947-08-14 | [[Ficheiro:President and Mrs John Hope.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 873 | [[:d:Q6701314|Q6701314]] | [[Luisa Moreno]] | [[Cidade de Guatemala]] | 1907-08-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1992-11-04 | |- | style='text-align:right'| 874 | [[:d:Q6702235|Q6702235]] | [[Ruth Tekoah]] | [[Iași]] | 1923-08-31 | [[Israel]] | 2013-08-19 | |- | style='text-align:right'| 875 | [[:d:Q6702999|Q6702999]] | [[Luma Mufleh]] | [[Amán]] | 1975-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 876 | [[:d:Q6704675|Q6704675]] | [[Lupe Anguiano]] | [[La Junta]] | 1929-03-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 877 | [[:d:Q6706881|Q6706881]] | [[Luisa Mell]] | [[São Paulo]] | 1978-09-19 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Luisa Mell cropped.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 878 | [[:d:Q6707506|Q6707506]] | [[Lyda Verstegen]] | | 1936 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 879 | [[:d:Q6709347|Q6709347]] | [[Lynne Franks]] | [[Londres]] | 1948-04-16 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Social Upload.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 880 | [[:d:Q6720674|Q6720674]] | [[MaVynee Betsch]] | | 1935-01-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-09-05 | |- | style='text-align:right'| 881 | [[:d:Q6721451|Q6721451]] | [[Mabel Hampton]] | [[Winston-Salem]] | 1902-05-02 | [[Estados Unidos de América]] | 1989-10-26 | |- | style='text-align:right'| 882 | [[:d:Q6726209|Q6726209]] | [[Madalena Barbosa]] | [[Faro, Portugal|Faro]] | 1942-03-13 | [[Portugal]] | 2008-02-21 | |- | style='text-align:right'| 883 | [[:d:Q6726319|Q6726319]] | [[Đặng Tuyết Mai]] | [[Hanoi]] | 1942 | [[Vietnam do Sur]] | 2016-12-21 | [[Ficheiro:Madame Nguyen Cao Ky, 1970.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 884 | [[:d:Q6727051|Q6727051]] | [[Madeline Wheeler Murphy]] | | 1922-10-24 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-07-08 | |- | style='text-align:right'| 885 | [[:d:Q6728907|Q6728907]] | [[Mae Bertha Carter]] | | 1923 | | 1999-04-30 | |- | style='text-align:right'| 886 | [[:d:Q6728963|Q6728963]] | [[Mae Mallory]] | | 1929 | [[Estados Unidos de América]] | 2007 | |- | style='text-align:right'| 887 | [[:d:Q6729892|Q6729892]] | [[Magdalena Ortega de Nariño]] | [[Bogotá]] | 1762-07-22 | [[Colombia]] | 1811-06-16 | [[Ficheiro:Cuadro presuntamente de Magdalena Ortega de Nariño.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 888 | [[:d:Q6730178|Q6730178]] | [[Maggie Anderson]] | [[Miami]] | 1971 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 889 | [[:d:Q6737004|Q6737004]] | [[Maisie Shiell]] | | 1916 | [[Canadá]] | 2008 | |- | style='text-align:right'| 890 | [[:d:Q6739222|Q6739222]] | [[Talia Livni]] | [[Tel Aviv]] | 1943 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 891 | [[:d:Q6744183|Q6744183]] | [[Mallika Dutt]] | [[Calcuta]] | 1962-03-29 | [[India]] | | [[Ficheiro:Mallika Dutt at the World Economic Forum on India 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 892 | [[:d:Q6744325|Q6744325]] | [[Mallu Swarajyam]] | [[Hyderabad State]] | 1931 | [[India]] | 2022 | [[Ficheiro:Mrs Mallu Speech (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 893 | [[:d:Q6751868|Q6751868]] | [[Mansoureh Shojaee]] | [[Teherán]] | 1958-08-21 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:منصوره شجاعی.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 894 | [[:d:Q6753041|Q6753041]] | [[Manuela George-Izunwa]] | [[Lambeth]] | 1974-03-16 | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Manuela George-Izunwa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 895 | [[:d:Q6756359|Q6756359]] | [[Marcella Leach]] | | 1929-08-15 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-03-16 | [[Ficheiro:Leach photo.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 896 | [[:d:Q6757017|Q6757017]] | [[Hala Espanioli]] | [[Nazaret]] | 1951 | [[Israel]] | 2022-04-25 | |- | style='text-align:right'| 897 | [[:d:Q6759416|Q6759416]] | [[Margaret Forbes]] | | 1807 | [[Nova Zelandia]] | 1877-01-13 | |- | style='text-align:right'| 898 | [[:d:Q6759477|Q6759477]] | [[Margaret Haley]] | [[Joliet]] | 1861-11-15 | [[Estados Unidos de América]] | 1939-01-05 | [[Ficheiro:Margaret A Haley.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 899 | [[:d:Q6759527|Q6759527]] | [[Margaret Holmes]] | [[Sydney]] | 1909-01-24 | [[Australia]] | 2009-09-10 | |- | style='text-align:right'| 900 | [[:d:Q6759753|Q6759753]] | [[Margaret Elizabeth Murie]] | [[Seattle]] | 1902-08-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-10-19 | [[Ficheiro:Mardy Murie (8510072015).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 901 | [[:d:Q6759761|Q6759761]] | [[Margaret Murray Washington]] | [[Macon]] | 1865-03-09 | [[Estados Unidos de América]] | 1925-06-04 | [[Ficheiro:Margaret Murray Washington circa 1915.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 902 | [[:d:Q6759818|Q6759818]] | [[Margaret Pyke]] | [[Hampshire]] | 1893-08-01 | | 1966 | |- | style='text-align:right'| 903 | [[:d:Q6759825|Q6759825]] | [[Margaret Randall]] | [[Nova York]] | 1936-12-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Margaret 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 904 | [[:d:Q6759833|Q6759833]] | [[Margaret Reynolds]] | [[Hobart]] | 1941-07-19 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 905 | [[:d:Q6759962|Q6759962]] | [[Margaret Thorsborne]] | | 1927-06-03 | [[Australia]] | 2018-10-16 | |- | style='text-align:right'| 906 | [[:d:Q6760108|Q6760108]] | [[Margaretta Louisa Lemon]] | [[Hythe, Kent|Hythe]] | 1860-11-22 | [[Reino Unido]] | 1953-07-08 | [[Ficheiro:Mrs-Etta Lemon in1913.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 907 | [[:d:Q6760651|Q6760651]] | [[Margo St. James]] | [[Bellingham]] | 1937-09-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-01-11 | [[Ficheiro:Margo St. James.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 908 | [[:d:Q6760748|Q6760748]] | [[Margrit Mondavi]] | [[Appenzell]] | 1926 | [[Suíza]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2016-09-02 | |- | style='text-align:right'| 909 | [[:d:Q6761158|Q6761158]] | [[Maria Dunn]] | [[Escocia]] | 1966 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 910 | [[:d:Q6761334|Q6761334]] | [[Maria L. de Hernández]] | [[San Pedro Garza García]] | 1896-07-29 | [[México]] | 1986-01-08 | |- | style='text-align:right'| 911 | [[:d:Q6761368|Q6761368]] | [[Maria Lorena Barros]] | [[Baguio]] | 1948-03-18 | [[Filipinas]] | 1974-03-24<br/>1976-03-24 | |- | style='text-align:right'| 912 | [[:d:Q6761535|Q6761535]] | [[Maria Roda]] | [[Como]] | 1877 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Italia]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 913 | [[:d:Q6761803|Q6761803]] | [[Mariamma Chedathy]] | | | [[India]] | 2008-08-31 | [[Ficheiro:Mariamma Chedathy.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 914 | [[:d:Q6761941|Q6761941]] | [[Marian McQuade]] | | 1917-01-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2008-09-26 | |- | style='text-align:right'| 915 | [[:d:Q6762873|Q6762873]] | [[Marie Hicks]] | [[Harlem]] | 1923-12-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-04-19 | |- | style='text-align:right'| 916 | [[:d:Q6763644|Q6763644]] | [[Marilyn Ware]] | [[Filadelfia]] | 1943-11-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-12-14 | [[Ficheiro:Marilyn Ware - 2005 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 917 | [[:d:Q6763865|Q6763865]] | [[Marina Manzanares Monjarás]] | [[San Miguel, O Salvador|San Miguel]] | 1957-07 | [[O Salvador]] | | [[Ficheiro:Scannen0046.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 918 | [[:d:Q6763870|Q6763870]] | [[Bracha Zisser]] | | 1958-04-23 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Bracha Zisser 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 919 | [[:d:Q6765215|Q6765215]] | [[Marion Hammer]] | [[Columbia, Carolina do Sur|Columbia]] | 1939-04-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 920 | [[:d:Q6765368|Q6765368]] | [[Marion Sparg]] | [[East London, Cabo Oriental|East London]] | 1958-09-13 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 921 | [[:d:Q6766318|Q6766318]] | [[Marjorie Parker]] | [[Ballarat]] | 1900-06-30 | [[Australia]] | 1991-02-18 | [[Ficheiro:Margot Parker.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 922 | [[:d:Q6769018|Q6769018]] | [[בילי מוסקונה-לרמן]] | [[Rishon LeZion]] | 1956 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Bili moscona lerman1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 923 | [[:d:Q6769266|Q6769266]] | [[Galia Golan]] | [[Cincinnati]] | 1938 | [[Israel]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:גליה גולן Galia Golan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 924 | [[:d:Q6773371|Q6773371]] | [[Marsha Coleman-Adebayo]] | | 1952-08-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marsha Coleman-Adebayo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 925 | [[:d:Q6776510|Q6776510]] | [[Esther Alexander]] | [[Reino de Hungría]] | 1929 | [[Israel]] | 2005-04 | |- | style='text-align:right'| 926 | [[:d:Q6777135|Q6777135]] | [[Ruth Lovich]] | | 1906-12-01 | [[Israel]] | 2010-07-27 | [[Ficheiro:Dan Hadani collection (990040117400205171).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 927 | [[:d:Q6778229|Q6778229]] | [[Marvella Bayh]] | [[Enid]] | 1933-02-14 | [[Estados Unidos de América]] | 1979-04-24 | [[Ficheiro:Marvella Bayh (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 928 | [[:d:Q6778728|Q6778728]] | [[Mary-Louise Hooper]] | [[Swampscott]] | 1907-06-12 | [[Estados Unidos de América]] | 1987-08-14 | |- | style='text-align:right'| 929 | [[:d:Q6778922|Q6778922]] | [[Mary Ann Vecchio]] | [[Palermo]] | 1955-12-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Maryvecchio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 930 | [[:d:Q6778945|Q6778945]] | [[Mary Anne Rawson]] | [[Sheffield]] | 1801-11-22 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1887-08-11 | [[Ficheiro:Mary Anne Rawson 1840.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 931 | [[:d:Q6779314|Q6779314]] | [[Mary Dennett]] | [[Worcester, Massachusetts|Worcester]] | 1872-04-04 | | 1947-07-25 | [[Ficheiro:DENNETT, MRS. MARY WARE. SUFFRAGETTE 03019v.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 932 | [[:d:Q6779466|Q6779466]] | [[Mary Ellicott Arnold]] | [[New Brighton]] | 1876-04-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1968-05-23 | |- | style='text-align:right'| 933 | [[:d:Q6779478|Q6779478]] | [[Mary Emelia Mayne]] | [[Brisbane]] | 1858-12-31 | [[Australia]] | 1940-08-12 | [[Ficheiro:StateLibQld 1 131643 Emelia Mayne.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 934 | [[:d:Q6779572|Q6779572]] | [[Mary Frances Berry]] | [[Nashville, Tennessee|Nashville]] | 1938-02-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mary Frances Berry at the Kennedy Space Center.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 935 | [[:d:Q6779721|Q6779721]] | [[Mary Harriman Rumsey]] | [[Nova York]] | 1881-11-17 | [[Estados Unidos de América]] | 1934-12-18 | [[Ficheiro:MH profile2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 936 | [[:d:Q6779814|Q6779814]] | [[Mary Hutton]] | | 1939 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 937 | [[:d:Q6780167|Q6780167]] | [[Mary Louise Smith]] | [[Montgomery]] | 1937 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 938 | [[:d:Q6780419|Q6780419]] | [[Mary Nissenson]] | | 1952-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-10-23 | |- | style='text-align:right'| 939 | [[:d:Q6780796|Q6780796]] | [[Mary Sumner]] | [[Swinton]] | 1828-12-31 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1921-08-11 | [[Ficheiro:MarySumner.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 940 | [[:d:Q6780859|Q6780859]] | [[Mary Trevelyan]] | | 1897-01-22 | | 1983-01-10 | |- | style='text-align:right'| 941 | [[:d:Q6780875|Q6780875]] | [[Mary V. Austin]] | | 1900 | [[Australia]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 942 | [[:d:Q6780918|Q6780918]] | [[Mary Warburg]] | [[Nova York]] | 1908-12-06 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-03-08 | |- | style='text-align:right'| 943 | [[:d:Q6780997|Q6780997]] | [[Mary Yamashiro Otani]] | | 1923-07-05 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-08-22 | |- | style='text-align:right'| 944 | [[:d:Q6781074|Q6781074]] | [[Maryam Farman Farmaian]] | [[Kermanshah]] | 1913 | [[Irán]] | 2008-03-12 | [[Ficheiro:Maryam Farman Farmaian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 945 | [[:d:Q6781917|Q6781917]] | [[María Argelia Vizcaíno]] | | 1955 | [[Cuba]] | | |- | style='text-align:right'| 946 | [[:d:Q6786063|Q6786063]] | [[Matangini Hazra]] | [[Tamluk]] | 1870-10-19 | [[Raj Británico]] | 1942-09-29 | [[Ficheiro:Kolkata Matangini Hazra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 947 | [[:d:Q6787262|Q6787262]] | [[Mathilde Halla]] | [[Vyšší Brod]] | 1944 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 948 | [[:d:Q6787613|Q6787613]] | [[Ibtisam Mahamid]] | | 1960 | [[Estado de Palestina]] | | [[Ficheiro:איבתיסאם מחאמיד.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 949 | [[:d:Q6789712|Q6789712]] | [[Ronit Chacham-Herson]] | [[Hadera]] | 1950-08-17 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 950 | [[:d:Q6792317|Q6792317]] | [[Maudelle Shirek]] | | 1911-06-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-04-11 | |- | style='text-align:right'| 951 | [[:d:Q6792613|Q6792613]] | [[Maura Harrington]] | | 1953-09-15 | [[Irlanda]] | | |- | style='text-align:right'| 952 | [[:d:Q6792624|Q6792624]] | [[Maura McNiel]] | [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolis]] | 1921-04-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-07-18 | |- | style='text-align:right'| 953 | [[:d:Q6792669|Q6792669]] | [[Maureen Duffy]] | [[Worthing]] | 1933-10-21 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Maureen duffy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 954 | [[:d:Q6794252|Q6794252]] | [[Mavis Leno]] | [[San Francisco]] | 1946-09-05 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 955 | [[:d:Q6796496|Q6796496]] | [[May East]] | [[São Paulo]] | 1959-01-29 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 956 | [[:d:Q6796568|Q6796568]] | [[May Moss]] | [[Ballarat]] | 1869-04-27 | [[Australia]] | 1948-07-18 | |- | style='text-align:right'| 957 | [[:d:Q6796901|Q6796901]] | [[Maybanke Anderson]] | [[Kingston-upon-Thames]] | 1845-02-16 | [[Australia]] | 1927-04-15 | [[Ficheiro:Maybanke Anderson c.1893.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 958 | [[:d:Q6804693|Q6804693]] | [[Shulamit Livnat]] | [[Viena]] | 1929-12-26 | [[Israel]] | 2021-06-23 | [[Ficheiro:הזמרת שולמית לבנת באירוע לציון יום הולדתה ה-90.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 959 | [[:d:Q6808268|Q6808268]] | [[Betty Dubiner]] | [[London, Ontario|London]] | 1912-06-03 | [[Canadá]]<br/>[[Israel]] | 2008-02-15 | [[Ficheiro:Betty Dubiner (retouched).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 960 | [[:d:Q6817403|Q6817403]] | [[Hulda Gurewitz]] | [[Atlit]] | 1926-01-02 | [[Israel]] | 2024-01-16 | [[Ficheiro:חולדה גורביץ.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 961 | [[:d:Q6818984|Q6818984]] | [[Meredith Tax]] | [[Milwaukee]] | 1942 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-09-25 | |- | style='text-align:right'| 962 | [[:d:Q6819836|Q6819836]] | [[Merlyn Myer]] | [[Queenscliff]] | 1900-01-08 | [[Australia]] | 1982-09-03 | |- | style='text-align:right'| 963 | [[:d:Q6837003|Q6837003]] | [[Michelle Douglas]] | [[Otava]] | 1963 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Michelle Douglas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 964 | [[:d:Q6837271|Q6837271]] | [[Michelle Thorne]] | [[Estados Unidos de América]] | 1985-01-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Michelle thorne.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 965 | [[:d:Q6840602|Q6840602]] | [[Shulamit Katznelson]] | [[Xenebra, Suíza|Xenebra]] | 1919-08-17 | [[Israel]] | 1999-08-06 | [[Ficheiro:Minister of Tourism Abrasha Sharir visiting Ulpan Akiva (FL45842117).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 966 | [[:d:Q6840923|Q6840923]] | [[Michal Moda'i]] | [[Xerusalén]] | 1931 | [[Israel]] | 2012-03-02 | [[Ficheiro:Michal Modai.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 967 | [[:d:Q6842191|Q6842191]] | [[Midge Costanza]] | [[Le Roy]] | 1932-11-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2010-03-23 | [[Ficheiro:Margaret Constanza - NARA - 173904.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 968 | [[:d:Q6843514|Q6843514]] | [[Mie Mie]] | | 1970 | [[Myanmar]] | 2018-08-13 | |- | style='text-align:right'| 969 | [[:d:Q6850425|Q6850425]] | [[Milagro Sala]] | [[San Salvador de Jujuy]] | 1964-01-27 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Milagro Sala (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 970 | [[:d:Q6850971|Q6850971]] | [[Mildred Gordon]] | | 1922 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-01-04 | |- | style='text-align:right'| 971 | [[:d:Q6851008|Q6851008]] | [[Mildred Persinger]] | | 1918-04-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-11-20 | |- | style='text-align:right'| 972 | [[:d:Q6852715|Q6852715]] | [[Varda Zakheim]] | [[Tel Aviv]] | 1932-11-24 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 973 | [[:d:Q6853742|Q6853742]] | [[Anat Saragusti]] | | 1953-07-08 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Anat Saragusti 2010 (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 974 | [[:d:Q6859560|Q6859560]] | [[Millicent Rogers]] | | 1902-02-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1953-01-01 | [[Ficheiro:Millicent Rogers 1919.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 975 | [[:d:Q6860176|Q6860176]] | [[Adina Bar-Shalom]] | [[Xerusalén]] | 1945-01-05 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Adina Bar-Shalom (16903070753) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 976 | [[:d:Q6862165|Q6862165]] | [[Mimi Lozano]] | [[San Antonio, Texas|San Antonio]] | 1933 | [[México]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 977 | [[:d:Q6873308|Q6873308]] | [[Miriam Dell]] | [[Hamilton, Nova Zelandia|Hamilton]] | 1924-06-14 | [[Nova Zelandia]] | 2022-03-22 | [[Ficheiro:Miriam Dell ONZ 2009 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 978 | [[:d:Q6873401|Q6873401]] | [[Miriam Patchen]] | [[Belmont]] | 1914 | [[Estados Unidos de América]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 979 | [[:d:Q6881936|Q6881936]] | [[Mitra Bir]] | | | [[India]] | 1978 | [[Ficheiro:Key Figures in Goa Independence Mitra Bir.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 980 | [[:d:Q6886226|Q6886226]] | [[Mo Gaffney]] | [[San Diego]] | 1958-11-05 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 981 | [[:d:Q6889475|Q6889475]] | [[Modjeska Monteith Simkins]] | [[Columbia, Carolina do Sur|Columbia]] | 1899-12-05 | [[Estados Unidos de América]] | 1992-04-05<br/>1992-04-09 | [[Ficheiro:Modjeska simkins.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 982 | [[:d:Q6894246|Q6894246]] | [[Mina Ben-Zvi]] | [[Mezhirichi]] | 1909-02-29 | [[Israel]] | 2000-12-23 | [[Ficheiro:מינה בן-צבי רוגוז'יק 1948 ארכיון ההגנה.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 983 | [[:d:Q6895686|Q6895686]] | [[Molara Ogundipe]] | [[Lagos, Nixeria]] | 1940-12-27 | [[Nixeria]] | 2019-06-18 | |- | style='text-align:right'| 984 | [[:d:Q6896525|Q6896525]] | [[Molly Blackburn]] | [[Porto Elizabeth]] | 1930-11-12 | [[Suráfrica]] | 1985-12-28 | |- | style='text-align:right'| 985 | [[:d:Q6897707|Q6897707]] | [[Mona Polacca]] | | 1955-01-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mona Polacca 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 986 | [[:d:Q6899884|Q6899884]] | [[Ayala Gliksberg]] | [[Tel Aviv]] | 1935-10-22 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:דר. אילה גליקסברג.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 987 | [[:d:Q6900210|Q6900210]] | [[Monika MacDonagh-Pajerová]] | [[Janov]]<br/>[[Praha, Eslovaquia|Praha]] | 1966-01-08 | [[Checoslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 988 | [[:d:Q6908890|Q6908890]] | [[ילנה בוסינובה]] | [[Odesa]] | 1951-06-06 | [[Israel]] | 2005-08-26 | |- | style='text-align:right'| 989 | [[:d:Q6909440|Q6909440]] | [[Anat Hoffman]] | [[Xerusalén]] | 1954 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Anat Hoffman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 990 | [[:d:Q6913523|Q6913523]] | [[חיה בם]] | [[Xerusalén]] | 1913 | [[Israel]]<br/>[[Imperio Otomán]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 991 | [[:d:Q6917459|Q6917459]] | [[Mother Wright]] | | 1921-07-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-05-07 | |- | style='text-align:right'| 992 | [[:d:Q6929568|Q6929568]] | [[Mridula Sarabhai]] | [[Ahmedabad]] | 1911 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 1974-10-26 | |- | style='text-align:right'| 993 | [[:d:Q6935245|Q6935245]] | [[Mum Shirl]] | [[Cowra]] | 1921-11-22 | [[Australia]] | 1998-04-28 | [[Ficheiro:Mum Shirl.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 994 | [[:d:Q6938645|Q6938645]] | [[Muriel Lester]] | | 1883-12-09 | | 1968-02-11 | [[Ficheiro:Photo 7 Council 1938, WRI Muriel Lester.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 995 | [[:d:Q6949598|Q6949598]] | [[Máire Nic an Bhaird]] | | 1982 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 996 | [[:d:Q6960058|Q6960058]] | [[Karine Nahon]] | [[Tel Aviv]] | 1972-12-06 | [[Israel]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Karine Nahon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 997 | [[:d:Q6962190|Q6962190]] | [[Nan Cross]] | | 1928-01-03 | [[Suráfrica]] | 2007-07-14 | |- | style='text-align:right'| 998 | [[:d:Q6962737|Q6962737]] | [[Nancy Heche]] | | 1937-03-10 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 999 | [[:d:Q6964639|Q6964639]] | [[Naomi Gal]] | [[Xerusalén]] | 1944 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1000 | [[:d:Q6964647|Q6964647]] | [[Naomi Jaffe]] | [[Thompson]] | 1943-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Naomi-Jaffe-FBI-wanted.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1001 | [[:d:Q6964694|Q6964694]] | [[Naomi Ragen]] | [[Estados Unidos de América]] | 1949-07-10 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Israel]] | | [[Ficheiro:Naomi-Ragen sRGB.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1002 | [[:d:Q6967315|Q6967315]] | [[Nasreen Pervin Huq]] | [[Bangladesh]] | 1958-11-18 | [[Bangladesh]] | 2006-04-24 | [[Ficheiro:NasreenHuq.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1003 | [[:d:Q6982516|Q6982516]] | [[Navleen Kumar]] | | 1940s | [[India]]<br/>[[Dominio da India]] | 2002-06-19 | |- | style='text-align:right'| 1004 | [[:d:Q6986720|Q6986720]] | [[Neela Marikkar]] | [[Colombo]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1005 | [[:d:Q6990143|Q6990143]] | [[Nellie Stone Johnson]] | [[Dakota County]] | 1905-12-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-04-02 | |- | style='text-align:right'| 1006 | [[:d:Q6990183|Q6990183]] | [[Daphna Golan-Agnon]] | [[Bersebá]] | 1957-10-28 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1007 | [[:d:Q6991305|Q6991305]] | [[Meital Lehavi]] | | 1960-04-05 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Meital-Lehavy-official-photo.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1008 | [[:d:Q7002446|Q7002446]] | [[Hedi Vaccaro Frehner]] | | 1926 | [[Suíza]]<br/>[[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2014-05-16 | |- | style='text-align:right'| 1009 | [[:d:Q7002988|Q7002988]] | [[Bella Zur]] | [[Petah Tikva]] | 1952 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1010 | [[:d:Q7003948|Q7003948]] | [[Vicki Knafo]] | | 1960-07-19 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:ויקי קנפו 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1011 | [[:d:Q7008039|Q7008039]] | [[Neta Ziv]] | [[Rehovot]] | 1957-09-05 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1012 | [[:d:Q7008394|Q7008394]] | [[Ruti Sinai]] | | | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Ruti Sinai crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1013 | [[:d:Q7030786|Q7030786]] | [[Meirav Cohen]] | [[Xerusalén]] | 1983-08-26 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Merav Cohen 1 (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1014 | [[:d:Q7034603|Q7034603]] | [[Esther Hertzog]] | [[Santa Maria di Leuca]] | 1946-07-17 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:אסתר הרצוג Esther Hertzog.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1015 | [[:d:Q7036668|Q7036668]] | [[Yifat Solel]] | | 1972-04-01 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Yifat Solel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1016 | [[:d:Q7036896|Q7036896]] | [[Nilar Thein]] | [[Yangon]] | 1972-03-04 | [[Myanmar]] | | [[Ficheiro:Nilar-thein.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1017 | [[:d:Q7037635|Q7037635]] | [[Edna Ullmann-Margalit]] | [[Xerusalén]] | 1946-08-21 | [[Israel]] | 2010-10-01 | |- | style='text-align:right'| 1018 | [[:d:Q7045701|Q7045701]] | [[Mikhal Ḥamo-Loṭem]] | [[Haifa]] | 1964 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1019 | [[:d:Q7047359|Q7047359]] | [[Noerine Kaleeba]] | [[Uganda]] | | [[Uganda]] | | [[Ficheiro:Noerine Kaleeba (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1020 | [[:d:Q7050063|Q7050063]] | [[Nora Bernard]] | | 1935-09-22 | [[Canadá]] | 2007-12-27 | |- | style='text-align:right'| 1021 | [[:d:Q7050204|Q7050204]] | [[Norah Fry]] | [[Clifton]] | 1871 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1960-06-02 | [[Ficheiro:Norah Fry (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1022 | [[:d:Q7050860|Q7050860]] | [[Yael Posner]] | [[Alemaña]] | 1910-04-16 | [[Israel]] | 1990-12-23 | |- | style='text-align:right'| 1023 | [[:d:Q7051639|Q7051639]] | [[Norma Becker]] | | 1930 | | 2006-06-17 | |- | style='text-align:right'| 1024 | [[:d:Q7051943|Q7051943]] | [[Ephraim Taubenhaus]] | [[Safed]] | 1908-05-25 | [[Israel]] | 1983-04-17 | [[Ficheiro:אפרים טובנהויז.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1025 | [[:d:Q7053211|Q7053211]] | [[Hadar Namir]] | [[Tel Aviv]] | 1960-04-21 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1026 | [[:d:Q7060263|Q7060263]] | [[Mira Friedman Hemmo]] | [[Novi Sad]] | 1940 | [[Israel]] | 2024-06-11 | [[Ficheiro:Mira Friedman Hemmo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1027 | [[:d:Q7063518|Q7063518]] | [[Naomi Shadmi]] | [[Hungría]] | 1931-05-01 | [[Israel]] | 2019-04-29 | |- | style='text-align:right'| 1028 | [[:d:Q7064920|Q7064920]] | [[Miriam Shlesinger]] | [[Miami Beach]] | 1947-05-20 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Israel]] | 2012-11-10 | [[Ficheiro:Prof. Miriam Shlesinger.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1029 | [[:d:Q7068398|Q7068398]] | [[Yael Harel]] | [[Romanía]] | 1948 | [[Israel]] | 2023 | |- | style='text-align:right'| 1030 | [[:d:Q7086458|Q7086458]] | [[Oleta Kirk Abrams]] | [[Bozeman]] | 1927-06-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-01-08 | |- | style='text-align:right'| 1031 | [[:d:Q7086927|Q7086927]] | [[Olinda Salguero]] | [[Cidade de Guatemala]] | 1984-10-06 | [[Guatemala]] | | [[Ficheiro:Olinda Salguero (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1032 | [[:d:Q7109475|Q7109475]] | [[Ottilie Abrahams]] | | 1937-09-02 | [[Namibia]] | 2018-07-02 | |- | style='text-align:right'| 1033 | [[:d:Q7128998|Q7128998]] | [[Pam Solo]] | | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1034 | [[:d:Q7136339|Q7136339]] | [[Parbati Giri]] | [[Bargarh district]] | 1926-01-19 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 1995 | [[Ficheiro:Parbati Giri.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1035 | [[:d:Q7137312|Q7137312]] | [[Paris Jackson]] | [[Beverly Hills]] | 1998-04-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Paris Jackson 2021 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1036 | [[:d:Q7141259|Q7141259]] | [[Parvaneh Forouhar]] | [[Teherán]] | 1938-03-14<br/>1939 | [[Irán]] | 1998-11-22 | [[Ficheiro:01-ParvanehEskandariForouhar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1037 | [[:d:Q7141332|Q7141332]] | [[Parvin Darabi]] | | 1941 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 1038 | [[:d:Q7145458|Q7145458]] | [[Bartlett, Patricia Maureen]] | [[Napier, Nova Zelandia|Napier]] | 1928-03-17 | [[Nova Zelandia]] | 2000-11-08 | |- | style='text-align:right'| 1039 | [[:d:Q7145798|Q7145798]] | [[Patricia Pulling]] | [[Richmond, Virxinia|Richmond]] | 1948-06-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1997-09-18 | |- | style='text-align:right'| 1040 | [[:d:Q7145815|Q7145815]] | [[Patricia Roush]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1041 | [[:d:Q7154770|Q7154770]] | [[Paula Sherman]] | | 20th century | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Ardoch - Paula Sherman.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1042 | [[:d:Q7160638|Q7160638]] | [[Peggy Charren]] | [[Nova York]] | 1928-03-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-01-22 | [[Ficheiro:Peggy Charren in 1987.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1043 | [[:d:Q7184734|Q7184734]] | [[Philippa Russell]] | | 1938-02-04 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Philippa Russell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1044 | [[:d:Q7186674|Q7186674]] | [[Phoebe Hirsch]] | [[Nova York]] | 1945-12-05 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1045 | [[:d:Q7193500|Q7193500]] | [[Piipi Raumati Cummins]] | | 1862 | [[Nova Zelandia]] | 1952-08-09 | |- | style='text-align:right'| 1046 | [[:d:Q7206063|Q7206063]] | [[Pnina Bor]] | [[Tel Aviv]] | 1924-11-30 | [[Israel]] | 2009-11-26 | [[Ficheiro:Pnina Bor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1047 | [[:d:Q7222293|Q7222293]] | [[Shulamit Shamir]] | [[Sofía, Bulgaria|Sofía]] | 1923-04-19 | [[Israel]] | 2011-07-29 | [[Ficheiro:Shulamit Shamir (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1048 | [[:d:Q7229559|Q7229559]] | [[Joan Bartlett]] | [[Lancashire]] | 1911-08-01 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2002-09-09 | |- | style='text-align:right'| 1049 | [[:d:Q7237243|Q7237243]] | [[Prabhavati Devi]] | | 1906 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 1050 | [[:d:Q7238659|Q7238659]] | [[Prathia Hall]] | [[Filadelfia]] | 1940-01-01 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-08-12 | |- | style='text-align:right'| 1051 | [[:d:Q7238682|Q7238682]] | [[Pratibha Naitthani]] | [[Bombai]] | 20th century | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1052 | [[:d:Q7240190|Q7240190]] | [[Prema Gopalan]] | [[Pune]] | 1955 | [[India]] | 2022-03-29 | [[Ficheiro:Prema Gopalan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1053 | [[:d:Q7245636|Q7245636]] | [[Priscilla de Villiers]] | | | [[Canadá]] | 1991-08-09 | |- | style='text-align:right'| 1054 | [[:d:Q7261357|Q7261357]] | [[Sudakshina Devi]] | [[Jorasanko]] | 1884-05-13 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 1972-11-24 | |- | style='text-align:right'| 1055 | [[:d:Q7270481|Q7270481]] | [[Queen Mother Moore]] | [[Nova Iberia]] | 1898-07-27 | [[Estados Unidos de América]] | 1996-05-02<br/>1997-05-02 | [[Ficheiro:Audley Moore (13270254614).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1056 | [[:d:Q7279200|Q7279200]] | [[Rachel Cleland]] | | 1906-01-19 | [[Australia]] | 2002-04-18 | |- | style='text-align:right'| 1057 | [[:d:Q7280205|Q7280205]] | [[Radhabai Subbarayan]] | | 1891-04-22 | [[India]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 1058 | [[:d:Q7280238|Q7280238]] | [[Radhika Balakrishnan]] | [[Ooty]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Radhika Balakrishnan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1059 | [[:d:Q7281454|Q7281454]] | [[Radmilla Cody]] | [[Estados Unidos de América]] | 1975 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Radmilla cody.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1060 | [[:d:Q7283395|Q7283395]] | [[Rahil Begum Sherwani]] | | 1894 | [[India]]<br/>[[Dominio da India]] | 1982 | |- | style='text-align:right'| 1061 | [[:d:Q7289930|Q7289930]] | [[Ramona Parra]] | [[Chile]] | 1926 | [[Chile]] | 1946-01-28 | [[Ficheiro:Ramona Parra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1062 | [[:d:Q7292969|Q7292969]] | [[Rani Gaidinlu]] | [[Raj Británico]] | 1915-01-26 | [[India]] | 1993-02-17 | [[Ficheiro:Rani Gaidinliu 1996 stamp of India.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1063 | [[:d:Q7294938|Q7294938]] | [[Rashida Bee]] | | 1956 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1064 | [[:d:Q7301787|Q7301787]] | [[Rebecca Jarrett]] | [[Londres]] | 1846 | | 1928 | |- | style='text-align:right'| 1065 | [[:d:Q7301864|Q7301864]] | [[Rebecca Peters]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1066 | [[:d:Q7320840|Q7320840]] | [[Rhoda Coffin]] | | 1826 | [[Estados Unidos de América]] | 1909 | [[Ficheiro:Rhoda Moorman Johnson Coffin.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1067 | [[:d:Q7325665|Q7325665]] | [[Davina Veronica]] | [[Iacarta]] | 1978-10-20 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 1068 | [[:d:Q7335062|Q7335062]] | [[Rinku Sen]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rinku Sen - Pop!Tech 2009 - Camden, ME (4037805425).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1069 | [[:d:Q7335588|Q7335588]] | [[Riperata Kahutia]] | [[Gisborne]] | 1838 | [[Nova Zelandia]] | 1887-06-10 | [[Ficheiro:RiperataKahutia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1070 | [[:d:Q7336487|Q7336487]] | [[Rita Buxton]] | | 1896-11-21 | [[Australia]] | 1982-08-22 | [[Ficheiro:Rita Buxton.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1071 | [[:d:Q7336534|Q7336534]] | [[Rita Inos]] | [[Songsong]] | 1954-05-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-08-10 | |- | style='text-align:right'| 1072 | [[:d:Q7336557|Q7336557]] | [[Rita Long Visitor Holy Dance]] | [[Reserva india de Pine Ridge]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1073 | [[:d:Q7338951|Q7338951]] | [[Rivka Guber]] | [[Novovitebske]] | 1902 | [[Israel]] | 1981-09-10 | [[Ficheiro:Lachish (997009326549005171).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1074 | [[:d:Q7351539|Q7351539]] | [[Roberta Sklar]] | [[Brooklyn]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1075 | [[:d:Q7363283|Q7363283]] | [[Romola Sinha]] | | 1913 | [[India]] | 2010 | |- | style='text-align:right'| 1076 | [[:d:Q7364604|Q7364604]] | [[Ronak Safazadeh]] | | 1980s | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 1077 | [[:d:Q7365770|Q7365770]] | [[Ronni Kahn]] | [[Suráfrica]] | | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Ronni Kahn at the Australia Day ceremony in Wagga Wagga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1078 | [[:d:Q7366967|Q7366967]] | [[Ros Altmann]] | | 1956-04-08 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Dr Ros Altman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1079 | [[:d:Q7367026|Q7367026]] | [[Rosa Campuzano]] | [[Guayaquil]] | 1796-04-13 | [[Vicerreinado de Nova Granada]]<br/>[[Ecuador]] | 1851 | |- | style='text-align:right'| 1080 | [[:d:Q7367118|Q7367118]] | [[Rosa Rosales]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rosa Rosales.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1081 | [[:d:Q7367194|Q7367194]] | [[Rosalie Kunoth-Monks]] | [[Utopia]] | 1937-01-04 | [[Australia]] | 2022-01-26 | [[Ficheiro:Ngarla Kunoth (Rosalie Kunoth-Monks) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1082 | [[:d:Q7367734|Q7367734]] | [[Rose Gentle]] | | 20th century | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1083 | [[:d:Q7367841|Q7367841]] | [[Rose Mapendo]] | [[Mulenge]] | 1963 | [[República do Congo]]<br/>[[República Democrática do Congo]] | | |- | style='text-align:right'| 1084 | [[:d:Q7368341|Q7368341]] | [[Rosemary Crossley]] | [[Horsham]] | 1945-05-06 | [[Australia]] | 2023-05-10 | |- | style='text-align:right'| 1085 | [[:d:Q7376307|Q7376307]] | [[Ruby Doris Smith-Robinson]] | [[Atlanta]] | 1942-04-25 | [[Estados Unidos de América]] | 1967-10-09 | [[Ficheiro:Ruby Doris Smith-Robinson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1086 | [[:d:Q7376320|Q7376320]] | [[Ruby G. Woodson]] | [[Houston County]] | 1931-06-22 | [[Estados Unidos de América]] | 2008-02-08 | |- | style='text-align:right'| 1087 | [[:d:Q7376380|Q7376380]] | [[Ruby Sales]] | | 1948-07-08 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1088 | [[:d:Q7378858|Q7378858]] | [[Rukhsana Kausar]] | | 1989 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1089 | [[:d:Q7378860|Q7378860]] | [[Rukhsana Sultana]] | [[Jalandhar]] | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1090 | [[:d:Q7382924|Q7382924]] | [[Ruth Clusen]] | [[Bruce]] | 1922-06-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-03-14 | |- | style='text-align:right'| 1091 | [[:d:Q7383056|Q7383056]] | [[Ruth Johnson Colvin]] | [[Chicago]] | 1916-12-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-08-18 | [[Ficheiro:Ruth Johnson Colvin, 2006 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1092 | [[:d:Q7383158|Q7383158]] | [[Ruth P. Smith]] | [[Deal]] | 1907-08-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2010-01-22 | |- | style='text-align:right'| 1093 | [[:d:Q7383181|Q7383181]] | [[Ruth Rasnic]] | [[Xerusalén]] | 1932-10-31 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Ruth Rasnic.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1094 | [[:d:Q7387528|Q7387528]] | [[S. Haunani Apoliona]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1095 | [[:d:Q7402892|Q7402892]] | [[Sakena Yacoobi]] | [[Herat]] | 1950 | [[Afganistán]] | | [[Ficheiro:Sakena Yacoobi Profile.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1096 | [[:d:Q7403170|Q7403170]] | [[Sakura Saunders]] | | 1979 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1097 | [[:d:Q7404995|Q7404995]] | [[Sallie Robinson]] | | 1851 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1098 | [[:d:Q7405000|Q7405000]] | [[Sallie Wyatt Stewart]] | | 1881 | [[Estados Unidos de América]] | 1951-07 | |- | style='text-align:right'| 1099 | [[:d:Q7405202|Q7405202]] | [[Sally Lilienthal]] | [[Portland, Oregón|Portland]] | 1919-12-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-10-24 | [[Ficheiro:Sally Lilienthal portrait 2.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1100 | [[:d:Q7405355|Q7405355]] | [[Salma Ataullahjan]] | [[Mardan]] | 1952-04-29 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:SenatorSalma(Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1101 | [[:d:Q7408829|Q7408829]] | [[Samaria (Mitcham) Bailey]] | [[Macon, Xeorxia|Macon]] | 1947-06-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Samaria Bailey.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1102 | [[:d:Q7417424|Q7417424]] | [[Sandy Pollack]] | | 1948 | | 1985-01-19 | |- | style='text-align:right'| 1103 | [[:d:Q7417438|Q7417438]] | [[Sandy Rios]] | [[Carmi]] | 1949 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1104 | [[:d:Q7421678|Q7421678]] | [[Sara Kruzan]] | [[California]] | 1978-01-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sara Kruzan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1105 | [[:d:Q7421738|Q7421738]] | [[Sara Payne]] | | 1969-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1106 | [[:d:Q7421775|Q7421775]] | [[Sara Snow]] | [[Ann Arbor]] | 1976-07-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1107 | [[:d:Q7422126|Q7422126]] | [[Sarah Brady]] | [[Kirksville]] | 1942-02-06 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-04-03 | [[Ficheiro:James and Sarah Brady.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1108 | [[:d:Q7422201|Q7422201]] | [[Sarah Conlon]] | [[Belfast]] | 1926-01-20 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2008-07-19 | |- | style='text-align:right'| 1109 | [[:d:Q7422340|Q7422340]] | [[Sarah Goddard Power]] | | 1935-06-19 | | 1987-03-24 | |- | style='text-align:right'| 1110 | [[:d:Q7422374|Q7422374]] | [[Sarah Harris Fayerweather]] | [[Norwich]] | 1812-04-16 | [[Estados Unidos de América]] | 1878-11-16 | [[Ficheiro:Sarah Harris Fayerweather.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1111 | [[:d:Q7422421|Q7422421]] | [[Sarah J. Garnet]] | [[Brooklyn]] | 1831-07-31 | [[Estados Unidos de América]] | 1911-09-17 | [[Ficheiro:Sarah J. Garnet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1112 | [[:d:Q7422557|Q7422557]] | [[Sarah Mae Flemming]] | [[Eastover]] | 1933-06-28 | [[Estados Unidos de América]] | 1993-06-16 | [[Ficheiro:Sarah Mae Flemming.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1113 | [[:d:Q7422923|Q7422923]] | [[Sarah Wykes]] | [[York]] | 1965-07 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1114 | [[:d:Q7450812|Q7450812]] | [[Senkodi]] | | | [[India]] | 2011 | |- | style='text-align:right'| 1115 | [[:d:Q7461582|Q7461582]] | [[Shaheen Mistri]] | [[Bombai]] | 1971-03-16 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1116 | [[:d:Q7461792|Q7461792]] | [[Shahira Amin]] | [[Exipto]] | | [[Exipto]] | | |- | style='text-align:right'| 1117 | [[:d:Q7477757|Q7477757]] | [[Camille Gottlieb]] | [[Montecarlo|Monte Carlo]] | 1998-07-15 | [[Mónaco]] | | |- | style='text-align:right'| 1118 | [[:d:Q7487577|Q7487577]] | [[Shamita Naidoo]] | [[Durban]] | 1978 | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Shamita Naidoo speaks at Motala Heights B Community Meeting 28 February 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1119 | [[:d:Q7489048|Q7489048]] | [[Shantha Sinha]] | [[Nellore]] | 1950-01-07 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1120 | [[:d:Q7493004|Q7493004]] | [[Sheila Baxter]] | | 1933 | [[Canadá]] | 2022-12-19 | |- | style='text-align:right'| 1121 | [[:d:Q7504834|Q7504834]] | [[Shukla Bose]] | [[Darjeeling]] | | [[India]] | | [[Ficheiro:Shukla bose.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1122 | [[:d:Q7505902|Q7505902]] | [[Shy Keenan]] | | 1963 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1123 | [[:d:Q7533470|Q7533470]] | [[Siân Berry]] | [[Cheltenham]] | 1974-07-09<br/>1974-07 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Official portrait of Siân Berry MP crop 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1124 | [[:d:Q7561738|Q7561738]] | [[Sonia Nassery Cole]] | [[Cabul]] | 1968-12-05 | [[Afganistán]] | | |- | style='text-align:right'| 1125 | [[:d:Q7599087|Q7599087]] | [[Stanislawa Dabrowski]] | | 1926 | [[Australia]] | 2020-08 | |- | style='text-align:right'| 1126 | [[:d:Q7608257|Q7608257]] | [[Stephanie Danielle Roth]] | | 1970 | [[Francia]]<br/>[[Suíza]] | | [[Ficheiro:Stephanie Danielle Roth, 2011 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1127 | [[:d:Q7634264|Q7634264]] | [[Sue Rodriguez]] | [[Winnipeg]] | 1950-08-02 | [[Canadá]] | 1994-02-12 | |- | style='text-align:right'| 1128 | [[:d:Q7647662|Q7647662]] | [[Susan Charles Rankin]] | | 1957 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1129 | [[:d:Q7648336|Q7648336]] | [[Susan Roosevelt Weld]] | | 1948-04-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1130 | [[:d:Q7648747|Q7648747]] | [[Susanne Bartsch]] | [[Bäretswil]] | 1951 | | | [[Ficheiro:Suzanne Bartsch 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1131 | [[:d:Q7650798|Q7650798]] | [[Suzanne Clarke McDonough]] | | 1933 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1132 | [[:d:Q7655198|Q7655198]] | [[Sweet Alice Harris]] | [[Gadsden]] | 1934-01-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sweet Alice Harris receiving an honorary Doctor of Humane Letters degree in 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1133 | [[:d:Q7660953|Q7660953]] | [[Sylvia Levin]] | [[Brooklyn]] | 1917-09-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-06-25 | |- | style='text-align:right'| 1134 | [[:d:Q7660965|Q7660965]] | [[Sylvia Mendez]] | [[Santa Ana, Estados Unidos|Santa Ana]] | 1936-06-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sylvia Mendez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1135 | [[:d:Q7683248|Q7683248]] | [[Tania Major]] | [[Cairns]]<br/>[[Kowanyama]] | 1981-06-13<br/>1982 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Tania Major OT3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1136 | [[:d:Q7685369|Q7685369]] | [[Taramon Bibi]] | | 1950s | [[Bangladesh]] | 2018-12-01 | |- | style='text-align:right'| 1137 | [[:d:Q7685788|Q7685788]] | [[Taren Stinebrickner-Kauffman]] | [[Australia]] | 1981-11-14 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Taren Stinebrickner-Kauffman NYC 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1138 | [[:d:Q7690893|Q7690893]] | [[Te Paekiomeka Joy Ruha]] | | 1931-02-21 | [[Nova Zelandia]] | 2011-12-16 | |- | style='text-align:right'| 1139 | [[:d:Q7702235|Q7702235]] | [[Teresa Villarreal]] | [[Nuevo León]] | 1883 | [[México]] | No/unknown value | [[Ficheiro:Teresa Villarreal on the cover of El Obrero, November 17, 1910.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1140 | [[:d:Q7703632|Q7703632]] | [[Terri Sue Webb]] | [[Oregón]] | 1974 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Bendprotest (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1141 | [[:d:Q7704933|Q7704933]] | [[Terry Rakolta]] | [[Bloomfield Hills]] | 1944-09-18 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1142 | [[:d:Q7781083|Q7781083]] | [[Thelma Mothershed-Wair]] | [[Bloomburg]] | 1940-11-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-10-19 | [[Ficheiro:Thelma Mothershed Wair (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1143 | [[:d:Q7795571|Q7795571]] | [[Thomasina Jordan]] | | 1929 | [[Estados Unidos de América]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 1144 | [[:d:Q7807924|Q7807924]] | [[Tina Manning]] | | | [[Estados Unidos de América]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 1145 | [[:d:Q7809207|Q7809207]] | [[Tirhas Habtegiris]] | | 1978 | [[Eritrea]] | 2005-12-14 | |- | style='text-align:right'| 1146 | [[:d:Q7809935|Q7809935]] | [[Titewhai Harawira]] | [[Whakapara]] | 1932-10 | [[Nova Zelandia]] | 2023-01-24 | [[Ficheiro:Titewhai Harawira (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1147 | [[:d:Q7827479|Q7827479]] | [[Tory Christman]] | [[Estados Unidos de América]] | 1947-06-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:2008 December 26 Tory Christman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1148 | [[:d:Q7831817|Q7831817]] | [[Tracy Posner]] | [[Estados Unidos de América]] | 1962 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1149 | [[:d:Q7847243|Q7847243]] | [[Trude Lash]] | | 1908-06-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2004-02-04 | [[Ficheiro:Gertrude von Adam Wenzel Pratt Lash (1908-2004) was born in Germany and earned her doctorate in philosophy from the University (641cc545-9843-4303-89a4-1b3b1c4f7fc0).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1150 | [[:d:Q7849564|Q7849564]] | [[Tsering Dolma Gyaltong]] | [[Lhasa|Lhassa]] | 1930-08-27 | [[Canadá]]<br/>[[Reino do Tíbet]] | 2018-03-05 | |- | style='text-align:right'| 1151 | [[:d:Q7850359|Q7850359]] | [[Tsuyako Kitashima]] | | 1918 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-12-29 | |- | style='text-align:right'| 1152 | [[:d:Q7852395|Q7852395]] | [[Tulsi Gowda]] | [[Honnāli]] | 1944 | [[India]] | 2024-12-16 | [[Ficheiro:Tulsi Gowda receiving Padma Shri award (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1153 | [[:d:Q7901261|Q7901261]] | [[Ursula Bright]] | | 1835-07-05 | [[Reino Unido]] | 1915-03-12 | |- | style='text-align:right'| 1154 | [[:d:Q7901884|Q7901884]] | [[Usha Mehta]] | [[Gujarat]] | 1920-03-25 | [[India]] | 2000-08-11 | [[Ficheiro:Usha Mehta.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1155 | [[:d:Q7909226|Q7909226]] | [[Valambal]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1156 | [[:d:Q7910889|Q7910889]] | [[Valentina Sturza]] | [[Ciuciuleni]] | 1929 | [[Moldova]]<br/>[[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 1157 | [[:d:Q7916533|Q7916533]] | [[Vashti McCollum]] | [[Lyons]] | 1912-11-06 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-08-20 | |- | style='text-align:right'| 1158 | [[:d:Q7919232|Q7919232]] | [[Velma Bronn Johnston]] | [[Reno, Nevada|Reno]] | 1912-03-05 | [[Estados Unidos de América]] | 1977-06-27 | [[Ficheiro:Annie3VelmaJohnston.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1159 | [[:d:Q7922470|Q7922470]] | [[Veronica de Klerk]] | [[Kimberley]] | 1947-11-26 | [[Namibia]] | | |- | style='text-align:right'| 1160 | [[:d:Q7925443|Q7925443]] | [[Vicki Shiran]] | [[O Cairo]] | 1947-02-28 | [[Israel]] | 2004-03-15 | [[Ficheiro:Vicki Shiran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1161 | [[:d:Q7926737|Q7926737]] | [[Victoria Gray Adams]] | [[Hattiesburg]] | 1926-11-05 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-08-12 | |- | style='text-align:right'| 1162 | [[:d:Q7928164|Q7928164]] | [[Vidya Bal]] | | 1937-01-12 | [[India]]<br/>[[Dominio da India]] | 2020-01-30 | [[Ficheiro:Vidya Bal Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1163 | [[:d:Q7932195|Q7932195]] | [[Vincenza Carrieri-Russo]] | [[Newark]] | 1984-06-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Vincenza walking the Runway at Miss Unites States in DC.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1164 | [[:d:Q7932565|Q7932565]] | [[Vinie Burrows]] | [[Nova York]] | 1924-11-15 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-12-25 | |- | style='text-align:right'| 1165 | [[:d:Q7934359|Q7934359]] | [[Virginia Thomas]] | [[Omaha, Nebrasca|Omaha]] | 1957-02-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ginni Thomas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1166 | [[:d:Q7934662|Q7934662]] | [[Virginia Whitehill]] | [[New Rochelle]] | 1928-07-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-09-15 | |- | style='text-align:right'| 1167 | [[:d:Q7937914|Q7937914]] | [[Vivion Brewer]] | [[Little Rock]] | 1900-10-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1991-06-18 | |- | style='text-align:right'| 1168 | [[:d:Q7969105|Q7969105]] | [[Wardah Hafidz]] | [[Jombang]] | 1952-10-28 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Wardah Hafidz in "Jakarta Disorder" (documentary).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1169 | [[:d:Q7976952|Q7976952]] | [[Waziyatawin]] | [[Virginia (Q986681)|Virginia]] | 1968-02-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Waziyatawin Occupy Oakland 2011.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1170 | [[:d:Q7982787|Q7982787]] | [[Wendy Seltzer]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Wendy Seltzer-20070614.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1171 | [[:d:Q8025988|Q8025988]] | [[Winson Hudson]] | | 1916-11-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2004-05-01 | |- | style='text-align:right'| 1172 | [[:d:Q8046617|Q8046617]] | [[Yael Cohen Braun]] | [[Suráfrica]] | 1986-11-05 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Yael Cohen (7173035506) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1173 | [[:d:Q8048204|Q8048204]] | [[Yana Mintoff]] | [[Malta]] | 1951-08-21 | [[Malta]] | | [[Ficheiro:Yana Mintoff Bland (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1174 | [[:d:Q8052163|Q8052163]] | [[Yemisi Ransome-Kuti]] | | | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Yemisi Ransome-Kuti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1175 | [[:d:Q8055828|Q8055828]] | [[Yorm Bopha]] | [[Camboxa]] | 1983 | [[Camboxa]] | | |- | style='text-align:right'| 1176 | [[:d:Q8061525|Q8061525]] | [[Yuri Kochiyama]] | [[San Pedro, Estados Unidos]] | 1921-05-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-06-01 | [[Ficheiro:Yuri Kochiyama.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1177 | [[:d:Q8062516|Q8062516]] | [[Yvonne Swan]] | | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 1178 | [[:d:Q8072670|Q8072670]] | [[Zipporah Nawa]] | | 1945-03-01 | [[Suráfrica]] | 2007-11-05 | |- | style='text-align:right'| 1179 | [[:d:Q8073244|Q8073244]] | [[Zodwa Nsibande]] | [[KwaZulu-Natal]] | 1984 | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Zodwa Nsibande.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1180 | [[:d:Q8073365|Q8073365]] | [[Zofia Kirkor-Kiedroniowa]] | [[Borów]] | 1872-05-14 | [[Polonia]] | 1952-06-15 | [[Ficheiro:Olga Boznańska 1903-1905 Zofia Kirkor Kiedroniowa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1181 | [[:d:Q8076614|Q8076614]] | [[Áine Ní Chonaill]] | [[Cork]] | 1952-08-17 | [[Irlanda]] | | |- | style='text-align:right'| 1182 | [[:d:Q8198059|Q8198059]] | [[Anna María Martínez Sagi|Anna Maria Martínez Sagi]] | [[Barcelona]] | 1907-02-16 | [[España]] | 2000-01-02 | [[Ficheiro:Anna Maria Martínez Sagi.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1183 | [[:d:Q8200129|Q8200129]] | [[Anna Murià]] | [[Barcelona]] | 1904-04-21 | [[España]] | 2002-09-27 | [[Ficheiro:Anna i Jo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1184 | [[:d:Q8201100|Q8201100]] | [[Antonia Tarragó]] | [[Chile]] | 1832 | [[Chile]] | 1916 | [[Ficheiro:Roman, Samuel - Mon a Le Brun & Tarrago 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1185 | [[:d:Q8201988|Q8201988]] | [[Antònia Abelló]] | [[Reus]] | 1913-09-13 | | 1984-03-12 | [[Ficheiro:Antonia abello.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1186 | [[:d:Q8349078|Q8349078]] | [[Concha Liaño Gil]] | [[Épinay-sur-Seine]] | 1916-11-24 | [[España]]<br/>[[Francia]] | 2014-04-19 | [[Ficheiro:Concha Liano, Rojo y Negro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1187 | [[:d:Q8561615|Q8561615]] | [[Domitila Ulloa]] | | | [[Chile]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1188 | [[:d:Q8964281|Q8964281]] | [[Gloria Bonder]] | [[Buenos Aires]] | 1950 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Gloria Bonder.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1189 | [[:d:Q9029193|Q9029193]] | [[Marisela Ortiz Escobedo]] | [[Piedras Negras]] | 1958-06-12 | [[México]] | 2010-12-16 | [[Ficheiro:Marisela Escobedo.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1190 | [[:d:Q9029685|Q9029685]] | [[Martha Gonzalez]] | | 1971 | [[Colombia]] | 2007-06-11 | |- | style='text-align:right'| 1191 | [[:d:Q9029949|Q9029949]] | [[María Auxiliadora Delgado]] | [[Montevideo]] | 1937-03-11 | [[Uruguai]] | 2019-07-31 | [[Ficheiro:Mauxiliadora.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1192 | [[:d:Q9052219|Q9052219]] | [[Olívia Santana]] | [[Salvador, Baía|Salvador]] | 1967-03-25 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:2023-03-30 Seminário - Cuidar, Verbo Transitivo 06 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1193 | [[:d:Q9080852|Q9080852]] | [[Sylvia del Villard]] | [[Santurce, San Xoán|Santurce]] | 1928-02-28<br/>1927-02-28 | [[Porto Rico]] | 1990-02-05 | |- | style='text-align:right'| 1194 | [[:d:Q9086125|Q9086125]] | [[Teresa González de Fanning]] | [[Nepeña District]] | 1836-08-12 | [[Perú]] | 1918-04-07 | [[Ficheiro:Teresa González de Fanning.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1195 | [[:d:Q9155366|Q9155366]] | [[Anna Laszuk]] | [[Varsovia]] | 1969-11-09 | [[Polonia]] | 2012-10-12 | [[Ficheiro:Anna Laszuk (grób) 1.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1196 | [[:d:Q9253258|Q9253258]] | [[Elisabetta Sanna Porcu]] | [[Codrongianos]] | 1788-04-23 | [[Kingdom of Sardinia]] | 1857-02-17 | [[Ficheiro:Elisabetta Sanna Porcu, sin marco (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1197 | [[:d:Q9353997|Q9353997]] | [[Tatsiana Vanina]] | [[Pastavy]] | 1960-01-30 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 1198 | [[:d:Q9356872|Q9356872]] | [[Teodora Męczkowska]] | [[Łowicz]] | 1870-12-27 | [[Polonia]] | 1954-12-11 | [[Ficheiro:Teodora Męczkowska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1199 | [[:d:Q9359695|Q9359695]] | [[Nora Castañeda]] | [[Caracas]] | 1942-06-12 | [[Venezuela]] | 2015-05-16<br/>2015-05-17 | |- | style='text-align:right'| 1200 | [[:d:Q9370402|Q9370402]] | [[Walentyna Sytnicka]] | | 1985-01-28 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1201 | [[:d:Q9383443|Q9383443]] | [[Yga Kostrzewa]] | | 1973-09-12 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Yga Kostrzewa adiusted.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1202 | [[:d:Q9697660|Q9697660]] | [[Carolina Larriera]] | [[Bahía Blanca]] | 1973-02-13 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 1203 | [[:d:Q10271849|Q10271849]] | [[Eliane Potiguara]] | [[Río de Xaneiro]] | 1950-09-29 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Eliane Potiguara.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1204 | [[:d:Q10272127|Q10272127]] | [[Elza Monnerat]] | [[Sapucaia]] | 1913-10-13 | [[Brasil]] | 2004-08-11 | |- | style='text-align:right'| 1205 | [[:d:Q10284535|Q10284535]] | [[Francisca das Chagas da Trindade]] | [[Teresina]] | 1966-03-26 | [[Brasil]] | 2003-07-26 | [[Ficheiro:Deputada Francisca Trindade.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1206 | [[:d:Q10317425|Q10317425]] | [[Leontina de Cabral Hogan]] | [[Funchal, Madeira|Funchal]] | 1886-01-06 | [[Portugal]]<br/>[[Reino de Portugal]] | 1943-01-18 | [[Ficheiro:Leontina-Cabral-Hogan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1207 | [[:d:Q10321084|Q10321084]] | [[Lutgarda Guimarães de Caires]] | [[Vila Real de Santo António]] | 1858-11-17 | [[Portugal]]<br/>[[Reino de Portugal]] | 1935-03-30 | [[Ficheiro:D. Luthgarda de Caires - Brasil-Portugal (16Jul1913).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1208 | [[:d:Q10321827|Q10321827]] | [[Luíza Brunet]] | [[Itaporã]] | 1962-05-24 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:2023-08-08 Conselho Nacional do Ministério Público 17 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1209 | [[:d:Q10324744|Q10324744]] | [[Manuela d'Ávila]] | [[Porto Alegre]] | 1981-08-18 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Entrega do relatório do GT de combate ao ódio para o Ministro Silvio Almeida (53025635428) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1210 | [[:d:Q10326108|Q10326108]] | [[Maria Tomásia Figueira Lima]] | [[Sobral, Ceará|Sobral]] | 1826 | [[Brasil]] | 1902 | [[Ficheiro:Maria Tomásia Figueira Lima (1826-1902).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1211 | [[:d:Q10335972|Q10335972]] | [[Nega Gizza]] | [[Río de Xaneiro]] | 1977-06-22 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Nega Gizza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1212 | [[:d:Q10368383|Q10368383]] | [[Sara Barros Leitão]] | [[Porto, Portugal|Porto]] | 1990-07-31 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 1213 | [[:d:Q10389092|Q10389092]] | [[Vange Leonel]] | [[São Paulo]] | 1963-05-04 | [[Brasil]] | 2014-07-14 | |- | style='text-align:right'| 1214 | [[:d:Q10417572|Q10417572]] | [[Ge Jianhao]] | | 1865-09 | | 1943-03-16 | [[Ficheiro:GeJianHao.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1215 | [[:d:Q10566784|Q10566784]] | [[Gao Chunxiang]] | | | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1216 | [[:d:Q10751926|Q10751926]] | [[Cô Bắc]] | [[Bắc Giang]] | 1906 | [[French Tonkin]] | 1943 | |- | style='text-align:right'| 1217 | [[:d:Q10853836|Q10853836]] | [[Manda Zand Ervin]] | | | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 1218 | [[:d:Q10862979|Q10862979]] | [[Luba Blum-Bielicka]] | [[Vilnius]] | 1906 | [[Polonia]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 1219 | [[:d:Q10918287|Q10918287]] | [[Lü Jinghua]] | [[Chongqing]] | 1960 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1220 | [[:d:Q11229071|Q11229071]] | [[Sara Rus]] | [[Łódź]] | 1927-01-25 | [[Arxentina]] | 2024-01-24 | [[Ficheiro:Sara Laskier de Rus - Madre de Plaza de Mayo Línea fundadora - Madre de Daniel Rus víctima de la dictadura militar argentina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1221 | [[:d:Q11290927|Q11290927]] | [[Elizabeth Margaret Vater Longley]] | | 1830-08-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1912-04-16 | |- | style='text-align:right'| 1222 | [[:d:Q11427603|Q11427603]] | [[Kuni Hotta]] | [[Takaoka]] | 1890 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1985 | |- | style='text-align:right'| 1223 | [[:d:Q11455797|Q11455797]] | [[Tomii Oto]] | [[Tatsuno Domain]] | 1866-07-18 | [[Xapón]] | 1885-12-02 | |- | style='text-align:right'| 1224 | [[:d:Q11513134|Q11513134]] | [[Masako Hoshino]] | [[Bunkyō]] | 1932-01-08 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2022-12-02 | |- | style='text-align:right'| 1225 | [[:d:Q11541246|Q11541246]] | [[Kusunose Kita]] | [[Kochi]] | 1836-10-18 | [[Xapón]] | 1920-10-18 | [[Ficheiro:Kusunose-Kita-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1226 | [[:d:Q11553823|Q11553823]] | [[Natsu Kawasaki]] | | 1889-06-25 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1966-11-16 | [[Ficheiro:Natsu-Kawasaki-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1227 | [[:d:Q11576909|Q11576909]] | [[Thando Hopa]] | [[Sebokeng]] | 1989 | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Thando Hopa at World Economic Forum.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1228 | [[:d:Q11582219|Q11582219]] | [[Ryō Aizawa]] | [[Prefectura de Aomori]] | 1910-05-15 | [[Xapón]] | 1936-01-28 | |- | style='text-align:right'| 1229 | [[:d:Q11585417|Q11585417]] | [[Ayako Ishigaki]] | [[Ushigome-ku]] | 1903-09-21 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Xapón]] | 1996-11-12 | [[Ficheiro:Prince-1963-August-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1230 | [[:d:Q11640917|Q11640917]] | [[Amina Tyler]] | [[Tunes]] | 1994-12-07 | [[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Amina Tyler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1231 | [[:d:Q11650654|Q11650654]] | [[Nabeshima Nagako]] | [[Prefectura de Kyoto]] | 1855-07-01 | [[Xapón]] | 1941-01-03 | [[Ficheiro:Nabeshima Nagako.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1232 | [[:d:Q11667235|Q11667235]] | [[Rika Kayama]] | [[Sapporo]] | 1960-07-01 | [[Xapón]] | | [[Ficheiro:Rika Kayama.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1233 | [[:d:Q11675583|Q11675583]] | [[Momoyo Kamo]] | | 1948-10-11 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1234 | [[:d:Q11682364|Q11682364]] | [[Hebe de Bonafini]] | [[Ensenada]] | 1928-12-04 | [[Arxentina]] | 2022-11-20 | [[Ficheiro:Hebe de Bonafini 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1235 | [[:d:Q11715999|Q11715999]] | [[Jadwiga Zamoyska]] | [[Varsovia]] | 1831-07-04 | | 1923-11-04 | [[Ficheiro:Jadwiga z Działyńskich Zamoyska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1236 | [[:d:Q11727471|Q11727471]] | [[Joanna Najfeld]] | [[Polonia]] | 1982 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1237 | [[:d:Q11731798|Q11731798]] | [[Józefa Machay-Mikowa]] | [[Jabłonka]] | 1897-11-13 | [[Segunda República Polaca]] | 1942-10-14 | [[Ficheiro:Mikowa Jozefa nagrobek 2022.10.13 z.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1238 | [[:d:Q11769849|Q11769849]] | [[Marianna de Crescenzo]] | [[Nápoles]] | 1817-04-13 | [[Reino das Dúas Sicilias]] | 1869-05-19 | [[Ficheiro:Giovannara foto collodio 1860.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1239 | [[:d:Q11849880|Q11849880]] | [[Agnes von Konow]] | [[Hollola]] | 1868-03-05 | [[Finlandia]] | 1944-05-15 | [[Ficheiro:Agnes von Konow.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1240 | [[:d:Q11871011|Q11871011]] | [[Kersti Juva]] | [[Helsinqui]] | 1948-09-17 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Kersti Juva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1241 | [[:d:Q11882967|Q11882967]] | [[Miranda Vuolasranta]] | | 1959 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1242 | [[:d:Q11906022|Q11906022]] | [[Antonia Arjona Luque]] | | 1930 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1243 | [[:d:Q11912504|Q11912504]] | [[Carme Llauradó i Martí]] | | 1915 | [[España]] | 2005-01-05 | |- | style='text-align:right'| 1244 | [[:d:Q11912508|Q11912508]] | [[Carme Sureda i Bosch]] | [[Santa Coloma de Queralt]] | 20th century | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1245 | [[:d:Q11916595|Q11916595]] | [[Daniela Ortiz]] | [[Cuzco]] | 1985 | [[Perú]] | | [[Ficheiro:Recorregut pels matisos i diferents fases d' "Estat-nació", una obra de la Col·lecció MACBA de Daniela Ortiz i Xosé Quiroga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1246 | [[:d:Q11916959|Q11916959]] | [[Alexia Bohwim]] | [[Oslo]] | 1969-03-13 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1247 | [[:d:Q11917141|Q11917141]] | [[Didín Puig]] | [[Guadassuar]] | 1927 | [[España]] | 2019-02-08 | [[Ficheiro:Didin Puig (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1248 | [[:d:Q11919198|Q11919198]] | [[Empar Granell i Tormos]] | [[Borriana]] | 1945 | | 2010-05-07 | |- | style='text-align:right'| 1249 | [[:d:Q11919400|Q11919400]] | [[Enriqueta Cantero Cantero]] | [[Lucena, Andalucía|Lucena]] | 1932 | [[España]] | 2005 | |- | style='text-align:right'| 1250 | [[:d:Q11928408|Q11928408]] | [[Josefina Manresa]] | [[Quesada, Xaén|Quesada]] | 1916-01-02 | [[España]] | 1987-02-18 | [[Ficheiro:Josefina Manresa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1251 | [[:d:Q11931364|Q11931364]] | [[Leonor Joher Besalú]] | [[Orriols]] | 1936 | [[España]] | 1999-05-23 | |- | style='text-align:right'| 1252 | [[:d:Q11935427|Q11935427]] | [[Carme Junyent]] | [[Masquefa]] | 1955-02-04 | [[España]] | 2023-09-03 | [[Ficheiro:Carme Junyent (Dani Blancoren argazkia, 2020ko otsailekoa)-01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1253 | [[:d:Q11935479|Q11935479]] | [[María Salvo Iborra]] | [[Sabadell]] | 1920-05-27 | [[España]] | 2020-11-16 | [[Ficheiro:Maria Salvo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1254 | [[:d:Q11935768|Q11935768]] | [[María Ángeles Rivas Ureña]] | [[Targuist]] | 1935 | [[España]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 1255 | [[:d:Q11951577|Q11951577]] | [[Teresa Alabèrnia i Domènech]] | [[Palamós]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1256 | [[:d:Q12011003|Q12011003]] | [[Yog Maya]] | | 1861 | [[Nepal]] | 1942 | |- | style='text-align:right'| 1257 | [[:d:Q12023412|Q12023412]] | [[Jana Zwyrtek Hamplová]] | | 1965-05-18 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 1258 | [[:d:Q12035660|Q12035660]] | [[Marta Kottová]] | [[Černovice]] | 1929-02-22 | [[República Checa]] | 2017-06-18 | |- | style='text-align:right'| 1259 | [[:d:Q12058711|Q12058711]] | [[Tereza Stöckelová]] | | 1977 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 1260 | [[:d:Q12061500|Q12061500]] | [[Ruchama Marton]] | [[Xerusalén]] | 1937 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Ruchama Marton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1261 | [[:d:Q12155701|Q12155701]] | [[Alicia Miyares]] | [[Les Arriondes]] | 1963-04-30 | [[España]] | | [[Ficheiro:Alicia Miyares.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1262 | [[:d:Q12180652|Q12180652]] | [[Amira Yahyaoui]] | [[Ksar Hadada]] | 1984-08-06 | [[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Une ONG tunisienne sintéresse à lactivité parlementaire (8077682944).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1263 | [[:d:Q12181307|Q12181307]] | [[Olivia Zemor]] | | 1948 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1264 | [[:d:Q12210160|Q12210160]] | [[Khalida Jarrar]] | [[Nablus]] | 1963-02-09 | [[Estado de Palestina]] | | [[Ficheiro:Khalida Jarrar (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1265 | [[:d:Q12230909|Q12230909]] | [[Fadila Saâdane]] | | 1938-04-10 | [[Francia]] | 1960-06-17 | [[Ficheiro:Fadhila Saadane.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1266 | [[:d:Q12237104|Q12237104]] | [[Labiba Ahmad]] | | 1875 | [[Exipto]] | 1955-01-01 | [[Ficheiro:Labiba Ahmed.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1267 | [[:d:Q12237897|Q12237897]] | [[Leila Toubel]] | [[Hammam-Lif]] | 20th century | [[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Portrait Toubel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1268 | [[:d:Q12260927|Q12260927]] | [[Joxepa Arregi]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1919-04-09 | [[España]] | 2010-05-24 | [[Ficheiro:Joxepa Arregi. Ekintzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1269 | [[:d:Q12261351|Q12261351]] | [[Casilda Hernáez]] | [[Zizurkil]] | 1914-04-09 | [[España]] | 1992-08-31 | [[Ficheiro:Casilda Hernáez Vargas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1270 | [[:d:Q12268836|Q12268836]] | [[Veremunda Olasagarre]] | [[Pamplona]] | 1912-03-08 | [[España]] | 1970-06-26 | [[Ficheiro:Veremunda Olasagarre Irurzun.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1271 | [[:d:Q12291922|Q12291922]] | [[Rada Kirkovich]] | [[Koprivshtitsa]] | 1848-03-24 | [[Bulgaria]] | 1941-12-09 | [[Ficheiro:Рада Киркович.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1272 | [[:d:Q12295802|Q12295802]] | [[Saba Vazova]] | [[Sopot]] | 1834 | [[Bulgaria]]<br/>[[Imperio Otomán]] | 1912-11-12 | |- | style='text-align:right'| 1273 | [[:d:Q12348761|Q12348761]] | [[Heidi Goes]] | [[Ostend]] | 1976-03-15 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Goes 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1274 | [[:d:Q12358889|Q12358889]] | [[Alice Tisler]] | [[Kuura]] | 1893-08-04 | [[Estonia]]<br/>[[Imperio Ruso]] | 1918-02-23 | |- | style='text-align:right'| 1275 | [[:d:Q12362469|Q12362469]] | [[Eva Truuverk]] | [[Condado de Saare]] | 1970 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Truuverk, Eva.IMG 8326.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1276 | [[:d:Q12363735|Q12363735]] | [[Helju Vals]] | [[Tartu]] | 1929-03-01 | [[Estonia]] | 2011-05-31 | |- | style='text-align:right'| 1277 | [[:d:Q12364550|Q12364550]] | [[Ingla Leis]] | | 1933 | [[Estonia]] | 2023-10-25 | |- | style='text-align:right'| 1278 | [[:d:Q12369511|Q12369511]] | [[Maie Aav]] | | 1973-07-03 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1279 | [[:d:Q12369522|Q12369522]] | [[Maigi Käige]] | | 1984 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1280 | [[:d:Q12369749|Q12369749]] | [[Mari Raamot]] | [[Kuressaare Rural Municipality]] | 1872-08-06 | [[Estonia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1966-03-12 | [[Ficheiro:Mari Raamot 1932.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1281 | [[:d:Q12382462|Q12382462]] | [[Adela Figueroa]] | [[Lugo]] | 1948-12-06 | [[España]] | | [[Ficheiro:Adela Figueroa (AELG)-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1282 | [[:d:Q12391630|Q12391630]] | [[Laura Bugalho]] | [[Santiago de Compostela]] | 1964-05-06 | [[España]] | | [[Ficheiro:16-06-07 XUIZO LAURA 001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1283 | [[:d:Q12403622|Q12403622]] | [[Orit Ichilov]] | [[Ramat Gan]] | 1941-04-01 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1284 | [[:d:Q12403625|Q12403625]] | [[Orit Kamir]] | [[Xerusalén]] | 1961-04-08 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Orit k0441.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1285 | [[:d:Q12403627|Q12403627]] | [[Orly Binyamin]] | | 1960-03-14 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Prof. Orly Benjamin - Professor of Sociology - Bar-Ilan University.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1286 | [[:d:Q12404956|Q12404956]] | [[Galia Sabar]] | [[Israel]] | 1963 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Galia Sabar pic.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1287 | [[:d:Q12405803|Q12405803]] | [[Dina Feldman]] | [[Haifa]] | 1950 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Dina Feldman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1288 | [[:d:Q12405816|Q12405816]] | [[Delilah Amir]] | [[Xerusalén]] | 1930 | [[Israel]] | 2021-04-18 | |- | style='text-align:right'| 1289 | [[:d:Q12406374|Q12406374]] | [[Hansi Brand]] | [[Budapest]] | 1912-08-26 | [[Hungría]]<br/>[[Israel]] | 2000-04-09 | [[Ficheiro:D638-015 Hansi Brand (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1290 | [[:d:Q12406671|Q12406671]] | [[Helena Kagan]] | [[Tashkent]] | 1889-09-25 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Israel]] | 1978-09-24 | [[Ficheiro:הלנה כגן.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1291 | [[:d:Q12407270|Q12407270]] | [[Haviva Pedaya]] | [[Xerusalén]] | 1957-12-05 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Haviva Pedaya.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1292 | [[:d:Q12407433|Q12407433]] | [[Chaya Weizmann-Lichtenstein]] | [[Motal]] | 1879-09-13 | [[Israel]] | 1959-11-23 | |- | style='text-align:right'| 1293 | [[:d:Q12407551|Q12407551]] | [[Hanah Khushi]] | [[Turka]] | 1903-01-23 | [[Israel]] | 1973-07-20 | |- | style='text-align:right'| 1294 | [[:d:Q12407701|Q12407701]] | [[Tali Nir]] | [[Tel Aviv]] | 1973-04-28 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Tali-smaller.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1295 | [[:d:Q12408047|Q12408047]] | [[Yofi Tirosh]] | [[Maslul]] | 1970 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1296 | [[:d:Q12408150|Q12408150]] | [[Yael Sherer]] | [[Kokhav Ya'ir-Tzur Yig'al]] | 1982-10-05 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:יעל שרר.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1297 | [[:d:Q12408589|Q12408589]] | [[Leah Shakdiel]] | [[Xerusalén]] | 1951 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:לאה שקדיאל.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1298 | [[:d:Q12408629|Q12408629]] | [[Lotte Salzberger]] | | 1923 | [[Israel]] | 1994 | [[Ficheiro:Lotte Salzberger.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1299 | [[:d:Q12409527|Q12409527]] | [[Miriam Guez-Avigal]] | | | [[Israel]] | | [[Ficheiro:ד"ר מרים גז אביגל.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1300 | [[:d:Q12409744|Q12409744]] | [[Nabila Espanioly]] | [[Nazaret]] | 1955 | [[Israel]]<br/>[[Estado de Palestina]] | | [[Ficheiro:Nabila Espanioly.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1301 | [[:d:Q12409768|Q12409768]] | [[Noya Rimalt]] | | 1965-09 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Noya Rimalt נויה רימלט.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1302 | [[:d:Q12410008|Q12410008]] | [[Suzy Eban]] | [[Ismailia]] | 1921 | [[Israel]] | 2011-09-15 | [[Ficheiro:Suzi Eban (01381-000-17) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1303 | [[:d:Q12410181|Q12410181]] | [[Aida Touma-Sliman]] | [[Nazaret]] | 1964-07-16 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Aida Touma-Suleiman 2021.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1304 | [[:d:Q12410304|Q12410304]] | [[Einat Fishbain]] | | 1969-11-02 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1305 | [[:d:Q12410413|Q12410413]] | [[ענת קינן]] | | | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1306 | [[:d:Q12410889|Q12410889]] | [[Tzila Feinberg-Shoham]] | [[Jaffa]] | 1895-12-27 | [[Israel]] | 1988-08-13 | [[Ficheiro:צילה פיינברג שוהם.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1307 | [[:d:Q12411216|Q12411216]] | [[Rebecca Sieff]] | [[Leeds]] | 1890-02-23 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Israel]] | 1966-01-08 | [[Ficheiro:REBECCA SIEFF SPEAKING at THE WORLD "WIZO" ORGANIZATION IN TEL AVIV (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1308 | [[:d:Q12412112|Q12412112]] | [[Tami Biton]] | [[Xerusalén]] | 1971 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Tamibiton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1309 | [[:d:Q12412117|Q12412117]] | [[Tamar Berger]] | [[Kfar Shmaryahu]] | 1957-05-10 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1310 | [[:d:Q12471713|Q12471713]] | [[Alya Rohali]] | [[Iacarta]] | 1976-12-01 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Alya Rohali for Zayyan TV.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1311 | [[:d:Q12498502|Q12498502]] | [[Mien Soedarpo]] | [[Bandung]] | 1924-01-25 | [[Indonesia]] | 2013-01-16 | |- | style='text-align:right'| 1312 | [[:d:Q12508813|Q12508813]] | [[Roekmini Koesoemo Astoeti]] | [[Bojonegoro]] | 1938-09-04 | [[Indonesia]] | 1996-09-02 | |- | style='text-align:right'| 1313 | [[:d:Q12514091|Q12514091]] | [[Shanti L. Poesposoetjipto]] | [[Iacarta]] | 1949-04-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1314 | [[:d:Q12518361|Q12518361]] | [[Syarifah Nawawi]] | [[Bukittinggi]] | 1896 | [[Indonesia]] | 1988-04-17 | [[Ficheiro:COLLECTIE TROPENMUSEUM Portret van Moeharam Viranata Koesoema en zijn echtgenote Mien Nawawi TMnr 60025975.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1315 | [[:d:Q12525150|Q12525150]] | [[Yeni Rosa Damayanti]] | [[Bandung]] | 1968-07-03 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 1316 | [[:d:Q12525244|Q12525244]] | [[Yetty Rizali Noor]] | [[Países Baixos]] | 1924 | | 1982 | |- | style='text-align:right'| 1317 | [[:d:Q12590025|Q12590025]] | [[Nam Ja-hyun]] | [[Andong]] | 1872-12-07 | [[Korea under Japanese rule]] | 1933-08-22 | [[Ficheiro:남자현.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1318 | [[:d:Q12590866|Q12590866]] | [[Diana Kingsmill Wright]] | [[Otava]] | 1908-12-24 | [[Canadá]] | 1982-01-24 | [[Ficheiro:Diana Gordon-Lennox, Canadian skier, Winter Olympic Games, Garmisch-Partenkirchen, Germany, 1936.webp|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1319 | [[:d:Q12716736|Q12716736]] | [[Maria Kristine Sture]] | | 1988-09-08 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Maria Kristine Svendsen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1320 | [[:d:Q12720576|Q12720576]] | [[Ana Conta-Kernbach]] | [[Târgu Neamț]] | 1865-11-05 | [[Romanía]] | 1921-12-13 | |- | style='text-align:right'| 1321 | [[:d:Q12784490|Q12784490]] | [[Ana Dimnik]] | [[Hrastnik]] | 1852-07-12 | [[Reino dos Serbios, Croatas e Eslovenos (Q15102440)|Reino dos Serbios, Croatas e Eslovenos]]<br/>[[Cisleitania]]<br/>[[Imperio Austríaco]] | 1921-01-27 | [[Ficheiro:Ana Dimnik.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1322 | [[:d:Q12791722|Q12791722]] | [[Ivica Žnidaršič]] | [[Bučka]] | 1934-06-25 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1323 | [[:d:Q12859015|Q12859015]] | [[Marina Rikhvanova]] | | 20th century | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1324 | [[:d:Q12880739|Q12880739]] | [[Marika Mitsotakis]] | [[Atenas]] | 1930-11-29 | [[Grecia]] | 2012-05-06 | |- | style='text-align:right'| 1325 | [[:d:Q12880750|Q12880750]] | [[Margaret Chant-Papandreou]] | [[Oak Park]] | 1923-09-30 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Grecia]] | | [[Ficheiro:Μαργαρίτα Τσαντ-Παπανδρέου.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1326 | [[:d:Q12906471|Q12906471]] | [[Žamila Kolonomos]] | [[Bitola]] | 1922-06-18 | [[Macedonia do Norte]]<br/>[[República Federal Socialista de Iugoslavia]] | 2013-06-18 | [[Ficheiro:Žamila Kolonomos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1327 | [[:d:Q12956502|Q12956502]] | [[Branka Veselinović]] | [[Bečej]] | 1918-09-16 | [[Serbia]] | 2023-02-08 | [[Ficheiro:BrankaVeselinović.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1328 | [[:d:Q12967250|Q12967250]] | [[Liliosa Hilao]] | [[Bulan]] | 1950-03-14 | [[Filipinas]] | 1973-04-07 | |- | style='text-align:right'| 1329 | [[:d:Q12973522|Q12973522]] | [[Poopathy Kanapathipillai]] | [[Kiran]] | 1932-11-03 | [[Sri Lanka]] | 1988-04-19 | |- | style='text-align:right'| 1330 | [[:d:Q12999915|Q12999915]] | [[Duvvuri Subbamma]] | | 1881-11-15 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 1964-05-31 | [[Ficheiro:Duvvuri subbamma.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1331 | [[:d:Q13010468|Q13010468]] | [[శివరాజు సుబ్బమ్మ]] | | 1873 | | | |- | style='text-align:right'| 1332 | [[:d:Q13056503|Q13056503]] | [[Fljuza Hairullina]] | [[Bakalinsky District]] | 1960-02-07 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Хайруллина Флюза Тимергазимовна.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1333 | [[:d:Q13057426|Q13057426]] | [[Kalpana Chakma]] | | | [[Bangladesh]] | | |- | style='text-align:right'| 1334 | [[:d:Q13092677|Q13092677]] | [[Desak Made Hugeshia Dewi]] | [[Tabanan]] | 1971-03-02 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 1335 | [[:d:Q13110651|Q13110651]] | [[M. C. Josephine]] | | | [[India]] | 2022-04-10 | [[Ficheiro:M. C. Josephine 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1336 | [[:d:Q13379981|Q13379981]] | [[Mythili Sivaraman]] | [[Kakinada]] | 1940 | [[India]] | 2021-05-30 | |- | style='text-align:right'| 1337 | [[:d:Q13408837|Q13408837]] | [[Fatma Chamakh-Haddad]] | [[Tunes]] | 1936-03-10 | [[French protectorate of Tunisia]]<br/>[[Tunisia]] | 2013-05-02 | |- | style='text-align:right'| 1338 | [[:d:Q13414872|Q13414872]] | [[Muriel Casals]] | [[Aviñón]] | 1945-04-06 | [[Francia]]<br/>[[España]] | 2016-02-14<br/>2015-02-14 | [[Ficheiro:Via Catalana Barcelona Plaça Catalunya 92.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1339 | [[:d:Q13456220|Q13456220]] | [[Caroline Kerkhoven]] | [[Ámsterdam]] | 1840-02-20 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1915-01-25 | [[Ficheiro:Caroline Constance Albertina van der Hucht-Kerkhoven.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1340 | [[:d:Q13462978|Q13462978]] | [[Elizabeth Smart]] | [[Salt Lake City, Utah|Salt Lake City]] | 1987-11-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:COD Presents An Evening with Elizabeth Smart (53280517841) (3x4a).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1341 | [[:d:Q13466264|Q13466264]] | [[Christiane Ensslin]] | [[Bartholomä]] | 1939 | [[Alemaña]] | 2019-01-20 | |- | style='text-align:right'| 1342 | [[:d:Q13560236|Q13560236]] | [[Fannie Emanuel]] | | 1871-07-31 | [[Estados Unidos de América]] | 1934-03-31 | [[Ficheiro:Fannie Emanuel01.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1343 | [[:d:Q13560237|Q13560237]] | [[Marie Foster]] | [[Alberta]] | 1917-10-24 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-09-06 | |- | style='text-align:right'| 1344 | [[:d:Q13560238|Q13560238]] | [[Ruby Hurley]] | [[Washington, D.C.]] | 1909-11-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1980-08-09 | |- | style='text-align:right'| 1345 | [[:d:Q13560240|Q13560240]] | [[Marion Stamps]] | [[Jackson, Mississippi|Jackson]] | 1945-05-28 | [[Estados Unidos de América]] | 1996-08-28 | |- | style='text-align:right'| 1346 | [[:d:Q13560244|Q13560244]] | [[Dorothy Mae Richardson]] | | 1923 | [[Estados Unidos de América]] | 1991-04-28 | |- | style='text-align:right'| 1347 | [[:d:Q13560249|Q13560249]] | [[Lucille Times]] | [[Hope Hull]] | 1921-04-22 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-08-16 | [[Ficheiro:Lucille Times & Historical Marker.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1348 | [[:d:Q13561631|Q13561631]] | [[Panayiota Bertzikis]] | [[Tesalónica]] | 1981-12-07 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1349 | [[:d:Q13561695|Q13561695]] | [[Jenny Toomey]] | | 1968-02-25 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1350 | [[:d:Q13563065|Q13563065]] | [[Julia Tutwiler]] | [[Havana]]<br/>[[Tuscaloosa]] | 1841-08-15 | [[Estados Unidos de América]] | 1916-03-24 | [[Ficheiro:JuliaTutwiler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1351 | [[:d:Q13563103|Q13563103]] | [[Mary Christmas]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1352 | [[:d:Q13574559|Q13574559]] | [[Nezihe Muhiddin]] | [[Kandilli]] | 1889 | [[Imperio Otomán]]<br/>[[Turquía]] | 1958-02-10 | [[Ficheiro:Nezihe muhiddin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1353 | [[:d:Q13637604|Q13637604]] | [[Ila Mitra]] | [[Calcuta]] | 1925-10-18 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Paquistán]]<br/>[[Dominio da India]] | 2002-10-13 | [[Ficheiro:Ila Mitra (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1354 | [[:d:Q13650523|Q13650523]] | [[Moovalur Ramamirtham]] | | 1883 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 1355 | [[:d:Q13860389|Q13860389]] | [[Lara Alcázar]] | [[Samartín del Rei Aurelio]] | 1992-10-22 | [[España]] | | [[Ficheiro:FEMENSPAIN (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1356 | [[:d:Q14052793|Q14052793]] | [[Patsy Heymans]] | | 1961-12 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 1357 | [[:d:Q14329015|Q14329015]] | [[Selma Meyer]] | [[Ámsterdam]] | 1890-07-06 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1941-02-11 | [[Ficheiro:Sara Cato (Selma) Meyer 1890 1941.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1358 | [[:d:Q14562017|Q14562017]] | [[María del Refugio García]] | [[Municipality of Taretan]] | 1889 | [[México]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 1359 | [[:d:Q14631971|Q14631971]] | [[Hélène Passtoors]] | [[Eindhoven]] | 1942-08-09 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Hélène Passtoors (1989).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1360 | [[:d:Q14759067|Q14759067]] | [[Bracha Kapach]] | [[Iemen]] | 1923 | [[Iemen]]<br/>[[Israel]] | 2013-11-26 | [[Ficheiro:Bracha Kapach.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1361 | [[:d:Q14946799|Q14946799]] | [[Gigi Sohn]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Gigi-Sohn-Public-Knowledge-IP3-Awards-2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1362 | [[:d:Q14949536|Q14949536]] | [[Tzeporah Berman]] | [[London, Ontario|London]] | 1969-02-05 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Tzeporah Berman, 2009 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1363 | [[:d:Q14949563|Q14949563]] | [[Kamala-Jean Gopie]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1364 | [[:d:Q14949604|Q14949604]] | [[Nikki Thomas]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1365 | [[:d:Q15047463|Q15047463]] | [[Madeleine Simms]] | [[Viena]] | 1930-09-06 | | 2011-10-03 | |- | style='text-align:right'| 1366 | [[:d:Q15104242|Q15104242]] | [[Susan Kelly-Dreiss]] | [[Pensilvania]] | 1942 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1367 | [[:d:Q15197691|Q15197691]] | [[Justine le Clercq]] | [[A Haia]] | 1967 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Justine le clercq-1438028976.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1368 | [[:d:Q15208549|Q15208549]] | [[Michela Buscemi]] | [[Palermo]] | 1939-09-18 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Michela Buscemi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1369 | [[:d:Q15298651|Q15298651]] | [[Rahel Azaria]] | [[Xerusalén]] | 1977-12-21 | [[Israel]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rahel Azaria 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1370 | [[:d:Q15407293|Q15407293]] | [[Suzanne Chevet]] | [[Montjean-sur-Loire]] | 1899-09-25 | [[Francia]] | 1972-09-15 | |- | style='text-align:right'| 1371 | [[:d:Q15428548|Q15428548]] | [[Rosa Alarco Larrabure]] | [[Lima]] | 1911-11-03 | [[Perú]] | 1980-01-19 | |- | style='text-align:right'| 1372 | [[:d:Q15440235|Q15440235]] | [[Lorraine Gordon]] | [[Newark, Nova Jersey|Newark]] | 1922-10-15 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-06-09 | |- | style='text-align:right'| 1373 | [[:d:Q15453153|Q15453153]] | [[Hetty Johnston]] | [[Geelong]] | 1958-09-27 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1374 | [[:d:Q15461069|Q15461069]] | [[Myrtilla Miner]] | [[Brookfield]] | 1815-03-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1864-12-17 | [[Ficheiro:Myrtilla Miner.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1375 | [[:d:Q15462260|Q15462260]] | [[Essie Coffey]] | [[Goodooga]] | 1941-02-25<br/>1942 | [[Australia]] | 1998-01-03 | |- | style='text-align:right'| 1376 | [[:d:Q15487706|Q15487706]] | [[Susan Miles]] | [[Meerut]] | 1888-09-16 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1975-05-12 | |- | style='text-align:right'| 1377 | [[:d:Q15499818|Q15499818]] | [[Louise Thompson Patterson]] | [[Chicago]] | 1901-09-09 | [[Estados Unidos de América]] | 1999-08-27 | [[Ficheiro:Bundesarchiv Bild 183-78024-0026, Berlin, VII. DFD-Bundeskongress, Louise Thompson Patterson (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1378 | [[:d:Q15516012|Q15516012]] | [[Edith Windsor]] | [[Filadelfia]] | 1929-06-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-09-12 | [[Ficheiro:Edie Windsor DC Pride 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1379 | [[:d:Q15524777|Q15524777]] | [[Hilda Murrell]] | [[Shrewsbury]] | 1906-02-03 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1984-03-23 | |- | style='text-align:right'| 1380 | [[:d:Q15616390|Q15616390]] | [[Ann De Greef]] | | 1967 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 1381 | [[:d:Q15630766|Q15630766]] | [[Bárbara Heliodora]] | [[São João del Rei]] | 1759-12-03 | [[State of Brazil]] | 1819-05-24 | [[Ficheiro:Bárbara Heliodora.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1382 | [[:d:Q15658363|Q15658363]] | [[Prabha Khaitan]] | | 1942-11-01 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 2008-09-20 | |- | style='text-align:right'| 1383 | [[:d:Q15699749|Q15699749]] | [[Zoe Golescu]] | [[Craiova]] | 1792-12-30 | [[Romanía]] | 1879 | |- | style='text-align:right'| 1384 | [[:d:Q15726235|Q15726235]] | [[Sulochana]] | [[Jhochhen]] | 1955-03-12 | [[Nepal]] | | [[Ficheiro:Sulochana manandhar by Mahalaxmi silwal 3.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1385 | [[:d:Q15733755|Q15733755]] | [[Fartuun Adan]] | [[Mogadixo]] | 1969 | [[Somalia]] | | [[Ficheiro:Fartuun Adan of Somalia 1 - 2013 International Women of Courage Award Winner.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1386 | [[:d:Q15734265|Q15734265]] | [[Adri Bleuland van Oordt]] | [[Rotterdam]] | 1862-06-05 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1944-10-21 | [[Ficheiro:Adri Bleuland van Oordt zelfportret (uitsnede).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1387 | [[:d:Q15814189|Q15814189]] | [[Isabel Magkoeva]] | | 1991-01-20 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Isabel Magkoeva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1388 | [[:d:Q15821842|Q15821842]] | [[Josephine Witt]] | [[Hamburgo]] | 1993-06-22 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Josephine Witt, 2013 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1389 | [[:d:Q15860144|Q15860144]] | [[Clara Lanzi]] | [[Ajaccio]] | 1915-05-13 | [[Francia]] | 1986-10-22 | |- | style='text-align:right'| 1390 | [[:d:Q15949615|Q15949615]] | [[Isabel Andreu de Aguilar]] | [[Fajardo]] | 1887-11-27 | [[Porto Rico]] | 1948-04-07 | [[Ficheiro:Isabel Andreu de Aguilar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1391 | [[:d:Q15972608|Q15972608]] | [[Margaret Robertson Watt]] | [[Collingwood]] | 1868-06-04 | [[Canadá]] | 1948-11-29 | [[Ficheiro:Mrs Alfred Watt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1392 | [[:d:Q15974279|Q15974279]] | [[Jacqueline de Chambrun]] | [[Casablanca]] | 1920-12-19 | [[Francia]] | 2013-09-24 | [[Ficheiro:Jacqueline de Chambrun.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1393 | [[:d:Q15989300|Q15989300]] | [[Alma Sabatini]] | [[Roma]] | 1922-09-06 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1988-04-12 | |- | style='text-align:right'| 1394 | [[:d:Q15992803|Q15992803]] | [[Eva Dorothy Brown]] | [[Berwick-upon-Tweed]] | 1927-01-14 | [[Reino Unido]] | 2013-10-08 | [[Ficheiro:Dorothy Brown, campaigner in Bristol.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1395 | [[:d:Q15993214|Q15993214]] | [[Lois Cowles Harrison]] | [[Des Moines, Iowa|Des Moines]] | 1934-06-23 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-06-06 | |- | style='text-align:right'| 1396 | [[:d:Q15996405|Q15996405]] | [[Geraldine Cadbury]] | [[Birmingham]] | 1864-06-29 | | 1941-01-30 | [[Ficheiro:Geraldine Cadbury by Thomas Bowman Garvie.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1397 | [[:d:Q15997575|Q15997575]] | [[Catherine Webb]] | [[Battersea]] | 1859-05-04 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1947-07-29 | |- | style='text-align:right'| 1398 | [[:d:Q15999354|Q15999354]] | [[Naziq al-Abid]] | [[Damasco]] | 1898 | [[Siria]] | 1959 | [[Ficheiro:Naziq al-Abid, 1920.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1399 | [[:d:Q15999469|Q15999469]] | [[Ekaterina Kalinina]] | [[Paide]] | 1882-07-02 | [[Imperio Ruso]] | 1960-12-22 | [[Ficheiro:Ekaterina Kalinina.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1400 | [[:d:Q15999683|Q15999683]] | [[Sucharu Devi]] | [[Calcuta]] | 1874-10-09 | [[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]]<br/>[[India]] | 1959-12-14 | [[Ficheiro:Sucharu Devi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1401 | [[:d:Q16003849|Q16003849]] | [[Kathleen Gertrude Hurd-Wood]] | | 1886-08-01 | [[Nova Zelandia]] | 1965-04-10 | |- | style='text-align:right'| 1402 | [[:d:Q16004027|Q16004027]] | [[Bernice Fisher]] | [[Punxsutawney]] | 1916-12-08 | [[Estados Unidos de América]] | 1966-05-02 | |- | style='text-align:right'| 1403 | [[:d:Q16006485|Q16006485]] | [[Doris Irene Taylor]] | [[Norwood]] | 1901-07-25 | [[Australia]] | 1968-05-23 | [[Ficheiro:Doris Irene Taylor.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1404 | [[:d:Q16006729|Q16006729]] | [[Evangelina Cosio y Cisneros]] | | 1877-09-23 | [[Cuba]] | 1970-04-29 | [[Ficheiro:Evangelina Cisneros.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1405 | [[:d:Q16011929|Q16011929]] | [[Daisy Marchisotti]] | | 1904-09-28 | [[Australia]] | 1987 | [[Ficheiro:Daisy Marchisotti custom postcard, 22 Sep 1922.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1406 | [[:d:Q16012844|Q16012844]] | [[Ethel Ray Nance]] | [[Duluth, Minnesota|Duluth]] | 1899-04-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1992-07-11<br/>1992-07-19 | [[Ficheiro:Ethel Ray (Nance).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1407 | [[:d:Q16013558|Q16013558]] | [[Frances E. Williams]] | [[East Orange]] | 1908-09-17<br/>1905-09-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1995-01-02 | |- | style='text-align:right'| 1408 | [[:d:Q16013686|Q16013686]] | [[Ella Little-Collins]] | | 1914 | [[Estados Unidos de América]] | 1996 | |- | style='text-align:right'| 1409 | [[:d:Q16014058|Q16014058]] | [[Jackie Forster]] | [[Islington]] | 1926-11-06 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1998-10-10 | |- | style='text-align:right'| 1410 | [[:d:Q16014128|Q16014128]] | [[Felicitas Mendez]] | [[Juncos]] | 1916-02-05 | [[Estados Unidos de América]] | 1998-04-12 | |- | style='text-align:right'| 1411 | [[:d:Q16014268|Q16014268]] | [[Louisa Sara Bevington]] | [[St John's Hill]] | 1845-05-14 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1895-11-28 | |- | style='text-align:right'| 1412 | [[:d:Q16016213|Q16016213]] | [[Maggie Borg]] | [[Bormla]] | 1952 | [[Malta]] | 2004 | [[Ficheiro:Maggie Borg.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1413 | [[:d:Q16017416|Q16017416]] | [[Halina Janiszewska]] | [[Vítkovice]] | 1909-05-01 | [[Polonia]] | 2006-11-17 | |- | style='text-align:right'| 1414 | [[:d:Q16018975|Q16018975]] | [[Asma Belkhodja]] | [[Hammam-Lif]] | 1930 | [[French protectorate of Tunisia]]<br/>[[Tunisia]] | 2011-03-28 | [[Ficheiro:Asma Belkhodja Rebai اسماء بالخوجة الرباعي.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1415 | [[:d:Q16018993|Q16018993]] | [[Nina Leopold Bradley]] | [[Albuquerque]] | 1917-08-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-05-25 | [[Ficheiro:Nina Leopold Bradley interview (5439232494).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1416 | [[:d:Q16019306|Q16019306]] | [[June Blundell]] | | 1922-06-19 | [[Nova Zelandia]] | 2012-10-31 | [[Ficheiro:June Blundell (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1417 | [[:d:Q16023188|Q16023188]] | [[Josephine Leavell Allensworth]] | [[Trenton]] | 1855 | [[Estados Unidos de América]] | 1938 | [[Ficheiro:Josephine Allensworth, seated portrait, c1870.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1418 | [[:d:Q16026219|Q16026219]] | [[Alice Lakey]] | [[Sugarcreek]] | 1857-10-14 | [[Estados Unidos de América]] | 1935-06-18 | [[Ficheiro:Alice Lakey Scannells ca.1918.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1419 | [[:d:Q16027054|Q16027054]] | [[Frances Joseph-Gaudet]] | [[Holmesville]] | 1861-11-25 | [[Estados Unidos de América]] | 1934-12-24 | [[Ficheiro:Frances Joseph Gaudet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1420 | [[:d:Q16037921|Q16037921]] | [[Etta Agnell Wheeler]] | | 1834-06-14 | [[Estados Unidos de América]] | 1921-12-04 | [[Ficheiro:Etta Agnell Wheeler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1421 | [[:d:Q16043640|Q16043640]] | [[Caroline Still Anderson]] | [[Filadelfia]] | 1848-11-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1919-06-02 | [[Ficheiro:Caroline Still Anderson circa 1890.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1422 | [[:d:Q16062914|Q16062914]] | [[Caroline Ashurst Stansfeld]] | [[Londres]] | 1816 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1885 | [[Ficheiro:Caroline Ashurst Stansfeld.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1423 | [[:d:Q16062984|Q16062984]] | [[Mary Ann Baxter]] | | 1801 | | 1884-12-19 | |- | style='text-align:right'| 1424 | [[:d:Q16063047|Q16063047]] | [[Margaret Chappellsmith]] | [[Aldgate]] | 1806 | | 1883 | [[Ficheiro:Margaret Chappellsmith.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1425 | [[:d:Q16065498|Q16065498]] | [[Martha Ellicott Tyson]] | [[Ellicott City]] | 1795-09-13 | | 1873-03-05 | [[Ficheiro:Martha Ellicott Tyson.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1426 | [[:d:Q16066162|Q16066162]] | [[Avantibai]] | [[Gram panchayat]] | 1831 | | 1858-03-20 | [[Ficheiro:Avantibai 2001 stamp of India.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1427 | [[:d:Q16067143|Q16067143]] | [[Anasuya Sarabhai]] | [[Ahmedabad]] | 1885-11-11 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 1972 | |- | style='text-align:right'| 1428 | [[:d:Q16073154|Q16073154]] | [[Ambujam Ammal]] | [[Chennai]] | 1899-01-08 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 1983<br/>1993 | |- | style='text-align:right'| 1429 | [[:d:Q16088891|Q16088891]] | [[Jane Briggs Hart]] | [[Detroit]] | 1921-10-21 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-06-05 | |- | style='text-align:right'| 1430 | [[:d:Q16089720|Q16089720]] | [[Beryl Beaurepaire]] | [[Camberwell]] | 1923-09-24 | [[Australia]] | 2018-10-24 | |- | style='text-align:right'| 1431 | [[:d:Q16089989|Q16089989]] | [[Ruth C. Sullivan]] | [[Mowata]] | 1924 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-09-16 | [[Ficheiro:RuthChristSullivan 1991.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1432 | [[:d:Q16090045|Q16090045]] | [[Jacqueline Ceballos]] | [[Mamou]] | 1925-09-08 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1433 | [[:d:Q16090056|Q16090056]] | [[Elsie Hillman]] | [[Fox Chapel]] | 1925-12-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-08-04 | [[Ficheiro:Elsie-H-illman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1434 | [[:d:Q16090121|Q16090121]] | [[Manuela Sykes]] | [[Guadalaxara, México|Guadalaxara]] | 1925-01 | | 2017-09-19 | |- | style='text-align:right'| 1435 | [[:d:Q16090773|Q16090773]] | [[Rose Chibambo]] | [[Distrito de Mzimba]] | 1928-09-08 | [[Malawi]] | 2016-01-12 | [[Ficheiro:MWK0200v.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1436 | [[:d:Q16093715|Q16093715]] | [[Alicia Escalante]] | [[El Paso, Texas|El Paso]] | 1933 | | | |- | style='text-align:right'| 1437 | [[:d:Q16097828|Q16097828]] | [[Mabelle Arole]] | [[Jabalpur]] | 1935-12-26 | [[India]]<br/>[[Dominio da India]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 1438 | [[:d:Q16104807|Q16104807]] | [[Abebech Gobena]] | [[Etiopía]] | 1935-10-20 | [[Etiopía]] | 2021-07-04 | |- | style='text-align:right'| 1439 | [[:d:Q16106143|Q16106143]] | [[Gloria Yerkovich]] | | 1942 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1440 | [[:d:Q16107034|Q16107034]] | [[Sharon Maeda]] | [[Milwaukee]] | 1945 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1441 | [[:d:Q16114756|Q16114756]] | [[Rada Borić]] | [[Zagreb]] | 1951-09-11 | [[República Federal Socialista de Iugoslavia]]<br/>[[Croacia]] | | [[Ficheiro:Rada Borić, M crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1442 | [[:d:Q16115000|Q16115000]] | [[Teza Bukvić]] | | 1927 | [[Croacia]] | 1992-06-01 | |- | style='text-align:right'| 1443 | [[:d:Q16129077|Q16129077]] | [[Rachel Markovski Landau]] | [[Łódź]] | 1910-12-26 | [[Israel]] | 2011-11-19 | [[Ficheiro:רחל מרקובסקי-לנדאו.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1444 | [[:d:Q16130454|Q16130454]] | [[Noa Maiman]] | [[Tel Aviv]] | 1980-10-19 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Noa Maiman second.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1445 | [[:d:Q16130482|Q16130482]] | [[Orna Shimoni]] | | | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Orna Shimoni (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1446 | [[:d:Q16136052|Q16136052]] | [[D. Sreedevi]] | [[Chirayinkizhu Block Panchayat]] | 1939-04-28 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 2018-03-05 | |- | style='text-align:right'| 1447 | [[:d:Q16136442|Q16136442]] | [[Fatima Zohra Karadja]] | [[Alxer]] | 1949-04-20 | [[Alxeria]] | | |- | style='text-align:right'| 1448 | [[:d:Q16137674|Q16137674]] | [[Shahina Nafeesa]] | [[Karnataka]] | 20th century | [[India]] | | [[Ficheiro:K K Shahina ViBGYOR 2012 Day1 IMG 1004.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1449 | [[:d:Q16145787|Q16145787]] | [[Olga Talamante]] | | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Women's March SF 20180120-9858.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1450 | [[:d:Q16147375|Q16147375]] | [[Nehanda Abiodun]] | [[Estados Unidos de América]] | 1950-06-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-01-30 | |- | style='text-align:right'| 1451 | [[:d:Q16148132|Q16148132]] | [[Mercy Abang-Asu]] | [[Ogoja]] | 1984 | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Mercy Abang - re-publica 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1452 | [[:d:Q16148312|Q16148312]] | [[Tarnel Abbott]] | | 1953 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1453 | [[:d:Q16151020|Q16151020]] | [[Alice Garg]] | | 1942 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | | |- | style='text-align:right'| 1454 | [[:d:Q16152003|Q16152003]] | [[Mary Beth Tinker]] | [[Des Moines, Iowa|Des Moines]] | 1952 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mary Beth Tinker at Ithaca College, 19 September 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1455 | [[:d:Q16166325|Q16166325]] | [[Olha Bura]] | [[Ripniv]] | 1986-07-22 | [[Ucraína]] | 2014-03-10 | |- | style='text-align:right'| 1456 | [[:d:Q16175111|Q16175111]] | [[Kim Bok-dong]] | [[Yangsan]] | 1926-04-19 | [[Corea do Sur]] | 2019-01-28 | |- | style='text-align:right'| 1457 | [[:d:Q16185411|Q16185411]] | [[Musimbi Kanyoro]] | [[Migori]] | 1953-11-30 | [[Kenya]] | | [[Ficheiro:Musimbi Kanyoro, CEO and President, Global Fund for Women, speaking at the Girl Summit 2014 (14701908346).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1458 | [[:d:Q16186687|Q16186687]] | [[Shirley Gunn]] | | 1955-05-09 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 1459 | [[:d:Q16188727|Q16188727]] | [[Emília Claramunt i Cervera]] | [[Alcoi]] | 1897 | [[España]] | 1950 | |- | style='text-align:right'| 1460 | [[:d:Q16189482|Q16189482]] | [[Sheila Roseau]] | | 1957-08-26 | [[Antiga e Barbuda]] | | [[Ficheiro:Secretary Clinton presents plaque to Sheila Roseau.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1461 | [[:d:Q16189483|Q16189483]] | [[Sandy Rosenthal]] | [[North Attleborough]] | 1957-05-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sandy Rosenthal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1462 | [[:d:Q16190342|Q16190342]] | [[Myrna Cunningham]] | | 1947 | [[Nicaragua]] | | [[Ficheiro:Myrna Cunningham (29338221693) (cropped B).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1463 | [[:d:Q16191150|Q16191150]] | [[Nina Rosenwald]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1464 | [[:d:Q16191386|Q16191386]] | [[Laura N. Torres]] | | 19th century | [[México]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1465 | [[:d:Q16191471|Q16191471]] | [[Nancy Wechsler]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1466 | [[:d:Q16192798|Q16192798]] | [[Helen Kennedy]] | | 1958 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1467 | [[:d:Q16197836|Q16197836]] | [[Lorna Fejo]] | | 1920s | [[Australia]] | 2022 | |- | style='text-align:right'| 1468 | [[:d:Q16199745|Q16199745]] | [[Elizabeth Hussey]] | | | [[Reino de Inglaterra]] | 1606 | |- | style='text-align:right'| 1469 | [[:d:Q16203378|Q16203378]] | [[Nahla Chahal]] | | 20th century | [[Líbano]] | | |- | style='text-align:right'| 1470 | [[:d:Q16211183|Q16211183]] | [[Louise Nicholas]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Louise Nicholas ONZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1471 | [[:d:Q16214518|Q16214518]] | [[Monique Mehta]] | [[Estados Unidos de América]] | 1973 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1472 | [[:d:Q16217418|Q16217418]] | [[Lilian Tintori]] | [[Caracas]] | 1978-05-05 | [[Venezuela]]<br/>[[Italia]] | | [[Ficheiro:CRE - Comissão de Relações Exteriores e Defesa Nacional (16786077563).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1473 | [[:d:Q16218450|Q16218450]] | [[Bonnie Fagan]] | | 1979 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1474 | [[:d:Q16221821|Q16221821]] | [[Kat Banyard]] | | 1982 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Kat Banyard profile.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1475 | [[:d:Q16222480|Q16222480]] | [[Rainatou Sow]] | [[Fria]] | 1983-10-30 | [[Guinea]] | | [[Ficheiro:Rainatou Sow.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1476 | [[:d:Q16223256|Q16223256]] | [[Maria Al-Masani]] | | 1984 | | | [[Ficheiro:Bridel looking at room.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1477 | [[:d:Q16223684|Q16223684]] | [[Casar Jacobson]] | | 1985-11-08 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Casar Jacobson 2008-07-20 (cropped).tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1478 | [[:d:Q16231540|Q16231540]] | [[Esra'a Al Shafei]] | | 1986-07-23 | [[Bahrain]] | | [[Ficheiro:Esra'a Al Shafei avatar.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1479 | [[:d:Q16233048|Q16233048]] | [[Juana Burga Cervera]] | [[Lima]] | 1991-08-19 | [[Perú]] | | [[Ficheiro:Juana Burga en La piel más temida 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1480 | [[:d:Q16236023|Q16236023]] | [[Claire Chevrillon]] | [[Bourron-Marlotte]] | 1907-08-02 | [[Francia]] | 2011-10-12 | |- | style='text-align:right'| 1481 | [[:d:Q16237751|Q16237751]] | [[Indrani Iriyagolla]] | [[Badulla]] | 1933 | [[Sri Lanka]] | 2015 | |- | style='text-align:right'| 1482 | [[:d:Q16240218|Q16240218]] | [[Angela King]] | | 1944-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1483 | [[:d:Q16269378|Q16269378]] | [[Tsering Jampa]] | [[Tíbet]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Tsering Jhampa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1484 | [[:d:Q16300551|Q16300551]] | [[Muriel Dockendorff Navarrete]] | [[Temuco]] | 1951-03-02 | [[Chile]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 1485 | [[:d:Q16301631|Q16301631]] | [[María Elena Naddeo]] | [[Vicente López]] | 20th century | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 1486 | [[:d:Q16338561|Q16338561]] | [[Ester Zmora]] | [[Mir]] | 1890 | [[Israel]] | 1951 | [[Ficheiro:Ester&Michal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1487 | [[:d:Q16341549|Q16341549]] | [[Pnina Motzafi-Haller]] | [[Migdal HaEmek]] | 1955-02-02 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:פנינה מוצפי האלר.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1488 | [[:d:Q16351748|Q16351748]] | [[Annie Shepley Omori]] | [[St. Cloud]] | 1856 | [[Estados Unidos de América]] | 1943 | |- | style='text-align:right'| 1489 | [[:d:Q16403045|Q16403045]] | [[Marika Arendia Elita von Wolski]] | | 1955 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1490 | [[:d:Q16403206|Q16403206]] | [[Eha Masing]] | | 1912-12-08 | [[Estonia]] | 1998-05-06 | |- | style='text-align:right'| 1491 | [[:d:Q16406055|Q16406055]] | [[Elsa Lell-Kingissepp]] | [[Condado de Saare]] | 1887 | [[Estonia]] | 1952-03-27 | |- | style='text-align:right'| 1492 | [[:d:Q16406742|Q16406742]] | [[Laine Pant]] | | 1911-09-10 | [[Estonia]]<br/>[[Canadá]] | 2013-11-04 | |- | style='text-align:right'| 1493 | [[:d:Q16407206|Q16407206]] | [[Airi Tooming]] | | 1979-01-07 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1494 | [[:d:Q16408377|Q16408377]] | [[Alice Kuperjanov]] | [[Aru Rural Municipality]] | 1894-11-05 | [[Estonia]] | 1942-07-17 | [[Ficheiro:Alice Kuperjanov (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1495 | [[:d:Q16408490|Q16408490]] | [[Aune Suve-Kütt]] | | 1977 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1496 | [[:d:Q16482463|Q16482463]] | [[Adelia Silva]] | [[Artigas, Uruguai|Artigas]] | 1925-04-03 | [[Uruguai]] | 2004-07-10 | [[Ficheiro:Adelia Silva de Sosa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1497 | [[:d:Q16488604|Q16488604]] | [[Alice Tibiriçá]] | [[Ouro Preto]] | 1886-01-09 | [[Brasil]] | 1950-06-08 | |- | style='text-align:right'| 1498 | [[:d:Q16498167|Q16498167]] | [[Bibi Vogel]] | [[Río de Xaneiro]] | 1942-11-02<br/>1942-01-02 | [[Brasil]] | 2004-04-03 | [[Ficheiro:Sergio Mendes & Brasil '66.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1499 | [[:d:Q16530634|Q16530634]] | [[Anna Ferrer]] | [[Essex]] | 1947-04-10 | | | [[Ficheiro:Anna Ferrer in Barcelona (Spain).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1500 | [[:d:Q16557233|Q16557233]] | [[Helena Cichowicz]] | [[Krotoszyn]] | 1860-02-14 | | 1929-09-10 | [[Ficheiro:Teodor Axentowicz - Portret Heleny Cichowicz i Wiesławy Cichowiczówny.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1501 | [[:d:Q16559674|Q16559674]] | [[Giovanna Giaconia]] | [[Palermo]] | 1922 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2012-01-26 | |- | style='text-align:right'| 1502 | [[:d:Q16573502|Q16573502]] | [[Lorella Zanardo]] | [[Milán]] | 1957-12-16 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Lorella Zanardo - International Journalism Festival 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1503 | [[:d:Q16574797|Q16574797]] | [[Maria Tereszczak]] | | 1880 | [[Imperio Austrohúngaro]]<br/>[[Segunda República Polaca]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1977-02-15 | [[Ficheiro:Maria Tereszczakówna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1504 | [[:d:Q16580289|Q16580289]] | [[Ivone Guimarães]] | [[Minas Xerais]] | 1908-06-15 | [[Brasil]] | 1999-03-09 | |- | style='text-align:right'| 1505 | [[:d:Q16585662|Q16585662]] | [[Julia Nava de Ruisanchez]] | [[Nuevo León]] | 1883-02-02 | [[México]] | 1964-05-02 | |- | style='text-align:right'| 1506 | [[:d:Q16591755|Q16591755]] | [[Nuzha Al-Ghussein]] | | 1926 | | 2013 | |- | style='text-align:right'| 1507 | [[:d:Q16596518|Q16596518]] | [[Macarena Gelman]] | [[Montevideo]] | 1976-11-01 | [[Uruguai]]<br/>[[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Macarena Gelman acto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1508 | [[:d:Q16601327|Q16601327]] | [[María Elena Morera Mitre]] | | 20th century | [[México]] | | [[Ficheiro:María Elena Morera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1509 | [[:d:Q16618063|Q16618063]] | [[Pepita Laguarda Batet]] | [[Barcelona]] | 1919 | [[España]] | 1936-09-01 | [[Ficheiro:Pepita Laguarda Batet (1936).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1510 | [[:d:Q16631866|Q16631866]] | [[Silvia Suppo]] | [[Rafaela]] | 1958-08-31 | [[Arxentina]] | 2010-03-29 | [[Ficheiro:Pancarta de Silvia Suppo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1511 | [[:d:Q16635091|Q16635091]] | [[Esther Gatuma]] | | | [[Kenya]] | | |- | style='text-align:right'| 1512 | [[:d:Q16635728|Q16635728]] | [[Sophie Thonon]] | | 20th century | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Héctor Timerman and Sophie Thonon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1513 | [[:d:Q16672858|Q16672858]] | [[Rita Mestokosho]] | [[Mingan]] | 1966 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1514 | [[:d:Q16727834|Q16727834]] | [[Carmen Pola]] | [[Río Piedras]] | 1939-05-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carmen Aurora Villanueva Garcia Pola-Polanco at 06-22-2016 Mission Hill Main Streets annual Awards Dinner at Mass Eye and Ear Infirmary at 800 Huntington Avenue, Mission Hill, Roxbury, Boston, MA 02115 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1515 | [[:d:Q16728306|Q16728306]] | [[Margaret Cuomo]] | [[Queens]] | 1959-03-29 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1516 | [[:d:Q16728381|Q16728381]] | [[Sunita Danuwar]] | [[Dailekh]] | 1977-07-16 | [[Nepal]] | | [[Ficheiro:Sunita Danuwar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1517 | [[:d:Q16728801|Q16728801]] | [[Elizabeth Sackler]] | [[Nova York]] | 1948-02-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elizabeth A. Sackler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1518 | [[:d:Q16729129|Q16729129]] | [[Ellen Gabriel]] | [[Kanesatake]] | 1959 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1519 | [[:d:Q16730478|Q16730478]] | [[Judie Brown]] | [[Os Ánxeles]] | 1944-03-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1520 | [[:d:Q16731585|Q16731585]] | [[Jennifer Loewenstein]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1521 | [[:d:Q16731787|Q16731787]] | [[Deirdre Macnab]] | [[Estados Unidos de América]] | 1955-12-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Deirdre Macnab.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1522 | [[:d:Q16732323|Q16732323]] | [[Marilyn McHarg]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1523 | [[:d:Q16732406|Q16732406]] | [[Bandile Mdlalose]] | | 1986-11-12 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 1524 | [[:d:Q16732446|Q16732446]] | [[Olya Melen]] | [[Lviv]] | 1980-01-03 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1525 | [[:d:Q16734110|Q16734110]] | [[Marcia Pappas]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1526 | [[:d:Q16734324|Q16734324]] | [[Claudia Paz y Paz]] | [[Guatemala]] | 1967 | [[Guatemala]] | | [[Ficheiro:Claudia Paz y Paz (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1527 | [[:d:Q16734925|Q16734925]] | [[Mary Ramerman]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1528 | [[:d:Q16735456|Q16735456]] | [[Consuelo Ordóñez]] | [[Caracas]] | 1959-12-28 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1529 | [[:d:Q16735464|Q16735464]] | [[Martha Pelloni]] | [[Buenos Aires]] | 1941-02-23 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Hna. Pelloni marcha 18f.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1530 | [[:d:Q16739228|Q16739228]] | [[Béatrice Munyenyezi]] | [[Butare]] | 1970 | [[Ruanda]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1531 | [[:d:Q16744670|Q16744670]] | [[Nursyahbani Katjasungkana]] | [[Iacarta]] | 1955-04-07 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 1532 | [[:d:Q16750368|Q16750368]] | [[Mollie Dyer]] | | 1927 | | 1998 | |- | style='text-align:right'| 1533 | [[:d:Q16795990|Q16795990]] | [[Betty Bone Schiess]] | | 1923-04-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-10-20 | |- | style='text-align:right'| 1534 | [[:d:Q16830260|Q16830260]] | [[Ningali Cullen]] | [[Ooldea]] | 1942 | [[Australia]] | 2012-05-10 | |- | style='text-align:right'| 1535 | [[:d:Q16832110|Q16832110]] | [[Stephanie Beatriz]] | [[Neuquén]] | 1981-02-10 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Stephanie Beatriz 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1536 | [[:d:Q16853358|Q16853358]] | [[Lina Attalah]] | [[O Cairo]] | 1983 | [[Exipto]] | | [[Ficheiro:Lina Attalah 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1537 | [[:d:Q16855658|Q16855658]] | [[Violette Mouchon]] | [[16º distrito de París]] | 1893-03-31 | [[Francia]] | 1985-07-02 | |- | style='text-align:right'| 1538 | [[:d:Q16885782|Q16885782]] | [[Funeka Soldaat]] | | | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 1539 | [[:d:Q16886068|Q16886068]] | [[Lily Thapa]] | [[Katmandú]] | | [[Nepal]] | | |- | style='text-align:right'| 1540 | [[:d:Q16902102|Q16902102]] | [[Frieda Brown]] | | 1932-01-03 | [[Australia]] | 2023 | |- | style='text-align:right'| 1541 | [[:d:Q16916380|Q16916380]] | [[Anne Bert]] | [[Bordeos]] | 1958-03-15 | [[Francia]] | 2017-10-02 | [[Ficheiro:Anne Bert.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1542 | [[:d:Q16919285|Q16919285]] | [[Elena Arnedo Soriano]] | [[Madrid]] | 1941-11-25 | [[España]] | 2015-09-07 | [[Ficheiro:Elena Arnedo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1543 | [[:d:Q16930539|Q16930539]] | [[Myroslava Drohomyretska]] | [[Lviv]] | 1960-03-26 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1544 | [[:d:Q16935074|Q16935074]] | [[Mary P. Koss]] | [[Louisville, Kentucky|Louisville]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1545 | [[:d:Q16971294|Q16971294]] | [[Christiana Carteaux Bannister]] | [[North Kingstown]] | 1819 | [[Estados Unidos de América]] | 1902-12-29 | [[Ficheiro:Christiana Carteaux Bannister Portrait.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1546 | [[:d:Q16981690|Q16981690]] | [[Anne Tamar-Mattis]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1547 | [[:d:Q17017085|Q17017085]] | [[Uma Sambanthan]] | | 1929-09-08 | [[Malaisia]] | 2020-01-31 | |- | style='text-align:right'| 1548 | [[:d:Q17022943|Q17022943]] | [[Zelda Nordlinger]] | | 1937 | | 2008 | |- | style='text-align:right'| 1549 | [[:d:Q17022960|Q17022960]] | [[Zinha Vaz]] | [[Bissau]] | 1952-10-04 | [[Guinea-Bissau]] | | |- | style='text-align:right'| 1550 | [[:d:Q17029749|Q17029749]] | [[Resu Fernández Páez]] | | 1929 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1551 | [[:d:Q17057388|Q17057388]] | [[Merete Nesset Andersson]] | [[Oppegård]] | 1963-01-05 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1552 | [[:d:Q17091240|Q17091240]] | [[Allison Whipple Rockefeller]] | [[Manhattan]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1553 | [[:d:Q17120216|Q17120216]] | [[Maja Sandler]] | [[Brännkyrka parish]] | 1877-09-05 | [[Suecia]] | 1971-05-30 | [[Ficheiro:Rickard Sandler, 1937.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1554 | [[:d:Q17161815|Q17161815]] | [[Alison Weir]] | [[Estados Unidos de América]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Alison Weir, 2011 (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1555 | [[:d:Q17166560|Q17166560]] | [[Miloslava Pošvářová]] | [[Brno]] | 1963-10-04 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[República Checa]] | | [[Ficheiro:Miloslava Pošvářová cut.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1556 | [[:d:Q17166615|Q17166615]] | [[Lillian Harman]] | [[Crawford County]] | 1869 | [[Estados Unidos de América]] | 1929 | [[Ficheiro:Lillian Harman.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1557 | [[:d:Q17172601|Q17172601]] | [[Cristina Luca Boico]] | [[Botoșani]] | 1916-08-08 | [[Romanía]] | 2002-04-15 | |- | style='text-align:right'| 1558 | [[:d:Q17183136|Q17183136]] | [[Lisa Graves]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lisa Graves.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1559 | [[:d:Q17198357|Q17198357]] | [[Nadine Moussa]] | | | [[Líbano]] | | |- | style='text-align:right'| 1560 | [[:d:Q17209696|Q17209696]] | [[Tsuneko Gauntlett]] | [[Anjō]] | 1873-10-26 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1953-11-29 | [[Ficheiro:Edward and Tsuneko Gauntlett.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1561 | [[:d:Q17221119|Q17221119]] | [[Mieko Tōyama]] | [[Iocoama]] | 1946 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1972-01-07<br/>1972 | |- | style='text-align:right'| 1562 | [[:d:Q17276097|Q17276097]] | [[Michiyo Fukaya]] | | 1953-04-25 | [[Estados Unidos de América]] | 1987-07-09 | |- | style='text-align:right'| 1563 | [[:d:Q17285656|Q17285656]] | [[Amalie Øvergaard]] | | 1874-03-03 | [[Noruega]] | 1960-11-19 | [[Ficheiro:AmalieØvergaard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1564 | [[:d:Q17300342|Q17300342]] | [[Catherine Lord]] | [[Dominica]] | 1949-01-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1565 | [[:d:Q17305590|Q17305590]] | [[Bisi Adeleye-Fayemi]] | [[Liverpool]] | 1963-06-11 | [[Nixeria]]<br/>[[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Bisi Adeleye-Fayemi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1566 | [[:d:Q17308781|Q17308781]] | [[Rosa M. Barrett]] | [[Xamaica]]<br/>[[Inglaterra]]<br/>[[Royston]] | 1855 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1936-08-28 | |- | style='text-align:right'| 1567 | [[:d:Q17309026|Q17309026]] | [[Kaarene Fitzgerald]] | [[Te Kūiti]] | 1944-12-12 | [[Australia]]<br/>[[Nova Zelandia]] | 2003-05-24 | |- | style='text-align:right'| 1568 | [[:d:Q17309194|Q17309194]] | [[Janet Freeman]] | | 1950-05-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-04-29 | [[Ficheiro:Janet1991.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1569 | [[:d:Q17413472|Q17413472]] | [[Joaquina Dorado]] | [[A Coruña]] | 1917-06-25 | [[España]] | 2017-03-14 | |- | style='text-align:right'| 1570 | [[:d:Q17415193|Q17415193]] | [[Luz Fandiño]] | [[Santiago de Compostela]] | 1931-11-23 | [[España]] | 2024-04-28 | [[Ficheiro:Luz Fandiño 2023.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1571 | [[:d:Q17421364|Q17421364]] | [[Arizona Fleming]] | [[Richmond (Q961272)|Richmond]] | 1884-03-23<br/>1898-03-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1976-01-18 | [[Ficheiro:Arizona Fleming.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1572 | [[:d:Q17446920|Q17446920]] | [[Hille Hanso]] | [[Talín]] | 1976-05-03 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:20200122HilleHanso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1573 | [[:d:Q17447036|Q17447036]] | [[Anneli Ohvril]] | | 1972 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Anneli Ohvril 4.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1574 | [[:d:Q17465583|Q17465583]] | [[Chude Pam Allen]] | [[Pensilvania]] | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1575 | [[:d:Q17478063|Q17478063]] | [[Gregoria Matorras]] | [[Paredes de Nava]] | 1738-03-12 | [[España]] | 1813-06-01 | |- | style='text-align:right'| 1576 | [[:d:Q17478196|Q17478196]] | [[Javiera Parada]] | [[Santiago de Chile]] | 1974-05-10 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 1577 | [[:d:Q17484923|Q17484923]] | [[Helen Carruthers Mackenzie]] | [[Dufftown]] | 1859-04-13 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1945-09-25 | |- | style='text-align:right'| 1578 | [[:d:Q17489075|Q17489075]] | [[Jhannabi Goswami]] | [[Kampur]] | 1976-09-16 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1579 | [[:d:Q17511421|Q17511421]] | [[Sue Kunitomi Embrey]] | [[Os Ánxeles]] | 1923-01-06 | | 2006-05-15 | [[Ficheiro:SueEmbrey.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1580 | [[:d:Q17518778|Q17518778]] | [[Colleen Bevis]] | | 1916 | [[Estados Unidos de América]] | 2013 | |- | style='text-align:right'| 1581 | [[:d:Q17521295|Q17521295]] | [[Anne Roth]] | | 20th century | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Anne-roth-2013-cropped.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1582 | [[:d:Q17573333|Q17573333]] | [[Sophie Divry]] | [[Montpellier]] | 1979 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Sophie Divry (2018).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1583 | [[:d:Q17580034|Q17580034]] | [[Begum Jan]] | [[South Waziristan]] | 20th century | [[Paquistán]] | | [[Ficheiro:Dr. Begum Jan - Pakistan - International Women of Courage Awards 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1584 | [[:d:Q17811567|Q17811567]] | [[Roshika Deo]] | | 1980-12-12<br/>1981 | [[Fiji]] | | [[Ficheiro:Roshika Deo, 2014 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1585 | [[:d:Q17996504|Q17996504]] | [[Susana Pintos]] | [[Montevideo]] | 1939-09-25 | [[Uruguai]] | 1968-09-21 | |- | style='text-align:right'| 1586 | [[:d:Q18001102|Q18001102]] | [[Fatimata Touré]] | [[Gao]] | 1956 | [[Malí]] | | [[Ficheiro:First Lady Michelle Obama and Deputy Secretary Higginbottom With 2014 IWOC Awardee Fatimata Touré of Mali (12935627833) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1587 | [[:d:Q18001233|Q18001233]] | [[Hana Elhebshi]] | [[Libia]] | 1985 | [[Libia]] | | [[Ficheiro:2012 IWOC Award Winner Hana El Hebshi of Libya (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1588 | [[:d:Q18001485|Q18001485]] | [[Laxmi Agarwal]] | [[Nova Deli]] | 1990-06-01 | [[India]] | | [[Ficheiro:Laxmi of India (12935659283).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1589 | [[:d:Q18029238|Q18029238]] | [[Raymonde Peschard]] | [[Bologhine]] | 1927-09-15 | [[Alxeria]]<br/>[[Francia]] | 1957-11-26 | [[Ficheiro:Raymonde Peschard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1590 | [[:d:Q18045197|Q18045197]] | [[Barbara Ntambirweki]] | [[Fort Portal]] | 1975 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 1591 | [[:d:Q18045365|Q18045365]] | [[Phyllis Harmon]] | | 1916-10-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-08-26 | |- | style='text-align:right'| 1592 | [[:d:Q18113375|Q18113375]] | [[Jarmila Stibicová]] | [[Bumbalka]]<br/>[[Turkovice]] | 1933-08-14 | [[República Checa]] | 2025-06-02 | |- | style='text-align:right'| 1593 | [[:d:Q18120313|Q18120313]] | [[Raya Jaglom]] | [[Lipcani]] | 1919 | [[Israel]] | 2017-08-02 | |- | style='text-align:right'| 1594 | [[:d:Q18148194|Q18148194]] | [[Penelope Barker]] | [[Edenton]] | 1728-06-17 | | 1796 | [[Ficheiro:Penelope Barker (1728 - 1796).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1595 | [[:d:Q18167845|Q18167845]] | [[Alice Amelia Chown]] | [[Kingston, Ontario|Kingston]] | 1866-02-03 | [[Canadá]] | 1949-03-02 | [[Ficheiro:Alice Amelia Chown.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1596 | [[:d:Q18191229|Q18191229]] | [[Tal Dekel]] | [[Estados Unidos de América]] | 1968-02-01<br/>1968 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:טל דקל.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1597 | [[:d:Q18192098|Q18192098]] | [[Nurt Peleg-Wolberg]] | | | [[Israel]] | | [[Ficheiro:נורית פלג - וולברג.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1598 | [[:d:Q18192144|Q18192144]] | [[Tamar‏ Kollek]] | [[Viena]] | 1917-07-17 | [[Israel]]<br/>[[Cisleitania]]<br/>[[Austria]] | 2013-07-24 | [[Ficheiro:Tamar Kollek D64-064 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1599 | [[:d:Q18204528|Q18204528]] | [[Nimco Ali]] | [[Somalia]] | 1983 | [[Somalia]] | | [[Ficheiro:Nimco Ali, 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1600 | [[:d:Q18204547|Q18204547]] | [[Tara Ali Baig]] | [[Mussoorie]] | 1916 | [[India]]<br/>[[Dominio da India]] | 1989 | [[Ficheiro:TaraAliBaig1936.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1601 | [[:d:Q18206696|Q18206696]] | [[Justine Masika Bihamba]] | | 1966 | [[República Democrática do Congo]] | | |- | style='text-align:right'| 1602 | [[:d:Q18207475|Q18207475]] | [[Wangui wa Goro]] | [[Kenya]] | 1961 | [[Kenya]] | | |- | style='text-align:right'| 1603 | [[:d:Q18208259|Q18208259]] | [[Deborah James]] | [[Fort Sill]] | 1971-03-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Deborah James.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1604 | [[:d:Q18214865|Q18214865]] | [[Farah Hached]] | [[Tunes]] | 1975-07-12 | [[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Farah Hached.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1605 | [[:d:Q18242419|Q18242419]] | [[Estrid Hein]] | [[Copenhague]] | 1873-07-27 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 1956-07-25 | [[Ficheiro:Estrid Hein 1915.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1606 | [[:d:Q18244184|Q18244184]] | [[Claudia Andujar]] | [[Neuchâtel, Suíza|Neuchâtel]] | 1931-06-12 | [[Suíza]]<br/>[[Brasil]] | | [[Ficheiro:A fotógrafa suíça Claudia Andujar participa de mesa que a Flip dedicada aos índios e à Amazônia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1607 | [[:d:Q18326639|Q18326639]] | [[Pia Mancini]] | | 20th century | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Pia Mancini.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1608 | [[:d:Q18330786|Q18330786]] | [[Lili Nir]] | [[Petah Tikva]] | 1949-05-28 | [[Israel]] | 2011-12-04 | [[Ficheiro:LiliNir.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1609 | [[:d:Q18347428|Q18347428]] | [[Chloé Valdary]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Chloe Valdary.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1610 | [[:d:Q18351434|Q18351434]] | [[Madonna Thunder Hawk]] | [[Yankton Indian Reservation]] | 1940 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1611 | [[:d:Q18353451|Q18353451]] | [[Emilie de Morsier]] | [[Vernier]] | 1843-10-31 | [[Suíza]] | 1896-01-13 | |- | style='text-align:right'| 1612 | [[:d:Q18391369|Q18391369]] | [[Ruahine Albert]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Ruahine Albert QSM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1613 | [[:d:Q18411528|Q18411528]] | [[Enissa Amani]] | [[Teherán]] | 1983-12-08 | [[Alemaña]]<br/>[[Irán]] | | [[Ficheiro:Hart aber fair - 2018-04-09-8843.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1614 | [[:d:Q18421373|Q18421373]] | [[Nursi Arsyirawati]] | [[Depok]] | 1969-10-04 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 1615 | [[:d:Q18421936|Q18421936]] | [[Indira Chakravarty]] | [[India]] | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1616 | [[:d:Q18526294|Q18526294]] | [[Ada Vachell]] | [[Cardiff]] | 1866-12-27 | [[Gales]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1923-12-29 | |- | style='text-align:right'| 1617 | [[:d:Q18526314|Q18526314]] | [[Adele Meyer]] | [[Londres]] | 1855 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1930-01-17 | [[Ficheiro:John Singer Sargent - Mrs Carl Meyer and her Children - Google Art Project.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1618 | [[:d:Q18526315|Q18526315]] | [[Adeline Marie Russell, Duchess of Bedford]] | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1852-09-24 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1920-04-12 | [[Ficheiro:Adeline Russell 1905.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1619 | [[:d:Q18526617|Q18526617]] | [[Beatrice Chamberlain]] | [[Edgbaston]] | 1862-05-25 | [[Reino Unido]] | 1918-11-19 | [[Ficheiro:Beatrice Chamberlain died 1918.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1620 | [[:d:Q18526988|Q18526988]] | [[Rita Hinden]] | | 1909 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 1621 | [[:d:Q18528092|Q18528092]] | [[Sarah Amos]] | | 1840s | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1908 | |- | style='text-align:right'| 1622 | [[:d:Q18528157|Q18528157]] | [[Helen Brook]] | [[Chelsea]] | 1907 | [[Reino Unido]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 1623 | [[:d:Q18528169|Q18528169]] | [[Juanita Frances Lemont]] | [[Adelaida]] | 1901-10-05 | | 1992-11-25 | |- | style='text-align:right'| 1624 | [[:d:Q18528287|Q18528287]] | [[Kathleen Courtney]] | [[Gillingham]] | 1878-03-11 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Reino Unido]] | 1974-12-07 | [[Ficheiro:Kathleen Courtney in 1915.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1625 | [[:d:Q18528453|Q18528453]] | [[Eirlys Roberts]] | [[Caerphilly]] | 1911 | | 2008 | |- | style='text-align:right'| 1626 | [[:d:Q18528493|Q18528493]] | [[Leila Rendel]] | [[Kensington]] | 1882 | | 1969 | |- | style='text-align:right'| 1627 | [[:d:Q18528632|Q18528632]] | [[Lily Loat]] | [[Battersea]] | 1880-01-21 | [[Reino Unido]] | 1958-08-16 | |- | style='text-align:right'| 1628 | [[:d:Q18528673|Q18528673]] | [[Elsie Borders]] | [[Lambeth]] | 1905-01-14 | | 1971-08-14 | |- | style='text-align:right'| 1629 | [[:d:Q18528701|Q18528701]] | [[Emilie Venturi]] | | 1822 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1893 | [[Ficheiro:Emilie Ashurst Hawkes Venturi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1630 | [[:d:Q18528729|Q18528729]] | [[Emma Fitch]] | | 1830s | | 1911 | |- | style='text-align:right'| 1631 | [[:d:Q18528920|Q18528920]] | [[Margaret Backhouse]] | [[Hurworth-on-Tees]] | 1887-05-04 | [[Reino Unido]] | 1977-03-23 | |- | style='text-align:right'| 1632 | [[:d:Q18529130|Q18529130]] | [[Mary Adelaide Broadhurst]] | [[Chorlton-on-Medlock]] | 1860-05-23 | [[Reino Unido]] | 1928 | |- | style='text-align:right'| 1633 | [[:d:Q18529131|Q18529131]] | [[Ida Chamberlain]] | [[Edgbaston]] | 1870-05-22 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1943-04-01 | [[Ficheiro:Ida Chamberlain.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1634 | [[:d:Q18529187|Q18529187]] | [[Mary Lawrenson]] | [[Marylebone]] | 1850 | [[Reino Unido]] | 1943 | |- | style='text-align:right'| 1635 | [[:d:Q18529224|Q18529224]] | [[Isabella Mackay]] | [[Brora]] | 1777 | [[Reino de Gran Bretaña]] | 1850-11-15 | |- | style='text-align:right'| 1636 | [[:d:Q18530334|Q18530334]] | [[Lillian Bilocca]] | [[Kingston upon Hull]] | 1929-05-26 | [[Reino Unido]] | 1988-08-03 | |- | style='text-align:right'| 1637 | [[:d:Q18534808|Q18534808]] | [[Harriett Wilson]] | [[Berlín]] | 1916-09-14 | | 2002 | |- | style='text-align:right'| 1638 | [[:d:Q18542422|Q18542422]] | [[Anna Ramírez]] | [[Vic]] | 1981-03-14 | [[España]] | | [[Ficheiro:Anna Ramirez Bauxel, Giro Rosa 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1639 | [[:d:Q18546105|Q18546105]] | [[Anna Richardson]] | | 1806-01-05 | | 1892-03-27 | |- | style='text-align:right'| 1640 | [[:d:Q18546685|Q18546685]] | [[Margaret Spring Rice]] | [[Londres]] | 1887-06-10 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1970-04-21 | |- | style='text-align:right'| 1641 | [[:d:Q18559676|Q18559676]] | [[Agatha Harrison]] | [[Sandhurst]] | 1885 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1954 | |- | style='text-align:right'| 1642 | [[:d:Q18559730|Q18559730]] | [[Elizabeth Surr]] | [[Rochford]] | 1825-12-04 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1901-11-09 | [[Ficheiro:Elizabeth Surr.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1643 | [[:d:Q18559818|Q18559818]] | [[Louisa Knightley]] | | 1842-04-25 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1913-10-02 | [[Ficheiro:Louisa Knightley.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1644 | [[:d:Q18572242|Q18572242]] | [[Anna Priestman]] | [[Newcastle upon Tyne]] | 1828 | | 1914 | [[Ficheiro:Anna Maria Priestman in 1891 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1645 | [[:d:Q18575986|Q18575986]] | [[Charlotte Bentley]] | [[Great Portland Street]] | 1915-12-05 | [[Reino Unido]] | 1996-03-20 | |- | style='text-align:right'| 1646 | [[:d:Q18576032|Q18576032]] | [[Deborah Bowring]] | | 1816-07-30 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1902-07-28 | [[Ficheiro:Deborah Lady Bowring in 1864.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1647 | [[:d:Q18576279|Q18576279]] | [[Hannah Stanton]] | [[Teddington]] | 1913-11-30 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1993-12-09 | |- | style='text-align:right'| 1648 | [[:d:Q18576417|Q18576417]] | [[Jenny Hyslop]] | [[Gorbals]] | 1898-07-13 | [[Reino Unido]] | 1989-09-13 | |- | style='text-align:right'| 1649 | [[:d:Q18576685|Q18576685]] | [[Margaret Gibb]] | [[Dunston]] | 1892-07-31 | [[Reino Unido]] | 1984-01-27 | |- | style='text-align:right'| 1650 | [[:d:Q18576730|Q18576730]] | [[Kathleen Lyttelton]] | [[Belgravia]] | 1856-02-27 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1907-01-12 | [[Ficheiro:Kathleen Lyttelton, Oxford, 1880.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1651 | [[:d:Q18576733|Q18576733]] | [[Mary Nichols]] | [[Goffstown]] | 1810-08-10 | [[Estados Unidos de América]] | 1884-05-30 | [[Ficheiro:Mary Gove Nichols.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1652 | [[:d:Q18576752|Q18576752]] | [[Meredith Brown]] | [[Glasgow]] | 1845 | | 1908-11-05 | |- | style='text-align:right'| 1653 | [[:d:Q18576840|Q18576840]] | [[Priscilla Buxton]] | [[Earlham Hall]] | 1808-02-25 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1852-06-18 | [[Ficheiro:Priscilla Buxton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1654 | [[:d:Q18577018|Q18577018]] | [[Sophy Sanger]] | | 1881 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1950 | |- | style='text-align:right'| 1655 | [[:d:Q18584098|Q18584098]] | [[Sally Fallon Morell]] | [[Santa Monica]] | 1948-06-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sally Fallon Morell, President of the Weston A. Price Foundation (6351263457).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1656 | [[:d:Q18586374|Q18586374]] | [[Yolanda Oquelí]] | [[Guatemala]] | 1980 | [[Guatemala]] | | |- | style='text-align:right'| 1657 | [[:d:Q18593058|Q18593058]] | [[Frida Knight]] | | 1910 | [[Inglaterra]] | 1996 | |- | style='text-align:right'| 1658 | [[:d:Q18601259|Q18601259]] | [[Fumiko Hayashida]] | | 1911-01-21 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-11-02 | |- | style='text-align:right'| 1659 | [[:d:Q18608234|Q18608234]] | [[Hilligje Kok-Bisschop]] | [[Staphorst]] | 1948 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:P1020324copyKerk Staphorst.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1660 | [[:d:Q18621142|Q18621142]] | [[Alejandra Forlán]] | [[Montevideo]] | 1971 | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 1661 | [[:d:Q18640413|Q18640413]] | [[Frances Batty Shand]] | [[Xamaica (Q27119301)|Xamaica]] | 1810s | | 1885-02-11 | |- | style='text-align:right'| 1662 | [[:d:Q18644306|Q18644306]] | [[Argelia Laya]] | [[San José de Barlovento]] | 1926-07-10 | [[Venezuela]] | 1997-11-27 | |- | style='text-align:right'| 1663 | [[:d:Q18645826|Q18645826]] | [[Yolanda Retter]] | [[New Haven, Connecticut|New Haven]] | 1948-12-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-08-18 | |- | style='text-align:right'| 1664 | [[:d:Q18645873|Q18645873]] | [[Ruth G. Waddy]] | [[Lincoln, Nebrasca|Lincoln]] | 1909-01-07 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-05-24 | [[Ficheiro:Ruth G. Waddy, 1966.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1665 | [[:d:Q18645948|Q18645948]] | [[Ana Figueroa Gajardo]] | [[Santiago de Chile]] | 1907-06-19 | [[Chile]] | 1970-04-08 | [[Ficheiro:Ana Figueroa Gajardo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1666 | [[:d:Q18674051|Q18674051]] | [[Julia Goddard]] | [[Birmingham]] | 1825-07-11 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1896-09-30 | [[Ficheiro:Julia Bachope Goddard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1667 | [[:d:Q18681505|Q18681505]] | [[Janet Galloway]] | | 1841 | | 1909 | [[Ficheiro:Janet Anne Galloway.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1668 | [[:d:Q18685370|Q18685370]] | [[Kamala Chandrakirana]] | [[Iacarta]] | 1960-10-02 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Kamala Chandrakirana speaks at Komnas Perempuan Strategic planning meeting.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1669 | [[:d:Q18685497|Q18685497]] | [[Katsi Cook]] | [[St. Regis Mohawk Reservation]] | 1952-01-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1670 | [[:d:Q18685667|Q18685667]] | [[Lorelei DeCora Means]] | [[Winnebago Reservation]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 1671 | [[:d:Q18685941|Q18685941]] | [[Erika Guevara Rosas]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Erika Guevara Rosas 1.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1672 | [[:d:Q18705276|Q18705276]] | [[Ika Hügel-Marshall]] | [[Baviera]] | 1947-03-13 | [[Alemaña]] | 2022-04-21 | |- | style='text-align:right'| 1673 | [[:d:Q18707518|Q18707518]] | [[Zoe Helene]] | [[Charlotte, Carolina do Norte|Charlotte]] | 1964-07-18 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1674 | [[:d:Q18715613|Q18715613]] | [[Geneviève Soult de Dalmatie]] | [[París]] | 1844-07-03 | [[Francia]] | 1910-08-29 | [[Ficheiro:Geneviève Soult de Dalmatie (1844-1910), baronne René Reille.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1675 | [[:d:Q18729981|Q18729981]] | [[Anna Lindsay]] | [[Edimburgo]] | 1845-06-24 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1903-03-01<br/>1903-03-03 | |- | style='text-align:right'| 1676 | [[:d:Q18730052|Q18730052]] | [[Cecily Cook]] | | | | 1962 | |- | style='text-align:right'| 1677 | [[:d:Q18730534|Q18730534]] | [[Isobel Forrester]] | [[Glen Lyon]] | 1895-06-30 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1976-08-30 | |- | style='text-align:right'| 1678 | [[:d:Q18733326|Q18733326]] | [[May Seaton-Tiedeman]] | | 1864 | [[Estados Unidos de América]] | 1948 | |- | style='text-align:right'| 1679 | [[:d:Q18737102|Q18737102]] | [[Anne Beckwith Johnson]] | | 1924-08-27 | | 2013-12-19 | |- | style='text-align:right'| 1680 | [[:d:Q18744913|Q18744913]] | [[Hélène Patou]] | [[Liévin]] | 1902-02-03 | [[Francia]] | 1977-02-06 | [[Ficheiro:Hélène Patou 1934.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1681 | [[:d:Q18756927|Q18756927]] | [[Julia Wightman]] | [[Kanpur]] | 1817-01-23 | | 1898 | |- | style='text-align:right'| 1682 | [[:d:Q18757040|Q18757040]] | [[Rhoda Fraser]] | [[Edimburgo]] | 1918 | | 1970 | |- | style='text-align:right'| 1683 | [[:d:Q18757137|Q18757137]] | [[Theophila Townsend]] | | | | 1692 | |- | style='text-align:right'| 1684 | [[:d:Q18761915|Q18761915]] | [[Catherine Forrester Paton]] | [[Alloa]] | 1855-06-01 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1914-08-08 | |- | style='text-align:right'| 1685 | [[:d:Q18783850|Q18783850]] | [[Mary Gough]] | | 1832 | | 1896 | |- | style='text-align:right'| 1686 | [[:d:Q18808305|Q18808305]] | [[Stella Casey]] | | 1924-05-22 | [[Nova Zelandia]] | 2000-07-07 | |- | style='text-align:right'| 1687 | [[:d:Q18810603|Q18810603]] | [[Arethusa Gibson]] | | 1814 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1885 | [[Ficheiro:Arethusa Susannah Milner Gibson portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1688 | [[:d:Q18810625|Q18810625]] | [[Caroline Bishop]] | [[Heavitree]] | 1846-10-18 | | 1929-12-12 | |- | style='text-align:right'| 1689 | [[:d:Q18810692|Q18810692]] | [[Eleanor Mears]] | | 1917 | | 1992 | |- | style='text-align:right'| 1690 | [[:d:Q18810792|Q18810792]] | [[Bella Keyzer]] | [[Dundee]] | 1922-08-29 | [[Reino Unido]] | 1992-07-18 | |- | style='text-align:right'| 1691 | [[:d:Q18819420|Q18819420]] | [[Ellen Joyce]] | | 1832-01-12 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1924-05-21 | [[Ficheiro:Hon Ellen Joyce in 1884.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1692 | [[:d:Q18819696|Q18819696]] | [[Meresia Nevill]] | [[Upper Grosvenor Street]] | 1849-12-14 | | 1918-10-26 | |- | style='text-align:right'| 1693 | [[:d:Q18821757|Q18821757]] | [[Alice Jenkins]] | [[Ilkley]] | 1886-12-04 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1967-12-25 | [[Ficheiro:Alice-Jenkins-in-Abortion-Law-Reformed.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1694 | [[:d:Q18875877|Q18875877]] | [[Ethel Romanes]] | [[Wavertree]] | 1856-08-15 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1927-03-30 | |- | style='text-align:right'| 1695 | [[:d:Q18880104|Q18880104]] | [[Margaret Hunter]] | [[Bridgeton]] | 1922 | [[Escocia]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 1696 | [[:d:Q18880133|Q18880133]] | [[Mary Speke]] | | 1625 | [[Reino de Inglaterra]] | 1697 | |- | style='text-align:right'| 1697 | [[:d:Q18880272|Q18880272]] | [[Sybil Neville Rolfe]] | [[Greenwich]] | 1885-06-22 | | 1955-08-03 | [[Ficheiro:Sybil Neville Rolfe (Sybil Gotto).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1698 | [[:d:Q18911437|Q18911437]] | [[Helen Davenport Gibbons]] | | 1882 | [[Estados Unidos de América]] | 1960-09-01 | |- | style='text-align:right'| 1699 | [[:d:Q18917342|Q18917342]] | [[Jane Procter]] | [[Kirklevington]] | 1810-11-02 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1882-01-05 | [[Ficheiro:Jane Procter of Polam Hall School.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1700 | [[:d:Q18917438|Q18917438]] | [[Edith Mansell-Moullin]] | | 1859 | | 1941-03-05 | [[Ficheiro:Edith Mansell Moullin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1701 | [[:d:Q18917480|Q18917480]] | [[Theodora Bonwick]] | [[Shepherd's Bush]] | 1876-12-27 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1928-11-10 | [[Ficheiro:Theodora Bonwick web.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1702 | [[:d:Q18917500|Q18917500]] | [[Elizabeth Ackroyd]] | [[Wilpshire]] | 1910-08-13 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Reino Unido]] | 1987-06-28 | |- | style='text-align:right'| 1703 | [[:d:Q18917702|Q18917702]] | [[Marjorie Linklater]] | [[Edimburgo]] | 1909-03-19 | [[Reino Unido]] | 1997-06-29 | |- | style='text-align:right'| 1704 | [[:d:Q18917727|Q18917727]] | [[Mary Auld]] | | 1893 | | 1984 | |- | style='text-align:right'| 1705 | [[:d:Q18918574|Q18918574]] | [[Shaimaa Sabagh]] | | 1984-01 | [[Exipto]] | 2015-01-24 | [[Ficheiro:Shaimaa Sabbagh.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1706 | [[:d:Q18921299|Q18921299]] | [[Parveena Ahanger]] | [[Srinagar]] | 1960 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1707 | [[:d:Q18921409|Q18921409]] | [[Rosie Batty]] | [[Laneham]] | 1962-02-09 | [[Reino Unido]]<br/>[[Australia]] | | [[Ficheiro:Rosie Batty 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1708 | [[:d:Q18921485|Q18921485]] | [[Judith Browne Dianis]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Keynote Addres (3630742360).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1709 | [[:d:Q18921672|Q18921672]] | [[Drisana Levitzke-Gray]] | | 1993 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Drisana Levitzke-Gray.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1710 | [[:d:Q18936076|Q18936076]] | [[Gertrude Baillie Weaver]] | [[Kensington]] | 1855-06-08 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1926-11-26 | |- | style='text-align:right'| 1711 | [[:d:Q18988836|Q18988836]] | [[Rawshan Ara Bachchu]] | [[Sylhet District]] | 1932-12-17 | [[Bangladesh]] | 2019-12-03 | [[Ficheiro:Rowshan Ara Bachchu 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1712 | [[:d:Q19200914|Q19200914]] | [[Merav Alush Levron]] | [[Ascalón]] | 1971-04-26<br/>1975-04-26 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Merav Alush Levron.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1713 | [[:d:Q19289912|Q19289912]] | [[Assumpta Albà i Ricart]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1935 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1714 | [[:d:Q19290305|Q19290305]] | [[Dolors Solís Donat]] | [[Xàtiva]] | 1935 | | | |- | style='text-align:right'| 1715 | [[:d:Q19301179|Q19301179]] | [[Mercè Pla i Cid]] | [[Roquetes]] | 1925-11-05 | [[España]] | 2021-12-14 | [[Ficheiro:Mercè Pla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1716 | [[:d:Q19301384|Q19301384]] | [[Paquita Jolis Puig]] | [[Amer]] | 1916-11-18 | [[España]] | 1982-08-16 | [[Ficheiro:Mujeres Libres 9.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1717 | [[:d:Q19301598|Q19301598]] | [[Pilar Mora i Roselló]] | [[Barcelona]] | 1923 | [[España]] | 2019-03 | [[Ficheiro:Mora, Pilar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1718 | [[:d:Q19317466|Q19317466]] | [[Alice Garoute]] | [[Kingston]] | 1874-04-24 | [[Haití]] | 1950-10-30 | |- | style='text-align:right'| 1719 | [[:d:Q19317576|Q19317576]] | [[Chelsea Islan]] | [[Queens]] | 1995-06-02 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Chelsea Islan, 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1720 | [[:d:Q19324995|Q19324995]] | [[Amy Bulley]] | [[New Brighton]] | 1852-04-20 | [[Reino Unido]]<br/>[[Gales]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1939-11-16 | [[Ficheiro:Mrs Amy Brook (born Bulley) by Mary Florence Monkhouse.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1721 | [[:d:Q19325064|Q19325064]] | [[Ann Smith]] | | | | 1686 | |- | style='text-align:right'| 1722 | [[:d:Q19325477|Q19325477]] | [[Sarah Baines]] | [[Birmingham]] | 1866-11-30 | [[Reino Unido]]<br/>[[Australia]] | 1951-02-20 | [[Ficheiro:Baines, Jennie1907-1912 (22704129879).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1723 | [[:d:Q19325606|Q19325606]] | [[Enid Stacy]] | [[Westbury-on-Severn]] | 1868-06-10 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1903-09-04 | [[Ficheiro:Enid Stacey (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1724 | [[:d:Q19326045|Q19326045]] | [[Mary Bayly]] | [[Market Lavington]] | 1816-03-04 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1899-12-13 | |- | style='text-align:right'| 1725 | [[:d:Q19335528|Q19335528]] | [[Anne Tree]] | [[Belgravia]] | 1927-11-06 | [[Reino Unido]] | 2010-08-09 | |- | style='text-align:right'| 1726 | [[:d:Q19360362|Q19360362]] | [[Margaret Donnelly]] | | 1949-02-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Margaret Donnelly.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1727 | [[:d:Q19378217|Q19378217]] | [[Kristine Andersen Vesterfjell]] | | 1910 | | 1987 | [[Ficheiro:Kristine Andersen Vesterfjell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1728 | [[:d:Q19428900|Q19428900]] | [[Jody Wilson-Raybould]] | [[Vancouver]] | 1971-03-23 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Jody Wilson-Raybould (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1729 | [[:d:Q19471855|Q19471855]] | [[Lalla Weiss]] | [[Dieren]] | 1961 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 1730 | [[:d:Q19473678|Q19473678]] | [[Deborah Ahenkorah]] | [[Accra]] | 1987-04-21 | [[Ghana]] | | [[Ficheiro:Deborah Ahenkorah.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1731 | [[:d:Q19508683|Q19508683]] | [[Mariam Dao Gabala]] | | 1960 | [[Costa do Marfil]] | | |- | style='text-align:right'| 1732 | [[:d:Q19509098|Q19509098]] | [[Rudo Chigudu]] | | 20th century | [[Zimbabwe]] | | |- | style='text-align:right'| 1733 | [[:d:Q19513333|Q19513333]] | [[Karoline von Perin-Gradenstein]] | [[Viena]] | 1806-02-12 | [[Imperio Austríaco]] | 1888-12-10 | [[Ficheiro:Karoline von Pasqualati-Osterberg 1829.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1734 | [[:d:Q19519681|Q19519681]] | [[Lauretta Ngcobo]] | [[Ixopo]] | 1931-09-13 | [[Suráfrica]] | 2015-11-03 | |- | style='text-align:right'| 1735 | [[:d:Q19519994|Q19519994]] | [[Saroop Dhruv]] | [[Ahmedabad]] | 1948-06-19 | [[India]] | | [[Ficheiro:Saroop Dhruv.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1736 | [[:d:Q19544801|Q19544801]] | [[Latifa Ibn Ziaten]] | [[Tetuán]] | 1960-01-01 | [[Francia]]<br/>[[Marrocos]] | | [[Ficheiro:Secretary Kerry Presents the 2016 International Women of Courage Award to Latifa Ibn Ziaten of France (25843959090) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1737 | [[:d:Q19561484|Q19561484]] | [[Janak Palta McGilligan]] | [[Chandigarh]] | 1948-02-16 | [[India]] | | [[Ficheiro:The President, Shri Pranab Mukherjee presenting the Padma Shri Award to Dr. Mrs. Janak Palta Mcgilligan, at a Civil Investiture Ceremony, at Rashtrapati Bhavan, in New Delhi on March 30, 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1738 | [[:d:Q19568915|Q19568915]] | [[Amelia Greenhall]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1739 | [[:d:Q19575749|Q19575749]] | [[Willie Barrow]] | [[Burton]] | 1924-12-07 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-03-12 | [[Ficheiro:Rev. Willie Taplin Barrow.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1740 | [[:d:Q19577330|Q19577330]] | [[Hemda Nofech-Mozes]] | [[Istambul]] | 1908-02-08 | [[Israel]] | 1989-01-28 | [[Ficheiro:Hemda Nofech-Mozes (id.14452905) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1741 | [[:d:Q19588388|Q19588388]] | [[Majd Izzat al-Chourbaji]] | [[Darayya]] | 1981 | [[Siria]] | | [[Ficheiro:Majd Chourbaji (Syria) - 2015 - International Women of Courage Award.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1742 | [[:d:Q19606359|Q19606359]] | [[Amina Bouayach]] | [[Tetuán]] | 1957-12-10 | [[Marrocos]] | | [[Ficheiro:Bouayach Amina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1743 | [[:d:Q19606608|Q19606608]] | [[Naomi Baki]] | [[Raga]] | 1985 | [[Sudán do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 1744 | [[:d:Q19608752|Q19608752]] | [[Aurélie Salvaire]] | | 1978 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Aurélie Salvaire.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1745 | [[:d:Q19609535|Q19609535]] | [[Loujain al-Hathloul]] | [[Jeddah]] | 1989-07-31 | [[Arabia Saudita]] | | [[Ficheiro:Loujain Alhathloul.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1746 | [[:d:Q19609542|Q19609542]] | [[Alicia Garza]] | [[Oakland]] | 1981-01-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Alicia Garza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1747 | [[:d:Q19609791|Q19609791]] | [[Brooke Axtell]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1748 | [[:d:Q19646809|Q19646809]] | [[Daphne Caruana Galizia]] | [[Sliema]] | 1964-08-26 | [[Malta]] | 2017-10-16 | |- | style='text-align:right'| 1749 | [[:d:Q19659393|Q19659393]] | [[Bertha Allen]] | [[Canadá]] | 1934 | [[Canadá]] | 2010-05-07 | |- | style='text-align:right'| 1750 | [[:d:Q19659964|Q19659964]] | [[Jeannette Vivian Corbiere Lavell]] | [[Wikwemikong Unceded Indian Reserve 26]] | 1942-06-21 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1751 | [[:d:Q19660953|Q19660953]] | [[Elisabeth Howen]] | [[Talín]] | 1834-07-12 | [[Estonia]] | 1923-02-26 | |- | style='text-align:right'| 1752 | [[:d:Q19662197|Q19662197]] | [[Fannie Knowling McNeil]] | [[St. John's]] | 1869 | [[Canadá]] | 1928 | |- | style='text-align:right'| 1753 | [[:d:Q19663166|Q19663166]] | [[Marca Bristo]] | [[Albany, Nova York|Albany]] | 1953-06-23 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-09-08 | [[Ficheiro:Marca Bristo (16993938299).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1754 | [[:d:Q19663320|Q19663320]] | [[Beatriz Santos Arrascaeta]] | [[Montevideo]] | 1947-01-30 | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 1755 | [[:d:Q19664860|Q19664860]] | [[Rebecca Masika Katsuva]] | [[Katana]] | 1966-05-26 | [[República Democrática do Congo]] | 2016-02-02 | |- | style='text-align:right'| 1756 | [[:d:Q19665375|Q19665375]] | [[Harriet Hooton]] | | 1875-07-13 | [[Australia]] | 1960-04-21 | [[Ficheiro:Harriet Hooton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1757 | [[:d:Q19666445|Q19666445]] | [[Malkia Cyril]] | | 1974-05-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1758 | [[:d:Q19667391|Q19667391]] | [[Farida Shaheed]] | | 20th century | [[Paquistán]] | | [[Ficheiro:Farida Shaheed.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1759 | [[:d:Q19668026|Q19668026]] | [[Rebekah Dulaney Peterkin]] | [[Berryville]] | 1847-09-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1891-07-26 | [[Ficheiro:Rebekah Dulaney Peterkin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1760 | [[:d:Q19668353|Q19668353]] | [[Indumati Babuji Patankar]] | | 1925-09-15 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]] | 2017-07-14 | [[Ficheiro:Indutai.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1761 | [[:d:Q19668503|Q19668503]] | [[Tatiana Rusesabagina]] | [[Butare]] | 1958-10-24 | [[Ruanda]] | | [[Ficheiro:Tatiana Rusesabagina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1762 | [[:d:Q19720194|Q19720194]] | [[Aishah Shahidah Simmons]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1763 | [[:d:Q19736810|Q19736810]] | [[Kazi Khaleda Khatun]] | [[Pirojpur District]] | 1939-08-07 | [[Bangladesh]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Paquistán]] | 2013-09-28 | |- | style='text-align:right'| 1764 | [[:d:Q19742875|Q19742875]] | [[Mumtaz Begum]] | [[Howrah]] | 1923-05-20 | [[Raj Británico]]<br/>[[Paquistán]] | 1967-06-30 | |- | style='text-align:right'| 1765 | [[:d:Q19751737|Q19751737]] | [[Elisa Kasali]] | | 1965-10-22 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 1766 | [[:d:Q19787182|Q19787182]] | [[Gertrude Newsome-Jackson]] | [[Madison, Illinois|Madison]] | 1923 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-10-01 | |- | style='text-align:right'| 1767 | [[:d:Q19816915|Q19816915]] | [[Sevgül Uludağ]] | [[Nicosia]] | 1958-10-15 | [[British Cyprus]]<br/>[[Autonomous Turkish Cypriot Administration]]<br/>[[República Turca do Norte de Chipre]] | | [[Ficheiro:Sevgül Uludağ.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1768 | [[:d:Q19818470|Q19818470]] | [[Adelaide Coari]] | [[Milán]] | 1881-11-04 | [[Italia]] | 1966-02-16 | |- | style='text-align:right'| 1769 | [[:d:Q19829171|Q19829171]] | [[Angelina Acheng Atyam]] | [[Lira]] | 1946 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 1770 | [[:d:Q19832456|Q19832456]] | [[Reshma Valliappan]] | [[Selangor]] | 1980-05-19 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1771 | [[:d:Q19841975|Q19841975]] | [[Abigile Sperber]] | [[Katamon]] | 1973-08-24 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:אביגיל שפרבר.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1772 | [[:d:Q19845151|Q19845151]] | [[Nancy Feldman]] | [[Highland Park]] | 1922-10-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-02-17 | |- | style='text-align:right'| 1773 | [[:d:Q19849899|Q19849899]] | [[Marrigje Willems]] | [[Uithoorn]] | 1704 | [[Países Baixos]] | 1748-08-10 | |- | style='text-align:right'| 1774 | [[:d:Q19854191|Q19854191]] | [[Willis Ho]] | | 1991-07-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1775 | [[:d:Q19862421|Q19862421]] | [[Marilyn Baptiste]] | | 1970 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1776 | [[:d:Q19865295|Q19865295]] | [[W. Meredith Bacon]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1777 | [[:d:Q19871853|Q19871853]] | [[Cornelia James Cannon]] | [[Saint Paul, Minnesota|Saint Paul]] | 1876 | | 1969 | [[Ficheiro:Cornelia James Cannon 1921.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1778 | [[:d:Q19874790|Q19874790]] | [[Ruth Keggin]] | [[Illa de Man]] | 1989 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:FIL 2014 - Femmes Gaéliques - Ruth Keggin quartet - 1377.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1779 | [[:d:Q19880317|Q19880317]] | [[Joyce Horman]] | [[Owatonna]] | 1944-12-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1780 | [[:d:Q19885175|Q19885175]] | [[Salma Sabahi]] | | 1981-03-08 | [[Exipto]] | | |- | style='text-align:right'| 1781 | [[:d:Q19885291|Q19885291]] | [[Ayọ Tometi]] | [[Phoenix]] | 1984-08-15 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Ayọ Tometi - 2021 (51648565860) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1782 | [[:d:Q19891102|Q19891102]] | [[Perin Captain]] | [[Mandvi]] | 1888 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 1783 | [[:d:Q19891258|Q19891258]] | [[Amalprava Das]] | [[Dibrugarh]] | 1911-11-12 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1784 | [[:d:Q19891706|Q19891706]] | [[Hemalatha Lavanam]] | [[Vinukonda]] | 1932-02-26 | [[India]] | 2008-03-19 | |- | style='text-align:right'| 1785 | [[:d:Q19892863|Q19892863]] | [[Johnetta Elzie]] | [[Estados Unidos de América]] | 1989 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1786 | [[:d:Q19893111|Q19893111]] | [[‘Ofa Likiliki]] | | | [[Nova Zelandia]]<br/>[[Tonga]] | | |- | style='text-align:right'| 1787 | [[:d:Q19893804|Q19893804]] | [[Achamma Mathai]] | [[Kerala]] | | [[India]] | | [[Ficheiro:AchammaMatthai1936.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1788 | [[:d:Q19893926|Q19893926]] | [[Hasina Jalal]] | [[Badakhshan]] | 20th century | [[Afganistán]] | | [[Ficheiro:Hasina Jalal .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1789 | [[:d:Q19894073|Q19894073]] | [[Marguerite Pichon-Landry]] | [[Ajaccio]] | 1877-11-14 | [[Francia]] | 1972-09-06 | [[Ficheiro:Marguerite Pichon-Landry.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1790 | [[:d:Q19919495|Q19919495]] | [[Quhramaana Kakar]] | | | [[Afganistán]] | | |- | style='text-align:right'| 1791 | [[:d:Q19921027|Q19921027]] | [[Alexa Cruz]] | | 1985-05-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1792 | [[:d:Q19924379|Q19924379]] | [[Jully Makini]] | [[Munda]]<br/>[[Gizo]] | 1953 | [[Illas Salomón]] | | |- | style='text-align:right'| 1793 | [[:d:Q19952788|Q19952788]] | [[Adrian Adams]] | [[Nova York]] | 1945-11-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-08-02 | |- | style='text-align:right'| 1794 | [[:d:Q19957642|Q19957642]] | [[Ruby Duncan]] | [[Tallulah]] | 1932-06-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ruby Duncan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1795 | [[:d:Q19957710|Q19957710]] | [[Elena Kostyuchenko]] | [[Yaroslavl]] | 1987-09-25 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Elena Kostyuchenko 2011-10-28.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1796 | [[:d:Q19958168|Q19958168]] | [[Walidah Imarisha]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Walidah Imarisha on The Laura Flanders Show.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1797 | [[:d:Q19976600|Q19976600]] | [[Amanda Horney]] | [[Klara Church Parish]] | 1857-11-03 | [[Suecia]] | 1953-03-11 | [[Ficheiro:Hulda Amanda Horney.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1798 | [[:d:Q19989065|Q19989065]] | [[Alicia Nash]] | [[San Salvador, O Salvador|San Salvador]] | 1933-01-01 | [[O Salvador]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2015-05-23 | [[Ficheiro:Alicia Nash at GTM2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1799 | [[:d:Q20006322|Q20006322]] | [[Pilar Uribes]] | [[Valencia]] | | [[España]] | 1993 | |- | style='text-align:right'| 1800 | [[:d:Q20006612|Q20006612]] | [[Soledad Real i López]] | [[Barcelona]] | 1917 | [[España]] | 2007-02-06 | |- | style='text-align:right'| 1801 | [[:d:Q20013090|Q20013090]] | [[Ana Bolena Meza Austin]] | [[Cali]] | 1965-12-04 | [[Colombia]] | | [[Ficheiro:Anabolena Meza..jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1802 | [[:d:Q20014766|Q20014766]] | [[Elizabeth Castillo]] | [[Manizales]] | 1970-11-30 | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 1803 | [[:d:Q20029119|Q20029119]] | [[Maria Hulewiczowa]] | [[Vilnius]] | 1913-09-30 | [[Polonia]] | 1978-03-15 | |- | style='text-align:right'| 1804 | [[:d:Q20047084|Q20047084]] | [[Lila Ramkumar Bhargava]] | [[India]] | 1920 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 2014-05-25 | |- | style='text-align:right'| 1805 | [[:d:Q20049202|Q20049202]] | [[Virgínia da Fonseca]] | [[Angra do Heroísmo]] | 1875-10-14 | [[Portugal]]<br/>[[Reino de Portugal]] | 1962-03-21 | [[Ficheiro:D. Virginia da Fonseca (Album Republicano, 1908).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1806 | [[:d:Q20071561|Q20071561]] | [[Mehereta Baruch-Ron]] | [[Etiopía]] | 1974-12-03 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Mehereta Baruch-Ron.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1807 | [[:d:Q20085770|Q20085770]] | [[Rachel Dolezal]] | [[Lincoln County]] | 1977-11-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rachel Dolezal speaking at Spokane rally May 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1808 | [[:d:Q20087138|Q20087138]] | [[Dolors Sabater]] | [[Badalona]] | 1960-10-06 | [[España]] | | [[Ficheiro:Dolors Sabater (2021).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1809 | [[:d:Q20088811|Q20088811]] | [[Michelle Avanti]] | [[Visalia]] | 1980-04-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Michelle Avanti DSC 0019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1810 | [[:d:Q20089414|Q20089414]] | [[Severine Casse]] | [[Lyderslev]] | 1805-11-15 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 1898-10-20 | [[Ficheiro:Severine Andrea Casse (1805- 1898).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1811 | [[:d:Q20090072|Q20090072]] | [[Aisha Buhari]] | [[Adamawa, Nixeria|Adamawa]] | 1971-02-17 | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:The First Lady of Nigeria Her Excellency Aisha Buhari.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1812 | [[:d:Q20090075|Q20090075]] | [[AMB. AMINA TEMITOPE LABINJO AJAYI]] | [[Lagos, Nixeria]] | | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Mama Diaspora (white).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1813 | [[:d:Q20090179|Q20090179]] | [[Phyo Phyo Aung]] | | 1988-08-25 | [[Myanmar]] | | [[Ficheiro:Phyo Phyo Aung.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1814 | [[:d:Q20090336|Q20090336]] | [[Tiffany Brar]] | [[Chennai]] | 1988-09-14 | [[India]] | | [[Ficheiro:Tiffany Brar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1815 | [[:d:Q20090524|Q20090524]] | [[Patrisse Khan-Cullors]] | [[Os Ánxeles]] | 1984 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Patrisse Cullors.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1816 | [[:d:Q20090757|Q20090757]] | [[Vyckie Garrison]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Vyckie Garrison SASHAcon 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1817 | [[:d:Q20100357|Q20100357]] | [[LaNada War Jack]] | [[Fort Hall Reservation]] | 1947 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1818 | [[:d:Q20101188|Q20101188]] | [[Micaela Chalmeta]] | [[Valencia]] | 1863-09-29 | [[España]] | 1951 | |- | style='text-align:right'| 1819 | [[:d:Q20101412|Q20101412]] | [[Vicenta Pallarès i Castelló]] | | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1820 | [[:d:Q20101723|Q20101723]] | [[Presentación Sáez de Descatllar]] | [[Valencia]] | 1932-11-21 | [[España]] | 2003-04-27 | |- | style='text-align:right'| 1821 | [[:d:Q20101854|Q20101854]] | [[Pilar Soler i Miquel]] | [[Buñol]] | 1914 | [[España]] | 2006 | |- | style='text-align:right'| 1822 | [[:d:Q20107443|Q20107443]] | [[Adi Keissar]] | [[Xerusalén]] | 1980-12-11 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Adi keissar (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1823 | [[:d:Q20109696|Q20109696]] | [[Najat Anwar]] | [[Sidi Kacem]] | 1966-11-20 | [[Marrocos]] | | [[Ficheiro:Najat Anwar by Farid Dms Debah.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1824 | [[:d:Q20155643|Q20155643]] | [[Paule Fay]] | | 1907 | [[Francia]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 1825 | [[:d:Q20156021|Q20156021]] | [[Ratna Indah Kurniawati]] | [[Pasuruan]] | 1980-04-23 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 1826 | [[:d:Q20195474|Q20195474]] | [[Zoë Tryon]] | [[Londres]] | 1974-05-01 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Zoë Tryon 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1827 | [[:d:Q20266544|Q20266544]] | [[Pilar Iglesias Osorio]] | [[Monforte de Lemos]] | 1932 | [[España]] | 2015-03-15 | |- | style='text-align:right'| 1828 | [[:d:Q20404300|Q20404300]] | [[Fatima Jaber]] | [[Emiratos Árabes Unidos]] | No/unknown value | [[Emiratos Árabes Unidos]] | | |- | style='text-align:right'| 1829 | [[:d:Q20437845|Q20437845]] | [[Milica Tomić]] | [[Novi Sad]] | 1859 | [[Imperio Austríaco]]<br/>[[Reino de Iugoslavia]]<br/>[[Hungría]] | 1944-11-24 | |- | style='text-align:right'| 1830 | [[:d:Q20453352|Q20453352]] | [[Ivy Josiah]] | [[Singapur]] | | [[Malaisia]] | | |- | style='text-align:right'| 1831 | [[:d:Q20528708|Q20528708]] | [[Heli Lints]] | | 1963-10-26 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1832 | [[:d:Q20560069|Q20560069]] | [[Kato Mikeladze]] | [[Kulashi]] | 1878-09-18 | [[Xeorxia]] | 1942 | [[Ficheiro:Ekaterine (Kato) Mikeladze in Paris.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1833 | [[:d:Q20613277|Q20613277]] | [[Laila Nur]] | [[Daudkandi Upazila]] | 1934-10-05 | [[Bangladesh]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Paquistán]] | 2019-05-31 | |- | style='text-align:right'| 1834 | [[:d:Q20637176|Q20637176]] | [[Rosalind McGee]] | [[Chapel Hill]] | 1937-08-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-06-16 | |- | style='text-align:right'| 1835 | [[:d:Q20638925|Q20638925]] | [[Catherine Schleimer-Kill]] | [[Esch-sur-Alzette]] | 1884-05-19 | [[Luxemburgo]] | 1973-11-18 | |- | style='text-align:right'| 1836 | [[:d:Q20640895|Q20640895]] | [[María Teresa Tula]] | [[Izalco]] | 1951-04-23 | [[O Salvador]] | | |- | style='text-align:right'| 1837 | [[:d:Q20644055|Q20644055]] | [[Tarea Hall Pittman]] | | 1903 | [[Estados Unidos de América]] | 1991-07-31 | |- | style='text-align:right'| 1838 | [[:d:Q20645096|Q20645096]] | [[Gulab Kaur]] | | 1890 | | 1941 | [[Ficheiro:Gulab Kaur,Indian freedom fighter.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1839 | [[:d:Q20648428|Q20648428]] | [[Barbara Turnbull]] | [[Montreal]] | 1965-02-07 | [[Canadá]] | 2015-05-10 | |- | style='text-align:right'| 1840 | [[:d:Q20656632|Q20656632]] | [[Tinslee Reagan]] | [[Minnesota]] | 1993-03-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tinslee Reagan - AVN Expo Photos Las Vegas 2013 (8421914759).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1841 | [[:d:Q20657436|Q20657436]] | [[Bree Newsome]] | [[Durham, Carolina do Norte|Durham]] | 1985-05-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Bree Newsome at NYU Grad Center.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1842 | [[:d:Q20657681|Q20657681]] | [[Florence M. Rice]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1919-03-22 | [[Estados Unidos de América]] | 2020 | [[Ficheiro:Florence rice(1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1843 | [[:d:Q20666292|Q20666292]] | [[Charlesia Alexis]] | [[Atol Diego García]] | 1934-09-08 | [[Reino Unido]] | 2012-12-16 | |- | style='text-align:right'| 1844 | [[:d:Q20666477|Q20666477]] | [[Marina Damestoy]] | | 1973-02-04 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Marina Damestoy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1845 | [[:d:Q20666484|Q20666484]] | [[Dasha Rostova]] | [[Sennoy]] | 1988-07-03 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1846 | [[:d:Q20670722|Q20670722]] | [[Miriam Eshkol]] | [[Bacău]] | 1929-06-12 | [[Romanía]]<br/>[[Israel]] | 2016-11-26 | [[Ficheiro:Levi and Miriam Eshkol 1964.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1847 | [[:d:Q20675571|Q20675571]] | [[Nekima Levy-Pounds]] | [[Jackson, Mississippi|Jackson]] | 1976-06-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nekima Levy-Pounds at Black Lives Matter march, April 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1848 | [[:d:Q20679203|Q20679203]] | [[Barbara Macdonald]] | [[Pomona, California|Pomona]] | 1913-09-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-06-15 | |- | style='text-align:right'| 1849 | [[:d:Q20684067|Q20684067]] | [[Mary Estlin]] | [[Bristol]] | 1820-07-31 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1902-11-14 | [[Ficheiro:Wighams jane and eliza and another.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1850 | [[:d:Q20684419|Q20684419]] | [[Sheila Krumholz]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sheila Krumholz (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1851 | [[:d:Q20684706|Q20684706]] | [[María Guillermina Valdes Villalva]] | [[El Paso, Texas|El Paso]] | 1939-12-15 | [[Estados Unidos de América]] | 1991-09-11 | |- | style='text-align:right'| 1852 | [[:d:Q20684900|Q20684900]] | [[Alaa Murabit]] | [[Saskatoon]] | 1989-10-26 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Babagana Monguno und Alaa Murabit MSC 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1853 | [[:d:Q20709228|Q20709228]] | [[Heloise Brainerd]] | [[Wallingford]] | 1881-04-30 | | 1969-02-16 | |- | style='text-align:right'| 1854 | [[:d:Q20714414|Q20714414]] | [[Miriam Matthews]] | [[Pensacola]] | 1905-08-06 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-06-23 | [[Ficheiro:Miriam Matthews (13270529424).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1855 | [[:d:Q20724002|Q20724002]] | [[Mamia Chentouf]] | [[Vilaia de Tlemcen|Provincia de Tlemcen]] | 1922 | [[Alxeria]]<br/>[[Francia]] | 2012-10-10 | |- | style='text-align:right'| 1856 | [[:d:Q20730997|Q20730997]] | [[Bineta Diop]] | [[Guéoul]] | 1950 | [[Senegal]] | | [[Ficheiro:The Special Envoy on Women, Peace and Security of the Chairperson of the African Union Commision, Bineta Diop , speaks to the press after meeting Somalia's Minister of Defense, Major General Mohamed (15884887062).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1857 | [[:d:Q20731779|Q20731779]] | [[Kaberi Gayen]] | [[Barishal]] | 1970-01-01 | [[Bangladesh]]<br/>[[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 1858 | [[:d:Q20733837|Q20733837]] | [[Margaret Lloyd]] | [[Llangystennin]] | 1709-05-27 | [[Reino de Gran Bretaña]] | 1762-09-08 | |- | style='text-align:right'| 1859 | [[:d:Q20739020|Q20739020]] | [[Elena Djionat]] | [[Bozieni]] | 1888-05-08 | [[Romanía]] | 1937 | |- | style='text-align:right'| 1860 | [[:d:Q20745101|Q20745101]] | [[Magdalena Mora]] | [[Michoacán]] | 1952 | [[México]] | 1981-05-28 | |- | style='text-align:right'| 1861 | [[:d:Q20745399|Q20745399]] | [[Lucha Castro]] | [[Villa Ahumada y Anexas]] | 1952-02-29 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1862 | [[:d:Q20747053|Q20747053]] | [[Yakiri Rubio]] | [[Tepito]] | 1993-04-13 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1863 | [[:d:Q20751653|Q20751653]] | [[Basma El Euchi]] | [[Sfax]] | 1977 | [[Tunisia]] | | |- | style='text-align:right'| 1864 | [[:d:Q20774338|Q20774338]] | [[Sumaya Ali Raja]] | [[Ta'izz Governorate]] | 1965 | [[Iemen]] | | |- | style='text-align:right'| 1865 | [[:d:Q20787733|Q20787733]] | [[Aurélie Marie-Lisette Talate]] | [[Atol Diego García]] | 1941-03-19 | [[Mauricio]] | 2012-01-04 | |- | style='text-align:right'| 1866 | [[:d:Q20788367|Q20788367]] | [[דליה גותן]] | | 1927 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1867 | [[:d:Q20816115|Q20816115]] | [[Luce Langevin]] | [[Marissel]] | 1899-12-26 | [[Francia]] | 2002-08-26 | [[Ficheiro:Luce Langevin -femmes francaises.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1868 | [[:d:Q20831549|Q20831549]] | [[Fay Chiang]] | [[Bronx]] | 1952-01-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-10-20 | |- | style='text-align:right'| 1869 | [[:d:Q20876371|Q20876371]] | [[Maria Mestre i Montserrat]] | [[L'Arboç]] | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1870 | [[:d:Q20876730|Q20876730]] | [[Fàtima Taleb]] | [[Marrocos]] | 1976 | [[España]] | | [[Ficheiro:Fatima Taleb.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1871 | [[:d:Q20879110|Q20879110]] | [[Mia McKenzie]] | [[Filadelfia]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1872 | [[:d:Q20895091|Q20895091]] | [[Pepa Noia]] | [[Buenos Aires]] | 1921-07-06 | [[Arxentina]] | 2015-08-31 | [[Ficheiro:Josefina García Pepa de Noia - Madre de Plaza de Mayo Línea Fundadora - Madre de María de Lourdes Noia víctima de la dictadura militar argentina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1873 | [[:d:Q20933559|Q20933559]] | [[Eve Reinväli]] | | 1972-09-01 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1874 | [[:d:Q20979711|Q20979711]] | [[Esther De Mezerville]] | [[Guatemala]] | 1885-04-29 | [[Guatemala]] | 1971 | [[Ficheiro:Esther de Mézerville.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1875 | [[:d:Q20984428|Q20984428]] | [[Rosanell Eaton]] | [[Franklin County]] | 1921-04-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-12-08 | |- | style='text-align:right'| 1876 | [[:d:Q20987867|Q20987867]] | [[Khalida Brohi]] | [[Hyderabad]] | 1988 | [[Paquistán]] | | [[Ficheiro:Khalida Brohi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1877 | [[:d:Q20988889|Q20988889]] | [[nusrat aga]] | [[Jammu and Kashmir]] | 1900<br/>1901 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 1878 | [[:d:Q20988985|Q20988985]] | [[Netty Probst]] | | 1903 | | 1990 | |- | style='text-align:right'| 1879 | [[:d:Q20990957|Q20990957]] | [[María Teresa Eltit]] | [[Santiago de Chile]] | 1952-09-01 | [[Chile]] | 1975-01-08 | |- | style='text-align:right'| 1880 | [[:d:Q20994949|Q20994949]] | [[Nellys Palomo]] | | 1957-01-26 | [[México]] | 2009-06-09 | |- | style='text-align:right'| 1881 | [[:d:Q20995251|Q20995251]] | [[Irma Lanzas]] | [[Cojutepeque]] | 1933-08-07 | [[O Salvador]] | 2020-07-09 | |- | style='text-align:right'| 1882 | [[:d:Q21001488|Q21001488]] | [[Ángela Eufemia Sempere Sanjuán]] | [[Banyeres de Mariola]] | 19th century | [[España]] | 1971-01-16 | |- | style='text-align:right'| 1883 | [[:d:Q21004904|Q21004904]] | [[Aziza Ahmadyar]] | | 20th century | [[Afganistán]] | | |- | style='text-align:right'| 1884 | [[:d:Q21014270|Q21014270]] | [[Edith Jones]] | [[Clapham]] | 1875 | [[Australia]] | 1952-11-24 | [[Ficheiro:Edith Emily Jones.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1885 | [[:d:Q21014352|Q21014352]] | [[Silverine Swer]] | [[Shillong]] | 1910 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]] | 2014 | |- | style='text-align:right'| 1886 | [[:d:Q21016482|Q21016482]] | [[Mandisa Thomas]] | [[Jamaica]] | 1976 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mandisa Lateefah Thomas at AACon August 2017 cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1887 | [[:d:Q21032194|Q21032194]] | [[Marina Naprushkina]] | [[Minsk]] | 1981-11-23 | [[Belarús]] | | [[Ficheiro:Doc naprushkina bw.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1888 | [[:d:Q21035211|Q21035211]] | [[Horia Mosadiq]] | | | [[Afganistán]] | | [[Ficheiro:Horia Mosadiq.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1889 | [[:d:Q21035328|Q21035328]] | [[Neema Namadamu]] | [[Itombwe Mountains]] | | [[República Democrática do Congo]] | | [[Ficheiro:Portrait Dessin Neema Namadamu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1890 | [[:d:Q21040196|Q21040196]] | [[Jamila Afghani]] | [[Cabul]] | 1976 | [[Afganistán]] | | [[Ficheiro:Jamila Afghani 2020 in Cologne -3294.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1891 | [[:d:Q21062316|Q21062316]] | [[Beatriz Ramírez Abella]] | [[Montevideo]] | 1956-09-18 | [[Uruguai]] | | [[Ficheiro:Montevideo 2018M (39932719695).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1892 | [[:d:Q21063678|Q21063678]] | [[Willa Mae Sudduth]] | | 1925-10-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-11-14 | |- | style='text-align:right'| 1893 | [[:d:Q21064286|Q21064286]] | [[Kamla Pant]] | | 1956-12-18 | [[India]] | | [[Ficheiro:Kamla Pant.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1894 | [[:d:Q21064305|Q21064305]] | [[Glennon Doyle]] | [[Burke]] | 1976-03-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Glennon-Doyle-Melton.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1895 | [[:d:Q21069811|Q21069811]] | [[Lilia González]] | | 1891 | [[Costa Rica]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 1896 | [[:d:Q21070102|Q21070102]] | [[Ernestina A. López]] | [[Buenos Aires]] | 1879-01 | [[Arxentina]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 1897 | [[:d:Q21070203|Q21070203]] | [[Ana Rosa Schlieper]] | [[Buenos Aires]] | 1898-08-15 | [[Arxentina]] | 1964-09-04 | |- | style='text-align:right'| 1898 | [[:d:Q21070333|Q21070333]] | [[Winifred Kiek]] | [[Manchester]] | 1884 | [[Australia]] | 1975-05-23 | [[Ficheiro:Reverend Winifred Kiek 1935.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1899 | [[:d:Q21070413|Q21070413]] | [[Jaya Arunachalam]] | [[Tamil Nadu]] | 1935-02-08 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 2019-06-29 | |- | style='text-align:right'| 1900 | [[:d:Q21070449|Q21070449]] | [[Joyce Ann Brown]] | | 1947-02-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-06-13 | |- | style='text-align:right'| 1901 | [[:d:Q21081315|Q21081315]] | [[Elena Just Castrillo]] | [[Valencia]] | 1873 | [[España]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1902 | [[:d:Q21081370|Q21081370]] | [[Josefa Martínez Caballer]] | [[Castelló de la Plana]] | 1875 | [[España]] | 1936-09-29 | |- | style='text-align:right'| 1903 | [[:d:Q21081373|Q21081373]] | [[Isabel Martínez Blaya]] | [[La Vall d'Uixó]] | 1914 | | 1989-03-18 | |- | style='text-align:right'| 1904 | [[:d:Q21081376|Q21081376]] | [[Rita Mas]] | [[Valencia]] | 1865 | [[España]] | 1946-02-03 | [[Ficheiro:Rita Mas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1905 | [[:d:Q21081381|Q21081381]] | [[Felisa Melendo]] | [[España]] | 1916-11-21 | [[España]] | 1999-03-06 | |- | style='text-align:right'| 1906 | [[:d:Q21152487|Q21152487]] | [[Sherene Razack]] | [[Canadá]] | 1955-07-29 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1907 | [[:d:Q21173848|Q21173848]] | [[Sumaira Abdulali]] | [[Bombai]] | 1961-05-22 | [[India]] | | [[Ficheiro:Sumaira Abdulali in 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1908 | [[:d:Q21176815|Q21176815]] | [[Effie Maud Aldrich Morrison]] | [[Monson]] | 1876-01-02 | [[Estados Unidos de América]] | 1957-03-29 | |- | style='text-align:right'| 1909 | [[:d:Q21196806|Q21196806]] | [[Marissa Johnson]] | | 1990s | | | [[Ficheiro:Marissa Johnson 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1910 | [[:d:Q21229276|Q21229276]] | [[Ronnie Lichtman]] | | 1950-02-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ronnie Lichtman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1911 | [[:d:Q21285298|Q21285298]] | [[Kemesha Kelly]] | | 1989-06-22 | [[Xamaica]] | | |- | style='text-align:right'| 1912 | [[:d:Q21285369|Q21285369]] | [[Muniba Mazari]] | [[Rahim Yar Khan]] | 1987-03-03 | [[Paquistán]] | | [[Ficheiro:In Studio with Muniba Mazari (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1913 | [[:d:Q21285391|Q21285391]] | [[Neda Moridpour]] | | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1914 | [[:d:Q21294794|Q21294794]] | [[Maria Pognon]] | [[Honfleur]] | 1844-02-15 | [[Francia]] | 1925-04-17<br/>1925-04-15 | [[Ficheiro:Maria Pognon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1915 | [[:d:Q21483856|Q21483856]] | [[Lorena Ruiz-Huerta]] | [[Madrid]] | 1977-02-19 | [[España]] | | [[Ficheiro:Lorena Ruiz-Huerta 20 de mayo de 2017.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1916 | [[:d:Q21522363|Q21522363]] | [[Lucie Bittalová]] | [[Valtice]] | 1987-12-15 | [[República Checa]] | 2015-11-20 | [[Ficheiro:Lucie Bittalová.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1917 | [[:d:Q21534291|Q21534291]] | [[Jindřiška Flajšhansová]] | [[Sedlčany]] | 1868-09-04 | [[Imperio Austrohúngaro]]<br/>[[Checoslovaquia]] | 1931-05-30 | [[Ficheiro:Album representantů všech oborů veřejného života československého - 1927 - Jindřiška Flajšhansová.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1918 | [[:d:Q21535165|Q21535165]] | [[Agnes Benham]] | [[Adelaida]] | 1850-12-03 | [[Australia]] | 1932-03-07 | |- | style='text-align:right'| 1919 | [[:d:Q21535634|Q21535634]] | [[Anna Euphemia Morgan]] | | 1874-10-07 | [[Australia]] | 1935-08-01 | [[Ficheiro:Anna Euphemia Morgan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1920 | [[:d:Q21535994|Q21535994]] | [[Bertha Chatto St George Smith]] | [[Kew]] | 1892-02-25 | [[Australia]] | 1984-12-30 | |- | style='text-align:right'| 1921 | [[:d:Q21536495|Q21536495]] | [[Maria Elizabeth Kirk]] | [[Londres]] | 1855-12-09 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1928-01-14 | [[Ficheiro:Part of ‘Monster’ Petition for Women’s Suffrage 1891.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1922 | [[:d:Q21536649|Q21536649]] | [[Mary Montgomerie Bennett]] | [[Londres]] | 1881-07-08 | [[Australia]] | 1961-10-06 | |- | style='text-align:right'| 1923 | [[:d:Q21536775|Q21536775]] | [[Miriam (Mina) Fink]] | [[Białystok]] | 1913-12-05 | [[Australia]] | 1990-05-02 | |- | style='text-align:right'| 1924 | [[:d:Q21536975|Q21536975]] | [[Edith Bryan]] | [[Derby]] | 1872-06-29 | [[Reino de Gran Bretaña]] | 1963-03-29 | [[Ficheiro:Edith Bryan.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1925 | [[:d:Q21539198|Q21539198]] | [[Hyllus Noel Maris]] | [[Echuca]] | 1933-12-25 | [[Australia]] | 1986<br/>1986-08-04 | |- | style='text-align:right'| 1926 | [[:d:Q21539252|Q21539252]] | [[Isabel McCorkindale]] | [[Rutherglen]] | 1885-01-05 | [[Australia]] | 1971-02-24 | [[Ficheiro:Isabel McCorkindale.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1927 | [[:d:Q21539693|Q21539693]] | [[Winifred Kastner]] | [[Chesterfield]] | 1903-06-29 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Australia]] | 1987-02-10 | [[Ficheiro:Winifred Kastner in 1953.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1928 | [[:d:Q21539708|Q21539708]] | [[Jane Fryer]] | [[Taunton]] | 1832-10-14 | [[Australia]] | 1917-06-16 | |- | style='text-align:right'| 1929 | [[:d:Q21573347|Q21573347]] | [[Marion Reimers]] | [[Cidade de México]] | 1985-08-02 | [[México]] | | [[Ficheiro:Marion Reimers por Itzel Navarrete (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1930 | [[:d:Q21591123|Q21591123]] | [[Vlasta Koseová]] | [[Sedlec]] | 1895-05-21 | [[Checoslovaquia]] | 1973-09-29 | [[Ficheiro:Vlasta Koseova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1931 | [[:d:Q21598025|Q21598025]] | [[Johnnie Tillmon]] | [[Scott]] | 1926-04-10 | | 1995-11-22 | [[Ficheiro:Johnnie Tillmon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1932 | [[:d:Q21598409|Q21598409]] | [[Maureen Watson]] | [[Rockhampton]] | 1931-11-09 | [[Australia]] | 2009-01-04 | |- | style='text-align:right'| 1933 | [[:d:Q21600268|Q21600268]] | [[Larysa Skrypnykova]] | [[Kíiv]] | 1941-08-16 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Skrypnykova 2008.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1934 | [[:d:Q21605068|Q21605068]] | [[Thelma Dale Perkins]] | | 1915 | [[Estados Unidos de América]] | 2014 | |- | style='text-align:right'| 1935 | [[:d:Q21642248|Q21642248]] | [[Oula A. Alrifai]] | | 1986-09-12 | [[Siria]] | | |- | style='text-align:right'| 1936 | [[:d:Q21648452|Q21648452]] | [[Katharina Oguntoye]] | [[Zwickau]] | 1959-01 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Katharina Oguntoye.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1937 | [[:d:Q21664216|Q21664216]] | [[Lucy Goode Brooks]] | [[Virxinia]] | 1818-09-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1900-10-07 | [[Ficheiro:Lucy Goode Brooks.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1938 | [[:d:Q21664254|Q21664254]] | [[Jean Camper Cahn]] | [[Baltimore]] | 1935-05-26 | | 1991-01-02 | [[Ficheiro:JeanCamperCahn1964.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1939 | [[:d:Q21664328|Q21664328]] | [[Sidney Czira]] | [[Rathmines]] | 1889-08-03 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Irlanda]] | 1974-09-15 | [[Ficheiro:Sidney Gifford Czira retouched.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1940 | [[:d:Q21664503|Q21664503]] | [[Rachel Davis Harris]] | [[Louisville, Kentucky|Louisville]] | 1869-05-10 | [[Estados Unidos de América]] | 1969-09-22 | |- | style='text-align:right'| 1941 | [[:d:Q21679308|Q21679308]] | [[Soraya Bahgat]] | [[Finlandia]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1942 | [[:d:Q21706297|Q21706297]] | [[Irene Montero|Q21706297]] | [[Madrid]] | 1988-02-13 | [[España]] | | [[Ficheiro:Irene Montero Gil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1943 | [[:d:Q21714395|Q21714395]] | [[Zuriel Oduwole]] | [[California]] | 2002 | [[Nixeria]]<br/>[[Mauricio]] | | [[Ficheiro:Zuriel Oduwole with hat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1944 | [[:d:Q21738166|Q21738166]] | [[Jenna Ortega]] | [[Palm Desert, California|Palm Desert]] | 2002-09-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jenna Ortega-63792 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1945 | [[:d:Q21754897|Q21754897]] | [[Jean Mary Daly]] | [[Strathfield]] | 1897-12-10 | [[Australia]] | 1986-11-23 | |- | style='text-align:right'| 1946 | [[:d:Q21818632|Q21818632]] | [[Emily Lansingh Muir]] | [[Chicago]] | 1904-02-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-03-19 | [[Ficheiro:Emily Lansingh Muir.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1947 | [[:d:Q21821392|Q21821392]] | [[Gina Athena Ulysse]] | [[Estados Unidos de América]] | 20th century | [[Haití]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1948 | [[:d:Q21953100|Q21953100]] | [[Meaza Ashenafi]] | [[Asosa]] | 1964-07-25 | [[Etiopía]] | | [[Ficheiro:Meaza Ashenafi, fondatrice de l'Ethiopian Women's Lawyers Association lors d'une conférence.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1949 | [[:d:Q21964580|Q21964580]] | [[Gina Messina Dysert]] | | 1975-09-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1950 | [[:d:Q21965975|Q21965975]] | [[Mabel Byrd]] | [[Canonsburg]] | 1895-07-03 | | 1988-05-20 | |- | style='text-align:right'| 1951 | [[:d:Q21996568|Q21996568]] | [[Aleksandra Elbakian|Alexandra Elbakyan]] | [[Almati]] | 1988-11-06 | [[Kazakhstán]] | | [[Ficheiro:Alexandra Elbakyan at Sochi in 2021 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1952 | [[:d:Q21996958|Q21996958]] | [[Shirin Fozdar]] | [[Bombai]] | 1905 | [[India]] | 1992-02-02 | |- | style='text-align:right'| 1953 | [[:d:Q22003291|Q22003291]] | [[Runa Banerjee]] | [[Lucknow]] | 1950 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1954 | [[:d:Q22003626|Q22003626]] | [[Che Zahara binte Noor Mohamed]] | | 1907 | [[Singapur]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 1955 | [[:d:Q22003683|Q22003683]] | [[Pamela Cohen]] | | 1943 | | | [[Ficheiro:Pamela Braun Cohen speaking to the JWA (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1956 | [[:d:Q22003690|Q22003690]] | [[Seetha Coleman-Kammula]] | | 1950 | [[India]] | | [[Ficheiro:Seetha Coleman-Kammula 0216 CHF2014 crop.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1957 | [[:d:Q22004762|Q22004762]] | [[Hannah Kudjoe]] | [[Busua]] | 1918-12 | [[Gold Coast Colony]]<br/>[[Ghana]] | 1986-03-09 | |- | style='text-align:right'| 1958 | [[:d:Q22006192|Q22006192]] | [[Lauren Wildbolz]] | [[Zürich]] | 1981-03-17 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:Lauren Wildbolz .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1959 | [[:d:Q22007112|Q22007112]] | [[Nadia Murad]] | [[Kocho]] | 1993-03-10 | [[Iraq]] | | [[Ficheiro:Nadia Murad 2023 (close-up).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1960 | [[:d:Q22007165|Q22007165]] | [[Hilma Nicanor]] | [[Oshana]] | 1956-05-03 | [[Namibia]] | | |- | style='text-align:right'| 1961 | [[:d:Q22017450|Q22017450]] | [[Clara Conway]] | [[Nova Orleáns]] | 1844-08-14 | [[Estados Unidos de América]] | 1904-11-16 | [[Ficheiro:Clara Conway.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1962 | [[:d:Q22018527|Q22018527]] | [[Eliza Ann Gardner]] | [[Nova York]] | 1831-05-28 | | 1922-01-04 | |- | style='text-align:right'| 1963 | [[:d:Q22018848|Q22018848]] | [[Doris Lester]] | [[Leytonstone]] | 1886-07-28 | [[Reino Unido]] | 1965-02-14 | |- | style='text-align:right'| 1964 | [[:d:Q22043292|Q22043292]] | [[Mireia Vehí|Mireia Vehí i Cantenys]] | [[Vilafant]]<br/>[[Xirona]] | 1985 | [[España]] | | [[Ficheiro:Mireia Vehí 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1965 | [[:d:Q22060972|Q22060972]] | [[Dionisia Amaya]] | [[La Ceiba]] | 1933-02-08 | [[Honduras]] | 2014-02-03 | |- | style='text-align:right'| 1966 | [[:d:Q22117305|Q22117305]] | [[Souad Dibi]] | [[El Jadida]] | 20th century | [[Marrocos]] | | |- | style='text-align:right'| 1967 | [[:d:Q22125562|Q22125562]] | [[Gil Won-ok]] | [[Huichon]] | 1928-11-30 | [[Corea do Sur]] | 2025-02-16 | [[Ficheiro:Gil Won-ok, 2011 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1968 | [[:d:Q22132073|Q22132073]] | [[Basanti Devi]] | [[Assam]] | 1880-03-23 | [[Raj Británico]]<br/>[[India]] | 1974-05-07 | |- | style='text-align:right'| 1969 | [[:d:Q22133021|Q22133021]] | [[María Hortensia García Marín]] | [[Guaminí]] | 1920-02-14 | [[España]] | 2015-12-01 | |- | style='text-align:right'| 1970 | [[:d:Q22137059|Q22137059]] | [[Judith Rothe]] | [[Sotterhausen]] | 1979 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Enrico Marx Judith Rothe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1971 | [[:d:Q22137385|Q22137385]] | [[Ellen Frederica Oliver]] | [[Guernsey]] | 1870-07-16 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1921-07-08 | [[Ficheiro:Ellen-Oliver-e1525275009371 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1972 | [[:d:Q22278852|Q22278852]] | [[Liza Levy]] | [[Cidade do Cabo]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1973 | [[:d:Q22278915|Q22278915]] | [[Aimee Louw]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1974 | [[:d:Q22279017|Q22279017]] | [[Mamatha Raghuveer Achanta]] | [[Nalgonda]] | 1967-12-19 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1975 | [[:d:Q22279163|Q22279163]] | [[Irena Medavoy]] | [[Os Ánxeles]] | 1958-09-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1976 | [[:d:Q22279168|Q22279168]] | [[Megan Phelps-Roper]] | [[Topeka, Kansas|Topeka]] | 1986-01-31 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Megan Phelps-Roper 266660.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1977 | [[:d:Q22279256|Q22279256]] | [[Adela Mohseni]] | [[Maidan Wardak Province]] | 20th century | [[Afganistán]] | | |- | style='text-align:right'| 1978 | [[:d:Q22279284|Q22279284]] | [[Sandra Morán]] | [[Cidade de Guatemala]] | 1960-04-29 | [[Guatemala]] | | [[Ficheiro:Sandra moran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1979 | [[:d:Q22303295|Q22303295]] | [[Jana Yngland Hrušková]] | [[Náchod]] | 1959-01-30 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Jana Yngland Hruskova - 20 personal photo with 17 flowers, september 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1980 | [[:d:Q22337878|Q22337878]] | [[Anna Bosch i Pareras]] | [[Figaró-Montmany]] | 1950-12-20 | [[España]] | 2009-01-06 | |- | style='text-align:right'| 1981 | [[:d:Q22338526|Q22338526]] | [[Florida Ruffin Ridley]] | [[Boston]] | 1861-01-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1943-02-25 | [[Ficheiro:Sketch of Florida Ruffin Ridley - 1894.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1982 | [[:d:Q22341346|Q22341346]] | [[Vivian Seay]] | [[Honduras británica]] | 1881 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 1983 | [[:d:Q22344522|Q22344522]] | [[Ahlem Belhadj]] | [[Korba]] | 1964 | [[Tunisia]] | 2023-03-11 | [[Ficheiro:Ahlem Belhaj à la Marche pour l'égalité dans l'héritage au Bardo - Tunis, le 10-03-2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1984 | [[:d:Q22582462|Q22582462]] | [[Olufunke Baruwa]] | | 1976-11-09 | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Olufunke Baruwa Nigeria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1985 | [[:d:Q22639324|Q22639324]] | [[Kay Livingstone]] | [[London, Ontario|London]] | 1919-10-13 | [[Canadá]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 1986 | [[:d:Q22639347|Q22639347]] | [[Aïcha Fofana]] | [[Bamaco]] | 1957 | [[Malí]] | 2003-08-16 | |- | style='text-align:right'| 1987 | [[:d:Q22668131|Q22668131]] | [[Esty Shushan]] | [[Safed]] | 1977-09-11 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:אסתי שושן.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1988 | [[:d:Q22669704|Q22669704]] | [[Robin Chandler Duke]] | [[Baltimore]] | 1923-10-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-02-06 | [[Ficheiro:RobinChandlerDukeUSEmbassyOslo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1989 | [[:d:Q22671744|Q22671744]] | [[Helen Mayer Harrison]] | [[Queens]] | 1927-07-01 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-03-24 | |- | style='text-align:right'| 1990 | [[:d:Q22703937|Q22703937]] | [[Esta Soler]] | [[Bridgeport, Connecticut|Bridgeport]] | 1947 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Esta Soler Headshot North Porch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1991 | [[:d:Q22774364|Q22774364]] | [[Su Changlan]] | | 1971 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1992 | [[:d:Q22814407|Q22814407]] | [[Lola Aronovich]] | [[Buenos Aires]] | 1967-06-06 | [[Arxentina]]<br/>[[Brasil]] | | [[Ficheiro:Lola Aronovich.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1993 | [[:d:Q22833404|Q22833404]] | [[Mary Fernández]] | [[Estado de Nova York|Nova York]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1994 | [[:d:Q22921356|Q22921356]] | [[Máxima Apaza]] | [[A Paz]] | 1960-10-01 | [[Bolivia]] | | [[Ficheiro:2015-07-06, Máxima Apaza con Hebe de Bonafini en un foro en Tucumán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1995 | [[:d:Q22955315|Q22955315]] | [[Pascale Vandegeerde]] | [[Etterbeek]] | 1957-12-27 | [[Bélxica]] | 2022-12 | |- | style='text-align:right'| 1996 | [[:d:Q22957922|Q22957922]] | [[Fannie Pennington]] | [[Nova York]] | 1914-02-01 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-02-13 | |- | style='text-align:right'| 1997 | [[:d:Q22957956|Q22957956]] | [[Jean Trounstine]] | [[Cincinnati]] | 1946-12-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JeanTrounstinebyRV-1Aa (24757626330).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1998 | [[:d:Q22958993|Q22958993]] | [[Beverley Palesa Ditsie]] | [[Soweto]] | 1971 | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Beverly palesa ditsie first gay march africa.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1999 | [[:d:Q22970555|Q22970555]] | [[Jes Baker]] | | 1986 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jes Baker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2000 | [[:d:Q22977441|Q22977441]] | [[Lilián Abracinskas]] | [[Uruguai]] | 1959-01-23 | [[Uruguai]] | | [[Ficheiro:Lilián Abracinskas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2001 | [[:d:Q23002999|Q23002999]] | [[Frances Mary Albrier]] | [[Mount Vernon]] | 1898-09-21 | [[Estados Unidos de América]] | 1987-08-21 | [[Ficheiro:Frances Albrier (13270402644).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2002 | [[:d:Q23007983|Q23007983]] | [[Francine Muyumba]] | [[Bukavu]] | 1987-02-18 | [[República Democrática do Congo]] | | [[Ficheiro:Francine Muyumba - 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2003 | [[:d:Q23008000|Q23008000]] | [[Jena Lee Nardella]] | | 1982-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2004 | [[:d:Q23008558|Q23008558]] | [[Lonnie Nelson]] | [[Seattle]] | 1932-08-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-02-12 | |- | style='text-align:right'| 2005 | [[:d:Q23008559|Q23008559]] | [[Marilyn Mehlmann]] | [[Londres]] | 1939 | [[Suecia]]<br/>[[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Marilyn Mehlmann.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2006 | [[:d:Q23010374|Q23010374]] | [[Carmen San José]] | [[Madrid]] | 1951-06-03 | [[España]] | | [[Ficheiro:Carmen San José 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2007 | [[:d:Q23011634|Q23011634]] | [[Gustika Fardani Jusuf]] | | 1994-01-19 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Gustikax.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2008 | [[:d:Q23013536|Q23013536]] | [[Josephine Jewell Dodge]] | | 1855-02-11 | [[Estados Unidos de América]] | 1928-03-06 | |- | style='text-align:right'| 2009 | [[:d:Q23016280|Q23016280]] | [[Patricia E. Ryan]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2010 | [[:d:Q23017056|Q23017056]] | [[Celeste Kaplan]] | | 1915 | | 1998-12-01 | [[Ficheiro:Celeste Strack, c1935.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2011 | [[:d:Q23023226|Q23023226]] | [[Eugenia Schuster]] | | 1865 | | 1946 | |- | style='text-align:right'| 2012 | [[:d:Q23038254|Q23038254]] | [[Mima Simić]] | | 1976-02-04 | [[Croacia]] | | |- | style='text-align:right'| 2013 | [[:d:Q23040387|Q23040387]] | [[Maryan Abdulkarim]] | [[Mogadixo]] | 1982-05-12 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 2014 | [[:d:Q23040410|Q23040410]] | [[Suvi Auvinen]] | | 1984 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 2015 | [[:d:Q23042194|Q23042194]] | [[Amanda Rorra]] | [[Montevideo]] | 1924-03-24 | [[Uruguai]] | 2005-04-15 | [[Ficheiro:Carta de hijos de Rorra frente.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2016 | [[:d:Q23071424|Q23071424]] | [[Janet Mayo]] | | 1915-04-28 | [[Australia]] | 1995-07-29 | |- | style='text-align:right'| 2017 | [[:d:Q23071541|Q23071541]] | [[Leona Ford Washington]] | | 1928 | | 2007-08-05 | |- | style='text-align:right'| 2018 | [[:d:Q23074256|Q23074256]] | [[Virginia McLaurin]] | [[Carolina do Sur]] | 1909-03-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-11-14 | [[Ficheiro:Virginia McLaurin 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2019 | [[:d:Q23091263|Q23091263]] | [[Judy Chartrand]] | [[Kamloops]] | 1959 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2020 | [[:d:Q23132044|Q23132044]] | [[Sophia Bracy Harris]] | [[Redland]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2021 | [[:d:Q23135154|Q23135154]] | [[Cristina Tzintzún]] | [[Ohio]] | 1982 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tzintzun (2019).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2022 | [[:d:Q23292570|Q23292570]] | [[Ellen van der Ploeg]] | [[A Haia]] | 1923-01-14 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2013-02-06 | |- | style='text-align:right'| 2023 | [[:d:Q23304412|Q23304412]] | [[Rose Mensah Kutin]] | [[Ghana]] | 1955-11-22 | [[Ghana]] | | |- | style='text-align:right'| 2024 | [[:d:Q23304416|Q23304416]] | [[Darlene Ka-Mook Nichols]] | [[Scottsbluff]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 2025 | [[:d:Q23308243|Q23308243]] | [[Julia Grenan]] | [[Dublín]] | 1883-07-02 | [[Estados Unidos de América]] | 1972-01-06 | |- | style='text-align:right'| 2026 | [[:d:Q23309005|Q23309005]] | [[Eileen Cooney]] | | 1899-12-26 | [[Irlanda]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1982-04-22 | |- | style='text-align:right'| 2027 | [[:d:Q23340745|Q23340745]] | [[Connie Jiménez]] | [[Ventanas]] | 1995 | [[Ecuador]] | | [[Ficheiro:Connie Jimenez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2028 | [[:d:Q23409829|Q23409829]] | [[Alice Wong]] | [[Indianapolis, Indiana|Indianapolis]] | 1974 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Alice Wong via robot (cropped again).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2029 | [[:d:Q23414790|Q23414790]] | [[Shamsi Hekmat]] | [[Teherán]] | 1917 | | 1997-07-02 | |- | style='text-align:right'| 2030 | [[:d:Q23415597|Q23415597]] | [[Guadalupe Arizpe de la Vega]] | | 20th century | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2031 | [[:d:Q23418759|Q23418759]] | [[Anna Breytenbach]] | | 1968-08-16 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 2032 | [[:d:Q23418898|Q23418898]] | [[Khanim Latif]] | [[Sulaymaniyah]] | 1969-01-01 | [[Iraq]] | | |- | style='text-align:right'| 2033 | [[:d:Q23419240|Q23419240]] | [[Ada Henry Van Pelt]] | [[Princeton]] | 1838 | | 1923-08-07 | [[Ficheiro:Mrs. A. H. Van Pelt (1903).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2034 | [[:d:Q23498994|Q23498994]] | [[Elin Malin]] | [[Helsinqui]] | 1868-12-15 | [[Finlandia]] | 1959-09-02 | |- | style='text-align:right'| 2035 | [[:d:Q23504688|Q23504688]] | [[Pilar Bosch Monforte]] | | 1929 | [[España]] | 2012-02-07 | |- | style='text-align:right'| 2036 | [[:d:Q23509303|Q23509303]] | [[María del Carmen García-Nieto]] | [[Barcelona]] | 1928-07-19<br/>1928 | [[España]] | 1997-12-01 | |- | style='text-align:right'| 2037 | [[:d:Q23540917|Q23540917]] | [[Kande Balarabe]] | [[Serra Leoa]] | | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2038 | [[:d:Q23540974|Q23540974]] | [[Marie-Claire Faray]] | | 1971-07 | [[República Democrática do Congo]] | | |- | style='text-align:right'| 2039 | [[:d:Q23541210|Q23541210]] | [[Salamishah Tillet]] | [[Boston]] | 1975-08-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Salamishah Tillet 07.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2040 | [[:d:Q23542614|Q23542614]] | [[Mandakini Amte]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2041 | [[:d:Q23548775|Q23548775]] | [[Mary Porto Casas]] | [[Montevideo]] | 1960-12-22 | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 2042 | [[:d:Q23581393|Q23581393]] | [[Kathleen Balfe]] | [[Drogheda]] | 1893-02-18 | | 1984-09-14 | |- | style='text-align:right'| 2043 | [[:d:Q23582740|Q23582740]] | [[Subhashni Raj]] | [[Suva]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 2044 | [[:d:Q23584766|Q23584766]] | [[Leslie de Barra]] | [[Dublín]] | 1893-01-09 | | 1984-04-09 | |- | style='text-align:right'| 2045 | [[:d:Q23585631|Q23585631]] | [[Eleanor May Moore]] | | 1875-03-10 | | 1949-10-01 | |- | style='text-align:right'| 2046 | [[:d:Q23585978|Q23585978]] | [[Mabel McConnell Fitzgerald]] | [[Belfast]] | 1884-07-04 | | 1958-04-24 | |- | style='text-align:right'| 2047 | [[:d:Q23592282|Q23592282]] | [[Gladys Adda]] | [[Gabès]] | 1921-06-02 | [[French protectorate of Tunisia]]<br/>[[Tunisia]] | 1995 | [[Ficheiro:Gladys Adda جلاديس عدا.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2048 | [[:d:Q23616707|Q23616707]] | [[Esther R. Sanger]] | | 1926 | [[Estados Unidos de América]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 2049 | [[:d:Q23616788|Q23616788]] | [[Mary McDowell]] | [[Cincinnati]] | 1854-11-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1936-10-14 | [[Ficheiro:Mary E. McDowell LCCN2014685885 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2050 | [[:d:Q23641183|Q23641183]] | [[Joyce Clague]] | [[Maclean]] | 1938-07-22 | [[Australia]] | 2024-09 | |- | style='text-align:right'| 2051 | [[:d:Q23664103|Q23664103]] | [[María Beatriz Aniceto Pardo]] | [[Colombia]] | 1965 | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 2052 | [[:d:Q23664715|Q23664715]] | [[Qandeel Baloch]] | [[Dera Ghazi Khan]] | 1990-03-01 | [[Paquistán]] | 2016-07-15 | [[Ficheiro:Qandeel Baloch (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2053 | [[:d:Q23678494|Q23678494]] | [[Parvaneh Milani]] | | 1942 | [[Irán]] | 2015-01-01 | [[Ficheiro:Parvaneh Milani.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2054 | [[:d:Q23678500|Q23678500]] | [[Joan Dunlop]] | | 1934-05-20 | [[Reino Unido]] | 2012-06-29 | |- | style='text-align:right'| 2055 | [[:d:Q23682344|Q23682344]] | [[Daria Dorosh]] | [[Busk]] | 1943 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2056 | [[:d:Q23682360|Q23682360]] | [[Adrienne Germain]] | | 1947 | | 2022-05-19 | |- | style='text-align:right'| 2057 | [[:d:Q23682378|Q23682378]] | [[Susan Hill]] | [[Durham, Carolina do Norte|Durham]] | 1948-08-07 | [[Estados Unidos de América]] | 2010-01-30 | |- | style='text-align:right'| 2058 | [[:d:Q23683393|Q23683393]] | [[Pat Maginnis]] | [[Ithaca, Nova York|Ithaca]] | 1928-06-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-08-30 | |- | style='text-align:right'| 2059 | [[:d:Q23688732|Q23688732]] | [[Aline Elizabeth Black]] | [[Norfolk, Virxinia|Norfolk]] | 1906-03-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1974-08-24 | |- | style='text-align:right'| 2060 | [[:d:Q23759581|Q23759581]] | [[Rosie King]] | | 1998 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2061 | [[:d:Q23760334|Q23760334]] | [[Memory Banda]] | [[Distrito de Mzimba]] | 1996-09-24 | [[Malawi]] | | [[Ficheiro:Memory Banda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2062 | [[:d:Q23765594|Q23765594]] | [[Else Gebel]] | [[Augsburgo]] | 1905-07-05 | | 1964 | |- | style='text-align:right'| 2063 | [[:d:Q23769282|Q23769282]] | [[Vernā Myers]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Vernā Myers.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2064 | [[:d:Q23770424|Q23770424]] | [[Srilatha Batliwala]] | [[Bangalore]] | 1952 | [[India]] | | [[Ficheiro:Srilatha Batliwala.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2065 | [[:d:Q23770435|Q23770435]] | [[Stella Jean]] | [[Roma]] | 1979-06-17 | [[Italia]]<br/>[[Haití]] | | |- | style='text-align:right'| 2066 | [[:d:Q23771263|Q23771263]] | [[Jayshree Satpute]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2067 | [[:d:Q23771265|Q23771265]] | [[Diana Jue]] | [[Estados Unidos de América]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2068 | [[:d:Q23771324|Q23771324]] | [[Roberta L. Raymond]] | [[Oak Park]] | 1938-11-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-05-07 | |- | style='text-align:right'| 2069 | [[:d:Q23771566|Q23771566]] | [[Shehla Rashid Shora]] | [[Srinagar]] | | [[India]] | | [[Ficheiro:Shehla Rashid Shora.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2070 | [[:d:Q23772449|Q23772449]] | [[Feminista Jones]] | | 1979-04-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Feminista Jones at Sexuality Conference Widener University.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2071 | [[:d:Q23793885|Q23793885]] | [[Theresa Kachindamoto]] | [[Distrito de Dedza]] | 1965<br/>1959 | [[Malawi]] | | [[Ficheiro:Theresa Kachindamoto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2072 | [[:d:Q23806357|Q23806357]] | [[Eira Friesen]] | | 1917-04-01 | | 2008-12-11 | |- | style='text-align:right'| 2073 | [[:d:Q23806393|Q23806393]] | [[Yashodhara Dasappa]] | [[Bangalore]] | 1905-05-28 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 2074 | [[:d:Q23808779|Q23808779]] | [[Donna Lewis Friess]] | [[Os Ánxeles]] | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2075 | [[:d:Q23809742|Q23809742]] | [[Maya Surduts]] | [[Riga]] | 1937-03-17 | [[Francia]] | 2016-04-13 | [[Ficheiro:Maya Surduts (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2076 | [[:d:Q23816072|Q23816072]] | [[Isabel de Torres Ramírez]] | [[Pozoblanco]] | 1946-05-09 | [[España]] | 2006-08-12 | |- | style='text-align:right'| 2077 | [[:d:Q23818869|Q23818869]] | [[Jarmila Johnová]] | [[Praga]] | 1949-01-20 | [[República Checa]]<br/>[[Checoslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 2078 | [[:d:Q23848783|Q23848783]] | [[Tadako Miyashita]] | | 1937 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 2079 | [[:d:Q23887883|Q23887883]] | [[Esi Sutherland-Addy]] | [[Ghana]] | | [[Ghana]] | | |- | style='text-align:right'| 2080 | [[:d:Q23887987|Q23887987]] | [[Máxima Acuña]] | [[Distrito de Sorochuco]] | 1970-05-29 | [[Perú]] | | [[Ficheiro:Máxima Acuña, 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2081 | [[:d:Q23893984|Q23893984]] | [[Angelique Rockas]] | [[Boksburg]] | 1951-08-31 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Angelique Rockas (Belissima).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2082 | [[:d:Q23900888|Q23900888]] | [[Emma V. Brown]] | | 1846<br/>1843<br/>1840 | | 1902-10-26 | [[Ficheiro:Emma V. Brown.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2083 | [[:d:Q23901621|Q23901621]] | [[Caroline Sealy Livermore]] | [[California]] | 1885 | [[Estados Unidos de América]] | 1968-02-02 | |- | style='text-align:right'| 2084 | [[:d:Q23904989|Q23904989]] | [[Sônia Guajajara]] | [[Maranhão]] | 1974-03-06 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:11.01.2023 - Cerimônias de assunção nos cargos das ministras da Igualdade Racial, Anielle Franco, e dos Povos Indígenas, Sônia Guajajara (52650320567) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2085 | [[:d:Q23907152|Q23907152]] | [[Yan María Yaoyólotl Castro]] | [[México]] | 1952 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2086 | [[:d:Q23907156|Q23907156]] | [[Sonia Félix Cherit]] | [[Estado de Zacatecas]] | 1961 | [[México]] | | [[Ficheiro:Sonia Félix Cherit.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2087 | [[:d:Q23907162|Q23907162]] | [[Ana Victoria Jiménez]] | [[Cidade de México]] | 1941-08-31 | [[México]] | | [[Ficheiro:ANA VICTORIA JIMENEZ EN SU CASA.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2088 | [[:d:Q23907163|Q23907163]] | [[Dina Comisarenco]] | [[Buenos Aires]] | 1960 | [[México]] | | [[Ficheiro:Dina Comisarenco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2089 | [[:d:Q23926216|Q23926216]] | [[Monique Hervo]] | [[13º distrito de París]] | 1929-01-05 | [[Francia]]<br/>[[Alxeria]] | 2023-03-20 | |- | style='text-align:right'| 2090 | [[:d:Q23926258|Q23926258]] | [[Mireille Osmin]] | [[Romilly-sur-Seine]] | 1903-09-29 | [[Francia]] | 1991-03-17 | |- | style='text-align:right'| 2091 | [[:d:Q23926395|Q23926395]] | [[Avril Henry]] | [[Lincoln (Q180057)|Lincoln]] | 1935-04-05 | [[Reino Unido]] | 2016-04-20 | |- | style='text-align:right'| 2092 | [[:d:Q23932776|Q23932776]] | [[Adela Ber Vukić]] | [[Tuzla]] | 1888-12-30<br/>1888-05-24 | [[Bosnia e Hercegovina]]<br/>[[Imperio Austrohúngaro]]<br/>[[República Federal Socialista de Iugoslavia]] | 1966-10-28<br/>1966-03-02 | |- | style='text-align:right'| 2093 | [[:d:Q23936767|Q23936767]] | [[Terumi Kasuya]] | [[Sado district]] | 1924 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2023-12-09 | |- | style='text-align:right'| 2094 | [[:d:Q23942722|Q23942722]] | [[Marta Pärna]] | [[Rannu]] | 1867 | [[Estonia]] | 1939-08-16 | |- | style='text-align:right'| 2095 | [[:d:Q23942875|Q23942875]] | [[María Espinosa de los Monteros]] | [[Estepona]] | 1875-05-13 | [[España]] | 1946-12-13 | [[Ficheiro:María Espinosa de los Monteros.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2096 | [[:d:Q24005757|Q24005757]] | [[Hannah Alper]] | [[Toronto]] | 2003 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Hannah Alper on stage at We Day Seattle 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2097 | [[:d:Q24006117|Q24006117]] | [[Malynda Hale]] | [[Santa Bárbara, California|Santa Bárbara]] | 1986-08-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Malynda Hale at Live The Dream Foundation Gala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2098 | [[:d:Q24033789|Q24033789]] | [[Irene Florence Fairbairn]] | [[Stamford Hill]] | 1899-03-30 | | 1974-03-14 | |- | style='text-align:right'| 2099 | [[:d:Q24039960|Q24039960]] | [[Alejandra Silva]] | [[A Coruña]] | 1983-02-16 | [[España]] | | [[Ficheiro:Alejandra Silva-69167 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2100 | [[:d:Q24043885|Q24043885]] | [[Sonia Mercedes Hurtado Casals]] | [[Puerto Plata Province]] | 1946-05-01 | [[República Dominicana]] | | |- | style='text-align:right'| 2101 | [[:d:Q24049031|Q24049031]] | [[Diane Felix]] | [[Stockton]] | 1953-03-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2102 | [[:d:Q24050077|Q24050077]] | [[Brigitte Vasallo]] | [[Barcelona]] | 1973 | [[España]] | | [[Ficheiro:Brigitte Vasallo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2103 | [[:d:Q24051746|Q24051746]] | [[Paca Navas]] | [[Juticalpa]] | 1883-03-23<br/>1900 | [[Honduras]] | 1971-07-11<br/>1969 | [[Ficheiro:Pacanavas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2104 | [[:d:Q24054944|Q24054944]] | [[Natália Mazotte]] | [[Río de Xaneiro]] | | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Natalia Mazotte (OKBr) (28333943297) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2105 | [[:d:Q24072980|Q24072980]] | [[Bessie Jean Thompson Guthrie]] | [[Camperdown]] | 1905-07-02 | [[Australia]] | 1977-12-17 | |- | style='text-align:right'| 2106 | [[:d:Q24087933|Q24087933]] | [[Emily Dobson]] | [[Port Arthur]] | 1842-10-10 | [[Australia]] | 1934 | [[Ficheiro:Emily Lempriere Dobson (Who's who at the 3d Intl Congress of Women, 1909).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2107 | [[:d:Q24191966|Q24191966]] | [[Jenny McIntosh]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2108 | [[:d:Q24191972|Q24191972]] | [[Ta'Kaiya Blaney]] | | | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Marche pour le climat 27-09-2019 (Montréal) 19.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2109 | [[:d:Q24199819|Q24199819]] | [[Sharon Dodua Otoo]] | [[Londres]] | 1972 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Sharon Dodua Otoo - Bachmannpreisgewinnerin 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2110 | [[:d:Q24258107|Q24258107]] | [[Olga Vilímková]] | [[Praga]] | 1960-07-04<br/>1960-04-07 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 2111 | [[:d:Q24284499|Q24284499]] | [[Faye Schenk]] | [[Des Moines, Iowa|Des Moines]] | 1909-08-17 | [[Estados Unidos de América]] | 1981-08-17 | |- | style='text-align:right'| 2112 | [[:d:Q24285755|Q24285755]] | [[Pushpalata Das]] | [[North Lakhimpur]] | 1915-03-27 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 2003-11-09 | |- | style='text-align:right'| 2113 | [[:d:Q24287854|Q24287854]] | [[Mai Bakhtawar Shaheed]] | [[Tando Bago]] | 1880 | | 1947-06-22 | |- | style='text-align:right'| 2114 | [[:d:Q24451461|Q24451461]] | [[Montserrat Venturós i Villalba]] | [[Berga]] | 1985 | [[España]] | | [[Ficheiro:L'alcaldessa de Berga, Montse Venturós.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2115 | [[:d:Q24534804|Q24534804]] | [[Barbara Mandel]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1925 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-11-21 | |- | style='text-align:right'| 2116 | [[:d:Q24534849|Q24534849]] | [[Fredda Witherspoon]] | | 1920s | [[Estados Unidos de América]] | 1996 | |- | style='text-align:right'| 2117 | [[:d:Q24548667|Q24548667]] | [[Araba Evelyn Johnston-Arthur]] | | 20th century | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 2118 | [[:d:Q24565730|Q24565730]] | [[Gloria Arellanes]] | [[East Los Angeles]] | 1946-03-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2119 | [[:d:Q24572484|Q24572484]] | [[Stella Dadzie]] | [[Londres]] | 1952 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2120 | [[:d:Q24583678|Q24583678]] | [[Lola Sanjuán Jurado]] | [[Sevilla]] | 1971-12-18 | [[España]] | | [[Ficheiro:LolaSanjuanJuradoAbril2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2121 | [[:d:Q24594812|Q24594812]] | [[La Bala Rodríguez]] | [[La Paz, Baja California Sur]] | 1986 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2122 | [[:d:Q24639315|Q24639315]] | [[Jean Chong]] | | | [[Singapur]] | | |- | style='text-align:right'| 2123 | [[:d:Q24663965|Q24663965]] | [[Isabel González González]] | [[Santa Cruz de Tenerife]] | 1890 | [[España]] | 1968-08-01 | |- | style='text-align:right'| 2124 | [[:d:Q24699410|Q24699410]] | [[Naying Ren]] | [[República Popular da China]] | | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 2125 | [[:d:Q24705328|Q24705328]] | [[June Chan]] | [[Lower Manhattan]] | 1956-06-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2126 | [[:d:Q24809968|Q24809968]] | [[Louise Gopher]] | [[Fort Pierce]] | 1945-05-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-11-15 | |- | style='text-align:right'| 2127 | [[:d:Q24845435|Q24845435]] | [[Hisako Motono]] | | 1868-11-03 | [[Xapón]] | 1947-12-12 | |- | style='text-align:right'| 2128 | [[:d:Q24846529|Q24846529]] | [[Cora Slocomb di Brazza]] | [[Nova Orleáns]] | 1860-01-07 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1944-08-24 | [[Ficheiro:Cora Slocomb, Contessa di Brazza-Savorgnau.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2129 | [[:d:Q24846874|Q24846874]] | [[Jacobine Rye]] | [[Oslo]] | 1861-04-20 | [[Noruega]] | 1939-02-04 | [[Ficheiro:JacobineRye.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2130 | [[:d:Q24851541|Q24851541]] | [[Thenmozhi Soundararajan]] | [[Tamil Nadu]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Thenmozhi Soundararajan @ The Table of Free Voices.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2131 | [[:d:Q24851550|Q24851550]] | [[Peggy Antrobus]] | [[Granada, Caribe]] | 1935 | [[Granada, Caribe]] | | [[Ficheiro:Portrait of Dr Peggy Antrobus.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2132 | [[:d:Q24851635|Q24851635]] | [[Pattrice Jones]] | [[Baltimore]] | 1961 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Pattrice Jones, 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2133 | [[:d:Q24851734|Q24851734]] | [[Almitra Patel]] | | 1936 | [[India]] | | [[Ficheiro:Almitra H Patel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2134 | [[:d:Q24938659|Q24938659]] | [[Pilar Rodríguez Aranda]] | [[Cidade de México]] | 1961 | [[México]] | | [[Ficheiro:Pilar Rodríguez Aranda.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2135 | [[:d:Q24951221|Q24951221]] | [[Una Kroll]] | [[Londres]] | 1925-12-15 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2017-01-06 | |- | style='text-align:right'| 2136 | [[:d:Q24951305|Q24951305]] | [[Jocelyne Khoueiry]] | [[Beirut]] | 1955-08-15 | [[Líbano]] | 2020-07-31 | |- | style='text-align:right'| 2137 | [[:d:Q24952472|Q24952472]] | [[Asha Kowtal]] | | | [[India]] | | [[Ficheiro:Asha Kowtal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2138 | [[:d:Q24963088|Q24963088]] | [[Nauroti Devi]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2139 | [[:d:Q24967262|Q24967262]] | [[Rosana Antolí]] | [[Alcoi]] | 1981 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2140 | [[:d:Q25036173|Q25036173]] | [[Anuja Trehan Kapur]] | [[Delhi]] | 1975-10-24 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2141 | [[:d:Q25080798|Q25080798]] | [[Grace Hollander]] | [[Christchurch]] | 1922-03-25 | [[Nova Zelandia]] | 2016-06-27 | |- | style='text-align:right'| 2142 | [[:d:Q25168620|Q25168620]] | [[Tania Leon]] | [[Wellington]] | 1945-05-04 | [[Suráfrica]] | 1996-08-15 | |- | style='text-align:right'| 2143 | [[:d:Q25183380|Q25183380]] | [[Evelyn Scott]] | [[Ingham]] | 1935 | [[Australia]] | 2017-09-21 | |- | style='text-align:right'| 2144 | [[:d:Q25183518|Q25183518]] | [[Sara Khan]] | [[Bradford]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Sara Khan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2145 | [[:d:Q25189475|Q25189475]] | [[Nandhini]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2146 | [[:d:Q25345002|Q25345002]] | [[Hibo Wardere]] | [[Somalia]] | | [[Somalia]] | | |- | style='text-align:right'| 2147 | [[:d:Q25345739|Q25345739]] | [[Karen Heck]] | [[Estado de Nova York|Nova York]] | 1952 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2148 | [[:d:Q25353403|Q25353403]] | [[Rosie Castro]] | [[San Antonio, Texas|San Antonio]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 2149 | [[:d:Q25432971|Q25432971]] | [[Effat Moridi]] | | 1929 | | 2013 | |- | style='text-align:right'| 2150 | [[:d:Q25473799|Q25473799]] | [[Julia Iruretagoyena]] | [[Irún]] | 1886 | [[España]] | 1954-10-03 | [[Ficheiro:Julia Iruretagoyena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2151 | [[:d:Q25489082|Q25489082]] | [[Hadassa Samuel]] | [[Jaffa]] | 1897-06-10 | [[Israel]] | 1986-05 | [[Ficheiro:Hadassa Samuel 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2152 | [[:d:Q25490019|Q25490019]] | [[Hadassah Kalvari]] | [[Kaliningrado]] | 1891-02-23 | [[Israel]] | 1945-10-31 | [[Ficheiro:הדסה פרלמן.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2153 | [[:d:Q25490196|Q25490196]] | [[Renen Mosinzon]] | | 1977-06-28 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Renen mosinzon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2154 | [[:d:Q25493811|Q25493811]] | [[Samira Khoury]] | [[Nazaret]] | 1929-06-30 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Samira and her son Jabber 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2155 | [[:d:Q25495219|Q25495219]] | [[Tikva Levy]] | | | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 2156 | [[:d:Q25497054|Q25497054]] | [[Sara Haetzni-Cohen]] | [[Kiryat Arba]] | 1983-08-18 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:שרה העצני כהן 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2157 | [[:d:Q25510519|Q25510519]] | [[Alicia Rodríguez Pérez]] | [[Moaña]] | 1943 | [[España]] | | [[Ficheiro:Marisc006b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2158 | [[:d:Q25513882|Q25513882]] | [[Mary Two-Axe Earley]] | [[Kahnawake]] | 1911-10-04 | [[Canadá]] | 1996-08-21 | [[Ficheiro:Portrait of Mary Two-Axe Early by Sandra Mu.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2159 | [[:d:Q25584676|Q25584676]] | [[Urkuya Salieva]] | [[Ноокатская волость]] | 1910 | | 1934 | |- | style='text-align:right'| 2160 | [[:d:Q25630431|Q25630431]] | [[Kurdistan Mukryani]] | [[Arbil]] | 1947 | [[Iraq]] | | [[Ficheiro:Kurdistan Mukryani.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2161 | [[:d:Q25653930|Q25653930]] | [[Aseefa Bhutto Zardari]] | [[Londres]] | 1993-02-03 | [[Paquistán]] | | [[Ficheiro:Aseefa Bhutto Zardari, ca. June 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2162 | [[:d:Q25706637|Q25706637]] | [[Laura Fortman]] | [[Brooklyn]] | 1954 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Laura Fortman at U.S. Department of Labor signing ceremony 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2163 | [[:d:Q25712691|Q25712691]] | [[Christia Adair]] | [[Victoria]] | 1893-10-22 | [[Estados Unidos de América]] | 1989-12-31 | [[Ficheiro:Christia Adair (13270285254).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2164 | [[:d:Q25753482|Q25753482]] | [[Bani Yadav]] | | 1971-09-07 | [[India]] | | [[Ficheiro:Bani Yadav .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2165 | [[:d:Q25858012|Q25858012]] | [[Visitación Padilla]] | [[Talanga]] | 1882-07-02 | [[Honduras]] | 1960-02-12 | |- | style='text-align:right'| 2166 | [[:d:Q25916157|Q25916157]] | [[Laila St. Matthew-Daniel]] | [[Lagos, Nixeria]] | 1953-02-14 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2167 | [[:d:Q25926060|Q25926060]] | [[Tanja Ineke]] | | 1961 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Coc-tanjaineke2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2168 | [[:d:Q25931024|Q25931024]] | [[Esther Ijewere-Kalejaiye]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2169 | [[:d:Q25971718|Q25971718]] | [[Susie Walking Bear Yellowtail]] | [[Pryor]]<br/>[[Big Horn County]] | 1903-01-27 | [[Estados Unidos de América]] | 1981-12-25 | |- | style='text-align:right'| 2170 | [[:d:Q25998308|Q25998308]] | [[Grace Hutchins]] | [[Boston]] | 1885-08-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1969-07-15 | |- | style='text-align:right'| 2171 | [[:d:Q26036684|Q26036684]] | [[Marie Altelaar]] | [[Ámsterdam]] | 1917-12-06 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2005-06-12 | [[Ficheiro:Uitspraak proces huuractievoerders nr. 28 , 29 huuractievoerster Marie Altelaa, Bestanddeelnr 933-7677.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2172 | [[:d:Q26157541|Q26157541]] | [[Mollie Lowery]] | [[Os Ánxeles]] | 1945-08-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-07-25 | |- | style='text-align:right'| 2173 | [[:d:Q26159885|Q26159885]] | [[Sònia Farré Fidalgo]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1976-01-03 | [[España]] | | [[Ficheiro:Un pas endavant (22796210724).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2174 | [[:d:Q26210411|Q26210411]] | [[Dorothy Woodman]] | [[Swindon]] | 1902 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1970-09 | |- | style='text-align:right'| 2175 | [[:d:Q26213635|Q26213635]] | [[Mari Gilbert]] | [[Jersey City]] | 1964-06-22 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-07-23 | |- | style='text-align:right'| 2176 | [[:d:Q26223039|Q26223039]] | [[Alexia Amesbury]] | [[Praslin, Seychelles|Praslin]] | 1951 | [[Seychelles]] | | [[Ficheiro:Alexcia Amesbury.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2177 | [[:d:Q26236919|Q26236919]] | [[Gypsy Taub]] | [[Moscova]] | 1969-06-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:GypsyTaub2013protest.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2178 | [[:d:Q26251289|Q26251289]] | [[Virginia Barratt]] | | 1959 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2179 | [[:d:Q26251295|Q26251295]] | [[Sylvia Rhue]] | [[Pasadena, California|Pasadena]] | 1947 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sylvia Rhue at 2011 SF Pride - 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2180 | [[:d:Q26260301|Q26260301]] | [[Nicolasa Machaca]] | [[Poopó Municipality]] | 1952 | [[Bolivia]] | | |- | style='text-align:right'| 2181 | [[:d:Q26260809|Q26260809]] | [[Adriana Gascoigne]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Adriana Gascoigne on SiliconANGLE theCUBE.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2182 | [[:d:Q26262455|Q26262455]] | [[Faith Holsaert]] | [[Nova York]] | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2183 | [[:d:Q26262895|Q26262895]] | [[Carla Brünott]] | [[Utrecht]] | 1938-06-24 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2017-08-23 | |- | style='text-align:right'| 2184 | [[:d:Q26266073|Q26266073]] | [[Magdalena Montalban Comello]] | [[Conegliano]] | 1820-09-16 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1869-05-31<br/>1861-05-13 | |- | style='text-align:right'| 2185 | [[:d:Q26273268|Q26273268]] | [[Zuzana Čaputová]] | [[Bratislava]] | 1973-06-21 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[Eslovaquia]] | | [[Ficheiro:Zuzana Čaputová (20.6.2019) VIII.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2186 | [[:d:Q26309621|Q26309621]] | [[Nell Battle Lewis]] | [[Raleigh, Carolina do Norte|Raleigh]] | 1893-05-28 | [[Estados Unidos de América]] | 1956-11-26<br/>1956-11-27 | |- | style='text-align:right'| 2187 | [[:d:Q26311204|Q26311204]] | [[Ellen Moves Camp]] | [[Wanblee]] | 1931 | [[Estados Unidos de América]] | 2008-04-05 | |- | style='text-align:right'| 2188 | [[:d:Q26692027|Q26692027]] | [[Diana Galimberti]] | [[Buenos Aires]] | 1945-01-08 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 2189 | [[:d:Q26702693|Q26702693]] | [[Edith Savage-Jennings]] | [[Jacksonville, Florida|Jacksonville]] | 1924-03-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-11-12 | [[Ficheiro:Women's March on New Jersey 1 21 17 - 31640308853.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2190 | [[:d:Q26703308|Q26703308]] | [[Hilda Adefarasin]] | [[Lagos, Nixeria]] | 1925 | [[Nixeria]] | 2023-02-05 | |- | style='text-align:right'| 2191 | [[:d:Q26703566|Q26703566]] | [[Cấn Thị Thêu]] | | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 2192 | [[:d:Q26704292|Q26704292]] | [[Lisa Lovatt-Smith]] | [[Barcelona]] | 1967-05-27 | [[España]] | | [[Ficheiro:Lisa Lovatt-Smith en la inauguració de l'exposició (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2193 | [[:d:Q26704731|Q26704731]] | [[Charon Asetoyer]] | | 1951-03-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2194 | [[:d:Q26705245|Q26705245]] | [[Miriam-Rose Ungunmerr-Baumann]] | [[Daly River]] | 1950 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Miriam-Rose Ungunmerr-Baumann and Andrea Mason cropped (Ungunmerr-Baumann).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2195 | [[:d:Q26707143|Q26707143]] | [[Virginia Fraser]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1928-09-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-11-18 | |- | style='text-align:right'| 2196 | [[:d:Q26709110|Q26709110]] | [[Carolyn Frohmader]] | [[Mount Stuart]] | 1985-02-18 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2197 | [[:d:Q26711983|Q26711983]] | [[Mary Ann Kerwin]] | [[Wisconsin]] | 1931 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2198 | [[:d:Q26715455|Q26715455]] | [[Anne Liburd]] | [[Illa Antiga]] | 1920-12-12 | [[Saint Kitts e Nevis]] | 2007-09-13 | |- | style='text-align:right'| 2199 | [[:d:Q26720247|Q26720247]] | [[Ruth Dial Woods]] | [[Robeson County]] | 1938 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2200 | [[:d:Q26721123|Q26721123]] | [[Anna Petteys]] | | 1892 | [[Estados Unidos de América]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 2201 | [[:d:Q26828703|Q26828703]] | [[Lorna de Smidt]] | [[Cidade do Cabo]] | 1943 | [[Suráfrica]] | 2022 | |- | style='text-align:right'| 2202 | [[:d:Q26831268|Q26831268]] | [[Marcela Martínez Roaro]] | | 1943-10-30 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2203 | [[:d:Q26840254|Q26840254]] | [[Ana María Pérez del Campo|Ana María Pérez del Campo Noriega]] | [[Madrid]] | 1936-05-19 | [[España]] | | [[Ficheiro:Ana María Pérez del Campo.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2204 | [[:d:Q26916068|Q26916068]] | [[Caroline Nelson]] | [[Dinamarca]] | 1868 | [[Estados Unidos de América]] | 1952 | |- | style='text-align:right'| 2205 | [[:d:Q26923243|Q26923243]] | [[Julia Bascom]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2206 | [[:d:Q26924387|Q26924387]] | [[Brittany Packnett]] | [[St. Louis]] | 1984-11-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Brittany Packnett.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2207 | [[:d:Q26997924|Q26997924]] | [[Alice Bradford Wiles]] | | 1853-02-16 | [[Estados Unidos de América]] | 1929-02-20 | [[Ficheiro:Alice Bradford Wiles.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2208 | [[:d:Q26998058|Q26998058]] | [[Hope Hope-Clarke]] | | 1869 | | 1950-07-19 | [[Ficheiro:A Gift to the RAMC 6 May 1941 H 009418 1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2209 | [[:d:Q27020047|Q27020047]] | [[רות גופר]] | | 1958 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 2210 | [[:d:Q27020136|Q27020136]] | [[Ilana Shazor]] | | 1955 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Ilana shazor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2211 | [[:d:Q27057589|Q27057589]] | [[Alika Kinan]] | [[Córdoba, Arxentina|Córdoba]] | 1976-06-24 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Alika Kinan (35532328796) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2212 | [[:d:Q27057596|Q27057596]] | [[Cora Sherlock]] | | 1976 | [[Irlanda]] | | |- | style='text-align:right'| 2213 | [[:d:Q27061801|Q27061801]] | [[Tuna Mascarenhas]] | | 1944-06-13 | [[Cabo Verde]] | 2009-09-09 | |- | style='text-align:right'| 2214 | [[:d:Q27062870|Q27062870]] | [[Sidibé Kadidia Aouda]] | [[Gao]] | 1944 | [[Malí]] | | |- | style='text-align:right'| 2215 | [[:d:Q27063181|Q27063181]] | [[Ana Garrido Ramos]] | [[Málaga]] | 1966 | [[España]] | | [[Ficheiro:Ana Garrido Ramos.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2216 | [[:d:Q27063554|Q27063554]] | [[Janet O'Sullivan]] | | 1970s | [[Irlanda]] | | [[Ficheiro:Janet O'Sullivan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2217 | [[:d:Q27150208|Q27150208]] | [[Anita Lett]] | [[Inglaterra]] | 1871 | | 1940-06-05 | |- | style='text-align:right'| 2218 | [[:d:Q27177816|Q27177816]] | [[Pat Eatock]] | | 1937-12-14 | [[Australia]] | 2015-03-17 | |- | style='text-align:right'| 2219 | [[:d:Q27189686|Q27189686]] | [[Caroline Dessaulles-Béique]] | [[Saint-Hyacinthe]] | 1852-10-13 | [[Canadá]] | 1946-08-08 | |- | style='text-align:right'| 2220 | [[:d:Q27230951|Q27230951]] | [[Olivia Cattan]] | [[Boulogne-Billancourt]] | 1967 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Olivia Cattan 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2221 | [[:d:Q27323115|Q27323115]] | [[Dora Staudinger]] | [[Halle|Halle (Saale)]] | 1886-02-14 | [[Alemaña]]<br/>[[Suíza]] | 1964-06-03 | [[Ficheiro:Dora Staudinger in 1920s.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2222 | [[:d:Q27450498|Q27450498]] | [[Kalthouma Nguembang]] | [[Chad]] | 20th century | [[Chad]] | | |- | style='text-align:right'| 2223 | [[:d:Q27453811|Q27453811]] | [[Simi Johnson]] | [[Lagos, Nixeria]] | 1929 | [[Nixeria]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 2224 | [[:d:Q27460608|Q27460608]] | [[Susan Louise Marsh]] | [[Troy]] | 1867-04-23 | | 1946-09-21 | [[Ficheiro:Susan Louise Marsh.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2225 | [[:d:Q27469157|Q27469157]] | [[Victoria Chitepo]] | [[Dundee]] | 1928-03-27 | [[Zimbabwe]] | 2016-04-08 | |- | style='text-align:right'| 2226 | [[:d:Q27469246|Q27469246]] | [[Ethel de Keyser]] | | 1926-11-04 | [[Suráfrica]] | 2004-07-16 | |- | style='text-align:right'| 2227 | [[:d:Q27469256|Q27469256]] | [[Sizani Ngubane]] | | 1946-11-24 | [[Suráfrica]] | 2020-12-23 | [[Ficheiro:South African Civil Society Information Service screenshot of Sizani Ngubane.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2228 | [[:d:Q27539429|Q27539429]] | [[Kesaveloo Goonam]] | | 1906 | [[Suráfrica]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 2229 | [[:d:Q27541553|Q27541553]] | [[Anjali Bhardwaj]] | | 1973 | [[India]] | | [[Ficheiro:Anjali Bhardwaj.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2230 | [[:d:Q27541581|Q27541581]] | [[Isatou Touray]] | [[Banjul]] | 1955-03-17 | [[Gambia]] | | [[Ficheiro:Isatou Touray no Brasil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2231 | [[:d:Q27551614|Q27551614]] | [[Hetta Empson]] | [[Kroonstad]] | 1915<br/>1915-09-18 | [[Suráfrica]] | 1996<br/>1996-12-22 | |- | style='text-align:right'| 2232 | [[:d:Q27576459|Q27576459]] | [[Phyllis Ntantala-Jordan]] | | 1920-01-07 | [[Suráfrica]] | 2016-07-17 | [[Ficheiro:Dr Phyllis-P-Ntantala-Jordan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2233 | [[:d:Q27576600|Q27576600]] | [[Ruth Jury Scott]] | | 1909-03-27 | | 2003-06-18 | |- | style='text-align:right'| 2234 | [[:d:Q27581833|Q27581833]] | [[Anne Stanback]] | [[Salisbury]] | 1958-12-15 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2235 | [[:d:Q27582025|Q27582025]] | [[Priscilla Settee]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2236 | [[:d:Q27661888|Q27661888]] | [[Sarah Dudley Pettey]] | [[New Bern]] | 1868-11-09 | [[Estados Unidos de América]] | 1906 | [[Ficheiro:Mrs. Sarah E. C. Dudley Pettey 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2237 | [[:d:Q27662291|Q27662291]] | [[Priscilla Freeman Jacobs]] | | 1940-10-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2238 | [[:d:Q27662910|Q27662910]] | [[Nadya Okamoto]] | [[Nova York]] | 1998-02-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nadya Okamoto 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2239 | [[:d:Q27664290|Q27664290]] | [[Soledad Alatorre]] | [[San Luis Potosí]] | 1926 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[México]] | 2020-03-25 | |- | style='text-align:right'| 2240 | [[:d:Q27673015|Q27673015]] | [[Karma Lekshe Tsomo]] | | 1944-09-23 | | | [[Ficheiro:Karma Lekshe Tsomo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2241 | [[:d:Q27686424|Q27686424]] | [[Jennie Collins]] | | 1828 | [[Estados Unidos de América]] | 1887-07-20 | [[Ficheiro:Jennie Collins.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2242 | [[:d:Q27688833|Q27688833]] | [[Dora Tamana]] | | 1901-11-11 | [[Suráfrica]] | 1983-07-23 | |- | style='text-align:right'| 2243 | [[:d:Q27688838|Q27688838]] | [[Laura Adorkor Kofi]] | [[Accra]] | | [[Ghana]] | 1928-03-08 | |- | style='text-align:right'| 2244 | [[:d:Q27688935|Q27688935]] | [[Evelyn Gillan]] | | 1959-08-04 | [[Reino Unido]] | 2015-07-14 | |- | style='text-align:right'| 2245 | [[:d:Q27698506|Q27698506]] | [[Chiara Lauvergnac]] | [[Trieste]] | 1961 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Antifa 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2246 | [[:d:Q27701276|Q27701276]] | [[Cathy Bernheim]] | [[Saint-Raphaël]] | 1946-04-10 | [[Francia]] | 2025-04-08 | |- | style='text-align:right'| 2247 | [[:d:Q27701734|Q27701734]] | [[Gille Wittig]] | [[Manspach]] | 1938-10-02 | [[Francia]] | 2009-12-28 | |- | style='text-align:right'| 2248 | [[:d:Q27733242|Q27733242]] | [[Dorothy Grace Waring]] | [[Plumstead]] | 1891-06-08 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1977-04-25 | |- | style='text-align:right'| 2249 | [[:d:Q27736960|Q27736960]] | [[Romana Bashir]] | | 20th century | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 2250 | [[:d:Q27744428|Q27744428]] | [[Emma Kaufman]] | [[Kitchener]] | 1881 | | 1979 | [[Ficheiro:EmmaRatzKaufman1930s.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2251 | [[:d:Q27744678|Q27744678]] | [[Rebeca Gyumi]] | [[Dodoma]] | 1986-12-03 | [[Tanzania]] | | [[Ficheiro:Rebeca Gyumi.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2252 | [[:d:Q27777791|Q27777791]] | [[Sarah Carneson]] | [[Xohanesburgo]] | 1916-06-17 | [[Suráfrica]] | 2015-10-30 | |- | style='text-align:right'| 2253 | [[:d:Q27779399|Q27779399]] | [[Nora Illi]] | [[Uster]] | 1984-04-03 | [[Suíza]] | 2020-03-23 | |- | style='text-align:right'| 2254 | [[:d:Q27779423|Q27779423]] | [[Maria Stern]] | [[Berlín Leste]] | 1972-09-05 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Maria Stern.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2255 | [[:d:Q27786382|Q27786382]] | [[Ernestina Lesina]] | | 19th century | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 2256 | [[:d:Q27790853|Q27790853]] | [[Dagmar Skálová]] | [[Plzeň]] | 1912-11-06 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[República Checa]] | 2002-07-15 | [[Ficheiro:Dagmar Skálová - Rakša (1912-2002).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2257 | [[:d:Q27796903|Q27796903]] | [[Amanda Seales]] | [[Os Ánxeles]] | 1981-07-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amanda Seales on Adweek.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2258 | [[:d:Q27813768|Q27813768]] | [[Sadie Forman]] | [[Xohanesburgo]] | 1929 | [[Suráfrica]] | 2014-12-11 | |- | style='text-align:right'| 2259 | [[:d:Q27827707|Q27827707]] | [[Anna Laurens Dawes]] | [[North Adams]] | 1851-05-14 | [[Estados Unidos de América]] | 1938-09-25 | [[Ficheiro:ANNA LAURENS DAWES.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2260 | [[:d:Q27868421|Q27868421]] | [[Raja Abu 'Amasha]] | [[Salama, Jaffa]] | 1938 | [[Mandato británico de Palestina|Palestina mandataria]]<br/>[[Xordania]] | 1955-12-19 | [[Ficheiro:رجاء أبو عماشة (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2261 | [[:d:Q27881273|Q27881273]] | [[Larisa Hovannisian]] | [[Iereván]] | 1988-10-21 | [[Armenia]] | | [[Ficheiro:Larisa H.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2262 | [[:d:Q27886644|Q27886644]] | [[Martha Gonzalez]] | [[Os Ánxeles]] | 1970s | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Martha Gonzalez 06A.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2263 | [[:d:Q27898954|Q27898954]] | [[Alida Garcia]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2264 | [[:d:Q27910498|Q27910498]] | [[Zoleka Mandela]] | [[Xohanesburgo]] | 1980-04-09 | [[Suráfrica]] | 2023-09-25 | [[Ficheiro:Zoleka Mandela 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2265 | [[:d:Q27918630|Q27918630]] | [[Maria-Teresa Asplund]] | [[Cali]] | 1974 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2266 | [[:d:Q27920644|Q27920644]] | [[Nadezhda Nikolaevna Kolesnikova]] | [[Moscova]] | 1882-08-31 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1964-03-18 | [[Ficheiro:Kolesnikova NN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2267 | [[:d:Q27922132|Q27922132]] | [[Sudha Bharadwaj]] | [[Massachusetts]] | | [[India]] | | [[Ficheiro:Sudha 002.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2268 | [[:d:Q27942932|Q27942932]] | [[Bui Thi Minh Hang]] | | 20th century | [[Vietnam]] | | |- | style='text-align:right'| 2269 | [[:d:Q27950296|Q27950296]] | [[Jenna Arnold]] | [[Elkins Park]] | 1981-07-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jenna-Arnold.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2270 | [[:d:Q27962054|Q27962054]] | [[Céline Alvarez]] | [[Argenteuil]] | 1983-02-12 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2271 | [[:d:Q27967503|Q27967503]] | [[Justa Montero Corominas]] | [[Barcelona]] | 1955 | [[España]] | | [[Ficheiro:Justa Montero 2015 - tmex - (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2272 | [[:d:Q27972287|Q27972287]] | [[אילאיל צין]] | [[Eilat]] | 1975-01-02 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 2273 | [[:d:Q27972875|Q27972875]] | [[Cristina Coc]] | [[Distrito de Toledo]] | 1981-12-21 | [[Belize]] | | |- | style='text-align:right'| 2274 | [[:d:Q27974863|Q27974863]] | [[Mary Evans Wilson]] | [[Oberlin]] | 1866 | [[Estados Unidos de América]] | 1928 | [[Ficheiro:MaryEvansWilson1928.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2275 | [[:d:Q27975223|Q27975223]] | [[Elisabeth Achelis]] | [[Brooklyn]] | 1880-01-11 | [[Estados Unidos de América]] | 1973-02-11 | [[Ficheiro:Elisabeth Achelis.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2276 | [[:d:Q27975669|Q27975669]] | [[Manizha Wafeq]] | | 20th century | [[Afganistán]] | | [[Ficheiro:Manizha Wafeq, Vice-President of Leading Entrepreneurs for Afghanistan's Development (LEAD), at the 2016 Brussels Conference on Afghanistan (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2277 | [[:d:Q27977407|Q27977407]] | [[Zulaikha Patel]] | | 2003 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 2278 | [[:d:Q27977879|Q27977879]] | [[Riham El Hour]] | [[Kenitra]] | 1977-03-08 | [[Marrocos]] | | |- | style='text-align:right'| 2279 | [[:d:Q27978700|Q27978700]] | [[Mary Tape]] | | 1857 | | 1934 | |- | style='text-align:right'| 2280 | [[:d:Q27978757|Q27978757]] | [[Suhani Jalota]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2281 | [[:d:Q27978927|Q27978927]] | [[Frances Freeborn Pauley]] | [[Wadsworth]] | 1905-09-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-02-16 | [[Ficheiro:Frances Freeborn - Agnes Scott College, Silhouette (1927 yearbook) (page 57 crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2282 | [[:d:Q27979282|Q27979282]] | [[Sandra Abd'Allah-Alvarez Ramírez]] | [[A Habana]] | 1973-09-12 | [[Cuba]] | | |- | style='text-align:right'| 2283 | [[:d:Q27980164|Q27980164]] | [[Anna Stewart]] | [[Adelaida]] | 1947-03-11 | [[Australia]] | 1983 | [[Ficheiro:AnnaStewart circa 1980.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2284 | [[:d:Q27980739|Q27980739]] | [[Laura Coryton]] | | 1993 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2285 | [[:d:Q27981199|Q27981199]] | [[Helen Pankhurst]] | | 1964-05-08 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Helen Pankhurst at BBC Broadcasting House for the BBC 100 Women Wikipedia editathon.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2286 | [[:d:Q27981927|Q27981927]] | [[Neha Singh]] | [[Benarés]] | 1982 | [[India]] | | [[Ficheiro:Neha Singh (Author).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2287 | [[:d:Q27982241|Q27982241]] | [[May Farquharson]] | [[Half Way Tree]] | 1894-03-26 | [[Xamaica]] | 1992-06-29 | |- | style='text-align:right'| 2288 | [[:d:Q27983627|Q27983627]] | [[Dorothy Gordon]] | [[Nsawam]] | 20th century | [[Ghana]] | | [[Ficheiro:Dorothy Gordon Re publica 18 - Day 1 (41804924262).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2289 | [[:d:Q27986332|Q27986332]] | [[Shabnam Hashmi]] | | 1957 | [[India]] | | [[Ficheiro:Shabnam Hashmi Image.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2290 | [[:d:Q27987503|Q27987503]] | [[Regina Catrambone]] | [[Reggio de Calabria]] | 1975-10-14 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Regina Egle Liotta in Catrambone.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2291 | [[:d:Q27990343|Q27990343]] | [[רוני רוס]] | | 1949-11-08 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 2292 | [[:d:Q27990410|Q27990410]] | [[Yael Gvirtz]] | [[Río de Xaneiro]] | 1954-11-01 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Yael Gvirtz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2293 | [[:d:Q27990564|Q27990564]] | [[Lisa Kemmerer]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lisa Kemmerer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2294 | [[:d:Q27998784|Q27998784]] | [[Agnieszka Dziemianowicz-Bąk]] | [[Wrocław]] | 1984-01-20 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Agnieszka Dziemianowicz-Bąk 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2295 | [[:d:Q27999214|Q27999214]] | [[Emma Barrett Molloy]] | [[South Bend]] | 1839-07-17 | [[Estados Unidos de América]] | 1907-05-14 | [[Ficheiro:Emma Barrett Molloy.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2296 | [[:d:Q28002893|Q28002893]] | [[Shyima Hall]] | | 1989-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2297 | [[:d:Q28003067|Q28003067]] | [[Betty Campbell]] | [[Butetown]] | 1934-11-06 | [[Reino Unido]] | 2017-10-13 | [[Ficheiro:Betty Campbell head 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2298 | [[:d:Q28006798|Q28006798]] | [[Geraldine Branch]] | | 1908-10-20 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2016-07-22 | |- | style='text-align:right'| 2299 | [[:d:Q28007390|Q28007390]] | [[Jaya Sharma]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2300 | [[:d:Q28007403|Q28007403]] | [[Sonia Corrêa]] | [[Brasil]] | 1948-11-18 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Sonia Onufer Correa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2301 | [[:d:Q28016688|Q28016688]] | [[Atena]] | [[Teherán]] | 1988-05-27 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Atena Daemi 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2302 | [[:d:Q28017928|Q28017928]] | [[Ethel Venton]] | [[East End of London]] | 1891 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1988-02 | |- | style='text-align:right'| 2303 | [[:d:Q28018686|Q28018686]] | [[Shehla Zia]] | [[Lahore]] | 1940s | [[Paquistán]]<br/>[[Raj Británico]] | 2005-03-10 | |- | style='text-align:right'| 2304 | [[:d:Q28018804|Q28018804]] | [[Connie Mark]] | [[Rollington Town]] | 1923-12-21 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Xamaica]] | 2007-06-03 | |- | style='text-align:right'| 2305 | [[:d:Q28018823|Q28018823]] | [[Josephine Kulea]] | [[Samburu County]] | 1984 | [[Kenya]] | | [[Ficheiro:Josephine Kulea of Samburu Girls Foundation.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2306 | [[:d:Q28018980|Q28018980]] | [[Sana Ben Achour]] | [[La Marsa]] | 1955 | [[French protectorate of Tunisia]]<br/>[[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Sana Ben Achour.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2307 | [[:d:Q28025695|Q28025695]] | [[Linnéa Claeson]] | [[Norrköping]] | 1992-01-31 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Linnéa Claeson efter ett seminarium under Almedalsveckan 2017 - 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2308 | [[:d:Q28027811|Q28027811]] | [[Orzala Ashraf Nemat]] | | 1977-05-24 | [[Afganistán]] | | [[Ficheiro:Orzala Ashraf Nemat - 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2309 | [[:d:Q28033748|Q28033748]] | [[Violet Banda]] | | 1990s | [[Malawi]] | | |- | style='text-align:right'| 2310 | [[:d:Q28033799|Q28033799]] | [[Farzana Majeed Baluch]] | | | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 2311 | [[:d:Q28034733|Q28034733]] | [[Krishnabhabini Das]] | [[Murshidabad district]] | 1864 | [[Raj Británico]] | 1919-02-27 | [[Ficheiro:Krishnabhabini Das from the Modern Review Vol 25 (Jan.-June 1919) (page 426 crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2312 | [[:d:Q28043123|Q28043123]] | [[Jay Mala]] | | | [[India]] | 2023 | |- | style='text-align:right'| 2313 | [[:d:Q28043235|Q28043235]] | [[Kit Mouat]] | | 1920-03-01 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1986-09-03 | |- | style='text-align:right'| 2314 | [[:d:Q28043642|Q28043642]] | [[Debbie Goddard]] | [[Filadelfia]] | 1980-04-16 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2315 | [[:d:Q28052174|Q28052174]] | [[Jane Leighton]] | [[Hemsby]] | 1944 | [[Reino Unido]] | 2012 | |- | style='text-align:right'| 2316 | [[:d:Q28052496|Q28052496]] | [[Mildred Mary Nevile]] | [[Wellingore]] | 1927-07-02 | [[Reino Unido]] | 2012-09-02 | |- | style='text-align:right'| 2317 | [[:d:Q28052576|Q28052576]] | [[Eileen Crofton]] | [[Liverpool]] | 1919 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2010-10-08 | |- | style='text-align:right'| 2318 | [[:d:Q28054740|Q28054740]] | [[Mary Frances Applebey]] | [[Mortlake]] | 1916-07-14 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2012-11-01 | |- | style='text-align:right'| 2319 | [[:d:Q28057718|Q28057718]] | [[Yayo Herrero]] | [[Madrid]] | 1965 | [[España]] | | [[Ficheiro:Yayo Herrero by Dani Blanco ArgiaEUS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2320 | [[:d:Q28062388|Q28062388]] | [[Mary Emmott]] | [[Waterhead]] | 1866-04-28 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1954-11-16 | [[Ficheiro:Gertrude Emmott, parliamentary candidate, 1922.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2321 | [[:d:Q28062408|Q28062408]] | [[Lutfunnahar Helen]] | [[Magura District]] | 1947-12-28 | [[Raj Británico]] | 1971-10-05 | |- | style='text-align:right'| 2322 | [[:d:Q28062410|Q28062410]] | [[Clare Annesley]] | [[Castlewellan]] | 1893-06-30 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1980-08-07 | |- | style='text-align:right'| 2323 | [[:d:Q28064013|Q28064013]] | [[Trien de Haan-Zwagerman]] | [[Hauwert]] | 1891-04-03 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1986-02-14 | |- | style='text-align:right'| 2324 | [[:d:Q28064102|Q28064102]] | [[Ellin Maria Agnes Robles]] | [[Paramaribo]] | 1951-04-25 | [[Suriname]]<br/>[[Reino dos Países Baixos]] | 2011-11-02 | [[Ficheiro:Ellin Robles.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2325 | [[:d:Q28064141|Q28064141]] | [[Hendrika van Zelm]] | | 1874-06-09 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1961-09-02 | [[Ficheiro:Hendrika van Zelm (Hendrika van den Berg, 1874 - 1961), gemeenteraadslid in de Amsterdamse, SFA022009433.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2326 | [[:d:Q28064396|Q28064396]] | [[Emilia Broese van Groenou]] | [[Breda]] | 1876-08-28 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1966-03-18 | |- | style='text-align:right'| 2327 | [[:d:Q28065961|Q28065961]] | [[Elsbeth Dimsdale]] | | 1872 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Reino Unido]] | 1949-10 | |- | style='text-align:right'| 2328 | [[:d:Q28073366|Q28073366]] | [[Laudelina de Campos Melo]] | [[Poços de Caldas]] | 1904-10-12 | [[Brasil]] | 1991-05-12 | [[Ficheiro:Panteao e folia zefinha foto Peninha 120.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2329 | [[:d:Q28102963|Q28102963]] | [[Anne van Schaik]] | | 1971 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 2330 | [[:d:Q28102985|Q28102985]] | [[Marjan Minnesma]] | [[Wormerveer]] | 1966 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:MVO Nederland Nieuwjaarsevenement 2015 Van Ambitie naar Impact (16161183287).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2331 | [[:d:Q28114719|Q28114719]] | [[Kiran Bala Bora]] | [[Nagaon district]] | 1904 | [[India]] | 1993-01-08 | [[Ficheiro:Kiran Bala Bora Nagaon Assam.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2332 | [[:d:Q28115813|Q28115813]] | [[Saru Jayaraman]] | [[Whittier]] | 1976 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Saru Jayaraman (81674) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2333 | [[:d:Q28124107|Q28124107]] | [[Laila Dogonyaro]] | [[Jigawa]] | 1944-12-10 | [[Nixeria]] | 2011 | |- | style='text-align:right'| 2334 | [[:d:Q28136099|Q28136099]] | [[Yolanda Domínguez]] | [[Madrid]] | 1977 | [[España]] | | [[Ficheiro:Yolanda-Dominguez Artist.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2335 | [[:d:Q28147505|Q28147505]] | [[Rose Haas Alschuler]] | | 1887-12-17 | | 1979-07-04 | |- | style='text-align:right'| 2336 | [[:d:Q28202723|Q28202723]] | [[Florence Harrison Bell]] | | 1865 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1948-10 | |- | style='text-align:right'| 2337 | [[:d:Q28292905|Q28292905]] | [[Nanina Santos]] | [[Padrenda]] | 1951-01-07 | [[España]] | | [[Ficheiro:Retrato de Nanina Santos 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2338 | [[:d:Q28341206|Q28341206]] | [[Rashmi Tiwari]] | | 1972 | [[India]] | | [[Ficheiro:Rashmi Tiwari in Jharkhand (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2339 | [[:d:Q28343382|Q28343382]] | [[Anne Coffinier]] | [[Bordeos]] | 1974-11-13 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Photo Anne mer janv2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2340 | [[:d:Q28343477|Q28343477]] | [[Yasmine Mustafa]] | [[Kuwait]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2341 | [[:d:Q28355808|Q28355808]] | [[Élida López]] | | 1922 | [[Arxentina]] | 2010 | [[Ficheiro:Élida López.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2342 | [[:d:Q28355813|Q28355813]] | [[Nelly Galasso]] | [[Elortondo]] | 1930-03-23 | [[Arxentina]] | 2009-09-08 | |- | style='text-align:right'| 2343 | [[:d:Q28382532|Q28382532]] | [[Rebecca Kiessling]] | [[Míchigan]] | 1969-07-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ребекка Кисслинг.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2344 | [[:d:Q28406011|Q28406011]] | [[Oretha Castle Haley]] | [[Nova Orleáns]] | 1939-07-22 | | 1987-10-10 | |- | style='text-align:right'| 2345 | [[:d:Q28465717|Q28465717]] | [[Jewell Mazique]] | | 1913-10-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-09-18 | [[Ficheiro:Washington, D.C. Jewel Mazique, worker at the Library of Congress, waiting for a streetcar on her way home from work.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2346 | [[:d:Q28470487|Q28470487]] | [[Leah Zeliger]] | [[Sniatyn]] | 1883-12-24 | [[Israel]] | 1953-09-21 | |- | style='text-align:right'| 2347 | [[:d:Q28485101|Q28485101]] | [[Lian Gogali]] | | 1978-04-28 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 2348 | [[:d:Q28501569|Q28501569]] | [[Margarita Guillé]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2349 | [[:d:Q28501874|Q28501874]] | [[María Pazos]] | [[Cañamero]] | 1953-07-23 | [[España]] | | [[Ficheiro:María Pazos 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2350 | [[:d:Q28503151|Q28503151]] | [[Wilma Andrade]] | [[Quito]] | 1956-08-26 | [[Ecuador]] | | [[Ficheiro:CONTINUACIÓN DE LA SESIÓN DEL PLENO 776 DE LA ASAMBLEA NACIONAL. ECUADOR, 19 DE JULIO DE 2022 (52227677366).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2351 | [[:d:Q28507890|Q28507890]] | [[Kathleen N. Straus]] | [[Nova York]] | 1923-12-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2352 | [[:d:Q28522609|Q28522609]] | [[Claire Serre Combe]] | [[Grenoble]] | 1983-10-18 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2353 | [[:d:Q28523879|Q28523879]] | [[Fatoumata Coulibaly]] | [[Bamaco]] | 1950s | [[Malí]] | | [[Ficheiro:Fatoumata Coulibaly 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2354 | [[:d:Q28527690|Q28527690]] | [[Ella Barksdale Brown]] | [[Milledgeville]] | 1871 | [[Estados Unidos de América]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 2355 | [[:d:Q28530204|Q28530204]] | [[Galia Wolloch]] | [[Tel Aviv]] | 1967-02-17 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Galia Wolloch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2356 | [[:d:Q28530491|Q28530491]] | [[Betty Tebbs]] | [[Bury]] | 1918-04-10 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2017-01-23 | |- | style='text-align:right'| 2357 | [[:d:Q28538345|Q28538345]] | [[Adèle Wetterlind]] | [[Floda]] | 1854-08-25 | [[Suecia]] | 1938-10-13 | [[Ficheiro:Adele Wetterlind.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2358 | [[:d:Q28540550|Q28540550]] | [[Donna Hylton]] | [[Kingston]] | 1964-10-29 | [[Xamaica]] | | |- | style='text-align:right'| 2359 | [[:d:Q28544151|Q28544151]] | [[Lucy Kurien]] | | 1956-06-01 | [[India]] | | [[Ficheiro:SisterLucy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2360 | [[:d:Q28545688|Q28545688]] | [[Kiran Gandhi]] | | 1989 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kiran Ghandi, 'Madame Ghandi' at 2025 SXSW London.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2361 | [[:d:Q28549440|Q28549440]] | [[Efi Latsoudi]] | [[Grecia]] | 20th century | [[Grecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2362 | [[:d:Q28549441|Q28549441]] | [[Debora Maria da Silva]] | [[Brasil]] | | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Debora Silva Maria 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2363 | [[:d:Q28549758|Q28549758]] | [[Nanna Storjohann]] | [[Bergen]] | 1838-08-28 | [[Noruega]] | 1898-05-28 | |- | style='text-align:right'| 2364 | [[:d:Q28555376|Q28555376]] | [[Flors Sirera]] | [[Tremp]] | 1963-04-25 | [[España]] | 1997-01-18 | |- | style='text-align:right'| 2365 | [[:d:Q28600017|Q28600017]] | [[Bernice Robinson]] | [[Charleston, Carolina do Sur|Charleston]] | 1914-02-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1994-09-03 | |- | style='text-align:right'| 2366 | [[:d:Q28600176|Q28600176]] | [[Marie Deans]] | | 1940-06-08 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-04-15 | [[Ficheiro:Marie Deans.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2367 | [[:d:Q28648945|Q28648945]] | [[Maria Eugenia Bozzoli]] | [[San Marcos]] | 1935-05-26 | [[Costa Rica]] | | |- | style='text-align:right'| 2368 | [[:d:Q28649065|Q28649065]] | [[Anasuya Sengupta]] | [[Bangalore]] | 1974 | [[India]] | | [[Ficheiro:Anasuya Sengupta 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2369 | [[:d:Q28655229|Q28655229]] | [[Mamita Fox]] | [[Curaçao]] | 1943 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2023-12-08 | |- | style='text-align:right'| 2370 | [[:d:Q28663073|Q28663073]] | [[Nomalizo Leah Tutu]] | [[Krugersdorp]] | 1933-10-14 | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Nomalizo Leah Tutu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2371 | [[:d:Q28665635|Q28665635]] | [[Mary Wagner]] | [[Nanaimo]] | 1974-02-12 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2372 | [[:d:Q28673294|Q28673294]] | [[Penny Hodge]] | [[Digby]] | 1920 | [[Canadá]] | 2016-07-05 | |- | style='text-align:right'| 2373 | [[:d:Q28673890|Q28673890]] | [[Alcenya Crowley]] | [[Saint Paul, Minnesota|Saint Paul]] | 1926 | [[Canadá]] | 2010-09-12 | |- | style='text-align:right'| 2374 | [[:d:Q28705959|Q28705959]] | [[Nelly Antonia Velandia]] | | 20th century | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 2375 | [[:d:Q28708243|Q28708243]] | [[Pepa Llunell i Sanges]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1922 | [[España]] | 2015-03-13 | |- | style='text-align:right'| 2376 | [[:d:Q28708597|Q28708597]] | [[Anna Solà Sardans]] | [[Manresa]] | 1918-11-01 | [[España]] | 2004-01-21 | [[Ficheiro:Anna Solà Sardans.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2377 | [[:d:Q28709558|Q28709558]] | [[Fátima Djarra Sani]] | [[Bissau]] | 1968 | [[Guinea-Bissau]] | | [[Ficheiro:Fatima Djarra Sani.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2378 | [[:d:Q28709714|Q28709714]] | [[Aaronetta Hamilton Pierce]] | | 1940s | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2379 | [[:d:Q28716530|Q28716530]] | [[Zulaija Al-Shahabi]] | [[Xerusalén]] | 1903 | [[Imperio Otomán]] | 1992-05-13 | [[Ficheiro:Zulaija Al-Shahabi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2380 | [[:d:Q28716743|Q28716743]] | [[Sameera Abu-Ghazaleh]] | | 1928 | [[Mandato británico de Palestina|Palestina mandataria]]<br/>[[Estado de Palestina]] | 2017-01-12 | |- | style='text-align:right'| 2381 | [[:d:Q28725408|Q28725408]] | [[Yuli Rustinawati]] | | 1975-07-24 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 2382 | [[:d:Q28736035|Q28736035]] | [[Anissa Rawda Najjar]] | [[Beirut]] | 1913-06-26 | [[Líbano]] | 2016-01-15 | |- | style='text-align:right'| 2383 | [[:d:Q28738100|Q28738100]] | [[Harriet A. Townsend]] | | 1839 | [[Estados Unidos de América]] | 1916 | |- | style='text-align:right'| 2384 | [[:d:Q28741540|Q28741540]] | [[Mary E. Baker]] | | 1923 | | 1995 | |- | style='text-align:right'| 2385 | [[:d:Q28746249|Q28746249]] | [[Ellen Swepson Jackson]] | [[Boston]] | 1935-10-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-11-20 | [[Ficheiro:Ellen Swepson Jackson (13270167043).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2386 | [[:d:Q28769457|Q28769457]] | [[Graziela Kunsch]] | [[São Paulo]] | 1979-05-08 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 2387 | [[:d:Q28777076|Q28777076]] | [[Maymie de Mena]] | [[St. Martin Parish]] | 1879-12-10 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Nicaragua]]<br/>[[Xamaica]] | 1953-10-23 | |- | style='text-align:right'| 2388 | [[:d:Q28777508|Q28777508]] | [[Hester C. Jeffrey]] | [[Norfolk, Virxinia|Norfolk]] | 1842 | [[Estados Unidos de América]] | 1934-01-02 | [[Ficheiro:Hester Jeffrey.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2389 | [[:d:Q28789969|Q28789969]] | [[Lourdes Pastor]] | [[Puente Genil]] | 1981-01-08 | [[España]] | | [[Ficheiro:Lourdes Pastor (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2390 | [[:d:Q28791107|Q28791107]] | [[Carolyn Mugar]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2391 | [[:d:Q28792732|Q28792732]] | [[Mónica Rey Gutiérrez]] | [[Provincia de Nor Yungas]] | 1964-04-23 | [[Bolivia]] | | [[Ficheiro:Monica Rey Gutierrez a la Paz el febrer de 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2392 | [[:d:Q28815630|Q28815630]] | [[Michaela Mycroft]] | | 1994-08-30 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 2393 | [[:d:Q28823003|Q28823003]] | [[Nettie Langston Napier]] | [[Oberlin]] | 1861-06-17 | | 1938-09-30 | |- | style='text-align:right'| 2394 | [[:d:Q28827993|Q28827993]] | [[Yasmeen Abu-Fraiha‎‏]] | [[Tel Sheva]] | 1989-07-05 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 2395 | [[:d:Q28835124|Q28835124]] | [[Elizabeth Wilson]] | [[Surrey]] | 1926-06-03 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2016-03-29 | |- | style='text-align:right'| 2396 | [[:d:Q28839529|Q28839529]] | [[Trần Thị Thúy]] | | 1971 | [[Vietnam]] | | |- | style='text-align:right'| 2397 | [[:d:Q28839976|Q28839976]] | [[Kimberly S. Corban]] | | 1985 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kimberly Corban by Gage Skidmore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2398 | [[:d:Q28840041|Q28840041]] | [[Poly Ugarte]] | [[Machala]] | 1959 | [[Ecuador]] | | [[Ficheiro:CONVERSATORIO ASAMBLEISTA JORGE YUNDA,QUITO 29 DE MAYO 2018 (40633980480) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2399 | [[:d:Q28840046|Q28840046]] | [[Binta Jammeh-Sidibe]] | [[Banjul]] | 1950s | [[Gambia]] | | |- | style='text-align:right'| 2400 | [[:d:Q28840483|Q28840483]] | [[Shannon Coulter]] | [[Indiana]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Shannon Coulter 20170308-2345.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2401 | [[:d:Q28841767|Q28841767]] | [[Nettie Craig Asberry]] | [[Leavenworth]] | 1865-07-15 | [[Estados Unidos de América]] | 1968-11-17<br/>1968-11-19 | [[Ficheiro:Mrs Nettie J Asberry 1925 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2402 | [[:d:Q28858633|Q28858633]] | [[Jiang Shufang]] | | 1867 | | | |- | style='text-align:right'| 2403 | [[:d:Q28858649|Q28858649]] | [[Victoria Kawesa]] | [[Kampala]] | 1975-04-12 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Victoria Kawesa 2017 Uppsala 1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2404 | [[:d:Q28861576|Q28861576]] | [[Barbara Masekela]] | [[Alexandra]] | 1941-07-18 | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Barbara Masekela (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2405 | [[:d:Q28864119|Q28864119]] | [[Jess Thom]] | [[Londres]] | 1980-07-14 | | | [[Ficheiro:Jess Thom by Laura Page.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2406 | [[:d:Q28864355|Q28864355]] | [[Karen de Souza]] | [[Georgetown, Güiana|Georgetown]] | 1958-01-19 | [[Güiana]] | | |- | style='text-align:right'| 2407 | [[:d:Q28870100|Q28870100]] | [[רחל ארטה]] | | | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 2408 | [[:d:Q28870759|Q28870759]] | [[Teresa Fraga]] | [[Estado de Zacatecas]] | 1940s | | | [[Ficheiro:Teresa Fraga.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2409 | [[:d:Q28890062|Q28890062]] | [[Mercédes Benegbi]] | [[Montreal]] | 1962 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2410 | [[:d:Q28911657|Q28911657]] | [[Lady Skollie]] | | 1987 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 2411 | [[:d:Q28921812|Q28921812]] | [[Kay Carmichael]] | [[Shettleston]] | 1925-11-22 | [[Escocia]] | 2009-12-26 | |- | style='text-align:right'| 2412 | [[:d:Q28921827|Q28921827]] | [[Mary Garrett Hay]] | [[Charlestown]] | 1857-08-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1928-08-29 | [[Ficheiro:Mary Garrett Hay.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2413 | [[:d:Q28921837|Q28921837]] | [[Patricia Beeman]] | | 1925 | [[Estados Unidos de América]] | 1996 | |- | style='text-align:right'| 2414 | [[:d:Q28923848|Q28923848]] | [[Mildred Gottfriedson]] | | 1918 | | 1989 | |- | style='text-align:right'| 2415 | [[:d:Q28924608|Q28924608]] | [[Katia Tirado]] | [[Cidade de México]] | 1965 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2416 | [[:d:Q28925015|Q28925015]] | [[Fraidy Reiss]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2417 | [[:d:Q28927252|Q28927252]] | [[Dolores Sancho]] | | 1945 | [[España]] | | [[Ficheiro:Dolores Sancho.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2418 | [[:d:Q28927558|Q28927558]] | [[Juana Roldán]] | [[Santiago de Chile]] | 1851 | [[Chile]] | No/unknown value | [[Ficheiro:Juana Roldán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2419 | [[:d:Q28935078|Q28935078]] | [[El Jones]] | [[Cardiff]] | | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:El Jones Halifax poet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2420 | [[:d:Q28939002|Q28939002]] | [[Catherine Amelia Fay Ewing]] | [[Westborough]] | 1822-07-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1897-04-04 | [[Ficheiro:CATHERINE A. FAY EWING.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2421 | [[:d:Q28940375|Q28940375]] | [[Ruth Colian]] | | 1981-06-08 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 2422 | [[:d:Q28950160|Q28950160]] | [[Gretel Ammann]] | [[Donostia]] | 1947-01-17 | [[España]] | 2000-05-02 | |- | style='text-align:right'| 2423 | [[:d:Q28962630|Q28962630]] | [[Gladys Beckwith]] | [[Flint]] | 1929 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-12-08 | |- | style='text-align:right'| 2424 | [[:d:Q28966251|Q28966251]] | [[Kathryn Johnson]] | [[Darke County]] | 1878-12-15 | [[Estados Unidos de América]] | 1955-05<br/>1954-11-13 | |- | style='text-align:right'| 2425 | [[:d:Q28967439|Q28967439]] | [[Anne Gardiner]] | [[Gundagai]] | 1931-06-18 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2426 | [[:d:Q28967605|Q28967605]] | [[Rikki Poynter]] | | 1991 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rikki Poynter 2019.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2427 | [[:d:Q28967657|Q28967657]] | [[Edythe Boone]] | [[Harlem]] | 1938 | | | |- | style='text-align:right'| 2428 | [[:d:Q28970589|Q28970589]] | [[Anna Dinella]] | [[Potenza]] | 1902<br/>1902-01-18 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1971<br/>1971-04-08 | |- | style='text-align:right'| 2429 | [[:d:Q28971050|Q28971050]] | [[Egge Kande]] | | | [[Senegal]] | | |- | style='text-align:right'| 2430 | [[:d:Q28972630|Q28972630]] | [[Andrea Fiallos]] | [[Guayaquil]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2431 | [[:d:Q28972675|Q28972675]] | [[Nemata Majeks-Walker]] | [[Freetown]] | 1946 | [[Serra Leoa]] | | [[Ficheiro:Nemata Majeks-Walker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2432 | [[:d:Q28972852|Q28972852]] | [[Lucy-Anne Holmes]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2433 | [[:d:Q28973034|Q28973034]] | [[Sarah Hesterman]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2434 | [[:d:Q28973035|Q28973035]] | [[Diana Nammi]] | [[Irán]] | | [[Irán]]<br/>[[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Diana Nammi (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2435 | [[:d:Q28973056|Q28973056]] | [[Dwi Rubiyanti Kholifah]] | | | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 2436 | [[:d:Q28973635|Q28973635]] | [[Ati Quigua]] | [[Serra Nevada de Santa Marta]] | 1980-04-28 | [[Colombia]] | | [[Ficheiro:Ati Quigua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2437 | [[:d:Q28975189|Q28975189]] | [[Isabel Vicente García]] | [[Almansa, Albacete|Almansa]] | 1916-08-28 | [[España]] | 2000-03-21 | |- | style='text-align:right'| 2438 | [[:d:Q28976184|Q28976184]] | [[Anne Stella Fomumbod]] | [[Camerún]] | 1962 | [[Camerún]] | | [[Ficheiro:Anne Stella Fomumbod.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2439 | [[:d:Q29000553|Q29000553]] | [[Marcia Ann Gillespie]] | [[Rockville Centre]] | 1944-07-10 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2440 | [[:d:Q29006826|Q29006826]] | [[Mal Johnson]] | [[Filadelfia]] | 1924-07-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-11-07 | |- | style='text-align:right'| 2441 | [[:d:Q29015836|Q29015836]] | [[Danièle Langloys]] | | 20th century | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2442 | [[:d:Q29017218|Q29017218]] | [[Unoma Azuah]] | | 1969-06-23 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2443 | [[:d:Q29028404|Q29028404]] | [[Brenda Feigen]] | [[Chicago]] | 1944 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2444 | [[:d:Q29032415|Q29032415]] | [[Mary Sears McHenry]] | [[Sandisfield]] | 1834-12-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1912-07-26 | [[Ficheiro:Mary Sears McHenry.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2445 | [[:d:Q29044860|Q29044860]] | [[Anne Fleur Dekker]] | [[Blaricum]] | 1994-04-28 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Anne Fleur Dekker, 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2446 | [[:d:Q29050433|Q29050433]] | [[Clara Mulder van de Graaf-de Bruyn]] | [[Bergen op Zoom]] | 1865-07-17 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1945-01-18 | [[Ficheiro:Clara Mulder van de Graaf-de Bruyn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2447 | [[:d:Q29052588|Q29052588]] | [[Doreen Kartinyeri]] | | 1935-02-03 | | 2007-12-02 | |- | style='text-align:right'| 2448 | [[:d:Q29053661|Q29053661]] | [[La Fadulla]] | [[Manresa]] | No/unknown value | | 1688 | |- | style='text-align:right'| 2449 | [[:d:Q29054989|Q29054989]] | [[Marie Clarke]] | | 1915-06-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-01-02 | |- | style='text-align:right'| 2450 | [[:d:Q29055325|Q29055325]] | [[María Emilia Islas]] | [[Montevideo]] | 1953-04-18 | [[Uruguai]] | 1976 | [[Ficheiro:Islas Gatti de Zaffaroni, María Emilia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2451 | [[:d:Q29057012|Q29057012]] | [[Lilián Celiberti]] | [[Blanquillo]] | 1949-12-03 | [[Uruguai]] | | [[Ficheiro:Lilian Celiberti EFD-2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2452 | [[:d:Q29075128|Q29075128]] | [[Ofelia Machado Bonet]] | [[Rivera]] | 1908-12-25 | [[Uruguai]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 2453 | [[:d:Q29075147|Q29075147]] | [[Laura Cortinas]] | [[San José de Mayo]] | 1881 | [[Uruguai]] | 1969-05-05 | [[Ficheiro:Laura Cortinas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2454 | [[:d:Q29082457|Q29082457]] | [[Reem Younis]] | [[Nazaret]] | 1964-09-13 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Reem Younis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2455 | [[:d:Q29093814|Q29093814]] | [[Emma L. Bowen]] | [[Spartanburg]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | 1996 | |- | style='text-align:right'| 2456 | [[:d:Q29122301|Q29122301]] | [[María Teresa Nidelcoff]] | [[Maggiolo]] | 1937-10-23 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:María Teresa Nidelcoff.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2457 | [[:d:Q29122447|Q29122447]] | [[Verónica Terrazas Aragonez]] | | 1975-04-09 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2458 | [[:d:Q29169136|Q29169136]] | [[Elisa Jiménez Armas]] | [[Zaraza]] | 1935-04-30 | [[Venezuela]] | 1994-05-30 | |- | style='text-align:right'| 2459 | [[:d:Q29243868|Q29243868]] | [[Rebecca Kabugho]] | [[Goma (Q204381)|Goma]] | 1994-09-04 | [[República Democrática do Congo]] | | [[Ficheiro:Rebecca Kabugho IWOC 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2460 | [[:d:Q29246383|Q29246383]] | [[Margarita Colmenares]] | | 1957-07-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2461 | [[:d:Q29254009|Q29254009]] | [[Vanesa Segura Gaitán]] | [[Almería]] | 1980-05-23 | [[España]] | 2017-04-02 | |- | style='text-align:right'| 2462 | [[:d:Q29263376|Q29263376]] | [[Gioconda Espina]] | | 1948-08-31 | [[Venezuela]] | | [[Ficheiro:Gioconda Espina (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2463 | [[:d:Q29266553|Q29266553]] | [[Beatriz Iribarne Sánchez]] | [[Almería]] | 1942 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2464 | [[:d:Q29278618|Q29278618]] | [[Fuki Kushida]] | [[Prefectura de Yamaguchi]] | 1899-02-17 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2001-02-05 | [[Ficheiro:Fuki-Kushida-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2465 | [[:d:Q29346636|Q29346636]] | [[Katherine Smith]] | [[Black Mesa]] | 1918 | | 1985 | |- | style='text-align:right'| 2466 | [[:d:Q29348938|Q29348938]] | [[Jackie Traverse]] | [[Winnipeg]] | 1969-09-30 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2467 | [[:d:Q29359656|Q29359656]] | [[Montserrat Freixer i Puntí]] | [[Barcelona]] | 1933 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2468 | [[:d:Q29368215|Q29368215]] | [[Clare Dimyon]] | | 1965 | | | [[Ficheiro:Dúhový Pride Bratislava 2010 14.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2469 | [[:d:Q29419528|Q29419528]] | [[Edith López Ovalle]] | | 1983 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2470 | [[:d:Q29419595|Q29419595]] | [[Pety Guerrero]] | [[Chihuahua]] | 1945-06-11 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2471 | [[:d:Q29420171|Q29420171]] | [[Ebba Saral]] | [[Haljala]] | 1890-05-10 | [[Estonia]] | 1942-04-20 | |- | style='text-align:right'| 2472 | [[:d:Q29420336|Q29420336]] | [[Riina Raudne]] | | 1981-06-21 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Conference- Cross-Border Aspects in Alcohol Policy – Tackling Harmful Use of Alcohol (26282911689).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2473 | [[:d:Q29420420|Q29420420]] | [[Mare Tralla]] | | 1967 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2474 | [[:d:Q29430512|Q29430512]] | [[Fadia Najib Thabet]] | | 1985 | [[Iemen]] | | [[Ficheiro:Fadia Najib Thabet (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2475 | [[:d:Q29440988|Q29440988]] | [[Olivia P Stokes]] | | 1916-01-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-05-24 | [[Ficheiro:Dr. Olivia P. Stokes.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2476 | [[:d:Q29446297|Q29446297]] | [[Amanda Strong]] | [[Vancouver]] | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2477 | [[:d:Q29446495|Q29446495]] | [[Xandra Ibarra]] | [[El Paso–Juárez]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Xandra Ibarra (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2478 | [[:d:Q29452263|Q29452263]] | [[Wanda Butts]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2479 | [[:d:Q29452883|Q29452883]] | [[Constance A. Gadell Newton]] | | 1980-03-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2480 | [[:d:Q29453252|Q29453252]] | [[Tallulah Morgan]] | | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2481 | [[:d:Q29466121|Q29466121]] | [[Sandya Eknaligoda]] | | 20th century | [[Sri Lanka]] | | [[Ficheiro:Sandya Eknelygoda IWOC 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2482 | [[:d:Q29483824|Q29483824]] | [[Laura Gehlhaar]] | [[Düsseldorf]] | 1983-01-08 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Laura Gehlhaar (15280396620).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2483 | [[:d:Q29511633|Q29511633]] | [[Ella Marie Hætta Isaksen]] | [[Tana Municipality]] | 1998-04-25 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Ella Marie Hætta Isaksen, 2018 (crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2484 | [[:d:Q29513442|Q29513442]] | [[Ala'a Basatneh]] | [[Damasco]] | 1992-03-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2485 | [[:d:Q29514311|Q29514311]] | [[Shiraz]] | [[Jounieh]] | 1993-09-19 | [[Líbano]] | | [[Ficheiro:From the photo-shoot of the release of Aayech Maaya (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2486 | [[:d:Q29515786|Q29515786]] | [[Saadet Özkan]] | [[Esmirna]] | 1978-06-15 | [[Turquía]] | | [[Ficheiro:Saadet Ozkan IWOC 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2487 | [[:d:Q29548144|Q29548144]] | [[Vicki Saporta]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2488 | [[:d:Q29568470|Q29568470]] | [[Aya Hijazi]] | | 1987-01-23 | | | [[Ficheiro:The Egyptian Elections and U.S. Policy Congressional Briefing (40765039082).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2489 | [[:d:Q29613808|Q29613808]] | [[Zaruhi Bahri]] | [[Constantinopla]] | 1880-05-31 | [[Imperio Otomán]] | 1958-05-13 | [[Ficheiro:Zarouhi Bahri.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2490 | [[:d:Q29642353|Q29642353]] | [[Beverley Beech]] | [[Dinbych-y-pysgod]] | 1944-11-12 | | 2023-02-25 | |- | style='text-align:right'| 2491 | [[:d:Q29645871|Q29645871]] | [[Veronica Simogun]] | [[Wewak]] | 1962 | [[Papúa-Nova Guinea]] | | [[Ficheiro:Veronica Simogun IWOC 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2492 | [[:d:Q29791458|Q29791458]] | [[Elin O'Hara Slavick]] | | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2493 | [[:d:Q29838020|Q29838020]] | [[Denise Oliver-Velez]] | [[Brooklyn]] | 1947-08-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Netroots Nation IMG 1375 (27693513833).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2494 | [[:d:Q29840747|Q29840747]] | [[Charlotte Kellogg]] | [[Grand Island]] | 1874 | | 1960-05-08 | [[Ficheiro:Charlotte Hoffman Kellogg (1918).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2495 | [[:d:Q29845141|Q29845141]] | [[Hanna Adolfsen]] | [[Røyken]] | 1872 | [[Noruega]] | 1926 | [[Ficheiro:Kvinnebevegelse norge5 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2496 | [[:d:Q29846468|Q29846468]] | [[Giuliana Benzoni]] | [[Padua]] | 1895-06-19 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1981-08-08 | |- | style='text-align:right'| 2497 | [[:d:Q29885324|Q29885324]] | [[Sharmin Akter]] | [[Gaibandha]] | 1995-12-31 | [[Bangladesh]] | | [[Ficheiro:Sharmin Akter IWOC 2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2498 | [[:d:Q29914100|Q29914100]] | [[Birgit Cunningham]] | [[San Francisco]] | 1963-01-06 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Birgit Cunningham.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2499 | [[:d:Q29982243|Q29982243]] | [[Alexandra Henrion Caude]] | [[Warwick]] | 1969-10-16 | [[Francia]]<br/>[[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Portrait d'Alexandra Henrion-Caude (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2500 | [[:d:Q30005015|Q30005015]] | [[Tami Monroe Canal]] | | 1981 | | | [[Ficheiro:Tami Canal cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2501 | [[:d:Q30005117|Q30005117]] | [[Ruth Reese]] | [[Hayneville]] | 1921-03-10 | [[Estados Unidos de América]] | 1990-10-25 | [[Ficheiro:Ruth Reese (1959).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2502 | [[:d:Q30005743|Q30005743]] | [[Isabel-Helena Martí]] | [[Barcelona]] | 1964-09-15 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2503 | [[:d:Q30015479|Q30015479]] | [[Vered Cohen-Barzilay]] | | 1974-07-12 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Vered Cohen-Barzilay.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2504 | [[:d:Q30015892|Q30015892]] | [[Betsy Greer]] | | 1975 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2505 | [[:d:Q30016670|Q30016670]] | [[Estelle Klein]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1930-02-03 | [[Canadá]] | 2004-06-17 | |- | style='text-align:right'| 2506 | [[:d:Q30055336|Q30055336]] | [[Brenda Travis]] | [[McComb]] | 1945 | | | [[Ficheiro:Brenda Travis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2507 | [[:d:Q30070255|Q30070255]] | [[Kimberly Ellis]] | [[Chattanooga]] | | | | [[Ficheiro:Kimberly Ellis 20200118-8802 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2508 | [[:d:Q30070264|Q30070264]] | [[Paula Jean Swearengin]] | [[Mullens]] | 1970s | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Paula Jean Swearengin.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2509 | [[:d:Q30070985|Q30070985]] | [[Ada Belle Dement]] | [[Caldwell]] | 1888 | | 1945-11-28 | |- | style='text-align:right'| 2510 | [[:d:Q30086856|Q30086856]] | [[שרה משורר]] | [[Petah Tikva]] | 1930-03-07 | [[Israel]] | 2015-08-27 | [[Ficheiro:הרבנית שרה משורר.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2511 | [[:d:Q30099209|Q30099209]] | [[María Isabel Encerrado Treviño]] | | 1954 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2512 | [[:d:Q30099220|Q30099220]] | [[Adelina Zendejas]] | [[Toluca de Lerdo]] | 1909-12-16 | [[México]] | 1993-03-04 | |- | style='text-align:right'| 2513 | [[:d:Q30103682|Q30103682]] | [[France Hamelin]] | [[12º distrito de París]] | 1918-07-14 | [[Francia]] | 2007-03-09 | [[Ficheiro:France Hamelin 1943.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2514 | [[:d:Q30105469|Q30105469]] | [[Aurilla Furber]] | [[Cottage Grove]] | 1847-10-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1898-04-13 | [[Ficheiro:Aurilla Furber.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2515 | [[:d:Q30105986|Q30105986]] | [[Tamika Mallory]] | [[Nova York]] | 1980-09-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tamika Mallory 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2516 | [[:d:Q30106056|Q30106056]] | [[Bob Bland]] | [[Virxinia]] | 1982-12-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Bob Bland 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2517 | [[:d:Q30106075|Q30106075]] | [[Carmen Perez]] | [[Oxnard]] | 1977-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2518 | [[:d:Q30106549|Q30106549]] | [[Huixing]] | | 1871 | | | |- | style='text-align:right'| 2519 | [[:d:Q30112857|Q30112857]] | [[Elzbieta Ledererová]] | [[Kazimierz Dolny]] | 1932-01-07 | [[Polonia]] | 2017-05-27 | |- | style='text-align:right'| 2520 | [[:d:Q30121846|Q30121846]] | [[Alexis Jones]] | [[Austin, Texas|Austin]] | 1983-07-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2521 | [[:d:Q30124372|Q30124372]] | [[Sara Ehrman]] | [[Staten Island]] | 1919-04-24 | [[Israel]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2017-06-03 | |- | style='text-align:right'| 2522 | [[:d:Q30132002|Q30132002]] | [[Teodora Hadzhidimitrova]] | [[Sliven]] | 1884-05-07 | [[Bulgaria]] | 1963 | [[Ficheiro:BASA-SL-387K-1-31-7-Teodora Hadzhidimitrova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2523 | [[:d:Q30132510|Q30132510]] | [[Jannat Al Ghezi]] | | | [[Iraq]] | | [[Ficheiro:Jannat Al Ghezi IWOC 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2524 | [[:d:Q30274608|Q30274608]] | [[Anna Kalmanovich]] | [[Imperio Ruso]] | 1877 | [[Imperio Ruso]] | 1920-11-16 | |- | style='text-align:right'| 2525 | [[:d:Q30323475|Q30323475]] | [[Luci Murphy]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Luci Murphy 6273187.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2526 | [[:d:Q30323739|Q30323739]] | [[Amina Titi Atiku-Abubakar]] | [[Estado de Osun]] | 1949-06-06 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2527 | [[:d:Q30325303|Q30325303]] | [[Bethann Hardison]] | [[Nova York]] | 1942-09-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Bethann Hardison - 2024 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2528 | [[:d:Q30328095|Q30328095]] | [[Pouran Bazargan]] | | 1937 | [[Irán]] | 2007-03-06 | [[Ficheiro:Portrait of Pouran Bazargan (Bihejab).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2529 | [[:d:Q30331488|Q30331488]] | [[Carmen Loréfice]] | | 1925-08-06 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Carmen Loréfice (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2530 | [[:d:Q30341510|Q30341510]] | [[Magda Lladó Fuster]] | [[Sallent]] | 1912-06-07 | [[España]] | 2014-09-27 | [[Ficheiro:Magda Lladó i Fuster, 2008 .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2531 | [[:d:Q30451735|Q30451735]] | [[Anne Beaumanoir]] | [[Créhen]] | 1923-10-30 | [[Francia]] | 2022-03-04 | [[Ficheiro:Anne Beaumanoir c1940.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2532 | [[:d:Q30526568|Q30526568]] | [[Emilie Moatti]] | [[Netanya]] | 1980-06-27 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Emilie Moatti, 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2533 | [[:d:Q30527428|Q30527428]] | [[Judith Yovel Recanati]] | [[Tel Aviv]] | 1951 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Judith Yovel Recanati (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2534 | [[:d:Q30594186|Q30594186]] | [[Susan Burton]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan Burton The Laura Flanders Show 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2535 | [[:d:Q30595357|Q30595357]] | [[Amanda Nguyen]] | [[California]] | 1991-10-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amanda Nguyen at House Judiciary Committee.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2536 | [[:d:Q30611296|Q30611296]] | [[Albertina Paraíso]] | [[Porto, Portugal|Porto]] | 1864-01-11 | [[Portugal]]<br/>[[Reino de Portugal]] | 1954-02-25 | [[Ficheiro:Albertina Paraíso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2537 | [[:d:Q30611300|Q30611300]] | [[Virgínia Quaresma]] | [[Elvas]] | 1882-12-28 | [[Portugal]]<br/>[[Reino de Portugal]] | 1973-10-26 | [[Ficheiro:Virgínia Quaresma.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2538 | [[:d:Q30672798|Q30672798]] | [[Karen Washington]] | [[Nova York]] | 1956 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Karen Washington. Co-founding member of Black Urban Growers.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2539 | [[:d:Q30728072|Q30728072]] | [[Malebogo Molefhe]] | | 1980 | [[Botswana]] | | [[Ficheiro:Malebogo Molefhe IWOC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2540 | [[:d:Q30748335|Q30748335]] | [[Shari Steele]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Shari Steele.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2541 | [[:d:Q30752537|Q30752537]] | [[Thaïs Lacoste-Frémont]] | [[Montreal]] | 1886-10-18 | [[Canadá]] | 1963-04-06 | [[Ficheiro:Thais Lacoste-Frémont.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2542 | [[:d:Q30901986|Q30901986]] | [[Orfa Bohórquez Valencia]] | | 20th century | [[México]] | 1986-08-04 | |- | style='text-align:right'| 2543 | [[:d:Q30902311|Q30902311]] | [[María Cristina Bustos de Coronel]] | | 1945-02-20 | [[Arxentina]] | 1977-03-14 | |- | style='text-align:right'| 2544 | [[:d:Q30902549|Q30902549]] | [[María Leonor Pappaterra]] | [[Río Tercero]] | 1948-09-03 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 2545 | [[:d:Q30902938|Q30902938]] | [[María Susana Brocca]] | [[Rosario, Santa Fe|Rosario]] | 1957-09-18 | [[Arxentina]] | 1977-07-25 | |- | style='text-align:right'| 2546 | [[:d:Q30902988|Q30902988]] | [[Catalina Fleming]] | | 1950-02-17 | [[Arxentina]] | 1977-06-09 | |- | style='text-align:right'| 2547 | [[:d:Q30903020|Q30903020]] | [[Carmen Tarín Béjar]] | [[Aldama Municipality]] | 1971-07-14 | [[México]] | 2017-03-11 | [[Ficheiro:Carmen Tarin 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2548 | [[:d:Q30904698|Q30904698]] | [[Marta Vásquez]] | [[Bahía Blanca]] | 1926-02-13 | [[Arxentina]] | 2017-11-18 | [[Ficheiro:Marta Vazquez y Estela de Carloto - Conv Int Desap de Pers -presidenciagovar- 6FEB07.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2549 | [[:d:Q30904877|Q30904877]] | [[Marita O'Leary]] | [[San Xosé, Costa Rica|San Xosé]] | 1887 | [[Costa Rica]] | 1955 | |- | style='text-align:right'| 2550 | [[:d:Q31076479|Q31076479]] | [[ماري قطينة]] | | | [[Siria]] | 2002-06-13 | |- | style='text-align:right'| 2551 | [[:d:Q31191898|Q31191898]] | [[Kina Konova]] | [[Sevlievo]] | 1872-09 | [[Bulgaria]] | 1952-05-02 | |- | style='text-align:right'| 2552 | [[:d:Q31208436|Q31208436]] | [[Rayna Kandeva]] | [[Stara Zagora]] | 1882-09-15 | [[Bulgaria]] | 1967-05-25 | |- | style='text-align:right'| 2553 | [[:d:Q31289378|Q31289378]] | [[Eliza Arden Robinson]] | | 1849-04-03 | | 1906-03-19 | |- | style='text-align:right'| 2554 | [[:d:Q31436151|Q31436151]] | [[Mithuben Petit]] | [[Bombai]] | 1892-04-11 | [[Raj Británico]]<br/>[[India]] | 1973-07-16 | [[Ficheiro:Mithuben Petit 5 April 1930 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2555 | [[:d:Q31502956|Q31502956]] | [[Laura Lyon White]] | [[French Lick]] | 1839-04-12 | [[Estados Unidos de América]] | 1916-01-18 | [[Ficheiro:Mrs. Lovell White (1903).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2556 | [[:d:Q31666766|Q31666766]] | [[Sevdije Ahmeti]] | [[Gjakova]] | 1944-11-05 | [[Albania]]<br/>[[Kosovo]]<br/>[[República Federal Socialista de Iugoslavia]] | 2016-11-19 | |- | style='text-align:right'| 2557 | [[:d:Q31736347|Q31736347]] | [[Marlene le Roux]] | [[Bloemfontein]] | 1934-09-17 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 2558 | [[:d:Q31739639|Q31739639]] | [[Florence Ribeiro]] | | 1933-11-03 | [[Suráfrica]] | 1986-12-01 | |- | style='text-align:right'| 2559 | [[:d:Q31801345|Q31801345]] | [[Sumani Jhodia]] | [[Kashipur, Rayagada]] | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2560 | [[:d:Q32056403|Q32056403]] | [[Priscilla Collins]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2561 | [[:d:Q32147688|Q32147688]] | [[Michèle Ndoki]] | [[Francia]] | 1973-03-31 | [[Camerún]] | | [[Ficheiro:Michèle Ndoki - WorldPride 2017 - Madrid Summit (cropped 2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2562 | [[:d:Q32537994|Q32537994]] | [[OluTimehin Kukoyi]] | | 1991-10-03 | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:OluTimehin Adegbeye Norwegian Council for Africa 2018 (174840).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2563 | [[:d:Q32630242|Q32630242]] | [[Adejoke Tugbiyele]] | [[Brooklyn]] | 1977-12-04 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Adejoke Tugbiyele at Brooklyn Museum.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2564 | [[:d:Q32655397|Q32655397]] | [[Marley Dias]] | [[Filadelfia]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marley Dias.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2565 | [[:d:Q32749008|Q32749008]] | [[Anna Johnson Julian]] | [[Baltimore]] | 1903-11-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1994-07-03 | [[Ficheiro:Anna R Johnson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2566 | [[:d:Q32844230|Q32844230]] | [[Paula Fortes]] | [[Mindelo, Cabo Verde|Mindelo]] | 1945-01-26 | [[Cabo Verde]] | 2011-06-07 | |- | style='text-align:right'| 2567 | [[:d:Q33044255|Q33044255]] | [[Nila Tanzil]] | [[Iacarta]] | 1976-04-29 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 2568 | [[:d:Q33084679|Q33084679]] | [[Geraldine Morgan Thompson]] | [[Nova York]] | 1872-03-02 | [[Estados Unidos de América]] | 1967-09-09 | |- | style='text-align:right'| 2569 | [[:d:Q33085939|Q33085939]] | [[Agnes E. Wells]] | [[Saginaw County]] | 1876-01-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1959-07-06 | [[Ficheiro:Agnes Erminia Wells.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2570 | [[:d:Q33091030|Q33091030]] | [[Jennifer Radloff]] | [[Durban]] | 1961 | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Jennifer Radloff.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2571 | [[:d:Q33100402|Q33100402]] | [[Prudence Nobantu Mabele]] | [[Wattville]] | 1971-07-21 | [[Suráfrica]] | 2017-07-10 | [[Ficheiro:Prudence Mabele (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2572 | [[:d:Q33103750|Q33103750]] | [[Consuelo Reyes-Calderon]] | [[San Xosé, Costa Rica|San Xosé]] | 1904-09-14 | [[Estados Unidos de América]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 2573 | [[:d:Q33103795|Q33103795]] | [[Francesca Cavallo]] | [[Tarento|Taranto]] | 1983-09-23 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Francesca Cavallo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2574 | [[:d:Q33127624|Q33127624]] | [[Martha Gruening]] | [[Filadelfia]] | 1889 | [[Estados Unidos de América]] | 1937 | [[Ficheiro:Martha Gruening - Smith College ca 1909.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2575 | [[:d:Q33196563|Q33196563]] | [[Brigitte Gothière]] | | 1973-05-18 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Brigitte Gothière lors de la manifestation contre la ferme des 1000-vaches à Abbeville, le 18 février 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2576 | [[:d:Q33199200|Q33199200]] | [[Fakhrossadat Mohtashamipour]] | | | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Fakhrossadat Mohtashamipour.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2577 | [[:d:Q33251069|Q33251069]] | [[Vicki Gabriner]] | [[Brooklyn]] | 1942 | | 2018 | |- | style='text-align:right'| 2578 | [[:d:Q33973071|Q33973071]] | [[Ria Sharma]] | | 1992-10-13 | [[India]] | | [[Ficheiro:Ria Sharma, 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2579 | [[:d:Q33978290|Q33978290]] | [[Claire Wineland]] | [[Austin, Texas|Austin]] | 1997-04-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-09-03 | [[Ficheiro:Claire Wineland.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2580 | [[:d:Q34059010|Q34059010]] | [[Barbara May Cameron]] | [[Reserva india de Standing Rock]] | 1954-05-22 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-02-12 | |- | style='text-align:right'| 2581 | [[:d:Q34184371|Q34184371]] | [[Alma Lutz]] | [[Jamestown (Q1052658)|Jamestown]] | 1890 | [[Estados Unidos de América]] | 1973 | [[Ficheiro:Albert M. Sacks, Pauli Murray, Dr. Mary Bunting; Alma Lutz, and Betty Friedan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2582 | [[:d:Q34371087|Q34371087]] | [[Mary Logan Tucker]] | [[Benton]] | 1858-06-20 | [[Estados Unidos de América]] | 1940-03-16 | [[Ficheiro:Mary Logan Tucker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2583 | [[:d:Q34371157|Q34371157]] | [[Golda Krolik]] | | 1892-08-24 | | 1985-05-01 | |- | style='text-align:right'| 2584 | [[:d:Q34409289|Q34409289]] | [[Laura Elizabeth McCully]] | [[Toronto]] | 1886-03-17 | [[Canadá]] | 1924-07-07 | [[Ficheiro:Laura Elizabeth McCully (CANADIAN POETS, 1916).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2585 | [[:d:Q34531398|Q34531398]] | [[Elizabeth Wade White]] | [[Waterbury]] | 1906-06-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1994-12-11 | [[Ficheiro:Elizabeth Wade White in 1935.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2586 | [[:d:Q35243656|Q35243656]] | [[Ailbhe Smyth]] | [[Dublín]] | 1946 | [[Irlanda]] | | [[Ficheiro:Ailbhe Smyth at ILGA Conference 2018 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2587 | [[:d:Q35610254|Q35610254]] | [[Evelyn Payne Davis]] | [[Nova Orleáns]] | 1921-12-27 | [[Estados Unidos de América]] | 1997-01-10 | |- | style='text-align:right'| 2588 | [[:d:Q35691957|Q35691957]] | [[Doreen Spence]] | [[Saddle Lake Cree Nation]] | 1937 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2589 | [[:d:Q35801930|Q35801930]] | [[Nigar Ahmed]] | [[Lahore]] | 1945 | [[Paquistán]] | 2017-02-24 | |- | style='text-align:right'| 2590 | [[:d:Q35814657|Q35814657]] | [[Elżbieta Fajerman]] | [[Zgorzelec]] | 1951-05-17 | [[Polonia]] | 2017-05-17 | |- | style='text-align:right'| 2591 | [[:d:Q35829207|Q35829207]] | [[Kama Steliga]] | [[Kennewick]] | 1967 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2592 | [[:d:Q35885508|Q35885508]] | [[Elizabeth Bender Roe Cloud]] | [[Reserva india de White Earth]] | 1887-04-02<br/>1887 | [[Estados Unidos de América]] | 1965-09-16 | [[Ficheiro:Elizabeth G. Bender.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2593 | [[:d:Q36061769|Q36061769]] | [[Abigail Harrison]] | [[Saint Paul, Minnesota|Saint Paul]] | 1997-06-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Official Astronaut Abby Headshot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2594 | [[:d:Q36476113|Q36476113]] | [[Ida Hinman]] | [[Keokuk]] | 1854 | [[Estados Unidos de América]] | 1926-02 | [[Ficheiro:Ida Hinman, ca 1890.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2595 | [[:d:Q36478617|Q36478617]] | [[Hristina Kapsamunova]] | [[Stara Zagora]] | 1938-04-19 | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 2596 | [[:d:Q36490473|Q36490473]] | [[Helen Matthews Lewis]] | [[Nicholson]] | 1924-10-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-09-04 | |- | style='text-align:right'| 2597 | [[:d:Q36768690|Q36768690]] | [[Dorie Ladner]] | [[Hattiesburg]] | 1942-06-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-03-11 | [[Ficheiro:Dorie Ladner.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2598 | [[:d:Q36829295|Q36829295]] | [[Leah Belle Kepner Boyce]] | | | | 1960-04-05 | [[Ficheiro:Leah Belle Kepner Boyce.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2599 | [[:d:Q36854297|Q36854297]] | [[Elmina D. Slenker]] | [[LaGrange]] | 1827-12-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1908-02-01 | [[Ficheiro:Elmina D. Slenker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2600 | [[:d:Q37038073|Q37038073]] | [[Kasia Babis]] | [[Lublin]] | 1992-12-20 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Katarzyna Babis 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2601 | [[:d:Q37321191|Q37321191]] | [[Rachel Parent]] | | 1999-11-28 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2602 | [[:d:Q37420933|Q37420933]] | [[Vidyut Gore]] | [[Bombai]] | 1976-12-06<br/>1975-12-06 | [[India]] | | [[Ficheiro:Vidyut-old.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2603 | [[:d:Q37438600|Q37438600]] | [[Margalida Ramis]] | [[Sa Pobla]] | 1976 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2604 | [[:d:Q37466942|Q37466942]] | [[Reshma Patel]] | [[Upleta]] | 1985-04-06 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2605 | [[:d:Q37547621|Q37547621]] | [[Janet Porter]] | | 1962-10-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2606 | [[:d:Q37587381|Q37587381]] | [[Katya Komisaruk]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2607 | [[:d:Q37631724|Q37631724]] | [[Olivia Stokes Hatch]] | [[New Haven, Connecticut|New Haven]] | 1908 | [[Estados Unidos de América]] | 1983 | [[Ficheiro:Olivia - lydia field emmet.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2608 | [[:d:Q37831853|Q37831853]] | [[Arlette Alcock]] | | 1958-10-08 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:ArletteAlcock.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2609 | [[:d:Q37863403|Q37863403]] | [[Josette Dumeix]] | [[12º distrito de París]] | 1919-08-30 | [[Francia]] | 2008-06-20 | [[Ficheiro:Josette Dumeix c1945.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2610 | [[:d:Q37985107|Q37985107]] | [[Míriam Hatibi]] | [[Barcelona]] | 1993 | [[España]] | | [[Ficheiro:Miriam-Hatibi-Fundacion-Ibn-Battuta EDIIMA20170820 0340 1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2611 | [[:d:Q37999345|Q37999345]] | [[Matilda Rabinowitz Robbins]] | [[Lityn]] | 1887 | [[Estados Unidos de América]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 2612 | [[:d:Q38216587|Q38216587]] | [[Marie Trevelyan]] | [[Llantwit Major]] | 1853 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1922 | |- | style='text-align:right'| 2613 | [[:d:Q38294986|Q38294986]] | [[Shaqe Çoba]] | [[Shkodër]] | 1875 | [[Albania]]<br/>[[Imperio Otomán]] | 1954 | |- | style='text-align:right'| 2614 | [[:d:Q38459355|Q38459355]] | [[Camille Marino]] | [[Brooklyn]] | 1964 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Camille Marino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2615 | [[:d:Q38460272|Q38460272]] | [[Gethsie Shanmugam]] | [[Nawalapitiya]] | 1934 | | | |- | style='text-align:right'| 2616 | [[:d:Q38494783|Q38494783]] | [[Jonty Bush]] | [[Hobart]] | 1979-06-25 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2617 | [[:d:Q38599633|Q38599633]] | [[Winnie Kgware]] | [[Thaba 'Nchu]] | 1917 | [[Suráfrica]] | 1998 | |- | style='text-align:right'| 2618 | [[:d:Q38668391|Q38668391]] | [[Dorothy McRae-McMahon]] | [[Zeehan]] | 1934 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2619 | [[:d:Q38704494|Q38704494]] | [[Ella M. S. Marble]] | [[Gorham]] | 1850-08-10 | [[Estados Unidos de América]] | 1929 | [[Ficheiro:ELLA M. S. MARBLE A woman of the century (page 503 crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2620 | [[:d:Q38711433|Q38711433]] | [[Gauri Lankesh]] | [[Bangalore]] | 1962-01-29 | [[India]] | 2017-09-05 | [[Ficheiro:Gauri Lankesh.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2621 | [[:d:Q38734656|Q38734656]] | [[Juliana Olayode]] | [[Lagos, Nixeria]] | 1995-06-07 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2622 | [[:d:Q38878073|Q38878073]] | [[Tara Rani Srivastava]] | [[Patna]] | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2623 | [[:d:Q39333494|Q39333494]] | [[Alice Cardona]] | | 1930-03-17 | | 2011-11-01 | |- | style='text-align:right'| 2624 | [[:d:Q39406437|Q39406437]] | [[Akumaa Mama Zimbi]] | [[Ghana]] | 20th century | [[Ghana]] | | |- | style='text-align:right'| 2625 | [[:d:Q39501387|Q39501387]] | [[M'Balia Camara]] | | 1929 | [[Guinea]] | 1955-02-18<br/>1955-02-08 | |- | style='text-align:right'| 2626 | [[:d:Q39831738|Q39831738]] | [[Turaga Janaki Rani]] | [[Machilipatnam]] | 1936-08-31 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 2014-10-15 | [[Ficheiro:TuragaJanakiRani.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2627 | [[:d:Q40016066|Q40016066]] | [[Carmen de la Cruz]] | [[Sunchales]] | 1952-05-01 | [[Arxentina]] | 2017-07-23 | |- | style='text-align:right'| 2628 | [[:d:Q40267563|Q40267563]] | [[Hadja Maffire Bangura]] | | | | 1968 | |- | style='text-align:right'| 2629 | [[:d:Q40313639|Q40313639]] | [[Gambo Sawaba]] | [[Estado de Níxer]] | 1933-02-15 | [[Nixeria]] | 2001-10 | |- | style='text-align:right'| 2630 | [[:d:Q40346386|Q40346386]] | [[Mary C. Billings]] | [[Litchfield]] | 1824-07-11 | [[Estados Unidos de América]] | 1904-03-21 | [[Ficheiro:Mary Billings died 1904.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2631 | [[:d:Q40455296|Q40455296]] | [[Ida Whipple Benham]] | [[Ledyard]] | 1849-01-08 | | 1903-05-21 | [[Ficheiro:Ida Whipple Benham.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2632 | [[:d:Q40740501|Q40740501]] | [[Ursula Müller]] | | 1933-12-08 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2633 | [[:d:Q40757815|Q40757815]] | [[Melati Wijsen]] | | | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:ChangeNOW2022- Melati Wijsen, Youthtopia (52131649583) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2634 | [[:d:Q40829312|Q40829312]] | [[Mary Muthoni Nyanjiru]] | [[Murang'a]] | | [[Kenya]] | 1922-03-16 | |- | style='text-align:right'| 2635 | [[:d:Q40831538|Q40831538]] | [[Dorothy Nyembe]] | [[KwaZulu-Natal]] | 1931-12-31 | [[Suráfrica]] | 1998-12-17 | |- | style='text-align:right'| 2636 | [[:d:Q41139538|Q41139538]] | [[Emeline Afeaki-Mafile'o]] | [[Tonga]] | | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 2637 | [[:d:Q41230292|Q41230292]] | [[Maira Liguori]] | | | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 2638 | [[:d:Q41240176|Q41240176]] | [[Nawaal Akram]] | [[Doha]] | 1990s | [[Qatar]] | | [[Ficheiro:Nawaal Akram.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2639 | [[:d:Q41451993|Q41451993]] | [[Leaena Tambyah]] | [[Penang]] | 1937-06-28 | [[Singapur]] | 2023-09-08 | |- | style='text-align:right'| 2640 | [[:d:Q41502176|Q41502176]] | [[Eka Esu Williams]] | [[Northern Region]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 2641 | [[:d:Q41515382|Q41515382]] | [[Bernadette Olowo]] | | 1940s | | | |- | style='text-align:right'| 2642 | [[:d:Q41561328|Q41561328]] | [[Lorraine J. Pitkin]] | | 1845 | | | [[Ficheiro:Lorraine J. Pitkin.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2643 | [[:d:Q41590632|Q41590632]] | [[Paquita Gorroño]] | [[Madrid]] | 1913-11-05 | [[España]] | 2017-08-22 | [[Ficheiro:Biografía de Paquita Gorroño en la exposición "Del éxodo y del viento".jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2644 | [[:d:Q41594940|Q41594940]] | [[Elizabeth Golcher Butler]] | | 1831-10-16 | | 1906-07-13 | [[Ficheiro:Elizabeth Golcher Butler.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2645 | [[:d:Q41671674|Q41671674]] | [[Ijeoma Oluo]] | [[Denton]] | 1980-12-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lovett Or Leave It - Ijeoma Oluo 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2646 | [[:d:Q41690398|Q41690398]] | [[Gregoria Ortega]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2647 | [[:d:Q41694060|Q41694060]] | [[Amelia Nava]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2648 | [[:d:Q41750334|Q41750334]] | [[Arame Diène]] | [[Médina]] | 1926 | [[Senegal]] | 2005-05-26 | |- | style='text-align:right'| 2649 | [[:d:Q41751205|Q41751205]] | [[Gloria Gallardo]] | [[San Antonio, Texas|San Antonio]] | 1938-10-16 | | 2012-02-14 | |- | style='text-align:right'| 2650 | [[:d:Q41752508|Q41752508]] | [[Rose Henderson]] | [[Dublín]] | 1871 | [[Canadá]] | 1937-01-30 | |- | style='text-align:right'| 2651 | [[:d:Q41762345|Q41762345]] | [[Josie Badger]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2652 | [[:d:Q41776229|Q41776229]] | [[Sarah Haider]] | [[Karachi]] | 1991-03-27 | [[Paquistán]] | | [[Ficheiro:Sarah Haider -Aus Skeptics convention 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2653 | [[:d:Q41777107|Q41777107]] | [[Helena Maleno]] | [[El Ejido]] | 1970-08-01 | [[España]] | | [[Ficheiro:Helena Maleno - Caminando Fronteras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2654 | [[:d:Q41787931|Q41787931]] | [[Margaret Robinson]] | | 1973 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2655 | [[:d:Q42157145|Q42157145]] | [[Katharina de Fries]] | [[Gelnhausen]] | 1934 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2656 | [[:d:Q42171200|Q42171200]] | [[Or-ly Barlev]] | [[Ashdod]] | 1972-06-02 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:אור-לי ברלב (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2657 | [[:d:Q42192268|Q42192268]] | [[Akira Kawasaki]] | | 1968 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 2658 | [[:d:Q42211297|Q42211297]] | [[Kristine Bartlett]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Kristine Bartlett CNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2659 | [[:d:Q42211740|Q42211740]] | [[Joopka Subhadra]] | [[Telangana]] | | [[India]] | | [[Ficheiro:Joopaka Subhadra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2660 | [[:d:Q42282200|Q42282200]] | [[Bertha Mkhize]] | [[KwaZulu-Natal]] | 1889-06-06 | [[Suráfrica]] | 1981-10-03 | |- | style='text-align:right'| 2661 | [[:d:Q42291486|Q42291486]] | [[Annie Silinga]] | | 1910 | [[Suráfrica]] | 1984 | [[Ficheiro:Annie Silinga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2662 | [[:d:Q42291639|Q42291639]] | [[Virginia Keating Orton]] | | 1882-11-01 | | 1960-12-25 | |- | style='text-align:right'| 2663 | [[:d:Q42300715|Q42300715]] | [[Anne Guérin]] | [[13º distrito de París]] | 1936-08-22 | [[Francia]] | 2017-09-30 | |- | style='text-align:right'| 2664 | [[:d:Q42302032|Q42302032]] | [[Asmahan al-Saidawi]] | [[Beirut]] | 1944 | [[Líbano]] | | |- | style='text-align:right'| 2665 | [[:d:Q42306806|Q42306806]] | [[Balkissa Chaibou]] | [[Níxer]] | 1995 | [[Níxer]] | | |- | style='text-align:right'| 2666 | [[:d:Q42310349|Q42310349]] | [[Sara Weeks Roberts]] | | 1865-01-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1932-05-06 | [[Ficheiro:Sara Weeks Roberts.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2667 | [[:d:Q42332816|Q42332816]] | [['Matlelima Hlalele]] | [[Teyateyaneng]] | 1929 | [[Lesotho]] | 2024-03-24 | |- | style='text-align:right'| 2668 | [[:d:Q42333425|Q42333425]] | [[Bernice Tlalane Mohapeloa]] | | 1899 | [[Lesotho]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 2669 | [[:d:Q42336738|Q42336738]] | [[Yemodish Bekele]] | [[Adís Abeba]] | 1960 | [[Etiopía]] | | |- | style='text-align:right'| 2670 | [[:d:Q42392182|Q42392182]] | [[Cristina Rodríguez Cabral]] | [[Montevideo]] | 1959-05-26 | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 2671 | [[:d:Q42409855|Q42409855]] | [[Gertrude Shope]] | [[Xohanesburgo]] | 1925-08-15 | [[Suráfrica]] | 2025-05-22 | |- | style='text-align:right'| 2672 | [[:d:Q42409937|Q42409937]] | [[Joyce Sikakane]] | [[Orlando]] | 1943 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 2673 | [[:d:Q42411142|Q42411142]] | [[Katie Kibuka]] | | 1922 | | 1985-05-12 | |- | style='text-align:right'| 2674 | [[:d:Q42562581|Q42562581]] | [[Élisabeth Renaud]] | [[Seloncourt]] | 1846-08-08 | [[Francia]] | 1932-10-15 | |- | style='text-align:right'| 2675 | [[:d:Q42565409|Q42565409]] | [[Christina Stinnett]] | | | [[Estados Federados de Micronesia]] | | |- | style='text-align:right'| 2676 | [[:d:Q42582927|Q42582927]] | [[Sarah Idan]] | [[Bagdad]] | 1990-02-04 | [[Iraq]] | | [[Ficheiro:Sarah Idan at Los Angeles Israel Consulate (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2677 | [[:d:Q42594333|Q42594333]] | [[Bhogeshwari Phukanani]] | | 1885 | [[Raj Británico]] | 1942 | [[Ficheiro:Bhogeswari Phuknani.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2678 | [[:d:Q42661846|Q42661846]] | [[Elizabeth Khaxas]] | | 1960 | [[Namibia]] | | |- | style='text-align:right'| 2679 | [[:d:Q42665734|Q42665734]] | [[Chido Govera]] | | 1986 | [[Zimbabwe]] | | [[Ficheiro:Chido 3.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2680 | [[:d:Q42665832|Q42665832]] | [[Heather Purser]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2681 | [[:d:Q42685927|Q42685927]] | [[Biljana Jovanović]] | [[Belgrado]] | 1953-01-28 | [[Serbia]]<br/>[[Iugoslavia]] | 1996-03-11 | |- | style='text-align:right'| 2682 | [[:d:Q42710410|Q42710410]] | [[Bouli Ali Diallo]] | [[Níxer]] | 1948 | [[Níxer]] | | |- | style='text-align:right'| 2683 | [[:d:Q42749605|Q42749605]] | [[Vida de Voss]] | [[Namibia]] | | | | [[Ficheiro:Vida De Voss.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2684 | [[:d:Q42752359|Q42752359]] | [[Sarah Hearst Black]] | [[Savannah]] | 1846-05-04 | | | [[Ficheiro:SARAH HEARST BLACK.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2685 | [[:d:Q42757568|Q42757568]] | [[Esitele Fuluhea Lakalaka]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2686 | [[:d:Q42763989|Q42763989]] | [[Tatiana Vivienne]] | | | [[República Centroafricana]] | | |- | style='text-align:right'| 2687 | [[:d:Q42794695|Q42794695]] | [[Angela Atim Lakor]] | [[Uganda]] | 1982 | [[Uganda]] | | [[Ficheiro:Angela Atim Lakor - UK continues to lead on Preventing Sexual Violence in Conflict (32604226033).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2688 | [[:d:Q42804961|Q42804961]] | [[Stéphanie Mbanzendore]] | | | [[Burundi]] | | |- | style='text-align:right'| 2689 | [[:d:Q42848185|Q42848185]] | [[Norma Yeeting]] | [[Kiribati]] | | [[Kiribati]] | | |- | style='text-align:right'| 2690 | [[:d:Q42850892|Q42850892]] | [[Dadji Rahamata Ahmat Mahamat]] | | | [[Chad]] | | |- | style='text-align:right'| 2691 | [[:d:Q42862078|Q42862078]] | [[Paloma Escudero]] | [[Madrid]] | 1966 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2692 | [[:d:Q42869464|Q42869464]] | [[Zita Martel]] | | 1961-07-15 | [[Samoa]] | | [[Ficheiro:Zita Martel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2693 | [[:d:Q42887159|Q42887159]] | [[Suad Ibrahim Ahmed]] | [[Omdurman]] | 1935-01-01 | [[Sudán]] | 2013-12-29 | |- | style='text-align:right'| 2694 | [[:d:Q42888014|Q42888014]] | [[Martha Ngano]] | [[República de Rodesia]] | | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 2695 | [[:d:Q42888150|Q42888150]] | [[Sokari Ekine]] | | | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Sokari Ekine auf der re publica10 (4522833903).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2696 | [[:d:Q42888151|Q42888151]] | [[Akaliza Keza Gara]] | [[Uganda]] | | [[Ruanda]] | | |- | style='text-align:right'| 2697 | [[:d:Q42888237|Q42888237]] | [[Freda Smith]] | | 1935 | | | |- | style='text-align:right'| 2698 | [[:d:Q42900643|Q42900643]] | [[Koidula Sildre]] | [[Kohtla Rural Municipality]] | 1930 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2699 | [[:d:Q42902798|Q42902798]] | [[Clemencia Lucena]] | [[Manizales]] | 1945-12-05 | [[Colombia]] | 1983-07-24 | |- | style='text-align:right'| 2700 | [[:d:Q42907451|Q42907451]] | [[Laia Sabater Díaz]] | [[Badalona]] | 1982-01-29 | [[España]] | | [[Ficheiro:Laia Sabater Diaz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2701 | [[:d:Q42907687|Q42907687]] | [[Imelda Cajipe-Endaya]] | [[Manila]] | 1949-09-16 | [[Filipinas]] | | |- | style='text-align:right'| 2702 | [[:d:Q42907722|Q42907722]] | [[Sibongile Ndashe]] | | | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 2703 | [[:d:Q42936827|Q42936827]] | [[Elizabeth W. Greenwood]] | [[Brooklyn]] | 1849 | [[Estados Unidos de América]] | 1922-11-28 | [[Ficheiro:Elizabeth W. Greenwood, Godey's Magazine, 1897.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2704 | [[:d:Q42948062|Q42948062]] | [[Alice Pollard]] | | 20th century | [[Illas Salomón]] | | [[Ficheiro:Dr Alice Pollard with Australian Governor General Quentin Bryce (10693514683).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2705 | [[:d:Q42948064|Q42948064]] | [[Tammy Murphy]] | [[Virginia Beach, Virxinia|Virginia Beach]] | 1965-08-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tammy Murphy (51673236016) (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2706 | [[:d:Q43006814|Q43006814]] | [[Hilina Berhanu Degefa]] | | 1992 | [[Etiopía]] | | |- | style='text-align:right'| 2707 | [[:d:Q43013164|Q43013164]] | [[Florence Ozor]] | [[Lagos, Nixeria]] | 1980 | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Florence Ozor (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2708 | [[:d:Q43078680|Q43078680]] | [[Suzanne Jambo]] | | 20th century | [[Sudán do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 2709 | [[:d:Q43249258|Q43249258]] | [[Zainab Asvat]] | | 1920 | [[Suráfrica]] | 2013-11-30 | |- | style='text-align:right'| 2710 | [[:d:Q43266701|Q43266701]] | [[Andrea Ritchie]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Andrea Ritchie The Laura Flanders Show 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2711 | [[:d:Q43375679|Q43375679]] | [[Hermine Tobolowsky]] | | 1921-01-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1995-07-25 | |- | style='text-align:right'| 2712 | [[:d:Q43379085|Q43379085]] | [[Asatu Bah Kenneth]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2713 | [[:d:Q43384615|Q43384615]] | [[Chan Choy Siong]] | [[Singapur]] | 1931 | [[Singapur]] | 1981-02-11 | |- | style='text-align:right'| 2714 | [[:d:Q43384716|Q43384716]] | [[Jane West]] | | 1976 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JaneWest Outdoors.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2715 | [[:d:Q43396455|Q43396455]] | [[Asma Khalifa]] | [[Zuwara]] | 20th century | [[Libia]] | | |- | style='text-align:right'| 2716 | [[:d:Q43402872|Q43402872]] | [[Cornelia Bryce Pinchot]] | | 1881 | [[Estados Unidos de América]] | 1960 | [[Ficheiro:Cornelia Bryce Pinchot at Suffragette Parade in New York City in 1917.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2717 | [[:d:Q43432854|Q43432854]] | [[Tahera Kabir]] | | | [[Bangladesh]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 2718 | [[:d:Q43472141|Q43472141]] | [[Bea Gaddy]] | [[Wake Forest]] | 1933 | | 2001-10-03 | |- | style='text-align:right'| 2719 | [[:d:Q43481661|Q43481661]] | [[Irene Ovonji-Odida]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2720 | [[:d:Q43549538|Q43549538]] | [[Dolma Yangchen]] | | 1959 | [[Rexión Autónoma do Tíbet|Tíbet]] | | |- | style='text-align:right'| 2721 | [[:d:Q43577141|Q43577141]] | [[Hélène Gracia-Cabanes]] | [[Servian]] | 1919-07-06 | | 2010-11-19 | |- | style='text-align:right'| 2722 | [[:d:Q43793951|Q43793951]] | [[Georgine Eveline Poetiray]] | [[Surabaia]] | 1918-07-03 | [[Indonesia]] | 2016-08-27 | |- | style='text-align:right'| 2723 | [[:d:Q43947988|Q43947988]] | [[Nalla Tan]] | [[Ipoh]] | 1923-05-12 | [[Singapur]] | 2012-03-27 | |- | style='text-align:right'| 2724 | [[:d:Q43948000|Q43948000]] | [[Marfa Inofuentes Pérez]] | [[Departamento de La Paz, Bolivia|Departamento de La Paz]] | 1969 | [[Bolivia]] | 2015 | |- | style='text-align:right'| 2725 | [[:d:Q43963838|Q43963838]] | [[Natàlia Sànchez Dipp]] | [[Figueres]] | 1983-10-13 | [[España]] | | [[Ficheiro:Natàlia Sànchez i Dipp (2021).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2726 | [[:d:Q44035375|Q44035375]] | [[Khushi Kabir]] | | | [[Bangladesh]] | | |- | style='text-align:right'| 2727 | [[:d:Q44100572|Q44100572]] | [[Silvestra Chnápková]] | [[České Budějovice]] | 1954-04-30 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 2728 | [[:d:Q44103450|Q44103450]] | [[Aroma Dutta]] | | 1950 | [[Bangladesh]] | | |- | style='text-align:right'| 2729 | [[:d:Q44140364|Q44140364]] | [[Taiyaba Majumder]] | | 1921 | [[Bangladesh]] | 2008-01-18 | |- | style='text-align:right'| 2730 | [[:d:Q44147285|Q44147285]] | [[Dawn Cavanagh]] | | 1962-03-23 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 2731 | [[:d:Q44180702|Q44180702]] | [[Mamao Keneseli]] | | | [[Tuvalu]] | | |- | style='text-align:right'| 2732 | [[:d:Q44199455|Q44199455]] | [[Hasina Murshed]] | | | [[Bangladesh]] | | |- | style='text-align:right'| 2733 | [[:d:Q44374305|Q44374305]] | [[Dagmar Schultz]] | [[Berlín]] | 1941 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Dagmar schultz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2734 | [[:d:Q44479949|Q44479949]] | [[Kalpona Akter]] | [[Chandpur District]] | 1976 | [[Bangladesh]] | | [[Ficheiro:Kalpona Akter.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2735 | [[:d:Q44543411|Q44543411]] | [[Sally Rugg]] | [[Australia]] | 1988-10-02 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Let's get Tharni and her family home to Biloela - Melbourne rally (51257355739) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2736 | [[:d:Q44580744|Q44580744]] | [[Nelly Mbangu]] | | 20th century | [[República Democrática do Congo]] | | [[Ficheiro:Photo Me Nelly M Lumbumbu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2737 | [[:d:Q44692347|Q44692347]] | [[Anja Ringgren Lovén]] | [[Frederikshavn]] | 1978 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | [[Ficheiro:Anja Ringgren Lovén 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2738 | [[:d:Q44704110|Q44704110]] | [[Martha Austin Phelps]] | [[Georgia]] | 1870-02-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1933-03-15 | |- | style='text-align:right'| 2739 | [[:d:Q44737580|Q44737580]] | [[Sushila Chain Trehan]] | [[Pathankot]] | 1923-07-01 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 2011-09-28 | |- | style='text-align:right'| 2740 | [[:d:Q44746116|Q44746116]] | [[Frances Davis]] | [[Shelby]] | 1882-04-28 | [[Estados Unidos de América]] | 1965-05-11 | |- | style='text-align:right'| 2741 | [[:d:Q45190498|Q45190498]] | [[Juliette Rennes]] | | 1976-12-29 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Juliette Rennes, photograph by Camilo Leon-Quijano, 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2742 | [[:d:Q45310490|Q45310490]] | [[Sinéad Burke]] | | 1990 | [[Irlanda]] | | [[Ficheiro:DAAWG-SI Sinead Burke Visit (KSC-20221130-PH-CSH01 0043) (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2743 | [[:d:Q45354614|Q45354614]] | [[Carmen Lapacó]] | [[Buenos Aires]] | 1925 | [[Arxentina]] | 2017-12-13 | [[Ficheiro:Carmen Aghiar de Lapacó - Madre de Plaza de Mayo Línea Fundadora - Madre de Alejandra Lapacó víctima de la dictadura militar argentina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2744 | [[:d:Q45410458|Q45410458]] | [[Jayathma Wickramanayake]] | [[Bentota]] | 1990-11-22 | [[Sri Lanka]] | | [[Ficheiro:Jayathma Wickramanayake.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2745 | [[:d:Q45538553|Q45538553]] | [[Andrea Voldum]] | | 1995-05-09 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Andrea Voldum.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2746 | [[:d:Q46116041|Q46116041]] | [[Euphemia Wilson Pitblado]] | [[Edimburgo]] | 1849 | [[Estados Unidos de América]] | 1928-06-17 | [[Ficheiro:EUPHEMIA WILSON PITBLADO A woman of the century (page 584 crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2747 | [[:d:Q46201952|Q46201952]] | [[Christine Kafando]] | [[Dabou]] | 1972-12-25 | [[Burkina Faso]] | | |- | style='text-align:right'| 2748 | [[:d:Q46213694|Q46213694]] | [[Ahed Tamimi]] | [[Nabi Salih]] | 2001-01-31 | [[Estado de Palestina]] | | [[Ficheiro:20180807 Ahed Tamimi West Bank Palestine 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2749 | [[:d:Q46483209|Q46483209]] | [[Mai Khôi]] | [[Cam Ranh]] | 1983 | [[Vietnam]] | | [[Ficheiro:Mai Khoi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2750 | [[:d:Q46936951|Q46936951]] | [[Yinka Jegede-Ekpe]] | [[Nixeria]] | 1978 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2751 | [[:d:Q46993213|Q46993213]] | [[Deborah Tucker]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2752 | [[:d:Q46993244|Q46993244]] | [[Amy Wright]] | | | | | [[Ficheiro:Amy Wright.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2753 | [[:d:Q46998358|Q46998358]] | [[Ersilia Cavedagni]] | [[Boloña]] | 1862-04-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2754 | [[:d:Q47000718|Q47000718]] | [[Erica Garner]] | [[Brooklyn]] | 1990-05-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-12-30 | [[Ficheiro:Erica Garner at 2016 protest.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2755 | [[:d:Q47003561|Q47003561]] | [[Erricka Bridgeford]] | [[Baltimore]] | 1972-10-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Erricka Bridgeford 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2756 | [[:d:Q47007577|Q47007577]] | [[Emma Shannon Walser]] | | 1929-07-24 | | 2021-05-28 | |- | style='text-align:right'| 2757 | [[:d:Q47009815|Q47009815]] | [[Imani Jacqueline Brown]] | [[Nova Orleáns]] | 1988 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Symposium-Speakers Imani-Jacqueline-Brown.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2758 | [[:d:Q47011107|Q47011107]] | [[Florence Wallace Pomeroy]] | [[Belfast]] | 1843-06-14 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1911-04-30 | [[Ficheiro:Florence Wallace Pomeroy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2759 | [[:d:Q47011592|Q47011592]] | [[Ninfa Baronio]] | [[Mongrando]] | 1874-07-02 | [[Estados Unidos de América]] | 1969-09-01 | |- | style='text-align:right'| 2760 | [[:d:Q47015174|Q47015174]] | [[Dawn Lundy Martin]] | | 1968 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dawn lundy martin 4162671.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2761 | [[:d:Q47034995|Q47034995]] | [[Tanya Zolotoroff Nash]] | | 1898-05-10 | | 1987-07-10 | |- | style='text-align:right'| 2762 | [[:d:Q47091266|Q47091266]] | [[Anne-Cécile Mailfert]] | [[Nancy]] | 1984 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2763 | [[:d:Q47104908|Q47104908]] | [[Ine Gevers]] | [[Valkenswaard]] | 1960 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Ine Gevers.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2764 | [[:d:Q47129647|Q47129647]] | [[Patti Flynn]] | [[Tiger Bay]] | 1937-04 | [[Reino Unido]]<br/>[[Gales]] | 2020-09-10 | |- | style='text-align:right'| 2765 | [[:d:Q47152019|Q47152019]] | [[Gusta Dawidson Draenger]] | [[Cracovia]] | 1917 | [[Polonia]] | 1943-11-08 | [[Ficheiro:Gusta Dawidson.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2766 | [[:d:Q47168820|Q47168820]] | [[Marguerite Kofio]] | | 1955 | [[República Centroafricana]] | | |- | style='text-align:right'| 2767 | [[:d:Q47259175|Q47259175]] | [[Lucie Castets]] | [[Caen]] | 1987-03-03 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Lucie Castets 31 juillet 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2768 | [[:d:Q47292935|Q47292935]] | [[Teresa Manning]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2769 | [[:d:Q47308082|Q47308082]] | [[Belita Cowan]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2770 | [[:d:Q47318830|Q47318830]] | [[Frances MacKeith]] | [[Young]] | 1914-03-28 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2011-12-14 | |- | style='text-align:right'| 2771 | [[:d:Q47436334|Q47436334]] | [[Elisabeta Moldovan]] | | 20th century | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 2772 | [[:d:Q47462097|Q47462097]] | [[Sylvia McAdam Saysewahum]] | | | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Sylvia McAdam 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2773 | [[:d:Q47490746|Q47490746]] | [[Isabel Serra]] | [[Madrid]] | 1989-08-15 | [[España]] | | [[Ficheiro:Isabel Serra Sánchez, 2024 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2774 | [[:d:Q47492939|Q47492939]] | [[Beverley Salmon]] | [[Toronto]] | 1930-12-25 | [[Canadá]] | 2023-07-06 | |- | style='text-align:right'| 2775 | [[:d:Q47493027|Q47493027]] | [[Rekha Pande]] | | 1955 | [[India]] | | [[Ficheiro:Prof. Rekha Pande.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2776 | [[:d:Q47493106|Q47493106]] | [[Pamela Merritt]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2777 | [[:d:Q47494090|Q47494090]] | [[Milagros Moreno Muñoz]] | | 1936 | [[España]] | | [[Ficheiro:Milagros Moreno Muñoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2778 | [[:d:Q47501295|Q47501295]] | [[Charlie Riina]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2779 | [[:d:Q47506646|Q47506646]] | [[Adrienn Széles]] | [[Salgótarján]] | 1985-06-06 | [[Hungría]] | | [[Ficheiro:Széles Adrienn 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2780 | [[:d:Q47508360|Q47508360]] | [[Lesley Elliott]] | [[Invercargill]] | 1946-10-27 | [[Nova Zelandia]] | 2022-11-20 | [[Ficheiro:Lesley Elliott MNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2781 | [[:d:Q47516357|Q47516357]] | [[Ruth Koleszar-Green]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2782 | [[:d:Q47520346|Q47520346]] | [[Gertrude C. Bussey]] | | 1888-01-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1961-03-12 | [[Ficheiro:Gertrude C. Bussey (1936).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2783 | [[:d:Q47523498|Q47523498]] | [[Phyllis Evelyn Duguid]] | [[Hawthorn]] | 1904<br/>1904-10-16 | [[Australia]] | 1993<br/>1993-03-09 | |- | style='text-align:right'| 2784 | [[:d:Q47537425|Q47537425]] | [[Aileen Williams]] | [[Toronto]] | 1924 | [[Canadá]] | 2015-08-31 | |- | style='text-align:right'| 2785 | [[:d:Q47538978|Q47538978]] | [[Miatta Fahnbulleh]] | [[Monrovia]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2786 | [[:d:Q47541659|Q47541659]] | [[Hilda Clark]] | [[Street]] | 1881-01-12 | [[Reino Unido]] | 1955-02-24 | |- | style='text-align:right'| 2787 | [[:d:Q47541897|Q47541897]] | [[Nice Nailantei Leng'ete]] | [[Kajiado]] | 1991 | [[Kenya]] | | [[Ficheiro:Nice Nailantei Leng'ete en la mesa sobre Violencia de Género del Foro Mundial sobre Violencias Urbanas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2788 | [[:d:Q47892105|Q47892105]] | [[Liora Moriel]] | [[Bersebá]] | 1949 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 2789 | [[:d:Q47915009|Q47915009]] | [[Barbara Beese]] | [[Hackney]] | 1946-01-02 | | | [[Ficheiro:Battle for Freedom at the Old Bailey poster (24819736411) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2790 | [[:d:Q47953880|Q47953880]] | [[Charity Still]] | [[Maryland]] | 1770s | [[Estados Unidos de América]] | 1857 | [[Ficheiro:Charity Still.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2791 | [[:d:Q48025937|Q48025937]] | [[Alice Hill Chittenden]] | [[Brooklyn]] | 1869-06-27 | [[Estados Unidos de América]] | 1945-10-02 | [[Ficheiro:Alice H. Chittenden LCCN2014710960.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2792 | [[:d:Q48187947|Q48187947]] | [[Nisreen El-Hashemite]] | [[Kuwait]] | 1969-07 | [[Iraq]]<br/>[[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2793 | [[:d:Q48301328|Q48301328]] | [[Isabella Skea]] | [[Bridge of Don]] | 1845-01-16 | [[Escocia]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1914-10-07 | |- | style='text-align:right'| 2794 | [[:d:Q48304866|Q48304866]] | [[Kiki Bandy]] | [[Jakiri]] | 1991-02-20 | [[Camerún]] | | |- | style='text-align:right'| 2795 | [[:d:Q48472187|Q48472187]] | [[Pauline Londeix]] | [[Illa de Francia]] | 1986 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Pauline Londeix IAC2014londeixaltonperry (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2796 | [[:d:Q48509341|Q48509341]] | [[Drusilla Nixon]] | [[Toledo, Ohio|Toledo]] | 1899-07-15 | | 1990-05-10 | |- | style='text-align:right'| 2797 | [[:d:Q48531189|Q48531189]] | [[Patricia Lindop]] | | 1930-06-21 | [[Reino Unido]] | 2018-02-01 | |- | style='text-align:right'| 2798 | [[:d:Q48648094|Q48648094]] | [[Martha E. Forrester]] | | 1863 | | 1951 | |- | style='text-align:right'| 2799 | [[:d:Q48688193|Q48688193]] | [[Liz Obi]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2800 | [[:d:Q48703098|Q48703098]] | [[Fredericka Douglass Sprague Perry]] | [[Rochester, Nova York|Rochester]] | 1872-08-09 | [[Estados Unidos de América]] | 1943-10-23 | |- | style='text-align:right'| 2801 | [[:d:Q48715073|Q48715073]] | [[Nelcia Robinson-Hazell]] | | | [[San Vicente e as Granadinas]] | | |- | style='text-align:right'| 2802 | [[:d:Q48773604|Q48773604]] | [[Fu Yuehua]] | | 1945 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 2803 | [[:d:Q48791481|Q48791481]] | [[Josephine Mandamin]] | | 1942 | [[Canadá]] | 2019-02-22 | |- | style='text-align:right'| 2804 | [[:d:Q48814630|Q48814630]] | [[Mónica Ramírez]] | [[Fremont]] | 1978 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mónica Ramírez (Activist).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2805 | [[:d:Q48838453|Q48838453]] | [[Rajae Bezzaz]] | [[Trípoli, Libia|Trípoli]] | 1989-07-20 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Rajae Bezzaz B&D Production Cine & Photo 2022.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2806 | [[:d:Q48877525|Q48877525]] | [[Jane Edward Schilling]] | [[Minocqua]] | 1930-10-08 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-09-13 | [[Ficheiro:Sr. Jane Schilling.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2807 | [[:d:Q48977644|Q48977644]] | [[Amina Doherty]] | | 2000 | | | [[Ficheiro:Amina Doherty.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2808 | [[:d:Q48999205|Q48999205]] | [[Sussan Tahmasebi]] | [[Teherán]] | 20th century | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Sussan Tahmasebi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2809 | [[:d:Q49159993|Q49159993]] | [[Consuelo García del Cid Guerra]] | [[Barcelona]] | 1958-08-24 | [[España]] | | [[Ficheiro:Consuelo García del Cid, junio 2025.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2810 | [[:d:Q49166240|Q49166240]] | [[Marion Bienes]] | [[Frankfurt]] | 1925-08-29 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2014-09-09<br/>2014-09-29 | [[Ficheiro:Marion bienes-1549031132.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2811 | [[:d:Q49209360|Q49209360]] | [[Florence LeSueur]] | [[McKean Township]] | 1898-03-17 | | 1991-06-27 | |- | style='text-align:right'| 2812 | [[:d:Q49253199|Q49253199]] | [[Tsamara Amany Alatas]] | [[Iacarta]] | 1996-06-24 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Tsamara Amany.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2813 | [[:d:Q49468089|Q49468089]] | [[Safiya Bukhari]] | [[Bronx]] | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-08-24 | |- | style='text-align:right'| 2814 | [[:d:Q49493736|Q49493736]] | [[Frances E. L. Preston]] | [[Richmond, Virxinia|Richmond]] | 1844 | [[Estados Unidos de América]] | 1929 | |- | style='text-align:right'| 2815 | [[:d:Q50294468|Q50294468]] | [[Lucy Sichone]] | | 1954 | | 1998 | |- | style='text-align:right'| 2816 | [[:d:Q50308511|Q50308511]] | [[Virginia Coffey]] | [[Wheeling]] | 1899-12-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-12-26 | |- | style='text-align:right'| 2817 | [[:d:Q50326320|Q50326320]] | [[Jezima Ismail]] | [[Sainthamaruthu]] | 1935 | | | |- | style='text-align:right'| 2818 | [[:d:Q50329988|Q50329988]] | [[Doris Ogilvie]] | | 1919 | [[Canadá]] | 2012 | |- | style='text-align:right'| 2819 | [[:d:Q50349730|Q50349730]] | [[María Teresa Sosa]] | [[Chimaltenango]] | 1930-07-12 | [[Guatemala]] | 2018-10-01 | |- | style='text-align:right'| 2820 | [[:d:Q50358662|Q50358662]] | [[Isa Soares]] | [[Maragogipe]] | 1953-05-04 | [[Brasil]]<br/>[[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 2821 | [[:d:Q50361895|Q50361895]] | [[Loretta Ross]] | [[Temple (Q427075)|Temple]] | 1953-08-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Loretta Ross The Laura Flanders Show 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2822 | [[:d:Q50364863|Q50364863]] | [[Leila Rhiwi]] | [[Casablanca]] | 1958 | [[Marrocos]] | | |- | style='text-align:right'| 2823 | [[:d:Q50376427|Q50376427]] | [[Glòria Bulbena i Reig]] | [[Barcelona]] | 1891-09-29 | [[España]] | 1984-05-03 | [[Ficheiro:Glòria Bulbena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2824 | [[:d:Q50377139|Q50377139]] | [[Pavla Tichá]] | [[Praga]] | 1968-03-01 | [[República Checa]] | 2014-09-05 | [[Ficheiro:Jalonna nad Vltavou 2013-02-17 Pavla Ticha - cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2825 | [[:d:Q50377152|Q50377152]] | [[Olga Hrubá]] | [[Rimavská Sobota]] | 1927 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 2826 | [[:d:Q50377368|Q50377368]] | [[Annie Ackerman]] | | 1914 | [[Estados Unidos de América]] | 1989-03-01 | |- | style='text-align:right'| 2827 | [[:d:Q50377576|Q50377576]] | [[Nina Rung]] | | 1981-12-26 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2828 | [[:d:Q50379304|Q50379304]] | [[Hortense Lougué]] | | | [[Burkina Faso]] | | |- | style='text-align:right'| 2829 | [[:d:Q50379552|Q50379552]] | [[Viola Casares]] | [[México]] | 1944 | [[México]] | | [[Ficheiro:Petra Mata and Viola Casares.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2830 | [[:d:Q50379694|Q50379694]] | [[Lisa María Sánchez]] | [[Cidade de México]] | 1984-03-18 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2831 | [[:d:Q50379952|Q50379952]] | [[Teresa Martínez de Varela]] | [[Quibdó]] | 1913-07-01 | [[Colombia]] | 1998-06-16 | |- | style='text-align:right'| 2832 | [[:d:Q50380124|Q50380124]] | [[Bernice Smith White]] | [[Baltimore]] | 1924-02-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-10-24 | |- | style='text-align:right'| 2833 | [[:d:Q50380186|Q50380186]] | [[Amal Azzudin]] | [[Exipto]] | 1990-01 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2834 | [[:d:Q50390161|Q50390161]] | [[Desirée Bela-Lobedde]] | [[Barcelona]] | 1978-11-24 | [[España]] | | [[Ficheiro:Negra Flor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2835 | [[:d:Q50390666|Q50390666]] | [[Frances Phoenix]] | [[Sydney]] | 1950 | [[Australia]] | 2017 | |- | style='text-align:right'| 2836 | [[:d:Q50395845|Q50395845]] | [[Sarah Chadwick]] | [[Margate]] | 2001-08-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2837 | [[:d:Q50414402|Q50414402]] | [[Rose Chernin]] | [[Chasnikivka (Bakhmatskii raion)]] | 1901-09-14 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Rusia]] | 1995-09-08 | |- | style='text-align:right'| 2838 | [[:d:Q50418275|Q50418275]] | [[Aliyah Saleem]] | [[Londres]] | 1989-08 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Aliyah Saleem Secular Conference 2015 (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2839 | [[:d:Q50441257|Q50441257]] | [[Lois Fernandez]] | [[Filadelfia]] | 1936 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-08-13 | |- | style='text-align:right'| 2840 | [[:d:Q50526641|Q50526641]] | [[Thenjiwe Lesabe]] | | 1932-01-05 | [[Zimbabwe]] | 2011 | |- | style='text-align:right'| 2841 | [[:d:Q50526724|Q50526724]] | [[Bessie Lee]] | | 1924-08-26 | | 2016-12-22 | [[Ficheiro:Bessie lee.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2842 | [[:d:Q50573832|Q50573832]] | [[Eva Isaksson]] | | 1953-08-21 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 2843 | [[:d:Q50591779|Q50591779]] | [[Cierra Fields]] | [[Fort Gibson]] | 1999 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2844 | [[:d:Q50591797|Q50591797]] | [[Rajni Tilak]] | [[Delhi]] | 1958-05-27 | [[India]] | 2018-03-30 | [[Ficheiro:Rajni Tilak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2845 | [[:d:Q50672249|Q50672249]] | [[Esther Chávez Cano]] | | 1933-06-02 | [[México]] | 2009-12-25 | |- | style='text-align:right'| 2846 | [[:d:Q50676054|Q50676054]] | [[Maria Conca]] | [[Beneixama]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2847 | [[:d:Q50676407|Q50676407]] | [[Margie Simon Fine]] | | 20th century | [[México]] | | [[Ficheiro:Margie Simon Fine. Directora general de CICEANA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2848 | [[:d:Q50691714|Q50691714]] | [[Maruja Pereyra]] | [[Uruguai]] | 1909 | [[Uruguai]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 2849 | [[:d:Q50824418|Q50824418]] | [[Line Bareiro]] | [[Asunción]] | 1950-08-30 | [[Paraguai]] | | [[Ficheiro:Line Bareiro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2850 | [[:d:Q50825532|Q50825532]] | [[Julia Romera Yáñez]] | [[Mazarrón]] | 1916-03-05 | [[España]] | 1941-09-06 | |- | style='text-align:right'| 2851 | [[:d:Q50825638|Q50825638]] | [[Maria Svart]] | [[Portland, Oregón|Portland]] | 20th century<br/>1980-05-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Maria Svart.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2852 | [[:d:Q50828776|Q50828776]] | [[Jaclyn Corin]] | [[Florida, Estados Unidos de América|Florida]] | 2000-10-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2853 | [[:d:Q50842820|Q50842820]] | [[Piedad Moscoso]] | [[Sígsig Canton]] | 1932 | [[Ecuador]] | 2010-11-13 | |- | style='text-align:right'| 2854 | [[:d:Q50880328|Q50880328]] | [[Klara Nowak]] | [[Französisch Buchholz]] | 1922-03-29 | [[Alemaña]] | 2003-12-14 | |- | style='text-align:right'| 2855 | [[:d:Q50996027|Q50996027]] | [[Maria Andreescu]] | [[Corbi]] | 1923-01-28 | [[Romanía]] | 1981-07-12 | |- | style='text-align:right'| 2856 | [[:d:Q51026578|Q51026578]] | [[Linda Carol Brown]] | [[Topeka, Kansas|Topeka]] | 1943-02-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-03-25 | [[Ficheiro:Linda Brown Smith 3c12705u.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2857 | [[:d:Q51048751|Q51048751]] | [[Angela Salazar]] | [[Tadó]] | 1954 | [[Colombia]] | 2020-08-07 | |- | style='text-align:right'| 2858 | [[:d:Q51063049|Q51063049]] | [[Lilian Soto]] | [[Asunción]] | 1962-12-15 | [[Paraguai]] | | |- | style='text-align:right'| 2859 | [[:d:Q51078136|Q51078136]] | [[Quiteria Franco]] | | 20th century | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 2860 | [[:d:Q51120413|Q51120413]] | [[Sonia Guiñansaca]] | [[Cuenca, Ecuador|Cuenca]] | 1989 | [[Ecuador]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sonia Guiñansaca 4190010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2861 | [[:d:Q51120734|Q51120734]] | [[Phạm Đoan Trang]] | [[Hanoi]] | 1978 | [[Vietnam]] | | |- | style='text-align:right'| 2862 | [[:d:Q51156556|Q51156556]] | [[Clélie Gamaleya]] | [[Saint-Paul]] | 1927-04-25 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2863 | [[:d:Q51170178|Q51170178]] | [[Marian Kramer]] | [[Baton Rouge, Luisiana|Baton Rouge]] | 1944 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2864 | [[:d:Q51172858|Q51172858]] | [[Carmen Caballero Camarillo]] | [[Acatlán de Osorio]] | 1911-01-13 | [[México]] | 1991-03-07 | [[Ficheiro:Ella es la Profesora Carmen Caballero de Cortés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2865 | [[:d:Q51194929|Q51194929]] | [[Franciska Farkas]] | [[Gyöngyös]] | 1984-11-05 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 2866 | [[:d:Q51200281|Q51200281]] | [[Feride Rushiti]] | | 1970 | [[Kosovo]] | | [[Ficheiro:Feride Rushiti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2867 | [[:d:Q51210860|Q51210860]] | [[Sherry Johnson]] | [[Florida, Estados Unidos de América|Florida]] | 1961<br/>1960 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Portrait Sherry Johnson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2868 | [[:d:Q51292526|Q51292526]] | [[Leyla Bilge]] | [[İdil]] | 1981-05-17 | [[Turquía]]<br/>[[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2869 | [[:d:Q51312157|Q51312157]] | [[Milikini Failautusi]] | [[Tuvalu]] | 1990 | [[Tuvalu]] | | |- | style='text-align:right'| 2870 | [[:d:Q51320803|Q51320803]] | [[Nora Rozenbroek]] | [[Ámsterdam]] | 1944-12-28 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2012-10-25 | |- | style='text-align:right'| 2871 | [[:d:Q51322982|Q51322982]] | [[Claudia Patricia Palacios]] | | 20th century | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 2872 | [[:d:Q51380223|Q51380223]] | [[Nasim Najafi Aghdam]] | [[Urmia]] | 1979-04-05 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-04-03 | [[Ficheiro:NasimNajafiAghdam.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2873 | [[:d:Q51397031|Q51397031]] | [[Eva Johansone]] | [[Riga]] | 1986-11-12 | [[Letonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2874 | [[:d:Q51606640|Q51606640]] | [[Sandra Bundy]] | | 1934-03-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2875 | [[:d:Q51754218|Q51754218]] | [[Eva Lewis]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2876 | [[:d:Q51754352|Q51754352]] | [[Charlotte Hill O'Neal]] | [[Kansas City (Q486472)|Kansas City]] | 1951-03-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2877 | [[:d:Q51883315|Q51883315]] | [[Amélia Calumbo Quinta]] | | 20th century<br/>1951-06-11 | [[Angola]] | | |- | style='text-align:right'| 2878 | [[:d:Q51886234|Q51886234]] | [[Madeleina Kay]] | | 1994-03-29 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Neue Liberale und Madeleina Kay in Düsseldorf 36.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2879 | [[:d:Q52004252|Q52004252]] | [[Marie Immaculée Ingabire]] | [[Burundi]] | 1962 | [[Ruanda]] | | [[Ficheiro:Ingabire Marie Immaculée.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2880 | [[:d:Q52082328|Q52082328]] | [[Doris Valenzuela]] | | 1979 | [[Colombia]] | 2018-04-11 | |- | style='text-align:right'| 2881 | [[:d:Q52083763|Q52083763]] | [[Takako Asada]] | | 1912 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1993 | |- | style='text-align:right'| 2882 | [[:d:Q52146025|Q52146025]] | [[Makoma Lekalakala]] | [[Soweto]] | 1964-09-01 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 2883 | [[:d:Q52162357|Q52162357]] | [[Judy Gumbo]] | [[Toronto]] | 1943-06-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judy Gumbo 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2884 | [[:d:Q52187077|Q52187077]] | [[Brittney C. Cooper]] | [[Ruston]] | 1980-12-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Brittney Cooper.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2885 | [[:d:Q52216210|Q52216210]] | [[Sophie Wichers]] | [[A Haia]] | 1865-07-01 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1937-05-26 | [[Ficheiro:Sophie Wichers (1914).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2886 | [[:d:Q52224561|Q52224561]] | [[Billie Heller]] | [[Springfield]] | 1928 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-04 | |- | style='text-align:right'| 2887 | [[:d:Q52274943|Q52274943]] | [[Maxine Wolfe]] | | 1941 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Maxine Wolfe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2888 | [[:d:Q52285056|Q52285056]] | [[Cati Rodríguez Morcillo]] | [[Madrid]] | 1968 | [[España]] | | [[Ficheiro:Cati Rodríguez Morcillo, alcaldesa de San Fernando de Henares.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2889 | [[:d:Q52286409|Q52286409]] | [[Isabel Hortensia Pereira Dagedo]] | | 1895 | [[España]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 2890 | [[:d:Q52320239|Q52320239]] | [[Hisako Suga]] | | 1909-05-20 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1994-12-03 | |- | style='text-align:right'| 2891 | [[:d:Q52340448|Q52340448]] | [[Joy Tukahirwa]] | | | [[Uganda]] | | [[Ficheiro:Joy Tukahirwa - Uganda on Landcare Studies (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2892 | [[:d:Q52340976|Q52340976]] | [[Juana Calfunao]] | | 20th century | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Juana Calfungo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2893 | [[:d:Q52369134|Q52369134]] | [[Amanda Gorman]] | [[California]]<br/>[[Os Ánxeles]] | 1998-03-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amanda Gorman 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2894 | [[:d:Q52452937|Q52452937]] | [[Mable Howard]] | [[Van Vleck]] | 1905-02-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1994-03-29 | |- | style='text-align:right'| 2895 | [[:d:Q52586779|Q52586779]] | [[Kim Soon-duk]] | [[Uiryeong County]] | 1921-05-26 | [[Corea]] | 2004-06-30 | |- | style='text-align:right'| 2896 | [[:d:Q52587405|Q52587405]] | [[Barbara Easley-Cox]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2897 | [[:d:Q52612332|Q52612332]] | [[Anna Mangin]] | [[Nova Orleáns]] | 1854-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Annie M. Nahar (later Mangin).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2898 | [[:d:Q52626155|Q52626155]] | [[Mary Shreve Frothingham]] | [[Easton]] | 1867-02-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1955-05-05 | [[Ficheiro:Mary Frothingham.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2899 | [[:d:Q52637233|Q52637233]] | [[Grace Human]] | | 1863 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1934 | |- | style='text-align:right'| 2900 | [[:d:Q52674062|Q52674062]] | [[Amalie Have]] | | 1995-05-12 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 2901 | [[:d:Q52695693|Q52695693]] | [[Lesego Motsepe]] | | 1974-04-28 | [[Suráfrica]] | 2014-01-20 | |- | style='text-align:right'| 2902 | [[:d:Q52704435|Q52704435]] | [[Rizalina Ilagan]] | [[Los Baños]] | 1954-06-19 | [[Filipinas]] | | [[Ficheiro:BantayogWall20181115Alternativity-92B.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2903 | [[:d:Q52707306|Q52707306]] | [[Melinda Ballard]] | | 1958 | [[Estados Unidos de América]] | 2013 | |- | style='text-align:right'| 2904 | [[:d:Q53025434|Q53025434]] | [[Yosra Frawes]] | [[Djedeida]] | 20th century | [[French protectorate of Tunisia]]<br/>[[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Yosra Frawes by Youssef Ben Ammar 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2905 | [[:d:Q53228540|Q53228540]] | [[Jitka Malíková]] | [[Praga]] | 1926-03-27 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[República Checa]] | 2018-05-06 | [[Ficheiro:Jitka Malikova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2906 | [[:d:Q53271858|Q53271858]] | [[Alice La Mazière]] | | 1880 | [[Francia]] | 1962-02-27 | |- | style='text-align:right'| 2907 | [[:d:Q53344741|Q53344741]] | [[Simone de Bollardière]] | [[Nantes, Francia|Nantes]] | 1922-02-10 | [[Francia]] | 2020-12-07 | |- | style='text-align:right'| 2908 | [[:d:Q53404280|Q53404280]] | [[Nkoyo Toyo]] | [[Cross River]] | 1958-11-05 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2909 | [[:d:Q53520997|Q53520997]] | [[Yulia Navalnaya]] | [[Moscova]] | 1976-07-24 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Yulia Navalnaya in black mourning dress at the Council of the European Union on 19 February 2024 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2910 | [[:d:Q53567514|Q53567514]] | [[M. Jacqui Alexander]] | [[Trinidad e Tobago]] | | [[Trinidad e Tobago]] | | [[Ficheiro:M Jacqui Alexander The Laura Flanders Show 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2911 | [[:d:Q53710015|Q53710015]] | [[Kathy McMahon]] | [[Irlanda]] | 20th century | [[Irlanda]] | 2018 | |- | style='text-align:right'| 2912 | [[:d:Q53710035|Q53710035]] | [[Rita Arditti]] | [[Buenos Aires]] | 1934-09-09 | [[Arxentina]] | 2009-12-25 | |- | style='text-align:right'| 2913 | [[:d:Q53764984|Q53764984]] | [[Hedme Castro]] | [[Choluteca]] | 1959-11-22 | [[Honduras]] | | |- | style='text-align:right'| 2914 | [[:d:Q53773457|Q53773457]] | [[Aisha Fofana Ibrahim]] | | 20th century | [[Serra Leoa]] | | |- | style='text-align:right'| 2915 | [[:d:Q53774093|Q53774093]] | [[Volha Sitnik]] | [[Sluck]] | 1983-01-24 | [[Belarús]] | | [[Ficheiro:Volha Sitnik at Wikimania London 2014 258A1854.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2916 | [[:d:Q53828724|Q53828724]] | [[Karsiah Sie]] | | | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 2917 | [[:d:Q53828734|Q53828734]] | [[Sumartini]] | | | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 2918 | [[:d:Q53843849|Q53843849]] | [[Judith Maroy]] | | | [[República Democrática do Congo]] | | |- | style='text-align:right'| 2919 | [[:d:Q53843862|Q53843862]] | [[Klementyna Suchanow]] | [[Kamienna Góra]] | 1974 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:2018.06.23. Klementyna Suchanow Fot Mariusz Kubik.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2920 | [[:d:Q53865482|Q53865482]] | [[Katie Gibbs]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2921 | [[:d:Q53871273|Q53871273]] | [[Aziza al-Yousef]] | [[Arabia Saudita]] | 20th century | [[Arabia Saudita]] | | [[Ficheiro:عزيزةاليوسف.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2922 | [[:d:Q54147311|Q54147311]] | [[Marie Rovsing]] | [[Sengeløse]] | 1814-11-11 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 1888-09-25 | [[Ficheiro:Schack, marie nicolina theodora (1814-1888)-crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2923 | [[:d:Q54153058|Q54153058]] | [[Ursula Trautwein]] | [[Mangalore]] | 1932-12-10 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2924 | [[:d:Q54164448|Q54164448]] | [[Antonia Alba]] | [[Conil de la Frontera]] | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2925 | [[:d:Q54233867|Q54233867]] | [[Victoria Mwaka]] | [[Distrito Luweero]] | | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 2926 | [[:d:Q54358546|Q54358546]] | [[Birubala Rabha]] | [[Goalpara]] | 1954 | [[India]] | 2024-05-13 | [[Ficheiro:Birobala Rabha.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2927 | [[:d:Q54358590|Q54358590]] | [[Destiny Herndon-De La Rosa]] | | 1983-08-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Destiny selfie-cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2928 | [[:d:Q54394264|Q54394264]] | [[Sivan Yaari]] | [[Israel]] | 1978-06-23 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Sivan Yaari - Founder & CEO of Innovation Africa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2929 | [[:d:Q54474654|Q54474654]] | [[Nina Zacher]] | | 1970-03-26 | [[Alemaña]] | 2016-05-21 | |- | style='text-align:right'| 2930 | [[:d:Q54480049|Q54480049]] | [[Jewel Prestage]] | [[Vernon Parish]] | 1931-08-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-08-01 | |- | style='text-align:right'| 2931 | [[:d:Q54502675|Q54502675]] | [[Galina Korolyova]] | | | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 2932 | [[:d:Q54557559|Q54557559]] | [[Nataša Sukič]] | [[Liubliana]] | 1962-06-01 | [[Eslovenia]]<br/>[[República Federal Socialista de Iugoslavia]]<br/>[[República Federal Popular de Iugoslavia]] | | [[Ficheiro:Nataša Sukič 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2933 | [[:d:Q54640121|Q54640121]] | [[Vernita Gray]] | [[Chicago]] | 1948-12-08 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-03-18 | |- | style='text-align:right'| 2934 | [[:d:Q54641464|Q54641464]] | [[Sabina Santilli]] | [[San Benedetto dei Marsi]] | 1917-05-29 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1999-10-12 | [[Ficheiro:Busto di Sabina Santilli.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2935 | [[:d:Q54779199|Q54779199]] | [[Asphyxia]] | [[Melbourne]] | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2936 | [[:d:Q54790553|Q54790553]] | [[Hanna Akiva]] | [[Herzliya]] | 1974-04-04 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Hanna Akiva1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2937 | [[:d:Q54823858|Q54823858]] | [[Gisela Wild]] | | 1978 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 2938 | [[:d:Q54850361|Q54850361]] | [[Lisinia Collazos Yule]] | [[Cauca, Colombia|Cauca]] | 20th century | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 2939 | [[:d:Q54861230|Q54861230]] | [[Naima Qorane]] | | | [[Somalia]] | | |- | style='text-align:right'| 2940 | [[:d:Q54868286|Q54868286]] | [[Shibuya Reiko]] | [[Awano]] | 1909-06-24 | [[Xapón]] | 1934-09-16 | [[Ficheiro:Shibuya reiko.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2941 | [[:d:Q54878673|Q54878673]] | [[Griselda Cheape]] | | 1865-12-20 | | 1934-02-12 | |- | style='text-align:right'| 2942 | [[:d:Q54914008|Q54914008]] | [[Elvira Boni]] | [[Espírito Santo do Pinhal]] | 1899 | [[Brasil]] | 1990 | [[Ficheiro:Elvira Boni c. 1920.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2943 | [[:d:Q54964949|Q54964949]] | [[Zdeňka Wiedermannová-Motyčkova]] | [[Náklo]] | 1868-04-17<br/>1868-01-17<br/>1868-04-18 | [[Imperio Austrohúngaro]] | 1915-10-16 | [[Ficheiro:Zdenka Wiedermannová-Motyčková.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2944 | [[:d:Q55057723|Q55057723]] | [[Zeinebou Mint Taleb Moussa]] | | | [[Mauritania]] | | |- | style='text-align:right'| 2945 | [[:d:Q55081144|Q55081144]] | [[Lindsay Shepherd]] | [[Victoria]] | 1990s | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2946 | [[:d:Q55083747|Q55083747]] | [[Mary Sandra Chagas Techera]] | [[Montevideo]] | 1964-08-09<br/>1964 | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 2947 | [[:d:Q55093778|Q55093778]] | [[Maria Dolors Medina Sánchez]] | [[Granada]] | 1949 | [[España]] | 2002-05-27 | |- | style='text-align:right'| 2948 | [[:d:Q55184066|Q55184066]] | [[Farida Ahmadi]] | | 1957-03-26 | [[Afganistán]] | | [[Ficheiro:Farida Ahmadi 2022.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2949 | [[:d:Q55186842|Q55186842]] | [[Ndoni Mcunu]] | [[La Lucia]] | 1988-11-30 | [[Suráfrica]] | 2022-04-16 | |- | style='text-align:right'| 2950 | [[:d:Q55188180|Q55188180]] | [[María Angélica Idrobon]] | [[Otavalo Canton]] | 1890-07-29 | [[Ecuador]] | 1956-02-26 | [[Ficheiro:Maria Angelica Idrobo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2951 | [[:d:Q55201788|Q55201788]] | [[Sue Wills]] | [[Australia]] | 1944 | [[Australia]] | 2022-08-26 | |- | style='text-align:right'| 2952 | [[:d:Q55219765|Q55219765]] | [[Judy Seigel]] | | 1930 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-05-10 | |- | style='text-align:right'| 2953 | [[:d:Q55223038|Q55223038]] | [[Lúcia Xavier]] | [[Río de Xaneiro]] | 1959 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 2954 | [[:d:Q55228518|Q55228518]] | [[Paola Grosson]] | [[Bérgamo]] | 1866-01-11 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]]<br/>[[Italia]] | 1954-05-13 | |- | style='text-align:right'| 2955 | [[:d:Q55265565|Q55265565]] | [[Mireya García Ramírez]] | [[Concepción, Chile|Concepción]] | 1956-03-18 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 2956 | [[:d:Q55314975|Q55314975]] | [[Jenny Manson]] | [[Harpenden]] | 1948 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2957 | [[:d:Q55322190|Q55322190]] | [[Marie Rennotte]] | [[Wandre]] | 1852-02-11 | [[Bélxica]]<br/>[[Brasil]] | 1942-11-21 | [[Ficheiro:Marie Rennotte (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2958 | [[:d:Q55340162|Q55340162]] | [[Vera Zlateva]] | [[Stroïmantsi]] | 1951 | [[Macedonia do Norte]] | 2015 | |- | style='text-align:right'| 2959 | [[:d:Q55396255|Q55396255]] | [[Shani Evenstein Sigalov]] | [[Haifa]] | 1977-09-08 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Shani Evenstein Sigalov - updated.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2960 | [[:d:Q55413369|Q55413369]] | [[Loizza Aquino]] | [[Manila]] | 1999-09-17 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Loizza at the light festival.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2961 | [[:d:Q55452445|Q55452445]] | [[Mira Lenardič]] | [[Liubliana]] | 1902 | [[Reino de Iugoslavia]]<br/>[[Imperio Austrohúngaro]] | 1943 | |- | style='text-align:right'| 2962 | [[:d:Q55452800|Q55452800]] | [[Nada Čamernik]] | [[Liubliana]] | 1922 | [[Iugoslavia]] | 1942 | |- | style='text-align:right'| 2963 | [[:d:Q55452842|Q55452842]] | [[Rozka Usenik]] | [[Kočevje]] | 1925 | [[Iugoslavia]] | 1944 | |- | style='text-align:right'| 2964 | [[:d:Q55553764|Q55553764]] | [[Gladys Nicholls]] | [[Cummeragunja Reserve]] | 1906-10-21 | [[Australia]] | 1981-01-28 | |- | style='text-align:right'| 2965 | [[:d:Q55590134|Q55590134]] | [[Enid Gonsalves]] | [[Lucea]] | 1931-04-12 | [[Xamaica]] | 2011-09-06 | |- | style='text-align:right'| 2966 | [[:d:Q55613144|Q55613144]] | [[Gyarsi Bai Sahariya]] | | 1960 | [[India]] | 2018-07-14 | |- | style='text-align:right'| 2967 | [[:d:Q55614680|Q55614680]] | [[Issam Abdulhadi]] | | 1928 | [[Estado de Palestina]] | 2013-08-16 | |- | style='text-align:right'| 2968 | [[:d:Q55621330|Q55621330]] | [[Louise Little]] | | 1897 | | 1989-12-18 | |- | style='text-align:right'| 2969 | [[:d:Q55637068|Q55637068]] | [[Veronika Nikulshina]] | [[Moscova]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2970 | [[:d:Q55647700|Q55647700]] | [[Chanoknan Ruamsap]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2971 | [[:d:Q55648193|Q55648193]] | [[Jools Topp]] | [[Huntly]] | 1958-05-14 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Jools Topp DNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2972 | [[:d:Q55648196|Q55648196]] | [[Lynda Topp]] | [[Huntly]] | 1958-05-14 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Lynda Topp DNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2973 | [[:d:Q55649308|Q55649308]] | [[Susan Weiss]] | [[Nova Jersey]] | 1954-02-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2974 | [[:d:Q55714618|Q55714618]] | [[Carmela Suárez]] | [[Ibarra (Q946384)|Ibarra]] | 1907-11-21 | [[Ecuador]] | 1992-01-21 | |- | style='text-align:right'| 2975 | [[:d:Q55719646|Q55719646]] | [[Deborah Parker]] | No/unknown value | 1970 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2976 | [[:d:Q55720759|Q55720759]] | [[Edna Frances Heidbreder]] | [[Quincy]] | 1890-05-01 | | 1985-02-19 | |- | style='text-align:right'| 2977 | [[:d:Q55740067|Q55740067]] | [[Odette Laguerre]] | [[Constantinopla]]<br/>[[Istambul]] | 1860-11-07 | [[Francia]] | 1956-09-29<br/>1956-09-27 | |- | style='text-align:right'| 2978 | [[:d:Q55767808|Q55767808]] | [[Fátima Anllo Vento]] | [[Madrid]] | 1958 | [[España]] | | [[Ficheiro:Fátima Anllo Vento.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2979 | [[:d:Q55788701|Q55788701]] | [[Elin Ersson]] | | 1997 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2980 | [[:d:Q55819436|Q55819436]] | [[Rosa Koian]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2981 | [[:d:Q55844000|Q55844000]] | [[Raquel Padilla Ramos]] | [[Sonora]]<br/>[[Hermosillo]] | 1967-09-19 | [[México]] | 2019-11-07 | |- | style='text-align:right'| 2982 | [[:d:Q55854404|Q55854404]] | [[Adelaida Argüelles]] | | 1898 | [[España]] | 1992-04-14 | [[Ficheiro:Adelaidaargellesensujuventud.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2983 | [[:d:Q55943312|Q55943312]] | [[Sylvia Neame]] | [[Suráfrica]] | 1937<br/>1937-09-01 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 2984 | [[:d:Q55956171|Q55956171]] | [[Rebecca Nagle]] | | | [[Nación Cherokee]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rebecca Nagle 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2985 | [[:d:Q55956717|Q55956717]] | [[Juanita Ibaibarriaga]] | [[Ermua]] | 1934-03-30 | [[España]] | 1992-02-28 | [[Ficheiro:Juanita Ibaibarriaga.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2986 | [[:d:Q55974539|Q55974539]] | [[Kateryna Handziuk]] | [[Kherson]] | 1985-06-17 | [[Ucraína]] | 2018-11-04 | [[Ficheiro:Kateryna Handziuk 8869.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2987 | [[:d:Q56000183|Q56000183]] | [[Ann Jane Carlile]] | [[Condado de Monaghan]] | 1775-04-08 | [[Reino de Gran Bretaña]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1864-03-14 | |- | style='text-align:right'| 2988 | [[:d:Q56027157|Q56027157]] | [[Anne Krul]] | | | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 2989 | [[:d:Q56043435|Q56043435]] | [[Cristina Jiménez Moreta]] | [[Ecuador]] | 1984 | [[Ecuador]] | | [[Ficheiro:Cristina Jiménez Moreta in "National Run for Office Day 2018" video (1).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2990 | [[:d:Q56049909|Q56049909]] | [[Amal Khalifa Habbani]] | [[Sudán]] | 1974-12 | [[Sudán]] | | [[Ficheiro:Lydia Polgreen (L) and Amal Khalifa Idris Habbani at CPJ (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2991 | [[:d:Q56063556|Q56063556]] | [[Margaret Skirving Gibb]] | [[Glasgow]] | 1877 | [[Reino Unido]] | 1954 | [[Ficheiro:Margaret Gibb.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2992 | [[:d:Q56063557|Q56063557]] | [[Ellison Scotland Gibb]] | [[Glasgow]] | 1879-03-06 | | 1970 | [[Ficheiro:Ellison Gibb and Frances Parker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2993 | [[:d:Q56098009|Q56098009]] | [[Gloria Zubia]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1906-12-11 | [[España]] | 1987-08-19 | [[Ficheiro:Gloria zubia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2994 | [[:d:Q56102755|Q56102755]] | [[Etain Madden]] | [[Dublín]] | 1939-01-08 | [[Irlanda]] | 1982 | |- | style='text-align:right'| 2995 | [[:d:Q56132501|Q56132501]] | [[Livia Gouverneur]] | [[Caracas]] | 1941-07-22 | [[Venezuela]] | 1961-11-01 | [[Ficheiro:Livia Gouverneur.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2996 | [[:d:Q56154504|Q56154504]] | [[Bertha Elias]] | [[Utrecht]] | 1889-02-01 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1933-07-18 | [[Ficheiro:Bertha Elias (1889-1933).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2997 | [[:d:Q56164688|Q56164688]] | [[Esther Gómez Morante]] | [[Madrid]] | 1973 | [[España]] | | [[Ficheiro:(Esther Gómez Morante) Manuela Carmena en la Pradera de San Isidro (03) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2998 | [[:d:Q56187047|Q56187047]] | [[Noëlle Ffrench Davies]] | [[Mount Talbot]] | 1899-12-25 | [[Illa de Irlanda]] | 1983-02-14 | |- | style='text-align:right'| 2999 | [[:d:Q56190133|Q56190133]] | [[Yolanda Rodríguez Martínez]] | [[Madrid]] | 1965 | [[España]] | | [[Ficheiro:(Yolanda Rodríguez) Ante el Golpe de la Mafia, Democracia 20161029 IMG 5900 (30632184656) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3000 | [[:d:Q56205706|Q56205706]] | [[Georgeann Robinson]] | [[Pawhuska]] | 1917-10-17 | [[Estados Unidos de América]] | 1985-09-04 | |- | style='text-align:right'| 3001 | [[:d:Q56223137|Q56223137]] | [[Merle Aqorau]] | [[Munda]] | 1939-02-01 | [[Reino Unido]]<br/>[[Illas Salomón]] | | |- | style='text-align:right'| 3002 | [[:d:Q56223689|Q56223689]] | [[Rafaela Requesens]] | [[Caracas]] | 1992-06-12 | [[Venezuela]]<br/>[[España]] | | [[Ficheiro:Rafaela Requesens interviewed 9 August 2018 02.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3003 | [[:d:Q56229460|Q56229460]] | [[Cat Brooks]] | [[Las Vegas, Nevada|Las Vegas]] | 1970s | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:20150101 0127 OscarGrantVigil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3004 | [[:d:Q56233620|Q56233620]] | [[Nur Hamada]] | [[Baakleen]] | 1888 | [[Imperio Otomán]]<br/>[[Líbano]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 3005 | [[:d:Q56237443|Q56237443]] | [[Luisa María Narváez]] | [[Madrid]] | 1912-10-01 | [[España]] | 1983-05-06 | |- | style='text-align:right'| 3006 | [[:d:Q56240876|Q56240876]] | [[Gonnie Siegel]] | [[Mount Lookout]] | 1928-03-05 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-09-29 | |- | style='text-align:right'| 3007 | [[:d:Q56249836|Q56249836]] | [[Maria Motuznaya]] | [[Barnaul]] | 1994-08-26 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Мария Мотузная в сентябре 2018 года на Телеканале Толк.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3008 | [[:d:Q56256551|Q56256551]] | [[Kim Eun-ju]] | | | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 3009 | [[:d:Q56261618|Q56261618]] | [[Catherine Gurney]] | [[Lavender Hill]] | 1848-06-19 | [[Reino Unido]] | 1930-08-11 | [[Ficheiro:Catherine Gurney (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3010 | [[:d:Q56283840|Q56283840]] | [[Agnes Regan]] | [[San Francisco]] | 1869-03-26 | [[Estados Unidos de América]] | 1943-09-30 | |- | style='text-align:right'| 3011 | [[:d:Q56305021|Q56305021]] | [[Pearl Fournier]] | [[Outaouais]] | 1907-04-26 | [[Canadá]] | 1982-01-06 | |- | style='text-align:right'| 3012 | [[:d:Q56320483|Q56320483]] | [[Daria Marx]] | | 1980 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Daria Marx.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3013 | [[:d:Q56337046|Q56337046]] | [[Clara Cleghorn Hoffman]] | [[De Kalb]] | 1831-01-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1908-02-13 | [[Ficheiro:CLARA CLEGHORN HOFFMAN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3014 | [[:d:Q56344557|Q56344557]] | [[Lorna Norori]] | | 20th century | [[Nicaragua]] | | [[Ficheiro:Lorna Norori July 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3015 | [[:d:Q56347717|Q56347717]] | [[Miharu Kaneko]] | [[Prefectura de Iwate]] | 1975 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 3016 | [[:d:Q56350595|Q56350595]] | [[Tabata Amaral]] | [[São Paulo]] | 1993-11-14 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:2024-07-10 Senado Federal, 11 (Tabata Amaral).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3017 | [[:d:Q56352036|Q56352036]] | [[Monique Prada]] | [[Porto Alegre]] | | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Conexoes 20160402 0007 (25920977550).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3018 | [[:d:Q56377850|Q56377850]] | [[Núria Gibert i Dasca]] | [[Gràcia]] | 1985 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3019 | [[:d:Q56400769|Q56400769]] | [[Dolors Prat Coll]] | [[Planoles]] | 1905-03-08 | [[Francia]]<br/>[[España]] | 2001-09-12 | |- | style='text-align:right'| 3020 | [[:d:Q56425471|Q56425471]] | [[Emily Pitts Stevens]] | [[Estado de Nova York|Nova York]] | 1841 | [[Estados Unidos de América]] | 1906 | [[Ficheiro:EMILY PITT STEVENS A woman of the century (page 696 crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3021 | [[:d:Q56435058|Q56435058]] | [[Eszter Karaszi]] | [[Dusnok]] | 1937-05-06 | [[Suecia]] | 2018-08-11 | |- | style='text-align:right'| 3022 | [[:d:Q56451105|Q56451105]] | [[Eliza Buckley Ingalls]] | | 1848-08-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1918-02-09 | [[Ficheiro:ELIZA B. INGALLS A woman of the century (page 420 crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3023 | [[:d:Q56466096|Q56466096]] | [[Herminia Tormes García]] | [[Ponce]] | 1891-10-19 | [[Porto Rico]] | 1964-11-07 | |- | style='text-align:right'| 3024 | [[:d:Q56476973|Q56476973]] | [[Monica Paulus]] | | | [[Papúa-Nova Guinea]] | | |- | style='text-align:right'| 3025 | [[:d:Q56478953|Q56478953]] | [[María del Carmen Cuesta Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1922-12-23 | [[España]] | 2010-10-16 | |- | style='text-align:right'| 3026 | [[:d:Q56525901|Q56525901]] | [[Esilda Villa]] | [[Sucre]] | 1909-12-18 | [[Bolivia]] | 1947-05-11 | [[Ficheiro:Esilda Villa Laguna Michel3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3027 | [[:d:Q56547042|Q56547042]] | [[Elizabeth Connell]] | [[Springfield, Massachusetts|Springfield]] | 1925-11-17 | | 2018-08-20 | |- | style='text-align:right'| 3028 | [[:d:Q56604802|Q56604802]] | [[Saadia Wadah]] | | 20th century | [[Marrocos]] | | |- | style='text-align:right'| 3029 | [[:d:Q56640219|Q56640219]] | [[Kaliyem]] | [[Kerinci]] | 1974-05-01 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 3030 | [[:d:Q56653996|Q56653996]] | [[Moira Millán]] | [[El Maitén]] | 1970-08-20 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Moira Millán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3031 | [[:d:Q56679138|Q56679138]] | [[Dorothea Rhodes Lummis Moore]] | [[Chillicothe]] | 1857-11-09 | [[Estados Unidos de América]] | 1942-03-04 | [[Ficheiro:DOROTHEA LUMMIS A woman of the century (page 488 crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3032 | [[:d:Q56703694|Q56703694]] | [[Rosemary F Dybwad]] | [[Estados Unidos de América]] | 1910-05-12 | [[Estados Unidos de América]] | 1992-11-03 | |- | style='text-align:right'| 3033 | [[:d:Q56720530|Q56720530]] | [[Noelia Bail]] | [[Viladecans]] | 1978 | [[España]] | | [[Ficheiro:Noelia Bail 2017 (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3034 | [[:d:Q56728571|Q56728571]] | [[Sheida Soleimani]] | [[Indianapolis, Indiana|Indianapolis]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 3035 | [[:d:Q56810842|Q56810842]] | [[Maki Hacham Neeman]] | [[Tel Aviv]] | 1960-08-03 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Maki Haham Neaman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3036 | [[:d:Q56822844|Q56822844]] | [[Amaia Pérez Orozco]] | [[Burgos]] | 1977 | [[España]] | | [[Ficheiro:(Amaia Pérez Orozco) Justa Revolta. 'Subversió feminista de l'economia'.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3037 | [[:d:Q56850056|Q56850056]] | [[Nomkhitha Virginia Mashinini]] | | 1935-05-09 | [[Suráfrica]] | 2008-09-25 | |- | style='text-align:right'| 3038 | [[:d:Q56867939|Q56867939]] | [[Lucy Bramlette Patterson]] | [[Tazewell]] | 1865-08-22 | [[Estados Unidos de América]] | 1942-06-20 | [[Ficheiro:Lucy Bramlette Patterson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3039 | [[:d:Q56868062|Q56868062]] | [[Memphis Tennessee Garrison]] | [[Hollins]] | 1890-03-03 | | 1988-07-25 | |- | style='text-align:right'| 3040 | [[:d:Q56884505|Q56884505]] | [[Ellen Griffin Dunne]] | [[Tucson]] | 1932-01-28 | [[Estados Unidos de América]] | 1997-01-09 | |- | style='text-align:right'| 3041 | [[:d:Q56887363|Q56887363]] | [[Antje Grothus]] | [[Bochum]] | 1964-02-29 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Antje Grothus - Digitale Landesdelegiertenkonferenz in Siegen 10.-12.10.2021 (51738705479) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3042 | [[:d:Q56923918|Q56923918]] | [[Maude Rooney]] | [[Condado de Armagh]] | 1902 | [[Irlanda]] | 1974-12-09 | |- | style='text-align:right'| 3043 | [[:d:Q56999820|Q56999820]] | [[Olubukola O Babalola]] | | | [[Nixeria]]<br/>[[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 3044 | [[:d:Q57056844|Q57056844]] | [[Lol Kin Castaneda]] | [[Cidade de México]] | 20th century | [[México]] | | [[Ficheiro:Lol Kin Castañeda y Judith Vázquez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3045 | [[:d:Q57163890|Q57163890]] | [[Swati Maliwal]] | | 1984-10-15 | [[India]] | | [[Ficheiro:Maliwal.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3046 | [[:d:Q57242060|Q57242060]] | [[Jil Love]] | [[Tarragona]] | 1980-03-04 | [[España]] | | [[Ficheiro:Jil Love - Oil is Death web resolution.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3047 | [[:d:Q57242693|Q57242693]] | [[Nanjira Sambuli]] | [[Kenya]] | 1988 | [[Kenya]] | | [[Ficheiro:Re publica faces 2019 (47797693121).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3048 | [[:d:Q57244940|Q57244940]] | [[Sonja Nissenbaum]] | | 1929-11-22 | [[Polonia]] | 2018-10-06 | |- | style='text-align:right'| 3049 | [[:d:Q57303407|Q57303407]] | [[Salwa Toko]] | [[París]] | 1975-10 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Photo officielle .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3050 | [[:d:Q57313304|Q57313304]] | [[Rachel Ford Thompson]] | [[York]] | 1856-08-31 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1906-12-09 | |- | style='text-align:right'| 3051 | [[:d:Q57339578|Q57339578]] | [[Lane Murdock]] | | 2002 | | | |- | style='text-align:right'| 3052 | [[:d:Q57358182|Q57358182]] | [[Montserrat Macià i Gou]] | [[Vilanova de Bellpuig]] | 1962 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3053 | [[:d:Q57413890|Q57413890]] | [[Carolyn Whitzman]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3054 | [[:d:Q57416174|Q57416174]] | [[Heather Came]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Heather Came-Friar MNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3055 | [[:d:Q57419002|Q57419002]] | [[Ruth Daniel]] | | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:-rp17 - Tag 2 (34394084552).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3056 | [[:d:Q57915752|Q57915752]] | [[Gitanjali Rao]] | [[Lone Tree]] | 2005-11-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Gitanjali Headshot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3057 | [[:d:Q57982358|Q57982358]] | [[Tanya Gilly Khailany]] | [[Kirkuk]] | No/unknown value | [[Iraq]] | | |- | style='text-align:right'| 3058 | [[:d:Q57983186|Q57983186]] | [[Mariama Keïta]] | [[Niamey]] | 1946 | [[Níxer]] | 2018-10-29 | |- | style='text-align:right'| 3059 | [[:d:Q58004077|Q58004077]] | [[Grace Eniola Soyinka]] | | 1908 | [[Nixeria]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 3060 | [[:d:Q58007643|Q58007643]] | [[Chonthicha Jaengraew]] | | | [[Tailandia]] | | [[Ficheiro:Chonthicha Jaengraew.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3061 | [[:d:Q58009102|Q58009102]] | [[Jos Boys]] | [[Reino Unido]] | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3062 | [[:d:Q58047426|Q58047426]] | [[Abisoye Ajayi-Akinfolarin]] | [[Akure]] | 1985-05-19 | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Abisoye 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3063 | [[:d:Q58070361|Q58070361]] | [[Hildur Öijer]] | [[Göteborgs Kristine församling]] | 1865-01-14 | [[Suecia]] | 1943-12-30 | |- | style='text-align:right'| 3064 | [[:d:Q58223233|Q58223233]] | [[Katie Koestner]] | | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Katie Koestner 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3065 | [[:d:Q58226910|Q58226910]] | [[María Salguero Bañuelos]] | [[México]] | 1978-09-07 | [[México]] | | [[Ficheiro:María Salguero Bañuelos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3066 | [[:d:Q58227510|Q58227510]] | [[Yasmine-Blanche Werder]] | | | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Respektpreis 2018 111.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3067 | [[:d:Q58235928|Q58235928]] | [[Esther Mayoko Ortega]] | [[Móstoles]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3068 | [[:d:Q58237004|Q58237004]] | [[Cornelia Paddock]] | | 1839 | [[Estados Unidos de América]] | 1898 | |- | style='text-align:right'| 3069 | [[:d:Q58338843|Q58338843]] | [[Lucía Mazarrasa Alvear]] | | 1948 | [[España]] | | [[Ficheiro:Lucía Mazarrasa Alvear, 16 de noviembre de 2018 en sede feminista de la Calle Bravo Murillo, 4 de Madrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3070 | [[:d:Q58338894|Q58338894]] | [[Magda Bellotti]] | | 1957 | [[España]] | | [[Ficheiro:Magda Bellotti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3071 | [[:d:Q58416597|Q58416597]] | [[Ann Lewis]] | [[Duluth, Minnesota|Duluth]] | 1981 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ann Lewis Artist.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3072 | [[:d:Q58416937|Q58416937]] | [[Sophie Gonzales]] | | 1920-01-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1995-01-01 | |- | style='text-align:right'| 3073 | [[:d:Q58484308|Q58484308]] | [[Laura Masvidal]] | [[Barcelona]] | 1966 | [[España]] | | [[Ficheiro:Diada Nacional 11 de setembre 2019 190911 37354 dc (48727081946) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3074 | [[:d:Q58739131|Q58739131]] | [[Kristina Lunz]] | [[Reckendorf]] | 1989 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Re-publica 22 - Tag 3 (52134891777) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3075 | [[:d:Q58782379|Q58782379]] | [[Heraa Hashmi]] | | 1997-08-25 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3076 | [[:d:Q58806802|Q58806802]] | [[Helen Lowe]] | | 1897-12-10 | | 1997-11-06 | |- | style='text-align:right'| 3077 | [[:d:Q58887998|Q58887998]] | [[Maria Dudycz]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 3078 | [[:d:Q58915700|Q58915700]] | [[Xiomara Diaz]] | | | [[Nicaragua]] | | |- | style='text-align:right'| 3079 | [[:d:Q58915901|Q58915901]] | [[Chidera Eggerue]] | | 1994-12 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Chidera Eggerue November 2017.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3080 | [[:d:Q58915989|Q58915989]] | [[Shrouk El-Attar]] | [[Alexandría]] | 1994 | [[Exipto]] | | |- | style='text-align:right'| 3081 | [[:d:Q58916142|Q58916142]] | [[Nicole Evans]] | [[Nova Zelandia]] | 1974 | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 3082 | [[:d:Q58916342|Q58916342]] | [[Mitra Farazandeh]] | [[Hashtpar]] | 1976 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 3083 | [[:d:Q58917571|Q58917571]] | [[Marie Laguerre]] | [[Saint-Cyr-l'École]] | 1996-02-22 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Portrait Marie Laguerre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3084 | [[:d:Q58918163|Q58918163]] | [[Joseline Esteffanía Velásquez Morales]] | | | [[Guatemala]] | | |- | style='text-align:right'| 3085 | [[:d:Q58918440|Q58918440]] | [[Darlene Naponse]] | | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 3086 | [[:d:Q58919126|Q58919126]] | [[Shaparak Shajarizadeh]] | [[Irán]] | 1973 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 3087 | [[:d:Q58919922|Q58919922]] | [[Nargis Taraki]] | [[Ghazni]] | 1997 | [[Afganistán]] | | |- | style='text-align:right'| 3088 | [[:d:Q58920621|Q58920621]] | [[Tashi Zangmo]] | [[Wamrong]] | 1963 | [[Bután]] | | |- | style='text-align:right'| 3089 | [[:d:Q58920868|Q58920868]] | [[T. Jane Zelikova]] | [[Ucraína]] | 1978-03-24 | | | |- | style='text-align:right'| 3090 | [[:d:Q58923921|Q58923921]] | [[Noelani Goodyear-Ka'opua]] | [[Kalihi]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3091 | [[:d:Q58980387|Q58980387]] | [[Alejandra Pérez Núñez]] | [[Punta Arenas]] | 1972 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 3092 | [[:d:Q59180935|Q59180935]] | [[Trisha Shetty]] | [[Bombai]] | 1990-09-16 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3093 | [[:d:Q59193362|Q59193362]] | [[Darlene Pagano]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3094 | [[:d:Q59244047|Q59244047]] | [[Christine Brisset]] | [[Chagny]] | 1898-07-07 | [[Francia]] | 1993-01-11 | |- | style='text-align:right'| 3095 | [[:d:Q59269024|Q59269024]] | [[Estelle Sternberger]] | [[Cincinnati]] | 1886-07-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1971-12-23 | [[Ficheiro:Estelle Sternberger.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3096 | [[:d:Q59287785|Q59287785]] | [[Erna Patak]] | [[Brno]] | 1871-11-04 | [[Austria]]<br/>[[Israel]] | 1955 | [[Ficheiro:Erna Patak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3097 | [[:d:Q59288092|Q59288092]] | [[Dorcelina Folador]] | [[Guaporema]] | 1963-07-27 | [[Brasil]] | 1999-10-30 | |- | style='text-align:right'| 3098 | [[:d:Q59304526|Q59304526]] | [[Sammy Woodhouse]] | | 1985 | [[Inglaterra]] | | [[Ficheiro:Sammy Woodhouse 2024.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3099 | [[:d:Q59306105|Q59306105]] | [[Nancy Valverde]] | | 1932-03-06 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-03-25 | |- | style='text-align:right'| 3100 | [[:d:Q59423244|Q59423244]] | [[Jamira Burley]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jamira Burley - 2018 (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3101 | [[:d:Q59454424|Q59454424]] | [[Wendy Bowman]] | [[Sydney]] | 1934 | [[Australia]] | 2023-07-26 | |- | style='text-align:right'| 3102 | [[:d:Q59525208|Q59525208]] | [[Denise Coia]] | [[Glasgow]] | 1952-06-04 | [[Reino Unido]] | 2020-04-09 | |- | style='text-align:right'| 3103 | [[:d:Q59532567|Q59532567]] | [[Miriam Cendrars]] | [[Hove]] | 1919-12-23 | [[Francia]] | 2018-06-21 | |- | style='text-align:right'| 3104 | [[:d:Q59533553|Q59533553]] | [[Joke Kniesmeyer]] | | 1948 | | 2008 | [[Ficheiro:Joke Kniesmeijer in 1984.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3105 | [[:d:Q59535447|Q59535447]] | [[Jacline Mouraud]] | [[Guérande]] | 1967-04-24 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Jacline Mouraud (52074747716) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3106 | [[:d:Q59567246|Q59567246]] | [[Siham Anglo]] | | 1961 | [[Sudán]] | | |- | style='text-align:right'| 3107 | [[:d:Q59576619|Q59576619]] | [[Chelagat Mutai]] | [[Nandi County]] | 1949-01-29 | [[Kenya]] | 2013-07-06 | [[Ficheiro:Chelagat Mutai.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3108 | [[:d:Q59581128|Q59581128]] | [[Hawa Jah Al Rasoul]] | [[Ar Rahad]] | 1926-01-01 | [[Sudán]] | 2012-12-10 | |- | style='text-align:right'| 3109 | [[:d:Q59628666|Q59628666]] | [[Helena Cidade Moura]] | | 1924 | [[Portugal]] | 2012-07-20 | |- | style='text-align:right'| 3110 | [[:d:Q59634637|Q59634637]] | [[Célia Xakriabá]] | [[São João das Missões]] | 1989-05-10 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:2023-09-26 CPMI do 8 de Janeiro 02 (Célia Xakriabá).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3111 | [[:d:Q59656431|Q59656431]] | [[Harriet Bell Hayden]] | [[Kentucky]] | 1816<br/>1813 | [[Estados Unidos de América]] | 1893<br/>1893-12 | [[Ficheiro:Harriet Bell Hayden NMAH-JN2023-01970-000001 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3112 | [[:d:Q59663075|Q59663075]] | [[Susana Raffalli]] | [[Caracas]] | 20th century | [[Venezuela]] | | [[Ficheiro:Susana Raffalli.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3113 | [[:d:Q59698527|Q59698527]] | [[Esthela Acero]] | [[Cangahua]] | 1984-12-22 | [[Ecuador]] | | [[Ficheiro:Esthela Acero Lachimba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3114 | [[:d:Q59772746|Q59772746]] | [[Susan Potter]] | [[Leipzig]] | 1927-12-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-02-16 | |- | style='text-align:right'| 3115 | [[:d:Q59827215|Q59827215]] | [[Priscillia Ludosky]] | [[Clamart]] | 1985-11-04 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Persan, France Jul 20, 2019 02-36-59 PM (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3116 | [[:d:Q59916595|Q59916595]] | [[Hala Al-Dosari]] | | | [[Arabia Saudita]] | | [[Ficheiro:Mohammed bin Salman's Saudi Arabia A Deeper Look (26087330117).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3117 | [[:d:Q59924849|Q59924849]] | [[Afsana Lachaux]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3118 | [[:d:Q60028942|Q60028942]] | [[Christine Bakker-van Bosse]] | [[Historia urbana de Iacarta]] | 1884-06-17 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1973-06-08 | [[Ficheiro:BakkervanBosse.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3119 | [[:d:Q60029545|Q60029545]] | [[Alba Martínez Reche]] | [[Elx]] | 1997-12-17 | [[España]] | | [[Ficheiro:Alba Reche 40 Music Awards.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3120 | [[:d:Q60035890|Q60035890]] | [[Lois Wheeler Snow]] | [[Stockton]] | 1920-07-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-04-03 | |- | style='text-align:right'| 3121 | [[:d:Q60040656|Q60040656]] | [[Sidiga Washi]] | | 1955 | [[Sudán]] | 2018-10-03 | |- | style='text-align:right'| 3122 | [[:d:Q60059434|Q60059434]] | [[Kamla Mankekar]] | [[Lahore]] | 1928 | [[India]] | 2018 | |- | style='text-align:right'| 3123 | [[:d:Q60143479|Q60143479]] | [[Assa Traoré]] | [[9º distrito de París]] | 1985-01 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Assa Traoré - février 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3124 | [[:d:Q60182686|Q60182686]] | [[Paola Dell'Orto]] | [[Milán]] | 1935-07-20 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 3125 | [[:d:Q60184999|Q60184999]] | [[Yvonne Filiâtre]] | [[Aubervilliers]] | 1909-08-09 | [[Francia]] | 1999-12-01 | [[Ficheiro:Georges Brocard, Yvonne et Roland Filiatre.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3126 | [[:d:Q60191540|Q60191540]] | [[Janet Barrowman]] | [[Glasgow]] | 1879 | [[Reino Unido]] | 1955 | [[Ficheiro:Helen Crawfurd, Janet Barrowman, Margaret McPhun, Mrs A.A. Wilson, Frances McPhun, Nancy A. John and Annie Swan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3127 | [[:d:Q60194382|Q60194382]] | [[Naomi Wadler]] | [[Etiopía]] | 2006-10-16 | [[Etiopía]] | | [[Ficheiro:Naomi Wadler, May 2018.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3128 | [[:d:Q60196214|Q60196214]] | [[Nahla El Fatiha Naili]] | [[Hydra (Q1010749)|Hydra]] | 1986-11-14 | [[Alxeria]] | | [[Ficheiro:Nahla El Fatiha Naili.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3129 | [[:d:Q60256913|Q60256913]] | [[Jill Ruckelshaus]] | [[Indianapolis, Indiana|Indianapolis]] | 1937 | | | [[Ficheiro:William Ruckelshaus Swearing In as EPA Administrator.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3130 | [[:d:Q60297289|Q60297289]] | [[Ángeles Flórez Peón]] | [[Blimea]] | 1918-11-17 | [[España]] | 2024-05-23 | [[Ficheiro:Ángeles Flórez Peón.webp|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3131 | [[:d:Q60313029|Q60313029]] | [[Sophie Areshian]] | [[Tbilisi]] | 1881 | [[Imperio Ruso]] | 1971 | [[Ficheiro:Rubina Areshian.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3132 | [[:d:Q60321502|Q60321502]] | [[Silvia Rodríguez Villamil]] | [[Montevideo]] | 1939 | [[Uruguai]] | 2003-08-17 | [[Ficheiro:Silvia Rodriguez Villamil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3133 | [[:d:Q60324613|Q60324613]] | [[Mamie Shields Pyle]] | [[Orange]] | 1866-02-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1949-12-22 | [[Ficheiro:Mamie Shields Pyle in 1919.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3134 | [[:d:Q60330114|Q60330114]] | [[Cristina Catalla]] | | 1954-06-19 | [[Filipinas]] | | [[Ficheiro:BantayogWall20181115Alternativity-92B.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3135 | [[:d:Q60330663|Q60330663]] | [[Jessica Sales]] | [[Manila]] | 1951-10-15 | [[Filipinas]] | | [[Ficheiro:BantayogWall20181115Alternativity-2000-2001-2002-2004-2005.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3136 | [[:d:Q60339803|Q60339803]] | [[Shikma Bressler]] | [[Haifa]] | 1980-07-10 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Shikma Bressler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3137 | [[:d:Q60377917|Q60377917]] | [[Monica Simpson]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3138 | [[:d:Q60458827|Q60458827]] | [[Paola De Gobbi]] | [[Venecia]] | 1968-11-25 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Paola De Gobbi ECSO 2017 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3139 | [[:d:Q60462420|Q60462420]] | [[Jeanne d'Arc Jutras]] | [[Sainte-Brigitte-des-Saults]] | 1927-02-14 | [[Canadá]] | 1992-06-07 | |- | style='text-align:right'| 3140 | [[:d:Q60464540|Q60464540]] | [[Samdy Camila Godoy]] | | | [[Venezuela]] | | [[Ficheiro:Firma Sandy Camila godoy.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3141 | [[:d:Q60475997|Q60475997]] | [[Wanda de Kanter]] | [[A Haia]] | 1959-05-04 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:WandaDeKanter2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3142 | [[:d:Q60480458|Q60480458]] | [[Esther Carstensen]] | [[Skodsborg]] | 1873-08-10 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 1955-12-12 | |- | style='text-align:right'| 3143 | [[:d:Q60486984|Q60486984]] | [[Susanne Dagen]] | [[Dresden]] | 1972 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Susanne Dagen.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3144 | [[:d:Q60487880|Q60487880]] | [[Pura Velarde]] | [[Don Benito]] | 1947 | [[España]] | | [[Ficheiro:Pura Velarde.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3145 | [[:d:Q60502416|Q60502416]] | [[Leticia Teleguario]] | | 20th century | [[Guatemala]] | | [[Ficheiro:Leticia Teleguario1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3146 | [[:d:Q60539206|Q60539206]] | [[Ajomuzu Collette Bekaku]] | | 1975-09-23 | [[Camerún]] | | |- | style='text-align:right'| 3147 | [[:d:Q60539445|Q60539445]] | [[Paquita Alcoceba]] | [[Sodupe]] | 1950 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3148 | [[:d:Q60556766|Q60556766]] | [[Melisa Domínguez Ruiz]] | [[Alovera]] | 1989 | [[España]] | | [[Ficheiro:(Melisa Domínguez Ruiz) Manifestación neonazi en Madrid 2016 (Canal InfoLibre) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3149 | [[:d:Q60574853|Q60574853]] | [[Mariam Abu Daqqa]] | [[Abasan al-Kabira]] | 1952-07-23 | [[Estado de Palestina]] | | |- | style='text-align:right'| 3150 | [[:d:Q60585412|Q60585412]] | [[Lori Alhadeff]] | [[Hillsborough Township]] | 1975-02-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3151 | [[:d:Q60601228|Q60601228]] | [[Ahla Akram]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3152 | [[:d:Q60601850|Q60601850]] | [[Julia Alimova]] | [[Tobolsk]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3153 | [[:d:Q60601864|Q60601864]] | [[Eve Sacks]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3154 | [[:d:Q60605627|Q60605627]] | [[Wafa Khalifa]] | [[Jeddah]] | 1981-06-19 | [[Arabia Saudita]] | 2022-09-01 | |- | style='text-align:right'| 3155 | [[:d:Q60607301|Q60607301]] | [[Victoria Gugenheim]] | | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Victoria Gugenheim.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3156 | [[:d:Q60607852|Q60607852]] | [[Sarah Peace]] | | | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 3157 | [[:d:Q60609952|Q60609952]] | [[Saru Rana]] | [[Chandigarh]] | 1979 | [[India]]<br/>[[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 3158 | [[:d:Q60664813|Q60664813]] | [[Harriet Redmond]] | [[St. Louis]] | 1862 | [[Estados Unidos de América]] | 1952-06-27 | [[Ficheiro:Harriet "Hattie" Redmond.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3159 | [[:d:Q60678805|Q60678805]] | [[Teresa Shook]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3160 | [[:d:Q60694371|Q60694371]] | [[Barbara Anderson]] | | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-04-08 | |- | style='text-align:right'| 3161 | [[:d:Q60695598|Q60695598]] | [[Soraya Chemaly]] | [[Florida, Estados Unidos de América|Florida]] | 1966 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Bahamas]] | | [[Ficheiro:Annual Membership Meeting 2017 9832 3 - Soraya Chemaly.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3162 | [[:d:Q60735758|Q60735758]] | [[Niemat Kuku]] | | | [[Sudán]] | | |- | style='text-align:right'| 3163 | [[:d:Q60759558|Q60759558]] | [[Lady Gladys Mary Broughton Chatterjee]] | [[Ujjain]] | 1883 | [[Reino Unido]] | 1969 | [[Ficheiro:Gladys Chatterjee in 1925 by Bassano Ltd.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3164 | [[:d:Q60770860|Q60770860]] | [[Menaka Guruswamy]] | [[Hyderabad]] | 1974-11-27 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3165 | [[:d:Q60772340|Q60772340]] | [[Grace Paterson]] | [[Glasgow]] | 1843 | [[Reino Unido]] | 1925 | |- | style='text-align:right'| 3166 | [[:d:Q60793565|Q60793565]] | [[Bertha Cave]] | [[Sundridge]] | 1881-11-14 | [[Reino Unido]] | 1951 | [[Ficheiro:Cave, Bertha (Tatler) crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3167 | [[:d:Q60793591|Q60793591]] | [[Theodora Llewelyn Davies]] | [[Birkenhead]] | 1898 | [[Reino Unido]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 3168 | [[:d:Q60834537|Q60834537]] | [[Marcelle Renson]] | [[Bruxelas]] | 1894-03-15 | [[Bélxica]] | 1988-03-30 | |- | style='text-align:right'| 3169 | [[:d:Q60837636|Q60837636]] | [[Małgorzata Gośniowska-Kola]] | | 1963-12-07 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Małgorzata Gośniowska-Kola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3170 | [[:d:Q60918217|Q60918217]] | [[Safiatu Singhateh]] | [[Gambia]] | 20th century | [[Gambia]] | | |- | style='text-align:right'| 3171 | [[:d:Q60967267|Q60967267]] | [[Rosalinda Avila Selvas]] | | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 3172 | [[:d:Q60976310|Q60976310]] | [[Simone Prelle]] | [[Saint-Denis-de-Cabanne]] | 1921-05-31 | [[Francia]] | 2012-09-17 | |- | style='text-align:right'| 3173 | [[:d:Q61002925|Q61002925]] | [[Humuani Alaga]] | [[Ibadan]] | 1900 | [[Nixeria]] | 1993 | |- | style='text-align:right'| 3174 | [[:d:Q61059170|Q61059170]] | [[Margarida de Descatllar]] | [[Clermont-Pouyguillès]] | 1906 | | 2000-02-23 | |- | style='text-align:right'| 3175 | [[:d:Q61066115|Q61066115]] | [[Kausalya Shankar]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3176 | [[:d:Q61069530|Q61069530]] | [[Gutmann Hedvig]] | | 1842 | [[Hungría]] | 1921-07-24 | |- | style='text-align:right'| 3177 | [[:d:Q61079042|Q61079042]] | [[Elisabeth Scheller]] | [[Berlín]] | 1977 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:EllisabethScheller500x374.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3178 | [[:d:Q61082303|Q61082303]] | [[Hellen Kijo-Bisimba]] | [[Rexión do Kilimanjaro]] | 1954 | [[Tanzania]] | | |- | style='text-align:right'| 3179 | [[:d:Q61110438|Q61110438]] | [[Mare Mätas]] | [[Kihnu]] | 1975-06-04 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Mare Mätas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3180 | [[:d:Q61126120|Q61126120]] | [[Valentina Pellizzer]] | | | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 3181 | [[:d:Q61182331|Q61182331]] | [[Yvonne Blenkinsop]] | | 1938-05-19 | [[Reino Unido]] | 2022-04-24 | |- | style='text-align:right'| 3182 | [[:d:Q61306794|Q61306794]] | [[Margherita Ancona]] | [[Palermo]] | 1881-09-03 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1966 | [[Ficheiro:Margherita Ancona (retouched).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3183 | [[:d:Q61314750|Q61314750]] | [[Sacramento Burgos]] | [[Cazalilla]] | 1955-05-03 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3184 | [[:d:Q61368221|Q61368221]] | [[Bérénice Hebenstreit]] | [[Viena]] | 1987 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 3185 | [[:d:Q61414361|Q61414361]] | [[Anna Saliente]] | [[Barcelona]] | 1991-08-28 | [[España]] | | [[Ficheiro:(Anna Saliente) La CUP a l'acte del 6 de setembre al Carmel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3186 | [[:d:Q61440004|Q61440004]] | [[Hadja Idrissa Bah]] | [[Conakry]] | 1999-08-23 | [[Guinea]] | | [[Ficheiro:Hadja idrissa Bah.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3187 | [[:d:Q61455920|Q61455920]] | [[Alice Schiavoni Bosio]] | [[Florencia]] | 1871-03-12 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1931-01-24 | |- | style='text-align:right'| 3188 | [[:d:Q61456063|Q61456063]] | [[Eugènia Pascual Puig]] | [[Xirona]] | 1975-03-10 | [[España]] | | [[Ficheiro:Presentació de les al·legacions al PDU de la Costa Brava 05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3189 | [[:d:Q61483351|Q61483351]] | [[Achol Jok Mach]] | [[Sudán]] | 1984 | [[Sudán do Sur]]<br/>[[Canadá]] | | [[Ficheiro:-rp17 - Tag 3 (34570805655) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3190 | [[:d:Q61483367|Q61483367]] | [[Ciara Sherlock]] | | | [[Ireland]] | | [[Ficheiro:Impressions of -rpDUB - Day 1 (37183479365).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3191 | [[:d:Q61484629|Q61484629]] | [[Paula Witkam]] | [[Leiden]] | 1949 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1985-02 | [[Ficheiro:Paula Witkam (links) en Marga Heynsbroek bij aankomst Schiphol na in Israel geva, Bestanddeelnr 927-5960.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3192 | [[:d:Q61511702|Q61511702]] | [[Sadie L. Adams]] | [[Staunton]] | 1872-02-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1945-07-30 | [[Ficheiro:Sadie Lewis Adams.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3193 | [[:d:Q61596608|Q61596608]] | [[Julie Dachez]] | | 1985-02-05 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Julie Dachez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3194 | [[:d:Q61629403|Q61629403]] | [[Yusra al-Barbari]] | [[Gaza, Palestina|Gaza]] | 1923-04-15 | [[Estado de Palestina]] | 2009-05-13 | |- | style='text-align:right'| 3195 | [[:d:Q61642517|Q61642517]] | [[Lizzie Weeks]] | [[Washington, D.C.]] | 1879 | [[Estados Unidos de América]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 3196 | [[:d:Q61669131|Q61669131]] | [[Rona Bailey]] | [[Whanganui]] | 1914 | | 2005 | [[Ficheiro:Rona Bailey Breaker Bay (MB) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3197 | [[:d:Q61677475|Q61677475]] | [[Christina F. Lewis]] | [[San Fernando]] | 1919 | [[British West Indies]] | 1974-11-21 | |- | style='text-align:right'| 3198 | [[:d:Q61685617|Q61685617]] | [[Jay Kamara-Fredrick]] | [[Shepherd's Bush]] | 1974-12 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Jay Kamara-Fredrick.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3199 | [[:d:Q61694830|Q61694830]] | [[Sarina Nowak]] | [[Bohlsen]] | 1993-12-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3200 | [[:d:Q61743334|Q61743334]] | [[Antonia Pérez Padín]] | [[Ceuta]] | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3201 | [[:d:Q61771339|Q61771339]] | [[Edris Allan]] | [[Linstead]] | 1909-04-19 | [[British West Indies]]<br/>[[Xamaica]] | 1995-05-16 | |- | style='text-align:right'| 3202 | [[:d:Q61818912|Q61818912]] | [[Mariana Valente]] | | | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Mariana Valente.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3203 | [[:d:Q61822912|Q61822912]] | [[Guadalupe Vázquez Luna]] | [[Estado de Chiapas|Chiapas]] | 1987-08-28 | [[México]] | | [[Ficheiro:Guadalupe Vázquez Luna 1.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3204 | [[:d:Q61831879|Q61831879]] | [[Irene Moorman Blackstone]] | [[Virxinia]] | 1872-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Irene L. Moorman.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3205 | [[:d:Q61850010|Q61850010]] | [[Lily Lau Lee Lee]] | [[Hong Kong]] | 1966-12-28 | [[Hong-Kong británico]] | | |- | style='text-align:right'| 3206 | [[:d:Q61857059|Q61857059]] | [[Cindy Sage]] | | 1957-02-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3207 | [[:d:Q61861515|Q61861515]] | [[M. Cravath Simpson]] | [[Cumberland]] | 1860-12-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1945-05-19 | [[Ficheiro:M. Cravath Simpson, 1910.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3208 | [[:d:Q61885794|Q61885794]] | [[Rana Ahmad]] | [[Riad]] | 1985 | [[Siria]] | | [[Ficheiro:Autorin Rana Ahmad Lesung in Oberwesel 2018 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3209 | [[:d:Q61902691|Q61902691]] | [[Alex Tejería]] | [[Larraul]] | 1932 | [[Uruguai]] | 2019-02-22 | |- | style='text-align:right'| 3210 | [[:d:Q61907028|Q61907028]] | [[Jessamyn Stanley]] | | 1987-06-27 | | | [[Ficheiro:Jessamyn Stanley receiving Tribeca Disruptive Innovation award.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3211 | [[:d:Q61934599|Q61934599]] | [[Petra Laiti]] | [[Inari]] | 1995-06-30 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Petra Laiti 6JAN2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3212 | [[:d:Q61967589|Q61967589]] | [[Manorama Khatua]] | | | [[India]] | | [[Ficheiro:Manoram Khatua.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3213 | [[:d:Q61996517|Q61996517]] | [[Carol Orzel]] | [[Filadelfia]] | 1959-04-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-02-26 | |- | style='text-align:right'| 3214 | [[:d:Q61996536|Q61996536]] | [[Aissa Doumara Ngatansou]] | [[Camerún]] | 1972 | [[Camerún]] | | |- | style='text-align:right'| 3215 | [[:d:Q61999077|Q61999077]] | [[Jolene Marie Rotinsulu]] | [[Santa Ana, Estados Unidos|Santa Ana]] | 1996-05-15 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Jolene Marie Cholock-Rotinsulu at Miss International 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3216 | [[:d:Q62004523|Q62004523]] | [[Blanca Lydia Trejo]] | [[Estado de Chiapas|Chiapas]] | 1906-02-25 | [[México]] | 1970-09-27 | |- | style='text-align:right'| 3217 | [[:d:Q62004850|Q62004850]] | [[Nina Gualinga]] | [[Sarayaku]] | 1993-06 | [[Ecuador]] | | [[Ficheiro:Nina Gualinga Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3218 | [[:d:Q62007100|Q62007100]] | [[Lindsay N. Sabadosa]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3219 | [[:d:Q62010311|Q62010311]] | [[Kiyémis]] | [[París]] | 1993 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Kiyémis à Genève - 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3220 | [[:d:Q62017179|Q62017179]] | [[Joan Maynard]] | [[Brooklyn]] | 1928-08-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-01-22 | |- | style='text-align:right'| 3221 | [[:d:Q62018949|Q62018949]] | [[Ilaria Cucchi]] | [[Roma]] | 1974-06-22 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Ilaria Cucchi datisenato 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3222 | [[:d:Q62023196|Q62023196]] | [[Marta Gómez Lahoz]] | [[Madrid]] | 1967 | [[España]] | | [[Ficheiro:(Marta Gómez Lahoz) Madrid estrena un espacio cultural diseñado expresamente para niñas, niños y adolescentes 05 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3223 | [[:d:Q62025646|Q62025646]] | [[Kirsten Fiedler]] | | | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Kirsten Fiedler bei "Das ist Netzpolitik!" 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3224 | [[:d:Q62026379|Q62026379]] | [[Nicole Hernandez Hammer]] | [[Guatemala]] | | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Guatemala]] | | |- | style='text-align:right'| 3225 | [[:d:Q62034722|Q62034722]] | [[Gitti Vasicek]] | [[Viena]] | 1959-06-15 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Gitti Vasicek 1623.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3226 | [[:d:Q62035173|Q62035173]] | [[Louise Elisabeth van Groningen]] | [[Blangkejeren]] | 1929-03-15 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2022-12-30 | [[Ficheiro:Wies v Groningen foto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3227 | [[:d:Q62071123|Q62071123]] | [[Andrea Hedegaard]] | | 1887-12-30 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 1967-08-14 | |- | style='text-align:right'| 3228 | [[:d:Q62076449|Q62076449]] | [[Barbie Itungo Kyagulanyi]] | [[Ntungamo District]] | 1985-09-07 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 3229 | [[:d:Q62080089|Q62080089]] | [[María Isabel Pozueta Fernández]] | [[Altsasu]] | 1965-09-21 | [[España]] | | [[Ficheiro:Bel Pozueta (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3230 | [[:d:Q62085476|Q62085476]] | [[Midori Fujii]] | | | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 3231 | [[:d:Q62128038|Q62128038]] | [[Valérie Rey-Robert]] | [[Lión]] | 1975-12-16 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Valerie-Rey-Robert.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3232 | [[:d:Q62272920|Q62272920]] | [[Simone Gillot]] | [[Sigy-en-Bray]] | 1912-04-05 | [[Francia]] | 2008-03-25 | |- | style='text-align:right'| 3233 | [[:d:Q62284560|Q62284560]] | [[Elizabeth Riley]] | | 1792 | | | |- | style='text-align:right'| 3234 | [[:d:Q62479316|Q62479316]] | [[Ivonne Ramírez Ramírez]] | [[Ciudad Juárez]] | 1980-06-04 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 3235 | [[:d:Q62479326|Q62479326]] | [[Sonia Madrigal]] | [[Concello de Nezahualcóyotl|Nezahualcóyotl]] | 1978-09-26 | [[México]] | | [[Ficheiro:Sonia Madrigal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3236 | [[:d:Q62566449|Q62566449]] | [[Brittany Pettibone]] | | 1992-10-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Brittany Pettibone.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3237 | [[:d:Q62567006|Q62567006]] | [[Carla Reemtsma]] | [[Berlín]] | 1998-04-03 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:2022-08-29-Carla Reemtsma-hart aber fair-0017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3238 | [[:d:Q62567268|Q62567268]] | [[Bélgica Adela Mirabal Reyes]] | | 1925-03-01 | [[República Dominicana]] | 2014-02-01 | |- | style='text-align:right'| 3239 | [[:d:Q62567334|Q62567334]] | [[Marianela Pinales]] | [[Distrito Nacional]] | 1972-01-09 | [[República Dominicana]] | | [[Ficheiro:Marianela Pinales perfil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3240 | [[:d:Q62572509|Q62572509]] | [[Swarup Rani Nehru]] | [[Delhi]] | 1868 | | 1938-01 | [[Ficheiro:Swarup Rani 1894 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3241 | [[:d:Q62592486|Q62592486]] | [[Carmen Juares]] | [[Alianza]] | 1986 | [[Honduras]]<br/>[[España]] | | [[Ficheiro:Carmen Juares.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3242 | [[:d:Q62632680|Q62632680]] | [[AnnMarie Wolpe]] | | 1930-12-01 | [[Suráfrica]] | 2018-02-14 | |- | style='text-align:right'| 3243 | [[:d:Q62672106|Q62672106]] | [[Autumn Peltier]] | [[Wikwemikong Unceded Indian Reserve 26]] | 2004-09-27 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Autumn Peltier.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3244 | [[:d:Q62681645|Q62681645]] | [[Hilda Saeed]] | | 1936 | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 3245 | [[:d:Q62689934|Q62689934]] | [[Aya Chebbi]] | [[Dahmani]] | 1988 | [[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Aya Chebbi Speech at the United Nations UN Women 2015, CSW59 - Mar 27, 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3246 | [[:d:Q62713307|Q62713307]] | [[Galina Rymbu]] | [[Omsk]] | 1990-07-20 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Galina Rymbu.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3247 | [[:d:Q62716141|Q62716141]] | [[Paulina Arpasi]] | | 1965-12-19 | [[Perú]] | | |- | style='text-align:right'| 3248 | [[:d:Q62732259|Q62732259]] | [[Faiza Shaheen]] | [[Leytonstone]] | 1983 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:(Faiza Shaheen) 21st century leadership. Panel discussion. Meaning 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3249 | [[:d:Q62769641|Q62769641]] | [[Rosa Panduro]] | [[Requena]] | 1918-12-01 | [[Perú]] | 1989-11-11 | [[Ficheiro:Rosa Panduro Ramírez de Peña Herrera.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3250 | [[:d:Q62780319|Q62780319]] | [[Dora Mayer]] | [[Hamburgo]] | 1868-03-12 | [[Perú]] | 1959-01-07 | [[Ficheiro:Dora Mayer a los 35 años.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3251 | [[:d:Q62837809|Q62837809]] | [[Olivia Arévalo]] | [[Ucayali Department]] | 1937-02 | [[Perú]] | 2018-04-19 | [[Ficheiro:Olivia Arévalo en 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3252 | [[:d:Q62847274|Q62847274]] | [[Estéfany Grajales]] | [[Rionegro, Antioquia|Rionegro]] | 1988-07-09 | [[Colombia]] | | [[Ficheiro:Estefany Grajales.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3253 | [[:d:Q62995393|Q62995393]] | [[Amneris Perusín]] | [[Tres Arroyos]] | 20th century | [[Arxentina]] | 2015-07-05 | [[Ficheiro:Amneris Perusín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3254 | [[:d:Q63089613|Q63089613]] | [[Francesca Brivio]] | [[Lima]] | 1978-12-12 | [[Perú]] | | |- | style='text-align:right'| 3255 | [[:d:Q63101221|Q63101221]] | [[Ivy Barley]] | No/unknown value | No/unknown value | [[Ghana]] | | [[Ficheiro:Ivy Barley at rePublica Accra,Ghana 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3256 | [[:d:Q63108492|Q63108492]] | [[Maria Falcone]] | [[Palermo]] | 1936-04-30 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Maria Falcone Presidente Fondazione Falcone.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3257 | [[:d:Q63117898|Q63117898]] | [[Zamzam Ibrahim]] | [[Suecia]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 3258 | [[:d:Q63119454|Q63119454]] | [[Clotilde Pérez García]] | [[Ciudad Victoria]] | 1917-01-09 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[México]] | 2003-05-23 | |- | style='text-align:right'| 3259 | [[:d:Q63126345|Q63126345]] | [[Alaa Salah]] | [[Khartún]] | 1997-03-09 | [[Sudán]] | | |- | style='text-align:right'| 3260 | [[:d:Q63166267|Q63166267]] | [[Joan Jones]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1939-09-26 | [[Canadá]] | 2019-04-01 | |- | style='text-align:right'| 3261 | [[:d:Q63183189|Q63183189]] | [[Abigail de Paiva Cruz]] | [[Porto, Portugal|Porto]] | 1883-04-28 | [[Portugal]]<br/>[[Reino de Portugal]] | 1944-10-08 | [[Ficheiro:Abigail de Paiva Cruz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3262 | [[:d:Q63184741|Q63184741]] | [[Ida M. Bowman Becks]] | [[Armstrong]] | 1880 | [[Estados Unidos de América]] | 1953 | [[Ficheiro:Ida M. Bowman Becks.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3263 | [[:d:Q63184743|Q63184743]] | [[Anna Puglisi]] | [[Palermo]] | 1939 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]]<br/>[[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 3264 | [[:d:Q63197811|Q63197811]] | [[Paola Yanez]] | [[Departamento de La Paz, Bolivia|Departamento de La Paz]] | 20th century | [[Bolivia]] | | [[Ficheiro:Paola Yañez en el Foro feminista 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3265 | [[:d:Q63214770|Q63214770]] | [[Manuela Díez Jiménez]] | [[Santa Cruz del Seibo]] | 1786-06-26 | [[República Dominicana]] | 1858-12-31 | [[Ficheiro:Santo Domingo - Parque Independencia 1467.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3266 | [[:d:Q63214868|Q63214868]] | [[Ana Valverde]] | [[Santiago de los Caballeros]] | 1798 | [[República Dominicana]] | 1864-11-20 | |- | style='text-align:right'| 3267 | [[:d:Q63238093|Q63238093]] | [[Anne Isabella Robertson]] | | 1835 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1910-04-21 | |- | style='text-align:right'| 3268 | [[:d:Q63246951|Q63246951]] | [[Sofia Mendoza]] | [[Fillmore]] | 1934-12-22 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-03-14 | |- | style='text-align:right'| 3269 | [[:d:Q63247858|Q63247858]] | [[Patricia Giggans]] | | 1944-10-25 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3270 | [[:d:Q63253994|Q63253994]] | [[Basma Khalfaoui]] | [[El Kef]] | 1970-08-20 | [[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Basma Khalfaoui.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3271 | [[:d:Q63255994|Q63255994]] | [[Júlia Taurinyà]] | [[Perpiñán]] | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 3272 | [[:d:Q63284702|Q63284702]] | [[Helen Knott]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 3273 | [[:d:Q63285264|Q63285264]] | [[Rocío San Miguel]] | [[Caracas]] | 1966-05-06 | [[Venezuela]]<br/>[[España]] | | [[Ficheiro:Rocio San Miguel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3274 | [[:d:Q63314260|Q63314260]] | [[Pauline Opango]] | [[Wembo-Nyama]] | 1937-01-01 | [[República Democrática do Congo]] | 2014-12-23 | |- | style='text-align:right'| 3275 | [[:d:Q63349289|Q63349289]] | [[Amika George]] | | 1999-10-04 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3276 | [[:d:Q63349803|Q63349803]] | [[Katherine Hughes]] | [[Emerald]] | 1876-11-12 | [[Canadá]] | 1925-04-26 | [[Ficheiro:Katherine Hughes (activist).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3277 | [[:d:Q63364053|Q63364053]] | [[Giorgia Linardi]] | [[Como]] | 1990 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Giorgialinardi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3278 | [[:d:Q63372728|Q63372728]] | [[Séfora Vargas]] | [[Sevilla]] | 1980-03-17 | [[España]] | | [[Ficheiro:Séfora Vargas (2019).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3279 | [[:d:Q63385723|Q63385723]] | [[Connie Matthews]] | [[Saint Ann Parish]] | 1943-08-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1993 | |- | style='text-align:right'| 3280 | [[:d:Q63413590|Q63413590]] | [[Montserrat Juvanteny Juvanteny]] | [[Joanetes]] | 1944 | [[España]] | | [[Ficheiro:Montserrat Juvanteny Juvanteny.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3281 | [[:d:Q63413645|Q63413645]] | [[Jex Blackmore]] | [[Southfield]]<br/>[[Detroit]] | 1986-07-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Unmother front Blackmore 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3282 | [[:d:Q63486245|Q63486245]] | [[Fannie Cook]] | [[St. Charles]] | 1893-10-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1949-08-25 | [[Ficheiro:Fannie Frank Cook 1914 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3283 | [[:d:Q63494186|Q63494186]] | [[Anastasia Melnichenko]] | [[Haivoron]] | 1984-07-30<br/>1984 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 3284 | [[:d:Q63609674|Q63609674]] | [[Berhan Taye]] | | | [[Etiopía]] | | [[Ficheiro:Re publica 19 - Day 1 (32847461207).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3285 | [[:d:Q63609700|Q63609700]] | [[Aïda Khemiri]] | | | [[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Re publica 19 - Day 1 (33911301938) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3286 | [[:d:Q63615059|Q63615059]] | [[Magaly Quintana]] | [[Managua]] | 1952-05-28 | [[Nicaragua]] | 2019-05-05 | [[Ficheiro:Magaly Quintana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3287 | [[:d:Q63683620|Q63683620]] | [[Cecilia Pezet]] | [[Cidade de México]] | 1953 | [[México]] | | [[Ficheiro:Cecilia Blanchet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3288 | [[:d:Q63759289|Q63759289]] | [[Silvia Barquero Nogales]] | | | [[España]] | | [[Ficheiro:Silvia Barquero en la manifestación del PACMA contra la tauromaquia (10-9-2016) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3289 | [[:d:Q63823968|Q63823968]] | [[Katie Booth]] | [[Gulfport]] | 1907-05-23 | [[Estados Unidos de América]] | 2005 | |- | style='text-align:right'| 3290 | [[:d:Q63848014|Q63848014]] | [[Hagit Keysar]] | | 1976 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Re publica faces 2019 (47015206634).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3291 | [[:d:Q63856898|Q63856898]] | [[Veronica Monet]] | | 1960-04-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3292 | [[:d:Q63872558|Q63872558]] | [[Nazha El Khalidi]] | [[O Aaiún]] | 1991-12-27 | [[Marrocos]] | | [[Ficheiro:Nazha El Khalidi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3293 | [[:d:Q63882527|Q63882527]] | [[Martha Violet Ball]] | [[Boston]] | 1811-05-17 | [[Estados Unidos de América]] | 1894-12-22 | |- | style='text-align:right'| 3294 | [[:d:Q63921681|Q63921681]] | [[Fina Rubio Serrano]] | [[Alhama de Murcia]] | 1953 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3295 | [[:d:Q63953009|Q63953009]] | [[Conchi Arnal Claro]] | [[Tánxer]] | 1950 | [[España]] | | [[Ficheiro:Conchi Arnal Claro.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3296 | [[:d:Q63995788|Q63995788]] | [[Henriette Bonna]] | [[Xenebra, Suíza|Xenebra]] | 1510 | [[Suíza]] | 1537 | [[Ficheiro:100Elles 12.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3297 | [[:d:Q63997948|Q63997948]] | [[Maya Vishwakarma]] | [[Narsinghpur]] | 1982-10-13 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3298 | [[:d:Q64006382|Q64006382]] | [[Rose Kerrigan]] | [[Dublín]] | 1903-02-11 | [[Reino Unido]] | 1995-07-10 | |- | style='text-align:right'| 3299 | [[:d:Q64009473|Q64009473]] | [[Joanna Walsh]] | [[Reino Unido]] | 1970-05-24 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3300 | [[:d:Q64010437|Q64010437]] | [[Angelina Immanuel]] | [[Ondangwa]] | 1992 | [[Namibia]] | | |- | style='text-align:right'| 3301 | [[:d:Q64019705|Q64019705]] | [[Djaimila Pereira de Almeida]] | [[Luanda]] | 1982 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 3302 | [[:d:Q64020462|Q64020462]] | [[Saadia Mosbah]] | [[Tunes]] | 1960 | [[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Saadia Mosbah 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3303 | [[:d:Q64021705|Q64021705]] | [[Blanche Bilongo]] | [[Monatélé]] | 1976-01-26 | [[Camerún]] | | |- | style='text-align:right'| 3304 | [[:d:Q64030783|Q64030783]] | [[Sabin Muzaffar]] | [[Karachi]] | | [[Paquistán]] | | [[Ficheiro:Anankes Sabin Muzaffar (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3305 | [[:d:Q64031665|Q64031665]] | [[Theresa Burroughs]] | | 1929 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-05-22<br/>2019-05-21 | [[Ficheiro:Theresa Burroughs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3306 | [[:d:Q64063016|Q64063016]] | [[Aminata Touré]] | [[Conakry]] | 1952-12-12 | [[Guinea]] | 2022-01-12 | [[Ficheiro:Aminata Touré Maire.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3307 | [[:d:Q64160837|Q64160837]] | [[Howey Ou]] | | 2002-12-11 | [[República Popular da China]] | | [[Ficheiro:Howey Ou 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3308 | [[:d:Q64223798|Q64223798]] | [[Valentine Thomson]] | [[París]] | 1881-06-03 | [[Francia]] | 1944-01-15 | [[Ficheiro:Valentine Thomson, 1933 (retouched).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3309 | [[:d:Q64224943|Q64224943]] | [[Elvira Mondragón Sorribes]] | [[Eslida]] | 1939 | [[España]] | 2023-04-26 | |- | style='text-align:right'| 3310 | [[:d:Q64224979|Q64224979]] | [[Amelia Tiganus]] | [[Galați]] | 1984-03-11<br/>1984 | [[Romanía]] | | [[Ficheiro:Amelia Tiganus 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3311 | [[:d:Q64246930|Q64246930]] | [[Margaret Ray Wickens]] | [[Indianapolis, Indiana|Indianapolis]] | 1843-08-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1918-11-24 | [[Ficheiro:MARGARET R. WICKENS A woman of the century (page 781 crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3312 | [[:d:Q64352705|Q64352705]] | [[Jean Sindab]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1944-10-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1996-01-08 | [[Ficheiro:100Elles 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3313 | [[:d:Q64364339|Q64364339]] | [[Emma Schwarz]] | [[Smarano]] | 1914-06-27 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]]<br/>[[Italia]] | 1992-10-18 | |- | style='text-align:right'| 3314 | [[:d:Q64438319|Q64438319]] | [[Areta Koopu]] | [[Gisborne]] | 1941-03-08 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Areta Koopu DNZM.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3315 | [[:d:Q64502243|Q64502243]] | [[Dolores García-Negrete Ruiz Zarco]] | [[Alcalá la Real]] | 1886-04-08 | [[España]] | 1940-03-01 | |- | style='text-align:right'| 3316 | [[:d:Q64526424|Q64526424]] | [[Gemma Tarafa]] | [[Barcelona]] | 1971-06-19 | [[España]] | | [[Ficheiro:(Gemma Tarafa) Gemma Tarafa sobre el dret a la salut sexual i reproductiva (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3317 | [[:d:Q64541378|Q64541378]] | [[Thelma Cabrera]] | [[El Asintal]] | 1970-09-21 | [[Guatemala]] | | [[Ficheiro:Thelma Cabrera 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3318 | [[:d:Q64590261|Q64590261]] | [[Ella B. Kendrick]] | [[Plymouth]] | 1849-05-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1928 | [[Ficheiro:ELLA BAGNELL KENDRICK A woman of the century (page 443 crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3319 | [[:d:Q64685541|Q64685541]] | [[Annie Bradshaw]] | | 1863<br/>1859 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1938-05-23 | |- | style='text-align:right'| 3320 | [[:d:Q64685614|Q64685614]] | [[Kate Marion Cordeux]] | [[Westbury-on-Trym]] | 1862 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1962-10-06 | |- | style='text-align:right'| 3321 | [[:d:Q64685655|Q64685655]] | [[Nadage Dorée]] | | 1862 | [[Estados Unidos de América]] | 1950 | [[Ficheiro:Card Number 223, Nadage Doree, from the Actors and Actresses series (N145-7) issued by Duke Sons & Co. to promote Duke Cigarettes MET DP840398.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3322 | [[:d:Q64708109|Q64708109]] | [[Carolina Pulido]] | [[Madrid]] | 1975 | [[España]] | | [[Ficheiro:(Carolina Pulido) Aniorte inaugura el primer centro 24 horas para víctimas de violencia sexual en España (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3323 | [[:d:Q64732883|Q64732883]] | [[Nina Bahinskaja]] | [[Minsk]] | 1946-12-30 | [[Belarús]] | | [[Ficheiro:Nina bahinskaya Minsk 2020-09-27.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3324 | [[:d:Q64734866|Q64734866]] | [[Neela Vaswani]] | | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 3325 | [[:d:Q64759116|Q64759116]] | [[Kaitlin Bennett]] | [[Zanesville]] | 1995-10-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kaitlin Bennett at Rutgers University, 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3326 | [[:d:Q64764653|Q64764653]] | [[Kristina Marlen]] | | 20th century | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3327 | [[:d:Q64788028|Q64788028]] | [[Fatou Waggeh]] | | 20th century | [[Gambia]] | | |- | style='text-align:right'| 3328 | [[:d:Q64796809|Q64796809]] | [[Shira Ruderman]] | [[Rishon LeZion]] | 1978-11-10 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Israel]] | | [[Ficheiro:Shira Ruderman, January 2018 (5426) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3329 | [[:d:Q64814914|Q64814914]] | [[Delia Alvarez]] | | 1941 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Delia Alvarez, The Albuquerque Tribune, June 9, 1971.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3330 | [[:d:Q64819910|Q64819910]] | [[Juanita Arocho]] | [[Lares]] | 1910 | [[Porto Rico]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1998-08-22 | |- | style='text-align:right'| 3331 | [[:d:Q64821403|Q64821403]] | [[Izabella Nilsson Jarvandi]] | [[Gotemburgo]] | 2003-01-06 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 3332 | [[:d:Q64851682|Q64851682]] | [[Carola Rackete]] | [[Preetz]] | 1988-05-08 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:1718282192504 20240612 RACKETE Carola DE 001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3333 | [[:d:Q64867056|Q64867056]] | [[Nina Weiner]] | [[Alexandría]] | 1933 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Nina Weiner Photoshoot, New York, 28.3.13 017-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3334 | [[:d:Q64875983|Q64875983]] | [[Fay Honey Knopp]] | [[Bridgeport, Connecticut|Bridgeport]] | 1918-08-15 | [[Estados Unidos de América]] | 1995-08-10 | |- | style='text-align:right'| 3335 | [[:d:Q65032862|Q65032862]] | [[Liliane Klein-Lieber]] | [[Estrasburgo]] | 1924-06-02 | [[Francia]] | 2020-07-08 | [[Ficheiro:Liliane Klein-Lieber.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3336 | [[:d:Q65034909|Q65034909]] | [[Heidi Moses]] | [[Xerusalén]] | 1983 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:היידי מוזס.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3337 | [[:d:Q65042453|Q65042453]] | [[Lubna Sadat]] | [[O Cairo]] | 1950 | [[Exipto]] | | |- | style='text-align:right'| 3338 | [[:d:Q65054811|Q65054811]] | [[Choi Young-ae]] | [[Busan]] | 1951-01-10 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 3339 | [[:d:Q65056422|Q65056422]] | [[Jocelyne Carmichael]] | [[16º distrito de París]] | 1935-02-13 | [[Francia]] | 2017-11-09 | |- | style='text-align:right'| 3340 | [[:d:Q65058253|Q65058253]] | [[Frances Hui]] | | 1999 | | | [[Ficheiro:Frances Hui (2023) (cropped) 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3341 | [[:d:Q65063318|Q65063318]] | [[Geraldin Moreno]] | | 1990 | [[Venezuela]] | 2014-02-22 | |- | style='text-align:right'| 3342 | [[:d:Q65125597|Q65125597]] | [[Oksana Vasyakina]] | [[Ust-Ilimsk]] | 1989-12-18 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Оксана Васякина (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3343 | [[:d:Q65161956|Q65161956]] | [[Margery Wolf]] | [[Santa Rosa, Estados Unidos|Santa Rosa]] | 1933-09-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-04-14 | |- | style='text-align:right'| 3344 | [[:d:Q65162680|Q65162680]] | [[Maria Luísa da Costa Dias]] | [[Coímbra]] | 1916-10-15 | [[Portugal]] | 1975-05-10 | |- | style='text-align:right'| 3345 | [[:d:Q65163179|Q65163179]] | [[Tina Pérez]] | [[Santa Cruz (Q974056)|Santa Cruz]] | 1929 | [[España]] | 1965-10-14 | |- | style='text-align:right'| 3346 | [[:d:Q65165450|Q65165450]] | [[Amal al-Harbi]] | | | [[Arabia Saudita]] | | |- | style='text-align:right'| 3347 | [[:d:Q65165456|Q65165456]] | [[Asela Morel Perez]] | | 1919 | [[República Dominicana]] | | |- | style='text-align:right'| 3348 | [[:d:Q65165773|Q65165773]] | [[Maricusa Ornes]] | [[Puerto Plata Province]] | 1926-09-12 | [[República Dominicana]] | 2018 | |- | style='text-align:right'| 3349 | [[:d:Q65166181|Q65166181]] | [[María Eva Argentina Sánchez]] | [[Departamento de Intibucá]] | 1970 | [[Honduras]] | | |- | style='text-align:right'| 3350 | [[:d:Q65174334|Q65174334]] | [[Nina Sankari]] | [[Temirtau]] | 1953-06-23 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Nina Sankari.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3351 | [[:d:Q65205097|Q65205097]] | [[Josefa Ahumada Camps]] | [[Cabañal-Cañamelar]] | | [[España]] | 2003 | |- | style='text-align:right'| 3352 | [[:d:Q65205211|Q65205211]] | [[Ramona Peralba Sala]] | [[Gironella]] | 1904 | [[España]] | 1939-05-16 | |- | style='text-align:right'| 3353 | [[:d:Q65208167|Q65208167]] | [[Erna Djajadiningrat]] | [[Serang]] | 1911-03-04 | [[Indonesia]] | 1984-11-08 | [[Ficheiro:Erna Djajadiningrat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3354 | [[:d:Q65255945|Q65255945]] | [[Katrina Koppel]] | [[Talín]] | 1992 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3355 | [[:d:Q65268636|Q65268636]] | [[Natalia Tomson]] | [[Pskov]] | 1899 | [[Imperio Ruso]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 3356 | [[:d:Q65318142|Q65318142]] | [[Barbara Rajgelj]] | | 1975-02-03 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Barbara Rajgelj.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3357 | [[:d:Q65322740|Q65322740]] | [[Yvonne Hakim Rimpel]] | | 1906 | [[Haití]] | 1986-06-28 | |- | style='text-align:right'| 3358 | [[:d:Q65327072|Q65327072]] | [[Ciara Ní É]] | [[Clontarf]] | | [[Irlanda]] | | |- | style='text-align:right'| 3359 | [[:d:Q65486236|Q65486236]] | [[Taous Chraiti]] | [[Sers]] | 1925-09-10 | [[French protectorate of Tunisia]]<br/>[[Tunisia]] | 2019-07-10 | |- | style='text-align:right'| 3360 | [[:d:Q65512530|Q65512530]] | [[Cora Scott Pond Pope]] | [[Sheboygan]] | 1856-03-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:CORA SCOTT POND POPE A woman of the century (page 591 crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3361 | [[:d:Q65554901|Q65554901]] | [[Viola Plummer]] | [[Jamaica]] | 1937-02-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-01-15 | |- | style='text-align:right'| 3362 | [[:d:Q65560321|Q65560321]] | [[Amariyanna Copeny]] | [[Flint]] | 2007-07-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amariyanna Copeny, 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3363 | [[:d:Q65560424|Q65560424]] | [[Robina Nicol]] | [[Illas Shetland]] | 1861-06-07 | [[Dominion of New Zealand]] | 1942 | [[Ficheiro:Robina Nicol (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3364 | [[:d:Q65581497|Q65581497]] | [[Sadie Roberts-Joseph]] | [[Woodville]] | 1944 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-07-12 | |- | style='text-align:right'| 3365 | [[:d:Q65589037|Q65589037]] | [[Elena Shukaeva]] | | 1968-09-23 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 3366 | [[:d:Q65658667|Q65658667]] | [[Ora Mae Lewis Martin]] | [[Nova Orleáns]] | 1918-03-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-09-28 | |- | style='text-align:right'| 3367 | [[:d:Q65660774|Q65660774]] | [[Alejandrina Bermúdez Milla]] | [[San Pedro Sula]] | 1917 | [[Honduras]] | 2012-04-07 | |- | style='text-align:right'| 3368 | [[:d:Q65676182|Q65676182]] | [[Chinenye Nzom]] | | | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Chinenye NZOM excited.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3369 | [[:d:Q65681287|Q65681287]] | [[Elena Pečarič]] | | 1971 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Peta Vseslovenska ljudska vstaja SAM 2769.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3370 | [[:d:Q65681560|Q65681560]] | [[Ernestine Ygnacio-De Soto]] | | | | | [[Ficheiro:Ernestine-De-Soto 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3371 | [[:d:Q65683967|Q65683967]] | [[Marthe de Vogüé]] | [[París]] | 1860-11-21 | [[Francia]] | 1923-06-09 | [[Ficheiro:Marthe de Vogüé, marquise de Mac-Mahon dans Excelsior du 13 mai 1911.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3372 | [[:d:Q65770502|Q65770502]] | [[Miriam Butterworth]] | [[Hartford, Connecticut|Hartford]] | 1918-04-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-07-09 | [[Ficheiro:Miriam Butterworth, 1971.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3373 | [[:d:Q65807984|Q65807984]] | [[Yelena Grigoryeva]] | [[Velikii Novgorod|Nóvgorod]] | 1978<br/>1979 | [[Rusia]]<br/>[[Unión Soviética]] | 2019-07-21 | |- | style='text-align:right'| 3374 | [[:d:Q65952012|Q65952012]] | [[Jennie Porter]] | [[Cincinnati]] | 1879 | [[Estados Unidos de América]] | 1936-07-03 | [[Ficheiro:JennieDPorter1925.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3375 | [[:d:Q65963644|Q65963644]] | [[Pania Newton]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Pania Newton by Accompany Collective.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3376 | [[:d:Q65964194|Q65964194]] | [[Barbara Blaine]] | [[Toledo]] | 1954-07-06 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-09-24 | |- | style='text-align:right'| 3377 | [[:d:Q65965673|Q65965673]] | [[Graciela Bográn]] | [[San Nicolás]] | 1896-10-19 | [[Honduras]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 3378 | [[:d:Q65966548|Q65966548]] | [[Alex Rif]] | [[Chernivtsi]] | 1986-02-08 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Alex Riff 2 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3379 | [[:d:Q65967068|Q65967068]] | [[Emilie Solomon]] | | 1859 | | 1939 | |- | style='text-align:right'| 3380 | [[:d:Q65972166|Q65972166]] | [[Gali Bat Horin]] | | 1963-12-01 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:GaliBatHorin (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3381 | [[:d:Q66086083|Q66086083]] | [[Helen Hester|Q66086083]] | [[Reino Unido]] | 1983 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3382 | [[:d:Q66101030|Q66101030]] | [[Mavis Nduchwa]] | [[Francistown]] | 1982-08-28 | [[Botswana]] | | |- | style='text-align:right'| 3383 | [[:d:Q66125826|Q66125826]] | [[Margarita Tsomou]] | [[Tesalónica]] | 1977-07-02 | [[Grecia]] | | [[Ficheiro:Moderation Margarita Tsomou (22319367632) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3384 | [[:d:Q66309300|Q66309300]] | [[Seyi Akiwowo]] | [[Londres]] | 1991-08-13 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3385 | [[:d:Q66350509|Q66350509]] | [[Josephine Wade]] | [[Arcansas]] | 1942 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3386 | [[:d:Q66350731|Q66350731]] | [[Rhonda M. Williams]] | | 1957 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-11-07 | |- | style='text-align:right'| 3387 | [[:d:Q66363348|Q66363348]] | [[Meriem Belmihoub]] | [[Alxer]] | 1935-04-01 | [[Alxeria]]<br/>[[Francia]] | 2021-07-27 | [[Ficheiro:Meriem Belmihoub Infirmière dans le maquis En route pour le congrès de la Soummam (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3388 | [[:d:Q66364903|Q66364903]] | [[Tomi Kobayashi]] | [[Tsuchiura]] | 1930-05-15 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2003-01-02 | |- | style='text-align:right'| 3389 | [[:d:Q66365111|Q66365111]] | [[Mami Tamura]] | | 1976 | [[Xapón]] | | [[Ficheiro:Mami Tamura 2020-01-24 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3390 | [[:d:Q66365420|Q66365420]] | [[Deon Haywood]] | | 1968 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3391 | [[:d:Q66459258|Q66459258]] | [[Sarah Pitlyk]] | [[Indianapolis, Indiana|Indianapolis]] | 1977 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Sarah E. Pitlyk (2019).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3392 | [[:d:Q66482415|Q66482415]] | [[Marie Smallface Marule]] | [[Blood 148]] | 1944 | [[Canadá]] | 2014-12-31 | |- | style='text-align:right'| 3393 | [[:d:Q66503677|Q66503677]] | [[Josephine Mason Milligan]] | [[Filadelfia]] | 1835-02-27 | [[Estados Unidos de América]] | 1911-07-05 | |- | style='text-align:right'| 3394 | [[:d:Q66606900|Q66606900]] | [[Norma Marcere]] | [[Canton]] | 1908 | | 2004-08-10 | |- | style='text-align:right'| 3395 | [[:d:Q66691190|Q66691190]] | [[Helen M. Curtis]] | | 1874 | [[Estados Unidos de América]] | 1961 | [[Ficheiro:Helen M. Curtis in 1921.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3396 | [[:d:Q66691266|Q66691266]] | [[Emma J. Ray]] | [[Springfield]] | 1859-01-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1930-11-25 | |- | style='text-align:right'| 3397 | [[:d:Q66724829|Q66724829]] | [[Katia Lucía Gilvonio Condezo]] | [[Huancayo]] | 1988-11-23 | [[Perú]] | | |- | style='text-align:right'| 3398 | [[:d:Q66725030|Q66725030]] | [[Angelou Ezeilo]] | [[Jersey City]] | 1970-12-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Angelou Ezeilo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3399 | [[:d:Q66750783|Q66750783]] | [[Mary Berkeley Minor Blackford]] | | 1802-12-02 | [[Estados Unidos de América]] | 1896-09-15 | [[Ficheiro:Mary Berkeley Minor Blackford.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3400 | [[:d:Q66750816|Q66750816]] | [[Elizabeth Jaquelin Ambler Brent Carrington]] | | 1765-03-11 | | 1842-02-15 | |- | style='text-align:right'| 3401 | [[:d:Q66816432|Q66816432]] | [[Lovette Jallow]] | | 1984-07-19 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 3402 | [[:d:Q66817560|Q66817560]] | [[Gina Martin]] | [[Reino Unido]] | 1993 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Gina Martin, December 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3403 | [[:d:Q66817582|Q66817582]] | [[Marion Duggan]] | | 1884-07-27 | [[Irlanda]] | 1943-06-24 | |- | style='text-align:right'| 3404 | [[:d:Q66828370|Q66828370]] | [[Riken Komatsu]] | [[Iwaki]] | 1979 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 3405 | [[:d:Q66940876|Q66940876]] | [[Princess Marina Sturdza]] | [[Brașov]] | 1944-04-25 | [[Romanía]] | 2017-10-24 | |- | style='text-align:right'| 3406 | [[:d:Q67000747|Q67000747]] | [[Aleida Ruiz Sosa]] | [[Oaxaca de Juárez]] | 2005-05-28 | [[México]] | | [[Ficheiro:Aleida Ruiz Sosa .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3407 | [[:d:Q67088215|Q67088215]] | [[Jackie Sedibe]] | [[White River]] | 1945 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 3408 | [[:d:Q67132247|Q67132247]] | [[E. Florence Barker]] | [[Lynnfield]] | 1840-03-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1897-09-11 | [[Ficheiro:E.FlorenceBarker.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3409 | [[:d:Q67153541|Q67153541]] | [[Helen Engle]] | [[Tacoma, Washington|Tacoma]] | 1926-02-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-03-11 | |- | style='text-align:right'| 3410 | [[:d:Q67163842|Q67163842]] | [[Wala'a Essam al-Boushi]] | [[Wad Madani]] | 1986 | [[Sudán]] | | [[Ficheiro:IMG-20191007-WA0028 (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3411 | [[:d:Q67205939|Q67205939]] | [[Sahar Khodayari]] | [[Salm, Chaharmahal and Bakhtiari]] | 1990-01-03 | [[Irán]] | 2019-09-09 | |- | style='text-align:right'| 3412 | [[:d:Q67394598|Q67394598]] | [[Sofia Kawawa]] | [[Tunduru]] | 1936-08-12 | [[Tanzania]] | 1994-02-11 | [[Ficheiro:Sofia Kawawa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3413 | [[:d:Q67483243|Q67483243]] | [[S.K. Chan]] | | | | | [[Ficheiro:Zoomed In Picture of S.K. Chan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3414 | [[:d:Q67541443|Q67541443]] | [[Magdalen Berns]] | | 1983-05-06 | [[Reino Unido]] | 2019-09-13 | |- | style='text-align:right'| 3415 | [[:d:Q67776142|Q67776142]] | [[Espertirina Martins]] | [[Lajeado]] | 1903-12-16 | [[Brasil]] | 1942-12-22 | [[Ficheiro:TinaMartins.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3416 | [[:d:Q68032975|Q68032975]] | [[Laini]] | | | [[Estados Unidos de América]] | 2010s | |- | style='text-align:right'| 3417 | [[:d:Q68378827|Q68378827]] | [[Martha Alicia Camacho Loaiza]] | | | | | [[Ficheiro:Martha Camacho.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3418 | [[:d:Q68380270|Q68380270]] | [[Nancy Wohlforth]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3419 | [[:d:Q68639095|Q68639095]] | [[Garazi Hach Embarek]] | [[Madrid]] | 1978-10-30 | | | [[Ficheiro:Garazi Hach Embarek. Ekintzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3420 | [[:d:Q69496556|Q69496556]] | [[Tran To Nga]] | | 1942 | [[Alemaña]]<br/>[[Vietnam]]<br/>[[Francia]] | | [[Ficheiro:Tran To Nga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3421 | [[:d:Q69529142|Q69529142]] | [[Esther Kelechi Agbarakwe]] | [[Calabar]] | 1985-07-21 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 3422 | [[:d:Q69597277|Q69597277]] | [[April Dinwoodie]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3423 | [[:d:Q69684985|Q69684985]] | [[Macarena Valdés]] | [[Hualañé]] | 1983-12-23 | [[Chile]] | 2016-08-22 | |- | style='text-align:right'| 3424 | [[:d:Q69904113|Q69904113]] | [[Julia Manzanal Pérez]] | [[Madrid]] | 1915-02-18 | [[España]] | 2012-02-15 | |- | style='text-align:right'| 3425 | [[:d:Q69986384|Q69986384]] | [[Isabella Johnston]] | | 1891 | [[Australia]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 3426 | [[:d:Q70123529|Q70123529]] | [[Ruth Atkinson]] | [[New Plymouth, Nova Zelandia|New Plymouth]] | 1861 | [[Imperio Británico]]<br/>[[Nova Zelandia]] | 1927-05-19 | |- | style='text-align:right'| 3427 | [[:d:Q70199644|Q70199644]] | [[Irene Griffin]] | | 1927 | | 2012 | |- | style='text-align:right'| 3428 | [[:d:Q70220789|Q70220789]] | [[Eugénie Beeckmans]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 3429 | [[:d:Q70239004|Q70239004]] | [[Catherine Tolson]] | [[West Yorkshire]] | 1892 | | 1924 | |- | style='text-align:right'| 3430 | [[:d:Q70377474|Q70377474]] | [[Alinah Kelo Segobye]] | | | [[Botswana]] | | |- | style='text-align:right'| 3431 | [[:d:Q70583031|Q70583031]] | [[Aija Mayrock]] | | 1995-09-08 | | | |- | style='text-align:right'| 3432 | [[:d:Q70623678|Q70623678]] | [[Sana Solh]] | [[Beirut]] | 1939-09-19 | [[Líbano]] | 2019-09-24 | [[Ficheiro:SanaSolh00.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3433 | [[:d:Q70876524|Q70876524]] | [[Juana López García]] | | 1947 | | 2014-07-19 | |- | style='text-align:right'| 3434 | [[:d:Q71149002|Q71149002]] | [[Silvia Albert Sopale]] | [[Donostia]] | 1976-08-07 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3435 | [[:d:Q71160486|Q71160486]] | [[Katarzyna Kotula]] | [[Gryfino]] | 1977-02-01 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Katarzyna Kotula Sejm 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3436 | [[:d:Q71190445|Q71190445]] | [[Lucinda Evans]] | [[Cidade do Cabo]] | 1972 | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Lucinda Evans (drawing).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3437 | [[:d:Q71198755|Q71198755]] | [[Zarifa Ghafari]] | [[Cabul]] | 1992 | [[Afganistán]] | | [[Ficheiro:Zarifa Ghafari 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3438 | [[:d:Q71209089|Q71209089]] | [[Subhalakshmi Nandi]] | | 20th century | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3439 | [[:d:Q71209778|Q71209778]] | [[Van Thi Nguyen]] | | 1985 | [[Vietnam]] | | |- | style='text-align:right'| 3440 | [[:d:Q71228448|Q71228448]] | [[Carmen Lardizábal]] | [[Tafalla]] | 1917-06-20 | | 1990 | |- | style='text-align:right'| 3441 | [[:d:Q71236413|Q71236413]] | [[Hayfa Sdiri]] | | 1997 | [[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Portrait Hayfa Sdiri2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3442 | [[:d:Q71333020|Q71333020]] | [[Nighat Said Khan]] | | | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 3443 | [[:d:Q71678155|Q71678155]] | [[Amparo Molotla Xolalpa]] | [[Cidade de México]] | 1938 | [[México]] | 2016 | |- | style='text-align:right'| 3444 | [[:d:Q71979668|Q71979668]] | [[Damilola Odufuwa]] | [[Lagos, Nixeria]] | 1991 | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Dami Odufuwa.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3445 | [[:d:Q72139213|Q72139213]] | [[Afi Azaratu Yakubu]] | [[Northern Region]] | 20th century | [[Ghana]] | | |- | style='text-align:right'| 3446 | [[:d:Q72171565|Q72171565]] | [[Oronike Odeleye]] | [[Washington, D.C.]] | 1979-12-06 | | | [[Ficheiro:Oronike Odeleye for ArtsATL Kindle Award.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3447 | [[:d:Q72181398|Q72181398]] | [[Sisonke Msimang]] | | 1974 | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Sisonke Msimang - TEDxSoweto 2014 - arm raised (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3448 | [[:d:Q72219195|Q72219195]] | [[Ana Diamond]] | [[Sir, West Azerbaijan]] | 1994 | | | [[Ficheiro:AD 2023 FRLDN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3449 | [[:d:Q72219363|Q72219363]] | [[Karsonya Wise Whitehead]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Karsonya Wise Whitehead.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3450 | [[:d:Q72370495|Q72370495]] | [[Abena Dugan]] | | | [[Ghana]] | | [[Ficheiro:Abena Dugan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3451 | [[:d:Q72408609|Q72408609]] | [[Hilda Flavia Nakabuye]] | | 1997-04-15 | [[Uganda]] | | [[Ficheiro:Hilda Flavia Nakabuye, FFF Uganda, speaks at the Brandenburg Gate Hilda Flavia Nakabuye spricht beim 10. Globalen Klimastreik von Fridays for Future am Brandenburger Tor (51963070357).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3452 | [[:d:Q72456512|Q72456512]] | [[Faye Simanjuntak]] | | 2002-04-10 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 3453 | [[:d:Q72534237|Q72534237]] | [[Helen Steel]] | [[Inglaterra]] | 1965 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Helen Steel 2016 UK Civil Society Meeting.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3454 | [[:d:Q72961621|Q72961621]] | [[Gloria Rodríguez Santo]] | [[Melo, Uruguai|Melo]] | 1960-10-26 | [[Uruguai]] | | [[Ficheiro:Gloria Rodríguez - 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3455 | [[:d:Q73127496|Q73127496]] | [[Fadimata Walet Oumar]] | [[Gargando]] | 1960 | [[Malí]] | | |- | style='text-align:right'| 3456 | [[:d:Q73130258|Q73130258]] | [[Isatou Ceesay]] | [[Njau]] | 1972-12 | [[Gambia]] | | |- | style='text-align:right'| 3457 | [[:d:Q73268534|Q73268534]] | [[Charlotte Ah Tye Chang]] | [[La Porte]] | 1873-07-21 | [[Estados Unidos de América]] | 1972-01-15 | [[Ficheiro:CharlotteChang1910.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3458 | [[:d:Q73667712|Q73667712]] | [[Suzana Prates]] | [[Belo Horizonte]] | 1940-06-27 | [[Brasil]] | 1988-01-05 | [[Ficheiro:Suzana Prates (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3459 | [[:d:Q74683349|Q74683349]] | [[María Riot]] | [[Moreno]] | 1991-09-12 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 3460 | [[:d:Q74728529|Q74728529]] | [[Mina Chang]] | | 1984-10-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mina Chang (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3461 | [[:d:Q74849618|Q74849618]] | [[Rosario Piedra Ibarra]] | | 1951-07-14 | | | [[Ficheiro:Rosario-piedra-ibarra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3462 | [[:d:Q75114930|Q75114930]] | [[Amaya Coppens]] | [[Bruxelas]] | 1994 | [[Nicaragua]]<br/>[[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Amaya Coppens 4 March 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3463 | [[:d:Q75186296|Q75186296]] | [[Penny Bright]] | | 1954 | [[Nova Zelandia]] | 2018-10-04 | |- | style='text-align:right'| 3464 | [[:d:Q75223030|Q75223030]] | [[Fatima Ouassak]] | [[Rif]] | 1976 | [[Francia]]<br/>[[Marrocos]] | | [[Ficheiro:Fatima Ouassak.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3465 | [[:d:Q75237928|Q75237928]] | [[Carine Roos]] | | | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Hackerspaces feministas- reduzindo a desigualdade de gênero na tecnologia, com Carine Gomes Roos - Foto Camila Domingues (18968375193).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3466 | [[:d:Q75239381|Q75239381]] | [[Iana Chan]] | | 1988-11-18 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Editatona Mais Mulheres na Tecnologia - Programaria 45 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3467 | [[:d:Q75578562|Q75578562]] | [[Milagros Benet de Mewton]] | [[Cayey]] | 1868-11-22 | [[Imperio Español]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1948-12-26 | [[Ficheiro:Milagros Benet Colón.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3468 | [[:d:Q75768501|Q75768501]] | [[Eugenia Rasponi]] | [[Rávena]] | 1873-09-18 | [[Italia]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 3469 | [[:d:Q75863121|Q75863121]] | [[Ayakha Melithafa]] | [[Eerste Rivier]] | 2002 | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Ayakha Melithafa forum 2020.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3470 | [[:d:Q76081137|Q76081137]] | [[Lotta Dann]] | | 1971 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Lotta Dann MNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3471 | [[:d:Q76368001|Q76368001]] | [[Eliza Ann Pugh]] | [[Stoke Newington]] | 1851 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1900-07-15 | [[Ficheiro:Eliza Ashton, the artist's wife standing under a wattle, New South Wales, 1880.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3472 | [[:d:Q76397158|Q76397158]] | [[Siji Iluyomade]] | | 1964-01-08 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 3473 | [[:d:Q76424454|Q76424454]] | [[Herabai Tata]] | [[Bombai]] | 1879 | [[Raj Británico]] | 1941 | [[Ficheiro:Herabai and Mithan Tata, 1919.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3474 | [[:d:Q76942622|Q76942622]] | [[Princy Mangalika]] | [[Ragama]] | | [[Sri Lanka]] | | |- | style='text-align:right'| 3475 | [[:d:Q77081319|Q77081319]] | [[Marta Tatjer]] | [[Barcelona]] | 1943 | [[España]] | 2019-12-01 | |- | style='text-align:right'| 3476 | [[:d:Q77270310|Q77270310]] | [[Gabriela Baeza]] | [[Cidade de México]] | | [[México]] | | [[Ficheiro:Gabriela Baeza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3477 | [[:d:Q77506062|Q77506062]] | [[Thais Carla]] | [[Río de Xaneiro]] | 1991-10-15 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 3478 | [[:d:Q77754031|Q77754031]] | [[Deborah Santana]] | [[San Francisco]] | 1951-01-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Deborah Santana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3479 | [[:d:Q77835812|Q77835812]] | [[Miren Gutiérrez Almazor]] | [[Pamplona]] | 1966 | [[España]] | | [[Ficheiro:Miren Gutiérrez Almandoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3480 | [[:d:Q77980591|Q77980591]] | [[Marina Bernadó]] | [[Barcelona]] | 1974 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3481 | [[:d:Q78046291|Q78046291]] | [[Filomena Gallo]] | [[Basilea]] | 1968-05-15 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Filomena Gallo 1 2014-09-20.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3482 | [[:d:Q78067296|Q78067296]] | [[Anna Mürset]] | [[Kappel]] | 1887-07-25 | [[Suíza]] | 1975-11-25 | |- | style='text-align:right'| 3483 | [[:d:Q78123265|Q78123265]] | [[Susan Rathbone]] | [[Hefei]] | 1921-10-29 | [[República Popular da China]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2019-11-22 | |- | style='text-align:right'| 3484 | [[:d:Q78461350|Q78461350]] | [[Iselin Shumba]] | [[Harare]] | 1984-12-28 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:IselinShumba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3485 | [[:d:Q78636699|Q78636699]] | [[June Jackson]] | | 1939-08-24 | [[Nova Zelandia]] | 2022-03-28 | [[Ficheiro:June Jackson DNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3486 | [[:d:Q79028063|Q79028063]] | [[Lisbeth Añez]] | | | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 3487 | [[:d:Q79052327|Q79052327]] | [[Krystyna Kacpura]] | | | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Krystyna Anna Kacpura.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3488 | [[:d:Q79322670|Q79322670]] | [[Sandra Norak]] | | 1989 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3489 | [[:d:Q79731812|Q79731812]] | [[小森美登里]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3490 | [[:d:Q79810367|Q79810367]] | [[Hiromi Akaboshi]] | | 1979-09-06 | | | |- | style='text-align:right'| 3491 | [[:d:Q79977323|Q79977323]] | [[Marta Altolaguirre]] | [[Cidade de Guatemala]] | 1937-08-26 | [[Guatemala]] | | |- | style='text-align:right'| 3492 | [[:d:Q80107310|Q80107310]] | [[Casey Camp-Horinek]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Casey Camp Horinek 2018.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3493 | [[:d:Q80355535|Q80355535]] | [[Sarah Mardini]] | [[Damasco]]<br/>[[Darayya]] | 1995 | [[Siria]] | | [[Ficheiro:Sarah Mardini (2019).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3494 | [[:d:Q80763335|Q80763335]] | [[Françoise Leclercq]] | [[Hem]] | 1908-02-10 | [[Francia]] | 1983-06-21 | [[Ficheiro:Françoise Leclercq FF 1951.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3495 | [[:d:Q81059990|Q81059990]] | [[Flo Ware]] | | 1912-12-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 3496 | [[:d:Q81215462|Q81215462]] | [[Holly Warland]] | | 1991-10-04 | [[Australia]] | 2024-03-28 | [[Ficheiro:Holly Warland (24058259295).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3497 | [[:d:Q81480922|Q81480922]] | [[Ramona Edelin]] | [[Os Ánxeles]] | 1945-09-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-02-19 | [[Ficheiro:Ramona Edelin at House Committee on Oversight.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3498 | [[:d:Q81646058|Q81646058]] | [[Xiye Bastida]] | [[Concello de Atlacomulco|Atlacomulco]] | 2002-04-18 | [[México]]<br/>[[Chile]] | | [[Ficheiro:Xiye Bastida, 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3499 | [[:d:Q81660006|Q81660006]] | [[Linda Weil-Curiel]] | | 1943 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:2017-Linda Weil-Curiel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3500 | [[:d:Q81878458|Q81878458]] | [[Radhika Vemula]] | [[Andhra Pradesh|Andra Pradex]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3501 | [[:d:Q81968201|Q81968201]] | [[Ronit Dror]] | [[Safed]] | 1967-01-21 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Ronit Dror (0X4A2718).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3502 | [[:d:Q82106180|Q82106180]] | [[María Álvarez de Guillén]] | [[O Salvador]] | 1889-08-24 | [[O Salvador]] | 1980 | [[Ficheiro:María Álvarez de Guillén.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3503 | [[:d:Q82292887|Q82292887]] | [[Kathleen O'Connell]] | | 1888-10-05 | [[Irlanda]] | 1956-04-07 | [[Ficheiro:1938 Kathleen O’Connell seated at a typewriter in the Piccadilly Hotel,.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3504 | [[:d:Q82959530|Q82959530]] | [[Petra Sovová]] | | 1972-02-13 | | | |- | style='text-align:right'| 3505 | [[:d:Q83296309|Q83296309]] | [[Sara Casal de Quirós]] | [[San Xosé, Costa Rica|San Xosé]] | 1879-09-06 | [[Costa Rica]] | 1953-11-17 | [[Ficheiro:Sara Casal de Quirós.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3506 | [[:d:Q83392954|Q83392954]] | [[Marie-Marcelle Deschamps]] | | | [[Haití]] | | [[Ficheiro:2024 How Women on the Front Lines Forge Peace - 5.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3507 | [[:d:Q83442396|Q83442396]] | [[Dulcie Flower]] | [[Cairns]] | 1938 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 3508 | [[:d:Q83613987|Q83613987]] | [[Rita Aciro]] | [[Gulu City]] | | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 3509 | [[:d:Q83640677|Q83640677]] | [[Nora Ashe]] | [[Kinard]] | 1882-07-15 | | 1970-01-20 | |- | style='text-align:right'| 3510 | [[:d:Q83688307|Q83688307]] | [[Jennifer Uchendu]] | [[Umuahia]] | 1992-08-10 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 3511 | [[:d:Q83688560|Q83688560]] | [[Nada Sehnaoui]] | [[Beirut]] | 1958 | [[Líbano]] | | [[Ficheiro:Headshot portrait of Nada Sehnaoui.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3512 | [[:d:Q83719880|Q83719880]] | [[Najwa Musa Konda]] | | 1976 | [[Sudán]] | | |- | style='text-align:right'| 3513 | [[:d:Q83742053|Q83742053]] | [[Gloria Menéndez Mina]] | [[Cidade de Guatemala]] | 1913-11-02 | [[Guatemala]] | 2014-08-28 | |- | style='text-align:right'| 3514 | [[:d:Q83809479|Q83809479]] | [[Milú Vargas]] | [[Managua]] | 1950-04-30 | [[Nicaragua]] | | |- | style='text-align:right'| 3515 | [[:d:Q84042235|Q84042235]] | [[Anna Gümplová]] | [[Jihlava]] | 1993-06-18 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 3516 | [[:d:Q84171272|Q84171272]] | [[Inês Sousa Real]] | [[Alcântara, Lisboa|Alcântara]] | 1980-06-06 | [[Portugal]] | | [[Ficheiro:Inês Sousa Real.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3517 | [[:d:Q84357969|Q84357969]] | [[Amina Slaoui]] | [[Marrocos]] | | [[Marrocos]] | | [[Ficheiro:Amina Slaoui.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3518 | [[:d:Q84513701|Q84513701]] | [[Alison Macrina]] | | 20th century | | | [[Ficheiro:Alison Macrina portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3519 | [[:d:Q84729392|Q84729392]] | [[Violet-Anne Wynne]] | [[Kilrush]] | 1988 | [[Irlanda]] | | [[Ficheiro:Violet-Anne Wynne 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3520 | [[:d:Q84746630|Q84746630]] | [[Sarah Shourd]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3521 | [[:d:Q84852578|Q84852578]] | [[Fatima Doubakil]] | [[Kortedala församling]] | 1978-04-24 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 3522 | [[:d:Q84962208|Q84962208]] | [[Roxana Ng]] | [[Diamond Hill]] | 1951 | | 2013 | |- | style='text-align:right'| 3523 | [[:d:Q84978419|Q84978419]] | [[Ghada al-Shatby]] | [[Jeddah]] | No/unknown value | [[Iemen]]<br/>[[Arabia Saudita]] | | |- | style='text-align:right'| 3524 | [[:d:Q85030978|Q85030978]] | [[Isabel Cabanillas]] | [[Ciudad Juárez]] | 1993-05-05 | [[México]] | 2020-01<br/>2020-01-18 | [[Ficheiro:Isabel Cabanillas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3525 | [[:d:Q85149259|Q85149259]] | [[Kathleen Wrasama]] | [[Etiopía]] | 20th century | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3526 | [[:d:Q85337351|Q85337351]] | [[Maia Ramnath]] | | 1973-02-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3527 | [[:d:Q85635469|Q85635469]] | [[Sylwia Gregorczyk-Abram]] | | 1982-11-19 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:2021 Pol’and’Rock - Sylwia Gregorczyk-Abram (19).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3528 | [[:d:Q85711104|Q85711104]] | [[Dienabou Diallo]] | [[Quebec (cidade)|Quebec]] | 1997-03-28 | [[Guinea]]<br/>[[Canadá]] | | [[Ficheiro:Dienabou Diallo Dauphine Miss Guinée Canada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3529 | [[:d:Q85717413|Q85717413]] | [[Mya-Rose Craig]] | [[Bristol]] | 2002-05-07 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Mya-Rose Craig (May 26th 2022).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3530 | [[:d:Q85840024|Q85840024]] | [[Yenny Sucipto]] | [[Kediri]] | 1980-05-18 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 3531 | [[:d:Q85862765|Q85862765]] | [[Jana Shostak]] | [[Hrodna]] | 1993 | [[Belarús]]<br/>[[Polonia]] | | [[Ficheiro:Jana Shostak FotŻmudzki.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3532 | [[:d:Q85866567|Q85866567]] | [[Clara Carvajal]] | [[Madrid]] | 1970 | [[España]] | | [[Ficheiro:Retrato Clara Carvajal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3533 | [[:d:Q85870062|Q85870062]] | [[Wanda Herse]] | [[Varsovia]] | 1885-06-08 | | 1954-07-23 | |- | style='text-align:right'| 3534 | [[:d:Q85872264|Q85872264]] | [[Hajja Kashif Badri]] | [[Omdurman]] | 1933 | [[Sudán]] | 2018-09-14 | |- | style='text-align:right'| 3535 | [[:d:Q85874438|Q85874438]] | [[María del Carmen Consolación]] | | 1965-08-07 | | | [[Ficheiro:Carmen Consolación González Loyola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3536 | [[:d:Q85874497|Q85874497]] | [[Matiel Mogannam]] | [[Líbano]] | 1899-02-15<br/>1900 | [[Estado de Palestina]] | 1992-08-11<br/>1987 | [[Ficheiro:Matiel Mogannam.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3537 | [[:d:Q85875291|Q85875291]] | [[Margarida Martins]] | [[Lisboa]] | 1953-07-11 | [[Portugal]] | | [[Ficheiro:Margarida.martins 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3538 | [[:d:Q85877860|Q85877860]] | [[Soledad Córdoba]] | [[Avilés]] | 1977 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3539 | [[:d:Q85879591|Q85879591]] | [[Énia Lipanga]] | [[Maputo]] | 1977-04-04 | [[Mozambique]] | | |- | style='text-align:right'| 3540 | [[:d:Q85951358|Q85951358]] | [[Maribel Peris Muinos]] | [[Castelló de la Plana]] | 1950-07-30 | | | [[Ficheiro:Maribel Peris Muiños.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3541 | [[:d:Q85966465|Q85966465]] | [[Desideria Giménez Moner]] | [[Bagüés]] | 1919-08-04 | [[España]] | 1936-08-07 | |- | style='text-align:right'| 3542 | [[:d:Q85979861|Q85979861]] | [[Donca Simo]] | | 1910 | [[Romanía]] | 1937-06-08 | |- | style='text-align:right'| 3543 | [[:d:Q85981022|Q85981022]] | [[Duška Boban]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3544 | [[:d:Q85985762|Q85985762]] | [[Helen Arusoo]] | | 1972-12-22 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3545 | [[:d:Q85994740|Q85994740]] | [[Suparjiyem]] | | | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 3546 | [[:d:Q86239192|Q86239192]] | [[Cyla Wiesenthal]] | [[Polonia]] | 1908-08-09 | [[Polonia]] | 2003-11-10 | |- | style='text-align:right'| 3547 | [[:d:Q86459647|Q86459647]] | [[Bernice Gottlieb]] | [[Bronx]] | 1931-01-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Bernice Gottlieb in 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3548 | [[:d:Q86601809|Q86601809]] | [[Maisha Neus]] | [[Eindhoven]] | 1986-07-12 | [[Suriname]]<br/>[[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Maisha Neus, PvKL, De Balie, 2018 - 6.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3549 | [[:d:Q86659221|Q86659221]] | [[Matilde de Obarrio]] | | 1872 | | 1964-10-16 | |- | style='text-align:right'| 3550 | [[:d:Q86723088|Q86723088]] | [[Nabya Haidara]] | | | [[Guinea]] | | |- | style='text-align:right'| 3551 | [[:d:Q86781440|Q86781440]] | [[Maryam Bukar Hassan]] | [[Estado de Kaduna]] | 1996-12-25 | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Maryam Bukar H.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3552 | [[:d:Q86841384|Q86841384]] | [[Cassandra Fairbanks]] | [[Estados Unidos de América]] | 1985-03-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3553 | [[:d:Q86914139|Q86914139]] | [[Josefa Francisco]] | [[Filipinas]] | 1954 | [[Filipinas]] | 2015<br/>2015-07-22 | |- | style='text-align:right'| 3554 | [[:d:Q86914163|Q86914163]] | [[Selena Rocky Malone]] | [[Australia]] | 20th century | [[Australia]] | 2017-05-22 | |- | style='text-align:right'| 3555 | [[:d:Q86914200|Q86914200]] | [[Assa Coulibaly]] | [[Ségou]] | 1933-09-23 | [[Malí]] | 2015-12-15 | |- | style='text-align:right'| 3556 | [[:d:Q86920587|Q86920587]] | [[Eugenia Maresch]] | [[Vilnius Region]] | 1935 | [[Polonia]]<br/>[[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3557 | [[:d:Q87118168|Q87118168]] | [[Lulú Barrera]] | [[México]] | | [[México]] | | [[Ficheiro:MX, CUANDO LAS FEMINISTAS TOMAMOS LAS REDES SOCIALES (31603605648).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3558 | [[:d:Q87124000|Q87124000]] | [[Gabriela Abad Miró]] | [[Alcoi]] | 1915 | | 1941-01-24 | |- | style='text-align:right'| 3559 | [[:d:Q87172524|Q87172524]] | [[Sulochana Dongre]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3560 | [[:d:Q87181302|Q87181302]] | [[Maria Gil]] | [[Porto, Portugal|Porto]] | 1972-03-26 | [[Portugal]] | | [[Ficheiro:Maria Gil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3561 | [[:d:Q87271777|Q87271777]] | [[Xaviera Jessurun]] | | | [[Suriname]] | | [[Ficheiro:Xaviera Jessurun 2019 - 3.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3562 | [[:d:Q87328676|Q87328676]] | [[Claire Ouedraogo]] | | 20th century | [[Burkina Faso]] | | [[Ficheiro:Claire Ouedraogo, Burkina Faso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3563 | [[:d:Q87329283|Q87329283]] | [[Susanna Liew]] | | 20th century | [[Malaisia]] | | [[Ficheiro:4 March 2020 Susanna Liew (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3564 | [[:d:Q87329718|Q87329718]] | [[Amina Khoulani]] | [[Darayya]] | 20th century | [[Siria]] | | [[Ficheiro:Amina Khoulani, Syria (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3565 | [[:d:Q87329788|Q87329788]] | [[Yasmin Al Qadhi]] | | 1986 | [[Iemen]] | | [[Ficheiro:Yasmin Al Qadhi, Yemen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3566 | [[:d:Q87329794|Q87329794]] | [[Rita Nyampinga]] | | 1958 | [[Zimbabwe]] | | [[Ficheiro:Beauty Rita Nyampinga (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3567 | [[:d:Q87330656|Q87330656]] | [[Zhour Alaoui Mdaghri]] | [[Fez]] | 1940 | [[Marrocos]] | 2013-11-22 | |- | style='text-align:right'| 3568 | [[:d:Q87338217|Q87338217]] | [[Rhonda Koch]] | | | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Linke Woche der Zukunft 2018 (29757289747) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3569 | [[:d:Q87373167|Q87373167]] | [[Juana Ferrer]] | [[Nizao]] | 1964-12-27 | [[República Dominicana]] | | |- | style='text-align:right'| 3570 | [[:d:Q87483696|Q87483696]] | [[Mariam Bilbatua]] | [[Getxo]] | 1950-07-01 | [[España]] | | [[Ficheiro:Mariam Bilbatua Hezkuntza Zientzietan Doktorea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3571 | [[:d:Q87533816|Q87533816]] | [[Purificació Canals i Ventín]] | [[Tarragona]] | 1962-07-24 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3572 | [[:d:Q87669226|Q87669226]] | [[Andrea D'Atri]] | [[Buenos Aires]] | 1967 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 3573 | [[:d:Q87723531|Q87723531]] | [[Alaa Al-Eryani]] | | 1990 | [[Iemen]] | | |- | style='text-align:right'| 3574 | [[:d:Q87817423|Q87817423]] | [[Aminata Pilimini Diallo]] | [[Conakry]] | 1989-08-26 | [[Guinea]] | | [[Ficheiro:Aminata Pilimini Diallo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3575 | [[:d:Q87866051|Q87866051]] | [[Anju Ishiyama]] | [[Iocoama]] | 1989-04-20 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 3576 | [[:d:Q88012694|Q88012694]] | [[Itzel Arcos]] | [[Cidade de México]] | 1988-08-06 | [[México]] | | [[Ficheiro:Itzel Arcos (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3577 | [[:d:Q88043039|Q88043039]] | [[Laura Marks]] | [[Londres]] | 1960-04-26 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3578 | [[:d:Q88070995|Q88070995]] | [[Gerda R. Wekerle]] | [[Heidelberg]] | 1947-01-02 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3579 | [[:d:Q88193555|Q88193555]] | [[Dimitrina Petrova]] | [[Sofía, Bulgaria|Sofía]] | | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 3580 | [[:d:Q88215713|Q88215713]] | [[Carmen Sanguinetti]] | [[Montevideo]] | 1977 | [[Uruguai]] | | [[Ficheiro:CarmenSanguinetti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3581 | [[:d:Q88323377|Q88323377]] | [[Bomb$hell Grenade]] | [[Lusaca]] | 1987-12-31 | [[Zambia]] | | [[Ficheiro:Bombshell Grenade 10.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3582 | [[:d:Q88387449|Q88387449]] | [[Françoise Sève]] | [[Laon]] | 1934-02-01 | [[Francia]] | 2011-05-03 | |- | style='text-align:right'| 3583 | [[:d:Q88469577|Q88469577]] | [[Maria Clara Correia Alves]] | [[Montemor-o-Novo]] | 1869-05-03 | [[Portugal]]<br/>[[Reino de Portugal]] | 1948-02-02 | [[Ficheiro:Maria Clara Correia Alves 1910.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3584 | [[:d:Q88470525|Q88470525]] | [[Pilar Claver]] | [[Izaba]] | 1918 | [[España]] | 2000-06-27 | [[Ficheiro:Pilar Claver Labayro (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3585 | [[:d:Q88488271|Q88488271]] | [[Necile Tevfik]] | [[Istambul]] | 1911 | [[Turquía]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 3586 | [[:d:Q88558296|Q88558296]] | [[Juana de J. Sarmiento]] | [[Sabanalarga, Atlántico]] | 1899-06-23 | [[Colombia]] | 1979 | [[Ficheiro:Juana de J Sarmiento23 de junio de 1899.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3587 | [[:d:Q88589252|Q88589252]] | [[Jadwiga Czartoryska]] | [[Poznan]] | 1953-11-01 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3588 | [[:d:Q88591836|Q88591836]] | [[Sarah Carmona]] | | | [[Francia]]<br/>[[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3589 | [[:d:Q88600292|Q88600292]] | [[Silvia de Jesus Maya]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3590 | [[:d:Q88766484|Q88766484]] | [[Paulette Fink]] | [[Mulhouse]] | 1911-10-22 | [[Francia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2005-04-02 | [[Ficheiro:Fink-Paulette.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3591 | [[:d:Q88850822|Q88850822]] | [[Moira Marilyn L Simmons]] | | | [[Tuvalu]] | | |- | style='text-align:right'| 3592 | [[:d:Q89115911|Q89115911]] | [[Inês Mourão]] | [[Lisboa]] | 1996 | [[Portugal]] | | [[Ficheiro:InesMourao.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3593 | [[:d:Q89352246|Q89352246]] | [[Tanya O'Callaghan]] | [[Mullingar]] | | [[Irlanda]] | | [[Ficheiro:BruceDickinsonRockharz24GalaxyS23407.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3594 | [[:d:Q89411910|Q89411910]] | [[Padala Bhudevi]] | [[Nova Deli]] | | [[India]] | | [[Ficheiro:Padala Bhudevi Nari Shakti Puraskar award (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3595 | [[:d:Q89430613|Q89430613]] | [[Arifa Jan]] | | 1987 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3596 | [[:d:Q89473047|Q89473047]] | [[Pragya Prasun]] | | 1983 | [[India]] | | [[Ficheiro:Ms. Pragya Prasun H2019030865840 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3597 | [[:d:Q89531924|Q89531924]] | [[Tali Reiner Brodetzki]] | [[Rehovot]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3598 | [[:d:Q89657510|Q89657510]] | [[Charlotte Louise Scandrett]] | [[Edmonton]] | 1865-09-08 | | 1954-10-16 | |- | style='text-align:right'| 3599 | [[:d:Q89824762|Q89824762]] | [[May Keating]] | [[Eadestown]] | 1895-10-06 | [[Irlanda]] | 1965-03-04 | |- | style='text-align:right'| 3600 | [[:d:Q90001736|Q90001736]] | [[Chami Murmu]] | [[Panaji]] | 1973 | [[India]] | | [[Ficheiro:Chami Murmu.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3601 | [[:d:Q90081434|Q90081434]] | [[Viola White]] | | 1911 | | 1954 | |- | style='text-align:right'| 3602 | [[:d:Q90087923|Q90087923]] | [[Shobha Gosa]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3603 | [[:d:Q90139800|Q90139800]] | [[Mary Catherine Phillips]] | | 1903-04-25 | [[Estados Unidos de América]] | 1981-02-22 | |- | style='text-align:right'| 3604 | [[:d:Q90297154|Q90297154]] | [[Asmaa Aouattah]] | [[Al-Hoceima]] | 1970-10-02 | [[Marrocos]] | | [[Ficheiro:Asmaa Aouattah presentant L'Etern Retorn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3605 | [[:d:Q90405681|Q90405681]] | [[Elena Gil Olaya]] | [[Madrid]] | 1919 | [[España]] | 1939-08-05 | [[Ficheiro:Monumento a las Trece Rosas en mayo de 2021 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3606 | [[:d:Q90408026|Q90408026]] | [[Victoria Muñoz García]] | [[Madrid]] | 1921 | [[España]] | 1939-08-05 | [[Ficheiro:Monumento a las Trece Rosas en mayo de 2021 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3607 | [[:d:Q90472726|Q90472726]] | [[Vivian Rothstein]] | [[Queens]] | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3608 | [[:d:Q90565213|Q90565213]] | [[Karina Núñez]] | [[Fray Bentos]] | 1973 | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 3609 | [[:d:Q90815782|Q90815782]] | [[Ridhima Pandey]] | | 2008<br/>2007-10 | [[India]] | | [[Ficheiro:RidhimaProff.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3610 | [[:d:Q90839462|Q90839462]] | [[Zarifa Sautieva]] | | 1978-05-01 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Зарифа Саутиева.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3611 | [[:d:Q90846385|Q90846385]] | [[Rosaleen Mills]] | [[Béal Átha na Sluaighe]] | 1905-07-16 | [[Irlanda]] | 1993-09-17 | |- | style='text-align:right'| 3612 | [[:d:Q90899464|Q90899464]] | [[Luana Génot]] | [[Río de Xaneiro]] | 1989 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Luana Génot - 2023 World Economic Forum (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3613 | [[:d:Q90961853|Q90961853]] | [[Margit Feldman]] | [[Budapest]] | 1929-06-12 | [[Hungría]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2020-04-14 | |- | style='text-align:right'| 3614 | [[:d:Q91016993|Q91016993]] | [[Filomena Galdieri]] | [[Roccapiemonte]] | | | 1943-09-25 | |- | style='text-align:right'| 3615 | [[:d:Q91083315|Q91083315]] | [[Bina Sheth Lashkari]] | | | [[India]] | | [[Ficheiro:Bina Sheth Lashkari (Maharashtra), at the presentation of Stree Shakti Puraskar 2013 on International Women’s Day, at Rashtrapati Bhavan (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3616 | [[:d:Q91105243|Q91105243]] | [[Evelyn Amarteifio]] | [[Accra]] | 1916-05-22 | [[Ghana]] | 1997-07-06 | |- | style='text-align:right'| 3617 | [[:d:Q91218134|Q91218134]] | [[Rebekah D. Jones]] | | 1989-07-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rebekah Jones Photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3618 | [[:d:Q91690467|Q91690467]] | [[Maria Vittoria Cusumano]] | [[Alemaña]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 3619 | [[:d:Q91788281|Q91788281]] | [[Maria Laura Annibali]] | [[Roma]] | 1944-09-28 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 3620 | [[:d:Q91793115|Q91793115]] | [[Sofía Blasco]] | [[Biarritz]] | 1877-04-02<br/>1882-04-01 | [[España]]<br/>[[Francia]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 3621 | [[:d:Q91865481|Q91865481]] | [[Nela Lisková]] | | 1975-08-09 | | | [[Ficheiro:Nela Lisková (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3622 | [[:d:Q91867260|Q91867260]] | [[Zuboni Humtsoe]] | [[Nagaland]] | 1990 | [[India]] | 2017-11-13 | [[Ficheiro:Zuboni Humtsoe, Nagaland getting Nari Shakti Puraskar in 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3623 | [[:d:Q91915308|Q91915308]] | [[Urmi Basu]] | [[Calcuta]] | | [[India]] | | [[Ficheiro:Urmi Basi 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3624 | [[:d:Q92059405|Q92059405]] | [[Snehlata Nath]] | | 1965-12-27 | [[India]] | | [[Ficheiro:Snehlata Nath received the Nari Shakti Puraskar in Delhi (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3625 | [[:d:Q92080214|Q92080214]] | [[Izaskun Arriaran]] | [[Aramaio]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 3626 | [[:d:Q92312574|Q92312574]] | [[Smriti Morarka]] | | | [[India]] | | [[Ficheiro:Smriti Morarka (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3627 | [[:d:Q92429680|Q92429680]] | [[Lilica Boal]] | [[Tarrafal]] | 1934 | [[Cabo Verde]] | 2024-11-06 | |- | style='text-align:right'| 3628 | [[:d:Q92466413|Q92466413]] | [[Elsa Franconi [-Poretti] (Q92466413)|]] | | 1895-08-25 | [[Suíza]] | 1995-06-16 | |- | style='text-align:right'| 3629 | [[:d:Q92638502|Q92638502]] | [[Joan Brown Campbell]] | [[Youngstown, Ohio|Youngstown]] | 1931-11-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2025-03-29 | [[Ficheiro:2017 Festival of Faiths (33874743273).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3630 | [[:d:Q93263571|Q93263571]] | [[Binta Pilote]] | [[Labé]] | 1949-12-27 | [[Guinea]] | 2020-04-29 | |- | style='text-align:right'| 3631 | [[:d:Q93415264|Q93415264]] | [[Adoración Guamán Hernández]] | [[Mislata]] | 1977-09-10 | [[España]]<br/>[[Ecuador]] | | |- | style='text-align:right'| 3632 | [[:d:Q93838283|Q93838283]] | [[Dinah Musindarwezo]] | [[Ruanda]] | | [[Ruanda]] | | |- | style='text-align:right'| 3633 | [[:d:Q93882594|Q93882594]] | [[Colette Samoya Kirura]] | | 1952 | [[Burundi]] | | [[Ficheiro:Colette Samoya en 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3634 | [[:d:Q93984092|Q93984092]] | [[Lucía Cámpora]] | [[Buenos Aires]] | 1990 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Lu campora.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3635 | [[:d:Q94004247|Q94004247]] | [[Eman Ahmad Jamás]] | [[Iraq]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 3636 | [[:d:Q94005936|Q94005936]] | [[Ceyda Sungur]] | | 1986 | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 3637 | [[:d:Q94067430|Q94067430]] | [[Oluwaseun Osowobi]] | [[Lagos, Nixeria]] | | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 3638 | [[:d:Q94122109|Q94122109]] | [[Marisa Rueda]] | [[Buenos Aires]] | 1941 | [[Arxentina]] | 2022-03 | |- | style='text-align:right'| 3639 | [[:d:Q94325965|Q94325965]] | [[Priyamvada Singh]] | [[Ajmer]] | 1983 | [[India]] | | [[Ficheiro:Priyamvada Singh - Nari Shakti Puraskar 2018 Awardee (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3640 | [[:d:Q94370816|Q94370816]] | [[Fumiko Nishikawa]] | [[Prefectura de Gifu]] | 1882 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 3641 | [[:d:Q94406160|Q94406160]] | [[Krystyna Tomaszyk]] | [[Vilnius]] | 1932-05-07 | [[Polonia]]<br/>[[Nova Zelandia]] | 2020-06-13 | [[Ficheiro:Krystyna Tomaszyk, NN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3642 | [[:d:Q94418957|Q94418957]] | [[Fatna El Bouih]] | [[Ben Ahmed]] | 1956 | [[Marrocos]] | | |- | style='text-align:right'| 3643 | [[:d:Q94438048|Q94438048]] | [[Maria Vingiani]] | [[Castellammare di Stabia]] | 1921-02-28 | [[Italia]] | 2020-01-17 | |- | style='text-align:right'| 3644 | [[:d:Q94442837|Q94442837]] | [[Diana López]] | [[Filadelfia]] | 1968-08-24 | [[Venezuela]] | | [[Ficheiro:Diana Lopez - Pintura de accion en dos tiempos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3645 | [[:d:Q94475514|Q94475514]] | [[Roberta Avendaño]] | | 1941-12-13 | [[México]] | 1999-08-09 | |- | style='text-align:right'| 3646 | [[:d:Q94511583|Q94511583]] | [[Minnie Lucinda Fisher]] | [[Mound Bayou]] | 1896<br/>1896-04-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1990 | [[Ficheiro:Minnie Fisher (13270339483).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3647 | [[:d:Q94576099|Q94576099]] | [[Shola Mos-Shogbamimu]] | [[Londres]] | | | | [[Ficheiro:Dr Shola Mos-Shogbamimu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3648 | [[:d:Q94579210|Q94579210]] | [[Katsuko Nomura]] | | 1910-11-26 | | 2010-08-21 | [[Ficheiro:Gekkan-Fujin-Tenbo-1967-November-December-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3649 | [[:d:Q94579296|Q94579296]] | [[Xiaowen Liang]] | [[República Popular da China]] | 1992 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 3650 | [[:d:Q94582579|Q94582579]] | [[Gay Firth]] | [[Belfast]] | 1937-01-09 | [[Irlanda]] | 2005-01-09 | |- | style='text-align:right'| 3651 | [[:d:Q94583629|Q94583629]] | [[Soledad Salvador]] | | 1957-03-08 | [[Filipinas]] | 1985-08-24 | |- | style='text-align:right'| 3652 | [[:d:Q94622007|Q94622007]] | [[Yvonne Sadoul]] | [[Île-de-Bréhat]] | 1889-11-28 | [[Francia]] | 1993-09-07 | |- | style='text-align:right'| 3653 | [[:d:Q94649401|Q94649401]] | [[Isabella Batchelder James]] | | 1819-09-02 | [[Estados Unidos de América]] | 1901-08-06 | [[Ficheiro:Isabella Batchelder James.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3654 | [[:d:Q94661755|Q94661755]] | [[Connie Panzarino]] | [[Nova York]] | 1947-11-26 | | 2001-07-04 | |- | style='text-align:right'| 3655 | [[:d:Q94691499|Q94691499]] | [[Margot Black]] | | | | | [[Ficheiro:Screen shot from video of Margot Black addressing a rally in 2016.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3656 | [[:d:Q94694969|Q94694969]] | [[Élisabeth Risler-François]] | [[8º distrito de París]] | 1905-04-02<br/>1905-04-04 | [[Francia]] | 1989-08-20 | |- | style='text-align:right'| 3657 | [[:d:Q94695816|Q94695816]] | [[Andrea Zapata Alfonso]] | [[Badalona]] | 1996-08-29 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3658 | [[:d:Q94696525|Q94696525]] | [[Beatrice Slama]] | [[Tunes]] | 1923-06-02 | [[Francia]]<br/>[[French protectorate of Tunisia]]<br/>[[Tunisia]] | 2018-09-19 | |- | style='text-align:right'| 3659 | [[:d:Q94839123|Q94839123]] | [[Mércia Viriato Licá]] | [[Massinga District]] | 1997-01-15 | [[Mozambique]] | | |- | style='text-align:right'| 3660 | [[:d:Q95141982|Q95141982]] | [[Sina Reisch]] | [[Ulm]] | 1994-10-18 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Sina Reisch am Tagebau Vereinigtes Schleenhain (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3661 | [[:d:Q95142027|Q95142027]] | [[Michal Gera Margaliot]] | [[Xerusalén]] | 1982-06-14 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:מנכ"לית שדולת הנשים עו"ד מיכל גרא מרגליות באולפן "פרלמנט שישי" עם רועי כ"ץ ברדיו תל אביב.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3662 | [[:d:Q95142030|Q95142030]] | [[Sapir Sluzker Amran]] | [[Oranit]] | 1990-11-26 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:ספיר סלוצקר עמראן.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3663 | [[:d:Q95189897|Q95189897]] | [[Carmela Troncoso|Carmela González Troncoso]] | [[Vigo]] | 1982 | [[España]] | | [[Ficheiro:EPFL Carmela Troncoso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3664 | [[:d:Q95456722|Q95456722]] | [[Anna Veronika Mikšíčková]] | [[Brno]] | 1829-02-03 | [[Imperio Austríaco]]<br/>[[Cisleitania]] | 1891-11-19 | [[Ficheiro:Anna Veronika Mikšíčková (cca 187̥0).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3665 | [[:d:Q95560296|Q95560296]] | [[Victoria Blair Rhemrev]] | [[Hartford, Connecticut|Hartford]] | 2003-01-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3666 | [[:d:Q95609436|Q95609436]] | [[Alexandra Wong]] | [[Hong-Kong británico]] | 1956-05-16 | | | [[Ficheiro:Alexandra Wong 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3667 | [[:d:Q95627910|Q95627910]] | [[Margaret Flowers]] | [[Kansas City, Missouri|Kansas City]] | 1962 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3668 | [[:d:Q95687193|Q95687193]] | [[Megan Squire]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Megan Squire - Elon DSA 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3669 | [[:d:Q95690571|Q95690571]] | [[Dolors Marti Domenech]] | [[Tivissa]] | 1901 | [[España]] | 1970 | [[Ficheiro:Dolorès Marti Domenech.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3670 | [[:d:Q95710935|Q95710935]] | [[Ursula Sillge]] | [[Untermaßfeld]] | 1946-01-07 | [[República Democrática Alemá]]<br/>[[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3671 | [[:d:Q95737800|Q95737800]] | [[Sophie Mgcina]] | [[Germiston]] | 1938 | | 2005-12-02 | |- | style='text-align:right'| 3672 | [[:d:Q95844543|Q95844543]] | [[Emily Laquer]] | [[Nürnberg|Núremberg]] | 1987-05-24 | [[Alemaña]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Emily Laquer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3673 | [[:d:Q95881748|Q95881748]] | [[Guo Jing]] | [[República Popular da China]] | | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 3674 | [[:d:Q95889627|Q95889627]] | [[Georgianna Glose]] | [[Astoria (Q121765)|Astoria]] | 1946-12-01 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-04-28 | |- | style='text-align:right'| 3675 | [[:d:Q96023265|Q96023265]] | [[Paolina Schiff]] | [[Mannheim]] | 1841-07-28 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1926-08-06 | [[Ficheiro:Paolina Schiff.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3676 | [[:d:Q96036937|Q96036937]] | [[Deirdre Milne]] | [[Dunedin]] | 1939-06-02 | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 3677 | [[:d:Q96058334|Q96058334]] | [[Maha Abdelhamid]] | [[Gabès]] | | [[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Forum Social Mondial Tunis 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3678 | [[:d:Q96058541|Q96058541]] | [[Holly Lawford-Smith]] | [[Taupō]] | | [[Australia]]<br/>[[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Holly Lawford-Smith.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3679 | [[:d:Q96059887|Q96059887]] | [[Huda Mzioudet]] | | | [[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Houda Mzioudet during interview.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3680 | [[:d:Q96060547|Q96060547]] | [[Margaret Millard]] | [[Woodville]] | 1939 | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 3681 | [[:d:Q96082513|Q96082513]] | [[Marina Vargas]] | [[Granada]] | 1980 | [[España]] | | [[Ficheiro:Retrato marina vargas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3682 | [[:d:Q96083913|Q96083913]] | [[Anna Gifty Opoku-Agyeman]] | [[Kumasi]] | | | | [[Ficheiro:Anna Gifty Opoku-Agyeman (2) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3683 | [[:d:Q96095998|Q96095998]] | [[Sarah Grossman]] | | 1997-10-07 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-05-30 | |- | style='text-align:right'| 3684 | [[:d:Q96099642|Q96099642]] | [[Chelsea Connor]] | [[Dominica]] | 1990s | [[Dominica]] | | |- | style='text-align:right'| 3685 | [[:d:Q96100148|Q96100148]] | [[Leila Hassan]] | [[Sultanate of Zanzibar]] | 1948-06-13<br/>1948 | | | |- | style='text-align:right'| 3686 | [[:d:Q96100933|Q96100933]] | [[Tanya DePass]] | [[Chicago]] | 1973 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tanya DePass by TwoScooters.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3687 | [[:d:Q96102877|Q96102877]] | [[Earyn McGee]] | | | | | [[Ficheiro:Image of herpetologist and science communicator, Earyn McGee.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3688 | [[:d:Q96129283|Q96129283]] | [[Gwen Carr]] | | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Gwen Carr - 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3689 | [[:d:Q96141089|Q96141089]] | [[Kimberly L. Jones]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kimberly jones 5213089.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3690 | [[:d:Q96178267|Q96178267]] | [[Julia Nicol]] | [[Xohanesburgo]] | 1956 | [[Suráfrica]] | 2019-04-03 | |- | style='text-align:right'| 3691 | [[:d:Q96183787|Q96183787]] | [[Sofia Neuparth]] | [[Lisboa]] | 1962 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 3692 | [[:d:Q96184827|Q96184827]] | [[Rosa Pomar]] | [[Lisboa]] | 1975 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 3693 | [[:d:Q96194829|Q96194829]] | [[Teodora Inácia Gomes]] | [[Empada]] | 1944-09-13 | [[Guinea-Bissau]] | | |- | style='text-align:right'| 3694 | [[:d:Q96194971|Q96194971]] | [[Shamim Malende]] | [[Kampala]] | 1986-12 | [[Uganda]] | | [[Ficheiro:Malende Shamim.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3695 | [[:d:Q96195503|Q96195503]] | [[Paulina Mateus Nkunda]] | [[Muidumbe District]] | 1952 | [[Mozambique]] | 2013-10-12 | |- | style='text-align:right'| 3696 | [[:d:Q96195604|Q96195604]] | [[Fanta Konakê]] | | | [[Guinea]] | | |- | style='text-align:right'| 3697 | [[:d:Q96196764|Q96196764]] | [[Margaret Prescod]] | [[Barbados]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3698 | [[:d:Q96210154|Q96210154]] | [[Maria Zofia Teodozja Sobańska]] | [[Varsovia]] | 1865-09-13 | [[Polonia]] | 1944 | [[Ficheiro:Maria Sobańska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3699 | [[:d:Q96216162|Q96216162]] | [[Yulia Tsvetkova]] | [[Komsomolsk-na-Amure]] | 1993-05-23 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Yulia Tsvetkova on Radio (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3700 | [[:d:Q96224414|Q96224414]] | [[Meena Harris]] | [[Oakland]] | 1984-10-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Meena Harris 2021.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3701 | [[:d:Q96238301|Q96238301]] | [[Brenda Biya]] | [[Palais de l'Unité]] | 1997-07-29 | [[Camerún]] | | |- | style='text-align:right'| 3702 | [[:d:Q96240408|Q96240408]] | [[Hala Khoury-Bisharat]] | | 1970-03-31 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 3703 | [[:d:Q96381738|Q96381738]] | [[Elisa Serment]] | [[Anzin]] | 1865-06-10 | [[Suíza]] | 1957-05-10 | |- | style='text-align:right'| 3704 | [[:d:Q96402087|Q96402087]] | [[Danijela Dolenec]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3705 | [[:d:Q96404837|Q96404837]] | [[Sally Gottesman]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3706 | [[:d:Q96419610|Q96419610]] | [[Vallateen Virginia Dudley Abbington]] | [[Indiana]] | 1907 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-10-13 | |- | style='text-align:right'| 3707 | [[:d:Q96460385|Q96460385]] | [[Caroline Dutcher Sterling Choate]] | [[Salisbury]] | 1837-06-16 | [[Estados Unidos de América]] | 1929-11-12 | [[Ficheiro:Mrs Joseph Hodges Choate, née Caroline Dutcher Sterling.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3708 | [[:d:Q96464168|Q96464168]] | [[Marthe Eding Ouandié]] | | | [[Camerún]] | 2016-04-15 | |- | style='text-align:right'| 3709 | [[:d:Q96482656|Q96482656]] | [[Victoria Guerrero Peirano]] | [[Lima]] | 1971 | [[Perú]] | | [[Ficheiro:Victoria Guerrero Peirano en 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3710 | [[:d:Q96574148|Q96574148]] | [[Rachel Cargle]] | [[Green]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3711 | [[:d:Q96575712|Q96575712]] | [[Nika Kovač]] | | 1993 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Osmomarčevski aktivisti 10 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3712 | [[:d:Q96582807|Q96582807]] | [[Julia Hermosilla Sagredo]] | [[Sestao]] | 1916-04-01 | [[España]] | 2009-01-10 | |- | style='text-align:right'| 3713 | [[:d:Q96623924|Q96623924]] | [[Chus Tudelilla]] | [[Logroño]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 3714 | [[:d:Q96624282|Q96624282]] | [[Nieves Álvarez]] | | 1949 | | | [[Ficheiro:Nieves Álvarez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3715 | [[:d:Q96624418|Q96624418]] | [[Cerrucha]] | | 1984 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 3716 | [[:d:Q96624446|Q96624446]] | [[Mónica Carabias]] | | 1969-11-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3717 | [[:d:Q96624759|Q96624759]] | [[Zara Fernández de Moya]] | | 1970 | | | [[Ficheiro:Foto Zara Fernández de Moya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3718 | [[:d:Q96624760|Q96624760]] | [[Oliva Arauna]] | | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 3719 | [[:d:Q96625466|Q96625466]] | [[Violeta Barrientos]] | [[Lima]] | 1963 | [[Perú]] | | [[Ficheiro:Violeta Barrientos Silva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3720 | [[:d:Q96656682|Q96656682]] | [[Sheila Kawamara-Mishambi]] | | | [[Uganda]] | | [[Ficheiro:Sheila Kawamara-Mishambi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3721 | [[:d:Q96679249|Q96679249]] | [[Gracia Trujillo]] | | 1972 | [[España]] | | [[Ficheiro:XIV Jornadas Educación FELTBI - Gracia Trujillo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3722 | [[:d:Q96685072|Q96685072]] | [[Barbara Stokes]] | [[Londres]] | 1922-12-20 | [[Irlanda]] | 2009-03-22 | |- | style='text-align:right'| 3723 | [[:d:Q96741822|Q96741822]] | [[Florence Rose]] | [[Nova York]] | 1903-06-20 | [[Estados Unidos de América]] | 1969-04-26 | |- | style='text-align:right'| 3724 | [[:d:Q96742235|Q96742235]] | [[Lola Odelola]] | | 1992-06-24 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3725 | [[:d:Q96749001|Q96749001]] | [[Sarah Hipperson]] | | 1927 | | 2018 | |- | style='text-align:right'| 3726 | [[:d:Q96757504|Q96757504]] | [[Isabel Grenfell Quallo]] | [[Kinshasa]] | 1893-04-04 | [[Reino de Gran Bretaña]]<br/>[[Xamaica]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1985-09-15 | |- | style='text-align:right'| 3727 | [[:d:Q96777152|Q96777152]] | [[Petra Allende]] | [[San Juan Antiguo]] | 1920-06-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-04-01 | |- | style='text-align:right'| 3728 | [[:d:Q96880237|Q96880237]] | [[Claudia Conway]] | | 2004-10-17 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3729 | [[:d:Q96909070|Q96909070]] | [[Josie Airey]] | [[Cork]] | 1932-05-04 | [[Irlanda]] | 2002-08-26 | |- | style='text-align:right'| 3730 | [[:d:Q96935426|Q96935426]] | [[P. Kausalya]] | | 1975 | [[India]] | | [[Ficheiro:P. Kausalya Nari Shakti award (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3731 | [[:d:Q96964844|Q96964844]] | [[Caroline Gleich]] | [[Minnesota]] | 1985-12-31 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Caroline Gleich talks to sailors aboard George H.W. Bush (CVN 77) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3732 | [[:d:Q96988706|Q96988706]] | [[Hetifah Sjaifudian]] | [[Bandung]] | 1964-10-30 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Foto Hetifah Sjaifudian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3733 | [[:d:Q96989453|Q96989453]] | [[Lois Towles]] | [[Texarkana]] | 1912-04-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1983-03-18<br/>1983 | [[Ficheiro:Lois Towles, 1947.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3734 | [[:d:Q97015047|Q97015047]] | [[Jepchumba]] | [[Kenya]] | | [[Kenya]] | | |- | style='text-align:right'| 3735 | [[:d:Q97029092|Q97029092]] | [[Suparna Baksi Ganguly]] | | | [[India]] | | [[Ficheiro:Suparna Baksi Ganguly, environmentalist & animal activist receiving Nari Shakti Puruskar from President Mukherjee (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3736 | [[:d:Q97107642|Q97107642]] | [[Shakuntala Majumdar]] | | 1964 | [[India]] | | [[Ficheiro:Shakuntala Majumdar (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3737 | [[:d:Q97142214|Q97142214]] | [[Nandini Jammi]] | | | | | [[Ficheiro:Nandini Jammi on Stiftung Neue Verantwortung.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3738 | [[:d:Q97159345|Q97159345]] | [[Beatriz Busaniche]] | [[Río Gallegos, Santa Cruz|Río Gallegos]] | 1970-08-17 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Beatriz Busaniche en el SCCR43 - 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3739 | [[:d:Q97161674|Q97161674]] | [[Tathi Piancastelli]] | [[São Paulo]] | 1984-07-14 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 3740 | [[:d:Q97163090|Q97163090]] | [[Viviane Ferreira]] | [[Salvador, Baía|Salvador]] | 1986 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Viviane Ferreira.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3741 | [[:d:Q97187300|Q97187300]] | [[Katú Mirim]] | [[Campo Limpo Paulista]] | 1986-10-09 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Katu mirim .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3742 | [[:d:Q97187388|Q97187388]] | [[Mariam Jalabi]] | | | [[Siria]] | | [[Ficheiro:Mariam Jalabi, Director of the National Liason Office for the United Nations (16248319237) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3743 | [[:d:Q97189337|Q97189337]] | [[Anna-Liisa Heikinheimo]] | | 1905-01-13 | [[Finlandia]] | 2000-07-30 | |- | style='text-align:right'| 3744 | [[:d:Q97193039|Q97193039]] | [[Yeni Fatmawati]] | [[Bandung]] | 1971-01-05 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Yeni Fatmawati.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3745 | [[:d:Q97196794|Q97196794]] | [[Alberte Bekkhus]] | [[Moss Municipality]] | 1999-09-19 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Alberte Bekkhus (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3746 | [[:d:Q97208082|Q97208082]] | [[Chusnul Mar'iyah]] | [[Lamongan]] | 1961-10-17 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 3747 | [[:d:Q97209190|Q97209190]] | [[Lily Zakiyah Munir]] | [[Jombang]] | | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 3748 | [[:d:Q97214286|Q97214286]] | [[Siti Munjiyah]] | [[Yogyakarta]] | 1896 | [[Indonesia]]<br/>[[Indias Orientais Neerlandesas]] | 1955 | [[Ficheiro:Siti Munjiyah (2).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3749 | [[:d:Q97215819|Q97215819]] | [[Maris Hellrand]] | [[Rakvere]] | 1970-09-15 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Maris Hellrand.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3750 | [[:d:Q97217334|Q97217334]] | [[Triin Toomesaar]] | | 1987-12-26 | [[Estonia]]<br/>[[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 3751 | [[:d:Q97253263|Q97253263]] | [[Audrey Matura]] | | | [[Belize]] | | |- | style='text-align:right'| 3752 | [[:d:Q97266644|Q97266644]] | [[Fahime Akbar]] | [[Teherán]] | 1917-12 | [[Irán]] | 2009-09-03 | [[Ficheiro:Fahimeh Akbar 1940s.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3753 | [[:d:Q97276734|Q97276734]] | [[Helen (charles)]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3754 | [[:d:Q97307180|Q97307180]] | [[Nani Zulminarni]] | [[Ketapang]] | 1962-09-10 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 3755 | [[:d:Q97317434|Q97317434]] | [[Deborah Raji]] | [[Port Harcourt]] | | [[Nixeria]]<br/>[[Canadá]] | | [[Ficheiro:Deb Raji.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3756 | [[:d:Q97321426|Q97321426]] | [[Bertha C. Boschulte]] | [[San Tomé, Illas Virxes]] | 1906-03-08 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2004-08-18 | [[Ficheiro:Bertha C. Boschulte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3757 | [[:d:Q97349665|Q97349665]] | [[陶瀛孙]] | | 1909-09 | [[República Popular da China]] | 2003-05-19 | |- | style='text-align:right'| 3758 | [[:d:Q97350085|Q97350085]] | [[胡德兰]] | | 1905-12-13 | [[República Popular da China]] | 1995-08-01 | |- | style='text-align:right'| 3759 | [[:d:Q97395424|Q97395424]] | [[Edith L. Williams]] | [[San Tomé, Illas Virxes]] | 1887-08-17 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1987-06-09 | |- | style='text-align:right'| 3760 | [[:d:Q97398053|Q97398053]] | [[Romina Fasulo]] | [[Montevideo]] | 1982-09-27 | | | [[Ficheiro:Romina Fasulo 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3761 | [[:d:Q97445944|Q97445944]] | [[Nqobile Nzuza]] | [[Durban]] | 1966 | [[Suráfrica]] | 2013-09-30 | |- | style='text-align:right'| 3762 | [[:d:Q97572337|Q97572337]] | [[Afshan D’souza-Lodhi]] | [[Dubai]] | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3763 | [[:d:Q97572508|Q97572508]] | [[Sara Cuentas]] | [[Perú]] | | [[Perú]] | | |- | style='text-align:right'| 3764 | [[:d:Q97588420|Q97588420]] | [[Ashley Biden]] | [[Wilmington, Delaware|Wilmington]] | 1981-06-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ashley Biden at Oscars 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3765 | [[:d:Q97591401|Q97591401]] | [[Te Raukura O'Connell Rapira]] | [[Nova Zelandia]] | 1988 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Laura O'Connell Rapira at Government House Wellington NZ.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3766 | [[:d:Q97595822|Q97595822]] | [[Wendy Pineda]] | [[Lima]] | 1980s | [[Perú]] | | |- | style='text-align:right'| 3767 | [[:d:Q97625125|Q97625125]] | [[Nuria Coronado Sopeña]] | [[Madrid]] | 1971-06-08 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3768 | [[:d:Q97645310|Q97645310]] | [[Marju Vesik]] | | 1986-03-07 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3769 | [[:d:Q97650481|Q97650481]] | [[Paulette Wilson]] | [[Xamaica]] | 1956 | [[Reino de Gran Bretaña]] | 2020-07-23 | |- | style='text-align:right'| 3770 | [[:d:Q97733059|Q97733059]] | [[Joana Garcia Grenzner]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 3771 | [[:d:Q97765953|Q97765953]] | [[Marie-Claire Chevalier]] | [[Meung-sur-Loire]] | 1955-07-12 | [[Francia]] | 2022-01-23 | |- | style='text-align:right'| 3772 | [[:d:Q97811475|Q97811475]] | [[Caroline Monteiro]] | [[Iacarta]] | | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 3773 | [[:d:Q97940157|Q97940157]] | [[Coralie Winn]] | [[Australia]] | | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Coralie Winn QSM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3774 | [[:d:Q97961216|Q97961216]] | [[Heldi-Melanie Koppel]] | [[Joosu]] | 1935-05-05 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3775 | [[:d:Q97982507|Q97982507]] | [[Gertrude Guerin]] | [[Ustlawn]] | 1917-03-26 | [[Canadá]] | 1998-01-25 | [[Ficheiro:Musqueam Chief Gertrude Guerin VPL 44666.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3776 | [[:d:Q98013983|Q98013983]] | [[Tea Jarc]] | | | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Tea Jarc 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3777 | [[:d:Q98033974|Q98033974]] | [[Esther Herrman]] | [[Utrecht]] | 1823-08-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1911-07-04 | |- | style='text-align:right'| 3778 | [[:d:Q98034081|Q98034081]] | [[Gladys Tzul Tzul]] | [[Departamento de Totonicapán]] | 1982 | [[Guatemala]] | | [[Ficheiro:MX TV POETA GUATEMALTECA GLADYS TZUL.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3779 | [[:d:Q98077693|Q98077693]] | [[Isabel Wijsen]] | | | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 3780 | [[:d:Q98084800|Q98084800]] | [[Cori Bush]] | [[St. Louis]] | 1976-07-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cori Bush 117th U.S Congress.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3781 | [[:d:Q98102564|Q98102564]] | [[Amy Vilela]] | [[Maryland]] | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amy Vilela - Activist, Author, 2018 Congressional Candidate.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3782 | [[:d:Q98102621|Q98102621]] | [[Aída Kancepolski]] | | 1924-04-27 | [[Arxentina]] | 2020-08-04 | |- | style='text-align:right'| 3783 | [[:d:Q98103593|Q98103593]] | [[Magda Dropek]] | | | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:02019 1601 Poland against Violence, Solidarity with Bialystok, Magda Dropek.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3784 | [[:d:Q98103610|Q98103610]] | [[Justyna Bołoz]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3785 | [[:d:Q98103845|Q98103845]] | [[Agnieszka Itner]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3786 | [[:d:Q98119500|Q98119500]] | [[Yasemin Öz]] | | | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 3787 | [[:d:Q98124784|Q98124784]] | [[María del Carmen Riu Pascual]] | [[Barcelona]] | 1951-11-04<br/>1951-04-11 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3788 | [[:d:Q98125045|Q98125045]] | [[Marquita Bradshaw]] | [[Memphis, Tennessee|Memphis]] | 1974-02-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marquita Bradshaw at Morristown (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3789 | [[:d:Q98125691|Q98125691]] | [[Maria Rodó de Zárate]] | [[Manresa]] | 1986 | [[España]] | | [[Ficheiro:Maria Rodó-Zárate (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3790 | [[:d:Q98137723|Q98137723]] | [[Laia Serra i Perelló]] | [[Barcelona]] | 1977 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3791 | [[:d:Q98148050|Q98148050]] | [[Maria Boykikeva]] | [[Moscova]] | 1932 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 3792 | [[:d:Q98148545|Q98148545]] | [[Biserka Marolt Meden]] | | 1954-04-11 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Biserka Marolt Meden.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3793 | [[:d:Q98217023|Q98217023]] | [[Miriam Jiménez Román]] | | 1951 | | 2020-08 | |- | style='text-align:right'| 3794 | [[:d:Q98244234|Q98244234]] | [[Shima Babaei]] | [[Teherán]] | 1995 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 3795 | [[:d:Q98289577|Q98289577]] | [[Ilina Sen]] | | | [[India]] | 2020-08-09 | |- | style='text-align:right'| 3796 | [[:d:Q98381921|Q98381921]] | [[Kali Sudhra]] | [[Toronto]] | 1987-05-27 | | | |- | style='text-align:right'| 3797 | [[:d:Q98389157|Q98389157]] | [[Tanyaradzwa Daringo]] | | 1992 | [[Namibia]] | | |- | style='text-align:right'| 3798 | [[:d:Q98399052|Q98399052]] | [[Belva Cottier]] | [[Reserva india de Rosebud]] | 1920-06-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-05-02 | [[Ficheiro:Belva Cottier, 1975.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3799 | [[:d:Q98439866|Q98439866]] | [[Katrine Hoop]] | [[Tönning]] | 1970-12-17 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Katrine-Hoop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3800 | [[:d:Q98449532|Q98449532]] | [[Bernaldina José Pedro]] | [[Güiana]] | 1945-03-25 | [[Brasil]] | 2020-06-24 | |- | style='text-align:right'| 3801 | [[:d:Q98497517|Q98497517]] | [[Cynthia Umezulike]] | | | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Cynthia Umezulike.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3802 | [[:d:Q98528659|Q98528659]] | [[Lotten von Plomgren]] | [[Life Guards of Horse parish]] | 1831-10-13 | [[Suecia]] | 1916-07-20 | [[Ficheiro:Lotten von Plomgren.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3803 | [[:d:Q98537528|Q98537528]] | [[Rihaam Jacoub]] | [[Basora]] | 1991-12-28<br/>1987 | [[Iraq]] | 2020-08-19 | [[Ficheiro:Riham Yakoub.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3804 | [[:d:Q98539730|Q98539730]] | [[Miosotis Rivas Peña]] | | | | | [[Ficheiro:Foto Oficial Miosotis Rivas Peña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3805 | [[:d:Q98549558|Q98549558]] | [[Saffiyah Khan]] | [[Birmingham]] | 1997-11-27 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3806 | [[:d:Q98566370|Q98566370]] | [[Jeannette Henry]] | [[San Francisco]] | 1908-06-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2001-01-31 | |- | style='text-align:right'| 3807 | [[:d:Q98581333|Q98581333]] | [[Pulchérie Gbalet]] | | | | | [[Ficheiro:Pulchérie Gbalet 2018 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3808 | [[:d:Q98590636|Q98590636]] | [[Minerva Allen]] | | 1935 | | 2024-05-24 | |- | style='text-align:right'| 3809 | [[:d:Q98590669|Q98590669]] | [[Bonita Wa Wa Calachaw Nuñez]] | [[Valley Center]] | 1888-12-25 | [[Estados Unidos de América]] | 1972-05-12 | |- | style='text-align:right'| 3810 | [[:d:Q98594110|Q98594110]] | [[Stella Leach]] | [[Ferry County]] | 1918-06-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2010-01-29 | |- | style='text-align:right'| 3811 | [[:d:Q98603458|Q98603458]] | [[Gabrielle McMullin]] | [[Uganda]] | 1956 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 3812 | [[:d:Q98687617|Q98687617]] | [[Marie Dubois]] | [[Saint-Coulomb]] | 1915-10-14 | [[Francia]] | 1945-04-08 | |- | style='text-align:right'| 3813 | [[:d:Q98704623|Q98704623]] | [[Saadia Faruqi]] | [[Karachi]] | 1976-04-09 | | | [[Ficheiro:Saadia Faruqi 2022 Texas Book Festival.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3814 | [[:d:Q98708527|Q98708527]] | [[Netsai Marova]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3815 | [[:d:Q98710492|Q98710492]] | [[Woesha Cloud North]] | [[Wichita]] | 1918-09-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1992-10-10 | |- | style='text-align:right'| 3816 | [[:d:Q98755984|Q98755984]] | [[Frances Harriet Williams]] | [[Danville]] | 1898-07-05 | [[Estados Unidos de América]] | 1992-03-15 | [[Ficheiro:Frances Harriet Williams 1940s.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3817 | [[:d:Q98785143|Q98785143]] | [[Luwana Quitiquit]] | [[Isleton]] | 1941-11-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-12-23 | |- | style='text-align:right'| 3818 | [[:d:Q98815344|Q98815344]] | [[Clara Buhl]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 3819 | [[:d:Q98825398|Q98825398]] | [[Si-Lan Chen]] | [[Colony of Trinidad and Tobago]] | 1905<br/>1909-03-20 | | 1996-03-08 | |- | style='text-align:right'| 3820 | [[:d:Q98831565|Q98831565]] | [[Gaja Brecelj]] | | No/unknown value | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Gaja Brecelj.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3821 | [[:d:Q98831862|Q98831862]] | [[Rugiatu Turay]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3822 | [[:d:Q98844069|Q98844069]] | [[Taambati Moussa]] | [[Bouéni]] | | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Taambati Moussa.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3823 | [[:d:Q98918779|Q98918779]] | [[Kira Yarmysh]] | [[Rostov do Don]] | 1989-10-11 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Berlin UdL Navalny's Cell Opening asv2023-01 img16.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3824 | [[:d:Q98926781|Q98926781]] | [[Zaïna Méresse]] | [[Bandrele]] | 1935-06-18 | [[Francia]] | 2014-04-12 | |- | style='text-align:right'| 3825 | [[:d:Q98953071|Q98953071]] | [[Kriti Bharti]] | [[Jodhpur]] | 1987-08-19 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3826 | [[:d:Q98959100|Q98959100]] | [[Tricia Hersey]] | [[Chicago]] | 1974-06-05 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3827 | [[:d:Q98967451|Q98967451]] | [[Graça Samo]] | [[Inhambane]] | 1968 | [[Mozambique]] | | [[Ficheiro:Graça Samo 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3828 | [[:d:Q98969597|Q98969597]] | [[Nellie Weekes]] | [[Saint Michael]] | 1896-08-26<br/>1897-08-20 | [[Reino de Gran Bretaña]]<br/>[[Barbados]] | 1990-05-11 | |- | style='text-align:right'| 3829 | [[:d:Q99173326|Q99173326]] | [[Rosa Oliva]] | [[Salerno]] | 1934 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]]<br/>[[Italia]] | | [[Ficheiro:Rosa Oliva 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3830 | [[:d:Q99194414|Q99194414]] | [[Jennifer Klauninger]] | | 1991 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 3831 | [[:d:Q99202066|Q99202066]] | [[Pauline Harmange]] | | 1994-12-06 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Pauline Harmange.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3832 | [[:d:Q99399615|Q99399615]] | [[Marion Moses]] | [[Wheeling]] | 1936-01-24 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-08-28 | |- | style='text-align:right'| 3833 | [[:d:Q99432392|Q99432392]] | [[Echati Maoulida]] | [[Bouéni]] | 1934-03-13 | [[Francia]] | 2019-09-15 | |- | style='text-align:right'| 3834 | [[:d:Q99477630|Q99477630]] | [[Kate Shemirani]] | | 1965 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Shemirani portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3835 | [[:d:Q99517424|Q99517424]] | [[青山千景]] | | | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 3836 | [[:d:Q99522627|Q99522627]] | [[Shirley Campbell Barr]] | [[San Xosé, Costa Rica|San Xosé]] | 1965 | [[Costa Rica]] | | |- | style='text-align:right'| 3837 | [[:d:Q99526096|Q99526096]] | [[Marguerite Dardant]] | [[Folles]] | 1908-11-15 | [[Francia]] | 1955-12-31 | [[Ficheiro:MONTRÉ-DARDANT Marguerite photo.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3838 | [[:d:Q99527338|Q99527338]] | [[Mar Mas]] | [[Madrid]] | 1966-10-27 | [[España]] | | [[Ficheiro:Mar Mas en el puerto de Ibiza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3839 | [[:d:Q99539910|Q99539910]] | [[Kristel Rannaääre]] | | 1984-05-20 | [[Estonia]]<br/>[[Unión Soviética]] | | [[Ficheiro:Kristel Rannaääre at the Opinion Festival 2022 in Paide, Estonia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3840 | [[:d:Q99540901|Q99540901]] | [[Bilkis Dadi]] | [[Uttar Pradesh]] | 1938-01-01 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3841 | [[:d:Q99559536|Q99559536]] | [[Myrna Manzanares]] | [[Gales Point]] | 1946-10-30 | [[Belize]] | 2021-12-21 | |- | style='text-align:right'| 3842 | [[:d:Q99601893|Q99601893]] | [[Céleste Hardouin]] | [[Bréhémont]] | 1832-07-12 | [[Francia]] | 1904-01-09 | [[Ficheiro:Céleste Hardouin by Auguste Lançon.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3843 | [[:d:Q99654425|Q99654425]] | [[Jeannine Marquant]] | [[París]] | 1930-03-26 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 3844 | [[:d:Q99654426|Q99654426]] | [[Paulette Péju]] | [[Sexto Distrito de Lión]] | 1919-12-28 | [[Francia]] | 1979-02-15 | |- | style='text-align:right'| 3845 | [[:d:Q99669468|Q99669468]] | [[Remei Sipi Mayo]] | [[Rebola, Guinea Ecuatorial|Rebola]] | 1952 | [[Guinea Ecuatorial]] | | [[Ficheiro:Remei Sipi Mayo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3846 | [[:d:Q99675943|Q99675943]] | [[Iris Morales]] | [[Nova York]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 3847 | [[:d:Q99857316|Q99857316]] | [[Mariana Torquato]] | | 1992 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 3848 | [[:d:Q99874200|Q99874200]] | [[Hauwa Ojeifo]] | | | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 3849 | [[:d:Q99937906|Q99937906]] | [[Mia Takula]] | [[Vaasa]] | 1975 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 3850 | [[:d:Q99980033|Q99980033]] | [[Marion Powell]] | | 1923 | [[Canadá]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 3851 | [[:d:Q100135417|Q100135417]] | [[Dylan Farrow]] | [[Texas]] | 1985-07-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3852 | [[:d:Q100153071|Q100153071]] | [[Ciara Charteris]] | | 1995-08-03 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3853 | [[:d:Q100167950|Q100167950]] | [[Beatrice Lumpkin]] | [[Bronx]] | 1918-08-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3854 | [[:d:Q100233541|Q100233541]] | [[Arussi Unda]] | [[Estado de Veracruz]] | 1988 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 3855 | [[:d:Q100246814|Q100246814]] | [[Susanne Holzgraefe]] | [[Dissen am Teutoburger Wald]] | 1971-01-31 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3856 | [[:d:Q100315530|Q100315530]] | [[Millie Ketcheschawno]] | | 1937-02-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-12-11 | |- | style='text-align:right'| 3857 | [[:d:Q100324016|Q100324016]] | [[Zhang Xiantu]] | | 1926 | [[República Popular da China]] | 2015-11-12 | |- | style='text-align:right'| 3858 | [[:d:Q100328183|Q100328183]] | [[Kseniia Semenova]] | [[Kryvyi Rih]] | | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:PCTR Kseniya. Semenova.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3859 | [[:d:Q100400719|Q100400719]] | [[Ingeborg Breines]] | [[Sigerfjord]] | 1945-08-14 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 3860 | [[:d:Q100417494|Q100417494]] | [[Leonie Bremer]] | [[Langenfeld]] | 1997-03-27 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Leonie Bremer by Werner Bartsch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3861 | [[:d:Q100435418|Q100435418]] | [[Ewelina Dobrowolska]] | [[Vilnius]] | 1988-08-16 | [[Lituania]] | | [[Ficheiro:Evelina Dobrovolska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3862 | [[:d:Q100440550|Q100440550]] | [[Lillian Shirt]] | | | [[Canadá]] | 2017-07-18 | |- | style='text-align:right'| 3863 | [[:d:Q100483964|Q100483964]] | [[Fatima Bedar]] | [[Tichy]] | 1946-08-05 | [[Francia]] | 1961-10-17 | |- | style='text-align:right'| 3864 | [[:d:Q100493574|Q100493574]] | [[Maude Brockway]] | [[Clark County]] | 1876-02-28 | [[Estados Unidos de América]] | 1959-10-24 | [[Ficheiro:Maude Brockway.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3865 | [[:d:Q100598230|Q100598230]] | [[Melissa Cohen]] | [[Xohanesburgo]] | 1986 | [[Suráfrica]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Melissa Cohen (50875523797) (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3866 | [[:d:Q100736932|Q100736932]] | [[Genet Sium]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3867 | [[:d:Q100782152|Q100782152]] | [[Jhoana Patiño]] | [[Manizales]] | 1982-09-11 | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 3868 | [[:d:Q100843389|Q100843389]] | [[Alessandra Korap]] | [[Itaituba]] | 1984 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:CDH - Comissão de Direitos Humanos e Legislação Participativa (49644134922) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3869 | [[:d:Q100989626|Q100989626]] | [[Mariam Dahir]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3870 | [[:d:Q100993958|Q100993958]] | [[Behar Heinemann]] | [[Prizren]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 3871 | [[:d:Q101071363|Q101071363]] | [[Bhabini Mahato]] | [[Manbazar]] | 1915 | [[Raj Británico]]<br/>[[India]] | 2014-06-24 | [[Ficheiro:Freedom Fighter and participated in Bengali Language Movement (Manbhum) Bhabini Mahato.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3872 | [[:d:Q101084322|Q101084322]] | [[Nadia Oleszczuk]] | | 2000 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3873 | [[:d:Q101088489|Q101088489]] | [[Virginia Khunguni]] | [[Carolina do Norte]] | 1989 | [[Malawi]] | | |- | style='text-align:right'| 3874 | [[:d:Q101110791|Q101110791]] | [[Beata Chmiel]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3875 | [[:d:Q101112660|Q101112660]] | [[Bożena Przyłuska]] | | 1976-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 3876 | [[:d:Q101115022|Q101115022]] | [[Leila Nakabira]] | [[Uganda]] | 1993 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 3877 | [[:d:Q101136948|Q101136948]] | [[Heidy Quah]] | | 20th century | [[Malaisia]] | | |- | style='text-align:right'| 3878 | [[:d:Q101165347|Q101165347]] | [[Lidia Lempart]] | [[Lwówek Śląski]] | 1957-10-23 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3879 | [[:d:Q101167507|Q101167507]] | [[Michele Rayner]] | [[Clearwater]] | 1981-09-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Michele Rayner.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3880 | [[:d:Q101171364|Q101171364]] | [[Kinga Łozińska]] | | 1961 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Wiec Przyzwoitosci na Skwerze Wladyslawa Bartoszewskiego - Kinga Lozinska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3881 | [[:d:Q101178573|Q101178573]] | [[Katarzyna Bierzanowska]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3882 | [[:d:Q101227603|Q101227603]] | [[Erika Montecinos]] | [[Santiago de Chile]] | 1972-03-30 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Erika Montecinos Urrea portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3883 | [[:d:Q101436495|Q101436495]] | [[Ashwini Angadi]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3884 | [[:d:Q101816507|Q101816507]] | [[Kumud Pawde]] | | 1938 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3885 | [[:d:Q101837891|Q101837891]] | [[Ayoade Olatunbosun-Alakija]] | [[Estado de Lagos]] | | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 3886 | [[:d:Q101982442|Q101982442]] | [[Segundina Flores]] | [[Provincia Oropeza]] | 1968-03-30 | [[Bolivia]] | | [[Ficheiro:Segundina Flores en enero de 2020.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3887 | [[:d:Q102037498|Q102037498]] | [[Sei Soga]] | [[Prefectura de Fukui]] | 1882 | [[Xapón]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 3888 | [[:d:Q102047558|Q102047558]] | [[Frances Wheeler Sayler]] | [[Butte, Montana|Butte]] | 1916-12-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1957-04-27 | [[Ficheiro:Frances Wheeler Sayler in UE News.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3889 | [[:d:Q102070052|Q102070052]] | [[Zaiba Tahyya]] | | | [[Bangladesh]] | | |- | style='text-align:right'| 3890 | [[:d:Q102071972|Q102071972]] | [[Elisabetta Campus]] | [[Perugia]] | 1960-10-06 | [[Italia]] | 2014-11-12 | [[Ficheiro:Elisabetta Campus.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3891 | [[:d:Q102077612|Q102077612]] | [[Ewa Łowżył]] | | 1968-10-06 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3892 | [[:d:Q102115555|Q102115555]] | [[Marie Quemeneur]] | [[Moustéru]] | 1921-11-07 | [[Francia]] | 2018-10-06 | |- | style='text-align:right'| 3893 | [[:d:Q102122769|Q102122769]] | [[Ceola Wallace]] | [[Forrest County]] | 1907-07-22 | [[Estados Unidos de América]] | 1994-03-20 | |- | style='text-align:right'| 3894 | [[:d:Q102183138|Q102183138]] | [[Gloria Sengha Panda Shala]] | [[Barumbu]] | 1993-04-20 | [[República Democrática do Congo]] | | [[Ficheiro:Gloria Sengha in 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3895 | [[:d:Q102186335|Q102186335]] | [[Brenda Boardman]] | | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 3896 | [[:d:Q102218832|Q102218832]] | [[Kanwal Ahmed]] | | | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 3897 | [[:d:Q102227559|Q102227559]] | [[Florence Lewis]] | [[Chicago]] | 1905-11-05 | [[Estados Unidos de América]] | 1990-11-26 | [[Ficheiro:Florence Lewis, 1965.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3898 | [[:d:Q102253398|Q102253398]] | [[Irma Alicia Velásquez Nimatuj]] | [[Departamento de Quetzaltenango]] | 1965 | [[Guatemala]] | | [[Ficheiro:Irma Alicia Velásquez Nimatuj, protagonista de "500 años".jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3899 | [[:d:Q102271167|Q102271167]] | [[Wendy Caishpal]] | [[Ahuachapán]] | 1990 | [[O Salvador]] | | |- | style='text-align:right'| 3900 | [[:d:Q102271471|Q102271471]] | [[Ubah Ali]] | [[Burao]] | 1996 | [[Somalilandia]] | | [[Ficheiro:Ubah Ali.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3901 | [[:d:Q102271708|Q102271708]] | [[Shani Dhanda]] | [[Birmingham]] | 1987 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3902 | [[:d:Q102271865|Q102271865]] | [[Salsabila Khairunnisa]] | [[Iacarta]] | 2003 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 3903 | [[:d:Q102281924|Q102281924]] | [[Naomi Dickson]] | | 20th century | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3904 | [[:d:Q102291447|Q102291447]] | [[Christina Adane]] | [[Londres]] | 2004 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Christina Adane on The British Library.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3905 | [[:d:Q102292143|Q102292143]] | [[Hayat Mirshad]] | | 1988 | [[Líbano]] | | |- | style='text-align:right'| 3906 | [[:d:Q102292209|Q102292209]] | [[Douce Namwezi N'Ibamba]] | [[Bukavu]] | 1989-02-11 | [[República Democrática do Congo]] | | |- | style='text-align:right'| 3907 | [[:d:Q102292337|Q102292337]] | [[Laleh Osmany]] | | 1992 | [[Afganistán]] | | |- | style='text-align:right'| 3908 | [[:d:Q102292439|Q102292439]] | [[Febfi Setyawati]] | [[Iacarta]] | 1993-02-07 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 3909 | [[:d:Q102292573|Q102292573]] | [[Elin Williams]] | | 2000 | [[Gales]] | | [[Ficheiro:Elinwilliams (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3910 | [[:d:Q102292620|Q102292620]] | [[Gulnaz Zhuzbaeva]] | | 1983-10-13 | [[Kirguizistán]] | | |- | style='text-align:right'| 3911 | [[:d:Q102299651|Q102299651]] | [[Dorothy Stafford]] | [[Plymouth]] | 1905-03-14 | [[Estados Unidos de América]] | 1997-05-22 | [[Ficheiro:Dorothy Stafford, 1937.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3912 | [[:d:Q102352408|Q102352408]] | [[Susan B. Anthony II]] | [[Easton]] | 1916-07-26 | [[Estados Unidos de América]] | 1991-07-08 | [[Ficheiro:Susan B. Anthony II, 1949.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3913 | [[:d:Q102430251|Q102430251]] | [[Josina Z. Machel]] | [[Maputo]] | 1976 | [[Mozambique]] | | |- | style='text-align:right'| 3914 | [[:d:Q102493663|Q102493663]] | [[Mary Ann Pollar]] | | 1927 | | 1999-09-11 | |- | style='text-align:right'| 3915 | [[:d:Q103279470|Q103279470]] | [[Carol Jenkins]] | [[Montgomery]] | 1944-11-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:21 Leaders 2012 Honoree Carol Jenkins by WeNews is licensed under CC BY 2.0. 683 × 1024 pixels.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3916 | [[:d:Q103678530|Q103678530]] | [[Katerina Fugnerova]] | [[Smíchov]]<br/>[[Zbuzany]] | 1834-07-14<br/>1834-07-15 | [[Imperio Austrohúngaro]] | 1906-08-29 | [[Ficheiro:KaterinaFugnerova.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3917 | [[:d:Q103853777|Q103853777]] | [[Kontxi Belandia Lekue]] | [[Galdakao]] | 1929-09-08 | | 2020-04-27 | [[Ficheiro:Kontxi Belandia Korrikan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3918 | [[:d:Q103865437|Q103865437]] | [[Romanina Morales Baltra]] | | | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Romanina-36 PS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3919 | [[:d:Q104080371|Q104080371]] | [[Rosemary E. Phelps]] | | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3920 | [[:d:Q104081019|Q104081019]] | [[Lucie Pinson]] | [[Nantes, Francia|Nantes]] | 1985 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:LuciePinson2021.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3921 | [[:d:Q104093291|Q104093291]] | [[Odelia Fitoussi]] | | 1977 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Odelia Fitoussi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3922 | [[:d:Q104096252|Q104096252]] | [[Paquita Jiménez]] | [[Ojinaga Municipality]]<br/>[[Estado de Chihuahua]]<br/>[[México]] | 1958-10-04 | | 2020-05-15 | [[Ficheiro:Paquita Jimenez Promulgación de la Ley de Participación Ciudadana de Chihuahua.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3923 | [[:d:Q104156907|Q104156907]] | [[Victoria Jamali]] | | | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 3924 | [[:d:Q104165606|Q104165606]] | [[Olga Prochasková-Sedláčková]] | [[Praga]] | 1889-03-14 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[Cisleitania]] | No/unknown value<br/>1962-06-16 | [[Ficheiro:OlgaProchaskova1905.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3925 | [[:d:Q104177131|Q104177131]] | [[Anna Levchenko]] | | 1990-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 3926 | [[:d:Q104179297|Q104179297]] | [[Marina Pisklakova-Parker]] | | | | | [[Ficheiro:MarinaPisk.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3927 | [[:d:Q104181136|Q104181136]] | [[Jean Elisabeth Geiger Wright]] | [[Atlanta]] | 1924 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-03-04 | |- | style='text-align:right'| 3928 | [[:d:Q104184250|Q104184250]] | [[Marion Kraft]] | [[Gelsenkirchen]] | 1946 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3929 | [[:d:Q104185372|Q104185372]] | [[Janice Deul]] | [[Rotterdam]] | 1962 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:JaniceDeul2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3930 | [[:d:Q104189031|Q104189031]] | [[Inviolata Mbwavi]] | | 1972 | [[Kenya]] | 2020-07-29 | |- | style='text-align:right'| 3931 | [[:d:Q104190188|Q104190188]] | [[Corrina Gould]] | [[Oakland]] | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Occupy (decolonize) Oakland 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3932 | [[:d:Q104215235|Q104215235]] | [[Berhane Ras-Work]] | | 1940 | [[Etiopía]] | | |- | style='text-align:right'| 3933 | [[:d:Q104217906|Q104217906]] | [[Elisa Rojas]] | [[San Miguel]] | 1979-04-30 | [[Chile]]<br/>[[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 3934 | [[:d:Q104356006|Q104356006]] | [[Marguerite Nyssens]] | [[Anveres]] | 1858-10-02 | | 1947-10-07 | |- | style='text-align:right'| 3935 | [[:d:Q104422439|Q104422439]] | [[Mary Rutnam]] | | 1873-06-02 | | 1962 | |- | style='text-align:right'| 3936 | [[:d:Q104442311|Q104442311]] | [[Juana Perea Plata]] | [[Bogotá]] | 1970 | [[Colombia]]<br/>[[España]] | 2020-10-29 | |- | style='text-align:right'| 3937 | [[:d:Q104487593|Q104487593]] | [[Topeka Sam]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3938 | [[:d:Q104499562|Q104499562]] | [[Jessie Donaldson]] | [[Ware]] | 1799-02-18 | | 1889-09 | |- | style='text-align:right'| 3939 | [[:d:Q104503061|Q104503061]] | [[Claire Reilly]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Claire Reilly QSM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3940 | [[:d:Q104530169|Q104530169]] | [[Ranjana Ash]] | | 1924-12-06 | [[India]] | 2015-08-10 | |- | style='text-align:right'| 3941 | [[:d:Q104532425|Q104532425]] | [[Amy Ralston Povah]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3942 | [[:d:Q104536631|Q104536631]] | [[Badra Ben Mustapha]] | [[Tunes]] | 1912-03-12 | [[Tunisia]] | 1993-08-06 | [[Ficheiro:Badra Ben Mustapha.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3943 | [[:d:Q104585999|Q104585999]] | [[Ana Margarita Vijil]] | | | [[Nicaragua]] | | [[Ficheiro:Ana Margarita Vijil 2016 A.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3944 | [[:d:Q104591464|Q104591464]] | [[Irantzu Mendia Azkue]] | [[Vitoria]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 3945 | [[:d:Q104591842|Q104591842]] | [[Susan V. Anderson]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Susan Anderson MNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3946 | [[:d:Q104598782|Q104598782]] | [[Fatima Ibrahim Shema]] | [[Zaria]] | 1962 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 3947 | [[:d:Q104613641|Q104613641]] | [[Loris Elaine Williams]] | [[Brisbane]] | 1949-09-16 | [[Australia]] | 2005-08-28 | |- | style='text-align:right'| 3948 | [[:d:Q104621903|Q104621903]] | [[Jacqueline Jencquel]] | [[Tianjin]] | 1943-10-28 | [[Francia]] | 2022-03-30 | |- | style='text-align:right'| 3949 | [[:d:Q104623480|Q104623480]] | [[Mary Jane Richardson Jones]] | [[Memphis, Tennessee|Memphis]] | 1819 | [[Estados Unidos de América]] | 1909-12-26 | [[Ficheiro:Portrait of Mary Richardson Jones 1865.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3950 | [[:d:Q104643434|Q104643434]] | [[Melissa Bruntlett]] | | 1980-04-02 | [[Canadá]]<br/>[[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Melissa Bruntlett 989 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3951 | [[:d:Q104665797|Q104665797]] | [[Sophia Williams-de Bruyn]] | | 1938 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 3952 | [[:d:Q104724033|Q104724033]] | [[Urmila Balavant Apte]] | | 20th century | [[India]] | | [[Ficheiro:Urmila Balavant Apte (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3953 | [[:d:Q104731095|Q104731095]] | [[Ana Estrada]] | [[Lima]] | 1976-11-20 | [[Perú]] | 2024-04-21 | [[Ficheiro:Ana Estrada (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3954 | [[:d:Q104762265|Q104762265]] | [[Rose Rose]] | [[Ferme-Neuve]] | 1914-11-02 | [[Canadá]] | 1981-01-22 | |- | style='text-align:right'| 3955 | [[:d:Q104765715|Q104765715]] | [[Marysa Navarro]] | [[Pamplona]] | 1934-10-12 | [[España]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2025-03-02 | [[Ficheiro:Declaracion Visitante Ilustre Marysa Navarro - imf9642.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3956 | [[:d:Q104783174|Q104783174]] | [[沈粹缜]] | | | [[República Popular da China]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 3957 | [[:d:Q104813911|Q104813911]] | [[Joanna Maycock]] | | 1971 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Joanna Maycock.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3958 | [[:d:Q104837490|Q104837490]] | [[Vannesa Rosales]] | | 1990 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 3959 | [[:d:Q104843076|Q104843076]] | [[Gloria Naveillán]] | [[Chicago]] | 1960-11-03 | [[Chile]]<br/>[[Estados Unidos de América]]<br/>[[Francia]] | | [[Ficheiro:Gloria Naveillan Arriagada (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3960 | [[:d:Q104865074|Q104865074]] | [[Mavis Tiller]] | | 1901 | [[Nova Zelandia]] | 1989 | |- | style='text-align:right'| 3961 | [[:d:Q104870509|Q104870509]] | [[Muriel Pierotti]] | [[Bristol]] | 1897 | [[Reino Unido]] | 1982 | [[Ficheiro:Muriel Pierotti in Swansea in 1938 (sq cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3962 | [[:d:Q104906215|Q104906215]] | [[Carme Simon i Adroher]] | [[Olot]] | 1953-09-13 | | | [[Ficheiro:Carme Simon .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3963 | [[:d:Q104992935|Q104992935]] | [[Etweda Cooper]] | [[Edina]] | | [[Liberia]] | | |- | style='text-align:right'| 3964 | [[:d:Q105047305|Q105047305]] | [[Martha Geiringer]] | [[Viena]] | 1912-08-28 | [[Cisleitania]]<br/>[[Austria]] | 1943-01 | [[Ficheiro:Martha Geiringer (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3965 | [[:d:Q105047445|Q105047445]] | [[Sunita Singh Choken]] | | 1985 | [[India]] | | [[Ficheiro:Sunita Profile.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3966 | [[:d:Q105047839|Q105047839]] | [[Rachel Taylor Milton]] | | 1901-05-19 | | 1995-07-04 | |- | style='text-align:right'| 3967 | [[:d:Q105061794|Q105061794]] | [[Mallt Anderson]] | | | | 2021-01-03 | |- | style='text-align:right'| 3968 | [[:d:Q105070881|Q105070881]] | [[Grace Tame]] | [[Hobart]] | 1994-12-28 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 3969 | [[:d:Q105072121|Q105072121]] | [[Lilia Isolina Java Tapayuri]] | | | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 3970 | [[:d:Q105077141|Q105077141]] | [[Thais Ferreira]] | [[Río de Xaneiro]] | 1988-09-19 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Thais Ferreira FotoOficial.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3971 | [[:d:Q105085394|Q105085394]] | [[Ania Karpowicz]] | | 1983 | | | [[Ficheiro:Anna karpowicz i paweł janas ąsąbąble.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3972 | [[:d:Q105197950|Q105197950]] | [[Harriet Purvis, Jr.]] | | 1839 | | 1904 | |- | style='text-align:right'| 3973 | [[:d:Q105208626|Q105208626]] | [[Maude A. Morris]] | | | [[Liberia]] | 1961 | |- | style='text-align:right'| 3974 | [[:d:Q105235664|Q105235664]] | [[Pauline Dekker]] | | | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 3975 | [[:d:Q105236245|Q105236245]] | [[Zélia Magalhães]] | | 1926 | [[Brasil]] | 1949 | |- | style='text-align:right'| 3976 | [[:d:Q105239516|Q105239516]] | [[Pauline Rebour]] | [[Mortain]] | 1878-12 | [[Francia]] | 1954-03-03 | [[Ficheiro:PaulineRebour.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3977 | [[:d:Q105271527|Q105271527]] | [[Debora Kayembe]] | [[Kinshasa]]<br/>[[República Democrática do Congo]] | 1975-04 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Debora kayembe as the new Rector.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3978 | [[:d:Q105309928|Q105309928]] | [[Megan Cornish]] | | 1947-05-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Seattle City Light lineworker apprentice Megan Cornish, circa 1974 (50271875773).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3979 | [[:d:Q105309937|Q105309937]] | [[Cindy Domingo]] | | 1953-12-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cindy Domingo 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3980 | [[:d:Q105309946|Q105309946]] | [[Heidi Durham]] | [[San Pedro, Estados Unidos]] | 1953-07-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-08-23 | |- | style='text-align:right'| 3981 | [[:d:Q105341284|Q105341284]] | [[Mónica Díaz de Rivera]] | [[Puebla]] | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 3982 | [[:d:Q105341488|Q105341488]] | [[Catalina Pérez Osorio]] | | 1958-04-20 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 3983 | [[:d:Q105341693|Q105341693]] | [[Jane Hurlstone]] | | | | 1858-10-02 | |- | style='text-align:right'| 3984 | [[:d:Q105345146|Q105345146]] | [[Lilia Vélez Iglesias]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3985 | [[:d:Q105395472|Q105395472]] | [[Cátia Montes]] | [[Distrito de Faro]] | | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 3986 | [[:d:Q105395491|Q105395491]] | [[Toya Prudêncio]] | | | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 3987 | [[:d:Q105396559|Q105396559]] | [[Eulalia Bernard]] | [[Limón]] | 1935-07-07 | [[Costa Rica]] | 2021-07-11 | [[Ficheiro:Eulalia-Bernard-1986-candidata-diputada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3988 | [[:d:Q105420084|Q105420084]] | [[Maite Axiari]] | [[Espelette]] | 1949 | [[Francia]] | 2021-02-10 | [[Ficheiro:Maite Axiari.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3989 | [[:d:Q105423688|Q105423688]] | [[Virginia Marta Velásquez]] | [[San Pedro de Tutule]] | 1947-10-07 | [[Honduras]] | | |- | style='text-align:right'| 3990 | [[:d:Q105479475|Q105479475]] | [[Florence Garrettson Spooner]] | [[Baltimore]] | | [[Estados Unidos de América]] | 1935-05-07 | |- | style='text-align:right'| 3991 | [[:d:Q105480558|Q105480558]] | [[Rebeca Bruned]] | | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3992 | [[:d:Q105489591|Q105489591]] | [[Raquel Gaspar]] | [[Colmeias]] | | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 3993 | [[:d:Q105504585|Q105504585]] | [[Meggie Royer]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3994 | [[:d:Q105516461|Q105516461]] | [[Lula Lowe Weeden]] | [[Lynchburg]] | 1918-02-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-06-22 | |- | style='text-align:right'| 3995 | [[:d:Q105531550|Q105531550]] | [[Diaryatou Bah]] | [[Guinea]] | 1985 | [[Guinea]] | | [[Ficheiro:Diaryatou Bah.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3996 | [[:d:Q105531890|Q105531890]] | [[Tuíre Kayapó]] | [[Terra Indíxena Caiapó]] | 1969 | [[Brasil]] | 2024-08-10 | [[Ficheiro:Tuíre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3997 | [[:d:Q105545890|Q105545890]] | [[Juliette Verhaegen]] | [[Bruxelas]] | 1872-12-30 | [[Bélxica]] | 1955-11-15 | [[Ficheiro:Mme. Carton De Wiart LCCN2014700461.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3998 | [[:d:Q105560280|Q105560280]] | [[Khalda Saber]] | | | [[Sudán]] | | |- | style='text-align:right'| 3999 | [[:d:Q105563623|Q105563623]] | [[Nodeep Kaur]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 4000 | [[:d:Q105570932|Q105570932]] | [[Pilar Mendibil]] | [[Donostia]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 4001 | [[:d:Q105575765|Q105575765]] | [[Paulette Isaïa]] | [[Veynes]] | 1911-11-26 | [[Francia]] | 2012-10-27 | |- | style='text-align:right'| 4002 | [[:d:Q105612980|Q105612980]] | [[Marlene Green]] | [[Dominica]] | 1940-11-09 | [[Canadá]] | 2002-10-31 | |- | style='text-align:right'| 4003 | [[:d:Q105617161|Q105617161]] | [[Domtila Chesang]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4004 | [[:d:Q105626767|Q105626767]] | [[Preta Ferreira]] | [[Baía, Brasil|Baía]] | 1984 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 4005 | [[:d:Q105636187|Q105636187]] | [[Nalleli Cobo]] | | 2002 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4006 | [[:d:Q105659041|Q105659041]] | [[Violeta Granera]] | [[Nicaragua]] | 1952-11-05 | [[Nicaragua]] | | [[Ficheiro:Violeta Granera 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4007 | [[:d:Q105664704|Q105664704]] | [[Bibata Ouedraogo]] | | | [[Burkina Faso]] | | |- | style='text-align:right'| 4008 | [[:d:Q105675044|Q105675044]] | [[Stacy Hunter]] | | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Stacy Hunter - Local Heroes Design Project (4848) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4009 | [[:d:Q105698040|Q105698040]] | [[Atlantide Desrochers]] | [[Quebec (cidade)|Quebec]] | 1976-02-08 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Atlantide Desrochers 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4010 | [[:d:Q105702021|Q105702021]] | [[Ashley Walker]] | [[Chicago]] | | | | [[Ficheiro:Ashley Walker videoconference (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4011 | [[:d:Q105722862|Q105722862]] | [[Joyce Dinkins]] | [[Manhattan]] | 1930-12-22 | | 2020-10-11 | |- | style='text-align:right'| 4012 | [[:d:Q105727486|Q105727486]] | [[Lubertha Johnson]] | [[Ackerman]] | 1906 | [[Estados Unidos de América]] | 1989-02-06 | [[Ficheiro:Lubertha Johnson.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4013 | [[:d:Q105740613|Q105740613]] | [[Maha Mamo]] | [[Beirut]] | 1988-02-29 | [[apátrida]]<br/>[[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 4014 | [[:d:Q105747171|Q105747171]] | [[Martina Vandenberg]] | | | | | [[Ficheiro:Martina Vandenberg at T'ruah's Annual Benefit 2014 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4015 | [[:d:Q105748520|Q105748520]] | [[Alija Turlaja]] | [[Riga]] | 1983 | [[Letonia]] | | |- | style='text-align:right'| 4016 | [[:d:Q105759689|Q105759689]] | [[Dorcus Acen]] | [[Alebtong District]] | 1980-09-03 | [[Uganda]] | | [[Ficheiro:Acan Dorcas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4017 | [[:d:Q105759720|Q105759720]] | [[Shitou]] | [[Guizhou]] | 1969 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 4018 | [[:d:Q105759811|Q105759811]] | [[Indira Bajramović]] | [[Jajce]] | 1968 | [[Bosnia e Hercegovina]] | | |- | style='text-align:right'| 4019 | [[:d:Q105760684|Q105760684]] | [[Wafa Mustafa]] | [[Masyaf]] | 1990-08-04 | [[Siria]] | | |- | style='text-align:right'| 4020 | [[:d:Q105761655|Q105761655]] | [[Paulina Anna Studniczka]] | [[Wrocław]] | 1997-07-20 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Paulina Studniczka (WMPL).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4021 | [[:d:Q105778116|Q105778116]] | [[Asun Matilla Garzon]] | [[Salamanca]] | 1961-12-30 | [[España]] | 2020-07-30 | [[Ficheiro:Asun Matilla boga-boga bideoaren kaptura batean.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4022 | [[:d:Q105798573|Q105798573]] | [[Maria Verdure]] | [[Saint-Folquin]] | 1849-06-16 | [[Francia]] | 1878-03-23 | |- | style='text-align:right'| 4023 | [[:d:Q105798611|Q105798611]] | [[Minerva Valenzuela]] | [[Cidade de México]] | 1976 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4024 | [[:d:Q105810943|Q105810943]] | [[Canan Gullu]] | | 1962 | [[Turquía]] | | [[Ficheiro:Canan Güllü 2021 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4025 | [[:d:Q105825349|Q105825349]] | [[Maritxu Zagala]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1913-05-16 | [[España]] | 2017-02-03 | [[Ficheiro:Maritxu Zagala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4026 | [[:d:Q105826288|Q105826288]] | [[Bienvenida Agirrezabala Esnaola]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1916 | [[España]] | 1938-08-28 | |- | style='text-align:right'| 4027 | [[:d:Q105834907|Q105834907]] | [[Tlaleng Mofokeng]] | [[QwaQwa]] | 1980s | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Tlaleng Mofokeng at RightsCon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4028 | [[:d:Q105867527|Q105867527]] | [[Renee Poussaint]] | [[Manhattan]] | 1944-08-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-03-04 | |- | style='text-align:right'| 4029 | [[:d:Q105870873|Q105870873]] | [[Pilar Gartziandia]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1919-06-24 | [[España]] | 2019 | |- | style='text-align:right'| 4030 | [[:d:Q105886560|Q105886560]] | [[Georgia L. McMurray]] | [[Filadelfia]] | 1934-03-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1992-12-18 | |- | style='text-align:right'| 4031 | [[:d:Q105887716|Q105887716]] | [[Houayheuang Xayabouly]] | [[Phonthong District]] | 1988 | [[Laos]] | | |- | style='text-align:right'| 4032 | [[:d:Q105889108|Q105889108]] | [[Amanda Gray Hilyer]] | [[Atchison]] | 1870-03-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1957-06-29 | [[Ficheiro:Amanda Gray Hilyer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4033 | [[:d:Q105925200|Q105925200]] | [[Ersa Hines Poston]] | [[Mayfield]] | 1921-05-03 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-01-07 | |- | style='text-align:right'| 4034 | [[:d:Q105939031|Q105939031]] | [[Anielle Franco]] | [[Río de Xaneiro]] | 1985 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:2023-01-26 Anielle Franco.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4035 | [[:d:Q105942699|Q105942699]] | [[Flavia Nabagabe Kalule]] | | 1985-04-22 | [[Uganda]] | | [[Ficheiro:Nabagabe Kalule Flavia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4036 | [[:d:Q105947478|Q105947478]] | [[Dahlia de la Cerda]] | [[Estado de Aguascalientes]] | 1985 | [[México]] | | [[Ficheiro:Presentación de Perras de Reserva de Dahlia De La Cerda en la Feria del libro de Aguascalientes 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4037 | [[:d:Q105957913|Q105957913]] | [[Salma Belhassine]] | | 1997 | [[Tunisia]] | | |- | style='text-align:right'| 4038 | [[:d:Q105959185|Q105959185]] | [[Lucille Mason Rose]] | [[Richmond, Virxinia|Richmond]] | 1918 | | 1987 | |- | style='text-align:right'| 4039 | [[:d:Q105965319|Q105965319]] | [[Josefina Chantre]] | [[Santo Antão, Cabo Verde]] | 1942 | [[Cabo Verde]] | | [[Ficheiro:Retrato de Josefina Chantre.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4040 | [[:d:Q106042268|Q106042268]] | [[Octavie Tardif]] | [[Aumale]] | 1833-02-15<br/>1883-02-15 | [[Francia]] | 1917-10-25 | |- | style='text-align:right'| 4041 | [[:d:Q106052362|Q106052362]] | [[Sujatin Kartowijono]] | | 1907-05-09 | [[Indias Orientais Neerlandesas]]<br/>[[Indonesia]] | 1983-12-01 | [[Ficheiro:Ny. Sujatin Kartowijono.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4042 | [[:d:Q106073815|Q106073815]] | [[Ranitha Gnanarajah]] | [[Sri Lanka]] | 20th century | [[Sri Lanka]] | | [[Ficheiro:Sri lanka Ranitha Gnanarajah.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4043 | [[:d:Q106081544|Q106081544]] | [[Cecília Toledo]] | | | [[Brasil]] | 2015-09-23 | |- | style='text-align:right'| 4044 | [[:d:Q106085325|Q106085325]] | [[Mijane Jiménez Salinas]] | [[Cuajinicuilapa Municipality]] | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4045 | [[:d:Q106086198|Q106086198]] | [[Olimpia Coral Melo]] | [[Huauchinango]] | 1995 | [[México]] | | [[Ficheiro:Olimpia Coral Melo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4046 | [[:d:Q106086671|Q106086671]] | [[Fátima Gamboa]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4047 | [[:d:Q106133269|Q106133269]] | [[Vera Boyadzhieva-Fol]] | [[Sofía, Bulgaria|Sofía]] | 1893-05-30 | [[Bulgaria]] | 1989 | |- | style='text-align:right'| 4048 | [[:d:Q106151576|Q106151576]] | [[Johanna Weber]] | | 1968 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 4049 | [[:d:Q106153750|Q106153750]] | [[Siti Hajinah Mawardi]] | [[Daérah Istiméwa Yogyakarta]]<br/>[[Kauman]] | 1906 | [[Indias Orientais Neerlandesas]]<br/>[[Indonesia]] | 1991-04-27 | [[Ficheiro:Siti Hajinah Mawardi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4050 | [[:d:Q106174515|Q106174515]] | [[Eloise Westbrook]] | [[Waco]] | 1915 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-09-13 | |- | style='text-align:right'| 4051 | [[:d:Q106189201|Q106189201]] | [[Nuria Marcet Ballber]] | [[Terrasa]] | 1930 | | | |- | style='text-align:right'| 4052 | [[:d:Q106205599|Q106205599]] | [[Halima Yakoy Adam]] | [[Lago Chad]] | 2000 | [[Chad]] | | |- | style='text-align:right'| 4053 | [[:d:Q106205611|Q106205611]] | [[Abia Akram]] | [[Paquistán]] | 1985 | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 4054 | [[:d:Q106205613|Q106205613]] | [[Tsitsina Xavante]] | [[Mato Groso|Mato Groso - Mato Grosso]] | 1985 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Tsitsina Xavante.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4055 | [[:d:Q106205617|Q106205617]] | [[Fatma Alloo]] | | | [[Tanzania]] | | [[Ficheiro:Fatma Alloo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4056 | [[:d:Q106226075|Q106226075]] | [[Michelle Waldiger]] | [[Bnei Brak]] | 1969-01-06 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Michal Waldiger.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4057 | [[:d:Q106226905|Q106226905]] | [[Rosa Mesa]] | [[As Palmas de Gran Canaria]] | 1969 | [[España]] | | [[Ficheiro:Rosa Mesa. “La deriva “.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4058 | [[:d:Q106256264|Q106256264]] | [[Maria Soledad Moral Santa Cruz]] | [[Santurtzi]] | 1882-12-31 | [[España]] | 1944-03-07 | |- | style='text-align:right'| 4059 | [[:d:Q106290121|Q106290121]] | [[Isabelle Boemeke]] | | 20th century | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Isabelle Boemeke (2024) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4060 | [[:d:Q106298652|Q106298652]] | [[Hadas Thier]] | | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 4061 | [[:d:Q106298917|Q106298917]] | [[Ibado Mohammed Abdulle]] | | | [[Somalia]] | | |- | style='text-align:right'| 4062 | [[:d:Q106313130|Q106313130]] | [[Alison Collins]] | [[California]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4063 | [[:d:Q106318224|Q106318224]] | [[Vinton Liddell Pickens]] | | | [[Estados Unidos de América]] | 1993 | [[Ficheiro:VintonLiddellPickens1922.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4064 | [[:d:Q106334361|Q106334361]] | [[Nemam Ghafouri]] | [[Iraq]] | 1968-12-25 | [[Iraq]]<br/>[[Suecia]] | 2021-04-01 | |- | style='text-align:right'| 4065 | [[:d:Q106347723|Q106347723]] | [[Selma Selman]] | [[City of Bihać]] | 1991 | [[Bosnia e Hercegovina]] | | [[Ficheiro:Selma Selman Superposition.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4066 | [[:d:Q106350774|Q106350774]] | [[Winnie Bueno]] | [[Río Grande do Sur]] | 1988 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 4067 | [[:d:Q106352244|Q106352244]] | [[Evelyn Myrie]] | [[Xamaica]] | 1959 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 4068 | [[:d:Q106381256|Q106381256]] | [[Baia Pataraia]] | [[Tbilisi]] | 1982-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 4069 | [[:d:Q106388899|Q106388899]] | [[Irene Hernández de Jesús]] | [[San Pedro y San Pablo Ayutla]] | 1958-10-20 | [[México]] | 2021-04-04 | |- | style='text-align:right'| 4070 | [[:d:Q106407692|Q106407692]] | [[Fabíola Cardoso]] | [[Angola]] | 1972-11-29 | [[Portugal]] | | [[Ficheiro:Perfil de Fabíola Cardoso, I Fórum LGBTQI+, Porto, fev.2023 (52685074941) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4071 | [[:d:Q106413410|Q106413410]] | [[Inga Grigoriu]] | [[Chișinău]] | 1979-10-23 | [[Moldova]] | | |- | style='text-align:right'| 4072 | [[:d:Q106414469|Q106414469]] | [[Mapendo Lenganaiso]] | | | [[República Democrática do Congo]] | | |- | style='text-align:right'| 4073 | [[:d:Q106465462|Q106465462]] | [[Evan Greer]] | | 1985 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Evan Greer performing 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4074 | [[:d:Q106465867|Q106465867]] | [[Reba Hore]] | | | [[India]] | 2008 | |- | style='text-align:right'| 4075 | [[:d:Q106469531|Q106469531]] | [[Judit Ribas Duró]] | [[Sant Julià de Lòria]] | 1962-03-03 | | 2009-12-30 | [[Ficheiro:Judit Ribas Duró.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4076 | [[:d:Q106472537|Q106472537]] | [[Simone Bastien]] | [[Reims]] | 1921-02-08 | [[Francia]] | 2006-11-16 | |- | style='text-align:right'| 4077 | [[:d:Q106473727|Q106473727]] | [[Ur Jaddou]] | [[Chula Vista]] | 1974<br/>1974-01-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ur M. Jaddou, USCIS Director.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4078 | [[:d:Q106489533|Q106489533]] | [[Céline Hervieu]] | [[13º distrito de París]] | 1993-08-19 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:20240708-P1030390 Céline Hervieu Wikipedia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4079 | [[:d:Q106514813|Q106514813]] | [[Shaynna Pidori]] | | 1978 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Foto Shaynna Pidori.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4080 | [[:d:Q106565138|Q106565138]] | [[Mariola Summerfield]] | | 1927 | | 2021 | |- | style='text-align:right'| 4081 | [[:d:Q106581266|Q106581266]] | [[Daiara Tukano]] | [[São Paulo]] | 1982 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Daiaratukano-foto dimitrie-marsp2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4082 | [[:d:Q106588072|Q106588072]] | [[Masooma Ranalvi]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 4083 | [[:d:Q106588294|Q106588294]] | [[Sue Lees]] | | 1941-06-16 | | 2002-09-17 | |- | style='text-align:right'| 4084 | [[:d:Q106595545|Q106595545]] | [[Anneleen Kenis]] | | 1980 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Anneleen Kenis - 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4085 | [[:d:Q106601734|Q106601734]] | [[Lidia Patty]] | [[General Juan José Pérez Municipality]] | 1969-06-07 | [[Bolivia]] | | [[Ficheiro:Lidia Patty Mullisaca (Official Photo, 2016) Alejandra Vaca, Chamber of Deputies of Bolivia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4086 | [[:d:Q106613012|Q106613012]] | [[Marie Hergetová]] | | 1863 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 4087 | [[:d:Q106622536|Q106622536]] | [[Mary Simpson Sperry]] | | 1833 | [[Estados Unidos de América]] | 1921 | [[Ficheiro:Mary Simpson Sperry, Stockton Daily Evening Record, 1909.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4088 | [[:d:Q106626135|Q106626135]] | [[Shir Nosatzki]] | [[Rishon LeZion]] | 1984-09-27 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 4089 | [[:d:Q106627371|Q106627371]] | [[Juana Ruiz Sánchez]] | | 1956 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 4090 | [[:d:Q106628303|Q106628303]] | [[Paige Layle]] | [[Kawartha Lakes]] | 2000-08-02 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 4091 | [[:d:Q106630524|Q106630524]] | [[Demetria Hester]] | | 1974-11-30 | | | [[Ficheiro:Demetria Hester.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4092 | [[:d:Q106644607|Q106644607]] | [[Virginia Galdos del Carpio]] | | | [[Perú]] | | [[Ficheiro:Monumento Virginia Galdos Del Carpio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4093 | [[:d:Q106649321|Q106649321]] | [[Lucille Berrien]] | | 1928 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4094 | [[:d:Q106705757|Q106705757]] | [[Emma Packe]] | [[Aberhonddu]] | 1840-04-20 | [[Nova Zelandia]] | 1914-07-11 | [[Ficheiro:Mrs Packe c1875.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4095 | [[:d:Q106710519|Q106710519]] | [[Lucia Ixchíu]] | [[Totonicapán]] | 1990 | [[Guatemala]] | | |- | style='text-align:right'| 4096 | [[:d:Q106714829|Q106714829]] | [[Ellen Garrison]] | [[Concord]] | 1823 | [[Estados Unidos de América]] | 1892 | |- | style='text-align:right'| 4097 | [[:d:Q106715911|Q106715911]] | [[María Freixe de Casati]] | | 1893 | [[Arxentina]] | 1940-12-08 | |- | style='text-align:right'| 4098 | [[:d:Q106732215|Q106732215]] | [[Hasna al-Hariri]] | [[Busra al-Harir]] | | [[Siria]] | | |- | style='text-align:right'| 4099 | [[:d:Q106742330|Q106742330]] | [[Kalimah Johnson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4100 | [[:d:Q106747177|Q106747177]] | [[Sineia Wapichana]] | | | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Sinéia Bezerra do Vale (Sineia Wapichana) - 51925716927.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4101 | [[:d:Q106831428|Q106831428]] | [[Nadia Raveles]] | | 1951-03-13 | [[Suriname]] | 2019-06-30 | |- | style='text-align:right'| 4102 | [[:d:Q106838968|Q106838968]] | [[Brenda Itta]] | [[Utqiagvik|Barrow]] | 1943-11-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Brenda Itta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4103 | [[:d:Q106840651|Q106840651]] | [[Betty Sabajo-Cederboom]] | | | [[Suriname]] | | |- | style='text-align:right'| 4104 | [[:d:Q106855836|Q106855836]] | [[Jambabati Bijira]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 4105 | [[:d:Q106879257|Q106879257]] | [[Roz Rosen]] | [[Bronx]] | 1943-02-22 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4106 | [[:d:Q106904381|Q106904381]] | [[Elisa Loncón]] | [[Traiguén]] | 1963-01-23 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Elisa Loncon Antileo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4107 | [[:d:Q106910319|Q106910319]] | [[Florence McClure]] | [[Centralia]] | 1919-09-26 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-11-05 | |- | style='text-align:right'| 4108 | [[:d:Q106923101|Q106923101]] | [[Rumaitha Al Busaidi]] | [[Omán]] | 20th century | [[Omán]] | | [[Ficheiro:Rumaitha Al Busaidi at Sustainable Development Impact Summit 2021.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4109 | [[:d:Q106943990|Q106943990]] | [[Asaari Bibang]] | [[Malabo]] | 1985-07-28 | [[Guinea Ecuatorial]] | | [[Ficheiro:Asaari Bibang.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4110 | [[:d:Q106945702|Q106945702]] | [[Lidia González]] | [[Puerto Montt]] | 1967-04-27 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Lidia González Calderón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4111 | [[:d:Q106984505|Q106984505]] | [[Claire-Marie Boggiano]] | | | | | [[Ficheiro:Claire-Marie Boggiano Gm4Women2028 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4112 | [[:d:Q106991511|Q106991511]] | [[Gwen Patton]] | [[Detroit]] | 1943-10-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-05-11 | |- | style='text-align:right'| 4113 | [[:d:Q107019539|Q107019539]] | [[Nika Soon-Shiong]] | | 1993-02-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nika Soon-Shiong, 2022.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4114 | [[:d:Q107020998|Q107020998]] | [[Moojan Asghari]] | [[Teherán]] | | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 4115 | [[:d:Q107021308|Q107021308]] | [[Aleksandra Szemioth]] | [[Vilnius Region]] | 1936-05-13 | | 2021-01-02 | |- | style='text-align:right'| 4116 | [[:d:Q107022378|Q107022378]] | [[Olga Bustos Romero]] | | 1948 | [[México]] | 2013-04-06 | |- | style='text-align:right'| 4117 | [[:d:Q107062020|Q107062020]] | [[Maja Staśko]] | [[Poznan]] | 1990-09-13 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:JakJustyna - Maja Stasko.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4118 | [[:d:Q107090317|Q107090317]] | [[Aida Magro]] | [[Huíla Province]] | 1918-04-04 | [[Portugal]] | 2011-11-11 | |- | style='text-align:right'| 4119 | [[:d:Q107095972|Q107095972]] | [[Marina Testino]] | [[Nova York]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 4120 | [[:d:Q107099152|Q107099152]] | [[Félicienne Lusamba Villoz-Muamba]] | [[Lusambo]] | 1956-05-13 | [[República Democrática do Congo]]<br/>[[Suíza]] | 2019-12-03 | [[Ficheiro:Félicienne Lusamba Villoz-Muamba, d'après CC-by-SA Galahmm.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4121 | [[:d:Q107101976|Q107101976]] | [[Martha Smith Kimball]] | | 1870-02-28 | [[Estados Unidos de América]] | 1967-01-30 | [[Ficheiro:Martha Smith Kimball.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4122 | [[:d:Q107102279|Q107102279]] | [[Muna el-Kurd]] | [[Xerusalén]] | 1998-05-15 | [[Estado de Palestina]] | | [[Ficheiro:Muna el-Kurd 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4123 | [[:d:Q107102415|Q107102415]] | [[Eleanor Baldwin]] | | 1854 | [[Estados Unidos de América]] | 1928 | |- | style='text-align:right'| 4124 | [[:d:Q107104509|Q107104509]] | [[Maria Pevchikh]] | [[Zelenograd]] | 1987-08-15 | [[Rusia]]<br/>[[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Maria Pevchikh.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4125 | [[:d:Q107137165|Q107137165]] | [[Mira Sharpless Townsend]] | [[Filadelfia]] | 1798 | [[Estados Unidos de América]] | 1859 | [[Ficheiro:Mira Sharpless Townsend.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4126 | [[:d:Q107169306|Q107169306]] | [[Beatrice Krauss]] | [[Honolulu]] | 1903-08-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1998-03-05 | |- | style='text-align:right'| 4127 | [[:d:Q107169371|Q107169371]] | [[Loes Trustfull]] | | | [[Suriname]] | | [[Ficheiro:Loes Trustfull 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4128 | [[:d:Q107177901|Q107177901]] | [[Ramona Soldevila Cirés]] | [[Florencia]] | 1896-02-10 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 4129 | [[:d:Q107182509|Q107182509]] | [[Darya Navalnaya]] | [[Moscova]] | 2001-09-06 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:P20240222AS-0099 (53556136889).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4130 | [[:d:Q107185120|Q107185120]] | [[Simona Gerenčer]] | [[Murska Sobota]] | 1978-11-16 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 4131 | [[:d:Q107255016|Q107255016]] | [[Leopolda Mekina]] | [[Trieste]] | 1908-10-17<br/>1908 | [[Reino de Iugoslavia]]<br/>[[Estado dos Eslovenos, Croatas e Serbios]]<br/>[[Imperio Austrohúngaro]] | 1945-05-04 | |- | style='text-align:right'| 4132 | [[:d:Q107264625|Q107264625]] | [[Naama Lazimi]] | [[Migdal HaEmek]] | 1986-01-11 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Naama lazimi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4133 | [[:d:Q107274217|Q107274217]] | [[رانيا السعد]] | [[Beirut]] | 1973 | [[Kuwait]] | | |- | style='text-align:right'| 4134 | [[:d:Q107282686|Q107282686]] | [[Irune Costumero]] | [[Santurtzi]] | 1978-12-19 | | | [[Ficheiro:Irune Costumero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4135 | [[:d:Q107286710|Q107286710]] | [[Riana Elyse Anderson]] | [[Detroit]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4136 | [[:d:Q107295934|Q107295934]] | [[Loreto Cabo]] | [[Bilbao]] | 1964 | [[España]] | | [[Ficheiro:Loreto-cabo-lab.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4137 | [[:d:Q107301218|Q107301218]] | [[Opal Lee]] | [[Marshall (Q52996)|Marshall]] | 1926-10-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Opal Lee during the signing of Juneteenth National Independence Day Act into law by President Joe Biden (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4138 | [[:d:Q107301555|Q107301555]] | [[Alaa al-Siddiq]] | [[Emiratos Árabes Unidos]] | 1988-06-18 | [[Emiratos Árabes Unidos]] | 2021-06-19 | |- | style='text-align:right'| 4139 | [[:d:Q107302604|Q107302604]] | [[Juana Julia Guzmán]] | [[Corozal, Sucre]] | 1892 | [[Colombia]] | 1975-03-29 | |- | style='text-align:right'| 4140 | [[:d:Q107305188|Q107305188]] | [[Katia Reimberg]] | [[São Paulo]] | 1977-09-11 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Katia Reimberg, 2018-03-08.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4141 | [[:d:Q107328825|Q107328825]] | [[Inbar Bezek]] | [[Dan]] | 1974-05-10 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:ח"כ ענבר בזק.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4142 | [[:d:Q107329689|Q107329689]] | [[Fatemeh Sepehri]] | | 1964 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Fatemeh Sepehri.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4143 | [[:d:Q107333413|Q107333413]] | [[Tatiana Erukhimova]] | [[Nizhnii Novgorod]] | | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tatiana Erukhimova at Texas A&M Department of Physics and Astronomy (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4144 | [[:d:Q107349581|Q107349581]] | [[Dagmar Doubravová]] | [[Benešov]] | 1967-01-09 | | | |- | style='text-align:right'| 4145 | [[:d:Q107370824|Q107370824]] | [[Isabel González]] | [[León, España|León]] | 1974-03-22 | [[España]] | | [[Ficheiro:Isabel González. Liburuzaina. Eusko Legebiltzarkidea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4146 | [[:d:Q107377266|Q107377266]] | [[Aisha Sultana]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 4147 | [[:d:Q107401046|Q107401046]] | [[Rebecca Matthews]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Rebecca Matthews (7174340414).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4148 | [[:d:Q107407337|Q107407337]] | [[Julieta Martínez Oyarzún]] | [[Santiago de Chile]] | 2003-07-07 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 4149 | [[:d:Q107419859|Q107419859]] | [[Jadwiga Krawczyńska]] | | 1891 | [[Polonia]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 4150 | [[:d:Q107421440|Q107421440]] | [[Cécile Thiombiano]] | | 1977 | [[Burkina Faso]] | | |- | style='text-align:right'| 4151 | [[:d:Q107433955|Q107433955]] | [[Shina Novalinga]] | [[Puvirnituq]] | 1998 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 4152 | [[:d:Q107447703|Q107447703]] | [[Antoinette Duclaire]] | [[Chantal]] | 1987-10-31 | [[Haití]] | 2021-06-30 | |- | style='text-align:right'| 4153 | [[:d:Q107459855|Q107459855]] | [[Luisa Toledo]] | | 1939-06-21 | [[Chile]] | 2021-07-06 | [[Ficheiro:Luisa Toledo calle Pocuro 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4154 | [[:d:Q107472845|Q107472845]] | [[Bella Yaari Hazan]] | [[Rozhyshche]] | 1922-12-22 | [[Israel]] | 2004-01-18 | |- | style='text-align:right'| 4155 | [[:d:Q107473361|Q107473361]] | [[Chelsi Shikongo]] | | 1997 | [[Namibia]] | | |- | style='text-align:right'| 4156 | [[:d:Q107496476|Q107496476]] | [[Triinu Laan]] | [[Võru]] | 1975-05-06 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 4157 | [[:d:Q107516327|Q107516327]] | [[Valeria Flores]] | [[Buenos Aires]] | 1973-01-12 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Val flores.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4158 | [[:d:Q107534263|Q107534263]] | [[Dina Dayan]] | [[Xerusalén]] | 1971-08-05 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:דינה דיין.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4159 | [[:d:Q107550276|Q107550276]] | [[Constanza Martínez Prieto]] | [[Madrid]] | 1917-01-16 | | 1997-01-03 | [[Ficheiro:Piedras de la memoria Madrid Constanza Martínez Prieto.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4160 | [[:d:Q107616525|Q107616525]] | [[Karina Ochoa Muñoz]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4161 | [[:d:Q107626668|Q107626668]] | [[Barbara Jędrzejczyk]] | [[Varsovia]] | 1986-04-13 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Barbara-jedrzejczyk.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4162 | [[:d:Q107643381|Q107643381]] | [[Alejandra Pérez Espina]] | [[Santiago de Chile]] | 1977-10-25 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Alejandra Pérez Espina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4163 | [[:d:Q107695053|Q107695053]] | [[Reema Sathe]] | | | [[India]] | | [[Ficheiro:Ms. Reema Sathe, Maharashtra (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4164 | [[:d:Q107849574|Q107849574]] | [[Carmen Alguindingue]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4165 | [[:d:Q107872162|Q107872162]] | [[Estefanía Meléndez]] | | | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 4166 | [[:d:Q107882678|Q107882678]] | [[María Faría]] | | | [[Venezuela]] | | [[Ficheiro:Maria Faria.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4167 | [[:d:Q107959337|Q107959337]] | [[Hélène Mabille]] | [[París]] | 1917-11-30 | [[Francia]]<br/>[[Alemaña]] | 1995-03-30 | [[Ficheiro:Helene Mabille.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4168 | [[:d:Q107978133|Q107978133]] | [[Maria de Lourdes Vale Nascimento]] | [[Franca]] | 1924-09-02 | [[Brasil]] | 1995-05-23 | |- | style='text-align:right'| 4169 | [[:d:Q107984846|Q107984846]] | [[Isadora Zubillaga]] | [[Caracas]] | 1968 | [[Venezuela]]<br/>[[España]] | | |- | style='text-align:right'| 4170 | [[:d:Q107996706|Q107996706]] | [[Fabiola Zavarce]] | [[Barquisimeto]] | 1971-09-30 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 4171 | [[:d:Q108006391|Q108006391]] | [[Yvette Renac]] | [[Viels-Maisons]] | 1922-02-01 | [[Francia]] | 2018-05-14 | |- | style='text-align:right'| 4172 | [[:d:Q108042492|Q108042492]] | [[Camila Zárate Zárate]] | [[Santiago de Chile]] | 1992-01-04 | | | [[Ficheiro:Camila Zárate.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4173 | [[:d:Q108110779|Q108110779]] | [[Hisako Shimazu]] | | 1898-08-08 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2005-05-15 | |- | style='text-align:right'| 4174 | [[:d:Q108110868|Q108110868]] | [[Akiko Akamatsu]] | [[Toquio (Q7473516)|Toquio]] | 1902-09-27 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1991-03-21 | |- | style='text-align:right'| 4175 | [[:d:Q108203888|Q108203888]] | [[Georgette Watson]] | [[Filadelfia]] | | [[Estados Unidos de América]] | 2008-08-29 | [[Ficheiro:Activist Georgette Watson (center) holding proclamation (9501946811) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4176 | [[:d:Q108204206|Q108204206]] | [[Arawinda Kirana]] | [[Iacarta]] | 2001-09-27 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 4177 | [[:d:Q108207879|Q108207879]] | [[Helena Born]] | | 1860 | [[Reino Unido]] | 1901 | |- | style='text-align:right'| 4178 | [[:d:Q108268140|Q108268140]] | [[Olesya Shmagun]] | [[Moscova]] | 1987-08-21 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 4179 | [[:d:Q108269053|Q108269053]] | [[Gladys Castillo]] | | | [[Venezuela]] | 2021-03-25 | |- | style='text-align:right'| 4180 | [[:d:Q108308348|Q108308348]] | [[Emma Rafowicz]] | [[París]] | 1995-06-24 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Emma Rafowicz 20240723 EP-171123A AH1 247.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4181 | [[:d:Q108320604|Q108320604]] | [[Jane Putnam]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4182 | [[:d:Q108321218|Q108321218]] | [[Julia Henson]] | | 1852 | | | |- | style='text-align:right'| 4183 | [[:d:Q108332280|Q108332280]] | [[Zubeida Vallie]] | [[Newlands]] | 1963 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 4184 | [[:d:Q108374957|Q108374957]] | [[Catherine Willis]] | | 1933 | | | |- | style='text-align:right'| 4185 | [[:d:Q108383704|Q108383704]] | [[Becky Soundy]] | [[San Salvador, O Salvador|San Salvador]] | 1993-04-11 | [[O Salvador]] | | [[Ficheiro:Conozca la historia de Becky Soundy, la youtuber sorda 0-22 screenshot A.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4186 | [[:d:Q108387453|Q108387453]] | [[Sandra Xinico Batz]] | [[Patzún]] | 1986 | [[Guatemala]] | | |- | style='text-align:right'| 4187 | [[:d:Q108387622|Q108387622]] | [[Lorena Cabnal]] | | 1973 | [[Guatemala]] | | |- | style='text-align:right'| 4188 | [[:d:Q108427294|Q108427294]] | [[Angélica Viana Porto]] | [[Paço de Arcos]] | 1881-11-10 | [[Portugal]]<br/>[[Reino de Portugal]] | 1938-05-21 | [[Ficheiro:Angélica Viana Porto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4189 | [[:d:Q108436200|Q108436200]] | [[Sarah Towles Reed]] | [[St. Francisville]] | 1882-03-08 | [[Estados Unidos de América]] | 1978-05-08 | |- | style='text-align:right'| 4190 | [[:d:Q108440247|Q108440247]] | [[Elizabeth Kite]] | | | [[Tonga]] | | |- | style='text-align:right'| 4191 | [[:d:Q108440259|Q108440259]] | [[Leilua Lino]] | | | [[Samoa]] | | |- | style='text-align:right'| 4192 | [[:d:Q108492062|Q108492062]] | [[Ruby Hembrom]] | [[Jhargram]] | 2003-06-29 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 4193 | [[:d:Q108544519|Q108544519]] | [[Sema Gür]] | [[Bandırma]] | 1973 | [[Turquía]] | | [[Ficheiro:Sema Gür.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4194 | [[:d:Q108547788|Q108547788]] | [[Quannah Chasinghorse]] | [[Tuba City]] | 2002-06-07 | | | |- | style='text-align:right'| 4195 | [[:d:Q108619838|Q108619838]] | [[Rhonda Wilson]] | [[Birmingham]] | 1953 | | 2014 | [[Ficheiro:Portrait of Rhonda Wilson by Ming De Nasty.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4196 | [[:d:Q108662832|Q108662832]] | [[Abeer Abu Ghaith]] | [[Madaba camp]] | 1985 | [[Estado de Palestina]] | | |- | style='text-align:right'| 4197 | [[:d:Q108714557|Q108714557]] | [[Guadalupe Villalobos Briseño]] | | 1933 | | 2024 | |- | style='text-align:right'| 4198 | [[:d:Q108739822|Q108739822]] | [[Marthe Wandou]] | [[Kaélé]] | 1963-10-15 | [[Camerún]] | | |- | style='text-align:right'| 4199 | [[:d:Q108740196|Q108740196]] | [[Freda Huson]] | [[Smithers]] | 1964-05-24 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 4200 | [[:d:Q108750519|Q108750519]] | [[Roseline Adewuyi]] | | | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Picture taken in my room.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4201 | [[:d:Q108757781|Q108757781]] | [[Nina Gabryś]] | | | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Nina Gabryś, Wikimedia Polska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4202 | [[:d:Q108761279|Q108761279]] | [[Camila Jourdan]] | | 1980 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Camila-jourdan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4203 | [[:d:Q108764692|Q108764692]] | [[Anie Akpe]] | [[Nixeria]] | | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:2022 - Corporate Innovation Summit PO1 4795 (52472490620).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4204 | [[:d:Q108769067|Q108769067]] | [[Aubrey Gordon]] | | 1983-11-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4205 | [[:d:Q108779363|Q108779363]] | [[Mary Nerney]] | [[Manhattan]] | 1938-06-08 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-11-27 | |- | style='text-align:right'| 4206 | [[:d:Q108800311|Q108800311]] | [[Jane Schutt]] | [[Washington, D.C.]] | 1913-01-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-07-23 | |- | style='text-align:right'| 4207 | [[:d:Q108802109|Q108802109]] | [[Arieta Enesi Mulitauaopele]] | | 1923 | [[Estados Unidos de América]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 4208 | [[:d:Q108824103|Q108824103]] | [[Karen Ingala Smith]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4209 | [[:d:Q108847640|Q108847640]] | [[Kathryn Relang]] | | | [[Illas Marshall]] | | |- | style='text-align:right'| 4210 | [[:d:Q108861094|Q108861094]] | [[Margaret Menzel]] | [[Kerrville]] | 1924 | | 1987 | |- | style='text-align:right'| 4211 | [[:d:Q108891943|Q108891943]] | [[Halimatou Diallo]] | [[Conakry]] | 1995-11-20 | [[Guinea]] | | |- | style='text-align:right'| 4212 | [[:d:Q108894589|Q108894589]] | [[Nadia Tilon]] | [[Paramaribo]] | 1953 | [[Reino dos Países Baixos]]<br/>[[Suriname]] | | [[Ficheiro:Nadia Tilon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4213 | [[:d:Q109173968|Q109173968]] | [[Luo Xiou]] | | 1919 | [[República Popular da China]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 4214 | [[:d:Q109236944|Q109236944]] | [[Gloria Purvis]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Gloria Purvis at American Solidarity Party National Convention.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4215 | [[:d:Q109255995|Q109255995]] | [[Mona Safwan]] | | 1977 | [[Iemen]] | | |- | style='text-align:right'| 4216 | [[:d:Q109256702|Q109256702]] | [[Arnita Young Boswell]] | [[Detroit]] | 1920-04-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-07-06 | |- | style='text-align:right'| 4217 | [[:d:Q109286046|Q109286046]] | [[Rajkumari Gupta]] | | 1902 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 4218 | [[:d:Q109289703|Q109289703]] | [[Amal Bayou]] | | | [[Libia]] | 2017-10-24 | |- | style='text-align:right'| 4219 | [[:d:Q109296738|Q109296738]] | [[Divina Maloum]] | | 2003-01-03 | [[Camerún]] | | |- | style='text-align:right'| 4220 | [[:d:Q109330310|Q109330310]] | [[Eve Semple]] | | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 4221 | [[:d:Q109331009|Q109331009]] | [[Hayat Traspas Ismail]] | [[Kenya]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 4222 | [[:d:Q109403260|Q109403260]] | [[Sumiyarsi Siwirini]] | | 1925-11-20 | [[Indonesia]] | 2003-07-17 | [[Ficheiro:Sumiyarsi Siwirini B&W portrait from book cover.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4223 | [[:d:Q109422800|Q109422800]] | [[Chailang Palacios]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4224 | [[:d:Q109423465|Q109423465]] | [[Soledad Arnau]] | [[Nules]] | 1971-04-02 | [[España]] | 2021-10-28 | |- | style='text-align:right'| 4225 | [[:d:Q109496072|Q109496072]] | [[Anna Rucka]] | [[Nýdek]] | 1903 | | 1944-06-30 | [[Ficheiro:Anna Rucka 1903-1944.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4226 | [[:d:Q109498115|Q109498115]] | [[Tori Geib]] | | | [[Estados Unidos de América]] | 2021 | |- | style='text-align:right'| 4227 | [[:d:Q109540076|Q109540076]] | [[Esther Balboa Bustamante]] | | 1959-11-26 | [[Bolivia]] | | |- | style='text-align:right'| 4228 | [[:d:Q109542747|Q109542747]] | [[Ellen Bravo]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4229 | [[:d:Q109551456|Q109551456]] | [[Alieh Matlabzadeh]] | | | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 4230 | [[:d:Q109586135|Q109586135]] | [[Tishiko King]] | [[Yorke Island]] | | | | [[Ficheiro:Tishiko King in the video 'Yindyamarra – In conversation with Virginia Marshall'.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4231 | [[:d:Q109615045|Q109615045]] | [[Hamdiya Katchirika]] | | | [[Togo]] | | |- | style='text-align:right'| 4232 | [[:d:Q109615831|Q109615831]] | [[Homa Arkani]] | [[Teherán]] | 1983 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 4233 | [[:d:Q109616390|Q109616390]] | [[Tatiana Mukanire Bandalire]] | [[República Democrática do Congo]] | | [[República Democrática do Congo]] | | [[Ficheiro:Tatiana Mukanire.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4234 | [[:d:Q109623482|Q109623482]] | [[Rumeysa Gelgi]] | [[Karabük Province]] | 1997-01-01 | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 4235 | [[:d:Q109646729|Q109646729]] | [[Alex Freiheit]] | [[Gniezno]] | 1990-12-06 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 4236 | [[:d:Q109673191|Q109673191]] | [[Vicenta Siosi]] | [[Manaure, La Guajira|Manaure]] | 1965-09-29 | [[Colombia]] | | [[Ficheiro:Vicenta Siosi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4237 | [[:d:Q109690282|Q109690282]] | [[Liana Borghi]] | [[Miglianico]] | 1940-10-09 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]]<br/>[[Italia]] | 2021-11-20 | [[Ficheiro:Liana Borghi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4238 | [[:d:Q109700343|Q109700343]] | [[Miranda Brawn]] | | | [[Inglaterra]] | | [[Ficheiro:Dr Miranda Brawn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4239 | [[:d:Q109753092|Q109753092]] | [[Maria Rosario Arrizabalaga]] | [[Ermua]] | 1949-10-18 | [[España]] | 2021-07-12 | [[Ficheiro:Maria Rosario Arrizabalaga gizarte-ekintzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4240 | [[:d:Q109767899|Q109767899]] | [[Laura Wharton]] | [[Nova Jersey]] | 1962-12-21<br/>1962 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 4241 | [[:d:Q109768342|Q109768342]] | [[Sophie Jones]] | [[Werdau]] | 1995 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Sophie Jones.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4242 | [[:d:Q109771464|Q109771464]] | [[Ángela Cerrillos Valledor]] | | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 4243 | [[:d:Q109826885|Q109826885]] | [[Lydia Kingsmill Commander]] | [[Clinton]] | 1869-10-18 | [[Canadá]] | 1940-10-17 | [[Ficheiro:Lydia Kingsmill Commander - 1904.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4244 | [[:d:Q109837779|Q109837779]] | [[Irma Galindo Barrios]] | [[San Esteban Atatlahuca]] | 1982-12-01 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4245 | [[:d:Q109837795|Q109837795]] | [[Diana Berg]] | [[Donetsk]] | 1979-12-07 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Диана Берг-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4246 | [[:d:Q109858755|Q109858755]] | [[Sarah Fell-Yellin]] | [[Krynki]] | 1895 | | 1968 | |- | style='text-align:right'| 4247 | [[:d:Q109860636|Q109860636]] | [[Nancy Herz]] | [[Líbano]] | 1996-04-14 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Demonstrasjon for Raif Badawi (32532626402).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4248 | [[:d:Q109878025|Q109878025]] | [[Fedra Farolfi]] | [[Torrita di Siena]] | 1902 | [[Italia]] | 1991-10-12 | [[Ficheiro:Fedra Farolfi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4249 | [[:d:Q109914809|Q109914809]] | [[Danie Olbio]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4250 | [[:d:Q109936269|Q109936269]] | [[Julie Roy]] | [[Port Huron]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4251 | [[:d:Q109939426|Q109939426]] | [[Nobuko JoAnne Miyamoto]] | | 1939 | | | [[Ficheiro:Smithsonian 6273186.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4252 | [[:d:Q109969149|Q109969149]] | [[Ein Soe May]] | [[Myanmar]] | | [[Myanmar]] | | |- | style='text-align:right'| 4253 | [[:d:Q109997644|Q109997644]] | [[Dora Moutot]] | | 1987-05-23 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Dora Moutot en 2024.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4254 | [[:d:Q110028598|Q110028598]] | [[Zarlasht Halaimzai]] | [[Afganistán]] | 1981 | [[Afganistán]] | | |- | style='text-align:right'| 4255 | [[:d:Q110028616|Q110028616]] | [[Soma Sara]] | [[Reino Unido]] | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 4256 | [[:d:Q110038089|Q110038089]] | [[Isabel Amor]] | [[Curicó]] | 1984-03-29 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Isabel Amor (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4257 | [[:d:Q110056744|Q110056744]] | [[Razia Barakzai]] | [[Afganistán]] | 1995 | [[Afganistán]] | | |- | style='text-align:right'| 4258 | [[:d:Q110063138|Q110063138]] | [[Mugdha Kalra]] | [[India]] | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 4259 | [[:d:Q110063151|Q110063151]] | [[Nasrin Husseini]] | [[Afganistán]] | | [[Afganistán]]<br/>[[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 4260 | [[:d:Q110101974|Q110101974]] | [[Arelis Uriana]] | [[Fonseca, La Guajira|Fonseca]] | 1976-02-24 | [[Colombia]] | | [[Ficheiro:Arelis Uriana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4261 | [[:d:Q110109252|Q110109252]] | [[Juma Xipaia]] | [[Tukamã]] | 1991 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:01 03 2023 - Café da Manhã do Mês Internacional das Mulheres (52719914685).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4262 | [[:d:Q110133069|Q110133069]] | [[Amanda Peralta]] | [[San Carlos de Bolívar]] | 1939-11-22 | [[Arxentina]]<br/>[[Suecia]] | 2009-01-02 | |- | style='text-align:right'| 4263 | [[:d:Q110153253|Q110153253]] | [[Fien Jarangga]] | | | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 4264 | [[:d:Q110160247|Q110160247]] | [[Delia Escudilla]] | [[Provincia do Chaco|El Chaco]] | 1963 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 4265 | [[:d:Q110160338|Q110160338]] | [[Raquel Rosario Sánchez]] | [[Santo Domingo de Guzmán|Santo Domingo]] | 1989 | [[República Dominicana]] | | |- | style='text-align:right'| 4266 | [[:d:Q110160379|Q110160379]] | [[María Florencia Freijo]] | [[Mar del Plata]] | 1987 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 4267 | [[:d:Q110227665|Q110227665]] | [[Robtel Neajai Pailey]] | | | [[Liberia]] | | |- | style='text-align:right'| 4268 | [[:d:Q110227747|Q110227747]] | [[Victoria Puglia]] | [[Barcelona]] | 1999 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 4269 | [[:d:Q110233241|Q110233241]] | [[Edna Bonhomme]] | | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 4270 | [[:d:Q110247276|Q110247276]] | [[Antoinette Chahine]] | | 1971<br/>1972 | [[Líbano]]<br/>[[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 4271 | [[:d:Q110256237|Q110256237]] | [[Shirien Damra]] | [[Chicago]] | 1987 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4272 | [[:d:Q110261433|Q110261433]] | [[Aurora Jhardi]] | [[Palma]] | 1979 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 4273 | [[:d:Q110269029|Q110269029]] | [[Aria Mia Loberti]] | [[Rhode Island]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Aria Mia Loberti at the 2024 Toronto International Film Festival (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4274 | [[:d:Q110270694|Q110270694]] | [[Rosine Wistein]] | [[Hluboká nad Vltavou]] | 1867-04-07 | | 1937-02-23 | [[Ficheiro:Rosine Wistein-Řehoř.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4275 | [[:d:Q110279944|Q110279944]] | [[Liz Ricketts]] | | 1986-12-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:ChangeNOW 2022- Elizabeth Ricketts, The Or Foundation (52132123110) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4276 | [[:d:Q110286802|Q110286802]] | [[Graciela Calderón]] | | | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 4277 | [[:d:Q110308126|Q110308126]] | [[Rina Amiri]] | [[Afganistán]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rina Amiri, Engaging Afghan Women and Civil Society (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4278 | [[:d:Q110318224|Q110318224]] | [[Judi Jessop]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Judi Jessop MNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4279 | [[:d:Q110357031|Q110357031]] | [[Rachel Kiddell-Monroe]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 4280 | [[:d:Q110367994|Q110367994]] | [[Karen Ferguson]] | [[Manhattan]] | 1941-02-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-12-23 | [[Ficheiro:Karen Ferguson - 7 November 2011 - New America Foundation (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4281 | [[:d:Q110374065|Q110374065]] | [[Valentina Rosendo Cantú]] | [[Acatepec Municipality]] | 1985-02-14 | | | |- | style='text-align:right'| 4282 | [[:d:Q110375192|Q110375192]] | [[Cassidy Caron]] | [[Rossland]] | 1992 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 4283 | [[:d:Q110421439|Q110421439]] | [[Clara Bünger]] | [[Oldenburg]] | 1986-07-04 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Clara Bünger (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4284 | [[:d:Q110476825|Q110476825]] | [[Maixux Rekalde Urdanpileta]] | [[Oiartzun]] | 1934-06-04 | [[España]] | 2022-01-06 | [[Ficheiro:Maixux Rekalde.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4285 | [[:d:Q110488510|Q110488510]] | [[Lili Ben Ami]] | [[Israel]] | 1979 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Lili Ben Ami.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4286 | [[:d:Q110515068|Q110515068]] | [[Alice Pataxó]] | [[Prado]] | 2001-06-07 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 4287 | [[:d:Q110552766|Q110552766]] | [[Jamaica Osorio]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4288 | [[:d:Q110552904|Q110552904]] | [[Shirley McGreal]] | [[Mobberley]] | 1934-05-04 | [[Reino Unido]] | 2021-11-20 | |- | style='text-align:right'| 4289 | [[:d:Q110556273|Q110556273]] | [[Sylvie Droulans]] | | | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 4290 | [[:d:Q110588238|Q110588238]] | [[India Juliana]] | [[Río de la Plata Basin]] | 16th century | | 1540s | [[Ficheiro:India Juliana CONAMURI vector.svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4291 | [[:d:Q110613786|Q110613786]] | [[Latyna Humphrey]] | [[Columbus]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4292 | [[:d:Q110652681|Q110652681]] | [[Shoshanna Keats Jaskoll]] | [[Nova Jersey]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 4293 | [[:d:Q110700832|Q110700832]] | [[Katja Diehl]] | [[Lingen]]<br/>[[Braunschweig]] | 1973-09-17 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Katja Diehl.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4294 | [[:d:Q110722659|Q110722659]] | [[Kinda El-Khatib]] | [[Akkar District]] | 1990s | [[Líbano]] | | |- | style='text-align:right'| 4295 | [[:d:Q110726456|Q110726456]] | [[Elena Queirolo]] | | | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 4296 | [[:d:Q110738163|Q110738163]] | [[Silvia Nunez]] | [[Hermosillo]] | 1960-04-04 | [[México]] | | [[Ficheiro:Silvia Nuñez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4297 | [[:d:Q110738296|Q110738296]] | [[Anna Alboth]] | [[Varsovia]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Portrait- Anna Alboth (2019).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4298 | [[:d:Q110740275|Q110740275]] | [[María Jesús Guirado Ibarra]] | [[Álamos]] | 1910-06-08 | | 1987-11-15 | |- | style='text-align:right'| 4299 | [[:d:Q110741180|Q110741180]] | [[María Elena Oddone]] | | | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:María Elena Oddone en 1984.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4300 | [[:d:Q110741244|Q110741244]] | [[Zita Holbourne]] | | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 4301 | [[:d:Q110745422|Q110745422]] | [[Maria de la Luz Estrada]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4302 | [[:d:Q110761722|Q110761722]] | [[Rosa María O´Leary Franco]] | [[Magdalena de Kino]] | 1951-09-19 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4303 | [[:d:Q110772689|Q110772689]] | [[Malika Redmond]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4304 | [[:d:Q110799987|Q110799987]] | [[Rosario Román Pérez]] | [[Tapachula]] | | [[México]] | | [[Ficheiro:Rosario Román Pérez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4305 | [[:d:Q110811291|Q110811291]] | [[María Consuelo Mejía]] | [[Colombia]] | | [[México]]<br/>[[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 4306 | [[:d:Q110844278|Q110844278]] | [[Betsie Hollants]] | [[Turnhout]] | 1905-01-27<br/>1905-01-01 | [[Bélxica]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1996-06-09<br/>1996-01-01 | [[Ficheiro:Graphite-style AI-generated portrait (2025).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4307 | [[:d:Q110851177|Q110851177]] | [[Amelia Iruretagoyena Quiroz]] | [[Magdalena de Kino]] | | [[México]] | | [[Ficheiro:Amelia Iruretagoyena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4308 | [[:d:Q110859129|Q110859129]] | [[Jean Ambrose]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 4309 | [[:d:Q110868175|Q110868175]] | [[Theresia Crone]] | | 2002 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Theresia Crone spricht beim 10. globalen Kliamstreik von Fridays for Future (51975610714).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4310 | [[:d:Q110894557|Q110894557]] | [[Qiane Matata-Sipu]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Qiane Matata-Sipu MNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4311 | [[:d:Q110900810|Q110900810]] | [[Ruth Perry]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4312 | [[:d:Q110917547|Q110917547]] | [[Alix Guillain]] | [[Bruxelas]] | 1876-10-08 | [[Francia]] | 1951-03-19 | |- | style='text-align:right'| 4313 | [[:d:Q110929403|Q110929403]] | [[Amparo Peñaherrera]] | | | [[Ecuador]] | | [[Ficheiro:Amparo Peñaherrera in 2018 (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4314 | [[:d:Q110964874|Q110964874]] | [[Amanda Waring]] | | 1960s<br/>1966 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 4315 | [[:d:Q110973058|Q110973058]] | [[Ana Estébanez]] | [[Pomar de Valdivia]] | 1951 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 4316 | [[:d:Q110974402|Q110974402]] | [[Katarzyna Augustynek]] | | | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Babcia Kasia (51390324233) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4317 | [[:d:Q110975662|Q110975662]] | [[Helen Steven]] | | | [[Reino Unido]] | 2016 | |- | style='text-align:right'| 4318 | [[:d:Q111018060|Q111018060]] | [[Sandra Barrilaro]] | [[Bilbao]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Sandra Barrilaro fotógrafa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4319 | [[:d:Q111021686|Q111021686]] | [[Marta Peredo]] | | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 4320 | [[:d:Q111021951|Q111021951]] | [[Marina Patricia Jiménez Ramírez]] | [[Cidade de México]] | 1964-07-18 | [[México]] | 2021-11-03 | |- | style='text-align:right'| 4321 | [[:d:Q111023034|Q111023034]] | [[Walda Barrios Klee]] | [[Cidade de Guatemala]] | 1951-09-08 | [[Guatemala]] | 2021-04-28 | |- | style='text-align:right'| 4322 | [[:d:Q111080854|Q111080854]] | [[Elouise Edwards]] | [[Georgetown, Güiana|Georgetown]] | 1932-12-28 | [[British Guiana]] | 2021-01-22 | |- | style='text-align:right'| 4323 | [[:d:Q111083751|Q111083751]] | [[Yolanda Castro Apreza]] | [[Olinalá]] | 1962 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4324 | [[:d:Q111084176|Q111084176]] | [[Karin Nansen]] | | | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 4325 | [[:d:Q111095688|Q111095688]] | [[Isabel Rojas Castroverde]] | [[Barcelona]] | 1960 | | 2017-09 | |- | style='text-align:right'| 4326 | [[:d:Q111108584|Q111108584]] | [[Isela Xospa]] | [[Milpa Alta]] | 1975 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4327 | [[:d:Q111134649|Q111134649]] | [[Johanna Nejedlová]] | [[Praga]] | 1990-08-11 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Johanna Nejedlová.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4328 | [[:d:Q111135957|Q111135957]] | [[Marcela Aranda]] | [[Viña del Mar]] | 1971-10-06 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Marcela Aranda Arellano (2021) 4x3 cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4329 | [[:d:Q111152127|Q111152127]] | [[Karen Bernedo]] | | | [[Perú]] | | [[Ficheiro:Lo Justo - Entrevista con Karen Bernedo sobre el arte y los DDHH 9-31 screenshot (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4330 | [[:d:Q111152391|Q111152391]] | [[Gracita Arrindell]] | [[Sint Maarten]] | 1956-03-04 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 4331 | [[:d:Q111187606|Q111187606]] | [[Latife Bekir Çeyrekbaşı]] | [[Istambul]] | 1901 | [[Imperio Otomán]]<br/>[[Turquía]] | 1952-09-23 | [[Ficheiro:Portrait of Latife Bekir Çeyrekbaşı.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4332 | [[:d:Q111190186|Q111190186]] | [[Teresa Hamilton]] | [[Richmond (Q1009324)|Richmond]] | 1852 | [[Australia]]<br/>[[Reino Unido]] | 1932-05-21 | [[Ficheiro:Portrait album of who's who at the International Congress of Women - Lady Hamilton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4333 | [[:d:Q111194517|Q111194517]] | [[Cecilia Flores]] | [[Bahía de Kino]] | 1973 | [[México]] | | [[Ficheiro:Cecilia Patricia Flores Armenta junio 2022 cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4334 | [[:d:Q111208899|Q111208899]] | [[Esperance Mawanzo]] | | 1971-06-23 | [[República Democrática do Congo]] | | |- | style='text-align:right'| 4335 | [[:d:Q111219900|Q111219900]] | [[Paula Cardoso]] | [[Beira (Q211563)|Beira]] | 1979 | [[Mozambique]]<br/>[[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 4336 | [[:d:Q111223260|Q111223260]] | [[Outi Papamarcos]] | [[Uimaharju]] | 1961-03-14 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 4337 | [[:d:Q111231177|Q111231177]] | [[Park Ji-hyun]] | [[Wonju]] | 1996-03-29 | [[Corea do Sur]] | | [[Ficheiro:민주당 전국여성위원회, 블루스타트포럼 발족식 2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4338 | [[:d:Q111234462|Q111234462]] | [[Haruko Hashiura]] | [[Iwami]] | 1899-01-04 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1975-02-25 | [[Ficheiro:Haruko Hashiura.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4339 | [[:d:Q111235729|Q111235729]] | [[Régine Lemberger]] | [[Skierniewice]] | 1917-10-09 | [[Francia]] | 2014-07-18 | |- | style='text-align:right'| 4340 | [[:d:Q111248814|Q111248814]] | [[Urša Zgojznik]] | | 1980-08-01 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Urša Zgojznik.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4341 | [[:d:Q111284612|Q111284612]] | [[Glanis Changachirere]] | [[Mashonaland Central Province]] | 1983 | [[Zimbabwe]] | | [[Ficheiro:Glanis Changachirere (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4342 | [[:d:Q111286103|Q111286103]] | [[Elbira Iturri]] | [[Mundaka]] | 1889-05-30 | [[España]] | No/unknown value | [[Ficheiro:Gernika-Lumon, Elbira Iturria kalearen plaka, aurretik Pedro Aboitiz kalea izandakoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4343 | [[:d:Q111286362|Q111286362]] | [[Binta Ann]] | [[Guinea]] | 1975 | [[Guinea]] | | |- | style='text-align:right'| 4344 | [[:d:Q111300617|Q111300617]] | [[Farida Charity]] | | 1986 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 4345 | [[:d:Q111313773|Q111313773]] | [[Veronica Lucy Gordon]] | | | [[Sudán do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 4346 | [[:d:Q111317467|Q111317467]] | [[Ruth Denny]] | [[St. Louis]] | 1920-11-01 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-10-09 | |- | style='text-align:right'| 4347 | [[:d:Q111330226|Q111330226]] | [[Apollonia Mathia]] | | 1950s | [[Sudán do Sur]] | 2011-03-18 | |- | style='text-align:right'| 4348 | [[:d:Q111335900|Q111335900]] | [[Rafaela Pimentel]] | [[Baní]] | 1960 | [[República Dominicana]] | | [[Ficheiro:Rafaela Pimentel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4349 | [[:d:Q111338132|Q111338132]] | [[Таццяна Ласіца]] | [[preso político]] | 1978-11-24 | [[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 4350 | [[:d:Q111343478|Q111343478]] | [[Anbita Nadine Siregar]] | | 1994 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 4351 | [[:d:Q111344126|Q111344126]] | [[Carolyn Jefferson-Jenkins]] | | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 4352 | [[:d:Q111353679|Q111353679]] | [[Victoria Kakoko Sebagereka]] | | 1946-07-17 | [[Uganda]] | 2021-08-04 | |- | style='text-align:right'| 4353 | [[:d:Q111363094|Q111363094]] | [[Esther Opoti Dhugira]] | | 1962-09-09 | [[Uganda]] | 2001 | |- | style='text-align:right'| 4354 | [[:d:Q111369263|Q111369263]] | [[Antanina Kanavalava]] | | 1988-06-19 | [[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 4355 | [[:d:Q111371455|Q111371455]] | [[Hurustiati Subandrio]] | [[Lawang]] | 1917 | [[Indonesia]] | 1974 | [[Ficheiro:Hurustiati Soebandrio from Algemeen Dagblad 4 April 1964.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4356 | [[:d:Q111373435|Q111373435]] | [[Ericka Ñanco]] | [[Nueva Imperial]] | 1992-03-20 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Ericka Ñanco Vásquez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4357 | [[:d:Q111381572|Q111381572]] | [[Estelle Hall Young]] | | 1884 | | 1938 | |- | style='text-align:right'| 4358 | [[:d:Q111384398|Q111384398]] | [[Sugra Visram]] | [[Nsambya Hospital]] | 1923-07-15 | [[Uganda]]<br/>[[Reino Unido]] | 2012-10-29 | |- | style='text-align:right'| 4359 | [[:d:Q111418134|Q111418134]] | [[Jane Frances Kuka]] | [[Kapchorwa]] | | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 4360 | [[:d:Q111424993|Q111424993]] | [[Patricia Mónica Pérez]] | [[Buenos Aires]] | 1962-07-14 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Patricia Monica Perez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4361 | [[:d:Q111438022|Q111438022]] | [[Вольга Аляксандраўна Класкоўская]] | | 1982-01-30 | [[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 4362 | [[:d:Q111449809|Q111449809]] | [[Massoud Barry]] | | | [[Guinea]] | | [[Ficheiro:Massoud Barry.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4363 | [[:d:Q111470525|Q111470525]] | [[Triinu Ossinovski]] | | 1984-07-12 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 4364 | [[:d:Q111479900|Q111479900]] | [[Noemí Font]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4365 | [[:d:Q111488125|Q111488125]] | [[Mariuma Klein]] | [[Nova York]] | 1964 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 4366 | [[:d:Q111495746|Q111495746]] | [[Gisela Casimiro]] | [[Guinea-Bissau]] | 1984 | [[Portugal]]<br/>[[Guinea-Bissau]] | | |- | style='text-align:right'| 4367 | [[:d:Q111512748|Q111512748]] | [[Joan McIntyre]] | | 1931-12-19<br/>1931 | | 2016-06-22 | |- | style='text-align:right'| 4368 | [[:d:Q111520113|Q111520113]] | [[Fatoumata Diallo]] | [[Labé]] | 1988-12-31 | [[Guinea]] | | [[Ficheiro:Fatoumata Diallo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4369 | [[:d:Q111534819|Q111534819]] | [[Estefanía Ruiz Molina]] | [[Cartaxena]] | 1995-06-25 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 4370 | [[:d:Q111535240|Q111535240]] | [[Fatoumata Lamarana Bah]] | [[Kindia]] | 1985-05-22 | [[Guinea]] | | [[Ficheiro:Fatoumata Lamarana Bah.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4371 | [[:d:Q111575279|Q111575279]] | [[Lorena Jaume-Palasí]] | [[Barcelona]] | 1978 | [[España]] | | [[Ficheiro:Lorena Jaume-Palasí (Portrait).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4372 | [[:d:Q111575808|Q111575808]] | [[Sjoukje van Oosterhout]] | | | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Sjoukje van Oosterhout 07-04-2016.071.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4373 | [[:d:Q111582831|Q111582831]] | [[Mariola Wołochowicz]] | | 1961 | [[Polonia]] | 2016-07-10 | |- | style='text-align:right'| 4374 | [[:d:Q111597746|Q111597746]] | [[Yeseña Guamaní]] | [[Cayambe (Q1051957)|Cayambe]] | 1987-01-13 | [[Ecuador]] | | [[Ficheiro:CONTINUACIÓN DE LA SESIÓN NO. 772 DEL PLENO DE LA ASAMBLEA NACIONAL. ECUADOR, 07 DE JULIO DE 2022 (52199441017).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4375 | [[:d:Q111598079|Q111598079]] | [[Liang Jun]] | | 1945 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 4376 | [[:d:Q111601705|Q111601705]] | [[Socorro Gutíerrez]] | [[Cidade de México]] | | [[México]]<br/>[[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Socorro.gutierrez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4377 | [[:d:Q111601716|Q111601716]] | [[Nina da Hora]] | [[Duque de Caxias]] | 1995 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Nina da Hora.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4378 | [[:d:Q111629699|Q111629699]] | [[Angelique V. Nixon]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4379 | [[:d:Q111632851|Q111632851]] | [[Dorcas Néma Diane]] | [[Macenta]] | 1965 | [[Guinea]] | | [[Ficheiro:Dorcas Néma Dione.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4380 | [[:d:Q111650949|Q111650949]] | [[Berenice A. Carroll]] | [[Nova York]] | 1932-12-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-05-10 | |- | style='text-align:right'| 4381 | [[:d:Q111654015|Q111654015]] | [[Jahel Quiroga]] | | | [[Colombia]] | | [[Ficheiro:Jahel Quiroga 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4382 | [[:d:Q111663139|Q111663139]] | [[Leah Thomas]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4383 | [[:d:Q111664163|Q111664163]] | [[Siri Kvalheim]] | | 1960-01-24 | [[Noruega]] | 2018-07-19 | |- | style='text-align:right'| 4384 | [[:d:Q111666224|Q111666224]] | [[Asmaou Barry]] | [[Labé]] | 1991-06-07 | [[Guinea]] | | [[Ficheiro:Asmaou Barry.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4385 | [[:d:Q111678446|Q111678446]] | [[Sofía Heinonen]] | [[Buenos Aires]] | 1969 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 4386 | [[:d:Q111692750|Q111692750]] | [[Fatima Hassan]] | | | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 4387 | [[:d:Q111705301|Q111705301]] | [[Angelina Aspuac]] | | | [[Guatemala]] | | |- | style='text-align:right'| 4388 | [[:d:Q111708820|Q111708820]] | [[Sandra Idossou]] | | | [[Benín]] | | |- | style='text-align:right'| 4389 | [[:d:Q111722544|Q111722544]] | [[Camila Valadão]] | [[Serra]] | 1984-08-29 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:2023-02-01 Deputada Camila Valadão.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4390 | [[:d:Q111732217|Q111732217]] | [[Mamã Kuiba]] | [[Luanda]] | 1938-12-25 | [[Angola]] | | |- | style='text-align:right'| 4391 | [[:d:Q111734795|Q111734795]] | [[Edna Wilson-Mosley]] | | 1925-05-31 | [[Estados Unidos de América]] | 2014 | |- | style='text-align:right'| 4392 | [[:d:Q111737156|Q111737156]] | [[Quitéria Guirengane]] | | 1990-02-03 | [[Mozambique]] | | |- | style='text-align:right'| 4393 | [[:d:Q111738038|Q111738038]] | [[Maimouna Barry]] | | | [[Guinea]] | | [[Ficheiro:Maimouna Barry.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4394 | [[:d:Q111747341|Q111747341]] | [[Lidia García]] | [[Montealegre del Castillo]] | 1989-11-26 | [[España]] | | [[Ficheiro:Lidia García García.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4395 | [[:d:Q111804012|Q111804012]] | [[Wen Yau]] | | | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 4396 | [[:d:Q111845173|Q111845173]] | [[Katrina Haslip]] | | 1959 | | 1992 | |- | style='text-align:right'| 4397 | [[:d:Q111866734|Q111866734]] | [[Janki Vasant]] | | 1965 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 4398 | [[:d:Q111902528|Q111902528]] | [[Manuela Castañeira]] | | 1984-11-22 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Manuela Castañeira (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4399 | [[:d:Q111904714|Q111904714]] | [[Palmira Angelina Pedro Francisco]] | | | [[Mozambique]] | | [[Ficheiro:Palmira Pedro Francisco 2024 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4400 | [[:d:Q111905306|Q111905306]] | [[Blandine Tona]] | [[Edéa]] | 1983-03-31 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Blandine Tona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4401 | [[:d:Q111916235|Q111916235]] | [[Shaharzad Akbar]] | | 1987 | [[Afganistán]] | | |- | style='text-align:right'| 4402 | [[:d:Q111917832|Q111917832]] | [[Marta Arruda]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4403 | [[:d:Q111970097|Q111970097]] | [[Deborah James]] | [[Londres]] | 1981-10-01 | [[Reino Unido]] | 2022-06-28 | [[Ficheiro:Portrait Deborah James.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4404 | [[:d:Q112042697|Q112042697]] | [[María Clemencia Herrera Nemerayema]] | [[La Chorrera, Colombia|La Chorrera]] | 1968 | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 4405 | [[:d:Q112045656|Q112045656]] | [[Heather Black]] | | | [[Reino Unido]] | 2020 | |- | style='text-align:right'| 4406 | [[:d:Q112064111|Q112064111]] | [[Johanna-Maria Lehtme]] | [[Talín]] | 1988-10-01 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Johanna-Maria Lehtme at the Opinion Festival 2022 in Paide, Estonia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4407 | [[:d:Q112075120|Q112075120]] | [[Ruth L. Bennett]] | | 1866-06-21 | [[Estados Unidos de América]] | 1947-02-24 | [[Ficheiro:Ruth L. Bennett headshot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4408 | [[:d:Q112079806|Q112079806]] | [[Carol Dartora]] | [[Curitiba]] | 1983-05-01 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:2023-07-03 Sesão Solene - Dia Mundial do Refugiado 06 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4409 | [[:d:Q112080082|Q112080082]] | [[Shaista Gohir, Baroness Gohir]] | | 1969-02-27 | | | [[Ficheiro:Official portrait of Baroness Gohir crop 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4410 | [[:d:Q112094774|Q112094774]] | [[Jodie Haydon]] | [[Bankstown]] | 1978 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Jodie Haydon at ceremony for the U.S.-Australia Technology Safeguards Agreement in the Treaty Room at the Department of State, October 26, 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4411 | [[:d:Q112114302|Q112114302]] | [[Ambreen Tariq]] | | | | | [[Ficheiro:AmbreenTariq.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4412 | [[:d:Q112121554|Q112121554]] | [[Christine Butegwa]] | | 20th century | | | [[Ficheiro:Christine Butegwa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4413 | [[:d:Q112123081|Q112123081]] | [[Diana Vicezar]] | [[Asunción]] | | [[Paraguai]] | | [[Ficheiro:Diana Vicezar at Meta (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4414 | [[:d:Q112159319|Q112159319]] | [[Cindy May McGuire]] | [[Cirebon]] | 1996-06-27 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Cindy May McGuire as G20 Ambassador.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4415 | [[:d:Q112163052|Q112163052]] | [[Rita Aciro]] | | | [[Uganda]] | | [[Ficheiro:Rita Aciro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4416 | [[:d:Q112166563|Q112166563]] | [[Vee Kativhu]] | | | | | [[Ficheiro:Writer Vee Kativhu at the opening of the new block at Wordsley School (51722865490).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4417 | [[:d:Q112184778|Q112184778]] | [[Pat Gozemba]] | [[Somerville]] | 1940 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Pat Gozemba in Salem State College 1977 yearbook.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4418 | [[:d:Q112185878|Q112185878]] | [[Marcela Holguín]] | [[Ambato]]<br/>[[Tungurahua Province]] | 1973-11-23 | [[Ecuador]] | | [[Ficheiro:Marcela Holguín Naranjo 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4419 | [[:d:Q112208326|Q112208326]] | [[Arantxa Lete Bergaretxe]] | [[Oiartzun]] | 1945-10-16 | [[España]] | 2025-04-02 | [[Ficheiro:Arantxa Lete Bergaretxe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4420 | [[:d:Q112220243|Q112220243]] | [[Rosane Kaingang]] | [[Río Grande do Sur]] | | [[Brasil]] | 2016-10-16 | |- | style='text-align:right'| 4421 | [[:d:Q112223337|Q112223337]] | [[Master Ra'al Ki Victorieux]] | [[Cidade de México]] | 1971-12-01 | [[México]] | | [[Ficheiro:TallerArteMultimedios05.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4422 | [[:d:Q112224733|Q112224733]] | [[Patxika Erramuzpe]] | [[Aldudes]] | 1943 | | | [[Ficheiro:Patxika Erramuzpe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4423 | [[:d:Q112228112|Q112228112]] | [[Elena Díaz Hevia]] | | 1924-11-27 | [[Chile]] | 2022-08-12 | [[Ficheiro:Elena Díaz Hevia (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4424 | [[:d:Q112233651|Q112233651]] | [[Eliane Morissens]] | [[Etterbeek]] | 1927-08-10 | [[Bélxica]] | 2006-12-09 | |- | style='text-align:right'| 4425 | [[:d:Q112239758|Q112239758]] | [[Laura Brennan]] | [[Condado de Clare]] | 1992-09-30 | [[Irlanda]] | 2019-03-20 | |- | style='text-align:right'| 4426 | [[:d:Q112239985|Q112239985]] | [[Yukie Ishii]] | [[Takase]] | 1909-06-29 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1989-10-04 | |- | style='text-align:right'| 4427 | [[:d:Q112241302|Q112241302]] | [[Svitlana Bodnar]] | [[Olyshkivtsi]] | 1980-01-11 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 4428 | [[:d:Q112247653|Q112247653]] | [[Anna Osborne]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Anna Osborne MNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4429 | [[:d:Q112247655|Q112247655]] | [[Sonya Rockhouse]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Sonya Rockhouse MNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4430 | [[:d:Q112249419|Q112249419]] | [[Lorraine Scanlon]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Lorraine Scanlon ONZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4431 | [[:d:Q112249486|Q112249486]] | [[Gaylene Te Rauna]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Gaylene Te Rauna MNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4432 | [[:d:Q112266101|Q112266101]] | [[Soewarni Pringgodigdo]] | [[Bogor]] | 1910-03-31 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Njonja R. A. Suwarni Pringgodigdo, Kami Perkenalkan (1954), p125.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4433 | [[:d:Q112276623|Q112276623]] | [[Josefina Lamberto]] | [[Larraga]] | 1929 | [[España]] | 2022-06-07 | [[Ficheiro:Maravillasen omenez 1 (Josefina Lamberto).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4434 | [[:d:Q112476126|Q112476126]] | [[Alondra Berber Mijangos]] | [[Acapulco]] | 1987-02-03 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4435 | [[:d:Q112500927|Q112500927]] | [[Sam Deitsch]] | | 2003-02-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4436 | [[:d:Q112515728|Q112515728]] | [[Pella Thiel]] | [[Ingarö parish]] | 1973-05-25 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Pella Thiel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4437 | [[:d:Q112522933|Q112522933]] | [[Éva Tessza Udvarhelyi]] | [[Budapest]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Udvarhelyi Skoll 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4438 | [[:d:Q112613773|Q112613773]] | [[Gloria González Farfán]] | [[Lima]] | 1947-04-05 | [[Perú]] | | |- | style='text-align:right'| 4439 | [[:d:Q112660123|Q112660123]] | [[Jade Beatriz]] | [[Fortaleza, Ceará|Fortaleza]] | 2001-08-24 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Jade Beatriz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4440 | [[:d:Q112661063|Q112661063]] | [[Nathalie Provost]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 4441 | [[:d:Q112675656|Q112675656]] | [[Marie-Jeanne Bérère]] | [[Sennecey-le-Grand]] | 1923-04-05 | [[Francia]] | 2000-08-26 | |- | style='text-align:right'| 4442 | [[:d:Q112714137|Q112714137]] | [[Monika Pisankaneva]] | [[Sofía, Bulgaria|Sofía]] | 1968 | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 4443 | [[:d:Q112731836|Q112731836]] | [[Rupa Marya]] | [[San Francisco Bay Area]] | 1975 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4444 | [[:d:Q112781545|Q112781545]] | [[Dorelis Echeto]] | [[Guarero]] | 1967-01-19 | [[Venezuela]] | | [[Ficheiro:Dorelis Echeto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4445 | [[:d:Q112864829|Q112864829]] | [[Carmen Gheorghe]] | | 20th century | [[Romanía]] | | [[Ficheiro:Carmen Gheorghe-Headshot-scaled-e1646028306224-332x332.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4446 | [[:d:Q112876042|Q112876042]] | [[Sophie Tissier]] | [[Moulins]] | 1979-02-23 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Stissier.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4447 | [[:d:Q112876717|Q112876717]] | [[Justyna Orchowska]] | | 1992-12-05 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 4448 | [[:d:Q112895258|Q112895258]] | [[Cara Elizabeth Yar Khan]] | [[Hyderabad]] | | [[India]] | | [[Ficheiro:Cara Elizabeth Yar Khan MFF24 BodiesInMotion Coury.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4449 | [[:d:Q112926173|Q112926173]] | [[Maria Edgarda Marcucci]] | [[Roma]] | 1991 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 4450 | [[:d:Q112971897|Q112971897]] | [[Robin Tyler]] | [[Winnipeg]] | 1942 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Robin Tyler Performing.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4451 | [[:d:Q112994199|Q112994199]] | [[Машкова-Благих, Александра Владимировна]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4452 | [[:d:Q113016025|Q113016025]] | [[Chloé Hayden]] | [[Melbourne]] | 1997-07-23 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 4453 | [[:d:Q113039200|Q113039200]] | [[Makamssa Yago]] | | 1983 | [[Burkina Faso]] | | |- | style='text-align:right'| 4454 | [[:d:Q113084520|Q113084520]] | [[Ruth Lara]] | [[Lisboa]] | 1936-09-17 | [[Angola]] | 2000-10-25 | |- | style='text-align:right'| 4455 | [[:d:Q113085789|Q113085789]] | [[Mae Graca de Nana]] | | | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Mãe Graça de Nanã.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4456 | [[:d:Q113100093|Q113100093]] | [[Lynn Singer]] | | 1925 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-11-30 | |- | style='text-align:right'| 4457 | [[:d:Q113167254|Q113167254]] | [[Kanyon Sayers-Roods]] | [[San Benito County]] | 1988-07-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Funcrunch-20200118-8750 (49439410213).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4458 | [[:d:Q113204965|Q113204965]] | [[Naama Goldberg]] | [[Tel Aviv]] | 1972-11-01 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:נעמהגולדברג.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4459 | [[:d:Q113248645|Q113248645]] | [[Merle Liivand]] | | 1991-04-17 | [[Estonia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:World Championship in Tallinn 2024 (18) Merle Liivand.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4460 | [[:d:Q113307180|Q113307180]] | [[Maria Reyes]] | [[Puebla]] | 2002 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4461 | [[:d:Q113377670|Q113377670]] | [[Sepideh Rashnu]] | [[Khorramabad]] | 1994-10-21 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Sepideh Rashnu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4462 | [[:d:Q113380463|Q113380463]] | [[Afreen Fatima]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 4463 | [[:d:Q113433575|Q113433575]] | [[Suzy Byrne]] | | | [[Irlanda]] | | |- | style='text-align:right'| 4464 | [[:d:Q113468797|Q113468797]] | [[Margalida Bover]] | [[Felanitx]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 4465 | [[:d:Q113486676|Q113486676]] | [[Marlene Engelhorn]] | [[Viena]] | 1992 | [[Austria]]<br/>[[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Re-publica 23 - Tag 1 (52952487951).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4466 | [[:d:Q113487080|Q113487080]] | [[Vivian Ayers Allen]] | | 1923-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 4467 | [[:d:Q113493173|Q113493173]] | [[Saadia Gacem]] | [[Bordj Bou Arréridj]] | | [[Alxeria]] | | |- | style='text-align:right'| 4468 | [[:d:Q113502783|Q113502783]] | [[Petra Rédová Fajmonová]] | [[Přílepy]] | 1975-10-31 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 4469 | [[:d:Q113507268|Q113507268]] | [[Brenda Siegel]] | [[Brattleboro]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Brenda Siegel (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4470 | [[:d:Q113528107|Q113528107]] | [[Imane Ouelhadj]] | [[Douai]] | 1998-11 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 4471 | [[:d:Q113553936|Q113553936]] | [[Sadya Touré]] | [[Bamaco]] | 1997-01-12 | [[Malí]] | | [[Ficheiro:Sadya Touré.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4472 | [[:d:Q113566992|Q113566992]] | [[金恵淑]] | | | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 4473 | [[:d:Q113577006|Q113577006]] | [[Adriana Calderón]] | [[Morelos]] | 2003-01-07 | [[México]] | | [[Ficheiro:Adriana Calderón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4474 | [[:d:Q113586553|Q113586553]] | [[Aysha Renna]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 4475 | [[:d:Q113613347|Q113613347]] | [[Rita Harris]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer Rita Harris.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4476 | [[:d:Q113627504|Q113627504]] | [[Mônica Riedel]] | [[Río de Xaneiro]] | 1970-09-28 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Mônica Riedel 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4477 | [[:d:Q113628925|Q113628925]] | [[Ingrid Sateré Mawé]] | | | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Aula Magna na UFSC - Kerexu e Sofia Manzano 25-08-2022 Florianópolis 06.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4478 | [[:d:Q113633328|Q113633328]] | [[Martine Yabré]] | [[Yamoussoukro]] | 1976-07-07 | [[Burkina Faso]] | | |- | style='text-align:right'| 4479 | [[:d:Q113633568|Q113633568]] | [[Valentina Muñoz]] | [[Santiago de Chile]] | 2002-07-21 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Valentina Muñoz Rabanal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4480 | [[:d:Q113645164|Q113645164]] | [[Triscila Oliveira]] | [[Niterói]] | | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Triscila Oliveira.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4481 | [[:d:Q113653317|Q113653317]] | [[Ewa Sufin-Jacquemart]] | | 1958 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 4482 | [[:d:Q113698318|Q113698318]] | [[Pilar Bellosillo]] | [[Madrid]] | 1913-12-22 | [[España]] | 2003-01-02 | |- | style='text-align:right'| 4483 | [[:d:Q113723292|Q113723292]] | [[Hauwa Evelyn Shekarau]] | | | [[Nixeria]] | 2021-09-15 | |- | style='text-align:right'| 4484 | [[:d:Q113793944|Q113793944]] | [[Janina Piestrak-Babijczuk]] | [[Oleszyce]] | 1944-04-28 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 4485 | [[:d:Q113817878|Q113817878]] | [[Helen Potrebenko]] | | 1940-06-21 | [[Canadá]] | 2022-08-10 | |- | style='text-align:right'| 4486 | [[:d:Q113838665|Q113838665]] | [[Tunu Pinda]] | | | [[Tanzania]] | | |- | style='text-align:right'| 4487 | [[:d:Q113867078|Q113867078]] | [[Shakiro]] | [[Douala]] | 1997-07-29 | [[Camerún]] | | |- | style='text-align:right'| 4488 | [[:d:Q114000043|Q114000043]] | [[Clementine Nyirarukundo]] | | | [[Ruanda]] | | [[Ficheiro:Clementine+website+pic+2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4489 | [[:d:Q114039800|Q114039800]] | [[Olga Ramos]] | [[Caracas]] | 1962 | [[Venezuela]] | 2022-09-17 | |- | style='text-align:right'| 4490 | [[:d:Q114048764|Q114048764]] | [[Zoe Gudović]] | [[Belgrado]] | 1977 | [[Iugoslavia]]<br/>[[Serbia e Montenegro]]<br/>[[Serbia]] | | |- | style='text-align:right'| 4491 | [[:d:Q114080348|Q114080348]] | [[Fernanda de la Figuera]] | [[Madrid]] | 1943 | [[España]] | 2022-04-24 | |- | style='text-align:right'| 4492 | [[:d:Q114100473|Q114100473]] | [[Marie-Louise Perron]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 4493 | [[:d:Q114260380|Q114260380]] | [[Georgette Rizek]] | [[Tulkarm]] | 1925-11-27 | [[Estado de Palestina]] | 2018-03-16 | |- | style='text-align:right'| 4494 | [[:d:Q114339044|Q114339044]] | [[Helen Lee Franklin]] | | 1895 | | | |- | style='text-align:right'| 4495 | [[:d:Q114368398|Q114368398]] | [[Kristan Hawkins]] | | 1985-12-05 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4496 | [[:d:Q114422073|Q114422073]] | [[Chirley Pankará]] | [[Floresta]] | 1974-05-08 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Foto de Chirley Pankará.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4497 | [[:d:Q114457568|Q114457568]] | [[Leena Laid-Parker]] | [[Kõrgessaare]] | 1902-10-09 | [[Estonia]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1942-12-03 | |- | style='text-align:right'| 4498 | [[:d:Q114516367|Q114516367]] | [[Hadja Kadiatou N'Diaye]] | | | [[Guinea]] | | [[Ficheiro:Kadiatou N’Diaye.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4499 | [[:d:Q114586157|Q114586157]] | [[Mittal Patel]] | | 1981 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 4500 | [[:d:Q114612903|Q114612903]] | [[Gaëlle Bien-Aimé]] | [[Porto Príncipe]] | 1987-12-22 | [[Haití]] | | [[Ficheiro:Gaëlle Bien-Aimé as.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4501 | [[:d:Q114618227|Q114618227]] | [[Jack Rocha]] | [[Colatina]] | 1983-08-26 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Jack Rocha 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4502 | [[:d:Q114682789|Q114682789]] | [[Jeannine Lejard]] | [[Dijon]] | 1927-08-31 | [[Francia]] | 1945-04-15 | |- | style='text-align:right'| 4503 | [[:d:Q114683151|Q114683151]] | [[Anabel Sanz]] | [[Ermua]] | 1963-04-12 | [[España]] | | [[Ficheiro:Anabel Sanz, feminista eta gizarte-ekintzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4504 | [[:d:Q114719448|Q114719448]] | [[Aet Kuusik]] | | 1982-03-23 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 4505 | [[:d:Q114795906|Q114795906]] | [[Esther Goldstein]] | [[Anveres]] | 1902-02-18 | [[Bélxica]] | 1991-04-26 | |- | style='text-align:right'| 4506 | [[:d:Q114797029|Q114797029]] | [[Flonzie Brown Wright]] | [[Farmhaven]] | 1942-08-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4507 | [[:d:Q114862784|Q114862784]] | [[Rabi Musa Saulawa]] | [[Estado de Katsina]] | | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 4508 | [[:d:Q114964928|Q114964928]] | [[Charlene Hoe]] | | | | | [[Ficheiro:2022-1026-smithsonian-apac-charlene-hoe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4509 | [[:d:Q115063665|Q115063665]] | [[Anna Oliver]] | | | | | [[Ficheiro:Anna Oliver.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4510 | [[:d:Q115100071|Q115100071]] | [[Takeyo Takekoshi]] | [[Provincia de Bizen]] | 1870-10-12 | [[Xapón]] | 1944-12-19 | |- | style='text-align:right'| 4511 | [[:d:Q115101101|Q115101101]] | [[Tina Ngata]] | | | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 4512 | [[:d:Q115102675|Q115102675]] | [[Léo Wanner]] | [[Bourg-en-Bresse]] | 1886-01-04 | [[Francia]] | 1941-11-05 | [[Ficheiro:Léo Wanner in Syria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4513 | [[:d:Q115122437|Q115122437]] | [[Carolyn Downs]] | [[Marshall (Q52996)|Marshall]] | 1953-05-18 | | 1978 | |- | style='text-align:right'| 4514 | [[:d:Q115155652|Q115155652]] | [[Elisabeth Sabaditsch-Wolff]] | | 1971 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Elisabeth Sabaditsch-Wolff 2017.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4515 | [[:d:Q115156953|Q115156953]] | [[Nathalie Joignant]] | [[Santiago de Chile]] | 1970-10-08 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Natahlie Joignant.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4516 | [[:d:Q115170386|Q115170386]] | [[Anna Rastawicka]] | [[Varsovia]] | 1944-06-09 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Unveiling of Zdzisław Peszkowski bust in Sanok (2022)g5.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4517 | [[:d:Q115173857|Q115173857]] | [[Kikue Takahashi]] | [[Toquio]] | 1933 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2020-05 | |- | style='text-align:right'| 4518 | [[:d:Q115182902|Q115182902]] | [[Midia Noelle]] | | 1988-02-11 | | | |- | style='text-align:right'| 4519 | [[:d:Q115187843|Q115187843]] | [[Joanna Agius]] | | | | | [[Ficheiro:Joanna Agius RCVANEPD.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4520 | [[:d:Q115204913|Q115204913]] | [[Jana Simanovska]] | | 1971 | [[Letonia]] | | |- | style='text-align:right'| 4521 | [[:d:Q115218142|Q115218142]] | [[Fatouma Harber]] | [[Tombouctou]] | 1978 | [[Malí]] | | [[Ficheiro:Fatouma Herber et Cheikh Fall lors de la remise du prix Anna Gueye.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4522 | [[:d:Q115223870|Q115223870]] | [[Xueli Abbing]] | | 2004 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Let’s celebrate our heritage the next 50 (52502115218).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4523 | [[:d:Q115249644|Q115249644]] | [[Marilyn Gayle Hoff]] | | 1942 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4524 | [[:d:Q115328658|Q115328658]] | [[Fátima Oliveira]] | [[Graça Aranha]] | 1953-09-20 | [[Brasil]] | 2017 | |- | style='text-align:right'| 4525 | [[:d:Q115330420|Q115330420]] | [[Liz Jamieson-Hastings]] | | | [[Nova Zelandia]] | 2022-11-20 | |- | style='text-align:right'| 4526 | [[:d:Q115347131|Q115347131]] | [[Yukiko Miki]] | [[Toquio]] | 1972 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 4527 | [[:d:Q115379913|Q115379913]] | [[Shalin Maria Lawrence]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 4528 | [[:d:Q115382917|Q115382917]] | [[Josebe Blanco]] | [[Salceda de Caselas]] | 1973 | [[España]] | | [[Ficheiro:Josebe Blanco. Artzaina eta gaztagilea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4529 | [[:d:Q115407251|Q115407251]] | [[Martine Roy]] | | 1964 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Roy, Martine.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4530 | [[:d:Q115468616|Q115468616]] | [[Erma Clardy Craven]] | [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolis]] | 1918 | [[Estados Unidos de América]] | 1994-06 | |- | style='text-align:right'| 4531 | [[:d:Q115474700|Q115474700]] | [[Olena Halushka]] | | 1989-02-28 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:IMG Olena H. photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4532 | [[:d:Q115481937|Q115481937]] | [[Macaé Evaristo]] | [[São Gonçalo do Pará]] | 1965-04-03 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Macaé Evaristo 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4533 | [[:d:Q115497512|Q115497512]] | [[Mina Welby]] | [[Innichen]] | 1937-05-31 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Mina Welby Rome 2014-09-20.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4534 | [[:d:Q115522288|Q115522288]] | [[Zane Pūpola]] | | 1988-04-29 | [[Letonia]] | | |- | style='text-align:right'| 4535 | [[:d:Q115531014|Q115531014]] | [[Eiko Iwasaki]] | | | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 4536 | [[:d:Q115537074|Q115537074]] | [[Gigliola Pierobon]] | [[Padua]] | 1950 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 4537 | [[:d:Q115564242|Q115564242]] | [[Ida Faye-Hydara]] | | | [[Gambia]] | | |- | style='text-align:right'| 4538 | [[:d:Q115574794|Q115574794]] | [[Meskerem Abera]] | [[Dangila]] | 1989 | [[Etiopía]] | | |- | style='text-align:right'| 4539 | [[:d:Q115606567|Q115606567]] | [[Dominga González Martínez]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4540 | [[:d:Q115616673|Q115616673]] | [[Elizabeth May Watkin Jones]] | [[Capel Celyn]] | 1907-05-10 | [[Reino Unido]] | 1965-06-21 | |- | style='text-align:right'| 4541 | [[:d:Q115627216|Q115627216]] | [[Léna Lazare]] | [[Calais]] | 1998-04-20 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Léna Lazare.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4542 | [[:d:Q115645701|Q115645701]] | [[Jebina Yasmin Islam]] | | 20th century | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 4543 | [[:d:Q115648998|Q115648998]] | [[Shirley Raines]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4544 | [[:d:Q115649882|Q115649882]] | [[Velmariri Bambari]] | | 1980 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 4545 | [[:d:Q115650116|Q115650116]] | [[Roya Piraei]] | | 1997 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 4546 | [[:d:Q115650214|Q115650214]] | [[María Fernanda Castro Maya]] | [[Cidade de México]] | 1992 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4547 | [[:d:Q115650545|Q115650545]] | [[Fatima Amiri]] | | 2005 | [[Afganistán]] | | |- | style='text-align:right'| 4548 | [[:d:Q115666479|Q115666479]] | [[Pocha Lamadrid]] | [[Ciudad Evita]] | 1945-04-17 | [[Arxentina]] | 2021-09-27 | |- | style='text-align:right'| 4549 | [[:d:Q115695974|Q115695974]] | [[Małgorzata Gramatnikowska]] | | | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Zdjęcie Małgorzata Gramatnikowska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4550 | [[:d:Q115757397|Q115757397]] | [[Anna Myhrman-Lindgren]] | [[Troská farnost]] | 1847-07-05 | [[Suecia]] | 1912-09-06 | |- | style='text-align:right'| 4551 | [[:d:Q115768230|Q115768230]] | [[Edith Cumbo]] | | 1735 | | | |- | style='text-align:right'| 4552 | [[:d:Q115773489|Q115773489]] | [[Elisavet Contaxaki]] | [[Chania]] | 1818 | [[Grecia]] | 1879 | |- | style='text-align:right'| 4553 | [[:d:Q115780545|Q115780545]] | [[Aicha Dabre]] | [[Uagadugú]] | 1985 | [[Burkina Faso]] | | |- | style='text-align:right'| 4554 | [[:d:Q115781656|Q115781656]] | [[Amélie Cederschiöld]] | | 1853 | [[Suecia]] | 1934 | |- | style='text-align:right'| 4555 | [[:d:Q115798634|Q115798634]] | [[Liliana Velásquez]] | | 20th century | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4556 | [[:d:Q115839536|Q115839536]] | [[Aline Cavalcante]] | | | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 4557 | [[:d:Q115839663|Q115839663]] | [[Amália Barros]] | [[Mogi Mirim]] | 1985-03-22 | [[Brasil]] | 2024-05-12 | [[Ficheiro:Amália Barros (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4558 | [[:d:Q115861772|Q115861772]] | [[Genevieve Guenther]] | | | | | [[Ficheiro:Portrait-of-Genevieve-Guenther.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4559 | [[:d:Q115903416|Q115903416]] | [[Artemisa Semedo]] | [[Assomada]] | 1985 | [[Cabo Verde]] | | |- | style='text-align:right'| 4560 | [[:d:Q115924076|Q115924076]] | [[Saskia Niño de Rivera]] | [[Cidade de México]] | 1987-07-30 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4561 | [[:d:Q115933496|Q115933496]] | [[Rita Powick]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Rita Powick MNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4562 | [[:d:Q115933506|Q115933506]] | [[Ruth Gerzon]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Ruth Gerzon MNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4563 | [[:d:Q115933530|Q115933530]] | [[Cindy Johns]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Cindy Johns ONZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4564 | [[:d:Q115937953|Q115937953]] | [[Laura Verónica Muñoz]] | | | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 4565 | [[:d:Q115975787|Q115975787]] | [[Dulce Matuz]] | [[México]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4566 | [[:d:Q116001029|Q116001029]] | [[Elena Huelva]] | [[Sevilla]] | 2002-05-21 | [[España]] | 2023-01-03 | |- | style='text-align:right'| 4567 | [[:d:Q116136882|Q116136882]] | [[Kenia Hernández]] | [[Xochistlahuaca Municipality]] | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4568 | [[:d:Q116142849|Q116142849]] | [[Leezah Sun]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Leezah Sun by Gage Skidmore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4569 | [[:d:Q116159012|Q116159012]] | [[Christine Hofmeister]] | [[Feldbach]] | 1951-03-31 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Bregenz-Europaforum Bodensee-Christa Hofmeister-32ASD.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4570 | [[:d:Q116226400|Q116226400]] | [[劉育育]] | [[Taichung County]] | 1986-12-26 | [[Taiwán]] | | |- | style='text-align:right'| 4571 | [[:d:Q116233313|Q116233313]] | [[Chloe Cole]] | [[California]] | 2004-07-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Chloe Cole (54234712376) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4572 | [[:d:Q116271282|Q116271282]] | [[Mangel Gyöngyi]] | [[Budapest]] | 1950-01-23 | [[Hungría]] | 2023-01-20 | |- | style='text-align:right'| 4573 | [[:d:Q116286011|Q116286011]] | [[Brisa De Angulo]] | | 1985-09-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Brisa De Angulo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4574 | [[:d:Q116286506|Q116286506]] | [[Gogontlejang Phaladi]] | | | [[Botswana]] | | |- | style='text-align:right'| 4575 | [[:d:Q116290795|Q116290795]] | [[Florence Mudzingwa]] | | | [[Zimbabwe]] | | [[Ficheiro:Florence Mudzingwa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4576 | [[:d:Q116290973|Q116290973]] | [[Barbra Nyangairi]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4577 | [[:d:Q116311649|Q116311649]] | [[Theresa Nyava]] | | 1991 | [[Zimbabwe]] | | |- | style='text-align:right'| 4578 | [[:d:Q116328823|Q116328823]] | [[Catherine Englebrecht]] | | | | | [[Ficheiro:Catherine Engelbrecht 01.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4579 | [[:d:Q116420311|Q116420311]] | [[Ada Jakubowska]] | | | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Ada Jakubowska 01.2023-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4580 | [[:d:Q116447860|Q116447860]] | [[Simone Karipuna]] | [[Oiapoque]] | 1977-08-06 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:230126 Posse das secretarias dos Povos Indígenas e da Fundação Marabaixo no Amapá 4 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4581 | [[:d:Q116449429|Q116449429]] | [[Naomi Brooks]] | | 1934-04-14 | | 2020-05-21 | |- | style='text-align:right'| 4582 | [[:d:Q116453908|Q116453908]] | [[María Fernanda Rodríguez]] | | | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 4583 | [[:d:Q116468917|Q116468917]] | [[Resego Kgosidintsi]] | | | [[Botswana]] | | [[Ficheiro:Resego Natalie Kgosidintsi 2022 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4584 | [[:d:Q116477533|Q116477533]] | [[Lourdes Huanca]] | | 1951 | [[Perú]] | | [[Ficheiro:Lourdes Huanca Atencio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4585 | [[:d:Q116508664|Q116508664]] | [[Keabonye Ntsabane]] | | | [[Botswana]] | | |- | style='text-align:right'| 4586 | [[:d:Q116544937|Q116544937]] | [[Yessenia Funes]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4587 | [[:d:Q116589706|Q116589706]] | [[Jerrie Johnson]] | [[Filadelfia]] | 1994-01-29 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4588 | [[:d:Q116618284|Q116618284]] | [[Ayanda Candice Sibanda]] | | 2000 | [[Zimbabwe]] | | [[Ficheiro:Ayanda Candice Sibanda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4589 | [[:d:Q116619554|Q116619554]] | [[Susanna Veevo]] | | 1994-11-10 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Susanna Veevo at the Opinion Festival 2022 in Paide, Estonia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4590 | [[:d:Q116654795|Q116654795]] | [[Hilda Brackenbury]] | [[Quebec]] | 1832-04-27 | [[Reino Unido]] | 1918-10-31 | |- | style='text-align:right'| 4591 | [[:d:Q116690181|Q116690181]] | [[Deborah Edel]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4592 | [[:d:Q116691826|Q116691826]] | [[May Walden]] | [[Metamora]] | 1865-09-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1960-05-06 | |- | style='text-align:right'| 4593 | [[:d:Q116698495|Q116698495]] | [[Sadhij Bahaa Nassar]] | [[Haifa]] | 1900 | [[Imperio Otomán]]<br/>[[Mandato británico de Palestina|Palestina mandataria]]<br/>[[Palestina (rexión)|Palestina]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 4594 | [[:d:Q116742215|Q116742215]] | [[Maria Lluïsa Oliveres i Sanvicens]] | | 1933-12-15 | [[España]] | 2023-02-09 | |- | style='text-align:right'| 4595 | [[:d:Q116745204|Q116745204]] | [[Elaine Miller]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4596 | [[:d:Q116755788|Q116755788]] | [[Ina Sugihara]] | [[Las Animas]] | 1919-09-07 | | 2004-09-16 | |- | style='text-align:right'| 4597 | [[:d:Q116764354|Q116764354]] | [[Hermine E. Ricketts]] | [[Saint Andrew Parish]] | | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Xamaica]] | 2019 | |- | style='text-align:right'| 4598 | [[:d:Q116772007|Q116772007]] | [[Chiye Tomihiro]] | [[Portland, Oregón|Portland]] | 1924-12-20 | | 2012-10-21 | |- | style='text-align:right'| 4599 | [[:d:Q116780478|Q116780478]] | [[Lydia Broadnax]] | | 1742 | | | |- | style='text-align:right'| 4600 | [[:d:Q116783023|Q116783023]] | [[Jen Angel]] | [[Dearborn]] | 1975<br/>1975-01-28 | | 2023-02-09 | |- | style='text-align:right'| 4601 | [[:d:Q116817901|Q116817901]] | [[Mirrianne Mahn]] | [[Camerún]] | 1989-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 4602 | [[:d:Q116821536|Q116821536]] | [[Nagy Emília]] | [[Budapest]] | 1955-04-05 | [[Hungría]] | 2022-07-31 | |- | style='text-align:right'| 4603 | [[:d:Q116822156|Q116822156]] | [[Albanella Chávez]] | [[Departamento del Beni]] | 1985 | [[Bolivia]] | | |- | style='text-align:right'| 4604 | [[:d:Q116833420|Q116833420]] | [[Maya Juracán]] | | 1987-09-04 | [[Guatemala]] | | |- | style='text-align:right'| 4605 | [[:d:Q116870929|Q116870929]] | [[Chizu Iiyama]] | | 1921-11-14 | | 2020-08-26 | |- | style='text-align:right'| 4606 | [[:d:Q116898488|Q116898488]] | [[Anderson Clayton]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4607 | [[:d:Q116928980|Q116928980]] | [[Asma Al-Rayyan]] | | | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 4608 | [[:d:Q116937752|Q116937752]] | [[Satoko Yokoyama]] | [[Prefectura de Nagano]] | | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 4609 | [[:d:Q116940449|Q116940449]] | [[Qaqamba Gubanca]] | | | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 4610 | [[:d:Q116940489|Q116940489]] | [[Carina Paju]] | | 1992-05-17 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 4611 | [[:d:Q116944623|Q116944623]] | [[Eva Mamlok]] | [[Berlín]] | 1918-05-06 | [[Alemaña]] | 1944-12-23 | |- | style='text-align:right'| 4612 | [[:d:Q116957018|Q116957018]] | [[Cristine Takuá]] | [[Brasil]] | 1981 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Conferencia sobre Justicia climática, voces indígenas y plataformas Wikimedia - Día 1 - Huaraz - Berna Gaitán Otarán - 36.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4613 | [[:d:Q116968752|Q116968752]] | [[Alexa Solorzano]] | | | [[Honduras]] | | [[Ficheiro:Cónsul General Binghong Guo realizó visita de cortesía a la gobernadora de Cortés Alexa Solórzano (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4614 | [[:d:Q116979015|Q116979015]] | [[Yasuyo Kawata]] | [[Osaca]] | 1916-08-12 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2001-05-05 | |- | style='text-align:right'| 4615 | [[:d:Q116995932|Q116995932]] | [[Tamara Muruetagoiena Hormaza]] | [[Oiartzun]] | 1974-07-08 | [[España]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tamara Muruetagoiena, Esteban Muruetagoienari aitortza ekitaldian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4616 | [[:d:Q116999733|Q116999733]] | [[Shitaku, Yae]] | [[Shiranuka]] | 1904-04-10 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1980-08-11 | |- | style='text-align:right'| 4617 | [[:d:Q117023199|Q117023199]] | [[Vicenta Agustín i Espert]] | [[Buñol]] | 1912-07-09 | [[España]] | 2009 | [[Ficheiro:Vicenta Agustín i Espert.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4618 | [[:d:Q117050531|Q117050531]] | [[Angela Smith]] | [[Xibraltar]] | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 4619 | [[:d:Q117069690|Q117069690]] | [[Clara Gilbert Cole]] | [[Nantwich]] | 1868-12-04 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Reino Unido]] | 1956-02-04 | [[Ficheiro:Clara Cole by Herbert Cole (1912).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4620 | [[:d:Q117069732|Q117069732]] | [[Silvia Reséndiz Flores]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4621 | [[:d:Q117072222|Q117072222]] | [[Obtilia Eugenio]] | [[Estado de Guerrero]] | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4622 | [[:d:Q117191600|Q117191600]] | [[Sarah Jama]] | | | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Sarah Jama in 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4623 | [[:d:Q117214813|Q117214813]] | [[Marie-Louise Berg]] | [[Kungsholm parish]] | 1854-06-29 | | 1938-03-20 | [[Ficheiro:Marie Berg SPA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4624 | [[:d:Q117214963|Q117214963]] | [[Kerstin Bohman]] | | 1855 | [[Suecia]] | 1940 | |- | style='text-align:right'| 4625 | [[:d:Q117215472|Q117215472]] | [[Stephanie Kemp]] | | | [[Suráfrica]] | 2023-03-10 | |- | style='text-align:right'| 4626 | [[:d:Q117218443|Q117218443]] | [[Maybelle Boma]] | | | [[Camerún]] | | [[Ficheiro:Maybelle Boma.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4627 | [[:d:Q117220276|Q117220276]] | [[Gabriele Zekina]] | [[Bernau bei Berlin]] | 1965-02-22 | [[República Democrática Alemá]]<br/>[[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 4628 | [[:d:Q117227071|Q117227071]] | [[Firouzeh Saber]] | | | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Firouzeh Saber 2019-11-01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4629 | [[:d:Q117254861|Q117254861]] | [[Assumpta Aierdi]] | [[Donostia]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 4630 | [[:d:Q117268283|Q117268283]] | [[Emmanuela Douyon]] | | | [[Haití]] | | |- | style='text-align:right'| 4631 | [[:d:Q117280891|Q117280891]] | [[Amalia Salas Casales]] | [[Xochimilco]] | 1936 | [[México]] | | [[Ficheiro:Abuelita Amalia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4632 | [[:d:Q117286287|Q117286287]] | [[Virginia Betanzos Moreno]] | [[Huamantla]] | 1951-10-14 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4633 | [[:d:Q117287705|Q117287705]] | [[Maria Lluïsa Serralta]] | [[Barcelona]] | 1938 | | 2022-03-28 | |- | style='text-align:right'| 4634 | [[:d:Q117307762|Q117307762]] | [[Victoria Escrich Vidal]] | [[Barcelona]] | 1952 | | 2015 | |- | style='text-align:right'| 4635 | [[:d:Q117307897|Q117307897]] | [[Isabel Peiró Polo]] | [[Sant Gregori]] | 1909-08-11 | [[España]] | 2003-05-29 | |- | style='text-align:right'| 4636 | [[:d:Q117310327|Q117310327]] | [[Elena Centeno García]] | [[Tepeaca Municipality]] | 1961-11-26 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4637 | [[:d:Q117310605|Q117310605]] | [[Wendy Alfaro]] | | | [[O Salvador]] | | |- | style='text-align:right'| 4638 | [[:d:Q117384808|Q117384808]] | [[Catherine Victoria Hall]] | | 1838 | [[Reino Unido]] | 1924-09-14 | |- | style='text-align:right'| 4639 | [[:d:Q117404910|Q117404910]] | [[Vicki Bernadet Rius]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 4640 | [[:d:Q117405116|Q117405116]] | [[Zhanar Sekerbayeva]] | | 1983 | [[Kazakhstán]] | | |- | style='text-align:right'| 4641 | [[:d:Q117408728|Q117408728]] | [[Luisa Alba Cereceda]] | [[Santander]] | 1928 | [[España]] | 2011 | |- | style='text-align:right'| 4642 | [[:d:Q117409249|Q117409249]] | [[Nathaly López Borja]] | [[Guayaquil]] | 1987-11-23 | [[Ecuador]] | 2023-03-28 | [[Ficheiro:Nathaly Lopez Borja.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4643 | [[:d:Q117451067|Q117451067]] | [[Riley Gaines]] | [[Nashville, Tennessee|Nashville]] | 2000-04-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Riley Gaines (54233355974) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4644 | [[:d:Q117452950|Q117452950]] | [[Yvonne Ebambrick]] | | | | | [[Ficheiro:Yvonne Bambrick at ELN Studio 2010 IMG 9800 (5266909950).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4645 | [[:d:Q117456307|Q117456307]] | [[Pilar Heredia Iglesias]] | [[Fuensalida]] | 1964-10-11 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 4646 | [[:d:Q117462096|Q117462096]] | [[Macrina Rabadán Santana]] | [[Cuetzala del Progreso]] | 1910-08-06 | [[México]] | 2000-02-21 | |- | style='text-align:right'| 4647 | [[:d:Q117474108|Q117474108]] | [[Eudia Isabelle]] | [[Surabaia]] | 1996-07-15 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Eudia Isabelle meets Ganjar Pranowo (2) (potrait).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4648 | [[:d:Q117488058|Q117488058]] | [[Dolores González Nicolás]] | [[Espinardo]] | 1917-06-18 | | 2018-11-29 | |- | style='text-align:right'| 4649 | [[:d:Q117599617|Q117599617]] | [[Michelle Zacarias]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4650 | [[:d:Q117663186|Q117663186]] | [[Giorgia Prates]] | [[São Paulo]] | 1978-09-23 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Giorgia Prates - Mandata Preta (PT) 10 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4651 | [[:d:Q117687160|Q117687160]] | [[RowVaughn Wells]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4652 | [[:d:Q117707878|Q117707878]] | [[Betiel Berhe]] | [[Ulm]] | 1982 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 4653 | [[:d:Q117707944|Q117707944]] | [[Ann Corcoran]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4654 | [[:d:Q117711549|Q117711549]] | [[Noelia Cortés]] | [[Albox]] | 1996 | [[España]] | | [[Ficheiro:Noelia Cortés 07-21-03..jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4655 | [[:d:Q117711653|Q117711653]] | [[Ana Dalila Gómez Baos]] | [[Bogotá]] | | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 4656 | [[:d:Q117733428|Q117733428]] | [[Ramona Fossas i Puig]] | [[Barcelona]] | 1926-03-20 | | 2003-07-22 | |- | style='text-align:right'| 4657 | [[:d:Q117745481|Q117745481]] | [[Uma Menon]] | [[Winter Park]] | 2003 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4658 | [[:d:Q117788202|Q117788202]] | [[Lynda Simmons]] | | 1963 | | | [[Ficheiro:L Simmons portrait 2022 cr.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4659 | [[:d:Q117794263|Q117794263]] | [[Juana Fernández Cortés]] | [[Barcelona]] | 1968-09-04 | [[España]] | 2021-01-07 | |- | style='text-align:right'| 4660 | [[:d:Q117794463|Q117794463]] | [[Ellen De Soete]] | | 1966 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Ellen De Soete.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4661 | [[:d:Q117806025|Q117806025]] | [[Louise Frederick Hays]] | [[Macon, Xeorxia|Macon]] | 1881-04-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1951-10-14 | |- | style='text-align:right'| 4662 | [[:d:Q117814261|Q117814261]] | [[Ségolène Malleret]] | [[Metz]] | 1921-10-18 | [[Francia]] | 1987-03-15 | [[Ficheiro:Ségolène Malleret FF 1951.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4663 | [[:d:Q117821776|Q117821776]] | [[Mercedes de Freitas]] | | | [[Venezuela]] | | [[Ficheiro:Mercedes de Freitas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4664 | [[:d:Q117823195|Q117823195]] | [[Anisha Asadollahi]] | | | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 4665 | [[:d:Q117825186|Q117825186]] | [[Molinari Oumelkheir]] | [[Alxer]] | | [[Alxeria]] | | [[Ficheiro:Molinari Oumelkheir.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4666 | [[:d:Q117825625|Q117825625]] | [[Tasha & Tracie]] | [[São Paulo]] | 1995-06-15 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 4667 | [[:d:Q117831649|Q117831649]] | [[Evgenia Kara-Murza]] | [[Moscova]] | 1980-11-02 | [[Rusia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Evgenia Kara-Murza - 2023 Halifax International Security Forum (53470465604) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4668 | [[:d:Q117941373|Q117941373]] | [[Kadiatou Konaté]] | [[Conakry]] | 2001 | [[Guinea]] | | [[Ficheiro:Kadiatou Konaté activiste.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4669 | [[:d:Q118139334|Q118139334]] | [[Mary Burton]] | [[Buenos Aires]] | 1940-01-19 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 4670 | [[:d:Q118151076|Q118151076]] | [[alexia Itzel Ramírez ibarra]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4671 | [[:d:Q118175167|Q118175167]] | [[Dolors Marsans i Comas]] | [[Barrio de Les Corts]] | 1906-07-27 | [[España]] | 1999-02-16 | |- | style='text-align:right'| 4672 | [[:d:Q118212254|Q118212254]] | [[Reyhanath Toure Mamadou]] | | | [[Togo]] | | |- | style='text-align:right'| 4673 | [[:d:Q118212295|Q118212295]] | [[Yael Lerer]] | [[Tel Aviv]] | 1967-02-15 | [[Francia]]<br/>[[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 4674 | [[:d:Q118219196|Q118219196]] | [[Concepción Calvillo Alonso]] | [[San Luis Potosí]] | 1917-11-27 | [[México]] | 2023-05-07 | |- | style='text-align:right'| 4675 | [[:d:Q118246028|Q118246028]] | [[Ariel Gold]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ariel Gold at Womens march washington d.c. 1216739.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4676 | [[:d:Q118311824|Q118311824]] | [[Laurie Marsden]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4677 | [[:d:Q118352185|Q118352185]] | [[Nathalie Rayes]] | | 1975 | [[Venezuela]] | | [[Ficheiro:Amb. Rayes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4678 | [[:d:Q118369409|Q118369409]] | [[Isabel Chacón]] | [[Ibias]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 4679 | [[:d:Q118445217|Q118445217]] | [[Alicia Aguirre Bustillos]] | [[Balleza]] | 1949-06-15 | [[México]] | | [[Ficheiro:Alicia Aguirre Bustillo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4680 | [[:d:Q118591744|Q118591744]] | [[Fatoumata Diaraye Bah]] | [[Banjul]] | 1992-12-19 | [[Guinea]] | | [[Ficheiro:Fatoumata Diaraye Bah à l'AG de Amnesty international Guinée en 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4681 | [[:d:Q118697438|Q118697438]] | [[Atsuko Kizato]] | [[Yuki]] | 1933-06-27 | [[Xapón]] | 2000-10-06 | |- | style='text-align:right'| 4682 | [[:d:Q118725787|Q118725787]] | [[Anne Singleton]] | [[Sheffield]] | 1958 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Anne Khodabandeh interviewed by VOA in 2011.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4683 | [[:d:Q118727291|Q118727291]] | [[Hanna Veiler]] | [[Belarús]] | 1998 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:HannaVeiler2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4684 | [[:d:Q118732693|Q118732693]] | [[Ghina Raihanah]] | [[Iacarta]] | 2001-09-19 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Ghina Raihanah, May 2022 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4685 | [[:d:Q118847682|Q118847682]] | [[Iosune Cousillas Aramendi]] | [[Errenteria]] | 1970-09-03 | | | [[Ficheiro:Iosune Cousillas Aramendi.2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4686 | [[:d:Q118864216|Q118864216]] | [[América Abaroa Zamora]] | [[Colima]] | 1933-05-11 | [[México]] | 2019-12-28 | |- | style='text-align:right'| 4687 | [[:d:Q118867754|Q118867754]] | [[María del Consuelo Valle Espinosa]] | | | [[México]] | | [[Ficheiro:María del Consuelo Valle Espinosa.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4688 | [[:d:Q118876433|Q118876433]] | [[Ayşe Tükrükçü]] | [[Gaziantep]] | 1967 | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 4689 | [[:d:Q118945798|Q118945798]] | [[Jeanette Schoon]] | [[Cidade do Cabo]] | 1949 | [[Suráfrica]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 4690 | [[:d:Q118945856|Q118945856]] | [[Florence Moposho]] | [[Alexandra]] | 1921 | [[Suráfrica]] | 1985-08-09 | |- | style='text-align:right'| 4691 | [[:d:Q118945891|Q118945891]] | [[Amina Pahad]] | [[Klerksdorp]] | 1918-07 | [[Suráfrica]] | 1973-05-26 | |- | style='text-align:right'| 4692 | [[:d:Q118946093|Q118946093]] | [[Dot Cleminshaw]] | | | [[Suráfrica]] | 2011 | |- | style='text-align:right'| 4693 | [[:d:Q118946132|Q118946132]] | [[Mamza Benjamin]] | | 1939-11-15 | [[Suráfrica]] | 2012-12-27 | |- | style='text-align:right'| 4694 | [[:d:Q118946962|Q118946962]] | [[Annick Vidal]] | [[Nantes, Francia|Nantes]] | 1929-07-19 | [[Francia]] | 2020-05-26 | |- | style='text-align:right'| 4695 | [[:d:Q118948462|Q118948462]] | [[Marcelle Baron]] | [[Nantes, Francia|Nantes]] | 1909-07-14 | [[Francia]] | 2011-05-04 | |- | style='text-align:right'| 4696 | [[:d:Q119041051|Q119041051]] | [[Oralia Viramontes de la Mora]] | [[Rioverde]] | 1938 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4697 | [[:d:Q119104778|Q119104778]] | [[Bianca Pomeranzi]] | [[Arezzo]] | 1950-06-14 | [[Italia]] | 2023-07-21 | |- | style='text-align:right'| 4698 | [[:d:Q119138928|Q119138928]] | [[Odas Nicholson]] | [[Pickens]] | 1924-03-25 | | 2012-03-10 | [[Ficheiro:Odas Nicholson 1969.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4699 | [[:d:Q119348918|Q119348918]] | [[Elizabeth Ibrahim Ekaru]] | | | [[Kenya]] | 2022-01-03 | |- | style='text-align:right'| 4700 | [[:d:Q119410985|Q119410985]] | [[Ester Fiorenza Riposi]] | [[Villa di Villa]] | 1921 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]]<br/>[[Italia]] | 2016 | |- | style='text-align:right'| 4701 | [[:d:Q119459098|Q119459098]] | [[Qween Jean]] | [[Haití]] | | | | [[Ficheiro:48.GatherRally.VotingRights.WDC.28August2021 (51410587428).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4702 | [[:d:Q119534112|Q119534112]] | [[Lamar Bailey Karamañites]] | [[Cidade de Panamá]] | 20th century | [[Panamá]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4703 | [[:d:Q119627214|Q119627214]] | [[Françoise Flamant]] | | 1941 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 4704 | [[:d:Q119758355|Q119758355]] | [[Judith DeCordova]] | | 1877 | [[Xamaica]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 4705 | [[:d:Q119762400|Q119762400]] | [[Neusa Kunhã Takuá]] | [[Mato Groso do Sur|Mato Groso do Sur - Mato Grosso do Sul]] | | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 4706 | [[:d:Q119788967|Q119788967]] | [[Nellie Latrielle]] | | | [[Xamaica]] | | |- | style='text-align:right'| 4707 | [[:d:Q119871861|Q119871861]] | [[Garvita Gulhati]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 4708 | [[:d:Q119951766|Q119951766]] | [[Sayaka Fernández Díaz]] | [[Plasencia]] | 1978-06-22 | [[España]] | | [[Ficheiro:Sayaka Fernández Díaz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4709 | [[:d:Q120011303|Q120011303]] | [[Miren Meabe Carro]] | [[Barakaldo]] | 1986-07-05 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 4710 | [[:d:Q120073678|Q120073678]] | [[Alice Cordier]] | | 1997-04-14 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Alice Cordier.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4711 | [[:d:Q120122729|Q120122729]] | [[Élisabeth de La Panouse]] | [[Monnaie]] | 1898-10-08 | [[Francia]] | 1972-01-02 | |- | style='text-align:right'| 4712 | [[:d:Q120146920|Q120146920]] | [[Empar Coloma i Chalmeta]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4713 | [[:d:Q120187179|Q120187179]] | [[Mouna Ben Halima]] | | | [[Tunisia]] | | |- | style='text-align:right'| 4714 | [[:d:Q120197473|Q120197473]] | [[Sally Willington]] | | 1931 | | 2008-09-06 | |- | style='text-align:right'| 4715 | [[:d:Q120202705|Q120202705]] | [[Nursyah Kartakusuma]] | [[Batusangkar]] | 1927-08-27 | | 2022-03-22 | |- | style='text-align:right'| 4716 | [[:d:Q120244083|Q120244083]] | [[María Jesús Guedes]] | [[Carrizal de Ingenio]] | | [[España]] | | [[Ficheiro:María Jesús Guedes.001 - II Congreso LGBTIQ+.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4717 | [[:d:Q120400484|Q120400484]] | [[Angela Ferrell-Zabala]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Angela Ferrell-Zabala, February 8, 2023 Press Conference.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4718 | [[:d:Q120441821|Q120441821]] | [[Nadia Bala]] | [[Rovigo]] | | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 4719 | [[:d:Q120653235|Q120653235]] | [[Antonia De Gattis]] | [[Lecco]] | 1978 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Antonia De Gattis (foto).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4720 | [[:d:Q121322629|Q121322629]] | [[Amaia Goirigolzarri Alegria]] | [[Gamiz]] | 1978-07-27 | | 2023-08-09 | [[Ficheiro:Amaia Goirigolzarri Alegria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4721 | [[:d:Q121434457|Q121434457]] | [[Gertrude Omog]] | | 1932-01-15 | [[Camerún]] | | |- | style='text-align:right'| 4722 | [[:d:Q121435614|Q121435614]] | [[Cvija Trišić]] | [[Crnjelovo Donje]] | 1914 | [[Imperio Austrohúngaro]]<br/>[[Reino de Iugoslavia]]<br/>[[República Federal Socialista de Iugoslavia]]<br/>[[Reino dos Serbios, Croatas e Eslovenos (Q15102440)|Reino dos Serbios, Croatas e Eslovenos]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 4723 | [[:d:Q121470720|Q121470720]] | [[Tieneke Sumter]] | [[Paramaribo]] | 1962 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 4724 | [[:d:Q121484161|Q121484161]] | [[Marii Väljataga]] | | 1985-03-11 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 4725 | [[:d:Q121624295|Q121624295]] | [[Mãe Bernadete]] | | 1951 | [[Brasil]] | 2023-08-17 | |- | style='text-align:right'| 4726 | [[:d:Q121645868|Q121645868]] | [[Hana-Rawhiti Maipi-Clarke|Hana-Rāwhiti Maipi-Clarke]] | | 2002-09 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Hana-Rawhiti Maipi-Clarke (cropped half-shot).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4727 | [[:d:Q121735452|Q121735452]] | [[Yuliia Shevchenko (activist)]] | [[Kíiv]] | 1999-06-18 | [[Ucraína]] | 2023-07-31 | |- | style='text-align:right'| 4728 | [[:d:Q121770567|Q121770567]] | [[Kali Holloway]] | | | | | [[Ficheiro:Kali Holloway 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4729 | [[:d:Q122175043|Q122175043]] | [[Jean Wilson]] | | 1932-05-06 | [[Nova Zelandia]] | 2023-08-29 | [[Ficheiro:Jean Wilson QSM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4730 | [[:d:Q122205481|Q122205481]] | [[Alba García Martín]] | [[Bilbao]] | 1988-10-22 | [[España]] | | [[Ficheiro:Debate RTVE (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4731 | [[:d:Q122237938|Q122237938]] | [[Marcelle Taylor Brown]] | [[Provincia de Limón]] | 1943<br/>1933-01-03 | [[Costa Rica]] | | [[Ficheiro:Marcelle Taylor Brown.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4732 | [[:d:Q122766756|Q122766756]] | [[Henriette Kamia]] | | 1955 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 4733 | [[:d:Q122802198|Q122802198]] | [[Jackie Roberts]] | | 1962 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 4734 | [[:d:Q122875080|Q122875080]] | [[Violaine De Filippis Abate]] | [[Lión]] | 1988-12-28 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Portrait 2.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4735 | [[:d:Q122891382|Q122891382]] | [[Idah McGlone Gibson]] | [[Juniata Township]] | 1860-07-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1933-12-16 | [[Ficheiro:Idah McGlone Gibson.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4736 | [[:d:Q122925705|Q122925705]] | [[Terrisa Bukovinac]] | | 1981-04-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Terrisa Bukovinac 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4737 | [[:d:Q122940676|Q122940676]] | [[Young Hi Shin]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4738 | [[:d:Q122948210|Q122948210]] | [[Iti Aavik]] | | 1978-10-06 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 4739 | [[:d:Q123005518|Q123005518]] | [[Tatiana Romero Reina]] | | 1984 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4740 | [[:d:Q123012689|Q123012689]] | [[Hetty Burr]] | | 1795 | | 1862 | |- | style='text-align:right'| 4741 | [[:d:Q123026265|Q123026265]] | [[Carla Escoffié]] | [[Mérida (Q165204)|Mérida]] | | [[México]] | | [[Ficheiro:Presentación del libro País sin techo de Carla Escoffié en Aquelarre 42.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4742 | [[:d:Q123055671|Q123055671]] | [[Hope Giselle]] | | 1993-08-02 | | | [[Ficheiro:Hope Giselle Headshot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4743 | [[:d:Q123118604|Q123118604]] | [[Shahinda Duzdar]] | | 1906 | [[Estado de Palestina]] | 1946 | |- | style='text-align:right'| 4744 | [[:d:Q123118659|Q123118659]] | [[Melia Sakakini]] | | 1890 | [[Estado de Palestina]] | 1966 | [[Ficheiro:Melia Sakakini, in traditional costumes, Jerusalem, 1906 (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4745 | [[:d:Q123150624|Q123150624]] | [[Icy Diamond]] | [[Departamento de Jura|Jura]] | 2000-05-11 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Icy&Sam (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4746 | [[:d:Q123155134|Q123155134]] | [[Ângela Guimarães]] | [[Salvador, Baía|Salvador]] | 1981-03-21 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:CDH - Comissão de Direitos Humanos e Legislação Participativa (23526807401).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4747 | [[:d:Q123201864|Q123201864]] | [[Fatimetu Salec Mohamed]] | [[Tichla]] | 1978-04-06 | [[Sáhara Occidental]] | | [[Ficheiro:Fatimetu Salec.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4748 | [[:d:Q123228009|Q123228009]] | [[Norma Ibarra]] | [[Hermosillo]] | 1984-04-23 | [[México]] | | [[Ficheiro:Norma Ibarra "La Piro".jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4749 | [[:d:Q123249508|Q123249508]] | [[Sara Codina Alsina]] | [[Barcelona]] | 1979-04-10 | [[España]] | | [[Ficheiro:Sara Codina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4750 | [[:d:Q123284242|Q123284242]] | [[Maite Paisal Ugia]] | [[Pasaia]] | 1951-06-25 | [[España]] | | [[Ficheiro:Maite Paisal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4751 | [[:d:Q123286003|Q123286003]] | [[Anna Slatz]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 4752 | [[:d:Q123296379|Q123296379]] | [[Michelle Deshong]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4753 | [[:d:Q123336783|Q123336783]] | [[Linda Porn]] | [[Cidade de México]] | 1980 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4754 | [[:d:Q123362214|Q123362214]] | [[Chanceline Mevowanou]] | | 1997-09-04 | [[Benín]] | | [[Ficheiro:Chanceline Mevowanou.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4755 | [[:d:Q123374278|Q123374278]] | [[Adriana Guzmán Arroyo]] | [[A Paz]] | | [[Bolivia]] | | [[Ficheiro:Adriana Guzmán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4756 | [[:d:Q123382918|Q123382918]] | [[Huda Abuarquob]] | [[Xerusalén]] | 1970 | [[Estado de Palestina]] | | |- | style='text-align:right'| 4757 | [[:d:Q123398135|Q123398135]] | [[Nina Rosa Jacob]] | | 1944 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Nina rosa 001 (2921252137).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4758 | [[:d:Q123405098|Q123405098]] | [[Ai Sasaki]] | [[Prefectura de Kyoto]] | | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 4759 | [[:d:Q123413830|Q123413830]] | [[Elizabeth Acland Allen]] | | 1901 | [[Reino Unido]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 4760 | [[:d:Q123464157|Q123464157]] | [[Gisela Curioni]] | | | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Gi se (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4761 | [[:d:Q123479553|Q123479553]] | [[Dominga Lucía Molina]] | [[Santa Fe, Arxentina]] | 1949-12-13 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 4762 | [[:d:Q123481131|Q123481131]] | [[Rabea Mechernane]] | | | [[Alxeria]]<br/>[[Qatar]] | | |- | style='text-align:right'| 4763 | [[:d:Q123482044|Q123482044]] | [[Sihem Dinari Arfi]] | | | [[Tunisia]] | | [[Ficheiro:سهام ديناري عارفي 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4764 | [[:d:Q123496859|Q123496859]] | [[Luzmila Abad]] | [[Luis Cordero]] | 1978-09-04 | [[Ecuador]] | | [[Ficheiro:Luzmila Abad SESIÓN NO. 895 DEL PLENO DE LA ASAMBLEA NACIONAL. ECUADOR, 01 DE FEBRERO DE 2024 (53502549331).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4765 | [[:d:Q123497114|Q123497114]] | [[Rīm Rifʻat Nimr]] | [[Nablus]] | 1952 | [[Estado de Palestina]] | | |- | style='text-align:right'| 4766 | [[:d:Q123505491|Q123505491]] | [[Marcela Blanco]] | | 2000-02-05 | [[Guatemala]] | | [[Ficheiro:Marcela Blanco (2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4767 | [[:d:Q123509620|Q123509620]] | [[Jannatul Ferdous]] | | 1976-07-01 | [[Bangladesh]] | | |- | style='text-align:right'| 4768 | [[:d:Q123509667|Q123509667]] | [[Kera Sherwood-O'Regan]] | [[Dunedin]] | 1992 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Kera Sherwood O’Regan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4769 | [[:d:Q123509699|Q123509699]] | [[Marcela Fernández]] | [[Medellín]] | 1990 | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 4770 | [[:d:Q123509721|Q123509721]] | [[Marijeta Mojasevic]] | | | [[Montenegro]] | | |- | style='text-align:right'| 4771 | [[:d:Q123509731|Q123509731]] | [[Matcha Phorn-in]] | [[Tailandia do Nordeste]] | 1979 | [[Tailandia]] | | [[Ficheiro:Matcha Phorn-in.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4772 | [[:d:Q123509738|Q123509738]] | [[Najla Mohamed-Lamin]] | [[Smara]] | 1989 | [[Sáhara Occidental]] | | |- | style='text-align:right'| 4773 | [[:d:Q123509763|Q123509763]] | [[Natalia Idrisova]] | [[Dushanbe]] | 1987 | [[Tadjiikistán]] | | [[Ficheiro:Natalia Idrisova (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4774 | [[:d:Q123509776|Q123509776]] | [[Natalie Psaila]] | | | [[Malta]] | | |- | style='text-align:right'| 4775 | [[:d:Q123509791|Q123509791]] | [[Olena Rozvadovska]] | [[Truskavets]] | 1984-08-04 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 4776 | [[:d:Q123509812|Q123509812]] | [[Renita Holmes]] | [[Estados Unidos de América]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4777 | [[:d:Q123512599|Q123512599]] | [[Shamsa Araweelo]] | [[Somalia]] | 1993 | [[Reino Unido]]<br/>[[Somalia]] | | |- | style='text-align:right'| 4778 | [[:d:Q123512741|Q123512741]] | [[Summia Tora]] | [[Cabul]] | 20th century | [[Afganistán]] | | |- | style='text-align:right'| 4779 | [[:d:Q123512776|Q123512776]] | [[Ulanda Mtamba]] | [[Malawi]]<br/>[[Lilongwe]] | | [[Malawi]] | | |- | style='text-align:right'| 4780 | [[:d:Q123512780|Q123512780]] | [[Xu Zaozao]] | | 1988 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 4781 | [[:d:Q123512832|Q123512832]] | [[Zandile Ndhlovu]] | [[Soweto]] | 1989 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 4782 | [[:d:Q123517038|Q123517038]] | [[Katta Alonso Raggio]] | | | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Katta Alonso Raggio en la CEPAL 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4783 | [[:d:Q123530628|Q123530628]] | [[Rosa García Alcón]] | [[Madrid]] | 1957 | [[España]] | | [[Ficheiro:ROSA GARCIA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4784 | [[:d:Q123536970|Q123536970]] | [[Nara Baré]] | | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 4785 | [[:d:Q123557570|Q123557570]] | [[Saadia Idris]] | [[Sudán]] | | [[Sudán]] | | |- | style='text-align:right'| 4786 | [[:d:Q123558971|Q123558971]] | [[Ileana Silva]] | | | [[Uruguai]] | | [[Ficheiro:IleSilva-GlamWiki2023MVD.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4787 | [[:d:Q123563637|Q123563637]] | [[María Osorio]] | [[Becerreá]] | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 4788 | [[:d:Q123563714|Q123563714]] | [[Anne-Cécile Reimann]] | | 1942 | | | [[Ficheiro:Manifestation du 14 juin 2022 à Genève-17.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4789 | [[:d:Q123566928|Q123566928]] | [[Claudia de los Santos]] | | | [[Uruguai]] | | [[Ficheiro:Claudia de los Santos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4790 | [[:d:Q123581447|Q123581447]] | [[Seynabou Male Cisse]] | [[Gandiaye]] | 1952 | [[Senegal]] | | [[Ficheiro:Seynabou Male Cissé.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4791 | [[:d:Q123597844|Q123597844]] | [[Maud Daverio de Cox]] | | 1931-07-03 | [[Arxentina]] | 2023-12-01 | |- | style='text-align:right'| 4792 | [[:d:Q123652178|Q123652178]] | [[Hamida Dakane]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4793 | [[:d:Q123687980|Q123687980]] | [[Samira bint Abdullah Al-Faisal]] | | | [[Arabia Saudita]] | | |- | style='text-align:right'| 4794 | [[:d:Q123705183|Q123705183]] | [[Danièle Pourpardin]] | [[Boulogne-Billancourt]] | 1937-06-01 | [[Francia]] | 2023-06-11 | |- | style='text-align:right'| 4795 | [[:d:Q123784055|Q123784055]] | [[Bridget Ziegler]] | [[Schaumburg]] | 1982-07-23 | | | |- | style='text-align:right'| 4796 | [[:d:Q123786910|Q123786910]] | [[Nancy Brooks Brody]] | [[Manhattan]]<br/>[[Estado de Nova York|Nova York]] | 1962-09-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-12-08 | |- | style='text-align:right'| 4797 | [[:d:Q123865663|Q123865663]] | [[Hannah Blumhardt]] | | | | | [[Ficheiro:Hannah Blumhardt, Royal Society Wellington 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4798 | [[:d:Q123921023|Q123921023]] | [[Emily Schrader]] | [[Estados Unidos de América]] | 1991-04-20 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Israel]] | | [[Ficheiro:Emily Schrader.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4799 | [[:d:Q123987466|Q123987466]] | [[Asta Brügelmann]] | | 1893-07-08 | [[Alemaña]] | 1969-12-31 | |- | style='text-align:right'| 4800 | [[:d:Q124028903|Q124028903]] | [[Inés Páez Nin]] | [[Santo Domingo de Guzmán|Santo Domingo]] | 1979 | [[República Dominicana]] | | |- | style='text-align:right'| 4801 | [[:d:Q124034434|Q124034434]] | [[María José Cumplido]] | [[Santiago de Chile]] | 1988-03-15 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 4802 | [[:d:Q124045215|Q124045215]] | [[Rose Wilkinson]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Rose Wilkinson ONZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4803 | [[:d:Q124052625|Q124052625]] | [[Raffie Chohan]] | | 1951-09-16 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 4804 | [[:d:Q124059967|Q124059967]] | [[Sumaya Awad]] | | 20th century | [[Palestina (rexión)|Palestina]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sumaya Awad.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4805 | [[:d:Q124069411|Q124069411]] | [[Susi Newborn]] | [[Reino Unido]] | 1950 | [[Nova Zelandia]] | 2023-12-31 | [[Ficheiro:Susi Newborn 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4806 | [[:d:Q124094978|Q124094978]] | [[Frances Beveridge Heald]] | | | | | [[Ficheiro:Frances Beveridge Heald (American Advance, 1912).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4807 | [[:d:Q124095018|Q124095018]] | [[Antoinette Arnold Hawley]] | | 1842 | [[Estados Unidos de América]] | 1919 | [[Ficheiro:Antoinette Arnold Hawley (The passing of the saloon, 1908).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4808 | [[:d:Q124173726|Q124173726]] | [[Siti Alnfor]] | [[Khartoum North]] | 1997-09-10 | [[Sudán]] | 2021-11-17 | |- | style='text-align:right'| 4809 | [[:d:Q124176394|Q124176394]] | [[Vicky Bendito]] | | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 4810 | [[:d:Q124218149|Q124218149]] | [[Maria Rous]] | [[Petreto-Bicchisano]] | 1904-06-22 | [[Francia]] | 1979-06-23 | |- | style='text-align:right'| 4811 | [[:d:Q124219311|Q124219311]] | [[Mari Carmen Montoya Azkuna]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1925-04-01 | | 2024-01-08 | [[Ficheiro:Mari Carmen Montoya Azkuna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4812 | [[:d:Q124220555|Q124220555]] | [[Rosa Rojas García]] | [[Acapulco]] | 1947 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4813 | [[:d:Q124227400|Q124227400]] | [[Michelle Auerbach]] | [[Shaker Heights]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Michelle Auerbach.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4814 | [[:d:Q124250956|Q124250956]] | [[Mary Elizabeth Ellis]] | | 1881 | [[Pobo galés]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 4815 | [[:d:Q124254037|Q124254037]] | [[Gloria Zuazola]] | | 1966 | [[Uruguai]] | 2024-01-11 | [[Ficheiro:Euskal Diaspora Taldea - La Plata 5.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4816 | [[:d:Q124258062|Q124258062]] | [[Augusta Matilda Johansson]] | [[paróiste Foss]] | 1874-11-23 | [[Suecia]] | 1962-09-19 | |- | style='text-align:right'| 4817 | [[:d:Q124258096|Q124258096]] | [[Elida Diurson]] | [[Benestads parish]] | 1876-06-23 | [[Suecia]] | 1950-04-06 | |- | style='text-align:right'| 4818 | [[:d:Q124259091|Q124259091]] | [[Almira Kennedy Coursey]] | [[New Bern]] | 1914 | | 1996 | |- | style='text-align:right'| 4819 | [[:d:Q124260617|Q124260617]] | [[Sahar Shirzad]] | [[Cabul]] | 1991-01-26 | [[Afganistán]]<br/>[[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 4820 | [[:d:Q124295118|Q124295118]] | [[ציפי לביא]] | [[Xerusalén]] | 2000-01-26 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:ציפי לביא תמונה.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4821 | [[:d:Q124305937|Q124305937]] | [[Maia-Liisa Anton]] | | 1981-04-30 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 4822 | [[:d:Q124327116|Q124327116]] | [[Youna Marette]] | [[Bruxelas]] | 2002 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 4823 | [[:d:Q124360951|Q124360951]] | [[Catherine Basie]] | [[Columbus]] | 1914-04-11 | | 1983-04-11 | |- | style='text-align:right'| 4824 | [[:d:Q124375934|Q124375934]] | [[Wanda Zalewska-Zdun]] | [[Varsovia]] | 1926-04-03 | [[Polonia]] | 2021-01-29 | |- | style='text-align:right'| 4825 | [[:d:Q124382617|Q124382617]] | [[Ruth Lor Malloy]] | | | | | [[Ficheiro:Ruth Lor Malloy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4826 | [[:d:Q124386730|Q124386730]] | [[Ulfatkhonim Mamadshoeva]] | | | [[Tadjiikistán]] | | |- | style='text-align:right'| 4827 | [[:d:Q124393233|Q124393233]] | [[Jennifer Vetter]] | | | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 4828 | [[:d:Q124396195|Q124396195]] | [[Anna Faith Johnson Jones]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4829 | [[:d:Q124396892|Q124396892]] | [[Yvette Evers]] | | | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 4830 | [[:d:Q124412639|Q124412639]] | [[Ilaria Salis]] | [[Milán]] | 1984-06-17 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:MEP Ilaria Salis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4831 | [[:d:Q124422290|Q124422290]] | [[Pat Gros]] | | 1948-12-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4832 | [[:d:Q124429859|Q124429859]] | [[Tania Díaz Castro]] | [[Camajuaní]] | 1939-04-30 | [[Cuba]] | 2024-02-04 | [[Ficheiro:Media-63362358.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4833 | [[:d:Q124439869|Q124439869]] | [[Olga Maria Borges]] | [[Vitória, Espírito Santo|Vitória]] | 1941 | [[Brasil]] | 1998-11-06 | [[Ficheiro:Museu capixaba do Negro by Totonho Barreto and Kátia C. Oliveira - 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4834 | [[:d:Q124454949|Q124454949]] | [[Ralyn Satidtanasarn]] | | | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Tailandia]] | | |- | style='text-align:right'| 4835 | [[:d:Q124462666|Q124462666]] | [[Pilar Clavería Mendoza]] | [[Moyuela]] | 1946-06-25 | [[España]] | 2023-12-30 | |- | style='text-align:right'| 4836 | [[:d:Q124464517|Q124464517]] | [[Vernell Coleman]] | [[Henderson]] | 1918-08-28 | | 1990-03-27 | |- | style='text-align:right'| 4837 | [[:d:Q124467491|Q124467491]] | [[Mary Black]] | [[Ruston]] | 1950-04-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-03-21 | |- | style='text-align:right'| 4838 | [[:d:Q124479867|Q124479867]] | [[能條桃子]] | [[Shingū]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 4839 | [[:d:Q124499859|Q124499859]] | [[Mitzi Nairn]] | | 1942 | [[Nova Zelandia]] | 2023-12-17 | [[Ficheiro:Mitzi 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4840 | [[:d:Q124512979|Q124512979]] | [[Kassiane Asasumasu]] | | 1982 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4841 | [[:d:Q124545737|Q124545737]] | [[Maria José Ribeiro]] | [[Lisboa]] | 1936-01-12 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 4842 | [[:d:Q124558036|Q124558036]] | [[Amanda de Sá Paschoal]] | | | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 4843 | [[:d:Q124603529|Q124603529]] | [[Zaïre Krieger]] | | 1995 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Zaïre Krieger - 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4844 | [[:d:Q124610461|Q124610461]] | [[Ángela Expósito]] | | 1965 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 4845 | [[:d:Q124623463|Q124623463]] | [[Carrie Still Shepperson]] | | 1869-06-15 | | 1927-05-18 | |- | style='text-align:right'| 4846 | [[:d:Q124636018|Q124636018]] | [[Adela Cojab]] | [[Cidade de México]] | 1996-11-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Adela Cojab Moadeb.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4847 | [[:d:Q124651122|Q124651122]] | [[Farai Mubaiwa]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4848 | [[:d:Q124655450|Q124655450]] | [[Yeh Hung-ling]] | | | [[Taiwán]] | | |- | style='text-align:right'| 4849 | [[:d:Q124658068|Q124658068]] | [[Volahery Andriamanantenasoa]] | | | [[Madagascar]] | | |- | style='text-align:right'| 4850 | [[:d:Q124658558|Q124658558]] | [[Irma Baralija]] | | 1984 | [[Bosnia e Hercegovina]] | | |- | style='text-align:right'| 4851 | [[:d:Q124691095|Q124691095]] | [[Batia Holin]] | [[Holon]] | 1953-01-22 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:בתיה הולין בתערוכה בנחל עוז. צילום - נחום הולין.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4852 | [[:d:Q124718822|Q124718822]] | [[Alejandra Salmerón Ntutumu]] | [[Murcia]] | 1983 | [[España]] | | [[Ficheiro:ALEJANDRA-trenzas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4853 | [[:d:Q124719926|Q124719926]] | [[Léa Maury]] | [[Alto Marne]] | 1905-03-24 | [[Francia]] | 1943-11-22 | |- | style='text-align:right'| 4854 | [[:d:Q124728655|Q124728655]] | [[Julija Sporysch]] | | 1985 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:V.l.n.r. Yuliya Sporysh 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4855 | [[:d:Q124737460|Q124737460]] | [[Daria Kaszubowska]] | [[Kartuzy]] | 1988-10-22 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Daria Kaszubowska i Serce na Kaszubach.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4856 | [[:d:Q124742100|Q124742100]] | [[Maribel Cáceres Cabanillas]] | | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 4857 | [[:d:Q124742279|Q124742279]] | [[Narîn Nadirova]] | [[Armenia]] | | [[Kazakhstán]] | | |- | style='text-align:right'| 4858 | [[:d:Q124757168|Q124757168]] | [[Shafiqah Hudson]] | [[Columbia, Carolina do Sur|Columbia]] | 1978-01-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-02-15 | |- | style='text-align:right'| 4859 | [[:d:Q124780348|Q124780348]] | [[Francisca de Gazmira]] | [[La Palma]] | No/unknown value | | | |- | style='text-align:right'| 4860 | [[:d:Q124791346|Q124791346]] | [[Michelle Blau]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Michelle Blau 2024 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4861 | [[:d:Q124791488|Q124791488]] | [[Sophie Kirana]] | [[Yogyakarta]] | 2000-08-05 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Sophie Kirana crowned as Puteri Indonesia Lingkungan 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4862 | [[:d:Q124796087|Q124796087]] | [[Laís Leão]] | [[Curitiba]] | 1993-12-07 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:2024-11-14 Vereadora Laís Leão (PDT), 003 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4863 | [[:d:Q124801036|Q124801036]] | [[Seniye Nazik Işık]] | [[Provincia de Esmirna]] | 1957 | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 4864 | [[:d:Q124806074|Q124806074]] | [[Quinndy Akeju]] | [[Zaragoza]] | 2000 | [[España]] | | [[Ficheiro:Hablemos de racismo Rita Bosaho, Quinndy Akeju y Tamara Clavería 16-20 screenshot (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4865 | [[:d:Q124812455|Q124812455]] | [[Permata Juliastrid]] | [[Denpasar]] | 2000-07-12 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 4866 | [[:d:Q124816022|Q124816022]] | [[Mabel Simois]] | | | [[Uruguai]] | | [[Ficheiro:Declaracion de Ciudadanas Ilustres a Circe Maia Mabel Simois y Graciela Sapriza en la sala Delmira Agustini - 1669155177751 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4867 | [[:d:Q124818047|Q124818047]] | [[Em Hilton]] | | 1991-08 | [[Australia]]<br/>[[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 4868 | [[:d:Q124819474|Q124819474]] | [[Paola Roldán]] | [[Quito]] | 1981-04-12 | [[Ecuador]] | 2024-03-11 | |- | style='text-align:right'| 4869 | [[:d:Q124821527|Q124821527]] | [[Susana Alo Tia]] | [[Walewale]] | | [[Ghana]] | | [[Ficheiro:Susuna Alo Tia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4870 | [[:d:Q124912711|Q124912711]] | [[Christine Mahy]] | [[Marloie]] | 1960-09-18 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 4871 | [[:d:Q124980890|Q124980890]] | [[Génesis Dávila]] | | 1991-04-04 | [[Venezuela]] | | [[Ficheiro:Génesis Dávila (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4872 | [[:d:Q124988443|Q124988443]] | [[Mirna El Helbawi]] | [[Exipto]] | 1992 | [[Exipto]] | | [[Ficheiro:Mirna El Helbawi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4873 | [[:d:Q125021178|Q125021178]] | [[Olga Galkina]] | [[San Petersburgo]] | 1981-04-01 | | | [[Ficheiro:Berlin Noon Against Putin asv2024-03-17 img07.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4874 | [[:d:Q125028811|Q125028811]] | [[Elena Larrea Zepeda Carranza]] | [[Cidade de México]] | 1992-07-31 | [[México]] | 2024-03-19 | |- | style='text-align:right'| 4875 | [[:d:Q125087645|Q125087645]] | [[Dina Lee]] | [[Zürich]] | 1954-01-04 | [[Israel]] | 2012-04-03 | [[Ficheiro:דינה לי.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4876 | [[:d:Q125117697|Q125117697]] | [[Janín Garcín]] | | 1990 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4877 | [[:d:Q125121287|Q125121287]] | [[Kady Van Deurs]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4878 | [[:d:Q125130095|Q125130095]] | [[Ignacia Bustamante]] | | 2006-02-09 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Interview in Universidad de la Frontera's scientific outreach radio program.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4879 | [[:d:Q125164128|Q125164128]] | [[Angela Doyinsola Aina]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4880 | [[:d:Q125168603|Q125168603]] | [[Eva Rosa Santos]] | [[Lobito]] | | [[Angola]] | | |- | style='text-align:right'| 4881 | [[:d:Q125176789|Q125176789]] | [[Hannah Diviney]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4882 | [[:d:Q125177807|Q125177807]] | [[Karin Ben Yossef Panov]] | | | [[Israel]] | | [[Ficheiro:קרין בן יוסף פנוב, פעילה חברתית ישראלית, 2024.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4883 | [[:d:Q125190886|Q125190886]] | [[Liseby Elysé]] | | 1953 | [[Mauricio]] | | |- | style='text-align:right'| 4884 | [[:d:Q125198216|Q125198216]] | [[Elizabeth Despard Ward]] | [[Hampstead]] | 1926-10-11 | [[Reino Unido]] | 2020-07-20 | |- | style='text-align:right'| 4885 | [[:d:Q125202631|Q125202631]] | [[Amanda Jones]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4886 | [[:d:Q125206489|Q125206489]] | [[Bertha Vejarano Congo]] | [[San Francisco de Moxos]] | 1969-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 4887 | [[:d:Q125207760|Q125207760]] | [[Tanis Doe]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4888 | [[:d:Q125216407|Q125216407]] | [[Daniella Carter]] | | 1994-06-10 | | | [[Ficheiro:Daniella Carter at the 73rd Berlinale.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4889 | [[:d:Q125308239|Q125308239]] | [[Joan Gibbs]] | [[Harlem]] | 1953-01-17 | | 2024-03-14 | |- | style='text-align:right'| 4890 | [[:d:Q125373132|Q125373132]] | [[Jacqueline Idiart]] | [[Amendeuix-Oneix]] | 1941 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 4891 | [[:d:Q125401220|Q125401220]] | [[Françoise Moudouthe]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 4892 | [[:d:Q125401274|Q125401274]] | [[Helen Fares]] | [[Leipzig]] | 1994 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Helen Fares spricht beim 11. globalen Klimastreik von Fridays For Future (52383946202).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4893 | [[:d:Q125450118|Q125450118]] | [[Olivia Maurel]] | [[Louisville, Kentucky|Louisville]] | 1991-12-10 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Francia]]<br/>[[Suíza]] | | [[Ficheiro:OliviaMaurel2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4894 | [[:d:Q125458799|Q125458799]] | [[Clara Bafaluy Avenoza]] | [[Barcelona]] | 1997 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 4895 | [[:d:Q125470884|Q125470884]] | [[Hamisa Zaja]] | [[Mombasa County]] | 1972 | [[Kenya]] | | [[Ficheiro:2024 Hamisa Zaja (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4896 | [[:d:Q125472759|Q125472759]] | [[Falilatou Tchanile-Salifou]] | | | [[Togo]] | | |- | style='text-align:right'| 4897 | [[:d:Q125474880|Q125474880]] | [[Rita Pinheiro]] | | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 4898 | [[:d:Q125475128|Q125475128]] | [[Amrit Kaur]] | | 2003-09-25 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Amrit Kaur 2025.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4899 | [[:d:Q125484193|Q125484193]] | [[عطاف عليان]] | [[Belén]] | 1962-10-20 | [[Xordania]]<br/>[[Estado de Palestina]] | | |- | style='text-align:right'| 4900 | [[:d:Q125490586|Q125490586]] | [[Nerdeen Kiswani]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4901 | [[:d:Q125498962|Q125498962]] | [[Satur Abon]] | [[Begoña]] | | | 2017-08-25 | [[Ficheiro:Satur Abon 2008-06-01 Bilbao aldizkaria.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4902 | [[:d:Q125504900|Q125504900]] | [[Vivian Onano]] | [[Kenya]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 4903 | [[:d:Q125523565|Q125523565]] | [[Begoña Muruaga Laca]] | [[Bermeo]] | 1953 | [[España]] | | [[Ficheiro:Begoña Muruaga Laca.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4904 | [[:d:Q125526771|Q125526771]] | [[Siké Billé]] | | | [[Camerún]] | | |- | style='text-align:right'| 4905 | [[:d:Q125545064|Q125545064]] | [[Jewel Thais-Williams]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4906 | [[:d:Q125566086|Q125566086]] | [[María Fernanda Carrascal]] | [[Bogotá]] | 1990-01-10 | [[Colombia]] | | [[Ficheiro:Maria Fernanda Carrascal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4907 | [[:d:Q125613316|Q125613316]] | [[Cécile Kohler]] | [[Colmar]] | 1984-09-25 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 4908 | [[:d:Q125613908|Q125613908]] | [[Wadi‘a Qaddura Khartabil]] | [[Beirut]] | 1915 | [[Líbano]] | 2007 | |- | style='text-align:right'| 4909 | [[:d:Q125634452|Q125634452]] | [[Anna Arganashvili]] | | | [[Xeorxia]] | | |- | style='text-align:right'| 4910 | [[:d:Q125660139|Q125660139]] | [[Heather Martin]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4911 | [[:d:Q125694915|Q125694915]] | [[Murrawah Johnson]] | | 1995 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 4912 | [[:d:Q125756118|Q125756118]] | [[Kimberly Soto Aguayo]] | | | [[Chile]]<br/>[[Suecia]] | | [[Ficheiro:Kim Soto Aguayo en conversatorio en la Cafebreria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4913 | [[:d:Q125823866|Q125823866]] | [[Farištamo Eller]] | | 1985-06-04 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 4914 | [[:d:Q125875499|Q125875499]] | [[Ángeles Parra García]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 4915 | [[:d:Q125885569|Q125885569]] | [[Doris Tulifau]] | | 1991 | [[Samoa]] | | |- | style='text-align:right'| 4916 | [[:d:Q125962723|Q125962723]] | [[Hanitra Rasoanaivo]] | | | [[Madagascar]] | | |- | style='text-align:right'| 4917 | [[:d:Q126033745|Q126033745]] | [[Āminah Jibrīl Sulaymān]] | [[Beirut]] | 1951 | [[Estado de Palestina]] | | |- | style='text-align:right'| 4918 | [[:d:Q126037548|Q126037548]] | [[Libertad Gonzalez Nogales]] | [[Zafra]] | 1934 | [[España]] | 2023-04-12 | [[Ficheiro:Libertad González Nogales, en su casa de Zafra, Badajoz, en abril de 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4919 | [[:d:Q126042824|Q126042824]] | [[Goedele Janssens]] | | | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Standrecht 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4920 | [[:d:Q126095205|Q126095205]] | [[פאולה ברט]] | [[Wrocław]] | 1894-08-26 | [[Israel]]<br/>[[Alemaña]] | 1981-05-16 | |- | style='text-align:right'| 4921 | [[:d:Q126145794|Q126145794]] | [[Deanna Van Buren]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4922 | [[:d:Q126178374|Q126178374]] | [[Bao Andriamanjato]] | [[Madagascar]] | 1929-09-21 | [[Madagascar]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 4923 | [[:d:Q126189972|Q126189972]] | [[Melanie L. Campbell]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Melanie Campbell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4924 | [[:d:Q126284969|Q126284969]] | [[Núria Vergés i Bosch]] | [[Igualada]] | 1976 | [[España]] | | [[Ficheiro:Nuria Verges Bosch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4925 | [[:d:Q126339150|Q126339150]] | [[Mahira Dajani]] | [[Xerusalén]] | 1936 | [[Estado de Palestina]] | | |- | style='text-align:right'| 4926 | [[:d:Q126361336|Q126361336]] | [[Jo Hamilton]] | | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 4927 | [[:d:Q126364973|Q126364973]] | [[Martha Tineo]] | | | [[Venezuela]] | | [[Ficheiro:Martha Tineo Rodríguez en rueda de prensa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4928 | [[:d:Q126365012|Q126365012]] | [[Rosa Orozco]] | | | [[Venezuela]] | | [[Ficheiro:Rosa Orozco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4929 | [[:d:Q126371520|Q126371520]] | [[Einav Zangauker]] | | 1979 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Einav Zangauker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4930 | [[:d:Q126507310|Q126507310]] | [[Luahth Abdelhadi]] | [[Nablus]] | 1917 | [[Imperio Otomán]]<br/>[[Mandato británico de Palestina|Palestina mandataria]]<br/>[[Estado de Palestina]] | 2017-06-15 | |- | style='text-align:right'| 4931 | [[:d:Q126532537|Q126532537]] | [[Amina Vandenheuvel]] | | 2001-08-18 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Amina Vandenheuvel portret 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4932 | [[:d:Q126537552|Q126537552]] | [[Debby Burssens]] | [[Anveres]] | 1982-06-26 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Debby Burssens in Vlaams Parlement.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4933 | [[:d:Q126550566|Q126550566]] | [[Antonia Caballé]] | [[Ziritza]] | 1873-09-16 | | 1945 | |- | style='text-align:right'| 4934 | [[:d:Q126596888|Q126596888]] | [[Eiman Yousif]] | [[Khartún]] | 1992-12-17 | [[Sudán]] | | |- | style='text-align:right'| 4935 | [[:d:Q126658385|Q126658385]] | [[Phuthita Chai-anan]] | | 1987-10-09 | [[Tailandia]] | | |- | style='text-align:right'| 4936 | [[:d:Q126726881|Q126726881]] | [[Michelle Charters]] | [[Liverpool]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4937 | [[:d:Q126759729|Q126759729]] | [[Elsie Richardson]] | [[Upper West Side]] | 1922-02-24 | | 2012-03-15 | |- | style='text-align:right'| 4938 | [[:d:Q126788722|Q126788722]] | [[Areli Carreón]] | [[Cidade de México]] | 1970 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4939 | [[:d:Q126908319|Q126908319]] | [[Beatriz Borges]] | | | [[Venezuela]] | | [[Ficheiro:Beatriz Borges.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4940 | [[:d:Q126921317|Q126921317]] | [[Bergeline Domou]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4941 | [[:d:Q126941754|Q126941754]] | [[Charlotte Steurer]] | [[Świdnica]] | 1921-01-04 | [[Austria]] | 1986-08-23 | [[Ficheiro:Chilona schwarz-weiß.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4942 | [[:d:Q126947324|Q126947324]] | [[Anna Stübbe]] | [[Bremen]] | 1912-01-08 | | 2002-06-16 | |- | style='text-align:right'| 4943 | [[:d:Q126948101|Q126948101]] | [[Eloína Linares]] | [[Cabezón de la Sal]] | 1948-01-23 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 4944 | [[:d:Q126964088|Q126964088]] | [[Simone Rimmon Zimmerman]] | [[Os Ánxeles]] | 1990-11-30 | | | |- | style='text-align:right'| 4945 | [[:d:Q126964139|Q126964139]] | [[Kati Nõlvak]] | [[Oisu]] | 1989-11-17 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Kati Nõlvak vallavanem.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4946 | [[:d:Q127149950|Q127149950]] | [[Thérese Mékombé]] | | | [[Chad]] | | |- | style='text-align:right'| 4947 | [[:d:Q127161318|Q127161318]] | [[Sarah Goodman]] | [[Viena]] | 1886-03-25 | [[Estados Unidos de América]] | 1975-11-04 | |- | style='text-align:right'| 4948 | [[:d:Q127233577|Q127233577]] | [[Djamila Bent Mohamed]] | [[Alxer]] | 1933-04-09 | [[Alxeria]]<br/>[[Francia]] | 2023-11-03 | |- | style='text-align:right'| 4949 | [[:d:Q127268802|Q127268802]] | [[Isabelle Jane Foulkes]] | [[Ronkswood]] | 1970-07-12 | | 2001-10-31 | |- | style='text-align:right'| 4950 | [[:d:Q127604397|Q127604397]] | [[Adriana Lizcano]] | [[Bucaramanga]] | 1985 | [[Colombia]] | | [[Ficheiro:Adriana-Lizcano.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4951 | [[:d:Q127728945|Q127728945]] | [[Pakhshan Azizi]] | | 1984-08-07 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 4952 | [[:d:Q127786666|Q127786666]] | [[Verisheh Moradi]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4953 | [[:d:Q127823529|Q127823529]] | [[Jaana Kavonius]] | | 1966 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 4954 | [[:d:Q127833444|Q127833444]] | [[Diva Nolf Nazário]] | [[Batatais]] | 1897-11-22 | [[Brasil]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 4955 | [[:d:Q127881089|Q127881089]] | [[Nurit Topaz]] | | | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 4956 | [[:d:Q127916322|Q127916322]] | [[Madge Elliot]] | [[Hawick]] | 1928-06-20 | [[Reino Unido]] | 2024-05-25 | |- | style='text-align:right'| 4957 | [[:d:Q127926619|Q127926619]] | [[Bouchra Abdou]] | | | [[Marrocos]] | | |- | style='text-align:right'| 4958 | [[:d:Q127969094|Q127969094]] | [[Caritina Piña]] | [[Ocampo Municipality]] | 1895 | [[México]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 4959 | [[:d:Q128118661|Q128118661]] | [[Patsaravalee Tanakitvibulpon]] | [[Phra Phutthabat]] | 1996 | [[Tailandia]] | | [[Ficheiro:Patsaravalee Tanakitvibulpon-2023-12-10.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4960 | [[:d:Q128213320|Q128213320]] | [[Gabrielle Gimenez]] | [[Orán, Alxeria|Orán]] | 1920-12-21 | [[Alxeria]]<br/>[[Francia]] | 2000-12-08 | |- | style='text-align:right'| 4961 | [[:d:Q128246997|Q128246997]] | [[Samina Luthfa]] | [[Mymensingh District]] | 1973-06-01 | [[Bangladesh]] | | |- | style='text-align:right'| 4962 | [[:d:Q128597073|Q128597073]] | [[Georgette Barsoum]] | | | [[Democratic Autonomous Administration of North and East Syria]] | | |- | style='text-align:right'| 4963 | [[:d:Q128759978|Q128759978]] | [[Isidora Randjelović]] | | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 4964 | [[:d:Q128791029|Q128791029]] | [[Edni López]] | | 1991 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 4965 | [[:d:Q128797350|Q128797350]] | [[Sabiha Baloch]] | [[Baluchistán (rexión)|Beluchistán]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4966 | [[:d:Q128802252|Q128802252]] | [[Tillie Fay Walker]] | [[Fort Berthold Reservation]] | 1928 | | 2018 | |- | style='text-align:right'| 4967 | [[:d:Q128977523|Q128977523]] | [[Maris Leemets]] | [[Rakvere]] | 1978-01-03 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Maris Leemets "Jõeäärsete juttude" raamatuesitlusel Kullamaa raamatukogus.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4968 | [[:d:Q129172123|Q129172123]] | [[Manal Rostom]] | | | [[Exipto]] | | |- | style='text-align:right'| 4969 | [[:d:Q129175634|Q129175634]] | [[Carroll Fife]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4970 | [[:d:Q129255479|Q129255479]] | [[Rahma Guliye]] | [[Mandera]] | | [[Somalia]] | | |- | style='text-align:right'| 4971 | [[:d:Q129256273|Q129256273]] | [[Moira Donegan]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4972 | [[:d:Q129373193|Q129373193]] | [[Arekia Bennett]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4973 | [[:d:Q129454305|Q129454305]] | [[Kellya Uwiragiye]] | | | [[Ruanda]] | | |- | style='text-align:right'| 4974 | [[:d:Q129487021|Q129487021]] | [[Anne Tercier]] | | 1979 | [[Suíza]] | 2020-12-30 | |- | style='text-align:right'| 4975 | [[:d:Q129628039|Q129628039]] | [[Augusta Marx]] | [[Nürnberg|Núremberg]] | 1916-04-04 | [[Alemaña]] | 1936-10-16 | |- | style='text-align:right'| 4976 | [[:d:Q129709071|Q129709071]] | [[Tsitsi Tiripano]] | | 1967 | [[Zimbabwe]] | 2001 | |- | style='text-align:right'| 4977 | [[:d:Q130075204|Q130075204]] | [[Núbia Santana]] | [[Brasil]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4978 | [[:d:Q130082205|Q130082205]] | [[Sherry Harris]] | | 1957 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sherry Harris, 1992.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4979 | [[:d:Q130124926|Q130124926]] | [[Elham Modaressi]] | [[Sanandaj]] | 1990-12-28 | | | [[Ficheiro:Modaressi Elham.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4980 | [[:d:Q130155311|Q130155311]] | [[Julia Álvarez Icaza]] | | | [[México]] | | [[Ficheiro:Julia Álvarez Icaza Ramírez en Encuentro con Mujeres y Claudia Sheinbaum.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4981 | [[:d:Q130216033|Q130216033]] | [[Angélica Azcui]] | [[A Paz]] | 19th century | [[Bolivia]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 4982 | [[:d:Q130218122|Q130218122]] | [[Olaoluwa Abagun]] | [[Lagos, Nixeria]] | 1992-08-24 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 4983 | [[:d:Q130220834|Q130220834]] | [[Hiba Noor Khan]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 4984 | [[:d:Q130287368|Q130287368]] | [[Frida Amani]] | | | [[Tanzania]] | | |- | style='text-align:right'| 4985 | [[:d:Q130296718|Q130296718]] | [[Yenny Barrios]] | | 1973 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 4986 | [[:d:Q130296842|Q130296842]] | [[Mimi Jones]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4987 | [[:d:Q130322087|Q130322087]] | [[Lucy J. Brown]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4988 | [[:d:Q130339130|Q130339130]] | [[Veronika Haring]] | | 1948-01-09 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Feldbach-Veronika Haring-01CHF.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4989 | [[:d:Q130357848|Q130357848]] | [[Shontay Lundy]] | | 1982-10-12 | | | |- | style='text-align:right'| 4990 | [[:d:Q130375777|Q130375777]] | [[Andrea Hawkless]] | | 1939-12-01 | [[Nova Zelandia]] | 2024-09-19 | [[Ficheiro:Andrea Hawkless QSM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4991 | [[:d:Q130393644|Q130393644]] | [[Terri Jett]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 4992 | [[:d:Q130418856|Q130418856]] | [[María Luisa Tishner]] | [[Lima]] | 1956-02 | [[Perú]] | | |- | style='text-align:right'| 4993 | [[:d:Q130430862|Q130430862]] | [[Maria Carmen Velásquez]] | [[Parsons]] | 1921 | [[Estados Unidos de América]] | 1985 | [[Ficheiro:Maria Carmen Velásquez WhiteBG.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4994 | [[:d:Q130448922|Q130448922]] | [[Prudencia Paul Kimiti]] | | | [[Tanzania]] | | [[Ficheiro:Prudencia Paul Orridge MBE.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4995 | [[:d:Q130525113|Q130525113]] | [[Luz Alvarez Martinez]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 4996 | [[:d:Q130527331|Q130527331]] | [[Wafa Al-Udaini]] | [[Deir al-Balah]] | 1985 | [[Estado de Palestina]] | 2024-09-30 | |- | style='text-align:right'| 4997 | [[:d:Q130530278|Q130530278]] | [[Palmira San Juan Barbero]] | [[Moral de Sayago]] | 1919-01-19 | | 2002 | |- | style='text-align:right'| 4998 | [[:d:Q130550828|Q130550828]] | [[Jumko Ogata]] | [[Xalapa]] | 1996 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 4999 | [[:d:Q130599770|Q130599770]] | [[Claudia Arbenz]] | | | | | [[Ficheiro:Presidente Bernardo Arévalo participó en el Conversatorio Hijos Revolucionarios, realizado en el Salón de Banderas, como parte de la conmemoración del Día de la Revolución - 54074557546.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5000 | [[:d:Q130603928|Q130603928]] | [[Maricarmen Rioseco]] | [[Mexicali]] | 1960-07-16 | [[México]] | | [[Ficheiro:Maricarmen Rioseco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5001 | [[:d:Q130629509|Q130629509]] | [[Yolanda Coco Ferraro]] | | | [[Perú]] | | [[Ficheiro:Yolanda Coco Ferraro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5002 | [[:d:Q130638831|Q130638831]] | [[Aisha Nyandoro]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 5003 | [[:d:Q130680411|Q130680411]] | [[Carmen Vidal Marsal]] | | 1959-06-11 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 5004 | [[:d:Q130683845|Q130683845]] | [[Norma Mogrovejo]] | [[Juliaca]] | 1961-06-22 | [[Perú]] | | [[Ficheiro:Norma Mogrovejo 2025-04-05 at 18.41.39.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5005 | [[:d:Q130693604|Q130693604]] | [[Florence Anna Fisher]] | [[Brooklyn]] | 1928-05-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-10-01 | |- | style='text-align:right'| 5006 | [[:d:Q130754750|Q130754750]] | [[Olga Misik]] | | 2002-01-17 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 5007 | [[:d:Q131101306|Q131101306]] | [[Safia El Aaddam]] | [[Tarragona]] | 1995-07-17 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 5008 | [[:d:Q131113197|Q131113197]] | [[Alessandra Rojo de la Vega]] | [[Cidade de México]] | 1986-01-16 | [[México]] | | [[Ficheiro:Alessandra Rojo de la Vega.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5009 | [[:d:Q131137169|Q131137169]] | [[Mari Frühling]] | [[Viljandi]] | 1984-06-01 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 5010 | [[:d:Q131143912|Q131143912]] | [[Eliza Allen]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 5011 | [[:d:Q131145205|Q131145205]] | [[Huguette Akplogan Dossa]] | | | [[Benín]] | | |- | style='text-align:right'| 5012 | [[:d:Q131192085|Q131192085]] | [[Irma Chávez Cruz]] | [[Guachochi]] | 1990-12-26 | [[México]] | | [[Ficheiro:Irma Chávez Cruz.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5013 | [[:d:Q131225996|Q131225996]] | [[野口絵子]] | [[Setagaya]] | 2004-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 5014 | [[:d:Q131285850|Q131285850]] | [[Wendyam Micheline Kaboré]] | | | [[Burkina Faso]] | | |- | style='text-align:right'| 5015 | [[:d:Q131295677|Q131295677]] | [[Nila Ibrahimi]] | [[Afganistán]] | 2006 | [[Afganistán]] | | |- | style='text-align:right'| 5016 | [[:d:Q131317470|Q131317470]] | [[Jaldia Abubakra]] | [[Gaza, Palestina|Gaza]] | 1967-02-28 | [[Palestina (rexión)|Palestina]] | | [[Ficheiro:Jaldia Abubakra 2a.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5017 | [[:d:Q131323975|Q131323975]] | [[Montana Tucker]] | | 1993-01-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Montana Tucker 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5018 | [[:d:Q131354317|Q131354317]] | [[Nasim Eshqi]] | [[Teherán]] | 1982-03-21 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 5019 | [[:d:Q131387072|Q131387072]] | [[Nancy Paredes]] | [[Pucarani Municipality]] | 1942 | [[Bolivia]] | 2023 | |- | style='text-align:right'| 5020 | [[:d:Q131389579|Q131389579]] | [[Hala al-Karib]] | [[Sudán]] | | [[Sudán]] | | [[Ficheiro:Hala Al Karib.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5021 | [[:d:Q131389613|Q131389613]] | [[Amanda Zurawski]] | | 1987 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amanda Zurawski 2024 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5022 | [[:d:Q131389633|Q131389633]] | [[Gabriela Salas Cabrera]] | [[Puerto del Caballo]] | 1996-06-06 | [[México]] | | [[Ficheiro:Premio a Gabriela.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5023 | [[:d:Q131393948|Q131393948]] | [[Montserrat Ventura]] | [[Estado de San Luis Potosí]] | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 5024 | [[:d:Q131408237|Q131408237]] | [[Приказчикова Анастасия Валерьевна]] | [[Donetsk]] | 1987-02-11 | | | |- | style='text-align:right'| 5025 | [[:d:Q131415252|Q131415252]] | [[Rosa Maria Labayen Coderch]] | [[Sant Joan les Fonts]] | 1923 | [[España]] | 2024-12-08 | |- | style='text-align:right'| 5026 | [[:d:Q131418739|Q131418739]] | [[میرمن قمرگل]] | [[Jalalabad]] | 1952 | [[Afganistán]] | 2022 | |- | style='text-align:right'| 5027 | [[:d:Q131426119|Q131426119]] | [[Jasmina Husanović]] | [[Tuzla]] | 1973 | [[Bosnia e Hercegovina]] | | |- | style='text-align:right'| 5028 | [[:d:Q131426129|Q131426129]] | [[Sana Salahović]] | [[Trebinje]] | 1926 | | 1986 | |- | style='text-align:right'| 5029 | [[:d:Q131430937|Q131430937]] | [[Odette Kervorc’h]] | [[Bouguenais]] | 1915-07-15 | [[Francia]] | 2010-03-11 | |- | style='text-align:right'| 5030 | [[:d:Q131437019|Q131437019]] | [[Noëlla Tricheux]] | [[A Habana]] | 1906-10-17 | [[Francia]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 5031 | [[:d:Q131442296|Q131442296]] | [[Yana Rudenko]] | | 1999 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Yana Rudenko 24 Nov 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5032 | [[:d:Q131443550|Q131443550]] | [[Bárbara Tardón]] | [[Madrid]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 5033 | [[:d:Q131443723|Q131443723]] | [[Luz Estella Romero]] | [[Baranoa]] | 1977 | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 5034 | [[:d:Q131448309|Q131448309]] | [[Kristi Ockba]] | | 1977-02-15 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Moslemid Matkamajas 2005 (19) Kristi Ockba, Eesti Islami Šuura Nõukogu liige.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5035 | [[:d:Q131461267|Q131461267]] | [[Liliana Córdova Kaczerginski]] | | 1947 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 5036 | [[:d:Q131553156|Q131553156]] | [[Chloe Cheung]] | [[Hong Kong]] | 2005-02-05 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 5037 | [[:d:Q131559578|Q131559578]] | [[Lauren Blauvelt]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 5038 | [[:d:Q131564745|Q131564745]] | [[Mariia Chashka]] | [[Ternópil]] | 1975-11-23 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 5039 | [[:d:Q131582167|Q131582167]] | [[Dorthy Moxley]] | [[Iron River]] | 1932-06-05 | | 2024-12-24 | |- | style='text-align:right'| 5040 | [[:d:Q131599607|Q131599607]] | [[Kath Coster]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Kath Coster KSM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5041 | [[:d:Q131599621|Q131599621]] | [[Leoni McInroe]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Leoni McInroe KSO (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5042 | [[:d:Q131599622|Q131599622]] | [[Frances Tagaloa]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Frances Tagaloa KSO (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5043 | [[:d:Q131599690|Q131599690]] | [[Denise Astill]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Denise Astill 2025 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5044 | [[:d:Q131628610|Q131628610]] | [[Hannah M. Darlington]] | [[Chatham]] | 1808-10-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1890-11-17 | |- | style='text-align:right'| 5045 | [[:d:Q131675377|Q131675377]] | [[Chaimaa Boukharsa]] | | | [[Marrocos]] | | |- | style='text-align:right'| 5046 | [[:d:Q131676211|Q131676211]] | [[Angela Losada García]] | [[Sobrado, León|Sobrado]] | 1927 | | 2020-02-28 | |- | style='text-align:right'| 5047 | [[:d:Q131682576|Q131682576]] | [[Marie Seitz]] | | | [[Imperio Ruso]] | | |- | style='text-align:right'| 5048 | [[:d:Q131684194|Q131684194]] | [[Serpil Temiz Unvar]] | [[Turquía]] | | | | [[Ficheiro:Serpil Unvar at Aufstand der Anständigen demonstration Berlin 2025-02-02 06.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5049 | [[:d:Q131690303|Q131690303]] | [[Chella Quint]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 5050 | [[:d:Q131725525|Q131725525]] | [[Masoumeh Ghasemipour]] | [[Irán]] | 1977-09-03 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 5051 | [[:d:Q131750060|Q131750060]] | [[Noah Higón]] | [[Cheste]] | 1998-08-04 | [[España]] | | [[Ficheiro:Noah Higón Bellver.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5052 | [[:d:Q131751035|Q131751035]] | [[Youlie Yamamoto]] | | | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Youlie Yamamoto en mai 2025.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5053 | [[:d:Q131755638|Q131755638]] | [[Seema Misra]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 5054 | [[:d:Q131760553|Q131760553]] | [[Mabel Meléndez]] | | | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 5055 | [[:d:Q131811327|Q131811327]] | [[Gaie Delap]] | | 1947-01-10 | | | |- | style='text-align:right'| 5056 | [[:d:Q131820448|Q131820448]] | [[Sebastiana Tobal Antón]] | [[Casaseca de las Chanas]] | 1895 | [[España]] | 1936 | |- | style='text-align:right'| 5057 | [[:d:Q131829747|Q131829747]] | [[Antonia Turbay]] | | 1955 | [[Venezuela]]<br/>[[España]] | | |- | style='text-align:right'| 5058 | [[:d:Q131841216|Q131841216]] | [[Milagros Samillán Sanga]] | | 1995-09-01 | [[Perú]] | | |- | style='text-align:right'| 5059 | [[:d:Q131863248|Q131863248]] | [[Nokukhanya Bhengu]] | | 1904-03-03 | [[Suráfrica]] | 1996-12-16 | |- | style='text-align:right'| 5060 | [[:d:Q131873150|Q131873150]] | [[Joana da Paz]] | [[Quebrangulo]] | 1925-04-15 | [[Brasil]] | 2023-02-22 | |- | style='text-align:right'| 5061 | [[:d:Q131918438|Q131918438]] | [[Jadranka Miličević]] | [[Saraxevo]] | 1957 | [[Bosnia e Hercegovina]] | | |- | style='text-align:right'| 5062 | [[:d:Q131961391|Q131961391]] | [[Sairam Rivas]] | | 1993-07-30 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 5063 | [[:d:Q132086768|Q132086768]] | [[Enaam Ahmed Ali]] | | | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 5064 | [[:d:Q132129910|Q132129910]] | [[Yuleny Aranguren]] | | | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 5065 | [[:d:Q132184953|Q132184953]] | [[Sofía Prats Cuthbert]] | [[Santiago de Chile]] | 1945-02-19 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 5066 | [[:d:Q132187085|Q132187085]] | [[Tarin Nix]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 5067 | [[:d:Q132192704|Q132192704]] | [[Egea Haffner]] | [[Pula, Croacia]] | 1941-10-03 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 5068 | [[:d:Q132201200|Q132201200]] | [[Mukiya Baker-Gomez]] | | 1948-09-22 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-06-10 | |- | style='text-align:right'| 5069 | [[:d:Q132201345|Q132201345]] | [[Barbara Gomes-Beach]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 5070 | [[:d:Q132324114|Q132324114]] | [[Alejandra Solano]] | | | [[Costa Rica]] | | |- | style='text-align:right'| 5071 | [[:d:Q132461909|Q132461909]] | [[Yumi Suzuki]] | | | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 5072 | [[:d:Q132552211|Q132552211]] | [[Esther Torres]] | [[Guanajuato]] | 1897-09-27 | [[México]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 5073 | [[:d:Q132687343|Q132687343]] | [[Maria Eitz]] | | 1941-02-24 | [[Alemaña]] | 2024-07-16 | |- | style='text-align:right'| 5074 | [[:d:Q132733544|Q132733544]] | [[Cansin Köktürk]] | [[Hattingen]] | 1993-06-13 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 5075 | [[:d:Q132745047|Q132745047]] | [[Maria Karystianou]] | [[Tesalónica]] | 1973-01-07 | | | [[Ficheiro:Maria Karystianou, 2025.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5076 | [[:d:Q132745847|Q132745847]] | [[Nalongo Nana Mwafrika]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 5077 | [[:d:Q132777305|Q132777305]] | [[Закревська Євгенія Олександрівна]] | [[Moscova]] | | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 5078 | [[:d:Q132781089|Q132781089]] | [[Arlene Modeste Knowles]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 5079 | [[:d:Q132800893|Q132800893]] | [[Nayana Udupi]] | | | [[India]] | | [[Ficheiro:Nayana Udupi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5080 | [[:d:Q132853176|Q132853176]] | [[Aminata Soucko]] | [[Malí]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5081 | [[:d:Q133162083|Q133162083]] | [[Jean Robinson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 5082 | [[:d:Q133226153|Q133226153]] | [[عبيدة الكاظمي]] | | 1943 | [[Mandato británico de Palestina|Palestina mandataria]]<br/>[[Xordania]]<br/>[[Estado de Palestina]] | | |- | style='text-align:right'| 5083 | [[:d:Q133245650|Q133245650]] | [[ألكسندرا ظريفة]] | [[Jaffa]] | | [[Estado de Palestina]] | | |- | style='text-align:right'| 5084 | [[:d:Q133248729|Q133248729]] | [[Ann Patrick Ware]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 5085 | [[:d:Q133260475|Q133260475]] | [[Vincente Cucchi]] | [[Bonifacio (Q204051)|Bonifacio]] | 1958 | [[Córsega]] | | |- | style='text-align:right'| 5086 | [[:d:Q133277518|Q133277518]] | [[Nati Cuevas Zugazagotia]] | [[Bilbao]] | 1950 | [[España]] | | [[Ficheiro:Nati Cuevas Zugazagoitia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5087 | [[:d:Q133295821|Q133295821]] | [[Graciela Sanchez]] | | 1960-04-24 | | | |- | style='text-align:right'| 5088 | [[:d:Q133295868|Q133295868]] | [[Jacqueline Arrii]] | [[Sollacaro]] | 1927-12-20 | | 2024-11-12 | |- | style='text-align:right'| 5089 | [[:d:Q133307255|Q133307255]] | [[María de la O Barriga]] | [[Técpan de Galeana]] | 1882-01-11 | [[México]] | 1956-06-19 | |- | style='text-align:right'| 5090 | [[:d:Q133411534|Q133411534]] | [[Josefa Ganuza]] | [[Donostia]] | 1912-09-08 | [[España]] | 2002-05-10 | [[Ficheiro:Celebración de la boda del político bergarés, Telesforo Monzon con María Josefa de Ganuza y Lardiazabal (7 de 9) - Fondo Marín-Kutxa Fototeka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5091 | [[:d:Q133460717|Q133460717]] | [[Bernadette Leroy]] | [[Sequedin]] | 1939-03-23 | [[Francia]] | 2013<br/>2024-02-13 | |- | style='text-align:right'| 5092 | [[:d:Q133500118|Q133500118]] | [[Riki Bassry]] | [[Jaffa]] | 1953-08-18 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:ריקי בצרי פרופיל.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5093 | [[:d:Q133500249|Q133500249]] | [[Sobdibe Kemaye]] | | | [[Chad]] | | |- | style='text-align:right'| 5094 | [[:d:Q133501741|Q133501741]] | [[Elena Marescotti]] | | | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 5095 | [[:d:Q133519677|Q133519677]] | [[Liri Burak Shavit]] | [[Herzliya]] | 1976-01-13 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Liri Burak Shavit.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5096 | [[:d:Q133520692|Q133520692]] | [[Paola Senseve]] | [[Cochabamba]] | 1987-03-29 | [[Bolivia]] | | [[Ficheiro:Escritora boliviana Paola Senseve, 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5097 | [[:d:Q133522636|Q133522636]] | [[Ahlam Benali]] | [[A Haia]] | 1989 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Landelijke Demonstratie tegen Racisme en Fascisme 2025 (087) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5098 | [[:d:Q133566789|Q133566789]] | [[Genevieve Partington]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 5099 | [[:d:Q133572167|Q133572167]] | [[Alicia Estela Bearzi]] | [[María Teresa]] | 1948-02-08 | [[Arxentina]] | 1976-12-16 | [[Ficheiro:Alicia Estela Bearzi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5100 | [[:d:Q133673303|Q133673303]] | [[Loli Moreno Iglesias]] | [[Sestao]] | 1944-03-04 | [[España]] | | [[Ficheiro:Loli Moreno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5101 | [[:d:Q133775975|Q133775975]] | [[Lilia Neagu]] | [[Leova]] | 1951-05-14 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Moldova]] | | |- | style='text-align:right'| 5102 | [[:d:Q133820651|Q133820651]] | [[Dina Garzón]] | [[Sevilla]] | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 5103 | [[:d:Q133824749|Q133824749]] | [[Kadija Bah]] | [[Conakry]] | 1975-01-07 | [[Guinea]] | | |- | style='text-align:right'| 5104 | [[:d:Q133831057|Q133831057]] | [[Hallie Eustace Miles]] | [[Devizes]] | 1855-01-12 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Reino Unido]] | 1947-11-25 | [[Ficheiro:Hallie Eustace Miles.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5105 | [[:d:Q133834777|Q133834777]] | [[Barbara Clark Elam]] | | 1929-02-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-05-07 | |- | style='text-align:right'| 5106 | [[:d:Q133857364|Q133857364]] | [[Wanda Chase]] | [[Manaus]] | 1950-11-19 | [[Brasil]] | 2025-04-03 | [[Ficheiro:Wanda Chase (foto Correio Nagô).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5107 | [[:d:Q133861771|Q133861771]] | [[Akeela Ahmed]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 5108 | [[:d:Q133861927|Q133861927]] | [[Kwanza Musi Dos Santos]] | [[Hamburgo]] | 1993 | [[Italia]]<br/>[[Brasil]] | | [[Ficheiro:Kwanza Musi Dos Santos a Grottaferrata nel 2025 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5109 | [[:d:Q133868340|Q133868340]] | [[Thandekile Mtshizana]] | [[Matatiele]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5110 | [[:d:Q133897214|Q133897214]] | [[Józefa Klawerowa]] | [[Szczepankowo, Podlaskie Voivodeship]] | 1865-09-29 | [[Polonia]] | 1930-05-08 | [[Ficheiro:Józefa Klawerowa.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5111 | [[:d:Q134005581|Q134005581]] | [[Anu Viltrop]] | | 1980-03-15 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 5112 | [[:d:Q134030587|Q134030587]] | [[Marie Lucia Monsheneke]] | [[República Democrática do Congo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5113 | [[:d:Q134054101|Q134054101]] | [[Sabela Landín]] | [[Lavadores, Vigo|Lavadores]] | 1970 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 5114 | [[:d:Q134083140|Q134083140]] | [[Maru Metspalu]] | [[Talín]] | 1983-01-29 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 5115 | [[:d:Q134112773|Q134112773]] | [[Ana Lúcia Duarte]] | [[São Luís do Maranhão]] | | | 2016-03-26 | |- | style='text-align:right'| 5116 | [[:d:Q134139336|Q134139336]] | [[Dayana Blanco Quiroga]] | [[Bolivia]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5117 | [[:d:Q134260146|Q134260146]] | [[Marcela Hernández Oropa]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 5118 | [[:d:Q134282632|Q134282632]] | [[Bon Hull]] | [[Richmond (Q1012076)|Richmond]] | 1915-03-28 | [[Australia]] | 2000-06-16 | |- | style='text-align:right'| 5119 | [[:d:Q134306039|Q134306039]] | [[Firsta Yufi]] | [[Banyuwangi]] | 2001-03-01 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Firsta Yufi Amarta Putri visits the East Java Provincial Goverment Office.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5120 | [[:d:Q134354035|Q134354035]] | [[Marie Githinji]] | | | [[Kenya]] | | |- | style='text-align:right'| 5121 | [[:d:Q134359020|Q134359020]] | [[ענת וידור]] | [[Suráfrica]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5122 | [[:d:Q134404200|Q134404200]] | [[Danielle St James]] | [[Barry Island]] | 1992-04-18 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 5123 | [[:d:Q134408344|Q134408344]] | [[Salma Ranggita]] | | 2003-01-15 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 5124 | [[:d:Q134409805|Q134409805]] | [[Maddalena Patrizi Gondi]] | | 1866 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1945 | |- | style='text-align:right'| 5125 | [[:d:Q134416154|Q134416154]] | [[Ella Morgan]] | [[Bristol]] | 1993-12-27 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 5126 | [[:d:Q134423556|Q134423556]] | [[Ivania Cruz]] | [[Zacatecoluca]] | 1993 | [[O Salvador]] | | |- | style='text-align:right'| 5127 | [[:d:Q134425255|Q134425255]] | [[Louise Colen]] | [[Namur]] | 1894-06-21 | [[Bélxica]] | 1982-01-07 | [[Ficheiro:Louise Colen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5128 | [[:d:Q134440290|Q134440290]] | [[Andreína Baduel]] | | 1986-04-05 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 5129 | [[:d:Q134469586|Q134469586]] | [[Marie Braham]] | [[Jupille-sur-Meuse]] | 1908-09-10 | [[Bélxica]] | 2001-10-27 | [[Ficheiro:Marie Braham.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5130 | [[:d:Q134487456|Q134487456]] | [[Semia Gharbi]] | | 1960s | [[Tunisia]] | | |- | style='text-align:right'| 5131 | [[:d:Q134524069|Q134524069]] | [[Judith Patrick Singibala]] | | 1989-01-08 | [[Tanzania]] | | [[Ficheiro:IMG-20240417-WA0013 (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5132 | [[:d:Q134546040|Q134546040]] | [[Lourdes Villarroel]] | | 1965 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 5133 | [[:d:Q134562330|Q134562330]] | [[Althea Wishloff]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 5134 | [[:d:Q134579619|Q134579619]] | [[Nicole Johnny]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 5135 | [[:d:Q134591241|Q134591241]] | [[Marcilene Liana Guajajara]] | | 1983-12-09 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 5136 | [[:d:Q134698832|Q134698832]] | [[Maria Josefa Amell i Comas]] | [[Barcelona]] | 1939 | | 2025-05-30 | |- | style='text-align:right'| 5137 | [[:d:Q134699954|Q134699954]] | [[Johanna Izurieta Montesdeoca]] | [[Guayaquil]] | 1970 | [[Ecuador]] | | [[Ficheiro:Johana Izurieta Montesdeoca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5138 | [[:d:Q134718946|Q134718946]] | [[Ada Twerski‏]] | | 1887 | [[Israel]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 5139 | [[:d:Q134723497|Q134723497]] | [[Ernesta Catalina Mosca]] | [[Tandil]] | 1891-05-25 | [[Arxentina]] | 1910-02-06<br/>1910-06-02 | |- | style='text-align:right'| 5140 | [[:d:Q134726626|Q134726626]] | [[Zenayda Serrano]] | | | [[O Salvador]] | | [[Ficheiro:Defensoras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5141 | [[:d:Q134728142|Q134728142]] | [[Mariana Urcuyo]] | | | [[Nicaragua]] | | |- | style='text-align:right'| 5142 | [[:d:Q134960029|Q134960029]] | [[Natalia Landsberg]] | [[Chișinău]] | 1846 | [[Imperio Ruso]] | 1910-07-10 | |- | style='text-align:right'| 5143 | [[:d:Q134966021|Q134966021]] | [[Lucy Beall Lott]] | | 1998 | | | [[Ficheiro:Lucy Beall Lott headshot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5144 | [[:d:Q134985118|Q134985118]] | [[Élisabeth Salvaresi]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 5145 | [[:d:Q134989849|Q134989849]] | [[Maggi Rubenstein]] | [[San Francisco]] | 1930 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-08-19 | |- | style='text-align:right'| 5146 | [[:d:Q135004771|Q135004771]] | [[Kelly Jensen]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 5147 | [[:d:Q135101797|Q135101797]] | [[Austreberta Hilda Escobedo Ocaña]] | [[Cidade de México]] | 1958-03-10 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 5148 | [[:d:Q135105014|Q135105014]] | [[Vanja Södergren]] | | 1947-08-24 | [[Suecia]] | | |} {{Wikidata list end}} ''Axenda feminista 2018. Activistas galegas'':<sup>[http://praza.gal/movementos-sociais/15604/o-patriarcado-esta-instalado-mesmo-nas-organizacions-que-discuten-o-patriarcado/]</sup> {{div col |colwidth=30em}} *[[Nela Abella]] *[[Iria Villar]] *[[Patricia Porto Paderne]] *[[Isabel Vilalba Seivane]] *[[Valentina Formoso Gosende]] *[[Laura Bugalho]] *[[Susana Riveira Fernández]] *[[Adriana Casal Rama]] *[[Marisela González Ataide]] *[[Carmen Vilaboa]] *[[Paz Filgueira]] *[[Antonina Semedo]] {{fin div col}} [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres con datos de Wikidata]] 2p8wq54tkbop9cdpjiyqkzgsh60ngkg 14 366750 7109248 4191263 2025-06-28T08:39:43Z HombreDHojalata 5863 engado a [[Categoría:Revolucións do século XIX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109248 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} {{Artigo principal}} [[Categoría:Revolucións non violentas]] [[Categoría:Historia da Arxentina]] [[Categoría:Política da Arxentina]] [[Categoría:1810]] [[Categoría:Revolucións do século XIX]] c92krvp8275ppy4sc5vu28wy9foz45n 0 367135 7109344 6542251 2025-06-28T11:51:35Z Breogan2008 23204 7109344 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''A Nightmare on Elm Street 2: Freddy's Revenge''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de terror dirixido por [[Jack Sholder]] que se estreou en [[1985]]. É o segundo filme da franquía ''[[A Nightmare on Elm Street]]'' e está protagonizado por [[Mark Patton]], [[Kim Myers]], [[Robert Rusler]] e [[Robert Englund]] como [[Freddy Krueger]]. O seguinte filme da serie foi ''[[A Nightmare on Elm Street 3: Dream Warriors]]''. == Personaxes == * [[Mark Patton]] como Jesse Walsh * [[Kim Myers]] como Lisa Webber * [[Robert Englund]] como Freddy Krueger/Condutor de autobús * [[Robert Rusler]] como Ron Grady * [[Clu Gulager]] como Ken Walsh * [[Hope Lange]] como Cheryl Walsh * [[Christie Clark]] como Angela Walsh * [[Marshall Bell]] como Adestrador Schneider * [[Melinda O. Fee]] como Mrs. Webber * [[Tom McFadden]] como Eddie Webber * [[Sydney Walsh]] como Kerry == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0089686}} * [http://www.allmovie.com/movie/v65124 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=elmst2.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/nightmare_on_elm_street_part_2_freddys_revenge/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Nightmare on Elm Street 2, A}} [[Categoría:Filmes de 1985]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Jack Sholder]] [[Categoría:Filmes sobre pantasmas]] [[Categoría:Filmes de terror]] [[Categoría:Filmes de New Line Cinema]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1986]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] ioc6ts9nmq11zrahuwbinazid9k4ll5 4 367340 7109161 7105360 2025-06-28T06:26:05Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7109161 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de filósofas''', segundo os datos que constan en [[Wikidata]]: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P106 wd:Q4964182 . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p27,p570,P18 |thumb=150 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! país de nacionalidade ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q5656|Q5656]] | [[Heloísa do Paracleto]] | [[París]] | 1101 | [[Francia]] | 1164-05-15 | [[Ficheiro:Heloise World Noted Women.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q7103|Q7103]] | [[Sophie Germain]] | [[París]] | 1776-04-01 | [[Francia]] | 1831-06-27 | [[Ficheiro:Germain - Œuvres philosophiques, 1896 (Illustration page 4).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q7197|Q7197]] | [[Simone de Beauvoir]] | [[6º distrito de París]] | 1908-01-09 | [[Francia]] | 1986-04-14 | [[Ficheiro:Simone de Beauvoir2.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q7231|Q7231]] | [[Rosa Luxemburg]] | [[Zamość]] | 1871-03-05 | [[Alemaña]]<br/>[[Imperio Ruso]]<br/>[[Polonia]]<br/>[[Suíza]] | 1919-01-15 | [[Ficheiro:Rosa Luxemburg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q7286|Q7286]] | [[Émilie du Châtelet]] | [[París]] | 1706-12-17 | [[Francia]] | 1749-09-10 | [[Ficheiro:Inconnu, portrait de madame Du Châtelet à sa table de travail, détail (château de Breteuil) -002.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q7460|Q7460]] | [[Cleopatra a Alquimista|Cleopatra a alquimista]] | | No/unknown value | | No/unknown value | [[Ficheiro:Cleopatra the alchemist.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q7499|Q7499]] | [[María a Xudía]] | [[Alexandría]] | | | No/unknown value | [[Ficheiro:Mary the jewess by Michael Maier.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q11903|Q11903]] | [[Hipatia]] | [[Alexandría]] | 360 | [[Imperio Bizantino]] | 415-03 | [[Ficheiro:Hipatia67.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q28918|Q28918]] | [[Luce Irigaray]] | [[Blaton]] | 1930-05-03 | [[Bélxica]]<br/>[[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q31267|Q31267]] | [[Susanne von Klettenberg]] | [[Frankfurt]] | 1723-12-19 | [[Alemaña]] | 1774-12-16<br/>1774-12-13 | [[Ficheiro:Susanne von Klettenberg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q38873|Q38873]] | [[Lou Andreas-Salomé]] | [[San Petersburgo]] | 1861-02-12 | [[Reich Alemán]] | 1937-02-05 | [[Ficheiro:Lou Andreas-Salomé - Foto Atelier Elvira.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q44922|Q44922]] | [[Judith Sargent Murray]] | [[Gloucester]] | 1751-05-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1820-07-06 | [[Ficheiro:John Singleton Copley - Portrait de Madame John Stevens.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q45013|Q45013]] | [[Axiothea of Phlius]] | [[Phlius]] | 4th century BCE | | 4th century BCE | |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q52937|Q52937]] | [[Cristina de Suecia|Cristina I de Suecia]] | [[Estocolmo]] | 1626-12-07 | [[Suecia]] | 1689-04-09 | [[Ficheiro:Swedish queen Drottning Kristina portrait by Sébastien Bourdon stor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q58191|Q58191]] | [[Vesna Pusić]] | [[Zagreb]] | 1953-03-25 | [[Croacia]] | | [[Ficheiro:20 obljetnica osnivanja OS RH Vesna Pusic 26052011 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q60025|Q60025]] | [[Hannah Arendt]] | [[Lindener Marktplatz 2, Hannover]] | 1906-10-14 | [[Prusia]]<br/>[[apátrida]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1975-12-04 | [[Ficheiro:Hannah Arendt auf dem 1. Kulturkritikerkongress, Barbara Niggl Radloff, FM-2019-1-5-9-16 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q60785|Q60785]] | [[Ricarda Huch]] | [[Braunschweig]] | 1864-07-18 | [[Alemaña]]<br/>[[Suíza]] | 1947-11-17 | [[Ficheiro:Zentralbibliothek Zürich - Ricarda Huch - 500000166.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q61389|Q61389]] | [[Elisabeth of the Palatinate]] | [[Heidelberg]] | 1618-12-26 | [[Electoral Palatinate]] | 1680-02-11 | [[Ficheiro:1636 Elisabeth of Bohemia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q62053|Q62053]] | [[Karoline von Günderrode]] | [[Karlsruhe]] | 1780-02-11 | [[Alemaña]] | 1806-07-26 | [[Ficheiro:Karoline von guenderode.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q64474|Q64474]] | [[Ruth Kinna]] | | 1961-03 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q65401|Q65401]] | [[Pirkko-Liisa Lehtosalo-Hilander]] | [[Lahti]] | 1934-06-09 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Esihistoriallisen osaston johtaja, tri Helmer Salmo ja Pirkko-Liisa Lehtosalo 1960-luvun lopulla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q67337|Q67337]] | [[Hedwig Conrad-Martius]] | [[Berlín]] | 1888-02-27 | [[Alemaña]] | 1966-02-15 | |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q68550|Q68550]] | [[Grete Hermann]] | [[Bremen]] | 1901-03-02 | [[Reino Unido]]<br/>[[Alemaña]] | 1984-02-15 | |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q70991|Q70991]] | [[Hildegarda de Bingen]] | [[Bermersheim vor der Höhe]] | 1098 | [[Sacro Imperio Romano Xermánico]] | 1179-09-17 | [[Ficheiro:Hildegard von Bingen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q72710|Q72710]] | [[Gerda Alexander]] | [[Wuppertal]] | 1908-02-15 | [[Alemaña]]<br/>[[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 1994-02-21 | [[Ficheiro:Gerda Alexander.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q72913|Q72913]] | [[Helene Stöcker]] | [[Elberfeld]] | 1869-11-13 | [[Imperio Alemán]]<br/>[[República de Weimar]]<br/>[[Alemaña nazi]] | 1943-02-24 | [[Ficheiro:Dr. phil. Helene Stöcker c. 1903.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q75106|Q75106]] | [[Dorothea von Rodde-Schlözer]] | [[Gotinga]] | 1770-08-18 | [[Kingdom of Hanover]] | 1825-07-12 | [[Ficheiro:Dorothea von Rodde-Schlözer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q76749|Q76749]] | [[Edith Stein]] | [[Wrocław]] | 1891-10-12 | [[Alemaña]] | 1942-08-09 | [[Ficheiro:Edith Stein (ca. 1938-1939).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q78506|Q78506]] | [[Ingeborg Bachmann]] | [[Klagenfurt am Wörthersee|Klagenfurt]] | 1926-06-25 | [[Austria]] | 1973-10-17 | [[Ficheiro:Ingeborg-Bachmann-1962 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q79173|Q79173]] | [[Eugenie Schwarzwald]] | [[Polupanivka]]<br/>[[Ternópil]] | 1872-07-04 | [[Austria]] | 1940-08-07 | [[Ficheiro:Eugenie Schwarzwald (1872–1940) ~1920 by Grete Kolliner.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q79969|Q79969]] | [[Emma Goldman]] | [[Kaunas]] | 1869-06-27 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Estados Unidos de América]]<br/>[[Reino Unido]]<br/>[[Lituania]]<br/>[[Francia]] | 1940-05-14 | [[Ficheiro:Emma Goldman seated.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q81731|Q81731]] | [[Murasaki Shikibu]] | [[Heian-kyō]] | 970s | | 11st century | [[Ficheiro:Murasaki-Shikibu-composing-Genji-Monogatari.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q84702|Q84702]] | [[Helga Nowotny]] | [[Viena]] | 1937-08-09 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Helga Nowotny 05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q85521|Q85521]] | [[Elisabeth Beck-Gernsheim]] | [[Friburgo, Alemaña|Friburgo]] | 1946-10-14 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Das blaue Sofa, Ulrich Beck, Elisabeth Beck-Gernsheim 001 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q85885|Q85885]] | [[Margaret Stonborough-Wittgenstein]] | [[Viena]] | 1882-09-19 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Austria]] | 1958-09-27 | [[Ficheiro:Margarethe Stonborough-Wittgenstein (1882–1958) © Ferdinand Schmutzer (1870–1928) OeNB 5105247.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q85932|Q85932]] | [[Olga Hahn-Neurath]] | [[Viena]] | 1882-07-20 | [[Austria]] | 1937-07-20 | |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q86269|Q86269]] | [[Nicole C. Karafyllis]] | [[Lüdinghausen]] | 1970-04-22 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q86525|Q86525]] | [[Helene von Druskowitz]] | [[Hietzing]] | 1856-05-02<br/>1858-05-02<br/>1858 | [[Cisleitania]] | 1918-05-31 | [[Ficheiro:Helene Druskowitz.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q86713|Q86713]] | [[Ursula Wolf]] | [[Karlsruhe]] | 1951 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:PortraitWolf2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q89528|Q89528]] | [[Ariadne von Schirach]] | [[Múnic]] | 1978-07-24 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Ariadne von Schirach (c) Rahel Taeubert.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q91482|Q91482]] | [[Anneliese Maier]] | [[Tubinga]] | 1905-11-17 | [[Alemaña]] | 1971-12-02 | |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q93997|Q93997]] | [[Hildegard Goss-Mayr]] | [[Viena]] | 1930-01-22 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q95312|Q95312]] | [[Augusta Louise zu Stolberg-Stolberg]] | [[Bad Bramstedt]] | 1753-01-07 | [[Duchy of Holstein]] | 1835-05-30 | [[Ficheiro:Augusta Louise zu Stolberg-Stolberg (1753-1835).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q97288|Q97288]] | [[Mercedes Bunz]] | [[Magdeburg|Magdeburgo]] | 1971-11-16 | [[Alemaña]]<br/>[[República Democrática Alemá]] | | [[Ficheiro:Congreso Futuro - 2019-01-14 - 28.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q97763|Q97763]] | [[Annemarie Gethmann-Siefert]] | [[Linden]] | 1945 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q98785|Q98785]] | [[Annemarie Pieper]] | [[Düsseldorf]] | 1941-01-08 | [[Alemaña]] | 2024-02-15 | |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q99540|Q99540]] | [[Ruth Lapide]] | [[Burghaslach]] | 1929-06-08 | [[Alemaña]]<br/>[[Mandato británico de Palestina|Palestina mandataria]]<br/>[[Israel]] | 2022-08-30 | |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q101216|Q101216]] | [[Annemarie Podlipny-Hehn]] | [[Lovrin]] | 1938-02-20 | [[Alemaña]]<br/>[[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q101638|Q101638]] | [[Mary Wollstonecraft]] | [[Spitalfields]]<br/>[[Londres]] | 1759-04-27 | [[Reino de Gran Bretaña]] | 1797-09-10 | [[Ficheiro:Mary Wollstonecraft by John Opie (c. 1797).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q102366|Q102366]] | [[Susanne Bobzien]] | [[Hamburgo]] | 1960 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Susanne Bobzien.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q103311|Q103311]] | [[Frigga Haug]] | [[Mülheim an der Ruhr]] | 1937-11-28 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Frigga Haug (16998038975).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q103870|Q103870]] | [[Irene Meichsner]] | [[Bonn]] | 1952 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q106364|Q106364]] | [[Käte Hamburger]] | [[Hamburgo]] | 1896-09-21 | [[Alemaña]] | 1992-04-08 | |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q107344|Q107344]] | [[Sigrid Weigel]] | [[Hamburgo]] | 1950-03-25 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Sigrid-weigel-villa-stuck-2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q109525|Q109525]] | [[Heide Göttner-Abendroth]] | [[Langewiesen]] | 1941-02-08 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q123041|Q123041]] | [[Germaine de Staël]] | [[París]] | 1766-04-22 | [[Republic of Geneva]]<br/>[[Reino de Francia]] | 1817-07-14 | [[Ficheiro:Marie Eléonore Godefroid - Portrait of Mme de Staël.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q123140|Q123140]] | [[Jeanne Hersch]] | [[Xenebra, Suíza|Xenebra]] | 1910-07-13 | [[Suíza]] | 2000-06-05 | [[Ficheiro:Jeanne Hersch 1991.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q123368|Q123368]] | [[Annemarie Schwarzenbach]] | [[Zürich]] | 1908-05-23 | [[Suíza]] | 1942-11-15 | [[Ficheiro:AnnemarieSchwarzenbach.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q123386|Q123386]] | [[Isabelle de Charrière]] | [[Zuylen Castle]] | 1740-10-20 | [[Provincias Unidas]]<br/>[[Suíza]] | 1805-12-27 | [[Ficheiro:Isabelle Agneta van Tuyll van Serooskerken, by Maurice Quentin de La Tour.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q124316|Q124316]] | [[Beatrice Weder di Mauro]] | [[Basilea]] | 1965-08-03 | [[Suíza]]<br/>[[Italia]] | | [[Ficheiro:Beatrice Weder di Mauro - World Economic Forum Summit on the Global Agenda 2012 crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q124439|Q124439]] | [[Anna Tumarkin]] | [[Dubroŭna]] | 1875-02-16 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Suíza]] | 1951-08-07 | [[Ficheiro:אנה טומרקין.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q128184|Q128184]] | [[Éva Ancsel]] | [[Budapest]] | 1927-05-23 | [[Hungría]] | 1993-05-01 | |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q128494|Q128494]] | [[Lyubov Axelrod]] | [[Vileysky Uyezd]] | 1868 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1946-02-05 | [[Ficheiro:Lubov Axelrod.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q129825|Q129825]] | [[Konul Bunyadzade]] | [[Sotk]] | 1974-11-02 | [[Azerbaidján]] | | |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q130939|Q130939]] | [[Vigdis Songe-Møller]] | | 1949-04-01<br/>1949 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q131333|Q131333]] | [[George Eliot]] | [[Nuneaton]] | 1819-11-22 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1880-12-22 | [[Ficheiro:George Eliot, por François D'Albert Durade.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q132524|Q132524]] | [[Ayn Rand]] | [[San Petersburgo]] | 1905-02-02 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]]<br/>[[Estados Unidos de América]]<br/>[[República Rusa]]<br/>[[República Socialista Soviética Federativa de Rusia (Q2305208)|República Socialista Soviética Federativa de Rusia]]<br/>[[República Soviética Federativa Socialista de Rusia|República Socialista Soviética Federativa de Rusia]]<br/>[[apátrida]] | 1982-03-06 | [[Ficheiro:Ayn Rand (1943 Talbot portrait).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q152824|Q152824]] | [[Susan Sontag]] | [[Nova York]] | 1933-01-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2004-12-28 | [[Ficheiro:Susan Sontag 1979 ©Lynn Gilbert (headshot).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q153024|Q153024]] | [[Rita de Cascia]] | [[Roccaporena]] | 1381 | | 1457-05-22 | [[Ficheiro:S.Rita da Cascia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q153248|Q153248]] | [[Marguerite Duras]] | [[Gia Định]] | 1914-04-04 | [[Francia]] | 1996-03-03 | [[Ficheiro:Identite-Duras-1960-Sacem.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q157309|Q157309]] | [[Simone Weil]] | [[París]] | 1909-02-03 | [[Francia]]<br/>[[Reino Unido]] | 1943-08-24 | [[Ficheiro:Simone Weil 1943.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q159876|Q159876]] | [[Julia Kristeva]] | [[Sliven]] | 1941-06-24 | [[Francia]]<br/>[[Bulgaria]] | | [[Ficheiro:Julia Kristeva à Paris en 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q160456|Q160456]] | [[Angela Davis]] | [[Birmingham, Alabama|Birmingham]] | 1944-01-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Angela Davis in 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q164161|Q164161]] | [[Mary Hesse]] | [[Reigate]] | 1924-10-15 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2016-10-02 | |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q174880|Q174880]] | [[Teresa de Ávila|Tareixa de Ávila]] | [[Ávila]] | 1515-03-28 | [[España]]<br/>[[Coroa de Castela]] | 1582-10-15 | [[Ficheiro:Santa Teresa de Jesús (Museo del Prado).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q177081|Q177081]] | [[Ban Zhao]] | [[Han do leste]] | 45 | [[Han do leste]] | 116 | [[Ficheiro:Banzhao.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q180989|Q180989]] | [[Jane Addams]] | [[Cedarville]] | 1860-09-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1935-05-22 | [[Ficheiro:ADDAMS, JANE 21664v (cropped2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q183074|Q183074]] | [[Juana Inés de la Cruz]] | [[Nepantla de Sor Juana Inés de la Cruz]] | 1651-11-12 | [[Imperio Español]] | 1695-04-17 | [[Ficheiro:Sor Juana Inés de la Cruz, 1732 - Fray Miguel de Herrera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q183265|Q183265]] | [[Wendy Brown]] | | 1955-11-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Wendy Brown 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q189454|Q189454]] | [[Helena Blavatsky]] | [[Dnipro]] | 1831-07-31 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1891-04-26 | [[Ficheiro:Helena Petrovna Blavatsky.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q191107|Q191107]] | [[Clara de Asís]] | [[Asís]] | 1194-07-16 | | 1253-08-11 | [[Ficheiro:Simone Martini 047.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q198346|Q198346]] | [[Rosemary Radford Ruether]] | [[Saint Paul, Minnesota|Saint Paul]] | 1936-11-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-05-21 | |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q200392|Q200392]] | [[Maria Gaetana Agnesi]] | [[Milán]] | 1718-05-16 | | 1799-01-09 | [[Ficheiro:Maria Gaetana Agnesi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q204996|Q204996]] | [[Bríxida de Suecia]] | [[Finsta]] | 1303 | [[Suecia]] | 1373-07-23 | [[Ficheiro:Heliga Birgitta på ett altarskåp i Salems kyrka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q206972|Q206972]] | [[Olympe de Gouges]] | [[Montauban]] | 1748-05-07 | [[Francia]] | 1793-11-03 | [[Ficheiro:Marie-Olympe-de-Gouges.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q217495|Q217495]] | [[Iris Murdoch]] | [[Dublín]] | 1919-07-15 | [[Irlanda]]<br/>[[Reino Unido]] | 1999-02-08 | |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q228564|Q228564]] | [[Aspasia]] | [[Mileto, Grecia|Mileto]] | -470 | | -400 | [[Ficheiro:Aspasie - Musée de Pergame - Berlin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q229190|Q229190]] | [[Catarina de Siena]] | [[Siena]] | 1347-03-25 | | 1380-04-29 | [[Ficheiro:Catherine of Siena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q229246|Q229246]] | [[Julia Domna]] | [[Homs]] | 2nd century | [[Roma antiga|Roma Antiga]] | 217 | [[Ficheiro:Julia Domna (Julia Pia), inv. 2210, Roman - Braccio Nuovo, Museo Chiaramonti - Vatican Museums - DSC00897.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q229520|Q229520]] | [[Raisa Gorbacheva]] | [[Rubtsovsk]] | 1932-01-05 | [[Rusia]] | 1999-09-20 | [[Ficheiro:RIAN archive 23852 Gorbachev listens to interpreter (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q229646|Q229646]] | [[Elizabeth Anscombe]] | [[Limerick]] | 1919-03-18 | [[Reino Unido]] | 2001-01-05 | [[Ficheiro:Elisabeth Anscombe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q230670|Q230670]] | [[Françoise d'Aubigné, Marquise de Maintenon]] | [[Niort]] | 1635-11-27 | [[Francia]] | 1719-04-15 | [[Ficheiro:Pierre Mignard - Françoise d'Aubigné, marquise de Maintenon (1694).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q232505|Q232505]] | [[Enheduanna]] | [[Imperio acadio]] | 23rd century BCE | [[Imperio acadio]] | 23rd century BCE | [[Ficheiro:Enheduanna, daughter of Sargon of Akkad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q234570|Q234570]] | [[Harriet Martineau]] | [[Norwich (Q130191)|Norwich]] | 1802-06-12 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1876-06-27 | [[Ficheiro:Harriet Martineau by Richard Evans.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q234816|Q234816]] | [[Cristina de Pizán|Christine de Pisan]] | [[Venecia]] | 1364-09-11 | [[Francia]] | 1431 | [[Ficheiro:Christine de Pisan - cathedra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q234964|Q234964]] | [[Hélène Cixous]] | [[Orán, Alxeria|Orán]] | 1937-06-05 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Hélène Cixous par Claude Truong-Ngoc 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q235098|Q235098]] | [[Jeanne-Marie Bouvier de La Motte Guyon]] | [[Montargis]] | 1648-04-13 | [[Francia]] | 1717-06-09 | [[Ficheiro:Elisabeth Sophie Cheron - Jeanne-Marie Bouvier de la Motte-Guyon - Pushkin Museum.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q235125|Q235125]] | [[Ágnes Heller]] | [[Budapest]] | 1929-05-12 | [[Hungría]] | 2019-07-19 | [[Ficheiro:Ágnes Heller Göteborg Book Fair 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q235134|Q235134]] | [[María Zambrano]] | [[Vélez-Málaga]] | 1904-04-22 | [[España]] | 1991-02-06 | [[Ficheiro:María Zambrano ca. 1918.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q235361|Q235361]] | [[Voltairine de Cleyre]] | [[Leslie]] | 1866-11-17 | [[Estados Unidos de América]] | 1912-06-20<br/>1912-06-19 | [[Ficheiro:VoltairinedeCleyre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q235426|Q235426]] | [[Teano de Crotone]] | [[Crotone]] | 6th century BCE | | 5th century BCE | |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q235451|Q235451]] | [[Vandana Shiva]] | [[Dehradun]] | 1952-11-05 | [[India]] | | [[Ficheiro:Dr. Vandana Shiva DS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q235470|Q235470]] | [[Martha Nussbaum]] | [[Nova York]] | 1947-05-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Martha Nussbaum wikipedia 10-10.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q235494|Q235494]] | [[Hiparquía]] | [[Maroneia]] | -350 | | -280 | [[Ficheiro:Hipparchia of Maroneia Villa Farnesina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q236173|Q236173]] | [[Chantal Mouffe]] | [[Charleroi]] | 1943-06-17 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Chantal Mouffe 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q236699|Q236699]] | [[Xiana de Norwich]] | [[Norwich (Q130191)|Norwich]] | 1342-11-08<br/>1343 | [[Reino de Inglaterra]] | 15th century | [[Ficheiro:Statue of Dame Julian.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q237095|Q237095]] | [[Madeleine de Scudéry]] | [[Le Havre]] | 1607-11-15 | [[Francia]] | 1701-06-02 | [[Ficheiro:Mme de Scudery.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q237103|Q237103]] | [[Madame de Sévigné]] | [[París]] | 1626-02-05 | [[Francia]] | 1696-04-17<br/>1695-04-17 | [[Ficheiro:Marquise de sevignee.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q237173|Q237173]] | [[Mary Parker Follett]] | [[Quincy]] | 1868-09-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1933-12-18 | [[Ficheiro:Mary Parker Follett.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q237871|Q237871]] | [[Catarina de Suecia]] | [[Motala]] | 1331 | [[Suecia]] | 1381-03-24 | [[Ficheiro:Sankta Katarina, skulptur i Trono kyrka, STF1923.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q239081|Q239081]] | [[Macrina the Younger]] | [[Kayseri]] | 324<br/>327<br/>330 | | 379 | [[Ficheiro:Macrina the Younger.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q239131|Q239131]] | [[Evelyn Fox Keller]] | [[Nova York]] | 1936-03-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-09-22 | [[Ficheiro:EvelynFoxKeller1999.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q239448|Q239448]] | [[Pompeia Plotina]] | [[Nîmes]] | 70s | [[Roma antiga|Roma Antiga]] | 121 | [[Ficheiro:Head Roman woman Glyptothek Munich 405.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q240782|Q240782]] | [[Harriet Taylor Mill]] | [[Londres]] | 1807-10-08 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1858-11-03 | [[Ficheiro:Harriet Mill from NPG.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q240851|Q240851]] | [[Gayatri Chakravorty Spivak]] | [[Calcuta]] | 1942-02-24 | [[India]] | | [[Ficheiro:Gayatri Spivak on Subversive Festival.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q241392|Q241392]] | [[Mary Daly]] | [[Schenectady]] | 1928-10-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2010-01-03 | |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q242332|Q242332]] | [[Anne Bradstreet]] | [[Northampton]] | 1612-03-20 | [[Reino de Inglaterra]] | 1672-09-16 | [[Ficheiro:Frontispiece for An Account of Anne Bradstreet The Puritan Poetess, and Kindred Topics, edited by Colonel Luther Caldwell (Boston, 1898) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q242616|Q242616]] | [[Patricia Churchland]] | [[Oliver]] | 1943-07-16 | [[Canadá]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Patricia Churchland, 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q242640|Q242640]] | [[Margaret Cavendish]] | [[Colchester]] | 1623<br/>1617 | [[Reino de Inglaterra]] | 1673-12-15 | [[Ficheiro:Margaret Cavendish, Duchess of Newcastle, by Peter Lely.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q251802|Q251802]] | [[Léna Soler]] | [[Alxeria]] | 1966-06-15 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q253407|Q253407]] | [[Donna Haraway]] | [[Denver]] | 1944-09-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Donna Haraway 2006 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q254068|Q254068]] | [[Flora Tristán]] | [[París]] | 1803-04-07 | [[Francia]] | 1844-11-14 | [[Ficheiro:Flora Tristan 1838.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q254322|Q254322]] | [[Elizabeth of Bohemia]] | [[Praga]] | 1292-01-20 | | 1330-09-28 | [[Ficheiro:Busta Eliška Přemyslovna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q255132|Q255132]] | [[Marguerite Porete]] | [[Condado de Hainaut]] | 1250 | [[Reino de Francia]] | 1310-06-01 | [[Ficheiro:Beguine 1489.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q255261|Q255261]] | [[Anna Maria van Schurman]] | [[Colonia, Alemaña|Colonia]] | 1607-11-05 | [[Provincias Unidas]] | 1678-05-04 | [[Ficheiro:Jan Lievens - Portrait of Anna Maria van Schurman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q255448|Q255448]] | [[Porcia]] | [[Roma antiga|Roma Antiga]] | 1st century BCE | [[Roma antiga|Roma Antiga]] | 43 | [[Ficheiro:Portia Catonis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q256506|Q256506]] | [[Rabia al Adawiyya]] | [[Basora]] | 710s | [[Califato omeia|Califato Omeia]]<br/>[[Califato Abbásida]] | 801 | [[Ficheiro:Rabia al-Adawiyya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q257132|Q257132]] | [[Oksana Zabuzhko]] | [[Lutsk]] | 1960-09-19 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Oksana Zabuzhko at Berlinale 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q257351|Q257351]] | [[Herrad of Landsberg]] | | 1130 | [[Sacro Imperio Romano Xermánico]] | 1195-07-25 | [[Ficheiro:Herrad von Landsberg - Head.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q257953|Q257953]] | [[Margaret Fuller]] | [[Cambridge, Massachusetts|Cambridge]] | 1810-05-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1850-07-19 | [[Ficheiro:Margaret Fuller by Chappel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q259507|Q259507]] | [[bell hooks]] | [[Hopkinsville]] | 1952-09-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-12-15 | [[Ficheiro:Bellhooks.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q260404|Q260404]] | [[Anne Conway]] | [[Londres]] | 1631-12-14 | [[Reino de Inglaterra]] | 1679-02-18 | [[Ficheiro:Samuel van Hoogstraten - Perspective View with a Woman Reading a Letter - 66 - Mauritshuis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q262225|Q262225]] | [[Arete of Cyrene]] | [[Cirene]] | 400s BCE | | 340s BCE | |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q262354|Q262354]] | [[Taraneh Javanbakht]] | [[Teherán]] | 1974-05-12 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:TaranehJavanbakht.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q263201|Q263201]] | [[Monique Wittig]] | [[Dannemarie]] | 1935-07-13 | [[Francia]] | 2003-01-03 | [[Ficheiro:Monique Wittig (ph. Colette Geoffrey) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q263235|Q263235]] | [[Seyla Benhabib]] | [[Istambul]] | 1950-09-09 | [[Turquía]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q263699|Q263699]] | [[Ida Gramcko]] | [[Puerto Cabello]] | 1924-10-11 | [[Venezuela]] | 1994-03-03 | [[Ficheiro:Ida Gramcko.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q266016|Q266016]] | [[Chantal Maillard]] | [[Bruxelas]] | 1951 | [[Bélxica]]<br/>[[España]] | | [[Ficheiro:Chantal Maillard (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q267536|Q267536]] | [[Nancy Fraser]] | [[Baltimore]] | 1947-05-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nancy Fraser YT.webp|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q269687|Q269687]] | [[Matilde de Magdeburgo]] | [[Archbishopric of Magdeburg]] | 1207 | [[Alemaña]] | 1282 | [[Ficheiro:Merazhofen Pfarrkirche Chorgestühl links Mechthild.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q270735|Q270735]] | [[Susan George]] | [[Akron, Ohio|Akron]] | 1934-06-29 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Francia]] | | [[Ficheiro:Susan George, 2010 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q271493|Q271493]] | [[Helena Roerich]] | [[San Petersburgo]] | 1879-01-31<br/>1879-02-12 | [[Imperio Ruso]] | 1955-10-05 | [[Ficheiro:Helena Roerich 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q271551|Q271551]] | [[Shulamith Firestone]] | [[Otava]] | 1945-01-07 | [[Canadá]] | 2012-08-28 | |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q272750|Q272750]] | [[Elizabeth Cabot Agassiz]] | [[Boston]] | 1822-12-05 | [[Estados Unidos de América]] | 1907-06-27 | [[Ficheiro:Elizabeth Cary Agassiz, 1852 portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q273389|Q273389]] | [[Irina Tweedie]] | [[Rusia]] | 1907-04-20 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Rusia]] | 1999-08-23 | |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q274309|Q274309]] | [[Élisabeth Badinter]] | [[Boulogne-Billancourt]] | 1944-03-05 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q274667|Q274667]] | [[Éliette Abécassis]] | [[Estrasburgo]] | 1969-01-27 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Eliette Abécassis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q274715|Q274715]] | [[Élisabeth de Fontenay]] | [[París]] | 1934 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Elisabeth de Fontenay.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q275044|Q275044]] | [[Isotta Nogarola]] | [[Verona]] | 1418 | [[República de Venecia]] | 1466 | [[Ficheiro:Isotta nogarola XV c..jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q275370|Q275370]] | [[Alice von Hildebrand]] | [[Bruxelas]] | 1923-03-11 | [[Bélxica]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2022-01-14 | |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q283654|Q283654]] | [[Maria Skobtsova]] | [[Riga]] | 1891-12-20 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Francia]] | 1945-03-31<br/>1945 | [[Ficheiro:Елизавета Скобцова.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q284025|Q284025]] | [[Carol Gilligan]] | [[Nova York]] | 1936-11-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carol Gilligan P1010970 - cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q287222|Q287222]] | [[Yu Gam-dong]] | | 15th century | [[Dinastía Joseon]] | 15th century | |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q287752|Q287752]] | [[Charlotte Perkins Gilman]] | [[Hartford, Connecticut|Hartford]] | 1860-07-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1935-08-17 | [[Ficheiro:Photo of Charlotte Perkins Gilman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q288467|Q288467]] | [[Lastheneia of Mantinea]] | [[Mantinea]] | 4th century BCE | | 4th century BCE | |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q291699|Q291699]] | [[Susan Neiman]] | [[Atlanta]] | 1955-03-27 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Israel]]<br/>[[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Susan Neiman B2015-02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q291952|Q291952]] | [[Sosipatra]] | [[Éfeso]] | 4th century | [[Roma antiga|Roma Antiga]] | 4th century | |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q292326|Q292326]] | [[Teresa de Lauretis]] | [[Boloña]] | 1938-11-29 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]]<br/>[[Italia]] | | [[Ficheiro:Teresa de Lauretis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q293224|Q293224]] | [[Marjorie Grene]] | [[Milwaukee]] | 1910-12-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-03-16 | [[Ficheiro:Marjorie Grene, RIT NandE Vol15Num7 1983 Sep29 Complete.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q297493|Q297493]] | [[Philippa Foot|Phillippa Foot]] | [[Owston Ferry]] | 1920-10-03 | [[Reino Unido]] | 2010-10-03 | |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q299627|Q299627]] | [[Carole Pateman]] | [[Sussex]] | 1940-12-11 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Carole Pateman in Brazil 2015 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q336089|Q336089]] | [[Onora O'Neill]] | [[Aughafatten]] | 1941-08-23 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Official portrait of Baroness O'Neill of Bengarve crop 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q336921|Q336921]] | [[Mary Warnock, Baroness Warnock]] | [[Winchester]] | 1924-04-14 | [[Reino Unido]] | 2019-03-20 | |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q373948|Q373948]] | [[Adrian Piper]] | [[Nova York]] | 1948-09-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:AdrianPiper2005Berlin.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q378563|Q378563]] | [[Sylvie Le Bon-de Beauvoir]] | [[Rennes]] | 1941-01-17 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q384688|Q384688]] | [[Christine Buci-Glucksmann]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q432690|Q432690]] | [[Catherine Malabou]] | [[Sidi Bel Abbès]] | 1959-06-18 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q433594|Q433594]] | [[Anandamayi Ma]] | [[Bengala]] | 1896-04-30 | [[Raj Británico]]<br/>[[India]] | 1982-08-27 | [[Ficheiro:Ma Anandamayi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q433913|Q433913]] | [[Jennifer Michael Hecht]] | [[Glen Cove]] | 1965-11-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:QEDCon Day One-103 (17127829697).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q433919|Q433919]] | [[Phintys]] | [[Crotone]] | 4th century BCE | | 3rd century BCE | |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q434021|Q434021]] | [[Timycha]] | [[Esparta]] | 4th century BCE | | 4th century BCE | |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q435402|Q435402]] | [[Sylvie Germain]] | [[Châteauroux]] | 1954-01-08 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Sylvie Germain (2019).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q437363|Q437363]] | [[Christina Hoff Sommers]] | [[Petaluma]] | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Christina Hoff Sommers on Louder with Crowder.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q437943|Q437943]] | [[Ruth Barcan Marcus]] | [[Bronx]] | 1921-08-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-02-19 | [[Ficheiro:Ruth Barcan Marcus.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q437981|Q437981]] | [[Julia Annas]] | | 1946-06-13 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q438632|Q438632]] | [[Raya Dunayevskaya]] | [[Yaryshiv]] | 1910-05-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1987-06-09 | |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q439143|Q439143]] | [[Gillian Rose]] | [[Londres]] | 1947-09-20 | [[Reino Unido]] | 1995-12-09 | |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q439913|Q439913]] | [[Paola Cavalieri]] | [[Roma]] | 1950-10-26 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Paola Cavalieri 2 sept 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q440118|Q440118]] | [[Marie Angélique Arnauld]] | [[París]] | 1591-09-08 | [[Reino de Francia]] | 1661-08-06 | [[Ficheiro:Angélique Arnauld.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q441514|Q441514]] | [[Martha Fineman]] | | 1943-05-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q441537|Q441537]] | [[Frances Wright]] | [[Dundee]] | 1795-09-06 | [[Reino de Gran Bretaña]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1852-12-13 | [[Ficheiro:Franceswright.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q442384|Q442384]] | [[Pema Chödrön]] | [[Nova York]] | 1936-07-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Pema chodron 2007 cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q443132|Q443132]] | [[Lydia Maria Child]] | [[Medford]] | 1802-02-11 | [[Estados Unidos de América]] | 1880-10-20 | [[Ficheiro:Lydia Maria Child engraving.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q444595|Q444595]] | [[Perictione]] | [[Atenas]] | 5th century BCE | | 4th century BCE | |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q444628|Q444628]] | [[Tullia d'Aragona]] | [[Roma]] | 1510 | [[Estados Pontificios]] | 1556-03 | [[Ficheiro:Moretto da Brescia - Portrait of Tullia d'Aragona as Salome - WGA16230.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q444852|Q444852]] | [[Isabelle Stengers]] | [[Bruxelas]] | 1949 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Isabelle-stengers.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q447995|Q447995]] | [[Mabel Besant-Scott]] | [[Cheltenham]] | 1870-08-28 | [[Reino Unido]] | 1952-05-22 | [[Ficheiro:Mabel Besant-Scott, circa 1878.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q448427|Q448427]] | [[Sarah Kofman]] | [[10º distrito de París]] | 1934-09-14 | [[Francia]] | 1994-10-15 | [[Ficheiro:Sarah Kofman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q449846|Q449846]] | [[Duoda]] | [[Marca Hispánica]] | 800 | [[Imperio Carolinxio]] | No/unknown value | [[Ficheiro:The Lady and the Unicorn - Hearing.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q450663|Q450663]] | [[Avital Ronell]] | [[Praga]] | 1952-04-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Avital Ronell egs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q450744|Q450744]] | [[Hedvig Charlotta Nordenflycht]] | [[Estocolmo]] | 1718-11-28 | [[Suecia]] | 1763-06-29 | [[Ficheiro:Hedvig Charlotta Nordenflycht x JH Scheffel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q450819|Q450819]] | [[Marianna Florenzi]] | [[Rávena]] | 1802-11-09 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1870-04-15 | [[Ficheiro:Stieler - Marianna Marchesa Florenzi, 1831.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q451719|Q451719]] | [[Damo]] | [[Crotone]] | 6th century BCE | | 5th century BCE | |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q452116|Q452116]] | [[Julia Robinson]] | [[St. Louis]] | 1919-12-08 | [[Estados Unidos de América]] | 1985-07-30 | [[Ficheiro:Julia Robinson 1975 (re-scanned).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q452742|Q452742]] | [[Catherine Clément]] | [[Boulogne-Billancourt]] | 1939-02-10 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:P1070995 - Catherine CLEMENT.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q452770|Q452770]] | [[Ruth Millikan]] | [[Filadelfia]] | 1933 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q452797|Q452797]] | [[Marta Harnecker]] | [[Santiago de Chile]] | 1937-01-18 | [[Chile]] | 2019-06-15 | [[Ficheiro:(Martha Harnecker) Lanzamiento del libro “Ecuador- una nueva izquierda en busca de la vida en plenitud” de Martha Harnecker (6053417074).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q453489|Q453489]] | [[Maria Ossowska]] | [[Varsovia]] | 1896-01-16 | [[Polonia]] | 1974-08-13 | [[Ficheiro:Maria Ossowska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q453637|Q453637]] | [[Patricia De Martelaere]] | [[Zottegem]] | 1957-04-16 | [[Bélxica]] | 2009-03-04 | [[Ficheiro:Patricia De Martelaere.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q455736|Q455736]] | [[Judith Nisse Shklar]] | [[Riga]] | 1928-09-24 | [[Letonia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1992-09-17 | |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q456560|Q456560]] | [[Myia]] | [[Crotone]] | 6th century BCE | | 5th century BCE | |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q457070|Q457070]] | [[Moderata Fonte]] | [[Venecia]] | 1555-06-15 | [[República de Venecia]] | 1592 | [[Ficheiro:Moderata Fonte.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q457278|Q457278]] | [[Oodgeroo Noonuccal]] | [[Stradbroke Island]] | 1920-11-03 | [[Australia]] | 1993-09-16 | [[Ficheiro:UQFL301 b9f1 photo 0002x.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q457511|Q457511]] | [[Anne-Thérèse de Marguenat de Courcelles]] | [[París]] | 1647-09-25<br/>1644 | [[Francia]] | 1733-07-12 | [[Ficheiro:Nicolas de Largillierre - Portrait d'Anne-Thérèse de Marguenat de Courcelles, marquise de Lambert (1647-1733) - P2516 - Musée Carnavalet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q457949|Q457949]] | [[Kazimierza Illakowiczowna]] | [[Vilnius]] | 1892-08-06 | [[Polonia]] | 1983-02-16 | [[Ficheiro:Kazimiera Illakowiczowna Polish poet 1928.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q460075|Q460075]] | [[Isabel Paterson]] | [[Illa Manitoulin]] | 1886-01-22 | [[Canadá]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1961-01-10 | |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q460349|Q460349]] | [[Dora Marsden]] | [[Marsden]] | 1882-03-05 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1960-12-13 | [[Ficheiro:Dora Marsden.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q461086|Q461086]] | [[Nina Karin Monsen]] | [[Bergen]] | 1943-05-29 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Ninakrainmonsen.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q461463|Q461463]] | [[Elisabeta Polihroniade]] | [[Bucarest]] | 1935-04-24 | [[Romanía]] | 2016-01-23 | [[Ficheiro:Elisabeta Polirhoniade 1982 Luzern.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q461832|Q461832]] | [[Magdalena Środa]] | [[Varsovia]] | 1957-01-07 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Magdalena Środa Sejm 2014.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q462169|Q462169]] | [[Catharine Beecher]] | [[East Hampton]] | 1800-09-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1878-05-12 | [[Ficheiro:Beecherc.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q463319|Q463319]] | [[Audre Lorde]] | [[Nova York]] | 1934-02-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1992-11-17 | [[Ficheiro:Audre Lorde.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q464403|Q464403]] | [[Madeleine de Souvré, marquise de Sablé]] | [[Bessé-sur-Braye]] | 1599<br/>1601 | [[Francia]] | 1678-01-16 | [[Ficheiro:Madame de Sable.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q464510|Q464510]] | [[Hwang Jini]] | [[Kaesong]] | 1506 | [[Dinastía Joseon]] | 1544 | |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q465252|Q465252]] | [[Patricia Hill Collins]] | [[Filadelfia]] | 1948-05-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:PatriciaHillCollins.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q465440|Q465440]] | [[Mona Ozouf]] | [[Plourivo]] | 1931-02-24 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Mona Ozouf (2014).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q465912|Q465912]] | [[Märta Tikkanen]] | [[Helsinqui]] | 1935-04-03 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Märta Tikkanen 04.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q466026|Q466026]] | [[Susanne Langer]] | [[Manhattan]] | 1895-12-20 | [[Estados Unidos de América]] | 1985-07-17 | [[Ficheiro:Susanne Langer 1925.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q466162|Q466162]] | [[Merlin Nostradamus]] | [[Dublín]] | 1822-12-04 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1904-04-05 | [[Ficheiro:FrancesPowerCobb.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q466175|Q466175]] | [[Anna Kingsford]] | [[Maryland]] | 1846-09-16 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Reino Unido]] | 1888-02-22 | [[Ficheiro:Anna Kingsford 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q466477|Q466477]] | [[Na Hye-sok]] | [[Suwon]] | 1896-04-18 | [[Corea do Sur]] | 1948-12-10 | [[Ficheiro:나혜석-Na Hye-seok.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q466851|Q466851]] | [[Elena Cornaro Piscopia]] | [[Venecia]] | 1646-06-05 | [[República de Venecia]] | 1684-07-26 | [[Ficheiro:Elena Piscopia portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q467312|Q467312]] | [[Cora Diamond]] | [[Nova York]] | 1937-10-30 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q467518|Q467518]] | [[Christine Korsgaard]] | [[Chicago]] | 1952-04-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Christine Korsgaard at Amherst College 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q467525|Q467525]] | [[Nel Noddings]] | [[Irvington]] | 1929-01-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-08-25 | [[Ficheiro:Nel Noddings 2011 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q468020|Q468020]] | [[Jacqueline Pascal]] | [[Clermont-Ferrand]] | 1625-10-04 | [[Francia]] | 1661-10-04 | [[Ficheiro:Jacqueline pascal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q468736|Q468736]] | [[Victoria, Lady Welby]] | [[Londres]] | 1837-04-27 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1912-03-29 | [[Ficheiro:Victoria Lady Welby (1837-1912) on a photograph by G.C. Beresford (1864-1938).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q469087|Q469087]] | [[Marie de Gournay]] | [[París]] | 1565-10-06 | [[Francia]] | 1645-07-13 | [[Ficheiro:Marie-de-Gournay-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q469283|Q469283]] | [[Connie Palmen]] | [[Sint Odiliënberg]] | 1955-11-25 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Connie-palmen-2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q469565|Q469565]] | [[Sandra Harding]] | [[San Francisco]] | 1935-03-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2025-03-05 | [[Ficheiro:Sandra G Harding.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q469957|Q469957]] | [[Antoinette du Ligier de la Garde Deshoulières]] | [[París]] | 1638-01-01 | [[Francia]] | 1694-02-17 | [[Ficheiro:Deshoulières.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q491778|Q491778]] | [[Jeong Nan-jeong]] | | 1506 | [[Dinastía Joseon]] | 1565-11-13 | [[Ficheiro:JeongNanJeong Grave.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q494196|Q494196]] | [[Andrea Kern]] | [[Heilbronn]] | 1968 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q510475|Q510475]] | [[Dina Dreyfus]] | [[Milán]] | 1911-02-01 | [[Francia]] | 1999-02-25 | |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q512375|Q512375]] | [[Nicla Vassallo]] | [[Imperia]] | 1963-11-06 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Nicla vassallo eng.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q512979|Q512979]] | [[Nancy Cartwright]] | [[Pensilvania]] | 1944-01-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nancy Cartwright 1990s.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q514065|Q514065]] | [[Elisa Aaltola]] | [[Petäjävesi]] | 1976 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Elisa Aaltola, 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q516167|Q516167]] | [[Jean Bethke Elshtain]] | [[Windsor]] | 1941-01-06 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-08-11 | |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q516614|Q516614]] | [[Bracha L. Ettinger]] | [[Tel Aviv]] | 1948-03-23 | [[Francia]]<br/>[[Israel]] | | [[Ficheiro:Bracha L. Ettinger 2009 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q517365|Q517365]] | [[Eleonora Ziemięcka]] | [[Czersk]] | 1819 | [[Polonia]]<br/>[[Imperio Ruso]] | 1869-09-23 | [[Ficheiro:EleonoraZiemięcka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q517390|Q517390]] | [[Chantal Delsol]] | [[París]] | 1947-04-16 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Chantal Delsol.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q525814|Q525814]] | [[Ptolemais of Cyrene]] | | 3rd century BCE | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q529732|Q529732]] | [[Barbara Smoker]] | [[Londres]] | 1923-06-02 | [[Reino Unido]] | 2020-04-07 | [[Ficheiro:Barbara Smoker.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q530010|Q530010]] | [[Marie-José Mondzain]] | [[Alxer]] | 1942-01-18 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Marie-José Mondzain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q534407|Q534407]] | [[Angelika Krebs]] | [[Mannheim]] | 1961-08-12 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Angelika Krebs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q534656|Q534656]] | [[Alice Voinescu]] | [[Drobeta-Turnu Severin]] | 1885-02-10 | [[Romanía]] | 1961-06-04 | [[Ficheiro:Alice Voinescu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q538347|Q538347]] | [[Giovanna Borradori]] | [[Milán]] | 1963 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q538474|Q538474]] | [[Debora Vogel]] | [[Burshtyn]] | 1900-01-04 | [[Imperio Austrohúngaro]]<br/>[[Segunda República Polaca]] | 1942-08 | [[Ficheiro:Debora vogel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q538767|Q538767]] | [[Catharine Macaulay]] | [[Wye]] | 1731-04-02 | [[Reino de Gran Bretaña]] | 1791-06-22 | [[Ficheiro:Catharine Macaulay (née Sawbridge) by Robert Edge Pine.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q541318|Q541318]] | [[Nerija Putinaitė]] | [[Tauragė]] | 1971-05-19 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q541652|Q541652]] | [[Laura Bassi]] | [[Boloña]] | 1711-10-29 | [[Estados Pontificios]] | 1778-02-20 | [[Ficheiro:Laura Bassi - Carlo Vandi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q542318|Q542318]] | [[Corinne Enaudeau]] | | 20th century | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q543381|Q543381]] | [[Iris Marion Young]] | [[Nova York]] | 1949-01-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-08-01 | [[Ficheiro:Iris Marion Young.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q549506|Q549506]] | [[Antoinette Blackwell|Antoinette Brown Blackwell]] | [[Henrietta]] | 1825-05-20 | [[Estados Unidos de América]] | 1921-11-05 | [[Ficheiro:Antoinette Louisa Brown Blackwell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q560081|Q560081]] | [[Anna Czajka]] | [[Ciechanów]] | 1952 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Foto ACC Udine popr MC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q565193|Q565193]] | [[Anne Sheppard]] | | 1951-11-10 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q565242|Q565242]] | [[Anne Dufourmantelle]] | [[8º distrito de París]] | 1964-03-20 | [[Francia]] | 2017-07-21 | [[Ficheiro:Anne Dufourmantelle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q565701|Q565701]] | [[Anne Phillips]] | [[Lancaster]] | 1950-06-02 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q586050|Q586050]] | [[Asclepigenia]] | [[Atenas]] | 5th century | [[Imperio Bizantino]] | 485 | |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q594952|Q594952]] | [[Rebecca Masterton]] | [[Lewes]] | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q597248|Q597248]] | [[Silvia Federici]] | [[Parma]] | 1942-04-24<br/>1942-04-20 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Italia]] | | [[Ficheiro:La escritora y activista feminista Silvia Federici (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q613944|Q613944]] | [[Mahapajapati Gotami]] | [[Devadaha]] | -600 | | -480 | [[Ficheiro:Prince Siddhartha with his maternal aunt Queen Mahaprajapati Gotami.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q616880|Q616880]] | [[Francisca Josefa de la Concepción]] | [[Tunja]] | 1671-10-06 | [[Vicerreinado de Nova Granada]] | 1742 | [[Ficheiro:Francisca Josefa del Castillo.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q624152|Q624152]] | [[Chung Chil-sung]] | [[Daegu]] | 1897 | [[Corea do Sur]]<br/>[[Corea do Norte]] | 1958-11 | [[Ficheiro:GeumJuk Chung Chil-sung.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q634950|Q634950]] | [[Gwenaëlle Aubry]] | [[Saint-Étienne]] | 1971-04-02 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Portrait of Gwenaëlle Aubry.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q662543|Q662543]] | [[Dorothy Maud Wrinch]] | [[Rosario, Santa Fe|Rosario]] | 1894-09-12 | [[Reino Unido]] | 1976-02-11 | [[Ficheiro:Dorothy Maud Wrinch 1921.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q667147|Q667147]] | [[Batis of Lampsacus]] | | 4th century BCE | | 3rd century BCE | |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q678060|Q678060]] | [[Ija Lazari-Pawłowska]] | [[Arnishitsy]] | 1921-05-08 | [[Polonia]] | 1994-11-10 | [[Ficheiro:Ija Lazari.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q715337|Q715337]] | [[Valéria Dienes]] | [[Szekszárd]] | 1879-05-25 | [[Hungría]] | 1978-06-08 | [[Ficheiro:Valéria Dienes in den 1910er Jahren.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q766723|Q766723]] | [[Rebecca Goldstein]] | [[White Plains]] | 1950-02-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rebecca Goldstein.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q792460|Q792460]] | [[Bella Szwarcman-Czarnota]] | [[Fergana]] | 1945-09-01 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:RK2310 6II2996 Bella Szwarcman-Czarnota.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q807426|Q807426]] | [[Barbara Forrest]] | | 1952-06-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:CSICON 2011-Barbara Forrest.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q807579|Q807579]] | [[Barbara Noske]] | [[Bussum]] | 1949-09-06 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q807653|Q807653]] | [[Barbara Strohschein]] | [[Berlín]] | 1949 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q807713|Q807713]] | [[Barbara von Reibnitz]] | [[Gotinga]] | 1955-12-19 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q850060|Q850060]] | [[Bettina Stangneth]] | [[Lübeck]] | 1966 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Bettina Stangneth beim Bayerischen Buchpreis 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q916223|Q916223]] | [[Brigitte E. S. Jansen]] | [[Krefeld]] | 1953 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q962122|Q962122]] | [[Margaret Somerville]] | [[Adelaida]] | 1942-04-13 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q978869|Q978869]] | [[Judith Miller]] | [[Antibes]] | 1941-07-03 | [[Francia]] | 2017-12-07 | |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q988129|Q988129]] | [[Mary Whiton Calkins]] | [[Hartford, Connecticut|Hartford]] | 1863-03-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1930-02-26 | [[Ficheiro:Mary Whiton Calkins face, undated.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q1031492|Q1031492]] | [[Mária Göllner]] | [[Budapest]] | 1894-11-13 | [[Hungría]] | 1982-01-19 | |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q1050943|Q1050943]] | [[Catherine Colliot-Thélène]] | [[Quimper]] | 1950-01-29 | [[Francia]] | 2022-05-06 | |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q1078074|Q1078074]] | [[Christa Hackenesch]] | | 1953-06-13 | [[Alemaña]] | 2008-01-03 | |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q1078135|Q1078135]] | [[Christa Mulack]] | [[Hamburgo]] | 1943 | [[Alemaña]] | 2021-07-22 | [[Ficheiro:Christa-Mulack 1996.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q1082840|Q1082840]] | [[Christiane Tietz]] | | 1967-04-20 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Christiane Tietz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q1083612|Q1083612]] | [[Johanna Christine Janowski]] | [[Weilburg]] | 1945-05-28 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q1089972|Q1089972]] | [[Chus Martínez]] | [[Ponteceso]] | 1972 | [[España]] | | [[Ficheiro:Rdp Singularity 8-04-15 (1) (17132276225) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q1091103|Q1091103]] | [[Catharine Trotter]] | [[Londres]] | 1674-08-16 | [[Reino de Gran Bretaña]] | 1749-05-11 | [[Ficheiro:Portrait of Catharine Cockburn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q1097111|Q1097111]] | [[Ingetraut Dahlberg]] | [[Colonia, Alemaña|Colonia]] | 1927-02-20 | [[Alemaña]] | 2017-10-24 | [[Ficheiro:Ingetraut Dahlberg Vortrag Darmstadt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q1135688|Q1135688]] | [[Xu (emperatriz)|Xu]] | [[Nanjing]] | 1362-05-02<br/>1362-03-05 | [[Dinastía Yuan]]<br/>[[Dinastía Ming]] | 1407-08-06 | [[Ficheiro:仁孝文皇后徐氏（明太宗（成祖））.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q1157310|Q1157310]] | [[Dagmar Pohle]] | [[Allstedt]] | 1953-09-07 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:2017-03-23 Dagmar Pohle by Sandro Halank–2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q1159222|Q1159222]] | [[Dana Horáková]] | [[Grünbach]] | 1947-03-27 | [[Alemaña]]<br/>[[Checoslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q1159641|Q1159641]] | [[Mária Ludassy]] | [[Budapest]] | 1944-01-14 | [[Hungría]] | | [[Ficheiro:10 éves a Wikipédia konferencia 028.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q1170205|Q1170205]] | [[Erin Manning]] | | 1969-02-01 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q1208959|Q1208959]] | [[Diane Davis]] | | 1963 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q1227107|Q1227107]] | [[Diotima de Mantinea]] | [[Mantinea]] | 1st millennium BCE | | 1st millennium BCE | [[Ficheiro:Simmler-Deotyma.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q1229024|Q1229024]] | [[Themista of Lampsacus]] | | 3rd century BCE | | 3rd century BCE | |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q1229220|Q1229220]] | [[Sandra Mitchell]] | | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q1240119|Q1240119]] | [[Sybille Krämer]] | [[Tréveris]] | 1951-03-21 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Re publica 19 - Day 1 (33912756818) (cropped) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q1240606|Q1240606]] | [[Donatella Di Cesare]] | [[Roma]] | 1956-04-29 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Donatella Di Cesare.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q1246165|Q1246165]] | [[Dorothea Bleek]] | [[Cidade do Cabo]] | 1873-03-26 | [[Suráfrica]] | 1948-06-27 | [[Ficheiro:Dorothea Bleek01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q1250294|Q1250294]] | [[Dorothy Emmet]] | [[Kensington]] | 1904-09-29 | [[Reino Unido]] | 2000-09-20 | |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q1255843|Q1255843]] | [[Ksenija Atanasijević]] | [[Belgrado]] | 1894-02-05 | [[Serbia]] | 1981-09-28 | [[Ficheiro:Ksenija Atanasijević (c. 1935).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q1263642|Q1263642]] | [[Simone Dietz]] | [[Bielefeld]] | 1959 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q1266206|Q1266206]] | [[Paola-Ludovica Coriando]] | | 1969-07-08 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q1267435|Q1267435]] | [[Luise Schottroff]] | [[Colonia, Alemaña|Colonia]] | 1934-04-11 | [[Alemaña]] | 2015-02-08 | |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q1267587|Q1267587]] | [[Eleonore Stump]] | | 1947 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Eleonore Stump (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q1273964|Q1273964]] | [[Yana Milev]] | [[Leipzig]] | 1964 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q1285049|Q1285049]] | [[Edith Landmann]] | [[Berlín]] | 1877-09-19 | [[Alemaña]] | 1951-07-23 | |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q1294816|Q1294816]] | [[Katharina Comoth]] | [[Aquisgrán]] | 1940-12-14 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Kcomoth.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q1313905|Q1313905]] | [[Sarah Broadie]] | | 1941-11-03 | [[Reino Unido]] | 2021-08-09 | |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q1317431|Q1317431]] | [[Margit Techert]] | [[Budapest]] | 1900-10-17 | [[Reino de Hungría]] | 1945-03-24 | |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q1327911|Q1327911]] | [[Elena Pulcini]] | [[L'Aquila]] | 1950-03-10 | [[Italia]] | 2021-04-09 | |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q1330109|Q1330109]] | [[Elisabeth Lloyd]] | [[Morristown]] | 1956-09-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q1330485|Q1330485]] | [[Elisabeth von Samsonow]] | [[Neubeuern]] | 1956-07-31 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Elisabeth von Samsonow - Buch Wien 2023.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q1331312|Q1331312]] | [[Elizabeth S. Anderson]] | [[Boston]] | 1959-12-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elizabeth Anderson, philosopher (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q1339537|Q1339537]] | [[Erna Seeberger-Sturzenegger]] | [[Teufen]] | 1907-06-24 | [[Suíza]] | 1995-08-07 | |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q1339586|Q1339586]] | [[Gabriele Lautenschläger]] | | 1952 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Gabriele Lautenschläger.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q1346903|Q1346903]] | [[Helga Gripp-Hagelstange]] | | 1935-12-04 | [[Alemaña]] | 2004-10-03 | |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q1373388|Q1373388]] | [[Lynne Rudder Baker]] | [[Atlanta]] | 1944-02-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-12-24 | |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q1381574|Q1381574]] | [[Eve-Marie Engels]] | [[Düsseldorf]] | 1951-02-23 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q1395705|Q1395705]] | [[Meera Nanda]] | [[India]] | 1954 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q1396428|Q1396428]] | [[Rada Iveković]] | [[Zagreb]] | 1945 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q1399541|Q1399541]] | [[Hildegard Gosebrink]] | [[Heinsberg]] | 1969 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:GosebrinkHildegard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q1458154|Q1458154]] | [[Johanne Charlotte Unzer]] | [[Halle|Halle (Saale)]] | 1725-11-27 | [[Alemaña]] | 1782-01-29 | [[Ficheiro:Johanna charlotte unzer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q1535071|Q1535071]] | [[Rachel McCleary]] | | 1953-09-29 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q1541053|Q1541053]] | [[Grace Lee Boggs]] | [[Providence, Rhode Island|Providence]] | 1915-06-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-10-05 | [[Ficheiro:Grace Lee Boggs 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q1559438|Q1559438]] | [[Eliza Haywood]] | [[Shropshire]] | 1693 | [[Reino de Gran Bretaña]] | 1756-02-25<br/>1757 | [[Ficheiro:Eliza-haywood.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q1575649|Q1575649]] | [[Hanna-Barbara Gerl-Falkovitz]] | [[Kulmain]] | 1945-11-23 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:RPP Hanna-Barbara Gerl-Falkovitz4.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q1575841|Q1575841]] | [[Hannelis Schulte]] | [[Heidelberg]] | 1920-12-20 | [[Alemaña]] | 2016-04-12 | |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q1594558|Q1594558]] | [[Heike Omerzu]] | [[Osterfeld]] | 1970-08-17 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:HeikeOmerzu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q1601853|Q1601853]] | [[Helen Lynd]] | [[La Grange]] | 1896-03-17 | [[Estados Unidos de América]] | 1982-01-30 | |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q1610143|Q1610143]] | [[Herlinde Pauer-Studer]] | [[Bludenz]] | 1953-01-13 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q1614625|Q1614625]] | [[Herta Nagl-Docekal]] | [[Wels]] | 1944-05-29 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q1624880|Q1624880]] | [[Olga Fröbe-Kapteyn]] | [[Londres]] | 1881-10-19 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1962-04-25 | |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q1642178|Q1642178]] | [[Alenka Zupančič]] | [[Liubliana]] | 1966-04-01 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q1648752|Q1648752]] | [[Raïssa Maritain]] | [[Rostov do Don]] | 1883-09-12 | [[Francia]] | 1960-11-04 | [[Ficheiro:Raissa Maritain (1905).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q1662885|Q1662885]] | [[Ingeborg Gleichauf]] | [[Friburgo, Alemaña|Friburgo]] | 1953-07-20<br/>1953-06-20 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q1672465|Q1672465]] | [[Irena Dubská]] | [[Praga]] | 1924-11-17 | [[República Checa]]<br/>[[Checoslovaquia]] | 2010-07-24 | |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q1682395|Q1682395]] | [[Jan Zwicky]] | [[Calgary]] | 1955-05-10 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q1682612|Q1682612]] | [[Jane Mansbridge]] | [[Nova York]] | 1939-11-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jane Mansbridge 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q1687011|Q1687011]] | [[Ursula Pia Jauch]] | [[Zürich]] | 1959-03-16 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q1702052|Q1702052]] | [[Petra Gehring]] | [[Düsseldorf]] | 1961-10-08 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Petra Gehring at Republica25 2025-05-26 03 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q1735877|Q1735877]] | [[Katharina Ceming]] | [[Augsburgo]] | 1970-05-30 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Katharina Ceming.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q1736242|Q1736242]] | [[Katherine Everett Gilbert]] | [[Newport]] | 1886-07-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1952-04-28 | |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q1736625|Q1736625]] | [[Katja Gentinetta]] | [[Brig]] | 1968 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q1763617|Q1763617]] | [[Nicarete of Megara]] | [[Mégara, Grecia]] | 4th century BCE | [[Mégara, Grecia]] | 3rd century BCE | |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q1769200|Q1769200]] | [[Luisa Muraro]] | [[Montecchio Maggiore]] | 1940-06-14 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Luisa Muraro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q1805056|Q1805056]] | [[Lucia Scherzberg]] | [[Frankfurt]] | 1957 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q1805852|Q1805852]] | [[Lara Huber]] | [[Ruit]] | 1973 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q1827952|Q1827952]] | [[Liselotte Richter]] | [[Berlín]] | 1906-06-07 | [[Alemaña]] | 1968-01-16 | |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q1839408|Q1839408]] | [[Alicja Gescinska]] | [[Varsovia]] | 1981 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Alicja Gescinska.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q1866932|Q1866932]] | [[Palmyre Oomen]] | | 1948-07 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q1873744|Q1873744]] | [[Lucrezia Marinella]] | [[Venecia]] | 1571 | [[República de Venecia]] | 1653-10-09 | |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q1880750|Q1880750]] | [[Maria Otto]] | [[Friburgo, Alemaña|Friburgo]] | 1918-09-26 | [[Alemaña]] | 2005-09-24 | [[Ficheiro:M. A. C. Otto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q1883769|Q1883769]] | [[Magdalena Aebi]] | [[Burgdorf]] | 1898-02-04 | [[Suíza]] | 1980-09-12 | |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q1895253|Q1895253]] | [[Margherita Isnardi Parente]] | [[Catanzaro]] | 1928-10-04 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2008-11-16 | |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q1897150|Q1897150]] | [[Marie-Jo Thiel]] | [[Sarralbe]] | 1957-05-07 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q1897183|Q1897183]] | [[Marie-Luise Heuser]] | [[Bensberg]] | 1954-06-07 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q1897244|Q1897244]] | [[Marie Bayerová]] | [[Příbor]] | 1922-01-02 | [[República Checa]] | 1997-01-31<br/>1997-02-03 | |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q1897427|Q1897427]] | [[Marie Luise Knott]] | [[Lindenthal]] | 1953-08-11 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Marie Luise Knott bei Fokus Lyrik 2019 09.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q1903060|Q1903060]] | [[Martha Kneale]] | [[Skipton]] | 1909-08-14 | [[Reino Unido]] | 2001-12-02 | |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q1905562|Q1905562]] | [[Martine Nida-Rümelin]] | [[Múnic]] | 1957 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q1914499|Q1914499]] | [[Mayotte Bollack]] | [[13º distrito de París]] | 1928-12-01 | [[Francia]] | 2024-04-27 | |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q1924218|Q1924218]] | [[Helga Kuhse]] | [[Hamburgo]] | 1940-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q1924889|Q1924889]] | [[Suzanne Lilar]] | [[Gante]] | 1901-05-21 | [[Bélxica]] | 1992-12-11 | [[Ficheiro:Suzanne Lilar.1980s.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q1928535|Q1928535]] | [[Joke Johannetta Hermsen]] | [[Middenmeer]] | 1961-07-29 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:JokeHermsen2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q1938163|Q1938163]] | [[Miriam Rose]] | [[Zittau]] | 1974-01-17 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q1964420|Q1964420]] | [[Nana Asma’u]] | [[Sokoto]] | 1793 | [[Califato de Sokoto]] | 1864 | [[Ficheiro:Nana Asma'u Calligraphy 03.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q1964729|Q1964729]] | [[Marguerite de la Sablière]] | [[Reino de Francia]] | 1640-03-18 | [[Reino de Francia]] | 1693-01-06 | [[Ficheiro:Château de Bussy-Rabutin - Marguerite Hessein, dame de Rambouillet de la Sablière (bgw19 0371) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q1984757|Q1984757]] | [[Barbara Cassin]] | [[Boulogne-Billancourt]] | 1947-10-24 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Barbara Cassin (14360162318).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q1992211|Q1992211]] | [[Giuseppa Barbapiccola]] | [[Salerno]] | 1702 | | 1740 | [[Ficheiro:Giuseppa Eleonora Barbapiccola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q1996241|Q1996241]] | [[Arignote]] | [[Illa de Samos|Samos]] | 6th century BCE | | 5th century BCE | |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q2034405|Q2034405]] | [[Solomiia Pavlychko]] | [[Lviv]] | 1958-12-15 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]] | 1999-12-31 | |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q2035112|Q2035112]] | [[Zumrud Guluzadeh]] | [[Bakú]] | 1932-03-17 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Azerbaidján]] | 2021-09-26 | [[Ficheiro:Zumrud Gulu-zade.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q2049511|Q2049511]] | [[Donna Dickenson]] | [[Nova Inglaterra]] | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:DonnaDickenson3-4.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q2050967|Q2050967]] | [[Marli Huijer]] | [[Ámsterdam]] | 1955-03-06 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Brainwash Festival 2015 - Marli Huijer (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q2063773|Q2063773]] | [[Pauline Gotter]] | [[Gotha]] | 1786-12-29 | | 1854-12-13<br/>1854-12-31 | |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q2068735|Q2068735]] | [[Antonina Bludova]] | [[Estocolmo]] | 1813-05-07<br/>1813-04-25 | [[Imperio Ruso]] | 1891-04-21<br/>1891-04-09 | [[Ficheiro:Antonina Bludova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q2068784|Q2068784]] | [[Penelope Maddy]] | [[Tulsa, Oklahoma|Tulsa]] | 1950-07-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Penelope Jo Parsons (Maddy) (6891504455).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q2106841|Q2106841]] | [[Susan Stebbing]] | [[North Finchley]] | 1885-12-02 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1943-09-11 | |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q2127389|Q2127389]] | [[Rahel Jaeggi]] | [[Berna]] | 1967-07-19 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Rahel Jaeggi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q2138064|Q2138064]] | [[Regine Kather]] | [[Buer]] | 1955-04-06 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q2143419|Q2143419]] | [[Renate Jost]] | [[Darmstadt]] | 1955-05-06 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Renate Jost, 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q2143521|Q2143521]] | [[Renate Steiger]] | [[Hamburgo]] | 1934 | [[Alemaña]] | 2006-11-19 | |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q2217245|Q2217245]] | [[Perictione II]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q2225677|Q2225677]] | [[Saskia Wendel]] | [[Ludwigshafen am Rhein]] | 1964-10-06 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q2241177|Q2241177]] | [[Marlies ter Borg]] | | 1948-12-24 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q2245053|Q2245053]] | [[Theano II]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q2268637|Q2268637]] | [[Princesa Cristina de Suecia]] | [[Palacio de Haga]] | 1943-08-03 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Prinsessan Christina, fru Magnuson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q2285293|Q2285293]] | [[Sigrid Löffler]] | [[Ústí nad Labem]] | 1942-06-26 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Sigrid Löffler Mannheim.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q2289542|Q2289542]] | [[Catherine de Pallanza]] | [[Pallanza]] | 1437 | | 1478-04-06 | [[Ficheiro:Santa Maria del Monte - Santuario 0356.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q2332520|Q2332520]] | [[Damaris Cudworth Masham]] | [[Cambridge]] | 1659-01-18 | [[Reino de Gran Bretaña]] | 1708-04-20 | [[Ficheiro:Damaris Cudworth.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q2338545|Q2338545]] | [[Mercy Otis Warren]] | [[Barnstable]] | 1728-09-14 | [[Estados Unidos de América]] | 1814-10-19 | [[Ficheiro:Mrs James Warren (Mercy Otis), by John Singleton Copley.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q2359434|Q2359434]] | [[Mary Astell]] | [[Newcastle upon Tyne]] | 1666-11-12 | [[Reino de Gran Bretaña]] | 1731-05-11 | [[Ficheiro:Reynold' Study for a portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q2367716|Q2367716]] | [[Claire Marin]] | [[París]] | 1974-11-14 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Noc filosofie 2016 - Claire Marin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q2368918|Q2368918]] | [[Clémence Royer]] | [[Nantes, Francia|Nantes]] | 1830-04-21 | [[Francia]] | 1902-02-06 | [[Ficheiro:Clemence Royer 1865 Nadar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q2368953|Q2368953]] | [[Susan Taubes]] | [[Budapest]] | 1928 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Reino de Hungría]] | 1969-11-06 | |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q2369186|Q2369186]] | [[Emily Elizabeth Constance Jones]] | [[Llangarron]] | 1848-02-19 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Gales]] | 1922-04-09 | [[Ficheiro:Emily Elizabeth Constance Jones - John Lavery 1916.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q2371526|Q2371526]] | [[Svenja Flaßpöhler]] | [[Münster]] | 1975 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Svenja Flaßpöhler - 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q2382393|Q2382393]] | [[Aedesia]] | | 5th century | [[Imperio Bizantino]] | 5th century | |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q2404377|Q2404377]] | [[Raquel Capurro]] | [[Montevideo]] | | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q2414934|Q2414934]] | [[Leontion]] | | | | | [[Ficheiro:Epicurus en Leontium, Ludwig Gottlieb Portman, 1803.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q2436796|Q2436796]] | [[Françoise Collin]] | [[Braine-le-Comte]] | 1928-04-08 | [[Bélxica]] | 2012-09-01 | [[Ficheiro:Francoise Collin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q2437114|Q2437114]] | [[Sunny Bergman]] | [[Ámsterdam]] | 1972-10-19<br/>1973 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Sunny Bergman-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q2475169|Q2475169]] | [[Ulla Wessels]] | [[Münster]] | 1965 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q2501618|Q2501618]] | [[Ursula Goldenbaum]] | | 1952 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q2502987|Q2502987]] | [[Ute Guzzoni]] | [[Greifswald]] | 1934-11-02 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Ute Guzzoni Wahlplakat Friedensliste.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q2507360|Q2507360]] | [[Barbara Skarga]] | [[Varsovia]] | 1919-10-25 | [[Polonia]] | 2009-09-18<br/>2009-09-25 | [[Ficheiro:Barbara Skarga Warsaw May17 2000 Fot Mariusz Kubik.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q2509584|Q2509584]] | [[Marianna Biernacka]] | [[Lipsk]] | 1888 | [[Polonia]] | 1943-07-13 | [[Ficheiro:Marianna Biernacka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q2537197|Q2537197]] | [[Karolina Kózka]] | [[Wał-Ruda]] | 1898-08-02 | [[Polonia]]<br/>[[Imperio Ruso]] | 1914-11-18 | [[Ficheiro:Bł. Karolina Kózka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q2563029|Q2563029]] | [[Yuli Tamir]] | [[Tel Aviv]]<br/>[[Reino Unido]] | 1954-02-26 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Yuli Tamir2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q2566337|Q2566337]] | [[Weyma Lübbe]] | [[Münster]] | 1961-12-18 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q2576040|Q2576040]] | [[Cleobulina]] | [[Lindus]] | No/unknown value | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q2580818|Q2580818]] | [[Chana Safrai]] | [[Xerusalén]] | 1946 | [[Israel]] | 2008-02-10 | |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q2602418|Q2602418]] | [[Yvonne Picard]] | [[Atenas]] | 1920-08-01 | [[Francia]] | 1943-03-09 | |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q2621333|Q2621333]] | [[Hubertus Hubbeling]] | | 1925-11-27 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1986-10-07 | |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q2627201|Q2627201]] | [[Khema]] | [[Sagala]] | 6th century BCE | | | |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q2637222|Q2637222]] | [[Aesara]] | | 4th century BCE | | 3rd century BCE | |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q2641456|Q2641456]] | [[Sophie de Grouchy]] | [[Meulan-en-Yvelines]] | 1764-04-08 | [[Francia]] | 1822-09-08 | [[Ficheiro:Sophiedecondorcet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q2647225|Q2647225]] | [[Alison Gopnik]] | [[Filadelfia]] | 1955-06-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Alison Gopnik Photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q2662864|Q2662864]] | [[Rosi Braidotti]] | [[Latisana]] | 1954-09-28 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Braidotti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q2663037|Q2663037]] | [[Stine Jensen]] | [[Hillerød]] | 1972-01-13 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]]<br/>[[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Brainwash Festival 2015 - Stine Jensen (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q2664172|Q2664172]] | [[Sophie Swetchine]] | [[Moscova]] | 1782-11-22 | [[Imperio Ruso]] | 1857-08-27 | [[Ficheiro:Софья петро свечина 1816.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q2669614|Q2669614]] | [[Vernon Lee]] | [[Boulogne-sur-Mer]] | 1856-10-14 | [[Reino Unido]] | 1935-02-13 | [[Ficheiro:Violet Paget - Vernon Lee ca 1870.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q2731767|Q2731767]] | [[Gargi Vachaknavi]] | | 7th century BCE | | | |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q2732144|Q2732144]] | [[Isolde Karle]] | [[Schwäbisch Hall]] | 1963-08-22 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Isolde Karle Bildausschnitt (2016).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q2825437|Q2825437]] | [[Adèle Van Reeth]] | [[Saint-Germain-en-Laye]] | 1982-12-16 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Adèle Van Reeth1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q2826965|Q2826965]] | [[Agnès Arnauld]] | [[París]] | 1593-12-31 | [[Reino de Francia]] | 1671-02-19 | [[Ficheiro:Agnès Arnauld abbesse of Port Royal des Champs.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q2833292|Q2833292]] | [[Alexandra Laignel-Lavastine]] | [[París]] | 1966-10-17 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q2836649|Q2836649]] | [[Gilda de Melo e Sousa]] | [[São Paulo]] | 1919 | [[Brasil]] | 2005-12-25 | |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q2842664|Q2842664]] | [[Amelia Podetti]] | [[Villa Mercedes]] | 1928-10-12 | [[Arxentina]] | 1979-03-27 | |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q2845004|Q2845004]] | [[Ana Pešikan]] | [[Feketić]] | 1959-07-24 | [[Serbia]] | | |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q2849841|Q2849841]] | [[Angèle Kremer-Marietti]] | [[10º distrito de París]] | 1927-06-17 | [[Francia]] | 2013-11-21 | [[Ficheiro:434214461 1280x720.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q2851009|Q2851009]] | [[Anne Cauquelin]] | [[Viña del Mar]] | 1926-01-14 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q2851084|Q2851084]] | [[Anne Fagot-Largeault]] | [[10º distrito de París]] | 1938-09-22<br/>1938 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Anne Fagot-Largeault 20100329 Salon du livre de Paris 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q2851272|Q2851272]] | [[Anne Sauvagnargues]] | | 1961-03-16 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q2851465|Q2851465]] | [[Annemarie Mol]] | [[Schaesberg]] | 1958-09-13 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:AnnemarieMol2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q2851675|Q2851675]] | [[Annie Leclerc]] | [[Saint-Sulpice-Laurière]] | 1940-07-21 | [[Francia]] | 2006-10-13 | |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q2861196|Q2861196]] | [[Ariane Kalfa]] | [[París]] | 1962 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q2861624|Q2861624]] | [[Arlette Elkaïm-Sartre]] | [[Constantina]] | 1935-07-15 | [[Francia]] | 2016-09-16 | |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q2870703|Q2870703]] | [[Aude Lancelin]] | [[Tours]] | 1973-06-07 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q2888677|Q2888677]] | [[Barbara Alberti]] | [[Umbertide]] | 1943-04-11 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Barbara Alberti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q2892996|Q2892996]] | [[Beatrice Ensor]] | [[Marsella]] | 1885-08-12 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1974 | [[Ficheiro:Beatrice ensor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q2897345|Q2897345]] | [[Bernadette Bensaude-Vincent]] | [[Béziers]] | 1949-07-07 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q2898525|Q2898525]] | [[Mary Midgley]] | [[Londres]] | 1919-09-13<br/>1919-09-03 | [[Reino Unido]] | 2018-10-10 | [[Ficheiro:Mary Midgley.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q2899436|Q2899436]] | [[Éliane Amado Levy-Valensi]] | [[Marsella]] | 1919-05-11 | [[Francia]] | 2006-05-10 | |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q2906095|Q2906095]] | [[Blandine Kriegel]] | [[Neuilly-sur-Seine]] | 1943-12-01 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Blandine Kriegel au Cercle Aristote (décembre 2022).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q2915288|Q2915288]] | [[Susan Moller Okin]] | [[Auckland]] | 1946-07-19 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Nova Zelandia]] | 2004-03-03 | |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q2917332|Q2917332]] | [[Blanca Castilla de Cortázar]] | [[Vitoria]] | 1951-07-25 | [[España]] | 2025-03-11 | [[Ficheiro:BlancaCastilladC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q2918417|Q2918417]] | [[Gloria Zea]] | [[Medellín]] | 1935-12-03 | [[Colombia]] | 2019-03-11 | [[Ficheiro:Gloria Zea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q2940097|Q2940097]] | [[Carolyn Merchant]] | [[Rochester, Nova York|Rochester]] | 1936-07-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carolyn Merchant 2017 IMG 8486.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q2941813|Q2941813]] | [[Catherine Audard]] | | 1944 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q2941854|Q2941854]] | [[Catherine Chalier]] | | 1947-10-02 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q2941857|Q2941857]] | [[Catherine Chevalley]] | [[Nova York]] | 1951 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q2941954|Q2941954]] | [[Catherine Kintzler]] | | 1947 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q2941966|Q2941966]] | [[Catherine Larrère]] | [[La Rochelle]] | 1944-08-04 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Catherine Larrère, 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q2942032|Q2942032]] | [[Catherine Perret]] | [[París]] | 1956-07-09 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Catherine Perret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q2947652|Q2947652]] | [[Drucilla Cornell]] | [[Os Ánxeles]] | 1950-06-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-12-12 | [[Ficheiro:Drucilla Cornell on Rosa-Luxemburg-Stiftung.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q2956290|Q2956290]] | [[Chantal Jaquet]] | | 1956 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q2965750|Q2965750]] | [[Christiane Chauviré]] | [[4th arrondissement of Lyon]] | 1945-10-30 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Christianechauvire.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q2975121|Q2975121]] | [[Claire Salomon-Bayet]] | [[Caen]] | 1932-05-01 | [[Francia]] | 2016-10-09 | |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q2977568|Q2977568]] | [[Claude Imbert]] | | 1933-10-16 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q2978467|Q2978467]] | [[Claudine Cohen]] | [[Sfax]] | 1951-11-21 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Claudine Cohen 2007.tiff|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q2978512|Q2978512]] | [[Claudine Tiercelin]] | [[Brest, Bretaña|Brest]] | 1952-06-02 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q2980550|Q2980550]] | [[Clémence Ramnoux]] | [[Langeais]] | 1905-11-22 | [[Francia]] | 1997-05-27 | |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q2997292|Q2997292]] | [[Corine Pelluchon]] | [[Barbezieux-Saint-Hilaire]] | 1967-11-02 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Corine Pelluchon par Claude Truong-Ngoc mai 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q2997612|Q2997612]] | [[Cornélie Pétronille Bénédicte Wouters de Vassé]] | [[Bruxelas]] | 1737-10-14 | [[Países Baixos do Sur]] | 1802-04-03 | |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q3008802|Q3008802]] | [[Cynthia Fleury]] | [[París]] | 1974 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Cynthia Fleury - Septembre 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q3014969|Q3014969]] | [[Danielle Cohen-Levinas]] | [[París]] | 1959-04-21 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q3021833|Q3021833]] | [[Delphine Horvilleur]] | [[Nancy]] | 1974-11-08 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Delphine Horvilleur par Claude Truong-Ngoc mars 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q3023052|Q3023052]] | [[Denise Le Dantec]] | [[Morlaix]] | 1939-05-03 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q3023093|Q3023093]] | [[Denise Riley]] | | 1948 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q3051714|Q3051714]] | [[Elsa Dorlin]] | | 1974 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Elsa Dorlin 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q3051719|Q3051719]] | [[Elsa Godart]] | [[Toulon]] | 1978-08-24 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:ElsaGodart-2022-11-18.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q3055709|Q3055709]] | [[Eowudong]] | | 1430 | [[Dinastía Joseon]] | 1480-10-18 | |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q3063679|Q3063679]] | [[Fabienne Brugère]] | [[Nevers]] | 1964 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:P1070748 - Fabienne BRUGERE (2009 photo; cropped 2023).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q3066503|Q3066503]] | [[Fanny de Sivers]] | [[Tartu]]<br/>[[Pärnu]] | 1920-10-26 | [[Estonia]]<br/>[[Francia]] | 2011-06-22 | |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q3067231|Q3067231]] | [[Fatima bint al-Muthanna]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | | | | |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q3073947|Q3073947]] | [[Florence Burgat]] | | 1962 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Florence Burgat Forum France Culture 2015.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q3086410|Q3086410]] | [[Françoise Bonardel]] | | 20th century | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q3086448|Q3086448]] | [[Françoise Dastur]] | [[Lión]] | 1942-04-17 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q3086488|Q3086488]] | [[Françoise Gange]] | [[Le Cannet]] | 1944-07-11 | [[Francia]] | 2011-05-02 | |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q3091817|Q3091817]] | [[Geneviève Fraisse]] | [[París]] | 1948-10-07 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Geneviève Fraisse 11 21.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q3094147|Q3094147]] | [[Gabrielle Suchon]] | [[Semur-en-Auxois]] | 1631-12-24<br/>1632-12-24 | [[Francia]] | 1703-03-05 | [[Ficheiro:Gabrielle Suchon Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q3100617|Q3100617]] | [[Geneviève Clancy]] | [[Boulogne-Billancourt]] | 1937-01-21 | [[Francia]] | 2005-10-11 | |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q3100689|Q3100689]] | [[Geneviève Rodis-Lewis]] | [[Lure]] | 1918-07-29 | [[Francia]] | 2004-08-25 | |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q3104184|Q3104184]] | [[Germaine Goblot]] | [[Angers]] | 1892-04-15 | [[Francia]] | 1948-02-21 | |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q3109110|Q3109110]] | [[Gloria Anzaldúa]] | [[Rio Grande Valley]] | 1942-09-26 | [[México]] | 2004-05-15 | [[Ficheiro:Gloria Anzaldua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q3120860|Q3120860]] | [[Judith Jarvis Thomson]] | [[Nova York]] | 1929-10-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-11-20 | |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q3123686|Q3123686]] | [[Géraldine Muhlmann]] | [[Estrasburgo]] | 1971-11-30<br/>1972-01-12 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q3144791|Q3144791]] | [[Hélène L'Heuillet]] | | 1950s | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Hélène L'Heuillet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q3154659|Q3154659]] | [[Irène Rosier-Catach]] | [[Marsella]] | 1952-02-26 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q3154929|Q3154929]] | [[Isabelle Garo]] | [[Saint-Germain-en-Laye (Q185075)|Saint-Germain-en-Laye]] | 1963-09-05 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Isabelle Garo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q3157729|Q3157729]] | [[Jacqueline Genot-Bismuth]] | [[Tunes]] | 1938 | [[Francia]] | 2004 | |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q3157737|Q3157737]] | [[Jacqueline Held]] | [[Poitiers]] | 1936-05-27 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Jacqueline Held.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q3157797|Q3157797]] | [[Jacqueline Russ]] | [[Souk Ahras]] | 1934-11-30 | [[Francia]] | 1999-09-07 | |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q3161974|Q3161974]] | [[Janina Hosiasson-Lindenbaum]] | [[Varsovia]] | 1899-12-06 | [[Polonia]] | 1942 | |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q3161990|Q3161990]] | [[Janine Chanteur]] | [[Le Cateau-Cambrésis]] | 1924-11-29 | [[Francia]] | 2015-06-06 | |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q3173010|Q3173010]] | [[Susan Haack]] | [[Inglaterra]] | 1945-07-23 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Susan Haack.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q3176138|Q3176138]] | [[Jeanne Parain-Vial]] | [[Saint-Étienne]] | 1912-09-06 | [[Francia]] | 2009-09-05 | |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q3176258|Q3176258]] | [[Jeannette Colombel]] | [[15º distrito de París]] | 1919-12-30 | [[Francia]] | 2016-04-12 | |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q3182884|Q3182884]] | [[Sarojini Sahoo]] | [[Dhenkanal]] | 1956-01-04 | [[India]] | | [[Ficheiro:Sarojini sahu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q3185943|Q3185943]] | [[Josette Rey-Debove]] | [[Calais]] | 1929-11-15 | [[Francia]] | 2005-02-22 | |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q3186051|Q3186051]] | [[Josiane Boulad-Ayoub]] | | 20th century | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q3187523|Q3187523]] | [[Joëlle Zask]] | [[París]] | 1959-12-15 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Joëlle Zask 02453.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q3188005|Q3188005]] | [[Judith Revel]] | | 1966-06-12 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q3193984|Q3193984]] | [[Kate Webb]] | [[Christchurch]] | 1943-03-24 | [[Nova Zelandia]] | 2007-05-13 | |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q3218946|Q3218946]] | [[Laurence Vanin]] | [[Bondy]] | 1966 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Vaninvernatele.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q3257325|Q3257325]] | [[Lizelle Reymond]] | [[Saint-Imier]] | 1899-06-30 | [[Suíza]] | 1994-06-22 | |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q3267701|Q3267701]] | [[Susan Buck-Morss]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q3271749|Q3271749]] | [[Léontine Zanta]] | [[Mâcon]] | 1872-02-14 | [[Francia]] | 1942-06-15 | [[Ficheiro:Léontine Zanta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q3275709|Q3275709]] | [[Madeleine Patin]] | [[París]] | 1640<br/>1642 | [[Francia]] | 1682<br/>1722-09-29<br/>1722-09-28 | [[Ficheiro:Charles Patin, his wife, and family; his wife holding a mini Wellcome V0006676.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q3278399|Q3278399]] | [[Sarada Devi]] | [[Jayrambati]] | 1853-12-22 | [[Raj Británico]] | 1920-07-20 | [[Ficheiro:Holy mother sarada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q3286412|Q3286412]] | [[Manola Antonioli]] | | 1968 | [[Italia]]<br/>[[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q3290490|Q3290490]] | [[Margaret Gilbert]] | [[Mursley]] | 1942-03-29 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q3290713|Q3290713]] | [[Marguerite Léna]] | | 1939 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q3291065|Q3291065]] | [[Maria Szyszkowska]] | [[Varsovia]] | 1937-10-07 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Maria Szyszkowska Kancelaria Senatu Senat Rzeczypospolitej Polskiej V kadencji.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q3291402|Q3291402]] | [[Mariapaola Fimiani]] | | 1942 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q3292112|Q3292112]] | [[Marie-Madeleine Davy]] | [[Saint-Mandé]] | 1903-09-13 | [[Francia]] | 1998-11-01 | |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q3292940|Q3292940]] | [[María de San José]] | [[Toledo]] | 1548 | [[España]] | 1603-10-19 | [[Ficheiro:María de San José O.C.D (Salazar).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q3294471|Q3294471]] | [[Marly Bulcão]] | [[Río de Xaneiro]] | 1939-12<br/>1939 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q3294483|Q3294483]] | [[Marlène Zarader]] | [[Alxer]] | 1949-12-29 | [[Francia]] | 2025-06-06 | [[Ficheiro:Marlène Zarader.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q3295106|Q3295106]] | [[Marta Petreu]] | [[Jucu]] | 1955-03-14 | [[Romanía]] | | [[Ficheiro:Marta Petreu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q3302880|Q3302880]] | [[May Gorslin Preston Slosson]] | [[Ilion]] | 1858-09-10 | [[Estados Unidos de América]] | 1943-11-26 | [[Ficheiro:May Gorslin Preston Slosson (1858-1943).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q3311251|Q3311251]] | [[Michela Marzano]] | [[Roma]] | 1970-08-20 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Michela Marzano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q3311594|Q3311594]] | [[Michèle Cohen-Halimi]] | | 1963 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q3311648|Q3311648]] | [[Michèle Le Dœuff]] | [[Motreff]] | 1948 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Michèle Le Dœuff, Lyon, octobre 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q3320814|Q3320814]] | [[Monique Castillo]] | [[Reims]] | 1948-02-09 | [[Francia]] | 2019-09-22 | [[Ficheiro:Moniquecastillo2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q3320815|Q3320815]] | [[Monique Canto-Sperber]] | [[Alxeria Francesa]] | 1954-05-14 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Monique Canto-Sperber Forum France Culture 2015.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q3320834|Q3320834]] | [[Monique Dixsaut]] | No/unknown value | 20th century | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q3328103|Q3328103]] | [[Muriel Combes]] | | 1971-09 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q3328135|Q3328135]] | [[Muriel Teodori]] | [[Francia]] | 1958-09-08 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q3331547|Q3331547]] | [[Myriam Revault d'Allonnes]] | [[Roanne]] | 1942-10-25 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q3332925|Q3332925]] | [[Melika Ouelbani]] | [[Tunes]] | 1953-02-24 | [[Francia]]<br/>[[French protectorate of Tunisia]]<br/>[[Tunisia]] | | |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q3334821|Q3334821]] | [[Nadejda Golik]] | [[San Petersburgo]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q3337359|Q3337359]] | [[Nayla Farouki]] | | 20th century | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q3341140|Q3341140]] | [[Nicole Vandier-Nicolas]] | [[17º distrito de París]] | 1906-07-24 | [[Francia]] | 1987-03-01 | [[Ficheiro:Nicole Vandier Nicolas001.pdf|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q3341943|Q3341943]] | [[Nina Power]] | | 20th century | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Nina Power, 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q3350101|Q3350101]] | [[Oksana Mas]] | [[Chornomorsk]] | 1969-09-05 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Oksana Mas is posing with her artwork from "Heart Transplant" series.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q3350476|Q3350476]] | [[Olgaria Matos]] | [[Santiago de Chile]] | 1948-06-21 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q3350696|Q3350696]] | [[Oliva Sabuco]] | [[Alcaraz]] | 1562-12-02 | [[España]] | 1646 | [[Ficheiro:OlivaSabuco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q3362577|Q3362577]] | [[Paola Marrati]] | [[Italia]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q3416076|Q3416076]] | [[Rachel Bespaloff]] | [[Nova Zagora]] | 1895-05-14 | [[Estados Unidos de América]] | 1949-04-06 | |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q3416215|Q3416215]] | [[Rachida Triki]] | | 1949-03-24 | [[French protectorate of Tunisia]]<br/>[[Tunisia]] | | |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q3427116|Q3427116]] | [[Renée Bouveresse]] | | 20th century | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q3471924|Q3471924]] | [[Sandra Laugier]] | [[París]] | 1961 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Sandra Laugier.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q3480230|Q3480230]] | [[Rosalind Hursthouse]] | [[Bristol]] | 1943-11-10 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:RHursthouse.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q3484569|Q3484569]] | [[Simone Goyard-Fabre]] | [[Montier-en-Der]] | 1927-04-13 | [[Francia]] | 2019-11-14 | |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q3490420|Q3490420]] | [[Sonia Dayan-Herzbrun]] | [[Ruán]] | 1940-01-28 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q3490962|Q3490962]] | [[Sophie Klimis]] | [[Bruxelas]] | 1973-09-13 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q3491035|Q3491035]] | [[Sophie Roux]] | | 1966 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Sophie Roux.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q3491187|Q3491187]] | [[Etela Farkašová]] | [[Levoča]] | 1943-10-05 | [[Eslovaquia]] | | [[Ficheiro:Etela Farkašová Lesung in Hainburg an der Donau.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q3500190|Q3500190]] | [[Anna Brożek]] | [[Cracovia]] | 1980-05-11 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Anna-Brożek.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q3502976|Q3502976]] | [[Suely Rolnik]] | [[Brasil]] | 1948-06-16 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Sueli Rolnik 22.08.08. Campinas (3233820001).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q3505892|Q3505892]] | [[Suzanne Bachelard]] | [[Voigny]] | 1919-10-18 | [[Francia]] | 2007-11-03 | |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q3505999|Q3505999]] | [[Suzanne Mansion]] | [[Liexa]] | 1916-07-30 | [[Bélxica]] | 1981-08<br/>1981-08-28 | |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q3507241|Q3507241]] | [[Sylviane Agacinski]] | [[Nades]] | 1945-05-04 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Delanoe Zenith 2008 02 27 n20.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q3511457|Q3511457]] | [[Séverine Auffret]] | [[París]] | 1942-03-08 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Séverine Auffret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q3518406|Q3518406]] | [[Akka Mahadevi]] | [[Udutadi]] | 1130s | [[India]] | 12nd century | [[Ficheiro:Akkamahadevi Udathadi.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q3527967|Q3527967]] | [[Ti-Grace Atkinson]] | [[Baton Rouge, Luisiana|Baton Rouge]] | 1938-11-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q3559975|Q3559975]] | [[Vinciane Despret]] | [[Anderlecht]] | 1959-11-12 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Vinciane Despret inverse.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q3564272|Q3564272]] | [[Véronique Bergen]] | [[Bruxelas-Capital (Q9005)|Bruxelas-Capital]]<br/>[[Bruxelas]] | 1962-04-03 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Véronique Bergen 1.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q3564326|Q3564326]] | [[Véronique Le Ru]] | | 1962 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Véronique Le Ru 08651.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q3574177|Q3574177]] | [[Yvonne Artaud]] | [[Lión]] | 1924 | [[Francia]] | 2009-08-05 | |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q3574218|Q3574218]] | [[Yvonne Pellé-Douël]] | [[Alxer]] | 1918-04-29 | [[Francia]] | 1987-12-23 | |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q3587690|Q3587690]] | [[Éliane Escoubas]] | | 1937-04-08 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Éliane Escoubas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q3595547|Q3595547]] | [[Girija Shettar]] | [[Orsett]] | 1969-07-20 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Girija Shettar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q3605651|Q3605651]] | [[Adriana Cavarero]] | [[Bra]] | 1947 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q3616741|Q3616741]] | [[Angela Ales Bello]] | [[Roma]] | 1939-07-11<br/>1939-07-02 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]]<br/>[[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q3617679|Q3617679]] | [[Anna Camaiti Hostert]] | [[Florencia]] | 1949-07-19 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Anna Camaiti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q3634460|Q3634460]] | [[Gedong Bagus Oka]] | [[Bali (Q3125978)|Bali]] | 1921-10-03 | [[Indonesia]] | 2002-11-14 | [[Ficheiro:Stamps of Indonesia, 060-04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q3639370|Q3639370]] | [[Bianca Bianchi]] | [[Vicchio]] | 1914-07-31 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2000-07-09 | |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q3667511|Q3667511]] | [[Chiara Saraceno]] | [[Milán]] | 1941-10-20 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]]<br/>[[Italia]] | | [[Ficheiro:Chiara Saraceno - Trento.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q3705011|Q3705011]] | [[Delia Vaccarello]] | [[Palermo]] | 1960-10-07 | [[Italia]] | 2019-09-27 | [[Ficheiro:Ze 2010 05 16a.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q3718907|Q3718907]] | [[Edda Ducci]] | [[Arezzo]] | 1929-01-05 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2007-05-20 | |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q3723432|Q3723432]] | [[Elizabeth Wolgast]] | [[Plainfield]] | 1929-04-24 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-10-13 | |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q3756725|Q3756725]] | [[Gabriella Caramore]] | [[Venecia]] | 1945 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Gabriella Caramore.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q3760989|Q3760989]] | [[Gerda Walther]] | [[Nordrach]] | 1897-03-18 | [[Alemaña]] | 1977-01-06 | |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q3791737|Q3791737]] | [[Ida Dominijanni]] | [[Catanzaro]] | 1954-02-02 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q3791742|Q3791742]] | [[Ida Magli]] | [[Roma]] | 1925-01-05 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2016-02-21 | |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q3827738|Q3827738]] | [[Laura Boella]] | [[Cuneo]] | 1949-01-12 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Laura Boella - Festivaletteratura 2012 01.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q3827823|Q3827823]] | [[Laura Palazzani]] | [[Brescia]] | 1964-01-06 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Laura Palazzani.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q3829348|Q3829348]] | [[Leda Rafanelli]] | [[Pistoia]] | 1880-07-04 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1971-09-13 | [[Ficheiro:Leda Rafanelli 1916 crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q3832362|Q3832362]] | [[Lilian Silburn]] | [[15º distrito de París]] | 1908-02-19 | [[Francia]] | 1993-03-19 | |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q3840303|Q3840303]] | [[Luigia Tincani]] | [[Chieti]] | 1889-03-25 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1976-05-31 | [[Ficheiro:Luigia Tincani.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q3846950|Q3846950]] | [[Margherita Marchione]] | [[Little Ferry]] | 1922-02-19 | [[Italia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2021-05-20 | |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q3847291|Q3847291]] | [[Maria Giovanna Maglie]] | [[Venecia]] | 1952-08-03 | [[Italia]] | 2023-05-23 | [[Ficheiro:Conferenza alla Banca di Piacenza 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q3847495|Q3847495]] | [[Maria Rosaria Manieri]] | [[Nardò]] | 1943-05-30 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Maria Rosaria Manieri senato.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q3891586|Q3891586]] | [[Marilena de Souza Chauí]] | [[São Paulo]] | 1941-09-04 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Marilena chauí flickr.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q3917468|Q3917468]] | [[Volha Abramava]] | [[Minsk]] | 1953-09-19 | [[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q3938501|Q3938501]] | [[Roberta De Monticelli]] | [[Pavia]] | 1952-04-02 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q3963972|Q3963972]] | [[Sofia Vanni Rovighi]] | [[San Lazzaro di Savena]] | 1908-09-28 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1990-06-10 | [[Ficheiro:Sofia Vanni Rovighi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q3972910|Q3972910]] | [[Stella Kramrish]] | [[Mikulov]] | 1896-05-29 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Austria]]<br/>[[Cisleitania]] | 1993-08-31 | |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q4015219|Q4015219]] | [[Vittoria Franco]] | [[Roseto Capo Spulico]] | 1949-07-20 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Ministro ombra vittoria franco.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q4056400|Q4056400]] | [[Nataliya Avtonomova]] | [[Ryazan]] | 1945-06-29 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Natalija Avtonomova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q4063408|Q4063408]] | [[Ada Albrecht]] | [[Arxentina]] | | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q4067412|Q4067412]] | [[Galina Antonova]] | [[Atkarsky District]] | 1933-05-03 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 1997-07-05 | |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q4093662|Q4093662]] | [[Yelena Borzova]] | | 1953-02-24 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q4098279|Q4098279]] | [[Lyudmila Bueva]] | [[Bobrovsky Uyezd]] | 1926-11-13 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2020-05-07 | |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q4120224|Q4120224]] | [[Doria Shafik]] | [[Tanta]] | 1908-12-14 | [[Exipto]]<br/>[[Imperio Otomán]] | 1975-09-20 | [[Ficheiro:Doria Shafik.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q4123496|Q4123496]] | [[Olga Volkogonova]] | [[Moscova]] | 1960-02-19 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q4131970|Q4131970]] | [[Piama Gaidenko]] | [[Mykolaivka]] | 1934-01-30 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2021-07-02 | |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q4132972|Q4132972]] | [[Oksana Gaman-Golutvina]] | [[Kíiv]] | 1960-11-14 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q4144224|Q4144224]] | [[Tatiana Goricheva]] | [[San Petersburgo]] | 1947-08-12 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q4149348|Q4149348]] | [[Lyudmila Grigoryeva]] | [[Krasnoiarsk]] | 1962-06-12 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q4149357|Q4149357]] | [[Tatiana P. Grigorieva]] | [[San Petersburgo]] | 1929-12-18 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2014-12-22 | |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q4153311|Q4153311]] | [[Lydia Goehr]] | [[Londres]] | 1960-01-10 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q4154085|Q4154085]] | [[Ekaterina Dais]] | [[Moscova]] | 1978-10-29 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:E.Dais WIKI.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q4155320|Q4155320]] | [[Viktorija Daujotytė]] | [[Telšiai District Municipality]] | 1945-10-01 | [[Lituania]]<br/>[[Unión Soviética]] | | [[Ficheiro:Viktorija Daujotyte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q4160163|Q4160163]] | [[Lina Tumanova]] | [[Moscova]] | 1936-03-01 | [[Unión Soviética]] | 1985-04-16 | |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q4179607|Q4179607]] | [[Polina Zherebtsova]] | [[Grozni]] | 1985-03-20 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Жеребцова Полина в Кельне.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q4216319|Q4216319]] | [[Lenka Karfíková]] | [[Praga]] | 1963-02-11 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:2017varsava.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q4245112|Q4245112]] | [[Nataliya Kuznetsova]] | | 1947-08-30 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q4252069|Q4252069]] | [[Olga Lavrenova]] | [[Kherson]] | 1969-09-18 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Lavrenova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q4265480|Q4265480]] | [[Halyna Lozko]] | [[Yelanets]] | 1952-02-03 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Галина Лозко 2011(2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q4270655|Q4270655]] | [[Viktoriya Lysenko]] | [[Karakol|Krakol]] | 1953-03-22 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q4284961|Q4284961]] | [[Larisa Matros]] | [[Odesa]] | 1938 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Photograph of Larisa Matros.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q4299442|Q4299442]] | [[Elena Modrzhinskaya]] | | 1910-02-24 | [[Unión Soviética]] | 1982-11-04 | |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q4304936|Q4304936]] | [[Nelly V. Motroshilova]] | [[Starovirivka]] | 1934-02-21 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2021-06-23 | [[Ficheiro:Nelly Motroshilova foto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q4317467|Q4317467]] | [[Svetlana Neretina]] | | 1941-04-28 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q4332225|Q4332225]] | [[Elena Oznobkina]] | [[Moscova]] | 1959-04-25 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2010-03-14 | [[Ficheiro:Elena oznobkina 2003.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q4353820|Q4353820]] | [[Mia Berner]] | [[Stavanger]] | 1923-06-13 | [[Suecia]]<br/>[[Noruega]] | 2009-12-09 | |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q4356374|Q4356374]] | [[Linda Trinkaus Zagzebski]] | | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q4356809|Q4356809]] | [[Marilyn McCord Adams]] | [[Oak Park]] | 1943-10-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-03-22 | [[Ficheiro:MarilynMcCordAdams20060625.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q4361145|Q4361145]] | [[Helen Petrovsky]] | [[Moscova]] | 1962-11-24 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Petrovskaya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q4370512|Q4370512]] | [[Varvara Polovtsova]] | [[Moscova]] | 1877 | [[Imperio Ruso]] | 1936-12-29 | [[Ficheiro:Варвара Николаевна Половцова (Симановская).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q4405825|Q4405825]] | [[Kadriya-Ulker Salimova]] | [[Bakú]] | 1924-02-15 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2013-08-26 | |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q4442027|Q4442027]] | [[Marietta Stepanyants]] | [[Moscova]] | 1935-10-16 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Marietta Stepanjanc foto.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q4460333|Q4460333]] | [[Patricia Thompson]] | [[Nova York]] | 1926-06-15 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-04-01 | [[Ficheiro:HPThompson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q4467048|Q4467048]] | [[Anna-Teresa Tymieniecka]] | [[Marianowo, Gmina Szydłowo]] | 1923-02-23 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-06-07 | [[Ficheiro:Prof.Anna-Teresa Tymieniecka.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q4511491|Q4511491]] | [[Gabriele Rabel]] | [[Bad Vöslau]] | 1880-08-29 | [[Austria]] | 1963 | [[Ficheiro:Gabriele Rabel (b. 1880).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q4516961|Q4516961]] | [[Hanna Chmil]] | [[Pishchanitsia]] | 1950-10-20 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q4525688|Q4525688]] | [[Anna Schmidt]] | [[Nizhnii Novgorod]] | 1851-07-30 | [[Rusia]] | 1905-08-18 | [[Ficheiro:Шмидт А.Н.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q4678278|Q4678278]] | [[Ada María Isasi-Díaz]] | [[A Habana]] | 1943-03-22 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Cuba]] | 2012-05-13 | |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q4681604|Q4681604]] | [[Adela Cortina Orts]] | [[Valencia]] | 1947-07-13 | [[España]] | | [[Ficheiro:(Adela Cortina) La alcaldesa - “Me siento orgullosa de la solidaridad de España con la acogida a los migrantes del Aquarius”.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q4685262|Q4685262]] | [[Adrian Parr]] | [[Sydney]] | 1967 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Adrian Parr.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q4716562|Q4716562]] | [[Alev Alatlı]] | [[Menemen]] | 1944-09-16 | [[Turquía]] | 2024-02-02 | [[Ficheiro:Alev Alatlı - 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q4725710|Q4725710]] | [[Alice Ambrose]] | [[Lexington]] | 1906-11-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2001-01-25 | [[Ficheiro:Alice Ambrose, Daily Herald, 1928 02 05 Page 15.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q4725799|Q4725799]] | [[Alice Crary]] | [[Seattle]] | 1967-09-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Alice Crary.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q4726919|Q4726919]] | [[Alisa Bokulich]] | | 1971-06-18 | | | |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q4727229|Q4727229]] | [[Alison Wylie]] | [[Swindon]] | 1954 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q4752001|Q4752001]] | [[Anat Biletzki]] | [[Xerusalén]] | 1952-01-30 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q4763205|Q4763205]] | [[Angie Hobbs]] | | 1961-06-12 | | | [[Ficheiro:Angie Hobbs, Professor of Philosophy, University of Sheffield.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q4765569|Q4765569]] | [[Anita L. Allen]] | [[Port Townsend]] | 1953-03-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Anita L Allen.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q4765632|Q4765632]] | [[Anita Silvers]] | | 1940-11-01 | | 2019-03-14 | |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q4765705|Q4765705]] | [[Anja Steinbauer]] | [[Maguncia]] | 1966 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q4766526|Q4766526]] | [[Ann M. Mongoven]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q4766969|Q4766969]] | [[Anna Doyle Wheeler]] | [[Condado de Tipperary]] | 1785 | [[Irlanda]] | 1848-05-07 | [[Ficheiro:Anna Doyle Wheeler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q4767020|Q4767020]] | [[Anna G. Jónasdóttir]] | | 1942-12-02 | [[Islandia]] | | |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q4767617|Q4767617]] | [[Anna Willess Williams]] | [[Filadelfia]] | 1857 | [[Estados Unidos de América]] | 1926-04-17 | [[Ficheiro:Anna Willess Williams 1892.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q4769048|Q4769048]] | [[Annette Baier]] | [[Queenstown]] | 1929-10-11 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Nova Zelandia]] | 2012-11-02 | [[Ficheiro:Annette Baier 002 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q4790460|Q4790460]] | [[Ariel Salleh]] | | 1944-01-01 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Ariel Salleh in 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q4828961|Q4828961]] | [[Avis Richards]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q4832740|Q4832740]] | [[Azizah Hebri]] | | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Azizah Y. al-Hibri, 2012.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q4837807|Q4837807]] | [[Babette Babich]] | [[Nova York]] | 1956-11-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q4859030|Q4859030]] | [[Barbara Johnson]] | [[Boston]] | 1947-10-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-08-27 | |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q4863530|Q4863530]] | [[Barrie Karp]] | [[Laredo]] | 1945-02-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-09-27 | |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q4891072|Q4891072]] | [[Victoria Camps]] | [[Barcelona]] | 1941-02-21 | [[España]] | | [[Ficheiro:Victòria Camps.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q4891891|Q4891891]] | [[Berit Brogaard]] | [[Copenhague]] | 1970-08-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Berit Brogaard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q4894140|Q4894140]] | [[Juliana Morell]] | [[Barcelona]] | 1594-02-16 | [[Coroa de Aragón]] | 1653-06-26 | [[Ficheiro:JulianaMorell-AltaDef.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q4895144|Q4895144]] | [[Cèlia Amorós Puente]] | [[Valencia]] | 1944-05-18 | [[España]] | | [[Ficheiro:Celia Amorós.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q4924655|Q4924655]] | [[Blakey Vermeule]] | [[Cambridge]] | 1966-07-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Blakey-Vermeule.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q4939864|Q4939864]] | [[Sissela Bok]] | [[Estocolmo]] | 1934-12-02 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q4940170|Q4940170]] | [[Celia Grillo Borromeo]] | [[Xénova]] | 1684-06-29 | | 1777-08-23 | [[Ficheiro:Portrait of Clelia Grillo Borromeo Arese - Palazzo Borromeo.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q4942448|Q4942448]] | [[Bonnie Steinbock]] | | 1947 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q4942499|Q4942499]] | [[Bonny Hicks]] | [[Kuala Lumpur]] | 1968-01-05 | [[Singapur]] | 1997-12-19 | |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q4944209|Q4944209]] | [[Sara Danius]] | [[Täby (Q54337)|Täby]] | 1962-04-05 | [[Suecia]] | 2019-10-12 | [[Ficheiro:Sara Danius - 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q4946660|Q4946660]] | [[Jeanette Emt]] | | 1964-09-28 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q4949891|Q4949891]] | [[Elisabeth Gerle]] | | 1951-12-08 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Gerle2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q4953055|Q4953055]] | [[Ann Heberlein]] | [[Malmö]] | 1970-06-22 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Ann Heberlein.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q4953057|Q4953057]] | [[Božena Komárková]] | [[Tišnov]] | 1903-01-28 | [[República Checa]]<br/>[[Checoslovaquia]] | 1997-01-27 | |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q4955687|Q4955687]] | [[Ingeborg i Mjärhult]] | | 1665 | [[Suecia]] | 1749-07-23 | |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q4960130|Q4960130]] | [[Mojca Kumerdej]] | [[Liubliana]] | 1964 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Mojca Kumerdej , Frankfurter Buchmesse 2023 Ausschnitt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q4966250|Q4966250]] | [[Margaret Masterman]] | [[Londres]] | 1910-05-04 | [[Reino Unido]] | 1986-04-01 | |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q4966478|Q4966478]] | [[Anna-Sofia Maurin]] | | 1969 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q4967003|Q4967003]] | [[Brie Gertler]] | | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q4975099|Q4975099]] | [[Ingrid Robeyns]] | [[Lovaina]] | 1972-09-10 | [[Reino dos Países Baixos]]<br/>[[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Ingrid Robeyns 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q4986009|Q4986009]] | [[Maitreyi]] | | 1st millennium BCE | | 1st millennium BCE | |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q4994581|Q4994581]] | [[Johanne Agerskov]] | | 1873 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 1946 | [[Ficheiro:Johanne Agerskov.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q5004982|Q5004982]] | [[Béatrice Longuenesse]] | [[Francia]] | 1950 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Béatrice Longuenesse (born 1950) giving the 2023 Howison Lecture Self-Consciousness and 'I' – Anscombe and Sartre in Dialogue.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q5019252|Q5019252]] | [[Jaishree Odin]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q5031574|Q5031574]] | [[Candace Vogler]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q5045090|Q5045090]] | [[Caroline Haddon]] | | 1837-04-15 | | 1905-03-13 | |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q5045109|Q5045109]] | [[Caroline Joan S. Picart]] | | 1966-01-31 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q5052654|Q5052654]] | [[Catherine Elgin]] | | 1948-02-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Catherine Elgin 2010 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q5052875|Q5052875]] | [[Catherine Pickstock]] | [[Nova York]] | 1952 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Catherine Pickstock 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q5053050|Q5053050]] | [[Cathleen Kaveny]] | [[Providence, Rhode Island|Providence]] | 1962-04-23 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q5057998|Q5057998]] | [[Celia Green]] | | 1935-11-26 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q5086051|Q5086051]] | [[Charlotte Lois Zelka]] | | 1930-04-03 | [[Estados Unidos de América]] | 2001-10-06 | |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q5109221|Q5109221]] | [[Christia Mercer]] | [[Fort Worth, Texas|Fort Worth]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q5110874|Q5110874]] | [[Christina Slade]] | | 1953-06-29 | | | [[Ficheiro:Christina Slade.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q5125195|Q5125195]] | [[Claire Fagin]] | [[Nova York]] | 1926-11-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-01-16 | [[Ficheiro:Claire-fagin-president-of-the-university-of-pennsylvania.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q5129220|Q5129220]] | [[Claudia Mills]] | | 1954-08-21 | | | |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q5139346|Q5139346]] | [[María Goyri]] | [[Madrid]] | 1873-08-29 | [[España]] | 1954-11-28 | [[Ficheiro:María Goyri.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q5163570|Q5163570]] | [[Constance Naden]] | [[Edgbaston]] | 1858-01-24 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1889-12-23 | [[Ficheiro:Further reliques of Constance Naden - being Essays and tracts for our times - edited, with an naalytical and critical introduction, and notes, by George M. McCrie (1891) (14594400129).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q5170586|Q5170586]] | [[Corinne Heline]] | [[Atlanta]] | 1882-08-18 | | 1975-07-26 | |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q5184502|Q5184502]] | [[Cressida Heyes]] | | 1970 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q5186330|Q5186330]] | [[Cristina Bicchieri]] | [[Milán]] | 1950 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Italia]] | | [[Ficheiro:UPCRISimages009 copy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q5248500|Q5248500]] | [[Debra Nails]] | | 1950-11-15 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q5248510|Q5248510]] | [[Debra Satz]] | [[Nova York]] | 1956 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:DebraSatz2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q5257014|Q5257014]] | [[Deni Elliott]] | | 1953-11-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elliott Portrait 3 copy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q5271298|Q5271298]] | [[Diana Schaub]] | | 1959-07-07 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q5298401|Q5298401]] | [[Dorothy Edgington]] | | 1941-04-29 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q5338697|Q5338697]] | [[Edith Wyschogrod]] | | 1930-06-08 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-07-16 | [[Ficheiro:Edith Wyschogrod portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q5340106|Q5340106]] | [[Ednah Dow Littlehale Cheney]] | [[Boston]] | 1824-06-27 | [[Estados Unidos de América]] | 1904-11-19 | [[Ficheiro:Enda Dow Cheney.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q5353295|Q5353295]] | [[Elaine Storkey]] | [[Wakefield]] | 1943 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q5361502|Q5361502]] | [[Elisabeth Leinfellner]] | [[Viena]] | 1938-10-14 | [[Austria]] | 2010-01-04 | [[Ficheiro:Elisabeth Leinfellner Lincoln, Nebraska circa 1983.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q5361545|Q5361545]] | [[Elisabeth Schellekens]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q5362883|Q5362883]] | [[Elizabeth Grosz]] | [[Sydney]] | 1952-10-14 | [[Australia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q5362903|Q5362903]] | [[Elizabeth Haldane]] | [[Edimburgo]] | 1862-05-27 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1937-12-24 | [[Ficheiro:E.S.Haldane 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q5363080|Q5363080]] | [[Elizabeth Kiss]] | [[Nova York]]<br/>[[Decatur, Xeorxia|Decatur]] | 1961-07-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elizabeth Kiss (philosopher).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q5371993|Q5371993]] | [[Emiliya Dvoryanova]] | [[Sofía, Bulgaria|Sofía]] | 1958-05-04 | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q5372189|Q5372189]] | [[Emily Grosholz]] | [[Filadelfia]] | 1950-10-17 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q5373627|Q5373627]] | [[Emmy van Deurzen]] | [[A Haia]] | 1951-12-13 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:EmmyvanDeurzen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q5394383|Q5394383]] | [[Ulla Karttunen]] | | 1956 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q5396190|Q5396190]] | [[Kevät Nousiainen]] | | 1950 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Nousiainen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q5398897|Q5398897]] | [[Esperanza Guisán]] | [[A Coruña]] | 1940-04-23 | [[España]] | 2015-11-27 | |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q5401245|Q5401245]] | [[Esther Meek]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q5478769|Q5478769]] | [[Frances Kamm]] | | | | | [[Ficheiro:Frances Kamm.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q5479101|Q5479101]] | [[Francesca Gargallo]] | [[Siracusa]]<br/>[[Sicilia (Q4951156)|Sicilia]] | 1956-11-25 | [[México]]<br/>[[Italia]] | 2022-03-03 | [[Ficheiro:Francesa Gargallo en 2012 - Foto GHT 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q5481071|Q5481071]] | [[Nancey Murphy]] | | 1951-06-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q5484692|Q5484692]] | [[Francoise Gaillard]] | | 1936-01-31 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q5486620|Q5486620]] | [[Maija-Riitta Ollila]] | | 1956 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q5503293|Q5503293]] | [[Freya Mathews]] | | 1949-09 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Frey Matthews 2018.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q5516023|Q5516023]] | [[Gabriele Taylor]] | | 1927-10-11 | | | |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q5527771|Q5527771]] | [[Gauri Ma]] | | 1857 | | 1938-03-01 | [[Ficheiro:Gauri Ma.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q5533081|Q5533081]] | [[Genevieve Lloyd]] | [[Cootamundra]] | 1941-10-16 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q5533095|Q5533095]] | [[Genevieve Vaughan]] | | 1939-11-21 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q5556995|Q5556995]] | [[Ghosha]] | [[India]] | | | | |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q5560671|Q5560671]] | [[Gila Sher]] | [[Israel]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q5564910|Q5564910]] | [[Gisela Striker]] | [[Alemaña]] | 1943-11-26 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q5571439|Q5571439]] | [[Gloria Origgi]] | [[Milán]] | 1967 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q5591232|Q5591232]] | [[Grace Jantzen]] | | 1948-05-24 | [[Reino Unido]] | 2006-05-02 | |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q5591428|Q5591428]] | [[Grace de Laguna]] | [[East Berlin]] | 1878-09-28 | [[Estados Unidos de América]] | 1978-02-17 | |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q5660809|Q5660809]] | [[Delia Steinberg Guzmán]] | [[Buenos Aires]] | 1943-01-07 | [[Arxentina]] | 2023-08-15 | |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q5664038|Q5664038]] | [[Harriet Baber]] | | 1950-01-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q5668822|Q5668822]] | [[Alicia Puleo]] | [[Buenos Aires]] | 1952-11-30 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Alicia Puleo 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q5673930|Q5673930]] | [[Ana María Martínez de la Escalera]] | [[Montevideo]] | 1953-09-05 | [[Uruguai]] | | [[Ficheiro:Amme2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q5674143|Q5674143]] | [[Ana de Miguel]] | [[Santander]] | 1961-10-26 | [[España]] | | [[Ficheiro:Ana de Miguel.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q5677154|Q5677154]] | [[رژین پی‌یترا]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q5697394|Q5697394]] | [[Hedi Stadlen]] | [[Viena]] | 1916-01-06 | [[Austria]] | 2004-01-21 | |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q5698950|Q5698950]] | [[Heidi Ravven]] | | 1952 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q5702699|Q5702699]] | [[Helen Longino]] | | 1944-07-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Helen E Longino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q5703565|Q5703565]] | [[Helena Cronin]] | | 1942 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q5749346|Q5749346]] | [[Carla Cordua]] | [[Los Ángeles, Chile|Los Ángeles]] | 1925-12-25 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Carla Cordua 2004.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q5752500|Q5752500]] | [[Simonka de Jong]] | [[Ámsterdam]] | 1972-05-09 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q5753278|Q5753278]] | [[Carolina Scotto]] | [[Córdoba, Arxentina|Córdoba]] | 1958-03-18 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Carolina Scotto 2008-02-12.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q5760902|Q5760902]] | [[Hilary Bok]] | | 1959 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q5761328|Q5761328]] | [[Hilda D. Oakeley]] | [[Durham, Inglaterra|Durham]] | 1867-10-12 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1950-10-07 | [[Ficheiro:King's College of Household and Social Science Hilda D. Oakeley.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q5761523|Q5761523]] | [[Hilde Lindemann]] | | 1947-07-16 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q5830003|Q5830003]] | [[Elsa Cecilia Frost]] | [[Cidade de México]] | 1928-12-25 | [[México]] | 2005-07-01 | |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q5831491|Q5831491]] | [[Emma Godoy]] | [[Guanajuato]] | 1918-03-25 | [[México]] | 1989-07-30 | |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q5849381|Q5849381]] | [[Esther Díaz]] | [[Ituzaingó]] | 1939-12-01 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Esther Díaz.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q5873749|Q5873749]] | [[Gabriela Onetto]] | [[Montevideo]] | 1963-10-28 | [[Uruguai]] | | [[Ficheiro:Gabriela Onetto (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q5913483|Q5913483]] | [[Hourya Benis-Sinaceur]] | [[Casablanca]] | 1940-10-11 | [[Marrocos]]<br/>[[Francia]] | | [[Ficheiro:Sinaceur.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 757 | [[:d:Q5914075|Q5914075]] | [[Ilse Schütz-Buenaventura]] | | 1938 | [[Colombia]] | 2004 | |- | style='text-align:right'| 758 | [[:d:Q5954783|Q5954783]] | [[Juliana González Valenzuela]] | [[Cidade de México]] | 1936-09-19 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 759 | [[:d:Q6003346|Q6003346]] | [[Zaynab Fawwaz]] | [[Tebnine]] | 1844 | [[Mount Lebanon Mutasarrifate]] | 1914 | [[Ficheiro:Zeinab Fawaz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 760 | [[:d:Q6003720|Q6003720]] | [[María Elósegui]] | [[Donostia]] | 1957-12-07 | [[España]] | | [[Ficheiro:María Elósegui Itxaso 2016 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 761 | [[:d:Q6004272|Q6004272]] | [[María Manzano Arjona]] | [[Archidona]] | 1950 | [[España]] | | [[Ficheiro:María Manzano, 1977 Dec (portioned).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 762 | [[:d:Q6010869|Q6010869]] | [[Mercedes Gómez Blesa]] | [[Casas-Ibáñez]] | 1964 | [[España]] | | [[Ficheiro:Mercedes Gómez-Blesa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 763 | [[:d:Q6035190|Q6035190]] | [[Inna Solomonik]] | | 1932-08-07 | | 2009-07-14 | [[Ficheiro:SolomonikInna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 764 | [[:d:Q6049800|Q6049800]] | [[Olga Elizabeth Hansberg Torres]] | [[Cidade de México]] | 20th century | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 765 | [[:d:Q6061949|Q6061949]] | [[İoanna Kuçuradi]] | [[Istambul]] | 1936-10-04 | [[Turquía]] | | [[Ficheiro:Bodrum Belediyesi 19.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 766 | [[:d:Q6118610|Q6118610]] | [[Renata Salecl]] | [[Slovenj Gradec]] | 1962-01-09 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Renata Salecl, Munich Security Conference 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 767 | [[:d:Q6150210|Q6150210]] | [[Jan Willis]] | | 1948 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 768 | [[:d:Q6152369|Q6152369]] | [[Jane Heal]] | | 1946-10-21 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Jane Heal, St John's College.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 769 | [[:d:Q6152680|Q6152680]] | [[Jane Roland Martin]] | [[Nova York]] | 1929-07-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jane Roland Martin (July 20, 1929-), photo by Charles Ketcham, CC 4.0 rights granted by Joyce Ketcham.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 770 | [[:d:Q6153494|Q6153494]] | [[Janet McCracken]] | | 1959-10-31 | | | |- | style='text-align:right'| 771 | [[:d:Q6153567|Q6153567]] | [[Janet Radcliffe Richards]] | | 1944 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Janet Radcliffe Richards.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 772 | [[:d:Q6161556|Q6161556]] | [[Victoria Sendón de León]] | [[Alacant]] | 1942 | [[España]] | | [[Ficheiro:Victoria Sendón 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 773 | [[:d:Q6167967|Q6167967]] | [[Jayshree Talwalkar]] | [[India]] | 1957-07-12 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 774 | [[:d:Q6170615|Q6170615]] | [[Jean Elizabeth Hampton]] | | 1954-06-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1996-04-02 | |- | style='text-align:right'| 775 | [[:d:Q6170855|Q6170855]] | [[Jean Houston]] | [[Nova York]] | 1937-05-10 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 776 | [[:d:Q6176776|Q6176776]] | [[Jelica Šumič Riha]] | | 1958 | [[Eslovenia]]<br/>[[República Federal Socialista de Iugoslavia]] | | |- | style='text-align:right'| 777 | [[:d:Q6178448|Q6178448]] | [[Jennifer Hornsby]] | | 1951 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 778 | [[:d:Q6179490|Q6179490]] | [[Jenny Teichman]] | | 1930 | [[Reino Unido]] | 2018-09-12 | |- | style='text-align:right'| 779 | [[:d:Q6192933|Q6192933]] | [[Jill Marsden]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 780 | [[:d:Q6204963|Q6204963]] | [[Joan Copjec]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Joan Copjec, Twenty Shovelsful of Dirt (1 5) 2m49s (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 781 | [[:d:Q6216361|Q6216361]] | [[Johanna Drucker]] | [[Filadelfia]] | 1952-05-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Johanna Drucker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 782 | [[:d:Q6288364|Q6288364]] | [[Josephine Gatt Ciancio]] | [[Msida]] | 1946 | [[Malta]] | | |- | style='text-align:right'| 783 | [[:d:Q6303259|Q6303259]] | [[Judith Andre]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 784 | [[:d:Q6303370|Q6303370]] | [[Judith E. Schlanger]] | [[París]] | 1936 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 785 | [[:d:Q6369679|Q6369679]] | [[Karen Hanson]] | | 1948-04-11 | | | |- | style='text-align:right'| 786 | [[:d:Q6369731|Q6369731]] | [[Karen J. Warren]] | [[Nova Inglaterra]] | 1947-09-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-08-21 | |- | style='text-align:right'| 787 | [[:d:Q6372516|Q6372516]] | [[Karlina Leksono Supelli]] | [[Iacarta]] | 1958-01-15 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Karlina Leksono Supelli at the International Conference on Feminism, 2016-09-24.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 788 | [[:d:Q6375163|Q6375163]] | [[Katarina Majerhold]] | [[Celje]] | 1971-05-20 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Katarina majerhold 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 789 | [[:d:Q6375205|Q6375205]] | [[Katarzyna Jaszczolt]] | | 1963-12-09 | | | [[Ficheiro:Kasia Jaszczolt in 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 790 | [[:d:Q6375796|Q6375796]] | [[Kate Soper]] | | 1943 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 791 | [[:d:Q6376746|Q6376746]] | [[Kathleen Higgins]] | | 1954 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 792 | [[:d:Q6376786|Q6376786]] | [[Kathleen Lennon]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 793 | [[:d:Q6377335|Q6377335]] | [[Kathy Wilkes]] | | 1946-06-23 | | 2003-08-21 | |- | style='text-align:right'| 794 | [[:d:Q6386232|Q6386232]] | [[Kelly Oliver]] | | 1958-07-28 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 795 | [[:d:Q6389108|Q6389108]] | [[Louise-Anastasia Serment]] | [[Grenoble]] | 1642 | [[Francia]] | 1692-12-17 | |- | style='text-align:right'| 796 | [[:d:Q6405154|Q6405154]] | [[Carmen de Zulueta]] | [[Madrid]] | 1916-11-26 | [[España]] | 2010-05-01 | |- | style='text-align:right'| 797 | [[:d:Q6456228|Q6456228]] | [[L.A. Paul]] | | 1966-11-10 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 798 | [[:d:Q6460149|Q6460149]] | [[Iryna Dubianieckaja]] | [[Minsk]] | 1964-05-23 | | | [[Ficheiro:Iryna Dubianieckaja ŭ kniharni «Ў».Jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 799 | [[:d:Q6470434|Q6470434]] | [[Mary Shepherd]] | | 1777-12-31 | | 1847-01-07 | |- | style='text-align:right'| 800 | [[:d:Q6490687|Q6490687]] | [[Gisela Kittel]] | [[Kleinmachnow]] | 1940-03-13 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 801 | [[:d:Q6530689|Q6530689]] | [[Leslie Cannold]] | [[Port Chester]] | 1965-04-01 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Leslie Cannold.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 802 | [[:d:Q6540122|Q6540122]] | [[Liao Xiaoyi]] | [[Chongqing]] | 1954 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 803 | [[:d:Q6548051|Q6548051]] | [[Lilli Alanen]] | [[Pori]] | 1941-10-16 | [[Finlandia]] | 2021-10-22 | |- | style='text-align:right'| 804 | [[:d:Q6548542|Q6548542]] | [[Lily Montagu]] | [[Londres]] | 1873-12-22 | | 1963-01-22 | [[Ficheiro:Lilan helen montague cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 805 | [[:d:Q6551801|Q6551801]] | [[Linda Alcoff]] | [[Panamá]] | 1955-07-25 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 806 | [[:d:Q6552543|Q6552543]] | [[Lindley Darden]] | | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 807 | [[:d:Q6558058|Q6558058]] | [[Lisa H. Schwartzman]] | | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 808 | [[:d:Q6605237|Q6605237]] | [[Kikuchi Ryōju]] | | 1908<br/>1907 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1996<br/>2001 | |- | style='text-align:right'| 809 | [[:d:Q6626060|Q6626060]] | [[Patricia Altenbernd Johnson]] | | 1945 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 810 | [[:d:Q6642907|Q6642907]] | [[Yehudit Cook]] | | 1932 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 811 | [[:d:Q6652694|Q6652694]] | [[Mara Beller]] | [[Chernivtsi]] | 1945-08-14 | [[Israel]] | 2004-10-30 | |- | style='text-align:right'| 812 | [[:d:Q6660702|Q6660702]] | [[Lizzie Fricker]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 813 | [[:d:Q6676109|Q6676109]] | [[Lopamudra]] | | | [[India]] | | [[Ficheiro:AgathiyarLopamudra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 814 | [[:d:Q6680890|Q6680890]] | [[Loreta Anilionytė]] | [[Kaunas]] | 1963-09-08 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 815 | [[:d:Q6681075|Q6681075]] | [[Lori Gruen]] | [[Chicago]] | 1962-10-30 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 816 | [[:d:Q6681600|Q6681600]] | [[Lorraine Code]] | | 1937 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 817 | [[:d:Q6688930|Q6688930]] | [[Louise Rosenblatt]] | [[Atlantic City, Nova Jersey|Atlantic City]] | 1904-08-23 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-02-08 | [[Ficheiro:Louise Rosenblatt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 818 | [[:d:Q6698172|Q6698172]] | [[Lucy Allais]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 819 | [[:d:Q6712227|Q6712227]] | [[M. M. McCabe]] | [[Glasgow]] | 1948-12-18 | | | |- | style='text-align:right'| 820 | [[:d:Q6759335|Q6759335]] | [[Margaret Dauler Wilson]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1939-01-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1998-08-27 | |- | style='text-align:right'| 821 | [[:d:Q6761036|Q6761036]] | [[Maria Baghramian]] | [[Teherán]] | 1954-03-21 | | | [[Ficheiro:Professor Maria Baghramian, UCD School of Philosophy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 822 | [[:d:Q6761379|Q6761379]] | [[María Lugones]] | [[Buenos Aires]] | 1944-01-26 | [[Arxentina]] | 2020-07-14 | |- | style='text-align:right'| 823 | [[:d:Q6765161|Q6765161]] | [[Marion Cummings]] | | 1876 | [[Estados Unidos de América]] | 1926 | |- | style='text-align:right'| 824 | [[:d:Q6766320|Q6766320]] | [[Marjorie Perloff]] | [[Viena]] | 1931-09-28 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Austria]] | 2024-03-24 | [[Ficheiro:Marjorie Perloff.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 825 | [[:d:Q6772337|Q6772337]] | [[Esther Elam]] | [[Tel Aviv]] | 1939-07-12 | [[Israel]] | 2023-08-01 | [[Ficheiro:Esther Elam.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 826 | [[:d:Q6774450|Q6774450]] | [[Martha Klein]] | [[California]] | 1941-04 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 827 | [[:d:Q6778959|Q6778959]] | [[Mary Anne Warren]] | | 1946-08-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2010-08-09 | |- | style='text-align:right'| 828 | [[:d:Q6779503|Q6779503]] | [[Mary Everest Boole]] | [[Wickwar]] | 1832-03-11 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1916-05-17 | [[Ficheiro:Mary Everest Boole.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 829 | [[:d:Q6779845|Q6779845]] | [[Mary J. Gregor]] | | 1928-01-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1994-10-31 | |- | style='text-align:right'| 830 | [[:d:Q6780434|Q6780434]] | [[Mary O'Brien]] | [[Walmer]] | 1926-07-08 | | 1998-10-17 | |- | style='text-align:right'| 831 | [[:d:Q6780805|Q6780805]] | [[Mary T. Clark]] | [[Filadelfia]] | 1913-10-23 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-09-01 | |- | style='text-align:right'| 832 | [[:d:Q6780835|Q6780835]] | [[Mary Tiles]] | | 1946 | [[Reino Unido]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 833 | [[:d:Q6795971|Q6795971]] | [[Maxine Greene]] | [[Brooklyn]] | 1917-12-22 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-05-29 | [[Ficheiro:Maxine-greene.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 834 | [[:d:Q6796429|Q6796429]] | [[May Brodbeck]] | [[Newark, Nova Jersey|Newark]] | 1917-07-26 | [[Estados Unidos de América]] | 1983-08-01 | |- | style='text-align:right'| 835 | [[:d:Q6812616|Q6812616]] | [[Melissa (Q6812616)|Melissa]] | | 3rd century BCE | | 3rd century BCE | |- | style='text-align:right'| 836 | [[:d:Q6817860|Q6817860]] | [[Mera J. Flaumenhaft]] | | 1945-04-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-12-30 | |- | style='text-align:right'| 837 | [[:d:Q6827981|Q6827981]] | [[Micere Githae Mugo]] | [[Baricho]] | 1942-12-12 | [[Kenya]]<br/>[[Zimbabwe]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2023-06-30 | [[Ficheiro:Micere Githae Mugo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 838 | [[:d:Q6836800|Q6836800]] | [[Michele Moody-Adams]] | | 1956-08-31 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 839 | [[:d:Q6845020|Q6845020]] | [[Mihaela Miroiu]] | [[Hunedoara]] | 1955-03-10 | [[Romanía]] | | [[Ficheiro:Mihaela miroiu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 840 | [[:d:Q6899884|Q6899884]] | [[Ayala Gliksberg]] | [[Tel Aviv]] | 1935-10-22 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:דר. אילה גליקסברג.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 841 | [[:d:Q6956337|Q6956337]] | [[Zofia Zdybicka]] | [[Kraśnik]] | 1928-08-05 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Lech Kaczyński, Zofia Zdybicka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 842 | [[:d:Q6957644|Q6957644]] | [[Nadežda Čačinovič]] | [[Budapest]] | 1947-04-01 | [[Croacia]] | | [[Ficheiro:Nadezda-Cacinovic.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 843 | [[:d:Q6962551|Q6962551]] | [[Nancy Bauer]] | | 1960 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 844 | [[:d:Q6962908|Q6962908]] | [[Nancy Pearcey]] | | 1952 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 845 | [[:d:Q6964616|Q6964616]] | [[Naomi Baron]] | | 1946-09-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 846 | [[:d:Q6983049|Q6983049]] | [[Sara Klein-Braslavy]] | [[Jaffa]] | 1942-07-01 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 847 | [[:d:Q7002682|Q7002682]] | [[Franca D'Agostini]] | [[Turín]] | 1952-09-11 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Franca D'Agostini.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 848 | [[:d:Q7013292|Q7013292]] | [[Rivka Schechter]] | | 1929-03-04<br/>1929 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 849 | [[:d:Q7035492|Q7035492]] | [[Nikola Biller-Andorno]] | | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 850 | [[:d:Q7050957|Q7050957]] | [[Noretta Koertge]] | | 1935 | | | |- | style='text-align:right'| 851 | [[:d:Q7129268|Q7129268]] | [[Pamela Sue Anderson]] | [[Hennepin County]] | 1955-04-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-03-12 | |- | style='text-align:right'| 852 | [[:d:Q7145817|Q7145817]] | [[Patricia Russell]] | | 1910 | [[Reino Unido]] | 2004 | |- | style='text-align:right'| 853 | [[:d:Q7162575|Q7162575]] | [[Penelope Mackie]] | | 1900 | | | |- | style='text-align:right'| 854 | [[:d:Q7191755|Q7191755]] | [[Pieranna Garavaso]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 855 | [[:d:Q7220447|Q7220447]] | [[Pepita Haezrahi]] | [[Chernivtsi]] | 1921-05-30 | [[Israel]] | 1963-05-24 | [[Ficheiro:Pepita and Yehuda Haezrachi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 856 | [[:d:Q7245585|Q7245585]] | [[Priscilla Cohn]] | | 1933-12-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-06-27 | |- | style='text-align:right'| 857 | [[:d:Q7279132|Q7279132]] | [[Rachel Adler]] | [[Chicago]] | 1943-07-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 858 | [[:d:Q7279134|Q7279134]] | [[Rachel Albeck-Gidron]] | [[Xerusalén]] | 1960-04-20<br/>1960 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Rachel Albeck-Gidron.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 859 | [[:d:Q7284019|Q7284019]] | [[Raili Kauppi]] | | 1920 | [[Finlandia]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 860 | [[:d:Q7293111|Q7293111]] | [[Ranjana Khanna]] | | 1966-12-13 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 861 | [[:d:Q7312605|Q7312605]] | [[Renate Holub]] | | 1946-10-06 | | | |- | style='text-align:right'| 862 | [[:d:Q7351513|Q7351513]] | [[Roberta Kevelson]] | [[Fall River]] | 1931-11-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1998-11-28 | |- | style='text-align:right'| 863 | [[:d:Q7365519|Q7365519]] | [[Ronda Chervin]] | | 1937 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 864 | [[:d:Q7367915|Q7367915]] | [[Rose Rand]] | [[Lviv]] | 1903-06-14 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Austria]] | 1980-07-28 | |- | style='text-align:right'| 865 | [[:d:Q7368373|Q7368373]] | [[Rosemary Haughton]] | | 1927-04-13 | [[Reino Unido]] | 2024-05-09 | |- | style='text-align:right'| 866 | [[:d:Q7382918|Q7382918]] | [[Ruth Chang]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ruth Chang.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 867 | [[:d:Q7383070|Q7383070]] | [[Ruth L. Saw]] | | 1901-08-01 | | 1986-03-23 | |- | style='text-align:right'| 868 | [[:d:Q7383104|Q7383104]] | [[Ruth Macklin]] | | 1938 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 869 | [[:d:Q7383143|Q7383143]] | [[Ruth Nanda Anshen]] | [[Lynn]] | 1900-06-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-12-02 | |- | style='text-align:right'| 870 | [[:d:Q7397938|Q7397938]] | [[Sadie Plant]] | [[Birmingham]] | 1964-03-16 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Sadie-plant-kunstverein-muc-2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 871 | [[:d:Q7405159|Q7405159]] | [[Sally Haslanger]] | [[Connecticut]] | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sally Haslanger, May 2013 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 872 | [[:d:Q7416537|Q7416537]] | [[Sandra Bartky]] | [[Chicago]] | 1935-05-05 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-10-17<br/>2016-10-18 | |- | style='text-align:right'| 873 | [[:d:Q7416592|Q7416592]] | [[Sandra Dingli]] | [[Paceville]] | 1952 | [[Malta]] | | |- | style='text-align:right'| 874 | [[:d:Q7421644|Q7421644]] | [[Sara Grant]] | | 1922-12-19 | [[Reino Unido]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 875 | [[:d:Q7421755|Q7421755]] | [[Sara Ruddick]] | | 1935-02-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-03-20 | |- | style='text-align:right'| 876 | [[:d:Q7422394|Q7422394]] | [[Sarah Hoagland]] | [[Denver]] | 1945 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 877 | [[:d:Q7460380|Q7460380]] | [[Shadia Drury]] | | 1950 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 878 | [[:d:Q7488829|Q7488829]] | [[Shannon Bell]] | | 1955-07-05 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 879 | [[:d:Q7490516|Q7490516]] | [[Sharyn Clough]] | | 1965-05-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 880 | [[:d:Q7495367|Q7495367]] | [[Sherrilyn Roush]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 881 | [[:d:Q7531206|Q7531206]] | [[Sister Vajira]] | [[Hamburgo]] | 1928-10-14 | | 1991-12-07 | |- | style='text-align:right'| 882 | [[:d:Q7562889|Q7562889]] | [[Sophia Hume]] | | 1702 | [[Estados Unidos de América]] | 1774 | |- | style='text-align:right'| 883 | [[:d:Q7578936|Q7578936]] | [[Spomenka Hribar]] | [[Belgrado]] | 1941-01-25 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Spomenka Hribar 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 884 | [[:d:Q7634104|Q7634104]] | [[Sue Golding]] | | 1958<br/>1959 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:SueGolding at VirtualFutures2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 885 | [[:d:Q7634295|Q7634295]] | [[Sue Spaid]] | | 1961 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 886 | [[:d:Q7647596|Q7647596]] | [[Susan Bordo]] | [[Newark, Nova Jersey|Newark]] | 1947-01-24 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 887 | [[:d:Q7647824|Q7647824]] | [[Susan Finsen]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 888 | [[:d:Q7647988|Q7647988]] | [[Susan Hurley]] | | 1954-09-16 | [[Reino Unido]] | 2007-08-16 | |- | style='text-align:right'| 889 | [[:d:Q7648174|Q7648174]] | [[Susan Mendus]] | | 1951-08-25 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 890 | [[:d:Q7648260|Q7648260]] | [[Susan Oyama]] | | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 891 | [[:d:Q7648308|Q7648308]] | [[Susan Wolf]] | | 1952-07-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan Rose Wolf (born 1952) giving the 2024 Howison Lecture Character and Agency.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 892 | [[:d:Q7653146|Q7653146]] | [[Swami Abhayananda]] | | 1842 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Swami Abhayananda (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 893 | [[:d:Q7680735|Q7680735]] | [[Tamar Gendler]] | [[Princeton, Nova Jersey|Princeton]] | 1965-12-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tamar Gendler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 894 | [[:d:Q7680751|Q7680751]] | [[Tamar Ross]] | [[Detroit]] | 1938-01-16 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 895 | [[:d:Q7685145|Q7685145]] | [[Tara Smith]] | | 1961 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tara Smith.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 896 | [[:d:Q7909128|Q7909128]] | [[Val Plumwood]] | [[Terrey Hills]] | 1939-08-11 | [[Australia]] | 2008-02-28 | [[Ficheiro:Val Plumwood, 2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 897 | [[:d:Q7910869|Q7910869]] | [[Valentina Harizanov]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 898 | [[:d:Q7922532|Q7922532]] | [[Veronique Zanetti]] | | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 899 | [[:d:Q7945956|Q7945956]] | [[Julia Wieleżyńska]] | [[Varsovia]] | 1881-11-17 | [[Polonia]] | 1943-09-20 | [[Ficheiro:Julia Wieleżyńska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 900 | [[:d:Q8044361|Q8044361]] | [[Xie Daoyun]] | | 349 | [[dinastia Jin do Leste]] | 409 | [[Ficheiro:Xie Daoyun.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 901 | [[:d:Q8061670|Q8061670]] | [[Yuriko Saito]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 902 | [[:d:Q8077011|Q8077011]] | [[Ásta Kristjana Sveinsdóttir]] | [[Reiquiavik]] | 1969-10-05 | [[Islandia]] | | |- | style='text-align:right'| 903 | [[:d:Q8145613|Q8145613]] | [[Nida Vasiliauskaitė]] | [[Vilnius]] | 1975-12-21 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 904 | [[:d:Q8197268|Q8197268]] | [[Amelia Valcárcel]] | [[Madrid]] | 1949-11-16 | [[España]] | | [[Ficheiro:Amelia Valcarcel y Bernardo de Quirós (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 905 | [[:d:Q8249129|Q8249129]] | [[Meng Mu]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 906 | [[:d:Q8865086|Q8865086]] | [[Irena Słońska]] | [[Lublin]] | 1906-05-05 | [[Polonia]] | 1989-03-15 | [[Ficheiro:Skowronek Irena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 907 | [[:d:Q9002416|Q9002416]] | [[Heleieth Saffioti]] | [[Ibirá]] | 1934-01-04 | [[Brasil]] | 2010-12-13 | |- | style='text-align:right'| 908 | [[:d:Q9070706|Q9070706]] | [[Rosa María Rodríguez Magda]] | [[Valencia]] | 1957 | [[España]] | | [[Ficheiro:Rosa María Rodríguez Magda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 909 | [[:d:Q9098415|Q9098415]] | [[Ángela Sierra]] | [[Santa Cruz de Tenerife]] | 1945-01-10 | [[España]] | | [[Ficheiro:1657566238321 P012 Angela del Carmen SIERRA GONZALES 005 MOBILE.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 910 | [[:d:Q9141888|Q9141888]] | [[Agata Bielik-Robson]] | [[Varsovia]] | 1966-06-06 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Agata Bielik-Robson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 911 | [[:d:Q9142314|Q9142314]] | [[Agnieszka Kołakowska]] | [[Łódź]] | 1960 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 912 | [[:d:Q9148165|Q9148165]] | [[Alicja Iwańska]] | [[Gardzienice, Lublin Voivodeship]] | 1918-05-13 | [[Segunda República Polaca]]<br/>[[Estados Unidos de América]]<br/>[[República Popular de Polonia]] | 1996-09-26 | |- | style='text-align:right'| 913 | [[:d:Q9148213|Q9148213]] | [[Alicja Przyłuska-Fiszer]] | [[Varsovia]] | 1955-05-30 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 914 | [[:d:Q9155250|Q9155250]] | [[Anna Jedynak]] | [[Varsovia]] | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 915 | [[:d:Q9165320|Q9165320]] | [[Barbara Chyrowicz]] | [[Katowice]] | 1960-03-25 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 916 | [[:d:Q9165442|Q9165442]] | [[Barbara Krawcowicz]] | | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 917 | [[:d:Q9165492|Q9165492]] | [[Barbara Markiewicz]] | | 1947 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 918 | [[:d:Q9168017|Q9168017]] | [[Beata Borowicz-Sierocka]] | | 1950-07-17 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Beata Borowicz-Sierocka (2008).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 919 | [[:d:Q9201494|Q9201494]] | [[Daniela Gromska]] | [[Lviv]] | 1889-05-17 | [[Polonia]] | 1973-12-20 | |- | style='text-align:right'| 920 | [[:d:Q9201639|Q9201639]] | [[Danuta Gierulanka]] | [[Cracovia]] | 1909-03-04 | [[Polonia]] | 1995-04-29<br/>1995 | |- | style='text-align:right'| 921 | [[:d:Q9253235|Q9253235]] | [[Elżbieta Pietruska-Madej]] | | 1938-06-07 | [[Polonia]] | 2001-06-26 | |- | style='text-align:right'| 922 | [[:d:Q9256755|Q9256755]] | [[Ewa Majewska]] | [[Varsovia]] | 1978 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Ewa.Majewska.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 923 | [[:d:Q9256851|Q9256851]] | [[Ewa Sowa]] | | 1935 | | | |- | style='text-align:right'| 924 | [[:d:Q9258471|Q9258471]] | [[Felicja Czerniaków]] | [[Varsovia]] | 1883 | | 1950-02-24 | |- | style='text-align:right'| 925 | [[:d:Q9265175|Q9265175]] | [[Gabriela Kurylewicz]] | [[Varsovia]] | 1971-06-23 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:GK&BKA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 926 | [[:d:Q9285316|Q9285316]] | [[Halina Bortnowska]] | [[Toruń]] | 1931-09-23 | [[Polonia]] | 2024-06-19 | [[Ficheiro:Halina Bortnowska Warsaw Poland October10 2010 Fot Mariusz Kubik 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 927 | [[:d:Q9285475|Q9285475]] | [[Halina Walentowicz]] | | 1955-08-08 | | | [[Ficheiro:Halina-walentowicz-2005.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 928 | [[:d:Q9285945|Q9285945]] | [[Hanna Buczyńska-Garewicz]] | [[Varsovia]] | 1932-11-26 | [[Polonia]] | 2019-12-27 | |- | style='text-align:right'| 929 | [[:d:Q9287361|Q9287361]] | [[Helena Kozakiewicz]] | | | [[Polonia]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 930 | [[:d:Q9336113|Q9336113]] | [[Shoshana Ronen]] | | 20th century<br/>1937 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 931 | [[:d:Q9353285|Q9353285]] | [[Sławomira Walczewska]] | [[Częstochowa]] | 1960-06-25 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 932 | [[:d:Q9367220|Q9367220]] | [[Urszula Żegleń]] | | 1949-03-24 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 933 | [[:d:Q9391846|Q9391846]] | [[Zofia Rosińska]] | | 1940 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 934 | [[:d:Q10263773|Q10263773]] | [[Dalila Pereira da Costa]] | [[Porto, Portugal|Porto]] | 1918-03-04 | [[Portugal]] | 2012-03-02 | |- | style='text-align:right'| 935 | [[:d:Q10307019|Q10307019]] | [[Joana Serrado]] | [[Coímbra]] | 1979-03-03 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 936 | [[:d:Q10321947|Q10321947]] | [[Lélia Gonzalez]] | [[Belo Horizonte]] | 1935-02-01 | [[Brasil]] | 1994-07-10 | [[Ficheiro:Lélia Gonzalez by Cezar Loureiro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 937 | [[:d:Q10334275|Q10334275]] | [[Marcia Tiburi]] | [[Vacaria]] | 1970 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Marcia Tiburi - Campinas 03.10.2008 (3342360020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 938 | [[:d:Q10355765|Q10355765]] | [[Públia Hortênsia de Castro]] | [[Vila Viçosa]] | 1548 | [[Reino de Portugal]] | 1595 | [[Ficheiro:Publia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 939 | [[:d:Q10368814|Q10368814]] | [[Scarlett Marton]] | [[São Paulo]] | 1951-01-15 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Scarlett Marton - Campinas 17.10.2008 (3345269970).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 940 | [[:d:Q10374688|Q10374688]] | [[Sueli Carneiro]] | [[São Paulo]] | 1950-06-24 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Sueli-carneiro-foto-andre-seiti-e1521580460291.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 941 | [[:d:Q10376637|Q10376637]] | [[Sônia T. Felipe]] | | | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 942 | [[:d:Q10392202|Q10392202]] | [[Viviane Mosé]] | [[Vitória, Espírito Santo|Vitória]] | 1964-01-16 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Dani Lima e Viviane Mosé 13.06.08 Campinas (3232662986).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 943 | [[:d:Q10826327|Q10826327]] | [[Anna Hogenová]] | [[Fláje]] | 1946-10-23 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Anna Hogenová 2020 34.06.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 944 | [[:d:Q11365575|Q11365575]] | [[Yumiko Nakamura]] | [[Toquio]] | 1944-03 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 945 | [[:d:Q11401567|Q11401567]] | [[Miyuki Kitajima]] | | 1933 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 946 | [[:d:Q11401641|Q11401641]] | [[Sakiko Kitagawa]] | [[Prefectura de Fukuoka]] | 1952-11-22 | [[Xapón]] | 2011-12-02 | |- | style='text-align:right'| 947 | [[:d:Q11419987|Q11419987]] | [[Takako Shikaya]] | [[Iocoama]] | 1944 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 948 | [[:d:Q11428491|Q11428491]] | [[Akiko Tsukamoto]] | [[Toquio]] | 1941-11-01 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 949 | [[:d:Q11439268|Q11439268]] | [[Aiko Ōgoshi]] | [[Prefectura de Kyoto]] | 1946 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2021-03-15 | |- | style='text-align:right'| 950 | [[:d:Q11476834|Q11476834]] | [[Akiko Shimada]] | [[Toquio]] | 1936-03-19 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 951 | [[:d:Q11479722|Q11479722]] | [[Sachiko Sakonji]] | [[Toquio]] | 1938-04-12 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 952 | [[:d:Q11496805|Q11496805]] | [[Mitsuko Tokoro]] | [[Toquio]] | 1939-01-03 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1968-01-27 | |- | style='text-align:right'| 953 | [[:d:Q11522299|Q11522299]] | [[Hiroko Sugita]] | [[Matsuyama]] | 1935-03 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2024-06-16 | |- | style='text-align:right'| 954 | [[:d:Q11522849|Q11522849]] | [[Masuko Murakami]] | | 1933 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 955 | [[:d:Q11548136|Q11548136]] | [[Masako Keta]] | [[Shizuoka]] | 1953-01-11 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 956 | [[:d:Q11551966|Q11551966]] | [[Akiko Ikeda]] | [[Toquio]] | 1960-08-21 | [[Xapón]] | 2007-02-23 | |- | style='text-align:right'| 957 | [[:d:Q11552103|Q11552103]] | [[Mie Ikeda]] | | 1919 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 958 | [[:d:Q11561093|Q11561093]] | [[Reiko Shimizu]] | | 1935-07 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2006-03-04 | |- | style='text-align:right'| 959 | [[:d:Q11615325|Q11615325]] | [[Eiko Hanaoka]] | | 1938-05-05 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 960 | [[:d:Q11644007|Q11644007]] | [[Tsugiko Sakai]] | | 1936 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 961 | [[:d:Q11651505|Q11651505]] | [[Hisako Nagakura]] | | 1940 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2008-01-11 | |- | style='text-align:right'| 962 | [[:d:Q11686292|Q11686292]] | [[Anna Zeidler-Janiszewska]] | [[Poznan]] | 1951 | [[Polonia]] | 2017-07-27<br/>2017-07-26 | |- | style='text-align:right'| 963 | [[:d:Q11687372|Q11687372]] | [[Barbara Stanosz]] | | 1935-01-08<br/>1935 | [[Polonia]] | 2014-06-07<br/>2014 | |- | style='text-align:right'| 964 | [[:d:Q11696748|Q11696748]] | [[Elżbieta Jung]] | | 1956 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 965 | [[:d:Q11708812|Q11708812]] | [[Helena Eilstein]] | | 1922-02-02 | [[Polonia]] | 2009-11-15 | |- | style='text-align:right'| 966 | [[:d:Q11713792|Q11713792]] | [[Irena Lasota]] | | 1945-07-25 | | | |- | style='text-align:right'| 967 | [[:d:Q11714979|Q11714979]] | [[Izydora Dąmbska]] | [[Lviv]] | 1904-01-03 | [[Polonia]] | 1983-06-18 | |- | style='text-align:right'| 968 | [[:d:Q11715934|Q11715934]] | [[Jadwiga Mizińska]] | | 1945-12-19 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 969 | [[:d:Q11719800|Q11719800]] | [[Janina Gajda-Krynicka]] | [[Cracovia]] | 1940 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 970 | [[:d:Q11719826|Q11719826]] | [[Janina Kotarbińska]] | [[Varsovia]] | 1901-01-19 | [[Polonia]] | 1997-01-02 | |- | style='text-align:right'| 971 | [[:d:Q11728047|Q11728047]] | [[Jolanta Brach-Czaina]] | [[Varsovia]] | 20th century | [[Polonia]] | 2021-03-16 | |- | style='text-align:right'| 972 | [[:d:Q11731792|Q11731792]] | [[Josepha Kodis]] | [[Navahrudak]] | 1865-04-19 | | 1940-12-30 | [[Ficheiro:Józefa Krzyżanowska-Kodisowa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 973 | [[:d:Q11748779|Q11748779]] | [[Krystyna Starczewska]] | [[Toruń]] | 1937-11-16 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Kobiety Wolności 05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 974 | [[:d:Q11748804|Q11748804]] | [[Krystyna Zamiara]] | | 1940-04-16 | [[Polonia]] | 2012-01-13 | |- | style='text-align:right'| 975 | [[:d:Q11749046|Q11749046]] | [[Krzysia Górniak]] | [[Olsztyn]] | 1974-02-09 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Krzysia Górniak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 976 | [[:d:Q11756809|Q11756809]] | [[Lilianna Kiejzik]] | [[Zielona Góra]] | 20th century | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Lilianna kiejzik.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 977 | [[:d:Q11764020|Q11764020]] | [[Ludwika Dobrzyńska-Rybicka]] | [[Brzeżawa]] | 1868-11-19 | [[Polonia]] | 1958-10-07 | [[Ficheiro:Ludwika Dobrzyńska-Rybicka.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 978 | [[:d:Q11768869|Q11768869]] | [[Maria Gołaszewska]] | [[Kurzelów]] | 1926-06-29 | [[Polonia]] | 2015-11-06 | |- | style='text-align:right'| 979 | [[:d:Q11769231|Q11769231]] | [[Maria Wodzyńska-Walicka]] | [[Pruszków]] | 1945-01-13 | [[Polonia]] | 2025-05-21 | |- | style='text-align:right'| 980 | [[:d:Q11774198|Q11774198]] | [[Danica Slouková]] | [[Martin]] | 1951-06-04 | [[Eslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 981 | [[:d:Q11860443|Q11860443]] | [[Gertrud Simmel]] | [[Potsdam]] | 1864 | [[Reich Alemán]] | 1938 | [[Ficheiro:Jacob Hilsdorf - Gertrud Simmel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 982 | [[:d:Q11861794|Q11861794]] | [[Heidi Liehu]] | | 1967 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Heidi Liehu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 983 | [[:d:Q11875260|Q11875260]] | [[Leena Vilkka]] | | 1964-07-21 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 984 | [[:d:Q11875351|Q11875351]] | [[Leila Haaparanta]] | [[Kalvola]] | 1954-10-20 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 985 | [[:d:Q11884718|Q11884718]] | [[Nora Hämäläinen]] | | 1978 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Nora Hämäläinen bokmässan 2024, IMG 3337.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 986 | [[:d:Q11888242|Q11888242]] | [[Pirkko Lahti]] | [[Kisko]] | 1941-08-20 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Pirkko Lahti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 987 | [[:d:Q11892464|Q11892464]] | [[Sara Heinämaa]] | [[Helsinqui]] | 1960-11-18 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 988 | [[:d:Q11895368|Q11895368]] | [[Susanna Lindberg]] | | 1966 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 989 | [[:d:Q11896519|Q11896519]] | [[Tarja Kallio-Tamminen]] | [[Hyvinkää]] | 1955-03-14 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 990 | [[:d:Q11913238|Q11913238]] | [[Catalina Maura i Pou]] | [[Palma]] | 1664 | [[Coroa de Aragón]] | 1735 | |- | style='text-align:right'| 991 | [[:d:Q11934540|Q11934540]] | [[Madrona Clarina i Colomer]] | [[Barcelona]] | 1688 | [[Coroa de Aragón]] | 1744 | [[Ficheiro:ClarinaMadrona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 992 | [[:d:Q11934552|Q11934552]] | [[Magdalena Rialp]] | [[Pla d'Urgell]] | 1668-02-02 | [[Coroa de Aragón]] | 1710-11-15 | |- | style='text-align:right'| 993 | [[:d:Q11935544|Q11935544]] | [[Marina Subirats i Martori]] | [[Barcelona]] | 1943-03-13 | [[España]] | | [[Ficheiro:Marina Subirats 3.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 994 | [[:d:Q11935766|Q11935766]] | [[María de los Llanos Lozano Guevara]] | [[Madrid]] | 1926 | [[España]] | 2015-08-20 | |- | style='text-align:right'| 995 | [[:d:Q11938636|Q11938636]] | [[Neus Campillo i Iborra]] | [[Sueca]] | 1945 | [[España]] | | [[Ficheiro:NEUS CAMPILLO 2.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 996 | [[:d:Q11944385|Q11944385]] | [[Radegunda de Treviño]] | [[Villamayor de Treviño]] | 1119 | | 1152 | |- | style='text-align:right'| 997 | [[:d:Q11955756|Q11955756]] | [[Arria]] | | 2nd century | [[Roma antiga|Roma Antiga]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 998 | [[:d:Q11963286|Q11963286]] | [[Cathrine Egeland]] | | 1971 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 999 | [[:d:Q11973915|Q11973915]] | [[Hanne Andrea Kraugerud]] | [[Bærum]] | 1980-01-15 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1000 | [[:d:Q11974767|Q11974767]] | [[Helgard Mahrdt]] | | 1953-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1001 | [[:d:Q11980182|Q11980182]] | [[Kari Martinsen]] | [[Oslo]] | 1943-01-20 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1002 | [[:d:Q11983715|Q11983715]] | [[Lene Auestad]] | | 1973-10-08 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Lene Auestad, C.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1003 | [[:d:Q11989208|Q11989208]] | [[Mette Bock]] | [[Gladsaxe]] | 1957-07-26 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | [[Ficheiro:Mette Bock, Frihedsmuseet, 2017-05-04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1004 | [[:d:Q12019410|Q12019410]] | [[Helena Haškovcová]] | [[Praga]] | 1945-08-19 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Haskovcova Helena 2018 (circle).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1005 | [[:d:Q12025009|Q12025009]] | [[Jiřina Popelová]] | [[Praga]]<br/>[[Vinohrady]] | 1904-02-29 | [[Checoslovaquia]] | 1985-06-14 | |- | style='text-align:right'| 1006 | [[:d:Q12025813|Q12025813]] | [[Jolana Poláková]] | [[Praga]] | 1951-05-14 | [[República Checa]]<br/>[[Checoslovaquia]] | | [[Ficheiro:Jolana Polakova 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1007 | [[:d:Q12042546|Q12042546]] | [[Olga Walló]] | [[Praga]] | 1948-09-10 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[República Checa]] | | [[Ficheiro:Olga Walló (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1008 | [[:d:Q12061496|Q12061496]] | [[Heather Marsh]] | | 20th century | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Heather Marsh at CubaConf 2016.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1009 | [[:d:Q12080045|Q12080045]] | [[Neonila Leonidovna Babiy-Ocheretovskaya]] | [[Kremenets]] | 1947-01-11<br/>1947 | [[Ucraína]] | 2024-02-20 | [[Ficheiro:Otcheretovskaya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1010 | [[:d:Q12089604|Q12089604]] | [[Olha Vysotska]] | [[Dnipro]] | 1974-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1011 | [[:d:Q12096732|Q12096732]] | [[Tetiana Holichenko]] | | 1959-07-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1012 | [[:d:Q12101534|Q12101534]] | [[Irina Dobronravova]] | [[Yuzhno-Sakhalinsk]] | 1947-02-16 | | | [[Ficheiro:Добронравова Ірина Серафимівна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1013 | [[:d:Q12111678|Q12111678]] | [[Antonina Kolodii]] | [[Birkivka]] | 1943-01-11 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1014 | [[:d:Q12111933|Q12111933]] | [[Alina Komarova]] | [[Astana]] | 1938-05-25 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Alina Komarova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1015 | [[:d:Q12113629|Q12113629]] | [[Ninel Kostyuk]] | [[Khrystynivka]] | 1926-12-02 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]] | 2019-10-19 | [[Ficheiro:Костюк Нінель Трохимівна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1016 | [[:d:Q12117433|Q12117433]] | [[Larysa Levchuk]] | [[Kíiv]] | 1940-08-21 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]] | 2025-01-28 | |- | style='text-align:right'| 1017 | [[:d:Q12143798|Q12143798]] | [[Irina Predborska]] | [[Khmelnytskyi]] | 1952-06-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1018 | [[:d:Q12152573|Q12152573]] | [[Сидоренко Лидия Ивановна]] | [[Donetsk]] | 1952 | | | [[Ficheiro:Сидоренко Лідія Іванівна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1019 | [[:d:Q12155701|Q12155701]] | [[Alicia Miyares]] | [[Les Arriondes]] | 1963-04-30 | [[España]] | | [[Ficheiro:Alicia Miyares.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1020 | [[:d:Q12257791|Q12257791]] | [[Fawzia Assaad]] | [[O Cairo]] | 1929 | [[Exipto]] | 2023-10-02 | |- | style='text-align:right'| 1021 | [[:d:Q12279395|Q12279395]] | [[Evdokia Peteva-Filova]] | [[Shumen]] | 1901-03-21 | [[Bulgaria]] | 1973-03-05 | [[Ficheiro:Evdokia Peteva-Filova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1022 | [[:d:Q12280613|Q12280613]] | [[Zoya Stavreva]] | [[Veliko Tarnovo]] | 1883-04-21 | | 1962-03-03 | |- | style='text-align:right'| 1023 | [[:d:Q12284872|Q12284872]] | [[Lidiya Denkova]] | [[Sofía, Bulgaria|Sofía]] | 1957 | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 1024 | [[:d:Q12287786|Q12287786]] | [[Natalii͡a Khristova]] | | 1954 | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 1025 | [[:d:Q12305458|Q12305458]] | [[Caroline Schaffalitzky de Muckadell]] | | 1972 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 1026 | [[:d:Q12306797|Q12306797]] | [[Cynthia M. Grund]] | [[New Haven, Connecticut|New Haven]] | 1956-01-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cynthiamgrund.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1027 | [[:d:Q12326691|Q12326691]] | [[Merry Elisabeth Scheel]] | | 1929-09-26 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 2007-11-02 | |- | style='text-align:right'| 1028 | [[:d:Q12331839|Q12331839]] | [[Pia Lauritzen]] | | 1977 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 1029 | [[:d:Q12349617|Q12349617]] | [[Izabella Györgyjakab]] | [[Brețcu]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1030 | [[:d:Q12350557|Q12350557]] | [[Katalin Szegő]] | [[Oradea]] | 1933-02-18 | [[Romanía]] | 2005-06-16 | |- | style='text-align:right'| 1031 | [[:d:Q12357063|Q12357063]] | [[Zsuzsa Széll]] | [[Viena]] | 1925-03-17<br/>1925 | [[Hungría]] | 1997-10-28 | |- | style='text-align:right'| 1032 | [[:d:Q12358483|Q12358483]] | [[Aive Pevkur]] | | 1971-03-09 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1033 | [[:d:Q12369691|Q12369691]] | [[Margit Sutrop]] | [[Tartu]] | 1963-10-13 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Margit Sutrop 2014.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1034 | [[:d:Q12372515|Q12372515]] | [[Piret Kuusk]] | [[Tartu]] | 1947-02-21 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Piret Kuusk 2017. aastal Tartu ülikooli füüsika instituudis..jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1035 | [[:d:Q12373709|Q12373709]] | [[Regina-Nino Kurg]] | | 1979-02-20 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Regina-Nino Mion 2021. aasta Arvamusfestivali teadusalal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1036 | [[:d:Q12376949|Q12376949]] | [[Tiiu Hallap]] | | 1960-06-14 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1037 | [[:d:Q12378790|Q12378790]] | [[Vivian Bohl]] | | 1981-05-03 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:VBohl.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1038 | [[:d:Q12398704|Q12398704]] | [[Rebeca Baceiredo]] | [[Ourense]] | 1979-12-19 | [[España]] | | [[Ficheiro:Rebeca Baceiredo (2022; cropped 2024).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1039 | [[:d:Q12410407|Q12410407]] | [[Anat Matar]] | [[Tel Aviv]] | 1956-08-29 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Anat Matar.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1040 | [[:d:Q12483227|Q12483227]] | [[Gadis Arivia]] | [[Nova Deli]] | 1964-09-08 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Gadis Arivia at the International Conference on Feminism, 2016-09-24 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1041 | [[:d:Q12534518|Q12534518]] | [[Бақытжамал Сапарқызы Қабыкенова]] | [[Oskemen]] | 1952-06-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1042 | [[:d:Q12539747|Q12539747]] | [[Гүлжәмила Мейірова]] | | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1043 | [[:d:Q12539770|Q12539770]] | [[Gülmīra Shalabaeva]] | [[Almati]] | 1956-08-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1044 | [[:d:Q12610202|Q12610202]] | [[Yun Nodeok]] | | 1900-09-19 | | 1979-10-23 | |- | style='text-align:right'| 1045 | [[:d:Q12618315|Q12618315]] | [[Jin Eun-young]] | [[Daejeon]] | 1970 | [[Corea do Sur]] | | [[Ficheiro:Jin Eun-young 2019 (P1020327).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1046 | [[:d:Q12642671|Q12642671]] | [[Stanka Gjurić]] | [[Čakovec]] | 1956-01-20 | [[Croacia]] | | [[Ficheiro:Stanka Gjuric (2010).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1047 | [[:d:Q12652200|Q12652200]] | [[Dalia Marija Stančienė]] | | 1948-09-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1048 | [[:d:Q12659013|Q12659013]] | [[Jūratė Morkūnienė]] | [[Šiauliai]] | 1941-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1049 | [[:d:Q12662849|Q12662849]] | [[Leonarda Jekentaitė-Kuzmickienė]] | [[Vilnius]] | 1946-05-03 | [[Lituania]] | 2008-10-12 | |- | style='text-align:right'| 1050 | [[:d:Q12720715|Q12720715]] | [[Angela Felicia Botez]] | [[Deva]] | 1943-08-12 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 1051 | [[:d:Q12762064|Q12762064]] | [[Albína Dratvová]] | [[Praga]]<br/>[[Vinohrady]] | 1892-01-02 | [[Checoslovaquia]] | 1969-12-01 | [[Ficheiro:Albína Dratvová draw.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1052 | [[:d:Q12762393|Q12762393]] | [[Anna Remišová]] | | 1954 | [[Eslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 1053 | [[:d:Q12763537|Q12763537]] | [[Brigitte Weisshauptová]] | [[Gevelsberg]] | 1939 | | | [[Ficheiro:ETH-BIB-Zürich, Universität Zürich, II. Symposium der Internationalen Assoziation von Philosophinnen, Philosophin Brigitte Weisshaupt-Com L31-0404-0002-0001.tiff|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1054 | [[:d:Q12765276|Q12765276]] | [[Elena Várossová]] | [[Rovňany]] | 1926-02-08 | | 2010-11-09 | |- | style='text-align:right'| 1055 | [[:d:Q12767804|Q12767804]] | [[Jana Miedzgová]] | [[Třebíč]] | 1951-09-13 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 1056 | [[:d:Q12771044|Q12771044]] | [[Marina Carnogurska]] | [[Bratislava]] | 1940-06-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1057 | [[:d:Q12779340|Q12779340]] | [[Zdeňka Kalnická]] | | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1058 | [[:d:Q12780871|Q12780871]] | [[Zuzana Kiczková]] | | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 1059 | [[:d:Q12784499|Q12784499]] | [[Ana Trebežnik]] | | 20th century | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1060 | [[:d:Q12795447|Q12795447]] | [[Maja Milčinski]] | [[Liubliana]] | 1956-06-12<br/>1956 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1061 | [[:d:Q12795796|Q12795796]] | [[Marina Rugelj]] | | 1964-03-22 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1062 | [[:d:Q12796420|Q12796420]] | [[Metka Cotič]] | [[Šempeter pri Gorici]] | 1957-07-09 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:M. Cotič.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1063 | [[:d:Q12811081|Q12811081]] | [[Nancy Hartsock]] | | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-03-19 | [[Ficheiro:Hartsock-Nancy Combo 2 (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1064 | [[:d:Q12849666|Q12849666]] | [[Şükufə Mirzəyeva]] | [[Gulably]] | 1925-12-20 | | 1980-10-09 | |- | style='text-align:right'| 1065 | [[:d:Q12892326|Q12892326]] | [[Kerline Devise]] | | | [[Haití]] | | |- | style='text-align:right'| 1066 | [[:d:Q12906507|Q12906507]] | [[Загорка Миќиќ]] | | 1903-10-17 | | 1982-07-27 | |- | style='text-align:right'| 1067 | [[:d:Q13165522|Q13165522]] | [[Klara Ajybekova]] | [[Naryn]] | 1946 | [[Kirguizistán]] | | [[Ficheiro:Клара Ажибекова (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1068 | [[:d:Q13408837|Q13408837]] | [[Fatma Chamakh-Haddad]] | [[Tunes]] | 1936-03-10 | [[French protectorate of Tunisia]]<br/>[[Tunisia]] | 2013-05-02 | |- | style='text-align:right'| 1069 | [[:d:Q13415872|Q13415872]] | [[Juliana Sokolová]] | [[Košice]] | 1981-07-19 | [[Eslovaquia]] | | [[Ficheiro:Juliana Sokolová portrét.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1070 | [[:d:Q13419791|Q13419791]] | [[Jana Balazova]] | [[Martin]] | 1952-08-01 | | 2004-10-07 | |- | style='text-align:right'| 1071 | [[:d:Q13441110|Q13441110]] | [[Marianna Oravcová]] | | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 1072 | [[:d:Q13515758|Q13515758]] | [[Helen Nissenbaum]] | | 1954-04-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Helen's guest lecture at University of Berkley.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1073 | [[:d:Q13522475|Q13522475]] | [[Miranda Fricker]] | | 1966-03-12 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Miranda Fricker (25652615846).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1074 | [[:d:Q13560214|Q13560214]] | [[Mesila Doda]] | [[Kukës]] | 1971-02-06 | [[Albania]] | | |- | style='text-align:right'| 1075 | [[:d:Q13562998|Q13562998]] | [[Marilyn Frye]] | [[Tulsa, Oklahoma|Tulsa]] | 1941 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1076 | [[:d:Q13563000|Q13563000]] | [[Sunanda Gandhi]] | | 1932 | [[Estados Unidos de América]] | 2007 | [[Ficheiro:Sunandagandhi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1077 | [[:d:Q13563069|Q13563069]] | [[Joan Bondurant]] | [[Great Bend]] | 1918-12-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-09-12 | |- | style='text-align:right'| 1078 | [[:d:Q13843338|Q13843338]] | [[Marina Gržinić]] | [[Rijeka]] | 1958-11-16 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Marina Gržinić (14785164456).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1079 | [[:d:Q14475862|Q14475862]] | [[Sigríður Þorgeirsdóttir]] | | 1958 | [[Islandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1080 | [[:d:Q14816066|Q14816066]] | [[Marilyn Friedman]] | | 1945-04-07 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1081 | [[:d:Q14946763|Q14946763]] | [[Georgia Warnke]] | | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1082 | [[:d:Q14948907|Q14948907]] | [[Claire Colebrook]] | | 1965-10-25 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1083 | [[:d:Q14949231|Q14949231]] | [[Jasbir Puar]] | | 1967-12-13 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1084 | [[:d:Q15053037|Q15053037]] | [[Kiarina Kordela]] | [[Patras]] | 1963-07-13 | [[Grecia]] | | |- | style='text-align:right'| 1085 | [[:d:Q15063888|Q15063888]] | [[Ksenia Abulkhanova]] | [[Ozyory]] | 1932-06-29 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1086 | [[:d:Q15064978|Q15064978]] | [[Elena Nikolayevna Viktoruk]] | [[Krasnoiarsk]] | 1961-06-09 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1087 | [[:d:Q15066714|Q15066714]] | [[Audra-Kristina Zabulionite]] | [[Kaunas]] | 1961-10-01 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1088 | [[:d:Q15075116|Q15075116]] | [[Viktoria Suchantseva]] | [[Luhansk]] | 1949-01-19 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]] | 2019-01-10 | [[Ficheiro:Skanirovanie0004.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1089 | [[:d:Q15181212|Q15181212]] | [[Rufina Noeggerath]] | [[Bruxelas]] | 1821-10-10 | [[Bélxica]] | 1908-04-15 | [[Ficheiro:Rufina Noeggerath.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1090 | [[:d:Q15293046|Q15293046]] | [[Jela Krečič]] | [[Liubliana]] | 1979-02-26 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Journalist Jela Krecic portrait by Voranc Vogel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1091 | [[:d:Q15406938|Q15406938]] | [[Anne Staquet]] | [[Vierves-sur-Viroin]] | 20th century | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 1092 | [[:d:Q15406979|Q15406979]] | [[Aline Lizotte]] | [[Quebec]] | 1935 | [[Francia]]<br/>[[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1093 | [[:d:Q15407373|Q15407373]] | [[Maria Teresa Ricci]] | [[Genazzano]] | No/unknown value | | | |- | style='text-align:right'| 1094 | [[:d:Q15429029|Q15429029]] | [[Amie Thomasson]] | | 1968-07-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1095 | [[:d:Q15429053|Q15429053]] | [[Andrea Nightingale]] | | 1959 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1096 | [[:d:Q15429114|Q15429114]] | [[Suzy Kassem]] | [[Toledo, Ohio|Toledo]] | 1975-12-01 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Exipto]] | | [[Ficheiro:Suzy-kassem.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1097 | [[:d:Q15429401|Q15429401]] | [[Lorella Cedroni]] | [[Roma]] | 1961-05-24 | [[Italia]] | 2013-08-28 | [[Ficheiro:Lorella Cedroni.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1098 | [[:d:Q15429581|Q15429581]] | [[Charlotte Witt]] | | 1951-09-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1099 | [[:d:Q15429906|Q15429906]] | [[Alison Assiter]] | | 1949-10-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1100 | [[:d:Q15431660|Q15431660]] | [[Margarete Eberhardt]] | [[Dissen am Teutoburger Wald]] | 1886-08-18 | [[Alemaña]] | 1958-01-02 | |- | style='text-align:right'| 1101 | [[:d:Q15432469|Q15432469]] | [[Barbara Bleisch]] | [[Basilea]] | 1973-05-19 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 1102 | [[:d:Q15437208|Q15437208]] | [[Sara Ahmed]] | [[Salford]] | 1969-08-30 | [[Reino Unido]]<br/>[[Australia]] | | [[Ficheiro:Sara Ahmed-IMG 6455.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1103 | [[:d:Q15447239|Q15447239]] | [[Else Wentscher]] | [[Głuszyca]] | 1877-01-31 | [[Alemaña]] | 1946 | |- | style='text-align:right'| 1104 | [[:d:Q15452338|Q15452338]] | [[Maria Bettetini]] | [[Milán]] | 1962-02-15 | [[Italia]] | 2019-10-13 | [[Ficheiro:Maria Bettetini.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1105 | [[:d:Q15488651|Q15488651]] | [[Janet Coleman]] | | 1945 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1106 | [[:d:Q15491153|Q15491153]] | [[Jeanne Wyttenbach]] | [[Hanau]] | 1773-12-29 | [[Landgraviato de Hesse-Kassel]] | 1830-04-27 | |- | style='text-align:right'| 1107 | [[:d:Q15497853|Q15497853]] | [[Jean Curthoys]] | [[Broken Hill]] | 1947 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1108 | [[:d:Q15497931|Q15497931]] | [[Hazel Barnes]] | [[Wilkes-Barre]] | 1915-12-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2008-03-18 | [[Ficheiro:Hazel BarnesPicture.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1109 | [[:d:Q15695053|Q15695053]] | [[Gun Bergman]] | [[Linköping]] | 1916-10-28 | [[Suecia]] | 1971-07-01 | [[Ficheiro:Gun-Bergman-makes-a-avhandlig-of-Russian-1700s-language-142441060503.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1110 | [[:d:Q15699663|Q15699663]] | [[Nancy Sherman]] | | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Coming Home- Dialogues on the Moral, Psychological, and Spiritual Impacts of War.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1111 | [[:d:Q15712536|Q15712536]] | [[Edita Marie Mendelová]] | [[Brno]] | 1965-03-15 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 1112 | [[:d:Q15829901|Q15829901]] | [[Anna Pammrová]] | [[Jinošov]]<br/>[[Kralice nad Oslavou]] | 1860-06-29 | [[Imperio Austrohúngaro]]<br/>[[Checoslovaquia]] | 1945-09-19 | [[Ficheiro:Anna Pammrová.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1113 | [[:d:Q15830094|Q15830094]] | [[Dora Elvira García González]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1114 | [[:d:Q15844869|Q15844869]] | [[Ann Buchholtz]] | | 1952 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-09-14 | |- | style='text-align:right'| 1115 | [[:d:Q15858589|Q15858589]] | [[Heidemarie Bennent-Vahle]] | | 1954 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1116 | [[:d:Q15893914|Q15893914]] | [[Christina Aus der Au Heymann]] | [[Lucerna]] | 1966 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:2017-05-25 Christina Aus der Au (Deutscher Evangelischer Kirchentag 2017 in Berlin und Wittenberg) by Sandro Halank.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1117 | [[:d:Q15896054|Q15896054]] | [[Deborah Bowman]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1118 | [[:d:Q15916816|Q15916816]] | [[Marion Heinz]] | [[Gummersbach]] | 1951-04-06 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1119 | [[:d:Q15922044|Q15922044]] | [[Clotilde Leguil]] | [[París]] | 1968-06-04 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Clotilde Leguil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1120 | [[:d:Q15970301|Q15970301]] | [[Julie Favre]] | [[Wissembourg]] | 1833-11-15 | [[Francia]] | 1896-01-31 | [[Ficheiro:Mme Jules Favre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1121 | [[:d:Q15973685|Q15973685]] | [[Antonia Birnbaum]] | [[Oxford]] | 1960-11-30 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1122 | [[:d:Q15977695|Q15977695]] | [[Sigrún Svavarsdóttir]] | | 1958-02-25 | [[Islandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1123 | [[:d:Q15977702|Q15977702]] | [[Salvör Nordal]] | | 1962-11-21 | [[Islandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1124 | [[:d:Q15982124|Q15982124]] | [[Simone Pétrement]] | [[Ghazaouet]] | 1907-06-06 | [[Francia]] | 1992-12-15 | |- | style='text-align:right'| 1125 | [[:d:Q15990075|Q15990075]] | [[Janet Soskice]] | [[Vancouver]] | 1951-05-16 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1126 | [[:d:Q15990111|Q15990111]] | [[Rae Helen Langton]] | [[Ludhiana]] | 1961-02-14 | [[Reino Unido]]<br/>[[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1127 | [[:d:Q15990147|Q15990147]] | [[Margaret MacDonald]] | [[Londres]] | 1907-04-09<br/>1903-04-09 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1956-01-07 | |- | style='text-align:right'| 1128 | [[:d:Q15994836|Q15994836]] | [[Deirdre Wilson]] | [[Inglaterra]] | 1941 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Deirdre Wilson Books.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1129 | [[:d:Q15994980|Q15994980]] | [[Christine Overall]] | | 1949 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1130 | [[:d:Q15996942|Q15996942]] | [[Julia Gulliver]] | | 1856-07-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1940-07-25 | [[Ficheiro:Julia H. Gulliver (The Jubilee book, 1904).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1131 | [[:d:Q16002529|Q16002529]] | [[Alison McIntyre]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1132 | [[:d:Q16029242|Q16029242]] | [[Eliza Ritchie]] | [[Halifax, Nova Escocia|Halifax]] | 1856-05-20 | [[Canadá]] | 1933-09-05 | [[Ficheiro:ElizaRitchieLibraryArchivesCanada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1133 | [[:d:Q16043597|Q16043597]] | [[Ellen Mitchell]] | | 1838 | [[Estados Unidos de América]] | 1920 | |- | style='text-align:right'| 1134 | [[:d:Q16043665|Q16043665]] | [[Anna Brackett]] | [[Boston]] | 1836-01-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1911-03-18 | [[Ficheiro:Anna Brackett 1911.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1135 | [[:d:Q16058439|Q16058439]] | [[Grace C. Bibb]] | | 1842 | [[Estados Unidos de América]] | 1912 | |- | style='text-align:right'| 1136 | [[:d:Q16065362|Q16065362]] | [[Lisa Herzog]] | [[Nürnberg|Núremberg]] | 1983-12-17 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Verleihung Hans-Böckler-Preis der Stadt Köln 2021 an Lisa Herzog und Konrad Gilges-3710.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1137 | [[:d:Q16066895|Q16066895]] | [[Helen Knight]] | [[Londres]] | 1899-11-24 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 1138 | [[:d:Q16078961|Q16078961]] | [[Jessica Wilson]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JW-Feb-2015-hs.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1139 | [[:d:Q16082547|Q16082547]] | [[Bogdana Koljević]] | [[Saraxevo]] | 1979-02-15 | | | [[Ficheiro:Bogdana Koljević.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1140 | [[:d:Q16128972|Q16128972]] | [[Ruth Lorand]] | [[Chipre]] | 1948-05-12 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Ruth Lorand.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1141 | [[:d:Q16131368|Q16131368]] | [[Naama Carmi]] | | | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1142 | [[:d:Q16131395|Q16131395]] | [[Naomi Kasher]] | [[Debrecen]] | 1942 | [[Israel]]<br/>[[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 1143 | [[:d:Q16137898|Q16137898]] | [[Nettie Wiebe]] | | 1949-01-22 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Nettie-Wiebe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1144 | [[:d:Q16148442|Q16148442]] | [[Ann Cudd]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1145 | [[:d:Q16148456|Q16148456]] | [[Ann Garry]] | | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1146 | [[:d:Q16154100|Q16154100]] | [[Alia Al-Saji]] | | | | | [[Ficheiro:Alia Al-Saji au UdeM.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1147 | [[:d:Q16164639|Q16164639]] | [[Marcia Baron]] | | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1148 | [[:d:Q16166135|Q16166135]] | [[Tiziana Andina]] | [[Asti]] | 1970-02-10 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Andina 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1149 | [[:d:Q16183409|Q16183409]] | [[Solveig Bøe]] | [[Ålesund]] | 1962-03-07 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1150 | [[:d:Q16185209|Q16185209]] | [[Albertine, baroness Staël von Holstein]] | [[París]] | 1797-06-08<br/>1798-06-08 | [[Francia]] | 1838-09-22 | [[Ficheiro:Mme de Staël avec sa fille Albertine.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1151 | [[:d:Q16185586|Q16185586]] | [[Laurie Shrage]] | | 1953-12-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1152 | [[:d:Q16188463|Q16188463]] | [[Cerèl·lia]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1153 | [[:d:Q16190540|Q16190540]] | [[Virginia Held]] | [[Mendham Borough]] | 1929-10-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Virginia Held at 2013 Mellon Sawyer Seminar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1154 | [[:d:Q16190564|Q16190564]] | [[Gillian Howie]] | | 1966 | [[Reino Unido]] | 2013-03-26 | |- | style='text-align:right'| 1155 | [[:d:Q16190615|Q16190615]] | [[Joan Callahan]] | | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-06-06 | |- | style='text-align:right'| 1156 | [[:d:Q16196106|Q16196106]] | [[Patricia Kitcher]] | | 1948 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1157 | [[:d:Q16196261|Q16196261]] | [[Alison Simmons]] | | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1158 | [[:d:Q16197276|Q16197276]] | [[Amy Allen]] | | 1970 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1159 | [[:d:Q16199936|Q16199936]] | [[Naomi Zack]] | | 1944-07-21 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1160 | [[:d:Q16201148|Q16201148]] | [[Sally Scholz]] | | 1968 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1161 | [[:d:Q16203574|Q16203574]] | [[Helen Beebee]] | | 1968-03-29 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1162 | [[:d:Q16206368|Q16206368]] | [[Kathryn Norlock]] | | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1163 | [[:d:Q16217304|Q16217304]] | [[Kathryn Sophia Belle]] | | 1978-07-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kathryn Gines crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1164 | [[:d:Q16218934|Q16218934]] | [[Elizabeth Wright]] | | 1979-11-09 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:231000 - Swimming 400m freestyle S6 Elizabeth Wright silver medal podium - 3b - 2000 Sydney podium photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1165 | [[:d:Q16275148|Q16275148]] | [[Blaženka Despot]] | [[Zagreb]] | 1930-01-09 | [[Croacia]]<br/>[[República Federal Socialista de Iugoslavia]]<br/>[[Reino de Iugoslavia]] | 2001-02-18 | |- | style='text-align:right'| 1166 | [[:d:Q16334977|Q16334977]] | [[Elżbieta Wolicka-Wolszleger]] | [[Varsovia]] | 1937-09-03 | [[Polonia]] | 2013-05-24 | |- | style='text-align:right'| 1167 | [[:d:Q16363027|Q16363027]] | [[Maija Kūle]] | [[Municipio de Gulbene]] | 1951-04-21 | [[Letonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1168 | [[:d:Q16363724|Q16363724]] | [[Milda Paleviča]] | [[Courland Governorate]] | 1889-02-05 | [[Letonia]] | 1972-08-10 | |- | style='text-align:right'| 1169 | [[:d:Q16379974|Q16379974]] | [[Yekaterina Hakobjanyan]] | [[Stepanakert|Khankendi]] | 1938-03-05 | [[Armenia]] | 2002-03-15 | |- | style='text-align:right'| 1170 | [[:d:Q16403168|Q16403168]] | [[Susan Petrilli]] | [[Adelaida]] | 1954-11-03 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Susan Petrilli.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1171 | [[:d:Q16403422|Q16403422]] | [[Eva Piirimäe]] | | 1974-06-19 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Eva Piirimäe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1172 | [[:d:Q16404662|Q16404662]] | [[Elizabeth Lane Beardsley]] | | 1914 | | 1990 | |- | style='text-align:right'| 1173 | [[:d:Q16404872|Q16404872]] | [[Kadri Simm]] | [[Kiviõli]] | 1976-04-30 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Kadri Simm 2021. aasta Arvamusfestivalil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1174 | [[:d:Q16404935|Q16404935]] | [[Riin Sirkel]] | | 1979-05-04 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Riin Sirkel esinemas Eesti filosoofia 7. aastakonverentsil Tartus, 30. augustil 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1175 | [[:d:Q16405489|Q16405489]] | [[Laine Kadakas]] | | 1941-08-30 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1176 | [[:d:Q16407619|Q16407619]] | [[Airi Liimets]] | | 1959-03-04 | [[Estonia]] | 2022-07-22 | |- | style='text-align:right'| 1177 | [[:d:Q16435605|Q16435605]] | [[Gulzhikhan Nurysheva]] | [[Makhambet District]] | 1959-01-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1178 | [[:d:Q16454702|Q16454702]] | [[Jūratė Baranova]] | [[Biržai]] | 1955-12-15 | [[Lituania]] | 2021-02-04 | |- | style='text-align:right'| 1179 | [[:d:Q16492568|Q16492568]] | [[Elma Kohlmeyer de Estrabou]] | [[Punta Alta]] | 1928-12-23 | [[Arxentina]] | 1997-11-19 | |- | style='text-align:right'| 1180 | [[:d:Q16499835|Q16499835]] | [[Sharon Lloyd]] | | 1958-03-21 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1181 | [[:d:Q16499840|Q16499840]] | [[Naomi Scheman]] | | 1900 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1182 | [[:d:Q16499844|Q16499844]] | [[Miriam Solomon]] | [[Londres]] | 1958-06-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Miriam Solomon CAIN2006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1183 | [[:d:Q16519946|Q16519946]] | [[Vlasta Plevzová]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1184 | [[:d:Q16521168|Q16521168]] | [[Éva Karádi]] | [[Budapest]] | 1946-06-07 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 1185 | [[:d:Q16533303|Q16533303]] | [[Bonnie Kent]] | | 1953 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1186 | [[:d:Q16536174|Q16536174]] | [[Carole Talon-Hugon]] | [[Orange (Q187796)|Orange]] | 1959 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Carole Talon-Hugon en 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1187 | [[:d:Q16556848|Q16556848]] | [[Halina Sosnowska]] | [[Varsovia]] | 1894-05-17 | [[Polonia]] | 1973-08-22 | [[Ficheiro:Halina Sosnowska 1966.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1188 | [[:d:Q16599731|Q16599731]] | [[Marilú Rojas Salazar]] | [[Orizaba]] | 1965 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1189 | [[:d:Q16620389|Q16620389]] | [[Zofia Dunin-Borkowska]] | [[Druskininkai]] | 1904-10-10 | [[Polonia]] | 1943-05-03 | |- | style='text-align:right'| 1190 | [[:d:Q16626636|Q16626636]] | [[Rosemary Gordon]] | [[Alemaña]] | 1918 | [[Reino Unido]] | 2012-01-17 | |- | style='text-align:right'| 1191 | [[:d:Q16636600|Q16636600]] | [[Sun-Joo Shin]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1192 | [[:d:Q16644067|Q16644067]] | [[Valentina Dianova]] | [[San Petersburgo]] | 1949-07-22 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1193 | [[:d:Q16663017|Q16663017]] | [[Marie-Anne Vannier]] | | 1957 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1194 | [[:d:Q16727668|Q16727668]] | [[Susan Brison]] | | 1954-10-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1195 | [[:d:Q16727687|Q16727687]] | [[Janet Broughton]] | | 1948-03-23 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1196 | [[:d:Q16728305|Q16728305]] | [[Chris Cuomo]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1197 | [[:d:Q16728321|Q16728321]] | [[Cynthia Willett]] | | 1956-11-08 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1198 | [[:d:Q16728562|Q16728562]] | [[Mary G. Dietz]] | | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 1199 | [[:d:Q16728798|Q16728798]] | [[Elisabeth Camp]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1200 | [[:d:Q16728887|Q16728887]] | [[Ewa Ziarek]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1201 | [[:d:Q16728951|Q16728951]] | [[Ann Ferguson]] | | 1938-06-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1202 | [[:d:Q16728986|Q16728986]] | [[Carrie Figdor]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1203 | [[:d:Q16729029|Q16729029]] | [[Juliet Floyd]] | | 1960-03-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1204 | [[:d:Q16729071|Q16729071]] | [[Frances Egan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1205 | [[:d:Q16729141|Q16729141]] | [[Gail Fine]] | | 1949-06-14 | No/unknown value | | |- | style='text-align:right'| 1206 | [[:d:Q16729884|Q16729884]] | [[Holly Martin Smith]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1207 | [[:d:Q16730053|Q16730053]] | [[Amina Inloes]] | [[Irvine, Estados Unidos|Irvine]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1208 | [[:d:Q16730135|Q16730135]] | [[Alison Jaggar]] | [[Sheffield]] | 1942-09-23 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1209 | [[:d:Q16730257|Q16730257]] | [[Carrie Ichikawa Jenkins]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1210 | [[:d:Q16730899|Q16730899]] | [[Eva Kittay]] | [[Malmö]] | 1946-08-13 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 1211 | [[:d:Q16731152|Q16731152]] | [[Jennifer Lackey]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer Lackey.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1212 | [[:d:Q16731647|Q16731647]] | [[Louise Antony]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1213 | [[:d:Q16731730|Q16731730]] | [[Lynne Tirrell]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:LT-Head.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1214 | [[:d:Q16732087|Q16732087]] | [[Mary Louise Gill]] | | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1215 | [[:d:Q16732191|Q16732191]] | [[Deborah Mayo]] | | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1216 | [[:d:Q16732209|Q16732209]] | [[Noëlle McAfee]] | | 1960-11-25 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1217 | [[:d:Q16732495|Q16732495]] | [[Adèle Mercier]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1218 | [[:d:Q16732533|Q16732533]] | [[Diana Tietjens Meyers]] | | 1947 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1219 | [[:d:Q16733257|Q16733257]] | [[Jamie Lindemann Nelson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1220 | [[:d:Q16733443|Q16733443]] | [[Nomy Arpaly]] | | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1221 | [[:d:Q16733601|Q16733601]] | [[Peg O'Connor]] | | 1965-10-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1222 | [[:d:Q16733966|Q16733966]] | [[Oyèrónkẹ Oyěwùmí|Oyèrónkẹ́ Oyěwùmí]] | [[Ogbomosho]] | 1957-11-10 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Oyèrónkẹ́ Oyěwùmí, 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1223 | [[:d:Q16734351|Q16734351]] | [[Peg Birmingham]] | | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1224 | [[:d:Q16734369|Q16734369]] | [[Penelope Deutscher]] | | 1966-04-05 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1225 | [[:d:Q16744895|Q16744895]] | [[Amélie Rorty]] | [[Bélxica]] | 1932-05-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-09-18 | [[Ficheiro:Amélie Rorty 2.10.11 (6099774651) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1226 | [[:d:Q16745201|Q16745201]] | [[Cheshire Calhoun]] | [[Silver Spring]] | 1954 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1227 | [[:d:Q16750376|Q16750376]] | [[Elsie Whetnall]] | | 1897-12-24 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1998 | |- | style='text-align:right'| 1228 | [[:d:Q16757981|Q16757981]] | [[Paola Ricci Sindoni]] | [[Arezzo]] | 1950 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Paola ricci-sindoni-2.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1229 | [[:d:Q16821692|Q16821692]] | [[Nancy Snow]] | | 1958 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:190328-N-BD231-020 (47492273431) (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1230 | [[:d:Q16856501|Q16856501]] | [[June Downey]] | [[Laramie]] | 1875-07-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1932-10-11 | [[Ficheiro:June Etta Downey (1875-1932) (5493776643).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1231 | [[:d:Q16885971|Q16885971]] | [[Susanna Siegel]] | [[Ithaca, Nova York|Ithaca]] | 1970 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1232 | [[:d:Q16904402|Q16904402]] | [[Lajla Rolstad]] | | 1978-11-11 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1233 | [[:d:Q16934365|Q16934365]] | [[Ofelia Schutte]] | | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 1234 | [[:d:Q16940307|Q16940307]] | [[Itala Maria Loffredo D'Ottaviano]] | [[Campinas]] | 1944 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Itala D'Ottaviano, 1985 March (portioned).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1235 | [[:d:Q16940339|Q16940339]] | [[Jeanne Marie Gagnebin]] | [[Lausana]] | 1949 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 1236 | [[:d:Q16940739|Q16940739]] | [[Maria Cecília Gomes dos Reis]] | [[São Paulo]] | 1956 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 1237 | [[:d:Q16956597|Q16956597]] | [[María Antonia González Valerio]] | [[Cidade de México]] | 1977-07-08 | [[México]] | | [[Ficheiro:Dra. María Antonia González Valerio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1238 | [[:d:Q16972043|Q16972043]] | [[Carla Fehr]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1239 | [[:d:Q16972694|Q16972694]] | [[Patricia Greenspan]] | | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 1240 | [[:d:Q16973559|Q16973559]] | [[Peggy DesAutels]] | | 1955-12-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1241 | [[:d:Q16973881|Q16973881]] | [[Marcia Y. Riggs]] | | 1958-07-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1242 | [[:d:Q16980015|Q16980015]] | [[Carolyn Korsmeyer]] | | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1243 | [[:d:Q16980298|Q16980298]] | [[Jenann Ismael]] | | 1968-01-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1244 | [[:d:Q16980468|Q16980468]] | [[Eleanor Rae]] | | 1934 | | | |- | style='text-align:right'| 1245 | [[:d:Q16981254|Q16981254]] | [[Susanne Sreedhar]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1246 | [[:d:Q16981620|Q16981620]] | [[Anita Superson]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1247 | [[:d:Q16981630|Q16981630]] | [[Susanna Schellenberg]] | [[Beirut]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1248 | [[:d:Q16981802|Q16981802]] | [[Teresa Blankmeyer Burke]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1249 | [[:d:Q16981983|Q16981983]] | [[Valerie Tiberius]] | | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 1250 | [[:d:Q16982758|Q16982758]] | [[Valerie G. Hardcastle]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1251 | [[:d:Q16983104|Q16983104]] | [[Margaret Urban Walker]] | | 1948-08-08 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1252 | [[:d:Q16983390|Q16983390]] | [[Jennifer Whiting]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1253 | [[:d:Q16984010|Q16984010]] | [[Pamela Hieronymi]] | | 1969 | | | [[Ficheiro:Pamela Hieronymi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1254 | [[:d:Q16989917|Q16989917]] | [[Tuija Pulkkinen]] | | 1956-07-30<br/>1956 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1255 | [[:d:Q16990164|Q16990164]] | [[Kristina Rolin]] | | 1964 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1256 | [[:d:Q17011120|Q17011120]] | [[Elisabeth Samsonov]] | | | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 1257 | [[:d:Q17011286|Q17011286]] | [[Jennifer Saul]] | | 1968 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1258 | [[:d:Q17011511|Q17011511]] | [[Seana Shiffrin]] | | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1259 | [[:d:Q17012633|Q17012633]] | [[Elizabeth V. Spelman]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1260 | [[:d:Q17036734|Q17036734]] | [[María José Salvador Rubert]] | [[La Vall d'Uixó]] | 1974-08-28 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1261 | [[:d:Q17069372|Q17069372]] | [[Thelma Z. Lavine]] | | 1915 | | 2011 | |- | style='text-align:right'| 1262 | [[:d:Q17106385|Q17106385]] | [[Martha Otte]] | [[Salinas]] | 1951-09-15 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1263 | [[:d:Q17113447|Q17113447]] | [[Marianne Vahl]] | | 1968-07-25 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1264 | [[:d:Q17114012|Q17114012]] | [[Nina Witoszek]] | [[Polonia]] | 1954-07-15 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1265 | [[:d:Q17114282|Q17114282]] | [[Unn Irene Aasdalen]] | | 1963-02-26 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1266 | [[:d:Q17154990|Q17154990]] | [[Mariflor Aguilar Rivero]] | [[Mérida (Q165204)|Mérida]] | 1949 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1267 | [[:d:Q17157901|Q17157901]] | [[Noriko Okada]] | | 1939 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1268 | [[:d:Q17158650|Q17158650]] | [[Fumi Sakaguchi]] | [[Toquio]] | 1933 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1269 | [[:d:Q17160085|Q17160085]] | [[Yukari Suzuki]] | [[Toquio]] | 1965 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1270 | [[:d:Q17160528|Q17160528]] | [[Tamaki Takada]] | | 1954 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1271 | [[:d:Q17198772|Q17198772]] | [[Susan James]] | | 1951 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1272 | [[:d:Q17232025|Q17232025]] | [[Gisèle Brelet]] | [[Fontenay-le-Comte]] | 1919<br/>1915 | [[Francia]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 1273 | [[:d:Q17285369|Q17285369]] | [[Maria Adelaide Raschini]] | [[Broni]] | 1925-09-05 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1999-05-14 | |- | style='text-align:right'| 1274 | [[:d:Q17296722|Q17296722]] | [[Hélène Metzger]] | [[Chatou]] | 1889-08-26 | [[Francia]] | 1944-03-07 | |- | style='text-align:right'| 1275 | [[:d:Q17322472|Q17322472]] | [[Iris Därmann]] | [[Witten]] | 1963-03-17 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1276 | [[:d:Q17350907|Q17350907]] | [[Baldine Saint Girons]] | | 1945-04-03 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1277 | [[:d:Q17364462|Q17364462]] | [[Paloma Valencia Laserna]] | [[Popayán]] | 1978-01-19 | [[Colombia]] | | [[Ficheiro:Paloma Valencia.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1278 | [[:d:Q17370648|Q17370648]] | [[Françoise Armengaud]] | [[París]] | 1942-09-16 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1279 | [[:d:Q17376678|Q17376678]] | [[Gail Stine]] | | 1940 | [[Estados Unidos de América]] | 1977 | |- | style='text-align:right'| 1280 | [[:d:Q17381663|Q17381663]] | [[Hilppa Kinos]] | | 1916-11-03 | [[Finlandia]] | 1994-12-02 | |- | style='text-align:right'| 1281 | [[:d:Q17385522|Q17385522]] | [[Felicia Nimue Ackerman]] | [[Providence, Rhode Island|Providence]] | 1947 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1282 | [[:d:Q17385727|Q17385727]] | [[Cecilia Trifogli]] | [[Roma]] | 1961-02-07 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1283 | [[:d:Q17386511|Q17386511]] | [[Lorraine Smith Pangle]] | | 1958-04-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1284 | [[:d:Q17388695|Q17388695]] | [[Emma Rush]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1285 | [[:d:Q17418386|Q17418386]] | [[Jane Bennett]] | | 1957-07-31 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1286 | [[:d:Q17426547|Q17426547]] | [[Aura Wyleżyńska]] | [[Ocnița]] | 1881<br/>1889 | [[Polonia]] | 1944 | [[Ficheiro:Aurelia wyleżyńska.webp|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1287 | [[:d:Q17431610|Q17431610]] | [[Jasna Koteska]] | [[Skopje]] | 1970-10-09 | [[Macedonia do Norte]] | | [[Ficheiro:Jasna Koteska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1288 | [[:d:Q17431769|Q17431769]] | [[Katerina Kolozova]] | [[Skopje]] | 1969-10-20 | | | [[Ficheiro:Катерина Колозова.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1289 | [[:d:Q17447145|Q17447145]] | [[Katrin Velbaum]] | [[Kohtla-Järve]] | 1977 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1290 | [[:d:Q17468245|Q17468245]] | [[Tina Fernandes Botts]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tina Fernandes Botts.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1291 | [[:d:Q17476779|Q17476779]] | [[Hannah Ginsborg]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1292 | [[:d:Q17484195|Q17484195]] | [[Kathrin Koslicki]] | | 1967-11-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1293 | [[:d:Q17484464|Q17484464]] | [[Roberta Millstein]] | | | | | [[Ficheiro:Roberta Millstein Profile.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1294 | [[:d:Q17580341|Q17580341]] | [[Maria-Cristina Pitassi]] | [[Rimini]] | 1954-05-25 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Maria-Cristina Pitassi-IMG 5727.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1295 | [[:d:Q17610837|Q17610837]] | [[Dorthe Jørgensen]] | | 1959 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | [[Ficheiro:Dorthe Jørgensen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1296 | [[:d:Q17612192|Q17612192]] | [[Claudia Card]] | [[Pardeeville]] | 1940-09-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-09-12 | |- | style='text-align:right'| 1297 | [[:d:Q17686901|Q17686901]] | [[Satsuki Tasaka]] | [[Prefectura de Tochigi]] | 1959 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1298 | [[:d:Q17747560|Q17747560]] | [[Tinneke Beeckman]] | | 1976 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Tinneke Beeckman, June 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1299 | [[:d:Q17997253|Q17997253]] | [[Jelena Berberović]] | [[Saraxevo]] | 1938-08-23 | [[Reino de Iugoslavia]] | 2017-02-27 | |- | style='text-align:right'| 1300 | [[:d:Q17998394|Q17998394]] | [[Fatima Lačević]] | [[Saraxevo]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 1301 | [[:d:Q18002990|Q18002990]] | [[Mariya Kozlova]] | [[Vladivostok]] | 1933-12-14 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2011-12-31 | |- | style='text-align:right'| 1302 | [[:d:Q18018363|Q18018363]] | [[Andrea Maihofer]] | | 1953 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1303 | [[:d:Q18020825|Q18020825]] | [[Helga Weippert]] | [[Stuttgart]] | 1943-05-04 | [[Alemaña]] | 2019-03-13 | |- | style='text-align:right'| 1304 | [[:d:Q18157771|Q18157771]] | [[Sarah-Jane Leslie]] | | 1981 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sarah-jane-leslie.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1305 | [[:d:Q18166618|Q18166618]] | [[Ilse Rosenthal-Schneider]] | [[Finsterwalde]] | 1891-04-25 | [[Australia]] | 1990-02-06 | |- | style='text-align:right'| 1306 | [[:d:Q18207085|Q18207085]] | [[Laura J. Snyder]] | [[Nova York]] | 1964 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:LauraJSnyder.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1307 | [[:d:Q18222032|Q18222032]] | [[Marie-Dominique Popelard]] | [[París]] | 1949-11-30 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1308 | [[:d:Q18224086|Q18224086]] | [[Cecilia Motzo Dentice d'Accadia]] | [[Nápoles]] | 1893 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 1309 | [[:d:Q18245193|Q18245193]] | [[Fanny Lowtzky]] | [[Kíiv]] | 1873-12-24 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Suíza]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 1310 | [[:d:Q18341024|Q18341024]] | [[Viorella Manolache]] | [[Mediaș]] | 1981-01-13 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 1311 | [[:d:Q18387260|Q18387260]] | [[Kathleen Akins]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1312 | [[:d:Q18392112|Q18392112]] | [[Sobia Tahir]] | [[Lahore]] | 1966-01-26 | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 1313 | [[:d:Q18394733|Q18394733]] | [[Tomoko Masuzawa]] | | | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1314 | [[:d:Q18430234|Q18430234]] | [[Tereza Obolevich]] | [[Vidzy]] | 1974-05-22 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Teresa Obolevitch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1315 | [[:d:Q18462368|Q18462368]] | [[Helena Hirata]] | | 1946 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 1316 | [[:d:Q18507814|Q18507814]] | [[Alma Sodnik]] | [[Liubliana]] | 1896-03-23 | [[Imperio Austrohúngaro]]<br/>[[Reino de Iugoslavia]]<br/>[[República Federal Socialista de Iugoslavia]] | 1965-02-12 | [[Ficheiro:Alma Sodnik.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1317 | [[:d:Q18507851|Q18507851]] | [[Cvetka Tóth]] | [[Murska Sobota]] | 1948-10-28 | [[Eslovenia]] | 2020-12-14 | [[Ficheiro:Cvetka Tóth 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1318 | [[:d:Q18507918|Q18507918]] | [[Helena Motoh]] | [[Liubliana]] | 1977-05-08 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1319 | [[:d:Q18528690|Q18528690]] | [[Louisa Capper]] | [[Fort St. George]] | 1776-11-15 | | 1840-05-25 | |- | style='text-align:right'| 1320 | [[:d:Q18529945|Q18529945]] | [[Jane Hume Clapperton]] | [[Edimburgo]] | 1832<br/>1832-09-22 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Reino Unido]] | 1914<br/>1914-09-30 | [[Ficheiro:A Vision of the Future based on the Application of Ethical Principles.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1321 | [[:d:Q18574127|Q18574127]] | [[Eulalia Pérez Sedeño]] | [[Assilah]] | 1954-04-06 | [[España]] | | [[Ficheiro:Eulalia Pérez Sedeño - 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1322 | [[:d:Q18603575|Q18603575]] | [[Andrea Nye]] | | 1939-10-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1323 | [[:d:Q18603576|Q18603576]] | [[Susan Sherwin]] | | 1947-06-06 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1324 | [[:d:Q18627772|Q18627772]] | [[Marija Švajncer]] | [[Maribor]] | 1949 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1325 | [[:d:Q18633790|Q18633790]] | [[Miira Tuominen]] | | 1973 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1326 | [[:d:Q18635204|Q18635204]] | [[Zölfiä Tacurizina]] | [[Kazán]] | 1932-06-22 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2022-03-10 | |- | style='text-align:right'| 1327 | [[:d:Q18639389|Q18639389]] | [[Abrotelia]] | [[Tarento|Taranto]] | 5th century BCE | | 5th century BCE | |- | style='text-align:right'| 1328 | [[:d:Q18643030|Q18643030]] | [[Nuša Kolar]] | [[Liubliana]] | 1926-09-27 | [[Eslovenia]]<br/>[[República Federal Socialista de Iugoslavia]]<br/>[[Reino de Iugoslavia]] | 2017-06-06 | |- | style='text-align:right'| 1329 | [[:d:Q18644306|Q18644306]] | [[Argelia Laya]] | [[San José de Barlovento]] | 1926-07-10 | [[Venezuela]] | 1997-11-27 | |- | style='text-align:right'| 1330 | [[:d:Q18689578|Q18689578]] | [[Luisa Posada Kubissa]] | [[Madrid]] | 1957 | [[España]] | | [[Ficheiro:Luisa Posada Feminario 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1331 | [[:d:Q18692704|Q18692704]] | [[Bérénice Levet]] | | 1971 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Bérénice Levet.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1332 | [[:d:Q18734124|Q18734124]] | [[Helen Nearing]] | [[Nova Jersey]] | 1904-02-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1995-09-17 | [[Ficheiro:Helen Nearing.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1333 | [[:d:Q18752283|Q18752283]] | [[María José Guerra Palmero]] | [[San Cristóbal de La Laguna]] | 1962 | [[España]] | | [[Ficheiro:María José Guerra 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1334 | [[:d:Q18752558|Q18752558]] | [[Else Barth]] | [[Strinda]] | 1928-08-03 | [[Reino dos Países Baixos]]<br/>[[Noruega]] | 2015-01-06 | [[Ficheiro:Else Margarete Barth.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1335 | [[:d:Q18761975|Q18761975]] | [[Helen Wodehouse]] | [[Bratton Fleming]] | 1880-10-12 | [[Reino Unido]] | 1964-10-20 | |- | style='text-align:right'| 1336 | [[:d:Q18764013|Q18764013]] | [[Rosalyn Diprose]] | [[Australia]] | 1955-04-27 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1337 | [[:d:Q18880181|Q18880181]] | [[Yvanka B. Raynova]] | [[Sofía, Bulgaria|Sofía]] | 1959-10-16 | [[Bulgaria]] | | [[Ficheiro:Yvanka Raynova 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1338 | [[:d:Q18910824|Q18910824]] | [[Ellen Bliss Talbot]] | [[Iowa City, Iowa|Iowa City]] | 1867-11-22 | [[Estados Unidos de América]] | 1968-01-25 | [[Ficheiro:Ellen Bliss Talbot.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1339 | [[:d:Q18910969|Q18910969]] | [[Grace Neal Dolson]] | | 1874 | | 1961 | |- | style='text-align:right'| 1340 | [[:d:Q18911259|Q18911259]] | [[Louisa Caroline Tuthill]] | [[New Haven, Connecticut|New Haven]] | 1798<br/>1799-07-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1879<br/>1879-06-01 | |- | style='text-align:right'| 1341 | [[:d:Q18923363|Q18923363]] | [[Jonna Bornemark]] | | 1973-03-19 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Jonna Bornemark, Bokmässan 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1342 | [[:d:Q19268034|Q19268034]] | [[Ivana Komanická]] | | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1343 | [[:d:Q19268689|Q19268689]] | [[Magdalena Orlinska]] | | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 1344 | [[:d:Q19268838|Q19268838]] | [[Małgorzata Dziewulska]] | | 1944 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1345 | [[:d:Q19290615|Q19290615]] | [[Eulàlia Bosch]] | [[Barcelona]] | 1949 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1346 | [[:d:Q19290780|Q19290780]] | [[Fina Birulés]] | [[Xirona]] | 1956-03-29 | [[España]] | | [[Ficheiro:Fina Birulés 2- 2016 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1347 | [[:d:Q19301170|Q19301170]] | [[Menene Gras Balaguer]] | [[Barcelona]] | 1951 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1348 | [[:d:Q19325538|Q19325538]] | [[Elizabeth Foxcroft]] | [[Stoke upon Tern]] | 1600 | [[Reino de Inglaterra]] | 1679 | |- | style='text-align:right'| 1349 | [[:d:Q19349854|Q19349854]] | [[Ja-kyung]] | | | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 1350 | [[:d:Q19357743|Q19357743]] | [[Luigina Mortari]] | [[Mantua]] | 1956-02-09 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1351 | [[:d:Q19519870|Q19519870]] | [[Jindra Tichá]] | [[Praga]] | 1937-03-21 | [[Checoslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 1352 | [[:d:Q19587071|Q19587071]] | [[Im Yunjidang]] | [[Wonju]] | 1721 | [[Corea]] | 1793 | |- | style='text-align:right'| 1353 | [[:d:Q19609771|Q19609771]] | [[Jan Boxill]] | [[Worcester]] | 1939 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jan Boxill.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1354 | [[:d:Q19629521|Q19629521]] | [[Alice Poirier]] | [[Colombes]] | 1900-05-09 | [[Francia]] | 1995-01-16 | [[Ficheiro:Alice Poirier.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1355 | [[:d:Q19631275|Q19631275]] | [[Renée Fregosi]] | [[Ajaccio]] | 1955-05-05 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Renée Fregosi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1356 | [[:d:Q19631341|Q19631341]] | [[Ursula Kubes-Hofmann]] | [[Viena]] | 1953 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:2015 Ursula Kubes-Hofmann (16534691388).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1357 | [[:d:Q19631410|Q19631410]] | [[Katia Hacène]] | [[Alxer]] | 1961-06-28 | [[Alxeria]]<br/>[[Francia]] | | [[Ficheiro:KATIA DEDICACE SES LIVRES2.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1358 | [[:d:Q19665662|Q19665662]] | [[Vanessa Lemm]] | [[Alemaña]] | 20th century | [[Australia]]<br/>[[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Professor Vanessa Lemm.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1359 | [[:d:Q19665895|Q19665895]] | [[Sally Sedgwick]] | | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1360 | [[:d:Q19666961|Q19666961]] | [[Eva Simone Hayward]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1361 | [[:d:Q19667612|Q19667612]] | [[Kim Sawchuk]] | | 1960 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Kim Sawchuk at National Film Board event (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1362 | [[:d:Q19682723|Q19682723]] | [[Svetlana Mesyats]] | | 1971-08-13 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1363 | [[:d:Q19756233|Q19756233]] | [[Josina Carolina van Lynden]] | | 1717 | [[Provincias Unidas]] | 1791-10-06 | |- | style='text-align:right'| 1364 | [[:d:Q19829582|Q19829582]] | [[Ana Carrasco Conde]] | [[España]] | 20th century | [[España]] | | [[Ficheiro:Ana Carrasco Conde.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1365 | [[:d:Q19873159|Q19873159]] | [[Cécile Fabre]] | [[París]] | 1971-02-02 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1366 | [[:d:Q19878218|Q19878218]] | [[Lisa Tessman]] | | 1966-05-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1367 | [[:d:Q19893285|Q19893285]] | [[Manal Yunis]] | | 1929 | [[Iraq]] | | |- | style='text-align:right'| 1368 | [[:d:Q19916856|Q19916856]] | [[Tatyana Solovyova-Domashenko]] | [[Bixkek]] | 1945-11-24 | [[Kirguizistán]]<br/>[[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1369 | [[:d:Q19918387|Q19918387]] | [[Tamara Tarasenko]] | [[Moscova]] | 1939-05-24 | [[Unión Soviética]] | 1992-05-23 | [[Ficheiro:Тарасенко Тамара Андреевна (портрет работы художника Гормаха Л.Л.).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1370 | [[:d:Q19937718|Q19937718]] | [[Doroteja Vodnik Pegam]] | [[Škofja Loka]] | 1898-02-02 | [[República Federal Socialista de Iugoslavia]]<br/>[[Reino de Iugoslavia]]<br/>[[Imperio Austrohúngaro]] | 1975-02-06 | |- | style='text-align:right'| 1371 | [[:d:Q19964083|Q19964083]] | [[Sophie Reimarus]] | [[Pinneberg]] | 1742-04-14 | | 1817-09-30 | |- | style='text-align:right'| 1372 | [[:d:Q20015309|Q20015309]] | [[Olga Grau]] | [[Santiago de Chile]] | 1945-09-21 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 1373 | [[:d:Q20016364|Q20016364]] | [[Marta Cruz-Coke]] | [[Santiago de Chile]] | 1923-10-13 | [[Chile]] | 2023-05-20 | [[Ficheiro:Marta Cruz-Coke Madrid (2013).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1374 | [[:d:Q20016449|Q20016449]] | [[Rocío Orsi]] | | 1976-02-03 | [[España]] | 2014-11-29 | [[Ficheiro:Rocío en Cartagena de Indias (2013).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1375 | [[:d:Q20029433|Q20029433]] | [[Dominika Kozłowska]] | [[Cracovia]] | 1978 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1376 | [[:d:Q20039608|Q20039608]] | [[Tomoko Kishida]] | [[Prefectura de Hyōgo]] | 1947 | [[Xapón]] | 2015-03-12 | |- | style='text-align:right'| 1377 | [[:d:Q20040052|Q20040052]] | [[Tomoko Koto]] | [[Kōbe]] | 1951-11-10 | [[Xapón]] | 2022-02-05 | |- | style='text-align:right'| 1378 | [[:d:Q20041264|Q20041264]] | [[Chisato Tanaka]] | [[Prefectura de Hyōgo]] | 1924 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1998-08-11 | |- | style='text-align:right'| 1379 | [[:d:Q20041689|Q20041689]] | [[Mayumi Tomihara]] | | 1954-01-11 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1380 | [[:d:Q20050681|Q20050681]] | [[Hannah E. Hashkes]] | [[Nova York]] | 1965-03-24<br/>1965 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:חנה השקס.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1381 | [[:d:Q20066846|Q20066846]] | [[Larysa Vitaliїvna Didenko]] | [[Kíiv]] | 1979-12-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1382 | [[:d:Q20090252|Q20090252]] | [[Francoise E. Baylis]] | [[Montreal]] | 1961 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Francoise Baylis-5 Cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1383 | [[:d:Q20101090|Q20101090]] | [[Maria Pascuala Caro Sureda]] | [[Palma]] | 1768-07-17 | [[España]] | 1827-12-12 | |- | style='text-align:right'| 1384 | [[:d:Q20101237|Q20101237]] | [[Montse Barderi Palau]] | [[Sabadell]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Montse Barderi.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1385 | [[:d:Q20101723|Q20101723]] | [[Presentación Sáez de Descatllar]] | [[Valencia]] | 1932-11-21 | [[España]] | 2003-04-27 | |- | style='text-align:right'| 1386 | [[:d:Q20111211|Q20111211]] | [[Nadia Maftouni]] | [[Teherán]] | 1966-01-14 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Nadia Maftouni at Library - 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1387 | [[:d:Q20160426|Q20160426]] | [[Teresa Labriola]] | [[Nápoles]] | 1873-02-17 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1941-02-06 | [[Ficheiro:Teresa Labriola 1921.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1388 | [[:d:Q20385161|Q20385161]] | [[Samira Khamis Obaid]] | [[Adén]] | 1959 | [[Iemen]] | | |- | style='text-align:right'| 1389 | [[:d:Q20435806|Q20435806]] | [[Divna M. Vuksanović]] | [[Belgrado]] | 1965-03-17 | [[Serbia]] | | [[Ficheiro:Divna Vuksanovic 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1390 | [[:d:Q20438240|Q20438240]] | [[Julka Chlapec-Đorđević]] | [[Bečej]] | 1882 | | 1969-11-09 | |- | style='text-align:right'| 1391 | [[:d:Q20482860|Q20482860]] | [[Vusi︠a︡ Aronovna Cherni︠a︡k]] | | 1920-11-10 | | 1990 | |- | style='text-align:right'| 1392 | [[:d:Q20499227|Q20499227]] | [[Ivanka Apostolova]] | [[Sofía, Bulgaria|Sofía]] | 1930-05-04 | | 2006-12-09 | |- | style='text-align:right'| 1393 | [[:d:Q20500520|Q20500520]] | [[Patrizia Calefato]] | [[Bari]] | 1954-11-26<br/>1954 | | | |- | style='text-align:right'| 1394 | [[:d:Q20509556|Q20509556]] | [[Maria Petrosyan]] | [[Bakú]] | 1911-03-25 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1971-11-10 | |- | style='text-align:right'| 1395 | [[:d:Q20528587|Q20528587]] | [[Fiona Macpherson]] | | 1971-10-19 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1396 | [[:d:Q20558378|Q20558378]] | [[Elena Topuridze]] | | 1922-05-03<br/>1922-05-22 | | 2004-09-29 | |- | style='text-align:right'| 1397 | [[:d:Q20630343|Q20630343]] | [[Chiara Lalli]] | [[Roma]] | 1973-01-19 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1398 | [[:d:Q20657325|Q20657325]] | [[Tali Mendelberg]] | | 1963 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1399 | [[:d:Q20666488|Q20666488]] | [[Monique David-Ménard]] | [[Lión]] | 1947 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1400 | [[:d:Q20740732|Q20740732]] | [[Deborah Cook]] | | 1954-10-12 | [[Canadá]] | 2020-10-06 | |- | style='text-align:right'| 1401 | [[:d:Q20829630|Q20829630]] | [[Julia Driver]] | | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1402 | [[:d:Q20875953|Q20875953]] | [[Joanne Faulkner]] | [[Armidale]] | 1972-04-14 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1403 | [[:d:Q20891936|Q20891936]] | [[Rahat Achylova]] | [[Ортобоз]] | 1941-05-30 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Kirguizistán]] | 2015-03-05 | |- | style='text-align:right'| 1404 | [[:d:Q20899532|Q20899532]] | [[Sue Donaldson]] | [[Otava]] | 1962-02 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1405 | [[:d:Q20900770|Q20900770]] | [[Christine Weckwerth]] | [[Berlín]] | 1963-12-24 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1406 | [[:d:Q20933558|Q20933558]] | [[Marie-Hélène Parizeau]] | | 1959-09-11<br/>1959 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1407 | [[:d:Q20965655|Q20965655]] | [[Zinovia Dushkova]] | [[Congaz]] | 1953-07-19 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1408 | [[:d:Q20968412|Q20968412]] | [[Marina Garcés Mascareñas]] | [[Barcelona]] | 1973-05-30 | [[España]] | | [[Ficheiro:Marina Garcés al CCCB 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1409 | [[:d:Q20968783|Q20968783]] | [[Sarah Hutton]] | | 1948 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Sarah Hutton, British historian of science and philosophy, on a conference in Toruń, Oct 27, 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1410 | [[:d:Q21032540|Q21032540]] | [[Blanche Christine Olschak]] | [[Viena]]<br/>[[Suíza]] | 1913-07-24 | [[Austria]] | 1989-06-25 | |- | style='text-align:right'| 1411 | [[:d:Q21062465|Q21062465]] | [[Shannon Sullivan]] | [[Estados Unidos de América]] | 1967-04-24 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1412 | [[:d:Q21145943|Q21145943]] | [[Oxana Timofeeva]] | [[Shu]] | 1978-03-13 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Тимофеева Оксана Викторовна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1413 | [[:d:Q21175257|Q21175257]] | [[Helen Steward]] | [[Chester]] | 1965 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1414 | [[:d:Q21255833|Q21255833]] | [[Brenda Almond]] | | 1937-09-19 | [[Reino Unido]]<br/>[[Canadá]] | 2023 | [[Ficheiro:Brenda Almond.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1415 | [[:d:Q21256292|Q21256292]] | [[Carola Freiin von Villiez]] | | 1962 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1416 | [[:d:Q21260955|Q21260955]] | [[Heike Bungert]] | [[Friburgo, Alemaña|Friburgo]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1417 | [[:d:Q21263372|Q21263372]] | [[Joëlle Proust]] | | 1947-02-03 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Joelle photo pour wiki.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1418 | [[:d:Q21264240|Q21264240]] | [[Lotte Jensen]] | [[concello de Hillerød]] | 1972-01-13<br/>1972 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:LotteJensen2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1419 | [[:d:Q21264292|Q21264292]] | [[Maria Aloni]] | | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1420 | [[:d:Q21264585|Q21264585]] | [[Rosalie Iemhoff]] | | 1969 | | | [[Ficheiro:Rosalie Iemhoff June 2010 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1421 | [[:d:Q21264705|Q21264705]] | [[Sonja Rinofner-Kreidl]] | | 1965-10-27 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 1422 | [[:d:Q21264782|Q21264782]] | [[Tatjana Hörnle]] | [[Tubinga]] | 1963-11-15 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:FotoProfHoernle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1423 | [[:d:Q21264823|Q21264823]] | [[Ursula Klein]] | | 1952-07-06 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1424 | [[:d:Q21268863|Q21268863]] | [[Catrin Misselhorn]] | [[Stuttgart]] | 1970 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Bild-Misselhorn-Sokrates.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1425 | [[:d:Q21402743|Q21402743]] | [[Lisa Bortolotti]] | [[Italia]] | 1974 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1426 | [[:d:Q21426789|Q21426789]] | [[Montserrat Galcerán]] | [[Barcelona]] | 1946 | [[España]] | | [[Ficheiro:Montserrat Galcerán 2015 by David Arenal (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1427 | [[:d:Q21524742|Q21524742]] | [[Małgorzata Jantos]] | | 1954-04-03 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Małgorzata Jantos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1428 | [[:d:Q21525754|Q21525754]] | [[Delia Graff Fara]] | | 1969-04-28 | | 2017-07-18 | |- | style='text-align:right'| 1429 | [[:d:Q21525905|Q21525905]] | [[Mari Ruti]] | [[Nuijamaa]] | 1964-03-31 | [[Canadá]]<br/>[[Finlandia]] | 2023-06-08 | |- | style='text-align:right'| 1430 | [[:d:Q21542294|Q21542294]] | [[Angela Putino]] | [[Nápoles]] | 1946 | [[Italia]] | 2007 | [[Ficheiro:Angela Putino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1431 | [[:d:Q21573223|Q21573223]] | [[Jule Goikoetxea Mentxaka]] | [[Donostia]] | 1981-12-13 | [[España]] | | [[Ficheiro:Jule-Goikoetxea Norabidea eus Argia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1432 | [[:d:Q21634521|Q21634521]] | [[Gaëtane Lamarche-Vadel]] | | 1947 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1433 | [[:d:Q21684939|Q21684939]] | [[Heather Douglas]] | | 1969-03-21 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1434 | [[:d:Q21699746|Q21699746]] | [[Hiroko Sakamoto]] | | 1950 | [[Xapón]] | 2023-10-30 | |- | style='text-align:right'| 1435 | [[:d:Q21700530|Q21700530]] | [[Takako Tanigawa]] | [[Bunkyō]] | 1948-01-10 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1436 | [[:d:Q21756890|Q21756890]] | [[Sophie de Mijolla-Mellor]] | [[16º distrito de París]] | 1946 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Sophie de Mijolla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1437 | [[:d:Q21816263|Q21816263]] | [[María Xosé Agra]] | [[Santiago de Compostela]] | 1956-02-11 | [[España]] | | [[Ficheiro:Foto Agra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1438 | [[:d:Q21934565|Q21934565]] | [[Gabriele Dietrich]] | [[Wedding]] | 1943 | [[Alemaña]]<br/>[[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1439 | [[:d:Q21993485|Q21993485]] | [[Ella Buceniece]] | | 1949-10-20 | [[Letonia]]<br/>[[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 1440 | [[:d:Q21997804|Q21997804]] | [[Joyce Mitchell Cook]] | [[Sharon]] | 1933-10-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-06-06 | |- | style='text-align:right'| 1441 | [[:d:Q22004333|Q22004333]] | [[Heda Festini]] | | 1928-11-04 | | 2018-07-18 | |- | style='text-align:right'| 1442 | [[:d:Q22073616|Q22073616]] | [[Michelle Mason Bizri]] | | 1966-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1443 | [[:d:Q22084526|Q22084526]] | [[Anna Punsoda i Ricart]] | [[Concabella]] | 1985 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1444 | [[:d:Q22088226|Q22088226]] | [[Serene Khader]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1445 | [[:d:Q22095879|Q22095879]] | [[Susan Schneider]] | | 1968 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:34266723-1886770384676793-8361192811432771584-o.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1446 | [[:d:Q22118533|Q22118533]] | [[Shino Kihara]] | [[Prefectura de Osaca|Prefectura de Ōsaka]] | 1969 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1447 | [[:d:Q22122540|Q22122540]] | [[Sonia Berjman]] | [[Santa Fe, Arxentina]] | 1946-04-08 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Sonia Berjman 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1448 | [[:d:Q22279304|Q22279304]] | [[Moya Bailey]] | [[Estados Unidos de América]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1449 | [[:d:Q22678776|Q22678776]] | [[Marta Davouze]] | [[Praga]] | 1945-05-12 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[República Checa]] | 2018-07-04 | [[Ficheiro:Marta Davouze 2013.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1450 | [[:d:Q22686540|Q22686540]] | [[Eva Dolar Bahovec]] | [[Liubliana]] | 1951-12-14 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Eva Dolar Bahovec.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1451 | [[:d:Q22695281|Q22695281]] | [[Ilse Korotin]] | [[Horn]] | 1957-08-18 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 1452 | [[:d:Q22957880|Q22957880]] | [[Cristina Lafont]] | [[Valencia]] | 1963 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1453 | [[:d:Q22958512|Q22958512]] | [[Renate Bartsch]] | [[Kaliningrado]] | 1939-12-12 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 1454 | [[:d:Q22964581|Q22964581]] | [[Zhana Damyanova-Assa]] | | | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 1455 | [[:d:Q22980946|Q22980946]] | [[Hidé Ishiguro]] | | 1931 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1456 | [[:d:Q23011247|Q23011247]] | [[Eli Bartra]] | [[Cidade de México]] | 1947-09-06 | [[México]] | | [[Ficheiro:Eli Bartra.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1457 | [[:d:Q23011837|Q23011837]] | [[Eurídice cabañes]] | [[España]] | 1983-09-26 | [[España]] | | [[Ficheiro:Euridice Cabanes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1458 | [[:d:Q23011973|Q23011973]] | [[Else Voigtländer]] | [[Bad Kreuznach]] | 1882-04-14 | [[Alemaña]] | 1946 | |- | style='text-align:right'| 1459 | [[:d:Q23014882|Q23014882]] | [[Danielle Monique Macbeth]] | | 1954 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1460 | [[:d:Q23028040|Q23028040]] | [[Graciela Hierro]] | [[Cidade de México]] | 1928 | [[México]] | 2003-10-30 | [[Ficheiro:Graciela-hierro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1461 | [[:d:Q23041498|Q23041498]] | [[Solange Camaüer]] | [[Buenos Aires]] | 1965-10-05 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 1462 | [[:d:Q23059679|Q23059679]] | [[Lenore Ripke-Kühn]] | [[Riga]] | 1878-01-31 | | 1955-10-21 | |- | style='text-align:right'| 1463 | [[:d:Q23072447|Q23072447]] | [[Trudy Govier]] | [[Edmonton]] | 1944-08-03 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1464 | [[:d:Q23302672|Q23302672]] | [[Margaret Atherton]] | | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1465 | [[:d:Q23389304|Q23389304]] | [[Tatjana Višak]] | [[Gießen]] | 1974-12-12 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Tatjana Visak, 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1466 | [[:d:Q23472598|Q23472598]] | [[Élisabeth Ferrand]] | | 1700 | [[Francia]] | 1752-09-03 | [[Ficheiro:Maurice Quentin de La Tour - Mlle Ferrand Meditating on Newton - WGA12355.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1467 | [[:d:Q23511510|Q23511510]] | [[Catherine Glyn Davies]] | [[Trealaw]] | 1926-09-26 | [[Gales]] | 2007-02-22 | |- | style='text-align:right'| 1468 | [[:d:Q23646413|Q23646413]] | [[Kathinka Evers]] | [[Suecia]] | 1960 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 1469 | [[:d:Q23659114|Q23659114]] | [[Maryna Tkachuk]] | [[Chernivtsi]] | 1964-09-21 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Ткачук Марина Леонідівна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1470 | [[:d:Q23701432|Q23701432]] | [[Natalie Depraz]] | | 1964-12-13 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Natalie Depraz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1471 | [[:d:Q23760730|Q23760730]] | [[Alison Stone]] | | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1472 | [[:d:Q23765811|Q23765811]] | [[Natalie Knapp]] | | 1970 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1473 | [[:d:Q23770642|Q23770642]] | [[Camilla Erculiani]] | [[Padua]] | 16th century | [[República de Venecia]] | 16th century | |- | style='text-align:right'| 1474 | [[:d:Q23900965|Q23900965]] | [[Laura Llevadot]] | | 1970-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1475 | [[:d:Q23907251|Q23907251]] | [[Diana Cohen Agrest]] | [[Buenos Aires]] | 1954-05-05 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 1476 | [[:d:Q23916381|Q23916381]] | [[Sophie Gibb]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1477 | [[:d:Q23943932|Q23943932]] | [[Irena Krońska]] | [[Lviv]] | 1915-03-06 | | 1974-01-16 | |- | style='text-align:right'| 1478 | [[:d:Q24018402|Q24018402]] | [[Emma Borg]] | | 1969-11-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1479 | [[:d:Q24042295|Q24042295]] | [[Marta Tafalla]] | [[Barcelona]] | 1972 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1480 | [[:d:Q24050077|Q24050077]] | [[Brigitte Vasallo]] | [[Barcelona]] | 1973 | [[España]] | | [[Ficheiro:Brigitte Vasallo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1481 | [[:d:Q24090607|Q24090607]] | [[Mizue Kobata]] | [[Prefectura de Shimane]] | 1923-06-11 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2018-01-26 | |- | style='text-align:right'| 1482 | [[:d:Q24202925|Q24202925]] | [[Ingvild Birkhan]] | [[Griffen]] | 1940-05-07 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 1483 | [[:d:Q24205767|Q24205767]] | [[Mary Mothersill]] | [[Edmonton]] | 1923 | | 2008-01-22 | |- | style='text-align:right'| 1484 | [[:d:Q24287224|Q24287224]] | [[Maria Carmen Pardo Salgado]] | | 20th century | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1485 | [[:d:Q24335417|Q24335417]] | [[Federica Montevecchi]] | [[Fosdinovo]] | 1966-06-23 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Federica Montevecchi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1486 | [[:d:Q24428559|Q24428559]] | [[Małgorzata Kowalska]] | | 1961-07-21 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1487 | [[:d:Q24649701|Q24649701]] | [[Maria Mach]] | | 1971-02-09 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Maria Mach 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1488 | [[:d:Q24666807|Q24666807]] | [[Lola Cañamero]] | [[Segovia]] | 20th century | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1489 | [[:d:Q24736244|Q24736244]] | [[Renate Hürtgen]] | [[Berlín Leste]] | 1947-11-07 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:TAG 2 - KEINE MACHT FÜR NIEMAND ODER ALLE MACHT DEN RÄTEN? Runde zwei (53364026703).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1490 | [[:d:Q24852355|Q24852355]] | [[Carol C. Gould]] | | 1964-01-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1491 | [[:d:Q24887691|Q24887691]] | [[Marie-Hélène Brousse]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1492 | [[:d:Q24960980|Q24960980]] | [[Lynne Karen Deutsch]] | [[Chicago]] | 1956-11-26 | [[Estados Unidos de América]] | 2004-04-02 | |- | style='text-align:right'| 1493 | [[:d:Q25189429|Q25189429]] | [[Lucy O'Brien]] | | 1964-06-09 | | | [[Ficheiro:Lucy O’Brien.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1494 | [[:d:Q25426049|Q25426049]] | [[Baukje Prins]] | | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1495 | [[:d:Q25437206|Q25437206]] | [[Любинська Лада Миколаївна]] | [[Kíiv]] | 1923-06-16 | [[Rusia]] | 2009-08-06 | |- | style='text-align:right'| 1496 | [[:d:Q25441577|Q25441577]] | [[Kateryna Kyrylenko]] | [[Unión Soviética]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1497 | [[:d:Q25495696|Q25495696]] | [[Daiva Tamosaityte]] | [[Vilnius]] | 1963-03-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1498 | [[:d:Q25509971|Q25509971]] | [[Ángela Rodríguez Martínez|Q25509971]] | [[Pontevedra]] | 1989-10-02 | [[España]] | | [[Ficheiro:Habrá Ley Trans -UnideOtoño22 1-7 screenshot (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1499 | [[:d:Q25517645|Q25517645]] | [[Corine Besson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1500 | [[:d:Q25517997|Q25517997]] | [[Kristie Miller]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1501 | [[:d:Q25591623|Q25591623]] | [[София Ҳасанова]] | [[Bokhtar]] | 1935-03-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1502 | [[:d:Q25816679|Q25816679]] | [[Christine Abbt]] | | 1974 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 1503 | [[:d:Q25850450|Q25850450]] | [[Françoise Blime-Dutertre]] | | 1939-07-11 | | 2016-03-06 | |- | style='text-align:right'| 1504 | [[:d:Q26090098|Q26090098]] | [[Hedwig Rossi]] | [[Viena]] | 1891-05-29 | [[Austria]]<br/>[[Cisleitania]] | 1985-10-25 | |- | style='text-align:right'| 1505 | [[:d:Q26197467|Q26197467]] | [[Annette Schlemm]] | [[Chemnitz]]<br/>[[Burgstädt]] | 1961 | [[Alemaña]]<br/>[[República Democrática Alemá]] | | [[Ficheiro:Annette Schlemm.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1506 | [[:d:Q26208095|Q26208095]] | [[Maria Bezobrazova]] | [[San Petersburgo]] | 1857-06-10 | [[Imperio Ruso]] | 1914-09-15<br/>1914-09-02 | [[Ficheiro:BezobrazovaMV.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1507 | [[:d:Q26236269|Q26236269]] | [[Maria Márkus]] | | 1936 | | 2017 | |- | style='text-align:right'| 1508 | [[:d:Q26263298|Q26263298]] | [[Anne Fischer-Buck]] | [[Oldenburg]] | 1920 | [[Alemaña]] | 2013-12-24 | |- | style='text-align:right'| 1509 | [[:d:Q26268384|Q26268384]] | [[Mercedes Oliveira|Mercedes Oliveira Malvar]] | [[Pontevedra]] | 1957-05-25 | [[España]] | | [[Ficheiro:Chis, Mercedes Oliveira Malvar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1510 | [[:d:Q26277932|Q26277932]] | [[Beatrix Vogel]] | | 1945 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1511 | [[:d:Q26298994|Q26298994]] | [[Clare Palmer]] | | 1967<br/>20th century | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1512 | [[:d:Q26465853|Q26465853]] | [[Tamara Horowitz]] | [[Brooklyn]] | 1950-11-07 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-01-30 | [[Ficheiro:Tamara Horowitz at Pitt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1513 | [[:d:Q26702764|Q26702764]] | [[Marjorie Silliman Harris]] | | 1890-06-06 | | 1976-03-27 | |- | style='text-align:right'| 1514 | [[:d:Q26703073|Q26703073]] | [[Anita Avramides]] | | 1952 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Anita Avramides (18394276344) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1515 | [[:d:Q26715703|Q26715703]] | [[Ruth Anna Putnam]] | [[Berlín]] | 1927-09-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-05-04 | [[Ficheiro:Ruth Anna Putnam.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1516 | [[:d:Q26812669|Q26812669]] | [[Rachel Cooper]] | | 1974 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1517 | [[:d:Q26818523|Q26818523]] | [[Raphaële Andrault]] | No/unknown value | No/unknown value | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1518 | [[:d:Q26837273|Q26837273]] | [[La Ferne Price]] | [[Butte, Montana|Butte]] | 1926-01-26 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-05-27 | |- | style='text-align:right'| 1519 | [[:d:Q26899143|Q26899143]] | [[Jessica Pierce]] | | 1965-10-21 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1520 | [[:d:Q26998179|Q26998179]] | [[Sybil Wolfram]] | [[Alemaña]] | 1931 | [[Reino Unido]] | 1993 | |- | style='text-align:right'| 1521 | [[:d:Q26999669|Q26999669]] | [[Rachel Barney]] | [[Toronto]] | 1966-09-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rachel Barney.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1522 | [[:d:Q26999946|Q26999946]] | [[Verity Harte]] | | 1968-04-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1523 | [[:d:Q27000103|Q27000103]] | [[Barbara Herman]] | [[Nova York]] | 1945-05-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Barbara Herman mid lecture.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1524 | [[:d:Q27043316|Q27043316]] | [[Elfriede Huber-Abrahamowicz]] | [[Viena]] | 1922-12-19 | [[Austria]] | 2001-07-15 | |- | style='text-align:right'| 1525 | [[:d:Q27068095|Q27068095]] | [[Encarnación Fernández Ruiz-Gálvez]] | [[Madrid]] | 1958 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1526 | [[:d:Q27151230|Q27151230]] | [[Chika Kinoshita]] | | 1971 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1527 | [[:d:Q27450442|Q27450442]] | [[Jennifer Nagel]] | [[Vancouver]] | 1947 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1528 | [[:d:Q27451854|Q27451854]] | [[Nancy Tuana]] | | 1951-09-08<br/>1951 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nancy Tuana.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1529 | [[:d:Q27452372|Q27452372]] | [[Rosemarie Tong]] | | 1947-07-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1530 | [[:d:Q27514235|Q27514235]] | [[Lisa Folkmarson Käll]] | | 1971-06-05 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 1531 | [[:d:Q27539509|Q27539509]] | [[Juliane Rebentisch]] | [[Bonn]] | 1970 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1532 | [[:d:Q27553561|Q27553561]] | [[Bindaice]] | [[Grumentum]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1533 | [[:d:Q27576604|Q27576604]] | [[Samantha Brennan]] | | 1964-08-31 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Samantha Brennan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1534 | [[:d:Q27588525|Q27588525]] | [[Maja Wicki-Vogt]] | [[Lucerna]] | 1940-01-04 | [[Suíza]] | 2016-06-23 | [[Ficheiro:1-DSC01372-003.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1535 | [[:d:Q27649573|Q27649573]] | [[Ann Van Sevenant]] | [[Torhout]] | 1959-06-10 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Ann van sevenant-1690790959.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1536 | [[:d:Q27716080|Q27716080]] | [[Christina Thürmer-Rohr]] | [[Choszczno]] | 1936-11-17 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Christina Thürmer-Rohr (14962246553) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1537 | [[:d:Q27733968|Q27733968]] | [[Dorit Bar-On]] | | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1538 | [[:d:Q27894013|Q27894013]] | [[Renée van Riessen]] | [[Lunteren]] | 1954 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 1539 | [[:d:Q27925340|Q27925340]] | [[Elizabeth Barnes]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1540 | [[:d:Q27925467|Q27925467]] | [[Katherine Hawley]] | [[Reino Unido]] | 1971 | [[Reino Unido]] | 2021 | |- | style='text-align:right'| 1541 | [[:d:Q27927249|Q27927249]] | [[Marie McGinn]] | | 1951-01-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1542 | [[:d:Q27998784|Q27998784]] | [[Agnieszka Dziemianowicz-Bąk]] | [[Wrocław]] | 1984-01-20 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Agnieszka Dziemianowicz-Bąk 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1543 | [[:d:Q28006987|Q28006987]] | [[Sianne Ngai]] | [[Washington, D.C.]] | 1971-10-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sianne Ngai in Villa Massimo 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1544 | [[:d:Q28008755|Q28008755]] | [[Paulina Rivero Weber]] | | 1958-05-08 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1545 | [[:d:Q28017248|Q28017248]] | [[Mónica Cavallé Cruz]] | [[As Palmas de Gran Canaria]] | 1967 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1546 | [[:d:Q28018949|Q28018949]] | [[Ilse Bulhof]] | [[Wassenaar]] | 1932-08-09 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2018-08-26 | |- | style='text-align:right'| 1547 | [[:d:Q28033886|Q28033886]] | [[Kathy Ferguson]] | | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1548 | [[:d:Q28059124|Q28059124]] | [[Akhtar Imam]] | [[Dacca]] | 1917-12-30 | [[Bangladesh]] | 2009-06-22 | [[Ficheiro:Akhtar Imam 1954.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1549 | [[:d:Q28064114|Q28064114]] | [[Cornelia de Vogel]] | [[Leeuwarden]] | 1905-02-27 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1986-05-07 | [[Ficheiro:1925 Cornelia Johanna de Vogel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1550 | [[:d:Q28086215|Q28086215]] | [[Beth Lord]] | | 1976 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1551 | [[:d:Q28088090|Q28088090]] | [[Sylvie Courtine-Denamy]] | [[Neuilly-sur-Seine]] | 1947-05-18 | [[Francia]] | 2014-10-08 | |- | style='text-align:right'| 1552 | [[:d:Q28092410|Q28092410]] | [[Linda López McAlister]] | [[South Gate]] | 1939-10-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-11-09 | |- | style='text-align:right'| 1553 | [[:d:Q28094745|Q28094745]] | [[Shlomit C. Schuster]] | [[Suriname]] | 1951-07-19<br/>1951 | [[Israel]] | 2016-02-15 | [[Ficheiro:שלומית שוסטר.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1554 | [[:d:Q28101948|Q28101948]] | [[Elena Vladimirovna Osipova]] | [[Moscova]] | 1927-11-11 | [[Rusia]]<br/>[[Unión Soviética]] | 2018-10-26 | |- | style='text-align:right'| 1555 | [[:d:Q28131268|Q28131268]] | [[Anne Eugenia Felicia Morgan]] | [[Oberlin]] | 1845-10-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1901 | [[Ficheiro:Anne Eugenia Felicia Morgan.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1556 | [[:d:Q28152554|Q28152554]] | [[Alena Niyakowskaya]] | [[Minsk]] | 1936-12-23 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Belarús]] | 2020-08-17 | |- | style='text-align:right'| 1557 | [[:d:Q28214992|Q28214992]] | [[Ljiljana Filipović]] | [[Zagreb]] | 1951-01-21 | [[Croacia]] | | [[Ficheiro:Ljiljana Filipovic.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1558 | [[:d:Q28222644|Q28222644]] | [[Michelle Murphy]] | [[Winnipeg]] | 1969-01-02 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1559 | [[:d:Q28321380|Q28321380]] | [[Helene Weiss]] | [[Żagań]] | 1898-10-24 | [[Alemaña]] | 1951 | |- | style='text-align:right'| 1560 | [[:d:Q28473851|Q28473851]] | [[Daysi Bregantini]] | | | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 1561 | [[:d:Q28495472|Q28495472]] | [[Dominique Paquet]] | [[Bordeos]] | 1954-07-19 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1562 | [[:d:Q28524429|Q28524429]] | [[Ruth Weintraub]] | [[Xerusalén]] | 1955-07-27 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:RWeintra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1563 | [[:d:Q28550548|Q28550548]] | [[Emilia Nobile]] | [[Nápoles]] | 1889-04-20 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]]<br/>[[Italia]] | 1963-03-01 | |- | style='text-align:right'| 1564 | [[:d:Q28552607|Q28552607]] | [[Magda Polo Pujadas]] | [[Manlleu]] | 1965-06-06 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1565 | [[:d:Q28574331|Q28574331]] | [[Christa Berg]] | [[Colonia, Alemaña|Colonia]] | 1940 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1566 | [[:d:Q28664555|Q28664555]] | [[Inna Nikolaevna Titarenko]] | [[Taganrog]] | 1971-10-01 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1567 | [[:d:Q28678025|Q28678025]] | [[Djamila Ribeiro]] | [[Santos]] | 1980-08-01 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Djamila Ribeiro2.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1568 | [[:d:Q28699193|Q28699193]] | [[Yeo Myeongsuk]] | | 1966-11-09 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 1569 | [[:d:Q28701574|Q28701574]] | [[Раиса Ивановна Тростинская]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1570 | [[:d:Q28720798|Q28720798]] | [[Sara Negri]] | | 1967 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1571 | [[:d:Q28722153|Q28722153]] | [[Széplaky Gerda]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1572 | [[:d:Q28778002|Q28778002]] | [[Antoinette Kankindi]] | [[North Kivu]] | 1950 | [[República Democrática do Congo]] | | |- | style='text-align:right'| 1573 | [[:d:Q28778430|Q28778430]] | [[Angela Standhartinger]] | [[Tubinga]] | 1964 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1574 | [[:d:Q28790164|Q28790164]] | [[Susanne Hahn]] | [[Mülheim an der Ruhr]] | 1964 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1575 | [[:d:Q28835605|Q28835605]] | [[Margaret Battin]] | | 1940-11-29 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1576 | [[:d:Q28840519|Q28840519]] | [[Rowena Morse]] | [[Ithaca, Nova York|Ithaca]] | 1870-06-06 | | 1958-03-03 | |- | style='text-align:right'| 1577 | [[:d:Q28860434|Q28860434]] | [[Lisa Westerveld]] | [[Aalten (Q593220)|Aalten]] | 1981-11-16 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Lisa Westerveld 2019 (6).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1578 | [[:d:Q28860673|Q28860673]] | [[Eva Meijer]] | [[Hoorn]] | 1980 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Eva Meijer 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1579 | [[:d:Q28870249|Q28870249]] | [[María Luisa Femenías]] | [[Buenos Aires]] | 1950-08-18<br/>1950 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:María Luisa Femenías 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1580 | [[:d:Q28870967|Q28870967]] | [[Leslie Francis]] | | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 1581 | [[:d:Q28911690|Q28911690]] | [[Shannon Vallor]] | [[Estados Unidos de América]] | | | | [[Ficheiro:Shannon Vallor (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1582 | [[:d:Q28917006|Q28917006]] | [[Emna Belhadj Yahia]] | [[Tunes]] | 1945-09-30 | [[French protectorate of Tunisia]]<br/>[[Tunisia]] | | |- | style='text-align:right'| 1583 | [[:d:Q28921862|Q28921862]] | [[Clare Chambers]] | | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1584 | [[:d:Q28923773|Q28923773]] | [[Lisa Guenther]] | | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1585 | [[:d:Q28925077|Q28925077]] | [[Maria Rosa Antognazza]] | | 1964-09-10 | [[Italia]] | 2023-03-28 | |- | style='text-align:right'| 1586 | [[:d:Q28950160|Q28950160]] | [[Gretel Ammann]] | [[Donostia]] | 1947-01-17 | [[España]] | 2000-05-02 | |- | style='text-align:right'| 1587 | [[:d:Q28966650|Q28966650]] | [[Giovanna Grignaffini]] | [[Fontanellato]] | 1949-08-20 | [[Italia]] | 2024-04-19 | [[Ficheiro:Giovanna Grignaffini.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1588 | [[:d:Q28976078|Q28976078]] | [[Mojca Ramšak]] | [[Maribor]] | 1969-02-11<br/>1969 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1589 | [[:d:Q28976544|Q28976544]] | [[Sharon Street]] | | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1590 | [[:d:Q29029522|Q29029522]] | [[Theodora of Emesa]] | | 5th century | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1591 | [[:d:Q29032652|Q29032652]] | [[Elli Lambridi]] | [[Atenas]] | 1896-01-09 | [[Grecia]] | 1970-01-28 | [[Ficheiro:Scan-Helle-Lambridis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1592 | [[:d:Q29033185|Q29033185]] | [[Soumaya Mestiri]] | [[La Marsa]] | 1976-07-08 | [[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Soumaya Mestiri (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1593 | [[:d:Q29048110|Q29048110]] | [[Edwige Chirouter]] | [[Lille]] | 1970 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1594 | [[:d:Q29168079|Q29168079]] | [[Petra Kolmančič]] | [[Ptuj]] | 1974-06-22 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Petra Kolmancic, 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1595 | [[:d:Q29298733|Q29298733]] | [[Iva Draškić Vićanović]] | [[Belgrado]] | 1965-04-17 | [[Serbia]] | | [[Ficheiro:Iva Draskić Vićanović.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1596 | [[:d:Q29359012|Q29359012]] | [[Svetlana Kovalchuk]] | [[Riga]] | 1956-02-26 | [[República Socialista Soviética de Letonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1597 | [[:d:Q29413723|Q29413723]] | [[Hanna Makurat]] | | 1982 | | | [[Ficheiro:Hanna Makurat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1598 | [[:d:Q29422980|Q29422980]] | [[Judith Siegmund]] | | 1965-07-17 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1599 | [[:d:Q29453233|Q29453233]] | [[Laura Ruetsche]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1600 | [[:d:Q29453535|Q29453535]] | [[Ilsetraut Hadot]] | [[Berlín]] | 1928-12-20 | [[Francia]]<br/>[[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Ilsetraut Hadot.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1601 | [[:d:Q29476079|Q29476079]] | [[Hanneke Canters]] | | 1969-07-21 | | 2002-09 | |- | style='text-align:right'| 1602 | [[:d:Q29509419|Q29509419]] | [[Gwendoline Jarczyk]] | [[Katowice]] | 1927-08-23 | [[Francia]] | 2021-11-18 | [[Ficheiro:Gwendoline J 2006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1603 | [[:d:Q29530781|Q29530781]] | [[Andrea Revueltas]] | [[Cidade de México]] | 1938-09-19 | [[México]] | 2010-02-20 | |- | style='text-align:right'| 1604 | [[:d:Q29545738|Q29545738]] | [[Nancy Frankenberry]] | | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 1605 | [[:d:Q29592659|Q29592659]] | [[Maria Filomena Molder]] | [[Lisboa]] | 1950-08-12 | [[Portugal]] | | [[Ficheiro:Maria Filomena Molder 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1606 | [[:d:Q29598539|Q29598539]] | [[Markéta Pravdová]] | [[Nové Město na Moravě]] | 1974 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Markéta Pravdová foto Pavlína Jáchimová, AV ČR (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1607 | [[:d:Q29820593|Q29820593]] | [[Agnès Gayraud]] | [[Tarbes]] | 1979-02-19 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:La Féline - Agnès Gayraud.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1608 | [[:d:Q29865368|Q29865368]] | [[Татьяна Сергеевна Пархоменко]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1609 | [[:d:Q29865416|Q29865416]] | [[Stalina Sergejevna Rozova]] | [[San Petersburgo]] | 1932-12-17 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2015-03-27 | [[Ficheiro:Розова Сталина Сергеевна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1610 | [[:d:Q29884509|Q29884509]] | [[Andrina Tonkli Komel]] | [[Jesenice]] | 1961 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1611 | [[:d:Q30131416|Q30131416]] | [[Marjan Slob]] | [[Giessenburg]] | 1964 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 1612 | [[:d:Q30158774|Q30158774]] | [[Pamela Margaret Huby]] | [[Dulwich]] | 1922-04-21 | | 2019-02-18 | |- | style='text-align:right'| 1613 | [[:d:Q30171673|Q30171673]] | [[Nancy Kendrick]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1614 | [[:d:Q30331968|Q30331968]] | [[Claire Katz]] | | 1964-11-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1615 | [[:d:Q30605648|Q30605648]] | [[Anne Minas]] | | 1937 | [[Canadá]] | 2015 | |- | style='text-align:right'| 1616 | [[:d:Q30609056|Q30609056]] | [[Fumi Takahashi]] | | 1901-07-26 | [[Xapón]] | 1945-06-21 | [[Ficheiro:高橋ふみ1936年.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1617 | [[:d:Q30902708|Q30902708]] | [[Aleksandra Pawliszyn]] | | 1958-12-30 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1618 | [[:d:Q30904167|Q30904167]] | [[Ana María Rivadeo]] | [[Tucumán|Provincia de Tucumán]] | 1952-04-11 | [[Arxentina]]<br/>[[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1619 | [[:d:Q30904176|Q30904176]] | [[Nora María Matamoros Franco]] | [[Cidade de México]] | 20th century | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1620 | [[:d:Q30904179|Q30904179]] | [[Rebeca Maldonado Rodriguera]] | | 1962 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1621 | [[:d:Q30926684|Q30926684]] | [[Junko Hamada]] | [[Toquio]] | 1932 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1622 | [[:d:Q31276846|Q31276846]] | [[Joanna North]] | | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1623 | [[:d:Q31277398|Q31277398]] | [[Kim Atkins]] | | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1624 | [[:d:Q31278447|Q31278447]] | [[Ingrid Albrecht]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1625 | [[:d:Q33105815|Q33105815]] | [[Valérie Charolles]] | [[Dijon]] | 1969-04-26 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Valérie Charolles.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1626 | [[:d:Q34334790|Q34334790]] | [[Émilie Hache]] | No/unknown value | No/unknown value | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Emilie Hache.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1627 | [[:d:Q34493606|Q34493606]] | [[Alexandra Gusetti]] | [[Linz]] | 1962-09-16 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 1628 | [[:d:Q36761039|Q36761039]] | [[Eva Picardi]] | [[Reggio de Calabria]] | 1948 | [[Italia]] | 2017 | |- | style='text-align:right'| 1629 | [[:d:Q37899565|Q37899565]] | [[Robyn Bluhm]] | | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1630 | [[:d:Q38156638|Q38156638]] | [[Tora Sandström]] | [[Arnäs parish]] | 1886-03-12 | [[Suecia]] | 1949-10-25 | [[Ficheiro:Tora Sandström.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1631 | [[:d:Q38905492|Q38905492]] | [[Martina Elisabeth Thom]] | [[Leipzig]] | 1935-04-23 | [[Alemaña]] | 2019-09-17 | |- | style='text-align:right'| 1632 | [[:d:Q39060990|Q39060990]] | [[Katarzyna de Lazari-Radek]] | | 1975-08-07 | | | [[Ficheiro:Katarzyna de Lazari-Radek.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1633 | [[:d:Q39254236|Q39254236]] | [[Miriam Rasch]] | | | [[Reino dos Países Baixos]]<br/>[[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | [[Ficheiro:Miriam Rasch (14227487646).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1634 | [[:d:Q39997137|Q39997137]] | [[Laura Grimm]] | [[Kristiansand Municipality]] | 1909-12-14 | [[Noruega]] | 2006-06-02 | |- | style='text-align:right'| 1635 | [[:d:Q40232921|Q40232921]] | [[Hasna Begum]] | [[Dacca]] | 1935-02-24 | [[Bangladesh]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Paquistán]] | 2020-12-01 | [[Ficheiro:Hasna Begum 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1636 | [[:d:Q40339840|Q40339840]] | [[María José Frápolli]] | | 1963<br/>1960 | [[España]] | | [[Ficheiro:María José Frápolli.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1637 | [[:d:Q40727201|Q40727201]] | [[Simone Mazauric]] | [[Nîmes]] | 1945 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Simone-Mazauric.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1638 | [[:d:Q41788845|Q41788845]] | [[Rosa Krauze]] | [[Wyszków]] | 1923-05-03 | [[Polonia]]<br/>[[México]] | 2003-09-23 | |- | style='text-align:right'| 1639 | [[:d:Q42109737|Q42109737]] | [[Caroline Sommerfeld-Lethen]] | [[Mölln]] | 1975 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:CarolineSommerfeld2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1640 | [[:d:Q42212035|Q42212035]] | [[Irene Tucker]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1641 | [[:d:Q42253399|Q42253399]] | [[Friederike Moltmann]] | No/unknown value | No/unknown value | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Friederike Moltmann.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1642 | [[:d:Q42365460|Q42365460]] | [[Antonella De Cieri]] | [[Nápoles]] | 1952 | [[Italia]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 1643 | [[:d:Q42393941|Q42393941]] | [[Åsa Wikforss]] | [[Lundby church parish]] | 1961-07-25 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Åsa Wikforss Gothenburg City Theatre 20190219.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1644 | [[:d:Q42851525|Q42851525]] | [[Alison Hills]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1645 | [[:d:Q42899527|Q42899527]] | [[Corona Bamberg]] | [[Fürth]] | 1921-04-18 | | 2018-05-03 | |- | style='text-align:right'| 1646 | [[:d:Q42904667|Q42904667]] | [[Mariana Bernárdez Zapata]] | [[Cidade de México]] | 1964-12-25 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1647 | [[:d:Q42904678|Q42904678]] | [[Laura Benítez Grobet]] | | 1944-08-13 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1648 | [[:d:Q42904697|Q42904697]] | [[María del Carmen Rovira Gaspar]] | [[Huelva]] | 1923-07-27 | [[España]] | 2021-09-19 | |- | style='text-align:right'| 1649 | [[:d:Q42947199|Q42947199]] | [[Annegret Stopczyk-Pfundstein]] | [[Hann. Münden]] | 1951 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1650 | [[:d:Q43260550|Q43260550]] | [[Małgorzata Derc]] | [[Nowy Dwór Gdański]] | 1958-03-17 | [[Polonia]] | 2015-06-08 | |- | style='text-align:right'| 1651 | [[:d:Q43302497|Q43302497]] | [[Sophie Oluwole]] | [[Igbara-oke]] | 1935-05-12 | [[Nixeria]] | 2018-12-23 | |- | style='text-align:right'| 1652 | [[:d:Q43302503|Q43302503]] | [[Ursula Coope]] | | 1969 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1653 | [[:d:Q43375594|Q43375594]] | [[Elizabeth Flower]] | | 1915 | | 1995 | |- | style='text-align:right'| 1654 | [[:d:Q43376232|Q43376232]] | [[Kim Hei-sook]] | | 1950s | [[Corea do Sur]] | | [[Ficheiro:Kim Hei-sook Ewha Womans University.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1655 | [[:d:Q43388673|Q43388673]] | [[Charlotte Blease]] | [[Belfast]] | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Blease 2024 2 smaller.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1656 | [[:d:Q43531315|Q43531315]] | [[Souad Ayada]] | [[Marrocos]] | 1970-07-29 | [[Marrocos]]<br/>[[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1657 | [[:d:Q44286692|Q44286692]] | [[Maria Carla Galavotti]] | [[Ferrara]] | 1947-04-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1658 | [[:d:Q44600589|Q44600589]] | [[Jane Flax]] | | 1948-12-31 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1659 | [[:d:Q45101056|Q45101056]] | [[Dominique Ottavi]] | [[París]] | 1954-11-21 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1660 | [[:d:Q45293597|Q45293597]] | [[Zamin Ki Dost]] | [[Nebrasca]] | 1866 | [[Estados Unidos de América]] | 1947 | |- | style='text-align:right'| 1661 | [[:d:Q45829409|Q45829409]] | [[Susan Ann Dimock]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1662 | [[:d:Q46219880|Q46219880]] | [[Martine Leibovici]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1663 | [[:d:Q46599985|Q46599985]] | [[Ana Marta González|Ana Marta González González]] | [[Ourense]] | 1969-10-23 | [[España]] | | [[Ficheiro:AMartaG19.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1664 | [[:d:Q46822981|Q46822981]] | [[Heleen Pott]] | [[Ridderkerk]] | 1952-05-08 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 1665 | [[:d:Q47091827|Q47091827]] | [[Barbara de Negroni]] | | 1955 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:BdeNegroni.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1666 | [[:d:Q47091961|Q47091961]] | [[Hourya Bentouhami]] | | 1979 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1667 | [[:d:Q47092744|Q47092744]] | [[Viola Carofalo]] | [[Nápoles]] | 1980-06-30 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Viola Carofalo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1668 | [[:d:Q47093256|Q47093256]] | [[Camille Froidevaux-Metterie]] | [[París]] | 1968-11-18 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Camille Froidevaux Metterie-cr.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1669 | [[:d:Q47118623|Q47118623]] | [[Françoise Proust]] | | 1947 | [[Francia]] | 1998-12-15 | |- | style='text-align:right'| 1670 | [[:d:Q47297207|Q47297207]] | [[Elena Pasquinelli]] | [[Volterra]] | 1972-05-09 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1671 | [[:d:Q47357564|Q47357564]] | [[Laurence Hansen-Løve]] | [[París]] | 1948-11-13 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1672 | [[:d:Q47450612|Q47450612]] | [[Eva Meyer]] | [[Friburgo, Alemaña|Friburgo]] | 1950 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1673 | [[:d:Q47472792|Q47472792]] | [[Olivia Gazalé]] | [[Toquio]] | 1974-05-16 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Olivia Gazalé, 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1674 | [[:d:Q47483186|Q47483186]] | [[Carolina del Olmo]] | [[Madrid]] | 1974 | [[España]] | | [[Ficheiro:(Carolina del Olmo). Barrio Canino. Carolina del Olmo - ¿Dónde está mi tribu? - Otra crianza es posible - Ágora Sol Radio (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1675 | [[:d:Q47487422|Q47487422]] | [[ester peled]] | [[Israel]] | 1960 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1676 | [[:d:Q47491325|Q47491325]] | [[Barbara Spofford Morgan]] | [[Nova York]] | 1887-07-15 | [[Estados Unidos de América]] | 1971-04-01 | [[Ficheiro:BarbaraSpoffordMorgan1909.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1677 | [[:d:Q47502575|Q47502575]] | [[Maria Lasonen-Aarnio]] | | 1979 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1678 | [[:d:Q47507746|Q47507746]] | [[Svetlana Khanumyan]] | [[Khashtarak]] | 1943-01-28 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Armenia]] | 2009 | |- | style='text-align:right'| 1679 | [[:d:Q47520346|Q47520346]] | [[Gertrude C. Bussey]] | | 1888-01-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1961-03-12 | [[Ficheiro:Gertrude C. Bussey (1936).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1680 | [[:d:Q47542093|Q47542093]] | [[Mari Mikkola]] | [[Liminka]] | 1977 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Mari Mikkola 2022 - 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1681 | [[:d:Q47711811|Q47711811]] | [[Fatima from Cordoba]] | | 12nd century | | | |- | style='text-align:right'| 1682 | [[:d:Q47987521|Q47987521]] | [[Tatjana Rozman]] | [[Celje]] | 1964-07-23<br/>1964-07-03 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1683 | [[:d:Q48210002|Q48210002]] | [[Waltraud Maria Neumann]] | | 1935 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1684 | [[:d:Q48349975|Q48349975]] | [[Norma Blázquez Graf]] | [[Cidade de México]] | 20th century<br/>1956 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1685 | [[:d:Q48850929|Q48850929]] | [[Nina Gładziuk]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1686 | [[:d:Q48868854|Q48868854]] | [[Nina Abramova]] | | 1932 | | | |- | style='text-align:right'| 1687 | [[:d:Q49228734|Q49228734]] | [[Barbara Muraca]] | [[Turín]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1688 | [[:d:Q49482889|Q49482889]] | [[Sabine Prokhoris]] | [[Atenas]] | 1957-09-29 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Sabine Prokhoris.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1689 | [[:d:Q50164747|Q50164747]] | [[Astrid Meyer-Schubert]] | [[Holzminden]] | 1956 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1690 | [[:d:Q50296884|Q50296884]] | [[Caterina Resta]] | [[Messina]] | 1953 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1691 | [[:d:Q50309320|Q50309320]] | [[Ronna Burger]] | | 1947-12-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1692 | [[:d:Q50312556|Q50312556]] | [[Arantza Campos]] | [[Donostia]] | 1960-01-27 | [[España]] | | [[Ficheiro:Arantza Campos Rubio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1693 | [[:d:Q50359769|Q50359769]] | [[Francesca Rigotti]] | [[Milán]] | 1951-02-06 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1694 | [[:d:Q50376421|Q50376421]] | [[Beate Roessler]] | [[Heidelberg]] | 1958-01-05 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 1695 | [[:d:Q50378581|Q50378581]] | [[Ieva Lapinska]] | | 1974-03-04 | [[Letonia]] | 2010-04-11 | |- | style='text-align:right'| 1696 | [[:d:Q50378586|Q50378586]] | [[Elga Freiberga]] | | 1956-02-16 | [[Letonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1697 | [[:d:Q50378614|Q50378614]] | [[Skaidrīte Lasmane]] | | 1939-02-22 | [[Letonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1698 | [[:d:Q50380065|Q50380065]] | [[Ana María Rabe]] | [[Buenos Aires]] | 1967-01-10 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Ana María Rabe 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1699 | [[:d:Q50380119|Q50380119]] | [[Teresa Brennan]] | [[Melbourne]] | 1952-01-04<br/>1952-01-05 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Australia]] | 2003-02-03 | |- | style='text-align:right'| 1700 | [[:d:Q50408173|Q50408173]] | [[Margret Grebowicz]] | [[Łódź]] | 20th century<br/>1973 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1701 | [[:d:Q50421136|Q50421136]] | [[Natalija Mažeikienė]] | [[Kazakhstán]] | 1970-01-14 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 1702 | [[:d:Q50535619|Q50535619]] | [[Isolde Charim]] | [[Viena]] | 1959 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Österreichischer Filmpreis 2015 23 Isolde Charim.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1703 | [[:d:Q50753478|Q50753478]] | [[Erica Benner]] | [[Toquio]] | 1962-08-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1704 | [[:d:Q50809876|Q50809876]] | [[Anna Klimeková]] | | 1949 | [[Eslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 1705 | [[:d:Q50881519|Q50881519]] | [[Sandrine Darsel]] | | 1979 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Sandrine Darsel Photo Wikipedia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1706 | [[:d:Q51166860|Q51166860]] | [[Nahoko Kawanaka]] | | 1929 | [[Xapón]] | 2017-10-17 | |- | style='text-align:right'| 1707 | [[:d:Q51274356|Q51274356]] | [[Leena Löfstedt]] | [[Helsinqui]] | 1937-07-17 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1708 | [[:d:Q51397031|Q51397031]] | [[Eva Johansone]] | [[Riga]] | 1986-11-12 | [[Letonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1709 | [[:d:Q51886092|Q51886092]] | [[Elisabeth List]] | [[Sankt Veit an der Glan]] | 1946-01-04 | [[Austria]] | 2019-08-21 | |- | style='text-align:right'| 1710 | [[:d:Q51908418|Q51908418]] | [[Margarete Schmid]] | [[Innsbruck]] | 1914-10-09 | [[Austria]] | 1997-01-11 | |- | style='text-align:right'| 1711 | [[:d:Q52063503|Q52063503]] | [[Nicole Mosconi]] | [[20º distrito de París]] | 1942-06-02 | [[Francia]] | 2021-02-06 | [[Ficheiro:Argef-cirf-2015-c-locat--Nicole-Mosconi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1712 | [[:d:Q52084141|Q52084141]] | [[Susanne Schmida]] | [[Bystřice pod Hostýnem]] | 1894-12-04 | [[Austria]]<br/>[[Cisleitania]] | 1981-12-01 | |- | style='text-align:right'| 1713 | [[:d:Q52084207|Q52084207]] | [[Marylin Maeso]] | | 1988 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Marylin Maeso - Congrès ABF 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1714 | [[:d:Q52105978|Q52105978]] | [[Cynthia Nielsen]] | | 1970 | | | [[Ficheiro:Cynthia R Nielsen Oct 2017.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1715 | [[:d:Q52283652|Q52283652]] | [[Anne-Marie Drouin-Hans]] | [[París]] | 1947-02-27 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Anne Marie Drouin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1716 | [[:d:Q52419615|Q52419615]] | [[Annarosa Buttarelli]] | [[Bozzolo]] | 1956 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Buttarelli.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1717 | [[:d:Q53181381|Q53181381]] | [[Judith Simon]] | | 1977 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Judith Simon - re-publica 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1718 | [[:d:Q54575692|Q54575692]] | [[Carissa Véliz]] | | 1986 | [[México]]<br/>[[España]]<br/>[[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1719 | [[:d:Q54839686|Q54839686]] | [[Preetha Krishna]] | [[Chennai]] | 1974-12-02 | [[India]] | | [[Ficheiro:Preetha krishna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1720 | [[:d:Q54931336|Q54931336]] | [[Shosh Sitton]] | [[Xerusalén]] | 1950-11-28 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:שוש סיטון.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1721 | [[:d:Q55030358|Q55030358]] | [[Zarina Khan]] | [[Tunes]] | 1954-02 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Zarina - Khan.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1722 | [[:d:Q55037230|Q55037230]] | [[Madame de Genlis]] | [[Issy-l'Évêque]] | 1746-01-25 | [[Francia]] | 1830-12-31 | [[Ficheiro:Marie Victoire Lemoine - Portrait of Madame Genlis 281N10007 4FD4Q.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1723 | [[:d:Q55116662|Q55116662]] | [[Karen Joisten]] | [[Rüsselsheim am Main]] | 1962-06-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1724 | [[:d:Q55116716|Q55116716]] | [[Su-Qing Lin]] | | 1923-11-02 | | 2015 | |- | style='text-align:right'| 1725 | [[:d:Q55134584|Q55134584]] | [[Purificación Mayobre]] | [[A Coruña]] | 1952-01-05 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1726 | [[:d:Q55183401|Q55183401]] | [[Prudence Allen]] | [[Oneida]] | 1940-07-21 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1727 | [[:d:Q55185565|Q55185565]] | [[Violeta Panzova]] | [[Sveti Nikole]] | 1948-07-02 | [[Macedonia do Norte]] | 2020-04-08 | |- | style='text-align:right'| 1728 | [[:d:Q55226266|Q55226266]] | [[Kaja Melsom]] | | 1975-04-10 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Kaja Melsom.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1729 | [[:d:Q55268956|Q55268956]] | [[Patricia Linares]] | [[Colombia]] | | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 1730 | [[:d:Q55282306|Q55282306]] | [[Gloria Germani]] | [[Florencia]] | 1960 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1731 | [[:d:Q55361598|Q55361598]] | [[Iryna Viktorivna Bohachevska]] | | 1964-08-04 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1732 | [[:d:Q55392646|Q55392646]] | [[Mira Marcinów]] | [[Szczecinek]] | 1985-03-19 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Mira Marcinów (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1733 | [[:d:Q55393980|Q55393980]] | [[Pauliina Remes]] | | 1971-03-29 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1734 | [[:d:Q55401530|Q55401530]] | [[Liudmyla Fylypovych]] | [[Chernivtsi]] | 1956-08-07 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Liudmyla Fylypovych.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1735 | [[:d:Q55418186|Q55418186]] | [[Laura Bentivolgio Davia]] | | 1689 | | | |- | style='text-align:right'| 1736 | [[:d:Q55444952|Q55444952]] | [[Nuria Sánchez Madrid]] | | 1973 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1737 | [[:d:Q55500507|Q55500507]] | [[Ana María Leyra]] | [[Madrid]] | 1947 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1738 | [[:d:Q55558033|Q55558033]] | [[Concha Roldán]] | [[Madrid]] | 1958-09-14 | [[España]] | | [[Ficheiro:Concha Roldán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1739 | [[:d:Q55598542|Q55598542]] | [[Marie Robert]] | [[Boulogne-Billancourt]] | 1985-12-30 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Marie Robert.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1740 | [[:d:Q55656577|Q55656577]] | [[Keti Chukhrov]] | [[República Socialista Soviética de Xeorxia]] | 1970-07-26 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Keti Chukhrov (CIMAM 2012).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1741 | [[:d:Q55724256|Q55724256]] | [[Maya Ombasic]] | [[Mostar]] | 1979 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Maya Ombasic - 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1742 | [[:d:Q55725613|Q55725613]] | [[Christine Tappolet]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1743 | [[:d:Q55732903|Q55732903]] | [[Yun Kim Ji-Yeong]] | | 1979-08-05 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 1744 | [[:d:Q55743870|Q55743870]] | [[Guadalupe Santa Cruz]] | [[Orange (Q1087121)|Orange]] | 1952-09-29 | [[Chile]] | 2015-01-25 | |- | style='text-align:right'| 1745 | [[:d:Q55760938|Q55760938]] | [[Rebecca Roache]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1746 | [[:d:Q55767734|Q55767734]] | [[Cecilia Sánchez]] | [[Santiago de Chile]] | 1953 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 1747 | [[:d:Q55825864|Q55825864]] | [[Aleksandra Gorjatšova]] | [[San Petersburgo]] | 1925-04-06 | [[Estonia]] | 2009-05-12 | |- | style='text-align:right'| 1748 | [[:d:Q55882442|Q55882442]] | [[Edith Schiele]] | | 1893-03-04 | | 1918-10-28 | [[Ficheiro:Egon Schiele und Edith Harms.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1749 | [[:d:Q55949488|Q55949488]] | [[Jeanne Delhomme]] | [[Dunkerque]] | 1911-01-15 | [[Francia]] | 1983-06-18 | |- | style='text-align:right'| 1750 | [[:d:Q55956129|Q55956129]] | [[Marie-Eve Morin]] | | | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Portrait M-E Morin (Philosopher).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1751 | [[:d:Q55978488|Q55978488]] | [[Havi Carel]] | | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1752 | [[:d:Q55987307|Q55987307]] | [[Cristina Sánchez]] | [[Melilla]] | 1959 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1753 | [[:d:Q56043538|Q56043538]] | [[Fiona Jenkins]] | | 1965 | | | [[Ficheiro:Fiona Jenkins (born 1965) at ANU Feminist Utopias 2017.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1754 | [[:d:Q56043714|Q56043714]] | [[Karen Green]] | | 1951-10-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1755 | [[:d:Q56220332|Q56220332]] | [[Regina Rajchman-Ettingerowa]] | | 1879 | [[Polonia]] | 1931 | |- | style='text-align:right'| 1756 | [[:d:Q56248090|Q56248090]] | [[Guillermina Garmendia]] | [[San Miguel de Tucumán]] | 1925-02-24 | [[Arxentina]] | 2009-03-18 | |- | style='text-align:right'| 1757 | [[:d:Q56255604|Q56255604]] | [[Agnieszka Smrokowska-Reichmann]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1758 | [[:d:Q56302953|Q56302953]] | [[Valery Giroux]] | [[Quebec]] | 1974-03-24 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Valéry Giroux.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1759 | [[:d:Q56307884|Q56307884]] | [[Razika Adnani]] | | | [[Francia]]<br/>[[Alxeria]] | | [[Ficheiro:Razikaad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1760 | [[:d:Q56390010|Q56390010]] | [[Katalin Vidrányi]] | [[Budapest]] | 1945-07-10 | [[Hungría]] | 1993-08-05 | |- | style='text-align:right'| 1761 | [[:d:Q56612330|Q56612330]] | [[Monia Andreani]] | [[Perugia]] | 1972-12-12 | [[Italia]] | 2018-05-27 | [[Ficheiro:Monia Andreani.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1762 | [[:d:Q56648680|Q56648680]] | [[Aleksandra Przegalińska]] | [[Szczecin]] | 1982-01-18 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Aleksandra Przegalińska2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1763 | [[:d:Q56650664|Q56650664]] | [[Valeria Nichyk]] | [[Antonivka]] | 1928-10-03 | [[Ucraína]] | 2002-11-13 | |- | style='text-align:right'| 1764 | [[:d:Q56777201|Q56777201]] | [[Eva Cassirer]] | [[Berlín]] | 1920-01-28 | [[Alemaña]] | 2009-09-19 | [[Ficheiro:Eva Cassirer auf Mallorca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1765 | [[:d:Q56820450|Q56820450]] | [[Jaana Eigi-Watkin]] | | 1985-08-19 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1766 | [[:d:Q56822818|Q56822818]] | [[Catherine Rowett]] | [[Yeovil]] | 1956-12-29 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Catherine Joanna Rowett in Cambridge upon 3 May 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1767 | [[:d:Q56886794|Q56886794]] | [[Patricia Reif, IHM]] | | 1930-05-06 | | 2002-03-24 | |- | style='text-align:right'| 1768 | [[:d:Q57242832|Q57242832]] | [[Sue Knight]] | | | | | [[Ficheiro:Sue Knight at Skepticon 2018, Sydney Australia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1769 | [[:d:Q57269596|Q57269596]] | [[Hannelore Schroeder]] | [[Halle|Halle (Saale)]] | 1935-10-14 | [[Alemaña]] | 2023-05-06 | [[Ficheiro:Filosofe dr. Hannelore Schroder al 22 dagen in hongerstaking voor vaste aanstell, Bestanddeelnr 934-0787.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1770 | [[:d:Q57312935|Q57312935]] | [[Renate Wieland]] | | 1935-07-24 | [[Alemaña]] | 2017-05-05 | |- | style='text-align:right'| 1771 | [[:d:Q57313575|Q57313575]] | [[Rebecca Kukla]] | [[Toronto]] | 1969 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1772 | [[:d:Q57339360|Q57339360]] | [[Marguerite La Caze]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1773 | [[:d:Q57339388|Q57339388]] | [[Simone Bignall]] | | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 1774 | [[:d:Q57515388|Q57515388]] | [[Tine Wilde]] | [[Nijmegen]] | 1955-08-26 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Martina christina tine wilde-1540026612.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1775 | [[:d:Q57659862|Q57659862]] | [[Elena Martinez Rubio]] | [[Bilbao]] | 1957 | [[España]] | | [[Ficheiro:Elena Martinez Rubio.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1776 | [[:d:Q57692465|Q57692465]] | [[Heather Widdows]] | | 1972-08-29 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1777 | [[:d:Q57737333|Q57737333]] | [[Manuela Pallotto Strickland]] | | | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1778 | [[:d:Q57756352|Q57756352]] | [[Brooke Ackerly]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ackerly headshot 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1779 | [[:d:Q57777126|Q57777126]] | [[Rebecca Schwoch]] | | 1963 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1780 | [[:d:Q57829823|Q57829823]] | [[Inga Römer]] | [[Hamburgo]] | 1978-06-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1781 | [[:d:Q57915550|Q57915550]] | [[Elizabeth Harman]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1782 | [[:d:Q57950459|Q57950459]] | [[Diana Aurenque]] | [[Santiago de Chile]] | 1981-08-29 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 1783 | [[:d:Q57980285|Q57980285]] | [[Patricia Purtschert]] | | 1973 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:Patricia Purtschert 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1784 | [[:d:Q58003245|Q58003245]] | [[Jagna Dankowska]] | | 1945-11-14 | [[Polonia]] | 2018-10-28 | |- | style='text-align:right'| 1785 | [[:d:Q58070470|Q58070470]] | [[Elza Kučera]] | | 1883 | | 1972-06-22 | |- | style='text-align:right'| 1786 | [[:d:Q58215916|Q58215916]] | [[Evelyn Pluhar]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1787 | [[:d:Q58327304|Q58327304]] | [[Anna Wyczółkowska]] | [[Cracovia]] | 1853-11-07 | | 1929 | |- | style='text-align:right'| 1788 | [[:d:Q58449149|Q58449149]] | [[Karola Stotz]] | [[Neumünster]] | 1963-09-08 | [[Alemaña]] | 2019-10-14 | |- | style='text-align:right'| 1789 | [[:d:Q58639923|Q58639923]] | [[Catriona Mackenzie]] | | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1790 | [[:d:Q58821366|Q58821366]] | [[Martine Groult]] | [[París]] | 1948-04-17 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:M Groult photo google.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1791 | [[:d:Q58899419|Q58899419]] | [[Mireille Hildebrandt]] | | 1958 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Mireille Hildebrandt (29437916391) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1792 | [[:d:Q59157044|Q59157044]] | [[Hanna Pickard]] | | 1972-08-18 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1793 | [[:d:Q59349931|Q59349931]] | [[Seloua Luste Boulbina]] | [[Francia]] | 1957-06-22 | [[Francia]]<br/>[[Alxeria]] | | |- | style='text-align:right'| 1794 | [[:d:Q59354647|Q59354647]] | [[Nadia Yala Kisukidi]] | [[Bruxelas]] | 1978-10-08 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Nadia Yala Kisukidi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1795 | [[:d:Q59498779|Q59498779]] | [[Manon Garcia]] | | 1985 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Manon Garcia 2023 - 33.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1796 | [[:d:Q59526001|Q59526001]] | [[Naomi Eilan]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1797 | [[:d:Q59531773|Q59531773]] | [[Katalin Neumer]] | [[Budapest]] | 1956-11-20 | [[Hungría]] | 2015-08 | |- | style='text-align:right'| 1798 | [[:d:Q59590902|Q59590902]] | [[Bärbel Frischmann]] | [[Turinxia]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1799 | [[:d:Q59610805|Q59610805]] | [[Chiara Bottici]] | [[Florencia]] | 1975-01-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Chiara Bottici Casa Laterza.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1800 | [[:d:Q59621351|Q59621351]] | [[Mpho Tshivhase]] | [[Makwarela]] | 1986-04-21 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 1801 | [[:d:Q59626630|Q59626630]] | [[Ann Margaret Sharp]] | [[Nova York]] | 1942-05-31 | [[Estados Unidos de América]] | 2010 | |- | style='text-align:right'| 1802 | [[:d:Q59712845|Q59712845]] | [[Eva Chkoidze]] | [[Tbilisi]] | 1976-08-21 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Xeorxia]] | | [[Ficheiro:Ეკა ჭყოიძე.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1803 | [[:d:Q59753365|Q59753365]] | [[Marie Le Gendre]] | | 1568-04-03 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1804 | [[:d:Q60029190|Q60029190]] | [[Jeanne van den Bergh van Eysinga-Elias]] | | 1880 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 1805 | [[:d:Q60193223|Q60193223]] | [[Isabella Guanzini]] | [[Cremona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Isabella Guanzini - Buchmesse Wien 2019.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1806 | [[:d:Q60215992|Q60215992]] | [[Véronique Munoz-Dardé]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1807 | [[:d:Q60232065|Q60232065]] | [[Bonnie Mann]] | | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1808 | [[:d:Q60232503|Q60232503]] | [[Daniela Vallega-Neu]] | | 1966-06-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1809 | [[:d:Q60391128|Q60391128]] | [[Nadia Tazi]] | [[España]] | 1954 | [[Marrocos]] | | |- | style='text-align:right'| 1810 | [[:d:Q60516965|Q60516965]] | [[Anna Pagès Santacana]] | [[Barcelona]] | 1965-07-25 | [[España]] | | [[Ficheiro:Anna Pages.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1811 | [[:d:Q60553223|Q60553223]] | [[Lisa Shapiro]] | | 1967 | | | [[Ficheiro:Lisa Shapiro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1812 | [[:d:Q60558606|Q60558606]] | [[Beate Regina Suchla]] | [[Bad Hersfeld]] | 20th century<br/>1949 | | | |- | style='text-align:right'| 1813 | [[:d:Q60642312|Q60642312]] | [[Annick Stevens]] | | 1965-07-19 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Annick Stevens 1503846.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1814 | [[:d:Q60835375|Q60835375]] | [[Ewa Bińczyk]] | | 1976-06-22 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Ewa Bińczyk 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1815 | [[:d:Q60835462|Q60835462]] | [[Marie-Line Laplante]] | [[Rimouski]] | 1953-12-13 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1816 | [[:d:Q60836041|Q60836041]] | [[Aleksandra Derra]] | | 1974-05-13 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1817 | [[:d:Q60852361|Q60852361]] | [[Isabelle Mandrella]] | [[Besançon]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 1818 | [[:d:Q60868649|Q60868649]] | [[Clara Elchibegashvili]] | [[Khashuri Municipality]] | 1948-03-07 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Xeorxia]] | 2023-10-12 | |- | style='text-align:right'| 1819 | [[:d:Q60894584|Q60894584]] | [[Viola Cordova]] | | 1937-10-20 | | 2002-11-02 | |- | style='text-align:right'| 1820 | [[:d:Q60969959|Q60969959]] | [[Asunción Oliva Portolés]] | | 20th century | [[España]] | | [[Ficheiro:Asunción Oliva Portolés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1821 | [[:d:Q60981269|Q60981269]] | [[Joanna Górnicka-Kalinowska]] | [[Varsovia]] | 1943 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1822 | [[:d:Q61062198|Q61062198]] | [[Marija Selak Raspudić]] | [[Zagreb]] | 1982-03-14 | [[Croacia]] | | [[Ficheiro:Marija Selak Raspudić.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1823 | [[:d:Q61063766|Q61063766]] | [[Mariateresa Fumagalli Beonio Brocchieri]] | [[Milán]] | 1933 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1824 | [[:d:Q61081069|Q61081069]] | [[Eugénie Ginsberg]] | | 1870-12-18 | | 1944 | |- | style='text-align:right'| 1825 | [[:d:Q61147403|Q61147403]] | [[Jennifer A. Herdt]] | | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1826 | [[:d:Q61153060|Q61153060]] | [[Daryl Koehn]] | | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1827 | [[:d:Q61227507|Q61227507]] | [[Ines Testoni]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1828 | [[:d:Q61269627|Q61269627]] | [[Stella Villarmea]] | [[Madrid]] | 1968 | [[España]] | | [[Ficheiro:Stella Villarmea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1829 | [[:d:Q61303761|Q61303761]] | [[Kate Manne]] | [[Cottles Bridge]] | 1983 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kate Manne, author, at the 2024 National Book Awards finalist reading 7 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1830 | [[:d:Q61409720|Q61409720]] | [[Kimberley Brownlee]] | | 1978-06-04 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1831 | [[:d:Q61409806|Q61409806]] | [[Fabienne Peter]] | | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1832 | [[:d:Q61446609|Q61446609]] | [[Tilottama Rajan]] | | 1951 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1833 | [[:d:Q61451376|Q61451376]] | [[Barbara Ränsch-Trill]] | | 1940 | | 2006 | |- | style='text-align:right'| 1834 | [[:d:Q61666799|Q61666799]] | [[Giulia Caminito]] | [[Roma]] | 1988 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Giulia Caminito self portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1835 | [[:d:Q61773575|Q61773575]] | [[Ana Matías Rendón]] | | 20th century | [[México]] | | [[Ficheiro:Ana Matias Rendon Presentacion 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1836 | [[:d:Q61780091|Q61780091]] | [[Anna Lübbe]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1837 | [[:d:Q61855659|Q61855659]] | [[Barbara Stiegler]] | | 1971-08-03 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Barbara Stiegler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1838 | [[:d:Q61872898|Q61872898]] | [[Angela Garzón]] | [[Bogotá]] | 1977 | [[Colombia]] | | [[Ficheiro:Angela G.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1839 | [[:d:Q61895773|Q61895773]] | [[Christine Battersby]] | | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 1840 | [[:d:Q61935781|Q61935781]] | [[Clara Ramas San Miguel]] | [[Madrid]] | 1986-05-08 | [[España]] | | [[Ficheiro:Clara Ramas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1841 | [[:d:Q61942184|Q61942184]] | [[Monika Bobako]] | | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1842 | [[:d:Q61970534|Q61970534]] | [[Kristin Gjesdal]] | [[Oslo]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1843 | [[:d:Q61974087|Q61974087]] | [[Maite Larrauri Gómez]] | [[Valencia]] | 1950 | [[España]] | | [[Ficheiro:MaiteLarrauri.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1844 | [[:d:Q61986968|Q61986968]] | [[Renata Viti Cavaliere]] | [[Nápoles]] | 1946-04-05 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1845 | [[:d:Q62004463|Q62004463]] | [[Elselijn Kingma]] | | 1981 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 1846 | [[:d:Q62060560|Q62060560]] | [[Claudia Blöser]] | | 1980-01-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1847 | [[:d:Q62073471|Q62073471]] | [[Sandrine Bergès]] | | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 1848 | [[:d:Q62100838|Q62100838]] | [[Halina Wistuba]] | [[Poznan]] | 1920-12-09 | [[Polonia]] | 2013-12-02 | |- | style='text-align:right'| 1849 | [[:d:Q62273062|Q62273062]] | [[Karen L. Carr]] | | 1960 | | | [[Ficheiro:Karen L Carr.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1850 | [[:d:Q62380982|Q62380982]] | [[Nima Adlerblum]] | [[Xerusalén]] | 1881-08-04 | [[Imperio Otomán]] | 1974-07-25 | |- | style='text-align:right'| 1851 | [[:d:Q62392255|Q62392255]] | [[Colette Sirat]] | [[París]] | 1934-11-02 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1852 | [[:d:Q62414899|Q62414899]] | [[Katalin Farkas]] | [[Budapest]] | 1970 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 1853 | [[:d:Q62479274|Q62479274]] | [[Silvia Alejandra Manzo]] | [[Mar del Plata]] | 1970-02-18 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Silvia Manzo Premios Houssay la plata 2013 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1854 | [[:d:Q62565594|Q62565594]] | [[Daan Roovers]] | [[Veghel]] | 1970<br/>1970-06-23 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Daan Roovers - 2015.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1855 | [[:d:Q62603958|Q62603958]] | [[Wanda Popiak]] | [[Zaklików]] | 1927-07-11 | [[Polonia]] | 2019-03-11 | [[Ficheiro:Wanda Popiak 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1856 | [[:d:Q62713611|Q62713611]] | [[Elena P. Ostrovskaya]] | | 1948-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1857 | [[:d:Q62714695|Q62714695]] | [[Helena Knyazeva]] | [[Moscow Oblast]] | 1959-12-23 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Helena Knyazeva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1858 | [[:d:Q62829112|Q62829112]] | [[Julia de Funès]] | [[París]] | 1979-03-04 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Julia de Funès (2018).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1859 | [[:d:Q62912213|Q62912213]] | [[Elisabeth Schäfer]] | [[Alemaña]] | 1979-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1860 | [[:d:Q62913573|Q62913573]] | [[Emma Curvers]] | | 1985 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 1861 | [[:d:Q62995720|Q62995720]] | [[Kiriaki Orpinel]] | [[Chihuahua Municipality]] | 1965-09-17 | [[México]] | 2019-01-19 | |- | style='text-align:right'| 1862 | [[:d:Q63143532|Q63143532]] | [[Bernadette Collenberg-Plotnikov]] | | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1863 | [[:d:Q63143541|Q63143541]] | [[Elisabeth Weisser-Lohmann]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1864 | [[:d:Q63162995|Q63162995]] | [[Ursula Renz]] | [[Zürich]] | 1968-10-30 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 1865 | [[:d:Q63184726|Q63184726]] | [[Catherine Wilson]] | | 1951-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1866 | [[:d:Q63246919|Q63246919]] | [[Cynthia Freeland]] | [[Sturgis]] | 1951-08-17 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1867 | [[:d:Q63246934|Q63246934]] | [[Kathleen Stock]] | [[Aberdeen, Escocia|Aberdeen]] | 1972-11-18 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Kathleen Stock photo.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1868 | [[:d:Q63248597|Q63248597]] | [[Jenefer Robinson]] | | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 1869 | [[:d:Q63301946|Q63301946]] | [[Antonia Soulez]] | | 1943 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1870 | [[:d:Q63350471|Q63350471]] | [[Anca Vasiliu]] | [[Bucarest]] | 1957-10-08 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Anca Vasiliu.4.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1871 | [[:d:Q63385601|Q63385601]] | [[Rima Mirumyan]] | [[Gəncə]] | 1957-09-21 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Armenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1872 | [[:d:Q63388937|Q63388937]] | [[Maria Dimitrova]] | [[Stara Zagora]] | 1954-02-26 | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 1873 | [[:d:Q63390156|Q63390156]] | [[Ángeles Ramírez]] | | 1965 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1874 | [[:d:Q63405893|Q63405893]] | [[Rocío Consales]] | [[Santiago de Chile]] | 1986-03-29 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Asamblea WMCL 2019 05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1875 | [[:d:Q63768136|Q63768136]] | [[Meya Katsakhyan]] | [[Iereván]] | 1934-01-03 | [[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 1876 | [[:d:Q63806456|Q63806456]] | [[Romy Jaster]] | [[Bünde]] | 1985 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Romy Jaster 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1877 | [[:d:Q63930521|Q63930521]] | [[Denisa Kera]] | [[Mělník]] | 1974-09-17 | | | [[Ficheiro:Transmediale-2010-Denisa Kera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1878 | [[:d:Q63977127|Q63977127]] | [[Elizabeth Telfer]] | | 1936-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1879 | [[:d:Q64008135|Q64008135]] | [[Géraldine Roux]] | | 1977 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Géraldine Roux 88599.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1880 | [[:d:Q64605746|Q64605746]] | [[Friederike Schmitz]] | [[Kiel]] | 1982 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1881 | [[:d:Q64686677|Q64686677]] | [[Cécile Renouard]] | [[París]] | 1968 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Renouard-Cécile HL 2019-07-05 (6) - N&B.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1882 | [[:d:Q64760427|Q64760427]] | [[Deborah C. Poff]] | | 1950 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1883 | [[:d:Q64797242|Q64797242]] | [[Michaela Rehm]] | | 1970 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1884 | [[:d:Q64825264|Q64825264]] | [[Christina Schües]] | [[Wesel]] | 1969 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1885 | [[:d:Q64827744|Q64827744]] | [[Elisabeth Nemeth]] | [[Viena]] | 1951 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 1886 | [[:d:Q64830968|Q64830968]] | [[Tamar‏ Meir]] | [[Petah Tikva]] | 1976-10-10 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Tamar Meir.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1887 | [[:d:Q64859767|Q64859767]] | [[Frauke Rostalski]] | [[Bad Nauheim]] | 1985-01-06 | | | [[Ficheiro:Hart aber fair 2024-12-02-8090.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1888 | [[:d:Q65013930|Q65013930]] | [[Thérèse-Anne Druart]] | | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 1889 | [[:d:Q65048687|Q65048687]] | [[Luciana Cadahia]] | [[Buenos Aires]] | 1982-03-18 | [[Arxentina]]<br/>[[Italia]] | | [[Ficheiro:(Luciana Cadahia) "El efecto Venezuela" y la izquierda latinoamericana-Santiago Castro-Gómez y Luciana Cadahia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1890 | [[:d:Q65097717|Q65097717]] | [[Lea Kuhar]] | | 1990-01-06 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1891 | [[:d:Q65161015|Q65161015]] | [[Lucyna Wiśniewska-Rutkowska]] | [[Ostrołęka]] | | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Lucyna Wiśniewska-Rutkowska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1892 | [[:d:Q65206900|Q65206900]] | [[Irina Anatoliyivna Zherebkina]] | [[Nizhyn]] | 1959-04-09 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1893 | [[:d:Q65244235|Q65244235]] | [[Sanna Lehtinen]] | | 1981 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1894 | [[:d:Q65278942|Q65278942]] | [[Sawako Hanyu]] | | 1948 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1895 | [[:d:Q65295961|Q65295961]] | [[Kica Bard̂ieva Kolbe]] | [[Bašino Selo]] | 1951-05-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1896 | [[:d:Q65300580|Q65300580]] | [[Maruša Nardoni]] | | | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1897 | [[:d:Q65486252|Q65486252]] | [[Melitta Urbancic]] | [[Viena]] | 1902-02-21 | [[Austria]] | 1984-02-17 | |- | style='text-align:right'| 1898 | [[:d:Q65497737|Q65497737]] | [[Claudia Mancina]] | [[Treviso]] | 1947-11-03 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Foto Claudia Mancina 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1899 | [[:d:Q65563196|Q65563196]] | [[Kate Larson]] | | 1961-11-14 | [[Suecia]] | 2018-06-24 | |- | style='text-align:right'| 1900 | [[:d:Q65681287|Q65681287]] | [[Elena Pečarič]] | | 1971 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Peta Vseslovenska ljudska vstaja SAM 2769.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1901 | [[:d:Q65925006|Q65925006]] | [[Anna Calvera Sagué]] | [[Barcelona]] | 1954 | [[España]] | 2018-02-04 | |- | style='text-align:right'| 1902 | [[:d:Q65953046|Q65953046]] | [[Lucia Lumbelli]] | [[Trieste]] | 1937-07-05 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]]<br/>[[Italia]] | 2019-03-04 | |- | style='text-align:right'| 1903 | [[:d:Q66057530|Q66057530]] | [[Valentina Hribar Sorčan]] | [[Kranj]] | 1969 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1904 | [[:d:Q66082713|Q66082713]] | [[Margaret Schabas]] | [[Toronto]] | 1954 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1905 | [[:d:Q66305817|Q66305817]] | [[Andreja Inkret]] | | 1973-05-25 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1906 | [[:d:Q66501587|Q66501587]] | [[Amia Srinivasan]] | | 1984-12-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1907 | [[:d:Q66680544|Q66680544]] | [[Sophie Loidolt]] | | 1980 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 1908 | [[:d:Q66735135|Q66735135]] | [[Antonina Alberti]] | [[Messina]] | 1951 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1909 | [[:d:Q66782392|Q66782392]] | [[Claire Finkelstein]] | | 1982 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1910 | [[:d:Q66793567|Q66793567]] | [[Louise de Craene-Van Duuren]] | | 1875-11<br/>1875 | [[Bélxica]] | 1938 | |- | style='text-align:right'| 1911 | [[:d:Q66828307|Q66828307]] | [[Izabela Nowak]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1912 | [[:d:Q67147160|Q67147160]] | [[Daniela Bailer-Jones]] | | 1969 | [[Alemaña]]<br/>[[Reino Unido]] | 2006 | |- | style='text-align:right'| 1913 | [[:d:Q67156737|Q67156737]] | [[Joanne Ciulla]] | [[Rochester, Nova York|Rochester]] | 1952-06-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Joanneatcentalpark.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1914 | [[:d:Q67157799|Q67157799]] | [[Sonja Smets]] | | 1971-08-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1915 | [[:d:Q67159924|Q67159924]] | [[Lauren Swayne Barthold]] | | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1916 | [[:d:Q67168526|Q67168526]] | [[Jean De Groot]] | | 1948-11-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1917 | [[:d:Q67173488|Q67173488]] | [[Halina Rarot]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1918 | [[:d:Q67173494|Q67173494]] | [[Małgorzata Kowalewska]] | | 1960 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1919 | [[:d:Q67222730|Q67222730]] | [[Divya Dwivedi]] | | | | | [[Ficheiro:Divya Dwivedi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1920 | [[:d:Q67222739|Q67222739]] | [[Hilary Greaves]] | [[Cardiff]] | 1978-09-29 | | | [[Ficheiro:Hilary Greaves (20613169345).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1921 | [[:d:Q67381976|Q67381976]] | [[Miriam van Reijen]] | | 1946 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Miriam van reijen-1582549773.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1922 | [[:d:Q67481038|Q67481038]] | [[Anna-Lena Dießelmann]] | [[Düsseldorf]] | 1981-05-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1923 | [[:d:Q67568527|Q67568527]] | [[Yuderkys Espinosa Miñoso]] | | 1967 | [[República Dominicana]] | | [[Ficheiro:Yuderkys Espinosa Miñoso, psícologa, activista, pedagoga. Feminista decolonial y antiracista.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1924 | [[:d:Q67941605|Q67941605]] | [[Graciela De Pierris]] | | | | 2024-08-20 | |- | style='text-align:right'| 1925 | [[:d:Q68085540|Q68085540]] | [[Jessica Heesen]] | [[Krefeld]] | 20th century | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1926 | [[:d:Q68101347|Q68101347]] | [[Nalini Bhushan]] | | 1900 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1927 | [[:d:Q68453395|Q68453395]] | [[Christine Chwaszcza]] | | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1928 | [[:d:Q68725263|Q68725263]] | [[Janneke de Bijl]] | [['s-Hertogenbosch]] | 1982 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Janneke de Bijl.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1929 | [[:d:Q68901083|Q68901083]] | [[Elizabeth Asmis]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1930 | [[:d:Q69541052|Q69541052]] | [[Eileen Hunt Botting]] | | 1971-11-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1931 | [[:d:Q70251688|Q70251688]] | [[Abdildina Raushan Zhabaykhanovna]] | [[Kazakhstán]] | 1963-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1932 | [[:d:Q70873029|Q70873029]] | [[Tamara Tenenbaum]] | [[Buenos Aires]] | 1989-03-19 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Tamara Tenenbaum.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1933 | [[:d:Q71165025|Q71165025]] | [[Кусжанова, Ажар Жалелевна]] | [[East Kazakhstan Region]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1934 | [[:d:Q71187512|Q71187512]] | [[Lisa Campo-Engelstein]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:BBC 100 Women Lisa Campo-Engelstein PhD (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1935 | [[:d:Q71222896|Q71222896]] | [[Paulina Matysiak]] | [[Kutno]] | 1984-10-02 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Paulina Matysiak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1936 | [[:d:Q73006652|Q73006652]] | [[Verena Brunschweiger]] | [[Passau]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 1937 | [[:d:Q74478332|Q74478332]] | [[Kristin Andrews]] | [[Nashville, Tennessee|Nashville]] | 1971-03-16 | | | [[Ficheiro:Kristinandrews2018.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1938 | [[:d:Q74799140|Q74799140]] | [[Ester Jordana Lluch]] | [[Benicarló]] | 1979 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1939 | [[:d:Q75089996|Q75089996]] | [[Darja Kocábová]] | [[Praga]] | 1931-01-07 | [[Checoslovaquia]] | 2023-03-03 | |- | style='text-align:right'| 1940 | [[:d:Q75129263|Q75129263]] | [[Elena Postigo Solana]] | [[Segovia]] | 1968 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1941 | [[:d:Q76494459|Q76494459]] | [[Tina Mirella Manferdini]] | [[Galliera]] | 1927-08-31 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2005-06-13 | |- | style='text-align:right'| 1942 | [[:d:Q76861562|Q76861562]] | [[Ophelia Deroy]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1943 | [[:d:Q76969068|Q76969068]] | [[Camilla Warnke]] | | 1931 | | | |- | style='text-align:right'| 1944 | [[:d:Q77959306|Q77959306]] | [[Eva Formánková]] | [[Popovice]] | 1931-01-05 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[República Checa]] | 2019-12-08 | |- | style='text-align:right'| 1945 | [[:d:Q78074497|Q78074497]] | [[Esther Elisabeth de Waldkirch]] | [[Xenebra, Suíza|Xenebra]] | 1660-11-08 | [[Suíza]] | 1728-11-01 | |- | style='text-align:right'| 1946 | [[:d:Q78085451|Q78085451]] | [[Rivka Weinberg]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1947 | [[:d:Q78412795|Q78412795]] | [[Lara Denis]] | | 1969 | | | [[Ficheiro:Lara Denis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1948 | [[:d:Q78419336|Q78419336]] | [[Lourdes Velázquez González]] | [[Cidade de México]] | | [[México]] | | [[Ficheiro:Dra Lourdes Velazquez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1949 | [[:d:Q79023304|Q79023304]] | [[Miriam Galston]] | | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 1950 | [[:d:Q79368340|Q79368340]] | [[Christa Runtenberg]] | | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1951 | [[:d:Q79455952|Q79455952]] | [[Nkiru Nzegwu]] | | 1954-03-22 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 1952 | [[:d:Q79683592|Q79683592]] | [[Dagmar Borchers]] | [[Bremen]] | 1965-04-21 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1953 | [[:d:Q79915132|Q79915132]] | [[Luise Meier]] | [[Berlín]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1954 | [[:d:Q80101411|Q80101411]] | [[Veli Mitova]] | | | [[Bulgaria]]<br/>[[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 1955 | [[:d:Q80586004|Q80586004]] | [[Sophie Nordmann]] | [[París]] | 1975 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1956 | [[:d:Q81215469|Q81215469]] | [[Signe Cane]] | | | [[Letonia]] | | [[Ficheiro:Signe Cane (24057650495).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1957 | [[:d:Q81750554|Q81750554]] | [[May Sim]] | | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1958 | [[:d:Q81914443|Q81914443]] | [[Sandra B. Rosenthal]] | | 1936-09-27 | | 2024-07-22 | |- | style='text-align:right'| 1959 | [[:d:Q81967974|Q81967974]] | [[Katrin Wille]] | [[Gotinga]] | 1971-12-06 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1960 | [[:d:Q82036859|Q82036859]] | [[Teresa Pękala]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1961 | [[:d:Q82264262|Q82264262]] | [[Florinda Cambria]] | [[Varese]] | 1972-04-05 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Florinda Cambria 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1962 | [[:d:Q83042234|Q83042234]] | [[Stefania Centrone]] | [[Bari]] | 1975-08-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1963 | [[:d:Q83389845|Q83389845]] | [[Karen Ng]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1964 | [[:d:Q83564056|Q83564056]] | [[Andrea Marlen Esser]] | [[Múnic]] | 1963-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1965 | [[:d:Q83638924|Q83638924]] | [[María Luz Pintos Peñaranda]] | [[Santiago de Compostela]] | 1956-05-17 | [[España]] | | [[Ficheiro:Mª Luz Pintos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1966 | [[:d:Q83657464|Q83657464]] | [[Fátima Regina Rodrigues Évora]] | | | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 1967 | [[:d:Q83719997|Q83719997]] | [[Ramatoulaye Diagne Mbengué]] | [[Dakar]] | 1963 | [[Senegal]] | | |- | style='text-align:right'| 1968 | [[:d:Q83791347|Q83791347]] | [[Heather Battaly]] | | 1969-05-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1969 | [[:d:Q84315207|Q84315207]] | [[Dina Emundts]] | | 1972 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1970 | [[:d:Q84405310|Q84405310]] | [[Katarzyna Stępień]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1971 | [[:d:Q84562533|Q84562533]] | [[Anna Maciejewska-Jamroziak]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1972 | [[:d:Q84720819|Q84720819]] | [[Elna A. Orlova]] | [[Moscova]] | 1939-03-11 | [[Rusia]] | 2018-10-12 | |- | style='text-align:right'| 1973 | [[:d:Q84721764|Q84721764]] | [[Yulia V. Sineokaya]] | [[Moscova]] | 1969-03-01 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1974 | [[:d:Q85132764|Q85132764]] | [[Joanna Usakiewicz]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1975 | [[:d:Q85132955|Q85132955]] | [[Ewa Agnieszka Lekka-Kowalik]] | | 1959-03-03 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Ewa Agnieszka Lekka-Kowalik.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1976 | [[:d:Q85133671|Q85133671]] | [[Ewa Rewers]] | | 1952 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1977 | [[:d:Q85133687|Q85133687]] | [[Anna Grzegorczyk]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1978 | [[:d:Q85133703|Q85133703]] | [[Agnieszka Kaczmarek]] | | 1977 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1979 | [[:d:Q85134181|Q85134181]] | [[Maria Kostyszak]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1980 | [[:d:Q85180094|Q85180094]] | [[Natalia Meta]] | [[Buenos Aires]] | 1974 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 1981 | [[:d:Q85414446|Q85414446]] | [[Astrid E. Schwarz]] | | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1982 | [[:d:Q85844204|Q85844204]] | [[Ingeborg Schüßler]] | [[Colonia, Alemaña|Colonia]] | 1938 | | | |- | style='text-align:right'| 1983 | [[:d:Q85859447|Q85859447]] | [[Anna Latawiec]] | | 1951 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1984 | [[:d:Q85861875|Q85861875]] | [[Imelda Chłodna-Błach]] | | 1978-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1985 | [[:d:Q85870036|Q85870036]] | [[Wanda Bajor]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1986 | [[:d:Q85989981|Q85989981]] | [[Martina Reuter]] | [[Helsinqui]] | 1962-12-29 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1987 | [[:d:Q85991597|Q85991597]] | [[Vira Ivanivna Dodonova]] | [[Polissia]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Dodonova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1988 | [[:d:Q86195366|Q86195366]] | [[Margarita Boladeras i Cucurella]] | [[Antequera]] | 1945-08-19 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1989 | [[:d:Q86249213|Q86249213]] | [[Kinga Kiwała]] | | 1978 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1990 | [[:d:Q86357869|Q86357869]] | [[Danuta Wajsprych]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1991 | [[:d:Q86536846|Q86536846]] | [[Gabriela Besler]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1992 | [[:d:Q86713653|Q86713653]] | [[Olga Markič]] | [[Celje]] | 1959-11-03 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1993 | [[:d:Q86853800|Q86853800]] | [[Izar Agirresarobe]] | [[Donostia]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Izar Agirresarobe (2020ko otsaila).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1994 | [[:d:Q86865194|Q86865194]] | [[Cinzia Arruzza]] | [[Messina]] | 1976-12-15 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Cinzia Arruzza - 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1995 | [[:d:Q86919380|Q86919380]] | [[Céline Denat]] | | 1975-02-12 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1996 | [[:d:Q87257063|Q87257063]] | [[Frisbee Sheffield]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1997 | [[:d:Q87263542|Q87263542]] | [[Nelly Cormeau]] | [[Schaerbeek]] | 1897-04-25 | [[Bélxica]] | 1959-02-14 | |- | style='text-align:right'| 1998 | [[:d:Q87286740|Q87286740]] | [[Constanze Peres]] | [[Koblenz]] | 1957 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1999 | [[:d:Q87347422|Q87347422]] | [[Marietta Kies]] | [[Killingly]] | 1853-12-31 | | 1899-07-20 | [[Ficheiro:Marietta Kies.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2000 | [[:d:Q87396703|Q87396703]] | [[Frances Coppola]] | | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Frances Coppola - 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2001 | [[:d:Q87401345|Q87401345]] | [[Sibylle Anderl]] | [[Oldenburg]] | 1981-11-29 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2002 | [[:d:Q87409466|Q87409466]] | [[Hana Havelková]] | [[Valtice]] | 1949-09-18 | | 2020-10-31 | |- | style='text-align:right'| 2003 | [[:d:Q87483692|Q87483692]] | [[Sabine Döring]] | | 20th century | | | [[Ficheiro:Sabine Döring Portrait.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2004 | [[:d:Q87630990|Q87630990]] | [[Pearl Louise Weber]] | | 1878 | [[Estados Unidos de América]] | 1975 | [[Ficheiro:Pearl Louise Hunter 1916.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2005 | [[:d:Q87993527|Q87993527]] | [[Mary Leng]] | | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 2006 | [[:d:Q88072819|Q88072819]] | [[Nancy S. Jecker]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2007 | [[:d:Q88193555|Q88193555]] | [[Dimitrina Petrova]] | [[Sofía, Bulgaria|Sofía]] | | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 2008 | [[:d:Q88212947|Q88212947]] | [[Hasmik Hovhannisyan]] | | | [[Unión Soviética]]<br/>[[Armenia]] | | |- | style='text-align:right'| 2009 | [[:d:Q88381128|Q88381128]] | [[Carola Meier-Seethaler]] | [[Múnic]] | 1927-03-19 | [[Suíza]] | 2022-07-19 | |- | style='text-align:right'| 2010 | [[:d:Q88538221|Q88538221]] | [[Petra Maria Meyer]] | | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 2011 | [[:d:Q88753597|Q88753597]] | [[Helen S. Lang]] | | 1947 | | 2016 | |- | style='text-align:right'| 2012 | [[:d:Q88833753|Q88833753]] | [[Sarah S. Richardson]] | [[Washington, D.C.]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Sarah richardson photo by jody christopherson-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2013 | [[:d:Q89041407|Q89041407]] | [[Anne Eusterschulte]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2014 | [[:d:Q89194849|Q89194849]] | [[Ekaterina Shorohova]] | [[Óblast de Volgogrado]]<br/>[[República Soviética Federativa Socialista de Rusia|República Socialista Soviética Federativa de Rusia]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1922-07-10 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2004-02-07 | |- | style='text-align:right'| 2015 | [[:d:Q89862682|Q89862682]] | [[Katleen Gabriels]] | [[Hasselt]] | 1983-05-01 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Katleen Gabriels - 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2016 | [[:d:Q90410517|Q90410517]] | [[Ірына Уладзіміраўна Сідорская]] | [[Minsk]] | 1969-02-12 | [[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 2017 | [[:d:Q90722715|Q90722715]] | [[Christine Straehle]] | | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2018 | [[:d:Q90730363|Q90730363]] | [[Alexis Shotwell]] | | 1974 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Alexis Shotwell, 28 November 2014.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2019 | [[:d:Q91088391|Q91088391]] | [[Anne Reichold]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2020 | [[:d:Q91484304|Q91484304]] | [[Krista Lawlor]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2021 | [[:d:Q91589269|Q91589269]] | [[Katarzyna Polus-Rogalska]] | [[Bydgoszcz]] | 1962-10-12 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Katarzyna Polus-Rogalska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2022 | [[:d:Q91937779|Q91937779]] | [[Valeria Campos]] | [[Santiago de Chile]] | 1982-07-23 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 2023 | [[:d:Q92399738|Q92399738]] | [[Susanne Lüdemann]] | [[Düsseldorf]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2024 | [[:d:Q92429680|Q92429680]] | [[Lilica Boal]] | [[Tarrafal]] | 1934 | [[Cabo Verde]] | 2024-11-06 | |- | style='text-align:right'| 2025 | [[:d:Q92609044|Q92609044]] | [[Eva Weber-Guskar]] | [[Múnic]] | 1977 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2026 | [[:d:Q92715329|Q92715329]] | [[Sophie Galabru]] | | 1990 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2027 | [[:d:Q92731381|Q92731381]] | [[Rita Bischof]] | [[Fulda]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2028 | [[:d:Q92757225|Q92757225]] | [[Lisz Hirn]] | [[Upper Styria]] | 1984 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:2023 Lisz Hirn (52718525837) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2029 | [[:d:Q93081125|Q93081125]] | [[Ірына Іванаўна Сярова]] | [[Bakrylovo]] | 1930-10-26 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Belarús]] | 2001-01-20 | |- | style='text-align:right'| 2030 | [[:d:Q93221508|Q93221508]] | [[Catarina Dutilh Novaes]] | | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 2031 | [[:d:Q93223584|Q93223584]] | [[Céline Spector]] | [[París]] | 1972-11-11 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2032 | [[:d:Q93226477|Q93226477]] | [[Patrizia Pozzi]] | [[Milán]] | 1956-05-08 | [[Italia]] | 2021-01-05 | |- | style='text-align:right'| 2033 | [[:d:Q93229757|Q93229757]] | [[Clare Carlisle]] | | 1977-04-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2034 | [[:d:Q93230485|Q93230485]] | [[Anne-Françoise Schmid]] | | 1949-09-17 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Anne-Françoise Schmid.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2035 | [[:d:Q93231126|Q93231126]] | [[E.J. Ashworth]] | | 1939 | | 2024-07 | |- | style='text-align:right'| 2036 | [[:d:Q93231196|Q93231196]] | [[Allegra De Laurentiis]] | | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 2037 | [[:d:Q93231414|Q93231414]] | [[Kristell Trego]] | [[París]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2038 | [[:d:Q93237575|Q93237575]] | [[Angelica Nuzzo]] | | 1964-04-02 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2039 | [[:d:Q93238141|Q93238141]] | [[Cheryl Misak]] | | 1961-07-16 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2040 | [[:d:Q93240548|Q93240548]] | [[Ana Smith Iltis]] | | 1974-11-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2041 | [[:d:Q93241750|Q93241750]] | [[Rachana Kamtekar]] | | 1965-04-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2042 | [[:d:Q93245140|Q93245140]] | [[Constance L. Mui]] | | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 2043 | [[:d:Q93246518|Q93246518]] | [[Lorraine Besser-Jones]] | | 1973-07-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2044 | [[:d:Q93248051|Q93248051]] | [[Elisabeth Feist Hirsch]] | [[Maguncia]] | 1904-11-02 | | 1998-05-08 | [[Ficheiro:Elisabeth Feist Hirsch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2045 | [[:d:Q93253149|Q93253149]] | [[Maria Luisa Dalla Chiara]] | [[Pula, Croacia]] | 1938-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2046 | [[:d:Q93260494|Q93260494]] | [[Ingtraud Görland]] | [[Hamburgo]] | 1933-12-02 | | 2021-03-10 | |- | style='text-align:right'| 2047 | [[:d:Q93267596|Q93267596]] | [[Katharina Kanthack]] | [[Berlín]] | 1901 | [[Alemaña]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 2048 | [[:d:Q93287467|Q93287467]] | [[Jennifer Trusted]] | | 1925-03-28 | | 2017-04-13 | |- | style='text-align:right'| 2049 | [[:d:Q93386200|Q93386200]] | [[Fiona Cowie]] | | 1963-08-21 | | 2018-12 | |- | style='text-align:right'| 2050 | [[:d:Q93414059|Q93414059]] | [[Montserrat Bordes Solanas]] | | 1965 | | 2010 | |- | style='text-align:right'| 2051 | [[:d:Q93434124|Q93434124]] | [[Marta Ruiz Jiménez]] | | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2052 | [[:d:Q93749326|Q93749326]] | [[Susanne Möbuß]] | [[Hannover]] | 1963-01-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2053 | [[:d:Q94085797|Q94085797]] | [[Karen Neander]] | | 1954 | | 2020 | |- | style='text-align:right'| 2054 | [[:d:Q94136369|Q94136369]] | [[Janna Thompson]] | [[Faribault]] | 1942 | | 2022-06-24 | |- | style='text-align:right'| 2055 | [[:d:Q94534187|Q94534187]] | [[Marina Mizzau]] | [[Roma]] | 1936-05-29 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2023 | |- | style='text-align:right'| 2056 | [[:d:Q94734638|Q94734638]] | [[Géraldine Mosna-Savoye]] | | 1985 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Géraldine Mosna-Savoye Forum France Culture Philosophie 2016.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2057 | [[:d:Q94761647|Q94761647]] | [[Olga Plümacher]] | [[Volgogrado]] | 1839-05-27 | [[Suíza]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1895 | [[Ficheiro:Portrait of Olga Plümacher.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2058 | [[:d:Q94774081|Q94774081]] | [[Paulette Destouches-Février]] | [[8º distrito de París]] | 1914-11-19 | [[Francia]] | 2013-11-01 | [[Ficheiro:Paulette Destouches-Février.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2059 | [[:d:Q94804394|Q94804394]] | [[Marion Soreth]] | [[Frankfurt]] | 1926 | | 2021-01-03 | |- | style='text-align:right'| 2060 | [[:d:Q95166092|Q95166092]] | [[Amalie Svobodová-Skokanová]] | [[Třesovice]] | 1895-05-24 | [[Imperio Austrohúngaro]]<br/>[[Checoslovaquia]] | 1979-06-27 | |- | style='text-align:right'| 2061 | [[:d:Q95168035|Q95168035]] | [[Alice Koubová]] | [[Roudnice nad Labem]] | 1974-05-18 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Alice Koubová leden 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2062 | [[:d:Q95190378|Q95190378]] | [[Christel Fricke]] | [[Berlín]] | 1955 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2063 | [[:d:Q95192499|Q95192499]] | [[Mirjam Schaub]] | | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2064 | [[:d:Q95200135|Q95200135]] | [[Liisi Keedus]] | | 1977-12-04 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2065 | [[:d:Q95200461|Q95200461]] | [[Annika Schlitte]] | | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2066 | [[:d:Q95201583|Q95201583]] | [[Julia Peters]] | | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2067 | [[:d:Q95202622|Q95202622]] | [[Siobhan Kattago]] | | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2068 | [[:d:Q95208682|Q95208682]] | [[Michaela Ott]] | [[Múnic]] | 1964 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Michaela Ott byImkeSommer2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2069 | [[:d:Q95210074|Q95210074]] | [[Maria Nühlen]] | | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2070 | [[:d:Q95210415|Q95210415]] | [[Alix Cohen]] | | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 2071 | [[:d:Q95211744|Q95211744]] | [[Hedwig Wingler]] | [[Rosental an der Kainach]] | 1939 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 2072 | [[:d:Q95364479|Q95364479]] | [[Jana Novozámská]] | | 1933-01-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2073 | [[:d:Q95697025|Q95697025]] | [[Ilit Ferber]] | [[Israel]] | 1973-05-23 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 2074 | [[:d:Q95747072|Q95747072]] | [[Édith Fuchs]] | [[Amiens]] | 1940-03-09 | | 2022-11-08 | |- | style='text-align:right'| 2075 | [[:d:Q95747463|Q95747463]] | [[Patricia A. Blanchette]] | | 1957 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2076 | [[:d:Q95920115|Q95920115]] | [[Christine Bratu]] | [[Múnic]] | 1981-07-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2077 | [[:d:Q96049735|Q96049735]] | [[Lydie Adolphe]] | [[París]] | 1913-01-12 | [[Francia]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 2078 | [[:d:Q96070013|Q96070013]] | [[Martina Roesner]] | [[Friburgo, Alemaña|Friburgo]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2079 | [[:d:Q96180447|Q96180447]] | [[Gayatri Wedotami]] | [[Iacarta]] | 1979-09-04 | [[Indonesia]] | 2025-05-10 | |- | style='text-align:right'| 2080 | [[:d:Q96212387|Q96212387]] | [[Mirja Hartimo]] | [[Espoo]] | 1970 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 2081 | [[:d:Q96274268|Q96274268]] | [[Orsolya Friedrich]] | | 1977 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 2082 | [[:d:Q96308968|Q96308968]] | [[Natalia Kryvda]] | [[Kíiv]] | 1966-07-25 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 2083 | [[:d:Q96573506|Q96573506]] | [[Montserrat Álvarez]] | [[Zaragoza]] | 1969 | [[España]] | | [[Ficheiro:Montserrat Álvarez (poeta), 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2084 | [[:d:Q97013761|Q97013761]] | [[Neusa Santos Souza]] | [[Salvador, Baía|Salvador]] | 1948 | [[Brasil]] | 2008 | |- | style='text-align:right'| 2085 | [[:d:Q97164593|Q97164593]] | [[Ewa Nowak]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2086 | [[:d:Q97244587|Q97244587]] | [[მედეა ღამბაშიძე]] | | 1899 | | 1975 | |- | style='text-align:right'| 2087 | [[:d:Q97343142|Q97343142]] | [[Bolesława Duszyńska]] | | 1908 | | | |- | style='text-align:right'| 2088 | [[:d:Q97370595|Q97370595]] | [[Karolina M. Cern]] | | 1974-05-29 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2089 | [[:d:Q97372436|Q97372436]] | [[Danuta Ślęczek-Czakon]] | | 1957 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2090 | [[:d:Q97372951|Q97372951]] | [[Magdalena M. Baran]] | [[Cracovia]] | 1979-07-11 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2091 | [[:d:Q97373615|Q97373615]] | [[Barbara Szotek]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2092 | [[:d:Q97384440|Q97384440]] | [[Marlies de Munck]] | | 1979 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Marlies De Munck.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2093 | [[:d:Q97482825|Q97482825]] | [[Justyna Kroczak]] | [[Wrocław]] | 1986-09-14 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2094 | [[:d:Q97624665|Q97624665]] | [[Ignacija Fridl Jarc]] | [[Slovenj Gradec]] | 1968-04-02 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Ignacija Fridl Jarc.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2095 | [[:d:Q97657336|Q97657336]] | [[Ana Escríbar]] | [[Santiago de Chile]] | 1929-06-27 | [[Chile]] | 2023-07-30 | |- | style='text-align:right'| 2096 | [[:d:Q97717876|Q97717876]] | [[M. F. Cleugh]] | | 1913 | | 1986 | |- | style='text-align:right'| 2097 | [[:d:Q97842971|Q97842971]] | [[Alda Kolodna]] | [[Kosiv Poviat (Stanisławów Province)]] | 1938 | [[Unión Soviética]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 2098 | [[:d:Q97940547|Q97940547]] | [[Nyisztor Judith]] | [[Budapest]] | 1934-12-19 | [[Hungría]]<br/>[[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 2099 | [[:d:Q98071716|Q98071716]] | [[Corinna Mieth]] | [[Reutlingen]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2100 | [[:d:Q98199979|Q98199979]] | [[Jocelyn Ortt-Saeed]] | [[Brisbane]] | 1935-01-18 | [[Australia]]<br/>[[Paquistán]] | 2014-09-26 | |- | style='text-align:right'| 2101 | [[:d:Q98228554|Q98228554]] | [[Adrianna Grabizna]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2102 | [[:d:Q98296714|Q98296714]] | [[Ida Hallgren]] | [[Östra Ed Parish]] | 1978-03-30 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2103 | [[:d:Q98456473|Q98456473]] | [[Katja Maria Vogt]] | | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 2104 | [[:d:Q98637960|Q98637960]] | [[Emilia Renci]] | [[Suíza]] | 1901 | [[Italia]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 2105 | [[:d:Q98681437|Q98681437]] | [[Deborah G. Johnson]] | [[Detroit]] | 1945-03-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2106 | [[:d:Q98759095|Q98759095]] | [[Makiko Miyano]] | [[Prefectura de Osaca|Prefectura de Ōsaka]] | 1977-07-18 | [[Xapón]] | 2019-07-22 | |- | style='text-align:right'| 2107 | [[:d:Q99044805|Q99044805]] | [[Katiúscia Ribeiro]] | [[Porto Alegre]] | 1980-10-07 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:2024-08-01 Seminário Desafios da Defensoria Pública da União contra o Racismo, 39 (Katiúscia Ribeiro).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2108 | [[:d:Q99198805|Q99198805]] | [[Anne Siegetsleitner]] | | 1968 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 2109 | [[:d:Q99422891|Q99422891]] | [[Katrien Schaubroeck]] | | 1980 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 2110 | [[:d:Q99481169|Q99481169]] | [[Eva von Redecker]] | [[Kiel]] | 1982 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Eva von Redecker (2024) II.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2111 | [[:d:Q99535510|Q99535510]] | [[Helen Huss Parkhurst]] | [[Nova York]] | 1887-01-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1959-04-14 | |- | style='text-align:right'| 2112 | [[:d:Q99588356|Q99588356]] | [[Martina Schmidhuber]] | | 1981 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 2113 | [[:d:Q99630270|Q99630270]] | [[Catherine Rigby]] | | 1960 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2114 | [[:d:Q99803096|Q99803096]] | [[Catalina Pestana]] | | 1947-05-05 | [[Portugal]] | 2018-12-21 | |- | style='text-align:right'| 2115 | [[:d:Q99896995|Q99896995]] | [[Amita Chatterjee]] | | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 2116 | [[:d:Q99932378|Q99932378]] | [[Agnes Callard]] | | 1976 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:2023 Agnes Callard (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2117 | [[:d:Q100148261|Q100148261]] | [[Susana Carro|Susana Carro Fernández]] | [[Mieres, Asturias|Mieres]] | 1971 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2118 | [[:d:Q100347499|Q100347499]] | [[Malu Jimenez]] | [[São Paulo]] | 1971 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 2119 | [[:d:Q100773937|Q100773937]] | [[Azahara Alonso Gómez]] | [[Oviedo]] | 1988 | [[España]] | | [[Ficheiro:Azahara Alonso Gómez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2120 | [[:d:Q101069515|Q101069515]] | [[Vanessa Albus]] | | 1972 | | | [[Ficheiro:Vanessa Albus.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2121 | [[:d:Q101112434|Q101112434]] | [[Amalia Rosenblüth]] | [[Sanok]] | 1892-05-10 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Austria]]<br/>[[Cisleitania]] | 1979-08-10 | |- | style='text-align:right'| 2122 | [[:d:Q101248528|Q101248528]] | [[Ascensión Cambrón|Ascensión Cambrón Infante]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1943 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2123 | [[:d:Q101301395|Q101301395]] | [[África López Souto]] | [[A Coruña]] | 1966 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2124 | [[:d:Q101532020|Q101532020]] | [[Joanna Hańderek]] | | 1974-06-22 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2125 | [[:d:Q102121020|Q102121020]] | [[Ute Gahlings]] | [[Mönchengladbach]] | 1963 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2126 | [[:d:Q102193185|Q102193185]] | [[Maite Ezcurdia]] | [[Cidade de México]] | 1966-08-07 | [[México]] | 2018-12-07 | |- | style='text-align:right'| 2127 | [[:d:Q102259637|Q102259637]] | [[Ewa Orłowska]] | | 1935 | | | |- | style='text-align:right'| 2128 | [[:d:Q102260194|Q102260194]] | [[Ann-Sophie Barwich]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2129 | [[:d:Q102305703|Q102305703]] | [[Katalin Bimbó]] | [[Debrecen]] | 1963-07-28 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 2130 | [[:d:Q102383135|Q102383135]] | [[Dorothy Grover]] | [[Illa Norte]] | 1936-09-09 | [[Nova Zelandia]] | 2017-11-10 | |- | style='text-align:right'| 2131 | [[:d:Q102383139|Q102383139]] | [[Ruth Manor]] | | 1944 | [[Israel]] | 2005 | |- | style='text-align:right'| 2132 | [[:d:Q102393955|Q102393955]] | [[Nedyalka Videva]] | | | [[Bulgaria]] | 2020-10-05 | |- | style='text-align:right'| 2133 | [[:d:Q103296728|Q103296728]] | [[Lara Buchak]] | | 1981-01-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2134 | [[:d:Q103941306|Q103941306]] | [[Sigrid Graumann]] | [[Möckmühl]] | 1962-08-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2135 | [[:d:Q104106904|Q104106904]] | [[Orly Shenker]] | | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2136 | [[:d:Q104139669|Q104139669]] | [[Adriane Rini]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Adriane Rini.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2137 | [[:d:Q104139679|Q104139679]] | [[Lisa Ellis]] | | | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 2138 | [[:d:Q104173757|Q104173757]] | [[Madeleine Vokounová-David]] | [[París]] | 1902-10-07 | | 1989-08-10 | |- | style='text-align:right'| 2139 | [[:d:Q104214769|Q104214769]] | [[Leora Batnitzky]] | | 1966-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2140 | [[:d:Q104284717|Q104284717]] | [[Simone Debout]] | [[París]] | 1919-05-29 | [[Francia]] | 2020-12-10 | |- | style='text-align:right'| 2141 | [[:d:Q104450432|Q104450432]] | [[Gila Hanna]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2142 | [[:d:Q104529373|Q104529373]] | [[Marie-Paule Farina]] | [[Nemours]] | 1944-03-11 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2143 | [[:d:Q104530124|Q104530124]] | [[Tereza Matejckova]] | | 1984-02-18 | | | [[Ficheiro:Tereza Matějčková (2024).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2144 | [[:d:Q104549050|Q104549050]] | [[Hedwig Eppstein]] | [[Mannheim]] | 1903-01-06 | [[Alemaña]] | 1944-10-30 | |- | style='text-align:right'| 2145 | [[:d:Q104572068|Q104572068]] | [[Carol Cleland]] | | 1948-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2146 | [[:d:Q104817291|Q104817291]] | [[Margaret Morrison]] | | 1954-05-19 | [[Canadá]] | 2021-01-09 | |- | style='text-align:right'| 2147 | [[:d:Q104850029|Q104850029]] | [[Márta Fehér]] | [[Budapest]] | 1942-02-13 | [[Hungría]] | 2020-12-16 | |- | style='text-align:right'| 2148 | [[:d:Q104889796|Q104889796]] | [[Natalie Duddington]] | [[Voronezh]]<br/>[[Tver]] | 1886-11-14 | | 1972-05-30 | |- | style='text-align:right'| 2149 | [[:d:Q104890632|Q104890632]] | [[Eulalia Sajdak-Michnowska]] | | 1936 | [[Polonia]] | 2021-01-02 | |- | style='text-align:right'| 2150 | [[:d:Q105044534|Q105044534]] | [[Mary-Jane Rubenstein]] | | 1977 | | | [[Ficheiro:Mj-headshots-4 crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2151 | [[:d:Q105172338|Q105172338]] | [[Heike Freire]] | | | [[España]] | | [[Ficheiro:Heike Freire Rodríguez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2152 | [[:d:Q105336079|Q105336079]] | [[Amalie J. Hathaway]] | [[Mühlhausen|Mühlhausen/Thüringen]] | 1839 | [[Reino de Prusia]] | 1881-12-26 | |- | style='text-align:right'| 2153 | [[:d:Q105341559|Q105341559]] | [[Lydia Deni Gamboa López]] | [[Puebla de Zaragoza]] | 1977 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2154 | [[:d:Q105390169|Q105390169]] | [[Joan Weiner]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2155 | [[:d:Q105398939|Q105398939]] | [[Claire Ortiz Hill]] | | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 2156 | [[:d:Q105480890|Q105480890]] | [[Catia Faria]] | | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 2157 | [[:d:Q105492531|Q105492531]] | [[Sonja Koroliov]] | [[Skopje]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2158 | [[:d:Q105499183|Q105499183]] | [[Iskra Gešoska]] | | | [[Macedonia do Norte]] | | [[Ficheiro:Skopje Iskra Geshoska (4696315810).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2159 | [[:d:Q105590017|Q105590017]] | [[Irving Samadhi Aguilar Rocha]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2160 | [[:d:Q105704106|Q105704106]] | [[Keiko Kakiuchi]] | | 1963 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 2161 | [[:d:Q105833959|Q105833959]] | [[Bara Kolenc]] | [[Liubliana]] | 1978-03-20 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Bara Kolenc.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2162 | [[:d:Q105947036|Q105947036]] | [[Lidija Šumah]] | | No/unknown value | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 2163 | [[:d:Q105994395|Q105994395]] | [[Stefania Fantauzzi]] | [[Pisa]] | | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2164 | [[:d:Q106020059|Q106020059]] | [[Eleni Varikas]] | [[Atenas]] | 1949-03-16 | [[Grecia]]<br/>[[Francia]] | | [[Ficheiro:Eleni Varikas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2165 | [[:d:Q106040812|Q106040812]] | [[Elisabeth Tiller]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2166 | [[:d:Q106070270|Q106070270]] | [[Halyna Kuts]] | [[Drohobych]] | 1967-07-12 | [[Ucraína]]<br/>[[Unión Soviética]] | | [[Ficheiro:Halyna Kuts at demonstration in support of Ukrainian language bill in Kharkiv 04.2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2167 | [[:d:Q106109342|Q106109342]] | [[Katarzyna Kasia]] | [[Varsovia]] | 1978 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Kasia Kasia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2168 | [[:d:Q106207040|Q106207040]] | [[Yun Ji Sun]] | | 1979-08-05 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 2169 | [[:d:Q106327740|Q106327740]] | [[Renata Siuda-Ambroziak]] | [[Varsovia]] | 1973-05-11 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2170 | [[:d:Q106413009|Q106413009]] | [[Rosa Cursach Salas]] | [[Artà]] | 1967-02-15 | [[España]] | | [[Ficheiro:Rosa Cursach Salas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2171 | [[:d:Q106421446|Q106421446]] | [[Ana Luísa Janeira]] | [[Arcozelo]] | 1943 | [[Portugal]] | | [[Ficheiro:Ana luisa janeira2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2172 | [[:d:Q106444634|Q106444634]] | [[Aïcha Liviana Messina]] | | 1976-09-04 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Aicha-messina.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2173 | [[:d:Q106464913|Q106464913]] | [[Ruth Illman]] | [[Turku]] | 1976-10-10 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 2174 | [[:d:Q106469531|Q106469531]] | [[Judit Ribas Duró]] | [[Sant Julià de Lòria]] | 1962-03-03 | | 2009-12-30 | [[Ficheiro:Judit Ribas Duró.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2175 | [[:d:Q106519247|Q106519247]] | [[Hilge Landweer]] | | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 2176 | [[:d:Q106523223|Q106523223]] | [[Rita Šerpytytė]] | [[Tauragė]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2177 | [[:d:Q106545811|Q106545811]] | [[Elizabeth O. Sampson Hoyt]] | [[Athens]] | 1828-12-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1912-09-22 | [[Ficheiro:Elizabeth Orpha Sampson Hoyt.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2178 | [[:d:Q106640243|Q106640243]] | [[Griet Vandermassen]] | [[Zottegem]] | 1970 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Griet Vandermassen-portret 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2179 | [[:d:Q106765858|Q106765858]] | [[Anna-Nicole Heinrich]] | [[Schwandorf]] | 1996-04-13 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Anna Nicole Heinrich, Präses der Synode der EKD.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2180 | [[:d:Q106770879|Q106770879]] | [[Elizabeth Burns]] | | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 2181 | [[:d:Q106803520|Q106803520]] | [[Ilaria Brocchini]] | | 1966 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Brocchini.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2182 | [[:d:Q106839223|Q106839223]] | [[Urszula Wybraniec-Skardowska]] | [[Jastrzębie-Zdrój]] | 1940 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2183 | [[:d:Q106839330|Q106839330]] | [[Wanda Drege]] | | 1887-04-03 | [[Polonia]] | 1965-12-10 | |- | style='text-align:right'| 2184 | [[:d:Q106881932|Q106881932]] | [[Ilse Somavilla]] | | 1951 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 2185 | [[:d:Q107139632|Q107139632]] | [[Rebecka Sofia Ahvenniemi]] | [[Finlandia]] | 1982 | [[Noruega]]<br/>[[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 2186 | [[:d:Q107154878|Q107154878]] | [[Justyna Grudzińska-Zawadowska]] | | 1976-01-04 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2187 | [[:d:Q107300484|Q107300484]] | [[Cinzia Sciuto]] | [[Salemi]] | 1981 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2188 | [[:d:Q107301321|Q107301321]] | [[Mahtab Mostaan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2189 | [[:d:Q107313095|Q107313095]] | [[Asuncion St. Clair]] | | 1960 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Asuncion St. Clair.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2190 | [[:d:Q107324986|Q107324986]] | [[Colette Aboulker-Muscat]] | [[Alxer]] | 1909-01-28 | [[Francia]] | 2003-11-25 | [[Ficheiro:Colette Aboulker receiving the Croix de Guerre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2191 | [[:d:Q107533126|Q107533126]] | [[Elvira López]] | [[Buenos Aires]] | 1871 | [[Arxentina]] | 1956 | [[Ficheiro:Elvira Virginia López.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2192 | [[:d:Q107534079|Q107534079]] | [[Arete]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2193 | [[:d:Q107618848|Q107618848]] | [[Rosa María Ravera]] | [[Rosario, Santa Fe|Rosario]] | 1932-10-06 | [[Arxentina]] | 2021-07-21 | |- | style='text-align:right'| 2194 | [[:d:Q107618935|Q107618935]] | [[Danièle Moyal-Sharrock]] | | 1954-12-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2195 | [[:d:Q107663152|Q107663152]] | [[Elettra Stimilli]] | | 1966 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2196 | [[:d:Q107751642|Q107751642]] | [[Olga Shparaga]] | [[Minsk]] | 1974 | [[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 2197 | [[:d:Q107974979|Q107974979]] | [[Brigitte Scheer]] | [[Essen]] | 1935 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2198 | [[:d:Q108067828|Q108067828]] | [[Ilaria Gaspari]] | [[Milán]] | 1986-09-30 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2199 | [[:d:Q108125257|Q108125257]] | [[Tatiana Gornshteyn]] | | 1904 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 2200 | [[:d:Q108171854|Q108171854]] | [[Jule Govrin]] | [[Siegburg]] | 1984-06-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2201 | [[:d:Q108451059|Q108451059]] | [[Erin Kelly]] | [[Rochester]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 2202 | [[:d:Q108528804|Q108528804]] | [[Sophia Moreau]] | | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2203 | [[:d:Q108567135|Q108567135]] | [[Lidia Peradotto]] | [[Turín]] | 1892 | [[Arxentina]] | 1951-09-02 | |- | style='text-align:right'| 2204 | [[:d:Q108627305|Q108627305]] | [[Patrycja Sasnal]] | [[Tarnów]] | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2205 | [[:d:Q108648343|Q108648343]] | [[Carolyn McLeod]] | [[Toronto]] | 1969-11-29 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2206 | [[:d:Q108679762|Q108679762]] | [[Laura Valentini]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2207 | [[:d:Q108687999|Q108687999]] | [[Cailin O'Connor]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2208 | [[:d:Q108761279|Q108761279]] | [[Camila Jourdan]] | | 1980 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Camila-jourdan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2209 | [[:d:Q108765361|Q108765361]] | [[Raisa Blommestijn]] | [[Voorburg]] | 1994-03-23 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 2210 | [[:d:Q108808329|Q108808329]] | [[Carol J. White]] | [[Anderson]] | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-10-01 | |- | style='text-align:right'| 2211 | [[:d:Q108858081|Q108858081]] | [[Sara Barquinero del Toro]] | [[Zaragoza]] | 1994 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2212 | [[:d:Q108863789|Q108863789]] | [[Sônia Viegas]] | [[Belo Horizonte]] | 1944-08-07 | [[Brasil]] | 1989-10-22 | |- | style='text-align:right'| 2213 | [[:d:Q109312614|Q109312614]] | [[Élisabeth Rigal]] | [[Carmaux]] | 1950-06-30 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2214 | [[:d:Q109334861|Q109334861]] | [[Gabriele M. Mras]] | | | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 2215 | [[:d:Q109423465|Q109423465]] | [[Soledad Arnau]] | [[Nules]] | 1971-04-02 | [[España]] | 2021-10-28 | |- | style='text-align:right'| 2216 | [[:d:Q109453577|Q109453577]] | [[Lea Ypi]] | [[Tirana]] | 1979-09-08 | [[Albania]] | | [[Ficheiro:Lea Ypi at the British Library.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2217 | [[:d:Q109544497|Q109544497]] | [[Miroslava Salcido]] | [[Cidade de México]] | 1970 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2218 | [[:d:Q109574958|Q109574958]] | [[Karolina Lewestam]] | | 1979-10-20 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Karolina Lewestam.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2219 | [[:d:Q109624488|Q109624488]] | [[Beatrice Bruteau]] | [[Evanston, Illinois|Evanston]] | 1930-07-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-11-16 | |- | style='text-align:right'| 2220 | [[:d:Q109929043|Q109929043]] | [[Isabel Cerruti]] | [[Estado de São Paulo|São Paulo]] | 1886-08-19 | [[Brasil]]<br/>[[Italia]] | 1970-01-01 | |- | style='text-align:right'| 2221 | [[:d:Q109968643|Q109968643]] | [[Alema Alema]] | [[Cabul]] | 1964 | [[Afganistán]] | | [[Ficheiro:Dr Alema Alema (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2222 | [[:d:Q110030353|Q110030353]] | [[Helga Varden]] | | | | | [[Ficheiro:Helga Varden.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2223 | [[:d:Q110132621|Q110132621]] | [[Svetlana Kamdžijaš]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2224 | [[:d:Q110243994|Q110243994]] | [[Séverine Kodjo-Grandvaux]] | | 1977 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2225 | [[:d:Q110293168|Q110293168]] | [[Carol Hay]] | | 1977-09-30 | | | [[Ficheiro:Carol Hay.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2226 | [[:d:Q110576252|Q110576252]] | [[Patricia O'Grady]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2227 | [[:d:Q110627902|Q110627902]] | [[Sidonie Kellerer]] | [[Würzburg]] | 1978-09-21 | [[Alemaña]]<br/>[[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2228 | [[:d:Q110685877|Q110685877]] | [[Elaine Englehardt]] | | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 2229 | [[:d:Q110691131|Q110691131]] | [[Ángela Ospina de Nicholls]] | [[Bogotá]] | 1957-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2230 | [[:d:Q110712424|Q110712424]] | [[Abbylynn Helgevold]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2231 | [[:d:Q110726065|Q110726065]] | [[Susanna Minguell]] | [[Barcelona]] | 1983 | [[España]] | | [[Ficheiro:Autorretrato Susanna Minguell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2232 | [[:d:Q110816650|Q110816650]] | [[Gloria Comesaña]] | [[Vigo]] | 1946-12-05 | [[España]] | 2024-03-18 | |- | style='text-align:right'| 2233 | [[:d:Q110818226|Q110818226]] | [[Alexandra Bernhardt]] | [[Baviera]] | 1974 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2234 | [[:d:Q110916797|Q110916797]] | [[Chiara Cordelli]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2235 | [[:d:Q110968833|Q110968833]] | [[Elisabeth Pacherie]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2236 | [[:d:Q111107392|Q111107392]] | [[Nina Petek]] | [[Slovenj Gradec]] | 1986-01-17 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 2237 | [[:d:Q111174369|Q111174369]] | [[Rebecca Ann Parker]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2238 | [[:d:Q111233713|Q111233713]] | [[Shé Mackenzie Hawke]] | | 1961 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2239 | [[:d:Q111253235|Q111253235]] | [[Zena Hitz]] | [[Estados Unidos de América]] | 1973-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:ZenaHitz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2240 | [[:d:Q111260156|Q111260156]] | [[Roxana Kreimer]] | [[Buenos Aires]] | 1959-11-02 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Roxana Kreimer Sala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2241 | [[:d:Q111343090|Q111343090]] | [[Fredrika Spindler]] | [[Parish in the Diocese of Västerås Fagersta Municipality in Västmanland]] | 1966-10-14 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2242 | [[:d:Q111451237|Q111451237]] | [[Elena Budilova]] | | 1909-03-12 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[República Rusa]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1991-08-04 | |- | style='text-align:right'| 2243 | [[:d:Q111500081|Q111500081]] | [[Birgit Sandkaulen]] | [[Koblenz]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 2244 | [[:d:Q111540818|Q111540818]] | [[Волкова, Елена Васильевна]] | [[rexión de Viciebsk]]<br/>[[Horki]] | 1927-06-21 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2014 | |- | style='text-align:right'| 2245 | [[:d:Q111577364|Q111577364]] | [[Mary Ellen Waithe]] | | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 2246 | [[:d:Q111658959|Q111658959]] | [[Даминдарова Фәниә Вәли ҡыҙы]] | [[Bashkir Autonomous Soviet Socialist Republic]]<br/>[[Mishkino]] | 1949-03-22 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 2247 | [[:d:Q111672747|Q111672747]] | [[Ғәлин Альберт Феликс улы]] | [[Omsk]] | 1960-04-05 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 2248 | [[:d:Q111679106|Q111679106]] | [[Chiara Pastorini]] | [[Ovada]] | 1976-06-26 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Chiara PASTORINI Montreuil 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2249 | [[:d:Q111736849|Q111736849]] | [[Yuko Kamishima]] | | 1971 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 2250 | [[:d:Q111895637|Q111895637]] | [[Alessandra Beccarisi]] | [[Galatina]] | 1974-02-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2251 | [[:d:Q112055746|Q112055746]] | [[Sira Abenoza]] | [[Igualada]] | 1980 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2252 | [[:d:Q112082178|Q112082178]] | [[Anna Bonalume]] | | | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2253 | [[:d:Q112134467|Q112134467]] | [[Véronica Gago]] | [[Chivilcoy]] | 1976 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 2254 | [[:d:Q112208582|Q112208582]] | [[Mónica Alario Gavilán]] | [[Madrid]] | 1991 | [[España]] | | [[Ficheiro:Mónica Alario Gavilán 2022 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2255 | [[:d:Q112265440|Q112265440]] | [[Nina Krajnik]] | [[Kranj]] | 1985-06-09 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Nina Krajnik ob napovedi kandidature (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2256 | [[:d:Q112393272|Q112393272]] | [[Alicja Kuczyńska]] | | 1937<br/>1931-09-05 | [[Polonia]] | 2023-09-18 | |- | style='text-align:right'| 2257 | [[:d:Q112454768|Q112454768]] | [[Hisaki Hashi]] | | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 2258 | [[:d:Q112471535|Q112471535]] | [[Katherine Brading]] | | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2259 | [[:d:Q112479342|Q112479342]] | [[Alexa Zellentin]] | | 1977 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2260 | [[:d:Q112487694|Q112487694]] | [[Suzana Alpsancar]] | | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2261 | [[:d:Q112500479|Q112500479]] | [[Shelley Tremain]] | | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2262 | [[:d:Q112514542|Q112514542]] | [[Kathi Weeks]] | | 1958 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2263 | [[:d:Q112520290|Q112520290]] | [[Dunja Jutronić]] | [[Split]] | 1943 | [[Croacia]] | | |- | style='text-align:right'| 2264 | [[:d:Q112523820|Q112523820]] | [[Halina Promieńska]] | | 1935-12-21 | [[Polonia]] | 2020 | |- | style='text-align:right'| 2265 | [[:d:Q112531563|Q112531563]] | [[Anna Schriefl]] | | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 2266 | [[:d:Q112555232|Q112555232]] | [[Ruth Leys]] | | 1939 | | | |- | style='text-align:right'| 2267 | [[:d:Q112560808|Q112560808]] | [[Adriana Zaharijević]] | | 1978 | [[Serbia]] | | [[Ficheiro:Adriana Zaharijević (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2268 | [[:d:Q112675057|Q112675057]] | [[Czesława Piecuch]] | | 1949 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2269 | [[:d:Q112675834|Q112675834]] | [[Renée Dufourt]] | [[2nd arrondissement of Lyon]] | 1920-07-21 | [[Francia]] | 2012-07-04 | |- | style='text-align:right'| 2270 | [[:d:Q112684098|Q112684098]] | [[Lucy Oporto]] | [[Valparaíso]] | 1966 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Lucy Oporto.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2271 | [[:d:Q112714937|Q112714937]] | [[Carolina Sartório]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2272 | [[:d:Q112760108|Q112760108]] | [[Hilda Habichayn]] | [[Marcelino Escalada]] | 1934-02-26 | [[Arxentina]] | 2021-05-06 | |- | style='text-align:right'| 2273 | [[:d:Q112987793|Q112987793]] | [[Гальцева, Рената Александровна]] | [[Moscova]] | 1936-10-04 | | 2021-12-03 | |- | style='text-align:right'| 2274 | [[:d:Q112989341|Q112989341]] | [[Nadezhda Kasavina]] | [[Staritsa]] | 1979-01-10 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 2275 | [[:d:Q113004085|Q113004085]] | [[Marianne Janack]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2276 | [[:d:Q113046198|Q113046198]] | [[Bibi Kamal]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2277 | [[:d:Q113098574|Q113098574]] | [[Elizabeth Brake]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2278 | [[:d:Q113129916|Q113129916]] | [[Рыскельдиева, Лора Турарбековна]] | [[Karakol|Krakol]] | 1957-12-10 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 2279 | [[:d:Q113324895|Q113324895]] | [[Emilya Mineva]] | [[Belogradchik]] | 1942-09-02 | | 2020-07-29 | [[Ficheiro:Emilia Mineva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2280 | [[:d:Q113637483|Q113637483]] | [[Jolanta Żelazna]] | | 1954 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2281 | [[:d:Q113753605|Q113753605]] | [[Ester Busquets Alibés]] | [[Roda de Ter]] | 1976 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2282 | [[:d:Q113760326|Q113760326]] | [[Marta Kudelska]] | | 1959 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2283 | [[:d:Q113781572|Q113781572]] | [[Béatrice Lienemann]] | | 1980 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2284 | [[:d:Q113783084|Q113783084]] | [[Sabrina Ebbersmeyer]] | | 1967 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2285 | [[:d:Q113803010|Q113803010]] | [[Georgina Rabassó]] | [[Barcelona]] | 1983 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2286 | [[:d:Q113811754|Q113811754]] | [[Olʹga Rostislavovna Demidova]] | [[Angarsk]] | 1955-03-08 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 2287 | [[:d:Q113822122|Q113822122]] | [[Azucena Adelina Fraboschi]] | [[Buenos Aires]] | 1942-07-05 | [[Arxentina]] | 2014-12-28 | |- | style='text-align:right'| 2288 | [[:d:Q113841832|Q113841832]] | [[Olivia Mitscherlich-Schönherr]] | | 1973 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2289 | [[:d:Q113842151|Q113842151]] | [[Amrei Bahr]] | | 1985 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Amrei Bahr.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2290 | [[:d:Q113883318|Q113883318]] | [[Mirosława Błaszczak-Wacławik]] | [[Katowice]] | 1952-07-02 | [[Polonia]] | 2022-06-02 | |- | style='text-align:right'| 2291 | [[:d:Q114137115|Q114137115]] | [[Li An Phoa]] | | 1980 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 2292 | [[:d:Q114354515|Q114354515]] | [[Voula Tsouna]] | | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2293 | [[:d:Q114414320|Q114414320]] | [[Emily Brady]] | | 1964-04-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2294 | [[:d:Q114568289|Q114568289]] | [[Catherine Guesde]] | | 1984 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Catherine Guesde.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2295 | [[:d:Q114736260|Q114736260]] | [[Maria Modig]] | [[Katarina church parish]] | 1945-04-10 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2296 | [[:d:Q114762494|Q114762494]] | [[Carolin Amlinger]] | | 1984 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Carolin Amlinger 2mod.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2297 | [[:d:Q115125045|Q115125045]] | [[Ewa Starzyńska-Kościuszko]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2298 | [[:d:Q115282566|Q115282566]] | [[Carolina Meloni]] | [[Tucumán|Provincia de Tucumán]] | 1975 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Carolina Meloni González.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2299 | [[:d:Q115282792|Q115282792]] | [[Francisca Perez Carreno]] | [[Madrid]] | 1961-04-14 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2300 | [[:d:Q115283139|Q115283139]] | [[María José Alcaraz León]] | [[Torre-Pacheco]] | 1976 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2301 | [[:d:Q115595735|Q115595735]] | [[Zsuzsa Hegedüs]] | No/unknown value | 1946 | [[Hungría]] | 2022-12-03 | |- | style='text-align:right'| 2302 | [[:d:Q115663215|Q115663215]] | [[Alejandra Rangel Hinojosa]] | [[Monterrei, México|Monterrei]] | 1946-04-30 | [[México]] | 2020-08-07 | |- | style='text-align:right'| 2303 | [[:d:Q115750026|Q115750026]] | [[Denise Ferreira da Silva]] | | 1963 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Denise Ferreira da Silva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2304 | [[:d:Q115941083|Q115941083]] | [[Andrea Folkierska]] | | 1938 | [[Polonia]] | 2022 | |- | style='text-align:right'| 2305 | [[:d:Q116027251|Q116027251]] | [[Выборнова, Валентина Васильевна]] | [[Óblast de Ryazan]] | 1927-01-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2306 | [[:d:Q116045353|Q116045353]] | [[Barbara Schmitz]] | [[Bad Karlshafen]] | 1968-07-07 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Barbara Schmitz (2024) I.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2307 | [[:d:Q116186882|Q116186882]] | [[Brigitte Boudon]] | [[Sexto Distrito de Lión]] | 1955-07-20 | [[Francia]] | 2023-12-27 | [[Ficheiro:Brigitte Boudon (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2308 | [[:d:Q116281755|Q116281755]] | [[Johanna Meehan]] | | 1956-02-01 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-01-08 | |- | style='text-align:right'| 2309 | [[:d:Q116309954|Q116309954]] | [[Maria Homem]] | | 1969 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 2310 | [[:d:Q116527339|Q116527339]] | [[Yuliia Fedosiuk]] | [[Lviv]] | 1993 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Fedosiukyuliia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2311 | [[:d:Q116817951|Q116817951]] | [[Matilde Carrasco Barranco]] | [[Xaén]] | | [[España]] | | [[Ficheiro:Matilde Carrasco por Borja Morgado.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2312 | [[:d:Q116958140|Q116958140]] | [[Ida Vassalini]] | [[Verona]] | 1891-11-01 | | 1953-12-21 | |- | style='text-align:right'| 2313 | [[:d:Q117089358|Q117089358]] | [[Nerea Blanco]] | [[Madrid]] | 1987-03-13 | [[España]] | | [[Ficheiro:Nerea Blanco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2314 | [[:d:Q117142474|Q117142474]] | [[Laura Quintana Porras]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2315 | [[:d:Q117213794|Q117213794]] | [[Raquel Mercado Salas]] | [[Aguascalientes]] | | [[México]] | | [[Ficheiro:Raquel Mercado Salas durante la presentación de su libro Filosofía y Arte 10.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2316 | [[:d:Q117261148|Q117261148]] | [[Aleksandra Kuzior]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2317 | [[:d:Q117336739|Q117336739]] | [[Joanna Mysona Byrska]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2318 | [[:d:Q117433765|Q117433765]] | [[Blanca Inés Prada Márquez]] | [[Betulia, Santander|Betulia]] | 1940-03-28 | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 2319 | [[:d:Q117599985|Q117599985]] | [[Jennifer M. Morton]] | [[Lima]] | | [[Perú]] | | |- | style='text-align:right'| 2320 | [[:d:Q117675279|Q117675279]] | [[Johanna Sprondel]] | | 1980-12-03 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Re-publica 23 - Tag 1 (52953824910).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2321 | [[:d:Q117859900|Q117859900]] | [[Hildegund Menzel-Rogner]] | | 1910 | [[Alemaña]] | 1945-02-06 | |- | style='text-align:right'| 2322 | [[:d:Q118144427|Q118144427]] | [[Mediha Esenel]] | | 1914 | [[Turquía]] | 2005 | |- | style='text-align:right'| 2323 | [[:d:Q118207493|Q118207493]] | [[Ligia Herrera Jurado]] | [[Provincia de Chiriquí]] | 1918-05-04 | [[Panamá]] | 2023-01-20 | [[Ficheiro:Ligia Herrera-009-Cuba-1966-Circa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2324 | [[:d:Q118289010|Q118289010]] | [[Sarolta Deczki]] | [[Debrecen]] | 1977-04-14 | [[Hungría]] | | [[Ficheiro:Deczki Sarolta-2.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2325 | [[:d:Q118398970|Q118398970]] | [[Judith Baker]] | | 1938 | | 2014-05-22 | |- | style='text-align:right'| 2326 | [[:d:Q118744498|Q118744498]] | [[Samantha Vice]] | | 1973-03-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2327 | [[:d:Q118798651|Q118798651]] | [[Nedyalka Mihova]] | [[Kardzhali]] | 1929-11-24 | [[Bulgaria]] | 1995-06-03 | |- | style='text-align:right'| 2328 | [[:d:Q118798693|Q118798693]] | [[Maria Cristina Boidi]] | | 1941 | [[Austria]] | 2022-11-20 | |- | style='text-align:right'| 2329 | [[:d:Q119285653|Q119285653]] | [[Cynthia Macdonald]] | | 1951-08-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2330 | [[:d:Q119717707|Q119717707]] | [[Núria Sara Miras Boronat]] | | | | | [[Ficheiro:Núria Sara Miras Boronat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2331 | [[:d:Q119857504|Q119857504]] | [[Ana Peraica]] | | | [[Croacia]] | | |- | style='text-align:right'| 2332 | [[:d:Q119933574|Q119933574]] | [[Наталля Кутузава]] | [[Kíiv]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2333 | [[:d:Q120170721|Q120170721]] | [[Dodo Labuchidze]] | [[Tbilisi]] | 1948-09-15 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Xeorxia]] | 2020-02-24 | |- | style='text-align:right'| 2334 | [[:d:Q120175470|Q120175470]] | [[Michelle Kosch]] | | 1965-04-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2335 | [[:d:Q120176566|Q120176566]] | [[Karolina Hübner]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2336 | [[:d:Q120201772|Q120201772]] | [[Julia Markovits]] | | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 2337 | [[:d:Q120206599|Q120206599]] | [[Dilek Huseyinzadegan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2338 | [[:d:Q120269171|Q120269171]] | [[Коначева, Светлана Александровна]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2339 | [[:d:Q120484132|Q120484132]] | [[Elektra Wagenrad]] | | | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Elektra Wagenrad - 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2340 | [[:d:Q120488476|Q120488476]] | [[Jessica Wahman]] | | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 2341 | [[:d:Q120637590|Q120637590]] | [[Adriana Arpini]] | [[Mendoza, Arxentina|Mendoza]] | 1952-08-26 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 2342 | [[:d:Q120669814|Q120669814]] | [[Judith Lichtenberg]] | | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2343 | [[:d:Q120686082|Q120686082]] | [[Alba Garmendia Castaños]] | [[Ikaztegieta]] | 1992-01-05 | | | [[Ficheiro:Alba Garmendia Castaños.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2344 | [[:d:Q120690402|Q120690402]] | [[Letitia Meynell]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2345 | [[:d:Q120862995|Q120862995]] | [[Deborah Baumgold]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2346 | [[:d:Q120869618|Q120869618]] | [[Carmen Ortega Ricaurte]] | | 1926-03-20 | [[Colombia]] | 2011-11-18 | [[Ficheiro:Carmen Ortega Ricaurte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2347 | [[:d:Q120971935|Q120971935]] | [[María del Rosario Acosta]] | [[Colombia]] | 1979 | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 2348 | [[:d:Q121088133|Q121088133]] | [[Jessica N. Berry]] | | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2349 | [[:d:Q121231185|Q121231185]] | [[Marianne Kohn Beker]] | [[Caracas]] | 1933-06-01 | [[Venezuela]] | 2017-07-05 | |- | style='text-align:right'| 2350 | [[:d:Q121535178|Q121535178]] | [[Clare Mac Cumhaill]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2351 | [[:d:Q121541825|Q121541825]] | [[Sibyl A. Schwarzenbach]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2352 | [[:d:Q121763669|Q121763669]] | [[Sissi Cano]] | | 1970-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 2353 | [[:d:Q121866220|Q121866220]] | [[Sharon Krause]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2354 | [[:d:Q122426203|Q122426203]] | [[Karima Ziali]] | [[Marrocos]]<br/>[[Nador]] | 1986 | [[Marrocos]] | | [[Ficheiro:Karima Ziali en Sorginenea, Vitoria-Gasteiz, julio, 2023 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2355 | [[:d:Q122473949|Q122473949]] | [[Tamara Kuzmina]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2356 | [[:d:Q122764459|Q122764459]] | [[Magdalena Piñeyro]] | [[Montevideo]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 2357 | [[:d:Q122818360|Q122818360]] | [[Nathasha Pemba]] | [[Pointe-Noire, República do Congo|Pointe-Noire]] | 1976 | [[República do Congo]] | | |- | style='text-align:right'| 2358 | [[:d:Q122829390|Q122829390]] | [[Connie Rosati]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2359 | [[:d:Q122834271|Q122834271]] | [[Deborah Heikes]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2360 | [[:d:Q122871674|Q122871674]] | [[Georgette Beljon]] | [[Wiltz]] | 1916-11-23 | [[Luxemburgo]] | 2006-12-03 | |- | style='text-align:right'| 2361 | [[:d:Q122910206|Q122910206]] | [[Jennifer A. McMahon]] | | | | 2023 | |- | style='text-align:right'| 2362 | [[:d:Q123151716|Q123151716]] | [[Hagit Benbaji]] | [[Israel]] | 1966-04-12 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 2363 | [[:d:Q123155562|Q123155562]] | [[Patricia Huntington]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2364 | [[:d:Q123155936|Q123155936]] | [[Nancy J. Holland]] | | 1947-01-12 | | 2020-01-25 | |- | style='text-align:right'| 2365 | [[:d:Q123180955|Q123180955]] | [[Costanza Bocchi]] | | | | 1566 | [[Ficheiro:Museo della storia di Bologna abc60 Costanza Bocchi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2366 | [[:d:Q123376493|Q123376493]] | [[Alaitz Aizpuru]] | [[Azpeitia]] | 1983 | [[España]] | | [[Ficheiro:Alaitz Aizpuru.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2367 | [[:d:Q123384850|Q123384850]] | [[Leena Simon]] | | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2368 | [[:d:Q123406037|Q123406037]] | [[Shōko Suzuki]] | | 1957 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 2369 | [[:d:Q123597492|Q123597492]] | [[Doortje Smithuijsen]] | [[Ámsterdam]] | 1992-01-23 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Doortje Smithuijsen (2024) (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2370 | [[:d:Q123704482|Q123704482]] | [[Emma Bigé]] | | 1987-03-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2371 | [[:d:Q123786013|Q123786013]] | [[Valérie Cayouette-Guilloteau]] | | | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Valérie Guilloteau 2012-08-24.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2372 | [[:d:Q123896488|Q123896488]] | [[Вольга Васілеўна Гарбачова]] | [[Vorkuta]] | 1961-11-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2373 | [[:d:Q123992650|Q123992650]] | [[Katarzyna Paprzycka-Hausman]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2374 | [[:d:Q124006147|Q124006147]] | [[Joanna Odrowąż-Sypniewska]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2375 | [[:d:Q124126246|Q124126246]] | [[Iwona Lorenc]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2376 | [[:d:Q124130891|Q124130891]] | [[Sue Campbell]] | | 1956 | [[Canadá]] | 2011 | |- | style='text-align:right'| 2377 | [[:d:Q124260474|Q124260474]] | [[Krystyna Krauze-Błachowicz]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2378 | [[:d:Q124295358|Q124295358]] | [[Loola Pérez]] | | 1991-07-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2379 | [[:d:Q124359722|Q124359722]] | [[Teresa Kostyrko]] | | 1932-06-06 | [[Polonia]] | 2024-07-29 | |- | style='text-align:right'| 2380 | [[:d:Q124378418|Q124378418]] | [[Patricia Corres Ayala]] | | 1950 | [[México]] | 2024-01-03 | |- | style='text-align:right'| 2381 | [[:d:Q124413664|Q124413664]] | [[Aldona Pobojewska]] | | 1949-10-02 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2382 | [[:d:Q124664861|Q124664861]] | [[Алтынова Наилә Фаяз ҡыҙы]] | [[Ufa]] | 1951-06-09 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 2383 | [[:d:Q124803939|Q124803939]] | [[Ol'ga Ìvanaǔna Âfrèmava]] | [[Krasnogvardeyskoe]] | 1923-09-07 | [[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 2384 | [[:d:Q124808658|Q124808658]] | [[Małgorzata Czarnocka]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2385 | [[:d:Q125097797|Q125097797]] | [[Corina Yoris]] | [[Caracas]] | 1944-03-17 | [[Venezuela]] | | [[Ficheiro:Corina Yoris - Voice of America.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2386 | [[:d:Q125117274|Q125117274]] | [[Marie Bardet]] | | 1981 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2387 | [[:d:Q125219275|Q125219275]] | [[Magdalena Borowska]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2388 | [[:d:Q125475272|Q125475272]] | [[Begoña Gil Llanos]] | [[Bilbao]] | 1967-02-20 | [[España]] | | [[Ficheiro:Begoña Gil Ramos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2389 | [[:d:Q125498858|Q125498858]] | [[Mercè Montserrat Lajara i Garcia]] | [[Barcelona]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2390 | [[:d:Q125553776|Q125553776]] | [[Светлана Владимировна Девятова]] | [[Moscova]] | 1961-07-10 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 2391 | [[:d:Q125747776|Q125747776]] | [[Eloísa de Castro]] | [[Madrid]] | 1997-02-11 | [[España]] | | [[Ficheiro:EloisaDeCastro NatEnemedeFineArt 0339.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2392 | [[:d:Q125919104|Q125919104]] | [[Kathleen Knight Abowitz]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2393 | [[:d:Q125925844|Q125925844]] | [[Lorna Finlayson]] | | 1986 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2394 | [[:d:Q125958895|Q125958895]] | [[L.C. Beckett]] | [[Leeds]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2395 | [[:d:Q125973022|Q125973022]] | [[Alyssa Ney]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2396 | [[:d:Q126003170|Q126003170]] | [[Carmen Madorrán Ayerra]] | [[Pamplona]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 2397 | [[:d:Q126279994|Q126279994]] | [[Jane Frances McDonnell]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2398 | [[:d:Q126325175|Q126325175]] | [[Aranka Kiss]] | [[Mosonmagyaróvár]] | 1930-01-02 | [[Hungría]] | 1979-02-28 | |- | style='text-align:right'| 2399 | [[:d:Q126326126|Q126326126]] | [[Júlia Izsák]] | [[Szentes]] | 1924-02-16 | [[Hungría]] | 2010 | |- | style='text-align:right'| 2400 | [[:d:Q127265666|Q127265666]] | [[Ludmila Artemievna Markova]] | [[San Petersburgo]] | 1932-12-12 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2020-12-26 | |- | style='text-align:right'| 2401 | [[:d:Q128635994|Q128635994]] | [[Hannah Prins]] | [[Ámsterdam]] | 1997 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 2402 | [[:d:Q129281611|Q129281611]] | [[Karen Detlefsen]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2403 | [[:d:Q130239184|Q130239184]] | [[Vladlena Lysenkova]] | [[Khárkiv]] | 1970-05-07 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 2404 | [[:d:Q130340350|Q130340350]] | [[Margaret Cameron]] | | 1972 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2405 | [[:d:Q130369424|Q130369424]] | [[Agnes Cuming]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2406 | [[:d:Q130646701|Q130646701]] | [[Safae el Khannoussi]] | [[Tánxer]] | 1994 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 2407 | [[:d:Q130680509|Q130680509]] | [[Audry Bustos Díaz]] | [[Puebla]] | 1987-10-25 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2408 | [[:d:Q130681246|Q130681246]] | [[Aimé Tapia González]] | [[Cidade de México]] | 1979-09-18 | [[México]] | | [[Ficheiro:Aimé Tapia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2409 | [[:d:Q131079862|Q131079862]] | [[Ubhay Bharati]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2410 | [[:d:Q131195830|Q131195830]] | [[Jean Kazez]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2411 | [[:d:Q131621004|Q131621004]] | [[Sarah Sawyer]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2412 | [[:d:Q131919994|Q131919994]] | [[Angela Potochnik]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2413 | [[:d:Q131927641|Q131927641]] | [[Martha Bardaro]] | [[Resistencia, Chaco|Resistencia]] | 1940-07-04 | [[Arxentina]] | 2023-10-04 | |- | style='text-align:right'| 2414 | [[:d:Q132862125|Q132862125]] | [[Eleanor Bisbee]] | | 1893-07-22 | | 1956-04-18 | |- | style='text-align:right'| 2415 | [[:d:Q133079546|Q133079546]] | [[María de Camporredondo]] | [[Almagro, Cidade Real|Almagro]] | 1694-01-13 | | 1759-07-04 | |- | style='text-align:right'| 2416 | [[:d:Q133464809|Q133464809]] | [[Fiona Ellis]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2417 | [[:d:Q133885304|Q133885304]] | [[Uma Dhar]] | [[Calcuta]] | 1965-09-21 | [[India]] | | [[Ficheiro:U D Indian 1980.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2418 | [[:d:Q134447011|Q134447011]] | [[Mukha Olha]] | [[Lviv]] | 1981-03-31 | | | |- | style='text-align:right'| 2419 | [[:d:Q134476289|Q134476289]] | [[Melissa M. Merritt]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2420 | [[:d:Q134479190|Q134479190]] | [[Samantha Matherne]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2421 | [[:d:Q134587981|Q134587981]] | [[Katharina T. Kraus]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2422 | [[:d:Q134877472|Q134877472]] | [[Beatriz Mariana Quiroga]] | [[Mar del Plata]] | 1940-08-05 | [[Arxentina]] | No/unknown value<br/>1976 | |- | style='text-align:right'| 2423 | [[:d:Q134890986|Q134890986]] | [[Heidi Maibom]] | | | | | |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == * [[:en:Category:Women philosophers by nationality]] [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres con datos de Wikidata]] lj7q5evom4bp0t3rmob63ewvhbzmsm1 0 367955 7109352 6542254 2025-06-28T11:54:17Z Breogan2008 23204 7109352 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Ex Machina''''' (estilizado como '''''ex_machina''''' ou '''''EX_MACHINA''''') é un filme [[Reino Unido|británico]]-estadounidense de [[ciencia ficción]] e suspense escrito e dirixido por [[Alex Garland]] que se estreou no 2015. Está protagonizado por [[Domhnall Gleeson]], [[Oscar Isaac]] e [[Alicia Vikander]]. O filme conta a historia dun programador que é convidado polo seu CEO a administrar unha [[proba de Turing]] dun robot humanoide con [[intelixencia artificial]]. Cun orzamento de $15 millóns, recadou máis de $36 millóns en todo o mundo e recibiu a aclamación da crítica. A [[National Board of Review]] recoñeceuno como un dos mellores dez filmes independentes do ano e na [[88ª edición dos Oscar]] foi galardoado co [[Oscar ós mellores efectos visuais]], obra dos artistas [[Andrew Whitehurst]], Paul Norris, [[Mark Williams Ardington]] e [[Sara Bennett]]. Garland tamén foi nomeado ó [[Oscar ó mellor guión orixinal]], mentres que a interpretación de Vikander valeulle nomeamentos ós [[BAFTA]], ós [[Globos de Ouro]], ós [[Empire Award]] e ós [[Premios Saturn]]. == Personaxes == * [[Alicia Vikander]] como Ava * [[Domhnall Gleeson]] como Caleb Smith * [[Oscar Isaac]] como Nathan Bateman * [[Sonoya Mizuno]] como Kyoko * Symara A. Templeman como Jasmine * Elina Alminas como Amber * Gana Bayarsaikhan como Jade * [[Tiffany Pisani]] como Katya * Claire Selby como Lily * Corey Johnson como Jay, o piloto de helicóptero == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0470752}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=exmachina.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/ex_machina/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Alex Garland]] [[Categoría:Filmes sobre informática]] [[Categoría:Filmes de científicos tolos]] [[Categoría:Filmes sobre intelixencia artificial]] [[Categoría:Filmes rodados en Londres]] [[Categoría:Filmes rodados en Noruega]] [[Categoría:Filmes de Pinewood Studios]] [[Categoría:Filmes de Film4 Productions]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes de A24 Films]] h5v81f7p14bt7ctmqlzdt1zvcx1t2fp 0 367960 7109353 6778968 2025-06-28T11:54:35Z Breogan2008 23204 7109353 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Irréversible''''' (estilizado como '''''IЯЯƎVƎЯSIBLƎ''''') é un filme [[Francia|francés]] de drama e terror psicolóxico escrito e dirixido por [[Gaspar Noé]] que se estreou en [[2002]]. Está protagonizado por [[Monica Bellucci]], [[Vincent Cassel]] e [[Albert Dupontel]]. Emprega unha narrativa non lineal e segue a dous homes polas rúas de [[París]] na procura de vinganza pola violación da moza dun deles. A banda sonora foi composta polo artista de [[música electrónica]] [[Thomas Bangalter]], máis coñecido por ser un dos integrantes do dúo [[Daft Punk]]. O crítico de cinema estadounidense [[Roger Ebert]] considerouno "un filme tan violente e cruel que a moita xente vaille ser imposible de ver."<ref>[http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20030314/REVIEWS/303140303/1023 "Irreversible" rogerebert.com 14 March 2003] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329120928/http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20030314/REVIEWS/303140303/1023 |date=29 de marzo de 2013 }} Consultado o 30 de marzo de 2012</ref> ''Irréversible'' competiu no [[Festival de Cannes]] de 2002 e gañou o premio ó mellor filme no Festival Internacional de Cine de Estocolmo. Foi un filme particularmente controvertido na súa estrea pola súa representación gráfica da violencia, concretamente a escena na que un home esmaga salvaxemente a testa doutro home cun extintor de incencios e a escena de [[violación]] de Alex ([[Monica Bellucci]]). Tamén foi acusado de aparente [[homofobia]]. == Personaxes == * [[Monica Bellucci]] como Alex * [[Vincent Cassel]] como Marcus * [[Albert Dupontel]] como Pierre * [[Jo Prestia]] como Le Tenia * Mourad Khima como Mourad * Hellal como Layde * Jaramillo como Concha * Michel Gondoin como Mick * [[Jean-Louis Costes]] como Fistman * [[Philippe Nahon]] como Butcher * Stéphane Drouot como amigo de Butcher * Stéphane Derdérian e [[Gaspar Noé]] como homes do Rectum == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0290673}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=irreversible.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/irreversible/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Francia|Diversidade sexual}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2002]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes en lingua italiana]] [[Categoría:Filmes en lingua castelá]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Gaspar Noé]] [[Categoría:Filmes sobre temática transxénero]] [[Categoría:Filmes sobre temática LGBT de Francia]] [[Categoría:Filmes sobre violación e vinganza]] [[Categoría:Filmes sobre prostitución]] [[Categoría:Filmes de StudioCanal]] [[Categoría:Filmes de Lions Gate Entertainment]] kfmg2ptbmnvb3ipfa4nr92gb7k3a896 0 368515 7109354 6568437 2025-06-28T11:54:56Z Breogan2008 23204 7109354 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''L.A. Confidential''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de suspense dirixido, producido e co-escrito por [[Curtis Hanson]]. O guión foi escrito por Hanson e [[Brian Helgeland]] e baséase na novela de [[James Ellroy]] ''[[L.A. Confidential]]'', o terceiro da serie [[L.A. Quartet]]. Ó igual que o libro, o filme conta a historia dun grupo de policías en 1953, os asuntos da corrupción e as celebridades de [[Hollywood]]. No tempo da súa estrea, o actor australiano [[Guy Pearce]] e o neozelandés [[Russell Crowe]] eran relativamente pouco coñecidos en [[América do Norte]], e un dos promotores do filme, Peter Dennett, estaba preocupado pola falta de estrelas coñecidas nos papeis principais. Porén, apoiou as decisións de Hanson de escoller a [[Kevin Spacey]], [[Kim Basinger]] e [[Danny DeVito]]. O filme recadou $126 millóns en todo o mundo e foi louvado pola crítica, conseguindo unha puntuación de 99% en [[Rotten Tomatoes]] e unha valoración de 90 sobre 100 en [[Metacritic]]. Foi nomeado a nove [[Premios Oscar]], gañando dous: [[Oscar á mellor actriz secundaria]] para Basinger e [[Oscar ó mellor guión adaptado]] para Hanson e Helgeland; perdeu cada unha das outras categorías con ''[[Titanic (filme de 1997)|Titanic]]''. No 2015, a [[Biblioteca do Congreso dos Estados Unidos de América]] seleccionou o filme para a súa preservación no [[National Film Registry]], por ser "cultural, histórico ou esteticamente significativo".<ref>{{cita web|url=http://www.hollywoodreporter.com/news/ghostbusters-top-gun-enter-national-849092|título='Ghostbusters,' 'Top Gun,' 'Shawshank' Enter National Film Registry|autor=Mike Barnes|editor=[[The Hollywood Reporter]]|data=16 de decembro de 2015|dataacceso=16 de decembro de 2015|editorial=[[Prometheus Global Media]]}}</ref> == Personaxes == * [[Guy Pearce]] como Det. Tenente Edmund "Ed" Exley * [[Russell Crowe]] como Oficial Wendell "Bud" White * [[Kevin Spacey]] como Det. Sarxento Jack Vincennes * [[Kim Basinger]] como Lynn Bracken * [[James Cromwell]] como Capitán Dudley Smith * [[Danny DeVito]] como Sid Hudgens * [[David Strathairn]] como Pierce Morehouse Patchett * [[Ron Rifkin]] como Fiscal do distrito Ellis Loew * [[Graham Beckel]] como Det. Richard "Dick" Stensland * [[Amber Smith]] como Susan Lefferts * John Mahon como Xefe de policía Worton * [[Paul Guilfoyle]] como [[Mickey Cohen|Meyer "Mickey" Cohen]] * [[Matt McCoy (actor)|Matt McCoy]] como Brett Chase * [[Paolo Seganti]] como [[Johnny Stompanato]] * [[Simon Baker]] como Matt Reynolds * [[Shawnee Free Jones]] como Tammy Jordan * [[Darrell Sandeen]] como Leland "Buzz" Meeks * [[Marisol Padilla Sánchez]] como Inez Soto * Gwenda Deacon como Mrs. Lefferts * [[Jim Metzler]] como Conselleiro * [[Brenda Bakke]] como [[Lana Turner]] == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0119488}} * [http://www.allmovie.com/movie/v154997 Ficha en AllMovie] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/la_confidential/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1997]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Curtis Hanson]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Jerry Goldsmith]] [[Categoría:Filmes sobre prostitución]] [[Categoría:Filmes sobre asasinos]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1951]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1952]] [[Categoría:Filmes baseados en obras de James Ellroy]] [[Categoría:Filmes de Regency Enterprises]] [[Categoría:Filmes de Warner Bros.]] [[Categoría:Filmes preservados no National Film Registry]] spl3d1fi27xvu8c8vxz2t9x44tnu43f 0 368818 7109355 6367759 2025-06-28T11:57:13Z Breogan2008 23204 7109355 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Invitation''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de suspense dirixido por [[Karyn Kusama]] e escrito por [[Phil Hay]] e [[Matt Manfredi]]. Está protagonizado por [[Logan Marshall-Green]], [[Tammy Blanchard]], [[Michiel Huisman]] e [[Emayatzy Corinealdi]]. Foi estreado o 13 de marzo de 2015 no festival de cine [[SXSW]].<ref>{{cita web|apelido1=LaBrie|nome1=Sarah|título=Director Karyn Kusama talks about her ensemble horror film The Invitation|url=http://www.theverge.com/2015/3/22/8270359/karyn-kusama-the-invitation-sxsw-2015|dataacceso=10 de abril de 2015}}</ref> Tivo unha estrea limitada a través de [[Alamo Drafthouse Cinema|Drafthouse Films]] o 8 de abril de 2016.<ref>{{cita web|url=http://www.ew.com/article/2016/02/11/invitation-trailer|título=Mayhem is on the menu in new trailer for The Invitation|editor=EntertainmentWeekly.com|nome=Clark|apelido=Collis|data=11 de febreiro de 2016|dataacceso=12 de febreiro de 2016}}</ref> == Personaxes == * [[Logan Marshall-Green]] como Will * [[Tammy Blanchard]] como Eden * [[Michiel Huisman]] como David * [[Emayatzy Corinealdi]] como Kira * [[Lindsay Burdge]] como Sadie * [[Jordi Vilasuso]] como Miguel * [[Mike Doyle (actor)|Mike Doyle]] como Tommy * [[Jay Larson]] como Ben * [[John Carroll Lynch]] como Pruitt * [[Karl Yune]] como Choi * [[Toby Huss]] como Dr. Joseph * [[Michelle Krusiec]] como Gina * [[Marieh Delfino]] como Claire == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|2400463}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/the_invitation/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Karyn Kusama]] [[Categoría:Filmes independentes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes sobre cultos]] n4nnpbexjn651ak21r4i73h2gcbwpk9 7109356 7109355 2025-06-28T11:57:43Z Breogan2008 23204 7109356 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''The Invitation''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de suspense dirixido por [[Karyn Kusama]] e escrito por [[Phil Hay]] e [[Matt Manfredi]]. Está protagonizado por [[Logan Marshall-Green]], [[Tammy Blanchard]], [[Michiel Huisman]] e [[Emayatzy Corinealdi]]. Estreouse o 13 de marzo de 2015 no festival de cine [[SXSW]].<ref>{{cita web|apelido1=LaBrie|nome1=Sarah|título=Director Karyn Kusama talks about her ensemble horror film The Invitation|url=http://www.theverge.com/2015/3/22/8270359/karyn-kusama-the-invitation-sxsw-2015|dataacceso=10 de abril de 2015}}</ref> Tivo unha estrea limitada a través de [[Alamo Drafthouse Cinema|Drafthouse Films]] o 8 de abril de 2016.<ref>{{cita web|url=http://www.ew.com/article/2016/02/11/invitation-trailer|título=Mayhem is on the menu in new trailer for The Invitation|editor=EntertainmentWeekly.com|nome=Clark|apelido=Collis|data=11 de febreiro de 2016|dataacceso=12 de febreiro de 2016}}</ref> == Personaxes == * [[Logan Marshall-Green]] como Will * [[Tammy Blanchard]] como Eden * [[Michiel Huisman]] como David * [[Emayatzy Corinealdi]] como Kira * [[Lindsay Burdge]] como Sadie * [[Jordi Vilasuso]] como Miguel * [[Mike Doyle (actor)|Mike Doyle]] como Tommy * [[Jay Larson]] como Ben * [[John Carroll Lynch]] como Pruitt * [[Karl Yune]] como Choi * [[Toby Huss]] como Dr. Joseph * [[Michelle Krusiec]] como Gina * [[Marieh Delfino]] como Claire == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|2400463}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/the_invitation/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2015]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Karyn Kusama]] [[Categoría:Filmes independentes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes sobre cultos]] q7651xhg5i075uts7gbeyjp1o4b2ygu 14 369398 7109233 4212916 2025-06-28T08:17:39Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109233 wikitext text/x-wiki {{AP|Revolución Rusa de 1905}} [[Categoría:1905]] [[Categoría:Revolucións do século XX]] [[Categoría:Historia de Rusia]] tq8e08prat81e8o7cied31ynn6kc3nv 0 369688 7109357 6542257 2025-06-28T11:58:00Z Breogan2008 23204 7109357 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Disturbia''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de suspense e terror dirixido por [[D. J. Caruso]] que se estreou no ano [[2007]]. Escrito por [[Christopher B. Landon|Christopher Landon]] e [[Carl Ellsworth]], está protagonizado por [[Shia LaBeouf]], [[David Morse]], [[Sarah Roemer]] e [[Carrie-Anne Moss]]. Conta a historia dun adolescente baixo arresto domiciliario que comeza a espiar ós seus veciños e cre que un deles é un asasino en serie. Está parcialmente inspirado no filme de [[Alfred Hitchcock]] ''[[A ventá indiscreta]]'',<ref>{{cita web |url=http://bventertainment.go.com/tv/buenavista/ebertandroeper/index2.html?sec=6&subsec=disturbia |título=Disturbia reviewed on ''Ebert & Roeper'' |autor=Richard Roeper |autor2=A.O. Scott |data=abril de 2007 |editor=[[At the Movies with Ebert & Roeper|Ebert & Roeper]] |data-acceso=03 de marzo de 2017 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080925142422/http://bventertainment.go.com/tv/buenavista/ebertandroeper/index2.html?sec=6&subsec=disturbia |dataarquivo=25 de setembro de 2008 |urlmorta=yes }}</ref> e foi estreado nos Estados Unidos o 13 de abril de 2007. == Personaxes == * [[Shia LaBeouf]] como Kale Brecht * [[David Morse]] como Robert Turner * [[Sarah Roemer]] como Ashley Carlson * [[Carrie-Anne Moss]] como Julie Brecht * [[Aaron Yoo]] como Ronnie Chu * [[Viola Davis]] como Detective Parker * [[Jose Pablo Cantillo]] como Oficial Gutierrez * [[Matt Craven]] como Daniel Brecht * Luciano Rauso, Brandon e Daniel Caruso como os nenos Greenwood * [[Kevin Quinn (actor)|Kevin Quinn]] como Mr. Carlson * Elyse Mirto como Mrs. Carlson * Suzanne Rico e [[Kent Shocknek]] como News Anchors * [[Rene Rivera (actor)|Rene Rivera]] como Señor Gutierrez * [[Amanda Walsh]] como Minnie Tyco * Charles Carroll como Xuíz * Gillian Shure como rapaza do club Turner * Dominic Daniel como Policía * Lisa Robin como Big Wheel Mom * Cindy Lou Adkins como Mrs. Greenwood == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0486822}} * [http://www.allmovie.com/movie/v349476 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=disturbia.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/disturbia/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2007]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por D. J. Caruso]] [[Categoría:Filmes sobre psicópatas]] [[Categoría:Filmes de The Montecito Picture Company]] [[Categoría:Filmes de Paramount Pictures]] [[Categoría:Filmes rodados en California]] aocz60d0dwa2v19fukkhmhxq7tfa8b0 0 369878 7109358 6363806 2025-06-28T11:58:21Z Breogan2008 23204 7109358 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Green Street''''' é un filme [[Reino Unido|británico]]-estadounidense de drama sobre a violencia do fútbol no Reino Unido.<ref>http://www.rottentomatoes.com/m/green_street_hooligans/</ref> Foi dirixido por [[Lexi Alexander]] e está protagonizado por [[Elijah Wood]] e [[Charlie Hunnam]]. No filme, un estudante estadounidense métese nun grupo violento do [[West Ham United F.C.|West Ham]], os Green Street Elite, liderado polo irmán do seu cuñado. Tivo dúas secuelas que foron estreadas directamente en vídeo, ''[[Green Street 2: Stand Your Ground]]'' e ''[[Green Street 3: Never Back Down]]''. == Personaxes == * [[Elijah Wood]] como Matthew 'Matt' Buckner * [[Charlie Hunnam]] como Peter 'Pete' Dunham * [[Leo Gregory]] como Bovver * [[Claire Forlani]] como Shannon Dunham * [[Marc Warren]] como Steven 'Steve' Dunham * [[Ross McCall]] como Dave Bjorno * [[Rafe Spall]] como Swill * [[Kieran Bew]] como Ike * [[Geoff Bell (actor)|Geoff Bell]] como Tommy Hatcher * James Allison e Oliver Allison como Ben Dunham * [[Terence Jay]] como Jeremy Van Holden * [[Joel Beckett]] como Terry * [[Henry Goodman]] como Carl Buckner == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0385002}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2005]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Lexi Alexander]] [[Categoría:Filmes sobre drogas]] pzfuezt252swlksba75mlc2szrkij9a 0 369937 7109359 6568438 2025-06-28T11:58:39Z Breogan2008 23204 7109359 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Mamma Mia!''''' é un filme musical británico-estadounidense-sueco adaptado do musical de Broadway [[Mamma Mia!]], que se basea nas cancións do exitoso grupo pop [[ABBA]], con música adicional composta polo membro de ABBA [[Benny Andersson]]. O filme foi dirixido por [[Phyllida Lloyd]] e distribuído por [[Universal Studios|Universal Pictures]] en colaboración con [[Playtone]] and Littlestar de [[Tom Hanks]] e [[Rita Wilson]]. [[Meryl Streep]] interpreta o papel da nai solteira Donna Sheridan. [[Pierce Brosnan]] (Sam Carmichael), [[Colin Firth]] (Harry Bright) e [[Stellan Skarsgård]] (Bill Anderson) interpretan ós tres posibles pais da filla de Donna, Sophie ([[Amanda Seyfried]]). ''Mamma Mia!'' recibiu críticas dispares e tivo unha recadación de $609,8 millóns<ref name="BOM" /> sobre un orzamento de $52 millóns. == Personaxes == * [[Meryl Streep]] como Donna Sheridan * [[Amanda Seyfried]] como Sophie Sheridan * [[Pierce Brosnan]] como Sam Carmichael * [[Colin Firth]] como Harry Bright * [[Stellan Skarsgård]] como Bill Anderson * [[Dominic Cooper]] como Sky * [[Julie Walters]] como Rosie Mulligan * [[Christine Baranski]] como Tanya Chesham-Leigh * [[Philip Michael]] como Pepper * [[Juan Pablo Di Pace]] como Petros * [[Ashley Lilley]] como Ali * [[Rachel McDowall]] como Lisa * [[Enzo Squillino, Jr.|Enzo Squillino]] como Gregoris * [[Niall Buggy]] como Padre Alex ;Cameos * [[Benny Andersson]] como pianista de "Dancing Queen" * [[Björn Ulvaeus]] como Deus grego * [[Rita Wilson]] como Deusa grega == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * ''[[Mamma Mia!]]'' === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0795421}} * [http://www.allmovie.com/movie/v385390 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=mammamia.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/mamma_mia/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América|Reino Unido|Suecia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2008]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua grega]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes de Suecia]] [[Categoría:Filmes sobre vodas]] [[Categoría:Filmes rodados en Grecia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Grecia]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] n9vvtjtmq1roxmv34t0gl9jxwu4m2cc 0 370207 7108369 4278283 2025-06-27T14:40:42Z Autopistero20502020 127649 Mellora do formato 7108369 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Serantellos''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Serantellos, Castrelo, Cambados|Serantellos]]''', lugar da parroquia de [[Castrelo, Cambados|Castrelo]], no concello de [[Cambados]]; *'''[[Serantellos, Serantes, Ferrol|Serantellos]]''', lugar da parroquia de [[Serantes, Ferrol|Serantes]], no concello de [[Ferrol]]. {{Control de autoridades}} daf8or90nfyd9iz3lso0pk2ectvtm6a 0 370533 7108302 4396618 2025-06-27T14:04:04Z Autopistero20502020 127649 7108302 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Seixiños|Os Seixiños}} {{Lugar |nome = Os Seixiños |imaxe = Meaño, Dena, Seixiños 02-01b.jpg |lenda = Telleira dos Seixiños |parroquia = Dena |concello = Meaño |ano = 2016 |poboación = 254 }} '''Os Seixiños''' é un lugar da parroquia de [[Dena, Meaño|Dena]] no concello [[provincia de Pontevedra|pontevedrés]] de [[Meaño]] na [[comarca do Salnés]]. Tiña 254 habitantes no ano [[2016]] segundo datos do [[IGE]], dos que 129 eran mulleres e 125 homes, o que representa un descenso respecto ós anos [[2010]], cando tiña 268 veciños, e [[2005]], cando eran 262. == Lugares e parroquias == === Lugares de Dena === {{Lp Dena}} === Parroquias de Meaño === {{Meaño}}{{Control de autoridades}} 86oa0ir1tom2xr0ou2sqme6imhcqgjv 0 370535 7108298 4278266 2025-06-27T14:03:29Z Autopistero20502020 127649 Mellora do formato 7108298 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Seixiños''' poden referirse a: ;En Galiza *'''[[Seixiños, Covelo, Palas de Rei|Seixiños]]''', lugar da parroquia de [[Covelo, Palas de Rei|Covelo]], no concello lucense de [[Palas de Rei]]; *'''[[Os Seixiños, Dena, Meaño|Os Seixiños]]''', lugar da parroquia de [[Dena, Meaño|Dena]], no concello pontevedrés de [[Meaño]]; ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Os Seixos}} *'''[[As Seixiñas, Montemaior, A Laracha|As Seixiñas]]''', lugar da parroquia de [[Montemaior, A Laracha|Montemaior]], no concello da [[A Laracha|Laracha]]. {{Control de autoridades}} fo0287pt3zogomdh5q25baezszpj9ql 4 371022 7108611 7105118 2025-06-27T18:22:16Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108611 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de mulleres matemáticas''', segundo os datos que constan en [[Wikidata]]: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P106 wd:Q170790 . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p27,p570,P18 |thumb=150 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! país de nacionalidade ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q7099|Q7099]] | [[Emmy Noether]] | [[Erlangen]] | 1882-03-23 | [[Alemaña]]<br/>[[Reino de Baviera]] | 1935-04-14 | [[Ficheiro:EmmyNoether MFO3096.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q7103|Q7103]] | [[Sophie Germain]] | [[París]] | 1776-04-01 | [[Francia]] | 1831-06-27 | [[Ficheiro:Germain - Œuvres philosophiques, 1896 (Illustration page 4).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q7259|Q7259]] | [[Ada Lovelace|Ada Augusta Lovelace]] | [[Londres]] | 1815-12-10 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1852-11-27 | [[Ficheiro:Ada Byron daguerreotype by Antoine Claudet 1843 or 1850 - cropped.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q7286|Q7286]] | [[Émilie du Châtelet]] | [[París]] | 1706-12-17 | [[Francia]] | 1749-09-10 | [[Ficheiro:Inconnu, portrait de madame Du Châtelet à sa table de travail, détail (château de Breteuil) -002.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q7558|Q7558]] | [[Radia Perlman]] | [[Portsmouth (Q342803)|Portsmouth]] | 1951-12-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Radia Perlman 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q9958|Q9958]] | [[Winifred Asprey]] | [[Sioux City]] | 1917-04-08 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-10-19 | |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q11428|Q11428]] | [[Jean Bartik]] | [[Alanthus Grove]] | 1924-12-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-03-23 | [[Ficheiro:Two women operating ENIAC.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q11481|Q11481]] | [[Kathleen Booth]] | [[Stourbridge]] | 1922-07-09 | [[Reino Unido]] | 2022-09-29 | |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q11487|Q11487]] | [[Jennifer Tour Chayes]] | [[Nova York]] | 1956-09-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer Tour Chayes vid 02.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q11586|Q11586]] | [[Annie Easley]] | [[Birmingham]] | 1932-04-23 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-06-25 | [[Ficheiro:Annie Easley.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q11590|Q11590]] | [[Phyllis Fox]] | [[Colorado, Estados Unidos de América|Colorado]] | 1923-03-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-05-23 | |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q11594|Q11594]] | [[Frances A. Rosamond]] | | 1943 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q11596|Q11596]] | [[Charlotte Froese Fischer]] | [[Stara Mykolaivka]] | 1929-09-21 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Canadá]] | 2024-02-08 | [[Ficheiro:EDSAC (16).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q11609|Q11609]] | [[Shafrira Goldwasser]] | [[Nova York]] | 1958-11-14 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Israel]] | | [[Ficheiro:Shafi Goldwasser.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q11626|Q11626]] | [[Wendy Hall]] | [[Londres]] | 1952-10-25 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Wendy hall 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q11628|Q11628]] | [[Margaret Hamilton (científica)|Margaret Hamilton]] | [[Paoli]] | 1936-08-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Margaret Hamilton 1995.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q11636|Q11636]] | [[Betty Snyder Holberton|Betty Holberton]] | [[Filadelfia]] | 1917-03-07 | [[Estados Unidos de América]] | 2001-12-08 | [[Ficheiro:Betty Holberton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q11641|Q11641]] | [[Grace Hopper]] | [[Nova York]] | 1906-12-09 | [[Estados Unidos de América]] | 1992-01-01 | [[Ficheiro:Commodore Grace M. Hopper, USN (covered).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q11740|Q11740]] | [[Katherine Johnson]] | [[White Sulphur Springs]] | 1918-08-26 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-02-24 | [[Ficheiro:Katherine Johnson 1983.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q11752|Q11752]] | [[Mary Kenneth Keller]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1913-12-17 | [[Estados Unidos de América]] | 1985-01-10 | |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q11754|Q11754]] | [[Maria Klawe]] | [[Toronto]] | 1951 | [[Canadá]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Maria Klawe 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q11766|Q11766]] | [[Susan Landau]] | [[Nova York]] | 1954-06-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan Landau (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q11779|Q11779]] | [[Nancy Lynch]] | [[Brooklyn]] | 1948-01-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q11903|Q11903]] | [[Hipatia]] | [[Alexandría]] | 360 | [[Imperio Bizantino]] | 415-03 | [[Ficheiro:Hipatia67.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q14010|Q14010]] | [[Ursula Martin]] | [[Londres]] | 1953-08-03 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q14098|Q14098]] | [[Caryn Navy]] | [[Brooklyn]] | 1953-07-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Caryn Navy (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q14100|Q14100]] | [[Klara Dan von Neumann]] | [[Budapest]] | 1911-08-18 | [[Hungría]] | 1963-11-10 | |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q14232|Q14232]] | [[Jean E. Sammet]] | [[Nova York]] | 1928-03-23 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-05-20 | [[Ficheiro:Jean Sammet UMD 1979.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q14252|Q14252]] | [[Diane Souvaine]] | | 1954 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Diane Souvaine.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q14263|Q14263]] | [[Ileana Streinu]] | [[Bucarest]] | 20th century | [[Romanía]] | | [[Ficheiro:Ileana Streinu in Limerick.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q15030|Q15030]] | [[Éva Tardos]] | [[Budapest]] | 1957-10-01 | [[Hungría]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Eva Tardos (2007).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q16445|Q16445]] | [[Michèle Vergne]] | [[L'Isle-Adam]] | 1943-08-29 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Michele Vergne.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q16479|Q16479]] | [[Tandy Warnow]] | | 1955-09-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tandy Warnow at ISMB 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q16481|Q16481]] | [[Sue Whitesides]] | | 20th century | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Sue Whitesides WTPGD.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q16492|Q16492]] | [[Mary Lee Woods]] | [[Birmingham]] | 1924-03-12 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2017-11-29 | [[Ficheiro:Mary Lee Berners-Lee (née Woods).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q16494|Q16494]] | [[Margaret H. Wright]] | [[Hanford]] | 1944-02-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:מרגרט ה. רייט.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q16497|Q16497]] | [[Frances Yao]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q17520|Q17520]] | [[Kathleen Antonelli]] | [[Creeslough]] | 1921-02-12 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Irlanda]] | 2006-04-20 | [[Ficheiro:KayMcNulty maturitní fotografie.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q17522|Q17522]] | [[Hertha Marks Ayrton]] | [[Illa Portsea]] | 1854-04-28 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Reino Unido]] | 1923-08-23 | [[Ficheiro:Helena Arsène Darmesteter - Portrait of Hertha Ayrton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q32399|Q32399]] | [[Nina Karlovna Bari|Nina Bari]] | [[Moscova]] | 1901-11-19 | [[Unión Soviética]] | 1961-07-15 | [[Ficheiro:Бари Нина Карловна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q32416|Q32416]] | [[Eva Bayer-Fluckiger]] | [[Budapest]] | 1951-06-25 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:Eva Bayer-Fluckiger.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q38636|Q38636]] | [[Karen Uhlenbeck]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1942-08-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Uhlenbeck Karen 1982 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q40289|Q40289]] | [[Adele Goldstine]] | [[Nova York]] | 1920-12-21 | [[Estados Unidos de América]] | 1964-11 | |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q41624|Q41624]] | [[Erna Schneider Hoover]] | [[Irvington]] | 1926-06-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q49245|Q49245]] | [[Marlyn Meltzer]] | [[Filadelfia]] | 1922 | [[Estados Unidos de América]] | 2008-12-07 | [[Ficheiro:Marlyn Meltzer.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q49251|Q49251]] | [[JoAnn Hardin Morgan|JoAnn H. Morgan]] | [[Huntsville]] | 1940-12-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JoAnn Hardin Morgan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q51109|Q51109]] | [[Esther Szekeres]] | [[Budapest]] | 1910-02-20 | [[Australia]] | 2005-08-28 | |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q51769|Q51769]] | [[Frances Spence]] | [[Filadelfia]] | 1922-03-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-07-18 | [[Ficheiro:Frances Bilas Spence feeding punch cards into ENIAC, Feb 1946.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q51781|Q51781]] | [[Katia Sycara]] | No/unknown value | No/unknown value | [[Grecia]] | | |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q52559|Q52559]] | [[Ruth Teitelbaum]] | [[Dallas, Texas|Dallas]] | 1924 | [[Estados Unidos de América]] | 1986-08-09 | [[Ficheiro:Ruth Teitelbaum.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q68550|Q68550]] | [[Grete Hermann]] | [[Bremen]] | 1901-03-02 | [[Reino Unido]]<br/>[[Alemaña]] | 1984-02-15 | |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q71633|Q71633]] | [[Hanna Neumann]] | [[Berlín]] | 1914-02-12 | [[Alemaña]]<br/>[[Australia]] | 1971-11-14 | [[Ficheiro:HannaNeumann.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q75427|Q75427]] | [[Irene Sänger-Bredt]] | [[Bonn]] | 1911-04-24 | [[Alemaña]] | 1983-10-20 | |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q76346|Q76346]] | [[Mileva Marić]] | [[Titel]] | 1875-12-19 | [[Reino de Hungría (1920-1946)|Reino de Hungría]]<br/>[[Alemaña]]<br/>[[Serbia]] | 1948-08-04 | [[Ficheiro:Mileva Maric 1912.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q76948|Q76948]] | [[Caroline Lucretia Herschel]] | [[Hannover]] | 1750-03-16 | [[Kingdom of Hanover]] | 1848-01-09 | [[Ficheiro:1829 Melchior Gommar Tieleman, Ölgemälde Caroline Herschel Hannover.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q80365|Q80365]] | [[Maria Angela Ardinghelli]] | [[Nápoles]] | 1728-05-28 | [[Reino de Nápoles]] | 1825-02-17 | [[Ficheiro:Petrus Joannes Windler Tentamina de causa electricitatis (011).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q85932|Q85932]] | [[Olga Hahn-Neurath]] | [[Viena]] | 1882-07-20 | [[Austria]] | 1937-07-20 | |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q87371|Q87371]] | [[Angela Steinmüller]] | [[Schmalkalden]] | 1941-04-15 | [[Alemaña]]<br/>[[República Democrática Alemá]] | | |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q90576|Q90576]] | [[Karin Reich]] | [[Múnic]] | 1941-10-13 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q91649|Q91649]] | [[Ruth Moufang]] | [[Darmstadt]] | 1905-01-10 | [[Alemaña]] | 1977-11-26 | [[Ficheiro:Olga Taussky Todd Ruth Moufang.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q91675|Q91675]] | [[Irmgard Flügge-Lotz]] | [[Hameln]] | 1903-07-16 | [[Alemaña]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1974-05-22 | |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q92006|Q92006]] | [[Ulrike Tillmann]] | [[Rhede]] | 1962-12-12 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Ulrike Tillmann in 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q92362|Q92362]] | [[Lisa Sauermann]] | [[Dresden]] | 1992-09-25 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Sauermann lisa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q92810|Q92810]] | [[Irit Dinur]] | [[Xerusalén]] | 1973-03-04 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:אירית.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q93004|Q93004]] | [[Lenore Blum]] | [[Nova York]] | 1942-12-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lenore Blum 1998.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q95574|Q95574]] | [[Johanna Wanka]] | [[Rosenfeld]] | 1951-04-01 | [[Alemaña]]<br/>[[República Democrática Alemá]] | | [[Ficheiro:2015-12-14 Johanna Wanka Parteitag der CDU Deutschlands by Olaf Kosinsky -2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q102019|Q102019]] | [[Erika Pannwitz]] | [[Lychen]] | 1904 | [[Alemaña]] | 1975-11-25 | |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q104173|Q104173]] | [[Hélène Esnault]] | [[París]] | 1953-07-17 | [[Francia]]<br/>[[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Helene Esnault.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q106616|Q106616]] | [[Kathrin Bringmann]] | [[Münster]] | 1977-05-08 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Kathrin Bringmann.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q108687|Q108687]] | [[Helga Königsdorf]] | [[Gera]] | 1938-07-13 | [[Alemaña]]<br/>[[República Democrática Alemá]] | 2014-05-04 | [[Ficheiro:Bundesarchiv Bild 183-1987-1125-309, Berlin, Schriftstellerkongress der DDR, Königsdorf.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q109072|Q109072]] | [[Hel Braun]] | [[Frankfurt]] | 1914-06-03 | [[Alemaña]] | 1986-05-15 | [[Ficheiro:Hel Braun.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q109297|Q109297]] | [[Annette Huber-Klawitter]] | [[Frankfurt]] | 1967-05-23 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Annette Huber-Klawitter.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q113741|Q113741]] | [[Olga Taussky-Todd]] | [[cementerio de Viena]] | 1906-08-30 | [[Austria]] | 1995-10-07 | [[Ficheiro:Olga Taussky-Todd.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q121186|Q121186]] | [[Inge Schmitz-Feuerhake]] | [[Osnabrück]] | 1935-09-28 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q121496|Q121496]] | [[Anna Johnson Pell Wheeler]] | [[Hawarden]] | 1883-05-05 | [[Estados Unidos de América]] | 1966-03-26 | [[Ficheiro:Anna Johnson Pell Wheeler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q123131|Q123131]] | [[Edith Alice Müller]] | [[Madrid]] | 1918-02-05 | [[Suíza]] | 1995-07-24 | |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q123504|Q123504]] | [[Bärbel Höhn]] | [[Flensburgo]] | 1952-05-04 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Bhoehn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q126350|Q126350]] | [[Renate Tobies]] | | 1947-01-25 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Tobies,Renate 2010 Jena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q144734|Q144734]] | [[Katarzyna Hall]] | [[Gdańsk]] | 1957-03-15 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Katarzyna-Hall.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q164161|Q164161]] | [[Mary Hesse]] | [[Reigate]] | 1924-10-15 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2016-10-02 | |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q168267|Q168267]] | [[Hilda Pollaczek-Geiringer]] | [[Viena]] | 1893-09-28 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Austria]] | 1973-03-22 | [[Ficheiro:Pollaczek Zurich1932.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q183074|Q183074]] | [[Juana Inés de la Cruz]] | [[Nepantla de Sor Juana Inés de la Cruz]] | 1651-11-12 | [[Imperio Español]] | 1695-04-17 | [[Ficheiro:Sor Juana Inés de la Cruz, 1732 - Fray Miguel de Herrera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q184535|Q184535]] | [[Sofia Kovalewska]] | [[Moscova]] | 1850-01-03 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Suecia]] | 1891-02-10 | [[Ficheiro:Sofja Wassiljewna Kowalewskaja 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q200392|Q200392]] | [[Maria Gaetana Agnesi]] | [[Milán]] | 1718-05-16 | | 1799-01-09 | [[Ficheiro:Maria Gaetana Agnesi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q201472|Q201472]] | [[Elena Venttsel]] | [[Talín]] | 1907-03-08<br/>1907-03-21 | [[Unión Soviética]] | 2002-04-15 | |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q213577|Q213577]] | [[Maria Reiche]] | [[Dresden]] | 1903-05-15 | [[Alemaña]]<br/>[[Perú]] | 1998-06-08 | [[Ficheiro:Maria Reiche 1910.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q218415|Q218415]] | [[Zoia Ceaușescu]] | [[Bucarest]] | 1949-02-28 | [[Romanía]] | 2006-11-20 | [[Ficheiro:Zoia Ceaușescu 1981.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q235426|Q235426]] | [[Teano de Crotone]] | [[Crotone]] | 6th century BCE | | 5th century BCE | |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q238589|Q238589]] | [[Marianna Csörnyei]] | [[Budapest]] | 1975-10-08 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q242949|Q242949]] | [[Danica McKellar]] | [[La Jolla]] | 1975-01-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:2018-us-nationalbookfestival-danica-mckellar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q258206|Q258206]] | [[Agnes Meyer Driscoll]] | [[Geneseo]] | 1889-07-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1971-09-16 | [[Ficheiro:Agnes meyer driscoll.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q266049|Q266049]] | [[Nicole-Reine Lepaute]] | [[París]] | 1723-01-05 | [[Reino de Francia]] | 1788-12-06 | [[Ficheiro:Nicole-Reine Lepaute.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q268702|Q268702]] | [[Mary Somerville]] | [[Jedburgh]] | 1780-12-26 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1872-11-28 | [[Ficheiro:Thomas Phillips - Mary Fairfax, Mrs William Somerville, 1780 - 1872. Writer on science - Google Art Project.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q272161|Q272161]] | [[Lady Byron]] | [[Condado de Durham]] | 1792-05-17 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Reino de Gran Bretaña]]<br/>[[Reino Unido]] | 1860-05-16 | [[Ficheiro:Annabella Byron (1792-1860).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q274694|Q274694]] | [[Elisabeth Vreede]] | [[A Haia]] | 1879-07-16 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1943-08-31 | [[Ficheiro:Elisabeth Vreede.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q274751|Q274751]] | [[Élisabeth Lutz]] | [[Thann]] | 1914-05-14 | [[Francia]] | 2008-07-31 | |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q274848|Q274848]] | [[Irene Stegun]] | [[Yonkers]] | 1919-02-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2008-01-27 | [[Ficheiro:Irene A. Stegun.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q275074|Q275074]] | [[Eva Crane]] | [[Londres]] | 1912-06-12 | [[Reino Unido]] | 2007-09-06 | [[Ficheiro:Eva crane.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q275604|Q275604]] | [[Ingrid Daubechies]] | [[Houthalen-Helchteren]] | 1954-08-17 | [[Bélxica]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ingrid Daubechies ICM 2018 (42687401960) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q276090|Q276090]] | [[Elizebeth Smith Friedman]] | [[Huntington (Q747545)|Huntington]] | 1892-08-26 | [[Estados Unidos de América]] | 1980-10-31 | [[Ficheiro:Elizebeth-Friedman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q276161|Q276161]] | [[Krystyna Łybacka]] | [[Jutrosin]] | 1946-02-10 | [[Polonia]] | 2020-04-20 | [[Ficheiro:Krystyna Łybacka.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q290245|Q290245]] | [[Teresa Riera]] | [[Barcelona]] | 1950-10-13 | [[España]] | | [[Ficheiro:Riera Madurell, Teresa-2349.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q321129|Q321129]] | [[Abigail Thompson]] | [[Norwalk]] | 1958-06-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Abigail Thompson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q390879|Q390879]] | [[Agata Smoktunowicz]] | [[Varsovia]] | 1973-10-12 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q421977|Q421977]] | [[Wilhelmina Iwanowska]] | [[Vilnius]] | 1905-09-02 | [[Polonia]] | 1999-05-16 | |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q431984|Q431984]] | [[Britney Gallivan]] | [[Pomona, California|Pomona]] | 1985 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q433055|Q433055]] | [[Tatjana Ždanoka]] | [[Riga]] | 1950-05-08 | [[Letonia]]<br/>[[Unión Soviética]]<br/>[[apátrida]] | | [[Ficheiro:Tatjana Ždanoka, 23-10-2012 (8121865911).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q434563|Q434563]] | [[Eleanor Robson]] | | 1969 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q435478|Q435478]] | [[Bhama Srinivasan]] | [[Chennai]] | 1935-04-22 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | | |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q435599|Q435599]] | [[Lam Lay Yong]] | [[Singapur]] | 1936-02-12 | [[Singapur]] | | [[Ficheiro:Lam, Lay Yong, Oberwolfach 1978.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q435958|Q435958]] | [[Mary Wheeler]] | [[Cuero]] | 1938-12-28 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q436213|Q436213]] | [[Svetlana Gannushkina]] | [[Moscova]] | 1942-03-06 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Reunión con Svetlana Gannúshkina (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q438582|Q438582]] | [[Hu Hesheng]] | [[Shanghai]] | 1928-06-20 | [[República Popular da China]]<br/>[[República da China (1912-1949)|República da China]] | 2024-02-02 | |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q441382|Q441382]] | [[Christine Ladd-Franklin]] | [[Windsor]] | 1847-12-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1930-03-05 | [[Ficheiro:Christine Ladd-Franklin vers 1909.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q441991|Q441991]] | [[Alicia Boole Stott]] | [[Cork]] | 1860-06-08 | [[Reino Unido]] | 1940-12-17 | |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q443378|Q443378]] | [[Denise Schmandt-Besserat]] | [[Aÿ]] | 1933-08-10 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Francia]] | | [[Ficheiro:Denise Schmandt-Besserat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q450226|Q450226]] | [[Fan Chung]] | [[Kaohsiung]] | 1949-10-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Fan Chung.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q450235|Q450235]] | [[Mary Ellen Rudin]] | [[Hillsboro]] | 1924-12-07 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-03-18 | [[Ficheiro:Walter Rudin House - panoramio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q450259|Q450259]] | [[Emma Lehmer]] | [[Samara]] | 1906-11-06 | [[Rusia]] | 2007-05-07 | |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q450269|Q450269]] | [[Olga Ladyzhenskaya]] | [[Kologriv]] | 1922-03-07 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2004-01-12 | [[Ficheiro:Ladyshenskaya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q450277|Q450277]] | [[Raman Parimala]] | [[Mayiladuthurai]] | 1948-11-21 | [[India]] | | [[Ficheiro:Raman Parimala.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q450283|Q450283]] | [[Linda Keen]] | [[Nova York]] | 1940-08-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Linda Keen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q450290|Q450290]] | [[Gertrude Mary Cox]] | [[Dayton]] | 1906-01-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1978-10-17 | |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q450297|Q450297]] | [[Marina Ratner]] | [[Moscova]] | 1938-10-30 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Unión Soviética]] | 2017-07-07 | [[Ficheiro:Marina Ratner.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q450308|Q450308]] | [[Joan Birman]] | [[Nova York]] | 1927-05-30 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q450331|Q450331]] | [[Cathleen Synge Morawetz]] | [[Toronto]] | 1923-05-05 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-08-08 | [[Ficheiro:Cathleen S Morawetz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q450366|Q450366]] | [[Philippa Fawcett]] | [[Brighton]] | 1868-04-04 | [[Reino Unido]] | 1948-06-10 | [[Ficheiro:Phillipafawcett.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q450373|Q450373]] | [[Dusa McDuff]] | [[Londres]] | 1945-10-18 | [[Reino Unido]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dusa McDuff.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q450388|Q450388]] | [[Phyllis Nicolson]] | [[Macclesfield]] | 1917-09-21 | [[Reino Unido]] | 1968-10-06 | |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q450393|Q450393]] | [[Krystyna Kuperberg]] | [[Tarnów]] | 1944-07-17 | [[Polonia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:KKuperberg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q450409|Q450409]] | [[Ruth Lawrence]] | [[Brighton]] | 1971-08-02 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Ruth Lawrence circa 1991 (re-scanned; portion B, portrait-oriented headshot).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q451719|Q451719]] | [[Damo]] | [[Crotone]] | 6th century BCE | | 5th century BCE | |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q452074|Q452074]] | [[Grace Chisholm Young]] | [[Haslemere]] | 1878-03-15 | [[Reino Unido]] | 1944-03-29 | |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q452086|Q452086]] | [[Charlotte Angas Scott]] | [[Lincoln (Q180057)|Lincoln]] | 1858-06-08 | [[Reino Unido]] | 1931-11-10 | [[Ficheiro:Charlotte Angas Scott.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q452116|Q452116]] | [[Julia Robinson]] | [[St. Louis]] | 1919-12-08 | [[Estados Unidos de América]] | 1985-07-30 | [[Ficheiro:Julia Robinson 1975 (re-scanned).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q452158|Q452158]] | [[Mary Cartwright]] | [[Aynho]] | 1900-12-17 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1998-04-03 | [[Ficheiro:Mary cartwright.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q453518|Q453518]] | [[Rózsa Péter]] | [[Budapest]] | 1905-02-17 | [[Hungría]] | 1977-02-16 | [[Ficheiro:Rózsa Péter.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q455501|Q455501]] | [[Helena Rasiowa]] | [[Viena]] | 1917-06-20 | [[Polonia]] | 1994-08-09 | |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q456560|Q456560]] | [[Myia]] | [[Crotone]] | 6th century BCE | | 5th century BCE | |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q457550|Q457550]] | [[Jessica Fridrich]] | [[Ostrava]] | 1964 | [[República Checa]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q457680|Q457680]] | [[Olga Arsenievna Oleinik]] | [[Matusiv]] | 1925-07-02 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2001-10-13 | [[Ficheiro:Oleinik.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q460044|Q460044]] | [[Vera T. Sós]] | [[Budapest]] | 1930-09-11 | [[Hungría]] | 2023-03-22 | [[Ficheiro:Vera T. Sós.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q461112|Q461112]] | [[Yvonne Choquet-Bruhat]] | [[Lille]] | 1923-12-29 | [[Francia]] | 2025-02-11 | [[Ficheiro:Yvonne Choquet-Bruhat 2.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q463530|Q463530]] | [[Tatyana Alexeyevna Afanasyeva]] | [[Kíiv]] | 1876-11-19 | [[Reino dos Países Baixos]]<br/>[[Imperio Ruso]] | 1964-04-14 | [[Ficheiro:Tatiana Ehrenfest cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q466851|Q466851]] | [[Elena Cornaro Piscopia]] | [[Venecia]] | 1646-06-05 | [[República de Venecia]] | 1684-07-26 | [[Ficheiro:Elena Piscopia portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q467786|Q467786]] | [[Kathleen Ollerenshaw]] | [[Manchester]] | 1912-10-01 | [[Reino Unido]] | 2014-08-10 | [[Ficheiro:Dame Kathleen Ollerenshaw signing book.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q468042|Q468042]] | [[Jessie MacWilliams]] | [[Stoke-on-Trent]] | 1917-01-04 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1990-05-27 | |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q468049|Q468049]] | [[Claire Voisin]] | [[Saint-Leu-la-Forêt]] | 1962-03-04 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:2009-Claire-Voisin-Scotland.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q468053|Q468053]] | [[Susan Athey]] | [[Boston]] | 1970-11-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan Athey in 2025 by Christopher Michel 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q468614|Q468614]] | [[Pelageya Polubarinova-Kochina]] | [[Astrakán]] | 1899-05-01<br/>1899-05-13 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Imperio Ruso]]<br/>[[Rusia]] | 1999-07-03 | |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q470919|Q470919]] | [[Amie Wilkinson]] | [[Boston]] | 1968-04-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q493956|Q493956]] | [[Andrea M. Ghez]] | [[Nova York]] | 1965-06-16<br/>1965 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Andrea Ghez (cropped1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q516450|Q516450]] | [[Vera Kublanovskaya]] | [[Krokhino, Vologda Oblast]] | 1920-11-21 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2012-02-21 | |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q516854|Q516854]] | [[Nancy Kopell]] | [[Nova York]] | 1942-11-08 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q519885|Q519885]] | [[Sylvia Serfaty]] | [[París]] | 1975 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Sylvia Serfaty ICM2018 (43088130934).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q520382|Q520382]] | [[Elizabeth Scott]] | [[Fort Sill]] | 1917-11-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1988-12-20 | |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q522359|Q522359]] | [[Valentina Borok]] | [[Khárkiv]] | 1931-07-09 | [[Ucraína]]<br/>[[Unión Soviética]] | 2004-02-04 | |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q526401|Q526401]] | [[Cécile DeWitt-Morette]] | [[6º distrito de París]]<br/>[[París]] | 1922-12-21 | [[Francia]] | 2017-05-08 | [[Ficheiro:Cécile DeWitt-Morette (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q528763|Q528763]] | [[Maria Chudnovsky]] | [[San Petersburgo]] | 1977-01-06 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:MariaChudnovsky2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q528791|Q528791]] | [[Mina Teicher]] | [[Tel Aviv]] | 1950 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Siu Teicher Jost.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q539093|Q539093]] | [[Annie Scott Dill Maunder]] | [[Strabane]] | 1868-04-14 | [[Reino Unido]] | 1947-09-15 | [[Ficheiro:Annie-Scott-Dill-Maunder-ne-Russell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q540946|Q540946]] | [[Michèle Audin]] | [[Alxer]] | 1954-01-03 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Michèle Audin 09892.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q541018|Q541018]] | [[Frances Kirwan]] | [[Reino Unido]] | 1959-08-21 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Frances Kirwan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q541619|Q541619]] | [[Mina Rees]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1902-08-02 | [[Estados Unidos de América]] | 1997-10-25 | |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q541646|Q541646]] | [[Judith Grabiner]] | [[Os Ánxeles]] | 1938-10-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q541652|Q541652]] | [[Laura Bassi]] | [[Boloña]] | 1711-10-29 | [[Estados Pontificios]] | 1778-02-20 | [[Ficheiro:Laura Bassi - Carlo Vandi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q545558|Q545558]] | [[Carol Karp]] | [[Jamestown Charter Township]] | 1926-08-10 | [[Estados Unidos de América]] | 1972-08-20 | |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q545809|Q545809]] | [[Bruria Kaufman]] | [[Nova York]] | 1918-08-21 | [[Israel]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2010-01-07 | [[Ficheiro:Bruria Kaufman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q548339|Q548339]] | [[Mária Neumann]] | [[Lugoj]] | 1905-06-22 | [[Romanía]] | 2003-08-28 | |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q559636|Q559636]] | [[Anna Barbara Reinhart]] | [[Winterthur]] | 1730-07-12 | [[Suíza]] | 1796-01-05 | [[Ficheiro:Anna Barbara Reinhart, Schweizer Mathematikerin (1730-1796).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q566072|Q566072]] | [[Anneli Cahn Lax]] | [[Katowice]] | 1922-02-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1999-09-24 | |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q566715|Q566715]] | [[Annette Imhausen]] | [[Rüsselsheim am Main]] | 1970-06-12 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Annette Imhausen 2017 MFO21669 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q566993|Q566993]] | [[Annie Leuch-Reineck]] | [[Kannawurf]] | 1880-11-26 | [[Suíza]] | 1978-12-21 | |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q572281|Q572281]] | [[Anna Soós]] | [[Hălchiu]] | 1959-11-08<br/>1959 | [[Romanía]] | | [[Ficheiro:Soós Anna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q608477|Q608477]] | [[Ágnes Néda]] | [[Miercurea Ciuc]] | 1939-01-26 | [[Romanía]] | 2024-04-17 | [[Ficheiro:Néda Ágnes (1939–2024).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q644047|Q644047]] | [[Chuu-Lian Terng]] | [[Hualien City]] | 1949-02-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Chuu-Lian Terng, 2010 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q660571|Q660571]] | [[Edna Kramer]] | [[Manhattan]] | 1902-05-11 | [[Estados Unidos de América]] | 1984-07-09 | |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q662543|Q662543]] | [[Dorothy Maud Wrinch]] | [[Rosario, Santa Fe|Rosario]] | 1894-09-12 | [[Reino Unido]] | 1976-02-11 | [[Ficheiro:Dorothy Maud Wrinch 1921.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q680748|Q680748]] | [[Anna Giordano Bruno]] | [[San Vito al Tagliamento]] | 1980-12-13 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Anna Giordano Bruno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q719812|Q719812]] | [[Sheila Scott Macintyre]] | [[Edimburgo]] | 1910-04-23<br/>1910-04-03 | [[Escocia]] | 1960-03-21 | |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q750526|Q750526]] | [[Astrid Beckmann]] | [[Berlín]] | 1957-12-20 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Astrid Beckmann.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q759022|Q759022]] | [[Audrey Terras]] | [[Washington, D.C.]] | 1942-09-10 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q766358|Q766358]] | [[Auguste Dick]] | [[Viena]] | 1910-08-28 | [[Austria]] | 1993-11-08 | |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q790232|Q790232]] | [[Tünde Klára Baranyai]] | [[Satu Mare]] | 1973-07-22 | | | |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q807504|Q807504]] | [[Barbara Keyfitz]] | [[Otava]] | 1944-11-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Keyfitz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q807573|Q807573]] | [[Barbara Niethammer]] | | 1967 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q815757|Q815757]] | [[Bella Subbotovskaya]] | [[Moscova]] | 1937-12-17 | [[Unión Soviética]] | 1982-09-23 | |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q822161|Q822161]] | [[Bernadette Perrin-Riou]] | [[Les Vans]] | 1955-08-01 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q873402|Q873402]] | [[Csillik Iharka]] | [[Zalău]] | 1975-01-20 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q920782|Q920782]] | [[Britta Nestler]] | [[Aquisgrán]] | 1972-02-08 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q930603|Q930603]] | [[Susan Howson]] | | 1973 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q946772|Q946772]] | [[Pia Nalli]] | [[Palermo]] | 1886-02-10 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1964-09-27 | [[Ficheiro:Pia Nalli.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q987925|Q987925]] | [[Edit Egri]] | | 20th century | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q995253|Q995253]] | [[Bryna Kra]] | [[Boston]] | 1966-10-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q1044564|Q1044564]] | [[Caroline Series]] | [[Oxford]] | 1951-03-24 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Caroline Series.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q1044639|Q1044639]] | [[Carolyn S. Gordon]] | [[Charleston, Virxinia Occidental|Charleston]] | 1950-12-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carolyn S. Gordon picture.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q1050689|Q1050689]] | [[Caterina Consani]] | [[Chiavari]] | 1963 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Consani2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q1050970|Q1050970]] | [[Catherine Goldstein]] | [[París]] | 1958-07-05 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Catherine Goldstein ICM 2018 (44462085662).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q1051008|Q1051008]] | [[Catherine Meusburger]] | [[Innsbruck]] | 1978-01-07 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q1070533|Q1070533]] | [[Cheryl Praeger]] | [[Toowoomba]] | 1948-09-07 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Cheryl Praeger, in Perth.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q1083437|Q1083437]] | [[Christine Bernardi]] | [[8º distrito de París]] | 1955-05-18 | [[Francia]] | 2018-03-11 | |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q1097553|Q1097553]] | [[Claudia Klüppelberg]] | [[Kirchheimbolanden]] | 1953-05-23 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Claudia Klüppelberg 2010 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q1116827|Q1116827]] | [[Marie-Françoise Roy]] | [[París]] | 1950-04-28 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Marie-Francoise Roy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q1132859|Q1132859]] | [[Corinna Ulcigrai]] | [[Trieste]] | 1980-01-03 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Corinna Ulcigrai on Chaotic Properties of Area Preserving Flows in 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q1145577|Q1145577]] | [[Margarethe Kahn]] | [[Eschwege]] | 1880-08-27 | [[Reich Alemán]] | 1942-03-28 | [[Ficheiro:MargaretheKahn1930.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q1156193|Q1156193]] | [[Eleanor Mildred Sidgwick]] | [[Whittingehame]] | 1845-03-11 | [[Reino Unido]] | 1936-02-10 | [[Ficheiro:Eleanor Sidgwick by James Jebusa Shannon died 1923.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q1164887|Q1164887]] | [[Julianna Marchiş]] | [[Cluj-Napoca]] | 1976-07-05 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q1176420|Q1176420]] | [[Ildikó Ilona Mezei]] | [[Cristuru Secuiesc]] | 1976-07-25 | [[Romanía]] | | [[Ficheiro:Róth Á-Kristály S-Mezei I-Farkas Cs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q1208881|Q1208881]] | [[Diana Shelstad]] | [[Sydney]] | 1947-08-19 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q1220899|Q1220899]] | [[Katalin Némethy]] | [[Budapest]] | 1933-07-04 | [[Hungría]] | 2013-10-21 | [[Ficheiro:Némethy Katalin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q1229387|Q1229387]] | [[Margit Pap]] | [[Târgu Secuiesc]] | 1967-08-22 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q1242500|Q1242500]] | [[Pártai Lucia]] | [[Budapest]] | 1961-01-04 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q1245317|Q1245317]] | [[Doris Schattschneider]] | [[Staten Island]] | 1939-10-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q1255053|Q1255053]] | [[Júlia Salamon]] | [[Miercurea Ciuc]] | 1980-04-27 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q1268188|Q1268188]] | [[Maria Hoffmann-Ostenhof]] | [[Viena]] | 1947-01-12 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q1284993|Q1284993]] | [[Edith Hirsch Luchins]] | [[Brzeziny]] | 1921-12-21 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-11-18 | |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q1285477|Q1285477]] | [[Lesley Sibner]] | [[Nova York]] | 1934-08-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-09-11 | |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q1290087|Q1290087]] | [[Ildikó Somogyi]] | | 20th century | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q1293815|Q1293815]] | [[Zsuzsanna Szabó]] | [[Târgu Mureș]] | 1962-08-05 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q1296072|Q1296072]] | [[Julianna Szendrei]] | [[Budapest]] | 1948-05-08 | [[Hungría]] | 2013-01-13 | |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q1296815|Q1296815]] | [[Ursula Hamenstädt]] | [[Kassel]] | 1961-01-15 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Ursula Hamenstädt, circa 1986 (re-scanned, headshot).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q1331196|Q1331196]] | [[Elizabeth Frances Cope]] | [[Nova York]] | 1902-08-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1982-05-14<br/>1983-05-14 | |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q1331586|Q1331586]] | [[Elke Warmuth]] | [[Oybin]] | 1949-12-25 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q1341219|Q1341219]] | [[Nina Uraltseva]] | [[San Petersburgo]] | 1934-05-24 | [[Rusia]]<br/>[[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q1356133|Q1356133]] | [[Erna Weber]] | [[Charlottenburg]] | 1897-12-02 | [[Alemaña]] | 1988-05-19 | |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q1367633|Q1367633]] | [[Maria Luisa Righini-Bonelli]] | [[Pesaro]] | 1917-11-11 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1981-12-18 | [[Ficheiro:Maria Luisa Righini Bonelli (1917-1981) (cropped).tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q1391052|Q1391052]] | [[Sophie Morel]] | [[Issy-les-Moulineaux]] | 1979-12-16 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q1418322|Q1418322]] | [[Mavis Batey]] | [[Dulwich]] | 1921-05-05 | [[Reino Unido]] | 2013-11-12 | |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q1440827|Q1440827]] | [[Sun-Yung Alice Chang]] | [[Xi'an]] | 1948-03-24 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[República Popular da China]] | | [[Ficheiro:Sun-Yung Alice Chang 1989 (headshot).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q1474960|Q1474960]] | [[Goulnara Arzhantseva]] | [[Perm Krai]] | 1973-11-28 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Goulnara Arzhantseva 2011 MFO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q1475505|Q1475505]] | [[Margaret Clement]] | | 1508 | [[Reino de Inglaterra]] | 1570-07-06 | [[Ficheiro:Margaret Clement née Giggs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q1500025|Q1500025]] | [[Alexandra Bellow]] | [[Bucarest]] | 1935-08-30 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Romanía]] | 2025-05-02 | [[Ficheiro:Ionescu tulcea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q1502073|Q1502073]] | [[Rose Peltesohn]] | [[Berlín]] | 1913-05-16 | [[Israel]] | 1998-03-21 | [[Ficheiro:Rose Pauline Peltesohn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q1523073|Q1523073]] | [[Alice Guionnet]] | [[París]] | 1969-05-24 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Alice Guionnet 2006 (headshot).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q1576014|Q1576014]] | [[Stefanie Petermichl]] | | 1971 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Stefanie Petermichl.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q1602142|Q1602142]] | [[Helga Baum]] | [[Berlín]] | 1954 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Helga Baum.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q1606268|Q1606268]] | [[Wanda Szmielew]] | [[Varsovia]] | 1918-04-05 | [[Polonia]] | 1976-08-27 | |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q1614567|Q1614567]] | [[Yvette Amice]] | [[Moncontour]] | 1936-06-04 | [[Francia]] | 1993-07-04 | |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q1618366|Q1618366]] | [[Hildegard Rothe-Ille]] | [[Bad Bibra]] | 1899-09-04 | [[Reich Alemán]] | 1942-12-01 | |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q1620503|Q1620503]] | [[Ilse Fischer]] | [[Klagenfurt am Wörthersee|Klagenfurt]] | 1975-06-29 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q1631851|Q1631851]] | [[Tatjana Pavlovna Ehrenfest]] | [[Viena]] | 1905-10-28 | [[Reino dos Países Baixos]]<br/>[[Imperio Austrohúngaro]] | 1984-11-29 | [[Ficheiro:Tatyana van Aardenne Ehrenfest.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q1649352|Q1649352]] | [[Laure Saint-Raymond]] | [[París]] | 1975-08-04 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Laure Saint-Raymond 1, Olympiades, ministère de l'Education nationale (08-06-11).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q1658686|Q1658686]] | [[Ilka Agricola]] | [[A Haia]] | 1973-08-08 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Ilka-Agricola-UMR-Foto-von-Thorsten-Richter.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q1660844|Q1660844]] | [[Ina Kersten]] | [[Hamburgo]] | 1946-07-06 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Ina Kersten.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q1663729|Q1663729]] | [[Lai-Sang Young]] | [[Hong Kong]] | 1952-01-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lai Sang Young.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q1670327|Q1670327]] | [[Jean Taylor]] | [[San Mateo]] | 1944-09-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jean Ellen Taylor at ICTP Trieste 05 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q1672752|Q1672752]] | [[Iris Runge]] | [[Hannover]] | 1888-06-01 | [[Alemaña]] | 1966-01-27 | |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q1673591|Q1673591]] | [[Izabella Bashmakova]] | [[Rostov do Don]] | 1921-01-03 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2005-07-17 | [[Ficheiro:Башмакова, Изабелла Григорьевна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q1682585|Q1682585]] | [[Jane Cronin Scanlon]] | [[Nova York]] | 1922-07-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-06-19 | |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q1686063|Q1686063]] | [[Jeannine Gramick]] | [[Filadelfia]] | 1942 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q1699677|Q1699677]] | [[Olga Holtz]] | [[Cheliabinsk]] | 1973-08-19 | | | [[Ficheiro:Olga Holtz Princeton (2009).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q1711020|Q1711020]] | [[Judith D. Sally]] | [[Manhattan]] | 1937-03-23 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-01-28 | [[Ficheiro:JudithDSally.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q1713257|Q1713257]] | [[June Barrow-Green]] | | 1953-06-03 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Barrow green june.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q1718712|Q1718712]] | [[Paulette Libermann]] | [[9º distrito de París]] | 1919-11-14 | [[Francia]] | 2007-07-10 | |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q1722163|Q1722163]] | [[Marjorie Senechal]] | [[St. Louis]] | 1939-07-18 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q1729266|Q1729266]] | [[Karen Parshall]] | [[Virginia Beach, Virxinia|Virginia Beach]] | 1955-07-07 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q1729277|Q1729277]] | [[Karen Ellen Smith]] | [[Red Bank]] | 1965-05-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q1729283|Q1729283]] | [[Karen Vogtmann]] | [[Pittsburg]] | 1949-07-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Karen Vogtmann 2006 MFO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q1729607|Q1729607]] | [[Karine Chemla]] | [[Tunes]] | 1957-02-08 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Karine Chemla (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q1736765|Q1736765]] | [[Katrin Wendland]] | [[Berlín]] | 1970-07-18 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Katrin Wendland.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q1741562|Q1741562]] | [[Kim Plofker]] | [[Chennai]] | 1964-11-25 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q1743649|Q1743649]] | [[Kirsti Andersen]] | [[Copenhague]] | 1941-12-09 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | [[Ficheiro:Kirsti Andersen (2005).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q1743857|Q1743857]] | [[Maria Heep-Altiner]] | [[Niederzeuzheim]] | 1959-12-29 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q1767452|Q1767452]] | [[Virginia Ragsdale]] | [[Jamestown]] | 1870-12-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1945-06-04 | |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q1771279|Q1771279]] | [[Maryam Mirzakhani]] | [[Teherán]] | 1977-05-12<br/>1977-05-03<br/>1977-05-05 | [[Irán]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2017-07-14<br/>2017-07-15 | [[Ficheiro:Maryam Mirzakhani Stanford University (3x4 cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q1771504|Q1771504]] | [[Lyudmila Keldysh]] | [[Orenburg]] | 1904-03-12 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1976-02-16 | |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q1789785|Q1789785]] | [[Idun Reiten]] | [[Klæbu Municipality]] | 1942-01-01 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Idun Reiten.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q1825861|Q1825861]] | [[Linda J. S. Allen]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q1825887|Q1825887]] | [[Linda Preiss Rothschild]] | [[Filadelfia]] | 1945-02-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Linda Preiss Rothschild.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q1895581|Q1895581]] | [[Maria-Pia Geppert]] | [[Wrocław]] | 1907-05-28 | [[Alemaña]] | 1997-11-18 | |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q1897130|Q1897130]] | [[Marie-France Vignéras]] | [[Caudéran]] | 1946-07-29 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Vigneras Marie-France.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q1897148|Q1897148]] | [[Marie-Jeanne de Lalande]] | [[París]] | 1768 | [[Francia]] | 1832-11-08 | [[Ficheiro:Amelie Harlay.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q1903084|Q1903084]] | [[Martha Näbauer]] | [[Múnic]] | 1914 | [[Alemaña]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q1908842|Q1908842]] | [[Matilde Marcolli]] | [[Como]] | 1969-11-30 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Matilde Marcolli2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q1964081|Q1964081]] | [[Nalini Anantharaman]] | [[París]] | 1976-02-26 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Nalini Anantharaman ICM 2018 (43602619215).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q1964523|Q1964523]] | [[Nancy Stanton]] | [[San Francisco]] | 1948-03-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nancy Stanton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q1992730|Q1992730]] | [[Nina Arkadjewna Rosenson]] | [[San Petersburgo]] | 1909 | | 1942 | |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q2063822|Q2063822]] | [[Pauline Sperry]] | [[Peabody]] | 1885-03-05 | [[Estados Unidos de América]] | 1967-09-24 | |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q2068784|Q2068784]] | [[Penelope Maddy]] | [[Tulsa, Oklahoma|Tulsa]] | 1950-07-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Penelope Jo Parsons (Maddy) (6891504455).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q2161114|Q2161114]] | [[Rodica Simion]] | [[Romanía]] | 1955-01-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-01-07 | |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q2253095|Q2253095]] | [[Keto Losaberidze]] | [[Lekereti]] | 1949-08-01 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Xeorxia]] | 2022-01-23 | [[Ficheiro:Ketevan Losaberidze and Shalva Dzhashiashvili - 1980.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q2285525|Q2285525]] | [[Sijue Wu]] | [[República Popular da China]] | 1964-05-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sijue Wu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q2310555|Q2310555]] | [[Marie Crous]] | | 17th century<br/>1620 | [[Francia]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q2368914|Q2368914]] | [[Susan Montgomery]] | [[Lansing, Míchigan|Lansing]] | 1943-04-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q2369532|Q2369532]] | [[Susanne Teschl]] | [[Graz]] | 1971-08-20 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q2371787|Q2371787]] | [[Svetlana Katok]] | [[Moscova]] | 1947-05-01 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Unión Soviética]] | | [[Ficheiro:Svetlana Katok (2009).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q2371791|Q2371791]] | [[Svetlana Jitomirskaya]] | [[Khárkiv]] | 1966-06-04 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Svetlana Jitomirskaya (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q2374189|Q2374189]] | [[Sylvia Frühwirth-Schnatter]] | [[Viena]] | 1959-05-21 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q2391931|Q2391931]] | [[Tan Lei]] | [[Pingxiang]] | 1963-03-18 | [[República Popular da China]] | 2016-04-01 | [[Ficheiro:Tan Lei.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q2501663|Q2501663]] | [[Ursula Hill]] | [[Bad Kreuznach]] | 1935-12-22 | [[Alemaña]] | 2013-01-10 | |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q2513355|Q2513355]] | [[Vera Pless]] | [[Chicago]] | 1931-03-05 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-03-02 | [[Ficheiro:Huffman pless (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q2559965|Q2559965]] | [[Vera Faddeeva]] | [[Tambov]] | 1906-09-20 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[República Socialista Soviética Federativa de Rusia (Q2305208)|República Socialista Soviética Federativa de Rusia]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1983-04-15 | |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q2599504|Q2599504]] | [[Sof'ja Aleksandrovna Janovskaja]] | [[Pružany]] | 1896-01-19 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1966-10-24 | [[Ficheiro:Sofya Yanovskaya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q2602365|Q2602365]] | [[Yvonne Dold-Samplonius]] | [[Haarlem]] | 1937-05-20 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2014-06-16 | [[Ficheiro:Yvonne Dold-Samplonius (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q2618743|Q2618743]] | [[Nicole El Karoui]] | [[París]] | 1944-05-29 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Nicole El Karoui 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q2649422|Q2649422]] | [[Ionica Smeets]] | [[Delft]] | 1979-10-08 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Ionica-Smeets-door-Ype-Driessen-1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q2663738|Q2663738]] | [[Britta Schinzel]] | | 1943-08-10 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q2697996|Q2697996]] | [[Galina Tyurina]] | [[Moscova]] | 1938-07-19 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 1970-07-21 | |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q2804803|Q2804803]] | [[Uta Caecilia Merzbach]] | [[Berlín]] | 1933-02-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-06-27 | |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q2836673|Q2836673]] | [[Alice T. Schafer]] | [[Richmond, Virxinia|Richmond]] | 1915-06-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-09-27 | |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q2848943|Q2848943]] | [[Andrée Ehresmann]] | | 1935-07-09 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Andrée Ehresmann.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q2880955|Q2880955]] | [[Elena Liliana Popescu]] | [[Turnu Măgurele]] | 1948-07-20 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q2925491|Q2925491]] | [[Brigitte Vallée]] | [[Courbevoie]] | 1950-06-03 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q2942125|Q2942125]] | [[Catherine de Parthenay]] | [[Mouchamps]] | 1554-03-22 | [[Francia]] | 1631-10-26 | [[Ficheiro:Catherine de Parthenay-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q2943725|Q2943725]] | [[Cecilia Krieger]] | [[Jasło]] | 1894-04-09 | [[Canadá]] | 1974-08-17 | [[Ficheiro:Cecilia Krieger.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q2960945|Q2960945]] | [[Charlotte Barnum]] | [[Phillipston]] | 1860-05-17 | [[Estados Unidos de América]] | 1934-03-27 | |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q2967444|Q2967444]] | [[Chrystal Macmillan]] | [[Edimburgo]] | 1872-06-13<br/>1882 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1937-09-21 | [[Ficheiro:MacMillan Chrystal.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q2993494|Q2993494]] | [[Conny Aerts]] | [[Brasschaat]] | 1966-01-26 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Conny Aerts (iau2205a) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q3051298|Q3051298]] | [[Elizaveta Litvinova]] | [[Tula Governorate]] | 1845-09-21 | [[Imperio Ruso]] | 1919 | [[Ficheiro:Elizaveta Litvinova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q3061381|Q3061381]] | [[Evelyn Boyd Granville]] | [[Washington, D.C.]] | 1924-05-01 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-06-27 | |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q3089345|Q3089345]] | [[Laimdota Straujuma]] | [[Mežvidi Parish]] | 1951-02-24 | [[Letonia]] | | [[Ficheiro:26.janvāra Saeimas ārkārtas sēde (24621032625) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q3100655|Q3100655]] | [[Geneviève Guitel]] | [[Marly-le-Roi]] | 1895-05-24 | [[Francia]] | 1982-07-30 | |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q3138460|Q3138460]] | [[Wang Zhenyi]] | [[Jiangning County]] | 1768 | [[Dinastía Qing]] | 1797 | |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q3142785|Q3142785]] | [[Huguette Delavault]] | [[Andilly]] | 1924-01-15 | [[Francia]] | 2003-04-03 | |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q3157751|Q3157751]] | [[Jacqueline Ferrand]] | [[Alès]] | 1918-02-17 | [[Francia]] | 2014-04-26 | |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q3177104|Q3177104]] | [[Jennifer Seberry]] | [[Sydney]] | 1944-02-13 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q3181898|Q3181898]] | [[Shakuntala Devi]] | [[Bangalore]] | 1929-11-04 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 2013-04-21 | [[Ficheiro:19681016狄威.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q3263754|Q3263754]] | [[Louise Hay]] | [[Metz]] | 1935-06-14 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Francia]] | 1989-10-28 | [[Ficheiro:Louise Hay.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q3264654|Q3264654]] | [[Lubna de Córdoba]] | [[Ugu]] | 10th century | [[Al-Andalus]] | 10th century | [[Ficheiro:Lubna JLMunoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q3291315|Q3291315]] | [[Marianne Michel]] | [[Uccle]] | 1967-01-08 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Marianne Michel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q3291621|Q3291621]] | [[Marie-Charlotte de Romilley de La Chesnelaye]] | [[Saint-Georges-de-Reintembault]] | 1671 | [[Francia]] | 1737-07-02 | |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q3292060|Q3292060]] | [[Marie-Louise Dubreil-Jacotin]] | [[17º distrito de París]] | 1905-07-07 | [[Francia]] | 1972-10-19 | [[Ficheiro:Dubreil-Jacotin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q3292355|Q3292355]] | [[Marie Anne Victoire Pigeon]] | [[París]] | 1724 | [[Francia]] | 1765-04-24 | |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q3293955|Q3293955]] | [[Marjorie Lee Browne]] | [[Memphis, Tennessee|Memphis]] | 1914-09-09 | [[Estados Unidos de América]] | 1979-10-19 | |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q3296158|Q3296158]] | [[Mary Celine Fasenmyer]] | [[Crown]] | 1906-10-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1996-12-27 | |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q3296183|Q3296183]] | [[Mary W. Gray]] | [[Nebrasca]] | 1938-04-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dr. Mary Gray presenting.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q3320859|Q3320859]] | [[Monique Jeanblanc]] | | 1947 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q3341135|Q3341135]] | [[Nicole Tomczak-Jaegermann]] | [[París]] | 1945-06-08 | [[Polonia]]<br/>[[Canadá]]<br/>[[Francia]] | 2022-06-17 | [[Ficheiro:Tomczak-jaegermann (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q3498122|Q3498122]] | [[Stella Baruk]] | [[Yazd]] | 1932 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q3507370|Q3507370]] | [[Sylvie Méléard]] | | 1958 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Sylvie Méléard (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q3609674|Q3609674]] | [[Alessandra Celletti]] | [[Roma]] | 1962-02-12 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q3616832|Q3616832]] | [[Angelina Cabras]] | [[Oristano]] | 1898-12-23 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1993-06-19 | |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q3665584|Q3665584]] | [[Cesarina Tibiletti]] | [[Milán]] | 1920-11-17 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2005-11-07 | |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q3672830|Q3672830]] | [[Sarah Flannery]] | [[Condado de Cork]] | 1982 | [[Irlanda]] | | |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q3702027|Q3702027]] | [[Mary Rees]] | [[Cambridge]] | 1953-07-31 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q3702070|Q3702070]] | [[Karin Erdmann]] | | 1948-10-03 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:KarinErdmann.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q3710072|Q3710072]] | [[Edna Grossman]] | [[Alemaña]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q3710437|Q3710437]] | [[Judy A. Holdener]] | | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q3710456|Q3710456]] | [[Dorothy Maharam]] | [[Parkersburg, Virxinia Occidental|Parkersburg]] | 1917-07-01 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-09-27 | [[Ficheiro:Dorothy Maharam Stone.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q3710499|Q3710499]] | [[Jenny Harrison]] | [[Atlanta]] | 1949-02-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jenny Harrison.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q3710503|Q3710503]] | [[Marjorie Rice]] | [[St. Petersburg, Florida|San Petersburgo]] | 1923-02-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-07-02 | [[Ficheiro:PentagonTilings Rice 2x2.svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q3710557|Q3710557]] | [[Nina Snaith]] | | 1974 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Ніна Снайт.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q3721424|Q3721424]] | [[Elena Freda]] | [[Roma]] | 1890-03-25 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1978-11-25 | |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q3723261|Q3723261]] | [[Elisabetta Strickland]] | [[Roma]] | 1948-05-28 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q3724631|Q3724631]] | [[Emma Castelnuovo]] | [[Roma]] | 1913-12-12 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2014-04-13 | [[Ficheiro:Emma Castelnuovo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q3740765|Q3740765]] | [[Evelyn Nelson]] | [[Hamilton, Canadá|Hamilton]] | 1943-11-25 | [[Canadá]] | 1987-08-01 | |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q3744651|Q3744651]] | [[Leiki Loone]] | | 1944-02-29 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q3756732|Q3756732]] | [[Gabriella Del Grosso]] | [[Roma]] | 1944-10-04 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1990-05-11 | |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q3771686|Q3771686]] | [[Giuseppina Masotti Biggiogero]] | [[Melegnano]] | 1894-08-08 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1977-10-24 | |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q3790644|Q3790644]] | [[Tatyana O. Shaposhnikova]] | | 1946-09-20 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q3828462|Q3828462]] | [[Jill Pipher]] | [[Harrisburg, Pensilvania|Harrisburg]] | 1955-12-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q3846922|Q3846922]] | [[Margherita Beloch Piazzolla]] | [[Frascati]] | 1879-07-12 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1976-09-28 | |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q3847087|Q3847087]] | [[Maria Ales]] | [[Trapani]] | 1899-12-27 | [[Italia]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q3847194|Q3847194]] | [[Maria Cibrario Cinquini]] | [[Xénova]] | 1906-09-06 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1992-05-16 | |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q3847303|Q3847303]] | [[Maria Gramegna]] | [[Tortona]] | 1887-05-11 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1915-01-13 | |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q3878132|Q3878132]] | [[Nasrin Soltankhah]] | [[Teherán]] | 1963-04-10 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Soltankhah at Basij conferance.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q3895979|Q3895979]] | [[Izabella Łaba]] | | 1966 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Izabella Łaba Polish-Canadian mathematician.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q3905505|Q3905505]] | [[Júlia Sebestyén]] | [[Ciceu]] | 1944-04-24 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q3915730|Q3915730]] | [[Olga Kharlampovich]] | [[Ekaterimburgo]] | 1960-03-25 | [[Canadá]]<br/>[[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q3915862|Q3915862]] | [[Nancy Reid]] | [[Canadá]] | 1952-09-17 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Nancy Reid Royal Society.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q4078203|Q4078203]] | [[Ruth Aaronson Bari]] | | 1917-11-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-08-25 | |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q4093138|Q4093138]] | [[Olga Bondareva]] | [[San Petersburgo]] | 1937-04-27 | [[Unión Soviética]] | 1991-12-09 | |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q4096246|Q4096246]] | [[Dorothy Stahl Brady]] | [[Elk River]] | 1903-06-14 | | 1977-04-17 | |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q4106206|Q4106206]] | [[Tatyana Velikanova]] | | 1932-02-03 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2002-09-19 | |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q4111539|Q4111539]] | [[Vera de Spinadel]] | [[Buenos Aires]] | 1929-08-22 | [[Arxentina]] | 2017-01-26 | [[Ficheiro:Vera Martha Winitzky de Spinadel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q4115058|Q4115058]] | [[Alia Sabur]] | [[Nova York]] | 1989-02-22 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q4127217|Q4127217]] | [[Galina Vrublevskaya]] | [[Permsky District]] | 1945-05-23 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q4137362|Q4137362]] | [[Nadezhda Gernet]] | [[Ulianovsk]] | 1877-04-18 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1943-06-24 | [[Ficheiro:Nadeschda Gernet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q4166975|Q4166975]] | [[Alla Dorofeeva]] | [[Moscova]] | 1935-09-14 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2020-05-20 | |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q4186808|Q4186808]] | [[Lubov Zapolskaya]] | [[Бигильдино]]<br/>[[Ryazan]] | 1871-08-07 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1943-11-03 | |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q4275063|Q4275063]] | [[Lyudmila Maysenya]] | [[Vialikaja Lipa]] | 1955-05-02 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q4284676|Q4284676]] | [[Galina Matvievskaya]] | [[Dnipro]] | 1930-07-13 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2025-01-30 | |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q4316487|Q4316487]] | [[Faina Mihajlovna Kirillova]] | [[Zuyevka]] | 1931-09-29 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Belarús]] | 2024-09-29 | |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q4372653|Q4372653]] | [[Natalya Popova]] | [[Samar]] | 1885 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q4391547|Q4391547]] | [[Helju Rebane]] | [[Talín]] | 1948-07-18 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Estonia]] | | [[Ficheiro:Хелью Ребане.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q4449893|Q4449893]] | [[Daina Taimina]] | [[Riga]] | 1954-08-19 | [[Letonia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Daina2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q4451535|Q4451535]] | [[Tetiana Taran]] | [[Alexandrovsk-Sakhalinsky]] | 1946-12-04 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]] | 2007-05-17 | |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q4481452|Q4481452]] | [[Fátima de Madrid]] | | | [[Califato de Córdoba]] | | [[Ficheiro:Astrolabe calculation.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q4509578|Q4509578]] | [[Mary L. Boas]] | [[Prosser]] | 1917-03-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2010-02-17 | |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q4511450|Q4511450]] | [[Fotini Markopoulou-Kalamara]] | [[Atenas]] | 1971-04-03 | [[Grecia]] | | [[Ficheiro:-rpTEN - Tag 3 (26812422675).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q4511484|Q4511484]] | [[Faustina Pignatelli]] | [[Nápoles]] | 1705-12-09 | | 1769-12-30 | |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q4516788|Q4516788]] | [[Graciela Chichilnisky]] | [[Buenos Aires]] | 1946-03-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Graciela Chichilnisky in 2016 photoshoot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q4526796|Q4526796]] | [[Inna Shteinbuka]] | [[Riga]] | 1952-10-08 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Letonia]] | | [[Ficheiro:Ministru prezidents Valdis Dombrovskis tiekas ar Eiropas Komisijas pārstāvniecības Latvijā vadītāju Innu Šteinbuku (6646980049).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q4567235|Q4567235]] | [[Ragni Piene]] | [[Oslo]] | 1947-01-18 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Piene ragni.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q4665781|Q4665781]] | [[Abdulalim Abdullah Shabazz]] | [[Bessemer]] | 1927-05-22 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-06-25 | [[Ficheiro:Abdulalim Shabazz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q4678279|Q4678279]] | [[Isabel Maddison]] | [[Cumberland]] | 1869-04-13 | [[Reino Unido]] | 1950-10-22 | [[Ficheiro:BMC PA Maddison 003 f.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q4693117|Q4693117]] | [[Agnes Sime Baxter]] | [[Halifax, Nova Escocia|Halifax]] | 1870-03-18 | [[Canadá]] | 1917-03-09 | [[Ficheiro:Agnes-sime-baxter.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q4696996|Q4696996]] | [[Ailana Fraser]] | [[Toronto]] | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q4725763|Q4725763]] | [[Alice Burks]] | | 1920-08-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-11-21 | [[Ficheiro:Alice Burks.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q4727144|Q4727144]] | [[Alison Miller]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q4749140|Q4749140]] | [[Amy Cohen-Corwin]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amy Cohen-Corwin 1979.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q4754971|Q4754971]] | [[Andrea Bertozzi]] | [[Boston]] | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q4762761|Q4762761]] | [[Angeline Stickney]] | | 1830-11-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1892-07-03 | [[Ficheiro:Angeline Stickney.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q4767271|Q4767271]] | [[Anna Magyar]] | [[Szolnok]] | 1950 | [[Hungría]] | | [[Ficheiro:Anna Magyar at the 136th Plenary Session of the European Committee of the Regions (48874555841).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q4767362|Q4767362]] | [[Anna Mullikin]] | [[Baltimore]] | 1893-03-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1975-08-24 | |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q4767376|Q4767376]] | [[Anna Nagurney]] | | 1954-09-24 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q4768086|Q4768086]] | [[Anne-Marie Imafidon]] | [[Barking]] | 1990-07-27 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Anne-Marie Imafidon, Bojana Bellamy 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q4768182|Q4768182]] | [[Anne Bredon]] | [[Berkeley, California|Berkeley]] | 1930-09-07 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-11-09 | |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q4769272|Q4769272]] | [[Annie Dale Biddle Andrews]] | [[Hanford]] | 1885-12-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1940-04-14 | [[Ficheiro:AnnieBiddle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q4777963|Q4777963]] | [[Anuška Ferligoj]] | [[Liubliana]] | 1947-08-19 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q4778625|Q4778625]] | [[Aoibhinn Ní Shúilleabháin]] | [[Carnacon]] | 1983 | [[Irlanda]] | | [[Ficheiro:Aoibhinn Ni Shuilleabhain in Soroti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q4815338|Q4815338]] | [[Joan Feigenbaum]] | [[Brooklyn]] | 1958 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q4829027|Q4829027]] | [[Aviv Regev]] | | 1971 | [[Israel]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Aviv Regev ISMB 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q4831951|Q4831951]] | [[Ayşe Soysal]] | [[Istambul]] | 1948-06-24 | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q4859150|Q4859150]] | [[Barbara McMartin]] | [[Boston]] | 1931-11-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-09-27 | |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q4877174|Q4877174]] | [[Beatrice Mabel Cave-Browne-Cave]] | [[Streatham Common]] | 1874-05-30 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1947-07-09 | |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q4895522|Q4895522]] | [[Bertha Swirles]] | [[Northampton]] | 1903-05-22 | [[Reino Unido]] | 1999-12-18 | |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q4916268|Q4916268]] | [[Birgit Grodal]] | [[Frederiksberg]] | 1943-06-24 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 2004-05-04 | |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q4938494|Q4938494]] | [[Tanja Bergkvist]] | | 1974-01-03 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q4940170|Q4940170]] | [[Celia Grillo Borromeo]] | [[Xénova]] | 1684-06-29 | | 1777-08-23 | [[Ficheiro:Portrait of Clelia Grillo Borromeo Arese - Palazzo Borromeo.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q4949887|Q4949887]] | [[Carin Gerhardsen]] | [[Katrineholm]] | 1962-12-06 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Carin Gerhardsen 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q4952539|Q4952539]] | [[Anita Hansbo]] | [[Tofteryd]] | 1960-08-25 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Anita-hansbo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q4971761|Q4971761]] | [[Ingegerd Palmér]] | | 1946-04-17 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q4972667|Q4972667]] | [[Louise Petrén-Overton]] | [[Halmstad]] | 1880-08-12 | [[Suecia]] | 1977-01-14 | [[Ficheiro:Louise Petren-Overton.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q4990332|Q4990332]] | [[Margaret Wertheim]] | [[Brisbane]] | 1958-08-20 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Margaret Wertheim speaking at TED in 2009 (cropped closer).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q5111039|Q5111039]] | [[Christine Hamill]] | [[Londres]] | 1923-07-24 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1956-03-24 | |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q5126927|Q5126927]] | [[Claribel Kendall]] | [[Denver]] | 1889-01-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1965-04-17 | |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q5129285|Q5129285]] | [[Claudia Zaslavsky]] | [[Nova York]] | 1917-01-12 | | 2006-01-13 | |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q5171157|Q5171157]] | [[Cornelia Druțu]] | [[Iași]] | | [[Romanía]] | | [[Ficheiro:CorneliaDrutu.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q5200015|Q5200015]] | [[Cynthia Bathurst]] | [[Birmingham, Alabama|Birmingham]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q5208593|Q5208593]] | [[Dagmar R. Henney]] | [[Berlín]] | 1931-05-06 | [[Alemaña]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2023-09-16 | [[Ficheiro:Prof. Dagmar Renate Kirchner Henney Photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q5219228|Q5219228]] | [[Daniela Kühn]] | | 1973 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q5222807|Q5222807]] | [[Darinka Dentcheva]] | | 1958-06-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:DarinkaDentcheva2003.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q5248314|Q5248314]] | [[Deborah Loewenberg Ball]] | | 1954 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Deborah Ball at NSB Awards Ceremony.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q5290282|Q5290282]] | [[Domina Eberle Spencer]] | | 1920-09-26 | [[Estados Unidos de América]] | 2022 | |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q5298233|Q5298233]] | [[Dorothea Beale]] | [[Ward of Bishopsgate]] | 1831-03-21 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1906-11-09 | [[Ficheiro:Dorothea Beale.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q5298509|Q5298509]] | [[Dorothy Lewis Bernstein]] | [[Chicago]] | 1914-04-11 | [[Estados Unidos de América]] | 1988-02-05 | |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q5354263|Q5354263]] | [[Eleanor Dodson]] | [[Australia]] | 1936 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q5362757|Q5362757]] | [[Elizabeth Fennema]] | [[Winfield]] | 1928-04-08 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-12-20 | |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q5363555|Q5363555]] | [[Elizabeth Stephansen]] | [[Bergen]] | 1872-03-10 | [[Noruega]] | 1961-02-23 | [[Ficheiro:Elizabeth Stephansen.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q5363623|Q5363623]] | [[Elizabeth Tollet]] | | 1694-03-11 | [[Reino de Gran Bretaña]] | 1754-02-01 | |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q5363729|Q5363729]] | [[Elizabeth Williams]] | | 1895-01-29 | | 1986-03-29 | |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q5364875|Q5364875]] | [[Ellen Hayes]] | [[Granville]] | 1851-09-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1930-10-27 | [[Ficheiro:Ellen Hayes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q5368721|Q5368721]] | [[Elżbieta Pleszczyńska]] | [[Wola Wydrzyna]] | 1933-03-20 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Elżbieta Pleszczyńska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q5387879|Q5387879]] | [[Erica Flapan]] | [[Kalamazoo]] | 1956-08-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q5403153|Q5403153]] | [[Ethel M. Elderton]] | [[Parsons Green]] | 1878-12-31 | [[Reino Unido]] | 1954-05-05 | |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q5410328|Q5410328]] | [[Euphemia Lofton Haynes]] | [[Washington, D.C.]] | 1890-09-11 | [[Estados Unidos de América]] | 1980-05-25 | [[Ficheiro:Euphemia Lofton Smith College 1914.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q5435217|Q5435217]] | [[Fariba Fahroo]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q5445619|Q5445619]] | [[Feryal Özel]] | [[Istambul]] | 1975-05-27 | [[Turquía]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q5460698|Q5460698]] | [[Florence Marie Mears]] | | 1896-05-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1995-12-03 | [[Ficheiro:Florence Mears yearbook 1918 Goucher College (page 48 crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q5460735|Q5460735]] | [[Florence Nightingale David]] | [[Ivington]] | 1909-08-23 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1993-07-23 | |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q5478696|Q5478696]] | [[Frances Hardcastle]] | [[Writtle]] | 1866-08-13 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1941-12-26 | |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q5493509|Q5493509]] | [[Françoise Tisseur]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q5517054|Q5517054]] | [[Gail Carpenter]] | [[Nova York]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q5553285|Q5553285]] | [[Gertrude Blanch]] | [[Kolno]] | 1897-02-02 | [[Estados Unidos de América]] | 1996-01-01 | [[Ficheiro:Gertrude blanch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q5560698|Q5560698]] | [[Gilah Leder]] | [[Hilversum]] | 1941 | [[Reino dos Países Baixos]]<br/>[[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q5571348|Q5571348]] | [[Gloria Conyers Hewitt]] | [[Sumter]] | 1935-10-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q5590971|Q5590971]] | [[Grace Alele-Williams]] | [[Warri]] | 1932-12-16 | [[Nixeria]] | 2022-03-25 | [[Ficheiro:Professor Grace Alele-Williams (First Female Vice Chancellor).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q5590978|Q5590978]] | [[Grace Andrews]] | [[Brooklyn]] | 1869-05-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1951-07-27 | |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q5591406|Q5591406]] | [[Grace Wahba]] | [[Montclair]] | 1934-08-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Grace Wahba 1986.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q5619651|Q5619651]] | [[Guofang Wei]] | [[República Popular da China]] | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q5681931|Q5681931]] | [[Cora Sadosky]] | [[Buenos Aires]] | 1940-05-23 | [[Arxentina]] | 2010-12-03 | [[Ficheiro:Cora Sadosky.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q5701781|Q5701781]] | [[Helen Abbot Merrill]] | [[Llewellyn Park]] | 1864-03-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1949-05-02 | |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q5701799|Q5701799]] | [[Helen Almira Shafer]] | [[Newark, Nova Jersey|Newark]] | 1839-09-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1894-01-20 | [[Ficheiro:HELEN ALMIRA SHAFER A woman of the century (page 656 crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q5702310|Q5702310]] | [[Helen G. Grundman]] | [[West Reading]] | 1957-07-16 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q5761453|Q5761453]] | [[Hilda Phoebe Hudson]] | [[Cambridge]] | 1881-06-11 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1965-11-26 | |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q5883996|Q5883996]] | [[Graciela Salicrup]] | [[Cidade de México]] | 1935-04-07 | [[México]] | 1982-06-29 | [[Ficheiro:Gracielasalicrup.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q5913483|Q5913483]] | [[Hourya Benis-Sinaceur]] | [[Casablanca]] | 1940-10-11 | [[Marrocos]]<br/>[[Francia]] | | [[Ficheiro:Sinaceur.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q5946533|Q5946533]] | [[Bi Bi Monajemeh Nishaburi]] | [[Nishapur]] | 1203 | [[Irán]] | 1280 | |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q5964221|Q5964221]] | [[Hélyette Geman]] | | 20th century | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q5975915|Q5975915]] | [[Rosi Sexton]] | [[Versalles]] | 1977-07-16 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Rosi Sexton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q5987187|Q5987187]] | [[Ida Rhodes]] | [[Kamianets-Podilskyi]] | 1900-05-15 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1986-02-01 | [[Ficheiro:Ida Rhodes at NBS 001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q6003176|Q6003176]] | [[Mary D'Imperio]] | | 1930-01-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-05-28 | |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q6003324|Q6003324]] | [[María Andresa Casamayor]] | [[Zaragoza]] | 1720-11-30 | [[España]] | 1780-10-23 | [[Ficheiro:María Andrea Casamayor (MUNCYT, Eulogia Merle)-extracto.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q6004272|Q6004272]] | [[María Manzano Arjona]] | [[Archidona]] | 1950 | [[España]] | | [[Ficheiro:María Manzano, 1977 Dec (portioned).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q6049813|Q6049813]] | [[Olga Gil Medrano]] | [[Burgos]] | 1956 | [[España]] | | [[Ficheiro:Olgagil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q6066751|Q6066751]] | [[Nermin Arık]] | | 1928 | [[Turquía]] | 2005 | |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q6069012|Q6069012]] | [[Irene Fischer]] | [[Gainfarn]]<br/>[[Viena]] | 1907-07-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-10-22 | [[Ficheiro:IreneKFischer1966.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q6093154|Q6093154]] | [[Nüzhet Gökdoğan]] | [[Constantinopla]] | 1910-08-14 | [[Turquía]]<br/>[[Imperio Otomán]] | 2003-04-24 | |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q6131263|Q6131263]] | [[Sofía Nieto]] | [[Alcorcón]] | 1984-08-16 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q6155075|Q6155075]] | [[Janna Levin]] | [[Texas]] | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Beyond the Cradle 2019 Janna Levin (47422163091).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q6177490|Q6177490]] | [[Jenifer Haselgrove]] | | 1930-08-03 | [[Reino Unido]] | 2015-03-13 | |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q6297580|Q6297580]] | [[Joyce McLaughlin]] | | 1939-10-08 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-10-23 | |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q6303619|Q6303619]] | [[Judith Q. Longyear]] | | 1938-09-20 | [[Estados Unidos de América]] | 1995-12-13 | |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q6303646|Q6303646]] | [[Judith Roitman]] | [[Nova York]] | 1945-11-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JudyRoitman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q6309015|Q6309015]] | [[Juliette Peirce]] | No/unknown value | | | 1934-10-04 | [[Ficheiro:Juliette Peirce in 1883.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q6348329|Q6348329]] | [[Kaisa Nyberg]] | | 1948-05-13 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q6377892|Q6377892]] | [[Katrin Wehrheim]] | [[Alemaña]] | 1974-01-01 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Katrin Wehrheim 2013.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q6438154|Q6438154]] | [[Kristin Lauter]] | [[Appleton]] | 1969-12-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:KristinELauter2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q6451683|Q6451683]] | [[Nicole Berline]] | [[Tolosa, Francia|Tolosa]] | 1944-12-03 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Berline nicole76.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q6451780|Q6451780]] | [[Christine Bessenrodt]] | [[Ahlten]] | 1958 | [[Alemaña]] | 2022-01-24 | [[Ficheiro:Bessenrodt christine.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q6453511|Q6453511]] | [[Käte Fenchel]] | [[Berlín]] | 1905-12-21 | [[Alemaña]] | 1983-12-19 | |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q6455426|Q6455426]] | [[Pierrette Cassou-Noguès]] | [[Rabat]] | 1945 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Cassou-nogues pierrette.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q6456016|Q6456016]] | [[Chen Li]] | [[Shenyang]] | 1973-03-09 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q6462994|Q6462994]] | [[Yael Dowker]] | [[Tel Aviv]] | 1919 | [[Israel]] | 2016-01 | [[Ficheiro:Yael dowker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q6470312|Q6470312]] | [[Isabelle Gallagher]] | [[Cagnes-sur-Mer]] | 1973-10-27 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Isabelle gallagher 103433 Reims.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q6479279|Q6479279]] | [[Maria Hasse]] | [[Warnemünde]] | 1921-05-30 | [[Alemaña]] | 2014-01-10 | |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q6486338|Q6486338]] | [[Lisa Jeffrey]] | [[Fort Collins]] | 1965-01-05 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q6489208|Q6489208]] | [[Ruth Kellerhals]] | [[Hägendorf]] | 1957-07-17 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q6506935|Q6506935]] | [[Yvette Kosmann-Schwarzbach]] | | 1941-04-30 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q6509207|Q6509207]] | [[Leah Keshet]] | [[Israel]] | | [[Canadá]]<br/>[[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q6518533|Q6518533]] | [[Mary Tsingou]] | [[Milwaukee]] | 1928-10-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mary Tsingou-Menzel at Los Alamos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q6525207|Q6525207]] | [[Gabriele Nebe]] | [[Aquisgrán]] | 1967-05-21 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Nebe gabriele.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q6529413|Q6529413]] | [[Sylvie Paycha]] | [[Neuilly-sur-Seine]] | 1960-03-27 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Paycha rosenberg scott (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q6532268|Q6532268]] | [[Christine Proust]] | | 20th century | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q6537064|Q6537064]] | [[Alice Roth]] | [[Berna]] | 1905-02-06 | [[Suíza]] | 1977-07-22 | |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q6548196|Q6548196]] | [[Lillian Rosanoff Lieber]] | [[Mykolaiv]] | 1886-07-26 | [[Estados Unidos de América]] | 1986-07-11 | [[Ficheiro:Lieber-R-Lillian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q6548564|Q6548564]] | [[Lily Serna]] | [[Xerusalén]] | 1986-07-05 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q6563512|Q6563512]] | [[Ana Cannas da Silva]] | | 1968 | [[Portugal]] | | [[Ficheiro:Ana cannas da silva96.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q6566859|Q6566859]] | [[Jackie Stedall]] | [[Romford]] | 1950-08-04 | [[Reino Unido]] | 2014-09-27 | |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q6568683|Q6568683]] | [[Catharina Stroppel]] | | 1971-08-06 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:StroppelPrinceton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q6577679|Q6577679]] | [[Annette Werner]] | | 1966 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Werner annette.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q6581980|Q6581980]] | [[Judit Bar-Ilan]] | | 1958 | [[Israel]] | 2019-07-16 | |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q6635951|Q6635951]] | [[Tamar Ziegler]] | | 1971 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Tamar Ziegler.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q6668828|Q6668828]] | [[Lola J. May]] | | 1923-10-29 | | 2007-03-13 | |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q6681622|Q6681622]] | [[Lorraine Foster]] | [[Culver City]] | 1938-12-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lorraine Turnbull Foster, first woman to earn Ph.D. in math at Caltech, 1964.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q6698381|Q6698381]] | [[Lucy Joan Slater]] | [[Cambridge]] | 1922-01-05 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2008-06-06 | |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q6745901|Q6745901]] | [[Mamokgethi Phakeng]] | [[Ga-Rankuwa]] | 1966-11-01 | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Mamokgethi Phakeng - Kgethi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q6757133|Q6757133]] | [[Marcia P. Sward]] | [[Maywood]] | 1939-02-01 | [[Estados Unidos de América]] | 2008-09-21 | |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q6759722|Q6759722]] | [[Margaret Meyer]] | [[Strabane]] | 1862-09 | [[Reino Unido]] | 1924-01-27 | |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q6761159|Q6761159]] | [[Maria Dotsenko]] | [[Kíiv]] | 1967-11-01 | | | [[Ficheiro:Maria Dotsenko 1395-06-23.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q6765129|Q6765129]] | [[Marion Cohen]] | | 1943-01-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q6779387|Q6779387]] | [[Mary Edwards]] | | 1750 | [[Reino de Gran Bretaña]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1815-09 | |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q6779503|Q6779503]] | [[Mary Everest Boole]] | [[Wickwar]] | 1832-03-11 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1916-05-17 | [[Ficheiro:Mary Everest Boole.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q6780472|Q6780472]] | [[Mary P. Dolciani]] | | 1923 | [[Estados Unidos de América]] | 1985 | |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q6780835|Q6780835]] | [[Mary Tiles]] | | 1946 | [[Reino Unido]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q6811383|Q6811383]] | [[Melanie Wood]] | [[Indianapolis, Indiana|Indianapolis]] | 1981 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Melanie Wood.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q6830050|Q6830050]] | [[Divsha Amirà]] | [[Brańsk]] | 1899 | [[Israel]] | 1966-04-09 | [[Ficheiro:Divsha Amira.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q6896448|Q6896448]] | [[Mollie Orshansky]] | [[Nova York]] | 1915-01-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-12-18 | [[Ficheiro:Mollie Orshansky 1967.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q6900206|Q6900206]] | [[Monika Ludwig]] | [[Colonia, Alemaña|Colonia]] | 1966 | [[Austria]]<br/>[[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q6960912|Q6960912]] | [[Nalini Joshi]] | [[Yangon]] | 1958 | [[Australia]]<br/>[[Myanmar]] | | [[Ficheiro:NaliniJoshiSmall.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q6962218|Q6962218]] | [[Nan Laird]] | [[Gainesville, Florida|Gainesville]] | 1943-09-18 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q6962962|Q6962962]] | [[Nancy Salisbury]] | | 1930-05-15 | [[Estados Unidos de América]] | 2004-09-27 | |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q7028517|Q7028517]] | [[Malka Elisheva Schaps]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1948-08-06 | [[Israel]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q7051292|Q7051292]] | [[Noriko Yui]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q7087160|Q7087160]] | [[Olive Hazlett]] | [[Cincinnati]] | 1890-10-27 | [[Estados Unidos de América]] | 1974-03-08 | [[Ficheiro:Olive Hazlett.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q7246512|Q7246512]] | [[Priyanshi Somani]] | [[Surat]] | 1998-11-16 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q7308550|Q7308550]] | [[Regina Tyshkevich]] | [[Minsk]] | 1929-10-30<br/>1929-10-20 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Belarús]] | 2019-11-17 | |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q7313569|Q7313569]] | [[Renu C. Laskar]] | [[Bihar]] | 1932-08-08 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-09-17 | [[Ficheiro:Renu-2048x1512.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q7322067|Q7322067]] | [[Ria Carlo]] | [[Trinidad e Tobago]] | 1974-06-18 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Trinidad e Tobago]] | | [[Ficheiro:Ria Persad Carlo (2015).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q7367256|Q7367256]] | [[Rosalind Tanner]] | [[Gotinga]] | 1900-02-05 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1992-11-24 | [[Ficheiro:Young Skewes Schieldrop Tricomi Cartwright Zurich1932.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q7368302|Q7368302]] | [[Rosemary A. Bailey]] | | 1947 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q7383095|Q7383095]] | [[Ruth Lyttle Satter]] | [[Nova York]] | 1923-03-08 | [[Estados Unidos de América]] | 1989-08-03 | |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q7421572|Q7421572]] | [[Sara Billey]] | [[Alva]] | 1968-02-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q7422581|Q7422581]] | [[Sarah Mason]] | | 1971-09-19 | | | |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q7495406|Q7495406]] | [[Sherry Gong]] | [[Nova York]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q7502335|Q7502335]] | [[Shoshana Kamin]] | [[Moscova]] | 1930-12-24 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q7513080|Q7513080]] | [[Signy Arctander]] | [[Bergen]] | 1895-10-26 | [[Noruega]] | 1971-09-23 | [[Ficheiro:SignyArctander.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q7562969|Q7562969]] | [[Sophie Bryant]] | [[Sandymount]] | 1850-02-15 | [[Reino Unido]] | 1922-08-14 | [[Ficheiro:Sophie Bryant.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q7607052|Q7607052]] | [[Stella Cunliffe]] | [[Surrey]] | 1917-01-12 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2012-01-20 | |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q7635640|Q7635640]] | [[Sujatha Ramdorai]] | | 1962 | [[India]] | | [[Ficheiro:Sujatha Ramdorai.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q7636487|Q7636487]] | [[Sulochana Gadgil]] | [[Pune]] | 1944-06-07 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | | |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q7648025|Q7648025]] | [[Susan Jane Cunningham]] | [[Virxinia]] | 1842-03-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1921-01-24 | [[Ficheiro:SUSAN J. CUNNINGHAM.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q7648693|Q7648693]] | [[Susanna S. Epp]] | | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q7660889|Q7660889]] | [[Sylvia Bozeman]] | [[Camp Hill]] | 1947 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q7661025|Q7661025]] | [[Sylvia Wiegand]] | [[Cidade do Cabo]] | 1945-03-08 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q7667962|Q7667962]] | [[T.A. Sarasvati Amma]] | [[Cherpulassery Municipality]] | 1918-12-26 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 2000-08-15 | |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q7702121|Q7702121]] | [[Teresa Cohen]] | [[Baltimore]] | 1892-02-14 | [[Estados Unidos de América]] | 1992-08-10 | |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q7821369|Q7821369]] | [[Toniann Pitassi]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1962-08-05 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Pitassi2017 MFO21907.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q7910869|Q7910869]] | [[Valentina Harizanov]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q7911289|Q7911289]] | [[Valerie Isham]] | | 1947 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q7916373|Q7916373]] | [[Vasanti N. Bhat-Nayak]] | | 1938-06-10 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 2009-02-12 | |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q7920811|Q7920811]] | [[Vera Nikolaevna Maslennikova]] | [[Прилуки]] | 1926-04-29 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2000-08-14 | |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q8025385|Q8025385]] | [[Winifred Edgerton Merrill]] | [[Ripon]] | 1862-09-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1951-09-06 | [[Ficheiro:Winifred Edgerton Merrill Cyclopedia Biography.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q8025658|Q8025658]] | [[Winnie Li]] | [[Taiwán]] | 1948-12-25 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Taiwán]] | | |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q8044416|Q8044416]] | [[Xihong Lin]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Xihong Lin, Harvard University faculty.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q8201095|Q8201095]] | [[Antonia Ferrín]] | [[Ourense]] | 1914-05-13 | [[España]] | 2009-08-06 | |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q9029537|Q9029537]] | [[Marta Sanz-Solé]] | [[Sabadell]] | 1952-01-19 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q9029943|Q9029943]] | [[María Asunción Català]] | [[Barcelona]] | 1925-07-14 | [[España]] | 2009-07-03 | [[Ficheiro:Maria Assumpció Català i Poch (MUNCYT, Eulogia Merle).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q9030202|Q9030202]] | [[María Wonenburger]] | [[Oleiros]] | 1927-07-19 | [[España]] | 2014-06-14 | [[Ficheiro:María Wonenburger.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q9071176|Q9071176]] | [[Mei-Chi Shaw]] | [[Taipei]] | 1955-04-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q9095806|Q9095806]] | [[Anne Chao]] | | 1951 | [[Taiwán]] | | |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q9148132|Q9148132]] | [[Alicja Derkowska]] | [[Sosnowiec]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q9154868|Q9154868]] | [[Anita Gargas]] | [[Katowice]] | 1964-01-11 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q9155842|Q9155842]] | [[Anna Zofia Krygowska]] | [[Lviv]] | 1904-09-19 | [[Polonia]] | 1988-05-16 | |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q9165555|Q9165555]] | [[Barbara Rokowska]] | | 1926-04-15 | [[Polonia]] | 2012-06-01 | |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q9201639|Q9201639]] | [[Danuta Gierulanka]] | [[Cracovia]] | 1909-03-04 | [[Polonia]] | 1995-04-29<br/>1995 | |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q9214570|Q9214570]] | [[Yang Fuqing]] | [[Wuxi]] | 1932-11-06 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q9256639|Q9256639]] | [[Ewa Damek]] | [[Wrocław]] | 1958-08-09 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q9616386|Q9616386]] | [[Anne Lucy Bosworth Focke]] | [[Woonsocket]] | 1868-09-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1907-05-15 | [[Ficheiro:Anne Lucy Bosworth.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q9648304|Q9648304]] | [[Barbara Wohlmuth]] | | 1967-10-20 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Barbara Wohlmuth.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q10296408|Q10296408]] | [[Süe-Yung Zee-Kiang]] | | 1915-06-15 | [[República Popular da China]] | 1969-01 | |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q10329522|Q10329522]] | [[Michèle Artigue]] | [[Bordères-sur-l'Échez]] | 1946-08-31 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q10349723|Q10349723]] | [[Pilar Ribeiro]] | [[Lisboa]] | 1911-10-05 | [[Portugal]] | 2011-03-29 | |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q10375446|Q10375446]] | [[Sylvia Richardson]] | | 20th century | [[Francia]]<br/>[[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q10394658|Q10394658]] | [[Yolanda Lima]] | [[Angra do Heroísmo]] | 1933-01-27 | [[Portugal]] | 1999-12-02 | [[Ficheiro:Iolanda Lima 1990.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q10537046|Q10537046]] | [[Montserrat Teixidor i Bigas]] | [[Barcelona]] | 1958-02-25 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q10697426|Q10697426]] | [[Thyra Eibe]] | [[Copenhague]] | 1866-11-03 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 1955-01-04 | |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q10769120|Q10769120]] | [[Hoàng Xuân Sính]] | [[Từ Liêm]] | 1933-09-08 | [[Vietnam]] | | |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q10818103|Q10818103]] | [[Serafina Cuomo]] | | 1966-05-21 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q11100324|Q11100324]] | [[Irene Fonseca]] | [[Lisboa]] | 1956-07-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Irene Fonseca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q11100458|Q11100458]] | [[Herta Freitag]] | [[Viena]] | 1908-12-06 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Austria]] | 2000-01-25 | |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q11103473|Q11103473]] | [[Mary Frances Winston Newson]] | [[Forreston]] | 1869-08-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1959-12-05 | [[Ficheiro:Mary Frances Winston Newson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q11104429|Q11104429]] | [[Mildred Sanderson]] | [[Waltham]] | 1889-05-12 | [[Estados Unidos de América]] | 1914-10-15 | [[Ficheiro:Mildred Leonora Sanderson, 1910 (page 233 crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q11190869|Q11190869]] | [[Ida Barney]] | [[New Haven, Connecticut|New Haven]] | 1886-11-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1982-03-07 | |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q11364348|Q11364348]] | [[Sachiko Nakajima]] | [[Prefectura de Osaca|Prefectura de Ōsaka]] | 1979-06-13 | [[Xapón]] | | [[Ficheiro:Sachiko Nakajima portrait (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q11434021|Q11434021]] | [[Fumiko Ōtsuka]] | [[Prefectura de Saitama]] | | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q11454088|Q11454088]] | [[Reiko Miyaoka]] | | 1951-02-21 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q11461299|Q11461299]] | [[Midori Kobayashi]] | | 1951-01 | [[Xapón]] | 1998 | |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q11584946|Q11584946]] | [[Shihoko Ishii]] | [[Takaoka]] | 1950-12-25 | [[Xapón]] | | [[Ficheiro:Shihoko Ishii cropped Shihoko Ishii 20210312.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q11598727|Q11598727]] | [[Yoshiko Takenaka]] | [[Prefectura de Fukuoka]] | 1940-09-18 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q11713771|Q11713771]] | [[Irena Kamińska-Szmaj]] | [[Nowa Cerekwia]] | 1950-01-24 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q11715890|Q11715890]] | [[Jadwiga Honowska]] | [[Aleksandrów Łódzki]] | 1904-06-03 | [[Polonia]] | 1928-08-19 | |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q11736972|Q11736972]] | [[Katarzyna Hałkowska]] | [[Władysławowo]] | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q11772224|Q11772224]] | [[Małgorzata Bednarska]] | [[Łódź]] | 1972-10-04 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:2022-Malgorzata-Bednarska-Bzdega.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q11772333|Q11772333]] | [[Małgorzata Mikołajczyk]] | | 1966-11-04 | | | |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q11797900|Q11797900]] | [[Olga Tustanowska]] | [[Alwernia]] | 1917-09-20 | [[Polonia]] | 2005-10-16 | |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q11925355|Q11925355]] | [[Helena Ferrer i Mallol]] | [[Llançà]] | 1937-04-19 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q11941616|Q11941616]] | [[Pilar Bayer|Q11941616]] | [[Barcelona]] | 1946-02-13 | [[España]] | | [[Ficheiro:Pilar Bayer.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q11946286|Q11946286]] | [[Rosa Maria Miró Roig]] | [[Manresa]] | 1960-08-06 | [[España]] | | [[Ficheiro:Foto de Rosa Maria Miró-Roig.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q12018954|Q12018954]] | [[Hana Entlerová]] | [[Třebíč]] | 1953-04-28 | [[República Checa]]<br/>[[Checoslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q12093452|Q12093452]] | [[Nina Virchenko]] | [[Zavadivka]] | 1930-05-05 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Nina Virchenko.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q12103362|Q12103362]] | [[Eva Hata]] | [[Lviv]] | 1958-08-23 | [[Ucraína]] | 2018-11-14 | |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q12117188|Q12117188]] | [[Klavdiya Latysheva]] | [[Kíiv]] | 1897-03-14 | [[Unión Soviética]] | 1956-05-11 | |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q12158166|Q12158166]] | [[Nelya Naumovna Strelchenko]] | [[Lebedyn]] | 1941-02-19 | | | |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q12172522|Q12172522]] | [[Nadiya Shulgina-Ishchuk]] | [[Kíiv]] | 1888-01-21 | | 1979-04-09 | |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q12244242|Q12244242]] | [[mʿṣūmẗ mḥmd kāẓm]] | | 1927-01-14 | | 2005 | |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q12260550|Q12260550]] | [[Jone Uria]] | [[Algorta]] | 1990-04-28 | [[España]] | | [[Ficheiro:Jone-Uria-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q12263048|Q12263048]] | [[Maria J. Esteban]] | [[Alonsotegi]] | 1956-04-06 | [[Francia]]<br/>[[España]] | | [[Ficheiro:Maria Jesus Esteban.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q12268903|Q12268903]] | [[Vivienne Malone-Mayes]] | [[Waco]] | 1932-02-10 | [[Estados Unidos de América]] | 1995-06-09 | [[Ficheiro:Vivienne Malone-Mayes.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q12291973|Q12291973]] | [[Radka Radeva]] | [[Gabrovo]] | 1936-11-21 | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q12294452|Q12294452]] | [[Sofia Danova]] | [[Veliko Tarnovo]] | 1879 | | 1946 | |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q12303959|Q12303959]] | [[Bodil Branner]] | | 1943-02-05 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q12350549|Q12350549]] | [[Katalin Kováts]] | [[Budapest]] | 1957-10-16 | [[Hungría]] | | [[Ficheiro:Katalin Kováts.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q12359280|Q12359280]] | [[Anne-Mai Parring]] | [[Tapa, Estonia|Tapa]] | 1940-07-21 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q12361020|Q12361020]] | [[Eda-Tiia Pungar]] | | 1942 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q12361869|Q12361869]] | [[Elena Safiulina]] | [[Kaliningrado]] | 1972 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q12361900|Q12361900]] | [[Ella Puman]] | | 1969-09-23 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q12362105|Q12362105]] | [[Ene-Margit Tiit]] | [[Tartu]] | 1934-04-22 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Ene-Margit Tiit, arvamusfestival 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q12362470|Q12362470]] | [[Eva Silvia Pärt-Enander]] | | 1961 | [[Estonia]]<br/>[[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q12364542|Q12364542]] | [[Inga Kangro]] | [[Antsla]] | 1974-04-11 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q12365927|Q12365927]] | [[Kaarin Riives-Kaagjärv]] | [[Tartu]] | 1942-08-28 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q12370906|Q12370906]] | [[Natalia Saealle]] | [[Kiviõli]] | 1976-03-23 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q12373704|Q12373704]] | [[Reet Ruga]] | [[Talín]] | 1933 | [[Estonia]] | 2014-07-28 | |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q12535386|Q12535386]] | [[Turkpenbaeva Bibigul Zhaparovna]] | | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q12589203|Q12589203]] | [[Kim Hyung-Jeong]] | [[Seúl]] | 1951-04-05 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q12723258|Q12723258]] | [[Cabiria Andreian Cazacu]] | [[Iași]] | 1928-02-19 | [[Romanía]] | 2018-05-22 | |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q12729119|Q12729119]] | [[Nora Calderwood]] | [[Blairgowrie]] | 1896-03-14 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1985-04 | |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q12740843|Q12740843]] | [[Silvia Creangă]] | [[Adâncata]] | 1894-10-26 | [[Romanía]] | 1952-03-31 | |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q12743306|Q12743306]] | [[Vera Myller]] | [[San Petersburgo]] | 1880-12-01 | [[Romanía]] | 1970-12-12 | [[Ficheiro:Vera Lebedeva-Myller.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q12750312|Q12750312]] | [[Gordana Pavlović-Lažetić]] | [[Belgrado]] | 1955 | | | [[Ficheiro:GordanaPavlovicLazetic.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q12750313|Q12750313]] | [[Gordana Rajkov]] | [[Belgrado]] | 1944-12-29 | [[Serbia]] | 2022-06-14 | |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q12755275|Q12755275]] | [[Mila Mršević]] | [[Belgrado]] | 1945-04-24 | | | |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q12756092|Q12756092]] | [[Neda Bokan]] | [[Zemun]] | 1947-02-03 | [[Serbia]] | | [[Ficheiro:Neda Bokan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q12765294|Q12765294]] | [[Eliška Tomová]] | [[Nymburk]] | 1942-06-15 | | 1986-12-01 | |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q12765582|Q12765582]] | [[Eva Gedeonová]] | | 1940-03-03 | | 1993-01-24 | |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q12772186|Q12772186]] | [[Mária Jakubíková]] | [[Pravenec]] | 1925-01-28 | | 1994-03-21 | |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q12778500|Q12778500]] | [[Viera Šimčisková]] | [[Litomyšl]] | 1904-09-15 | | 1997-08-13 | |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q12781421|Q12781421]] | [[Ľubica Navrátilová]] | | 1946-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q12788090|Q12788090]] | [[Dušanka Janežič]] | [[Liubliana]] | 1952-05-21 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Dušanka Janežič 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q12795796|Q12795796]] | [[Marina Rugelj]] | | 1964-03-22 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q12809952|Q12809952]] | [[Hermine Agavni Kalustyan]] | [[Istambul]] | 1914 | | 1989 | |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q12815873|Q12815873]] | [[Kató Rényi]] | [[Budapest]] | 1924-10-24 | [[Hungría]] | 1969-08-31 | [[Ficheiro:Alfred Kato Renyi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q12839454|Q12839454]] | [[Fatma Abdullazade]] | [[Bakú]] | 1948-05-28 | | | |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q12839980|Q12839980]] | [[Gular Ahmadova]] | [[Bakú]] | 1965-08-20 | | | [[Ficheiro:Gülər Əhmədova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q12842671|Q12842671]] | [[Maleyka Abbaszadeh]] | [[Bakú]] | 1953-02-23 | [[Azerbaidján]] | | |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q12887128|Q12887128]] | [[Ietje Paalman-de Miranda]] | [[Paramaribo (Q1130134)|Paramaribo]] | 1936-02-20 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2020-05-11 | |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q12887129|Q12887129]] | [[Aissa Wade]] | [[Dakar]] | 1967 | [[Senegal]] | | |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q12887405|Q12887405]] | [[Annie Marie Watkins Garraway]] | [[Parsons]] | 1940 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q12887511|Q12887511]] | [[Argelia Velez-Rodriguez]] | [[A Habana]] | 1936 | [[Cuba]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Velez-Rodriguez.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q12887979|Q12887979]] | [[Bessie Tucker]] | | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q12887981|Q12887981]] | [[Beryl Hunte]] | | 1924 | | | |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q12888595|Q12888595]] | [[Carolyn Mahoney]] | [[Memphis, Tennessee|Memphis]] | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q12888645|Q12888645]] | [[Cassandra McZeal]] | [[Houston, Texas|Houston]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q12888740|Q12888740]] | [[Cecilia Wangechi Mwathi]] | [[Gichira]] | 1963-05-15 | [[Kenya]] | 2011-08-17 | |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q12888903|Q12888903]] | [[Christine McMillan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q12889393|Q12889393]] | [[Daphne L. Smith]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q12889430|Q12889430]] | [[Debra Curtis]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q12889472|Q12889472]] | [[Della Bell]] | | 1942-05-05 | | 2021-07-30 | |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q12889501|Q12889501]] | [[Denise Stephenson-Hawk]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q12890296|Q12890296]] | [[Elayne Arrington]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1940 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q12890579|Q12890579]] | [[Fannie Gee]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q12890737|Q12890737]] | [[Frances Sullivan]] | | | | 2007-12-14 | |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q12891005|Q12891005]] | [[Georgia Caldwell Smith]] | [[Atchison]] | 1909-08-28 | [[Estados Unidos de América]] | 1961-05-06 | [[Ficheiro:GeorgiaCaldwellSmith1928.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q12891006|Q12891006]] | [[Georgia Lawrence]] | | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q12891063|Q12891063]] | [[Gladys Glass]] | | 1934 | | | |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q12891064|Q12891064]] | [[Gladys Gaskin Whitehead]] | [[Flemington]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q12891417|Q12891417]] | [[Halima Ali]] | [[Mogadixo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q12891677|Q12891677]] | [[Gugu Moche]] | [[Suráfrica]] | | | | |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q12891744|Q12891744]] | [[Jacqueline Brannon Giles]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q12891826|Q12891826]] | [[Janvière Ndirahisha]] | | 1966-12-18 | [[Burundi]] | | |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q12891951|Q12891951]] | [[Jeanette Stephens]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q12892051|Q12892051]] | [[Joella Gipson]] | [[Os Ánxeles]] | 1929 | | 2012 | |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q12892125|Q12892125]] | [[Joséphine Guidy Wandja]] | [[Camerún]] | 1945-03-29 | [[Costa do Marfil]] | | [[Ficheiro:Josephine Wendja Guidy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q12892295|Q12892295]] | [[Karolyn Ann Morgan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q12892312|Q12892312]] | [[Kathryn Lewis]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q12892343|Q12892343]] | [[Kim Woodson Barnette]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q12892350|Q12892350]] | [[Kim Ward]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q12893592|Q12893592]] | [[Loretta Braxton]] | [[Winston-Salem]] | 1934-01-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-02-19 | |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q12893747|Q12893747]] | [[Louise Hunter]] | | | | 1988 | [[Ficheiro:LouiseStokesHunter1920.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q12893751|Q12893751]] | [[Louise Nixon Sutton]] | [[Hertford]] | 1925-11-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-05-14 | |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q12893906|Q12893906]] | [[Maguette Thiam]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q12894109|Q12894109]] | [[Marie Françoise Ouedraogo]] | [[Uagadugú]] | 1967-12-03 | [[Burkina Faso]] | | [[Ficheiro:Marie Françoise Ouedraogo - Photo1 Wiki.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q12894123|Q12894123]] | [[Marion Palmer Capps]] | [[Norfolk, Virxinia|Norfolk]] | 1901 | [[Estados Unidos de América]] | 2001 | [[Ficheiro:MarianLPalmerCapps1927.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q12894147|Q12894147]] | [[Martha Moss]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q12894173|Q12894173]] | [[Mary Hawkins]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q12894391|Q12894391]] | [[Michaele Chappell]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q12894481|Q12894481]] | [[Miranda Teboh-Ewungkem]] | | 1974 | [[Camerún]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q12894536|Q12894536]] | [[Monica Stephens]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q12894713|Q12894713]] | [[Nan Manuel]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q12895236|Q12895236]] | [[Patricia Wright Beaulieu]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q12895293|Q12895293]] | [[Peggie Adkins Smith]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q12896207|Q12896207]] | [[Rhonda Sharpe]] | [[Nova York]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q12896377|Q12896377]] | [[Roselyn Williams]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q12897279|Q12897279]] | [[Shree Whitaker]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q12897412|Q12897412]] | [[Sonya Stephens]] | | 1970-02-20 | | | |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q12897545|Q12897545]] | [[Suzanne Craig]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q12897605|Q12897605]] | [[Talitha Washington]] | [[Frankfort]] | 1974-01-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Talitha Washington at Clark Atlanta University.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q12897722|Q12897722]] | [[Therese Harce Braithwaite]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q12897730|Q12897730]] | [[Thyrsa Frazier Svager]] | [[Wilberforce]] | 1930-06-16 | [[Estados Unidos de América]] | 1999-07-23 | [[Ficheiro:Thyrsa Frazier Svager.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q12898251|Q12898251]] | [[Wanda Patterson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q12954211|Q12954211]] | [[Maria Adelaide Sneider]] | [[Asmara]] | 1937-12-06 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1989-05-01 | |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q13029250|Q13029250]] | [[Olga Kostyukova]] | [[Minsk]] | 1954-01-28 | [[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q13052571|Q13052571]] | [[Gohar Hambardzumyan]] | [[Tbilisi]] | 1907-06-28 | | 1979-06-26 | |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q13103285|Q13103285]] | [[Jeanne Peiffer]] | [[Mersch]] | 1948-08-20 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q13104060|Q13104060]] | [[Martine Deprez]] | [[Wiltz]] | 1969-04-26 | [[Luxemburgo]] | | [[Ficheiro:ESPR 0131 (53654703507) CROP Martine Deprez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q13138844|Q13138844]] | [[Ruth Stauffer]] | [[Harrisburg, Pensilvania|Harrisburg]] | 1910-07-16 | [[Estados Unidos de América]] | 1993-01-03 | |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q13406771|Q13406771]] | [[Maria Monserrat Capdevila d'Oriola]] | [[Cabestany]] | 1905-08-06 | [[España]] | 1993-10-04 | [[Ficheiro:Mural Maria Montserrat Capdevila d'Oriola 20230928 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q13417931|Q13417931]] | [[Hana Kirchheimová]] | [[Bratislava]] | 1965-07-03 | | 1994-10-10 | |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q13560226|Q13560226]] | [[Iris Mack]] | [[Nova Orleáns]] | 1956-05-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-09-27 | [[Ficheiro:Dr. Mack s Photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q14063365|Q14063365]] | [[Gudrun Kalmbach]] | [[Großerlach]] | 1937-05-27 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:KHEBild.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q14491914|Q14491914]] | [[Carla Savage]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q14525458|Q14525458]] | [[Sonja Brentjes]] | | 1951 | [[República Democrática Alemá]]<br/>[[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q14942999|Q14942999]] | [[Susan Friedlander]] | [[Londres]] | 1946-01-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Friedlander susan 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q14948946|Q14948946]] | [[Marion Cameron Gray]] | [[Ayr]] | 1902-03-26 | [[Reino Unido]] | 1979-09-16 | |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q14950039|Q14950039]] | [[Kirstine Smith]] | | 1878-04-12<br/>1878-04-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1939-11-11 | [[Ficheiro:Kirstine Smith in app. 1896-1897.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q15030058|Q15030058]] | [[Geraldine Claudette Darden]] | [[Alabama]] | 1936-07-22 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q15110561|Q15110561]] | [[Grace Bates]] | | 1914-08-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1996-11-19 | |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q15119834|Q15119834]] | [[Jana Jurečková]] | [[Praga]] | 1940-09-20 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q15119872|Q15119872]] | [[Marie Hušková]] | [[Praga]] | 1942-12-02 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q15281058|Q15281058]] | [[Vera Šnajder]] | [[Saraxevo]] | 1904-02-02 | [[Imperio Austrohúngaro]]<br/>[[Reino dos Serbios, Croatas e Eslovenos (Q15102440)|Reino dos Serbios, Croatas e Eslovenos]]<br/>[[Reino de Iugoslavia]]<br/>[[República Federal Socialista de Iugoslavia]] | 1976-02-14 | |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q15290211|Q15290211]] | [[Laila Soueif]] | [[Londres]] | 1956-05-01 | [[Exipto]] | | [[Ficheiro:Dr Laila Soueif (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q15428712|Q15428712]] | [[Dörte Haftendorn]] | [[Würzburg]] | 1948-03-25 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Dörte-Mueritz2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q15429974|Q15429974]] | [[Evelyn Buckwar]] | [[Berlín]] | 1964 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q15433136|Q15433136]] | [[Christine Riedtmann]] | [[Basilea]] | 1952 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q15434717|Q15434717]] | [[Vera Serganova]] | [[Moscova]] | 1960 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Unión Soviética]] | | [[Ficheiro:Vera Serganova 2011.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q15438879|Q15438879]] | [[Christine Müller]] | [[Berlín]] | 1959-09-10 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q15444399|Q15444399]] | [[Christa Binder]] | [[Viena]] | 1947-08-24 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q15445150|Q15445150]] | [[Lucy Mensing]] | [[Hamburgo]] | 1901-03-11 | [[Alemaña]] | 1995-04-28 | |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q15445700|Q15445700]] | [[Hannah Markwig]] | [[Riedstadt]] | 1980-11-19 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Markwig bertram cavalieri (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q15449253|Q15449253]] | [[Ute Finckh-Krämer]] | [[Wiesbaden]] | 1956-12-16 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Finckh-Krämer, Ute-8960.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q15641430|Q15641430]] | [[Klara Löbenstein]] | [[Hildesheim]] | 1883-02-15 | [[Alemaña]] | 1968-06-10 | |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q15642567|Q15642567]] | [[Rosa García García]] | [[Madrid]] | 1965-01-17 | [[España]] | | [[Ficheiro:Dinar Cambra Rosa García, 13 d'abril de 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q15649160|Q15649160]] | [[Hee Oh]] | [[Corea do Sur]] | 1969 | [[Corea do Sur]] | | [[Ficheiro:Hee oh.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q15708693|Q15708693]] | [[Julia F. Knight]] | | 1940s | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Knight julia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q15713967|Q15713967]] | [[Laure-Pauline Fotso]] | | | [[Camerún]] | | |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q15733740|Q15733740]] | [[Eleanor Jones]] | [[Norfolk, Virxinia|Norfolk]] | 1929-08-12<br/>1929-08-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-03-01 | |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q15814082|Q15814082]] | [[Charlotte Kipling]] | | 1919-06-07 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Reino Unido]] | 1992-08-09 | |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q15823185|Q15823185]] | [[Katalin Marton]] | [[Budapest]] | 1941-12-09 | [[Hungría]] | 2019-12-13 | |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q15858516|Q15858516]] | [[Edlyn Teske]] | | 1968 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q15915722|Q15915722]] | [[Leila Schneps]] | [[Waltham]] | 1961-12-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Leila Schneps (2011).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q15964717|Q15964717]] | [[Coralie Colmez]] | [[París]] | 1988-03-05 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Coralie Colmez (2009).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q15971863|Q15971863]] | [[Amy Dahan]] | | 20th century | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Noc filosofie 2016 - Amy Dahan Dalmedico.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q15989892|Q15989892]] | [[Frances Cave-Browne-Cave]] | [[Streatham Common]] | 1876-02-21 | [[Reino Unido]] | 1965-03-30 | [[Ficheiro:1919 at Girton here is Frances Cave Brown Cave (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q15989920|Q15989920]] | [[Agnes Bell Collier]] | [[Hyde]] | 1860-01-31 | | 1930-01-02 | |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q15990084|Q15990084]] | [[Joan Clarke]] | [[West Norwood]] | 1917-06-24 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1996-09-04 | |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q15994306|Q15994306]] | [[Sheila Bird]] | [[Inverness]] | 1952-05-18 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:SB BSU.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q15994469|Q15994469]] | [[Ruth Gregory]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q15994553|Q15994553]] | [[Kathleen Adebola Okikiolu]] | [[Inglaterra]] | 1965 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q15994577|Q15994577]] | [[Alice Lee]] | [[Dedham]] | 1858-06-28 | [[Reino Unido]] | 1939-10-05 | [[Ficheiro:Alice Lee (statistician).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q15994624|Q15994624]] | [[Jil Matheson]] | | 1953-03-27 | | | |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q15994687|Q15994687]] | [[Flora Philip]] | [[Mull]]<br/>[[Wikipedia en inglés]] | 1865-05-19 | [[Escocia]] | 1943-08-14 | |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q15994851|Q15994851]] | [[Florence Yeldham]] | [[Brightling]] | 1877-10-30 | [[Reino Unido]] | 1945-01-10 | |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q15994950|Q15994950]] | [[Susanne Brenner]] | | 1958 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q15995239|Q15995239]] | [[Sara Kiesler]] | [[Washington, D.C.]] | 20th century<br/>1940 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q15995602|Q15995602]] | [[Bin Yu]] | | 1969-12-31 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:BIN YU in 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 757 | [[:d:Q15999404|Q15999404]] | [[Florence Eliza Allen]] | [[Horicon]] | 1876-10-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1960-12-31 | |- | style='text-align:right'| 758 | [[:d:Q16007515|Q16007515]] | [[Libera Trevisani Levi-Civita]] | [[Verona]] | 1890-05-17 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1973-12-11 | |- | style='text-align:right'| 759 | [[:d:Q16012481|Q16012481]] | [[Melba Roy Mouton]] | [[Fairfax]] | 1929-01-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1990-06-25 | [[Ficheiro:Melba Roy - Female Computer - GPN-2000-001647.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 760 | [[:d:Q16014978|Q16014978]] | [[Rose Whelan Sedgewick]] | [[Brockton]] | 1903-06-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-06-07 | |- | style='text-align:right'| 761 | [[:d:Q16017442|Q16017442]] | [[Suzan Kahramaner]] | [[Istambul]]<br/>[[Üsküdar]] | 1913-05-21 | [[Turquía]] | 2006-02-22 | [[Ficheiro:SZ2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 762 | [[:d:Q16017710|Q16017710]] | [[Leone Burton]] | [[Sydney]] | 1936-09-14 | | 2007-12-01 | |- | style='text-align:right'| 763 | [[:d:Q16018263|Q16018263]] | [[Mary G. Ross]] | [[Park Hill]] | 1908-08-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2008-04-29 | [[Ficheiro:Mary G. Ross Sculpture 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 764 | [[:d:Q16051284|Q16051284]] | [[Farideh Firoozbakht]] | [[Isfahán]] | 1962-03-18 | [[Irán]] | 2019-12-24 | |- | style='text-align:right'| 765 | [[:d:Q16062165|Q16062165]] | [[Dolores Richard Spikes]] | [[Baton Rouge, Luisiana|Baton Rouge]] | 1936-08-24 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-06-01 | |- | style='text-align:right'| 766 | [[:d:Q16063650|Q16063650]] | [[Dorte Olesen]] | [[Hillerød]] | 1948-01-08 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 767 | [[:d:Q16089753|Q16089753]] | [[Verena Huber-Dyson]] | [[Nápoles]] | 1923-05-06 | [[Suíza]] | 2016-03-12 | [[Ficheiro:Verena Huber-Dyson (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 768 | [[:d:Q16090492|Q16090492]] | [[Marguerite Frank]] | [[9º distrito de París]] | 1927-09-08 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Francia]] | 2024-12-11 | |- | style='text-align:right'| 769 | [[:d:Q16090943|Q16090943]] | [[Marion Walter]] | [[Berlín]] | 1928-07-30 | [[Alemaña]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2021-05-09 | [[Ficheiro:Marion Walter.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 770 | [[:d:Q16105699|Q16105699]] | [[Marie-Louise Michelsohn]] | | 1941-10-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marie-Louise Michelsohn 1982 (portioned).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 771 | [[:d:Q16105897|Q16105897]] | [[Christine Darden]] | [[Monroe]] | 1942-09-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Christine Darden.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 772 | [[:d:Q16106050|Q16106050]] | [[Harriet Pollatsek]] | [[Detroit]] | 1942-05-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 773 | [[:d:Q16106786|Q16106786]] | [[Mary Beth Ruskai]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1944 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-09-27 | |- | style='text-align:right'| 774 | [[:d:Q16106990|Q16106990]] | [[Joan Hutchinson]] | [[Filadelfia]] | 1945 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 775 | [[:d:Q16109382|Q16109382]] | [[Marica Radojčić Prešić]] | [[Inđija]] | 1943 | | 2018-04-30 | |- | style='text-align:right'| 776 | [[:d:Q16115403|Q16115403]] | [[Rhonda Hughes]] | | 1947-09-28 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 777 | [[:d:Q16132388|Q16132388]] | [[Greta Leibowitz]] | [[Kampen]]<br/>[[Kempen]] | 1907-04-27 | [[Israel]] | 2001-03-11 | |- | style='text-align:right'| 778 | [[:d:Q16150717|Q16150717]] | [[Tamara Awerbuch-Friedlander]] | [[Montevideo]] | 1940s | [[Uruguai]]<br/>[[Israel]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2021-10-15 | [[Ficheiro:TamaraAwerbuch-03-19-2015f.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 779 | [[:d:Q16179378|Q16179378]] | [[Kim Ju-lee]] | | 1969 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 780 | [[:d:Q16185251|Q16185251]] | [[Marsha Berger]] | | 1953 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 781 | [[:d:Q16194491|Q16194491]] | [[Nilüfer Çınar Çorlulu]] | [[Iskenderun]] | 1962-11-04 | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 782 | [[:d:Q16196090|Q16196090]] | [[Kaisa Miettinen]] | [[Sulkava]] | 1965-07-25 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 783 | [[:d:Q16208071|Q16208071]] | [[Miriam Cohen]] | | 1941 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Miriam Cohen 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 784 | [[:d:Q16267563|Q16267563]] | [[Michelle Schatzman]] | [[12º distrito de París]] | 1949-12-08 | [[Francia]] | 2010-08-20 | |- | style='text-align:right'| 785 | [[:d:Q16269639|Q16269639]] | [[Nadia Ghazzali]] | [[Marrocos]] | 1961-04-03 | [[Canadá]]<br/>[[Marrocos]] | | |- | style='text-align:right'| 786 | [[:d:Q16334868|Q16334868]] | [[Danuta Przeworska-Rolewicz]] | [[Varsovia]] | 1931-05-25 | [[Polonia]] | 2012-06-23 | |- | style='text-align:right'| 787 | [[:d:Q16378230|Q16378230]] | [[Shafagat Mahmudova]] | [[Bakú]] | | [[Azerbaidján]]<br/>[[Unión Soviética]] | | [[Ficheiro:Shafagat Makhmudova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 788 | [[:d:Q16403718|Q16403718]] | [[Mare Koit]] | [[Viljandi]] | 1945-05-22 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 789 | [[:d:Q16404561|Q16404561]] | [[Tatjana Nahtman]] | [[Narva]] | 1972 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 790 | [[:d:Q16405593|Q16405593]] | [[Eve Oja]] | [[Talín]] | 1948-10-10 | [[Estonia]] | 2019-01-27 | [[Ficheiro:Eve Oja.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 791 | [[:d:Q16406250|Q16406250]] | [[Ellen Redi]] | [[Varstu Rural Municipality]] | 1945 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 792 | [[:d:Q16407040|Q16407040]] | [[Hilda Vilhelmine Roos]] | [[Talín]] | 1906-07-17 | [[Estonia]] | 1990-04-11 | |- | style='text-align:right'| 793 | [[:d:Q16407350|Q16407350]] | [[Alma Johanna Ruubel]] | [[Õisu Rural Municipality]] | 1899-09-28 | [[Estonia]] | 1990-01-21 | [[Ficheiro:Alma Ruubel noorpõlves.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 794 | [[:d:Q16408329|Q16408329]] | [[Sinaiida Riives]] | [[Narva]] | 1919-11-11 | [[Estonia]] | 1987-05-25 | |- | style='text-align:right'| 795 | [[:d:Q16435415|Q16435415]] | [[Galina Bizhanova]] | [[Almati]] | 1947 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Kazakhstán]] | | |- | style='text-align:right'| 796 | [[:d:Q16443000|Q16443000]] | [[Aldona Aleškevičienė-Statulevičienė]] | | 1936-01-01 | [[Lituania]] | 2017-02-24 | |- | style='text-align:right'| 797 | [[:d:Q16499729|Q16499729]] | [[Cathy O'Neil]] | [[Estados Unidos de América]] | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cathy O'Neil at Google Cambridge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 798 | [[:d:Q16559862|Q16559862]] | [[Ana Millán Gasca]] | [[Zaragoza]] | 1964-04-09 | | | |- | style='text-align:right'| 799 | [[:d:Q16563345|Q16563345]] | [[Joanna Tumiłowicz]] | [[Varsovia]] | 1952 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 800 | [[:d:Q16710069|Q16710069]] | [[Maria Olinyk]] | [[Garasimiv]] | 1943-02-14 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Maria Oliynyk.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 801 | [[:d:Q16733456|Q16733456]] | [[Khalida Inayat Noor]] | [[Rawalpindi]] | 1946-08-19 | [[Paquistán]] | | [[Ficheiro:Khalida Inayat Noor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 802 | [[:d:Q16902130|Q16902130]] | [[Gloria C. Gilmer]] | [[Baltimore]] | 1928-06-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-08-25 | [[Ficheiro:GloriaFordGlimer1980Tech.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 803 | [[:d:Q16905141|Q16905141]] | [[Ingvill Merete Stedøy-Johansen]] | | 1957-11-12 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 804 | [[:d:Q16940307|Q16940307]] | [[Itala Maria Loffredo D'Ottaviano]] | [[Campinas]] | 1944 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Itala D'Ottaviano, 1985 March (portioned).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 805 | [[:d:Q16945726|Q16945726]] | [[Afi Davis Harrington]] | [[Cheverly]] | 1972-05-15 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 806 | [[:d:Q16945860|Q16945860]] | [[Bonita Saunders]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 807 | [[:d:Q16945899|Q16945899]] | [[Carroll Guillory]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 808 | [[:d:Q16946001|Q16946001]] | [[Dawn Lott]] | [[Filadelfia]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dawn Lott.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 809 | [[:d:Q16946126|Q16946126]] | [[Elaine Terry]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 810 | [[:d:Q16946142|Q16946142]] | [[Emma Fenceroy]] | | 1944-05-01 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-12-02 | |- | style='text-align:right'| 811 | [[:d:Q16946173|Q16946173]] | [[Eunice Gogo Mphako]] | | 1968-04-03 | | | |- | style='text-align:right'| 812 | [[:d:Q16946178|Q16946178]] | [[Evelyn Patterson Scott]] | | | [[Estados Unidos de América]] | 2013-02-14 | |- | style='text-align:right'| 813 | [[:d:Q16946201|Q16946201]] | [[Fern Hunt]] | [[Nova York]] | 1948-01-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Fern Hunt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 814 | [[:d:Q16946343|Q16946343]] | [[Gelonia Dent]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 815 | [[:d:Q16946542|Q16946542]] | [[Janice E. Cook]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 816 | [[:d:Q16946544|Q16946544]] | [[Janice Walker]] | [[Meridian (Q118152)|Meridian]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 817 | [[:d:Q16946546|Q16946546]] | [[Janis Oldham]] | | 1956 | | 2021 | |- | style='text-align:right'| 818 | [[:d:Q16946654|Q16946654]] | [[Jillian McLeod]] | [[Illa Trinidad]] | | | | |- | style='text-align:right'| 819 | [[:d:Q16946658|Q16946658]] | [[Joan Langdon]] | [[Marion]] | 1951-08-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 820 | [[:d:Q16946659|Q16946659]] | [[Joanna Masingila]] | | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 821 | [[:d:Q16946714|Q16946714]] | [[Julie Ivy]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 822 | [[:d:Q16946737|Q16946737]] | [[Kbenesh Blayneh]] | | | [[Etiopía]] | | |- | style='text-align:right'| 823 | [[:d:Q16946754|Q16946754]] | [[Kimberly Weems]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 824 | [[:d:Q16946790|Q16946790]] | [[Leona Harris]] | | | | | [[Ficheiro:LeonaHarris AWMRS2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 825 | [[:d:Q16971243|Q16971243]] | [[Lida Barrett]] | [[Houston, Texas|Houston]] | 1927-05-21 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-01-28 | [[Ficheiro:Lida Barrett JMM 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 826 | [[:d:Q16971463|Q16971463]] | [[Georgia Benkart]] | [[Youngstown, Ohio|Youngstown]] | 1947-12-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-04-29 | [[Ficheiro:Georgia Benkart.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 827 | [[:d:Q16990163|Q16990163]] | [[Natalia G. Berloff]] | [[Orenburg]] | 1968-11-06 | [[Rusia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Берлова Наталья Геннадьевна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 828 | [[:d:Q16991603|Q16991603]] | [[Celia Hoyles]] | [[Londres]] | 1946-05-18 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Celia Hoyles.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 829 | [[:d:Q17006460|Q17006460]] | [[Emilie Martin]] | [[Elizabeth]] | 1869-12-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1936-02-08 | |- | style='text-align:right'| 830 | [[:d:Q17094052|Q17094052]] | [[Anna-Karin Tornberg]] | [[Kiruna]] | 1971-09-29 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 831 | [[:d:Q17112464|Q17112464]] | [[Jacqueline Naze Tjøtta]] | [[Montpellier]] | 1935-06-01 | [[Noruega]]<br/>[[Francia]] | 2017-03-09 | [[Ficheiro:Professorene Jacqueline Naze Tjøtta og Sigve Tjøtta (1966) (7649514352).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 832 | [[:d:Q17151299|Q17151299]] | [[Catherine Sulem]] | [[Bir Mourad Rais]] | 1957<br/>1955-06-19 | [[Canadá]]<br/>[[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 833 | [[:d:Q17174479|Q17174479]] | [[Reyhaneh Sariri]] | [[Mashhad]] | 1953-01-17 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 834 | [[:d:Q17180849|Q17180849]] | [[Hilary Priestley]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 835 | [[:d:Q17279128|Q17279128]] | [[Stephanie B. Alexander]] | | 1941-09-01 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-11-20 | [[Ficheiro:Stephanie Alexander.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 836 | [[:d:Q17279317|Q17279317]] | [[Jane Piore Gilman]] | | 1945 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 837 | [[:d:Q17285695|Q17285695]] | [[Irena Peeva]] | [[Sofía, Bulgaria|Sofía]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Irena Peeva 1995 (portion B).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 838 | [[:d:Q17361902|Q17361902]] | [[Liia Einasto]] | [[Tartu]] | 1929-08-26 | [[Estonia]] | 2003-05-01 | |- | style='text-align:right'| 839 | [[:d:Q17386431|Q17386431]] | [[Petra Mutzel]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 840 | [[:d:Q17431854|Q17431854]] | [[Selma Soysal]] | [[Zonguldak]] | 1924 | [[Turquía]] | 2011-10-10 | |- | style='text-align:right'| 841 | [[:d:Q17446877|Q17446877]] | [[Elts Abel]] | [[Järvakandi]] | 1947-06-09 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 842 | [[:d:Q17489531|Q17489531]] | [[Carolyn Eisele]] | [[Bronx]] | 1902-06-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-01-15 | |- | style='text-align:right'| 843 | [[:d:Q17517090|Q17517090]] | [[Merrilyn Goos]] | | 20th century | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Merrilyn Goos at ICTP Trieste 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 844 | [[:d:Q17517103|Q17517103]] | [[Bronwyn Harch]] | | 1969 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 845 | [[:d:Q17517108|Q17517108]] | [[Barbara Holland]] | | 1976-01-23 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Barbara R Holland.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 846 | [[:d:Q17591959|Q17591959]] | [[Francoise Ulam]] | [[16º distrito de París]] | 1918-03-08 | [[Francia]] | 2011-04-30 | |- | style='text-align:right'| 847 | [[:d:Q18164416|Q18164416]] | [[Anita Straker]] | | 20th century | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 848 | [[:d:Q18167826|Q18167826]] | [[Marian Small]] | | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 849 | [[:d:Q18191224|Q18191224]] | [[Judith Gal-Ezer]] | | 1947 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 850 | [[:d:Q18222422|Q18222422]] | [[Maria Antònia Canals i Tolosa]] | [[Barcelona]] | 1930-11-15 | [[España]] | 2022-04-29 | [[Ficheiro:Maria Antonia Canals en un acto de la Universidad de Vic en 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 851 | [[:d:Q18249276|Q18249276]] | [[Ajit Iqbal Singh]] | | 1943 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 852 | [[:d:Q18352629|Q18352629]] | [[Margaret Greig]] | [[Gosforth]] | 1922-02-11 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1999-06-10 | |- | style='text-align:right'| 853 | [[:d:Q18353252|Q18353252]] | [[Elizabeth Sparrow]] | | | | | [[Ficheiro:Elizabeth Sparrow with British Computer Society logo.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 854 | [[:d:Q18356621|Q18356621]] | [[Seema Nanda]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 855 | [[:d:Q18356699|Q18356699]] | [[Mary Deconge]] | | 1933 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 856 | [[:d:Q18386636|Q18386636]] | [[Susan Miller Rambo]] | [[Easton]] | 1883-04-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1977-01-07 | |- | style='text-align:right'| 857 | [[:d:Q18386685|Q18386685]] | [[Suzan Rose Benedict]] | [[Norwalk]] | 1873-11-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1942-04-08 | [[Ficheiro:Photo of Suzan Benedict 1922 Smith College Yearbook with Signature.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 858 | [[:d:Q18392310|Q18392310]] | [[Geraldine Ssali Busuulwa]] | [[Uganda]] | 1965 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 859 | [[:d:Q18393017|Q18393017]] | [[Rachel Kuske]] | | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 860 | [[:d:Q18395116|Q18395116]] | [[Ushadevi Bhosle]] | | 1949-03-30 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 861 | [[:d:Q18518772|Q18518772]] | [[Kathryn M Chaloner]] | [[Crewe]] | 1954-08-24 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-10-19 | |- | style='text-align:right'| 862 | [[:d:Q18578508|Q18578508]] | [[Johanna Weber]] | [[Düsseldorf]] | 1910-08-08 | [[Alemaña]]<br/>[[Reino Unido]] | 2014-10-24 | [[Ficheiro:Johanna Weber 1948.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 863 | [[:d:Q18599860|Q18599860]] | [[Helen M. Walker]] | [[Keosauqua]] | 1891 | [[Estados Unidos de América]] | 1983-01-15 | |- | style='text-align:right'| 864 | [[:d:Q18612509|Q18612509]] | [[Reidun Twarock]] | | 20th century | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Reidun Twarock.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 865 | [[:d:Q18632209|Q18632209]] | [[Ursula Viet]] | [[Estado de Bremen]] | 1926-07-23 | [[Alemaña]] | 2010-04-18 | |- | style='text-align:right'| 866 | [[:d:Q18645695|Q18645695]] | [[Margaret K. Butler]] | [[Evansville, Indiana|Evansville]] | 1924-03-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-03-08 | |- | style='text-align:right'| 867 | [[:d:Q18672622|Q18672622]] | [[Ioana Dumitriu]] | [[Bucarest]] | 1976-07-06 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Romanía]] | | [[Ficheiro:Ioana Dumitriu 2003 (headshot).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 868 | [[:d:Q18683983|Q18683983]] | [[Elizabeth S. Allman]] | | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 869 | [[:d:Q18684350|Q18684350]] | [[Dorothea Starke]] | [[Chemnitz]] | 1902-11-20 | [[Reich Alemán]] | 1943-03-16 | |- | style='text-align:right'| 870 | [[:d:Q18684650|Q18684650]] | [[Patricia E. Bauman]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 871 | [[:d:Q18684991|Q18684991]] | [[Marilyn Breen]] | | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 872 | [[:d:Q18685367|Q18685367]] | [[Sue Chandler]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 873 | [[:d:Q18685682|Q18685682]] | [[Laura DeMarco]] | [[Xapón]] | 1974-11-15 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 874 | [[:d:Q18685893|Q18685893]] | [[Mara Neusel]] | [[Stuttgart]] | 1964-05-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-09-05 | |- | style='text-align:right'| 875 | [[:d:Q18686606|Q18686606]] | [[Shelly Harvey]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 876 | [[:d:Q18686626|Q18686626]] | [[Jane M. Hawkins]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 877 | [[:d:Q18704954|Q18704954]] | [[Ana Caraiani]] | [[Bucarest]] | 1984 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 878 | [[:d:Q18705193|Q18705193]] | [[Irene M. Gamba]] | | 1957 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Irene Martinez Gamba 7 (32877704754).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 879 | [[:d:Q18705256|Q18705256]] | [[Rebecca A. Herb]] | | 1948 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 880 | [[:d:Q18705966|Q18705966]] | [[Claudia Neuhauser]] | | 1962 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 881 | [[:d:Q18706041|Q18706041]] | [[Maria E. Schonbek]] | | 1953 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 882 | [[:d:Q18706051|Q18706051]] | [[Alice Silverberg]] | | 1958-10-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 883 | [[:d:Q18706069|Q18706069]] | [[Gigliola Staffilani]] | [[Martinsicuro]] | 1966-03-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Gigliola Staffilaniat Oberwolfach (2013).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 884 | [[:d:Q18706113|Q18706113]] | [[Ruth J. Williams]] | [[Australia]] | 1955-03-07 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 885 | [[:d:Q18708337|Q18708337]] | [[Dorothy Walcott Weeks]] | [[Filadelfia]] | 1893-05-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1990-06-04 | [[Ficheiro:Weeks Morse Knaster Kuratowski Zurich1932.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 886 | [[:d:Q18708380|Q18708380]] | [[Irena Lasiecka]] | [[Varsovia]] | 1948-02-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 887 | [[:d:Q18719167|Q18719167]] | [[Ruth Charney]] | | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ruth Charney.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 888 | [[:d:Q18719188|Q18719188]] | [[Ellen Kirkman]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 889 | [[:d:Q18719201|Q18719201]] | [[Susan Loepp]] | | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 890 | [[:d:Q18719213|Q18719213]] | [[Barbara L. Osofsky]] | | 1937 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 891 | [[:d:Q18719230|Q18719230]] | [[Brooke Shipley]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Brooke-shipley-pic-300x300.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 892 | [[:d:Q18719243|Q18719243]] | [[Rekha R. Thomas]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 893 | [[:d:Q18719246|Q18719246]] | [[Michelle L. Wachs]] | [[Nova York]] | 1952-11-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Michelle L Wachs Berkeley 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 894 | [[:d:Q18719247|Q18719247]] | [[Judy L. Walker]] | | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judy-walker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 895 | [[:d:Q18719252|Q18719252]] | [[Carol S. Wood]] | [[Pennington Gap]] | 1945-02-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carol Wood 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 896 | [[:d:Q18738769|Q18738769]] | [[Lauren Kiyomi Williams]] | | 1978 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lauren Williams 2015 (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 897 | [[:d:Q18808526|Q18808526]] | [[Bonnie Berger]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Bonnie Berger 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 898 | [[:d:Q18810936|Q18810936]] | [[Ida Busbridge]] | [[Plumstead]] | 1908-02-10 | [[Reino Unido]] | 1988-12-27 | |- | style='text-align:right'| 899 | [[:d:Q18817338|Q18817338]] | [[Noriko Arai]] | [[Kodaira]] | 1962 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 900 | [[:d:Q18912086|Q18912086]] | [[Sophia Foster Richardson]] | | 1855 | | 1916 | |- | style='text-align:right'| 901 | [[:d:Q18921538|Q18921538]] | [[Phyllis Chinn]] | [[Rochester, Nova York|Rochester]] | 1941-09-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 902 | [[:d:Q18970068|Q18970068]] | [[Zorya Shapiro]] | | 1914-12-07 | [[Unión Soviética]] | 2013-07-04 | |- | style='text-align:right'| 903 | [[:d:Q18977799|Q18977799]] | [[Maria-Carme Calderer]] | [[Berga]] | 1951-01-10 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 904 | [[:d:Q18977855|Q18977855]] | [[Mónica Clapp]] | [[Cidade de México]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[México]] | | |- | style='text-align:right'| 905 | [[:d:Q18978089|Q18978089]] | [[Tara S. Holm]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tara S. Holm 2003 (headshot).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 906 | [[:d:Q18978097|Q18978097]] | [[Birge Huisgen-Zimmermann]] | | 1946 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Birge Huisgen-Zimmermann 2001 (headshot).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 907 | [[:d:Q19002498|Q19002498]] | [[Boua Khay Khone Svengsuksa]] | | 1948 | [[Laos]] | | |- | style='text-align:right'| 908 | [[:d:Q19276814|Q19276814]] | [[Frances Northcutt]] | [[Luisiana]] | 1943-08-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Poppy Northcutt 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 909 | [[:d:Q19289075|Q19289075]] | [[Carme Torras]] | [[Barcelona]] | 1956-07-04 | [[España]] | | [[Ficheiro:Carmen torras 20190318 222634.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 910 | [[:d:Q19295806|Q19295806]] | [[Marie Farge]] | | 1953-03-12 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Marie Farge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 911 | [[:d:Q19321847|Q19321847]] | [[Emma Previato]] | [[Badia Polesine]] | 1952-11-29 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Italia]] | 2022-06-29 | [[Ficheiro:Verdier Previato (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 912 | [[:d:Q19357732|Q19357732]] | [[Lucia Alessandrini]] | [[Merano]] | 1957 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 913 | [[:d:Q19364401|Q19364401]] | [[Gisela Engeln-Müllges]] | [[Leipzig]] | 1940-03-02 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 914 | [[:d:Q19502366|Q19502366]] | [[Galina Vasilyevna Kuzmina]] | [[San Petersburgo]] | 1929-04-12 | [[Rusia]] | 2017-09-21 | |- | style='text-align:right'| 915 | [[:d:Q19519203|Q19519203]] | [[Tinne Hoff Kjeldsen]] | | 20th century | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | [[Ficheiro:Hoff kjeldsen tinne.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 916 | [[:d:Q19519312|Q19519312]] | [[YoungJu Choie]] | | 1959-06-15 | [[Corea do Sur]] | | [[Ficheiro:200109 최영주사진.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 917 | [[:d:Q19519796|Q19519796]] | [[Elisabeth M. Werner]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 918 | [[:d:Q19519799|Q19519799]] | [[Chiu-Chu Melissa Liu]] | [[Taiwán]] | 1974-12-15 | [[Taiwán]] | | |- | style='text-align:right'| 919 | [[:d:Q19519928|Q19519928]] | [[Henda Swart]] | [[Suráfrica]] | 1939 | [[Suráfrica]] | 2016-02-24 | |- | style='text-align:right'| 920 | [[:d:Q19520032|Q19520032]] | [[Gordana Matic]] | | 1957 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 921 | [[:d:Q19520066|Q19520066]] | [[Christiane Rousseau]] | [[Versalles]] | 1954-03-30 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 922 | [[:d:Q19520518|Q19520518]] | [[Andrea R. Nahmod]] | | 1964 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 923 | [[:d:Q19538798|Q19538798]] | [[Anna Katharina Wienhard]] | | 1977 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Anna Wienhard MFO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 924 | [[:d:Q19564363|Q19564363]] | [[Irina Mitrea]] | | | [[Romanía]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 925 | [[:d:Q19564434|Q19564434]] | [[Birgit Speh]] | | 1949-11-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Foto di Birgit Speh.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 926 | [[:d:Q19564440|Q19564440]] | [[T. Christine Stevens]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 927 | [[:d:Q19594777|Q19594777]] | [[Naomi Sager]] | [[Chicago]] | 1927 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 928 | [[:d:Q19626675|Q19626675]] | [[Genevieve Grotjan Feinstein]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1913-04-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-08-10 | [[Ficheiro:Genevieve Grotjan Feinstein.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 929 | [[:d:Q19630511|Q19630511]] | [[Christina Sormani]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 930 | [[:d:Q19664665|Q19664665]] | [[Jill P. Mesirov]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jill Mesirov, 1974 Oct (portioned).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 931 | [[:d:Q19665082|Q19665082]] | [[Vera Pawlowsky-Glahn]] | [[Barcelona]] | 1951-09-25 | [[España]] | | [[Ficheiro:Vera Pawlowsky Glahn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 932 | [[:d:Q19665138|Q19665138]] | [[Helen Brewster Owens]] | [[Pleasanton]] | 1881-04-02 | [[Estados Unidos de América]] | 1968-06-06 | |- | style='text-align:right'| 933 | [[:d:Q19665300|Q19665300]] | [[Christel Rotthaus]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 934 | [[:d:Q19665317|Q19665317]] | [[Lynne H. Walling]] | | | | 2021-05-28 | |- | style='text-align:right'| 935 | [[:d:Q19665725|Q19665725]] | [[Lucy R. Wyatt]] | | 1950-09 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 936 | [[:d:Q19665965|Q19665965]] | [[Deborah Frank Lockhart]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 937 | [[:d:Q19666651|Q19666651]] | [[Carole Lacampagne]] | | 1933-09-12 | | 2021-08-05 | |- | style='text-align:right'| 938 | [[:d:Q19666813|Q19666813]] | [[Indulata Sukla]] | [[Baripada]] | 1944-03-07 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]] | 2022-06-30 | [[Ficheiro:Indulata Sukla.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 939 | [[:d:Q19689221|Q19689221]] | [[Ingeborg Seynsche]] | [[Barmen]] | 1905-10-21 | [[Alemaña]] | 1994-06-27 | [[Ficheiro:Seynsche,Ingeborg 1930.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 940 | [[:d:Q19693382|Q19693382]] | [[Danuta Sadowska]] | [[Vyazma]] | 1915-12-17 | [[Polonia]] | 1979-10-19 | |- | style='text-align:right'| 941 | [[:d:Q19824549|Q19824549]] | [[Natascha Artin Brunswick]] | [[San Petersburgo]] | 1909-06-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-02-03 | [[Ficheiro:Natascha Artin Brunswick 2000-06-11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 942 | [[:d:Q19830956|Q19830956]] | [[Keti Tenenblat]] | [[Esmirna]] | 1944-11-27 | | | [[Ficheiro:Keti Tenenblat Berkeley 1975.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 943 | [[:d:Q19841973|Q19841973]] | [[Shiri Artstein]] | [[Xerusalén]] | 1978-09-28 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Shiri Artstein-Avidan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 944 | [[:d:Q19844789|Q19844789]] | [[Sonja Lyttkens]] | [[Engelbrekt church parish]] | 1919-08-26 | [[Suecia]] | 2014-12-18 | [[Ficheiro:Sonja Lyttkens.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 945 | [[:d:Q19850507|Q19850507]] | [[Helena Stattler]] | [[Varsovia]] | 1875-09-24 | [[Polonia]] | 1955-08-01 | |- | style='text-align:right'| 946 | [[:d:Q19874628|Q19874628]] | [[Jane Squire]] | [[York]] | 1686 | | 1743 | |- | style='text-align:right'| 947 | [[:d:Q19875010|Q19875010]] | [[Jill H. Larkin]] | [[Chicago]] | 1943-07-15 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 948 | [[:d:Q19877859|Q19877859]] | [[Stephanie Singer]] | | 1964 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 949 | [[:d:Q19877924|Q19877924]] | [[Catherine Doléans-Dade]] | | 1942-01-24 | [[Francia]] | 2004-09-19 | |- | style='text-align:right'| 950 | [[:d:Q19895840|Q19895840]] | [[Renuka Ravindran]] | | 1943-05-11 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | | [[Ficheiro:Renuka Ravindran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 951 | [[:d:Q19921592|Q19921592]] | [[Alison Etheridge]] | [[Wolverhampton]] | 1964-04-27 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Alison-Mary-Etheridge-FRS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 952 | [[:d:Q19948055|Q19948055]] | [[Magdalena Mouján]] | [[Pehuajó]] | 1926-03-26 | [[Arxentina]] | 2005-07-17 | [[Ficheiro:Magdalena Araceli Moujan Otaño.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 953 | [[:d:Q19975361|Q19975361]] | [[Roxana Vivian]] | [[Boston]] | 1871-12-09 | [[Estados Unidos de América]] | 1961-05-31 | |- | style='text-align:right'| 954 | [[:d:Q20009575|Q20009575]] | [[Marta Martínez Alonso]] | [[Madrid]] | 1966 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 955 | [[:d:Q20010897|Q20010897]] | [[Alicia Dickenstein]] | [[Buenos Aires]] | 1955-01-17 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Dickenstein alicia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 956 | [[:d:Q20011454|Q20011454]] | [[Alvany Rocha]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 957 | [[:d:Q20011926|Q20011926]] | [[Yasaman Farzan]] | [[Tabriz]] | 1977-01 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Yasaman farzan 03.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 958 | [[:d:Q20014996|Q20014996]] | [[Martha Isabel Fandiño Pinilla]] | [[Pacho]] | 1956-09-28 | [[Colombia]]<br/>[[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 959 | [[:d:Q20021497|Q20021497]] | [[Guacolda Antoine]] | [[Santiago de Chile]] | 1908-04-11 | [[Chile]] | 2015-08-22 | |- | style='text-align:right'| 960 | [[:d:Q20022189|Q20022189]] | [[Rubí Rodríguez]] | | 20th century | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Rubí Elena Rodríguez Moreno MFO 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 961 | [[:d:Q20029648|Q20029648]] | [[Eugenia Łozińska]] | | 1909 | [[Polonia]] | 1985-11-23 | |- | style='text-align:right'| 962 | [[:d:Q20085728|Q20085728]] | [[Suzanne Lenhart]] | | 1954-11-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 963 | [[:d:Q20085735|Q20085735]] | [[Dorit S. Hochbaum]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 964 | [[:d:Q20085767|Q20085767]] | [[Linda Petzold]] | [[Chicago]] | 1954 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Linda Petzold.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 965 | [[:d:Q20090834|Q20090834]] | [[Kanta Gupta]] | | 1938-10-08 | [[Canadá]] | 2016-03-27 | |- | style='text-align:right'| 966 | [[:d:Q20198603|Q20198603]] | [[Fanny Kassel]] | | 1983 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Kassel fanny.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 967 | [[:d:Q20250025|Q20250025]] | [[Eeva Vilkkumaa]] | [[Helsinqui]] | 1981-01-07 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 968 | [[:d:Q20273847|Q20273847]] | [[Marie-Hélène Schwartz]] | [[16º distrito de París]] | 1913-10-27 | [[Francia]] | 2013-01-05 | [[Ficheiro:Marie-Helene Schwartz (DPJ - 241207).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 969 | [[:d:Q20390294|Q20390294]] | [[أمة الواحد بنت الحسين المحاملي]] | [[Bagdad]] | | | 987 | |- | style='text-align:right'| 970 | [[:d:Q20428279|Q20428279]] | [[Alena Šolcová]] | | 1950-03-26<br/>1950 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 971 | [[:d:Q20528599|Q20528599]] | [[Tamara Sõrmus]] | [[Tartu]] | 1926-11-29 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Estonia]] | 2018-03-28 | |- | style='text-align:right'| 972 | [[:d:Q20558237|Q20558237]] | [[Lynnell S. Matthews]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 973 | [[:d:Q20558276|Q20558276]] | [[M'Bayang Thiam]] | [[Senegal]] | 1968 | [[Senegal]] | | |- | style='text-align:right'| 974 | [[:d:Q20559133|Q20559133]] | [[Mary R. Wardrop]] | [[Monroe]] | 1933-08-22 | | 2018-03-18 | |- | style='text-align:right'| 975 | [[:d:Q20560022|Q20560022]] | [[Naiomi Cameron]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 976 | [[:d:Q20560731|Q20560731]] | [[Patty Anthony]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 977 | [[:d:Q20562286|Q20562286]] | [[Sadie Gasaway]] | [[Memphis, Tennessee|Memphis]] | 1914 | | 1976 | |- | style='text-align:right'| 978 | [[:d:Q20562695|Q20562695]] | [[Sherry Scott]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 979 | [[:d:Q20562736|Q20562736]] | [[Shirley Mathis McBay]] | [[Bainbridge]] | 1935-05-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-11-27 | |- | style='text-align:right'| 980 | [[:d:Q20562768|Q20562768]] | [[Shona Davidson Morgan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 981 | [[:d:Q20563021|Q20563021]] | [[Stella Ashford]] | | | | 2018-06-15 | |- | style='text-align:right'| 982 | [[:d:Q20563097|Q20563097]] | [[Tasha Inniss]] | [[Nova Orleáns]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tasha Inniss student of the year award (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 983 | [[:d:Q20563429|Q20563429]] | [[Trachette Jackson]] | [[Monroe]] | 1972-07-24 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 984 | [[:d:Q20563774|Q20563774]] | [[Yewande Olubummo]] | [[Ibadan]] | 1960-02-08 | [[Nixeria]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 985 | [[:d:Q20595772|Q20595772]] | [[Sara Shakulova]] | [[Kasimov]] | 1887-07-27 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1964-09-05 | [[Ficheiro:Sara Shakulova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 986 | [[:d:Q20675536|Q20675536]] | [[Betz Halloran]] | | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 987 | [[:d:Q20731777|Q20731777]] | [[Valeria de Paiva]] | [[Río de Xaneiro]] | 1959-06-13 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:ValeriaApril2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 988 | [[:d:Q20735776|Q20735776]] | [[Lê Thị Thanh Nhàn]] | | 1970-03-23 | [[Vietnam]] | | |- | style='text-align:right'| 989 | [[:d:Q20737944|Q20737944]] | [[Joan Leitzel]] | [[Valparaiso]] | 1936-07-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 990 | [[:d:Q20744109|Q20744109]] | [[Wiesława Nizioł]] | | 20th century | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Wieslawa Niziol 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 991 | [[:d:Q20758274|Q20758274]] | [[Kathryn E. Hare]] | | 1959 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 992 | [[:d:Q20763598|Q20763598]] | [[Regina S. Burachik]] | | 20th century | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 993 | [[:d:Q20831455|Q20831455]] | [[Eugenia Cheng]] | [[Hampshire]] | 1976-08-01 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:EugeniaCheng PhiBetaKappa EnLightningTalksChicago2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 994 | [[:d:Q20856725|Q20856725]] | [[Judit Moschkovich]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 995 | [[:d:Q20875821|Q20875821]] | [[Elisabet Canalias Vila]] | [[Olot]] | 1979-12-21 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 996 | [[:d:Q20910233|Q20910233]] | [[Mireille Bousquet-Mélou]] | [[Albi]] | 1967-05-12 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Mireille Bousquet-Mélou à Oberwolfach 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 997 | [[:d:Q20934537|Q20934537]] | [[Joan Moschovakis]] | | 1937-12-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Joan Moschovakis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 998 | [[:d:Q20963721|Q20963721]] | [[Mary Silber]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 999 | [[:d:Q20979251|Q20979251]] | [[Lisa Fauci]] | [[Brooklyn]] | 1960-09-21 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1000 | [[:d:Q20979378|Q20979378]] | [[Tamar Schlick]] | | 1961 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1001 | [[:d:Q20984138|Q20984138]] | [[Weiqing Gu]] | | | [[República Popular da China]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1002 | [[:d:Q20984922|Q20984922]] | [[Ilse Ipsen]] | [[Alemaña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1003 | [[:d:Q20985882|Q20985882]] | [[Pauline van den Driessche]] | | 1941 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Pauline van den Driessche.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1004 | [[:d:Q20995118|Q20995118]] | [[Isabel Hubard Escalera]] | | 20th century | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1005 | [[:d:Q21002304|Q21002304]] | [[Penny Haxell]] | | 1967 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1006 | [[:d:Q21002306|Q21002306]] | [[Vanaja Iyengar]] | [[Andhra Pradesh|Andra Pradex]] | 20th century | [[India]] | 2001 | |- | style='text-align:right'| 1007 | [[:d:Q21004738|Q21004738]] | [[Mina Aganagic]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mina Aganagic.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1008 | [[:d:Q21004968|Q21004968]] | [[Marcy Barge]] | | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 1009 | [[:d:Q21005204|Q21005204]] | [[Susan Brown]] | [[Southampton]] | 1937-12-22 | | 2017-08-11 | |- | style='text-align:right'| 1010 | [[:d:Q21005571|Q21005571]] | [[Lisette de Pillis]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1011 | [[:d:Q21005875|Q21005875]] | [[Haesun Park]] | | | | | [[Ficheiro:Haesun Park.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1012 | [[:d:Q21006470|Q21006470]] | [[Thaleia Zariphopoulou]] | | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1013 | [[:d:Q21007429|Q21007429]] | [[Anna Erschler]] | | 1977-02-14 | [[Rusia]]<br/>[[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1014 | [[:d:Q21014192|Q21014192]] | [[Louise Duffield Cummings]] | [[Hamilton, Canadá|Hamilton]] | 1870-11-21 | [[Estados Unidos de América]] | 1947-05-09 | [[Ficheiro:Louise Duffield Cummings (1932).tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1015 | [[:d:Q21020163|Q21020163]] | [[Maria Laura Lopes]] | [[Timbaúba]] | 1917-10-18 | [[Brasil]] | 2013-06-20 | [[Ficheiro:Maria Laura Moura Mouzinho Leite Lopes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1016 | [[:d:Q21032281|Q21032281]] | [[Erna Witt]] | [[Sławno]] | 1911-10-06 | [[Alemaña]] | 2006-12-14 | |- | style='text-align:right'| 1017 | [[:d:Q21055946|Q21055946]] | [[Sara van de Geer]] | [[Leiden]] | 1958-05-07 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Geer sara van de.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1018 | [[:d:Q21055959|Q21055959]] | [[Sophie Piccard]] | [[San Petersburgo]] | 1904-09-27 | [[Suíza]] | 1990-01-06 | [[Ficheiro:Schweiz - Hommage 2021 - 50 Jahre Frauenstimmrecht 19.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1019 | [[:d:Q21062216|Q21062216]] | [[Eva Kallin]] | | | | | [[Ficheiro:Eva Kallin 1974 (headshot).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1020 | [[:d:Q21062246|Q21062246]] | [[Cindy Greenwood]] | | 1937-12-03<br/>1937 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1021 | [[:d:Q21062273|Q21062273]] | [[Glenda Lappan]] | | 1939 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1022 | [[:d:Q21069973|Q21069973]] | [[Jessie Marie Jacobs]] | | 1890 | | 1954 | |- | style='text-align:right'| 1023 | [[:d:Q21074913|Q21074913]] | [[Tatiana Toro]] | [[Bogotá]] | 1964 | [[Colombia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Toro tatiana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1024 | [[:d:Q21076937|Q21076937]] | [[Giorgina Madìa]] | [[Nápoles]] | 1904-12-27 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1025 | [[:d:Q21084490|Q21084490]] | [[Ann S. Almgren]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1026 | [[:d:Q21101641|Q21101641]] | [[Winifred Sargent]] | [[Ambergate]] | 1905-05-08 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1979-10-11 | |- | style='text-align:right'| 1027 | [[:d:Q21127205|Q21127205]] | [[Marie-Claude Gaudel]] | [[Nancy]] | 1946-12-14 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Marie-Claude Gaudel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1028 | [[:d:Q21127584|Q21127584]] | [[Sunčica Čanić]] | [[Pula, Croacia]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Suncica Canic 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1029 | [[:d:Q21153606|Q21153606]] | [[Zoé Chatzidakis]] | [[Neuilly-sur-Seine]] | 1955-04-03 | [[Francia]] | 2025-01-22 | [[Ficheiro:Zoé Chatzidakis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1030 | [[:d:Q21155631|Q21155631]] | [[Hinke Osinga]] | [[Dokkum]] | 1969-12-25 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 1031 | [[:d:Q21173871|Q21173871]] | [[Viviane Baladi]] | [[Suíza]] | 1963-05-23 | [[Francia]]<br/>[[Suíza]] | | [[Ficheiro:Baladi viviane.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1032 | [[:d:Q21176728|Q21176728]] | [[Elizabeth Buchanan Cowley]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1874-05-22 | [[Estados Unidos de América]] | 1945-04-13 | |- | style='text-align:right'| 1033 | [[:d:Q21252712|Q21252712]] | [[Agata Ciabattoni]] | [[Ripatransone]] | 1971 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1034 | [[:d:Q21252832|Q21252832]] | [[Alessandra Iozzi]] | [[Roma]] | 1959-01-25 | [[Italia]]<br/>[[Estados Unidos de América]]<br/>[[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 1035 | [[:d:Q21254013|Q21254013]] | [[Anna Beliakova]] | [[Minsk]] | 1968 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 1036 | [[:d:Q21254083|Q21254083]] | [[Anna Marciniak-Czochra]] | | 1974-03-11 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1037 | [[:d:Q21257425|Q21257425]] | [[Chrysoula Tsogka]] | | | [[Grecia]] | | [[Ficheiro:Chrysoula Tsogka Oberwolfach 2006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1038 | [[:d:Q21258507|Q21258507]] | [[Dorothee Haroske]] | [[Jena]] | 1968-09-03 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Dorothee Haroske 2015-02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1039 | [[:d:Q21258858|Q21258858]] | [[Elisa Gorla]] | | 1976-08-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1040 | [[:d:Q21259548|Q21259548]] | [[Eva Viehmann]] | [[Siegburg]] | 1980 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Viehmann eva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1041 | [[:d:Q21260477|Q21260477]] | [[Gitta Kutyniok]] | [[Bielefeld]] | 1972-09-22 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:KutyniokGitta 2015 MFO19565.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1042 | [[:d:Q21263733|Q21263733]] | [[Julia Kempe]] | [[Berlín Leste]] | 1973 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Julia Kempe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1043 | [[:d:Q21264060|Q21264060]] | [[Karin Baur]] | | | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 1044 | [[:d:Q21264209|Q21264209]] | [[Katrin Tent]] | | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1045 | [[:d:Q21264235|Q21264235]] | [[Kristina Reiss]] | | 1952 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Kristina Reiss.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1046 | [[:d:Q21264267|Q21264267]] | [[Lis Brack-Bernsen]] | [[Copenhague]]<br/>[[Dinamarca]] | 1946-03-02 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 1047 | [[:d:Q21264374|Q21264374]] | [[Marlis Hochbruck]] | [[Krefeld]] | 1964-07-12 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Hochbruck marlis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1048 | [[:d:Q21264416|Q21264416]] | [[Mihyun Kang]] | | | | | [[Ficheiro:Mihyun Kang Oberwolfach 2023 (Random Graphs).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1049 | [[:d:Q21264452|Q21264452]] | [[Nathalie Wahl]] | [[Bruxelas]] | 1976-10-03 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 1050 | [[:d:Q21264463|Q21264463]] | [[Nicole Megow]] | [[Dessau]] | 1976-12-25 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1051 | [[:d:Q21264585|Q21264585]] | [[Rosalie Iemhoff]] | | 1969 | | | [[Ficheiro:Rosalie Iemhoff June 2010 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1052 | [[:d:Q21282075|Q21282075]] | [[Katarzyna Lubnauer]] | [[Łódź]] | 1969-07-24 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Katarzyna Lubnauer Sejm 2016.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1053 | [[:d:Q21290639|Q21290639]] | [[Zofia Szmydt]] | [[Varsovia]] | 1923-07-29 | [[Polonia]] | 2010-11-26 | |- | style='text-align:right'| 1054 | [[:d:Q21293239|Q21293239]] | [[Mangala Narlikar]] | [[Bombai]] | 1943-05-17 | [[India]] | 2023-07-17 | [[Ficheiro:वाच.मंगला नारळीकर.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1055 | [[:d:Q21402738|Q21402738]] | [[Ineke De Moortel]] | | | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 1056 | [[:d:Q21495143|Q21495143]] | [[Eléna Wexler-Kreindler]] | [[Brăila]] | 1931-10-15 | [[Romanía]] | 2002-08<br/>1992-08-24 | |- | style='text-align:right'| 1057 | [[:d:Q21531628|Q21531628]] | [[Nancy Hingston]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1058 | [[:d:Q21546693|Q21546693]] | [[Ruth Frances Curtain]] | [[Melbourne]] | 1941-07-16 | [[Australia]] | 2018-03-18 | |- | style='text-align:right'| 1059 | [[:d:Q21606697|Q21606697]] | [[Erica Klarreich]] | | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1060 | [[:d:Q21607990|Q21607990]] | [[Wealthy Babcock]] | [[Washington County]] | 1895-11-11<br/>1895-11-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1990-04-10 | [[Ficheiro:Wealthy Babcock Photo.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1061 | [[:d:Q21608102|Q21608102]] | [[Marguerite Lehr]] | [[Baltimore]] | 1898-10-22 | [[Estados Unidos de América]] | 1987-12-14 | [[Ficheiro:Marguerite Lehr 1920 Goucher college yearbook (page 42 crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1062 | [[:d:Q21622608|Q21622608]] | [[Griselda Pascual]] | [[Barcelona]] | 1926-02-11 | [[España]] | 2001-06-08 | [[Ficheiro:Griselda Pascual i Xufré (1958) - Catalan mathematician 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1063 | [[:d:Q21642769|Q21642769]] | [[Svitlana Mayboroda]] | [[Khárkiv]] | 1981-06-02 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1064 | [[:d:Q21664763|Q21664763]] | [[Margaret Millington]] | [[Halifax]] | 1944-03-22 | [[Reino Unido]] | 1973-03 | |- | style='text-align:right'| 1065 | [[:d:Q21702346|Q21702346]] | [[Atsuko Miyaji]] | [[Prefectura de Osaca|Prefectura de Ōsaka]] | 1965 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1066 | [[:d:Q21816299|Q21816299]] | [[Patricia Hersh]] | | 1973 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1067 | [[:d:Q21822494|Q21822494]] | [[Nataša Pavlović]] | | | [[Serbia]] | | [[Ficheiro:Deputy Secretary Sherman Meets With Women Leaders - Nataša Pavlović.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1068 | [[:d:Q21822511|Q21822511]] | [[Vyjayanthi Chari]] | | 1958-03-09 | [[India]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1069 | [[:d:Q21822523|Q21822523]] | [[Nataša Šešum]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1070 | [[:d:Q21823364|Q21823364]] | [[Anna Catharine Gilbert]] | | 1972-01-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1071 | [[:d:Q21823374|Q21823374]] | [[Yuriko Renardy]] | [[Sapporo]] | | [[Australia]]<br/>[[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1072 | [[:d:Q22000285|Q22000285]] | [[Miggy Biller]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1073 | [[:d:Q22018860|Q22018860]] | [[Marie Litzinger]] | [[Bedford County]] | 1899-05-14 | [[Estados Unidos de América]] | 1952-04-07 | [[Ficheiro:MarieLitzinger1920.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1074 | [[:d:Q22018863|Q22018863]] | [[Mayme Logsdon]] | [[Elizabethtown]] | 1881-02-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1967-07-04 | |- | style='text-align:right'| 1075 | [[:d:Q22070205|Q22070205]] | [[Luminita State]] | [[Crângurile]] | 1948-01-27 | [[Romanía]] | 2016-01-09 | [[Ficheiro:Luminita.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1076 | [[:d:Q22073561|Q22073561]] | [[Panagiota Daskalopoulos]] | | 20th century | [[Grecia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1077 | [[:d:Q22073821|Q22073821]] | [[Deborah Hughes Hallett]] | [[Bristol]] | 1944 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1078 | [[:d:Q22077483|Q22077483]] | [[Mileva Prvanović]] | [[Žlne]] | 1929-07-16 | [[Serbia]] | 2016-02-12 | |- | style='text-align:right'| 1079 | [[:d:Q22096443|Q22096443]] | [[Florence Lewis]] | [[Fort Scott]] | 1877-09-24 | | 1964-03-10 | |- | style='text-align:right'| 1080 | [[:d:Q22119836|Q22119836]] | [[Kumiko Nishioka]] | | 1954 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1081 | [[:d:Q22132890|Q22132890]] | [[Judith Magyar Isaacson]] | [[Kaposvár]] | 1925-07-03 | [[Hungría]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2015-11-10 | |- | style='text-align:right'| 1082 | [[:d:Q22211421|Q22211421]] | [[Olga Hadžić]] | [[Novi Sad]] | 1946-08-25 | [[Serbia]] | 2019-01-23 | |- | style='text-align:right'| 1083 | [[:d:Q22691484|Q22691484]] | [[Annalisa Buffa]] | [[Milán]] | 1973-02-14 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Annalisa buffa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1084 | [[:d:Q22752419|Q22752419]] | [[Zvezdelina Stankova]] | [[Ruse]] | 1969-09-15 | | | [[Ficheiro:Zvezdelina Stankova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1085 | [[:d:Q22915110|Q22915110]] | [[Ethel Raybould]] | [[Brisbane]] | 1899-07-31 | | 1987-01-17 | [[Ficheiro:StateLibQld 2 166443 Ethel Harriet Raybould.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1086 | [[:d:Q22915111|Q22915111]] | [[Ruth Gentry]] | [[Stilesville]] | 1862-02-22 | | 1917-10-18 | |- | style='text-align:right'| 1087 | [[:d:Q22915129|Q22915129]] | [[Dorothy Vaughan]] | [[Kansas City, Missouri|Kansas City]] | 1910-09-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2008-11-10 | [[Ficheiro:Dorothy Johnson Vaughan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1088 | [[:d:Q22919243|Q22919243]] | [[Vera Mihailovna]] | [[Valdaysky Uyezd]] | 1894 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 1089 | [[:d:Q23012032|Q23012032]] | [[Evangelina Santos]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1963 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1090 | [[:d:Q23048274|Q23048274]] | [[Nina Ivochkina]] | | 1941-03-13 | [[Rusia]]<br/>[[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 1091 | [[:d:Q23071915|Q23071915]] | [[Frédérique Lenger]] | [[Arlon]] | 1921-12-08 | [[Bélxica]] | 2005-09-01 | |- | style='text-align:right'| 1092 | [[:d:Q23074259|Q23074259]] | [[Ida Martha Metcalf]] | [[Texas]] | 1857-09-26 | | 1952-10-24 | |- | style='text-align:right'| 1093 | [[:d:Q23306738|Q23306738]] | [[Cora Ratto de Sadosky]] | [[Buenos Aires]] | 1912-01-03 | [[Arxentina]] | 1981-01-02 | |- | style='text-align:right'| 1094 | [[:d:Q23506735|Q23506735]] | [[Anna Rönström]] | | 1847-06-22 | [[Suecia]] | 1920-10-21 | |- | style='text-align:right'| 1095 | [[:d:Q23540788|Q23540788]] | [[Danielle Carr Ramdath]] | [[Washington, D.C.]] | 1966-03-16 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1096 | [[:d:Q23540810|Q23540810]] | [[Dorothy Jones]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1097 | [[:d:Q23540830|Q23540830]] | [[Frances Jackson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1098 | [[:d:Q23541322|Q23541322]] | [[Laura Smith]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1099 | [[:d:Q23541356|Q23541356]] | [[Rachel Vincent]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1100 | [[:d:Q23585442|Q23585442]] | [[Olive Jean Dunn]] | | 1915-09-01 | [[Estados Unidos de América]] | 2008-01-12 | [[Ficheiro:Olive Jean Dunn.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1101 | [[:d:Q23619265|Q23619265]] | [[Maria Pastori]] | [[Milán]] | 1895-03-10 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1975-04-17 | |- | style='text-align:right'| 1102 | [[:d:Q23657278|Q23657278]] | [[Hannah Fry]] | [[Harlow]] | 1984-02-21 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Hannah Fry at the Data of Tomorrow Conference 2017 (36638999274) (cropped 2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1103 | [[:d:Q23681122|Q23681122]] | [[Mary Wynne Warner]] | [[Caerfyrddin]] | 1932-06-22 | [[Reino Unido]]<br/>[[Gales]] | 1998-04-01 | |- | style='text-align:right'| 1104 | [[:d:Q23704524|Q23704524]] | [[Sophie Dabo]] | [[Dakar]] | 1973-08-07 | [[Francia]]<br/>[[Senegal]] | | |- | style='text-align:right'| 1105 | [[:d:Q23721911|Q23721911]] | [[Maryna Viazovska]] | [[Kíiv]] | 1984-11-02<br/>1984-12-02 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Maryna Vazovska MFO 2013 crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1106 | [[:d:Q23750656|Q23750656]] | [[Małgorzata Klimek]] | [[Bielsko-Biała]] | 1954 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1107 | [[:d:Q23762595|Q23762595]] | [[Siddiqua Mazhar]] | [[Islamabad]] | 1988-01-10 | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 1108 | [[:d:Q23772005|Q23772005]] | [[Claire Mathieu]] | [[Caen]] | 1965-03-09 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1109 | [[:d:Q23823628|Q23823628]] | [[Anna Tramontano]] | [[Nápoles]] | 1957-07-14 | [[Italia]] | 2017-03-09 | [[Ficheiro:Anna Tramontano 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1110 | [[:d:Q23834349|Q23834349]] | [[Maïmouna Ndoye Seck]] | [[Dakar]] | 1962 | [[Senegal]] | | [[Ficheiro:Maïmouna Ndoye Seck.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1111 | [[:d:Q23892630|Q23892630]] | [[Elza Furtado Gomide]] | [[São Paulo]] | 1925-08-20 | [[Brasil]] | 2013-10-26 | [[Ficheiro:Foto colóquio matemática.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1112 | [[:d:Q23928239|Q23928239]] | [[Jennifer Taback]] | [[Nova York]] | 1971-10-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1113 | [[:d:Q23951974|Q23951974]] | [[Annie de Villèle]] | | 1946-08-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1114 | [[:d:Q24000620|Q24000620]] | [[Park Kyung-mee]] | [[Yeongdeungpo District]] | 1965-10-15 | [[Corea do Sur]] | | [[Ficheiro:박경미 의원.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1115 | [[:d:Q24248317|Q24248317]] | [[Sandra Arlinghaus]] | [[Elmira]] | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1116 | [[:d:Q24259856|Q24259856]] | [[Marta Lewicka]] | [[Gdańsk]] | 1972-11-23 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1117 | [[:d:Q24323203|Q24323203]] | [[Carme Vall Clara]] | [[Calonge i Sant Antoni]] | 1955 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1118 | [[:d:Q24430405|Q24430405]] | [[Krystyna Bartz]] | | 20th century | [[Polonia]] | 2025-01-25 | |- | style='text-align:right'| 1119 | [[:d:Q24430946|Q24430946]] | [[Aldona Dutkiewicz]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1120 | [[:d:Q24430993|Q24430993]] | [[Maria Korcz]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1121 | [[:d:Q24431101|Q24431101]] | [[Magdalena Jaroszewska]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1122 | [[:d:Q24431120|Q24431120]] | [[Krystyna Katulska]] | [[Poznan]] | 1950-01-12 | [[Polonia]] | 2017-01-09 | |- | style='text-align:right'| 1123 | [[:d:Q24545645|Q24545645]] | [[Anne Tali]] | [[Pärnu]] | 1944-08-28 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1124 | [[:d:Q24546029|Q24546029]] | [[Evi Mitt]] | | 1936 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1125 | [[:d:Q24546111|Q24546111]] | [[Leida Tuulmets]] | [[Uue-Põltsamaa Rural Municipality]] | 1933-10-31 | [[Estonia]] | 2021-03-18 | |- | style='text-align:right'| 1126 | [[:d:Q24572773|Q24572773]] | [[Alice Rogers]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1127 | [[:d:Q24689592|Q24689592]] | [[Odile Macchi]] | [[Aurillac]] | 1943 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1128 | [[:d:Q24705955|Q24705955]] | [[Dianne P. O'Leary]] | [[Chicago]] | 1951-11-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1129 | [[:d:Q24732014|Q24732014]] | [[Harsimrat Kaur]] | | 1962 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1130 | [[:d:Q24877268|Q24877268]] | [[Magdolna Zimányi]] | [[Budapest]] | 1934-11-29 | [[Hungría]] | 2016-03-27 | |- | style='text-align:right'| 1131 | [[:d:Q24962571|Q24962571]] | [[Marie Gernet]] | [[Ettlingen]] | 1865-10-01 | [[Alemaña]] | 1924-02-10 | |- | style='text-align:right'| 1132 | [[:d:Q24972914|Q24972914]] | [[Margarethe Goeb]] | [[Gruben]] | 1892-04-15 | | 1962-01-23 | |- | style='text-align:right'| 1133 | [[:d:Q25069360|Q25069360]] | [[Jessie Cameron]] | [[Stanley]] | 1883-01-08 | | 1968-03-27 | |- | style='text-align:right'| 1134 | [[:d:Q25202742|Q25202742]] | [[Rebecca Goldin]] | [[Filadelfia]] | 1971-08-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rebecca Goldin Oberwolfach 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1135 | [[:d:Q25305633|Q25305633]] | [[Sandrine Péché]] | | 1977 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1136 | [[:d:Q25305641|Q25305641]] | [[Monique Laurent]] | | 1960-03-09 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Monique Laurent, 2011 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1137 | [[:d:Q25345723|Q25345723]] | [[Angelika Steger]] | [[Múnic]] | 1962-06-13 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Steger MFO13483 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1138 | [[:d:Q25350074|Q25350074]] | [[Dominique Picard]] | | 1952-05-03 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1139 | [[:d:Q25408247|Q25408247]] | [[Julena Steinheider Duncombe]] | [[Dorchester]] | 1911-09-21 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-09-13 | [[Ficheiro:Julena Steinheider Duncombe (1943).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1140 | [[:d:Q25450360|Q25450360]] | [[Fadwa bint Salama Abu Marifa]] | | | [[Arabia Saudita]] | | |- | style='text-align:right'| 1141 | [[:d:Q25520021|Q25520021]] | [[Ingrid Mauer]] | [[Talín]] | 1937-08-13 | [[Estonia]] | 1983-09-13 | |- | style='text-align:right'| 1142 | [[:d:Q25541224|Q25541224]] | [[Tamilla Nasirova]] | [[Nəvahı]] | 1936-10-20 | [[Azerbaidján]] | 2023-04-12 | |- | style='text-align:right'| 1143 | [[:d:Q25693099|Q25693099]] | [[Waltraud Voss]] | [[Hüttenrode]] | 1944-01-21 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1144 | [[:d:Q25752964|Q25752964]] | [[Bozenna Pasik-Duncan]] | | 1947-06-30 | [[Polonia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1145 | [[:d:Q25755998|Q25755998]] | [[Nathalie Sinclair]] | [[Grenoble]] | 1970-10-17 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Nathalie Sinclair 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1146 | [[:d:Q25816687|Q25816687]] | [[Kathryn Hess]] | [[Bryn Mawr]] | 1967-09-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:EPFL Kathryn Hess Bellwald Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1147 | [[:d:Q25929280|Q25929280]] | [[Sara Zahedi]] | [[Teherán]] | 1981 | [[Irán]]<br/>[[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 1148 | [[:d:Q25929836|Q25929836]] | [[Alida Rossander]] | [[Storkyrkoförsamlingen]] | 1843-01-14 | [[Suecia]] | 1909-11-13 | [[Ficheiro:Alida Rossander SPA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1149 | [[:d:Q25969609|Q25969609]] | [[Gabriella Tarantello]] | [[Pratola Peligna]] | 1958-10-15 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Gabriella Tarantello Berkeley.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1150 | [[:d:Q25999517|Q25999517]] | [[Yulia Gel]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1151 | [[:d:Q26159947|Q26159947]] | [[Jana Rodriguez Hertz]] | [[Rosario, Santa Fe|Rosario]] | 1970-02-11 | [[Arxentina]]<br/>[[Uruguai]] | | [[Ficheiro:Jana Rodriguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1152 | [[:d:Q26251006|Q26251006]] | [[Anna Talarczyk-Noble]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1153 | [[:d:Q26251008|Q26251008]] | [[Katarzyna Pietruska-Pałuba]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1154 | [[:d:Q26258212|Q26258212]] | [[Elżbieta Pol]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1155 | [[:d:Q26263352|Q26263352]] | [[Cornelia Fabri]] | [[Rávena]] | 1869-09-09 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1915-05-24 | |- | style='text-align:right'| 1156 | [[:d:Q26271834|Q26271834]] | [[Kari Hag]] | [[Eidsvoll]] | 1941-04-04 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Kari Hag.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1157 | [[:d:Q26703285|Q26703285]] | [[Miranda Cheng]] | [[Taipei]] | 1979-06-06 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 1158 | [[:d:Q26704258|Q26704258]] | [[Antoinette Tordesillas]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1159 | [[:d:Q26792853|Q26792853]] | [[Anna Kiesenhofer]] | [[Kirchdorf an der Krems]] | 1991-02-14 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:2023 AGR - start Anna Kiesenhofer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1160 | [[:d:Q26849480|Q26849480]] | [[Rineke Verbrugge]] | [[Ámsterdam]] | 1965-03-12 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 1161 | [[:d:Q26875266|Q26875266]] | [[Neena Gupta]] | [[Calcuta]] | 1984 | [[India]] | | [[Ficheiro:Nari Shakti Puraskar to Neena Gupta 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1162 | [[:d:Q26923208|Q26923208]] | [[Colette Moeglin]] | | 1953 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1163 | [[:d:Q26973415|Q26973415]] | [[Agnieszka Świerczewska-Gwiazda]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1164 | [[:d:Q27061623|Q27061623]] | [[Kaisa Matomäki]] | [[Nakkila]] | 1985-04-30 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Kaisa Matomäki (2019) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1165 | [[:d:Q27062101|Q27062101]] | [[Alena Varmužová]] | [[Rožnov pod Radhoštěm]] | 1939-04-24 | [[República Checa]]<br/>[[Checoslovaquia]] | 1997-08-07 | |- | style='text-align:right'| 1166 | [[:d:Q27064006|Q27064006]] | [[Lynette Long]] | [[Bronx]] | 1948 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Photo or Lynette Long 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1167 | [[:d:Q27178177|Q27178177]] | [[Lois Wilfred Griffiths]] | [[Chagrin Falls]] | 1899-06-27 | [[Estados Unidos de América]] | 1981-11-09 | |- | style='text-align:right'| 1168 | [[:d:Q27178264|Q27178264]] | [[Grace Marie Bareis]] | [[Canal Winchester]] | 1875-12-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1962-06-15 | |- | style='text-align:right'| 1169 | [[:d:Q27221300|Q27221300]] | [[Mary Jackson (enxeñeira)|Mary Jackson]] | [[Hampton, Virxinia|Hampton]] | 1921-04-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-02-11 | [[Ficheiro:Mary Jackson with a model (medium close-up).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1170 | [[:d:Q27237615|Q27237615]] | [[Sibylla Prieß-Crampe]] | [[Halle|Halle (Saale)]] | 1934-08-13 | [[Alemaña]] | 2024-07-08 | |- | style='text-align:right'| 1171 | [[:d:Q27451905|Q27451905]] | [[Ngamta Thamwattana]] | | | [[Tailandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1172 | [[:d:Q27453588|Q27453588]] | [[Sheila May Edmonds]] | [[Kingston (Q2749435)|Kingston]] | 1916-04-01 | [[Reino Unido]] | 2002-09-02 | |- | style='text-align:right'| 1173 | [[:d:Q27517882|Q27517882]] | [[Colette Guillopé]] | | 1951 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Colette Guillopé à la Fête de l'Humanité 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1174 | [[:d:Q27559542|Q27559542]] | [[Alessandra Carbone]] | | 1962 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1175 | [[:d:Q27580690|Q27580690]] | [[Lili Bleeker]] | [[Middelburg]] | 1897-01-17 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1985-11-08 | [[Ficheiro:Dr. Caroline Bleeker achter een draaibank.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1176 | [[:d:Q27651426|Q27651426]] | [[Lyudmila Suxostat]] | | 1987-05-07 | [[Azerbaidján]] | | |- | style='text-align:right'| 1177 | [[:d:Q27730319|Q27730319]] | [[Sybilla Beckmann]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1178 | [[:d:Q27730337|Q27730337]] | [[Cathy Kessel]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1179 | [[:d:Q27773785|Q27773785]] | [[Isabella Novik]] | | 1971 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Isabella Novik 1999 (portion B).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1180 | [[:d:Q27786458|Q27786458]] | [[Clara Grima]] | [[Coria del Río]] | 1971-01-26 | [[España]] | | [[Ficheiro:Clara Grima 2013.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1181 | [[:d:Q27805714|Q27805714]] | [[Sheila Christina Tinney]] | [[Galway]] | 1918-01-15 | [[Irlanda]] | 2010-03-27 | [[Ficheiro:Women in Mathematics Day 2018 13.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1182 | [[:d:Q27869516|Q27869516]] | [[Věra Kůrková]] | | 1948 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 1183 | [[:d:Q27910259|Q27910259]] | [[Marília Chaves Peixoto]] | [[Santana do Livramento]] | 1921-02-24 | [[Brasil]] | 1961-01-05 | [[Ficheiro:Marília Chaves Peixoto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1184 | [[:d:Q27928079|Q27928079]] | [[Natashia Boland]] | [[Perth]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1185 | [[:d:Q27948547|Q27948547]] | [[Marta Macho Stadler]] | [[Bilbao]] | 1962-09-09 | [[España]] | | [[Ficheiro:Marta Macho Stadler 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1186 | [[:d:Q27990354|Q27990354]] | [[Gila Fruchter]] | [[Baia Mare]] | 1947-02-24 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1187 | [[:d:Q27995902|Q27995902]] | [[Moon Duchin]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1188 | [[:d:Q27996446|Q27996446]] | [[Tanja Lange]] | [[Bad Gandersheim]] | 1975 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Tanja Lange (Porträt).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1189 | [[:d:Q27996457|Q27996457]] | [[Guang Gong]] | | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1190 | [[:d:Q28002396|Q28002396]] | [[Ami Radunskaya]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ami Radunskaya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1191 | [[:d:Q28035303|Q28035303]] | [[Silvia Monica Dinică]] | [[Bucarest]] | 1976-07-14 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 1192 | [[:d:Q28037291|Q28037291]] | [[Heide Gluesing-Luerssen]] | [[Brake]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1193 | [[:d:Q28037320|Q28037320]] | [[Lorna Swain]] | [[Hampstead]] | 1891-03-22 | | 1936-05-08 | |- | style='text-align:right'| 1194 | [[:d:Q28085790|Q28085790]] | [[Michèle Raynaud]] | [[Francia]] | 1938 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1195 | [[:d:Q28199990|Q28199990]] | [[Helen Wilson]] | [[Warrington]] | 1973 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:HelenWilsonMaths Provence2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1196 | [[:d:Q28323616|Q28323616]] | [[Gerta Rücker]] | [[Bückeburg]] | 1955 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1197 | [[:d:Q28474458|Q28474458]] | [[Vera Rasskazova]] | [[San Petersburgo]] | 1931-09-01 | [[Unión Soviética]] | 2012-05-15 | |- | style='text-align:right'| 1198 | [[:d:Q28552965|Q28552965]] | [[Véronique Fischer]] | [[Suresnes]] | 1975-05-03 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1199 | [[:d:Q28600206|Q28600206]] | [[Josephine Chanler]] | [[St. Louis]] | 1906-04-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1992-12-23 | |- | style='text-align:right'| 1200 | [[:d:Q28648726|Q28648726]] | [[May Beenken]] | [[Filadelfia]] | 1901-10-22 | [[Estados Unidos de América]] | 1988-12-21 | |- | style='text-align:right'| 1201 | [[:d:Q28648882|Q28648882]] | [[Josephine Elizabeth Burns Glasgow]] | [[Greenville]] | 1887-07-22 | [[Estados Unidos de América]] | 1969-01-22 | |- | style='text-align:right'| 1202 | [[:d:Q28648886|Q28648886]] | [[Mary de Lellis Gough]] | [[Kilmore]] | 1892-02-15 | [[Estados Unidos de América]] | 1983-04-07 | |- | style='text-align:right'| 1203 | [[:d:Q28648890|Q28648890]] | [[Mary Cleophas Garvin]] | | 1899-12-11 | | 1990-01-16 | |- | style='text-align:right'| 1204 | [[:d:Q28673347|Q28673347]] | [[Sallie Ann Keller]] | | 1956 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1205 | [[:d:Q28692460|Q28692460]] | [[Shigeno Maiko]] | | | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1206 | [[:d:Q28709854|Q28709854]] | [[Doris Cohen]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1207 | [[:d:Q28720597|Q28720597]] | [[Mary Esther Trueblood]] | | 1879<br/>1872-05-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1939 | |- | style='text-align:right'| 1208 | [[:d:Q28720798|Q28720798]] | [[Sara Negri]] | | 1967 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1209 | [[:d:Q28726952|Q28726952]] | [[Maria Overbeck-Larisch]] | | 1947 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1210 | [[:d:Q28735831|Q28735831]] | [[Capi Corrales Rodrigáñez]] | [[Madrid]] | 1956 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1211 | [[:d:Q28768176|Q28768176]] | [[Hannelore Bernhardt]] | [[Pethau]] | 1935-07-20 | [[Alemaña]] | 2023-12-25 | [[Ficheiro:Hannelore Bernhardt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1212 | [[:d:Q28777216|Q28777216]] | [[Susan Horn]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1213 | [[:d:Q28800266|Q28800266]] | [[Angie Turner King]] | [[McDowell County]] | 1905-12-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2004-02-28 | |- | style='text-align:right'| 1214 | [[:d:Q28816129|Q28816129]] | [[Hortensia Galeana Sánchez]] | [[Cidade de México]] | 1955-11-06 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1215 | [[:d:Q28856406|Q28856406]] | [[Sister Mary Cordia Karl]] | | 1893-11-16 | | 1984-08-30 | |- | style='text-align:right'| 1216 | [[:d:Q28862271|Q28862271]] | [[Nataša Jonoska]] | | 1961 | [[Macedonia do Norte]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1217 | [[:d:Q28870749|Q28870749]] | [[Dorothy P. Rice]] | [[Brooklyn]] | 1922-06-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-02-25 | |- | style='text-align:right'| 1218 | [[:d:Q28935891|Q28935891]] | [[Siobhán Vernon]] | [[Macroom]] | 1932-02-22<br/>1932-02-24 | [[Irlanda]] | 2002-09-18 | |- | style='text-align:right'| 1219 | [[:d:Q28957211|Q28957211]] | [[Elsie Shutt]] | [[Nova York]] | 1928 | | | |- | style='text-align:right'| 1220 | [[:d:Q28976474|Q28976474]] | [[Olabisi Ugbebor]] | [[Estado de Lagos]] | 1951-01-29 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 1221 | [[:d:Q29036559|Q29036559]] | [[Agnes Berger]] | [[Hungría]] | 1916 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Hungría]] | 2002-03-27 | |- | style='text-align:right'| 1222 | [[:d:Q29048419|Q29048419]] | [[Gabriella Pinzari]] | [[Roma]] | 1966 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1223 | [[:d:Q29048463|Q29048463]] | [[Julia Chuzhoy]] | | 20th century | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1224 | [[:d:Q29079445|Q29079445]] | [[Joanna Soszyńska-Budny]] | [[Koszalin]] | 1975-11-27 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1225 | [[:d:Q29180882|Q29180882]] | [[Lao Genevra Simons]] | [[San Jose]] | 1870-03-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1949-11-25 | |- | style='text-align:right'| 1226 | [[:d:Q29191770|Q29191770]] | [[Margaret Grimshaw]] | | 1905-01-17 | | 1990 | |- | style='text-align:right'| 1227 | [[:d:Q29224908|Q29224908]] | [[Sigrid Böge]] | [[Lübeck]] | 1935-06-03 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1228 | [[:d:Q29263314|Q29263314]] | [[Patricia Buriticá]] | [[Bogotá]] | 20th century | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 1229 | [[:d:Q29268511|Q29268511]] | [[Deanna Needell]] | | 1981 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1230 | [[:d:Q29311175|Q29311175]] | [[Carmen Martínez Sancho]] | [[Toledo]] | 1901-07-08 | [[España]] | 1995-10-15 | |- | style='text-align:right'| 1231 | [[:d:Q29359175|Q29359175]] | [[Larisa Maksimova]] | [[Kochenёvo]] | 1943-11-05 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2025-04-04 | |- | style='text-align:right'| 1232 | [[:d:Q29359560|Q29359560]] | [[Nina Subbotina]] | [[Ekaterimburgo]] | 1946-08-02 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1233 | [[:d:Q29359770|Q29359770]] | [[Elena Borisovna Yanovskaya]] | [[San Petersburgo]] | 1938-05-20 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Elena Yanovskaya - The Third World Congress of the Game Theory Society, Elena Yanovskaya, Natalia Naumova (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1234 | [[:d:Q29368495|Q29368495]] | [[Eugenia Malinnikova]] | [[San Petersburgo]] | 1974-04-23 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Eugenia Malinnikova, 2008 (portioned).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1235 | [[:d:Q29368790|Q29368790]] | [[Donatella Danielli]] | [[Italia]] | 1966-10-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1236 | [[:d:Q29369071|Q29369071]] | [[Kirsten Eisenträger]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1237 | [[:d:Q29418840|Q29418840]] | [[Alli Huovinen]] | | 1941 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1238 | [[:d:Q29418887|Q29418887]] | [[Ulla Pursiheimo]] | | 1944-05-04 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1239 | [[:d:Q29447220|Q29447220]] | [[Carolyn A. Maher]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1240 | [[:d:Q29447368|Q29447368]] | [[Sandra Zilles]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1241 | [[:d:Q29452304|Q29452304]] | [[Naira Hovakimyan]] | [[Iereván]] | 1966-09-21 | | | [[Ficheiro:Professor Naira Hovakimyan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1242 | [[:d:Q29452675|Q29452675]] | [[Teresa W. Haynes]] | | 1953 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1243 | [[:d:Q29452972|Q29452972]] | [[Joan Ferrini-Mundy]] | | 1954 | | | [[Ficheiro:NSF Community College Innovation Challenge finalist teams come to Washington, DC, for an “innovation boot camp” and selection of winners (44379873214) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1244 | [[:d:Q29452974|Q29452974]] | [[Catherine A. Roberts]] | | 1965 | | | [[Ficheiro:Catherine Roberts.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1245 | [[:d:Q29452975|Q29452975]] | [[Deanna Haunsperger]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:DeannaHaunsperger.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1246 | [[:d:Q29452977|Q29452977]] | [[Mei-Chu Chang]] | | | | | [[Ficheiro:Mei-Chu Chang (mathematician) 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1247 | [[:d:Q29453041|Q29453041]] | [[Minerva Cordero]] | [[Bayamón]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1248 | [[:d:Q29453147|Q29453147]] | [[Stephanie van Willigenburg]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1249 | [[:d:Q29512317|Q29512317]] | [[Virginie Bonnaillie-Noël]] | [[Calais]] | 1976-10-03 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1250 | [[:d:Q29523443|Q29523443]] | [[Julia Gog]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1251 | [[:d:Q29555980|Q29555980]] | [[Regina Llopis Rivas]] | [[Cumaná]] | 1950 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 1252 | [[:d:Q29572905|Q29572905]] | [[Carol S. Woodward]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1253 | [[:d:Q29572924|Q29572924]] | [[Lois Curfman McInnes]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1254 | [[:d:Q29588894|Q29588894]] | [[Erica Walker]] | | 1971 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1255 | [[:d:Q29613458|Q29613458]] | [[Amelia Haviland]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1256 | [[:d:Q29616931|Q29616931]] | [[Olga Beaver]] | [[Praga]] | 1942-11-12 | | 2012-12-07 | |- | style='text-align:right'| 1257 | [[:d:Q29650258|Q29650258]] | [[Anne Penfold Street]] | [[Melbourne]] | 1932-10-11<br/>1932-11-10 | [[Australia]] | 2016-12-28 | |- | style='text-align:right'| 1258 | [[:d:Q29750347|Q29750347]] | [[Astrid an Huef]] | [[Karlsruhe]] | 20th century | [[Alemaña]]<br/>[[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Astrid an Huef MS-5249-1377 (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1259 | [[:d:Q29941092|Q29941092]] | [[Raphaèle Herbin]] | | 1961 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1260 | [[:d:Q29958071|Q29958071]] | [['Mamphono Khaketla]] | [[Maseru]] | 1960-03-05 | [[Lesotho]] | | |- | style='text-align:right'| 1261 | [[:d:Q30069665|Q30069665]] | [[Anette E. Hosoi]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1262 | [[:d:Q30080194|Q30080194]] | [[Montserrat Guillén]] | [[Barcelona]] | 1964-01-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1263 | [[:d:Q30080560|Q30080560]] | [[Laura Gardini]] | [[Rávena]] | 1952-08-21 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1264 | [[:d:Q30122229|Q30122229]] | [[Rachel Ward]] | | | | | [[Ficheiro:Rachel Ward Oberwolfach 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1265 | [[:d:Q30122232|Q30122232]] | [[Suzanne Weekes]] | [[Illa Trinidad]] | 20th century | [[Trinidad e Tobago]] | | [[Ficheiro:Suzanne Weekes-cropped JMM.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1266 | [[:d:Q30152991|Q30152991]] | [[Liliana Borcea]] | [[Romanía]] | | [[Romanía]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Liliana Borcea Oberwolfach 2006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1267 | [[:d:Q30153765|Q30153765]] | [[Malabika Pramanik]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1268 | [[:d:Q30231742|Q30231742]] | [[Blaženka Divjak]] | [[Varaždin]] | 1967-01-01 | [[Croacia]] | | [[Ficheiro:Blaženka Divjak (36017330981).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1269 | [[:d:Q30302756|Q30302756]] | [[Hilda Lyon]] | [[Market Weighton]] | 1896-05-31 | | 1946-12-02 | |- | style='text-align:right'| 1270 | [[:d:Q30303366|Q30303366]] | [[Marvin Stein]] | | 1924-07-15 | | 2015 | |- | style='text-align:right'| 1271 | [[:d:Q30310527|Q30310527]] | [[Maria Fernanda Botelho]] | | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 1272 | [[:d:Q30336000|Q30336000]] | [[Yael Karshon]] | | 1964 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Yael Karshon 2000 (headshot).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1273 | [[:d:Q30339434|Q30339434]] | [[Gail Wolkowicz]] | | 1950 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1274 | [[:d:Q30344529|Q30344529]] | [[Mariya Shcherbina]] | [[Khárkiv]] | 1958-12-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1275 | [[:d:Q30346519|Q30346519]] | [[Natalya Vaysfeld]] | [[Kíiv]] | 1966-07-05 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Вайсфельд Н. Д..png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1276 | [[:d:Q30348098|Q30348098]] | [[Lucia Caporaso]] | [[Roma]] | 1965-05-22 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Caporaso lucia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1277 | [[:d:Q30361383|Q30361383]] | [[Jennifer A. Flegg]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1278 | [[:d:Q30495285|Q30495285]] | [[Barbara Fantechi]] | | 1966-11-27 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Barbara Fantechi on Algebraic Geometry at Stanford.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1279 | [[:d:Q30501728|Q30501728]] | [[Simone Warzel]] | [[Erlangen]] | 1973-02-02 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Simone Warzel MFO 2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1280 | [[:d:Q30504067|Q30504067]] | [[Gene Grabeel]] | [[Rose Hill]] | 1920-06-05 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-01-30 | [[Ficheiro:GeneGrabeel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1281 | [[:d:Q30519242|Q30519242]] | [[Tanja Stadler]] | [[Stuttgart]] | 1981 | [[Alemaña]]<br/>[[Suíza]] | | [[Ficheiro:ETH-BIB-Stadler, Tanja (1981-)-Portr 17419.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1282 | [[:d:Q30544180|Q30544180]] | [[Élisabeth Bouscaren]] | | 1956 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Bouscaren elisabeth.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1283 | [[:d:Q30583472|Q30583472]] | [[Helene Stähelin]] | [[Wintersingen]] | 1891-07-18 | [[Suíza]] | 1970-12-30 | [[Ficheiro:Rosenblatt Stahelin Tonolo Zullig Zurich1932.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1284 | [[:d:Q30901895|Q30901895]] | [[Carmen Domínguez Álvarez]] | [[Oviedo]] | 1969-09-10 | [[España]] | | [[Ficheiro:Karmenka explorando interior glaciar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1285 | [[:d:Q30974287|Q30974287]] | [[Julia Pevtsova]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1286 | [[:d:Q31196619|Q31196619]] | [[Armenouhi Kyureghyan]] | [[Vanadzor]] | 1963-08-26 | [[Armenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1287 | [[:d:Q31527052|Q31527052]] | [[Marie Rognes]] | | 1982-10-07 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1288 | [[:d:Q31808021|Q31808021]] | [[Muriel Kennett Wales]] | [[Belfast]] | 1913-06-09 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Canadá]] | 2009-08-08 | |- | style='text-align:right'| 1289 | [[:d:Q31877634|Q31877634]] | [[Pamela Cook]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1290 | [[:d:Q32234950|Q32234950]] | [[Barbara Gertrude Yates]] | [[Dublín]] | 1919-01 | [[Irlanda]] | 1998 | |- | style='text-align:right'| 1291 | [[:d:Q32292870|Q32292870]] | [[Radha Kessar]] | | 20th century | [[India]] | | [[Ficheiro:Radha Kessar Oberwolfach 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1292 | [[:d:Q32320708|Q32320708]] | [[Carola-Bibiane Schönlieb]] | [[Viena]] | 1979-12-21 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Carola-Bibiane Schönlieb Oberwolfach 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1293 | [[:d:Q32752655|Q32752655]] | [[Marie-Claude Arnaud]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1294 | [[:d:Q33106619|Q33106619]] | [[Maryanthe Malliaris]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1295 | [[:d:Q33124732|Q33124732]] | [[Laura Martignon]] | [[Bogotá]] | 1952-05-30 | [[Colombia]]<br/>[[Italia]] | | [[Ficheiro:Laura-martignon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1296 | [[:d:Q33138766|Q33138766]] | [[Christine Paulin-Mohring]] | | 1962-05-31 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1297 | [[:d:Q33150013|Q33150013]] | [[Claudine Schmidt-Lainé]] | [[Ruán]] | 1955-01-19 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:CSL-new.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1298 | [[:d:Q33528466|Q33528466]] | [[Betty Shannon]] | [[Nova York]] | 1922-04-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-05-01 | |- | style='text-align:right'| 1299 | [[:d:Q33647105|Q33647105]] | [[Geertruida Wijthoff]] | [[Ámsterdam]] | 1859-08-30 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1953-03-13 | [[Ficheiro:Anna-Willem-Truida Wijthoff-Julius Kerkhoven en AC Wijthoff-Kerkhoven.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1300 | [[:d:Q35495315|Q35495315]] | [[Regina Liu]] | | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1301 | [[:d:Q35497813|Q35497813]] | [[Gillian Thornley]] | [[Murchison]] | 1940 | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1302 | [[:d:Q35828892|Q35828892]] | [[Gloria Olive]] | [[Nova York]] | 1923-06-08 | [[Nova Zelandia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2006-04-17 | |- | style='text-align:right'| 1303 | [[:d:Q35828902|Q35828902]] | [[Helen Wily]] | | 1921-04-27 | | 2009-09-12 | |- | style='text-align:right'| 1304 | [[:d:Q36436351|Q36436351]] | [[Lia Bronsard]] | | 1963-03-14 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1305 | [[:d:Q36559492|Q36559492]] | [[Valeria Simoncini]] | | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1306 | [[:d:Q36591095|Q36591095]] | [[Mary Lou Zeeman]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1307 | [[:d:Q37029362|Q37029362]] | [[Christina Birkenhake]] | | 1961 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1308 | [[:d:Q37189048|Q37189048]] | [[V. Lakshmibai]] | | 20th century | [[India]] | 2023 | |- | style='text-align:right'| 1309 | [[:d:Q37364431|Q37364431]] | [[Sabine Van Huffel]] | | 1958-09-26 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 1310 | [[:d:Q37380195|Q37380195]] | [[Helen Byrne]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1311 | [[:d:Q37553054|Q37553054]] | [[Frieda Nugel]] | [[Cottbus]] | 1884-06-18 | [[Alemaña]] | 1966-11-06 | [[Ficheiro:Frieda Nugel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1312 | [[:d:Q37724322|Q37724322]] | [[Eleanor Pairman]] | [[Lasswade]] | 1896-06-08 | | 1973-09-14 | |- | style='text-align:right'| 1313 | [[:d:Q37732161|Q37732161]] | [[Anne Cobbe]] | [[Sharnbrook]] | 1920-08-07 | [[Reino Unido]] | 1971-12-15 | [[Ficheiro:Anne Cobbe 1939 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1314 | [[:d:Q37732196|Q37732196]] | [[Judita Cofman]] | [[Vršac]] | 1936-06-04 | [[Alemaña]] | 2001-12-19 | |- | style='text-align:right'| 1315 | [[:d:Q37733125|Q37733125]] | [[Anna Stafford]] | [[Chicago]] | 1905-08-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2004-11-28 | |- | style='text-align:right'| 1316 | [[:d:Q37735603|Q37735603]] | [[Elena Moldovan Popoviciu]] | [[Cluj-Napoca]] | 1924-08-26 | [[Romanía]] | 2009-06-24 | |- | style='text-align:right'| 1317 | [[:d:Q37837947|Q37837947]] | [[Amanda Chetwynd]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1318 | [[:d:Q37841444|Q37841444]] | [[Sommer E Gentry]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1319 | [[:d:Q37922330|Q37922330]] | [[Mildred Barnard]] | [[Melbourne]] | 1908-08-05 | [[Australia]] | 2000-03-09 | |- | style='text-align:right'| 1320 | [[:d:Q38231454|Q38231454]] | [[Hajer Bahouri]] | [[Tunes]] | 1958-03-30 | [[Tunisia]]<br/>[[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1321 | [[:d:Q39040082|Q39040082]] | [[Rozetta Zhilina]] | [[San Petersburgo]] | 1933-06-08 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2003-12-11 | [[Ficheiro:Grave Suchkova.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1322 | [[:d:Q39040397|Q39040397]] | [[Svetlana Antonovska]] | [[Belgrado]] | 1952-04-06 | | 2016-10-07 | [[Ficheiro:Светлана Антоновска.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1323 | [[:d:Q39275187|Q39275187]] | [[Lennie Copeland]] | [[Bangor]] | 1881-03-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1951-01-11 | |- | style='text-align:right'| 1324 | [[:d:Q39609668|Q39609668]] | [[Virginia Vassilevska Williams]] | | | | | [[Ficheiro:Virginia Vassilevska Williams Oberwolfach 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1325 | [[:d:Q39662983|Q39662983]] | [[Sally I. McClean]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1326 | [[:d:Q39885867|Q39885867]] | [[Gabriela Marinoschi]] | [[Bucarest]] | 1957-01-30 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 1327 | [[:d:Q41048802|Q41048802]] | [[Doreen Thomas]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1328 | [[:d:Q41154421|Q41154421]] | [[Aline Bonami]] | | | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Aline Bonami 2017-07-19 (cropped00).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1329 | [[:d:Q41215763|Q41215763]] | [[Chantal David]] | | 1964-08-27 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1330 | [[:d:Q41633222|Q41633222]] | [[Irina Arefyeva]] | [[San Petersburgo]] | 1946-10-01 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1331 | [[:d:Q41695919|Q41695919]] | [[Megumi Harada]] | [[Nan'yō]] | 1979-08-01 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Megumi Harada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1332 | [[:d:Q41720918|Q41720918]] | [[Rebecca J Shipley]] | [[Buckinghamshire]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1333 | [[:d:Q41728864|Q41728864]] | [[Kate Smith-Miles]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1334 | [[:d:Q41798387|Q41798387]] | [[Gail F. Burrill]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1335 | [[:d:Q41799540|Q41799540]] | [[Emily Tanimura]] | | 1979 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 1336 | [[:d:Q41978230|Q41978230]] | [[Alicia L. Carriquiry]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1337 | [[:d:Q42009184|Q42009184]] | [[Tamara G. Kolda]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1338 | [[:d:Q42170913|Q42170913]] | [[Grace Yang]] | | | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1339 | [[:d:Q42182322|Q42182322]] | [[Jill Adler]] | [[Xohanesburgo]] | 1951-01-31 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 1340 | [[:d:Q42280213|Q42280213]] | [[Pino Caballero Gil]] | [[As Palmas de Gran Canaria]] | 1968-11-29 | [[España]] | | [[Ficheiro:Pino Caballero Gil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1341 | [[:d:Q42293179|Q42293179]] | [[Lynn Kuo]] | | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 1342 | [[:d:Q42313286|Q42313286]] | [[Marina Vannucci]] | | 1966-07-23 | | | [[Ficheiro:Marina Vannucci.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1343 | [[:d:Q42314549|Q42314549]] | [[Reiko Sakamoto]] | | 1939 | | | |- | style='text-align:right'| 1344 | [[:d:Q42315525|Q42315525]] | [[Jane Ye]] | [[República Popular da China]] | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1345 | [[:d:Q42317897|Q42317897]] | [[Annick Horiuchi]] | [[Toquio (Q7473516)|Toquio]] | 1959 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1346 | [[:d:Q42321224|Q42321224]] | [[Nalini Ravishanker]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1347 | [[:d:Q42323062|Q42323062]] | [[Kim-Anh Do]] | | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1348 | [[:d:Q42363003|Q42363003]] | [[Ann E. Watkins]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1349 | [[:d:Q42379946|Q42379946]] | [[Deborah Tepper Haimo]] | [[Odesa]] | 1921-07-01 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-05-17 | |- | style='text-align:right'| 1350 | [[:d:Q42393752|Q42393752]] | [[Elsa-Karin Boestad-Nilsson]] | [[Estocolmo]] | 1925-11-25 | [[Suecia]] | 2020-03-27 | [[Ficheiro:Elsa-Karin Boestad-Nilsson, photo by Anders Frick, 2018-04-11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1351 | [[:d:Q42393984|Q42393984]] | [[Hillevi Gavel]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1352 | [[:d:Q42423380|Q42423380]] | [[Alice S. Whittemore]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1353 | [[:d:Q42424811|Q42424811]] | [[Annie Selden]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1354 | [[:d:Q42657639|Q42657639]] | [[Ruby Hightower]] | [[Covington]] | 1880-06-17 | [[Estados Unidos de América]] | 1959-05-05 | |- | style='text-align:right'| 1355 | [[:d:Q42688944|Q42688944]] | [[Estelle Basor]] | | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 1356 | [[:d:Q42689461|Q42689461]] | [[Hélène Barcelo]] | [[Quebec]] | 1954 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1357 | [[:d:Q42728925|Q42728925]] | [[Catherine Yan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1358 | [[:d:Q42760513|Q42760513]] | [[Antonella Grassi]] | | | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1359 | [[:d:Q42780397|Q42780397]] | [[Jennifer A. Hoeting]] | | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1360 | [[:d:Q42798793|Q42798793]] | [[Laura Guggenbühl]] | [[Nova York]] | 1901-11-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1985-03-08 | |- | style='text-align:right'| 1361 | [[:d:Q42835145|Q42835145]] | [[Deborah A. Nolan]] | | 1955-06-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1362 | [[:d:Q42852773|Q42852773]] | [[Hélène Cartan]] | [[Le Chesnay]] | 1917-10-12 | [[Francia]] | 1952-06-07 | |- | style='text-align:right'| 1363 | [[:d:Q42856991|Q42856991]] | [[Sister Mary Domitilla Thuener]] | [[Allegheny]] | 1880-10-25 | [[Estados Unidos de América]] | 1977-09-29 | |- | style='text-align:right'| 1364 | [[:d:Q42860908|Q42860908]] | [[Marion Elizabeth Stark]] | [[Norwich (Q631402)|Norwich]] | 1894-08-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1982-04-15 | [[Ficheiro:Stark Politzer Harshbarger Zurich1932.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1365 | [[:d:Q42887333|Q42887333]] | [[Anna Cartan]] | | 1878-05-15 | [[Francia]] | 1923 | |- | style='text-align:right'| 1366 | [[:d:Q42892712|Q42892712]] | [[Jeanne LaDuke]] | | 1938-06-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1367 | [[:d:Q42899336|Q42899336]] | [[Frances Harshbarger]] | [[Quimby]] | 1902-08-16 | [[Estados Unidos de América]] | 1987-02-11 | [[Ficheiro:Stark Politzer Harshbarger Zurich1932.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1368 | [[:d:Q42907532|Q42907532]] | [[Rachel Justine Pries]] | [[Cambridge, Massachusetts|Cambridge]] | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:RachelPriesOberwolfach (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1369 | [[:d:Q42938157|Q42938157]] | [[Geneviève Gauthier]] | | 1967-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1370 | [[:d:Q42938785|Q42938785]] | [[Amandine Aftalion]] | | 1973 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1371 | [[:d:Q43214128|Q43214128]] | [[Shonda Kuiper]] | | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1372 | [[:d:Q43263937|Q43263937]] | [[María Teresa Lozano Imízcoz]] | [[Pamplona]] | 1946-07-31 | [[España]] | | [[Ficheiro:María Teresa Lozano Imízcoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1373 | [[:d:Q43301941|Q43301941]] | [[Elizabeth Carlson]] | [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolis]] | 1896-10-02 | | 2000-11-01 | |- | style='text-align:right'| 1374 | [[:d:Q43301991|Q43301991]] | [[Hélène Frankowska]] | | 20th century | [[Francia]]<br/>[[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1375 | [[:d:Q43375797|Q43375797]] | [[Marie Charpentier]] | [[Poitiers]] | 1903-10-29 | [[Francia]] | 1994-10-09 | [[Ficheiro:CharpentierMarie Zurich1932.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1376 | [[:d:Q43384727|Q43384727]] | [[Judy Green]] | | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1377 | [[:d:Q43389513|Q43389513]] | [[Mirjam Bon Klanjšček]] | | 1954-07-18 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1378 | [[:d:Q43428642|Q43428642]] | [[Galina Sevastyanovna Zhukova]] | [[Khárkiv]] | 1952-04-08 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2024-06-21 | [[Ficheiro:Жукова ГС.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1379 | [[:d:Q43473514|Q43473514]] | [[Yvonne Bishop]] | | 1925 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-05-26 | |- | style='text-align:right'| 1380 | [[:d:Q43492460|Q43492460]] | [[Rose Baker]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1381 | [[:d:Q43536259|Q43536259]] | [[Joceline Lega]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1382 | [[:d:Q43676981|Q43676981]] | [[Jean Springer]] | | 1939-09-12 | [[Xamaica]] | | |- | style='text-align:right'| 1383 | [[:d:Q43735258|Q43735258]] | [[Magda Peligrad]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1384 | [[:d:Q43798296|Q43798296]] | [[Marjorie Hahn]] | | 1948-12-30 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1385 | [[:d:Q43964636|Q43964636]] | [[Isabelle Flückiger]] | | 1974-03-04 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:ETH-BIB-Flückiger, Isabelle (1974-)-Portr 19556.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1386 | [[:d:Q44033931|Q44033931]] | [[Snehalata V. Huzurbazar]] | [[Ames]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1387 | [[:d:Q44200239|Q44200239]] | [[Laura Ahtime]] | | 20th century | [[Seychelles]] | | |- | style='text-align:right'| 1388 | [[:d:Q44386959|Q44386959]] | [[Bessie Irving Miller]] | [[Baltimore]] | 1884-11-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1931-02-04 | |- | style='text-align:right'| 1389 | [[:d:Q44840598|Q44840598]] | [[Clara Eliza Smith]] | [[Northford Center Historic District]] | 1865-05-20 | | 1943-05-12 | |- | style='text-align:right'| 1390 | [[:d:Q44850566|Q44850566]] | [[Marie-Paule Malliavin]] | [[Mahdia]] | 1935-09 | [[Francia]] | 2019-09-25 | [[Ficheiro:Paul Malliavin, Marie-Paule Malliavin.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1391 | [[:d:Q44883876|Q44883876]] | [[Pamela Williams]] | | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1392 | [[:d:Q45093689|Q45093689]] | [[Ruth Goulding Wood]] | [[Pawtucket]] | 1875-01-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1939-05-05 | |- | style='text-align:right'| 1393 | [[:d:Q45094204|Q45094204]] | [[Euphemia R. Worthington]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1881-12-22 | [[Estados Unidos de América]] | 1969-08-30 | |- | style='text-align:right'| 1394 | [[:d:Q45177610|Q45177610]] | [[Jo Ellis-Monaghan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1395 | [[:d:Q45321187|Q45321187]] | [[Barbara Paulson]] | [[Columbus]] | 1928-04-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-02-26 | [[Ficheiro:Barbara Paulson, Vickie Wang and Helen Ling from JPL, socializing over lunch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1396 | [[:d:Q45792133|Q45792133]] | [[Sylvie Benzoni]] | | 1967 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1397 | [[:d:Q45953894|Q45953894]] | [[Petia Radeva]] | [[Bulgaria]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1398 | [[:d:Q46845469|Q46845469]] | [[Margaretta Palmer]] | [[Branford]] | 1862-08-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1924-01-30 | [[Ficheiro:Margaretta Palmer 1918.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1399 | [[:d:Q46847152|Q46847152]] | [[Leona May Peirce]] | [[Norway]] | 1863-08-04 | | 1954-09-24 | |- | style='text-align:right'| 1400 | [[:d:Q46934998|Q46934998]] | [[Mary Shore Walker]] | | 1882-06-01 | | 1952-09-18 | |- | style='text-align:right'| 1401 | [[:d:Q46985324|Q46985324]] | [[Susanne Ditlevsen]] | [[Copenhague]] | 1965-03-18 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | [[Ficheiro:DitlevsenSusanne2011 MFO14788.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1402 | [[:d:Q47006855|Q47006855]] | [[Mine Çetinkaya-Rundel]] | | | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 1403 | [[:d:Q47009891|Q47009891]] | [[Simone Göttlich]] | [[Mannheim]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1404 | [[:d:Q47135724|Q47135724]] | [[Barbara Rabijewska]] | [[Kalisz]] | 1930-08-09 | [[Polonia]] | 2002-10-04 | |- | style='text-align:right'| 1405 | [[:d:Q47135745|Q47135745]] | [[Hanna Marcinkowska]] | [[Varsovia]] | 1926-12-09 | [[Polonia]] | 2012-12-24 | |- | style='text-align:right'| 1406 | [[:d:Q47147847|Q47147847]] | [[Isabel Martín Gómez]] | [[provincia de Valencia]] | 1973-12-05 | [[España]] | | [[Ficheiro:Isabelmartin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1407 | [[:d:Q47247804|Q47247804]] | [[Sarah L. Waters]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1408 | [[:d:Q47308280|Q47308280]] | [[Anne Greenbaum]] | | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1409 | [[:d:Q47471517|Q47471517]] | [[Mabel Gweneth Humphreys]] | [[South Vancouver]] | 1908-10-22<br/>1911-10-22 | [[Canadá]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2006-10-06 | |- | style='text-align:right'| 1410 | [[:d:Q47492952|Q47492952]] | [[Mariel Vázquez]] | | 20th century | [[México]] | | [[Ficheiro:Mariel Vázquez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1411 | [[:d:Q47501310|Q47501310]] | [[Emma McCoy]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1412 | [[:d:Q47520137|Q47520137]] | [[Inge Henningsen]] | [[Frederiksberg]] | 1941-04-14 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 2024-08-05 | [[Ficheiro:Inge Henningsen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1413 | [[:d:Q47535820|Q47535820]] | [[Karen Saxe]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1414 | [[:d:Q47542043|Q47542043]] | [[Barbara MacCluer]] | | 1953 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1415 | [[:d:Q47592177|Q47592177]] | [[Angela Spalsbury]] | | 1967-11-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1416 | [[:d:Q47702893|Q47702893]] | [[Bettina Speckmann]] | | 1972 | | | [[Ficheiro:Speckmann Bettina foto Henk Thomas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1417 | [[:d:Q47932119|Q47932119]] | [[Gwyneth Stallard]] | | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Gwyneth Stallard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1418 | [[:d:Q48074993|Q48074993]] | [[Neža Mramor-Kosta]] | | 1954 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1419 | [[:d:Q48141868|Q48141868]] | [[Camille McKayle]] | [[Xamaica]] | 1964-11-09 | [[Xamaica]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1420 | [[:d:Q48170946|Q48170946]] | [[Sarah Zerbes]] | [[Alemaña]] | 1978-08-02 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1421 | [[:d:Q48240899|Q48240899]] | [[Katherine Heinrich]] | [[Murwillumbah]] | 1954-02-21 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1422 | [[:d:Q48285713|Q48285713]] | [[Bettye Anne Case]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1423 | [[:d:Q48310456|Q48310456]] | [[Fanny R. M. Hitchcock]] | [[Brooklyn]] | 1851-11-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1936-09-25 | |- | style='text-align:right'| 1424 | [[:d:Q48337895|Q48337895]] | [[Valérie Berthé]] | | 1968-12-16 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Valérie Berthé.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1425 | [[:d:Q48342312|Q48342312]] | [[Enriqueta González Baz]] | [[Cidade de México]] | 1915-09-22 | [[México]] | 2002-12-22 | [[Ficheiro:Enriqueta González Baz2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1426 | [[:d:Q48379103|Q48379103]] | [[Katalin Vesztergombi]] | [[Budapest]] | 1948-07-17 | [[Hungría]] | | [[Ficheiro:Katalin Vesztergombi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1427 | [[:d:Q48397085|Q48397085]] | [[Sylvia de Neymet]] | | 1938 | [[México]] | 2002-01-13 | [[Ficheiro:Sylvia de Neymet Urbina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1428 | [[:d:Q48399950|Q48399950]] | [[Gladys West]] | [[Sutherland]] | 1930-10-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:181206-F-DT527-087.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1429 | [[:d:Q48471212|Q48471212]] | [[Jennifer Quinn]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JenniferQuinn2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1430 | [[:d:Q48472199|Q48472199]] | [[Victoria Stodden]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1431 | [[:d:Q48482999|Q48482999]] | [[Ortrud Oellermann]] | [[Vryheid]] | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1432 | [[:d:Q48581489|Q48581489]] | [[Genevieve M. Knight]] | [[Brunswick]] | 1939-06-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-08-19 | |- | style='text-align:right'| 1433 | [[:d:Q48659114|Q48659114]] | [[Helen F. Cullen]] | [[Dorchester]] | 1919-01-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-08-25 | |- | style='text-align:right'| 1434 | [[:d:Q48699872|Q48699872]] | [[Jean A. Larson]] | | | | | [[Ficheiro:Jean A. Larson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1435 | [[:d:Q48744071|Q48744071]] | [[Brigitte Servatius]] | | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 1436 | [[:d:Q48816822|Q48816822]] | [[Ruth Kaufman]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1437 | [[:d:Q48824543|Q48824543]] | [[Annalisa Crannell]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Annalisa Crannell speaking.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1438 | [[:d:Q48842130|Q48842130]] | [[Anna Ochal]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1439 | [[:d:Q48847304|Q48847304]] | [[Guillaume Valette]] | | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1440 | [[:d:Q48847507|Q48847507]] | [[Leokadia Białas-Cież]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1441 | [[:d:Q48850269|Q48850269]] | [[Marta Kosek]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1442 | [[:d:Q48851651|Q48851651]] | [[Anna Pajor]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1443 | [[:d:Q48851701|Q48851701]] | [[Anna Pelczar-Barwacz]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1444 | [[:d:Q48852133|Q48852133]] | [[Halszka Tutaj-Gasińska]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1445 | [[:d:Q48861581|Q48861581]] | [[Teresa Winiarska]] | | 1943 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1446 | [[:d:Q48929865|Q48929865]] | [[Anne Lester Hudson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1447 | [[:d:Q48970163|Q48970163]] | [[Olympia Nicodemi]] | [[Brooklyn]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1448 | [[:d:Q49022837|Q49022837]] | [[Caren Diefenderfer]] | [[Allentown, Pensilvania|Allentown]] | 1952-01-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-03-30 | |- | style='text-align:right'| 1449 | [[:d:Q49100649|Q49100649]] | [[Ewa Kubicka]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1450 | [[:d:Q49163706|Q49163706]] | [[Consuelo Martínez López]] | [[Ferrol]] | 1955 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1451 | [[:d:Q49166148|Q49166148]] | [[Julie Lutz]] | | 1944 | | 2022 | |- | style='text-align:right'| 1452 | [[:d:Q49170324|Q49170324]] | [[Laura Person]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1453 | [[:d:Q49189961|Q49189961]] | [[Maria Gordina]] | | 1968-01-13 | | | [[Ficheiro:MashaGordina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1454 | [[:d:Q49507035|Q49507035]] | [[Lillian K. Bradley]] | [[Tyler]] | 1921-10-15 | [[Estados Unidos de América]] | 1995-02-11 | |- | style='text-align:right'| 1455 | [[:d:Q49561576|Q49561576]] | [[Nancy K. Nichols]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1456 | [[:d:Q49880925|Q49880925]] | [[Vanessa Robins]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1457 | [[:d:Q49888114|Q49888114]] | [[Paula Tretkoff]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1458 | [[:d:Q50105556|Q50105556]] | [[Eleny Ionel]] | [[Iași]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1459 | [[:d:Q50147298|Q50147298]] | [[Catherine Greenhill]] | [[Australia]] | 20th century | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1460 | [[:d:Q50210116|Q50210116]] | [[Helena J. Nussenzveig Lopes]] | | | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 1461 | [[:d:Q50232766|Q50232766]] | [[Sherry Li]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1462 | [[:d:Q50233392|Q50233392]] | [[Margaret Cheney]] | | 1955-01-05 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1463 | [[:d:Q50234231|Q50234231]] | [[Patricia Clark Kenschaft]] | | 1940-03-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-11-20 | |- | style='text-align:right'| 1464 | [[:d:Q50284669|Q50284669]] | [[Susanna Terracini]] | | 1963-04-29 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1465 | [[:d:Q50284982|Q50284982]] | [[Karen Yeats]] | [[Halifax, Nova Escocia|Halifax]] | 1980-07-23 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1466 | [[:d:Q50322209|Q50322209]] | [[Liliana Ragusa Gilli]] | [[Roma]] | 1919-08-26 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2007-07-17 | |- | style='text-align:right'| 1467 | [[:d:Q50345091|Q50345091]] | [[Janet Thomas]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1468 | [[:d:Q50363699|Q50363699]] | [[Marie A. Vitulli]] | | 1949-11-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marie A. Vitulli (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1469 | [[:d:Q50378474|Q50378474]] | [[Nicole Desolneux-Moulis]] | [[París]] | 1943 | [[Francia]] | 1999-11-22 | |- | style='text-align:right'| 1470 | [[:d:Q50391512|Q50391512]] | [[Janet Barnett]] | [[Pueblo]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1471 | [[:d:Q50404210|Q50404210]] | [[Geraldine Norman]] | [[Gales]] | 1940-05-13 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1472 | [[:d:Q50414199|Q50414199]] | [[Gabriele Kaiser]] | [[Lambrecht]] | 1952 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1473 | [[:d:Q50493867|Q50493867]] | [[Kamila Bendová]] | [[Brno]] | 1946-10-12 | [[Checoslovaquia]] | | [[Ficheiro:Kamila Bendová (2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1474 | [[:d:Q50521757|Q50521757]] | [[Clara Löh]] | [[Stuttgart]] | 1981-08 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Clara Löh.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1475 | [[:d:Q50572492|Q50572492]] | [[Ling Long]] | [[República Popular da China]] | | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1476 | [[:d:Q50588317|Q50588317]] | [[Elisabeth Larsson]] | | 1971-12-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1477 | [[:d:Q50824612|Q50824612]] | [[Charlotte Wedell]] | | 1862-01-27 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 1953-07-22 | |- | style='text-align:right'| 1478 | [[:d:Q50916053|Q50916053]] | [[Maria Sagaidac]] | [[Cuhureștii de Sus]] | 1942-10-20 | [[Moldova]]<br/>[[Unión Soviética]] | | [[Ficheiro:Flickr - Ion Chibzii - Maria Sagaidac.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1479 | [[:d:Q50923665|Q50923665]] | [[Sylvie Roelly]] | [[París]] | 1960 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1480 | [[:d:Q50948853|Q50948853]] | [[Rebecca B. Hoyle]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1481 | [[:d:Q51069534|Q51069534]] | [[Emily Riehl]] | [[Thousand Oaks]] | 1980s<br/>20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Emily Riehl.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1482 | [[:d:Q51356656|Q51356656]] | [[Laura Albert]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1483 | [[:d:Q51565983|Q51565983]] | [[Márta Svéd]] | | 1909 | [[Hungría]] | 2005-09-30 | |- | style='text-align:right'| 1484 | [[:d:Q51621229|Q51621229]] | [[Valentina Volkova]] | | 1925-10-17 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]] | 2004-11-06 | |- | style='text-align:right'| 1485 | [[:d:Q51848389|Q51848389]] | [[Hasibun Naher]] | | | [[Bangladesh]] | | |- | style='text-align:right'| 1486 | [[:d:Q51852352|Q51852352]] | [[Wilma Z. Davis]] | [[Beech Bottom]] | 1912-03-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2001-12-10 | [[Ficheiro:Wilma Zimmerman Davis.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1487 | [[:d:Q51882310|Q51882310]] | [[Adriana Neumann de Oliveira]] | | | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 1488 | [[:d:Q51929396|Q51929396]] | [[Beatrice Pelloni]] | [[Roma]] | 1962-06-28 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1489 | [[:d:Q51954693|Q51954693]] | [[Christiane Pauc]] | [[Boulogne-sur-Mer]] | 1912-02-06 | [[Francia]] | 1996-08-29 | |- | style='text-align:right'| 1490 | [[:d:Q51954788|Q51954788]] | [[Liouba Bortniker]] | [[Alexandrovka, Znamensky District, Tambov Oblast]] | 1860-05-20 | [[Francia]]<br/>[[Imperio Ruso]] | 1900s | |- | style='text-align:right'| 1491 | [[:d:Q51955091|Q51955091]] | [[Madeleine Chaumont]] | [[Poissy]] | 1896-04-08 | [[Francia]] | 1973-07-27 | |- | style='text-align:right'| 1492 | [[:d:Q51955135|Q51955135]] | [[Georgette Flamant]] | [[Chalon-sur-Saône]] | 1895-01-03 | [[Francia]] | 1958-07-05 | |- | style='text-align:right'| 1493 | [[:d:Q52063016|Q52063016]] | [[Johanna Piesch]] | [[Innsbruck]] | 1898-06-06 | [[Austria]] | 1992-09-28 | |- | style='text-align:right'| 1494 | [[:d:Q52063272|Q52063272]] | [[Helene Reschovsky]] | [[Viena]] | 1907-04-02 | [[Austria]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1994-01-24 | |- | style='text-align:right'| 1495 | [[:d:Q52282738|Q52282738]] | [[Cecilia Berdichevski]] | [[Vilnius]] | 1926-06-02 | [[Arxentina]] | 2010-02-27 | [[Ficheiro:Cecilia Berdichevsky with Clementina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1496 | [[:d:Q52356291|Q52356291]] | [[Melania Alvarez]] | | | [[Canadá]]<br/>[[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1497 | [[:d:Q52359746|Q52359746]] | [[Cynthia Wyels]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1498 | [[:d:Q52365009|Q52365009]] | [[Margaret M. Robinson]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1499 | [[:d:Q52374263|Q52374263]] | [[Patricia D. Shure]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1500 | [[:d:Q52698223|Q52698223]] | [[Anne Broadbent]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1501 | [[:d:Q52828793|Q52828793]] | [[Tanja Eisner]] | [[Khárkiv]] | 1980-07-01 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1502 | [[:d:Q53279770|Q53279770]] | [[Lillian Pierce]] | [[Fallbrook]] | 1980-07-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lillian Beatrix Pierce Oberwolfach 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1503 | [[:d:Q53408495|Q53408495]] | [[Bonnie Gold]] | | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1504 | [[:d:Q53478512|Q53478512]] | [[Laura Taalman]] | | | | | [[Ficheiro:3D Printing Guru, Laura Taalman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1505 | [[:d:Q53643275|Q53643275]] | [[Sylvie Corteel]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1506 | [[:d:Q53835417|Q53835417]] | [[Haya Freedman]] | | 1923 | | 2005 | |- | style='text-align:right'| 1507 | [[:d:Q53855521|Q53855521]] | [[Gail S. Nelson]] | | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1508 | [[:d:Q53870408|Q53870408]] | [[Cristina Pereyra]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1509 | [[:d:Q53914996|Q53914996]] | [[Maria Korovina]] | [[Moscova]] | 1962-06-14 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Коровина, Мария Викторовна.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1510 | [[:d:Q53953608|Q53953608]] | [[Jean E. Rubin]] | | 1926-10-29 | | 2002-10-25 | |- | style='text-align:right'| 1511 | [[:d:Q53977158|Q53977158]] | [[Svetlana Selezneva]] | [[Korosten]] | 1969-09-09 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Селезнёва Светлана Николаевна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1512 | [[:d:Q54141962|Q54141962]] | [[Irina Shevtsova]] | [[Mineralnie Vody]] | 1983-02-18 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Шевцова Ирина Геннадьевна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1513 | [[:d:Q54180615|Q54180615]] | [[Monique Teillaud]] | [[París]] | 1961-06-14 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1514 | [[:d:Q54180619|Q54180619]] | [[Mariette Yvinec]] | | 1953 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1515 | [[:d:Q54238175|Q54238175]] | [[Tanya L. Leise]] | | | [[Estados Unidos de América]] | 2023-01-18 | |- | style='text-align:right'| 1516 | [[:d:Q54271900|Q54271900]] | [[Ayşe Şahin]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1517 | [[:d:Q54271907|Q54271907]] | [[Kathleen Madden]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1518 | [[:d:Q54271916|Q54271916]] | [[Aimee Johnson]] | | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1519 | [[:d:Q54614086|Q54614086]] | [[Alina Carmen Cojocaru]] | | 1973-01-16 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 1520 | [[:d:Q54621964|Q54621964]] | [[Ping Zhang]] | | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 1521 | [[:d:Q54622196|Q54622196]] | [[Rhonda Hatcher]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1522 | [[:d:Q54871334|Q54871334]] | [[Jennifer McLoud-Mann]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1523 | [[:d:Q54878680|Q54878680]] | [[Constance Anne Herschel]] | | 1855 | | 1939-06-20 | |- | style='text-align:right'| 1524 | [[:d:Q54913864|Q54913864]] | [[Roswitha März]] | [[Varnsdorf]] | 1940-10-15 | [[República Democrática Alemá]] | | |- | style='text-align:right'| 1525 | [[:d:Q54954016|Q54954016]] | [[Amel Ben Abda]] | | 20th century | [[French protectorate of Tunisia]]<br/>[[Tunisia]] | | |- | style='text-align:right'| 1526 | [[:d:Q55080899|Q55080899]] | [[Erika Tatiana Camacho]] | [[Guadalaxara, México|Guadalaxara]] | 1974-09-03 | [[México]] | | [[Ficheiro:ErikaCamachoPapagoPark2020b.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1527 | [[:d:Q55102372|Q55102372]] | [[Elena Evgen'evna D'yakonova]] | | 1961-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1528 | [[:d:Q55104048|Q55104048]] | [[Tatyana Ivanovna Kuznetsova]] | [[Moscova]] | 1945-04-27 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1529 | [[:d:Q55104390|Q55104390]] | [[Galina Lazareva]] | | 1971-05-24 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:GalinaLazarevaProfRASCorrMembRAS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1530 | [[:d:Q55104695|Q55104695]] | [[Inna Sadovnichaya]] | [[Moscova]] | 1976-12-17 | [[Rusia]]<br/>[[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 1531 | [[:d:Q55135170|Q55135170]] | [[Marie-Odette Dubois-Violette]] | [[Plottes]] | 1918-06-27 | [[Francia]] | 2004-12-01 | |- | style='text-align:right'| 1532 | [[:d:Q55135913|Q55135913]] | [[Colette Cassignol]] | [[4th arrondissement of Lyon]] | 1916-02-17 | [[Francia]] | 2008-01-03 | |- | style='text-align:right'| 1533 | [[:d:Q55139644|Q55139644]] | [[María Jesús Carro Rossell]] | [[Tánxer]] | 1961 | [[España]] | | [[Ficheiro:MJCR.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1534 | [[:d:Q55197060|Q55197060]] | [[Tamilla Hasanova]] | [[Bakú]] | 1952-02-14 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Azerbaidján]] | | |- | style='text-align:right'| 1535 | [[:d:Q55220341|Q55220341]] | [[Marilda Sotomayor]] | [[Río de Xaneiro]] | 1944-03-13 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 1536 | [[:d:Q55363177|Q55363177]] | [[Ana Justel]] | [[Madrid]] | 1967-12-27 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1537 | [[:d:Q55393186|Q55393186]] | [[Helena Siwek]] | | 1940 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1538 | [[:d:Q55450772|Q55450772]] | [[Sara Del Valle]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1539 | [[:d:Q55584104|Q55584104]] | [[Margaret Walshaw]] | | 1950-08-31 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Margaret Walshaw 2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1540 | [[:d:Q55585012|Q55585012]] | [[Jacqueline Jensen-Vallin]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1541 | [[:d:Q55591553|Q55591553]] | [[Rachel Levy]] | | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 1542 | [[:d:Q55591554|Q55591554]] | [[Carolina Araujo]] | [[Niterói]] | 1976-09-05 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Carolina Araujo ICM 2018 (43586926225).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1543 | [[:d:Q55760062|Q55760062]] | [[Cohl Furey]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1544 | [[:d:Q55760555|Q55760555]] | [[Vanesa Magar Brunner]] | [[Cidade de México]] | 1971-08-04 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1545 | [[:d:Q55820360|Q55820360]] | [[Nicole Spillane]] | | 1988-01-02 | [[Francia]]<br/>[[Irlanda]] | | [[Ficheiro:Nicole Spillane Oberwolfach 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1546 | [[:d:Q55830093|Q55830093]] | [[Margaret Brown]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1547 | [[:d:Q55873808|Q55873808]] | [[Daniela De Silva]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1548 | [[:d:Q55873824|Q55873824]] | [[Virginia R. Young]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1549 | [[:d:Q55947477|Q55947477]] | [[Caroline Lasser]] | | 1975 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Caroline Lasser Oberwolfach 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1550 | [[:d:Q55964534|Q55964534]] | [[Lucienne Félix]] | [[Nancy]] | 1901-03-15 | | 1994-09-28 | |- | style='text-align:right'| 1551 | [[:d:Q56043373|Q56043373]] | [[Graciela Boente]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1552 | [[:d:Q56043879|Q56043879]] | [[Sonia Natale]] | [[Tres Arroyos]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1553 | [[:d:Q56063308|Q56063308]] | [[Vicky Neale]] | | 1984 | [[Reino Unido]] | 2023 | |- | style='text-align:right'| 1554 | [[:d:Q56070630|Q56070630]] | [[Nelli Neumann]] | [[Wrocław]] | 1886-01-03 | [[Alemaña]] | 1942 | |- | style='text-align:right'| 1555 | [[:d:Q56087039|Q56087039]] | [[Nira Dyn]] | | 1942 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1556 | [[:d:Q56087071|Q56087071]] | [[Georgia Perakis]] | [[Grecia]] | 1966-03-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1557 | [[:d:Q56090451|Q56090451]] | [[Marianna Pensky]] | [[Perm]] | 1959-06-16 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1558 | [[:d:Q56090483|Q56090483]] | [[Elena Braverman]] | [[Perm]] | 1961-02-09 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]]<br/>[[Canadá]]<br/>[[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1559 | [[:d:Q56222591|Q56222591]] | [[Claudia Sagastizábal]] | | | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Claudia Sagastizábal ICM 2018 (28977103447).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1560 | [[:d:Q56223008|Q56223008]] | [[Diane Maclagan]] | | 1974-07-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1561 | [[:d:Q56223077|Q56223077]] | [[Jeanne N. Clelland]] | | 1970 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1562 | [[:d:Q56223945|Q56223945]] | [[Kirsi Peltonen]] | | | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1563 | [[:d:Q56289602|Q56289602]] | [[Candice Renee Price]] | [[California]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1564 | [[:d:Q56331609|Q56331609]] | [[Ulla Dinger]] | | 1955 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Ulla Dinger (beskuren).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1565 | [[:d:Q56331837|Q56331837]] | [[Julie Rowlett]] | | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1566 | [[:d:Q56350909|Q56350909]] | [[Thelma Krug]] | [[São Paulo]] | 1951-03-20 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 1567 | [[:d:Q56408770|Q56408770]] | [[Antonella Ferrara]] | [[Xénova]] | 1963 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1568 | [[:d:Q56437643|Q56437643]] | [[Marian P. Roque]] | | | [[Filipinas]] | | |- | style='text-align:right'| 1569 | [[:d:Q56437773|Q56437773]] | [[Mari-Jo P. Ruiz]] | | 1943 | | 2022 | |- | style='text-align:right'| 1570 | [[:d:Q56446941|Q56446941]] | [[Bannihatti Parameshwarappa Dakshayani]] | [[Bhadravathi]] | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1571 | [[:d:Q56447028|Q56447028]] | [[Alicia Alva]] | | 1977-11-03 | [[Perú]] | | [[Ficheiro:Alicia Katherine Alva Mantari.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1572 | [[:d:Q56489370|Q56489370]] | [[Rose Morton]] | [[Carolina do Norte]] | 1925-12-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1999-11-12 | |- | style='text-align:right'| 1573 | [[:d:Q56599975|Q56599975]] | [[Amy Shell-Gellasch]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1574 | [[:d:Q56604039|Q56604039]] | [[Lara Alcock]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1575 | [[:d:Q56612441|Q56612441]] | [[Ilona Palásti]] | | 1924 | | 1991 | |- | style='text-align:right'| 1576 | [[:d:Q56616972|Q56616972]] | [[Julia Wolf]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1577 | [[:d:Q56640538|Q56640538]] | [[Helen Popova Alderson]] | [[Bakú]] | 1924-05-14 | [[Unión Soviética]] | 1972-11-05 | |- | style='text-align:right'| 1578 | [[:d:Q56651275|Q56651275]] | [[Jennifer Balakrishnan]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer Balakrishnan at Oberwolfach (2018).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1579 | [[:d:Q56677294|Q56677294]] | [[Helena Chmura Kraemer]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1580 | [[:d:Q56678448|Q56678448]] | [[Nike Sun]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1581 | [[:d:Q56685472|Q56685472]] | [[Rachel Harrison]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1582 | [[:d:Q56697451|Q56697451]] | [[Sue Ann Campbell]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1583 | [[:d:Q56706011|Q56706011]] | [[Michelle Manes]] | | 1970 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1584 | [[:d:Q56744321|Q56744321]] | [[Karen Willcox]] | [[Auckland]] | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Karen Willcox MNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1585 | [[:d:Q56746535|Q56746535]] | [[Monica Vișan]] | [[Drobeta-Turnu Severin]] | 1979-08-05 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 1586 | [[:d:Q56780713|Q56780713]] | [[Lidia van Driel-Gesztelyi]] | [[Sátoraljaújhely]] | 1951-05-28 | [[Hungría]]<br/>[[República Checa]]<br/>[[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1587 | [[:d:Q56805406|Q56805406]] | [[Ginestra Bianconi]] | | | | | [[Ficheiro:Nordita talk.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1588 | [[:d:Q56826526|Q56826526]] | [[Adélia Sequeira]] | | 1951-03-14 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 1589 | [[:d:Q56850046|Q56850046]] | [[Eva Miranda]] | [[Reus]] | 20th century | [[España]] | | [[Ficheiro:Evamiranda2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1590 | [[:d:Q56855422|Q56855422]] | [[Sigal Gottlieb]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1591 | [[:d:Q56871126|Q56871126]] | [[María Ángeles Gil Álvarez]] | [[Valladolid]] | 1953-09-15 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1592 | [[:d:Q56875887|Q56875887]] | [[Marilyn Strutchens]] | | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1593 | [[:d:Q56879503|Q56879503]] | [[Carina Curto]] | | 1978-04-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1594 | [[:d:Q56904605|Q56904605]] | [[Stéphanie van der Pas]] | | 1989 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 1595 | [[:d:Q56949613|Q56949613]] | [[Ranee Brylinski]] | [[Detroit]] | 1957-01-28<br/>1957 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1596 | [[:d:Q56958932|Q56958932]] | [[Geraldine Rauch]] | [[Heidelberg]] | 1982-09-15 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1597 | [[:d:Q57029615|Q57029615]] | [[Katherine Calvin]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Katherine Calvin (NHQ202201100001 002).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1598 | [[:d:Q57038968|Q57038968]] | [[Lenore J Cowen]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1599 | [[:d:Q57058898|Q57058898]] | [[Lynne McClure]] | | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 1600 | [[:d:Q57059022|Q57059022]] | [[Ulrica Wilson]] | [[Massachusetts]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1601 | [[:d:Q57059780|Q57059780]] | [[Magnhild Lien]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1602 | [[:d:Q57078151|Q57078151]] | [[Maeve McCarthy]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1603 | [[:d:Q57078168|Q57078168]] | [[Lesley Ward]] | | 1963-05-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1604 | [[:d:Q57079384|Q57079384]] | [[Alison Harcourt]] | [[Colac]] | 1929-11-24 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Alison harcourt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1605 | [[:d:Q57079690|Q57079690]] | [[Ailsa Land]] | [[West Bromwich]] | 1927-06-14 | [[Reino Unido]] | 2021-05-16 | [[Ficheiro:Ailsa Land, c1980s (4437665957).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1606 | [[:d:Q57158920|Q57158920]] | [[Anne M. Leggett]] | [[Columbus]] | 1947-05-28 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1607 | [[:d:Q57158960|Q57158960]] | [[Jacqueline Dewar]] | | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1608 | [[:d:Q57168617|Q57168617]] | [[Helena Lilja]] | | 1947 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 1609 | [[:d:Q57204673|Q57204673]] | [[Birgit Richter]] | [[Dortmund]] | 1971-07-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1610 | [[:d:Q57239194|Q57239194]] | [[Mary Bradburn]] | [[Normanby]] | 1918-03-17 | | 2000 | |- | style='text-align:right'| 1611 | [[:d:Q57239288|Q57239288]] | [[L. D. Adams]] | [[Gloucester]] | 1889-07-02 | | 1966 | [[Ficheiro:LDA-DorisAdams.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1612 | [[:d:Q57239292|Q57239292]] | [[Margaret Hayman]] | [[New Earswick]] | 1923-08-07 | | 1994-07-26 | |- | style='text-align:right'| 1613 | [[:d:Q57239822|Q57239822]] | [[Maria Bruna]] | [[Barcelona]] | 1984 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1614 | [[:d:Q57260497|Q57260497]] | [[Jeanette McLeod]] | | | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1615 | [[:d:Q57292982|Q57292982]] | [[Giulia Di Nunno]] | [[Milán]] | 1973 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1616 | [[:d:Q57293771|Q57293771]] | [[Elizabeth McHarg]] | | 1923-04-22 | | 1999-04-29 | |- | style='text-align:right'| 1617 | [[:d:Q57302679|Q57302679]] | [[Catherine Hobbs]] | [[Bristol]] | 1968 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Catherine Hobbs mathematician.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1618 | [[:d:Q57306956|Q57306956]] | [[Beatrice Meini]] | [[Pontedera]] | 1968-12-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1619 | [[:d:Q57313278|Q57313278]] | [[Joan E. Walsh]] | | 1932-10-07 | [[Reino Unido]] | 2017-12-30 | |- | style='text-align:right'| 1620 | [[:d:Q57313606|Q57313606]] | [[Vivien Kirk]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Vivien Kirk 1990 (headshot).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1621 | [[:d:Q57313641|Q57313641]] | [[Sue Singer]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1622 | [[:d:Q57313647|Q57313647]] | [[Penny J. Davies]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1623 | [[:d:Q57416520|Q57416520]] | [[Ekaterina Kostina]] | [[Belarús]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1624 | [[:d:Q57418951|Q57418951]] | [[Clara Latimer Bacon]] | [[McDonough County]] | 1866-08-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1948-04-14 | |- | style='text-align:right'| 1625 | [[:d:Q57451771|Q57451771]] | [[Elena Prieto]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1626 | [[:d:Q57531647|Q57531647]] | [[Chelsea Walton]] | [[Detroit]] | 1983-07-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Chelsea Walton MFO 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1627 | [[:d:Q57545809|Q57545809]] | [[Paola Francesca Antonietti]] | [[Milán]] | 1980-04-15 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1628 | [[:d:Q57547321|Q57547321]] | [[Xiaojun Chen]] | | | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1629 | [[:d:Q57557697|Q57557697]] | [[Andrea Walther]] | [[Bremerhaven]] | 1970-09-09 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1630 | [[:d:Q57573358|Q57573358]] | [[Olga Tsuberbiller]] | [[Moscova]] | 1885-09-07<br/>1885-09-19 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1975-09-28 | |- | style='text-align:right'| 1631 | [[:d:Q57584454|Q57584454]] | [[Mythily Ramaswamy]] | | 1954-06-06 | [[India]] | | [[Ficheiro:Mythily Ramaswamy Mission pour la Place des Femmes CNRS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1632 | [[:d:Q57584658|Q57584658]] | [[Ruth M. Davis]] | [[Sharpsville]] | 1928-10-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-03-28 | [[Ficheiro:RuthMargaretDavis1972.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1633 | [[:d:Q57586405|Q57586405]] | [[Esther Arkin]] | | 1950s | [[Israel]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1634 | [[:d:Q57598851|Q57598851]] | [[Elizabeth Mansfield]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1635 | [[:d:Q57613764|Q57613764]] | [[Betül Tanbay]] | [[Istambul]] | 1960 | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 1636 | [[:d:Q57624489|Q57624489]] | [[Irene Moroz]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1637 | [[:d:Q57776214|Q57776214]] | [[Daniela di Serafino]] | [[Nápoles]] | 1966-04-08 | [[Italia]] | 2022-08-22 | |- | style='text-align:right'| 1638 | [[:d:Q57915263|Q57915263]] | [[Anne Watson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1639 | [[:d:Q57915325|Q57915325]] | [[Beatrice Rivière]] | | 1974 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1640 | [[:d:Q57915444|Q57915444]] | [[Christine O'Keefe]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1641 | [[:d:Q57915535|Q57915535]] | [[Elaine Cohen]] | | 1944-11-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1642 | [[:d:Q57915559|Q57915559]] | [[Emily Willbanks]] | [[Fort Lauderdale]] | 1930-11-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-02-18 | |- | style='text-align:right'| 1643 | [[:d:Q57915806|Q57915806]] | [[Guergana Petrova]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1644 | [[:d:Q57915839|Q57915839]] | [[Jennifer Scott]] | | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1645 | [[:d:Q57915860|Q57915860]] | [[Linda Gilbert Saucier]] | | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1646 | [[:d:Q57915881|Q57915881]] | [[Malgorzata Dubiel]] | | | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Malgorzata Dubiel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1647 | [[:d:Q57915894|Q57915894]] | [[Mary Elizabeth Falk de Losada]] | [[Estados Unidos de América]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1648 | [[:d:Q57915922|Q57915922]] | [[Pamela Gorkin]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Pamela Gorkin (2006).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1649 | [[:d:Q57915965|Q57915965]] | [[Yvonne Stokes]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1650 | [[:d:Q58010066|Q58010066]] | [[Alissa Crans]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1651 | [[:d:Q58030233|Q58030233]] | [[Angelika Bunse-Gerstner]] | | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 1652 | [[:d:Q58030250|Q58030250]] | [[Helen Moore]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1653 | [[:d:Q58100509|Q58100509]] | [[Linda B. Hayden]] | [[Portsmouth (Q342803)|Portsmouth]] | 1949-02-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1654 | [[:d:Q58110987|Q58110987]] | [[Christine Böckmann]] | [[Potsdam]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1655 | [[:d:Q58219461|Q58219461]] | [[Marlene Kretschmer]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1656 | [[:d:Q58303268|Q58303268]] | [[Sally Cockburn]] | [[Otava]] | 1960 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1657 | [[:d:Q58305083|Q58305083]] | [[Saly Ruth Ramler]] | [[Galicia (Europa Central)|Galitsia]] | 1894-11-10 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Checoslovaquia]] | 1993-11-26 | [[Ficheiro:Saly.Ruth.Ramler.Struik.(1894-1993).Prague.1921.bw.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1658 | [[:d:Q58333657|Q58333657]] | [[Lynn Batten]] | | 1948 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1659 | [[:d:Q58416599|Q58416599]] | [[Anne Schilling]] | | | | | [[Ficheiro:SchillingAnne LenartCristian 2011 MFO13784.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1660 | [[:d:Q58416608|Q58416608]] | [[Claudia Polini]] | | | | | [[Ficheiro:UlrichBernd PoliniClaudia 2016 MFO21136.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1661 | [[:d:Q58416613|Q58416613]] | [[Efstratia Kalfagianni]] | | 1965 | [[Grecia]] | | |- | style='text-align:right'| 1662 | [[:d:Q58416620|Q58416620]] | [[Fioralba Cakoni]] | | | | | [[Ficheiro:CakoniFioralba2012 MFO16075.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1663 | [[:d:Q58416624|Q58416624]] | [[Irena Swanson]] | [[Eslovenia]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1664 | [[:d:Q58416658|Q58416658]] | [[Susan Hermiller]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1665 | [[:d:Q58420231|Q58420231]] | [[Natalya Vladimirovna Brovka]] | [[Minsk]] | 1959-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1666 | [[:d:Q58477817|Q58477817]] | [[Claire Postlethwaite]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1667 | [[:d:Q58494998|Q58494998]] | [[Julie Bergner]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Julie Bergner MFO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1668 | [[:d:Q58495305|Q58495305]] | [[Elena Marchisotto]] | | 1945 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1669 | [[:d:Q58495449|Q58495449]] | [[Lisl Gaal]] | [[Viena]] | 1924-01-17 | [[Austria]] | 2024 | |- | style='text-align:right'| 1670 | [[:d:Q58495642|Q58495642]] | [[Sarah Glaz]] | [[Bucarest]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 1671 | [[:d:Q58641596|Q58641596]] | [[Jessica Sklar]] | | 1973 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1672 | [[:d:Q58641618|Q58641618]] | [[Ellina Grigorieva]] | [[Moscova]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1673 | [[:d:Q58641632|Q58641632]] | [[Heather Harrington]] | | 1984-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1674 | [[:d:Q58641633|Q58641633]] | [[Lotte Hollands]] | [[Maasbree]] | 1981 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 1675 | [[:d:Q58750333|Q58750333]] | [[Maia Martcheva]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1676 | [[:d:Q58756977|Q58756977]] | [[Gerlind Plonka]] | | 1966 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1677 | [[:d:Q58885800|Q58885800]] | [[Eleanor G. Rieffel]] | | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1678 | [[:d:Q58885810|Q58885810]] | [[Janet Beery]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1679 | [[:d:Q59116050|Q59116050]] | [[Lidia Angeleri Hügel]] | | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1680 | [[:d:Q59160098|Q59160098]] | [[Alison Marr]] | | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 1681 | [[:d:Q59160102|Q59160102]] | [[Anastasia Stavrova]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1682 | [[:d:Q59165732|Q59165732]] | [[Carla Cotwright-Williams]] | | 1973-11-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carla Cotwright-Williams.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1683 | [[:d:Q59199523|Q59199523]] | [[Priscilla Braislin]] | [[Burlington]] | 1838-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1888-12-15 | [[Ficheiro:Priscilla Braislin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1684 | [[:d:Q59209544|Q59209544]] | [[Elham Kazemi]] | | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 1685 | [[:d:Q59240359|Q59240359]] | [[Gillie Larew]] | | 1882-07-28 | | 1977-01-02 | |- | style='text-align:right'| 1686 | [[:d:Q59256924|Q59256924]] | [[Rosana Rodríguez López]] | [[Galicia]] | 20th century | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1687 | [[:d:Q59267334|Q59267334]] | [[Nancy Garcia]] | | | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:CMB 2017 (028).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1688 | [[:d:Q59267761|Q59267761]] | [[Eva Löcherbach]] | [[Bergisch Gladbach]] | 1970-12-21 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Second NeuroMat Workshop (day 01) 05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1689 | [[:d:Q59304505|Q59304505]] | [[Alessandra Lunardi]] | [[Lucca]] | 1958-01-30 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1690 | [[:d:Q59325321|Q59325321]] | [[Marta Bunge]] | [[Buenos Aires]] | 1938-10-31 | [[Arxentina]] | 2022-10-25 | [[Ficheiro:Bunge Marta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1691 | [[:d:Q59352687|Q59352687]] | [[Yaiza Canzani]] | [[Blanes]] | 1987-02-25 | [[España]]<br/>[[Uruguai]] | | [[Ficheiro:Canzani-Yaiza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1692 | [[:d:Q59423240|Q59423240]] | [[Heike Fassbender]] | | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1693 | [[:d:Q59429077|Q59429077]] | [[Verdiana Masanja]] | [[Bukoba]] | 1954-10-12 | [[Tanzania]] | | [[Ficheiro:Verediana Masanja 1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1694 | [[:d:Q59522650|Q59522650]] | [[Barbara Trader Faires]] | | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1695 | [[:d:Q59527594|Q59527594]] | [[Marcia Ascher]] | [[Nova York]] | 1935-04-23 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-06-11 | [[Ficheiro:Tinne Hoff Kjeldsen and Marcia Ascher, Oberwolfach Photo Collection.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1696 | [[:d:Q59532087|Q59532087]] | [[Mariarosaria Padula]] | | | | 2012-09-29 | |- | style='text-align:right'| 1697 | [[:d:Q59595207|Q59595207]] | [[Anna Mazzucato]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Anna Mazzucato Oberwolfach 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1698 | [[:d:Q59604467|Q59604467]] | [[Anne Bourlioux]] | | | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Anne Bourlioux Berkeley 1991.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1699 | [[:d:Q59617961|Q59617961]] | [[Isabel Fernández Delgado]] | [[Linares, España|Linares]] | 1979-08-16 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1700 | [[:d:Q59628572|Q59628572]] | [[Elena Georgievna Glagoleva]] | [[Moscova]] | 1926-04-08 | [[Rusia]]<br/>[[Unión Soviética]] | 2015-07-20 | |- | style='text-align:right'| 1701 | [[:d:Q59640637|Q59640637]] | [[Vera Fischer]] | | | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 1702 | [[:d:Q59654488|Q59654488]] | [[Karin Schnass]] | [[Klosterneuburg]] | 1980-05-03 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Reinhold Mitterlehner, Karin Schnass-4114 (14448452044).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1703 | [[:d:Q59679067|Q59679067]] | [[Sarah Spurgeon]] | [[Wolverhampton]] | 1963-12-04 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1704 | [[:d:Q59702744|Q59702744]] | [[Asha Rao]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1705 | [[:d:Q59714293|Q59714293]] | [[Katharine Elizabeth O'Brien]] | [[Amesbury]] | 1901-04-10 | | 1998-04-10 | |- | style='text-align:right'| 1706 | [[:d:Q59714299|Q59714299]] | [[Mara Alagic]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1707 | [[:d:Q59777359|Q59777359]] | [[Katya Scheinberg]] | [[Moscova]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1708 | [[:d:Q59777406|Q59777406]] | [[Karen Aardal]] | | 1961 | [[Noruega]]<br/>[[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Karen Aardal MFO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1709 | [[:d:Q59812149|Q59812149]] | [[Amanda Folsom]] | | 1979 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1710 | [[:d:Q59850906|Q59850906]] | [[Francesca Mazzia]] | | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1711 | [[:d:Q59912831|Q59912831]] | [[Iryna Sushko]] | | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1712 | [[:d:Q60138266|Q60138266]] | [[Apala Majumdar]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1713 | [[:d:Q60191593|Q60191593]] | [[Tamara Broderick]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1714 | [[:d:Q60231929|Q60231929]] | [[Azniv Kasparian]] | | | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 1715 | [[:d:Q60271061|Q60271061]] | [[Maryanne Tipler]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Maryanne Tipler ONZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1716 | [[:d:Q60389554|Q60389554]] | [[Daniela Ferrero]] | | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1717 | [[:d:Q60528729|Q60528729]] | [[Maria Colombo]] | [[Luino]] | 1989-05-25 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:EPFL 2021 Maria Colombo Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1718 | [[:d:Q60621146|Q60621146]] | [[Victoria Otero|María Victoria Otero Espinar]] | [[Lugo]] | 1962 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1719 | [[:d:Q60682454|Q60682454]] | [[Agnieszka Malinowska]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1720 | [[:d:Q60695676|Q60695676]] | [[Elizabeth B. Dussan V.]] | | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 1721 | [[:d:Q60706804|Q60706804]] | [[Ingrid Kristine Glad]] | | 1965 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1722 | [[:d:Q60828620|Q60828620]] | [[Natalia M. Novikova]] | [[Moscova]] | 1953-03-08 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1723 | [[:d:Q60829798|Q60829798]] | [[Rebeca Guber]] | [[Avellaneda]] | 1926-07-02 | [[Arxentina]] | 2020-08-25 | |- | style='text-align:right'| 1724 | [[:d:Q60835249|Q60835249]] | [[Małgorzata Przeniosło]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1725 | [[:d:Q60845458|Q60845458]] | [[Marian Pour-El]] | | 1928-04-29<br/>1928-04-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-06-10 | |- | style='text-align:right'| 1726 | [[:d:Q60976797|Q60976797]] | [[Yusu Wang]] | | | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1727 | [[:d:Q61000632|Q61000632]] | [[Tatiana Roque]] | [[Río de Xaneiro]] | 1970-04-24 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Tatiana Roque 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1728 | [[:d:Q61043077|Q61043077]] | [[Ruth I. Michler]] | [[Ithaca, Nova York|Ithaca]] | 1967-03-08 | | 2000-11-01 | |- | style='text-align:right'| 1729 | [[:d:Q61046277|Q61046277]] | [[Natasha Flyer]] | | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1730 | [[:d:Q61050367|Q61050367]] | [[Jacqueline Chen]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1731 | [[:d:Q61107160|Q61107160]] | [[Teresa Edwards]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1732 | [[:d:Q61109846|Q61109846]] | [[Lea Lepmann]] | [[Aravu]] | 1948 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1733 | [[:d:Q61114737|Q61114737]] | [[Ana María Carpio Rodríguez]] | | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1734 | [[:d:Q61135290|Q61135290]] | [[Mavluda Kasimova]] | [[Dushanbe]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1735 | [[:d:Q61135319|Q61135319]] | [[Муҳаббат Каримова]] | [[Dushanbe]] | 1937-12-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1736 | [[:d:Q61136196|Q61136196]] | [[Mastona Bobonazarovna Kholikova]] | | 1977-01-31 | [[Tadjiikistán]] | | |- | style='text-align:right'| 1737 | [[:d:Q61136410|Q61136410]] | [[Дилором Ҷӯрабекова]] | [[Samarcanda]] | 1939 | | | |- | style='text-align:right'| 1738 | [[:d:Q61136417|Q61136417]] | [[Раҳима Шарипова]] | [[Dushanbe]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 1739 | [[:d:Q61153619|Q61153619]] | [[Eun Sug Park]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1740 | [[:d:Q61161151|Q61161151]] | [[Elaine Chew]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1741 | [[:d:Q61165087|Q61165087]] | [[Barbara Falkenbach Ryan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1742 | [[:d:Q61283805|Q61283805]] | [[Susan M. Sanchez]] | | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1743 | [[:d:Q61475828|Q61475828]] | [[Judith V. Field]] | | 1943 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1744 | [[:d:Q61641467|Q61641467]] | [[Elaine Koppelman]] | [[Brooklyn]] | 1937-03-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-01-11 | |- | style='text-align:right'| 1745 | [[:d:Q61722013|Q61722013]] | [[Susan Jane Colley]] | | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1746 | [[:d:Q61726646|Q61726646]] | [[Gerd Grubb]] | [[Copenhague]] | 1939-02-12 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 1747 | [[:d:Q61783912|Q61783912]] | [[Artishia Wilkerson Jordan]] | | 1901-08-12 | | 1974-02-07 | [[Ficheiro:ArtishiaWilkersonJordan1923.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1748 | [[:d:Q61796280|Q61796280]] | [[Alex James (Q61796280)|Alex James]] | | | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1749 | [[:d:Q61824743|Q61824743]] | [[Claudia Czado]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1750 | [[:d:Q61829253|Q61829253]] | [[Dorothy McFadden Hoover]] | [[Hope]] | 1918-07-01 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-02-07 | |- | style='text-align:right'| 1751 | [[:d:Q61835348|Q61835348]] | [[Alice Mary Hilton]] | [[Londres]] | 1936-06-18 | | 2011-08-10 | |- | style='text-align:right'| 1752 | [[:d:Q61862537|Q61862537]] | [[Valerie Myerscough]] | | 1942-06-20 | [[Reino Unido]] | 1980-11-08 | |- | style='text-align:right'| 1753 | [[:d:Q61872065|Q61872065]] | [[Virginia McShane Warfield]] | [[Charlottesville]] | 1942-09-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Virginia Warfield Oberwolfach 1977.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1754 | [[:d:Q61872896|Q61872896]] | [[Patricia Campbell]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1755 | [[:d:Q61874620|Q61874620]] | [[Kristin Umland]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1756 | [[:d:Q61877040|Q61877040]] | [[Hanan Mohamed Abdelrahman]] | [[Exipto]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1757 | [[:d:Q61889707|Q61889707]] | [[Victoria Fernández]] | [[León, España|León]] | 1956 | [[España]] | | [[Ficheiro:Bittori 8M handi.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1758 | [[:d:Q61895797|Q61895797]] | [[Debbie Leung]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1759 | [[:d:Q61956494|Q61956494]] | [[Izabela Abramowicz]] | [[Lutosławice]] | 1889-11-09 | [[Polonia]] | 1973-01-22 | |- | style='text-align:right'| 1760 | [[:d:Q61987165|Q61987165]] | [[Nilanjana Datta]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1761 | [[:d:Q61989126|Q61989126]] | [[Barbara Reys]] | | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1762 | [[:d:Q62019410|Q62019410]] | [[Eleonora Catsigeras]] | [[Uruguai]]<br/>[[Montevideo]] | 1956-08-12 | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 1763 | [[:d:Q62022530|Q62022530]] | [[Susan Martonosi]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1764 | [[:d:Q62051641|Q62051641]] | [[Anna M. Bigatti]] | | 1965-12-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1765 | [[:d:Q62055184|Q62055184]] | [[Annabelle McIver]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1766 | [[:d:Q62066729|Q62066729]] | [[Katarzyna Rejzner]] | [[Cracovia]] | 1985 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Schenkel Benini Rejzner Schweigert 2016 MFO21430.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1767 | [[:d:Q62067666|Q62067666]] | [[Cristina Sernadas]] | | 1951 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 1768 | [[:d:Q62086502|Q62086502]] | [[Lesley B. Cormack]] | | 1957-11-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1769 | [[:d:Q62112656|Q62112656]] | [[Gizem Karaali]] | | 1974 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 1770 | [[:d:Q62351381|Q62351381]] | [[Beverly Anderson]] | [[Nova Orleáns]] | 1943-09-10 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1771 | [[:d:Q62389029|Q62389029]] | [[Juliette Kennedy]] | | 1955-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1772 | [[:d:Q62485180|Q62485180]] | [[Carenne Ludeña]] | [[Estados Unidos de América]] | 20th century | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 1773 | [[:d:Q62559737|Q62559737]] | [[Mariangiola Dezani-Ciancaglini]] | | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 1774 | [[:d:Q62604401|Q62604401]] | [[Sue Geller]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1775 | [[:d:Q62627019|Q62627019]] | [[Lisa Orloff Clark]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1776 | [[:d:Q62713996|Q62713996]] | [[Yulia Shmukler]] | [[Dnipro]] | 1936 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Israel]] | | [[Ficheiro:Yulia Isaakovna Shmukler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1777 | [[:d:Q62773096|Q62773096]] | [[Holly Krieger]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1778 | [[:d:Q62787676|Q62787676]] | [[Sviatlana Novikava]] | [[Černieŭka]] | 1947-04-19 | [[Belarús]] | 2012-07-01 | |- | style='text-align:right'| 1779 | [[:d:Q62991260|Q62991260]] | [[Kathryn Leonard]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1780 | [[:d:Q62993776|Q62993776]] | [[Ellen Gethner]] | [[Estados Unidos de América]] | 1960 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1781 | [[:d:Q63039201|Q63039201]] | [[Mabel Barnes]] | [[Wapello]] | 1905-07-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1993-02-22 | |- | style='text-align:right'| 1782 | [[:d:Q63105766|Q63105766]] | [[Klavdija Kutnar]] | [[Liubliana]] | 1980-12-23 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Klavdija Kutnar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1783 | [[:d:Q63117672|Q63117672]] | [[Concha Gómez]] | | | [[Italia]]<br/>[[Cuba]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1784 | [[:d:Q63122279|Q63122279]] | [[Kristina Vušković]] | | 1967 | [[Serbia]] | | |- | style='text-align:right'| 1785 | [[:d:Q63184709|Q63184709]] | [[Barbara Canright]] | [[Iowa]] | 1920-11-12 | [[Estados Unidos de América]] | 1997-09-17 | |- | style='text-align:right'| 1786 | [[:d:Q63184743|Q63184743]] | [[Anna Puglisi]] | [[Palermo]] | 1939 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]]<br/>[[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1787 | [[:d:Q63229353|Q63229353]] | [[Patricia Fauring]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1788 | [[:d:Q63254138|Q63254138]] | [[Peregrina Quintela Estévez]] | [[Vigo]] | 1960 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1789 | [[:d:Q63348661|Q63348661]] | [[Camilla Hollanti]] | [[Kokkola]] | 1979 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1790 | [[:d:Q63430495|Q63430495]] | [[Anna K. Panorska]] | | | [[Polonia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1791 | [[:d:Q63456919|Q63456919]] | [[Pandrosion]] | [[Alexandría]] | 300 | | 360 | [[Ficheiro:Pandrosion d'Alexandrie.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1792 | [[:d:Q63789264|Q63789264]] | [[Hilary Ockendon]] | [[Derby]] | 1941 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Hilary Ockendon 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1793 | [[:d:Q63860069|Q63860069]] | [[Geneviève Raugel]] | [[Estrasburgo]] | 1951-05-27 | [[Francia]] | 2019-05-10 | [[Ficheiro:Raugel genevieve.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1794 | [[:d:Q63861472|Q63861472]] | [[Sirkka-Liisa Eriksson]] | | 1958-01-08 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1795 | [[:d:Q63864142|Q63864142]] | [[Maarit Järvenpää]] | | | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1796 | [[:d:Q63865093|Q63865093]] | [[Daniela Calvetti]] | [[Bagnara di Romagna]] | | [[Italia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1797 | [[:d:Q63928607|Q63928607]] | [[Hazel Perfect]] | | | | 2015-07-08 | |- | style='text-align:right'| 1798 | [[:d:Q63945214|Q63945214]] | [[Klara Hveberg]] | | 1974-08-19 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1799 | [[:d:Q63967466|Q63967466]] | [[Urszula Marciniak]] | [[Varsovia]] | 1977-03-24 | [[Polonia]] | 2016-06 | |- | style='text-align:right'| 1800 | [[:d:Q64005396|Q64005396]] | [[Claudia Valls]] | | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1801 | [[:d:Q64006395|Q64006395]] | [[Emily Kathryn Wyant]] | | 1897 | | 1942-07-16 | |- | style='text-align:right'| 1802 | [[:d:Q64010068|Q64010068]] | [[Luminița Vese]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1803 | [[:d:Q64010403|Q64010403]] | [[Maura Mast]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1804 | [[:d:Q64016822|Q64016822]] | [[Julia Gordon]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1805 | [[:d:Q64148559|Q64148559]] | [[Crista Arangala]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1806 | [[:d:Q64160375|Q64160375]] | [[Kerry Landman]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1807 | [[:d:Q64225580|Q64225580]] | [[Karine Beauchard]] | | 1978-11-27 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1808 | [[:d:Q64358876|Q64358876]] | [[Angela Slavova]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1809 | [[:d:Q64373689|Q64373689]] | [[Mila Nikolova]] | | 1962 | | 2018-06-20 | |- | style='text-align:right'| 1810 | [[:d:Q64431789|Q64431789]] | [[Julie Delon]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1811 | [[:d:Q64438248|Q64438248]] | [[Katalin M. Hangos]] | [[Budapest]] | 1952-09-27 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 1812 | [[:d:Q64496009|Q64496009]] | [[Charlotte Watts]] | [[Farnborough]] | 1962-10-05 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Charlotte Watts - Safeguarding 2018 Conference - 45407824621 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1813 | [[:d:Q64500289|Q64500289]] | [[Eleanor C. Pressly]] | [[Due West]] | 1918 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-05-10 | [[Ficheiro:Eleanor Pressley (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1814 | [[:d:Q64686675|Q64686675]] | [[Vivette Girault]] | [[Niza]] | 1943 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1815 | [[:d:Q64706261|Q64706261]] | [[Lynda R. Wiest]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1816 | [[:d:Q64711586|Q64711586]] | [[Tetyana Romanova]] | | | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1817 | [[:d:Q64718442|Q64718442]] | [[Fiong An Chang]] | [[Cherkasy]] | 1999 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1818 | [[:d:Q64728403|Q64728403]] | [[Valentyna Horbachuk]] | [[Mahilioŭ]] | 1937-06-25 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1819 | [[:d:Q64934644|Q64934644]] | [[Alina Levytska]] | [[Konotop]] | 1946-01-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1820 | [[:d:Q65031509|Q65031509]] | [[Sylvia Chin-Pi Lu]] | | 1928 | | 2014 | |- | style='text-align:right'| 1821 | [[:d:Q65031880|Q65031880]] | [[Anna Petrovna Mishina]] | | 1926-08-28 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2004-10-24 | |- | style='text-align:right'| 1822 | [[:d:Q65057793|Q65057793]] | [[Min Ji]] | | 1960 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1823 | [[:d:Q65195543|Q65195543]] | [[Alina Viktorovna Garbuzova]] | [[Khárkiv]] | 2001 | | | |- | style='text-align:right'| 1824 | [[:d:Q65195677|Q65195677]] | [[Anastasia Lysakevych]] | [[Khárkiv]] | 1993 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1825 | [[:d:Q65197035|Q65197035]] | [[Olena Vaneeva]] | [[Dnipro]] | 1982-06-28 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1826 | [[:d:Q65200465|Q65200465]] | [[Yuliya Stepanivna Mishura]] | [[Kíiv]] | 1952-12-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1827 | [[:d:Q65212829|Q65212829]] | [[Irina Yehorchenko]] | | | | | [[Ficheiro:P 20190207 173222.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1828 | [[:d:Q65265551|Q65265551]] | [[Mare Roosileht]] | [[Kohtla-Järve]] | 1967-06-28 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Ida-Virumaa aasta tegija 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1829 | [[:d:Q65518040|Q65518040]] | [[Karin Cvetko-Vah]] | | | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Karin Cvetko Vah 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1830 | [[:d:Q65572887|Q65572887]] | [[Fatma Moalla]] | [[Tunes]] | 1939-01-14 | [[French protectorate of Tunisia]]<br/>[[Tunisia]] | | |- | style='text-align:right'| 1831 | [[:d:Q65683852|Q65683852]] | [[Mariam Harutyunyan]] | [[Iereván]] | 1962-11-16 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Armenia]] | | [[Ficheiro:Mariam Harutyunyan.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1832 | [[:d:Q65707471|Q65707471]] | [[Amina Doumane]] | [[Marrocos]] | 1990-09-02 | [[Marrocos]] | | |- | style='text-align:right'| 1833 | [[:d:Q65747601|Q65747601]] | [[Melody Chan]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1834 | [[:d:Q65800895|Q65800895]] | [[Eva-Maria Graefe]] | | | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1835 | [[:d:Q65940231|Q65940231]] | [[Marjorie Devaney]] | [[Bell]] | 1931-03-03 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-09-20 | [[Ficheiro:Marjory Jones punching a program for the MANIAC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1836 | [[:d:Q65969896|Q65969896]] | [[Carmen L. Rivera-Medina]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1837 | [[:d:Q66058197|Q66058197]] | [[Anita Schöbel]] | [[Stuttgart]] | 1969-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1838 | [[:d:Q66084640|Q66084640]] | [[Virginia Tucker]] | [[Hertford]] | 1909 | [[Estados Unidos de América]] | 1985-01-19 | |- | style='text-align:right'| 1839 | [[:d:Q66436589|Q66436589]] | [[Ellen Baake]] | | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1840 | [[:d:Q66472658|Q66472658]] | [[Chris Soteros]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1841 | [[:d:Q66584184|Q66584184]] | [[Rosa Orellana]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1842 | [[:d:Q66584185|Q66584185]] | [[Dorothy Wallace]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1843 | [[:d:Q66716312|Q66716312]] | [[Marta Civil]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1844 | [[:d:Q66717478|Q66717478]] | [[Karen Marrongelle]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1845 | [[:d:Q66734333|Q66734333]] | [[Nkechi Agwu]] | [[Enugu]] | 1962-10-08 | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Nkechi Agwu DSC4143 (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1846 | [[:d:Q66735264|Q66735264]] | [[Diane Henderson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1847 | [[:d:Q66736200|Q66736200]] | [[Aline Gouget]] | | 1977 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1848 | [[:d:Q66750395|Q66750395]] | [[Margaret Wiecek]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1849 | [[:d:Q66763730|Q66763730]] | [[Lucy Campbell]] | [[Barbados]] | 20th century | [[Ghana]] | | |- | style='text-align:right'| 1850 | [[:d:Q66789609|Q66789609]] | [[Asuman Aksoy]] | [[Karaman]] | | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 1851 | [[:d:Q66816497|Q66816497]] | [[Chiu-Yen Kao]] | | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1852 | [[:d:Q66838629|Q66838629]] | [[Joy Morris]] | | 1970 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1853 | [[:d:Q66857295|Q66857295]] | [[Laurie Heyer]] | | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 1854 | [[:d:Q66892392|Q66892392]] | [[Lynne Butler]] | | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1855 | [[:d:Q66934738|Q66934738]] | [[Naomi Jochnowitz]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1856 | [[:d:Q66941939|Q66941939]] | [[Svetlana Roudenko]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1857 | [[:d:Q66961167|Q66961167]] | [[Victoria Powers]] | | 1958 | | 2025-02-02 | [[Ficheiro:Vicki Powers.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1858 | [[:d:Q66965189|Q66965189]] | [[Mary Kay Stein]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1859 | [[:d:Q67000705|Q67000705]] | [[Leslie Cheng]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1860 | [[:d:Q67000959|Q67000959]] | [[Margit Rösler]] | | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1861 | [[:d:Q67001813|Q67001813]] | [[Monica VanDieren]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1862 | [[:d:Q67048104|Q67048104]] | [[Elizabeth Meckes]] | | 1980 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-12-16 | |- | style='text-align:right'| 1863 | [[:d:Q67090841|Q67090841]] | [[Leslie Hogben]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1864 | [[:d:Q67131439|Q67131439]] | [[Alina von Davier]] | [[Bucarest]] | 1967 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 1865 | [[:d:Q67135779|Q67135779]] | [[Colva Roney-Dougal]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1866 | [[:d:Q67135785|Q67135785]] | [[Clare Parnell]] | | 1970 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1867 | [[:d:Q67157799|Q67157799]] | [[Sonja Smets]] | | 1971-08-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1868 | [[:d:Q67168446|Q67168446]] | [[Pascale Garaud]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1869 | [[:d:Q67170188|Q67170188]] | [[Tatyana Krivobokova]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1870 | [[:d:Q67173474|Q67173474]] | [[Janina Śladkowska-Zahorska]] | | 1926 | [[Polonia]] | 2019-08-02 | |- | style='text-align:right'| 1871 | [[:d:Q67175857|Q67175857]] | [[Maria Emelianenko]] | [[Dubna]] | 1979-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1872 | [[:d:Q67183006|Q67183006]] | [[Tara Brendle]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1873 | [[:d:Q67187129|Q67187129]] | [[Dorina Mitrea]] | | 1965-04-30 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 1874 | [[:d:Q67187681|Q67187681]] | [[Tanya Christiansen]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1875 | [[:d:Q67188139|Q67188139]] | [[Leah Berman]] | | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1876 | [[:d:Q67188599|Q67188599]] | [[Doris Stockton]] | | 1924 | | 2018 | |- | style='text-align:right'| 1877 | [[:d:Q67189097|Q67189097]] | [[Silvia Heubach]] | | | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1878 | [[:d:Q67189100|Q67189100]] | [[Christine Guenther]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1879 | [[:d:Q67189756|Q67189756]] | [[Tanya Khovanova]] | | 1959-01-25 | | | [[Ficheiro:Tanya Khovanova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1880 | [[:d:Q67191522|Q67191522]] | [[Nancy Neudauer]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1881 | [[:d:Q67199225|Q67199225]] | [[Chen Shou]] | | 1909 | [[República Popular da China]]<br/>[[República da China (1912-1949)|República da China]]<br/>[[Dinastía Qing]] | 2007-04-28 | |- | style='text-align:right'| 1882 | [[:d:Q67200147|Q67200147]] | [[Tilla Weinstein]] | | 1934 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-01-21 | [[Ficheiro:Tilla Klotz Milnor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1883 | [[:d:Q67200564|Q67200564]] | [[Polly Sy]] | | 1953 | [[Filipinas]] | | |- | style='text-align:right'| 1884 | [[:d:Q67202249|Q67202249]] | [[Joanne Elliott]] | | 1925 | [[Estados Unidos de América]] | 2023 | |- | style='text-align:right'| 1885 | [[:d:Q67222731|Q67222731]] | [[Donna Testerman]] | | 1960 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 1886 | [[:d:Q67222751|Q67222751]] | [[Kathryn Mann]] | | | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Kathryn P. Mann Berkeley 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1887 | [[:d:Q67222763|Q67222763]] | [[Mary Pugh]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1888 | [[:d:Q67223515|Q67223515]] | [[Natalia Komarova]] | | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1889 | [[:d:Q67338519|Q67338519]] | [[Cristina Butucea]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1890 | [[:d:Q67344843|Q67344843]] | [[Christina Goldschmidt]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1891 | [[:d:Q67361567|Q67361567]] | [[Nathalie Eisenbaum]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1892 | [[:d:Q67361583|Q67361583]] | [[Haya Kaspi]] | | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1893 | [[:d:Q67392608|Q67392608]] | [[Zhang Zhifen]] | | 1927-01-08 | [[República Popular da China]]<br/>[[República da China (1912-1949)|República da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1894 | [[:d:Q67456575|Q67456575]] | [[Marina Logares]] | [[Madrid]] | 1976 | [[España]] | | [[Ficheiro:Marina Logares.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1895 | [[:d:Q67544956|Q67544956]] | [[Hajnal Andréka]] | [[Budapest]] | 1947-11-17 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 1896 | [[:d:Q67548666|Q67548666]] | [[Christine Bachoc]] | | 1964 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Christine Bachoc MFO 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1897 | [[:d:Q67611985|Q67611985]] | [[Collette Coullard]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1898 | [[:d:Q67852267|Q67852267]] | [[Mai Gehrke]] | | 1964-05-10 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 1899 | [[:d:Q67896999|Q67896999]] | [[Emilie Virginia Haynsworth]] | [[Sumter]] | 1916-06-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1985-05-04 | |- | style='text-align:right'| 1900 | [[:d:Q67900368|Q67900368]] | [[Christine Heitsch]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1901 | [[:d:Q67987491|Q67987491]] | [[Paola Loreti]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1902 | [[:d:Q68085808|Q68085808]] | [[Marie Duflo]] | [[Teloché]] | 1940-08-19 | [[Francia]] | 2019-09-16 | |- | style='text-align:right'| 1903 | [[:d:Q68101338|Q68101338]] | [[Hettie Belle Ege]] | [[Erie]] | 1861-03-31 | | 1942-11-19 | [[Ficheiro:HettieBelleEge1915.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1904 | [[:d:Q68104547|Q68104547]] | [[Helena Mihaljević]] | [[Saraxevo]] | 1982-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1905 | [[:d:Q68170524|Q68170524]] | [[Dimitra Karchitska]] | [[Chalara]] | 1939-08-02 | [[Macedonia do Norte]] | | |- | style='text-align:right'| 1906 | [[:d:Q68235152|Q68235152]] | [[Claudia Malvenuto]] | | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1907 | [[:d:Q68235186|Q68235186]] | [[Catherine Meadows]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1908 | [[:d:Q68245995|Q68245995]] | [[Renata Mansini]] | | 1968 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Renata Mansini 2022 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1909 | [[:d:Q68246057|Q68246057]] | [[Kieka Mynhardt]] | [[Cidade do Cabo]] | 1953 | [[Suráfrica]]<br/>[[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1910 | [[:d:Q68642045|Q68642045]] | [[Wendy Myrvold]] | | 20th century | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1911 | [[:d:Q68642069|Q68642069]] | [[Věra Trnková]] | [[Berehove]] | 1934-03-16 | [[República Checa]]<br/>[[Checoslovaquia]] | 2018-05-27 | |- | style='text-align:right'| 1912 | [[:d:Q68889618|Q68889618]] | [[Kaye Stacey]] | | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1913 | [[:d:Q68990899|Q68990899]] | [[Dona Strauss]] | | 1934 | | | |- | style='text-align:right'| 1914 | [[:d:Q69364533|Q69364533]] | [[Heidi Thornquist]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1915 | [[:d:Q69368600|Q69368600]] | [[Karen L. Collins]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1916 | [[:d:Q69368631|Q69368631]] | [[Ann Trenk]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1917 | [[:d:Q69438943|Q69438943]] | [[Margit Voigt]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1918 | [[:d:Q69507488|Q69507488]] | [[Amelia Verdejo Rodríguez]] | [[Bueu]] | 1956 | [[España]] | | [[Ficheiro:Amelia Verdejo Rodríguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1919 | [[:d:Q69541039|Q69541039]] | [[Diana Thomas]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1920 | [[:d:Q69543263|Q69543263]] | [[Patricia Hiddleston]] | [[Troon]] | 1933-05-09 | [[Escocia]] | 2017-12-08 | |- | style='text-align:right'| 1921 | [[:d:Q69596743|Q69596743]] | [[Yiqun Lisa Yin]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1922 | [[:d:Q69629883|Q69629883]] | [[Jacqueline Ramagge]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1923 | [[:d:Q69639313|Q69639313]] | [[Mary Catherine Bishop Weiss]] | [[Wichita]] | 1930-12-11 | | 1966-10-08 | |- | style='text-align:right'| 1924 | [[:d:Q69715520|Q69715520]] | [[Odile Favaron]] | | 1938 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1925 | [[:d:Q69870030|Q69870030]] | [[Bird Margaret Turner]] | [[Moundsville]] | 1877-04-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1962-09-05 | |- | style='text-align:right'| 1926 | [[:d:Q70114295|Q70114295]] | [[Marion Lee Johnson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1927 | [[:d:Q70238501|Q70238501]] | [[Kathaleen Land]] | [[Bridgewater]] | 1918-11-21 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-10-07 | |- | style='text-align:right'| 1928 | [[:d:Q70278745|Q70278745]] | [[Alice Christine Stickland]] | [[Camberwell]] | 1906-03-16 | [[Reino Unido]] | 1987-04-16 | |- | style='text-align:right'| 1929 | [[:d:Q70278957|Q70278957]] | [[Anne C. Morel]] | | | | 1984-07-22 | |- | style='text-align:right'| 1930 | [[:d:Q70554617|Q70554617]] | [[Ágnes Szendrei]] | [[Szeged]] | | [[Hungría]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1931 | [[:d:Q70737920|Q70737920]] | [[Elisa Martín Garijo]] | [[Teruel]]<br/>[[Huesca]] | 20th century | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1932 | [[:d:Q70796059|Q70796059]] | [[Greta Panova]] | | 1983 | | | [[Ficheiro:Greta C. Panova Oberwolfach 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1933 | [[:d:Q71869813|Q71869813]] | [[Elena Perelman]] | [[San Petersburgo]] | 20th century | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1934 | [[:d:Q72801165|Q72801165]] | [[Josephine Mitchell]] | [[Edmonton]] | 1912-06-30 | | 2000-12-28 | |- | style='text-align:right'| 1935 | [[:d:Q73157344|Q73157344]] | [[Jane Heffernan]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1936 | [[:d:Q73306315|Q73306315]] | [[Rachel Roberts]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1937 | [[:d:Q73322038|Q73322038]] | [[Karen Rhea]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1938 | [[:d:Q73352620|Q73352620]] | [[Jennifer Switkes]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1939 | [[:d:Q73420699|Q73420699]] | [[Julianna Tymoczko]] | | 1975 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1940 | [[:d:Q73420813|Q73420813]] | [[Jang-Mei Wu]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1941 | [[:d:Q73431812|Q73431812]] | [[Chikako Mese]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1942 | [[:d:Q73493198|Q73493198]] | [[Sema Salur]] | | | [[Turquía]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1943 | [[:d:Q74171483|Q74171483]] | [[Eileen Poiani]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1944 | [[:d:Q75099006|Q75099006]] | [[Anna Irwin Young]] | [[Chicago Heights]] | 1873-11-25 | | 1920-09-03 | [[Ficheiro:Anna Irwin Young.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1945 | [[:d:Q75100239|Q75100239]] | [[Lulu Hofmann Bechtolsheim]] | [[Nova York]] | 1902-05-27 | | 1989-08-29 | |- | style='text-align:right'| 1946 | [[:d:Q75100252|Q75100252]] | [[Mary Gervase]] | [[Roxbury]] | 1888-09-08 | [[Estados Unidos de América]] | 1926-10-22 | |- | style='text-align:right'| 1947 | [[:d:Q75100257|Q75100257]] | [[Nola Haynes]] | [[Linn County]] | 1897-01-09 | [[Estados Unidos de América]] | 1996-12-21 | |- | style='text-align:right'| 1948 | [[:d:Q75100263|Q75100263]] | [[Goldie Printis Horton]] | [[Athens]] | 1887-09-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1972-05-11 | |- | style='text-align:right'| 1949 | [[:d:Q75100276|Q75100276]] | [[Dorothy McCoy]] | [[Oklahoma Territory]] | 1903-08-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2001-11-21 | |- | style='text-align:right'| 1950 | [[:d:Q75100283|Q75100283]] | [[Anna Helene Palmie]] | [[Brooklyn]] | 1863-05-21 | [[Estados Unidos de América]] | 1946-06-12 | |- | style='text-align:right'| 1951 | [[:d:Q75100288|Q75100288]] | [[Charlotte Elvira Pengra]] | [[Juda]] | 1875-05-30 | | 1916-02-07<br/>1916-02-09 | |- | style='text-align:right'| 1952 | [[:d:Q75100295|Q75100295]] | [[Louise Johnson Rosenbaum]] | [[Carrollton]] | 1908-01-21 | [[Estados Unidos de América]] | 1980-01-16 | |- | style='text-align:right'| 1953 | [[:d:Q75100301|Q75100301]] | [[Ida May Schottenfels]] | [[Estados Unidos de América]] | 1869-12-21 | | 1942-03-11 | |- | style='text-align:right'| 1954 | [[:d:Q75100307|Q75100307]] | [[Mary Emily Sinclair]] | [[Worcester, Massachusetts|Worcester]] | 1878-09-27 | | 1955-06-03 | |- | style='text-align:right'| 1955 | [[:d:Q75101063|Q75101063]] | [[Freda Porter]] | [[Lumberton]] | 1957-10-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1956 | [[:d:Q75187075|Q75187075]] | [[Harriet Junior Walton]] | [[Claxton]] | 1933-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1957 | [[:d:Q75994177|Q75994177]] | [[Ivette Fuentes]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 1958 | [[:d:Q76166280|Q76166280]] | [[Rinat Kedem]] | | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1959 | [[:d:Q76383999|Q76383999]] | [[Karla Hoffman]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1960 | [[:d:Q76444529|Q76444529]] | [[Marcia Groszek]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1961 | [[:d:Q76446980|Q76446980]] | [[Mireille Gettler-Summa]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1962 | [[:d:Q76501058|Q76501058]] | [[Elizabeth Wilmer]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1963 | [[:d:Q77860240|Q77860240]] | [[Elena Fernández]] | | 1956-07-04 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1964 | [[:d:Q77860970|Q77860970]] | [[Montserrat Alsina i Aubach]] | | 1966-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1965 | [[:d:Q78238508|Q78238508]] | [[Malwina Łuczak]] | [[Polonia]] | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1966 | [[:d:Q78437416|Q78437416]] | [[Jennifer Schultens]] | | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1967 | [[:d:Q79080557|Q79080557]] | [[Mary-Elizabeth Hamstrom]] | | 1927 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-12-02 | |- | style='text-align:right'| 1968 | [[:d:Q79176770|Q79176770]] | [[Konstantina Trivisa]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1969 | [[:d:Q79669189|Q79669189]] | [[Mabel Minerva Young]] | [[Worcester, Massachusetts|Worcester]] | 1872-07-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1963-03-04 | |- | style='text-align:right'| 1970 | [[:d:Q79833966|Q79833966]] | [[Kay O'Halloran]] | | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1971 | [[:d:Q79932627|Q79932627]] | [[Adela Ruiz de Royo]] | [[Grau]] | 1943-12-15 | [[España]]<br/>[[Panamá]] | 2019-06-19 | |- | style='text-align:right'| 1972 | [[:d:Q80142574|Q80142574]] | [[Laura Overdeck]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1973 | [[:d:Q81266623|Q81266623]] | [[Gerda de Vries]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1974 | [[:d:Q81272043|Q81272043]] | [[Monica Nevins]] | | 1973 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1975 | [[:d:Q81350182|Q81350182]] | [[Frances Kuo]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1976 | [[:d:Q81486124|Q81486124]] | [[Pauline Mellon]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1977 | [[:d:Q81674722|Q81674722]] | [[Erin Chambers]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1978 | [[:d:Q81775512|Q81775512]] | [[Sinem Çelik Onaran]] | | | [[Turquía]] | | [[Ficheiro:Sinem Celik Onaran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1979 | [[:d:Q81911768|Q81911768]] | [[Simone Gutt]] | [[Uccle]] | 1956-07-03 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 1980 | [[:d:Q82080157|Q82080157]] | [[Genowefa Łoskiewicz]] | [[Grabie]] | 1929-09-21 | [[Polonia]] | 1995-04-24 | |- | style='text-align:right'| 1981 | [[:d:Q82282365|Q82282365]] | [[Gunilla Kreiss]] | | 1958-12-08 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 1982 | [[:d:Q82455847|Q82455847]] | [[Barbara Kaltenbacher]] | | | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 1983 | [[:d:Q82780191|Q82780191]] | [[Sarah J. Greenwald]] | [[Charlotte, Carolina do Norte|Charlotte]] | 1969-09-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sarah J. Greenwald.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1984 | [[:d:Q83116417|Q83116417]] | [[Pamela E. Harris]] | [[México]] | 1983-11-28 | [[México]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1985 | [[:d:Q83373645|Q83373645]] | [[Inge Troch]] | | 1941-02-24<br/>1936 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 1986 | [[:d:Q83385299|Q83385299]] | [[Catherine Jami]] | | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1987 | [[:d:Q83617400|Q83617400]] | [[Patti Frazer Lock]] | | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1988 | [[:d:Q83802139|Q83802139]] | [[Josephine Jue]] | | | | | [[Ficheiro:Josephine Jue NASA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1989 | [[:d:Q84183887|Q84183887]] | [[Mihaela Ignatova]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1990 | [[:d:Q84201665|Q84201665]] | [[Mireille Capitaine]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1991 | [[:d:Q84281343|Q84281343]] | [[Sylvia Skan]] | [[Richmond]] | 1897-08-15 | | 1972-06-10 | |- | style='text-align:right'| 1992 | [[:d:Q84439208|Q84439208]] | [[Flora Sadler]] | [[Aberdeen, Escocia|Aberdeen]] | 1912-06-04 | [[Reino Unido]] | 2000-12-25 | |- | style='text-align:right'| 1993 | [[:d:Q84577445|Q84577445]] | [[Shandelle Henson]] | | 1964 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1994 | [[:d:Q84917665|Q84917665]] | [[Kathleen Kavanagh]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1995 | [[:d:Q85123488|Q85123488]] | [[Jenna Carpenter]] | [[Corsicana]] | 1961-11-07 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1996 | [[:d:Q85134168|Q85134168]] | [[Ewa Hensz-Chądzyńska]] | | 20th century | [[Polonia]] | 2019-12-17 | |- | style='text-align:right'| 1997 | [[:d:Q85136918|Q85136918]] | [[Manuela Garín Pinillos]] | [[Asturias]] | 1914-01-01 | [[España]]<br/>[[México]] | 2019-04-30 | [[Ficheiro:Manuela Garín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1998 | [[:d:Q85222190|Q85222190]] | [[Sarah B. Hart]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1999 | [[:d:Q85278965|Q85278965]] | [[Allison Henrich]] | | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 2000 | [[:d:Q85406104|Q85406104]] | [[Karen M. Brucks]] | [[Chicago]] | 1957-02-01 | | 2017-07-08 | |- | style='text-align:right'| 2001 | [[:d:Q85554686|Q85554686]] | [[Amy Langville]] | | 1975 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2002 | [[:d:Q85601625|Q85601625]] | [[Xiaoying Han]] | | | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 2003 | [[:d:Q85817376|Q85817376]] | [[Nastassja Cipriani]] | [[Roma]] | 1987 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2004 | [[:d:Q85905702|Q85905702]] | [[Giuliana Davidoff]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2005 | [[:d:Q85931227|Q85931227]] | [[Alexandra Carpentier]] | [[Bourg-la-Reine]] | 1987-07-06 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2006 | [[:d:Q85991127|Q85991127]] | [[Hele Kiisel]] | | 1953-11-01 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2007 | [[:d:Q86052409|Q86052409]] | [[L. Christine Kinsey]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2008 | [[:d:Q86096723|Q86096723]] | [[Soraya Sherif]] | [[Exipto]] | 1934-07-03 | [[Exipto]] | | |- | style='text-align:right'| 2009 | [[:d:Q86147856|Q86147856]] | [[Olga Korosteleva]] | | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2010 | [[:d:Q86309029|Q86309029]] | [[Nouzha El Yacoubi]] | | 1950-04-24 | [[Marrocos]] | | |- | style='text-align:right'| 2011 | [[:d:Q86383270|Q86383270]] | [[Susan H. Marshall]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2012 | [[:d:Q86530753|Q86530753]] | [[Christiane Tretter]] | | 1964-12-28 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Christiane Tretter keynote at Deutsche Mathematiker-Vereinigung 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2013 | [[:d:Q86718346|Q86718346]] | [[Tatjana Stykel]] | [[Terekti]] | 1973-07-19 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 2014 | [[:d:Q86756309|Q86756309]] | [[Irene Sciriha]] | | | | | [[Ficheiro:Irene Sciriha.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2015 | [[:d:Q86857283|Q86857283]] | [[Coralia Cartis]] | | | [[Romanía]] | | [[Ficheiro:Coralia cartis 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2016 | [[:d:Q86907028|Q86907028]] | [[Marie Johanna Weiss]] | [[California]] | 1903-09-21 | [[Estados Unidos de América]] | 1952-08-19 | |- | style='text-align:right'| 2017 | [[:d:Q86921282|Q86921282]] | [[Adela Świątek]] | | 1945-09-02 | [[Polonia]] | 2019-09-27 | |- | style='text-align:right'| 2018 | [[:d:Q86929839|Q86929839]] | [[Karma Dajani]] | [[Líbano]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 2019 | [[:d:Q87043868|Q87043868]] | [[Jing-Rebecca Li]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2020 | [[:d:Q87051793|Q87051793]] | [[Mirka Miller]] | [[Rumburk]] | 1949 | | 2016 | |- | style='text-align:right'| 2021 | [[:d:Q87064309|Q87064309]] | [[Natalia Ostianu]] | [[Soroca]] | 1922-03-07 | [[Moldova]] | 2005-02-17 | |- | style='text-align:right'| 2022 | [[:d:Q87093554|Q87093554]] | [[Eleanor Mollie Horadam]] | | 1921 | | 2002 | |- | style='text-align:right'| 2023 | [[:d:Q87093626|Q87093626]] | [[Kathy Horadam]] | | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 2024 | [[:d:Q87121495|Q87121495]] | [[Beryl May Dent]] | [[Chippenham]] | 1900-05-10 | [[Reino Unido]] | 1977-08-09 | |- | style='text-align:right'| 2025 | [[:d:Q87127020|Q87127020]] | [[Lore Zumeta Olaskoaga]] | [[Zarautz]] | 1994 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2026 | [[:d:Q87195406|Q87195406]] | [[Elizabeth R. Bennett]] | [[Shawnee-on-Delaware]] | 1880-10-09 | | 1972-10-15 | |- | style='text-align:right'| 2027 | [[:d:Q87401965|Q87401965]] | [[Gladys Gibbens]] | [[Nova Orleáns]] | 1893-01-21 | | 1983-09-24 | |- | style='text-align:right'| 2028 | [[:d:Q87492557|Q87492557]] | [[María Merino]] | [[Bilbao]] | 1976-01-20 | [[España]] | | [[Ficheiro:Maria Merino. Matematikaria, ikertzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2029 | [[:d:Q87656203|Q87656203]] | [[Ruth M. Williams]] | [[Birmingham]] | 1945 | | | [[Ficheiro:Ruth Margaret Williams.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2030 | [[:d:Q87758132|Q87758132]] | [[Anna-Lisa Arrhenius]] | | 1914-08-31 | [[Suecia]] | 1994-08-22 | |- | style='text-align:right'| 2031 | [[:d:Q88027625|Q88027625]] | [[Irmina Herburt]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2032 | [[:d:Q88239202|Q88239202]] | [[Mary Perry Smith]] | | | | 2015 | [[Ficheiro:Mary Perry Smith, 1983.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2033 | [[:d:Q88297112|Q88297112]] | [[Susanne Prediger]] | | 1971 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2034 | [[:d:Q88435791|Q88435791]] | [[Elena Celledoni]] | | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2035 | [[:d:Q88440938|Q88440938]] | [[Lisa Lorentzen]] | | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 2036 | [[:d:Q88441075|Q88441075]] | [[Berit Stensønes]] | | 1956 | | 2022 | [[Ficheiro:Berit Stensønes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2037 | [[:d:Q88478240|Q88478240]] | [[Serena Dipierro]] | | | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2038 | [[:d:Q88664472|Q88664472]] | [[Marta Štefánková]] | [[Třinec]] | 1974-01-28 | | | [[Ficheiro:Marta Štefánková.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2039 | [[:d:Q88787576|Q88787576]] | [[Malka Gorfine]] | | 1967 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 2040 | [[:d:Q88797604|Q88797604]] | [[Denise Kirschner]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2041 | [[:d:Q88913000|Q88913000]] | [[Emily F Stone]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2042 | [[:d:Q89022151|Q89022151]] | [[Vivien J Challis]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2043 | [[:d:Q89031142|Q89031142]] | [[Mercedes Siles Molina]] | [[Xaén]] | 1966 | [[España]] | | [[Ficheiro:Mercedes Siles Molina por Valerie de la Dehesa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2044 | [[:d:Q89097110|Q89097110]] | [[Eunok Jung]] | | 1966 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 2045 | [[:d:Q89188904|Q89188904]] | [[Olha Chernukha]] | [[Lviv]] | 1962-01-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2046 | [[:d:Q89273643|Q89273643]] | [[Louise Adelaide Wolf]] | [[Milwaukee]] | 1898-10-20 | [[Estados Unidos de América]] | 1962-11-14 | |- | style='text-align:right'| 2047 | [[:d:Q89279273|Q89279273]] | [[Mireille Martin-Deschamps]] | | 20th century | [[Francia]] | | [[Ficheiro:2020 Mireille Martin-Deschamps.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2048 | [[:d:Q89310680|Q89310680]] | [[Olga Semenovna Mazhorova]] | [[Khabarovsk]] | 1947-12-15 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Мажорова Ольга Семёновна (лекция по газодинамике).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2049 | [[:d:Q89330946|Q89330946]] | [[Margarete Caroline Wolf]] | [[Milwaukee]] | 1911-11-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1998-04-03 | |- | style='text-align:right'| 2050 | [[:d:Q89377117|Q89377117]] | [[Lilya Budaghyan]] | [[Bakú]] | 1976-01-29 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Armenia]] | | [[Ficheiro:Lilya Budaghyan photo made in 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2051 | [[:d:Q89406785|Q89406785]] | [[Elizabeth Hirschfelder]] | [[Providence, Rhode Island|Providence]] | 1902-04-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-09-29 | |- | style='text-align:right'| 2052 | [[:d:Q89575461|Q89575461]] | [[Elita Aleksandrovna Mukhacheva]] | [[Nizhnii Novgorod]] | 1930-06-09 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2011-04-15 | |- | style='text-align:right'| 2053 | [[:d:Q89659877|Q89659877]] | [[Elizabeth LeStourgeon]] | [[Farmville]] | 1880-06-01 | | 1971-02-06 | |- | style='text-align:right'| 2054 | [[:d:Q90159037|Q90159037]] | [[Vera Schiff]] | [[San Petersburgo]] | 1858 | [[Imperio Ruso]] | 1919-09-28 | [[Ficheiro:Shiff v i.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2055 | [[:d:Q90256206|Q90256206]] | [[Pamela Liebeck]] | | 1930 | | 2012 | |- | style='text-align:right'| 2056 | [[:d:Q90328178|Q90328178]] | [[Jeanette Shakalli]] | | 1985 | [[Panamá]] | | [[Ficheiro:Jeanette Shakalli 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2057 | [[:d:Q90389216|Q90389216]] | [[Maria R D'Orsogna]] | | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2058 | [[:d:Q90401394|Q90401394]] | [[Marion Ballantyne White]] | [[Peoria]] | 1871-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1958-01-30 | |- | style='text-align:right'| 2059 | [[:d:Q90480082|Q90480082]] | [[Josephine Roe]] | [[Meredith]] | 1858-05-05 | [[Estados Unidos de América]] | 1946-04-29 | |- | style='text-align:right'| 2060 | [[:d:Q90652137|Q90652137]] | [[Anke Schmeink]] | | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2061 | [[:d:Q90828357|Q90828357]] | [[Marion Epstein]] | [[Brooklyn]] | 1915-06-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-03-24 | |- | style='text-align:right'| 2062 | [[:d:Q90900607|Q90900607]] | [[Bess Marie Eversull]] | [[Elmwood Place]] | 1899-05-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1978-03-18 | |- | style='text-align:right'| 2063 | [[:d:Q90911704|Q90911704]] | [[Madeline Early]] | [[Brooklyn]] | 1912-04-01 | [[Estados Unidos de América]] | 2001-01-20 | |- | style='text-align:right'| 2064 | [[:d:Q90997814|Q90997814]] | [[Dolores Romero Morales]] | | 1971 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2065 | [[:d:Q91111344|Q91111344]] | [[Marie Cecilia Mangold]] | [[Cincinnati]] | 1872-12-05 | [[Estados Unidos de América]] | 1934-02-09 | |- | style='text-align:right'| 2066 | [[:d:Q91236256|Q91236256]] | [[Sündüz Keleş]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2067 | [[:d:Q91298460|Q91298460]] | [[Shu Ting Hsia]] | [[Pequín]] | 1903-09-25 | | 1980-08-16 | |- | style='text-align:right'| 2068 | [[:d:Q91640800|Q91640800]] | [[Marjorie Beaty]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1906-01-21 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-07-18 | |- | style='text-align:right'| 2069 | [[:d:Q91713682|Q91713682]] | [[Antonella Zanna]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2070 | [[:d:Q92161276|Q92161276]] | [[Ralucca Gera]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2071 | [[:d:Q92277440|Q92277440]] | [[Alba Rojo Cama]] | [[Cidade de México]] | 1961 | [[México]] | 2016 | |- | style='text-align:right'| 2072 | [[:d:Q92278293|Q92278293]] | [[Beatrice Hagen]] | [[Barton County]] | 1899-07-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1987-07-22 | |- | style='text-align:right'| 2073 | [[:d:Q92583027|Q92583027]] | [[Helene Shapiro]] | | 1954-05-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2074 | [[:d:Q92846557|Q92846557]] | [[Stanislawa Nikodym]] | [[Varsovia]] | 1897-07-02 | [[Polonia]] | 1988-03-25 | |- | style='text-align:right'| 2075 | [[:d:Q92970069|Q92970069]] | [[Orly Alter]] | [[Tel Aviv]] | 1964-04 | [[Israel]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Orly Alter EurekAlert! 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2076 | [[:d:Q92974047|Q92974047]] | [[Susan Goldstine]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2077 | [[:d:Q92999652|Q92999652]] | [[Alona Ben-Tal]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2078 | [[:d:Q93099666|Q93099666]] | [[Aline Huke Frink]] | [[Torrington]] | 1904-03-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-03-14 | [[Ficheiro:AlineHuke1924.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2079 | [[:d:Q93243390|Q93243390]] | [[Cleota Gage Fry]] | [[Shoshone County]] | 1910-12-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2001-07-01 | |- | style='text-align:right'| 2080 | [[:d:Q93346059|Q93346059]] | [[Irene Price]] | [[Indiana]] | 1902-01-16 | [[Estados Unidos de América]] | 1999-03-13 | |- | style='text-align:right'| 2081 | [[:d:Q93422080|Q93422080]] | [[Beulah Armstrong]] | [[Kansas]]<br/>[[Sterling]] | 1895-11-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1965-02-22 | |- | style='text-align:right'| 2082 | [[:d:Q93428106|Q93428106]] | [[Irene Sabadini]] | | 1965 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2083 | [[:d:Q93489239|Q93489239]] | [[Flora Dobler Sutton]] | [[Baltimore]] | 1890-06-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1976-06-23 | |- | style='text-align:right'| 2084 | [[:d:Q93509338|Q93509338]] | [[Muriel Glauert]] | [[Nottingham]] | 1892-05-07 | [[Reino Unido]] | 1949-12-23 | |- | style='text-align:right'| 2085 | [[:d:Q93571646|Q93571646]] | [[Jillian Beardwood]] | [[Norwich (Q130191)|Norwich]] | 1934 | [[Reino Unido]] | 2019 | |- | style='text-align:right'| 2086 | [[:d:Q93579839|Q93579839]] | [[Helen Tappan]] | [[Mount Pleasant]] | 1888-10-22 | [[Estados Unidos de América]] | 1971-11-10 | |- | style='text-align:right'| 2087 | [[:d:Q93723011|Q93723011]] | [[Annita Tuller]] | [[Brooklyn]] | 1910-12-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1994-08-29 | |- | style='text-align:right'| 2088 | [[:d:Q93921370|Q93921370]] | [[Margaret Bayer]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2089 | [[:d:Q93962240|Q93962240]] | [[Mary Barbara Haberzetle]] | [[Chicago]] | 1912-06-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1983-11-16 | |- | style='text-align:right'| 2090 | [[:d:Q94034836|Q94034836]] | [[Susan Tolman]] | | | | | [[Ficheiro:Susan Tolman American mathematician.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2091 | [[:d:Q94091197|Q94091197]] | [[Mary Speer]] | [[Midway]] | 1906-03-27 | [[Estados Unidos de América]] | 1966-11-23 | |- | style='text-align:right'| 2092 | [[:d:Q94158458|Q94158458]] | [[Dora Metcalf]] | [[Ooty]]<br/>[[Raj Británico]] | 1892-03-11 | [[Reino Unido]] | 1982-10-17 | [[Ficheiro:1935 Dora Metcalf (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2093 | [[:d:Q94235423|Q94235423]] | [[Caroline Klivans]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2094 | [[:d:Q94265769|Q94265769]] | [[Anna Mayme Howe]] | [[Estado de Nova York|Nova York]] | 1883-10-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1976-08-08 | |- | style='text-align:right'| 2095 | [[:d:Q94336443|Q94336443]] | [[Victoria Howle]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2096 | [[:d:Q94477263|Q94477263]] | [[Margaret Maxfield]] | [[Willimantic]] | 1926-02-23 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-12-20 | |- | style='text-align:right'| 2097 | [[:d:Q94520091|Q94520091]] | [[Adrienne Sophie Rayl]] | [[Nova Orleáns]] | 1898-09-25 | | 1989-11-27 | |- | style='text-align:right'| 2098 | [[:d:Q94575673|Q94575673]] | [[Mary Graustein]] | [[Westminster]] | 1884-04-12 | [[Estados Unidos de América]] | 1972-07-18 | |- | style='text-align:right'| 2099 | [[:d:Q94582564|Q94582564]] | [[Carolyn Kieran]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2100 | [[:d:Q94582681|Q94582681]] | [[Rosamund Sutherland]] | | 1947 | [[Reino Unido]] | 2019 | |- | style='text-align:right'| 2101 | [[:d:Q94729849|Q94729849]] | [[Margaret Evelyn Mauch]] | [[De Smet]] | 1897-06-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1987-11-16 | |- | style='text-align:right'| 2102 | [[:d:Q94734891|Q94734891]] | [[Brigitte Bukovics]] | [[Greifswald]] | 1924<br/>1924-03-18 | [[Alemaña]] | 2020-08-12 | |- | style='text-align:right'| 2103 | [[:d:Q94739648|Q94739648]] | [[Joanna Isabel Mayer]] | [[Pettis County]] | 1904-03-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1991-02-28 | |- | style='text-align:right'| 2104 | [[:d:Q94751510|Q94751510]] | [[Susanne Dierolf]] | [[Bratislava]] | 1942-07-16 | [[Alemaña]] | 2009-04-24 | |- | style='text-align:right'| 2105 | [[:d:Q94767661|Q94767661]] | [[Nicole De Grande-De Kimpe]] | | 1936-09-07 | [[Bélxica]] | 2008-07-23 | |- | style='text-align:right'| 2106 | [[:d:Q94768809|Q94768809]] | [[Elisabeth Hagemann]] | | 1906 | [[Alemaña]] | 1989 | |- | style='text-align:right'| 2107 | [[:d:Q94772839|Q94772839]] | [[Leila Bram]] | [[Drexel Hill]] | 1927 | [[Estados Unidos de América]] | 1979-09-07 | |- | style='text-align:right'| 2108 | [[:d:Q94804322|Q94804322]] | [[Lisa Piccirillo]] | [[Greenwood]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2109 | [[:d:Q94862724|Q94862724]] | [[Johanna Wiegandt]] | | 1893 | | 1967 | |- | style='text-align:right'| 2110 | [[:d:Q94953464|Q94953464]] | [[Miriam Becker]] | [[Nova York]] | 1909-03-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-03-05 | |- | style='text-align:right'| 2111 | [[:d:Q94979545|Q94979545]] | [[Nicole Immorlica]] | | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2112 | [[:d:Q94997808|Q94997808]] | [[Rachel Blodgett Adams]] | [[Woburn]] | 1894-10-13 | | 1982-01-22 | |- | style='text-align:right'| 2113 | [[:d:Q95149718|Q95149718]] | [[Marie Fabianová]] | [[Železný Brod]] | 1872-02-11 | | 1943-04-07 | |- | style='text-align:right'| 2114 | [[:d:Q95152292|Q95152292]] | [[Alena Lukasová]] | [[Ostrava]] | 1936-12-14 | [[Checoslovaquia]] | 2023 | |- | style='text-align:right'| 2115 | [[:d:Q95168035|Q95168035]] | [[Alice Koubová]] | [[Roudnice nad Labem]] | 1974-05-18 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Alice Koubová leden 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2116 | [[:d:Q95177733|Q95177733]] | [[Růžena Ženčáková]] | [[cementerio de Viena]] | 1936-05-29 | [[Checoslovaquia]] | 1989-02-15 | |- | style='text-align:right'| 2117 | [[:d:Q95185951|Q95185951]] | [[Barbara Schmidt-Thieme]] | | 1968-11-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2118 | [[:d:Q95191701|Q95191701]] | [[Jane E. Kister]] | | 1942 | | 2019 | |- | style='text-align:right'| 2119 | [[:d:Q95198282|Q95198282]] | [[Christine Williams Ayoub]] | | 1922 | | 2024-07-18 | |- | style='text-align:right'| 2120 | [[:d:Q95212403|Q95212403]] | [[Adelaide Smith]] | | 1870 | | | |- | style='text-align:right'| 2121 | [[:d:Q95223463|Q95223463]] | [[Eugenie M. Morenus]] | [[Cleveland]] | 1881-02-21 | [[Estados Unidos de América]] | 1966-10-15 | [[Ficheiro:EugenieMariaMorenus1921.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2122 | [[:d:Q95376112|Q95376112]] | [[Regina Bruder]] | | 20th century | [[República Democrática Alemá]] | | |- | style='text-align:right'| 2123 | [[:d:Q95447238|Q95447238]] | [[Lisa Hefendehl-Hebeker]] | [[Lüdenscheid]] | 1948 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2124 | [[:d:Q95459757|Q95459757]] | [[Naďa Vondrová]] | [[Čáslav]] | 1968-01-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2125 | [[:d:Q95469928|Q95469928]] | [[Emma Whiton McDonald]] | [[Brooklyn]] | 1886-08-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1948-07-07 | |- | style='text-align:right'| 2126 | [[:d:Q95472071|Q95472071]] | [[Margaret Rayner]] | [[Tamworth]] | 1929-08-21 | | 2019-05-31 | |- | style='text-align:right'| 2127 | [[:d:Q95491301|Q95491301]] | [[Robyn Anne Owens]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2128 | [[:d:Q95600822|Q95600822]] | [[Zhilan Feng]] | | 1959-12-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2129 | [[:d:Q95639686|Q95639686]] | [[Angela Kunoth]] | | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 2130 | [[:d:Q95663131|Q95663131]] | [[Annie MacKinnon Fitch]] | [[Woodstock]] | 1868 | | 1940 | |- | style='text-align:right'| 2131 | [[:d:Q95687097|Q95687097]] | [[Marguerite Hedberg]] | [[Kirksville]] | 1907-08-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-08-27 | |- | style='text-align:right'| 2132 | [[:d:Q95706295|Q95706295]] | [[Virginia Halmos]] | [[Omaha, Nebrasca|Omaha]] | 1915-12-12 | | 2015-01-19 | |- | style='text-align:right'| 2133 | [[:d:Q95733486|Q95733486]] | [[Jaqueline Godoy Mesquita]] | | 1985-09-20 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Jaqueline Mesquita at Oberwolfach, 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2134 | [[:d:Q95777201|Q95777201]] | [[Kathrin Klamroth]] | | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 2135 | [[:d:Q95951603|Q95951603]] | [[Sonajharia Minz]] | | 20th century | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2136 | [[:d:Q95970469|Q95970469]] | [[Karen D. King]] | [[Washington, D.C.]] | 1971-07-06 | | 2019-12-24 | |- | style='text-align:right'| 2137 | [[:d:Q96026706|Q96026706]] | [[Lisa Hartung]] | [[Bad Honnef]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 2138 | [[:d:Q96195374|Q96195374]] | [[Tanya Moore]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2139 | [[:d:Q96307102|Q96307102]] | [[Leslie M. Smith]] | | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2140 | [[:d:Q96312225|Q96312225]] | [[Sandra Cerrai]] | [[Pisa]] | 1969-10-03 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2141 | [[:d:Q96363641|Q96363641]] | [[Raegan Higgins]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2142 | [[:d:Q96470307|Q96470307]] | [[Nagambal Shah]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2143 | [[:d:Q96472071|Q96472071]] | [[Ruth Heller]] | | | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Ruth Heller.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2144 | [[:d:Q96578848|Q96578848]] | [[Shelly M. Jones]] | | 1964-11-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2145 | [[:d:Q96610614|Q96610614]] | [[Martine Queffélec]] | | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 2146 | [[:d:Q96624661|Q96624661]] | [[Claudia Vargas]] | | 1974-02-16 | | | [[Ficheiro:Claudia Vargas Díaz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2147 | [[:d:Q96624729|Q96624729]] | [[Daniela Soto]] | | 1983-01-21 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 2148 | [[:d:Q96677918|Q96677918]] | [[Anne Leucht]] | | 1983 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2149 | [[:d:Q96741773|Q96741773]] | [[Deborah Washington Brown]] | [[Washington, D.C.]] | 1952-06-03 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-06-05 | |- | style='text-align:right'| 2150 | [[:d:Q96936404|Q96936404]] | [[Norma G. Hernandez]] | [[El Paso, Texas|El Paso]] | 1934-05-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2151 | [[:d:Q97014353|Q97014353]] | [[María Ángeles García Ferrero]] | [[provincia de León]] | 1991 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2152 | [[:d:Q97095895|Q97095895]] | [[Christiane Tammer]] | [[Leipzig]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 2153 | [[:d:Q97109437|Q97109437]] | [[Doris Fischer-Colbrie]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2154 | [[:d:Q97180573|Q97180573]] | [[Lidia Obojska]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2155 | [[:d:Q97186908|Q97186908]] | [[Anna Karczewska]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2156 | [[:d:Q97189919|Q97189919]] | [[Halyna Skipalska]] | [[Lviv]] | 1974-12-18 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Halyna Skipálska (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2157 | [[:d:Q97192912|Q97192912]] | [[Natalia Gașițoi]] | [[Bălți]] | 1975-03-18 | [[Moldova]]<br/>[[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 2158 | [[:d:Q97205036|Q97205036]] | [[Larissa Walentinowna Kowtanjuk]] | [[Artyom]]<br/>[[Krai de Primorie]] | 1972-01-25 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 2159 | [[:d:Q97209708|Q97209708]] | [[Hyang-Sook Lee]] | | 1963 | [[Corea do Sur]] | | [[Ficheiro:이향숙 총장님 사진.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2160 | [[:d:Q97234048|Q97234048]] | [[Heisook Lee]] | | 1948 | [[Corea do Sur]] | | [[Ficheiro:Interview with Dr. Pollitzer in Seoul, October 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2161 | [[:d:Q97252430|Q97252430]] | [[Rusudan Beridze]] | [[Ozurgeti]] | 1939-08-20 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Xeorxia]] | 2023-05-17 | |- | style='text-align:right'| 2162 | [[:d:Q97284984|Q97284984]] | [[Hazel Hill]] | [[Londres]] | 1921 | [[Reino Unido]] | 2010 | |- | style='text-align:right'| 2163 | [[:d:Q97290218|Q97290218]] | [[Fay Farnum]] | [[Spencer]] | 1888-08-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1977-03-11 | |- | style='text-align:right'| 2164 | [[:d:Q97336311|Q97336311]] | [[Martina Zähle]] | | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 2165 | [[:d:Q97347125|Q97347125]] | [[Catherine Bandle]] | [[Frauenfeld]] | 1943-03-22 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 2166 | [[:d:Q97355145|Q97355145]] | [[María Cumplido]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1992-04-25 | [[España]] | | [[Ficheiro:Maria Cumplido. Matematikaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2167 | [[:d:Q97367071|Q97367071]] | [[Karin Melnick]] | [[Condado de Marin]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2168 | [[:d:Q97369414|Q97369414]] | [[Olga Alexandrowna Kostarewa-Iswekowa]] | [[Londres]] | 1889-05-29 | [[Unión Soviética]] | 1968-10-28 | |- | style='text-align:right'| 2169 | [[:d:Q97370099|Q97370099]] | [[Grażyna Mirkowska-Salwicka]] | | 1943-04-23 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2170 | [[:d:Q97371068|Q97371068]] | [[Ewa Schmeidel]] | | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 2171 | [[:d:Q97372508|Q97372508]] | [[Eugenia Smyrnova-Trybulska]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2172 | [[:d:Q97477590|Q97477590]] | [[Sakura Schafer-Nameki]] | | | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2173 | [[:d:Q97538687|Q97538687]] | [[María Pe Pereira]] | [[Burgos]] | 1981 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2174 | [[:d:Q97585712|Q97585712]] | [[Judith Covington]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2175 | [[:d:Q97592391|Q97592391]] | [[Michela Procesi]] | | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2176 | [[:d:Q97629789|Q97629789]] | [[Anne Taormina]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2177 | [[:d:Q97899874|Q97899874]] | [[Dorothée Normand-Cyrot]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2178 | [[:d:Q98113647|Q98113647]] | [[Maria Deijfen]] | | 1975 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2179 | [[:d:Q98156776|Q98156776]] | [[Pamela G. Coxson]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2180 | [[:d:Q98400385|Q98400385]] | [[Sandra Mitchell Hedetniemi]] | | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 2181 | [[:d:Q98407721|Q98407721]] | [[Laura Pisati]] | [[Ancona]] | 1869 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1908-03-30 | |- | style='text-align:right'| 2182 | [[:d:Q98429969|Q98429969]] | [[Rebecca Waldecker]] | [[Aquisgrán]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Prof. Dr. Rebecca Waldecker (34646320790) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2183 | [[:d:Q98541026|Q98541026]] | [[María Elena Vázquez Abal]] | [[Pontevedra]] | 1960-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2184 | [[:d:Q98565115|Q98565115]] | [[Sarah D. Allen Oren Haynes]] | [[Clinton County]] | 1836-03-02 | [[Estados Unidos de América]] | 1907-04-21 | |- | style='text-align:right'| 2185 | [[:d:Q98662647|Q98662647]] | [[Anna Salvadori]] | [[Perugia]] | 1952-10-16 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2186 | [[:d:Q98668712|Q98668712]] | [[Shirley Pledger]] | | | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 2187 | [[:d:Q98690972|Q98690972]] | [[Rona Gurkewitz]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2188 | [[:d:Q98756153|Q98756153]] | [[Brenda MacGibbon]] | | | [[Canadá]] | 2022 | |- | style='text-align:right'| 2189 | [[:d:Q98767042|Q98767042]] | [[Patricia Reynaud-Bouret]] | | 1978 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:XXVI Brazilian School of Probability in honor of Professor Antonio Galves-155.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2190 | [[:d:Q98807206|Q98807206]] | [[Marjorie V. Butcher]] | [[Jackson]] | 1925-07-24 | | 2016-04-06 | |- | style='text-align:right'| 2191 | [[:d:Q98824860|Q98824860]] | [[Agnès Sulem]] | | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 2192 | [[:d:Q98836392|Q98836392]] | [[Christine De Mol]] | | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2193 | [[:d:Q98916924|Q98916924]] | [[Jessica Fintzen]] | | | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Jessica Fintzen MFO 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2194 | [[:d:Q98925739|Q98925739]] | [[Joan L. Richards]] | | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2195 | [[:d:Q98940130|Q98940130]] | [[Nerida Ellerton]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2196 | [[:d:Q99099103|Q99099103]] | [[Snezana Lawrence]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2197 | [[:d:Q99218207|Q99218207]] | [[Laura Toti Rigatelli]] | [[Florencia]] | 1941 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2198 | [[:d:Q99372902|Q99372902]] | [[Mary Leontius Schulte]] | [[Cleveland]] | 1901-09-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-03-20 | |- | style='text-align:right'| 2199 | [[:d:Q99441392|Q99441392]] | [[Clemency Montelle]] | [[Christchurch]] | 1977 | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 2200 | [[:d:Q99441419|Q99441419]] | [[Alice Slotsky]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2201 | [[:d:Q99472388|Q99472388]] | [[Yoshie Katsurada]] | [[Akaigawa]] | 1911-09-03 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1980-05-10 | |- | style='text-align:right'| 2202 | [[:d:Q99485329|Q99485329]] | [[Nina Holden]] | | 1986 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Nina Holden Oberwolfach 2017 (Stochastic Analysis Geometry of Random Processes).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2203 | [[:d:Q99485343|Q99485343]] | [[Urmila Mahadev]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2204 | [[:d:Q99517011|Q99517011]] | [[Monique Chyba]] | | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2205 | [[:d:Q99517131|Q99517131]] | [[Raku Kanayama]] | | 1888 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1977-01-07 | |- | style='text-align:right'| 2206 | [[:d:Q99518962|Q99518962]] | [[Eva Bjørn Vedel Jensen]] | [[Esbjerg]] | 1951-06-14 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 2207 | [[:d:Q99536295|Q99536295]] | [[Barbara Abraham-Shrauner]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2208 | [[:d:Q99574416|Q99574416]] | [[Krystyna Ziętak]] | | 1943 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Krystyna Ziętak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2209 | [[:d:Q99632582|Q99632582]] | [[Eva-Maria Feichtner]] | | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2210 | [[:d:Q100152100|Q100152100]] | [[Lyn English]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2211 | [[:d:Q100282677|Q100282677]] | [[Irene Mulvey]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2212 | [[:d:Q100590701|Q100590701]] | [[Stanisława Kanas]] | [[Hucina]] | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2213 | [[:d:Q100591641|Q100591641]] | [[Janina Wolska-Bochenek]] | [[Varsovia]] | 1921-01-13 | [[Polonia]] | 2010-04-17 | |- | style='text-align:right'| 2214 | [[:d:Q100700812|Q100700812]] | [[Judit Muñoz]] | [[Abadiño]] | 1991-01-13 | [[España]] | | [[Ficheiro:Judit Muñoz. Matematikaria eta ikerlaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2215 | [[:d:Q100943158|Q100943158]] | [[Anna Zamojska-Dzienio]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2216 | [[:d:Q100986104|Q100986104]] | [[Tatiana Shubin]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2217 | [[:d:Q100998910|Q100998910]] | [[Maria Cristina Villalobos]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2218 | [[:d:Q101079333|Q101079333]] | [[Gertrude Ehrlich]] | [[Viena]] | 1923-01-07 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 2219 | [[:d:Q101096112|Q101096112]] | [[Jennifer Morse]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2220 | [[:d:Q101110250|Q101110250]] | [[Bianca Viray]] | | | | | [[Ficheiro:Bianca Viray Oberwolfach 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2221 | [[:d:Q101173909|Q101173909]] | [[Maggie Cheng]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2222 | [[:d:Q101195223|Q101195223]] | [[Eva Ferreira García]] | [[Barakaldo]] | 1963<br/>1978 | [[España]] | | [[Ficheiro:Eva Ferreira (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2223 | [[:d:Q101206348|Q101206348]] | [[Mary Clem]] | [[Nevada]] | 1905-10-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1979-01 | |- | style='text-align:right'| 2224 | [[:d:Q101242974|Q101242974]] | [[Gisèle Ruiz Goldstein]] | [[Nova Orleáns]] | 1958-08-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2225 | [[:d:Q101243255|Q101243255]] | [[Snezhana Abarzhi]] | | | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 2226 | [[:d:Q101246715|Q101246715]] | [[Elena Vázquez Cendón]] | [[Ourense]] | 1966-03-02 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2227 | [[:d:Q101251391|Q101251391]] | [[María Emilia Caballero Acosta]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2228 | [[:d:Q101316000|Q101316000]] | [[Gail Letzter]] | | 1960-09-12 | | 2024-09-19 | |- | style='text-align:right'| 2229 | [[:d:Q101413225|Q101413225]] | [[Gretchen Matthews]] | | 1973 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2230 | [[:d:Q101419072|Q101419072]] | [[Susan Morey]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2231 | [[:d:Q101542903|Q101542903]] | [[Stanisława Bogucka-Kamińska]] | [[Golcowa]] | 1926-04-21 | [[Polonia]] | 2003 | |- | style='text-align:right'| 2232 | [[:d:Q102051035|Q102051035]] | [[Noelia Oses]] | [[Ermua]] | 1975-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2233 | [[:d:Q102079613|Q102079613]] | [[Rosa M. Morris]] | [[Rogerstone]] | 1914 | | 2011 | [[Ficheiro:Rosa Morris.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2234 | [[:d:Q102083259|Q102083259]] | [[Julia Böttcher]] | | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 2235 | [[:d:Q102084452|Q102084452]] | [[Cristiana De Filippis]] | [[Bari]] | 1992-07-23 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Cristiana De Filippis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2236 | [[:d:Q102085128|Q102085128]] | [[Shabnam Akhtari]] | | | | | [[Ficheiro:Shabnam Akhtari, Oberwolfach Leibniz Fellows, 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2237 | [[:d:Q102105481|Q102105481]] | [[Teena Meredith Gerhardt]] | | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 2238 | [[:d:Q102109879|Q102109879]] | [[Brigitte Lutz-Westphal]] | | 1971 | | | [[Ficheiro:Portrait- Brigitte Lutz-Westphal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2239 | [[:d:Q102109886|Q102109886]] | [[Mimi Dai]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2240 | [[:d:Q102110543|Q102110543]] | [[Jennifer D. Key]] | [[Porto Elizabeth]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2241 | [[:d:Q102110873|Q102110873]] | [[Gunilla Borgefors]] | | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 2242 | [[:d:Q102111960|Q102111960]] | [[Katherine E. Stange]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2243 | [[:d:Q102111974|Q102111974]] | [[Maria Aparecida Soares Ruas]] | [[Lins]] | 1948-05-01 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 2244 | [[:d:Q102112298|Q102112298]] | [[Vera Traub]] | | | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Vera Traub Oberwolfach 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2245 | [[:d:Q102112736|Q102112736]] | [[Joyce Barbara Friedman]] | | 1928 | | 2018 | |- | style='text-align:right'| 2246 | [[:d:Q102112854|Q102112854]] | [[Elena Mantovan]] | | | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Elena Mantovan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2247 | [[:d:Q102115439|Q102115439]] | [[Françoise Chatelin]] | [[Grenoble]] | 1941-09-21<br/>1941 | [[Francia]] | 2020-05-14<br/>2020 | |- | style='text-align:right'| 2248 | [[:d:Q102124225|Q102124225]] | [[Isabel Graciela Dotti de Miatello]] | | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 2249 | [[:d:Q102130603|Q102130603]] | [[Martha A. Brown]] | [[Como]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2250 | [[:d:Q102135780|Q102135780]] | [[Jeannette Janssen]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2251 | [[:d:Q102139939|Q102139939]] | [[Bettina Richmond]] | [[Dresden]] | 1958-01-30 | | 2009-11-22 | |- | style='text-align:right'| 2252 | [[:d:Q102140170|Q102140170]] | [[Anna Lawniczak]] | | 1953 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2253 | [[:d:Q102140725|Q102140725]] | [[Sandra Di Rocco]] | | 1967 | | | [[Ficheiro:Sz2010a.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2254 | [[:d:Q102144710|Q102144710]] | [[Catherine Cavagnaro]] | | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2255 | [[:d:Q102145485|Q102145485]] | [[Chehrzad Shakiban]] | | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 2256 | [[:d:Q102149942|Q102149942]] | [[Yuan Wang]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2257 | [[:d:Q102150148|Q102150148]] | [[Katrina D. Barron]] | | 1965-10-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2258 | [[:d:Q102150195|Q102150195]] | [[Abba Verbeck Newton]] | [[Ballston Spa]] | 1908-02-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1996-05-05 | |- | style='text-align:right'| 2259 | [[:d:Q102150200|Q102150200]] | [[Frances Ellen Baker]] | [[Anna]] | 1902-12-19 | | 1995-04-04 | |- | style='text-align:right'| 2260 | [[:d:Q102150257|Q102150257]] | [[Evelyn Prescott Wiggin]] | [[Stratham]] | 1900-03-01 | | 1964-11-05 | |- | style='text-align:right'| 2261 | [[:d:Q102150347|Q102150347]] | [[Mary Kenny Landers]] | [[Fall River]] | 1905 | [[Estados Unidos de América]] | 1990-11-18 | |- | style='text-align:right'| 2262 | [[:d:Q102155023|Q102155023]] | [[Betsy Yanik]] | [[Huntington (Q241808)|Huntington]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2263 | [[:d:Q102155128|Q102155128]] | [[Mary Gertrude Haseman]] | [[Linton]] | 1889-03-06 | | 1979-04-09 | |- | style='text-align:right'| 2264 | [[:d:Q102155135|Q102155135]] | [[Margaret B. Cole]] | [[Clinton]] | 1885-08-18 | | 1959-09-10 | |- | style='text-align:right'| 2265 | [[:d:Q102156314|Q102156314]] | [[Jean Walton]] | [[Middletown Township]] | 1914-03-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-07-05 | [[Ficheiro:Jean Walton in the 1957 Metate.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2266 | [[:d:Q102158243|Q102158243]] | [[Anna Lavinia Van Benschoten]] | [[Elmira]] | 1866-08-12 | | 1927-09-18 | |- | style='text-align:right'| 2267 | [[:d:Q102158248|Q102158248]] | [[Ethel Isabel Moody]] | [[Rushville]] | 1905-02-09 | | 1941-04-11 | |- | style='text-align:right'| 2268 | [[:d:Q102158554|Q102158554]] | [[Carol Lee Walker]] | | 1935 | | | |- | style='text-align:right'| 2269 | [[:d:Q102158701|Q102158701]] | [[Cynthia Jean (Woodburn) Huffman]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2270 | [[:d:Q102162121|Q102162121]] | [[Margaret Willerding]] | | 1919 | | 2003 | |- | style='text-align:right'| 2271 | [[:d:Q102163746|Q102163746]] | [[Katrin Leschke]] | | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 2272 | [[:d:Q102165022|Q102165022]] | [[Rosemary A. Renaut]] | | | [[Reino Unido]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2273 | [[:d:Q102166052|Q102166052]] | [[Christine Graffigne]] | | 1959-12-01 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2274 | [[:d:Q102166223|Q102166223]] | [[sarah-marie belcastro]] | [[San Diego]] | 1970 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2275 | [[:d:Q102166245|Q102166245]] | [[Mary Ruth Sandoval]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2276 | [[:d:Q102166298|Q102166298]] | [[Adelaida Vasilyeva]] | [[Moscova]] | 1926-03-10 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2018-01-21 | |- | style='text-align:right'| 2277 | [[:d:Q102167577|Q102167577]] | [[Deirdre Smeltzer]] | | 1964-11-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2278 | [[:d:Q102167610|Q102167610]] | [[Eve Torrence]] | | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 2279 | [[:d:Q102167630|Q102167630]] | [[Della Dumbaugh]] | | | | | [[Ficheiro:Della Fenster Oberwolfach 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2280 | [[:d:Q102167789|Q102167789]] | [[Lynn Schreyer]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2281 | [[:d:Q102167844|Q102167844]] | [[Ellen Maycock]] | | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 2282 | [[:d:Q102168077|Q102168077]] | [[Loredana Lanzani]] | | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2283 | [[:d:Q102172086|Q102172086]] | [[Roswitha Blind]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2284 | [[:d:Q102173265|Q102173265]] | [[Wenxian Shen]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2285 | [[:d:Q102173657|Q102173657]] | [[Elizabeth Hahnemann Cuthill]] | | 1923 | | 2011 | |- | style='text-align:right'| 2286 | [[:d:Q102174131|Q102174131]] | [[Deborah Anne Kent]] | | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2287 | [[:d:Q102176314|Q102176314]] | [[Jenny Baglivo]] | [[Brooklyn]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2288 | [[:d:Q102177386|Q102177386]] | [[Karin Gatermann]] | | 1961-12-18 | [[Alemaña]] | 2005-01-01 | |- | style='text-align:right'| 2289 | [[:d:Q102177486|Q102177486]] | [[Mina E. Ossiander]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2290 | [[:d:Q102177760|Q102177760]] | [[Mechthild Stoer]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2291 | [[:d:Q102178387|Q102178387]] | [[Galia Devora Dafni]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2292 | [[:d:Q102179285|Q102179285]] | [[Anna Rodenhausen]] | | 1966-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2293 | [[:d:Q102180213|Q102180213]] | [[Gabriele Steidl]] | [[Prenzlau]] | 1963-11-02 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2294 | [[:d:Q102180231|Q102180231]] | [[Katharina T. Huber]] | | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2295 | [[:d:Q102180722|Q102180722]] | [[Anne-Monika Spallek]] | [[Appelhülsen]] | 1968-01-16 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Spallek-MdB.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2296 | [[:d:Q102181273|Q102181273]] | [[Bettina Eick]] | [[Bremervörde]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Bettina Eick Oberwolfach 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2297 | [[:d:Q102181305|Q102181305]] | [[Petra Bonfert]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2298 | [[:d:Q102182076|Q102182076]] | [[Sina Greenwood]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2299 | [[:d:Q102182840|Q102182840]] | [[Debra Lynn Boutin]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2300 | [[:d:Q102182877|Q102182877]] | [[Carol Schumacher]] | [[A Paz]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2301 | [[:d:Q102183222|Q102183222]] | [[Sheila Oates Williams]] | | 1939 | | 2024-08-12 | |- | style='text-align:right'| 2302 | [[:d:Q102183428|Q102183428]] | [[Cami Sawyer]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2303 | [[:d:Q102185731|Q102185731]] | [[Pallavi Dani]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2304 | [[:d:Q102186319|Q102186319]] | [[Cynthia Y. Young]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2305 | [[:d:Q102187339|Q102187339]] | [[Harriet Griffin]] | [[Brooklyn]] | 1903-04-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1991-01-13 | |- | style='text-align:right'| 2306 | [[:d:Q102189730|Q102189730]] | [[Carolyn A. Yackel]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2307 | [[:d:Q102191408|Q102191408]] | [[Jane Purcell Coffee]] | | 1944 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-09-23 | |- | style='text-align:right'| 2308 | [[:d:Q102191489|Q102191489]] | [[Alice M. Dimick]] | [[Washington, D.C.]] | 1878-12-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1956-07-13 | |- | style='text-align:right'| 2309 | [[:d:Q102192065|Q102192065]] | [[Antonella Cupillari]] | | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 2310 | [[:d:Q102192099|Q102192099]] | [[Antonia J. Jones]] | [[Queen Charlotte's and Chelsea Hospital]] | 1943 | | 2010 | |- | style='text-align:right'| 2311 | [[:d:Q102192145|Q102192145]] | [[Gordana Todorov]] | | 1949-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2312 | [[:d:Q102192390|Q102192390]] | [[Lisa Mantini]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2313 | [[:d:Q102193655|Q102193655]] | [[Nilima Nigam]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2314 | [[:d:Q102193728|Q102193728]] | [[Lily Khadjavi]] | | 1969-02-09 | | | [[Ficheiro:Lily Khadjavi Oberwolfach 2006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2315 | [[:d:Q102193988|Q102193988]] | [[Emily Coddington]] | | 1873 | [[Estados Unidos de América]] | 1952 | |- | style='text-align:right'| 2316 | [[:d:Q102195268|Q102195268]] | [[Catherine Elizabeth Searle]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2317 | [[:d:Q102195715|Q102195715]] | [[Rosa Donat]] | | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2318 | [[:d:Q102196885|Q102196885]] | [[Ulrike Meier Yang]] | | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 2319 | [[:d:Q102197940|Q102197940]] | [[A. Mary Tropper]] | [[Sheffield]] | 1917-10 | [[Reino Unido]] | 2009-02-26 | |- | style='text-align:right'| 2320 | [[:d:Q102198350|Q102198350]] | [[Ruth Stokes]] | | 1890 | [[Estados Unidos de América]] | 1968 | [[Ficheiro:Dr. Ruth Stokes Finds Math Easy, cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2321 | [[:d:Q102198384|Q102198384]] | [[Helen Calkins]] | [[Quincy]] | 1893-10-20 | | 1970-06-17 | |- | style='text-align:right'| 2322 | [[:d:Q102198390|Q102198390]] | [[Helen Infeld]] | [[Bronx]] | 1907-07-20 | | 1993-07-06 | |- | style='text-align:right'| 2323 | [[:d:Q102198394|Q102198394]] | [[Roberta Frances Johnson]] | [[Filadelfia]] | 1902-01-22 | | 1988-10-12 | |- | style='text-align:right'| 2324 | [[:d:Q102198425|Q102198425]] | [[Nancy Cole]] | [[Boston]] | 1902-10-15 | | 1991-07-07 | |- | style='text-align:right'| 2325 | [[:d:Q102198435|Q102198435]] | [[Mary Nicholas Arnoldy]] | [[Tipton]] | 1893-03-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1985-09-28 | [[Ficheiro:Sr. Mary Nicholas Arnoldy CSJ PhD.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2326 | [[:d:Q102200228|Q102200228]] | [[Monique Dauge]] | | 1956-10-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2327 | [[:d:Q102200428|Q102200428]] | [[Christina Wiis Tønnesen-Friedman]] | | | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 2328 | [[:d:Q102200760|Q102200760]] | [[Lauren Rose]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2329 | [[:d:Q102201338|Q102201338]] | [[Natàlia Castellana]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2330 | [[:d:Q102203770|Q102203770]] | [[Cristina Maria Ballantine]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2331 | [[:d:Q102210356|Q102210356]] | [[Mahabanoo Neriosang Tata]] | | 1942-04-26 | | 2023-08-07 | |- | style='text-align:right'| 2332 | [[:d:Q102214700|Q102214700]] | [[Jacqueline Akinpelu]] | | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 2333 | [[:d:Q102218272|Q102218272]] | [[Maria Silvia Lucido]] | [[Vicenza]] | 1963-04-22 | [[Italia]] | 2008-03-04 | |- | style='text-align:right'| 2334 | [[:d:Q102221856|Q102221856]] | [[Marisa Fernández]] | [[Ourense]] | 1953-06-11 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2335 | [[:d:Q102225505|Q102225505]] | [[Anna Sturmfels]] | [[Bensheim]] | 1883-01-05 | [[Alemaña]] | 1967-04-13 | |- | style='text-align:right'| 2336 | [[:d:Q102226595|Q102226595]] | [[Indira Chatterji]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2337 | [[:d:Q102228270|Q102228270]] | [[Luise Susanne Unger]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2338 | [[:d:Q102229760|Q102229760]] | [[Anne-Marie Boutet de Monvel]] | | 1948 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2339 | [[:d:Q102230224|Q102230224]] | [[Elisabeth Gassiat]] | [[París]] | 1961-05-08 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Élisabeth Gassiat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2340 | [[:d:Q102230367|Q102230367]] | [[Ariane Mézard]] | | | | | [[Ficheiro:Ariane Mézard MFO 2008 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2341 | [[:d:Q102230544|Q102230544]] | [[Annie Raoult]] | | 1951-12-14 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2342 | [[:d:Q102230973|Q102230973]] | [[Anna Fino]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2343 | [[:d:Q102231103|Q102231103]] | [[Fatiha Alabau-Boussouira]] | [[Montmorency]] | 1961-08-27 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2344 | [[:d:Q102231829|Q102231829]] | [[Pao-sheng Hsu]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2345 | [[:d:Q102234086|Q102234086]] | [[Xue-Mei Li]] | | 1964 | | | [[Ficheiro:Xue-Mei Li Oberwolfach 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2346 | [[:d:Q102234250|Q102234250]] | [[Zofia Denkowska]] | [[Rzeszów]] | 1949 | [[Polonia]] | 2021-12-19 | |- | style='text-align:right'| 2347 | [[:d:Q102234290|Q102234290]] | [[Barbara Opozda]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2348 | [[:d:Q102234393|Q102234393]] | [[Danuta Ciesielska]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2349 | [[:d:Q102235248|Q102235248]] | [[Patrizia Gianni]] | | 1952 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2350 | [[:d:Q102236134|Q102236134]] | [[Małgorzata Peszyńska]] | | 1962 | | | [[Ficheiro:Małgorzata Peszyńska 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2351 | [[:d:Q102238634|Q102238634]] | [[Laura Felicia Matusevich]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2352 | [[:d:Q102239373|Q102239373]] | [[Deborah Jo Bennett]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2353 | [[:d:Q102241140|Q102241140]] | [[Justyna Sikorska]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2354 | [[:d:Q102242873|Q102242873]] | [[Kathy A. Driver]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2355 | [[:d:Q102243332|Q102243332]] | [[Anne van den Nouweland]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2356 | [[:d:Q102243343|Q102243343]] | [[Béatrice de Tilière]] | | 1976-12-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2357 | [[:d:Q102244024|Q102244024]] | [[Eleonor Ofelia Harboure de Aguilera]] | [[Haedo]] | 1948-06-15 | | 2022-01-15 | |- | style='text-align:right'| 2358 | [[:d:Q102244025|Q102244025]] | [[Liliana Forzani]] | | 1966 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:LilianaForzani2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2359 | [[:d:Q102245425|Q102245425]] | [[Elaine Kasimatis]] | [[Bakersfield]] | 1952-05-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-09-07 | |- | style='text-align:right'| 2360 | [[:d:Q102246968|Q102246968]] | [[Anja Schlömerkemper]] | [[Gotinga]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Anja Schlömerkemper.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2361 | [[:d:Q102247522|Q102247522]] | [[Annie A. M. Cuyt]] | [[Lubumbashi]] | 1956-05-27 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 2362 | [[:d:Q102250223|Q102250223]] | [[Agnieszka Kałamajska]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2363 | [[:d:Q102251774|Q102251774]] | [[Lorna Kay Stewart]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2364 | [[:d:Q102254620|Q102254620]] | [[María José Jiménez Rodriguez]] | [[Castilleja de la Cuesta]] | 1973 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2365 | [[:d:Q102254996|Q102254996]] | [[Dorothea Ariette Pronk]] | | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 2366 | [[:d:Q102257952|Q102257952]] | [[Barbara Csima]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2367 | [[:d:Q102258493|Q102258493]] | [[Liudmila A. Nazarova]] | [[Vologda]] | 1938-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2368 | [[:d:Q102259637|Q102259637]] | [[Ewa Orłowska]] | | 1935 | | | |- | style='text-align:right'| 2369 | [[:d:Q102260998|Q102260998]] | [[Eugenia O'Reilly-Regueiro]] | [[Cidade de México]] | 20th century | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2370 | [[:d:Q102263966|Q102263966]] | [[Martha Guzman-Partida]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2371 | [[:d:Q102267341|Q102267341]] | [[Alina Bucur]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2372 | [[:d:Q102267504|Q102267504]] | [[Teresa Ledwina]] | | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 2373 | [[:d:Q102270012|Q102270012]] | [[Perdita Emma Stevens]] | | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2374 | [[:d:Q102270941|Q102270941]] | [[Valérie Chavez-Demoulin]] | | | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 2375 | [[:d:Q102271747|Q102271747]] | [[Fengyan Li]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2376 | [[:d:Q102271762|Q102271762]] | [[Ann Dooms]] | | | | | [[Ficheiro:Ann Dooms on 21 March 2025 (28843).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2377 | [[:d:Q102273139|Q102273139]] | [[Luz de Teresa]] | [[Cidade de México]] | 1965-06-14 | [[México]] | | [[Ficheiro:Luz de Teresa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2378 | [[:d:Q102274697|Q102274697]] | [[Lina Fazylovna Rakhmatullina]] | [[Baltaç]] | 1932-01-03 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2024-03-19 | |- | style='text-align:right'| 2379 | [[:d:Q102274709|Q102274709]] | [[Fanja Rakotondrajao]] | | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2380 | [[:d:Q102278442|Q102278442]] | [[Anja Karin Sturm]] | | 1975-01-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2381 | [[:d:Q102280578|Q102280578]] | [[Laura Ortiz-Bobadilla]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2382 | [[:d:Q102282100|Q102282100]] | [[Vida Dujmović]] | | | | | [[Ficheiro:Vida Dujmovic Oberwolfach 2025.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2383 | [[:d:Q102290377|Q102290377]] | [[Michela Varagnolo]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2384 | [[:d:Q102291606|Q102291606]] | [[Gloria Leticia Brambila-Paz]] | | 1953-01-26 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2385 | [[:d:Q102293545|Q102293545]] | [[Olivia Carolina Gutu Ocampo]] | [[Puebla]] | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2386 | [[:d:Q102298678|Q102298678]] | [[Alina Chertok]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2387 | [[:d:Q102299804|Q102299804]] | [[Josephine Janina Mehlberg]] | | 1905 | | 1969-05-26 | |- | style='text-align:right'| 2388 | [[:d:Q102300433|Q102300433]] | [[Rebecca Walo Omana]] | [[Congo Belga]] | 1951-07-15 | [[República Democrática do Congo]] | | |- | style='text-align:right'| 2389 | [[:d:Q102302510|Q102302510]] | [[Bridget Eileen Tenner]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2390 | [[:d:Q102302710|Q102302710]] | [[Anne Lemaître]] | | 1957 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 2391 | [[:d:Q102303269|Q102303269]] | [[Daria Bugajewska]] | | | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Prof UAM dr hab Daria Bugajewska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2392 | [[:d:Q102303662|Q102303662]] | [[Alison Ramage]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2393 | [[:d:Q102306613|Q102306613]] | [[Yingda Cheng]] | [[Hefei]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 2394 | [[:d:Q102307010|Q102307010]] | [[Adriana Garroni]] | [[Roma]] | 1966-03-22 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2395 | [[:d:Q102309136|Q102309136]] | [[Gillian L. Slater]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2396 | [[:d:Q102309540|Q102309540]] | [[Christine Kelley]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2397 | [[:d:Q102310078|Q102310078]] | [[Emille Davie Lawrence]] | | 1979 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2398 | [[:d:Q102311172|Q102311172]] | [[Rita Csákány]] | [[Budapest]] | 1963-10-31 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 2399 | [[:d:Q102311857|Q102311857]] | [[Negar Kiyavash]] | | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 2400 | [[:d:Q102312235|Q102312235]] | [[Elena Borisovna Zhemkova]] | [[Saratov]] | 1961-08-06 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Last Address sign - Moscow, Leninsky Prospekt (Moscow), 13 (2020-08-12) 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2401 | [[:d:Q102314830|Q102314830]] | [[Rosa María Farfán]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2402 | [[:d:Q102327263|Q102327263]] | [[Jessica Purcell]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2403 | [[:d:Q102330789|Q102330789]] | [[Lydia Bieri]] | | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2404 | [[:d:Q102336037|Q102336037]] | [[Meike Akveld]] | | 1972-11-24 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:Maike Akveld.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2405 | [[:d:Q102337757|Q102337757]] | [[Kerstin H. Jordaan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2406 | [[:d:Q102338982|Q102338982]] | [[Kamala Krithivasan]] | | 1948 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2407 | [[:d:Q102338986|Q102338986]] | [[Eva Gallardo]] | [[Sevilla]] | 1973 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2408 | [[:d:Q102340857|Q102340857]] | [[Sonja Petrović]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2409 | [[:d:Q102340922|Q102340922]] | [[Bianca Falcidieno]] | | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2410 | [[:d:Q102340976|Q102340976]] | [[Anna B. Romanowska]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2411 | [[:d:Q102341200|Q102341200]] | [[Sarah Koch]] | [[Concord, Nova Hampshire|Concord]] | 1979 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2412 | [[:d:Q102341422|Q102341422]] | [[Fumiko Futamura]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2413 | [[:d:Q102342637|Q102342637]] | [[Anna Zdunik]] | [[Varsovia]] | 1959 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2414 | [[:d:Q102342831|Q102342831]] | [[Marie-Therese Wolfram]] | [[Viena]] | 1982 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 2415 | [[:d:Q102344740|Q102344740]] | [[Alena Stepanova]] | | | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 2416 | [[:d:Q102355735|Q102355735]] | [[Alessandra Sarti]] | [[Ferrara]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2417 | [[:d:Q102356463|Q102356463]] | [[Mary Beisiegel]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2418 | [[:d:Q102357617|Q102357617]] | [[E. Cicely Ridley]] | [[Leicester]] | 1927-09-26 | | 2008-12-23 | |- | style='text-align:right'| 2419 | [[:d:Q102358276|Q102358276]] | [[Ellen Eischen]] | | 1979 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2420 | [[:d:Q102359380|Q102359380]] | [[Kirsten Wickelgren]] | | | | | [[Ficheiro:Kirsten Wickelgren 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2421 | [[:d:Q102360621|Q102360621]] | [[Lan-Hsuan Huang]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2422 | [[:d:Q102361034|Q102361034]] | [[Laure Blanc-Féraud]] | | 1963-08-27 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2423 | [[:d:Q102361292|Q102361292]] | [[Ariadna Farrés]] | [[Eixample de Barcelona]] | 1981 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2424 | [[:d:Q102361389|Q102361389]] | [[Olivia Caramello]] | [[Mondovì]] | 1984-01-29<br/>1984-11-29 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2425 | [[:d:Q102361618|Q102361618]] | [[Virginia S. Kiryakova]] | [[Sofía, Bulgaria|Sofía]] | 1952-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2426 | [[:d:Q102366038|Q102366038]] | [[Beata Rzepka]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2427 | [[:d:Q102368082|Q102368082]] | [[Justyna Szpond]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2428 | [[:d:Q102368291|Q102368291]] | [[Katharine Ott]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2429 | [[:d:Q102378536|Q102378536]] | [[Emily E. Witt]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2430 | [[:d:Q102379166|Q102379166]] | [[Cynthia Vinzant]] | | | | | [[Ficheiro:Cynthia Vinzant MFO 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2431 | [[:d:Q102379349|Q102379349]] | [[Jennifer Hom]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2432 | [[:d:Q102379651|Q102379651]] | [[Betsy Stovall]] | | | | | [[Ficheiro:Betsy Stovall Oberwolfach 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2433 | [[:d:Q102385554|Q102385554]] | [[Nataliya I. Kalashnykova]] | [[Gəncə]] | 1956-07-15 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2434 | [[:d:Q102386851|Q102386851]] | [[Valéria Neves Domingos Cavalcanti]] | | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2435 | [[:d:Q102391203|Q102391203]] | [[Jing Tao]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2436 | [[:d:Q102395402|Q102395402]] | [[Ana Bela Cruzeiro]] | | 1957 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 2437 | [[:d:Q102395575|Q102395575]] | [[Wei Ho]] | | | | | [[Ficheiro:PhotoNormal-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2438 | [[:d:Q102396544|Q102396544]] | [[Lilian Matthiesen]] | | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2439 | [[:d:Q102396670|Q102396670]] | [[Maya Stein]] | | 1976 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2440 | [[:d:Q102398196|Q102398196]] | [[Maria Vlasiou]] | | | [[Grecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2441 | [[:d:Q102399015|Q102399015]] | [[Sylvie Boldo]] | | | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Sylvie Boldo January 2006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2442 | [[:d:Q102400346|Q102400346]] | [[Evgeniya Aleksandrovna Leontovich-Andronova]] | | 1905-09-19 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 1997-01-04<br/>1996 | |- | style='text-align:right'| 2443 | [[:d:Q102400481|Q102400481]] | [[Ione Grogan]] | [[Reidsville]] | 1891-03-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1961-02-05 | [[Ficheiro:IoneGrogan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2444 | [[:d:Q102400725|Q102400725]] | [[Ewa Ligocka]] | | 1947 | [[Polonia]] | 2022 | |- | style='text-align:right'| 2445 | [[:d:Q102402213|Q102402213]] | [[Sharon Arroyo]] | | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2446 | [[:d:Q102405269|Q102405269]] | [[Andrea Bréard]] | [[Múnic]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2447 | [[:d:Q102405490|Q102405490]] | [[Asma Hassannezhad]] | | 1984-08-21 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 2448 | [[:d:Q102409779|Q102409779]] | [[Agnès Beaudry]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2449 | [[:d:Q102409896|Q102409896]] | [[Verónica Martínez de la Vega]] | | 1971-01-05 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2450 | [[:d:Q102410049|Q102410049]] | [[Kirsten Morris]] | | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2451 | [[:d:Q102411072|Q102411072]] | [[Edyta Szymańska]] | | 1970-12-08 | | 2015-03-18 | |- | style='text-align:right'| 2452 | [[:d:Q102413721|Q102413721]] | [[Alexandra Skripchenko]] | | 1989-02-07 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 2453 | [[:d:Q102414551|Q102414551]] | [[Mária B. Szendrei]] | [[Szeged]] | 1953-07-14 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 2454 | [[:d:Q102414720|Q102414720]] | [[Monique Hakim]] | [[Marsella]] | 1937-11-21 | [[Francia]] | 2013-09-27 | [[Ficheiro:Monique hakim.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2455 | [[:d:Q102414855|Q102414855]] | [[Cristina Toninelli]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2456 | [[:d:Q102416459|Q102416459]] | [[Alicia Prieto Langarica]] | | 1983 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2457 | [[:d:Q102416674|Q102416674]] | [[Carlotta Longo]] | | 1895 | | | |- | style='text-align:right'| 2458 | [[:d:Q102419442|Q102419442]] | [[Véronique Gayrard]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2459 | [[:d:Q102419471|Q102419471]] | [[Viveka Erlandsson]] | | | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2460 | [[:d:Q102424105|Q102424105]] | [[Cristina Manolache]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2461 | [[:d:Q102426929|Q102426929]] | [[Ling Xiao]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2462 | [[:d:Q102427994|Q102427994]] | [[Stefka Buyuklieva]] | [[Medkovets]] | 1964-04-08 | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 2463 | [[:d:Q102429549|Q102429549]] | [[Angkana Rüland]] | [[Chiang Mai]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 2464 | [[:d:Q102429616|Q102429616]] | [[Tianyi Zheng]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2465 | [[:d:Q102429985|Q102429985]] | [[Katarzyna Szymańska-Dębowska]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2466 | [[:d:Q102433808|Q102433808]] | [[Anne-Marie Aubert]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2467 | [[:d:Q102434152|Q102434152]] | [[Ailsa Keating]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2468 | [[:d:Q102434293|Q102434293]] | [[Francesca Biagini]] | [[Pistoia]] | 1973-07-31 | [[Italia]]<br/>[[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2469 | [[:d:Q102434871|Q102434871]] | [[Cornelia Strong]] | [[Walhalla]] | 1877 | [[Estados Unidos de América]] | 1955-06-03 | [[Ficheiro:CorneliaStrong.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2470 | [[:d:Q102438352|Q102438352]] | [[Kristen Hendricks]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2471 | [[:d:Q102438880|Q102438880]] | [[Sabine Bögli]] | | | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 2472 | [[:d:Q102440244|Q102440244]] | [[Martha Gabriela Araujo-Pardo]] | | | [[México]] | | [[Ficheiro:Gabriela in Merida 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2473 | [[:d:Q102441474|Q102441474]] | [[Natalia Abrashina-Zhadaeva]] | [[Minsk]] | 1951-02-28 | [[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 2474 | [[:d:Q102490097|Q102490097]] | [[Chaya Keller]] | | 1983 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Chaya Keller.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2475 | [[:d:Q102491453|Q102491453]] | [[Selenne Bañuelos]] | [[Os Ánxeles]] | 1985-01-29 | | | [[Ficheiro:SelenneBañuelos Jan2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2476 | [[:d:Q102500522|Q102500522]] | [[Martha Takane]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2477 | [[:d:Q102506880|Q102506880]] | [[Susan Baker Empson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2478 | [[:d:Q102536119|Q102536119]] | [[Susanna Zimmermann]] | [[Cantón de Glarus]] | 1987-05-11 | | | [[Ficheiro:Susanna Zimmermann Oberwolfach 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2479 | [[:d:Q102546526|Q102546526]] | [[Déborah Oliveros Braniff]] | | | [[México]] | | [[Ficheiro:Déborah Oliveros Oberwolfach 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2480 | [[:d:Q102553947|Q102553947]] | [[Fuensanta Aroca Bisquert]] | [[Madrid]] | 1969-09-25 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2481 | [[:d:Q102582221|Q102582221]] | [[Kseniya Garaschuk]] | [[Minsk]] | 1982 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2482 | [[:d:Q102674547|Q102674547]] | [[Robin Neumayer]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2483 | [[:d:Q102741974|Q102741974]] | [[Ana Ros Camacho]] | [[Sevilla]] | | | | [[Ficheiro:Ana Ros Camacho Oberwolfach 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2484 | [[:d:Q102798977|Q102798977]] | [[Dominique Hulin]] | | 1959 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Dominique Hulin IHES.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2485 | [[:d:Q102806103|Q102806103]] | [[Dipanwita Roy Chowdhury]] | | 1963 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2486 | [[:d:Q102926080|Q102926080]] | [[Marina Iliopoulou]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2487 | [[:d:Q102958021|Q102958021]] | [[Eleonora Di Nezza]] | | 1986-12-10 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Eleonora Di Nezza Oberwolfach 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2488 | [[:d:Q102983897|Q102983897]] | [[Yunqing Tang]] | | | | | [[Ficheiro:Yunqing Tang George M. Bergman, Berkeley 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2489 | [[:d:Q103036362|Q103036362]] | [[Olga Paris-Romaskevich]] | | 1990-07-06 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Olga-Paris-Romaskevich-2024.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2490 | [[:d:Q103126374|Q103126374]] | [[Ranthony Edmonds]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2491 | [[:d:Q103141714|Q103141714]] | [[Anna Seigal]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2492 | [[:d:Q103142323|Q103142323]] | [[Angela Ankomaah Tabiri]] | [[Ashaiman]] | 1990 | [[Ghana]] | | |- | style='text-align:right'| 2493 | [[:d:Q103142370|Q103142370]] | [[Anna Skripka]] | | | | | [[Ficheiro:Anna skripka public math.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2494 | [[:d:Q103149222|Q103149222]] | [[Joan Straumanis]] | [[Nova York]] | 1937-02-10 | | | [[Ficheiro:Joan Straumanis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2495 | [[:d:Q103162614|Q103162614]] | [[Soheyla Feyzbakhsh]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2496 | [[:d:Q103165846|Q103165846]] | [[Yilin Wang]] | | 1991 | [[República Popular da China]] | | [[Ficheiro:Yilin Wang Oberwolfach 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2497 | [[:d:Q103250312|Q103250312]] | [[Raquel Villacampa]] | [[Huesca]] | 1981 | [[España]] | | [[Ficheiro:Foto-Raquel-Villacampa.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2498 | [[:d:Q103285334|Q103285334]] | [[Ruth Britto]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2499 | [[:d:Q103328301|Q103328301]] | [[Sarah Anne Peluse]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sarah Peluse Oberwolfach 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2500 | [[:d:Q103362291|Q103362291]] | [[Aretha Teckentrup]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2501 | [[:d:Q103362338|Q103362338]] | [[Keisha Cook]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2502 | [[:d:Q103367052|Q103367052]] | [[Fabienne Comte]] | | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2503 | [[:d:Q103380718|Q103380718]] | [[Makiko Sasada]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2504 | [[:d:Q103404807|Q103404807]] | [[Anne-Laure Dalibard]] | | 1982-08-05 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Anne-Laure Dalibard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2505 | [[:d:Q103850498|Q103850498]] | [[Erica Jen]] | | | | 2023-11-12 | |- | style='text-align:right'| 2506 | [[:d:Q104177574|Q104177574]] | [[Jenny Rossander]] | [[Storkyrkoförsamlingen]] | 1837-01-22 | [[Suecia]] | 1887-08-28 | |- | style='text-align:right'| 2507 | [[:d:Q104178410|Q104178410]] | [[Susana Mataix]] | [[Pontevedra]] | 1950-01-19 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2508 | [[:d:Q104184198|Q104184198]] | [[Manya Sundström]] | | 1970s | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2509 | [[:d:Q104450432|Q104450432]] | [[Gila Hanna]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2510 | [[:d:Q104454628|Q104454628]] | [[Lydia Novichikhina]] | [[Siarhiejevičy]] | 1934 | [[Belarús]] | 2020-12-21 | |- | style='text-align:right'| 2511 | [[:d:Q104516415|Q104516415]] | [[Irène Waldspurger]] | | 1989 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Irène Waldspurger Oberwolfach 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2512 | [[:d:Q104591529|Q104591529]] | [[Trena Wilkerson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2513 | [[:d:Q104603599|Q104603599]] | [[Diane Briars]] | | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 2514 | [[:d:Q104625142|Q104625142]] | [[Linda Gojak]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2515 | [[:d:Q104722973|Q104722973]] | [[Hsiang-yuin Kwei]] | | 1926 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 2516 | [[:d:Q104747470|Q104747470]] | [[Hortensia Soto]] | [[Belén del Refugio]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2517 | [[:d:Q104761071|Q104761071]] | [[Christine Keitel-Kreidt]] | [[Zeitz]] | 1942-01-03 | | 2016-06-30 | |- | style='text-align:right'| 2518 | [[:d:Q104830144|Q104830144]] | [[Suely Druck]] | | | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 2519 | [[:d:Q104868137|Q104868137]] | [[Gamal Ali Fouad Ismail]] | [[Zagazig]] | 1950-10-29 | [[Exipto]] | | |- | style='text-align:right'| 2520 | [[:d:Q104927467|Q104927467]] | [[Maria Magdalena Tryjarska]] | | 1925 | | 2021-01-02 | |- | style='text-align:right'| 2521 | [[:d:Q104979138|Q104979138]] | [[Iwona Włoch]] | | 1968-05-11 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2522 | [[:d:Q105084911|Q105084911]] | [[Luigia Cordati Rosaia]] | [[Barga (Q216479)|Barga]] | 1926-02-15 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]]<br/>[[Italia]] | 2024-07-22 | [[Ficheiro:Luigia Cordati Rosaia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2523 | [[:d:Q105101473|Q105101473]] | [[Galina Syta]] | [[Khárkiv]] | 1940-01-29 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 2524 | [[:d:Q105443965|Q105443965]] | [[Elisabeta Peti]] | | | [[Albania]] | | |- | style='text-align:right'| 2525 | [[:d:Q105580725|Q105580725]] | [[Theoni Pappas]] | | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 2526 | [[:d:Q105615004|Q105615004]] | [[Ewa Zadrzyńska-Piętka]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2527 | [[:d:Q105626213|Q105626213]] | [[Elisabete Alberdi]] | [[Markina-Xemein]] | 1975-01-05 | [[España]] | | [[Ficheiro:Elisabete Alberdi Celaya, matematikaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2528 | [[:d:Q105674701|Q105674701]] | [[Grażyna Rygał]] | | 1959-04-27 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2529 | [[:d:Q105773629|Q105773629]] | [[Sarah Knapp Abramowitz]] | | 1967-03-25 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2530 | [[:d:Q105914733|Q105914733]] | [[Ana Patrícia Gonçalves]] | | | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 2531 | [[:d:Q105992394|Q105992394]] | [[Marion Beiter]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1907-08-23 | | 1982-10-11 | |- | style='text-align:right'| 2532 | [[:d:Q106203527|Q106203527]] | [[Anna Sierpińska]] | | 1947-03-17 | [[Polonia]] | 2023-10 | |- | style='text-align:right'| 2533 | [[:d:Q106410213|Q106410213]] | [[Mary Ellen Rickett]] | | 1861 | | 1925 | |- | style='text-align:right'| 2534 | [[:d:Q106497499|Q106497499]] | [[Anna Clunes]] | | 20th century | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Anna Clunes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2535 | [[:d:Q106502519|Q106502519]] | [[Edith Bush]] | | 1882 | | 1977 | |- | style='text-align:right'| 2536 | [[:d:Q106588745|Q106588745]] | [[Marie S. Wilcox]] | | | | 1995 | |- | style='text-align:right'| 2537 | [[:d:Q106648247|Q106648247]] | [[Adele Capuzzo Dolcetta]] | [[Treviso]] | 1857-07-12 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1905-01-06 | |- | style='text-align:right'| 2538 | [[:d:Q106839223|Q106839223]] | [[Urszula Wybraniec-Skardowska]] | [[Jastrzębie-Zdrój]] | 1940 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2539 | [[:d:Q106839330|Q106839330]] | [[Wanda Drege]] | | 1887-04-03 | [[Polonia]] | 1965-12-10 | |- | style='text-align:right'| 2540 | [[:d:Q106925748|Q106925748]] | [[Teresa Melo]] | | 1966 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 2541 | [[:d:Q107208631|Q107208631]] | [[Margaret Baron]] | | 1915 | | 1996 | |- | style='text-align:right'| 2542 | [[:d:Q107215779|Q107215779]] | [[Muriel Seltman]] | | 1927-03 | [[Reino Unido]] | 2019 | |- | style='text-align:right'| 2543 | [[:d:Q107523397|Q107523397]] | [[Christine Franklin]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2544 | [[:d:Q107524924|Q107524924]] | [[Stefánia Szilárd]] | No/unknown value | No/unknown value | [[Hungría]] | 1938 | |- | style='text-align:right'| 2545 | [[:d:Q107618963|Q107618963]] | [[Nadine Bezuk]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2546 | [[:d:Q107901581|Q107901581]] | [[Mari Jose Zarate Azkuna]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2547 | [[:d:Q107965766|Q107965766]] | [[Edurne Biritxinaga Gaztelurrutia]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2548 | [[:d:Q107965769|Q107965769]] | [[Begoña Carrascal Platas]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2549 | [[:d:Q108028290|Q108028290]] | [[Noreen Sher Akbar]] | | | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 2550 | [[:d:Q108120588|Q108120588]] | [[Bonnie Litwiller]] | | 1937 | | 2012-01-27 | |- | style='text-align:right'| 2551 | [[:d:Q108144111|Q108144111]] | [[Frances McBroom Thompson]] | | 1942-10-25 | | 2014 | |- | style='text-align:right'| 2552 | [[:d:Q108187481|Q108187481]] | [[Kitty Baker]] | | | | 2014 | |- | style='text-align:right'| 2553 | [[:d:Q108225288|Q108225288]] | [[Amy C. King]] | | 1928-12-30 | | 2014-06-07 | [[Ficheiro:AmyKing.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2554 | [[:d:Q108293163|Q108293163]] | [[Lê Vũ Anh]] | | 1950 | | 1981 | |- | style='text-align:right'| 2555 | [[:d:Q108313214|Q108313214]] | [[Hsu Dao-Ning]] | | 1923-03-16<br/>1923 | | 2021-08-03 | |- | style='text-align:right'| 2556 | [[:d:Q108684100|Q108684100]] | [[Mary Fama]] | [[Windsor]] | 1938-10-23 | [[Nova Zelandia]] | 2021-07-06 | |- | style='text-align:right'| 2557 | [[:d:Q108698179|Q108698179]] | [[Eleanor Krawitz Kolchin]] | | 1927 | | 2019-01-25 | |- | style='text-align:right'| 2558 | [[:d:Q108737023|Q108737023]] | [[Virginia Newell]] | | 1917-10-07 | | 2025-03-14 | |- | style='text-align:right'| 2559 | [[:d:Q108756724|Q108756724]] | [[Gerrit Huy]] | [[Braunschweig]] | 1953-05-13 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2560 | [[:d:Q108770286|Q108770286]] | [[Ann E. Bailie]] | | 1935 | | | [[Ficheiro:AnnEBailie1961.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2561 | [[:d:Q108822545|Q108822545]] | [[Marina Nikolaevna Rakova]] | [[Gornyak]] | 1983-04-07 | [[Rusia]]<br/>[[Unión Soviética]] | | [[Ficheiro:Rakova (27-01-2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2562 | [[:d:Q108830810|Q108830810]] | [[E. S. Berezanskaja]] | | 1890-12-27 | | 1969 | |- | style='text-align:right'| 2563 | [[:d:Q108861868|Q108861868]] | [[Ellen Burrell]] | | 1850 | [[Estados Unidos de América]] | 1938 | [[Ficheiro:EllenBurrell1915.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2564 | [[:d:Q108986057|Q108986057]] | [[Betty W. Holz]] | | 1919 | | 2005 | [[Ficheiro:BettyWHolz1962.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2565 | [[:d:Q109011207|Q109011207]] | [[Dorothy Geneva Styles]] | | 1922 | | 1984 | |- | style='text-align:right'| 2566 | [[:d:Q109104563|Q109104563]] | [[Janet McDonald]] | [[Wesson]] | 1905-09-03 | | 2006-10-29 | |- | style='text-align:right'| 2567 | [[:d:Q109264586|Q109264586]] | [[Valentyna Bevz]] | [[Markushi]] | 1955-04-26 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]] | 2021-03-03 | [[Ficheiro:Бевз В.Г.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2568 | [[:d:Q109338092|Q109338092]] | [[Raisa Volkolupova]] | [[Sakhnovshchyna]] | 1937-01-18 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 2569 | [[:d:Q109379580|Q109379580]] | [[Louise Zung-nyi Loh]] | | 1900-03-10 | [[República Popular da China]] | 1981-04-25 | [[Ficheiro:ZungNyiLoh1924.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2570 | [[:d:Q109451691|Q109451691]] | [[Jeanine Daems]] | [[Meijel]] | 1980 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 2571 | [[:d:Q109564284|Q109564284]] | [[Irina V. Rozora]] | [[Kíiv]] | 1979-12-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2572 | [[:d:Q109631150|Q109631150]] | [[Christine Hrenya]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2573 | [[:d:Q109672320|Q109672320]] | [[Ora Sheinerman]] | [[Mandato británico de Palestina|Palestina mandataria]] | 1946-05-03 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Ora Shinerman (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2574 | [[:d:Q109749864|Q109749864]] | [[Catharina Geigenmüller]] | [[Mittweida]] | 1890<br/>1848 | [[República Democrática Alemá]] | 1964<br/>1916 | |- | style='text-align:right'| 2575 | [[:d:Q110008191|Q110008191]] | [[Galia Borja Gómez]] | | | [[México]] | | [[Ficheiro:Galia Borja Gómez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2576 | [[:d:Q110250866|Q110250866]] | [[Elena Deza]] | [[Volgogrado]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2577 | [[:d:Q110368304|Q110368304]] | [[Iginia Massarini]] | | 19th century | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1947 | |- | style='text-align:right'| 2578 | [[:d:Q110607261|Q110607261]] | [[Michela Redivo-Zaglia]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2579 | [[:d:Q110746179|Q110746179]] | [[Irena Pawłow-Niezgódka]] | | 1950 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2580 | [[:d:Q110770534|Q110770534]] | [[Ruthmae Sears]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2581 | [[:d:Q110824916|Q110824916]] | [[Elene Obolashvili]] | [[Bodbiskhevi]] | 1924 | | 2005 | |- | style='text-align:right'| 2582 | [[:d:Q110850564|Q110850564]] | [[Luitgard Veraart]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2583 | [[:d:Q110877822|Q110877822]] | [[Halina Ryffert]] | [[Bugulma]] | 1916-02-04 | [[Polonia]] | 1996-08-07 | [[Ficheiro:Halina Ryffert.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2584 | [[:d:Q110920293|Q110920293]] | [[Bonnie Averbach]] | | 1933 | | | |- | style='text-align:right'| 2585 | [[:d:Q111016527|Q111016527]] | [[Nadia Pakhareva]] | [[Balakovo]] | 1924-12-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2586 | [[:d:Q111155166|Q111155166]] | [[Eun Jung Kim]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2587 | [[:d:Q111165697|Q111165697]] | [[Yulia Zdanovska]] | [[Kíiv]] | 2000-05-04 | [[Ucraína]] | 2022-03-03 | |- | style='text-align:right'| 2588 | [[:d:Q111279885|Q111279885]] | [[Hajar Bali]] | | 1961-06-03 | [[Alxeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2589 | [[:d:Q111303564|Q111303564]] | [[Sofiya Ostrovska]] | | 1958-09-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2590 | [[:d:Q111324058|Q111324058]] | [[Corinna Bath]] | | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 2591 | [[:d:Q111336385|Q111336385]] | [[Adriana Pesci]] | [[Arxentina]] | 20th century | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 2592 | [[:d:Q111548264|Q111548264]] | [[Anna Kolesárová]] | [[Bratislava]] | 1951 | [[Eslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 2593 | [[:d:Q111738319|Q111738319]] | [[Jinyoung Park]] | | 1982 | [[Corea do Sur]] | | [[Ficheiro:Jinyoung Park (a mathematician).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2594 | [[:d:Q111805289|Q111805289]] | [[Beulah Russell]] | [[Union County]] | 1878 | | 1940 | |- | style='text-align:right'| 2595 | [[:d:Q112119622|Q112119622]] | [[Nathalie Drach-Temam]] | | | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Nathalie Drach-Temam - Vivatech 2025 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2596 | [[:d:Q112239178|Q112239178]] | [[Yukari Itō]] | | | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 2597 | [[:d:Q112382562|Q112382562]] | [[Nancy Blachman]] | | 1956 | | | [[Ficheiro:Nancy Blachman at SXSW on March 8 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2598 | [[:d:Q112553884|Q112553884]] | [[Halina Milicer Gruzewska]] | | 1901 | | 1981 | |- | style='text-align:right'| 2599 | [[:d:Q112564485|Q112564485]] | [[Marion J. Ball]] | [[Xohanesburgo]] | 1940 | | | [[Ficheiro:Marion Ball Keynote.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2600 | [[:d:Q112818949|Q112818949]] | [[Katarzyna Horbacz]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2601 | [[:d:Q113084520|Q113084520]] | [[Ruth Lara]] | [[Lisboa]] | 1936-09-17 | [[Angola]] | 2000-10-25 | |- | style='text-align:right'| 2602 | [[:d:Q113469586|Q113469586]] | [[Ilona Kopocińska]] | | 1938 | [[Polonia]] | 2016 | |- | style='text-align:right'| 2603 | [[:d:Q113548634|Q113548634]] | [[Motoko Kotani]] | | 1960 | | | [[Ficheiro:Yōichirō Matsumoto and Motoko Kotani meets Yoshimasa hayashi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2604 | [[:d:Q113585337|Q113585337]] | [[Gabriela Jacinto]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2605 | [[:d:Q113599984|Q113599984]] | [[Maria Jesus Alkain]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2606 | [[:d:Q113672183|Q113672183]] | [[Janeva Biljana]] | [[Belgrado]] | 1950-07-02 | [[Macedonia do Norte]] | | |- | style='text-align:right'| 2607 | [[:d:Q113674037|Q113674037]] | [[Slobodanka S. Georgievska]] | [[Skopje]] | 1944-11-17 | [[Macedonia do Norte]] | | |- | style='text-align:right'| 2608 | [[:d:Q114027427|Q114027427]] | [[Donna D. Elbert]] | [[Williams Bay]] | 1928-01-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-01-15 | [[Ficheiro:Donna DeEtte Elbert.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2609 | [[:d:Q114290361|Q114290361]] | [[Lina Mancini Proia]] | [[Roma]] | 1913-02-19 | [[Italia]] | 2002-01-18 | |- | style='text-align:right'| 2610 | [[:d:Q114348017|Q114348017]] | [[Radhika Kulkarni]] | | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 2611 | [[:d:Q115088009|Q115088009]] | [[Barbara Wikieł]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2612 | [[:d:Q115131384|Q115131384]] | [[María Delgado]] | [[Huesca]] | 2006-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2613 | [[:d:Q115471104|Q115471104]] | [[Carolina Jiménez Butigieg]] | [[Madrid]] | 20th century | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2614 | [[:d:Q115532616|Q115532616]] | [[Eliane R. Rodrigues]] | | | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 2615 | [[:d:Q115581130|Q115581130]] | [[Begoña Fernández]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 2616 | [[:d:Q115653513|Q115653513]] | [[Erna Beth Yackel]] | | 1939-02-13 | | 2022-09-01 | |- | style='text-align:right'| 2617 | [[:d:Q115959148|Q115959148]] | [[Ada Álvarez]] | | | [[Cuba]] | | |- | style='text-align:right'| 2618 | [[:d:Q115968351|Q115968351]] | [[Armanda Begaj]] | [[Tirana]] | 1968-07-12 | | | [[Ficheiro:Armanda Begaj (May 2023).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2619 | [[:d:Q116282790|Q116282790]] | [[Carina Hong]] | | 2001-06-08 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 2620 | [[:d:Q116701843|Q116701843]] | [[Claudia Plattner]] | | | | | [[Ficheiro:Claudia Plattner at Republica25 2025-05-27 05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2621 | [[:d:Q117005601|Q117005601]] | [[Amina Bouzguenda Zeghal]] | | 1975-01-17 | [[Tunisia]] | | |- | style='text-align:right'| 2622 | [[:d:Q117084741|Q117084741]] | [[Laura Davila]] | [[Boiro]] | 1995 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2623 | [[:d:Q117188292|Q117188292]] | [[Marie Lhuissier]] | | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 2624 | [[:d:Q117313738|Q117313738]] | [[Петрук Віра Андріївна]] | [[Нови Када]]<br/>[[oblast de Irkutsk]] | 1954-08-03 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 2625 | [[:d:Q118358869|Q118358869]] | [[Sonya Christian]] | | | [[India]] | | [[Ficheiro:SonyaChristian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2626 | [[:d:Q118697541|Q118697541]] | [[Akiko Kino]] | | 1934 | [[Xapón]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 2627 | [[:d:Q118949299|Q118949299]] | [[Ivanca Olivotto]] | [[Giurgiu]] | 1914-08-02 | [[Romanía]] | 1996-03-19 | |- | style='text-align:right'| 2628 | [[:d:Q119343105|Q119343105]] | [[Mayuko Yamashita]] | | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 2629 | [[:d:Q119675395|Q119675395]] | [[Nedda Friberti]] | | 1913-09-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2630 | [[:d:Q121303157|Q121303157]] | [[Naomi Livesay]] | [[Montana]] | 1916 | | 2001 | [[Ficheiro:Naomi M. Livesay Los Alamos identity badge photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2631 | [[:d:Q121488375|Q121488375]] | [[Clara Linnea Olsson]] | | 1997-03-10 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2632 | [[:d:Q121886915|Q121886915]] | [[Martina Hofmanová]] | | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 2633 | [[:d:Q122614963|Q122614963]] | [[Laura Monk]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2634 | [[:d:Q122762553|Q122762553]] | [[Claudia Alfes-Neumann]] | | 1985-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 2635 | [[:d:Q122922314|Q122922314]] | [[Coco Krumme]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:NEXT23 Conference - 233 (53221753189).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2636 | [[:d:Q123271088|Q123271088]] | [[Hannah Larson]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2637 | [[:d:Q123352998|Q123352998]] | [[Geneviève Barro]] | | | [[Burkina Faso]] | | |- | style='text-align:right'| 2638 | [[:d:Q123558240|Q123558240]] | [[Ana Trakolnikova]] | [[Karlovo]] | 1870-08-18 | | 1964-03-14 | |- | style='text-align:right'| 2639 | [[:d:Q123854449|Q123854449]] | [[Emma Unson Rotor]] | | 1913-05-18 | | 1998-09-06 | |- | style='text-align:right'| 2640 | [[:d:Q123945608|Q123945608]] | [[Святлана Уладзіміраўна Сітнікава]] | [[Barysaŭ]] | 1958-02-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2641 | [[:d:Q124098536|Q124098536]] | [[Natasha Brown]] | | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Natasha Brown.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2642 | [[:d:Q124356399|Q124356399]] | [[Katarzyna Nowakowska]] | [[Piotrków Trybunalski]] | 1991-11-28 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Katarzyna Nowakowska (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2643 | [[:d:Q124400004|Q124400004]] | [[Sallie Pero Mead]] | | 1893-10-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1981-04 | |- | style='text-align:right'| 2644 | [[:d:Q124445263|Q124445263]] | [[Maya Hajiyeva]] | [[Shusha]] | 1914 | | 1999-09 | |- | style='text-align:right'| 2645 | [[:d:Q124539819|Q124539819]] | [[Stacey Franklin Jones]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2646 | [[:d:Q124976899|Q124976899]] | [[Rosa Ana Morillo Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1972-09-07 | [[España]] | | [[Ficheiro:FOTO SETUR R MORILLO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2647 | [[:d:Q125123911|Q125123911]] | [[Alexandra Seceleanu]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2648 | [[:d:Q125215802|Q125215802]] | [[Liina-Mai Tooding]] | [[Räpina Rural Municipality]] | 1944-09-21 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2649 | [[:d:Q125475110|Q125475110]] | [[Marian Ozcáriz]] | [[Bilbao]]<br/>[[Begoña]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Maria Antonia Oscariz 2012.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2650 | [[:d:Q125506990|Q125506990]] | [[Françoise Moret-Bailly]] | [[Nogent-en Bassigny]] | 1934-07-17 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 2651 | [[:d:Q125833121|Q125833121]] | [[Margaret P. Sinclair]] | | 1950 | | 2012 | |- | style='text-align:right'| 2652 | [[:d:Q126172338|Q126172338]] | [[Lucilla Bassotti]] | | 1934 | [[Italia]] | 2019-02-19 | |- | style='text-align:right'| 2653 | [[:d:Q127684994|Q127684994]] | [[Natalia Chinchaladze]] | [[Xeorxia]] | 1974-10-30 | [[República Socialista Soviética de Xeorxia]]<br/>[[Xeorxia]] | | |- | style='text-align:right'| 2654 | [[:d:Q127686467|Q127686467]] | [[Ana Danelia]] | [[Lekhaindravo]] | 1975-10-13 | [[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 2655 | [[:d:Q128031106|Q128031106]] | [[Vera von Schiff]] | | 1800s | [[Imperio Ruso]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2656 | [[:d:Q130269535|Q130269535]] | [[Anna Buczek]] | [[Pionki]] | 1941-02-24 | [[Polonia]] | 2018-11-11 | |- | style='text-align:right'| 2657 | [[:d:Q130321286|Q130321286]] | [[Cecilia Mossin Kotin]] | | 1910 | [[Arxentina]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 2658 | [[:d:Q130492856|Q130492856]] | [[Renata Santarossa]] | | | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2659 | [[:d:Q130545516|Q130545516]] | [[Najiba Sbihi]] | | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 2660 | [[:d:Q130550511|Q130550511]] | [[Jessica M. Young]] | | 1893-03-21 | | 1961-06-15 | |- | style='text-align:right'| 2661 | [[:d:Q130787043|Q130787043]] | [[Iivi Vainikko]] | | 1939-11-23 | [[Estonia]] | 1993-09-01 | |- | style='text-align:right'| 2662 | [[:d:Q131191627|Q131191627]] | [[Alexandra V. Antoniouk]] | | | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 2663 | [[:d:Q131274272|Q131274272]] | [[Parvaneh Kazemi]] | [[Teherán]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2664 | [[:d:Q131521323|Q131521323]] | [[Isabelle Le Galo Flores]] | | 1974 | [[España]] | | [[Ficheiro:Isabelle Le Galo Flores.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2665 | [[:d:Q131537778|Q131537778]] | [[Liu Guizhen]] | | 1944-11-22 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 2666 | [[:d:Q131622219|Q131622219]] | [[Дубинчук Олена Степанівна]] | [[Yampil]] | 1919-05-21 | | 1994-10-20 | |- | style='text-align:right'| 2667 | [[:d:Q131726077|Q131726077]] | [[Дилором Воситова]] | [[Ghafurov District]] | 1977-10-29 | [[Tadjiikistán]] | | |- | style='text-align:right'| 2668 | [[:d:Q131808271|Q131808271]] | [[Marina Díaz]] | [[Madrid]] | 2001-09-30 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2669 | [[:d:Q131826341|Q131826341]] | [[Joan Lasenby]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2670 | [[:d:Q132174912|Q132174912]] | [[Rosa Díaz Moles]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2671 | [[:d:Q132681078|Q132681078]] | [[Claudia García López]] | | 1993 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2672 | [[:d:Q132756675|Q132756675]] | [[Laura Farré]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 2673 | [[:d:Q132968784|Q132968784]] | [[Hong Wang]] | | 1991 | | | [[Ficheiro:Hong Wang (王虹) - Q103368586 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2674 | [[:d:Q133161237|Q133161237]] | [[Achsah Mount Ely]] | [[Millhurst]] | 1846-11-10 | [[Estados Unidos de América]] | 1904-12-13 | |- | style='text-align:right'| 2675 | [[:d:Q133269597|Q133269597]] | [[Lidia Seipelt-Lawęcka]] | [[Łódź]] | 1898-09-05 | [[Polonia]] | 1951-01-26 | |- | style='text-align:right'| 2676 | [[:d:Q133457931|Q133457931]] | [[María Teresa Martínez Bravo]] | | 1972 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2677 | [[:d:Q133501780|Q133501780]] | [[Шоира Мухамедова]] | [[Khujand]] | 1974-08-04 | [[Tadjiikistán]] | | |- | style='text-align:right'| 2678 | [[:d:Q133501802|Q133501802]] | [[Махсуда Раҳимова]] | [[Khujand]] | 1983-03-07 | [[Tadjiikistán]] | | |- | style='text-align:right'| 2679 | [[:d:Q133871044|Q133871044]] | [[Fey Silva Vidal]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2680 | [[:d:Q134053440|Q134053440]] | [[Amy Roth McDuffie]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2681 | [[:d:Q134291977|Q134291977]] | [[Núria Planas|Q134291977]] | [[Barcelona]] | 1972 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2682 | [[:d:Q134417513|Q134417513]] | [[Clarice Poon]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2683 | [[:d:Q134717373|Q134717373]] | [[Raquel Freire|Raquel Freire Fernández]] | [[Ourense]] | 2006 | | | |- | style='text-align:right'| 2684 | [[:d:Q134720072|Q134720072]] | [[Beatriz Sanz Sáiz]] | [[Madrid]] | 1973 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2685 | [[:d:Q134740651|Q134740651]] | [[Jone López de Gamiz Zearra]] | [[Gernika-Lumo]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 2686 | [[:d:Q135090003|Q135090003]] | [[Poh Wah Hillock]] | | | | | |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == * [[:en:List of women in mathematics]] [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres con datos de Wikidata]] 2w54eitb19de2mpvt135mmo61srifbt 0 371699 7108332 6852822 2025-06-27T14:25:48Z Autopistero20502020 127649 7108332 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Señoráns''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Señoráns, Cereixo, A Estrada|Señoráns]]''', lugar da parroquia de [[Cereixo, A Estrada|Cereixo]], no concello da [[A Estrada|Estrada]]; *'''[[Señoráns, Salto, Vimianzo|Señoráns]]''', lugar da parroquia de [[Salto, Vimianzo|Salto]], no concello de [[Vimianzo]]; *'''[[Señoráns de Abaixo, Paradela, Meis|Señoráns de Abaixo]]''', lugar da parroquia de [[Paradela, Meis|Paradela]], no concello de [[Meis]]; *'''[[Señoráns de Arriba, Paradela, Meis|Señoráns de Arriba]]''', lugar da parroquia de [[Paradela, Meis|Paradela]], no concello de [[Meis]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Señor}} {{Control de autoridades}} iayud7hqvif9mq9r8tm18a2w124uzuk 0 371735 7108477 6565013 2025-06-27T15:52:17Z Galton1892 156153 7108477 wikitext text/x-wiki {{Biografía |cónxuxe = Núria Pamias |institucións = [[Instituto de Ciencias Fotónicas]] (ICFO).<br>Centro de Formación Interdisciplinaria Superior (CFIS).<br>Instituto de Oncoloxía Vall d'Hebron.<br>Instituto de Investigacións Biomédicas August Pi i Sunyer (IDIBAPS).<br>Centro de Investigación Biomédica da [[Universidade de Barcelona]]. |premios = [[Creu de Sant Jordi]] (1993)<br>Premio Nacional de Investigación (2011) }}'''Pere Mir i Puig''', nado en [[Barcelona]] o [[1919]] e finado en Barcelona o [[10 de marzo]] de [[2017]],<ref name="necrologiaPeriodico">"[http://www.elperiodico.cat/ca/noticias/societat/mor-gran-mecenes-ciencia-pere-mir-5892723 Mor el gran mecenes de la ciència Pere Mir]". ''El Periódico''. 12 de marzo de 2017. </ref> foi un [[empresa]]rio e [[Mecenado|mecenas]] [[Cataluña|catalán]].<ref>{{Cita web |url=http://www.vhio.net/media/upload/pdf/elperiodico200606seoanemir_editora_34_7_1.pdf |título=Mecenas en el Hospital |data-acceso=13 de marzo de 2017 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160303183946/http://www.vhio.net/media/upload/pdf/elperiodico200606seoanemir_editora_34_7_1.pdf |dataarquivo=03 de marzo de 2016 |urlmorta=yes }}</ref> == Traxectoria == [[Doutoramento|Doutor]] en [[Química|Ciencias Químicas]], dedicouse á [[investigación]], á [[síntese]] e á [[Enxeñaría química|fabricación de produtos químicos]], así como á promoción de varias empresas e [[patente]]s. Mir fixera fortuna como químico tras inventar unha nova técnica para extraer [[formol]] da [[madeira]], que tiña máis de vinte patentes, algunhas das cales aínda se utilizan hoxe en día, e iniciou a súa actividade [[Filantropía|filantrópica]] na década de 1960 cunha doazón á Casa Pairal, de [[Vilassar de Mar]]. Tamén foi profesor na Escola de Enxeñeiros Técnicos da [[Universidade Politécnica de Cataluña]] e fundador do Centro de Estudos Cataláns da [[Sorbona]], en [[París]]. En [[1993]] recibiu a [[Premio Creu de Sant Jordi|''Creu de Sant Jordi'']] en recoñecemento ao seu traballo. No ano [[2002]] creou a Fundación Cellex, que liderou nos últimos anos as achegas do sector privado ao progreso científico de Cataluña.<ref name="iec">"[http://blogs.iec.cat/observatori/2012/09/04/el-mecenatge-cientific-a-catalunya/#more-8437 El mecenatge científic a Catalunya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190913091645/http://blogs.iec.cat/observatori/2012/09/04/el-mecenatge-cientific-a-catalunya/#more-8437 |date=13 de setembro de 2019 }}". ''Blog de l'Observatori de la Recerca''.</ref> Algúns dos proxectos que financiou son o [[Instituto de Ciencias Fotónicas|Instituto de Ciencias Fotónicas (ICFO)]], o [[Centro de Formación Interdisciplinaria Superior]] (CFIS) da UPC, que ofrece a posibilidade de cursar dúas carreiras simultáneas a alumnos de altas capacidades, o Centro de Investigación Biomédica da [[Universidade de Barcelona]],<ref name="ub">"[http://www.ub.edu/web/ub/ca/menu_eines/noticies/2010/05/36.html La UB signa un conveni amb Cellex per a la rehabilitació d'una part de la Facultat de Medicina]". ''Universitat de Barcelona''. </ref> o [[Instituto de Investigacións Biomédicas August Pi i Sunyer]] (IDIBAPS), o Instituto de Oncoloxía Vall d'Hebron e o programa de CiMs+CELLEX de bolsas de estudo para estudantes de [[bacharelato]], especializado en ciencias e [[matemáticas]].<ref>"[http://www.lavanguardia.com/ciencia/20151110/54439726671/cellex-pere-mir.html Cellex, el secreto mejor guardado de la ciencia catalana]". ''La Vanguardia''. 11 de novembro de 2015. </ref> A achega ao [[Instituto de Ciencias Fotónicas|ICFO]] foi a doazón de patrocinio científico máis grande feita en [[España]],<ref name="icfo">"[http://www.icfo.eu/newsroom/news/article/1233 ICFO’s Cellex Nest project highlighted as the most important effort in scientific patronage in Spain] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170313215845/http://www.icfo.eu/newsroom/news/article/1233 |date=13 de marzo de 2017 }}". ''The Institute of Photonic Sciences''. 27 de outubro de 2010.</ref><ref>"[http://www.lavanguardia.com/ciencia/20101026/54059433406/l-institut-de-ciencies-fotoniques-recibe-la-mayor-donacion-de-espana.html L'Institut de Ciències Fotòniques recibe la mayor donación de España]". ''La Vanguardia''. 26 de outubro de 2010. </ref> e permitiu a construción do edificio Nest, que foi inaugurado en xuño de [[2012]].<ref>"[http://www.icfo.eu/newsroom/news/article/1695 Inauguration of Nest Building] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170313215523/http://www.icfo.eu/newsroom/news/article/1695 |date=13 de marzo de 2017 }}". ''The Institute of Photonic Sciences''. 19 de xuño de 2012.</ref> Cun perfil moi discreto, estímase que entre [[2004]] e [[2010]] a súa fundación financiou con 62 millóns de euros diferentes institutos e proxectos científicos.<ref>"[http://www.vhio.net/media/upload/pdf/elperiodico200606seoanemir_editora_34_7_1.pdf Mecenas en el hospital] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303183946/http://www.vhio.net/media/upload/pdf/elperiodico200606seoanemir_editora_34_7_1.pdf |date=03 de marzo de 2016 }}". ''El Periódico''. 20 de xuño de 2010.</ref> O ano [[2011]] concedéuselle o Premio Nacional de Investigación, na categoría de patrocinio científico.<ref name="pnr">"[http://www.biocat.cat/es/noticias/los-premios-nacionales-de-investigacion-2011-abrazan-las-ciencias-de-la-vida Los Premios Nacionales de Investigación 2011 abrazan las ciencias de la vida] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170314062735/http://www.biocat.cat/es/noticias/los-premios-nacionales-de-investigacion-2011-abrazan-las-ciencias-de-la-vida |date=14 de marzo de 2017 }}. Los galardonados de esta edición son Jordi Galí, Núria López-Bigas, IBM y BSC, Pere Mir y el programa 'Valor afegit' de Televisió de Catalunya". ''Biocat''. 8 de febreiro de 2012.</ref> En [[2013]] recibiu a medalla de ouro do Concello de Barcelona, co premio ao Mérito Científico, pola súa participación no patrocinio de investigación en física, química e a biomedicina.<ref>"[http://eldigital.barcelona.cat/my-new-post-tt-19160f99cf17c310VgnVCM10000072fea8c0RCRD_29010.html Pere Mir i Puig i Antoni Vila Casas reben la Medalla d’Or de l’Ajuntament] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170313221135/http://eldigital.barcelona.cat/my-new-post-tt-19160f99cf17c310VgnVCM10000072fea8c0RCRD_29010.html |date=13 de marzo de 2017 }}". ''El Digital DBarcelona''. 24 de xaneiro de 2013.</ref> Pere Mir decidiu levar sempre unha vida discreta e pediu morrer coa mesma discreción. Solicitou que a súa morte non se fixese pública ata que as súas cinzas fosen depositadas no panteón familiar do cemiterio de Vilassar de Mar, tal e como ocorreo, na presenza da súa viúva, Núria Pamias.<ref>"[http://www.lavanguardia.com/ciencia/20170312/42833634643/muere-pere-mir-mecenas-cellex.html Muere Pere Mir, el gran Mecenas de la ciencia catalana]". ''La Vanguardia''. 10 de marzo de 2017.</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} ==Véxase tamén == === Ligazóns externas === * "[http://www.enciclopedia.cat/EC-GEC-22298899.xml Pere Mir i Puig]" en ''Enciclopèdia.cat''. {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Mir i Puig, Pere}} [[Categoría:Nados en 1919]] [[Categoría:Nados en Barcelona]] [[Categoría:Finados en 2017]] [[Categoría:Filantropía]] s35b7jbgdtx9hbcqnrxn2ss5kea1jh3 7108479 7108477 2025-06-27T15:52:39Z Galton1892 156153 7108479 wikitext text/x-wiki {{Biografía |cónxuxe = Núria Pamias |institucións = [[Instituto de Ciencias Fotónicas]] (ICFO).<br>[[Centro de Formación Interdisciplinaria Superior]] (CFIS).<br>Instituto de Oncoloxía Vall d'Hebron.<br>Instituto de Investigacións Biomédicas August Pi i Sunyer (IDIBAPS).<br>Centro de Investigación Biomédica da [[Universidade de Barcelona]]. |premios = [[Creu de Sant Jordi]] (1993)<br>Premio Nacional de Investigación (2011) }}'''Pere Mir i Puig''', nado en [[Barcelona]] o [[1919]] e finado en Barcelona o [[10 de marzo]] de [[2017]],<ref name="necrologiaPeriodico">"[http://www.elperiodico.cat/ca/noticias/societat/mor-gran-mecenes-ciencia-pere-mir-5892723 Mor el gran mecenes de la ciència Pere Mir]". ''El Periódico''. 12 de marzo de 2017. </ref> foi un [[empresa]]rio e [[Mecenado|mecenas]] [[Cataluña|catalán]].<ref>{{Cita web |url=http://www.vhio.net/media/upload/pdf/elperiodico200606seoanemir_editora_34_7_1.pdf |título=Mecenas en el Hospital |data-acceso=13 de marzo de 2017 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160303183946/http://www.vhio.net/media/upload/pdf/elperiodico200606seoanemir_editora_34_7_1.pdf |dataarquivo=03 de marzo de 2016 |urlmorta=yes }}</ref> == Traxectoria == [[Doutoramento|Doutor]] en [[Química|Ciencias Químicas]], dedicouse á [[investigación]], á [[síntese]] e á [[Enxeñaría química|fabricación de produtos químicos]], así como á promoción de varias empresas e [[patente]]s. Mir fixera fortuna como químico tras inventar unha nova técnica para extraer [[formol]] da [[madeira]], que tiña máis de vinte patentes, algunhas das cales aínda se utilizan hoxe en día, e iniciou a súa actividade [[Filantropía|filantrópica]] na década de 1960 cunha doazón á Casa Pairal, de [[Vilassar de Mar]]. Tamén foi profesor na Escola de Enxeñeiros Técnicos da [[Universidade Politécnica de Cataluña]] e fundador do Centro de Estudos Cataláns da [[Sorbona]], en [[París]]. En [[1993]] recibiu a [[Premio Creu de Sant Jordi|''Creu de Sant Jordi'']] en recoñecemento ao seu traballo. No ano [[2002]] creou a Fundación Cellex, que liderou nos últimos anos as achegas do sector privado ao progreso científico de Cataluña.<ref name="iec">"[http://blogs.iec.cat/observatori/2012/09/04/el-mecenatge-cientific-a-catalunya/#more-8437 El mecenatge científic a Catalunya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190913091645/http://blogs.iec.cat/observatori/2012/09/04/el-mecenatge-cientific-a-catalunya/#more-8437 |date=13 de setembro de 2019 }}". ''Blog de l'Observatori de la Recerca''.</ref> Algúns dos proxectos que financiou son o [[Instituto de Ciencias Fotónicas|Instituto de Ciencias Fotónicas (ICFO)]], o [[Centro de Formación Interdisciplinaria Superior]] (CFIS) da UPC, que ofrece a posibilidade de cursar dúas carreiras simultáneas a alumnos de altas capacidades, o Centro de Investigación Biomédica da [[Universidade de Barcelona]],<ref name="ub">"[http://www.ub.edu/web/ub/ca/menu_eines/noticies/2010/05/36.html La UB signa un conveni amb Cellex per a la rehabilitació d'una part de la Facultat de Medicina]". ''Universitat de Barcelona''. </ref> o [[Instituto de Investigacións Biomédicas August Pi i Sunyer]] (IDIBAPS), o Instituto de Oncoloxía Vall d'Hebron e o programa de CiMs+CELLEX de bolsas de estudo para estudantes de [[bacharelato]], especializado en ciencias e [[matemáticas]].<ref>"[http://www.lavanguardia.com/ciencia/20151110/54439726671/cellex-pere-mir.html Cellex, el secreto mejor guardado de la ciencia catalana]". ''La Vanguardia''. 11 de novembro de 2015. </ref> A achega ao [[Instituto de Ciencias Fotónicas|ICFO]] foi a doazón de patrocinio científico máis grande feita en [[España]],<ref name="icfo">"[http://www.icfo.eu/newsroom/news/article/1233 ICFO’s Cellex Nest project highlighted as the most important effort in scientific patronage in Spain] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170313215845/http://www.icfo.eu/newsroom/news/article/1233 |date=13 de marzo de 2017 }}". ''The Institute of Photonic Sciences''. 27 de outubro de 2010.</ref><ref>"[http://www.lavanguardia.com/ciencia/20101026/54059433406/l-institut-de-ciencies-fotoniques-recibe-la-mayor-donacion-de-espana.html L'Institut de Ciències Fotòniques recibe la mayor donación de España]". ''La Vanguardia''. 26 de outubro de 2010. </ref> e permitiu a construción do edificio Nest, que foi inaugurado en xuño de [[2012]].<ref>"[http://www.icfo.eu/newsroom/news/article/1695 Inauguration of Nest Building] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170313215523/http://www.icfo.eu/newsroom/news/article/1695 |date=13 de marzo de 2017 }}". ''The Institute of Photonic Sciences''. 19 de xuño de 2012.</ref> Cun perfil moi discreto, estímase que entre [[2004]] e [[2010]] a súa fundación financiou con 62 millóns de euros diferentes institutos e proxectos científicos.<ref>"[http://www.vhio.net/media/upload/pdf/elperiodico200606seoanemir_editora_34_7_1.pdf Mecenas en el hospital] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303183946/http://www.vhio.net/media/upload/pdf/elperiodico200606seoanemir_editora_34_7_1.pdf |date=03 de marzo de 2016 }}". ''El Periódico''. 20 de xuño de 2010.</ref> O ano [[2011]] concedéuselle o Premio Nacional de Investigación, na categoría de patrocinio científico.<ref name="pnr">"[http://www.biocat.cat/es/noticias/los-premios-nacionales-de-investigacion-2011-abrazan-las-ciencias-de-la-vida Los Premios Nacionales de Investigación 2011 abrazan las ciencias de la vida] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170314062735/http://www.biocat.cat/es/noticias/los-premios-nacionales-de-investigacion-2011-abrazan-las-ciencias-de-la-vida |date=14 de marzo de 2017 }}. Los galardonados de esta edición son Jordi Galí, Núria López-Bigas, IBM y BSC, Pere Mir y el programa 'Valor afegit' de Televisió de Catalunya". ''Biocat''. 8 de febreiro de 2012.</ref> En [[2013]] recibiu a medalla de ouro do Concello de Barcelona, co premio ao Mérito Científico, pola súa participación no patrocinio de investigación en física, química e a biomedicina.<ref>"[http://eldigital.barcelona.cat/my-new-post-tt-19160f99cf17c310VgnVCM10000072fea8c0RCRD_29010.html Pere Mir i Puig i Antoni Vila Casas reben la Medalla d’Or de l’Ajuntament] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170313221135/http://eldigital.barcelona.cat/my-new-post-tt-19160f99cf17c310VgnVCM10000072fea8c0RCRD_29010.html |date=13 de marzo de 2017 }}". ''El Digital DBarcelona''. 24 de xaneiro de 2013.</ref> Pere Mir decidiu levar sempre unha vida discreta e pediu morrer coa mesma discreción. Solicitou que a súa morte non se fixese pública ata que as súas cinzas fosen depositadas no panteón familiar do cemiterio de Vilassar de Mar, tal e como ocorreo, na presenza da súa viúva, Núria Pamias.<ref>"[http://www.lavanguardia.com/ciencia/20170312/42833634643/muere-pere-mir-mecenas-cellex.html Muere Pere Mir, el gran Mecenas de la ciencia catalana]". ''La Vanguardia''. 10 de marzo de 2017.</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} ==Véxase tamén == === Ligazóns externas === * "[http://www.enciclopedia.cat/EC-GEC-22298899.xml Pere Mir i Puig]" en ''Enciclopèdia.cat''. {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Mir i Puig, Pere}} [[Categoría:Nados en 1919]] [[Categoría:Nados en Barcelona]] [[Categoría:Finados en 2017]] [[Categoría:Filantropía]] cj68kqhls899w9iq3w7i8d9aas6qg0h 4 374206 7108538 7099643 2025-06-27T17:06:53Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108538 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de astrofísicas''', segundo os datos que constan en [[Wikidata]]: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P106 wd:Q752129 . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p27,p570,P18 |thumb=150 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! país de nacionalidade ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q14282|Q14282]] | [[Margherita Hack]] | [[Florencia]] | 1922-06-12 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2013-06-29 | [[Ficheiro:Hack Firenze2008 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q49285|Q49285]] | [[Sally Ride]] | [[Os Ánxeles]] | 1951-05-26 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-07-23 | [[Ficheiro:Sally Ride (1984).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q77747|Q77747]] | [[Eva Ahnert-Rohlfs]] | [[Coburgo]] | 1912-08-11 | [[Alemaña]] | 1954-03-09 | |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q91785|Q91785]] | [[Anna Frebel]] | [[Berlín]] | 1980 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Anna Frebel at Night of Science 2018 (2) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q230650|Q230650]] | [[Annie Jump Cannon]] | [[Dover, Delaware|Dover]] | 1863-12-11 | [[Estados Unidos de América]] | 1941-04-13 | [[Ficheiro:Annie Jump Cannon 1922 Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q233974|Q233974]] | [[Jocelyn Bell Burnell]] | [[Lurgan]] | 1943-07-15<br/>1911 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Bell Burnell (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q234909|Q234909]] | [[Cecilia Payne-Gaposchkin]] | [[Wendover]] | 1900-05-10 | [[Reino Unido]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1979-12-07 | [[Ficheiro:Cecilia Helena Payne-Gaposchkin (1900-1979) - Science Service.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q235712|Q235712]] | [[Margaret Burbidge]] | [[Davenport]] | 1919-08-12 | [[Reino Unido]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2020-04-05 | [[Ficheiro:Margaret-burbidge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q240708|Q240708]] | [[Shannon Walker]] | [[Houston, Texas|Houston]] | 1965-06-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Shannon Walker official portrait 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q266131|Q266131]] | [[Margaret Geller]] | [[Ithaca, Nova York|Ithaca]] | 1947-12-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:MargaretGeller1981a.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q266261|Q266261]] | [[Charlotte Moore Sitterly]] | [[Ercildoun]] | 1898-09-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1990-03-03 | [[Ficheiro:Utrecht astronomy symposium 1963 - Jan Hendrik Oort, Donald Menzel, Charlotte Moore Sitterly, Marcel Minnaert, Albrecht Unsöld (cropped) - Charlotte Moore Sitterly.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q266972|Q266972]] | [[Sandra Faber]] | [[Boston]] | 1944-12-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sandra-faber-barack-obama (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q270070|Q270070]] | [[Licia Troisi]] | [[Roma]] | 1980-11-25 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Licia Troisi - Lucca Comics & Games 2016 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q289010|Q289010]] | [[Antonia Maury]] | [[Cold Spring]] | 1866-03-21 | [[Estados Unidos de América]] | 1952-01-08<br/>1952-01-18 | [[Ficheiro:Antonia maury.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q291421|Q291421]] | [[Mazlan Othman]] | [[Seremban]] | 1951-12-11 | [[Malaisia]] | | [[Ficheiro:Mazlan Othman 20100615.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q445596|Q445596]] | [[Jill Tarter]] | [[Nova York]] | 1944-01-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jill Tarter at Starmus IV Trondheim 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q456119|Q456119]] | [[Debra Fischer]] | | 1951-03-01<br/>1953 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Debra Fischer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q542993|Q542993]] | [[Jennifer Wiseman]] | [[Mountain Home]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer Wiseman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q633003|Q633003]] | [[Fiorella Terenzi]] | [[Milán]] | 20th century | [[Italia]] | | [[Ficheiro:F0073WEB.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q816820|Q816820]] | [[Benedetta Ciardi]] | [[Florencia]] | 1971-10-07 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q955751|Q955751]] | [[Liia Hänni]] | [[Atla]] | 1946-10-04 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Liia Hänni.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q1264226|Q1264226]] | [[Guinevere Kauffmann]] | [[California]] | 1968 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q1369465|Q1369465]] | [[Andreja Gomboc]] | [[Murska Sobota]] | 1969-11-10 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Predsednik vlade na posvetu Akademije znanosti za trajnostni razvoj Slovenije (53658068454) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q1563860|Q1563860]] | [[Uta Fritze-von Alvensleben]] | [[Múnic]] | 1955 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q1702331|Q1702331]] | [[Nergis Mavalvala]] | [[Lahore]] | 1968 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nergis Mavalvala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q1778802|Q1778802]] | [[Kyongae Chang]] | [[Seúl]] | 1946-09-05 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q1879957|Q1879957]] | [[Ewine van Dishoeck]] | [[Leiden]] | 1955-06-13 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Ewine van Dishoeck.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q1894849|Q1894849]] | [[Margaret G. Kivelson]] | [[Nova York]] | 1928-10-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Margaret Galland Kivelson.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q1917100|Q1917100]] | [[Megan Donahue]] | [[Nova York]] | 1962-12-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Donahue.Megan-142.V2 copy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q2125869|Q2125869]] | [[Virpi Niemelä]] | [[Helsinqui]] | 1936-12-26 | [[Arxentina]]<br/>[[Finlandia]] | 2006-12-18 | [[Ficheiro:Virpi Niemelä.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q2159861|Q2159861]] | [[Robin M. Canup]] | | 1968-11-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q2373057|Q2373057]] | [[Joan Feynman]] | [[Far Rockaway]] | 1927-03-31 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-07-22 | [[Ficheiro:Joan-feynman-2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q2669110|Q2669110]] | [[Christine Jones Forman]] | [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolis]] | 1949-02-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dr. Christine Jones Forman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q2669538|Q2669538]] | [[Chryssa Kouveliotou]] | [[Atenas]] | 1956 | [[Grecia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:433663main Chryssa Kouveliotou.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q2701478|Q2701478]] | [[Amy Mainzer]] | [[Mansfield]] | 1974-01-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amy mainzer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q2734054|Q2734054]] | [[Jean Swank]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jean Swank Astrophysicist.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q2838289|Q2838289]] | [[Alice Vibert Douglas]] | [[Montreal]] | 1894-12-15 | [[Canadá]] | 1988-07-02 | |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q2850450|Q2850450]] | [[Anna Alter]] | [[Varsovia]] | 1949 | [[Francia]]<br/>[[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q2850870|Q2850870]] | [[Anne-Marie Lagrange]] | [[Ródano-Alpes]] | 1962-03-12 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q2941858|Q2941858]] | [[Catherine Cesarsky]] | [[Ambazac]] | 1943-02-24 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Catherine Cesarsky - ESO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q2993494|Q2993494]] | [[Conny Aerts]] | [[Brasschaat]] | 1966-01-26 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Conny Aerts (iau2205a) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q3086447|Q3086447]] | [[Françoise Combes]] | [[Montpellier]] | 1952-08-12 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Francoise-Combes-2010.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q3427119|Q3427119]] | [[Renée Canavaggia]] | [[Castelsarrasin]] | 1902-05-09 | [[Francia]] | 1996-12-26 | [[Ficheiro:RENEE CANAVAGGIA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q3484636|Q3484636]] | [[Simonetta Di Pippo]] | [[Roma]] | 1959-06-30 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Simonetta Di Pippo speaking at the WIA-Europe Breakfast at GLIS 2016 (27424938981).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q3572040|Q3572040]] | [[Yaël Nazé]] | [[Baudour]] | 1976-11-21 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Yaël Nazé, Espace des sciences, 16 octobre 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q3609674|Q3609674]] | [[Alessandra Celletti]] | [[Roma]] | 1962-02-12 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q3617354|Q3617354]] | [[Angioletta Coradini]] | [[Rovereto]] | 1946-07-01 | [[Italia]] | 2011-09-04 | |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q3702532|Q3702532]] | [[Daria Guidetti]] | [[Empoli]] | 1978 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Dariaguidetti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q3716757|Q3716757]] | [[Duília de Mello]] | [[Jundiaí]] | 1963-11-27<br/>1963 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Duilia jwst 31 12.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q3819432|Q3819432]] | [[Pilar Ruiz-Lapuente]] | [[Barcelona]] | 1964-05-18 | [[España]] | | [[Ficheiro:Pilar Ruiz-Lapuente.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q3847480|Q3847480]] | [[Maria Remenyi]] | [[Tversted]] | 1945-12-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Maria Remenyi picture session.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q3897809|Q3897809]] | [[Patrizia Caraveo]] | [[Milán]] | 1954-04-08 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Patrizia caraveo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q4511370|Q4511370]] | [[Katherine Freese]] | [[Friburgo, Alemaña|Friburgo]] | 1957-02-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Katherine Freese.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q4511414|Q4511414]] | [[Lisa Kaltenegger]] | [[Kuchl]] | 1977-03-04 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Lisa Kaltenegger.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q4511479|Q4511479]] | [[Phyllis S. Freier]] | [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolis]] | 1921-01-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1992-12-18 | |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q4738639|Q4738639]] | [[Alycia J. Weinberger]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q4765690|Q4765690]] | [[Anja Cetti Andersen]] | [[Hørsholm]] | 1965-09-25 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | [[Ficheiro:Anja Cetti Andersen - Rosseland lecture 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q4769072|Q4769072]] | [[Annette Ferguson]] | [[Dumbarton]] | 20th century | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q4988508|Q4988508]] | [[Kerstin Fredga]] | [[Engelbrekt church parish]] | 1935 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Royal Swedish Academy of Sciences-Högtidssammankomst 2010-03-31-8.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q5044747|Q5044747]] | [[Carolin Crawford]] | [[Guildford]] | 1963 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q5186283|Q5186283]] | [[Cristiana Dumitrache]] | [[Bucarest]] | 1956-12-23 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q5415054|Q5415054]] | [[Eva Grebel]] | [[Dierdorf]] | 1966-01-30 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:German Astronomer Eva Grebel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q5445619|Q5445619]] | [[Feryal Özel]] | [[Istambul]] | 1975-05-27 | [[Turquía]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q5954875|Q5954875]] | [[Julieta Norma Fierro Gossman]] | [[Cidade de México]] | 1948-02-24 | [[México]] | | [[Ficheiro:JulietaFierro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q6096461|Q6096461]] | [[Dilhan Eryurt]] | [[Esmirna]] | 1926-11-29 | [[Turquía]] | 2012-09-13 | [[Ficheiro:Bodrum Belediyesi 09.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q6128616|Q6128616]] | [[Silvia Torres-Peimbert]] | [[Cidade de México]] | 1940 | [[México]] | | [[Ficheiro:Silvia torres-peimbert2-recadrée.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q6136345|Q6136345]] | [[Susana Lizano]] | [[Cidade de México]] | 1957-03-29 | [[México]] | | [[Ficheiro:Susana Lizano Soberón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q6409553|Q6409553]] | [[Kim Weaver]] | [[Morgantown]] | 1964-04-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kim Weaver News Interview (3533838332).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q6660224|Q6660224]] | [[Liz MacDonald]] | [[Walla Walla]] | 1962-01-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elizabeth MacDonald on The Aurora Named STEVE.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q6696969|Q6696969]] | [[Lucie Green]] | [[Bedfordshire]] | 1975 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Lucie Green.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q6727485|Q6727485]] | [[Madhulika Guhathakurta]] | [[Calcuta]] | | [[India]] | | [[Ficheiro:Madhulika Guhathakurta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q6730175|Q6730175]] | [[Maggie Aderin-Pocock]] | [[Londres]] | 1968-03-09 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Maggie Aderin-Pocock, The Royal Society.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q7246496|Q7246496]] | [[Priyamvada Natarajan]] | [[Coimbatore]] | 1970 | [[India]] | | [[Ficheiro:Priya.tiff|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q7404989|Q7404989]] | [[Sallie Baliunas]] | [[Nova York]] | 1953-02-23 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q7405244|Q7405244]] | [[Sally Oey]] | [[Ithaca, Nova York|Ithaca]] | 1957 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q7421764|Q7421764]] | [[Sara Seager]] | [[Toronto]] | 1971-07-21 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Canadá]] | | [[Ficheiro:Sara Seager.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q7901220|Q7901220]] | [[Ursula B. Marvin]] | [[Bradford]] | 1921-08-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-02-12 | [[Ficheiro:Ursula B. Marvin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q7926813|Q7926813]] | [[Victoria Kaspi]] | [[Austin, Texas|Austin]] | 1967-06-30 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Canadá]] | | [[Ficheiro:Victoria M Kaspi, recipient of the 2021 Shaw Prize in Astronomy (iau2104a).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q8245211|Q8245211]] | [[Beatriz Barbuy]] | [[São Paulo]] | 1950-02-16 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Professor Beatriz Barbuy (iau0907a).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q9011661|Q9011661]] | [[Ma Chung-pei|Chung-pei Ma]] | [[Taiwán]] | 1966 | [[Taiwán]] | | |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q9155513|Q9155513]] | [[Anna N. Żytkow]] | [[Polonia]] | 1947-02-21 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q10380514|Q10380514]] | [[Maria Lago]] | [[Lisboa]] | 1947-01-18 | [[Portugal]] | | [[Ficheiro:Teresa Lago.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q10381067|Q10381067]] | [[Thaisa Storchi Bergmann]] | [[Caxias do Sul]] | 1955-12-19 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:(1) Thaisa Storchi Bergmann - Agência Brasil.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q11172658|Q11172658]] | [[Catherine Heymans]] | [[Hitchin]] | 20th century | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:TEDxUniversityofEdinburgh - Catherine Heymans (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q11772307|Q11772307]] | [[Małgorzata Królikowska-Sołtan]] | [[Varsovia]] | 1956-09-12 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Królikowska Małgorzata.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q12170933|Q12170933]] | [[Nataliya Leonidivna Shabas]] | | 1969-04-06 | | 2003-10-19 | |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q12259924|Q12259924]] | [[Itziar Aretxaga]] | [[Bilbao]] | 1995-11-20 | [[España]]<br/>[[México]] | | [[Ficheiro:Itziar Aretxaga berria2019 08 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q12270114|Q12270114]] | [[Rachel Somerville]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q12369657|Q12369657]] | [[Mare Ruusalepp]] | [[Tartu]] | 1943 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q12786621|Q12786621]] | [[Bärbel Koribalski]] | [[Wuppertal]] | 1964 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Baerbel Koribalski.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q15146771|Q15146771]] | [[Chanda Jog]] | | 1954-11-07 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q15407028|Q15407028]] | [[Agnès Acker]] | [[Thann]] | 1940-01-28 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Agnès Acker par Claude Truong-Ngoc octobre 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q15434148|Q15434148]] | [[Rita Schulz]] | [[Dortmund]] | 1961-03-13 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q15511666|Q15511666]] | [[Judith Pipher]] | [[Toronto]] | 1940-06-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-02-21 | [[Ficheiro:Judith Lynn Pipher.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q15623021|Q15623021]] | [[C. Megan Urry]] | | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Meg Urry.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q15688729|Q15688729]] | [[Nirupama Raghavan]] | | 1940-07-19 | [[India]] | 2007-02-23 | |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q15714312|Q15714312]] | [[Amalia Ercoli-Finzi]] | [[Gallarate]] | 1937-04-20 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Amalia Ercoli Finzi.1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q15918990|Q15918990]] | [[Inna Sergeevna Sjtsjerbina-Samoylova]] | [[Moscova]] | 1922-01-17 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2003-04-26 | [[Ficheiro:Щербина-Самойлова Инна Сергеевна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q15921115|Q15921115]] | [[Sarah Bridle]] | | 20th century | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q16027871|Q16027871]] | [[Monique Arnaud]] | | 20th century | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q16107376|Q16107376]] | [[Vinod Krishan]] | | 1946-10-14 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | | |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q16192750|Q16192750]] | [[Jacqueline Hewitt]] | [[Washington, D.C.]] | 1958-09-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jnh mit.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q16206328|Q16206328]] | [[Kelle Cruz]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q16408424|Q16408424]] | [[Lili Sapar]] | | 1947-10-12 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q16543931|Q16543931]] | [[Corinne Charbonnel]] | [[Clermont-Ferrand]] | 1965-01-08 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Corinne Charbonnel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q16734693|Q16734693]] | [[Prajval Shastri]] | [[Mangalore]] | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q16885934|Q16885934]] | [[Annapurni Subramaniam]] | [[Palakkad]] | 20th century | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q17126047|Q17126047]] | [[Hanna von Hoerner]] | [[Görlitz]] | 1942-11-14 | [[Alemaña]] | 2014-07-04 | |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q17279172|Q17279172]] | [[Belinda Wilkes]] | [[Staffordshire]] | 20th century | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Wilkes2 2012 zoom.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q17350997|Q17350997]] | [[Sylvie Vauclair]] | [[Saint-Germain-en-Laye (Q185075)|Saint-Germain-en-Laye]] | 1946-03-07 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:SVauclairphotoGerardnature.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q17916881|Q17916881]] | [[Lindy Elkins-Tanton]] | | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lindy Elkins-Tanton (NHQ201812310038).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q18026282|Q18026282]] | [[Natalie Batalha]] | [[California]] | 1966-05-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Natalie Batalha.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q18326661|Q18326661]] | [[Hélène Courtois]] | [[Grenoble]] | 1971-02-25 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Hélène Di Nella.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q18547903|Q18547903]] | [[Aurora Simionescu]] | [[Brăila]] | 1983 | [[Romanía]]<br/>[[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q18640436|Q18640436]] | [[Alex Chambers]] | [[Nova Gales do Sur]] | 1978-10-28 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q18763990|Q18763990]] | [[Ruth Agnes Daly]] | [[Rockville Centre]] | 1958-01-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Wikipedia Daly.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q19288715|Q19288715]] | [[Gabriella de Lucia]] | | 1976 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q19518112|Q19518112]] | [[Adela Ringuelet]] | [[La Plata]] | 1930-03-27 | [[Arxentina]] | 2023-04-26 | [[Ficheiro:Adela Ringuelet en coro 2005 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q19561311|Q19561311]] | [[Marie Machacek]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q19664629|Q19664629]] | [[Beth A. Brown]] | [[Roanoke]] | 1969-07-15 | [[Estados Unidos de América]] | 2008-10-05 | [[Ficheiro:Beth Brown.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q19668135|Q19668135]] | [[Christy Tremonti]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q19803039|Q19803039]] | [[Adelina Gutiérrez]] | [[Santiago de Chile]] | 1925-05-27 | [[Chile]] | 2015-04-11 | |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q19878636|Q19878636]] | [[Fiona A. Harrison]] | [[Santa Monica]] | 1964 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Fiona A. Harrison at World Economic Forum.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q19958604|Q19958604]] | [[Valérie Van Grootel]] | [[Verviers]] | 1981-08-23 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q20089728|Q20089728]] | [[Claire Moutou]] | | 20th century | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q20508939|Q20508939]] | [[Elma Parsamyan]] | [[Iereván]] | 1929-12-23 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Armenia]] | | |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q20528623|Q20528623]] | [[Mirt Gramann]] | [[Talín]] | 1961-05-24 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q20640174|Q20640174]] | [[Agnieszka Janiuk]] | [[Varsovia]] | 1974-09-01 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:AgnieszkaJaniuk.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q20642391|Q20642391]] | [[Susan McKenna-Lawlor]] | [[Dublín]] | 1935-03-03 | [[Irlanda]] | | [[Ficheiro:Susan McKenna-Lawlor Suggested That We In Ireland Should Build Our Own Rocket (Inspirefest 2015)---105769 (18976188652) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q20745630|Q20745630]] | [[Deborah Dultzin Kessler]] | [[Monterrei, México|Monterrei]] | 1945-10-09 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q20829631|Q20829631]] | [[Noemí Pinilla-Alonso]] | [[Oviedo]] | 1971 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q20985213|Q20985213]] | [[Barbara J. Thompson]] | | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Barbara J. Thompson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q21062167|Q21062167]] | [[Cleo Loi]] | | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q21258887|Q21258887]] | [[Elisa Resconi]] | [[Brescia]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q21264242|Q21264242]] | [[Laura Baudis]] | [[Timișoara]] | 1969-10-29 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q21264251|Q21264251]] | [[Leen Decin]] | [[Roeselare]] | 1974-12-06 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Leen Decin (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q21264537|Q21264537]] | [[Raffaella Morganti]] | | 1958-09-19 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q21264594|Q21264594]] | [[Ruth Durrer]] | [[Kerns]] | 1958-01-22 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q21264615|Q21264615]] | [[Sabine Schindler]] | [[Erlangen]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q21449929|Q21449929]] | [[Mariangela Lisanti]] | | 1983-09-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q21573057|Q21573057]] | [[Gloria Dubner]] | [[Chajarí]] | 1950-05-05 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Gloria Dubner (mincyt).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q21663278|Q21663278]] | [[Naomi McClure-Griffiths]] | [[Atlanta]] | 1975-07-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Naomi McClure-Griffiths (born 1975) in the video 'Ask an astrophysicist – How big is the universe'.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q21932506|Q21932506]] | [[Debra Elmegreen]] | [[South Bend]] | 1952-11-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Debra Elmegreen (KH9A8887-180831-CC).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q22046575|Q22046575]] | [[Katherine Mack]] | | 1981-05-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Katie Mack-IMG 8876.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q22095862|Q22095862]] | [[Joan T. Schmelz]] | | 20th century | | | [[Ficheiro:Joan T. Schmelz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q22097046|Q22097046]] | [[Stephanie Snedden]] | | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q22277734|Q22277734]] | [[Giuseppina Fabbiano]] | [[Palermo]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dr. Pepi Fabbiano.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q22696606|Q22696606]] | [[Madeleine Barnothy Forro]] | [[Zsámbok]] | 1904-08-21 | [[Hungría]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1995-02-16 | |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q22915122|Q22915122]] | [[Rachel Webster]] | | 1951-07-03 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q22915126|Q22915126]] | [[Idit Zehavi]] | [[Israel]] | 1969 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q23696661|Q23696661]] | [[Tamara M. Davis]] | | | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Tamara Davis, 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q23760219|Q23760219]] | [[Jedidah Isler]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q23816085|Q23816085]] | [[Ravit Helled]] | | 1980 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:RavitHelled.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q23907919|Q23907919]] | [[Mireya Etxaluze]] | [[Éibar|Eibar]] | 1977-01-19 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q23939803|Q23939803]] | [[Anne Barbara Underhill]] | [[Vancouver]] | 1920-06-12 | [[Canadá]] | 2003-07-03 | [[Ficheiro:Anne Underhill in de bibliotheek van Sonnenborgh, Utrecht Observatory, 1962-1965.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q24042367|Q24042367]] | [[Carme Jordi]] | [[Barcelona]] | 1958-05-03 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q24053877|Q24053877]] | [[Elaine Sadler]] | | 20th century | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q24640438|Q24640438]] | [[Marta Volonteri]] | | 1974 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q24690632|Q24690632]] | [[Kathrin Altwegg]] | [[Balsthal]] | 1951-12-11 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:Kathrin Altwegg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q24702469|Q24702469]] | [[Christina Richey]] | [[East Liverpool]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Christina Richey headshot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q24851689|Q24851689]] | [[Jenny Greene]] | | 1978-10-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q24851691|Q24851691]] | [[Emily Levesque]] | [[Taunton]] | 1984-08-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q24851695|Q24851695]] | [[Ruth Murray-Clay]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ruth Murray-Clay, November 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q24883622|Q24883622]] | [[Athena Coustenis]] | [[Atenas]] | 1961-09-28 | [[Francia]]<br/>[[Grecia]] | | [[Ficheiro:Dr. Athena Coustenis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q24884969|Q24884969]] | [[Katherine Reeves]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q24890233|Q24890233]] | [[Rachel Mandelbaum]] | | 1977-12-15 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q24890712|Q24890712]] | [[Smadar Naoz]] | [[Xerusalén]] | 1978 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Smadar noaz1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q24895935|Q24895935]] | [[Vasiliki Kalogera]] | [[Serres]] | 1975 | [[Grecia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kalogera by Eileen Molony.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q24938787|Q24938787]] | [[Rosa María González Delgado]] | [[Porcuna]] | 20th century | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q24938818|Q24938818]] | [[Luisa María Lara]] | [[Alcalá la Real]] | 1966-06-09 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q24960980|Q24960980]] | [[Lynne Karen Deutsch]] | [[Chicago]] | 1956-11-26 | [[Estados Unidos de América]] | 2004-04-02 | |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q25338786|Q25338786]] | [[Suzanne Madden]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q26251363|Q26251363]] | [[Leticia Corral]] | [[Ciudad Cuauhtémoc]] | 1959-03-16 | [[México]] | | [[Ficheiro:Leticia Corral.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q26472125|Q26472125]] | [[Katharine Blodgett Gebbie]] | [[Cambridge, Massachusetts|Cambridge]] | 1932-07-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-08-17 | [[Ficheiro:Katharine Blodgett Gebbie.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q26711980|Q26711980]] | [[Jo Ann Joselyn]] | [[St. Francis]] | 1943-10-04 | | | |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q26790878|Q26790878]] | [[Begoña Vila]] | [[Vigo]] | 1963 | [[España]] | | [[Ficheiro:Begoña Vila (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q26807791|Q26807791]] | [[Amina Helmi]] | [[Bahía Blanca]] | 1970-10-06 | [[Arxentina]]<br/>[[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Amina Helmi (Bram Saeys) 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q27306946|Q27306946]] | [[Mercedes López-Morales]] | [[Tenerife]] | 1973 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mercedes-Lopez-Morales.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q27452426|Q27452426]] | [[Sandra Savaglio]] | [[Cosenza]] | 1967-09-27 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Roma1 Enrico Cisnetto nov 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q27805716|Q27805716]] | [[Cecilia Ceccarelli]] | | | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q27808263|Q27808263]] | [[Romana Ratkiewicz-Landowska]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q27983621|Q27983621]] | [[Manuela Campanelli]] | [[Suíza]] | | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q27996654|Q27996654]] | [[Sylvaine Turck-Chièze]] | | 1951 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q28007332|Q28007332]] | [[Maura McLaughlin]] | [[Filadelfia]] | 1972-05-25 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q28703071|Q28703071]] | [[Iryna Izotova]] | [[Melnytsia-Podilska]] | 1952-01-12 | | | |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q28757988|Q28757988]] | [[Jo Dunkley]] | | 1979 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Jo Dunkley delivers plenary lecture (19566551321).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q28815743|Q28815743]] | [[Bérengère Dubrulle]] | [[Dieppe]] | 1965-07-26 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q28823527|Q28823527]] | [[Christine Wilson]] | | | [[Canadá]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q28828105|Q28828105]] | [[Nabila Aghanim]] | [[Alxer]] | | [[Alxeria]] | | [[Ficheiro:Nabila Aghanim.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q29354904|Q29354904]] | [[Maruša Bradač]] | [[Maribor]] | 1978-01-09 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q29470887|Q29470887]] | [[Suzanne Staggs]] | | 1965-05-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q29584600|Q29584600]] | [[Sidney C. Wolff]] | [[Sioux City]] | 1941-06-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sidney Wolff, former NOAO Director (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q29833949|Q29833949]] | [[Rebekah Dawson]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q29834669|Q29834669]] | [[Kathleen Fontaine]] | | 1962-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q29958697|Q29958697]] | [[Frédérique Marion]] | | | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Portrait Frédérique Marion.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q30078698|Q30078698]] | [[Cecilia Scorza de Appl]] | [[Hamburgo]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q30110233|Q30110233]] | [[Jessica Lovering]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q30118613|Q30118613]] | [[Suzy Collin-Zahn]] | | 1938-09<br/>1938 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Suzy Collin-Zahn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q30527449|Q30527449]] | [[Hagar Landsman]] | [[Haifa]] | 1974-12-31 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q30672876|Q30672876]] | [[Alice K. Harding]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Alice Harding astrophysicist.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q30903104|Q30903104]] | [[Kathy Vivas]] | [[Tovar]] | 1972 | [[Venezuela]] | | [[Ficheiro:Kathy Vivas at her desk (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q30929733|Q30929733]] | [[Aya Ishihara]] | | 1974 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q33984718|Q33984718]] | [[Andrea K. Dupree]] | [[Boston]] | 1939-09-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dr. Andrea K. Dupree, Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics, at the cassegrain focus of the 4-m Mayall telescope of the National Optical Astronomy Observatories, Kitt Peak, AZ..jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q34004293|Q34004293]] | [[Lyndsay Fletcher]] | | 1968 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q34004374|Q34004374]] | [[Moira Mary Jardine]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q38359989|Q38359989]] | [[Selma de Mink]] | | 1983 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q41570105|Q41570105]] | [[Wanda Díaz-Merced]] | [[Porto Rico]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q42293328|Q42293328]] | [[Patricia Ann Whitelock]] | | 1951-02-22 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q42907503|Q42907503]] | [[Jessica Leigh Jones]] | | 1994-07-22 | | | |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q45319117|Q45319117]] | [[Hiranya Peiris]] | [[Sri Lanka]] | 1974 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Hiranya Peiris NAM 2012 1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q46036363|Q46036363]] | [[Marica Branchesi]] | [[Urbino]] | 1977-03-07 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q46185523|Q46185523]] | [[Nandivada Rathnasree]] | [[India]] | 1963-11-26 | [[India]] | 2021-05-09 | [[Ficheiro:Rathnasree Nandivada - Kolkata 2011-09-24 5685.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q46443677|Q46443677]] | [[Sachiko Tsuruta]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q47451357|Q47451357]] | [[Sarbani Basu]] | | 20th century | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q47492985|Q47492985]] | [[Jessie Christiansen]] | [[Australia]] | 20th century | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Jessie Christiansen at Palomar Observatory.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q47493075|Q47493075]] | [[Carole Mundell]] | | 1969-08-17 | | | |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q47503529|Q47503529]] | [[Michele Bannister]] | | 1986 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Michele Bannister in Hawai'i.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q48688240|Q48688240]] | [[Jen Gupta]] | | 20th century | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Jen Gupta 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q48699976|Q48699976]] | [[Sheila Kanani]] | | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Bright Club London - Sheila Kanani 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q49159355|Q49159355]] | [[Pippa Goldschmidt]] | [[Londres]] | 1972 | [[Reino Unido]]<br/>[[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Pippa Goldschmidt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q50316003|Q50316003]] | [[Mónica Rubio]] | [[Santiago de Chile]] | 1955-06-09 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q50377218|Q50377218]] | [[Magdalena González Sanchez]] | [[Cidade de México]] | 1974-05-08 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q50426992|Q50426992]] | [[Vesna Milosevic-Zdjelar]] | | | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:VMZ.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q50505758|Q50505758]] | [[Melanie Johnston-Hollitt]] | [[Darwin, Australia|Darwin]] | 1974-09-08 | | | [[Ficheiro:MelanieJohnston-Hollitt Trailblazers.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q50937955|Q50937955]] | [[Chiara M. F. Mingarelli]] | | 20th century | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Chiara Mingarelli.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q51329455|Q51329455]] | [[Teresa Anderson]] | | 1962-12 | | | |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q51337661|Q51337661]] | [[Sarah Milkovich]] | | | | | [[Ficheiro:Sarah Milkovich on NASA system engineering.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q51713416|Q51713416]] | [[Sarah Hörst]] | | 1982-04-22 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q51754915|Q51754915]] | [[Suzie Imber]] | [[Aylesbury]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Suzie Imber at Goddard Space Flight Center.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q52450856|Q52450856]] | [[Donatella Ricci]] | [[Roma]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q52450865|Q52450865]] | [[Juna Kollmeier]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q52451411|Q52451411]] | [[Anna Watts]] | | 1975 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q52581223|Q52581223]] | [[Nia Imara]] | [[East Oakland]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q52707485|Q52707485]] | [[Shohini Ghose]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Shohini brch 2018-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q52982826|Q52982826]] | [[Christine Joblin]] | | 1967-08-23 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q53585748|Q53585748]] | [[Lindsay Glesener]] | | | | | [[Ficheiro:Lindsay PI.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q53952299|Q53952299]] | [[Pauline Barmby]] | | 1972-12-29 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Pauline Barmby with Gemini-North Telescope.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q53952363|Q53952363]] | [[Eva Gloria Villaver Sobrino]] | | 20th century | [[España]] | | [[Ficheiro:Eva Villaver DN 1444.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q53970244|Q53970244]] | [[Guilaine Lagache]] | [[Amiens]] | 1972 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q54193999|Q54193999]] | [[Bárbara Rojas-Ayala]] | [[Santiago de Chile]] | 1981-12-31 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Bárbara Rojas Ayala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q54371429|Q54371429]] | [[Marta Graciela Rovira]] | [[Arxentina]] | 20th century | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Marta Rovira (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q54495027|Q54495027]] | [[Julie Hlavacek-Larrondo]] | [[Calgary]] | 1986-07-10 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Julie Hlavacek-Larrondo (2019).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q55081118|Q55081118]] | [[Haley Gomez]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q55096795|Q55096795]] | [[Patricia Beatriz Tissera]] | | | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q55195306|Q55195306]] | [[Tara Murphy]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q55386740|Q55386740]] | [[Sarah Tuttle]] | [[Santa Cruz (Q159232)|Santa Cruz]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Stuttle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q55615002|Q55615002]] | [[Jennifer Hoffman]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q55670395|Q55670395]] | [[Emma Chapman]] | | 1988 | | | [[Ficheiro:Dr Emma Chapman 1b2a.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q55971435|Q55971435]] | [[Serena Viti]] | [[Italia]] | 1972 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q56350595|Q56350595]] | [[Tabata Amaral]] | [[São Paulo]] | 1993-11-14 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:2024-07-10 Senado Federal, 11 (Tabata Amaral).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q56547378|Q56547378]] | [[Jane R. Rigby]] | [[España]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jane Rigby 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q56550799|Q56550799]] | [[Giulia Rodighiero]] | [[Vicenza]] | | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q56576808|Q56576808]] | [[Suzanne Aigrain]] | | 1979-01-09 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Prof Suzanne Aigrain.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q56640438|Q56640438]] | [[Emma Bunce]] | | 1975 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Professor Emma Bunce portrait 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q56640475|Q56640475]] | [[Philippa Browning]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q56907097|Q56907097]] | [[Amélie Saintonge]] | | 1980 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q57076713|Q57076713]] | [[Claudia Maraston]] | | | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q57077629|Q57077629]] | [[Raffaella Schneider]] | [[Florencia]] | 1971 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q57171434|Q57171434]] | [[Francesca Figueras]] | [[Molins de Rei]] | 1958 | [[España]] | | [[Ficheiro:Francesca Figueras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q57242775|Q57242775]] | [[Daryl Haggard]] | [[Seattle]] | | | | |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q57338487|Q57338487]] | [[Marija Strojnik Scholl]] | [[Liubliana]] | 1950-07-13<br/>1950 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q57512994|Q57512994]] | [[Ilse Cleeves]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q57523273|Q57523273]] | [[Catherine Jane Clarke]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q57735762|Q57735762]] | [[Camila Navarrete]] | | 1988 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q58215495|Q58215495]] | [[Samaya Nissanke]] | [[Londres]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q58246250|Q58246250]] | [[Lihwai Lin]] | | | [[Taiwán]] | | |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q58246368|Q58246368]] | [[Rebecca Smethurst]] | [[Lancashire]] | 1990-05-15 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Becky Smethurst Fame Lab 2 (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q58371795|Q58371795]] | [[Anna Barnacka]] | [[Brzesko]] | 1984-07-28 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:AnnaB--2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q58462498|Q58462498]] | [[Jarita Holbrook]] | [[Honolulu]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q58468289|Q58468289]] | [[Sarah Vigeland]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q58477962|Q58477962]] | [[Paola Pinilla]] | [[Bogotá]] | | [[Colombia]] | | [[Ficheiro:Paola Pinilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q58490518|Q58490518]] | [[Daniela Calzetti]] | [[Parma]] | | [[Italia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Daniela Calzetti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q58841774|Q58841774]] | [[Dina Prialnik]] | [[Bucarest]] | 1950 | [[Israel]]<br/>[[Romanía]] | | [[Ficheiro:DinaPrialnik.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q58911714|Q58911714]] | [[María Teresa Ceballos]] | | 20th century | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q58914114|Q58914114]] | [[Rosemary Coogan]] | [[Belfast]] | 1991 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:ESA astronaut announcement Class of 2022 (52519695164) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q58929215|Q58929215]] | [[Eve Ostriker]] | | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q58931336|Q58931336]] | [[Simona Hunyadi Murph]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q59156510|Q59156510]] | [[Georgeanne R. Caughlan]] | [[Montesano, Washington|Montesano]] | 1916-10-25 | [[Estados Unidos de América]] | 1994-01-03 | |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q59160386|Q59160386]] | [[Fatoumata Kébé]] | [[Montreuil]] | 1985-06-26 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Fatoumata Kébé.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q59209897|Q59209897]] | [[Émeline Bolmont]] | [[Toul]] | 1986-08-23 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q59667442|Q59667442]] | [[Jean L. Turner]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q59669398|Q59669398]] | [[Roberta Humphreys]] | [[Indiana]] | 1944 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q59670724|Q59670724]] | [[Jean Brodie]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q59672097|Q59672097]] | [[Mariska Kriek]] | | | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q59672514|Q59672514]] | [[Marla Geha]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q59672626|Q59672626]] | [[Viviana Acquaviva]] | | 1979-06-05 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q59673993|Q59673993]] | [[Vernesa Smolcic]] | [[Zagreb]] | 1980-02-23 | [[Croacia]] | | |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q59674209|Q59674209]] | [[Deidre Hunter]] | | 1953 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q59674381|Q59674381]] | [[Gisela Ortiz León]] | [[Estado de Oaxaca|Oaxaca]] | 1987-07-06 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q59674497|Q59674497]] | [[Sabrina Stierwalt]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q59674748|Q59674748]] | [[Eleonora Troja]] | | | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Eleonora Troja.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q59676291|Q59676291]] | [[Maryam Modjaz]] | | | [[Alemaña]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q59676372|Q59676372]] | [[Almudena Alonso Herrero]] | | 1968-12-02 | | | |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q60369891|Q60369891]] | [[Véronique Buat]] | [[Marsella]] | 1962-09-20 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q60410191|Q60410191]] | [[Elizabeth Tasker]] | | 1980-07-12 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Elizabethtasker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q60607808|Q60607808]] | [[Anna Scaife]] | | 1981-05-20 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Anna Scaife for World Economic Forum.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q60637670|Q60637670]] | [[Barbara A. Williams]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q60645144|Q60645144]] | [[Blakesley Burkhart]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q60843196|Q60843196]] | [[Casiana Muñoz Tuñón]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1960 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q61019127|Q61019127]] | [[Erika T. Hamden]] | [[Montclair]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Erikahamden.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q61290058|Q61290058]] | [[Aneta Siemiginowska]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q61862537|Q61862537]] | [[Valerie Myerscough]] | | 1942-06-20 | [[Reino Unido]] | 1980-11-08 | |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q61997022|Q61997022]] | [[Cécile Renault]] | [[Amiens]] | 1970-09-19 | [[Francia]] | 2021-04-05 | [[Ficheiro:L'astrophysicienne Cécile Renault.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q62004693|Q62004693]] | [[Mirjana Povic]] | [[Pančevo]] | 1981-08-08 | [[Serbia]] | | |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q62032117|Q62032117]] | [[Alejandra Melfo]] | [[Montevideo]] | 1965-02-26 | [[Venezuela]]<br/>[[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q62065323|Q62065323]] | [[Angela Speck]] | [[Bradford]] | | | | [[Ficheiro:Angela Speck.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q62112680|Q62112680]] | [[Kerstin Perez]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q62119085|Q62119085]] | [[Claude van 't Veer-Menneret]] | [[Madagascar]] | 1929-01-05 | [[Francia]] | 2022-01-19 | [[Ficheiro:Claude van 't Veer-Menneret (2007).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q62283357|Q62283357]] | [[Natalia Hennadiivna Stxukina]] | [[Brody]] | 1948-07-27 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q62286982|Q62286982]] | [[Margarita Rosado Solís]] | [[Mérida (Q165204)|Mérida]] | 1950-11-27 | [[México]] | | [[Ficheiro:MargaritaRosado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q62504200|Q62504200]] | [[Anais Möller]] | [[Venezuela]] | 20th century | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q62629910|Q62629910]] | [[Kirsten Kraiberg Knudsen]] | | 1976 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | [[Ficheiro:Kirsten Kraiberg Knudsen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q62630454|Q62630454]] | [[Maret Einasto]] | [[Tartu]] | 1958-10-08 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q62693167|Q62693167]] | [[Suzanna Randall]] | [[Colonia, Alemaña|Colonia]] | 1979-12-06 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Suzanna Randall at ESO Headquarters in Garching, Germany.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q63044279|Q63044279]] | [[Paulina Lira]] | | 20th century | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q63198862|Q63198862]] | [[Rebecca Azulay]] | [[Valencia]] | 1988-04-07 | | | |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q63236231|Q63236231]] | [[Catherine Espaillat]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q63377981|Q63377981]] | [[Glennys Farrar]] | | 1946 | | | [[Ficheiro:Glennys Farrar Head Shot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q63762901|Q63762901]] | [[Nicola Fox]] | [[Hitchin]] | 1969 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Nicola Fox NASA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q63917304|Q63917304]] | [[Louise Riofrio]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q64064518|Q64064518]] | [[Dunja Fabjan]] | [[Trieste]] | 1979-12-19 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q64162781|Q64162781]] | [[Patricia T. Boyd]] | | | | | [[Ficheiro:Padi Boyd.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q64920849|Q64920849]] | [[Rita de Cássia dos Anjos]] | [[Olímpia]] | 1983 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q65130722|Q65130722]] | [[Galina Aleksandrovna Bazilevskaia]] | | 1936-06-29 | | | |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q65934944|Q65934944]] | [[Kirsten Banks]] | [[Sydney]] | 1993-05-30 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:KirstenBanksProfilePhoto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q65974940|Q65974940]] | [[Susan Scott]] | | No/unknown value | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Susan Marjorie Scott in the video '500 million year old star collision discovered'.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q66497809|Q66497809]] | [[Misty C. Bentz]] | | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q66593718|Q66593718]] | [[Carmelle Robert]] | | 1962 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q66684967|Q66684967]] | [[Alexandra Amon]] | [[Porto de España|Porto España]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q66685989|Q66685989]] | [[Terry Kucera]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q66906261|Q66906261]] | [[Stéphanie Ruphy]] | | 1968 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Stéphanie Ruphy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q67135785|Q67135785]] | [[Clare Parnell]] | | 1970 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q67168446|Q67168446]] | [[Pascale Garaud]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q68483765|Q68483765]] | [[Judith Racusin]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judith Racusin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q68669231|Q68669231]] | [[Rita Sambruna]] | [[Italia]] | | | | [[Ficheiro:Sambruna portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q74415238|Q74415238]] | [[Barbara Ryden]] | [[New Milford]] | 1961-05-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q75165254|Q75165254]] | [[Paula Jofré]] | | 1982 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q75994177|Q75994177]] | [[Ivette Fuentes]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q78268347|Q78268347]] | [[Rosine Lallement]] | | 1951 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q79275577|Q79275577]] | [[Kelly Holley-Bockelmann]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q79658532|Q79658532]] | [[Carole Ann Haswell]] | | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Carole Haswell Shortlisted for Best External Collaboration.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q80142574|Q80142574]] | [[Laura Overdeck]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q80362784|Q80362784]] | [[Kate Isaak]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q85048556|Q85048556]] | [[Anne Green]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q86520442|Q86520442]] | [[Fabienne Casoli]] | [[Le Cannet]] | 1959-06-06<br/>1959 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q86522550|Q86522550]] | [[Laurie Rousseau-Nepton]] | [[Mashteuiatsh]] | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q87401345|Q87401345]] | [[Sibylle Anderl]] | [[Oldenburg]] | 1981-11-29 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q88018800|Q88018800]] | [[Barbara Ercolano]] | [[Nápoles]] | 1977 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q88802012|Q88802012]] | [[Eva Novotny]] | [[Brno]] | 1934 | | | |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q90083610|Q90083610]] | [[Sherry H. Suyu]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q90658298|Q90658298]] | [[Lucía González Cuesta]] | [[Cereceda]] | 1985 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q91018069|Q91018069]] | [[Pauline Harris]] | | | | | [[Ficheiro:Pauline Harris SfTI.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q91863704|Q91863704]] | [[Μαίρη Κοντιζά]] | [[O Pireo]] | 1945-08 | [[Grecia]] | | |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q92532723|Q92532723]] | [[Nicholeen Viall]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q92724821|Q92724821]] | [[Isabelle Grenier]] | | 1958-08-28 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q96107217|Q96107217]] | [[Sarafina Nance]] | [[Austin, Texas|Austin]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sarafina Nance on James Davenport.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q96160122|Q96160122]] | [[Joan Centrella]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q96202764|Q96202764]] | [[Graziella Branduardi-Raymont]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q96337288|Q96337288]] | [[Kelly Korreck]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q96391027|Q96391027]] | [[Lucienne Divan]] | [[Sainte-Radegonde-en-Touraine]] | 1920-09-02 | [[Francia]] | 2015-12-21 | |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q96464747|Q96464747]] | [[Amber Straughn]] | | 1979 | | | [[Ficheiro:Amber Straughn, NASA Astrophysicist.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q96625459|Q96625459]] | [[Alanna Connors]] | [[Hong Kong]] | 1956 | | 2013-02-02 | [[Ficheiro:AlanaConnorsPhoto12.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q96864041|Q96864041]] | [[Yonit Hochberg]] | [[Ohio]] | 1982-02-11 | [[Israel]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q98351746|Q98351746]] | [[Rhea Lüst]] | [[Hannover]] | 1921-04-06 | [[Alemaña]] | 1993-11-12 | |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q98603369|Q98603369]] | [[Louise Edwards]] | | 1978-11-21 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:EdwAAS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q98687564|Q98687564]] | [[Ana Ulla]] | [[Vigo]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Ana Ulla Miguel (O Porriño, 2016).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q99334182|Q99334182]] | [[Shirley Ho]] | | | | | [[Ficheiro:Shirley Ho 2018.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q101574471|Q101574471]] | [[Marialuisa Aliotta]] | | | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q102076872|Q102076872]] | [[Marina Trevisan]] | | | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q102383539|Q102383539]] | [[Lia Athanassoula]] | [[Atenas]] | 1948 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q102410700|Q102410700]] | [[Merle Gold]] | [[Rochester]] | 1921-03-07 | | 2017-09-29 | |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q103092920|Q103092920]] | [[Mónica Rodríguez]] | [[Petrer]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q103209911|Q103209911]] | [[Shobita Satyapal]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q103746868|Q103746868]] | [[Antoinette de Vaucouleurs]] | [[París]] | 1921-11-04 | [[Francia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1987-08-29 | |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q104803942|Q104803942]] | [[Laura Kreidberg]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Laura Kreidberg Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q105336907|Q105336907]] | [[Samar Safi-Harb]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q105561142|Q105561142]] | [[Tiziana Di Matteo]] | | | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q105940579|Q105940579]] | [[Annette S. Lee]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q105946316|Q105946316]] | [[Agnieszka Pollo]] | | 1972-01-11 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Agnieszka Pollo 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q105953391|Q105953391]] | [[Mariona Badenas]] | [[Barcelona]] | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q105973069|Q105973069]] | [[Eileen Gonzales]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q106612694|Q106612694]] | [[Dina Safina]] | | 1990-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q106950728|Q106950728]] | [[Irene Tamborra]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q107033568|Q107033568]] | [[Violette Impellizzeri]] | [[Palermo]] | 1977-08-15 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q107541954|Q107541954]] | [[Marie Korsaga]] | [[Méguet]] | 1984 | [[Burkina Faso]] | | [[Ficheiro:Marie Korsaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q108717716|Q108717716]] | [[汪珍如]] | | | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q108847045|Q108847045]] | [[Isabel Rebollido]] | [[Boiro]] | | | | |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q109292269|Q109292269]] | [[Tana Joseph]] | | 1984 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q110752590|Q110752590]] | [[Ileana Chinnici]] | | | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q110812930|Q110812930]] | [[Stefanie Gebauer]] | [[Staaken]] | 1980 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Stefanie Gebauer 20220203 Portrait.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q111645997|Q111645997]] | [[Gabriella Hodosán]] | No/unknown value | 20th century | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q111647205|Q111647205]] | [[Rosalba Perna]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q111680248|Q111680248]] | [[Judy Karpen]] | | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q112406547|Q112406547]] | [[Cecylia Iwaniszewska]] | [[Varsovia]] | 1928-11-24 | | | [[Ficheiro:Cecylia Iwaniszewska 2022 12 30.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q112421114|Q112421114]] | [[Ina Šarčević]] | | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q112531992|Q112531992]] | [[Lenka Zychová]] | [[Ostrava]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Zychova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q112656238|Q112656238]] | [[Noemi Zabari]] | [[Oświęcim]] | 1989-10-07 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q113826264|Q113826264]] | [[Deirdre Shoemaker]] | | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q114060284|Q114060284]] | [[Sun Hong Rhie]] | | 1955-03-01 | | 2013 | |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q114350073|Q114350073]] | [[Simona Gallerani]] | [[Bari]] | 1977 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q114350115|Q114350115]] | [[Edwige Pezzulli]] | [[Polonia]] | 1988 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q114415098|Q114415098]] | [[Aki Roberge]] | [[Kyoto]] | | | | [[Ficheiro:AkiRoberge 29566581520 02f49fee3f o.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q114417587|Q114417587]] | [[Silvia Bonoli]] | [[Boloña]] | 1979 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q115335404|Q115335404]] | [[Sara A. Webb]] | | | | | [[Ficheiro:Dr Sara Webb.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q115943550|Q115943550]] | [[Salma Sylla]] | | | [[Senegal]] | | |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q116392174|Q116392174]] | [[Marina Romanova]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q116817477|Q116817477]] | [[Irene González Hernández]] | [[La Orotava]] | 1969-10-20 | [[España]] | 2014-02-13 | [[Ficheiro:Irene Gonzalez Hernandez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q117214921|Q117214921]] | [[Isabelle Vauglin]] | | 1961-02-23 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q117257983|Q117257983]] | [[V. Ashley Villar]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q117279171|Q117279171]] | [[Omaira Gonzalez Martin]] | [[Lanzarote]] | | | | |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q119770009|Q119770009]] | [[Tina Ibsen]] | | 1986-09-24 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q120495435|Q120495435]] | [[Cristina Volpe]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q122151338|Q122151338]] | [[Katy Clough]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q123141116|Q123141116]] | [[Lorin Swint Matthews]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q123168938|Q123168938]] | [[Adrienne Erickcek]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q123226432|Q123226432]] | [[Katrin Heitmann]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q124069398|Q124069398]] | [[Nancy Boggess]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q124356010|Q124356010]] | [[Antonia Varela Pérez]] | [[Santa Cruz de Tenerife]] | 1965-02-20 | [[España]] | | [[Ficheiro:Antonia Varela Pérez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q124365938|Q124365938]] | [[Anastasia Fialkov]] | [[Qarağandı]] | | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q124808341|Q124808341]] | [[Jadwiga Daszyńska-Daszkiewicz]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q124937149|Q124937149]] | [[Jessica Gaskin]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q125983420|Q125983420]] | [[Hashima Hasan]] | | 1950-02-08 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q126908083|Q126908083]] | [[Manisha Caleb]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q127869091|Q127869091]] | [[Susanne Hüttemeister]] | [[Altena]] | 1963-09-16 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q131343927|Q131343927]] | [[Naoko Kurahashi Neilson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q132174843|Q132174843]] | [[Irene Abril Cabezas]] | [[La Silva]] | 20th century | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q132780929|Q132780929]] | [[Hillary Diane Andales]] | | 1999-08-19 | [[Filipinas]] | | |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q134932573|Q134932573]] | [[Michelle Larson]] | | | | | |} {{Wikidata list end}} [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres con datos de Wikidata]] 77104iyxyuzyr5sbom9qutsgyt9o53c 4 374209 7108718 7105179 2025-06-27T20:50:11Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108718 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de astrónomas''', segundo os datos que constan en [[Wikidata]]: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P106 wd:Q11063 . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p27,p570,P18 |thumb=150 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! país de nacionalidade ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q11903|Q11903]] | [[Hipatia]] | [[Alexandría]] | 360 | [[Imperio Bizantino]] | 415-03 | [[Ficheiro:Hipatia67.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q14282|Q14282]] | [[Margherita Hack]] | [[Florencia]] | 1922-06-12 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2013-06-29 | [[Ficheiro:Hack Firenze2008 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q17519|Q17519]] | [[Anousheh Ansari]] | [[Mashhad]] | 1966-09-12 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Irán]] | | [[Ficheiro:Anousheh Ansari at AI for Good 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q37138|Q37138]] | [[Alice Everett]] | [[Glasgow]] | 1865-05-15 | [[Reino Unido]] | 1949-07-21<br/>1949-07-29 | [[Ficheiro:Alice Everett.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q55823|Q55823]] | [[Janina Ochojska]] | [[Gdańsk]] | 1955-03-12 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:2016 Woodstock 126 Janina Ochojska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q56029|Q56029]] | [[Sophia Brahe]] | [[Knutstorp Castle]] | 1559-08-24 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 1643 | [[Ficheiro:Sophie Brahe portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q58709|Q58709]] | [[Lyudmila Zhuravlyova]] | [[Kozmodemyansk]] | 1946-05-22 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q58962|Q58962]] | [[Eleanor F. Helin]] | [[Pasadena, California|Pasadena]] | 1932-11-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-01-25 | [[Ficheiro:Eleanor F. Helin, 1973.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q63232|Q63232]] | [[Maria Cunitz]] | [[Wołów]] | 1600s | [[Sacro Imperio Romano Xermánico]] | 1664-08-22 | [[Ficheiro:Kunic-lawka.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q63603|Q63603]] | [[Princess Charlotte of Saxe-Meiningen]] | [[Frankfurt]] | 1751-09-11 | [[Saxe-Gotha-Altenburg]] | 1827-04-25 | [[Ficheiro:Charlotte Amalie of Saxe-Meiningen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q76948|Q76948]] | [[Caroline Lucretia Herschel]] | [[Hannover]] | 1750-03-16 | [[Kingdom of Hanover]] | 1848-01-09 | [[Ficheiro:1829 Melchior Gommar Tieleman, Ölgemälde Caroline Herschel Hannover.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q77511|Q77511]] | [[Maria Winckelmann Kirch|Maria Margaret Kirch]] | [[Panitzsch]] | 1670-02-25 | [[Alemaña]] | 1720-12-29 | |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q77747|Q77747]] | [[Eva Ahnert-Rohlfs]] | [[Coburgo]] | 1912-08-11 | [[Alemaña]] | 1954-03-09 | |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q91438|Q91438]] | [[Erika Böhm-Vitense]] | [[Curau]] | 1923-06-03 | [[Alemaña]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2017-01-21 | |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q91785|Q91785]] | [[Anna Frebel]] | [[Berlín]] | 1980 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Anna Frebel at Night of Science 2018 (2) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q97141|Q97141]] | [[Waltraut Seitter]] | [[Zwickau]] | 1930-01-13 | [[Alemaña]] | 2007-11-15 | |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q100918|Q100918]] | [[Christine Kirch]] | [[Guben]] | 1697-04 | [[Alemaña]] | 1782-05-06 | |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q110181|Q110181]] | [[Henrietta Swan Leavitt]] | [[Lancaster, Massachusetts|Lancaster]] | 1868-07-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1921-12-12 | [[Ficheiro:Henrietta Swan Leavitt 1921.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q123131|Q123131]] | [[Edith Alice Müller]] | [[Madrid]] | 1918-02-05 | [[Suíza]] | 1995-07-24 | |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q169131|Q169131]] | [[Zdeňka Vávrová]] | | 1945 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q194764|Q194764]] | [[Maria Antonietta Barucci]] | | 20th century | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q197941|Q197941]] | [[Jane Luu]] | [[Vietnam do Sur]] | 1963 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Vietnam]] | | [[Ficheiro:Jane Luu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q230650|Q230650]] | [[Annie Jump Cannon]] | [[Dover, Delaware|Dover]] | 1863-12-11 | [[Estados Unidos de América]] | 1941-04-13 | [[Ficheiro:Annie Jump Cannon 1922 Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q231618|Q231618]] | [[Carolyn S. Shoemaker]] | [[Gallup]] | 1929-06-24 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-08-13 | [[Ficheiro:Carolyn Shoemaker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q231642|Q231642]] | [[Ingrid van Houten-Groeneveld]] | [[Berlín]] | 1921-10-21 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2015-03-30 | [[Ficheiro:Ingrid van Houten-Groeneveld.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q232856|Q232856]] | [[Liisi Oterma]] | [[Turku]] | 1915-01-06 | [[Finlandia]] | 2001-04-04 | [[Ficheiro:Liisi Oterma.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q233974|Q233974]] | [[Jocelyn Bell Burnell]] | [[Lurgan]] | 1943-07-15<br/>1911 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Bell Burnell (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q234878|Q234878]] | [[Lyudmila Chernykh]] | [[Shuya]] | 1935-06-13 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]]<br/>[[Rusia]] | 2017-07-28 | |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q234888|Q234888]] | [[Vera Rubin]] | [[Filadelfia]] | 1928-07-23 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-12-25 | [[Ficheiro:Vera Rubin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q234909|Q234909]] | [[Cecilia Payne-Gaposchkin]] | [[Wendover]] | 1900-05-10 | [[Reino Unido]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1979-12-07 | [[Ficheiro:Cecilia Helena Payne-Gaposchkin (1900-1979) - Science Service.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q235426|Q235426]] | [[Teano de Crotone]] | [[Crotone]] | 6th century BCE | | 5th century BCE | |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q235708|Q235708]] | [[Tamara Smirnova]] | [[Henichesk]] | 1935-12-15 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2001-09-05 | |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q235712|Q235712]] | [[Margaret Burbidge]] | [[Davenport]] | 1919-08-12 | [[Reino Unido]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2020-04-05 | [[Ficheiro:Margaret-burbidge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q237867|Q237867]] | [[Aglaonice]] | [[Tesalia (Q166919)|Tesalia]] | No/unknown value<br/>2nd century BCE | | No/unknown value<br/>1st century BCE | [[Ficheiro:Aglaonice2.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q239229|Q239229]] | [[Maria Mitchell]] | [[Nantucket]] | 1818-08-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1889-06-29 | [[Ficheiro:Maria Mitchell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q240866|Q240866]] | [[Elizabeth Roemer]] | [[Oakland]] | 1929-09-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-04-08 | [[Ficheiro:Elizabeth Roemer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q241304|Q241304]] | [[Jana Tichá]] | [[České Budějovice]] | 1965-05-06 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Jana Ticha.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q242809|Q242809]] | [[Lyudmila Karachkina]] | [[Rostov do Don]] | 1948-09-03 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q243075|Q243075]] | [[Margaret Lindsay Huggins]] | [[Dublín]] | 1848-08-14 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1915-03-24 | [[Ficheiro:Margaret Lindsay Huggins.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q257420|Q257420]] | [[Carolyn Porco]] | [[Bronx]] | 1953-03-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carolyn-porco-2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q258263|Q258263]] | [[Lenka Kotková]] | [[Dobřichovice]] | 1973-07-26 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Lenka Kotková, Ondřejov Astronomical.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q263362|Q263362]] | [[Margaret Mayall]] | [[Cecil County]] | 1902-01-27 | [[Estados Unidos de América]] | 1995-12-06 | |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q266049|Q266049]] | [[Nicole-Reine Lepaute]] | [[París]] | 1723-01-05 | [[Reino de Francia]] | 1788-12-06 | [[Ficheiro:Nicole-Reine Lepaute.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q266131|Q266131]] | [[Margaret Geller]] | [[Ithaca, Nova York|Ithaca]] | 1947-12-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:MargaretGeller1981a.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q266261|Q266261]] | [[Charlotte Moore Sitterly]] | [[Ercildoun]] | 1898-09-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1990-03-03 | [[Ficheiro:Utrecht astronomy symposium 1963 - Jan Hendrik Oort, Donald Menzel, Charlotte Moore Sitterly, Marcel Minnaert, Albrecht Unsöld (cropped) - Charlotte Moore Sitterly.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q266972|Q266972]] | [[Sandra Faber]] | [[Boston]] | 1944-12-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sandra-faber-barack-obama (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q270277|Q270277]] | [[Marguerite Laugier]] | [[Boulogne-sur-Mer]] | 1896-09-12 | [[Francia]] | 1976-10-06 | |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q276466|Q276466]] | [[Lydia Becker]] | [[Manchester]] | 1827-02-24 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Reino Unido]] | 1890-07-18 | [[Ficheiro:Dacre-Becker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q284180|Q284180]] | [[Williamina Fleming]] | [[Dundee]] | 1857-05-15 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Reino Unido]] | 1911-05-21 | [[Ficheiro:Williamina Paton Stevens Fleming circa 1890s.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q289010|Q289010]] | [[Antonia Maury]] | [[Cold Spring]] | 1866-03-21 | [[Estados Unidos de América]] | 1952-01-08<br/>1952-01-18 | [[Ficheiro:Antonia maury.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q290437|Q290437]] | [[Pelageya Shajn]] | [[Perm Krai]] | 1894-04-19 | [[Unión Soviética]] | 1956-08-27 | |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q291685|Q291685]] | [[Maura Tombelli]] | [[Montelupo Fiorentino]] | 1952-11-08 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Maura Tombelli.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q421977|Q421977]] | [[Wilhelmina Iwanowska]] | [[Vilnius]] | 1905-09-02 | [[Polonia]] | 1999-05-16 | |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q434407|Q434407]] | [[C. Michelle Olmstead]] | [[Washington, D.C.]] | 1969-05-21 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q434592|Q434592]] | [[Ľudmila Pajdušáková]] | [[Radošovce]] | 1916-06-29 | [[Checoslovaquia]] | 1979-10-06 | |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q434971|Q434971]] | [[Dorothea Klumpke]] | [[San Francisco]] | 1861-08-09 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Francia]] | 1942-10-05 | [[Ficheiro:Dorothea Klumpke Roberts00.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q436020|Q436020]] | [[Helen Sawyer Hogg]] | [[Lowell]] | 1905-08-01 | [[Canadá]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1993-01-28 | [[Ficheiro:Dr. Helen Sawyer Hogg, 1969.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q437003|Q437003]] | [[Catherine Wolfe Bruce]] | [[Manhattan]] | 1816-01-22 | [[Estados Unidos de América]] | 1900-03-13 | [[Ficheiro:Winifred-Catherine-Hodnett as an adult (photographic portrait).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q437021|Q437021]] | [[Paris Pişmiş]] | [[Constantinopla]] | 1911-01-30 | [[Turquía]]<br/>[[México]] | 1999-08-01 | |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q437102|Q437102]] | [[Pamela M. Kilmartin]] | | 20th century | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q439102|Q439102]] | [[Ene Ergma]] | [[Rakvere]] | 1944-02-29 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:IRL Ene Ergma.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q445414|Q445414]] | [[Julie Vinter Hansen]] | [[Copenhague]] | 1890-07-20 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 1960-07-27 | |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q445596|Q445596]] | [[Jill Tarter]] | [[Nova York]] | 1944-01-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jill Tarter at Starmus IV Trondheim 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q451538|Q451538]] | [[Dorrit Hoffleit]] | [[Florence]] | 1907-03-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-04-09 | [[Ficheiro:Dorrit-hoffleit.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q451644|Q451644]] | [[Jun Chen]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q451660|Q451660]] | [[Beatrice Tinsley]] | [[Chester]] | 1941-01-27 | [[Estados Unidos de América]] | 1981-03-23 | |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q451925|Q451925]] | [[Linda A. Morabito]] | [[Vancouver]] | 1953-11-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Linda Morabito Now.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q453847|Q453847]] | [[Jean Mueller]] | | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:P48 1994 Jean cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q456119|Q456119]] | [[Debra Fischer]] | | 1951-03-01<br/>1953 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Debra Fischer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q458574|Q458574]] | [[Wioleta Iwanowa]] | [[Pliska]] | 20th century | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q463348|Q463348]] | [[Margaret Turnbull]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Maggie Turnbull.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q466779|Q466779]] | [[Elisabeth Hevelius]] | [[Gdańsk]] | 1647-01-17 | [[Mancomunidade de Polonia e Lituania|República das Dúas Nacións]] | 1693-12-22 | [[Ficheiro:Elisabetha Hevelius 1673.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q467786|Q467786]] | [[Kathleen Ollerenshaw]] | [[Manchester]] | 1912-10-01 | [[Reino Unido]] | 2014-08-10 | [[Ficheiro:Dame Kathleen Ollerenshaw signing book.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q468434|Q468434]] | [[Ulrika Babiaková]] | [[Banská Štiavnica]] | 1976-04-03 | [[Eslovaquia]] | 2002-11-03 | |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q468619|Q468619]] | [[Henrietta Hill Swope]] | [[St. Louis]] | 1902-10-26 | [[Estados Unidos de América]] | 1980-11-24 | [[Ficheiro:HenriettaSwope1925.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q468833|Q468833]] | [[Louise du Pierry]] | [[La Ferté-Bernard]] | 1746-07-30 | [[Francia]] | 1830-02-27 | |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q485131|Q485131]] | [[Queen Seondeok of Silla]] | | 606 | [[Reino de Silla]] | 647-02-17 | [[Ficheiro:Portraits of kings at Tongiljeon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q493956|Q493956]] | [[Andrea M. Ghez]] | [[Nova York]] | 1965-06-16<br/>1965 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Andrea Ghez (cropped1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q520382|Q520382]] | [[Elizabeth Scott]] | [[Fort Sill]] | 1917-11-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1988-12-20 | |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q537158|Q537158]] | [[Mary Watson Whitney]] | [[Waltham]] | 1847-09-11 | [[Estados Unidos de América]] | 1921-01-20 | [[Ficheiro:Mary Watson Whitney.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q539093|Q539093]] | [[Annie Scott Dill Maunder]] | [[Strabane]] | 1868-04-14 | [[Reino Unido]] | 1947-09-15 | [[Ficheiro:Annie-Scott-Dill-Maunder-ne-Russell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q539738|Q539738]] | [[Mary Proctor]] | [[Dublín]] | 1862-04-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1957-09-11 | [[Ficheiro:Mary Proctor 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q542993|Q542993]] | [[Jennifer Wiseman]] | [[Mountain Home]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer Wiseman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q546140|Q546140]] | [[Mary Ward]] | [[Condado de Offaly]] | 1827-04-27 | [[Ireland]] | 1869-08-31 | [[Ficheiro:Mary Ward (scientist).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q633003|Q633003]] | [[Fiorella Terenzi]] | [[Milán]] | 20th century | [[Italia]] | | [[Ficheiro:F0073WEB.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q1096469|Q1096469]] | [[Erzsébet Illés]] | [[Szekszárd]] | 1936-11-15 | [[Hungría]] | | [[Ficheiro:Erzsebet-Illes-Almar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q1264226|Q1264226]] | [[Guinevere Kauffmann]] | [[California]] | 1968 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q1312399|Q1312399]] | [[Julianne Dalcanton]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1968-01-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Julianne Dalcanton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q1344751|Q1344751]] | [[S. Cofré]] | | 20th century | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q1369465|Q1369465]] | [[Andreja Gomboc]] | [[Murska Sobota]] | 1969-11-10 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Predsednik vlade na posvetu Akademije znanosti za trajnostni razvoj Slovenije (53658068454) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q1563860|Q1563860]] | [[Uta Fritze-von Alvensleben]] | [[Múnic]] | 1955 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q1705880|Q1705880]] | [[Stacie Powell]] | [[Bristol]] | 1985-12-18 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q1748324|Q1748324]] | [[Nichole M. Danzl]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q1778802|Q1778802]] | [[Kyongae Chang]] | [[Seúl]] | 1946-09-05 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q1879957|Q1879957]] | [[Ewine van Dishoeck]] | [[Leiden]] | 1955-06-13 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Ewine van Dishoeck.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q1895764|Q1895764]] | [[Maria Clara Eimmart]] | [[Nürnberg|Núremberg]] | 1676-05-27 | [[Alemaña]] | 1707-10-28 | [[Ficheiro:Phase of the Moon Observed.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q1895891|Q1895891]] | [[Maria Gertrude Firneis]] | [[Viena]] | 1947-03-11 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q1897148|Q1897148]] | [[Marie-Jeanne de Lalande]] | [[París]] | 1768 | [[Francia]] | 1832-11-08 | [[Ficheiro:Amelie Harlay.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q1903088|Q1903088]] | [[Martha P. Haynes]] | [[Boston]] | 1951-01-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:MarthaHaynes (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q1917100|Q1917100]] | [[Megan Donahue]] | [[Nova York]] | 1962-12-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Donahue.Megan-142.V2 copy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q2125869|Q2125869]] | [[Virpi Niemelä]] | [[Helsinqui]] | 1936-12-26 | [[Arxentina]]<br/>[[Finlandia]] | 2006-12-18 | [[Ficheiro:Virpi Niemelä.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q2159861|Q2159861]] | [[Robin M. Canup]] | | 1968-11-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q2365586|Q2365586]] | [[Marcelle Gauvreau]] | [[Rimouski]] | 1907-02-28 | [[Canadá]] | 1968-12-16 | [[Ficheiro:Marcelle Gauvreau, 1941 (H-1941-0007-a).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q2373057|Q2373057]] | [[Joan Feynman]] | [[Far Rockaway]] | 1927-03-31 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-07-22 | [[Ficheiro:Joan-feynman-2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q2498733|Q2498733]] | [[Elena V. Pitjeva]] | | 20th century | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q2519972|Q2519972]] | [[Odette Bancilhon]] | [[Molezon]] | 1908-09-22 | [[Francia]] | 1993-10-22 | |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q2527796|Q2527796]] | [[Virginia Louise Trimble]] | [[Os Ánxeles]] | 1943-11-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Virginia Trimble (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q2604208|Q2604208]] | [[Margret Rey]] | [[Hamburgo]] | 1906-05-16 | [[Alemaña]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1996-12-21 | |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q2616658|Q2616658]] | [[Jeanne Dumée|Jeanne Dumee]] | [[París]] | 1660 | [[Francia]] | 1706 | |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q2646999|Q2646999]] | [[Caterina Scarpellini]] | [[Foligno]] | 1808-10-29 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1873-11-28 | [[Ficheiro:Caterina Scarpellini.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q2669110|Q2669110]] | [[Christine Jones Forman]] | [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolis]] | 1949-02-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dr. Christine Jones Forman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q2669538|Q2669538]] | [[Chryssa Kouveliotou]] | [[Atenas]] | 1956 | [[Grecia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:433663main Chryssa Kouveliotou.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q2701478|Q2701478]] | [[Amy Mainzer]] | [[Mansfield]] | 1974-01-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amy mainzer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q2734054|Q2734054]] | [[Jean Swank]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jean Swank Astrophysicist.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q2826927|Q2826927]] | [[Agnes Mary Clerke]] | [[Skibbereen]] | 1842-02-10 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1907-01-20 | [[Ficheiro:Clerke Agnes Mary.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q2838289|Q2838289]] | [[Alice Vibert Douglas]] | [[Montreal]] | 1894-12-15 | [[Canadá]] | 1988-07-02 | |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q2850870|Q2850870]] | [[Anne-Marie Lagrange]] | [[Ródano-Alpes]] | 1962-03-12 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q2851807|Q2851807]] | [[Anny-Chantal Levasseur-Regourd]] | [[Semur-en-Auxois]] | 1945-04-16 | [[Francia]] | 2022-08-01 | [[Ficheiro:Anny-Chantal Levasseur-Regourd Forum France Culture 2015.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q2870836|Q2870836]] | [[Audrey Delsanti]] | | 1976-08-27 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q2941858|Q2941858]] | [[Catherine Cesarsky]] | [[Ambazac]] | 1943-02-24 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Catherine Cesarsky - ESO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q2978393|Q2978393]] | [[Claudia Alexander]] | [[Vancouver]] | 1959-05-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-07-11 | [[Ficheiro:Claudia Alexander.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q2993494|Q2993494]] | [[Conny Aerts]] | [[Brasschaat]] | 1966-01-26 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Conny Aerts (iau2205a) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q3050710|Q3050710]] | [[Elena Kazimirtchak-Polonskaïa]] | [[Selets]]<br/>[[Sielec, Drohobych Raion]] | 1902-11-21 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Segunda República Polaca]]<br/>[[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]] | 1992-08-30 | [[Ficheiro:DPh E Polonskaja.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q3051196|Q3051196]] | [[Elizabeth Brown]] | [[Cirencester]] | 1830-08-06 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1899-03-05 | [[Ficheiro:Astronomer Elizabeth Brown.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q3061591|Q3061591]] | [[Evguenia Bougoslavskaïa]] | [[Moscova]] | 1899-12-21 | [[Unión Soviética]] | 1960-05-30 | |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q3081452|Q3081452]] | [[Gabrielle Renaudot]] | [[Meudon]] | 1877-05-31 | [[Francia]] | 1962-10-28 | |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q3086447|Q3086447]] | [[Françoise Combes]] | [[Montpellier]] | 1952-08-12 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Francoise-Combes-2010.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q3129074|Q3129074]] | [[Heather Couper]] | [[Wallasey]] | 1949-06-02 | [[Reino Unido]] | 2020-02-19 | [[Ficheiro:Heather Couper.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q3138460|Q3138460]] | [[Wang Zhenyi]] | [[Jiangning County]] | 1768 | [[Dinastía Qing]] | 1797 | |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q3157770|Q3157770]] | [[Jacqueline Mitton]] | [[Inglaterra]] | 1948 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q3276639|Q3276639]] | [[Magda Stavinschi]] | [[Bucarest]] | 1942-06-12 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q3291089|Q3291089]] | [[Maria Zhilova]] | [[Rybinsk]] | 1871-01-09 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1934-05-16 | |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q3296126|Q3296126]] | [[Mary Adela Blagg]] | [[Cheadle]] | 1858-05-17 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1944-04-14 | [[Ficheiro:Mary Adela Blagg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q3298163|Q3298163]] | [[Madge Adam]] | [[Highbury]] | 1912-03-06 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2001-08-25 | |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q3299010|Q3299010]] | [[Alenush Terian]] | [[Teherán]] | 1920-11-09 | [[Irán]] | 2011-03-04 | [[Ficheiro:Ալենուշ Տէրեան.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q3302959|Q3302959]] | [[Emma Vyssotsky]] | [[Media]] | 1894-10-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1975-05-12 | [[Ficheiro:Emma T. R. Williams Vyssotsky.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q3326714|Q3326714]] | [[Lidiya Tseraskaya]] | [[Astrakán]] | 1855-06-23 | [[Unión Soviética]]<br/>[[República Soviética Federativa Socialista de Rusia|República Socialista Soviética Federativa de Rusia]]<br/>[[Imperio Ruso]] | 1931-12-22 | |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q3335602|Q3335602]] | [[Nancy Roman]] | [[Nashville, Tennessee|Nashville]] | 1925-05-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-12-25 | [[Ficheiro:Nancy Grace Roman 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q3403763|Q3403763]] | [[Priscilla Fairfield Bok]] | | 1896-04-14 | [[Estados Unidos de América]] | 1975-11-19 | |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q3442245|Q3442245]] | [[Rosaly Lopes]] | [[Río de Xaneiro]] | 1957-01-08 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Rosaly Lopes2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q3473350|Q3473350]] | [[Sarah Frances Whiting]] | [[Wyoming (Q201437)|Wyoming]] | 1847-08-23<br/>1847 | [[Estados Unidos de América]] | 1927-09-12 | [[Ficheiro:Sarah Frances Whiting.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q3488830|Q3488830]] | [[Sofia Romanskaya]] | [[San Petersburgo]] | 1886-08-03 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Imperio Ruso]] | 1969-11-26 | |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q3527343|Q3527343]] | [[Thérèse Encrenaz]] | [[Lille]] | 1946 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q3553619|Q3553619]] | [[Valentina Fedorets]] | | 1923 | [[Unión Soviética]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q3555706|Q3555706]] | [[Vera Fedorovna Gaze]] | [[San Petersburgo]] | 1899-12-17 | [[Unión Soviética]] | 1954-10-03 | |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q3570109|Q3570109]] | [[Wrexie Leonard]] | [[Troy]] | 1867-09-15 | [[Estados Unidos de América]] | 1937-11-09 | [[Ficheiro:Wrexie Leonard at Clark Telescope in 1905.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q3572040|Q3572040]] | [[Yaël Nazé]] | [[Baudour]] | 1976-11-21 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Yaël Nazé, Espace des sciences, 16 octobre 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q3575558|Q3575558]] | [[Zinaïda Aksentieva]] | [[Odesa]] | 1900-07-12 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1969-04-08 | |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q3605026|Q3605026]] | [[Adamantia Paizis]] | [[Milán]] | 1972-11-30 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q3613511|Q3613511]] | [[Alíz Derekas]] | [[Kalocsa]] | 1977-08-03 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q3637698|Q3637698]] | [[Bella A. Burnasheva]] | [[Omsk]] | 1944 | [[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q3644754|Q3644754]] | [[Brigitta Sipőcz]] | [[Fertőszentmiklós]] | 1984 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q3678973|Q3678973]] | [[Claire Armstrong]] | | 20th century | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q3679906|Q3679906]] | [[Claudine Rinner]] | | 1965 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q3699903|Q3699903]] | [[Cynthia Gustava]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q3702532|Q3702532]] | [[Daria Guidetti]] | [[Empoli]] | 1978 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Dariaguidetti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q3757639|Q3757639]] | [[Galina Richardovna Kastel]] | [[Zaporizhzhia]] | 1935-05-21 | [[Unión Soviética]] | 2023-04-27 | |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q3764458|Q3764458]] | [[Gina Fedon]] | | | [[Italia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q3786309|Q3786309]] | [[Holly Phaneuf]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q3819432|Q3819432]] | [[Pilar Ruiz-Lapuente]] | [[Barcelona]] | 1964-05-18 | [[España]] | | [[Ficheiro:Pilar Ruiz-Lapuente.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q3847022|Q3847022]] | [[Margita Kresáková-Vozárová]] | [[Červená Skala]] | 1927-05-21 | [[Eslovaquia]]<br/>[[Checoslovaquia]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q3847875|Q3847875]] | [[Marie Mahrová]] | | 1947 | [[Checoslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q3849346|Q3849346]] | [[Marissa Gahran]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q3849419|Q3849419]] | [[Marja Väisälä]] | [[Helsinqui]] | 1916-05-09 | [[Finlandia]] | 2011-12-21 | |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q3849937|Q3849937]] | [[Marta Burgay]] | [[Turín]] | 1976-11-30 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q3897809|Q3897809]] | [[Patrizia Caraveo]] | [[Milán]] | 1954-04-08 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Patrizia caraveo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q3909906|Q3909906]] | [[Praskov′ja Georgievna Parchomenko]] | [[Zinkiv]] | 1886 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1970 | [[Ficheiro:Parkhomenko1914.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q3916697|Q3916697]] | [[Carole Jordan]] | | 1941-07-19<br/>1941 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q3978223|Q3978223]] | [[Susan D. Benecchi]] | | 1977 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q4018987|Q4018987]] | [[Wendee Levy]] | | 1948 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q4024867|Q4024867]] | [[Zsuzsanna Heiner]] | [[Kapuvár]] | 1979-04-24 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q4078763|Q4078763]] | [[Klavdia Barkhatova]] | [[Nizhny Tagil]] | 1917-11-07 | [[Unión Soviética]] | 1990-01-19 | |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q4090055|Q4090055]] | [[Nina Fjodorovna Boeva]] | [[Lipetsk]] | 1890 | [[Unión Soviética]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q4120071|Q4120071]] | [[Merieme Chadid]] | [[Casablanca]] | 1969-10-11 | [[Marrocos]] | | [[Ficheiro:Merieme Chadid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q4194276|Q4194276]] | [[Maria Zuber]] | [[Norristown]] | 1958-06-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Maria Zuber, MIT Media Lab (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q4257815|Q4257815]] | [[Inna Nikolaevna Leman-Balanovskaja]] | [[San Petersburgo]]<br/>[[Pavlovsk]] | 1881-06-18<br/>1881-06-30 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1945-04 | [[Ficheiro:Леман-Балановская ИН.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q4283766|Q4283766]] | [[Alla Masevich]] | [[Tbilisi]] | 1918-10-09 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2008-05-06 | [[Ficheiro:Masevitsch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q4307605|Q4307605]] | [[Caroline Moore]] | | 1994 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:2009 Caroline Moore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q4347768|Q4347768]] | [[Heidi Hammel]] | [[California]] | 1960-03-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Heidi Hammel Upgraded Hubble Space Telescope Images.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q4370513|Q4370513]] | [[Nadezhda Aleksandrovna Bobrinskaya]] | [[Pushkin (Q7947)|Pushkin]] | 1865-05-15 | [[Imperio Ruso]] | 1920-03-20 | [[Ficheiro:N. A. Bobrinskay.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q4406741|Q4406741]] | [[Natalia Samoilova-Jakhontova]] | [[Khárkiv]] | 1896-08-15 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q4423937|Q4423937]] | [[Judif Slonim]] | [[Tashkent]] | 1909-11-08 | [[Unión Soviética]] | 1999-11-29 | |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q4448238|Q4448238]] | [[Nadezjda Nikolaevna Sitinskaja]] | [[Talín]] | 1906-02-22 | [[Unión Soviética]] | 1974-07-04 | [[Ficheiro:Nadezhda Sytinskaya.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q4481452|Q4481452]] | [[Fátima de Madrid]] | | | [[Califato de Córdoba]] | | [[Ficheiro:Astrolabe calculation.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q4494048|Q4494048]] | [[Rimma Timofeevna Fjodorova]] | [[Almati]] | 1934 | [[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q4509572|Q4509572]] | [[Farzana Aslam]] | [[Wah Cantonment]] | 20th century | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q4511370|Q4511370]] | [[Katherine Freese]] | [[Friburgo, Alemaña|Friburgo]] | 1957-02-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Katherine Freese.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q4511414|Q4511414]] | [[Lisa Kaltenegger]] | [[Kuchl]] | 1977-03-04 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Lisa Kaltenegger.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q4511466|Q4511466]] | [[Heidi Jo Newberg]] | [[Washington, D.C.]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Heidi Jo Newberg 2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q4511479|Q4511479]] | [[Phyllis S. Freier]] | [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolis]] | 1921-01-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1992-12-18 | |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q4681665|Q4681665]] | [[Adelaide Ames]] | [[Rock Island]] | 1900-06-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1932-06-26 | |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q4693036|Q4693036]] | [[Agnes Fienga]] | | 1973 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q4693039|Q4693039]] | [[Agnes Giberne]] | [[Belgaum]] | 1845-11-19 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1939-08-20 | |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q4726279|Q4726279]] | [[Alicia M. Soderberg]] | [[Boston]] | 1977-08-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2025-01-26 | [[Ficheiro:Alicia in Copenhagen 2001.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q4738639|Q4738639]] | [[Alycia J. Weinberger]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q4738751|Q4738751]] | [[Alyssa A. Goodman]] | [[Nova York]] | 1962-07-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Alyssa Goodman under the Gaia Stars at New York's Hayden Planetarium.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q4749084|Q4749084]] | [[Amy B. Jordan]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q4749098|Q4749098]] | [[Amy Barger]] | | 1971-01-18 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q4765690|Q4765690]] | [[Anja Cetti Andersen]] | [[Hørsholm]] | 1965-09-25 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | [[Ficheiro:Anja Cetti Andersen - Rosseland lecture 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q4766134|Q4766134]] | [[Anlaug Amanda Djupvik]] | [[Førde]] | 1963 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q4767307|Q4767307]] | [[Anna Maria Nobili]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q4767624|Q4767624]] | [[Anna Winlock]] | [[Cambridge, Massachusetts|Cambridge]] | 1857-09-15 | [[Estados Unidos de América]] | 1904-01-04 | |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q4768870|Q4768870]] | [[Anne Walker]] | [[Wickham Market]] | 1863-10-21 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1940-03-02 | |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q4768944|Q4768944]] | [[Anneila Sargent]] | [[Kirkcaldy]] | 1942 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Anneila Sargent at 2017 National Science Board (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q4769072|Q4769072]] | [[Annette Ferguson]] | [[Dumbarton]] | 20th century | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q4934658|Q4934658]] | [[Bobbie Vaile]] | [[Junee]] | 1959-06-25 | [[Australia]] | 1996-11-13 | |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q4940367|Q4940367]] | [[Sidsel Brahe]] | | 1580 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q4946596|Q4946596]] | [[Aina Elvius]] | [[Maria Magdalena parish]] | 1917-06-26 | [[Suecia]] | 2019-05-23 | |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q4947795|Q4947795]] | [[Sofia Feltzing]] | [[Gotemburgo]] | 1965-06-26 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q4965332|Q4965332]] | [[Maddalena Manfredi]] | | 1673 | | 1744-03-11 | |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q4976254|Q4976254]] | [[Marie Rådbo]] | [[Estocolmo]] | 1946-06-19 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Marie Rådbo, Jan 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q5044747|Q5044747]] | [[Carolin Crawford]] | [[Guildford]] | 1963 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q5045315|Q5045315]] | [[Carolyn Brinkworth]] | | 1979 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carolyn Brinkworth on hike - September 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q5045386|Q5045386]] | [[Carolyn Hurless]] | [[Lima]] | 1934-11-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1987-02-13 | |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q5052105|Q5052105]] | [[Catharine Garmany]] | [[Nova York]] | 1946-03-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q5125188|Q5125188]] | [[Claire Ellen Max]] | | 1946-09-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:ClaireEllenMax2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q5161952|Q5161952]] | [[Connie Walker]] | | 1957 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q5248193|Q5248193]] | [[Deborah Byrd]] | | 1951-03-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q5297909|Q5297909]] | [[Doris Daou]] | [[Líbano]] | 1964 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q5362281|Q5362281]] | [[Elizabeth Alexander]] | [[Merton]] | 1908-12-13 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1958-10-15 | |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q5364875|Q5364875]] | [[Ellen Hayes]] | [[Granville]] | 1851-09-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1930-10-27 | [[Ficheiro:Ellen Hayes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q5365024|Q5365024]] | [[Ellen R. Stofan]] | [[Oberlin]] | 1961-02-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ellen Stofan (10409828915).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q5367454|Q5367454]] | [[Elsa van Dien]] | [[Paramaribo]] | 1914-07-12 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2007-10-15 | |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q5384049|Q5384049]] | [[Wendy Freedman]] | [[Toronto]] | 1957-07-17 | [[Canadá]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Wendy Freedman (4617812603).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q5415054|Q5415054]] | [[Eva Grebel]] | [[Dierdorf]] | 1966-01-30 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:German Astronomer Eva Grebel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q5445619|Q5445619]] | [[Feryal Özel]] | [[Istambul]] | 1975-05-27 | [[Turquía]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q5478265|Q5478265]] | [[France A. Córdova]] | [[París]] | 1947-08-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:France A. Córdova official photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q5649965|Q5649965]] | [[Miriani Griselda Pastoriza]] | [[Loreto]] | 1939-12-24 | [[Arxentina]]<br/>[[Brasil]] | | [[Ficheiro:HdC Miriani Pastoriza (47146202331).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q5674094|Q5674094]] | [[Ana Teresa Diego]] | [[Bahía Blanca]] | 1954-11-05 | [[Arxentina]] | 1976 | [[Ficheiro:Ana Diego.1972.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q5761896|Q5761896]] | [[Hilkka Rantaseppä-Helenius]] | | 1925 | [[Finlandia]] | 1975-05-07 | [[Ficheiro:Hilkka Rantaseppä-Helenius.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q5847384|Q5847384]] | [[María Teresa Ruiz]] | [[Santiago de Chile]] | 1946-09-24 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:María Teresa Ruiz, Premio Nacional de Ciencias Exactas cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q5946533|Q5946533]] | [[Bi Bi Monajemeh Nishaburi]] | [[Nishapur]] | 1203 | [[Irán]] | 1280 | |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q5954875|Q5954875]] | [[Julieta Norma Fierro Gossman]] | [[Cidade de México]] | 1948-02-24 | [[México]] | | [[Ficheiro:JulietaFierro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q6081225|Q6081225]] | [[Isis Pogson]] | [[Oxford]] | 1852-09-28 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1945-05-14 | |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q6093154|Q6093154]] | [[Nüzhet Gökdoğan]] | [[Constantinopla]] | 1910-08-14 | [[Turquía]]<br/>[[Imperio Otomán]] | 2003-04-24 | |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q6128616|Q6128616]] | [[Silvia Torres-Peimbert]] | [[Cidade de México]] | 1940 | [[México]] | | [[Ficheiro:Silvia torres-peimbert2-recadrée.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q6151217|Q6151217]] | [[Jane C. Charlton]] | | 1965-06-05 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q6153148|Q6153148]] | [[Janet Akyüz Mattei]] | [[Halicarnaso (Q172267)|Halicarnaso]] | 1943-01-02 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Turquía]] | 2004-03-22 | [[Ficheiro:JanetAkyuzMattei.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q6306689|Q6306689]] | [[Julia Riley]] | | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q6369738|Q6369738]] | [[Karen Jean Meech]] | | 1959-07-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q6372516|Q6372516]] | [[Karlina Leksono Supelli]] | [[Iacarta]] | 1958-01-15 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Karlina Leksono Supelli at the International Conference on Feminism, 2016-09-24.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q6409553|Q6409553]] | [[Kim Weaver]] | [[Morgantown]] | 1964-04-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kim Weaver News Interview (3533838332).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q6451138|Q6451138]] | [[Sonia Keys]] | | 1961 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-08-13 | |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q6498836|Q6498836]] | [[Laura Danly]] | | 1958-07-07 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q6509145|Q6509145]] | [[Leah Allen]] | | 1884-11-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q6558074|Q6558074]] | [[Lisa Harvey-Smith]] | [[Harlow]] | 1979 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Lisa Harvey-Smith 2014 at MAS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q6558148|Q6558148]] | [[Lisa Kewley]] | [[Camberra]] | 1974 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q6660224|Q6660224]] | [[Liz MacDonald]] | [[Walla Walla]] | 1962-01-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elizabeth MacDonald on The Aurora Named STEVE.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q6688747|Q6688747]] | [[Louise Freeland Jenkins]] | [[Fitchburg]] | 1888-07-05 | [[Estados Unidos de América]] | 1970-05-09 | [[Ficheiro:Louise Freeland Jenkins (1911).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q6696969|Q6696969]] | [[Lucie Green]] | [[Bedfordshire]] | 1975 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Lucie Green.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q6759001|Q6759001]] | [[Mareta West]] | | 1915-08-09 | [[Estados Unidos de América]] | 1998-11-02 | |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q6759495|Q6759495]] | [[Margaret Harwood]] | [[Littleton]] | 1885-03-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1979-02-06 | [[Ficheiro:Margaret Harwood.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q6759722|Q6759722]] | [[Margaret Meyer]] | [[Strabane]] | 1862-09 | [[Reino Unido]] | 1924-01-27 | |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q6766272|Q6766272]] | [[Marjorie Hall Harrison]] | | 1915 | | 1986-08-06 | |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q6768943|Q6768943]] | [[Ruby Payne-Scott]] | [[Grafton]] | 1912-05-28 | [[Australia]] | 1981-05-25 | [[Ficheiro:Peter-hall.ruby.payne-scott.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q6778776|Q6778776]] | [[Mary Acworth Orr Evershed]] | [[Plymouth Hoe]] | 1867-01-01 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1949-10-25 | |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q6779360|Q6779360]] | [[Mary E. Byrd]] | [[Le Roy]] | 1849-11-15 | [[Estados Unidos de América]] | 1934-07-13 | [[Ficheiro:Studio portrait of Mary E. Byrd (B.A. LSA 1878) - HS17881.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q6779387|Q6779387]] | [[Mary Edwards]] | | 1750 | [[Reino de Gran Bretaña]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1815-09 | |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q6779757|Q6779757]] | [[Mary Helen Wright Greuter]] | | 1914-12-20 | [[Estados Unidos de América]] | 1997-10-23 | [[Ficheiro:Mary Helen Wright Greuter (1914-1997).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q6780059|Q6780059]] | [[Mary Lea Heger]] | | 1897-07-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1983-07-13 | |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q6780567|Q6780567]] | [[Mary R. Calvert]] | [[Nashville, Tennessee|Nashville]] | 1884-06-20 | [[Estados Unidos de América]] | 1974-06-15 | [[Ficheiro:Mary Calvert 1927 passport.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q6804812|Q6804812]] | [[Shadia Habbal]] | [[Homs]] | 20th century | [[Siria]] | | |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q6837268|Q6837268]] | [[Michelle Thaller]] | [[Waukesha]] | 1969-11-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Michelle Thaller astrophysicist crop.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q7154783|Q7154783]] | [[Paula Szkody]] | [[Detroit]] | 1948-07-17 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q7246496|Q7246496]] | [[Priyamvada Natarajan]] | [[Coimbatore]] | 1970 | [[India]] | | [[Ficheiro:Priya.tiff|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q7301731|Q7301731]] | [[Rebecca Elson]] | [[Montreal]] | 1960-01-02 | [[Canadá]]<br/>[[Reino Unido]] | 1999-05-19 | [[Ficheiro:RebeccaElson1987.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q7316576|Q7316576]] | [[Reta Beebe]] | | 1936-10-15 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q7334345|Q7334345]] | [[Rim Turkmani]] | | 20th century | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q7404989|Q7404989]] | [[Sallie Baliunas]] | [[Nova York]] | 1953-02-23 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q7405244|Q7405244]] | [[Sally Oey]] | [[Ithaca, Nova York|Ithaca]] | 1957 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q7421764|Q7421764]] | [[Sara Seager]] | [[Toronto]] | 1971-07-21 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Canadá]] | | [[Ficheiro:Sara Seager.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q7422525|Q7422525]] | [[Sarah Lee Lippincott]] | [[Filadelfia]] | 1920-10-26 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-02-28 | |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q7422752|Q7422752]] | [[Sarah Salmond]] | [[Abbey St Bathans]] | 1864 | [[Nova Zelandia]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q7648728|Q7648728]] | [[Susannah Lazar]] | | 1984 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q7901220|Q7901220]] | [[Ursula B. Marvin]] | [[Bradford]] | 1921-08-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-02-12 | [[Ficheiro:Ursula B. Marvin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q7926813|Q7926813]] | [[Victoria Kaspi]] | [[Austin, Texas|Austin]] | 1967-06-30 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Canadá]] | | [[Ficheiro:Victoria M Kaspi, recipient of the 2021 Shaw Prize in Astronomy (iau2104a).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q7983604|Q7983604]] | [[Wertha Pendleton Cole]] | | 1891-01-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1959-01-01 | [[Ficheiro:Wertha Pendleton Cole.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q8201095|Q8201095]] | [[Antonia Ferrín]] | [[Ourense]] | 1914-05-13 | [[España]] | 2009-08-06 | |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q8245211|Q8245211]] | [[Beatriz Barbuy]] | [[São Paulo]] | 1950-02-16 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Professor Beatriz Barbuy (iau0907a).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q9029943|Q9029943]] | [[María Asunción Català]] | [[Barcelona]] | 1925-07-14 | [[España]] | 2009-07-03 | [[Ficheiro:Maria Assumpció Català i Poch (MUNCYT, Eulogia Merle).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q9117640|Q9117640]] | [[Ye Shuhua]] | [[Cantón, China]] | 1927 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q9132594|Q9132594]] | [[Xiangqun Cui]] | [[Chongqing]] | 1951 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q9154680|Q9154680]] | [[Aniela Dziewulska-Łosiowa]] | [[Cracovia]] | 1916-06-20 | [[Polonia]] | 2004-01-10 | |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q9155513|Q9155513]] | [[Anna N. Żytkow]] | [[Polonia]] | 1947-02-21 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q9159583|Q9159583]] | [[Arianna E. Gleason-Holbrook]] | | 1973-05-25 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q9178360|Q9178360]] | [[Bożena Czerny]] | [[Kłodzko]] | 1952-10-15 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q9186934|Q9186934]] | [[You-Hua Chu]] | | 1953 | [[Taiwán]] | | |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q9323050|Q9323050]] | [[Rozalia Szafraniec]] | [[Siekierno]] | 1910-02-28 | [[Polonia]] | 2001-03-01 | |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q10358608|Q10358608]] | [[Regina Auxiliadora Atulim]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q10380514|Q10380514]] | [[Maria Lago]] | [[Lisboa]] | 1947-01-18 | [[Portugal]] | | [[Ficheiro:Teresa Lago.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q10713247|Q10713247]] | [[Adéla Kawka]] | [[Karviná]] | 1977-10-12 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q11137012|Q11137012]] | [[汪琦]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q11172658|Q11172658]] | [[Catherine Heymans]] | [[Hitchin]] | 20th century | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:TEDxUniversityofEdinburgh - Catherine Heymans (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q11190718|Q11190718]] | [[Necia H. Apfel]] | | 1930-07-31 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q11190869|Q11190869]] | [[Ida Barney]] | [[New Haven, Connecticut|New Haven]] | 1886-11-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1982-03-07 | |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q11192076|Q11192076]] | [[Pamela L. Gay]] | [[California]] | 1973-12-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Pamela Gay.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q11193042|Q11193042]] | [[Isabel Martin Lewis]] | [[Old Orchard Beach]] | 1881-07-11 | [[Estados Unidos de América]] | 1966-07-31 | [[Ficheiro:Isabel Martin Lewis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q11194115|Q11194115]] | [[Penny Sackett]] | [[Lincoln, Nebrasca|Lincoln]] | 1956-02-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Penny Diane Sackett (born 1956) in the video 'Remembering the 2003 Mt Stromlo bushfires'.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q11690087|Q11690087]] | [[Maarit Verronen]] | [[Kalajoki]] | 1965-08-20 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Maarit Verronen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q11772307|Q11772307]] | [[Małgorzata Królikowska-Sołtan]] | [[Varsovia]] | 1956-09-12 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Królikowska Małgorzata.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q11836341|Q11836341]] | [[Stefania Grudzińska]] | [[Bydgoszcz]] | 1930-04-04 | [[Polonia]] | 1997-10-23 | |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q11875253|Q11875253]] | [[Leena Tähtinen]] | | 1955-04-17 | [[Finlandia]] | 2009-11-15 | |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q12034323|Q12034323]] | [[Luisa Landová-Štychová]] | [[Ratboř]] | 1885-01-31 | [[Checoslovaquia]] | 1969-08-31 | [[Ficheiro:Luisa Landová-Štychová.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q12036333|Q12036333]] | [[Meg Schwamb]] | [[Huntsville]] | 1984 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Meg Schwamb.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q12084658|Q12084658]] | [[Motrya Vasylivna Bratiychuk]] | [[Verba]] | 1927-01-08 | | 2001-04-04 | |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q12095007|Q12095007]] | [[Svetlana Gerasimenko]] | [[Baryshivska Hromada]] | 1945-02-23 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Tadjiikistán]] | 2025-04-08 | [[Ficheiro:Svetlana Gerasimenko cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q12242407|Q12242407]] | [[Mariam al-Asturlabi]] | [[Alepo]] | 10th century | [[Siria]] | No/unknown value | [[Ficheiro:Astrolabio andalusí Toledo 1067 (M.A.N.) 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q12270114|Q12270114]] | [[Rachel Somerville]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q12351946|Q12351946]] | [[Lyyli Heinänen]] | | 1903 | [[Finlandia]] | 1988-09-18 | |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q12390818|Q12390818]] | [[Janet Taylor]] | [[Inglaterra]] | 1804-05-13 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1870-01-25 | [[Ficheiro:Janet-Taylor-of-Wolsingham.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q12756026|Q12756026]] | [[Natasa Stanic]] | | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q12775158|Q12775158]] | [[Regina Podstanická]] | [[Látky]] | 1928-03-25 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[Eslovaquia]] | 2000-11-20 | |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q12786621|Q12786621]] | [[Bärbel Koribalski]] | [[Wuppertal]] | 1964 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Baerbel Koribalski.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q13060087|Q13060087]] | [[Sultana N. Nahar]] | [[Dacca]] | 1955-01-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sultana Germany Talk.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q13394322|Q13394322]] | [[Nadine G. Barlow]] | [[La Jolla]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nadine Barlow.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q13406771|Q13406771]] | [[Maria Monserrat Capdevila d'Oriola]] | [[Cabestany]] | 1905-08-06 | [[España]] | 1993-10-04 | [[Ficheiro:Mural Maria Montserrat Capdevila d'Oriola 20230928 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q13419796|Q13419796]] | [[Jana Plauchová]] | [[Banská Bystrica]] | 1987-09-08 | [[Eslovaquia]] | 1987 | [[Ficheiro:Jana Plauchová.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q15070891|Q15070891]] | [[Marina Lavrova-Berg]] | [[San Petersburgo]] | 1897-10-30 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1942-09-28 | |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q15407642|Q15407642]] | [[Alla Nikolaevna Simonenko]] | | 1935 | [[Unión Soviética]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q15623021|Q15623021]] | [[C. Megan Urry]] | | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Meg Urry.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q15917367|Q15917367]] | [[Helen Mason]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q15918990|Q15918990]] | [[Inna Sergeevna Sjtsjerbina-Samoylova]] | [[Moscova]] | 1922-01-17 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2003-04-26 | [[Ficheiro:Щербина-Самойлова Инна Сергеевна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q15921115|Q15921115]] | [[Sarah Bridle]] | | 20th century | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q15921123|Q15921123]] | [[Sethanne Howard]] | | 1944 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-03-11 | |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q15965254|Q15965254]] | [[Birgitta Nordström]] | | 20th century<br/>1942 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Birgitta Nordström.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q15994374|Q15994374]] | [[A. Grace Cook]] | | 1887-02-18 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1958-05-27 | |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q15994849|Q15994849]] | [[Rosemary Wyse]] | [[Dundee]] | 1957-01-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q15996905|Q15996905]] | [[Florence Cushman]] | [[Boston]] | 1860 | [[Estados Unidos de América]] | 1940 | [[Ficheiro:Florence Cushman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q16002393|Q16002393]] | [[Mary Ann Albertson]] | | 1838-06-21 | [[Estados Unidos de América]] | 1914 | |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q16010952|Q16010952]] | [[Jocelyn Gill]] | [[Arizona]]<br/>[[Flagstaff]] | 1916 | [[Estados Unidos de América]] | 1984-04-26 | |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q16015604|Q16015604]] | [[Helen Dodson Prince]] | [[Baltimore]] | 1905-12-31 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-02-04 | |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q16052844|Q16052844]] | [[Shahla Solhju]] | [[Xiraz]] | | [[Irán]] | | [[Ficheiro:شهلا صلح جو 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q16059064|Q16059064]] | [[Pascale Ehrenfreund]] | [[Viena]] | 1960-03-31 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Prof. Dr. Pascale Ehrenfreund-3985 (14262939769).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q16083387|Q16083387]] | [[Jelena Milogradov-Turin]] | [[Belgrado]] | 1935-01-28 | | 2011-02-03 | |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q16149693|Q16149693]] | [[Michèle Moons]] | | 1951 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q16186816|Q16186816]] | [[Adriana Christian Ocampo Uria]] | [[Barranquilla]] | 1955-01-05 | [[Colombia]] | | [[Ficheiro:Adriana Ocampo Uria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q16192750|Q16192750]] | [[Jacqueline Hewitt]] | [[Washington, D.C.]] | 1958-09-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jnh mit.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q16194283|Q16194283]] | [[Renu Malhotra]] | [[Nova Deli]] | 1961 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q16206328|Q16206328]] | [[Kelle Cruz]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q16241226|Q16241226]] | [[Joy Crisp]] | [[Colorado Springs, Colorado|Colorado Springs]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Joy Crisp.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q16265120|Q16265120]] | [[Yūko Kakazu]] | [[Prefectura de Okinawa]] | 1977 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q16301976|Q16301976]] | [[María Cristina Pineda Suazo]] | | 1954 | [[Honduras]] | | |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q16532007|Q16532007]] | [[Kristine Larsen]] | | 1963-05-13 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q16543931|Q16543931]] | [[Corinne Charbonnel]] | [[Clermont-Ferrand]] | 1965-01-08 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Corinne Charbonnel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q16563325|Q16563325]] | [[Joanna Mikołajewska]] | | No/unknown value | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q16567074|Q16567074]] | [[Janet Stevens]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q16595275|Q16595275]] | [[Susanne Höfner]] | | 1967 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q16596069|Q16596069]] | [[Asta Pellinen-Wannberg]] | | 1953 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Asta Pellinen-Wannberg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q16662956|Q16662956]] | [[Margarete Gussow]] | | 1896 | [[Alemaña]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q16728569|Q16728569]] | [[Mausumi Dikpati]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q16733273|Q16733273]] | [[Neta Bahcall]] | [[Israel]] | 1942 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Portrait of Neta Bahcall at a 1998 ASA Meeting.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q16734693|Q16734693]] | [[Prajval Shastri]] | [[Mangalore]] | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q16745645|Q16745645]] | [[Herta Gessner]] | | | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q16843449|Q16843449]] | [[Gabriela González]] | [[Córdoba, Arxentina|Córdoba]] | 1965-02-24 | [[Arxentina]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:“Astronomía con ondas Gravitacionales” (43603989761).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q16864214|Q16864214]] | [[Phoebe Waterman Haas]] | [[Dacota do Norte]] | 1882 | [[Estados Unidos de América]] | 1967 | [[Ficheiro:Phoebe Waterman Haas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q16885934|Q16885934]] | [[Annapurni Subramaniam]] | [[Palakkad]] | 20th century | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q17037114|Q17037114]] | [[Reva Kay Williams]] | [[Memphis, Tennessee|Memphis]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q17119374|Q17119374]] | [[Eliza Wilbur]] | | 1851-10-21 | [[Estados Unidos de América]] | 1930-03-31 | |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q17180553|Q17180553]] | [[Janine Connes]] | [[Dijon]] | 1926-05-19<br/>1934 | [[Francia]] | 2024-11-28 | |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q17275467|Q17275467]] | [[Celina Mikolajczak]] | [[Estados Unidos de América]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q17279172|Q17279172]] | [[Belinda Wilkes]] | [[Staffordshire]] | 20th century | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Wilkes2 2012 zoom.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q17279208|Q17279208]] | [[Caroline Furness]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1869-06-24<br/>1869 | [[Estados Unidos de América]] | 1936-02-09<br/>1936 | [[Ficheiro:Caroline Ellen Furness (1918).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q17311604|Q17311604]] | [[Elisabeth von Matt]] | [[Viena]] | 1762-08-20 | [[Austria]] | 1814-03-01 | [[Ficheiro:Elisabeth-von-Matt-nee-Humelauer-1762-1814-in-rococo-style-during-her-younger-years Q320.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q17351375|Q17351375]] | [[Inge Loes ten Kate]] | [[Rotterdam]] | 1976-04-30 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Inge Loes ten Kate in 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q17378081|Q17378081]] | [[Yvonne Elsworth]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q17425380|Q17425380]] | [[Margaretha Kirch]] | [[Berlín]] | 1703 | | 1744 | |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q17427760|Q17427760]] | [[Lydia Radlova]] | [[San Petersburgo]] | 1913-12-23 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 1999-06-21 | [[Ficheiro:Radlova Lidiya Nikolaevna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q17466803|Q17466803]] | [[Melinda Darby Dyar]] | | 1958 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q17517013|Q17517013]] | [[Kate Brooks]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q18026282|Q18026282]] | [[Natalie Batalha]] | [[California]] | 1966-05-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Natalie Batalha.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q18164038|Q18164038]] | [[Fiammetta Wilson]] | [[Lowestoft]] | 1864-07-19 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1920-07-21 | [[Ficheiro:Fiammetta Wilson in Knowledge vol 12 1915 image by Lafayette.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q18202347|Q18202347]] | [[Anita Sundman]] | [[Katarina church parish]] | 1942-11-20 | [[Suecia]] | 2010-03-31 | |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q18211087|Q18211087]] | [[Kristen Lippincott]] | | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q18326661|Q18326661]] | [[Hélène Courtois]] | [[Grenoble]] | 1971-02-25 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Hélène Di Nella.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q18344602|Q18344602]] | [[Gillian R. Knapp]] | [[Reino Unido]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q18400116|Q18400116]] | [[Édmée Chandon]] | [[11º distrito de París]] | 1885-11-21 | [[Francia]] | 1944-03-10 | [[Ficheiro:Edmée Chandon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q18534125|Q18534125]] | [[Anne Sheepshanks]] | [[Leeds]] | 1789-04-02 | [[Reino de Gran Bretaña]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1876-02-08 | |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q18616880|Q18616880]] | [[Suzanne W. Tourtellotte]] | | 1945-01-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-01-20 | |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q18619013|Q18619013]] | [[Sarah Dodson-Robinson]] | [[Os Ánxeles]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q18631989|Q18631989]] | [[Lee Anne Willson]] | [[Honolulu]] | 1947-03-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q18640436|Q18640436]] | [[Alex Chambers]] | [[Nova Gales do Sur]] | 1978-10-28 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q18651726|Q18651726]] | [[Liu Caipin]] | [[República Popular da China]] | 1937 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q18709447|Q18709447]] | [[Edith Kellman]] | [[Walworth]] | 1911-04-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-05-11 | |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q18745166|Q18745166]] | [[Eva Plávalová]] | | | [[Eslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q18759523|Q18759523]] | [[Suzanne E. Smrekar]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q18763990|Q18763990]] | [[Ruth Agnes Daly]] | [[Rockville Centre]] | 1958-01-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Wikipedia Daly.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q18977760|Q18977760]] | [[Beth Willman]] | | 1976 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Beth Willman (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q19325617|Q19325617]] | [[Ethel Bellamy]] | [[Oxford]] | 1881-11-17 | [[Reino Unido]] | 1960-12-07 | |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q19408044|Q19408044]] | [[Natalja V. Metlova]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q19412913|Q19412913]] | [[Christine J. Schiff]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q19414217|Q19414217]] | [[Ester Vigil]] | | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q19414306|Q19414306]] | [[Edith Wirtanen]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q19518112|Q19518112]] | [[Adela Ringuelet]] | [[La Plata]] | 1930-03-27 | [[Arxentina]] | 2023-04-26 | [[Ficheiro:Adela Ringuelet en coro 2005 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q19518126|Q19518126]] | [[Alice E. Shapley]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q19590439|Q19590439]] | [[Esmeralda Mallada]] | [[Montevideo]] | 1937-01-10 | [[Uruguai]] | 2023-09-12 | [[Ficheiro:Esmeralda Mallada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q19664364|Q19664364]] | [[C. M. Olmstead]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q19720733|Q19720733]] | [[Amanda Bauer]] | [[Cincinnati]] | 1979-05-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amanda Bauer portrait small.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q19721605|Q19721605]] | [[Ellen Suzanne Howell]] | | 1961-05-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q19812640|Q19812640]] | [[María del Pilar López de Coca]] | [[Málaga]] | 1948 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q19812690|Q19812690]] | [[Josefa Masegosa Gallego]] | [[Oria, Almería|Oria]] | 1957-11-22 | [[España]] | | [[Ficheiro:PepaMasegosa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q19812731|Q19812731]] | [[Isabel Márquez Pérez]] | [[Badaxoz]] | 1967 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q19842801|Q19842801]] | [[Elizabeth Johnson]] | [[Plympton]] | 1721-07-08<br/>1720 | [[Reino de Gran Bretaña]] | 1800-05-14 | [[Ficheiro:Elizabeth Johnson.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q19946726|Q19946726]] | [[Lucy d'Escoffier Crespo da Silva]] | | 1978-09-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-11-19 | |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q19956613|Q19956613]] | [[Bonnie Buratti]] | | 1952<br/>1953-03-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Bonnie Buratti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q19958604|Q19958604]] | [[Valérie Van Grootel]] | [[Verviers]] | 1981-08-23 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q19999105|Q19999105]] | [[Elisabetta Caffau]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q20007965|Q20007965]] | [[Susan Banh]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q20101075|Q20101075]] | [[Zulema a Astróloga|Zulema la astróloga]] | | 1190 | [[Al-Andalus]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q20434715|Q20434715]] | [[Olga Atanacković]] | [[Belgrado]] | 1959-02-13 | | | |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q20528443|Q20528443]] | [[Rutt Koppel]] | [[Pärnu]] | 1938-10-29 | [[Estonia]] | 2004-09-28 | |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q20557624|Q20557624]] | [[Reinabelle Reyes]] | [[San Juan]] | | | | |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q20642391|Q20642391]] | [[Susan McKenna-Lawlor]] | [[Dublín]] | 1935-03-03 | [[Irlanda]] | | [[Ficheiro:Susan McKenna-Lawlor Suggested That We In Ireland Should Build Our Own Rocket (Inspirefest 2015)---105769 (18976188652) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q20642966|Q20642966]] | [[Valentina Karachentseva]] | [[Chernigov|Chernihiv]] | 1940-07-14 | [[Unión Soviética]]<br/>[[República Socialista Soviética de Ucraína]]<br/>[[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q20675602|Q20675602]] | [[Victoria S. Meadows]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q20675619|Q20675619]] | [[Muriel Mussells Seyfert]] | [[Danvers]] | 1909-02-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1997-11-09 | [[Ficheiro:Muriel E Mussells Seyfert.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q20829784|Q20829784]] | [[Maud Worcester Makemson]] | [[Center Harbor]] | 1891-09-16 | [[Estados Unidos de América]] | 1977-12-25 | |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q20894899|Q20894899]] | [[Amanda Bosh]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q20995113|Q20995113]] | [[Gloria Suzanne Koenigsberger Horowitz]] | [[Cidade de México]] | 1951-11-21<br/>2000-01-01 | [[México]] | | [[Ficheiro:Gloria Koenigsberger.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q21062829|Q21062829]] | [[Ann E. Wehrle]] | | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q21084055|Q21084055]] | [[Рахіль Барысаўна Шацава]] | [[Homieĺ]] | 1922-01-24 | [[Unión Soviética]] | 2010-11-23 | |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q21128078|Q21128078]] | [[Sarah Ballard]] | | 1984 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sarah Ballard at MIT Sexual Harassment and Gender Equity in Science talk.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q21177524|Q21177524]] | [[Elisabeth Bardwell]] | [[Colrain]] | 1831-12-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1899-05-27 | [[Ficheiro:Professor Elisabeth M. Bardwell looking through a telescope.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q21177534|Q21177534]] | [[Mary Anna Draper]] | | 1839 | [[Estados Unidos de América]] | 1914 | [[Ficheiro:John White Alexander, Mary Anna Palmer Draper.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q21188891|Q21188891]] | [[Denise Stephens]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Denise Stephens (43837940462).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q21208994|Q21208994]] | [[Adrienne Makita Robbins]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q21209078|Q21209078]] | [[Dorottya Szám]] | [[Tapolca]] | | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q21261025|Q21261025]] | [[Heike Rauer]] | [[Hannover]] | 1961-06-18 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q21264259|Q21264259]] | [[Licia Verde]] | [[Venecia]] | 1971-10-14 | [[España]] | | [[Ficheiro:LiciaVerde2019.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q21264267|Q21264267]] | [[Lis Brack-Bernsen]] | [[Copenhague]]<br/>[[Dinamarca]] | 1946-03-02 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q21264309|Q21264309]] | [[C. Marcella Carollo]] | [[Palermo]] | 1962 | [[Italia]]<br/>[[Suíza]] | | [[Ficheiro:C marcella carollo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q21264488|Q21264488]] | [[Paola Caselli]] | [[Follonica]] | 1966-07-26 | | | |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q21402728|Q21402728]] | [[Debora Šijački]] | | | [[Serbia]]<br/>[[Iugoslavia]] | | |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q21402738|Q21402738]] | [[Ineke De Moortel]] | | | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q21402773|Q21402773]] | [[Veronique Dehant]] | [[Bruxelas]] | 1959-07-24 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Veronique Dehant.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q21482266|Q21482266]] | [[Mayly Sánchez]] | [[Caracas]] | 1975<br/>1972-06-26 | [[Venezuela]] | | [[Ficheiro:Mayly Sanchez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q21552418|Q21552418]] | [[Jacqueline Henriëtte van Gorkom]] | | 1947 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q21573057|Q21573057]] | [[Gloria Dubner]] | [[Chajarí]] | 1950-05-05 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Gloria Dubner (mincyt).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q21591166|Q21591166]] | [[Anne Sewell Young]] | [[Bloomington]] | 1871-01-02 | [[Estados Unidos de América]] | 1961-08-15 | [[Ficheiro:Anne Sewell Young.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q21598245|Q21598245]] | [[Evelyn Leland]] | | 1870 | [[Estados Unidos de América]] | 1930 | |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q21605273|Q21605273]] | [[Mildred Shapley Matthews]] | | 1915-02-15 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-02-11 | |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q21663278|Q21663278]] | [[Naomi McClure-Griffiths]] | [[Atlanta]] | 1975-07-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Naomi McClure-Griffiths (born 1975) in the video 'Ask an astrophysicist – How big is the universe'.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q21874497|Q21874497]] | [[Mary Brück]] | [[Ballivor]] | 1925-05-29 | [[Irlanda]] | 2008-12-11 | |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q21932506|Q21932506]] | [[Debra Elmegreen]] | [[South Bend]] | 1952-11-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Debra Elmegreen (KH9A8887-180831-CC).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q22006777|Q22006777]] | [[Lucy-Ann McFadden]] | | 1952-03-23 | | | [[Ficheiro:Lucy-Ann A McFadden.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q22018872|Q22018872]] | [[Frances Lowater]] | | 1871 | | 1956 | |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q22080714|Q22080714]] | [[Tabetha S. Boyajian]] | | 1980 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:TabethaSuzanneBoyajian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q22096249|Q22096249]] | [[Laura Ferrarese]] | [[Padua]] | 20th century | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Dr. Laura Ferrarese.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q22096443|Q22096443]] | [[Florence Lewis]] | [[Fort Scott]] | 1877-09-24 | | 1964-03-10 | |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q22096544|Q22096544]] | [[Constance M. Rockosi]] | | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q22696606|Q22696606]] | [[Madeleine Barnothy Forro]] | [[Zsámbok]] | 1904-08-21 | [[Hungría]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1995-02-16 | |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q22915126|Q22915126]] | [[Idit Zehavi]] | [[Israel]] | 1969 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q22919355|Q22919355]] | [[Surija Tatevjan]] | [[Bakú]] | 1937-01-22 | | 2015-07-16 | |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q22998551|Q22998551]] | [[Olga Voziakova]] | [[Moscova]] | 1971-01-15 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q23001673|Q23001673]] | [[Thereza Dillwyn Llewelyn]] | [[Penlle'r-gaer]] | 1834-05-03 | [[Gales]] | 1926-02-21 | [[Ficheiro:Thereza Dillwyn Llewelyn wearing a Bernese (Swiss) Peasant dress (4032154032).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q23016931|Q23016931]] | [[Amanda Hendrix]] | [[Nova York]] | 1968-05-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:AmandaHendrix CassiniPSG.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q23706031|Q23706031]] | [[Carol Christian]] | [[Cincinnati]] | 1950-12-28 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q23720112|Q23720112]] | [[Jacqueline Sweeney]] | [[Ames]] | 1930 | [[Estados Unidos de América]] | 2001-03-10 | |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q23768176|Q23768176]] | [[Mercedes Prieto]] | [[Huelva]] | 1951 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q23769992|Q23769992]] | [[Lori S. Glaze]] | [[Dallas, Texas|Dallas]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lori Glaze at a naming ceremony for 2014 MU69.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q23806411|Q23806411]] | [[Dorothy A. Bennett]] | [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolis]] | 1909-08-31 | [[Estados Unidos de América]] | 1999-02-09 | |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q23816085|Q23816085]] | [[Ravit Helled]] | | 1980 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:RavitHelled.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q23916218|Q23916218]] | [[Maria Sundin]] | [[Gotemburgo]] | 1965-03-17 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q23939798|Q23939798]] | [[Martha Locke Hazen]] | [[Cambridge, Massachusetts|Cambridge]] | 1931-07-15 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-12-23 | |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q24005823|Q24005823]] | [[Margareta Westlund]] | [[Karlskoga]] | 1943-06-12 | [[Suecia]] | 2003-05-14 | |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q24007376|Q24007376]] | [[Gemma Lavender]] | [[Chatham]] | 1986-09-13 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q24051923|Q24051923]] | [[Aomawa Shields]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q24052934|Q24052934]] | [[Eva Marková]] | [[Haňovice]] | 1949-12-22 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Czech astronomical society - Marková.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q24263550|Q24263550]] | [[Elisa Quintana]] | [[Novo México]] | 1973 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:ElisaQuintana2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q24428262|Q24428262]] | [[Agnieszka Kryszczyńska]] | | 1965-03-19 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q24642242|Q24642242]] | [[Jelena Nikolaievna Poliakhova]] | [[San Petersburgo]] | 1935-12-16 | | | |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q24851686|Q24851686]] | [[Laura A. Lopez]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q24851690|Q24851690]] | [[Sara Ellison]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q24851691|Q24851691]] | [[Emily Levesque]] | [[Taunton]] | 1984-08-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q24851694|Q24851694]] | [[Kristen Sellgren]] | [[San Diego]] | 1955-11-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q24884903|Q24884903]] | [[Ann Hornschemeier]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q24884969|Q24884969]] | [[Katherine Reeves]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q24890069|Q24890069]] | [[Heather A. Knutson]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Heather Knutson studies exoplanets at Caltech.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q24890136|Q24890136]] | [[Jiong Qiu]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q24890253|Q24890253]] | [[Sarah T. Stewart-Mukhopadhyay]] | [[Taiwán]] | 1973 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q24895772|Q24895772]] | [[Nadia Zakamska]] | | 1979-05-05 | | | |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q24895935|Q24895935]] | [[Vasiliki Kalogera]] | [[Serres]] | 1975 | [[Grecia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kalogera by Eileen Molony.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q25249301|Q25249301]] | [[Judith Young]] | [[Washington, D.C.]] | 1952-09-15 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-05-23 | |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q25324825|Q25324825]] | [[Elizabeth Lada]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q25324828|Q25324828]] | [[Stefi Baum]] | [[Chicago]] | 1958-12-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Stefi Baum Photo Professional.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q25325428|Q25325428]] | [[Harriet Dinerstein]] | [[Nova York]] | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q25338786|Q25338786]] | [[Suzanne Madden]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q25408247|Q25408247]] | [[Julena Steinheider Duncombe]] | [[Dorchester]] | 1911-09-21 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-09-13 | [[Ficheiro:Julena Steinheider Duncombe (1943).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q25918123|Q25918123]] | [[Catherine E. Delahodde]] | | 1974 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q25933195|Q25933195]] | [[Frida Palmér]] | [[Blentarp]] | 1905-02-14 | [[Suecia]] | 1966-10-13 | [[Ficheiro:Populär Astronomi, 2009 nr 3, omslag (fotografi på Frida Palmér).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q26178888|Q26178888]] | [[Anna Estelle Glancy]] | [[Waltham]] | 1883-10-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1975-05-19 | |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q26210787|Q26210787]] | [[Doris Vickers]] | | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q26239535|Q26239535]] | [[Mercedes Richards]] | [[Kingston]] | 1955-05-14 | [[Xamaica]] | 2016-02-03 | [[Ficheiro:Mercedes Richards Watercolor for Wiki Unseen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q26803749|Q26803749]] | [[Jacqueline Bergeron]] | [[Marsella]] | 1942-01-28 | [[Francia]] | 2024-12-20 | |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q26807791|Q26807791]] | [[Amina Helmi]] | [[Bahía Blanca]] | 1970-10-06 | [[Arxentina]]<br/>[[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Amina Helmi (Bram Saeys) 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q27062888|Q27062888]] | [[Judith Gamora Cohen]] | [[Nova York]] | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q27306946|Q27306946]] | [[Mercedes López-Morales]] | [[Tenerife]] | 1973 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mercedes-Lopez-Morales.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q27452426|Q27452426]] | [[Sandra Savaglio]] | [[Cosenza]] | 1967-09-27 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Roma1 Enrico Cisnetto nov 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q27487469|Q27487469]] | [[Susan Kayser]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q27650615|Q27650615]] | [[Amanda Sickafoose Gulbis]] | | 1975 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q27736836|Q27736836]] | [[Emily Rice]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q27818486|Q27818486]] | [[Jana Chesley]] | [[Bratislava]] | 1972-04-09 | | | |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q27922053|Q27922053]] | [[Shi Jiayou]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q27925360|Q27925360]] | [[Kumiko Kotera]] | [[Francia]]<br/>[[Ruán]] | 1982-08-24 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Kumiko Kotera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q27966386|Q27966386]] | [[Ginestra Giovene Amaldi]] | [[Nápoles]] | 1910-07-15 | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]]<br/>[[Italia]] | 1994-11-22 | |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q27990257|Q27990257]] | [[Mallory Vale]] | | 1986 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q28009542|Q28009542]] | [[Meredith Howard]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q28092631|Q28092631]] | [[Júlia Balázs]] | [[Budapest]] | 1907-02-02 | [[Hungría]] | 1990-05-11 | |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q28120679|Q28120679]] | [[Mirjam Dular]] | [[Kranj]] | 1967-12-08 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Mirjam Dular 000.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q28465807|Q28465807]] | [[Pavla Ranzinger]] | | 1933 | [[República Federal Socialista de Iugoslavia]]<br/>[[Eslovenia]]<br/>[[Reino de Iugoslavia]] | 2024-01 | |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q28497598|Q28497598]] | [[Natalia Dimitrievna Kostyuk]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q28497667|Q28497667]] | [[Amanda Papadimos]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q28715890|Q28715890]] | [[Asmaa Boujibar]] | [[Casablanca]] | 1984-04-26 | [[Marrocos]]<br/>[[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q28739774|Q28739774]] | [[Ascensión del Olmo Orozco]] | [[Granada]] | 20th century | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q28777515|Q28777515]] | [[Mary Almond]] | [[Manchester]] | 1928-01-02 | | | |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q28943561|Q28943561]] | [[Wilhelmine Witte]] | [[Hannover]] | 1777-11-17 | [[Alemaña]] | 1854-09-17 | |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q29001714|Q29001714]] | [[Eline Tolstoy]] | | 1965 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q29001722|Q29001722]] | [[Karina Caputi]] | | 1975 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q29071549|Q29071549]] | [[Gladys Vergara]] | | 1928<br/>1933 | [[Uruguai]] | 2016-07-05 | [[Ficheiro:Gladys Vergara.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q29246399|Q29246399]] | [[Ewa Szuszkiewicz]] | | 1958-11-20 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q29317657|Q29317657]] | [[Inga Kamp]] | | 1970 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q29353140|Q29353140]] | [[Ute Zimmer]] | | 1964 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q29470887|Q29470887]] | [[Suzanne Staggs]] | | 1965-05-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q29584600|Q29584600]] | [[Sidney C. Wolff]] | [[Sioux City]] | 1941-06-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sidney Wolff, former NOAO Director (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q30066394|Q30066394]] | [[Federica Luppi]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q30068255|Q30068255]] | [[Rachel Bean]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q30078698|Q30078698]] | [[Cecilia Scorza de Appl]] | [[Hamburgo]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q30078733|Q30078733]] | [[Karin Lind]] | | 1984 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q30118593|Q30118593]] | [[Suzanne Débarbat]] | [[Montluçon]] | 1928-09-04 | [[Francia]] | 2024-08-06 | [[Ficheiro:Suzanne-Debarbat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q30165543|Q30165543]] | [[Jennie McCormick]] | [[Whanganui]] | 1963 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Jennie 13 Dec 2021 in FCO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q30262903|Q30262903]] | [[Elisa Felicitas Arias]] | [[Arxentina]] | 20th century | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:FelicitasArias2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q30924148|Q30924148]] | [[Shio Kawagoe]] | | | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q31086717|Q31086717]] | [[S. Merikallio]] | [[Myrskylä]] | 1977 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q31213346|Q31213346]] | [[Linda Spilker]] | [[Estados Unidos de América]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q32540047|Q32540047]] | [[Jane Greaves]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q33026805|Q33026805]] | [[Nicole Capitaine]] | [[Neuilly-sur-Seine]] | 1948-03-14 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q33083588|Q33083588]] | [[Alice Archenhold]] | [[Wiesbaden]] | 1874-08-27 | [[Reich Alemán]] | 1943-02-09 | |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q34004293|Q34004293]] | [[Lyndsay Fletcher]] | | 1968 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q34035084|Q34035084]] | [[Joan Najita]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q35859341|Q35859341]] | [[Gillian Wright]] | | 1958-03 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q37999385|Q37999385]] | [[Elizabeth Langdon Williams]] | [[Putnam]] | 1879-02-08 | [[Estados Unidos de América]] | 1981 | [[Ficheiro:Elizabeth Langdon Williams.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q39060054|Q39060054]] | [[Nancy Houk]] | | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q41449064|Q41449064]] | [[Alice H. Farnsworth]] | [[Williamsburg]] | 1893-10-19 | | 1960-10-01 | [[Ficheiro:Alice Hall Farnsworth.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q41554978|Q41554978]] | [[Ada Margaret Brayton]] | [[Nebrasca]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q42178276|Q42178276]] | [[Renée C. Kraan-Korteweg]] | [[Ámsterdam]] | 1954-05-07 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q42298306|Q42298306]] | [[Choo Kyoung-ja]] | | | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q42393670|Q42393670]] | [[Gabriella Stenberg Wieser]] | [[Vänersborg]] | 1969-01-03 | | | |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q42453606|Q42453606]] | [[Harriet Williams Bigelow]] | [[Fayetteville]] | 1870-06-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1934-06-27 | [[Ficheiro:HarrietWilliamsBigelow1925.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q43379995|Q43379995]] | [[Rosina Zornlin]] | [[Walthamstow]] | 1795-12-06 | [[Reino de Gran Bretaña]] | 1859-05-22 | |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q43469896|Q43469896]] | [[Elisabetta Pierazzo]] | [[Noale]] | 1963-07-04 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Italia]] | 2011-05-15 | |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q44703029|Q44703029]] | [[Hannah Steele Pettit]] | [[Coatesville]] | 1886-11-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1961-09-10 | |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q46185523|Q46185523]] | [[Nandivada Rathnasree]] | [[India]] | 1963-11-26 | [[India]] | 2021-05-09 | [[Ficheiro:Rathnasree Nandivada - Kolkata 2011-09-24 5685.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q46829718|Q46829718]] | [[Anita Cochran]] | [[Nova York]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q46845469|Q46845469]] | [[Margaretta Palmer]] | [[Branford]] | 1862-08-29 | [[Estados Unidos de América]] | 1924-01-30 | [[Ficheiro:Margaretta Palmer 1918.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q47012881|Q47012881]] | [[Helen J. Walker]] | [[Warwick]] | 1953-01-02 | [[Reino Unido]] | 2017-09-19 | |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q47088388|Q47088388]] | [[Maritza Soto]] | | 1990 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Maritza Soto, estudiante de doctorado de astronomía de la Universidad de Chile..jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q47468627|Q47468627]] | [[Rosina Dafter]] | [[Reino Unido]] | 1875-03-15 | [[Australia]] | 1959-06-09 | |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q47492985|Q47492985]] | [[Jessie Christiansen]] | [[Australia]] | 20th century | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Jessie Christiansen at Palomar Observatory.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q47502926|Q47502926]] | [[Loretta Gregorini]] | | 1948 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q47545356|Q47545356]] | [[அன்னா பிரேபெல்]] | | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q47545362|Q47545362]] | [[வாண்டா தியாசு மெரிசெது]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q48089267|Q48089267]] | [[Mirjam Cvetič]] | | 1957 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Mirjam Cvetic.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q48418879|Q48418879]] | [[Silvana Navarro Jiménez]] | | 20th century | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q48699976|Q48699976]] | [[Sheila Kanani]] | | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Bright Club London - Sheila Kanani 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q48719945|Q48719945]] | [[Tanya N. Harrison]] | | 20th century | | | [[Ficheiro:Tanya Harrison on TMRO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q49010476|Q49010476]] | [[Vinita Marwaha Madill]] | [[Kingston-upon-Thames]] | 1987-01-09 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Vinita Marwaha Madill (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q49166148|Q49166148]] | [[Julie Lutz]] | | 1944 | | 2022 | |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q50316003|Q50316003]] | [[Mónica Rubio]] | [[Santiago de Chile]] | 1955-06-09 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q51329455|Q51329455]] | [[Teresa Anderson]] | | 1962-12 | | | |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q51337661|Q51337661]] | [[Sarah Milkovich]] | | | | | [[Ficheiro:Sarah Milkovich on NASA system engineering.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q52084157|Q52084157]] | [[Anneliese Schnell]] | [[Viena]] | 1941-12-19 | [[Austria]] | 2015-07-14 | |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q52131793|Q52131793]] | [[Maria Wähnl]] | [[Viena]] | 1908-12-09 | [[Austria]] | 1989-12-08 | [[Ficheiro:Dr. Maria Wähnl.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q52149380|Q52149380]] | [[Gisela Weiss]] | [[Viena]] | 1891-07-14 | [[Austria]] | 1975-06-12 | |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q52267409|Q52267409]] | [[Nan Dieter-Conklin]] | [[Springfield, Illinois|Springfield]] | 1926 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-11-16 | [[Ficheiro:Nan Conklin in San Diego.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q52295186|Q52295186]] | [[Ellen Harding Baker]] | | 1847-06-08 | [[Estados Unidos de América]] | 1886-03-30 | [[Ficheiro:E H Baker Smithsonian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q53142269|Q53142269]] | [[Maria Teohari]] | [[Giurgiu]] | 1885-04-22 | [[Romanía]] | 1975 | [[Ficheiro:Maria Teohari.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q53764883|Q53764883]] | [[Akiko Izumo]] | | 1962-01-13 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q53936792|Q53936792]] | [[Daniela Lazzaro]] | | 1956 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q53997016|Q53997016]] | [[Daniella Bardalez Gagliuffi]] | | | [[Perú]] | | |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q54195767|Q54195767]] | [[Ginevra Trinchieri]] | | | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Ginevra Trinchieri at ICTP Trieste 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q54318944|Q54318944]] | [[Renée Hložek]] | | 1983-11-15 | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Renee Hlozek.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q54371429|Q54371429]] | [[Marta Graciela Rovira]] | [[Arxentina]] | 20th century | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Marta Rovira (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q54819622|Q54819622]] | [[Nidia Morrell]] | [[Mar del Plata]] | 1953-07-03 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Nidia Morrell trabajando 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q54871429|Q54871429]] | [[Burçin Mutlu-Pakdil]] | | | [[Turquía]] | | [[Ficheiro:Dr.BurcinMP.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q55081118|Q55081118]] | [[Haley Gomez]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q55140202|Q55140202]] | [[Blanca Silveira]] | [[Barquisimeto]] | 1905-07-12 | [[Venezuela]] | 1989-02-06 | |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q55311444|Q55311444]] | [[Julie Malbos]] | [[Alxer]] | 1893-11-15 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q55451115|Q55451115]] | [[Luisa Rebull]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q55451426|Q55451426]] | [[Kimberly K. Arcand]] | [[Warwick]] | 1975-12-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kimberly Arcand on vid in 2016.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q55670395|Q55670395]] | [[Emma Chapman]] | | 1988 | | | [[Ficheiro:Dr Emma Chapman 1b2a.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q55971435|Q55971435]] | [[Serena Viti]] | [[Italia]] | 1972 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q55978932|Q55978932]] | [[Odette Jasse]] | [[Saint-Victoret]] | 1899-08-21 | [[Francia]] | 1949-01-09 | |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q56043556|Q56043556]] | [[Julia Silge]] | | 1978-06-10 | | | [[Ficheiro:Julia Silge for BocoupLLC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q56314242|Q56314242]] | [[Marie Bloch]] | [[2nd arrondissement of Lyon]] | 1902-07-26 | [[Francia]] | 1979-08-01 | [[Ficheiro:Bloch Marie 1920.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q56451640|Q56451640]] | [[Alessandra Ricca]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q56554628|Q56554628]] | [[Carole Tucker]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q56561187|Q56561187]] | [[Minia Manteiga]] | [[Negreira]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q56570379|Q56570379]] | [[Faith Vilas]] | | 1952 | | | [[Ficheiro:Faith UV.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q56777201|Q56777201]] | [[Eva Cassirer]] | [[Berlín]] | 1920-01-28 | [[Alemaña]] | 2009-09-19 | [[Ficheiro:Eva Cassirer auf Mallorca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q57077620|Q57077620]] | [[Tayyaba Zafar]] | [[Lahore]] | 1983-05-29 | [[Paquistán]] | | [[Ficheiro:Dr Tayyaba Zafar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q57242775|Q57242775]] | [[Daryl Haggard]] | [[Seattle]] | | | | |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q57408037|Q57408037]] | [[Martha Betz Shapley]] | [[Kansas City, Missouri|Kansas City]] | 1890-08-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1981-01-24 | |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q57457469|Q57457469]] | [[Jennifer Lotz]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Astronomer Jennifer Lotz 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q57467819|Q57467819]] | [[Irene Cruz-González]] | [[Cidade de México]] | 1953-04-12 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q57470311|Q57470311]] | [[Alice Allen]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q57512994|Q57512994]] | [[Ilse Cleeves]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q57596817|Q57596817]] | [[Julia Roman-Duval]] | | | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Julia Roman-Duval at AAAS 2025 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q57735762|Q57735762]] | [[Camila Navarrete]] | | 1988 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q58085614|Q58085614]] | [[Betty Louise Turtle]] | | 1941-05-20 | [[Australia]] | 1990-09-29 | |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q58246250|Q58246250]] | [[Lihwai Lin]] | | | [[Taiwán]] | | |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q58449503|Q58449503]] | [[Manuela Temmer]] | | | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q58476784|Q58476784]] | [[Susanne Wampfler]] | | 1981-03-13 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q58478218|Q58478218]] | [[Anna M. Moore]] | | | | | [[Ficheiro:Anna Marie Moore at Science and Technology Panel - Japan Update 2023.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q58484148|Q58484148]] | [[Ruth Grützbauch]] | [[Viena]] | 1978-10-03 | [[Austria]]<br/>[[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Ruth Grützbauch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q58841774|Q58841774]] | [[Dina Prialnik]] | [[Bucarest]] | 1950 | [[Israel]]<br/>[[Romanía]] | | [[Ficheiro:DinaPrialnik.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q58917626|Q58917626]] | [[Maritza A. Lara-López]] | [[Puebla de Zaragoza]] | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q58918501|Q58918501]] | [[Yuki Okoda]] | | 1990s | [[Xapón]] | | [[Ficheiro:Yuki Okoda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q59115490|Q59115490]] | [[Catherine A. Pilachowski]] | [[Sacramento, California|Sacramento]] | 1949-08-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Former KPNO Director, Dr. Catherine Pilachowski.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q59160386|Q59160386]] | [[Fatoumata Kébé]] | [[Montreuil]] | 1985-06-26 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Fatoumata Kébé.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q59209897|Q59209897]] | [[Émeline Bolmont]] | [[Toul]] | 1986-08-23 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q59229645|Q59229645]] | [[Margaret Flamsteed]] | | 1670s | [[Reino Unido]] | 1730 | |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q59555729|Q59555729]] | [[Irina Belskaya]] | | 1958-11-14 | [[Ucraína]]<br/>[[Unión Soviética]] | | [[Ficheiro:Irina Belskaya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q59671468|Q59671468]] | [[Nikole Lewis]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nikole Lewis during a TRAPPIST-1 planets briefing.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q59671490|Q59671490]] | [[Ann Merchant Boesgaard]] | | | | | [[Ficheiro:Ann Merchant Boesgaard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q59672807|Q59672807]] | [[Gillian Wilson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q59673382|Q59673382]] | [[Agata Rozanska]] | [[Bydgoszcz]] | 1968-10-03 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Agata Różańska 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q59673653|Q59673653]] | [[Caroline Morley]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q59673688|Q59673688]] | [[Imke de Pater]] | | 1952-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q59674974|Q59674974]] | [[Kristine Spekkens]] | [[Hamilton, Canadá|Hamilton]] | 1977-09-28 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q59675683|Q59675683]] | [[Bianca Poggianti]] | [[Pisa]] | 1967-04-05 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q59676520|Q59676520]] | [[Jacqueline Faherty]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q59676538|Q59676538]] | [[Paulina Troncoso Iribarren]] | [[Antofagasta]] | 1983-12-13 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q59828637|Q59828637]] | [[Sensi Pastor]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q60055954|Q60055954]] | [[Julia de León]] | [[Santa Cruz de Tenerife]] | 1977-07-23 | [[España]] | | [[Ficheiro:Julia de León.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q60059547|Q60059547]] | [[Sara Cazzoli]] | | | | | [[Ficheiro:Sara Cazzoli.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q60214717|Q60214717]] | [[Monika Mościbrodzka]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q60410191|Q60410191]] | [[Elizabeth Tasker]] | | 1980-07-12 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Elizabethtasker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q60458827|Q60458827]] | [[Paola De Gobbi]] | [[Venecia]] | 1968-11-25 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Paola De Gobbi ECSO 2017 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q60645144|Q60645144]] | [[Blakesley Burkhart]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q60694310|Q60694310]] | [[María Luisa Aguilar]] | [[Jauja]] | 1938-06-20 | [[Perú]] | 2015-10-29 | [[Ficheiro:María Luisa Aguilar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q60793596|Q60793596]] | [[Cristina Mandrini]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q61041134|Q61041134]] | [[Sarah Gallagher]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q61050435|Q61050435]] | [[Lilian Martin-Leake]] | [[Paddington]] | 1867-03-17 | [[Reino Unido]] | 1962 | [[Ficheiro:Lilian Martin-Leake.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q61051589|Q61051589]] | [[C. O. Stevens]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q61083975|Q61083975]] | [[Katrina Wefel]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q61741576|Q61741576]] | [[Florence Shirley Patterson Jones]] | [[Newmarket]] | 1913-03-26 | | 2000-12-18 | |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q61899742|Q61899742]] | [[Marcia J. Rieke]] | [[Hillsdale]] | 1951-06-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marcia J. Rieke.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q61995972|Q61995972]] | [[Gadiyara Chakrapani Anupama]] | | 1961 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q62065323|Q62065323]] | [[Angela Speck]] | [[Bradford]] | | | | [[Ficheiro:Angela Speck.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q62088405|Q62088405]] | [[Winifred Sawtell Cameron]] | [[Oak Park]] | 1918-12-03 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-03-29 | |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q62283357|Q62283357]] | [[Natalia Hennadiivna Stxukina]] | [[Brody]] | 1948-07-27 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q62286982|Q62286982]] | [[Margarita Rosado Solís]] | [[Mérida (Q165204)|Mérida]] | 1950-11-27 | [[México]] | | [[Ficheiro:MargaritaRosado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q62393541|Q62393541]] | [[Zou Yixin]] | [[Cantón, China]] | 1911 | [[República Popular da China]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q62628142|Q62628142]] | [[Mar Mezcua]] | [[Balaguer]] | 1984 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q62629910|Q62629910]] | [[Kirsten Kraiberg Knudsen]] | | 1976 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | [[Ficheiro:Kirsten Kraiberg Knudsen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q63093794|Q63093794]] | [[Margarita Sergeievna Petrovskaia]] | [[San Petersburgo]] | 1933-01-17 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q63381115|Q63381115]] | [[Anna Bartkiewicz]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q63508185|Q63508185]] | [[Aeree Chung]] | | | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q64006237|Q64006237]] | [[Elizabeth Beckley]] | | 1846 | [[Reino Unido]] | 1927 | |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q64151788|Q64151788]] | [[May Kaftan-Kassim]] | [[Iraq]] | 1928-01-14 | [[Iraq]] | 2020-07-23 | |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q64173752|Q64173752]] | [[Harriet H. Malitson]] | [[Richmond, Virxinia|Richmond]] | 1926-06-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-11-08 | [[Ficheiro:Harriet Malitson at the International Astronomical Union (IAU) meeting (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q64214311|Q64214311]] | [[Frances Woodworth Wright]] | [[Providence, Rhode Island|Providence]] | 1897-04-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1989-07-30 | [[Ficheiro:Frances Wright examining a planetary exhibit.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q64322146|Q64322146]] | [[Carol Jane Anger Rieke]] | | 1908-01-17 | [[Estados Unidos de América]] | 1999-12-31 | |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q64374201|Q64374201]] | [[Lois Tripp Slocum]] | [[New Bedford]] | 1899-05-08 | [[Estados Unidos de América]] | 1951-05-25 | [[Ficheiro:LoisTrippSlocum1921.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q64391766|Q64391766]] | [[Charlene Heisler]] | [[Calgary]] | 1961-12-01 | [[Canadá]] | 1999-10-28 | |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q64410388|Q64410388]] | [[Jaylee Burley Mead]] | [[Clayton]] | 1929-06-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-09-14 | |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q64414842|Q64414842]] | [[Miriam Burland]] | [[Montreal]] | 1902 | [[Canadá]] | 1996-04-01 | |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q64484266|Q64484266]] | [[Dorothy Davis Locanthi]] | [[East St. Louis]] | 1913-04-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1999-09-27 | |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q64534233|Q64534233]] | [[Edith Jones Woodward]] | [[Waldron]] | 1914-08-15 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-01-21 | |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q64569249|Q64569249]] | [[Ruth J. Northcott]] | [[Clarington]] | 1913-03-06 | [[Canadá]] | 1969-07-29 | |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q64578685|Q64578685]] | [[Ida E. Woods]] | [[Natick]] | 1870-09-15 | [[Estados Unidos de América]] | 1940-10-04 | [[Ficheiro:Ida Woods, ca. 1893, Harvard University Archives (HUP Woods, Ida).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q64814802|Q64814802]] | [[Barbara M. Middlehurst]] | [[Penarth]] | 1915-09-15 | | 1995-03-06 | |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q65032076|Q65032076]] | [[Nina Morozhenko]] | [[Blagodarnensky District]] | 1928-03-13 | [[República Socialista Soviética Federativa de Rusia (Q2305208)|República Socialista Soviética Federativa de Rusia]]<br/>[[Ucraína]] | 2009-07-10 | |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q65132725|Q65132725]] | [[June Jedicke-Zehr]] | | 1966 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q65153595|Q65153595]] | [[Lidia Rykhlova]] | | 1937-04-08 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q65199468|Q65199468]] | [[Vira Kalenykivna Rozenbux]] | [[Tetiiv]] | 1948-12-12 | | | [[Ficheiro:Розенбуш Віра Калениківна.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q65199727|Q65199727]] | [[Iryna B. Vavilova]] | [[Krasnodon]] | 1959-07-10 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Вавилова Ірина Борисівна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q66084870|Q66084870]] | [[Dorota Skowron]] | | 20th century | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q66626289|Q66626289]] | [[Michelle Povinelli]] | | 1975 | | | [[Ficheiro:Michelle Povinelli in 2001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q66788062|Q66788062]] | [[Karlie Noon]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q67541374|Q67541374]] | [[Ye Shihui]] | | 1928-05-26<br/>1928-05 | [[República Popular da China]]<br/>[[República da China (1912-1949)|República da China]] | | |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q68483765|Q68483765]] | [[Judith Racusin]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judith Racusin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q69496272|Q69496272]] | [[Maria E. Zucolotto]] | | 1957-03-06 | | | [[Ficheiro:Maria Elizabeth Zucolotto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q70276536|Q70276536]] | [[Anne L. Kinney]] | | | | | [[Ficheiro:Anne Kinney, Goddard Deputy Center Director.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q71332959|Q71332959]] | [[Mariam Sultana]] | | | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q72044124|Q72044124]] | [[Natascha M. Förster Schreiber]] | [[Canadá]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q72219336|Q72219336]] | [[Ingrid Stairs]] | [[Canadá]] | 1972-01-12 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:IngridStairs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q73253051|Q73253051]] | [[Lucy Fortson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q74415238|Q74415238]] | [[Barbara Ryden]] | [[New Milford]] | 1961-05-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q75837365|Q75837365]] | [[Susana Malón Giménez]] | [[Gallur]] | 1975-06-10 | [[España]] | | [[Ficheiro:Susana Malón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q76142691|Q76142691]] | [[Reysa Bernson]] | [[Lille]] | 1904-09-26 | [[Francia]] | 1944 | [[Ficheiro:Reysa-Berson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q76823147|Q76823147]] | [[María Josefa Pérez]] | [[Coronel Suárez]] | 1970 | [[Arxentina]] | 2014-08-24 | |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q77053245|Q77053245]] | [[Hisako Koyama]] | [[Prefectura de Toquio (Q1189121)|Prefectura de Toquio]] | 1916 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1997-04-06 | [[Ficheiro:Hisako Koyama 19511003.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q77092097|Q77092097]] | [[Karen M. Strom]] | [[Fairfax]] | 1941-08-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-04-29 | |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q77248449|Q77248449]] | [[Gabriella Conti Armellini]] | [[Roma]] | 1891-03-19 | [[Italia]] | 1974-11-08 | |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q78169818|Q78169818]] | [[Melissa McGrath]] | [[Nebrasca]] | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q79027629|Q79027629]] | [[Carina Persson]] | | 1965 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q86520442|Q86520442]] | [[Fabienne Casoli]] | [[Le Cannet]] | 1959-06-06<br/>1959 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q87663606|Q87663606]] | [[Ingeborg Brun]] | [[Copenhague]] | 1872-06-27 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 1929-05-19 | |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q88802012|Q88802012]] | [[Eva Novotny]] | [[Brno]] | 1934 | | | |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q89700580|Q89700580]] | [[Cristina Dalle Ore]] | [[Treviso]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q89910741|Q89910741]] | [[Viktoria Serhiivna Tsbetkova]] | | 1939 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q90838435|Q90838435]] | [[Jean Kingdon-Ward]] | [[Bombai]] | 1921-01-27 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Reino Unido]] | 2011-12-03 | |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q91863704|Q91863704]] | [[Μαίρη Κοντιζά]] | [[O Pireo]] | 1945-08 | [[Grecia]] | | |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q94180462|Q94180462]] | [[Thushara Pillai]] | [[Thiruvananthapuram]] | 1980-06-20 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q94641876|Q94641876]] | [[Huberta von Bronsart]] | [[Bellin]] | 1898-10-09 | [[Alemaña]] | 1978-07-18 | |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q95379009|Q95379009]] | [[Bohumila Bednářová]] | [[Přistoupim]] | 1904-02-07 | [[Checoslovaquia]] | 1985-08-23 | [[Ficheiro:Bohumilabednarova1904.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q96193872|Q96193872]] | [[Moogega Cooper Stricker]] | [[South Jersey]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Moogega Cooper.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q96619778|Q96619778]] | [[Linda Sparke]] | | 1955-04-19 | | | |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q96741768|Q96741768]] | [[Dara Norman]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Astronomer Dara Norman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q97037063|Q97037063]] | [[Beryl H. Potter]] | [[Goldsmith]] | 1900-09-16 | [[Estados Unidos de América]] | 1985-08-10 | |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q97163867|Q97163867]] | [[Geisa Ponte]] | | | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q97266019|Q97266019]] | [[Magdalena Zeger]] | | 1491 | | 1568-01-16 | |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q97497612|Q97497612]] | [[Katarzyna Otmianowska-Mazur]] | [[Lublin]] | 1957-11-16 | [[Polonia]] | 2020-07-14 | |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q97621410|Q97621410]] | [[E. Ruth Hedeman]] | [[Baltimore]] | 1910-11-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-01-25 | |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q97659471|Q97659471]] | [[Natalia Yakovlevna Bugoslavskaya]] | [[Moscova]] | 1898 | | 1958 | |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q98545290|Q98545290]] | [[Josefina Ling Ling|Josefina F. Ling Ling]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q98603369|Q98603369]] | [[Louise Edwards]] | | 1978-11-21 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:EdwAAS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q99212457|Q99212457]] | [[Sarah Stewart Johnson]] | [[Kentucky]] | | | | |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q99472142|Q99472142]] | [[Kim Venn]] | [[Toronto]] | 1965 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:KimAVenn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q99546748|Q99546748]] | [[Elly M. Berkhuijsen]] | | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q99784687|Q99784687]] | [[Nancy C. Maryboy]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q100276378|Q100276378]] | [[Soňa Ehlerová]] | | 1972 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Soňa Ehlerová 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q101063334|Q101063334]] | [[Louise Gray Young]] | [[Os Ánxeles]] | 1935-10-04 | | 2018-03-02 | |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q102076872|Q102076872]] | [[Marina Trevisan]] | | | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q102198350|Q102198350]] | [[Ruth Stokes]] | | 1890 | [[Estados Unidos de América]] | 1968 | [[Ficheiro:Dr. Ruth Stokes Finds Math Easy, cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q102283128|Q102283128]] | [[Maria Lugaro]] | | 1970 | | | [[Ficheiro:Maria Lugaro Aula Rosino UniPadova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q102302710|Q102302710]] | [[Anne Lemaître]] | | 1957 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q102402646|Q102402646]] | [[Elena Terlevich]] | [[La Plata]] | 1946-06-12 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:ElenaKirilovsky-2024.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q102434871|Q102434871]] | [[Cornelia Strong]] | [[Walhalla]] | 1877 | [[Estados Unidos de América]] | 1955-06-03 | [[Ficheiro:CorneliaStrong.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q102750841|Q102750841]] | [[Premana Wardayanti Premadi]] | | 1964-07-13 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Premana Premadi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q104250720|Q104250720]] | [[Eleanor Annie Lamson]] | [[Washington, D.C.]] | 1875-04-19 | | 1932 | |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q104668165|Q104668165]] | [[Linda J. Tacconi-Garman]] | | 1959-08-05 | | | |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q104723123|Q104723123]] | [[Na Wang]] | | | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q104803942|Q104803942]] | [[Laura Kreidberg]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Laura Kreidberg Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q105105253|Q105105253]] | [[Sofya Varzar]] | [[Moscova]] | 1878 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q105775536|Q105775536]] | [[Laura Elizabeth Hill Mclaughlin]] | | 1893 | | 1991-02-22 | |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q105812567|Q105812567]] | [[Catherine Octavia Stevens]] | | 1865 | | 1959 | |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q105947037|Q105947037]] | [[Milena Ratajczak]] | | 1984-09-04 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Milena Ratajczak 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q106230571|Q106230571]] | [[Laura Maraschi]] | | 1942-03-29 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q106307320|Q106307320]] | [[Ann Zabludoff]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q106457616|Q106457616]] | [[Elaine Avner]] | | 1938 | | 2017 | |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q106606397|Q106606397]] | [[Emilia Pisani Belserene]] | | 1922 | | 2012 | |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q107033568|Q107033568]] | [[Violette Impellizzeri]] | [[Palermo]] | 1977-08-15 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q107333413|Q107333413]] | [[Tatiana Erukhimova]] | [[Nizhnii Novgorod]] | | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tatiana Erukhimova at Texas A&M Department of Physics and Astronomy (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q107340443|Q107340443]] | [[Christine Floss]] | | 1961 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-04-19 | |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q107447936|Q107447936]] | [[Snežana Stanimirović]] | [[Kruševac]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q107553295|Q107553295]] | [[Hilary V Cane]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q108163971|Q108163971]] | [[Teresa Paneque]] | [[Madrid]] | 1997-11-15 | [[Chile]]<br/>[[España]] | | [[Ficheiro:TeresaPaneque 51Pegb.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q108700966|Q108700966]] | [[Zofia Kaczmarek]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q108806830|Q108806830]] | [[Ellen N. Bouton]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q108806832|Q108806832]] | [[Sierra S. Brandt]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q109487994|Q109487994]] | [[Nina Subbotina]] | [[Moscova]] | 1877-10-26<br/>1877-11-07 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Unión Soviética]] | 1961-11-02 | |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q109491462|Q109491462]] | [[Tatiana Borodovitsyna]] | [[Novosibirsk]] | 1940-12-28 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q109500617|Q109500617]] | [[Barbara Bell]] | [[Evanston, Illinois|Evanston]] | 1922 | [[Estados Unidos de América]] | 2017 | |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q109907650|Q109907650]] | [[Elizabeth L. Blanton]] | | 1970 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q110063125|Q110063125]] | [[Amena Karimyan]] | [[Herat]] | 1996 | [[Afganistán]] | | [[Ficheiro:Amena Karimyan20250209.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 757 | [[:d:Q110282359|Q110282359]] | [[Anikó I. Farkas-Takács]] | | | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 758 | [[:d:Q110345068|Q110345068]] | [[Florence Armstrong Grondal]] | [[Brooklyn]] | 1889-10-08 | [[Estados Unidos de América]] | 1977-04-30 | |- | style='text-align:right'| 759 | [[:d:Q110503598|Q110503598]] | [[Jacqueline Ciffréo]] | [[Niza]] | 1933-12-26 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Jacqueline Ciffreo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 760 | [[:d:Q110752590|Q110752590]] | [[Ileana Chinnici]] | | | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 761 | [[:d:Q110900122|Q110900122]] | [[Aparna Venkatesan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 762 | [[:d:Q110900689|Q110900689]] | [[Lori Allen]] | | | | | [[Ficheiro:Lori Allen (NOIRLab).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 763 | [[:d:Q110969269|Q110969269]] | [[Sophia Levy]] | | 1888 | [[Estados Unidos de América]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 764 | [[:d:Q111195629|Q111195629]] | [[Reba Bandyopadhyay]] | | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 765 | [[:d:Q111240442|Q111240442]] | [[Manuela Zoccali]] | | | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 766 | [[:d:Q111596989|Q111596989]] | [[Ana Maria Teodorescu]] | | | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 767 | [[:d:Q111603127|Q111603127]] | [[Yanqin Wu]] | | | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 768 | [[:d:Q111645997|Q111645997]] | [[Gabriella Hodosán]] | No/unknown value | 20th century | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 769 | [[:d:Q111692861|Q111692861]] | [[Kathryn Flanagan]] | | | | | [[Ficheiro:Flanagan hiking.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 770 | [[:d:Q111692873|Q111692873]] | [[Makenzie Lystrup]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Makenzie Lystrup Swearing-In (NHQ202304060005) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 771 | [[:d:Q111859955|Q111859955]] | [[Diana Worrall]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 772 | [[:d:Q111909054|Q111909054]] | [[Barbara Jones]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 773 | [[:d:Q112150924|Q112150924]] | [[Brenda Corbin]] | | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 774 | [[:d:Q112161235|Q112161235]] | [[Anne Cowley]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Portrait of Anne Cowley.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 775 | [[:d:Q112169016|Q112169016]] | [[Kathy Eastwood]] | | 1954-07-22 | | | |- | style='text-align:right'| 776 | [[:d:Q112189949|Q112189949]] | [[Linda M. French]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 777 | [[:d:Q112225059|Q112225059]] | [[Cecily Littleton]] | [[Edimburgo]] | 1926-11-15 | [[Reino Unido]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2022-04-14 | |- | style='text-align:right'| 778 | [[:d:Q112228647|Q112228647]] | [[Elske Smith]] | | 1929 | | | |- | style='text-align:right'| 779 | [[:d:Q112247592|Q112247592]] | [[Eileen Friel]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 780 | [[:d:Q112299659|Q112299659]] | [[Simone Daro Gossner]] | | | | 2002 | |- | style='text-align:right'| 781 | [[:d:Q112338744|Q112338744]] | [[Thomazine Mary Browne]] | | 1852<br/>1852-07-01 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1943<br/>1943-09-09 | |- | style='text-align:right'| 782 | [[:d:Q112341054|Q112341054]] | [[Merri Sue Carter]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 783 | [[:d:Q112423571|Q112423571]] | [[Martina Boháčová]] | | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 784 | [[:d:Q112531992|Q112531992]] | [[Lenka Zychová]] | [[Ostrava]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Zychova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 785 | [[:d:Q112598725|Q112598725]] | [[Lauren Flor Torres]] | [[Cali]] | 1989-10-26 | [[Colombia]] | | [[Ficheiro:Lauren Melissa Flor Torres (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 786 | [[:d:Q112625454|Q112625454]] | [[Joanna Drążkowska]] | [[Lidzbark Warmiński]] | 1987 | [[Polonia]]<br/>[[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 787 | [[:d:Q112685290|Q112685290]] | [[Karen S. Bjorkman]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 788 | [[:d:Q112946068|Q112946068]] | [[Mercedes Corvalán]] | [[La Plata]] | 1926-04-13 | [[Arxentina]] | 1995-11<br/>1999-04-12 | [[Ficheiro:MercedsJacheck.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 789 | [[:d:Q113232097|Q113232097]] | [[Alina Iosifovna Eremeeva]] | [[Moscova]] | 1929-05-04 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 790 | [[:d:Q113363147|Q113363147]] | [[Saeko Hayashi]] | [[Akita]] | 1958 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 791 | [[:d:Q113578996|Q113578996]] | [[Kornélia Radics]] | [[Nagykanizsa]] | 1973-06-29 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 792 | [[:d:Q113629992|Q113629992]] | [[Jess McIver]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 793 | [[:d:Q113782896|Q113782896]] | [[Rebekka Aleida Biegel]] | [[Groninga|Groninga - Groningen]] | 1886-07-27<br/>1886-07-25 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1943-06-01 | [[Ficheiro:1936 Psychologische keuring van chauffeurs bij PTT laboratorium, 1936.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 794 | [[:d:Q113960753|Q113960753]] | [[Jenni Adams]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 795 | [[:d:Q114151432|Q114151432]] | [[Lynne A. Hillenbrand]] | [[Bucks County]] | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 796 | [[:d:Q114339533|Q114339533]] | [[Erminia Calabrese]] | | | [[Reino Unido]]<br/>[[Italia]] | | [[Ficheiro:Erminia Calabrese.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 797 | [[:d:Q114339699|Q114339699]] | [[Jessica T. Dempsey]] | | 1978 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:The East Asian Observatory at the IAU XXIX General Assembly (iauga15-d2-12).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 798 | [[:d:Q114597620|Q114597620]] | [[Sarah J. Hill]] | | 1909 | | 1996 | |- | style='text-align:right'| 799 | [[:d:Q115091490|Q115091490]] | [[Marjorie Williams]] | | 1900 | | 1983 | |- | style='text-align:right'| 800 | [[:d:Q115557869|Q115557869]] | [[Chae-Kyung Sim]] | | 1982 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 801 | [[:d:Q115651386|Q115651386]] | [[Nadezhda Antonovna Bokhan]] | | | [[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 802 | [[:d:Q115651596|Q115651596]] | [[Mariya Yakovlevna Shmakova]] | | | [[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 803 | [[:d:Q115663238|Q115663238]] | [[Frida Borisovna Khanina]] | | | [[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 804 | [[:d:Q115664940|Q115664940]] | [[Leticia Carigi]] | | | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 805 | [[:d:Q115668455|Q115668455]] | [[Nina Mikhaylovna Bronnikova]] | | | [[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 806 | [[:d:Q115674048|Q115674048]] | [[Nataliya Nikolaevna Stepanyan]] | | | [[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 807 | [[:d:Q115675655|Q115675655]] | [[Natalia Vladimirovna Ashkova]] | | | [[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 808 | [[:d:Q115684363|Q115684363]] | [[Elsa Recillas]] | | 20th century | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 809 | [[:d:Q115726863|Q115726863]] | [[Shafika Gilmievna Sharaf]] | | 1915 | [[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 810 | [[:d:Q115729802|Q115729802]] | [[Valentina Mikhaylovna Chepurova]] | | | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 811 | [[:d:Q115732203|Q115732203]] | [[Rosa Amelia González-Lópezlira]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 812 | [[:d:Q115733310|Q115733310]] | [[Yolanda Gómez]] | [[Cidade de México]] | 1962-04-15 | [[México]] | 2012-02-16 | |- | style='text-align:right'| 813 | [[:d:Q115749749|Q115749749]] | [[Miriam Peña Cárdenas]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 814 | [[:d:Q115764937|Q115764937]] | [[Raisa Konstantinovna Kazakova]] | | | [[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 815 | [[:d:Q115805222|Q115805222]] | [[Christine Allen]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 816 | [[:d:Q116293124|Q116293124]] | [[Amanda Király]] | | | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 817 | [[:d:Q116786674|Q116786674]] | [[Marjorie Meinel]] | [[Pasadena, California|Pasadena]] | 1922-05-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2008-06-24 | [[Ficheiro:Marjorie and Aden Meinel, 1974.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 818 | [[:d:Q117238244|Q117238244]] | [[Nathalie Degenaar]] | [[Rotterdam]] | 1980 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 819 | [[:d:Q117261228|Q117261228]] | [[Karine Rousselet-Perraut]] | | 20th century | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 820 | [[:d:Q117262377|Q117262377]] | [[Beate Stelzer]] | [[Neckarsulm]] | 1971 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 821 | [[:d:Q120238204|Q120238204]] | [[Margaret Murray Hanson]] | | | | | [[Ficheiro:Margaret M. Hanson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 822 | [[:d:Q120488951|Q120488951]] | [[Catherine Turon]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 823 | [[:d:Q121701710|Q121701710]] | [[Ann Savage]] | [[Kent and Canterbury Hospital]] | 1946-05-15 | [[Reino Unido]] | 2017-01-09 | |- | style='text-align:right'| 824 | [[:d:Q121890944|Q121890944]] | [[Isabel Hawkins]] | | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 825 | [[:d:Q122682638|Q122682638]] | [[Tereasa Brainerd]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 826 | [[:d:Q122739880|Q122739880]] | [[Antonella Nota]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 827 | [[:d:Q123137350|Q123137350]] | [[Else Starkenburg]] | | 1984 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 828 | [[:d:Q123235734|Q123235734]] | [[Susan Murabana]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 829 | [[:d:Q123329435|Q123329435]] | [[Anna M. Quider]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 830 | [[:d:Q123344491|Q123344491]] | [[Patricia Jeanne Lampens]] | | | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 831 | [[:d:Q123421071|Q123421071]] | [[Іванова Олександра Вікторівна]] | | 1978-07-18 | [[Ucraína]]<br/>[[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 832 | [[:d:Q124808341|Q124808341]] | [[Jadwiga Daszyńska-Daszkiewicz]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 833 | [[:d:Q125430871|Q125430871]] | [[Francesca Primas]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 834 | [[:d:Q125692975|Q125692975]] | [[Vera Gushee]] | | 1894 | | 1937 | |- | style='text-align:right'| 835 | [[:d:Q126121718|Q126121718]] | [[Elena Borisovna Kostyakova]] | [[Moscova]] | 1924-05-25 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | 2013-05-11 | |- | style='text-align:right'| 836 | [[:d:Q126189120|Q126189120]] | [[Léa Griton-Noël]] | [[Issy-les-Moulineaux]] | | | | |- | style='text-align:right'| 837 | [[:d:Q126370734|Q126370734]] | [[Zara Randriamanakoto]] | | 1989 | [[Madagascar]] | | |- | style='text-align:right'| 838 | [[:d:Q126897828|Q126897828]] | [[C. Renée James]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 839 | [[:d:Q127432496|Q127432496]] | [[Beverly Turner Lynds]] | [[Shreveport]] | 1929-08-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-10-05 | |- | style='text-align:right'| 840 | [[:d:Q127433099|Q127433099]] | [[Emma Ryan-Weber]] | | 1970s | | | |- | style='text-align:right'| 841 | [[:d:Q127869091|Q127869091]] | [[Susanne Hüttemeister]] | [[Altena]] | 1963-09-16 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 842 | [[:d:Q130406260|Q130406260]] | [[Marguerite Chopinet]] | [[Charleville-Mézières]] | 1920-09-28 | [[Francia]] | 2022-01-01 | |- | style='text-align:right'| 843 | [[:d:Q130550511|Q130550511]] | [[Jessica M. Young]] | | 1893-03-21 | | 1961-06-15 | |- | style='text-align:right'| 844 | [[:d:Q130597449|Q130597449]] | [[Phyllis Hayford Hutchings]] | | 1904-05-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1965-07-07 | |- | style='text-align:right'| 845 | [[:d:Q130612989|Q130612989]] | [[Gražina Tautvaišienė]] | [[Kaunas]] | 1958-11-20 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 846 | [[:d:Q131299154|Q131299154]] | [[Krystyna Kurzyńska]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 847 | [[:d:Q131377470|Q131377470]] | [[Carla Toro]] | | | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Wiki Advocacy meetup 2024 - Day 2 - PK - 6.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 848 | [[:d:Q131543650|Q131543650]] | [[Weronika Śliwa]] | | | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Weronika Śliwa 2017.jpg|center|150px]] |} {{Wikidata list end}} [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres con datos de Wikidata]] 49e1nws7q3xuajne5u0cc19v8lfbqc4 4 374212 7109195 7100270 2025-06-28T06:37:02Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7109195 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de oceanógrafas''', segundo os datos que constan en [[Wikidata]]: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P106 wd:Q3546255 . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p27,p570,P18 |thumb=150 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! país de nacionalidade ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q240701|Q240701]] | [[K. Megan McArthur]] | [[Honolulu]] | 1971-08-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Meganmcarthurv2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q241155|Q241155]] | [[Jane Lubchenco]] | [[Denver]] | 1947-12-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:LubchencoJane-NOAA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q439046|Q439046]] | [[Sylvia Earle]] | [[Gibbstown]] | 1935-08-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:SylviaEarle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q538786|Q538786]] | [[Marie Tharp]] | [[Ypsilanti]] | 1920-07-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-08-23 | [[Ficheiro:Marie Tharp working with fathometer record (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q1683869|Q1683869]] | [[Marcia McNutt]] | [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolis]] | 1952-02-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marcia McNutt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q2850173|Q2850173]] | [[Anita Conti]] | [[Ermont]] | 1899-05-17 | [[Francia]] | 1997-12-25 | [[Ficheiro:Anita Conti c1935.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q2851811|Q2851811]] | [[Anny Cazenave]] | [[Draveil]] | 1944-03-03 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q3398252|Q3398252]] | [[Ángeles Alvariño]] | [[Serantes, Ferrol|Serantes]] | 1916-10-03 | [[España]] | 2005-05-29 | [[Ficheiro:ANGELES ALVARIÑO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q3978258|Q3978258]] | [[Susanna Gregory]] | | 1958-11 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Susanna gregory.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q4509588|Q4509588]] | [[Helen Czerski]] | [[Manchester]] | 1978-11-01 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Helen Czerski 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q4794852|Q4794852]] | [[Sallie W. Chisholm]] | [[Marquette, Michigan|Marquette]] | 1947-11-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sallie Chisholm.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q4940077|Q4940077]] | [[Karin Borenäs]] | | 1953 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q5338692|Q5338692]] | [[Edith Widder]] | [[Arlington]] | 1951-06-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Edie thumb 33 ft.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q5451083|Q5451083]] | [[Fiona McLaughlin]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q6120161|Q6120161]] | [[Jacqueline McGlade]] | | 1955-05-31<br/>1955-05-30 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Jacqueline McGlade.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q6709431|Q6709431]] | [[Lynne Talley]] | [[Schenectady]] | 1954-05-18 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q7493190|Q7493190]] | [[Sheina Marshall]] | [[Rothesay]] | 1896-04-20 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1977-04-07 | [[Ficheiro:Sheina Marshall & CM. Yonge cleaning corals.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q7636487|Q7636487]] | [[Sulochana Gadgil]] | [[Pune]] | 1944-06-07 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | | |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q7648133|Q7648133]] | [[Susan M. Gaines]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:SMGaines.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q11037464|Q11037464]] | [[Josefina Castellví]] | [[Barcelona]] | 1935-07-01 | [[España]] | | [[Ficheiro:Josefina Castellví a Medalla Or Generalitat 2014 7092 resize.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q11856869|Q11856869]] | [[Eeva-Liisa Poutanen]] | | 1953 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q11963332|Q11963332]] | [[Cecilie Mauritzen]] | | 1961-05-25 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Cecilie zoom.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q12796043|Q12796043]] | [[Mary Sears]] | [[Wayland]] | 1905-07-18 | [[Estados Unidos de América]] | 1997-09-02 | [[Ficheiro:Mary Sears portrait photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q15429717|Q15429717]] | [[Margaret Leinen]] | | 1946-09-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:140808-N-PO203-090 (14843882286).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q16097123|Q16097123]] | [[Miriam Kastner]] | [[Bratislava]] | 1935-01-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Image of Miriam Kastner.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q16981973|Q16981973]] | [[Anitra Thorhaug]] | [[Chicago]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Anitra Thorhaug.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q18156599|Q18156599]] | [[Susan Avery]] | [[Detroit]] | 1950 | | | [[Ficheiro:Susan Avery speaking at LOSOS Lab dedication ceremony September 20, 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q18249269|Q18249269]] | [[Aditi Pant]] | [[Nagpur]] | 1943-07-05 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q19560080|Q19560080]] | [[Matilene Berryman]] | [[Prince Edward County]] | 1926-12-08 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-05-06 | [[Ficheiro:Matilene Berryman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q19631802|Q19631802]] | [[Nadia Pinardi]] | [[Boloña]] | 1956-02-22 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Nadia Pinardi - Celebrazione della Giornata Internazionale della Donna - 138 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q19646955|Q19646955]] | [[Amalia Dutra]] | [[Tarariras]] | 1958 | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q19667508|Q19667508]] | [[Susan Lozier]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dr. Susan Lozier, Ronie-Richelle Garcia-Johnson Professor of Earth and Ocean Sciences at Duke University.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q20675544|Q20675544]] | [[Ashanti Johnson]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ashanti Johnson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q20675586|Q20675586]] | [[Carrie Manfrino]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q20685037|Q20685037]] | [[Naoisé O'Reilly]] | | | | | [[Ficheiro:Dr. Naoisé O'Reilly.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q21388191|Q21388191]] | [[Nathália C. da Luz]] | | | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q21395519|Q21395519]] | [[Galina B. Zevina]] | [[Moscova]] | 1926-02-12 | [[Rusia]]<br/>[[Unión Soviética]] | 2002-09-24 | |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q21933481|Q21933481]] | [[Silvia Maciá]] | [[Miami]] | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q22003093|Q22003093]] | [[Alice L. Alldredge]] | [[Denver]] | 1949-02-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q22111910|Q22111910]] | [[Tracey T. Sutton]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q23414717|Q23414717]] | [[Dawn J. Wright]] | | 1961-04-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dawn Wright.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q23885381|Q23885381]] | [[Lucyna Falkowska]] | | 1951 | [[Polonia]] | 2021-04-07 | |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q24572297|Q24572297]] | [[Deborah Steinberg]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q24708160|Q24708160]] | [[Anna Wåhlin]] | [[Gotemburgo]] | 1970 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:150917natfak-annawahlin4955.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q24716867|Q24716867]] | [[Christina R. Riesselman]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Christina Riesselman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q24718066|Q24718066]] | [[Carlota Escutia Dotti]] | | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q24851777|Q24851777]] | [[Karen Heywood]] | | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Karen Heywood at sea (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q26235988|Q26235988]] | [[Cornelia Lüdecke]] | [[Múnic]] | 1954-11-25 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Lüdecke at the Le Maire Chanal Antarctica.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q26276623|Q26276623]] | [[Susan Wijffels]] | [[Bourke]] | 1965-08-03 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q26465225|Q26465225]] | [[Kelly Falkner]] | | 1960-03-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q26720915|Q26720915]] | [[Viviana Alder]] | [[Puerto San Julián]] | 1957 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q27063449|Q27063449]] | [[Sara Harris]] | | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q27063473|Q27063473]] | [[Janet Sprintall]] | | | | | [[Ficheiro:JSprintall.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q28086068|Q28086068]] | [[Ellen R.M. Druffel]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q28356983|Q28356983]] | [[Eugenie Lisitzin]] | | 1905-11-03 | [[Finlandia]] | 1989 | |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q28925099|Q28925099]] | [[E. Virginia Armbrust]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q30069614|Q30069614]] | [[Karen Wishner]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q30223651|Q30223651]] | [[Jody Deming]] | [[Houston, Texas|Houston]] | 1952-06-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q30754283|Q30754283]] | [[Patricia Ricard]] | [[Madrid]] | 1963-02-23 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q32117910|Q32117910]] | [[Lotte Möller]] | [[Koblenz]] | 1893-06-17 | | 1973-06-22 | |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q37836869|Q37836869]] | [[Claudia Benitez-Nelson]] | | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dr. Claudia Benitez-Nelson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q37837041|Q37837041]] | [[Julie A. Huber]] | | | | | [[Ficheiro:Julie Huber in Beyond the Cradle 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q41486582|Q41486582]] | [[Marie Poland Fish]] | [[Paterson, Nova Jersey|Paterson]] | 1902-05-22 | [[Estados Unidos de América]] | 1989 | |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q44109154|Q44109154]] | [[Samantha B. Joye]] | [[Laurinburg]] | 1965-08-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mandy Oceanus 2012 (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q47090491|Q47090491]] | [[Sabrina Speich]] | [[Milán]] | 1964-06-10 | [[Alemaña]]<br/>[[Francia]] | | [[Ficheiro:Sabrina Speich.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q47485564|Q47485564]] | [[Kate Moran]] | | 20th century | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q48806419|Q48806419]] | [[Usha Varanasi]] | | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q50377215|Q50377215]] | [[Nancy Marcus]] | [[Nova York]] | 1950-05-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-02-12 | |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q50494899|Q50494899]] | [[Juana Magdalena Santana Casiano]] | [[Gran Canaria]] | 1965-03 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q50767755|Q50767755]] | [[Marta Gil González]] | [[Lalín]] | 1986 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q51163856|Q51163856]] | [[Catherine Jeandel]] | | 1957-01-29 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q51754448|Q51754448]] | [[Kathleen Crane]] | | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q52623790|Q52623790]] | [[Michèle Marie Fieux]] | | 1940-10-25 | | | |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q53812154|Q53812154]] | [[Mira Zore-Armanda]] | [[Zagreb]] | 1930-01-06 | [[Croacia]] | 2012-04-08 | |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q55286707|Q55286707]] | [[Cèlia Marrasé Peña]] | [[Barcelona]] | 1957-01-22 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q55425546|Q55425546]] | [[Katarzyna Grzelak]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q56056917|Q56056917]] | [[Marina Lévy]] | | 1968-05-31 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Marina Lévy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q56222144|Q56222144]] | [[Tessa M. Hill]] | [[Tacoma, Washington|Tacoma]] | | | | [[Ficheiro:Hill Tessa Headshot 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q56440766|Q56440766]] | [[Moninya Roughan]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q56628154|Q56628154]] | [[Pamela Hallock]] | [[Pierre, Dacota do Sur|Pierre]] | 1948-06-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Pamela Hallock.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q56853984|Q56853984]] | [[Stacy D. Jupiter]] | [[Suva]] | 1975 | [[Fiji]] | | [[Ficheiro:Stacy Jupiter MacArthur Fellowship Portrait 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q56854986|Q56854986]] | [[Joellen Russell]] | [[Seattle]] | 1970 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Russell Headshot v3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q57138838|Q57138838]] | [[Helen Bostock]] | [[Perth]] | 1977-08-09 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Helen Bostock portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q57260082|Q57260082]] | [[Lisa Levin]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q57468654|Q57468654]] | [[Katja Fennel]] | [[Rostock]] | | | | |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q57507732|Q57507732]] | [[Susanne Menden-Deuer]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q57848108|Q57848108]] | [[Adina Paytan]] | | 1961 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Adina 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q58040204|Q58040204]] | [[Lisa M. Beal]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q58069075|Q58069075]] | [[Caroline Ummenhofer]] | [[Friburgo, Alemaña|Friburgo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q58098787|Q58098787]] | [[Claudia Cenedese]] | | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q58130734|Q58130734]] | [[Colleen Mouw]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q58148625|Q58148625]] | [[Uta Passow]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q58148992|Q58148992]] | [[Sarah Gille]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q58149195|Q58149195]] | [[Rana Fine]] | [[Nova York]] | 1944-04-17 | | | |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q58149371|Q58149371]] | [[Katrin Meissner]] | [[Berlín]] | 1971 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:KJMeissner portrait (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q58149392|Q58149392]] | [[LuAnne Thompson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q58207344|Q58207344]] | [[Myriam Sibuet]] | | 1945 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q58227187|Q58227187]] | [[Anya Waite]] | | | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Anya Waite.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q58325638|Q58325638]] | [[Zanna Chase]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q58355771|Q58355771]] | [[Amy Bower]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q58415543|Q58415543]] | [[Ellen S. Kappel]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q58820836|Q58820836]] | [[Catherine Vadon]] | | 1953-12-30 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q59617245|Q59617245]] | [[Shana K. Goffredi]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q60141685|Q60141685]] | [[Naomi Harada]] | [[Obihiro]] | 1967 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q60617973|Q60617973]] | [[Liina Saar]] | | 1982-12-03 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q61477351|Q61477351]] | [[Paola Malanotte Rizzoli]] | [[Lonigo]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q61658102|Q61658102]] | [[Nina Vinogradova]] | | 1928-05-30 | [[Rusia]] | 1997-03-10 | |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q62023196|Q62023196]] | [[Marta Gómez Lahoz]] | [[Madrid]] | 1967 | [[España]] | | [[Ficheiro:(Marta Gómez Lahoz) Madrid estrena un espacio cultural diseñado expresamente para niñas, niños y adolescentes 05 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q62035268|Q62035268]] | [[Pascale Delecluse]] | [[Roubaix]] | 1956-01-23 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q62772857|Q62772857]] | [[Sybil P. Seitzinger]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q63456656|Q63456656]] | [[Darcie Little Badger]] | | 1987 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Darcie Little Badger 2024 Texas Book Festival.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q63847509|Q63847509]] | [[Barbara Witek]] | | 20th century | [[Polonia]] | 2013-10-28 | |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q64868932|Q64868932]] | [[Sarah Fawcett]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q67186033|Q67186033]] | [[Easter Ellen Cupp]] | [[Neola]] | 1904 | | 1999 | |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q75940565|Q75940565]] | [[Bess B. Ward]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q79920978|Q79920978]] | [[Deborah A. Bronk]] | | | | | [[Ficheiro:Deborah Bronk.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q81060010|Q81060010]] | [[Roberta Hamme]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q81124274|Q81124274]] | [[Ann Gargett]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q83701327|Q83701327]] | [[Mirosława Ostrowska]] | | 1960-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q84624250|Q84624250]] | [[Barbara Hickey]] | | 1945 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q88346511|Q88346511]] | [[Cristina Romera Castillo]] | [[Xaén]] | 1982 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q90287679|Q90287679]] | [[Angelicque E. White]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q90621201|Q90621201]] | [[Carol Clayson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q94271857|Q94271857]] | [[María Victoria Besada Montenegro]] | [[Vigo]] | 1961-03-23 | [[España]] | | [[Ficheiro:María Victoria Besada Montenegro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q95328008|Q95328008]] | [[Elizabeth A. Canuel]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q96104140|Q96104140]] | [[Helga Gomes]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q96473034|Q96473034]] | [[Karen Von Damm]] | | 1955-02-07 | [[Estados Unidos de América]] | 2008-08-15 | |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q96636980|Q96636980]] | [[Shubha Sathyendranath]] | | | [[India]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q99349874|Q99349874]] | [[Brenda H Konar]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q104213918|Q104213918]] | [[Patricia A. Wheeler]] | [[Os Ánxeles]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q106028736|Q106028736]] | [[June Pattullo]] | | 1921 | | 1972 | |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q106498688|Q106498688]] | [[Jimena Quirós|Jimena Quirós Fernández y Tello]] | [[Almería]] | 1899-12-05 | [[España]] | 1983 | [[Ficheiro:Jimena Quirós Comité de juventud Universitaria femenina (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q106805015|Q106805015]] | [[Mary Wilcox Silver]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q106923101|Q106923101]] | [[Rumaitha Al Busaidi]] | [[Omán]] | 20th century | [[Omán]] | | [[Ficheiro:Rumaitha Al Busaidi at Sustainable Development Impact Summit 2021.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q107095725|Q107095725]] | [[Mary Jane Perry]] | | 1948 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q107208748|Q107208748]] | [[Roberta Eike]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q107254989|Q107254989]] | [[Paula S. Bontempi]] | | 1970-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q107548517|Q107548517]] | [[Margaret Delaney]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q107568451|Q107568451]] | [[Roberta Marinelli]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marinelli medRes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q107596395|Q107596395]] | [[Ana Christina Ravelo]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q108300567|Q108300567]] | [[Eileen E. Hofmann]] | | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q109827512|Q109827512]] | [[Phyllis Stabeno]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q110799401|Q110799401]] | [[Evelyn Lessard]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q111097125|Q111097125]] | [[Hilairy E. Hartnett]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q111204444|Q111204444]] | [[Kathleen Stafford]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q111540608|Q111540608]] | [[Maureen Conte]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q111700091|Q111700091]] | [[Sonya Legg]] | | | | | [[Ficheiro:Sonya Legg at Chicheley Hall in 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q112228181|Q112228181]] | [[Catalina Martinez]] | | | | | [[Ficheiro:Catalinamartinez.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q112431713|Q112431713]] | [[Frances Lawrence Parker]] | | 1906 | | 2002 | |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q114434160|Q114434160]] | [[Lisan Yu]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q121268404|Q121268404]] | [[Ruth Cerezo-Mota]] | | | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q123945904|Q123945904]] | [[Carmen Aldecoa]] | [[Turón]] | 1897-12-10 | | 1988 | |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q124021877|Q124021877]] | [[Waka Ōkoshi]] | [[Sendai]] | 1960 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q128579357|Q128579357]] | [[Leticia Carvalho]] | | 1973 | | | [[Ficheiro:Leticia Carvalho.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q129691388|Q129691388]] | [[Margaret King Robinson]] | [[Provo, Utah|Provo]] | 1906-02-23 | | 2006-02-20 | [[Ficheiro:MargaretKingRobinson1953.jpg|center|150px]] |} {{Wikidata list end}} [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres con datos de Wikidata]] b5pl2fsgsoh8gi0fcdomfg9rrdxntrz 0 376254 7109039 6690924 2025-06-27T23:03:18Z O Breixo 127505 7109039 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Tachikawa Ki-36''' (designado '''''Ida''''' polos [[Aliados da Segunda Guerra Mundial|Aliados]]) foi un avión de cooperación co exército xaponés da [[segunda guerra mundial]]. Era un aparello bipraza de á baixa cun motor de pistóns e tren de aterraxe convencional fixo. == Deseño e desnvolvemento == O prototipo, equipado cun motor de 450 cabalos Hitachi Ha-13, voou por vez primeira o [[20 de abril]] de [[1938]]. Tendo superado ao [[Mitsubishi Ki-35]] en ensaios comparativos, o Ki-36 foi pedido para iniciar a súa produción en novembro de 1938. A fabricación rematou en xaneiro de [[1944]] despois da construción dun total de 1 334 unidades, 862 por parte de Tachikawa 862 e 472 por [[Kawasaki]].<ref>Francillon 1979, p. 254</ref> == Historial operacional == O Ki-36 entrou en acción por vez primeira na [[China]] onde tivo éxito. Posteriormente, no Pacífico, demostrou ser excesivamente vulnerable aos cazas inimigos. Despois foi trasladado ao máis seguro teatro chinés. Cara ao final da guerra o Ki-36 foi empregado como avión [[kamikaze]] cunha bomba de 500&nbsp;kg instalada no seu exterior.<ref>Francillon 1979, p. 253</ref> == Variantes == *[[Tachikawa Ki-55|Ki-55]]: adestrador avanzado bipraza. *Ki-72: versión evolucionada cun motor Hitachi Ha-38 de 600 cabalos e tren de aterraxe retraíble. Non fabricada. == Operadoress == [[Ficheiro:RTAF_Tachikawa_Ki-36.jpg|miniatura|250x250px|Adestrador Tachikawa Ki-36 no museo da Real Forza Aérea de Tailandia]] ; {{PRC}} * [[Forza Aérea do Exército Popular de Liberación]]: operou dous avións capturados durante a posguerra como adestradores ata a súa retirada a principios dos 50. ; {{IDN}} * [[Forza Aérea de Indonesia|Forza de Seguridade Popular de Indonesia]] ; {{JPN}} * [[Servizo Aéreo do Exército Imperial Xaponés]] ; {{THA}} * [[Real Forza Aérea Tailandesa]] == Notas == {{listaref|2}} == Bibliografía == * Francillon, Rene J. ''Japanese Aircraft of the Pacific War''. Putnam Company Ltd, 1979. ISBN 9780370302515. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Tachikawa]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1938]] sq0t5q782548e3p0cdze26jqtdk5knt 0 385072 7109211 6781634 2025-06-28T06:55:39Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109211 wikitext text/x-wiki {{Competición deportiva}} A '''tempada 2017-2018 da [[Liga Española de rugby|División de Honra]]''' da liga nacional de rugby foi a 51ª edición da principal competición entre clubs de [[rugby]] en [[España]]. O torneo foi denominado '''Liga Heineken''' por razóns de patrocinio. O campión foi o [[Valladolid Rugby Asociación Club]]. Tralo remate da tempada os clubs crearon a asociación [[Liga Nacional de Rugby]] co propósito de organizar o campionato a partir de 2019. ==Equipos participantes== A edición 2017-2018 da División de Honra contou con doce equipos participantes: catro vascos, dous cataláns, dous madrileños, dous casteláns, un valenciano e un cántabro. O Club de Rugby La Vila ocupou a praza que o ano anterior tiña o descendido Club de Rugby Ciencias sevillano. De seguido unha táboa coa traxectoria nas 50 edicións anteriores da División de Honra de rugby dos doce equipos participantes: {| class="toccolours" style="font-size: 70%;" |-align="center" bgcolor=#D0E7FF !Equipo ! Tempadas ! Títulos ![[Liga Española de rugby 2016-2017|2017]] ![[Liga Española de rugby 2015-2016|16]] ![[Liga Española de rugby 2014-2015|15]] ![[Liga Española de rugby 2013-2014|14]] ![[Liga Española de rugby 2012-2013|13]] ![[Liga Española de rugby 2011-2012|12]] ![[Liga Española de rugby 2010-2011|11]] ![[Liga Española de rugby 2009-2010|10]] ![[Liga Española de rugby 2008-2009|09]] ![[Liga Española de rugby 2007-2008|08]] ![[Liga Española de rugby 2006-2007|07]] ![[Liga Española de rugby 2005-2006|06]] ![[Liga Española de rugby 2004-2005|05]] ![[Liga Española de rugby 2003-2004|04]] ![[Liga Española de rugby 2002-2003|03]] ![[Liga Española de rugby 2001-2002|02]] ![[Liga Española de rugby 2000-2001|01]] ![[Liga Española de rugby 1999-2000|00]] ![[Liga Española de rugby 1998-1999|99]] ![[Liga Española de rugby 1997-1998|98]] ![[Liga Española de rugby 1996-1997|97]] ![[Liga Española de rugby 1995-1996|96]] ![[Liga Española de rugby 1994-1995|95]] ![[Liga Española de rugby 1993-1994|94]] ![[Liga Española de rugby 1992-1993|93]] ![[Liga Española de rugby 1991-1992|92]] ![[Liga Española de rugby 1990-1991|91]] ![[Liga Española de rugby 1989-1990|90]] ![[Liga Española de rugby 1988-1989|89]] ![[Liga Española de rugby 1987-1988|88]] ![[Liga Española de rugby 1986-1987|87]] ![[Liga Española de rugby 1985-1986|86]] ![[Liga Española de rugby 1984-1985|85]] ![[Liga Española de rugby 1983-1984|84]] ![[Liga Española de rugby 1982-1983|83]] ![[Liga Española de rugby 1981-1982|82]] ![[Liga Española de rugby 1980-1981|81]] ![[Liga Española de rugby 1979-1980|80]] ![[Liga Española de rugby 1978-1979|79]] ![[Liga Española de rugby 1977-1978|78]] ![[Liga Española de rugby 1976-1977|77]] ![[Liga Española de rugby 1975-1976|76]] ![[Liga Española de rugby 1974-1975|75]] ![[Liga Española de rugby 1973-1974|74]] ![[Liga Española de rugby 1972-1973|73]] ![[Liga Española de rugby 1971-1972|72]] ![[Liga Española de rugby 1970-1971|71]] ![[Liga Española de rugby 1969-1970|70]] ! - ![[Liga Española de rugby 1953-1954|54]] ![[Liga Española de rugby 1952-1953|53]] |-align="center" bgcolor=eeeeee |bgcolor=dddddd align=left| '''[[Unió Esportiva Santboiana|SANTBOIANA]]''' ||bgcolor=cccccc|48||bgcolor=cccccc|7||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|8||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|6||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|8||bgcolor=fff000|3||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|8||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|2||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|5||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=fff000|2||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|7||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|''2''||bgcolor=fff000|''3''||bgcolor=fff000|''2''||bgcolor=fff000|''2''||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|6||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|6||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|4|| ||bgcolor=dddddd| || ||bgcolor=fff000|3 |-align="center" bgcolor=eeeeee |bgcolor=dddddd align=left| '''[[Club de Rugby Cisneros|CISNEROS]]''' ||bgcolor=cccccc|34||bgcolor=cccccc|2||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|7|| || || || || ||bgcolor=fff000|10 || || || ||bgcolor=fff000|10||bgcolor=fff000|8|| || || ||bgcolor=fff000|10||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|10||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|6||bgcolor=fff000|8||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|3||bgcolor=ff0000|'''1'''|| ||bgcolor=fff000|6||bgcolor=fff000|''4''||bgcolor=fff000|''6''||bgcolor=fff000|''3''||bgcolor=fff000|''2''||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|3||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|5|| || ||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|5||bgcolor=dddddd| || || |-align="center" bgcolor=eeeeee |bgcolor=dddddd align=left| '''[[Club de Rugby El Salvador|EL SALVADOR]]''' ||bgcolor=cccccc|33||bgcolor=cccccc|8||bgcolor=fff000|1||bgcolor=ff0000|'''2'''||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|3||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=fff000|2||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|2||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|5||bgcolor=ff0000|'''1'''|| ||bgcolor=fff000|9||bgcolor=fff000|6||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|6||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|8|| || || || || || || || || || || || || ||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|2|| ||bgcolor=dddddd| || || |-align="center" bgcolor=eeeeee |bgcolor=dddddd align=left| '''[[Getxo Rugby Taldea|GETXO]]''' ||bgcolor=cccccc|33||bgcolor=cccccc|1||bgcolor=fff000|11||bgcolor=fff000|8||bgcolor=fff000|9||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|8||bgcolor=fff000|5|| || ||bgcolor=fff000|10||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|8||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|8|| ||bgcolor=fff000|10||bgcolor=fff000|9||bgcolor=fff000|8||bgcolor=fff000|8||bgcolor=fff000|8||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|2||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|4|| ||bgcolor=fff000|9||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|4|| ||bgcolor=fff000|9||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|''3''||bgcolor=fff000|''4''|| ||bgcolor=fff000|''8''|| || || || || || || || || ||bgcolor=dddddd| || || |-align="center" bgcolor=eeeeee |bgcolor=dddddd align=left| '''[[Valladolid Rugby Asociación Club|V.R.A.C.]]''' ||bgcolor=cccccc|29||bgcolor=cccccc|7||bgcolor=ff0000|2||bgcolor=fff000|1||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|6||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|5||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=fff000|5||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|10||bgcolor=fff000|10|| || || || || || || || || ||bgcolor=fff000|''7''||bgcolor=fff000|''5''||bgcolor=fff000|''6''|| || || || || || || || || || ||bgcolor=dddddd| || || |-align="center" bgcolor=eeeeee |bgcolor=dddddd align=left| '''[[FC Barcelona Rugby|BARCELONA]]'''||bgcolor=cccccc|20||bgcolor=cccccc|2||bgcolor=fff000|10||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|11|| || || || || || ||bgcolor=fff000|10||bgcolor=fff000|6|| || || || || || || || || || || || || |||| || || || || || ||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|5|| ||bgcolor=fff000|''1''||bgcolor=fff000|''4''||bgcolor=fff000|''3''||bgcolor=fff000|''4''|| || || ||bgcolor=fff000|10||bgcolor=fff000|9||bgcolor=fff000|6||bgcolor=fff000|8||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|2||bgcolor=dddddd| ||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=ff0000|'''1''' |-align="center" bgcolor=eeeeee |bgcolor=dddddd align=left| '''[[Club Alcobendas Rugby|ALCOBENDAS]]''' ||bgcolor=cccccc|14||bgcolor=cccccc|1||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|6|| || || ||bgcolor=fff000|10||bgcolor=fff000|8|| || ||bgcolor=fff000|9|| ||bgcolor=fff000|9||bgcolor=fff000|8||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|2||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=fff000|5|| || || || || ||bgcolor=fff000|12|| || || || || || || || || || || || || ||bgcolor=fff000|''7''|| ||bgcolor=fff000|''7''|| || || || || || || || || ||bgcolor=dddddd| || || |-align="center" bgcolor=eeeeee |bgcolor=dddddd align=left| '''[[Ordizia Rugby Elkartea|ORDIZIA]]''' ||bgcolor=cccccc|14||bgcolor=cccccc| -||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|9||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|6||bgcolor=fff000|5||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|6||bgcolor=fff000|7||bgcolor=fff000|7|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||bgcolor=fff000|''7''|| ||bgcolor=fff000|''6''|| || || || || || || || || || ||bgcolor=dddddd| || || |-align="center" bgcolor=eeeeee |bgcolor=dddddd align=left| '''[[Gernika Rugby Taldea|GERNIKA]]''' ||bgcolor=cccccc|12||bgcolor=cccccc| -||bgcolor=fff000|8||bgcolor=fff000|11||bgcolor=fff000|6||bgcolor=fff000|9||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|6||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|8|| || || || || || || || || || || || || || || || ||bgcolor=fff000|12||bgcolor=fff000|8||bgcolor=fff000|7|| || || || || || || || ||bgcolor=fff000|''6''|| || || || || || || || || || || || ||bgcolor=dddddd| || || |-align="center" bgcolor=eeeeee |bgcolor=dddddd align=left| '''[[Hernani Club de Rugby Elkartea|HERNANI]]''' ||bgcolor=cccccc|12||bgcolor=cccccc| -||bgcolor=fff000|9||bgcolor=fff000|10||bgcolor=fff000|10||bgcolor=fff000|10||bgcolor=fff000|11|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||bgcolor=fff000|10|| ||bgcolor=fff000|10||bgcolor=fff000|2|| ||bgcolor=fff000|''1''||bgcolor=fff000|''1''||bgcolor=fff000|''1''||bgcolor=fff000|''2''|| || || || || || || || || ||bgcolor=dddddd| || || |-align="center" bgcolor=eeeeee |bgcolor=dddddd align=left| '''[[Independiente Rugby Club|INDEPENDIENTE]]''' ||bgcolor=cccccc|6||bgcolor=cccccc| -||bgcolor=fff000|6||bgcolor=fff000|3||bgcolor=fff000|4||bgcolor=fff000|4|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||bgcolor=fff000|''8''||bgcolor=fff000|''6''|| || || || || || || || || ||bgcolor=dddddd| || || |-align="center" bgcolor=eeeeee |bgcolor=dddddd align=left| '''[[Club de Rugby La Vila|LA VILA]]''' ||bgcolor=cccccc|5||bgcolor=cccccc|1|| || || || ||bgcolor=fff000|12||bgcolor=fff000|4||bgcolor=ff0000|'''1'''||bgcolor=fff000|2||bgcolor=fff000|8|| || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || || ||bgcolor=dddddd| || || |} == Liga regular == A liga regular foi dominada polos dous clubs de [[Valladolid]], favoritos antes do comezo do campionato e vixentes campión e subcampión, que superaron as marcas históricas de puntuación do campionato. O [[VRAC]] sumou 102 puntos perdendo só un encontro dos 22 que disputou.<ref>[http://www.marca.com/rugby/2018/04/22/5adcc480e5fdea4b798b45d2.html VRAC Quesos Entrepinares acaba como líder la temporada regular], artigo en Marca. {{es}}</ref> {| class="toccolours" style="font-size: 95%;" !bgcolor=silver width="20"|POSTO !bgcolor=silver width="90"| !bgcolor=silver width="180"|EQUIPO !bgcolor=silver width="60"|PUNTOS !bgcolor=silver width="40"|XOG !bgcolor=silver width="40"|GAÑ !bgcolor=silver width="40"|EMP !bgcolor=silver width="40"|PER |- align=center | '''1º. ||bgcolor=#00cc00| ''{{small|{{small|SEMIFINAIS}}}} ||align=left| {{CYLb}} '''[[Valladolid Rugby Asociación Club|VRAC]] |bgcolor=#ffffa5|'''102'''|| 22 || 21 || 0 || 1 |- align=center | '''2º. ||bgcolor=#00cc00| ''{{small|{{small|SEMIFINAIS}}}} ||align=left| {{CYLb}} '''[[Club de Rugby El Salvador|El Salvador]] |bgcolor=#ffffa5|'''97'''|| 22 || 19 || 0 || 3 |- align=center | '''3º. ||bgcolor=palegreen| ''{{small|{{small|CUARTOS FINAL}}}} ||align=left| {{CMAb}} '''[[Club Alcobendas Rugby|Alcobendas]] |bgcolor=#ffffa5|'''77'''|| 22 || 15 || 1 || 6 |- align=center | '''4º. ||bgcolor=palegreen| ''{{small|{{small|CUARTOS FINAL}}}} ||align=left| {{CNTb}} '''[[Independiente Rugby Club|Independiente]] |bgcolor=#ffffa5|'''75'''|| 22 || 13 || 0 || 9 |- align=center | '''5º. ||bgcolor=palegreen| ''{{small|{{small|CUARTOS FINAL}}}} ||align=left| {{PVAb}} '''[[Ordizia Rugby Elkartea|Ordizia]] |bgcolor=#ffffa5|'''72'''|| 22 || 13 || 1 || 8 |- align=center | '''6º. ||bgcolor=palegreen| ''{{small|{{small|CUARTOS FINAL}}}} ||align=left| {{CATb}} '''[[Unió Esportiva Santboiana|Santboiana]] |bgcolor=#ffffa5|'''64'''|| 22 || 11 || 0 || 11 |- align=center | '''7º. || ''{{small|{{small|PERMANENCIA}}}} ||align=left| {{CATb}} '''[[FC Barcelona Rugby|Barcelona]] |bgcolor=#ffffa5|'''51'''|| 22 || 9 || 0 || 13 |- align=center | '''8º. || ''{{small|{{small|PERMANENCIA}}}} ||align=left| {{PVAb}} '''[[Gernika Rugby Taldea|Gernika]] |bgcolor=#ffffa5|'''44'''|| 22 || 9 || 0 || 13 |- align=center | '''9º. || ''{{small|{{small|PERMANENCIA}}}} ||align=left| {{CMAb}} '''[[Club de Rugby Cisneros|Cisneros]] |bgcolor=#ffffa5|'''42'''|| 22 || 7 || 0 || 15 |- align=center | '''10º. || ''{{small|{{small|PERMANENCIA}}}} ||align=left| {{VLCb}} '''[[Club de Rugby La Vila|La Vila]] |bgcolor=#ffffa5|'''39'''|| 22 || 7 || 0 || 15 |- align=center | '''11º. ||bgcolor=lemonchiffon| ''{{small|{{small|PROMOCIÓN}}}} ||align=left| {{PVAb}} '''[[Hernani Club de Rugby Elkartea|Hernani]] |bgcolor=#ffffa5|'''26'''|| 22 || 4 || 0 || 18 |- align=center | '''12º. ||bgcolor=salmon| ''{{small|{{small|DESCENSO}}}} ||align=left| {{PVAb}} '''[[Getxo Rugby Taldea|Getxo]] |bgcolor=#ffffa5|'''23'''|| 22 || 3 || 0 || 19 |} O [[Getxo Rugby Taldea]] ocupou a posición de pechacancelas durante a meirande parte da tempada, perdendo a máxima categoría. O seu posto será ocupado polo [[Club Deportivo Aparejadores Rugby Burgos|Aparejadores de Burgos]] que debutará na División de Honra.<ref>[http://www.marca.com/rugby/2018/05/13/5af83d4c468aeb91148b45a8.html Aparejadores coloca a Burgos en la máxima categoría por primera vez], artigo en Marca. {{es}}</ref> O [[Hernani Club de Rugby Elkartea]] salvou a promoción batendo ó subcampión da [[División de Honra B de Rugby|División de Honra B]], o [[Club de Rugby Ciencias|Ciencias de Sevilla]] por un global de 57-48 nos dous encontros.<ref>[http://www.marca.com/rugby/2018/05/27/5b0af56eca4741ac388b45fe.html Hernani se queda en la élite y las 'cocodrilas' suben a la Liga femenina], artigo de Marca. {{es}}</ref> == Eliminatorias == Na fase de eliminatorias polo título de liga non houbo sorpresas. A final enfrontou no estadio José Zorrilla de Valladolid ós dous clubs locais, primeiro e segundo na fase de liga regular. O [[VRAC]] gañou por 18-12 ó [[Club de Rugby El Salvador|Salvador]] e sumou a oitava liga ó seu palmarés, nunha tempada na que acadou tódolos títulos posibles (Liga, Copa do Rei, Supercopa e Copa Ibérica).<ref>[http://www.marca.com/rugby/2018/05/26/5b09a6c3ca474132388b4585.html VRAC Quesos Entrepinares conquista la Liga Heineken... a patada limpia], artigo en Marca. {{es}}</ref> {{Fase final a 6 |largeur équipes=220 |fontsize= 95% |fond titres=d5ffff |Q-titre='''Cuartos de final''' |Q1-info= |Q1-E1= 4º - [[Independiente Rugby Club|Independiente]] |Q1-S1= 44 |Q1-E2= 5º - [[Ordizia Rugby Elkartea|Ordizia]] |Q1-S2= 38 |Q1-v= 1 |Q2-info= |Q2-E1= 3º - [[Club Alcobendas Rugby|Alcobendas]] |Q2-S1= 40 |Q2-E2= 6º - [[Unió Esportiva Santboiana|Santboiana]] |Q2-S2= 33 |Q2-v= 1 |D1-info= |D1-E1= 1º - [[Valladolid Rugby Asociación Club|VRAC]] |D1-S1= 44 |D1-E2= 4º - [[Independiente Rugby Club|Independiente]] |D1-S2= 5 |D1-v= 1 |D2-info= |D2-E1= 3º - [[Club Alcobendas Rugby|Alcobendas]] |D2-S1= 12 |D2-E2= 2º - [[Club de Rugby El Salvador|El Salvador]] |D2-S2= 18 |D2-v= 2 |F1-info= [[Estadio José Zorrilla]], [[Valladolid]] |F1-E1= 1º - '''[[Valladolid Rugby Asociación Club|VRAC]] |F1-S1= '''18 |F1-E2= 2º - '''[[Club de Rugby El Salvador|El Salvador]] |F1-S2= '''12 |F1-v= 1 }} ==Notas== {{Listaref}} ==Véxase tamén== ===Ligazóns externas=== * [https://web.archive.org/web/20170730063415/http://ferugby.es/index.php Páxina web da Federación Española de Rugby] {{es}} * [http://vracrugby.com/ Páxina web do Valladolid Rugby Asociación Club] {{es}} * [http://www.rugbyelsalvador.com/ Páxina web do Club de Rugby El Salvador] {{es}} * [http://www.alcobendasrugby.com/ Páxina web do Club Alcobendas Rugby] {{es}} * [http://uesantboiana.com/esp/default.cfm Páxina web da Unió Esportiva Santboiana] {{es}} * [http://rugbycisneros.com/ Páxina web do Club de Rugby Cisneros] {{es}} * [https://independienterugbyclub1971.com/ Páxina web do Independiente Rugby Club] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190617003406/https://independienterugbyclub1971.com/ |date=17 de xuño de 2019 }} {{es}} * [http://ordiziarugby.eus/language/es/ Páxina web do Ordizia Rugby Elkartea] {{es}} * [https://web.archive.org/web/20170730064026/http://www.gernikarugby.com/ Páxina web do Gernika Rugby Taldea] {{es}} * [http://hernanirugby.eus/?lang=es Páxina web do Hernani Club de Rugby Elkartea] {{es}} * [http://www.fcbrugby.com/ Páxina web do Fútbol Club Barcelona] {{ca}} * [http://getxorugby.eus/ Páxina web do Getxo Rugby Taldea] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170801072357/http://getxorugby.eus/ |date=01 de agosto de 2017 }} {{es}} * [https://www.rugbylavila.net/ Páxina web do Club de Rugby La Vila]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180820140946/https://www.rugbylavila.net/ |date=20 de agosto de 2018 }} {{es}} ===Outros artigos=== {{DH_rugby}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:División de Honra de Rugby]] i58do5bf0096a7d2i4i1ypyuq9fwrmf 0 385378 7108478 7042382 2025-06-27T15:52:24Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108478 wikitext text/x-wiki {{Artigo bo}} {{título en cursiva}} {{taxobox | name = | fossil_range = {{Rango fósil|4.5|0}}[[Plioceno]] temperán – Actual | image = SaltwaterCrocodile('Maximo').jpg | image_width=250px | image_caption =Crocodilo de auga salgada | status = LR/LC | status_system = iucn2.3 | status_ref =<ref name=IUCN>{{IUCN2011.1|assessor=Crocodile Specialist Group |year=1996|id=5668|title=Crocodylus porosus|downloaded=20 de agosto de 2011}}</ref> | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordata]] | classis = [[Reptilia]] | ordo = [[Crocodilia]] | familia = [[Crocodylidae]] | genus = [[Crocodylus]] | species = '''C. porosus''' | binomial = Crocodylus porosus | binomial_authority = [[Johann Gottlob Schneider|Schneider]], 1801 | range_map = Crocodylus porosus range.PNG | range_map_caption = Área de distribución de ''C. porosus'' en negro | range_map_width=250px }} '''''Crocodylus porosus''''', xeralmente chamado na literatura internacional crocodilo de auga salgada, crocodilo mariño, crocodilo de estuario ou crocodilo indopacífico,<ref>{{Cita publicación periódica|author=Allen, G. R. |year=1974|title=The marine crocodile, ''Crocodylus porosus'', from Ponape, Eastern Caroline Islands, with notes on food habits of crocodiles from the Palau Archipelago|journal=Copeia|volume=1974|issue=2|pages=553–553|doi=10.2307/1442558|jstor=1442558}}</ref> é unha especie de [[crocodilo]] que vive desde a India a Australia, que é o réptil existente máis grande, e tamén o depredador de río máis grande do mundo. Os machos desta especie poden alcanzar tamaños de polo menos 6,30&nbsp;m e posiblemente chegan aos 7,0&nbsp;m de lonxitude.<ref name="Britton et al. 2012">{{Cita publicación periódica|last1=Britton|first1=Adam R. C.|last2=Whitaker|first2=Romulus|last3=Whitaker|first3=Nikhil|title=Here be a Dragon: Exceptional Size in Saltwater Crocodile (''Crocodylus porosus'') from the Philippines|journal=Herpetological Review |date=2012 |volume=43 |issue=4 |pages=541–546}}</ref> Porén, o normal é que un macho adulto raramente chegue aos 6&nbsp;m e pese de 1&nbsp;000 a 1&nbsp;200&nbsp;kg.<ref name=ADW>{{Cita web |url=http://animaldiversity.org/accounts/Crocodylus_porosus/#physical_description |title=Crocodylus porosus |publisher=Animal Diversity Web |accessdate=2015-06-03}}</ref> As femias son moito menores e normalmente non superan os 3&nbsp;m.<ref name=ADW/> Como indica o seu nome común máis frecuente, este crocodilo pode vivir en ambientes mariños, e é a especie de [[crocodiliano]] que máis se aventura no mar, pero normalmente reside en ambientes salinos e salobres como [[mangleiral|mangleirais]], [[estuario]]s, [[delta fluvial|delta]]s, [[lagoa]]s costeiras e cursos inferiores dos [[río]]s. Ten a área de distribución máis ampla de todos os crocodilos modernos, que vai desde as costas da [[India]] e [[Sri Lanka]] pasando polo [[sueste asiático]], [[Filipinas]], [[Indonesia]] e [[Nova Guinea]] chegando a todo o norte de [[Australia]] e algunhas illas máis ao leste. É un carnívoro oportunista e formidable [[superdepredador]]. Caza a maioría das presas emboscándoas e despois afogándoas e tragándoas enteiras. Pode superar e comer a case todos os animais que entren no seu territorio, incluíndo outros superdepredadores como os [[tiburón]]s, certas variedades de [[peixes]] de auga doce e salgada incluíndo especies [[peláxico|peláxicas]], [[invertebrado]]s como [[crustáceos]], varios [[réptiles]], [[aves]] e [[mamíferos]], e incluso ataca aos [[humano]]s.<ref name="Callaway, J. M. 1997">Callaway, J. M., & Nicholls, E. L. (Eds.). (1997). ''Ancient marine reptiles''. Academic Press.</ref><ref name="Blaber, S. J. 2008">Blaber, S. J. (2008). ''Tropical estuarine fishes: ecology, exploration and conservation''. John Wiley & Sons.</ref> Debido ao seu tamaño, agresividade e distribución, considérase o máis perigoso dos crocodilos existentes para os humanos.<ref>{{Cita web|title=Saltwater Crocodile facts|url=http://www.aquaticcommunity.com/crocodiles/saltfacts.php|quote=In Australia, one or two fatal attacks are reported on average per year.|accessdate=22 de xuño de 2013|publisher=Aquaticcommunity.com}}</ref><ref name="Ross"/> == Taxonomía e evolución == O incompleto rexistro fósil fai que sexa difícil trazar con exactitude a emerxencia da especie. O seu [[xenoma mitocondrial]] foi totalmente secuenciado en 2007.<ref>{{Cita publicación periódica|author1=Li, Yan |author2=Wu, Xiaobing |author3=Ji, Xuefeng |author4=Yan, Peng |author5=Amato, George |lastauthoramp=yes | title = The complete mitochondrial genome of salt-water crocodile (''Crocodylus porosus'') and phylogeny of crocodilians| journal = Journal of Genetics and Genomics | volume = 34| issue = 2| pages = 119–128| date = 2007| doi = 10.1016/S1673-8527(07)60013-7| pmid = 17469784}}</ref> A evidencia fósil máis antiga da especie data de hai entre 4,0 e 4,5 millóns de anos<ref>{{Cita libro|first=David |last=Johnson |title=The Geology of Australia |url=https://books.google.com/books?id=RSIbLENyT2wC&pg=PA181 |accessdate=28 de xullo de 2013 |date=4 de novembro de 2009 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-76741-5 |page=181}}</ref><ref>{{cite journal |author=Oaks, J. R. |year=2011 |title=A time-calibrated species tree of Crocodylia reveals a recent radiation of the true crocodiles |journal=Evolution |volume=65 |issue=11 |pages=3285–3297 |pmid=22023592 |doi=10.1111/j.1558-5646.2011.01373.x |url=https://semanticscholar.org/paper/fa631176eca15a58a1b98ef6ef01d5248ed671e6 }}</ref> e non se coñecen subespecies. Os científicos estiman que ''C. porosus'' é unha antiga especie que puido diverxer hai de 12 a 6 millóns de anos.<ref name=oaks/><ref>{{Cita publicación periódica|author=Willis, P. M. A.|year= 1997|title= Review of fossil crocodilians from Australasia|journal= Aust. J. Zool. |volume=30|issue= 3|pages=287–298|doi=10.7882/AZ.1997.004 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | author = Molnar R. E. | year = 1979 | title = ''Crocodylus porosus'' from the Pliocene Allingham formation of North Queensland. Results of the Ray E. Lemley expeditions, part 5 | url = | journal = Memoirs of the Queensland Museum | volume = 19 | issue = | pages = 357–365 }}</ref> As investigacións xenéticas indicaron tal como se esperaba que o crocodilo de auga salgada está relacionado de maneira relativamente próxima con outras especies vivas de crocodilos asiáticos, aínda que existe algunhas ambigüidade sobre a cal ensamblaxe podería pertencer baseándose nos resultados xenéticos variables obtidos. Outras especies de fociños relativamente anchos como o [[crocodilo das marismas]] ou indio (''C. palustris'') e o [[crocodilo siamés]] (''C. siamensis'') parecen ser os candidatos máis probables a ser os que teñen a relación máis próxima con el entre as especies vivas.<ref name=oaks>{{Cita publicación periódica|author=Oaks, J. R.|year=2011|title=A time-calibrated species tree of Crocodylia reveals a recent radiation of the true crocodiles|journal=Evolution|volume=65|issue=11|pages=3285–3297|pmid=22023592|url=http://www.nhm.ku.edu/rbrown/Oaks.2011.pdf|doi=10.1111/j.1558-5646.2011.01373.x|apelidos=|data=|revista=|data-acceso=28 de xullo de 2017|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20130921053922/http://www.nhm.ku.edu/rbrown/Oaks.2011.pdf|dataarquivo=21 de setembro de 2013|urlmorta=yes}}</ref><ref>Brochu, C. A. (2000). "Congruence between physiology, phylogenetics and the fossil record on crocodylian historical biogeography", pp. 9–28 in Grigg, G. C., Seebacher, F. & Franklin, C. E. (eds.) ''Crocodilian Biology and Evolution''. Surry Beatty & Sons (Chipping Norton, Aus.), .</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author=Man, Z. |author2=Yishu, W. |author3=Peng, Y. |author4=Wu, X.|year= 2011|title=Crocodilian phylogeny inferred from twelve mitochondrial protein-coding genes, with new complete mitochondrial genomic sequences for ''Crocodylus acutus'' and ''Crocodylus novaeguineae''|pmid=21463698|journal= Molecular Phylogenetics and Evolution |volume=60|issue= 1|pages= 62–67|doi= 10.1016/j.ympev.2011.03.029}}</ref><ref name= Naish>{{Cita web |url=http://blogs.scientificamerican.com/tetrapod-zoology/saltwater-crocodile-crocodiles-part-iii/ |title=The Saltwater Crocodile, and all that it implies (crocodiles part III) |author=Naish, D. |publisher=Scientific American- Tetrapod Zoology |accessdate=2015-06-12}}</ref> Velaquí un [[cladograma]] onde se pode ver a posición de ''C. porosus'' na árbore evolutiva. O cladograma está baseado nun estudo de 2018 feito por Lee e Yates usando simultaneamente datos de [[morfoloxía (bioloxía)|morfolóxicos]], moleculares ([[secuenciación de ADN]]) e [[estratigrafía|estratigraficos]] (idade dos [[fósil]]es),<ref name="LeeYates2018">{{cite journal |author=Lee, M. S. Y. |author2=Yates, A. M. |date=2018 |title=Tip-dating and homoplasy: reconciling the shallow molecular divergences of modern gharials with their long fossil |journal=[[Proceedings of the Royal Society B]] |volume=285 |issue=1881 |doi=10.1098/rspb.2018.1071 |pmid=30051855 |pmc=6030529 }}</ref> revisado en 2021 por un estudo [[paleoxenómica|paleoxenómico]] de Hekkala ''et al.'' feito usando ADN extraído do extinto ''[[Voay]]''.<ref name="Hekkala2021">{{Cite journal|last1=Hekkala |first1=E. |last2=Gatesy |first2=J. |last3=Narechania |first3=A. |last4=Meredith |first4=R. |last5=Russello |first5=M. |last6=Aardema |first6=M. L. |last7=Jensen |first7=E. |last8=Montanari |first8=S. |last9=Brochu |first9=C. |last10=Norell |first10=M. |last11=Amato |first11=G. |date=2021-04-27 |title=Paleogenomics illuminates the evolutionary history of the extinct Holocene "horned" crocodile of Madagascar, Voay robustus |journal=Communications Biology |language=en |volume=4 |issue=1 |page=505 |doi=10.1038/s42003-021-02017-0 |pmid=33907305 |pmc=8079395 |issn=2399-3642 }}</ref> {{clade| style=font-size:100%;line-height:85% |label1=[[Crocodylinae]] |1={{clade |1=''[[Voay]]''† |label2=''[[Crocodylus]]'' |2={{clade |1={{clade |1={{clade |1=''[[Crocodylus anthropophagus]]''† |2=''[[Crocodylus thorbjarnarsoni]]''† }} |2={{clade |1=''[[Crocodylus palaeindicus]]''† |2=''Crocodylus'' do deserto de Tirari† }} }} |2={{clade |label1=Asia+Australia |1={{clade |1={{clade |1=''[[Crocodylus johnstoni]]'' [[Ficheiro:Freshwater crocodile white background.jpg|70 px]] |2={{clade |1=''[[Crocodylus novaeguineae]]'' |2=''[[Crocodylus mindorensis]]'' }} }} |2={{clade |1='''''Crocodylus porosus''''' [[Ficheiro:Crocodylus porosus white background.jpg|80 px]] |2={{clade |1=''[[Crocodylus siamensis]]'' [[Ficheiro:Siamese Crocodile white background.jpg|50 px]] |2=''[[Crocodylus palustris]]'' [[Ficheiro:Mugger crocodile white background.jpg|70 px]] }} }} }} |label2=África+Novo Mundo |2={{clade |1={{clade |1=''[[Crocodylus checchiai]]''† |2=''[[Crocodylus falconensis]]''† }} |2={{clade |1=''[[Crocodylus suchus]]'' |2={{clade |1=''[[Crocodylus niloticus]]'' [[Ficheiro:Nile crocodile white background.jpg|70 px]] |label2=Novo Mundo |2={{clade |1={{clade |1=''[[Crocodylus moreletii]]'' |2=''[[Crocodylus rhombifer]]'' [[Ficheiro:Cuban crocodile white background.jpg|50 px]] }} |2={{clade |1=''[[Crocodylus intermedius]]'' |2=''[[Crocodylus acutus]]'' [[Ficheiro:American crocodile white background.jpg|70 px]] }} }} }} }} }} }} }} }} }} === Subespecies posibles e status como complexo de especies === Actualmente, a maioría das fontes afirman que o crocodilo de auga salgada non ten subespecies.<ref name= Brazaitis>Brazaitis, P. (2001). ''A Guide to the Identification of the Living Species of Crocodilians''. Wildlife Conservation Society.</ref> Con todo, algúns, baseándose principalmente na variabilidade morfolóxica, sosteñen que non só ten subespecies senón que, en realidade, ''C. porosus'' alberga un [[complexo de especies]]. En 1844, S. Müller e H. Schlegel intentaron describir os crocodilos de [[Xava]] e [[Borneo]] como unha nova especie que denominaron ''C. raninus'' e déronlle o nome común de crocodilo de Xava (ou de Borneo). Segundo Ross (1992), os espécimes de ''C. raninus'' poden distinguirse fiablemente tanto do [[crocodilo siamés]] coma do "verdadeiro" crocodilo de auga salgada baseándose no número de [[escama]]s ventrais e na presenza de catro [[escudo óseo|escudos]] óseos pos-occipitais que a miúdo están ausentes na [[armadura dos crocodilos|armadura]] dos verdadeiros crocodilos de auga salgada.<ref name= Naish/><ref>{{Cita publicación periódica|author=Ross, C.A.|year= 1990|title= ''Crocodylus raninus'' S. Müller and Schlegel, a valid species of crocodile (Reptilia: Crocodylidae) from Borneo|journal=Proceedings of the Biological Society of Washington|volume= 103|pages= 955–961|url=http://biostor.org/reference/69031}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author=Ross, C.A.|year= 1992|title=Designation of a lectotype for ''Crocodylus raninus'' S. Müller and Schlegel (Reptilia: Crocodylidae), the Borneo crocodile|journal=Proceedings of the Biological Society of Washington |volume=105|pages= 400–402|url=http://biostor.org/reference/105395}}</ref> Outro intento de separar unha nova especie fixérona en Australia Wells e Wellington (1985), baseándose en que certos crocodilos de Australia tiñan grandes corpos, cabezas relativamente grandes e colas curtas. O espécime tipo elixido para esta suposta especie foi un exemplar de crocodilo ao que se chamara "Sweetheart", que foi matado accidentalmente en 1979 (afogado despois de ser anestesiado para resitualo noutro lugar despois de que atacara a uns botes). Porén, esta "especie", que se bautizou como ''C. pethericki'', é xeralmente considerada unha mala interpretación dos cambios fisiolóxicos que sofren os crocodilos machos moi grandes. Aínda así, a afirmación de Wells e Wellington de que os crocodilos de auga salgada australianos poden polo menos ser o suficientemente distinguibles dos asiáticos de máis ao norte como para garantirlles un status de subespecie (xa que non de especie), foi considerada como posiblemente válida.<ref name= Naish/><ref>{{Cita publicación periódica|author1=Wells, R.W. |author2=Wellington, C.R. |lastauthoramp=yes |year=1985|title=A classification of the Amphibia and Reptilia of Australia|journal= Australian Journal of Herpetology|volume= Suppl. Ser. 1|pages= 1–61}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author=Das, I. |author2=Charles, J. K. |title=A Record of ''Crocodylus raninus'' Müller & Schlegel, 1844 from Brunei, North-western Borneo|journal=Sabah Parks Nature Journal|volume= 3|year=2000|pages=1–5}}</ref><ref>Brochu, C. A. (2009). ''Phylogenetic relationships and divergence timing of Crocodylus based on morphology and the fossil record''.</ref> == Características == [[Ficheiro:Crocodile Crocodylus-porosus amk2.jpg|esquerda|miniatura|Cabeza dun crocodilo de auga salgada.]] O crocodilo de auga salgada ten un fociño ancho comparado co da maioría dos crocodilos. Porén, o seu fociño é máis longo que o do ''[[Crocodylus palustris]]'', e ten na base o dobre de anchura.<ref name="Guggisberg">{{Cita libro|last=Guggisberg |first=C.A.W. |title=Crocodiles: Their Natural History, Folklore, and Conservation |year=1972 |page=195 |location=Newton Abbot |publisher=David & Charles |isbn=0-7153-5272-5}}</ref> Presenta menos placas acoirazadas no pescozo que outros crocodilos. Nesta especie, hai un par de cristas que van desde o ollo por todo o centro do fociño. As [[escama]]s son de forma oval e os [[escudo óseo|escudos]] son menores comparados con outras especies ou máis comunmente están de todo ausentes. Ademais, hai un nítido espazo entre os escudos cervical e dorsal, e hai escudos triangulares pequenos entre as beiras posteriores dos escudos grandes dispostos transversalmente na coiraza dorsal. A relativa falta de escudos considérase unha característica útil para distinguirmos os crocodilos de auga salgada en catividade ou no tráfico de peles ilícito, e tamén nas poucas áreas no campo onde pode ser necesario distinguir a individuos desta especie subadultos ou máis novos doutros crocodilos.<ref>{{Cita libro|last=Kondo |first=H. |year=1970 |title = Grolier's Amazing World of Reptiles |location=New York, NY |publisher=Grolier Interprises Inc.}}</ref><ref>Ross, F. D. & Mayer, G. C. 1983. ''On the dorsal armor of the Crocodilia''. In Rhodin, A. G. J. & Miyata, K. (eds) Advances in Herpetology and Evolutionary Biology. Museum of Comparative Zoology (Cambridge, Mass.), pp. 306–331.</ref> O corpo ancho dos crocodilos de auga salgada adultos contrasta co da maioría dos outros crocodilos delgados, o que levou a incorrectas interpretacións iniciais da especie pensando que era un tipo de [[aligátor]].<ref name="ufl"/> A cabeza é moi grande. O cranio máis grande cientificamente comprobado desta especie está no [[Museo Nacional de Historia Natural de Francia|Muséum national d'Histoire naturelle]] de Francia e procedía de [[Camboxa]], e tiña unha lonxitude de 76&nbsp;cm (os cranios de femias que chegan a 45&nbsp;cm son excepcionais), cunha anchura cranial máxima preto da base de 48&nbsp;cm. A lonxitude total do corpo deste espécime estímase que era duns 7&nbsp;m.<ref>{{Cita publicación periódica|jstor=1562913|title=On the Maximum Total Length of the Salt-Water Crocodile (''Crocodylus porosus'')|journal=Journal of Herpetology|volume=8|issue=4 |year=1974|pages=381–384|doi=10.2307/1562913|last1=Greer|first1=Allen E.}}</ref><ref>{{Cita web|last=Naish |first=Darren |date=30 de outubro de 2008 |url=http://scienceblogs.com/tetrapodzoology/2008/10/30/worlds-largest-croc-skull/ |title=The world's largest modern crocodilian skull – Tetrapod Zoology |publisher=Scienceblogs.com |accessdate=25 de xullo de 2013}}</ref><ref name= Whitaker/> Aínda que o crocodilo de auga salgada é en conxunto a especie de [[crocodiliano]] e de [[réptil]] máis grande viva, outros crocodilianos poden ter un cranio proporcionalmente máis longo (e ás veces en cifras absolutas), como o [[gavial]] (''Gavialis gangeticus'') e o [[falso gavial]] (''Tomistoma schlegelii''); nesta última especie medíronse cranios de 84&nbsp;cm (o maior cranio medido dun crocodiliano vivo), aínda que ambas as especies teñen cranios máis delgados e menos masivos e corpos moito menos masivos que os do crocodilo de auga salgada.<ref name= Whitaker/> Os dentes son tamén longos, e o máis longo é o cuarto dente dianteiro da mandíbula inferior, que chega a medir 9&nbsp;cm de lonxitude.<ref>{{Cita novas|url=http://www.cnn.com/2011/12/28/world/asia/australia-crocodile-lawnmower/index.html |title=Australian crocodile Elvis sinks teeth into lawnmower |publisher=CNN.com |date=28 de decembro de 2011}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://www.angelfire.com/mo2/animals1/crocodile/asc.html |title=Australian Saltwater Crocodile (Estuarine Crocodile) – Crocodylus porosus |publisher=Angelfire.com |accessdate=25 de xullo de 2013}}</ref> Se se separa a cabeza do corpo nun macho grande, esta pode pesar uns 200&nbsp;kg, incluíndo os grandes [[músculo]]s e [[tendón]]s da base do cranio que lle proporcionan ao animal unha enorme forza de trabada.<ref name="Wood">{{Cita libro |last= Wood |first=Gerald |title=The Guinness Book of Animal Facts and Feats |url= https://archive.org/details/guinnessbookofan00wood |year=1983 |page=[https://archive.org/details/guinnessbookofan00wood/page/n261 256] |isbn=978-0-85112-235-9}}</ref> Os exemplares novos teñen cor amarela clara con bandas negras e manchas no corpo e cola. Esta coloración permanece varios anos ata que os crocodilos maduran a adultos. A cor dos adultos é moito máis verde oliva escura, ás veces con algunhas áreas máis claras ou grises. Coñécense varas variacións de cor e algúns adultos poden conservar unha pel bastante clara, mentres que outros poden ser tan escuros que parecen negros. A superficie ventral é branca ou amarela a todas as idades. Hai bandas na parte lateral inferior do corpo, pero non se estenden ao ventre. As colas son grises con bandas escuras.<ref>{{Cita libro|last=Lanworn |first=R. |year=1972 |title=The Book of Reptiles |url=https://archive.org/details/bookofreptiles0000lanw |location=New York, NY |publisher=The Hamlyn Publishing Group Ltd. |isbn=0600312739}}</ref><ref>{{Cita web |url=http://reptilianzone.com/saltwater-crocodile/ |title=Crocodylus porosus |publisher=ReptilianZone.com |data-acceso=28 de xullo de 2017 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20170729173332/http://reptilianzone.com/saltwater-crocodile/ |dataarquivo=29 de xullo de 2017 |urlmorta=yes }}</ref> === Tamaño === [[Ficheiro:MAGNT Sweetheart.JPG|miniatura|[[Sweetheart (crocodilo)|Sweetheart]] foi o nome que se lle deu a este gran crocodilo, duns 5,1&nbsp;m e 816&nbsp;kg. Este exemplar fixo pensar a algúns autores que se debía considerar unha especie australiana separada de crocodilo de auga salgada.]] Os crocodilos de auga salgada son os maiores predadores fluviais existentes no mundo. Porén, as crías que acaban de eclosionar só miden uns 28&nbsp;cm de longo e pesan 71&nbsp;g.<ref name="NewHolland" /> No seu segundo ano de vida, crecen ata 1&nbsp;m e pesan 2,5&nbsp;kg.<ref name="NewHolland">{{Cita web |url=http://www.newholland.com.au/products/docs/9781741108484.pdf |title=Insights into Crocodile Lifestyles |publisher=newholland.com.au |archiveurl=https://web.archive.org/web/20091004002656/http://www.newholland.com.au/products/docs/9781741108484.pdf |archivedate=04 de outubro de 2009 |data-acceso=28 de xullo de 2017 |urlmorta=yes }}</ref> Os machos chegan á súa madurez sexual cando acadan os 3,3&nbsp;m aproximadamente aos 16 anos de idade, mentres que as femias acadan a madurez aos 2,1&nbsp;m e de 12 a 14 anos. O peso dun crocodilo increméntase exponencialmente a medida que aumenta a súa lonxitude. (10&nbsp;cm de incremento nun crocodilo de 1&nbsp;m orixinan un aumento de peso de 900&nbsp;g, pero se era un crocodilo de 5&nbsp;m o aumento é de 34&nbsp;kg.<ref name="NewHolland"/>) Isto explica por que os individuos de 6&nbsp;m poden pesar máis do dobre que os de 5&nbsp;m.<ref name="ufl">{{Cita web |url=http://www.flmnh.ufl.edu/NATSCI/HERPETOLOGY/brittoncrocs/csp_cpor.htm |last=Britton |first=Adam |title=''Crocodylus porosus'' (Schneider, 1801) |publisher=The Crocodilian Species List |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060108113747/http://www.flmnh.ufl.edu/NATSCI/HERPETOLOGY/brittoncrocs/csp_cpor.htm |archivedate=08 de xaneiro de 2006 |data-acceso=28 de xullo de 2017 |urlmorta=yes }}</ref> Nos crocodilos, o crecemento lineal finalmente decrece e empezan a facerse máis masivos en certo momento.<ref>{{Cita web|url=http://www.madrascrocbank.blogspot.com/2008/08/worlds-biggest-crocodiles.html|title=World's Biggest Crocodiles|publisher=Madras Croc Bank Trust|accessdate=2016-05-26}}</ref> Os animais dominantes tamén tenden a superar en peso aos outros, xa que manteñen os mellores [[Territorio (animal)|territorios]] con acceso a máis e mellores presas. '''Tamaño dos machos''': Un macho adulto, desde que é un macho novo a que é un individuo vello, mide de 3,5 a 6&nbsp;m e pesa de 200 a 1&nbsp;000&nbsp;kg.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Olsson, A. |author2=Phalen, D. |year=2012|title=Preliminary studies of chemical immobilization of captive juvenile estuarine (''Crocodylus porosus'') and Australian freshwater (''C. johnstoni'') crocodiles with medetomidine and reversal with atipamezole|pmid=22642399|journal=Veterinary Anaesthesia and Analgesia |volume= 39|issue=4|pages=345–356|doi=10.1111/j.1467-2995.2012.00721.x}}</ref><ref name= Webb>Webb, G., & Manolis, S. C. (1989). ''Crocodiles of Australia''. Reed Books.</ref><ref name= Webb2>{{Cita publicación periódica|author=Webb, G. J. W. |author2=Messel, H. |author3=Crawford, J. |author4=Yerbury, M. J. |year=1978|title=Growth rates of ''Crocodylus porosus'' (Reptilia: Crocodilia) from Arnhem Land, northern Australia|journal=Wildlife Research|volume= 5|issue=3|pages=385–399|doi=10.1071/WR9780385 }}</ref> Como media, os machos adultos miden de 4,3 a 4,9&nbsp;m e pesan de 408 a 522&nbsp;kg.<ref name="Wood"/> Porén, o tamaño medio depende en gran medida da localización, hábitat e interaccións humanas, de modo que cambia dun estudo a outro. Nun caso, Webb e Manolis (1989) atribuíron un peso medio aos machos adultos de ríos mareais australianos de só 240 a 350&nbsp;kg con lonxitudes de 4 a 4,5&nbsp;m na década de 1980, o que posiblemente representaba unha redución da masa corporal debido a que a especie estaba en recuperación despois de décadas de sobrecaza nese etapa, xa que os machos dese tamaño son normalmente 100&nbsp;kg máis pesados.<ref name= Webb/> Raramente os machos moi grandes e vellos poden superar os 6&nbsp;m de lonxitude e pesar máis de 1&nbsp;000&nbsp;kg.<ref name="ufl"/><ref name= Whitaker>{{Cita publicación periódica |author1=Whitaker R. |author2=Whitaker N. | year = 2008 | title = Who's got the biggest? | url = | journal = Crocodile Specialist Group Newsletter | volume = 27 | issue = 4| pages = 26–30 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author=Greer, A. E. |year=1974|title=On the maximum total length of the salt-water crocodile (''Crocodylus porosus'')|journal=Journal of Herpetology|pages=381–384|volume=8|issue=4|jstor=1562913|doi=10.2307/1562913}}</ref> O crocodilo de auga salgada máis grande confirmado morreu afogado nunha rede en [[Papúa-Nova Guinea]] en 1979, e a súa pel seca mediu 6,2&nbsp;m, polo que se estima que medía 6,3&nbsp;m (tendo en conta o encollemento da pel e os cachos que faltaban da punta da cola).<ref name="Britton et al. 2012"/><ref name="Whitaker&Whitaker2008">{{Cita publicación periódica|last1=Whitaker|first1=Romulus|last2=Whitaker|first2=Nikhil|title=Who's Got the Biggest?|journal=Crocodile Specialist Group Newsletter|date=2008|volume=27|issue=4}}</ref> Porén, as evidencias proporcionadas polos cranios dos crocodilos máis grandes matados a tiros, indican que o tamaño máximo posible acadado é duns 7&nbsp;m.<ref name="Britton et al. 2012"/><ref name="ufl"/> Nunha publicación sobre a morfoloxía e fisioloxía dos crocodilianos do goberno de Australia estímase que se poden aproximar a tamaños de 7&nbsp;m e chegar a pesar uns 2&nbsp;000&nbsp;kg.<ref name=EnvironmentAU>{{Cita web |url=http://www.environment.gov.au/system/files/pages/dc11235d-8b3b-43f7-b991-8429f477a1d4/files/40-fauna-2a-crocodylia-morphology.pdf|title=Morphology & Physiology of Crocodylia|author=Grigg, G. |author2=Gans, C.|publisher=Australian Government- Department of the Environment |accessdate=2016-05-17}}</ref> Debido á excesiva caza furtiva no [[século XX]], estes individuos son extremadamente raros hoxe en día na maioría das áreas, xa que lles leva moito tempo medrar ata eses tamaños. Porén, coa recente restauración dos hábitats e a redución da caza furtiva, o número de grandes crocodilos está incrementándose, especialmente en [[Parque Nacional de Bhitarkanika|Odisha]], India. En calquera caso, esta especie é a única especie de crocodiliano existente que regularmente chega ou supera os 5,2&nbsp;m.<ref name= Whitaker/><ref name="Wood"/> O crocodilo de auga salgada máis grande mantido en catividade foi un macho capturado en Filipinas en 2011 ao que se lle chamou [[Lolong]], de 6,17&nbsp;m e 1&nbsp;075&nbsp;kg, que se cre que comeu dous campesiños. '''Tamaño das femias''': As femias adultas miden normalmente de 2,7 a 3,1&nbsp;m e pesan de 76 a 103&nbsp;kg.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Kay, W. R. |year=2005|title=Movements and home ranges of radio-tracked ''Crocodylus porosus'' in the Cambridge Gulf region of Western Australia|journal=Wildlife Research|volume= 31|issue=5|pages=495–508|doi=10.1071/WR04037}}</ref><ref name= Campbell>{{Cita publicación periódica|author=Campbell, H. A. |author2=Dwyer, R. G. |author3=Irwin, T. R. |author4=Franklin, C. E. |year=2013|title=Home range utilisation and long-range movement of estuarine crocodiles during the breeding and nesting season|journal=PLoS ONE|volume=8|issue=5|pages=e62127|pmc=3641080|pmid=23650510|doi=10.1371/journal.pone.0062127}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | author = Mercado V. P. | year = 2008 | title = Current status of the crocodile industry in the Republic of the Philippines | url = http://philippinecrocodile.com.ph/current_status_of_crocodile_industry_in_the_republ.html?ckattempt=1 | journal = National Museum Papers | volume = 14 | issue = | pages = 26–34 }}</ref> A maior femia rexistrada medía 4,2&nbsp;m.<ref name="Wood" /> Debido ao extremo [[dimorfismo sexual]] deste animal, a lonxitude media da especie considerada globalmente é só lixeiramente maior que a dalgúns dos crocodilos existentes, e é de 3,8 a 4&nbsp;m.<ref name="Brazaitis" /><ref name="Guggisberg" /><ref>Brazaitis, P. (1987). ''Identification of crocodilian skins''. Pty Lim., Chipping Norton, Australia.</ref> == Distribución e hábitat == [[Ficheiro:Leistenkrokodil.jpg|esquerda|miniatura|upright|Crocodilo de auga salgada saltando da auga no [[río Adelaide]]]] [[Ficheiro:Jumping crocodile adelaide river australia.ogv|miniatura|thumbtime=5|Vídeo dun crocodilo saltando da auga no río Adelaide]] [[Ficheiro:Saltwater Crocodile on a river bank. in Australia.jpg|miniatura|crocodilo de auga salgada tomando o sol]] [[Ficheiro:Estuarine Crocodile tracks - abundant here in the extensive freshwater wetland of Lake Modo Mahut, Welaluhu, Manufahi (13 Jun 2005).jpg|miniatura|esquerda|Rastro deixado na area por un crocodilo de auga salgada en [[Timor Leste]]]] [[Ficheiro:Large crocodile in park.jpg|miniatura|Gran crocodilo de auga salgada nun parque zoolóxico]] O crocodilo de auga salgada é un dos tres crocodilos que se encontran na [[India]], xunto co [[Crocodylus palustris|crocodilo das marismas]] e o [[gavial]].<ref>{{Cita libro| last = Hiremath| first = K. G.| title = Recent advances in environmental science| publisher = Discovery Publishing House|year= 2003| isbn = 81-7141-679-9}}</ref> Á parte da costa leste da India, o crocodilo de auga salgada é extremadamente raro no subcontinente indio.<ref>{{Cita publicación periódica|author=de Vos, A. |year=1984|title=Crocodile conservation in India|journal=Biological conservation|volume=29|issue=2|pages=183–189|url=http://pdf.usaid.gov/pdf_docs/PNAAR887.pdf|doi=10.1016/0006-3207(84)90076-4}}</ref> Unha gran poboación vive no [[Santuario de Vida Silvestre de Bhitarkanika]] de Odisha e está presente en menores cantidades en diversas partes dos [[Sundarbans]] da India e [[Bangladesh]]. Tamén persiste na fronteira con Bangladesh.<ref>Choudhury, B.C. & de Silva, A. (2013). ''Crocodylus palustris''. The IUCN Red List of Threatened Species. {{DOI|10.2305/IUCN.UK.2013-2.RLTS.T5667A3046723.en}}</ref><ref>Choudhury, B.C., Singh, L.A.K., Rao, R.J., Basu, D., Sharma, R.K., Hussain, S.A., Andrews, H.V., Whitaker, N., Whitaker, R., Lenin, J., Maskey, T., Cadi, A., Rashid, S.M.A., Choudhury, A.A., Dahal, B., Win Ko Ko, U., Thorbjarnarson, J & Ross, J.P. (2007). [http://www.iucnredlist.org/details/8966/0 ''Gavialis gangeticus'']. The IUCN Red List of Threatened Species</ref> Hai poboacións nos mangleirais e outras áreas costeiras das [[illas Andaman]] e [[illas Nicobar|Nicobar]] da India. Antes estaban presentes na maior parte de [[Sri Lanka]], pero agora case só quedan en áreas protexidas como o [[Parque Nacional de Yala]]. No norte de [[Australia]] (que inclúe as partes máis ao norte do [[Territorio do Norte]], [[Australia Occidental]] e [[Queensland]]), a especie está prosperando, especialmente nos numerosos sistemas fluviais preto de [[Darwin, Australia|Darwin]] como os ríos Adelaide, Mary e Daly, xunto cos seus adxacentes ''[[meandro|billabong]]s'' (lagoas e pozas en meandros abandonados) e [[estuario]]s.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Messel, H. |author2=Vorlicek, G. C. |year=1986|title=Population-Dynamics and Status of Crocodylus-Porosus in the Tidal Waterways of Northern Australia|doi=10.1071/WR9860071 |journal= Wildlife Research|volume= 13|issue=1|pages=71–111}}</ref> A poboación do crocodilo de auga salgada en Australia estímase en 100&nbsp;000 a 200&nbsp;000 adultos. En Australia, a especie coexiste co máis pequeno e de fociño estreito [[crocodilo de auga doce australiano]] (''C. johnstoni'').<ref>Crocodile Specialist Group. (1996). ''Crocodylus johnsoni''. The IUCN Red List of Threatened Species. {{DOI|10.2305/IUCN.UK.1996.RLTS.T46589A11063442.en}}</ref> A súa área de distribución esténdese desde [[Broome]] ([[Australia Occidental]]) a través de toda a costa do Territorio Norte polo sur ata [[Rockhampton, Queensland]]. O [[río Alligator]] na rexión da [[Terra de Arnhem]] ten ese equivocado nome polo parecido entre o crocodilo de auga salgada e o aligátor se o comparamos co [[crocodilo de auga doce australiano]], que tamén habita no Territorio Norte, pero é moi distinto.<ref>{{Cita web|title=West Alligator River|url=http://www.ntlis.nt.gov.au/placenames/view.jsp?id=19576|work=Northern Territory Land Information System|publisher=Northern Territory Government|accessdate=25 de setembro de 2012}}</ref> Na illa de [[Nova Guinea]], son tamén comúns, e viven na rexión costeira en practicamente todos os sistemas fluviais, como o [[río Fly]], e en estuarios e mangleirais, onde solapan a súa área (aínda que raramente viven xuntos) co máis escaso e menos agresivo [[crocodilo de Nova Guinea]] (''C. novaeguineae''). Tamén están presentes nas illas do [[Arquipélago Bismarck]]. Nas [[Molucas]] atópanse nas [[illas Kai]], [[Aru|illas Aru]], e moitas outras illas da rexión, incluíndo as [[illas do estreito de Torres]] (Australia). Tamén se encontran en [[Timor]]<ref>{{Cita publicación periódica|author=Jelden, D. C. |year=1980|title=Preliminary Studies on the Breeding Biology of ''Crocodylus porosus'' and ''Crocodylus n. novaguineae'' on the Middle Sepik (Papua New Guinea)|journal=Amphibia-Reptilia|volume= 1|issue=3|pages=353–358|doi=10.1163/156853881X00456}}</ref> Sábese que o crocodilo de auga salgada estivo historicamente moi espallado por todo o sueste asiático, pero agora está extinto en gran parte da súa antiga área. Non hai informes desta especie na natureza desde hai décadas na maior parte de [[Indochina]] e está extinguida en [[Tailandia]],<ref>Humphrey, S. R., & Bain, J. R. (1990). ''Endangered animals of Thailand (No. 6)''. Sandhill Crane Press.</ref> [[Laos]],<ref name= Whitaker2>Whitaker, R. (1982). "Status of Asian crocodilians", p. 237 in ''Crocodiles'': Proceedings of the 5th Working Meeting of the Crocodile Specialist Group of the Species Survival Commission of the International Union for Conservation of Nature and Natural Resources Convened at the Florida State Museum, Gainesville, Florida, USA, 12 to 16 August 1980. IUCN.</ref> [[Vietnam]],<ref>{{Cita publicación periódica|author=Stuart, B. L. |author2=Hayes, B. |author3=Manh, B. H. |author4=Platt, S. G. |year=2002|title=Status of crocodiles in the U Minh Thuong Nature Reserve, southern Vietnam|journal=Pacific Conservation Biology|volume= 8|issue=1|pages=62|doi=10.1071/PC020062 |url=http://www.publish.csiro.au/paper/PC020062.htm}}</ref> e posiblemente en [[Camboxa]].<ref>{{Cita publicación periódica|author=Platt, S. G. |author2=Holloway, R. H. P. |author3=Evans, P. T. |author4=Paudyal, K. |author5=Piron, H. |author6=Rainwater, T. R. |year=2006|title=Evidence for the historic occurrence of ''Crocodylus porosus'' Schneider, 1801 in Tonle Sap, Cambodia|journal=Hamadryad |location=Madras|volume=30|issue=1/2|pages=206}}</ref> O status da especie é crítico na maior parte de [[Myanmar]], pero hai unha poboación estable con moitos adultos grandes no delta do [[Río Irauadi|Irauadi]].<ref>{{Cita web |url=http://www.msnbc.msn.com/id/24226179/ |title=Crocodile kills man in wildlife sanctuary – World news – World environment – msnbc.com |publisher=MSNBC |date=20 de abril de 2008 |accessdate=18 de agosto de 2010 |data-arquivo=02 de novembro de 2012 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20121102022610/http://www.msnbc.msn.com/id/24226179/ |url-morta=yes }}</ref> Probablemente, o únio país de Indochina que aínda alberga poboacións silvestres desta especie é Myanmar.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Thorbjarnarson, J. |author2=Platt, S. G. |author3=Khaing, U. |year=2000|title=A population survey of the estuarine crocodile in the Ayeyarwady Delta, Myanmar|journal=Oryx|volume= 34|issue=4|pages=317–324|doi=10.1046/j.1365-3008.2000.00135.x}}</ref> Aínda que eran outrora moi comúns no delta do [[Río Mekong|Mekong]] (de onde desapareceron na década de 1980) e outros sistemas fluviais, o futuro da especie en Indochina é bastante gris. Porén, globalmente non se teme pola extinción da especie debido ás súas grandes poboacións en Nova Guinea e norte de Australia. Extinguiuse na [[China]], onde habitaba nas áreas costeiras do sur desde a provincia de [[Fujian]] no norte ata a fronteira con Vietnam.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Webb, G. J. |year=2000 |title=Risk of extinction and categories of endangerment: perspectives from long-lived reptiles |journal=Population Ecology |volume= 42 |issue=1 |pages=11–17 |doi=10.1007/s101440050004|url=https://www.researchgate.net/publication/225457944_Risk_of_extinction_and_categories_of_endangerment_Perspectives_from_long-lived_reptiles}}</ref> Hai referencias de grandes crocodilos que comían persoas e gando durante a época das dinastías [[Dinastía Han|Han]] e [[Dinastía Song|Song]], cando o animal habitaba o curso baixo do [[Río das Perlas]] preto de onde hoxe están [[Hong Kong]] e [[Macau]], así como no [[río Han (Guangdong)|río Han]], o [[río Min (Fujian)|río Min]] no norte, porcións da provincia costeira de [[Guangxi]] e a [[Hainan|illa de Hainan]].<ref name="Guggisberg"/> A presenza de crocodilos na provincia de Fujian representa a distribución máis ao norte da especie.<ref>{{Cita web |url=http://crocodilian.com/cnhc/cst_cpor_dh_map.htm |title=Current Distribution of Crocodylus porosus |accessdate=6 de febreiro de 2014 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140727141429/http://crocodilian.com/cnhc/cst_cpor_dh_map.htm |archivedate=27 de xullo de 2014 }}</ref> As poboacións son en xeral esporádicas en [[Indonesia]], as [[Filipinas]] e [[Malaisia]], onde nalgunhas áreas viven grandes poboacións ([[Borneo]] e [[Sumatra]], por exemplo) e outras con poucas poboacións pequenas e en risco (por exemplo, na [[Península de Malaca]]).<ref name="Stuebing, R. B. 1994">{{Cita publicación periódica|author=Stuebing, R. B. |author2=Ismail, G. |author3=Ching, L. H. |year=1994|title=The distribution and abundance of the Indo-Pacific crocodile ''Crocodylus porosus'' Schneider in the Klias River, Sabah, east Malaysia|url=https://archive.org/details/sim_biological-conservation_1994_69_1/page/n4 |journal= Biological conservation|volume= 69|issue=1|pages=1–7|doi=10.1016/0006-3207(94)90322-0}}</ref> Malia á estreita proximidade coas abundantes poboacións do norte de Australia, xa non se encontran estes crocodilos en [[Balí]]. Esta especie está tamén extinta en [[Lombok]], [[Komodo]] e na maior parte de [[Xava]].<ref>Klock, J. (2008). ''Historic Hydrologic Landscape Modification and Human Adaptation in Central Lombok, Indonesia from 1894 to the Present''.</ref> No sur da Península de Malaca e en Borneo, a especie pode coexistir co [[falso gavial]] (e tamén en [[Sumatra]]) e co moi relacionado pero normalmente máis pequeno [[crocodilo siamés]] (tamén en Xava).<ref>Bezuijen, M.R., Shwedick, B., Simpson, B.K., Staniewicz, A. & Stuebing, R. (2014). ''Tomistoma schlegelii''. The IUCN Red List of Threatened Species. {{DOI|10.2305/IUCN.UK.2014-1.RLTS.T21981A2780499.en}}</ref><ref>Bezuijen, M., Simpson, B., Behler, N., Daltry, J. & Tempsiripong, Y. (2012). ''Crocodylus siamensis''. The IUCN Red List of Threatened Species. {{DOI|10.2305/IUCN.UK.2012.RLTS.T5671A3048087.en}}</ref> Pode quedar unha pequena poboación no [[Parque Nacional de Ujung Kulon]] no oeste e Xava. O crocodilo de auga salgada está tamén presente en partes moi limitadas do [[océano Pacífico|Pacífico]] sur, cunha poboación de tamaño medio nas [[illas Salomón]], unha moi pequena e case extinta en [[Vanuatu]] (oficialmente de só tres individuos) e unha poboación aceptable pero en risco (ultimamente recuperándose) nas [[Palau]]. Antes chegaba tan ao oeste coma as costas índicas de África e as illas [[Seychelles]]. Antes pensábase que estes crocodilos eran unha poboación do [[crocodilo do Nilo]], pero despois probouse que eran ''C. porosus''.<ref name="ufl" /> [[Ficheiro:Saltwater crocodile on a beach in Darwin, NT.jpg|miniatura|Nunha praia de Darwin, Australia]] O crocodilo de auga salgada está extinguido en gran parte da súa antiga área en [[Filipinas]] e actualmente só quedan poboacións nunhas poucas localidades diseminadas. Na illa de [[Mindanao]] a especie está presente no pantano Ligawasan e vías acuáticas adxacentes no suroeste da illa e tamén no Santuario de Vida Silvestre do pantano de Agusan na pare oriental da illa, onde en setembro de 2011 se capturou un crocodilo de auga salgada de 6,17&nbsp;m, o máis grande medido, despois de que matara dúas persoas. Esta especie tamén se encontra en mangleirais da illa de Languyan da provincia de Tawi-Tawi ao sueste de Mindanao e nos mangleirais do concello de Del Carmen na illa Siargao de Mindanao. Na illa de Luzón a especie vive en tres áreas do noroeste: o río Blos do barangay (~distrito) Reina Mercedes, os mangleirais de Divilacan do barangay Dimasalansan e o estuario do río Palanan do barangay Culasi. Na illa de [[Palawan]] a especie subsiste só na parte sur e en anos recentes houbo ataques a humanos na área do río Tuba preto de Bataraza na costa sueste e en preto de Rizal na costa sueste. A especie tamén está presente nas illas do estreito de Balabac entre a illa de Palawán e o estado de Sabah na parte malaia de Borneo. O status da especie no lago Naujan da illa de Mindoro non está claro; detectáronse brillos de ollo de crocodilo na auga que se cre que son individuos desta especie, pero non se sabe se queda unha poboación viable. Debido á súa tendencia a viaxar grandes distancias por mar, individuos desta especie aparecen ocasionalmente en áreas que están lonxe das súas zonas habituais. Os individuos errantes chegaban historicamente a [[Nova Caledonia]], [[Fiji]] e a augas de Asia máis ao norte, seguramente nadando coa [[corrente de Kuroshio]],<ref name=ecolumn /> chegando ata [[Iwo Jima]], [[Hachijō-jima]], [[Amami Ōshima]], [[Iriomote]] (onde noutras épocas históricas había poboacións que foron cazadas),<ref>[http://ankei.jp/yuji/file/0503/000075_1.pdf 西表島浦内川河口域の生物多様性とIriomote-jima伝統的自然資源利用の綜合調査報告書１]</ref> augas peláxicas fronte a [[Shima]], [[Península de Miura]],<ref name=ecolumn>{{Cita web |url=https://ecolumn.net/iriewani.htm |título=Copia arquivada |data-acceso=28 de xullo de 2017 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160216053239/https://ecolumn.net/iriewani.htm |dataarquivo=16 de febreiro de 2016 |urlmorta=yes }}</ref> e mesmo nas relativamente frías augas do [[mar do Xapón]] (a miles de quilómetros dos seus territorios nativos).<ref name= Kumar>{{Cita libro |author=Kumar, A. |author2=Kumar, S. |author3=Zaidi, Y. F. |author4=Kanaujia, A. |year=2012 |title=A review on status and conservation of salt water crocodile (''Crocodylus porosus'') in India |url=http://www.upsbdb.org/pdf/Souvenir2012/ch-16.pdf |pages=141–148 |data-acceso=28 de xullo de 2017 |data-arquivo=03 de marzo de 2016 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160303212500/http://www.upsbdb.org/pdf/Souvenir2012/ch-16.pdf |url-morta=yes }}</ref> A finais de 2008 e comezos do 2009, verificouse a presenza dalgúns destes crocodilos nos sistemas fluviais da [[illa Fraser]] de Australia, a centos de quilómetros e en augas máis cálidas da súa área normal en Queensland. Estes crocodilos migraron ao sur ás illas do norte de Queensland durante a máis cálida estación das chuvias e seguramente volvían ao norte despois de que as temperaturas baixasen, pero isto non é un comportamento novo porque hai moito tempo tamén se observaban máis ao sur, en Brisbane, durante a calorosa estación das chuvias. Os crocodilos de auga salgada xeralmente pasan a estación das chuvias tropical en pantanos e ríos de auga doce, movéndose despois augas abaixo ata os estuarios durante a estación seca e ás veces viaxando lonxe por mar. Compiten ferozmente entre si polo territorio, e os machos dominantes ocupan os tramos máis desexables das correntes de auga doce. Os crocodilos novos son forzados a ir a ríos marxinais e por veces ao océano. Isto explica a ampla área de distribución do animal (desde as costas da India a Australia), e tamén que se encontre en ocasións en lugares pouco comúns para el (como no mar do Xapón). Igual que todos os crocodilos, só poden sobrevivir períodos prolongados en zonas de temperaturas cálidas, e os crocodilos estacionalmente abandonan certas partes de Australia se vai frío.<ref name="Ross">{{Cita libro|title=Crocodiles and Alligators |url=https://archive.org/details/crocodilesalliga0000unse |editor1-last=Ross |editor1-first=Charles A |editor2-last=Garnett |editor2-first=Stephen |publisher=Checkmark Books |year=1989 |isbn=978-0816021741}}</ref> == Bioloxía e comportamento == [[Ficheiro:Crocodylus porosus foraging in surf at Maconacon - ZooKeys-266-001-g104-bottom.jpg|miniatura|Un crocodilo de auga salgada en [[Maconacon, Isabela|Maconacon]]]] O principal comportamento que serve para distinguir o crocodilo de auga salgada doutros [[crocodilo]]s é a súa tendencia a ocupar ambientes de auga salgada. Aínda que outros crocodilos tamén teñen [[glándula do sal|glándulas do sal]] que lles permitirían vivir en auga salgada, unha característica que os aligátores non posúen, a maioría das outras especies non se aventuran no mar a non ser en condicións extremas.<ref>Schmidt-Nielsen, K. (1997). ''Animal physiology: adaptation and environment''. Cambridge University Press.</ref> A única outra especie que mostra un comportamento regular de saír ao mar é o [[crocodilo americano]] (''C. acutus''), pero esta especie americana non se considera tan proclive ás augas mariñas coma o crocodilo de auga salgada. Este último viaxa entre áreas separadas polo mar, ou simplemente confía na súa efectiva facilidade para viaxar pola auga para cubrir longas distancias nunha mesma masa de terra, como Australia. De maneira similar ás [[ave migratoria|aves migratorias]] que usan as [[columna térmica|columnas térmicas]], os crocodilos de auga salgada utilizan as [[corrente oceánica|correntes oceánicas]] para viaxar longas distancias.<ref name="bbc.co.uk">{{Cita web|url=http://www.bbc.co.uk/news/10260382 |title=BBC News – Crocodiles 'surf' long distance on ocean currents |last=Moskvitch |first=Katia |date=7 de xuño de 2010 |publisher=Bbc.co.uk |accessdate=12 de xuño de 2013}}</ref> Nun estudo, etiquetáronse 20 destes crocodilos con transmisores por satélite; 8 deles aventuráronse en mar aberto, e un deles viaxou 590&nbsp;km ao longo da costa, desde o río North Kennedy na costa leste do extremo norte de Queensland, arredor da [[Península de Cabo York]], ata a costa oeste do [[Golfo de Carpentaria]] en 25 días.<ref name="bbc.co.uk"/> Outro espécime, un macho de 4,84&nbsp;m, viaxou 411&nbsp;km en 20 días. Viaxan sen ter que moverse demasiado, ás veces simplemente flotando levados pola corrente, e este comportamento permítelles conservar enerxía. Interrompen as súas viaxes, parando en baías abrigadas durante uns días, cando a corrente vai en contra da dirección desexada, agardando ata que a corrente cambia de dirección.<ref name="bbc.co.uk"/> Tamén viaxan curso arriba e curso abaixo nos sistemas fluviais periodicamente.<ref name="bbc.co.uk"/> [[Ficheiro:Saltwater Crocodile (Crocodylus porosus) (8851850268).jpg|miniatura|esquerda|Adulto de crocodilo de auga salgada nadando por un pantano.]] Aínda que a maioría dos crocodilos son animais sociais que comparten sitios para tomar o sol e para alimentarse, os crocodilos de auga salgada son máis [[territorio (animal)|territoriais]] e menos tolerantes cos da súa propia especie; os machos adultos comparten o territorio coas femias, pero escorrentan os machos rivais. Aparéanse na estación húmida, e poñen os [[ovo (bioloxía)|ovos]] nun niño que consiste nunha morea de vexetación e lama. A femia vixía o niño e as crías ante o perigo dos depredadores. Xeralmente son moi apáticos ou aletargados, unha característica que lles axuda a sobrevivir durante meses nos tempos en que non hai comida, e normalmente lacazanean na auga ou toman o sol durante gran parte do día, preferindo cazar de noite. Un estudo do seu comportamento estacional en Australia indicou que son máis activos e máis probablemente pasan o tempo na auga durante o verán australiano; inversamente, son menos activos e pasan relativamente máis tempo tomando o sol durante o inverno.<ref>{{Cita publicación periódica|doi=10.1098/rspb.1998.0504 |pmc=1689355|title=Thermal relations of large crocodiles, Crocodylus porosus, free-ranging in a naturalistic situation|year=1998|last1=Grigg|first1=G. C.|last2=Seebacherd|first2=F.|last3=Beard|first3=L. A.|last4=Morris|first4=D.|journal=Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences|volume=265|issue=1407|pages=1793–1799}}</ref> Porén, o crocodilo de auga salgada, está entre os crocodilianos máis activos, xa que pasa máis tempo patrullando e activo, especialmente na auga. Son moito menos terrestres que a maioría das especies de crocodilos, pasando menos tempo en terra excepto para tomar o sol. Ás veces, pasan semanas no mar buscando chegar a terra e nalgúns casos, crecen [[percebe]]s entre as súas escamas, o que indica os longos períodos que pasan no mar.<ref>{{Cita web |url=http://www.wallawalla.edu/academics/departments/biology/rosario/inverts/Arthropoda/Crustacea/Maxillopoda/Cirripedia/Lepas_anatifera.html |title=''Lepas anatifera'' Linnaeus, 1758 |publisher=WallaWalla |accessdate=2 de decembro de 2011 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20071018081738/http://www.wallawalla.edu/academics/departments/biology/rosario/inverts/Arthropoda/Crustacea/Maxillopoda/Cirripedia/Lepas_anatifera.html |dataarquivo=18 de outubro de 2007 |urlmorta=yes }}</ref> [[Ficheiro:Crocodylus porosus with GPS-based satellite transmitter attached to the nuchal rosette - journal.pone.0062127.g002.png|miniatura|Crocodilo de auga salgada cun transmisor por satélite [[GPS]] adherido na súa cabeza para rastrear os seus periplos]] Malia o seu relativo letargo, os crocodilos de auga salgada son depredadores áxiles e mostran unha sorprendente axilidade e velocidade cando é necesario, xeralmente durante os ataques ás presas. Poden realizar sprints explosivos cando lanzan un ataque desde a auga. Poden tamén nadar a un ritmo de 24 a 29&nbsp;km/h en curtas explosións de velocidade, arredor de tres veces máis rápido que o nadador humano máis rápido, pero cando patrullan, xeralmente van a 3,2 a 4,8&nbsp;km/h. Porén, as historias de crocodilos que eran máis rápidos que un cabalo de carreiras en curtas distancias por terra son lendas urbanas. Ao contrario, na beira da auga, onde poden combinar a propulsión coas patas e a cola, a súa velocidade pode ser explosiva. Aínda que os cerebros dos crocodilianos son moito menores que os dos mamíferos (só o 0,05% do peso corporal nesta especie), os crocodilos de auga salgada teñen capacidade de aprender tarefas difíciles con pouco condicionamento, aprendendo a rastrear as rutas migratorias das súas presas a medida que cambian as estacións, e poden posuír unha capacidade de comunicación máis profunda que o que se acepta actualmemte.<ref>{{Cita web |url=http://crocodilian.com/big-gecko |title=Big Gecko – Crocodile Management, Research and Filming |publisher=Crocodilian.com |accessdate=25 de xullo de 2013 |data-arquivo=10 de agosto de 2011 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110810023555/http://crocodilian.com/big-gecko/ |url-morta=yes }}</ref><ref>{{Cita web|url=http://crocodilian.com/cnhc/croccomm.html |title=Crocodile Communication: Crocodiles, Caimans, Alligators, Gharials |publisher=Flmnh.ufl.edu |date=5 de marzo de 1996 |accessdate=25 de xullo de 2013}}</ref> === Caza e dieta === [[Ficheiro:Crocodile in Broome Western Australia.jpg|miniatura|Alimentándose nun zoo en Australia Occidental]] Como a maioría dos crocodilos, os de auga salgada non son moi esixentes coa comida, e facilmente poden variar a súa selección de presas segundo a dispoñibilidade, nin son tampouco voraces, xa que poden sobrevivir con relativamente pouca comida durante un prolongado período. Debido ao seu tamaño e distribución, capturan a maior variedade de presas de todos os crocodilianos existentes.<ref name="Ross"/> A dieta das crías, xuvenís e subadultos foi máis estudada que a dos completamente adultos, en gran parte pola agresividade, [[territorialidade (animal)|territorialidade]] e gran tamaño dos adultos, que fai difícil que os biólogos os manexen sen correr riscos significativos, tanto para os humanos coma para os propios crocodilos; o principal método utilizado para capturar adultos é un longo pau con grandes ganchos como os utilizados para a captura de [[tiburóns]], que inmobiliza as mandíbulas do animal pero que pode causarlles dano nos fociños e non é seguro que permita capturar crocodilos que pasan de 4&nbsp;m. Aínda que estudos feitos no século XX catalogaron rigorosamente os contidos estomacais de adultos "sacrificados" do [[crocodilo do Nilo]] en [[África]],<ref name= Cott>{{Cita publicación periódica|author=Cott, H.B. |year=1961|title=Scientific results of an inquiry into the ecology and economic status of the Nile crocodile (''Crocodilus niloticus'') in Uganda and Northern Rhodesia|journal= Transactions of the Zoological Society of London|volume= 29|issue=4|pages= 211–356|doi=10.1111/j.1096-3642.1961.tb00220.x}}</ref><ref name= Beard>Graham, A., & Beard, P. (1973). ''Eyelids of Mornings''. A. & W. Visual Library, Greenwich, CT, 113.</ref> fixéronse poucos estudos sobre os crocodilos de auga salgada a pesar da gran cantidade deles que foron matados para obter as súas peles durante ese período. Por tanto, a dieta coñecida dos adultos moitas veces está baseada só en testemuños visuais fiables.<ref name="Webb, G. J. 1991">{{Cita publicación periódica|autor=Webb, G. J. |autor2=Hollis, G. J. |autor3=Manolis, S. C. |ano=1991|título=Feeding, growth, and food conversion rates of wild juvenile saltwater crocodiles (''Crocodylus porosus'')|xornal=Journal of Herpetology|páxinas= 462–473|jstor=1564770|volume=25|issue=4|doi=10.2307/1564770}}</ref><ref name= Davenport>{{Cita publicación periódica|author=Davenport, J. |author2=Grove, D. J. |author3=Cannon, J. |author4=Ellis, T. R. |author5=Stables, R. |year=1990|title=Food capture, appetite, digestion rate and efficiency in hatchling and juvenile ''Crocodylus porosus''|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-zoology_1990-04_220_4/page/569 |journal= Journal of Zoology|volume= 220|issue=4|pages=569–592|doi=10.1111/j.1469-7998.1990.tb04736.x}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author=Webb, G. J. |author2=Messel, H. |year=1977|title=Crocodile capture techniques|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-wildlife-management_1977-07_41_3/page/572 |journal=The Journal of Wildlife Management|pages= 572–575|doi=10.2307/3800531|volume=41|issue=3|jstor=3800531}}</ref> As crías só poden comer pequenos animais, como pequenos [[peixes]], [[ra]]s, [[insectos]] e pequenos [[invertebrado]]s acuáticos.<ref name= Davenport/> Ademais destas presas, os xuvenís comen tamén diversos peixes de auga doce e salgada, [[anfibios]], [[crustáceos]], [[moluscos]], como grandes [[gasterópodos]] e [[cefalópodos]], aves, [[mamíferos]] de tamaño pequeno ou medio e outros [[réptiles]], como [[cobra|serpes]] e [[lagarto]]s. Cando os crocodilos medran ata máis de 1,2&nbsp;m, a importancia na súa alimentación dos pequenos invertebrados vaise facendo menor en favor de pequenos [[vertebrados]] como peixes e pequenos mamíferos e aves.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Taylor, J. A. |year=1979|title=The foods and feeding habits of subadult ''Crocodylus porosus'' Schneider in northern Australia|journal=Wildlife Research|volume= 6|issue=3|pages=347–359|doi=10.1071/WR9790347 }}</ref> Canto máis medra o animal, maior é a variedade da súa dieta, pero durante toda a súa vida seguen comendo tamén presas relativamente pequenas. Entre os crustáceos que comen son frecuentes os grandes cangrexos do barro do xénero ''[[Scylla]]'', especialmente en hábitats de mangleirais. As aves que viven en terra como o [[emú]] (''Dromaius novaehollandiae'') e diferentes tipos de [[aves acuáticas]], especialmente o ganso ''[[Anseranas semipalmata]]'', son as aves máis frecuentemente depredadas, debido á maior probabilidade de atopalas.<ref>{{Cita web|url=http://a-z-animals.com/animals/emu/ |title=Emu (Dromaius Novaehollandiae) – Animals – A–Z Animals – Animal Facts, Information, Pictures, Videos, Resources and Links |publisher=A–Z Animals |accessdate=25 de xullo de 2013}}</ref><ref name="Messel">Messel, H., & Vorlicek, G. C. (1989). "Ecology of Crocodylus porosus in northern Australia", pp. 164–183 in ''Crocodiles: Their Ecology, Management and Conservation''. IUCN. ISBN 2880329876</ref> Incluso poden atrapar aves voadoras rápidas e [[morcego]]s se están preto da superficie da auga,<ref name="Ross"/> e tamén aves limícolas que están procurando comida nas ribeiras, mesmo as de tamaño menor que un [[bilurico bailón]] (''Actitis hypoleucos'').<ref name="NewHolland"/><ref>{{Cita publicación periódica|author=Yalden, D. |author2=T. Dougall|year= 2004|title=Production, Survival, and Catchability of Chicks of Common Sandpipers ''Actitis hypoleucos''|journal= Wader Study Group Bulletin|volume= 104|pages= 82–84|url=https://sora.unm.edu/node/121771}}</ref> As presas mamíferas dos xuvenís e subadultos son xeralmente do tamaño das especies menores de [[ungulado]]s, como o cervo-rato (''[[Tragulus napu]]'') e o cervo ''[[Hyelaphus porcinus]]''.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Cramb, R. A. |author2=Sujang, P. S. |year=2013|title=The mouse deer and the crocodile: oil palm smallholders and livelihood strategies in Sarawak, Malaysia|journal= The Journal of Peasant Studies|volume=40|issue=1|pages=129–154|doi=10.1080/03066150.2012.750241}}</ref> Poden comer varios mamíferos como monos, por exemplo, o macaco cangrexeiro (''[[Macaca fascicularis]]''),<ref>{{Cita publicación periódica|author=Galdikas, B. M. |author2=Yeager, C. P. |year=1984|title=Brief report: Crocodile predation on a crab-eating macaque in Borneo|journal= American Journal of Primatology|volume= 6|issue=1|pages=49–51|doi=10.1002/ajp.1350060106}}</ref> ou o ''[[Nasalis larvatus]]''<ref>Otani, Y., ustine Tuugaz, A., Bernard, H., Matsuda, I., & Kinabalu, K. ''Opportunistic predation and predation-related events on long-tailed macaque and proboscis monkey in Kinabatangan, Sabah, Malaysia''.</ref>, [[xibón]]s, [[porco espiño]]s, [[ualabí]]s,<ref>{{Cita publicación periódica|author=Blumstein, D. T. |author2=Daniel, J. C. |author3=Sims, R. A. |year=2003|title=Group size but not distance to cover influences agile wallaby (''Macropus agilis'') time allocation|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-mammalogy_2003-02_84_1/page/197 |journal=Journal of Mammalogy|volume= 84|issue=1|pages=197–204|doi=10.1644/1545-1542(2003)084<0197:GSBNDT>2.0.CO;2}}</ref> [[mangosta]]s, [[vivérridos|civetas]], [[cánido]]s (''Canis'' ssp.), tartarugas, os [[quirópteros]] raposos voadores (''[[Pteropus]]'' ssp.), [[lebre]]s (''Lepus'' ssp.), [[roedores]], [[teixugo]]s, [[londra]]s,<ref>Kruuk, H. 1995. ''Wild Otters''. New York, New York: Oxford University Press.</ref> [[félido]]s como ''[[Prionailurus viverrinus]]'' e cervos [[tragúlidos]].<ref name= Corlett>{{Cita publicación periódica|author=Corlett, R. T. |year=2011|title=Vertebrate carnivores and predation in the Oriental (Indomalayan) region|journal= Raffles Bulletin of Zoology |volume= 59 |pages=325–360 |url=https://www.researchgate.net/publication/235998137_Vertebrate_carnivores_and_predation_in_the_Oriental_%28Indomalayan%29_Region}}</ref> A diferenza dos peixes, cangrexos e criaturas acuáticas, os mamíferos e aves que comen só os encontran esporadicamente na auga ou preto da auga, polo que os crocodilos parecen buscar sitios onde as presas se concentran, ou as augas que están debaixo dunha árbore onde está pendurada unha colonia de raposos voadores ou sitios onde se alimentan os [[búfalo de auga|búfalos de auga]], para capturar os pequenos animais que son espantados polos búfalos ou (no caso dos crocodilos adultos grandes) os membros débiles da manda de búfalos.<ref name= Messel/> Os estudos realizados mostraron que, a diferenza do [[crocodilo de auga doce australiano]] (que pode morrer facilmente se come sapos velenosos), os crocodilos de auga salgada son parcialmente resistentes ás [[toxina]]s do sapo ''[[Rhinella marina]]'' e poden comelos pero só en pequenas cantidades e non en cantidade dabondo como para servir de control natural efectivo desta virulenta praga introducida de anfibios.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Letnic, M. |author2=Webb, J. K. |author3=Shine, R. |year=2008|title=Invasive cane toads (''Bufo marinus'') cause mass mortality of freshwater crocodiles (''Crocodylus johnstoni'') in tropical Australia|url=https://archive.org/details/sim_biological-conservation_2008-07_141_7/page/1773 |journal= Biological Conservation|volume= 141|issue=7|pages=1773–1782|doi=10.1016/j.biocon.2008.04.031}}</ref> Os grandes crocodilos, mesmo os machos máis vellos, á hora de comer non ignoran cando teñen oportunidade as pequenas especies, especialmente aquelas que non desenvolveron grandes habilidades para escapar. Por outra parte, os crocodilos de auga salgada subadultos que pesan só de 8,7 a 15,8&nbsp;kg (e que miden de 1,36 a 1,79&nbsp;m) sábese que matan e comen [[cabra]]s (''Capra aegagrus hircus'') que pesan do 50% ao 92% da súa propia masa corporal en [[Orissa, India]], polo que poden atacar grandes presas xa desde idade temperán.<ref name= Corlett/><ref>{{Cita publicación periódica|author=Kar, S. K. |author2=Bustard, H. R. |year=1983|title=Saltwater crocodile attacks on man|journal= Biological Conservation|volume= 25|issue=4|pages=377–382|doi=10.1016/0006-3207(83)90071-X}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author=Kar, S. K. |author2=Bustard, H. R. |year=1983|title=Attacks on domestic livestock by juvenile saltwater crocodile, ''Crocodylus porosus'', in Bhitarkanika Wildlife Sanctuary, Orissa India|journal= Amphibia-Reptilia|volume= 4|issue=1|pages=81–83|doi=10.1163/156853883X00283}}</ref> Atopouse que a dieta de espécimes xuvenís e subadultos, os cales se alimentan de calquera animal de ata o seu propio tamaño practicamente sen importar o pequeno que sexa, é máis diversa que a dos adultos, os cales a miúdo ignoran as presas que están por debaixo dun certo tamaño.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Hanson, J. O. |author2=Salisbury, S. W. |author3=Campbell, H. A. |author4=Dwyer, R. G. |author5=Jardine T. D. |author6=Franklin, C. E. |year=2015|title=Feeding across the food web: The interaction between diet, movement and body size in estuarine crocodiles (''Crocodylus porosus'')|journal=Austral Ecology|volume= 40|issue=3|pages=275–286|doi=10.1111/aec.12212}}</ref> [[Ficheiro:Crocodylus porosus feeding frenzy by Gregg Yan 01.jpg|miniatura|esquerda|''C. porosus'' despezando unha carcasa de porco para comela]] Entre os grandes animais comidos polos crocodilos adultos están os cervos sambar (''[[Rusa unicolor]]''), porcos bravos (''[[Sus scrofa]]''), tapires malaios (''[[Tapirus indicus]]''), [[canguro]]s, [[humano]]s, orangutáns (''[[Pongo]]'' ssp.), dingos (''[[Canis lupus dingo]]''), tigres (''[[Panthera tigris]]''),<ref>{{Cita web |url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/india/8695915/Fifteen-foot-Bengali-crocodile-claims-king-of-jungle-title-from-tiger.html |title=Fifteen-foot Bengali crocodile claims king of jungle title from tiger |author=Dean Nelson |publisher=The Telegraph |accessdate=2016-03-08}}</ref> e grandes [[bovino]]s como o [[banteng]] (''Bos javanicus''),<ref name="Leach" /> [[búfalo de auga|búfalos de auga]] (''Bubalus arnee''), e [[Bos gaurus|gauros]] (''Bos gaurus'').<ref name="Kumar" /><ref name="Collins">{{Cita publicación periódica|author=Collins, B. |year=2005|title=Crocodiles Inside Out: A Guide to the Crocodilians and Their Functional Morphology|journal=Australian Ecology|volume= 30|issue=4|pages=487–508|doi=10.1111/j.1442-9993.2005.01448.x}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author=Russon, A. E. |author2=Kuncoro, P. |author3=Ferisa, A. |author4=Handayani, D. P. |year=2010|title=How orangutans (''Pongo pygmaeus'') innovate for water|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-comparative-psychology_2010-02_124_1/page/14 |journal=Journal of Comparative Psychology|volume=124|issue=1|pages=14–28|pmid=20175593|doi=10.1037/a0017929}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author1=NG, M. |author2=Mendyk, R. W. |lastauthoramp=yes |year=2012|title=Predation of an Adult Malaysian Water monitor ''Varanus salvator macromaculatus'' by an Estuarine Crocodile ''Crocodylus porosus''|journal=Biawak|volume=6|issue=1|pages=34–38|url=http://www.academia.edu/3514270/Predation_of_an_Adult_Malaysian_Water_monitor_Varanus_salvator_macromaculatus_by_an_Estuarine_Crocodile_Crocodylus_porosus}}</ref><ref>{{Cita libro|publisher=Oxford University Press|author=Butler, J. R. |author2=Linnell, J. D. |author3=Morrant, D. |author4 = Athreya, V. |author5=Lescureux, N. |author6=McKeown, A. |year=2013|chapter=Dog eat dog, cat eat dog: social-ecological dimensions of dog predation by wild carnivores|title=Free-Ranging Dogs and Wildlife Conservation|pages= 117|url=https://www.researchgate.net/publication/258336275_Dog_eat_dog_cat_eat_dog_social-ecological_dimensions_of_dog_predation_by_wild_carnivores}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author=De Silva, M. |author2=Dissanayake, S. |author3=Santiapillai, C. |year=1994|title=Aspects of the population dynamics of the wild Asiatic water buffalo(''Bubalus bubalis'') in Ruhuna National Park, Sri Lanka|journal=Journal of South Asian Natural History|volume= 1|issue=1|pages=65–76|url=http://static1.1.sqspcdn.com/static/f/1199264/18690328/1339420173567/April+1994.+Vol.+1+No.+1+pp.+65-76.pdf}}</ref> Porén, só capturan grandes animais esporadicamente, xa que estes normalmente só son atacados polos adultos grandes e os grandes ungulados e outros animais silvestres grandes están distribuídos moi espazadamente, fóra dunhas poucas áreas clave como os [[Sundarbans]].<ref name="Ross" /> Pero, compensando isto, introducíronse [[cabra]]s, [[búfalo de auga|búfalos de auga]] e [[porco bravo|porcos bravos]]/[[porco]]s en moitas das áreas ocupadas polos crocodilos de auga salgada e fixéronse alí silvestres en varios graos e así poden servir para ampliar a dieta dos grandes crocodilos.<ref name="Guggisberg"/> Calquera tipo de [[gando]] ou animal doméstico, como [[galiña|polos]], [[ovella]]s, [[porco]]s, [[cabalo]]s e [[vaca]]s, e tamén animais de compañía poden entrar na dieta do crocodilo se este ten a oportunidade.<ref name="Ross"/> Como é un animal que sae ao mar, tamén depreda varios [[peixes óseos]] de auga salgada e outros animais mariños, incluíndo as [[serpe mariña|serpes mariñas]], [[tartaruga mariña|tartarugas mariñas]], [[aves mariñas]], [[dugongo]]s (''Dugong dugon''), [[Batoidea|raias]] (tamén grandes [[peixe serra|peixes serra]]<ref>{{Cita web|title = FLMNH Ichthyology Department: Green Sawfish|url = http://www.flmnh.ufl.edu/fish/Gallery/Descript/Greensawfish/Greensawfish.htm|website = www.flmnh.ufl.edu|accessdate = 2015-10-22}}</ref>), e pequenos [[tiburón]]s. Os actos de predación máis documentados de animais mariños ocorreron en augas costeiras ou a unha distancia no mar á vista de terra, e as tartarugas femias e as súas crías son capturadas durante a tempada de apareamento cando as tartarugas están preto das praias.<ref name="Ross"/><ref name="Wood"/><ref>{{Cita libro|title = The Saltwater Wetland|url = https://books.google.com/books?id=SW0Bdq6QOxAC|publisher = Infobase Publishing|date = 2009-01-01|isbn = 9781438122359|first = Pam|last = Walker|first2 = Elaine|last2 = Wood}}</ref><ref>{{Cita web|title = Significant Trade in Wildlife: a review of selected species in CITES Appendix II. Volume 2: reptiles and invertebrates : Luxmoore, R., Groombridge, B., Broad, S., IUCN Conservation Monitoring Centre : Free Download & Streaming|url = https://archive.org/details/significanttrade02luxm|website = Internet Archive|accessdate = 2015-10-22}}</ref><ref>{{Cita libro|title = Shark!: Killer Tales from the Dangerous Depths: Killer Tales from the Dangerous Depths (Large Print 16pt)|url = https://books.google.com/books?id=JfZtiHLVhmMC|publisher = ReadHowYouWant.com|date = 2011-03-01|isbn = 9781459613287|first = Robert|last = Reid}}</ref><ref>{{Cita web|title = World Building June: Day 4|url = http://the-tabularium.tumblr.com/post/88317396316/world-building-june-day-4|website = the-tabularium.tumblr.com|accessdate = 2015-10-22}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://photos1.blogger.com/blogger/7194/799/1600/Crocodile-shark.jpg |title=Crocodile vs. shark photos |publisher=photos1.blogger.com}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://www.underwatertimes.com/news.php?article_id=84173256109 |title=No Bull: Saltwater Crocodile Eats Shark |publisher=UnderwaterTimes.com |date=13 de agosto de 2007 |accessdate=30 de abril de 2011}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author=Whiting, S. D. |author2=Whiting, A. U. |year=2011|title=Predation by the Saltwater Crocodile (''Crocodylus porosus'') on sea turtle adults, eggs, and hatchlings|journal=Chelonian Conservation and Biology|volume= 10|issue=2|pages=198–205|doi=10.2744/CCB-0881.1}}</ref> Porén, hai probas de que os crocodilos de auga salgada cazan tamén mentres están en mar aberto, baseadas nos restos de peixes peláxicos que viven a gran distancia da costa que se encontraron nos seus estómagos.<ref name="Callaway, J. M. 1997"/><ref name="Blaber, S. J. 2008"/> Os métodos de caza utilizados polo crocodilo de auga salgada son similares aos dos demais crocodilos. O crocodilo mergúllase e nada silandeiramente cara á presa antes de lanzarse sobre ela subitamente. A diferenza doutros corcodilianos, como os [[aligátor]]es e incluso o [[crocodilo do Nilo]], non se sabe que cacen en terra seca.<ref name="Ross"/><ref name="Guggisberg"/> Os individuos novos poden desde a auga proxectar todo o seu corpo no aire nun salto mentres cazan presas que están colgadas de ramas baixas.<ref name= Davenport/> Canco cazan [[macaco rhesus|macacos rhesus]], golpean os monos contra un banco de area baténdoos coa cola, arrastrando o macaco á auga para comelo máis doadamente. Porén, non está claro se este uso da cola para cazar é deliberado ou só casual.<ref name="Guggisberg"/> Os seus agudos dentes como paus son axeitados para atrapar e agarrar con forza a presa, pero non están deseñados para cortar a carne. As presas pequenas simplemente as tragan enteiras, mentres que os animais máis grandes son arrastrados á auga e afogados ou esmagados.<ref name="news.nationalgeographic.com">{{Cita web|url=http://news.nationalgeographic.com/news/2012/03/120315-crocodiles-bite-force-erickson-science-plos-one-strongest/ |title=Crocodiles Have Strongest Bite Ever Measured, Hands-on Tests Show |publisher=News.nationalgeographic.com |date=15 de marzo de 2012 |accessdate=12 de xuño de 2013}}</ref> As presas grandes son despois despezadas en cachos manexables mediante o "rolo da morte" (o crocodilo xira todo o corpo para desgarrar cachos de carne) ou por tiróns súbitos da cabeza.<ref>{{Cita web |url=http://marinebio.org/species.asp?id=187 |title=Saltwater Crocodiles, Crocodylus porosus ~ |publisher=Marinebio.org |date=14 de xaneiro de 2013 |accessdate=25 de xullo de 2013 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20170630224527/http://marinebio.org/species.asp?id=187 |dataarquivo=30 de xuño de 2017 |urlmorta=yes }}</ref> Ocasionalmente, cando o crocodilo está cheo, poden almacenar alimento para comelo despois, aínda que isto pode orixinar que o alimento o coman como [[prea]] intrusos como os varanos monitor.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Doody, J. S. |year=2009|title=Eyes bigger than stomach: prey caching and retrieval in the saltwater crocodile, ''Crocodylus porosus''|journal= Herpetological Review|volume= 40|issue=1|pages= 26}}</ref> ==== Trabada ==== [[Ficheiro:Saltwater Crocodile (Crocodylus porosus) (8851846180).jpg|miniatura|Os crocodilos de auga salgada, mesmo os adultos, poden saír saltando da auga para capturar comida.]] Os crocodilos de auga salgada teñen o récord da maior forza de trabada rexistrada do reino animal, cun pico de forza de trabada de 16&nbsp;414&nbsp;[[newton (unidade)|N]], que supera en moito os valores rexistrados nas hienas ''[[Crocuta crocuta]]'' de 4&nbsp;500&nbsp;N.<ref name="erickson">{{Cita publicación periódica|last=Erickson|first=GM|author2=Gignac PM |author3=Steppan SJ |author4=Lappin AK |author5=Vliet KA |year=2012|title=Insights into the Ecology and Evolutionary Success of Crocodilians Revealed through Bite-Force and Tooth-Pressure Experimentation|journal=PLoS ONE|volume=7|issue=3|pages=e31781|doi=10.1371/journal.pone.0031781|pmid=22431965|pmc=3303775|display-authors=etal}}</ref> A extraordinaria trabada dos crocodilos é un resultado da súa [[anatomía]]. O espazo do músculo mandibular no cranio é moi grande, o cal é doadamente visible desde fóra como un vulto a cada lado. A natureza deste [[músculo]] é extremadamente ríxida, case tan dura como a dun [[óso]] ao tocalo, e como tal pode parecer unha continuación do cranio. Outra característica é que a maioría dos músculos da mandíbula do crocodilo están dispostos para pechala fortemente. Pero a pesar destes fortes músculos para pechar a mandíbula, os crocodilos teñen músculos moi pequenos e febles para abrila. As mandíbulas dun crocodilo poden manterse pechadas con seguridade con algunhas voltas de [[fita americana]].<ref>Cogger, H.G. (1996). ''Reptiles and Amphibians of Australia''. Chatswood, NSW: Reed Books.</ref> === Reprodución === [[Ficheiro:Hatchling saltwater crocodile.jpg|miniatura|Os crocodilos de auga salgada sofren numerosos cambios fisiolóxicos a medida que maduran. Móstrase aquí unha cría de crocodilo.]] [[Ficheiro:Saltwater Crocodile (Crocodylus porosus) juvenile (8067785958).jpg|miniatura|Velaquí un crocodilo xuvenil, que crece considerablemente en lonxitude durante varios anos pero é facilmente distinguible polo seu cropo delgado e tamaño.]] [[Ficheiro:Saltwater crocodile (Crocodylus porosus), Gembira Loka Zoo, 2015-03-15 01.jpg|miniatura|Un crocodilo de auga salgada de idade subadulta no Zoo Gembira Loka, similar pero non tan robusto e de cabeza relativamene pequena comparado cos adultos.]] Os crocodilos de auga salgada aparéanse na estación das chuvias, cando os niveis da auga están máis altos. En Australia, o macho e a femia realizan un cortexo en setembro ou outubro, e a femia pon os ovos entre novembro e marzo.<ref name= Leach/> É posible que o aumento de temperaturas da estación húmida provoque o comportamento reprodutor nesta especie.<ref name= Messel/> Aínda que os crocodilianos aniñan cada ano, hai casos rexistrados de femias que aniñan un ano si e outro non e outros nos que a femia intenta producir dúas camadas nunha soa estación húmida.<ref name= Messel/> A femia selecciona o sitio de nidificación, e ambos os pais defenden o territorio de nidificación, o cal normalmente é un tramo de ribeira nun río mareal ou áreas de auga doce, especialmente pantanos. Os niños a miúdo están en lugares sorprendentemente expostos, como no barro con pouca ou ningunha vexetación arredor e así con protección limitada do sol e o vento. O niño é unha morea de barro e vexetación, xeralmente mide 175&nbsp;cm de longo e 53&nbsp;cm de alto, cunha entrada media de 160&nbsp;cm de diámetro.<ref name= Messel/> Algúns niños apareceron en hábitats improbables, como entullos rochosos ou campos de herba baixa húmidos.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Somaweera, R. |author2=Shine, R. |year=2013|title=Nest-site selection by crocodiles at a rocky site in the Australian tropics: Making the best of a bad lot|journal=Austral Ecology|volume=38|issue=3|pages=313–325|doi=10.1111/j.1442-9993.2012.02406.x}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author=Magnusson, W. E. |year=1980|title=Habitat required for nesting by ''Crocodylus porosus'' (Reptilia: Crocodilidae) in northern Australia|journal= Aust. Wildl. Res|volume=7|issue=1|pages=149–156|doi=10.1071/WR9800149|url=https://www.researchgate.net/publication/248882409_Habitat_Required_for_Nesting_by_Crocodylus_porosus_%28Reptilia__Crocodilidae%29}}</ref> O crocodilo femia xeralmente arrastra unha capa de follas e outros residuos arredor da entrada do niño e esta cuberta vexetal segundo se informou produce unha "abraiante" cantidade de calor para a incubación dos ovos.<ref name="Guggisberg"/><ref>{{Cita publicación periódica|author=Seymour, R. S. |author2=Ackerman, R. A. |year=1980|title=Adaptations to underground nesting in birds and reptiles|journal=American Zoologist|volume=20|issue=2|pages=437–447|doi=10.1093/icb/20.2.437}} </ref> A femia pon normalmente de 40 a 60 ovos, pero algunhas postas chegan a 90. Os ovos miden como media 8 por 5&nbsp;cm e pesan 113&nbsp;g en Australia e 121&nbsp;g na [[India]].<ref name= Leach/><ref name= Gopi/> Son relativamente pequenos comparados co tamaño da femia que pesa cinco veces máis que o [[crocodilo de auga doce australiano]], pero pon ovos que só son un 20% maiores e un 40% máis pesados que o desa especie de tamaño menor.<ref name="NewHolland"/> O peso medio dunha cría recentemente eclosionada en Australia é de 69,4&nbsp;g.<ref name= Leach/> Aínda que a femia vixía o niño durante de 80 a 98 días (en casos extremos desde 75 a 106 días), a perda de ovos é xeralmente alta debido a inundacións e ocasionalmente á predación.<ref name= Leach/> Como en todos os crocodilianos, o sexo das crías está [[determinación do sexo pola temperatura|determinado pola temperatura]] de incubación. A 28–30&nbsp;°C todas as crías serán femias, a 30–32&nbsp;°C o 86% serán machos, e a 33º ou máis son predominantemente femias (84%).<ref>{{Cita publicación periódica|author=Lang, J. W. |author2=Andrews, H. V. |year=1994|title=Temperature-dependent sex determination in crocodilians|journal=Journal of Experimental Zoology|volume=270|issue=1|pages=28–44|doi=10.1002/jez.1402700105}}</ref> En Australia, os ''[[Varanus giganteus]]'' comen habitualmente ovos de crocodilo de auga doce australiano (comendo ata o 95% das postas que descobre), pero é relativamente improbable que coman ovos de crocodilo de auga salgada debido á vixilancia da impoñente nai, e só se estima que perden un 25% dos ovos por causa destes [[varano]]s (menos da metade que os que perden os crocodilos do Nilo por causa do varano monitor en África).<ref name="NewHolland"/> A maioría das perdas de ovos do crocodilo de auga salgada ocorren debido a que o burato do niño queda asolagado.<ref name= Messel/><ref name= Magnusson>{{Cita publicación periódica|author=Magnusson, W. E. |year=1982|title=Mortality of eggs of the crocodile ''Crocodylus porosus'' in northern Australia|journal=Journal of Herpetology|pages= 121–130|jstor=1563804 |volume=16|issue=2|doi=10.2307/1563804}}</ref> [[Ficheiro:Female croc.jpg|miniatura|esquerda|Femia adulta silvestre de crocodilo de auga salgada.]] Como en todas as especies de crocodilos, a femia mostra un salientable nivel de coidados maternais para un réptil. Escava os niños despois da incubación en resposta ás chamadas de "píos" que realizan as crías listas para saír, e incluso axuda con delicadeza coa súa boca a que os ovos eclosionen. A femia leva as crías á auga na súa boca e permanece xunto as crías durante varios meses. Malia a súa dilixencia, as perdas de bebés crocodilos son altas debido a diversos depredadores e a crocodilos non emparentados da súa propia especie. Só aproximadamente o 1% das crías sobreviven ata adultos.<ref name="autogenerated1"/> Para os estándares dos crocodilianos, as crías do crocodilo de auga salgada son excepcionalmente agresivas entre si e a miúdo loitan entre elas case inmediatamente despois de seren transportadas á auga pola súa nai.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Brien, M. L. |author2=Webb, G. J. |author3=Lang, J. W. |author4=McGuinness, K. A. |author5=Christian, K. A. |year=2013|title=Born to be bad: agonistic behaviour in hatchling saltwater crocodiles (''Crocodylus porosus'')|journal=Behaviour|volume= 150|issue=7|pages=737–762|url=https://www.researchgate.net/publication/255965327_Born_to_be_bad_agonistic_behaviour_in_hatchling_saltwater_crocodiles_%28Crocodylus_porosus%29|doi=10.1163/1568539x-00003078}}</ref> Os xoves empezan a dispersarse pasados uns 8 meses, e comezan a mostrar un comportamento [[territorio (animal)|territorial]] arredor dos 2,5 anos de idade. Son os máis territoriais dos crocodilos existentes e, debido á súa agresividade conespecífica, desde o estadio inmaturo disperso en adiante, nunca se ven en concentracións ou grupos soltos como a maioría dos outros crocodilos.<ref>Lang, J. W. (1987). [https://www.researchgate.net/publication/255965122_Crocodilian_behavior_implications_for_management "Crocodilian behaviour: implications for management"], pp. 273–294 in ''Wildlife management: crocodiles and alligators''.</ref> Porén, incluso as femias non chegan á madurez sexual completa ata pasados 10 anos. Os crocodilos de auga salgada que sobreviven ata adultos poden acadar unha duración da vida moi longa, estimada en 70 anos, e crese que algúns individuos posiblemente exceden os 100 anos, aínda que non se verificaron idades tan extremas en ningún crocodiliano.<ref>{{Cita web |url=http://www.unep-wcmc.org/species/data/species_sheets/crocodil.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20010814155251/http://www.unep-wcmc.org/species/data/species_sheets/crocodil.htm |archive-date=14 de agosto de 2001 |title=UNEP-WCMC – Estuarine Crocodile |accessdate=25 de xullo de 2013 |urlmorta=yes }}</ref> Aínda que os adultos teñen poucos depredadores, os bebés desta especie poden ser presas dos varanos monitor (só ocasionalmente polos ''Varanus giganteus'' australianos ou o ''[[Varanus salvator]]'' asiáticos), peixes predadores (especialmente o [[Lates calcarifer|barramundi]] -''Lates calcarifer''-), [[porco bravo|porcos bravos]], [[rata]]s, varias aves acuáticas e rapaces (por exemplo, as aguias ''[[Haliaeetus leucogaster]]'' ou mesmo as cegoñas ''[[Ephippiorhynchus asiaticus]]''), [[pitón]]s, grandes crocodilos e moitos outros predadores.<ref name= Messel/><ref name= Leach>Leach, G., Delaney, R., & Fukuda, Y. (2009). ''Management program for the saltwater crocodile in the Northern Territory of Australia, 2009–2014''. Department of Natural Resources, Environment, the Arts and Sport.</ref><ref name= Gopi>{{Cita publicación periódica|author=Gopi, G.V. |author2=ANGOM, S. |year=2007| url=https://www.researchgate.net/publication/261207960_Aspects_of_nesting_biology_of_Crocodylus_porosus_at_Bhitarkanika_Orissa_Eastern_India| title=Aspects of nesting biology of Crocodylus porosus at Bhitarkanika, Orissa, Eastern India|journal=Journal of the Bombay Natural History Society|volume= 104|issue=3|pages=328–333}}</ref><ref name= Magnusson/> Os porcos e as vacas, cando se encontran en gran número, ocasionalmente tamén poden pisar inadvertidamente os ovos e niños e degradan o [[hábitat]].<ref>{{Cita publicación periódica|author=Webb, G. J. W. |author2=Manolis, S. C. |author3=Buckworth, R. |author4=Sack, G. C. |year=1983|title=An examination of ''Crocodylus porosus'' nests in two northern Australian freshwater swamps, with an analysis of embryo mortality|journal=Wildlife Research|volume= 10|issue=3|pages=571–605|doi=10.1071/WR9830571 }}</ref> Os xuvenís poden tamén ser presa de [[tigre]]s e leopardos (''[[Panthera pardus]]'') en certas partes de Asia, aínda que os encontros con estes predadores son raros e os felinos xeralmente evitan as áreas con crocodilos de auga salgada.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Somaweera, R. |author2=Brien, M. |author3=Shine, R. |year=2013|title=The role of predation in shaping crocodilian natural history|journal=Herpetological Monographs|volume= 27|issue=1|pages=23–51|doi=10.1655/HERPMONOGRAPHS-D-11-00001}}</ref> === Predadores simpátricos === No mar son grandes predadores simpátricos do crocodilo de auga salgada os seguintes: * Á parte do [[tiburón touro]], a área onde vive o crocodilo de auga salgada apenas se solapa coa dos bastante pequenos tiburóns de auga doce. O [[tiburón branco]] pode encontrarse nas augas das costas de Australia, frecuentadas polo crocodilo,<ref name="Callaway, J. M. 1997"/><ref name="WSharkTrust">{{Cita web|url=http://www.whitesharktrust.org/migration/main.html|publisher="White Shark Trust"|title=South Africa – Australia – South Africa }}</ref> e o seu peso pode estimarse grosso modo nos espécimes máis grandes nuns 2&nbsp;000&nbsp;kg.<ref name="GWO">{{Cita web |url=http://greatwhite.org/frame_facts.htm |title=Just the Facts Please |publisher=GreatWhite.org |accessdate=2016-06-03}}</ref><ref name="Echenique2012">{{Cita web|url=http://homepage.mac.com/mollet/Cc/A_Shark_to_Remember.htm|title=A Shark to Remember: The Story of a Great White Caught in 1945|author=Echenique, E. J.|accessdate=22 de xaneiro de 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120427064904/http://homepage.mac.com/mollet/Cc/A_Shark_to_Remember.htm|archivedate=27 de abril de 2012|urlmorta=yes}} Home Page of Henry F. Mollet, Research Affiliate, [[Moss Landing Marine Laboratories]].</ref> * A [[candorca]], que se encontra na maior parte dos mares do mundo.<ref name=Forney2007>{{Cita libro |last1= Forney |first1=K.A. |last2= Wade |first2= P. |year= 2007 |chapter= Worldwide distribution and abundance of killer whales |chapter-url=http://swfsc.noaa.gov/publications/FED/00851.pdf |title=Whales, whaling and ocean ecosystems |editor1-last=Estes |editor1-first=James A. |editor2-last=DeMaster |editor2-first=Douglas P. |editor3-last=Doak |editor3-first=Daniel F. |editor4-last=Williams |editor4-first=Terrie M. |editor-last5=Brownell |editor5-first=Robert L., Jr. |publisher=University of California Press |place=Berkeley |pages=145–162 |isbn=978-0-520-24884-7}}</ref> == Estado de conservación == [[Ficheiro:Saltwater crocodile.jpg|miniatura|Crocodilo de auga salgada]] A especie considérase en situación de preocupación menor en canto á súa extinción, xa que é abundante. Actualmente, a especie está na lista do [[CITES]] incluída da seguinte maneira: * No Apéndice I (que prohibe todo comercio coa especie ou os seus produtos derivados): aplícase a todas as poboacións silvestres excepto as de Australia, Indonesia e Papúa-Nova Guinea; * Apéndice II (permítese o comercio cun permiso de exploración; os permisos de importación poden ser requiridos ou non dependendo das leis do país importador): aplícase ás poboacións de Australia, Indonesia e Papúa-Nova Guinea, xunto con todas as poboacións do mundo que están en catividade con propósitos comerciais. O crocodilo de auga salgada a miúdo é cazado pola súa carne e ovos, e a súa pel é a máis valiosa comercialmente de todos os crocodilianos. A caza non regulada durante o [[século XX]] causou un drástico declive da especie en toda a súa área, e as poboacións do norte de Australia reducíranse nun 95% en 1971. Os anos entre 1940 e 1970 foron os do auxe da caza non regulada e puido causar rexionalmente un dano irreparable ás poboacións de crocodilo de auga salgada.<ref name="Whitaker2"/> A especie actualmente goza dunha completa protección legal en todos os estados e territorios de Australia onde se encontra: [[Australia Occidental]] (desde 1970), [[Territorio do Norte]] (desde 1971) e [[Queensland]] (desde 1974).<ref>{{Cita web|url=http://www.environment.gov.au/cgi-bin/sprat/public/publicspecies.pl?taxon_id=1774 |title=Crocodylus porosus – Salt-water Crocodile, Estuarine Crocodile |publisher=Environment.gov.au |accessdate=8 de agosto de 2013}}</ref> A caza ilegal aínda persiste nalgunhas áreas, xa que a protección nalgúns países non está a ser efectiva, e o comercio é con frecuencia difícil de monitorizar e controlar na súa vasta área. Porén, moitas áreas non se recuperaron; algúns exames de poboacións mostraron que aínda que hai crocodilos novos, menos do 10% dos espécimes examinados son de tamaño adulto e non hai machos especialmente grandes, como ocorre en [[Sri Lanka]] ou a [[Palau|República de Palau]]. Isto indica unha posible continuación da súa persecución alí e explotación e unha poboación reprodutora non recuperada.<ref>Gramantez, D. (2008) ''A case study of the Saltwater Crocodile Crocodylus porosus in Muthurajawela Marsh, Sri Lanka – Considerations for conservation''. IUCN- Crocodile Specialist Group.</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author=Brazaitis, P. |author2=Eberdong, J. |author3=Brazaitis, P. J. |author4=Watkins-Colwell, G. J. |year=2009|title=Notes on the saltwater crocodile, ''Crocodylus porosus'', in the Republic of Palau|journal= Bulletin of the Peabody Museum of Natural History|volume= 50|issue=1|pages=27–48|doi=10.3374/014.050.0103}}</ref> En poboacións máis equilibradas, como as do [[Parque Nacional de Bhitarkanika]] ou as de [[Sabah]], [[Malaisia]], o 28% e 24,2% dos espécimes observados tiñan tamaño adulto de máis de 3&nbsp;m.<ref name="Stuebing, R. B. 1994"/><ref>Kar, S. K. (1992). "Conservation, research, and management of estuarine crocodiles ''Crocodylus porosus'', respectively, of the crocodiles detected were Schneider in Bhitarkania Wildlife Sanctuary, Orissa: India during the last 17 years", pp. 222–242 in ''Crocodiles''. Proceedings of the 11th Working Meeting of the Crocodile Specialist Group .</ref> A [[perda de hábitat]] continúa a ser un gran problema para a especie. No norte de Australia, gran parte do seu hábitat de nidificación é susceptible e ser pisado por búfalos de auga que se fixeron silvestres, aínda que os programas de erradicación dos búfalos reduciron agora este problema considerablemente. Incluso nas zonas onde segue habendo grandes áreas de hábitats axeitados, sutís alteracións do hábitat poden ser un problema, como nas [[illas Andaman]], nas que as áreas de auga doce usadas para a nidificación, están sendo de forma crecente utilizadas para a agricultura. Despois de que o valor comercial das peles silvestres de crocodilo minguou, quizais o maior reto inmediato para aplicar os esforzos de conservación é o perigo ocasional que a especie pode ter para os humanos e, como resultado, a opinión negativa sobre o crocodilo que ás veces ten a xente.<ref name="autogenerated1">{{Cita web|url=http://www.flmnh.ufl.edu/cnhc/csp_cpor.htm |title=Crocodilian Species – Australian Saltwater Crocodile (''Crocodylus porosus'') |publisher=Flmnh.ufl.edu |accessdate=26 de decembro de 2010}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|author=Tisdell, C. |author2=Nantha, H. S. |author3=Wilson, C. |year=2007|title=Endangerment and likeability of wildlife species: How important are they for payments proposed for conservation?|journal=Ecological Economics|volume= 60|issue=3|pages=627–633|doi=10.1016/j.ecolecon.2006.01.007}}</ref> == Relacións cos humanos == === Ataques aos humanos === De todos os crocodilianos, esta especie é a que ten a tendencia máis acusada a tratar os humanos como se fosen presas, e ten unha longa historia de ataques aos humanos que se aventuran descoidadamente no seu territorio. Debido ao seu poderío, tamaño intimidante e velocidade, sobrevivir a un ataque predador directo é improbable se o crocodilo consegue facer contacto directo. A diferenza da política estadounidense de favorecer certo grao de coexistencia no hábitat cos [[aligátor]]es, a única política recomendada para tratar co crocodilo de auga salgada é evitar completamente o seu hábitat sempre que sexa posible, xa que son moi agresivos cando se ven invadidos.<ref name="Guggisberg"/> [[Ficheiro:Kakadu 2430.jpg|miniatura|upright|Sinal de non nadar utilizada pola Comisión de Parques e Vida Silvestre do Territorio Norte australiano.<ref>{{Cita web|url=https://nt.gov.au/__data/assets/pdf_file/0006/202578/crocodile-management.pdf|title=Crocodile Management|date=|website=|publisher=Northern Territory Government|access-date=2016-05-06|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20161009182546/https://nt.gov.au/__data/assets/pdf_file/0006/202578/crocodile-management.pdf|dataarquivo=09 de outubro de 2016|urlmorta=yes}}</ref>]] Os datos exactos de ataques son limitados fóra de Australia, onde se informan cada ano un ou dous ataques mortais.<ref name="Caldicott et al. 2005">{{Cita publicación periódica|last=Caldicott|first=David G.E. |author2=Croser, D. |author3=Manolis, C. |author4=Webb, G. |author5=Britton, A. |title=Crocodile attack in Australia: an analysis of its incidence and review of the pathology and management of crocodilian attacks in general |journal=Wilderness & Environmental Medicine |date=setembro de 2005|volume=16|issue=3 |pages=143–159 |doi=10.1580/1080-6032(2005)16[143:CAIAAA]2.0.CO;2 |pmid=16209470|year=2005 }}</ref> De 1971 a 2013, o número total de mortes ocorridas en Australia atribuídas a este crocodilo foi de 106.<ref name="Caldicott et al. 2005"/><ref>Manolis, S. C., & Webb, G. J. (setembro de 2013). "Assessment of saltwater crocodile (''Crocodylus porosus'') attacks in Australia (1971–2013): implications for management", pp. 97–104 in ''Crocodiles Proceedings of the 22nd Working Meeting of the IUCN-SSC Crocodile Specialist Group''. Gland, Switzerland: IUCN.</ref> O baixo nivel de ataques pode deberse aos grandes esforzos dos axentes da vida silvestre en Australia de poñer sinais de advertencia da presenza de crocodilos en numerosos ramais de ríos (''billabongs'') perigosos, ríos, lagos e praias.<ref>{{Cita libro|author=Nichols, T. |author2=Letnic, M. |year=2008|chapter=Problem crocodiles: reducing the risk of attacks by ''Crocodylus porosus'' in Darwin Harbour, Northern Territory, Australia|title=Urban herpetology|volume=3|pages=503–511|url=https://www.researchgate.net/publication/259471883_Problem_crocodiles_Reducing_the_risk_of_attacks_by_Crocodylus_porosus_in_Darwin_Harbour_Northern_Territory_Australia}}</ref> Ademais, informáronse de ataques recentes en [[Borneo]],<ref>{{Cita web |url=http://www.iht.com/articles/ap/2007/04/25/asia/AS-GEN-Malaysia-Crocodile-Attacks.php |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070811033904/http://www.iht.com/articles/ap/2007/04/25/asia/AS-GEN-Malaysia-Crocodile-Attacks.php |archivedate=11 de agosto de 2007 |title=Rise in Borneo crocodile attacks may be linked to Malaysia's logging, palm oil, expert says |publisher=Associated Press via International Herald Tribune |date=25 de abril de 2007 |accessdate=18 de agosto de 2010 |url-morta=yes }}</ref> [[Sumatra]],<ref>{{Cita web|url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1581715/Woman-saves-daughter-from-crocodile.html |title=Woman saves daughter from crocodile |publisher=Telegraph |date=14 de marzo de 2008 |accessdate=25 de xullo de 2013}}</ref> [[India oriental]] ([[illas Andaman]]),<ref>{{Cita web |url=http://www.kalingatimes.com/orissa_news/news2/20080505_Two_injured_in_crocodile_attack.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080607221308/http://www.kalingatimes.com/orissa_news/news2/20080505_Two_injured_in_crocodile_attack.htm |archivedate=07 de xuño de 2008 |title=KalingaTimes.com: Two injured in crocodile attack in Orissa |publisher=Web.archive.org |date=7 de xuño de 2008 |accessdate=25 de xullo de 2013 |urlmorta=yes }}</ref><ref>{{Cita web |url=http://today.msnbc.msn.com/id/37003327/ |title=Croc kills woman 4 years after her sister's death – TODAY.com |publisher=Today.msnbc.msn.com |date=5 de outubro de 2010 |accessdate=25 de xullo de 2013 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100809230828/http://today.msnbc.msn.com/id/37003327/ |dataarquivo=09 de agosto de 2010 |urlmorta=yes }}</ref> e [[Birmania]].<ref>{{Cita web|url=http://www.iht.com/articles/ap/2008/04/20/asia/AS-GEN-Myanmar-Crocodile.php|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080517023623/http://www.iht.com/articles/ap/2008/04/20/asia/AS-GEN-Myanmar-Crocodile.php|archivedate=17 de maio de 2008|title=Crocodile kills man accused of illegal logging in Myanmar wildlife sanctuary|publisher=Associated Press via International Herald Tribune|date=20 de abril de 2008|accessdate=18 de agosto de 2010|url-morta=yes}}</ref> En [[Sarawak]], [[Borneo]], o número medio de ataques mortais foi de 2,8 anualmente durante os anos 2000 a 2003.<ref name= AttackResearch/> No [[Territorio Norte]] de Australia, fixéronse intentos de resituar crocodilos de auga salgada que mostraran un comportamento agresivo cara aos humanos pero isto demostrou ser pouco efectivo, xa que os crocodilos problemáticos parece que poden encontrar o camiño de volta cara aos seus territorios orixinais.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Walsh, B. |author2=Whitehead, P. J. |year=1993|title=Problem crocodiles, ''Crocodylus porosus'', at Nhulunbuy, Northern Territory: an assessment of relocation as a management strategy|journal=Wildlife Research|volume= 20|issue=1|pages=127–135|doi=10.1071/WR9930127 }}</ref> Na área de Darwin de 2007 a 2009, do 67 ao 78% dos "problemas cos crocodilos" foron identificados como machos.<ref>Delaney, R., Fukuda, Y., & Saalfeld, K. (2009). ''SALTWATER CROCODILE (''Crocodylus porosus'') MANAGEMENT PROGRAM''. Northern Territory Government, Department of Natural Resources, Environment, the Arts and Sport.</ref> De moitos ataques en áreas fóra de Australia crese que non se informa, e un estudo estímaos en de 20 a 30 ataques por ano.<ref name= AttackResearch>{{Cita web |url=http://iucncsg.org/ph1/modules/Crocodilians/attacks.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090503090108/http://iucncsg.org/ph1/modules/Crocodilians/attacks.html |archivedate=03 de maio de 2009 |title=Crocodile Specialist Group – Crocodilian Attacks |publisher=Web.archive.org |accessdate=25 de xullo de 2013 |urlmorta=yes }}</ref> Esta cifra pode ser conservadora tendo en conta que hai varias áreas nas que os humanos e os crocodilos de auga salgada coexisten en rexións rurais de economía baixa e non desenvolvida, onde é probable que non se informe dos ataques.<ref>Sideleau, B., & Britton, A. R. C. (2012). "A preliminary analysis of worldwide crocodilian attacks", pp. 111–114 in ''Crocodiles'' Proceedings of the 21st Working Meeting of the IUCN-SSC Crocodile Specialist Group. Gland, Switzerland: IUCN.</ref> Porén, as afirmacións que se facían no pasado de que o crocodilo de auga salgada era responsable de miles de mortes humanas ao ano son moi probablemente esaxeracións e seguramente estaban falsificadas para beneficiar ás compañías que comercializaban as peles de crocodilo, organizacións de cazadores e outras fontes que se podían beneficiar de maximizar a percepción negativa dos crocodilos para obter ganancias financeiras.<ref name= Guggisberg/><ref name="Wood"/><ref name= AttackResearch/> Aínda que non se debe subestimar a tan formidable depredador, que non ten ningunha razón para non ver os humanos como posibles presas, moitos crocodilos de auga salgada silvestres son normalmente bastante cautelosos cos humanos e apártanse para mergullarse e nadar lonxe dos humanos, incluso os machos adultos, se foron anteriormente acosados ou perseguidos.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Webb, G. J. W. |author2=Messel, H. |year=1979|title=Wariness in ''Crocodylus porosus'' (Reptilia: Crocodilidae)|journal=Wildlife Research|volume= 6|issue=2|pages= 227–234|doi=10.1071/WR9790227}}</ref><ref>Somaweera, R. & A. de Silva (2013). ''Using traditional knowledge to minimize human-crocodile conflict in Sri Lanka'', pp. 257. In: Crocodiles. Proceedings of the 22nd Working Meeting of the IUCN-SSC Crocodile Specialist Group. IUCN, Gland, Switzerland.</ref> Algúns ataques a humanos parecen ser de natureza territorial máis que predatoria, e os crocodilos de máis de dous anos a miúdo atacan calquera cousa que invada a súa área (incluíndo barcas). Os humanos poden xeralmente escapar vivos dese tipo de encontros intimidatorios, que supoñen a metade dos ataques. Os ataques non mortais implican xeralmente a crocodilos de 3&nbsp;m ou menos. Os ataques mortais, é menos probable que teñan unha motivación predadora, xeralmente os implicados son crocodilos máis grandes cunha media de tamaño estimada de 4,3&nbsp;m. En circunstancias normais, o [[crocodilo do Nilo]] crese que é responsable dun número maior de ataques mortais a humanos, pero isto pode deberse a que moitas persoas en África adoitan depender das zonas ribeirás para a súa subsistencia, o cal é menos común na maior parte de Asia e aínda menos en Australia.<ref name= AttackResearch/> Nas [[illas Andaman]], o número de ataques mortais a humanos incrementouse, e a razón aducida é a [[destrución do hábitat]] e a redución das presas naturais.<ref>Sivaperuman, C. (2014). ''Saltwater Crocodiles in Andaman and Nicobar Islands, with Special Reference to Human–Crocodile Conflict''. Marine Faunal Diversity in India: Taxonomy, Ecology and Conservation, 453.</ref> Na [[segunda guerra mundial]], durante a retirada do exército xaponés da [[batalla da illa Ramree]] o 19 de febreiro de 1945, os crocodilos de auga salgada poden ser responsables da morte duns 400 soldados xaponeses. Os soldados británicos rodearon o pantano a través do cal se estaban retirando os xaponeses, condenando a estes a pasar unha noite nos mangleirais, que eran o fogar de miles de crocodilos de auga salgada. Moitos soldados xaponeses non sobreviviron a esa noite, pero que a súa morte fose debida principalmente a ataques de crocodilos púxose en dúbida.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Platt, S. G. |author2=W. K. Ko |author3=M. Kalyar Myo |author4=L. L. Khaing |author5=T. Rainwater|title= Man eating by estuarine crocodiles: the Ramree Island massacre revisited|journal= Herpetological Bulletin |year=2001|volume= 75|pages=15–18}}</ref> Outro ataque en masa afectou a un cruceiro realizado na India oriental no que o accidente dun barco forzou a 28 persoas a saltar á auga, onde se informou que foron comidos por crocodilos de auga salgada.<ref name="Wood"/> === Referencias culturais === [[Ficheiro:Australianstamp 1535.jpg|miniatura|upright|Selo de correos de 1948 que representa arte aborixe cuxo motivo é o crocodilo de auga salgada]] Segundo os espíritos [[Wondjina]] da [[mitoloxía]] dos [[aborixe australiano|aborixes australianos]], ao crocodilo de auga salgada prohibíuselle vivir nas augas doces por estar cheo de malos espíritos e medrar demasiado, a diferenza do [[crocodilo de auga doce australiano]], que é máis ben reverenciado.<ref>{{Cita web |url=http://www.australianstamp.com/coin-web/feature/history/abdream.htm |title=Historical Feature – Aboriginal Dreamtime Legends |publisher=Australianstamp.com |date=5 de decembro de 2007 |accessdate=8 de agosto de 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131016192334/http://www.australianstamp.com/coin-web/feature/history/abdream.htm |archivedate=16 de outubro de 2013 |urlmorta=yes }}</ref> Como consecuencia, a arte rupestre aborixe que representa o crocodilo de auga salgada é escasa, pero hai algúns exemplos de máis de 3&nbsp;000 anos de antigüidade atopados en covas de Kakadu na [[Terra de Arnhem]], que aproximadamente concordan coa distribución da especie. A especie represéntase frecuentemente na arte aborixe contemporánea.<ref>{{Cita publicación periódica|author=Fijn, N.|year=2013|title=Living with crocodiles: engagement with a powerful reptilian being|journal=Animal Studies Journal|volume=2|issue=2|pages=1–27|url=http://ro.uow.edu.au/asj/vol2/iss2/2/|data-acceso=28 de xullo de 2017|data-arquivo=25 de setembro de 2015|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20150925191528/http://ro.uow.edu.au/asj/vol2/iss2/2/|url-morta=yes}}</ref> A especie ilustrouse en varios selos de correos, como un selo de 12 céntimos de 1894 do estado de Borneo do Norte; un de Australia de 1948 de 2 [[Xilin australiano|xilins]] que mostra unha obra da arte rupestre aborixe cunha figura da especie; un de 1966 da República de Indonesia; un de 20 céntimos de 1994 de [[Palau]]; outro de Australia de 1997 de 22 céntimos, e outro de 2005 de Malaisia. A especie apareceu en series e películas de cine australianas como ''[[Crocodilo Dundee]]'' ou ''[[The Crocodile Hunter]]''. Hai varios parques temáticos sobre este crocodilo en Australia. Este crocodilo considérase sagrado en [[Timor]]. Segundo unha lenda, a illa foi formada por un xigantesco crocodilo. Algúns pobos papús teñen un mito similar e neles tradicionalmente o crocodilo foi descrito como un parente (normalmente un pai ou avó).<ref name="Guggisberg"/> {{clear}} == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{wikispecies|Crocodylus porosus}} {{Commons|Crocodylus porosus}} === Ligazóns externas === * [http://www.fish.wa.gov.au/Documents/recreational_fishing/fact_sheets/fact_sheet_estuarine_crocodile.pdf Fisheries Western Australia – Datos sobre o crocodilo de estuario ou de auga salgada] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130423151742/http://www.fish.wa.gov.au/Documents/recreational_fishing/fact_sheets/fact_sheet_estuarine_crocodile.pdf |date=23 de abril de 2013 }} * [http://www.australianextremes.com Saltwater crocodiles in freedom: Auténticas imaxes e descricións] * [https://web.archive.org/web/20170622214536/http://saltwatercrocodiles.homestead.com/ Comprehensive Saltwater Sitio web sobre os crocodilos, información, moitas imaxes e vídeos] * [http://www.flmnh.ufl.edu/cnhc/abritton.html Chamadas do crocodilo de auga salgada] do sitio web do Dr. Britton http://www.crocodilian.com {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110708204615/http://www.crocodilian.com/ |date=08 de xullo de 2011 }} crocodilian.com] site * [http://dml.cmnh.org/2001May/msg00788.html Breve discusión]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111120102606/http://dml.cmnh.org/2001May/msg00788.html |date=20 de novembro de 2011 }} entre o Dr. Britton e outros sobre a intelixencia dos [[dromaeosáuridos]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Crocodilos]] [[Categoría:Animais descritos en 1801]] [[Categoría:Artigos destacados]] 6jtdfd1mtt3lb3ma76h5dcyycjfowvi 0 387660 7108986 6384700 2025-06-27T22:41:26Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108986 wikitext text/x-wiki {{Biografía |nome = David Ortiz Borrás |descrición = no Baobab Cocktail Bar |ocupación = Bartender e escritor |coñecido_por = Dono do Baobab Cocktail Bar Autor do libro "O libro dos cocteles" }} '''David Ortiz Borrás''', nado na [[A Coruña|Coruña]] o [[19 de maio]] de [[1975]], é un camareiro e cocteleiro galego. É coñecido pola súa achega á coctelería innovando na súa creación con produtos locais nunca antes usados como o [[grelo]] ou o [[pemento de Padrón]] ou pola publicación, no ano 2016, do seu primeiro libro ''O libro dos cócteles''<ref>[http://www.crtvg.es/cultural/corte-a-corte/o-corunes-david-ortiz-borras-escribe-o-libro-dos-cocteles Entrevista na TVG sobre o libro "O libro dos cócteles"]</ref> ([[Edicións Xerais de Galicia|Edición Xerais]]) que pretende encher o baleiro que había en Galicia de literatura e documentación respecto o mundo da coctelería. == Traxectoria == A comezos do 2000 David Ortiz inicia a súa actividade na hostalería ata que no 2005 decide crear o [[Baobab Cocktail Bar]]<ref>[https://www.lavozdegalicia.es/noticia/coruna/coruna/2017/09/15/ocho-luces-baobab/00031505491789909896833.htm La Voz de Galicia "8 luces para el Baobab"]</ref>, lugar que de seguido se torna nun referente da coctelería na Coruña. Comeza así un proceso de aprendizaxe persoal e de profundar no coñecemento da coctelería clásica que servirían como base para, posteriormente, permitirlle innovar e experimentar con [[cóctel]]es propios de autor. Asentado o Baobab, co paso dos anos, como un local referente na coctelería galega e europea, David comeza unha etapa na que procura incorporar elementos propios da terra á coctelería. É o caso, por exemplo, do Grelo soul<ref>[https://www.lavozdegalicia.es/noticia/yes/2017/07/08/coctel-pimiento-andas-grelo/0003_201707SY8P20992.htm La Voz De Galicia "¿Cóctel de pimiento, o andas con el grelo?"]</ref>, un cóctel creado a partir do [[grelo]]. É unha etapa na procura de novos sabores e de innovación aportando ingredientes locais que fan que transgreda as fronteiras da coctelería clásica cara a unha coctelería de autor onde os produtos da terra, como o grelo ou o pemento de Padrón, e os traballos de cociña a base de maceracións, siropes e shrubs aporten o toque de distinción e selo propio que David procura. No 2016, adquirida a experiencia precisa e cun nome recoñecido no mundo da coctelería, publica da man de [[Edicións Xerais de Galicia|Edición Xerais]] ''O libro dos cocteles'', o seu primeiro libro en galego no que recopila as receitas de tragos clásicos. Cumpre con este libro con dúas metas: envorcar os coñecementos adquiridos ao longo destes anos nun recompilatorio e guía para vindeiros bartenders ou afeccionados á coctelería e encher un baleiro editorial en [[Galicia]] respecto á literatura relacionada coa coctelería. Na actualidade David Ortiz compaxina a procura de novos sabores<ref>[https://www.lavozdegalicia.es/noticia/coruna/2012/02/13/hacemos-gastronomia-bebible/0003_201202H13C8992.htm La Voz de Galicia "Hacemos gastronomía bebible"]</ref> con produtos típicos galegos coa divulgación da cultura do cóctel a través da prensa, televisión e da radio. ==Obra == *''O libro dos cócteles''<ref>[http://www.xerais.gal/libro.php?id=4506866 Ficha do libro] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170831082956/http://www.xerais.gal/libro.php?id=4506866 |date=31 de agosto de 2017 }} na web de Xerais.</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://www.lavozdegalicia.es/noticia/yes/2015/07/03/coctel-hizo-carne-pescado/00031435937909861263316.htm "Y el cóctel se hizo... carne o pescado"], ''La Voz de Galicia'', 4 de xullo de 2015. * [https://www.lavozdegalicia.es/noticia/coruna/coruna/2016/08/08/cocteleria-sencillo-puedes-complicar-infinito/0003_201608H8C8993.htm "La coctelería es algo muy sencillo que puedes complicar hasta el infinito"], ''La Voz de Galicia'', 8 de agosto de 2016. * [https://www.lavozdegalicia.es/noticia/extravozhum/2016/07/03/recetas-tus-cocteles-favoritos-gallego/0003_201607SH3P30991.htm "Las recetas de tus cócteles favoritos, en gallego"], ''La Voz de Galicia'', 3 de xullo de 2016. * [http://www.crtvg.es/rg/destacados/galicia-por-diante-galicia-por-diante-do-dia-20-07-2016-2224549 "'O libro dos cócteles', de David Ortiz Borrás"], ''Galicia por diante'' da TVG, 20 de xullo de 2016. * [http://www.elidealgallego.com/articulo/coruna/bordello-cocteleria-medida-proyectar-galicia-mundo/20160301182302275612.html "Bordello, coctelería a medida para proyectar a Galicia en el mundo"], ''El Ideal Gallego'', 1 de marzo de 2017. * [https://blog.xerais.gal/wp-content/uploads/2016/08/Cocteles_Araguas.pdf Crítica do libro "O libro dos cocteles"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170902051943/https://blog.xerais.gal/wp-content/uploads/2016/08/Cocteles_Araguas.pdf |date=02 de setembro de 2017 }} {{control de autoridades}} {{ORDENAR:Ortiz, David}} [[Categoría:Nados na Coruña]] [[Categoría:Nados en 1975]] [[Categoría:Escritores de Galicia en lingua galega]] pfaz7l5q4nhu0oib8kegyqa5giyjh2h 0 388394 7108398 6780224 2025-06-27T15:01:47Z Vitoriaogando 75439 7108398 wikitext text/x-wiki '''A eclipse do darwinismo''' é o nome que se lle deu a un período entre finais do século XIX e principios do XX en que a explicación [[darwinismo|darwinista]] da [[evolución]] por [[selección natural]] perdeu apoios entre a comunidade científica. [[Julian Huxley]] utilizou a frase "a eclipse do darwinismo"{{efn|O termo foi utilizado xa anteriormente, c. 1925, nun manuscrito non publicado por [[David Starr Jordan]], para dicir que o darwinismo estaba en declive relativo, e o interese dos biólogos centrábase noutras cousas.<ref name=Largent/>}} para describir a situación no estudo da evolución antes do que el chamou a [[síntese moderna]]; nese período da eclipse a [[evolución]] fora xeralmente aceptada nos círculos científicos pero poucos biólogos crían que a selección natural fose o seu mecanismo primario.<ref>{{Harv|Huxley|1942|pp=22–28}}</ref><ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=196, 224}}</ref> Historiadores da ciencia como [[Peter J. Bowler]] utilizaron a mesma frase como etiqueta para o período da [[historia do pensamento evolucionista]] desde a década de 1880 ata arredor de 1920, cando se desenvolveron e exploraron alternativas á selección natural, xa que moitos biólogos consideraban a selección natural unha idea incorrecta de [[Charles Darwin]], ou polo menos de importancia relativamente menor.<ref>{{Harv|Bowler|1983}}</ref><ref>{{Harv|Quammen|2006|pp=216–223}}</ref> Propúxose o termo alternativo '''a interfase do darwinismo''', para evitar a implicación en gran medida incorrecta de que a suposta eclipse fora precedida dun período de vigorosa investigación darwinista.<ref name=Largent/> Aínda que ao longo do século XIX houbo [[Alternativas á evolución por selección natural|moitas explicacións da evolución]] como o [[vitalismo]], o [[catastrofismo]] e o [[estruturalismo]], ao chegar ao século XX estaban vixentes as seguintes: * A evolución teísta, que era a crenza de que Deus guiaba directamente a evolución. (Isto non debería confundirse co uso máis recente do termo [[evolución teísta]], que se refire á crenza teolóxica na compatibilidade entre a explicación científica da evolución e a relixión.) * O [[lamarckismo|neolamaramarckismo]], que foi a idea de que a evolución é impulsada pola [[herdanza dos caracteres adquiridos]] durante a vida do organismo. * A [[ortoxénese]], que era a crenza de que os organismos eran afectados por forzas internas ou leis do desenvolvemento que guían a evolución en direccións determinadas. * O [[mutacionismo]], que era a idea de que a evolución era en boa medida o produto de mutacións que creaban novas formas ou especies nun só paso. A evolución teísta case desapareceu da literatura científica a finais do século XIX, xa que as apelacións directas a causas sobrenaturais considerábanse fóra do [[método científico]]. As outras alternativas tiñan un significativo seguimento xa ben entrado o século XX; a liña principal da bioloxía abandonounas esencialmente cando os desenvolvementos da [[xenética]] as fixeron cada vez máis insostibles, e cando o desenvolvemento da [[xenética de poboacións]] e a [[síntese moderna]] da evolución demostraron o poder explicativo da selección natural. [[Ernst Mayr]] escribiu que aínda na década de 1930 a maioría dos libros de texto salientaban os mecanismos non darwinistas.<ref name="MayrX">{{Harv|Mayr|Provine|1998|p=x}}</ref> == Contexto == A evolución fora amplamente aceptada nos círculos científicos só uns poucos anos despois da publicación de ''[[A orixe das especies]]'', pero a aceptación da [[selección natural]] como o seu mecanismo impulsor non suscitara un acordo igual.<ref>{{Harv|Quammen|2006|p=205}}</ref> Presentáronse seis obxeccións á teoría no século XIX:<ref name=Bowler23>{{Harv|Bowler|1983|pp=23–26}}</ref> # O [[rexistro fósil]] era descontinuo, o que indicaba interrupcións na evolución.<ref name=Bowler23/> # O físico [[William Thomson|Lord Kelvin]] calculou en 1862 que a [[idade da Terra]] era de entre 20 e 400 millóns de anos<ref name="England et al 2007">{{Cita publicación periódica | author = England, P.| author2 = Molnar, P.| author3 = Righter, F. | title = John Perry's neglected critique of Kelvin's age for the Earth: A missed opportunity in geodynamics | journal = GSA Today |date=January 2007 | volume = 17 | issue = 1 | pages = 4–9 | doi = 10.1130/GSAT01701A.1 }}</ref>, o que era demasiado pouco tempo para a evolución.{{efn|Anos despois o descubrimento da [[radioactividade]] explicaba a existencia dunha continua fonte de calor dentro da Terra, e unha idade de mil millóns de anos ou máis, o que apoiaba a posición de Darwin.<ref>{{Harv|Bowler|1983|p=3}}</ref>}}<ref name=Bowler23/> # Argumentouse que moitas estruturas eran non adaptativas (sen función), polo que non terían evolucionado por selección natural.<ref name=Bowler23/> # Algunhas estruturas parecían ter evolucionado cun padrón regular, como algunhas de animais non relacionados como a [[lura]] e os [[mamíferos]].<ref name=Bowler23/> # Sostíñase que a selección natural non era creativa, mentres que se admitía que a variación non era na maior parte dos casos algo valioso.<ref name=Bowler23/> # O enxeñeiro [[Fleeming Jenkin]]{{efn|Jenkin foi un polígrafo, e amigo de Kelvin.}} sinalou correctamente en 1868, revisando ''A orixe das especies'', que a [[herdanza por mestura]] preferida por Darwin se opoñería á acción da selección natural. A herdanza por mestura sería descartada en favor da [[xenética mendeliana]] a inicios do século XX.<ref name=Bowler23/><ref name="Bowler196-250">{{Harv|Bowler|2003|pp=196–253}}</ref><ref name="Larson105-129">{{Harv|Larson|2004|pp=105–129}}</ref> Tanto Darwin coma o seu estreito seguidor [[Thomas Henry Huxley]]{{efn|Huxley era coñecido como o "buldog de Darwin".}} admitiran francamente tamén que a selección podería non ser a explicación completa da evolución; Darwin estaba preparado para aceptar unha certa proporción de [[lamarckismo]], mentres que Huxley sentíase cómodo co [[saltacionismo|cambio mutacional repentino]] e a evolución dirixida ([[ortoxénese|ortoxenética]]).<ref name=Bowler28>{{Harv|Bowler|1983|p=28}}</ref> A finais do século XIX, a crítica da selección natural chegara a un punto en que en 1903 o botánico alemán, [[Eberhard Dennert]] escribía que "Estamos presentes perante o leito de morte do darwinismo", e en 1907 o entomólogo da [[Universidade Stanford]] [[Vernon Lyman Kellogg]], que apoiaba a selección natural, afirmou que "... a pura verdade é que a teoría da selección darwinista, considerada respecto a súa pretendida capacidade de ser unha explicación mecánica independentemente suficiente da descendencia, está hoxe seriamente desacreditada no mundo biolóxico." <ref>{{Harv|Endersby|2007|pp=143,453}}</ref> Engadiu, non obstante, que había problemas que impedían unha aceptación ampla de calquera das alternativas, xa que as grandes mutacións parecían demasiado pouco comúns, e non había probas experimentais de mecanismos que puidesen soster o lamarckismo ou a ortoxénese.<ref>{{Harv|Larson|2004|p=128}}</ref> Ernst Mayr escribiu que un exame da literatura evolutiva e dos textos de bioloxía mostrou que aínda en 1930 a crenza de que a selección natural era o factor máis importante na evolución era un punto de vista minoritario, e só uns poucos xenetistas de poboacións eran estritamente seleccionistas.<ref name="MayrX"/> === Motivación das alternativas === [[Ficheiro:Alternatives to Darwinism.svg|miniatura|upright=2.0|As [[alternativas á evolución por selección natural]] incluída a evolución directa ([[ortoxénese]]), que ás veces invocaba un control divino directo ou indirecto.]] Diversos factores motivaron á xente a propoñer outros mecanismos evolutivos como [[alternativas á evolución por selección natural|alternativas á selección natural]], algunhas das cales databan de antes do libro de Darwin ''A orixe das especies''. A selección natural, co seu énfase na morte e a competición, non atraía a moitos naturalistas porque sentían que era inmoral, e deixaba pouco espazo para a [[Teleoloxía en bioloxía|teleoloxía]] ou o concepto de progreso no desenvolvemento da vida.<ref>{{Harv|Bowler|2003|p=197}}</ref><ref>{{Harv|Larson|2004|pp=119–120}}</ref> Algúns destes científicos e filósofos, como [[St. George Jackson Mivart]] e [[Charles Lyell]], que acabaron aceptando a evolución pero non lles gustaba a selección natural, poñían obxeccións de tipo relixioso.<ref>{{Harv|Quammen|2006|pp=209–210}}</ref> Outros, como [[Herbert Spencer]], o botánico [[George Henslow]] (fillo do mentor de Darwin [[John Stevens Henslow]], tamén botánico), e [[Samuel Butler (novelista)|Samuel Butler]], sentían que a evolución era un proceso inherentemente progresivo que a selección natural por si soa non podía explicar. E outros, como os paleontólogos norteamericanos [[Edward Drinker Cope]] e [[Alpheus Hyatt]], tiñan unha perspectiva idealizada e sentían que a natureza, incluída o desenvolvemento da vida, [[Ortoxénese|seguía padróns ordenados]] que a selección natural non podía explicar.<ref name="Bowler196-250"/> Outro factor era a aparición dunha nova facción de biólogos a finais do século XIX, como o xenetista [[Hugo de Vries]] e [[Thomas Hunt Morgan]], que querían reestruturar a bioloxía converténdoa principalmente nunha ciencia experimental de laboratorio. Non confiaban no traballo de naturalistas como Darwin e [[Alfred Russel Wallace]], que dependían das observacións de campo sobre as variacións, adaptacións, e [[bioxeografía]], considerando que estas eran excesivamente anecdóticas. Ao contrario, eles centrábanse en temas como a [[fisioloxía]] e [[xenética]] que podían ser facilmente investigadas con [[experimento controlado|experimentos controlados]] no laboratorio, e menosprezaban a selección natural e o grao ao cal os organismos se adaptaban ao seu ambiente, que non podía ser comprobado doadamente de maneira experimental.<ref>{{Harv|Endersby|2007|pp=143–147,182}}</ref> == Teorías antidarwinistas durante a eclipse == === Evolución teísta === Entendemos aquí por evolución teísta a intervención de Deus na evolución, e non o concepto moderno do século XX de [[evolución teísta]] como a compatibilidade entre a [[ciencia]] (que explicaría a evolución) e a [[relixión]] e un deus creador. [[Ficheiro:Jean Louis Agassiz 1870.jpg|miniatura|upright|[[Louis Agassiz]] (aquí en 1870, con debuxos de [[Radiata]]) cría nunha secuencia de creacións na cal a humanidade era a culminación do plan divino.]] A ciencia británica desenvolveuse a inicios do século XIX baseándose na [[teoloxía natural]], que consideraba a adaptación de especies que eran fixas unha evidencia de que foran creadas especialmente cun [[argumento teolóxico|deseño divino deliberado]]. Os conceptos filosóficos do [[idealismo alemán]] inspiraron os conceptos dun plan ordenado de creación harmoniosa, que [[Richard Owen]] reconciliou coa teoloxía natural como un padrón de [[Homoloxía (bioloxía)|homoloxías]] que mostraban a evidencia dun deseño. De maneira similar, [[Louis Agassiz]] consideraba a [[teoría da recapitulación]] como símbolo dun padrón dunha secuencia de creacións na cal a humanidade era a meta dun plan divino. En 1844 a obra ''[[Vestiges of the Natural History of Creation]]'' adaptou o concepto de Agassiz ao evolucionismo teísta. O seu autor anónimo [[Robert Chambers]] propuxo unha "lei" de desenvolvemento progresivo ordenado pola divindade, no que a [[transmutación das especies]] era unha ampliación da teoría da recapitulación. Isto popularizou a idea, pero foi fortemente criticado polos científicos establecidos. Agassiz seguiu opoñéndose enerxicamente á [[evolución]], e despois de trasladarse a América en 1846 o seu argumento idealista dun deseño dun desenvolvemento ordenado fíxose moi influente.<ref>{{Harv|Bowler|1983|pp=44–49}}</ref> En 1858 Owen propuxo cautelosamente que este desenvolvemento podería ser a expresión real dunha lei creativa continua, pero distanciouse dos transmutacionistas. Dous anos despois na súa revisión da obra ''[[A orixe das especies]]'' de Darwin, Owen atacou Darwin á vez que abertamente apoiaba a evolución<ref>{{Harv|Secord|2001|pp=424, 512}}</ref> expresando súa crenza nun padrón de transmutación por medios similares a unha lei. Este argumento idealista do deseño foi adoptado por outros naturalistas como [[George Jackson Mivart]] e o [[George Campbell, 8º Duque de Argyll|duque de Argyll]], que rexeitaba a selección natural no seu conxunto en favor de leis do desenvolvemento que guiaban a evolución por camiños preordenados.<ref>{{Harv|Bowler|1983|pp=46, 49–50}}</ref> Moitos dos seguidores de Darwin aceptaron a evolución porque podía reconciliarse co deseño. En particular, [[Asa Gray]] considerou que a selección natural era o principal mecanismo da evolución e tratou de reconciliala coa teoloxía natural. Propuxo que a selección natural podería ser un mecanismo no cal o [[problema do mal]] que supoñía sufrir producía o ben maior da adaptación, pero concedía que isto tiña dificultades e suxería que Deus podería influír nas variacións sobre as cales actuaba a selección natural para guiar a evolución.<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=203–206}}</ref> Para Darwin e [[Thomas Henry Huxley]] esa penetrante influencia sobrenatural estaba máis alá da investigación científica, e [[George Frederick Wright]], un sacerdote ordenado que era colega de Gray no desenvolvemento da evolución teísta, puxo a énfase na necesidade de buscar causas secundarias ou coñecidas no canto de recorrer a explicacións sobrenaturais: "Se deixamos de observar esta regra poñemos final a toda ciencia e a toda ciencia sólida."<ref>{{Harv|Larson|2004|pp=110–111}}</ref> Unha versión secular deste [[naturalismo metodolóxico]] foi moi ben recibida por unha xeración máis nova de científicos que trataban de investigar as causas naturais do cambio orgánico, e rexeitaron a evolución teísta na ciencia. En 1872 o darwinismo no seu senso amplo do feito da evolución era aceptado como punto de partida. Arredor de 1890 só unha poucos científicos vellos se mantiñan na idea do deseño na ciencia, e este desaparecera por completo da corrente científica principal arredor de 1900. Había aínda inquedanza sobre as implicacións da selección natural, e aqueles que buscaban un propósito ou dirección na evolución volvéronse cara ao [[Lamarckismo|neolamarckismo]] ou a [[ortoxénese]] para proporcionar explicacións naturais.<ref>{{Harv|Bowler|1983|pp=26–27, 44–45, 54–55}}</ref> === Neolamarckismo === {{Artigo principal|Lamarckismo}} [[Ficheiro:Jean-baptiste lamarck2.jpg|esquerda|miniatura|Jean-Baptiste Lamarck]] [[Jean-Baptiste Lamarck]] propuxera orixinalmente unha teoría sobre a [[transmutación das especies]] que estaba principalmente baseada nun impulso progresivo cara á unha maior complexidade. Lamarck tamén cría, como moitos outros no seu tempo, que as [[herdanza dos caracteres adquiridos|características adquiridas]] durante a vida dun organismo podían ser herdadas pola seguinte xeración, e consideraba isto como un mecanismo evolutivo secundario que producía adaptacións ao ambiente. Entre esas características estaban os cambios causados polo uso e desuso dun determinado órgano. Foi este mecanismo de adaptación biolóxica por medio da herdanza dos caracteres adquiridos o que moito máis tarde se coñecería como [[lamarckismo]].<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=86–95}}</ref> Aínda que [[Alfred Russel Wallace]] rexeitaba completamente o concepto en favor da selección natural, [[Charles Darwin]] sempre incluíu o que chamou ''efectos do aumento do uso e o desuso de partes controlados pola selección natural'' en ''[[A orixe das especies]]'', dando exemplos como as aves que se alimentan en terra grandes que teñen patas máis fortes grazas ao exercicio, mentres que as súas e ás son máis débiles ao non usalas para voar, ata que algunhas como a [[avestruz]], non poden voar.<ref name=toos>{{Harv|Darwin |1872|p=[http://darwin-online.org.uk/content/frameset?itemID=F391&viewtype=text&pageseq=136 108].}}</ref> [[Ficheiro:Blind insects in Packard's Mammoth Cave and its Inhabitants 1872.jpg|miniatura|O libro de 1872 de [[Alpheus Spring Packard.]] ''Mammoth Cave and its Inhabitants'' utilizou o exemplo dos escaravellos de cova (''[[Anophthalmus]]'' e ''[[Ptomaphagus|Adelops]]'') que se fixeran cegos para argumentar en favor da evolución lamarckista por medio do desuso herdado dos órganos.]] No século XIX o termo [[neolamarckismo]] acabou por estar asociado coa posición dos [[naturalista]]s que pensaban que a herdanza dos caracteres adquiridos como o mecanismo evolutivo máis importante. Entre os partidarios desta posición estaba o escritor británico e crítico de Darwin [[Samuel Butler]], o biólogo alemán [[Ernst Haeckel]], os paleontólogos estadounidenses [[Edward Drinker Cope]] e [[Alpheus Hyatt]], e o entomólogo estadounidense [[Alpheus Spring Packard|Alpheus Packard]]. Consideraban que o lamarckismo era máis progresivo e dese modo filosoficamente superior á idea da selección natural de Darwin que actuaba sobre a variación aleatoria. Butler e Cope crían que isto permitía aos organismos impulsar a súa propia evolución, xa que os organismos que desenvolvían novos comportamentos cambiaban os padróns de uso dos seus órganos e así facían arrancar o proceso evolutivo. Ademais, Cope e Haeckel coidaban que a evolución era un proceso progresivo. A idea do progreso lineal era unha parte importante da [[teoría da recapitulación]] da evolución de Haeckel, que sostiña que o [[desenvolvemento embrionario]] dun organismo repite a súa historia evolutiva. Cope e Hyatt buscaban, e pensaban que atoparan, padróns de progresión lineal no rexistro fósil.<ref name="Bowler236"/><ref name="Larson125_129">{{Harv|Larson|2004|pp=125–129}}</ref> Packard argumentou que a perda de visión nos insectos cegos de covas estudados explicábase mellor por medio dun proceso lamarckista da atrofia polo desuso combinado coa herdanza dos caracteres adquiridos.<ref>{{Cita libro|last1=Packard|first1=Alpheus Spring |last2=Putnam|first2=Frederic Ward|authorlink1=Alpheus Spring Packard|title=The Mammoth Cave and its Inhabitants |publisher=Salem Naturalists' Agency |date=1872 |page=12|url=https://archive.org/details/mammothcaveandi01putngoog |oclc=04356215}}</ref> Packard tamén escribiu un libro sobre Lamarck e a súa obra.<ref name="Bowler236"/><ref name="Quammen217"/> Moitos propoñentes norteamericanos do neolamarckismo estaban fortemente influenciados por [[Louis Agassiz]] e varios deles, como Hyatt e Packard, foron os seus estudantes. Agassiz tiña unha visión idealista da natureza, conectada coa [[teoloxía natural]], que salientaba a importancia da orde e os padróns. Agassiz nunca aceptou a evolución, pero os seus seguidores si, aínda que continuaron o seu programa de buscar padróns ordenados na natureza, que consideraron consistentes coa idea da divina providencia, e preferiron mecanismos evolutivos como o neolamarckismo e a ortoxénese que probablemente a producían.<ref name="Bowler236">{{Harv|Bowler|2003|pp=236–244}}</ref><ref name="Quammen217">{{Harv|Quammen|2006|pp=217–219}}</ref> En Gran Bretaña o botánico [[George Henslow]], fillo do mentor de Darwin [[John Stevens Henslow]], era un importante partidario do neolamarckismo. Estudou como o estrés ambiental afectou o desenvolvemento de plantas, e escribiu que as variacións inducidas por eses factores ambientais podían explicar sobradamente a [[evolución]]. O historiador da ciencia [[Peter J. Bowler]] escribiu que, como era típico de moitos lamarckistas do século XIX, Henslow non parecía comprender a necesidade de demostrar que tales variacións inducidas ambientalmente serían herdadas polos seus descendcentes que se desenvolvían en ausencia de factores ambientais que os producían, senón que simplemente asumían que as herdaban.<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=239–240}}</ref> ==== Polarización do argumento: plasma xerminal de Weismann ==== [[Ficheiro:Weismann's Germ Plasm-gl.svg|miniatura|upright=1.5|A teoría do [[plasma xerminal]] de [[August Weismann]] afirmaba que o material hereditario está confinado ás [[gónada]]s. As [[célula somática|células somáticas]] novas formábanse en cada xeración a partir do plasma xerminal, polo que os cambios no corpo adquiridos durante a vida non podían afectar á seguinte xeración como era necesario no neolamarckismo.]] Os críticos do neolamarckismo sinalaron que ninguén presentara sólidas probas da [[herdanza dos caracteres adquiridos]]. O traballo experimental do biólogo alemán [[August Weismann]] produciu como resultado a teoría do [[plasma xerminal]] da herdanza. Isto levoulles a declarar que a herdanza de características adquiridas era imposible, xa que a [[barreira de Weismann]] impediría que calquera cambio que se producise no corpo despois do nacemento fose herdado pola seguinte [[xeración]]. Isto polarizou efectivamente o argumento entre os darwinistas e os neolamarckistas, xa que forzou á xente a elixir entre estar de acordo ou en desacordo con Weismann e, por tanto, coa evolución por selección natural.<ref>{{Harv|Bowler|1983|pp=41–42}}</ref> Malia as críticas de Weismann, os neolamarckistas seguían sendo a alternativa máis popular á selección natural a finais do século XIX, e seguiu sendo a posición dalgúns naturalistas a inicios do século XX.<ref name="Larson125_129"/><ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=253–255}}</ref> ==== Efecto Baldwin ==== Como consecuencia do debate sobre a viabilidade do neolamarckismo, en 1896 [[James Mark Baldwin]], [[Henry Fairfield Osborne]] e [[C. Lloyd Morgan]] independentemente propuxeron un mecanismo no que os novos comportamentos aprendidos podían causar a evolución de novos instintos e trazos físicos por medio de selección natural sen que interviñese a herdanza dos caracteres adquiridos. Propuxeron que se individuos dunha especie se beneficiaban de aprender un determinado comportamento novo, a capacidade de aprender ese comportamento podía ser favorecida por selección natural e o resultado final sería a evolución de novos instintos e finalmente novas adaptacións físicas. Isto acabou por coñecerse como [[efecto Baldwin]] e seguiu sendo un tema de debate e investigación en bioloxía evolutiva desde entón.<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=243, 367}}</ref> === Ortoxénese === [[Ficheiro:Titanothere Osborn.jpg|miniatura|O libro de 1918 de [[Henry Fairfield Osborn]] ''Origin and Evolution of Life'' afirmaba que a evolución dos cornos dos [[titanoterios]] eran un exemplo de tendencia [[Ortoxénese|ortoxenética]] en evolución.]] A ortoxénese era a teoría que sostiña que a vida tiña unha tendencia innata a cambiar nunha forma unilineal nunha dirección determinada. O termo foi popularizado por [[Theodor Eimer]], un zoólogo alemán, no seu libro de 1898 ''Sobre a ortoxénese: E a impotencia da selección natural na formación de especies''. El estudara a coloración das [[bolboreta]]s, e cría que descubrira características non adaptativas que non podían ser explicadas por selección natural. Eimer tamén cría na herdanza lamarckista dos caracteres adquiridos, pero consideraba que as leis internas do crecemento determinaban que características serían adquiridas e guiadas na dirección a longo prazo da evolución seguindo certos camiños.<ref name="Quammen221">{{Harv|Quammen|2006|p=221}}</ref> A ortoxénese tiña un seguimento significativo no século XIX, entre os seus propoñentes estaban o biólogo ruso [[Leo S. Berg]], e o paleontólogo norteamericano [[Henry Fairfield Osborn]].<ref>{{Harv|Bowler|2003|p=249}}</ref> A ortoxénese era especialmente popular entre algúns paleontólogos, que crían que o rexistro fósil mostraba padróns de cambio unidireccional gradual e constante. Porén, os que aceptaban esta idea, non necesariamente aceptaban que o mecanismo impulsor da ortoxénese fose [[teleoloxía|teleolóxico]] (dirixido a un obxectivo). Crían que as tendencias ortoxenéticas non eran adaptativas; de feito, pensaban que nalgúns casos orixinaban desenvolvementos que eran prexudiciais para o organismo, como as grandes cornamentas do cervo irlandés xigante ''[[Megaloceros giganteus]]'', que eles crían que o levaron á [[extinción]].<ref name="Quammen221"/> O apoio á ortoxénese empezou a declinar durante o auxe da [[síntese moderna]] na década de 1940, cando quedou claro que non podía explicar os complexos padróns de ramificación da evolución revelados pola análise estatística do rexistro fósil feita polos paleontólogos. Porén, uns poucos biólogos permaneceron fieis á idea da ortoxénese ata a década de 1950, afirmando que o proceso da [[macroevolución]], a tendencia a longo prazo da evolución sobre grandes [[taxon]]s, era distinta do proceso da [[microevolución]].<ref name="Bowler196-250"/><ref name="Larson105-129"/> === Mutacionismo === [[Ficheiro:Hugo de Vries (1848-1935), by Thérèse Schwartze (1851-1918).jpg|miniatura|esquerda|Pintura de [[Thérèse Schwartze]], 1918, que representa a [[Hugo de Vries]] que está a debuxar unha planta ''[[Oenothera]]'', que aparentemente producía novas formas por medio de grandes mutacións segundo os seus experimentos.]] O [[mutacionismo]] sostiña que se orixinaban novas formas e especies nun só paso como resultado de grandes [[mutación]]s. Considerábase unha alternativa moito máis rápida que o concepto darwinista do proceso gradual de pequenas variacións aleatorias sobre as que actuaba a selección natural. Era popular entre os primeiros xenetistas como [[Hugo de Vries]], que xunto con [[Carl Correns]] axudou a redescubrir as [[leis de Mendel|leis de Gregor Mendel]] da herdanza en 1900, [[William Bateson]], un zoólogo británico que pasou a investigar a xenética, e, ao inicio da súa carreira, [[Thomas Hunt Morgan]].<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=265–270}}</ref><ref>{{Harv|Larson|2004|pp=127–129, 157–167}}</ref> A teoría mutacionista da evolución de 1901 mantiña que as especies pasaban por períodos de rápida mutación, posiblemente como resultado de estreses ambientais, que podían producir múltiples mutacións, e nalgúns casos especies completamente novas, nunha soa xeración. O teoría orixinouna o botánico holandés Hugo de Vries. De Vries buscou as evidencias de mutacións o suficientemente amplas como para poder producir novas especies nunha soa xeración e pensaba que as encontrara nos seus traballos de investigación sobre a planta ''[[Oenothera]]'', que empezaron en 1886. As plantas coas que traballou de Vries parecían estar producindo constantemente novas variedades con abraiantes variacións na forma e cor, algunhas das cales parecían ser novas especies porque as plantas da nova xeración só podían cruzarse entre si e non coa súa xeración parental. O propio DeVries dáballe un papel no proceso á selección natural na determinación de que novas especies sobrevivirían, pero algúns xenetistas influídos polo seu traballo, incluíndo Morgan, pensaban que a selección natural non era en absoluto necesaria. As ideas de de Vries foron moi influentes nas dúas primeiras décadas do século XX, xa que algúns biólogos pensaban que a teoría das mutacións podía explicar a súbita aparición de novas formas no rexistro fósil; a investigación sobre ''Oenothera'' estendeuse por todo o mundo. Con todo, os críticos como moitos naturalistas de campo preguntábanse por que ningún outro organismo parecía mostrar o mesmo tipo de mutacións rápidas.<ref>{{Harv|Endersby|2007|pp=148–162}}</ref> Morgan apoiaba a teoría das mutacións de de Vries e esperaba reunir probas no seu favor cando empezou a traballar no seu laboratorio coa mosca do vinagre ''[[Drosophila melanogaster]]'' en 1907. Porén, foi un investigador dese laboratorio, [[Hermann Joseph Muller]], o que determinou en 1918 que as novas variedades que de Vries observara en ''Oenothera'' eran o resultado de [[hibrido (bioloxía)|híbridos]] [[poliploidía|poliploides]] e non de mutacións xenéticas rápidas.<ref>{{Harv|Endersby|2007|pp=202–205}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |last1=Ramsey |first1=Justin |last2=Ramsey |first2=Tara S. |title=Ecological studies of polyploidy in the 100 years following its discovery |journal=Phil Trans Royal Society B |date=August 2014 |volume=5 |issue=369 |page=20130352 |doi=10.1098/rstb.2013.0352 |pmid=4071525 |url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4071525/}}</ref> Aínda que tiñan dúbidas sobre a importancia da selección natural, o traballo de xenetistas como Morgan, Bateson, de Vries e outros desde 1900 a 1915 asentaron firmemente a [[xenética mendeliana]] ligada á [[Teoría cromosómica de Sutton e Bovery|herdanza cromosómica]], que validaba as críticas de August Weismann á evolución neolamarckista ao desbotar a [[herdanza dos caracteres adquiridos]]. O traballo do laboratorio de Morgan con ''Drosophila'' tamén minou o concepto de ortoxénese ao demostrar a natureza aleatoria das mutacións.<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=269–272}}</ref> == Fin da eclipse == [[Ficheiro:Modern Synthesis.svg|miniatura|upright=1.5|Varias das ideas principais sobre evolución confluíron na [[xenética de poboacións]] de inicios do século XX para formar a moderna síntese evolutiva, incluído a competición polos recursos, a variación xenética, a selección natural, e a herdanza particulada ([[xenética mendeliana|mendeliana]]). Isto puxo fin á eclipse do darwinismo.]] {{Artigo principal|Síntese moderna (século XX)}} Durante o período de 1916 a 1932, a disciplina da [[xenética de poboacións]] desenvolveuse principalmente grazas ao traballo dos xenetistas [[Ronald Fisher]], [[J.B.S. Haldane]], e [[Sewall Wright]]. O seu traballo recoñeceu que a gran maioría das mutacións producían pequenos efectos que servían para incrementar a variabilidade xenética das poboacións en vez de crear novas especies nun só paso como asumían os mutacionistas. Elaboraron modelos estatísticos da xenética de poboacións que incluían o concepto de Darwin da selección natural como forza directora da evolución.<ref>{{Harv|Mayr|Provine|1998|pp=xi–xii}}</ref> Os avances en [[xenética]] persuadiron a naturalistas de campo como [[Bernhard Rensch]] e [[Ernst Mayr]] de abandonar as ideas neolamarckistas sobre a evolución a inicios de 1930.<ref>{{Harv|Mayr|Provine|1998| pp=124–127, 296}}</ref> A finais da década de 1930, Mayr e [[Theodosius Dobzhansky]] sintetizaran as ideas da xenética de poboacións co coñecemento dos naturalistas de campo sobre a cantidade de [[diversidade xenética]] nas poboacións silvestres, e a importancia das subpoboacións xeneticamente distintas (especialmente cando están illadas unhas das outras por barreiras xeográficas) para crear a síntese evolutiva moderna do século XX.<ref>{{Harv|Mayr|Provine|1998|pp=xii–xiii}}</ref> En 1944 [[George Gaylord Simpson]] integrou a [[paleontoloxía]] na síntese ao analizar estatisticamente o rexistro fósil para mostrar que era consistente coa forma de ramificación non direccional da evolución predita pola síntese moderna, e en particular que as tenencias lineais citadas polos paleontólogos anteriores para apoiar o lamarckismo e a ortoxénese non soportaban unha análise coidadosa.<ref>{{Harv|Bowler|2003|p=337}}</ref> Mayr escribiu que ao final da síntese moderna a selección natural xunto cos mecanismos aleatorios como a [[deriva xenética]] convertéranse na explicación universal do cambio evolutivo.<ref name="MayrX"/> == Historiografía == O concepto de eclipse suxire que a investigación darwinista quedou detida, e parece que implica á súa vez que isto fora precedido dun período de vigorosa actividade darwinista entre os biólogos. Porén, historiadores da ciencia como Mark Largent argumentaron que aínda que os biólogos aceptaban amplamente o gran número de evidencias sobre a evolución presentadas en ''A orixe das especies'', había un entusiasmo menor en favor da selección natural como mecanismo explicativo. Ao contrario, os biólogos buscaban explicacións alternativas máis en consonancia coas súas visións do mundo, entre as que estaban a crenza de que a evolución debe ser dirixida e de que constitúe unha forma de progreso. Ademais, falar dun período de eclipse total conviña a científicos como Julian Huxley, que desexaba presentar a síntese moderna como un brillante novo logro, e caracterizar en consecuencia o período precedente como escuro e confuso. Por tanto, o libro de Huxley de 1942 ''[[Evolution: The Modern Synthesis]]'', segundo argumentou Largent, suxería que a denominada síntese moderna empezou despois dun longo período de eclipse que durou ata a década de 1930, no cal os mendelianos, neolamarckistas, mutacionistas e weismannianos, por non falar de embriólogos e [[teoría da recapitulación|recapitulacionistas]] [[Haeckel]]ianos batallaban entre eles.<ref name=Largent/> A idea dun eclipse tamén lle permitiu a Huxley apartarse do que para el era unha inconveniente asociaión da evolución con aspectos como o [[darwinismo social]], [[euxenesia]], [[imperialismo]] e [[militarismo]].<ref name=Largent/> Conta como o libro de [[Michael Ruse]] <ref name=Largent/> ''Monad to Man''<ref name=Ruse1996>{{Harv|Ruse|1996|}}</ref> foi ignorado, segundo Largent, por case todos os biólogos evolucionistas americanos de inicios do século XX. Largent propuxo unha alternativa á metáfora da eclipse, a interfase do darwinismo, por ser a [[ìnterfase]] un período de quietude no [[ciclo celular|ciclo]] da división celular.<ref name=Largent>{{Cita publicación periódica |first=Mark A. |last=Largent |title=The So-Called Eclipse of Darwinism |journal=Descended from Darwin: Insights into the History of Evolutionary Studies, 1900–1970 |publisher=American Philosophical Society |year=2009 |url=http://www.ucl.ac.uk/sts/staff/cain/projects/descended_from_darwin/pdfs/cain-and-ruse_01-largent.pdf |apelidos= |data= |revista= |data-acceso=13 de setembro de 2017 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20170812202719/http://www.ucl.ac.uk/sts/staff/cain/projects/descended_from_darwin/pdfs/cain-and-ruse_01-largent.pdf |dataarquivo=12 de agosto de 2017 |urlmorta=yes }}</ref> == Notas e referencias == ;Notas a rodapé {{notelist}} ;Referencias {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Historia do pensamento evolutivo]] * [[Obxeccións á evolución]] * [[Estruturalismo (bioloxía)|Estruturalismo]] * [[Vitalismo]] === Bibliografía === * {{Cita libro |last=Bowler |first=Peter J. |authorlink=Peter J. Bowler |title=Evolution:The History of an Idea |url=https://archive.org/details/evolutionhistory0000bowl_n7y8 |publisher=University of California Press |year=2003 |isbn=0-520-23693-9 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Bowler |first=Peter J. |authorlink=Peter J. Bowler |title=The Eclipse of Darwinism: anti-Darwinian evolutionary theories in the decades around 1900 |url=https://archive.org/details/eclipseofdarwini0000bowl |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1983 |isbn=978-0-8018-4391-4 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Darwin |first=Charles |author-link=Charles Darwin |year=1872 |title=The Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favored Races in the Struggle for Life |edition=6th |publication-place=London |publisher =John Murray |url=http://darwin-online.org.uk/content/frameset?itemID=F391&viewtype=text&pageseq=1 |isbn=1-904633-78-1 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Endersby |first=Jim |title=A Guinea Pig's History of Biology |publisher=Harvard University Press |year=2007 |isbn=0-674-02713-2 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Huxley |first=Julian |authorlink=Julian Huxley |title=Evolution: the modern synthesis |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.280031 |publisher=Allen and Unwin |place=London |year=1942 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Larson |first=Edward J. |authorlink=Edward Larson |title=Evolution:The Remarkable History of Scientific Theory |publisher=Modern Library |year=2004 |isbn=0-679-64288-9 |ref=harv}} * {{Cita libro |editor-last=Mayr |editor-first=Ernst | editor2-last=Provine |editor2-first=W. B. |title=The Evolutionary Synthesis: Perspectives on the Unification of Biology |publisher=Harvard University Press |year=1998 |isbn=0-674-27225-0 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Quammen |first=David |authorlink=David Quammen |title=The Reluctant Mr. Darwin |url=https://archive.org/details/reluctantmrdarwi00quam |publisher=Atlas Books |year=2006 |isbn=0-393-05981-2 |ref=harv}} * {{Cita libro |last1=Ruse |first1=Michael |title=Monad to Man: The Concept of Progress in Evolutionary Biology |url=https://archive.org/details/monadtomanconcep0000ruse |date=1996 |publisher=Harvard University Press |isbn=978-0-674-03248-4 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Secord |first=James A. | title=Victorian Sensation: The Extraordinary Publication, Reception, and Secret Authorship of Vestiges of the Natural History of Creation | publisher=University of Chicago Press | year=2001 |isbn=978-0-226-74410-0 |ref=harv}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Eclipse do darwinismo, A}} [[Categoría:Evolución]] [[Categoría:Historia da ciencia]] [[Categoría:Evolución non darwinista]] ewctagqewtq8ili7zhsc26y6hibj0tl 7108568 7108398 2025-06-27T17:59:46Z Miguelferig 27155 7108568 wikitext text/x-wiki '''A eclipse do darwinismo''' é o nome que se lle deu a un período entre finais do século XIX e principios do XX en que a explicación [[darwinismo|darwinista]] da [[evolución]] por [[selección natural]] perdera apoios entre a comunidade científica. [[Julian Huxley]] utilizou a frase "a eclipse do darwinismo"{{efn|O termo foi utilizado xa anteriormente, c. 1925, nun manuscrito non publicado por [[David Starr Jordan]], para dicir que o darwinismo estaba en declive relativo, e o interese dos biólogos centrábase noutras cousas.<ref name=Largent/>}} para describir a situación no estudo da evolución antes do que el chamou a [[síntese moderna]]; nese período da eclipse a [[evolución]] fora xeralmente aceptada nos círculos científicos pero poucos biólogos crían que a selección natural fose o seu mecanismo primario.<ref>{{Harv|Huxley|1942|pp=22–28}}</ref><ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=196, 224}}</ref> Historiadores da ciencia como [[Peter J. Bowler]] utilizaron a mesma frase como etiqueta para o período da [[historia do pensamento evolucionista]] desde a década de 1880 ata arredor de 1920, cando se desenvolveron e exploraron alternativas á selección natural, xa que moitos biólogos consideraban a selección natural unha idea incorrecta de [[Charles Darwin]], ou polo menos de importancia relativamente menor.<ref>{{Harv|Bowler|1983}}</ref><ref>{{Harv|Quammen|2006|pp=216–223}}</ref> Propúxose o termo alternativo '''a interfase do darwinismo''', para evitar a implicación en gran medida incorrecta de que a suposta eclipse fora precedida dun período de vigorosa investigación darwinista.<ref name=Largent/> Aínda que ao longo do século XIX houbo [[Alternativas á evolución por selección natural|moitas explicacións da evolución]] como o [[vitalismo]], o [[catastrofismo]] e o [[estruturalismo]], ao chegar ao século XX estaban vixentes as seguintes: * A evolución teísta, que era a crenza de que Deus guiaba directamente a evolución. (Isto non debería confundirse co uso máis recente do termo [[evolución teísta]], que se refire á crenza teolóxica na compatibilidade entre a explicación científica da evolución e a relixión.) * O [[lamarckismo|neolamaramarckismo]], que foi a idea de que a evolución é impulsada pola [[herdanza dos caracteres adquiridos]] durante a vida do organismo. * A [[ortoxénese]], que era a crenza de que os organismos eran afectados por forzas internas ou leis do desenvolvemento que guían a evolución en direccións determinadas. * O [[mutacionismo]], que era a idea de que a evolución era en boa medida o produto de mutacións que creaban novas formas ou especies nun só paso. A evolución teísta case desapareceu da literatura científica a finais do século XIX, xa que as apelacións directas a causas sobrenaturais considerábanse fóra do [[método científico]]. As outras alternativas tiñan un significativo seguimento xa ben entrado o século XX; a liña principal da bioloxía abandonounas esencialmente cando os desenvolvementos da [[xenética]] as fixeron cada vez máis insostibles, e cando o desenvolvemento da [[xenética de poboacións]] e a [[síntese moderna]] da evolución demostraron o poder explicativo da selección natural. [[Ernst Mayr]] escribiu que aínda na década de 1930 a maioría dos libros de texto salientaban os mecanismos non darwinistas.<ref name="MayrX">{{Harv|Mayr|Provine|1998|p=x}}</ref> == Contexto == A evolución fora amplamente aceptada nos círculos científicos só uns poucos anos despois da publicación de ''[[A orixe das especies]]'', pero a aceptación da [[selección natural]] como o seu mecanismo impulsor non suscitara un acordo igual.<ref>{{Harv|Quammen|2006|p=205}}</ref> Presentáronse seis obxeccións á teoría no século XIX:<ref name=Bowler23>{{Harv|Bowler|1983|pp=23–26}}</ref> # O [[rexistro fósil]] era descontinuo, o que indicaba interrupcións na evolución.<ref name=Bowler23/> # O físico [[William Thomson|Lord Kelvin]] calculou en 1862 que a [[idade da Terra]] era de entre 20 e 400 millóns de anos<ref name="England et al 2007">{{Cita publicación periódica | author = England, P.| author2 = Molnar, P.| author3 = Righter, F. | title = John Perry's neglected critique of Kelvin's age for the Earth: A missed opportunity in geodynamics | journal = GSA Today |date=January 2007 | volume = 17 | issue = 1 | pages = 4–9 | doi = 10.1130/GSAT01701A.1 }}</ref>, o que era demasiado pouco tempo para a evolución.{{efn|Anos despois o descubrimento da [[radioactividade]] explicaba a existencia dunha continua fonte de calor dentro da Terra, e unha idade de mil millóns de anos ou máis, o que apoiaba a posición de Darwin.<ref>{{Harv|Bowler|1983|p=3}}</ref>}}<ref name=Bowler23/> # Argumentouse que moitas estruturas eran non adaptativas (sen función), polo que non terían evolucionado por selección natural.<ref name=Bowler23/> # Algunhas estruturas parecían ter evolucionado cun padrón regular, como algunhas de animais non relacionados como a [[lura]] e os [[mamíferos]].<ref name=Bowler23/> # Sostíñase que a selección natural non era creativa, mentres que se admitía que a variación non era na maior parte dos casos algo valioso.<ref name=Bowler23/> # O enxeñeiro [[Fleeming Jenkin]]{{efn|Jenkin foi un polígrafo, e amigo de Kelvin.}} sinalou correctamente en 1868, revisando ''A orixe das especies'', que a [[herdanza por mestura]] preferida por Darwin se opoñería á acción da selección natural. A herdanza por mestura sería descartada en favor da [[xenética mendeliana]] a inicios do século XX.<ref name=Bowler23/><ref name="Bowler196-250">{{Harv|Bowler|2003|pp=196–253}}</ref><ref name="Larson105-129">{{Harv|Larson|2004|pp=105–129}}</ref> Tanto Darwin coma o seu estreito seguidor [[Thomas Henry Huxley]]{{efn|Huxley era coñecido como o "buldog de Darwin".}} admitiran francamente tamén que a selección podería non ser a explicación completa da evolución; Darwin estaba preparado para aceptar unha certa proporción de [[lamarckismo]], mentres que Huxley sentíase cómodo co [[saltacionismo|cambio mutacional repentino]] e a evolución dirixida ([[ortoxénese|ortoxenética]]).<ref name=Bowler28>{{Harv|Bowler|1983|p=28}}</ref> A finais do século XIX, a crítica da selección natural chegara a un punto en que en 1903 o botánico alemán, [[Eberhard Dennert]] escribía que "Estamos presentes perante o leito de morte do darwinismo", e en 1907 o entomólogo da [[Universidade Stanford]] [[Vernon Lyman Kellogg]], que apoiaba a selección natural, afirmou que "... a pura verdade é que a teoría da selección darwinista, considerada respecto a súa pretendida capacidade de ser unha explicación mecánica independentemente suficiente da descendencia, está hoxe seriamente desacreditada no mundo biolóxico." <ref>{{Harv|Endersby|2007|pp=143,453}}</ref> Engadiu, non obstante, que había problemas que impedían unha aceptación ampla de calquera das alternativas, xa que as grandes mutacións parecían demasiado pouco comúns, e non había probas experimentais de mecanismos que puidesen soster o lamarckismo ou a ortoxénese.<ref>{{Harv|Larson|2004|p=128}}</ref> Ernst Mayr escribiu que un exame da literatura evolutiva e dos textos de bioloxía mostrou que aínda en 1930 a crenza de que a selección natural era o factor máis importante na evolución era un punto de vista minoritario, e só uns poucos xenetistas de poboacións eran estritamente seleccionistas.<ref name="MayrX"/> === Motivación das alternativas === [[Ficheiro:Alternatives to Darwinism.svg|miniatura|upright=2.0|As [[alternativas á evolución por selección natural]] incluída a evolución directa ([[ortoxénese]]), que ás veces invocaba un control divino directo ou indirecto.]] Diversos factores motivaron á xente a propoñer outros mecanismos evolutivos como [[alternativas á evolución por selección natural|alternativas á selección natural]], algunhas das cales databan de antes do libro de Darwin ''A orixe das especies''. A selección natural, co seu énfase na morte e a competición, non atraía a moitos naturalistas porque sentían que era inmoral, e deixaba pouco espazo para a [[Teleoloxía en bioloxía|teleoloxía]] ou o concepto de progreso no desenvolvemento da vida.<ref>{{Harv|Bowler|2003|p=197}}</ref><ref>{{Harv|Larson|2004|pp=119–120}}</ref> Algúns destes científicos e filósofos, como [[St. George Jackson Mivart]] e [[Charles Lyell]], que acabaron aceptando a evolución pero non lles gustaba a selección natural, poñían obxeccións de tipo relixioso.<ref>{{Harv|Quammen|2006|pp=209–210}}</ref> Outros, como [[Herbert Spencer]], o botánico [[George Henslow]] (fillo do mentor de Darwin [[John Stevens Henslow]], tamén botánico), e [[Samuel Butler (novelista)|Samuel Butler]], sentían que a evolución era un proceso inherentemente progresivo que a selección natural por si soa non podía explicar. E outros, como os paleontólogos norteamericanos [[Edward Drinker Cope]] e [[Alpheus Hyatt]], tiñan unha perspectiva idealizada e sentían que a natureza, incluída o desenvolvemento da vida, [[Ortoxénese|seguía padróns ordenados]] que a selección natural non podía explicar.<ref name="Bowler196-250"/> Outro factor era a aparición dunha nova facción de biólogos a finais do século XIX, como o xenetista [[Hugo de Vries]] e [[Thomas Hunt Morgan]], que querían reestruturar a bioloxía converténdoa principalmente nunha ciencia experimental de laboratorio. Non confiaban no traballo de naturalistas como Darwin e [[Alfred Russel Wallace]], que dependían das observacións de campo sobre as variacións, adaptacións, e [[bioxeografía]], considerando que estas eran excesivamente anecdóticas. Ao contrario, eles centrábanse en temas como a [[fisioloxía]] e [[xenética]] que podían ser facilmente investigadas con [[experimento controlado|experimentos controlados]] no laboratorio, e menosprezaban a selección natural e o grao ao cal os organismos se adaptaban ao seu ambiente, que non podía ser comprobado doadamente de maneira experimental.<ref>{{Harv|Endersby|2007|pp=143–147,182}}</ref> == Teorías antidarwinistas durante a eclipse == === Evolución teísta === Entendemos aquí por evolución teísta a intervención de Deus na evolución, e non o concepto moderno do século XX de [[evolución teísta]] como a compatibilidade entre a [[ciencia]] (que explicaría a evolución) e a [[relixión]] e un deus creador. [[Ficheiro:Jean Louis Agassiz 1870.jpg|miniatura|upright|[[Louis Agassiz]] (aquí en 1870, con debuxos de [[Radiata]]) cría nunha secuencia de creacións na cal a humanidade era a culminación do plan divino.]] A ciencia británica desenvolveuse a inicios do século XIX baseándose na [[teoloxía natural]], que consideraba a adaptación de especies que eran fixas unha evidencia de que foran creadas especialmente cun [[argumento teolóxico|deseño divino deliberado]]. Os conceptos filosóficos do [[idealismo alemán]] inspiraron os conceptos dun plan ordenado de creación harmoniosa, que [[Richard Owen]] reconciliou coa teoloxía natural como un padrón de [[Homoloxía (bioloxía)|homoloxías]] que mostraban a evidencia dun deseño. De maneira similar, [[Louis Agassiz]] consideraba a [[teoría da recapitulación]] como símbolo dun padrón dunha secuencia de creacións na cal a humanidade era a meta dun plan divino. En 1844 a obra ''[[Vestiges of the Natural History of Creation]]'' adaptou o concepto de Agassiz ao evolucionismo teísta. O seu autor anónimo [[Robert Chambers]] propuxo unha "lei" de desenvolvemento progresivo ordenado pola divindade, no que a [[transmutación das especies]] era unha ampliación da teoría da recapitulación. Isto popularizou a idea, pero foi fortemente criticado polos científicos establecidos. Agassiz seguiu opoñéndose enerxicamente á [[evolución]], e despois de trasladarse a América en 1846 o seu argumento idealista dun deseño dun desenvolvemento ordenado fíxose moi influente.<ref>{{Harv|Bowler|1983|pp=44–49}}</ref> En 1858 Owen propuxo cautelosamente que este desenvolvemento podería ser a expresión real dunha lei creativa continua, pero distanciouse dos transmutacionistas. Dous anos despois na súa revisión da obra ''[[A orixe das especies]]'' de Darwin, Owen atacou Darwin á vez que abertamente apoiaba a evolución<ref>{{Harv|Secord|2001|pp=424, 512}}</ref> expresando súa crenza nun padrón de transmutación por medios similares a unha lei. Este argumento idealista do deseño foi adoptado por outros naturalistas como [[George Jackson Mivart]] e o [[George Campbell, 8º Duque de Argyll|duque de Argyll]], que rexeitaba a selección natural no seu conxunto en favor de leis do desenvolvemento que guiaban a evolución por camiños preordenados.<ref>{{Harv|Bowler|1983|pp=46, 49–50}}</ref> Moitos dos seguidores de Darwin aceptaron a evolución porque podía reconciliarse co deseño. En particular, [[Asa Gray]] considerou que a selección natural era o principal mecanismo da evolución e tratou de reconciliala coa teoloxía natural. Propuxo que a selección natural podería ser un mecanismo no cal o [[problema do mal]] que supoñía sufrir producía o ben maior da adaptación, pero concedía que isto tiña dificultades e suxería que Deus podería influír nas variacións sobre as cales actuaba a selección natural para guiar a evolución.<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=203–206}}</ref> Para Darwin e [[Thomas Henry Huxley]] esa penetrante influencia sobrenatural estaba máis alá da investigación científica, e [[George Frederick Wright]], un sacerdote ordenado que era colega de Gray no desenvolvemento da evolución teísta, puxo a énfase na necesidade de buscar causas secundarias ou coñecidas no canto de recorrer a explicacións sobrenaturais: "Se deixamos de observar esta regra poñemos final a toda ciencia e a toda ciencia sólida."<ref>{{Harv|Larson|2004|pp=110–111}}</ref> Unha versión secular deste [[naturalismo metodolóxico]] foi moi ben recibida por unha xeración máis nova de científicos que trataban de investigar as causas naturais do cambio orgánico, e rexeitaron a evolución teísta na ciencia. En 1872 o darwinismo no seu senso amplo do feito da evolución era aceptado como punto de partida. Arredor de 1890 só unha poucos científicos vellos se mantiñan na idea do deseño na ciencia, e este desaparecera por completo da corrente científica principal arredor de 1900. Había aínda inquedanza sobre as implicacións da selección natural, e aqueles que buscaban un propósito ou dirección na evolución volvéronse cara ao [[Lamarckismo|neolamarckismo]] ou a [[ortoxénese]] para proporcionar explicacións naturais.<ref>{{Harv|Bowler|1983|pp=26–27, 44–45, 54–55}}</ref> === Neolamarckismo === {{Artigo principal|Lamarckismo}} [[Ficheiro:Jean-baptiste lamarck2.jpg|esquerda|miniatura|Jean-Baptiste Lamarck]] [[Jean-Baptiste Lamarck]] propuxera orixinalmente unha teoría sobre a [[transmutación das especies]] que estaba principalmente baseada nun impulso progresivo cara á unha maior complexidade. Lamarck tamén cría, como moitos outros no seu tempo, que as [[herdanza dos caracteres adquiridos|características adquiridas]] durante a vida dun organismo podían ser herdadas pola seguinte xeración, e consideraba isto como un mecanismo evolutivo secundario que producía adaptacións ao ambiente. Entre esas características estaban os cambios causados polo uso e desuso dun determinado órgano. Foi este mecanismo de adaptación biolóxica por medio da herdanza dos caracteres adquiridos o que moito máis tarde se coñecería como [[lamarckismo]].<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=86–95}}</ref> Aínda que [[Alfred Russel Wallace]] rexeitaba completamente o concepto en favor da selección natural, [[Charles Darwin]] sempre incluíu o que chamou ''efectos do aumento do uso e o desuso de partes controlados pola selección natural'' en ''[[A orixe das especies]]'', dando exemplos como as aves que se alimentan en terra grandes que teñen patas máis fortes grazas ao exercicio, mentres que as súas e ás son máis débiles ao non usalas para voar, ata que algunhas como a [[avestruz]], non poden voar.<ref name=toos>{{Harv|Darwin |1872|p=[http://darwin-online.org.uk/content/frameset?itemID=F391&viewtype=text&pageseq=136 108].}}</ref> [[Ficheiro:Blind insects in Packard's Mammoth Cave and its Inhabitants 1872.jpg|miniatura|O libro de 1872 de [[Alpheus Spring Packard.]] ''Mammoth Cave and its Inhabitants'' utilizou o exemplo dos escaravellos de cova (''[[Anophthalmus]]'' e ''[[Ptomaphagus|Adelops]]'') que se fixeran cegos para argumentar en favor da evolución lamarckista por medio do desuso herdado dos órganos.]] No século XIX o termo [[neolamarckismo]] acabou por estar asociado coa posición dos [[naturalista]]s que pensaban que a herdanza dos caracteres adquiridos como o mecanismo evolutivo máis importante. Entre os partidarios desta posición estaba o escritor británico e crítico de Darwin [[Samuel Butler]], o biólogo alemán [[Ernst Haeckel]], os paleontólogos estadounidenses [[Edward Drinker Cope]] e [[Alpheus Hyatt]], e o entomólogo estadounidense [[Alpheus Spring Packard|Alpheus Packard]]. Consideraban que o lamarckismo era máis progresivo e dese modo filosoficamente superior á idea da selección natural de Darwin que actuaba sobre a variación aleatoria. Butler e Cope crían que isto permitía aos organismos impulsar a súa propia evolución, xa que os organismos que desenvolvían novos comportamentos cambiaban os padróns de uso dos seus órganos e así facían arrancar o proceso evolutivo. Ademais, Cope e Haeckel coidaban que a evolución era un proceso progresivo. A idea do progreso lineal era unha parte importante da [[teoría da recapitulación]] da evolución de Haeckel, que sostiña que o [[desenvolvemento embrionario]] dun organismo repite a súa historia evolutiva. Cope e Hyatt buscaban, e pensaban que atoparan, padróns de progresión lineal no rexistro fósil.<ref name="Bowler236"/><ref name="Larson125_129">{{Harv|Larson|2004|pp=125–129}}</ref> Packard argumentou que a perda de visión nos insectos cegos de covas estudados explicábase mellor por medio dun proceso lamarckista da atrofia polo desuso combinado coa herdanza dos caracteres adquiridos.<ref>{{Cita libro|last1=Packard|first1=Alpheus Spring |last2=Putnam|first2=Frederic Ward|authorlink1=Alpheus Spring Packard|title=The Mammoth Cave and its Inhabitants |publisher=Salem Naturalists' Agency |date=1872 |page=12|url=https://archive.org/details/mammothcaveandi01putngoog |oclc=04356215}}</ref> Packard tamén escribiu un libro sobre Lamarck e a súa obra.<ref name="Bowler236"/><ref name="Quammen217"/> Moitos propoñentes norteamericanos do neolamarckismo estaban fortemente influenciados por [[Louis Agassiz]] e varios deles, como Hyatt e Packard, foron os seus estudantes. Agassiz tiña unha visión idealista da natureza, conectada coa [[teoloxía natural]], que salientaba a importancia da orde e os padróns. Agassiz nunca aceptou a evolución, pero os seus seguidores si, aínda que continuaron o seu programa de buscar padróns ordenados na natureza, que consideraron consistentes coa idea da divina providencia, e preferiron mecanismos evolutivos como o neolamarckismo e a ortoxénese que probablemente a producían.<ref name="Bowler236">{{Harv|Bowler|2003|pp=236–244}}</ref><ref name="Quammen217">{{Harv|Quammen|2006|pp=217–219}}</ref> En Gran Bretaña o botánico [[George Henslow]], fillo do mentor de Darwin [[John Stevens Henslow]], era un importante partidario do neolamarckismo. Estudou como o estrés ambiental afectou o desenvolvemento de plantas, e escribiu que as variacións inducidas por eses factores ambientais podían explicar sobradamente a [[evolución]]. O historiador da ciencia [[Peter J. Bowler]] escribiu que, como era típico de moitos lamarckistas do século XIX, Henslow non parecía comprender a necesidade de demostrar que tales variacións inducidas ambientalmente serían herdadas polos seus descendcentes que se desenvolvían en ausencia de factores ambientais que os producían, senón que simplemente asumían que as herdaban.<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=239–240}}</ref> ==== Polarización do argumento: plasma xerminal de Weismann ==== [[Ficheiro:Weismann's Germ Plasm-gl.svg|miniatura|upright=1.5|A teoría do [[plasma xerminal]] de [[August Weismann]] afirmaba que o material hereditario está confinado ás [[gónada]]s. As [[célula somática|células somáticas]] novas formábanse en cada xeración a partir do plasma xerminal, polo que os cambios no corpo adquiridos durante a vida non podían afectar á seguinte xeración como era necesario no neolamarckismo.]] Os críticos do neolamarckismo sinalaron que ninguén presentara sólidas probas da [[herdanza dos caracteres adquiridos]]. O traballo experimental do biólogo alemán [[August Weismann]] produciu como resultado a teoría do [[plasma xerminal]] da herdanza. Isto levoulles a declarar que a herdanza de características adquiridas era imposible, xa que a [[barreira de Weismann]] impediría que calquera cambio que se producise no corpo despois do nacemento fose herdado pola seguinte [[xeración]]. Isto polarizou efectivamente o argumento entre os darwinistas e os neolamarckistas, xa que forzou á xente a elixir entre estar de acordo ou en desacordo con Weismann e, por tanto, coa evolución por selección natural.<ref>{{Harv|Bowler|1983|pp=41–42}}</ref> Malia as críticas de Weismann, os neolamarckistas seguían sendo a alternativa máis popular á selección natural a finais do século XIX, e seguiu sendo a posición dalgúns naturalistas a inicios do século XX.<ref name="Larson125_129"/><ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=253–255}}</ref> ==== Efecto Baldwin ==== Como consecuencia do debate sobre a viabilidade do neolamarckismo, en 1896 [[James Mark Baldwin]], [[Henry Fairfield Osborne]] e [[C. Lloyd Morgan]] independentemente propuxeron un mecanismo no que os novos comportamentos aprendidos podían causar a evolución de novos instintos e trazos físicos por medio de selección natural sen que interviñese a herdanza dos caracteres adquiridos. Propuxeron que se individuos dunha especie se beneficiaban de aprender un determinado comportamento novo, a capacidade de aprender ese comportamento podía ser favorecida por selección natural e o resultado final sería a evolución de novos instintos e finalmente novas adaptacións físicas. Isto acabou por coñecerse como [[efecto Baldwin]] e seguiu sendo un tema de debate e investigación en bioloxía evolutiva desde entón.<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=243, 367}}</ref> === Ortoxénese === [[Ficheiro:Titanothere Osborn.jpg|miniatura|O libro de 1918 de [[Henry Fairfield Osborn]] ''Origin and Evolution of Life'' afirmaba que a evolución dos cornos dos [[titanoterios]] eran un exemplo de tendencia [[Ortoxénese|ortoxenética]] en evolución.]] A ortoxénese era a teoría que sostiña que a vida tiña unha tendencia innata a cambiar nunha forma unilineal nunha dirección determinada. O termo foi popularizado por [[Theodor Eimer]], un zoólogo alemán, no seu libro de 1898 ''Sobre a ortoxénese: E a impotencia da selección natural na formación de especies''. El estudara a coloración das [[bolboreta]]s, e cría que descubrira características non adaptativas que non podían ser explicadas por selección natural. Eimer tamén cría na herdanza lamarckista dos caracteres adquiridos, pero consideraba que as leis internas do crecemento determinaban que características serían adquiridas e guiadas na dirección a longo prazo da evolución seguindo certos camiños.<ref name="Quammen221">{{Harv|Quammen|2006|p=221}}</ref> A ortoxénese tiña un seguimento significativo no século XIX, entre os seus propoñentes estaban o biólogo ruso [[Leo S. Berg]], e o paleontólogo norteamericano [[Henry Fairfield Osborn]].<ref>{{Harv|Bowler|2003|p=249}}</ref> A ortoxénese era especialmente popular entre algúns paleontólogos, que crían que o rexistro fósil mostraba padróns de cambio unidireccional gradual e constante. Porén, os que aceptaban esta idea, non necesariamente aceptaban que o mecanismo impulsor da ortoxénese fose [[teleoloxía|teleolóxico]] (dirixido a un obxectivo). Crían que as tendencias ortoxenéticas non eran adaptativas; de feito, pensaban que nalgúns casos orixinaban desenvolvementos que eran prexudiciais para o organismo, como as grandes cornamentas do cervo irlandés xigante ''[[Megaloceros giganteus]]'', que eles crían que o levaron á [[extinción]].<ref name="Quammen221"/> O apoio á ortoxénese empezou a declinar durante o auxe da [[síntese moderna]] na década de 1940, cando quedou claro que non podía explicar os complexos padróns de ramificación da evolución revelados pola análise estatística do rexistro fósil feita polos paleontólogos. Porén, uns poucos biólogos permaneceron fieis á idea da ortoxénese ata a década de 1950, afirmando que o proceso da [[macroevolución]], a tendencia a longo prazo da evolución sobre grandes [[taxon]]s, era distinta do proceso da [[microevolución]].<ref name="Bowler196-250"/><ref name="Larson105-129"/> === Mutacionismo === [[Ficheiro:Hugo de Vries (1848-1935), by Thérèse Schwartze (1851-1918).jpg|miniatura|esquerda|Pintura de [[Thérèse Schwartze]], 1918, que representa a [[Hugo de Vries]] que está a debuxar unha planta ''[[Oenothera]]'', que aparentemente producía novas formas por medio de grandes mutacións segundo os seus experimentos.]] O [[mutacionismo]] sostiña que se orixinaban novas formas e especies nun só paso como resultado de grandes [[mutación]]s. Considerábase unha alternativa moito máis rápida que o concepto darwinista do proceso gradual de pequenas variacións aleatorias sobre as que actuaba a selección natural. Era popular entre os primeiros xenetistas como [[Hugo de Vries]], que xunto con [[Carl Correns]] axudou a redescubrir as [[leis de Mendel|leis de Gregor Mendel]] da herdanza en 1900, [[William Bateson]], un zoólogo británico que pasou a investigar a xenética, e, ao inicio da súa carreira, [[Thomas Hunt Morgan]].<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=265–270}}</ref><ref>{{Harv|Larson|2004|pp=127–129, 157–167}}</ref> A teoría mutacionista da evolución de 1901 mantiña que as especies pasaban por períodos de rápida mutación, posiblemente como resultado de estreses ambientais, que podían producir múltiples mutacións, e nalgúns casos especies completamente novas, nunha soa xeración. O teoría orixinouna o botánico holandés Hugo de Vries. De Vries buscou as evidencias de mutacións o suficientemente amplas como para poder producir novas especies nunha soa xeración e pensaba que as encontrara nos seus traballos de investigación sobre a planta ''[[Oenothera]]'', que empezaron en 1886. As plantas coas que traballou de Vries parecían estar producindo constantemente novas variedades con abraiantes variacións na forma e cor, algunhas das cales parecían ser novas especies porque as plantas da nova xeración só podían cruzarse entre si e non coa súa xeración parental. O propio DeVries dáballe un papel no proceso á selección natural na determinación de que novas especies sobrevivirían, pero algúns xenetistas influídos polo seu traballo, incluíndo Morgan, pensaban que a selección natural non era en absoluto necesaria. As ideas de de Vries foron moi influentes nas dúas primeiras décadas do século XX, xa que algúns biólogos pensaban que a teoría das mutacións podía explicar a súbita aparición de novas formas no rexistro fósil; a investigación sobre ''Oenothera'' estendeuse por todo o mundo. Con todo, os críticos como moitos naturalistas de campo preguntábanse por que ningún outro organismo parecía mostrar o mesmo tipo de mutacións rápidas.<ref>{{Harv|Endersby|2007|pp=148–162}}</ref> Morgan apoiaba a teoría das mutacións de de Vries e esperaba reunir probas no seu favor cando empezou a traballar no seu laboratorio coa mosca do vinagre ''[[Drosophila melanogaster]]'' en 1907. Porén, foi un investigador dese laboratorio, [[Hermann Joseph Muller]], o que determinou en 1918 que as novas variedades que de Vries observara en ''Oenothera'' eran o resultado de [[hibrido (bioloxía)|híbridos]] [[poliploidía|poliploides]] e non de mutacións xenéticas rápidas.<ref>{{Harv|Endersby|2007|pp=202–205}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |last1=Ramsey |first1=Justin |last2=Ramsey |first2=Tara S. |title=Ecological studies of polyploidy in the 100 years following its discovery |journal=Phil Trans Royal Society B |date=August 2014 |volume=5 |issue=369 |page=20130352 |doi=10.1098/rstb.2013.0352 |pmid=4071525 |url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4071525/}}</ref> Aínda que tiñan dúbidas sobre a importancia da selección natural, o traballo de xenetistas como Morgan, Bateson, de Vries e outros desde 1900 a 1915 asentaron firmemente a [[xenética mendeliana]] ligada á [[Teoría cromosómica de Sutton e Bovery|herdanza cromosómica]], que validaba as críticas de August Weismann á evolución neolamarckista ao desbotar a [[herdanza dos caracteres adquiridos]]. O traballo do laboratorio de Morgan con ''Drosophila'' tamén minou o concepto de ortoxénese ao demostrar a natureza aleatoria das mutacións.<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=269–272}}</ref> == Fin da eclipse == [[Ficheiro:Modern Synthesis.svg|miniatura|upright=1.5|Varias das ideas principais sobre evolución confluíron na [[xenética de poboacións]] de inicios do século XX para formar a moderna síntese evolutiva, incluído a competición polos recursos, a variación xenética, a selección natural, e a herdanza particulada ([[xenética mendeliana|mendeliana]]). Isto puxo fin á eclipse do darwinismo.]] {{Artigo principal|Síntese moderna (século XX)}} Durante o período de 1916 a 1932, a disciplina da [[xenética de poboacións]] desenvolveuse principalmente grazas ao traballo dos xenetistas [[Ronald Fisher]], [[J.B.S. Haldane]], e [[Sewall Wright]]. O seu traballo recoñeceu que a gran maioría das mutacións producían pequenos efectos que servían para incrementar a variabilidade xenética das poboacións en vez de crear novas especies nun só paso como asumían os mutacionistas. Elaboraron modelos estatísticos da xenética de poboacións que incluían o concepto de Darwin da selección natural como forza directora da evolución.<ref>{{Harv|Mayr|Provine|1998|pp=xi–xii}}</ref> Os avances en [[xenética]] persuadiron a naturalistas de campo como [[Bernhard Rensch]] e [[Ernst Mayr]] de abandonar as ideas neolamarckistas sobre a evolución a inicios de 1930.<ref>{{Harv|Mayr|Provine|1998| pp=124–127, 296}}</ref> A finais da década de 1930, Mayr e [[Theodosius Dobzhansky]] sintetizaran as ideas da xenética de poboacións co coñecemento dos naturalistas de campo sobre a cantidade de [[diversidade xenética]] nas poboacións silvestres, e a importancia das subpoboacións xeneticamente distintas (especialmente cando están illadas unhas das outras por barreiras xeográficas) para crear a síntese evolutiva moderna do século XX.<ref>{{Harv|Mayr|Provine|1998|pp=xii–xiii}}</ref> En 1944 [[George Gaylord Simpson]] integrou a [[paleontoloxía]] na síntese ao analizar estatisticamente o rexistro fósil para mostrar que era consistente coa forma de ramificación non direccional da evolución predita pola síntese moderna, e en particular que as tenencias lineais citadas polos paleontólogos anteriores para apoiar o lamarckismo e a ortoxénese non soportaban unha análise coidadosa.<ref>{{Harv|Bowler|2003|p=337}}</ref> Mayr escribiu que ao final da síntese moderna a selección natural xunto cos mecanismos aleatorios como a [[deriva xenética]] convertéranse na explicación universal do cambio evolutivo.<ref name="MayrX"/> == Historiografía == O concepto de eclipse suxire que a investigación darwinista quedou detida, e parece que implica á súa vez que isto fora precedido dun período de vigorosa actividade darwinista entre os biólogos. Porén, historiadores da ciencia como Mark Largent argumentaron que aínda que os biólogos aceptaban amplamente o gran número de evidencias sobre a evolución presentadas en ''A orixe das especies'', había un entusiasmo menor en favor da selección natural como mecanismo explicativo. Ao contrario, os biólogos buscaban explicacións alternativas máis en consonancia coas súas visións do mundo, entre as que estaban a crenza de que a evolución debe ser dirixida e de que constitúe unha forma de progreso. Ademais, falar dun período de eclipse total conviña a científicos como Julian Huxley, que desexaba presentar a síntese moderna como un brillante novo logro, e caracterizar en consecuencia o período precedente como escuro e confuso. Por tanto, o libro de Huxley de 1942 ''[[Evolution: The Modern Synthesis]]'', segundo argumentou Largent, suxería que a denominada síntese moderna empezou despois dun longo período de eclipse que durou ata a década de 1930, no cal os mendelianos, neolamarckistas, mutacionistas e weismannianos, por non falar de embriólogos e [[teoría da recapitulación|recapitulacionistas]] [[Haeckel]]ianos batallaban entre eles.<ref name=Largent/> A idea dun eclipse tamén lle permitiu a Huxley apartarse do que para el era unha inconveniente asociaión da evolución con aspectos como o [[darwinismo social]], [[euxenesia]], [[imperialismo]] e [[militarismo]].<ref name=Largent/> Conta como o libro de [[Michael Ruse]] <ref name=Largent/> ''Monad to Man''<ref name=Ruse1996>{{Harv|Ruse|1996|}}</ref> foi ignorado, segundo Largent, por case todos os biólogos evolucionistas americanos de inicios do século XX. Largent propuxo unha alternativa á metáfora da eclipse, a interfase do darwinismo, por ser a [[ìnterfase]] un período de quietude no [[ciclo celular|ciclo]] da división celular.<ref name=Largent>{{Cita publicación periódica |first=Mark A. |last=Largent |title=The So-Called Eclipse of Darwinism |journal=Descended from Darwin: Insights into the History of Evolutionary Studies, 1900–1970 |publisher=American Philosophical Society |year=2009 |url=http://www.ucl.ac.uk/sts/staff/cain/projects/descended_from_darwin/pdfs/cain-and-ruse_01-largent.pdf |apelidos= |data= |revista= |data-acceso=13 de setembro de 2017 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20170812202719/http://www.ucl.ac.uk/sts/staff/cain/projects/descended_from_darwin/pdfs/cain-and-ruse_01-largent.pdf |dataarquivo=12 de agosto de 2017 |urlmorta=yes }}</ref> == Notas e referencias == ;Notas a rodapé {{notelist}} ;Referencias {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Historia do pensamento evolutivo]] * [[Obxeccións á evolución]] * [[Estruturalismo (bioloxía)|Estruturalismo]] * [[Vitalismo]] === Bibliografía === * {{Cita libro |last=Bowler |first=Peter J. |authorlink=Peter J. Bowler |title=Evolution:The History of an Idea |url=https://archive.org/details/evolutionhistory0000bowl_n7y8 |publisher=University of California Press |year=2003 |isbn=0-520-23693-9 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Bowler |first=Peter J. |authorlink=Peter J. Bowler |title=The Eclipse of Darwinism: anti-Darwinian evolutionary theories in the decades around 1900 |url=https://archive.org/details/eclipseofdarwini0000bowl |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1983 |isbn=978-0-8018-4391-4 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Darwin |first=Charles |author-link=Charles Darwin |year=1872 |title=The Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favored Races in the Struggle for Life |edition=6th |publication-place=London |publisher =John Murray |url=http://darwin-online.org.uk/content/frameset?itemID=F391&viewtype=text&pageseq=1 |isbn=1-904633-78-1 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Endersby |first=Jim |title=A Guinea Pig's History of Biology |publisher=Harvard University Press |year=2007 |isbn=0-674-02713-2 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Huxley |first=Julian |authorlink=Julian Huxley |title=Evolution: the modern synthesis |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.280031 |publisher=Allen and Unwin |place=London |year=1942 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Larson |first=Edward J. |authorlink=Edward Larson |title=Evolution:The Remarkable History of Scientific Theory |publisher=Modern Library |year=2004 |isbn=0-679-64288-9 |ref=harv}} * {{Cita libro |editor-last=Mayr |editor-first=Ernst | editor2-last=Provine |editor2-first=W. B. |title=The Evolutionary Synthesis: Perspectives on the Unification of Biology |publisher=Harvard University Press |year=1998 |isbn=0-674-27225-0 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Quammen |first=David |authorlink=David Quammen |title=The Reluctant Mr. Darwin |url=https://archive.org/details/reluctantmrdarwi00quam |publisher=Atlas Books |year=2006 |isbn=0-393-05981-2 |ref=harv}} * {{Cita libro |last1=Ruse |first1=Michael |title=Monad to Man: The Concept of Progress in Evolutionary Biology |url=https://archive.org/details/monadtomanconcep0000ruse |date=1996 |publisher=Harvard University Press |isbn=978-0-674-03248-4 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Secord |first=James A. | title=Victorian Sensation: The Extraordinary Publication, Reception, and Secret Authorship of Vestiges of the Natural History of Creation | publisher=University of Chicago Press | year=2001 |isbn=978-0-226-74410-0 |ref=harv}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Eclipse do darwinismo, A}} [[Categoría:Evolución]] [[Categoría:Historia da ciencia]] [[Categoría:Evolución non darwinista]] 14l9xglyh7zrkdirj1xy64tulzuyb01 7108574 7108568 2025-06-27T18:03:18Z Miguelferig 27155 7108574 wikitext text/x-wiki '''A eclipse do darwinismo''' é o nome que se lle deu a un período entre finais do século XIX e principios do XX en que a explicación [[darwinismo|darwinista]] da [[evolución]] por [[selección natural]] perdera apoios entre a comunidade científica. [[Julian Huxley]] utilizou a frase "a eclipse do darwinismo"{{efn|O termo foi utilizado xa anteriormente, c. 1925, nun manuscrito non publicado por [[David Starr Jordan]], para dicir que o darwinismo estaba en declive relativo, e o interese dos biólogos centrábase noutras cousas.<ref name=Largent/>}} para describir a situación no estudo da evolución antes do que el chamou a [[síntese moderna]]; nese período da eclipse a [[evolución]] fora aceptada de maneira xeral nos círculos científicos pero poucos biólogos crían que a selección natural fose o seu mecanismo primario.<ref>{{Harv|Huxley|1942|pp=22–28}}</ref><ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=196, 224}}</ref> Historiadores da ciencia como [[Peter J. Bowler]] utilizaron a mesma frase como etiqueta para o período da [[historia do pensamento evolucionista]] desde a década de 1880 ata arredor de 1920, cando se desenvolveron e exploraron alternativas á selección natural, xa que moitos biólogos consideraban a selección natural unha idea incorrecta de [[Charles Darwin]], ou polo menos de importancia relativamente menor.<ref>{{Harv|Bowler|1983}}</ref><ref>{{Harv|Quammen|2006|pp=216–223}}</ref> Propúxose o termo alternativo '''a interfase do darwinismo''', para evitar a implicación en gran medida incorrecta de que a suposta eclipse fora precedida dun período de vigorosa investigación darwinista.<ref name=Largent/> Aínda que ao longo do século XIX houbo [[Alternativas á evolución por selección natural|moitas explicacións da evolución]] como o [[vitalismo]], o [[catastrofismo]] e o [[estruturalismo]], ao chegar ao século XX estaban vixentes as seguintes: * A evolución teísta, que era a crenza de que Deus guiaba directamente a evolución. (Isto non debería confundirse co uso máis recente do termo [[evolución teísta]], que se refire á crenza teolóxica na compatibilidade entre a explicación científica da evolución e a relixión.) * O [[lamarckismo|neolamaramarckismo]], que foi a idea de que a evolución é impulsada pola [[herdanza dos caracteres adquiridos]] durante a vida do organismo. * A [[ortoxénese]], que era a crenza de que os organismos eran afectados por forzas internas ou leis do desenvolvemento que guían a evolución en direccións determinadas. * O [[mutacionismo]], que era a idea de que a evolución era en boa medida o produto de mutacións que creaban novas formas ou especies nun só paso. A evolución teísta case desapareceu da literatura científica a finais do século XIX, xa que as apelacións directas a causas sobrenaturais considerábanse fóra do [[método científico]]. As outras alternativas tiñan un significativo seguimento xa ben entrado o século XX; a liña principal da bioloxía abandonounas esencialmente cando os desenvolvementos da [[xenética]] as fixeron cada vez máis insostibles, e cando o desenvolvemento da [[xenética de poboacións]] e a [[síntese moderna]] da evolución demostraron o poder explicativo da selección natural. [[Ernst Mayr]] escribiu que aínda na década de 1930 a maioría dos libros de texto salientaban os mecanismos non darwinistas.<ref name="MayrX">{{Harv|Mayr|Provine|1998|p=x}}</ref> == Contexto == A evolución fora amplamente aceptada nos círculos científicos só uns poucos anos despois da publicación de ''[[A orixe das especies]]'', pero a aceptación da [[selección natural]] como o seu mecanismo impulsor non suscitara un acordo igual.<ref>{{Harv|Quammen|2006|p=205}}</ref> Presentáronse seis obxeccións á teoría no século XIX:<ref name=Bowler23>{{Harv|Bowler|1983|pp=23–26}}</ref> # O [[rexistro fósil]] era descontinuo, o que indicaba interrupcións na evolución.<ref name=Bowler23/> # O físico [[William Thomson|Lord Kelvin]] calculou en 1862 que a [[idade da Terra]] era de entre 20 e 400 millóns de anos<ref name="England et al 2007">{{Cita publicación periódica | author = England, P.| author2 = Molnar, P.| author3 = Righter, F. | title = John Perry's neglected critique of Kelvin's age for the Earth: A missed opportunity in geodynamics | journal = GSA Today |date=January 2007 | volume = 17 | issue = 1 | pages = 4–9 | doi = 10.1130/GSAT01701A.1 }}</ref>, o que era demasiado pouco tempo para a evolución.{{efn|Anos despois o descubrimento da [[radioactividade]] explicaba a existencia dunha continua fonte de calor dentro da Terra, e unha idade de mil millóns de anos ou máis, o que apoiaba a posición de Darwin.<ref>{{Harv|Bowler|1983|p=3}}</ref>}}<ref name=Bowler23/> # Argumentouse que moitas estruturas eran non adaptativas (sen función), polo que non terían evolucionado por selección natural.<ref name=Bowler23/> # Algunhas estruturas parecían ter evolucionado cun padrón regular, como algunhas de animais non relacionados como a [[lura]] e os [[mamíferos]].<ref name=Bowler23/> # Sostíñase que a selección natural non era creativa, mentres que se admitía que a variación non era na maior parte dos casos algo valioso.<ref name=Bowler23/> # O enxeñeiro [[Fleeming Jenkin]]{{efn|Jenkin foi un polígrafo, e amigo de Kelvin.}} sinalou correctamente en 1868, revisando ''A orixe das especies'', que a [[herdanza por mestura]] preferida por Darwin se opoñería á acción da selección natural. A herdanza por mestura sería descartada en favor da [[xenética mendeliana]] a inicios do século XX.<ref name=Bowler23/><ref name="Bowler196-250">{{Harv|Bowler|2003|pp=196–253}}</ref><ref name="Larson105-129">{{Harv|Larson|2004|pp=105–129}}</ref> Tanto Darwin coma o seu estreito seguidor [[Thomas Henry Huxley]]{{efn|Huxley era coñecido como o "buldog de Darwin".}} admitiran francamente tamén que a selección podería non ser a explicación completa da evolución; Darwin estaba preparado para aceptar unha certa proporción de [[lamarckismo]], mentres que Huxley sentíase cómodo co [[saltacionismo|cambio mutacional repentino]] e a evolución dirixida ([[ortoxénese|ortoxenética]]).<ref name=Bowler28>{{Harv|Bowler|1983|p=28}}</ref> A finais do século XIX, a crítica da selección natural chegara a un punto en que en 1903 o botánico alemán, [[Eberhard Dennert]] escribía que "Estamos presentes perante o leito de morte do darwinismo", e en 1907 o entomólogo da [[Universidade Stanford]] [[Vernon Lyman Kellogg]], que apoiaba a selección natural, afirmou que "... a pura verdade é que a teoría da selección darwinista, considerada respecto a súa pretendida capacidade de ser unha explicación mecánica independentemente suficiente da descendencia, está hoxe seriamente desacreditada no mundo biolóxico." <ref>{{Harv|Endersby|2007|pp=143,453}}</ref> Engadiu, non obstante, que había problemas que impedían unha aceptación ampla de calquera das alternativas, xa que as grandes mutacións parecían demasiado pouco comúns, e non había probas experimentais de mecanismos que puidesen soster o lamarckismo ou a ortoxénese.<ref>{{Harv|Larson|2004|p=128}}</ref> Ernst Mayr escribiu que un exame da literatura evolutiva e dos textos de bioloxía mostrou que aínda en 1930 a crenza de que a selección natural era o factor máis importante na evolución era un punto de vista minoritario, e só uns poucos xenetistas de poboacións eran estritamente seleccionistas.<ref name="MayrX"/> === Motivación das alternativas === [[Ficheiro:Alternatives to Darwinism.svg|miniatura|upright=2.0|As [[alternativas á evolución por selección natural]] incluída a evolución directa ([[ortoxénese]]), que ás veces invocaba un control divino directo ou indirecto.]] Diversos factores motivaron á xente a propoñer outros mecanismos evolutivos como [[alternativas á evolución por selección natural|alternativas á selección natural]], algunhas das cales databan de antes do libro de Darwin ''A orixe das especies''. A selección natural, co seu énfase na morte e a competición, non atraía a moitos naturalistas porque sentían que era inmoral, e deixaba pouco espazo para a [[Teleoloxía en bioloxía|teleoloxía]] ou o concepto de progreso no desenvolvemento da vida.<ref>{{Harv|Bowler|2003|p=197}}</ref><ref>{{Harv|Larson|2004|pp=119–120}}</ref> Algúns destes científicos e filósofos, como [[St. George Jackson Mivart]] e [[Charles Lyell]], que acabaron aceptando a evolución pero non lles gustaba a selección natural, poñían obxeccións de tipo relixioso.<ref>{{Harv|Quammen|2006|pp=209–210}}</ref> Outros, como [[Herbert Spencer]], o botánico [[George Henslow]] (fillo do mentor de Darwin [[John Stevens Henslow]], tamén botánico), e [[Samuel Butler (novelista)|Samuel Butler]], sentían que a evolución era un proceso inherentemente progresivo que a selección natural por si soa non podía explicar. E outros, como os paleontólogos norteamericanos [[Edward Drinker Cope]] e [[Alpheus Hyatt]], tiñan unha perspectiva idealizada e sentían que a natureza, incluída o desenvolvemento da vida, [[Ortoxénese|seguía padróns ordenados]] que a selección natural non podía explicar.<ref name="Bowler196-250"/> Outro factor era a aparición dunha nova facción de biólogos a finais do século XIX, como o xenetista [[Hugo de Vries]] e [[Thomas Hunt Morgan]], que querían reestruturar a bioloxía converténdoa principalmente nunha ciencia experimental de laboratorio. Non confiaban no traballo de naturalistas como Darwin e [[Alfred Russel Wallace]], que dependían das observacións de campo sobre as variacións, adaptacións, e [[bioxeografía]], considerando que estas eran excesivamente anecdóticas. Ao contrario, eles centrábanse en temas como a [[fisioloxía]] e [[xenética]] que podían ser facilmente investigadas con [[experimento controlado|experimentos controlados]] no laboratorio, e menosprezaban a selección natural e o grao ao cal os organismos se adaptaban ao seu ambiente, que non podía ser comprobado doadamente de maneira experimental.<ref>{{Harv|Endersby|2007|pp=143–147,182}}</ref> == Teorías antidarwinistas durante a eclipse == === Evolución teísta === Entendemos aquí por evolución teísta a intervención de Deus na evolución, e non o concepto moderno do século XX de [[evolución teísta]] como a compatibilidade entre a [[ciencia]] (que explicaría a evolución) e a [[relixión]] e un deus creador. [[Ficheiro:Jean Louis Agassiz 1870.jpg|miniatura|upright|[[Louis Agassiz]] (aquí en 1870, con debuxos de [[Radiata]]) cría nunha secuencia de creacións na cal a humanidade era a culminación do plan divino.]] A ciencia británica desenvolveuse a inicios do século XIX baseándose na [[teoloxía natural]], que consideraba a adaptación de especies que eran fixas unha evidencia de que foran creadas especialmente cun [[argumento teolóxico|deseño divino deliberado]]. Os conceptos filosóficos do [[idealismo alemán]] inspiraron os conceptos dun plan ordenado de creación harmoniosa, que [[Richard Owen]] reconciliou coa teoloxía natural como un padrón de [[Homoloxía (bioloxía)|homoloxías]] que mostraban a evidencia dun deseño. De maneira similar, [[Louis Agassiz]] consideraba a [[teoría da recapitulación]] como símbolo dun padrón dunha secuencia de creacións na cal a humanidade era a meta dun plan divino. En 1844 a obra ''[[Vestiges of the Natural History of Creation]]'' adaptou o concepto de Agassiz ao evolucionismo teísta. O seu autor anónimo [[Robert Chambers]] propuxo unha "lei" de desenvolvemento progresivo ordenado pola divindade, no que a [[transmutación das especies]] era unha ampliación da teoría da recapitulación. Isto popularizou a idea, pero foi fortemente criticado polos científicos establecidos. Agassiz seguiu opoñéndose enerxicamente á [[evolución]], e despois de trasladarse a América en 1846 o seu argumento idealista dun deseño dun desenvolvemento ordenado fíxose moi influente.<ref>{{Harv|Bowler|1983|pp=44–49}}</ref> En 1858 Owen propuxo cautelosamente que este desenvolvemento podería ser a expresión real dunha lei creativa continua, pero distanciouse dos transmutacionistas. Dous anos despois na súa revisión da obra ''[[A orixe das especies]]'' de Darwin, Owen atacou Darwin á vez que abertamente apoiaba a evolución<ref>{{Harv|Secord|2001|pp=424, 512}}</ref> expresando súa crenza nun padrón de transmutación por medios similares a unha lei. Este argumento idealista do deseño foi adoptado por outros naturalistas como [[George Jackson Mivart]] e o [[George Campbell, 8º Duque de Argyll|duque de Argyll]], que rexeitaba a selección natural no seu conxunto en favor de leis do desenvolvemento que guiaban a evolución por camiños preordenados.<ref>{{Harv|Bowler|1983|pp=46, 49–50}}</ref> Moitos dos seguidores de Darwin aceptaron a evolución porque podía reconciliarse co deseño. En particular, [[Asa Gray]] considerou que a selección natural era o principal mecanismo da evolución e tratou de reconciliala coa teoloxía natural. Propuxo que a selección natural podería ser un mecanismo no cal o [[problema do mal]] que supoñía sufrir producía o ben maior da adaptación, pero concedía que isto tiña dificultades e suxería que Deus podería influír nas variacións sobre as cales actuaba a selección natural para guiar a evolución.<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=203–206}}</ref> Para Darwin e [[Thomas Henry Huxley]] esa penetrante influencia sobrenatural estaba máis alá da investigación científica, e [[George Frederick Wright]], un sacerdote ordenado que era colega de Gray no desenvolvemento da evolución teísta, puxo a énfase na necesidade de buscar causas secundarias ou coñecidas no canto de recorrer a explicacións sobrenaturais: "Se deixamos de observar esta regra poñemos final a toda ciencia e a toda ciencia sólida."<ref>{{Harv|Larson|2004|pp=110–111}}</ref> Unha versión secular deste [[naturalismo metodolóxico]] foi moi ben recibida por unha xeración máis nova de científicos que trataban de investigar as causas naturais do cambio orgánico, e rexeitaron a evolución teísta na ciencia. En 1872 o darwinismo no seu senso amplo do feito da evolución era aceptado como punto de partida. Arredor de 1890 só unha poucos científicos vellos se mantiñan na idea do deseño na ciencia, e este desaparecera por completo da corrente científica principal arredor de 1900. Había aínda inquedanza sobre as implicacións da selección natural, e aqueles que buscaban un propósito ou dirección na evolución volvéronse cara ao [[Lamarckismo|neolamarckismo]] ou a [[ortoxénese]] para proporcionar explicacións naturais.<ref>{{Harv|Bowler|1983|pp=26–27, 44–45, 54–55}}</ref> === Neolamarckismo === {{Artigo principal|Lamarckismo}} [[Ficheiro:Jean-baptiste lamarck2.jpg|esquerda|miniatura|Jean-Baptiste Lamarck]] [[Jean-Baptiste Lamarck]] propuxera orixinalmente unha teoría sobre a [[transmutación das especies]] que estaba principalmente baseada nun impulso progresivo cara á unha maior complexidade. Lamarck tamén cría, como moitos outros no seu tempo, que as [[herdanza dos caracteres adquiridos|características adquiridas]] durante a vida dun organismo podían ser herdadas pola seguinte xeración, e consideraba isto como un mecanismo evolutivo secundario que producía adaptacións ao ambiente. Entre esas características estaban os cambios causados polo uso e desuso dun determinado órgano. Foi este mecanismo de adaptación biolóxica por medio da herdanza dos caracteres adquiridos o que moito máis tarde se coñecería como [[lamarckismo]].<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=86–95}}</ref> Aínda que [[Alfred Russel Wallace]] rexeitaba completamente o concepto en favor da selección natural, [[Charles Darwin]] sempre incluíu o que chamou ''efectos do aumento do uso e o desuso de partes controlados pola selección natural'' en ''[[A orixe das especies]]'', dando exemplos como as aves que se alimentan en terra grandes que teñen patas máis fortes grazas ao exercicio, mentres que as súas e ás son máis débiles ao non usalas para voar, ata que algunhas como a [[avestruz]], non poden voar.<ref name=toos>{{Harv|Darwin |1872|p=[http://darwin-online.org.uk/content/frameset?itemID=F391&viewtype=text&pageseq=136 108].}}</ref> [[Ficheiro:Blind insects in Packard's Mammoth Cave and its Inhabitants 1872.jpg|miniatura|O libro de 1872 de [[Alpheus Spring Packard.]] ''Mammoth Cave and its Inhabitants'' utilizou o exemplo dos escaravellos de cova (''[[Anophthalmus]]'' e ''[[Ptomaphagus|Adelops]]'') que se fixeran cegos para argumentar en favor da evolución lamarckista por medio do desuso herdado dos órganos.]] No século XIX o termo [[neolamarckismo]] acabou por estar asociado coa posición dos [[naturalista]]s que pensaban que a herdanza dos caracteres adquiridos como o mecanismo evolutivo máis importante. Entre os partidarios desta posición estaba o escritor británico e crítico de Darwin [[Samuel Butler]], o biólogo alemán [[Ernst Haeckel]], os paleontólogos estadounidenses [[Edward Drinker Cope]] e [[Alpheus Hyatt]], e o entomólogo estadounidense [[Alpheus Spring Packard|Alpheus Packard]]. Consideraban que o lamarckismo era máis progresivo e dese modo filosoficamente superior á idea da selección natural de Darwin que actuaba sobre a variación aleatoria. Butler e Cope crían que isto permitía aos organismos impulsar a súa propia evolución, xa que os organismos que desenvolvían novos comportamentos cambiaban os padróns de uso dos seus órganos e así facían arrancar o proceso evolutivo. Ademais, Cope e Haeckel coidaban que a evolución era un proceso progresivo. A idea do progreso lineal era unha parte importante da [[teoría da recapitulación]] da evolución de Haeckel, que sostiña que o [[desenvolvemento embrionario]] dun organismo repite a súa historia evolutiva. Cope e Hyatt buscaban, e pensaban que atoparan, padróns de progresión lineal no rexistro fósil.<ref name="Bowler236"/><ref name="Larson125_129">{{Harv|Larson|2004|pp=125–129}}</ref> Packard argumentou que a perda de visión nos insectos cegos de covas estudados explicábase mellor por medio dun proceso lamarckista da atrofia polo desuso combinado coa herdanza dos caracteres adquiridos.<ref>{{Cita libro|last1=Packard|first1=Alpheus Spring |last2=Putnam|first2=Frederic Ward|authorlink1=Alpheus Spring Packard|title=The Mammoth Cave and its Inhabitants |publisher=Salem Naturalists' Agency |date=1872 |page=12|url=https://archive.org/details/mammothcaveandi01putngoog |oclc=04356215}}</ref> Packard tamén escribiu un libro sobre Lamarck e a súa obra.<ref name="Bowler236"/><ref name="Quammen217"/> Moitos propoñentes norteamericanos do neolamarckismo estaban fortemente influenciados por [[Louis Agassiz]] e varios deles, como Hyatt e Packard, foron os seus estudantes. Agassiz tiña unha visión idealista da natureza, conectada coa [[teoloxía natural]], que salientaba a importancia da orde e os padróns. Agassiz nunca aceptou a evolución, pero os seus seguidores si, aínda que continuaron o seu programa de buscar padróns ordenados na natureza, que consideraron consistentes coa idea da divina providencia, e preferiron mecanismos evolutivos como o neolamarckismo e a ortoxénese que probablemente a producían.<ref name="Bowler236">{{Harv|Bowler|2003|pp=236–244}}</ref><ref name="Quammen217">{{Harv|Quammen|2006|pp=217–219}}</ref> En Gran Bretaña o botánico [[George Henslow]], fillo do mentor de Darwin [[John Stevens Henslow]], era un importante partidario do neolamarckismo. Estudou como o estrés ambiental afectou o desenvolvemento de plantas, e escribiu que as variacións inducidas por eses factores ambientais podían explicar sobradamente a [[evolución]]. O historiador da ciencia [[Peter J. Bowler]] escribiu que, como era típico de moitos lamarckistas do século XIX, Henslow non parecía comprender a necesidade de demostrar que tales variacións inducidas ambientalmente serían herdadas polos seus descendcentes que se desenvolvían en ausencia de factores ambientais que os producían, senón que simplemente asumían que as herdaban.<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=239–240}}</ref> ==== Polarización do argumento: plasma xerminal de Weismann ==== [[Ficheiro:Weismann's Germ Plasm-gl.svg|miniatura|upright=1.5|A teoría do [[plasma xerminal]] de [[August Weismann]] afirmaba que o material hereditario está confinado ás [[gónada]]s. As [[célula somática|células somáticas]] novas formábanse en cada xeración a partir do plasma xerminal, polo que os cambios no corpo adquiridos durante a vida non podían afectar á seguinte xeración como era necesario no neolamarckismo.]] Os críticos do neolamarckismo sinalaron que ninguén presentara sólidas probas da [[herdanza dos caracteres adquiridos]]. O traballo experimental do biólogo alemán [[August Weismann]] produciu como resultado a teoría do [[plasma xerminal]] da herdanza. Isto levoulles a declarar que a herdanza de características adquiridas era imposible, xa que a [[barreira de Weismann]] impediría que calquera cambio que se producise no corpo despois do nacemento fose herdado pola seguinte [[xeración]]. Isto polarizou efectivamente o argumento entre os darwinistas e os neolamarckistas, xa que forzou á xente a elixir entre estar de acordo ou en desacordo con Weismann e, por tanto, coa evolución por selección natural.<ref>{{Harv|Bowler|1983|pp=41–42}}</ref> Malia as críticas de Weismann, os neolamarckistas seguían sendo a alternativa máis popular á selección natural a finais do século XIX, e seguiu sendo a posición dalgúns naturalistas a inicios do século XX.<ref name="Larson125_129"/><ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=253–255}}</ref> ==== Efecto Baldwin ==== Como consecuencia do debate sobre a viabilidade do neolamarckismo, en 1896 [[James Mark Baldwin]], [[Henry Fairfield Osborne]] e [[C. Lloyd Morgan]] independentemente propuxeron un mecanismo no que os novos comportamentos aprendidos podían causar a evolución de novos instintos e trazos físicos por medio de selección natural sen que interviñese a herdanza dos caracteres adquiridos. Propuxeron que se individuos dunha especie se beneficiaban de aprender un determinado comportamento novo, a capacidade de aprender ese comportamento podía ser favorecida por selección natural e o resultado final sería a evolución de novos instintos e finalmente novas adaptacións físicas. Isto acabou por coñecerse como [[efecto Baldwin]] e seguiu sendo un tema de debate e investigación en bioloxía evolutiva desde entón.<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=243, 367}}</ref> === Ortoxénese === [[Ficheiro:Titanothere Osborn.jpg|miniatura|O libro de 1918 de [[Henry Fairfield Osborn]] ''Origin and Evolution of Life'' afirmaba que a evolución dos cornos dos [[titanoterios]] eran un exemplo de tendencia [[Ortoxénese|ortoxenética]] en evolución.]] A ortoxénese era a teoría que sostiña que a vida tiña unha tendencia innata a cambiar nunha forma unilineal nunha dirección determinada. O termo foi popularizado por [[Theodor Eimer]], un zoólogo alemán, no seu libro de 1898 ''Sobre a ortoxénese: E a impotencia da selección natural na formación de especies''. El estudara a coloración das [[bolboreta]]s, e cría que descubrira características non adaptativas que non podían ser explicadas por selección natural. Eimer tamén cría na herdanza lamarckista dos caracteres adquiridos, pero consideraba que as leis internas do crecemento determinaban que características serían adquiridas e guiadas na dirección a longo prazo da evolución seguindo certos camiños.<ref name="Quammen221">{{Harv|Quammen|2006|p=221}}</ref> A ortoxénese tiña un seguimento significativo no século XIX, entre os seus propoñentes estaban o biólogo ruso [[Leo S. Berg]], e o paleontólogo norteamericano [[Henry Fairfield Osborn]].<ref>{{Harv|Bowler|2003|p=249}}</ref> A ortoxénese era especialmente popular entre algúns paleontólogos, que crían que o rexistro fósil mostraba padróns de cambio unidireccional gradual e constante. Porén, os que aceptaban esta idea, non necesariamente aceptaban que o mecanismo impulsor da ortoxénese fose [[teleoloxía|teleolóxico]] (dirixido a un obxectivo). Crían que as tendencias ortoxenéticas non eran adaptativas; de feito, pensaban que nalgúns casos orixinaban desenvolvementos que eran prexudiciais para o organismo, como as grandes cornamentas do cervo irlandés xigante ''[[Megaloceros giganteus]]'', que eles crían que o levaron á [[extinción]].<ref name="Quammen221"/> O apoio á ortoxénese empezou a declinar durante o auxe da [[síntese moderna]] na década de 1940, cando quedou claro que non podía explicar os complexos padróns de ramificación da evolución revelados pola análise estatística do rexistro fósil feita polos paleontólogos. Porén, uns poucos biólogos permaneceron fieis á idea da ortoxénese ata a década de 1950, afirmando que o proceso da [[macroevolución]], a tendencia a longo prazo da evolución sobre grandes [[taxon]]s, era distinta do proceso da [[microevolución]].<ref name="Bowler196-250"/><ref name="Larson105-129"/> === Mutacionismo === [[Ficheiro:Hugo de Vries (1848-1935), by Thérèse Schwartze (1851-1918).jpg|miniatura|esquerda|Pintura de [[Thérèse Schwartze]], 1918, que representa a [[Hugo de Vries]] que está a debuxar unha planta ''[[Oenothera]]'', que aparentemente producía novas formas por medio de grandes mutacións segundo os seus experimentos.]] O [[mutacionismo]] sostiña que se orixinaban novas formas e especies nun só paso como resultado de grandes [[mutación]]s. Considerábase unha alternativa moito máis rápida que o concepto darwinista do proceso gradual de pequenas variacións aleatorias sobre as que actuaba a selección natural. Era popular entre os primeiros xenetistas como [[Hugo de Vries]], que xunto con [[Carl Correns]] axudou a redescubrir as [[leis de Mendel|leis de Gregor Mendel]] da herdanza en 1900, [[William Bateson]], un zoólogo británico que pasou a investigar a xenética, e, ao inicio da súa carreira, [[Thomas Hunt Morgan]].<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=265–270}}</ref><ref>{{Harv|Larson|2004|pp=127–129, 157–167}}</ref> A teoría mutacionista da evolución de 1901 mantiña que as especies pasaban por períodos de rápida mutación, posiblemente como resultado de estreses ambientais, que podían producir múltiples mutacións, e nalgúns casos especies completamente novas, nunha soa xeración. O teoría orixinouna o botánico holandés Hugo de Vries. De Vries buscou as evidencias de mutacións o suficientemente amplas como para poder producir novas especies nunha soa xeración e pensaba que as encontrara nos seus traballos de investigación sobre a planta ''[[Oenothera]]'', que empezaron en 1886. As plantas coas que traballou de Vries parecían estar producindo constantemente novas variedades con abraiantes variacións na forma e cor, algunhas das cales parecían ser novas especies porque as plantas da nova xeración só podían cruzarse entre si e non coa súa xeración parental. O propio DeVries dáballe un papel no proceso á selección natural na determinación de que novas especies sobrevivirían, pero algúns xenetistas influídos polo seu traballo, incluíndo Morgan, pensaban que a selección natural non era en absoluto necesaria. As ideas de de Vries foron moi influentes nas dúas primeiras décadas do século XX, xa que algúns biólogos pensaban que a teoría das mutacións podía explicar a súbita aparición de novas formas no rexistro fósil; a investigación sobre ''Oenothera'' estendeuse por todo o mundo. Con todo, os críticos como moitos naturalistas de campo preguntábanse por que ningún outro organismo parecía mostrar o mesmo tipo de mutacións rápidas.<ref>{{Harv|Endersby|2007|pp=148–162}}</ref> Morgan apoiaba a teoría das mutacións de de Vries e esperaba reunir probas no seu favor cando empezou a traballar no seu laboratorio coa mosca do vinagre ''[[Drosophila melanogaster]]'' en 1907. Porén, foi un investigador dese laboratorio, [[Hermann Joseph Muller]], o que determinou en 1918 que as novas variedades que de Vries observara en ''Oenothera'' eran o resultado de [[hibrido (bioloxía)|híbridos]] [[poliploidía|poliploides]] e non de mutacións xenéticas rápidas.<ref>{{Harv|Endersby|2007|pp=202–205}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |last1=Ramsey |first1=Justin |last2=Ramsey |first2=Tara S. |title=Ecological studies of polyploidy in the 100 years following its discovery |journal=Phil Trans Royal Society B |date=August 2014 |volume=5 |issue=369 |page=20130352 |doi=10.1098/rstb.2013.0352 |pmid=4071525 |url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4071525/}}</ref> Aínda que tiñan dúbidas sobre a importancia da selección natural, o traballo de xenetistas como Morgan, Bateson, de Vries e outros desde 1900 a 1915 asentaron firmemente a [[xenética mendeliana]] ligada á [[Teoría cromosómica de Sutton e Bovery|herdanza cromosómica]], que validaba as críticas de August Weismann á evolución neolamarckista ao desbotar a [[herdanza dos caracteres adquiridos]]. O traballo do laboratorio de Morgan con ''Drosophila'' tamén minou o concepto de ortoxénese ao demostrar a natureza aleatoria das mutacións.<ref>{{Harv|Bowler|2003|pp=269–272}}</ref> == Fin da eclipse == [[Ficheiro:Modern Synthesis.svg|miniatura|upright=1.5|Varias das ideas principais sobre evolución confluíron na [[xenética de poboacións]] de inicios do século XX para formar a moderna síntese evolutiva, incluído a competición polos recursos, a variación xenética, a selección natural, e a herdanza particulada ([[xenética mendeliana|mendeliana]]). Isto puxo fin á eclipse do darwinismo.]] {{Artigo principal|Síntese moderna (século XX)}} Durante o período de 1916 a 1932, a disciplina da [[xenética de poboacións]] desenvolveuse principalmente grazas ao traballo dos xenetistas [[Ronald Fisher]], [[J.B.S. Haldane]], e [[Sewall Wright]]. O seu traballo recoñeceu que a gran maioría das mutacións producían pequenos efectos que servían para incrementar a variabilidade xenética das poboacións en vez de crear novas especies nun só paso como asumían os mutacionistas. Elaboraron modelos estatísticos da xenética de poboacións que incluían o concepto de Darwin da selección natural como forza directora da evolución.<ref>{{Harv|Mayr|Provine|1998|pp=xi–xii}}</ref> Os avances en [[xenética]] persuadiron a naturalistas de campo como [[Bernhard Rensch]] e [[Ernst Mayr]] de abandonar as ideas neolamarckistas sobre a evolución a inicios de 1930.<ref>{{Harv|Mayr|Provine|1998| pp=124–127, 296}}</ref> A finais da década de 1930, Mayr e [[Theodosius Dobzhansky]] sintetizaran as ideas da xenética de poboacións co coñecemento dos naturalistas de campo sobre a cantidade de [[diversidade xenética]] nas poboacións silvestres, e a importancia das subpoboacións xeneticamente distintas (especialmente cando están illadas unhas das outras por barreiras xeográficas) para crear a síntese evolutiva moderna do século XX.<ref>{{Harv|Mayr|Provine|1998|pp=xii–xiii}}</ref> En 1944 [[George Gaylord Simpson]] integrou a [[paleontoloxía]] na síntese ao analizar estatisticamente o rexistro fósil para mostrar que era consistente coa forma de ramificación non direccional da evolución predita pola síntese moderna, e en particular que as tenencias lineais citadas polos paleontólogos anteriores para apoiar o lamarckismo e a ortoxénese non soportaban unha análise coidadosa.<ref>{{Harv|Bowler|2003|p=337}}</ref> Mayr escribiu que ao final da síntese moderna a selección natural xunto cos mecanismos aleatorios como a [[deriva xenética]] convertéranse na explicación universal do cambio evolutivo.<ref name="MayrX"/> == Historiografía == O concepto de eclipse suxire que a investigación darwinista quedou detida, e parece que implica á súa vez que isto fora precedido dun período de vigorosa actividade darwinista entre os biólogos. Porén, historiadores da ciencia como Mark Largent argumentaron que aínda que os biólogos aceptaban amplamente o gran número de evidencias sobre a evolución presentadas en ''A orixe das especies'', había un entusiasmo menor en favor da selección natural como mecanismo explicativo. Ao contrario, os biólogos buscaban explicacións alternativas máis en consonancia coas súas visións do mundo, entre as que estaban a crenza de que a evolución debe ser dirixida e de que constitúe unha forma de progreso. Ademais, falar dun período de eclipse total conviña a científicos como Julian Huxley, que desexaba presentar a síntese moderna como un brillante novo logro, e caracterizar en consecuencia o período precedente como escuro e confuso. Por tanto, o libro de Huxley de 1942 ''[[Evolution: The Modern Synthesis]]'', segundo argumentou Largent, suxería que a denominada síntese moderna empezou despois dun longo período de eclipse que durou ata a década de 1930, no cal os mendelianos, neolamarckistas, mutacionistas e weismannianos, por non falar de embriólogos e [[teoría da recapitulación|recapitulacionistas]] [[Haeckel]]ianos batallaban entre eles.<ref name=Largent/> A idea dun eclipse tamén lle permitiu a Huxley apartarse do que para el era unha inconveniente asociaión da evolución con aspectos como o [[darwinismo social]], [[euxenesia]], [[imperialismo]] e [[militarismo]].<ref name=Largent/> Conta como o libro de [[Michael Ruse]] <ref name=Largent/> ''Monad to Man''<ref name=Ruse1996>{{Harv|Ruse|1996|}}</ref> foi ignorado, segundo Largent, por case todos os biólogos evolucionistas americanos de inicios do século XX. Largent propuxo unha alternativa á metáfora da eclipse, a interfase do darwinismo, por ser a [[ìnterfase]] un período de quietude no [[ciclo celular|ciclo]] da división celular.<ref name=Largent>{{Cita publicación periódica |first=Mark A. |last=Largent |title=The So-Called Eclipse of Darwinism |journal=Descended from Darwin: Insights into the History of Evolutionary Studies, 1900–1970 |publisher=American Philosophical Society |year=2009 |url=http://www.ucl.ac.uk/sts/staff/cain/projects/descended_from_darwin/pdfs/cain-and-ruse_01-largent.pdf |apelidos= |data= |revista= |data-acceso=13 de setembro de 2017 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20170812202719/http://www.ucl.ac.uk/sts/staff/cain/projects/descended_from_darwin/pdfs/cain-and-ruse_01-largent.pdf |dataarquivo=12 de agosto de 2017 |urlmorta=yes }}</ref> == Notas e referencias == ;Notas a rodapé {{notelist}} ;Referencias {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Historia do pensamento evolutivo]] * [[Obxeccións á evolución]] * [[Estruturalismo (bioloxía)|Estruturalismo]] * [[Vitalismo]] === Bibliografía === * {{Cita libro |last=Bowler |first=Peter J. |authorlink=Peter J. Bowler |title=Evolution:The History of an Idea |url=https://archive.org/details/evolutionhistory0000bowl_n7y8 |publisher=University of California Press |year=2003 |isbn=0-520-23693-9 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Bowler |first=Peter J. |authorlink=Peter J. Bowler |title=The Eclipse of Darwinism: anti-Darwinian evolutionary theories in the decades around 1900 |url=https://archive.org/details/eclipseofdarwini0000bowl |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1983 |isbn=978-0-8018-4391-4 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Darwin |first=Charles |author-link=Charles Darwin |year=1872 |title=The Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favored Races in the Struggle for Life |edition=6th |publication-place=London |publisher =John Murray |url=http://darwin-online.org.uk/content/frameset?itemID=F391&viewtype=text&pageseq=1 |isbn=1-904633-78-1 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Endersby |first=Jim |title=A Guinea Pig's History of Biology |publisher=Harvard University Press |year=2007 |isbn=0-674-02713-2 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Huxley |first=Julian |authorlink=Julian Huxley |title=Evolution: the modern synthesis |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.280031 |publisher=Allen and Unwin |place=London |year=1942 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Larson |first=Edward J. |authorlink=Edward Larson |title=Evolution:The Remarkable History of Scientific Theory |publisher=Modern Library |year=2004 |isbn=0-679-64288-9 |ref=harv}} * {{Cita libro |editor-last=Mayr |editor-first=Ernst | editor2-last=Provine |editor2-first=W. B. |title=The Evolutionary Synthesis: Perspectives on the Unification of Biology |publisher=Harvard University Press |year=1998 |isbn=0-674-27225-0 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Quammen |first=David |authorlink=David Quammen |title=The Reluctant Mr. Darwin |url=https://archive.org/details/reluctantmrdarwi00quam |publisher=Atlas Books |year=2006 |isbn=0-393-05981-2 |ref=harv}} * {{Cita libro |last1=Ruse |first1=Michael |title=Monad to Man: The Concept of Progress in Evolutionary Biology |url=https://archive.org/details/monadtomanconcep0000ruse |date=1996 |publisher=Harvard University Press |isbn=978-0-674-03248-4 |ref=harv}} * {{Cita libro |last=Secord |first=James A. | title=Victorian Sensation: The Extraordinary Publication, Reception, and Secret Authorship of Vestiges of the Natural History of Creation | publisher=University of Chicago Press | year=2001 |isbn=978-0-226-74410-0 |ref=harv}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Eclipse do darwinismo, A}} [[Categoría:Evolución]] [[Categoría:Historia da ciencia]] [[Categoría:Evolución non darwinista]] esr0no5shi7nljb0ai1mduusz1e9qup 1 389963 7109266 6266700 2025-06-28T08:58:38Z HombreDHojalata 5863 Nova sección: /* 209.546 */ 7109266 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} ==Foto== [[User:Sobreira|Sobreira]], ti non dixeches que tiñas a EGU? Podías facerlle unha foto como ten a [[Gran Enciclopedia Galega Silverio Cañada]]... Saúdos, --[[Usuario:Elisardojm|Elisardojm]] ([[Conversa Usuario:Elisardojm|conversa]]) 2 de outubro de 2017 ás 10:11 (UTC) :Teñoa eu. Non carguei foto porque ten un logotipo nos lombos (dereitos de autor). --[[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 3 de outubro de 2017 ás 09:36 (UTC) ::Pero case non se verá..., eu penso que pode subirse igual que [[:File:Diccionario Enciclopédico Galego Universal, DEGU, ed. Ir Indo para La Voz de Galicia, 2003.JPG|estoutra]] foto, non [[Usuario:HombreDHojalata|HombreDHojalata]]? Saúdos, --[[Usuario:Elisardojm|Elisardojm]] ([[Conversa Usuario:Elisardojm|conversa]]) 3 de outubro de 2017 ás 19:07 (UTC) Se me das tempo, cargarei algunha imaxe que se axuste a [[Commons:Template:PD-text|<nowiki>{{PD-text}}</nowiki>]]. --[[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 3 de outubro de 2017 ás 20:28 (UTC) :Por min non hai problema, tes todo o tempo que queiras, eu non teño a EGU esa :) (pero preferiría a foto ;) Saúdos, --[[Usuario:Elisardojm|Elisardojm]] ([[Conversa Usuario:Elisardojm|conversa]]) 3 de outubro de 2017 ás 20:35 (UTC) ::OK※ [[Usuario:Sobreira|Sobreira]] ►〓 [[Conversa usuario:Sobreira|「''parlez'' 」]] 4 de outubro de 2017 ás 09:33 (UTC) == 209.546 == A versión en liña chega á entrada número '''209546''': https://egu.xunta.gal/gl/termo/209546 --[[Usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:90%;color:maroon;text-shadow:peru 1px 1px 1px;">. '''''HombreDHojalata'''''</span>.]]<sup>[[Conversa usuario:HombreDHojalata|<span style="font-size:86%;color:brown;">conversa</span>]]</sup> 28 de xuño de 2025 ás 08:58 (UTC) ovnuvxbp9wwfhnxe6ki1zqxjog5paqf 0 391147 7108434 6484286 2025-06-27T15:19:07Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108434 wikitext text/x-wiki {{sen referencias}} {{Biografía}} '''Cristal Méndez Queizán''', nada en [[Vigo]] o 6 de outubro de [[1964]], é unha cantante e poeta galega<ref>{{cita publicación periódica|url=http://www.barcelonareview.com/44/s_cm.htm|título=Galicia: mujeres poetas. Cristal Méndez|revista=The Barcelona Review|número=44|lingua=es}}</ref>. É filla de [[Xosé Luís Méndez Ferrín]] e [[María Xosé Queizán]]. == Traxectoria == Viviu en [[Berlín]], onde comezou a cantar e a compoñer. Ao seu regreso a Galicia, comezou a súa carreira como cantautora e no grupo [[Mar de fondo]]. Co grupo de [[jazz]] ''Crazy Coração'' gravou un disco de [[Swing (música)|swing]] e [[Bossa nova|bossa]]. Publicou poemas en revistas como ''[[Dorna (revista)|Dorna]]'' ou ''[[Festa da Palabra Silenciada]]''. En 1997 publicou o seu libro de poesìa ''Amizade con Mowgli'', coa editorial Espiral Maior. Dirixiu e interpretou o espectáculo de música e poesía ''A lei da selva'' (1999) que presenta no Conservatorio de Música de Vigo e a performance de canto e poesía ''Andamos a moer'' xunto con outros poetas galegos no marco do “World Poetry Day” organizado polo Pen Club da UNESCO en Galiza (2001), formando parte tamén do espectáculo colectivo de poesía Prole (2001) no [[Teatro Principal de Pontevedra]]. Actúa tamén, como intérprete e compositora en espectáculos e montaxes teatrais como ''Libreacan'' (2002) dirixida por Amparo Murieta no teatro “Mercat de les Flors” de Barcelona, ou ''Cabral capricornio'' (2003) no que interpreta, xunto a actriz Laura Cuervo, o espectáculo baseado en textos seus e dirixido por Afonso Becerra, que se representa na noite poética de Becerreá. Presenta a performance “''Tres mulleres e un sombreiro”'' (2010) no Auditorio do Museo do mar da cidade de Vigo no marco da presentación da revista “''Festa da Palabra Silenciada”.'' Xunto a bailarina Mercé de Rande crea e presenta a performance ''Ocos'' (2020) na exposición "Diario de artista" do artista Buciños no C.C Marcos Varcárcel de Ourense. Desde o ano 2000 viviu en [[Barcelona]], onde foi profesora de canto diplomándose como Mestra na Especialidade de Educación Musical pola Universidade de Barcelona. Tamén viviu dez anos en Roma cursando alí, no ano 2011, un Master Oficial de 1º Nivel en “Artiterapie” (terapias artísticas) na universidade de Roma2. Durante este período a súa actividade profesional foi case exclusivamente o ensino de canto moderno no International Music Institute da cidade de Roma. Paralelamente á formación académica, ten unha extensa formación musical, acadada no Estudio Escola de Compostela, dirixido por Suso Atanes (1991 a 1999), e no Taller de Musics de Barcelona (1999 a 2001) a parte dos cursos especializados en técnica vocal, como o 2º nivel Estill Vocal Training Sistems (Barcelona, 2004), "Improvisación Jazz" con Bob Stolov (Roma,2014/15) e CVT con C. Sadolín (Roma 2014). En 2018 retorna a Galicia para se establecer no Baixo Miño e continuar coa súa actividade como ensinante de canto.<ref>{{Cita web|url=https://www.noticiasvigo.es/cristal-mendez-queizan-imparta-un-obradoiro-de-canto-para-adultos-coa-colaboracion-da-agrupacion-musical-de-goian/|páxina-web=noticiasvigo.es|título=Cristal Méndez Queizán imparta un obradoiro de canto para adultos coa colaboración da agrupación musical de Goián|data-acceso=19 de outubro de 2020|data-publicación=20 de marzo de 2019|apelidos=Redacción|data-arquivo=20 de setembro de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200920201108/https://www.noticiasvigo.es/cristal-mendez-queizan-imparta-un-obradoiro-de-canto-para-adultos-coa-colaboracion-da-agrupacion-musical-de-goian/|url-morta=yes}}</ref> En 2021 fundou co seu marido Paolo Rosi a cooperativa Maga de Voz, dedicada ao desenvolvemento e o benestar das persoas a través das artes escénicas (música, danza e teatro). ==Obra== *''Amizade con Mowgli'' (Espiral Maior, 1997). ISBN 84-89814-32-5<ref>{{Cita web|url=https://datos.bne.es/edicion/bimo0000879588.html|páxina-web=datos.bne.es|título=Amizade con Mowgli|data-acceso=8 de xaneiro de 2023|data-arquivo=08 de xaneiro de 2023|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20230108174401/https://datos.bne.es/edicion/bimo0000879588.html|url-morta=yes}}</ref> === Obras colectivas === * ''Aires de poesía. Escolma de poetas da bisbarra de Celanova''<ref>{{Cita novas|data=14/04/2023|título=Memoria poética|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/fugas/2023/04/14/memoria-poetica/0003_202304SF14P4995.htm|data-acceso=19/04/2023}}</ref><ref>{{Cita novas|data=16/04/2023|título=Posta de largo do libro de poesía “Aires de Pedra”|url=https://www.laregion.es/articulo/celanova/posta-largo-celanova-do-libro-poesia-aires-pedra/202304152151441212793.html|data-acceso=19/04/2023}}</ref><ref>{{Cita novas|data=11/04/2023|título=El libro ‘Aires de poesía’ incluye poemas de la escritora Anisia Miranda|url=https://www.farodevigo.es/deza-tabeiros-montes/2023/04/11/libro-aires-poesia-incluye-poemas-85851570.html|data-acceso=19/04/2023}}</ref>. [[Aira Editorial|Aira editorial]], [[2023]]. ISBN 978-84-125593-7-8 == Notas == {{listaref}} {{control de autoridades}} {{ORDENAR:Mendez Queizan, Cristal}} [[Categoría:Poetas de Galicia]] [[Categoría:Escritores de Galicia en lingua galega]] [[Categoría:Nados en Vigo]] [[Categoría:Nados en 1964]] [[Categoría:Cantantes de Galicia]] [[Categoría:Galegos de Cataluña]] 8lxc38kb6biaa6w5qx1e2gy9o5e64oh 0 391523 7108989 6674696 2025-06-27T22:45:31Z O Breixo 127505 7108989 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}}[[Ficheiro:Ophelia 2017 track.png|alt=traxectoria de Ophelia|miniatura|Traxectoria de Ophelia, con indicación de intensidades na escala Saffir-Simpson.]] '''Ophelia''' é un [[furacán]] que en outubro de [[2017]] percorreu o [[océano Atlántico]], chegando ata [[Irlanda]] e [[Gran Bretaña]] como tormenta (chamada alí a 'tormenta Ophelia'). En [[Furacán Ophelia de 2005|2005]] e [[Furacán Ophelia de 2011|2011]] houbo outros furacáns co mesmo nome. Foi o furacán de grande intensidade localizado máis ó leste do [[océano Atlántico]] do que se ten rexistro. O domingo [[15 de outubro]] pasou a uns 500&nbsp;km de [[Galicia]], continuando camiño cara ó Atlántico Norte para achegarse ás costas de Irlanda xa como tormenta.<ref>{{Cita web|url=http://m.esa.int/spaceinimages/Images/2017/10/Hurricane_Ophelia_s_temperature|páxina-web=Space in Images|título=Hurricane Ophelia’s temperature|data-acceso=17/10/2017|data-arquivo=20/09/2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180920064404/http://m.esa.int/spaceinimages/Images/2017/10/Hurricane_Ophelia_s_temperature|url-morta=yes}}</ref> Formado o 9 de outubro e disipado o 18, foi considerado extratropical pola súa situación o 16. Acadou ventos de velocidade 51 m·s-1 (185&nbsp;km/h), cunha presión mínima de 960 [[Bar (unidade)|mbar]]. É parte da tempada 2017 de furacáns no Atlántico. == Danos causados == === España e Portugal === Nos arredores do 15 de outubro de 2017, os fortes ventos de Ophelia axudaron a facer medrar e estender unha vaga de incendios forestais no noroeste da Península Ibérica, dende Lisboa a Cantabria (en particular, norte de [[Portugal]], [[Galicia]] e [[Asturias]]. O balance de mortos acada os 38 en Portugal e 4 en Galicia, contando ademais decenas de feridos.<ref>{{cita novas|apelidos1=Martín del Barrio|nome1=Javier|título=“Eran proyectiles de fuego que caían por todos los lados”|url=https://elpais.com/internacional/2017/10/16/actualidad/1508170430_519351.html|obra=El País|data=17 de outubro de 2017}}</ref><ref>{{cita novas|título=Una oleada de incendios quema Galicia y deja cuatro muertos|url=http://www.lavanguardia.com/vida/20171015/432097444503/80-incendios-galicia-huracan-ophelia.html|obra=La Vanguardia|data=16 de outubro de 2017}}</ref> O número de incendios en Portugal roldou os 150, máis de 80 en Galicia e máis de 30 en Asturias. A nube provocada rebaixou a luz en moitas poboacións do norte galego a niveis comparables os dunha eclipse solar, producíndose un anoitecer virtual a tarde do día 16. A cinza viaxou impulsada polos fortes ventos ata Inglaterra. === Irlanda === Entre o 16 e o 17, Ophelia, xa como tormenta, atravesou Irlanda, de sur a norte, deixando ao menos tres mortos.<ref>{{cita novas|título=Al menos tres muertos en Irlanda por el paso de la tormenta Ophelia|url=https://elpais.com/internacional/2017/10/16/actualidad/1508162421_081430.html|obra=El País|data=16 de outubro de 2017}}</ref> == Notas == {{listaref}} {{Commonscat}} {{en progreso}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Furacáns]] [[Categoría:2017]] k04d0sff4xkznbdwpdv88yamzzanqhi 0 395207 7108241 7068421 2025-06-27T13:19:43Z Autopistero20502020 127649 7108241 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|fonte}} {{Galizionario|seca}} O [[topónimo]] '''A Fonte Seca''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[A Fonte Seca, Castiñeiras, Ribeira|A Fonte Seca]]''', lugar da parroquia de [[Castiñeiras, Ribeira|Castiñeiras]], no concello de [[Ribeira]]; *'''[[A Fonte Seca, Pexegueiro, Tui|A Fonte Seca]]''', lugar da parroquia de [[Pexegueiro, Tui|Pexegueiro]], no concello de [[Tui]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|A Fonte|Seca (homónimos)|Fonteseca}} {{Control de autoridades}} r0a1tbuwelkummdtq55mrf0ox44pfy1 0 395208 7108233 7068436 2025-06-27T13:12:49Z Autopistero20502020 127649 7108233 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|fonte}} {{Galizionario|seca}} O [[topónimo]] '''Fonteseca''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Fonteseca, Xiá, Friol|Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Xiá, Friol|Xiá]], no concello de [[Friol]]; *'''[[Fonteseca, Pastor, O Pino|Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Pastor, O Pino|Pastor]], no concello do [[O Pino|Pino]]; *'''[[A Fonteseca, Golmar, A Laracha|A Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Golmar, A Laracha|Golmar]], no concello da [[A Laracha|Laracha]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Fonte|A Fonte|Seca (homónimos)|A Fonte Seca}} {{Control de autoridades}} faxh5erre12ystg5hnt540nef59e9nj 0 396579 7108850 6990190 2025-06-27T21:46:06Z Breogan2008 23204 7108850 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Mulholland Drive''''' (estilizado como '''''Mulholland Dr.''''') é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de 2001 escrito e dirixido por [[David Lynch]]. Está protagonizado por [[Naomi Watts]], [[Laura Harring]], [[Justin Theroux]], [[Ann Miller]] e [[Robert Forster]]. Conta a historia dunha aspirante a actriz chamada Betty Elms (Watts), que chega até [[Os Ánxeles]] e faise amiga dunha muller con [[amnesia]] (Harring) que se agocha no apartamento da tía de Betty. == Personaxes == * [[Naomi Watts]] como Betty Elms/Diane Selwyn * [[Laura Harring]] como Rita/Camilla Rhodes * [[Justin Theroux]] como Adam Kesher * [[Ann Miller]] como Catherine "Coco" Lenoix * [[Robert Forster]] como Detective Harry McKnight * [[Brent Briscoe]] como Detective Neal Domgaard * [[Jeannie Beates]] como Irene * [[Melissa George]] como Camila Rhodes * [[Dan Hedaya]] como Vincenzo Castigliane * [[Lori Heuring]] como Lorraine Kesher * [[Billy Ray Cyrus]] como Gene == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{cita libro | apelido = Dillon | nome = Steven | ano = 2006 | título = The Solaris Effect: Art and Artifice in Contemporary American Film | url = https://archive.org/details/solariseffectart0000dill | editorial = University of Texas Press | isbn = 978-0-292-71345-1 | ref = harv }} * {{cita libro| apelido=Filippo | nome = Maria San | ano = 2013 | título = The B Word: Bisexuality in Contemporary Film and Television | editorial = Indiana University Press | isbn = 978-0-253-00892-3 | ref = harv }} === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0166924}} * [https://www.allmovie.com/movie/v246240 Ficha en AllMovie] {{en}} * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=mulhollanddrive.htm Ficha en BoxOfficeMojo] {{en}} * [https://www.rottentomatoes.com/m/mulholland_dr/ Ficha en RottenTomatoes] {{en}} {{David Lynch}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dirixidos por David Lynch]] [[Categoría:Filmes independentes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes sobre amnesia]] [[Categoría:Filmes de StudioCanal]] [[Categoría:Filmes de Universal Pictures]] [[Categoría:Filmes sobre temática LGBT dos Estados Unidos de América]] s9906mxetq315yawxmu1go3sisk2aaz 0 398429 7108711 6680895 2025-06-27T20:43:23Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 0 fontes e etiquetando 1 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108711 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Daniel Pino Vicente''', nado en [[Forcadela, Tomiño|Forcadela]] ([[Tomiño]]) o [[6 de maio]] de [[1943]], é un [[Socioloxía|sociólogo,]] [[Urbanismo|urbanista]] e [[Escritor, escritora|escritor]] [[Pobo galego|galego]]. == Traxectoria == Fillo de [[Francisco Pino Carrera]]. Licenciado en Ciencias Políticas e Económicas, cando era estudante en [[Madrid]] foi detido pola policía por propaganda ilegal en abril de [[1965]]<ref>''[[La Voz de Galicia]]'', 29-4-1965, p. 10.</ref> e pasou un tempo en prisión. Residente en [[Vilaxoán, Sobrán (San Martiño), Vilagarcía de Arousa|Vilaxoán]], fundou a empresa Consultora Galega, exerceu a secretaría técnica do [[Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia]] e foi director do [[Instituto Galego de Vivenda e Solo]] durante o [[Bipartito galego|goberno bipartito]]. Foi profesor da ENAP nos Cursos de Técnico Superior de Urbanismo e do máster de Restauración Arquitectónica da [[Escola Técnica Superior de Arquitectura da Coruña]]. É autor e coautor de numerosos libros, artigos, informes técnicos e traballos de investigación no seu campo: a ordenación territorial, o urbanismo, o transporte, a vivenda, o medio ambiente e disciplinas afíns.<ref>{{Cita web|título=Daniel Pino. Editorial Xerais|url=https://www.xerais.gal/autores.php?tipo=autores&id=100060426|páxina-web=www.xerais.gal|data-acceso=2022-02-01}}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> == Obras == * ''Vixía os sables ao chegar febreiro'' ([[1995]]). [[Edicións Laiovento|Laiovento]]. 263 páxs. ISBN 978-84-87847-53-6. Narrativa. * ''Arredor do lume'' ([[1998]]). Laiovento. 146 páxs. ISBN 9788489896284. Relatos. * ''No leme das lembranzas'' ([[2001]]). Ed. Litoral das Rías. ISBN 84-932093-0-9. Poesía. * ''As casualidades necesarias'' ([[2021]]). Ed. Autografía. 372 páxs. ISBN 9788419042217. Publicado co pseudónimo de Amelia Xesteira da Cova.<ref>{{Cita web|título=As casualidades necesarias|url=https://libros.cc/As-casualidades-necesarias.htm|páxina-web=LibrosCC|data-acceso=2022-02-01|lingua=}}</ref><ref>{{Cita web|título=Pseudónimos galegos en ogalego.eu: p|url=https://www.ogalego.eu/pseudos/p1.html|páxina-web=www.ogalego.eu|data-acceso=2022-02-01}}</ref> Novela. === Obras colectivas === *''A Galicia urbana'' (2015). [[Edicións Xerais de Galicia|Xerais]]. Coord. == Recoñecementos == * Premio Nacional de Urbanismo polo Plan Especial de Protección do Pazo de Hueca e a súa contorna, 1981. * Premio Galicia de Deseño polo Plan Xeral de Ordenación de Vilagarcía, 1985. * Premio Europeo de Urbanismo pola Ordenación e Recuperacións Integrais do Conxunto Histórico de Allariz e o seu río, 1994. * Tomiñes distinguido, 2016. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.farodevigo.es/comarcas/2016/09/07/tomino-homenajea-daniel-pino-tomines/1528514.html Tomiño homenajea a Daniel Pino como tomiñés distinguido] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Pino Vicente, Daniel}} [[Categoría:Sociólogos de Galicia]] [[Categoría:Escritores de Galicia en lingua galega]] [[Categoría:Nados en Tomiño]] [[Categoría:Nados en 1943]] [[Categoría:Personalidades de Galicia sen imaxes]] neds0kvrz084tb4sqdsy2w34m4ad2o0 14 400373 7109231 5999059 2025-06-28T08:17:10Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XIX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109231 wikitext text/x-wiki {{Artigo principal}} [[Categoría:1846 en Galicia]] [[Categoría:Revolucións do século XIX]] [[Categoría:Provincialismo galego]] [[Categoría:Pronunciamentos]] s3xtsr4g2zopw9n119016148pwnh8q9 2 404239 7108516 7106473 2025-06-27T16:40:34Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108516 wikitext text/x-wiki ==Acordo entidades xeográficas== [[:Wikidata:Database reports]] Táboa administrativa de wikidata con todas as entidades territoriais. [[File:Wikidata P131 diagram for Spain galego.svg|miniatura|alt=Xerarquía da propiedade P131|Xerarquía da propiedade P131 (situado na subdivisión administrativa) para España]] ===Lista de propiedades=== ==== Parroquias ==== *[[Usuaria:Maria zaos/WD/Lista de parroquias da provincia da Coruña segundo Wikidata|Coruña]]:915/926 *[[Usuaria:Maria zaos/WD/Lista de parroquias da provincia de Lugo segundo Wikidata|Lugo]]: 1236/1264 *[[Usuaria:Maria zaos/WD/Lista de parroquias da provincia de Ourense segundo Wikidata|Ourense]]:905/915 *[[Usuario:Maria zaos/WD/Lista de parroquias da provincia de Pontevedra segundo Wikidata|Pontevedra]]:650/666 (copiado de [[:d:Help:P131/Q29|axuda]]) * {{Q|29}} - country * {{Q|10742}} ** should be [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%28COUNT%28%3Fcount_items%29%20as%20%3Fcount%29%0AWHERE%20%7B%0A%20%20SELECT%20%28COUNT%28%3Fitem%29%20as%20%3Fcount_items%29%0A%20%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ10742.%0A%20%20%7D%0A%20%20GROUP%20BY%20%3Fitem%0A%7D ~17 instances] ** should have {{P|17}} <{{Q|29}}> ([https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ10742.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fpais.%7D%0A%20%20FILTER%28%3Fpais%20%21%3D%20wd%3AQ29%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22es%2Cen%22.%20%7D%0A%7D%0ALIMIT%20200 query]) * {{Q|162620}} ** should be [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%28COUNT%28%3Fcount_items%29%20as%20%3Fcount%29%0AWHERE%20%7B%0A%20%20SELECT%20%28COUNT%28%3Fitem%29%20as%20%3Fcount_items%29%0A%20%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ162620.%0A%20%20%7D%0A%20%20GROUP%20BY%20%3Fitem%0A%7D ~50 instances] ** should have {{P|17}} <{{Q|29}}> ([https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ162620.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fpais.%7D%0A%20%20FILTER%28%3Fpais%20%21%3D%20wd%3AQ29%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22es%2Cen%22.%20%7D%0A%7D%0ALIMIT%20200 query]) * {{Q|1345234}} ** instances: [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%28COUNT%28%3Fcount_items%29%20as%20%3Fcount%29%0AWHERE%20%7B%0A%20%20SELECT%20%28COUNT%28%3Fitem%29%20as%20%3Fcount_items%29%0A%20%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ1345234.%0A%20%20%7D%0A%20%20GROUP%20BY%20%3Fitem%0A%7D ~?] ** should have {{P|17}} <{{Q|29}}> ([https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ1345234.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fpais.%7D%0A%20%20FILTER%28%3Fpais%20%21%3D%20wd%3AQ29%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22es%2Cen%22.%20%7D%0A%7D%0ALIMIT%20200 query]) * {{Q|3049264}} ** instances: [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%28COUNT%28%3Fcount_items%29%20as%20%3Fcount%29%0AWHERE%20%7B%0A%20%20SELECT%20%28COUNT%28%3Fitem%29%20as%20%3Fcount_items%29%0A%20%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ3049264.%0A%20%20%7D%0A%20%20GROUP%20BY%20%3Fitem%0A%7D ~?] ** should have {{P|17}} <{{Q|29}}> ([https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ162620.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fpais.%7D%0A%20%20FILTER%28%3Fpais%20%21%3D%20wd%3AQ29%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22es%2Cen%22.%20%7D%0A%7D%0ALIMIT%20200 query]) * {{Q|8349973}} ** instances: [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%28COUNT%28%3Fcount_items%29%20as%20%3Fcount%29%0AWHERE%20%7B%0A%20%20SELECT%20%28COUNT%28%3Fitem%29%20as%20%3Fcount_items%29%0A%20%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ8349973.%0A%20%20%7D%0A%20%20GROUP%20BY%20%3Fitem%0A%7D ~?] ** should have {{P|17}} <{{Q|29}}> ([https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ8349973.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fpais.%7D%0A%20%20FILTER%28%3Fpais%20%21%3D%20wd%3AQ29%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22es%2Cen%22.%20%7D%0A%7D%0ALIMIT%20200 query]) * {{Q|2074737}} ** should be [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%28COUNT%28%3Fcount_items%29%20as%20%3Fcount%29%0AWHERE%20%7B%0A%20%20SELECT%20%28COUNT%28%3Fitem%29%20as%20%3Fcount_items%29%0A%20%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ2074737.%0A%20%20%7D%0A%20%20GROUP%20BY%20%3Fitem%0A%7D ~8120-8150 instances] ** should have {{P|17}} <{{Q|29}}> ([https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ2074737.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fpais.%7D%0A%20%20FILTER%28%3Fpais%20%21%3D%20wd%3AQ29%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22es%2Cen%22.%20%7D%0A%7D%0ALIMIT%20200 query]) * {{Q|17352050}} ** should be ~2 instances ** should have {{P|17}} <{{Q|29}}> ([https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ17352050.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fpais.%7D%0A%20%20FILTER%28%3Fpais%20%21%3D%20wd%3AQ29%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22es%2Cen%22.%20%7D%0A%7D%0ALIMIT%20200 query]) See also: * {{Q|3183364}} ** should have {{P|17}} <{{Q|29}}> ([https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ3183364.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fpais.%7D%0A%20%20FILTER%28%3Fpais%20%21%3D%20wd%3AQ29%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22es%2Cen%22.%20%7D%0A%7D%0ALIMIT%20200 query]) ====Concello (terceiro nivel?)==== *[https://w.wiki/68J propiedades para concello] *[https://w.wiki/68K propiedades para municipio de España] *[[petscan:10597064|Petscan query]] ====Cuarto nivel==== *[[:d:Q14757767]] ===Lista de elementos=== [[Lugares de Galicia]]: 19426 en Galipedia, dos que 44 son artigos de lista e 8 teñen problemas: *A Estación *A Muíña *Alberguería *As Cruces *As Paredes *Burela *Illa de Toralla [https://www.wikidata.org/wiki/Q20541692 Lugares de Galicia como-errado-elemento en Wikidata]. Amañado {{feito}} *[[wikidata:Q4976993|Parroquia civil]] *[[wikidata:Q12397176|Parroquias civis de Galicia (artigo de lista)]] ===Queries=== *[https://w.wiki/6GE provincias] *Lista de concellos que teñen municipio de España segundo Listeria 19/7/2019 {{Wikidata list|sparql=SELECT ?item ?itemLabel ?lugarDescription?lugar ?lugarLabel ?coordenadas WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q2276925. OPTIONAL {?item wdt:P131/wdt:p279* ?lugar}. ?sitelink schema:about ?item . ?sitelink schema:isPartOf <https://gl.wikipedia.org/>. OPTIONAL {?item wdt:P625 ?coordenadas} SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language "gl"} } |columns=number, itemLabel, ?lugar, ?lugarDescription, ?coordenadas:coor |links=all }} {| class='wikitable sortable' ! number ! itemLabel ! ?lugar ! ?lugarDescription ! coor |- | style='text-align:right'| 1 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.011666666|-7.557222222|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 2 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.777778|-7.414444|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 3 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.363611111|-7.475|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 4 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.42939165|-7.264570071|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 5 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.7639621|-7.5674176|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 6 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.0288662|-7.7907786|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 7 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.355072|-7.8122096|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 8 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.7157243|-7.7628812|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 9 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.656666666|-7.363611111|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 10 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.7563403|-7.2397461|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 11 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.648055555|-7.59|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 12 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.1024649|-7.6136338|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 13 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.9428295|-7.4298314|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 14 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.516388888|-7.516111111|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 15 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.537222222|-7.043055555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 16 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.428055555|-7.362777777|display=inline}}<br/>{{Coord|43.43157|-7.34928|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 17 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.873611111|-7.869444444|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 18 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.807222222|-7.615833333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 19 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.730661|-7.3265903|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 20 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.5688659|-7.2550407|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 21 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.557056|-7.391944|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 22 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.7324913|-7.6734368|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 23 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.134444444|-7.689722222|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 24 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.19855825|-7.200348398|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 25 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.7266132|-7.0216754|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 26 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.475833333|-7.271666666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 27 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.685833|-7.508889|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 28 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.7925|-7.836111111|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 29 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.030555555|-7.325|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 30 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.208055555|-7.398611111|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 31 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.7822537|-7.8896857|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 32 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.3256279|-7.273267632|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 33 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.4618099|-7.5870302|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 34 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.111944444|-7.618611111|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 35 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.5307252|-7.805538754|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 36 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.8636955|-7.3372884|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 37 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.5619159|-7.6419619|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 38 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.965|-7.003888888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 39 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.236111111|-7.558333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 40 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.129722222|-7.36|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 41 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.471111111|-7.299444444|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 42 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.588888888|-7.195277777|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 43 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.64486785|-7.639514694|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 44 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.5088198|-7.642455243|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 45 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.4471608|-7.1942852|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 46 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.608333333|-7.768888888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 47 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.300414|-7.351228|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 48 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.133333333|-7.066666666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 49 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.348055555|-7.1925|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 50 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.851111111|-7.173055555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 51 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.001666666|-7.239166666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 52 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.181944444|-7.895277777|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 53 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.867777777|-7.073055555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 54 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.13172185|-6.890941485|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 55 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.817777777|-7.089722222|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 56 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.4678344|-7.7231351|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 57 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.2962717|-7.6786104|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 58 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.9007143|-7.658254789|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 59 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.5345115|-7.484311645|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 60 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.6240523|-7.4847221|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 61 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.369166666|-8.124722222|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 62 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.375|-7.415555555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 63 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.223055555|-7.905277777|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 64 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.376111111|-6.8775|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 65 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|41.954166666|-7.985555555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 66 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.1394277|-8.1582888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 67 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|41.990555555|-7.424166666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 68 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.3425|-8.087777777|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 69 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.086666666|-7.603333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 70 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.306666666|-7.098888888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 71 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.2707963|-7.650832|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 72 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.415555555|-7.059166666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 73 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.004722222|-7.716944444|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 74 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|41.95|-7.715833333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 75 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.179444444|-7.111111111|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 76 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.0114543|-7.0451474|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 77 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.300277777|-7.906388888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 78 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.4661929|-8.2704338|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 79 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.432777777|-8.143333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 80 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.41|-7.953333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 81 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.464166666|-7.89|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 82 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.240277777|-7.426111111|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 83 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.168611111|-8.139166666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 84 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.093888888|-7.993611111|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 85 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.176944444|-7.171111111|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 86 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|41.906944444|-7.313055555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 87 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.138333333|-8.101666666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 88 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.017777777|-7.844444444|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 89 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.3466038|-7.1632358|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 90 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.187777777|-8.099166666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 91 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.250277777|-8.133055555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 92 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.060555555|-7.461388888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 93 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.383055555|-7.568888888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 94 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.241111111|-7.672777777|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 95 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.384444444|-7.314166666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 96 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.085555555|-7.796666666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 97 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|41.998888888|-8.043055555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 98 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.334722222|-8.145555555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 99 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.2575|-8.217222222|display=inline}}<br/>{{Coord|42.26016|-8.214|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 100 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.33556|-7.86406|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 101 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|41.940833333|-7.435833333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 102 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.6611376|-8.7149306|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 103 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.359722222|-8.638055555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 104 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.5922339|-8.3500953|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 105 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.762222|-8.019722|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 106 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.159722222|-7.611666666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 107 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.449722222|-6.948888888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 108 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|41.885277777|-7.4725|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 109 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.151666666|-7.914722222|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 110 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.340277777|-8.451388888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 111 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.083055555|-7.832222222|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 112 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.419722222|-7.753055555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 113 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|41.983055555|-7.583055555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 114 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|41.93567215|-8.825096002|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 115 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.185277777|-8.025277777|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 116 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.370277777|-8.011944444|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 117 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.1753232|-8.5048936|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 118 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.1122944|-8.3123868|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 119 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.392777777|-8.698888888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 120 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.2390797|-8.453216643|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 121 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.511944444|-8.118333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 122 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.382222222|-7.125833333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 123 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.060794444|-7.137841666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 124 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.51439|-8.8138414|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 125 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.5626279|-8.8299345|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 126 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.309444444|-7.233333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 127 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.1199257|-8.8500865|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 128 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|41.904722222|-7.875555555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 129 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.388333333|-8.272777777|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 130 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.283333|-8.6|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 131 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.3994567|-8.8067881|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 132 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.111111111|-7.756666666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 133 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.28821|-8.14313|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 134 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.022777777|-7.616666666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 135 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.063611111|-7.723888888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 136 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.4953017|-8.8640902|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 137 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.497777777|-8.005|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 138 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.321388888|-8.165277777|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 139 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.314722222|-7.953888888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 140 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.240833333|-7.825|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 141 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.296944444|-7.871388888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 142 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.391666666|-7.474166666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 143 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.190083|-7.801795|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 144 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.2775|-7.745833333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 145 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|41.9467657|-7.4491474|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 146 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.339444444|-7.253055555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 147 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.3175|-7.628611111|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 148 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.47503|-7.98601|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 149 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.3463433|-7.8002637|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 150 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.438888888|-7.793333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 151 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.294444444|-8.066666666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 152 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.412222222|-7.839722222|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 153 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.413055555|-8.024166666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 154 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.150833333|-7.956666666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 155 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.2492308|-8.0688652|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 156 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|41.875277777|-8.084444444|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 157 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.276667|-7.504167|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 158 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|41.940833333|-8.140833333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 159 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.373055555|-8.073055555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 160 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.416666666|-6.983055555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 161 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.4452125|-8.7825181|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 162 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.204291666|-7.734986111|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 163 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.7950805|-8.1682653|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 164 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.56274575|-8.58557561|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 165 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.325|-7.697222222|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 166 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.697981|-8.2466373|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 167 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.429638|-8.077466|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 168 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.5378633|-8.50996793|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 169 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.110833333|-8.761388888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 170 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.395088888|-7.114141666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 171 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.2197049|-8.471376184|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 172 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.59534205|-8.046719628|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 173 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.293375|-8.5321052|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 174 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.1618689|-8.6201899|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 175 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.3072464|-8.7375444|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 176 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.1415954|-8.8066339|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 177 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.689166666|-8.487222222|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 178 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.6492517|-7.9471823|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 179 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.7207856|-8.652991|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 180 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.1525|-8.2225|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 181 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.6892719|-8.648127713|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 182 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.27790245|-8.789840959|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 183 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|41.9960729|-8.731405835|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 184 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.33863915|-8.572718626|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 185 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.083055555|-8.498055555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 186 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.102222222|-8.557777777|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 187 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.5640304|-8.657078654|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 188 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.5148183|-8.7587747|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 189 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.3887716|-8.5022463|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 190 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.440833333|-8.701388888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 191 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.6353362|-8.5617942|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 192 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.324878|-8.7859271|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 193 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.088055555|-8.415|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 194 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.03254015|-8.84424861|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 195 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.396854|-8.442307|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 196 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.525|-8.647222222|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 197 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.206944444|-8.169166666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 198 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|41.974166666|-7.2825|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 199 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.25005|-7.026197222|display=inline}}<br/>{{Coord|42.27249|-6.93966|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 200 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.37385694|-8.400027032|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 201 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.883333333|-8.533333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 202 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.4264195|-8.2443445|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 203 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.095277777|-8.924166666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 204 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.216666666|-8.683333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 205 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.6|-8.933333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 206 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.2275|-8.288333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 207 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.07582575|-8.095829227|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 208 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.283333333|-8.174444444|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 209 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.484444444|-8.232777777|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 210 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.7390228|-8.6602504|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 211 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.1061695|-9.2174608|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 212 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.96900505|-7.955693655|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 213 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.2461652|-8.147059621|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 214 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.0104042|-9.1179528|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 215 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.774444444|-9.0575|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 216 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.945833333|-9.193333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 217 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.435277777|-8.072222222|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 218 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.29836025|-8.824619607|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 219 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.229551|-8.3559999|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 220 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.736111111|-7.705555555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 221 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.319444444|-8.233888888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 222 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.041944444|-8.0275|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 223 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.93|-8.16|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 224 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.2791691|-8.2106329|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 225 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.6121164|-7.952015|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 226 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.3547539|-8.328708524|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 227 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.0075|-8.126944444|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 228 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.908611111|-9.262777777|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 229 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.65|-8.883333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 230 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.4072585|-8.1718823|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 231 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.785|-8.887777777|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 232 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.6488711|-8.8173676|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 233 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.088055555|-8.559722222|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 234 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.9109711|-8.7349564|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 235 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.904722222|-8.362222222|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 236 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.5564829|-8.9922065|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 237 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.866666666|-8.283333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 238 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.9145741|-8.0136139|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 239 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.248611111|-8.583333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 240 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.0000165|-8.3799467|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 241 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.851111111|-8.926388888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 242 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.6|-8.133055555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 243 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.421819|-8.163801|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 244 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.355117|-8.138846414|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 245 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.955555555|-9.19|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 246 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.3|-8.5|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 247 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.283333333|-8.333333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 248 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.65|-8.05|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 249 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.233888888|-8.015833333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 250 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.27768315|-8.411861131|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 251 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.966666666|-8.766666666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 252 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.86|-8.65|display=inline}}<br/>{{Coord|42.864976189|-8.649594667|display=inline}}<br/>{{Coord|42.89015995|-8.672325391|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 253 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.1898049|-8.914210959|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 254 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.821111111|-9.087222222|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 255 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.5010716|-8.1925768|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 256 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.7154865|-8.7148139|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 257 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.816666666|-8.416666666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 258 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.186309|-8.7403573|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 259 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.188611111|-8.470277777|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 260 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.139166666|-8.035555555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 261 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.13|-9.185|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 262 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.466666666|-8.166666666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 263 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.683055555|-7.85|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 264 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.741388888|-7.869166666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 265 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.0383769|-8.814249808|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 266 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.532721|-8.0726724|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 267 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.762308333|-8.707094444|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 268 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.87152435|-8.06458942|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 269 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.076666666|-8.407222222|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 270 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.5636689|-8.0109356|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 271 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.4502183|-7.853109|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 272 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.5330307|-7.9440756|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 273 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.936111111|-8.991388888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 274 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.460555555|-8.253611111|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 275 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.3268205|-8.0494282|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 276 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.24287|-8.900516|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 277 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.0225|-8.638055555|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 278 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.724552777|-9.005913888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 279 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.758888888|-8.829444444|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 280 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.0891418|-8.215595256|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 281 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.866666666|-8.678333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 282 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.34730565|-8.276904353|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 283 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.783333333|-8.466666666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 284 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.019166666|-8.533333333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 285 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.3475|-8.206389|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 286 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.11|-9.034444444|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 287 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.04954355|-8.283690206|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 288 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.6696938|-7.4095392|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 289 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.8275613|-7.514939|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 290 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.213333333|-7.294166666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 291 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.6604617|-7.3582092|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 292 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.2877263|-8.048738686|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 293 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.219722222|-9.005|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 294 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|42.8936084|-7.2500667|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 295 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.528333333|-7.413888888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 296 | | [[provincia de Lugo]] | provincia galega | {{Coord|43.534444444|-7.239722222|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 297 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|42.79489625|-8.562101471|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 298 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.235833333|-8.726666666|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 299 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.433611111|-8.6475|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 300 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.4997198|-8.724889747|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 301 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|41.9016436|-8.8754007|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 302 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.554444444|-8.863888888|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 303 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.2314412|-8.3632127|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 304 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.212777777|-8.274444444|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 305 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.6614127|-8.1109759|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 306 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.5950581|-8.743064672|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 307 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.602778|-8.638333|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 308 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.2137733|-8.6312084|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 309 | | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega | {{Coord|42.471944444|-8.481944444|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 310 | | [[provincia de Ourense]] | provincia galega | {{Coord|42.030555555|-7.975277777|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 311 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.5000016|-8.1585283|display=inline}} |- | style='text-align:right'| 312 | | [[provincia da Coruña]] | provincia galega | {{Coord|43.166667|-8.2|display=inline}} |} {{Wikidata list end}} *Lista de concellos que teñen a propiedade municipality of Galicia segundo listeria o 22/08/2019 {{Wikidata list|sparql=SELECT ?item ?itemLabel ?lugarDescription?lugar ?lugarLabel WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q2276925. OPTIONAL {?item wdt:P131/wdt:p279* ?lugar}. ?sitelink schema:about ?item . ?sitelink schema:isPartOf <https://gl.wikipedia.org/>. SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language "gl"} } |columns=number, ?item:elemento, ?lugar:situado en, ?lugarDescription:tipo de entidade |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! number ! elemento ! situado en ! tipo de entidade |- | style='text-align:right'| 1 | [[Zas]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 2 | [[Carballo]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 3 | [[A Pobra do Caramiñal]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 4 | [[Abegondo]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 5 | [[Vilasantar]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 6 | [[Paderne]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 7 | [[Ferrol]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 8 | [[Padrón]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 9 | [[Muxía]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 10 | [[Toques]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 11 | [[Coirós]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 12 | [[Dumbría]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 13 | [[Muros]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 14 | [[Corcubión]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 15 | [[A Capela]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 16 | [[Malpica de Bergantiños]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 17 | [[Carral]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 18 | [[Mañón]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 19 | [[Bergondo]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 20 | [[Sobrado]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 21 | [[Arzúa]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 22 | [[Betanzos]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 23 | [[Cerdido]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 24 | [[Oleiros]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 25 | [[Boimorto]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 26 | [[Fisterra]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 27 | [[Boiro]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 28 | [[Pontedeume]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 29 | [[Noia]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 30 | [[Ribadeo]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 31 | [[Rianxo]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 32 | [[Tordoia]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 33 | [[Mondoñedo]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 34 | [[Negreira]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 35 | [[O Pino]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 36 | [[Palas de Rei]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 37 | [[Portomarín]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 38 | [[Ribeira]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 39 | [[Touro]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 40 | [[Melide]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 41 | [[Foz]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 42 | [[Samos]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 43 | [[A Pobra do Brollón]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 44 | [[A Laracha]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 45 | [[Oroso]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 46 | [[Outes]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 47 | [[Valdoviño]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 48 | [[Cabanas]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 49 | [[Vilarmaior]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 50 | [[Cee]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 51 | [[Arteixo]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 52 | [[Cambre]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 53 | [[Cedeira]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 54 | [[Aranga]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 55 | [[Culleredo]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 56 | [[A Baña]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 57 | [[Ames]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 58 | [[Cabana de Bergantiños]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 59 | [[Carnota]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 60 | [[Narón]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 61 | [[Dodro]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 62 | [[Boqueixón]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 63 | [[Coristanco]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 64 | [[Cerceda]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 65 | [[Curtis]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 66 | [[Camariñas]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 67 | [[Fene]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 68 | [[Ortigueira]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 69 | [[Cariño]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 70 | [[Santa Comba]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 71 | [[San Sadurniño]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 72 | [[Rois]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 73 | [[Santiso]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 74 | [[Ordes]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 75 | [[Moeche]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 76 | [[As Pontes de García Rodríguez]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 77 | [[As Somozas]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 78 | [[Mazaricos]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 79 | [[Mugardos]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 80 | [[Monfero]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 81 | [[Ponteceso]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 82 | [[Val do Dubra]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 83 | [[Porto do Son]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 84 | [[Lousame]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 85 | [[Mesía]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 86 | [[Brión]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 87 | [[Sada]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 88 | [[Vedra]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 89 | [[Trazo]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 90 | [[Miño]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 91 | [[Vimianzo]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 92 | [[Frades]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 93 | [[Irixoa]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 94 | [[Laxe]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 95 | [[Teo]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 96 | [[Neda]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 97 | [[Oza-Cesuras]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 98 | [[A Coruña]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 99 | [[Santiago de Compostela]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 100 | [[Ares]] | [[provincia da Coruña]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 101 | [[Ourense]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 102 | [[Sarria]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 103 | [[Verín]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 104 | [[Abadín]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 105 | [[Ribas de Sil]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 106 | [[Paradela]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 107 | [[Vilar de Barrio]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 108 | [[Rubiá]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 109 | [[Oímbra]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 110 | [[A Bola]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 111 | [[Rairiz de Veiga]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 112 | [[Friol]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 113 | [[Xermade]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 114 | [[Nogueira de Ramuín]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 115 | [[Taboada]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 116 | [[O Incio]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 117 | [[Cualedro]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 118 | [[Ramirás]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 119 | [[Punxín]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 120 | [[Triacastela]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 121 | [[Viveiro]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 122 | [[Outeiro de Rei]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 123 | [[O Irixo]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 124 | [[Petín]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 125 | [[A Gudiña]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 126 | [[O Corgo]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 127 | [[Manzaneda]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 128 | [[Calvos de Randín]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 129 | [[Avión]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 130 | [[Monforte de Lemos]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 131 | [[Sandiás]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 132 | [[Ribadavia]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 133 | [[Trasmiras]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 134 | [[Xinzo de Limia]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 135 | [[Piñor]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 136 | [[O Vicedo]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 137 | [[Begonte]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 138 | [[Ribeira de Piquín]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 139 | [[Pedrafita do Cebreiro]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 140 | [[Quiroga]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 141 | [[Xove]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 142 | [[Monterroso]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 143 | [[Castroverde]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 144 | [[Castro de Rei]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 145 | [[Antas de Ulla]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 146 | [[Riotorto]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 147 | [[Sober]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 148 | [[Rábade]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 149 | [[Carballedo]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 150 | [[Láncara]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 151 | [[Ourol]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 152 | [[Navia de Suarna]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 153 | [[Cospeito]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 154 | [[Pol]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 155 | [[Lourenzá]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 156 | [[Folgoso do Courel]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 157 | [[O Saviñao]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 158 | [[Pantón]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 159 | [[Trabada]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 160 | [[Chantada]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 161 | [[A Pastoriza]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 162 | [[A Fonsagrada]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 163 | [[A Pontenova]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 164 | [[Becerreá]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 165 | [[Baleira]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 166 | [[Guitiriz]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 167 | [[Cervantes]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 168 | [[Negueira de Muñiz]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 169 | [[As Nogais]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 170 | [[Muras]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 171 | [[Vilalba]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 172 | [[Guntín]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 173 | [[O Valadouro]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 174 | [[Bóveda]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 175 | [[Cervo]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 176 | [[O Páramo]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 177 | [[Meira]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 178 | [[Burela]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 179 | [[Pontedeva]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 180 | [[Verea]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 181 | [[Vilariño de Conso]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 182 | [[Vilardevós]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 183 | [[Quintela de Leirado]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 184 | [[Porqueira]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 185 | [[Larouco]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 186 | [[Gomesende]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 187 | [[A Arnoia]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 188 | [[Laza]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 189 | [[Parada de Sil]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 190 | [[Baños de Molgas]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 191 | [[Baralla]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 192 | [[Alfoz]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 193 | [[Barreiros]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 194 | [[San Xoán de Río]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 195 | [[Vilar de Santos]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 196 | [[Lobeira]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 197 | [[Beade]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 198 | [[Melón]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 199 | [[Bande]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 200 | [[Lugo]] | [[provincia de Lugo]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 201 | [[A Cañiza]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 202 | [[Lalín]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 203 | [[Vilagarcía de Arousa]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 204 | [[Caldas de Reis]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 205 | [[Mos]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 206 | [[Meaño]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 207 | [[Vila de Cruces]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 208 | [[Moraña]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 209 | [[Cerdedo-Cotobade]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 210 | [[Vigo]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 211 | [[Pontevedra]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 212 | [[Meis]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 213 | [[A Guarda]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 214 | [[A Illa de Arousa]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 215 | [[Covelo]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 216 | [[Catoira]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 217 | [[Vilaboa]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 218 | [[Forcarei]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 219 | [[Agolada]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 220 | [[Fornelos de Montes]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 221 | [[O Rosal]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 222 | [[Ponteareas]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 223 | [[Arbo]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 224 | [[Marín]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 225 | [[Mondariz]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 226 | [[Cambados]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 227 | [[Vilanova de Arousa]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 228 | [[Baiona]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 229 | [[Redondela]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 230 | [[Sanxenxo]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 231 | [[O Grove]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 232 | [[Carballeda de Avia]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 233 | [[Toén]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 234 | [[Taboadela]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 235 | [[San Cibrao das Viñas]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 236 | [[A Teixeira]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 237 | [[Allariz]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 238 | [[Paderne de Allariz]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 239 | [[Monterrei]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 240 | [[A Pobra de Trives]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 241 | [[Xunqueira de Espadanedo]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 242 | [[San Cristovo de Cea]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 243 | [[O Pereiro de Aguiar]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 244 | [[A Peroxa]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 245 | [[Castrelo de Miño]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 246 | [[Coles]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 247 | [[Maside]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 248 | [[Celanova]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 249 | [[Cartelle]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 250 | [[Lobios]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 251 | [[Montederramo]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 252 | [[Entrimo]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 253 | [[San Amaro]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 254 | [[O Barco de Valdeorras]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 255 | [[Xunqueira de Ambía]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 256 | [[Esgos]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 257 | [[Silleda]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 258 | [[O Carballiño]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 259 | [[Campo Lameiro]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 260 | [[Gondomar]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 261 | [[A Rúa]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 262 | [[Leiro]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 263 | [[Castro Caldelas]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 264 | [[A Merca]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 265 | [[Carballeda de Valdeorras]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 266 | [[Muíños]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 267 | [[Padrenda]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 268 | [[Castrelo do Val]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 269 | [[Cenlle]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 270 | [[Sarreaus]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 271 | [[Mondariz-Balneario]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 272 | [[Dozón]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 273 | [[Pazos de Borbén]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 274 | [[O Porriño]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 275 | [[O Bolo]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 276 | [[Moaña]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 277 | [[Nigrán]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 278 | [[Maceda]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 279 | [[Vilamartín de Valdeorras]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 280 | [[A Estrada]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 281 | [[Os Blancos]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 282 | [[Baltar]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 283 | [[Viana do Bolo]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 284 | [[A Mezquita]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 285 | [[Barbadás]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 286 | [[Rodeiro]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 287 | [[Pontecesures]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 288 | [[Beariz]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 289 | [[Boborás]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 290 | [[Crecente]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 291 | [[Amoeiro]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 292 | [[Vilamarín]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 293 | [[Chandrexa de Queixa]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 294 | [[Valga]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 295 | [[Cangas]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 296 | [[Tomiño]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 297 | [[Soutomaior]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 298 | [[Salvaterra de Miño]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 299 | [[Salceda de Caselas]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 300 | [[Portas]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 301 | [[Ribadumia]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 302 | [[Ponte Caldelas]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 303 | [[Poio]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 304 | [[Cuntis]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 305 | [[Bueu]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 306 | [[As Neves]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 307 | [[Oia]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 308 | [[A Lama]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 309 | [[Barro]] | [[provincia de Pontevedra]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 310 | [[Cortegada]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 311 | [[Riós]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |- | style='text-align:right'| 312 | [[A Veiga]] | [[provincia de Ourense]] | provincia galega |} {{Wikidata list end}} ===Táboa acordos denominacións=== {| class="wikitable sortable mw-collapsible" |+ !Nivel !Etiqueta !Tipo !Descrición !Alias !Referencias |- |0 |España | |País do sur de Europa | | |- |1 |Galicia |Comunidade Autónoma |Comunidade autónoma de Espña | | |- |? |<s>"Comarca de"</s> etiqueta da comarca (="Arzúa") | |comarca da provincia vs comarca de Galicia | | |- |2 |Lugo |Provincia |"provincia galega" vs provincia de Galicia |provincia de | |- |3 |Allariz |Concello de Galicia |"concello da comarca X, na provincia Y" | | |- |4 |Bóveda |Parroquia de Galicia |" parroquia civil do concello de" |a mesma que en Galipedia/ a mesma que no Nomenclátor | |- |? | |parroquia eclesiástica* | | | |- |5 | |"lugar, parroquia" |lugar da parroquia + concello | | |} == Axuda: propiedades e fontes == *https://www.wikidata.org/wiki/Help:Sources *https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Database_reports/List_of_properties/all todas as propiedades == Cualificador de propiedade persoa educado en (alma mater) titulado Especialidade académica == Indícase co Q que corresponda á carreira correspondente---> revisar títulacións en galego e traducir os Qs necesarios. Ver [[d:Q4170777]] '''Consultar....''' == Problemas gordos...duplicados == (Q11704235) e (Q50355727) xuro que buscara o duplicado, en fin, habería que eliminar o (Q50355727) que o creei eu :( {{Feito}} == Propiedades == === interesantes === [[d:P138| epónimo]], [[d:P127| propietario/a]], [[d:P126| mantido por]], === Propiedades básicas (importante!) === : [https://www.wikidata.org/wiki/Help:Basic_membership_properties propiedades básicas] : [[d:P527 |composto por]] que vai con [[d:Q24575087|has part/ ten como parte]](Q sen traducir) e [[d:Property:P2670|con ten partes '''da clase''']] ::e ten como inverso [[wikidata:Property:P361|parte de]] === Nomes === :[[d:P1950 |P1950 ]] hai que estudar ben os campos de propiedades de nomes. Sacar listado.: [https://www.wikidata.org/wiki/Property:P2561| comprobar aquí as relacións en torno ao nome (nicknames, nome propio, nome de nacemento, apelido etc.)] === [[wikidata:Special:WhatLinksHere/Q18608871|'''Propiedades aplicadas a persoas''']] === :[[d:P512| grao académico]] correspondese co elemento [[wikidata:Q189533|título académico]] :[[d:P184|director/a de tese]]+ (propiedade inversa) [[d:Property:P185|doutorando/a]] :[[d:P97 título nobiliario]](posuído) :[[d:P509| causa da morte (ver lista de seguimento desta propiedade dentro desta URL)]] :non queda ben claro a xerarquía con esta [[d:Property:P1196|(causas do falecemento)]]--- >facer seguimento e consultar á comunidade :[[d:P611| orde relixiosa]] pero lugar concreto de convivencia é [[d:P612| mother house]] :[[d:P463| é membro de]] :[[d:P511| tratamento (prefixo sir, magnífico, etc.)]] === Xeográficas === Son conceptos(elementos): [[d:Q22996476|Concello (división administrativa)]] [[d:Q2276925|Concellos de Galicia (lista)]] ::[[Lista_de_concellos_de_Lugo|Lista de concellos de Lugo (podería ir traballando con isto?preguntar)]] === obras === :[[d:Property:P144 |Baseado en]] : [[d:Property:P195| colección]] : [[d:Property:P495| país de orixe (obras)]] + [https://www.wikidata.org/wiki/Property:P736 artista da cuberta] [[wikidata:Property:P800|obra destacada/notable (distinto de obras xerais, penso)]] === Categorías === [https://stats.wikimedia.org/EN/CategoryOverview_GL_Complete.htm| lista completa de categorías en galipedia]<br> [[d:Property:P509| é unha lista de ]] == Identificadores externos == [[d:P604 |Pubmed id]] [[wikidata:Property:P218|ISO 639-1]][[wikidata:Property:P219|ISO 639-2]] == obras de referencia para referenciar propiedades == ==Lúa/wikibase/Módulo Wikidata== [[Módulo:Wikidata]] [[Wikidata:Client modules]] https://www.mediawiki.org/wiki/Wikibase jbpxgsxmnffvwoljubxo1seiiavo5ep 1 405254 7108901 5236505 2025-06-27T22:01:03Z MAGHOI 15490 7108901 wikitext text/x-wiki {{visitas}} == Dúbidas == *Octavio comezou a ''fornecer'' o seu poder *Cambiei non só completou, ''se non'' que asegurou por non só completou, ''senón'' que asegurou *a sorte está ''deitada'' *crise de ausencia en plural? *Eliminar a ligazón de books?{{Sen sinatura|Lles|8 de marzo de 2018 ás 08:33‎}} == Ligazóns externas modificadas (agosto 2018) == Ola compañeiros editores, Acabo de modificar 1 ligazóns externas en [[Xulio César]]. Por favor tomádevos un momento para revisar [https://gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=4876649 a miña edición]. Se tedes calquera pregunta, ou precisades que o bot ignore ben estas ligazóns ou ben a páxina por completo, por favor visitade [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|este FAQ]] para máis información. Fixen os seguintes cambios: *Engadiuse o arquivo https://web.archive.org/web/20070307030753/http://www.carlaz.com/phd/cea_phd_chap2.pdf á ligazón http://www.carlaz.com/phd/cea_phd_chap2.pdf Por favor revisade o FAQ para máis información sobre cómo correxir erros do bot. Saúdos.—[[:en:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:monospace">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Informar de erros]])</span> 28 de agosto de 2018 ás 15:36 (UTC) == Ligazóns externas modificadas (agosto 2019) == Ola compañeiros editores, Acabo de modificar 4 ligazóns externas en [[Xulio César]]. Por favor tomádevos un momento para revisar [https://gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=5236504 a miña edición]. Se tedes calquera pregunta, ou precisades que o bot ignore ben estas ligazóns ou ben a páxina por completo, por favor visitade [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|este FAQ]] para máis información. Fixen os seguintes cambios: *Engadiuse o arquivo https://archive.is/20120530163202/http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Julius*.html á ligazón http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Julius*.html *Engadiuse o arquivo https://archive.is/20120530163202/http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Julius*.html á ligazón http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Julius*.html *Engadiuse o arquivo https://archive.is/20120530163202/http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Julius*.html á ligazón http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Julius*.html *Engadiuse o arquivo https://archive.is/20120530163202/http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Julius*.html á ligazón http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Julius*.html Por favor revisade o FAQ para máis información sobre como corrixir erros do bot. Saúdos.—[[:en:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:monospace">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Informar de erros]])</span> 29 de agosto de 2019 ás 08:06 (UTC) 7i0oz826byj4k391dfdwna01oheftvq 4 405479 7109109 7100187 2025-06-28T01:30:07Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7109109 wikitext text/x-wiki {{Atallo|WP:CAACA}} Esta é unha '''lista de catalás con artigo na Wikipedia en galego''': {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q5705 . ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p20,p570,P18 |thumb=150 |links=local }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! lugar de falecemento ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q113021|Q113021]] | [[Berenguela de Barcelona]] | [[Barcelona]] | 1116 | [[Palencia]] | 1149-01-15 | [[Ficheiro:Berenguela of Barcelona.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q117023|Q117023]] | [[Alícia Sánchez-Camacho]] | [[Barcelona]] | 1966-04-22 | | | [[Ficheiro:Alicia Sánchez-Camacho.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q129501|Q129501]] | [[Silvia Abril]] | [[Mataró]] | 1971-04-10 | | | [[Ficheiro:Sílvia Abril, XIV Premis Gaudí (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q138416|Q138416]] | [[Carme Chacón]] | [[Esplugues de Llobregat]] | 1971-03-13 | [[Madrid]] | 2017-04-09 | [[Ficheiro:Carme Chacón, 13-07-2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q151435|Q151435]] | [[Montserrat Caballé]] | [[Barcelona]] | 1933-04-12 | [[Barcelona]] | 2018-10-06 | [[Ficheiro:Montserrat Caballé 1971c.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q155244|Q155244]] | [[Leonor de Arborea]] | [[Molins de Rei]] | 1340 | ''[[:d:Q1241847|Judicate of Arborea]]'' | 1402 | [[Ficheiro:Eleonora di Arborea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q171194|Q171194]] | [[Núria de Gispert]] | [[Barcelona]] | 1949-04-06 | | | [[Ficheiro:Núria de Gispert a 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q188080|Q188080]] | [[Arantxa Sánchez Vicario]] | [[Barcelona]] | 1971-12-18 | | | [[Ficheiro:Arantxa Sanchez Vicario.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q231266|Q231266]] | [[Salomé (cantante)|Salomé]] | [[Barcelona]] | 1939-06-21 | | | [[Ficheiro:Popzangeres Salome zal Spanje vertegenwoordigen op Euro Songfestival in Madrid, Bestanddeelnr 922-1722.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q231608|Q231608]] | [[Victoria de los Ángeles]] | [[Barcelona]] | 1923-11-01 | [[Barcelona]] | 2005-01-15 | [[Ficheiro:Victoria de los Angeles Allan warren.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q232218|Q232218]] | [[Mireia Belmonte]] | [[Badalona]] | 1990-11-10 | | | [[Ficheiro:Mireia Belmonte (ESP) 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q232255|Q232255]] | [[Alicia de Larrocha]] | [[Barcelona]] | 1923-05-28<br/>1923-05-26 | [[Barcelona]] | 2009-09-25 | [[Ficheiro:Alícia de Larrocha i de la Calle (1983).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q232273|Q232273]] | [[Isabel Coixet]] | [[Sant Adrià de Besòs]] | 1960-04-09 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Isabel Coixet (cropped 2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q234015|Q234015]] | [[Àstrid Bergès-Frisbey]] | [[Barcelona]] | 1986-05-26 | | | [[Ficheiro:ASTRID BERGES-FRISBEY DEAUVILLE 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q234663|Q234663]] | [[Mercè Rodoreda]] | [[Barcelona]] | 1908-10-10 | [[Xirona]] | 1983-04-13 | [[Ficheiro:Rodoreda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q235275|Q235275]] | [[Remedios Varo]] | [[Anglès, Xirona|Anglès]] | 1908-12-16 | [[Cidade de México]] | 1963-10-08 | |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q235403|Q235403]] | [[Ana María Matute]] | [[Barcelona]] | 1925-07-26 | [[Barcelona]] | 2014-06-25 | [[Ficheiro:Ana María Matute.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q236085|Q236085]] | [[Gisela Lladó]] | [[Barcelona]] | 1979-01-01 | | | [[Ficheiro:Gisela (singer) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q236089|Q236089]] | [[Ivana Baquero]] | [[Barcelona]] | 1994-06-11 | | | [[Ficheiro:Ivana baquero 2022 1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q242023|Q242023]] | [[Carmen Amaya]] | [[Somorrostro]] | 1918-11-02 | [[Begur]] | 1963-11-19 | |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q250382|Q250382]] | [[Candela Peña]] | [[Gavà]] | 1973-07-14 | | | [[Ficheiro:Candela Peña at Premios Goya 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q264754|Q264754]] | [[Ariadna Gil]] | [[Barcelona]] | 1969-01-23 | | | [[Ficheiro:Ariadna gil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q266073|Q266073]] | [[Maruja Torres]] | [[El Raval]] | 1943-03-16 | | | [[Ficheiro:Maruja Torres a València.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q269123|Q269123]] | [[Carmen Laforet]] | ''[[:d:Q11920733|Esquerra de l'Eixample]]'' | 1921-09-06 | [[Majadahonda]] | 2004-02-28 | [[Ficheiro:Portrait Carmen Laforet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q272435|Q272435]] | [[Rosa Maria Sardà]] | [[Barcelona]] | 1941-07-30 | [[Barcelona]] | 2020-06-11 | [[Ficheiro:Rosa Maria Sardà.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q275424|Q275424]] | [[Cristina Marcos]] | [[Barcelona]] | 1963-12-19 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Cristina Marcos (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q291714|Q291714]] | [[Teresa Rabal]] | [[Barcelona]] | 1952-11-05 | | | [[Ficheiro:Teresa Rabal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q296442|Q296442]] | [[Neus Asensi]] | [[Barcelona]] | 1965-08-04 | | | |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q296806|Q296806]] | [[Margarita Xirgu|Margarida Xirgu]] | [[Molins de Rei]] | 1888-07-18 | [[Montevideo]] | 1969-04-25 | [[Ficheiro:Margarita Xirgu en 1910.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q371648|Q371648]] | [[Teresa Forcades]] | [[Barcelona]] | 1966-05-10 | | | [[Ficheiro:Temps constituents a Barcelona (17008235774).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q431213|Q431213]] | [[Maria Barbal i Farré|Maria Barbal]] | [[Tremp]] | 1949-09-17 | | | [[Ficheiro:Maria Barbal Lesung 2008 Langenau.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q433144|Q433144]] | [[Carmen Cervera]] | [[Sitges]]<br/>[[Barcelona]] | 1943-04-23 | | | [[Ficheiro:Carmen Cervera. Inauguracion Thyssen Málaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q433226|Q433226]] | [[Beth Rodergas|Beth]] | [[Súria]] | 1981-12-23 | | | [[Ficheiro:Beth al Centre Cultural (2m53).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q435308|Q435308]] | [[Julieta Serrano]] | [[Barcelona]] | 1933-01-02 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2019 - Julieta Serrano (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q439919|Q439919]] | [[Cristina Fernández Cubas]] | [[Arenys de Mar]] | 1945 | | | [[Ficheiro:Cristina Fernandez Cubas 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q442512|Q442512]] | [[Angélica Liddell]] | [[Figueres]] | 1966-10-02 | | | [[Ficheiro:Escanear0061.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q447871|Q447871]] | [[Mercè Pons]] | [[Arbúcies]] | 1966-06-04 | | | [[Ficheiro:Merce Pons.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q454079|Q454079]] | [[Leticia Dolera]] | [[Barcelona]] | 1981-10-23 | | | [[Ficheiro:Leticia Dolera, XIV Premis Gaudí (2022) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q454129|Q454129]] | [[Laia Marull]] | [[Barcelona]] | 1973-01-04 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Laia Marull (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q456611|Q456611]] | [[Asunción Balaguer]] | [[Manresa]] | 1925-11-08 | [[Cercedilla]] | 2019-11-23 | [[Ficheiro:Asunción Balaguer - Seminci 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q456914|Q456914]] | [[Maria Àngels Anglada]] | [[Vic]] | 1930-03-09 | [[Figueres]] | 1999-04-23 | |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q463661|Q463661]] | [[Simone Ortega]] | [[Barcelona]] | 1919-05-29 | [[Madrid]] | 2008-07-02 | |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q465080|Q465080]] | [[Gisela Pulido]] | [[Premià de Mar]] | 1994-01-14 | | | [[Ficheiro:Gisela Pulido Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q465933|Q465933]] | [[Gloria Lasso]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1922-10-28 | ''[[:d:Q204245|Cuernavaca]]'' | 2005-12-04 | [[Ficheiro:GLORIA LASSO Casino Contrexéville 2003.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q467186|Q467186]] | [[Tareixa de Xesús Jornet e Ibars]] | [[Aitona]] | 1843-01-09 | [[Llíria]] | 1897-08-26 | [[Ficheiro:TereJornet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q467339|Q467339]] | [[Mayte Martín]] | [[Barcelona]] | 1965-04-19 | | | [[Ficheiro:Mayte Martín en escena - 2012.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q468857|Q468857]] | [[Eva Forest]] | [[Barcelona]] | 1928-04-06 | [[Hondarribia]] | 2007-05-19 | |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q509535|Q509535]] | [[Amelia de Xirona]] | [[Xirona]] | 3rd century | [[Xirona]] | 304 | |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q537999|Q537999]] | [[Rosa Regàs]] | [[Barcelona]] | 1933-11-11 | [[Llofriu]] | 2024-07-17 | [[Ficheiro:Rosa Regàs 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q538666|Q538666]] | [[Paca Gabaldón]] | [[Barcelona]] | 1949-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q538708|Q538708]] | [[Esther Tusquets]] | [[Barcelona]] | 1936-08-30 | [[Barcelona]] | 2012-07-23 | [[Ficheiro:Esther Tusquets.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q543603|Q543603]] | [[Núria Espert]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1935-06-11 | | | [[Ficheiro:NuriaEspert03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q544187|Q544187]] | [[Maria Mercè Roca]] | [[Portbou]] | 1958-07-19 | | | [[Ficheiro:Maria Mercè Roca (2005).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q580547|Q580547]] | [[Àngels Barceló]] | [[Barcelona]] | 1963-09-07 | | | [[Ficheiro:Angels Barcelo en Salamanca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q589248|Q589248]] | [[Mónica Naranjo]] | [[Figueres]] | 1974-05-23 | | | [[Ficheiro:Mónica Naranjo en la presentación de la 8ª edición de la Gala Sida.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q610174|Q610174]] | [[Nora Navas]] | [[Barcelona]] | 1975-04-24 | | | [[Ficheiro:Nora Navas, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q610296|Q610296]] | [[Michelle Jenner]] | [[Barcelona]] | 1986-09-14 | | | [[Ficheiro:Michelle Jenner at Premios Goya 2017 (close-up).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q611566|Q611566]] | [[Mercedes Milá|Mercedes Milá Mencos]] | [[Esplugues de Llobregat]] | 1951-04-05 | | | [[Ficheiro:Mercedes mila12.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q649887|Q649887]] | [[Mercedes Sampietro]] | [[Barcelona]] | 1947-01-24 | | | [[Ficheiro:Mercè Sampietro, XIV Premis Gaudí (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q718272|Q718272]] | [[Agustina de Aragón]] | [[Barcelona]] | 1786-03-04 | [[Ceuta]] | 1857-05-29 | [[Ficheiro:Lexikon 1834-1837 Stahlstich 67.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q724063|Q724063]] | [[Marta Pessarrodona|Marta Pessarrodona i Artigues]] | [[Terrasa]] | 1941-11-18 | | | [[Ficheiro:Marta Pessarrodona, Göteborg Book Fair 2014 (crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q724083|Q724083]] | [[Montserrat Abelló]] | [[Tarragona]] | 1918-02-01 | [[Barcelona]]<br/>[[Tarragonès]] | 2014-09-09 | [[Ficheiro:03.- Montserrat Abelló.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q747700|Q747700]] | [[Teresa Mañé]] | [[Cubelles]] | 1865-11-29 | [[Perpiñán]] | 1939-02-05 | [[Ficheiro:Soledad gustavo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q774894|Q774894]] | [[Costanza de Aragón e Navarra]] | [[Mosteiro de Poblet]] | 1340 | [[Catania]] | 1363-07<br/>1363-08 | |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q793718|Q793718]] | [[Anna Simon]] | [[Mollet del Vallès]] | 1982-08-09 | | | [[Ficheiro:Anna Simon 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q952382|Q952382]] | [[Ona Carbonell]] | [[Barcelona]] | 1990-06-05 | | | [[Ficheiro:25th Laureus World Sports Awards - Red Carpet - Ona Carbonell - 240422 185146-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q1097069|Q1097069]] | [[Carina Mejías]] | [[Barcelona]] | 1964-06-19 | | | [[Ficheiro:7 Carina Mejías.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q1106336|Q1106336]] | [[Isabel Muñoz (fotógrafa)|Isabel Muñoz]] | [[Barcelona]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1951 | | | [[Ficheiro:Isabel Muñoz 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q1194335|Q1194335]] | [[Margarida de Prades]] | [[Falset]] | 1387 | [[Riudoms]] | 1429-07-15<br/>1429-07-23 | |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q1424420|Q1424420]] | [[María Casado Paredes]] | [[Barcelona]] | 1978-03-14 | | | [[Ficheiro:María Casado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q1424856|Q1424856]] | [[Mar Regueras]] | [[Barcelona]] | 1970-04-11 | | | |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q1829555|Q1829555]] | [[Mercè Sala]] | [[Barcelona]] | 1943-05-12 | [[Barcelona]] | 2008-05-07 | |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q2011958|Q2011958]] | [[Montserrat Roig]] | [[Barcelona]] | 1946-06-13 | [[Barcelona]] | 1991-11-10 | [[Ficheiro:Montserrat Roig (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q2082592|Q2082592]] | [[Gemma Mengual]] | [[Barcelona]] | 1977-04-12 | | | [[Ficheiro:Gemma Mengual Civil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q2151225|Q2151225]] | [[Thaïs Blume]] | [[Barcelona]] | 1984-09-19 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Thais Blume.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q2325676|Q2325676]] | [[Julia García-Valdecasas]] | [[Barcelona]] | 1944-01-29 | [[Barcelona]] | 2009-02-05 | [[Ficheiro:Julia Garcia Valdecasas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q2329526|Q2329526]] | [[Núria Marín Martínez]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]]<br/>[[Barcelona]] | 1963-12-26 | | | [[Ficheiro:Núria Marín, 12 de juny de 2012 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q2450692|Q2450692]] | [[Andrea Fuentes]] | [[Valls]] | 1983-04-07 | | | [[Ficheiro:Andrea Fuentes, natació sincronitzada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q2456500|Q2456500]] | [[Baia de Barcelona]] | [[Barcelona]] | 290 | [[Barcelona]] | 303 | [[Ficheiro:Barcelona Cathedral Interior - Saint Eulalia of Barcelona by Pedro García de Benavarre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q2481964|Q2481964]] | [[Judit Mascó]] | [[Barcelona]] | 1969-10-12 | | | [[Ficheiro:Judit Mascó, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q2485338|Q2485338]] | [[Isabel de Aragón (1376-1424)|Isabel de Aragón]] | [[Barcelona]] | 1380 | [[Alcolea de Cinca]] | 1424 | [[Ficheiro:Blasco Granen-taller sepulcre Isabel Arago Sixena-s.XIV 5327.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q2574020|Q2574020]] | [[Ángeles Santos Torroella]] | [[Portbou]] | 1911-11-07 | [[Madrid]] | 2013-10-03 | |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q2581521|Q2581521]] | [[Pilar Rahola]] | [[Barcelona]] | 1958-10-21 | | | [[Ficheiro:Pilar Rahola 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q2632981|Q2632981]] | [[Úrsula Corberó]] | ''[[:d:Q126519786|Sant Pere de Vilamajor]]'' | 1989-08-11 | | | [[Ficheiro:Úrsula Corberó-65339.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q2662356|Q2662356]] | [[Maria Aurèlia Capmany]] | [[Barcelona]] | 1918-08-03 | [[Barcelona]] | 1991-10-02 | [[Ficheiro:MACapmany.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q2681411|Q2681411]] | [[Carme Forcadell]] | [[Xerta]] | 1955-05-29 | | | [[Ficheiro:Via Catalana Barcelona Plaça Catalunya 62-edit.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q2844125|Q2844125]] | [[Amparo Baró]] | [[Barcelona]] | 1937-09-21 | [[Madrid]] | 2015-01-29 | [[Ficheiro:(Amparo Baró). Gala Premios AMITE (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q2844993|Q2844993]] | [[Ana María Moix]] | [[Barcelona]] | 1947-04-12 | [[Barcelona]] | 2014-02-28 | |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q2850465|Q2850465]] | [[Anna Birulés]] | [[Xirona]] | 1954-06-28 | | | [[Ficheiro:Anna Birulés en una reunión de la Comisión Interministerial de Ciencia y Tecnología (2002).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q2884029|Q2884029]] | [[Esther Vivas]] | [[Sabadell]] | 1975-11-18 | | | [[Ficheiro:Esther Vivas en la presentació del Procés Constituent a Barcelona, octubre 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q2894434|Q2894434]] | [[Pepita Caubet]] | [[Vielha]] | 1930-08-03 | [[Vielha]] | 2007-09-16<br/>2007-09-07 | |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q2895012|Q2895012]] | [[Purita Campos]] | [[Barcelona]] | 1937-08-18 | [[Madrid]] | 2019-11-19 | [[Ficheiro:Purita Campos (2010).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q2914475|Q2914475]] | [[Víctor Català|Caterina Albert i Paradís]] | [[L'Escala]] | 1869-09-11 | [[L'Escala]] | 1966-01-27 | [[Ficheiro:Caterina albert i paradis victor catala - revista feminal novembre 1917 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q2915953|Q2915953]] | [[Carme Ruscalleda]] | [[Sant Pol de Mar]] | 1952-05-08 | | | [[Ficheiro:Carme Ruscalleda by foto-di-matti 2905.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q2939556|Q2939556]] | [[Carme Pinós]] | [[Barcelona]] | 1954-06-23 | | | [[Ficheiro:CARME PINOS 1 Italo Rondinella.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q2939595|Q2939595]] | [[Carmen Balcells]] | [[Les Oluges]] | 1930-08-09 | [[Barcelona]] | 2015-09-20 | [[Ficheiro:Carmen Balcells.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q2947111|Q2947111]] | [[Sílvia Munt]] | [[Barcelona]] | 1957-03-24<br/>1957 | | | [[Ficheiro:Silvia Munt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q2975508|Q2975508]] | [[Clara Janés]] | [[Barcelona]] | 1940-11-06 | | | [[Ficheiro:2019-04-04, El presidente de Gobierno, Pedro Sánchez, durante su visita a la sede de la Real Academia Española, SanchezAcademia7.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q3089577|Q3089577]] | [[Susana Seivane]] | [[Barcelona]] | 1976-08-25 | | | [[Ficheiro:Seivane1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q3089747|Q3089747]] | [[Maria Mercè Marçal]] | [[Barcelona]] | 1952-11-13 | [[Barcelona]] | 1998-07-05 | [[Ficheiro:Número 52 verda. Maria-Mercè Marçal i Rafael Vargas (15307047704).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q3129983|Q3129983]] | [[Teresa Pàmies]] | [[Balaguer]] | 1919-10-08 | [[Granada]] | 2012-03-13 | [[Ficheiro:Teresa Pàmies i Bertran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q3184067|Q3184067]] | [[Pepita Carpena]] | [[Barcelona]] | 1919-12-19<br/>1919-12-28 | ''[[:d:Q191054|15th arrondissement of Marseille]]'' | 2005-06-05 | [[Ficheiro:Carpena Pepita.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q3232528|Q3232528]] | [[Irene Urdangarin y Borbón|Irene Urdangarin e de Borbón]] | [[Barcelona]] | 2005-06-05 | | | |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q3260048|Q3260048]] | [[Nausicaa Bonnín]] | [[Barcelona]] | 1985-04-28 | | | [[Ficheiro:Nausicaa Bonnín, XIII Premis Gaudí (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q3319639|Q3319639]] | [[Sandra Sabatés]] | [[Granollers]] | 1979-07-29 | | | [[Ficheiro:Sandra Sabatés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q3320735|Q3320735]] | [[Lydia Bosch]] | [[Barcelona]] | 1963-11-26 | | | [[Ficheiro:Lydia Bosch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q3325109|Q3325109]] | [[Conchita Badía]] | [[Barcelona]] | 1897-11-14 | [[Barcelona]] | 1975-05-02 | [[Ficheiro:Conxita Badia - concert 1939.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q3326065|Q3326065]] | [[Marina Gatell]] | [[Sabadell]] | 1979-07-11 | | | [[Ficheiro:Marina Gatell (2004).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q3326248|Q3326248]] | [[Teresa Claramunt]] | [[Sabadell]] | 1862-06-04 | [[Barcelona]] | 1931-04-11 | [[Ficheiro:Claramunt.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q3343718|Q3343718]] | [[Norma Duval]] | [[Barcelona]] | 1956-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q3346493|Q3346493]] | [[Zenobia Camprubí]] | [[Malgrat de Mar]] | 1887-08-31 | [[San Xoán, Porto Rico|San Xoán]] | 1956-10-28 | [[Ficheiro:Zenobia Camprubí Aymar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q3368515|Q3368515]] | [[Elena Tarrats]] | [[Barcelona]] | 1993-12-20<br/>1994-12-19 | | | [[Ficheiro:Elena Tarrats, XIII Premis Gaudí (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q3384297|Q3384297]] | [[Teresa Rebull]] | [[Sabadell]] | 1919-09-24 | [[Banyuls-sur-Mer]] | 2015-04-15 | [[Ficheiro:Teresa Rebull en 2012 à Céret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q3391235|Q3391235]] | [[Emilia Hazelip]] | [[Barcelona]] | 1937-07-18 | [[Carcasona]] | 2003-02-02 | [[Ficheiro:Emilia PC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q3391440|Q3391440]] | [[Laura Freixas]] | [[Barcelona]] | 1958-07-16 | | | [[Ficheiro:Plano medio de Laura Freixas en Medialab Prado Madrid 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q3392375|Q3392375]] | [[Lorena Gómez (cantante)|Lorena Gómez Pérez]] | [[Lleida]] | 1986-04-12 | | | [[Ficheiro:Lorena Gómez.2. Premios Amigos 2007 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q3393188|Q3393188]] | [[Eva Perales]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q3393862|Q3393862]] | [[Gemma Lienas]] | [[Barcelona]] | 1951-01-16 | | | [[Ficheiro:Gemma Lienas i Massot - Dia Mundial de la poesia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q3394127|Q3394127]] | [[Susanna Griso]] | [[Barcelona]] | 1969-10-08 | | | [[Ficheiro:Susanna Griso en el Foro Mundial sobre las Violencias Urbanas y Educación para la Convivencia y la Paz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q3394883|Q3394883]] | [[Gemma Nierga]] | [[Xirona]] | 1965-11-01 | | | [[Ficheiro:Equipo Cadena SER con el president JLRZapatero (Gemma Nierga).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q3394985|Q3394985]] | [[Olga Viza]] | [[Barcelona]] | 1958-08-18 | | | [[Ficheiro:(Olga Viza) Olga Viza i David Escudé, jurats de l'11a edició del Concurs de Relats Curts Online de TMB.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q3398832|Q3398832]] | [[Marta Mata]] | [[Barcelona]] | 1926-06-22 | [[Barcelona]] | 2006-06-27 | [[Ficheiro:Marta Mata 2006 Reunión en el Senado de la diputadas y senadoras de la Legislatura Constituyente.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q3442563|Q3442563]] | [[Roser Capdevila]] | [[Horta, Barcelona]]<br/>[[Barcelona]] | 1939-01-23 | | | [[Ficheiro:Roser Capdevila i Valls.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q3448721|Q3448721]] | [[Aida Folch]] | [[Reus]] | 1986-11-24 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Aida Folch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q3572483|Q3572483]] | [[Yolanda Ramos]] | [[Cerdanyola del Vallès]] | 1968-09-04 | | | [[Ficheiro:Yolanda Ramos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q3624816|Q3624816]] | [[Melani Olivares]] | [[Badalona]] | 1973-02-18 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Melani Olivares-1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q3680479|Q3680479]] | [[Clementina Arderiu i Voltas|Clementina Arderiu]] | [[Barcelona]] | 1889-07-06 | [[Barcelona]] | 1976-02-17 | [[Ficheiro:Clementina Arderiu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q3690763|Q3690763]] | [[Carme Ballester]] | [[Barcelona]] | 1900-04-27 | ''[[:d:Q172455|Boulogne-Billancourt]]'' | 1972-03-07 | |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q3751031|Q3751031]] | [[Carmen Kurtz]] | [[Barcelona]] | 1911-09-18 | [[Barcelona]] | 1999-02-05 | |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q3776476|Q3776476]] | [[Carme Elías|Carme Elias]] | [[Barcelona]] | 1951-01-14 | | | [[Ficheiro:Carme Elias, XIII Premis Gaudí (2021) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q3782379|Q3782379]] | [[Hado Lyria]] | [[Barcelona]] | 1940 | [[Milán]] | 2022-04-27 | |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q3819432|Q3819432]] | [[Pilar Ruiz-Lapuente]] | [[Barcelona]] | 1964-05-18 | | | [[Ficheiro:Pilar Ruiz-Lapuente.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q4170777|Q4170777]] | [[Rosa María Calaf]] | [[Barcelona]] | 1945-06-17 | | | [[Ficheiro:Rosa María Calaf 2012 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q4721366|Q4721366]] | [[Alexia Putellas]] | [[Mollet del Vallès]] | 1994-02-04 | | | [[Ficheiro:Brann - Barça Femení CG3A5851 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q4767484|Q4767484]] | [[Anna Simó|Anna Simó i Castelló]] | [[Els Alamús]] | 1968-07-26 | | | [[Ficheiro:Anna Simó foto oficial 2023.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q4779594|Q4779594]] | [[Ada Colau|Q4779594]] | [[Barcelona]] | 1974-03-03 | | | [[Ficheiro:Ada Colau, 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q4855901|Q4855901]] | [[Neus Català]] | [[Els Guiamets]] | 1915-10-06 | [[Els Guiamets]] | 2019-04-13 | [[Ficheiro:Neus Catala 7491 resize.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q4893335|Q4893335]] | [[Marta Cid]] | [[Amposta]] | 1960-07-29 | | | [[Ficheiro:Marta Cid.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q4895951|Q4895951]] | [[Empar Moliner|Empar Moliner i Ballesteros]] | [[Santa Eulàlia de Ronçana]] | 1966-12-16 | | | [[Ficheiro:18è Mercè Rodoreda de contes i narracions Empar Moliner Tot això ho faig perquè tinc molta por Foto Òmnium Dani Codina BAIXA RES (23114765684).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q4897147|Q4897147]] | [[Mònica Terribas]] | [[Barcelona]] | 1968-01-16 | | | [[Ficheiro:Mònica Terribas 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q5401310|Q5401310]] | [[Esther Sullastres]] | [[Torroella de Montgrí]] | 1993-03-20 | | | [[Ficheiro:Esther Sullastres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q5558078|Q5558078]] | [[María Bonet]] | [[Reus]] | 1985-05-01 | | | [[Ficheiro:Mb010585.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q5644093|Q5644093]] | [[Elena Maseras]] | [[Vila-seca]] | 1853-05-25 | [[Maó]] | 1905-12-04 | |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q5657555|Q5657555]] | [[Adelita del Campo]] | [[Barcelona]] | 1916-08-03 | [[Mutxamel]] | 1999-06-24 | |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q5658393|Q5658393]] | [[Adriana Torrebejano]] | [[Castellbisbal]] | 1991-11-03 | | | [[Ficheiro:Adriana Torrebejano Sitges 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q5696237|Q5696237]] | [[Anna Castillo]] | [[Barcelona]] | 1993-10-09 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Anna Castillo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q5752340|Q5752340]] | [[Carme Pigem Barceló]] | [[Olot]] | 1962-04-18 | | | [[Ficheiro:(Carmen Pigem) Entretien avec Carme Pigem - RCR arquitecte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q5771767|Q5771767]] | [[Claudia Molina]] | [[Barcelona]] | 1985-11-19 | | | [[Ficheiro:Claudia Molina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q5812628|Q5812628]] | [[Dolors Aleu Riera]] | [[Barcelona]] | 1857-04-07 | [[Barcelona]] | 1913-02-19 | [[Ficheiro:Dolors Aleu 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q6065519|Q6065519]] | [[Pascuala Ilabaca]] | [[Xirona]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Pascuala Ilabaca 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q6067393|Q6067393]] | [[Rigoberta Bandini|Paula Ribó González]] | [[Barcelona]] | 1990-04-30 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Rigoberta Bandini (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q6075784|Q6075784]] | [[Pilar Eyre]] | [[Barcelona]] | 1951-09-13 | | | [[Ficheiro:Pilar Eyre 2152 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q6112225|Q6112225]] | [[Rosa Navarro Durán]] | [[Figueres]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Rosa Navarro Duran.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q6112401|Q6112401]] | [[Rosario Pi]] | [[Barcelona]] | 1899-07-29 | [[Madrid]] | 1967-03-22 | |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q6119952|Q6119952]] | [[Sandra Daviú]] | [[Barcelona]] | 1975-03-22 | | | [[Ficheiro:Sandra Daviu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q6172508|Q6172508]] | [[Àngels Margarit]] | [[Terrasa]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Angels margarit (14146564576).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q6745815|Q6745815]] | [[Olga Xirinacs|Olga Xirinacs Díaz]] | [[Tarragona]] | 1936-05-11 | | | [[Ficheiro:Olga Xirinacs (2006).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q7561708|Q7561708]] | [[Sonia Ferrer]] | [[Barcelona]] | 1977-09-26 | | | [[Ficheiro:Sonia Ferrer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q8198059|Q8198059]] | [[Anna María Martínez Sagi|Anna Maria Martínez Sagi]] | [[Barcelona]] | 1907-02-16 | [[Santpedor]] | 2000-01-02 | [[Ficheiro:Anna Maria Martínez Sagi.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q8198832|Q8198832]] | [[Andrea Motis]] | [[Barcelona]] | 1995-05-09 | | | [[Ficheiro:Motis Andrea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q8200129|Q8200129]] | [[Anna Murià]] | [[Barcelona]] | 1904-04-21 | [[Terrasa]] | 2002-09-27 | [[Ficheiro:Anna i Jo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q8200133|Q8200133]] | [[Anna Tarrés]] | [[Barcelona]] | 1967-10-19 | | | [[Ficheiro:Anna Tarrés i Campa.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q8201988|Q8201988]] | [[Antònia Abelló]] | [[Reus]] | 1913-09-13 | [[Barcelona]] | 1984-03-12 | [[Ficheiro:Antonia abello.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q8209355|Q8209355]] | [[Aurora Bertrana]] | [[Xirona]] | 1892-10-29 | [[Berga]] | 1974-09-03 | [[Ficheiro:Aurora Bertrana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q8338701|Q8338701]] | [[Carmina Virgili]] | [[Barcelona]] | 1927-06-19 | [[Barcelona]] | 2014-11-21 | [[Ficheiro:Dr Carmina Virgili cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q8346979|Q8346979]] | [[Esmeralda Cervantes|Clotilde Cerdà i Bosch]] | [[Barcelona]] | 1861-02-28 | [[Santa Cruz de Tenerife]] | 1926-04-12 | [[Ficheiro:Esmeralda Cervantes.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q8349075|Q8349075]] | [[Concha García Campoy]] | [[Terrasa]] | 1958-10-28 | [[Valencia]] | 2013-07-10 | [[Ficheiro:Concha García Campoy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q8962234|Q8962234]] | [[Francesca Bonnemaison]] | [[Barcelona]] | 1872-04-12 | [[Barcelona]] | 1949-10-13 | [[Ficheiro:Francesca Bonnemaison i Farriols - Reina dels Jocs Florals 1892.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q9009270|Q9009270]] | [[Iria Fernández Crespo]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Iria Fernández na Cuba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q9022674|Q9022674]] | [[Lina Ódena]] | [[Barcelona]] | 1911-01-22 | [[Granada]] | 1936-09-14 | [[Ficheiro:Lina Ódena 1937.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q9023549|Q9023549]] | [[Lola Iturbe]] | [[Barcelona]] | 1902-08-01 | [[Xixón]] | 1990-01-05 | [[Ficheiro:Lola Iturbe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q9027006|Q9027006]] | [[Maite Arqué]] | [[Badalona]] | 1943-06-17 | | | [[Ficheiro:Maite Arqué.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q9029943|Q9029943]] | [[María Asunción Català]] | [[Barcelona]] | 1925-07-14 | [[Barcelona]] | 2009-07-03 | [[Ficheiro:Maria Assumpció Català i Poch (MUNCYT, Eulogia Merle).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q9031777|Q9031777]] | [[Meritxell Batet]] | [[Barcelona]] | 1973-03-19 | | | [[Ficheiro:(Meritxell Batet) Consejo de Ministros en Barcelona 06 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q9033321|Q9033321]] | [[Minerva (cantante)|Minerva]] | [[Barcelona]] | 1977-08-23 | | | |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q9040447|Q9040447]] | [[Montserrat Casas]] | [[Hostalric]] | 1955-09-06 | [[Barcelona]] | 2013-03-30 | [[Ficheiro:(Monserrat Casas) UIB medalla d'or 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q9050522|Q9050522]] | [[Noemí Galera]] | [[Barcelona]] | 1967-02-02 | | | [[Ficheiro:Noemí Galera Nebot.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q9051334|Q9051334]] | [[Núria Parlon]] | [[Barcelona]] | 1974-08-02 | | | [[Ficheiro:Núria Parlón i Gil, Consellera d'Interior i Seguretat Pública (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q9059602|Q9059602]] | [[Pilar Aymerich i Puig]] | [[Barcelona]] | 1943 | | | [[Ficheiro:Pilar Aymerich4.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q9059658|Q9059658]] | [[Pilarín Bayés]] | [[Vic]] | 1941-04-21 | | | [[Ficheiro:2013 Pilarin Bayés DSC 4832.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q9078944|Q9078944]] | [[Sonia Fernández-Vidal]] | [[Barcelona]] | 1978-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q9081084|Q9081084]] | [[Sílvia Pérez Cruz]] | [[Palafrugell]] | 1983-02-15 | | | [[Ficheiro:Sílvia Pérez Cruz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q9086114|Q9086114]] | [[Teresa Condeminas]] | [[Barcelona]] | 1905-02-27 | [[Barcelona]] | 2002-01-24 | |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q10418211|Q10418211]] | [[Dolors Monserdà i Vidal]] | [[Barcelona]] | 1845-07-10 | [[Barcelona]] | 1919-03-31 | [[Ficheiro:Dolors Monserdà de Macià.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q10745532|Q10745532]] | [[Marta Rovira]] | [[Vic]] | 1977-01-25 | | | [[Ficheiro:20210701 Ginebra Marta Rovira MP24559 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q11037464|Q11037464]] | [[Josefina Castellví]] | [[Barcelona]] | 1935-07-01 | | | [[Ficheiro:Josefina Castellví a Medalla Or Generalitat 2014 7092 resize.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q11042646|Q11042646]] | [[Ivana Miño]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Ivana Miño en el teaser de La verdadera revolucion, de Pablo Sola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q11683633|Q11683633]] | [[Irene Polo]] | [[Barcelona]] | 1909-11-27 | [[Buenos Aires]] | 1942-04-03 | |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q11688216|Q11688216]] | [[Laia Cañigueral]] | [[Cassà de la Selva]] | 1981-03-11 | | | [[Ficheiro:Roda de premsa de balanç del primer any de legislatura (2) (19-07-2022) (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q11705395|Q11705395]] | [[Xenia Tostado]] | [[Igualada]] | 1981-08-27 | | | |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q11905650|Q11905650]] | [[Anna Maleras Colomé]] | [[Barcelona]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q11905662|Q11905662]] | [[Anna Veiga]] | [[Barcelona]] | 1956-08-27 | | | |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q11916390|Q11916390]] | [[Cèlia Sànchez-Mústich]] | [[Barcelona]] | 1954-12-09 | | | [[Ficheiro:Cèlia Sànchez-Mústich.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q11917597|Q11917597]] | [[Dolors Montserrat]] | [[Sant Sadurní d'Anoia]] | 1973-09-18 | | | [[Ficheiro:Dolors Montserrat 2025 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q11918894|Q11918894]] | [[Elisenda Paluzie]] | [[Barcelona]] | 1969-10-13 | | | [[Ficheiro:Elisenda Paluzie 2009 (4528589067) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q11922094|Q11922094]] | [[Fina Miralles|Fina Miralles Nobell]] | [[Sabadell]] | 1950-09-27 | | | [[Ficheiro:Fina Miralles, "Serrallonga".JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q11924086|Q11924086]] | [[Georgina Oliva i Peña]] | [[Barcelona]] | 1980-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q11926548|Q11926548]] | [[Imma Clopés]] | [[Pedret i Marzà]] | 1968-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q11935427|Q11935427]] | [[Carme Junyent]] | [[Masquefa]] | 1955-02-04 | | 2023-09-03 | [[Ficheiro:Carme Junyent (Dani Blancoren argazkia, 2020ko otsailekoa)-01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q11935469|Q11935469]] | [[Maria Pilar Busquets i Medan]] | [[Les]] | 1937-03-23 | [[Barcelona]] | 2016-11-13 | |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q11935479|Q11935479]] | [[María Salvo Iborra]] | [[Sabadell]] | 1920-05-27 | [[Barcelona]] | 2020-11-16 | [[Ficheiro:Maria Salvo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q11935506|Q11935506]] | [[María del Pilar Maspons i Labrós|Maria del Pilar Maspons i Labrós]] | [[Barcelona]] | 1841-12-04 | [[Barcelona]] | 1907-01-31 | [[Ficheiro:Maria del Pilar Maspons i Labrós (1879).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q11936553|Q11936553]] | [[Mercè Comaposada i Guillén]] | [[Barcelona]] | 1901-08-14 | [[París]] | 1994-02-11 | [[Ficheiro:Mercedes Comaposada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q11936570|Q11936570]] | [[Meritxell Borràs]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1964-04-12 | | | [[Ficheiro:Retrat oficial de la Consellera de Governació, Administracions Públiques i Habitatge, Meritxell Borràs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q11938637|Q11938637]] | [[Neus Munté]] | [[Barcelona]] | 1970-11-13 | | | [[Ficheiro:(Neus Munté) Retrat oficial de la Consellera de la Presidència, Neus Munté (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q11940608|Q11940608]] | [[Pauleta Pàmies i Serra]] | [[Barcelona]] | 1851-04-10 | [[Barcelona]] | 1937-03-31 | [[Ficheiro:Ramon Casas - MNAC- Pauleta Pàmies- 027536-D 006517.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q11941616|Q11941616]] | [[Pilar Bayer|Q11941616]] | [[Barcelona]] | 1946-02-13 | | | [[Ficheiro:Pilar Bayer.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q11946288|Q11946288]] | [[Rosa Novell]] | [[Barcelona]] | 1952-06-20 | [[Barcelona]] | 2015-02-27 | [[Ficheiro:Rosa Novell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q11951595|Q11951595]] | [[Teresa Rovira i Comas]] | [[Barcelona]] | 1918-12-13 | [[Barcelona]] | 2014-09-23 | [[Ficheiro:Teresa Rovira a la Biblioteca Popular d'Esparreguera.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q12388188|Q12388188]] | [[Eva Méndez doRoxo]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q12390003|Q12390003]] | [[Gloria Moure]] | [[Barcelona]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q12392112|Q12392112]] | [[Lourdes Maceiras]] | [[Barcelona]] | 1955-10-29 | | | [[Ficheiro:Lourdes Maceiras (AELG)-8.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q12393224|Q12393224]] | [[Mercedes Núñez|Mercedes Núñez Targa]] | [[Barcelona]] | 1911-01-16 | [[Vigo]] | 1986-08-04 | [[Ficheiro:Carne Combatant Resistance Mercedes Nuñez Targa (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q12399253|Q12399253]] | [[Rosa Pons i Fábregas]] | [[Barcelona]] | 1902-03-17 | [[Parada de Sil]] | 1988 | [[Ficheiro:Rosa Pons i Fábregas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q13415146|Q13415146]] | [[Lita Cabellut]] | [[Sariñena]]<br/>[[Barcelona]] | 1961-10-24 | | | [[Ficheiro:LITA CABELLUT 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q14515418|Q14515418]] | [[Sarai Gascón Moreno]] | [[Terrasa]] | 1992-11-16 | | | |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q15110703|Q15110703]] | [[Núria Picas]] | [[Manresa]] | 1976-11-02 | | | [[Ficheiro:Núria-Picas-Grand-Raid-2.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q15899334|Q15899334]] | [[Victòria Sau i Sánchez]] | [[Barcelona]] | 1930-04-01 | [[Barcelona]] | 2013-11-06 | [[Ficheiro:Victòria.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q16163657|Q16163657]] | [[Sílvia Alcàntara i Ribolleda]] | [[Puig-reig]] | 1944-02-22 | | | [[Ficheiro:Sílvia Alcàntara.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q16172672|Q16172672]] | [[Àurea Rosa Clavé i Soler]] | [[Barcelona]] | 1856-09-29 | [[Barcelona]] | 1940-02-04 | [[Ficheiro:Aurea Clavé de Ferrer - Reina dels Jocs Florals 1882.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q16179626|Q16179626]] | [[Laura Borràs|Laura Borràs i Castanyer]] | [[Barcelona]] | 1970-10-05 | | | [[Ficheiro:LauraBorras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q16188959|Q16188959]] | [[Gueraula Codines]] | [[Subirats]] | 1275 | [[Subirats]] | 1340 | |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q16298544|Q16298544]] | [[Laia Costa]] | [[Barcelona]] | 1985-02-18 | | | [[Ficheiro:Laia Costa at Berlinale 2022 cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q16302262|Q16302262]] | [[Raquel Sánchez|Q16302262]] | [[Gavà]] | 1975-11-18 | | | [[Ficheiro:Raquel Sánchez 2021 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q16490980|Q16490980]] | [[Clara Usón]] | [[Barcelona]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q17030331|Q17030331]] | [[Gisela Pou Valls]] | [[Castellar del Vallès]] | 1959-05-07 | | | [[Ficheiro:Gisela Pou Valls.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q17036766|Q17036766]] | [[Carme Sansa]] | [[Barcelona]] | 1943-02-22 | | | [[Ficheiro:Carme Sansa MHC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q17037065|Q17037065]] | [[Carme Valls]] | [[Barcelona]] | 1945-05-21 | | | [[Ficheiro:Carme Valls 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q17147977|Q17147977]] | [[Joana Biarnés i Florensa]] | [[Terrasa]] | 1935-09-13 | [[Terrasa]] | 2018-12-19 | [[Ficheiro:Joana Biarnés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q17425842|Q17425842]] | [[Sara Berenguer Laosa]] | [[Barcelona]] | 1919-01-01 | ''[[:d:Q1150783|Montady]]'' | 2010-06-08 | [[Ficheiro:Sara Berenguer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q17478162|Q17478162]] | [[Mireia Montávez]] | [[Vila-seca]] | 1982-06-25 | | | [[Ficheiro:Mireia - Concierto OT Sant Jordi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q18938933|Q18938933]] | [[Celia Suñol i Pla]] | [[Barcelona]] | 1899-05-05 | [[Barcelona]] | 1986-06-08 | [[Ficheiro:Celiasuñol.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q19288894|Q19288894]] | [[Montserrat Vilà]] | ''[[:d:Q24001398|Figueres]]'' | 1965 | | | [[Ficheiro:Montse Vilà 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q19289075|Q19289075]] | [[Carme Torras]] | [[Barcelona]] | 1956-07-04 | | | [[Ficheiro:Carmen torras 20190318 222634.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q19289110|Q19289110]] | [[Zoe Rosinach Pedrol]] | [[Lleida]] | 1894-02-06 | [[Zaragoza]] | 1973-01-31 | |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q19289854|Q19289854]] | [[Antònia Fontanillas Borràs]] | [[Barcelona]] | 1917-06-09 | ''[[:d:Q142410|Dreux]]'' | 2014-09-23 | [[Ficheiro:Antònia Fontanillas Borràs 1946.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q19290223|Q19290223]] | [[Conxa Pérez Collado]] | [[Barcelona]] | 1915-10-17 | [[Barcelona]] | 2014-04-17 | |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q19290780|Q19290780]] | [[Fina Birulés]] | [[Xirona]] | 1956-03-29 | | | [[Ficheiro:Fina Birulés 2- 2016 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q19290969|Q19290969]] | [[Francesca Saperas i Miró]] | [[Barcelona]] | 1851-02-12 | [[Barcelona]] | 1933-08-21 | |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q19291157|Q19291157]] | [[Irene Solà Sàez]] | [[Malla, Barcelona|Malla]] | 1990-08-17 | | | [[Ficheiro:Els 12 finalistes del Premi Òmnium Millor Novel·la de l'Any 191130 162 dc (49162599576) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q19301266|Q19301266]] | [[Mireia Calafell i Obiol]] | [[Barcelona]] | 1980-06-23 | | | [[Ficheiro:Òmnium NitDeSantaLlúcia Mireia Calafell i Obiol 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q19766208|Q19766208]] | [[Teresa Rodrigo|Teresa Rodrigo Anoro]] | [[Almacelles]] | 1956-12-28 | [[Santander]] | 2020-04-21 | [[Ficheiro:Teresa Rodrigo Anoro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q19997671|Q19997671]] | [[Alba Vergés]] | [[Igualada]] | 1978-09-03 | | | [[Ficheiro:Alba Vergés retrat oficial 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q19997800|Q19997800]] | [[Angelina Colubret]] | [[Badalona]] | 1910 | [[Torroella de Montgrí]] | 1998 | [[Ficheiro:Angelina-colubret-2 (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q19997906|Q19997906]] | [[Antònia Bardolet]] | [[Vic]] | 1877-12-11 | [[Borredà]] | 1956-12-17 | [[Ficheiro:Antònia Bardolet i Boix.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q19999367|Q19999367]] | [[Ester Capella|Ester Capella i Farré]] | [[La Seu d'Urgell]] | 1963-04-03 | | | [[Ficheiro:Ester Capella foto oficial 2023.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q20005646|Q20005646]] | [[Mari Chordà Recasens]] | [[Amposta]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q20087138|Q20087138]] | [[Dolors Sabater]] | [[Badalona]] | 1960-10-06 | | | [[Ficheiro:Dolors Sabater (2021).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q20100646|Q20100646]] | [[Meritxell Gené i Poca]] | [[Lleida]] | 1986-11-02 | | | [[Ficheiro:Homenatge Joan Oliver Meritxell Gene 02 (detall).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q20101237|Q20101237]] | [[Montse Barderi Palau]] | [[Sabadell]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Montse Barderi.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q20748731|Q20748731]] | [[Clotilde Bosch i Carbonell]] | [[Barcelona]] | 1829 | [[Pará]] | 1900 | |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q20875398|Q20875398]] | [[Anna Caula|Anna Caula i Paretas]] | [[Xirona]] | 1971-04-06 | | | [[Ficheiro:Caula.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q20875963|Q20875963]] | [[Anna Gabriel]] | [[Sallent]] | 1975-09-13 | | | [[Ficheiro:Anna Gabriel (2021).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q20876681|Q20876681]] | [[Gabriela Serra i Frediani]] | [[Mataró]] | 1951-12-18 | | | [[Ficheiro:5 de juliol de 2019 Jornades sobre la desobediència civil (48241050601).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q20876699|Q20876699]] | [[Soledad Estorach Esterri]] | [[Albatàrrec]] | 1915-02-06 | ''[[:d:Q187153|14º distrito de París]]'' | 1993-03-14 | [[Ficheiro:Soledad Estorach.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q20968412|Q20968412]] | [[Marina Garcés Mascareñas]] | [[Barcelona]] | 1973-05-30 | | | [[Ficheiro:Marina Garcés al CCCB 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q21001341|Q21001341]] | [[Lola García]] | [[Badalona]] | 1967 | | | [[Ficheiro:(Lola García) SER CEncuentro Sabiduría y Conocimiento - El poder del Club Bilderberg Fantasía o Realidad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q21081294|Q21081294]] | [[Lea Bach]] | [[Torelló]] | 1891 | [[Río de Xaneiro]] | 1988-10-06 | [[Ficheiro:Lea Bach na capa da revista Mascara.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q21085452|Q21085452]] | [[Eulàlia Reguant i Cura]] | [[Barcelona]] | 1979-09-19 | | | [[Ficheiro:Eulàlia Reguant (2021).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q21126940|Q21126940]] | [[Dolors Bassa|Dolors Bassa i Coll]] | [[Torroella de Montgrí]] | 1959-02-02 | | | [[Ficheiro:Retrat oficial de la Consellera de Treball, Afers Socials i Famílies, Dolors Bassa (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q21262273|Q21262273]] | [[Irene Miguel-Aliaga]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Irene Miguel-Aliaga on The Company of Biologists.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q21264861|Q21264861]] | [[Victoria Reyes-García|Victoria Reyes García]] | [[Barcelona]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q22043292|Q22043292]] | [[Mireia Vehí|Mireia Vehí i Cantenys]] | [[Vilafant]]<br/>[[Xirona]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Mireia Vehí 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q22227975|Q22227975]] | [[Laia Servera]] | [[Barcelona]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2018 dissabte tarda 19.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q22227976|Q22227976]] | [[Aina Vidal Sáez|Aina Vidal]] | [[Vila de Gràcia]] | 1985-03-22 | | | [[Ficheiro:Debate RTVE 13.07.2023 Iván Espinosa de los Monteros (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q22337885|Q22337885]] | [[Mirella Cortès i Gès]] | [[Sallent]] | 1958-08-17 | | | |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q22337925|Q22337925]] | [[Míriam Nogueras]] | [[Dosrius]] | 1980-05-11 | | | [[Ficheiro:Candidats Eleccions Generals 2015 - Míriam Nogueras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q22810493|Q22810493]] | [[Ivette Nadal]] | [[Granollers]]<br/>[[Barcelona]] | 1988-05-06 | | | [[Ficheiro:Ivette Nadal 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q23504804|Q23504804]] | [[Isabel Bas]] | [[Barcelona]] | 1931-07-26 | [[Cuenca, España|Cuenca]] | 2023-12-02 | |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q24042295|Q24042295]] | [[Marta Tafalla]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q24042404|Q24042404]] | [[Raquel Córcoles]] | [[Reus]] | 1986-12-31 | | | [[Ficheiro:Too modern to be a villager! 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q24050077|Q24050077]] | [[Brigitte Vasallo]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Brigitte Vasallo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q24055304|Q24055304]] | [[Gemma Galdon|Gemma Galdón]] | [[Mataró]] | 1976-05-28 | | | [[Ficheiro:(Gemma Galdon) Re publica 2015 - Tag 2 (16766735164) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q24706047|Q24706047]] | [[Laia Martínez i López]] | [[Berga]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Laia Martinez Lopez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q25432114|Q25432114]] | [[Bad Gyal|Bad Gtal]] | [[Vilassar de Mar]] | 1997-03-07 | | | [[Ficheiro:Primavera Sound L.A. (52513800086) (cropped3).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q25847824|Q25847824]] | [[Elsa Artadi]] | [[Barcelona]] | 1976-08-19 | | | [[Ficheiro:Elsa Artadi retrat oficial 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q25858166|Q25858166]] | [[Montserrat Boix]] | [[Polinyà]] | 1960-01-26 | | | [[Ficheiro:Montserrat Boix RTVE 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q26255058|Q26255058]] | [[Encarna Lago]] | [[Barcelona]] | 1962-07-22 | | | |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q26805741|Q26805741]] | [[Anna Freixas]] | [[Barcelona]] | 1946-07-21 | | | [[Ficheiro:Anna Freixas Farré.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q26883986|Q26883986]] | [[Maria Arnal]] | [[Badalona]] | 1987-02-08 | | | [[Ficheiro:FOTO PERFIL ANG.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q27654182|Q27654182]] | [[Esperanza Aguilà Ducet]] | [[Barcelona]] | 1951-11-06 | | | |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q27818208|Q27818208]] | [[Júlia Creus]] | [[Tarragona]] | 1994-02-14 | | | [[Ficheiro:Júlia Creus, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q27869440|Q27869440]] | [[Matilde Ras]] | [[Tarragona]] | 1881-09-01 | [[Madrid]] | 1969-04-15 | |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q27898319|Q27898319]] | [[Jana Pérez]] | [[Barcelona]] | 1986-09-23 | | | |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q28094094|Q28094094]] | [[Elisabet Casanovas]] | [[Sabadell]] | 1994-12-15 | | | [[Ficheiro:Elisabet Casanovas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q28358075|Q28358075]] | [[Mercedes Corominas]] | [[Barcelona]] | 1882 | | 1926 | [[Ficheiro:1909-06-30, Actualidades, Varias notas de actualidad, Madrid, La aeronauta señorita Corominas en la barquilla del globo con el cual ha verificado dos ascensiones, Cifuentes (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q28708637|Q28708637]] | [[Candela Antón de Vez]] | [[Barcelona]] | 1994-09-02 | | | [[Ficheiro:Candela Anton (2016).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q28843759|Q28843759]] | [[Rosalía (cantante)|Rosalía]] | [[Sant Esteve Sesrovires]] | 1992-09-25 | | | [[Ficheiro:2023-11-16 Gala de los Latin Grammy, 27 (cropped)02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q28975977|Q28975977]] | [[Irene del Valle de la Sen]] | [[Barcelona]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q30337039|Q30337039]] | [[Carme Lluveras]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q31158071|Q31158071]] | [[Carla Simón|Carla Simón Pipó]] | [[Barcelona]]<br/>''[[:d:Q9004969|Hospital del Mar]]'' | 1986-12-29 | | | [[Ficheiro:MKr20945 Carla Simón (Berlinale 2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q33035647|Q33035647]] | [[Clara Ponsatí|Clara Ponsatí i Obiols]] | [[Barcelona]] | 1957-03-19 | | | [[Ficheiro:El curs 2017-2018 començarà amb 5.514 noves places docents i un total d'1.562.780 alumnes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q33122262|Q33122262]] | [[Lyona]] | [[Esparreguera]] | 1979-08-01 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2021 - Jo soc influencer 07.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q36647890|Q36647890]] | [[Anna Maria Bofarull]] | [[Tarragona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q41679242|Q41679242]] | [[Núria Montserrat Pulido|Núria Monserrat]] | [[Barcelona]] | 1978-06-08 | | | [[Ficheiro:Núria Montserrat Pulido, Departament de Recerca i Universitats (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q42800662|Q42800662]] | [[Meritxell Huch]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q42963597|Q42963597]] | [[Elisenda Alamany]] | [[Sabadell]] | 1983-10-11 | | | [[Ficheiro:(Elisenda Alamany) Sessió de constitució del Consell de Districte de Sant Martí (48420187236) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q47003762|Q47003762]] | [[Laura Falcó]] | [[Barcelona]] | 1969-03-17 | | | [[Ficheiro:Laura Falcó.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q47179319|Q47179319]] | [[Clara Moraleda]] | [[Barcelona]] | 1994-01-14 | | | [[Ficheiro:Clara Moraleda, per Sant Jordi 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q47508705|Q47508705]] | [[Tània Balló Colell]] | [[Barcelona]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q47509535|Q47509535]] | [[Carla Subirana]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q49159993|Q49159993]] | [[Consuelo García del Cid Guerra]] | [[Barcelona]] | 1958-08-24 | | | [[Ficheiro:Consuelo García del Cid, junio 2025.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q50193569|Q50193569]] | [[Salut Borràs i Saperas]] | [[Barcelona]] | 1878-01 | [[Hospital de la Pitié-Salpêtrière]] | 1954-08-11 | |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q50822527|Q50822527]] | [[Aitana Ocaña|Aitana]] | [[Sant Climent de Llobregat]] | 1999-06-27 | | | [[Ficheiro:Aitana Madrid2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q51567393|Q51567393]] | [[Meritxell Colell Aparicio]] | [[Barcelona]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Meritxell -Colell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q51879146|Q51879146]] | [[Laia Manzanares|Laia Manzanares i Tomàs]] | [[Barcelona]] | 1994-03-30 | | | [[Ficheiro:Laia Manzanares por Naturgy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q52239036|Q52239036]] | [[Judit Farrés]] | [[Igualada]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Judith Farrés en una actuación con Ajo en la Cuesta de Moyano de Madrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q52628876|Q52628876]] | [[Julia Torregrosa]] | [[Barcelona]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q54477813|Q54477813]] | [[Carmen Selves]] | [[Manresa]] | 1931-01-04 | | | [[Ficheiro:Maria Carmen Selves a 1995.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q55714607|Q55714607]] | [[Diana Riba]] | [[Barcelona]] | 1975-02-21 | | | [[Ficheiro:Concentració a la presó de Lledoners DC85293 (42578734314) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q56317922|Q56317922]] | [[Consuelo Álvarez Pool]] | [[Barcelona]] | 1867-06-24 | [[Madrid]] | 1959-01-19 | [[Ficheiro:Consuelo Álvarez Pool, Violeta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q56400769|Q56400769]] | [[Dolors Prat Coll]] | [[Planoles]] | 1905-03-08 | [[Tolosa, Francia|Tolosa]] | 2001-09-12 | |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q56850046|Q56850046]] | [[Eva Miranda]] | [[Reus]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Evamiranda2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q57049626|Q57049626]] | [[Neus Sabaté]] | [[Tarragona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q57468469|Q57468469]] | [[Paula del Río]] | [[Cataluña]] | 2000 | | | [[Ficheiro:Festival de cinema de Sitges 2018 (30240305097) (cropped2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q57959275|Q57959275]] | [[Karina Gibert|Karina Gibert i Oliveras]] | [[Figueres]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q61709389|Q61709389]] | [[Maite Cancelo]] | [[Barcelona]] | 1966-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q62107513|Q62107513]] | [[Marta Rosique|Marta Rosique i Saltor]] | [[Barcelona]] | 1996-03-16 | | | [[Ficheiro:Marta Rosique.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q63348196|Q63348196]] | [[Noemí Casquet]] | [[Sabadell]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Noemí Casquet 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q63396802|Q63396802]] | [[Carme Giralt i Rosés]] | [[El Masnou]] | 1940-09-04 | | 2022-09-03 | [[Ficheiro:Carme Giralt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q65201015|Q65201015]] | [[Anna Casarramona i Vivas]] | [[Vic]] | 1994-01-05 | | | [[Ficheiro:Anna Casarramona (12560308824) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q65953596|Q65953596]] | [[Sílvia Orriols|Sílvia Orriols i Serra]] | [[Vic]] | 1984-10-09 | | | |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q66539695|Q66539695]] | [[Anna Maria Balaguer]] | [[Manresa]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q72264919|Q72264919]] | [[Rita Payés]] | [[Vilassar de Mar]] | 1999-09-26 | | | [[Ficheiro:RitaPayes Mar de Musicas Cartagena 2022 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q76288925|Q76288925]] | [[Belén Funes|Q76288925]] | [[Barcelona]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Belén Funes, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q77878819|Q77878819]] | [[Lola Bech i Beltran]] | [[Barcelona]] | 1903-03-11 | [[Tossa de Mar]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q82386453|Q82386453]] | [[Suu]] | [[Barcelona]] | 2000-01-14 | | | [[Ficheiro:Suu a les Festes del Tura d'Olot 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q82620331|Q82620331]] | [[Mariana Castells]] | [[Barcelona]] | | | | [[Ficheiro:Mariana Castells, MD. Ph.D. seen by Andreu Veà in Barcelona (Spain) 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q83384709|Q83384709]] | [[Ada Martí Vall]] | [[Barcelona]] | 1914-06-29 | [[París]] | 1960-12-01 | [[Ficheiro:Ada-marti-vall.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q84571304|Q84571304]] | [[Albina Fransitorra Aleñà]] | [[Barcelona]] | 1912-02-03 | | 2013-12-31 | [[Ficheiro:Albina Francitorra Aleñà (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q85434274|Q85434274]] | [[Mercè Vila i Reventós]] | [[Barcelona]] | 1902 | | No/unknown value | [[Ficheiro:Mercè Vila i Reventós.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q85953950|Q85953950]] | [[Walda Pla i Rosés]] | [[El Masnou]] | 1913 | [[Badalona]] | 2014-05-23 | [[Ficheiro:Walda Pla Rosés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q91945916|Q91945916]] | [[Alba Gonzalo]] | [[Barcelona]] | 1997-04-27<br/>1997-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q93371948|Q93371948]] | [[Núria Rafel i Fontanals]] | [[Barcelona]] | 1954-04-13 | | | |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q97335058|Q97335058]] | [[Anna Gas]] | [[Barcelona]] | 1996-10-18<br/>1996 | | | |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q99772688|Q99772688]] | [[Anna Turbau]] | [[Barcelona]] | 1949-03-27<br/>1949 | | 2025-03-19 | [[Ficheiro:Anna Turbau 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q99865163|Q99865163]] | [[Josepa Serraviñals|Josefa Serraviñals Furió]] | [[Barcelona]] | 1899-10-04 | [[Barcelona]] | 1986-06-21 | |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q104761642|Q104761642]] | [[Laia Estrada i Cañón]] | [[Tarragona]] | 1982-09-19 | | | [[Ficheiro:Laia Estrada (2021).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q105492197|Q105492197]] | [[Loles Vives]] | [[Manresa]] | 1957-09-13 | | | [[Ficheiro:Loles Vives.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q106509004|Q106509004]] | [[Núria Bendicho Giró]] | [[Barcelona]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Nuria Bendicho. Idazlea.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q106514718|Q106514718]] | [[Silvia Laplana]] | [[Barcelona]] | 1984-02-03 | | | |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q108926977|Q108926977]] | [[Teresa Inglés]] | [[Barcelona]] | 1949 | [[Granollers]] | 2009 | |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q110251464|Q110251464]] | [[Tòni Escala]] | [[Tremp]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q110264016|Q110264016]] | [[Ángela Cervantes]] | [[Barcelona]] | 1993-01-02<br/>1993 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Sin identificar 010 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q110863065|Q110863065]] | [[María Nicanor]] | [[Barcelona]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q111183018|Q111183018]] | [[Núria Castell Ariño]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1958 | | | [[Ficheiro:NuriaCastell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q111496529|Q111496529]] | [[Beatriz Dourado]] | [[Barcelona]] | 1985-11-25 | | | [[Ficheiro:Beatriz Dourado 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q111623641|Q111623641]] | [[Zineb Hattab]] | [[Blanes]] | 1989-07-23 | | | [[Ficheiro:2021 KLE portraits-9000.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q112229051|Q112229051]] | [[Concepción Ramón Amat]] | [[Tarragona]] | 1895 | [[Ourense]] | 1991 | [[Ficheiro:Concepción Ramón Amat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q114765042|Q114765042]] | [[María Dolores Masana]] | [[Barcelona]] | 1936 | | | [[Ficheiro:Maria Dolores Masana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q116654644|Q116654644]] | [[Xita Rubert Castro]] | [[Barcelona]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q130223431|Q130223431]] | [[María Isabel Perelló Doménech|Isabel Perelló]] | [[Sabadell]] | 1958-03-18 | | | [[Ficheiro:Isabel Perelló 2025 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q133260105|Q133260105]] | [[Mónica Caldeiro]] | [[Barcelona]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q134291977|Q134291977]] | [[Núria Planas|Q134291977]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == * [[Wikipedia:Lista de mulleres de Cataluña segundo Wikidata]] [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres de España con datos de Wikidata]] dfuvp5lcewgfl9omwcjrvp158lqhv36 4 405526 7109326 7105727 2025-06-28T11:18:25Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7109326 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de mulleres de Castela e León''', segundo os datos que constan en Wikidata: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q5739 . ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p20,p570,P18 |thumb=150 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! lugar de falecemento ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q353|Q353]] | [[Branca de Castela]] | [[Palencia]] | 1188-03-04 | [[Melun]] | 1252-11-27 | [[Ficheiro:Blancheofcastile.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q35635|Q35635]] | [[Loreto Mauleón]] | [[Burgos]] | 1988-08-14 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Loreto Mauleón-2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q41261|Q41261]] | [[Sonsoles Espinosa]] | [[Ávila]] | 1961-11-08 | | | [[Ficheiro:Sonsoles Espinosa Díaz (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q41267|Q41267]] | [[Soraya Sáenz de Santamaría]] | [[Valladolid]] | 1971-06-10 | | | [[Ficheiro:Soraya Sáenz de Santamaría. Julio de 2018b. (42329206575) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q45859|Q45859]] | [[Isabel I de Castela]] | [[Mosteiro de Nosa Señora de Gracia]] | 1451-04-22 | [[Palacio Testamentario]] | 1504-11-26 | [[Ficheiro:Juan de Flandes - Isabel la Católica (Palacio Real, Madrid, 1500-04. Óleo sobre tabla, 63 x 55 cm).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q128701|Q128701]] | [[Orraca de Galicia, Castela e León|Orraca de León]] | [[León, España|León]] | 1081-06-24 | [[Saldaña]] | 1126-03-08 | [[Ficheiro:UrracaRegina TumboA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q151209|Q151209]] | [[Ana de Austria]] | [[Valladolid]] | 1601-09-22 | [[París]] | 1666-01-20 | [[Ficheiro:Anna of Austria by Rubens (1622-1625, Norton Simon Museum).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q156657|Q156657]] | [[Ana de Austria]] | [[Palace of the Counts of Benavente, Cigales]] | 1549-11-01<br/>1549-11-02 | [[Badaxoz]] | 1580-10-26 | [[Ficheiro:Ana de Austria, reina consorte de España (Museo Lázaro Galdiano).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q157834|Q157834]] | [[Catarina de Austria]] | [[Torquemada, Palencia|Torquemada]] | 1507-01-14 | [[Lisboa]] | 1578-02-12 | [[Ficheiro:Infanta Caterina of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q158256|Q158256]] | [[Isabella Clara Eugenia of Spain]] | [[Segovia]] | 1566-10-12<br/>1566-08-12 | [[Bruxelas-Capital (Q9005)|Bruxelas-Capital]] | 1633-12-01 | [[Ficheiro:Isabella Clara Eugenia of Spain - Frans Pourbus II.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q167173|Q167173]] | [[Isabella of Castile, Queen of Aragon]] | [[Toro, Zamora|Toro]] | 1283 | [[Billiers]] | 1328-07-24 | [[Ficheiro:Elisabeth of Castile, queen of Aragon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q174880|Q174880]] | [[Teresa de Ávila|Tareixa de Ávila]] | [[Ávila]] | 1515-03-28 | [[Mosteiro da Anunciación de Nosa Señora de Carmelitas Descalzas de Alba de Tormes]] | 1582-10-15 | [[Ficheiro:Santa Teresa de Jesús (Museo del Prado).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q200512|Q200512]] | [[Patricia Conde|Patricia Conde Galindo]] | [[Valladolid]] | 1976-10-05 | | | [[Ficheiro:Patricia Conde backstage - 20 minutos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q232323|Q232323]] | [[Berenguela de León e Castela|Berenguela de Castela]] | [[Alcázar de Segovia]] | 1180-06-01 | [[Mosteiro de las Huelgas]] | 1246-11-08 | [[Ficheiro:Berenguela.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q233587|Q233587]] | [[Maria Luisa I, Duchess of Lucca]] | [[San Ildefonso, Segovia|Real Sitio de San Ildefonso]] | 1782-07-06 | [[Roma]] | 1824-03-13 | [[Ficheiro:Maria Luisa of Spain, duchess of Lucca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q236921|Q236921]] | [[Xoana Enríquez]] | [[Torrelobatón]] | 1425 | [[Tarragona]] | 1468-02-13 | [[Ficheiro:Juana Enríquez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q236981|Q236981]] | [[Beatriz de Castela]] | [[Toro, Zamora|Toro]] | 1293-03-08 | [[Lisboa]] | 1359-10-25 | [[Ficheiro:Rainha D. Beatriz de Castela II - Rei D. Afonso IV.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q237018|Q237018]] | [[Costanza, duquesa de Lancaster]] | [[Castrojeriz]] | 1354 | [[Castelo de Leicester]] | 1394-03-24 | [[Ficheiro:Constanza Castile (1354-94).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q240949|Q240949]] | [[Elena Anaya]] | [[Palencia]] | 1975-07-17 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Elena Anaya (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q241245|Q241245]] | [[Lionor de Aragón (1402-1445)|Leonor de Aragón]] | [[Medina del Campo]] | 1402-02-01 | [[Toledo]] | 1445-02-19 | [[Ficheiro:D. Leonor de Aragão, Rainha de Portugal - The Portuguese Genealogy (Genealogia dos Reis de Portugal).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q242107|Q242107]] | [[Marta Domínguez]] | [[Palencia]] | 1975-11-03 | | | [[Ficheiro:Marta Domínguez (4846718510).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q242831|Q242831]] | [[Mayte Martínez]] | [[Valladolid]] | 1976-05-17 | | | [[Ficheiro:Mayte Martínez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q253830|Q253830]] | [[Lionor de Alburquerque]] | [[Aldeadávila de la Ribera]] | 1374 | [[Medina del Campo]] | 1435-12-16 | [[Ficheiro:Eleanor queen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q268582|Q268582]] | [[Carmen Martín Gaite]] | [[Salamanca]] | 1925-12-08 | [[Madrid]] | 2000-07-22<br/>2000-07-23 | [[Ficheiro:Carmen Martín Gaite.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q269493|Q269493]] | [[Beatriz de Borbón e Battenberg]] | [[La Granja de San Ildefonso]] | 1909-06-22 | [[Roma]] | 2002-11-22 | [[Ficheiro:The Infanta doña Beatriz de Borbón y Battenberg; daughter of Alfonso XIII.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q270812|Q270812]] | [[Concha Velasco]] | [[Valladolid]] | 1939-11-29 | [[Majadahonda]] | 2023-12-02 | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Concha Velasco (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q274085|Q274085]] | [[Fátima Miranda]] | [[Salamanca]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q274605|Q274605]] | [[Ana Isabel Alonso]] | [[Villaherreros]] | 1963-08-16 | | | |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q275907|Q275907]] | [[Mary of Jesus of Ágreda]] | [[Ágreda]] | 1602-04-02 | [[Ágreda]] | 1665-05-24 | [[Ficheiro:María de Jesús de Ágreda (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q283371|Q283371]] | [[Lucía Jiménez]] | [[Segovia]] | 1978-11-21 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Lucía Jiménez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q290531|Q290531]] | [[Inés Sastre]] | [[Valladolid]] | 1973-11-21 | | | [[Ficheiro:FUNERALIIRAFUINESSASTRE23022024 585A (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q433215|Q433215]] | [[Ana Pastor Julián]] | [[Cubillos]] | 1957-11-11 | | | [[Ficheiro:HANDSHAKE - BRATISLAVA INFORMAL PARLIAMENTARY SUMMIT 2016-10-07 (30166706905) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q434485|Q434485]] | [[Isabella of Castile, Duchess of York]] | [[Tordesillas]] | 1355 | [[Kings Langley]] | 1392-12-23 | [[Ficheiro:Isabella of Castile, Duchess of York.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q440142|Q440142]] | [[Beata Bonifacia Rodríguez de Castro]] | [[Salamanca]] | 1837-06-06 | [[Zamora]] | 1905-08-08 | [[Ficheiro:Bonifaciarodriguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q441196|Q441196]] | [[Dora del Hoyo]] | [[Boca de Huérgano]] | 1914-01-11 | [[Roma]] | 2004-01-10 | [[Ficheiro:Dora del Hoyo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q442835|Q442835]] | [[Carmen Lomana]] | [[León, España|León]] | 1948-08-01 | | | [[Ficheiro:Carmen Lomana en Lo Siguiente de TVE.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q443141|Q443141]] | [[Carmen Fraga]] | [[León, España|León]] | 1948-10-19 | | | [[Ficheiro:Carmen Fraga Estévez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q448156|Q448156]] | [[Amaya Arzuaga]] | [[Burgos]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q449527|Q449527]] | [[Urraca de Zamora]] | [[León, España|León]] | 1033<br/>1034 | [[León, España|León]] | 1101 | [[Ficheiro:Doña Urraca de Zamora.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q458045|Q458045]] | [[Aurora Bautista]] | [[Villanueva de los Infantes (Q2269972)|Villanueva de los Infantes]] | 1922-10-15 | [[Madrid]] | 2012-08-27 | [[Ficheiro:PROGRAMA DE MANO INCA 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q459797|Q459797]] | [[Teodora Ruano]] | [[Villamayor]] | 1969-01-11 | | | [[Ficheiro:Teodora "Dori" RUANO SANCHON.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q460904|Q460904]] | [[María Fernanda Espinosa]] | [[Salamanca]] | 1964-09-07 | | | [[Ficheiro:Entrevista de Canciller María Fernanda Espinosa (36388035054) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q466305|Q466305]] | [[Isabel of Aragon]] | [[Dueñas]] | 1470-10-02 | [[Zaragoza]] | 1498-08-23 | [[Ficheiro:Infanta Isabel de Trastámara.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q468757|Q468757]] | [[Josefa Martín Luengo]] | [[Salamanca]] | 1944-09-19 | [[Salamanca]] | 2009-07-01 | |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q468783|Q468783]] | [[Josefina Aldecoa]] | [[La Robla]] | 1926-03-07 | [[Mazcuerras]] | 2011-03-16 | [[Ficheiro:Josefina Aldecoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q468852|Q468852]] | [[Rosa Chacel]] | [[Valladolid]] | 1898-06-03 | [[Madrid]] | 1994-07-27 | [[Ficheiro:Rosa Chacel en su juventud (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q515013|Q515013]] | [[Jade Boho]] | [[Valladolid]] | 1986-08-30 | | | [[Ficheiro:Jade Boho.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q522197|Q522197]] | [[María Antonia Sánchez Lorenzo]] | [[Salamanca]] | 1977-11-07 | | | |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q523187|Q523187]] | [[Eusebia Palomino]] | [[Cantalpino]] | 1899-12-15 | [[Valverde del Camino]] | 1935-02-10 | [[Ficheiro:Eusebia Palomino Yenes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q542068|Q542068]] | [[Pilar Mateos]] | [[Valladolid]] | 1942-08-13 | | | |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q587199|Q587199]] | [[María Lourdes Albertos Firmat]] | [[León, España|León]] | 1927-11-20 | [[Valladolid]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q591231|Q591231]] | [[Ana de Mendoza y Enríquez de Cabrera, 6th Duchess of the Infantado]] | [[Medina de Rioseco]] | 1554 | | 1633 | |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q764050|Q764050]] | [[Joan of Aza]] | [[conjunto fortificado de Haza]] | 1140 | [[Caleruega]] | 1205-08-02<br/>1190 | [[Ficheiro:Beata Juana de Aza madre de Sto Domingo Guzman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q892928|Q892928]] | [[Noemí Feliz]] | [[Ponferrada]] | 1988-09-27 | | | |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q892978|Q892978]] | [[Esther San Miguel]] | [[Burgos]] | 1975-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q923276|Q923276]] | [[Carmen Hernández]] | [[Ólvega]] | 1930-11-24 | [[Madrid]] | 2016-07-19 | [[Ficheiro:CarmenHernandezJMJ.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q1040591|Q1040591]] | [[Miriam Blasco]] | [[Valladolid]] | 1963-12-12 | | | [[Ficheiro:Miriam Blasco (mural en Valladolid).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q1065706|Q1065706]] | [[María de Castela (raíña de Aragón)|María de Castela]] | [[Segovia]] | 1401-09-14 | [[Valencia]] | 1458-09-04 | [[Ficheiro:Marie Kastilie.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q1236120|Q1236120]] | [[Beatriz Pimentel]] | [[Benavente, Zamora|Benavente]] | 1416 | | 1490 | |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q1248834|Q1248834]] | [[Elvira Gascón]] | [[Almenar de Soria]] | 1911-05-17 | [[Soria]] | 2000-02-10 | |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q1396569|Q1396569]] | [[Almudena Fernández]] | [[Benavente, Zamora|Benavente]] | 1977-01-01 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Almudena Fernández (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q1498460|Q1498460]] | [[María Silva]] | [[Palencia]] | 1941-08-16 | [[Madrid]] | 2023-03-17 | |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q1672483|Q1672483]] | [[Irene Andres-Suárez]] | [[León, España|León]] | 1948-07-17 | | | |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q1708316|Q1708316]] | [[Beatriz Galindo]] | [[Salamanca]] | No/unknown value | [[Madrid]] | 1535-11-23 | [[Ficheiro:Beatriz Galindo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q1819481|Q1819481]] | [[Leonor de Cisneros]] | [[Valladolid]] | 1536 | [[Valladolid]] | 1568-09-26 | |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q1892037|Q1892037]] | [[Mapi Galán]] | [[Ponferrada]] | 1962-08-13 | | | |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q1906585|Q1906585]] | [[María Elena Arpón]] | [[León, España|León]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q1987389|Q1987389]] | [[Juncal Rivero]] | [[Valladolid]] | 1966-08-31 | | | |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q2351336|Q2351336]] | [[Eva González Fernández]] | [[Palacios del Sil]] | 1918-01-17 | [[Palacios del Sil]] | 2007-06-25 | |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q2579547|Q2579547]] | [[Laura López]] | [[Valladolid]] | 1988-04-24 | | | |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q2706496|Q2706496]] | [[Lola Herrera]] | [[Valladolid]] | 1935-06-30 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Lola Herrera 03 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q2851360|Q2851360]] | [[Ana de Jesús]] | [[Medina del Campo]] | 1545-12-05 | [[Bruxelas]] | 1621-03-04 | [[Ficheiro:Ana de Jesús.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q2883737|Q2883737]] | [[Leonor Izquierdo]] | [[Almenar de Soria]] | 1894-06-12 | [[Soria]] | 1912-08-01 | [[Ficheiro:Leonor Izquierdo 1909 (el día de su boda con Antonio Machado).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q2891858|Q2891858]] | [[Purificación Santamarta Bravo]] | [[Burgos]] | 1962-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q2893179|Q2893179]] | [[María Jesús Ruiz Ruiz]] | [[Ágreda]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q2897825|Q2897825]] | [[Teresa de Cartagena]] | [[Burgos]] | 1420s | | 15th century | [[Ficheiro:Teresa-cartagena1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q2918891|Q2918891]] | [[Eloísa Álvarez Oteo]] | [[Muriel Viejo]] | 1956-07-08 | [[Soria]] | 2017-09-05 | |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q2919090|Q2919090]] | [[Cristina Llorente]] | [[Valladolid]] | 1985-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q2929500|Q2929500]] | [[Beatriz de Bobadilla]] | [[Medina del Campo]] | No/unknown value | [[Medina del Campo]] | 1504-10 | |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q2961143|Q2961143]] | [[Charo López]] | [[Salamanca]] | 1943-10-28 | | | [[Ficheiro:Charo López (RPS 09-10-2021) Premio Ciudad de Alcalá de las Artes y las Letras, busto.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q2975525|Q2975525]] | [[Clara del Rey]] | [[Villalón de Campos]] | 1765-08-11 | [[Hospital of Our Lady of Conception and Good Bliss]] | 1808-05-02 | [[Ficheiro:Monumento de Clara del Rey obra del escultor César Orrico 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q3002691|Q3002691]] | [[Cris Ortega]] | [[Valladolid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q3075618|Q3075618]] | [[Lidia Valentín]] | [[Ponferrada]] | 1985-02-10 | | | [[Ficheiro:Lidia Valentín 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q3108420|Q3108420]] | [[María Jesús San Segundo]] | [[Medina del Campo]] | 1958-03-25 | [[Madrid]] | 2010-12-17 | [[Ficheiro:María Jesús San Segundo 2005 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q3133336|Q3133336]] | [[Yolanda Barcina]] | [[Burgos]] | 1960-04-04 | | | [[Ficheiro:Yolanda Barcina 2013 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q3292770|Q3292770]] | [[Marie Rose Moro]] | [[Ciudad Rodrigo]] | 1961-09-22 | | | [[Ficheiro:Marie Rose Moro à Paris.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q3293007|Q3293007]] | [[Mariemma]] | [[Íscar]] | 1917-01-10 | [[Madrid]] | 2008-06-10 | [[Ficheiro:©MuseoMariemma (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q3377570|Q3377570]] | [[Petra]] | [[Ampudia]] | 1937-03-13 | | 2024-05-20 | |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q3393061|Q3393061]] | [[Ángeles Maestro]] | [[Medina del Campo]] | 1952-02-06 | | | |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q3419732|Q3419732]] | [[Raquel Martínez Rabanal]] | [[Palencia]] | 1979-06-30 | | | [[Ficheiro:Raquel Martínez.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q3504672|Q3504672]] | [[Natalena Koroleva]] | [[Monastery of San Pedro de Cardeña]] | 1888-03-03 | [[Mělník]] | 1966-07-01 | |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q3544258|Q3544258]] | [[Mercedes de Jesús Egido]] | [[Salamanca]] | 1935-03-29 | [[Alcázar de San Juan]] | 2004-08-03 | |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q3573066|Q3573066]] | [[María Luisa Ponte]] | [[Medina de Rioseco]] | 1918-06-21 | [[Madrid]] | 1996-05-02 | |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q3577023|Q3577023]] | [[Ángela Serna]] | [[Salamanca]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q3637283|Q3637283]] | [[Beatrice of Castile, Marchioness of Montferrat]] | [[Valladolid]] | 1254-12-06 | | 1286 | |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q3775281|Q3775281]] | [[Soraya Rodríguez]] | [[Valladolid]] | 1963-12-01 | | | [[Ficheiro:Soraya Rodríguez - Seminci 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q3781346|Q3781346]] | [[Aida Lafuente Penaos]] | [[León, España|León]] | 1915-02-25 | [[Oviedo]] | 1934-10-13 | [[Ficheiro:Aida de la Fuente (1918-Oviedo) (8715040588).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q3808095|Q3808095]] | [[Jerónima de Burgos]] | [[Valladolid]] | 1580 | [[Madrid]] | 1641-03-27 | |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q3816118|Q3816118]] | [[Mercedes Álvarez]] | [[Aldealseñor]] | 1966-08-20 | | | |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q3819196|Q3819196]] | [[Catalina de Balmaseda y San Martín]] | [[Madrigal de las Altas Torres]] | 1544-10-28 | [[Barcelona]] | 1594-01-03 | [[Ficheiro:CatalinaBalmaseda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q3822304|Q3822304]] | [[Marina de Escobar]] | [[Valladolid]] | 1554-02-08 | [[Valladolid]] | 1633-06-09 | [[Ficheiro:Marina-escobar-Brígidas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q3823860|Q3823860]] | [[Encarnación Redondo Jiménez]] | [[Molinos de Razón]] | 1944-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q3827729|Q3827729]] | [[Laura Barriales]] | [[León, España|León]] | 1982-09-18 | | | [[Ficheiro:Laura Barriales.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q3850628|Q3850628]] | [[María Revuelto]] | [[Soria]] | 1982-01-27 | | | [[Ficheiro:Maria revuelto.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q3850637|Q3850637]] | [[María de Santo Domingo]] | [[Aldeanueva de Santa Cruz]] | No/unknown value | [[Piedrahíta]] | 1524 | |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q3905053|Q3905053]] | [[Piluca Alonso]] | [[León, España|León]] | 1968-10-08 | | | |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q4282516|Q4282516]] | [[Agustina Martín]] | [[Palencia]] | 1930-09-24 | [[Caracas]] | 1996-01-27 | |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q4683668|Q4683668]] | [[María Salerno]] | [[León, España|León]] | 1948-02-14 | | | |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q4745973|Q4745973]] | [[Lionor de Castela (Q4745973)|Lionor de Castela]] | [[Valladolid]] | 1423-09-10 | [[Castromonte]] | 1425-08-22 | [[Ficheiro:Infanta Eleanor of Castile.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q4924754|Q4924754]] | [[Blanca Cerón]] | [[Salamanca]] | 1974-08-11 | | | |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q5044890|Q5044890]] | [[Carolina Rodríguez]] | [[León, España|León]] | 1986-05-24 | | | [[Ficheiro:Carolina Rodríguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q5186353|Q5186353]] | [[Cristina González]] | [[Salamanca]] | 1983-08-06 | | | [[Ficheiro:Cristina González Ramos 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q5260562|Q5260562]] | [[Mayor Alfonso de Meneses]] | [[provincia de Valladolid]] | 1230 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q5301769|Q5301769]] | [[Eva Hache]] | [[Segovia]] | 1971-08-07 | | | [[Ficheiro:Eva Hache - 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q5359097|Q5359097]] | [[Elena Paunero Ruiz]] | [[Valladolid]] | 1906-09-21 | [[Madrid]] | 2009-03-09 | |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q5641874|Q5641874]] | [[Leonor de la Cueva y Silva]] | [[Medina del Campo]] | 17th century | | 1705 | |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q5643282|Q5643282]] | [[Ágata Lys]] | [[Valladolid]] | 1953-12-03 | [[Marbella]] | 2021-11-12 | |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q5657462|Q5657462]] | [[Adela Cantalapiedra]] | [[Arenas de San Pedro]] | 1945-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q5666636|Q5666636]] | [[Alfonsa de la Torre]] | [[Cuéllar]] | 1915-04-04 | [[Cuéllar]] | 1993-04-19 | |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q5673272|Q5673272]] | [[Amparo Valcarce]] | [[Fabeiro, León|Fabeiro]] | 1956-01-24 | | | [[Ficheiro:Amparo Valcarce.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q5673719|Q5673719]] | [[Ana Cristina Herreros Ferreira]] | [[León, España|León]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Ana Cristina Herreros.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q5673774|Q5673774]] | [[Ana Germana Bernaldo de Quirós]] | [[Palencia]] | 1866-03-19 | [[Vitoria]] | 1934-09-11 | [[Ficheiro:1912-02-11, Blanco y Negro, Damas españolas, Excma. Sra. Doña Ana Germana Bernaldo de Quirós y Muñoz, marquesa de Atarfe, Franzen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q5673794|Q5673794]] | [[Ana Isabel Gimeno]] | [[Medina del Campo]] | 1973-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q5674051|Q5674051]] | [[Ana Redondo García]] | [[Valladolid]] | 1966-07-16 | | | [[Ficheiro:Ana Redondo 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q5684112|Q5684112]] | [[Concepción Dancausa]] | [[Burgos]] | 1952-02-26 | | | [[Ficheiro:(Concepción Dancausa) Discurso de investidura de Ángel Garrido (42123344592) Mayo de 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q5684943|Q5684943]] | [[Mari Carmen Izquierdo]] | [[Lerma, Burgos|Lerma]] | 1950-02-22 | [[Madrid]] | 2019-07-30 | |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q5697517|Q5697517]] | [[Antona García]] | [[Tagarabuena]] | 15th century | [[Toro, Zamora|Toro]] | 1476-08-09 | |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q5702172|Q5702172]] | [[Araceli Mangas Martín]] | [[Ledesma, Salamanca|Ledesma]] | 1953-07-02 | | | [[Ficheiro:Araceli Mangas Martín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q5712114|Q5712114]] | [[Aurora Herrero]] | [[Guarrate]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q5724107|Q5724107]] | [[Beatriz Berrocal Pérez]] | [[Benavente, Zamora|Benavente]] | 1962-12-05 | | | [[Ficheiro:Yo 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q5725374|Q5725374]] | [[Belén Alonso de Santiago]] | [[León, España|León]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Belén alonso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q5725404|Q5725404]] | [[Belén de Sárraga Hernández]] | [[Valladolid]] | 1872-07-10 | [[Cidade de México]] | 1951-09-09 | |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q5727108|Q5727108]] | [[Berta Tricio Gómez]] | [[Miranda de Ebro]] | 1962 | | | [[Ficheiro:(Berta Tricio) Fernández de la Vega se reune con el ministro del Interior, los delegados y subdelegados del Gobierno para coordinar el Plan Verano. Pool Moncloa. 15 de julio de 2008 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q5729794|Q5729794]] | [[Blanca Marcos]] | [[Salamanca]] | 1986-05-12 | | | [[Ficheiro:Blanca Marcos.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q5752337|Q5752337]] | [[Carme Chaparro]] | [[Salamanca]] | 1973-02-05 | | | [[Ficheiro:Carme Chaparro (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q5752548|Q5752548]] | [[Carmen Heras]] | [[Zamora]] | 1948-11-18 | | | [[Ficheiro:(Carmen Heras) Presentación de Carmen Heras como candidata a la Alcaldía de Cáceres (5249270857) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q5752565|Q5752565]] | [[Carmen Juanes Barciela]] | [[Salamanca]] | 1970-08-16 | | | |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q5756151|Q5756151]] | [[Casilda Ordóñez Ferrer]] | [[Palencia]] | 1931-02-20 | [[Palencia]] | 2009-12-04 | |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q5784541|Q5784541]] | [[Constanza de Castilla]] | [[Soria]] | 1405 | [[Madrid]] | 1478 | |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q5801792|Q5801792]] | [[Delhy Tejero]] | [[Toro, Zamora|Toro]] | 1904 | [[Madrid]] | 1968-10-10 | |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q5812558|Q5812558]] | [[Dolores Cebrián Fernández de Villegas]] | [[Salamanca]] | 1890-11-30 | [[Madrid]] | 1973-02-18 | [[Ficheiro:1926-11-18, El Liberal, La Semana del Niño, La ilustre profesora de la Escuela Normal de Maestras, doña Dolores Cebrián (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q5812600|Q5812600]] | [[Dolores Ruiz-Ayúcar]] | [[Ávila]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q5816234|Q5816234]] | [[Nieves López Martínez]] | [[Burgos]] | 1949-02-05 | [[Madrid]] | 2010-12-15 | [[Ficheiro:Nieves Lopez Martinez.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q5829186|Q5829186]] | [[Elena Diego]] | [[Salamanca]] | 1972-09-19 | | | [[Ficheiro:ElenaDiegoretrato.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q5830112|Q5830112]] | [[Elvira Mínguez]] | [[Valladolid]] | 1965-07-23 | | | |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q5831474|Q5831474]] | [[Emma Bezos]] | [[Benavente, Zamora|Benavente]] | 1967-04-12 | | | |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q5834016|Q5834016]] | [[Enriqueta Antolín]] | [[Palencia]] | 1941 | [[Madrid]] | 2013-11-26 | [[Ficheiro:Enriqueta Antolín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q5840211|Q5840211]] | [[Esperanza Ortega]] | [[Palencia]] | 1953-10-15 | | | |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q5849390|Q5849390]] | [[Esther García]] | [[Cedillo de la Torre]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Esther García en los Premios Goya 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q5852537|Q5852537]] | [[Eva María Pérez López]] | [[Salamanca]] | 1972-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q5853724|Q5853724]] | [[Eylo Alfonso]] | [[Sahagún, León|Sahagún]] | No/unknown value | [[Valladolid]] | 1112 | [[Ficheiro:Pendon del conde- Ansurez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q5858542|Q5858542]] | [[Felisa Rodríguez]] | [[Noceda del Bierzo]] | 1912-04-30 | [[Noceda del Bierzo]] | 1998-09-07 | [[Ficheiro:Foto Felisa Rodríguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q5872135|Q5872135]] | [[Fátima Blázquez]] | [[Salamanca]] | 1975-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q5893669|Q5893669]] | [[Helena Pimenta]] | [[Salamanca]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Helena Pimenta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q5919745|Q5919745]] | [[Inés de Zúñiga y Velasco]] | [[Villalpando]] | 1584 | [[Loeches]] | 1647-09-10 | [[Ficheiro:Ines de Zuñiga y Velasco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q5920709|Q5920709]] | [[Isabel Carrasco|Isabel Carrasco Lorenzo]] | [[Campo y Santibáñez]] | 1955-03-04 | [[León, España|León]] | 2014-05-12 | [[Ficheiro:(Isabel Carrasco) Rodríguez Zapatero recibe al alcalde de León y a la presidenta de la Diputación de León. Pool Moncloa. 5 de septiembre de 2011 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q5920770|Q5920770]] | [[Isabel Jiménez García]] | [[Macotera]] | 1949-09-20 | | | |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q5920896|Q5920896]] | [[Isabel Villar]] | [[Salamanca]] | 1934-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q5920915|Q5920915]] | [[Isabel Osorio]] | [[Burgos]] | 1522 | [[Palacio de Saldañuela]] | 1589-10 | |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q5920931|Q5920931]] | [[Isabel de la Cueva y Castilla]] | [[Cuéllar]] | 16th century | | 1618 | |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q5936625|Q5936625]] | [[Josefina Blanco]] | [[León, España|León]] | 1878 | [[Pontevedra]] | 1957-11-19 | [[Ficheiro:Josefina Blanco.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q5936628|Q5936628]] | [[Josefina Carabias]] | [[Arenas de San Pedro]] | 1908-07-19 | [[Madrid]] | 1980-09-20 | [[Ficheiro:Josefina Carabias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q5953885|Q5953885]] | [[Juana de Aizpuru]] | [[Valladolid]] | 1933-08-22 | | | [[Ficheiro:Juana de Aizpuru.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q5954710|Q5954710]] | [[Julia Torres Aragón]] | [[Valladolid]] | 1955-11-22 | | | [[Ficheiro:JuliaTorres2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q5954771|Q5954771]] | [[Juliana-Luisa González Hurtado]] | [[provincia de Palencia]] | 1933-09-06 | | | |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q5958614|Q5958614]] | [[Katia Javier Simón]] | [[Zamora]] | 1993-01-08 | | | [[Ficheiro:Katia Javier.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q5981540|Q5981540]] | [[Lourdes Bartolomé]] | [[Valladolid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q5995158|Q5995158]] | [[Mar Sancho]] | [[Valladolid]] | 1972-03-28 | | | [[Ficheiro:Mar Sancho 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q5995573|Q5995573]] | [[Marcelina Poncela]] | [[Valladolid]] | 1864-06-02<br/>1867 | [[Quinto, Zaragoza|Quinto]] | 1917-07-31 | [[Ficheiro:Marcelina Poncela.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q5997066|Q5997066]] | [[Margarita Manso]] | [[Valladolid]] | 1908-11-24 | [[Madrid]] | 1960-03-28 | [[Ficheiro:Margarita Manso 3V.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q5997107|Q5997107]] | [[Margarita Robles]] | [[León, España|León]] | 1956-11-10 | | | [[Ficheiro:Margarita Robles 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q5997118|Q5997118]] | [[Margarita Torres]] | [[La Bañeza]] | 1969-04-06 | | | [[Ficheiro:Margarita Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q5997222|Q5997222]] | [[Mari Carmen Prendes]] | [[Segovia]] | 1906-09-28 | [[Madrid]] | 2002-01-27 | [[Ficheiro:Mari Carmen Prendes.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q5999357|Q5999357]] | [[Marisol Paíno]] | [[La Unión de Campos]] | 1955-08-31 | | | |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q6002008|Q6002008]] | [[Marta Reyero]] | [[León, España|León]] | 1965-11-18 | | | [[Ficheiro:Marta Reyero, 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q6002034|Q6002034]] | [[Marta Valverde]] | [[Valladolid]] | 1962-08-24 | | | |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q6002046|Q6002046]] | [[Marta d'Astorga]] | [[Astorga]] | 3rd century | [[Astorga]] | 3rd century | [[Ficheiro:Astorga - Iglesia de Santa Marta 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q6002357|Q6002357]] | [[Martina Vázquez]] | [[Cuéllar]] | 1865 | [[Algar de Palància]] | 1936-10-04 | |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q6003448|Q6003448]] | [[María Bolaños]] | [[Valladolid]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q6003889|Q6003889]] | [[María Gómez Valbuena]] | [[Valderrueda, León|Valderrueda]] | 1925-04-08 | [[Madrid]] | 2013-01-22 | |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q6004122|Q6004122]] | [[María Lasarte]] | [[Miranda de Ebro]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q6004241|Q6004241]] | [[María Luz Rodríguez Fernández]] | [[Valladolid]] | 1964-10-01 | | | [[Ficheiro:Luz Rodríguez Fernández 2025.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q6004455|Q6004455]] | [[María Pimentel de Fonseca y Zúñiga]] | [[Salamanca]] | 1549 | [[Palermo]] | 1594 | |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q6004465|Q6004465]] | [[María Presentación Salas Larrazábal]] | [[Burgos]] | 1922-11-22 | [[Madrid]] | 2008-11-15 | [[Ficheiro:Marysalaslarrazabal.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q6004470|Q6004470]] | [[María Pérez]] | [[Sahagún, León|Sahagún]] | 11st century | [[Urgell]] | 1101 | |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q6004800|Q6004800]] | [[María de Guevara]] | [[Valladolid]] | | | 2025 | |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q6004862|Q6004862]] | [[María de la Cueva y Toledo]] | [[Cuéllar]] | 1510s | [[Madrid]] | 1566-04-19 | |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q6004972|Q6004972]] | [[María del Mar Arnáiz]] | [[Burgos]] | 1966-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q6007698|Q6007698]] | [[Mayor Pérez]] | [[Sahagún, León|Sahagún]] | 1075 | | 1148 | |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q6010174|Q6010174]] | [[Mencía Calderón]] | [[Aldeadávila de la Ribera]] | 1514 | [[Asunción]] | 1593 | |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q6010829|Q6010829]] | [[Mercedes Elvira del Palacio Tascón]] | [[Palencia]] | 1958-12-15 | | | [[Ficheiro:Mercedes de Palacio.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q6036245|Q6036245]] | [[Mónica Pulgar]] | [[León, España|León]] | 1971-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q6038726|Q6038726]] | [[Natividad Valero Asensio]] | [[Zamora]] | 1902-12-09 | | 2006-07-28 | |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q6042803|Q6042803]] | [[Nieves Lobón]] | [[Valladolid]] | 1970-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q6044395|Q6044395]] | [[Noemí Villamuza]] | [[Palencia]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Villamuza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q6049813|Q6049813]] | [[Olga Gil Medrano]] | [[Burgos]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Olgagil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q6049855|Q6049855]] | [[Olga Rodríguez]] | [[León, España|León]] | 1975-12-19 | | | [[Ficheiro:El canvi no s´atura (22479922402).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q6059161|Q6059161]] | [[Paloma Navares]] | [[Burgos]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Paloma Navares en Arco92.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q6059175|Q6059175]] | [[Paloma Valdés]] | [[Valladolid]] | 1943-10-23 | | | |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q6061636|Q6061636]] | [[Inés Herrera]] | [[Burgos]] | 1978-10-18 | | | |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q6066476|Q6066476]] | [[Patricia Elorduy]] | [[Palencia]] | 1979-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q6067755|Q6067755]] | [[Paz de la Cuesta]] | [[Valladolid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:PazdelaCuesta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q6075811|Q6075811]] | [[Pilar Lozano Carbayo]] | [[Benavente, Zamora|Benavente]] | 1953-09-11 | | | [[Ficheiro:Pilar Lozano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q6075850|Q6075850]] | [[Pilar Salamanca Segoviano]] | [[Valladolid]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q6100468|Q6100468]] | [[Raquel González Benito]] | [[Aranda de Duero]] | 1969-06-04 | | | [[Ficheiro:Raquelgonzalezpp.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q6102289|Q6102289]] | [[Rebeca Jiménez]] | [[Segovia]] | 1975-06-25 | | | [[Ficheiro:Rebeca Jimenez, Concierto Enérgicas de Greenpeace, Madrid 2018, 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q6112220|Q6112220]] | [[Rosa Valdeón]] | [[Toro, Zamora|Toro]] | 1960-12-17 | | | [[Ficheiro:Rosa Valdeón 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q6112251|Q6112251]] | [[Rosa Villacastín]] | [[Ávila]] | 1947-06-02 | | | [[Ficheiro:Rosa Villacastín 2012 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q6119979|Q6119979]] | [[ساندرا مونيو]] | [[Miranda de Ebro]] | 1969-07-14 | | | [[Ficheiro:Sandra Moneo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q6121766|Q6121766]] | [[Sara Rivero]] | [[Medina del Campo]] | 1985-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q6124315|Q6124315]] | [[Selica Torcal]] | [[Segovia]] | 1932-02-15 | | | |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q6128516|Q6128516]] | [[Silvia Alonso]] | [[Salamanca]] | 1989-12-28 | | | [[Ficheiro:Silvia Alonso at Premios Goya 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q6131523|Q6131523]] | [[Soledad Rodríguez Pérez]] | [[Zamora]] | 1904-02-01 | [[Madrid]] | 1965-10-28 | |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q6142550|Q6142550]] | [[Teresa Enríquez de Alvarado]] | [[Medina de Rioseco]] | 1450 | | 1529-03-04 | |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q6142596|Q6142596]] | [[Teresa Núñez de Lara]] | [[León, España|León]] | 1285 | [[Coroa de Castela]] | 1314 | |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q6147113|Q6147113]] | [[Tina Escaja]] | [[Zamora]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q6158066|Q6158066]] | [[Urraca Pérez]] | [[Sahagún, León|Sahagún]] | 1077 | | 12nd century | |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q6159526|Q6159526]] | [[Vanesa Sáez]] | [[Burgos]] | 1977-10-31 | | | |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q6161438|Q6161438]] | [[Vicky Gómez]] | [[Salamanca]] | 1988-09-17 | | | [[Ficheiro:VICKY NUEVA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q6173707|Q6173707]] | [[Ángeles Álvarez]] | [[Molacillos]] | 1961-02-12 | | | [[Ficheiro:Angeles Alvarez en 2007.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q6301465|Q6301465]] | [[Juana Núñez de Lara]] | [[Palencia]] | 1285<br/>1286 | [[Palencia]] | 1351-06-12 | |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q6306523|Q6306523]] | [[Julia Lajos]] | [[Villagarcía de Campos]] | 1895-02-24 | [[Madrid]] | 1963-06-21 | [[Ficheiro:Julia Lajos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q6900109|Q6900109]] | [[Monica Vera]] | [[Palencia]] | 1986-03-27 | | | [[Ficheiro:Monica Vera cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q7367080|Q7367080]] | [[Rosa Martínez Delgado]] | [[Soria]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Rosa Martinez Delgado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q7517032|Q7517032]] | [[Silvia Prada]] | [[Ponferrada]]<br/>[[Ponferrada (Q24013138)|Ponferrada]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Silvia Prada.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q7561762|Q7561762]] | [[Sonia Vesga]] | [[Briviesca]] | 1980-11-30 | | | |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q8196664|Q8196664]] | [[Jimena Muñiz]] | [[O Bierzo]] | No/unknown value | [[O Bierzo]] | 1128-05-25 | [[Ficheiro:Jimena Muñoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q8197732|Q8197732]] | [[Amparo Barayón]] | [[Zamora]] | 1904-05-08 | [[Zamora]] | 1936-11-18 | [[Ficheiro:Barayon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q8202909|Q8202909]] | [[Ara Antón]] | [[León, España|León]] | | | | [[Ficheiro:Ara Antón (2001).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q8338675|Q8338675]] | [[Carmen Acedo Casado]] | [[La Bañeza]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q8351740|Q8351740]] | [[Cristina Urgel]] | [[Soria]] | 1979-04-05 | | | [[Ficheiro:Cristina Urgel (close-up).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q8846092|Q8846092]] | [[Eugenia Martínez Vallejo]] | [[Bárcena de Pienza]] | 1674 | | 1699 | [[Ficheiro:Eugenia Martinez Vallejo. Carrena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q9009419|Q9009419]] | [[Isabel de Velasco]] | [[Villerías de Campos]] | 1638-09-06 | [[Madrid]] | 1659-12-21 | [[Ficheiro:Las Meninas 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q9028807|Q9028807]] | [[Margarita Ramos]] | [[Cea, León|Cea]] | 1966-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q9031707|Q9031707]] | [[Mercedes de la Merced]] | [[Soria]] | 1960-10-31 | [[Madrid]] | 2013-05-05 | [[Ficheiro:Mercedes de la Merced, secretaria general de la UCCI, distinguida como huesped de honor por Mauricio Macri, alcalde de Buenos Aires.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q9059617|Q9059617]] | [[Pilar Cañada]] | [[Cedillo de la Torre]] | 1929-10-02 | [[Villaviciosa de Odón]] | 2023-02-12 | |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q9070703|Q9070703]] | [[Rosa María Mateo]] | [[Burgos]] | 1942-01-06<br/>1943-01-06 | | | [[Ficheiro:(Rosa María Mateo) Toma de posesión de Rosa María Mateo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q9070726|Q9070726]] | [[Rosa de Lima Manzano]] | [[Villanueva de Gumiel]] | 1949-07-25 | [[Serra da Cabrera]] | 1988-06-30 | |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q9074519|Q9074519]] | [[Sara Bayón]] | [[Palencia]] | 1981-05-19 | | | [[Ficheiro:Sara Bayón en Vera 2014.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q9098414|Q9098414]] | [[Ángela Ruiz Robles]] | [[Villamanín]] | 1895-03-28 | [[Ferrol]] | 1976-10-27 | [[Ficheiro:Ángela Ruiz Robles (MUNCYT, Eulogia Merle).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q9254824|Q9254824]] | [[Erundina Colino Vega]] | [[Lagarejos de la Carballeda]] | 1883-07-23 | [[Ischnarctia]] | 1936-11-24 | |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q11683708|Q11683708]] | [[Isabel Ampudia]] | [[León, España|León]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q11695132|Q11695132]] | [[Natividad Yarza Planas]] | [[Valladolid]] | 1872-12-24 | [[Tolosa, Francia|Tolosa]] | 1960-02-16 | [[Ficheiro:La pucelana Natividad Yarza Planas marzo de 1934 la primera alcaldesa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q11696670|Q11696670]] | [[Elisabete Tavares Ansel]] | [[Palencia]] | 1980-03-07 | | | |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q11705039|Q11705039]] | [[Verónika Moral]] | [[Burgos]] | 1978-08-30 | | | [[Ficheiro:VERÓNIKA MORAL.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q11771008|Q11771008]] | [[María Irigoyen Pérez]] | [[Soria]] | 1952-10-01 | | | [[Ficheiro:María Irigoyen Pérez 02.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q11905433|Q11905433]] | [[Ana de San Agustín]] | [[Valladolid]] | 1555-12-11 | | 1624-12-11 | |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q11921768|Q11921768]] | [[Felisa Herrero]] | [[Rapariegos]] | 1903 | [[Madrid]] | 1962-09-21 | [[Ficheiro:Felisa Herrero.2 (1905-1962).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q11929328|Q11929328]] | [[Juana Martín Martín]] | [[Navalonguilla]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q11935455|Q11935455]] | [[Maria José Elices Marcos]] | [[Alba de Tormes]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q11935760|Q11935760]] | [[María José Hidalgo]] | [[Salamanca]] | 1968-06-05 | | | |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q11944385|Q11944385]] | [[Radegunda de Treviño]] | [[Villamayor de Treviño]] | 1119 | | 1152 | |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q11946317|Q11946317]] | [[Rosina Lajo]] | [[Valladolid]] | 1931 | | 2022-08-10 | |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q11954892|Q11954892]] | [[Virginia González Polo]] | [[Valladolid]] | 1873-04-02 | [[Madrid]] | 1923-08-15 | [[Ficheiro:Virginia González (Vida Socialista, 1911).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q11955500|Q11955500]] | [[Yolanda Violeta García Santos]] | [[León, España|León]] | 1971-08-31 | | | |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q12183755|Q12183755]] | [[Montserrat Muñoz]] | [[Cantalejo]] | 1962-07-11 | | | [[Ficheiro:Montserrat Muñoz de Diego.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q12253335|Q12253335]] | [[Amelia Lorza]] | [[Albaina]] | 1959-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q12254973|Q12254973]] | [[Bene Bergado]] | [[Salamanca]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q12262855|Q12262855]] | [[Maiken Beitia]] | [[León, España|León]] | 1963-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q12385386|Q12385386]] | [[Carmen Estévez|Q12385386]] | [[León, España|León]] | 1925-09-09 | [[Roxos, Villestro, Santiago de Compostela|Roxos]] | 1996-02-23 | |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q12385405|Q12385405]] | [[Carolina Rovira]] | [[Cervera de Pisuerga]] | 1942 | [[Santiago de Compostela]] | 2012 | |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q12390002|Q12390002]] | [[Gloria Begué]] | [[La Bañeza]] | 1931-01-23 | [[Madrid]] | 2016-12-27 | [[Ficheiro:Gloria Begué.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q12391342|Q12391342]] | [[Kikí d'Akí]] | [[León, España|León]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q13142308|Q13142308]] | [[Miriam González Durántez]] | [[Olmedo]] | 1968-05-10 | | | [[Ficheiro:González Durántez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q13147982|Q13147982]] | [[Rosario González]] | [[Caboalles de Abajo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q14083376|Q14083376]] | [[Marta Valdenebro Rodriguez]] | [[Segovia]] | 1977-04-16 | | | |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q14098890|Q14098890]] | [[María Consolación Pablos Labajo]] | [[Valladolid]] | 1958-06-11 | | | [[Ficheiro:María Consolación Pablos Labajo 2017 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q14099507|Q14099507]] | [[María Nuria Simón González]] | [[Valladolid]] | 1973-03-07 | | | |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q14624794|Q14624794]] | [[Eloísa García de Wattenberg]] | [[Valladolid]] | 1923-04-07 | [[Valladolid]] | 2017-07-11 | [[Ficheiro:07 Valladolid Eloisa Garcia Wattemberg Real Academia de Bellas Artes de la Purísima Concepcion 2014 ni-cropped.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q14634463|Q14634463]] | [[María Soledad Arahuetes]] | [[Segovia]] | 1944 | [[Cuenca, España|Cuenca]] | 2013-02-26 | |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q14955832|Q14955832]] | [[Elena María del Rocio Padrones Nieto]] | [[Valladolid]] | 1973-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q14968626|Q14968626]] | [[María Teresa Herreras López]] | [[Valladolid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q14968672|Q14968672]] | [[María Fernández]] | [[Valladolid]] | 1970-09-12 | | | |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q14975751|Q14975751]] | [[Marta Arce Payno]] | [[Valladolid]] | 1977-07-27 | | | [[Ficheiro:MartaArce2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q15221557|Q15221557]] | [[María Antonia Fernández del Hoyo]] | [[Valladolid]] | 1945-03-16 | | | [[Ficheiro:Maria Antonia Fernandez del Hoyo ni.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q16146004|Q16146004]] | [[Paloma Arranz]] | [[Valladolid]] | 1969-08-15 | | | |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q16148238|Q16148238]] | [[Amaya Alonso]] | [[Valladolid]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q16180718|Q16180718]] | [[Marina Bru i Purón]] | [[León, España|León]] | 1928 | | | [[Ficheiro:Marina Bru.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q16297646|Q16297646]] | [[Eva Barrios Marcos]] | [[Zamora]] | 1989-10-24 | | | |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q16300520|Q16300520]] | [[Isabel García Tejerina]] | [[Valladolid]] | 1968-10-09 | | | [[Ficheiro:Isabel García Tejerina en la entrega de los Premios de Periodismo ABC 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q16301116|Q16301116]] | [[Mireya González]] | [[León, España|León]] | 1991-07-18 | | | [[Ficheiro:Mireya Gonzalez 20171118.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q16302080|Q16302080]] | [[Ana María Pelaz]] | [[Laguna de Duero (Q24017036)|Laguna de Duero]] | 1987-09-24 | | | [[Ficheiro:Ana María Pelaz 2009 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q16302752|Q16302752]] | [[Laura Simón]] | [[Zamora]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Laura-simon-a3-XxXx80.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q16334666|Q16334666]] | [[Elena Catena]] | [[Salamanca]] | 1920-11-12 | | 2012-01-19 | |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q16492960|Q16492960]] | [[Esther Vaquero]] | [[Salamanca]] | 1982-02-07 | | | |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q16494693|Q16494693]] | [[Trinidad Arroyo|Trinidad Arroyo Villaverde]] | [[Palencia]] | 1872-05-26 | [[Cidade de México]] | 1959-09-28 | [[Ficheiro:1916-05-03, Mundo Gráfico, Doctora doña Trinidad Arroyo de Márquez, Amador (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q16537166|Q16537166]] | [[Belén Landaburu]] | [[Burgos]] | 1934-03-20 | | | [[Ficheiro:Belen Landáburu 2006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q16574417|Q16574417]] | [[Henar Torinos]] | [[Valladolid]] | 1999 | | | [[Ficheiro:La dibujante Henar Torinos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q16593646|Q16593646]] | [[Lourdes Guerras]] | [[Salamanca]] | 1950-02-25 | | | [[Ficheiro:Lourdes Guerras 2007 Almagro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q16599135|Q16599135]] | [[Mara Santos]] | [[Velilla del Río Carrión]] | 1969-05-25 | | | [[Ficheiro:Mara Santos Sella2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q16601530|Q16601530]] | [[María Teresa Íñigo de Toro]] | [[Valladolid]] | 1929-05-25 | [[Madrid]] | 1988-03-28 | |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q16601602|Q16601602]] | [[María Ángeles Pérez López]] | [[Valladolid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:María Ángeles Pérez López.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q16601946|Q16601946]] | [[Karina Falagan]] | [[Castrotierra de la Valduerna]] | 1946 | [[Vigo]] | 2013-05-29 | |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q16636983|Q16636983]] | [[Susana Prieto]] | [[Pobra de Seabra]] | 1962-07-13 | | | [[Ficheiro:Susana Prieto Rodriguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q16976897|Q16976897]] | [[Marisa Ordóñez i Bernardo]] | [[Barcelona]]<br/>[[Ciñera]] | 20th century<br/>1949 | | | |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q17274416|Q17274416]] | [[Raquel Carbajo]] | [[Santa María del Páramo]] | 1990-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q17339922|Q17339922]] | [[Matilde Cherner]] | [[Salamanca]] | 1833 | [[Madrid]]<br/>[[calle de la Palma]] | 1880-08-15 | |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q17364327|Q17364327]] | [[Dora García]] | [[Valladolid]] | 1965-04-21 | | | [[Ficheiro:Dora García (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q17386427|Q17386427]] | [[Estefanía Muñiz]] | [[León, España|León]] | 1974-01-08 | | | [[Ficheiro:Estefanía-Muñiz-Guionista 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q17462594|Q17462594]] | [[Sara Escudero]] | [[Arenas de San Pedro]] | 1981-08-18 | | | [[Ficheiro:Sara Escudero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q17478063|Q17478063]] | [[Gregoria Matorras]] | [[Paredes de Nava]] | 1738-03-12 | [[Ourense]] | 1813-06-01 | |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q17496923|Q17496923]] | [[Irina Fetisova]] | [[Valladolid]] | 1994-09-07 | | | [[Ficheiro:Irina Fetisova 2017 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q17621918|Q17621918]] | [[María Luisa Manrique de Lara y Gonzaga]] | [[Paredes de Nava]] | 1649-04-17 | [[Bérgamo]] | 1721-09-04 | |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q17625079|Q17625079]] | [[Piedad Isla]] | [[Cervera de Pisuerga]] | 1926-09-06 | [[Madrid]] | 2009-11-06 | |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q17628199|Q17628199]] | [[Raquel Miriam Andrés Prieto]] | [[Palencia]] | 1976-09-13 | | | [[Ficheiro:Miriam Andres.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q17993309|Q17993309]] | [[Sandra Alberti]] | [[Zamora]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q18131887|Q18131887]] | [[María Ugarte]] | [[Segovia]] | 1914-02-22 | [[Santo Domingo de Guzmán|Santo Domingo]] | 2011-03-04 | [[Ficheiro:Maria ugarte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q18212258|Q18212258]] | [[Flora de Pablo]] | [[Salamanca]] | 1952-02-25 | | | [[Ficheiro:Flora de Pablo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q18246552|Q18246552]] | [[Engratia of Segovia]] | [[Segovia]] | 642 | [[Caballar]] | 715 | |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q18336552|Q18336552]] | [[Tonita Peña]] | [[San Ildefonso, Segovia|Real Sitio de San Ildefonso]] | 1893-05-10<br/>1895-06-13 | [[Kewa Pueblo]] | 1949-09-09 | [[Ficheiro:Tonita Peña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q18387030|Q18387030]] | [[Patricia Martínez Augusto]] | [[Ponferrada]] | 1990-03-15 | | | |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q18620148|Q18620148]] | [[Consuelo Álvarez]] | [[Fontesnovas, Ponferrada]] | 1965-09-11 | [[Bembibre, León|Bembibre]] | 1991-12-02 | |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q18638502|Q18638502]] | [[Rosa Martínez Rodríguez]] | [[León, España|León]] | 1975-08-07 | | | [[Ficheiro:(Rosa Martínez) Acto Central de Campaña Málaga Ahora 15m2015 (20099864160) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q18644143|Q18644143]] | [[Eulalia Lapresta]] | [[Rueda]] | 1887-12-10 | [[Cuenca, España|Cuenca]] | 1991-02-19 | |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q18647999|Q18647999]] | [[Consuelo Madrigal]] | [[Segovia]] | 1956-11-02 | | | [[Ficheiro:Consuelo Madrigal 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q18683672|Q18683672]] | [[Guadalupe Lancho]] | [[Salamanca]] | 1971-08-12 | | | |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q18922466|Q18922466]] | [[Flora Villarreal Medina]] | [[Miranda de Ebro]] | 1893-11-24 | [[Madrid]] | 1977-11-11 | |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q18987086|Q18987086]] | [[Tamara Gorro]] | [[Segovia]] | 1987-01-18 | | | |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q19301068|Q19301068]] | [[Maria del Mar Serna Calvo]] | [[Aguilar de Campoo]] | 1955-08-14 | | | [[Ficheiro:Roda de premsa consellera Mar Serna - cap de Govern d'Andorra Jaume Bartumeu 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q19301082|Q19301082]] | [[María José Vázquez Arias]] | [[Ponferrada]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q19301108|Q19301108]] | [[Maria Victòria Garcia i Gaitero]] | [[Burgos]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q19358190|Q19358190]] | [[Victoria Álvarez]] | [[Salamanca]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q19402637|Q19402637]] | [[Amaia González de Garibay]] | [[Valladolid]] | 1994-02-27 | | | [[Ficheiro:Amaia Glz. de Garibay Barba.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q19447701|Q19447701]] | [[Joaquina López de Madariaga]] | [[La Puebla de Arganzón]] | 1813-09-12 | [[Vitoria]] | 1876-10-06 | |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q19461954|Q19461954]] | [[Catalina Montes]] | [[Valladolid]] | 1929 | [[Valladolid]] | 2011-04-05 | |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q19600389|Q19600389]] | [[Ángela María de la Concepción]] | [[Cantalapiedra]] | 1649-03-01 | [[El Toboso]] | 1690-04-19 | [[Ficheiro:AngMarConcep.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q19617347|Q19617347]] | [[Consuelo González Ramos]] | [[Villamayor de Campos]] | 1877-06-07 | [[Madrid]] | 1956 | No/unknown value<br/>[[Ficheiro:1926-03-27, La Esfera, Celsia Regis (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q19689291|Q19689291]] | [[Amparo Morillo]] | [[Castilla y León]] | 1918-08-26 | [[Cidade de México]] | 1976-03-15 | |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q19766145|Q19766145]] | [[Laura Iglesias Romero]] | [[Benavente, Zamora|Benavente]] | 1926 | | 2022-04-15 | |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q19766150|Q19766150]] | [[Manuela Juárez Iglesias]] | [[Andavías]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q19766160|Q19766160]] | [[Susana Marcos Celestino]] | [[Salamanca]] | 1970-09-25 | | | |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q19799496|Q19799496]] | [[María José Alonso]] | [[Carrizo de la Ribera]] | 1958-12-22 | | | [[Ficheiro:María José Alonso Fernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q19803278|Q19803278]] | [[Felisa Núñez Cubero]] | [[Valladolid]] | 1924-01-21 | [[Madrid]] | 2017-08-10 | [[Ficheiro:FELISA NUÑEZ CUBERO en 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q19817503|Q19817503]] | [[Cristina Gutiérrez]] | [[Burgos]] | 1991-07-24 | | | [[Ficheiro:Cristina Gutiérrez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q19845090|Q19845090]] | [[Rosario Velasco]] | [[San Pedro de Trones, A Ponte de Domingos Flórez]] | 1957-10-14 | | | |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q19863197|Q19863197]] | [[María Gómez]] | [[Salamanca]] | 1953-02-16<br/>1953 | | | |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q19863300|Q19863300]] | [[Concha Pérez]] | [[Valladolid]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q19863310|Q19863310]] | [[Marina Núñez]] | [[Palencia]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Marina Núñez posa ante su obra "Sin título (locura)", 2006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q19867440|Q19867440]] | [[Concepción Paredes]] | [[Palencia]] | 1970-07-19 | | 2019-06-22 | |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q19950281|Q19950281]] | [[Begoña López Bueno]] | [[Palencia]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q19950775|Q19950775]] | [[Felisa Verdejo]] | [[Salamanca]] | 1950-02-16 | | | [[Ficheiro:SEPLN09 FelisaVerdejo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q19997660|Q19997660]] | [[Agustina Otero Fernández]] | [[San Adrián del Valle]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q19998284|Q19998284]] | [[Dolores Marcos González]] | [[Salamanca]] | 1944-01-03 | | 2023-07-30 | |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q20013027|Q20013027]] | [[Almudena Ramón Cueto]] | [[Valladolid]] | 1963-06-28 | | | |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q20016585|Q20016585]] | [[Carmen Seco]] | [[Villafranca de Duero]] | 1888-03-28 | [[Madrid]] | 1967-07-09 | [[Ficheiro:1920-01-18, La Novela Teatral, Carmen Seco, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q20045394|Q20045394]] | [[Concha Chaos]] | [[Ávila]] | 1937-12-08 | [[Donostia]] | 2014-05-08 | [[Ficheiro:CONCHA CHAOS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q20089070|Q20089070]] | [[Clara Luquero]] | [[Santiuste de San Juan Bautista]] | 1957-07-12 | | | [[Ficheiro:Clara Luquero 2015 - Zoquejo Diario.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q20100559|Q20100559]] | [[Beatriz Fernández de Bobadilla]] | [[Medina del Campo]] | 1440 | [[Madrid]] | 1511-01-17 | [[Ficheiro:Diego de obregón-Retrato de Beatriz de Bobadilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q20534068|Q20534068]] | [[Estela San José]] | [[Valladolid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q20644676|Q20644676]] | [[Aitana Hernando]] | [[Miranda de Ebro]] | 1979 | | | [[Ficheiro:(Aitana Hernando) Visita a Aciturri y Montefibre (Miranda de Ebro) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q20859026|Q20859026]] | [[Blanca Calvo Alonso-Cortés]] | [[Valladolid]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q20886713|Q20886713]] | [[María Bernabeu]] | [[Salamanca]] | 1988-02-15 | | | |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q20891407|Q20891407]] | [[Pilar del Olmo]] | [[Valbuena de Duero]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Pilar del Olmo 2018 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q20977886|Q20977886]] | [[Sabina Asenjo]] | [[Ponferrada]] | 1986-08-03 | | | |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q21003258|Q21003258]] | [[María del Pilar Fernández Vega]] | [[Villadiego]] | 1895-11-08 | [[Madrid]] | 1973-07-04 | |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q21004020|Q21004020]] | [[Regina Lago García]] | [[Palencia]] | 1897 | [[Cuernavaca]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q21039356|Q21039356]] | [[Olga Andrino]] | [[Burgohondo (Q24009237)|Burgohondo]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q21063107|Q21063107]] | [[Rebeca Minguela]] | [[Cuéllar]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q21067338|Q21067338]] | [[Coral Casado Ortiz]] | [[Palencia]] | 1996-03-27 | | | [[Ficheiro:Quaregnon - Le Samyn des Dames & Le Samyn, 2 mars 2016, départ (B075).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q21081293|Q21081293]] | [[Aurita González González]] | [[Alba de Tormes]] | 1926 | [[Elda]] | 2003 | |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q21088527|Q21088527]] | [[Silvia Franco]] | [[Carracedelo]] | 1969-03-29 | | | |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q21091606|Q21091606]] | [[Mariana of Saint Joseph]] | [[Alba de Tormes]] | 1568-08-05 | [[Madrid]] | 1638-04-15 | [[Ficheiro:Madre Mariana de San José, Agustina Recoleta Contemplativa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q21094896|Q21094896]] | [[Josefa García Cirac]] | [[Benavente, Zamora|Benavente]] | 1969-07-14 | | | [[Ficheiro:Josefa García Cirac 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q21280650|Q21280650]] | [[Belén Fernández Hernández]] | [[Miranda de Ebro]] | 1956-12-25 | | | [[Ficheiro:María Belén Fernández Hernández.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q21296901|Q21296901]] | [[Constancia Gamazo]] | [[Boecillo]] | 1856 | [[Madrid]] | 1926-05 | [[Ficheiro:1926-05-27, La Hormiga de Oro, Varios, Vidal (cropped) Constancia Gamazo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q21422029|Q21422029]] | [[Paz Battaner]] | [[Salamanca]] | 1938-03-19 | | | |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q21682740|Q21682740]] | [[Carmen Espegel]] | [[Palencia]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Carmen Espegel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q21849507|Q21849507]] | [[Petrita Tamayo]] | [[Ledesma, Salamanca|Ledesma]] | 1928 | [[Valencia]] | 2010-04-17 | |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q21854781|Q21854781]] | [[Mercedes Rueda Sabater]] | [[Valladolid]] | 1956-09-21 | [[Viana de Cega]] | 1995-08-19 | [[Ficheiro:Museo Arqueológico Nacional - Mercedes Rueda Sabater.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q21856678|Q21856678]] | [[Felipa Niño Mas]] | [[Benavente, Zamora|Benavente]] | 1902 | [[Madrid]] | 1992 | [[Ficheiro:Museo Arqueológico Nacional - FD00321 - Foto de grupo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q21969674|Q21969674]] | [[Margarita Alexandre]] | [[León, España|León]] | 1923 | [[Madrid]] | 2015-12-23 | |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q21982766|Q21982766]] | [[María Luz Navarro Mayor]] | [[Soria]] | 1918-04-08<br/>1919-04-18 | [[Madrid]] | 2014-04-14 | [[Ficheiro:Museo Arqueológico Nacional - María Luz Navarro Mayor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q22002240|Q22002240]] | [[María Ángela Franco Mata]] | [[Astorga]] | 1944-11-30 | | | [[Ficheiro:Museo Arqueológico Nacional - María Ángela Franco Mata.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q22070181|Q22070181]] | [[Françoise du Saint-Sacrement]] | [[provincia de Soria]] | 1561-05-12 | [[Pamplona]] | 1629-11-27 | |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q22209589|Q22209589]] | [[Béatrix de la Conception]] | [[Arévalo]] | 1569 | [[Salamanca]] | 1646-01-12 | |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q22672536|Q22672536]] | [[Sonsoles de Icaza]] | [[Ávila]] | 1914-08-13 | [[Madrid]] | 1996-01-21 | |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q22687769|Q22687769]] | [[Eloina Terrón Bañuelos]] | [[Fabeiro, León|Fabeiro]] | 1957-05-02 | | | [[Ficheiro:Eloina encuadrada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q22886117|Q22886117]] | [[María José Rodríguez Tobal]] | [[Zamora]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Marijose Rodríguez Tobal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q22896387|Q22896387]] | [[Julia Merino]] | [[Valladolid]] | 1971-03-03 | | | |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q22927405|Q22927405]] | [[Lourdes Ventura]] | [[Palencia]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q22999252|Q22999252]] | [[Silvia Clemente Municio]] | [[Pedraza, Segovia|Pedraza]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Silvia Clemente Municio 2013 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q22999280|Q22999280]] | [[Alicia García Rodríguez]] | [[Ávila]] | 1970-01-03 | | | [[Ficheiro:Alicia García Rodríguez (2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q22999390|Q22999390]] | [[Milagros Marcos]] | [[Palencia]] | 1965-06-14 | | | [[Ficheiro:Milagros Marcos 2018 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q23008354|Q23008354]] | [[María Salgado]] | [[Toro, Zamora|Toro]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q23009109|Q23009109]] | [[Sofía Tartilán]] | [[Palencia]] | 1829-04-19 | [[Madrid]] | 1888-07-02 | |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q23013907|Q23013907]] | [[Begoña San José]] | [[San Ildefonso, Segovia|Real Sitio de San Ildefonso]] | 1949 | | | [[Ficheiro:Begoña San José.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q23304212|Q23304212]] | [[Victoria Ortega]] | [[Palencia]] | 1958 | | | [[Ficheiro:VO DS A05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q23660839|Q23660839]] | [[Marian Moreno Llaneza]] | [[León, España|León]] | 1964-06-05 | | | [[Ficheiro:Marian Moreno Llaneza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q23670178|Q23670178]] | [[Cristina Luján]] | [[Salamanca]] | No/unknown value | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q23688158|Q23688158]] | [[Pilar López Álvarez]] | [[Astorga]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Pilar López.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q23705291|Q23705291]] | [[Adela Barnés González]] | [[Ávila]] | 1908-04-09 | [[Estado de México]] | 2011 | [[Ficheiro:Adela Barnés González.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q23705311|Q23705311]] | [[Teresa Andrés Zamora]] | [[Villalba de los Alcores]] | 1907 | [[París]] | 1946-07-05 | [[Ficheiro:Teresa Andrés Z.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q23766300|Q23766300]] | [[Carmen Pena López|María del Carmen Pena López]] | [[Salamanca]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q23894074|Q23894074]] | [[María Isabel Nuñez Paz]] | [[Salamanca]] | 1959-08-21 | | | |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q23907185|Q23907185]] | [[María Luisa Peña Tabernero]] | [[Salamanca]] | 1935 | | | [[Ficheiro:María Luisa Peña Tabernero en una sesión de tiro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q23942864|Q23942864]] | [[Eudoxia Píriz]] | [[Navasfrías]] | 1893 | [[Granada]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q23943021|Q23943021]] | [[Concepción Rodríguez Fernández de Santa Magdalena]] | [[provincia de León]] | 1895-12-13 | [[Paterna]] | 1936-11-24 | |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q24005149|Q24005149]] | [[Soraya García]] | [[León, España|León]] | 1978-03-21 | | | |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q24005297|Q24005297]] | [[Patricia Fernández]] | [[Burgos]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q24007589|Q24007589]] | [[Sara Llana]] | [[León, España|León]] | 1997-08-21 | | | [[Ficheiro:Sara Llana 2017 Valencia 01b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q24042114|Q24042114]] | [[María José Toro Nozal]] | [[Santa Cristina de la Polvorosa]] | 1957-04-28 | | | [[Ficheiro:Pepa Toro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q24050549|Q24050549]] | [[María Martin Rodriguez]] | [[León, España|León]] | 1970-05-26 | | | [[Ficheiro:María Martín 1986 Moscardó.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q24067073|Q24067073]] | [[María Vela y Cueto]] | [[Cardeñosa (Q285411)|Cardeñosa]] | 1561 | | 1617-09-24 | [[Ficheiro:Retrato de Maria Vela y Cueto-Ant Rodrigz lo dibujó F Martí lo grº.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q24089165|Q24089165]] | [[Capitolina Díaz]] | [[Vila de Paus]] | 1952-08-24<br/>1952 | | | [[Ficheiro:Editatón Mujeres en la Ciencia 2015 - Residencia de Estudiantes - 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q24192200|Q24192200]] | [[Josefa Estévez García del Canto]] | [[Valladolid]]<br/>[[Salamanca]] | 1837-09-10 | [[Vitoria]] | 1890 | |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q24203660|Q24203660]] | [[Sara Vítores]] | [[Ávila]] | 1972-09-25 | | 2024-09-24 | |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q24206767|Q24206767]] | [[Tina Barriuso]] | [[Burgos]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q24509648|Q24509648]] | [[Paula Arias Manjón]] | [[Ávila]] | 2000-02-26 | | | |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q24561714|Q24561714]] | [[Arenales Serrano Argüello]] | [[provincia de Valladolid]] | 1963-04-12 | | | |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q24666807|Q24666807]] | [[Lola Cañamero]] | [[Segovia]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q24700049|Q24700049]] | [[Lucía Méndez Prada]] | [[Palacios de Sanabria]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Lucia Méndez 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q24707768|Q24707768]] | [[María Cecilia Martín|María Cecilia Martín Iglesias]] | [[Salamanca]] | 1920-11-18 | [[Salamanca]] | 2020-01-28 | |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q24936902|Q24936902]] | [[Candelas Herrero del Corral]] | [[Castromocho]] | 1865 | | 20th century | [[Ficheiro:Candelas Herrero del Corral.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q24936939|Q24936939]] | [[Josefa Herrero del Corral]] | [[Castromocho]] | 1863 | [[Murgia]] | 1893 | |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q25265891|Q25265891]] | [[Sor Verónica]] | [[Aranda de Duero]] | 1965-08-27 | | | |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q25509676|Q25509676]] | [[Rocío de Frutos]] | [[Valladolid]] | 1967-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q25509781|Q25509781]] | [[Teresa de Vallejo]] | [[Burgos]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q26237756|Q26237756]] | [[Pilar Viñuela Tascón]] | [[León, España|León]] | 1907 | | 1976 | |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q26678224|Q26678224]] | [[Concha Casado]] | [[León, España|León]] | 1920 | [[León, España|León]] | 2016-08-22 | |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q26970928|Q26970928]] | [[Justa Freire]] | [[Moraleja del Vino]] | 1896-08-04 | [[Madrid]] | 1965-07-15 | [[Ficheiro:Justa Freire.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q26971309|Q26971309]] | [[Magdalena Barahona]] | [[Zamora]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q27056208|Q27056208]] | [[Isabel Medarde]] | [[León, España|León]] | 1974-08-10 | | | [[Ficheiro:Isabel Medarde Oliden.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q27301962|Q27301962]] | [[Beatriz Bernal]] | [[Valladolid]] | No/unknown value | [[Valladolid]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q27301980|Q27301980]] | [[Begoña Abad]] | [[Burgos]] | 1952-03-24 | | | |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q27640479|Q27640479]] | [[Elena Gallego Andrada]] | [[Burgos]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Elena Gallego Andrada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q27670801|Q27670801]] | [[Elvira Sastre]] | [[Segovia]] | 1992-06-17 | | | [[Ficheiro:Elvira Sastre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q27684997|Q27684997]] | [[Oliva María Rubio]] | [[Agallas]] | 1954-03-14 | | | [[Ficheiro:Retrato de Oliva María Rubio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q27755628|Q27755628]] | [[Susana López Ares]] | [[Ponferrada]] | 1967-12-08 | | | [[Ficheiro:Susana López Ares.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q27755821|Q27755821]] | [[María Jesús Moro Almaraz]] | [[Salamanca]] | 1961-03-14 | | | [[Ficheiro:María Jesús Moro Almaraz (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q27755847|Q27755847]] | [[Beatriz Escudero]] | [[Segovia]] | 1964-03-17 | | | [[Ficheiro:Beatriz Escudero - February 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q27756120|Q27756120]] | [[María Luz Bajo Prieto]] | [[Mazuecos de Valdeginate]] | 1964-05-05 | | | |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q27756406|Q27756406]] | [[Victoria Begoña Tundidor Moreno]] | [[Soria]] | 1963-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q27758382|Q27758382]] | [[Esther Peña Camarero]] | [[Burgos]] | 1980-07-12 | | | [[Ficheiro:Esther-peña-camarero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q27758392|Q27758392]] | [[María Aurora Flórez Rodríguez]] | [[Trobajo del Camino]] | 1974-09-20 | | | |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q27758403|Q27758403]] | [[Maria Luz Martínez Seijo]] | [[Valladolid]] | 1968-11-10 | | | [[Ficheiro:María Luz Martínez Seijo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q27883131|Q27883131]] | [[Reyes Calderón]] | [[Valladolid]] | 1961-11-14 | | | [[Ficheiro:Reyes Calderon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q27999093|Q27999093]] | [[Ana Marcello|Ana Marcello Santos]] | [[León, España|León]] | 1984-05-19 | | | [[Ficheiro:Ana Marcello 2018 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q28058604|Q28058604]] | [[Georgina Sánchez]] | [[Valladolid]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Georgina Sánchez Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q28104993|Q28104993]] | [[Rosa Santos Fernández]] | [[Soria]] | 1968-07-08 | | | |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q28122660|Q28122660]] | [[Silvia Josefina Cortés Martín]] | [[Valladolid]] | 1962-06-11 | | | |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q28143803|Q28143803]] | [[Raquel Alonso]] | [[Valladolid]] | 1991-04-11 | | | |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q28316659|Q28316659]] | [[Amalia Iglesias]] | [[Menaza]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q28380391|Q28380391]] | [[María Teresa Alario]] | [[Palencia]] | 1954-06-17 | | | [[Ficheiro:Teresa Alario.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q28486388|Q28486388]] | [[Maud d’Orby]] | [[Valladolid]] | 1851 | | 1929 | [[Ficheiro:Maud d’Orby.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q28502674|Q28502674]] | [[Elena Santiago]] | [[Veguellina de Órbigo]] | 1936-02-08 | [[Valladolid]] | 2021-01-03 | [[Ficheiro:Elena Santiago.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q28503179|Q28503179]] | [[María de las Nieves Muñiz]] | [[León, España|León]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q28708206|Q28708206]] | [[Lucia Martínez Santidrian]] | [[Valdelateja]] | 1923 | [[Olesa de Montserrat]] | 2016-07-04 | |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q28735519|Q28735519]] | [[María Paz García del Valle]] | [[San Esteban de Gormaz]] | 1908 | | 1959 | |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q28735874|Q28735874]] | [[Ángela García de la Puerta]] | No/unknown value<br/>[[Soria]] | 1903-12-26<br/>1905-12-26 | | 1992-04 | |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q28745752|Q28745752]] | [[Elena García Armada]] | [[Valladolid]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Elena García Armada en los Reconocimientos 8 de Marzo. Día de la Mujer (2018).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q28855316|Q28855316]] | [[Francisca Dapena]] | [[Barruelo de Santullán]] | 1924-03-16<br/>1914-03-16 | [[Bilbao]] | 1995-03-19 | [[Ficheiro:Franciska Dapena Rico.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q28869618|Q28869618]] | [[María Villén]] | [[Burgos]] | 1871-12-31 | [[Valencia]] | 1961-11-08 | |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q28869809|Q28869809]] | [[Cándida García Santos]] | [[Íscar]] | 1935-03-29 | | | |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q28870023|Q28870023]] | [[Elsi Ribeiro]] | [[León, España|León]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Elsi Rider en Abyaneh (Irán).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q28871769|Q28871769]] | [[Maria Mercedes Cabezas Terrero]] | [[Salamanca]] | 1911-12-19 | [[Santander]] | 1993-09-30 | |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q28872543|Q28872543]] | [[María Concepción Palencia García]] | [[Bembibre, León|Bembibre]] | 1970-04-29 | | | [[Ficheiro:Kontxi Palencia 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q28872627|Q28872627]] | [[Rosa María Aldea Gómez]] | [[Palencia]] | 1970-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q28872628|Q28872628]] | [[Rosa María López Alonso]] | [[Pobladura del Valle]] | 1960-05-28 | | | |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q28872635|Q28872635]] | [[Cristina Ayala Santamaría]] | [[Burgos]] | 1972-06-17 | | | [[Ficheiro:181108 Ayala Catedral Burgos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q28872636|Q28872636]] | [[María Begoña Contreras Olmedo]] | [[Burgos]] | 1959-10-03 | | | |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q28872672|Q28872672]] | [[Cristina Sanz Barrios]] | [[Burgos]] | 1979-05-07 | | | |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q28872685|Q28872685]] | [[Clara Isabel San Damián Hernández]] | [[Zamora]] | 1976-07-15 | | | |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q28872695|Q28872695]] | [[María del Mar Angulo Martínez]] | [[Soria]] | 1966-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q28872696|Q28872696]] | [[Esther Muñoz de la Iglesia]] | [[León, España|León]] | 1985-06-13 | | | |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q28929791|Q28929791]] | [[Rosalía González Rodríguez]] | [[Salamanca]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q28933209|Q28933209]] | [[Lola González Ruiz]] | [[León, España|León]] | 1946 | [[Madrid]] | 2015-01-27<br/>2015 | [[Ficheiro:Lola González Ruiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q28933232|Q28933232]] | [[Carmen Ferrero Torres]] | [[Benavente, Zamora|Benavente]] | 1944-01-20 | | | |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q28933389|Q28933389]] | [[Isabel de Ceballos-Escalera]] | [[Segovia]] | 1919-05-29 | [[Madrid]] | 1990-03-29 | [[Ficheiro:Isabel de Ceballos Escalera y Contreras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q28942300|Q28942300]] | [[María Jesús Tapia Fernández]] | [[Burgos]] | 1961-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q28942308|Q28942308]] | [[Daniela Núñez Bachiller]] | [[Valladolid]] | 1902-03-12 | | | [[Ficheiro:Daniela Núñez Bachiller 1929.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q28952251|Q28952251]] | [[Paloma Inés Sanz Jerónimo]] | [[Segovia]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q29017293|Q29017293]] | [[Angélica Velasco]] | [[Valladolid]] | 1986-01-28 | | | [[Ficheiro:Angélica Velasco 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q29018675|Q29018675]] | [[Purina Zapico Maroto]] | [[Valladolid]] | 1917-11-15 | [[Caracas]] | 2013-09-13 | |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q29419523|Q29419523]] | [[Jerónima Sayagués Prieto]] | [[La Orbada]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q29419556|Q29419556]] | [[Teresa Hernández Sagués]] | [[Burgohondo]] | 1910 | | | |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q29511646|Q29511646]] | [[Amparo Cebrián]] | [[Salamanca]] | 1883-12-11 | [[Bogotá]] | 1955 | |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q29562870|Q29562870]] | [[María Luisa Fernández]] | [[Villarejo de Órbigo (Q24013055)|Villarejo de Órbigo]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q29913411|Q29913411]] | [[María Dolores Dancausa]] | [[Burgos]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Maria Dolores Dancausa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q30020207|Q30020207]] | [[Cristina Plaza]] | [[Medinaceli]]<br/>[[Soria]] | | | | |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q30279461|Q30279461]] | [[Catalina García González]] | [[Puebla de Lillo]] | 1888-04-14 | | 1959 | |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q30313064|Q30313064]] | [[María de Pablos]] | [[Segovia]] | 1904-11-08 | [[Madrid]] | 1990-11-01 | |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q30543858|Q30543858]] | [[Marta Huerta de Aza]] | [[Palencia]] | 1990-03-31 | | | [[Ficheiro:Marta Huerta De Aza by Frank Haug.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q30705121|Q30705121]] | [[Verónica González Sánchez]] | [[León, España|León]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q30751718|Q30751718]] | [[Elena Peláez Arnillas]] | [[Palencia]] | 1994-10-28 | | | |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q30900950|Q30900950]] | [[Aurora Fernández Polanco]] | [[León, España|León]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q30904403|Q30904403]] | [[Isabel de Ocampo]] | [[Salamanca]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Isabel de Ocampo 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q30957614|Q30957614]] | [[Eva Manjón]] | [[Burgos]] | 1982-01-29 | | | |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q33113933|Q33113933]] | [[Paulette Mestre]] | [[Burgos]] | 1975-09-25 | | | |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q33126069|Q33126069]] | [[The Venerable Mary of Jesus and of the Espino]] | [[Hoyos del Espino]] | 1589 | | 1662-01-22 | |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q36137015|Q36137015]] | [[Marta Pérez]] | [[Soria]] | 1993-04-19 | | | [[Ficheiro:Marta Pérez 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q37770206|Q37770206]] | [[Ane Cengotitabengoa]] | [[Miranda de Ebro]] | 1997-09-21 | | | |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q37840656|Q37840656]] | [[Elena Vecino]] | [[Zamora]] | 1963 | | | [[Ficheiro:ELENA VECINO CORDERO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q39882257|Q39882257]] | [[Beatriz Pelaz]] | [[Valladolid]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q41950603|Q41950603]] | [[María Luz del Olmo Veros]] | [[Pardilla]] | 1949-03-21 | | | [[Ficheiro:Luz del Olmo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q42046398|Q42046398]] | [[María Ángeles Maeso]] | [[Valdanzo]] | 1955<br/>1955-06-22 | | | [[Ficheiro:M-Angeles -Maeso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q42308195|Q42308195]] | [[Sara Martín]] | [[Aranda de Duero]] | 1999-03-22 | | | [[Ficheiro:2021 WK Vlaanderen 081 Sara Martin2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q42846888|Q42846888]] | [[Luisa de Padilla y Manrique]] | [[Burgos]] | 1590 | [[Épila]] | 1646-07-02 | [[Ficheiro:Condesa de Aranda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q42910920|Q42910920]] | [[Ana María Bejarano Escanilla]] | [[Salamanca]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q42911353|Q42911353]] | [[Mari Luz Esteban Galarza]] | [[Pedrosa de Valdeporres]] | 1959-11-01 | | | [[Ficheiro:MariLuzEsteban FOTO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q42954377|Q42954377]] | [[Marisol Carnicero]] | [[Berlangas de Roa]] | 1950-08-22 | | | [[Ficheiro:Marisol Carnicero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q43042892|Q43042892]] | [[María Villarroya Gaudó]] | [[Soria]] | 1977-05-27 | | | [[Ficheiro:María Villarroya, WikinformáticA Aragón 2015.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q43225616|Q43225616]] | [[María Evangelista Quintero Malfaz]] | [[Cigales]] | 1591 | | 1648-11-27 | |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q43473090|Q43473090]] | [[Ana José Cancio]] | [[Guardo]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Ana José Cancio 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q44121595|Q44121595]] | [[Felisa Lázaro]] | [[Valladolid]] | 1867-07-29 | [[Alacant]] | 1930-09-19 | [[Ficheiro:1921-09-04, La Novela Teatral, Felisa Lázaro, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q44190988|Q44190988]] | [[Carmen Crehuet]] | [[Palencia]] | 1895 | | 20th century | [[Ficheiro:1918-05-05, La Novela Teatral, Carmen Crehuet, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q44245783|Q44245783]] | [[Elvira Velasco Morillo]] | [[Zamora]] | 1968-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q44423674|Q44423674]] | [[Amparo Villegas]] | [[Salamanca]] | 1885-02-01 | [[Cidade de México]] | 1969-06-19 | [[Ficheiro:1919-03-02, La Novela Teatral, Amparo Villegas, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q44518916|Q44518916]] | [[María Luisa Castro Fonseca]] | [[provincia de León]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q44519357|Q44519357]] | [[María Teresa Martín Pozo]] | [[Zamora]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q45042486|Q45042486]] | [[Ena Sedeño]] | [[Laguna de Duero]] | 1899-11-29 | [[Madrid]] | 1966-12-21 | |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q45861870|Q45861870]] | [[Concha Ruiz]] | [[Burgos]] | 1871-12-07 | [[La Plata]] | 1951-10-03 | [[Ficheiro:Conchita Ruiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q46372377|Q46372377]] | [[Julia Barella Vigal]] | [[León, España|León]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Julia Barella Vigal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q46500824|Q46500824]] | [[Carmen Porcel]] | [[Madrigal de las Altas Torres]] | 1902-12-16 | [[Santiago de Surco]] | 1986-03-10 | |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q46796793|Q46796793]] | [[Patricia Arias Chachero]] | [[Ponferrada]] | 1972-10-06 | | | [[Ficheiro:Patricia Arias Chachero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q46848963|Q46848963]] | [[María Cristina Vicente Gómez]] | [[León, España|León]] | 1948-04-29 | [[Barcelona]] | 2000-03-21 | |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q47171159|Q47171159]] | [[Carmen Bernis Madrazo]] | [[Salamanca]] | 1919-11-01<br/>1918-11-01 | [[Madrid]] | 2001-07-01<br/>2001-06-03 | [[Ficheiro:Carmen Bernis Madrazo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q47216207|Q47216207]] | [[Ángela Vidal Herrero]] | [[Medina de Rioseco]] | 1836 | | 1897-02-03 | |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q47217014|Q47217014]] | [[Elisa Sanz]] | [[Burgos]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q47302188|Q47302188]] | [[Amparo Tomé]] | [[Vitigudino]] | 1946 | | | [[Ficheiro:Amparo Tomé.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q47317835|Q47317835]] | [[Isabel de Liaño]] | [[provincia de Valladolid]] | 16th century | | 17th century | |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q47477940|Q47477940]] | [[María de Luna y Ayala]] | [[Fuentidueña]] | | | 1530 | |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q47490879|Q47490879]] | [[Sonia Núñez Puente]] | [[Ponferrada]] | 1972-02-18 | | | [[Ficheiro:Sonia Núñez Puente año 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q47494131|Q47494131]] | [[Juliana Panizo Rodríguez]] | [[Barcial de la Loma]] | 1947-01-15 | [[Valladolid]] | 2024-10-24 | |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q47494450|Q47494450]] | [[Estela García Rodero]] | [[Segovia]] | 1993-09-13 | | | |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q47526933|Q47526933]] | [[Carolina Valencia]] | [[Medina de Rioseco]] | 1860-09-20 | [[Madrid]] | 1954-03-18 | |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q47530484|Q47530484]] | [[Águeda de la Pisa]] | [[Palencia]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q47538760|Q47538760]] | [[Pilar Gómez Bedate]] | [[Zamora]] | 1936 | [[Zaragoza]] | 2017-08-13 | |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q47542719|Q47542719]] | [[Carmen Comadrán]] | [[Salamanca]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q48568060|Q48568060]] | [[Mónica G. Álvarez]] | [[Valladolid]] | 1979-05-11 | | | [[Ficheiro:Mónica G. Álvarez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q48760947|Q48760947]] | [[Esther Paniagua Alonso]] | [[Izagre]] | 1949-06-07 | [[Bab El Oued]] | 1994-10-23 | |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q48760956|Q48760956]] | [[Caridad Álvarez Martín]] | [[Santa Cruz de la Salceda]] | 1933-05-09 | [[Bab El Oued]] | 1994-10-23 | |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q50355559|Q50355559]] | [[Luisa Cuesta Gutiérrez]] | [[Medina de Rioseco]] | 1892-08-19 | [[Madrid]] | 1962-09-01 | [[Ficheiro:Luisa Cuesta Rodríguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q50376295|Q50376295]] | [[Ángela Carraffa de Nava]] | [[Valladolid]] | 1873-03-15 | [[Salamanca]] | 1950-03-10 | |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q50382991|Q50382991]] | [[Ursicina Martínez]] | [[Santa Cristina de la Polvorosa]] | 1906-04-20 | [[Zamora]] | 2004-12-14 | |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q50491448|Q50491448]] | [[Maria Vadillo]] | [[El Arenal]] | 1949-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q50498181|Q50498181]] | [[Mónica Plaza de Prado]] | [[Cervera de Pisuerga]] | 1915<br/>1923-05-18 | [[Venta de Baños]] | 2010 | |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q50672284|Q50672284]] | [[Francisca Ruiz Pedroviejo]] | [[Soria]] | 1910-09-25 | | 1977-05-03 | |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q50696658|Q50696658]] | [[Erica Sanz Ginés]] | [[Valladolid]] | 2003-05-24 | | | |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q50764520|Q50764520]] | [[María Inmaculada Sanz Otero]] | [[provincia de Zamora]] | 1977-06-18 | | | [[Ficheiro:(Inmaculada Sanz Otero) Martínez-Almeida preside su primera Junta de Gobierno de la ciudad de Madrid 08 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q50807825|Q50807825]] | [[Ángela Segovia]] | [[Las Navas del Marqués]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Ángela Segovia na libraría Paz de Pontevedra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q50846620|Q50846620]] | [[Aurora Martín]] | [[Palencia]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q50856066|Q50856066]] | [[Gema Espinosa]] | [[Burgos]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q51264239|Q51264239]] | [[Pilar Martín Nájera]] | [[Palencia]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Pilar Martín Nájera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q51579203|Q51579203]] | [[Marina Pollan]] | [[La Bañeza]] | 1960-04-30 | | | |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q51736591|Q51736591]] | [[María de Diego Durántez]] | [[Valladolid]] | | | | [[Ficheiro:María de Diego 2018 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q51737127|Q51737127]] | [[Natalia del Barrio Jiménez]] | [[Segovia]] | 1982-11-22 | | | [[Ficheiro:Natalia del Barrio Jiménez 2017 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q51747713|Q51747713]] | [[Celia de Luengo]] | [[Burgos]] | 1877-08-09 | [[Valencia]] | 1963-11-08 | [[Ficheiro:Celia de Luengo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q51885559|Q51885559]] | [[Sonsoles Aboín]] | [[Valladolid]] | 1946-02-02 | | | [[Ficheiro:(Sonsoles Aboín) Grupo Popular en la Asamblea de Madrid (21968249331) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q52005848|Q52005848]] | [[María Reina Salas Alonso]] | [[Salamanca]] | 1959-11-24 | | | [[Ficheiro:MariaReinaSalasPintando.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q52669298|Q52669298]] | [[Manuela López García]] | [[Cacabelos, León|Cacabelos]] | 1910 | | 2005 | |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q53549255|Q53549255]] | [[Helena Cortés Gabaudan]] | [[Salamanca]] | 1962-12-13 | | | |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q54833955|Q54833955]] | [[Reyes Maroto]] | [[Medina del Campo]] | 1973-12-19 | | | [[Ficheiro:Reyes Maroto 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q54882800|Q54882800]] | [[Clara Fuertes]] | [[Aranda de Duero]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Clara Fuertes 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q55169328|Q55169328]] | [[Virginia Barcones]] | [[Berlanga de Duero]] | 1976-06-06 | | | [[Ficheiro:Virginia Barcones.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q55502199|Q55502199]] | [[María Isabel Urueña Cuadrado]] | [[León, España|León]] | 1951-07-01 | [[Alacant]] | 2018-06-29 | |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q55594484|Q55594484]] | [[Koro Benito]] | [[Lumbrales]] | 1965-03-05 | | | [[Ficheiro:Koro Benito.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q55686872|Q55686872]] | [[Marisol Esteban Galarza]] | [[Pedrosa de Valdeporres]] | 1959-11-01<br/>1956 | | | |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q55835603|Q55835603]] | [[Cecilia del Nacimiento]] | [[Valladolid]] | 1570 | [[Valladolid]] | 1646-04-07 | [[Ficheiro:Cecilia del Nacimiento.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q55864070|Q55864070]] | [[Esperanza López Astorga]] | [[Villanueva del Campo]] | 1950-05-29 | | | [[Ficheiro:EsperanzaLopezA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q55938514|Q55938514]] | [[María José Gómez Redondo]] | [[Valladolid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q55990605|Q55990605]] | [[Maria Jesús Izquierdo]] | [[Benamira]] | 1945 | | | [[Ficheiro:Maria Jesús Izquierdo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q55998895|Q55998895]] | [[Esperanza Ridruejo]] | [[Soria]] | 1930-12-17 | [[Casa-palacio de Elduayen, Madrid]] | 2019-05-06 | [[Ficheiro:Pitita-ridruejo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q56162066|Q56162066]] | [[Margarita de Francia]] | [[Soria]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q56317781|Q56317781]] | [[Ximena Blázquez]] | [[provincia de Burgos]] | No/unknown value | | No/unknown value | [[Ficheiro:Ximena Blázquez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q56324166|Q56324166]] | [[María Velasco]] | [[Burgos]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q56401860|Q56401860]] | [[Remedios Villalba Muñoz]] | [[Valladolid]] | 1887-12-10 | [[Valladolid]] | 1952-02-22 | |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q56403386|Q56403386]] | [[Ana Bejarano Escanilla]] | [[Salamanca]] | | | | [[Ficheiro:Ana Bejarano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q56453484|Q56453484]] | [[Josefa Anaya]] | [[Sequeros]] | 1953-07-04 | | | |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q56611877|Q56611877]] | [[Juana Borrego Izquierdo]] | [[Macotera]] | 1949 | | | [[Ficheiro:JUANA BORREGO IZQUIERDO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q56810793|Q56810793]] | [[María Jesús Jabato]] | [[Burgos]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Olmillos Jornadas poéticas 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q56822844|Q56822844]] | [[Amaia Pérez Orozco]] | [[Burgos]] | 1977 | | | [[Ficheiro:(Amaia Pérez Orozco) Justa Revolta. 'Subversió feminista de l'economia'.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q56849910|Q56849910]] | [[Macu Morán]] | [[provincia de León]] | 1977-11-08 | | | [[Ficheiro:Macu Morán.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q56871126|Q56871126]] | [[María Ángeles Gil Álvarez]] | [[Valladolid]] | 1953-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q57083429|Q57083429]] | [[Encarnación Bustillo Salomón]] | [[Villarcayo de Merindad de Castilla la Vieja]] | 1876 | | 1960 | |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q57178636|Q57178636]] | [[Soledad García Muñoz]] | [[Arenas de San Pedro]] | | | | [[Ficheiro:Soledad García Muñoz 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q57338677|Q57338677]] | [[Mónica Carazo Gómez]] | [[Zamora]] | 1984-04-14 | | | [[Ficheiro:(Mónica Carazo) Avanza el consenso para modificar la ley de Cañada Real (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q57398565|Q57398565]] | [[Rosa Basante Pol]] | [[Cacabelos, León|Cacabelos]] | 1945-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q57458161|Q57458161]] | [[Isabel Martin]] | [[Valladolid]] | 1999-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q57881980|Q57881980]] | [[Eloísa del Pino Matute]] | [[Soria]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q58895083|Q58895083]] | [[Ana María Alonso Zarza]] | [[Viñegra de Moraña]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q59348932|Q59348932]] | [[Carmen García Colmenares]] | [[Pino de Viduerna]] | 1952-04-24 | | | [[Ficheiro:Carmen García Colmenares.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q59458306|Q59458306]] | [[Concha de Marco]] | [[Soria]] | 1916-05-23 | [[Madrid]] | 1989-10-19 | |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q59652455|Q59652455]] | [[Lidia Martín Merino]] | [[Hontalbilla]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q59923887|Q59923887]] | [[Margarita Ferreras]] | [[Alcañices]] | 1900-02-26 | [[Palencia]] | 1964-11-19 | |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q60024034|Q60024034]] | [[Bea Lozano]] | [[Salamanca]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q60024487|Q60024487]] | [[Joaquina Serrano y Bartolomé]] | [[Fermoselle]] | 1857 | [[Fermoselle]] | 1887 | [[Ficheiro:Espalter-Studio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q60538364|Q60538364]] | [[Mª Teresa Rodríguez Sainz-Rozas]] | [[Aguilar de Campoo]] | 1942 | | | [[Ficheiro:Maria Teresa Rodriguez Sainz Rozas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q60830321|Q60830321]] | [[Marifrán Carazo]] | [[Valladolid]] | 1977-10-11 | | | [[Ficheiro:2019 05 21 Rueda de prensa tras el Consejo de Gobierno (47846675822).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q60967697|Q60967697]] | [[Julia Herrero]] | [[Burgos]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q61061467|Q61061467]] | [[Agustina Álvarez de Rovina]] | [[Ávila]] | 1881 | [[Vigo]] | 1971-01-13 | |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q61115975|Q61115975]] | [[Andra Guți]] | [[Valladolid]] | 1999-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q61640016|Q61640016]] | [[María Prieto O'Mullony]] | [[Zamora]] | 1997-10-03 | | | [[Ficheiro:Maria Prieto O'Mullony 2021-10-24.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q61742719|Q61742719]] | [[Josefina Pérez Mateos]] | [[Ciudad Rodrigo]] | 1905-12-15 | [[Madrid]] | 1994-04-14 | |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q61818433|Q61818433]] | [[Raquel Caño]] | [[León, España|León]] | 1984-02-17 | | | [[Ficheiro:Raquel Caño (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q61830821|Q61830821]] | [[Raquel Sanz]] | [[Segovia]] | 1984 | | | [[Ficheiro:(Raquel Sanz) Cake Minuesa, Carlos Garcia, David Enguita, Raquel Sanz, Cristina Seguí. Sala de Tuits- Ataque en las Redes. (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q61889707|Q61889707]] | [[Victoria Fernández]] | [[León, España|León]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Bittori 8M handi.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q61917090|Q61917090]] | [[Amaya Cardeñoso]] | [[Valladolid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Amaya Cardeñoso 1992 Bruselas 03b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q61919056|Q61919056]] | [[Pilar García de la Granja]] | [[Burgos]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q61937922|Q61937922]] | [[Olga Calvo-García]] | [[Salamanca]] | | | | |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q61983357|Q61983357]] | [[Gloria Torner]] | [[Arija]] | 1934 | | | |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q61999119|Q61999119]] | [[Ana Feijóo]] | [[Valladolid]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q62001556|Q62001556]] | [[Sofía Miranda]] | [[Soria]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Sofía Miranda Esteban.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q62022759|Q62022759]] | [[Lorena González Guerrero]] | [[Cacabelos, León|Cacabelos]] | 1989-01-30 | | | [[Ficheiro:2-lorena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q62836672|Q62836672]] | [[María Isabel del Val Valdivieso]] | [[Valladolid]] | 1948-01-11 | | | [[Ficheiro:Isabel del Val - Simposio Isabel la Católica y la evangelización de América (2018; cropped 2024).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q63149182|Q63149182]] | [[Mariana Álvarez Bollo Carretero]] | [[Zamora]] | 1866-03-06 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q63226741|Q63226741]] | [[Purita Linares]] | [[Valladolid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q63351626|Q63351626]] | [[Cristina Fernández Pereda]] | [[Vilasinde]] | 1900 | [[Sant Adrià de Besòs]] | 1939-05-13 | |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q63765102|Q63765102]] | [[Castorina]] | [[Astorga]] | 1928-11-05 | [[Astorga]] | 2019-02-18 | |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q63975565|Q63975565]] | [[María Salgado Bernal]] | [[Salamanca]] | 1982-08-29 | | | [[Ficheiro:María Salgado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q63981640|Q63981640]] | [[Blanca Nieves Sancho Lope]] | [[Avellanosa de Muñó]] | 1942 | [[Nola]] | 2019-05-20 | |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q64213621|Q64213621]] | [[Andrea Fernández Benéitez]] | [[Valencia de Don Juan]] | 1992-10-20 | | | [[Ficheiro:Andrea Fernández Benéitez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q64358879|Q64358879]] | [[Ana Collado Jiménez]] | [[Ávila]] | 1984-02-08 | | | [[Ficheiro:(Ana Collado) (PP Europeas) SAM9166 (46609879015) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q64506320|Q64506320]] | [[Yaiza Rubio Viñuela]] | [[León, España|León]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q64578724|Q64578724]] | [[Carmen Fraile]] | [[Palencia]] | 1956-07-06 | | | |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q64626754|Q64626754]] | [[Elena Amaya León]] | [[Valladolid]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Inauguración del Memorial Republicano 15 de marzo de 2019 (32444607587).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q64706512|Q64706512]] | [[Carmen Cuesta del Muro]] | [[Palencia]] | 1890-08-03 | [[Madrid]] | 1968-07-28 | [[Ficheiro:1929-01-15, Estampa, Hechos y rostros (cropped) Carmen Cuesta (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q64740771|Q64740771]] | [[Maria Jeunet]] | [[Salamanca]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q64768028|Q64768028]] | [[Josefina Cuesta Bustillo]] | [[Villamorón]] | 1947 | [[Salamanca]] | 2021-03-30 | [[Ficheiro:Josefina Cuesta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q64862355|Q64862355]] | [[Araceli Corbo García]] | [[Salamanca]] | 1973-06-06 | [[León, España|León]] | 2019-06-24 | |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q65038129|Q65038129]] | [[María Visitación Miguélez Castrillo]] | [[Santibáñez de la Isla]] | 1965-04-23 | | | |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q65161182|Q65161182]] | [[María de la Puente]] | [[Ponferrada]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q65275895|Q65275895]] | [[Clara Andrada]] | [[Salamanca]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q65944193|Q65944193]] | [[Lola Mateos]] | [[Salamanca]] | 1942-12-24 | [[Salamanca]] | 2015-09-25 | |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q65966220|Q65966220]] | [[Ainoa Campo]] | [[Palencia]] | 1996-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q65966747|Q65966747]] | [[Patricia Chamorro González]] | [[Salamanca]] | 1986-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q67117529|Q67117529]] | [[María Teresa Bermejo Hernández]] | [[provincia de Burgos]] | 1919 | [[Barcelona]] | 2013-10-20 | [[Ficheiro:Rafael i Maite.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q67311509|Q67311509]] | [[María Luisa Zancajo de la Mata]] | [[Sinlabajos]] | 1911-11-04 | [[Madrid]] | 1954-06-05 | |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q68604401|Q68604401]] | [[Margarida Francisca de Austria]] | [[Lerma, Burgos|Lerma]] | 1610-05-24 | [[Madrid]] | 1617-03-11 | [[Ficheiro:Infanta Margarita of Spain from The Infantes Don Alfonso el Caro and Ana Margarita (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q68681695|Q68681695]] | [[Catalina de la Cerda]] | [[Cigales]] | 1550 | [[Buitrago del Lozoya]] | 1603-06-02 | [[Ficheiro:Juan Pantoja de la Cruz - Catalina duquesa de Lerma.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q68762194|Q68762194]] | [[María de Austria]] | [[Valladolid]] | 1603-02-01 | [[Valladolid]] | 1603-02-02 | [[Ficheiro:Detail from Infanta María en su ataúd (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q69498292|Q69498292]] | [[Ana Payo Payo]] | [[Zamora]] | 1986-05-28 | | | |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q70881279|Q70881279]] | [[Marta Sanz Gilmartín]] | [[Cuéllar]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Mesa de las Cortes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q70925718|Q70925718]] | [[Maria das Dores de Almeida Furtado]] | [[Salamanca]] | 1814-03-20 | [[Porto, Portugal|Porto]] | 1842-06-16 | [[Ficheiro:Auto-retrato (1840) - Maria das Dores de Almeida Furtado (MNAA, 94 Min.).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q71571987|Q71571987]] | [[Constantina Alcoceba Chicharro]] | [[Vildé]] | 1899-03-11 | [[Soria]] | 1936 | |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q71841909|Q71841909]] | [[Marisa Florez]] | [[León, España|León]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q73032294|Q73032294]] | [[Teresa de Pedro]] | [[Malillos]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q75129263|Q75129263]] | [[Elena Postigo Solana]] | [[Segovia]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q75241032|Q75241032]] | [[Isabel de Borja y Castro]] | [[Medina del Campo]] | 1532 | [[Medina del Campo]] | 1588 | |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q75385553|Q75385553]] | [[María Luisa Carlota Juliana Teresa de Borbón y Borbón]] | [[San Ildefonso, Segovia|Real Sitio de San Ildefonso]] | 1777-09-11 | [[San Ildefonso, Segovia|Real Sitio de San Ildefonso]] | 1782-07-02 | |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q76647618|Q76647618]] | [[Concepción Sainz-Amor]] | [[Cebolleros]]<br/>[[Valle de Tobalina]] | 1897-12-08 | [[Medina de Pomar]] | 1994-01-16 | |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q76823244|Q76823244]] | [[Isabel de Basilea]] | [[Burgos]] | 1500 | [[Salamanca]] | 1562 | |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q76823607|Q76823607]] | [[Beatriz de Ahumada]] | [[Gotarrendura]] | 1490 | [[Gotarrendura]] | 1528 | |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q77220906|Q77220906]] | [[Feli Miyares Morante]] | [[Aguilar de Campoo]] | 1916-08-17 | [[Granollers]] | 2016-10-19 | |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q77410061|Q77410061]] | [[María Gimeno]] | [[Zamora]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Maria Gimeno Artist.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q78315949|Q78315949]] | [[Abigail Marcet]] | [[Valladolid]] | 1975-07-04 | | | |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q78800813|Q78800813]] | [[María de Mendoza y Sarmiento]] | [[Castrojeriz]] | 1508 | [[Valladolid]] | 1587-02-11 | |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q79337096|Q79337096]] | [[Laura Pérez Macho]] | [[León, España|León]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q79884885|Q79884885]] | [[Asunción Escribano Hernández]] | [[Salamanca]] | | | | [[Ficheiro:Wikipedia Asunción Escribano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q80028120|Q80028120]] | [[Loreto Arenillas Gómez]] | [[Ávila]] | 1990-10-01 | | | |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q81657247|Q81657247]] | [[Verónica Fernández]] | [[Vinuesa]] | 1971-10-21 | | | |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q81902904|Q81902904]] | [[Asun Casasola Pardo]] | [[Villamuriel de Cerrato]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Asun Casasola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q82258524|Q82258524]] | [[Milagros Calvo]] | [[Valladolid]] | 1947-08-15 | | | |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q83799136|Q83799136]] | [[Dorita Ruiz]] | [[Burgos]] | 1944-05-09 | | | [[Ficheiro:Dorita Ruiz. Maestra. Pedagoga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q83800373|Q83800373]] | [[Consuelo Alonso]] | [[Sopeña de Carneros]] | 1948-11-09 | | | |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q83984855|Q83984855]] | [[Belarmina Díaz]] | [[Astorga]] | 1968-08-24 | | | |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q85086382|Q85086382]] | [[Beatriz Cuesta Arribas]] | [[Burgos]] | 1993-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q85562456|Q85562456]] | [[Nieves Fernandez Mata]] | [[León, España|León]] | 1968-10-19 | | | |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q85865033|Q85865033]] | [[Ana Marcos]] | [[Palencia]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Ana Marcos Data.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q85870388|Q85870388]] | [[Gloria Fernández Merayo]] | [[Bembibre, León|Bembibre]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Gloria Fernández Merayo.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q85877766|Q85877766]] | [[Silvia Yustos]] | [[Valladolid]] | 1971-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q85878337|Q85878337]] | [[Teresa Gancedo]] | [[Tejedo del Sil]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q86755340|Q86755340]] | [[Cristina Fernández González]] | [[León, España|León]] | 1974-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q86846356|Q86846356]] | [[Cristina Antolín]] | [[Palencia]] | 1973-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q87439121|Q87439121]] | [[Carmen García Amo]] | [[Torrecilla de la Orden]] | 1905-06-11 | [[Madrid]] | 1995-07-20 | |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q87445452|Q87445452]] | [[María del Rosario Heras Celemín]] | [[Zamora]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q87449591|Q87449591]] | [[Marisol Conde]] | [[León, España|León]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q88311618|Q88311618]] | [[Blanca Martín-Calero]] | [[Valladolid]] | 1970-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q88354540|Q88354540]] | [[Sara García Alonso]] | [[León, España|León]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Sara García Alonso - ESA astronaut announcement Class of 2022 (52519960003) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q89047586|Q89047586]] | [[María Vaquero]] | [[Morales de Toro]] | 1937-02-15 | [[Pamplona]] | 2008-06-27 | |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q89097030|Q89097030]] | [[Jhana Beat]] | [[León, España|León]] | 1986-09-09 | | | [[Ficheiro:Jhana beat en concierto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q89122657|Q89122657]] | [[Angélica Rubio]] | [[Toreno]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Angélica Rubio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q89582275|Q89582275]] | [[María Victoria Mateos]] | [[Zamora]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q90405622|Q90405622]] | [[Martina Barroso García]] | [[Gilbuena]] | 1917-01-30 | [[Madrid]] | 1939-08-05 | |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q90405675|Q90405675]] | [[Adelina García Casillas]] | [[Hoyocasero]] | 1920 | [[Madrid]] | 1939-08-05 | [[Ficheiro:Monumento a las Trece Rosas en mayo de 2021 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q91322092|Q91322092]] | [[Silvia Casanova]] | [[Pomar de Valdivia]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q92190488|Q92190488]] | [[Mey Rahola]] | [[León, España|León]] | 1897-03-25 | [[Vaucresson]] | 1959-08-17 | |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q93228959|Q93228959]] | [[Margarita Becedas González]] | [[Zamora]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q95983294|Q95983294]] | [[Verónica Pascual Boé]] | [[Burgos]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q96097262|Q96097262]] | [[Ana María García Cavero]] | [[Valladolid]] | 1932 | | | |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q96409231|Q96409231]] | [[María Sobrino Morillas]] | [[Valladolid]] | 1568-12-18 | [[Valladolid]] | 1640-07-09 | |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q96579386|Q96579386]] | [[Cirila Ubaldina García Díaz]] | [[La Calzada de Béjar]] | 1893 | [[Quintana del Puente]] | 1936-09-06 | |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q96607275|Q96607275]] | [[María Cruz Ebro]] | [[Burgos]] | 1881-12-09 | [[Burgos]] | 1967-01-13 | |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q96625261|Q96625261]] | [[Noemí Sabugal]] | [[Santa Lucía de Gordón]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Noemí Sabugal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q96999711|Q96999711]] | [[Isabel Esteban Nieto]] | [[Villajimena]] | 1893-07-08 | [[Quintana del Puente]] | 1936-09-07 | |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q97014353|Q97014353]] | [[María Ángeles García Ferrero]] | [[provincia de León]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q97361932|Q97361932]] | [[Genara Fernández García]] | [[Cirujales]] | 1903 | [[Puente Castro]] | 1941-04-04 | [[Ficheiro:Genara Fernández García.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q97538687|Q97538687]] | [[María Pe Pereira]] | [[Burgos]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q97945559|Q97945559]] | [[María Jesús González]] | [[Valladolid]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q97958661|Q97958661]] | [[Alicia González Díaz]] | [[Valladolid]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q98070325|Q98070325]] | [[Cris Martínez|Cristina Martínez Gutiérrez]] | [[Astorga]] | 1993-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q98071272|Q98071272]] | [[Adriana Nanclares]] | [[Miranda de Ebro]] | 2002-05-09 | | | |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q98176149|Q98176149]] | [[Elena Suárez Sarmiento]] | [[León, España|León]] | 1965-10-30 | | | |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q98835674|Q98835674]] | [[Carmen Álvarez Sánchez]] | [[Salamanca]] | 2003-02-24 | | | [[Ficheiro:Carmen Alvarez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q98915732|Q98915732]] | [[Naty Garcia Guadilla]] | [[Palencia]] | 1945-09-08 | | | [[Ficheiro:Naty Garcia Guadilla en 2019.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q99197689|Q99197689]] | [[María Coronel]] | [[Segovia]] | | | 1550 | |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q99765628|Q99765628]] | [[María Luisa Segoviano Astaburuaga]] | [[Valladolid]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q99865055|Q99865055]] | [[Elvira Medina Castro]] | [[Serrada]] | 1911-07-31 | | 1998 | |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q100324415|Q100324415]] | [[Estrella Rivas Franco]] | [[Venta de Baños]] | 1921-12-12 | [[Castelló d'Empúries]] | 2013-02-21 | |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q100604957|Q100604957]] | [[María Martín López]] | [[Pedro Bernardo]] | 1930 | [[Buenaventura]] | 2014-07-23 | |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q100605060|Q100605060]] | [[La Mora de Ávila]] | [[Ávila]] | | [[Granada]] | | |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q100722184|Q100722184]] | [[Elpidia Polo Ovejas]] | [[Valladolid]] | 1890-11-16 | [[Madrid]] | 1988-12-23 | |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q100781714|Q100781714]] | [[Fili Chillón]] | [[Zamora]] | 1918-07-29 | | 2013 | [[Ficheiro:Fili Chillón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q100785133|Q100785133]] | [[Concha Pelayo]] | [[Muelas del Pan]] | 1943-12-03 | | | [[Ficheiro:Concha Pelayo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q100948959|Q100948959]] | [[Sandra Alonso VIllar]] | [[Zamora]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Sandra Alonso Villar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q101444577|Q101444577]] | [[Isaura Marcos]] | [[Los Santos]] | 1959-01-13 | | | [[Ficheiro:Sor Isaura 16.10.2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q101535471|Q101535471]] | [[Claudina García Pérez]] | [[Miranda de Ebro]] | 1889-01-26 | [[Cidade de México]] | 1968-04-18 | |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q102121335|Q102121335]] | [[Brígida Maldonado]] | [[Salamanca]] | | [[Sevilla]] | | |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q102347090|Q102347090]] | [[Elvira Antón-Carrillo]] | [[Burgos]] | 1961-02-08 | | | |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q102419612|Q102419612]] | [[Araceli García Martín]] | [[Palencia]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q103660801|Q103660801]] | [[Ludivina Acero Álvarez]] | [[Villablino]] | 1930-07-07 | [[Tortosa]] | 2024-01-16 | |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q104438986|Q104438986]] | [[Sahra Ardah]] | [[Salamanca]] | | | | [[Ficheiro:Spanish Artist Sahra Ardah addressing public event in India in 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q104440590|Q104440590]] | [[Mercedes Marina]] | [[Benavides]] | 1936-10-03 | [[Zaragoza]] | 1990-09-11 | |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q104629923|Q104629923]] | [[María del Patrocinio Armesto Alonso|María Patrocinio Armesto Alonso]] | [[Alcañices]] | 1906-07-14 | | | |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q104632506|Q104632506]] | [[Celsa Pérez Moreiras]] | [[León, España|León]] | 1912 | | 2010 | |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q104665800|Q104665800]] | [[Miluca Sanz]] | [[Segovia]] | 1956-11-27 | | | [[Ficheiro:Retrato MIluca Sanz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q104868567|Q104868567]] | [[Socorro González de Madrid]] | [[Valladolid]] | 1904-11-04 | [[Valladolid]] | 1989-11-23 | [[Ficheiro:Socorro González de Madrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q104920866|Q104920866]] | [[Esther Martínez Lobato]] | [[Soria]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Esther Martínez Lobato.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q104986902|Q104986902]] | [[María Tardón Olmos]] | [[Zarzuela del Pinar]] | 1957-10 | | | |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q105046791|Q105046791]] | [[Ángela Merayo]] | [[Ponferrada]]<br/>[[Ponferrada (Q24013138)|Ponferrada]] | 1939 | | | [[Ficheiro:Angela Merayo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q105104166|Q105104166]] | [[Nuria Canal]] | [[Briviesca]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q105192567|Q105192567]] | [[Ana María Vega Gutiérrez]] | [[Valladolid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:AMVega.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q105297066|Q105297066]] | [[Ana Flecha Marco]] | [[León, España|León]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q105397423|Q105397423]] | [[Nevenka Fernández]] | [[Ponferrada]] | 1974-10-25 | | | [[Ficheiro:Nevenka Mural Ponferrada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q105478109|Q105478109]] | [[María Soledad Arribas González]] | [[Valladolid]] | 1933-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q105626745|Q105626745]] | [[Noelia Cervero]] | [[Soria]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q105690220|Q105690220]] | [[Pilar Fraile]] | [[Salamanca]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q105699068|Q105699068]] | [[Amelia Calonge García]] | [[Soria]] | | | | [[Ficheiro:Amelia Calonge - May 2016.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q105756697|Q105756697]] | [[Celia Antón Alonso]] | [[Aranda de Duero]] | 1997-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q105778116|Q105778116]] | [[Asun Matilla Garzon]] | [[Salamanca]] | 1961-12-30 | [[Galdakao]] | 2020-07-30 | [[Ficheiro:Asun Matilla boga-boga bideoaren kaptura batean.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q105888694|Q105888694]] | [[María Luisa Pérez-Soba|María Luisa Pérez-Soba y Baró]] | [[Burgos]] | 1930 | [[Madrid]] | 2021 | |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q106043422|Q106043422]] | [[Isabel Tajahuerce Ángel]] | [[Soria]] | 1960-08-08 | | | [[Ficheiro:Isabel Tajahuerce Ángel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q106098102|Q106098102]] | [[Marta García]] | [[León, España|León]] | 1998-01-01 | | | |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q106103433|Q106103433]] | [[Blanca Fernández]] | [[León, España|León]] | 1992-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q106168786|Q106168786]] | [[Filomena Baldezate]] | [[Canalejas de Peñafiel]] | 1895-11-04 | [[Miranda de Ebro]] | 1980-08-10 | [[Ficheiro:Filomena Baldezate kalearen kartela Bilbon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q106229524|Q106229524]] | [[Marisol Fernández Barrero]] | [[Burgos]] | 1960 | | 2021-02-10 | |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q106237904|Q106237904]] | [[Lidia Blanco]] | [[Burgos]] | 1960-05-21 | | | [[Ficheiro:Lidia Blanco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q106245643|Q106245643]] | [[Gloria Alcahud]] | [[Valladolid]] | 1931-12-02<br/>1940 | [[León, España|León]] | 2024-04-05 | [[Ficheiro:Gloria Alcahud.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q106253884|Q106253884]] | [[Isabel Domínguez Paniagua]] | [[Cabezabellosa de la Calzada]] | 1947 | [[Sabadell]] | 2005 | |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q106311073|Q106311073]] | [[Ana Prada]] | [[Zamora]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q106369521|Q106369521]] | [[Nicolasa de Helguero y Alvarado]] | [[provincia de Palencia]] | 1719-11-04 | [[Burgos]] | 1805 | |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q106417800|Q106417800]] | [[Ana Gaitero]] | [[Villaornate]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Ana Gaitero (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q106436567|Q106436567]] | [[Alexia Rivas]] | [[Ponferrada]] | 1993-01-20 | | | |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q106450215|Q106450215]] | [[Gonzala Santana]] | [[Alaejos]] | 1844 | [[Salamanca]] | 1926 | |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q106451665|Q106451665]] | [[Belarmina González Rodríguez]] | [[Palencia]] | 1914 | [[Porreres cementery]] | 1937-01-05 | [[Ficheiro:Remembrance Stone für Belarmina Gonzalez Rodriguez (Palma).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q106612258|Q106612258]] | [[Ana Vives Casas]] | [[Ponferrada]] | 1971-07-17 | [[Huelva]] | 2021-04-23 | |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q106766249|Q106766249]] | [[Juana Álvarez Molina]] | [[Medina de Rioseco]] | 1897 | [[Xixón]] | 1937-12-15 | |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q106768327|Q106768327]] | [[Catalina de Zuniga y Sandoval]] | [[Tordesillas]] | 1555 | [[Madrid]] | 1628 | |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q106784412|Q106784412]] | [[Noelia Maeso]] | [[Palencia]] | 1991-03-18 | | | [[Ficheiro:Artista Noelia Maeso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q106787091|Q106787091]] | [[Beatriz Mateos Galache]] | [[Salamanca]] | 1987-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q106889068|Q106889068]] | [[Catalina Muñoz Arranz]] | [[Cevico de la Torre]] | 1899 | [[Palencia]] | 1936 | |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q106917390|Q106917390]] | [[Pilar Cisneros Sanabria]] | [[Mahide]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q107011548|Q107011548]] | [[Octavia Iglesias Blanco]] | [[Astorga]] | 1894-11-30 | [[Puerto de Somiedo]] | 1936-10-28 | |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q107063015|Q107063015]] | [[Sheila Blanco]] | [[Salamanca]] | 1982-01-25 | | | [[Ficheiro:Sheila Blanco en Medialab Prado, año 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q107099962|Q107099962]] | [[María Priscilla Schlegel]] | [[Valladolid]] | 1993-08-29 | | | [[Ficheiro:2022-03-12 Volleyball, 1. Bundesliga Frauen, Schwarz-Weiss Erfurt - USC Münster 1DX 6981 by Stepro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q107119481|Q107119481]] | [[Teresa Peramato Martín]] | [[Salamanca]] | 1962-11-12 | | | [[Ficheiro:Teresa Peramato 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q107138359|Q107138359]] | [[María José Sardón]] | [[Puertas]] | 1953-12-13 | | | [[Ficheiro:Maria Jose Sardon at a painting exhibition event in Madrid, 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 757 | [[:d:Q107230055|Q107230055]] | [[Marifé Quesada]] | [[Zamora]] | 1957-09-07 | | | [[Ficheiro:Marifé Quesada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 758 | [[:d:Q107230189|Q107230189]] | [[Pilar Gonzalo Prieto]] | [[Palencia]] | 1971-03-10 | | | [[Ficheiro:Pilar Gonzalo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 759 | [[:d:Q107290379|Q107290379]] | [[Carmen Cabezas Peña]] | [[Salamanca]] | 1959-06-09 | | | [[Ficheiro:Carmen Cabezas (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 760 | [[:d:Q107337799|Q107337799]] | [[Suceso Luengo]] | [[La Bóveda de Toro]] | 1864-11-19 | [[Málaga]] | 1931 | [[Ficheiro:1917-06-23, La Montaña, Suceso Luengo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 761 | [[:d:Q107349874|Q107349874]] | [[Leonor de Vivero]] | [[Valladolid]] | 15th century | | 1558 | |- | style='text-align:right'| 762 | [[:d:Q107370824|Q107370824]] | [[Isabel González]] | [[León, España|León]] | 1974-03-22 | | | [[Ficheiro:Isabel González. Liburuzaina. Eusko Legebiltzarkidea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 763 | [[:d:Q107585749|Q107585749]] | [[Adelina Álvarez Bartolomé]] | [[Palencia]] | 1935-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 764 | [[:d:Q107718211|Q107718211]] | [[Maria J. Merino]] | [[Valladolid]] | 1950 | | | [[Ficheiro:Merino, maria (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 765 | [[:d:Q108296471|Q108296471]] | [[Marta Fernández Infante]] | [[provincia de Burgos]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 766 | [[:d:Q108462459|Q108462459]] | [[Elia Rodríguez]] | [[Segovia]] | 1983-02-10 | [[Madrid]] | 2021-09-07 | [[Ficheiro:Elia Rodríguez Álvarez de Lara.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 767 | [[:d:Q108464253|Q108464253]] | [[Eva Santidrián]] | [[Burgos]] | 2000-01-25 | | | |- | style='text-align:right'| 768 | [[:d:Q108570984|Q108570984]] | [[Eva Celada]] | [[Palencia]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 769 | [[:d:Q108637044|Q108637044]] | [[Pilar Estébanez]] | [[Palencia]] | 1951-06-01 | [[Madrid]] | 2021-09-16 | |- | style='text-align:right'| 770 | [[:d:Q108701527|Q108701527]] | [[Carmen García Merino]] | [[Soria]] | 1944-12-17 | | | |- | style='text-align:right'| 771 | [[:d:Q108904338|Q108904338]] | [[Josefina Amalia Villa]] | [[León, España|León]] | 1918-04-07 | [[Madrid]] | 2006-01 | |- | style='text-align:right'| 772 | [[:d:Q108936610|Q108936610]] | [[María del Carmen Matallana Ventura]] | [[Palencia]] | 1915 | [[Madrid]] | 2018 | [[Ficheiro:Carmen Matallana Cruz Roja 1940s.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 773 | [[:d:Q109518479|Q109518479]] | [[Alpidia García Moral]] | [[Sobrado, León|Sobrado]] | 1905 | [[Vilasinde]] | 1949-03-17 | |- | style='text-align:right'| 774 | [[:d:Q109689424|Q109689424]] | [[Teresa Matilde Revaque]] | [[Serrada]] | 1897 | [[Madrid]] | 1940 | |- | style='text-align:right'| 775 | [[:d:Q109707762|Q109707762]] | [[Helena González Burón]] | [[Salamanca]] | | | | |- | style='text-align:right'| 776 | [[:d:Q110135703|Q110135703]] | [[Concepción Lebrero]] | [[Toro, Zamora|Toro]] | 1937-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 777 | [[:d:Q110216282|Q110216282]] | [[Laura Rodríguez Cuadrado]] | [[Salamanca]] | 2001-09-25 | | | [[Ficheiro:Laura Rodríguez en su debut en Primera División.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 778 | [[:d:Q110253617|Q110253617]] | [[Ana María Marcos del Cano]] | [[León, España|León]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 779 | [[:d:Q110401242|Q110401242]] | [[Olga Antón]] | [[Zamora]] | 1963-03-14 | [[Zamora]] | 2013-12-30 | [[Ficheiro:Olga Antón Escudero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 780 | [[:d:Q110768393|Q110768393]] | [[Catalina Fernández Llamazares]] | [[Canseco]] | 1780s | [[León, España|León]] | 1845 | |- | style='text-align:right'| 781 | [[:d:Q110866703|Q110866703]] | [[Sara García Álvarez]] | [[Zamora]] | 1988-02-05 | | | |- | style='text-align:right'| 782 | [[:d:Q110872877|Q110872877]] | [[Belén González]] | [[Valladolid]] | 1954-12-28 | | | [[Ficheiro:Escultura del cardenal Carlos Amigo Vallejo. Convento de San Francisco de Medina de Rioseco.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 783 | [[:d:Q110923194|Q110923194]] | [[Virginia Carrera]] | [[Ávila]] | 1979-06-30 | | | [[Ficheiro:Virginia Carrera 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 784 | [[:d:Q110963188|Q110963188]] | [[Maite Verde]] | [[Garray]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 785 | [[:d:Q110972885|Q110972885]] | [[Vanesa Muela]] | [[Laguna de Duero]] | 1978-06-10 | | | [[Ficheiro:Vanesa Muela 4.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 786 | [[:d:Q110973058|Q110973058]] | [[Ana Estébanez]] | [[Pomar de Valdivia]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 787 | [[:d:Q110985860|Q110985860]] | [[Rosa Colorado]] | [[Salamanca]] | 1954-05-13 | | | |- | style='text-align:right'| 788 | [[:d:Q111077106|Q111077106]] | [[María Luisa González Rodríguez]] | [[Medina de Pomar]] | 1900-08-24 | | 1998 | |- | style='text-align:right'| 789 | [[:d:Q111166679|Q111166679]] | [[Magdalena de Ulloa]] | [[Toro, Zamora|Toro]] | 1525 | [[Valladolid]] | 1598-06-11 | |- | style='text-align:right'| 790 | [[:d:Q111329731|Q111329731]] | [[Lorena Martín]] | [[Peñaranda de Bracamonte]] | 1996-10-22 | | | |- | style='text-align:right'| 791 | [[:d:Q111343006|Q111343006]] | [[Marta Saenz de la Calzada]] | [[León, España|León]] | 1946-12-24 | | | [[Ficheiro:Marta Saenz de la Calzada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 792 | [[:d:Q111357900|Q111357900]] | [[Patrocinio de las Heras Pinilla]] | [[Soria]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 793 | [[:d:Q111398354|Q111398354]] | [[Maribel Rodicio Martín]] | [[Santillana de Campos]] | 1949-10-16 | [[Valladolid]] | 2022-03-28 | |- | style='text-align:right'| 794 | [[:d:Q111425029|Q111425029]] | [[Pilar Altamira García-Tapia]] | [[Riaza]] | 1939-08-10 | [[El Campello]] | 2021-01-18 | [[Ficheiro:Foto Pilar Altamira.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 795 | [[:d:Q111509652|Q111509652]] | [[Beatriz Coelho|Beatriz Coelho Luna]] | [[Ponferrada]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 796 | [[:d:Q111525350|Q111525350]] | [[Inmaculada García Rioja]] | [[Burgos]] | 1954 | [[Zamora]] | 2025-02-25 | |- | style='text-align:right'| 797 | [[:d:Q111525380|Q111525380]] | [[Nuria Rubio|Nuria Rubio García]] | [[Villaseca de Laciana]] | 1988-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 798 | [[:d:Q111737867|Q111737867]] | [[Carola Soler]] | [[Valladolid]] | 1905-10-31 | [[Madrid]] | 1973-03-16 | [[Ficheiro:Carola Soler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 799 | [[:d:Q111833433|Q111833433]] | [[Elisa Muñoz Rodríguez]] | [[Peñaranda de Bracamonte]] | | [[Peñaranda de Bracamonte]] | 1927-05-04 | |- | style='text-align:right'| 800 | [[:d:Q111917573|Q111917573]] | [[Anna Pimentel]] | [[Salamanca]] | 1500 | | 1571 | |- | style='text-align:right'| 801 | [[:d:Q112134994|Q112134994]] | [[Aurora Calvo Hernández-Agero]] | [[Béjar]] | 1901-12-09 | [[Béjar]] | 1933-11-22 | |- | style='text-align:right'| 802 | [[:d:Q112224974|Q112224974]] | [[Elisa Campillo|Valeriana Elisa Campillo Cristóbal]] | [[provincia de Palencia]] | 1865-04-14 | [[Ferrol]] | 1948-11 | |- | style='text-align:right'| 803 | [[:d:Q113368695|Q113368695]] | [[Mónica Domínguez]] | [[Ponferrada]] | 1984-05-14 | [[Ponferrada]] | 2022-07-31 | |- | style='text-align:right'| 804 | [[:d:Q113381824|Q113381824]] | [[Concha Hernández]] | [[provincia de Ávila]] | 1958-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 805 | [[:d:Q113643871|Q113643871]] | [[Alida González Arias]] | [[Salas de los Barrios]] | 1915 | [[Salas de los Barrios]] | 2006 | |- | style='text-align:right'| 806 | [[:d:Q113653610|Q113653610]] | [[Clara Martín García]] | [[Segovia]] | 1982-03-02 | | | [[Ficheiro:Clara Martín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 807 | [[:d:Q113680147|Q113680147]] | [[Bárbara de Aymerich Vadillo]] | [[Burgos]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Bárbara de Aymerich.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 808 | [[:d:Q113773643|Q113773643]] | [[Margarita Lacoma]] | [[Burgos]] | 1896-01-26 | [[Navalcarnero]] | 1976-06-09 | |- | style='text-align:right'| 809 | [[:d:Q114036284|Q114036284]] | [[Marlén Viñayo]] | [[León, España|León]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 810 | [[:d:Q114304543|Q114304543]] | [[Petronila Casado]] | [[Burgos]] | 1860-05-31 | [[Burgos]] | 1915-03-16 | |- | style='text-align:right'| 811 | [[:d:Q114775060|Q114775060]] | [[Encarnación Cerón Ayuela]] | [[Castrillo de Villavega (Q24012212)|Castrillo de Villavega]] | | [[Eivisa (concello)|Eivissa]] | | |- | style='text-align:right'| 812 | [[:d:Q114838026|Q114838026]] | [[Violeta Gil]] | [[Hoyuelos]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 813 | [[:d:Q114905333|Q114905333]] | [[Celia García-García]] | [[Burgos]] | | | | |- | style='text-align:right'| 814 | [[:d:Q114987025|Q114987025]] | [[Amelia de Irazazábal Nerpell]] | [[Crémenes]] | 1926 | [[Madrid]] | 2004 | |- | style='text-align:right'| 815 | [[:d:Q115181683|Q115181683]] | [[Guiomar Calvo]] | [[Soria]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 816 | [[:d:Q115327981|Q115327981]] | [[Alicia Pérez Gil]] | [[Valladolid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 817 | [[:d:Q115328498|Q115328498]] | [[Marisa Díez de la Fuente]] | [[Burgos]] | 1931 | [[Barcelona]] | 2015-03-12 | |- | style='text-align:right'| 818 | [[:d:Q115682634|Q115682634]] | [[Yolanda Blanco Santos]] | [[Salamanca]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 819 | [[:d:Q115730355|Q115730355]] | [[Marita Caro]] | [[Vilafranca do Bierzo|Vilafranca]] | 1932 | [[Vilafranca do Bierzo|Vilafranca]] | 2017-12-18 | |- | style='text-align:right'| 820 | [[:d:Q115940664|Q115940664]] | [[Margarita Marqués Martínez]] | [[León, España|León]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 821 | [[:d:Q116212948|Q116212948]] | [[Rita Recio Polo]] | [[Quintanilla de Onésimo]] | 1904-11-06 | [[Valladolid]] | | |- | style='text-align:right'| 822 | [[:d:Q116216450|Q116216450]] | [[Saelia Aparicio]] | [[Valladolid]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 823 | [[:d:Q116292996|Q116292996]] | [[María Dolores Pérez Rivera]] | [[Burgos]] | 1971 | [[Aranda de Duero]] | 2022-07-10 | |- | style='text-align:right'| 824 | [[:d:Q116444818|Q116444818]] | [[Mercedes Junco]] | [[Palencia]] | 1920 | [[Madrid]] | 2019-03-03<br/>2019-03-04 | |- | style='text-align:right'| 825 | [[:d:Q116773836|Q116773836]] | [[Marisa López-Teijón]] | [[Vilafranca do Bierzo|Vilafranca]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 826 | [[:d:Q116920424|Q116920424]] | [[Leticia Martín Cortés]] | [[Valladolid]] | 1988-04-19 | | | |- | style='text-align:right'| 827 | [[:d:Q116970766|Q116970766]] | [[Águeda Marqués]] | [[Segovia]] | 1999-03-19 | | | |- | style='text-align:right'| 828 | [[:d:Q116971513|Q116971513]] | [[Carmen Delgado Vicente]] | [[Villavieja de Yeltes]] | 1899 | [[Alburquerque (Q493370)|Alburquerque]] | 1936-09 | |- | style='text-align:right'| 829 | [[:d:Q117185006|Q117185006]] | [[Susana Escudero]] | [[provincia de Palencia]] | 1972 | | | [[Ficheiro:-NaukasCórdoba - Susana Escudero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 830 | [[:d:Q117257422|Q117257422]] | [[Teodosia Ortega]] | [[Quintanilla-Sobresierra]]<br/>[[provincia de Burgos]] | 1890-03-28 | [[Arrigorriaga]] | 1983-09-04 | [[Ficheiro:Teodosia Ortega Vadillo.pdf|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 831 | [[:d:Q117259470|Q117259470]] | [[Elena Cuadrado Sánchez]] | [[Palencia]] | 1999-04-15 | | | [[Ficheiro:Elena Cuadrado in a spanish match.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 832 | [[:d:Q117287791|Q117287791]] | [[Araceli Oñate]] | [[Valladolid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 833 | [[:d:Q117291296|Q117291296]] | [[María Teresa de Vega Giménez]] | [[Astorga]] | 1959-05-06 | | 2011-11-28 | [[Ficheiro:María Teresa de Vega Giménez (Patere).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 834 | [[:d:Q117302380|Q117302380]] | [[Santa Paula Barbada]] | [[Cardeñosa (Q285411)|Cardeñosa]] | | | | |- | style='text-align:right'| 835 | [[:d:Q117406355|Q117406355]] | [[Nuria Capdevila-Argüelles]] | [[León, España|León]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Nuria Capdevila-Argüelles en el Museo del Prado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 836 | [[:d:Q117711658|Q117711658]] | [[María Lozano Hernández]] | [[Valladolid]] | 1909-10-11 | [[Madrid]] | 1940-01-19 | |- | style='text-align:right'| 837 | [[:d:Q117717359|Q117717359]] | [[Raquel Peláez]] | [[Ponferrada]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Raquel Peláez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 838 | [[:d:Q117743417|Q117743417]] | [[Alba Oliveros]] | [[Valladolid]] | 1995-02-09 | | | |- | style='text-align:right'| 839 | [[:d:Q117797553|Q117797553]] | [[María Cruz Gil Febrel]] | [[Soria]] | 1895-02-28 | [[Soria]] | 1943-01-13 | |- | style='text-align:right'| 840 | [[:d:Q117813980|Q117813980]] | [[Ana Garcés]] | [[Valladolid]] | 2000-05-09 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Ana Garcés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 841 | [[:d:Q118558353|Q118558353]] | [[Argentina Coral]] | [[León, España|León]] | 1936-01-19 | [[Valldoreix]] | 2023-05-20 | |- | style='text-align:right'| 842 | [[:d:Q118745427|Q118745427]] | [[María Sánchez]] | [[Valladolid]] | 1981 | | | [[Ficheiro:20230331 renueva convenio Aquavall y VA baloncesto BH 4A4956-01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 843 | [[:d:Q118842281|Q118842281]] | [[Blanca Negri]] | [[Vilafranca do Bierzo|Vilafranca]] | 1909-02-13 | [[Madrid]] | 1988-07-18 | |- | style='text-align:right'| 844 | [[:d:Q119003927|Q119003927]] | [[Nisa González Guzmán]] | [[Caboalles de Abajo]] | 1907-07-12 | [[Valencia]] | 1998-05-02 | [[Ficheiro:NisaGlezG.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 845 | [[:d:Q120884843|Q120884843]] | [[Berta Pichel]] | [[A Portela (Q425990)|A Portela]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 846 | [[:d:Q121096349|Q121096349]] | [[Camino Limia]] | [[Zamora]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 847 | [[:d:Q121639212|Q121639212]] | [[María Paz Jiménez Escudero]] | [[Valladolid]] | 1906 | [[Donostia]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 848 | [[:d:Q121996511|Q121996511]] | [[Rosana Romero]] | [[Segovia]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 849 | [[:d:Q122044873|Q122044873]] | [[Ana Contreras]] | [[Burgos]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Ana Contreras 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 850 | [[:d:Q122051247|Q122051247]] | [[Marta Estades]] | [[Burgos]] | 1930 | [[Madrid]] | 2023-11-28 | |- | style='text-align:right'| 851 | [[:d:Q122258491|Q122258491]] | [[Maxi Delgado]] | [[Villabrázaro]] | 1951 | | | [[Ficheiro:Maxi Delgado Morán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 852 | [[:d:Q122306661|Q122306661]] | [[Consuelo Pérez Cuenca]] | [[Vildé]] | 1949-08-04 | | | |- | style='text-align:right'| 853 | [[:d:Q122585720|Q122585720]] | [[Candelaria Ruiz del Árbol]] | [[Zamora]] | | [[Madrid]] | 1915-02-18 | |- | style='text-align:right'| 854 | [[:d:Q122762502|Q122762502]] | [[Áurea Rubio Villanueva]] | [[Herrera de Pisuerga]] | 1895-07-14 | [[México]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 855 | [[:d:Q122762950|Q122762950]] | [[Isabel Alonso]] | [[Salamanca]] | 1953-11-23 | | | [[Ficheiro:Foto Isabel Alonso Dávila.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 856 | [[:d:Q122852085|Q122852085]] | [[Teresa Álvarez Ruiz]] | [[Valladolid]] | 1993-02-05 | | | [[Ficheiro:Teresa Álvarez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 857 | [[:d:Q123013812|Q123013812]] | [[Amantina Cobos de Villalobos]] | [[Astorga]] | 1875-06-06 | [[Sevilla]] | 1961-01-16 | [[Ficheiro:1923-10, Literatura Hispano-americana, Amantina Cobos de Villalobos (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 858 | [[:d:Q123014455|Q123014455]] | [[María Luisa Alonso-Duro Guerra]] | [[Valladolid]] | 19th century | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 859 | [[:d:Q123374298|Q123374298]] | [[Jesusa Pertejo]] | [[Zamora]] | 1920 | [[Madrid]] | 2007 | |- | style='text-align:right'| 860 | [[:d:Q123381141|Q123381141]] | [[Pilar Santiago]] | [[Barruelo de Santullán]] | 1914 | [[Barcelona]] | 1998-06-03 | |- | style='text-align:right'| 861 | [[:d:Q123436508|Q123436508]] | [[Catalina Adulce]] | [[Valladolid]] | 20th century | [[Madrid]] | 1990-01-08 | |- | style='text-align:right'| 862 | [[:d:Q123472218|Q123472218]] | [[Rosa Moro]] | [[Salamanca]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 863 | [[:d:Q123687990|Q123687990]] | [[Eufemia Barrios Huidobro]] | [[Cascajares de Bureba]] | | | | [[Ficheiro:Mural en el túnel de Leorza-Cicujano 7.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 864 | [[:d:Q123689733|Q123689733]] | [[Julia de Castro]] | [[Ávila]] | 1984 | | | [[Ficheiro:JULIA DE CASTRO BY JOSE CASTELLAR.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 865 | [[:d:Q123809794|Q123809794]] | [[Carmen Duce]] | [[Ávila]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 866 | [[:d:Q123905264|Q123905264]] | [[Sara Rodríguez Fernández]] | [[Carracedelo]] | 2000 | | | [[Ficheiro:Sara Rodríguez Fernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 867 | [[:d:Q124329095|Q124329095]] | [[Ana de Peñalosa]] | [[Segovia]] | | | 17th century | |- | style='text-align:right'| 868 | [[:d:Q124330675|Q124330675]] | [[Felisa de Castro San Pedro]] | [[Belver de los Montes]] | 1898 | [[Caracas]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 869 | [[:d:Q124351151|Q124351151]] | [[Begoña Vesga]] | [[Quintanilla San García]] | 1951-10-17 | | | [[Ficheiro:Begoña Vesga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 870 | [[:d:Q124376869|Q124376869]] | [[María Concepción Herrero Carretero]] | [[Segovia]] | | | | [[Ficheiro:María Concepción Herrero Carretero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 871 | [[:d:Q124457499|Q124457499]] | [[Pilar Martín Gila]] | [[Segovia]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 872 | [[:d:Q124617185|Q124617185]] | [[María Antonia Varona]] | [[Valladolid]] | 1933-05-22 | | | [[Ficheiro:Maria Antonia Varona García.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 873 | [[:d:Q124691170|Q124691170]] | [[María Jesús Prieto-Laffargue]] | [[Salamanca]] | 1945-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 874 | [[:d:Q124760572|Q124760572]] | [[Begoña Cristeto Blasco]] | [[Salamanca]] | 1961-01-25 | | | [[Ficheiro:DOORSTEP 2016-07-18 (28305197601).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 875 | [[:d:Q124831500|Q124831500]] | [[Eloísa Sanz]] | [[Soria]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 876 | [[:d:Q124834419|Q124834419]] | [[Carmen Urones]] | [[Moraleja del Vino]] | 1957-06-11 | | | |- | style='text-align:right'| 877 | [[:d:Q124877923|Q124877923]] | [[Carlota Rodríguez de Robles]] | [[San Cebrián de Castro]] | 1907 | | 1990 | |- | style='text-align:right'| 878 | [[:d:Q124993324|Q124993324]] | [[María Soriano]] | [[Salamanca]] | 19th century | [[Madrid]] | 1865-02-17 | |- | style='text-align:right'| 879 | [[:d:Q125218078|Q125218078]] | [[Paloma Peláez]] | [[Zamora]] | 1957-02-03 | | | |- | style='text-align:right'| 880 | [[:d:Q125357165|Q125357165]] | [[Diana Sanz Ginés]] | [[Valladolid]] | 2005-05-05 | | | |- | style='text-align:right'| 881 | [[:d:Q125852745|Q125852745]] | [[Victorina Alonso-Cortés]] | [[Valladolid]] | 1929-11-28 | [[Valladolid]] | 2024-04-16 | |- | style='text-align:right'| 882 | [[:d:Q126325984|Q126325984]] | [[Amparo Carvajal]] | [[Riaño]] | 1939-01-28 | | | |- | style='text-align:right'| 883 | [[:d:Q126414573|Q126414573]] | [[María Mercedes Velázquez Salicio]] | [[Salamanca]] | 1954-11-30 | | | |- | style='text-align:right'| 884 | [[:d:Q126489846|Q126489846]] | [[María Manrique de Lara]] | [[Amusco]] | 1469 | [[Granada]] | 1527-06-06 | |- | style='text-align:right'| 885 | [[:d:Q126689669|Q126689669]] | [[María del Carmen Izquierdo Misiego]] | [[Ampudia]] | 1958-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 886 | [[:d:Q126710573|Q126710573]] | [[Isabel García Sanz]] | [[Palencia]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 887 | [[:d:Q126890881|Q126890881]] | [[Teresa Chiches Ledesma]] | [[Valencia de Don Juan]] | 1911 | [[Bilbao]] | 1937-12-13 | |- | style='text-align:right'| 888 | [[:d:Q126908630|Q126908630]] | [[Berta Peña Parras]] | [[Valladolid]] | 1895 | [[Bilbao]] | 1938-03-12 | |- | style='text-align:right'| 889 | [[:d:Q126915914|Q126915914]] | [[Cristina Cifuentes Bermejo]] | [[Valladolid]] | 1993-10-30 | | | [[Ficheiro:CB Atlético Guardés - CB Elche, semifinais da División de Honor 2024-25 019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 890 | [[:d:Q126928185|Q126928185]] | [[Piedad Álvarez Rubio]] | [[León, España|León]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 891 | [[:d:Q126951674|Q126951674]] | [[Inés Santibáñez Herrero]] | [[Salamanca]] | 2003-06-19 | | | [[Ficheiro:Ines Santibañez - 36a Lliga Catalana AON Femenina 2024 (54008408377) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 892 | [[:d:Q127061232|Q127061232]] | [[Raquel Rodríguez de Bujalance]] | [[Guardo]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Raquel Rodriguez de Bujalance.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 893 | [[:d:Q127711082|Q127711082]] | [[Cristina Hernández Martín]] | [[Ciudad Rodrigo]] | 1979 | | | [[Ficheiro:CristinaHernandez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 894 | [[:d:Q128022551|Q128022551]] | [[María Fernández García]] | [[León, España|León]] | 1884 | [[Cementerio de Bilbao]] | 1937-09-09 | |- | style='text-align:right'| 895 | [[:d:Q128059833|Q128059833]] | [[Ana Coto Fernández]] | [[provincia de León]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 896 | [[:d:Q130236213|Q130236213]] | [[Elsa Franganillo]] | [[León, España|León]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 897 | [[:d:Q130336594|Q130336594]] | [[Consuelo Sáenz de la Calzada Gorostiza]] | [[León, España|León]] | 1914 | | 1997 | |- | style='text-align:right'| 898 | [[:d:Q130336598|Q130336598]] | [[Gloria García del Carrizo San Millán]] | [[Valladolid]] | 1931-06-02 | [[Valladolid]] | 2021-04-03 | |- | style='text-align:right'| 899 | [[:d:Q130336599|Q130336599]] | [[Guadalupe Albi Romero]] | [[Valladolid]] | 1938 | [[Valladolid]] | 2010-07-20 | |- | style='text-align:right'| 900 | [[:d:Q130336602|Q130336602]] | [[Cecilia Herrero Zardoya]] | [[Soria]] | 1899 | [[Madrid]] | 1999-04-14 | |- | style='text-align:right'| 901 | [[:d:Q130341675|Q130341675]] | [[Lucia Maeso Bergé]] | [[Palencia]] | 2006-01-13 | | | |- | style='text-align:right'| 902 | [[:d:Q130394912|Q130394912]] | [[Sarah Con Hache]] | [[Salamanca]] | 1982-11-09 | | | [[Ficheiro:Sarah con Hache en Barcelona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 903 | [[:d:Q130437873|Q130437873]] | [[María de las Mercedes Cantalapiedra]] | [[Valladolid]] | 1965-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 904 | [[:d:Q130530278|Q130530278]] | [[Palmira San Juan Barbero]] | [[Moral de Sayago]] | 1919-01-19 | [[Segovia]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 905 | [[:d:Q130600770|Q130600770]] | [[Amparo Merino]] | [[Cantimpalos]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 906 | [[:d:Q130718567|Q130718567]] | [[Vicenta Camacho Abad]] | [[El Burgo de Osma-Ciudad de Osma]] | 1921 | [[Madrid]] | 2014 | |- | style='text-align:right'| 907 | [[:d:Q130753507|Q130753507]] | [[Cándida Cadenas]] | [[Villaquejida]] | 1895 | | 1987 | |- | style='text-align:right'| 908 | [[:d:Q131176588|Q131176588]] | [[Ángela Tejedor]] | [[Fuentepelayo]] | | | | [[Ficheiro:Ángela Tejedor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 909 | [[:d:Q131278635|Q131278635]] | [[Faustina Álvarez García]] | [[León, España|León]] | 1874-02-15 | [[La Magdalena de Canales]] | 1927 | |- | style='text-align:right'| 910 | [[:d:Q131386950|Q131386950]] | [[Felicitas Esteban García]] | [[Sejas de Sanabria]] | 1913-11-22 | [[Sabadell]] | 2024-12-01 | |- | style='text-align:right'| 911 | [[:d:Q131421266|Q131421266]] | [[Claudia Butier]] | [[Zamora]] | 1875-10-30 | [[Burjassot]] | 1953-03-02 | |- | style='text-align:right'| 912 | [[:d:Q131468280|Q131468280]] | [[Marta Bueno Saz]] | [[Valladolid]] | | | | [[Ficheiro:Marta Bueno Saz 01.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 913 | [[:d:Q131542441|Q131542441]] | [[Isabel de Santo Domingo]] | [[Cardeñosa (Q285411)|Cardeñosa]] | 1537-03-25 | [[Ávila]] | 1623-06-13 | [[Ficheiro:Isabel de Santo Domingo (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 914 | [[:d:Q131676211|Q131676211]] | [[Angela Losada García]] | [[Sobrado, León|Sobrado]] | 1927 | [[Sobrado, León|Sobrado]] | 2020-02-28 | |- | style='text-align:right'| 915 | [[:d:Q131820448|Q131820448]] | [[Sebastiana Tobal Antón]] | [[Casaseca de las Chanas]] | 1895 | [[Zamora]] | 1936 | |- | style='text-align:right'| 916 | [[:d:Q131914496|Q131914496]] | [[Nazaret Mateos]] | [[Villanueva de Valrojo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 917 | [[:d:Q131940164|Q131940164]] | [[Andrea Casarrubios]] | [[San Esteban del Valle]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 918 | [[:d:Q131985594|Q131985594]] | [[Marta del Riego Anta]] | [[La Bañeza]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Foto Marta del Riego Anta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 919 | [[:d:Q132157804|Q132157804]] | [[Pilar Fernández de Valderrama]] | [[Valladolid]] | 1948-11-07 | | | |- | style='text-align:right'| 920 | [[:d:Q132174459|Q132174459]] | [[Cristina Viéitez Manrique]] | [[Matachana]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 921 | [[:d:Q132174843|Q132174843]] | [[Irene Abril Cabezas]] | [[La Silva]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 922 | [[:d:Q132192770|Q132192770]] | [[María Grandury]] | [[Ponferrada]] | 1997 | | | |- | style='text-align:right'| 923 | [[:d:Q132583637|Q132583637]] | [[Dolores Fidalgo Estévez]] | [[Figueruela de Abajo]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 924 | [[:d:Q132635924|Q132635924]] | [[Encarna Alonso]] | [[La Ercina]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 925 | [[:d:Q132705679|Q132705679]] | [[Inmaculada Amor Díez]] | [[Palencia]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 926 | [[:d:Q132774396|Q132774396]] | [[Eva Sandoval]] | [[León, España|León]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 927 | [[:d:Q132775321|Q132775321]] | [[Libertad Aurora]] | [[Almagarinos]] | | | 2024 | |- | style='text-align:right'| 928 | [[:d:Q134125743|Q134125743]] | [[Primitiva Marcos Martín]] | [[Palacios de la Sierra]] | 1911 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 929 | [[:d:Q134308109|Q134308109]] | [[Lucía Pastor Ramos]] | [[Burgos]] | 1868 | [[Madrid]] | 1960 | [[Ficheiro:Lucía Pastor (entre 1842 y 1911).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 930 | [[:d:Q134393958|Q134393958]] | [[María Sancha]] | [[Santibáñez de la Peña]] | 2001-10-15 | | | |- | style='text-align:right'| 931 | [[:d:Q134445215|Q134445215]] | [[María Jesús Álvarez Moro]] | [[León, España|León]] | | | | |- | style='text-align:right'| 932 | [[:d:Q134479149|Q134479149]] | [[Mónica García Vicente]] | [[Salamanca]] | 20th century | | | [[Ficheiro:2025-04-29 Enthüllung Stadttafel Yvonne Georgi am Haus Ringelnatzweg 6 in Hannover 01 (53327).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 933 | [[:d:Q134516982|Q134516982]] | [[Lucía Miranda]] | [[Valladolid]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 934 | [[:d:Q134519428|Q134519428]] | [[Ania Ramos]] | [[Velilla del Río Carrión]] | 2001-05-01 | | | [[Ficheiro:CB Atlético Guardés - CB Elche, semifinais da División de Honor 2024-25 079.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 935 | [[:d:Q134588745|Q134588745]] | [[Rosa Durruti]] | [[León, España|León]] | 1890s | [[León, España|León]] | 1980s | |- | style='text-align:right'| 936 | [[:d:Q134589678|Q134589678]] | [[Anastasia Dumange]] | [[León, España|León]] | 1876 | [[León, España|León]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 937 | [[:d:Q134589713|Q134589713]] | [[Laura Fernández Espeso]] | [[Benavente, Zamora|Benavente]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Laura Fernández Espeso (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 938 | [[:d:Q134891990|Q134891990]] | [[Camino Quiroga]] | [[León, España|León]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 939 | [[:d:Q134975427|Q134975427]] | [[Marina Aguirre]] | [[Burgos]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 940 | [[:d:Q134978945|Q134978945]] | [[Sandra Rilova]] | [[Burgos]] | 1988 | | | |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == * [[Wikipedia:Lista de mulleres de Castela e León con artigo na Wikipedia en galego]] [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres de España con datos de Wikidata]] iylva91do1lgxm75dnxjxj8xkear5r6 4 405567 7108670 7099850 2025-06-27T20:14:12Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108670 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de mulleres de Andalucía''', segundo os datos que constan en Wikidata: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q5783 . ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p20,p570,P18 |thumb=150 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! lugar de falecemento ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q28716|Q28716]] | [[Dana Cervantes]] | [[Málaga]] | 1978-08-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q31862|Q31862]] | [[María Silva Cruz]] | [[Benalup-Casas Viejas]] | 1915-04-20 | [[Laguna de la Janda]] | 1936-08-23 | [[Ficheiro:María Silva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q34387|Q34387]] | [[Estrella Cabeza Candela]] | [[Sevilla]] | 1987-02-20 | | | [[Ficheiro:Cabeza Candela WMQ14 (5) (14607049775).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q74998|Q74998]] | [[Renate Brausewetter]] | [[Málaga]] | 1905-10-01 | [[Linz am Rhein]] | 2006-08-20 | [[Ficheiro:Pittschau - Brausewetter.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q127643|Q127643]] | [[Estrellita Castro]] | [[Sevilla]] | 1908-06-26<br/>1914-06-26<br/>1906-06-26 | [[Madrid]] | 1983-07-10 | [[Ficheiro:Estrellita Castro.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q133848|Q133848]] | [[María Barranco]] | [[Málaga]] | 1961-06-11 | | | [[Ficheiro:María Barranco 2014 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q153390|Q153390]] | [[Perlita de Huelva]] | [[Huelva]] | 1939-02-27 | | | |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q157130|Q157130]] | [[Uxía de Montijo|Eugénie de Montijo]] | [[Granada]] | 1826-05-05 | [[Madrid]] | 1920-07-11 | [[Ficheiro:Eugénie de Montijo, Kejsarinna av Frankrike.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q195217|Q195217]] | [[Pepita Tudó]] | [[Cádiz]] | 1779-05-19<br/>1779 | [[Madrid]] | 1869-09-20 | [[Ficheiro:Josefa Tudó con sus hijos Manuel y Luis Godoy, en un jardín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q203072|Q203072]] | [[Anni B Sweet]] | [[Fuengirola]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Belenciana pone a bailar a varias generaciones en La Pradera y la plaza de Oriente se sumerge en el mundo submarino 15.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q229816|Q229816]] | [[María de Aragón (1482-1517)|María de Aragón]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1482-06-29 | [[Lisboa]] | 1517-03-07 | [[Ficheiro:D. Maria de Aragão (pormenor, vitral da Capela-mor da Igreja de Santa Maria da Vitória) - 1510-1513.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q229891|Q229891]] | [[María Isabel López]] | [[Ayamonte]] | 1995-01-04 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - María Isabel López (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q232172|Q232172]] | [[María Antonia Fernanda de Borbón]] | [[Reais Alcázares de Sevilla|Reales Alcázares]] | 1729-11-17 | [[Castle of Moncalieri]] | 1785-09-19 | [[Ficheiro:Maria Antonia of Spain as Queen of Sardinia by Anton Raphael Mengs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q234618|Q234618]] | [[Paz Vega]] | [[Sevilla]] | 1976-01-02 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Paz Vega (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q234677|Q234677]] | [[Pastora Soler]] | [[Coria del Río]] | 1978-09-28 | | | [[Ficheiro:PASTORA SOLER.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q235134|Q235134]] | [[María Zambrano]] | [[Vélez-Málaga]] | 1904-04-22 | [[Madrid]] | 1991-02-06 | [[Ficheiro:María Zambrano ca. 1918.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q237058|Q237058]] | [[Elvira Lindo]] | [[Cádiz]] | 1962-01-23 | | | [[Ficheiro:Elvira Lindo Literaktum 2016 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q241206|Q241206]] | [[Luisa de Guzmán]] | [[Huelva]] | 1613-10-13 | [[Lisboa]] | 1666-11-16<br/>1666-11-06 | [[Ficheiro:Luisa Francisca de Guzmán y Medina Sidonia atribuible a Alonso Cano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q242084|Q242084]] | [[Lola Flores]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1923-01-21 | [[Alcobendas]] | 1995-05-16 | [[Ficheiro:1lolaflores1941 aprox.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q242879|Q242879]] | [[Princess María Isabel of Orléans]] | [[Reais Alcázares de Sevilla|Reales Alcázares]] | 1848-09-21 | [[Villamanrique de la Condesa]] | 1919-04-23 | [[Ficheiro:Marie Isabelle - Countess of Paris.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q250487|Q250487]] | [[Ruth Gabriel]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1975-07-10 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Ruth Gabriel (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q252055|Q252055]] | [[Angela of the Cross]] | [[Sevilla]] | 1846-01-30 | [[Sevilla]] | 1932-03-02 | [[Ficheiro:Santa Ángela de la Cruz (1846-1932).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q256370|Q256370]] | [[Amparo Muñoz]] | [[Vélez-Málaga]] | 1954-06-21 | [[Málaga]] | 2011-02-27 | [[Ficheiro:Amparo Muñoz Miss Universe 1974.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q257403|Q257403]] | [[Mala Rodríguez]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1979-02-13 | | | [[Ficheiro:La Mala Rodríguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q259136|Q259136]] | [[Lionor de Guzmán]] | [[Sevilla]] | 1310 | [[Talavera de la Reina]] | 1351 | [[Ficheiro:Leonor of Guzman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q259152|Q259152]] | [[Rocío Jurado]] | [[Chipiona]] | 1943-09-18 | [[Alcobendas]] | 2006-06-01 | [[Ficheiro:Rocío Jurado - Antena Edición Argentina 1968 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q260218|Q260218]] | [[Trinidad Jiménez]] | [[Málaga]] | 1962-06-04 | | | [[Ficheiro:Trini conversando con la militancia de Mejorada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q260819|Q260819]] | [[Bibiana Aído]] | [[Alcalá de los Gazules]] | 1977-02-02 | | | [[Ficheiro:Bibiana Aído en la UNED 03 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q261621|Q261621]] | [[María José Rienda]] | [[Granada]] | 1975-06-29 | | | [[Ficheiro:Maria Jose Rienda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q266319|Q266319]] | [[Soledad Miranda]] | [[Sevilla]] | 1943-07-09 | [[Lisboa]] | 1970-08-18 | |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q267231|Q267231]] | [[Nuria González]] | [[Málaga]] | 1962-05-16 | | | [[Ficheiro:Nuria González DSC1355 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q269338|Q269338]] | [[Josefa de Óbidos]] | [[Sevilla]] | 1630 | [[Óbidos, Portugal|Óbidos]] | 1684-07-22 | [[Ficheiro:Virgem com o Menino (c.1680) - Josepha Ayala (1630-1684) (50416949808).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q269787|Q269787]] | [[Conchita Bautista]] | [[El Arenal]] | 1936-10-27 | | | [[Ficheiro:Eurovision Song Contest 1965 - Conchita Bautista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q270817|Q270817]] | [[Rosa López]] | [[Láchar]] | 1981-01-14 | | | [[Ficheiro:Rosa López (48520806612).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q270828|Q270828]] | [[Niña Pastori]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1978-01-15 | | | [[Ficheiro:Niña Pastori en los actos oficiales del 2 de mayo - Imposición de la Medalla de la Comunidad de Madrid y Condecoraciones de la Orden del 2 de mayo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q270883|Q270883]] | [[Magdalena Álvarez]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1952-02-15 | | | [[Ficheiro:Magdalena Álvarez 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q272106|Q272106]] | [[Saint Laura]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | No/unknown value | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 864-10-19 | |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q274108|Q274108]] | [[Gala Évora]] | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 1983-02-08 | | | |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q276432|Q276432]] | [[Blanca Li]] | [[Granada]] | 1964-01-12 | | | [[Ficheiro:Blanca2011©AliMahdavi1754.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q293773|Q293773]] | [[Estrella Morente]] | [[Granada]] | 1980-08-14 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Estrella Morente (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q299787|Q299787]] | [[Nieves Navarro]] | [[Almería]] | 1938-11-10 | | | [[Ficheiro:Il vizio di famiglia 10.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q374138|Q374138]] | [[Natalia Rodríguez Gallego|Natalia]] | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 1982-12-11 | | | [[Ficheiro:Natalia - Concierto OT Sant Jordi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q429229|Q429229]] | [[Matilde Cantos]] | [[Granada]] | 1898-09-20 | [[Fuente Vaqueros]] | 1987-11-24 | |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q433345|Q433345]] | [[Rosa Aguilar]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1957-07-07 | | | [[Ficheiro:Rosa Aguilar 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q435214|Q435214]] | [[Remedios Amaya]] | [[Sevilla]] | 1962-05-01 | | | [[Ficheiro:Remedios Amaya recibiendo el Premio de Cultura Gitana 2017 en la categoría de Música.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q437317|Q437317]] | [[María del Carmen Bousada de Lara]] | [[Cádiz]] | 1940-01-05 | [[El Puerto de Santa María]] | 2009-07-11 | |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q439036|Q439036]] | [[Anabel Conde]] | [[Fuengirola]] | 1975-06-16<br/>1975-06-06 | | | [[Ficheiro:PrepartyES - Anabel Conde 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q439797|Q439797]] | [[Eva Santamaría]] | [[El Puerto de Santa María]] | 1971-10-18 | | | |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q439888|Q439888]] | [[Elisa Montés]] | [[Granada]] | 1934-12-15 | [[Madrid]] | 2024-10-09 | |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q440345|Q440345]] | [[María de Estrada]] | [[Sevilla]] | No/unknown value | [[Puebla de Zaragoza]] | No/unknown value | [[Ficheiro:LienzoTlaxcalaJinetes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q440593|Q440593]] | [[Amores]] | [[Sevilla]] | 1964-04-02 | | | |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q447571|Q447571]] | [[La Niña de los Peines]] | [[Sevilla]] | 1890-02-10 | [[Sevilla]] | 1969-11-26 | [[Ficheiro:La niña de los peines.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q447989|Q447989]] | [[Carmen Linares]] | [[Linares, España|Linares]] | 1951-02-25 | | | [[Ficheiro:Carmen Linares Retrato.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q449004|Q449004]] | [[Kiti Mánver]] | [[Antequera]] | 1953-05-11 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2020 - Kiti Mánver 8.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q451828|Q451828]] | [[Pilar Bardem]] | [[Sevilla]] | 1939-03-14 | [[Madrid]] | 2021-07-17 | [[Ficheiro:Medalla de honor del CEC 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q453730|Q453730]] | [[Fátima Báñez]] | [[San Juan del Puerto]] | 1967-01-06 | | | [[Ficheiro:Fatima Bañez.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q453993|Q453993]] | [[Karina]] | [[Xaén]] | 1945-12-04 | | | [[Ficheiro:Wiki karina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q454051|Q454051]] | [[Isabel Pérez Montalbán]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q454150|Q454150]] | [[Martirio (cantante)|Martirio]] | [[Huelva]] | 1954-03-21 | | | [[Ficheiro:Martirio ltk (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q456618|Q456618]] | [[Paquita Rico]] | [[Triana, Sevilla|Triana]] | 1929-10-13 | [[Sevilla]] | 2017-07-09 | [[Ficheiro:María Morena (1951).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q456796|Q456796]] | [[Rafaela Porras y Ayllón]] | [[Pedro Abad]] | 1850-01-06 | [[Roma]] | 1925-01-06 | [[Ficheiro:RafaelaPorras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q457322|Q457322]] | [[Carmen Sevilla]] | [[Heliópolis (Q6442507)|Heliópolis]] | 1931-10-16 | [[Madrid]] | 2023-06-27 | [[Ficheiro:Carmen Sevilla in a postcard photo, circa 1955.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q457348|Q457348]] | [[Nuria Fergó]] | [[Nerja]] | 1979-04-18 | | | [[Ficheiro:Nuria Fergo - Concierto OT Sant Jordi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q457594|Q457594]] | [[Carolina Marín|Carolina Maríne]] | [[Huelva]] | 1993-06-15 | | | [[Ficheiro:Carolin Marin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q457655|Q457655]] | [[Juanita Reina]] | [[Sevilla]] | 1925-08-25 | [[Sevilla]] | 1999-03-19 | [[Ficheiro:Juanita Reina, Alginet (País Valencià), 1955 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q459327|Q459327]] | [[Carmen Romero López]] | [[Sevilla]] | 1946-11-15 | | | [[Ficheiro:Carmen Romero 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q459334|Q459334]] | [[Ruth Núñez]] | [[Nerja]] | 1979-04-07 | | | [[Ficheiro:Ruth Núñez en la inauguración de la tienda de Hispanitas en Madrid (2016) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q459565|Q459565]] | [[María del Carmen González Ramos]] | [[Antequera]] | 1834-06-30 | [[Antequera]] | 1899-11-09 | [[Ficheiro:CarmenGonzalez-inedita.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q462422|Q462422]] | [[Laura Valenzuela]] | [[Sevilla]] | 1931-02-18 | [[Madrid]] | 2023-03-17 | [[Ficheiro:Laura Valenzuela 2012 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q463380|Q463380]] | [[Isabel Salinas García]] | [[Níjar]] | 1966-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q463646|Q463646]] | [[Beatriz Enríquez de Arana]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1465 | [[París]] | 1521-05-20 | [[Ficheiro:Colón saliendo de la Mezquita - Rafael Romero de Torres.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q466111|Q466111]] | [[Melody (cantante)|Melody Ruiz]] | [[Puerto Serrano]] | 1990-10-12 | | | [[Ficheiro:PrepartyES- Melody 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q474415|Q474415]] | [[Amparo Sánchez]] | [[Alcalá la Real (Q24013293)|Alcalá la Real]] | 1969-09-24 | | | [[Ficheiro:Amparo Sánchez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q510950|Q510950]] | [[María Galiana]] | [[Sevilla]] | 1935-05-31 | | | [[Ficheiro:17 02 28 Acto 28f . Maestranza . 19 (33013527092) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q521949|Q521949]] | [[Marifé de Triana]] | [[Burguillos]] | 1936-09-13 | [[Benalmádena]] | 2013-02-16 | [[Ficheiro:Marifé de Triana Copla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q526055|Q526055]] | [[Victoria Padial]] | [[Granada]] | 1988-08-10 | | | [[Ficheiro:Victoria Padial Hernandez 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q532414|Q532414]] | [[Azahara Muñoz]] | [[San Pedro Alcántara]] | 1987-11-19 | | | [[Ficheiro:2009 Women's British Open - Azahara Muñoz (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q538146|Q538146]] | [[Paz Padilla]] | [[Cádiz]] | 1969-09-26 | | | [[Ficheiro:Paz Padilla (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q544327|Q544327]] | [[Vitoria de Córdoba]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 3rd century | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 303-11-17 | [[Ficheiro:31 - Toulouse - Basilique Saint-Sernin - Crypte - Buste reliquaire de saint Victoire de Cordoue .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q546289|Q546289]] | [[María Peláez]] | [[Málaga]] | 1977-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q546734|Q546734]] | [[Maria Galvany]] | [[Mancha Real]]<br/>[[Granada]] | 1875-08-06 | [[Madrid]] | 1927-08-03 | [[Ficheiro:Maria Galvany.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q568107|Q568107]] | [[Trinidad Bonachera]] | [[Huelva]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q579444|Q579444]] | [[Marta López]] | [[Málaga]] | 1990-02-04 | | | [[Ficheiro:Marta Lopez-Herrero 20140514.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q582962|Q582962]] | [[Carmen Martín]] | [[Roquetas de Mar]] | 1988-05-29 | | | [[Ficheiro:Carmen Martin, 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q629328|Q629328]] | [[Eva González]] | [[Mairena del Alcor]] | 1980-11-05 | | | [[Ficheiro:Eva González.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q777182|Q777182]] | [[Eva Gómez]] | [[Sevilla]] | 1971-06-30 | | | [[Ficheiro:Premios Pulsar 2019 38.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q793723|Q793723]] | [[María del Monte]] | [[Sevilla]] | 1962-04-26<br/>1963 | | | [[Ficheiro:María del Monte.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q857388|Q857388]] | [[Nerea Camacho]] | [[Balanegra]] | 1996-05-15 | | | [[Ficheiro:Nerea Camacho Premios Goya 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q924127|Q924127]] | [[Rocío Molina]] | [[Vélez-Málaga]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q929156|Q929156]] | [[María Fernández Granados]] | [[Utrera]] | 1922 | [[Lebrija, Sevilla|Lebrija]] | 2005-02-05 | |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q931401|Q931401]] | [[Pilar del Río]] | [[Sevilla]] | 1950-03-15 | | | [[Ficheiro:Pilar del Río en Lanzarote.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q942278|Q942278]] | [[Marisol|Pepa Flores]] | [[Málaga]] | 1948-02-04 | | | [[Ficheiro:Pepa Flores, Marisol.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q979380|Q979380]] | [[Mercedes Chilla]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1980-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q1158177|Q1158177]] | [[Mariana Pineda]] | [[Granada]] | 1804-09-01 | [[Granada]] | 1831-05-26 | [[Ficheiro:Mariana pineda5.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q1291085|Q1291085]] | [[Elena Andújar Camúñez]] | [[Sevilla]] | 1967-12-10 | | | |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q1370091|Q1370091]] | [[Esther Morales Cañadas]] | [[Sevilla]] | 1951-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q1370108|Q1370108]] | [[Esther Sanz Barranco]] | [[Málaga]] | 1974-12-06 | | | |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q1406567|Q1406567]] | [[Fernanda de Utrera]] | [[Utrera]] | 1923-02-09 | [[Utrera]] | 2004-08-24<br/>2006-08-24 | [[Ficheiro:Fernanda de Utrera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q1411015|Q1411015]] | [[Rocío Márquez]] | [[Huelva]] | 1985-09-29 | | | [[Ficheiro:Rio Loco 2015 Mercredi - Europe-7864.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q1497055|Q1497055]] | [[Miriam Pharo]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1966-05-08 | | | [[Ficheiro:MiriamPharo Leipzig 010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q1726834|Q1726834]] | [[Laura Molina]] | [[La Rinconada]] | 1988-09-13 | | | |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q1896451|Q1896451]] | [[María de Bohórquez]] | [[Sevilla]] | 1533 | [[Sevilla]] | 1559-09-24 | |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q1906602|Q1906602]] | [[María José Sánchez Núñez]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1961-11-08 | | | |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q1906615|Q1906615]] | [[María Vidal]] | [[Sevilla]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q1921397|Q1921397]] | [[Mercedes Ruiz]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q1982851|Q1982851]] | [[Auria de Pamplona|Auria]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 825 | [[Pamplona]] | 880 | |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q2012285|Q2012285]] | [[María Dolores Rodríguez Sopeña]] | [[Vélez-Rubio]] | 1848-12-30 | [[Madrid]] | 1918-01-10 | [[Ficheiro:Dolores sopeña pensativa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q2065508|Q2065508]] | [[Beryl Mercer]] | [[Sevilla]] | 1882-08-13 | [[Santa Monica]] | 1939-07-28 | [[Ficheiro:Beryl Mercer, c. 1918.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q2070496|Q2070496]] | [[Tamara La Bueniña]] | [[Sevilla]] | 1984-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q2086141|Q2086141]] | [[Elena Medel]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1985-04-29 | | | [[Ficheiro:Elena Medel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q2088089|Q2088089]] | [[Silvia Giner]] | [[Sevilla]] | 1980-12-31 | | | [[Ficheiro:Silvia Giner 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q2264811|Q2264811]] | [[Ana Sánchez]] | [[Málaga]] | 1976-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q2338181|Q2338181]] | [[María Manuela Kirkpatrick]] | [[Málaga]] | 1794-02-24 | [[Carabanchel]] | 1879-11-22 | [[Ficheiro:María Manuela Kirkpatrick.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q2357111|Q2357111]] | [[Mariola Fuentes]] | [[Marbella]] | 1970-08-14 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Mariola Fuentes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q2392571|Q2392571]] | [[Tania Chamorro]] | [[Martos]] | 1993-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q2423005|Q2423005]] | [[Isabel Pantoja]] | [[Sevilla]] | 1956-08-02 | | | [[Ficheiro:Isabel Pantoja - 05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q2449273|Q2449273]] | [[Esther Arroyo]] | [[Cádiz]] | 1968-03-29 | | | |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q2454657|Q2454657]] | [[Cristina Hoyos]] | [[Sevilla]] | 1946-06-13 | | | [[Ficheiro:Cristina Hoyos en el Teatro Margarita Xirgu 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q2593877|Q2593877]] | [[Dolores Parrales Moreno]] | [[Moguer]] | 1845 | | 1915 | [[Ficheiro:La Parrala, portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q2612928|Q2612928]] | [[Celia Villalobos]] | [[Benalmádena]] | 1949-04-18 | | | [[Ficheiro:Celia Villalobos 2001 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q2614472|Q2614472]] | [[Carmen Calvo]] | [[Cabra, Córdoba|Cabra]] | 1957-06-09 | | | [[Ficheiro:Carmen Calvo 2020 (portrait).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q2618876|Q2618876]] | [[Sara Baras]] | [[Cádiz]] | 1971-04-25 | | | [[Ficheiro:MG 7617 Sara Baras1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q2657608|Q2657608]] | [[India Martínez]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1985-10-13 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - India Martínez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q2679144|Q2679144]] | [[Fiorella Faltoyano]] | [[Málaga]] | 1949-10-19<br/>1950-02-10 | | | [[Ficheiro:Fiorella Faltoyano - Seminci 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q2742046|Q2742046]] | [[La Caramba]] | [[Motril]] | 1751-03-09 | [[Madrid]] | 1787-06-10 | [[Ficheiro:La Caramba 1788.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q2742060|Q2742060]] | [[María Pacheco]] | [[Granada]] | 1496 | [[Porto, Portugal|Porto]] | 1531-03 | [[Ficheiro:Detalle de Doña María Pacheco después de Villalar (Museo del Prado) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q2742274|Q2742274]] | [[María del Rosario Fernández]] | [[Sevilla]] | 1755 | [[Madrid]] | 1803-12-28 | [[Ficheiro:Francisco de Goya - La Tirana - Google Art Project.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q2742435|Q2742435]] | [[Verónica Sánchez]] | [[Sevilla]] | 1977-07-01 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Verónica Sánchez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q2742782|Q2742782]] | [[Rita Luna]] | [[Málaga]] | 1770-04-28 | [[Madrid]] | 1832 | [[Ficheiro:Rita Luna, attributed to Francisco de Goya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q2743181|Q2743181]] | [[Victoria Kent]] | [[Málaga]] | 1898-03-06 | [[Nova York]] | 1987-09-25 | [[Ficheiro:Victoria Kent.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q2746850|Q2746850]] | [[Luisa Fernanda Rudi]] | [[Sevilla]] | 1950-12-13 | | | [[Ficheiro:Rudii.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q2757345|Q2757345]] | [[Macarena Gómez]] | [[Málaga]] | 1978-02-02 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Macarena Gómez 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q2829274|Q2829274]] | [[Hafsa bint al-Hayy al-Rakuniyya]] | [[Granada]] | 1135 | [[Marrakech]] | 1191 | |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q2830743|Q2830743]] | [[Alba del Monte]] | [[Sevilla]] | 1975-08-08 | | | |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q2836608|Q2836608]] | [[Mónica Cervera]] | [[Málaga]] | 1975-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q2836776|Q2836776]] | [[Alicia Rodríguez]] | [[Málaga]] | 1935-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q2837603|Q2837603]] | [[Laura de los Ángeles]] | [[Sevilla]] | 1986-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q2839203|Q2839203]] | [[María Francisca Espejo Martos]] | [[Martos]] | 1873-02-12 | [[Las Casillas]] | 1937-01-12 | [[Ficheiro:Beata Francisca.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q2841087|Q2841087]] | [[Soledad Cabezón Ruiz]] | [[Albaida del Aljarafe]] | 1973-09-01 | | | [[Ficheiro:Soledad Cabezón, Secretaria de Igualdad Federal, atiende a los medios de comunicación a su llegada a Mérida (4732907988) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q2842071|Q2842071]] | [[Teresa Jiménez Vílchez]] | [[Lanjarón]] | 1964-02-02 | | | |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q2851133|Q2851133]] | [[Anne Hidalgo]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1959-06-19 | | | [[Ficheiro:(Anne Hidalgo) 2020. Jacques Paquier. Pécresse - Ollier - Hidalgo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q2882636|Q2882636]] | [[Rosario Pardo]] | [[Xaén]] | 1959-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q2883296|Q2883296]] | [[Victoria Cuenca Gnecco]] | [[Adra, Almería|Adra]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q2888641|Q2888641]] | [[Mary Carmen Ramírez]] | [[Granada]] | 1932-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q2905930|Q2905930]] | [[Blanca Manchón]] | [[Sevilla]] | 1987-03-06 | | | |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q2939604|Q2939604]] | [[Carmen Hermosin]] | [[Sevilla]] | 1945-03-03 | | | |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q2939625|Q2939625]] | [[Carmen Peñalver]] | [[Xaén]] | 1961-09-20 | | | |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q2939648|Q2939648]] | [[Carmencita]] | [[Almería]] | 1868-08-09 | No/unknown value | 1910<br/>1920<br/>No/unknown value | [[Ficheiro:Carmencita Falk.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q2967689|Q2967689]] | [[Chus Gutiérrez]] | [[Granada]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Alba Gutiérrez y Chus Gutiérrez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q2973015|Q2973015]] | [[Cinta Castillo]] | [[Huelva]] | 1965-10-10 | [[Sevilla]] | 2013-10-30 | |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q2991631|Q2991631]] | [[Concha Gutiérrez]] | [[Linares, España|Linares]] | 1954-02-05 | | | [[Ficheiro:Concha Gutierrez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q3002877|Q3002877]] | [[Cristina Alberdi]] | [[Los Rosales]] | 1946-02-22 | [[Madrid]] | 2024-06-27 | [[Ficheiro:Cristina Alberdi 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q3046947|Q3046947]] | [[Wallada bint al-Mustakfi]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | No/unknown value | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1091-03-26 | |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q3053717|Q3053717]] | [[Encarnación García Bonilla]] | [[Granada]] | 1979-10-04 | | | [[Ficheiro:Encarnación García Bonilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q3067231|Q3067231]] | [[Fatima bint al-Muthanna]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | | | | |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q3073901|Q3073901]] | [[Marta di Cordova]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | No/unknown value | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 851-11-24 | |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q3081492|Q3081492]] | [[Marujita Díaz]] | [[Triana, Sevilla|Triana]] | 1932-04-27 | [[Madrid]] | 2015-06-23 | |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q3083768|Q3083768]] | [[Lola Lizaran i Merlos]] | [[Vélez-Blanco]] | 1931 | [[Esparreguera]] | 2003-07-07 | |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q3113033|Q3113033]] | [[Gracia de Triana]] | [[Sevilla]] | 1919-01-26 | [[Madrid]] | 1989-01-13 | |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q3135212|Q3135212]] | [[Tía Anica La Piriñaca]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1899-04-11 | [[Xerez da Fronteira]] | 1987-11-04 | |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q3135736|Q3135736]] | [[Himilce]] | [[Castulo]] | 3rd century BCE | [[Castulo]] | -214 | [[Ficheiro:CazBaezaHimilce.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q3143076|Q3143076]] | [[Vega (cantante)|Vega]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1979-02-18 | | | [[Ficheiro:Vega (cantante)2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q3187865|Q3187865]] | [[Juana la Macarrona]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1870-05-05 | | 1947-04-17 | |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q3189063|Q3189063]] | [[Julia Sevilla Muñoz]] | [[Vélez-Málaga]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Julia Sevilla Muñoz - Filóloga.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q3210218|Q3210218]] | [[La Macanita]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Tomasa La Macanita Foto Ramon Fornos 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q3212811|Q3212811]] | [[La Serneta]] | [[San Pedro]] | 1840-03-19 | [[Utrera]] | 1912-06-18 | |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q3258782|Q3258782]] | [[Lola Álvarez]] | [[Sevilla]] | 1959-02 | | | |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q3287320|Q3287320]] | [[Mar Castro]] | [[Provincia de Málaga]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q3287325|Q3287325]] | [[Mar Moreno]] | [[La Carolina]] | 1962-05-07 | | | [[Ficheiro:Mar Moreno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q3290895|Q3290895]] | [[Maria Bravo]] | [[Málaga]] | 1967-10-18 | | | |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q3293720|Q3293720]] | [[Marisol Yagüe|Marisol Yagüe Reyes]] | [[La Línea de la Concepción]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q3296429|Q3296429]] | [[Consuelo Rumí]] | [[Almería]] | 1957-10-31 | | | [[Ficheiro:Consuelo Rumi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q3296442|Q3296442]] | [[María Fernández]] | [[Fuentes de Andalucía]] | 1982-09-06 | | | |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q3296445|Q3296445]] | [[María Isabel Pozuelo Meño]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1952-01-06 | | | [[Ficheiro:Isabel Pozuelo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q3296457|Q3296457]] | [[María Jiménez]] | [[Sevilla]] | 1950-02-03 | [[Sevilla]] | 2023-09-07 | [[Ficheiro:(María Jiménez) VII edición de los Premios Museo Chicote, 2021-09-22 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q3296463|Q3296463]] | [[María Pagés]] | [[Sevilla]] | 1963-07-28 | | | [[Ficheiro:Entrega de distinciones. María Pagés (6305148683) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q3296468|Q3296468]] | [[María Sagredo]] | [[Alozaina]] | | | | |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q3297080|Q3297080]] | [[Comba de Córdoba]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | No/unknown value | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 853 | [[Ficheiro:SantaColumba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q3306350|Q3306350]] | [[Merche Esmeralda]] | [[Sevilla]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q3325098|Q3325098]] | [[Virginia Maestro]] | [[Linares, España|Linares]] | 1982-09-29 | | | [[Ficheiro:VM.LaRiviera.Fajardo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q3342326|Q3342326]] | [[Niña de Antequera]] | [[Málaga]] | 1920 | [[Sevilla]] | 1972-08-28 | |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q3369073|Q3369073]] | [[Patricia Aranda]] | [[Maracena]] | 1979-06-27 | | | [[Ficheiro:20130906 Vollyball EM Frauen by Olaf KosinskyDSC 0251.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q3388373|Q3388373]] | [[Pilar Albarracín]] | [[Sevilla]] | 1968-09-27 | | | |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q3390525|Q3390525]] | [[Diana Navarro]] | [[Málaga]]<br/>[[Totalán]] | 1978-04-21 | | | [[Ficheiro:Diana Navarro.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q3390639|Q3390639]] | [[La Bella Dorita]] | [[Cuevas del Almanzora]] | 1901-02-23 | [[Barcelona]] | 2001-06-27 | [[Ficheiro:Belladorita.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q3394222|Q3394222]] | [[Anita Delgado]] | [[Málaga]] | 1890-02-08 | [[Madrid]] | 1962-07-07 | [[Ficheiro:Anita Delgado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q3394502|Q3394502]] | [[Paquera de Jerez]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1934-05-20 | [[Xerez da Fronteira]] | 2004-04-26 | [[Ficheiro:Jerez FranciscaMendesGarrido-Statue 20201019 2 301dpi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q3442076|Q3442076]] | [[Rosa Conde]] | [[Ronda]] | 1947-09-07 | | | [[Ficheiro:Rosa Conde en la rueda de prensa posterior al Consejo de Ministros (21 de noviembre de 1989).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q3497250|Q3497250]] | [[Marina Alabau]] | [[Sevilla]] | 1985-08-31 | | | |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q3500543|Q3500543]] | [[María Francisca Palafox Portocarrero y KirkPatrick]] | [[Granada]] | 1825-01-29 | [[París]] | 1860-09-16 | [[Ficheiro:Paca, Duchess of Alba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q3509085|Q3509085]] | [[Encarna Sánchez]] | [[Carboneras]] | 1935-09-19 | [[Alcobendas]] | 1996-04-05 | [[Ficheiro:Foto encarna sanchez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q3553626|Q3553626]] | [[Valentina Pinelo]] | [[Sevilla]] | 16th century | | 17th century | |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q3614866|Q3614866]] | [[Ana Rossetti]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1950-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q3637471|Q3637471]] | [[Begoña García]] | [[Cádiz]] | 1976-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q3638489|Q3638489]] | [[Berenguela de Castela (1253-1300)|Berenguela de Castela]] | [[Sevilla]] | 1253 | [[Guadalaxara, España|Guadalaxara]] | 1300 | [[Ficheiro:Berengaria of Castile (1253-1300).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q3723191|Q3723191]] | [[Elisabeth Reyes]] | [[Málaga]] | 1985-03-25 | | | |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q3735131|Q3735131]] | [[Eva Pedraza]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1971-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q3742020|Q3742020]] | [[Pastora Imperio]] | [[Sevilla]] | 1880s | [[Madrid]] | 1979-09-14 | [[Ficheiro:Pastora Imperio junio 1914.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q3746667|Q3746667]] | [[Flora de Córdoba]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | No/unknown value | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 851<br/>851-11-24 | [[Ficheiro:Santa Flora (Cordoba Cathedral, main altar) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q3774230|Q3774230]] | [[La Niña de la Puebla]] | [[La Puebla de Cazalla]] | 1908-07-28<br/>1909-07 | [[Málaga]] | 1999-06-14 | |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q3774833|Q3774833]] | [[Francisca Pleguezuelos]] | [[Granada]] | 1950-06-28 | | | |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q3802240|Q3802240]] | [[Isabel Sánchez]] | [[Sevilla]] | 1976-11-28 | | | [[Ficheiro:Isa Sánchez P1150558.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q3815247|Q3815247]] | [[Josefina Molina]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1936-11-14 | | | [[Ficheiro:Josefina Molina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q3817824|Q3817824]] | [[Saint Potenciana]] | [[Villanueva de la Reina]] | 15th century | [[Villanueva de la Reina]] | 16th century | [[Ficheiro:Sta.Potenciana.Vva de la Reina.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q3819089|Q3819089]] | [[Carmen Tórtola Valencia]] | [[Sevilla]] | 1882-06-18 | | 1955-02-13 | [[Ficheiro:Valence.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q3819179|Q3819179]] | [[María Carmen Barea]] | [[Málaga]] | 1966-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q3825360|Q3825360]] | [[Zahara]] | [[Úbeda, Xaén|Úbeda]] | 1983-09-10 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Zahara (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q3847154|Q3847154]] | [[Maria Barbara Carillo]] | [[Xaén]] | 1625 | [[Madrid]] | 1721-05-18 | |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q3847230|Q3847230]] | [[Princess Maria Cristina of Orléans]] | [[Sevilla]] | 1852-10-29 | [[Sevilla]] | 1879-04-28 | [[Ficheiro:Princess Christine d'Orléans.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q3849318|Q3849318]] | [[Marisa Jara]] | [[Sevilla]] | 1980-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q3850597|Q3850597]] | [[María Eugenia Henríquez Girón]] | [[Sevilla]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q3850605|Q3850605]] | [[María Jesús Ruiz]] | [[Andújar]] | 1982-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q3850609|Q3850609]] | [[María José Suárez]] | [[Coria del Río]] | 1975-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q3877703|Q3877703]] | [[Noelia López]] | [[Lebrija, Sevilla|Lebrija]] | 1986-08-21 | | | |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q3894952|Q3894952]] | [[Paquita Torres]] | [[Bailén]] | 1948-04-22 | | | |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q3930302|Q3930302]] | [[Raquel Rodríguez Hidalgo]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q3930304|Q3930304]] | [[Raquel Revuelta]] | [[Sevilla]] | 1967-07-14 | | | |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q3932410|Q3932410]] | [[Remedios Cervantes Montoya]] | [[Málaga]] | 1964-06-20 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Remedios Cervantes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q3939839|Q3939839]] | [[Rocío Martín]] | [[Sevilla]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q4022844|Q4022844]] | [[Yolanda Vazquez]] | [[Cádiz]] | 1960-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q4078956|Q4078956]] | [[Rocío Bazán Ramírez]] | [[Estepona]] | 1977-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q4116692|Q4116692]] | [[Beatriz Manchón]] | [[Sevilla]] | 1976-05-29 | | | |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q4141802|Q4141802]] | [[Antoñita Moreno]] | [[La Puebla del Río]] | 1930-01-09 | | | |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q4357693|Q4357693]] | [[Ana Belén Palomo]] | [[Alxeciras]] | 1977-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q4414578|Q4414578]] | [[Fátima Gálvez]] | [[Baena]] | 1987-01-19 | | | [[Ficheiro:Fátima Gálvez 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q4694502|Q4694502]] | [[Aguas Santas Ocaña Navarro]] | [[Brenes]] | 1963-04-23 | | | |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q4699129|Q4699129]] | [[Aisa Bint Ahmad]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 10th century | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1009 | |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q4714444|Q4714444]] | [[Alejandra Echevarría]] | [[Andújar]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Earth2009press15 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q4720683|Q4720683]] | [[Alexandra López]] | [[Sevilla]] | 1989-02-26 | | | [[Ficheiro:Alexandra Lopez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q4726209|Q4726209]] | [[Alicemarie Huber Stotler]] | [[Alhambra]] | 1942-05-29 | [[Yorba Linda]] | 2014-06-09 | [[Ficheiro:Alicemarie H. Stotler District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q4726254|Q4726254]] | [[Alicia Fuentes]] | [[Totalán]] | 1978-05-27<br/>1978-04-27 | | | |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q4750491|Q4750491]] | [[Ana Romero]] | [[Sevilla]] | 1987-06-14 | | | [[Ficheiro:Ana Romero 20180521 165726317.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q4750534|Q4750534]] | [[Ana Álvarez]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1969-11-19 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Ana Álvarez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q4762793|Q4762793]] | [[Angelita Vargas]] | [[Sevilla]] | 1946 | [[Bormujos]] | 2023-11-11 | |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q4776236|Q4776236]] | [[Antonia García de Videgain]] | [[Cádiz]] | 1850-04-08 | [[Madrid]] | 1924-06-25 | |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q4827276|Q4827276]] | [[Auxi Jiménez]] | [[Ronda]] | 1975-01-11 | | | |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q4833013|Q4833013]] | [[Azucena Hernández]] | [[Sevilla]] | 1960-03-22 | [[provincia de Guadalaxara]] | 2019-12-04 | |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q4907508|Q4907508]] | [[Rafaela Aparicio]] | [[Marbella]] | 1906-04-09 | [[Madrid]] | 1996-06-09 | [[Ficheiro:La actriz Rafaela Aparicio agradece la entrega de la Fiambrera (1987).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q4940910|Q4940910]] | [[Dorita Fairlie Bruce]] | [[Palos de la Frontera]] | 1885-05-20 | | 1970-09-21 | |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q4968077|Q4968077]] | [[Moraima]] | [[Loja]] | 1467 | [[Láujar de Andarax]] | 1493 | [[Ficheiro:Morayma.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q4975181|Q4975181]] | [[María del Mar Rodríguez Carnero]] | [[Málaga]] | 1975-01-18 | | | [[Ficheiro:Chambao14.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q5121099|Q5121099]] | [[Cinta Pérez]] | [[Huelva]] | 1985-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q5155259|Q5155259]] | [[Ana Torres-Álvarez]] | [[Granada]] | 1976-11-18 | | | [[Ficheiro:Ana Torres Alvarez.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q5158361|Q5158361]] | [[Conchi Badillo]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1986-07-13 | | | |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q5158610|Q5158610]] | [[Concepción Langa Nuño]] | [[Sevilla]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q5163904|Q5163904]] | [[Constanza Cano]] | [[Granada]] | 1985-08-14<br/>1985-08-24 | | | |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q5289523|Q5289523]] | [[Dolores Gallardo]] | [[Sevilla]] | 1993-06-10 | | | [[Ficheiro:Dolores Gallardo 20181311.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q5393705|Q5393705]] | [[Aurora Luque]] | [[Almería]] | 1962-08-16 | | | |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q5398578|Q5398578]] | [[María Gertrudis Hore]] | [[Provincia de Cádiz]] | 1742 | | 1801 | |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q5401181|Q5401181]] | [[Esther González]] | [[Huéscar]] | 1992-12-08 | | | [[Ficheiro:NC Courage vs Gotham FC (Oct 2023) 052 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q5475106|Q5475106]] | [[Juana Castro Muñoz]] | [[Villanueva de Córdoba]] | 1945 | | | [[Ficheiro:Juana Castro (25995041374).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q5483888|Q5483888]] | [[Teresa Duclós]] | [[Sevilla]] | 1934-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q5487499|Q5487499]] | [[Blanca del Rey]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1946 | | | [[Ficheiro:(Blanca del Rey) Madrileños de Andalucía.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q5491433|Q5491433]] | [[Frasquita Larrea]] | [[Cádiz]] | 1775-12-24 | [[El Puerto de Santa María]] | 1838-08-24 | [[Ficheiro:Frasquita Larrea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q5491794|Q5491794]] | [[María Esperanza Oña Sevilla]] | [[Sevilla]] | 1957-09-08 | | | [[Ficheiro:Esperanza Oña (41719861461).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q5511412|Q5511412]] | [[Fátima Madrid]] | [[Sevilla]] | 1979-12-28 | | | |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q5555150|Q5555150]] | [[Ana María Custodio]] | [[Écija]] | 1908-03-19 | [[Madrid]] | 1976-04-10<br/>1976-04-11 | |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q5573879|Q5573879]] | [[Isabel Oyarzábal]] | [[Málaga]] | 1878-06-12 | [[Cidade de México]] | 1974-05-28 | [[Ficheiro:Isabel-oyarzabal-kmPD-U501199418567FCC-624x385@Diario Sur.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q5638712|Q5638712]] | [[Esther Garboni]] | [[Sevilla]] | 1973-11-06 | | | [[Ficheiro:Esther Garboni (Feria del Libro de Sevilla 2016).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q5638757|Q5638757]] | [[Feliche María de la Cerda y Aragón]] | [[El Puerto de Santa María]] | 1657-09-05 | [[Madrid]] | 1709-05-15 | [[Ficheiro:Feliche de la Cerda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q5643109|Q5643109]] | [[Inmaculada Moreno Hernández]] | [[El Puerto de Santa María]] | 1960-04-14 | | | [[Ficheiro:InmaculadaMorenoH.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q5646491|Q5646491]] | [[María Villalón]] | [[Ronda]] | 1989-04-01 | | | [[Ficheiro:María Villalón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q5646694|Q5646694]] | [[María Jaén]] | [[Utrera]] | 1962-05-29 | | | |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q5661682|Q5661682]] | [[Al-Gassaniyya]] | [[Pechina]] | 10th century | | 11st century | |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q5662441|Q5662441]] | [[Alba Molina]] | [[Sevilla]] | 1978-11-26 | | | [[Ficheiro:Alba Molina en la piel del flamenco 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q5664726|Q5664726]] | [[Alejandra Vanessa]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1981-05-16 | | | [[Ficheiro:Alejandra Vanessa 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q5667101|Q5667101]] | [[María Bellido Vallejos]] | [[Porcuna]] | 1755-01-28 | | 1809-03-07 | |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q5670051|Q5670051]] | [[María Esther Guzmán Blanco]] | [[Sevilla]] | 1967-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q5671621|Q5671621]] | [[Amalia Heredia Livermore]] | [[Málaga]] | 1830-03-03 | [[Málaga]] | 1902-10-16 | [[Ficheiro:Amalia Heredia y Livermore (1830-–1902) Marquise of Casa Loring.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q5671628|Q5671628]] | [[Amalia Molina]] | [[Sevilla]] | 1881 | [[Barcelona]] | 1956-07-08 | [[Ficheiro:Amalia Molina.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q5671632|Q5671632]] | [[Amalia Navarro]] | [[Álora]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q5673102|Q5673102]] | [[Catalina Casanova y Navarro]] | [[Cuevas del Almanzora]] | 1831 | [[Almanzora]] | 1914-04-13 | |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q5673659|Q5673659]] | [[Ana Adamuz]] | [[Escañuela]] | 1886-12-24 | [[Madrid]] | 1971-03-26 | [[Ficheiro:Ana Adamuz.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q5673753|Q5673753]] | [[Ana Fernández]] | [[Valencina de la Concepción]]<br/>[[Aljarafe]] | 1965-05-29 | | | [[Ficheiro:Foto Ana Fernández 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q5673959|Q5673959]] | [[Ana María Ruiz-Tagle]] | [[Sevilla]] | 1944-05-16 | | | [[Ficheiro:Ana María Ruiz Tagle (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q5674005|Q5674005]] | [[Ana María de Soto]] | [[Aguilar de la Frontera]] | 1775-08-16 | [[Montilla]] | 1833-12-05 | |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q5674071|Q5674071]] | [[Ana Ruiz]] | [[Sevilla]] | 1979-06-07<br/>1978-06-07 | | | [[Ficheiro:Ana Ruiz 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q5674174|Q5674174]] | [[Anabel Armario]] | [[Cádiz]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q5682923|Q5682923]] | [[Evangelina Naranjo]] | [[Sevilla]] | 1967-10-08 | | | [[Ficheiro:Evangelina Navarro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q5687854|Q5687854]] | [[María José García-Pelayo Jurado]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1968-01-08<br/>1968-01-06 | | | [[Ficheiro:María José García-Pelayo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q5691918|Q5691918]] | [[Almudena Villegas Becerril]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1964-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q5693984|Q5693984]] | [[Ana Caro de Mallén]] | [[Andalucía]] | No/unknown value | [[Sevilla]] | 1646-11-06<br/>1650 | |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q5696163|Q5696163]] | [[Aniya la Gitana]] | [[Ronda]] | 1855 | [[Barcelona]] | 1933 | [[Ficheiro:Aniya la Gitana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q5697567|Q5697567]] | [[Antonia Díaz Fernández de Lamarque]] | [[Marchena]] | 1827 | [[Dos Hermanas]] | 1892-05-19 | [[Ficheiro:1925, Biblioteca de autores andaluces modernos y contemporáneos, Antonia Díaz Fernández de Lamarque.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q5700471|Q5700471]] | [[Antoñita Colomé]] | [[Sevilla]] | 1912-02-18 | [[Madrid]] | 2005-08-28 | |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q5703632|Q5703632]] | [[Noemí Jiménez Martín]] | [[Marbella]] | 1993-11-12 | | | |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q5710120|Q5710120]] | [[Asunción Embuena Romero]] | [[Sevilla]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q5712108|Q5712108]] | [[Aurora Fuster Gallardo]] | [[Málaga]] | 1884 | [[Málaga]] | 1907 | |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q5712136|Q5712136]] | [[Aurora Sánchez]] | [[Galaroza]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q5724204|Q5724204]] | [[Beatriz Simó]] | [[Xerez da Fronteira]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q5724897|Q5724897]] | [[Begoña Álvarez Civantos]] | [[Granada]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q5725385|Q5725385]] | [[Belén Cuesta]] | [[Sevilla]] | 1984-01-24 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Belén Cuesta 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q5725389|Q5725389]] | [[Belén López]] | [[Sevilla]] | 1970-03-28 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 Belén López (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q5726566|Q5726566]] | [[Bernarda Jiménez Peña]] | [[Utrera]] | 1927-03-03 | [[Utrera]] | 2009-10-28 | [[Ficheiro:Bernarda de Utrera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q5727086|Q5727086]] | [[Berta Hernández]] | [[Huelva]] | 1980-10-01 | | | |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q5729761|Q5729761]] | [[Blanca García-Valdecasas]] | [[Granada]] | 1936 | | | |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q5729862|Q5729862]] | [[Blanca de los Ríos]] | [[Sevilla]] | 1859-08-15<br/>1861-11-30 | [[Madrid]] | 1956-04-13<br/>1955-11-30 | [[Ficheiro:Blanca de los Ríos.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q5736365|Q5736365]] | [[Bárbara Lamadrid]] | [[Sevilla]] | 1812-12-04 | [[Madrid]] | 1893-04-21 | [[Ficheiro:Barbara Lamadrid.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q5752438|Q5752438]] | [[Carmen Ariza]] | [[Málaga]] | | | | [[Ficheiro:Carmenariza2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q5752477|Q5752477]] | [[Carmen Carriedo de Soto]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1880-11-06 | | 1966-06-11 | |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q5752490|Q5752490]] | [[Carmen Crespo]] | [[Adra, Almería|Adra]] | 1966-12-08 | | | [[Ficheiro:Carmen Crespo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q5752507|Q5752507]] | [[Carmen Díaz]] | [[Sevilla]] | 1896 | [[Sevilla]] | 1979-02-12 | [[Ficheiro:Carmen Díaz.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q5752520|Q5752520]] | [[Carmen Flores]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1936-08-18 | | | |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q5752526|Q5752526]] | [[Carmen Garrido Ortiz]] | [[Fernán-Núñez]] | 1978-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q5752550|Q5752550]] | [[María del Carmen Herrera Gómez]] | [[Alhaurín de la Torre]] | 1974-09-26 | | | [[Ficheiro:Ch 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q5752567|Q5752567]] | [[Carmen Laffón]] | [[Sevilla]] | 1934-10-08 | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 2021-11-07 | |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q5752582|Q5752582]] | [[Carmen Losa]] | [[Camas]] | 1959-07-09 | | | [[Ficheiro:CarmenLosa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q5752613|Q5752613]] | [[Carmen Núñez de Villavicencio y Olaguer Feliú]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1840-10-21 | [[Xerez da Fronteira]] | 1923-07-12 | [[Ficheiro:Carmennf1870.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q5752615|Q5752615]] | [[Carmen Pacheco]] | [[Almería]] | 1980-09-21 | | | |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q5752618|Q5752618]] | [[Carmen Peralto]] | [[Málaga]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Cperalto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q5752620|Q5752620]] | [[Carmen Pinteño]] | [[Huércal-Overa]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q5752623|Q5752623]] | [[Carmen Pombero]] | [[Sevilla]] | 1973-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q5752634|Q5752634]] | [[Carmen Pérez García]] | [[Provincia de Cádiz]] | 1895 | | 1974 | |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q5752642|Q5752642]] | [[Carmen Rossi]] | [[Málaga]] | 1932-01-10 | [[Alcalá de Henares]] | 2007-10-02 | |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q5752699|Q5752699]] | [[Carmen de Burgos]] | [[Almería]] | 1867-12-10 | [[Madrid]] | 1932-10-09 | [[Ficheiro:Cármen de Burgos y Seguí.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q5752717|Q5752717]] | [[Carmen de la Quintanilla]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1793 | [[Buenos Aires]] | 1867-05-31 | [[Ficheiro:CarmenQuintanilla.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q5752752|Q5752752]] | [[Carmina Barrios]] | [[Sevilla]] | 1953-05-20 | | | |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q5753131|Q5753131]] | [[Carola Torres]] | [[Motril]] | 1927 | [[Barcelona]] | 2017 | |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q5753248|Q5753248]] | [[Carolina Navarro]] | [[Málaga]] | 1976-02-26 | | | |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q5771098|Q5771098]] | [[Clara Aguilera García]] | [[Obéilar]] | 1964-01-03 | | | [[Ficheiro:(Clara Aguilera) 20190301 9573 Martínez Arroyo desayuno informativo (46522828424) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q5780900|Q5780900]] | [[Concepción de Estevarena]] | [[Sevilla]] | 1854-01-10 | [[Jaca]] | 1876-09-11 | [[Ficheiro:Concepción Estevarena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q5780977|Q5780977]] | [[Concha López Narváez]] | [[Sanlúcar la Mayor]] | 1939-08-27 | | | [[Ficheiro:Concha López Narváez.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q5780979|Q5780979]] | [[Concha Romero]] | [[La Puebla del Río]] | 1945-01-03 | | | |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q5780997|Q5780997]] | [[Conchita Goyanes]] | [[Coín]] | 1946 | [[Madrid]] | 2016-02-13 | |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q5784820|Q5784820]] | [[Consuelo Berlanga]] | [[Aguilar de la Frontera]] | 1955-02-18 | | | |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q5791493|Q5791493]] | [[Cristina Medina]] | [[Sevilla]] | 1971-04-08 | | | [[Ficheiro:Cristina Medina Wikipedia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q5791508|Q5791508]] | [[Cristina Peña]] | [[Granada]] | 1976-07-27 | | | |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q5791538|Q5791538]] | [[Cristina Vela]] | [[Xaén]] | 1983-12-22 | | | |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q5791735|Q5791735]] | [[Cristobalina Fernández de Alarcón]] | [[Antequera]] | 1576 | [[Antequera]] | 1646-09-16 | |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q5794940|Q5794940]] | [[Curri Valenzuela]] | [[Málaga]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q5795846|Q5795846]] | [[Cándida Martínez López]] | [[Vélez-Blanco]] | 1951-12-06 | | | [[Ficheiro:Cándida Martínez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q5795848|Q5795848]] | [[Cándida Villar]] | [[Martos]] | 1931 | | | |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q5804065|Q5804065]] | [[Vanesa Martín]] | [[Málaga]] | 1980-11-14 | | | [[Ficheiro:2023-11-16 Gala de los Latin Grammy, 26 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q5805174|Q5805174]] | [[Diana Peñalver]] | [[Sevilla]] | 1965-09-23 | | | |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q5812582|Q5812582]] | [[Dolores Izquierdo Labrado]] | [[San Juan de Aznalfarache]] | 1955-04-26 | | | [[Ficheiro:Dolores Izquierdo Labrado (1984).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q5813500|Q5813500]] | [[Dora la Cordobesita]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1902-05-22 | [[Sevilla]] | 1967-10-31 | [[Ficheiro:Dora la Cordobesita CM129.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q5815542|Q5815542]] | [[Débora Izaguirre]] | [[Cádiz]] | 1972-04 | | | |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q5818546|Q5818546]] | [[Edith Checa Oviedo]] | [[Sevilla]] | 1957-11-24 | [[Madrid]] | 2017-12-23 | |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q5829181|Q5829181]] | [[Elena Cortés]] | [[Priego de Córdoba]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Elena Cortés 2014 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q5829198|Q5829198]] | [[Elena Jiménez-Pérez]] | [[Málaga]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Foto Elena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q5829218|Q5829218]] | [[Elena Mendoza López]] | [[Sevilla]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Elena Mendoza composer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q5829553|Q5829553]] | [[Elisa Pérez Vera]] | [[Granada]] | 1940-06-01 | | | [[Ficheiro:Elisa Pérez Vera at the 2011 Premio Elisa Pérez Vera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q5829952|Q5829952]] | [[Eloísa D’Herbil]] | [[Cádiz]] | 1842-01-22<br/>1846-01-22<br/>1847-12-27 | [[Buenos Aires]] | 1943-06-22 | |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q5830115|Q5830115]] | [[Elvira Navarro]] | [[Huelva]] | 1978-03-25 | | | [[Ficheiro:Elvira Navarro .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q5830843|Q5830843]] | [[Emilia Serrano de Wilson]] | [[Granada]] | 1834-01-03 | [[Barcelona]] | 1923-01-01 | [[Ficheiro:Emilia Serrano García, 1854.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q5834031|Q5834031]] | [[Enriqueta Lozano]] | [[Granada]] | 1829-08-18 | [[Granada]] | 1895-05-05 | [[Ficheiro:Enriqueta Lozano(1829-1895).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q5835814|Q5835814]] | [[Erika Martínez]] | [[Xaén]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q5840232|Q5840232]] | [[Esperanza la del Maera]] | [[Sevilla]] | 1922-02-12<br/>1922 | [[Sevilla]] | 2001-04-06 | |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q5840290|Q5840290]] | [[Mercedes de Velilla]] | [[Sevilla]] | 1852-09-24<br/>1952-09-24 | [[Camas]] | 1918-08-12 | [[Ficheiro:1888-07-15, Perecito, Mercedes de Velilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q5840683|Q5840683]] | [[Margarita Geuer]] | [[Sevilla]] | 1966-05-03 | | | |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q5850680|Q5850680]] | [[Eulalia Ruiz de Clavijo]] | [[Moguer]] | 1904-02-12 | | 2000-11-16 | |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q5852505|Q5852505]] | [[Eva Díaz Pérez]] | [[Sevilla]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q5861598|Q5861598]] | [[Fidela Campiña]] | [[Tíjola]] | 1894-01-28 | [[Buenos Aires]] | 1983-12-28 | [[Ficheiro:Centro Cultural, Fidela Campiña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q5864907|Q5864907]] | [[Francisca Cañadas Morales]] | [[Níjar]] | 1908 | [[Níjar]] | 1987-07-09 | |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q5864911|Q5864911]] | [[Francisca Díaz Torres]] | [[Almería]] | 1911-03-03 | [[Almería]] | 2014-03-18 | |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q5878956|Q5878956]] | [[Gertrudis Martínez Otero]] | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 1878-10-09 | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 1965-03-02 | [[Ficheiro:Gertr-mayo18.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q5883537|Q5883537]] | [[Gorda Matosas]] | [[Granada]] | 1933 | [[La Plata]] | 1996-07-04 | |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q5883906|Q5883906]] | [[Gracia Morales]] | [[Motril]] | 1973-01 | | | [[Ficheiro:GraciaMorales.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q5888243|Q5888243]] | [[Guillermina Green]] | [[Sevilla]] | 1922 | [[Cidade de México]] | 2006 | |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q5916302|Q5916302]] | [[Inmaculada Aguilar]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1959-03-16 | | | |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q5919714|Q5919714]] | [[Inés Peraza]] | [[Sevilla]] | 1424 | [[Sevilla]] | 1503 | |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q5920159|Q5920159]] | [[Irene Espínola Pérez]] | [[Almuñécar]] | 1992-12-19 | | | [[Ficheiro:2021-05-19 Handball, Bundesliga Frauen, Thüringer HC - Neckarsulmer Sport-Union 1DX 3966 by Stepro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q5920166|Q5920166]] | [[Irene García]] | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 1980-03-08 | | | [[Ficheiro:Irene García, presidenta de la Diputación de Cádiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q5920424|Q5920424]] | [[Irma Soriano]] | [[Andújar]] | 1963-09-30 | | | [[Ficheiro:Wiki irma soriano (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q5920661|Q5920661]] | [[Isabel Aguilera]] | [[Sevilla]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q5920786|Q5920786]] | [[Isabel Martínez]] | [[Vilches]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q5920791|Q5920791]] | [[Isabel María Pérez]] | [[Xaén]] | 1958-05-18 | | | [[Ficheiro:Isabel María Pérez -Book.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q5920962|Q5920962]] | [[Isabelita Ruiz]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1902-10-03 | [[Xerez da Fronteira]] | 1996-07-25 | [[Ficheiro:Isabelita Ruiz Campua JLJimenez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q5931580|Q5931580]] | [[Joana Jiménez]] | [[Sevilla]] | 1977-05-26 | | | [[Ficheiro:Joana Jimenez 5.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q5931653|Q5931653]] | [[Joaquina Pino]] | [[Granada]] | 1868 | [[Madrid]] | 1948 | [[Ficheiro:Joaquina Pino, de Kaulak (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q5931659|Q5931659]] | [[Joaquina de Morla Virnés]] | [[Provincia de Cádiz]] | 1841 | | No/unknown value<br/>19th century | |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q5936587|Q5936587]] | [[Josefa María Lena de Terry]] | [[El Puerto de Santa María]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q5936594|Q5936594]] | [[Josefa Parra]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q5936597|Q5936597]] | [[Josefa Segovia Morón]] | [[Xaén]] | 1891-10-10 | [[Madrid]] | 1957-03-29 | [[Ficheiro:1926 Córdoba recortada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q5936608|Q5936608]] | [[Josefa Ugarte Barrientos y Casaux]] | [[Málaga]] | 1854-09-05 | [[Málaga]] | 1891-03-14 | |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q5936642|Q5936642]] | [[Josefina Cruz Villalón]] | [[Huelva]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q5936669|Q5936669]] | [[Josefina Samper Rojas]] | [[Fondón, Almería|Fondón]] | 1927-05-08<br/>1927 | [[Madrid]] | 2018-02-13 | [[Ficheiro:Josefina Samper en un acto en el que se descubrió una placa en la cárcel de Carabanchel en recuerdo a los presos políticos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q5953830|Q5953830]] | [[Juana Lahousse-Juárez]] | [[Cantoria]] | 1952-08-15 | | | |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q5953848|Q5953848]] | [[Juana Martín Manzano]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q5954663|Q5954663]] | [[Julia Fons]] | [[Sevilla]] | 1882 | [[Madrid]] | 1973-01-04 | [[Ficheiro:Julia Fons.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q5954715|Q5954715]] | [[Julia Uceda]] | [[Sevilla]] | 1925-10-22 | [[Ferrol]] | 2024-07-21 | |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q5964181|Q5964181]] | [[La Malena]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1877 | [[Sevilla]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q5964307|Q5964307]] | [[La Mayorita]] | [[Andújar]] | 1745 | [[Andújar]] | 1784-09-02 | |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q5964783|Q5964783]] | [[La Perla de Cádiz]] | [[Cádiz]] | 1924 | | 1975 | [[Ficheiro:Perladecadiz.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q5965067|Q5965067]] | [[La Repompa de Málaga]] | [[El Perchel]] | 1937-08-15 | [[Málaga]] | 1959-05-06 | [[Ficheiro:La Repompa de Málaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q5965153|Q5965153]] | [[La Rubia de Málaga]] | [[Málaga]] | 1861-01-29 | | 1925 | |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q5965269|Q5965269]] | [[La Sordita]] | [[Xerez da Fronteira]] | 19th century | [[Xerez da Fronteira]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q5969628|Q5969628]] | [[María del Rosario Grosso Burnham de Macpherson]] | [[Provincia de Cádiz]] | 1932 | | | |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q5970021|Q5970021]] | [[Lara López]] | [[Cádiz]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q5971675|Q5971675]] | [[Laura Muñoz Liaño]] | [[Sevilla]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q5971678|Q5971678]] | [[Laura NIeto Oliver]] | [[Vélez-Rubio]] | 1907-04-16 | [[Madrid]] | 1989-04-15 | |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q5971699|Q5971699]] | [[Laura Seco]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1971-11-29 | | | |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q5977066|Q5977066]] | [[Lita Baron]] | [[Almería]] | 1923-08-11 | [[Palm Springs]] | 2015-12-16 | [[Ficheiro:Lita Baron May 1960.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q5978479|Q5978479]] | [[Lola Rodríguez de Fuenmayor Rivera]] | [[Sevilla]] | 1889-02-02 | [[Caracas]] | 1969-02-20 | |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q5978507|Q5978507]] | [[Lolita Sevilla]] | [[Sevilla]] | 1935-03-20<br/>1935-03-11 | [[Madrid]] | 2013-12-16 | [[Ficheiro:Lolita Sevilla en 1973.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q5981546|Q5981546]] | [[Lourdes Díaz-Trechuelo]] | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 1921-02-11 | [[Sevilla]] | 2008-03-16 | [[Ficheiro:Lourdes Díaz-Trechuelo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q5981562|Q5981562]] | [[Lourdes Méndez Monasterio]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1957-02-11 | | | [[Ficheiro:Miembros de las comisiones del Grupo parlamentario.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q5982216|Q5982216]] | [[Lucina Gil]] | [[Sevilla]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Lucina Gil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q5982458|Q5982458]] | [[Lucía Sócam]] | [[Guillena]] | 1986-09-30 | | | [[Ficheiro:Lucía Sócam.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q5985022|Q5985022]] | [[Luz Valdenebro]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1975-03-11 | | | |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q5988687|Q5988687]] | [[Macarena del Río]] | [[La Puebla del Río]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q5989751|Q5989751]] | [[Maggie Civantos]] | [[Málaga]] | 1984-12-28 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Maggie Civantos (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q5990594|Q5990594]] | [[Malika Fadel ben Salvador]] | [[Almería]] | 1302 | | 1350 | |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q5994882|Q5994882]] | [[Manuela Bascón]] | [[Carmona, Sevilla|Carmona]] | 1963-05-12 | | | [[Ficheiro:Manuela Bascón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q5994901|Q5994901]] | [[Manuela Mesa]] | [[Martos]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q5994913|Q5994913]] | [[Manuela Vargas]] | [[Sevilla]] | 1941 | [[Madrid]] | 2007-10-12 | |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q5997046|Q5997046]] | [[Margarita Landi]] | [[Málaga]] | 1918-11-19 | [[Albandi]] | 2004-02-06 | |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q5997059|Q5997059]] | [[Margarita López de Morla]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1788-07-03 | [[Toledo]] | 1850 | |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q5997115|Q5997115]] | [[Margarita Sánchez Gutiérrez]] | [[Málaga]] | 1953-12-26 | | | |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q5997376|Q5997376]] | [[Marian Womack]] | [[Cádiz]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q5997469|Q5997469]] | [[Mariana de Carvajal y Saavedra]] | [[Xaén]] | 1620 | | 1670 | |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q5998074|Q5998074]] | [[Maribel Peinado]] | [[Cádiz]] | 1966-09-06 | | | |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q5998310|Q5998310]] | [[Marina Heredia]] | [[Granada]]<br/>[[Albaicín]] | 1980-04-10 | | | [[Ficheiro:Marina Heredia XVI Bienal Flamenca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q6001982|Q6001982]] | [[Marta Nebot]] | [[Sevilla]] | 1975-01-14 | | | [[Ficheiro:Marta Nebot (pequeña).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q6003307|Q6003307]] | [[María Amelia Caracuel del Olmo]] | [[Cañete de las Torres]] | 1954-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q6003326|Q6003326]] | [[María Angelina Costa Palacios]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q6003367|Q6003367]] | [[María Antonia de Jesús Tirado]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1746 | | 1810-04-19 | [[Ficheiro:Monumento a María Antonia de Jesús Tirado - Jerez-IMG 5290.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q6003490|Q6003490]] | [[María Carrasco]] | [[Torrecera]] | 1995-07-15 | | | |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q6003620|Q6003620]] | [[María Dolores Jiménez-Blanco]] | [[Granada]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q6003851|Q6003851]] | [[María Figueroa]] | [[Alhaurín de la Torre]] | 2000-04-27 | | | |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q6003884|Q6003884]] | [[María Gámez]] | [[Tarifa]] | 1897 | [[Madrid]] | 1967 | [[Ficheiro:1917-12-16, La Novela Teatral, María Gámez, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q6003983|Q6003983]] | [[María Jesús Montero]] | [[Sevilla]] | 1966-02-04 | | | [[Ficheiro:María Jesús Montero 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q6004034|Q6004034]] | [[María José Cantudo]] | [[Andújar]] | 1951-07-10 | | | [[Ficheiro:Maria Jose Cantudo - 2017 (37306920124).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q6004060|Q6004060]] | [[María José López González]] | [[Granada]] | 1960-01-16 | | | |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q6004080|Q6004080]] | [[María José Santiago]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1962 | | | [[Ficheiro:MARIA JOSE SANTIAGO (cropped) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q6004108|Q6004108]] | [[María La Mica]] | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 19th century | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q6004118|Q6004118]] | [[María Laffitte]] | [[Sevilla]] | 1902-08-15 | [[Madrid]] | 1986-07-09 | [[Ficheiro:Maria de los Reyes Laffitte y Perez del Pulgar. Condesa del Campo de Alange.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q6004136|Q6004136]] | [[María León]] | [[Sevilla]] | 1986-02-14 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - María León (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q6004177|Q6004177]] | [[Juan Ramón Valdivia Rosa]] | [[Priego de Córdoba]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q6004268|Q6004268]] | [[María Manuela Reina]] | [[Puente Genil]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q6004272|Q6004272]] | [[María Manzano Arjona]] | [[Archidona]] | 1950 | | | [[Ficheiro:María Manzano, 1977 Dec (portioned).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q6004306|Q6004306]] | [[María Mendoza de Vives]] | [[Ardales]] | 1821-12-19 | [[Barcelona]] | 1894-02-21 | [[Ficheiro:Maria Mendoza de Vives.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q6004362|Q6004362]] | [[María Nogales]] | [[Sevilla]] | 1983-03-07 | | | |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q6004408|Q6004408]] | [[María Palou]] | [[Sevilla]] | 1891 | [[Madrid]] | 1957 | [[Ficheiro:1928-09-15, La Esfera, María Palou, Walken (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q6004438|Q6004438]] | [[María Peinado]] | [[Xaén]] | 1977-02-08 | | | |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q6004534|Q6004534]] | [[María Rosa de Gálvez]] | [[Málaga]] | 1768-08-14 | [[Madrid]] | 1806-10-02 | |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q6004576|Q6004576]] | [[María Sanz]] | [[Sevilla]] | 1956-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q6004705|Q6004705]] | [[Teresa Sánchez López]] | [[Sevilla]] | 1964-07-01 | | | |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q6004710|Q6004710]] | [[María Teresa de la Asunción Martínez y Galindo]] | [[Baeza]] | 1850-01-22 | [[Granada]] | 1907-03-29 | |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q6004752|Q6004752]] | [[María Victoria Atencia]] | [[Málaga]] | 1931-11-28 | | | [[Ficheiro:Plaque to María Victoria Atencia 01 (cropped face).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q6004794|Q6004794]] | [[María de Cazalla]] | [[Palma del Río]] | 1487 | [[Guadalaxara, España|Guadalaxara]] | 16th century | |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q6005004|Q6005004]] | [[María del Rosario Maldonado Ruiz]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1940-02-07 | | | [[Ficheiro:Charito Maldonado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q6006167|Q6006167]] | [[Matilde Coral]] | [[Sevilla]] | 1935-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q6006176|Q6006176]] | [[Matilde Díez]] | [[Cádiz]] | 1818-02-20 | [[Madrid]] | 1883-01-16 | [[Ficheiro:Museo del Romanticismo - CE4827 - Matilde Díez extracted.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q6006232|Q6006232]] | [[Matilde Zapata]] | [[Sevilla]] | 1906-11-30 | [[Santander]] | 1938-05-28 | |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q6007770|Q6007770]] | [[Mayte Navarrete]] | [[La Línea de la Concepción]] | 1970-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q6010182|Q6010182]] | [[Mencía de Figueroa]] | [[Beas de Segura]] | 1410s | [[Segura de la Sierra]] | 1444 | |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q6010832|Q6010832]] | [[Mercedes Escolano]] | [[Cádiz]] | 1964-02-15 | | | |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q6010882|Q6010882]] | [[Mercedes Juliá]] | [[Xerez da Fronteira]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q6012613|Q6012613]] | [[Mia Patterson]] | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q6012668|Q6012668]] | [[Micaela Navarro]] | [[Andújar]] | 1956-09-02 | | | [[Ficheiro:Micaela Navarro 2014 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q6016223|Q6016223]] | [[Mila Ximénez]] | [[Sevilla]] | 1952-05-21 | [[Madrid]] | 2021-06-23 | |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q6016289|Q6016289]] | [[Milagrosa Expósito]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1982-05-10 | | | [[Ficheiro:Milagrosa-Exposito.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q6025941|Q6025941]] | [[Muhya bint Ibn Abd ar-Razzaq]] | [[Cástaras]] | No/unknown value | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q6035005|Q6035005]] | [[Inmaculada González]] | [[Granada]] | 1970-12-26 | | | |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q6035198|Q6035198]] | [[Myriam Seco]] | [[Sevilla]] | 1967-06-28 | | | |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q6037766|Q6037766]] | [[Nani Gaitán]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1976-08-18 | | | |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q6038506|Q6038506]] | [[Natalia Romero Franco]] | [[Xaén]] | 1988-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q6039135|Q6039135]] | [[Nazaret Jiménez Aragón]] | [[Málaga]] | 1985-01-13 | | | |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q6047157|Q6047157]] | [[Nuria Benzal]] | [[Estepona]] | 1985-04-03 | | | [[Ficheiro:Nuria Benzal - Jornada de las Estrellas de Balonmano 2013 - 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q6056614|Q6056614]] | [[Paca Aguilera]] | [[Ronda]] | 1867-01-15 | [[Madrid]] | 1913-01-18 | [[Ficheiro:Paca Aguilera color.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q6056619|Q6056619]] | [[Paca López]] | [[Linares, España|Linares]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q6066135|Q6066135]] | [[Pastora Galván]] | [[Sevilla]] | 1980-01-16 | | | [[Ficheiro:Pastora galvan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q6066485|Q6066485]] | [[Patricia Fernández]] | [[Granada]] | 1978-03-30 | | | |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q6066627|Q6066627]] | [[Patricia del Pozo Fernández]] | [[Sevilla]] | 1969-10-26 | | | [[Ficheiro:Patricia del Pozo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q6066919|Q6066919]] | [[Patrocinio de Biedma y la Moneda]] | [[Begíjar]] | 1848-03-13<br/>1848-05-13 | [[Cádiz]] | 1927-09-14 | [[Ficheiro:PATROCINIO DE BIEDMA Y LA MONEDA.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q6071664|Q6071664]] | [[Pepa de Utrera]] | [[Utrera]] | 1926-05-01 | [[Utrera]] | 2009-05-03 | [[Ficheiro:Pepa de Utrera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q6071893|Q6071893]] | [[Pepi Sánchez]] | [[Sevilla]] | 1929 | [[Madrid]] | 2012 | [[Ficheiro:Pepi Sánchez.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q6073567|Q6073567]] | [[Petra Martínez Pérez]] | [[Linares, España|Linares]] | 1944-06-24 | | | [[Ficheiro:Premio Lorenzo Luzuriaga a Petra Martínez 240718 MC 0425.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q6073658|Q6073658]] | [[Petronila Guerrero]] | [[Conil de la Frontera]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q6075828|Q6075828]] | [[Pilar Paz Pasamar]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1932-02-13 | [[Cádiz]] | 2019-03-07 | [[Ficheiro:Pazpasamar 002.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q6076049|Q6076049]] | [[Pina López-Gay]] | [[Almería]] | 1949-03-11<br/>1950 | [[Sevilla]] | 2000-08-07 | [[Ficheiro:Josefina López López-Gay.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q6077590|Q6077590]] | [[Isabel Cheix]] | [[Málaga]] | 1839-01-18 | [[Sevilla]] | 1909-08-06 | |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q6077835|Q6077835]] | [[Isabel de la Cerda]] | [[Sevilla]] | 1329 | | 1389 | |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q6093313|Q6093313]] | [[Pura Vila y Linares]] | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 1870 | | 1962 | [[Ficheiro:Pura Vila y Linares.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q6094011|Q6094011]] | [[Qasmuna]] | [[Granada]] | No/unknown value | | 1044 | |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q6100443|Q6100443]] | [[Raquel Barco]] | [[Peñarroya-Pueblonuevo]] | 1972-12-11 | | | |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q6100470|Q6100470]] | [[Raquel Infante]] | [[Málaga]] | 1975-05-13 | | | |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q6100473|Q6100473]] | [[Raquel Lanseros]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Raquel Lanseros.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q6105230|Q6105230]] | [[Remedios Zafra]] | [[Zuheros]] | 1973-11-03 | | | [[Ficheiro:Remedios-zafra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q6109143|Q6109143]] | [[Rita la Cantaora]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1859 | [[Zorita del Maestrazgo]] | 1937 | |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q6110385|Q6110385]] | [[Rocío Gómez]] | [[Andújar]] | 1987-12-30 | | | [[Ficheiro:Rocio Gomez Lopez - FIVB World Championship European Qualification Women Łódź January 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q6110388|Q6110388]] | [[Rocío Madrid]] | [[Málaga]] | 1978-05-26 | | | |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q6110393|Q6110393]] | [[Rocío Primo de Rivera Oriol]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1967-05-07 | | | |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q6112155|Q6112155]] | [[Rosa Durán]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1922 | [[Madrid]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q6112367|Q6112367]] | [[Rosario Cepeda]] | [[Provincia de Cádiz]] | 1756 | | 1816-10-16 | |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q6112383|Q6112383]] | [[Rosario López]] | [[Xaén]] | 1943 | [[Xaén]] | 2016-08-18 | |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q6112403|Q6112403]] | [[Rosario Pino]] | [[Málaga]] | 1871 | [[Madrid]] | 1933-07-13 | [[Ficheiro:Rosario Pino, de Audouard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q6112418|Q6112418]] | [[Rosario Torres]] | [[Antequera]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q6112420|Q6112420]] | [[Rosario Troncoso]] | [[Cádiz]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q6136317|Q6136317]] | [[Susana Díaz]] | [[Sevilla]] | 1971-10-18 | | | [[Ficheiro:Susana Díaz 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q6142486|Q6142486]] | [[Terelu Campos]] | [[Málaga]] | 1965-08-31 | | | |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q6142575|Q6142575]] | [[Teresa Hurtado de Ory]] | [[Sevilla]] | 1983-05-06 | | | [[Ficheiro:Teresa hurtado de ory foto perfil.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q6142610|Q6142610]] | [[Teresa Rivero]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1935-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q6142624|Q6142624]] | [[Teresa Titos Garzón]] | [[Granada]] | 1852-01-04 | [[Granada]] | 1915-02-14 | [[Ficheiro:Sierva de Dios Madre Titos y la Reina del Rosario Coronada de Granada 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q6142636|Q6142636]] | [[Teresa de Zúñiga y Manrique de Lara]] | [[Sevilla]] | 1502 | [[Sevilla]] | 1565-11-25 | |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q6152773|Q6152773]] | [[Trinidad Scholtz]] | [[Málaga]] | 1857-11-11 | [[Hotel Imperial]] | 1937 | [[Ficheiro:Trinidad Scholtz - R. de Madrazo.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q6154085|Q6154085]] | [[Tutti Márquez]] | [[Sevilla]] | 1984-09-28 | | | [[Ficheiro:Tutti Márquez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q6155413|Q6155413]] | [[Umm-al-Kiram]] | [[Almería]] | 1051 | [[Almería]] | 1091 | |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q6160745|Q6160745]] | [[Verónica Valenzuela]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1974-11-09 | | | |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q6160967|Q6160967]] | [[Vicenta López de Carrizosa y Giles]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1862 | [[Xerez da Fronteira]] | 1912-02-09 | [[Ficheiro:VICENTALOPEZCARRIZOSA2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q6160970|Q6160970]] | [[Vicenta Maturana]] | [[Cádiz]] | 1793-07-06 | [[Alcalá de Henares]] | 1859-05-15 | |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q6161536|Q6161536]] | [[Victoria Martín de Campo]] | [[Provincia de Cádiz]] | 1794 | | 1869 | [[Ficheiro:MCA os 39 AUTORRETRATOVICTORIAMARTIN(20181) lg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q6163751|Q6163751]] | [[Virginia Tovar Martín]] | [[Bérchules]] | 1929-11-29 | [[Galapagar]] | 2013-07-10 | [[Ficheiro:Virginia Tovar Martín.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q6171038|Q6171038]] | [[Zaynab al-Mariyya]] | [[Almería]] | 11st century | No/unknown value | 12nd century | |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q6172574|Q6172574]] | [[África Gozalbes]] | [[Sevilla]] | 1965-11-09 | | | |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q6173654|Q6173654]] | [[Ángela Reyes]] | [[Jimena de la Frontera]] | 1946-10-19 | | | [[Ficheiro:Angelareyes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q6173697|Q6173697]] | [[María Ángeles Muñoz Uriol]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1960-01-20 | | | [[Ficheiro:2109 07 15-Visita institucional a Marbella (48289362646).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q6173701|Q6173701]] | [[Ángeles Pedraza]] | [[Montilla]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Ángeles Pedraza - 15.01.2015 Tertulia HO La crisis de la derecha en España.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q6263667|Q6263667]] | [[Roko (actriz)|Roko]] | [[Alcalá la Real]] | 1989-07-13 | | | [[Ficheiro:Rocío Armenteros 2014 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q6306164|Q6306164]] | [[Julia Alba]] | [[Sevilla]] | 1972-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q6402711|Q6402711]] | [[Canalejas de Puerto Real]] | [[Puerto Real (Q24011934)|Puerto Real]] | 1905-05-03 | [[Xaén]] | 1966-12-12 | |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q6428785|Q6428785]] | [[Elena Martín Vivaldi]] | [[Granada]] | 1907-02-08 | [[Granada]] | 1998-03-09 | [[Ficheiro:Granada - Avenida de la Constitución, Estatua de Elena Martín Vivaldi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q6547755|Q6547755]] | [[Liliana Olivero]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1956-01-20 | | | [[Ficheiro:Liliana Olivero.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q6680448|Q6680448]] | [[Lorena Bocanegra]] | [[Sevilla]] | 1993-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q6701283|Q6701283]] | [[Luisa Arvide]] | [[Almería]] | 1956-08-10 | | | |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q6701326|Q6701326]] | [[Luisa Roldán]] | [[Sevilla]] | 1652-09-08 | [[Madrid]] | 1706-01-10 | |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q6762029|Q6762029]] | [[Mariana Cordero]] | [[Sevilla]] | 1949-07-15 | | | |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q6774096|Q6774096]] | [[Marta Carro]] | [[Cádiz]] | 1991-01-06 | | | |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q6774163|Q6774163]] | [[Marta Prieto]] | [[Sevilla]] | 1978-09-11 | | | [[Ficheiro:2009 Women's British Open - Marta Prieto (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q6779849|Q6779849]] | [[Mary J. Schoelen]] | [[Rota, Cádiz|Rota]] | 1954-06-25 | | | [[Ficheiro:Mary Schoelen in 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q6781908|Q6781908]] | [[María Alharilla Casado]] | [[Xaén]] | 1990-11-13 | | | [[Ficheiro:Maria Alharilla Falles 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q6781969|Q6781969]] | [[María Dolores Pérez Enciso]] | [[Almería]] | 1908-03-31 | [[Cidade de México]] | 1949-03 | |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q6781974|Q6781974]] | [[María Díaz Cortés]] | [[Sacromonte]] | 1892-01-04 | [[Sevilla]] | 2009-01-15 | |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q6782028|Q6782028]] | [[María Josefa García Granados]] | [[El Puerto de Santa María]] | 1796-07-10 | [[Cidade de Guatemala]] | 1848-07-28 | [[Ficheiro:Josefagarciagranados.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q6782117|Q6782117]] | [[María Shaw]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1939-01-31 | | | |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q6818470|Q6818470]] | [[Merche]] | [[Cádiz]] | 1974-06-14 | | | [[Ficheiro:Merche.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q6950263|Q6950263]] | [[Mónica Rueda]] | [[Xaén]] | 1976-01-20 | | | |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q6969987|Q6969987]] | [[Naty Abascal]] | [[Sevilla]] | 1943-04-02 | | | [[Ficheiro:Nati Abascal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q7047289|Q7047289]] | [[Noelia Oncina]] | [[Málaga]] | 1976-11-09 | | | |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q7193791|Q7193791]] | [[Pilar Sánchez Cervi]] | [[Málaga]] | 1982-01-06 | | | |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q7245564|Q7245564]] | [[Priscila Borja]] | [[Alcalá de Guadaíra]] | 1985-04-28 | | | [[Ficheiro:Priscila Borja.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q7294442|Q7294442]] | [[Raquel Huertas]] | [[Almería]] | 1982-07-16 | | | |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q7294449|Q7294449]] | [[Raquel Pinel]] | [[Xaén]] | 1994-08-30 | | | |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q7367033|Q7367033]] | [[Rosa Castillo]] | [[Barbate]] | 1974-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q7416616|Q7416616]] | [[Sandra García]] | [[San Juan del Puerto]] | 1986-02-11 | | | |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q7648599|Q7648599]] | [[Susana Guerrero]] | [[Sevilla]] | 1980-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q7683968|Q7683968]] | [[Tanya Anne Crosby]] | [[Rota, Cádiz|Rota]] | 1962-06-05 | | | |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q8198115|Q8198115]] | [[Ana Reverte]] | [[Los Corrales]] | 1951-05-26 | | | |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q8201111|Q8201111]] | [[Antonina Rodrigo]] | [[Granada]] | 1935-02-05 | | | [[Ficheiro:Antonina Rodrigo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q8338696|Q8338696]] | [[Carmen Torrejón Rueda]] | [[Sevilla]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q8843325|Q8843325]] | [[Estrella María Benzo Blas]] | [[Sevilla]] | 1985-03-23 | | | [[Ficheiro:EstrellaBenzo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q8962259|Q8962259]] | [[Francisca García Torres]] | [[Xaén]] | 1901-09-13 | [[Burlada]] | 2014-02-25 | |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q8963694|Q8963694]] | [[Gelu]] | [[Granada]] | 1945-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q9009149|Q9009149]] | [[Inés Alberdi]] | [[Sevilla]] | 1948-02-11 | | | [[Ficheiro:Ines Alberdi 2015.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q9029181|Q9029181]] | [[Mariola Cantarero]] | [[Granada]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Mariola Cantarero 2014b (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q9029212|Q9029212]] | [[Marisol Membrillo]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1966-09-17 | | | [[Ficheiro:Marisol Membrillo Gala de clausura.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q9029924|Q9029924]] | [[María Alonso Coronel]] | [[Sevilla]] | 1267 | | 1330-12 | [[Ficheiro:María Alonso Coronel, Monasterio de San Isidoro del Campo (Santiponce, Sevilla).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q9029965|Q9029965]] | [[María Casado González]] | [[Cartaya]] | 1952-01-31 | | | [[Ficheiro:Maria Casado Gonzalez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q9030006|Q9030006]] | [[María Fernández Coronel]] | [[Sevilla]] | 1334 | [[Sevilla]] | 1409<br/>1411-12-02<br/>1411 | [[Ficheiro:María Fernández Coronel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q9035685|Q9035685]] | [[Muhya bint al-Tayyani]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 11st century | [[Al-Andalus]] | 1097 | |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q9048833|Q9048833]] | [[Natalia de Córdoba]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 825 | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 852-07-27 | |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q9050122|Q9050122]] | [[Nieves Llamas]] | [[Arcos de la Frontera]] | 1977-12-01<br/>1977-01-12 | | | |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q9054053|Q9054053]] | [[Paca Almenara]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | | | | |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q9056537|Q9056537]] | [[Pascuala Campos de Michelena]] | [[Sabiote]] | 1938-03-02 | | | |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q9056870|Q9056870]] | [[Patricia Rivas]] | [[Madrid]]<br/>[[Trebujena]]<br/>[[Cádiz]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q9057065|Q9057065]] | [[Francisca de Paula Gil Cano]] | [[Vera, Almería|Vera]] | 1849-02-02 | [[Murcia]] | 1913-01-18 | |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q9058217|Q9058217]] | [[Pepita Rodríguez]] | [[Adra, Almería|Adra]] | 1951-09-11 | | | |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q9066122|Q9066122]] | [[Rakel Winchester]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | | | | [[Ficheiro:Rakel Winchester (5926081860).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q9073846|Q9073846]] | [[Sandra Golpe]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1974-06-19 | | | |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q9080851|Q9080851]] | [[Silvia González Pantoja]] | [[Sevilla]] | 1969-05-11 | | | |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q9093431|Q9093431]] | [[Victoria Díez Bustos de Molina]] | [[Sevilla]] | 1903-11-11 | [[Hornachuelos]] | 1936-08-12 | [[Ficheiro:VictoriaDiez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q9094457|Q9094457]] | [[Virtudes Castro]] | [[Adra, Almería|Adra]] | 1938-08-22 | | | |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q9357304|Q9357304]] | [[Teresa Jiménez-Becerril]] | [[Sevilla]] | 1961-07-24 | | | [[Ficheiro:Teresa Jiménez-Becerril Barrio (Martin Rulsch) 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q9609556|Q9609556]] | [[Amalia Domingo Soler]] | [[Sevilla]] | 1835-11-10 | [[Barcelona]] | 1909-04-29 | [[Ficheiro:Amalia Domingo Soler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q10308564|Q10308564]] | [[Josefa Salas Mateo]] | [[Prado del Rey]] | 1860-07-14 | [[Tarifa]] | 1973-02-27 | |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q10327079|Q10327079]] | [[María Gómez González|María Gómez]] | [[Belmez]] | 1905-02-06 | [[Lugo]] | 1986-02-23 | |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q10528866|Q10528866]] | [[Jenifer Morilla]] | [[Sevilla]] | 1989-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q10529292|Q10529292]] | [[Laura Jurado]] | [[Sevilla]] | 1990-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q10854771|Q10854771]] | [[Ana Rodríguez TroyANO]] | [[El Ejido]] | 1994-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q10875245|Q10875245]] | [[Manuela Carrasco]] | [[Sevilla]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Manuela-Carrasco-Suspiro-flamenco-Cite-de-la-Musique 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q10885103|Q10885103]] | [[Isabel Bayón]] | [[Sevilla]] | 1969-05-13 | | | |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q10937706|Q10937706]] | [[Teresa Palacios Criado]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1960-05-13 | | | |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q10974302|Q10974302]] | [[Niña de la Alfalfa]] | [[Santiponce]] | 1901 | | 1975-07-16 | |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q11681474|Q11681474]] | [[Encarnita Polo]] | [[Sevilla]] | 1939-01-22 | | | |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q11690740|Q11690740]] | [[Manuela de Madre]] | [[Huelva]] | 1954-10-06 | | | [[Ficheiro:Visita de Manuela de Madre y Pasqual Maragall a Amposta (mayo de 2007) (retallat).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q11691421|Q11691421]] | [[María Isabel García Asensio]] | [[Málaga]] | 1970-05-29 | | | |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q11692101|Q11692101]] | [[Mercedes Alonso Garcia]] | [[Cortes de Baza]] | 1964-12-10 | | | [[Ficheiro:Mercedes Alonso (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q11692105|Q11692105]] | [[Mercedes Formica]] | [[Cádiz]] | 1913-08-09 | [[Málaga]] | 2002-04-22 | |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q11693061|Q11693061]] | [[Mariesa Arroyo]] | [[Sevilla]] | 1977-07-02 | | | [[Ficheiro:Miss Arroyo DSC 0117 crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q11698826|Q11698826]] | [[Pepa Rus]] | [[Chiclana de la Frontera]] | 1985-10-08 | | | |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q11703997|Q11703997]] | [[Sonia Priego]] | [[Écija]] | 1980-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q11762858|Q11762858]] | [[Lourdes Guillén Cruz]] | [[Sevilla]] | 1980-06-20 | | | |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q11768926|Q11768926]] | [[María Josefa del Santísimo Sacramento]] | [[Granada]] | 1846-03-19 | | 1883-10-30 | |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q11770658|Q11770658]] | [[Marthe Jordán]] | [[Sevilla]] | 1881-07-07 | [[Budapest]] | 1959-07-07 | |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q11815974|Q11815974]] | [[Ana Josefa Pérez Florido]] | [[Valle de Abdalajís]] | 1845-12-07<br/>1845-12-06 | [[Barcelona]] | 1906-08-16 | [[Ficheiro:PetraSanJose.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q11913271|Q11913271]] | [[Caterina I d'Empúries]] | [[Lucena, Andalucía|Lucena]] | 1635-03-21 | | 1697-02-16 | |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q11917583|Q11917583]] | [[Dolores Espadero]] | [[Cádiz]] | 1790 | [[A Habana]] | 1885 | |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q11919400|Q11919400]] | [[Enriqueta Cantero Cantero]] | [[Lucena, Andalucía|Lucena]] | 1932 | [[Cornellà de Llobregat]] | 2005 | |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q11928408|Q11928408]] | [[Josefina Manresa]] | [[Quesada, Xaén|Quesada]] | 1916-01-02 | [[Elx]] | 1987-02-18 | [[Ficheiro:Josefina Manresa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q11931337|Q11931337]] | [[Leocrícia de Còrdova]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 9th century | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 859-03-15 | |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q11935767|Q11935767]] | [[María Vázquez Pulgarín]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1947 | [[Sóller]] | 2005 | |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q11944062|Q11944062]] | [[Pura Fernández García]] | [[Cambil]] | 1921 | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1997-08-13 | |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q11955793|Q11955793]] | [[Ángeles López de Ayala]] | [[Sevilla]] | 1856-09-21 | [[Barcelona]] | 1926-01-29 | [[Ficheiro:Ángeles López de Ayala.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q12179283|Q12179283]] | [[أديبة روميرو]] | [[Granada]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q12183149|Q12183149]] | [[Al-Rumaikiyya]] | [[Sevilla]] | No/unknown value | [[Aghmat]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q12208784|Q12208784]] | [[Ḥamda bint Ziyād]] | [[Guadix]] | | | | |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q12248344|Q12248344]] | [[Nazhun al-Garnatiya bint al-Qulai’iya]] | [[Pechina]] | No/unknown value | | 12nd century | |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q12255980|Q12255980]] | [[Cristina López Quirós]] | [[Cádiz]] | 1975-07-08 | | | |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q12263209|Q12263209]] | [[María José Lafuente]] | [[Espejo]] | 1939-02-28 | | | |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q13231315|Q13231315]] | [[María de los Llanos de Luna Tobarra]] | [[Sevilla]] | 1960-03-03 | | | [[Ficheiro:De luna- 3Diada de Sant Jordi 2014 a Barcelona (43) (retallat).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q13629112|Q13629112]] | [[Beatriz de la Cueva y Benavides]] | [[Úbeda, Xaén|Úbeda]] | 1490 | [[Ciudad Vieja]] | 1541-09-11 | [[Ficheiro:Beatriz de la Cueva de Alvarado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q13786674|Q13786674]] | [[Inés Arrimadas]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1981-07-03 | | | [[Ficheiro:Dobles grados de las facultades de Derecho y Empresariales (34543100771) (cropped 2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q13860285|Q13860285]] | [[Mercedes Alaya]] | [[Écija]] | 1963-06-20 | | | |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q13883075|Q13883075]] | [[María Martín]] | [[Marbella]] | 1923-07-14 | | 2014-06-10 | |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q14022240|Q14022240]] | [[María Milagrosa Martínez Navarro]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Milagrosa Martinez - Presidenta de les Corts 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q14084147|Q14084147]] | [[Maria Luisa Faneca Lopez]] | [[Isla Cristina]] | 1957-09-13 | | | |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q14084180|Q14084180]] | [[Laura Pichardo Romero]] | [[Niebla]] | 1962-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q14084234|Q14084234]] | [[María Dolores López Gabarro]] | [[Valverde del Camino]] | 1977-03-18 | | | [[Ficheiro:2022 12 20 Consejo de Gobierno y posterior rueda de prensa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q14085284|Q14085284]] | [[Francisca Medina Teva]] | [[Xaén]] | 1965-11-30 | | | |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q14085291|Q14085291]] | [[Maria Isabel Lozano Moral]] | [[Torredonjimeno]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q14085365|Q14085365]] | [[Amalia Romero Benitez]] | [[Benalup-Casas Viejas]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Amalia Romero.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q14085404|Q14085404]] | [[Maria Gemma Araujo Morales]] | [[La Línea de la Concepción]] | 1979-03-05 | | | [[Ficheiro:Gemma Araujo, alcaldesa de La Línea (2014).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q14085903|Q14085903]] | [[Isabel Cabezas Regaño]] | [[Fuente Obejuna]] | 1968-03-15 | | | [[Ficheiro:(Isabel Cabezas) Constitución comisión modelo policial2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q14089251|Q14089251]] | [[María Dolores Narváez Bandera]] | [[El Burgo]] | 1976-06-04 | | | |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q14118399|Q14118399]] | [[María José Fernández Muñoz]] | [[Lebrija, Sevilla|Lebrija]] | 1961-12-27 | | | |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q14624795|Q14624795]] | [[Teresa Loring]] | [[Málaga]] | 1918<br/>1919-01-24 | [[Málaga]] | 2008-03-28 | |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q14955963|Q14955963]] | [[Francisca Bazalo Gallego]] | [[Málaga]] | 1962-05-05 | | | |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q14964690|Q14964690]] | [[María Vanesa Ortega Godoy]] | [[Alhaurín de la Torre]] | 1981-03-24 | | | |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q14968533|Q14968533]] | [[María Belén Perez Sanchez]] | [[Granada]] | 1973-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q14968574|Q14968574]] | [[María del Mar Olmedo Justicia]] | [[Almería]] | 1983-08-10 | | | |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q15063003|Q15063003]] | [[Milagros Frías Navarrete]] | [[Tomares]] | 1952-01-11 | | | |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q15138193|Q15138193]] | [[Mariana Cornejo]] | [[Cádiz]] | 1947 | [[Cádiz]] | 2013-11-06 | |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q15233231|Q15233231]] | [[Pilar Fernández de la Mora]] | [[Sevilla]] | 1867-03-26 | [[Madrid]] | 1929-08-15 | |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q15507730|Q15507730]] | [[Isabel Garcia Lorca]] | [[Granada]] | 1909-10-06 | [[Madrid]] | 2002-01-09 | [[Ficheiro:Isabel García Lorca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q15649573|Q15649573]] | [[Laura Gallego Cabezas]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1991-11-26 | | | |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q15701884|Q15701884]] | [[Anita Palmero]] | [[Ronda]] | 1902-09-13 | [[Buenos Aires]] | 1987-01-11 | [[Ficheiro:Anita Palmero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q15720603|Q15720603]] | [[María Antinea]] | [[Xaén]] | 1915-06-17<br/>1914-01-03 | [[Texas]] | 1991-07-29 | [[Ficheiro:María Antinea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q15816498|Q15816498]] | [[Catalina de Jesús]] | [[Beas de Segura]] | 1540 | [[Beas de Segura]] | 1586-02-24 | |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q15816544|Q15816544]] | [[Dolores Márquez Romero]] | [[Sevilla]] | 1817-12-23 | [[Sevilla]] | 1904-07-31 | |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q15864378|Q15864378]] | [[Adelfa Calvo]] | [[Málaga]] | 1962-04-05 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Adelfa Calvo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q15944922|Q15944922]] | [[Inés Bacán]] | [[Lebrija, Sevilla|Lebrija]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q16062142|Q16062142]] | [[Paula Contreras Márquez]] | [[Moriles]] | 1911-01-08 | [[Cádiz]] | 2008-02-03 | [[Ficheiro:Paula Contreras Márquez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q16169065|Q16169065]] | [[María Jesús Aramburu del Río]] | [[Sevilla]] | 1951-10-28 | | | [[Ficheiro:1657567214371 P012 Maria Jesus ARAMBURU DEL RIO 002 MOBILE.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q16189806|Q16189806]] | [[Consuelo Varela Bueno]] | [[Granada]] | 1945-12-09<br/>1945 | | | [[Ficheiro:Varela Bueno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q16205371|Q16205371]] | [[Irene Cuesta]] | [[Granada]] | 1983-09-13 | | | |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q16211596|Q16211596]] | [[Marta García]] | [[Sevilla]] | 1993-11-13 | | | [[Ficheiro:Marta García at the 2014 European Championships - FS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q16215880|Q16215880]] | [[La Tana]] | [[Sevilla]] | 1976 | | | [[Ficheiro:La Tana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q16223239|Q16223239]] | [[Belén López]] | [[Rota, Cádiz|Rota]] | 1984-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q16298722|Q16298722]] | [[Natalia de Molina]] | [[Linares, España|Linares]] | 1990-12-19 | | | [[Ficheiro:Natalia de Molina, XIII Premis Gaudí (2021) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q16298957|Q16298957]] | [[Elena Víboras Jiménez]] | [[Alcalá la Real]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Elena Víboras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q16300524|Q16300524]] | [[Carmen Lozano Pérez]] | [[Sevilla]] | 1976-10-28 | [[Sevilla]] | 2012-02-22 | |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q16300865|Q16300865]] | [[Isabel Jiménez]] | [[Almería]] | 1982-02-14 | | | [[Ficheiro:Isabel Jimenez en 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q16301019|Q16301019]] | [[Damaris Abad Anselmo]] | [[Provincia de Sevilla]] | 1986-07-25 | | | |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q16301131|Q16301131]] | [[Lourdes Mohedano]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1995-06-17 | | | [[Ficheiro:Lourdes Mohedano 2013 Kiev (cropped).PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q16301309|Q16301309]] | [[María Jesús Serrano Jiménez]] | [[Baena]] | 1970 | | | [[Ficheiro:ConsejeraCMAYOT.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q16301315|Q16301315]] | [[Carolina Malchair]] | [[Marbella]] | 1982-05-31 | | | [[Ficheiro:Carolina Malchair 01.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q16301316|Q16301316]] | [[María Morales]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q16301438|Q16301438]] | [[Encarnación Ortiz Sánchez]] | [[Priego de Córdoba]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q16301493|Q16301493]] | [[Helena Pachón Luengo]] | [[Sevilla]] | 1965-03-06 | | | [[Ficheiro:Helena Pachón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q16326152|Q16326152]] | [[María del Pino Papadopoulos Vaquero]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1933-06-29 | [[Madrid]] | 2013-12-14 | |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q16382727|Q16382727]] | [[Silvia Bedmar]] | [[Granada]] | 1989-01-03 | | | [[Ficheiro:Silvia Bedmar 02 - FIVB World Championship European Qualification Women Łódź January 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q16492111|Q16492111]] | [[Dulce del Moral]] | [[Luque, España|Luque]] | 1913 | [[Sevilla]] | 1996 | |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q16493078|Q16493078]] | [[Feliciana Enríquez de Guzmán]] | [[Sevilla]] | 1569 | | 1644<br/>1640 | |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q16525989|Q16525989]] | [[Amparo López Jiménez]] | [[Arahal]] | 1986-03-12 | | | |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q16539517|Q16539517]] | [[Bárbara de Santo Domingo]] | [[Sevilla]] | 1842-02-07 | | 1872-11-18 | [[Ficheiro:Bárbara de Santo Domingo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q16550952|Q16550952]] | [[Concha Caballero]] | [[Baena]] | 1956-12-26 | [[Sevilla]] | 2015-01-21 | [[Ficheiro:Concha Caballero 2009 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q16594564|Q16594564]] | [[Isabella de Luna]] | [[Granada]] | | | 1564 | |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q16601413|Q16601413]] | [[María José Sánchez Rubio]] | [[Casarabonela]] | 1954-01-04 | | | [[Ficheiro:Sánchez Rubio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q16601566|Q16601566]] | [[María de los Dolores López]] | [[Sevilla]] | 18th century | [[Sevilla]] | 1781-08-24 | |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q16601599|Q16601599]] | [[Mariángeles Guil]] | [[Almería]] | 1959-04-17 | | | [[Ficheiro:Mariángeles Guil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q16610879|Q16610879]] | [[Natalia Roig]] | [[Málaga]] | 1976-07-26 | | | |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q16613438|Q16613438]] | [[Olga Pericet]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Olga Pericet - IVAM - 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q16625812|Q16625812]] | [[Rocío Bermúdez Contreras]] | [[Carmona, Sevilla|Carmona]] | 1892 | [[Madrid]] | 1931-02-07 | |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q16651856|Q16651856]] | [[Ángela María Téllez-Girón y Duque de Estrada]] | [[Málaga]] | 1925-02-07 | [[Sevilla]] | 2015-05-29 | |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q16734397|Q16734397]] | [[Marina Perezagua]] | [[Sevilla]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q16889078|Q16889078]] | [[Ana Ruiz Hernández]] | [[Sevilla]] | 1854-02-28 | [[Collioure]] | 1939-02-25 | [[Ficheiro:DemofiloyAnaRuiz (cropped) Ana Ruiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q16889097|Q16889097]] | [[Cipriana Álvarez Durán]] | [[Sevilla]] | 1827-09-16 | [[Madrid]] | 1904-08-09 | [[Ficheiro:Cipriana Álvarez Durán 001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q16941786|Q16941786]] | [[Patricia García-Rojo]] | [[Xaén]] | 1984-09-24 | | | [[Ficheiro:Patricia García-Rojo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q16942217|Q16942217]] | [[Elena Román Torres]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1970-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q17274471|Q17274471]] | [[Concha Ramos]] | [[Aguadulce]] | 1927-07-30 | | 2014-05-25 | [[Ficheiro:Concha Ramos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q17280089|Q17280089]] | [[Teresa Rodríguez-Rubio|Teresa Rodríguez]] | [[Rota, Cádiz|Rota]] | 1981-09-18 | | | [[Ficheiro:Teresa Rodríguez 2015c (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q17284899|Q17284899]] | [[Marina Cepeda]] | [[Sevilla]] | 1946 | | 2014-06-21 | |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q17364401|Q17364401]] | [[Maica Barroso]] | [[Galaroza]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q17364512|Q17364512]] | [[Mari Carmen Sánchez]] | [[Cádiz]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q17374315|Q17374315]] | [[Ana Mestre García]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1981-07-08 | | | [[Ficheiro:Ana mestre garcia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q17374330|Q17374330]] | [[Carmen Gallardo]] | [[Sevilla]] | 1965-07-03 | | | |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q17376029|Q17376029]] | [[Maria Picasso y López]] | [[Málaga]] | 1855 | [[Barcelona]] | 1939-02-18 | |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q17486065|Q17486065]] | [[Clotilde Leal-Lopez]] | [[Almería]] | 1961-09-06 | | | |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q17517081|Q17517081]] | [[Carola Garcia de Vinuesa]] | [[Cádiz]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Carola Garcia de Vinuesa (born 1969) in the video '2019 ANU Federal Election Conversation Series - Personalised medicine'.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q17625106|Q17625106]] | [[Pilar Acosta Martínez]] | [[Tíjola]] | 1938 | [[Sevilla]] | 2006 | |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q18214523|Q18214523]] | [[Anna Delso]] | [[Andújar]] | 1922-10-20 | [[Montreal]] | 2020-05-28 | |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q18223341|Q18223341]] | [[María José García Cuevas]] | [[Xaén]] | 1964-03-18 | | | [[Ficheiro:María José García Cuevas 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q18224347|Q18224347]] | [[Lara Moreno]] | [[Sevilla]] | 1978-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q18388420|Q18388420]] | [[Desirée Cordero Ferrer]] | [[Sevilla]] | 1993-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q18416962|Q18416962]] | [[Estefanía de los Santos]] | [[Sevilla]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q18579675|Q18579675]] | [[Carmen Blanco y Trigueros]] | [[Granada]] | 1867-07-06 | | 1921-10-17 | [[Ficheiro:Carmen Blanco y Trigueros, en Feminal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q18655825|Q18655825]] | [[Miriam Montilla]] | [[Linares, España|Linares]] | 1969-10-19 | | | |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q18920501|Q18920501]] | [[Haidee Ojeda]] | [[Huelva]] | 1989-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q18987065|Q18987065]] | [[Rogelia León]] | [[Granada]] | 1828-09-15 | [[Granada]] | 1870-05 | |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q19264261|Q19264261]] | [[Trinidad Núñez Domínguez]] | [[Sevilla]] | 1961-12-04 | | | |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q19360906|Q19360906]] | [[Concha Lagos]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1909 | [[Madrid]] | 2007 | [[Ficheiro:Concha Lagos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q19366130|Q19366130]] | [[Madre Trinidad Carreras Hitos]] | [[Provincia de Granada]] | 1879-01-28 | [[Madrid]] | 1949-04-15 | [[Ficheiro:Madre Trinidad Carreras Hitos, ilustración para el libro biográfico.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q19508313|Q19508313]] | [[María del Carmen Maroto Vela]] | [[Granada]] | 1938-07-21 | | | [[Ficheiro:Carmen Maroto (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q19508726|Q19508726]] | [[María Castellano Arroyo]] | [[Xaén]] | 1948-01-06 | | | |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q19630220|Q19630220]] | [[Paula García Ávila]] | [[Iznalloz]] | 1992-03-24 | | | [[Ficheiro:PAULA GARCIA AVILA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q19754889|Q19754889]] | [[María Pineda]] | [[Málaga]] | 1960-11-07 | [[Málaga]] | 2015-04-04 | |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q19788585|Q19788585]] | [[Ana Bella Estévez]] | [[Sevilla]] | 1972-08-27 | | | [[Ficheiro:Ana Bella Estévez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q19797031|Q19797031]] | [[M. J. Chiampos]] | [[Almería]] | 1893 | [[Almería]] | 1983-02-25 | |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q19804027|Q19804027]] | [[Asunción Linares]] | [[Pulianas]] | 1921-02-12 | [[Granada]] | 2005-04-21 | |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q19812640|Q19812640]] | [[María del Pilar López de Coca]] | [[Málaga]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q19812690|Q19812690]] | [[Josefa Masegosa Gallego]] | [[Oria, Almería|Oria]] | 1957-11-22 | | | [[Ficheiro:PepaMasegosa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q19814190|Q19814190]] | [[María Dolores Belmonte López]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q19824341|Q19824341]] | [[Elvira Ramón]] | [[Molvízar]] | 1966-11-20 | | | [[Ficheiro:(Elvira Ramón) Sesión control 12.09.2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q19858878|Q19858878]] | [[María José Moreno]] | [[Provincia de Granada]] | 1967-03-30 | | | |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q19863320|Q19863320]] | [[Cristina Lucas]] | [[Úbeda, Xaén|Úbeda]] | 1973-04-12 | | | [[Ficheiro:Artist Cristina Lucas in Kiasma 2015 12.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q19950399|Q19950399]] | [[Inmaculada Nieto Castro]] | [[Alxeciras]] | 1971-03-15 | | | [[Ficheiro:Inmaculada Nieto Castro.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q19950777|Q19950777]] | [[Verónica Pérez Fernández]] | [[San Juan de Aznalfarache]] | 1978-06-21 | | | [[Ficheiro:(Verónica Pérez) Constitución del Parlamento de Andalucía (17209272795) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q19958283|Q19958283]] | [[Celia Jiménez]] | [[Alcaudete]] | 1995-06-20 | | | [[Ficheiro:NC Courage vs Orlando Pride (Jul 2024) 001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q19997755|Q19997755]] | [[Amalia Ramírez]] | [[Lupión]] | 1834-05-23 | [[Madrid]] | 1918-02-25 | [[Ficheiro:Museo del Romanticismo - CE35179 - Amalia Ramírez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q19997764|Q19997764]] | [[Ana de Medina y Fernández de Córdoba, 9th Countess of Ofalia]] | [[Sevilla]] | 1940-05-02 | | 2012-03-07 | |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q19998239|Q19998239]] | [[Custodia Romero]] | [[La Carolina]] | 1905 | [[La Carolina]] | 1974-03-07 | [[Ficheiro:1924-06-25, Mundo Gráfico, Custodia Romero, Walken.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q19998519|Q19998519]] | [[Elena Fons]] | [[Sevilla]] | 1873 | | No/unknown value | [[Ficheiro:Elena Fons (fotografia d'Antoni Esplugas).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q20004943|Q20004943]] | [[Julia Parody]] | [[Málaga]] | 1890 | [[Madrid]] | 1973-06-24 | [[Ficheiro:1923-02-01, La Moda Elegante, Parody & Menárguez (cropped) Srta. Parody.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q20005036|Q20005036]] | [[Laura Llaneli]] | [[Granada]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q20005731|Q20005731]] | [[María Manuel]] | [[Sevilla]] | 1500 | | 1543 | [[Ficheiro:SevillaSMdeJesus-JuanOviedo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q20006551|Q20006551]] | [[Florencia Pérez Padilla]] | [[Sevilla]] | 1918-11-11 | [[Madrid]] | 2000-01-24 | [[Ficheiro:Rosario by Annemarie Heinrich, 1942.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q20013832|Q20013832]] | [[Carmen Abela y Espinosa de los Monteros]] | [[Chiclana de la Frontera]] | 1875-07-24 | [[Guadalaxara, España|Guadalaxara]] | 1962-04-27 | |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q20013970|Q20013970]] | [[Celia Jiménez]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1976-02-19 | | | [[Ficheiro:Celia Jiménez, la primera mujer española en obtener una estrella Michelín 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q20015484|Q20015484]] | [[Carolina Zamora Herrador]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1911-11-17 | [[Madrid]] | 1998-12-29 | [[Ficheiro:ZAMORA CAROLINA.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q20015633|Q20015633]] | [[Rocío Castrillo]] | [[Almonte]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Rocío Castrillo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q20016311|Q20016311]] | [[Mercedes León]] | [[Málaga]] | 1958-05-27 | | | |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q20018133|Q20018133]] | [[Pilar Aguilar Carrasco]] | [[Siles]] | 1946 | | | [[Ficheiro:Pilar Aguilar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q20018280|Q20018280]] | [[Luisa Rodrigo]] | [[Málaga]] | 1901-01-29 | [[Madrid]] | 1986-11-28 | [[Ficheiro:Luisa Rodrigo 1926.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q20018303|Q20018303]] | [[Porfiria Sanchiz]] | [[Cádiz]] | 1917-06-15 | | 1983-01-09 | |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q20167907|Q20167907]] | [[María del Carmen Ortiz]] | [[Fiñana]] | 1957-02-04 | | | [[Ficheiro:María Carmen Ortiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q20457166|Q20457166]] | [[Carmen Olmedo Checa]] | [[Málaga]] | 1949-08-12 | [[Málaga]] | 2015-06-27 | [[Ficheiro:Carmen Olmedo en Baeza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q20492778|Q20492778]] | [[Esther Yanez]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q20535411|Q20535411]] | [[Pilar de Torres Luna|María del Pilar de Torres Luna]] | [[Bayarque]] | 1937-10-28 | | 2018-12 | |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q20641461|Q20641461]] | [[Melanie Serrano]] | [[Sevilla]] | 1989-10-12 | | | [[Ficheiro:Melanie Serrano (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q20645978|Q20645978]] | [[Maribel Mora]] | [[Huelva]] | 1971-04 | | | [[Ficheiro:Maribel Mora en una de sus intervenciones parlamentarias en 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q20736841|Q20736841]] | [[Ángela Sosa]] | [[Sevilla]] | 1993-01-16 | | | [[Ficheiro:Angela Sosa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q20829083|Q20829083]] | [[Elisa Ruiz Romero]] | [[Sevilla]] | 1903-04-25 | [[Madrid]] | 1995-10-27 | [[Ficheiro:Elisa Ruiz Romero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q20876012|Q20876012]] | [[Casilda-Ghisla Guerrero-Burgos y Fernández de Córdoba]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q20880427|Q20880427]] | [[Patricia Loran]] | [[Granada]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q20889275|Q20889275]] | [[Francisca Vives Casas]] | [[Cádiz]] | 1956-09-16 | | | |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q20898803|Q20898803]] | [[Rosalía Pareja Flores]] | [[Priego de Córdoba]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q20898806|Q20898806]] | [[Rosario Soler]] | [[Málaga]] | 1879-08-16 | [[Málaga]] | 1944-11-22 | [[Ficheiro:Rosario Soler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q20898822|Q20898822]] | [[Lucy Paradise]] | [[Castilleja de la Cuesta]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Lucy Paradise. (21459961779).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q20900387|Q20900387]] | [[Patricia Cavada]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1975-03-14 | | | [[Ficheiro:Patricia Cavada 2017 (Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q20967959|Q20967959]] | [[Laura García-Caro]] | [[Lepe]] | 1995-04-16 | | | [[Ficheiro:Laura García-Caro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q20968342|Q20968342]] | [[Mamen Sánchez Díaz]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1968-10-10 | | | [[Ficheiro:Mamen Sánchez - P1350601.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q20970024|Q20970024]] | [[Ana María Vela Rubio]] | [[Puente Genil]] | 1901-10-29 | [[Barcelona]] | 2017-12-15 | |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q20995155|Q20995155]] | [[María Isabel Loring]] | [[Sevilla]] | 1950-09-21 | [[Madrid]] | 2006-04-05 | |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q21001154|Q21001154]] | [[Carmen Osuna Cubero]] | [[La Rambla, Córdoba|La Rambla]] | 1958-01-11 | | | |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q21001227|Q21001227]] | [[María José García Jiménez]] | [[Villacarrillo]] | 1969-03-20 | | | [[Ficheiro:MJ Alcasser.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q21010938|Q21010938]] | [[María del Carmen Bellón]] | [[Linares, España|Linares]] | 1964-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q21028344|Q21028344]] | [[Dolores Gómez de Cádiz]] | [[Málaga]] | 1818-12-25 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q21035914|Q21035914]] | [[Verónica Plata]] | [[Granada]] | 1982-05-09 | | | |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q21074442|Q21074442]] | [[Lole]] | [[Sevilla]] | 1954 | | | [[Ficheiro:Dolores Montoya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q21077069|Q21077069]] | [[Carmen del Campo Casasús]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1947-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q21081345|Q21081345]] | [[Angustias Lara Sánchez]] | [[Granada]] | 1917-09-11 | [[Valencia]] | 2003 | |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q21081364|Q21081364]] | [[Maria Marín]] | [[Cádiz]] | 1870-07-27 | [[Barcelona]] | 1929-02-14 | |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q21081385|Q21081385]] | [[Isabel Mesa Delgado]] | [[Ronda]] | 1913-12-30 | [[Valencia]] | 2002-02-25 | |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q21089383|Q21089383]] | [[Laura Berja]] | [[Linares, España|Linares]] | 1986-07-05 | | | [[Ficheiro:Laura Berja.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q21091763|Q21091763]] | [[Josefa Murillo y Bravo de Vela]] | [[Málaga]] | 1831 | | No/unknown value | [[Ficheiro:Fotografías recogidas por el pintor Manuel Castellano. Tomo 20 38.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 757 | [[:d:Q21095072|Q21095072]] | [[Carmen Chico]] | [[Cádiz]] | 1944-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 758 | [[:d:Q21153079|Q21153079]] | [[Mercedes Ruiz Moreno]] | [[Camas]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 759 | [[:d:Q21175460|Q21175460]] | [[Gloria Van Aerssen]] | [[Dos Hermanas]] | 1932-05-01 | [[Cercedilla]] | 2015-10-22 | |- | style='text-align:right'| 760 | [[:d:Q21262911|Q21262911]] | [[Ana María Enríquez de Ribera y Portocarrero]] | [[Sevilla]] | 1613 | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 1645-01-26 | |- | style='text-align:right'| 761 | [[:d:Q21459518|Q21459518]] | [[Florence Engelbach]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1872-06-09 | [[Londres]] | 1951-02-27 | |- | style='text-align:right'| 762 | [[:d:Q21483847|Q21483847]] | [[Juana Rodríguez Chaparro]] | [[El Campillo (Q1645087)|El Campillo]] | 1918 | [[La Unión, Murcia|La Unión]] | 1947-04-26 | |- | style='text-align:right'| 763 | [[:d:Q21525006|Q21525006]] | [[Laura Lobo]] | [[Cádiz]] | 1980-01-02 | | | |- | style='text-align:right'| 764 | [[:d:Q21582219|Q21582219]] | [[María Luisa Puiggener y Sánchez]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1875 | [[Sevilla]] | 1921 | |- | style='text-align:right'| 765 | [[:d:Q21590892|Q21590892]] | [[Dolores García Pineda]] | [[Cádiz]] | 1916 | | | |- | style='text-align:right'| 766 | [[:d:Q21682735|Q21682735]] | [[Carmen Montes Cano]] | [[Cádiz]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Carmen Montes 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 767 | [[:d:Q21711020|Q21711020]] | [[Catalina Suárez Marcayda]] | [[Sevilla (Q55893348)|Sevilla]] | | [[Coyoacán]] | 1522-11-01 | |- | style='text-align:right'| 768 | [[:d:Q21711659|Q21711659]] | [[Mónica Ferrández]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1974-10-25 | | | [[Ficheiro:Mónica Ferrández 1990 Goteborg.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 769 | [[:d:Q21727981|Q21727981]] | [[Mónica de Rivas]] | [[Málaga]] | 1984-04-08 | | | |- | style='text-align:right'| 770 | [[:d:Q21793962|Q21793962]] | [[Enriqueta Vila Vilar]] | [[Sevilla]] | 1935-05-14 | | | [[Ficheiro:Enriqueta Vila Vilar 2013 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 771 | [[:d:Q21833092|Q21833092]] | [[Victória Gonzàlez Somón]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1885<br/>1884-11-30 | [[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1955-11-30 | [[Ficheiro:Retrat de la Senyora Victòria González.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 772 | [[:d:Q21855464|Q21855464]] | [[Adela Domingo]] | [[Sevilla]] | 1930-04-21 | [[Sevilla]] | 2012-07-30 | |- | style='text-align:right'| 773 | [[:d:Q21855465|Q21855465]] | [[Milagros Mengíbar]] | [[Sevilla]] | 1952-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 774 | [[:d:Q21855466|Q21855466]] | [[Carmen Galán]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 775 | [[:d:Q21915463|Q21915463]] | [[Lucía Hoyos]] | [[Sevilla]] | 1975-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 776 | [[:d:Q22082533|Q22082533]] | [[Fanny Rubio]] | [[Linares, España|Linares]] | 1949-10-18 | | | |- | style='text-align:right'| 777 | [[:d:Q22340307|Q22340307]] | [[Juana Pacheco]] | [[Sevilla]] | 1602-06-01 | [[Madrid]] | 1660-08-10<br/>1660-08-14 | [[Ficheiro:45 Dama, Juana Pacheco (Museo del Prado, 1630-31).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 778 | [[:d:Q22350907|Q22350907]] | [[Raquel Bollo]] | [[Sevilla]] | 1975-11-04 | | | [[Ficheiro:Raquel Bollo - 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 779 | [[:d:Q22661777|Q22661777]] | [[Lina Gálvez Muñoz]] | [[Sevilla]] | 1969-09-13 | | | [[Ficheiro:Lina Gálvez Muñoz 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 780 | [[:d:Q22679747|Q22679747]] | [[María José Tirado]] | [[Cádiz]] | 1978-11-14 | | | [[Ficheiro:María josé tirado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 781 | [[:d:Q22704491|Q22704491]] | [[María del Carmen Garrido]] | [[Málaga]] | 1911 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 782 | [[:d:Q22911289|Q22911289]] | [[Purificación Fenoll]] | [[Granada]] | 1935-02-02 | | | [[Ficheiro:Purificación Fenoll.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 783 | [[:d:Q22957644|Q22957644]] | [[Ana Perez]] | [[Sevilla]] | 1997-12-14 | | | [[Ficheiro:HDL Ana Pérez, una gimnasta que ha convertido en triunfos el sueño de volar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 784 | [[:d:Q22965063|Q22965063]] | [[María del Pilar León-Castro Alonso]] | [[Sevilla]] | 1946-09-13 | | | |- | style='text-align:right'| 785 | [[:d:Q22977434|Q22977434]] | [[Ángeles de la Plata Martín]] | [[Granada]] | 1948 | | | [[Ficheiro:Ángeles de la Plata Martín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 786 | [[:d:Q22981854|Q22981854]] | [[Elena González Rey]] | [[Sevilla]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 787 | [[:d:Q23012005|Q23012005]] | [[Amparo Vila]] | [[Granada]] | 1951 | | | [[Ficheiro:Amparo Vila.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 788 | [[:d:Q23012032|Q23012032]] | [[Evangelina Santos]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 789 | [[:d:Q23014076|Q23014076]] | [[María Elena Gómez Moreno]] | [[Granada]] | 1907-01-28 | [[Madrid]] | 1998-12-15 | |- | style='text-align:right'| 790 | [[:d:Q23054403|Q23054403]] | [[Carlota Remfry]] | [[Linares, España|Linares]] | 1869-09-09 | [[Linares, España|Linares]] | 1957-01-21 | [[Ficheiro:Carlota Remfry.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 791 | [[:d:Q23059067|Q23059067]] | [[Nuria Rico Castro]] | [[Granada]] | 1977-03-17 | | | [[Ficheiro:Premios Ingenio al Campus Tecnológico Ugr para Chicas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 792 | [[:d:Q23413569|Q23413569]] | [[Esperanza Fernández]] | [[Triana, Sevilla|Triana]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 793 | [[:d:Q23414346|Q23414346]] | [[Mara León]] | [[Sevilla]] | 1970-04-16 | | | |- | style='text-align:right'| 794 | [[:d:Q23498743|Q23498743]] | [[Palmira González López]] | [[Montilla]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 795 | [[:d:Q23502804|Q23502804]] | [[Catalina Fernández de Córdoba-Figueroa y Enríquez de Ribera]] | [[Lucena, Andalucía|Lucena]] | 1589-11-04 | [[Zaragoza]] | 1646-08-11 | [[Ficheiro:CatalinaFernandez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 796 | [[:d:Q23591165|Q23591165]] | [[Araceli Ramírez Maqueda]] | [[Monturque]] | 1956-07-16 | [[Terrasa]] | 2016-03-22 | |- | style='text-align:right'| 797 | [[:d:Q23608362|Q23608362]] | [[Francesca Garcia Almagro]] | [[Mancha Real]] | 1967-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 798 | [[:d:Q23612680|Q23612680]] | [[Alejandrina Gessler]] | [[Cádiz]] | 1831 | [[París]] | 1907 | [[Ficheiro:Henriette browne-madame anselma.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 799 | [[:d:Q23683217|Q23683217]] | [[Amelia Pina de Cuadro]] | [[Cádiz]] | 1916 | [[Madrid]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 800 | [[:d:Q23705265|Q23705265]] | [[Laura de los Ríos Giner]] | [[Granada]] | 1913-05-21 | [[Madrid]] | 1981-12-14 | [[Ficheiro:Laura de los Ríos Giner.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 801 | [[:d:Q23768176|Q23768176]] | [[Mercedes Prieto]] | [[Huelva]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 802 | [[:d:Q23815623|Q23815623]] | [[Herminia Luque]] | [[Granada]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Photograph of Herminia Luque in 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 803 | [[:d:Q23816072|Q23816072]] | [[Isabel de Torres Ramírez]] | [[Pozoblanco]] | 1946-05-09 | [[Alcalá la Real]] | 2006-08-12 | |- | style='text-align:right'| 804 | [[:d:Q23830064|Q23830064]] | [[Rosa Butler y Mendieta]] | [[Xaén]] | 1821 | [[Puerto Real]] | No/unknown value<br/>19th century<br/>1889 | |- | style='text-align:right'| 805 | [[:d:Q23902092|Q23902092]] | [[María del Carmen Calero Palacios]] | [[Fuente Vaqueros]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Carmen Calero Foto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 806 | [[:d:Q23902180|Q23902180]] | [[María Luisa Muñoz]] | [[Puente Genil]] | 1959-05-06 | | | [[Ficheiro:Maria luisa muñoz2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 807 | [[:d:Q23902679|Q23902679]] | [[Rosario López Quesada]] | [[Almería]] | 1883 | [[Almería]] | 1926 | |- | style='text-align:right'| 808 | [[:d:Q23902756|Q23902756]] | [[Laura Pacheco]] | [[Almería]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Premis AACE. 37 Comic Barcelona 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 809 | [[:d:Q23902946|Q23902946]] | [[Francisca Giménez Delgado]] | [[Almería]] | 1809 | [[Barcelona]] | 1879-05-01 | |- | style='text-align:right'| 810 | [[:d:Q23906876|Q23906876]] | [[María Eloy-García]] | [[Málaga]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 811 | [[:d:Q23906966|Q23906966]] | [[Montse Torrent]] | [[El Puerto de Santa María]] | 1962 | | | [[Ficheiro:MontseT.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 812 | [[:d:Q23907061|Q23907061]] | [[Estrella Martín]] | [[Málaga]] | 1985-04-28 | | | |- | style='text-align:right'| 813 | [[:d:Q23907151|Q23907151]] | [[Ana Casas Broda]] | [[Granada]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Ana Casas Broda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 814 | [[:d:Q23939782|Q23939782]] | [[Ángeles Mora]] | [[Rute]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 815 | [[:d:Q23942840|Q23942840]] | [[Concepción Loring]] | [[Málaga]] | 1868-03-04 | [[Madrid]] | 1935-06-20 | [[Ficheiro:1927-12-01, Unión Patriótica, Concepción Loring y Heredia, marquesa de la Rambla (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 816 | [[:d:Q23942875|Q23942875]] | [[María Espinosa de los Monteros]] | [[Estepona]] | 1875-05-13 | [[Alacant]] | 1946-12-13 | [[Ficheiro:María Espinosa de los Monteros.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 817 | [[:d:Q23943120|Q23943120]] | [[Aurelia Arambarri Fuente]] | [[La Victoria, Córdoba|La Victoria]] | 1866-10-23 | [[Madrid]] | 1936-12-06<br/>1936-12-07 | |- | style='text-align:right'| 818 | [[:d:Q24034674|Q24034674]] | [[Vicky Martín Berrocal]] | [[Sevilla]] | 1973-03-10 | | | [[Ficheiro:Vicky Martín Berrocal 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 819 | [[:d:Q24045995|Q24045995]] | [[Aurora Seco Torrecillas]] | [[Cádiz]] | 1954-07-12 | | | [[Ficheiro:Aurora Seco Torrecillas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 820 | [[:d:Q24050241|Q24050241]] | [[Cecilia Castaño]] | [[Almería]] | 1953-02-10 | | | [[Ficheiro:Cecilia Castaño Aules Feministes 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 821 | [[:d:Q24055313|Q24055313]] | [[Cristina Sáez]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 822 | [[:d:Q24059392|Q24059392]] | [[Paquita de Ronda]] | [[Málaga]] | 1926-11-30<br/>1919 | [[Cidade de México]] | 2009-06-01 | |- | style='text-align:right'| 823 | [[:d:Q24062415|Q24062415]] | [[Patricia Simón Carrasco]] | [[Estepona (Q31916251)|Estepona]] | 1983-02-24 | | | [[Ficheiro:Patricia Simón en Samos, Grecia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 824 | [[:d:Q24074686|Q24074686]] | [[Marta G Rivera-Ferre]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 825 | [[:d:Q24074961|Q24074961]] | [[Conchi Castellanos Remesal]] | [[Écija]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 826 | [[:d:Q24188688|Q24188688]] | [[Beatriz de Aguilar]] | [[Granada]] | 1570s | | 1610-07-09 | |- | style='text-align:right'| 827 | [[:d:Q24188961|Q24188961]] | [[Carolina Soto y Corro]] | [[Sevilla]] | 1858-09-22 | | 1924 | |- | style='text-align:right'| 828 | [[:d:Q24236872|Q24236872]] | [[Auxiliadora Toledano]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1981<br/>1978 | | | [[Ficheiro:Auxiliadora Toledano during Europa Nostra Heritage Awards 2016 in Madrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 829 | [[:d:Q24254812|Q24254812]] | [[Xusta de Hispalis]] | [[Sevilla]] | 268 | [[Sevilla]] | 287 | [[Ficheiro:Murillo Santa Justa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 830 | [[:d:Q24254815|Q24254815]] | [[Rufina]] | [[Sevilla]] | 270 | [[Sevilla]] | 287 | [[Ficheiro:Santa Rufina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 831 | [[:d:Q24263152|Q24263152]] | [[Flora González López]] | [[Andújar]] | 1985-06-14 | | | |- | style='text-align:right'| 832 | [[:d:Q24273134|Q24273134]] | [[Blanca Fernández Quesada]] | [[Granada]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 833 | [[:d:Q24436040|Q24436040]] | [[Juana la del Revuelo]] | [[Sevilla]] | 1952 | [[Sevilla]] | 2016-06-07 | |- | style='text-align:right'| 834 | [[:d:Q24567341|Q24567341]] | [[Susana Córdoba]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1974-07-03 | | | [[Ficheiro:Susana Córdoba photographed by Sergio Lardiez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 835 | [[:d:Q24583678|Q24583678]] | [[Lola Sanjuán Jurado]] | [[Sevilla]] | 1971-12-18 | | | [[Ficheiro:LolaSanjuanJuradoAbril2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 836 | [[:d:Q24802963|Q24802963]] | [[Irene Aranda]] | [[Martos]] | 1980-09-02 | | | |- | style='text-align:right'| 837 | [[:d:Q24807482|Q24807482]] | [[Pilar Bellver]] | [[Villacarrillo]] | 1961-04-19 | | | [[Ficheiro:Pilar Bellver idazle feminista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 838 | [[:d:Q24933939|Q24933939]] | [[Laura García de Giner]] | [[Málaga]] | 1853-08-21 | [[Nova York]] | 1946 | [[Ficheiro:Laura de los Ríos Giner.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 839 | [[:d:Q24938787|Q24938787]] | [[Rosa María González Delgado]] | [[Porcuna]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 840 | [[:d:Q24938818|Q24938818]] | [[Luisa María Lara]] | [[Alcalá la Real]] | 1966-06-09 | | | |- | style='text-align:right'| 841 | [[:d:Q24940189|Q24940189]] | [[María Teresa Salazar Bermúdez]] | [[Villanueva del Ariscal]] | 1903 | [[Madrid]] | 1982-11-27 | [[Ficheiro:Maria Teresa Salazar Bermúdez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 842 | [[:d:Q24941141|Q24941141]] | [[Isabel María Schiaffino Portillo]] | [[Albuñol]] | 18th century | [[Adra, Almería|Adra]] | 1789 | |- | style='text-align:right'| 843 | [[:d:Q24941153|Q24941153]] | [[Soledad Alonso de Drysdale]] | [[Gádor]] | 1899-06-22 | | 1971-01-26 | |- | style='text-align:right'| 844 | [[:d:Q25343701|Q25343701]] | [[Olalla Hernández]] | [[Ronda]] | 1985-04-07 | | | [[Ficheiro:Olalla Hernandez02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 845 | [[:d:Q25400160|Q25400160]] | [[Maruja Troncoso Ortega]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1937-01-18 | | | [[Ficheiro:Maruja Troncoso Ortega.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 846 | [[:d:Q25421387|Q25421387]] | [[Francisca Molero i Rodríguez]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | | | | |- | style='text-align:right'| 847 | [[:d:Q25508894|Q25508894]] | [[Eva García de la Torre]] | [[Sevilla]] | 1962 | [[Vigo]] | 2022-01-27 | [[Ficheiro:Eva García de la Torre, alcaldesa do Porriño.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 848 | [[:d:Q25509659|Q25509659]] | [[Dolores Galovart]] | [[Huelva]] | 1955-01-05 | | | [[Ficheiro:Dolores Galovart (2017).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 849 | [[:d:Q25536435|Q25536435]] | [[Ángela Espinosa Ruiz]] | [[Málaga]] | 1993-02-06 | | | [[Ficheiro:Анхела Эспіноса.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 850 | [[:d:Q25674485|Q25674485]] | [[Rocío Aragón Bermúdez]] | [[Cádiz]] | 1925 | [[Madrid]] | 2018-01-31 | [[Ficheiro:RocioAragon50.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 851 | [[:d:Q25713957|Q25713957]] | [[Tonia Trujillo]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Tonia Trujillo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 852 | [[:d:Q25936414|Q25936414]] | [[Millie Bobby Brown]] | [[Marbella]] | 2004-02-19 | | | [[Ficheiro:Millie Bobby Brown - MBB - 4 - SFM5 - July 10, 2022 at Stranger Fan Meet 5 People Convention (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 853 | [[:d:Q25987935|Q25987935]] | [[Pilar Montoya]] | [[Sevilla]] | 1960 | [[Sevilla]] | 2015-03-06 | |- | style='text-align:right'| 854 | [[:d:Q26108983|Q26108983]] | [[Flor Almón]] | [[Motril]] | 1971-01-15 | | | [[Ficheiro:(Flor Almón) 17.04.17 Visita a Motril 6 (33287721783) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 855 | [[:d:Q26210651|Q26210651]] | [[Belén Mozo]] | [[Cádiz]] | 1988-09-25 | | | [[Ficheiro:Belen Mozo (8702004567).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 856 | [[:d:Q26240256|Q26240256]] | [[Maria Acuna]] | [[Sevilla]] | 1931 | | | |- | style='text-align:right'| 857 | [[:d:Q26265973|Q26265973]] | [[Cristina Morales]] | [[Granada]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Cristina García Morales - 2019 (49120884908) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 858 | [[:d:Q26268106|Q26268106]] | [[Rosa Godoy]] | [[Provincia de Córdoba, España|Córdoba]] | 1982-03-19 | | | [[Ficheiro:Vienna City Marathon 20130414 Rosa Godoy 0343 GuentherZ.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 859 | [[:d:Q26304861|Q26304861]] | [[Julia Figueroa]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1991-04-07 | | | |- | style='text-align:right'| 860 | [[:d:Q26429274|Q26429274]] | [[Pilar Cansino]] | [[Sevilla]] | 1937-01-18 | | | |- | style='text-align:right'| 861 | [[:d:Q26707516|Q26707516]] | [[Mamen Camacho]] | [[Villacarrillo]] | 1980-12-16 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Mamen Camacho (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 862 | [[:d:Q26791570|Q26791570]] | [[Rocío Gutiérrez]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1985-07-20 | | | [[Ficheiro:(Rocío Gutiérrez) El Ayuntamiento premia por unanimidad a las mujeres, con la Medalla de Oro de Madrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 863 | [[:d:Q26838784|Q26838784]] | [[Nekane Sweet]] | [[Granada]] | 1991-12-16 | | | |- | style='text-align:right'| 864 | [[:d:Q26970924|Q26970924]] | [[Concepción Castellá de Zavala]] | [[Baena]] | 1889-08-20 | [[Madrid]] | 1966-05-03 | [[Ficheiro:Concepcion Castella de Zavala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 865 | [[:d:Q27057833|Q27057833]] | [[Josefa Pérez]] | [[Almería]] | 1977-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 866 | [[:d:Q27063181|Q27063181]] | [[Ana Garrido Ramos]] | [[Málaga]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Ana Garrido Ramos.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 867 | [[:d:Q27075153|Q27075153]] | [[Eloisa María Cabrera Carmona]] | [[Roquetas de Mar]] | 1971-04-17 | | | |- | style='text-align:right'| 868 | [[:d:Q27268309|Q27268309]] | [[Ángela Mazzini Bricala]] | [[Cádiz]] | 1809 | [[Santa Cruz de Tenerife]] | 1894 | |- | style='text-align:right'| 869 | [[:d:Q27301951|Q27301951]] | [[Úrsula de San Diego]] | [[Puebla de Don Fadrique]] | 1570 | [[Granada]] | 1622-10-22 | |- | style='text-align:right'| 870 | [[:d:Q27301983|Q27301983]] | [[Eva Vaz]] | [[Huelva]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 871 | [[:d:Q27302009|Q27302009]] | [[Inmaculada Mengíbar]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1962-06-05 | | | |- | style='text-align:right'| 872 | [[:d:Q27311357|Q27311357]] | [[Susana Martín Gijón]] | [[Sevilla]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Susana Martín Gijón-Alcobendas 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 873 | [[:d:Q27431157|Q27431157]] | [[Luz Chavita]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1880 | | 20th century | [[Ficheiro:Luz Chavita, by Reutlinger.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 874 | [[:d:Q27485772|Q27485772]] | [[Carmen Jiménez]] | [[La Zubia]] | 1920-09-21 | [[Sevilla]] | 2016-10-19 | [[Ficheiro:Carmen Jimenez 1976.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 875 | [[:d:Q27495741|Q27495741]] | [[Carmen Castillo García]] | [[Granada]] | 1932-05-04 | | | [[Ficheiro:CarmenCastillo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 876 | [[:d:Q27685212|Q27685212]] | [[Alhambra Nievas]] | [[Beas de Granada]] | 1983-08-09 | | | [[Ficheiro:Alhambra Nievas portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 877 | [[:d:Q27735521|Q27735521]] | [[Asima bint Abd al-Aziz]] | [[Sevilla]] | 710s | [[Zaragoza]] | 765 | |- | style='text-align:right'| 878 | [[:d:Q27755530|Q27755530]] | [[Concepción de Santa Ana]] | [[Granada]] | 1973-01-18 | | | |- | style='text-align:right'| 879 | [[:d:Q27755538|Q27755538]] | [[Ángeles Isac García]] | [[Torreblascopedro]] | 1962-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 880 | [[:d:Q27755547|Q27755547]] | [[Carolina España Reina]] | [[Málaga]] | 1969-08-24 | | | [[Ficheiro:2024 02 06 Consejo de Gobierno y posterior rueda de prensa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 881 | [[:d:Q27755581|Q27755581]] | [[María Eugenia Romero Rodríguez]] | [[Sevilla]] | 1970-07-20 | | | [[Ficheiro:María Eugenia Romero (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 882 | [[:d:Q27755591|Q27755591]] | [[Silvia Heredia Martín]] | [[Écija]] | 1979-08-24 | | | [[Ficheiro:Silvia Heredia Martín (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 883 | [[:d:Q27756341|Q27756341]] | [[Sonia Ferrer Tesoro]] | [[Almería]] | 1973-02-04 | | | [[Ficheiro:(Sonia Ferrer) Sesión control 12.09.2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 884 | [[:d:Q27756359|Q27756359]] | [[Mirian Alconchel Gonzaga]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1978-07-03 | | | [[Ficheiro:(Miriam Alconchel) Sesión control 12.09.2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 885 | [[:d:Q27756386|Q27756386]] | [[Josefa Inmaculada González Bayo]] | [[Cartaya]] | 1966-08-25 | | | [[Ficheiro:Josefa Inmaculada González Bayo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 886 | [[:d:Q27756439|Q27756439]] | [[Carmen Rocío Cuello Pérez]] | [[Sevilla]] | 1979-07-22 | | | [[Ficheiro:(Carmen Cuello) Sesión control 12.09.2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 887 | [[:d:Q27756448|Q27756448]] | [[نويليا ڤيرا]] | [[Cádiz]] | 1985-10-27 | | | [[Ficheiro:Noelia Vera 2017 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 888 | [[:d:Q27756480|Q27756480]] | [[Ana Belén Terrón Berbel]] | [[Granada]] | 1983-11-07 | | | [[Ficheiro:Ana Terrón 2018 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 889 | [[:d:Q27756490|Q27756490]] | [[Isabel Franco]] | [[Sevilla]] | 1985-11-27 | | | [[Ficheiro:Isabel Franco 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 890 | [[:d:Q27756498|Q27756498]] | [[María Auxiliadora Honorato Chulián]] | [[Cádiz]] | 1974-11-30 | | | [[Ficheiro:Auxiliadora Honorato 2017 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 891 | [[:d:Q27756554|Q27756554]] | [[María Virginia Millán Salmerón]] | [[Sevilla]] | 1983-09-19 | | | |- | style='text-align:right'| 892 | [[:d:Q27765704|Q27765704]] | [[María del Carmen Arroyo Maldonado]] | [[Baeza]] | 1950-07-14 | | | |- | style='text-align:right'| 893 | [[:d:Q27786458|Q27786458]] | [[Clara Grima]] | [[Coria del Río]] | 1971-01-26 | | | [[Ficheiro:Clara Grima 2013.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 894 | [[:d:Q27881977|Q27881977]] | [[Cristina Dassaeva]] | [[Sevilla]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Cristina Dassaeva 2007.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 895 | [[:d:Q27949189|Q27949189]] | [[Ernestina Maenza Fernández-Calvo]] | [[Lucena, Andalucía|Lucena]] | 1908-12-22 | [[Madrid]] | 1995-07-25 | |- | style='text-align:right'| 896 | [[:d:Q27961373|Q27961373]] | [[Dolores La Agujetas]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1960-05-12 | | | [[Ficheiro:Dolores La Agujeta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 897 | [[:d:Q27967462|Q27967462]] | [[Rosa María Capel Martínez]] | [[Granada]] | 1950 | | | [[Ficheiro:Rosa María Capel.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 898 | [[:d:Q27987001|Q27987001]] | [[Nya de la Rubia]] | [[Sevilla]] | 1986-08-27 | | | [[Ficheiro:Nya de la Rubia - Seminci 2016 (close-up).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 899 | [[:d:Q27999152|Q27999152]] | [[María José de Alba Castiñeira]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1966-08-16 | | | |- | style='text-align:right'| 900 | [[:d:Q27999260|Q27999260]] | [[María Isabel Sánchez Torregrosa]] | [[Vélez-Rubio]] | 1979-08-05 | | | |- | style='text-align:right'| 901 | [[:d:Q27999268|Q27999268]] | [[Beatriz Jurado]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1983-03-03 | | | [[Ficheiro:La presidenta nacional del Nuevas Generaciones, Beatriz Jurado, durante su intervención en el IX Congreso Regional de NNGG Cantabria en 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 902 | [[:d:Q27999273|Q27999273]] | [[María José Martín Gómez]] | [[Granada]] | 1975-08-07 | | | |- | style='text-align:right'| 903 | [[:d:Q27999278|Q27999278]] | [[Ana María Pérez Castilleja]] | [[Provincia de Huelva]] | 1962-04-02 | | | |- | style='text-align:right'| 904 | [[:d:Q28028493|Q28028493]] | [[Antonia Olivares Martínez]] | [[Úbeda, Xaén|Úbeda]] | 1972-01-25 | | | |- | style='text-align:right'| 905 | [[:d:Q28028595|Q28028595]] | [[Natalia López Moratalla]] | [[Granada]] | 1946-02-03 | | | [[Ficheiro:López-Moratalla, Natalia 01.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 906 | [[:d:Q28045063|Q28045063]] | [[Adela Muñoz Páez]] | [[La Carolina]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Adela Muñoz Páez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 907 | [[:d:Q28083066|Q28083066]] | [[Rosa Romojaro Montero]] | [[Alxeciras]] | 1948 | | | [[Ficheiro:ROSA ROMOJARO MONTERO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 908 | [[:d:Q28105203|Q28105203]] | [[Raphaëlle Marie de Jésus-Hostie]] | [[Maracena]] | 1915-03-30 | [[Chauchina]] | 1991-05-29 | |- | style='text-align:right'| 909 | [[:d:Q28222854|Q28222854]] | [[Sara Serrat]] | [[Huelva]] | 1995-09-10<br/>1995-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 910 | [[:d:Q28324660|Q28324660]] | [[Eloína Marcos]] | [[Sevilla]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 911 | [[:d:Q28377789|Q28377789]] | [[María Dávila]] | [[Málaga]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 912 | [[:d:Q28501311|Q28501311]] | [[Mónica Cano]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | | | | [[Ficheiro:Mónica Cano..jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 913 | [[:d:Q28501677|Q28501677]] | [[La Gilica]] | [[Marchena]] | 1866 | [[Marchena]] | 1942 | |- | style='text-align:right'| 914 | [[:d:Q28501679|Q28501679]] | [[La Roezna]] | [[Alcalá de Guadaíra]] | 19th century | [[Alcalá de Guadaíra]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 915 | [[:d:Q28503524|Q28503524]] | [[Laura Navarro Álvarez]] | [[Sevilla]] | 1897 | [[Madrid]] | 1977 | [[Ficheiro:1922-01-08, La Novela Teatral, Laura de Santelmo,Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 916 | [[:d:Q28517414|Q28517414]] | [[Sara Marín]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Sara marín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 917 | [[:d:Q28554098|Q28554098]] | [[Marina Miguélez]] | [[Málaga]] | 1987-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 918 | [[:d:Q28672171|Q28672171]] | [[Sebastiana Jiménez]] | [[Torredelcampo]] | 1980-10-24 | | | |- | style='text-align:right'| 919 | [[:d:Q28672218|Q28672218]] | [[Ana García Quirós]] | [[Torredelcampo]] | 1993-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 920 | [[:d:Q28672272|Q28672272]] | [[Marina Rueda]] | [[Carmona, Sevilla|Carmona]] | 1993-02-13 | | | |- | style='text-align:right'| 921 | [[:d:Q28706410|Q28706410]] | [[Natalia Fischer]] | [[Estepona]] | 1993-12-20 | | | |- | style='text-align:right'| 922 | [[:d:Q28708071|Q28708071]] | [[Princess Victoria, 20th Duchess of Medinaceli]] | [[Málaga]] | 1997-03-17 | | | |- | style='text-align:right'| 923 | [[:d:Q28736339|Q28736339]] | [[Beatriz Cienfuegos]] | [[Cádiz]] | 1701 | | 1789 | |- | style='text-align:right'| 924 | [[:d:Q28739774|Q28739774]] | [[Ascensión del Olmo Orozco]] | [[Granada]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 925 | [[:d:Q28739892|Q28739892]] | [[María Belén Cueto Martín]] | [[Granada]] | 1973-08-27 | | | |- | style='text-align:right'| 926 | [[:d:Q28741737|Q28741737]] | [[Elvira Dyangani Ose]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Elvira Dyangani Ose (TEORéTica).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 927 | [[:d:Q28789969|Q28789969]] | [[Lourdes Pastor]] | [[Puente Genil]] | 1981-01-08 | | | [[Ficheiro:Lourdes Pastor (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 928 | [[:d:Q28797777|Q28797777]] | [[Paula Moreno]] | [[Marchena]] | 1997 | | | |- | style='text-align:right'| 929 | [[:d:Q28864844|Q28864844]] | [[Loly Sánchez]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 930 | [[:d:Q28864892|Q28864892]] | [[Gata Cattana]] | [[Adamuz]] | 1991-05-11 | [[Madrid]] | 2017-03-02 | [[Ficheiro:Gata Cattana - Mural Ciudad Lineal (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 931 | [[:d:Q28869485|Q28869485]] | [[Carmen Hombre Ponzoa]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1898-12-30 | [[Xerez da Fronteira]] | 1936 | |- | style='text-align:right'| 932 | [[:d:Q28869616|Q28869616]] | [[Elisa López Velasco]] | [[Mollina]] | 1884-02-19 | | 1936 | |- | style='text-align:right'| 933 | [[:d:Q28872595|Q28872595]] | [[María Torres Tejada]] | [[Bailén]] | 1981-08-22 | | | |- | style='text-align:right'| 934 | [[:d:Q28872711|Q28872711]] | [[María Rosario Soto Rico]] | [[Almería]] | 1974-12-10 | | | |- | style='text-align:right'| 935 | [[:d:Q28912158|Q28912158]] | [[Pamela Palenciano]] | [[Andújar]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Pamela Palenciano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 936 | [[:d:Q28914707|Q28914707]] | [[Victoria]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 3rd century | | 313-11-17 | [[Ficheiro:Santa Victoria - José de Sarabia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 937 | [[:d:Q28921913|Q28921913]] | [[María Parrado]] | [[Cádiz]] | 2001-04-28 | | | [[Ficheiro:María Parrado in 2015.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 938 | [[:d:Q28922645|Q28922645]] | [[Carmen Rueda Galán]] | [[Xaén]] | 1978-12-07 | | | |- | style='text-align:right'| 939 | [[:d:Q28922733|Q28922733]] | [[Francisca Hornos Mata]] | [[Xaén]] | 1960-11-01 | | | [[Ficheiro:Francisca Hornos Mata.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 940 | [[:d:Q28922775|Q28922775]] | [[Trinidad Escoriza Mateu]] | [[Almería]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 941 | [[:d:Q28922799|Q28922799]] | [[María Dolores Mirón Pérez]] | [[Almería]] | 1965-10-08 | | | [[Ficheiro:Maria Dolores.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 942 | [[:d:Q28933211|Q28933211]] | [[Ana Mena]] | [[Estepona]] | 1997-02-25 | | | [[Ficheiro:Ana Mena en 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 943 | [[:d:Q28937049|Q28937049]] | [[Ana María Márquez Alcántara]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1977 | [[Torrox]] | 2014-08-08 | |- | style='text-align:right'| 944 | [[:d:Q28942785|Q28942785]] | [[Montse Clavé]] | [[Villamartín]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 945 | [[:d:Q28943562|Q28943562]] | [[Emelina Fernández Soriano]] | [[Almería]] | 1950 | | | [[Ficheiro:Emelina Fernández Soriano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 946 | [[:d:Q28949966|Q28949966]] | [[Pilar Gómez]] | [[Huelva]] | 1974-09-12 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Pilar Gómez (Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 947 | [[:d:Q28950148|Q28950148]] | [[Consuelo Trujillo]] | [[La Línea de la Concepción]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Consuelo Trujillo & Enrique Buleo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 948 | [[:d:Q28978433|Q28978433]] | [[María José de Córdoba]] | [[Alcalá la Real]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 949 | [[:d:Q29001860|Q29001860]] | [[Asunción Lozano Salmerón]] | [[Gorafe]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 950 | [[:d:Q29006920|Q29006920]] | [[María Teresa Martín Vivaldi]] | [[Granada]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 951 | [[:d:Q29014638|Q29014638]] | [[Ana Gertrudis Urrutia de Urmeneta]] | [[Cádiz]] | 1812 | [[Cádiz]] | 1850-11-05<br/>1850 | [[Ficheiro:1852-01-24, Semanario Pintoresco Español, Doña Ana Urrutia de Urmeneta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 952 | [[:d:Q29032428|Q29032428]] | [[Ysabel Torralbo]] | [[Málaga]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Ysabel Torralbo (20296731889) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 953 | [[:d:Q29034977|Q29034977]] | [[Mónica Fernández Roldán]] | [[Granada]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 954 | [[:d:Q29042599|Q29042599]] | [[María Dolores Villatoro Carnerero]] | [[Cabra, Córdoba|Cabra]] | 1958-12-05 | | | |- | style='text-align:right'| 955 | [[:d:Q29048275|Q29048275]] | [[Leonor Fernández de Torreblanca]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1480 | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1557 | |- | style='text-align:right'| 956 | [[:d:Q29053777|Q29053777]] | [[Rosario Valpuesta]] | [[Sevilla]] | 1953 | [[Sevilla]] | 2013-03-13 | [[Ficheiro:Rosario-Valpuesta-080806164859-0001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 957 | [[:d:Q29054018|Q29054018]] | [[Emilia Fernández Rodríguez]] | [[Tíjola]] | 1914-04-13 | [[Almería]] | 1939-01-25 | |- | style='text-align:right'| 958 | [[:d:Q29254009|Q29254009]] | [[Vanesa Segura Gaitán]] | [[Almería]] | 1980-05-23 | [[Almería]] | 2017-04-02 | |- | style='text-align:right'| 959 | [[:d:Q29266553|Q29266553]] | [[Beatriz Iribarne Sánchez]] | [[Almería]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 960 | [[:d:Q29310032|Q29310032]] | [[Pilar Ramírez Tello]] | [[Granada]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 961 | [[:d:Q29347649|Q29347649]] | [[María Luisa Balaguer Callejón]] | [[Almería]] | 1952 | | | [[Ficheiro:Maria Luisa Balaguer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 962 | [[:d:Q29365504|Q29365504]] | [[María Rosa]] | [[Andújar]] | 1937-10-31 | | | |- | style='text-align:right'| 963 | [[:d:Q29453049|Q29453049]] | [[Leonor Lavado]] | [[Puente Genil]] | 1987-09-19 | | | |- | style='text-align:right'| 964 | [[:d:Q29575712|Q29575712]] | [[Aurora Vargas]] | [[Sevilla]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 965 | [[:d:Q29817048|Q29817048]] | [[María del Carmen Navarro Cruz]] | [[Macael (Q24009319)|Macael]] | 1960-01-03 | | | |- | style='text-align:right'| 966 | [[:d:Q29905710|Q29905710]] | [[Cristina Martín-Prieto]] | [[Sevilla]] | 1993-03-14 | | | |- | style='text-align:right'| 967 | [[:d:Q30038491|Q30038491]] | [[María Cañas]] | [[Sevilla]] | 1972 | | | [[Ficheiro:María Cañas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 968 | [[:d:Q30055381|Q30055381]] | [[Maite Albarrán]] | [[Sevilla]] | 1987-12-23 | | | |- | style='text-align:right'| 969 | [[:d:Q30062251|Q30062251]] | [[Carmen Gil Martinez]] | [[La Línea de la Concepción]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Carmen Gil Martinez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 970 | [[:d:Q30074099|Q30074099]] | [[Amanda Denis]] | [[Málaga]] | 2001-01-03 | | | |- | style='text-align:right'| 971 | [[:d:Q30099218|Q30099218]] | [[Carmen Werner Bolín]] | [[Málaga]] | 1906 | | 2000 | |- | style='text-align:right'| 972 | [[:d:Q30139586|Q30139586]] | [[Primitiva Bueno Ramírez]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1957-05-16 | | | [[Ficheiro:Mimi Bueno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 973 | [[:d:Q30171270|Q30171270]] | [[Sonia Gaya Sánchez]] | [[Huelva]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Sonia Gaya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 974 | [[:d:Q30171415|Q30171415]] | [[Marina Álvarez Benito]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Marina Álvarez Benito - 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 975 | [[:d:Q30226733|Q30226733]] | [[Teresa Azpiazu y Paul]] | [[Cádiz]] | 1862 | [[Málaga]] | 1949 | |- | style='text-align:right'| 976 | [[:d:Q30610532|Q30610532]] | [[Isabelita de Jerez]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1895 | [[Zamora]] | 1942 | |- | style='text-align:right'| 977 | [[:d:Q30756588|Q30756588]] | [[Inmaculada Prieto Martínez]] | [[Xaén]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 978 | [[:d:Q30901888|Q30901888]] | [[Sonia Macías Román]] | [[La Rinconada]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 979 | [[:d:Q30904609|Q30904609]] | [[Al-Ballisiyya]] | [[Vélez-Málaga]] | No/unknown value | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 980 | [[:d:Q30904628|Q30904628]] | [[Umm Al-Hassan Bint Abi]] | [[Málaga]] | No/unknown value | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 981 | [[:d:Q30912213|Q30912213]] | [[Beatriz Sánchez]] | [[Rota, Cádiz|Rota]] | 1989-12-20 | | | |- | style='text-align:right'| 982 | [[:d:Q30914656|Q30914656]] | [[Niña de Marchena]] | [[Marchena]] | 1915 | [[Caracas]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 983 | [[:d:Q30917902|Q30917902]] | [[Emilia Llanos Medina]] | [[Villanueva del Arzobispo (Q24013219)|Villanueva del Arzobispo]] | 1885-01-13 | [[Granada]] | 1967-08-29 | |- | style='text-align:right'| 984 | [[:d:Q30918045|Q30918045]] | [[Umm As-Sa´d Bint Isam]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | No/unknown value | [[Málaga]] | 1242<br/>1243 | |- | style='text-align:right'| 985 | [[:d:Q31049101|Q31049101]] | [[María José Villegas Navas]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 986 | [[:d:Q31977785|Q31977785]] | [[Nita]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Fuel Fandango- Sagues.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 987 | [[:d:Q32959327|Q32959327]] | [[La Tortajada]] | [[Santa Fe, Granada|Santa Fe]] | 1867-05-06 | [[Santa Fe, Granada|Santa Fe]] | 1957-02-07 | [[Ficheiro:LaTortajada1904.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 988 | [[:d:Q32975223|Q32975223]] | [[Laura Blanco]] | [[Andújar]] | 1965-10-06 | | | |- | style='text-align:right'| 989 | [[:d:Q32979784|Q32979784]] | [[Ángela Lobato Herrero]] | [[Nerja]] | 1992-04-22 | | | |- | style='text-align:right'| 990 | [[:d:Q33093745|Q33093745]] | [[Fatima bint al-Ahmar]] | [[Granada]] | 1260 | [[Granada]] | 1349-02-26 | |- | style='text-align:right'| 991 | [[:d:Q33134693|Q33134693]] | [[Rocío de Frutos (Q33134693)|Rocío de Frutos]] | [[Sevilla]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Rocío de Frutos 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 992 | [[:d:Q33411933|Q33411933]] | [[Celia de Molina]] | [[Linares, España|Linares]] | 1983-03-31 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Celia de Molina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 993 | [[:d:Q36841879|Q36841879]] | [[Pilar Tàvora]] | [[Sevilla]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Segundo acto campaña 28M 2023 - Pilar Távora.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 994 | [[:d:Q37354578|Q37354578]] | [[Emilia Bracamonte Fraiz]] | [[Ayamonte]] | 1895-09-10 | [[Bilbao]] | 1987-09-23 | [[Ficheiro:1918-12-25, Eco Artístico, Emilia Bracamonte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 995 | [[:d:Q38285616|Q38285616]] | [[Rafaela Haro]] | [[Cádiz]] | 1889-10-28 | [[Madrid]] | 1940-04-26 | [[Ficheiro:1918-04-21, La Novela Teatral, Rafaela Haro, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 996 | [[:d:Q38437005|Q38437005]] | [[Francisca Efigenia Meléndez y Durazzo]] | [[Cádiz]] | 1770 | [[Madrid]] | 1825 | |- | style='text-align:right'| 997 | [[:d:Q38511147|Q38511147]] | [[María Pérez]] | [[Orce]] | 1996-04-29 | | | [[Ficheiro:María Pérez Budapest 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 998 | [[:d:Q38794760|Q38794760]] | [[Lisi Linder]] | [[Cádiz]] | 1984-04-15 | | | |- | style='text-align:right'| 999 | [[:d:Q39069621|Q39069621]] | [[Mabel]] | [[Alhaurín el Grande]] | 1996-02-19 | | | [[Ficheiro:Mabel-42317.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1000 | [[:d:Q39081551|Q39081551]] | [[Mariluz Escribano Pueo]] | [[Granada]] | 1935-12-19 | [[Granada]] | 2019-07-20 | |- | style='text-align:right'| 1001 | [[:d:Q40010787|Q40010787]] | [[Mikaela]] | [[Triana, Sevilla|Triana]] | 1935-06-19 | [[Madrid]] | 1991-03-29 | |- | style='text-align:right'| 1002 | [[:d:Q41322291|Q41322291]] | [[Matilde Roselló del Castillo]] | [[El Puerto de Santa María]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Matilde Roselló y David de la Encina, Presentación de las VII Jornadas de Memoria Histórica en El Puerto (36703583343).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1003 | [[:d:Q41323969|Q41323969]] | [[María Eugenia Lara Vals]] | [[El Puerto de Santa María]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Homenaje a Alberti. Del corazón de mi pueblo (26187786179).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1004 | [[:d:Q41777107|Q41777107]] | [[Helena Maleno]] | [[El Ejido]] | 1970-08-01 | | | [[Ficheiro:Helena Maleno - Caminando Fronteras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1005 | [[:d:Q41962162|Q41962162]] | [[Regina de Lamo]] | [[Úbeda, Xaén|Úbeda]] | 1870-09-07<br/>1876-08-17 | [[Barcelona]] | 1947-11-17 | |- | style='text-align:right'| 1006 | [[:d:Q41984759|Q41984759]] | [[Concha García]] | [[La Rambla, Córdoba|La Rambla]]<br/>[[Provincia de Córdoba, España|Córdoba]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Concha García 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1007 | [[:d:Q41991804|Q41991804]] | [[Maria de la Chica]] | [[Granada]] | 1734 | | 19th century | |- | style='text-align:right'| 1008 | [[:d:Q42295317|Q42295317]] | [[Ana Orantes|Ana Orantes Ruiz]] | [[Granada]] | 1937-02-06 | [[Cúllar Vega]] | 1997-12-17 | |- | style='text-align:right'| 1009 | [[:d:Q42420370|Q42420370]] | [[Violeta González Ríos]] | [[Málaga]] | 1989-05-04 | | | [[Ficheiro:Violeta González 2006 Mie.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1010 | [[:d:Q42461729|Q42461729]] | [[María Dolores Gómez Castro]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1011 | [[:d:Q42658207|Q42658207]] | [[Elisa Boldún]] | [[Sevilla]] | 1843<br/>1847 | [[Valencia]] | 1915-05-08 | [[Ficheiro:1914, Arte dramático español contemporáneo. Bosquejo de autores y artistas que han sobresalido en nuestro teatro, Elisa Boldún.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1012 | [[:d:Q42881473|Q42881473]] | [[Josefa de San Juan de Dios]] | [[Berja]] | 1854-07-11 | [[Buñol]] | 1936-09-08 | |- | style='text-align:right'| 1013 | [[:d:Q42904647|Q42904647]] | [[Nuria Párrizas Díaz]] | [[Granada]] | 1991-07-15 | | | [[Ficheiro:Parrizas Diaz RG22 (6) (52143026502).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1014 | [[:d:Q42904697|Q42904697]] | [[María del Carmen Rovira Gaspar]] | [[Huelva]] | 1923-07-27 | | 2021-09-19 | |- | style='text-align:right'| 1015 | [[:d:Q43021614|Q43021614]] | [[Dolores Pruaño Velarde]] | [[Trebujena]] | 1871 | [[Sevilla]] | 1948 | [[Ficheiro:La Condesa de Aldama y Marquesa de Ayala, Dolores Pruaño Velarde.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1016 | [[:d:Q43199071|Q43199071]] | [[Esperanza Elena Caro]] | [[Sevilla]] | 1906-09-04 | [[Sevilla]] | 1985-03-06 | |- | style='text-align:right'| 1017 | [[:d:Q43237208|Q43237208]] | [[Rafaela Pastor]] | [[Málaga]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Rafaela Pastor Feminario 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1018 | [[:d:Q43321724|Q43321724]] | [[Mari Paz Sayago]] | [[Sevilla]] | 1972-06-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1019 | [[:d:Q43439980|Q43439980]] | [[Carmen Agredano González]] | [[La Coronada]] | 1956-06-16 | | | [[Ficheiro:Carmen Agredano González.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1020 | [[:d:Q43840303|Q43840303]] | [[Ana María Fuentes Pacheco]] | [[Ronda]] | 1972-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1021 | [[:d:Q43860369|Q43860369]] | [[Margarita Peneque Sosa]] | [[Sevilla]] | 1960-07-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1022 | [[:d:Q44005793|Q44005793]] | [[Inma Codina]] | [[Lubrín]] | 1928-04-03 | [[Granada]] | 2014-08-04 | |- | style='text-align:right'| 1023 | [[:d:Q44212906|Q44212906]] | [[Ana Cano Díaz]] | [[Pulpí]] | 1965-10-19 | [[Huércal-Overa]] | 2024-10-09 | |- | style='text-align:right'| 1024 | [[:d:Q46337829|Q46337829]] | [[Vinila von Bismark]] | [[Granada]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Un broche de oro y fuego para las fiestas de San Isidro 05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1025 | [[:d:Q46551267|Q46551267]] | [[Cristina Alarcón]] | [[Granada]] | 1986-09-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1026 | [[:d:Q46763135|Q46763135]] | [[Isabel Guirao Piñeyro]] | [[Granada]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1027 | [[:d:Q47010876|Q47010876]] | [[Trini España]] | [[Sevilla]] | 1937 | [[Sevilla]] | 2009-07-11 | |- | style='text-align:right'| 1028 | [[:d:Q47067571|Q47067571]] | [[Rakel Rodríguez]] | [[Granada]] | 1977-10-17 | | | [[Ficheiro:Rakel ARYMUX.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1029 | [[:d:Q47088430|Q47088430]] | [[María del Carmen Hernández Espinosa de los Monteros]] | [[Motril]] | 1828-03-25 | [[Madrid]] | 1894-10-14 | [[Ficheiro:María del Carmen Hernández Espinosa de los Monteros, duquesa consorte de Santoña (Museo del Prado).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1030 | [[:d:Q47223163|Q47223163]] | [[Amelia Marti]] | [[Granada]] | | | | [[Ficheiro:AMarti 20170915.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1031 | [[:d:Q47494640|Q47494640]] | [[Amelia Romero de La Flor]] | [[Cádiz]] | 1990-09-25 | | | [[Ficheiro:Ame Romero Esp.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1032 | [[:d:Q47509531|Q47509531]] | [[Oliva Acosta]] | [[Cádiz]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Oliva Acosta, cineasta, Cádiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1033 | [[:d:Q47509620|Q47509620]] | [[Eva Tormo]] | [[Málaga]] | 1965-06-25 | | | [[Ficheiro:(Eva Tormo) Presentación de los candidatos a las alcaldías (17170629967) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1034 | [[:d:Q47510624|Q47510624]] | [[Ana Rosa Diego]] | [[Sevilla]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1035 | [[:d:Q47517185|Q47517185]] | [[Ana Caldas]] | [[Sevilla]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Ana Caldas. (21635485492) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1036 | [[:d:Q47699404|Q47699404]] | [[Olga Valverde Granados]] | [[Cádiz]] | 1965-12-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1037 | [[:d:Q48229545|Q48229545]] | [[Brisa Fenoy]] | [[Alxeciras]] | 1991-08-18 | | | [[Ficheiro:Empiezan los grandes conciertos en todos los escenarios de San Isidro 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1038 | [[:d:Q50231418|Q50231418]] | [[Rocío Gálvez]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1997-04-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1039 | [[:d:Q50284314|Q50284314]] | [[Carmen García de Castro]] | [[Sorbas]] | 1886 | [[Alfara del Patriarca]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 1040 | [[:d:Q50318736|Q50318736]] | [[Laura Bueno]] | [[Granada]] | 1993-05-25 | | | [[Ficheiro:Laura Bueno (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1041 | [[:d:Q50350664|Q50350664]] | [[Pepy G. Clavijo]] | [[Los Barrios]] | 1934-06-02 | | | [[Ficheiro:Pepy G. Clavijo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1042 | [[:d:Q50375611|Q50375611]] | [[Concepción García Lorca]] | [[García Lorca family historic mansion]] | 1903-04-14 | [[Granada]] | 1962-04-21 | |- | style='text-align:right'| 1043 | [[:d:Q50376451|Q50376451]] | [[Lola Cabello]] | [[Málaga]] | 1905 | [[Castelló de la Plana]] | 1942 | |- | style='text-align:right'| 1044 | [[:d:Q50376581|Q50376581]] | [[Carmen Boza]] | [[La Línea de la Concepción]] | 1987-07-24 | | | [[Ficheiro:Carmen Boza - Palencia Sonora 2018 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1045 | [[:d:Q50384402|Q50384402]] | [[Ángela Mendoza Eguaras]] | [[Belicena]] | 1924 | | 1998 | |- | style='text-align:right'| 1046 | [[:d:Q50384868|Q50384868]] | [[María Dolores Baena Alcántara]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1961-12-24<br/>1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1047 | [[:d:Q50385216|Q50385216]] | [[Belén Arrojo]] | [[Granada]] | 1995-01-08 | | | [[Ficheiro:Belén Arrojo - Final CADI LA SEU - SPAR CITYLIFT GIRONA (Foto Ricard Rovira FCBQ) (29834106891) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1048 | [[:d:Q50413312|Q50413312]] | [[Lola Palatín]] | [[Sevilla]] | 1888-10-20 | [[Madrid]] | 1971-05-18 | |- | style='text-align:right'| 1049 | [[:d:Q50560680|Q50560680]] | [[Isabel L. Calderón]] | [[Sevilla]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1050 | [[:d:Q50802234|Q50802234]] | [[Laura Lechuga|Laura M. Lechuga]] | [[Sevilla]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1051 | [[:d:Q50867640|Q50867640]] | [[Maria Rosa Nogué i Almirall]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1965-11-27 | | | [[Ficheiro:Maria Rosa Nogué, febrer 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1052 | [[:d:Q50869646|Q50869646]] | [[María del Carmen Parra Morales]] | [[Guadix]] | 1960-06-29 | | | [[Ficheiro:Carmen Parra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1053 | [[:d:Q51097803|Q51097803]] | [[Cecilia Gotor]] | [[Sevilla]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1054 | [[:d:Q51329298|Q51329298]] | [[La Cañeta de Málaga]] | [[El Perchel]] | 1936 | | | [[Ficheiro:La Cañeta de Málaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1055 | [[:d:Q51590451|Q51590451]] | [[Marina de San Miguel]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1545 | [[Cidade de México]] | 1599 | |- | style='text-align:right'| 1056 | [[:d:Q51685452|Q51685452]] | [[Celia Méndez Delgado]] | [[Fuentes de Andalucía]] | 1844-02-11 | [[Sevilla]] | 1908-06-02 | [[Ficheiro:Celia Méndez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1057 | [[:d:Q51885200|Q51885200]] | [[Pilar Liébana Montijano]] | [[Torredonjimeno]] | 1953-06-19 | | | [[Ficheiro:(Pilar Liébana Montijano) Juan Carlos Vera y Antonio Gonzalez Terol asisten a la tradicional copa de Navidad del municipio madrileño de Boadilla del Monte. Diciembre de 2018. (31439513887) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1058 | [[:d:Q51955044|Q51955044]] | [[Ruth Bernárdez]] | [[Cádiz]] | 1970-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1059 | [[:d:Q51990693|Q51990693]] | [[María Ángeles Martín Prats]] | [[Sevilla]] | 1971-02-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1060 | [[:d:Q52064163|Q52064163]] | [[Olga Carmona Peral]] | [[La Línea de la Concepción]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 1061 | [[:d:Q52991072|Q52991072]] | [[Nuria Romo Avilés]] | [[Granada]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Nuria Romo Avilés 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1062 | [[:d:Q53560625|Q53560625]] | [[Josefa Díaz Fernández]] | [[Cádiz]] | 1871 | [[Cádiz]] | 1918-05-18 | |- | style='text-align:right'| 1063 | [[:d:Q54164448|Q54164448]] | [[Antonia Alba]] | [[Conil de la Frontera]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1064 | [[:d:Q54823834|Q54823834]] | [[Gabriela Ortega Feria]] | [[Cádiz]] | 1862-07-30 | [[Gelves]] | 1919-01-25 | [[Ficheiro:1915-12-27, La Lidia, Gabriela Ortega.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1065 | [[:d:Q54823836|Q54823836]] | [[Ana Carrillo Mendoza]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1942 | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 2007 | |- | style='text-align:right'| 1066 | [[:d:Q54823838|Q54823838]] | [[Manuela Sánchez Rodríguez]] | [[Huelva]] | 1941 | [[Sevilla]] | 2001-10-08 | |- | style='text-align:right'| 1067 | [[:d:Q54823839|Q54823839]] | [[María Amaya Fajardo]] | [[Granada]] | 1903 | [[Granada]] | 1961 | |- | style='text-align:right'| 1068 | [[:d:Q54860991|Q54860991]] | [[Antonia Jiménez]] | [[El Puerto de Santa María]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1069 | [[:d:Q54861142|Q54861142]] | [[Rosa García-Malea López]] | [[Almería]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 1070 | [[:d:Q54864563|Q54864563]] | [[Ángela Pérez de Barradas y Bernuy]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1827-02-09 | [[Madrid]] | 1903-08-13 | [[Ficheiro:Ángela Medinaceli por Madrazo (1854).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1071 | [[:d:Q55090568|Q55090568]] | [[Ángeles Heras Caballero]] | [[Peñarroya-Pueblonuevo]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1072 | [[:d:Q55093778|Q55093778]] | [[Maria Dolors Medina Sánchez]] | [[Granada]] | 1949 | [[Cambrils]] | 2002-05-27 | |- | style='text-align:right'| 1073 | [[:d:Q55184604|Q55184604]] | [[Inés Bardón]] | [[Sevilla]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1074 | [[:d:Q55188201|Q55188201]] | [[Margarita Pérez de Celis]] | [[Cádiz]] | 1840 | | 1882 | |- | style='text-align:right'| 1075 | [[:d:Q55238648|Q55238648]] | [[Irene Guerrero]] | [[Sevilla]] | 1996-12-12 | | | [[Ficheiro:Irene087.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1076 | [[:d:Q55262256|Q55262256]] | [[Isabel Ovín Camps]] | [[Carmona, Sevilla|Carmona]] | 1887-04-18 | | 1972 | |- | style='text-align:right'| 1077 | [[:d:Q55316391|Q55316391]] | [[Elvira Roca Barea]] | [[El Borge]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Maria Elvira Roca Barea 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1078 | [[:d:Q55504280|Q55504280]] | [[María de las Angustias de Arizcun y Heredia]] | [[Granada]] | 1826-11-08 | [[Madrid]] | 1896-08-09 | |- | style='text-align:right'| 1079 | [[:d:Q55560451|Q55560451]] | [[María Francisca Valle Fuentes]] | [[Ronda]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1080 | [[:d:Q55837909|Q55837909]] | [[María Emilia Riquelme]] | [[Granada]] | 1847-08-05 | [[Granada]] | 1940-12-10 | |- | style='text-align:right'| 1081 | [[:d:Q55873991|Q55873991]] | [[Belén Ortega]] | [[Granada]] | 1986-03-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1082 | [[:d:Q55999000|Q55999000]] | [[Antonia Heredia Herrera]] | [[Sevilla]] | 1934-11-04 | | 2024-10-09 | [[Ficheiro:Antonia Heredia Herrera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1083 | [[:d:Q56000656|Q56000656]] | [[Soledad Salinas]] | [[Sevilla]] | 1920 | [[Cuernavaca]] | 2007-11-09 | |- | style='text-align:right'| 1084 | [[:d:Q56024297|Q56024297]] | [[María Ruiz]] | [[Alcalá la Real]] | 1990-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1085 | [[:d:Q56024303|Q56024303]] | [[Carmen Cano Ruiz]] | [[Alcalá la Real]] | 1992-12-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1086 | [[:d:Q56062319|Q56062319]] | [[Natividad Sánchez Fernández]] | [[Xaén]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1087 | [[:d:Q56378778|Q56378778]] | [[Wara Cajías Ponce]] | [[Sevilla]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Waracajiasponce.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1088 | [[:d:Q56461305|Q56461305]] | [[Alicia Hernández Sánchez]] | [[Almería]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1089 | [[:d:Q56539662|Q56539662]] | [[Ana Soler Baena]] | [[Sevilla]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1090 | [[:d:Q56612822|Q56612822]] | [[Natalia Miguel Gómez]] | [[Málaga]] | 1995-08-28 | | | [[Ficheiro:Natalia Miguel Gómez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1091 | [[:d:Q56629508|Q56629508]] | [[Vanessa Gómez Bernal]] | [[El Puerto de Santa María]] | 1987-06-06 | | | [[Ficheiro:Daniel Ortega Martínez, Hijo Adoptivo de la Ciudad de El Puerto (44631415032).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1092 | [[:d:Q56651198|Q56651198]] | [[Lourdes Ortega]] | [[Cádiz]] | 1968-06-04 | | | [[Ficheiro:Lourdes Ortega.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1093 | [[:d:Q56683538|Q56683538]] | [[Esperanza Márquez]] | [[Sevilla]] | 1973-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1094 | [[:d:Q56722800|Q56722800]] | [[Reyes Prados]] | [[Sevilla]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 1095 | [[:d:Q56737257|Q56737257]] | [[Ana Romero Galán]] | [[Cádiz]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Ana Romero Galán.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1096 | [[:d:Q56749177|Q56749177]] | [[Elisa María Reyes Vargas]] | [[Xaén]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 1097 | [[:d:Q56753905|Q56753905]] | [[Tula Fernández Maqueira]] | [[Cádiz]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Tulafm.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1098 | [[:d:Q57198408|Q57198408]] | [[Pilar Paneque]] | [[Sevilla]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Pilar Paneque at UOC in 2024.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1099 | [[:d:Q57416889|Q57416889]] | [[Beatriz Larrotcha Palma]] | [[Xaén]] | 1959-09-04 | [[Madrid]] | 2024-12-03 | |- | style='text-align:right'| 1100 | [[:d:Q57500195|Q57500195]] | [[Ana Bernal Triviño]] | [[Málaga]] | 1980-09-14 | | | [[Ficheiro:Bernal triviño 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1101 | [[:d:Q57578928|Q57578928]] | [[María Jesús Gallego Arrufat]] | [[Granada]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1102 | [[:d:Q57983504|Q57983504]] | [[María Antonia Castro]] | [[Andalucía]] | 1881-06-10 | [[Andalucía]] | 1996-01-16 | |- | style='text-align:right'| 1103 | [[:d:Q58140790|Q58140790]] | [[Alicia Troncoso Lora]] | [[Carmona, Sevilla|Carmona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1104 | [[:d:Q58338920|Q58338920]] | [[Tecla Lumbreras Krauel]] | [[Málaga]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 1105 | [[:d:Q58414440|Q58414440]] | [[María Luisa Soriano]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1954-02-12 | | | [[Ficheiro:(María Luisa Soriano) Soriano clausura Asamblea ASOPROVAC (8550527213) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1106 | [[:d:Q58460971|Q58460971]] | [[Teresa María Ortega López]] | [[Granada]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1107 | [[:d:Q58463952|Q58463952]] | [[Verónica Rivera Reyes]] | [[Sevilla]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Verónica Rivera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1108 | [[:d:Q58885848|Q58885848]] | [[Soledad López]] | [[Málaga]] | 1992-04-04 | | | [[Ficheiro:Soledad Lopez Jimenez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1109 | [[:d:Q58931907|Q58931907]] | [[Emma Calderón y de Gálvez]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 19th century | | 20th century | [[Ficheiro:Emma Calderón. Ilustración Gallega 42, 01-08-1914.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1110 | [[:d:Q58980960|Q58980960]] | [[Ana Marcos]] | [[Sevilla]] | 2000 | | | [[Ficheiro:AnaMarcos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1111 | [[:d:Q59154888|Q59154888]] | [[Camelia Cociña de Llansó]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1847 | | 20th century | [[Ficheiro:Camelia Cociña 1912.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1112 | [[:d:Q59281390|Q59281390]] | [[Melissa García-Caballero]] | [[Ronda]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1113 | [[:d:Q59281500|Q59281500]] | [[Montserrat Zamorano]] | [[Granada]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 1114 | [[:d:Q59300057|Q59300057]] | [[Carmen Giménez Flores]] | [[Cabra, Córdoba|Cabra]] | 1867-02-21 | [[Cabra, Córdoba|Cabra]] | 1938-01-03 | |- | style='text-align:right'| 1115 | [[:d:Q59348867|Q59348867]] | [[Valle Comba]] | [[Málaga]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 1116 | [[:d:Q59392964|Q59392964]] | [[Mar Espinar]] | [[Granada]] | 1982 | | | [[Ficheiro:(Mar Espinar) Luz, música y creatividad inundan el Sitio de El Retiro y El Prado en Luna de Octubre (06) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1117 | [[:d:Q59617961|Q59617961]] | [[Isabel Fernández Delgado]] | [[Linares, España|Linares]] | 1979-08-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1118 | [[:d:Q59635984|Q59635984]] | [[Concepción Alcaide Rodríguez]] | [[Aracena]] | 1939 | [[Barcelona]] | 1980-05-11 | |- | style='text-align:right'| 1119 | [[:d:Q59641504|Q59641504]] | [[Ana Torralva]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1957<br/>1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1120 | [[:d:Q59645396|Q59645396]] | [[Mariana de la Cueva Benavides y Barradas]] | [[Guadix]] | 1623-02-24 | [[Granada]] | 1688-09-16 | |- | style='text-align:right'| 1121 | [[:d:Q59657421|Q59657421]] | [[María José Ruiz]] | [[Montilla]] | 1966-12-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1122 | [[:d:Q59702538|Q59702538]] | [[Carmen Moreno Álvarez]] | [[Granada]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1123 | [[:d:Q59710720|Q59710720]] | [[Pepita Patiño Páez]] | [[Posadas, Córdoba|Posadas]] | 1925-05-25 | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 2015-08-31 | [[Ficheiro:Pepa .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1124 | [[:d:Q60181168|Q60181168]] | [[Marta Bosquet]] | [[Almería]] | 1969-04-16 | | | [[Ficheiro:Marta Bosquet (38470757664).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1125 | [[:d:Q60215416|Q60215416]] | [[Paula Valdivia]] | [[Alxeciras]] | 1995-12-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1126 | [[:d:Q60574718|Q60574718]] | [[Nidhar bint Abi Hayyan]] | [[Granada]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1127 | [[:d:Q60663839|Q60663839]] | [[María José Escalona]] | [[Sevilla]] | 1976-01-17 | | | [[Ficheiro:HeadPhoto4MJEscalona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1128 | [[:d:Q60687428|Q60687428]] | [[Victorina Sáenz de Tejada]] | [[Granada]] | 1841 | [[Sevilla]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1129 | [[:d:Q60768261|Q60768261]] | [[Agustina González López|Agustina Mercedes González López]] | [[Granada]] | 1891-04-04 | [[Víznar]] | 1936-10 | |- | style='text-align:right'| 1130 | [[:d:Q60817392|Q60817392]] | [[Rocío Blanco Eguren]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Rocío Blanco Eguren 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1131 | [[:d:Q60824616|Q60824616]] | [[Casilda de Antón del Olmet]] | [[Huelma]] | 1871 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1132 | [[:d:Q60826536|Q60826536]] | [[María del Pilar Contreras de Rodríguez]] | [[Málaga]]<br/>[[Alcalá la Real]] | 1861-10-12 | [[Madrid]] | 1930-01-14 | [[Ficheiro:1907-07-28, Feminal, María del Pilar Contreras de Rodríguez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1133 | [[:d:Q60829265|Q60829265]] | [[Gregoria Francisca de Santa Teresa]] | [[Sevilla]] | 1653 | | 1736-04-27 | |- | style='text-align:right'| 1134 | [[:d:Q60830116|Q60830116]] | [[Carmen Moreno]] | [[Cádiz]] | 1974-03-12 | | | [[Ficheiro:Carmen Moreno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1135 | [[:d:Q60830346|Q60830346]] | [[Vicenta Lorca Romero]] | [[Granada]] | 1870-07-25 | [[Madrid]] | 1959-04-09 | |- | style='text-align:right'| 1136 | [[:d:Q60843196|Q60843196]] | [[Casiana Muñoz Tuñón]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1137 | [[:d:Q60918124|Q60918124]] | [[Rocío Ruiz]] | [[Huelva]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Rocío Ruiz (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1138 | [[:d:Q60968171|Q60968171]] | [[Teresa Mancha]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1810 | [[Madrid]] | 1839-09-18 | |- | style='text-align:right'| 1139 | [[:d:Q61062295|Q61062295]] | [[Josefa Mora y Vergel]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1140 | [[:d:Q61295597|Q61295597]] | [[Rafaela Carrasco]] | [[Tomares]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1141 | [[:d:Q61314750|Q61314750]] | [[Sacramento Burgos]] | [[Cazalilla]] | 1955-05-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1142 | [[:d:Q61331772|Q61331772]] | [[Teresa Vergara]] | [[Álora]] | 1852-09-07 | [[Madrid]] | 1936-03-28 | [[Ficheiro:TeresaVergara (45942629334).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1143 | [[:d:Q61360526|Q61360526]] | [[Custodia Moreno]] | [[Granada]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 1144 | [[:d:Q61434986|Q61434986]] | [[Regina Alcaide de Zafra]] | [[Sevilla]] | 1873 | [[Madrid]] | 1913-01 | |- | style='text-align:right'| 1145 | [[:d:Q61711240|Q61711240]] | [[Elisabeth of the Holy Trinity]] | [[Sevilla]] | 1693-05-22 | [[Sevilla]] | 1774-05-08 | [[Ficheiro:Isabel de la Santísima Trinidad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1146 | [[:d:Q61740602|Q61740602]] | [[Carmen Luna Alcázar]] | [[Utrera]] | 1888-08-31 | [[Utrera]] | 1936-09-18 | |- | style='text-align:right'| 1147 | [[:d:Q61741532|Q61741532]] | [[Beatriz de Palacios]] | [[Andalucía]] | 16th century | [[Vicerreinado de Nova España]] | 16th century | |- | style='text-align:right'| 1148 | [[:d:Q61744756|Q61744756]] | [[María García Torrecillas]] | [[Albanchez]] | 1916-05-16 | [[Monterrei, México|Monterrei]] | 2014-02-03 | |- | style='text-align:right'| 1149 | [[:d:Q61766552|Q61766552]] | [[Pilar Manchón Portillo]] | [[Sevilla]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1150 | [[:d:Q61808897|Q61808897]] | [[Marisa Carrillo]] | [[Sevilla]] | 1940-07-04 | [[Sevilla]] | 2019-02-21 | |- | style='text-align:right'| 1151 | [[:d:Q61818987|Q61818987]] | [[Julia Hidalgo]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1152 | [[:d:Q61854541|Q61854541]] | [[Pepa Merlo]] | [[Pinos del Valle]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1153 | [[:d:Q61860446|Q61860446]] | [[Mari Fortes]] | [[Cuevas Bajas]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1154 | [[:d:Q61929857|Q61929857]] | [[María Sánchez Rodríguez]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1989-04-16 | | | [[Ficheiro:María Sánchez Rodríguez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1155 | [[:d:Q61970476|Q61970476]] | [[María Márquez Romero]] | [[San Juan del Puerto]] | 1990 | | | [[Ficheiro:(María Márquez Romero) 20190126 Mendia reivindica una Ley vasca de Memoria Histórica.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1156 | [[:d:Q61970944|Q61970944]] | [[Paula Garvín]] | [[Villacarrillo]] | 1955-06-03 | | | [[Ficheiro:(Paula Garvín) Participación ciudadana- La Ciudadanía, protagonista - Mauricio Valiente, Sira Rego, Paula Garvín (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1157 | [[:d:Q61990364|Q61990364]] | [[La Mejorana]] | [[Cádiz]] | 1858-02-01 | [[Madrid]] | 1920-01-13 | |- | style='text-align:right'| 1158 | [[:d:Q61991864|Q61991864]] | [[Marta del Castillo Casanueva]] | [[Sevilla]] | 1991-07-19 | [[Sevilla]] | 2009-01-24 | |- | style='text-align:right'| 1159 | [[:d:Q61994408|Q61994408]] | [[Susana Serrano]] | [[Sevilla]] | 1979 | | | [[Ficheiro:(Susana Serrano) "La mitad del camino. Hacia un nuevo país". Primera parada. SEVILLA (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1160 | [[:d:Q62004467|Q62004467]] | [[La Reverte]] | [[Senés]] | 1878-08-28 | [[Vilches]] | 1945<br/>1942 | [[Ficheiro:Reverte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1161 | [[:d:Q62006279|Q62006279]] | [[Josefa Moreno y Nartos]] | [[Baeza]] | 1820 | | | |- | style='text-align:right'| 1162 | [[:d:Q62008356|Q62008356]] | [[Bea Pelea]] | [[Málaga]] | 1997 | | | |- | style='text-align:right'| 1163 | [[:d:Q62019942|Q62019942]] | [[María Luisa Muñoz de Vargas]] | [[Huelva]] | 1898 | [[Madrid]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 1164 | [[:d:Q62267019|Q62267019]] | [[Amalia Carvia Bernal]] | [[Cádiz]] | 1861-05-12 | [[Valencia]] | 1949-03-07 | |- | style='text-align:right'| 1165 | [[:d:Q62566102|Q62566102]] | [[Paloma Gázquez]] | [[Málaga]]<br/>[[Álora]] | 1969-04-27 | | | [[Ficheiro:Paloma Gázquez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1166 | [[:d:Q62973537|Q62973537]] | [[Ana Belén Rivero]] | [[Granada]] | 1982-06-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1167 | [[:d:Q62995279|Q62995279]] | [[Gloria de la Prada]] | [[Sevilla]] | 1886-06-17 | | 1951 | [[Ficheiro:Gloria de la Prada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1168 | [[:d:Q63043454|Q63043454]] | [[Marta Sango]] | [[Torre del Mar]] | 2000-06-28 | | | [[Ficheiro:Marta Sánchez Gómez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1169 | [[:d:Q63067588|Q63067588]] | [[Ana de Mier y Ortuño]] | [[Granada]] | 1981-04-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1170 | [[:d:Q63098638|Q63098638]] | [[Marisol Bizcocho]] | [[Coria del Río]] | 1993-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1171 | [[:d:Q63098639|Q63098639]] | [[Marta Soto]] | [[Punta Umbría]] | 1996-11-15 | | | [[Ficheiro:Marta Soto en concierto en Murcia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1172 | [[:d:Q63100213|Q63100213]] | [[Esperanza Abot Barge]] | [[Huelva]] | 1886 | | 1961-04-19 | |- | style='text-align:right'| 1173 | [[:d:Q63183344|Q63183344]] | [[Clara Noble i Malvido]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1872 | [[Barcelona]] | 1944-04-26 | [[Ficheiro:Clara Noble de Maragall - Reina dels Jocs Florals 1904.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1174 | [[:d:Q63372728|Q63372728]] | [[Séfora Vargas]] | [[Sevilla]] | 1980-03-17 | | | [[Ficheiro:Séfora Vargas (2019).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1175 | [[:d:Q63383097|Q63383097]] | [[Rosario Villajos]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1978-08-14 | | | [[Ficheiro:Rosario Villajos E. L. Queer II 05 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1176 | [[:d:Q63435514|Q63435514]] | [[María Josefa Zapata]] | [[Cádiz]] | 1822 | | 1888 | |- | style='text-align:right'| 1177 | [[:d:Q63443305|Q63443305]] | [[Carmen Cinta]] | [[Huelva]] | 1990-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1178 | [[:d:Q63609308|Q63609308]] | [[Ana María Pino Cabrera]] | [[Ubrique]] | 1994-11-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1179 | [[:d:Q63609412|Q63609412]] | [[María Ángeles Pino Cabrera]] | [[Ubrique]] | 1994-11-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1180 | [[:d:Q63621721|Q63621721]] | [[Elisa Ruiz Fernández]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1939-10-04 | | 1995-04-20 | |- | style='text-align:right'| 1181 | [[:d:Q63715020|Q63715020]] | [[Mariola Membrives]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1182 | [[:d:Q64008948|Q64008948]] | [[Mari Paz Vega]] | [[Málaga]] | 1974-11-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1183 | [[:d:Q64179183|Q64179183]] | [[Gádor Joya Verde]] | [[Almería]] | 1968-10-05 | | | [[Ficheiro:(Gádor Joya) 20140916 RP V Marcha por la Vida (15069701608) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1184 | [[:d:Q64471734|Q64471734]] | [[Lekuona]] | [[Sevilla]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Lekuona da su voz y música a la estatua de León Felipe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1185 | [[:d:Q64483101|Q64483101]] | [[Abby Dunkin]] | [[Rota, Cádiz|Rota]] | 1995-11-24 | | | [[Ficheiro:Abby Dunkin - USA No. 23 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1186 | [[:d:Q64502243|Q64502243]] | [[Dolores García-Negrete Ruiz Zarco]] | [[Alcalá la Real]] | 1886-04-08 | [[Xaén]] | 1940-03-01 | |- | style='text-align:right'| 1187 | [[:d:Q64576500|Q64576500]] | [[María Bermejo]] | [[Sevilla]] | 1755 | [[Sevilla]] | 1799 | |- | style='text-align:right'| 1188 | [[:d:Q64667925|Q64667925]] | [[Rebeca Sires Rodríguez]] | [[Sevilla]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1189 | [[:d:Q64821393|Q64821393]] | [[María Rosa Bendala Lucot]] | [[Alxeciras]] | 1912 | [[Madrid]] | 1997-11-13 | [[Ficheiro:María Rosa Bendala Lucot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1190 | [[:d:Q64842254|Q64842254]] | [[Acilia Plecusa]] | [[Ciudad romana de Singilia Barba]] | 2nd century | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1191 | [[:d:Q65040604|Q65040604]] | [[Ana Jimenez]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1988-08-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1192 | [[:d:Q65115176|Q65115176]] | [[Caridad García Díaz]] | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 1999-07-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1193 | [[:d:Q65146324|Q65146324]] | [[María de los Reyes Romero Vilches]] | [[Marchena]] | 1967-12-30 | | | [[Ficheiro:Comisión de Cooperación Internacional para el Desarrollo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1194 | [[:d:Q65162853|Q65162853]] | [[Emilia Rebollo de Fort]] | [[Málaga]] | 1841 | [[Málaga]] | 1915 | |- | style='text-align:right'| 1195 | [[:d:Q65174018|Q65174018]] | [[María Bueno]] | [[Málaga]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Marìa Bueno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1196 | [[:d:Q65203648|Q65203648]] | [[Celia Rico Clavellino]] | [[Constantina, Sevilla|Constantina]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2019 - Celia Rico.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1197 | [[:d:Q65209111|Q65209111]] | [[María Terremoto]] | [[Xerez da Fronteira]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1198 | [[:d:Q65648211|Q65648211]] | [[Rosa Márquez Baena]] | [[Mairena del Aljarafe]] | 2000 | | | |- | style='text-align:right'| 1199 | [[:d:Q66116008|Q66116008]] | [[Beatriz Carrillo]] | [[Palma del Río]] | 1975-06-02 | | | [[Ficheiro:(Beatriz Carrillo) Entrevista a Beatriz Carrillo. Presidenta de AMURADI.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1200 | [[:d:Q66317462|Q66317462]] | [[María José Llergo]] | [[Pozoblanco]] | 1994 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Maria Jose Hierro (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1201 | [[:d:Q66320740|Q66320740]] | [[Elisa Cabello]] | [[Sevilla]] | 1956-10-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1202 | [[:d:Q66614775|Q66614775]] | [[Maysoun Douas]] | [[Granada]] | 1983 | | | [[Ficheiro:(Maysoun Douas) El distrito de Ciudad Lineal homenajea al doctor Fernández Catalina (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1203 | [[:d:Q66663405|Q66663405]] | [[María Luisa Del Moral Leal]] | [[Linares, España|Linares]] | 1963-03-04 | | | [[Ficheiro:María Luisa Del Moral Leal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1204 | [[:d:Q66663516|Q66663516]] | [[Martina Velarde Gómez]] | [[Rota, Cádiz|Rota]] | 1979-04-14 | | | [[Ficheiro:Martina Velarde 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1205 | [[:d:Q66741845|Q66741845]] | [[Ángeles Rubio Argüelles]] | [[Málaga]] | 1906-01-13 | [[Málaga]] | 1984-03-30 | |- | style='text-align:right'| 1206 | [[:d:Q66779138|Q66779138]] | [[Pastora Filigrana]] | [[Triana, Sevilla|Triana]] | 1981-05-26 | | | [[Ficheiro:6 de juliol de 2019 Jornades sobre la desobediència civil (Pastora Filigrana) (cropped 2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1207 | [[:d:Q67123641|Q67123641]] | [[Celia Mur]] | [[Granada]] | 1970-05-16 | [[Granada]] | 2019-08-29 | |- | style='text-align:right'| 1208 | [[:d:Q67198883|Q67198883]] | [[Amalia López Cabrera]] | [[Almería]] | 1837 | [[Madrid]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1209 | [[:d:Q67268773|Q67268773]] | [[Rosamar Prieto-Castro]] | [[Provincia de Granada]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 1210 | [[:d:Q67650925|Q67650925]] | [[María Luisa Jiménez Carvajal]] | [[Guadix]] | 1911-11-12 | [[Granada]] | 1983-10-02 | [[Ficheiro:Luisa jimenez atarfeña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1211 | [[:d:Q67896500|Q67896500]] | [[Ana Escamilla]] | [[Almería]] | 1998-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1212 | [[:d:Q69935231|Q69935231]] | [[Carmen Lizárraga]] | [[Granada]] | 1969-10-30 | | | [[Ficheiro:(Carmen Lizárraga) Carmen Lizárraga presenta las I Jornadas Programáticas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1213 | [[:d:Q69972166|Q69972166]] | [[Esperanza Gómez]] | [[Sevilla]] | 1974-10-23 | | | [[Ficheiro:(Esperanza Gómez) 1A PLENO 180321 (39132651980) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1214 | [[:d:Q69973024|Q69973024]] | [[Mercedes Barranco Rodríguez]] | [[Ventas del Carrizal]] | 1984-11-15 | | | [[Ficheiro:(Mercedes Barranco) 6A PLENO 170927 (36647264374) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1215 | [[:d:Q70072286|Q70072286]] | [[Carmen Guaita]] | [[Cádiz]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1216 | [[:d:Q70115978|Q70115978]] | [[Veronica Ruth Frias]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Verónica Ruth Frías.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1217 | [[:d:Q70212490|Q70212490]] | [[Lucía Marín]] | [[Linares, España|Linares]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 1218 | [[:d:Q70486934|Q70486934]] | [[Petra Amorós Domaica]] | [[Sevilla]] | 1895 | [[Madrid]] | 1952 | |- | style='text-align:right'| 1219 | [[:d:Q70783569|Q70783569]] | [[Cristina Martín Jiménez]] | [[El Viso del Alcor]] | 1974-05-04 | | | [[Ficheiro:Cristina Martin Jimenez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1220 | [[:d:Q70838108|Q70838108]] | [[Rosa Maria Medianero Roldán]] | [[Baena]] | 1963-06-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1221 | [[:d:Q70990541|Q70990541]] | [[Isabel de Puebla Méndez]] | [[Granada]] | 1564 | [[Xaén]] | 1634-07-03 | |- | style='text-align:right'| 1222 | [[:d:Q71149927|Q71149927]] | [[Isabel Bono]] | [[Málaga]] | 1964-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1223 | [[:d:Q71438883|Q71438883]] | [[Catalina Martínez Badia]] | [[Almodóvar del Río]] | 1947-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1224 | [[:d:Q71722423|Q71722423]] | [[Carmen Ruiz Repullo]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1976-01-25 | | | [[Ficheiro:Carmen Ruíz Repullo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1225 | [[:d:Q72007975|Q72007975]] | [[Mar Abad]] | [[Almería]] | 1972-11-07 | | | [[Ficheiro:Mar Abad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1226 | [[:d:Q72199132|Q72199132]] | [[Patricia del Valle-Encuentra]] | [[Sevilla]] | 1989-04-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1227 | [[:d:Q72411242|Q72411242]] | [[Pepa Caballero]] | [[Granada]] | 1943 | [[Málaga]] | 2012-07-22 | [[Ficheiro:Pepa Caballero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1228 | [[:d:Q73382299|Q73382299]] | [[Consuelo Reyes]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1229 | [[:d:Q73399459|Q73399459]] | [[Rocío Verdejo García]] | [[Granada]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 1230 | [[:d:Q73406832|Q73406832]] | [[Reyes Castizo]] | [[Sevilla]]<br/>[[Lora del Río]] | 1900<br/>1903 | | 20th century | [[Ficheiro:1922-10-22, La Novela Teatral, Reyes Castizo (La Yankee), de Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1231 | [[:d:Q73931404|Q73931404]] | [[Maria Sanchez]] | [[Málaga]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Portrait Maria Sanchez Author.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1232 | [[:d:Q74422480|Q74422480]] | [[Martina D'Antiochia]] | [[Málaga]] | 2005-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1233 | [[:d:Q74598519|Q74598519]] | [[Rosa Monsalve]] | [[Granada]] | 1956-01-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1234 | [[:d:Q74711512|Q74711512]] | [[Carmen Barrantes]] | [[Xaén]] | 1977-12-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1235 | [[:d:Q74865854|Q74865854]] | [[Consuelo Martínez]] | [[Huelva]] | 1960-01-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1236 | [[:d:Q74866943|Q74866943]] | [[Clara Jiménez]] | [[Carmona, Sevilla|Carmona]] | 1965-04-05 | | | [[Ficheiro:Clara Jiménez Fernández - Trobada internacionals Bàsquet Català i mitjans de comunicació (52813395092) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1237 | [[:d:Q75036428|Q75036428]] | [[Rafaela Ramos Sánchez]] | [[Sevilla]] | 1963-10-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1238 | [[:d:Q76161852|Q76161852]] | [[María Antonia Peña]] | [[La Línea de la Concepción]] | 1966 | | | [[Ficheiro:María Antonia Peña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1239 | [[:d:Q76841280|Q76841280]] | [[Estefanía Cabello]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1993-12-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1240 | [[:d:Q76990329|Q76990329]] | [[Andrea Benítez]] | [[Alxeciras]] | 1994-09-29 | | | [[Ficheiro:Andrea Benítez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1241 | [[:d:Q77546875|Q77546875]] | [[Estefanía Rey Sánchez]] | [[Alxeciras]] | 1982-07-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1242 | [[:d:Q77851048|Q77851048]] | [[Josefina de Comerford]] | [[Tarifa]]<br/>[[Ceuta]] | 1798 | [[Sevilla]] | No/unknown value | [[Ficheiro:El conde de España o La inquisición militar historia-novela contemporánea 233.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1243 | [[:d:Q77943760|Q77943760]] | [[Concepció Guillén Martínez]] | [[Albox]] | 1907 | [[Lleida]] | 1943-05-13 | |- | style='text-align:right'| 1244 | [[:d:Q78314739|Q78314739]] | [[María de los Reyes Fuentes]] | [[Sevilla]] | 1927-02-15 | [[Sevilla]] | 2004-02-12 | |- | style='text-align:right'| 1245 | [[:d:Q78535734|Q78535734]] | [[Olga Carmona]] | [[Sevilla]] | 2000-06-12 | | | [[Ficheiro:Olga Carmona 2020 04.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1246 | [[:d:Q78699048|Q78699048]] | [[Josefa Maria González-Pérez]] | [[Granada]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1247 | [[:d:Q78747078|Q78747078]] | [[Fuensanta la Moneta]] | [[Granada]] | 1984-01-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1248 | [[:d:Q78787712|Q78787712]] | [[Paca Tejada]] | [[Andújar]] | 1896-07-28 | [[Madrid]] | 1974-10-18 | |- | style='text-align:right'| 1249 | [[:d:Q80336306|Q80336306]] | [[Blanca Betanzos]] | [[Lucena del Puerto]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 1250 | [[:d:Q81201815|Q81201815]] | [[Isabel Pérez del Pulgar]] | [[Granada]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1251 | [[:d:Q81619411|Q81619411]] | [[Conchita Barrecheguren]] | [[Granada]] | 1905-11-27 | [[Granada]] | 1927-05-13 | [[Ficheiro:Conchita Barrecheguren.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1252 | [[:d:Q82073459|Q82073459]] | [[Inés Molina]] | [[Granada]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1253 | [[:d:Q82318256|Q82318256]] | [[Amanda Meyer]] | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Amanda Meyer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1254 | [[:d:Q82555741|Q82555741]] | [[María Gámez Gámez]] | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 1969-01-29 | | | [[Ficheiro:(María Gámez) Toma de Posesión de la Directora General de la Guardia Civil, S. E. Dña. MarÍa Gámez Gámez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1255 | [[:d:Q83380765|Q83380765]] | [[Jeanine Cummins]] | [[Rota, Cádiz|Rota]] | 1974-12-06 | | | [[Ficheiro:Jeanine cummings 5212959.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1256 | [[:d:Q84319843|Q84319843]] | [[Susana Guerrero Salazar]] | [[Málaga]] | 1969-11-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1257 | [[:d:Q84696785|Q84696785]] | [[Mar Sánchez]] | [[Cádiz]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1258 | [[:d:Q84729386|Q84729386]] | [[Purificación Martín Campos]] | [[Herrera]] | 1958 | [[Sant Celoni]] | 2020-02-08 | |- | style='text-align:right'| 1259 | [[:d:Q84859616|Q84859616]] | [[Piedad Brox]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1979-03-10 | | | [[Ficheiro:Piedad Brox Jiménez (2018).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1260 | [[:d:Q84861813|Q84861813]] | [[Teresa Roldán]] | [[Priego de Córdoba]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1261 | [[:d:Q85237265|Q85237265]] | [[Felisa Reyes-Ortega]] | [[Lucena, Andalucía|Lucena]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 1262 | [[:d:Q85444460|Q85444460]] | [[Catalina Fuentes Rodríguez]] | [[Pilas]] | 1960-01-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1263 | [[:d:Q85669838|Q85669838]] | [[Petra Cámara]] | [[Sevilla]] | 1827 | | | [[Ficheiro:Petra Camara Litho.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1264 | [[:d:Q86195366|Q86195366]] | [[Margarita Boladeras i Cucurella]] | [[Antequera]] | 1945-08-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1265 | [[:d:Q86659124|Q86659124]] | [[Carmen Camacho]] | [[Alcaudete]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Carmen Camacho.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1266 | [[:d:Q86696486|Q86696486]] | [[Jesusa Granda]] | [[Almería]] | 19th century | | 1907 | |- | style='text-align:right'| 1267 | [[:d:Q86698775|Q86698775]] | [[María del Mar Terrones Villanueva]] | [[Orce]] | 1892 | [[Vigo]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 1268 | [[:d:Q86752210|Q86752210]] | [[Carmen G. de la Cueva]] | [[Alcalá del Río]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Carmen G. de la Cueva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1269 | [[:d:Q86904600|Q86904600]] | [[María José Requena]] | [[La Rinconada]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1270 | [[:d:Q87276129|Q87276129]] | [[Paz Lázaro]] | [[Sevilla]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Paz Lazaro Portrait 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1271 | [[:d:Q87304051|Q87304051]] | [[Lola Ramos de la Vega]] | [[Málaga]] | 19th century | | 20th century | [[Ficheiro:Lola Ramos de la Vega.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1272 | [[:d:Q88073836|Q88073836]] | [[Aixa Villagrán]] | [[Sevilla]] | 1978-07-12 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Aixa Villagrán (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1273 | [[:d:Q88346511|Q88346511]] | [[Cristina Romera Castillo]] | [[Xaén]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 1274 | [[:d:Q88689280|Q88689280]] | [[Amparo Vargas]] | [[Provincia de Cádiz]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1275 | [[:d:Q88862980|Q88862980]] | [[Chadia Rodriguez]] | [[Almería]] | 1998-11-07 | | | [[Ficheiro:Chadia Rodríguez Funweek 2024.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1276 | [[:d:Q88884946|Q88884946]] | [[Olalla Castro Hernández]] | [[Granada]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1277 | [[:d:Q89031142|Q89031142]] | [[Mercedes Siles Molina]] | [[Xaén]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Mercedes Siles Molina por Valerie de la Dehesa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1278 | [[:d:Q89548381|Q89548381]] | [[Esther Rodriguez-Villegas]] | [[Sanlúcar de Barrameda]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1279 | [[:d:Q89796890|Q89796890]] | [[Laura Baena Fernández]] | [[Málaga]] | 1981-08-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1280 | [[:d:Q90407349|Q90407349]] | [[Ana López Gallego]] | [[La Carolina]] | 1918-02-26 | [[Madrid]] | 1939-08-05 | [[Ficheiro:Las Trece Rosas.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1281 | [[:d:Q91192657|Q91192657]] | [[María Rosal Nadales]] | [[Fernán-Núñez]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Maria-rosal-nadales.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1282 | [[:d:Q91226490|Q91226490]] | [[Charo Corrales]] | [[Olvera]] | 1968 | | | [[Ficheiro:CharoCorralesretrato1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1283 | [[:d:Q91231882|Q91231882]] | [[Mona Martínez]] | [[Málaga]] | 1968-04-16 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Mona Martínez (Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1284 | [[:d:Q91341183|Q91341183]] | [[María del Carmen Romero Ternero]] | [[Sevilla]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1285 | [[:d:Q91382696|Q91382696]] | [[María Angeles Benítez Salas]] | [[Almería]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1286 | [[:d:Q91940128|Q91940128]] | [[Anna María Iglesia Pagnotta]] | [[Granada]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 1287 | [[:d:Q92070469|Q92070469]] | [[Pilar Palazón]] | [[Xaén]] | 1932-01 | | 2020-04-24 | |- | style='text-align:right'| 1288 | [[:d:Q93371036|Q93371036]] | [[Francisca Montiel Rayo]] | [[Xaén]] | 1962<br/>1962-02-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1289 | [[:d:Q93418120|Q93418120]] | [[Regina López Muñoz]] | [[Málaga]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1290 | [[:d:Q93430886|Q93430886]] | [[Ruth Rubio-Marín]] | [[Sevilla]] | 1969-10-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1291 | [[:d:Q93430935|Q93430935]] | [[Beatriz Rodríguez]] | [[Sevilla]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 1292 | [[:d:Q94994311|Q94994311]] | [[Josefa Garcia Greno]] | [[Medina Sidonia]] | 1850-09-01 | [[Lisboa]] | 1902-01-27 | [[Ficheiro:Adolfo César de Medeiros Greno - Retrato de Josefa Garcia Greno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1293 | [[:d:Q95178135|Q95178135]] | [[Mercedes Cantero]] | [[Sevilla]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1294 | [[:d:Q95688655|Q95688655]] | [[Nocem Collado]] | [[Granada]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1295 | [[:d:Q95990513|Q95990513]] | [[María José Rodríguez Fórtiz]] | [[Montefrío]] | 1967-12-16 | | | [[Ficheiro:Maria Jose Rodriguez Fortiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1296 | [[:d:Q96082513|Q96082513]] | [[Marina Vargas]] | [[Granada]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Retrato marina vargas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1297 | [[:d:Q96146984|Q96146984]] | [[Lolita Astolfi]] | [[Sevilla]] | 1904 | [[Donostia]] | 1938-12-30 | [[Ficheiro:1927-04-06, Mundo Gráfico, Lolita Astolfi, bailarina, Walken (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1298 | [[:d:Q96238022|Q96238022]] | [[Carmen Rodríguez-Medel]] | [[Cádiz]] | 1972-04-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1299 | [[:d:Q96246409|Q96246409]] | [[Celia Ortiz]] | [[Málaga]] | 1886 | [[Valencia]] | 1954-05-21 | [[Ficheiro:1910-11, Comedias y Comediantes, Celia Ortiz, Calvache.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1300 | [[:d:Q96464003|Q96464003]] | [[Ana Barbero|Ana María Barbero Zurita]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1301 | [[:d:Q96482172|Q96482172]] | [[María Hesse]] | [[Huelva]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 1302 | [[:d:Q96591435|Q96591435]] | [[Rosa Díaz]] | [[Sevilla]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 1303 | [[:d:Q96624202|Q96624202]] | [[Sandra García Martín]] | [[Alhama de Granada]] | 1972-10-24 | | | [[Ficheiro:Sandra García Martín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1304 | [[:d:Q96747987|Q96747987]] | [[Rosa Cortés]] | [[Vélez-Rubio]] | 1726 | No/unknown value | 18th century | |- | style='text-align:right'| 1305 | [[:d:Q96775269|Q96775269]] | [[María del Mar Vázquez Agüero]] | [[Almería]] | 1976-09-14 | | | [[Ficheiro:Maria-vazquez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1306 | [[:d:Q96937450|Q96937450]] | [[Maria de Toledo y Velasco]] | [[Sevilla]] | 1651-04-15 | [[Madrid]] | 1710-12-12 | |- | style='text-align:right'| 1307 | [[:d:Q96954599|Q96954599]] | [[Encarnación Magaña Gómez]] | [[Tabernas]] | 1921-11-30 | [[Almería]] | 1942-08-11 | |- | style='text-align:right'| 1308 | [[:d:Q96970606|Q96970606]] | [[Mafalda Carbonell]] | [[El Puerto de Santa María]] | 2008-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1309 | [[:d:Q97154168|Q97154168]] | [[Cristina Morales]] | [[Sevilla]] | 1992-07-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1310 | [[:d:Q97355145|Q97355145]] | [[María Cumplido]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1992-04-25 | | | [[Ficheiro:Maria Cumplido. Matematikaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1311 | [[:d:Q97610362|Q97610362]] | [[Lourdes Jiménez Fernández]] | [[Málaga]] | 1971-04-23 | | | [[Ficheiro:Lourdes Jiménez febrero 2020.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1312 | [[:d:Q97624510|Q97624510]] | [[Manuela Ocón]] | [[Huelva]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Sin identificar 131.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1313 | [[:d:Q97669106|Q97669106]] | [[Nuria Ligero Fernández]] | [[Sevilla]] | 1991-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1314 | [[:d:Q97729848|Q97729848]] | [[Noelia Villegas]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1996-01-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1315 | [[:d:Q97749166|Q97749166]] | [[Natalia Padilla Bidas]] | [[Málaga]] | 2002-11-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1316 | [[:d:Q97749357|Q97749357]] | [[Teresa Merida]] | [[Xerez da Fronteira]] | 2002-07-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1317 | [[:d:Q97751186|Q97751186]] | [[Patricia Gavira Collado]] | [[Taraguilla]] | 1989-04-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1318 | [[:d:Q97751241|Q97751241]] | [[Paula Perea]] | [[Sevilla]] | 1996-06-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1319 | [[:d:Q97760824|Q97760824]] | [[María López Valenzuela]] | [[Granada]] | 2002-11-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1320 | [[:d:Q97958731|Q97958731]] | [[Ana París García]] | [[La Roda de Andalucía]] | 1898-11-25 | [[Sevilla]] | 1938-02-05 | |- | style='text-align:right'| 1321 | [[:d:Q98068052|Q98068052]] | [[Almudena Rivero]] | [[Sevilla]] | 2002-03-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1322 | [[:d:Q98070356|Q98070356]] | [[Nazaret Martín]] | [[Sevilla]] | 2004-02-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1323 | [[:d:Q98071292|Q98071292]] | [[Lucía Ramírez Ramos]] | [[Morón de la Frontera]] | 1998-12-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1324 | [[:d:Q98071709|Q98071709]] | [[Inma Gabarro]] | [[Espartinas]] | 2002-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1325 | [[:d:Q98088903|Q98088903]] | [[Andrea Medina Martín]] | [[Sevilla]] | 2004-05-11 | | | [[Ficheiro:Medina106.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1326 | [[:d:Q98091775|Q98091775]] | [[Vicky Benítez]] | [[Sevilla]] | 2000-09-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1327 | [[:d:Q98382120|Q98382120]] | [[Silvia Calzón]] | [[Utrera]]<br/>[[Sevilla]] | 1975-06-03 | | | [[Ficheiro:Silvia Calzón 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1328 | [[:d:Q98497134|Q98497134]] | [[Ginebra Bellucci]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1996-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1329 | [[:d:Q98736415|Q98736415]] | [[María Zafra]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1330 | [[:d:Q98835232|Q98835232]] | [[Cristina Gey Rondón]] | [[Isla Cristina]] | 1998-12-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1331 | [[:d:Q98836132|Q98836132]] | [[Josefa Gumucio y Grinda]] | [[Granada]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1332 | [[:d:Q99861734|Q99861734]] | [[Aurelia Navarro Moreno]] | [[Pulianas]] | 1882 | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 1333 | [[:d:Q99978775|Q99978775]] | [[Natalia Sancha]] | [[Huelva]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1334 | [[:d:Q100154039|Q100154039]] | [[Maria Xirau Rumbado]] | [[Málaga]] | 1898 | [[Figueres]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 1335 | [[:d:Q100329044|Q100329044]] | [[Abril Montilla]] | [[Málaga]] | 2000-10-03 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Abril Montilla (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1336 | [[:d:Q100604630|Q100604630]] | [[La Mora de Úbeda]] | [[Úbeda, Xaén|Úbeda]] | | [[Granada]] | | |- | style='text-align:right'| 1337 | [[:d:Q100754051|Q100754051]] | [[Concepción Del Pilar Robles Pérez]] | [[Almería]] | 1887 | [[Almería]] | 1922 | |- | style='text-align:right'| 1338 | [[:d:Q100754484|Q100754484]] | [[Isabel Millé Jiménez]] | [[Almería]] | 1894-12-31 | [[Almería]] | 1990-09-09 | |- | style='text-align:right'| 1339 | [[:d:Q100755245|Q100755245]] | [[María Cañete Peral]] | [[Almería]] | No/unknown value | [[Madrid]] | 1966-06-23 | |- | style='text-align:right'| 1340 | [[:d:Q100784132|Q100784132]] | [[Isabel González]] | [[Sevilla]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1341 | [[:d:Q101248528|Q101248528]] | [[Ascensión Cambrón|Ascensión Cambrón Infante]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 1342 | [[:d:Q102254620|Q102254620]] | [[María José Jiménez Rodriguez]] | [[Castilleja de la Cuesta]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1343 | [[:d:Q102276506|Q102276506]] | [[Charlotte Summers]] | [[Marbella]] | 2005-11-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1344 | [[:d:Q102286487|Q102286487]] | [[Matilde Blanco-Sadún]] | [[Posadas, Córdoba|Posadas]] | 1887-05-22 | [[Milán]] | 1962-04-10 | |- | style='text-align:right'| 1345 | [[:d:Q102289016|Q102289016]] | [[Maria del Carmen De Falla]] | [[Cádiz]] | 1882-07-21 | [[Xerez da Fronteira]] | 1971-10-01 | |- | style='text-align:right'| 1346 | [[:d:Q102338986|Q102338986]] | [[Eva Gallardo]] | [[Sevilla]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1347 | [[:d:Q102347063|Q102347063]] | [[Paka Antúnez]] | [[Fernán-Núñez]] | | | | [[Ficheiro:PAKA ANTUNEZ.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1348 | [[:d:Q102348647|Q102348647]] | [[María Eugenia Limón]] | [[San Bartolomé de la Torre]] | 1982 | | | [[Ficheiro:María Eugenia Limón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1349 | [[:d:Q102418043|Q102418043]] | [[Sara Búho]] | [[La Línea de la Concepción]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 1350 | [[:d:Q102420358|Q102420358]] | [[Paca Torres]] | [[Écija]] | 1962-04-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1351 | [[:d:Q102551785|Q102551785]] | [[Carmen Canet]] | [[Almería]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1352 | [[:d:Q102741974|Q102741974]] | [[Ana Ros Camacho]] | [[Sevilla]] | | | | [[Ficheiro:Ana Ros Camacho Oberwolfach 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1353 | [[:d:Q103200499|Q103200499]] | [[Ana Carrillo Domínguez]] | [[Cortes de la Frontera]] | 1898 | [[Madrid]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 1354 | [[:d:Q104008372|Q104008372]] | [[Ana Carmona Ruíz]] | [[Barrio de Capuchinos]] | 1908-05-16 | | 1940 | [[Ficheiro:Female football player, circa 1920.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1355 | [[:d:Q104038362|Q104038362]] | [[Diana Pérez Custodio]] | [[Alxeciras]] | 1970-12-06 | | | [[Ficheiro:Diana Pérez Custodio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1356 | [[:d:Q104247500|Q104247500]] | [[Josefa González Aguado]] | [[Albuñuelas]] | 1907-06-11 | | 1955 | |- | style='text-align:right'| 1357 | [[:d:Q104377418|Q104377418]] | [[Natalia Carbajosa]] | [[El Puerto de Santa María]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1358 | [[:d:Q104539456|Q104539456]] | [[Anna Cramling]] | [[Málaga]] | 2002-04-30 | | | [[Ficheiro:Anna Cramling 2021 DSC 1765 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1359 | [[:d:Q104580859|Q104580859]] | [[Luisa Ortega]] | [[Sevilla]] | 1931-08-25 | [[Almendralexo]] | 2024-03-04 | |- | style='text-align:right'| 1360 | [[:d:Q104614840|Q104614840]] | [[María Blanca Álvarez Pinedo]] | [[Villanueva de Córdoba]] | 1931 | | 2012 | |- | style='text-align:right'| 1361 | [[:d:Q104621552|Q104621552]] | [[Pilar León Tello]] | [[Bujalance]] | 1917-12-08 | [[Madrid]] | 2017-02-02 | |- | style='text-align:right'| 1362 | [[:d:Q104639033|Q104639033]] | [[Rocío Caracuel Moyano]] | [[Cañete de las Torres]] | 1929 | | 2007 | |- | style='text-align:right'| 1363 | [[:d:Q104713669|Q104713669]] | [[Isabel Ruiz Ruiz]] | [[Úbeda, Xaén|Úbeda]] | 1977-05-26 | | | [[Ficheiro:Isabel Ruiz Ruiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1364 | [[:d:Q104771518|Q104771518]] | [[Elena Aragón de la Torre]] | [[Chiclana de la Frontera]] | 1995-09-25 | | | [[Ficheiro:Elena Aragon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1365 | [[:d:Q105004638|Q105004638]] | [[Trina Milan]] | [[Alcolea, Almería|Alcolea]] | 1960-03-08 | [[Mollet del Vallès]] | 2021-01-22 | [[Ficheiro:08-Catosfera-Trina Milan (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1366 | [[:d:Q105084711|Q105084711]] | [[María Martín Barranco]] | [[Motril]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1367 | [[:d:Q105133845|Q105133845]] | [[Ana Félix de Guzmán]] | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 1560 | [[Madrid]] | 1612-06-16 | [[Ficheiro:Ana Félix de Guzmán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1368 | [[:d:Q105154821|Q105154821]] | [[María de Guzmán y Zúñiga]] | [[Sevilla]] | 1609 | [[Madrid]] | 1626-07-30 | [[Ficheiro:María de Guzmán y Zúñiga.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1369 | [[:d:Q105234429|Q105234429]] | [[Cristina Domenech]] | [[Málaga]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 1370 | [[:d:Q105306498|Q105306498]] | [[Belinda López Mesa]] | [[Sevilla]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1371 | [[:d:Q105436546|Q105436546]] | [[Leonor Canalejas y Fustegueras]] | [[Sevilla]] | 1869-04-04 | [[Barcelona]] | 1945-02-16 | [[Ficheiro:1910-10-30, Feminal, Leonor Canalejas de Farga (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1372 | [[:d:Q105530860|Q105530860]] | [[Nieves Montero de Espinosa]] | [[Órgiva]]<br/>[[Granada]] | 1963-01-05 | | | [[Ficheiro:Nieves Montero de Espinosa Rodríguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1373 | [[:d:Q105594056|Q105594056]] | [[María Isabel Pérez]] | [[Sevilla]] | 1993-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1374 | [[:d:Q105710694|Q105710694]] | [[Teresa del Río]] | [[Ronda]] | 1937-02-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1375 | [[:d:Q105717415|Q105717415]] | [[María Valle]] | [[Los Palacios y Villafranca]] | 2004-11-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1376 | [[:d:Q105746634|Q105746634]] | [[Margarita Vaquero]] | [[Sevilla]] | 1965-10-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1377 | [[:d:Q105754632|Q105754632]] | [[Antonia Aránega Jiménez]] | [[Almería]] | 1943-03-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1378 | [[:d:Q105893813|Q105893813]] | [[Ángeles Baquerizo]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1379 | [[:d:Q105946837|Q105946837]] | [[Mari Pepa Estrada]] | [[Málaga]] | 1905-08-29 | [[Málaga]] | 1997-08-02 | |- | style='text-align:right'| 1380 | [[:d:Q105947693|Q105947693]] | [[Rafaela Roose]] | [[Málaga]] | 1821 | | | |- | style='text-align:right'| 1381 | [[:d:Q105956467|Q105956467]] | [[Raquel Serrano Lledó]] | [[Málaga]] | 1990-02-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1382 | [[:d:Q106077769|Q106077769]] | [[Isabel de Baena]] | [[Sevilla]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1383 | [[:d:Q106164788|Q106164788]] | [[María Dolores Velasco Saavedra]] | [[Sevilla]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1384 | [[:d:Q106189324|Q106189324]] | [[Montse Peidro]] | [[Sevilla]] | 1974-06-06 | | | [[Ficheiro:Montse peidro actriz española.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1385 | [[:d:Q106212971|Q106212971]] | [[Carmen Frigolet]] | [[Isla Cristina]] | 1971-05-16 | | | [[Ficheiro:Carmen Frigolet pelo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1386 | [[:d:Q106287701|Q106287701]] | [[Inmaculada Montalbán Huertas]] | [[Iznalloz]] | 1959-11-26 | | | [[Ficheiro:Magistrada Inmaculada Montalban.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1387 | [[:d:Q106421285|Q106421285]] | [[Anna De Gregorio]] | [[Sevilla]] | 1802 | [[Boloña]] | 1886-11-03 | |- | style='text-align:right'| 1388 | [[:d:Q106462813|Q106462813]] | [[Elisa Victoria]] | [[Sevilla]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1389 | [[:d:Q106485693|Q106485693]] | [[Belén Morán Romero]] | [[Sevilla]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1390 | [[:d:Q106498688|Q106498688]] | [[Jimena Quirós|Jimena Quirós Fernández y Tello]] | [[Almería]] | 1899-12-05 | [[Madrid]] | 1983 | [[Ficheiro:Jimena Quirós Comité de juventud Universitaria femenina (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1391 | [[:d:Q106503437|Q106503437]] | [[Elisa Cansino]] | [[Sevilla]] | 1896-03-23 | [[Miami]] | 1990-01-28 | [[Ficheiro:Vaudeville dancer Elisa Cansino (SAYRE 17687).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1392 | [[:d:Q106514794|Q106514794]] | [[Trinidad Grund]] | [[Sevilla]] | 1821-02-28 | [[Málaga]] | 1896-08-31 | [[Ficheiro:Historia de Málaga (Idígoras, 2023) 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1393 | [[:d:Q106612247|Q106612247]] | [[María Josefa Jiménez Cisneros]] | [[Cádiz]] | 1916-01-07 | [[Cádiz]] | 2002-10-10 | |- | style='text-align:right'| 1394 | [[:d:Q106635023|Q106635023]] | [[María Maestre]] | [[Jabugo]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 1395 | [[:d:Q106703551|Q106703551]] | [[La Camboria]] | [[Cádiz]]<br/>[[Nerva (Q1645078)|Nerva]] | 1931-05-04 | [[Madrid]] | 2021-04-24 | |- | style='text-align:right'| 1396 | [[:d:Q106826870|Q106826870]] | [[Lidus]] | [[Marbella]] | 2007-05-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1397 | [[:d:Q106834400|Q106834400]] | [[María Medem]] | [[Sevilla]] | 1994 | | | [[Ficheiro:María Medem. 37. Còmic Barcelona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1398 | [[:d:Q106834941|Q106834941]] | [[María Nieves Sánchez Fernández]] | [[Villanueva de Córdoba]] | 1900-05-02 | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1978-05-01 | |- | style='text-align:right'| 1399 | [[:d:Q106916420|Q106916420]] | [[Carlota Prado]] | [[Málaga]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 1400 | [[:d:Q106917340|Q106917340]] | [[María de Valdés]] | [[Fuengirola]] | 1998-10-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1401 | [[:d:Q106955942|Q106955942]] | [[María Dueñas]] | [[Granada]] | 2002-12-04 | | | [[Ficheiro:Maria Dueñas Violín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1402 | [[:d:Q106978221|Q106978221]] | [[Brígida Pardo López]] | [[Güevéjar]] | 1904-01-09 | [[Víznar]] | 1936-10-08 | |- | style='text-align:right'| 1403 | [[:d:Q107043273|Q107043273]] | [[Arryn Zech]] | [[Rota, Cádiz|Rota]] | 1990-10-04 | | | [[Ficheiro:Arryn Zech 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1404 | [[:d:Q107077720|Q107077720]] | [[Carmen Borrego]] | [[Málaga]] | 1966-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1405 | [[:d:Q107123266|Q107123266]] | [[Machú Harras]] | [[Málaga]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1406 | [[:d:Q107124352|Q107124352]] | [[Rosario García Arraiza]] | [[Málaga]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1407 | [[:d:Q107265609|Q107265609]] | [[Anabel Pantoja]] | [[Sevilla]] | 1986-07-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1408 | [[:d:Q107477219|Q107477219]] | [[Nieves González Barrio]] | [[Minas de Riotinto]] | 1884 | [[Madrid]] | 1961<br/>1965 | [[Ficheiro:Nieves gonzalez barrio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1409 | [[:d:Q107493017|Q107493017]] | [[Bella Verano Domínguez]] | [[Lepe]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1410 | [[:d:Q107545414|Q107545414]] | [[Rosario Casado]] | [[Almería]] | 1961 | [[Albacete]] | 2021-07-15 | |- | style='text-align:right'| 1411 | [[:d:Q107550258|Q107550258]] | [[Manuela Parralo Marcos]] | [[Gibraleón]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1412 | [[:d:Q107586100|Q107586100]] | [[Inés Muñoz de Ribera]] | [[Trujillo, Cáceres|Trujillo]]<br/>[[Castilleja del Campo]] | 1510 | [[Lima]] | 1594-06-03<br/>1594 | |- | style='text-align:right'| 1413 | [[:d:Q107586224|Q107586224]] | [[Miriam Reyes Oliva]] | [[Cádiz]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 1414 | [[:d:Q107609076|Q107609076]] | [[Begona M. Rueda]] | [[Xaén]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Begoña M. Rueda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1415 | [[:d:Q107679186|Q107679186]] | [[Inés Ruiz Artola]] | [[Málaga]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1416 | [[:d:Q107701924|Q107701924]] | [[Trinidad Sánchez Moreno]] | [[Dos Hermanas]] | 1929-02-10 | [[Roma]] | 2021-07-28 | |- | style='text-align:right'| 1417 | [[:d:Q107849525|Q107849525]] | [[Blanca María Serrano Serrano]] | [[Alcalá la Real]] | 1976-08-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1418 | [[:d:Q107920104|Q107920104]] | [[Carolina Robles]] | [[Sevilla]] | 1991-12-04 | | | [[Ficheiro:Carolina Robles.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1419 | [[:d:Q108077547|Q108077547]] | [[Aria Bedmar]] | [[Almería]] | 1994-12-01 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Aria Bedmar-1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1420 | [[:d:Q108200848|Q108200848]] | [[Dolores Serrano]] | [[Cádiz]] | 1967-01-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1421 | [[:d:Q108241322|Q108241322]] | [[Carmen García Bellver]] | [[Almería]] | 1915-01-03 | [[Alacant]] | 1994-01-05 | [[Ficheiro:Carmen garcía Bellver.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1422 | [[:d:Q108404833|Q108404833]] | [[Vicenta Santiago Montilla]] | [[Lopera]] | 1958 | [[Sant Feliu de Llobregat]] | 2011 | |- | style='text-align:right'| 1423 | [[:d:Q108434641|Q108434641]] | [[Manuela Díaz Cabezas]] | [[Villanueva de Córdoba]] | 1920-12-11 | | 2006 | |- | style='text-align:right'| 1424 | [[:d:Q108527615|Q108527615]] | [[María Teresa Pardo Reinaldos]] | [[Cártama]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1425 | [[:d:Q108548270|Q108548270]] | [[Mónica Moreno Sánchez]] | [[Sevilla]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1426 | [[:d:Q108555591|Q108555591]] | [[María Paz Ivison Carrera]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1952-06-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1427 | [[:d:Q108557158|Q108557158]] | [[Soleá]] | [[Sevilla]] | 2011-06-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1428 | [[:d:Q108571138|Q108571138]] | [[Luz García-Duarte]] | [[Granada]] | 1878-02-27 | [[Burgos]] | 1935-10-07 | [[Ficheiro:Luz Garcia Duarte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1429 | [[:d:Q108583179|Q108583179]] | [[Sol León]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1430 | [[:d:Q108706940|Q108706940]] | [[Bárbara Grande Gil]] | [[Huelva]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 1431 | [[:d:Q108733351|Q108733351]] | [[María del Valle Rubio]] | [[Chucena]] | 1939 | | | [[Ficheiro:María del Valle Rubio Monge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1432 | [[:d:Q108741117|Q108741117]] | [[María Elena Higueruelo]] | [[Torredonjimeno]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 1433 | [[:d:Q108821773|Q108821773]] | [[Yolanda Morató]] | [[Huelva]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1434 | [[:d:Q108857671|Q108857671]] | [[Rosa García Rayego]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1435 | [[:d:Q108914335|Q108914335]] | [[Adela Tarifa Fernández]] | [[Cádiar]] | 1949-12-12 | | | [[Ficheiro:Adela Tarifa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1436 | [[:d:Q108929534|Q108929534]] | [[Francisca Josefa Centurión y Mesía]] | [[Estepa, Sevilla|Estepa]] | 1670-04-13 | [[Madrid]] | 1722 | |- | style='text-align:right'| 1437 | [[:d:Q109209740|Q109209740]] | [[Maribel Casquero Lázaro]] | [[Peñarroya-Pueblonuevo]] | 1949-12-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1438 | [[:d:Q109408105|Q109408105]] | [[Patricia Guerrero]] | [[Granada]] | 1990-02-27 | | | [[Ficheiro:Distopia-Flamenco-Patricia-Guerrero-Naemi-Ueta-Fotografia-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1439 | [[:d:Q109424601|Q109424601]] | [[María Dolores Pérez Bendito]] | [[Sevilla]] | 1943-02-05 | | | [[Ficheiro:María Dolores Pérez Bendito.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1440 | [[:d:Q109676528|Q109676528]] | [[Patricia Pineda Cornejo]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1992-01-01 | | | [[Ficheiro:Sierre-Zinal 2022 Patricia Pineda Cornejo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1441 | [[:d:Q109690418|Q109690418]] | [[María Torres García]] | [[Málaga]] | 1997-07-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1442 | [[:d:Q109731055|Q109731055]] | [[Aurora León González]] | [[Fuentes de Andalucía]] | 1946-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1443 | [[:d:Q109774714|Q109774714]] | [[Alba Vázquez]] | [[Huelva]] | 2002-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1444 | [[:d:Q109781623|Q109781623]] | [[Josefa Abarrategui y Abarrategui]] | [[Granada]] | No/unknown value | [[Granada]] | 1839 | |- | style='text-align:right'| 1445 | [[:d:Q109795209|Q109795209]] | [[Ana Porras]] | [[Málaga]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 1446 | [[:d:Q109877278|Q109877278]] | [[Francisca Aguilera de Roldán]] | [[Xaén]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1447 | [[:d:Q109887674|Q109887674]] | [[Isabel Aragonés]] | [[Málaga]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1448 | [[:d:Q109943174|Q109943174]] | [[Lola Ruiz Picasso]] | [[Málaga]] | 1884 | [[Barcelona]] | 1958 | [[Ficheiro:Pablo Picasso with his sister Lola, 1889.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1449 | [[:d:Q110060762|Q110060762]] | [[Remedios Solano Rodríguez]] | [[Olvera]] | 1969-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1450 | [[:d:Q110209155|Q110209155]] | [[María del Pilar de León, 1st Marchioness of Squilache]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1843 | [[Madrid]] | 1915-05-08 | [[Ficheiro:Retrato marquesa de Squilache óleo.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1451 | [[:d:Q110251942|Q110251942]] | [[Paula Romero]] | [[Huelva]] | 1998-05-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1452 | [[:d:Q110263489|Q110263489]] | [[Ana González]] | [[Sevilla]] | 1995-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1453 | [[:d:Q110298840|Q110298840]] | [[Amparito]] | [[Sevilla]] | 1997-02-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1454 | [[:d:Q110404013|Q110404013]] | [[Victoria de la Cruz Garcia]] | [[Málaga]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1455 | [[:d:Q110424633|Q110424633]] | [[Cándida Dardalla]] | [[Sevilla]] | 1841 | [[Barcelona]] | 1880-01 | [[Ficheiro:1914, Arte dramático español contemporáneo. Bosquejo de autores y artistas que han sobresalido en nuestro teatro, Cándida Dardalla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1456 | [[:d:Q110610033|Q110610033]] | [[Cristina María García Cordobés]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1995-01-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1457 | [[:d:Q110779519|Q110779519]] | [[Mar Villaespesa]] | [[Almería]] | 1953-06-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1458 | [[:d:Q110788323|Q110788323]] | [[Cristina García]] | [[Alxeciras]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Cristina García 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1459 | [[:d:Q110808768|Q110808768]] | [[María Pérez González]] | [[San Bartolomé de la Torre]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1460 | [[:d:Q110821792|Q110821792]] | [[Quan Zhou Wu]] | [[Alxeciras]] | 1989-12-05 | | | [[Ficheiro:Quan Zhou Wu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1461 | [[:d:Q110877642|Q110877642]] | [[Beatriz González Calderón]] | [[Cádiz]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1462 | [[:d:Q110881620|Q110881620]] | [[Concepción Cáceres]] | [[Puente Genil]] | 1886 | [[Puente Genil]] | 1936 | |- | style='text-align:right'| 1463 | [[:d:Q110883921|Q110883921]] | [[Rocío Gómez Sordo]] | [[Alhendín]] | 1998-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1464 | [[:d:Q110965907|Q110965907]] | [[Concha Morell]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1864-03-13 | [[Santander]] | 1906-04-22 | |- | style='text-align:right'| 1465 | [[:d:Q111041149|Q111041149]] | [[Nuria Nunez Hierro]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1980-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1466 | [[:d:Q111043286|Q111043286]] | [[Junia Rufina]] | [[Baelo Claudia]] | 2nd century | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1467 | [[:d:Q111064519|Q111064519]] | [[Rosaura Álvarez]] | [[Granada]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 1468 | [[:d:Q111152087|Q111152087]] | [[Lourdes Girón Anguiozar]] | [[Cádiz]] | 1978-03-14 | | | [[Ficheiro:Lourdes Girón Anguiozar -Excavación de Gela.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1469 | [[:d:Q111204472|Q111204472]] | [[Irene Garcés]] | [[Almería]] | 1988 | | | [[Ficheiro:PXL 20220526 Irene Garcés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1470 | [[:d:Q111210032|Q111210032]] | [[Rocío Mesa]] | [[Granada]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1471 | [[:d:Q111336885|Q111336885]] | [[María Peláe]] | [[Málaga]] | 1990-03-31 | | | [[Ficheiro:Diamante en bruto María Peláe – Ayer por mí, hoy por ti - (Programa 4) 2-2 screenshot.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1472 | [[:d:Q111358974|Q111358974]] | [[Nuria Castaño Gallego]] | [[Mairena del Aljarafe]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1473 | [[:d:Q111371192|Q111371192]] | [[Flor de Torres Porras]] | [[Almería]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Flor de Torres Porras (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1474 | [[:d:Q111398706|Q111398706]] | [[Trinidad Huertas Cuenca]] | [[Málaga]] | 1857-05-08 | [[A Habana]] | 1890 | |- | style='text-align:right'| 1475 | [[:d:Q111424920|Q111424920]] | [[Dolores Gonzalez Perez, Lota Espana]] | [[Humilladero]] | 1891-12-05 | [[Málaga]] | 1973-06-17 | [[Ficheiro:Lota España, Dolores González Pérez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1476 | [[:d:Q111425022|Q111425022]] | [[Rosa Luque Reyes]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1477 | [[:d:Q111442686|Q111442686]] | [[Antonia Monreal]] | [[Cádiz]] | 1872-07-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1478 | [[:d:Q111529261|Q111529261]] | [[Carmen Cardoso]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1874-12-27 | | 1910s | |- | style='text-align:right'| 1479 | [[:d:Q111535882|Q111535882]] | [[Ana Tomeno]] | [[Sevilla]] | 1998-07-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1480 | [[:d:Q111575498|Q111575498]] | [[Julia Medina]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1994-11-27 | | | [[Ficheiro:Julia Medina - Concierto San Fernando.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1481 | [[:d:Q111599825|Q111599825]] | [[Eva Ruiz Martín]] | [[Málaga]] | 1968-05-12 | | | [[Ficheiro:1570453950592evaruizok.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1482 | [[:d:Q111658086|Q111658086]] | [[Eva González Navas]] | [[Alhaurín de la Torre]] | 2002-11-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1483 | [[:d:Q111671625|Q111671625]] | [[Leticia Asenjo Huete]] | [[Granada]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1484 | [[:d:Q111677360|Q111677360]] | [[Eva Hidalgo]] | [[Granada]] | 1976-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1485 | [[:d:Q111722384|Q111722384]] | [[María Francisca Ulloa del Castillo]] | [[Utrera]] | 1887-01-29 | [[Alcalá de los Gazules]] | 1967-07-16 | |- | style='text-align:right'| 1486 | [[:d:Q111724591|Q111724591]] | [[Paula Varona]] | [[Málaga]] | 1963-06-13 | | | [[Ficheiro:Paula Varona. año 2022.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1487 | [[:d:Q111829270|Q111829270]] | [[Victoria Segura Avellaneda]] | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1947-05-26 | | | [[Ficheiro:Victoria Segura en una fotografía familiar. 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1488 | [[:d:Q111901491|Q111901491]] | [[Pilar Garrido Cendoya]] | [[Espejo]] | 1939-09-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1489 | [[:d:Q111923163|Q111923163]] | [[Gertrudis Ríos Marín]] | [[Algodonales]] | 1901 | [[La Línea de la Concepción]] | 1936 | |- | style='text-align:right'| 1490 | [[:d:Q112073444|Q112073444]] | [[Toni Morillas]] | [[Torredonjimeno]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 1491 | [[:d:Q112073451|Q112073451]] | [[Aixa Portero]] | [[Málaga]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Aixa portero sujetando un libro en el CAC Málaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1492 | [[:d:Q112081133|Q112081133]] | [[Sara Fernández Roldán]] | [[Sevilla]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 1493 | [[:d:Q112440264|Q112440264]] | [[Miryam Romero]] | [[Xaén]] | 1963 | [[Madrid]] | 2022-06-12 | |- | style='text-align:right'| 1494 | [[:d:Q112631362|Q112631362]] | [[Valeria Márquez]] | [[Almería]] | 2004 | | | |- | style='text-align:right'| 1495 | [[:d:Q113247308|Q113247308]] | [[Rosario La Tremendita]] | [[Triana, Sevilla|Triana]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Rosario Tremendita La Mar de Musicas Cartagena 2022 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1496 | [[:d:Q113289131|Q113289131]] | [[María Casal (Q113289131)|María Casal]] | [[Guillena]] | 1929-02-22 | [[Lugano]] | 2023-10-14 | [[Ficheiro:MariaCasal2001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1497 | [[:d:Q113462317|Q113462317]] | [[Úrsula López]] | [[Montilla]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1498 | [[:d:Q113495054|Q113495054]] | [[Mari Ángeles del Valle]] | [[Paterna del Campo]] | 1993-01-28 | | | [[Ficheiro:Mari Del Valle Saxophon Konzert.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1499 | [[:d:Q113628867|Q113628867]] | [[Silvia Acosta]] | [[Sevilla]] | 1986-03-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1500 | [[:d:Q113676752|Q113676752]] | [[Paula Comitre]] | [[Sevilla]] | 1994-10-15 | | | [[Ficheiro:0712-Paula Comitre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1501 | [[:d:Q113754285|Q113754285]] | [[María Gracia]] | [[Sevilla]] | 1964-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1502 | [[:d:Q113814825|Q113814825]] | [[Mireya Bravo]] | [[Alhaurín de la Torre]] | 1997-06-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1503 | [[:d:Q113882933|Q113882933]] | [[Maria de Los Remedios Chacón y Romero de Cisneros]] | [[Antequera]] | 19th century | [[Zarautz]] | 1898-09-10 | [[Ficheiro:Retrato de la condesa de San Luis, de Antonio María Esquivel (Museo de Bellas Artes de Sevilla).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1504 | [[:d:Q113908140|Q113908140]] | [[Mariana Monteiro]] | [[Sevilla]] | 1835 | [[Hackney]] | 1909-03-07 | |- | style='text-align:right'| 1505 | [[:d:Q114050872|Q114050872]] | [[Virginia Fernández]] | [[Málaga]] | 1989-03-06 | | | [[Ficheiro:Virginia Fernández Robles.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1506 | [[:d:Q114066682|Q114066682]] | [[Esperanza Guardado]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1987-09-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1507 | [[:d:Q114390163|Q114390163]] | [[María de la Encarnación Rigada y Ramón]] | [[Cádiz]] | 1863 | | 1930 | |- | style='text-align:right'| 1508 | [[:d:Q114433848|Q114433848]] | [[Enriqueta Barranco Castillo]] | [[Granada]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 1509 | [[:d:Q114458237|Q114458237]] | [[Consuelo de Nieva]] | [[Utrera]] | 1914-01-17 | [[Barcelona]] | 1993-06-19 | |- | style='text-align:right'| 1510 | [[:d:Q114810715|Q114810715]] | [[Carmen Jara]] | [[Huelva]] | 1936-12-21 | [[Huelva]] | 2022-12-06 | |- | style='text-align:right'| 1511 | [[:d:Q114903325|Q114903325]] | [[María Vargas Fernández]] | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 1947-04-01<br/>1947 | | | |- | style='text-align:right'| 1512 | [[:d:Q115111218|Q115111218]] | [[Inma Pérez-Quirós]] | [[Casares, Málaga|Casares]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1513 | [[:d:Q115220477|Q115220477]] | [[Luisa Fortes Roca]] | [[Vélez-Málaga]] | 1947-05-28 | | 2021-05-14 | [[Ficheiro:Luisa Fortes Roca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1514 | [[:d:Q115287224|Q115287224]] | [[Catalina Narváez]] | [[Puerto Real]] | 1861 | | 1929 | |- | style='text-align:right'| 1515 | [[:d:Q115352038|Q115352038]] | [[Ruth Velázquez]] | [[Loja]] | 1887 | [[Madrid]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 1516 | [[:d:Q115586238|Q115586238]] | [[María Rosa Adrover Martí]] | [[San Roque, Cádiz|San Roque]] | 1888-07-22 | [[Vallirana]] | 1936-08-07 | |- | style='text-align:right'| 1517 | [[:d:Q115640880|Q115640880]] | [[Isabel Santaló]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1923-11-07 | [[Madrid]] | 2017 | |- | style='text-align:right'| 1518 | [[:d:Q115702604|Q115702604]] | [[Ángeles Férriz Gómez]] | [[Sevilla]] | 1978-02-20 | | | [[Ficheiro:María de los Ángeles Férriz (40694195934).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1519 | [[:d:Q115770476|Q115770476]] | [[Mar Fernández-Palacios]] | [[Montellano]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Recepção de despedida da Embaixadora (54215174364) (Mar Fernández-Palacios).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1520 | [[:d:Q115867463|Q115867463]] | [[Laura Hojman]] | [[Sevilla]] | 1981-05-17 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Sin nombre 014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1521 | [[:d:Q115908837|Q115908837]] | [[Reyes Carrasco]] | [[Los Palacios y Villafranca]] | 2006-03-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1522 | [[:d:Q115922728|Q115922728]] | [[Rafaela Márquez Sánchez]] | [[Linares, España|Linares]] | 1891 | | | |- | style='text-align:right'| 1523 | [[:d:Q115940684|Q115940684]] | [[Natividad Redondo López]] | [[Loja]] | 1926 | [[Lleida]] | 2020-02 | |- | style='text-align:right'| 1524 | [[:d:Q116001029|Q116001029]] | [[Elena Huelva]] | [[Sevilla]] | 2002-05-21 | [[Bormujos]] | 2023-01-03 | |- | style='text-align:right'| 1525 | [[:d:Q116151129|Q116151129]] | [[Anna R. Costa]] | [[Castilléjar]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1526 | [[:d:Q116168130|Q116168130]] | [[Raquel Lázaro]] | [[Benalmádena]] | 2000-01-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1527 | [[:d:Q116258416|Q116258416]] | [[Pilar Miranda Plata]] | [[Huelva]] | 1967-04-02 | | | [[Ficheiro:Alcaldesa-huelva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1528 | [[:d:Q116680109|Q116680109]] | [[Rakky Ripper]] | [[Granada]] | 1995-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1529 | [[:d:Q116773639|Q116773639]] | [[Nuria López Marín]] | [[Écija]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Nuria López Marín2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1530 | [[:d:Q116778935|Q116778935]] | [[Ana Mesa Villa]] | [[Coria del Río (Q24014376)|Coria del Río]] | 1959 | | 2023-02-12 | |- | style='text-align:right'| 1531 | [[:d:Q116795811|Q116795811]] | [[María Lara]] | [[Loja]] | 1940-12-19 | | | [[Ficheiro:María Lara.webp|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1532 | [[:d:Q116817951|Q116817951]] | [[Matilde Carrasco Barranco]] | [[Xaén]] | | | | [[Ficheiro:Matilde Carrasco por Borja Morgado.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1533 | [[:d:Q116855298|Q116855298]] | [[Dolores López Resina]] | [[Sierro]] | 1951-02-20 | | | [[Ficheiro:Lola López.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1534 | [[:d:Q116863458|Q116863458]] | [[María Teresa Martín Valdivia]] | [[Xaén]] | 1969-11-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1535 | [[:d:Q116870489|Q116870489]] | [[Sensi Falán]] | [[Almería]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Sensi Falán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1536 | [[:d:Q116894494|Q116894494]] | [[Carmen Puerta Extremera]] | [[Cazorla]] | 1963-04-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1537 | [[:d:Q116974935|Q116974935]] | [[Esperanza López Jiménez]] | [[Málaga]] | 1992-04-04 | | | [[Ficheiro:Esperanza López tira a puerta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1538 | [[:d:Q117011448|Q117011448]] | [[Catalina Hernández]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1490 | | 16th century | |- | style='text-align:right'| 1539 | [[:d:Q117025360|Q117025360]] | [[Marina Parés]] | [[Málaga]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 1540 | [[:d:Q117029081|Q117029081]] | [[Marta Pelegrín]] | [[Sevilla]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1541 | [[:d:Q117074125|Q117074125]] | [[Nani Carvajal]] | [[Sevilla]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1542 | [[:d:Q117157335|Q117157335]] | [[Isamay Benavente]] | [[La Línea de la Concepción]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1543 | [[:d:Q117166038|Q117166038]] | [[Alba Heredia]] | [[Granada]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 1544 | [[:d:Q117305704|Q117305704]] | [[Raimunda de Peñafort Lorente]] | [[Baza]] | 1952-07-25 | [[Madrid]] | 2012-02-04 | |- | style='text-align:right'| 1545 | [[:d:Q117357531|Q117357531]] | [[Maruja Ruiz Martos]] | [[Guadix]] | 1936-11-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1546 | [[:d:Q117421869|Q117421869]] | [[María del Carmen Carrillo Losada]] | [[Palma del Río]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1547 | [[:d:Q117423993|Q117423993]] | [[Isabel Muñoz Moreno]] | [[Villanueva de San Juan]] | 1957-01-02 | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 2015-09-17 | |- | style='text-align:right'| 1548 | [[:d:Q117711549|Q117711549]] | [[Noelia Cortés]] | [[Albox]] | 1996 | | | [[Ficheiro:Noelia Cortés 07-21-03..jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1549 | [[:d:Q117712518|Q117712518]] | [[Tere Peña]] | [[Lebrija, Sevilla|Lebrija]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1550 | [[:d:Q117764584|Q117764584]] | [[Rosa Herrera Montenegro]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1891 | | 1977 | |- | style='text-align:right'| 1551 | [[:d:Q117832382|Q117832382]] | [[Teresa Quintero]] | [[Cádiz]] | 1974-09-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1552 | [[:d:Q117832804|Q117832804]] | [[Marga Martínez]] | [[Sevilla]] | 1964-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1553 | [[:d:Q117832928|Q117832928]] | [[Sara Molina]] | [[Villacarrillo]] | 1996-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1554 | [[:d:Q117846409|Q117846409]] | [[Gloria Collado Guevara]] | [[Almería]] | 1949-11-25 | [[Madrid]] | 2024-07-11 | [[Ficheiro:Gloria Collado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1555 | [[:d:Q117856299|Q117856299]] | [[Katia Zhukova]] | [[Málaga]] | 1997-11-05 | | | [[Ficheiro:BM Porriño - Valur, ida da final da Copa de Europa EHF feminina 2024-25 055.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1556 | [[:d:Q117883953|Q117883953]] | [[María Teresa de Acosta Toro]] | [[Granada]] | 1777-07-02 | [[Granada]] | 1851-05-20 | |- | style='text-align:right'| 1557 | [[:d:Q117964184|Q117964184]] | [[Meriem Ezbida Bejarano]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1995-08-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1558 | [[:d:Q118112522|Q118112522]] | [[María Pérez Martín]] | [[Málaga]] | 1999-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1559 | [[:d:Q118113991|Q118113991]] | [[Almudena Gutiérrez Mora]] | [[Gerena]] | 2002-09-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1560 | [[:d:Q118137087|Q118137087]] | [[Amina]] | [[Cádiz]] | 1939-06-13 | [[Benalmádena]] | 2005-05-09 | |- | style='text-align:right'| 1561 | [[:d:Q118215868|Q118215868]] | [[Julia Martín]] | [[Málaga]] | 1987-10-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1562 | [[:d:Q118351492|Q118351492]] | [[Carmen Baena]] | [[Benalúa]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1563 | [[:d:Q118395821|Q118395821]] | [[Josefa Antúnez]] | [[Lebrija, Sevilla|Lebrija]] | 1833 | | 1904-11-27 | |- | style='text-align:right'| 1564 | [[:d:Q118395841|Q118395841]] | [[Ana Antúnez]] | [[Lebrija, Sevilla|Lebrija]] | 1836 | | 1896-02-14 | |- | style='text-align:right'| 1565 | [[:d:Q118436248|Q118436248]] | [[Cecilia García de Cosa]] | [[Sevilla]] | 1902-12-12 | [[Alxeciras]] | 1985-12-01 | |- | style='text-align:right'| 1566 | [[:d:Q118512523|Q118512523]] | [[Pepa Millán]] | [[Cabra, Córdoba|Cabra]] | 1995-03-21 | | | [[Ficheiro:Pepa Millán - VOX.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1567 | [[:d:Q118645699|Q118645699]] | [[Jennifer González Leyva]] | [[Granada]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Jennifer González Leyva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1568 | [[:d:Q118944862|Q118944862]] | [[Ana Isabel Jiménez Contreras]] | [[Alcalá de Guadaíra]] | 1975-06-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1569 | [[:d:Q119122762|Q119122762]] | [[Magdalena Salazar Palma]] | [[Granada]] | 1949-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1570 | [[:d:Q119545754|Q119545754]] | [[Alba Prieto]] | [[Sevilla]] | 1999-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1571 | [[:d:Q119553513|Q119553513]] | [[Lola Pendande]] | [[Roquetas de Mar]] | 2000-03-29 | | | [[Ficheiro:Lola Pendande - Final a Quatre 35a Lliga Catalana AON 2023 Femenina (53221922361) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1572 | [[:d:Q119788870|Q119788870]] | [[María del Carmen Aguayo Torres]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1573 | [[:d:Q119848606|Q119848606]] | [[Pilar Salcedo Martínez]] | [[Cazorla]] | 1927-02-07 | [[Madrid]] | 2015-06-27 | |- | style='text-align:right'| 1574 | [[:d:Q119946131|Q119946131]] | [[Aurora Salvador]] | [[Puerto Real]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1575 | [[:d:Q119981810|Q119981810]] | [[Mercedes Hoyos]] | [[Sevilla]] | 1964-04-26 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2020 - Mercedes Hoyos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1576 | [[:d:Q120060394|Q120060394]] | [[Patricia Galván]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Patricia galvan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1577 | [[:d:Q120643807|Q120643807]] | [[María Forero]] | [[Huelva]] | 2003-03-24 | | | [[Ficheiro:Marìa Forero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1578 | [[:d:Q120718230|Q120718230]] | [[Mariola Rus Rufino]] | [[Sevilla]] | 1969-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1579 | [[:d:Q120768474|Q120768474]] | [[Leonor Serrano Rivas]] | [[Málaga]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 1580 | [[:d:Q120973930|Q120973930]] | [[Concepción Heredia y Grund]] | [[Málaga]] | 1858-04-15 | [[Málaga]] | 1945-11-08 | [[Ficheiro:Concepción Heredia from Melilla - Enfermeras (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1581 | [[:d:Q120975040|Q120975040]] | [[Robin Torres]] | [[Sevilla]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Robin Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1582 | [[:d:Q121071263|Q121071263]] | [[Isana Medel]] | [[Huércal-Overa]] | 1936 | | 2018-03-28 | |- | style='text-align:right'| 1583 | [[:d:Q121224774|Q121224774]] | [[Morfina]] | [[Málaga]] | 1992-03-22 | | | [[Ficheiro:Morfina - Chica Vampira.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1584 | [[:d:Q121409771|Q121409771]] | [[Anita Garbín]] | [[Almería]] | 1915-05-06 | [[Montpellier]] | 1977-12-23 | |- | style='text-align:right'| 1585 | [[:d:Q121759260|Q121759260]] | [[Paz de Alarcón]] | [[Sevilla]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1586 | [[:d:Q121890754|Q121890754]] | [[Isi Gavilán]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1587 | [[:d:Q122133608|Q122133608]] | [[Lucía Muñoz]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1983-04-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1588 | [[:d:Q122385336|Q122385336]] | [[Inés Plaza García]] | [[Almería]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Inés Plaza 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1589 | [[:d:Q122678099|Q122678099]] | [[Pilar Vargas Rodríguez]] | [[Sevilla]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1590 | [[:d:Q122853138|Q122853138]] | [[Stéphanie Magnin]] | [[Málaga]] | 1990-08-28 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Stéphanie Magnin (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1591 | [[:d:Q123013829|Q123013829]] | [[Olimpia Cobos Losúa]] | [[Sevilla]] | 1875 | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1919 | |- | style='text-align:right'| 1592 | [[:d:Q123013835|Q123013835]] | [[Dolores Fernández de los Reyes]] | [[Sevilla]] | 1870 | | | |- | style='text-align:right'| 1593 | [[:d:Q123013848|Q123013848]] | [[Josefa Alfaro]] | [[Sevilla]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1594 | [[:d:Q123013853|Q123013853]] | [[Emiliana Santa-Cruz González]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1926-09-11 | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 2004-05-26 | |- | style='text-align:right'| 1595 | [[:d:Q123254947|Q123254947]] | [[Ana María Orellana Cano]] | [[Xerez da Fronteira]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1596 | [[:d:Q123257584|Q123257584]] | [[Judeline]] | [[Xerez da Fronteira]] | 2003-01-18 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Judeline 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1597 | [[:d:Q123468956|Q123468956]] | [[Patricia Roda]] | [[Granada]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Patricia Roda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1598 | [[:d:Q123496985|Q123496985]] | [[Aurora Villalobos Gómez]] | [[Málaga]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Aurora Villalobos Gómez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1599 | [[:d:Q123555816|Q123555816]] | [[Blanca Armario]] | [[Arcos de la Frontera]] | 1980-03-01 | | | [[Ficheiro:BArmario22.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1600 | [[:d:Q123562701|Q123562701]] | [[Rocío Marín]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 1601 | [[:d:Q123583193|Q123583193]] | [[Margarita Asquerino]] | [[Sanlúcar de Barrameda]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1602 | [[:d:Q123685491|Q123685491]] | [[Carmen Martínez Perza]] | [[Sevilla]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 1603 | [[:d:Q123689964|Q123689964]] | [[Greta García Jonsson]] | [[Sevilla]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 1604 | [[:d:Q123784742|Q123784742]] | [[Laura Aguirre Hilla]] | [[Málaga]] | 1901-02-24 | [[Álora]] | 1986-12-31 | [[Ficheiro:Foto Laura oficial.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1605 | [[:d:Q123819010|Q123819010]] | [[Vicenta Fernández-Montesinos]] | [[Granada]] | 1930-12-09 | [[Aravaca]] | 2023-09-12 | |- | style='text-align:right'| 1606 | [[:d:Q123924508|Q123924508]] | [[Irene Dev]] | [[Almería]] | 1999-08-10 | | | [[Ficheiro:Irene Dev.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1607 | [[:d:Q123960871|Q123960871]] | [[Elo Vega]] | [[Huelva]] | 1967-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1608 | [[:d:Q123975039|Q123975039]] | [[Blanca Benítez Narvaez]] | [[Sevilla]] | 2004-03-28 | | | [[Ficheiro:Blanca-benitez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1609 | [[:d:Q123987856|Q123987856]] | [[Ana Pinto]] | [[Escacena del Campo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1610 | [[:d:Q123991159|Q123991159]] | [[Alba Sánchez Perales]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1995-08-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1611 | [[:d:Q124079785|Q124079785]] | [[Inmaculada Salinas]] | [[Guadalcanal, España|Guadalcanal]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1612 | [[:d:Q124220498|Q124220498]] | [[Lola Carrera]] | [[Málaga]] | 1920 | [[Málaga]] | 2006 | |- | style='text-align:right'| 1613 | [[:d:Q124221674|Q124221674]] | [[Sofía Anorh]] | [[Málaga]] | 2006-01-14 | | | [[Ficheiro:Sofia-anorh.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1614 | [[:d:Q124312763|Q124312763]] | [[Bárbara Vela]] | [[Málaga]] | 1999-02-05 | | | [[Ficheiro:BarbaraVela.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1615 | [[:d:Q124364964|Q124364964]] | [[María José Mures]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1970-04-04 | | | [[Ficheiro:Maria José Mures.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1616 | [[:d:Q124507365|Q124507365]] | [[Beatriz Arjona]] | [[Sevilla]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Beatriz Arjona (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1617 | [[:d:Q124542018|Q124542018]] | [[Marta Díaz]] | [[Sevilla]] | 2000-10-30 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Marta Díaz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1618 | [[:d:Q124590894|Q124590894]] | [[Pilar Sánchez-Terreros]] | [[Cortegana]] | | | 20th century | [[Ficheiro:Pilar Sánchez-Terreros Vázquez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1619 | [[:d:Q124605045|Q124605045]] | [[Eulalia de la Cruz]] | [[Carmona, Sevilla|Carmona]] | 1926 | | | |- | style='text-align:right'| 1620 | [[:d:Q124623850|Q124623850]] | [[Xana Lavey]] | [[Granada]] | 1991-10-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1621 | [[:d:Q124654306|Q124654306]] | [[Dounia Zolati]] | [[Almería]] | 1995-02-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1622 | [[:d:Q124696131|Q124696131]] | [[Ricarda Cobacho]] | [[Lucena, Andalucía|Lucena]] | 1900 | [[Lucena, Andalucía|Lucena]] | 1936 | |- | style='text-align:right'| 1623 | [[:d:Q124706285|Q124706285]] | [[Alba Moreno]] | [[Alcalá de Guadaíra]] | 2003-04-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1624 | [[:d:Q124728725|Q124728725]] | [[Bea González]] | [[Málaga]] | 2001-11-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1625 | [[:d:Q124732391|Q124732391]] | [[Manuela Cauqui Benítez]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1925-01-16 | [[Xerez da Fronteira]] | 2001-12-10 | [[Ficheiro:Manolitadejerez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1626 | [[:d:Q124788652|Q124788652]] | [[Rebeca López Martín]] | [[Roquetas de Mar]] | 1992-01-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1627 | [[:d:Q124809850|Q124809850]] | [[Salud Ruiz]] | [[Linares, España|Linares]] | 1895 | [[Madrid]] | 1968 | [[Ficheiro:1920-11-10, Mundo Gráfico, Salud Ruiz, Valken (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1628 | [[:d:Q124844172|Q124844172]] | [[Ana Jarén]] | [[Sevilla]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Ana Jarén by Nacho Acaso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1629 | [[:d:Q125052919|Q125052919]] | [[Alicia Morales]] | [[La Zubia]] | 1981-08-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1630 | [[:d:Q125144952|Q125144952]] | [[Encarna Casado Pérez]] | [[Guadix]] | 1938-01-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1631 | [[:d:Q125144953|Q125144953]] | [[Francisca de la Cueva y Bocanegra]] | [[Guadix]] | 16th century | [[Madrid]] | 1627-05-13 | |- | style='text-align:right'| 1632 | [[:d:Q125157532|Q125157532]] | [[Blanca de Lucía]] | [[Palma del Río]] | 1875 | [[Palma del Río]] | 1936-08-20 | |- | style='text-align:right'| 1633 | [[:d:Q125258229|Q125258229]] | [[Huda Emad Hegazi]] | [[Linares, España|Linares]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 1634 | [[:d:Q125339004|Q125339004]] | [[Mª Luz Montesinos Gutiérrez]] | [[Sevilla]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1635 | [[:d:Q125382764|Q125382764]] | [[Laura Delgado Dueñas]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1990-07-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1636 | [[:d:Q125458199|Q125458199]] | [[Concepción Pajarón Parody]] | [[Sevilla]] | 1936 | | 2008-07-01 | |- | style='text-align:right'| 1637 | [[:d:Q125503126|Q125503126]] | [[Pilar Lamadrid]] | [[Sevilla]] | 1996-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1638 | [[:d:Q125511036|Q125511036]] | [[Carlota Torrontegui]] | [[Málaga]] | 2003-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1639 | [[:d:Q125748557|Q125748557]] | [[Nieves López Pastor]] | [[Cabra, Córdoba|Cabra]] | 1901-04-08 | [[Úbeda, Xaén|Úbeda]] | 1978-03-23 | |- | style='text-align:right'| 1640 | [[:d:Q125753366|Q125753366]] | [[Carmen Estrada]] | [[Sevilla]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 1641 | [[:d:Q125763340|Q125763340]] | [[Laura Martín López-Andrade]] | [[Granada]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 1642 | [[:d:Q125808041|Q125808041]] | [[Tina Alarcón]] | [[Granada]] | 1942-03-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1643 | [[:d:Q125924659|Q125924659]] | [[Silvia Cubiles]] | [[Sevilla]] | 1942 | [[Fuengirola]] | 2013 | |- | style='text-align:right'| 1644 | [[:d:Q125930933|Q125930933]] | [[Itziar Martínez López]] | [[Maracena]] | 1998-01-10 | | | [[Ficheiro:CB Atlético Guardés - CB Elche, semifinais da División de Honor 2024-25 048.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1645 | [[:d:Q126123224|Q126123224]] | [[María Luisa Cobo]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1909-09-30 | [[Xerez da Fronteira]] | 1973 | [[Ficheiro:María Luisa Cobo (1909-1973) portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1646 | [[:d:Q126193122|Q126193122]] | [[Salud Borrego López]] | [[Sevilla]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1647 | [[:d:Q126309886|Q126309886]] | [[Maria de la Rosa]] | [[Sevilla]] | 1996-02-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1648 | [[:d:Q126363716|Q126363716]] | [[Flora Kennedy Delgado]] | [[Minas de Riotinto]] | 1880-05-15 | [[Donostia]] | 1956 | [[Ficheiro:Flora Kennedy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1649 | [[:d:Q126369421|Q126369421]] | [[Inmaculada Sánchez Zara]] | [[Conil de la Frontera]] | 1980 | | | [[Ficheiro:La alcaldesa de Conil.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1650 | [[:d:Q126371883|Q126371883]] | [[Mercedes Cubero]] | [[Sevilla]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1651 | [[:d:Q126372693|Q126372693]] | [[Laura Granados]] | [[La Línea de la Concepción]] | 1966-08-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1652 | [[:d:Q126416640|Q126416640]] | [[Maria Luisa García Toro]] | [[Huelva]] | 1993-09-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1653 | [[:d:Q126435468|Q126435468]] | [[Marta Regordán Silva]] | [[Sevilla]] | 2006-11-07 | | | [[Ficheiro:MartaRegordan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1654 | [[:d:Q126908044|Q126908044]] | [[Ana Naranjo Marín]] | [[Alcolea del Río]] | 1889 | | 1937-12-13 | |- | style='text-align:right'| 1655 | [[:d:Q126912485|Q126912485]] | [[Susana Martínez Calatayud]] | [[Málaga]] | | | | [[Ficheiro:Susana-martinez-calatayud-01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1656 | [[:d:Q126923104|Q126923104]] | [[Ana Garbín Alonso]] | [[Almería]] | 1915 | [[Béziers]] | 1977 | [[Ficheiro:Militiawoman on the barricade.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1657 | [[:d:Q127007745|Q127007745]] | [[Laura Garófano Escudier]] | [[Cádiz]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1658 | [[:d:Q127427405|Q127427405]] | [[Almudena Martínez del Junco]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1976-07-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1659 | [[:d:Q127687238|Q127687238]] | [[María de los Cobos Sarmiento de Mendoza]] | [[Sabiote]] | | [[Sessa Aurunca]] | | |- | style='text-align:right'| 1660 | [[:d:Q128194325|Q128194325]] | [[Rocío Díaz Jiménez]] | [[Granada]] | 1975-05-25 | | | [[Ficheiro:2023 11 14 Consejo de Gobierno y posterior rueda de prensa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1661 | [[:d:Q128758436|Q128758436]] | [[Ana Hueso]] | [[Chilluévar (Q23986902)|Chilluévar]] | 1959-07-30 | | | [[Ficheiro:Ana-Hueso-Pérez-2023-01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1662 | [[:d:Q128791958|Q128791958]] | [[Esperanza Almorza Hidalgo]] | [[Sevilla]] | 1982-06-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1663 | [[:d:Q128801858|Q128801858]] | [[Maria Jose Castro]] | [[Cádiz]] | 1967-02-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1664 | [[:d:Q130023213|Q130023213]] | [[Belén Rodríguez Lario]] | [[Sevilla]] | 2006-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1665 | [[:d:Q130122086|Q130122086]] | [[Carmen Florido]] | [[Sevilla]] | 1930-01-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1666 | [[:d:Q130137206|Q130137206]] | [[Violeta (Q130137206)|Violeta]] | [[Motril]] | 2001-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1667 | [[:d:Q130280725|Q130280725]] | [[Elena Manzanera Díaz]] | [[Sevilla]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1668 | [[:d:Q130332573|Q130332573]] | [[Elvira Romera Gutiérrez]] | [[Granada]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Elvira Romera Gutiérrez (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1669 | [[:d:Q130349856|Q130349856]] | [[Sonora Solano Caballero]] | [[Málaga]] | 1989-01-27 | | | [[Ficheiro:Sonora-solano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1670 | [[:d:Q130553836|Q130553836]] | [[Laura Weissmahr]] | [[Tarifa]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Laura Weissmahr 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1671 | [[:d:Q130566140|Q130566140]] | [[Ana Moncada Sánchez]] | [[Estepona]] | 2001-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1672 | [[:d:Q130724485|Q130724485]] | [[Isabella Cubas]] | [[Cádiz]] | 1831 | | 1864-06-20 | [[Ficheiro:Isabella Cubas in costume - DPLA - 02223c5d5ed64a597b2b2c9bd0ad0609.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1673 | [[:d:Q131107826|Q131107826]] | [[La Mare]] | [[Cádiz]] | 1988 | | | [[Ficheiro:La Mare en concierto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1674 | [[:d:Q131161034|Q131161034]] | [[Kina Méndez]] | [[Xerez da Fronteira]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1675 | [[:d:Q131281405|Q131281405]] | [[Amalia Gómez del Corral]] | [[Roquetas de Mar]] | 1898 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1676 | [[:d:Q131289382|Q131289382]] | [[María Amate López]] | [[Vera, Almería|Vera]] | 1897 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1677 | [[:d:Q131289764|Q131289764]] | [[Carmen Lafuente Tirado]] | [[Cantillana]] | 1895 | [[Alcalá del Río]] | 1936 | |- | style='text-align:right'| 1678 | [[:d:Q131293764|Q131293764]] | [[Amalia Domínguez de la Rosa]] | [[Bollullos Par del Condado]] | 1907-12-19 | [[Madrid]] | 1995-11-25 | |- | style='text-align:right'| 1679 | [[:d:Q131294835|Q131294835]] | [[Carmen Navarro Sánchez]] | [[Almería]] | 1887 | [[Ugíjar]] | 1956 | |- | style='text-align:right'| 1680 | [[:d:Q131295288|Q131295288]] | [[María Torralbo Belmonte]] | [[Cabra del Santo Cristo]] | | [[Xaén]] | 1944 | |- | style='text-align:right'| 1681 | [[:d:Q131386359|Q131386359]] | [[Amparo López del Baño y Alfaya]] | [[Sevilla]] | 1827 | [[Madrid]] | 1892<br/>1891 | |- | style='text-align:right'| 1682 | [[:d:Q131396849|Q131396849]] | [[Pilar Velasco y Aranaz]] | [[Sevilla]] | 1883 | | 1940 | |- | style='text-align:right'| 1683 | [[:d:Q131448671|Q131448671]] | [[Isabel Moreno]] | [[El Gastor]] | 1976-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1684 | [[:d:Q131642224|Q131642224]] | [[Eloísa Martín Cantal]] | [[La Malahá]] | 1917 | [[Víznar]] | 1936-10-06 | |- | style='text-align:right'| 1685 | [[:d:Q131745319|Q131745319]] | [[Mercedes Colombo]] | [[Cádiz]] | 1965-05-09 | | | [[Ficheiro:Mercedes colombo.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1686 | [[:d:Q131860124|Q131860124]] | [[María Carmen Castilla]] | [[Écija]] | 1968-12-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1687 | [[:d:Q131909484|Q131909484]] | [[Dolores la Petenera]] | [[Paterna de Rivera]] | 1800s | | | [[Ficheiro:Monumento a La Petenera (35645663765).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1688 | [[:d:Q132444076|Q132444076]] | [[Emma Martín Díaz]] | [[Cádiz]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Foto perfil Emma Martín Díaz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1689 | [[:d:Q132722489|Q132722489]] | [[María de la O Flores Fernández]] | [[Cuevas del Almanzora]] | 1841-10-18 | | 1916-12-27 | [[Ficheiro:María de la O Flores Fernández.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1690 | [[:d:Q132748927|Q132748927]] | [[Ángela Mallén]] | [[Alcolea del Río]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1691 | [[:d:Q133054609|Q133054609]] | [[Carmen Mora Marín]] | [[Málaga]] | 1914 | [[Cádiz]] | 1937 | |- | style='text-align:right'| 1692 | [[:d:Q133107208|Q133107208]] | [[Encarnación del Águila]] | [[Sevilla]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1693 | [[:d:Q133188906|Q133188906]] | [[Encarnación Águila Sánchez]] | [[Huércal-Overa]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Encarna Águila.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1694 | [[:d:Q133252875|Q133252875]] | [[Isabel Sánchez Castro]] | [[Málaga]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 1695 | [[:d:Q133285367|Q133285367]] | [[Antonia Huertas]] | [[Fuensanta de Martos]] | | | | [[Ficheiro:Antonia Huertas 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1696 | [[:d:Q133413425|Q133413425]] | [[Macarena Gil Navarro]] | [[Sevilla]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1697 | [[:d:Q133679263|Q133679263]] | [[Cathalina Lynch Bourman]] | [[Vélez-Málaga]] | 1746 | [[Vélez-Málaga]] | 1824 | |- | style='text-align:right'| 1698 | [[:d:Q133800589|Q133800589]] | [[María Inmaculada Rodríguez-Cunill]] | [[Cádiz]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Inmaculada Rodríguez Cunill y Jordi Mancat i Trépanat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1699 | [[:d:Q133818830|Q133818830]] | [[Irene Pardo Molina]] | [[Almería]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Irene Pardo Molina 2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1700 | [[:d:Q133820632|Q133820632]] | [[Rosario Alcantarilla]] | [[Sevilla]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Rosario Alcantarilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1701 | [[:d:Q133820637|Q133820637]] | [[Mercedes Martín]] | [[Écija]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 1702 | [[:d:Q133820651|Q133820651]] | [[Dina Garzón]] | [[Sevilla]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1703 | [[:d:Q133854707|Q133854707]] | [[Beatriz López Herrerías]] | [[Almería]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Clase magistral de Beatriz Lopez Herrerías (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1704 | [[:d:Q133862217|Q133862217]] | [[Marysol Pérez Valiente]] | [[Sanlúcar de Barrameda]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1705 | [[:d:Q134087996|Q134087996]] | [[Pilar Sepúlveda Souvrier]] | [[Baza]] | 1898 | [[Guadix]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 1706 | [[:d:Q134088890|Q134088890]] | [[María Iglesias Real]] | [[Sevilla]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1707 | [[:d:Q134183193|Q134183193]] | [[Julia Menú García]] | [[Almería]] | 1990-09-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1708 | [[:d:Q134283203|Q134283203]] | [[Elisa Cabrerizo Medina]] | [[Lanteira]] | 1961-07-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1709 | [[:d:Q134301624|Q134301624]] | [[Paqui Bernal]] | [[La Rinconada]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1710 | [[:d:Q134308201|Q134308201]] | [[Natividad de Rojas]] | [[Antequera]] | 19th century | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1711 | [[:d:Q134376205|Q134376205]] | [[Pasionaria León Díaz]] | [[Jimena de la Frontera]] | 1928-12-31 | [[San Pedro Alcántara]] | 2025-04-25 | |- | style='text-align:right'| 1712 | [[:d:Q134506337|Q134506337]] | [[Noe Bejarano]] | [[Rota, Cádiz|Rota]] | 2006-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1713 | [[:d:Q134514354|Q134514354]] | [[Pepa Gamboa]] | [[Arahal]] | 1963-11 | | | [[Ficheiro:Pepa Gamboa - Directora de Escena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1714 | [[:d:Q134519445|Q134519445]] | [[Daniela Jerónimo]] | [[Almuñécar]] | 2002-08-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1715 | [[:d:Q134532103|Q134532103]] | [[Alessandra García]] | [[Málaga]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 1716 | [[:d:Q134703271|Q134703271]] | [[Sioni Polo]] | [[Sevilla]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Sioni Polo 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1717 | [[:d:Q134719854|Q134719854]] | [[Irene Gómez Luque]] | [[Granada]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 1718 | [[:d:Q134732511|Q134732511]] | [[María José Moreno Triviño]] | [[Málaga]] | 1978-07-11 | | | [[Ficheiro:Pepa-moreno (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1719 | [[:d:Q134892382|Q134892382]] | [[Ana Lérida]] | [[Xaén]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1720 | [[:d:Q134958527|Q134958527]] | [[Nia Suardiaz]] | [[Tarifa]] | 2007-02-14 | | | [[Ficheiro:Nia Suardiaz Wingfoil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1721 | [[:d:Q135011690|Q135011690]] | [[Ana Camelo]] | [[Cádiz]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1722 | [[:d:Q135067792|Q135067792]] | [[Dora la Gitana]] | [[Málaga]] | | | | [[Ficheiro:Dora la Gitana 27 ANC 486722 394257.jpg|center|150px]] |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == * [[Wikipedia:Lista de mulleres de Andalucía con artigo na Wikipedia en galego]] [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres de España con datos de Wikidata]] mg4bkrpn2qaszutedlbt1l9xh18ixmi 4 405743 7108385 7105285 2025-06-27T14:53:30Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108385 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de mulleres de Cataluña''', segundo os datos que constan en Wikidata: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q5705 . ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p20,p570,P18 |thumb=150 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! lugar de falecemento ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q16371|Q16371]] | [[Constança Capdeville]] | [[Barcelona]] | 1937-03-16 | | 1992-02-04<br/>1992-02-02 | |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q113021|Q113021]] | [[Berenguela de Barcelona]] | [[Barcelona]] | 1116 | [[Palencia]] | 1149-01-15 | [[Ficheiro:Berenguela of Barcelona.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q117023|Q117023]] | [[Alícia Sánchez-Camacho]] | [[Barcelona]] | 1966-04-22 | | | [[Ficheiro:Alicia Sánchez-Camacho.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q129501|Q129501]] | [[Silvia Abril]] | [[Mataró]] | 1971-04-10 | | | [[Ficheiro:Sílvia Abril, XIV Premis Gaudí (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q138416|Q138416]] | [[Carme Chacón]] | [[Esplugues de Llobregat]] | 1971-03-13 | [[Madrid]] | 2017-04-09 | [[Ficheiro:Carme Chacón, 13-07-2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q151435|Q151435]] | [[Montserrat Caballé]] | [[Barcelona]] | 1933-04-12 | [[Barcelona]] | 2018-10-06 | [[Ficheiro:Montserrat Caballé 1971c.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q155244|Q155244]] | [[Leonor de Arborea]] | [[Molins de Rei]] | 1340 | [[Judicate of Arborea]] | 1402 | [[Ficheiro:Eleonora di Arborea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q171194|Q171194]] | [[Núria de Gispert]] | [[Barcelona]] | 1949-04-06 | | | [[Ficheiro:Núria de Gispert a 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q188080|Q188080]] | [[Arantxa Sánchez Vicario]] | [[Barcelona]] | 1971-12-18 | | | [[Ficheiro:Arantxa Sanchez Vicario.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q206367|Q206367]] | [[Silvia Tortosa]] | [[Barcelona]] | 1947-03-08 | [[Barcelona]] | 2024-03-23 | [[Ficheiro:Silvia Tortosa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q231266|Q231266]] | [[Salomé (cantante)|Salomé]] | [[Barcelona]] | 1939-06-21 | | | [[Ficheiro:Popzangeres Salome zal Spanje vertegenwoordigen op Euro Songfestival in Madrid, Bestanddeelnr 922-1722.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q231608|Q231608]] | [[Victoria de los Ángeles]] | [[Barcelona]] | 1923-11-01 | [[Barcelona]] | 2005-01-15 | [[Ficheiro:Victoria de los Angeles Allan warren.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q232218|Q232218]] | [[Mireia Belmonte]] | [[Badalona]] | 1990-11-10 | | | [[Ficheiro:Mireia Belmonte (ESP) 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q232255|Q232255]] | [[Alicia de Larrocha]] | [[Barcelona]] | 1923-05-28<br/>1923-05-26 | [[Barcelona]] | 2009-09-25 | [[Ficheiro:Alícia de Larrocha i de la Calle (1983).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q232273|Q232273]] | [[Isabel Coixet]] | [[Sant Adrià de Besòs]] | 1960-04-09 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Isabel Coixet (cropped 2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q234015|Q234015]] | [[Àstrid Bergès-Frisbey]] | [[Barcelona]] | 1986-05-26 | | | [[Ficheiro:ASTRID BERGES-FRISBEY DEAUVILLE 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q234663|Q234663]] | [[Mercè Rodoreda]] | [[Barcelona]] | 1908-10-10 | [[Xirona]] | 1983-04-13 | [[Ficheiro:Rodoreda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q235174|Q235174]] | [[Yolanda de Aragon]] | [[Barcelona]] | 1384-08-11 | [[Saumur]] | 1442-11-14 | [[Ficheiro:Yolande of Aragon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q235275|Q235275]] | [[Remedios Varo]] | [[Anglès, Xirona|Anglès]] | 1908-12-16 | [[Cidade de México]] | 1963-10-08 | |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q235337|Q235337]] | [[Natalia Rodríguez (Q235337)|Natalia Rodríguez]] | [[Tarragona]] | 1979-06-02 | | | [[Ficheiro:Natalia Rodríguez Barcelona 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q235403|Q235403]] | [[Ana María Matute]] | [[Barcelona]] | 1925-07-26 | [[Barcelona]] | 2014-06-25 | [[Ficheiro:Ana María Matute.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q236085|Q236085]] | [[Gisela Lladó]] | [[Barcelona]] | 1979-01-01 | | | [[Ficheiro:Gisela (singer) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q236089|Q236089]] | [[Ivana Baquero]] | [[Barcelona]] | 1994-06-11 | | | [[Ficheiro:Ivana baquero 2022 1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q236390|Q236390]] | [[María Vasco]] | [[Viladecans]] | 1975-12-26 | | | [[Ficheiro:María Vasco 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q239722|Q239722]] | [[Laura Pous Tió]] | [[Granollers]] | 1984-10-01 | | | [[Ficheiro:Laura Pous Tió 3, 2015 Wimbledon Qualifying - Diliff.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q242023|Q242023]] | [[Carmen Amaya]] | [[Somorrostro]] | 1918-11-02 | [[Begur]] | 1963-11-19 | |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q250382|Q250382]] | [[Candela Peña]] | [[Gavà]] | 1973-07-14 | | | [[Ficheiro:Candela Peña at Premios Goya 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q253596|Q253596]] | [[Montserrat Figueras]] | [[Barcelona]] | 1942-03-15 | [[Bellaterra]] | 2011-11-23 | [[Ficheiro:Montserrat Figueras2 - Misteria Paschalia 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q262724|Q262724]] | [[Queralt Castellet]] | [[Sabadell]] | 1989-06-17 | | | [[Ficheiro:Queralt Castellet a Sabadell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q263566|Q263566]] | [[Maria Badia i Cutchet]] | [[Sant Quirze del Vallès]] | 1947-05-13 | | | [[Ficheiro:Badia i Cutchet, Maria-2344.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q264333|Q264333]] | [[Erika Villaécija]] | [[Barcelona]] | 1984-06-02 | | | |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q264754|Q264754]] | [[Ariadna Gil]] | [[Barcelona]] | 1969-01-23 | | | [[Ficheiro:Ariadna gil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q265621|Q265621]] | [[María Mercader]] | [[Barcelona]] | 1918-03-06 | [[Roma]] | 2011-01-26 | [[Ficheiro:Maria Mercader.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q265719|Q265719]] | [[Loles León]] | [[Barcelona]] | 1950-08-01 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2019 - Loles Leon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q266073|Q266073]] | [[Maruja Torres]] | [[El Raval]] | 1943-03-16 | | | [[Ficheiro:Maruja Torres a València.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q269123|Q269123]] | [[Carmen Laforet]] | [[Esquerra de l'Eixample]] | 1921-09-06 | [[Majadahonda]] | 2004-02-28 | [[Ficheiro:Portrait Carmen Laforet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q271502|Q271502]] | [[Eleanor of Aragon, Queen of Cyprus]] | [[Castell de Falset]] | 1333 | [[Barcelona]] | 1417-12-26 | |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q272435|Q272435]] | [[Rosa Maria Sardà]] | [[Barcelona]] | 1941-07-30 | [[Barcelona]] | 2020-06-11 | [[Ficheiro:Rosa Maria Sardà.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q274142|Q274142]] | [[Mari Cruz Díaz]] | [[Viladecans]] | 1969-10-24 | | | |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q275424|Q275424]] | [[Cristina Marcos]] | [[Barcelona]] | 1963-12-19 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Cristina Marcos (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q283312|Q283312]] | [[Doce de Aragón]] | [[Barcelona]] | 1160 | [[Coímbra]] | 1198-09-01 | [[Ficheiro:2- Rainha D. Dulce.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q286561|Q286561]] | [[Mercedes Llopart]] | [[Barcelona]] | 1895-02-27 | [[Milán]] | 1970-09-02 | [[Ficheiro:Mercè Llopart (fotografia d'Antoni Esplugas).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q288442|Q288442]] | [[Joaquina Vedruna]] | [[Barcelona]] | 1783-04-17 | [[Barcelona]] | 1854-08-28 | [[Ficheiro:Joaquima de Vedruna anciana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q288804|Q288804]] | [[Irene Montalà]] | [[Barcelona]] | 1976-06-18 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Irene Montalá (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q290245|Q290245]] | [[Teresa Riera]] | [[Barcelona]] | 1950-10-13 | | | [[Ficheiro:Riera Madurell, Teresa-2349.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q291714|Q291714]] | [[Teresa Rabal]] | [[Barcelona]] | 1952-11-05 | | | [[Ficheiro:Teresa Rabal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q296442|Q296442]] | [[Neus Asensi]] | [[Barcelona]] | 1965-08-04 | | | |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q296806|Q296806]] | [[Margarita Xirgu|Margarida Xirgu]] | [[Molins de Rei]] | 1888-07-18 | [[Montevideo]] | 1969-04-25 | [[Ficheiro:Margarita Xirgu en 1910.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q339847|Q339847]] | [[Marina Geli]] | [[Sant Gregori]] | 1958-09-12 | | | [[Ficheiro:Marina Geli 2010.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q371648|Q371648]] | [[Teresa Forcades]] | [[Barcelona]] | 1966-05-10 | | | [[Ficheiro:Temps constituents a Barcelona (17008235774).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q384493|Q384493]] | [[Maravillas Rojo]] | [[Barcelona]] | 1950-11-09 | | | [[Ficheiro:2015 11 30 Mavi - Maravillas Rojo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q425613|Q425613]] | [[Anna Cruz]] | [[Badalona]] | 1986-10-27 | | | [[Ficheiro:Anna Cruz 51 Fenerbahçe Women's Basketball 20191031 (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q431213|Q431213]] | [[Maria Barbal i Farré|Maria Barbal]] | [[Tremp]] | 1949-09-17 | | | [[Ficheiro:Maria Barbal Lesung 2008 Langenau.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q432604|Q432604]] | [[Nuria Torray]] | [[Barcelona]] | 1934-09-24 | [[Madrid]] | 2004-06-08 | |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q432766|Q432766]] | [[Beatriz Ferrer-Salat Serra di Migni]] | [[Barcelona]] | 1966-03-11 | | | [[Ficheiro:Beatriz Ferrer-Salat - Prizegiving ceremony CHI Genf 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q433144|Q433144]] | [[Carmen Cervera]] | [[Sitges]]<br/>[[Barcelona]] | 1943-04-23 | | | [[Ficheiro:Carmen Cervera. Inauguracion Thyssen Málaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q433226|Q433226]] | [[Beth Rodergas|Beth]] | [[Súria]] | 1981-12-23 | | | [[Ficheiro:Beth al Centre Cultural (2m53).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q433350|Q433350]] | [[Montserrat Grases]] | [[Barcelona]] | 1941-07-10 | [[Barcelona]] | 1959-03-26 | [[Ficheiro:MontseGrases.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q435308|Q435308]] | [[Julieta Serrano]] | [[Barcelona]] | 1933-01-02 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2019 - Julieta Serrano (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q436504|Q436504]] | [[Beatriz Pascual]] | [[Barcelona]] | 1982-05-09 | | | [[Ficheiro:Beatriz Pascual en Viladecans.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q437182|Q437182]] | [[Assumpta Serna]] | [[Barcelona]] | 1957-09-16 | | | [[Ficheiro:Assumpta Serna 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q437412|Q437412]] | [[Montse Ribé]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q439421|Q439421]] | [[María Isabel Moreno]] | [[Ribes de Freser]] | 1981-01-02 | | | [[Ficheiro:María Isabel Moreno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q439919|Q439919]] | [[Cristina Fernández Cubas]] | [[Arenys de Mar]] | 1945 | | | [[Ficheiro:Cristina Fernandez Cubas 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q440088|Q440088]] | [[Paula Montal Fornés]] | [[Arenys de Mar]] | 1799-10-11 | [[Olesa de Montserrat]] | 1889-02-26 | [[Ficheiro:Sainte Paula de Saint Joseph Casalanz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q440102|Q440102]] | [[Emma Cohen]] | [[Barcelona]] | 1946-11-21 | [[Madrid]] | 2016-07-11 | [[Ficheiro:Rodríguez Zapatero entrega a Emma Cohen la Gran Cruz de la Orden Civil de Alfonso X el Sabio concedida, a título póstumo, a Fernando Fernán Gómez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q440113|Q440113]] | [[Ana María Janer Anglarill]] | [[Cervera]] | 1800-12-18 | [[Talarn]] | 1885-01-11 | [[Ficheiro:AMJaner1886.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q440129|Q440129]] | [[Carmen Salles y Barangueras]] | [[Vic]] | 1848-04-09 | [[Madrid]] | 1911-07-25 | [[Ficheiro:SaintMaríadelCarmenSallésBarangueras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q440133|Q440133]] | [[Conchita Supervía]] | [[Barcelona]] | 1895-12-09 | [[Londres]] | 1936-03-30 | [[Ficheiro:Concepció "Conxita" Supervia i Pascual N-4826.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q440138|Q440138]] | [[Nina]] | [[Barcelona]] | 1966-10-01 | | | [[Ficheiro:Flickr - proteusbcn - Eurovision Song Contes 2004 - Istambul (4).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q441662|Q441662]] | [[Sabela de Aragón e de Anjou]] | [[Barcelona]] | 1305 | [[Estiria]] | 1330-07-12 | [[Ficheiro:Isabella of Aragon, Queen of Germany.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q442512|Q442512]] | [[Angélica Liddell]] | [[Figueres]] | 1966-10-02 | | | [[Ficheiro:Escanear0061.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q442525|Q442525]] | [[Mónica Randall]] | [[Barcelona]] | 1942-11-18 | | | [[Ficheiro:La actriz Monica Randall durante una recepción ofrecida en el Palacio de la Moncloa (1983).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q445167|Q445167]] | [[Laura Mañá]] | [[Barcelona]] | 1968-01-12 | | | [[Ficheiro:Laura Mañà, XIV Premis Gaudí (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q445228|Q445228]] | [[Rosa Molas y Vallés]] | [[Reus]] | 1815-03-24 | [[Tortosa]] | 1876-06-11 | [[Ficheiro:MolasRosa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q447111|Q447111]] | [[Princess Maria Luisa Carlota of Parma]] | [[Barcelona]] | 1802-10-02 | [[Roma]] | 1857-03-18 | [[Ficheiro:Carl Christian Vogel - "Portrait of Princess Louise".jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q447791|Q447791]] | [[Vicky Peña]] | [[Barcelona]] | 1954-01-11 | | | [[Ficheiro:Vicky Peña, XIII Premis Gaudí (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q447843|Q447843]] | [[Anna Lizaran]] | [[Esparreguera]] | 1944-08-31 | [[Barcelona]] | 2013-01-12 | [[Ficheiro:Anna Lizaran 024 Palau Robert, exposició Actrius catalanes del segle XX, Anna Lizaran i Rosa Novell (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q447871|Q447871]] | [[Mercè Pons]] | [[Arbúcies]] | 1966-06-04 | | | [[Ficheiro:Merce Pons.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q449609|Q449609]] | [[Alicia Esteve Head]] | [[Barcelona]] | 1973-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q452094|Q452094]] | [[Marina Rossell]] | [[Castellet i la Gornal]] | 1954-01-17 | | | [[Ficheiro:Marina Rossell Festival Barnasants 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q454073|Q454073]] | [[Sílvia Marsó]] | [[El Poble-sec, Barcelona]] | 1963-03-08 | | | [[Ficheiro:Sílvia Marsó, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q454079|Q454079]] | [[Leticia Dolera]] | [[Barcelona]] | 1981-10-23 | | | [[Ficheiro:Leticia Dolera, XIV Premis Gaudí (2022) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q454129|Q454129]] | [[Laia Marull]] | [[Barcelona]] | 1973-01-04 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Laia Marull (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q455927|Q455927]] | [[Silvia Marty]] | [[Barcelona]] | 1980-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q455940|Q455940]] | [[Conchita Puig]] | [[Aiguafreda]] | 1953-01-18 | | | |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q456585|Q456585]] | [[Annabel Cervantes]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q456611|Q456611]] | [[Asunción Balaguer]] | [[Manresa]] | 1925-11-08 | [[Cercedilla]] | 2019-11-23 | [[Ficheiro:Asunción Balaguer - Seminci 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q456914|Q456914]] | [[Maria Àngels Anglada]] | [[Vic]] | 1930-03-09 | [[Figueres]] | 1999-04-23 | |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q456980|Q456980]] | [[Encarna Granados]] | [[Sarrià de Ter]] | 1972-01-30 | | | |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q457502|Q457502]] | [[Teresa Colom i Pich]] | [[La Seu d'Urgell]] | 1973-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q459241|Q459241]] | [[Berta Castells]] | [[Torredembarra]] | 1984-01-24 | | | [[Ficheiro:Berta Castells, llançament de martell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q459320|Q459320]] | [[Andrea Guasch]] | [[Barcelona]] | 1990-12-20 | | | |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q459343|Q459343]] | [[Lola Anglada]] | [[Barcelona]] | 1892-10-28<br/>1891-11-30<br/>1892-01-01 | [[Tiana, Barcelona|Tiana]] | 1984-09-12 | [[Ficheiro:Lola Anglada.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q459890|Q459890]] | [[Laura del Sol]] | [[Barcelona]] | 1961-11-27 | | | |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q460344|Q460344]] | [[Amélie Beaury-Saurel]] | [[Barcelona]] | 1848-12-19 | [[17º distrito de París]] | 1924-05-30 | [[Ficheiro:Amelie Beaury-Saurel photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q461545|Q461545]] | [[Samanta Villar]] | [[Barcelona]] | 1975-09-16 | | | [[Ficheiro:Samanta villar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q463643|Q463643]] | [[Rosita Mauri]] | [[Reus]] | 1856-11-15<br/>1849-09-15 | [[París]] | 1923-12-03 | [[Ficheiro:Rosita Mauri 1881.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q463661|Q463661]] | [[Simone Ortega]] | [[Barcelona]] | 1919-05-29 | [[Madrid]] | 2008-07-02 | |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q465080|Q465080]] | [[Gisela Pulido]] | [[Premià de Mar]] | 1994-01-14 | | | [[Ficheiro:Gisela Pulido Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q465186|Q465186]] | [[Lina Romay]] | [[Barcelona]] | 1954-06-25 | [[Málaga]] | 2012-02-15 | |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q465933|Q465933]] | [[Gloria Lasso]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1922-10-28 | [[Cuernavaca]] | 2005-12-04 | [[Ficheiro:GLORIA LASSO Casino Contrexéville 2003.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q467186|Q467186]] | [[Tareixa de Xesús Jornet e Ibars]] | [[Aitona]] | 1843-01-09 | [[Llíria]] | 1897-08-26 | [[Ficheiro:TereJornet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q467339|Q467339]] | [[Mayte Martín]] | [[Barcelona]] | 1965-04-19 | | | [[Ficheiro:Mayte Martín en escena - 2012.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q468857|Q468857]] | [[Eva Forest]] | [[Barcelona]] | 1928-04-06 | [[Hondarribia]] | 2007-05-19 | |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q470168|Q470168]] | [[Mercedes Abad]] | [[Barcelona]] | 1961-02-03 | | | |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q497293|Q497293]] | [[Dolors Miquel Abellà]] | [[Lleida]] | 1960-07-18 | | | |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q509535|Q509535]] | [[Amelia de Xirona]] | [[Xirona]] | 3rd century | [[Xirona]] | 304 | |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q514880|Q514880]] | [[Irache Quintanal]] | [[Reus]] | 1978-09-18 | | | |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q515048|Q515048]] | [[Teresa Gimpera]] | [[Igualada]] | 1936-09-21 | [[Barcelona]] | 2024-07-23 | [[Ficheiro:Gimpera.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q515066|Q515066]] | [[María Reyes Sobrino]] | [[Viladecans]] | 1967-01-06 | | | [[Ficheiro:MariaReyesSobrino 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q515698|Q515698]] | [[Helena Casas]] | [[Vila-seca]] | 1988-07-24 | | | [[Ficheiro:Helena Casas 2016-17 WCup Apeldoorn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q517532|Q517532]] | [[Gemma Cuervo]] | [[Barcelona]] | 1934-07-22 | | | |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q533446|Q533446]] | [[Anastasia Mayo]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1980-04-17 | | | [[Ficheiro:Anastasia Mayo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q537845|Q537845]] | [[Violante of Vilaragut]] | [[Cataluña]] | 1320 | | 1372 | |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q537999|Q537999]] | [[Rosa Regàs]] | [[Barcelona]] | 1933-11-11 | [[Llofriu]] | 2024-07-17 | [[Ficheiro:Rosa Regàs 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q538666|Q538666]] | [[Paca Gabaldón]] | [[Barcelona]] | 1949-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q538708|Q538708]] | [[Esther Tusquets]] | [[Barcelona]] | 1936-08-30 | [[Barcelona]] | 2012-07-23 | [[Ficheiro:Esther Tusquets.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q543603|Q543603]] | [[Núria Espert]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1935-06-11 | | | [[Ficheiro:NuriaEspert03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q544168|Q544168]] | [[Mireia Miró Varela]] | [[Barcelona]] | 1988-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q544187|Q544187]] | [[Maria Mercè Roca]] | [[Portbou]] | 1958-07-19 | | | [[Ficheiro:Maria Mercè Roca (2005).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q544216|Q544216]] | [[Emma Roca Rodríguez]] | [[Barcelona]] | 1973-08-12 | | 2021-06-18 | [[Ficheiro:Emma Roca UTMB 2013.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q544883|Q544883]] | [[Montserrat Torrent]] | [[Barcelona]] | 1926-04-17 | | | [[Ficheiro:Montserrat Torrent.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q547044|Q547044]] | [[Bibiana Ballbè]] | [[Matadepera]] | 1977-09-28 | | | [[Ficheiro:Bibiana-ballbe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q547685|Q547685]] | [[Araceli Segarra Roca]] | [[Lleida]] | 1970-03-26 | | | [[Ficheiro:Araceli Segarra, alpinista2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q552078|Q552078]] | [[Anna Pujol i Puigvehí]] | [[Figueres]] | 1947-08-16 | | | [[Ficheiro:Anna Pujol Puigvehí.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q580547|Q580547]] | [[Àngels Barceló]] | [[Barcelona]] | 1963-09-07 | | | [[Ficheiro:Angels Barcelo en Salamanca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q589248|Q589248]] | [[Mónica Naranjo]] | [[Figueres]] | 1974-05-23 | | | [[Ficheiro:Mónica Naranjo en la presentación de la 8ª edición de la Gala Sida.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q589919|Q589919]] | [[Maria Gay]] | [[Barcelona]] | 1876-06-12<br/>1879-06-13<br/>1876-06-13 | [[Nova York]] | 1943-07-29<br/>1943-07-20 | [[Ficheiro:Maria Gay - Ilustració Catalana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q607159|Q607159]] | [[Laia Pons]] | [[Granollers]] | 1993-04-24 | | | |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q610174|Q610174]] | [[Nora Navas]] | [[Barcelona]] | 1975-04-24 | | | [[Ficheiro:Nora Navas, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q610296|Q610296]] | [[Michelle Jenner]] | [[Barcelona]] | 1986-09-14 | | | [[Ficheiro:Michelle Jenner at Premios Goya 2017 (close-up).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q611566|Q611566]] | [[Mercedes Milá|Mercedes Milá Mencos]] | [[Esplugues de Llobregat]] | 1951-04-05 | | | [[Ficheiro:Mercedes mila12.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q634711|Q634711]] | [[Irene Montrucchio]] | [[Barcelona]] | 1991-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q634964|Q634964]] | [[Paula Klamburg]] | [[Barcelona]] | 1989-09-20 | | | [[Ficheiro:Paula-klamburg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q635072|Q635072]] | [[Clara Basiana]] | [[Barcelona]] | 1991-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q638942|Q638942]] | [[Mercè Rivas Torres]] | [[Barcelona]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q649887|Q649887]] | [[Mercedes Sampietro]] | [[Barcelona]] | 1947-01-24 | | | [[Ficheiro:Mercè Sampietro, XIV Premis Gaudí (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q666458|Q666458]] | [[Violant Lluïsa de Mur]] | [[Cataluña]] | 1400s | [[Barcelona]] | 1467 | |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q718272|Q718272]] | [[Agustina de Aragón]] | [[Barcelona]] | 1786-03-04 | [[Ceuta]] | 1857-05-29 | [[Ficheiro:Lexikon 1834-1837 Stahlstich 67.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q724063|Q724063]] | [[Marta Pessarrodona|Marta Pessarrodona i Artigues]] | [[Terrasa]] | 1941-11-18 | | | [[Ficheiro:Marta Pessarrodona, Göteborg Book Fair 2014 (crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q724083|Q724083]] | [[Montserrat Abelló]] | [[Tarragona]] | 1918-02-01 | [[Barcelona]]<br/>[[Tarragonès]] | 2014-09-09 | [[Ficheiro:03.- Montserrat Abelló.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q747700|Q747700]] | [[Teresa Mañé]] | [[Cubelles]] | 1865-11-29 | [[Perpiñán]] | 1939-02-05 | [[Ficheiro:Soledad gustavo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q767739|Q767739]] | [[Marta Vilajosana]] | [[Barcelona]] | 1975-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q771084|Q771084]] | [[Anna Silvetti]] | [[Barcelona]] | 1957-05-17 | | | |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q774835|Q774835]] | [[Xoana de Aragón e Navarra]] | [[Barcelona]] | 1344-11-07 | [[Castelló d'Empúries]] | 1385 | |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q774846|Q774846]] | [[Violante de Aragón e de Anjou]] | [[Barcelona]] | 1310-10 | [[Pedrola]] | 1353-07 | |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q774870|Q774870]] | [[Constance of Aragon, Queen of Majorca]] | [[Balaguer]] | 1318 | [[Montpellier]] | 1346 | [[Ficheiro:Prisión de la última reina de Mallorca (Museo del Prado).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q774894|Q774894]] | [[Costanza de Aragón e Navarra]] | [[Mosteiro de Poblet]] | 1340 | [[Catania]] | 1363-07<br/>1363-08 | |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q777871|Q777871]] | [[Elisenda of Montcada]] | [[Aitona]] | 1292 | [[Mosteiro de Pedralbes]] | 1364-07-09 | [[Ficheiro:Tomba d'Elisenda de Montcada (detall).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q793718|Q793718]] | [[Anna Simon]] | [[Mollet del Vallès]] | 1982-08-09 | | | [[Ficheiro:Anna Simon 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q838490|Q838490]] | [[Montserrat García]] | [[La Seu d'Urgell]] | 1989-11-26 | | | |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q860778|Q860778]] | [[Nuria Cabanillas]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1980-08-09 | | | [[Ficheiro:Nuria Cabanillas 01.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q881357|Q881357]] | [[Blanca Busquets i Oliu]] | [[Barcelona]] | 1961-03-20 | | | [[Ficheiro:Blanca Busquets.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q924080|Q924080]] | [[Marta Torné]] | [[Barcelona]] | 1978-03-10 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Marta Torné.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q925298|Q925298]] | [[Sílvia Cóppulo]] | [[Mataró]] | 1958-11-14 | | | [[Ficheiro:Sílvia Cóppulo 01.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q945979|Q945979]] | [[Marta Fernández]] | [[Barcelona]] | 1981-12-21 | | | [[Ficheiro:Marta Fernández Farrés (2005).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q948004|Q948004]] | [[Névoa]] | [[Barcelona]] | 1971-06-07 | | | [[Ficheiro:Núria Piferrer, Névoa, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q952382|Q952382]] | [[Ona Carbonell]] | [[Barcelona]] | 1990-06-05 | | | [[Ficheiro:25th Laureus World Sports Awards - Red Carpet - Ona Carbonell - 240422 185146-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q957921|Q957921]] | [[Palmira Jaquetti i Isant]] | [[Barcelona]] | 1895-09-21 | [[Els Monjos]] | 1963-05-08 | |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q968541|Q968541]] | [[Bibian Norai]] | [[Amposta]] | 1967-09-01 | | | [[Ficheiro:Bibian Norai 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q977309|Q977309]] | [[Maria Assumpció Raventós i Torras]] | [[Sant Sadurní d'Anoia]] | 1930-05<br/>1929-11-30<br/>1930 | | | |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q979444|Q979444]] | [[Mercedes Palomino]] | [[Barcelona]] | 1913-02-02 | [[Montreal]] | 2006-04-18 | |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q982767|Q982767]] | [[Laia Forcadell]] | [[Tortosa]] | 1982-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q1043611|Q1043611]] | [[Carmen Balagué]] | [[Barcelona]] | 1952-07-17 | | | [[Ficheiro:Carmen Balagué Colomer-Gàmiz-Balagué (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q1043640|Q1043640]] | [[Carmen Cortés]] | [[Barcelona]] | 1957-12-19 | | | |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q1044411|Q1044411]] | [[Carolina Routier]] | [[Banyoles]] | 1990-04-23 | | | [[Ficheiro:Carolina Routier Antalya2011 4.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q1077646|Q1077646]] | [[Xoana de Aragón e Enríquez]] | [[Barcelona]] | 1454-06-16 | [[Nápoles]] | 1517-01-09 | |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q1097069|Q1097069]] | [[Carina Mejías]] | [[Barcelona]] | 1964-06-19 | | | [[Ficheiro:7 Carina Mejías.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q1106336|Q1106336]] | [[Isabel Muñoz (fotógrafa)|Isabel Muñoz]] | [[Barcelona]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1951 | | | [[Ficheiro:Isabel Muñoz 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q1136820|Q1136820]] | [[Maria Lorenza Longo]] | [[Lleida]] | 1463 | [[Nápoles]] | 1542-12-21 | [[Ficheiro:Longo-Retrat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q1140382|Q1140382]] | [[Cristina Bes Ginesta]] | [[Xirona]] | 1977-03-21 | | | |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q1150367|Q1150367]] | [[Nuria Martínez]] | [[Vilassar de Mar]] | 1984-02-29 | | | [[Ficheiro:Catalunya - Montenegro (Foto Ricard Rovira FCBQ) (28603405038).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q1150392|Q1150392]] | [[Laia Palau]] | [[Barcelona]] | 1979-09-10 | | | [[Ficheiro:Las selecciones de baloncesto femenino de España, Gran Bretaña y Suecia en el Fernando Martín 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q1151540|Q1151540]] | [[Henrike Knörr]] | [[Tarragona]] | 1947-03-02 | [[Vitoria]] | 2008-04-30 | [[Ficheiro:Henrike-Knorr.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q1151554|Q1151554]] | [[Claudia Bassols]] | [[Barcelona]] | 1979-10-03 | | | |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q1194335|Q1194335]] | [[Margarida de Prades]] | [[Falset]] | 1387 | [[Riudoms]] | 1429-07-15<br/>1429-07-23 | |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q1236387|Q1236387]] | [[Dolors Batalla Nogués]] | [[Valls]] | 1969-04-18 | | | [[Ficheiro:Maria Dolors Batalla i Nogués.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q1330674|Q1330674]] | [[Elisenda Fábregas]] | [[Terrasa]] | 1955-07-30 | | | [[Ficheiro:Elisenda (2021) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q1369882|Q1369882]] | [[Ester Alcón Ferrer]] | [[Sabadell]] | 1970-10-26 | | | |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q1379300|Q1379300]] | [[Eva Ledesma Calvet]] | [[Lleida]] | 1980-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q1424420|Q1424420]] | [[María Casado Paredes]] | [[Barcelona]] | 1978-03-14 | | | [[Ficheiro:María Casado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q1424856|Q1424856]] | [[Mar Regueras]] | [[Barcelona]] | 1970-04-11 | | | |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q1429392|Q1429392]] | [[Florencia Coll]] | [[Sitges]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q1464447|Q1464447]] | [[Mercedes Capsir]] | [[Barcelona]] | 1897-08-03 | [[Suzzara]] | 1969-03-13 | [[Ficheiro:Mercè Capsir i Vidal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q1528739|Q1528739]] | [[Marina Salas Rodríguez]] | [[Cornellà de Llobregat]] | 1988-10-17 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Marina Salas (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q1574119|Q1574119]] | [[Sonia Pulido]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q1628732|Q1628732]] | [[Lza Steyaert]] | [[Barcelona]] | 1980-11-09 | | | |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q1706196|Q1706196]] | [[Josefa Vicent]] | [[Barcelona]] | 1950-05-07 | | | [[Ficheiro:Olajumoke Bodunrin 1968.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q1708700|Q1708700]] | [[Antònia Adroher Pascual]] | [[Xirona]] | 1913-06-22 | [[Banyuls-sur-Mer]] | 2007-09-15 | [[Ficheiro:Antonia Adroher ca. 1922.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q1736029|Q1736029]] | [[Caterina de Cardona]] | [[Barcelona]]<br/>[[Nápoles]] | 1519 | [[Casas de Benítez]] | 1577-05-11 | |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q1769773|Q1769773]] | [[Marta Andrade]] | [[Barcelona]] | 1972-05-17 | | | |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q1829555|Q1829555]] | [[Mercè Sala]] | [[Barcelona]] | 1943-05-12 | [[Barcelona]] | 2008-05-07 | |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q1875842|Q1875842]] | [[Susana Solano]] | [[Barcelona]] | 1946-07-25 | | | [[Ficheiro:Susana Solano - IVAM - 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q1884567|Q1884567]] | [[Eva Raedt-de Canter]] | [[Breda, Xirona|Breda]]<br/>[[Breda]] | 1900-01-11 | [[Purmerend]] | 1975-02-27 | |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q1902921|Q1902921]] | [[Marta Corredera]] | [[Terrasa]] | 1991-08-08 | | | [[Ficheiro:Arsenal Ladies Vs Notts County (20028519516) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q1921382|Q1921382]] | [[Mercedes Barranco]] | [[Barcelona]] | 1925-06-14 | [[Madrid]] | 2008-07-05 | |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q1939937|Q1939937]] | [[Aida Mussach]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q1960762|Q1960762]] | [[Mercedes Gallego (Q1960762)|Mercedes Gallego]] | [[Sabadell]] | 1970-07-04 | | | |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q2005322|Q2005322]] | [[Nuria Quevedo]] | [[Barcelona]] | 1938-03-18 | | | [[Ficheiro:Nuria Quevedo 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q2011958|Q2011958]] | [[Montserrat Roig]] | [[Barcelona]] | 1946-06-13 | [[Barcelona]] | 1991-11-10 | [[Ficheiro:Montserrat Roig (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q2056030|Q2056030]] | [[María Ana Mogas Fontcuberta]] | [[Corró d'Avall]] | 1827-01-13 | [[Fuencarral]] | 1886-07-03 | [[Ficheiro:Ana mogas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q2082592|Q2082592]] | [[Gemma Mengual]] | [[Barcelona]] | 1977-04-12 | | | [[Ficheiro:Gemma Mengual Civil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q2151225|Q2151225]] | [[Thaïs Blume]] | [[Barcelona]] | 1984-09-19 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Thais Blume.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q2226757|Q2226757]] | [[Beatriu Gómez Franquet]] | [[Barcelona]] | 1987-05-06 | | | |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q2252441|Q2252441]] | [[Vanessa Incontrada]] | [[Barcelona]] | 1978-11-24 | | | [[Ficheiro:Vanessa incontrada SMAU2000.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q2278664|Q2278664]] | [[Lourdes Becerra]] | [[Sabadell]] | 1973-06-04 | | | |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q2279795|Q2279795]] | [[Cindy Lima]] | [[Barcelona]] | 1981-06-21 | | | [[Ficheiro:Cindy Lima - Catalunya - Ucraïna (52896733031) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q2281922|Q2281922]] | [[Sidney Hartwig]] | [[Barcelona]] | 1987-08-05 | | | |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q2285258|Q2285258]] | [[Sigrid Hackenberg]] | [[Barcelona]] | 1960-01-03 | | | |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q2287273|Q2287273]] | [[Ailyn]] | [[Esplugues de Llobregat]] | 1982-05-29 | | | [[Ficheiro:Sirenia @ Sao Paulo 2011 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q2325676|Q2325676]] | [[Julia García-Valdecasas]] | [[Barcelona]] | 1944-01-29 | [[Barcelona]] | 2009-02-05 | [[Ficheiro:Julia Garcia Valdecasas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q2329526|Q2329526]] | [[Núria Marín Martínez]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]]<br/>[[Barcelona]] | 1963-12-26 | | | [[Ficheiro:Núria Marín, 12 de juny de 2012 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q2363866|Q2363866]] | [[Rebeka Brown]] | [[Barcelona]] | 1975-04-29 | | | |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q2372851|Q2372851]] | [[Emma Vilarasau]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1959-04-06 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Emma Vilarasau (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q2388908|Q2388908]] | [[Anna Balletbò i Puig]] | [[Santpedor]] | 1943-12-15 | | | [[Ficheiro:Anna Balletbò a la Inauguració de la XVI trobada deconomia a SAgaró, 21 doctubre de 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q2393638|Q2393638]] | [[Ingrid Rubio]] | [[Barcelona]] | 1975-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q2398209|Q2398209]] | [[María de Cervelló]] | [[Barcelona]] | 1230-12-01 | [[Barcelona]] | 1290-09-19 | [[Ficheiro:Basílica de la Mercè 11 Maria de Cervelló.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q2450526|Q2450526]] | [[Anna Allen]] | [[Salt]] | 1977-06-28 | | | [[Ficheiro:Anna Allen (4523598752) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q2450692|Q2450692]] | [[Andrea Fuentes]] | [[Valls]] | 1983-04-07 | | | [[Ficheiro:Andrea Fuentes, natació sincronitzada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q2456500|Q2456500]] | [[Baia de Barcelona]] | [[Barcelona]] | 290 | [[Barcelona]] | 303 | [[Ficheiro:Barcelona Cathedral Interior - Saint Eulalia of Barcelona by Pedro García de Benavarre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q2481964|Q2481964]] | [[Judit Mascó]] | [[Barcelona]] | 1969-10-12 | | | [[Ficheiro:Judit Mascó, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q2485338|Q2485338]] | [[Isabel de Aragón (1376-1424)|Isabel de Aragón]] | [[Barcelona]] | 1380 | [[Alcolea de Cinca]] | 1424 | [[Ficheiro:Blasco Granen-taller sepulcre Isabel Arago Sixena-s.XIV 5327.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q2510365|Q2510365]] | [[Dora Dolz]] | [[Barcelona]] | 1941-11-05 | [[Rotterdam]] | 2008-03-01 | [[Ficheiro:Dora Dolz, 1993.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q2529089|Q2529089]] | [[Viviane Vives]] | [[Barcelona]] | 1961-10-25 | | | |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q2561003|Q2561003]] | [[Andrea Jardí]] | [[El Vendrell]] | 1990-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q2574020|Q2574020]] | [[Ángeles Santos Torroella]] | [[Portbou]] | 1911-11-07 | [[Madrid]] | 2013-10-03 | |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q2579539|Q2579539]] | [[Irina Rodríguez]] | [[Barcelona]] | 1977-09-16 | | | |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q2581521|Q2581521]] | [[Pilar Rahola]] | [[Barcelona]] | 1958-10-21 | | | [[Ficheiro:Pilar Rahola 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q2626756|Q2626756]] | [[Ángeles Montolio]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1975-08-06 | | | |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q2632981|Q2632981]] | [[Úrsula Corberó]] | [[Sant Pere de Vilamajor]] | 1989-08-11 | | | [[Ficheiro:Úrsula Corberó-65339.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q2637161|Q2637161]] | [[Alba Marbà]] | [[Solsona]] | 1990-11 | | | |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q2662356|Q2662356]] | [[Maria Aurèlia Capmany]] | [[Barcelona]] | 1918-08-03 | [[Barcelona]] | 1991-10-02 | [[Ficheiro:MACapmany.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q2665921|Q2665921]] | [[Laura Orgué]] | [[Igualada]] | 1986-09-11 | | | [[Ficheiro:Laura Orgue 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q2668760|Q2668760]] | [[Gisela Morón]] | [[Barcelona]] | 1976-01-25 | | | |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q2669628|Q2669628]] | [[Bridgette B]] | [[Barcelona]] | 1983-10-15 | | | [[Ficheiro:Bridgette B. 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q2681411|Q2681411]] | [[Carme Forcadell]] | [[Xerta]] | 1955-05-29 | | | [[Ficheiro:Via Catalana Barcelona Plaça Catalunya 62-edit.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q2735643|Q2735643]] | [[Mercè Canela]] | [[Sant Guim de Freixenet]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q2748762|Q2748762]] | [[Arantxa Peña]] | [[Barcelona]] | 1972-10-28 | | | |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q2753305|Q2753305]] | [[Silvia Domínguez]] | [[Montgat]] | 1987-01-31 | | | [[Ficheiro:Silvia Domínguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q2757124|Q2757124]] | [[Núria Añó]] | [[Lleida]] | 1973-02-10 | | | [[Ficheiro:Núria Añó in 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q2794018|Q2794018]] | [[Rosa Morató]] | [[Navarcles]] | 1979-06-19 | | | |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q2834416|Q2834416]] | [[Sandra Uve]] | [[Barcelona]] | 1972-09-09 | | | [[Ficheiro:Sandra Uve, 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q2835585|Q2835585]] | [[Pilar Francesch i Ventalló]] | [[Barcelona]] | 1941 | | | [[Ficheiro:12Palauet Albéniz.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q2835728|Q2835728]] | [[Mª Ángeles Cabré]] | [[Barcelona]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q2836769|Q2836769]] | [[Alicia Ortuño]] | [[Barcelona]] | 1976-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q2840396|Q2840396]] | [[Anna María López Lopez]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q2841199|Q2841199]] | [[Amaranta Fernández Navarro]] | [[Mataró]] | 1983-08-11 | | | [[Ficheiro:Amaranta Fernandez Organika Cup 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q2843988|Q2843988]] | [[Maite Brik]] | [[El Raval]] | 1945-05-29 | [[Madrid]] | 2024-09-28 | |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q2844125|Q2844125]] | [[Amparo Baró]] | [[Barcelona]] | 1937-09-21 | [[Madrid]] | 2015-01-29 | [[Ficheiro:(Amparo Baró). Gala Premios AMITE (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q2844993|Q2844993]] | [[Ana María Moix]] | [[Barcelona]] | 1947-04-12 | [[Barcelona]] | 2014-02-28 | |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q2846351|Q2846351]] | [[Andrea Huisgen]] | [[Barcelona]] | 1990-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q2849380|Q2849380]] | [[Angela Lorente]] | [[Barcelona]] | 1958-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q2850465|Q2850465]] | [[Anna Birulés]] | [[Xirona]] | 1954-06-28 | | | [[Ficheiro:Anna Birulés en una reunión de la Comisión Interministerial de Ciencia y Tecnología (2002).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q2850557|Q2850557]] | [[Anna Maria Guasch]] | [[Barcelona]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Anna Maria Guasch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q2851589|Q2851589]] | [[Annick Morice]] | [[Cadaqués]] | 1933-05-19<br/>1933-05-18 | [[Cadaqués]] | 2003-06-18 | |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q2861155|Q2861155]] | [[Ariadna Cabrol]] | [[Matadepera]] | 1982-08-23 | | | [[Ficheiro:Ariadna Cabrol Un Pueblo Donde Dios No Existe (Behind The Scenes).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q2863430|Q2863430]] | [[Aroa González]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1979-04-19 | | | [[Ficheiro:Aroa Gonzalez cropped 2013 lineup.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q2868281|Q2868281]] | [[Assumpció Oristrell i Salvà]] | [[Sabadell]] | 1956-08-10 | | | [[Ficheiro:Assumpció Oristrell (1998).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q2884029|Q2884029]] | [[Esther Vivas]] | [[Sabadell]] | 1975-11-18 | | | [[Ficheiro:Esther Vivas en la presentació del Procés Constituent a Barcelona, octubre 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q2894401|Q2894401]] | [[Mireia Clemente]] | [[Xirona]] | 1987-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q2894434|Q2894434]] | [[Pepita Caubet]] | [[Vielha]] | 1930-08-03 | [[Vielha]] | 2007-09-16<br/>2007-09-07 | |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q2895012|Q2895012]] | [[Purita Campos]] | [[Barcelona]] | 1937-08-18 | [[Madrid]] | 2019-11-19 | [[Ficheiro:Purita Campos (2010).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q2898136|Q2898136]] | [[Mercedes Odina]] | [[Barcelona]] | 1959-10-11 | | | [[Ficheiro:MercedesOdina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q2902289|Q2902289]] | [[Big Mama]] | [[Sant Quirze de Besora]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Big Mama Montse llibre Montse Barderi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q2914475|Q2914475]] | [[Víctor Català|Caterina Albert i Paradís]] | [[L'Escala]] | 1869-09-11 | [[L'Escala]] | 1966-01-27 | [[Ficheiro:Caterina albert i paradis victor catala - revista feminal novembre 1917 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q2915953|Q2915953]] | [[Carme Ruscalleda]] | [[Sant Pol de Mar]] | 1952-05-08 | | | [[Ficheiro:Carme Ruscalleda by foto-di-matti 2905.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q2917423|Q2917423]] | [[Chiqui Martí]] | [[Barcelona]] | 1971-07-23 | | | |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q2919535|Q2919535]] | [[Imma Monsó i Fornell]] | [[Lleida]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Imma Monsó Junio 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q2939556|Q2939556]] | [[Carme Pinós]] | [[Barcelona]] | 1954-06-23 | | | [[Ficheiro:CARME PINOS 1 Italo Rondinella.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q2939584|Q2939584]] | [[Carmen Acedo]] | [[Lleida]] | 1975-02-10 | | | [[Ficheiro:Carmen Acedo 05.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q2939595|Q2939595]] | [[Carmen Balcells]] | [[Les Oluges]] | 1930-08-09 | [[Barcelona]] | 2015-09-20 | [[Ficheiro:Carmen Balcells.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q2943889|Q2943889]] | [[Elisa García Sáez]] | [[Sant Andreu de Palomar]] | 1916-09-22 | [[Sariñena]] | 1936-08-24 | |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q2947111|Q2947111]] | [[Sílvia Munt]] | [[Barcelona]] | 1957-03-24<br/>1957 | | | [[Ficheiro:Silvia Munt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q2947123|Q2947123]] | [[Conchita Martínez Granados]] | [[Barcelona]] | 1976-01-20 | | | |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q2975508|Q2975508]] | [[Clara Janés]] | [[Barcelona]] | 1940-11-06 | | | [[Ficheiro:2019-04-04, El presidente de Gobierno, Pedro Sánchez, durante su visita a la sede de la Real Academia Española, SanchezAcademia7.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q2991942|Q2991942]] | [[Concha Valero]] | [[Barcelona]] | 1958-12-08 | [[Barcelona]] | 2006-10-09 | |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q2996190|Q2996190]] | [[Conxita Marsol Riart]] | [[Artesa de Segre]] | 1960-08-27 | | | [[Ficheiro:(Conxita Marsol) Apuesta de los Gobiernos locales iberoamericanos por la autonomía, la participación y la educación.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q3002875|Q3002875]] | [[Cristina Brondo]] | [[Barcelona]] | 1977-01-16 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Cristina Brondo (cropped2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q3002879|Q3002879]] | [[Cristina Feo Gómez]] | [[Barcelona]] | 1979-04-24 | | | |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q3014292|Q3014292]] | [[Ona Meseguer]] | [[Barcelona]] | 1988-02-20 | | | |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q3028576|Q3028576]] | [[Maria Angela Astorch]] | [[Barcelona]] | 1592-09-01 | [[Murcia]] | 1665-12-02 | [[Ficheiro:Astorch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q3041922|Q3041922]] | [[Mercè Company]] | [[Barcelona]] | 1947-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q3053037|Q3053037]] | [[Emmy Lynn]] | [[Barcelona]] | 1889-08-01 | [[13º distrito de París]] | 1978-06-05 | [[Ficheiro:Emmy Lynn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q3054724|Q3054724]] | [[Enriqueta Martí]] | [[Sant Feliu de Llobregat]] | 1868-02-02 | [[Barcelona]] | 1913-05-12 | [[Ficheiro:Enriqueta Martí.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q3061230|Q3061230]] | [[Eva Cobo]] | [[Barcelona]] | 1967-04-26 | | | |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q3061285|Q3061285]] | [[Eva Santolaria]] | [[Barcelona]] | 1975-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q3068217|Q3068217]] | [[Felícia Fuster]] | [[Barcelona]] | 1921-01-07 | [[20º distrito de París]] | 2012-03-03 | [[Ficheiro:Felícia Fuster i Viladecans.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q3068640|Q3068640]] | [[Marián Aguilera]] | [[Montgat]] | 1977-03-12 | | | [[Ficheiro:Marian Aguilera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q3089577|Q3089577]] | [[Susana Seivane]] | [[Barcelona]] | 1976-08-25 | | | [[Ficheiro:Seivane1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q3089747|Q3089747]] | [[Maria Mercè Marçal]] | [[Barcelona]] | 1952-11-13 | [[Barcelona]] | 1998-07-05 | [[Ficheiro:Número 52 verda. Maria-Mercè Marçal i Rafael Vargas (15307047704).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q3115895|Q3115895]] | [[Graziella Pareto]] | [[Barcelona]] | 1889-05-06<br/>1889-05-15 | [[Roma]] | 1973-09-01 | [[Ficheiro:Graziella Pareto circa 1920.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q3129983|Q3129983]] | [[Teresa Pàmies]] | [[Balaguer]] | 1919-10-08 | [[Granada]] | 2012-03-13 | [[Ficheiro:Teresa Pàmies i Bertran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q3154823|Q3154823]] | [[Isabel Mestres]] | [[El Masnou]] | 1947-12-10 | | | |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q3184067|Q3184067]] | [[Pepita Carpena]] | [[Barcelona]] | 1919-12-19<br/>1919-12-28 | [[15th arrondissement of Marseille]] | 2005-06-05 | [[Ficheiro:Carpena Pepita.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q3232528|Q3232528]] | [[Irene Urdangarin y Borbón|Irene Urdangarin e de Borbón]] | [[Barcelona]] | 2005-06-05 | | | |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q3260048|Q3260048]] | [[Nausicaa Bonnín]] | [[Barcelona]] | 1985-04-28 | | | [[Ficheiro:Nausicaa Bonnín, XIII Premis Gaudí (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q3268202|Q3268202]] | [[Lady Pamela Hicks]] | [[Barcelona]] | 1929-04-19 | | | [[Ficheiro:Nehru with Pamela Mountbatten.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q3287316|Q3287316]] | [[Mar Arranz]] | [[Barcelona]] | 1981-07-15 | | | [[Ficheiro:Mar Arranz - DSC 8399.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q3290933|Q3290933]] | [[Maria Doménech]] | [[Alcover]] | 1874-04-21 | [[Barcelona]] | 1952-01-27 | [[Ficheiro:1912-03-31, Feminal, Maria Domenech de Cañellas (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q3290962|Q3290962]] | [[Maria Josep Cuenca Ordinyana]] | [[Barcelona]] | 1964-01-07 | | | |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q3295094|Q3295094]] | [[Marta Gili]] | [[Barcelona]] | 1957-03-11 | | | [[Ficheiro:Marta Gili par Sébastien Planas.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q3295105|Q3295105]] | [[Marta Pérez i Sierra]] | [[Barcelona]] | 1957-07-07<br/>1957 | | | |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q3295109|Q3295109]] | [[Marta Repullo i Grau]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q3296029|Q3296029]] | [[Maruxa Vilalta]] | [[Barcelona]] | 1932-09-23 | [[Cidade de México]] | 2014-08-19 | |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q3306300|Q3306300]] | [[Mercedes Erra]] | [[Sabadell]] | 1954-09-23 | | | [[Ficheiro:Mercedes.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q3319639|Q3319639]] | [[Sandra Sabatés]] | [[Granollers]] | 1979-07-29 | | | [[Ficheiro:Sandra Sabatés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q3320735|Q3320735]] | [[Lydia Bosch]] | [[Barcelona]] | 1963-11-26 | | | [[Ficheiro:Lydia Bosch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q3320747|Q3320747]] | [[Monica Van Campen]] | [[Barcelona]] | 1974-11-16 | | | |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q3323163|Q3323163]] | [[Montse Mostaza]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q3325109|Q3325109]] | [[Conchita Badía]] | [[Barcelona]] | 1897-11-14 | [[Barcelona]] | 1975-05-02 | [[Ficheiro:Conxita Badia - concert 1939.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q3326065|Q3326065]] | [[Marina Gatell]] | [[Sabadell]] | 1979-07-11 | | | [[Ficheiro:Marina Gatell (2004).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q3326248|Q3326248]] | [[Teresa Claramunt]] | [[Sabadell]] | 1862-06-04 | [[Barcelona]] | 1931-04-11 | [[Ficheiro:Claramunt.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q3336543|Q3336543]] | [[Nathalie Bondil]] | [[Barcelona]] | 1967-02-19 | | | [[Ficheiro:Nathalie Bondil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q3343718|Q3343718]] | [[Norma Duval]] | [[Barcelona]] | 1956-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q3346493|Q3346493]] | [[Zenobia Camprubí]] | [[Malgrat de Mar]] | 1887-08-31 | [[San Xoán, Porto Rico|San Xoán]] | 1956-10-28 | [[Ficheiro:Zenobia Camprubí Aymar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q3347299|Q3347299]] | [[Núria Albó]] | [[La Garriga]] | 1930-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q3357451|Q3357451]] | [[Laura Ester]] | [[Barcelona]] | 1990-01-20 | | | [[Ficheiro:LauraEsterRamos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q3357454|Q3357454]] | [[Anni Espar]] | [[Barcelona]] | 1993-01-08 | | | [[Ficheiro:Anni Espar 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q3357456|Q3357456]] | [[Maica García Godoy]] | [[Sabadell]] | 1990-10-17 | | | [[Ficheiro:Maica García Godoy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q3368515|Q3368515]] | [[Elena Tarrats]] | [[Barcelona]] | 1993-12-20<br/>1994-12-19 | | | [[Ficheiro:Elena Tarrats, XIII Premis Gaudí (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q3384297|Q3384297]] | [[Teresa Rebull]] | [[Sabadell]] | 1919-09-24 | [[Banyuls-sur-Mer]] | 2015-04-15 | [[Ficheiro:Teresa Rebull en 2012 à Céret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q3391235|Q3391235]] | [[Emilia Hazelip]] | [[Barcelona]] | 1937-07-18 | [[Carcasona]] | 2003-02-02 | [[Ficheiro:Emilia PC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q3391440|Q3391440]] | [[Laura Freixas]] | [[Barcelona]] | 1958-07-16 | | | [[Ficheiro:Plano medio de Laura Freixas en Medialab Prado Madrid 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q3392375|Q3392375]] | [[Lorena Gómez (cantante)|Lorena Gómez Pérez]] | [[Lleida]] | 1986-04-12 | | | [[Ficheiro:Lorena Gómez.2. Premios Amigos 2007 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q3393188|Q3393188]] | [[Eva Perales]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q3393862|Q3393862]] | [[Gemma Lienas]] | [[Barcelona]] | 1951-01-16 | | | [[Ficheiro:Gemma Lienas i Massot - Dia Mundial de la poesia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q3394127|Q3394127]] | [[Susanna Griso]] | [[Barcelona]] | 1969-10-08 | | | [[Ficheiro:Susanna Griso en el Foro Mundial sobre las Violencias Urbanas y Educación para la Convivencia y la Paz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q3394883|Q3394883]] | [[Gemma Nierga]] | [[Xirona]] | 1965-11-01 | | | [[Ficheiro:Equipo Cadena SER con el president JLRZapatero (Gemma Nierga).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q3394985|Q3394985]] | [[Olga Viza]] | [[Barcelona]] | 1958-08-18 | | | [[Ficheiro:(Olga Viza) Olga Viza i David Escudé, jurats de l'11a edició del Concurs de Relats Curts Online de TMB.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q3398832|Q3398832]] | [[Marta Mata]] | [[Barcelona]] | 1926-06-22 | [[Barcelona]] | 2006-06-27 | [[Ficheiro:Marta Mata 2006 Reunión en el Senado de la diputadas y senadoras de la Legislatura Constituyente.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q3442563|Q3442563]] | [[Roser Capdevila]] | [[Horta, Barcelona]]<br/>[[Barcelona]] | 1939-01-23 | | | [[Ficheiro:Roser Capdevila i Valls.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q3448721|Q3448721]] | [[Aida Folch]] | [[Reus]] | 1986-11-24 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Aida Folch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q3489081|Q3489081]] | [[Sol Espeche]] | [[Barcelona]] | 1984-02-26 | | | [[Ficheiro:Soles5 NB.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q3554542|Q3554542]] | [[Vanessa Otero]] | [[Barcelona]] | 1978-12-07 | | | |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q3554543|Q3554543]] | [[Vanessa Lorenzo]] | [[Badalona]] | 1977-01-07 | | | [[Ficheiro:Vanesa Lorenzo en la inauguración de la exposición en la Sala Canal de Isabel II del modisto Manuel Pertegaz (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q3572483|Q3572483]] | [[Yolanda Ramos]] | [[Cerdanyola del Vallès]] | 1968-09-04 | | | [[Ficheiro:Yolanda Ramos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q3604796|Q3604796]] | [[Maria Josepa Massanés i Dalmau]] | [[Tarragona]] | 1811-03-19 | [[Barcelona]] | 1887-07-01 | [[Ficheiro:M. J. Massanés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q3624816|Q3624816]] | [[Melani Olivares]] | [[Badalona]] | 1973-02-18 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Melani Olivares-1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q3655027|Q3655027]] | [[Sara Bernat]] | [[Barcelona]] | 1976-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q3661495|Q3661495]] | [[Maria Cinta]] | [[Barcelona]] | 1952-01-09 | | | |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q3680479|Q3680479]] | [[Clementina Arderiu i Voltas|Clementina Arderiu]] | [[Barcelona]] | 1889-07-06 | [[Barcelona]] | 1976-02-17 | [[Ficheiro:Clementina Arderiu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q3690763|Q3690763]] | [[Carme Ballester]] | [[Barcelona]] | 1900-04-27 | [[Boulogne-Billancourt]] | 1972-03-07 | |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q3699086|Q3699086]] | [[Mercè Madolell i Aragonès]] | [[Barcelona]] | 1940-01-02 | | | |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q3723178|Q3723178]] | [[Elisabeth Cebrián]] | [[Reus]] | 1971-02-06<br/>1971-02-07 | | | [[Ficheiro:Elisabeth Cebrián - Trobada internacionals Bàsquet Català i mitjans de comunicació (52937439265) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q3724246|Q3724246]] | [[Emilia Fadini]] | [[Barcelona]] | 1930-10-11 | [[Gorlago]] | 2021-03-16 | |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q3751031|Q3751031]] | [[Carmen Kurtz]] | [[Barcelona]] | 1911-09-18 | [[Barcelona]] | 1999-02-05 | |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q3752703|Q3752703]] | [[Txe Arana]] | [[Lleida]] | 1972-01-18 | | | [[Ficheiro:TxeArana2020.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q3753660|Q3753660]] | [[Aurora Redondo]] | [[Barcelona]] | 1900-01-01 | [[O Escorial, Madrid|O Escorial]] | 1996-07-09 | [[Ficheiro:1928-08-01, Mundo Gráfico, Aurora Redondo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q3754320|Q3754320]] | [[Mary Santpere]] | [[Barcelona]] | 1913-09-01 | [[Madrid]] | 1992-09-23 | [[Ficheiro:MarySantpere MAE 393345-0.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q3754359|Q3754359]] | [[Mercedes Salisachs]] | [[Barcelona]] | 1916-09-18 | [[Barcelona]] | 2014-05-08 | |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q3755654|Q3755654]] | [[Ainhoa Arbizu]] | [[Barcelona]] | 1979-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q3772319|Q3772319]] | [[Marta Bach]] | [[Mataró]] | 1993-02-17 | | | [[Ficheiro:MartaBachPascual.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q3772338|Q3772338]] | [[Roser Tarragó]] | [[Mataró]] | 1993-03-25 | | | [[Ficheiro:Roser Tarragó.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q3773007|Q3773007]] | [[Begoña Vía Dufresne]] | [[Barcelona]] | 1971-02-13 | | | |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q3775480|Q3775480]] | [[Sandra Azón]] | [[Barcelona]] | 1973-11-12 | | | |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q3775513|Q3775513]] | [[Natalia Vía Dufresne]] | [[Barcelona]] | 1973-06-10 | | | [[Ficheiro:Natalia Vía Dufresne 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q3776476|Q3776476]] | [[Carme Elías|Carme Elias]] | [[Barcelona]] | 1951-01-14 | | | [[Ficheiro:Carme Elias, XIII Premis Gaudí (2021) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q3780259|Q3780259]] | [[Belén Fabra]] | [[Tortosa]] | 1977-11-03 | | | [[Ficheiro:Belén Fabra - V Premis Gaudí 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q3782379|Q3782379]] | [[Hado Lyria]] | [[Barcelona]] | 1940 | [[Milán]] | 2022-04-27 | |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q3784511|Q3784511]] | [[Helen Lindes]] | [[Xirona]] | 1981-08-17 | | | [[Ficheiro:Helen Lindes Famara 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q3802322|Q3802322]] | [[Isabella of Urgell, Duchess of Coimbra]] | [[Balaguer]] | 1409-03-12 | [[Coímbra]] | 1469-09-17 | |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q3813318|Q3813318]] | [[Mercedes Prat]] | [[Barcelona]] | 1880-03-06 | [[Barcelona]] | 1936-07-24 | [[Ficheiro:BlMercedesPrat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q3816164|Q3816164]] | [[Eugènia Balcells]] | [[Barcelona]] | 1943-05-12 | | | [[Ficheiro:Eugenia Balcells.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q3816729|Q3816729]] | [[Eva Fernández Brugués]] | [[Figueres]] | 1986-05-05 | | | |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q3816935|Q3816935]] | [[Àngels Ribé]] | [[Barcelona]] | 1943 | | | [[Ficheiro:Àngels Ribé at MACBA Barcelona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q3817021|Q3817021]] | [[Anna Terrón i Cusí]] | [[Barcelona]] | 1962-10-06 | | | [[Ficheiro:(Anna Terrón) Anna TERRÓN I CUSÍ (Spain) 1st Vice-President of the PES Group Karl-Heinz KLÄR (Germany), President of the PES Group (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q3817736|Q3817736]] | [[Carmen Carbonell]] | [[Barcelona]] | 1900-03-19 | [[Barcelona]] | 1988-11-27 | [[Ficheiro:CARMEN CARBONELL.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q3819432|Q3819432]] | [[Pilar Ruiz-Lapuente]] | [[Barcelona]] | 1964-05-18 | | | [[Ficheiro:Pilar Ruiz-Lapuente.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q3820359|Q3820359]] | [[Nuria Amat]] | [[Barcelona]] | 1950 | | | [[Ficheiro:Núria Amat PICT2712.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q3820901|Q3820901]] | [[Joaquina Maria Mercedes Barcelo Pages]] | [[Barcelona]] | 1857-07-24 | [[Manila]] | 1940-08-04 | |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q3822117|Q3822117]] | [[Matrona of Barcelona]] | [[Barcino]] | 3rd century | [[Tesalónica]] | 300 | [[Ficheiro:Santa madronaRetaule.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q3823369|Q3823369]] | [[Sita Murt]] | [[Igualada]] | 1946-04-08 | [[Igualada]] | 2014-12-01 | [[Ficheiro:Sita Murt at The Brandery show 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q3825379|Q3825379]] | [[Sonia Franquet]] | [[Ascó]] | 1980-07-03 | | | [[Ficheiro:Sonia-franquet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q3825668|Q3825668]] | [[Sancha d'Aragona]] | [[Barcelona]] | 1246 | [[Xerusalén]] | 1262 | [[Ficheiro:Real Monasterio de Santa Maria de Vallbona - Sepulcro de Sancha de Aragon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q3825669|Q3825669]] | [[María Rafols Bruna]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1781-11-05 | [[Zaragoza]] | 1853-08-30 | [[Ficheiro:Rafols2.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q3826153|Q3826153]] | [[Laia Manetti]] | [[Barcelona]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q3827084|Q3827084]] | [[Concepció Ferrer Casals]] | [[Ripoll]] | 1938-01-27 | | | [[Ficheiro:Concepcio-ferrer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q3827534|Q3827534]] | [[Marina Comas]] | [[Santa Maria de Besora]] | 1996-09-01 | | | [[Ficheiro:Marina Comas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q3827755|Q3827755]] | [[Laura Camps]] | [[Manlleu]] | 1976-03-21 | | | |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q3838774|Q3838774]] | [[Lucila Pascua]] | [[Sabadell]] | 1983-03-21 | | | [[Ficheiro:Lucila Pascua.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q3845222|Q3845222]] | [[Mar Xantal]] | [[Badalona]] | 1973-11-08 | | | |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q3848035|Q3848035]] | [[Marina Ferragut]] | [[Premià de Mar]] | 1972-02-11 | | | |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q3849968|Q3849968]] | [[Marta Xargay]] | [[Xirona]] | 1990-12-20 | | | [[Ficheiro:Marta-Xargay-Girona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q3850624|Q3850624]] | [[María Reyes]] | [[Figueres]] | 1976-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q3862540|Q3862540]] | [[Montserrat Martí]] | [[Barcelona]] | 1972-11-15 | | | |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q3930303|Q3930303]] | [[Raquel Sueiro]] | [[Barcelona]] | 1979-06-19 | | | |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q3948156|Q3948156]] | [[Sandra Gallego]] | [[Barcelona]] | 1976-01-12 | | | |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q3960780|Q3960780]] | [[Silvia Morales]] | [[Badalona]] | 1979-05-06 | | | |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q3964908|Q3964908]] | [[Sonsoles Artigas]] | [[Barcelona]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q3984317|Q3984317]] | [[Teresa Solana]] | [[Barcelona]] | 1962-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q3984334|Q3984334]] | [[Teresita Daniel]] | [[Cataluña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q4010314|Q4010314]] | [[Verónica Hidalgo]] | [[Begur]] | 1981-12-30 | | | |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q4025442|Q4025442]] | [[Ingrid Pons]] | [[Montgat]] | 1975-02-27 | | | [[Ficheiro:Íngrid Pons - Trobada internacionals Bàsquet Català i mitjans de comunicació (52813948801) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q4142425|Q4142425]] | [[Núria Rial]] | [[Manresa]] | 1975-02-21 | | | [[Ficheiro:Nuria Rial 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q4170777|Q4170777]] | [[Rosa María Calaf]] | [[Barcelona]] | 1945-06-17 | | | [[Ficheiro:Rosa María Calaf 2012 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q4227907|Q4227907]] | [[Colita]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1940-08-24 | [[Barcelona]] | 2023-12-31 | [[Ficheiro:Colita en el archivo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q4244797|Q4244797]] | [[Ester Formosa i Plans]] | [[Barcelona]] | 1961-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q4276230|Q4276230]] | [[Eulàlia Grau]] | [[Terrasa]] | 1946-06-18 | | | [[Ficheiro:Eulàlia Grau durant enregistrament entrevista a Ràdio Web MACBA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q4345178|Q4345178]] | [[Carmen París]] | [[Tarragona]] | 1966 | | | [[Ficheiro:CarmenParis.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q4357722|Q4357722]] | [[Silvia Parera]] | [[Mataró]] | 1969-09-05 | | | |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q4399128|Q4399128]] | [[Noemí Rubio Gil]] | [[Barcelona]] | 1983-12-07 | | | |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q4408244|Q4408244]] | [[Rosa Zaragoza Lluch]] | [[Barcelona]] | 1958-03-23 | | | [[Ficheiro:Rosa Zaragoza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q4459322|Q4459322]] | [[Teresa Toda i Juncosa]] | [[Riudecanyes]] | 1826-08-19 | [[Barcelona]] | 1898-07-30 | [[Ficheiro:TeresaToda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q4516605|Q4516605]] | [[Montserrat Carulla]] | [[Barcelona]] | 1930-09-19 | [[Barcelona]] | 2020-11-24 | [[Ficheiro:Montserrat Carulla - Medalla d'Or de la Generalitat (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q4543447|Q4543447]] | [[Anna Bohigas Gurgui]] | [[Barcelona]] | 1946 | | 1984 | |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q4684606|Q4684606]] | [[Adoración Apolo]] | [[Mataró]] | 1979-04-26 | | | |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q4708953|Q4708953]] | [[Alba Pomares]] | [[Barcelona]] | 1995-08-29 | | | |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q4708954|Q4708954]] | [[Alba Montserrat]] | [[Barcelona]] | 1984-06-09 | | | |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q4721366|Q4721366]] | [[Alexia Putellas]] | [[Mollet del Vallès]] | 1994-02-04 | | | [[Ficheiro:Brann - Barça Femení CG3A5851 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q4739407|Q4739407]] | [[Amalia de Llano]] | [[Barcelona]] | 1822-04-29 | [[Madrid]] | 1874-07-06 | [[Ficheiro:Amalia de Llano y Dotres, condesa de Vilches (Federico de Madrazo).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q4750335|Q4750335]] | [[Ana Corberó]] | [[Barcelona]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q4750338|Q4750338]] | [[Ana Copado]] | [[Terrasa]] | 1980-03-31 | | | |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q4750406|Q4750406]] | [[Ana M. Briongos]] | [[Barcelona]] | 1946-12-29 | | 2024-06-25 | [[Ficheiro:Anambriongos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q4763043|Q4763043]] | [[Angels Bardina]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1980-06-03 | | | |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q4766813|Q4766813]] | [[Anna Aguilar-Amat]] | [[Barcelona]] | 1962-01-30 | | | |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q4766864|Q4766864]] | [[Anna Bofill Levi]] | [[Barcelona]] | 1944-04-25 | | | [[Ficheiro:Anna Bofill Levi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q4766927|Q4766927]] | [[Anna Cohí]] | [[Barcelona]] | 1988-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q4767031|Q4767031]] | [[Anna Genover-Mas]] | [[Xirona]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q4767279|Q4767279]] | [[Anna Maiques]] | [[Terrasa]] | 1967-09-03 | | | |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q4767468|Q4767468]] | [[Anna Serra Salamé]] | [[Barcelona]] | 1968<br/>1969-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q4767484|Q4767484]] | [[Anna Simó|Anna Simó i Castelló]] | [[Els Alamús]] | 1968-07-26 | | | [[Ficheiro:Anna Simó foto oficial 2023.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q4767496|Q4767496]] | [[Anna Soler-Pont]] | [[Barcelona]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q4779594|Q4779594]] | [[Ada Colau|Q4779594]] | [[Barcelona]] | 1974-03-03 | | | [[Ficheiro:Ada Colau, 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q4780478|Q4780478]] | [[Rosa Sensat]] | [[El Masnou]] | 1873-06-16 | [[Barcelona]] | 1961-10-01 | [[Ficheiro:Rosa Sensat i Vilà.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q4822291|Q4822291]] | [[Aurembiaix]] | [[Balaguer]] | 1196 | [[Balaguer]] | 1231 | |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q4855901|Q4855901]] | [[Neus Català]] | [[Els Guiamets]] | 1915-10-06 | [[Els Guiamets]] | 2019-04-13 | [[Ficheiro:Neus Catala 7491 resize.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q4875667|Q4875667]] | [[Bea Segura]] | [[Sarrià]] | 1975-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q4883336|Q4883336]] | [[Bella-Marie Wolf]] | [[Barcelona]] | 1981-12-06 | | | [[Ficheiro:Bella-Marie Wolf adjusted.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q4888169|Q4888169]] | [[Maria Barrientos]] | [[Barcelona]] | 1884-03-04<br/>1883-03-10 | [[Ciboure]] | 1946-08-08 | [[Ficheiro:Maria Barrientos LCCN2014700794.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q4890051|Q4890051]] | [[Celia Corres]] | [[Terrasa]] | 1964-01-22 | | | |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q4890422|Q4890422]] | [[Nuria Olivé]] | [[Barcelona]] | 1968-08-20 | | | |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q4890489|Q4890489]] | [[Esther Termens]] | [[Terrasa]] | 1984-11-02 | | | |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q4890517|Q4890517]] | [[Silvia Bonastre]] | [[Terrasa]] | 1981-11-29 | | | [[Ficheiro:Silvia Bonastre 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q4890531|Q4890531]] | [[Elisabeth Maragall]] | [[Barcelona]] | 1970-11-25 | | | |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q4891067|Q4891067]] | [[Joana Ortega]] | [[Barcelona]] | 1959-11-13 | | | [[Ficheiro:Joana Ortega i Alemany.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q4891072|Q4891072]] | [[Victoria Camps]] | [[Barcelona]] | 1941-02-21 | | | [[Ficheiro:Victòria Camps.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q4892338|Q4892338]] | [[Gloria Comerma]] | [[Terrasa]] | 1987-04-18 | | | [[Ficheiro:Gloria Comerma 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q4892657|Q4892657]] | [[Carme Karr Alfonsetti]] | [[Barcelona]] | 1865-03-16 | [[Barcelona]] | 1943-12-29 | [[Ficheiro:Carme Karr i Alfonsetti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q4892687|Q4892687]] | [[Silvia Muñoz]] | [[Terrasa]] | 1979-09-18 | | | [[Ficheiro:Silvia Muñoz 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q4893272|Q4893272]] | [[Montse Armengou Martín]] | [[Barcelona]] | 1963-09-06 | | | [[Ficheiro:Miravisions 2022 - 163 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q4893335|Q4893335]] | [[Marta Cid]] | [[Amposta]] | 1960-07-29 | | | [[Ficheiro:Marta Cid.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q4893934|Q4893934]] | [[Glòria Bordons]] | [[Barcelona]] | 1953-09-22 | | | [[Ficheiro:Glòria Bordons.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q4894140|Q4894140]] | [[Juliana Morell]] | [[Barcelona]] | 1594-02-16 | [[Aviñón]] | 1653-06-26 | [[Ficheiro:JulianaMorell-AltaDef.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q4894302|Q4894302]] | [[Roser]] | [[Canet de Mar]] | 1979-05-09 | | | [[Ficheiro:Roser en Concierto 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q4894394|Q4894394]] | [[Laia Sanz]] | [[Corbera de Llobregat]] | 1985-12-11 | | | [[Ficheiro:Laia Sanz 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q4895256|Q4895256]] | [[Laly Soldevila]] | [[Barcelona]] | 1933-07-25 | [[Madrid]] | 1979-09-12 | |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q4895951|Q4895951]] | [[Empar Moliner|Empar Moliner i Ballesteros]] | [[Santa Eulàlia de Ronçana]] | 1966-12-16 | | | [[Ficheiro:18è Mercè Rodoreda de contes i narracions Empar Moliner Tot això ho faig perquè tinc molta por Foto Òmnium Dani Codina BAIXA RES (23114765684).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q4896531|Q4896531]] | [[Àngela Margarida Prat]] | [[Manresa]] | 1543-10-26 | | 1608-12-24 | [[Ficheiro:ManresaAngelaPrat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q4897147|Q4897147]] | [[Mònica Terribas]] | [[Barcelona]] | 1968-01-16 | | | [[Ficheiro:Mònica Terribas 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q4918805|Q4918805]] | [[Jennifer Pareja]] | [[Olot]] | 1984-05-08 | | | [[Ficheiro:JenniferPareja2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q4972014|Q4972014]] | [[Caterina Pascual Söderbaum]] | [[Lleida]] | 1962-09-10 | [[Uppsala]] | 2015-12-24 | |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q5043234|Q5043234]] | [[Carme Figueras i Siñol]] | [[Molins de Rei]] | 1955-07-12 | | | |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q5043235|Q5043235]] | [[Carme Laura Gil i Miró]] | [[Benissanet]] | 1935 | | | [[Ficheiro:Carme Laura Gil MHC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q5043611|Q5043611]] | [[Carmen Valls]] | [[Barcelona]] | 1926-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q5110844|Q5110844]] | [[Christina Ochoa]] | [[Barcelona]] | 1985-01-25 | | | [[Ficheiro:Christina Ochoa at the World Premiere of Marvel's Ant-Man.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q5129160|Q5129160]] | [[Claudia Dasca Romeu]] | [[Sabadell]] | 1994-11-04 | | | |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q5166769|Q5166769]] | [[Conxita Julià]] | [[Barcelona]] | 1920-06-11 | | 2019-01-09 | |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q5186354|Q5186354]] | [[Cristina Gómez Arquer]] | [[Barcelona]] | 1968-03-22 | | | [[Ficheiro:Cristina Gómez Arquer 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q5199053|Q5199053]] | [[Mariona Cuadrada]] | [[Reus]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q5320181|Q5320181]] | [[Débora García]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1989-10-17 | | | [[Ficheiro:Débora García (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q5359016|Q5359016]] | [[Elena Gadel]] | [[Barcelona]] | 1982-10-29 | | | [[Ficheiro:Eufòria 2 Gala 3 Elena Gadel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q5360538|Q5360538]] | [[Laura Simó i Fabregat]] | [[Barcelona]] | 1957-05-07 | | | |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q5360707|Q5360707]] | [[Carme Canela]] | [[Barcelona]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q5361397|Q5361397]] | [[Elisabet Sadó Garriga]] | [[Barcelona]] | 1981-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q5371636|Q5371636]] | [[Emilia Cano]] | [[Cornellà de Llobregat]] | 1968-03-04 | | | |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q5371643|Q5371643]] | [[Emilia Guiú]] | [[Barcelona]] | 1922-03-21 | [[San Diego]] | 2004-02-07 | |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q5372740|Q5372740]] | [[Emma Bosch]] | [[Sabadell]] | 1971-02-22 | [[Sabadell]] | 1994-03-26 | |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q5391533|Q5391533]] | [[Anna Rosselló i Elias]] | [[Flix]] | 1923-12-03 | [[Sant Pere de Riudebitlles]] | 2020-04-21 | [[Ficheiro:Anna Rosselló Elias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q5392173|Q5392173]] | [[Carmen Rigalt]] | [[Vinaixa]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q5397535|Q5397535]] | [[Karmele Marchante]] | [[Tortosa]] | 1946-09-15 | | | [[Ficheiro:Kamele Marchante.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q5400980|Q5400980]] | [[Ester Partegàs]] | [[La Garriga]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q5401310|Q5401310]] | [[Esther Sullastres]] | [[Torroella de Montgrí]] | 1993-03-20 | | | [[Ficheiro:Esther Sullastres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q5476059|Q5476059]] | [[Eulalia Vintró Castells]] | [[Barcelona]] | 1945-08-30 | | | [[Ficheiro:Eulalia Vintro 7612 resize.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q5477567|Q5477567]] | [[Patricia del Soto]] | [[Esplugues de Llobregat]] | 1980-12-16 | | | [[Ficheiro:Patriciadelsoto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q5479824|Q5479824]] | [[Francina Pubill]] | [[Olesa de Montserrat]] | 1960-08-08 | | | |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q5480844|Q5480844]] | [[Roser Tapias]] | [[Barcelona]] | 1989-08-20 | | | |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q5483446|Q5483446]] | [[Carmen Morell]] | [[Barcelona]] | 1925-01-13<br/>1929-01-13 | [[Valencia]] | 2015-01-27 | |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q5489053|Q5489053]] | [[Maria Encarnació Roca i Trias]] | [[Barcelona]] | 1944-04-26 | | | [[Ficheiro:María Encarnación Roca Trías (2013 photo; cropped 2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q5548233|Q5548233]] | [[Georgina Carreras]] | [[Begur]] | 1989-06-09 | | | |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q5548279|Q5548279]] | [[Georgina Oliva]] | [[Barcelona]] | 1990-07-18 | | | [[Ficheiro:Georgina Oliva Isern.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q5551705|Q5551705]] | [[Victoria Cirlot]] | [[Barcelona]] | 1955-04-09 | | | |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q5558078|Q5558078]] | [[María Bonet]] | [[Reus]] | 1985-05-01 | | | [[Ficheiro:Mb010585.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q5559562|Q5559562]] | [[Maria Carme Roca i Costa]] | [[Barcelona]] | 1955-11-21 | | | [[Ficheiro:Carme 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q5565552|Q5565552]] | [[Giuseppina Huguet]] | [[Barcelona]] | 1871-09-21 | [[Barcelona]] | 1950-11-10 | [[Ficheiro:Josefina Huguet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q5574477|Q5574477]] | [[Pilar Cabot]] | [[Vic]] | 1940-09-27 | | 2017-05-20 | [[Ficheiro:Pilar Cabot 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q5586182|Q5586182]] | [[Goretti Donaire]] | [[Barcelona]] | 1982-08-17 | | | |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q5637497|Q5637497]] | [[Vinyet Panyella]] | [[Sitges]] | 1954-02-15 | | | |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q5639562|Q5639562]] | [[Rosa Leveroni]] | [[Barcelona]] | 1910-04-01 | [[Cadaqués]] | 1985-08-04 | |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q5639712|Q5639712]] | [[Anna Pagans i Gruartmoner]] | [[Xirona]] | 1952-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q5640107|Q5640107]] | [[Carmen Caffarel Serra]] | [[Barcelona]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Carmen Caffarel Serra, catedrática de comunicación audiovisual en la Universidad Rey Juan Carlos de Madrid, fue directora general de RTVE entre 2004 y 2007 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q5641088|Q5641088]] | [[Eva Nasarre Vendrell]] | [[Lleida]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q5644093|Q5644093]] | [[Elena Maseras]] | [[Vila-seca]] | 1853-05-25 | [[Maó]] | 1905-12-04 | |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q5653632|Q5653632]] | [[Carlota Olcina]] | [[Sabadell]] | 1983-06-21 | | | [[Ficheiro:Carlota Olcina (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q5657317|Q5657317]] | [[Adaia Teruel]] | [[Barcelona]] | 1978-01-15 | | | |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q5657555|Q5657555]] | [[Adelita del Campo]] | [[Barcelona]] | 1916-08-03 | [[Mutxamel]] | 1999-06-24 | |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q5658393|Q5658393]] | [[Adriana Torrebejano]] | [[Castellbisbal]] | 1991-11-03 | | | [[Ficheiro:Adriana Torrebejano Sitges 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q5660315|Q5660315]] | [[Elsa Anka]] | [[Barcelona]] | 1965-12-16 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Elsa Anka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q5661152|Q5661152]] | [[Eva G.C]] | [[Xirona]] | 1979-03-26 | | | [[Ficheiro:Contemporaneo1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q5662422|Q5662422]] | [[Alaíde Foppa]] | [[Barcelona]] | 1914-12-03 | [[Guatemala]] | 1980-12-19 | |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q5662447|Q5662447]] | [[Alba Ribas Benaiges]] | [[Barcelona]] | 1988-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q5668992|Q5668992]] | [[Aline Küppenheim]] | [[Barcelona]] | 1969-08-10 | | | [[Ficheiro:Aline Kuppenheim 25092013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q5673677|Q5673677]] | [[Ana Boladeras]] | [[Barcelona]] | 1985-04-23 | | | [[Ficheiro:Ana Boladeras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q5673816|Q5673816]] | [[Ana Junyer]] | [[Figueres]] | 1963-07-04 | | | [[Ficheiro:Anna Junyer -Trobada internacionals Bàsquet Català i mitjans de comunicació (52813395222) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q5673974|Q5673974]] | [[Ana María Solsona]] | [[Barcelona]] | 1943-03-03 | | | [[Ficheiro:Ana María Solsona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q5673987|Q5673987]] | [[Ana María Ventura]] | [[Barcelona]] | 1923-05-23 | [[Madrid]] | 2021-07-22 | [[Ficheiro:Ana Maria Ventura.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q5674009|Q5674009]] | [[Ana María Álvarez de Toledo Portugal]] | [[Barcelona]] | 1707-12-06 | | 1729-10-14 | |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q5675218|Q5675218]] | [[Andrea Ros]] | [[Terrasa]] | 1993-05-03 | | | [[Ficheiro:Andrea Ros 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q5676725|Q5676725]] | [[Teresa Borràs i Fornell]] | [[Manresa]] | 1923-07-30 | [[Mataró]] | 2010-07-17 | |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q5685131|Q5685131]] | [[Núria Cadenes i Alabèrnia]] | [[Barcelona]] | 1970-02-18 | | | [[Ficheiro:Cultura contra la repressió DC72771 (40038771730).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q5691485|Q5691485]] | [[Sílvia Comes]] | [[Barcelona]] | 1965-06-09 | | | |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q5696231|Q5696231]] | [[Anna Caballé]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1954 | | | [[Ficheiro:Anna Caballé 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q5696233|Q5696233]] | [[Anna Casanovas]] | [[Calella]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Anna Casanovas 2332 (2015; cropped 2024).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q5696237|Q5696237]] | [[Anna Castillo]] | [[Barcelona]] | 1993-10-09 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Anna Castillo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q5696278|Q5696278]] | [[Anna Rossell Ibern]] | [[Mataró]] | 1951 | | | [[Ficheiro:Anna Rossell Ibern.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q5696407|Q5696407]] | [[Anne-Hélène Suárez]] | [[Barcelona]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q5696972|Q5696972]] | [[Carme Barceló]] | [[Barcelona]] | 1964-07-15 | | | [[Ficheiro:Carm Barceló.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q5704809|Q5704809]] | [[Armonía Rodríguez Lázaro]] | [[Barcelona]] | 1929-06-01 | | 2020-12-13 | |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q5712095|Q5712095]] | [[Aurora Claramunt]] | [[Barcelona]] | 1948-05-18 | | | [[Ficheiro:Aurora Claramunt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q5715318|Q5715318]] | [[Aída Flix]] | [[Torrebesses]] | 1988-04-01 | | | [[Ficheiro:Aida Flix (2010).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q5724090|Q5724090]] | [[Beatriz Alfonso Nogue]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1968-05-07 | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 2019-12-30 | [[Ficheiro:Beatriz Alfonso at 2019 Andorra open.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q5729797|Q5729797]] | [[Blanca Marsillach]] | [[Barcelona]] | 1966-03-23 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2019 - Blanca Marsillach.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q5749342|Q5749342]] | [[Carla visse Campra]] | [[Barcelona]] | 1999-04-16 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Carla Campra (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q5749367|Q5749367]] | [[Carla Nieto]] | [[Xirona]] | 1983-11-30 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Carla Nieto (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q5749368|Q5749368]] | [[Carla Pérez]] | [[Barcelona]] | 1978-07-27 | | | [[Ficheiro:Carla Pérez - Seminci 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q5752340|Q5752340]] | [[Carme Pigem Barceló]] | [[Olot]] | 1962-04-18 | | | [[Ficheiro:(Carmen Pigem) Entretien avec Carme Pigem - RCR arquitecte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q5752450|Q5752450]] | [[Carmen Barbarà]] | [[Barcelona]] | 1933-07-03 | | | [[Ficheiro:Carme Barbarà (2010).tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q5752488|Q5752488]] | [[Carmen Conesa]] | [[Barcelona]] | 1960-09-15 | | | [[Ficheiro:Carmen Conesa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q5752502|Q5752502]] | [[Carmen Domingo]] | [[Barcelona]] | 1970-06-21 | | | [[Ficheiro:Carmen Domingo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q5760202|Q5760202]] | [[Celia Viñas]] | [[Lleida]] | 1915-06-16 | [[Almería]] | 1954-06-21 | |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q5771087|Q5771087]] | [[Clara-Tanit Arqué]] | [[Xirona]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q5771707|Q5771707]] | [[Claudia Abate Ortiz]] | [[Cataluña]] | 1998-08-07 | | | |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q5771767|Q5771767]] | [[Claudia Molina]] | [[Barcelona]] | 1985-11-19 | | | [[Ficheiro:Claudia Molina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q5781001|Q5781001]] | [[Conchita Grangé Beleta]] | [[Espui]] | 1925-08-06 | [[Tolosa, Francia|Tolosa]] | 2019-08-27 | |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q5782528|Q5782528]] | [[María de la Consolación de Azlor y Villavicencio]] | [[Cidade de Xirona]] | 1775-05-12 | [[Zaragoza]] | 1814-12-23 | [[Ficheiro:La condesa de Bureta (Diputación Provincial de Zaragoza).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q5785238|Q5785238]] | [[Mar Coll]] | [[Barcelona]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Mar Coll (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q5789098|Q5789098]] | [[Leo Margets]] | [[Barcelona]] | 1983-08-10 | | | [[Ficheiro:Leo Margets 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q5790564|Q5790564]] | [[Marta Solaz]] | [[Barcelona]] | 1976-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q5790871|Q5790871]] | [[Creu Casas Sicart]] | [[Barcelona]] | 1913-04-26 | [[Barcelona]] | 2007-05-20 | [[Ficheiro:Creu Casas September 2004 - Autonomous University of Barcelona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q5791497|Q5791497]] | [[Cristina Morató]] | [[Barcelona]] | 1961 | | | [[Ficheiro:PutnamDD1V0031-260308.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q5802695|Q5802695]] | [[Denise Maestre]] | [[Barcelona]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q5802939|Q5802939]] | [[Laura Palmés]] | [[Barcelona]] | 1954 | | 2011-06-24 | |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q5805859|Q5805859]] | [[Remei Margarit]] | [[Sitges]] | 1935-12-25 | [[Barcelona]] | 2023-10-12 | |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q5806023|Q5806023]] | [[Rosa Mir Laverny]] | [[Barcelona]] | 1933 | [[Barcelona]] | 2013-12-28 | |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q5812628|Q5812628]] | [[Dolors Aleu Riera]] | [[Barcelona]] | 1857-04-07 | [[Barcelona]] | 1913-02-19 | [[Ficheiro:Dolors Aleu 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q5812632|Q5812632]] | [[Dolors López]] | [[Lleida]] | 1958-10-22 | | | [[Ficheiro:Dolors López Aguilar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q5814996|Q5814996]] | [[Dulcinea Juárez]] | [[Vila-seca]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q5829175|Q5829175]] | [[Elena Barraquer Compte]] | [[Barcelona]] | 1954-05-30 | | | [[Ficheiro:ElenaBarraquer2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q5829245|Q5829245]] | [[Elena Trapé]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q5829586|Q5829586]] | [[Elisenda Roca]] | [[Barcelona]] | 1963-02-14 | | | [[Ficheiro:Elisenda Roca 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q5830119|Q5830119]] | [[Elvira Prado-Fabregat]] | [[Cataluña]] | 1978-08-20 | | | |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q5840058|Q5840058]] | [[Júlia Costa i Coderch]] | [[Barcelona]] | 1948-04-24 | | | |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q5840197|Q5840197]] | [[Esperanza Grases]] | [[Barcelona]] | 1920-07-21 | [[Barcelona]] | 1995-11-22 | |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q5840612|Q5840612]] | [[Assumpció Laïlla i Jou]] | [[Barcelona]] | 1975-10-03 | | | [[Ficheiro:Assumpció Laïlla i Jou.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q5849394|Q5849394]] | [[Esther Jaén]] | [[Barcelona]] | 1968-04-06 | | | |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q5849403|Q5849403]] | [[Esther Moya]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1984-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q5850387|Q5850387]] | [[Eugenia Roca]] | [[Barcelona]] | 1928-03-15 | | 2010-08-24 | |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q5856931|Q5856931]] | [[Fayna Vergara]] | [[Sant Boi de Llobregat]] | 1985-03-04 | | | |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q5876670|Q5876670]] | [[Maria Solé Cuñat]] | [[Cataluña]] | 1913 | [[Cataluña]] | 1996-07 | |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q5880437|Q5880437]] | [[Gisela Riera]] | [[Barcelona]] | 1976-05-07 | | | |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q5881319|Q5881319]] | [[Gloria Pérez-Salmerón]] | [[Barcelona]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Gloria perez salmeron.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q5881332|Q5881332]] | [[Maria Glòria Serra i Ramos]] | [[Barcelona]] | 1964-10-21 | | | |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q5881348|Q5881348]] | [[Gloria Velat]] | [[Barcelona]] | 1915 | | 1988-03-18 | [[Ficheiro:Glòria Velat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q5919721|Q5919721]] | [[Inés Sabanés]] | [[Cubells]] | 1953-06-24 | | | [[Ficheiro:(Inés Sabanés) Candidatura de Ahora Madrid - Inés Sabanés 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q5920133|Q5920133]] | [[IreneB]] | [[Barcelona]] | 1981 | | | [[Ficheiro:IreneB (Irene Bauzá) R&B singer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q5920876|Q5920876]] | [[Isabel Soler]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q5928916|Q5928916]] | [[Jeannine Mestre]] | [[Barcelona]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q5929230|Q5929230]] | [[Jenny Llada]] | [[Barcelona]] | 1953-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q5931574|Q5931574]] | [[Joana Bonet Camprubí]] | [[Vinaixa]]<br/>[[Lleida]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Joana Bonet.tiff|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q5931584|Q5931584]] | [[Joana Raspall i Juanola]] | [[Barcelona]] | 1913-07-01 | [[Sant Feliu de Llobregat]] | 2013-12-04 | [[Ficheiro:Joana Raspall i Juanola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q5936550|Q5936550]] | [[Josefa Benítez Guzman]] | [[Barcelona]] | 1969-08-30 | | | [[Ficheiro:Josefa Benítez Guzmán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q5969452|Q5969452]] | [[Laia Ferrer]] | [[Barcelona]] | 1982-03-27 | | | [[Ficheiro:Laia Ferrer, XIV Premis Gaudí (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q5969456|Q5969456]] | [[Laia Tutzó]] | [[Barcelona]] | 1980-10-09 | | | |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q5969461|Q5969461]] | [[Laila Jiménez]] | [[Barcelona]] | 1982-07-20 | | | |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q5969959|Q5969959]] | [[Lantalba]] | [[Barcelona]] | 1980-12-18 | | | [[Ficheiro:Lantalba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q5971664|Q5971664]] | [[Laura Martínez Ruiz]] | [[Barcelona]] | 1984-08-01 | | | |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q5971690|Q5971690]] | [[Laura Pérez Vernetti]] | [[Barcelona]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Laura Pérez Vernetti, Barcelona 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q5973804|Q5973804]] | [[Lesly Kiss]] | [[Barcelona]] | 1981-08-16 | | | [[Ficheiro:Lesly Kiss Eros Galicia 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q5977070|Q5977070]] | [[Dolors Torelló]] | [[Barcelona]] | 1946-05-11 | | | |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q5978444|Q5978444]] | [[Lola Cordero]] | [[Barcelona]] | 1973-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q5978481|Q5978481]] | [[Lola Salvador Maldonado]] | [[Barcelona]] | 1938-09-22 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Lola Salvador Maldonado-2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q5978937|Q5978937]] | [[Lorena Cabo]] | [[Badalona]] | 1979-11<br/>1979 | | | |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q5979176|Q5979176]] | [[Loreto Valverde]] | [[Barcelona]] | 1966-10-01 | | | |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q5985130|Q5985130]] | [[Lydia Fairén]] | [[Barcelona]] | 1989-10-02 | | | |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q5989673|Q5989673]] | [[Magda Bandera]] | [[Sant Boi de Llobregat]] | 1970-12-08 | | | [[Ficheiro:Magda Bandera (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q5995161|Q5995161]] | [[Mar Saura]] | [[Barcelona]] | 1975-10-16 | | | [[Ficheiro:Mar Saura - Fénix 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q5997227|Q5997227]] | [[Mari Carmen Yepes]] | [[Barcelona]] | 1942 | [[Madrid]] | 2015-02-04 | |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q5997237|Q5997237]] | [[Mari Pau Domínguez]] | [[Sabadell]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Presentación del libro “No habrá otra primavera”.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q5997311|Q5997311]] | [[Maria Rodés]] | [[Barcelona]] | 1986-05-20 | | | |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q5998216|Q5998216]] | [[Marieta Orozco]] | [[Barcelona]] | 1978-02-11 | | | [[Ficheiro:Marieta Orozco (2018).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q5998241|Q5998241]] | [[Marika Vila]] | [[Barcelona]] | 1949-07-16 | | | [[Ficheiro:Autores de Còmic 2 - 2023 (Marika) (cropped 2024).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q5998346|Q5998346]] | [[Marinella Terzi]] | [[Barcelona]] | 1958-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q5999189|Q5999189]] | [[Mariona Ortiz]] | [[Calella]] | 1992-02-28 | | | [[Ficheiro:Catalunya - Montenegro (Foto Ricard Rovira FCBQ) (27604980047).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q6001873|Q6001873]] | [[Marta Belmonte]] | [[Barcelona]] | 1982-09-27 | | | [[Ficheiro:Marta Belmonte en Juicio a Don Juan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q6001885|Q6001885]] | [[Marta Calvó]] | [[Barcelona]]<br/>[[Castelló de la Plana]] | 1962-01-03<br/>1963-01-03<br/>1974 | | | |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q6001890|Q6001890]] | [[Marta Cantón]] | [[Barcelona]] | 1965-12-28 | | | [[Ficheiro:Marta Cantón 1983 Moscardó.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q6001920|Q6001920]] | [[Marta Fraile]] | [[Barcelona]] | 1982-10-30 | | | [[Ficheiro:Marta Fraile.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q6001991|Q6001991]] | [[Marta Palau]] | [[Albesa]] | 1934-07-17 | | 2022-08-12 | [[Ficheiro:Martha Palau Tapiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q6002006|Q6002006]] | [[Marta Puig]] | [[Olot]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q6002048|Q6002048]] | [[Marta de Pablo]] | [[Igualada]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Martadepablo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q6003627|Q6003627]] | [[María Dolores Orriols]] | [[Vic]] | 1914-01-25 | [[Barcelona]] | 2008-08-23 | [[Ficheiro:Maria Dolors Orriols.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q6003970|Q6003970]] | [[María Jesús Figa]] | [[Barcelona]] | 1951-04-26 | | | |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q6004088|Q6004088]] | [[María José Sánchez Soler]] | [[Sant Andreu de Llavaneres]] | 1952-05-05 | | | |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q6004429|Q6004429]] | [[María Paz Corominas]] | [[Barcelona]] | 1952-06-02 | | | |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q6004582|Q6004582]] | [[María Seguí Gómez]] | [[Barcelona]] | 1967-09-04 | | | [[Ficheiro:Maria segui.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q6004768|Q6004768]] | [[María Victoria Rodoreda Sayol]] | [[Berga]] | 1931 | [[Barcelona]] | 2010-07-22 | |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q6004845|Q6004845]] | [[María de Sánchez]] | [[Barcelona]] | 1969-06-02 | | | |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q6010843|Q6010843]] | [[Mercedes Fernández-Martorell]] | [[Barcelona]] | 1948 | | | [[Ficheiro:Mercedes fernández-martorell.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q6011042|Q6011042]] | [[Mercè Llorens]] | [[Arenys de Munt]] | 1979-05-14<br/>1978-05-14 | | | [[Ficheiro:Merce Llorens Serra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q6018129|Q6018129]] | [[Mireia Canalda]] | [[Barcelona]] | 1982-07-16 | | | |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q6022841|Q6022841]] | [[Montse Vives]] | [[Barcelona]] | 1936 | [[Barcelona]] | 2003 | |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q6022850|Q6022850]] | [[Montserrat García Rius]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1950 | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 2025-05-21 | [[Ficheiro:Montserrat Rius ultimando detalles de una de sus esculturas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q6022855|Q6022855]] | [[Montserrat Melero]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Montserrat Melero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q6022858|Q6022858]] | [[Montserrat Soliva Torrentó]] | [[Torres de Segre]] | 1943-01-01 | [[Blanes]] | 2019-09-15 | [[Ficheiro:Msoliva.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q6024173|Q6024173]] | [[Morgana Vargas Llosa]] | [[Barcelona]] | 1974-01-16 | | | |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q6036093|Q6036093]] | [[Mònica Bernabé Fernández]] | [[Barcelona]] | 1972-12 | | | [[Ficheiro:Mònica Bernabé 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q6036243|Q6036243]] | [[Mònica Pont]] | [[Barcelona]] | 1971-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q6036248|Q6036248]] | [[Mónica Pérez]] | [[Barcelona]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q6041333|Q6041333]] | [[Neus Garriga Turón]] | [[Malgrat de Mar]]<br/>[[Barcelona]] | 1978-10-18<br/>1978 | | | |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q6044381|Q6044381]] | [[Noemí Jordana]] | [[Torelló]] | 1980-10-17 | | | [[Ficheiro:NOE JORDANA-12.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q6047160|Q6047160]] | [[Nuria Carresi Salvadores]] | [[Barcelona]] | 1940-06-12 | [[Barcelona]] | 1999-04-07 | |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q6047180|Q6047180]] | [[Nuria Parés]] | [[Barcelona]] | 1925-05-12 | [[Cidade de México]] | 2010-09-16 | |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q6047198|Q6047198]] | [[María Montserrat Juliá]] | [[Xirona]] | 1917-12-25 | [[Buenos Aires]] | 1971-12-26 | [[Ficheiro:Nury Montsé - Antena, 1944.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q6047657|Q6047657]] | [[Núria Puigcercós]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1976-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q6047663|Q6047663]] | [[Núria Ventura i Brusca]] | [[Ulldecona]] | 1974-10-02 | | | |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q6049636|Q6049636]] | [[Olalla Moreno]] | [[Barcelona]] | 1973-05-30 | | | [[Ficheiro:Olalla Moreno, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q6062425|Q6062425]] | [[Iolanda García Sàez]] | [[Sallent]] | 1975-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q6065519|Q6065519]] | [[Pascuala Ilabaca]] | [[Xirona]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Pascuala Ilabaca 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q6067371|Q6067371]] | [[Paula Hernández]] | [[Portbou]] | 1998-07-08 | | | |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q6067393|Q6067393]] | [[Rigoberta Bandini|Paula Ribó González]] | [[Barcelona]] | 1990-04-30 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Rigoberta Bandini (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q6071652|Q6071652]] | [[Pepa Fernández Vallés]] | [[Cervera]] | 1965-03-04 | | | [[Ficheiro:Pepa Fernández 2012 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q6071660|Q6071660]] | [[Pepa Plana]] | [[Valls]] | 1965-05-02 | | | [[Ficheiro:Pepa Plana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q6075754|Q6075754]] | [[Pilar Blasco]] | [[Barcelona]] | 1921-12-10 | | 1992-09-10 | |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q6075784|Q6075784]] | [[Pilar Eyre]] | [[Barcelona]] | 1951-09-13 | | | [[Ficheiro:Pilar Eyre 2152 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q6077826|Q6077826]] | [[Isabel de Pomés]] | [[Barcelona]] | 1924-04-10 | [[Barcelona]] | 2007-05-31 | |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q6078076|Q6078076]] | [[Isabella Roser]] | [[Barcelona]] | No/unknown value | [[Barcelona]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q6095274|Q6095274]] | [[Itziar Esparza]] | [[Lleida]] | 1974-10-28 | | | |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q6098892|Q6098892]] | [[Ivette María]] | [[Barcelona]] | 1975-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q6112141|Q6112141]] | [[Rosa Castillo]] | [[Barcelona]] | 1956-02-14 | | | |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q6112165|Q6112165]] | [[Rosa Galcerán]] | [[Barcelona]] | 1917-11-24 | [[Barcelona]] | 2015-11-28 | [[Ficheiro:Rosa Galcerán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q6112185|Q6112185]] | [[Rosa Lentini]] | [[Barcelona]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q6112198|Q6112198]] | [[Rosa María Bonàs]] | [[Santa Perpètua de Mogoda]] | 1951-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q6112214|Q6112214]] | [[Rosa María Molló]] | [[Lleida]] | 1963-01-14 | | | |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q6112225|Q6112225]] | [[Rosa Navarro Durán]] | [[Figueres]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Rosa Navarro Duran.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q6112232|Q6112232]] | [[Rosa Ribas Moliné]] | [[El Prat de Llobregat]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Rosa Ribas-0526.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q6112241|Q6112241]] | [[Rosa Sala Rose]] | [[Barcelona]] | 1969-03-24 | | | |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q6112401|Q6112401]] | [[Rosario Pi]] | [[Barcelona]] | 1899-07-29 | [[Madrid]] | 1967-03-22 | |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q6112549|Q6112549]] | [[Roser Aguilar]] | [[Barcelona]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q6112553|Q6112553]] | [[Roser Berdagué Costa]] | [[Montcada i Reixac]] | 1929-06-02 | | 2025-04-01 | |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q6112557|Q6112557]] | [[Roser Pujol]] | [[Barcelona]] | 1969-12-02 | | | |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q6114518|Q6114518]] | [[Ruth Jiménez]] | [[Mollet del Vallès]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q6117847|Q6117847]] | [[Sonia Monroy]] | [[Barcelona]] | 1972-10-01 | | | [[Ficheiro:(Sonia Monroy) Prentsaurrekoa - Rueda de prensa- Serie B (8144728687) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q6119952|Q6119952]] | [[Sandra Daviú]] | [[Barcelona]] | 1975-03-22 | | | [[Ficheiro:Sandra Daviu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q6119965|Q6119965]] | [[Sandra G]] | [[Barcelona]] | 1978-11-16 | | | |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q6121752|Q6121752]] | [[Sara May]] | [[Barcelona]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q6131275|Q6131275]] | [[Sofía Ruiz]] | [[Barcelona]] | 20th century | | 1968-10-22 | |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q6132216|Q6132216]] | [[Sonia Bruno]] | [[Barcelona]] | 1945-07-31<br/>1943-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q6136297|Q6136297]] | [[Susana Alva]] | [[Berga]] | 1974-10-04 | | | |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q6136332|Q6136332]] | [[Susana Guasch Llovensà]] | [[Barcelona]] | 1979-03-27 | | | |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q6136347|Q6136347]] | [[Susana March]] | [[Barcelona]] | 1915-01-28 | [[Barcelona]] | 1990-12-21 | |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q6136366|Q6136366]] | [[Susana Rodríguez González]] | [[Barcelona]] | 1976-08-16 | | | |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q6136403|Q6136403]] | [[Susanna Bergés]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q6138672|Q6138672]] | [[Tania Gener]] | [[Badalona]] | 1988-08-20 | | | [[Ficheiro:Tania Gener.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q6152712|Q6152712]] | [[Trini Tinturé]] | [[Lleida]] | 1935-08-06 | [[Barcelona]] | 2024-01-17 | [[Ficheiro:Trini Tinturé. 41 Comic Barcelona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q6152746|Q6152746]] | [[Trinidad Martínez Tarragó]] | [[Barcelona]] | 1928-12 | [[Cidade de México]] | 2018-07-05 | |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q6159539|Q6159539]] | [[Vanessa Montfort]] | [[Barcelona]] | 1975-06-04 | | | [[Ficheiro:Vanessa Montfort.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q6172508|Q6172508]] | [[Àngels Margarit]] | [[Terrasa]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Angels margarit (14146564576).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q6173671|Q6173671]] | [[Ángela Villar]] | [[Lleida]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q6202859|Q6202859]] | [[Jinx Falkenburg]] | [[Barcelona]] | 1919-01-21 | [[Manhasset]] | 2003-08-27 | [[Ficheiro:Jinx Falkenburg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q6306578|Q6306578]] | [[Julia Menéndez]] | [[Barcelona]] | 1985-08-01 | | | |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q6488581|Q6488581]] | [[Lara Rabal]] | [[Barcelona]] | 1983-04-02 | | | [[Ficheiro:Lara Rabal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q6498633|Q6498633]] | [[Laura Antoja]] | [[Badalona]] | 1977-09-11 | | | [[Ficheiro:Laura Antoja - Final 35a Lliga Catalana AON 2023 Femenina (Foto Agustí Peña) (53226462416) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q6499394|Q6499394]] | [[Laura Ràfols]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1990-06-23 | | | [[Ficheiro:Laura Rafols.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q6668837|Q6668837]] | [[Lola Martinez]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q6689740|Q6689740]] | [[Lourdes Beneria]] | [[La Vall de Boí]] | 1937-10-08 | | | [[Ficheiro:Lourdes Beneria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q6698634|Q6698634]] | [[Lucía López]] | [[Barcelona]] | 1974-01-31 | | | |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q6701292|Q6701292]] | [[Luisa Casagemas]] | [[Barcelona]] | 1873-12-14 | [[Madrid]] | 1945 | [[Ficheiro:Lluïsa Casagemas i Coll (1894).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q6740799|Q6740799]] | [[Daniela Blume]] | [[Barcelona]] | 1985-02-09 | | | [[Ficheiro:Daniela Blume 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q6745167|Q6745167]] | [[Montserrat Tura i Camafreita]] | [[Mollet del Vallès]] | 1954-11-06 | | | [[Ficheiro:Montserrat Tura.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q6745767|Q6745767]] | [[Mariona Ribas]] | [[Sabadell]] | 1984-06-18 | | | [[Ficheiro:Mariona Ribas (2004).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q6745815|Q6745815]] | [[Olga Xirinacs|Olga Xirinacs Díaz]] | [[Tarragona]] | 1936-05-11 | | | [[Ficheiro:Olga Xirinacs (2006).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q6751227|Q6751227]] | [[Manolita Piña]] | [[Barcelona]] | 1883-02-22 | [[Montevideo]] | 1994-06-11 | [[Ficheiro:Manolita Piña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q6760133|Q6760133]] | [[Margarita Armengol]] | [[Barcelona]] | 1960-05-17 | | | |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q6761182|Q6761182]] | [[Maria Eulàlia Gendrau Gallifa]] | [[Berga]] | 1968-01-01 | | | |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q6761565|Q6761565]] | [[Maria Rúbies i Garrofé]] | [[Camarasa]] | 1932-11-21 | [[Lleida]] | 1993-01-14 | |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q6761621|Q6761621]] | [[Maria Teresa Pelegrí i Marimón]] | [[Barcelona]] | 1907-03-04 | [[Barcelona]] | 1995-03-18 | |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q6763824|Q6763824]] | [[Marina García Urzainqui]] | [[Barcelona]] | 1994-06-06 | | | [[Ficheiro:Marina Garcia Urzainqui, Cal, 200m breaststrike (35029339622).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q6763866|Q6763866]] | [[Marina Marimón]] | [[Barcelona]] | 1988-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q6774103|Q6774103]] | [[Marta Cubí]] | [[Igualada]] | 1985-05-06 | | | |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q6774113|Q6774113]] | [[Marta Ejarque]] | [[Terrasa]] | 1986-06-07 | | | |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q6774162|Q6774162]] | [[Marta Prat]] | [[Terrasa]] | 1981-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q6774168|Q6774168]] | [[Marta Ribera]] | [[Xirona]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q6774178|Q6774178]] | [[Marta Torrejón]] | [[Mataró]] | 1990-02-27 | | | [[Ficheiro:2019-05-17 Fußball, Frauen, UEFA Women's Champions League, Olympique Lyonnais - FC Barcelona StP 0849 LR10 by Stepro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q6774183|Q6774183]] | [[Marta Villagrasa]] | [[Barcelona]] | 1988-02-28 | | | |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q6782051|Q6782051]] | [[María Luisa Algarra]] | [[Barcelona]] | 1916-01-23 | [[México]] | 1957-09-29 | |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q6782105|Q6782105]] | [[María Romagosa]] | [[Terrasa]] | 1985-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q6782185|Q6782185]] | [[Nieves Álvarez Costa]] | [[Barcelona]] | 1962-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q6819572|Q6819572]] | [[Meritxell Negre]] | [[Barcelona]] | 1971-02-17 | | 2020-01-21 | |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q6873313|Q6873313]] | [[Míriam Diéguez]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1986-05-04 | | | [[Ficheiro:Miriam Dieguez.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q6873320|Q6873320]] | [[Miriam Forasté]] | [[Barcelona]] | 1991-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q6950234|Q6950234]] | [[Mónica Bosch]] | [[Sabadell]] | 1972-09-09 | | | |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q6965611|Q6965611]] | [[Narcisa Freixas]] | [[Sabadell]] | 1859-12-13 | [[Barcelona]] | 1926-12-20 | [[Ficheiro:Narcisa Freixas - Feminal 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q6968004|Q6968004]] | [[Natalia Cabrerizo]] | [[Barcelona]] | 1980-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q6968053|Q6968053]] | [[Natalia Más]] | [[Terrasa]] | 1963-08-11 | | | |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q7071534|Q7071534]] | [[Núria Camón]] | [[Terrasa]] | 1978-03-03 | | | [[Ficheiro:Núria Camón (4945178614) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q7071535|Q7071535]] | [[Núria Castelló]] | [[Gavà]] | 1971-04-26 | | | |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q7077802|Q7077802]] | [[Odilia Garcia]] | [[Barcelona]] | 1987-01-18 | | | [[Ficheiro:Odilia García 2007 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q7086568|Q7086568]] | [[Olga García]] | [[Dosrius]] | 1992-06-01 | | | [[Ficheiro:Olga Garcia Perez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q7086638|Q7086638]] | [[Olga Moreno]] | [[Barcelona]] | 1979-07-09 | | | |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q7128576|Q7128576]] | [[Paloma Fernández Pérez]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q7154725|Q7154725]] | [[Paula Martí]] | [[Barcelona]] | 1980-01-29 | | | [[Ficheiro:2009 Women's British Open - Paula Marti (9).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q7193792|Q7193792]] | [[Pilar Tosat]] | [[Barcelona]] | 1931-03-21 | | | |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q7271315|Q7271315]] | [[Queralt Casas]] | [[Bescanó]] | 1992-11-18 | | | [[Ficheiro:Queralt Casas (24.05.21).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q7272041|Q7272041]] | [[Quima Jaume]] | [[Cadaqués]] | 1934-04-20 | [[Cadaqués]] | 1993-01-30 | |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q7294429|Q7294429]] | [[Raquel Cabezón]] | [[Barcelona]] | 1978-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q7301634|Q7301634]] | [[Rebeca Pous Del Toro]] | [[Barcelona]] | 1974-11-01 | | | [[Ficheiro:Rebeca (cantante) 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q7312598|Q7312598]] | [[Renata Tarragó]] | [[Barcelona]] | 1927-10-23 | [[Badalona]] | 2005-08-02 | |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q7367038|Q7367038]] | [[Rosa Estiarte]] | [[Manresa]] | 1959-04-26 | [[Manresa]] | 1985-04-08 | |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q7367136|Q7367136]] | [[Rosa Visiedo Claverol]] | [[Barcelona]] | 1961-03-02 | | | |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q7368634|Q7368634]] | [[Roser Caminals-Heath]] | [[El Raval]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Roser Caminals (2005).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q7368635|Q7368635]] | [[Roser Serra]] | [[Barcelona]] | 1971-08-30 | | | |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q7416791|Q7416791]] | [[Sandra Vilanova]] | [[Barcelona]] | 1981-01-01 | | | [[Ficheiro:Sandra Vilanova.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q7421718|Q7421718]] | [[Sara Mérida]] | [[Barcelona]] | 1993-04-08 | | | |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q7421746|Q7421746]] | [[Sara Pérez]] | [[Barcelona]] | 1988-01-12 | | | [[Ficheiro:Sara Pérez Sala 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q7421759|Q7421759]] | [[Sara Ramírez]] | [[Ripollet]] | 1987-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q7421765|Q7421765]] | [[Sara Serna]] | [[Sabadell]] | 1987-10-10<br/>1987-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q7480527|Q7480527]] | [[Mireia Vilapuig]] | [[Sabadell]] | 1997-09-02 | | | [[Ficheiro:Mireia Vilapuig.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q7520351|Q7520351]] | [[Simone Lovell]] | [[Barcelona]] | 1934-02-19 | | | |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q7561708|Q7561708]] | [[Sonia Ferrer]] | [[Barcelona]] | 1977-09-26 | | | [[Ficheiro:Sonia Ferrer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q7561771|Q7561771]] | [[Sònia de Ignacio-Simó]] | [[Terrasa]] | 1971-01-24 | | | |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q7675534|Q7675534]] | [[Tahis]] | [[Barcelona]] | 1988-05-19 | | | [[Ficheiro:Tahisenconcierto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q7807898|Q7807898]] | [[Tina Fuentes]] | [[Valls]] | 1984-08-16 | [[Caldes de Montbui|Caldas de Montbuy]] | 2018-08-25 | |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q7870511|Q7870511]] | [[Ana Tortajada]] | [[Sabadell]] | 1957-05-24 | | | |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q7926845|Q7926845]] | [[Vicky Losada]] | [[Terrasa]] | 1991-03-05 | | | [[Ficheiro:2019-05-17 Fußball, Frauen, UEFA Women's Champions League, Olympique Lyonnais - FC Barcelona StP 0860 LR10 by Stepro (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q7934167|Q7934167]] | [[Virginia Cardona]] | [[Barcelona]] | 1967-01-04 | | | |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q8054758|Q8054758]] | [[Yolanda Ventura Román]] | [[Barcelona]] | 1968-10-21 | | | |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q8055664|Q8055664]] | [[Isabel Ferrer i Sabrià]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1852-11-15 | [[Paterna]] | 1936-11-20 | |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q8076941|Q8076941]] | [[Ángeles Parejo]] | [[Terrasa]] | 1969-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q8141205|Q8141205]] | [[Encarnació Braut]] | [[Ripollet]] | 1913 | | 2001 | |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q8192289|Q8192289]] | [[Aina Clotet]] | [[Barcelona]] | 1982-09-23 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Aina Clotet (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q8198032|Q8198032]] | [[Ana Gorría]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q8198058|Q8198058]] | [[Anna Maria Barbany]] | [[Barcelona]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q8198059|Q8198059]] | [[Anna María Martínez Sagi|Anna Maria Martínez Sagi]] | [[Barcelona]] | 1907-02-16 | [[Santpedor]] | 2000-01-02 | [[Ficheiro:Anna Maria Martínez Sagi.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q8198816|Q8198816]] | [[Andrea Albani]] | [[Barcelona]] | 1960-10-13 | [[Barcelona]] | 1994-01-18 | |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q8198832|Q8198832]] | [[Andrea Motis]] | [[Barcelona]] | 1995-05-09 | | | [[Ficheiro:Motis Andrea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q8200099|Q8200099]] | [[Anna Barrachina i Sala]] | [[Sitges]] | 1968-02-20 | | | [[Ficheiro:Anna Barrachina - 001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q8200101|Q8200101]] | [[Anna Cabré i Pla]] | [[Barcelona]] | 1943-10-18 | | | [[Ficheiro:Anna Cabré i Pla (2019).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q8200103|Q8200103]] | [[Anna Forés i Miravalles]] | [[Barcelona]] | 1966-02 | | | [[Ficheiro:Anna Fores i Miravalles.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q8200129|Q8200129]] | [[Anna Murià]] | [[Barcelona]] | 1904-04-21 | [[Terrasa]] | 2002-09-27 | [[Ficheiro:Anna i Jo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q8200133|Q8200133]] | [[Anna Tarrés]] | [[Barcelona]] | 1967-10-19 | | | [[Ficheiro:Anna Tarrés i Campa.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q8201099|Q8201099]] | [[Antonia Santiago Amador]] | [[Barcelona]] | 1946-12-24 | | | [[Ficheiro:La Plaza Mayor se suma al Día Internacional de la Mujer con el concierto Un susurro atronador 17.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q8201986|Q8201986]] | [[Antònia Macià]] | [[Barcelona]] | 1904-10-12 | [[Barcelona]] | 2001-09-09 | |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q8201988|Q8201988]] | [[Antònia Abelló]] | [[Reus]] | 1913-09-13 | [[Barcelona]] | 1984-03-12 | [[Ficheiro:Antonia abello.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q8209355|Q8209355]] | [[Aurora Bertrana]] | [[Xirona]] | 1892-10-29 | [[Berga]] | 1974-09-03 | [[Ficheiro:Aurora Bertrana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q8247042|Q8247042]] | [[Berta]] | [[Premià de Dalt]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q8248633|Q8248633]] | [[Blanca Serra i Puig]] | [[Barcelona]] | 1943 | | | [[Ficheiro:Blanca Serra (2021).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 757 | [[:d:Q8338636|Q8338636]] | [[Carme Guasch i Darné]] | [[Figueres]] | 1928-10-03 | [[Badalona]] | 1998-08-22 | |- | style='text-align:right'| 758 | [[:d:Q8338637|Q8338637]] | [[Carme Cortès i Lladó]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1892-09-05 | [[Cidade de México]] | 1979-03-28 | [[Ficheiro:Carme Cortès i Lledó.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 759 | [[:d:Q8338639|Q8338639]] | [[Carme Ribé Ferré]] | [[Reus]] | 1920 | [[Barcelona]] | 1991 | |- | style='text-align:right'| 760 | [[:d:Q8338642|Q8338642]] | [[Carme Solé Vendrell]] | [[Barcelona]] | 1944-08-01 | | | [[Ficheiro:Carme Solé.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 761 | [[:d:Q8338698|Q8338698]] | [[Carmen de Rivera]] | [[Barcelona]] | 1956-04-18 | | | [[Ficheiro:CarmendeRiveraweb.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 762 | [[:d:Q8338701|Q8338701]] | [[Carmina Virgili]] | [[Barcelona]] | 1927-06-19 | [[Barcelona]] | 2014-11-21 | [[Ficheiro:Dr Carmina Virgili cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 763 | [[:d:Q8343354|Q8343354]] | [[Celestina Vigneaux i Cibils]] | [[Xirona]] | 1878-05-10 | [[Barcelona]] | 1964-05-13 | [[Ficheiro:1914-02-23, La Ilustració Catalana, Les mestres pensionades a Roma (a) (cropped) Celestina Vigneaux.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 764 | [[:d:Q8346586|Q8346586]] | [[Clara Segura]] | [[Sant Just Desvern]] | 1974-05-06 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Clara Segura (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 765 | [[:d:Q8346979|Q8346979]] | [[Esmeralda Cervantes|Clotilde Cerdà i Bosch]] | [[Barcelona]] | 1861-02-28 | [[Santa Cruz de Tenerife]] | 1926-04-12 | [[Ficheiro:Esmeralda Cervantes.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 766 | [[:d:Q8349075|Q8349075]] | [[Concha García Campoy]] | [[Terrasa]] | 1958-10-28 | [[Valencia]] | 2013-07-10 | [[Ficheiro:Concha García Campoy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 767 | [[:d:Q8349076|Q8349076]] | [[Concha Ibáñez]] | [[Canet de Mar]] | 1926-03-26 | [[Barcelona]] | 2022-12-22 | [[Ficheiro:Concha ibanez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 768 | [[:d:Q8351723|Q8351723]] | [[Cristina Buenafuentes de la Mata]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1977-09-12 | | | |- | style='text-align:right'| 769 | [[:d:Q8351741|Q8351741]] | [[Cristina Villanueva Ramos]] | [[Barcelona]] | 1976-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 770 | [[:d:Q8352328|Q8352328]] | [[Cuca Canals]] | [[Barcelona]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 771 | [[:d:Q8460951|Q8460951]] | [[Conxita Bardem i Faust]] | [[Barcelona]] | 1918-03-03 | [[Barcelona]] | 2008-04-15<br/>2008-04-16 | |- | style='text-align:right'| 772 | [[:d:Q8465939|Q8465939]] | [[Daniela Costa]] | [[Barcelona]] | 1981 | [[Sitges]] | 2023-12-14 | |- | style='text-align:right'| 773 | [[:d:Q8561502|Q8561502]] | [[Dolores Serrat Moré]] | [[Ripoll]] | 1955-12-03 | | | [[Ficheiro:Wiki Dolores-foto despacho gabi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 774 | [[:d:Q8561505|Q8561505]] | [[Dolors Nadal i Aymerich]] | [[Barcelona]] | 1953-05 | | | [[Ficheiro:Dolors nadal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 775 | [[:d:Q8561507|Q8561507]] | [[Dolors Puig Gasol]] | [[Terrasa]] | 1951-05-25 | | | [[Ficheiro:Dolorspuig2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 776 | [[:d:Q8762792|Q8762792]] | [[Maria Víctor]] | [[Barcelona]] | 1926-12-20 | [[Palau-solità i Plegamans]] | 2016-03-17 | [[Ficheiro:M. Victor (actualment).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 777 | [[:d:Q8774913|Q8774913]] | [[Elisabeth Galí i Camprubí]] | [[Barcelona]] | 1950 | | | [[Ficheiro:18 Manifest de Barcelona, de Beth Galí, Rambla de Catalunya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 778 | [[:d:Q8774916|Q8774916]] | [[Elisabeth Mulder]] | [[Barcelona]] | 1904-02-09 | [[Barcelona]] | 1987-11-28 | [[Ficheiro:1927-12-31, La Esfera, El año literario, Mulder de Dauner.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 779 | [[:d:Q8775193|Q8775193]] | [[Elvira Quintillá]] | [[Barcelona]] | 1928-09-19 | [[Madrid]] | 2013-12-27 | |- | style='text-align:right'| 780 | [[:d:Q8775504|Q8775504]] | [[Emilia Aldomà]] | [[Les Borges Blanques]] | 1920s | [[Les Borges Blanques]] | 1987-09-10 | |- | style='text-align:right'| 781 | [[:d:Q8776315|Q8776315]] | [[Enriqueta Compte y Riqué]] | [[Barcelona]] | 1866-12-31<br/>1886 | [[Montevideo]] | 1949-10-18 | [[Ficheiro:Enriqueta Compte y Riqué a los 23 años.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 782 | [[:d:Q8846211|Q8846211]] | [[Eulàlia Ramon]] | [[Barcelona]] | 1959-11-21 | | | [[Ficheiro:Eulalia Ramón en los Premios Goya 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 783 | [[:d:Q8846630|Q8846630]] | [[Eva Piquer]] | [[Barcelona]] | 1969-05-30 | | | [[Ficheiro:Eva Piquer - Catosfera 15-10-2016 tarda 11 (cropped 2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 784 | [[:d:Q8962234|Q8962234]] | [[Francesca Bonnemaison]] | [[Barcelona]] | 1872-04-12 | [[Barcelona]] | 1949-10-13 | [[Ficheiro:Francesca Bonnemaison i Farriols - Reina dels Jocs Florals 1892.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 785 | [[:d:Q8963160|Q8963160]] | [[Fàtima Bosch i Tubert]] | [[Figueres]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Fatima Bosch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 786 | [[:d:Q8963699|Q8963699]] | [[Gemma Romanyà i Valls]] | [[Capellades]] | 1945-09-29 | [[Capellades]] | 2018-03-05 | |- | style='text-align:right'| 787 | [[:d:Q8963844|Q8963844]] | [[Georgina Latre]] | [[Barcelona]] | 1988-12-23 | | | |- | style='text-align:right'| 788 | [[:d:Q9001292|Q9001292]] | [[Guillermina Motta]] | [[Barcelona]] | 1942-02-26 | | | |- | style='text-align:right'| 789 | [[:d:Q9002429|Q9002429]] | [[Helena García Melero]] | [[Barcelona]] | 1968-09-19 | | | [[Ficheiro:Helena Garcia Melero 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 790 | [[:d:Q9002431|Q9002431]] | [[Helena Miquel]] | [[Barcelona]] | 1972-05-02 | | | [[Ficheiro:Helena Miquel, cantant, actriu i periodista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 791 | [[:d:Q9009270|Q9009270]] | [[Iria Fernández Crespo]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Iria Fernández na Cuba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 792 | [[:d:Q9009403|Q9009403]] | [[Isabel Olesti i Prats]] | [[Reus]] | 1957-04-12 | | | [[Ficheiro:IsabelOlesti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 793 | [[:d:Q9016283|Q9016283]] | [[Judith Colell]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1968-07-14 | | | [[Ficheiro:Judith Colell, XIV Premis Gaudí (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 794 | [[:d:Q9016932|Q9016932]] | [[Júlia Coromines i Vigneaux]] | [[Barcelona]] | 1910-10-17 | | 2011-03-30 | |- | style='text-align:right'| 795 | [[:d:Q9021329|Q9021329]] | [[Lena Paüls Obré]] | [[Reus]] | 1952-02-15 | | | |- | style='text-align:right'| 796 | [[:d:Q9022674|Q9022674]] | [[Lina Ódena]] | [[Barcelona]] | 1911-01-22 | [[Granada]] | 1936-09-14 | [[Ficheiro:Lina Ódena 1937.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 797 | [[:d:Q9023358|Q9023358]] | [[Lluïsa Cunillé]] | [[Badalona]] | 1961-10-28 | | | [[Ficheiro:Lluïsa Cunillé Foto Òmnium Dani Codina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 798 | [[:d:Q9023360|Q9023360]] | [[Lluïsa Forrellad]] | [[Sabadell]] | 1927-05-17 | | 2018-08-04 | |- | style='text-align:right'| 799 | [[:d:Q9023549|Q9023549]] | [[Lola Iturbe]] | [[Barcelona]] | 1902-08-01 | [[Xixón]] | 1990-01-05 | [[Ficheiro:Lola Iturbe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 800 | [[:d:Q9023554|Q9023554]] | [[Lolita Bosch]] | [[Barcelona]] | 1970-07-03 | | | |- | style='text-align:right'| 801 | [[:d:Q9024468|Q9024468]] | [[Lourdes Muñoz Santamaría]] | [[Barcelona]] | 1969-12-15 | | | [[Ficheiro:Lourdes Muñoz Santamaría 2023 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 802 | [[:d:Q9025524|Q9025524]] | [[Lulú Palomares]] | [[Barcelona]] | 1973-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 803 | [[:d:Q9026826|Q9026826]] | [[Magda Oranich i Solagran]] | [[Barcelona]] | 1945-12-11 | | | [[Ficheiro:Judici a la Democràcia 190114 7007 dc (46026042304) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 804 | [[:d:Q9027006|Q9027006]] | [[Maite Arqué]] | [[Badalona]] | 1943-06-17 | | | [[Ficheiro:Maite Arqué.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 805 | [[:d:Q9028791|Q9028791]] | [[Margarida Abril]] | [[Argentona]] | 1910-08-06 | [[Mataró]] | 2003-08-13 | |- | style='text-align:right'| 806 | [[:d:Q9028797|Q9028797]] | [[Margarita Farré]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 807 | [[:d:Q9028843|Q9028843]] | [[Maria Amèlia Pedrerol]] | [[Barcelona]] | 1950-06-25 | | | |- | style='text-align:right'| 808 | [[:d:Q9028844|Q9028844]] | [[Maria Àngels Feliu Bassols]] | [[Olot]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 809 | [[:d:Q9028849|Q9028849]] | [[Maria Antònia Munar]] | [[Barcelona]] | 1955-05-16 | | | |- | style='text-align:right'| 810 | [[:d:Q9028853|Q9028853]] | [[Maria Cortina i Pascual]] | [[Reus]] | 1879 | [[Reus]] | 1954 | |- | style='text-align:right'| 811 | [[:d:Q9028860|Q9028860]] | [[Maria Dolors Laffitte i Masjoan]] | [[Roda de Ter]] | 1949-08 | [[Xirona]] | 2008-02-15 | [[Ficheiro:Maria Laffitte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 812 | [[:d:Q9028884|Q9028884]] | [[Maria Teresa Cabré]] | [[L'Argentera]] | 1947-02-10 | | | [[Ficheiro:Maria Teresa Cabré 2015 (cropped 2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 813 | [[:d:Q9029209|Q9029209]] | [[Marisol Galdón]] | [[Sabadell]] | 1962-08-03 | | | [[Ficheiro:Marisol.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 814 | [[:d:Q9029493|Q9029493]] | [[Marta Angelat]] | [[Barcelona]] | 1953-01-01 | | | |- | style='text-align:right'| 815 | [[:d:Q9029537|Q9029537]] | [[Marta Sanz-Solé]] | [[Sabadell]] | 1952-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 816 | [[:d:Q9029943|Q9029943]] | [[María Asunción Català]] | [[Barcelona]] | 1925-07-14 | [[Barcelona]] | 2009-07-03 | [[Ficheiro:Maria Assumpció Català i Poch (MUNCYT, Eulogia Merle).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 817 | [[:d:Q9029982|Q9029982]] | [[Dolors Calvet]] | [[Sabadell]] | 1950-04-11 | | | [[Ficheiro:Dolors Calvet Puig.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 818 | [[:d:Q9030053|Q9030053]] | [[María José Pons]] | [[Sabadell]] | 1984-08-08 | | | [[Ficheiro:María José Pons.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 819 | [[:d:Q9030126|Q9030126]] | [[María Pascual]] | [[Barcelona]] | 1933-07-01 | [[Barcelona]] | 2011-12-13 | [[Ficheiro:Maria Pascual (2010).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 820 | [[:d:Q9030181|Q9030181]] | [[Maria Teresa Ocaña i Gomà]] | [[Barcelona]] | 1947-07-26 | | | [[Ficheiro:Maria Teresa Ocaña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 821 | [[:d:Q9030233|Q9030233]] | [[María de Ávila]] | [[Barcelona]] | 1920-04-10 | [[Zaragoza]] | 2014-02-27<br/>2014-02-26 | |- | style='text-align:right'| 822 | [[:d:Q9031734|Q9031734]] | [[Mercè Molist i Ferrer]] | [[Manlleu]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Mercè Molist en las II Jornadas del Conocimiento Libre (7).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 823 | [[:d:Q9031777|Q9031777]] | [[Meritxell Batet]] | [[Barcelona]] | 1973-03-19 | | | [[Ficheiro:(Meritxell Batet) Consejo de Ministros en Barcelona 06 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 824 | [[:d:Q9031780|Q9031780]] | [[Meritxell Falgueras i Febrer]] | [[Barcelona]] | 1981-07-30 | | | |- | style='text-align:right'| 825 | [[:d:Q9033321|Q9033321]] | [[Minerva (cantante)|Minerva]] | [[Barcelona]] | 1977-08-23 | | | |- | style='text-align:right'| 826 | [[:d:Q9034881|Q9034881]] | [[Montse Cortés]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Montse Cortes en Malaga en Flamenco (23 de agosto de 2007).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 827 | [[:d:Q9034887|Q9034887]] | [[Montserrat Albet]] | [[Barcelona]] | 1927-04-22 | [[Barcelona]] | 2013-04-10 | |- | style='text-align:right'| 828 | [[:d:Q9034896|Q9034896]] | [[Montserrat García Llovera]] | [[Barcelona]] | 1957 | | | [[Ficheiro:(Montserrat García Llovera) Fernández de la Vega se reune con el ministro del Interior, los delegados y subdelegados del Gobierno para coordinar el Plan Verano. Pool Moncloa. 15 de julio de 2008 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 829 | [[:d:Q9034902|Q9034902]] | [[Montserrat Gatell Pérez]] | [[Sabadell]] | 1971-02-19 | | | [[Ficheiro:Mgatell2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 830 | [[:d:Q9034903|Q9034903]] | [[Montserrat Gudiol]] | [[Barcelona]] | 1933-06-09 | [[Barcelona]] | 2015-12-25 | |- | style='text-align:right'| 831 | [[:d:Q9034905|Q9034905]] | [[Montserrat Nebrera González]] | [[Barcelona]] | 1961-07-11 | | | [[Ficheiro:2 Montserrat Nebrera.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 832 | [[:d:Q9034906|Q9034906]] | [[Montserrat Martín]] | [[Lleida]] | 1974-12-02 | | | [[Ficheiro:Montse Martín 01.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 833 | [[:d:Q9034912|Q9034912]] | [[Montserrat Palma]] | [[Figueres]] | 1959-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 834 | [[:d:Q9034916|Q9034916]] | [[Montserrat Salvador]] | [[Tarragona]] | 1927-11-21 | | 2025-05-15 | [[Ficheiro:Montserrat de Salvador.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 835 | [[:d:Q9040447|Q9040447]] | [[Montserrat Casas]] | [[Hostalric]] | 1955-09-06 | [[Barcelona]] | 2013-03-30 | [[Ficheiro:(Monserrat Casas) UIB medalla d'or 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 836 | [[:d:Q9048203|Q9048203]] | [[Mónica Azón]] | [[Barcelona]] | 1972-10-19 | | | |- | style='text-align:right'| 837 | [[:d:Q9048230|Q9048230]] | [[Mònica Vilar López]] | [[Olot]] | 1970-07-27 | | | [[Ficheiro:Monica-Vilar-Olot-2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 838 | [[:d:Q9049670|Q9049670]] | [[Neus Sanz i Escobar]] | [[Igualada]] | 1973-09-18 | | | [[Ficheiro:Neus Sanz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 839 | [[:d:Q9050522|Q9050522]] | [[Noemí Galera]] | [[Barcelona]] | 1967-02-02 | | | [[Ficheiro:Noemí Galera Nebot.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 840 | [[:d:Q9051329|Q9051329]] | [[Núria Feliu]] | [[Sants]] | 1941-09-21 | [[Sants]] | 2022-07-22 | [[Ficheiro:Núria Feliu en 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 841 | [[:d:Q9051331|Q9051331]] | [[Núria Gago]] | [[Barcelona]] | 1980-03-10 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Nuria Gago (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 842 | [[:d:Q9051334|Q9051334]] | [[Núria Parlon]] | [[Barcelona]] | 1974-08-02 | | | [[Ficheiro:Núria Parlón i Gil, Consellera d'Interior i Seguretat Pública (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 843 | [[:d:Q9051340|Q9051340]] | [[Núria Prims]] | [[Barcelona]] | 1972-09-29 | | | [[Ficheiro:Núria Prims, XIII Premis Gaudí (2021) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 844 | [[:d:Q9051343|Q9051343]] | [[Núria Tortras i Planas]] | [[Barcelona]] | 1926 | [[Barcelona]] | 2013-07-20 | [[Ficheiro:Núria Tortras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 845 | [[:d:Q9058212|Q9058212]] | [[Pepita Ferrer Lucas]] | [[Barcelona]] | 1938-05-07 | [[Barcelona]] | 1993-01-14 | |- | style='text-align:right'| 846 | [[:d:Q9059602|Q9059602]] | [[Pilar Aymerich i Puig]] | [[Barcelona]] | 1943 | | | [[Ficheiro:Pilar Aymerich4.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 847 | [[:d:Q9059654|Q9059654]] | [[Pilar Vélez Vicente]] | [[Barcelona]] | 1957-02-02 | | | [[Ficheiro:Pilar Vélez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 848 | [[:d:Q9059658|Q9059658]] | [[Pilarín Bayés]] | [[Vic]] | 1941-04-21 | | | [[Ficheiro:2013 Pilarin Bayés DSC 4832.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 849 | [[:d:Q9068148|Q9068148]] | [[Carme Fenoll Clarabuch]] | [[Palafolls]] | 1977-05-30 | | | [[Ficheiro:Carme Fenoll 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 850 | [[:d:Q9070712|Q9070712]] | [[Rosa Sabater]] | [[Barcelona]] | 1927-08-29 | [[Mejorada del Campo]] | 1983-11-27 | [[Ficheiro:Rosa Sabater.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 851 | [[:d:Q9076888|Q9076888]] | [[Shuga Wuga]] | [[Sant Boi de Llobregat]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 852 | [[:d:Q9078944|Q9078944]] | [[Sonia Fernández-Vidal]] | [[Barcelona]] | 1978-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 853 | [[:d:Q9081084|Q9081084]] | [[Sílvia Pérez Cruz]] | [[Palafrugell]] | 1983-02-15 | | | [[Ficheiro:Sílvia Pérez Cruz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 854 | [[:d:Q9081765|Q9081765]] | [[Tania Pérez]] | [[Santa Coloma de Gramenet]]<br/>[[Barcelona]] | 1991-11-03 | | | [[Ficheiro:Tania Pérez - Presentació Lliga Catalana Femenina (Foto FCBQ) (29558479040) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 855 | [[:d:Q9086114|Q9086114]] | [[Teresa Condeminas]] | [[Barcelona]] | 1905-02-27 | [[Barcelona]] | 2002-01-24 | |- | style='text-align:right'| 856 | [[:d:Q9086118|Q9086118]] | [[Teresa Cunillera]] | [[Bell-lloc d'Urgell]] | 1951-02-17 | | | [[Ficheiro:Presidente de la Asamblea Nacional mantendrá reunión de trabajo con la Sra. Teresa Cunillera, Primera Vicepresidenta del Congreso de España y varios diputados (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 857 | [[:d:Q9086133|Q9086133]] | [[Teresa Rioné Llano]] | [[Sant Just Desvern]] | 1965-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 858 | [[:d:Q9093214|Q9093214]] | [[Vicenta N'Dongo]] | [[Barcelona]] | 1968-07-05 | | | [[Ficheiro:Vicenta N'Dongo, XIV Premis Gaudí (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 859 | [[:d:Q9098079|Q9098079]] | [[Àgata Roca]] | [[Barcelona]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 860 | [[:d:Q9098091|Q9098091]] | [[Àngels Garriga de Mata]] | [[Sant Vicenç de Calders]] | 1898-10-13 | [[Barcelona]] | 1967-02-05 | [[Ficheiro:Placa Àngels Garriga de Mata.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 861 | [[:d:Q9098094|Q9098094]] | [[Àngels Gonyalons]] | [[Barcelona]] | 1963-11-12 | | | [[Ficheiro:Àngels Gonyalons, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 862 | [[:d:Q9155428|Q9155428]] | [[Anna Maria Ravell i Barrera]] | [[Arenys de Mar]] | 1819 | | 1893 | [[Ficheiro:RavellAnnaM.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 863 | [[:d:Q9265198|Q9265198]] | [[Francisca Pons Sardá]] | [[L'Espluga de Francolí]] | 1880-07-18 | [[Barcelona]] | 1936-07-31 | |- | style='text-align:right'| 864 | [[:d:Q9336997|Q9336997]] | [[Silvia Felipo]] | [[Barcelona]] | 1967-02-04 | | | |- | style='text-align:right'| 865 | [[:d:Q10294900|Q10294900]] | [[Henriqueta Brieba]] | [[Barcelona]] | 1901-07-31 | [[Río de Xaneiro]] | 1995-09-18 | [[Ficheiro:Henriqueta Brieba (sem data).tiff|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 866 | [[:d:Q10330644|Q10330644]] | [[Miriam Mehler]] | [[Barcelona]] | 1935-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 867 | [[:d:Q10418211|Q10418211]] | [[Dolors Monserdà i Vidal]] | [[Barcelona]] | 1845-07-10 | [[Barcelona]] | 1919-03-31 | [[Ficheiro:Dolors Monserdà de Macià.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 868 | [[:d:Q10526904|Q10526904]] | [[Esther Romero]] | [[Barcelona]] | 1988-04-05 | | | |- | style='text-align:right'| 869 | [[:d:Q10537046|Q10537046]] | [[Montserrat Teixidor i Bigas]] | [[Barcelona]] | 1958-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 870 | [[:d:Q10745532|Q10745532]] | [[Marta Rovira]] | [[Vic]] | 1977-01-25 | | | [[Ficheiro:20210701 Ginebra Marta Rovira MP24559 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 871 | [[:d:Q10949743|Q10949743]] | [[Agnès Tejada]] | [[Sabadell]] | 1978-12-20 | | | |- | style='text-align:right'| 872 | [[:d:Q10951615|Q10951615]] | [[Anna Sahun Martí]] | [[Barcelona]] | 1975-03-13 | | | [[Ficheiro:DC71533 (27557170688) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 873 | [[:d:Q11024644|Q11024644]] | [[Olga Domenech]] | [[Sabadell]] | 1988-09-21 | | | [[Ficheiro:Olga Domenech 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 874 | [[:d:Q11034730|Q11034730]] | [[Josefina Cambra i Giné]] | [[Barcelona]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 875 | [[:d:Q11037464|Q11037464]] | [[Josefina Castellví]] | [[Barcelona]] | 1935-07-01 | | | [[Ficheiro:Josefina Castellví a Medalla Or Generalitat 2014 7092 resize.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 876 | [[:d:Q11038170|Q11038170]] | [[Josefina Tanganelli Plana]] | [[Barcelona]] | 1904 | | 1968-04-19 | |- | style='text-align:right'| 877 | [[:d:Q11042646|Q11042646]] | [[Ivana Miño]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Ivana Miño en el teaser de La verdadera revolucion, de Pablo Sola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 878 | [[:d:Q11046665|Q11046665]] | [[Lídia Pujol]] | [[Barcelona]] | 1968-10 | | | [[Ficheiro:Lidia pujol.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 879 | [[:d:Q11054192|Q11054192]] | [[Leticia Sabater]] | [[Barcelona]] | 1966-06-21 | | | [[Ficheiro:Leticia Sabater en Logroño.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 880 | [[:d:Q11078184|Q11078184]] | [[Patrizia Ruiz]] | [[Barcelona]] | 1987-01-11 | | | |- | style='text-align:right'| 881 | [[:d:Q11095836|Q11095836]] | [[Pilar Díaz Romero]] | [[Barcelona]] | 1967-11-29 | | | [[Ficheiro:Foto Delegada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 882 | [[:d:Q11279942|Q11279942]] | [[Montse Guallar]] | [[El Clot]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Montse Guallar - 001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 883 | [[:d:Q11319479|Q11319479]] | [[Teresa Galí-Izard]] | [[Barcelona]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Teresa Gali-Izard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 884 | [[:d:Q11679781|Q11679781]] | [[Alícia Moreno Espert]] | [[Barcelona]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 885 | [[:d:Q11683633|Q11683633]] | [[Irene Polo]] | [[Barcelona]] | 1909-11-27 | [[Buenos Aires]] | 1942-04-03 | |- | style='text-align:right'| 886 | [[:d:Q11685031|Q11685031]] | [[Joana Vilapuig]] | [[Sabadell]] | 1994-10-23 | | | |- | style='text-align:right'| 887 | [[:d:Q11688216|Q11688216]] | [[Laia Cañigueral]] | [[Cassà de la Selva]] | 1981-03-11 | | | [[Ficheiro:Roda de premsa de balanç del primer any de legislatura (2) (19-07-2022) (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 888 | [[:d:Q11689394|Q11689394]] | [[Carme Sala i Bigas]] | [[Tona, Barcelona|Tona]] | 1920-10-29 | [[Vic]] | 1952-12-28 | |- | style='text-align:right'| 889 | [[:d:Q11690955|Q11690955]] | [[Maria Girona i Benet]] | [[Barcelona]] | 1923-11-30 | [[Barcelona]] | 2015-03-08 | |- | style='text-align:right'| 890 | [[:d:Q11691294|Q11691294]] | [[Martina Castells Ballespí]] | [[Lleida]] | 1852-07-23 | [[Reus]] | 1884-01-21 | [[Ficheiro:Martina Castells.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 891 | [[:d:Q11691430|Q11691430]] | [[María Luisa Cava de Llano y Carrió]] | [[Barcelona]] | 1948-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 892 | [[:d:Q11692111|Q11692111]] | [[Mercè Bruquetas i Lloveras]] | [[Vilassar de Dalt]] | 1925 | [[Barcelona]] | 2007-11-23 | |- | style='text-align:right'| 893 | [[:d:Q11693559|Q11693559]] | [[Montserrat Colldeforns]] | [[Mataró]]<br/>[[Barcelona]] | 1947-09-03 | | | |- | style='text-align:right'| 894 | [[:d:Q11693569|Q11693569]] | [[Montserrat Gibert]] | [[Molins de Rei]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 895 | [[:d:Q11693574|Q11693574]] | [[Montserrat Ginesta Clavell]] | [[Seva]] | 1952-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 896 | [[:d:Q11693579|Q11693579]] | [[Montserrat Vayreda]] | [[Lladó]] | 1924-08-28 | | 2006-11-08 | |- | style='text-align:right'| 897 | [[:d:Q11694831|Q11694831]] | [[Mònica López Moyano]] | [[La Seu d'Urgell]] | 1975-01-10 | | | [[Ficheiro:Mònica Lòpez, meteoròloga (2005).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 898 | [[:d:Q11694879|Q11694879]] | [[Mar Orfila]] | [[Barcelona]] | 1977-03-19 | | | [[Ficheiro:Mürfila-02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 899 | [[:d:Q11696249|Q11696249]] | [[Núria Esponellà]] | [[Celrà]] | 1959-02-04 | | | |- | style='text-align:right'| 900 | [[:d:Q11696254|Q11696254]] | [[Núria Perpinyà]] | [[Lleida]] | 1961-05-25 | | | [[Ficheiro:Autora N Perpinya.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 901 | [[:d:Q11696960|Q11696960]] | [[Enriqueta Rodon Asencio]] | [[Barcelona]] | 1863-02-26 | [[Madrid]] | 1903-12-28 | [[Ficheiro:RodonTeresa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 902 | [[:d:Q11703335|Q11703335]] | [[Roser Segimon i Artells]] | [[Reus]] | 1870-10-02 | [[Barcelona]] | 1964 | [[Ficheiro:RoserSegimon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 903 | [[:d:Q11704180|Q11704180]] | [[Sílvia Bel]] | [[Barcelona]] | 1970-06-24 | | | [[Ficheiro:Sílvia Bel i Busquet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 904 | [[:d:Q11704333|Q11704333]] | [[Teresa Fuster]] | [[Tarragona]] | 1974-10-28 | | | [[Ficheiro:Bito Fuster 01.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 905 | [[:d:Q11704827|Q11704827]] | [[Tània Sarrias]] | [[Barcelona]] | 1975-09-28 | | | [[Ficheiro:Tània Sàrrias, XIII Premis Gaudí (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 906 | [[:d:Q11705395|Q11705395]] | [[Xenia Tostado]] | [[Igualada]] | 1981-08-27 | | | |- | style='text-align:right'| 907 | [[:d:Q11719744|Q11719744]] | [[Janet Puiggròs Miranda]] | [[Palamós]] | 1973-09-27 | | | |- | style='text-align:right'| 908 | [[:d:Q11766001|Q11766001]] | [[Magdalena Aulina i Saurina]] | [[Banyoles]] | 1897-12-13 | [[Barcelona]] | 1956-05-15 | |- | style='text-align:right'| 909 | [[:d:Q11768810|Q11768810]] | [[Dolores Puig Bonany]] | [[Berga]] | 1857-07-12 | [[Buñol]] | 1936-09-08 | |- | style='text-align:right'| 910 | [[:d:Q11768860|Q11768860]] | [[Maria Gay i Tibau]] | [[Llagostera]] | 1813-10-24 | | 1884-03-18 | [[Ficheiro:090316-maria-gay-texto-1300535333723906257.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 911 | [[:d:Q11769262|Q11769262]] | [[Maria del Carme de Sojo i Ballester]] | [[Reus]] | 1856-10-15 | | 1890-08-16 | [[Ficheiro:Carmen de sojo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 912 | [[:d:Q11831905|Q11831905]] | [[Maria Alba]] | [[Barcelona]] | 1910-03-19 | [[San Diego]] | 1999-10-26<br/>1996-01-02 | [[Ficheiro:Maria Alba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 913 | [[:d:Q11836905|Q11836905]] | [[Teresa Mas de Xaxars]] | [[Barcelona]] | 1982-09-13 | | | |- | style='text-align:right'| 914 | [[:d:Q11875003|Q11875003]] | [[Laura Roca]] | [[Terrasa]] | 1980-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 915 | [[:d:Q11904155|Q11904155]] | [[Adela Maria Trepat i Massó]] | [[Barcelona]] | 1905-05-02 | [[Barcelona]] | 1964-08-21 | [[Ficheiro:1927-12-01, La Gaceta Literaria, Adela M. Trepat (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 916 | [[:d:Q11904160|Q11904160]] | [[Adela Simon Pera]] | [[Barcelona]] | 1919-07-14 | [[Barcelona]] | 1979-12-25 | |- | style='text-align:right'| 917 | [[:d:Q11904207|Q11904207]] | [[Adriana Casademont i Ruhí]] | [[Barcelona]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 918 | [[:d:Q11904302|Q11904302]] | [[Agnès Armengol]] | [[Sabadell]] | 1852 | [[Sabadell]] | 1934-01-30 | [[Ficheiro:Agnès Armengol i Altayó (1879).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 919 | [[:d:Q11904303|Q11904303]] | [[Agnès Ferré i Cañellas]] | [[La Bisbal del Penedès]] | 1973-04 | | | [[Ficheiro:Candidats Eleccions 20D - Agnès Ferré.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 920 | [[:d:Q11904304|Q11904304]] | [[Agnès Gregori Prunera]] | [[Lleida]] | 1910-07-10 | [[Lleida]] | 2007-11-07 | |- | style='text-align:right'| 921 | [[:d:Q11904307|Q11904307]] | [[Agnès Pardell i Veà]] | [[Llardecans]] | 1954-07-23 | | | |- | style='text-align:right'| 922 | [[:d:Q11904857|Q11904857]] | [[Alegria Julià i Danés]] | [[El Guinardó]]<br/>[[Barcelona]] | 1945-04-16 | | | [[Ficheiro:Alegria Julià.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 923 | [[:d:Q11905040|Q11905040]] | [[Alicia Núñez]] | [[Figueres]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 924 | [[:d:Q11905218|Q11905218]] | [[Alícia Casals i Gelpí]] | [[Barcelona]] | 1955-01-27 | | | |- | style='text-align:right'| 925 | [[:d:Q11905224|Q11905224]] | [[Alícia Pérez Borràs]] | [[Lleida]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 926 | [[:d:Q11905432|Q11905432]] | [[Ana del Frago Barés]] | [[Barberà del Vallès]] | 1962-06-16 | | | |- | style='text-align:right'| 927 | [[:d:Q11905483|Q11905483]] | [[Andreua Fornells i Vilar]] | [[Barcelona]] | 1890-06-30 | [[Barcelona]] | 1967-10-18 | [[Ficheiro:Andrea Fornells (2013).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 928 | [[:d:Q11905638|Q11905638]] | [[Anna Cazurra]] | [[Barcelona]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Anna Cazurra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 929 | [[:d:Q11905641|Q11905641]] | [[Anna Dodas i Noguer]] | [[Folgueroles]] | 1962-11-02 | [[Brissac]] | 1986-08 | |- | style='text-align:right'| 930 | [[:d:Q11905645|Q11905645]] | [[Anna Figueras i Ibáñez]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Anna Figueras en el debat de la ILP sobre renda garantida al Parlament (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 931 | [[:d:Q11905646|Q11905646]] | [[Anna Fort i Comas]] | [[Barcelona]] | 1934-05-27 | | | [[Ficheiro:Anna Fort 1953.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 932 | [[:d:Q11905647|Q11905647]] | [[Anna Maria Dalí]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1908-01-06 | [[Cadaqués]] | 1989-05-16 | [[Ficheiro:Anna Maria Dalí (1910).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 933 | [[:d:Q11905648|Q11905648]] | [[Anna Garcia Garay]] | [[Sabadell]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Anna Garcia Garay 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 934 | [[:d:Q11905650|Q11905650]] | [[Anna Maleras Colomé]] | [[Barcelona]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 935 | [[:d:Q11905651|Q11905651]] | [[Ana María Bordas]] | [[Barcelona]] | 1959-12-08 | | | |- | style='text-align:right'| 936 | [[:d:Q11905652|Q11905652]] | [[Anna Miranda i Torres]] | [[Lleida]] | 1961-06-15 | | | [[Ficheiro:Anna Miranda i Torres, nova directora dels Serveis Territorials Justícia i Qualitat Democràtica a Lleida. (01-10-2024).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 937 | [[:d:Q11905658|Q11905658]] | [[Anna Sanmartí i Sala]] | [[Barcelona]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 938 | [[:d:Q11905661|Q11905661]] | [[Anna Vila i Badia]] | [[Igualada]] | 1949-02-27 | | | |- | style='text-align:right'| 939 | [[:d:Q11905662|Q11905662]] | [[Anna Veiga]] | [[Barcelona]] | 1956-08-27 | | | |- | style='text-align:right'| 940 | [[:d:Q11906020|Q11906020]] | [[Antonia Gili i Güell]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1856 | [[Barcelona]] | 1909-11-17<br/>1909 | [[Ficheiro:Casa d'Antonia Gili Güell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 941 | [[:d:Q11906136|Q11906136]] | [[Antònia Abante i Vilalta]] | [[Barcelona]] | 1921-02-14 | | 2007 | |- | style='text-align:right'| 942 | [[:d:Q11906138|Q11906138]] | [[Antònia Parés Macià]] | [[Lloret de Mar]] | 1913 | [[Barcelona]] | 1987 | [[Ficheiro:Antònia Parés Macià.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 943 | [[:d:Q11906141|Q11906141]] | [[Antònia Ferreras Bertran]] | [[Lleida]] | 1873-06-13 | [[Barcelona]]<br/>[[Lleida]] | 1953-11-21 | [[Ficheiro:Antonia Ferreras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 944 | [[:d:Q11906345|Q11906345]] | [[Araceli Vendrell i Gener]] | [[Barcelona]] | 1963-05-06 | | | |- | style='text-align:right'| 945 | [[:d:Q11906455|Q11906455]] | [[Ariadna Oltra]] | [[Barcelona]] | 1979-03-15 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2018 divendres tarda 10.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 946 | [[:d:Q11907032|Q11907032]] | [[Assumpta Baig i Torras]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1951-04-06 | | | [[Ficheiro:Assumpta Baig (2018).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 947 | [[:d:Q11907292|Q11907292]] | [[Aurora Altisent i Balmas]] | [[Barcelona]] | 1928-12-02 | [[Barcelona]] | 2022-06-08 | |- | style='text-align:right'| 948 | [[:d:Q11907293|Q11907293]] | [[Aurora Díaz-Plaja i Contestí]] | [[Barcelona]] | 1913-08-07 | [[Barcelona]] | 2003-12-08 | |- | style='text-align:right'| 949 | [[:d:Q11907299|Q11907299]] | [[Aurora Morata i Salvador]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1961-02-26 | | | |- | style='text-align:right'| 950 | [[:d:Q11907300|Q11907300]] | [[Aurora Massip i Treig]] | [[Flix]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 951 | [[:d:Q11907302|Q11907302]] | [[Aurora Pons]] | [[Barcelona]] | 1936-07-10 | [[Madrid]] | 2016-01-04 | |- | style='text-align:right'| 952 | [[:d:Q11907667|Q11907667]] | [[Balbina Alabau]] | [[Barcelona]] | 19th century | [[Barcelona]] | 1905-02-18 | |- | style='text-align:right'| 953 | [[:d:Q11908914|Q11908914]] | [[Begoña Egurbide]] | [[Barcelona]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 954 | [[:d:Q11908955|Q11908955]] | [[Belén Pajares Ribas]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Belen Pajares-PP 7566 resize.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 955 | [[:d:Q11908987|Q11908987]] | [[Beneta Llopis Sarrió]] | [[Barcelona]] | 1929 | | 2005 | |- | style='text-align:right'| 956 | [[:d:Q11909210|Q11909210]] | [[Berta Bruna Tey]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 957 | [[:d:Q11909213|Q11909213]] | [[Berta Errando]] | [[Barcelona]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 958 | [[:d:Q11909368|Q11909368]] | [[Bikimel]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Bikimel, 2017 (Cardedeu, 0m09s).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 959 | [[:d:Q11910236|Q11910236]] | [[Bàrbara Ardanuy i Queldra]] | [[Blanes]] | 1988-04-29 | | | [[Ficheiro:Bàrbara Ardanuy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 960 | [[:d:Q11912362|Q11912362]] | [[Carla Giudici i Font]] | [[Vic]] | 1985-12-16 | | | [[Ficheiro:Carla Giudici Biesca 3 - 2 Voltrega (6902877637) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 961 | [[:d:Q11912482|Q11912482]] | [[Carlota Soldevila i Escandon]] | [[Barcelona]] | 1919 | [[Barcelona]] | 2005-02-09 | |- | style='text-align:right'| 962 | [[:d:Q11912485|Q11912485]] | [[Carme Bazán i Lázaro]] | [[Barcelona]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 963 | [[:d:Q11912486|Q11912486]] | [[Carme Barceló i Ràfols]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1958 | [[Barcelona]] | 2001 | |- | style='text-align:right'| 964 | [[:d:Q11912487|Q11912487]] | [[Carme Bau Bonaplata]] | [[Barcelona]] | 1889-03-02 | [[Barcelona]] | 1972-01-10 | [[Ficheiro:Carme Bau Bonaplata.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 965 | [[:d:Q11912488|Q11912488]] | [[Carme Batlle i Gallart]] | [[Barcelona]] | 1931 | | | |- | style='text-align:right'| 966 | [[:d:Q11912489|Q11912489]] | [[Carmen Carmona Pascual]] | [[Ripollet]] | 1959-05-09 | | | [[Ficheiro:El Consell General de l’Associació Àmbit B30 aprova el Pla de Treball per a 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 967 | [[:d:Q11912491|Q11912491]] | [[Carmen Bonaplata]] | [[Barcelona]] | 1869-01-25<br/>1870-01-25 | [[Barcelona]] | 1911-02-11 | [[Ficheiro:Carmen Bonaplata New York-crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 968 | [[:d:Q11912492|Q11912492]] | [[Carme Capdevila i Palau]] | [[La Floresta]] | 1954-07-06 | | | [[Ficheiro:Carme Capdevila (retallat).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 969 | [[:d:Q11912493|Q11912493]] | [[Carme Espona i Grau]] | [[Torelló]] | 1919 | [[Barcelona]] | 2010 | |- | style='text-align:right'| 970 | [[:d:Q11912496|Q11912496]] | [[Carme Farré i Ors]] | [[Barcelona]] | 1900-07-21 | [[Buenos Aires]] | 1985 | |- | style='text-align:right'| 971 | [[:d:Q11912497|Q11912497]] | [[Carme Fortuny]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 972 | [[:d:Q11912499|Q11912499]] | [[Carme García Lores]] | [[Sabadell]] | 1962-09-16 | | | [[Ficheiro:Carme Garcia Lores.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 973 | [[:d:Q11912500|Q11912500]] | [[Carme Gotarde i Camps]] | [[Olot]] | 1892-03-14 | [[Olot]] | 1953-11-19 | |- | style='text-align:right'| 974 | [[:d:Q11912501|Q11912501]] | [[Carmen Mateu Quintana]] | [[Barcelona]] | 1936-02-21 | [[Barcelona]] | 2018-01-23 | |- | style='text-align:right'| 975 | [[:d:Q11912503|Q11912503]] | [[Carme Julià Riqué]] | [[Cadaqués]] | 1902-10-17 | | 1977-10-20 | [[Ficheiro:Carme Julia Rique (Texcoco 1958).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 976 | [[:d:Q11912505|Q11912505]] | [[Carme Porta i Abad]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1964-08-26 | | | [[Ficheiro:Som el 80 eleccions 28A 190410 21653 dc (32744613167) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 977 | [[:d:Q11912507|Q11912507]] | [[Carme Rovira i Fortuny]] | [[Vilassar de Mar]] | 1907-03-17 | | 1985-03-01 | |- | style='text-align:right'| 978 | [[:d:Q11912508|Q11912508]] | [[Carme Sureda i Bosch]] | [[Santa Coloma de Queralt]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 979 | [[:d:Q11912509|Q11912509]] | [[Carme Vidal i Huguet]] | [[Torregrossa]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Carme Vidal i Huguet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 980 | [[:d:Q11912514|Q11912514]] | [[Carme Vidal i Xifré]] | [[Xirona]] | 1954-07-16 | [[Xirona]] | 1998-08-06 | |- | style='text-align:right'| 981 | [[:d:Q11912524|Q11912524]] | [[Carme Gil i Llopart]] | [[Barcelona]] | 1868-06-25 | | 1966-07-13 | |- | style='text-align:right'| 982 | [[:d:Q11913371|Q11913371]] | [[Celeriana de Vic]] | [[Vic]] | | | 718 | |- | style='text-align:right'| 983 | [[:d:Q11913879|Q11913879]] | [[Cinta Arasa i Carot]] | [[Tortosa]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Cintaarasacarot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 984 | [[:d:Q11914796|Q11914796]] | [[Colàgia de Barcelona]] | [[Barcelona]] | 13rd century | | 1295 | |- | style='text-align:right'| 985 | [[:d:Q11915153|Q11915153]] | [[Concepció Callao]] | [[Barcelona]] | 1895-09-23 | [[Barcelona]] | 1959-12-25 | [[Ficheiro:Concepció Callao.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 986 | [[:d:Q11915154|Q11915154]] | [[Concepció Ramió i Diumenge]] | [[Xirona]] | 1961-08-22 | | | |- | style='text-align:right'| 987 | [[:d:Q11915157|Q11915157]] | [[Concepció Tarruella i Tomàs]] | [[Benavent de Segrià]] | 1949-12-10 | | 2024-03-27 | [[Ficheiro:Flickr - Convergència Democràtica de Catalunya - Cartell Conxita Tarruella - Congrés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 988 | [[:d:Q11915379|Q11915379]] | [[Consol Pastor Martinez]] | [[Barcelona]] | 1887-03-06 | [[Barcelona]] | 1973-04-20 | [[Ficheiro:1918 ConsolPastor dreta.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 989 | [[:d:Q11915381|Q11915381]] | [[Consol Prados i Martínez]] | [[Mataró]] | 1967-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 990 | [[:d:Q11915412|Q11915412]] | [[Consuelo]] | [[Barcelona]] | 1880s<br/>1888 | [[Barcelona]] | 1905-11-13 | [[Ficheiro:(Barcelona) Consuelo - Isidre Nonell - Museu Nacional d'Art de Catalunya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 991 | [[:d:Q11915480|Q11915480]] | [[Conxa Badia Mutlló]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1927 | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1982 | |- | style='text-align:right'| 992 | [[:d:Q11916118|Q11916118]] | [[Cristina Puig]] | [[Barcelona]] | 1972-08-30 | | | |- | style='text-align:right'| 993 | [[:d:Q11916126|Q11916126]] | [[Cristina Viader i Anfrons]] | [[Cardedeu]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 994 | [[:d:Q11916368|Q11916368]] | [[Càndida Pérez i Martínez]] | [[Olot]] | 1893-07-28 | [[Olot]] | 1989-11-15 | [[Ficheiro:CandidaPerezMartinez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 995 | [[:d:Q11916390|Q11916390]] | [[Cèlia Sànchez-Mústich]] | [[Barcelona]] | 1954-12-09 | | | [[Ficheiro:Cèlia Sànchez-Mústich.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 996 | [[:d:Q11916391|Q11916391]] | [[Cèlia Artiga i Esplugues]] | [[Reus]] | 1912 | [[Reus]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 997 | [[:d:Q11916588|Q11916588]] | [[Daniela Feixas Conte]] | [[Torrelavit]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 998 | [[:d:Q11916800|Q11916800]] | [[Delfina de Pedralbes]] | [[Barcelona]] | 15th century | | 1520-06-06 | [[Ficheiro:Claustre pedralbes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 999 | [[:d:Q11917087|Q11917087]] | [[Diana Gómez]] | [[Igualada]] | 1989-03-07 | | | [[Ficheiro:Diana Gómez, XII Premis Gaudí (2020) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1000 | [[:d:Q11917581|Q11917581]] | [[Dolo Beltrán]] | [[Sant Boi de Llobregat]] | 1974-09-10 | | | [[Ficheiro:Cultura contra la Repressió (48098555987).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1001 | [[:d:Q11917589|Q11917589]] | [[Dolors Altaba i Artal]] | [[Barcelona]] | 1934-04-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1002 | [[:d:Q11917591|Q11917591]] | [[Dolors Bargalló i Serra]] | [[El Raval]] | 1902-08-31 | [[Cidade de México]] | 1980-08-02 | |- | style='text-align:right'| 1003 | [[:d:Q11917592|Q11917592]] | [[Dolors Bramon]] | [[Banyoles]] | 1943-12-31 | | | [[Ficheiro:Lliurament del 6è Memorial Àlex Seglers (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1004 | [[:d:Q11917593|Q11917593]] | [[Dolors Frau i Julià]] | [[Barcelona]] | 1882-09-01 | [[Barcelona]] | 1966-07-11 | [[Ficheiro:Dolors Frau i Julià.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1005 | [[:d:Q11917594|Q11917594]] | [[Dolors Lamarca i Morell]] | [[Granollers]] | 1943-10-19 | | | [[Ficheiro:Dolors Lamarca (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1006 | [[:d:Q11917595|Q11917595]] | [[Dolors Fàbrega Costa]] | [[Solsona]] | 1888 | | 1964 | |- | style='text-align:right'| 1007 | [[:d:Q11917596|Q11917596]] | [[Dolors Genovès i Morales]] | [[Barcelona]] | 1954-09-17 | | 2022-07-05 | |- | style='text-align:right'| 1008 | [[:d:Q11917597|Q11917597]] | [[Dolors Montserrat]] | [[Sant Sadurní d'Anoia]] | 1973-09-18 | | | [[Ficheiro:Dolors Montserrat 2025 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1009 | [[:d:Q11917598|Q11917598]] | [[Dolors Piera]] | [[Puigverd d'Agramunt]] | 1910-07-21 | [[Santiago de Chile]] | 2002-01-19 | |- | style='text-align:right'| 1010 | [[:d:Q11917599|Q11917599]] | [[Dolors Culleré Montserrat]] | [[Sant Sadurní d'Anoia]] | 1947-03-29 | | | [[Ficheiro:4 Dolors Montserrat.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1011 | [[:d:Q11917600|Q11917600]] | [[Dolors Murillo i Cabré]] | [[Reus]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1012 | [[:d:Q11917601|Q11917601]] | [[Dolors Ponsatí i Jovés]] | [[Forallac]] | 1928 | | 2006 | |- | style='text-align:right'| 1013 | [[:d:Q11917602|Q11917602]] | [[Dolors Serral]] | [[Barcelona]] | 1814 | [[Barcelona]] | 1885-01-09 | |- | style='text-align:right'| 1014 | [[:d:Q11917603|Q11917603]] | [[Dolors Sala Vivé]] | [[Sant Sadurní d'Anoia]] | 1889 | [[Sant Sadurní d'Anoia]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 1015 | [[:d:Q11917604|Q11917604]] | [[Maria Dolors Rovirola Coromi]] | [[Vilademuls]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Dolors Rovirola i Coromí (retallat).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1016 | [[:d:Q11917606|Q11917606]] | [[Dolors Torrentó i Prim]] | [[Lleida]] | 1918 | [[Barcelona]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 1017 | [[:d:Q11917608|Q11917608]] | [[Dolors Viladrich i Pascual]] | [[Manresa]] | 1936-11-12 | | 2010-10-17 | [[Ficheiro:Dolors Viladrich.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1018 | [[:d:Q11918821|Q11918821]] | [[Pietat Estany i Bou]] | [[Barcelona]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 1019 | [[:d:Q11918822|Q11918822]] | [[Elena Jordi]] | [[Cercs]] | 1882-11-20 | [[Barcelona]] | 1945-12-05 | [[Ficheiro:Elena Jordi (1910).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1020 | [[:d:Q11918824|Q11918824]] | [[Elena Ribera]] | [[El Pont de Suert]] | 1958-04-30 | | | [[Ficheiro:Candidats eleccions 20D - Elena Ribera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1021 | [[:d:Q11918873|Q11918873]] | [[Elisabet Font Montanyà]] | [[Torelló]] | 1964-03-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1022 | [[:d:Q11918876|Q11918876]] | [[Elisabet Miralta i Clusellas]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1023 | [[:d:Q11918892|Q11918892]] | [[Elisenda Malaret]] | [[Barcelona]] | 1958-03-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1024 | [[:d:Q11918894|Q11918894]] | [[Elisenda Paluzie]] | [[Barcelona]] | 1969-10-13 | | | [[Ficheiro:Elisenda Paluzie 2009 (4528589067) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1025 | [[:d:Q11919101|Q11919101]] | [[Elvira Fremont i Verdier]] | [[Barcelona]] | 1881-08-29 | [[Barcelona]] | 1956-11-19 | [[Ficheiro:Elvira Fremont.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1026 | [[:d:Q11919103|Q11919103]] | [[Elvira Guasch i Font]] | [[Santa Coloma de Farners]] | 1906 | [[Sant Andreu de la Barca]] | 1990-03-09 | |- | style='text-align:right'| 1027 | [[:d:Q11919107|Q11919107]] | [[Elàdia Faraudo i Puigdollers]] | [[Barcelona]] | 1899 | [[Cidade de México]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 1028 | [[:d:Q11919186|Q11919186]] | [[Emma Alonso]] | [[Barcelona]] | 1912-06-29 | [[Cidade de México]] | 2000-01-12 | |- | style='text-align:right'| 1029 | [[:d:Q11919188|Q11919188]] | [[Emma Reverter i Barrachina]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1030 | [[:d:Q11919222|Q11919222]] | [[Emília Baró i Sanz]] | [[Barcelona]] | 1884-06-22 | [[Barcelona]] | 1964-11-02 | [[Ficheiro:Emília Baró.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1031 | [[:d:Q11919225|Q11919225]] | [[Emília Carles Tolrà]] | [[Cabrils]] | 1848-10-28 | [[Cabrils]] | 1915-02-24 | |- | style='text-align:right'| 1032 | [[:d:Q11919228|Q11919228]] | [[Emília Xargay i Pagès]] | [[Sarrià de Ter]] | 1927-11-22 | [[L'Escala]] | 2002<br/>2002-12-28 | |- | style='text-align:right'| 1033 | [[:d:Q11919233|Q11919233]] | [[Encarnació Viñas Olivella]] | [[Lleida]] | 1919 | [[Palma]] | 2003 | [[Ficheiro:Encarnació Viñas Olivella.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1034 | [[:d:Q11919406|Q11919406]] | [[Enriqueta Moix i Maré]] | [[Montblanc, Tarragona|Montblanc]] | 1961-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1035 | [[:d:Q11920638|Q11920638]] | [[Esperança Farrera i Granja]] | [[Tírvia]] | 1949-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1036 | [[:d:Q11920966|Q11920966]] | [[Estefania de Requesens i Roís de Liori]] | [[Molins de Rei]]<br/>[[Barcelona]] | 1504<br/>1501<br/>1508 | [[Barcelona]] | 1549-04-25 | |- | style='text-align:right'| 1037 | [[:d:Q11920986|Q11920986]] | [[Ester Xargay]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1960-04-12 | [[Palamós]] | 2024-01-19 | [[Ficheiro:Ester Xargay.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1038 | [[:d:Q11921020|Q11921020]] | [[Esther Llorenç]] | [[Figueres]] | 1962-12-26<br/>1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1039 | [[:d:Q11921216|Q11921216]] | [[Eugènia Serra]] | [[Barcelona]] | 1959-10-03 | | | [[Ficheiro:Eugènia Serra 2013 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1040 | [[:d:Q11921225|Q11921225]] | [[Eulàlia Anzizu]] | [[Barcelona]] | 1868-05-18 | [[Barcelona]] | 1916-03-05 | |- | style='text-align:right'| 1041 | [[:d:Q11921227|Q11921227]] | [[Eulàlia Duran i Grau]] | [[Barcelona]] | 1934-04-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1042 | [[:d:Q11921228|Q11921228]] | [[Eulàlia Rosell i Capdevila]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1879-08-31 | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1953-02-04 | [[Ficheiro:Eulàlia Rosell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1043 | [[:d:Q11921230|Q11921230]] | [[Eulàlia Valldosera i Guilera]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1963-10-22 | | | [[Ficheiro:Eulàlia Valldosera durant un enregistrament per a la sèrie FONS ÀUDIO, que contextualitza obres de la Col•lecció MACBA a partir de converses amb artistes..jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1044 | [[:d:Q11921336|Q11921336]] | [[Eva Serra i Puig]] | [[Barcelona]] | 1942-07-27 | [[Barcelona]] | 2018-07-03 | [[Ficheiro:Eva Serra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1045 | [[:d:Q11921337|Q11921337]] | [[Eva Maria Palau i Gil]] | [[Barcelona]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Presentació del document Les zones escolars a Girona (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1046 | [[:d:Q11922044|Q11922044]] | [[Filomena Ferrer i Galzeran]] | [[Móra d'Ebre]] | 1841-04-03 | [[Valls]] | 1868-08-13 | [[Ficheiro:Sor Filomena Ferrer i Galzeran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1047 | [[:d:Q11922094|Q11922094]] | [[Fina Miralles|Fina Miralles Nobell]] | [[Sabadell]] | 1950-09-27 | | | [[Ficheiro:Fina Miralles, "Serrallonga".JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1048 | [[:d:Q11922201|Q11922201]] | [[Flora Saura]] | [[Cercs]] | 1975-03-20 | | | [[Ficheiro:L'autodeterminació no és delicte 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1049 | [[:d:Q11922202|Q11922202]] | [[Flora Sanabra i Villarroya]] | [[Valls]] | 1945-05-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1050 | [[:d:Q11922203|Q11922203]] | [[Flora Vilalta i Sospedra]] | [[Barcelona]] | 1954-07-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1051 | [[:d:Q11922919|Q11922919]] | [[Francesca Forrellad]] | [[Sabadell]] | 1927-05-17 | | 2013-03-02 | |- | style='text-align:right'| 1052 | [[:d:Q11922932|Q11922932]] | [[Francina Boris i Codina]] | [[Xirona]] | 1915-01-29 | [[Xirona]] | 2013-11-07 | |- | style='text-align:right'| 1053 | [[:d:Q11923949|Q11923949]] | [[Gemma Bou i Mena]] | [[Piera]] | 1984-09-12 | | | [[Ficheiro:Gemma Bou and Toni Bou 1998.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1054 | [[:d:Q11923950|Q11923950]] | [[Gemma Rigau i Oliver]] | [[Banyoles]] | 1948-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1055 | [[:d:Q11923966|Q11923966]] | [[Genoveva Masip i Torner]] | [[Sabadell]] | 1923-11-19 | [[Barcelona]] | 2015-07-17 | |- | style='text-align:right'| 1056 | [[:d:Q11924086|Q11924086]] | [[Georgina Oliva i Peña]] | [[Barcelona]] | 1980-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1057 | [[:d:Q11924087|Q11924087]] | [[Georgina Regàs i Pagès]] | [[Barcelona]] | 1932-08-10 | [[Xirona]] | 2022-07-19 | [[Ficheiro:Georgina Regàs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1058 | [[:d:Q11924145|Q11924145]] | [[Gertrudis Romaguera]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1879-05-15 | | 1965-12-16 | [[Ficheiro:Gertrudis Romaguera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1059 | [[:d:Q11924146|Q11924146]] | [[Gertrudis Roldós i Doixany]] | [[Mataró]] | 1901 | [[Palafrugell]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 1060 | [[:d:Q11924148|Q11924148]] | [[Gertrudis Castanyer i Seda]] | [[Mataró]] | 1824-08-14 | | 1881-05-25 | [[Ficheiro:GertrudisCastanyer.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1061 | [[:d:Q11924251|Q11924251]] | [[Giovanna Rossi-Caccia]] | [[Barcelona]] | 1818-12-16<br/>1818 | | 1892-06-11 | [[Ficheiro:Giovanna Rossi-Caccia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1062 | [[:d:Q11924380|Q11924380]] | [[Glòria Roig i Fransitorra]] | [[Barcelona]] | 1936-12-18 | [[Barcelona]] | 2008-02-15 | |- | style='text-align:right'| 1063 | [[:d:Q11924793|Q11924793]] | [[Gràcia Bosch i Agustí]] | [[Xirona]] | 1938-02-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1064 | [[:d:Q11925354|Q11925354]] | [[Helena Casas]] | [[Vila de Gràcia]] | 1973-10-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1065 | [[:d:Q11925355|Q11925355]] | [[Helena Ferrer i Mallol]] | [[Llançà]] | 1937-04-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1066 | [[:d:Q11926548|Q11926548]] | [[Imma Clopés]] | [[Pedret i Marzà]] | 1968-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1067 | [[:d:Q11926549|Q11926549]] | [[Imma Turbau]] | [[Xirona]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Imma Turbau.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1068 | [[:d:Q11926550|Q11926550]] | [[Immaculada Riera i Reñé]] | [[Barcelona]] | 1960-10-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1069 | [[:d:Q11926555|Q11926555]] | [[Immaculada Socias Batet]] | [[Barcelona]] | 1945-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1070 | [[:d:Q11926822|Q11926822]] | [[Inés Padrosa i Gorgot]] | [[Xirona]] | 1954-10-08 | | | [[Ficheiro:Ines padrosa.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1071 | [[:d:Q11926828|Q11926828]] | [[Iolanda Bustos]] | [[Palafrugell]] | 1976 | | | [[Ficheiro:15anys Radio Capital 3301.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1072 | [[:d:Q11926839|Q11926839]] | [[Irene Rocas i Romaguera]] | [[Llofriu]] | 1861 | [[Buenos Aires]] | 1947 | [[Ficheiro:Irene Rocas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1073 | [[:d:Q11926861|Q11926861]] | [[Isabel Besora]] | [[Reus]] | 16th century | [[Reus]] | 17th century | [[Ficheiro:Lapastoretareus.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1074 | [[:d:Q11926862|Q11926862]] | [[Isabel Grassot]] | [[Barcelona]] | 1875-06-21 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1075 | [[:d:Q11926866|Q11926866]] | [[Isabel Medina i Cantón]] | [[Mataró]] | 1966-08-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1076 | [[:d:Q11926867|Q11926867]] | [[Isabel Oliva i Prat]] | [[Xirona]] | 1924-11-27 | | | [[Ficheiro:Isabel Oliva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1077 | [[:d:Q11926868|Q11926868]] | [[Isabel Vilà i Pujol]] | [[Calonge i Sant Antoni]] | 1843-08-03 | [[Sabadell]] | 1896-12-23 | [[Ficheiro:Vilapujol.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1078 | [[:d:Q11926950|Q11926950]] | [[Isona Passola]] | [[Barcelona]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Isona Passola, XIII Premis Gaudí (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1079 | [[:d:Q11928041|Q11928041]] | [[Joana Clement i Sangüesa]] | [[Barcelona]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 1080 | [[:d:Q11928143|Q11928143]] | [[Joaquima Santamaria i Ventura]] | [[Barcelona]] | 1853-04-05 | [[Barcelona]] | 1930-05-29 | [[Ficheiro:Joaquima Santamaria i Ventura (1879).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1081 | [[:d:Q11928144|Q11928144]] | [[Joaquima Alemany i Roca]] | [[Barcelona]] | 1942-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1082 | [[:d:Q11928145|Q11928145]] | [[Joaquima Júdez i Fageda]] | [[Sant Quirze de Besora]] | 1934 | | | [[Ficheiro:Acte d'homenatge a la Dra. Joaquima Júdez a Sabadell 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1083 | [[:d:Q11928405|Q11928405]] | [[Josefa Contijoch]] | [[Manlleu]] | 1940-01-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1084 | [[:d:Q11928409|Q11928409]] | [[Josefina Matamoros]] | [[Godall]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 1085 | [[:d:Q11928410|Q11928410]] | [[Josefina Tàpias]] | [[Barcelona]] | 1903 | [[Barcelona]] | 1988-05-01 | |- | style='text-align:right'| 1086 | [[:d:Q11929003|Q11929003]] | [[Josepa Quer i Ivern]] | [[Reus]] | 1818-08-27 | [[Reus]] | 1883-06-25 | |- | style='text-align:right'| 1087 | [[:d:Q11929004|Q11929004]] | [[Josepa Pallí Paradeda]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1875 | | 1952 | |- | style='text-align:right'| 1088 | [[:d:Q11929494|Q11929494]] | [[Justa Balló i Salvà]] | [[Llançà]] | 1899-04-15 | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1993-03-08 | |- | style='text-align:right'| 1089 | [[:d:Q11931106|Q11931106]] | [[Laia Ortiz]] | [[Barcelona]] | 1979-04-26 | | | [[Ficheiro:Laia Ortiz 2015b (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1090 | [[:d:Q11931107|Q11931107]] | [[Laia Bonet Rull]] | [[Valls]] | 1972-01-02 | | | [[Ficheiro:(Laia Bonet) PSC Barcelona. By-line. Pepa Alvarez. 7M0A6981 (49548160388) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1091 | [[:d:Q11931108|Q11931108]] | [[Laia Noguera i Clofent]] | [[Calella]] | 1983-03-04<br/>1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1092 | [[:d:Q11931109|Q11931109]] | [[Laia Berenguer i Puget]] | [[Sant Feliu de Codines]] | 1920-01-18 | [[L'Ametlla del Vallès]] | 2011-06-21 | |- | style='text-align:right'| 1093 | [[:d:Q11931110|Q11931110]] | [[Laia Masramon i Vendrell]] | [[Santpedor]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Laia Masramon2.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1094 | [[:d:Q11931216|Q11931216]] | [[Laura Almerich i Santacreu]] | [[Barcelona]] | 1940-07-03 | [[Barcelona]] | 2019-06-14 | [[Ficheiro:Laura almerich.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1095 | [[:d:Q11931219|Q11931219]] | [[Laura Martí]] | [[Sabadell]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1096 | [[:d:Q11931221|Q11931221]] | [[Laura Massana i Mas]] | [[Sallent]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1097 | [[:d:Q11931222|Q11931222]] | [[Laura Sánchez García]] | [[Reus]] | 1979-02-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1098 | [[:d:Q11931223|Q11931223]] | [[Laura Mur i Cervelló]] | [[Flix]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1099 | [[:d:Q11931226|Q11931226]] | [[Laura Vilagrà]] | [[Santpedor]] | 1976-07-03 | | | [[Ficheiro:Laura Vilagrà retrat oficial 2022.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1100 | [[:d:Q11931361|Q11931361]] | [[Leonora Milà i Romeu]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1942-03-13 | | | [[Ficheiro:Leonora Milà mira partitures.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1101 | [[:d:Q11931364|Q11931364]] | [[Leonor Joher Besalú]] | [[Orriols]] | 1936 | [[Santa Eugènia]] | 1999-05-23 | |- | style='text-align:right'| 1102 | [[:d:Q11931953|Q11931953]] | [[Lina Badimón Maestro]] | [[Barcelona]] | 1953-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1103 | [[:d:Q11931955|Q11931955]] | [[Lina Richarte i Corretgé]] | [[Barcelona]] | 1921 | [[Sitges]] | 2002-08-07 | |- | style='text-align:right'| 1104 | [[:d:Q11932291|Q11932291]] | [[Lliberada Ferrarons i Vives]] | [[Olot]] | 1803-04-19 | | 1842-06-21 | [[Ficheiro:Llverdadero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1105 | [[:d:Q11933698|Q11933698]] | [[Lluïsa Lizarraga i Gisbert]] | [[Amposta]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Lluïsa Lizàrraga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1106 | [[:d:Q11933895|Q11933895]] | [[Lola Mitjans Perelló]] | [[Barcelona]] | 1937 | | | [[Ficheiro:Lola Mitjans.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1107 | [[:d:Q11934027|Q11934027]] | [[Lua Vizcaino i Medina]] | [[Barcelona]] | 1996-11-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1108 | [[:d:Q11934295|Q11934295]] | [[Lurdes Prims i Jané]] | [[Vallromanes]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1109 | [[:d:Q11934339|Q11934339]] | [[Lídia Heredia i Soler]] | [[Badalona]] | 1971-05-19 | | | [[Ficheiro:Lídia Heredia.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1110 | [[:d:Q11934539|Q11934539]] | [[Madronita Andreu]] | [[Barcelona]] | 1892-11-14 | [[Barcelona]] | 1983-06-08 | |- | style='text-align:right'| 1111 | [[:d:Q11934540|Q11934540]] | [[Madrona Clarina i Colomer]] | [[Barcelona]] | 1688 | [[Barcelona]] | 1744 | [[Ficheiro:ClarinaMadrona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1112 | [[:d:Q11934551|Q11934551]] | [[Magda Folch Solé]] | [[Reus]] | 1903-11-11 | [[Tarragona]] | 1981-07-28 | |- | style='text-align:right'| 1113 | [[:d:Q11934552|Q11934552]] | [[Magdalena Rialp]] | [[Pla d'Urgell]] | 1668-02-02 | | 1710-11-15 | |- | style='text-align:right'| 1114 | [[:d:Q11934647|Q11934647]] | [[Maite Oriol Roca]] | [[Barcelona]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1115 | [[:d:Q11935393|Q11935393]] | [[Margarida Aritzeta i Abad]] | [[Valls]] | 1953-07-20 | | | [[Ficheiro:Aritzeta.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1116 | [[:d:Q11935394|Q11935394]] | [[Margarida Sans i Jordi]] | [[Barcelona]] | 1911 | [[Barcelona]] | 2006-06-25 | [[Ficheiro:Margarida Sans.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1117 | [[:d:Q11935399|Q11935399]] | [[Margarita Isabel Cabrer González]] | [[Barcelona]] | 1969-05-09 | | | [[Ficheiro:Mabel Cabrer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1118 | [[:d:Q11935401|Q11935401]] | [[Margarita Rivière]] | [[Barcelona]] | 1944-08-17 | [[Barcelona]] | 2015-03-29 | [[Ficheiro:Ceremonia Ier Premio Margarita Riviere.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1119 | [[:d:Q11935412|Q11935412]] | [[Maria Albareda Vidal]] | [[Sabadell]] | 1919-03-31 | [[Santa Coloma de Queralt]] | 2007-10-26 | |- | style='text-align:right'| 1120 | [[:d:Q11935414|Q11935414]] | [[Maria Antonieta Cot Miralpeix]] | [[Mataró]] | 1910 | [[Barcelona]] | 1994-10-25 | |- | style='text-align:right'| 1121 | [[:d:Q11935418|Q11935418]] | [[Maria Assumpció Clavell i Borràs]] | [[Mataró]] | 1909-09-16 | [[Mataró]] | 2007-10-22 | |- | style='text-align:right'| 1122 | [[:d:Q11935421|Q11935421]] | [[Maria Assumpció Soler i Font]] | [[Xirona]] | 1913-04-22 | [[Xirona]] | 2004-03-24 | [[Ficheiro:Maria Assumpció Soler i Font.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1123 | [[:d:Q11935422|Q11935422]] | [[Maria Canals i Cendrós]] | [[Barcelona]] | 1914-03-12 | [[Barcelona]] | 2010-07-28 | |- | style='text-align:right'| 1124 | [[:d:Q11935424|Q11935424]] | [[Maria Carme Surroca de Pastors]] | [[Puigcerdà]] | 1871-08-13 | | 1916-08-03 | |- | style='text-align:right'| 1125 | [[:d:Q11935425|Q11935425]] | [[Maria Carratalà i Van den Wouver]] | [[Barcelona]] | 1899-06-19 | [[Barcelona]] | 1984-03-21 | [[Ficheiro:Maria Carratalà.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1126 | [[:d:Q11935427|Q11935427]] | [[Carme Junyent]] | [[Masquefa]] | 1955-02-04 | | 2023-09-03 | [[Ficheiro:Carme Junyent (Dani Blancoren argazkia, 2020ko otsailekoa)-01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1127 | [[:d:Q11935428|Q11935428]] | [[Maria Coma]] | [[Barcelona]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Maria Coma a Embassat, 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1128 | [[:d:Q11935429|Q11935429]] | [[Maria Dolors Coll i Vendrell]] | [[Barcelona]] | 1923 | [[Barcelona]] | 2006-03-13 | |- | style='text-align:right'| 1129 | [[:d:Q11935430|Q11935430]] | [[Maria Dolors Clavell i Nadal]] | [[Mataró]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1130 | [[:d:Q11935431|Q11935431]] | [[Maria Dolors Renau]] | [[Barcelona]] | 1936-11-15 | [[Sant Cugat del Vallès]] | 2019-08-29 | [[Ficheiro:Dolors Renau (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1131 | [[:d:Q11935432|Q11935432]] | [[Maria Dolors Maestre i Pal]] | [[La Seu d'Urgell]] | 1929 | | 2010-11-25 | |- | style='text-align:right'| 1132 | [[:d:Q11935435|Q11935435]] | [[Maria Estrada i Clerch]] | [[Argentona]] | 1902 | | 2004 | |- | style='text-align:right'| 1133 | [[:d:Q11935443|Q11935443]] | [[Maria Giner i Gomis]] | [[Tortosa]] | 1874-01-04 | [[Tavernes de la Valldigna]] | 1936-11-13 | |- | style='text-align:right'| 1134 | [[:d:Q11935444|Q11935444]] | [[Maria Gràcia Bassa i Rocas]] | [[Llofriu]] | 1883 | [[Buenos Aires]] | 1961 | [[Ficheiro:Maria Gràcia Bassa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1135 | [[:d:Q11935445|Q11935445]] | [[Maria Glòria Renom i Vallbona]] | [[Barcelona]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Convergència Democràtica de Catalunya - Glòria Renom i Joan Güell visiten el monestir de Poblet (retallat).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1136 | [[:d:Q11935448|Q11935448]] | [[Maria Josep Balsach i Peig]] | [[Sabadell]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1137 | [[:d:Q11935452|Q11935452]] | [[Maria Josepa Giner i Batista]] | [[Reus]] | 1940 | | 1992 | |- | style='text-align:right'| 1138 | [[:d:Q11935459|Q11935459]] | [[Maria Lluïsa Oliveda Puig]] | [[Barcelona]] | 1922-07-06 | [[Barcelona]] | 2020-06-20 | |- | style='text-align:right'| 1139 | [[:d:Q11935463|Q11935463]] | [[Maria Mercè Navarro i Galindo]] | [[Badalona]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1140 | [[:d:Q11935464|Q11935464]] | [[Maria Misericòrdia Ramon Juanpere]] | [[Reus]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 1141 | [[:d:Q11935466|Q11935466]] | [[Maria Morera i Franco]] | [[Barcelona]] | 1872-02-12 | [[Barcelona]] | 1954-04-03 | [[Ficheiro:Maria Morera - Feminal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1142 | [[:d:Q11935468|Q11935468]] | [[Maria Perpinyà i Sais]] | [[Verges, Xirona|Verges]] | 1901-12-06 | [[Banyoles]] | 1994-07-06 | |- | style='text-align:right'| 1143 | [[:d:Q11935469|Q11935469]] | [[Maria Pilar Busquets i Medan]] | [[Les]] | 1937-03-23 | [[Barcelona]] | 2016-11-13 | |- | style='text-align:right'| 1144 | [[:d:Q11935471|Q11935471]] | [[Maria Reig i Moles]] | [[Barcelona]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 1145 | [[:d:Q11935474|Q11935474]] | [[Maria Rosa Ribas i Monné]] | [[Barcelona]] | 1944-07-25 | | 2024-02-20 | |- | style='text-align:right'| 1146 | [[:d:Q11935477|Q11935477]] | [[Maria Rosa Farré i Escofet]] | [[Barcelona]] | 1916 | | 2001 | |- | style='text-align:right'| 1147 | [[:d:Q11935478|Q11935478]] | [[Maria Rosa Virós i Galtier]] | [[Barcelona]] | 1935-12-10 | [[Barcelona]] | 2010-05-15 | |- | style='text-align:right'| 1148 | [[:d:Q11935479|Q11935479]] | [[María Salvo Iborra]] | [[Sabadell]] | 1920-05-27 | [[Barcelona]] | 2020-11-16 | [[Ficheiro:Maria Salvo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1149 | [[:d:Q11935481|Q11935481]] | [[Maria Rovira]] | [[Mataró]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1150 | [[:d:Q11935482|Q11935482]] | [[Maria Rovira i Duran]] | [[Piera]] | 20th century | | | [[Ficheiro:26O Llibertat 191026 60444 dc (48979562021) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1151 | [[:d:Q11935484|Q11935484]] | [[Maria Serradell i Sureda]] | [[Palamós]] | 1917 | [[Olot (Q2021159)|Olot]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 1152 | [[:d:Q11935486|Q11935486]] | [[Maria Teresa Codina i Mir]] | [[Barcelona]] | 1927-03-06 | | | [[Ficheiro:Maria Teresa Codina i Mir.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1153 | [[:d:Q11935487|Q11935487]] | [[Maria Teresa Balcells i Llastarry]] | [[Dusfort]] | 1912-12-20 | [[Barcelona]] | 1996-12-06 | |- | style='text-align:right'| 1154 | [[:d:Q11935488|Q11935488]] | [[Maria Teresa Aragonès i Perales]] | [[Barcelona]] | 1955-07-15 | | | [[Ficheiro:Teresa Aragones.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1155 | [[:d:Q11935489|Q11935489]] | [[Maria Teresa Matas Miralles]] | [[Tortosa]] | 1947-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1156 | [[:d:Q11935490|Q11935490]] | [[Maria Teresa Vernet i Real]] | [[Barcelona]] | 1907-03-09 | [[Barcelona]] | 1974-02-16 | |- | style='text-align:right'| 1157 | [[:d:Q11935494|Q11935494]] | [[Maria Tersa i Miralles]] | [[Almacelles]] | 1912 | | 2015-09-12 | |- | style='text-align:right'| 1158 | [[:d:Q11935497|Q11935497]] | [[Maria de Frederic]] | [[Barcelona]] | 1931-09-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1159 | [[:d:Q11935503|Q11935503]] | [[Maria del Carme Servitje i Mauri]] | [[Barcelona]] | 1945-07-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1160 | [[:d:Q11935504|Q11935504]] | [[Maria del Mar Abella]] | [[Sabadell]] | 1979-11-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1161 | [[:d:Q11935506|Q11935506]] | [[María del Pilar Maspons i Labrós|Maria del Pilar Maspons i Labrós]] | [[Barcelona]] | 1841-12-04 | [[Barcelona]] | 1907-01-31 | [[Ficheiro:Maria del Pilar Maspons i Labrós (1879).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1162 | [[:d:Q11935507|Q11935507]] | [[Maria dels Àngels Vayreda i Trullol]] | [[Lladó]] | 1910-07-18 | [[Figueres]] | 1977-05-25 | |- | style='text-align:right'| 1163 | [[:d:Q11935508|Q11935508]] | [[Maria Àngels Viladot i Presas]] | [[Barcelona]] | 1951-02-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1164 | [[:d:Q11935510|Q11935510]] | [[Maria Àngels Gardella i Quer]] | [[Figueres]] | 1958-05-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1165 | [[:d:Q11935511|Q11935511]] | [[Maria Àngels Solà i Parera]] | [[Sant Sadurní d'Anoia]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1166 | [[:d:Q11935541|Q11935541]] | [[Marifé Tey Planas]] | [[Barcelona]] | 1914 | | 2009-09-25 | |- | style='text-align:right'| 1167 | [[:d:Q11935543|Q11935543]] | [[Marina Clotet i Guasch]] | [[Barcelona]] | 1941-09-27 | | 2006-08-31 | |- | style='text-align:right'| 1168 | [[:d:Q11935544|Q11935544]] | [[Marina Subirats i Martori]] | [[Barcelona]] | 1943-03-13 | | | [[Ficheiro:Marina Subirats 3.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1169 | [[:d:Q11935561|Q11935561]] | [[Mariona Moncunill]] | [[Cidade de Tarragona]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 1170 | [[:d:Q11935562|Q11935562]] | [[Mariona Millà]] | [[Barcelona]] | 1954-05-29 | | | [[Ficheiro:Mariona Milla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1171 | [[:d:Q11935564|Q11935564]] | [[Mariona Seguranyes]] | [[Figueres]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1172 | [[:d:Q11935596|Q11935596]] | [[Mariàngela Vilallonga i Vives]] | [[Xirona]] | 1952-04-03 | | | [[Ficheiro:Mariàngela Vilallonga retrat oficial 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1173 | [[:d:Q11935640|Q11935640]] | [[Marta Almirall i Elizalde]] | [[Barcelona]] | 1957-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1174 | [[:d:Q11935643|Q11935643]] | [[Marta Corachan i Cuyàs]] | [[Barcelona]] | 1936 | | | [[Ficheiro:Corachan, Marta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1175 | [[:d:Q11935646|Q11935646]] | [[Marta Felip Torres]] | [[Figueres]] | 1972-11-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1176 | [[:d:Q11935647|Q11935647]] | [[Marta Estrada Miyaras]] | [[Granollers]] | 1946 | | | [[Ficheiro:Marta Estrada Miyares.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1177 | [[:d:Q11935650|Q11935650]] | [[Marta Llorens i Garcia]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Marta Llorens i Garcia (candidatura Duran i Lleida).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1178 | [[:d:Q11935651|Q11935651]] | [[Marta Mathéu]] | [[Tarragona]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 1179 | [[:d:Q11935652|Q11935652]] | [[Marta Padovan]] | [[El Poblenou]] | 1938-01-09 | [[Barcelona]] | 2019-09-29 | |- | style='text-align:right'| 1180 | [[:d:Q11935654|Q11935654]] | [[Marta Marco i Vinyes]] | [[Badalona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1181 | [[:d:Q11935655|Q11935655]] | [[Marta Palau Barquero]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1988-04-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1182 | [[:d:Q11935657|Q11935657]] | [[Marta Sentís]] | [[Barcelona]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 1183 | [[:d:Q11935658|Q11935658]] | [[Marta Rojals]] | [[La Palma d'Ebre]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1184 | [[:d:Q11935758|Q11935758]] | [[María Elena Bonet Mancheño]] | [[Lleida]] | 1958-08-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1185 | [[:d:Q11936196|Q11936196]] | [[Mathilde Bensoussan]] | [[Barcelona]] | 1929 | | 2012-01-02 | |- | style='text-align:right'| 1186 | [[:d:Q11936206|Q11936206]] | [[Matilde Xatart i Solà]] | [[Barcelona]] | 19th century | [[Santiago de Chile]] | 1953 | [[Ficheiro:Matilde Xatart.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1187 | [[:d:Q11936217|Q11936217]] | [[Matrull de Barcelona]] | [[Barcelona]] | 10th century | [[former monastery of Sant Pere de les Puelles]] | 999 | |- | style='text-align:right'| 1188 | [[:d:Q11936225|Q11936225]] | [[Maty Mont]] | [[Sabadell]] | 1919-07-10 | [[Sabadell]] | 1973-12-08 | |- | style='text-align:right'| 1189 | [[:d:Q11936540|Q11936540]] | [[Mercedes Sabi Martínez]] | [[Masquefa]] | 1885 | [[Barcelona]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 1190 | [[:d:Q11936541|Q11936541]] | [[Mercedes de Rigalt]] | [[Barcelona]] | 1876-09-18 | [[Barcelona]] | 1963-04 | [[Ficheiro:1897-04-12, La Ilustración Artística.—Mercedes Rigalt, eminente pianista, por anónimo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1191 | [[:d:Q11936542|Q11936542]] | [[Mercedes Vilanova Ribas]] | [[Barcelona]] | 1936-06-16 | | | [[Ficheiro:Mercedes Vilanova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1192 | [[:d:Q11936546|Q11936546]] | [[Mercè Amorós i Sans]] | [[Xirona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1193 | [[:d:Q11936550|Q11936550]] | [[Mercè Fontanilles i Mas]] | [[Barcelona]] | 1933 | | 1991 | |- | style='text-align:right'| 1194 | [[:d:Q11936552|Q11936552]] | [[Mercè Conesa i Pagès]] | [[Terrasa]] | 1968-09-13 | | | [[Ficheiro:Campus Diagonal-Besòs (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1195 | [[:d:Q11936553|Q11936553]] | [[Mercè Comaposada i Guillén]] | [[Barcelona]] | 1901-08-14 | [[París]] | 1994-02-11 | [[Ficheiro:Mercedes Comaposada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1196 | [[:d:Q11936554|Q11936554]] | [[Mercedes Llimona y Raymat]] | [[Barcelona]] | 1914-04-16 | [[Barcelona]] | 1997-11-29 | |- | style='text-align:right'| 1197 | [[:d:Q11936559|Q11936559]] | [[Mercè Torrents i Turmo]] | [[Barcelona]] | 1930-02-12<br/>1930 | [[Barcelona]] | 2018-01-20 | |- | style='text-align:right'| 1198 | [[:d:Q11936561|Q11936561]] | [[Mercè Plantada i Vicente]] | [[Sant Gervasi de Cassoles]] | 1892-02-04 | [[Vilafranca del Penedès]] | 1976-05-02 | [[Ficheiro:1913-05-25, Feminal, Mercè Plantada (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1199 | [[:d:Q11936570|Q11936570]] | [[Meritxell Borràs]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1964-04-12 | | | [[Ficheiro:Retrat oficial de la Consellera de Governació, Administracions Públiques i Habitatge, Meritxell Borràs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1200 | [[:d:Q11936571|Q11936571]] | [[Meritxell Cucurella-Jorba]] | [[Els Hostalets de Pierola]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1201 | [[:d:Q11936572|Q11936572]] | [[Meritxell Ruiz i Isern]] | [[Reus]] | 1978 | | | [[Ficheiro:(Meritxell Ruiz) Retrat oficial de la Consellera d'Ensenyament, Meritxell Ruiz (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1202 | [[:d:Q11936778|Q11936778]] | [[Mila Segarra i Neira]] | [[Barcelona]] | 1950-10-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1203 | [[:d:Q11937001|Q11937001]] | [[Miquela Grau]] | [[Barcelona]] | 1837-05-25 | | 1885-06-24 | |- | style='text-align:right'| 1204 | [[:d:Q11937023|Q11937023]] | [[Mireia Aixalà]] | [[Juneda]] | 20th century | | | [[Ficheiro:MireiaAixalà.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1205 | [[:d:Q11937024|Q11937024]] | [[Mireia C. Saladrigues]] | [[Terrasa]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1206 | [[:d:Q11937026|Q11937026]] | [[Mireia Farrés i Bosch]] | [[Santpedor]] | 1980-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1207 | [[:d:Q11937030|Q11937030]] | [[Mirna Lacambra Domènech]] | [[Sabadell]] | 1933-06-07 | | | [[Ficheiro:Mirna Lacambra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1208 | [[:d:Q11937050|Q11937050]] | [[Misericordia Arnavat i Musté]] | [[Reus]] | 1940 | [[Reus]] | 1993 | |- | style='text-align:right'| 1209 | [[:d:Q11937506|Q11937506]] | [[Montse Assens i Borda]] | [[Maçanet de la Selva]] | 1960-04-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1210 | [[:d:Q11937507|Q11937507]] | [[Montse Amenós i García]] | [[Barcelona]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 1211 | [[:d:Q11937509|Q11937509]] | [[Montse Badia]] | [[Barcelona]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Visita Montse Badia a la Viquimarató 35 anys, 35 hores Espai 10 i Espai 13.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1212 | [[:d:Q11937514|Q11937514]] | [[Montserrat Aguer Teixidor]] | [[Figueres]] | 1963-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1213 | [[:d:Q11937516|Q11937516]] | [[Montserrat Busqué i Barceló]] | [[Sabadell]] | 1943-01-30 | [[Sabadell]] | 2008-08-25 | [[Ficheiro:Montserrat Busqué i Barceló.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1214 | [[:d:Q11937518|Q11937518]] | [[Montserrat Campmany i Cortés]] | [[Barcelona]] | 1901-03-07 | | 1995-05-31 | |- | style='text-align:right'| 1215 | [[:d:Q11937519|Q11937519]] | [[Montserrat Castells i Gabriel]] | [[Barcelona]] | 1916 | | 1986 | |- | style='text-align:right'| 1216 | [[:d:Q11937521|Q11937521]] | [[Montserrat Colomer i Salmons]] | [[Barcelona]] | 1922 | | | |- | style='text-align:right'| 1217 | [[:d:Q11937522|Q11937522]] | [[Montserrat Candini i Puig]] | [[Barcelona]] | 1957-09-04 | [[Calella]] | 2024-07-19 | [[Ficheiro:Flickr - Convergència Democràtica de Catalunya - Montserrat Candini Debat Pressupostos.20.06.12..jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1218 | [[:d:Q11937523|Q11937523]] | [[Montserrat Capdevila i Tatché]] | [[Sabadell]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Signatura d'un acord d'adhesio al programa Municipi Cooperatiu impulsat per la federacio de Cooperatives de Treball de Catalunya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1219 | [[:d:Q11937524|Q11937524]] | [[Montserrat Duch i Plana]] | [[Tarragona]] | 1959-06-29 | | | [[Ficheiro:Montserrat Duch Plana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1220 | [[:d:Q11937525|Q11937525]] | [[Montserrat Isern Rabascall]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1900-05-30 | [[Barcelona]] | 1986-07-02 | [[Ficheiro:AMHLAF0000645 Pablo Picasso i Montserrat Isern Rabascall.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1221 | [[:d:Q11937526|Q11937526]] | [[Montserrat Galícia]] | [[Cornellà de Llobregat]] | 1947-06-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1222 | [[:d:Q11937527|Q11937527]] | [[Montserrat Costas i Palomo]] | [[Capellades]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1223 | [[:d:Q11937528|Q11937528]] | [[Montserrat Estil·les Torrente]] | [[Barcelona]] | 1931 | | | |- | style='text-align:right'| 1224 | [[:d:Q11937529|Q11937529]] | [[Montserrat Martí i Bas]] | [[Barcelona]] | 1916 | | 2005 | |- | style='text-align:right'| 1225 | [[:d:Q11937530|Q11937530]] | [[Montserrat Montull i Pujol]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1226 | [[:d:Q11937533|Q11937533]] | [[Montserrat Paco i Abadia]] | [[Barcelona]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1227 | [[:d:Q11937534|Q11937534]] | [[Montserrat Pujolar i Giménez]] | [[Ripoll]] | 1939-12-14 | | | [[Ficheiro:Montserrat Pujolar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1228 | [[:d:Q11937537|Q11937537]] | [[Montserrat Surroca i Comas]] | [[Caldes de Malavella]] | 1974-06-18 | | | [[Ficheiro:Flickr - Convergència Democràtica de Catalunya - Generals2011 Montse Surroca (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1229 | [[:d:Q11937538|Q11937538]] | [[Montserrat Sagarra i Zacarini]] | [[Barcelona]] | 1925 | | | [[Ficheiro:Montserrat Sagarra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1230 | [[:d:Q11937540|Q11937540]] | [[Montserrat Soler i Carnicer]] | [[Barcelona]] | 1924-10-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1231 | [[:d:Q11937541|Q11937541]] | [[Montserrat Trueta i Llacuna]] | [[Barcelona]] | 1932-03-20 | [[Barcelona]] | 2018-05-04 | [[Ficheiro:Montserrat Trueta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1232 | [[:d:Q11937542|Q11937542]] | [[Montserrat Vidal i Barraquer]] | [[Barcelona]] | 1902 | [[Barcelona]] | 1992-02-20 | |- | style='text-align:right'| 1233 | [[:d:Q11938000|Q11938000]] | [[Muntsa Alcañiz]] | [[Constantí]] | 1954-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1234 | [[:d:Q11938262|Q11938262]] | [[Mònica Huguet i Esteras]] | [[Barcelona]] | 1962-08-03 | | | [[Ficheiro:Mònica Huguet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1235 | [[:d:Q11938264|Q11938264]] | [[Mònica Batet Boada]] | [[El Pont d'Armentera]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1236 | [[:d:Q11938529|Q11938529]] | [[Nekane Jurado]] | [[El Pont de Suert]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1237 | [[:d:Q11938637|Q11938637]] | [[Neus Munté]] | [[Barcelona]] | 1970-11-13 | | | [[Ficheiro:(Neus Munté) Retrat oficial de la Consellera de la Presidència, Neus Munté (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1238 | [[:d:Q11938638|Q11938638]] | [[Neus Simon i Perayre]] | [[Berga]] | 1957-01-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1239 | [[:d:Q11939101|Q11939101]] | [[Núria Coll i Julià]] | [[Barcelona]] | 1921 | | 1991-02-21 | |- | style='text-align:right'| 1240 | [[:d:Q11939102|Q11939102]] | [[Núria Garcia Quera]] | [[Barcelona]] | 1965-08-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1241 | [[:d:Q11939103|Q11939103]] | [[Núria Gispert Feliu]] | [[Barcelona]] | 1936-06-06 | [[Barcelona]] | 2022-07-22 | [[Ficheiro:Albert Om-Nuria Gispert 7773 resize.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1242 | [[:d:Q11939104|Q11939104]] | [[Núria Duran Llinàs]] | [[Banyoles]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 1243 | [[:d:Q11939105|Q11939105]] | [[Núria Folch]] | [[Barcelona]] | 1916-10-29 | [[Barcelona]] | 2010-03-23 | |- | style='text-align:right'| 1244 | [[:d:Q11939108|Q11939108]] | [[Nuria Solé]] | [[Tarragona]] | 1977-04-11 | | | [[Ficheiro:Plato de TV3-Sant Jordi 2016 (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1245 | [[:d:Q11939110|Q11939110]] | [[Núria Tió i Rotllan]] | [[Xirona]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1246 | [[:d:Q11939111|Q11939111]] | [[Núria Segú i Ferré]] | [[Vilabella]] | 1964-10-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1247 | [[:d:Q11939924|Q11939924]] | [[Palmira Arcarons i Oferil]] | [[Sant Vicenç de Torelló]] | 1962-04-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1248 | [[:d:Q11940100|Q11940100]] | [[Paquita Ferràndiz]] | [[Barcelona]] | 1921-05-05 | [[Barcelona]] | 1996-01-31 | [[Ficheiro:PaquitaFerrandiz MAE 328456-2.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1249 | [[:d:Q11940487|Q11940487]] | [[Pati Núñez]] | [[Figueres]] | 1959-03-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1250 | [[:d:Q11940523|Q11940523]] | [[Patrícia Bargalló i Moreira]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Patrícia Bargalló (2004).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1251 | [[:d:Q11940524|Q11940524]] | [[Patrícia Gomà i Pons]] | [[La Riba]] | 1970-09-24 | | | [[Ficheiro:Presentació AlfredBosch 11-12-2014 PatriciaGoma 8483 resize.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1252 | [[:d:Q11940608|Q11940608]] | [[Pauleta Pàmies i Serra]] | [[Barcelona]] | 1851-04-10 | [[Barcelona]] | 1937-03-31 | [[Ficheiro:Ramon Casas - MNAC- Pauleta Pàmies- 027536-D 006517.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1253 | [[:d:Q11940610|Q11940610]] | [[Paula Blanco]] | [[Tossa de Mar]] | 1984-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1254 | [[:d:Q11940872|Q11940872]] | [[Pepeta Gelabert]] | [[Barcelona]] | 1904-03-22 | [[Barcelona]] | 1977-12-19 | |- | style='text-align:right'| 1255 | [[:d:Q11940874|Q11940874]] | [[Pepita Ferrer Martínez]] | [[Barcelona]] | 1931-03-18 | [[Barcelona]] | 2013-06-21 | |- | style='text-align:right'| 1256 | [[:d:Q11940875|Q11940875]] | [[Pepita Llunell i Sanahuja]] | [[Barcelona]] | 1926-08-04 | [[Barcelona]] | 2015-12-10 | |- | style='text-align:right'| 1257 | [[:d:Q11941420|Q11941420]] | [[Pia Bosch i Codolà]] | [[Xirona]] | 1962-01-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1258 | [[:d:Q11941616|Q11941616]] | [[Pilar Bayer|Q11941616]] | [[Barcelona]] | 1946-02-13 | | | [[Ficheiro:Pilar Bayer.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1259 | [[:d:Q11941617|Q11941617]] | [[Pilar Azemar i Puig de la Bellacasa]] | [[Barcelona]] | 1895-05-16 | [[Barcelona]] | 1988-03-10 | |- | style='text-align:right'| 1260 | [[:d:Q11941620|Q11941620]] | [[Pilar Malla Escofet]] | [[El Pont d'Armentera]] | 1931-09-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1261 | [[:d:Q11941621|Q11941621]] | [[Pilar Garriga i Anguera]] | [[El Poblenou]] | 1956-07-30 | | | [[Ficheiro:Pilar Garriga.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1262 | [[:d:Q11944683|Q11944683]] | [[Ramona Via i Pros]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1922-10-05 | [[Xirona]] | 1992-02-28 | |- | style='text-align:right'| 1263 | [[:d:Q11944738|Q11944738]] | [[Raquel Sans i Duran]] | [[Barcelona]] | 1974-08-09 | | | [[Ficheiro:20230215 TV3 CEI-TN RaquelSansDuran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1264 | [[:d:Q11945668|Q11945668]] | [[Riquilda]] | [[Barcelona]] | | [[Xirona]] | 11st century | |- | style='text-align:right'| 1265 | [[:d:Q11945674|Q11945674]] | [[Rita Mercader i Mussons]] | [[Igualada]] | 1847-12-11 | [[Madrid]] | 1908-07-02 | [[Ficheiro:Rita Mercader i Mussons.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1266 | [[:d:Q11946278|Q11946278]] | [[Rosa Bruguera i Bellmunt]] | [[Sabadell]] | 1940-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1267 | [[:d:Q11946279|Q11946279]] | [[Rosa Casamitjana Menja]] | [[Badalona]] | 1881 | | 1956 | |- | style='text-align:right'| 1268 | [[:d:Q11946282|Q11946282]] | [[Rosa Maria Arquimbau]] | [[Barcelona]] | 1909-03-27 | [[Barcelona]] | 1992-02-28 | |- | style='text-align:right'| 1269 | [[:d:Q11946283|Q11946283]] | [[Rosa Laviña Carreras]] | [[Palafrugell]] | 1918-01-14 | [[Tolosa, Francia|Tolosa]] | 2011-05-30 | |- | style='text-align:right'| 1270 | [[:d:Q11946284|Q11946284]] | [[Rosa Maria Estrany Llorens]] | [[Barcelona]] | 1936 | | | |- | style='text-align:right'| 1271 | [[:d:Q11946285|Q11946285]] | [[Rosa Maria Kucharski i Gonzàlez]] | [[Barcelona]] | 1929 | [[Madrid]] | 2006-01-05 | |- | style='text-align:right'| 1272 | [[:d:Q11946286|Q11946286]] | [[Rosa Maria Miró Roig]] | [[Manresa]] | 1960-08-06 | | | [[Ficheiro:Foto de Rosa Maria Miró-Roig.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1273 | [[:d:Q11946287|Q11946287]] | [[Rosa Maria Suñé i Colell]] | [[Manresa]] | 1944 | | 1989 | |- | style='text-align:right'| 1274 | [[:d:Q11946288|Q11946288]] | [[Rosa Novell]] | [[Barcelona]] | 1952-06-20 | [[Barcelona]] | 2015-02-27 | [[Ficheiro:Rosa Novell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1275 | [[:d:Q11946289|Q11946289]] | [[Rosa Martí i Conill]] | [[Parets del Vallès]] | 1952-12-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1276 | [[:d:Q11946290|Q11946290]] | [[Rosa Ojeda i Creus]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1871-08-30 | [[Barcelona]] | 1954-05-15 | |- | style='text-align:right'| 1277 | [[:d:Q11946291|Q11946291]] | [[Rosa Pagès Pallisé]] | [[Reus]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1278 | [[:d:Q11946292|Q11946292]] | [[Rosa Serra]] | [[Vic]] | 1944 | | | [[Ficheiro:Rosa Serra Nens 003.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1279 | [[:d:Q11946293|Q11946293]] | [[Rosa Szücs de Truñó]] | [[Barcelona]] | 1911 | [[Barcelona]] | 1984-06-26 | |- | style='text-align:right'| 1280 | [[:d:Q11946294|Q11946294]] | [[Rosa Siré i Cabré]] | [[Lleida]]<br/>[[Lleida City]] | 1944 | [[Lleida]] | 2014-12-12 | |- | style='text-align:right'| 1281 | [[:d:Q11946300|Q11946300]] | [[Rosalia Guilleumas]] | [[Barcelona]] | 1924-05-23 | [[Barcelona]] | 2007-08-29 | |- | style='text-align:right'| 1282 | [[:d:Q11946302|Q11946302]] | [[Rosario Surós Julià]] | [[Riudarenes]] | 1909 | | 1976 | |- | style='text-align:right'| 1283 | [[:d:Q11946303|Q11946303]] | [[Rosario Bofill Portabella]] | [[Barcelona]] | 1931 | [[Barcelona]] | 2011-10-19 | |- | style='text-align:right'| 1284 | [[:d:Q11946304|Q11946304]] | [[Roser Coscolla i Ferrer]] | [[Barcelona]] | 1903 | [[Granollers]] | 1991-12-26 | |- | style='text-align:right'| 1285 | [[:d:Q11946307|Q11946307]] | [[Roser Argemí d'Abadal]] | [[Barcelona]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 1286 | [[:d:Q11946308|Q11946308]] | [[Roser Oller i Montia]] | [[Barcelona]] | 1930-03-21 | [[Barcelona]] | 2020-03-24 | |- | style='text-align:right'| 1287 | [[:d:Q11946310|Q11946310]] | [[Roser Oromí Dalmau]] | [[Barcelona]] | 1924 | | | |- | style='text-align:right'| 1288 | [[:d:Q11946311|Q11946311]] | [[Roser Matheu i Sadó]] | [[Barcelona]] | 1892-05-12 | [[Barcelona]] | 1985-12-24<br/>1986 | [[Ficheiro:Roser Matheu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1289 | [[:d:Q11946312|Q11946312]] | [[Roser Soliguer i Valls]] | [[Barcelona]] | 1922 | | 2020-01-15 | [[Ficheiro:Jaume Bofill i Bofill i Roser Soliguer i Valls.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1290 | [[:d:Q11946314|Q11946314]] | [[Roser Rahola d'Espona]] | [[Barcelona]] | 1914-09-21 | [[Barcelona]] | 2020-01-23 | |- | style='text-align:right'| 1291 | [[:d:Q11946316|Q11946316]] | [[Roser Ros i Vilanova]] | [[Barcelona]] | 1950-02-19 | | | [[Ficheiro:Roser Ros.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1292 | [[:d:Q11946420|Q11946420]] | [[Rut Carandell i Rieradevall]] | [[Barcelona]] | 1966-03-19 | | | [[Ficheiro:Rut Carandell (Onze de setembre de 2008).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1293 | [[:d:Q11946866|Q11946866]] | [[Sandra March]] | [[Sant Celoni]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1294 | [[:d:Q11949662|Q11949662]] | [[Shaudin Melgar-Foraster]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1295 | [[:d:Q11949694|Q11949694]] | [[Sibil·la de Saga]] | [[Berga]] | 1240 | [[Barcelona]] | 1320 | |- | style='text-align:right'| 1296 | [[:d:Q11950037|Q11950037]] | [[Sofia Puche]] | [[Barcelona]] | 1916-05-10 | | 2015-04-16 | |- | style='text-align:right'| 1297 | [[:d:Q11950288|Q11950288]] | [[Sotera de Palamós]] | [[Palamós]] | 3rd century | | 304 | |- | style='text-align:right'| 1298 | [[:d:Q11950648|Q11950648]] | [[Sílvia Aymerich i Lemos]] | [[Barcelona]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 1299 | [[:d:Q11950860|Q11950860]] | [[Tana Lluró Morcillo]] | [[Barcelona]] | 1890-12-09 | [[Barcelona]] | 1967-11-25 | [[Ficheiro:Gaietana Lluró i Morcillo (1915).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1300 | [[:d:Q11951084|Q11951084]] | [[Tecla Sala Miralpeix]] | [[Roda de Ter]] | 1886-04-26 | [[Barcelona]] | 1973-09-02 | [[Ficheiro:Tecla Sala Miralpeix.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1301 | [[:d:Q11951576|Q11951576]] | [[Teresa Aguilar Vila]] | [[Castellserà]] | 1962-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1302 | [[:d:Q11951577|Q11951577]] | [[Teresa Alabèrnia i Domènech]] | [[Palamós]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1303 | [[:d:Q11951582|Q11951582]] | [[Teresa Cortés i Baró]] | [[La Pobla de Segur]] | 1762-12-20 | [[Barcelona]] | 1794 | |- | style='text-align:right'| 1304 | [[:d:Q11951583|Q11951583]] | [[Teresa Carbó Comas]] | [[Begur]] | 1908-12-16<br/>1908-12-15 | [[Le Soler]] | 2010-10-16 | [[Ficheiro:Teresa Carbó Comas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1305 | [[:d:Q11951587|Q11951587]] | [[Teresa Cunillé i Rovira]] | [[Sabadell]] | 1924-10-22 | | | [[Ficheiro:Teresa Cunillé 1960.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1306 | [[:d:Q11951588|Q11951588]] | [[Teresa Duran]] | [[Barcelona]] | 1949-12-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1307 | [[:d:Q11951589|Q11951589]] | [[Teresa Gallifa i Palmarola]] | [[Sant Hipòlit de Voltregà]] | 1850-06-21 | [[Barcelona]] | 1907-03-17 | |- | style='text-align:right'| 1308 | [[:d:Q11951590|Q11951590]] | [[Teresa Escoda Badia]] | [[Barcelona]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 1309 | [[:d:Q11951591|Q11951591]] | [[Teresa Lleal Galceran]] | [[Badalona]] | 1940 | [[Badalona]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 1310 | [[:d:Q11951592|Q11951592]] | [[Teresa Jordà i Roura]] | [[Ripoll]] | 1972-06-19 | | | [[Ficheiro:Teresa Jordà retrat oficial 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1311 | [[:d:Q11951593|Q11951593]] | [[Teresa Majem Jordi]] | [[Barcelona]] | 1935 | [[Barcelona]] | 2004-12-07 | |- | style='text-align:right'| 1312 | [[:d:Q11951594|Q11951594]] | [[Teresa Maria Castanyer i Bachs]] | [[Xirona]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 1313 | [[:d:Q11951595|Q11951595]] | [[Teresa Rovira i Comas]] | [[Barcelona]] | 1918-12-13 | [[Barcelona]] | 2014-09-23 | [[Ficheiro:Teresa Rovira a la Biblioteca Popular d'Esparreguera.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1314 | [[:d:Q11951599|Q11951599]] | [[Teresa Salvador i Salvador]] | [[Barcelona]] | 1924-12-14 | [[Pamplona]] | 2014-01-21 | |- | style='text-align:right'| 1315 | [[:d:Q11951600|Q11951600]] | [[Teresina Boronat]] | [[Sant Andreu de Palomar]] | 1904 | [[Sant Antoni de Calonge]] | 1983-03-11 | [[Ficheiro:Teresa Boronat ANC1-402-N-5575.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1316 | [[:d:Q11953136|Q11953136]] | [[Trinitat Neras Plaja]] | [[Begur]] | 1941-08-09 | | 2024-06-10 | |- | style='text-align:right'| 1317 | [[:d:Q11953139|Q11953139]] | [[Trinitat Sais Plaja]] | [[La Bisbal d'Empordà]] | 1878 | [[Barcelona]] | 1933-10-17 | [[Ficheiro:Trinitat Sais-Revista Feminal 1914.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1318 | [[:d:Q11954705|Q11954705]] | [[Victòria Combalia i Dexeus]] | [[Barcelona]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 1319 | [[:d:Q11955247|Q11955247]] | [[Xantal Llavina]] | [[Barcelona]] | 1975-08-22 | | | [[Ficheiro:Xantal llavina periodista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1320 | [[:d:Q11955632|Q11955632]] | [[Zoila Riera i Ben]] | [[Xirona]] | 1954-01-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1321 | [[:d:Q11955672|Q11955672]] | [[Àfrica Ragel]] | [[El Poblenou]] | 1969 | | | [[Ficheiro:AfricaRagel2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1322 | [[:d:Q11955716|Q11955716]] | [[Àngels Ferrer i Sensat]] | [[Barcelona]] | 1904-05-18 | | 1992-11-30 | [[Ficheiro:Angeleta Ferrer de prop.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1323 | [[:d:Q11955718|Q11955718]] | [[Àngels Esteller Ruedas]] | [[Barcelona]] | 1964-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1324 | [[:d:Q11955719|Q11955719]] | [[Àngels Poch i Comas]] | [[Terrasa]] | 1948-05-23 | [[Terrasa]] | 2015-03-17 | |- | style='text-align:right'| 1325 | [[:d:Q11955770|Q11955770]] | [[Àurea de Sarrà]] | [[Barcelona]] | 1889-02-27 | [[Arenys d'Empordà]] | 1974-12-29 | |- | style='text-align:right'| 1326 | [[:d:Q11955884|Q11955884]] | [[Ònia Farga i Pellicer]] | [[Barcelona]] | 1878-11-30 | [[Barcelona]] | 1936-12 | [[Ficheiro:Ònia Farga i Pellicer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1327 | [[:d:Q12068082|Q12068082]] | [[Luthea Salom]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1328 | [[:d:Q12155647|Q12155647]] | [[Aldonza Ruiz de Ivorra]] | [[Cervera]] | 1454 | [[Zaragoza]] | 1513-04-04 | |- | style='text-align:right'| 1329 | [[:d:Q12264965|Q12264965]] | [[Núria Pompeia]] | [[Barcelona]] | 1931-05-02 | [[Barcelona]] | 2016-12-25 | |- | style='text-align:right'| 1330 | [[:d:Q12269526|Q12269526]] | [[África Baeta]] | [[Barcelona]] | 1969-12-27 | | | [[Ficheiro:África Baeta 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1331 | [[:d:Q12350045|Q12350045]] | [[Julia V. de Rocafull]] | [[Cataluña]] | 1899 | | 1993-12-24 | |- | style='text-align:right'| 1332 | [[:d:Q12352319|Q12352319]] | [[Maria Julivert Aulés]] | [[El Vendrell]] | 1888 | [[El Vendrell]] | 1968-04-02 | [[Ficheiro:Maria Julivert Aulés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1333 | [[:d:Q12352812|Q12352812]] | [[Maria Montserrat Guibernau i Berdún]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1960-01-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1334 | [[:d:Q12355845|Q12355845]] | [[Teresa Rosell i Capdevila]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1872-02-06 | | 1954-06-20 | |- | style='text-align:right'| 1335 | [[:d:Q12388188|Q12388188]] | [[Eva Méndez doRoxo]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1336 | [[:d:Q12390003|Q12390003]] | [[Gloria Moure]] | [[Barcelona]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 1337 | [[:d:Q12392112|Q12392112]] | [[Lourdes Maceiras]] | [[Barcelona]] | 1955-10-29 | | | [[Ficheiro:Lourdes Maceiras (AELG)-8.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1338 | [[:d:Q12393224|Q12393224]] | [[Mercedes Núñez|Mercedes Núñez Targa]] | [[Barcelona]] | 1911-01-16 | [[Vigo]] | 1986-08-04 | [[Ficheiro:Carne Combatant Resistance Mercedes Nuñez Targa (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1339 | [[:d:Q12399253|Q12399253]] | [[Rosa Pons i Fábregas]] | [[Barcelona]] | 1902-03-17 | [[Parada de Sil]] | 1988 | [[Ficheiro:Rosa Pons i Fábregas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1340 | [[:d:Q12949569|Q12949569]] | [[Lúcia Mas Garcia]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1954-11-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1341 | [[:d:Q13147820|Q13147820]] | [[Núria Martínez-Vernis]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Homenatge Joan Oliver Enric Cassasses i Nuria Martinez-Vernis 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1342 | [[:d:Q13223624|Q13223624]] | [[Montserrat Alavedra i Comas]] | [[Terrasa]] | 1946-04-06 | | 1991-04-04 | |- | style='text-align:right'| 1343 | [[:d:Q13310548|Q13310548]] | [[Sara Luna Santana]] | [[Barcelona]] | 1977-04-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1344 | [[:d:Q13414856|Q13414856]] | [[Marta Carnicero Hernanz]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Marta Carnicero 2022 Setmana del Llibre en Català 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1345 | [[:d:Q13415146|Q13415146]] | [[Lita Cabellut]] | [[Sariñena]]<br/>[[Barcelona]] | 1961-10-24 | | | [[Ficheiro:LITA CABELLUT 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1346 | [[:d:Q13415714|Q13415714]] | [[Teresa Llacuna]] | [[Igualada]] | 1935-05-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1347 | [[:d:Q13436541|Q13436541]] | [[Gemma Rauret i Dalmau]] | [[Barcelona]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 1348 | [[:d:Q13475446|Q13475446]] | [[Eva Baltasar]] | [[Barcelona]] | 1978-08-26 | | | [[Ficheiro:Foto Eva Baltasar.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1349 | [[:d:Q13550526|Q13550526]] | [[Tònia Passola i Vidal]] | [[Barcelona]] | 1952 | | | [[Ficheiro:Tonia Passola.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1350 | [[:d:Q13553629|Q13553629]] | [[Belén López]] | [[Tarragona]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 1351 | [[:d:Q13649086|Q13649086]] | [[Elena Congost Mohedano]] | [[Castelldefels]] | 1987-09-20 | | | [[Ficheiro:Elena Congost Mohedano - 2013 IPC Athletics World Championships-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1352 | [[:d:Q13836743|Q13836743]] | [[Mercè Lleixà i Chavarria]] | [[Tortosa]] | 1960-01-19 | [[Barcelona]] | 2009-05-01 | |- | style='text-align:right'| 1353 | [[:d:Q14036816|Q14036816]] | [[Montserrat Barniol Carcasona]] | [[Vic]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Montserrat Barniol (25-07-2024) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1354 | [[:d:Q14038302|Q14038302]] | [[Maria Mercè Esteve Pi]] | [[Begues]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 1355 | [[:d:Q14038928|Q14038928]] | [[Calamanda Vila Borralleras]] | [[Artés]] | 1955-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1356 | [[:d:Q14039521|Q14039521]] | [[Mònica Miquel Serdà]] | [[Barcelona]] | 1962-11-18 | [[Cubelles]] | 2023-01-24 | |- | style='text-align:right'| 1357 | [[:d:Q14039842|Q14039842]] | [[Meritxell Budó i Pla]] | [[Barcelona]] | 1969-03-08 | | | [[Ficheiro:Meritxell Budó retrat oficial 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1358 | [[:d:Q14040474|Q14040474]] | [[Mireia Solsona i Garriga]] | [[Barcelona]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1359 | [[:d:Q14041205|Q14041205]] | [[Judit Carreras Tort]] | [[Olvan]] | 1974-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1360 | [[:d:Q14041345|Q14041345]] | [[Teresa Padrós Casañas]] | [[Palau-solità i Plegamans]] | 1955-10-12 | | | [[Ficheiro:Alcaldessa Padrós.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1361 | [[:d:Q14042291|Q14042291]] | [[Maria Lluïsa Berdala Cirera]] | [[Barcelona]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1362 | [[:d:Q14042567|Q14042567]] | [[Montserrat Sanmarti Pratginestós]] | [[Barcelona]] | 1968-10-20 | | | [[Ficheiro:Montserrat Sanmartí i Pratginestós.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1363 | [[:d:Q14043066|Q14043066]] | [[Rosa Vestit Villegas]] | [[Sant Quirze de Besora]] | 1969-10-26 | | | [[Ficheiro:Rosa Vestit.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1364 | [[:d:Q14043615|Q14043615]] | [[Isabel García Ripoll]] | [[Sabadell]] | 1961-03-27 | | | [[Ficheiro:Constitució Associació Àmbit B30 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1365 | [[:d:Q14044194|Q14044194]] | [[Eva María Martínez Morales]] | [[Barcelona]] | 1976-12-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1366 | [[:d:Q14044417|Q14044417]] | [[Neus Lloveras i Massana]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1963-08-03 | | | [[Ficheiro:Neus Lloveras JuntsPelSi presenta candidats 6643.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1367 | [[:d:Q14075584|Q14075584]] | [[Maria Teresa Ferrés Àvila]] | [[Palamós]] | 1964-04-06 | | | [[Ficheiro:Teresa Ferrés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1368 | [[:d:Q14076807|Q14076807]] | [[Gisela Saladich Parés]] | [[Barcelona]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1369 | [[:d:Q14087448|Q14087448]] | [[Alexandra Cuadrat]] | [[Alcoletge]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 1370 | [[:d:Q14087883|Q14087883]] | [[Estefania Rufach Fontova]] | [[Gerb]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Miravisions 2022 - 58.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1371 | [[:d:Q14088049|Q14088049]] | [[Rosa Maria Perelló i Escoda]] | [[Tárrega|Tàrrega]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Imatge de l'entrega del guardó a l'Ajuntament de Tàrrega amb l'alcaldessa, Rosa Maria Perelló, el director general per a la Immigració, Xavier Bosch, i dues responsables del projecte "Desmuntant rumors" (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1372 | [[:d:Q14088217|Q14088217]] | [[Montserrat Fornells Solé]] | [[Vilanova de l'Aguda]] | 1983-06-07 | | | [[Ficheiro:Montserrat Fornells JuntsPelSi presenta candidats 6343.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1373 | [[:d:Q14101995|Q14101995]] | [[Esther Morales Fernández]] | [[Barcelona]] | 1985-08-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1374 | [[:d:Q14121528|Q14121528]] | [[Mercè Dalmau Mallafré]] | [[Cambrils]] | 1969-07-21 | | | [[Ficheiro:Flickr - Convergència Democràtica de Catalunya - Mercè Dalmau, cap comarcal Baix Camp (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1375 | [[:d:Q14121559|Q14121559]] | [[Montserrat Carreras García]] | [[Xirona]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1376 | [[:d:Q14122298|Q14122298]] | [[Maria Victoria Almuni Balada]] | [[La Sénia]] | 1962 | | | [[Ficheiro:L'alcaldessa de la Sénia, Victòria Almuni. (19-09-2024) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1377 | [[:d:Q14122390|Q14122390]] | [[Misercordia Montlleo Domenech]] | [[Ulldemolins]] | 1962-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1378 | [[:d:Q14152158|Q14152158]] | [[Jessica Malagon Moreno]] | [[Barcelona]] | 1977-07-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1379 | [[:d:Q14175627|Q14175627]] | [[Anais García Balmaña]] | [[Barcelona]] | 1975-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1380 | [[:d:Q14263987|Q14263987]] | [[Magda Amo Rius]] | [[Barcelona]] | 1973-07-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1381 | [[:d:Q14269044|Q14269044]] | [[Mireia Riera Casanovas]] | [[Lloret de Mar]] | 1975-02-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1382 | [[:d:Q14303534|Q14303534]] | [[Carlota Matienzo]] | [[Barcelona]] | 1881-06-14 | [[Queens]] | 1926-07-31 | |- | style='text-align:right'| 1383 | [[:d:Q14375295|Q14375295]] | [[Judit Ignacio Sorribes]] | [[Barcelona]] | 1994-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1384 | [[:d:Q14513910|Q14513910]] | [[Carme Pla]] | [[Terrasa]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1385 | [[:d:Q14515416|Q14515416]] | [[Deborah Font Jimenez]] | [[El Vendrell]] | 1985-09-06 | | | [[Ficheiro:Deborah Font 03.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1386 | [[:d:Q14515418|Q14515418]] | [[Sarai Gascón Moreno]] | [[Terrasa]] | 1992-11-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1387 | [[:d:Q14864170|Q14864170]] | [[Alidé Sans]] | [[Vielha]] | 1993-03-09 | | | [[Ficheiro:Alidé Sans - Hestiv'Òc 2018 (01).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1388 | [[:d:Q14918543|Q14918543]] | [[Elvira Torrentallé Paraire]] | [[Balsareny]] | 1883-06-29 | [[Valencia]] | 1936-08-19 | |- | style='text-align:right'| 1389 | [[:d:Q14968638|Q14968638]] | [[María del Carmen Chaves Calvo]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1967-01-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1390 | [[:d:Q14970822|Q14970822]] | [[Tania Cerda Meseguer]] | [[Badalona]] | 1977-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1391 | [[:d:Q14971736|Q14971736]] | [[Raquel Diaz Caro]] | [[Barcelona]] | 1974-05-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1392 | [[:d:Q14971757|Q14971757]] | [[Raquel Saavedra Salvador]] | [[Barcelona]] | 1981-05-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1393 | [[:d:Q14974932|Q14974932]] | [[Laura Tramuns Tripiana]] | [[Badalona]] | 1970-02-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1394 | [[:d:Q14975441|Q14975441]] | [[Silvia Vives Montlleó]] | [[Barcelona]] | 1975-03-14 | | | [[Ficheiro:Silvia Vives Montlleó 1996.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1395 | [[:d:Q15110703|Q15110703]] | [[Núria Picas]] | [[Manresa]] | 1976-11-02 | | | [[Ficheiro:Núria-Picas-Grand-Raid-2.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1396 | [[:d:Q15279578|Q15279578]] | [[Eulàlia Fàbregas de Sentmenat]] | [[Barcelona]] | 1906 | [[Esplugues de Llobregat]] | 1992-12-27 | [[Ficheiro:Jardins Pedralbes-Mediterrània, Eulàlia Fàbregas de Sentmenat, 1962.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1397 | [[:d:Q15284733|Q15284733]] | [[Carme Fiol]] | [[Barcelona]] | 1956-10-17 | | | [[Ficheiro:Central Nou Barris6.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1398 | [[:d:Q15401768|Q15401768]] | [[Anna Ricci]] | [[Barcelona]] | 1930-08-09 | | 2001-02-15 | |- | style='text-align:right'| 1399 | [[:d:Q15479822|Q15479822]] | [[Ruth von Wild]] | [[Barcelona]] | 1912-08-03 | [[Thun]] | 1983-04-26 | [[Ficheiro:Pringy Ruth von Wild SRK 416 Nr 003.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1400 | [[:d:Q15620517|Q15620517]] | [[Maife Gil]] | [[Barcelona]] | 1944-10-03 | | | [[Ficheiro:Maife Gil (2004).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1401 | [[:d:Q15624784|Q15624784]] | [[Rosa Balcells i Llastarry]] | [[Barcelona]] | 1914-03-28 | | 1997-11-09 | |- | style='text-align:right'| 1402 | [[:d:Q15627794|Q15627794]] | [[Jacinta (Q15627794)|Jacinta]] | [[Barcelona]] | 1948-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1403 | [[:d:Q15631021|Q15631021]] | [[Eva Parera i Escrichs]] | [[Barcelona]] | 1973-08-27 | | | [[Ficheiro:Eva Parera. CiUSenat.07.05.13 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1404 | [[:d:Q15647092|Q15647092]] | [[Mireia Vidal-Conte]] | [[Barcelona]] | 1970-01-25 | | | [[Ficheiro:Recital Felícia Fuster.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1405 | [[:d:Q15647399|Q15647399]] | [[Anna Ballbona i Puig]] | [[Montmeló]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Anna Ballbona.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1406 | [[:d:Q15658795|Q15658795]] | [[Maria Dolors Millat]] | [[Sort]] | 1959-05-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1407 | [[:d:Q15672076|Q15672076]] | [[Mercè Foradada]] | [[Barcelona]] | 1947-01-16 | | | [[Ficheiro:Mercè Foradada i Morillo.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1408 | [[:d:Q15686314|Q15686314]] | [[Sònia Bagudanch]] | [[Mata]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 1409 | [[:d:Q15692811|Q15692811]] | [[Mariona Fernández i Palou]] | [[Vic]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1410 | [[:d:Q15701783|Q15701783]] | [[Josefa Teixidor i Torres]] | [[Barcelona]] | 1865-11-17 | [[Barcelona]] | 1914-02-08 | [[Ficheiro:(Barcelona) Retrat de la pintora Pepita Teixidor Torres - Modest Teixidor - Museu Nacional d'Art de Catalunya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1411 | [[:d:Q15712118|Q15712118]] | [[Tatiana Sisquella]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1978-06-12 | [[Barcelona]] | 2014-02-06 | [[Ficheiro:Tatiana Sisquella i Cañabate.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1412 | [[:d:Q15714828|Q15714828]] | [[Sònia Roura Parés]] | [[Vilobí d'Onyar]] | 1973-07-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1413 | [[:d:Q15723838|Q15723838]] | [[Glòria Muñoz]] | [[Barcelona]] | 1949-08-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1414 | [[:d:Q15729292|Q15729292]] | [[Francisca Madriguera Rodon]] | [[Igualada]] | 1900-09-24 | [[Montevideo]] | 1965-11-02<br/>1965-09-02 | [[Ficheiro:Francisca Madriguera.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1415 | [[:d:Q15743807|Q15743807]] | [[Irene Rigau Oliver]] | [[Banyoles]] | 1951-06-22 | | | [[Ficheiro:Irene RigauOliver.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1416 | [[:d:Q15846080|Q15846080]] | [[Marina Fernández Moreno]] | [[Sabadell]] | 1992-05-09 | | | [[Ficheiro:Marina Fernández 02.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1417 | [[:d:Q15899334|Q15899334]] | [[Victòria Sau i Sánchez]] | [[Barcelona]] | 1930-04-01 | [[Barcelona]] | 2013-11-06 | [[Ficheiro:Victòria.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1418 | [[:d:Q15927224|Q15927224]] | [[Maria Àngels Boyero Cruz]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1419 | [[:d:Q15966561|Q15966561]] | [[Dolors Garcia i Cornellà]] | [[Xirona]] | 1956-06-01 | | | [[Ficheiro:Dolors Garcia i Cornellà reb el 32é Premi Enric Valor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1420 | [[:d:Q15993508|Q15993508]] | [[Dolores Vargas “La Terremoto”]] | [[Barcelona]] | 1936-05-16 | [[Valencia]] | 2016-08-07 | |- | style='text-align:right'| 1421 | [[:d:Q15993735|Q15993735]] | [[Teresa Costa-Gramunt]] | [[Barcelona]] | 1951-03-13 | | | [[Ficheiro:Teresa Costa-Gramunt, març 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1422 | [[:d:Q16003625|Q16003625]] | [[Leila Ouahabi]] | [[Mataró]] | 1993-03-22 | | | [[Ficheiro:2019-05-17 Fußball, Frauen, UEFA Women's Champions League, Olympique Lyonnais - FC Barcelona StP 0855 LR10 by Stepro (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1423 | [[:d:Q16009735|Q16009735]] | [[Francisca Subirana]] | [[Barcelona]] | 1900 | [[Herzliya]] | 1981 | [[Ficheiro:Francisca subirana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1424 | [[:d:Q16028014|Q16028014]] | [[Rosa Vergés]] | [[Barcelona]] | 1955-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1425 | [[:d:Q16039523|Q16039523]] | [[Núria Vilarrubla]] | [[La Seu d'Urgell]] | 1992-03-09 | | | [[Ficheiro:Nuria Vilarrubla 2ª Copa de España de eslalon olímpico.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1426 | [[:d:Q16051907|Q16051907]] | [[Rosa Colomer Artigas]] | [[Barcelona]] | 1966-06-05 | [[Barcelona]] | 2013-10-22 | |- | style='text-align:right'| 1427 | [[:d:Q16058046|Q16058046]] | [[Raquel Acinas Poncelas]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1978-04-12 | | | [[Ficheiro:Raquel Acinas Poncelas (3554485522) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1428 | [[:d:Q16144935|Q16144935]] | [[Alba Carmona]] | [[Barcelona]] | 1984-07-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1429 | [[:d:Q16149992|Q16149992]] | [[Estrella Archs]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1430 | [[:d:Q16158360|Q16158360]] | [[Gemma Abant i Condal]] | [[Sabadell]] | 1989-03-25 | | | [[Ficheiro:Recepcio Gemma Abant (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1431 | [[:d:Q16160642|Q16160642]] | [[Adela Riera i Carré]] | [[Figueres]] | 1900-07-05 | | 1959-02-14 | |- | style='text-align:right'| 1432 | [[:d:Q16163060|Q16163060]] | [[Judith Alberich i Cano]] | [[Barcelona]] | 1977-07-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1433 | [[:d:Q16163359|Q16163359]] | [[Elisenda Albertí i Casas]] | [[Barcelona]] | 1960-03-25<br/>1960 | | | [[Ficheiro:Elisenda Albertí (2018).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1434 | [[:d:Q16163657|Q16163657]] | [[Sílvia Alcàntara i Ribolleda]] | [[Puig-reig]] | 1944-02-22 | | | [[Ficheiro:Sílvia Alcàntara.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1435 | [[:d:Q16163857|Q16163857]] | [[Montserrat Alcoverro]] | [[Barcelona]]<br/>[[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1959-08-22 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Montserrat Alcoverro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1436 | [[:d:Q16163906|Q16163906]] | [[Trinitat Aldrich i de Pagès]] | [[Vulpellac]] | 1863-11-04<br/>1863 | [[La Bisbal d'Empordà]] | 1939-01-13<br/>1939 | |- | style='text-align:right'| 1437 | [[:d:Q16163973|Q16163973]] | [[Alegría Borrás i Rodríguez]] | [[Barcelona]] | 1943-02 | | 2020-12-15 | |- | style='text-align:right'| 1438 | [[:d:Q16163990|Q16163990]] | [[Rosa Núria Aleixandre i Cerarols]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1949 | | | [[Ficheiro:Presentació del llibre 'Amb valor afegit' (39402075844) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1439 | [[:d:Q16164698|Q16164698]] | [[Maria Dolors Alibés i Riera]] | [[Vidrà]] | 1941-01-02 | [[Sant Pau de Segúries]] | 2009-11-08 | |- | style='text-align:right'| 1440 | [[:d:Q16164714|Q16164714]] | [[Francesca Aliern Pons]] | [[Xerta]] | 1943-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1441 | [[:d:Q16164906|Q16164906]] | [[Rosa Almagro i Ribera de Presas]] | [[Barcelona]] | 1920-04-14 | | 2006-02-12 | |- | style='text-align:right'| 1442 | [[:d:Q16165382|Q16165382]] | [[Marta Altés]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | [[Ficheiro:2021 Setmana del Llibre en Català September 18 19.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1443 | [[:d:Q16166139|Q16166139]] | [[Amparo Moreno]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1949-07-24 | | | [[Ficheiro:20230912 AmparoMorenoGarrigó.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1444 | [[:d:Q16167001|Q16167001]] | [[Anna Marín]] | [[Figueres]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1445 | [[:d:Q16167037|Q16167037]] | [[Anna Pantinat i Hernández]] | [[Barcelona]] | 1977-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1446 | [[:d:Q16167072|Q16167072]] | [[Anna Rocas Abrich]] | [[Palafrugell]] | 1844-05-12 | [[Palafrugell]] | 1908-04-22 | [[Ficheiro:Anna Rocas Abrich.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1447 | [[:d:Q16167087|Q16167087]] | [[Anna Santamaria i Tusell]] | [[Terrasa]] | 1920-02-28 | | 2013-06-20 | |- | style='text-align:right'| 1448 | [[:d:Q16168192|Q16168192]] | [[Antònia Ibarra i Cous]] | [[Cervera]] | 1739 | | 1805-04-04 | |- | style='text-align:right'| 1449 | [[:d:Q16168388|Q16168388]] | [[Montserrat Aparici]] | [[Barcelona]] | 1938-12-01 | | | [[Ficheiro:Montserrat Aparici al rol d'Amneris, Gran Teatre del Liceu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1450 | [[:d:Q16168674|Q16168674]] | [[Apol·lònia de Barcelona]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1451 | [[:d:Q16169647|Q16169647]] | [[Elena Argemí i Morral]] | [[Bigues i Riells del Fai]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1452 | [[:d:Q16170485|Q16170485]] | [[Maria Josepa Arnall i Juan]] | [[Vila-sacra]] | 1948-11-05 | [[Vila-sacra]] | 2002-05-31 | [[Ficheiro:Maria Josepa Arnall i Juan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1453 | [[:d:Q16171406|Q16171406]] | [[Gertrudis Artigas i Setó]] | [[Sabadell]] | 1890-04-20 | [[Sabadell]] | 1971-04-01 | |- | style='text-align:right'| 1454 | [[:d:Q16172128|Q16172128]] | [[Asunción Bastida i Pibernat]] | [[Barcelona]] | 1902-04-06 | | 1995-10-08 | [[Ficheiro:Asunción Bastida.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1455 | [[:d:Q16172672|Q16172672]] | [[Àurea Rosa Clavé i Soler]] | [[Barcelona]] | 1856-09-29 | [[Barcelona]] | 1940-02-04 | [[Ficheiro:Aurea Clavé de Ferrer - Reina dels Jocs Florals 1882.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1456 | [[:d:Q16173083|Q16173083]] | [[Carme Aymerich i Barbany]] | [[Barcelona]] | 1915 | [[Barcelona]] | 2001 | |- | style='text-align:right'| 1457 | [[:d:Q16173566|Q16173566]] | [[Sara Bailac]] | [[Tárrega|Tàrrega]]<br/>[[Lleida]] | 1986<br/>1986-02-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1458 | [[:d:Q16173881|Q16173881]] | [[Carlota Baldrís i Rafecas]] | [[El Vendrell]] | 1960-04-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1459 | [[:d:Q16174029|Q16174029]] | [[Neus Ballús i Montserrat]] | [[Mollet del Vallès]] | 1980-02-20 | | | [[Ficheiro:Neus Ballús, XIII Premis Gaudí (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1460 | [[:d:Q16174043|Q16174043]] | [[Maria Ballvé Aguiló]] | [[Reus]] | 1879-06-14 | [[Reus]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 1461 | [[:d:Q16174255|Q16174255]] | [[Glòria Bañon Fàbregas]] | [[El Clot]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1462 | [[:d:Q16175322|Q16175322]] | [[Rosa María Barrieras Mombrú]] | [[Barcelona]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1463 | [[:d:Q16176083|Q16176083]] | [[Mercè Bayona i Codina]] | [[Els Hostalets d'en Bas]] | 1903-07-03 | [[Cogolls]] | 1972-09-30 | |- | style='text-align:right'| 1464 | [[:d:Q16176760|Q16176760]] | [[Sara Berbel Sánchez]] | [[Sabadell]] | 1963-02-23 | | | [[Ficheiro:Sara Berbel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1465 | [[:d:Q16177361|Q16177361]] | [[Lloll Bertran]] | [[Igualada]] | 1957-08-26 | | | [[Ficheiro:Lloll Bertran (2018).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1466 | [[:d:Q16177447|Q16177447]] | [[Maria Antònia Besora i Soler]] | [[Manresa]] | 1918 | [[Manresa]] | 2008 | |- | style='text-align:right'| 1467 | [[:d:Q16177552|Q16177552]] | [[Marta Betriu Roure]] | [[Lleida]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1468 | [[:d:Q16178246|Q16178246]] | [[Sara Maria Blasi i Gutiérrez]] | [[Barcelona]] | 1942-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1469 | [[:d:Q16178392|Q16178392]] | [[Helena Boada]] | [[Olesa de Montserrat]] | 1987-03-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1470 | [[:d:Q16178402|Q16178402]] | [[Carme Boatell]] | [[Barcelona]] | 1911-07-28 | [[Perpiñán]] | 1976-05-31 | |- | style='text-align:right'| 1471 | [[:d:Q16178963|Q16178963]] | [[Rosa Boladeras]] | [[Terrasa]] | 1972-07-28 | | | [[Ficheiro:La rambla de les floristes 2, de Josep Maria de Sagarra (Teatre Nacional de Catalunya, 2019) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1472 | [[:d:Q16179067|Q16179067]] | [[Maria Dolors Bonal]] | [[Arbúcies]] | 1932 | | | |- | style='text-align:right'| 1473 | [[:d:Q16179485|Q16179485]] | [[Concepció Bordalba Simón]] | [[Barcelona]] | 1862-09-13 | [[Barcelona]] | 1910-06-06 | [[Ficheiro:Concetta Bordalba portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1474 | [[:d:Q16179626|Q16179626]] | [[Laura Borràs|Laura Borràs i Castanyer]] | [[Barcelona]] | 1970-10-05 | | | [[Ficheiro:LauraBorras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1475 | [[:d:Q16179762|Q16179762]] | [[Maria Lluïsa Borràs i González]] | [[Barcelona]] | 1931-02-01 | [[Palafrugell]] | 2010-01-23 | [[Ficheiro:MLL-Borras-cedida-per-familia-Borras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1476 | [[:d:Q16179869|Q16179869]] | [[Mar Bosch Oliveras]] | [[Xirona]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Mar Bosch Oliveras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1477 | [[:d:Q16181181|Q16181181]] | [[Neus Buira Ferré]] | [[Lleida]] | 1967-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1478 | [[:d:Q16181411|Q16181411]] | [[Teresa Burcet Vicens]] | [[Cadaqués]] | 1829-06-27 | [[Begur]] | 1906 | |- | style='text-align:right'| 1479 | [[:d:Q16181454|Q16181454]] | [[Maria Burgués i Bargués]] | [[Lleida]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 1480 | [[:d:Q16182018|Q16182018]] | [[Maria Àngels Cabasés i Piqué]] | [[Lleida]] | 1963-07-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1481 | [[:d:Q16182741|Q16182741]] | [[Glòria Calafell Martínez]] | [[Barcelona]] | 1947-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1482 | [[:d:Q16183326|Q16183326]] | [[Magdalena Calonge i Panyella]] | [[Sabadell]] | 1872-03-19 | [[Sabadell]] | 1955-08-05 | |- | style='text-align:right'| 1483 | [[:d:Q16183414|Q16183414]] | [[Maria Dolors Calvet i Prats]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1907-04-19 | | 1988-08-06 | |- | style='text-align:right'| 1484 | [[:d:Q16183456|Q16183456]] | [[Teresa Eulàlia Calzada Isern]] | [[Artesa de Lleida]] | 1942-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1485 | [[:d:Q16183945|Q16183945]] | [[Sara Camps i Mora]] | [[Cervià de les Garrigues]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1486 | [[:d:Q16184443|Q16184443]] | [[Llucieta Canyà i Martí]] | [[La Bisbal d'Empordà]] | 1901-01-30<br/>1898 | [[Barcelona]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 1487 | [[:d:Q16186100|Q16186100]] | [[Elvira Farreras i Valentí]] | [[Barcelona]] | 1913 | [[Barcelona]] | 2005-03-27 | |- | style='text-align:right'| 1488 | [[:d:Q16186683|Q16186683]] | [[Teresa Giménez Barbat]] | [[Barcelona]] | 1955-06-04 | | | [[Ficheiro:TeresaGBarbat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1489 | [[:d:Q16187575|Q16187575]] | [[Montserrat Carol]] | [[Esparreguera]] | 1929 | [[Barcelona]] | 2011 | [[Ficheiro:La poeta catalana Montserrat Carol.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1490 | [[:d:Q16187584|Q16187584]] | [[Rosa Maria Carrasco Azemar]] | [[Barcelona]] | 1936-07-02 | [[Barcelona]] | 2018-08-06 | [[Ficheiro:Rosa Maria Carrasco Creu Sant jordi 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1491 | [[:d:Q16187588|Q16187588]] | [[Marta Carrasco]] | [[Barcelona]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1492 | [[:d:Q16187591|Q16187591]] | [[Núria Carrera i Comes]] | [[Ribes de Freser]] | 1948 | | | [[Ficheiro:Núria Carrera i Comes (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1493 | [[:d:Q16187767|Q16187767]] | [[Caterina Casals i Mirambell]] | [[Barcelona]] | 1821 | [[Barcelona]] | 1888-01-07 | [[Ficheiro:Caterina Casals i Mirambell (1907).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1494 | [[:d:Q16187771|Q16187771]] | [[Assumpció Casals i Rovira]] | [[Barcelona]] | 1896-01-17 | [[Barcelona]] | 1975-01-23 | [[Ficheiro:Actress Assumpció Casals.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1495 | [[:d:Q16188165|Q16188165]] | [[Caterina Llull i Sabastida]] | [[Barcelona]] | 1440 | | 1495 | |- | style='text-align:right'| 1496 | [[:d:Q16188397|Q16188397]] | [[Blanca de Centelles]] | [[Terrasa]] | | [[Terrasa]] | 1349 | |- | style='text-align:right'| 1497 | [[:d:Q16188542|Q16188542]] | [[Emma Chacon i Lausaca]] | [[Barcelona]] | 1886-10-24 | [[Bilbao]] | 1972-08-28 | [[Ficheiro:Emma Chacon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1498 | [[:d:Q16188715|Q16188715]] | [[Mercè Civit i Illa]] | [[Barcelona]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1499 | [[:d:Q16188785|Q16188785]] | [[Cristina Clemente]] | [[Barcelona]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Cris Clemente.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1500 | [[:d:Q16188914|Q16188914]] | [[Encarnació Coca i Costa]] | [[Sant Feliu de Llobregat]] | 20th century | | 2011-01-29 | |- | style='text-align:right'| 1501 | [[:d:Q16188932|Q16188932]] | [[Dolors Codina i Arnau]] | [[Lleida]] | 1878 | [[El Talladell]] | 1944-06-26 | |- | style='text-align:right'| 1502 | [[:d:Q16188959|Q16188959]] | [[Gueraula Codines]] | [[Subirats]] | 1275 | [[Subirats]] | 1340 | |- | style='text-align:right'| 1503 | [[:d:Q16189043|Q16189043]] | [[Maria Concepció Collado i Villa]] | [[Barcelona]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1504 | [[:d:Q16189589|Q16189589]] | [[Coralina Colom i Canillas]] | [[Barcelona]] | 1936-01-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1505 | [[:d:Q16189601|Q16189601]] | [[Maria Josep Colomer i Luque]] | [[Barcelona]] | 1913-03-31 | [[Surrey]] | 2004-05-24<br/>2009 | [[Ficheiro:Colorized-image+Mari Pepa Colomer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1506 | [[:d:Q16189606|Q16189606]] | [[Imma Colomer]] | [[Barcelona]] | 1948 | | | [[Ficheiro:Colomer-Gàmiz-Balagué.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1507 | [[:d:Q16189629|Q16189629]] | [[Gemma Coma-Alabert]] | [[Xirona]] | 1976-02-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1508 | [[:d:Q16189643|Q16189643]] | [[Maria Dolors Comas d'Argemir i Cendra]] | [[Barcelona]] | 1951-08-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1509 | [[:d:Q16189665|Q16189665]] | [[Marina Comellas i Fernández]] | [[Barcelona]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 1510 | [[:d:Q16189686|Q16189686]] | [[Maria Cinta Compta i Fernández]] | [[Barcelona]] | 1935-02-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1511 | [[:d:Q16189730|Q16189730]] | [[Mireia Conde Mateos]] | [[Santa Margarida de Montbui]] | 1992-04-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1512 | [[:d:Q16189736|Q16189736]] | [[Laura Conejero]] | [[Barcelona]] | 1966-09-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1513 | [[:d:Q16189903|Q16189903]] | [[Caterina Coromina i Agustí]] | [[Oristà]] | 1824-10-19 | [[Vic]] | 1893-07-11 | [[Ficheiro:Corominacaterina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1514 | [[:d:Q16189911|Q16189911]] | [[Concepció Corominas i Prats]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1890 | [[Perpiñán]] | 1982 | [[Ficheiro:Concepció Corominas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1515 | [[:d:Q16190076|Q16190076]] | [[Dolors Creus Casanovas]] | [[Cervera]] | 1881 | [[Tárrega|Tàrrega]] | 1954 | |- | style='text-align:right'| 1516 | [[:d:Q16190611|Q16190611]] | [[Pilar Dellunde i Clavé]] | [[Barcelona]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1517 | [[:d:Q16190620|Q16190620]] | [[Paula Delpuig i Gelabert]] | [[Malgrat de Mar]] | 1811-02-03 | | 1889-02-23 | |- | style='text-align:right'| 1518 | [[:d:Q16191031|Q16191031]] | [[Dolors Canal Vilarrasa]] | [[Sant Privat d'en Bas]] | 1933-10-02 | [[Barcelona]] | 2015-11-05 | |- | style='text-align:right'| 1519 | [[:d:Q16191125|Q16191125]] | [[Elsa Donaire i Malagelada]] | [[La Cellera de Ter]] | 1979-07-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1520 | [[:d:Q16191306|Q16191306]] | [[Mamen Duch]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1521 | [[:d:Q16191428|Q16191428]] | [[María José Durán Junquera]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1522 | [[:d:Q16191432|Q16191432]] | [[Maria Teresa Duran i Nogués]] | [[Sabadell]] | 1909-11-11 | | 1933-09-19 | |- | style='text-align:right'| 1523 | [[:d:Q16191445|Q16191445]] | [[Marta Duran Quintana]] | [[Mataró (Q24009568)|Mataró]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1524 | [[:d:Q16193572|Q16193572]] | [[Montserat Esquerdo]] | [[Barcelona]] | 1960-12-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1525 | [[:d:Q16196158|Q16196158]] | [[Olga Merino]] | [[Barcelona]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1526 | [[:d:Q16200814|Q16200814]] | [[Marta Gens]] | [[Tarragona]] | 1969-12-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1527 | [[:d:Q16203947|Q16203947]] | [[Isabel de Josa]] | [[Lleida]] | 1490 | [[Vercelli]] | 1564-03-05<br/>1570 | [[Ficheiro:Isabel Losa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1528 | [[:d:Q16209495|Q16209495]] | [[Ana María Escribano]] | [[Barcelona]] | 1981-12-02 | | | [[Ficheiro:Final Copa Catalunya Femenina RCDE 0 – 1 FCB (6089060128) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1529 | [[:d:Q16217550|Q16217550]] | [[Judith Plá]] | [[Barcelona]] | 1978-05-02 | | | [[Ficheiro:Meeting Solihull BMC (Gbr) 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1530 | [[:d:Q16220865|Q16220865]] | [[Carla Herrero]] | [[Xirona]] | 1994 | | | [[Ficheiro:Carla Herrero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1531 | [[:d:Q16224538|Q16224538]] | [[Adriana González Peñas]] | [[Olot]] | 1986-03-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1532 | [[:d:Q16224586|Q16224586]] | [[Elena Jacinto Vélez]] | [[Barcelona]] | 1985-04-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1533 | [[:d:Q16233077|Q16233077]] | [[Begoña Curero Sastre]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 1534 | [[:d:Q16271070|Q16271070]] | [[Elisabet Delgado]] | [[Sabadell]] | 1975-06-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1535 | [[:d:Q16297661|Q16297661]] | [[Carlota Baró Riau]] | [[Barcelona]] | 1989-03-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1536 | [[:d:Q16297812|Q16297812]] | [[Betina]] | [[Barcelona]] | 1950-01-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1537 | [[:d:Q16297945|Q16297945]] | [[Roser Bru]] | [[Barcelona]] | 1923-02-15 | [[Santiago de Chile]] | 2021-05-26 | [[Ficheiro:Roser Bru.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1538 | [[:d:Q16298544|Q16298544]] | [[Laia Costa]] | [[Barcelona]] | 1985-02-18 | | | [[Ficheiro:Laia Costa at Berlinale 2022 cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1539 | [[:d:Q16300386|Q16300386]] | [[Lorena Castell]] | [[Barcelona]] | 1981-02-04 | | | [[Ficheiro:Lorena Castell 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1540 | [[:d:Q16300468|Q16300468]] | [[Natalia García Timofeeva]] | [[Barcelona]] | 1994-08-05 | | | [[Ficheiro:NataliaG2.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1541 | [[:d:Q16302262|Q16302262]] | [[Raquel Sánchez|Q16302262]] | [[Gavà]] | 1975-11-18 | | | [[Ficheiro:Raquel Sánchez 2021 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1542 | [[:d:Q16326153|Q16326153]] | [[María Rivas]] | [[Ribes de Freser]] | 1931-08-21 | [[Cidade de México]] | 2013-01-14 | |- | style='text-align:right'| 1543 | [[:d:Q16334659|Q16334659]] | [[Isabel Arqué Gironès]] | [[Barcelona]] | 1923 | [[L'Espluga de Francolí]] | 2012-05-18 | |- | style='text-align:right'| 1544 | [[:d:Q16338119|Q16338119]] | [[Moon Ribas]] | [[Mataró]] | 1985-05-24 | | | [[Ficheiro:Moon Ribas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1545 | [[:d:Q16382969|Q16382969]] | [[Mabel Caro]] | [[L'Ametlla del Vallès]] | 1991-03-13 | | | [[Ficheiro:Mabel Caro Garcia - FIVB World Championship European Qualification Women Łódź January 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1546 | [[:d:Q16490980|Q16490980]] | [[Clara Usón]] | [[Barcelona]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1547 | [[:d:Q16505160|Q16505160]] | [[Ester Franquesa]] | [[Badalona]] | 1961-04-06 | | | [[Ficheiro:La directora general de Política Lingüística, Ester Franquesa, a la presentació de l'any Fabra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1548 | [[:d:Q16508644|Q16508644]] | [[Maria Lois i López]] | [[Les Borges Blanques]] | 1896-09-05 | | 1933-09-16 | [[Ficheiro:Maria Lois i López.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1549 | [[:d:Q16543544|Q16543544]] | [[Carme Serrallonga]] | [[Barcelona]] | 1909-04-03 | | 1997-11-30 | |- | style='text-align:right'| 1550 | [[:d:Q16543597|Q16543597]] | [[Carmen Montoriol Puig]] | [[Barcelona]] | 1892-06-25 | [[Barcelona]] | 1966-07-26 | [[Ficheiro:Carmen Montoriol Puig.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1551 | [[:d:Q16572268|Q16572268]] | [[Pepeta Ramos Ramos]] | [[Barcelona]] | 1890 | [[Barcelona]] | 1970-05-15 | |- | style='text-align:right'| 1552 | [[:d:Q16579613|Q16579613]] | [[Inés Palou]] | [[Agramunt]] | 1923 | [[Gelida]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 1553 | [[:d:Q16582443|Q16582443]] | [[Josefina López]] | [[Sabadell]] | 1970-07-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1554 | [[:d:Q16589684|Q16589684]] | [[Laura Tremosa]] | [[Espolla]] | 1937 | | | [[Ficheiro:Laura Tremosa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1555 | [[:d:Q16596831|Q16596831]] | [[Magdalena Cruells y Comas]] | [[Aiguafreda]] | 1864-02-22 | | 1943-09-18 | |- | style='text-align:right'| 1556 | [[:d:Q16599471|Q16599471]] | [[Margarita Ballester]] | [[Barcelona]] | 1942-08-15<br/>1942 | | | [[Ficheiro:MargaritaWikipedia.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1557 | [[:d:Q16599531|Q16599531]] | [[Maria Molins]] | [[Sant Gervasi de Cassoles]] | 1973-02-14 | | | [[Ficheiro:Maria Molins, XIII Premis Gaudí (2021) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1558 | [[:d:Q16601028|Q16601028]] | [[oof]] | [[Barcelona]] | 1988-08-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1559 | [[:d:Q16606498|Q16606498]] | [[Meritxell Margarit i Torras]] | [[Manresa]] | 1970 | | | [[Ficheiro:MeritxellMargarit.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1560 | [[:d:Q16618063|Q16618063]] | [[Pepita Laguarda Batet]] | [[Barcelona]] | 1919 | [[Grañén]] | 1936-09-01 | [[Ficheiro:Pepita Laguarda Batet (1936).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1561 | [[:d:Q16640394|Q16640394]] | [[Tina de Jarque]] | [[Barcelona]] | 1906-01-25 | [[Valencia]] | 1937-02-23 | [[Ficheiro:Tina de Jarque 1928.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1562 | [[:d:Q16641955|Q16641955]] | [[Toñi Moreno]] | [[El Prat de Llobregat]] | 1973-06-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1563 | [[:d:Q16647660|Q16647660]] | [[Walkiria Espino]] | [[Barcelona]] | 1991-05-28 | | | [[Ficheiro:Walkiria Espino Concert.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1564 | [[:d:Q16727864|Q16727864]] | [[Carla Casals]] | [[Barcelona]] | 1987-02-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1565 | [[:d:Q16727877|Q16727877]] | [[Julia Castelló]] | [[Barcelona]] | 1990-03-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1566 | [[:d:Q16738438|Q16738438]] | [[Berta Rodríguez Callao]] | [[Barcelona]] | 1959-10-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1567 | [[:d:Q16739203|Q16739203]] | [[Magda Gatter]] | [[Barcelona]] | 1915-09-04 | [[Bergisch Gladbach]] | 2007-12-02 | |- | style='text-align:right'| 1568 | [[:d:Q16773594|Q16773594]] | [[Enriqueta Garreta Toldrà]] | [[Barcelona]] | 1907-10-26 | | 1971-10-23 | |- | style='text-align:right'| 1569 | [[:d:Q16773645|Q16773645]] | [[Carme Matas i Aurigemma]] | [[Barcelona]] | 1869-10-19 | [[Barcelona]] | 1943-05-24 | [[Ficheiro:1912-11-24, Feminal, La distingida pianista Donya Carme Matas de Ricart y son fill l'aplaudit violoncelista Don D. Ricart (cropped) Carme Matas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1570 | [[:d:Q16860417|Q16860417]] | [[Carme Serra Viaplana]] | [[Barcelona]] | 1938 | | | |- | style='text-align:right'| 1571 | [[:d:Q16860428|Q16860428]] | [[Esther Boix]] | [[Llers]] | 1927-03-26 | [[Anglès, Xirona|Anglès]] | 2014-05-26 | [[Ficheiro:Fotografia d'Esther Boix.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1572 | [[:d:Q16861857|Q16861857]] | [[Josefa Tolrà i Abril]] | [[Cabrils]] | 1880-01-06 | [[Cabrils]] | 1959-10-15 | |- | style='text-align:right'| 1573 | [[:d:Q16861863|Q16861863]] | [[Núria Llimona i Raymat]] | [[Barcelona]] | 1917-03-17 | [[Barcelona]] | 2011-01-12 | |- | style='text-align:right'| 1574 | [[:d:Q16886687|Q16886687]] | [[Rosa Mas i Mallén]] | [[Barcelona]] | 1915<br/>1916 | [[Barcelona]] | 1988-12-21 | |- | style='text-align:right'| 1575 | [[:d:Q16938045|Q16938045]] | [[Orsina Baget i Terrés]] | [[Badalona]] | 1888 | | 1978-02-24 | [[Ficheiro:Orsina Baget 1908 IMG1941.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1576 | [[:d:Q16941681|Q16941681]] | [[Elisabet Abeyà Lafontana]] | [[Barcelona]] | 1951-05-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1577 | [[:d:Q16941684|Q16941684]] | [[Ada Castells Ferrer]] | [[Nou Hospital Evangèlic]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Ada Castells.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1578 | [[:d:Q16941686|Q16941686]] | [[Carmen Alcalde i Garriga]] | [[Xirona]] | 1936-08-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1579 | [[:d:Q16941690|Q16941690]] | [[Maruja Alfaro i Brenchat]] | [[Barcelona]] | 1930-09-08 | [[Palma]] | 2024-05-17 | |- | style='text-align:right'| 1580 | [[:d:Q16941697|Q16941697]] | [[Cecilia A. Mantua]] | [[Barcelona]] | 1905<br/>1906 | [[Barcelona]] | 1974-08-29 | [[Ficheiro:CeciliaMantua MAE 402896.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1581 | [[:d:Q16941755|Q16941755]] | [[Roser Atmetlla i Andreu]] | [[Blanes]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Roser Atmetlla (2005).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1582 | [[:d:Q16941871|Q16941871]] | [[Maria Mercè Cuartiella i Todolí]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | [[Ficheiro:M Mercè Cuartiella Foto Òmnium Dani Codina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1583 | [[:d:Q16941873|Q16941873]] | [[Jenn Díaz Ruiz]] | [[Sant Feliu de Llobregat]] | 1988-04-25 | | | [[Ficheiro:Jenn Díaz a la Setmana del Llibre en Català del 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1584 | [[:d:Q16941926|Q16941926]] | [[Engràcia Ferrer Mascort]] | [[Palafrugell]] | 1902-12-30 | [[Palafrugell]] | 2003-05-16 | |- | style='text-align:right'| 1585 | [[:d:Q16941932|Q16941932]] | [[Joana Escobedo i Abraham]] | [[Barcelona]] | 1942-09-22 | | | [[Ficheiro:Joana Escobedo Abraham a la Biblioteca de Catalunya, 2005.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1586 | [[:d:Q16941935|Q16941935]] | [[Maria Escrihuela i Giró]] | [[Badalona]] | 1917-10-26 | [[Badalona]] | 2017-05-29 | [[Ficheiro:Maria Escrihuela Giró.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1587 | [[:d:Q16942126|Q16942126]] | [[Rosa Fabregat i Armengol]] | [[Cervera]] | 1933-02-03 | [[Lleida]] | 2024-12-30 | |- | style='text-align:right'| 1588 | [[:d:Q16942628|Q16942628]] | [[Assumpció Forcada]] | [[Sudanell]] | 1947-11-27<br/>1947 | | | |- | style='text-align:right'| 1589 | [[:d:Q16942720|Q16942720]] | [[Maria Gispert i Coll]] | [[Sant Vicenç de Castellet]] | 1904-10-12 | [[Caracas]] | 1976-01-23 | [[Ficheiro:Maria Gispert.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1590 | [[:d:Q16943200|Q16943200]] | [[Mireia Lleó i Bertran]] | [[Barcelona]] | 1960-01-23<br/>1960 | | | [[Ficheiro:Mireia Lleó i Bertran 10-12-13203.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1591 | [[:d:Q16943213|Q16943213]] | [[Marta Magrinyà Masdéu]] | [[Reus]] | 1969-07-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1592 | [[:d:Q16943225|Q16943225]] | [[Maria Novell i Picó]] | [[Figueres]] | 1914-03-17 | [[Barcelona]] | 1969-02-24 | |- | style='text-align:right'| 1593 | [[:d:Q16943226|Q16943226]] | [[Maria Rius]] | [[Arbeca]] | 1900-11-30 | | 1970 | [[Ficheiro:Maria Rius.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1594 | [[:d:Q16943321|Q16943321]] | [[Núria Martí Constans]] | [[Calella]] | 1966-07-07 | | | [[Ficheiro:Núria Martí Constans.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1595 | [[:d:Q16943327|Q16943327]] | [[Mercè Masnou i Ferrer]] | [[Vic]]<br/>[[Barcelona]] | 1960-12-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1596 | [[:d:Q16943331|Q16943331]] | [[Carme Meix i Fuster]] | [[Gandesa]] | 1937 | [[Barcelona]] | 2025-02-02 | |- | style='text-align:right'| 1597 | [[:d:Q16943335|Q16943335]] | [[Maria Teresa Mir i Ros]] | [[Platja d'Aro]] | 1936 | | | |- | style='text-align:right'| 1598 | [[:d:Q16943379|Q16943379]] | [[Assumpta Montellà i Carlos]] | [[Mataró]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1599 | [[:d:Q16943412|Q16943412]] | [[Narcisa Oliver i Deulofeu]] | [[Palafrugell]] | 1948 | [[Palafrugell]] | 1995 | [[Ficheiro:Narcisa Oliver.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1600 | [[:d:Q16943416|Q16943416]] | [[Carme Nonell i Masjuan]] | [[Barcelona]] | 1920 | | | |- | style='text-align:right'| 1601 | [[:d:Q16943438|Q16943438]] | [[Pilar Parcerisas Colomer]] | [[Manresa]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Pilar Parcerisas 2025.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1602 | [[:d:Q16943465|Q16943465]] | [[Carmina Pleyan i Cerdà]] | [[Lleida]] | 1917-01-10 | [[Barcelona]] | 2011-02-24 | |- | style='text-align:right'| 1603 | [[:d:Q16943552|Q16943552]] | [[Sílvia Romero i Olea]] | [[Barcelona]] | 1962-04-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1604 | [[:d:Q16943560|Q16943560]] | [[Anna Maria de Saavedra i Macià]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1905 | [[Barcelona]] | 2001-01-05<br/>2001 | [[Ficheiro:Ana María de Saavedra y de Maciá.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1605 | [[:d:Q16943603|Q16943603]] | [[Mercè Saurina Clavaguera]] | [[Xirona]] | 1966-09-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1606 | [[:d:Q16943604|Q16943604]] | [[Rosa Serra i Sala]] | [[Granollers]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1607 | [[:d:Q16943606|Q16943606]] | [[Dolors Sistac Sanvicén]] | [[Lleida]] | 1922-12-17 | | 2018-01-21 | [[Ficheiro:Sistac, Dolors.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1608 | [[:d:Q16943607|Q16943607]] | [[Sílvia Soler]] | [[Figueres]] | 1961-10-05 | | | [[Ficheiro:Sílvia Soler i Guasch (2017; cropped 2025).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1609 | [[:d:Q16947505|Q16947505]] | [[Maria Teresa Bedós Garcia-Ciaño]] | [[Sabadell]] | 1907 | [[Blanes]] | 1988-08-24 | |- | style='text-align:right'| 1610 | [[:d:Q16972217|Q16972217]] | [[Mayte Carrasco]] | [[Terrasa]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1611 | [[:d:Q16976736|Q16976736]] | [[Concepció Carreras]] | [[Olot]] | 1893-12-05 | [[Olot]] | 1961-09-10 | |- | style='text-align:right'| 1612 | [[:d:Q16976876|Q16976876]] | [[Antònia Aguiló i Pascual]] | [[Lleida]] | 1927 | [[Lleida]] | 2017-12-11 | [[Ficheiro:Antònia Aguiló Pascual — Exaltació al treball.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1613 | [[:d:Q16976889|Q16976889]] | [[Rosa Maria Malet i Ybern]] | [[Badalona]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1614 | [[:d:Q16976897|Q16976897]] | [[Marisa Ordóñez i Bernardo]] | [[Barcelona]]<br/>[[Ciñera]] | 20th century<br/>1949 | | | |- | style='text-align:right'| 1615 | [[:d:Q16999648|Q16999648]] | [[Pilar Planas i Martí]] | [[Manresa]] | 1912 | [[Barcelona]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 1616 | [[:d:Q16999665|Q16999665]] | [[Rosa Maria Subirana i Torrent]] | [[Barcelona]] | 1942-09-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1617 | [[:d:Q16999672|Q16999672]] | [[Conxa Sisquella i Planas]] | [[Centelles]] | 1920-12-04 | [[Barcelona]] | 1996-03-14 | |- | style='text-align:right'| 1618 | [[:d:Q17028512|Q17028512]] | [[Mireia Abant i Condal]] | [[Sabadell]] | 1989-03-25 | | | [[Ficheiro:Recepcio Mireia Abant (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1619 | [[:d:Q17028686|Q17028686]] | [[Montserrat Avilés i Vila]] | [[Barcelona]] | 1936 | | | [[Ficheiro:Montserrat Avilés Vila.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1620 | [[:d:Q17028769|Q17028769]] | [[Àngels Bassas Gironès]] | [[Figueres]] | 1971-08-03 | | | [[Ficheiro:Àngels Bassas (2018).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1621 | [[:d:Q17028851|Q17028851]] | [[Beth Fornas]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Beth Fornas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1622 | [[:d:Q17028892|Q17028892]] | [[Blanca Casas Brullet]] | [[Mataró]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1623 | [[:d:Q17028954|Q17028954]] | [[Mercè Capdevila i Gaya]] | [[Barcelona]] | 1946-03-25 | | | [[Ficheiro:Mercè Capdevila (2016).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1624 | [[:d:Q17029353|Q17029353]] | [[Teresa Enrich i Mas]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Teresa Enrich.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1625 | [[:d:Q17030331|Q17030331]] | [[Gisela Pou Valls]] | [[Castellar del Vallès]] | 1959-05-07 | | | [[Ficheiro:Gisela Pou Valls.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1626 | [[:d:Q17030973|Q17030973]] | [[Hortènsia Grau Juan]] | [[Barcelona]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Hortènsia Grau-ICV 7556 resize.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1627 | [[:d:Q17031307|Q17031307]] | [[Maria Magdalena Heras i Fortuny]] | [[Terrasa]] | 1953-06-29 | | 2014-08-03 | [[Ficheiro:Dr Heras Fortuny.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1628 | [[:d:Q17031518|Q17031518]] | [[Isabel Banal i Xifré]] | [[Castellfollit de la Roca]] | 1963-03-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1629 | [[:d:Q17032038|Q17032038]] | [[Julia Montilla]] | [[Barcelona]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 1630 | [[:d:Q17032235|Q17032235]] | [[María Lapiedra]] | [[Mollerussa]] | 1984-07-19 | | | [[Ficheiro:Maria Lapiedra (2) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1631 | [[:d:Q17032438|Q17032438]] | [[Marina Llansana i Rosich]] | [[Igualada]] | 1976-06-28 | | | [[Ficheiro:Flama del Canigó 2018 DC83486 (42989631892) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1632 | [[:d:Q17032573|Q17032573]] | [[Lola Lasurt]] | [[Barcelona]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1633 | [[:d:Q17032756|Q17032756]] | [[Luz Broto]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Luz broto macba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1634 | [[:d:Q17033076|Q17033076]] | [[María Miranda Cuervas]] | [[Castelldefels]] | 1973-07-23 | | | [[Ficheiro:(María Miranda Cuervas) Canal Olímpic Castelldefels. Jocs Mediterranis Tarragona 2018. Diputació de Barcelona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1635 | [[:d:Q17033177|Q17033177]] | [[Marta Pascal i Capdevila]] | [[Vic]] | 1983-04-10 | | | [[Ficheiro:Marta Pascal. RdP (1.02.16) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1636 | [[:d:Q17033322|Q17033322]] | [[Mercè Martínez]] | [[Sabadell]] | 1976-09-22 | | | [[Ficheiro:Mercè Martínez (2004).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1637 | [[:d:Q17033342|Q17033342]] | [[Rocío Martínez-Sampere Rodrigo]] | [[Barcelona]] | 1974-08-19 | | | [[Ficheiro:Rocío Martínez-Sampere i Rodrigo - Dia de la Poesia (retallat).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1638 | [[:d:Q17033432|Q17033432]] | [[Violant Mascaró i López]] | [[Badalona]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1639 | [[:d:Q17033672|Q17033672]] | [[Ester Merino i Tarafa]] | [[Mataró]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 1640 | [[:d:Q17033839|Q17033839]] | [[Margarida Minguillón i Aran]] | [[Barcelona]] | 1947-02-24 | | | [[Ficheiro:Margarida Minguillon (2004).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1641 | [[:d:Q17033989|Q17033989]] | [[Mireia Sallarès]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Mireia Sallarès 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1642 | [[:d:Q17034567|Q17034567]] | [[María Ángeles Olano García]] | [[Granollers]] | 1966-06-09 | | | [[Ficheiro:9 Angels Olano.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1643 | [[:d:Q17034613|Q17034613]] | [[Maria Olivares i Usac]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1932-12-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1644 | [[:d:Q17034879|Q17034879]] | [[Mabel Palacín Lahoz]] | [[Barcelona]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1965<br/>1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1645 | [[:d:Q17035560|Q17035560]] | [[Pilar Pifarré i Matas]] | [[Barcelona]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Pilar Pifarré i Matas (retallat).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1646 | [[:d:Q17035578|Q17035578]] | [[Mercè Pigem i Palmés]] | [[Lleida]] | 1954-07-24 | | | [[Ficheiro:Flickr - Convergència Democràtica de Catalunya - Generals2011 Mercè Pigem.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1647 | [[:d:Q17035601|Q17035601]] | [[Maria Pau Pigem]] | [[Barcelona]] | 1969-07-09 | | | [[Ficheiro:MariaPauPigem2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1648 | [[:d:Q17035635|Q17035635]] | [[Pilar Palomer]] | [[Barcelona]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 1649 | [[:d:Q17035675|Q17035675]] | [[Mireia Pintó]] | [[Manresa]] | 1968-12-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1650 | [[:d:Q17036068|Q17036068]] | [[Fina Puigdevall]] | [[Olot]] | 1963-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1651 | [[:d:Q17036242|Q17036242]] | [[Esperança Rabat Ribes]] | [[Barcelona]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1652 | [[:d:Q17036372|Q17036372]] | [[Dolors Reig i Hernández]] | [[La Garriga]] | 1971-10-23 | | | [[Ficheiro:Dolors Reig Hernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1653 | [[:d:Q17036405|Q17036405]] | [[Rosa Renom i Grau]] | [[Sabadell]] | 1963-04-21 | | | [[Ficheiro:Rosa Renom.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1654 | [[:d:Q17036459|Q17036459]] | [[Marta Ribas Frías]] | [[Terrasa]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1655 | [[:d:Q17036645|Q17036645]] | [[Teresa Roca i Formosa]] | [[Gavà]] | 1925-09-20 | [[Barcelona]] | 2016-04-11 | [[Ficheiro:Teresa Roca (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1656 | [[:d:Q17036709|Q17036709]] | [[Rosa Pera]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Rpera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1657 | [[:d:Q17036760|Q17036760]] | [[Neus Sanmartí i Puig]] | [[Barcelona]] | 1943 | | | [[Ficheiro:Neus Sanmartí.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1658 | [[:d:Q17036766|Q17036766]] | [[Carme Sansa]] | [[Barcelona]] | 1943-02-22 | | | [[Ficheiro:Carme Sansa MHC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1659 | [[:d:Q17036785|Q17036785]] | [[Lídia Santos i Arnau]] | [[Barcelona]] | 1950-10-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1660 | [[:d:Q17036880|Q17036880]] | [[Teresa Serra i Majem]] | [[Barcelona]] | 1955-08-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1661 | [[:d:Q17036907|Q17036907]] | [[Sílvia Muñoz d'Imbert]] | [[Barcelona]] | 1973-09-03 | | | [[Ficheiro:Silvia Munoz.jpg 2105825013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1662 | [[:d:Q17036970|Q17036970]] | [[Mar Targarona]] | [[Barcelona]] | 1953-03-30 | | | [[Ficheiro:MarTargarona2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1663 | [[:d:Q17037027|Q17037027]] | [[Tere Recarens]] | [[Arbúcies]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Tere Recarens by Ana Beltrán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1664 | [[:d:Q17037030|Q17037030]] | [[Margarita Tintó i Sala]] | [[Parets del Vallès]] | 1930 | [[Granollers]] | 2017-10-29 | |- | style='text-align:right'| 1665 | [[:d:Q17037034|Q17037034]] | [[Carme Tolosana i Cidón]] | [[Lleida]] | 1948-06-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1666 | [[:d:Q17037046|Q17037046]] | [[Dolors Torrent i Rius]] | [[Juneda]] | 1947-08-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1667 | [[:d:Q17037053|Q17037053]] | [[Imma Tubella i Casadevall]] | [[La Bisbal d'Empordà (Q23999667)|La Bisbal d'Empordà]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Imma Tubella, UOC President.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1668 | [[:d:Q17037060|Q17037060]] | [[Maria Teresa Utgés Nogués]] | [[Les Borges Blanques]] | 1959-09-28 | | | [[Ficheiro:Maite Utges.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1669 | [[:d:Q17037063|Q17037063]] | [[Jessica Vall Montero]] | [[Barcelona]] | 1988-11-22 | | | [[Ficheiro:Jessica Vall Montero (ESP) 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1670 | [[:d:Q17037065|Q17037065]] | [[Carme Valls]] | [[Barcelona]] | 1945-05-21 | | | [[Ficheiro:Carme Valls 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1671 | [[:d:Q17037070|Q17037070]] | [[Rosa Vandellós i Lleixa]] | [[Tortosa]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 1672 | [[:d:Q17037094|Q17037094]] | [[Roser Vilallonga i Tena]] | [[Barcelona]] | 1960-04 | | | [[Ficheiro:Miravisions 2022 - 138.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1673 | [[:d:Q17037105|Q17037105]] | [[Maria Rosa Vives Piqué]] | [[Manresa]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 1674 | [[:d:Q17037120|Q17037120]] | [[Marga Ximenez]] | [[Barcelona]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 1675 | [[:d:Q17044776|Q17044776]] | [[Emma Maleras Gobern]] | [[Ripollet]] | 1919-05-27 | [[Barcelona]] | 2017-06-13 | |- | style='text-align:right'| 1676 | [[:d:Q17044785|Q17044785]] | [[Maria Lluïsa Ferrer i Martínez]] | [[Xirona]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 1677 | [[:d:Q17044790|Q17044790]] | [[Rosa Fortuny i Torroella]] | [[Barcelona]] | 1948-02-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1678 | [[:d:Q17044805|Q17044805]] | [[Maria Teresa Giménez i Morell]] | [[Barcelona]] | 1928 | | 2021-12-23 | |- | style='text-align:right'| 1679 | [[:d:Q17044857|Q17044857]] | [[Merche Mar]] | [[Barcelona]] | 1947-09-24 | [[Barcelona]] | 2025-02-25 | [[Ficheiro:Live in Burlesque.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1680 | [[:d:Q17044859|Q17044859]] | [[Maria Isabel Marín Silvestre]] | [[Barcelona]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1681 | [[:d:Q17044872|Q17044872]] | [[Montserrat Minobis i Puntonet]] | [[Figueres]] | 1942-10-24 | [[Barcelona]] | 2019-05-11 | [[Ficheiro:Montserrat Minobis 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1682 | [[:d:Q17044885|Q17044885]] | [[Montse Padrós Marquès]] | [[Badalona]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 1683 | [[:d:Q17057966|Q17057966]] | [[Marta Tomasa Worner]] | [[Barcelona]] | 1980-05-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1684 | [[:d:Q17057990|Q17057990]] | [[Victoria Camps Medina]] | [[Barcelona]] | 1990-07-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1685 | [[:d:Q17104125|Q17104125]] | [[Cristina Mascarreras]] | [[Xirona]] | 1980-12-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1686 | [[:d:Q17113672|Q17113672]] | [[Anna Villar]] | [[Montcada i Reixac]] | 1983-06-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1687 | [[:d:Q17126929|Q17126929]] | [[Remei Ribas Aguilera]] | [[Mataró]] | 20th century | | | [[Ficheiro:106 L'àvia Remei signant a la Rambla de Barcelona, Sant Jordi 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1688 | [[:d:Q17147971|Q17147971]] | [[Margarida Alfonso i Orfila]] | [[Barcelona]] | 1914-11-02 | [[L'Ametlla del Vallès]] | 1991-04-24 | |- | style='text-align:right'| 1689 | [[:d:Q17147974|Q17147974]] | [[Paulina Andreu i Busto]] | [[Barcelona]] | 1921-02-17 | [[Sant Pere de Ribes]] | 2020-10-09 | |- | style='text-align:right'| 1690 | [[:d:Q17147977|Q17147977]] | [[Joana Biarnés i Florensa]] | [[Terrasa]] | 1935-09-13 | [[Terrasa]] | 2018-12-19 | [[Ficheiro:Joana Biarnés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1691 | [[:d:Q17148006|Q17148006]] | [[Maria Assumpció Codina i Gubianes]] | [[Breda, Xirona|Breda]] | 1943-01-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1692 | [[:d:Q17148031|Q17148031]] | [[Maria Espinalt i Font]] | [[Barcelona]] | 1910-07-29 | [[Barcelona]] | 1981-06-25 | |- | style='text-align:right'| 1693 | [[:d:Q17148135|Q17148135]] | [[Rosa Maria Ysàs i Roca]] | [[Barcelona]] | 1939-10-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1694 | [[:d:Q17148137|Q17148137]] | [[Josefina Güell i Saumell]] | [[Barcelona]] | 1925-04-09 | [[Barcelona]] | 2024-01-17 | |- | style='text-align:right'| 1695 | [[:d:Q17148138|Q17148138]] | [[Marta Grau i Porta]] | [[Prats de Lluçanès]] | 1890-12-11 | [[Blanes]] | 1992-10-08 | [[Ficheiro:Marta Grau i Porta - Feminal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1696 | [[:d:Q17148140|Q17148140]] | [[Mònica Glaenzel Ribas]] | [[Barcelona]] | 1970-02-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1697 | [[:d:Q17148141|Q17148141]] | [[Anna Ferrer i Barba]] | [[Verges, Xirona|Verges]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Anna Ferrer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1698 | [[:d:Q17148143|Q17148143]] | [[Gemma Humet]] | [[Terrasa]] | 1988-11-19 | | | [[Ficheiro:Gemma Humet 2022 b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1699 | [[:d:Q17148144|Q17148144]] | [[Concepció Ginot i Riera]] | [[Barcelona]] | 1858-04-13 | | 1934-03-06 | |- | style='text-align:right'| 1700 | [[:d:Q17148145|Q17148145]] | [[Francesca Cecília Gubert i Rafanell]] | [[Barcelona]] | 1906-11-24 | [[Barcelona]] | 1985-02-04 | |- | style='text-align:right'| 1701 | [[:d:Q17148146|Q17148146]] | [[Isabel Güell i López]] | [[Barcelona]] | 1872-11-23 | [[Barcelona]] | 1956-05-08 | [[Ficheiro:Isabel Güell i Lopez (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1702 | [[:d:Q17148147|Q17148147]] | [[Míriam Iscla i Aragonès]] | [[Pineda de Mar]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Miriamiscla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1703 | [[:d:Q17189216|Q17189216]] | [[Enriqueta Gallinat]] | [[El Raval]] | 1909 | [[Barcelona]] | 2006-07-13 | |- | style='text-align:right'| 1704 | [[:d:Q17189319|Q17189319]] | [[Montserrat Olivella i Valls]] | [[Barcelona]] | 1921-01-26 | [[Barcelona]] | 2016-06-13 | |- | style='text-align:right'| 1705 | [[:d:Q17190962|Q17190962]] | [[Maria Mas i Canals]] | [[Masquefa]] | 1936 | | | |- | style='text-align:right'| 1706 | [[:d:Q17190963|Q17190963]] | [[Mercè Piqueras i Carrasco]] | [[Barcelona]] | 1944 | | | [[Ficheiro:Mercé Piqueras 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1707 | [[:d:Q17195268|Q17195268]] | [[Helena Arribas i Esteve]] | [[Reus]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1708 | [[:d:Q17195270|Q17195270]] | [[Maria Elena Forniés Mercadé]] | [[Reus]] | 1912-04-17 | [[Reus]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 1709 | [[:d:Q17195279|Q17195279]] | [[Carme Miralles-Guasch]] | [[Reus]] | 1961-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1710 | [[:d:Q17204989|Q17204989]] | [[Genoveva Puig i Vilà]] | [[Barcelona]]<br/>[[Tarragona]] | 1900 | [[Barcelona]] | 1986-05-25 | [[Ficheiro:1928-12, D'ací d'allà, p. 424 (cropped) Genoveva Puig.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1711 | [[:d:Q17232777|Q17232777]] | [[Monica Gimeno]] | [[Vic]] | 1987-04-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1712 | [[:d:Q17274671|Q17274671]] | [[La Pelopony]] | [[Sabadell]] | 1986-06-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1713 | [[:d:Q17300984|Q17300984]] | [[Carme Mir i Llusada]] | [[Balsareny]] | 1903 | [[Barcelona]] | 1986-01-28 | |- | style='text-align:right'| 1714 | [[:d:Q17301403|Q17301403]] | [[Rosa Balcells Font]] | [[Barcelona]] | 1922-02-02<br/>1920-02-02 | [[Barcelona]] | 2003-09-24 | |- | style='text-align:right'| 1715 | [[:d:Q17301679|Q17301679]] | [[Montserrat Palau i Martí]] | [[Barcelona]] | 1916 | | 2004-01-17 | |- | style='text-align:right'| 1716 | [[:d:Q17301719|Q17301719]] | [[Maria Rius i Camps]] | [[Sant Pere de Riudebitlles]] | 1938 | | | |- | style='text-align:right'| 1717 | [[:d:Q17301783|Q17301783]] | [[Laura Albéniz]] | [[Barcelona]] | 1890-04-16 | [[Barcelona]] | 1944-03-03 | [[Ficheiro:Laura Albéniz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1718 | [[:d:Q17302078|Q17302078]] | [[Mireia Barrera]] | [[Terrasa]] | 1967 | | | [[Ficheiro:2014 Premis Nacionals Cultura 3262 resize.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1719 | [[:d:Q17315299|Q17315299]] | [[Alicia Coduras Martínez]] | [[Barcelona]] | 1958-04-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1720 | [[:d:Q17315619|Q17315619]] | [[Timbor of Rocabertí]] | [[Barcelona]] | 1318 | [[Oristano]] | 1364 | [[Ficheiro:Timbora, madre Eleonora d'Arborea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1721 | [[:d:Q17338014|Q17338014]] | [[Judit Neddermann]] | [[Vilassar de Mar]] | 1991-03-27 | | | [[Ficheiro:Judit Neddermann.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1722 | [[:d:Q17364233|Q17364233]] | [[Dolores Castelltort]] | [[Barcelona]] | 1913 | [[Barcelona]] | 1999-04-27 | |- | style='text-align:right'| 1723 | [[:d:Q17364234|Q17364234]] | [[Rosa Castelltort]] | [[Barcelona]] | 1910-05-11 | [[Barcelona]] | 2009-03-20 | |- | style='text-align:right'| 1724 | [[:d:Q17364425|Q17364425]] | [[Mercedes Gamero]] | [[Viladecans]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Mercedes Gamero at MIFF.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1725 | [[:d:Q17425842|Q17425842]] | [[Sara Berenguer Laosa]] | [[Barcelona]] | 1919-01-01 | [[Montady]] | 2010-06-08 | [[Ficheiro:Sara Berenguer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1726 | [[:d:Q17462612|Q17462612]] | [[Regina Opisso]] | [[Tarragona]] | 1876-01-21 | [[Barcelona]] | 1965-03-07 | [[Ficheiro:1928-12-07, La Libertad, Regina Opisso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1727 | [[:d:Q17478062|Q17478062]] | [[Ángela Graupera]] | [[Barcelona]] | 1876-06-09 | [[Barcelona]] | 1940-03-29 | |- | style='text-align:right'| 1728 | [[:d:Q17478162|Q17478162]] | [[Mireia Montávez]] | [[Vila-seca]] | 1982-06-25 | | | [[Ficheiro:Mireia - Concierto OT Sant Jordi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1729 | [[:d:Q17478194|Q17478194]] | [[Esther Paez]] | [[Barcelona]] | 1969-09-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1730 | [[:d:Q17481383|Q17481383]] | [[Maur Maria Boix i Selva]] | [[Barcelona]] | 1919-05-07 | [[Mosteiro de Montserrat]] | 2000-09-10 | |- | style='text-align:right'| 1731 | [[:d:Q17558453|Q17558453]] | [[Laia Aubert Torrents]] | [[Sant Quirze de Besora]] | 1986-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1732 | [[:d:Q17563367|Q17563367]] | [[Mariona Tena]] | [[Barcelona]] | 1982-10-29 | | | [[Ficheiro:Mariona Tena (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1733 | [[:d:Q17620409|Q17620409]] | [[Aloma Romero]] | [[Barcelona]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 1734 | [[:d:Q17621891|Q17621891]] | [[María Eugenia Aubet Semmler]] | [[Barcelona]] | 1944-04-30 | [[Barcelona]] | 2024-02-18 | |- | style='text-align:right'| 1735 | [[:d:Q17623674|Q17623674]] | [[Nuria Velasco]] | [[Lleida]] | 1985-03-02 | | | [[Ficheiro:Nuria Velasco.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1736 | [[:d:Q17625108|Q17625108]] | [[Pilar Ferran Hernández]] | [[Sant Boi de Llobregat]] | 1940-05-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1737 | [[:d:Q17708968|Q17708968]] | [[Samantha Barendson]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1976-04-16 | | | [[Ficheiro:SamanthaBarendson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1738 | [[:d:Q17715168|Q17715168]] | [[Lola Casas Peña]] | [[Mataró]] | 1951-06-30 | | | [[Ficheiro:Lola Casas 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1739 | [[:d:Q17715171|Q17715171]] | [[Mireia Companys Tena]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Mireia Companys Tena.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1740 | [[:d:Q17715186|Q17715186]] | [[Rosa Font i Massot]] | [[Sant Pere Pescador]]<br/>[[Xirona]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 1741 | [[:d:Q17715223|Q17715223]] | [[Maria Ribot Gasull]] | [[Palafrugell]] | 1925 | [[Palafrugell]] | 1992 | |- | style='text-align:right'| 1742 | [[:d:Q17859749|Q17859749]] | [[Carolina Estrada]] | [[Barcelona]] | 1979-03-27 | | | [[Ficheiro:Carolina Estrada.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1743 | [[:d:Q18011082|Q18011082]] | [[Jil Teichmann]] | [[Barcelona]] | 1997-07-15 | | | [[Ficheiro:Fed Cup 2018 (40825850135) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1744 | [[:d:Q18086002|Q18086002]] | [[Mariona Cabassa]] | [[Barcelona]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Mariona Cabassa.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1745 | [[:d:Q18222422|Q18222422]] | [[Maria Antònia Canals i Tolosa]] | [[Barcelona]] | 1930-11-15 | [[Xirona]] | 2022-04-29 | [[Ficheiro:Maria Antonia Canals en un acto de la Universidad de Vic en 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1746 | [[:d:Q18222565|Q18222565]] | [[Claudia Vega]] | [[Barcelona]] | 1999-06-09 | | | [[Ficheiro:Claudia Vega en la presentación de EVA, en el festival de cine de Venecia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1747 | [[:d:Q18223184|Q18223184]] | [[Aída de la Cruz]] | [[Barcelona]] | 1978-05-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1748 | [[:d:Q18223482|Q18223482]] | [[Ariadna Gaya]] | [[Barcelona]] | 1992-12-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1749 | [[:d:Q18224225|Q18224225]] | [[Silvia Mas]] | [[Barcelona]] | 1996-08-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1750 | [[:d:Q18224858|Q18224858]] | [[Teresa Roig]] | [[Igualada]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1751 | [[:d:Q18336189|Q18336189]] | [[Anna Alàs i Jové]] | [[Terrasa]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Anna Alàs i Jové.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1752 | [[:d:Q18345501|Q18345501]] | [[Miriam Escofet]] | [[Barcelona]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1753 | [[:d:Q18377876|Q18377876]] | [[Anna Serret Almenara]] | [[Barcelona]] | 1988-03-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1754 | [[:d:Q18397996|Q18397996]] | [[Raquel Hernández Olmo]] | [[Barcelona]] | 1979-11-02 | | | [[Ficheiro:Raquel Hernández Olmo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1755 | [[:d:Q18529032|Q18529032]] | [[Mariquita Tennant]] | [[Barcelona]] | 1811-11-01 | [[Clewer]] | 1860-02-21 | [[Ficheiro:Maria Francisca Eroles i Eroles, ‘Mariquita Tennant’.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1756 | [[:d:Q18542422|Q18542422]] | [[Anna Ramírez]] | [[Vic]] | 1981-03-14 | | | [[Ficheiro:Anna Ramirez Bauxel, Giro Rosa 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1757 | [[:d:Q18564901|Q18564901]] | [[Eulalia Lledó]] | [[Barcelona]] | 1952 | | | [[Ficheiro:Eulalia Lledó.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1758 | [[:d:Q18565645|Q18565645]] | [[Montserrat Garcia Balletbó]] | [[Barcelona]] | 1955-02-06 | | | [[Ficheiro:Montserrat Garcia Balletbó 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1759 | [[:d:Q18577362|Q18577362]] | [[Marta Alòs López]] | [[Lleida]] | 1960-11-01 | | | [[Ficheiro:Marta Alòs i López.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1760 | [[:d:Q18609643|Q18609643]] | [[Mireia Prat]] | [[provincia de Barcelona]] | 1989-10-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1761 | [[:d:Q18620042|Q18620042]] | [[Josefa Pujol de Collado]] | [[Cataluña]] | 19th century | [[Madrid]] | 1904 | [[Ficheiro:Josefa Pujol de Collado, de Paciano Ross.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1762 | [[:d:Q18630283|Q18630283]] | [[Rosa María Bravo]] | [[Bàscara]] | 1976-08-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1763 | [[:d:Q18637082|Q18637082]] | [[Laia Abril]] | [[Barcelona]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 1764 | [[:d:Q18638121|Q18638121]] | [[Marta Amorós]] | [[Barcelona]] | 1970-08-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1765 | [[:d:Q18638142|Q18638142]] | [[Nuria Ayala]] | [[Barcelona]] | 1970-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1766 | [[:d:Q18640846|Q18640846]] | [[Maria Dolors Folch Fornesa]] | [[Barcelona]] | 1941 | | | [[Ficheiro:Dolors Folch Fornesa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1767 | [[:d:Q18645789|Q18645789]] | [[Marta Flores]] | [[Barcelona]] | 1913-01-08<br/>1913-01-18 | [[Barcelona]] | 2005-02-18 | |- | style='text-align:right'| 1768 | [[:d:Q18686248|Q18686248]] | [[Cristina Gallach]] | [[Sant Quirze de Besora]] | 1960-04-01 | | | [[Ficheiro:(Cristina Gallach) 140319-sanchez-cultura12 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1769 | [[:d:Q18688055|Q18688055]] | [[Carme Blay]] | [[Sant Pere de Ribes]] | 1973-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1770 | [[:d:Q18696606|Q18696606]] | [[Marta Ferrusola Lladós]] | [[Barcelona]] | 1935-06-28 | [[Barcelona]] | 2024-07-08 | [[Ficheiro:Flickr - Convergència Democràtica de Catalunya - 16è Congrés de Convergència a Reus (31) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1771 | [[:d:Q18697153|Q18697153]] | [[Cmiljka Kalušević]] | [[Tarragona]] | 1933-04-09 | [[Belgrado]] | 1989-09-13 | |- | style='text-align:right'| 1772 | [[:d:Q18698443|Q18698443]] | [[Neus Bonet i Bagant]] | [[Barcelona]] | 1959-12-30 | | | [[Ficheiro:Neus Bonet 01.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1773 | [[:d:Q18938933|Q18938933]] | [[Celia Suñol i Pla]] | [[Barcelona]] | 1899-05-05 | [[Barcelona]] | 1986-06-08 | [[Ficheiro:Celiasuñol.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1774 | [[:d:Q18977799|Q18977799]] | [[Maria-Carme Calderer]] | [[Berga]] | 1951-01-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1775 | [[:d:Q19019173|Q19019173]] | [[Enriqueta Soriano]] | [[Barcelona]] | 1920 | [[Barcelona]] | 1983-08-13 | |- | style='text-align:right'| 1776 | [[:d:Q19242727|Q19242727]] | [[Roser Agell i Cisa]] | [[Barcelona]] | 1924 | [[Barcelona]] | 2021-05-03 | |- | style='text-align:right'| 1777 | [[:d:Q19256640|Q19256640]] | [[Maria Teresa Ferrer i Mallol]] | [[Barcelona]] | 1940-08-25 | [[Barcelona]] | 2017-03-04 | |- | style='text-align:right'| 1778 | [[:d:Q19257119|Q19257119]] | [[Maria Teresa Monclús i Marquès]] | [[Barcelona]] | 1934-10-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1779 | [[:d:Q19257153|Q19257153]] | [[Mercè Nicolau i Cosson]] | [[Barcelona]] | 1889-01-01 | [[Barcelona]] | 1968-06-18 | [[Ficheiro:Mercè Nicolau i Cosson (1915).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1780 | [[:d:Q19257615|Q19257615]] | [[Teresa Basora i Sugranyes]] | [[Castellvell del Camp]] | 1922-11-05 | [[Barcelona]] | 1998-07-28 | |- | style='text-align:right'| 1781 | [[:d:Q19288672|Q19288672]] | [[Maria Dolors Baró i Mariné]] | [[Reus]] | 1948 | | | [[Ficheiro:Maria Dolors Baró i Mariné.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1782 | [[:d:Q19288762|Q19288762]] | [[Rosa Maria Garriga i Llorente]] | [[Canet de Mar]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1783 | [[:d:Q19288799|Q19288799]] | [[Marta Rovira Martínez]] | [[Banyoles]] | 1969-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1784 | [[:d:Q19288894|Q19288894]] | [[Montserrat Vilà]] | [[Figueres]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Montse Vilà 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1785 | [[:d:Q19288924|Q19288924]] | [[Josefina Oliva i Teixell]] | [[Reus]] | 1912-03-10 | [[México]] | 2007-03-19 | [[Ficheiro:Josefina Oliva De Coll.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1786 | [[:d:Q19289075|Q19289075]] | [[Carme Torras]] | [[Barcelona]] | 1956-07-04 | | | [[Ficheiro:Carmen torras 20190318 222634.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1787 | [[:d:Q19289110|Q19289110]] | [[Zoe Rosinach Pedrol]] | [[Lleida]] | 1894-02-06 | [[Zaragoza]] | 1973-01-31 | |- | style='text-align:right'| 1788 | [[:d:Q19289376|Q19289376]] | [[Adela Clemente i Ferran]] | [[Barcelona]] | 1861-06-20 | [[Barcelona]] | 1910-01-11 | [[Ficheiro:Adela Clemente a L'aranya (Guimerà).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1789 | [[:d:Q19289439|Q19289439]] | [[Alba Ventura]] | [[Barcelona]] | 1978-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1790 | [[:d:Q19289576|Q19289576]] | [[Amalia Muñoz]] | [[Barcelona]] | 1827 | | 1910 | |- | style='text-align:right'| 1791 | [[:d:Q19289632|Q19289632]] | [[Àngela Gassó i Closa]] | [[Cardona]] | 1948-05-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1792 | [[:d:Q19289634|Q19289634]] | [[Àngels Moll i Esquerra]] | [[Barcelona]] | 1944-09-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1793 | [[:d:Q19289642|Q19289642]] | [[Anna Bertran]] | [[Vilamaniscle]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Anna Bertran, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1794 | [[:d:Q19289644|Q19289644]] | [[Anna Gabaldà Felipe]] | [[Sant Pere de Ribes]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 1795 | [[:d:Q19289647|Q19289647]] | [[Anna Güell]] | [[Sabadell]] | 1961-10-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1796 | [[:d:Q19289657|Q19289657]] | [[Anna Rúbies i Monjonell]] | [[El Port de la Selva]] | 1881-05-31<br/>1881 | [[Barcelona]] | 1963-03-24<br/>1963 | |- | style='text-align:right'| 1797 | [[:d:Q19289659|Q19289659]] | [[Anna Soler i Pi]] | [[Calella]] | 1835-10-31 | [[Vic]] | 1896-11-02 | |- | style='text-align:right'| 1798 | [[:d:Q19289662|Q19289662]] | [[Anna Tugas i Masachs]] | [[Badalona]] | 1911-04-07 | [[Barcelona]] | 2015-08-28 | |- | style='text-align:right'| 1799 | [[:d:Q19289849|Q19289849]] | [[Antònia Baró i Sanz]] | [[Barcelona]] | 1870-08-23 | | 1947 | [[Ficheiro:Antònia Baró.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1800 | [[:d:Q19289851|Q19289851]] | [[Antònia Boada i Ros]] | [[Badalona]] | 1928 | | 1977 | |- | style='text-align:right'| 1801 | [[:d:Q19289854|Q19289854]] | [[Antònia Fontanillas Borràs]] | [[Barcelona]] | 1917-06-09 | [[Dreux]] | 2014-09-23 | [[Ficheiro:Antònia Fontanillas Borràs 1946.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1802 | [[:d:Q19289857|Q19289857]] | [[Antònia Torrent Martori]] | [[Arenys de Munt]] | 1906 | | 2004 | [[Ficheiro:Antònia Torrent Martori.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1803 | [[:d:Q19289860|Q19289860]] | [[Antonia Verdier]] | [[Barcelona]] | 1850-01-19 | [[Barcelona]] | 1928-12-08 | [[Ficheiro:Antonia Verdier.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1804 | [[:d:Q19289863|Q19289863]] | [[Antònia Vilàs i Ferràndiz]] | [[La Barceloneta]] | 1926-07-11 | | 2013-04-02 | |- | style='text-align:right'| 1805 | [[:d:Q19289866|Q19289866]] | [[Antonieta Feliu de Forn]] | [[Berga]] | 1896-07-03 | [[Barcelona]] | 1968-04-01 | |- | style='text-align:right'| 1806 | [[:d:Q19289912|Q19289912]] | [[Assumpta Albà i Ricart]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1935 | | | |- | style='text-align:right'| 1807 | [[:d:Q19289922|Q19289922]] | [[Aurèlia Muñoz Ventura]] | [[Barcelona]] | 1926 | [[Barcelona]] | 2011-06-09 | |- | style='text-align:right'| 1808 | [[:d:Q19289929|Q19289929]] | [[Balbina Pi i Olivella]] | [[Barcelona]] | 1849 | [[Sant Gervasi de Cassoles]] | 1896 | |- | style='text-align:right'| 1809 | [[:d:Q19289932|Q19289932]] | [[Balbina Pi i Sanllehy]] | [[Sant Boi de Llobregat]] | 1896-09-20 | [[Perpiñán]] | 1973-07-24 | |- | style='text-align:right'| 1810 | [[:d:Q19289969|Q19289969]] | [[Bea Cabezas]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1811 | [[:d:Q19289972|Q19289972]] | [[Begoña Alberdi]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Begoña Alberdi 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1812 | [[:d:Q19290028|Q19290028]] | [[Blanca Llum Vidal i Carrasco]] | [[La Barceloneta]] | 1986-02-03 | | | [[Ficheiro:Recital de poemes de Felícia Fuster a Riudoms 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1813 | [[:d:Q19290124|Q19290124]] | [[Carlota de Mena i Zamora]] | [[Tortosa]] | 1845-02-13 | [[Manresa]] | 1902-12-29 | [[Ficheiro:Carlota de Mena (1889).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1814 | [[:d:Q19290127|Q19290127]] | [[Carme Adell Argilés]] | [[Reus]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 1815 | [[:d:Q19290135|Q19290135]] | [[Carme Mayol Fernández]] | [[Barcelona]] | 1937-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1816 | [[:d:Q19290154|Q19290154]] | [[Caterina Fontova]] | [[Barcelona]] | 1866 | | 1924 | |- | style='text-align:right'| 1817 | [[:d:Q19290156|Q19290156]] | [[Caterina Mas i Porcell]] | [[Barcelona]] | 1820 | [[Barcelona]] | 1887-04-04 | |- | style='text-align:right'| 1818 | [[:d:Q19290175|Q19290175]] | [[Christa Leem]] | [[Barcelona]] | 1953 | | 2004 | |- | style='text-align:right'| 1819 | [[:d:Q19290190|Q19290190]] | [[Clemència Berdiell i Martínez]] | [[Almenar]] | 1889-03-25 | [[Almenar]] | 1966-02-02 | |- | style='text-align:right'| 1820 | [[:d:Q19290200|Q19290200]] | [[Coloma Antònia Martí i Valls]] | [[Badalona]] | 1860-06-26 | [[Badalona]] | 1899-06-04 | |- | style='text-align:right'| 1821 | [[:d:Q19290202|Q19290202]] | [[Concepció González Maluquer]] | [[Salàs de Pallars]] | 1914-08-07 | [[Barcelona]] | 2004-04-19 | |- | style='text-align:right'| 1822 | [[:d:Q19290205|Q19290205]] | [[Concepció Llorente i Escarpanté]] | [[Lleida]] | 1867 | | 1919 | [[Ficheiro:Concepció Llorente.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1823 | [[:d:Q19290223|Q19290223]] | [[Conxa Pérez Collado]] | [[Barcelona]] | 1915-10-17 | [[Barcelona]] | 2014-04-17 | |- | style='text-align:right'| 1824 | [[:d:Q19290231|Q19290231]] | [[Cristina Masanés Casaponsa]] | [[Manresa]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1825 | [[:d:Q19290285|Q19290285]] | [[Dionisia Fité de Goula]] | [[Barcelona]] | 1846 | [[Madrid]] | 1873-04-09 | [[Ficheiro:Dionisia Fité de Goula.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1826 | [[:d:Q19290290|Q19290290]] | [[Dolores Pla Brugat]] | [[Vila-sacra]] | 1954 | [[Barcelona]] | 2014-07-13 | [[Ficheiro:Historiadora Dolores Plá.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1827 | [[:d:Q19290293|Q19290293]] | [[Dolors Delhom i de Mena]] | [[Barcelona]] | 1867-08-13 | [[Barcelona]] | 1912-05-13 | [[Ficheiro:Dolors Delhom i de Mena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1828 | [[:d:Q19290295|Q19290295]] | [[Dolors Hostalrich Fa]] | [[Barcelona]] | 1891 | | 1979 | [[Ficheiro:1918-10, D'Ací d'Allà, La senyoreta Hostalrich (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1829 | [[:d:Q19290298|Q19290298]] | [[Dolors Hubach i Vilarrodà]] | [[Molló]] | 1928-06-26 | | 2012-12-26 | |- | style='text-align:right'| 1830 | [[:d:Q19290300|Q19290300]] | [[Dolors Miralles i Valls]] | [[Sabadell]] | 1889-07-15 | [[Sabadell]] | 1981-01-05 | [[Ficheiro:Dolors Miralles.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1831 | [[:d:Q19290308|Q19290308]] | [[Dolors Viñas i Camps]] | [[Sabadell]] | 1907-09-11 | | 1991-07-09 | |- | style='text-align:right'| 1832 | [[:d:Q19290371|Q19290371]] | [[Elena Artamendi García]] | [[Barcelona]] | 1939-08-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1833 | [[:d:Q19290376|Q19290376]] | [[Elisa Carbó i Ferrer]] | [[Barcelona]] | 1837 | | 1912-11-10 | |- | style='text-align:right'| 1834 | [[:d:Q19290378|Q19290378]] | [[Elisabet Riera]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Elisabet Riera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1835 | [[:d:Q19290386|Q19290386]] | [[Elvira Elias i Cornet]] | [[Barcelona]] | 1917-05-15 | | 2016-12-25 | |- | style='text-align:right'| 1836 | [[:d:Q19290388|Q19290388]] | [[Elvira Jofre]] | [[Barcelona]] | 1915-03-16 | | 1998-09-03 | [[Ficheiro:Elvira Jofre (1929).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1837 | [[:d:Q19290416|Q19290416]] | [[Emília Miret i Soler]] | [[Barcelona]] | 1891-11-10 | [[Barcelona]] | 1957-08-01 | [[Ficheiro:Emília Miret i Soler (1909).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1838 | [[:d:Q19290427|Q19290427]] | [[Ena Surinach]] | [[Barcelona]] | 1896-12-28 | [[Barcelona]] | 1991-07-02 | |- | style='text-align:right'| 1839 | [[:d:Q19290510|Q19290510]] | [[Enriqueta Tarrés]] | [[Barcelona]] | 1934-03-17 | [[Barcelona]] | 2024-11-18 | [[Ficheiro:EnriquetaTarres02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1840 | [[:d:Q19290544|Q19290544]] | [[Esperança Esteve i Ortega]] | [[Barcelona]] | 1951-01-30 | | | [[Ficheiro:Som el 80 eleccions 28A 190410 21685 dc (32744610957) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1841 | [[:d:Q19290546|Q19290546]] | [[Esperança González i Puig]] | [[Lleida]] | 1823-05-19 | [[Lleida]] | 1885-08-05 | [[Ficheiro:Estàtua Esperança González. (13-09-2024) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1842 | [[:d:Q19290550|Q19290550]] | [[Esperança Ortiz i Bover]] | [[Barcelona]] | 1901 | | 1959-12-21 | |- | style='text-align:right'| 1843 | [[:d:Q19290560|Q19290560]] | [[Estefania Carròs i de Mur]] | [[Barcelona]] | 1455 | [[Barcelona]] | 1511-03-16 | [[Ficheiro:Woman teaching geometry.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1844 | [[:d:Q19290615|Q19290615]] | [[Eulàlia Bosch]] | [[Barcelona]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 1845 | [[:d:Q19290618|Q19290618]] | [[Eulàlia Escuder Fàbregas]] | [[Barcelona]] | 1789 | [[Barcelona]] | 1868-11-27 | |- | style='text-align:right'| 1846 | [[:d:Q19290620|Q19290620]] | [[Eulàlia Garriga i Casals]] | [[Sabadell]] | 1890-04-24 | | 1939-01-19 | |- | style='text-align:right'| 1847 | [[:d:Q19290622|Q19290622]] | [[Eulàlia Solé i Olivart]] | [[Barcelona]] | 1946-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1848 | [[:d:Q19290656|Q19290656]] | [[Felicidad Gracia i Alconchel]] | [[Barcelona]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 1849 | [[:d:Q19290774|Q19290774]] | [[Fidela Renom i Soler]] | [[Sabadell]] | 1891-01-18 | [[Barcelona]] | 1987-09-11 | |- | style='text-align:right'| 1850 | [[:d:Q19290780|Q19290780]] | [[Fina Birulés]] | [[Xirona]] | 1956-03-29 | | | [[Ficheiro:Fina Birulés 2- 2016 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1851 | [[:d:Q19290967|Q19290967]] | [[Francesca Español i Bertran]] | [[Vilallonga del Camp]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1852 | [[:d:Q19290969|Q19290969]] | [[Francesca Saperas i Miró]] | [[Barcelona]] | 1851-02-12 | [[Barcelona]] | 1933-08-21 | |- | style='text-align:right'| 1853 | [[:d:Q19290972|Q19290972]] | [[Francisca Soler de Ros]] | [[Barcelona]] | 1833-12-03 | [[Barcelona]] | 1884-01-13 | [[Ficheiro:Napoleon-FranciscaSoler-1869.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1854 | [[:d:Q19291029|Q19291029]] | [[Gemma Calvet i Barot]] | [[Barcelona]] | 1966-12-10 | | | [[Ficheiro:Judici a la Democràcia 190114 6993 dc (31809348707) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1855 | [[:d:Q19291031|Q19291031]] | [[Gemma Pagès i Pi]] | [[Cassà de la Selva]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1856 | [[:d:Q19291032|Q19291032]] | [[Gemma Ubasart]] | [[Castellar del Vallès]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Foto Gemma Ubasart.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1857 | [[:d:Q19291055|Q19291055]] | [[Glòria Coll Domingo]] | [[Riudoms]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Glòria Coll Domingo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1858 | [[:d:Q19291056|Q19291056]] | [[Gloria Martín Vivas]] | [[Barcelona]] | 1952-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1859 | [[:d:Q19291058|Q19291058]] | [[Glòria Pallé i Torres]] | [[Lleida]] | 1961-11-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1860 | [[:d:Q19291098|Q19291098]] | [[Guillemona de Togores]] | [[Barcelona]] | 14th century | | 1399 | |- | style='text-align:right'| 1861 | [[:d:Q19291101|Q19291101]] | [[Guisla de Besora]] | [[Barcelona]] | | | 1088-10-06 | |- | style='text-align:right'| 1862 | [[:d:Q19291116|Q19291116]] | [[Hortènsia Curell i Sunyol]] | [[El Masnou]] | 1923 | [[Barcelona]] | 2005 | [[Ficheiro:Hortensia Curell Sunyol.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1863 | [[:d:Q19291117|Q19291117]] | [[Hortènsia Graupera Monar]] | [[Barcelona]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 1864 | [[:d:Q19291119|Q19291119]] | [[Hortensia Torres Cuadrado]] | [[Lleida]] | 1924 | [[Tolosa, Francia|Tolosa]] | 1989-06-06 | |- | style='text-align:right'| 1865 | [[:d:Q19291156|Q19291156]] | [[Indira Ferrer-Morató]] | [[Xirona]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Indira Ferrer-Morató, soprano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1866 | [[:d:Q19291157|Q19291157]] | [[Irene Solà Sàez]] | [[Malla, Barcelona|Malla]] | 1990-08-17 | | | [[Ficheiro:Els 12 finalistes del Premi Òmnium Millor Novel·la de l'Any 191130 162 dc (49162599576) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1867 | [[:d:Q19291160|Q19291160]] | [[Isabel Castañé i López]] | [[Sabadell]] | 1946-02-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1868 | [[:d:Q19291163|Q19291163]] | [[Isabel Ruiz i Margalef]] | [[Palamós]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1869 | [[:d:Q19291165|Q19291165]] | [[Isabel Ventosa i Roig]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1834-11-20 | | 1895-04-02 | |- | style='text-align:right'| 1870 | [[:d:Q19291189|Q19291189]] | [[Itziar González i Virós]] | [[Barcelona]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Itziar Gonzalez 2370.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1871 | [[:d:Q19300065|Q19300065]] | [[Joana Baptista Fossa]] | [[Barcelona]] | 1829 | | 1873-09-07 | |- | style='text-align:right'| 1872 | [[:d:Q19300067|Q19300067]] | [[Joana Bel Oleart]] | [[Barcelona]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Joana Bel Oleart.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1873 | [[:d:Q19300070|Q19300070]] | [[Joana Valls]] | [[Barcelona]] | 1855-03-06 | [[Barcelona]] | 1935-04-30 | |- | style='text-align:right'| 1874 | [[:d:Q19300239|Q19300239]] | [[Jordina Sales Carbonell]] | [[Igualada]] | 1971-10-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1875 | [[:d:Q19300269|Q19300269]] | [[Josefina Paulet]] | [[Barcelona]] | 1900-11-29 | [[Barcelona]] | 1988-11-07 | |- | style='text-align:right'| 1876 | [[:d:Q19300271|Q19300271]] | [[Josefina Sauleda i Paulís]] | [[Sant Pol de Mar]] | 1885-07-30 | [[Barcelona]] | 1936-08-31 | |- | style='text-align:right'| 1877 | [[:d:Q19300769|Q19300769]] | [[Laia Fàbregas]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1878 | [[:d:Q19300771|Q19300771]] | [[Lali Ribera Rodergas]] | [[Súria]] | 1958-12-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1879 | [[:d:Q19300901|Q19300901]] | [[Lluïsa Estivill]] | [[Alforja]] | 1809-02-14 | [[Reus]] | 1879-11-28 | |- | style='text-align:right'| 1880 | [[:d:Q19300902|Q19300902]] | [[Lluïsa Prat Gaballí]] | [[Barcelona]] | 1896-07-20 | [[Sóller]] | 1977-06-24 | |- | style='text-align:right'| 1881 | [[:d:Q19300925|Q19300925]] | [[Madame Renaud]] | [[Carme, Barcelona|Carme]] | 1868-07-16 | [[Barcelona]] | 1961-03-30 | [[Ficheiro:Vestitnuvia.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1882 | [[:d:Q19301005|Q19301005]] | [[Mar Ulldemolins]] | [[Valls]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Mar Ulldemolins (2005).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1883 | [[:d:Q19301040|Q19301040]] | [[Margarida Colomer i Rovira]] | [[Vilassar de Mar]] | 1944-05-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1884 | [[:d:Q19301042|Q19301042]] | [[Margarida de Rajadell]] | [[Barcelona]] | 15th century | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1885 | [[:d:Q19301049|Q19301049]] | [[María Ángela Pujol Solanellas]] | [[Reus]] | 1911-06-02 | [[Reus]] | 1979-05-02 | |- | style='text-align:right'| 1886 | [[:d:Q19301050|Q19301050]] | [[Maria Àngels Sanahuja Pons]] | [[Barcelona]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1887 | [[:d:Q19301052|Q19301052]] | [[Maria Antònia París i Riera]] | [[Vallmoll]] | 1813-06-28 | [[Reus]] | 1885-01-17 | [[Ficheiro:AntoniaParis.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1888 | [[:d:Q19301053|Q19301053]] | [[Maria Antònia Simó i Andreu]] | [[Barcelona]] | 1915-05-22 | | 2007-08-03 | |- | style='text-align:right'| 1889 | [[:d:Q19301056|Q19301056]] | [[Maria Assumpció Albertí Vendrell]] | [[Barcelona]] | 1866-10-28 | [[Málaga]] | 1948 | |- | style='text-align:right'| 1890 | [[:d:Q19301059|Q19301059]] | [[Maria Ballesté]] | [[Sabadell]] | 1947-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1891 | [[:d:Q19301061|Q19301061]] | [[Maria Callís i Cabrera]] | [[Xirona]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1892 | [[:d:Q19301064|Q19301064]] | [[Maria Cinta Balagué]] | [[Barcelona]] | 1898 | [[Barcelona]] | 1985-06-03 | [[Ficheiro:Maria Cinta Balagué.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1893 | [[:d:Q19301065|Q19301065]] | [[Maria Coll i Calvo]] | [[Terrasa]] | 1925-10-23 | | 1999-05-01 | |- | style='text-align:right'| 1894 | [[:d:Q19301066|Q19301066]] | [[Maria Condeminas Soler]] | [[Barcelona]] | 1906 | [[Barcelona]] | 1993 | |- | style='text-align:right'| 1895 | [[:d:Q19301069|Q19301069]] | [[Maria del Rio i Montfort]] | [[Igualada]] | 1917-03-25 | | 2006-03-06 | |- | style='text-align:right'| 1896 | [[:d:Q19301071|Q19301071]] | [[Maria dels Àngels Puig i España]] | [[Barcelona]] | 1868-02-28 | | 1947-10-06 | [[Ficheiro:Retrat de les senyoretes N.N..jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1897 | [[:d:Q19301073|Q19301073]] | [[Maria Dolors Bassols i Teixidor]] | [[Banyoles]] | 1935 | | 2012-03-20 | |- | style='text-align:right'| 1898 | [[:d:Q19301075|Q19301075]] | [[Maria Ferret i Espanyol]] | [[Barcelona]] | 1924-01-10 | | 2012-11-11 | |- | style='text-align:right'| 1899 | [[:d:Q19301078|Q19301078]] | [[Maria Güell i Puig]] | [[Valls]] | 1848-06-24 | [[Cervera]] | 1921-06-14 | [[Ficheiro:Mare guell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1900 | [[:d:Q19301079|Q19301079]] | [[Maria Gumfaus Culi]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1922-03-05 | [[Terrasa]] | 1998 | |- | style='text-align:right'| 1901 | [[:d:Q19301081|Q19301081]] | [[María José Horcajada i Bell-lloch]] | [[Lleida]] | 1970-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1902 | [[:d:Q19301084|Q19301084]] | [[Maria Lluïsa Faxedas Brujats]] | [[Fornells de la Selva]] | 1974-02-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1903 | [[:d:Q19301091|Q19301091]] | [[Maria Ramoneda i Roma]] | [[Sabadell]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1904 | [[:d:Q19301093|Q19301093]] | [[Maria Senserrich i Guitart]] | [[Igualada]] | 1980-11-18 | | | [[Ficheiro:Flickr - Convergència Democràtica de Catalunya - Maria Senserrich, secretària de coordinació Sectorial.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1905 | [[:d:Q19301096|Q19301096]] | [[Maria Serrallach Julià]] | [[Barcelona]] | 1905-12-13 | | 1992-10-26 | |- | style='text-align:right'| 1906 | [[:d:Q19301097|Q19301097]] | [[Maria Teresa Gavarró i Castelltort]] | [[Igualada]] | 1915-08-25 | [[Sabadell]] | 1986-07-16 | |- | style='text-align:right'| 1907 | [[:d:Q19301099|Q19301099]] | [[Maria Teresa Llorens i Crusat]] | [[Barcelona]] | 1926-08-02 | | 2009-11-15 | |- | style='text-align:right'| 1908 | [[:d:Q19301103|Q19301103]] | [[Maria Trias Joan]] | [[Palamós]] | 1892-07-29 | | 1960-08-24 | |- | style='text-align:right'| 1909 | [[:d:Q19301109|Q19301109]] | [[Maria Victòria Molins]] | [[Barcelona]] | 1936-03-28 | [[Barcelona]] | 2025-02-19 | [[Ficheiro:Som el 80% DC91502 (45038147474) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1910 | [[:d:Q19301111|Q19301111]] | [[Maria Vila i Panadès]] | [[Barcelona]] | 1897-08-29 | [[Barcelona]] | 1963-12-18 | [[Ficheiro:Maria Vila i Panadès.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1911 | [[:d:Q19301113|Q19301113]] | [[Maria Vilardell i Viñas]] | [[Barcelona]] | 1922 | [[Barcelona]] | 2011-03-22 | |- | style='text-align:right'| 1912 | [[:d:Q19301122|Q19301122]] | [[Maria-Rosa Wennberg Ball-llovera]] | [[Sabadell]] | 1918-06-03 | [[Torredembarra]] | 2018-05-13 | |- | style='text-align:right'| 1913 | [[:d:Q19301126|Q19301126]] | [[Marta Camps i Torrens]] | [[Lleida]] | 1970-04-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1914 | [[:d:Q19301128|Q19301128]] | [[Marta Esteban i Roca]] | [[Barcelona]] | 1949-05-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1915 | [[:d:Q19301130|Q19301130]] | [[Marta Pérez]] | [[Barcelona]] | 1966-08-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1916 | [[:d:Q19301132|Q19301132]] | [[Marta Pujol i Ferrusola]] | [[Barcelona]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1917 | [[:d:Q19301133|Q19301133]] | [[Marta Viladot i Santaló]] | [[Barcelona]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 1918 | [[:d:Q19301169|Q19301169]] | [[Mayte Vieta]] | [[Blanes]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1919 | [[:d:Q19301170|Q19301170]] | [[Menene Gras Balaguer]] | [[Barcelona]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 1920 | [[:d:Q19301172|Q19301172]] | [[Mercè Abella i Alonso]] | [[Barcelona]] | 1846 | [[Barcelona]] | 1924-12-13 | |- | style='text-align:right'| 1921 | [[:d:Q19301173|Q19301173]] | [[Mercè Angla Escaler]] | [[Calders]] | 1928 | | | |- | style='text-align:right'| 1922 | [[:d:Q19301174|Q19301174]] | [[Mercè Escardó i Bas]] | [[Barcelona]] | 1948-08-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1923 | [[:d:Q19301177|Q19301177]] | [[Mercè Homs i Molist]] | [[Vic]] | 1975-08-16 | | | [[Ficheiro:Mercè Homs i Molist (2013).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1924 | [[:d:Q19301179|Q19301179]] | [[Mercè Pla i Cid]] | [[Roquetes]] | 1925-11-05 | | 2021-12-14 | [[Ficheiro:Mercè Pla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1925 | [[:d:Q19301181|Q19301181]] | [[Mercè Sorribas i Elias]] | [[Sabadell]] | 1920-07-22 | | 2000-05-02 | |- | style='text-align:right'| 1926 | [[:d:Q19301190|Q19301190]] | [[Milena Busquets]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Milena Busquets 2344.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1927 | [[:d:Q19301266|Q19301266]] | [[Mireia Calafell i Obiol]] | [[Barcelona]] | 1980-06-23 | | | [[Ficheiro:Òmnium NitDeSantaLlúcia Mireia Calafell i Obiol 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1928 | [[:d:Q19301269|Q19301269]] | [[Miriam Ponsa]] | [[Manresa]] | | | | [[Ficheiro:Miriam ponsa retrat (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1929 | [[:d:Q19301282|Q19301282]] | [[Monti Galdon i Arrué]] | [[Mataró]] | 1969-05-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1930 | [[:d:Q19301284|Q19301284]] | [[Montse Anfruns]] | [[Guardiola de Berguedà]] | 1958-09-11 | [[Alfara del Patriarca]] | 2014-01-20 | [[Ficheiro:Montse Anfruns.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1931 | [[:d:Q19301285|Q19301285]] | [[Montse Germán]] | [[Sabadell]] | 1969-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1932 | [[:d:Q19301290|Q19301290]] | [[Montserrat Pérez Iborra]] | [[Barcelona]] | 1906-12-06 | | 1981-12-12 | |- | style='text-align:right'| 1933 | [[:d:Q19301294|Q19301294]] | [[Montserrat Ribalta i Escoda]] | [[Barcelona]] | 1909 | | 1983 | |- | style='text-align:right'| 1934 | [[:d:Q19301295|Q19301295]] | [[Montserrat Senserrich Comajuncosa]] | [[Vallvidrera]]<br/>[[Barcelona]] | 1939 | | | |- | style='text-align:right'| 1935 | [[:d:Q19301297|Q19301297]] | [[Montserrat Soto]] | [[Barcelona]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1936 | [[:d:Q19301299|Q19301299]] | [[Múnia de Barcelona]] | [[Barcelona]] | | | | [[Ficheiro:Sainte wilgeforte st etienne beauvais.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1937 | [[:d:Q19301341|Q19301341]] | [[Núria Almiron]] | [[Sabadell]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1938 | [[:d:Q19301346|Q19301346]] | [[Núria Florencio Cabré]] | [[Mont-roig del Camp]] | 1974-11-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1939 | [[:d:Q19301347|Q19301347]] | [[Núria Martínez i Barderi]] | [[Banyoles]] | 1967-09-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1940 | [[:d:Q19301348|Q19301348]] | [[Núria Olivé-Bellés]] | [[Barcelona]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 1941 | [[:d:Q19301350|Q19301350]] | [[Núria Pradas i Andreu]] | [[Barcelona]] | 1954-09-01 | | | [[Ficheiro:Núria Pradas i Andreu - Premi Ramon Llull 2020 (cropped 2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1942 | [[:d:Q19301359|Q19301359]] | [[Ona Ràfols i Perramon]] | [[Barcelona]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 1943 | [[:d:Q19301384|Q19301384]] | [[Paquita Jolis Puig]] | [[Amer]] | 1916-11-18 | [[Marsella]] | 1982-08-16 | [[Ficheiro:Mujeres Libres 9.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1944 | [[:d:Q19301426|Q19301426]] | [[Pepa Mayo]] | [[Barcelona]] | 1966-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1945 | [[:d:Q19301428|Q19301428]] | [[Pepeta Fornés]] | [[Barcelona]] | 1894-11-24 | [[Sant Pere de Ribes]] | 1977-05-24 | [[Ficheiro:Pepeta Fornés (1925).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1946 | [[:d:Q19301431|Q19301431]] | [[Pepita Reimundi]] | [[Lleida]] | 1917-01-31 | [[Cambrils]] | 2009-08-15 | |- | style='text-align:right'| 1947 | [[:d:Q19301593|Q19301593]] | [[Pilar Espuña i Domènech]] | [[Barcelona]] | 1928-06-19 | | 2010-05-06 | |- | style='text-align:right'| 1948 | [[:d:Q19301595|Q19301595]] | [[Pilar Fernández i Bozal]] | [[Barcelona]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Imatge de la inauguració del nou edifici judicial de Berga .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1949 | [[:d:Q19301596|Q19301596]] | [[Pilar Garcia Sedas]] | [[Barcelona]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Pilar Garcia Sedas in Barcelona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1950 | [[:d:Q19301598|Q19301598]] | [[Pilar Mora i Roselló]] | [[Barcelona]] | 1923 | | 2019-03 | [[Ficheiro:Mora, Pilar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1951 | [[:d:Q19301599|Q19301599]] | [[Pilar Pérez Malla]] | [[Barcelona]] | 1909 | | 2008 | |- | style='text-align:right'| 1952 | [[:d:Q19301601|Q19301601]] | [[Pilar Vallugera]] | [[Barcelona]] | 1967-10-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1953 | [[:d:Q19301734|Q19301734]] | [[Remei Morlius i Balanzó]] | [[Barcelona]] | 1854-02-07 | | 1936-06 | [[Ficheiro:Remei Morlius i Balanzó.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1954 | [[:d:Q19301736|Q19301736]] | [[Reyes Montseny Masip]] | [[Lleida]] | 1948-12-14 | [[Barcelona]] | 2014-06-11 | |- | style='text-align:right'| 1955 | [[:d:Q19301760|Q19301760]] | [[Rita Marzoa i Font]] | [[Sitges]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Ritamarzoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1956 | [[:d:Q19301773|Q19301773]] | [[Rosa Barenys i Martorell]] | [[Barcelona]] | 1938-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1957 | [[:d:Q19301777|Q19301777]] | [[Rosa Fabián Martínez]] | [[Barcelona]] | 1949-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1958 | [[:d:Q19301780|Q19301780]] | [[Rosa Gratacós i Masanella]] | [[Banyoles]] | 1933 | | | |- | style='text-align:right'| 1959 | [[:d:Q19301782|Q19301782]] | [[Rosa Maria Massegosa i Perxés]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1974 | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 2006 | |- | style='text-align:right'| 1960 | [[:d:Q19301783|Q19301783]] | [[Rosa Oriol]] | [[Manresa]] | 1946-10-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1961 | [[:d:Q19301785|Q19301785]] | [[Rosa Maria Subirana Rebull]] | [[Barcelona]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1962 | [[:d:Q19301788|Q19301788]] | [[Rosa Mateu]] | [[Vilassar de Mar]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Rosa Mateu.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1963 | [[:d:Q19301789|Q19301789]] | [[Rosa Obradors i Rovira]] | [[Els Prats de Rei]] | 1900-05-03 | | 1973 | |- | style='text-align:right'| 1964 | [[:d:Q19301791|Q19301791]] | [[Rosa Puig i Llonch]] | [[Terrasa]] | 1901-02-24 | | 1999-05-24 | |- | style='text-align:right'| 1965 | [[:d:Q19301792|Q19301792]] | [[Rosa Roca Soriano]] | [[Barcelona]] | 1928 | | 1976 | |- | style='text-align:right'| 1966 | [[:d:Q19301794|Q19301794]] | [[Rosalia Serra Miró]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1827-02-28 | | 1905-01-19 | |- | style='text-align:right'| 1967 | [[:d:Q19301797|Q19301797]] | [[Roser Bach Fabregó]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1968 | [[:d:Q19301798|Q19301798]] | [[Roser Pecanins Vallès]] | [[Banyoles]] | 1936 | | | |- | style='text-align:right'| 1969 | [[:d:Q19301856|Q19301856]] | [[Sara Vilà Galan]] | [[Rosselló]] | 1979-09-24 | | | [[Ficheiro:Sara Vilà 2018 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1970 | [[:d:Q19301872|Q19301872]] | [[Serena de Tous]] | [[Barcelona]] | 1350 | | 1400 | |- | style='text-align:right'| 1971 | [[:d:Q19301880|Q19301880]] | [[Silvia Gubern]] | [[Barcelona]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 1972 | [[:d:Q19301888|Q19301888]] | [[Sol Daurella i Comadran]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Sol Daurella Comadrán.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1973 | [[:d:Q19301890|Q19301890]] | [[Soledat Woessner i Casas]] | [[Barcelona]] | 1931 | | | |- | style='text-align:right'| 1974 | [[:d:Q19301892|Q19301892]] | [[Sònia Moll Gamboa]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Sòniamoll2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1975 | [[:d:Q19301895|Q19301895]] | [[Susanna Rafart i Corominas]] | [[Ripoll]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Susanna Rafart.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1976 | [[:d:Q19301897|Q19301897]] | [[Susanna Sáez]] | [[Navàs]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 1977 | [[:d:Q19301905|Q19301905]] | [[Teresa Capella i Martí]] | [[Terrasa]] | 1945-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1978 | [[:d:Q19301906|Q19301906]] | [[Teresa Guasch i Toda]] | [[Riudecanyes]] | 1848-05-28 | [[Barcelona]] | 1917-12-15 | [[Ficheiro:TeresaGuasch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1979 | [[:d:Q19301907|Q19301907]] | [[Teresa Miquel i Pàmies]] | [[Reus]] | 1900 | [[Reus]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 1980 | [[:d:Q19301908|Q19301908]] | [[Teresa Ribes i Utgé]] | [[Alcarràs]] | 1942-03-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1981 | [[:d:Q19301910|Q19301910]] | [[Teresa Vilardell]] | [[Barcelona]] | 1957-05-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1982 | [[:d:Q19301911|Q19301911]] | [[Teresa Vinyoles Vidal]] | [[Barcelona]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 1983 | [[:d:Q19301913|Q19301913]] | [[Teresa Vives i Missé]] | [[Arenys de Mar]] | 1866 | | 1936 | [[Ficheiro:Martires adoratrices.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1984 | [[:d:Q19301966|Q19301966]] | [[Ventureta Mestres i Gras]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1925 | | 1994 | |- | style='text-align:right'| 1985 | [[:d:Q19302008|Q19302008]] | [[Victòria Pagès]] | [[Barcelona]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Victòria Pagès 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1986 | [[:d:Q19302009|Q19302009]] | [[Victòria Subirana]] | [[Ripoll]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1987 | [[:d:Q19302049|Q19302049]] | [[Yvonne Griley i Martínez]] | [[Barcelona]] | 1964-01-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1988 | [[:d:Q19303674|Q19303674]] | [[Ona Planas]] | [[Arenys de Munt]] | 1962-12-23 | | | [[Ficheiro:Ona Planas Oliver.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1989 | [[:d:Q19307771|Q19307771]] | [[Encarnación Colomina i Agustí]] | [[Os de Balaguer]] | 1848-12-24 | [[Barcelona]] | 1916-11-27 | |- | style='text-align:right'| 1990 | [[:d:Q19358232|Q19358232]] | [[Clara Santiró Font]] | [[Barcelona]] | 1931 | [[San Marcelino (Valencia)]] | 2007 | |- | style='text-align:right'| 1991 | [[:d:Q19367015|Q19367015]] | [[Lorena Vicioso Adrià]] | [[Barcelona]] | 1982-06-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1992 | [[:d:Q19408336|Q19408336]] | [[Madame Pilar-Morin]] | [[Barcelona]] | 1865-03-01 | [[Manhattan]] | 1945-04-28 | [[Ficheiro:Pilar Morin as clown-mime- head and shoulders, facing slightly left; smiling LCCN2003662121.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1993 | [[:d:Q19516528|Q19516528]] | [[Nadala Batiste]] | [[Barcelona]] | 1925-12-25 | [[Barcelona]] | 2015-03-05 | [[Ficheiro:Nadala Batiste.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1994 | [[:d:Q19518677|Q19518677]] | [[Eva López Morales]] | [[Barcelona]] | 1969-11-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1995 | [[:d:Q19519139|Q19519139]] | [[Débora Gálvez López]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1985-05-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1996 | [[:d:Q19594393|Q19594393]] | [[Amèlia Riera]] | [[Barcelona]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1928-01-20<br/>1934 | [[Barcelona]] | 2019-12-28 | |- | style='text-align:right'| 1997 | [[:d:Q19594413|Q19594413]] | [[Francesca Llopis Planas]] | [[Barcelona]] | 1956 | | | [[Ficheiro:FrancescaLlopisWiki.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1998 | [[:d:Q19594469|Q19594469]] | [[Rosa Cervera]] | [[El Port de la Selva]] | 1912 | [[El Port de la Selva]] | 1993-10-15 | |- | style='text-align:right'| 1999 | [[:d:Q19658793|Q19658793]] | [[Dolors Vives Rodon]] | [[Valls]] | 1908-11-15 | [[Barcelona]] | 2007-06-12 | [[Ficheiro:Dolors Vives.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2000 | [[:d:Q19665082|Q19665082]] | [[Vera Pawlowsky-Glahn]] | [[Barcelona]] | 1951-09-25 | | | [[Ficheiro:Vera Pawlowsky Glahn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2001 | [[:d:Q19681735|Q19681735]] | [[Rosa Ricart i Ribera]] | [[Barcelona]] | 1911-02-01 | [[Barcelona]] | 2005-07-19 | |- | style='text-align:right'| 2002 | [[:d:Q19688972|Q19688972]] | [[Maria Recasens i Gassió]] | [[El Vilosell]] | 1902 | [[Lleida]] | 1989 | |- | style='text-align:right'| 2003 | [[:d:Q19766132|Q19766132]] | [[Ana María Cuervo]] | [[Barcelona]] | 1966-07-14 | | | [[Ficheiro:Ana Maria Cuervo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2004 | [[:d:Q19766208|Q19766208]] | [[Teresa Rodrigo|Teresa Rodrigo Anoro]] | [[Almacelles]] | 1956-12-28 | [[Santander]] | 2020-04-21 | [[Ficheiro:Teresa Rodrigo Anoro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2005 | [[:d:Q19826730|Q19826730]] | [[Ascensión De Gregorio]] | [[Sarrià-Sant Gervasi]] | 1917-07-09 | [[Madrid]] | 1993-04-12 | |- | style='text-align:right'| 2006 | [[:d:Q19860780|Q19860780]] | [[Montserrat Sebastià Salat]] | [[Barcelona]] | 1957 | | 2014-02-05 | |- | style='text-align:right'| 2007 | [[:d:Q19863202|Q19863202]] | [[Sofia Jack]] | [[Figueres]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2008 | [[:d:Q19895031|Q19895031]] | [[Alicia Framis]] | [[Barcelona]]<br/>[[Mataró (Q24009568)|Mataró]] | 1967-07-22 | | | [[Ficheiro:Alicia Framis portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2009 | [[:d:Q19931614|Q19931614]] | [[Montserrat Casals Couturier]] | [[Sabadell]] | 1952-09-25 | [[Barcelona]] | 2015-05-17 | |- | style='text-align:right'| 2010 | [[:d:Q19931777|Q19931777]] | [[Assumpció Estivill i Rius]] | [[Reus]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 2011 | [[:d:Q19949777|Q19949777]] | [[Concha Carretero]] | [[Barcelona]] | 1918 | [[Madrid]] | 2014 | [[Ficheiro:Concha Carretero 2011 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2012 | [[:d:Q19950573|Q19950573]] | [[María Sagana]] | [[Barcelona]] | 1998-02-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2013 | [[:d:Q19950653|Q19950653]] | [[Carmen Soriano]] | [[Barcelona]] | 1917-12-10 | [[Barcelona]] | 1996 | |- | style='text-align:right'| 2014 | [[:d:Q19975362|Q19975362]] | [[Judith Vosselli]] | [[Barcelona]] | 1895-06-25 | [[Nova York]] | 1966-09-18 | [[Ficheiro:Judith Voselli LCCN2014712519.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2015 | [[:d:Q19984684|Q19984684]] | [[Beatrix of Arborea]] | [[Molins de Rei]] | 1343 | [[Narbona]] | 1377 | [[Ficheiro:Abbaye Fontfroide AL 17.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2016 | [[:d:Q19997632|Q19997632]] | [[Adelina Castillejo i Garnés]] | [[Sabadell]] | 1952-01-31 | | | |- | style='text-align:right'| 2017 | [[:d:Q19997646|Q19997646]] | [[Agnès Martínez]] | [[Barcelona]] | No/unknown value | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2018 | [[:d:Q19997647|Q19997647]] | [[Agnès Russiñol i Amat]] | [[Barcelona]] | 1982-04-27 | | | [[Ficheiro:Agnès Russiñol i Amat (26-04-2023) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2019 | [[:d:Q19997671|Q19997671]] | [[Alba Vergés]] | [[Igualada]] | 1978-09-03 | | | [[Ficheiro:Alba Vergés retrat oficial 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2020 | [[:d:Q19997741|Q19997741]] | [[Alícia Marcet i Juncosa]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1931 | [[Perpiñán]] | 2016-10-30 | |- | style='text-align:right'| 2021 | [[:d:Q19997766|Q19997766]] | [[Ana Zelich]] | [[Barcelona]] | 1955-03-03 | | | [[Ficheiro:Ana Zelich.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2022 | [[:d:Q19997781|Q19997781]] | [[Andrea Avelina Carrera]] | [[Barcelona]] | 1871-01-02 | [[Rubí, Barcelona|Rubí]] | 1939-02-28 | [[Ficheiro:La soprano Avelina Carrera (fotografia d'Antoni Esplugas).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2023 | [[:d:Q19997797|Q19997797]] | [[Àngela Clos Batlle]] | [[Cantallops]] | 1897-08-24 | [[Venezuela]] | 1988-09-08 | [[Ficheiro:Placa Àngela Clos.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2024 | [[:d:Q19997800|Q19997800]] | [[Angelina Colubret]] | [[Badalona]] | 1910 | [[Torroella de Montgrí]] | 1998 | [[Ficheiro:Angelina-colubret-2 (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2025 | [[:d:Q19997806|Q19997806]] | [[Anna Casassas i Figueras]] | [[Barcelona]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Anna Casassas i Figueras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2026 | [[:d:Q19997809|Q19997809]] | [[Anna Maria Cabeza i Gutés]] | [[Sabadell]] | 1960-07-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2027 | [[:d:Q19997811|Q19997811]] | [[Anna Maria Freixes i Badia]] | [[Mollerussa]] | 1925-01-17 | [[Mollerussa]] | 2019-07-11 | [[Ficheiro:Anna Maria Freixes (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2028 | [[:d:Q19997812|Q19997812]] | [[Anna Maria Pecanins i Aleix]] | [[Barcelona]] | 1930-07-21 | [[Cidade de México]] | 2009-12-08 | [[Ficheiro:Anna María Pecanins i Aleix.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2029 | [[:d:Q19997815|Q19997815]] | [[Anna Rosenfeld Vilalta]] | [[Barcelona]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 2030 | [[:d:Q19997906|Q19997906]] | [[Antònia Bardolet]] | [[Vic]] | 1877-12-11 | [[Borredà]] | 1956-12-17 | [[Ficheiro:Antònia Bardolet i Boix.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2031 | [[:d:Q19997907|Q19997907]] | [[Antonia Castellana]] | [[Molins de Rei]] | 1950-05-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2032 | [[:d:Q19997910|Q19997910]] | [[Antonieta Aguiló]] | [[Xirona]] | 1817-11-10 | [[Barcelona]] | 1892-03-10 | |- | style='text-align:right'| 2033 | [[:d:Q19997988|Q19997988]] | [[Assumpció Maresma i Matas]] | [[Arenys de Mar]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 2034 | [[:d:Q19997991|Q19997991]] | [[Assumpció Sallés i González]] | [[Barcelona]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 2035 | [[:d:Q19998145|Q19998145]] | [[Carlota Durany Vives]] | [[Barcelona]] | 1900 | [[Buenos Aires]] | 1945 | [[Ficheiro:Carlota Durany.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2036 | [[:d:Q19998148|Q19998148]] | [[Carme Barba i Corominas]] | [[Terrasa]] | 1946 | [[Barcelona]] | 2014-09-17 | |- | style='text-align:right'| 2037 | [[:d:Q19998150|Q19998150]] | [[Carme Crespo]] | [[Barcelona]] | 1916 | [[Provincia de Teruel]] | 1936 | |- | style='text-align:right'| 2038 | [[:d:Q19998151|Q19998151]] | [[Carme Obradors i Domènech]] | [[Sabadell]] | 1925-03-15 | [[Sabadell]] | 1986-02-15 | |- | style='text-align:right'| 2039 | [[:d:Q19998152|Q19998152]] | [[Carme Sala i Rodon]] | [[Molins de Rei]] | 1910-01-29 | | 2003 | |- | style='text-align:right'| 2040 | [[:d:Q19998155|Q19998155]] | [[Carmen Jané]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2041 | [[:d:Q19998218|Q19998218]] | [[Coloma Lleal Galceran]] | [[Badalona]] | 1944-04-01 | | | [[Ficheiro:Coloma Lleal Galceran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2042 | [[:d:Q19998222|Q19998222]] | [[Concepció Mata i Fuentes]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1928 | | | |- | style='text-align:right'| 2043 | [[:d:Q19998286|Q19998286]] | [[Dolors Prats i Marganet]] | [[Ripoll]] | 1905 | | 2005 | |- | style='text-align:right'| 2044 | [[:d:Q19998304|Q19998304]] | [[Edelmira Anglada Esteba]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1888-04-16 | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1938 | |- | style='text-align:right'| 2045 | [[:d:Q19999107|Q19999107]] | [[Elisenda de Sant Climent]] | [[Lleida]] | 1220 | | 1297 | |- | style='text-align:right'| 2046 | [[:d:Q19999126|Q19999126]] | [[Emerenciana Wehrle]] | [[Barcelona]] | 1861-05-18 | [[Viladecans]] | 1938-02-24 | [[Ficheiro:Emerenciana Wehrle (1901).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2047 | [[:d:Q19999159|Q19999159]] | [[Emília Coranty Llurià]] | [[Barcelona]] | 1862-02-19 | [[Barcelona]] | 1944-02-18 | [[Ficheiro:Emília Coranty.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2048 | [[:d:Q19999163|Q19999163]] | [[Emília Trepat i Riba]] | [[Barcelona]] | 1913 | | 1993-12-20 | [[Ficheiro:Emilia Trepat en 1935.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2049 | [[:d:Q19999180|Q19999180]] | [[Emma Llensa]] | [[La Bisbal d'Empordà]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 2050 | [[:d:Q19999191|Q19999191]] | [[Encarnació Miquel i Girbau]] | [[Barcelona]] | 1907 | | 1978 | |- | style='text-align:right'| 2051 | [[:d:Q19999249|Q19999249]] | [[Enriqueta Sèculi i Bastida]] | [[Barcelona]] | 1897-11-21 | [[Barcelona]] | 1976-08-16 | |- | style='text-align:right'| 2052 | [[:d:Q19999367|Q19999367]] | [[Ester Capella|Ester Capella i Farré]] | [[La Seu d'Urgell]] | 1963-04-03 | | | [[Ficheiro:Ester Capella foto oficial 2023.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2053 | [[:d:Q19999475|Q19999475]] | [[Eulàlia Canal i Iglésias]] | [[Granollers]] | 1963-03-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2054 | [[:d:Q19999602|Q19999602]] | [[Eva Domínguez Martín]] | [[Barcelona]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2055 | [[:d:Q20000437|Q20000437]] | [[Fina Brunet]] | [[Blanes]] | 1962-08-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2056 | [[:d:Q20000532|Q20000532]] | [[Flora Isgleas i Alsina]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1926 | | 1989 | |- | style='text-align:right'| 2057 | [[:d:Q20001037|Q20001037]] | [[Francesca Bartrina Martí]] | [[Serinyà]] | 1968 | [[Banyoles]] | 2014-06-11 | |- | style='text-align:right'| 2058 | [[:d:Q20002814|Q20002814]] | [[Guillermina Coll]] | [[Barcelona]] | 1951-04-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2059 | [[:d:Q20002921|Q20002921]] | [[Helena Rakòsnik i Tomé]] | [[Barcelona]] | 1957-03-04 | | | [[Ficheiro:2014 Premis Nacionals Cultura 2913 resize.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2060 | [[:d:Q20002926|Q20002926]] | [[Helena Rufat i Casals]] | [[Torrelameu]] | 1967-07-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2061 | [[:d:Q20003249|Q20003249]] | [[Imma Prieto]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Imma Prieto.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2062 | [[:d:Q20003261|Q20003261]] | [[Irene Peypoch i Mani]] | [[Barcelona]] | 1931-02-23 | [[Barcelona]] | 1998-01-05 | |- | style='text-align:right'| 2063 | [[:d:Q20003265|Q20003265]] | [[Isabel Nonell i Torras]] | [[Barcelona]] | 1953-03-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2064 | [[:d:Q20003410|Q20003410]] | [[Jerònima Canyelles]] | [[Barcelona]] | 1550 | | 1613-02-16 | |- | style='text-align:right'| 2065 | [[:d:Q20003605|Q20003605]] | [[Joaquima Andreu]] | [[Barcelona]] | 1916-04-03 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2066 | [[:d:Q20004484|Q20004484]] | [[Josefina López Sanmartín]] | [[Barcelona]] | 1919-02-21 | [[Castelló de la Plana]] | 1989-01-06 | |- | style='text-align:right'| 2067 | [[:d:Q20004486|Q20004486]] | [[Josefina Piquet i Ibáñez]] | [[Barcelona]] | 1934-11-24 | | 2013-08-11 | [[Ficheiro:Josefina Piquet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2068 | [[:d:Q20004490|Q20004490]] | [[Josefina Torrens Illa]] | [[Barcelona]] | 1902-06-07 | [[Barcelona]] | 2006-09-07 | [[Ficheiro:Josefina Torrens ANC1-42-N-20049 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2069 | [[:d:Q20005024|Q20005024]] | [[Katy Sánchez de Torre]] | [[Barcelona]] | 1926-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2070 | [[:d:Q20005032|Q20005032]] | [[Laura Baix]] | [[Banyoles]] | 1980-01-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2071 | [[:d:Q20005134|Q20005134]] | [[Lluïsa Julià i Capdevila]] | [[Barcelona]] | 1958-02-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2072 | [[:d:Q20005345|Q20005345]] | [[Lydia Artigas Peña]] | [[Barcelona]] | 1938-12-31 | | | [[Ficheiro:Lydia Artigas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2073 | [[:d:Q20005631|Q20005631]] | [[Margarida Gironella]] | [[Darnius]] | 1886 | [[Cidade de México]] | 1964 | [[Ficheiro:Margarida Gironella.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2074 | [[:d:Q20005633|Q20005633]] | [[Margarida Rugall]] | [[Vall Fosca]] | 1500 | | 1549 | |- | style='text-align:right'| 2075 | [[:d:Q20005637|Q20005637]] | [[Margarita Wirsing Bordas]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1911-10-22 | [[Barcelona]] | 1995-01-03 | |- | style='text-align:right'| 2076 | [[:d:Q20005646|Q20005646]] | [[Mari Chordà Recasens]] | [[Amposta]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 2077 | [[:d:Q20005648|Q20005648]] | [[Maria]] | [[Xirona]] | No/unknown value | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2078 | [[:d:Q20005654|Q20005654]] | [[Maria Àngels Vallvé Ribera]] | [[Barcelona]] | 1942-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2079 | [[:d:Q20005656|Q20005656]] | [[Maria Antònia Freixes i Jover]] | [[Barcelona]] | 1915 | [[Concello de Naucalpan de Juárez|Naucalpan de Juárez]] | 2006 | |- | style='text-align:right'| 2080 | [[:d:Q20005660|Q20005660]] | [[Maria Arnau i Forns]] | [[Cassà de la Selva]] | 1907 | [[Palafrugell]] | 1993 | |- | style='text-align:right'| 2081 | [[:d:Q20005670|Q20005670]] | [[Maria de Quadras]] | [[Barcelona]] | 1903-04-12 | [[Barcelona]] | 1982-01-27 | |- | style='text-align:right'| 2082 | [[:d:Q20005676|Q20005676]] | [[Maria Dolors Farrés]] | [[Vic]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 2083 | [[:d:Q20005678|Q20005678]] | [[Maria Dolors Oms i Bassols]] | [[Blanes]] | 1940-05-02 | [[Blanes]] | 2023-02-22 | [[Ficheiro:Maria Dolors Oms.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2084 | [[:d:Q20005682|Q20005682]] | [[Maria Dolors Sabaté i Andreu]] | [[Juneda]] | 1920-05-23 | [[Lleida]] | 1999-12-27 | |- | style='text-align:right'| 2085 | [[:d:Q20005697|Q20005697]] | [[María José Lecha i González]] | [[Barcelona]] | 1957 | | | [[Ficheiro:(María José Lecha) 20160618 105836 CUP Barcelona 1 any Llavors 7R 03421 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2086 | [[:d:Q20005705|Q20005705]] | [[Maria Junqué i Morató]] | [[Palafrugell]] | 1920-12-15 | [[Palafrugell]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 2087 | [[:d:Q20005707|Q20005707]] | [[Maria Lluïsa Orriols i Vidal]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1946-01-06 | | 2011-01-14 | |- | style='text-align:right'| 2088 | [[:d:Q20005709|Q20005709]] | [[Maria Lluïsa Ponsa]] | [[Barcelona]] | 1875-02-10 | [[Barcelona]] | 1919-02-07 | [[Ficheiro:Maria Lluïsa Ponsa (1911, Estudi Napoleon) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2089 | [[:d:Q20005715|Q20005715]] | [[María López de Sagredo Andreo]] | [[Barcelona]]<br/>[[A Habana]] | 1881-02-12 | | 1953-03-28 | [[Ficheiro:1927, La Asamblea Nacional, María López de Sagredo y Andrés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2090 | [[:d:Q20005729|Q20005729]] | [[Maria Majoral]] | [[Cornellana]] | 1887-07-10 | | 1976 | |- | style='text-align:right'| 2091 | [[:d:Q20005759|Q20005759]] | [[Maria Porter i Moix]] | [[Barcelona]] | 1926 | | | |- | style='text-align:right'| 2092 | [[:d:Q20005765|Q20005765]] | [[Maria Rosa Amorós i Capdevila]] | [[Isona]] | 1963-04-10 | | | [[Ficheiro:Rosa Amorós delegada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2093 | [[:d:Q20005767|Q20005767]] | [[Maria Rosa Viadiu i Bellavista]] | [[Solsona]] | 1937-03-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2094 | [[:d:Q20005770|Q20005770]] | [[Maria Soteras Mauri]] | [[Barcelona]] | 1905-09-04 | [[Cidade de México]] | 1976-03-09 | |- | style='text-align:right'| 2095 | [[:d:Q20005773|Q20005773]] | [[Maria Tecla Civit Llobera]] | [[Rocafort de Queralt]] | 1683-02-18 | [[Valls]] | 1761-07-16 | |- | style='text-align:right'| 2096 | [[:d:Q20005777|Q20005777]] | [[Maria Teresa Gibert i Perotti]] | [[Barcelona]] | 1904 | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1991 | |- | style='text-align:right'| 2097 | [[:d:Q20005779|Q20005779]] | [[Maria Teresa Pecanins i Aleix]] | [[Barcelona]] | 1930-07-21 | [[Cidade de México]] | 2009-08-14 | |- | style='text-align:right'| 2098 | [[:d:Q20005783|Q20005783]] | [[Maria Teresa Ripoll i Sahagún]] | [[Tarragona]] | 1914 | | 1987 | |- | style='text-align:right'| 2099 | [[:d:Q20005792|Q20005792]] | [[Maria Vinyes i Mayola]] | [[Sabadell]]<br/>[[Banyoles]] | 1902-02-21 | | 1989-11-01 | |- | style='text-align:right'| 2100 | [[:d:Q20005830|Q20005830]] | [[Marta Continente i Gonzalo]] | [[Barcelona]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 2101 | [[:d:Q20005836|Q20005836]] | [[Marta Vilalta i Torres]] | [[Torregrossa]] | 1984-12-03 | | | [[Ficheiro:Marta Vilalta portaveu d'Esquerra Republicana de Catalunya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2102 | [[:d:Q20005916|Q20005916]] | [[Mercè Riera Manté]] | [[Granollers]] | 1944-08-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2103 | [[:d:Q20005920|Q20005920]] | [[Mercè Vilaret]] | [[Barcelona]] | 1943-05-13 | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1993-10-21 | |- | style='text-align:right'| 2104 | [[:d:Q20005923|Q20005923]] | [[Mercedes Ubach]] | [[Terrasa]] | 1878-10-29 | [[Terrasa]] | 1935-02-23 | |- | style='text-align:right'| 2105 | [[:d:Q20006048|Q20006048]] | [[Montserrat del Pozo Roselló]] | [[Barcelona]] | 1954-09-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2106 | [[:d:Q20006050|Q20006050]] | [[Montserrat Gironell i Pagès]] | [[Figueres]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Gironell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2107 | [[:d:Q20006113|Q20006113]] | [[Núria Abelló Soler]] | [[Tarragona]] | 1921 | [[Barcelona]] | 2003-11-13 | |- | style='text-align:right'| 2108 | [[:d:Q20006115|Q20006115]] | [[Núria Casado i Gual]] | [[Lleida]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2109 | [[:d:Q20006117|Q20006117]] | [[Núria Güell]] | [[Vidreres]] | 1981 | | | [[Ficheiro:EnricDuran by Zaradat cc-by-sa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2110 | [[:d:Q20006121|Q20006121]] | [[Núria Sagnier i Costa]] | [[Barcelona]] | 1902-11-24 | [[Barcelona]] | 1988-12-02 | |- | style='text-align:right'| 2111 | [[:d:Q20006446|Q20006446]] | [[Ramona Berni i Toldrà]] | [[Mollerussa]] | 1887-06-03 | [[Barcelona]] | 1968-04-22 | |- | style='text-align:right'| 2112 | [[:d:Q20006541|Q20006541]] | [[Rosa Crexells i Valls]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1840 | [[Madrid]] | 1914 | |- | style='text-align:right'| 2113 | [[:d:Q20006543|Q20006543]] | [[Rosa Dot Prat]] | [[Manlleu]] | 1769-08-11 | [[Valls]] | 1841-11-16 | |- | style='text-align:right'| 2114 | [[:d:Q20006546|Q20006546]] | [[Rosa Maria Noguer Carbonés]] | [[Les Planes d'Hostoles]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2115 | [[:d:Q20006550|Q20006550]] | [[Rosa Venes i Clusas]] | [[Olesa de Montserrat]] | 1784-05-01 | [[Tarragona]] | 1844-09-14 | |- | style='text-align:right'| 2116 | [[:d:Q20006552|Q20006552]] | [[Rosario Dolcet Martí]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1881-02-02 | [[Carcasona]] | 1968-10-27<br/>1977-10-27 | |- | style='text-align:right'| 2117 | [[:d:Q20006554|Q20006554]] | [[Roser Burgués Ventura]] | [[Castelldefels]] | 1955-03-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2118 | [[:d:Q20006555|Q20006555]] | [[Roser Cardús Malagarriga]] | [[Barcelona]] | 1920-09-01 | [[Barcelona]] | 1974-11-10 | |- | style='text-align:right'| 2119 | [[:d:Q20006592|Q20006592]] | [[Sara Jordà]] | [[Figueres]] | 1895 | [[Castelo de Montjuïc]] | 1938-08-11 | |- | style='text-align:right'| 2120 | [[:d:Q20006612|Q20006612]] | [[Soledad Real i López]] | [[Barcelona]] | 1917 | [[Barcelona]] | 2007-02-06 | |- | style='text-align:right'| 2121 | [[:d:Q20006615|Q20006615]] | [[Sonia Corrochano]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2122 | [[:d:Q20006621|Q20006621]] | [[Susanna Ginesta Coll]] | [[La Garriga]] | 1974-01-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2123 | [[:d:Q20006647|Q20006647]] | [[Teresa Amat i Canals]] | [[Martorell]] | 1950 | | 2024-09-29 | |- | style='text-align:right'| 2124 | [[:d:Q20006648|Q20006648]] | [[Teresa Ferrer i Serras]] | [[Palafrugell]] | 1950-12-19 | [[Palafrugell]] | 1992-06-13 | |- | style='text-align:right'| 2125 | [[:d:Q20006651|Q20006651]] | [[Teresa Romero i Domingo]] | [[Terrasa]] | 1883-03-19 | | 1974 | |- | style='text-align:right'| 2126 | [[:d:Q20006653|Q20006653]] | [[Teresa Vallverdú i Albornà]] | [[L'Arboç]] | 1968-02-02 | | | [[Ficheiro:Teresa Vallverdú en un acte al Priorat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2127 | [[:d:Q20011541|Q20011541]] | [[Ingrid Romero]] | [[Barcelona]] | 1985-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2128 | [[:d:Q20013094|Q20013094]] | [[Ana María Busquets de Cano]] | [[Barcelona]] | 1935 | | | |- | style='text-align:right'| 2129 | [[:d:Q20014161|Q20014161]] | [[Dolores Compte]] | [[Reus]] | 1964-01-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2130 | [[:d:Q20014344|Q20014344]] | [[Cristina Curto Luque]] | [[Barcelona]] | 1969-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2131 | [[:d:Q20021096|Q20021096]] | [[Maria Dolors Camats i Luis]] | [[Barcelona]] | 1971-03-24 | | | [[Ficheiro:Dolors Camats 7534 resize.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2132 | [[:d:Q20087138|Q20087138]] | [[Dolors Sabater]] | [[Badalona]] | 1960-10-06 | | | [[Ficheiro:Dolors Sabater (2021).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2133 | [[:d:Q20100318|Q20100318]] | [[Montse Banegas]] | [[Flix]] | 1974-02-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2134 | [[:d:Q20100405|Q20100405]] | [[Caterina Aleu Pons]] | [[Barcelona]] | 1410-12-10 | | 1460 | |- | style='text-align:right'| 2135 | [[:d:Q20100417|Q20100417]] | [[Lourdes Ciuró i Buldó]] | [[Reus]] | 1971-06-03 | | | [[Ficheiro:Lourdes Ciuró retrat oficial 2021 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2136 | [[:d:Q20100476|Q20100476]] | [[Elisabet Ferrer]] | [[Barcelona]] | 15th century | [[Barcelona]] | 1556 | |- | style='text-align:right'| 2137 | [[:d:Q20100532|Q20100532]] | [[Eulàlia Ferrer Ribot]] | [[Barcelona]] | 1776-11-12 | | 1841-08-01 | |- | style='text-align:right'| 2138 | [[:d:Q20100565|Q20100565]] | [[Meius Ferrés Fluvià]] | [[Olot]] | 1963-06-02 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2023 - divendres tarda 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2139 | [[:d:Q20100593|Q20100593]] | [[Francesca]] | [[Barcelona]] | 14th century | | 15th century | |- | style='text-align:right'| 2140 | [[:d:Q20100646|Q20100646]] | [[Meritxell Gené i Poca]] | [[Lleida]] | 1986-11-02 | | | [[Ficheiro:Homenatge Joan Oliver Meritxell Gene 02 (detall).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2141 | [[:d:Q20100746|Q20100746]] | [[Ingilberga]] | [[Vic]] | 976 | | 1049 | |- | style='text-align:right'| 2142 | [[:d:Q20100790|Q20100790]] | [[Joana Soler i Engràcia]] | [[Barcelona]] | 1869-10-29 | [[Barcelona]] | 1915-01-24 | [[Ficheiro:Joana Soler 1895.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2143 | [[:d:Q20100792|Q20100792]] | [[Llúcia Jonama i Bellsolà]] | [[La Bisbal d'Empordà]] | 1785-03-18 | [[Xirona]] | 1858-09-10 | |- | style='text-align:right'| 2144 | [[:d:Q20100806|Q20100806]] | [[Josepa de Falguera i de Pastors]] | [[Sant Feliu de Llobregat]] | 1794 | | 1881-08-31 | |- | style='text-align:right'| 2145 | [[:d:Q20100808|Q20100808]] | [[Maria Mercè Jou i Torras]] | [[Olesa de Montserrat]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Mercè Jou al Parlament de Catalunya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2146 | [[:d:Q20100975|Q20100975]] | [[Rosa Lloret Ortiz]] | [[Barcelona]] | 1909-05-18 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 2147 | [[:d:Q20100981|Q20100981]] | [[Lluïsa Dalmau Falç]] | [[Montbrió del Camp]] | 1774 | [[Vallbona de les Monges]] | 1853 | |- | style='text-align:right'| 2148 | [[:d:Q20101008|Q20101008]] | [[Lurdes Boix Llonch]] | [[L'Escala]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2149 | [[:d:Q20101082|Q20101082]] | [[Maria Amèlia Badia Gasol]] | [[Valls]] | 1826-04-22 | | 1898-04-28 | |- | style='text-align:right'| 2150 | [[:d:Q20101083|Q20101083]] | [[Maria Anfruns Torres]] | [[Cornellà de Llobregat]] | 1889 | | 1965 | |- | style='text-align:right'| 2151 | [[:d:Q20101084|Q20101084]] | [[Maria del Mar Albajar i Viñas]] | [[Barcelona]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2152 | [[:d:Q20101085|Q20101085]] | [[Maria Ferrés i Puig]] | [[Vilassar de Mar]] | 1874 | [[Valls]] | 1964 | |- | style='text-align:right'| 2153 | [[:d:Q20101086|Q20101086]] | [[Maria Francesca Fiveller de Clasquerí i de Bru]] | [[Barcelona]] | 1756 | | 1791-10-03 | |- | style='text-align:right'| 2154 | [[:d:Q20101088|Q20101088]] | [[Maria Martorell i Codina]] | [[Barcelona]] | 1923-06-26 | [[Caldes d'Estrac]] | 2015-03-22 | |- | style='text-align:right'| 2155 | [[:d:Q20101091|Q20101091]] | [[Maria Perxés Santomà]] | [[Agullana]] | 1927-08-26 | [[Figueres]] | 2015-06-01 | |- | style='text-align:right'| 2156 | [[:d:Q20101092|Q20101092]] | [[Maria Raimonda Bertran Codina]] | [[Riner]] | 1753-06-28 | [[Mataró]] | 1837 | |- | style='text-align:right'| 2157 | [[:d:Q20101094|Q20101094]] | [[Maria Sauret]] | [[Lleida]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2158 | [[:d:Q20101095|Q20101095]] | [[Mariana Monclús i Charles]] | [[Alcarràs]] | 1908 | [[Barcelona]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 2159 | [[:d:Q20101107|Q20101107]] | [[Esperança Martí i Salís]] | [[Barcelona]] | 1935-01-13 | | 2022-02-17 | |- | style='text-align:right'| 2160 | [[:d:Q20101162|Q20101162]] | [[Mercè Climent de Padilla]] | [[Barcelona]] | 1880-04-12 | | 1963-04 | [[Ficheiro:1914-02-23, La Ilustració Catalana, Les mestres pensionades a Roma (a) (cropped) Mercè Climent de Padilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2161 | [[:d:Q20101237|Q20101237]] | [[Montse Barderi Palau]] | [[Sabadell]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Montse Barderi.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2162 | [[:d:Q20101238|Q20101238]] | [[Montserrat Corominas Vila]] | [[Sabadell]] | 1929 | | 1995 | |- | style='text-align:right'| 2163 | [[:d:Q20101240|Q20101240]] | [[Montserrat Vendrell]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2164 | [[:d:Q20101293|Q20101293]] | [[Na Mercadera]] | [[Peralada]] | 1245 | | 1300<br/>1325 | [[Ficheiro:L'heroïna de Peralada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2165 | [[:d:Q20101343|Q20101343]] | [[Pepita Not]] | [[Torregrossa]] | 1900 | [[Barcelona]] | 1938-06-04 | |- | style='text-align:right'| 2166 | [[:d:Q20101415|Q20101415]] | [[Palmira Ventós Cullell]] | [[Barcelona]] | 1858-02-06<br/>1862 | [[Barcelona]] | 1916-11-11<br/>1917 | [[Ficheiro:Portada Feminal número 24 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2167 | [[:d:Q20101502|Q20101502]] | [[Mont Plans]] | [[Artés]] | 1948-10-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2168 | [[:d:Q20101680|Q20101680]] | [[Ro Caminal]] | [[Barcelona]] | 1965-11-30<br/>1966 | | | [[Ficheiro:Ro Caminal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2169 | [[:d:Q20101692|Q20101692]] | [[Madrona Romaguera i Pla]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1856 | | 1942 | |- | style='text-align:right'| 2170 | [[:d:Q20101697|Q20101697]] | [[Rosa Viñals Lladós]] | [[Bóixols]] | 1883-07-05 | [[Barcelona]] | 1944-09-21 | |- | style='text-align:right'| 2171 | [[:d:Q20101698|Q20101698]] | [[Rosario Benavent]] | [[Barcelona]] | 1902 | | 1921 | |- | style='text-align:right'| 2172 | [[:d:Q20101702|Q20101702]] | [[M. Carme Roure Canosa]] | [[Lleida]] | 1915 | | 2004 | |- | style='text-align:right'| 2173 | [[:d:Q20101820|Q20101820]] | [[Sílvia Barroso i Pallàs]] | [[Barcelona]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2016 16.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2174 | [[:d:Q20101833|Q20101833]] | [[Anna Maria Simó i Batlle]] | [[Arenys de Mar]] | 1838-03-19 | | 1911-02-19 | |- | style='text-align:right'| 2175 | [[:d:Q20101852|Q20101852]] | [[Nati Soler Alcaide]] | [[Llorenç del Penedès]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Nati soler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2176 | [[:d:Q20101880|Q20101880]] | [[Misericordia Sugrañes Barenys]] | [[Reus]] | 1956-10-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2177 | [[:d:Q20102031|Q20102031]] | [[Teresa Bartomeu Granell]] | [[Reus]] | 1889-12-22 | [[Barcelona]] | 1969-08-20 | |- | style='text-align:right'| 2178 | [[:d:Q20102032|Q20102032]] | [[Teresa Gomis de Barbarà]] | [[Reus]] | 1949-03-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2179 | [[:d:Q20102107|Q20102107]] | [[Txell Costa]] | [[Calella]] | 1983-11-11 | | | [[Ficheiro:TXELL COSTA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2180 | [[:d:Q20102170|Q20102170]] | [[Tina Vallès López]] | [[Barcelona]] | 1976-06-15 | | | [[Ficheiro:Tina Vallès.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2181 | [[:d:Q20102190|Q20102190]] | [[Verónica Sánchez Orpella]] | [[Barcelona]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 2182 | [[:d:Q20102202|Q20102202]] | [[Victorina Vila Badia]] | [[Albesa]] | 1883-12-19 | [[Estado de México]] | 1962-01-26 | [[Ficheiro:Victorina Vila Badía.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2183 | [[:d:Q20102224|Q20102224]] | [[Virgínia Amposta Amposta]] | [[El Pinell de Brai]] | 1903-04-02 | [[Barcelona]] | 1939-08-08 | [[Ficheiro:Virgínia Amposta Amposta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2184 | [[:d:Q20102279|Q20102279]] | [[Maribel Zamora Gómez]] | [[Viladecans]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Maribel Zamora - Vichy Catalan Volei Tour - Empuriabrava (43395493745) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2185 | [[:d:Q20102300|Q20102300]] | [[Zoraida Burgos i Matheu]] | [[Tortosa]] | 1933-03-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2186 | [[:d:Q20103834|Q20103834]] | [[Silvia Cobo]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 2187 | [[:d:Q20106255|Q20106255]] | [[Montse Pascual i Vilapua]] | [[La Palma de Cervelló]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2188 | [[:d:Q20159679|Q20159679]] | [[Maria Ester-Sala]] | [[Barcelona]] | 1946 | | 1994 | |- | style='text-align:right'| 2189 | [[:d:Q20162041|Q20162041]] | [[Isabel Llorach i Dolsa]] | [[Barcelona]] | 1874 | [[Barcelona]] | 1954-09-05 | [[Ficheiro:RamonCasas Isabel Llorach.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2190 | [[:d:Q20212027|Q20212027]] | [[Roser Amadó]] | [[Barcelona]] | 1944-01-22 | | 2023-09-12 | |- | style='text-align:right'| 2191 | [[:d:Q20478408|Q20478408]] | [[Palmira Castellvi de Heider]] | [[Barcelona]] | 1894 | [[Caracas]] | 1977-12-24 | |- | style='text-align:right'| 2192 | [[:d:Q20643672|Q20643672]] | [[Andrea Levy Soler]] | [[Barcelona]] | 1984-05-03 | | | [[Ficheiro:Andrea Levy Soler en Madrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2193 | [[:d:Q20643808|Q20643808]] | [[Gemma Gorga]] | [[Barcelona]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Gemma Gorga a Finlàndia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2194 | [[:d:Q20644305|Q20644305]] | [[Nuria Nono-Schönberg]] | [[Barcelona]] | 1932 | | | |- | style='text-align:right'| 2195 | [[:d:Q20669381|Q20669381]] | [[Hedy Graf]] | [[Barcelona]] | 1926-10-12 | [[Benken]] | 1997-01-31 | |- | style='text-align:right'| 2196 | [[:d:Q20670778|Q20670778]] | [[Mercedes Monterrey]] | [[Barcelona]] | 1924 | | 2018 | |- | style='text-align:right'| 2197 | [[:d:Q20725437|Q20725437]] | [[Lorena Roldán Suárez]] | [[Tarragona]] | 1981-08-07 | | | [[Ficheiro:Lorena Roldán BCN 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2198 | [[:d:Q20727356|Q20727356]] | [[Mercedes Vidal Lago]] | [[Barcelona]] | 1980-08-16 | | | [[Ficheiro:Primera trobada oberta amb els veïns i veïnes de Poble Sec (18305063979).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2199 | [[:d:Q20727639|Q20727639]] | [[Rosa Maria Piñol]] | [[Barcelona]] | 1950 | [[Barcelona]] | 2021-08-08 | |- | style='text-align:right'| 2200 | [[:d:Q20728020|Q20728020]] | [[Sonia Orts]] | [[Tarragona]] | 1976-07-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2201 | [[:d:Q20732153|Q20732153]] | [[Natàlia Molero i Lloret]] | [[Xirona]] | 1959-12-02 | [[Xirona]] | 2015-07-26 | [[Ficheiro:Flickr - Convergència Democràtica de Catalunya - Natalia Molero, president Pujol i Jaume Sobrequés presentació Memòries president Pujol a Girona (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2202 | [[:d:Q20742417|Q20742417]] | [[Montse Watkins]] | [[Barcelona]] | 1955-08-27 | [[Kamakura]] | 2000-11-25 | [[Ficheiro:Montse Watkns.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2203 | [[:d:Q20748731|Q20748731]] | [[Clotilde Bosch i Carbonell]] | [[Barcelona]] | 1829 | [[Pará]] | 1900 | |- | style='text-align:right'| 2204 | [[:d:Q20757843|Q20757843]] | [[Montserrat Bajet i Royo]] | [[Barcelona]] | 1945-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2205 | [[:d:Q20771279|Q20771279]] | [[Àngels Martínez Castells]] | [[Mollet del Vallès]] | 1948-05-09 | [[Castelldefels]] | 2024-09-01 | [[Ficheiro:Àngels Martínez Castells 2011 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2206 | [[:d:Q20788556|Q20788556]] | [[Rosa Torras]] | [[Barcelona]] | 1895-02-23 | [[Barcelona]] | 1986-08-26 | |- | style='text-align:right'| 2207 | [[:d:Q20791378|Q20791378]] | [[Eva Granados Galiano]] | [[Barcelona]] | 1975-01-06 | | | [[Ficheiro:(Eva Granados) By-line. PEPA ALVAREZ. 7M0A7095 (49548660556) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2208 | [[:d:Q20821305|Q20821305]] | [[Rosa Massagué]] | [[Terrasa]] | 1949-08-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2209 | [[:d:Q20831164|Q20831164]] | [[Carme Vilà i Fassier]] | [[Roses]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 2210 | [[:d:Q20855863|Q20855863]] | [[Iolanda Batallé]] | [[Barcelona]] | 1971-12-31 | | | [[Ficheiro:Iolandabatalleprats.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2211 | [[:d:Q20875367|Q20875367]] | [[Elisabeth Abad i Giralt]] | [[Esplugues de Llobregat]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Candidats Eleccions 20D - Beth Abad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2212 | [[:d:Q20875371|Q20875371]] | [[Adelaida Ferré Gomis]] | [[Barcelona]] | 1881-02-24 | [[Barcelona]] | 1955-03-09 | [[Ficheiro:Adelaida Ferré Gomis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2213 | [[:d:Q20875378|Q20875378]] | [[Sara Alarcón i Postils]] | [[Solsona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 2214 | [[:d:Q20875380|Q20875380]] | [[Rosamaria Alberdi Castell]] | [[Barcelona]] | 1951-02-13 | | | [[Ficheiro:Rosamaria Alberdi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2215 | [[:d:Q20875383|Q20875383]] | [[Alicia Alegret Martí]] | [[Reus]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2216 | [[:d:Q20875398|Q20875398]] | [[Anna Caula|Anna Caula i Paretas]] | [[Xirona]] | 1971-04-06 | | | [[Ficheiro:Caula.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2217 | [[:d:Q20875407|Q20875407]] | [[Pilar Arnalot i Muntó]] | [[Lleida]] | 1942-04-24 | | 2021-12-16 | |- | style='text-align:right'| 2218 | [[:d:Q20875447|Q20875447]] | [[Ramona Barrufet i Santacana]] | [[Juneda]] | 1959-10-09 | | | [[Ficheiro:Flickr - Convergència Democràtica de Catalunya - Ramona Barrufet, secretaria executiva de Formació.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2219 | [[:d:Q20875461|Q20875461]] | [[Betsabé García Alvarez]] | [[Barcelona]] | 1975-04-29 | | | [[Ficheiro:Betsabé García.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2220 | [[:d:Q20875476|Q20875476]] | [[Maria Núria Buenaventura i Puig]] | [[Barcelona]] | 1955-12-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2221 | [[:d:Q20875512|Q20875512]] | [[Meritxell Cabezón]] | [[Barcelona]] | 1980-09-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2222 | [[:d:Q20875613|Q20875613]] | [[Mireia Canals i Botines]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2223 | [[:d:Q20875646|Q20875646]] | [[Magda Casamitjana i Aguilà]] | [[Barcelona]] | 1963-01-27 | | | [[Ficheiro:7 mesos Cuixart - Sànchez a la presó DC77119 (41401761145) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2224 | [[:d:Q20875679|Q20875679]] | [[Carmen Castro Gandasegui]] | [[Barcelona]] | 1958-04-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2225 | [[:d:Q20875769|Q20875769]] | [[Coralí Cunyat i Badosa]] | [[Xirona]] | 1976-03-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2226 | [[:d:Q20875821|Q20875821]] | [[Elisabet Canalias Vila]] | [[Olot]] | 1979-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2227 | [[:d:Q20875835|Q20875835]] | [[Emília Llorca Martin]] | [[La Barceloneta]] | 1948-06-12 | | 2009-12-08 | |- | style='text-align:right'| 2228 | [[:d:Q20875860|Q20875860]] | [[Ester Fenoll Garcia]] | [[La Seu d'Urgell]] | 1967-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2229 | [[:d:Q20875864|Q20875864]] | [[Francina Esteve i Garcia]] | [[Sant Antoni de Calonge]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2230 | [[:d:Q20875918|Q20875918]] | [[Anna Filé Salvans]] | [[Sabadell]] | 1958-11-27<br/>1958 | | | [[Ficheiro:Anna Fité.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2231 | [[:d:Q20875925|Q20875925]] | [[Lourdes Fisa]] | [[Corbera de Llobregat]] | 1964-12-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2232 | [[:d:Q20875941|Q20875941]] | [[Maria Victòria Forns i Fernández]] | [[Reus]] | 1967-08-31 | | | [[Ficheiro:Flickr - Convergència Democràtica de Catalunya - Municipals2011 Míting final Tarragona (retallat).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2233 | [[:d:Q20875959|Q20875959]] | [[Francesquina de Carcassona]] | [[Lleida]] | 15th century | | 1494-10-12 | |- | style='text-align:right'| 2234 | [[:d:Q20875963|Q20875963]] | [[Anna Gabriel]] | [[Sallent]] | 1975-09-13 | | | [[Ficheiro:Anna Gabriel (2021).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2235 | [[:d:Q20875967|Q20875967]] | [[Eva García Rodríguez]] | [[Montcada i Reixac]] | 1971-06-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2236 | [[:d:Q20875975|Q20875975]] | [[Gemma Armengol]] | [[Barcelona]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Gemma Armengol a la biblioteca de Llinars del Vallès.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2237 | [[:d:Q20876000|Q20876000]] | [[Dolors Gordi i Julià]] | [[Barcelona]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 2238 | [[:d:Q20876061|Q20876061]] | [[Cristina Iniesta i Blasco]] | [[Barcelona]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 2239 | [[:d:Q20876138|Q20876138]] | [[Johanna Givanel Pasqual]] | [[Barcelona]] | 1907-09-18 | [[Barcelona]] | 1989 | |- | style='text-align:right'| 2240 | [[:d:Q20876146|Q20876146]] | [[Teresa Josa de Riu]] | [[Les Borges Blanques]] | 1960-02-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2241 | [[:d:Q20876192|Q20876192]] | [[Laia de Ahumada i Batlle]] | [[Barcelona]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2242 | [[:d:Q20876194|Q20876194]] | [[Laia Pèlach i Saget]] | [[Xirona]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Laia Pèlach.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2243 | [[:d:Q20876278|Q20876278]] | [[Elvira Malagarriga Armart]] | [[Barcelona]] | 1883 | [[Barcelona]] | 1957-05-30 | [[Ficheiro:Elvira Malagarriga 1912.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2244 | [[:d:Q20876286|Q20876286]] | [[Esteveta Manlleu]] | [[Barcelona]] | 14th century | | 15th century | |- | style='text-align:right'| 2245 | [[:d:Q20876292|Q20876292]] | [[Annabel Marcos i Vilar]] | [[Amposta]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Candidats Eleccions 20D - Annabel Marcos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2246 | [[:d:Q20876296|Q20876296]] | [[Maria Carme Sayós i Motilla]] | [[Centelles]] | 1970-07-10 | | | [[Ficheiro:Candidats Eleccions 20D - Carme Sayós.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2247 | [[:d:Q20876300|Q20876300]] | [[Maria Manonelles i Riera]] | [[Mollerussa]] | 1913-01-20 | [[Conflans-Sainte-Honorine]] | 2004-05-16 | |- | style='text-align:right'| 2248 | [[:d:Q20876322|Q20876322]] | [[Estefania Elena Martínez Zaragoza]] | [[Barcelona]] | 1970-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2249 | [[:d:Q20876329|Q20876329]] | [[Hermínia Mas]] | [[Casserres]] | 1960-08-03 | | | [[Ficheiro:Hermínia Mas Marssenyac.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2250 | [[:d:Q20876331|Q20876331]] | [[Mariona Masferrer i Ordis]] | [[Barcelona]] | 1953-02-01 | | | [[Ficheiro:Mariona Masferrer i Ordis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2251 | [[:d:Q20876351|Q20876351]] | [[María Estrella Matutes Prats]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2252 | [[:d:Q20876371|Q20876371]] | [[Maria Mestre i Montserrat]] | [[L'Arboç]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2253 | [[:d:Q20876386|Q20876386]] | [[Mireia Portas]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Mireia Portas, XIV Premis Gaudí (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2254 | [[:d:Q20876444|Q20876444]] | [[Begonya Montalban i Vilas]] | [[Mont-ras]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Begonya Montalban JuntsPelSi presenta candidats 6313.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2255 | [[:d:Q20876446|Q20876446]] | [[Montserrat Palau i Vergés]] | [[Tarragona]] | 1958-07-13 | | | [[Ficheiro:Montserrat Palau i Vergés (2015).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2256 | [[:d:Q20876461|Q20876461]] | [[Maria del Carme Nicolau Massó]] | [[Barcelona]] | 1901-08-13 | [[Barcelona]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 2257 | [[:d:Q20876464|Q20876464]] | [[Esther Niubó Cidoncha]] | [[Barcelona]] | 1980-10-01 | | | [[Ficheiro:Esther Niubó Cidoncha, Consellera d'Educació i Formació Professional.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2258 | [[:d:Q20876466|Q20876466]] | [[Maria Noguera Puig]] | [[Manresa]] | 1906 | [[Manresa]] | 2002-06-24 | |- | style='text-align:right'| 2259 | [[:d:Q20876469|Q20876469]] | [[Emília Noya Casanovas]] | [[Palamós]] | 1897-12-13 | | 1987 | |- | style='text-align:right'| 2260 | [[:d:Q20876470|Q20876470]] | [[Núria Bosch i Roca]] | [[Bigues i Riells del Fai]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 2261 | [[:d:Q20876472|Q20876472]] | [[Núria Graham]] | [[Vic]] | 1996-06-25 | | | [[Ficheiro:26O Llibertat 191026 60424 dc (48979562566) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2262 | [[:d:Q20876481|Q20876481]] | [[Dolors Palau Vacarisas]] | [[Terrasa]] | 1948-03-15 | [[Barcelona]] | 1991-01-20 | |- | style='text-align:right'| 2263 | [[:d:Q20876483|Q20876483]] | [[Concepció Pallardó]] | [[Cervera]] | 1848 | | 1927-12-26 | [[Ficheiro:Concepció Pallardó i Guillot.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2264 | [[:d:Q20876485|Q20876485]] | [[Na Palomera]] | [[Peralada]] | 1240 | | 1285 | |- | style='text-align:right'| 2265 | [[:d:Q20876488|Q20876488]] | [[Enriqueta Pascual Benigani]] | [[Barcelona]] | 1905 | [[Barcelona]] | 1969-10-02 | |- | style='text-align:right'| 2266 | [[:d:Q20876501|Q20876501]] | [[Laura Pérez Castaño]] | [[Barcelona]] | 1982-06-27 | | | [[Ficheiro:(Laura Pérez Castaño) Ple de constitució de la Diputació de Barcelona mandat 2019-2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2267 | [[:d:Q20876509|Q20876509]] | [[Maria Pi Ferrer]] | [[Roses]] | 1884-06-27 | [[Barcelona]] | 1960-11-20 | |- | style='text-align:right'| 2268 | [[:d:Q20876510|Q20876510]] | [[Maria Pi Sunyer]] | [[Barcelona]] | 1883-12-16 | [[Barcelona]] | 1912-11-20 | |- | style='text-align:right'| 2269 | [[:d:Q20876513|Q20876513]] | [[Aurèlia Pijoan Querol]] | [[Castellserà]] | 1910 | [[Cidade de México]] | 1998 | |- | style='text-align:right'| 2270 | [[:d:Q20876516|Q20876516]] | [[Isabel Piñeiro Miarnau]] | [[Lleida]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2271 | [[:d:Q20876521|Q20876521]] | [[Pepeta Planas i Capdevila]] | [[Ripoll]] | 1925-01-01 | [[Barcelona]] | 2006 | [[Ficheiro:Pepeta Planas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2272 | [[:d:Q20876532|Q20876532]] | [[Maria del Carme Ponsati Capdevila]] | [[Barcelona]] | 1923-09-27 | | 2001-08-01 | [[Ficheiro:Carme Ponsati 1991.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2273 | [[:d:Q20876552|Q20876552]] | [[Teresa Rajadell]] | [[Barcelona]] | 16th century | | 1553 | |- | style='text-align:right'| 2274 | [[:d:Q20876562|Q20876562]] | [[Montserrat Raurell i Jané]] | [[Ripollet]] | 1944-08-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2275 | [[:d:Q20876574|Q20876574]] | [[Lourdes Reyes i Camps]] | [[Barcelona]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Lourdes Reyes i Camps.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2276 | [[:d:Q20876596|Q20876596]] | [[Pràxedis de Rocabertí Safortesa]] | [[Peralada]] | 1618-09-19 | [[Barcelona]] | 1665-10-18 | |- | style='text-align:right'| 2277 | [[:d:Q20876598|Q20876598]] | [[Isabel de Rocabertí]] | [[Barcelona]]<br/>[[Peralada]] | 1549-01-22 | [[Barcelona]] | 1624-08-06<br/>1624 | [[Ficheiro:Quesadez-Retrato de Isabel Rocaberti y Soler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2278 | [[:d:Q20876600|Q20876600]] | [[Rosa Roig i Soler]] | [[Marçà]] | 1890-06-15 | [[Barcelona]] | 1969-11-28 | |- | style='text-align:right'| 2279 | [[:d:Q20876601|Q20876601]] | [[Meritxell Roigé i Pedrola]] | [[Tortosa]] | 1976-01-15 | | | [[Ficheiro:Meritxell Roigé.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2280 | [[:d:Q20876603|Q20876603]] | [[Karma Peiró]] | [[Barcelona]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2016 07.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2281 | [[:d:Q20876605|Q20876605]] | [[Rosa Deulofeu i González]] | [[Barcelona]] | 1959-04-29 | [[Barcelona]] | 2004-01-05 | |- | style='text-align:right'| 2282 | [[:d:Q20876614|Q20876614]] | [[Montserrat Roura i Massaneda]] | [[Riudellots de la Selva]] | 1957-11-08 | | | [[Ficheiro:Montserrat Roura.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2283 | [[:d:Q20876625|Q20876625]] | [[Mònica Sabata i Fernandez]] | [[La Garriga]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2284 | [[:d:Q20876681|Q20876681]] | [[Gabriela Serra i Frediani]] | [[Mataró]] | 1951-12-18 | | | [[Ficheiro:5 de juliol de 2019 Jornades sobre la desobediència civil (48241050601).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2285 | [[:d:Q20876685|Q20876685]] | [[Carla Serrat]] | [[Vic]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2286 | [[:d:Q20876692|Q20876692]] | [[Sílvia Tarragó]] | [[Sant Andreu de Palomar]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Sílvia Tarragó Castrillón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2287 | [[:d:Q20876699|Q20876699]] | [[Soledad Estorach Esterri]] | [[Albatàrrec]] | 1915-02-06 | [[14º distrito de París]] | 1993-03-14 | [[Ficheiro:Soledad Estorach.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2288 | [[:d:Q20876713|Q20876713]] | [[Sonia Egea Pérez]] | [[Badalona]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Sonia Egea Pérez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2289 | [[:d:Q20876716|Q20876716]] | [[Sonia Esplugas González]] | [[Santa Eulàlia, L'Hospitalet de Llobregat]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 2290 | [[:d:Q20876728|Q20876728]] | [[Susana Beltrán García]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2291 | [[:d:Q20876738|Q20876738]] | [[Teresa Capilla i Pujol]] | [[Vilassar de Mar]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2292 | [[:d:Q20876753|Q20876753]] | [[Amàlia de Tini i de Walsh]] | [[Barcelona]] | 1808-06-08 | [[Sarrià]] | 1886-05-25 | |- | style='text-align:right'| 2293 | [[:d:Q20876784|Q20876784]] | [[Francesca Torrent Boschdemont]] | [[Agullana]] | 1881-04-18 | [[Barcelona]] | 1958-04-15 | [[Ficheiro:Francesca Torrent.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2294 | [[:d:Q20876786|Q20876786]] | [[Mercè Torrents i Bertrana]] | [[Folgueroles]] | 1928-08-08 | | 1999-03-15 | [[Ficheiro:Merce Torrents Bertrana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2295 | [[:d:Q20876817|Q20876817]] | [[Àngela Vallès Torrentbo]] | [[Igualada]] | 1848 | | 1924-10-08 | |- | style='text-align:right'| 2296 | [[:d:Q20876821|Q20876821]] | [[Coia Valls]] | [[Reus]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Coia Valls (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2297 | [[:d:Q20876824|Q20876824]] | [[Josepa Veciana Pastoret]] | [[Valls]] | 1798-08-10 | [[Tarragona]] | 1843-08-06 | |- | style='text-align:right'| 2298 | [[:d:Q20876828|Q20876828]] | [[Concepció Veray Cama]] | [[Xirona]] | 1976-05-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2299 | [[:d:Q20876855|Q20876855]] | [[Marisa Xandri Pujol]] | [[Vic]] | 1973-12-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2300 | [[:d:Q20876869|Q20876869]] | [[Rosa Zaragoza Juncá]] | [[Arenys de Mar]] | 1964-06-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2301 | [[:d:Q20876874|Q20876874]] | [[Àngels Ponsa i Roca]] | [[Artesa de Segre]] | 1960-03-10 | | | [[Ficheiro:Àngels Ponsa retrat oficial govern 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2302 | [[:d:Q20902045|Q20902045]] | [[Esther Guerrero]] | [[Banyoles]] | 1990-02-07 | | | [[Ficheiro:Esther Guerrero 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2303 | [[:d:Q20908812|Q20908812]] | [[María Ángeles Pérez Samper]] | [[Barcelona]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 2304 | [[:d:Q20908932|Q20908932]] | [[Olga Guirao]] | [[Barcelona]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 2305 | [[:d:Q20937948|Q20937948]] | [[Monserrat Julió i Nonell]] | [[Mataró]] | 1929-05-20 | [[Madrid]] | 2017-01-26 | |- | style='text-align:right'| 2306 | [[:d:Q20948741|Q20948741]] | [[Anaïs Arranz Mir]] | [[Barcelona]] | 1994-02-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2307 | [[:d:Q20948919|Q20948919]] | [[Paula Nicart]] | [[Cornellà de Llobregat]] | 1994-09-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2308 | [[:d:Q20962405|Q20962405]] | [[Carolina Férez]] | [[Sabadell]] | 1991-06-26 | | | [[Ficheiro:Carolina Férez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2309 | [[:d:Q20963352|Q20963352]] | [[Violant Cervera i Gòdia]] | [[Lleida]] | 1969-06-12 | | | [[Ficheiro:Violant Cervera retrat oficial 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2310 | [[:d:Q20963358|Q20963358]] | [[Maria Jesús Sequera i Garcia]] | [[Tarragona]] | 1968-09-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2311 | [[:d:Q20963359|Q20963359]] | [[Anna Solé i Ramos]] | [[Tarragona]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2312 | [[:d:Q20968354|Q20968354]] | [[María Matilde Almendros]] | [[Manresa]] | 1922-10-10 | [[Barcelona]] | 1995-12-15 | |- | style='text-align:right'| 2313 | [[:d:Q20968412|Q20968412]] | [[Marina Garcés Mascareñas]] | [[Barcelona]] | 1973-05-30 | | | [[Ficheiro:Marina Garcés al CCCB 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2314 | [[:d:Q20968954|Q20968954]] | [[Gemma Freixas]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 2315 | [[:d:Q20972816|Q20972816]] | [[Raquel González]] | [[Mataró]] | 1989-11-16 | | | [[Ficheiro:RaquelGonzalez 01.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2316 | [[:d:Q20977905|Q20977905]] | [[Berta Serra Manzanares]] | [[Rubí, Barcelona|Rubí]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 2317 | [[:d:Q20977977|Q20977977]] | [[Clara Espar]] | [[Barcelona]] | 1994-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2318 | [[:d:Q20977997|Q20977997]] | [[Judith Forca]] | [[Sabadell]] | 1996-06-07 | | | |- | style='text-align:right'| 2319 | [[:d:Q20979137|Q20979137]] | [[Fidela Oller Angelats]] | [[Banyoles]] | 1869-09-11 | [[Xeresa]] | 1936-08-29 | [[Ficheiro:Fidela Oller.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2320 | [[:d:Q20979464|Q20979464]] | [[Facunda Margenat Roura]] | [[Xirona]] | 1876-09-06 | [[Barcelona]] | 1936-08-26 | [[Ficheiro:Facunda Margenat.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2321 | [[:d:Q20984778|Q20984778]] | [[Laura Redondo]] | [[Gavà]] | 1988-07-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2322 | [[:d:Q20986397|Q20986397]] | [[Esperanza Lázaro]] | [[Barcelona]] | 1919-08-07 | | 2015-09-25 | |- | style='text-align:right'| 2323 | [[:d:Q21001075|Q21001075]] | [[Mònica Almiñana Riqué]] | [[Barcelona]] | 1971-02-14 | | | [[Ficheiro:Mònica Almiñana Riqué. (10-10-2024).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2324 | [[:d:Q21001099|Q21001099]] | [[Elena Baquero González]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2325 | [[:d:Q21001206|Q21001206]] | [[Teresa Estruch Mestres]] | [[Masquefa]] | 1957-09-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2326 | [[:d:Q21001215|Q21001215]] | [[Rosa Maria Ferrer Valls]] | [[Igualada]] | 1952-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2327 | [[:d:Q21001246|Q21001246]] | [[Manuela González i Griñán]] | [[Barcelona]] | 1956-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2328 | [[:d:Q21001296|Q21001296]] | [[Karina Rubio]] | [[Manresa]] | 1974-11-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2329 | [[:d:Q21001308|Q21001308]] | [[Dolors López Ortega]] | [[Tortosa]] | 1966-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2330 | [[:d:Q21001309|Q21001309]] | [[Carol López]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2331 | [[:d:Q21001329|Q21001329]] | [[Maria Castillo]] | [[Barcelona]] | 1927 | | 2001 | |- | style='text-align:right'| 2332 | [[:d:Q21001341|Q21001341]] | [[Lola García]] | [[Badalona]] | 1967 | | | [[Ficheiro:(Lola García) SER CEncuentro Sabiduría y Conocimiento - El poder del Club Bilderberg Fantasía o Realidad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2333 | [[:d:Q21001342|Q21001342]] | [[Carme Mas i Morillas]] | [[Tarragona]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2334 | [[:d:Q21001359|Q21001359]] | [[Montserrat Garcia Ribas]] | [[Castellbell i el Vilar]] | 1964-06-23 | | | [[Ficheiro:Montserrat Garcia Ribas.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2335 | [[:d:Q21001369|Q21001369]] | [[Mònica Planas]] | [[Sant Feliu de Llobregat]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2336 | [[:d:Q21001431|Q21001431]] | [[Georgina Rieradevall i Tarrés]] | [[Xirona]] | 1977-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2337 | [[:d:Q21001432|Q21001432]] | [[Maria Rieradevall i Tarrés]] | [[Vidreres]] | 1973-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2338 | [[:d:Q21001436|Q21001436]] | [[Maria Teresa Rivero i Segalàs]] | [[Llavorsí]] | 1967-08-11 | | | [[Ficheiro:Candidats Eleccions 20D - Mayte Rivero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2339 | [[:d:Q21001447|Q21001447]] | [[Alícia Romero Llano]] | [[Caldes d'Estrac]] | 1976-06-20 | | | [[Ficheiro:Alícia Romero Llano, Consellera d'Economia i Finances.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2340 | [[:d:Q21001449|Q21001449]] | [[Rosa Amorós Bernadó]] | [[Barcelona]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 2341 | [[:d:Q21001568|Q21001568]] | [[Sílvia Fuster i Alay]] | [[Barberà del Vallès]] | 1974-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2342 | [[:d:Q21001576|Q21001576]] | [[Brígida Terrer]] | [[Barcelona]] | 15th century | | 1471 | |- | style='text-align:right'| 2343 | [[:d:Q21004038|Q21004038]] | [[Meritxell Calvo]] | [[Barcelona]] | 1986-08-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2344 | [[:d:Q21010984|Q21010984]] | [[Núria Peris]] | [[Mataró]] | 1972-06-26 | | | [[Ficheiro:Núria Peris (2006).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2345 | [[:d:Q21027648|Q21027648]] | [[Adelaida Vallribera i Soler]] | [[Sabadell]] | 19th century | [[Sabadell]] | 2012-02-14 | |- | style='text-align:right'| 2346 | [[:d:Q21036671|Q21036671]] | [[Anna Gual]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1986-04-16 | | | [[Ficheiro:Anna Gual.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2347 | [[:d:Q21045595|Q21045595]] | [[Mone]] | [[Cataluña]] | 1959-09-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2348 | [[:d:Q21065587|Q21065587]] | [[Rosó Buch]] | [[Mataró]] | 1992-07-24 | | | [[Ficheiro:Rosó Buch (Foto Ricard Rovira - FCBQ) (42351187571) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2349 | [[:d:Q21067339|Q21067339]] | [[Elisabet Escursell Valero]] | [[Terrasa]] | 1996-10-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2350 | [[:d:Q21075432|Q21075432]] | [[Teresa Font]] | [[Gallifa]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Teresa Font, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2351 | [[:d:Q21077738|Q21077738]] | [[Florentina González Ciprés]] | [[Barcelona]] | 1904-12-28 | [[México]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2352 | [[:d:Q21079594|Q21079594]] | [[Herminia Grau]] | [[Barcelona]] | 1897 | [[Barcelona]] | 1982-11-17 | [[Ficheiro:Cervera. Casa d'Hermínia Grau i Aymà i Elisa Sanpere.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2353 | [[:d:Q21081286|Q21081286]] | [[Aleydis Rispa]] | [[Sort]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2354 | [[:d:Q21081289|Q21081289]] | [[Anna Maria Velaz Sicart]] | [[Figueres]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2355 | [[:d:Q21081294|Q21081294]] | [[Lea Bach]] | [[Torelló]] | 1891 | [[Río de Xaneiro]] | 1988-10-06 | [[Ficheiro:Lea Bach na capa da revista Mascara.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2356 | [[:d:Q21081303|Q21081303]] | [[Rosa Cazurro]] | [[Barcelona]] | 1857-01-11 | [[Barcelona]] | 1936-04-14 | [[Ficheiro:Rosa Cazurro i Marcó.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2357 | [[:d:Q21081306|Q21081306]] | [[C. García Guardiola]] | [[Sitges]] | 1898-01 | [[Barcelona]] | 1983-06-13 | |- | style='text-align:right'| 2358 | [[:d:Q21081319|Q21081319]] | [[Maria del Socors Antònia Gavaldà Simó]] | [[Reus]] | 1699-06 | [[Reus]] | 1723-04 | |- | style='text-align:right'| 2359 | [[:d:Q21081320|Q21081320]] | [[Gertrudis Galí Mallofré]] | [[Terrasa]] | 1912-12-27 | [[París]] | 1998-02-11 | |- | style='text-align:right'| 2360 | [[:d:Q21081333|Q21081333]] | [[Manuela Janer Cabanyes]] | [[Valls]] | 1696 | | 1760 | |- | style='text-align:right'| 2361 | [[:d:Q21081334|Q21081334]] | [[Àngels Janer i Milà de la Roca]] | [[Barcelona]] | 1864-08-02 | [[Barcelona]] | 1945-07-27 | |- | style='text-align:right'| 2362 | [[:d:Q21081336|Q21081336]] | [[Isabel Jolís Oliver]] | [[Barcelona]] | 1682 | [[Barcelona]] | 1770-01-15 | |- | style='text-align:right'| 2363 | [[:d:Q21081348|Q21081348]] | [[Elvira Augusta Lewi]] | [[Barcelona]] | 1909-08-06 | No/unknown value | 1970 | [[Ficheiro:Elvira Augusta Lewi Salinas 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2364 | [[:d:Q21081362|Q21081362]] | [[Maria Lluïsa Güell López]] | [[Barcelona]] | 1874<br/>1873 | [[Pau, Francia|Pau]] | 1933-05-08 | [[Ficheiro:Maria Luisa Güell i López, 1900.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2365 | [[:d:Q21081366|Q21081366]] | [[Maria Àngela Martí Galí]] | [[Barcelona]] | 18th century | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2366 | [[:d:Q21081369|Q21081369]] | [[Maria Martínez Abelló]] | [[Barcelona]] | 18th century | | 1815 | |- | style='text-align:right'| 2367 | [[:d:Q21081371|Q21081371]] | [[Soledad Martínez García]] | [[Barcelona]] | 1900-07-18 | [[Barcelona]] | 1996 | |- | style='text-align:right'| 2368 | [[:d:Q21081375|Q21081375]] | [[Teresa Mas Llach]] | [[Barcelona]] | 18th century | | 1790 | |- | style='text-align:right'| 2369 | [[:d:Q21081388|Q21081388]] | [[Maria Neus Miró Comas]] | [[Sant Feliu de Llobregat]] | 1907-12-06 | [[Barcelona]] | 1965-10-27 | [[Ficheiro:Maria Neus Miró Comas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2370 | [[:d:Q21081394|Q21081394]] | [[Montserrat Beltran]] | [[Terrasa]] | 1963-09-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2371 | [[:d:Q21081410|Q21081410]] | [[Roser Pros-Roca]] | [[El Vendrell]] | 1971-04-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2372 | [[:d:Q21085452|Q21085452]] | [[Eulàlia Reguant i Cura]] | [[Barcelona]] | 1979-09-19 | | | [[Ficheiro:Eulàlia Reguant (2021).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2373 | [[:d:Q21085986|Q21085986]] | [[Sofia Montaner Arnau]] | [[Ossera]] | 1908 | | 1996 | [[Ficheiro:SofiaMontanerArnau20231117.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2374 | [[:d:Q21088793|Q21088793]] | [[Anna Ventura]] | [[Barcelona]] | 1986-07-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2375 | [[:d:Q21126881|Q21126881]] | [[Anna Agustí]] | [[Barcelona]] | 1954 | | 2015 | |- | style='text-align:right'| 2376 | [[:d:Q21126940|Q21126940]] | [[Dolors Bassa|Dolors Bassa i Coll]] | [[Torroella de Montgrí]] | 1959-02-02 | | | [[Ficheiro:Retrat oficial de la Consellera de Treball, Afers Socials i Famílies, Dolors Bassa (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2377 | [[:d:Q21127001|Q21127001]] | [[Montse Estruch i Casagolda]] | [[Manresa]] | 1956-04-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2378 | [[:d:Q21130153|Q21130153]] | [[Manuela Martínez Regúlez]] | [[Barcelona]] | 1934 | | 2010 | |- | style='text-align:right'| 2379 | [[:d:Q21130526|Q21130526]] | [[Marta Llorente Díaz]] | [[Xirona]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2380 | [[:d:Q21130750|Q21130750]] | [[Bet Figueras]] | [[Barcelona]] | 1957 | | 2010 | [[Ficheiro:Botánico BCN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2381 | [[:d:Q21130853|Q21130853]] | [[Maria Rubert De Ventós]] | [[Barcelona]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Maria Rubert de Ventós 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2382 | [[:d:Q21131873|Q21131873]] | [[Imma Jansana]] | [[Barcelona]] | 1954-11-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2383 | [[:d:Q21144372|Q21144372]] | [[Clara de Solà-Morales]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2384 | [[:d:Q21175290|Q21175290]] | [[Lydia Zimmermann]] | [[Barcelona]] | 1966-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2385 | [[:d:Q21192853|Q21192853]] | [[Goretti Pomé i Tarrés]] | [[La Pobla de Segur]] | 1968-07-08 | | | [[Ficheiro:Gorettynaturafonsdelllac.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2386 | [[:d:Q21192877|Q21192877]] | [[Nuria Calduch Benages]] | [[Barcelona]] | 1957-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2387 | [[:d:Q21192879|Q21192879]] | [[Núria Coll Gelabert]] | [[Tiana, Barcelona|Tiana]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 2388 | [[:d:Q21205424|Q21205424]] | [[Francesca Vendrell i Gallostra]] | [[Barcelona]] | 1902 | [[Barcelona]] | 1994 | [[Ficheiro:Francesca Vendrell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2389 | [[:d:Q21206300|Q21206300]] | [[Míriam Díez Bosch]] | [[Xirona]] | 1973-03-24 | | | [[Ficheiro:Miriam Diez Bosch.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2390 | [[:d:Q21206507|Q21206507]] | [[Anna Maria Adroer]] | [[L'Escala]] | 1927-03-19 | [[Barcelona]] | 2021-09-27 | [[Ficheiro:Ana María Adroer Tasis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2391 | [[:d:Q21240798|Q21240798]] | [[Mireia Lalaguna Royo]] | [[Barcelona]] | 1992-11-21 | | | [[Ficheiro:Mireia Lalaguna (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2392 | [[:d:Q21254042|Q21254042]] | [[Anna Fontcuberta i Morral]] | [[Caldes de Montbui|Caldas de Montbuy]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Anna-Fontcuberta-i-Morral.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2393 | [[:d:Q21262273|Q21262273]] | [[Irene Miguel-Aliaga]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Irene Miguel-Aliaga on The Company of Biologists.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2394 | [[:d:Q21263016|Q21263016]] | [[Lena de Botton Fernández]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 2395 | [[:d:Q21263039|Q21263039]] | [[Maria Teresa Areces Piñol]] | [[Lleida]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 2396 | [[:d:Q21264327|Q21264327]] | [[Maria Carme Belarte]] | [[Barcelona]] | 1967-12-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2397 | [[:d:Q21264628|Q21264628]] | [[Sandra Montón-Subías]] | [[Barcelona]] | 1965-08-07 | | | [[Ficheiro:Sandra Montón 2013 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2398 | [[:d:Q21264861|Q21264861]] | [[Victoria Reyes-García|Victoria Reyes García]] | [[Barcelona]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 2399 | [[:d:Q21279289|Q21279289]] | [[Ares Teixidó]] | [[Lleida]] | 1987-01-19 | | | [[Ficheiro:Ares Teixidó (2017) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2400 | [[:d:Q21279572|Q21279572]] | [[Elisenda Vives]] | [[Barcelona]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Elisenda Vives Balmaña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2401 | [[:d:Q21293411|Q21293411]] | [[Gemma Brió i Zamora]] | [[Badalona]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Gemma Brió (2019).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2402 | [[:d:Q21293864|Q21293864]] | [[Marta Sibina]] | [[Breda, Xirona|Breda]] | 1973-05-15 | | | [[Ficheiro:El canvi no s´atura (22305412980).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2403 | [[:d:Q21392085|Q21392085]] | [[Maria Muntañola Cvetković]] | [[Barcelona]] | 1923-08-26 | [[Belgrado]] | 2011-01-07 | |- | style='text-align:right'| 2404 | [[:d:Q21402261|Q21402261]] | [[Georgina García Pérez]] | [[Barcelona]] | 1992-05-13 | | | [[Ficheiro:Garcia Perez WMQ19 (33).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2405 | [[:d:Q21402361|Q21402361]] | [[Maria Dolors Aldea i Cabré]] | [[Tarragona]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 2406 | [[:d:Q21402365|Q21402365]] | [[Anna Giralt Gris]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2407 | [[:d:Q21402402|Q21402402]] | [[Assumpta Escarp Gibert]] | [[Terrasa]] | 1957 | | | [[Ficheiro:(Assumpta Escarp) Balanç de mandat municipal. (16218066767) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2408 | [[:d:Q21402415|Q21402415]] | [[Esperanza García]] | [[Barcelona]] | 1975 | | 2025-06-19 | |- | style='text-align:right'| 2409 | [[:d:Q21402444|Q21402444]] | [[Marta Moreta Rovira]] | [[Vic]] | 1969-01-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2410 | [[:d:Q21402467|Q21402467]] | [[Rosa Maria Ibarra Ollé]] | [[Alió]] | 1969-07-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2411 | [[:d:Q21402483|Q21402483]] | [[Àfrica Fanlo]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2412 | [[:d:Q21426789|Q21426789]] | [[Montserrat Galcerán]] | [[Barcelona]] | 1946 | | | [[Ficheiro:Montserrat Galcerán 2015 by David Arenal (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2413 | [[:d:Q21428387|Q21428387]] | [[Inma Moraleda]] | [[Sabadell]] | 1969-05-10 | | | [[Ficheiro:Inma Moraleda La Ciba 2025.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2414 | [[:d:Q21459006|Q21459006]] | [[Assumpció Mateu]] | [[Xirona]]<br/>[[Cassà de la Selva]] | 1952 | | | [[Ficheiro:Assumpció Mateu at Würth Museum La Rioja.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2415 | [[:d:Q21479815|Q21479815]] | [[Marta Amigó Vilalta]] | [[L'Espluga de Francolí]] | 1980-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2416 | [[:d:Q21479852|Q21479852]] | [[Noemí de la Calle Sifré]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 2417 | [[:d:Q21479912|Q21479912]] | [[Carmina Castellví i Vallverdú]] | [[Lleida]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2418 | [[:d:Q21479958|Q21479958]] | [[Elisabeth Valencia Mimbrero]] | [[Sant Feliu de Llobregat]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 2419 | [[:d:Q21479979|Q21479979]] | [[Natàlia Figueras i Pagès]] | [[Xirona]] | 1989-02-07 | | | |- | style='text-align:right'| 2420 | [[:d:Q21480043|Q21480043]] | [[Maria Llaveries i Viladomiu]] | [[Puig-reig]] | 1912 | [[Barcelona]] | 1948 | |- | style='text-align:right'| 2421 | [[:d:Q21480134|Q21480134]] | [[Quimeta Serra i Fornós]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1928-07-29 | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 2024-11-16 | [[Ficheiro:Quimeta Serra i Fornós.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2422 | [[:d:Q21480200|Q21480200]] | [[Sonia Sierra]] | [[Terrasa]] | 1973-04-22 | | | [[Ficheiro:Sonia Sierra (2016, 2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2423 | [[:d:Q21480239|Q21480239]] | [[Laura Vílchez Sánchez]] | [[Sabadell]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 2424 | [[:d:Q21480240|Q21480240]] | [[Montserrat Vilella Cuadrada]] | [[Reus]] | 1966 | | | [[Ficheiro:La regidora de Benestar Social de Reus, Montserrat Vilella, a la Jornada sobre làmbit de polítiques socials als ajuntaments (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2425 | [[:d:Q21503017|Q21503017]] | [[Núria Garcia-Jacas]] | [[Vilassar de Mar]] | 1961 | | 2023-04-28 | |- | style='text-align:right'| 2426 | [[:d:Q21504957|Q21504957]] | [[Núria Trifol]] | [[Barcelona]] | 1977-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2427 | [[:d:Q21529952|Q21529952]] | [[Alba Sotorra i Clua]] | [[Reus]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Alba Sotorra Clua (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2428 | [[:d:Q21530216|Q21530216]] | [[Judit Carrera]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Judit Carrera 02.04.2025.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2429 | [[:d:Q21530769|Q21530769]] | [[Montserrat Prudon-Moral]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1934 | | | |- | style='text-align:right'| 2430 | [[:d:Q21530771|Q21530771]] | [[Montserrat Roca Junyent]] | [[Barcelona]] | 1927-05-30 | [[Barcelona]] | 2012-12-19 | [[Ficheiro:M roca 19991 blacksburg.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2431 | [[:d:Q21530982|Q21530982]] | [[Rosa Maria Prats de la Iglesia]] | [[Barcelona]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 2432 | [[:d:Q21547705|Q21547705]] | [[Carme Serra i Cantarell]] | [[Barcelona]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1920<br/>1919-11-30 | [[Barcelona]] | 2018-11-10<br/>2018-10-11 | |- | style='text-align:right'| 2433 | [[:d:Q21568843|Q21568843]] | [[Aina Torres i Rexach]] | [[Barcelona]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Aina Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2434 | [[:d:Q21568848|Q21568848]] | [[Alicia Kopf]] | [[Xirona]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Entrevista amb l’artista Alicia Kopf, per a la sèrie SON(I)A. (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2435 | [[:d:Q21568895|Q21568895]] | [[Celeste Alías]] | [[Sant Joan de Vilatorrada]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2436 | [[:d:Q21569048|Q21569048]] | [[Maria Àngels Bogunyà i Carulla]] | [[Molins de Rei]] | 1947-12-12 | | | [[Ficheiro:M. Àngels Bogunyà Carulla.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2437 | [[:d:Q21569057|Q21569057]] | [[Mireia Tejero]] | [[Barcelona]] | 1960-12-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2438 | [[:d:Q21569214|Q21569214]] | [[Zoraida de Torres Burgos]] | [[Tortosa]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2439 | [[:d:Q21583281|Q21583281]] | [[Maria May]] | [[Barcelona]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 2440 | [[:d:Q21584790|Q21584790]] | [[Pietat Fornesa i Alviñà]] | [[Lleida]] | 1915-12-08 | [[Barcelona]] | 1967-05-07 | |- | style='text-align:right'| 2441 | [[:d:Q21587562|Q21587562]] | [[Mar Carrera]] | [[Barcelona]] | 1964-01-07 | | | [[Ficheiro:Mar Carrera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2442 | [[:d:Q21587757|Q21587757]] | [[Mar del Hoyo]] | [[Barcelona]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 2443 | [[:d:Q21603918|Q21603918]] | [[Dolors Canals i Farriols]] | [[Barcelona]] | 1913 | [[Barcelona]] | 2010-03-31 | |- | style='text-align:right'| 2444 | [[:d:Q21617942|Q21617942]] | [[Margarita Padilla García]] | [[Barcelona]] | 1957-01-22 | | | [[Ficheiro:Marga Padilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2445 | [[:d:Q21621970|Q21621970]] | [[Meritxell Mas]] | [[Granollers]] | 1994-12-25 | | | [[Ficheiro:Txell Mas 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2446 | [[:d:Q21622608|Q21622608]] | [[Griselda Pascual]] | [[Barcelona]] | 1926-02-11 | [[Barcelona]] | 2001-06-08 | [[Ficheiro:Griselda Pascual i Xufré (1958) - Catalan mathematician 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2447 | [[:d:Q21647069|Q21647069]] | [[Esther Vera i Garcia]] | [[Badalona]] | 1967-11-21 | | | [[Ficheiro:Ester Vera 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2448 | [[:d:Q21684194|Q21684194]] | [[Joaquima Guasch i Calzada]] | [[Parets del Vallès]] | 1926-10-16 | [[Mataró]] | 2016-10-01 | [[Ficheiro:Joaquima guasch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2449 | [[:d:Q21684207|Q21684207]] | [[Mercedes Monmany]] | [[Barcelona]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2450 | [[:d:Q21693842|Q21693842]] | [[Pepita Pardell]] | [[Barcelona]] | 1928-03-16 | [[Barcelona]] | 2019-07-11 | [[Ficheiro:Pepita Pardell.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2451 | [[:d:Q21704646|Q21704646]] | [[Isabel Hindersin]] | [[Barcelona]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2452 | [[:d:Q21707339|Q21707339]] | [[Maria Aladern]] | [[Blanes]] | 1941-10-17 | | | [[Ficheiro:Maria Aladern Wikipedia V2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2453 | [[:d:Q21707362|Q21707362]] | [[Camil·la Lloret Altafulla]] | [[Figueres]] | 1903-11-22 | [[Figueres]] | 1998-05-15 | [[Ficheiro:Camil·la Lloret 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2454 | [[:d:Q21707451|Q21707451]] | [[Montserrat Medalla Cufí]] | [[Barcelona]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 2455 | [[:d:Q21707569|Q21707569]] | [[Francisca Bohigas Gavilanes]] | [[Barcelona]] | 1892 | [[Madrid]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 2456 | [[:d:Q21730622|Q21730622]] | [[Anna Miquel i Andreu]] | [[Barcelona]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1949 | [[Barcelona]] | 2015 | |- | style='text-align:right'| 2457 | [[:d:Q21730706|Q21730706]] | [[Cecília March i Blanch]] | [[Badalona]] | 1921 | | 2005-09-21 | |- | style='text-align:right'| 2458 | [[:d:Q21745584|Q21745584]] | [[Conxita Pijuan i Casadevall]] | [[Llagostera]] | 1921-03-30 | [[Llagostera]] | 2013-04-10 | [[Ficheiro:CONXITA PIJUAN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2459 | [[:d:Q21779176|Q21779176]] | [[Clàudia Massó i Fontàs]] | [[Banyoles]] | 1987-01-01 | | | [[Ficheiro:Candidats Eleccions 20D - Clàudia Massó.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2460 | [[:d:Q21787050|Q21787050]] | [[Núria Anglada i Casamajor]] | [[La Bisbal d'Empordà]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 2461 | [[:d:Q21787549|Q21787549]] | [[Elisenda Pérez Esteve]] | [[Calonge]] | 1983-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2462 | [[:d:Q21828084|Q21828084]] | [[Teresa Lázaro Bernadas]] | [[Barcelona]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1912<br/>1911-11-30 | [[Xirona]] | 2004-12-16 | |- | style='text-align:right'| 2463 | [[:d:Q21844806|Q21844806]] | [[Magda Bolumar]] | [[Caldes d'Estrac]] | 1936-10-01<br/>1936-01-10 | | | [[Ficheiro:Magda Bolumar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2464 | [[:d:Q21849626|Q21849626]] | [[Laura Campos]] | [[Montcada i Reixac]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Laura Campos Alcaldessa Montcada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2465 | [[:d:Q21856074|Q21856074]] | [[Encarna Sánchez Cascales]] | [[Barcelona]] | 1926 | [[Barcelona]] | 2011-06-30 | |- | style='text-align:right'| 2466 | [[:d:Q21859993|Q21859993]] | [[Júlia Cot]] | [[Mataró]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Informar des de l'humor 12.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2467 | [[:d:Q21886111|Q21886111]] | [[Rosa maria martín i Ros]] | [[Barcelona]] | 1948-11-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2468 | [[:d:Q21889866|Q21889866]] | [[Georgina Cisquella]] | [[Barcelona]] | 1954-06-20 | | | [[Ficheiro:Georgina Cisquella en El Tren de la Libertad (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2469 | [[:d:Q21899293|Q21899293]] | [[Montserrat Alberich Escardívol]] | [[Barcelona]] | 1912-09-29 | [[Barcelona]] | 1973-07-10 | [[Ficheiro:Montserrat Alberich Escardivol Cathedral of Barcelona Typewriter art (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2470 | [[:d:Q21931713|Q21931713]] | [[Agnès Busquets Tarrasa]] | [[Tarragona]] | 1976-11-03 | | | [[Ficheiro:Secció Els Minoristes - El matí de Catalunya Ràdio 09 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2471 | [[:d:Q21935604|Q21935604]] | [[Estela García]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1989-03-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2472 | [[:d:Q21969701|Q21969701]] | [[Teresa Maria Roca i Vallmajor]] | [[Mataró]] | 1948 | | 1993 | |- | style='text-align:right'| 2473 | [[:d:Q21970618|Q21970618]] | [[Antonia Zárate]] | [[Barcelona]] | 1775-04-26 | [[Madrid]] | 1811-03-04 | [[Ficheiro:Francisco-Goya - Portrait-of-the-Actress-Antonia-Zarate.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2474 | [[:d:Q21971370|Q21971370]] | [[Magda Puyo]] | [[Móra la Nova]] | 1960-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2475 | [[:d:Q21979840|Q21979840]] | [[Carme Recasens i Aubert]] | [[Barcelona]] | 1912-01-06 | | 1979 | |- | style='text-align:right'| 2476 | [[:d:Q21986588|Q21986588]] | [[Mariona Aupí]] | [[Barcelona]] | 1978-11-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2477 | [[:d:Q21993419|Q21993419]] | [[Maria Teresa Frigola i Borràs]] | [[Terrasa]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Membres de la comissió commemorativa de la cantada d'havaneres de Calella de Palafrugell (Maria Teresa Frigola cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2478 | [[:d:Q21996127|Q21996127]] | [[Mercè Picó-Kirchmayr]] | [[Barcelona]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 2479 | [[:d:Q22043175|Q22043175]] | [[Pilar Castillejo i Medina]] | [[Ripollet]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2480 | [[:d:Q22043235|Q22043235]] | [[Meritxell Serret i Aleu]] | [[Vallfogona de Balaguer]] | 1975-06-19 | | | [[Ficheiro:Fotografia oficial de Meritxell Serret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2481 | [[:d:Q22043292|Q22043292]] | [[Mireia Vehí|Mireia Vehí i Cantenys]] | [[Vilafant]]<br/>[[Xirona]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Mireia Vehí 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2482 | [[:d:Q22084526|Q22084526]] | [[Anna Punsoda i Ricart]] | [[Concabella]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 2483 | [[:d:Q22105881|Q22105881]] | [[Rosa Mirambell i Càceres]] | [[Barcelona]] | 1933 | | | |- | style='text-align:right'| 2484 | [[:d:Q22227974|Q22227974]] | [[María del Mar García Puig]] | [[Barcelona]] | 1977-08-28 | | | [[Ficheiro:Presentació de la candidatura (23081337792).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2485 | [[:d:Q22227975|Q22227975]] | [[Laia Servera]] | [[Barcelona]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2018 dissabte tarda 19.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2486 | [[:d:Q22227976|Q22227976]] | [[Aina Vidal Sáez|Aina Vidal]] | [[Vila de Gràcia]] | 1985-03-22 | | | [[Ficheiro:Debate RTVE 13.07.2023 Iván Espinosa de los Monteros (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2487 | [[:d:Q22279511|Q22279511]] | [[Beatriz Ortiz Muñoz]] | [[Terrasa]] | 1995-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2488 | [[:d:Q22328871|Q22328871]] | [[Roser López Monsò]] | [[Terrasa]] | 1973 | | 2014-07-25 | [[Ficheiro:Roser+lopez+monso+2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2489 | [[:d:Q22337869|Q22337869]] | [[Anna Erra i Solà]] | [[Vic]] | 1965-10-07 | | | [[Ficheiro:Barcelona femení Medalla d'Honor del Parlament de Catalunya 14 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2490 | [[:d:Q22337874|Q22337874]] | [[Lola Badia i Pàmies]] | [[Barcelona]] | 1951-03-22<br/>1951 | | | [[Ficheiro:Lola Badia Premi Nacional Cultura 2016.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2491 | [[:d:Q22337878|Q22337878]] | [[Anna Bosch i Pareras]] | [[Figaró-Montmany]] | 1950-12-20 | [[Figaró-Montmany]] | 2009-01-06 | |- | style='text-align:right'| 2492 | [[:d:Q22337882|Q22337882]] | [[Celia Cánovas Essard]] | [[Barcelona]] | 1966-09-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2493 | [[:d:Q22337885|Q22337885]] | [[Mirella Cortès i Gès]] | [[Sallent]] | 1958-08-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2494 | [[:d:Q22337890|Q22337890]] | [[Elena Faba de la Encarnación]] | [[Barcelona]] | 1963-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2495 | [[:d:Q22337902|Q22337902]] | [[Maria Freixanet Mateo]] | [[El Masnou]] | 1984-07-17 | | | [[Ficheiro:El canvi serà Feminista (27714905862).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2496 | [[:d:Q22337903|Q22337903]] | [[Diana Garrigosa Laspeñas]] | [[Barcelona]] | 1944-11-10 | [[Barcelona]] | 2020-02-10 | [[Ficheiro:Pasqual Maragall-DIana Garrigosa Acte Medalla Enric Truñó 8692 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2497 | [[:d:Q22337905|Q22337905]] | [[Lidia Guinart]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1966-12-30 | | | [[Ficheiro:Lidia Guinart 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2498 | [[:d:Q22337917|Q22337917]] | [[Maria Jesús Mier i Albert]] | [[Barcelona]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2499 | [[:d:Q22337925|Q22337925]] | [[Míriam Nogueras]] | [[Dosrius]] | 1980-05-11 | | | [[Ficheiro:Candidats Eleccions Generals 2015 - Míriam Nogueras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2500 | [[:d:Q22337927|Q22337927]] | [[Mercè Perea]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1966-11-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2501 | [[:d:Q22337935|Q22337935]] | [[Clara San Juan de Lengo]] | [[Barcelona]] | 1859-10-21 | [[Barcelona]] | 1934-12-17 | [[Ficheiro:1875-05-08, La Ilustración Española y Americana, Clarita Sanjuan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2502 | [[:d:Q22337938|Q22337938]] | [[Carlota Subirós]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2503 | [[:d:Q22337940|Q22337940]] | [[Dolors Terrades]] | [[Sords]] | 1949-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2504 | [[:d:Q22342628|Q22342628]] | [[Silvia Parra Labalsa]] | [[Esplugues de Llobregat]] | 1980-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2505 | [[:d:Q22451804|Q22451804]] | [[Nuria Marín]] | [[Vielha e Mijaran]] | 1981-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2506 | [[:d:Q22704284|Q22704284]] | [[Júlia Molins]] | [[Barcelona]] | 1993-05-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2507 | [[:d:Q22784661|Q22784661]] | [[Pilar Baumeister]] | [[Barcelona]] | 1948 | | 2021-12-19 | |- | style='text-align:right'| 2508 | [[:d:Q22809683|Q22809683]] | [[Mercè Anguera i Cañellas]] | [[Barcelona]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Anguera merce.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2509 | [[:d:Q22810493|Q22810493]] | [[Ivette Nadal]] | [[Granollers]]<br/>[[Barcelona]] | 1988-05-06 | | | [[Ficheiro:Ivette Nadal 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2510 | [[:d:Q22927389|Q22927389]] | [[Pilar Carracelas i Argiz]] | [[Barcelona]] | 1984-02-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2511 | [[:d:Q22957593|Q22957593]] | [[Helena Lloret Gomez]] | [[Barcelona]] | 1992-06-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2512 | [[:d:Q22957643|Q22957643]] | [[Andrea Pereira]] | [[Barcelona]] | 1993-09-19 | | | [[Ficheiro:2019-05-17 Fußball, Frauen, UEFA Women's Champions League, Olympique Lyonnais - FC Barcelona StP 0884 LR10 by Stepro (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2513 | [[:d:Q22957894|Q22957894]] | [[Diana Lado]] | [[Barcelona]] | 1988-10-25 | | | [[Ficheiro:Diana Lado photographed at Festival de Cannes 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2514 | [[:d:Q22962794|Q22962794]] | [[Carme Puche i Moré]] | [[Barcelona]] | 1977-04-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2515 | [[:d:Q22962835|Q22962835]] | [[Aurora Chamorro Gual]] | [[Barcelona]] | 1954-06-11 | [[Barcelona]] | 2020-10-17 | |- | style='text-align:right'| 2516 | [[:d:Q22962837|Q22962837]] | [[Cinta Massip Bonet]] | [[Tortosa]] | 1961-02-16 | | | [[Ficheiro:Cinta Massip.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2517 | [[:d:Q22964531|Q22964531]] | [[Josepa Cuevas i Masip]] | [[Barcelona]] | 1942-03-30 | [[Barcelona]] | 2014-03-13 | |- | style='text-align:right'| 2518 | [[:d:Q22964539|Q22964539]] | [[Damaris Gelabert]] | [[Barcelona]] | 1965-12-28 | | | [[Ficheiro:Festa per la Llibertat 2018 - matí 180911 1427 dc (30803033788).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2519 | [[:d:Q22964561|Q22964561]] | [[Flora Cadena Senallé]] | [[Rialp]] | 1917 | [[Barcelona]] | 2011-03-20 | [[Ficheiro:Flora-cadena-senalle-una-voluntat-al-servei-del-pallars.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2520 | [[:d:Q22964683|Q22964683]] | [[Maria Assumpta Rosell i Medall]] | [[Sant Sadurní d'Anoia]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 2521 | [[:d:Q22964687|Q22964687]] | [[Mariona Vila]] | [[Barcelona]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 2522 | [[:d:Q22964714|Q22964714]] | [[Ramona Castany Anglada]] | [[Banyoles]] | 1886-11-04 | [[Vic]] | 1963-12-31 | |- | style='text-align:right'| 2523 | [[:d:Q22965123|Q22965123]] | [[Isabel Rodà de Llanza]] | [[Barcelona]] | 1948-09-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2524 | [[:d:Q22968479|Q22968479]] | [[Sandra Balsells]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Miravisions 2022 - 113.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2525 | [[:d:Q22968505|Q22968505]] | [[Tanit Plana]] | [[Berga]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2526 | [[:d:Q22968517|Q22968517]] | [[Teresa Mañà]] | [[Barcelona]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2527 | [[:d:Q22968523|Q22968523]] | [[Mireia Terrones Launes]] | [[Móra d'Ebre]] | 1989-10-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2528 | [[:d:Q22977801|Q22977801]] | [[Maria Aumacellas]] | [[Palafrugell]] | 1910-09-16 | [[Palma]] | 1988-08-24 | [[Ficheiro:Maria Aumacellas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2529 | [[:d:Q22993565|Q22993565]] | [[Encarnació Riera]] | [[Banyoles]] | 1872-09-11 | [[Xirona]] | 1948-09-08 | |- | style='text-align:right'| 2530 | [[:d:Q23006540|Q23006540]] | [[Assumpció Deulofeu i Bruguera]] | [[Palafrugell]] | 1917-10-31 | [[Palafrugell]] | 1999-02-04 | |- | style='text-align:right'| 2531 | [[:d:Q23006846|Q23006846]] | [[Enriqueta Batllem i Barceló]] | [[Palafrugell]] | 1925-11-17 | [[Palafrugell]] | 2008-07-15 | |- | style='text-align:right'| 2532 | [[:d:Q23007290|Q23007290]] | [[Esther Ribot i Moliné]] | [[Palafrugell]] | 1980-09-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2533 | [[:d:Q23007307|Q23007307]] | [[Eulàlia Hortal i Brugués]] | [[Anglès, Xirona|Anglès]] | 1941-07-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2534 | [[:d:Q23007383|Q23007383]] | [[Maria Gràcia Sabater i Porta]] | [[Palafrugell]] | 1935-04-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2535 | [[:d:Q23007494|Q23007494]] | [[Montserrat Tibau i Foraster]] | [[Palafrugell]] | 1951-02-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2536 | [[:d:Q23007669|Q23007669]] | [[Neus Mar]] | [[Palafrugell]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2537 | [[:d:Q23008197|Q23008197]] | [[Núria Berengueras i Costa]] | [[Sant Feliu de Codines]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Núria Berengueras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2538 | [[:d:Q23008274|Q23008274]] | [[Rita Ferrer i Miquel]] | [[Palafrugell]] | 1951-08-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2539 | [[:d:Q23008353|Q23008353]] | [[La Bicha]] | [[Palafrugell]] | 1977-04-07 | | | [[Ficheiro:La Bicha.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2540 | [[:d:Q23008356|Q23008356]] | [[Raquel Gifre i Gelpí]] | [[Calella de Palafrugell]] | 1913-11-13 | [[Calella de Palafrugell]] | 1996-01-13 | |- | style='text-align:right'| 2541 | [[:d:Q23009861|Q23009861]] | [[Sandra Brucet Balmaña]] | [[Cassà de la Selva]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Sandra Brucet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2542 | [[:d:Q23012052|Q23012052]] | [[Marina Picazo i Gurina]] | [[Barcelona]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Marina Picazo.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2543 | [[:d:Q23012074|Q23012074]] | [[María Encarna Sanahuja Yll]] | [[Barcelona]] | 1948-02-06 | [[Tiana, Barcelona|Tiana]] | 2010-01-13 | |- | style='text-align:right'| 2544 | [[:d:Q23013465|Q23013465]] | [[Rita Barcelo y Pages]] | [[Sarrià]] | 1843-04-20 | [[Barcelona]] | 1904-05-14 | |- | style='text-align:right'| 2545 | [[:d:Q23016204|Q23016204]] | [[Marta Madrenas i Mir]] | [[Xirona]] | 1967-11-01 | | | [[Ficheiro:Marta Madrenas i Mir (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2546 | [[:d:Q23035431|Q23035431]] | [[Paquita Sabrafen]] | [[Barcelona]] | 1931-08-23 | [[Sydney]] | 2009-01-22 | |- | style='text-align:right'| 2547 | [[:d:Q23041463|Q23041463]] | [[María Dolores de Amat-Càrcer y de Ros]] | [[Barcelona]] | 1867-12-19 | [[Sevilla]] | 1939-01-07 | [[Ficheiro:Dona Dolores de Càrcer i de Ros.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2548 | [[:d:Q23041468|Q23041468]] | [[Astrid Barqué]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1981-09-09 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2018 dissabte tarda 13.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2549 | [[:d:Q23308274|Q23308274]] | [[Maite Insa Gualde]] | [[Barcelona]] | 1971-10-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2550 | [[:d:Q23413112|Q23413112]] | [[Cristina Núñez Salmerón]] | [[Figueres]] | 1962-04-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2551 | [[:d:Q23414092|Q23414092]] | [[Silvia Rovira Planas]] | [[Cardona]] | 1967-12-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2552 | [[:d:Q23447046|Q23447046]] | [[Sílvia Monar i Aynier]] | [[Pals]] | 1975-03-20 | | | [[Ficheiro:Govorit Radio Svoboda 38 (cropped 1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2553 | [[:d:Q23500209|Q23500209]] | [[Sol Solà]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2554 | [[:d:Q23502387|Q23502387]] | [[Dolors Masferrer i Bosch]] | [[Barcelona]] | 1857-06-08 | [[Barcelona]] | 1905-02-14 | [[Ficheiro:Carrer de Dolors Masferrer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2555 | [[:d:Q23502686|Q23502686]] | [[Bonaventura Carrera Simon]] | [[L'Espà]] | 1852 | [[Sisquer]] | 1926 | [[Ficheiro:La Rossa de Bulner, ja entrada en anys.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2556 | [[:d:Q23503503|Q23503503]] | [[Maria Cervera Coderch]] | [[La Selva de Mar]] | 1928-09-04 | [[Palafrugell]] | 2011-09-24 | |- | style='text-align:right'| 2557 | [[:d:Q23503972|Q23503972]] | [[Pepa Poch]] | [[Barcelona]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2558 | [[:d:Q23504293|Q23504293]] | [[Teresa Maria Pitarch]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Teresa M. Pitarch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2559 | [[:d:Q23504518|Q23504518]] | [[Montserrat Niubó Prats]] | [[Badalona]] | 1934 | [[Badalona]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 2560 | [[:d:Q23504804|Q23504804]] | [[Isabel Bas]] | [[Barcelona]] | 1931-07-26 | [[Cuenca, España|Cuenca]] | 2023-12-02 | |- | style='text-align:right'| 2561 | [[:d:Q23509303|Q23509303]] | [[María del Carmen García-Nieto]] | [[Barcelona]] | 1928-07-19<br/>1928 | [[Barcelona]] | 1997-12-01 | |- | style='text-align:right'| 2562 | [[:d:Q23641960|Q23641960]] | [[Candela Serrat]] | [[Barcelona]] | 1986-11-14 | | | [[Ficheiro:Goyas 2020 - Candela Serrat (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2563 | [[:d:Q23695705|Q23695705]] | [[Isabel Franc]] | [[Barcelona]] | 1955-01-23 | | | [[Ficheiro:Isabel Franc 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2564 | [[:d:Q23695751|Q23695751]] | [[Margarita Andreu]] | [[Cercs]] | 1953 | [[Barcelona]] | 2013 | |- | style='text-align:right'| 2565 | [[:d:Q23715192|Q23715192]] | [[Olga Subirós]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2566 | [[:d:Q23715593|Q23715593]] | [[Teresa March]] | [[Barcelona]] | 1930-01-13 | | 2001-11-12 | |- | style='text-align:right'| 2567 | [[:d:Q23719276|Q23719276]] | [[Luisa Cabeza]] | [[Barcelona]] | 1967-05-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2568 | [[:d:Q23771737|Q23771737]] | [[Claudia Vila Barnes]] | [[Sant Martí Vell]] | 1994-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2569 | [[:d:Q23805576|Q23805576]] | [[Milagros Rodríguez Cáceres]] | [[Barcelona]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2570 | [[:d:Q23815925|Q23815925]] | [[Marina Espasa]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2571 | [[:d:Q23831182|Q23831182]] | [[Montse Faura]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2572 | [[:d:Q23832081|Q23832081]] | [[Esther Alsina Galofré]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1984-11-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2573 | [[:d:Q23895058|Q23895058]] | [[Joël Mulachs]] | [[Barcelona]] | 1970-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2574 | [[:d:Q23895376|Q23895376]] | [[Concepció Mir Curcó]] | [[Torregrossa]] | 1952-06-25<br/>1952 | | | [[Ficheiro:Conxita Mir.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2575 | [[:d:Q23906886|Q23906886]] | [[Laura Fernández]] | [[Terrasa]] | 1981-07-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2576 | [[:d:Q23906895|Q23906895]] | [[Anna Teixidor i Colomer]] | [[Figueres]] | 1978-07-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2577 | [[:d:Q23906904|Q23906904]] | [[Violeta Kovacsics]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Violeta Kovacsics (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2578 | [[:d:Q23906912|Q23906912]] | [[Ada Parellada i Garrell]] | [[Granollers]] | 1967-02-26 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2024 - dijous 29.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2579 | [[:d:Q23906928|Q23906928]] | [[Leyla Black]] | [[Barcelona]] | 1987-02-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2580 | [[:d:Q23907230|Q23907230]] | [[África Zamorano]] | [[Barcelona]] | 1998-01-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2581 | [[:d:Q23926469|Q23926469]] | [[Mercè Boada Rovira]] | [[Barcelona]] | 1948-10-14 | | | [[Ficheiro:MERCÈ BOADA 150400 MB (ARA).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2582 | [[:d:Q23943034|Q23943034]] | [[Róża od Matki Bożej Dobrej Rady Pedret Rull]] | [[Falset]] | 1864-12-05 | | 1936-08-19 | |- | style='text-align:right'| 2583 | [[:d:Q23943248|Q23943248]] | [[Maria Józefa od św. Zofii del Río Messa]] | [[Tarragona]] | 1895-04-30 | | 1936-09-23 | |- | style='text-align:right'| 2584 | [[:d:Q23968783|Q23968783]] | [[Núria Ribó]] | [[Barcelona]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 2585 | [[:d:Q23968788|Q23968788]] | [[Montserrat Ubach Tarrés]] | [[Manresa]] | | | | [[Ficheiro:Montserrat Ubach.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2586 | [[:d:Q23968829|Q23968829]] | [[Anna Guitart]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Premi Òmnium a la Millor Novel·la (25551271507) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2587 | [[:d:Q23998323|Q23998323]] | [[Alba Dedeu]] | [[Granollers]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2588 | [[:d:Q24013874|Q24013874]] | [[Sílvia Requena i Martínez]] | [[Terrasa]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 2589 | [[:d:Q24036212|Q24036212]] | [[Carme Claramunt i Barot]] | [[Roda de Berà]] | 1897-09-28 | [[Sant Adrià de Besòs]] | 1939-04-18 | [[Ficheiro:Carme-claramunt-2b-64778.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2590 | [[:d:Q24036236|Q24036236]] | [[Teresa Rius Colet]] | [[Roda de Berà]] | 1912-05-03 | [[Barcelona]] | 1987-09-19 | |- | style='text-align:right'| 2591 | [[:d:Q24037539|Q24037539]] | [[Maria Dolors Cortey de Ribot]] | [[Barcelona]] | 1929-09-19 | [[Palma]] | 1997-04-03 | |- | style='text-align:right'| 2592 | [[:d:Q24042272|Q24042272]] | [[Núria Benach]] | [[Barcelona]] | 1961 | | | [[Ficheiro:6 de juliol de 2019 Jornades sobre la desobediència civil (48241127637) (Núria Benach cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2593 | [[:d:Q24042277|Q24042277]] | [[Laia Balcells]] | [[Granollers]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 2594 | [[:d:Q24042295|Q24042295]] | [[Marta Tafalla]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2595 | [[:d:Q24042324|Q24042324]] | [[Teresa Arguyol i Fontseca]] | [[Barcelona]] | 1814 | [[Badalona]] | 1853 | |- | style='text-align:right'| 2596 | [[:d:Q24042330|Q24042330]] | [[Eva March]] | [[Tarragona]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2597 | [[:d:Q24042331|Q24042331]] | [[Estel Solé i Casadellà]] | [[Molins de Rei]] | 1987-01-01 | | | [[Ficheiro:Comença el Judici a la Democràcia 190212 11752 dc (40116818003) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2598 | [[:d:Q24042342|Q24042342]] | [[Mirna Vilasís]] | [[Sabadell]] | 1970-05-05 | | | [[Ficheiro:Mirna Vilasís.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2599 | [[:d:Q24042366|Q24042366]] | [[Carme Ribas]] | [[Barcelona]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 2600 | [[:d:Q24042367|Q24042367]] | [[Carme Jordi]] | [[Barcelona]] | 1958-05-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2601 | [[:d:Q24042376|Q24042376]] | [[Gertrudis Nin Barbany]] | [[Barcelona]] | 1941 | [[Barcelona]] | 2016-07-20 | |- | style='text-align:right'| 2602 | [[:d:Q24042384|Q24042384]] | [[Elvira Homs i Ferrés]] | [[Vilassar de Mar]] | 1905 | [[Barcelona]] | 1954 | |- | style='text-align:right'| 2603 | [[:d:Q24042404|Q24042404]] | [[Raquel Córcoles]] | [[Reus]] | 1986-12-31 | | | [[Ficheiro:Too modern to be a villager! 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2604 | [[:d:Q24042405|Q24042405]] | [[Maria Niubó i Prats]] | [[Badalona]] | 1931 | [[Badalona]] | 2017-01-23 | |- | style='text-align:right'| 2605 | [[:d:Q24042422|Q24042422]] | [[Mariona Omedes]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2606 | [[:d:Q24042432|Q24042432]] | [[Carmen Rodríguez Pedret]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2607 | [[:d:Q24050009|Q24050009]] | [[Mercè Montalà]] | [[Barcelona]] | 1958-08-31 | | | |- | style='text-align:right'| 2608 | [[:d:Q24050077|Q24050077]] | [[Brigitte Vasallo]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Brigitte Vasallo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2609 | [[:d:Q24053825|Q24053825]] | [[Júlia Usón Carvajal]] | [[Cardedeu]] | 1994-03-01 | | | [[Ficheiro:Júlia Usón 2013 02b.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2610 | [[:d:Q24054841|Q24054841]] | [[Maria Josepa Colom i Sambola]] | [[Cervera]] | 1924-08-03<br/>1924-03-08 | [[Barcelona]] | 2017-10-16 | |- | style='text-align:right'| 2611 | [[:d:Q24054887|Q24054887]] | [[Carlota Solé i Puig]] | [[Barcelona]] | 1944-12-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2612 | [[:d:Q24055276|Q24055276]] | [[Marta Segarra Montaner]] | [[Barcelona]] | 1963-10-25 | | | [[Ficheiro:Marta Segarra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2613 | [[:d:Q24055304|Q24055304]] | [[Gemma Galdon|Gemma Galdón]] | [[Mataró]] | 1976-05-28 | | | [[Ficheiro:(Gemma Galdon) Re publica 2015 - Tag 2 (16766735164) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2614 | [[:d:Q24059389|Q24059389]] | [[Duna Jové]] | [[Barcelona]] | 1974-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2615 | [[:d:Q24069549|Q24069549]] | [[Silvia Morgan]] | [[Barcelona]] | 1920-10-02 | [[Tucson]] | 2009-11-02 | |- | style='text-align:right'| 2616 | [[:d:Q24072362|Q24072362]] | [[Coloma Graells i Tarrida]] | [[Lleida]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 2617 | [[:d:Q24091258|Q24091258]] | [[Montserrat Moreno Marimón]] | [[Barcelona]] | 1937-05-07 | | | [[Ficheiro:Montserrat Moreno 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2618 | [[:d:Q24091460|Q24091460]] | [[Antònia Mir i Arguilaguet]] | [[Lleida]] | 1898 | [[Lleida]] | 1983-03-25<br/>1983 | |- | style='text-align:right'| 2619 | [[:d:Q24189086|Q24189086]] | [[Assumpció Cantalozella]] | [[Santa Coloma de Farners]] | 1943-01-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2620 | [[:d:Q24192206|Q24192206]] | [[Núria Solsona]] | [[Sabadell]]<br/>[[Lleida City]] | 1953<br/>1972 | | | [[Ficheiro:Nuria Solsona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2621 | [[:d:Q24255272|Q24255272]] | [[Mònica Weisz Romero]] | [[Sabadell]] | 1969-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2622 | [[:d:Q24255653|Q24255653]] | [[Aida Domènech]] | [[Badalona]] | 1989-10-23 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Dulceida (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2623 | [[:d:Q24255655|Q24255655]] | [[Victòria Vigo i Bènia]] | [[Barcelona]] | 1942 | [[Palamós]] | 2007-01-09 | |- | style='text-align:right'| 2624 | [[:d:Q24255656|Q24255656]] | [[Matilde Ubach i Duran]] | [[Cervera]] | 1892 | [[Barcelona]] | 1972 | |- | style='text-align:right'| 2625 | [[:d:Q24256667|Q24256667]] | [[Carla Marin Benito]] | [[Barcelona]] | 1990-08-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2626 | [[:d:Q24273474|Q24273474]] | [[Maria Gifré i Rodríguez]] | [[Espolla]] | 1933 | | | |- | style='text-align:right'| 2627 | [[:d:Q24276800|Q24276800]] | [[Maria Majo Merino]] | [[Arenys de Munt]] | 1986-07-25 | | | [[Ficheiro:Selección Española. .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2628 | [[:d:Q24282878|Q24282878]] | [[Mercè Lorente i Casafont]] | [[Barcelona]] | 1960-03-07 | | | |- | style='text-align:right'| 2629 | [[:d:Q24284108|Q24284108]] | [[Maria Corominas i Piulats]] | [[Solsona]] | 1961-03-11 | | | [[Ficheiro:Maria Corominas i Piulats.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2630 | [[:d:Q24286999|Q24286999]] | [[Anaïs Schaaff]] | [[Barcelona]] | 1974-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2631 | [[:d:Q24291868|Q24291868]] | [[Àngels Pascual de Sans]] | [[Barcelona]] | 1938-12-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2632 | [[:d:Q24311857|Q24311857]] | [[Josefina Peraire]] | [[Barcelona]] | 1947 | [[Barcelona]] | 2016-05-30 | |- | style='text-align:right'| 2633 | [[:d:Q24323203|Q24323203]] | [[Carme Vall Clara]] | [[Calonge i Sant Antoni]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 2634 | [[:d:Q24323896|Q24323896]] | [[Anna Roca]] | [[Olot]] | 1967-05-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2635 | [[:d:Q24337203|Q24337203]] | [[Puri Abarca]] | [[Mont-ras]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2636 | [[:d:Q24348027|Q24348027]] | [[Núria de Dalmases i Balañà]] | [[Barcelona]] | 1950-03-27 | | 2023-03-26 | |- | style='text-align:right'| 2637 | [[:d:Q24451147|Q24451147]] | [[Montserrat Mindan i Cortada]] | [[Barcelona]] | 1963-12-29 | | | [[Ficheiro:Míting Manresa. Tremosa, Mas, Trias i Gambús (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2638 | [[:d:Q24451461|Q24451461]] | [[Montserrat Venturós i Villalba]] | [[Berga]] | 1985 | | | [[Ficheiro:L'alcaldessa de Berga, Montse Venturós.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2639 | [[:d:Q24452218|Q24452218]] | [[Dolors Grau i Ferrando]] | [[Llagostera]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2640 | [[:d:Q24460865|Q24460865]] | [[Rosa Alentorn i Sànchez]] | [[Barcelona]] | 1960-10-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2641 | [[:d:Q24521633|Q24521633]] | [[Bernadette Pujals]] | [[Barcelona]] | 1968-07-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2642 | [[:d:Q24632635|Q24632635]] | [[Assumpta Farran i Poca]] | [[Barcelona]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 2643 | [[:d:Q24634917|Q24634917]] | [[María Blanco]] | [[Barcelona]] | 1972-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2644 | [[:d:Q24703466|Q24703466]] | [[Anna Dot]] | [[Vic]]<br/>[[Torelló]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 2645 | [[:d:Q24703686|Q24703686]] | [[Pilar González i Duarte]] | [[Barcelona]] | 1945 | | | [[Ficheiro:Pilar González i Duarte - Sessió inaugural del curs 2015-2016 de l'Institut d'Estudis Catalans 06 (cropped 2023).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2646 | [[:d:Q24704085|Q24704085]] | [[Esther Giménez-Salinas]] | [[Barcelona]] | 1949 | | | [[Ficheiro:Esther Giménez-Salinas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2647 | [[:d:Q24706047|Q24706047]] | [[Laia Martínez i López]] | [[Berga]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Laia Martinez Lopez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2648 | [[:d:Q24706307|Q24706307]] | [[Pilar Sancho]] | [[Xirona]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2649 | [[:d:Q24706527|Q24706527]] | [[Teresa Freixes Sanjuán]] | [[Lleida]] | 1950-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2650 | [[:d:Q24868217|Q24868217]] | [[Gloria Mas]] | [[Barcelona]] | 1960-12-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2651 | [[:d:Q24882746|Q24882746]] | [[Pilar Barril Fuster]] | [[Barcelona]] | 1931-10-10 | [[Barcelona]] | 2011-09-30 | |- | style='text-align:right'| 2652 | [[:d:Q24899770|Q24899770]] | [[Jenifer Tena]] | [[Barcelona]] | 1985-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2653 | [[:d:Q24934469|Q24934469]] | [[Carmen Gandía]] | [[Barcelona]] | 1923 | [[Olot]] | 2001 | |- | style='text-align:right'| 2654 | [[:d:Q24938607|Q24938607]] | [[Lurdes Rodriguez Basolí]] | [[Granollers]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2655 | [[:d:Q24961525|Q24961525]] | [[Laura Ruiz Ferreres]] | [[Amposta]] | 1979 | | | [[Ficheiro:LauraRuizFerreres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2656 | [[:d:Q25001548|Q25001548]] | [[Elena Larrauri Pijoan]] | [[Barcelona]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 2657 | [[:d:Q25080028|Q25080028]] | [[Amèlia Mora]] | [[Barcelona]] | 1980-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2658 | [[:d:Q25374683|Q25374683]] | [[Assumpta Bailac Puigdellívol]] | [[Manresa]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 2659 | [[:d:Q25407454|Q25407454]] | [[Henar Jiménez]] | [[Cornellà de Llobregat]] | 1991-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2660 | [[:d:Q25411134|Q25411134]] | [[Rosa Brugat Batlle]] | [[La Jonquera]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Rosa Brugat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2661 | [[:d:Q25413735|Q25413735]] | [[Susana Hernández]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2662 | [[:d:Q25421214|Q25421214]] | [[Neus Torbisco-Casals]] | [[Igualada]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Fem-la caure! 04 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2663 | [[:d:Q25421413|Q25421413]] | [[Maria Assumpció Vilà Planas]] | [[Barcelona]] | 1944-04-26 | | | [[Ficheiro:Maria Assumpció Vilà Planas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2664 | [[:d:Q25422612|Q25422612]] | [[Isaura Sanjuan Morigosa]] | [[Barcelona]] | 1983-08-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2665 | [[:d:Q25424220|Q25424220]] | [[Míriam Cano]] | [[Molins de Rei]] | 1982-05-13 | | | [[Ficheiro:Míriam Cano 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2666 | [[:d:Q25424908|Q25424908]] | [[Carmel Codinyach i Oliana]] | [[Olot]] | 1869 | | 1955 | |- | style='text-align:right'| 2667 | [[:d:Q25432001|Q25432001]] | [[Dolors Nonó]] | [[Barcelona]] | 1850-08-09 | [[Terrasa]] | 1932-01-29 | |- | style='text-align:right'| 2668 | [[:d:Q25432047|Q25432047]] | [[Fanny Da Rosa]] | [[Barcelona]] | 1931-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2669 | [[:d:Q25432114|Q25432114]] | [[Bad Gyal|Bad Gtal]] | [[Vilassar de Mar]] | 1997-03-07 | | | [[Ficheiro:Primavera Sound L.A. (52513800086) (cropped3).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2670 | [[:d:Q25432128|Q25432128]] | [[Marta Sales-Pardo]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 2671 | [[:d:Q25432139|Q25432139]] | [[Sílvia Vidal]] | [[Barcelona]] | 1970-12-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2672 | [[:d:Q25432200|Q25432200]] | [[Lluïsa Mallol]] | [[Barcelona]] | 1961-06-21 | | | [[Ficheiro:Lluïsa Mallol actriu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2673 | [[:d:Q25706670|Q25706670]] | [[Marina Torres]] | [[Sant Vicenç de Castellet]] | 1894-07-31 | [[Madrid]] | 1967-04-12 | [[Ficheiro:1928-03-08, Popular Film, Marina Torres (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2674 | [[:d:Q25796296|Q25796296]] | [[Griselda Cos]] | [[Terrasa]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 2675 | [[:d:Q25847824|Q25847824]] | [[Elsa Artadi]] | [[Barcelona]] | 1976-08-19 | | | [[Ficheiro:Elsa Artadi retrat oficial 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2676 | [[:d:Q25849947|Q25849947]] | [[Clara Tarrida i Felip]] | [[Vila de Gràcia]] | 1974-02-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2677 | [[:d:Q25857988|Q25857988]] | [[Silvia Taulés]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2678 | [[:d:Q25858166|Q25858166]] | [[Montserrat Boix]] | [[Polinyà]] | 1960-01-26 | | | [[Ficheiro:Montserrat Boix RTVE 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2679 | [[:d:Q25929445|Q25929445]] | [[Bàrbara Flores i Vera]] | [[Barcelona]] | 1985-06-10 | | | [[Ficheiro:Defensem la nostra cultura (27202849634).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2680 | [[:d:Q25931441|Q25931441]] | [[Camí Mendoza i Mercè]] | [[Cambrils]] | 1965-05-24 | | | [[Ficheiro:Atentado de Barcelona - Madrid grita en Barcelona 'No tinc por', '¡No tengo miedo!' (05) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2681 | [[:d:Q25975644|Q25975644]] | [[Carmen Juan]] | [[Barcelona]] | 1961-12-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2682 | [[:d:Q26111030|Q26111030]] | [[Helena Valentí i Petit]] | [[Barcelona]] | 1940 | [[Barcelona]] | 1990-12-08 | [[Ficheiro:Gabriel i Helena (Londres, 1963) 01.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2683 | [[:d:Q26155676|Q26155676]] | [[Aida Oset]] | [[Barcelona]] | 1983-09-03 | | | [[Ficheiro:Aida Oset (2018).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2684 | [[:d:Q26159885|Q26159885]] | [[Sònia Farré Fidalgo]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1976-01-03 | | | [[Ficheiro:Un pas endavant (22796210724).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2685 | [[:d:Q26159887|Q26159887]] | [[Laura Castel i Fort]] | [[Lleida]] | 1970-05-08 | | | [[Ficheiro:Laura Castel i Fort.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2686 | [[:d:Q26160015|Q26160015]] | [[Maricarmen Gómez Muntané]] | [[Barcelona]] | 1949-07-20 | | | [[Ficheiro:MaricarmenGómezMuntané.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2687 | [[:d:Q26212987|Q26212987]] | [[Helena Bagué Vilà]] | [[Roses]] | 1984-03-23 | | | [[Ficheiro:Cultura contra la Repressió (48098762116) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2688 | [[:d:Q26221369|Q26221369]] | [[Bárbara Plá]] | [[Barcelona]] | 1983-07-17 | | | [[Ficheiro:Bàrbara Pla - Torneo de clasificación WRWC 2014 - Italia vs España - 75 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2689 | [[:d:Q26225892|Q26225892]] | [[Esther Barrugués]] | [[Barcelona]] | 1980-05-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2690 | [[:d:Q26234925|Q26234925]] | [[Montserrat Aguadé i Porres]] | [[Barcelona]] | 1949-05-28 | | | [[Ficheiro:Montserrat Aguadé.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2691 | [[:d:Q26235014|Q26235014]] | [[Anna Azamar i Capdevila]] | [[Sort]] | 1983-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2692 | [[:d:Q26236433|Q26236433]] | [[Marta González i Crivillers]] | [[Vic]] | 1995-04-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2693 | [[:d:Q26236488|Q26236488]] | [[Elisabet Martínez]] | [[Manlleu]] | 1988-06-13 | | | [[Ficheiro:Torneo de clasificación WRWC 2014 - Italia vs España - 54 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2694 | [[:d:Q26254080|Q26254080]] | [[Alba Tous i Oriol]] | [[Cataluña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2695 | [[:d:Q26255058|Q26255058]] | [[Encarna Lago]] | [[Barcelona]] | 1962-07-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2696 | [[:d:Q26260713|Q26260713]] | [[Anna Boada]] | [[Barcelona]] | 1992-12-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2697 | [[:d:Q26260715|Q26260715]] | [[Aina Cid]] | [[Amposta]] | 1994-09-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2698 | [[:d:Q26491501|Q26491501]] | [[Montserrat Franquesa Gòdia]] | [[Lleida]] | 1966-06-23 | [[Barcelona]] | 2021-10-18 | [[Ficheiro:Montserrat Franquesa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2699 | [[:d:Q26492725|Q26492725]] | [[Montse Miralles]] | [[Barcelona]] | 1956-03-23 | [[Barcelona]] | 2024-03-13 | [[Ficheiro:20230217 MontseMirallesBrugués eloibg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2700 | [[:d:Q26702695|Q26702695]] | [[Liberata Masoliver]] | [[Sabadell]] | 1911-01-18 | [[Terrasa]] | 2004-07-05 | |- | style='text-align:right'| 2701 | [[:d:Q26704292|Q26704292]] | [[Lisa Lovatt-Smith]] | [[Barcelona]] | 1967-05-27 | | | [[Ficheiro:Lisa Lovatt-Smith en la inauguració de l'exposició (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2702 | [[:d:Q26708397|Q26708397]] | [[Maria Corte Maidagan]] | [[Barcelona]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 2703 | [[:d:Q26726973|Q26726973]] | [[Maria Àngels Ollé Romeu]] | [[Sant Sadurní d'Anoia]] | 1937-08-03 | [[Reus]] | 2019-09-01 | |- | style='text-align:right'| 2704 | [[:d:Q26727291|Q26727291]] | [[Gemma Ruiz i Palà]] | [[Sabadell]] | 1975-12-06 | | | [[Ficheiro:Gemma Ruiz 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2705 | [[:d:Q26775751|Q26775751]] | [[Isabel Solà i Matas]] | [[Barcelona]] | 1965-05-24 | [[Porto Príncipe]] | 2016-09-02 | |- | style='text-align:right'| 2706 | [[:d:Q26789976|Q26789976]] | [[Xantal Giné]] | [[Barcelona]] | 1992-09-23 | | | [[Ficheiro:Xantal Giné Rio2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2707 | [[:d:Q26791213|Q26791213]] | [[Carola Salvatella]] | [[Terrasa]] | 1994-07-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2708 | [[:d:Q26791216|Q26791216]] | [[Cristina Guinea]] | [[Barcelona]] | 1992-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 2709 | [[:d:Q26791218|Q26791218]] | [[Berta Bonastre]] | [[Matadepera]] | 1992-06-03 | | | [[Ficheiro:Berta Bonastre Peremateu 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2710 | [[:d:Q26791566|Q26791566]] | [[Carlota Petchamé]] | [[Matadepera]] | 1990-06-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2711 | [[:d:Q26805741|Q26805741]] | [[Anna Freixas]] | [[Barcelona]] | 1946-07-21 | | | [[Ficheiro:Anna Freixas Farré.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2712 | [[:d:Q26822083|Q26822083]] | [[Ariana Benedé]] | [[Barcelona]] | 1997-10-28 | [[Barcelona]] | 2016-09-02 | [[Ficheiro:Arianabenedejover 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2713 | [[:d:Q26832617|Q26832617]] | [[Marta Orriols]] | [[Sabadell]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Premi Òmnium de Novel·la de l'Any 2018 (Marta Orriols) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2714 | [[:d:Q26837479|Q26837479]] | [[Sara López Ravetllat]] | [[Barcelona]] | 1992-11-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2715 | [[:d:Q26838765|Q26838765]] | [[Paula Malia]] | [[Barcelona]] | 1990-09-26 | | | [[Ficheiro:Paula Malia, XIII Premis Gaudí (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2716 | [[:d:Q26845665|Q26845665]] | [[Laura Martínez Aguado]] | [[Terrasa]] | 1972 | | 2016-09-09 | |- | style='text-align:right'| 2717 | [[:d:Q26845742|Q26845742]] | [[Nuria Marqués]] | [[Castellví de Rosanes]] | 1999-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2718 | [[:d:Q26883986|Q26883986]] | [[Maria Arnal]] | [[Badalona]] | 1987-02-08 | | | [[Ficheiro:FOTO PERFIL ANG.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2719 | [[:d:Q26884838|Q26884838]] | [[Belén Macías]] | [[Tarragona]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Belen-macias-cineasta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2720 | [[:d:Q26904148|Q26904148]] | [[Blanca Parés]] | [[L'Ametlla del Vallès]] | 1991-09-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2721 | [[:d:Q26987256|Q26987256]] | [[Marta Martorell]] | [[Barcelona]] | 1934-01-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2722 | [[:d:Q27058505|Q27058505]] | [[Brenda Pérez]] | [[Badalona]] | 1993-06-27 | | | [[Ficheiro:Brenda Pérez Soler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2723 | [[:d:Q27075062|Q27075062]] | [[Teresa Bernadas]] | [[Igualada]] | 1994-05-31 | | | [[Ficheiro:CP.Vilanova FEM 0 - 1 CP.Alcorcón (12153183125).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2724 | [[:d:Q27075081|Q27075081]] | [[Berta Busquets]] | [[Palau-solità i Plegamans]] | 1995-07-31 | | | [[Ficheiro:Palau de Plegamans VS Manlleu (12558630585).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2725 | [[:d:Q27075086|Q27075086]] | [[Laura Puigdueta i Carrera]] | [[Caldes de Montbui|Caldas de Montbuy]] | 1995-07-30 | | | [[Ficheiro:Palau de Plegamans VS Manlleu (12561498955).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2726 | [[:d:Q27075088|Q27075088]] | [[María Díez Busqué]] | [[Igualada]] | 1989-06-08 | | | [[Ficheiro:María Díez Busqué.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2727 | [[:d:Q27078036|Q27078036]] | [[Meritxell Martí i Orriols]] | [[Sabadell]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2728 | [[:d:Q27107526|Q27107526]] | [[Montserrat Pujol]] | [[Sabadell]] | 1961-04-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2729 | [[:d:Q27119169|Q27119169]] | [[Andrea Trepat]] | [[Linyola]] | 1986-12-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2730 | [[:d:Q27156623|Q27156623]] | [[Matilde Gironella Escuder]] | [[Figueres]] | 1899-01-12 | [[Barcelona]] | 1979-08-05 | |- | style='text-align:right'| 2731 | [[:d:Q27309048|Q27309048]] | [[Elena Moya Pereira]] | [[Tarragona]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2732 | [[:d:Q27429831|Q27429831]] | [[Tena Busquets]] | [[Olot]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2733 | [[:d:Q27430294|Q27430294]] | [[Elena Alférez]] | [[Barcelona]] | 1986-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2734 | [[:d:Q27450698|Q27450698]] | [[Lorena Llamas]] | [[Igualada]] | 1987-10-25 | | | [[Ficheiro:2019 L-B-L finish 52.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2735 | [[:d:Q27509583|Q27509583]] | [[Rosa Maria Serra Reixach]] | [[Barcelona]] | 1962-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2736 | [[:d:Q27518054|Q27518054]] | [[Isabel Castañe]] | [[Barcelona]] | 1946-02-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2737 | [[:d:Q27518163|Q27518163]] | [[Montserrat Cornet i Planells]] | [[Carrer Gran de Gràcia]] | 1934-07-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2738 | [[:d:Q27529042|Q27529042]] | [[Llúcia Oliva de la Esperanza]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2739 | [[:d:Q27536231|Q27536231]] | [[Laura Balagué Gea]] | [[Barcelona]] | 1958-09-20 | | | [[Ficheiro:Laura Balagué Gea.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2740 | [[:d:Q27553861|Q27553861]] | [[Madola]] | [[Barcelona]] | 1944-02-14 | | | [[Ficheiro:Madola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2741 | [[:d:Q27553862|Q27553862]] | [[Judith Corominas]] | [[L'Estartit]] | 1966-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2742 | [[:d:Q27627733|Q27627733]] | [[Nuria Mediavilla]] | [[Barcelona]] | 1966-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2743 | [[:d:Q27644331|Q27644331]] | [[Núria Terés i Bonet]] | [[Barcelona]] | 1962-03-04 | [[Santa Eugenia]] | 2016-10-30 | |- | style='text-align:right'| 2744 | [[:d:Q27651891|Q27651891]] | [[Eli Gras]] | [[Barcelona]] | 1971 | | | [[Ficheiro:ELI GRAS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2745 | [[:d:Q27654182|Q27654182]] | [[Esperanza Aguilà Ducet]] | [[Barcelona]] | 1951-11-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2746 | [[:d:Q27756103|Q27756103]] | [[María Teresa de Lara Carbó]] | [[Xirona]] | 1942-12-13<br/>1944-12-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2747 | [[:d:Q27756264|Q27756264]] | [[Isabel Salud]] | [[Sant Climent de Llobregat]] | 1961-09-17 | | | [[Ficheiro:Isabel Salud (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2748 | [[:d:Q27786578|Q27786578]] | [[Sabina Muchart]] | [[Olot]] | 1858-11-20 | [[Málaga]] | 1929-03-21 | [[Ficheiro:Sabina Muchart fotografia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2749 | [[:d:Q27808169|Q27808169]] | [[Gabriela Velasco Andreu]] | [[Barcelona]] | 1985-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2750 | [[:d:Q27818208|Q27818208]] | [[Júlia Creus]] | [[Tarragona]] | 1994-02-14 | | | [[Ficheiro:Júlia Creus, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2751 | [[:d:Q27824491|Q27824491]] | [[Montserrat Bacardí i Tomàs]] | [[Ciutadilla]] | 1962-07-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2752 | [[:d:Q27832152|Q27832152]] | [[La Monyos]] | [[Barcelona]] | 1851 | [[Hospital del Mar]] | 1940-09-15 | [[Ficheiro:La Monyos (per Alessandro Merletti i Quaglia).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2753 | [[:d:Q27859573|Q27859573]] | [[Dolors Udina i Abelló]] | [[Barcelona]] | 1953-09-28 | | | [[Ficheiro:Dolors Udina - Barcelona 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2754 | [[:d:Q27865771|Q27865771]] | [[Mercè Galí]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2755 | [[:d:Q27869440|Q27869440]] | [[Matilde Ras]] | [[Tarragona]] | 1881-09-01 | [[Madrid]] | 1969-04-15 | |- | style='text-align:right'| 2756 | [[:d:Q27881567|Q27881567]] | [[Jackie Sagana]] | [[Barcelona]] | 1984-04-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2757 | [[:d:Q27887632|Q27887632]] | [[Anna Garcia-Pineda]] | [[Sabadell]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 2758 | [[:d:Q27887690|Q27887690]] | [[Dolors Oller i Rovira]] | [[Xirona]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 2759 | [[:d:Q27898319|Q27898319]] | [[Jana Pérez]] | [[Barcelona]] | 1986-09-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2760 | [[:d:Q27907147|Q27907147]] | [[Anna Pardo Perarnau]] | [[Barcelona]] | 1983-11-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2761 | [[:d:Q27921989|Q27921989]] | [[Assumpta Roura]] | [[Barcelona]] | 1952 | | 2014 | |- | style='text-align:right'| 2762 | [[:d:Q27926268|Q27926268]] | [[Carla Abellan]] | [[Terrasa]] | 1997-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 2763 | [[:d:Q27942639|Q27942639]] | [[Déborah Puig-Pey Stiefel]] | [[Barcelona]] | 1960 | | 2019-03-08 | [[Ficheiro:Dpp2.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2764 | [[:d:Q27955985|Q27955985]] | [[Ana María Martínez-Pina]] | [[Barcelona]] | 1971-07-18 | | | [[Ficheiro:Ana María Martínez-Pina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2765 | [[:d:Q27959964|Q27959964]] | [[Antònia Pich i Santasusana]] | [[Sant Andreu de Palomar]] | 1910-04-11 | [[Sant Andreu de Palomar]] | 1990-10-18 | [[Ficheiro:ANTÒNIA PICH I SANTASUSANA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2766 | [[:d:Q27961404|Q27961404]] | [[Blanca Martínez Fernández]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 2767 | [[:d:Q27967481|Q27967481]] | [[Raquel Riba Rossy]] | [[Igualada]] | 1990-07-10 | | | [[Ficheiro:Raquel Riba Rossy. Saló del Còmic de Barcelona de 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2768 | [[:d:Q27967503|Q27967503]] | [[Justa Montero Corominas]] | [[Barcelona]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Justa Montero 2015 - tmex - (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2769 | [[:d:Q27974021|Q27974021]] | [[Marta Baserba Muñoz]] | [[Mont-ras]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Marta Baserba Muñoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2770 | [[:d:Q27974961|Q27974961]] | [[Mireia Llinàs]] | [[Barcelona]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 2771 | [[:d:Q27974968|Q27974968]] | [[Alícia Gili Abad]] | [[Terrasa]] | 1966-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2772 | [[:d:Q27975002|Q27975002]] | [[Raquel García-Tomás]] | [[Barcelona]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2773 | [[:d:Q27975003|Q27975003]] | [[Alícia Guri i Canivell]] | [[Barcelona]] | 1929-07-28 | [[Premià de Mar]] | 2020-04-23 | |- | style='text-align:right'| 2774 | [[:d:Q27975013|Q27975013]] | [[Maria Paredes Baulida]] | [[Xirona]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 2775 | [[:d:Q27977958|Q27977958]] | [[Maribel Sanz]] | [[Barcelona]] | 1965-02-07 | | | |- | style='text-align:right'| 2776 | [[:d:Q27978736|Q27978736]] | [[Judith Sans]] | [[Ascó]] | 1994-03-31 | | | [[Ficheiro:Judith Sans (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2777 | [[:d:Q27982690|Q27982690]] | [[Roser Massaguer Malleu]] | [[Palafrugell]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Roser Massaguer Malleu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2778 | [[:d:Q27988611|Q27988611]] | [[Maria Cemeli]] | [[Lleida]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2779 | [[:d:Q27995553|Q27995553]] | [[Aitana Bonmatí]] | [[Sant Pere de Ribes]] | 1998-01-18 | | | [[Ficheiro:25th Laureus World Sports Awards - Red Carpet - Aitana Bonmatí - 240422 193345-2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2780 | [[:d:Q27998991|Q27998991]] | [[Elisabet Carnicé i Domper]] | [[Sabadell]] | 1981-03-16 | | | [[Ficheiro:Elisabet Carnicé 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2781 | [[:d:Q28053797|Q28053797]] | [[Montse Castellà]] | [[Tortosa]] | 1976-06-08 | | | [[Ficheiro:Montse Castellà.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2782 | [[:d:Q28094094|Q28094094]] | [[Elisabet Casanovas]] | [[Sabadell]] | 1994-12-15 | | | [[Ficheiro:Elisabet Casanovas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2783 | [[:d:Q28112723|Q28112723]] | [[Laura López i Granell]] | [[Barcelona]] | 1968-05-24 | | | [[Ficheiro:Laura López Granell (2017).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2784 | [[:d:Q28112856|Q28112856]] | [[Pilar Romera i Aguilà]] | [[Riba-roja d'Ebre]] | 1968-11-04<br/>1968 | | | [[Ficheiro:Pilar Romera Aguilà.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2785 | [[:d:Q28113148|Q28113148]] | [[Roser Calafell]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2786 | [[:d:Q28134751|Q28134751]] | [[Anna Manel·la]] | [[Olot]] | 1950-06-01 | [[Olot]] | 2019-12-11 | [[Ficheiro:Anna Manel·la a Santa Pau 1992 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2787 | [[:d:Q28149970|Q28149970]] | [[Juana Tressols]] | [[Cataluña]] | 1889 | [[Buenos Aires]] | 1962 | [[Ficheiro:1909-02-28, Ferminal, La notable actriu catalana senyoreta Joana Tressols.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2788 | [[:d:Q28153465|Q28153465]] | [[Teresa Vidal Nolla]] | [[Reus]] | 1897<br/>1902 | | 1988 | |- | style='text-align:right'| 2789 | [[:d:Q28174386|Q28174386]] | [[Esther Solé i Martí]] | [[Mollerussa]] | 1984-05-17 | | | [[Ficheiro:51 Viquitrobada Girona, 15 nov 2015.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2790 | [[:d:Q28356305|Q28356305]] | [[Montserrat García-Closas]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Garcia-closas, montserrat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2791 | [[:d:Q28358075|Q28358075]] | [[Mercedes Corominas]] | [[Barcelona]] | 1882 | | 1926 | [[Ficheiro:1909-06-30, Actualidades, Varias notas de actualidad, Madrid, La aeronauta señorita Corominas en la barquilla del globo con el cual ha verificado dos ascensiones, Cifuentes (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2792 | [[:d:Q28364210|Q28364210]] | [[Marta Cascante Serratosa]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2793 | [[:d:Q28378364|Q28378364]] | [[Montserrat Diéguez Fernández]] | [[Tarragona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2794 | [[:d:Q28379860|Q28379860]] | [[Marta Rebón]] | [[Barcelona]] | 1976-12-08 | | | [[Ficheiro:Marta-Ingrid Rebón Rodríguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2795 | [[:d:Q28381752|Q28381752]] | [[Sonia Hernández]] | [[Terrasa]] | 1976-01-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2796 | [[:d:Q28381791|Q28381791]] | [[Valèria Gaillard]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Valèria Gaillard - Ateneu Barcelonès.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2797 | [[:d:Q28442536|Q28442536]] | [[Mei Vidal]] | [[Preixens]] | 1957-05-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2798 | [[:d:Q28471523|Q28471523]] | [[Marta Marín-Dòmine]] | [[Barcelona]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 2799 | [[:d:Q28478750|Q28478750]] | [[Sílvia Osuna Oliveras]] | [[Castelló d'Empúries]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Osuna-silvia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2800 | [[:d:Q28480040|Q28480040]] | [[Marta García Martín]] | [[El Prat de Llobregat]] | 2000-07-13 | | | [[Ficheiro:Marta Garcia at 2019 Andorra open.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2801 | [[:d:Q28483061|Q28483061]] | [[Gina Tost i Faus]] | [[Barcelona]] | 1985-02-15 | | | [[Ficheiro:(Gina Tost) Catosfera 2018 dissabte tarda 21.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2802 | [[:d:Q28492111|Q28492111]] | [[Judit Pujadó i Puigdomènech]] | [[Barcelona]] | 1968-04-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2803 | [[:d:Q28501904|Q28501904]] | [[Ángeles Galino Carrillo]] | [[Barcelona]] | 1915-08-17 | [[Madrid]] | 2014-03-08 | |- | style='text-align:right'| 2804 | [[:d:Q28503633|Q28503633]] | [[Ángeles Cardona Castro]] | [[Tarragona]] | 1923-09-03 | [[Barcelona]] | 2011-02-05 | |- | style='text-align:right'| 2805 | [[:d:Q28527244|Q28527244]] | [[Rosa Galobardes Alsina]] | [[Sant Llorenç de Morunys]] | 1934-06-12 | [[Olesa de Montserrat]] | 2011-12-13 | |- | style='text-align:right'| 2806 | [[:d:Q28548735|Q28548735]] | [[Francesca Vidal i Puig]] | [[Barcelona]] | 1880-06-05 | [[Prades, Pireneos Orientais|Prades]] | 1955-01-18 | [[Ficheiro:Francisca Vidal, 1909.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2807 | [[:d:Q28552607|Q28552607]] | [[Magda Polo Pujadas]] | [[Manlleu]] | 1965-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2808 | [[:d:Q28554852|Q28554852]] | [[Manuela Delsors Mangrané]] | [[Tortosa]] | 1918 | | 2001 | |- | style='text-align:right'| 2809 | [[:d:Q28554868|Q28554868]] | [[Claustre Panadés]] | [[Tarragona]] | 1914 | | 2006 | |- | style='text-align:right'| 2810 | [[:d:Q28554910|Q28554910]] | [[Josepa Miró Turmo]] | [[Valls]] | 1928 | [[Tarragona]] | 2005 | |- | style='text-align:right'| 2811 | [[:d:Q28554938|Q28554938]] | [[Aurora Gassó]] | [[Santa Coloma de Queralt]] | 1928-11-17 | [[Barcelona]] | 2019-03-24 | |- | style='text-align:right'| 2812 | [[:d:Q28555376|Q28555376]] | [[Flors Sirera]] | [[Tremp]] | 1963-04-25 | [[Ruanda]] | 1997-01-18 | |- | style='text-align:right'| 2813 | [[:d:Q28575634|Q28575634]] | [[Agnès Padró]] | [[Vinaixa]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 2814 | [[:d:Q28575715|Q28575715]] | [[Josefina Miralles]] | [[Valls]] | 1935 | | | |- | style='text-align:right'| 2815 | [[:d:Q28575772|Q28575772]] | [[Sefa Ferré]] | [[Reus]] | 1938-03-07<br/>1938-07-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2816 | [[:d:Q28575862|Q28575862]] | [[Mercè Mòdol]] | [[Terrasa]] | 1933-11-30<br/>1934 | | | |- | style='text-align:right'| 2817 | [[:d:Q28597544|Q28597544]] | [[Ethel Martí Estrada]] | [[Tarragona]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 2818 | [[:d:Q28598669|Q28598669]] | [[Maria Rosa Rodrigo]] | [[Reus]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 2819 | [[:d:Q28598672|Q28598672]] | [[Cinta Sabaté]] | [[Tortosa]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 2820 | [[:d:Q28598673|Q28598673]] | [[Victòria Climent Merelo]] | [[Tarragona]] | 1945 | [[Barcelona]] | 2015 | |- | style='text-align:right'| 2821 | [[:d:Q28656621|Q28656621]] | [[Josefina Mascareñas Portusach]] | [[Barcelona]] | 1915 | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1978-02-05 | |- | style='text-align:right'| 2822 | [[:d:Q28660265|Q28660265]] | [[Mireia Ros]] | [[Barcelona]] | 1956-12-03 | | | [[Ficheiro:Mireia Ros als Premis Gaudi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2823 | [[:d:Q28662972|Q28662972]] | [[Margot Moles]] | [[Terrasa]] | 1910-10-12 | [[Madrid]] | 1987-08-19 | [[Ficheiro:Lucinda Moles, Aurora Villa, Manuel Robles Rojas, Margot Moles y Aurora Eguiluz en el Campeonato de España de Atletismo de 1932.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2824 | [[:d:Q28681319|Q28681319]] | [[Txell Feixas]] | [[Mediona]] | 1979-10-19 | | | [[Ficheiro:La Prestatgeria del Social.cat 108.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2825 | [[:d:Q28692526|Q28692526]] | [[Lluïsa Clols]] | [[Valls]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 2826 | [[:d:Q28692531|Q28692531]] | [[Isabel Saludes]] | [[Alforja]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 2827 | [[:d:Q28708103|Q28708103]] | [[Carme Molinero i Ruiz]] | [[Badalona]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 2828 | [[:d:Q28708124|Q28708124]] | [[Maria Rosa Congost Colomer]] | [[Xirona]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2829 | [[:d:Q28708148|Q28708148]] | [[Maria Rosa Miracle Solé]] | [[Barcelona]] | 1945-06-02 | | 2017-05-28 | [[Ficheiro:Miracle Rosa.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2830 | [[:d:Q28708187|Q28708187]] | [[Sònia Godall i Cassi]] | [[Barcelona]] | 1968-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2831 | [[:d:Q28708194|Q28708194]] | [[Maria Lluïsa Oliveras i Andreu]] | [[Barcelona]] | 1914-06-26 | [[Barcelona]] | 2000-06-08 | |- | style='text-align:right'| 2832 | [[:d:Q28708214|Q28708214]] | [[Gemma Sardà]] | [[Barcelona]] | 1967-11-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2833 | [[:d:Q28708243|Q28708243]] | [[Pepa Llunell i Sanges]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1922 | | 2015-03-13 | |- | style='text-align:right'| 2834 | [[:d:Q28708254|Q28708254]] | [[Maria Mercè Castelltort i Vila]] | [[Barcelona]] | 1912 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2835 | [[:d:Q28708293|Q28708293]] | [[Carme Arenas i Noguera]] | [[Granollers]] | 1954-11-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2836 | [[:d:Q28708323|Q28708323]] | [[Anna Callís i Pujol]] | [[Vic]] | 1852 | [[Valencia]] | 1935 | |- | style='text-align:right'| 2837 | [[:d:Q28708579|Q28708579]] | [[Montserrat Salgado Romero]] | [[Badalona]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Montserrat Salgado Romero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2838 | [[:d:Q28708582|Q28708582]] | [[Agnès Rotger i Dunyó]] | [[Badalona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Agnès Rotger 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2839 | [[:d:Q28708597|Q28708597]] | [[Anna Solà Sardans]] | [[Manresa]] | 1918-11-01 | [[Torredembarra]] | 2004-01-21 | [[Ficheiro:Anna Solà Sardans.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2840 | [[:d:Q28708626|Q28708626]] | [[Maria Lluïsa Amorós Corbella]] | [[Reus]] | 1954-08-01<br/>1954 | | | [[Ficheiro:Maria Lluïsa Amorós.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2841 | [[:d:Q28708637|Q28708637]] | [[Candela Antón de Vez]] | [[Barcelona]] | 1994-09-02 | | | [[Ficheiro:Candela Anton (2016).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2842 | [[:d:Q28708674|Q28708674]] | [[Maria Puig i Clotet]] | [[Parets del Vallès]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2843 | [[:d:Q28708678|Q28708678]] | [[Paquita Bonifàs Aubareda]] | [[Valls]] | 1906 | | 2000 | |- | style='text-align:right'| 2844 | [[:d:Q28708699|Q28708699]] | [[Elisabet Raspall]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1966-08-10 | | | [[Ficheiro:Elisabet Raspall.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2845 | [[:d:Q28708717|Q28708717]] | [[Neus Segrià Fortuny]] | [[Tarragona]] | 1931-12-21 | [[Reus]] | 2021-05-12 | [[Ficheiro:NeusSegria01 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2846 | [[:d:Q28708718|Q28708718]] | [[Teresa Llàcer]] | [[Mont-roig del Camp]] | 1932 | | | |- | style='text-align:right'| 2847 | [[:d:Q28723549|Q28723549]] | [[Rosa Gàmiz]] | [[Badalona]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Rosa Gàmiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2848 | [[:d:Q28726797|Q28726797]] | [[Josepa Filella]] | [[Reus]] | 1947-08 | | | [[Ficheiro:JosepaFilella03 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2849 | [[:d:Q28731200|Q28731200]] | [[Teresa Baena]] | [[Tarragona]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 2850 | [[:d:Q28732562|Q28732562]] | [[Sefa Figuerola]] | [[Valls]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2851 | [[:d:Q28732577|Q28732577]] | [[Núria Pié]] | [[Tarragona]]<br/>[[Reus]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2852 | [[:d:Q28735962|Q28735962]] | [[Maria Pérez Peix]] | [[Barcelona]] | 1879-08-31 | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1972 | [[Ficheiro:Esposa i fill d'Eugeni d'Ors.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2853 | [[:d:Q28737768|Q28737768]] | [[Núria López-Bigas]] | [[Monistrol de Montserrat]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Nuria López-Bigas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2854 | [[:d:Q28739009|Q28739009]] | [[María Luisa Caturla]] | [[Sant Gervasi de Cassoles]] | 1888-07-10 | [[Villaviciosa de Odón]] | 1984-08-25 | |- | style='text-align:right'| 2855 | [[:d:Q28744763|Q28744763]] | [[Magda Ballester Sirvent]] | [[Lleida]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2856 | [[:d:Q28744911|Q28744911]] | [[Renata]] | [[Valls]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2857 | [[:d:Q28777153|Q28777153]] | [[Esther Miñana i Fatjó]] | [[Sabadell]] | 1944-08-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2858 | [[:d:Q28778420|Q28778420]] | [[Ana María Magaldi Paternostro]] | [[Xirona]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 2859 | [[:d:Q28788001|Q28788001]] | [[Maria Teresa Sanromà]] | [[Valls]] | 1922 | | | |- | style='text-align:right'| 2860 | [[:d:Q28792141|Q28792141]] | [[Gemma Garcia Fàbrega]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | [[Ficheiro:6 de juliol de 2019 Jornades sobre la desobediència civil (48241127637) (Gemma cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2861 | [[:d:Q28792521|Q28792521]] | [[Neus Arques]] | [[Barcelona]] | 1963 | | | [[Ficheiro:NeusArques ArtshowbizMiami.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2862 | [[:d:Q28813724|Q28813724]] | [[Alba Roqueta]] | [[Artés]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Alba-Roqueta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2863 | [[:d:Q28835657|Q28835657]] | [[Elena Rey]] | [[Xirona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2864 | [[:d:Q28842017|Q28842017]] | [[Elisenda Queralt Monsó]] | [[Barcelona]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 2865 | [[:d:Q28843759|Q28843759]] | [[Rosalía (cantante)|Rosalía]] | [[Sant Esteve Sesrovires]] | 1992-09-25 | | | [[Ficheiro:2023-11-16 Gala de los Latin Grammy, 27 (cropped)02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2866 | [[:d:Q28845763|Q28845763]] | [[Ana Boadas]] | [[Barcelona]] | 1982-12-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2867 | [[:d:Q28860022|Q28860022]] | [[Jenny Moix]] | [[Sabadell]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 2868 | [[:d:Q28869450|Q28869450]] | [[Pilar Ibern]] | [[Mataró]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Pilar Ibern Gavina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2869 | [[:d:Q28874565|Q28874565]] | [[Núria Parés i Borrell]] | [[Palafrugell]] | 1928-07-27 | [[Palafrugell]] | 2003-04-29 | |- | style='text-align:right'| 2870 | [[:d:Q28878263|Q28878263]] | [[Sònia Moya i Villanueva]] | [[Cerdanyola del Vallès]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2871 | [[:d:Q28910287|Q28910287]] | [[Laura Tejada]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Laura Tejada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2872 | [[:d:Q28913127|Q28913127]] | [[Anna Manso]] | [[Gràcia]] | 1969-09-27 | | | [[Ficheiro:2022 La Setmana del Llibre en Català 10 de setembre 48 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2873 | [[:d:Q28914176|Q28914176]] | [[Laia Llobera i Serra]] | [[Barcelona]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Laia Llobera - 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2874 | [[:d:Q28916326|Q28916326]] | [[Helena Fàbregas]] | [[Barcelona]] | 1947-12-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2875 | [[:d:Q28916654|Q28916654]] | [[Matilde Font Sariols]] | [[Barcelona]] | 1923 | | 1975 | |- | style='text-align:right'| 2876 | [[:d:Q28919623|Q28919623]] | [[Nuria Espallargas]] | [[Esplugues de Llobregat]] | 1979-04-03 | | | [[Ficheiro:Nuria Espallargas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2877 | [[:d:Q28922661|Q28922661]] | [[Concepción Fernández-Chicarro y de Dios]] | [[Tortosa]] | 1916-10-23 | | 1979-10-31 | |- | style='text-align:right'| 2878 | [[:d:Q28922750|Q28922750]] | [[Carmen Rísquez Cuenca]] | [[Campdevànol]] | 1964-01-02 | | | [[Ficheiro:Carmen Rísquez Cuenca 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2879 | [[:d:Q28924706|Q28924706]] | [[Marta Colomina]] | [[Barcelona]] | 1938-07-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2880 | [[:d:Q28926518|Q28926518]] | [[Natàlia Ridao]] | [[Palafrugell]] | 1978-04-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2881 | [[:d:Q28926687|Q28926687]] | [[Sandra Rodríguez Duque]] | [[Palafrugell]] | 1978-01-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2882 | [[:d:Q28934127|Q28934127]] | [[Lluïsa Jover i Armengol]] | [[Barcelona]] | 1942 | | | [[Ficheiro:Lluïsa Jover i Armengol.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2883 | [[:d:Q28935974|Q28935974]] | [[Enriqueta Ferrús i Ribes]] | [[Vinebre]] | 1868-10-10 | [[Tortosa]] | 1922-11-25 | [[Ficheiro:Enriqueta Ferrús i Ribes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2884 | [[:d:Q28942907|Q28942907]] | [[Anna Manaut]] | [[Tarroja de Segarra]] | 1990-12-17 | | | [[Ficheiro:Anna Manaut 20161026.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2885 | [[:d:Q28945638|Q28945638]] | [[Tània Juste]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Tània Juste i Aranda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2886 | [[:d:Q28950165|Q28950165]] | [[Maria Girón]] | [[Barcelona]] | 1983-06-03 | | | [[Ficheiro:Maria Giron.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2887 | [[:d:Q28967381|Q28967381]] | [[Ana Delgado Hervás]] | [[Barcelona]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2888 | [[:d:Q28967401|Q28967401]] | [[Noelia Cobo García]] | [[Barcelona]] | 1981-12-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2889 | [[:d:Q28971646|Q28971646]] | [[Elisa Riera Capdevila]] | [[Montcada i Reixac]] | 1945-02-25 | | | [[Ficheiro:Elisa Riera Capdevila.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2890 | [[:d:Q28971648|Q28971648]] | [[M. Victòria Lovaina]] | [[Barcelona]] | 1959-09-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2891 | [[:d:Q28971653|Q28971653]] | [[Anna Camarero Pons]] | [[Palafrugell]] | 1963-01-21 | | | [[Ficheiro:Anna Camarero Pons.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2892 | [[:d:Q28971654|Q28971654]] | [[Rosa Maria Llapart]] | [[Xirona]] | 1962-10-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2893 | [[:d:Q28971655|Q28971655]] | [[Sara Dauder]] | [[Badalona]] | 1959-12-31 | | | |- | style='text-align:right'| 2894 | [[:d:Q28971656|Q28971656]] | [[Idolina Massa]] | [[La Pera]] | 1996-09-30 | | | [[Ficheiro:Idolina Massa Pires al País Basc l'any 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2895 | [[:d:Q28971657|Q28971657]] | [[Sònia Matas]] | [[Palafrugell]] | 1978-06-11 | | | [[Ficheiro:L'atleta Sònia Matas 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2896 | [[:d:Q28971658|Q28971658]] | [[Aina Sastre]] | [[Cerdanyola del Vallès]] | | | | [[Ficheiro:Aina Sastre Gonzalez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2897 | [[:d:Q28971659|Q28971659]] | [[Núria Cervera]] | [[Montcada i Reixac]] | 1923-11-25 | [[Montcada i Reixac]] | 2019-08-30 | |- | style='text-align:right'| 2898 | [[:d:Q28975294|Q28975294]] | [[Maria Victòria Secall]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2899 | [[:d:Q28975977|Q28975977]] | [[Irene del Valle de la Sen]] | [[Barcelona]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2900 | [[:d:Q29000623|Q29000623]] | [[Sara Loscos]] | [[Barcelona]] | 1980-03-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2901 | [[:d:Q29002117|Q29002117]] | [[Ramona Rovira Garriga]] | [[La Fuliola]] | 1902-08-23 | [[Barcelona]] | 1964-02-05 | |- | style='text-align:right'| 2902 | [[:d:Q29043103|Q29043103]] | [[Noa Fontanals]] | [[Cataluña]] | 2003-05-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2903 | [[:d:Q29044443|Q29044443]] | [[Elisabet Díez Rodríguez]] | [[Tarragona]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Anduluplandu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2904 | [[:d:Q29048590|Q29048590]] | [[Sara Berga]] | [[El Pont de Suert]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2905 | [[:d:Q29053659|Q29053659]] | [[Cristina Losantos Sistach]] | [[Barcelona]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2906 | [[:d:Q29053661|Q29053661]] | [[La Fadulla]] | [[Manresa]] | No/unknown value | | 1688 | |- | style='text-align:right'| 2907 | [[:d:Q29057519|Q29057519]] | [[Olimpia Torres]] | [[Vilassar de Mar]] | 1911-04-04 | [[Montevideo]] | 2007-05-11 | |- | style='text-align:right'| 2908 | [[:d:Q29073717|Q29073717]] | [[Eva Díaz Torres]] | [[Terrasa]] | 1943-03-05<br/>1943-06-05 | [[Montevideo]] | 1993-02-14 | [[Ficheiro:Edt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2909 | [[:d:Q29080273|Q29080273]] | [[Carme Barceló Gifré]] | [[Bellcaire d'Empordà]] | 1950-01-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2910 | [[:d:Q29110850|Q29110850]] | [[Elvira Godás]] | [[Lleida]] | 1917-01-22 | [[Sant Adrià de Besòs]] | 2015-11-12 | |- | style='text-align:right'| 2911 | [[:d:Q29124209|Q29124209]] | [[Ana Morales Moreno]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 2912 | [[:d:Q29126562|Q29126562]] | [[Mercé Pàniker i Alemany]] | [[Barcelona]] | 1920-02-27 | [[Barcelona]] | 2012-01-28 | |- | style='text-align:right'| 2913 | [[:d:Q29167907|Q29167907]] | [[Josefina Ferrater Mestre]] | [[Reus]] | 1910 | [[Reus]] | 2006 | |- | style='text-align:right'| 2914 | [[:d:Q29167949|Q29167949]] | [[Gloria Picazo Calvo]] | [[Barcelona]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 2915 | [[:d:Q29177394|Q29177394]] | [[Erika Bornay]] | [[Barcelona]] | 1947-03-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2916 | [[:d:Q29219735|Q29219735]] | [[Alicia Agut]] | [[Barcelona]] | 1929-09-07 | [[Madrid]] | 2017-04-07 | |- | style='text-align:right'| 2917 | [[:d:Q29264058|Q29264058]] | [[Angelina Gatell]] | [[Barcelona]] | 1926-06-08 | [[Madrid]] | 2017-01-07 | [[Ficheiro:Angelina Gatell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2918 | [[:d:Q29308415|Q29308415]] | [[Agnès Gruart i Massó]] | [[Sils]] | 1962-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2919 | [[:d:Q29347640|Q29347640]] | [[Ariadna Parreu]] | [[Reus]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 2920 | [[:d:Q29347642|Q29347642]] | [[Núria Rion]] | [[La Canonja]]<br/>[[Tarragona]]<br/>[[Cidade de Tarragona]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Núria Rion - 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2921 | [[:d:Q29347643|Q29347643]] | [[Maria Escalfet i Quintana]] | [[Sant Quintí de Mediona]] | 1895-12-19 | | 1978-12-19 | |- | style='text-align:right'| 2922 | [[:d:Q29347647|Q29347647]] | [[Marta Roigé]] | [[Reus]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Marta Ro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2923 | [[:d:Q29347662|Q29347662]] | [[Francesca Guardiola i Sala]] | [[Santpedor]] | 1963 | | | [[Ficheiro:La delegació del Govern a Àustria entra en funcionament.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2924 | [[:d:Q29349666|Q29349666]] | [[Olympia Bover]] | [[Barcelona]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 2925 | [[:d:Q29357846|Q29357846]] | [[Ester Fabregat]] | [[Tarragona]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2926 | [[:d:Q29359328|Q29359328]] | [[Montserrat Catalan i Benavent]] | [[Barcelona]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 2927 | [[:d:Q29359401|Q29359401]] | [[Rosa Clarà i Pallarès]] | [[Barcelona]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 2928 | [[:d:Q29359656|Q29359656]] | [[Montserrat Freixer i Puntí]] | [[Barcelona]] | 1933 | | | |- | style='text-align:right'| 2929 | [[:d:Q29373109|Q29373109]] | [[Anna Hospital Ribas]] | [[Xirona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2930 | [[:d:Q29388148|Q29388148]] | [[Ester Pujol Arderiu]] | [[Manlleu]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Premi Òmnium de Novel·la de l'Any 2018 (32039098567) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2931 | [[:d:Q29389268|Q29389268]] | [[Gemma Rovira Ortega]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2932 | [[:d:Q29419563|Q29419563]] | [[Mercedes Milá Nolla]] | [[Barcelona]] | 1895-09-22 | [[Madrid]] | 1990-12-13 | |- | style='text-align:right'| 2933 | [[:d:Q29421330|Q29421330]] | [[Lluïsa Cura i Farriols]] | [[Barcelona]] | 1871-08-13 | [[Barcelona]] | 1916-06-28 | |- | style='text-align:right'| 2934 | [[:d:Q29477829|Q29477829]] | [[Isabel Robalino]] | [[Barcelona]] | 1917-10-14 | [[Quito]] | 2022-01-31 | |- | style='text-align:right'| 2935 | [[:d:Q29510665|Q29510665]] | [[Montserrat Colomé i Pujol]] | [[Barcelona]] | 1956-02-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2936 | [[:d:Q29513010|Q29513010]] | [[Roser López Espinosa]] | [[Granollers]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 2937 | [[:d:Q29530253|Q29530253]] | [[Maria Ripoll]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Maria Ripoll at 2017 MIFF.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2938 | [[:d:Q29549883|Q29549883]] | [[Josefina Senespleda]] | [[Reus]] | 1851 | [[Barcelona]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 2939 | [[:d:Q29569019|Q29569019]] | [[Montse Riera]] | [[Centelles]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2940 | [[:d:Q29583351|Q29583351]] | [[Rosario Martínez Muñoz]] | [[Barcelona]] | 1942-02-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2941 | [[:d:Q29611881|Q29611881]] | [[Ester Bonet]] | [[Barcelona]] | 1950-12-30 | | | [[Ficheiro:Ester Bonet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2942 | [[:d:Q29636479|Q29636479]] | [[Carmen Amorós i Valldaura]] | [[Barcelona]] | 1961 | [[Barcelona]] | 2017 | |- | style='text-align:right'| 2943 | [[:d:Q29644228|Q29644228]] | [[Núria Queralt Rosinach]] | [[Reus]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Nuria Queralt Rosinach.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2944 | [[:d:Q29653396|Q29653396]] | [[Núria Mas]] | [[Berga]] | 1973-08-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2945 | [[:d:Q29654331|Q29654331]] | [[Glòria Marín i Moro]] | [[Sabadell]] | 1959-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2946 | [[:d:Q29788092|Q29788092]] | [[Empar Fernández Gómez]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2947 | [[:d:Q29834318|Q29834318]] | [[Berta Vicente Salas]] | [[Barcelona]] | 1994-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2948 | [[:d:Q29835622|Q29835622]] | [[Mariazel]] | [[Barcelona]] | 1982-08-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2949 | [[:d:Q29959049|Q29959049]] | [[Gloria Bosch Mir]] | [[Xirona]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 2950 | [[:d:Q29961338|Q29961338]] | [[Maite Aymerich Boltà]] | [[Sant Vicenç dels Horts]] | 1964-01-29 | | | [[Ficheiro:Maite Aymerich (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2951 | [[:d:Q29975517|Q29975517]] | [[Elisenda Pucurull Caldentey]] | [[Barcelona]] | 1964-04-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2952 | [[:d:Q30005743|Q30005743]] | [[Isabel-Helena Martí]] | [[Barcelona]] | 1964-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2953 | [[:d:Q30018404|Q30018404]] | [[Glòria Cot]] | [[Reus]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2954 | [[:d:Q30018417|Q30018417]] | [[Montserrat Cortadellas]] | [[Reus]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 2955 | [[:d:Q30018432|Q30018432]] | [[Núria Arias]] | [[Tortosa]] | 1965<br/>1964-11-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2956 | [[:d:Q30018446|Q30018446]] | [[Rosa Ciurana]] | [[Pradell de la Teixeta]] | 1961<br/>1964-11-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2957 | [[:d:Q30018466|Q30018466]] | [[Teresa Felip]] | [[Reus]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 2958 | [[:d:Q30018480|Q30018480]] | [[Núria Fernández Estopà]] | [[Flix]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 2959 | [[:d:Q30018498|Q30018498]] | [[Ester Ferrando]] | [[Reus]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Ester Ferrando.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2960 | [[:d:Q30018532|Q30018532]] | [[Montse Gomis]] | [[Valls]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2961 | [[:d:Q30018553|Q30018553]] | [[Isabel Granollers]] | [[Reus]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2962 | [[:d:Q30018930|Q30018930]] | [[Coia Ibañez Ferrater]] | [[Reus]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 2963 | [[:d:Q30019594|Q30019594]] | [[Pilar Lanau]] | [[Tortosa]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2964 | [[:d:Q30020346|Q30020346]] | [[Rosalia Pomés]] | [[Valls]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2965 | [[:d:Q30020593|Q30020593]] | [[Lídia Porcar]] | [[Montcada i Reixac]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Lídia Porcar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2966 | [[:d:Q30034530|Q30034530]] | [[Antonia Ripoll]] | [[Barcelona]] | 1961<br/>1960-11-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2967 | [[:d:Q30034638|Q30034638]] | [[Teresa Ulldemolins]] | [[Valls]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 2968 | [[:d:Q30077474|Q30077474]] | [[Roser Arqués]] | [[Tortosa]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 2969 | [[:d:Q30077476|Q30077476]] | [[Esperança Cobo]] | [[Tarragona]] | 1970-07-09 | | | [[Ficheiro:Cobo Arnal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2970 | [[:d:Q30077481|Q30077481]] | [[Raquel Friera]] | [[Tarragona]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2971 | [[:d:Q30077485|Q30077485]] | [[Vanessa Pey]] | [[Tarragona]]<br/>[[Cidade de Tarragona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2972 | [[:d:Q30077486|Q30077486]] | [[Marta Richardson]] | [[Tarragona]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 2973 | [[:d:Q30077489|Q30077489]] | [[Maria Veses]] | [[Tarragona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 2974 | [[:d:Q30077494|Q30077494]] | [[Laura Aubert]] | [[Barcelona]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 2975 | [[:d:Q30077497|Q30077497]] | [[Lídia Pérez]] | [[Reus]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 2976 | [[:d:Q30080194|Q30080194]] | [[Montserrat Guillén]] | [[Barcelona]] | 1964-01-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2977 | [[:d:Q30080389|Q30080389]] | [[Judit Subirachs]] | [[Barcelona]] | 1959-03-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2978 | [[:d:Q30098537|Q30098537]] | [[Rosa María Arrazola Díaz]] | [[Barcelona]] | 1969-07-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2979 | [[:d:Q30102936|Q30102936]] | [[Núria Sales]] | [[Barcelona]] | 1933-03-21 | [[Barcelona]] | 2023-07-10 | |- | style='text-align:right'| 2980 | [[:d:Q30105101|Q30105101]] | [[Rosa Mora i López]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1936 | [[Terrasa]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 2981 | [[:d:Q30121876|Q30121876]] | [[Katinka Auberger]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2982 | [[:d:Q30137212|Q30137212]] | [[Isabel Sanagustín i Aijon]] | [[Barcelona]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 2983 | [[:d:Q30218452|Q30218452]] | [[Juliette Usach]] | [[Cataluña]] | 1899 | [[Anduze]] | 1984-10-17 | [[Ficheiro:Juliette Usach 1944.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2984 | [[:d:Q30276201|Q30276201]] | [[Milagros Caturla]] | [[Barcelona]] | 1920 | [[Sant Cugat del Vallès]] | 2008 | |- | style='text-align:right'| 2985 | [[:d:Q30303298|Q30303298]] | [[Roser Salicrú i Lluch]] | [[Mataró]] | 1967-08-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2986 | [[:d:Q30337039|Q30337039]] | [[Carme Lluveras]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2987 | [[:d:Q30341510|Q30341510]] | [[Magda Lladó Fuster]] | [[Sallent]] | 1912-06-07 | [[Barcelona]] | 2014-09-27 | [[Ficheiro:Magda Lladó i Fuster, 2008 .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2988 | [[:d:Q30426321|Q30426321]] | [[Anna Maria Smith]] | [[Barcelona]] | 1889-10-30 | [[Barcelona]] | 1954-01<br/>1954 | |- | style='text-align:right'| 2989 | [[:d:Q30429381|Q30429381]] | [[Mercè Gallén Ibáñez]] | [[Barcelona]] | 1910 | [[Castellar del Vallès]] | 2004-09-27 | [[Ficheiro:La república, escultura.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2990 | [[:d:Q30487462|Q30487462]] | [[Elisa Reverter i López]] | [[Badalona]] | 1917 | [[Badalona]] | 2009-04 | |- | style='text-align:right'| 2991 | [[:d:Q30508164|Q30508164]] | [[Marta Vergonyós]] | [[Esclanyà]] | 1975-12-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2992 | [[:d:Q30542840|Q30542840]] | [[Paula Líndez Ciurana]] | [[Móra d'Ebre]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 2993 | [[:d:Q30543070|Q30543070]] | [[Ylenia Sánchez Miguel]] | [[Ripollet]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 2994 | [[:d:Q30596011|Q30596011]] | [[Concha Calleja]] | [[Barcelona]] | 1964-07-10 | | | [[Ficheiro:Concha Calleja.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2995 | [[:d:Q30727329|Q30727329]] | [[Fatima Mohamed Dos Santos]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2996 | [[:d:Q30900425|Q30900425]] | [[Anna Laromaine]] | [[Cassà de la Selva]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2997 | [[:d:Q30901124|Q30901124]] | [[Sara Blanch]] | [[Darmós]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 2998 | [[:d:Q30901806|Q30901806]] | [[Matilde Padrós]] | [[Barcelona]] | 1873 | [[Oviedo]] | 1937 | |- | style='text-align:right'| 2999 | [[:d:Q30904098|Q30904098]] | [[Tulia Guisado]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Tuliaguisado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3000 | [[:d:Q31074098|Q31074098]] | [[Montserrat Sastre Planella]] | [[Barcelona]] | 1948-11 | | | |- | style='text-align:right'| 3001 | [[:d:Q31074366|Q31074366]] | [[Maria Àngels Filella i Castells]] | [[Lleida]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3002 | [[:d:Q31158071|Q31158071]] | [[Carla Simón|Carla Simón Pipó]] | [[Barcelona]]<br/>[[Hospital del Mar]] | 1986-12-29 | | | [[Ficheiro:MKr20945 Carla Simón (Berlinale 2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3003 | [[:d:Q31825646|Q31825646]] | [[Antonia Gimeno Travesset]] | [[Barcelona]] | 1941-12-02 | | | [[Ficheiro:Antonia Gimeno Travesset.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3004 | [[:d:Q33035647|Q33035647]] | [[Clara Ponsatí|Clara Ponsatí i Obiols]] | [[Barcelona]] | 1957-03-19 | | | [[Ficheiro:El curs 2017-2018 començarà amb 5.514 noves places docents i un total d'1.562.780 alumnes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3005 | [[:d:Q33108552|Q33108552]] | [[Sílvia Paneque i Sureda]] | [[Xirona]] | 1972-12-22 | | | [[Ficheiro:Sílvia Paneque a un carrer de Girona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3006 | [[:d:Q33109471|Q33109471]] | [[Bruna Cusí]] | [[Barcelona]] | 1986-09-17 | | | [[Ficheiro:Bruna Cusí, XIII Premis Gaudí (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3007 | [[:d:Q33122262|Q33122262]] | [[Lyona]] | [[Esparreguera]] | 1979-08-01 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2021 - Jo soc influencer 07.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3008 | [[:d:Q33196933|Q33196933]] | [[Magdalena Sureda Pascual]] | [[L'Escala]] | 1924 | [[L'Escala]] | 2017-07-10 | |- | style='text-align:right'| 3009 | [[:d:Q33203308|Q33203308]] | [[Joaquima Casas Carreras]] | [[Sant Martí Sacalm]] | 1951-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3010 | [[:d:Q33260802|Q33260802]] | [[Regina Sáinz de la Maza Lasoli]] | [[Barcelona]] | 1945-12-31 | [[Barcelona]] | 1997-08-13 | |- | style='text-align:right'| 3011 | [[:d:Q33297050|Q33297050]] | [[Anna Gras]] | [[Barcelona]] | 1980-10-31 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Anna Gras (Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3012 | [[:d:Q33538933|Q33538933]] | [[Berta Ferreras]] | [[Mataró]] | 1997-09-09 | | | |- | style='text-align:right'| 3013 | [[:d:Q33603486|Q33603486]] | [[Eva Lyberten]] | [[Barcelona]] | 1958-12-20 | | 2024-12-30 | |- | style='text-align:right'| 3014 | [[:d:Q33879762|Q33879762]] | [[Mireia Vancells]] | [[Terrasa]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 3015 | [[:d:Q34131087|Q34131087]] | [[Luchy Núñez]] | [[Tarragona]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 3016 | [[:d:Q34376996|Q34376996]] | [[Carme Simó i Saco]] | [[Porrera]] | 1894-07-02 | [[Barcelona]] | 1982-01-03 | |- | style='text-align:right'| 3017 | [[:d:Q34467729|Q34467729]] | [[Teresa Lostau i Espinet]] | [[Barcelona]] | 1884-08-20 | [[Barcelona]] | 1923-07-12<br/>1923-12-07 | |- | style='text-align:right'| 3018 | [[:d:Q34479970|Q34479970]] | [[Elvira Pujol]] | [[Barcelona]] | 19th century | | 20th century | [[Ficheiro:La Satanela Tapa ElGráfico 1920.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3019 | [[:d:Q34933741|Q34933741]] | [[Anna Aragall i Virolà]] | [[Sabadell]] | 1885-05-14 | [[Sant Llorenç Savall]] | 1947-04-02 | |- | style='text-align:right'| 3020 | [[:d:Q35024628|Q35024628]] | [[Lluïsa Denís i Reverter]] | [[Barcelona]] | 1862-05-20 | [[Barcelona]] | 1946-01-28 | [[Ficheiro:Lluisa Denis 1885 3662.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3021 | [[:d:Q35027881|Q35027881]] | [[María Teresa Estrach i Panella]] | [[Xirona]] | 1950-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 3022 | [[:d:Q35140843|Q35140843]] | [[Marisa Casanueva]] | [[Manresa]] | 1981-02-04 | | | [[Ficheiro:Berlin-Marathon 2015 Runners 68.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3023 | [[:d:Q35277084|Q35277084]] | [[Anna Cardús Flaqué]] | [[Barcelona]] | 1970-07-19 | | | |- | style='text-align:right'| 3024 | [[:d:Q35310170|Q35310170]] | [[Francesca Callao i Oliva]] | [[Esparreguera]] | 1934-06-01 | [[Barcelona]] | 1981-03 | |- | style='text-align:right'| 3025 | [[:d:Q36457134|Q36457134]] | [[Melania Capitán]] | [[Badalona]] | 1990 | [[Huesca]] | 2017-07-19 | |- | style='text-align:right'| 3026 | [[:d:Q36458621|Q36458621]] | [[Clàudia Galicia]] | [[Torelló]] | 1986-04-17 | | | [[Ficheiro:2018 European Mountain Bike Championships DSCF6051 (42102569880).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3027 | [[:d:Q36624608|Q36624608]] | [[María José Figueras Salvat]] | [[Tarragona]] | 1956 | | | [[Ficheiro:María José Figueras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3028 | [[:d:Q36631546|Q36631546]] | [[Elisabet Cabeza]] | [[Sabadell]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 3029 | [[:d:Q36632284|Q36632284]] | [[Alba Cros]] | [[Puigverd de Lleida]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Alba Cros, XIV Premis Gaudí (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3030 | [[:d:Q36632354|Q36632354]] | [[Laura Rius]] | [[Barcelona]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 3031 | [[:d:Q36632423|Q36632423]] | [[Marta Verheyen]] | [[Torroella de Montgrí]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 3032 | [[:d:Q36647890|Q36647890]] | [[Anna Maria Bofarull]] | [[Tarragona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 3033 | [[:d:Q36692762|Q36692762]] | [[Sílvia Quer]] | [[Barcelona]] | 1962-08-25 | | | [[Ficheiro:Sílvia Quer, XIII Premis Gaudí (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3034 | [[:d:Q36880188|Q36880188]] | [[Esther Núñez Morera]] | [[Sabadell]] | 1981-02-05 | | | [[Ficheiro:Recepcio a Esther Nuñez del Club Natacio Sabadell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3035 | [[:d:Q37016083|Q37016083]] | [[Margarida Elias i Casals]] | [[Sant Julià de Cerdanyola]] | 1923-08 | [[Milán]] | 1980-12-17 | |- | style='text-align:right'| 3036 | [[:d:Q37091819|Q37091819]] | [[Maria Teresa Batlle i Fabregat]] | [[Barcelona]] | 1926 | [[Barcelona]] | 2011-09-23 | |- | style='text-align:right'| 3037 | [[:d:Q37172042|Q37172042]] | [[María Josefa Riba]] | [[Granollers]] | 1913-07-20 | | 2008-03-07 | |- | style='text-align:right'| 3038 | [[:d:Q37379735|Q37379735]] | [[Elena Bosch Fusté]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 3039 | [[:d:Q37439018|Q37439018]] | [[Núria Casals i Cortés]] | [[Badalona]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 3040 | [[:d:Q37439053|Q37439053]] | [[Eulalia Rodón Binué]] | [[Badalona]] | 1927 | [[Badalona]] | 2013-12-17 | |- | style='text-align:right'| 3041 | [[:d:Q37608164|Q37608164]] | [[Paola Soldevila]] | [[Porrera]] | 1996-12-07 | | | [[Ficheiro:Paola Soldevila De la Pisa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3042 | [[:d:Q37608409|Q37608409]] | [[Núria Mendoza]] | [[Barcelona]] | 1995-12-15 | | | [[Ficheiro:Núria Mendoza Miralles.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3043 | [[:d:Q37812368|Q37812368]] | [[Cecília Fondevila i Monfort]] | [[Barcelona]] | 1935 | [[Barcelona]] | 1999-10-13 | |- | style='text-align:right'| 3044 | [[:d:Q37834899|Q37834899]] | [[Teresa Capell]] | [[Torregrossa]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3045 | [[:d:Q37985107|Q37985107]] | [[Míriam Hatibi]] | [[Barcelona]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Miriam-Hatibi-Fundacion-Ibn-Battuta EDIIMA20170820 0340 1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3046 | [[:d:Q38160297|Q38160297]] | [[Margarida Feliu i Portabella]] | [[Viladrau]] | 1961-05-28 | | | |- | style='text-align:right'| 3047 | [[:d:Q38199346|Q38199346]] | [[Maria Carme Poblet Casanovas]] | [[L'Espluga de Francolí]] | 1953-11-07 | | | |- | style='text-align:right'| 3048 | [[:d:Q38243276|Q38243276]] | [[Andrea Giménez]] | [[Barcelona]] | 1997-09-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3049 | [[:d:Q38584025|Q38584025]] | [[Anna Traveset]] | [[La Seu d'Urgell]] | | | | [[Ficheiro:Foto Anna Traveset 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3050 | [[:d:Q38641038|Q38641038]] | [[Carme Junqué]] | [[Torroella de Montgrí]] | 1955-05-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3051 | [[:d:Q38764125|Q38764125]] | [[Natza Farré i Maduell]] | [[Barcelona]] | 1972-01-23 | | | [[Ficheiro:Natza Farré (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3052 | [[:d:Q38821660|Q38821660]] | [[Maria Lourdes Casanovas Cladellas]] | [[Sabadell]] | 1934 | | | [[Ficheiro:Santafé & Casanovas - feb 1987 (cropped - Casanovas).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3053 | [[:d:Q38836432|Q38836432]] | [[Nora Norman]] | [[Sabadell]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3054 | [[:d:Q39020703|Q39020703]] | [[Isabel de Villalonga]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3055 | [[:d:Q39361710|Q39361710]] | [[Teresa Saborit]] | [[Gurb]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 3056 | [[:d:Q39383104|Q39383104]] | [[Elena Castedo]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Elena Castedo, Paradise book flap, cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3057 | [[:d:Q39487008|Q39487008]] | [[Joana Santamans]] | [[Barcelona]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 3058 | [[:d:Q39773130|Q39773130]] | [[Ariadna Trias]] | [[Xirona]] | 1995-04-27 | | | |- | style='text-align:right'| 3059 | [[:d:Q39775466|Q39775466]] | [[Mònica Usart i Rodríguez]] | [[Molins de Rei]] | 1984-05-04 | | | [[Ficheiro:Mònica Usart.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3060 | [[:d:Q39778404|Q39778404]] | [[Montserrat Baró i Sans]] | [[Barcelona]] | 1935-03-08 | [[Barcelona]] | 2017-09-11 | |- | style='text-align:right'| 3061 | [[:d:Q40011353|Q40011353]] | [[Isabel de Riquer]] | [[Barcelona]] | 1941-11-24 | | | |- | style='text-align:right'| 3062 | [[:d:Q40011372|Q40011372]] | [[Gertrudis Prat]] | [[Badalona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3063 | [[:d:Q40011396|Q40011396]] | [[Lola Paris]] | [[Barcelona]] | 1894-07-09 | | 1980 | |- | style='text-align:right'| 3064 | [[:d:Q40011450|Q40011450]] | [[Paquita Borràs i Nicolàs]] | [[Badalona]] | 1930 | | 1949 | |- | style='text-align:right'| 3065 | [[:d:Q40011692|Q40011692]] | [[Núria Miret i Antolí]] | [[Barcelona]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 3066 | [[:d:Q41157991|Q41157991]] | [[Elisa Arimany]] | [[Sant Vicenç de Castellet]] | 1933-03-07 | | 2023-11-29 | [[Ficheiro:Elisa Arimany.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3067 | [[:d:Q41337830|Q41337830]] | [[Àngels Freixanet]] | [[Moià]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 3068 | [[:d:Q41554725|Q41554725]] | [[Rosa M Claramunt]] | [[Barcelona]] | 1948-04-29 | | | [[Ficheiro:Rosa María Claramunt Vallespí.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3069 | [[:d:Q41679242|Q41679242]] | [[Núria Montserrat Pulido|Núria Monserrat]] | [[Barcelona]] | 1978-06-08 | | | [[Ficheiro:Núria Montserrat Pulido, Departament de Recerca i Universitats (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3070 | [[:d:Q41785032|Q41785032]] | [[Gemma Marfany]] | [[Barcelona]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Gemma Marfany i Nadal.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3071 | [[:d:Q41805780|Q41805780]] | [[Alícia Puertas Espín]] | [[Manresa]] | 1974-10-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3072 | [[:d:Q41806512|Q41806512]] | [[Anna Crexells Sender]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3073 | [[:d:Q41853492|Q41853492]] | [[Ragna Debats]] | [[Cataluña]] | 1979-03-22 | | | [[Ficheiro:Ragna Debats 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3074 | [[:d:Q41991767|Q41991767]] | [[Glòria Ballús i Casòliva]] | [[Manresa]] | 1949-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 3075 | [[:d:Q42109107|Q42109107]] | [[Teresa Laplana]] | [[Barcelona]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 3076 | [[:d:Q42118060|Q42118060]] | [[Montserrat Bobé i Marsal]] | [[Manresa]] | 1879-02-13 | [[Barcelona]] | 1930-10-07 | |- | style='text-align:right'| 3077 | [[:d:Q42285502|Q42285502]] | [[María Malla Fábregas]] | [[Alguaire]] | 1918-05-20 | [[La Chapelle-Saint-Mesmin]] | 1995-12-31 | [[Ficheiro:Maria Malla. Ekintzailea (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3078 | [[:d:Q42294645|Q42294645]] | [[Maria Oliveras i Collellmir]] | [[Argelaguer]] | 1910-09-06 | [[Barcelona]] | 2009-11-05 | |- | style='text-align:right'| 3079 | [[:d:Q42309442|Q42309442]] | [[María Eugenia Ibáñez]] | [[Barcelona]] | 1946-01-31 | | | [[Ficheiro:María Eugenia Ibáñez en el Colegio de Periodistas de Cataluña (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3080 | [[:d:Q42406089|Q42406089]] | [[Roser Nadal]] | [[Barcelona]] | 1965-11-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3081 | [[:d:Q42529534|Q42529534]] | [[Aurora Buades]] | [[Tortosa]] | 1897-05-31 | [[Florencia]] | 1965-06-17 | |- | style='text-align:right'| 3082 | [[:d:Q42532152|Q42532152]] | [[Mercedes Balcells]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 3083 | [[:d:Q42666739|Q42666739]] | [[Ivet Musons]] | [[Sant Quirze del Vallès]] | 1992-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3084 | [[:d:Q42697928|Q42697928]] | [[Cristina Pujades]] | [[Mataró]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 3085 | [[:d:Q42725100|Q42725100]] | [[Anna Comet i Pascua]] | [[Xirona]] | 1983-02-20 | | | [[Ficheiro:Anna Comet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3086 | [[:d:Q42758980|Q42758980]] | [[Sílvia Sabaté]] | [[Tortosa]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Sílvia Sabaté 0982.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3087 | [[:d:Q42778730|Q42778730]] | [[Laia Ribas Cabezas]] | [[Terrasa]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 3088 | [[:d:Q42800662|Q42800662]] | [[Meritxell Huch]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 3089 | [[:d:Q42851400|Q42851400]] | [[Sheila Avilés]] | [[Santa Margarida de Montbui]] | 1993-07-07 | | | [[Ficheiro:NK Skyrunning 2017 Zout Fotografie-34 (37776647791).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3090 | [[:d:Q42890683|Q42890683]] | [[Maria Eugènia Alegret i Burgués]] | [[Barcelona]] | 1956-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 3091 | [[:d:Q42893118|Q42893118]] | [[Pamela Isus i Saurí]] | [[El Masnou]] | 1973-06-14 | | | |- | style='text-align:right'| 3092 | [[:d:Q42897216|Q42897216]] | [[Consol Blanch]] | [[La Fatarella]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Consol-Blanch2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3093 | [[:d:Q42907446|Q42907446]] | [[Maria Rosa Nin Pairó]] | [[Sabadell]] | 1933-05-17 | [[Sabadell]] | 2021-08-07 | |- | style='text-align:right'| 3094 | [[:d:Q42907451|Q42907451]] | [[Laia Sabater Díaz]] | [[Badalona]] | 1982-01-29 | | | [[Ficheiro:Laia Sabater Diaz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3095 | [[:d:Q42907457|Q42907457]] | [[Mar Pavón]] | [[Manresa]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Mar Pavón Córdoba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3096 | [[:d:Q42907463|Q42907463]] | [[Agustina Rico Villora]] | [[Barcelona]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 3097 | [[:d:Q42947161|Q42947161]] | [[Maria Àngels Planas Crous]] | [[Xirona]] | 1968-02-05 | | | [[Ficheiro:Flickr - Convergència Democràtica de Catalunya - Recepció del grup parlamentari de CiU a l'Ajuntament de Girona (1) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3098 | [[:d:Q42959328|Q42959328]] | [[Josefa Sagañoles i Martell]] | [[Lleida]] | 1890-08-24 | [[Barcelona]] | 1982-07 | [[Ficheiro:Pepita Sagañoles Martell (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3099 | [[:d:Q42963597|Q42963597]] | [[Elisenda Alamany]] | [[Sabadell]] | 1983-10-11 | | | [[Ficheiro:(Elisenda Alamany) Sessió de constitució del Consell de Districte de Sant Martí (48420187236) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3100 | [[:d:Q43169507|Q43169507]] | [[Eva Franch Gilabert]] | [[Deltebre]] | 1978-12-10 | | | [[Ficheiro:Eva Franch IAC2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3101 | [[:d:Q43264218|Q43264218]] | [[Cati Plana]] | [[Figueres]] | 1976-08-13 | | | [[Ficheiro:Cati plana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3102 | [[:d:Q43305283|Q43305283]] | [[Núria Balada Cardona]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Núria Balada ICD (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3103 | [[:d:Q43314899|Q43314899]] | [[Rut Ribas i Martí]] | [[Sant Sadurní d'Anoia]] | 1990 | | | [[Ficheiro:Rut Ribas i Martí (17-07-2024) (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3104 | [[:d:Q43371415|Q43371415]] | [[Teresa Pallarès Piqué]] | [[Marçà]] | 1964-02-12 | | | [[Ficheiro:Pallares teresa (3).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3105 | [[:d:Q43373332|Q43373332]] | [[Gemma Molera]] | [[Barcelona]] | 1964-10-24 | [[Sant Cugat del Vallès]] | 2018-01-20 | |- | style='text-align:right'| 3106 | [[:d:Q43375166|Q43375166]] | [[Maria Sirvent i Escrig]] | [[Sabadell]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Maria Sirvent (2021).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3107 | [[:d:Q43376768|Q43376768]] | [[Imma Gallardo Barceló]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1966-09-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3108 | [[:d:Q43387248|Q43387248]] | [[María Millanes]] | [[Barcelona]] | 1861-10-15 | [[Madrid]] | 1925-10-25 | [[Ficheiro:1922-10-08, La Novela Teatral, María Millanes, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3109 | [[:d:Q43406261|Q43406261]] | [[Clotilde Domus]] | [[Barcelona]] | 1882-07-02 | [[Valencia]] | 1969-11<br/>1969-11-20 | [[Ficheiro:Clotilde Domus, por Audouard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3110 | [[:d:Q43439908|Q43439908]] | [[Noemí Llauradó i Sans]] | [[Reus]] | 1978-06-04 | | | [[Ficheiro:Noemí Llauradó (04-10-2023) (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3111 | [[:d:Q43439924|Q43439924]] | [[Aurora Madaula i Giménez]] | [[Mollet del Vallès]] | 1978-11-12 | | | [[Ficheiro:7 mesos Cuixart - Sànchez a la presó DC77368 (41581271594) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3112 | [[:d:Q43439940|Q43439940]] | [[Irene Fornós i Curto]] | [[Tortosa]] | 1980-08-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3113 | [[:d:Q43563997|Q43563997]] | [[Maria Dolors Boixadós]] | [[Sort]] | 1917 | [[Miami]] | 2008 | |- | style='text-align:right'| 3114 | [[:d:Q43963838|Q43963838]] | [[Natàlia Sànchez Dipp]] | [[Figueres]] | 1983-10-13 | | | [[Ficheiro:Natàlia Sànchez i Dipp (2021).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3115 | [[:d:Q43985574|Q43985574]] | [[Juliana Buch]] | [[Barcelona]] | 1943 | [[Mataró]] | 2016-10-31 | |- | style='text-align:right'| 3116 | [[:d:Q44008598|Q44008598]] | [[María Luisa Marnet]] | [[Vic]] | 1900 | | 1995-09-08 | |- | style='text-align:right'| 3117 | [[:d:Q44062339|Q44062339]] | [[Maria Cinta Cid Xutglà]] | [[Tortosa]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 3118 | [[:d:Q44150081|Q44150081]] | [[Concepció Casanova i Danés]] | [[Campdevànol]] | 1906-12-30 | [[Sant Boi de Llobregat]] | 1991-03-07 | |- | style='text-align:right'| 3119 | [[:d:Q44172896|Q44172896]] | [[Natàlia Arroyo Clavell]] | [[Esplugues de Llobregat]] | 1986-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 3120 | [[:d:Q44675801|Q44675801]] | [[Estrella Cortichs Vinyals]] | [[Gironella]] | 1902-04-14 | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1985-12-06 | |- | style='text-align:right'| 3121 | [[:d:Q44717119|Q44717119]] | [[Gemma Geis i Carreras]] | [[Xirona]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Gemma Geis retrat oficial 2021 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3122 | [[:d:Q44926335|Q44926335]] | [[Candela Andújar Jiménez]] | [[Barberà del Vallès]] | 2000-03-26 | | | [[Ficheiro:2019-05-17 Fußball, Frauen, UEFA Women's Champions League, Olympique Lyonnais - FC Barcelona StP 0902 LR10 by Stepro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3123 | [[:d:Q45022231|Q45022231]] | [[Maria Rovira i Torrens]] | [[Barcelona]] | 1988-02-18 | | | [[Ficheiro:20160618 105704 CUP Barcelona 1 any Llavors 7R 03414 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3124 | [[:d:Q45025619|Q45025619]] | [[Marta Vallmitjana i Alemany]] | [[Barcelona]] | 1934 | | | |- | style='text-align:right'| 3125 | [[:d:Q45352684|Q45352684]] | [[Lidia Camprubí i Barris]] | [[Manresa]] | 1946-03-13 | [[Manresa]] | 1968-12-08 | |- | style='text-align:right'| 3126 | [[:d:Q45456620|Q45456620]] | [[Victoria Vivas]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 3127 | [[:d:Q45776688|Q45776688]] | [[Anna Accensi]] | [[Amposta]] | 1970-01-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3128 | [[:d:Q45794241|Q45794241]] | [[Cecília Vallhonrat Servolé]] | [[Rubí, Barcelona|Rubí]] | 1877-04-18 | [[Olesa de Montserrat]] | 1946-06-16 | |- | style='text-align:right'| 3129 | [[:d:Q45809747|Q45809747]] | [[Alba Florejachs]] | [[Barcelona]] | 1981-02-18 | | | |- | style='text-align:right'| 3130 | [[:d:Q46007888|Q46007888]] | [[Teresa Jordá Vitó]] | [[Terrasa]] | 1943-04-02<br/>1943-02-04 | | | [[Ficheiro:Teresa jordà vitó.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3131 | [[:d:Q46239554|Q46239554]] | [[María Dolores Marco]] | [[Barcelona]] | 1935-09-10 | [[Madrid]] | 2005-10-09 | |- | style='text-align:right'| 3132 | [[:d:Q46485816|Q46485816]] | [[Susanna Segovia Sánchez]] | [[Badalona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:365 dies En Comú (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3133 | [[:d:Q46632220|Q46632220]] | [[Mònica Palacín i París]] | [[Barcelona]] | 1972-10-30 | | | |- | style='text-align:right'| 3134 | [[:d:Q46842218|Q46842218]] | [[Ángeles Yagüe]] | [[Barcelona]] | 1957-07-19 | [[Madrid]] | 2007-06-18 | |- | style='text-align:right'| 3135 | [[:d:Q46852092|Q46852092]] | [[Ariadna Herrero]] | [[Granollers]] | 1981-04-05 | | | [[Ficheiro:Ariadna Herrero i Molina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3136 | [[:d:Q46923004|Q46923004]] | [[Gemma Deusedas]] | [[Barcelona]] | 1975-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 3137 | [[:d:Q46923397|Q46923397]] | [[Lara Díez Quintanilla]] | [[Lleida]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 3138 | [[:d:Q46925173|Q46925173]] | [[Judit Martín]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1976-12-09 | | | [[Ficheiro:Judit Martín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3139 | [[:d:Q46955723|Q46955723]] | [[Mònica Sales de la Cruz]] | [[Tortosa]] | 1983-08-27 | | | |- | style='text-align:right'| 3140 | [[:d:Q46956290|Q46956290]] | [[Eva Baró i Ramos]] | [[Barcelona]] | 1974-10-23 | | | [[Ficheiro:Eva Baro Ametlla del Vallès Campanya 21D 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3141 | [[:d:Q46997730|Q46997730]] | [[Laia Talarn Compañó]] | [[Barcelona]] | 1991-10-14 | | | |- | style='text-align:right'| 3142 | [[:d:Q47003762|Q47003762]] | [[Laura Falcó]] | [[Barcelona]] | 1969-03-17 | | | [[Ficheiro:Laura Falcó.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3143 | [[:d:Q47005711|Q47005711]] | [[Monica Aguilera]] | [[Barcelona]] | 1974-01-05 | | | [[Ficheiro:Bimbache-2013-Monica-Aguilera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3144 | [[:d:Q47006130|Q47006130]] | [[Maria Isabel Ferrer Álvarez]] | [[Barcelona]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 3145 | [[:d:Q47009189|Q47009189]] | [[Anna Sugrañes Boix]] | [[Barcelona]] | 1911 | [[Reus]] | 2004 | [[Ficheiro:AnnaiLlorenç 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3146 | [[:d:Q47037670|Q47037670]] | [[Maria Teresa Matas Blanxart]] | [[Barcelona]] | 1944-01-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3147 | [[:d:Q47083439|Q47083439]] | [[María Dolores Vedruna]] | [[Barcelona]] | 1810 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 3148 | [[:d:Q47108991|Q47108991]] | [[Míriam Santamaria i Brichs]] | [[Manresa]] | 1980-09-15 | | | [[Ficheiro:Consell Popular de Ministres 181221 4964 dc (46444659851) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3149 | [[:d:Q47170735|Q47170735]] | [[Assumpta Mateu i Vilaseca]] | [[Manresa]] | 1970-10-19 | | | |- | style='text-align:right'| 3150 | [[:d:Q47170740|Q47170740]] | [[Gemma Espigares i Tribó]] | [[Lleida]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 3151 | [[:d:Q47171124|Q47171124]] | [[Edelmira Calvetó Alsamora]] | [[Barcelona]] | 1884-07-01 | [[Barcelona]] | 1957-07-29 | |- | style='text-align:right'| 3152 | [[:d:Q47171130|Q47171130]] | [[Joaquima Raspall Juanico]] | [[El Poblenou]] | 1877 | [[Barcelona]] | 1968-03-18 | |- | style='text-align:right'| 3153 | [[:d:Q47179294|Q47179294]] | [[Pilar Massana]] | [[Solsona]] | 1951 | | | [[Ficheiro:Marató d'inculpacions 191116 096 dc (49093916193).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3154 | [[:d:Q47179301|Q47179301]] | [[Montserrat Espallargas]] | [[Barcelona]] | 1964-07-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3155 | [[:d:Q47179310|Q47179310]] | [[Sílvia Tomàs]] | [[La Prosperitat]] | 1990-08-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3156 | [[:d:Q47179319|Q47179319]] | [[Clara Moraleda]] | [[Barcelona]] | 1994-01-14 | | | [[Ficheiro:Clara Moraleda, per Sant Jordi 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3157 | [[:d:Q47179328|Q47179328]] | [[Antònia Guitart Orriols]] | [[Berga]] | 1893 | [[Manresa]] | 1960-03-29 | |- | style='text-align:right'| 3158 | [[:d:Q47262307|Q47262307]] | [[Neus Martínez-Abadías]] | [[Lleida]] | 1978-10-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3159 | [[:d:Q47334898|Q47334898]] | [[Maria Solé Batlle]] | [[Artesa de Lleida]] | 1878 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 3160 | [[:d:Q47367042|Q47367042]] | [[Silvia de Sanjosé]] | [[Barcelona]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 3161 | [[:d:Q47415754|Q47415754]] | [[Claudia Pina]] | [[Montcada i Reixac]] | 2001-08-12 | | | [[Ficheiro:Brann - Barça Femení CG3A7588 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3162 | [[:d:Q47448835|Q47448835]] | [[Dolors Marin Tuyà]] | [[Barcelona]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 3163 | [[:d:Q47455603|Q47455603]] | [[Laura Rosel]] | [[Sabadell]] | 1980-12-12 | | | [[Ficheiro:Miravisions 2023 18.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3164 | [[:d:Q47466534|Q47466534]] | [[Anna Pruna i Grivé]] | [[Badalona]] | 1968-01-02 | | | [[Ficheiro:Anna Pruna 2010 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3165 | [[:d:Q47482549|Q47482549]] | [[Maria Teresa Sàbat i Salinas]] | [[Igualada]] | 1911-11-24 | [[Igualada]] | 2011-11-25 | [[Ficheiro:Maria Teresa Sàbat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3166 | [[:d:Q47489131|Q47489131]] | [[Rocio Bonilla]] | [[Badalona]]<br/>[[Barcelona]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Rocio Bonilla 2119.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3167 | [[:d:Q47500095|Q47500095]] | [[Núria Font]] | [[Capellades]] | 1958 | [[Xirona]] | 2017-10-22<br/>2017-10-20 | |- | style='text-align:right'| 3168 | [[:d:Q47501868|Q47501868]] | [[Antònia Carré i Pons]] | [[Terrasa]] | 1960-08-21 | | | |- | style='text-align:right'| 3169 | [[:d:Q47508705|Q47508705]] | [[Tània Balló Colell]] | [[Barcelona]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 3170 | [[:d:Q47509530|Q47509530]] | [[Nuria Villazán Martín]] | [[Barcelona]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 3171 | [[:d:Q47509535|Q47509535]] | [[Carla Subirana]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 3172 | [[:d:Q47509536|Q47509536]] | [[Agnès Pe]] | [[Lleida]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 3173 | [[:d:Q47512928|Q47512928]] | [[Aurora Correa]] | [[Barcelona]] | 1930-02-10 | [[León (Q189128)|León]] | 2008-11-16 | [[Ficheiro:Joven Aurora Correa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3174 | [[:d:Q47516716|Q47516716]] | [[Immaculada Bellafont i Senties]] | [[Vic]] | 1949-01-12 | | | [[Ficheiro:Imma Bellafont (4359424288) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3175 | [[:d:Q47519578|Q47519578]] | [[Eva Vila]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 3176 | [[:d:Q47538866|Q47538866]] | [[Encarna Castillo]] | [[Barcelona]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 3177 | [[:d:Q47542430|Q47542430]] | [[Antoñita Singla]] | [[Barcelona]] | 1948 | | | [[Ficheiro:La Singla 2.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3178 | [[:d:Q47919274|Q47919274]] | [[Roser Rosés]] | [[Barcelona]] | 1926 | | 2025-05-02 | |- | style='text-align:right'| 3179 | [[:d:Q48101772|Q48101772]] | [[Montserrat Ros i Ribas]] | [[Barcelona]] | 1943-09-23 | [[Barcelona]] | 2018-02-06 | |- | style='text-align:right'| 3180 | [[:d:Q48103037|Q48103037]] | [[Maria del Mar Raventós i Chalbaud]] | [[Barcelona]] | 1952-04-13 | | | |- | style='text-align:right'| 3181 | [[:d:Q48311957|Q48311957]] | [[Astrid Fina]] | [[Barcelona]] | 1983-10-16 | | | |- | style='text-align:right'| 3182 | [[:d:Q48630696|Q48630696]] | [[Anna Bigas Salvans]] | [[Barcelona]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 3183 | [[:d:Q48688426|Q48688426]] | [[Assumpció Vila Mitjà]] | [[L'Escala]] | 1948-12-07 | | | [[Ficheiro:Assumpció Vila Mitjà.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3184 | [[:d:Q48774577|Q48774577]] | [[Eva Martí]] | [[Barcelona]] | 1974-05-29 | | | |- | style='text-align:right'| 3185 | [[:d:Q48977716|Q48977716]] | [[Pepita Padrós i Martí]] | [[Badalona]] | 1952 | | | [[Ficheiro:Pepita Padrós.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3186 | [[:d:Q49159993|Q49159993]] | [[Consuelo García del Cid Guerra]] | [[Barcelona]] | 1958-08-24 | | | [[Ficheiro:Consuelo García del Cid, junio 2025.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3187 | [[:d:Q49242723|Q49242723]] | [[Llum Ventura Gil]] | [[Barcelona]] | 1941 | | 2023-07-09 | |- | style='text-align:right'| 3188 | [[:d:Q49371058|Q49371058]] | [[Teresa-Montserrat Sala i Garcia]] | [[Barcelona]] | 1959-04-30 | | | |- | style='text-align:right'| 3189 | [[:d:Q49847081|Q49847081]] | [[Concepció Oliver i Arazona]] | [[Barcelona]] | 1908 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 3190 | [[:d:Q49995655|Q49995655]] | [[Maria Guasch]] | [[Begues]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Premi Òmnium a la Millor Novel·la (40422557041).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3191 | [[:d:Q49996618|Q49996618]] | [[Lluïsa Espigolé]] | [[Barcelona]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 3192 | [[:d:Q50058396|Q50058396]] | [[Maria Bofill]] | [[Barcelona]] | 1937-05-06 | | 2021-03-28 | |- | style='text-align:right'| 3193 | [[:d:Q50124330|Q50124330]] | [[Montserrat Comas d'Argemir]] | [[Barcelona]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 3194 | [[:d:Q50193569|Q50193569]] | [[Salut Borràs i Saperas]] | [[Barcelona]] | 1878-01 | [[Hospital de la Pitié-Salpêtrière]] | 1954-08-11 | |- | style='text-align:right'| 3195 | [[:d:Q50281005|Q50281005]] | [[Maria Oleart i Font]] | [[Barcelona]] | 1929-05-29 | | 1996-02-06 | |- | style='text-align:right'| 3196 | [[:d:Q50293070|Q50293070]] | [[Laura Ferrés]] | [[Barcelona]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 3197 | [[:d:Q50323135|Q50323135]] | [[Pilar Conesa i Santamaria]] | [[Barcelona]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Pilar Conesa i Santamaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3198 | [[:d:Q50323489|Q50323489]] | [[Mercè Huerta Busquets]] | [[Figueres]] | 1929-12-24 | [[Xirona]] | 2015-07-21 | [[Ficheiro:Mercè Huerta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3199 | [[:d:Q50350968|Q50350968]] | [[Lucía Sainz]] | [[Barcelona]] | 1984-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 3200 | [[:d:Q50355967|Q50355967]] | [[Mercè Claramunt Bielsa]] | [[Barcelona]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Mercè Claramunt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3201 | [[:d:Q50358468|Q50358468]] | [[Pilar Sen]] | [[Barcelona]] | 1918-05-11 | [[Cidade de México]] | 1973-09-14 | |- | style='text-align:right'| 3202 | [[:d:Q50375727|Q50375727]] | [[Ona Batlle Pascual]] | [[Vilassar de Mar]] | 1999-06-10 | | | [[Ficheiro:Deportivo Abanca - FC Barcelona 108.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3203 | [[:d:Q50376427|Q50376427]] | [[Glòria Bulbena i Reig]] | [[Barcelona]] | 1891-09-29 | [[Barcelona]] | 1984-05-03 | [[Ficheiro:Glòria Bulbena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3204 | [[:d:Q50380286|Q50380286]] | [[Núria Iceta Llorens]] | [[Barcelona]] | 1968-03-09 | | | [[Ficheiro:Núria Iceta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3205 | [[:d:Q50384465|Q50384465]] | [[Cati Piera i Fina]] | [[Palafrugell]] | 1962-02-09 | | | |- | style='text-align:right'| 3206 | [[:d:Q50384469|Q50384469]] | [[Núria Rivas i Mascarós]] | [[Palafrugell]] | 1971-07-08 | [[Palafrugell]] | 2014-04-06 | |- | style='text-align:right'| 3207 | [[:d:Q50384473|Q50384473]] | [[Neus Colomer i Sànchez]] | [[Palamós]] | 1979-07-30 | | | [[Ficheiro:Neus Colomer Sanchez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3208 | [[:d:Q50384947|Q50384947]] | [[Silvia Cruz Lapeña]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Silvia Cruz (47328510231) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3209 | [[:d:Q50385250|Q50385250]] | [[Ingrid Guardiola Sánchez]] | [[Xirona]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Retrato de Ingrid Guardiola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3210 | [[:d:Q50385421|Q50385421]] | [[Mónica Rikić]] | [[Barcelona]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 3211 | [[:d:Q50389908|Q50389908]] | [[Conxita Herrero]] | [[El Prat de Llobregat]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Conxita Herrero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3212 | [[:d:Q50390161|Q50390161]] | [[Desirée Bela-Lobedde]] | [[Barcelona]] | 1978-11-24 | | | [[Ficheiro:Negra Flor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3213 | [[:d:Q50398997|Q50398997]] | [[Josefina Gómez Toldrá]] | [[Barcelona]] | 1933 | [[Granollers]] | 2020-09-06 | |- | style='text-align:right'| 3214 | [[:d:Q50672458|Q50672458]] | [[Julia Roca X]] | [[Barcelona]] | 1990-03-07 | | | |- | style='text-align:right'| 3215 | [[:d:Q50672465|Q50672465]] | [[Susy Gala]] | [[Barcelona]] | 1992-11-11 | | | [[Ficheiro:Susy gala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3216 | [[:d:Q50761129|Q50761129]] | [[Julieta Agustí i Farreny]] | [[Lleida]] | 1952 | [[Llardecans]] | 2012-06-08 | |- | style='text-align:right'| 3217 | [[:d:Q50806936|Q50806936]] | [[Núria Parés Sellarès]] | [[Manlleu]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 3218 | [[:d:Q50807324|Q50807324]] | [[Ana María Peiró]] | [[Barcelona]] | 1962-11-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3219 | [[:d:Q50822527|Q50822527]] | [[Aitana Ocaña|Aitana]] | [[Sant Climent de Llobregat]] | 1999-06-27 | | | [[Ficheiro:Aitana Madrid2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3220 | [[:d:Q50824535|Q50824535]] | [[Nely Reguera]] | [[Barcelona]] | 1978-12-25 | | | |- | style='text-align:right'| 3221 | [[:d:Q50842870|Q50842870]] | [[Elena Martín]] | [[Barcelona]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Elena Martín (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3222 | [[:d:Q50868451|Q50868451]] | [[Pilar Bagüés Blasco]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1882-10-22 | [[Barcelona]] | 1975-08-22 | |- | style='text-align:right'| 3223 | [[:d:Q50870535|Q50870535]] | [[Francesca Cabrisses Vilàs]] | [[Barcelona]] | 1924-01-03 | [[Vilanova i la Geltrú]] | 2007-02-11 | |- | style='text-align:right'| 3224 | [[:d:Q50875981|Q50875981]] | [[Anna Geli España]] | [[Lleida]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 3225 | [[:d:Q50937735|Q50937735]] | [[Esther Eroles]] | [[Barcelona]] | 1973-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3226 | [[:d:Q50961277|Q50961277]] | [[Susanna Bouis Gutiérrez]] | [[Barcelona]] | 1967-11 | | | |- | style='text-align:right'| 3227 | [[:d:Q50983659|Q50983659]] | [[Txell Bonet]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Assemblea General Ordinària març 2018 DC68316 (38956410080).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3228 | [[:d:Q50990503|Q50990503]] | [[Abigail Garrido]] | [[Sant Pere de Ribes]] | 1961-12-27 | | | [[Ficheiro:Abigail Garrido (14-10-2024) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3229 | [[:d:Q50995317|Q50995317]] | [[Maria Vicente]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 2001-03-28 | | | [[Ficheiro:GOTZ0273 vicente (48038990547).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3230 | [[:d:Q51000669|Q51000669]] | [[Sara Espígul]] | [[Vilassar de Mar]] | 1984 | | | [[Ficheiro:L'escola no té por DC69733 (40875355052) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3231 | [[:d:Q51077359|Q51077359]] | [[Maria Carmen Riu de Martín]] | [[Barcelona]] | 1958 | | | [[Ficheiro:CARME RIU 2016 300ppi 2A.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3232 | [[:d:Q51090591|Q51090591]] | [[Marta Mas Torrent]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 3233 | [[:d:Q51094397|Q51094397]] | [[Helena Cavallier]] | [[Barcelona]] | 1855-05-05 | [[Río de Xaneiro]] | 1920-04-15 | |- | style='text-align:right'| 3234 | [[:d:Q51171697|Q51171697]] | [[Betsy Túrnez]] | [[Barcelona]] | 1974-10-13 | | | [[Ficheiro:Betsy Túrnez, XIV Premis Gaudí (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3235 | [[:d:Q51319988|Q51319988]] | [[Esperança Atarés i Solans]] | [[Barcelona]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 3236 | [[:d:Q51324306|Q51324306]] | [[Esperança Castell i Rodríguez]] | [[Sant Adrià de Besòs]] | 1951-08-10 | | | [[Ficheiro:Esperança Castell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3237 | [[:d:Q51360267|Q51360267]] | [[María del Mar Arnús de Urruela]] | [[Badalona]] | 1945-07-05 | | | |- | style='text-align:right'| 3238 | [[:d:Q51391037|Q51391037]] | [[Daniela Anguita]] | [[Barcelona]] | 1984-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 3239 | [[:d:Q51526759|Q51526759]] | [[Laia Artigas]] | [[Premià de Mar]] | 2008 | | | |- | style='text-align:right'| 3240 | [[:d:Q51526801|Q51526801]] | [[Dolors Ubanell i Trayter]] | [[Figueres]] | 1900-06-23 | [[Figueres]] | 1982-02-02 | [[Ficheiro:Dolors Ubanell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3241 | [[:d:Q51526901|Q51526901]] | [[Irene Prunera Sedó]] | [[Reus]] | 1878-04-08 | [[Barcelona]] | 1961-12 | |- | style='text-align:right'| 3242 | [[:d:Q51533318|Q51533318]] | [[Pilar Canela Vila]] | [[Cerdanyola del Vallès]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3243 | [[:d:Q51543184|Q51543184]] | [[Àngels Marzo i Torres]] | [[Caldes de Montbui|Caldas de Montbuy]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Àngels Marzo i Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3244 | [[:d:Q51567393|Q51567393]] | [[Meritxell Colell Aparicio]] | [[Barcelona]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Meritxell -Colell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3245 | [[:d:Q51583922|Q51583922]] | [[Anna Bartra Kaufmann]] | [[Barcelona]] | 1952-07-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3246 | [[:d:Q51613058|Q51613058]] | [[Laura Huerga]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | [[Ficheiro:LauraHuerga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3247 | [[:d:Q51660540|Q51660540]] | [[Ascensión Godoy Tena]] | [[Montornès del Vallès]] | 1965 | | | [[Ficheiro:I Conf Pol PSOE (151) (5029562361) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3248 | [[:d:Q51693871|Q51693871]] | [[Marta Cardona Valls]] | [[Montcada i Reixac]] | 1928 | [[Huddersfield]] | 2025-02-15 | |- | style='text-align:right'| 3249 | [[:d:Q51712235|Q51712235]] | [[Isabel Rodés Quer]] | [[Reus]] | 1901 | [[Salou]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 3250 | [[:d:Q51720453|Q51720453]] | [[Ingrid Sunyer]] | [[Barcelona]] | 1990-02-08 | | | [[Ficheiro:Ingrid Sunyer.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3251 | [[:d:Q51751647|Q51751647]] | [[Neus Tomàs]] | [[Lleida]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Neus Tomàs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3252 | [[:d:Q51754154|Q51754154]] | [[Sonia Guirado Crespo]] | [[Badalona]] | 1976-11-16 | | | |- | style='text-align:right'| 3253 | [[:d:Q51779237|Q51779237]] | [[Mercè Salas Pujol]] | [[Reus]] | 1893-05-08 | [[Zaragoza]] | 1919-09-09 | |- | style='text-align:right'| 3254 | [[:d:Q51844244|Q51844244]] | [[Anna Crusafont Sabater]] | [[Sabadell]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 3255 | [[:d:Q51879138|Q51879138]] | [[Maria Dolors Coll Magrí]] | [[Almenar]] | 1960-08-10 | | | |- | style='text-align:right'| 3256 | [[:d:Q51879141|Q51879141]] | [[Tessa Julià Dinarès]] | [[Matadepera]] | 1952 | | | [[Ficheiro:Tessa Julià Dinarès.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3257 | [[:d:Q51879142|Q51879142]] | [[María Dolors Vidal Casellas]] | [[Salt]] | 1956-06-21 | | | [[Ficheiro:Dolors Vidal.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3258 | [[:d:Q51879146|Q51879146]] | [[Laia Manzanares|Laia Manzanares i Tomàs]] | [[Barcelona]] | 1994-03-30 | | | [[Ficheiro:Laia Manzanares por Naturgy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3259 | [[:d:Q51881431|Q51881431]] | [[Montserrat Cabré]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1962-08-26 | | | |- | style='text-align:right'| 3260 | [[:d:Q51900208|Q51900208]] | [[Anna Maria Geli de Ciurana]] | [[Xirona]] | 1950 | | | [[Ficheiro:Anna Maria Geli.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3261 | [[:d:Q51930849|Q51930849]] | [[Ida Genty-Rossi]] | [[Barcelona]] | 1914-10-31 | [[Sainte-Alvère-Saint-Laurent-les-Bâtons]] | 2019-04-21 | |- | style='text-align:right'| 3262 | [[:d:Q51955182|Q51955182]] | [[Cristina Daura]] | [[Barcelona]] | 1988-05-27 | | | |- | style='text-align:right'| 3263 | [[:d:Q51955184|Q51955184]] | [[Berta Marsé]] | [[Barcelona]] | 1969-11 | | | [[Ficheiro:Salon du livre de Paris, 2013 marse (8900891916).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3264 | [[:d:Q52064605|Q52064605]] | [[Raquel García i Ulldemolins]] | [[Barcelona]] | 1972-02-19 | | | [[Ficheiro:Raquel Gu - 41 Comic BCN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3265 | [[:d:Q52081030|Q52081030]] | [[Gemma Sales i Amill]] | [[Barcelona]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 3266 | [[:d:Q52129409|Q52129409]] | [[Enriqueta Bombón]] | [[Barcelona]] | 1925 | | 1999 | |- | style='text-align:right'| 3267 | [[:d:Q52230325|Q52230325]] | [[Alba Sabaté i Villagrasa]] | [[Manresa]] | 1962-02-17<br/>1962 | | | [[Ficheiro:Alba sabate 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3268 | [[:d:Q52239036|Q52239036]] | [[Judit Farrés]] | [[Igualada]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Judith Farrés en una actuación con Ajo en la Cuesta de Moyano de Madrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3269 | [[:d:Q52280643|Q52280643]] | [[Montse Pérez]] | [[Barcelona]] | 1956-10-28 | [[Barcelona]] | 2018-04-28 | |- | style='text-align:right'| 3270 | [[:d:Q52397858|Q52397858]] | [[Paulina Pi de la Serra]] | [[Terrasa]] | 1906 | [[Terrasa]] | 1991-03-22 | [[Ficheiro:044 Ajuntament de Terrassa, galeria de terrassencs il·lustres, Paulina Pi de la Serra.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3271 | [[:d:Q52507647|Q52507647]] | [[Leonor Ferrer Girabau]] | [[Barcelona]] | 1874-06-17 | [[Barcelona]] | 1960-10-15 | [[Ficheiro:Fotografia de la delineant Leonor Ferrer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3272 | [[:d:Q52628876|Q52628876]] | [[Julia Torregrosa]] | [[Barcelona]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 3273 | [[:d:Q52636999|Q52636999]] | [[Nuria Guiu Sagarra]] | [[Barcelona]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 3274 | [[:d:Q52696390|Q52696390]] | [[Laia Soler i Torrente]] | [[Lleida]] | 1991-03-26 | | | [[Ficheiro:LaiaSoler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3275 | [[:d:Q52731169|Q52731169]] | [[Clara Prats]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 3276 | [[:d:Q52779339|Q52779339]] | [[Eva Fernández]] | [[Badalona]] | 1975-04-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3277 | [[:d:Q52841102|Q52841102]] | [[Rosa Queralt Doménech]] | [[Barcelona]] | 1940 | | 2018-04-16 | |- | style='text-align:right'| 3278 | [[:d:Q52895543|Q52895543]] | [[Viuda Sastres]] | [[Barcelona]] | 18th century | [[Barcelona]] | 19th century | |- | style='text-align:right'| 3279 | [[:d:Q53104486|Q53104486]] | [[Maria Elena Fort i Cisneros]] | [[Barcelona]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Elena Fort (24-07-2024) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3280 | [[:d:Q53186083|Q53186083]] | [[Carola Miró]] | [[Barcelona]] | 1965 | [[Xirona]] | 2024-05-04 | [[Ficheiro:50è Premi d'Honor de les Lletres Catalanes al Palau de la Música Catalana 35 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3281 | [[:d:Q53488967|Q53488967]] | [[Marina Falcó]] | [[Terrasa]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 3282 | [[:d:Q53544322|Q53544322]] | [[Carme Arnau]] | [[Barcelona]] | 1944-07-16 | | | |- | style='text-align:right'| 3283 | [[:d:Q53544947|Q53544947]] | [[Rosa Agenjo Bosch]] | [[Barcelona]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 3284 | [[:d:Q53545366|Q53545366]] | [[María Dolores Cabré Montserrat]] | [[Vinyols i els Arcs]] | 1914-08-28 | [[Tarragona]] | 1995-03-07 | |- | style='text-align:right'| 3285 | [[:d:Q53545564|Q53545564]] | [[Maria Enrich]] | [[Igualada]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Maria Enrich.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3286 | [[:d:Q53546383|Q53546383]] | [[Pepita Cedillo]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 3287 | [[:d:Q53546633|Q53546633]] | [[Lali Cistaré]] | [[Barcelona]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 3288 | [[:d:Q53548208|Q53548208]] | [[لايا اجويلار]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Laia Aguilar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3289 | [[:d:Q53604369|Q53604369]] | [[Clara Soley i Manuel]] | [[Sabadell]] | 1967-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 3290 | [[:d:Q53679229|Q53679229]] | [[Maria Josepa Izard i Llonch]] | [[Sabadell]] | 1911-02-11 | [[Sabadell]] | 2003-06-23 | |- | style='text-align:right'| 3291 | [[:d:Q53679250|Q53679250]] | [[Carme Plaza Arqué]] | [[Reus]] | 1946-04-02 | | | [[Ficheiro:Carme Plaza Arqué.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3292 | [[:d:Q53785087|Q53785087]] | [[Carme Mechó i Cunillera]] | [[Barcelona]] | 1929 | | 2021-01-24 | |- | style='text-align:right'| 3293 | [[:d:Q53870599|Q53870599]] | [[Miriam Tey de Salvador]] | [[Barcelona]] | 1960-12-16 | | | [[Ficheiro:Rajoy recibe a dirigentes de Societat Civil Catalana 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3294 | [[:d:Q54161288|Q54161288]] | [[María Silvestre Cabrera]] | [[Barcelona]] | 1967 | | | [[Ficheiro:María Silvestre Cabrera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3295 | [[:d:Q54233073|Q54233073]] | [[Éléonore d'Aragon et Montferrat]] | [[Balaguer]] | 1378 | [[Sant Joan de la Muntanya]] | 1430-05-28 | |- | style='text-align:right'| 3296 | [[:d:Q54358097|Q54358097]] | [[Marta Subirà i Roca]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 3297 | [[:d:Q54389926|Q54389926]] | [[Carme Peris Lozano]] | [[Barcelona]] | 1941-11-30 | | 2018-05-25 | [[Ficheiro:Carme Peris.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3298 | [[:d:Q54435048|Q54435048]] | [[Àngels Chacón i Feixas]] | [[Igualada]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Àngels Chacón 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3299 | [[:d:Q54444011|Q54444011]] | [[Marta Botet]] | [[Barcelona]] | 2000-05-28 | | | [[Ficheiro:Marta Botet Borràs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3300 | [[:d:Q54477813|Q54477813]] | [[Carmen Selves]] | [[Manresa]] | 1931-01-04 | | | [[Ficheiro:Maria Carmen Selves a 1995.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3301 | [[:d:Q54505472|Q54505472]] | [[Kaba Gassama]] | [[Granollers]] | 1997-08-16 | | | [[Ficheiro:Kaba Gassama 2021-05-26.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3302 | [[:d:Q54561391|Q54561391]] | [[Mercè Rius i Serra]] | [[Badalona]] | 1968-11-29 | | | |- | style='text-align:right'| 3303 | [[:d:Q54689467|Q54689467]] | [[Virginia Pérez Alonso]] | [[Barcelona]] | 1972-10-06 | | | [[Ficheiro:Virginia Pérez Alonso, diciembre 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3304 | [[:d:Q54699510|Q54699510]] | [[Maria Mariné i Mariné]] | [[Barcelona]] | 1910 | [[Barcelona]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 3305 | [[:d:Q54844460|Q54844460]] | [[Rosa Compte i Ferrando]] | [[Reus]] | 1742 | [[Lleida]] | 1818 | |- | style='text-align:right'| 3306 | [[:d:Q54869187|Q54869187]] | [[Cristina Jolonch Anglada]] | [[Barcelona]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Jordi Cruz i Cristina Jolonch IMG 9611 (41132885465).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3307 | [[:d:Q54883207|Q54883207]] | [[María Frisa]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | [[Ficheiro:María Frisa (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3308 | [[:d:Q54932391|Q54932391]] | [[Mònica Balsells]] | [[Reus]] | 1972-10-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3309 | [[:d:Q54932595|Q54932595]] | [[Ariadna Alsina Tarrés]] | [[Figueres]] | 1986-10-06 | | | [[Ficheiro:Ariadna alsina tarrès 1523261.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3310 | [[:d:Q54936496|Q54936496]] | [[Elena Carreras]] | [[Barcelona]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 3311 | [[:d:Q55076481|Q55076481]] | [[Meri Puig Rebustes]] | [[Barcelona]] | 1962-02-26 | | | |- | style='text-align:right'| 3312 | [[:d:Q55097223|Q55097223]] | [[Montserrat Miró i Marimon]] | [[Barcelona]] | 1919-11-26 | [[Sabadell]] | 1999-09-11 | |- | style='text-align:right'| 3313 | [[:d:Q55104362|Q55104362]] | [[Magdalena Oliver Gabarró]] | [[Barcelona]] | 1903-10-31 | | 2019-05-01 | |- | style='text-align:right'| 3314 | [[:d:Q55175084|Q55175084]] | [[Josefina Mateu Ibars]] | [[Lleida]] | 1933-05-09 | [[Barcelona]] | 2015-11-25 | |- | style='text-align:right'| 3315 | [[:d:Q55179289|Q55179289]] | [[Montserrat Soler Puntonet]] | [[Figueres]] | 1929 | [[Lladó]] | 2018-06-15 | |- | style='text-align:right'| 3316 | [[:d:Q55224523|Q55224523]] | [[Joana Ardiaca i Mas]] | [[Vila de Gràcia]] | 1881 | [[Barcelona]] | 1953-01-07 | |- | style='text-align:right'| 3317 | [[:d:Q55236677|Q55236677]] | [[Magdalena Oliver Clapés]] | [[Barcelona]] | 1933 | [[Barcelona]] | 2013-07 | |- | style='text-align:right'| 3318 | [[:d:Q55237986|Q55237986]] | [[Fiorella Chiappe]] | [[Barcelona]] | 1996-01-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3319 | [[:d:Q55238529|Q55238529]] | [[Josefina Planas Güell]] | [[Canet de Mar]] | 1905 | [[Milán]] | 1929-03-15 | |- | style='text-align:right'| 3320 | [[:d:Q55262303|Q55262303]] | [[Roser Gonzàlez i Duarte]] | [[Barcelona]] | 1945 | | 2025-06-18 | |- | style='text-align:right'| 3321 | [[:d:Q55286327|Q55286327]] | [[Ester Rocabayera i Jordan]] | [[La Garriga]] | 1968 | | | [[Ficheiro:7 mesos Cuixart - Sànchez a la presó DC77199 (40496782720).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3322 | [[:d:Q55286707|Q55286707]] | [[Cèlia Marrasé Peña]] | [[Barcelona]] | 1957-01-22 | | | |- | style='text-align:right'| 3323 | [[:d:Q55408904|Q55408904]] | [[Maria Carmen Ponsa Monge]] | [[Malgrat de Mar]] | 1970-07-21 | | | |- | style='text-align:right'| 3324 | [[:d:Q55413342|Q55413342]] | [[Rosa Pich-Aguilera Roca]] | [[Barcelona]] | 1965-10-29 | | | [[Ficheiro:Rpich2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3325 | [[:d:Q55414558|Q55414558]] | [[Trinitat Pradell]] | [[Barcelona]] | 1961-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 3326 | [[:d:Q55424051|Q55424051]] | [[Carlota Pomés i Coll]] | [[Barcelona]] | 1911 | [[Vic]] | 2004 | |- | style='text-align:right'| 3327 | [[:d:Q55434351|Q55434351]] | [[Imma Pedemonte i Sarañana]] | [[Barcelona]] | 1958-07-05 | | | [[Ficheiro:20230429 ImmaPedemonteSarañana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3328 | [[:d:Q55435719|Q55435719]] | [[Salvadora Catà Verdura]] | [[Canet de Mar]] | 1902 | [[Xirona]] | 1939-04-25 | |- | style='text-align:right'| 3329 | [[:d:Q55455316|Q55455316]] | [[Helena Legido-Quigley]] | [[Barcelona]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 3330 | [[:d:Q55476364|Q55476364]] | [[Elena Julve]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 2000-12-08 | | | |- | style='text-align:right'| 3331 | [[:d:Q55531991|Q55531991]] | [[Maria Segura Pallerés]] | [[Barcelona]] | 1992-06-10 | | | [[Ficheiro:2024063134415 2024-03-03 DVV Pokalfinale - Sven - 1D X MK II - 1084 - B70I5523.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3332 | [[:d:Q55584441|Q55584441]] | [[Cristina Lara]] | [[Barcelona]] | 1995-08-05 | | | [[Ficheiro:Cristina Lara.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3333 | [[:d:Q55624527|Q55624527]] | [[Remedios Sánchez García]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Remedios Sánchez García.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3334 | [[:d:Q55687612|Q55687612]] | [[Maria Lluïsa Cortada]] | [[Barcelona]] | 1938 | [[Barcelona]] | 2020-04-30 | |- | style='text-align:right'| 3335 | [[:d:Q55687644|Q55687644]] | [[Montserrat Pagès i Paretas]] | [[Barcelona]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 3336 | [[:d:Q55714228|Q55714228]] | [[Anna Corbella]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Anna Corbella (2009) el seu èxit a la Transat 6.50 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3337 | [[:d:Q55714233|Q55714233]] | [[María Dolores Gispert Guart]] | [[Barcelona]] | 1936-03-22 | [[Barcelona]] | 2018-07-20 | |- | style='text-align:right'| 3338 | [[:d:Q55714245|Q55714245]] | [[Marta Angerri]] | [[Barcelona]] | 1975-06-28 | | | [[Ficheiro:Marta Angerri (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3339 | [[:d:Q55714607|Q55714607]] | [[Diana Riba]] | [[Barcelona]] | 1975-02-21 | | | [[Ficheiro:Concentració a la presó de Lledoners DC85293 (42578734314) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3340 | [[:d:Q55726204|Q55726204]] | [[Agnès Ponsati Obiols]] | [[Barcelona]] | 1963-07-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3341 | [[:d:Q55739578|Q55739578]] | [[Carolina Nonell]] | [[Barcelona]] | 1927 | | | |- | style='text-align:right'| 3342 | [[:d:Q55755350|Q55755350]] | [[Alba Camps Roca]] | [[Puig-reig]] | 1989-05-12 | | | [[Ficheiro:Alba Camps retallat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3343 | [[:d:Q55757009|Q55757009]] | [[Rosa Argelaguet Isanta]] | [[Sallent]] | 1958 | [[Manresa]] | 2020-01-30 | |- | style='text-align:right'| 3344 | [[:d:Q55767140|Q55767140]] | [[Alicia Ramos Jordán]] | [[Santa Perpètua de Mogoda]] | 1974-12-01 | | | [[Ficheiro:Acte Castelldefels (23729994891).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3345 | [[:d:Q55767141|Q55767141]] | [[Carolina Telechea i Lozano]] | [[Igualada]] | 1981-08-09 | | | |- | style='text-align:right'| 3346 | [[:d:Q55838375|Q55838375]] | [[Elisa Mendoza Tenorio]] | [[Barcelona]] | 1856 | [[Madrid]] | 1929-12-26 | [[Ficheiro:1883-11-11, Madrid Cómico, Elisa Mendoza Tenorio, Cilla (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3347 | [[:d:Q55848005|Q55848005]] | [[Mireia Casas i Albiach]] | [[Barcelona]] | 1969-04-16 | [[Arenys de Mar]] | 2002-09-08 | |- | style='text-align:right'| 3348 | [[:d:Q55872272|Q55872272]] | [[Carmina Bayó]] | [[Barcelona]] | 1919 | [[Barcelona]] | 2018-01-02 | |- | style='text-align:right'| 3349 | [[:d:Q55878454|Q55878454]] | [[Teresa Torrens i Illas]] | [[Barcelona]] | 1892 | [[Barcelona]] | 1951-03-08 | |- | style='text-align:right'| 3350 | [[:d:Q55939037|Q55939037]] | [[Remedios Oliva Berenguer]] | [[Badalona]] | 1918-09-29 | [[Granès]] | 2023-05-12 | |- | style='text-align:right'| 3351 | [[:d:Q55944511|Q55944511]] | [[M. Aurora Martín i Ortega]] | [[Barcelona]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 3352 | [[:d:Q55948360|Q55948360]] | [[Lídia de Cadaqués]] | [[Cadaqués]] | 1866-05-30 | [[Agullana]] | 1946-12-30 | [[Ficheiro:Conjunt de Cadaqués P1130267.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3353 | [[:d:Q55949435|Q55949435]] | [[Lola Pons Rodríguez]] | [[Barcelona]] | 1976-12-22 | | | [[Ficheiro:Lola pons 2016003.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3354 | [[:d:Q55979538|Q55979538]] | [[Ana María Fernández-Planas]] | [[Blanes]] | 1968-10-16 | [[Blanes]] | 2021-08-15 | |- | style='text-align:right'| 3355 | [[:d:Q55995632|Q55995632]] | [[Ima Sanchís]] | [[Barcelona]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 3356 | [[:d:Q56000162|Q56000162]] | [[Teresa Lanceta]] | [[Barcelona]] | 1951-07-01 | | | [[Ficheiro:Teresa Lanceta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3357 | [[:d:Q56000637|Q56000637]] | [[Gemma Avenoza]] | [[Barcelona]] | 1959-09-08 | [[Barcelona]] | 2021-01-22 | |- | style='text-align:right'| 3358 | [[:d:Q56000833|Q56000833]] | [[Maria Isabel Pijoan i Picas]] | [[Barcelona]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 3359 | [[:d:Q56024422|Q56024422]] | [[Julia Pons]] | [[Matadepera]] | 1994-07-27 | | | [[Ficheiro:2016 Women's field hockey interland NED-ESP (28417026785) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3360 | [[:d:Q56070886|Q56070886]] | [[Carme Portella i Feliu]] | [[Tremp]] | 1914-02-08 | [[Tremp]] | 2014-04-24 | |- | style='text-align:right'| 3361 | [[:d:Q56073414|Q56073414]] | [[Paula Ramírez]] | [[Barcelona]] | 1996-04-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3362 | [[:d:Q56073420|Q56073420]] | [[Iris Tió]] | [[Barcelona]] | 2002-11-02 | | | [[Ficheiro:Iris-Tió-2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3363 | [[:d:Q56153786|Q56153786]] | [[Jaël Bestué]] | [[Barcelona]] | 2000-09-24 | | | |- | style='text-align:right'| 3364 | [[:d:Q56195618|Q56195618]] | [[Itziar Castro]] | [[Pallejà]] | 1977-02-14 | [[Lloret de Mar]] | 2023-12-08 | [[Ficheiro:Itziar Castro, XIV Premis Gaudí (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3365 | [[:d:Q56224210|Q56224210]] | [[Laura Flaqué]] | [[Barcelona]] | 1963-08-21 | | | |- | style='text-align:right'| 3366 | [[:d:Q56224211|Q56224211]] | [[Lidia Flaqué]] | [[Barcelona]] | 1956-05-26 | | | |- | style='text-align:right'| 3367 | [[:d:Q56241821|Q56241821]] | [[Gemma Aguilera]] | [[Sant Boi de Llobregat]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 3368 | [[:d:Q56254326|Q56254326]] | [[Emma García]] | [[Sabadell]] | 1999-01-13 | | | |- | style='text-align:right'| 3369 | [[:d:Q56257283|Q56257283]] | [[Melany Bergés Gámez]] | [[Badalona]] | 1990-05-06 | | | |- | style='text-align:right'| 3370 | [[:d:Q56261092|Q56261092]] | [[Eva Amposta Serres]] | [[El Pinell de Brai]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 3371 | [[:d:Q56285222|Q56285222]] | [[Teresa Gelats i Grinyó]] | [[El Raval]] | 1855-08-18 | [[Barcelona]] | 1937-01-24 | |- | style='text-align:right'| 3372 | [[:d:Q56285751|Q56285751]] | [[Gloria García Cuadrado]] | [[Barcelona]] | 1974-01-14 | | | |- | style='text-align:right'| 3373 | [[:d:Q56294355|Q56294355]] | [[Anna Surinyach]] | [[Barcelona]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Anna Surinyach Vitoria 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3374 | [[:d:Q56317304|Q56317304]] | [[Carme Balmas]] | [[Barcelona]] | 1894-05-22 | [[Barcelona]] | 1978-07-04 | [[Ficheiro:Carme Balmas 1917.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3375 | [[:d:Q56317922|Q56317922]] | [[Consuelo Álvarez Pool]] | [[Barcelona]] | 1867-06-24 | [[Madrid]] | 1959-01-19 | [[Ficheiro:Consuelo Álvarez Pool, Violeta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3376 | [[:d:Q56338902|Q56338902]] | [[Nuria Chinchilla]] | [[Barcelona]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Nuria Chinchilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3377 | [[:d:Q56377850|Q56377850]] | [[Núria Gibert i Dasca]] | [[Gràcia]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 3378 | [[:d:Q56400769|Q56400769]] | [[Dolors Prat Coll]] | [[Planoles]] | 1905-03-08 | [[Tolosa, Francia|Tolosa]] | 2001-09-12 | |- | style='text-align:right'| 3379 | [[:d:Q56400820|Q56400820]] | [[Marta Rigau i Poch]] | [[Torroella de Montgrí]] | 1865 | | 1904 | |- | style='text-align:right'| 3380 | [[:d:Q56400865|Q56400865]] | [[Marutxi Beaumont]] | [[Barcelona]] | 1956-08-08 | | | [[Ficheiro:Marutxi Beaumont.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3381 | [[:d:Q56400892|Q56400892]] | [[Ranlo d'Empúries]] | [[Empúries]] | 890 | [[Sant Joan de les Abadesses]] | 962 | |- | style='text-align:right'| 3382 | [[:d:Q56401300|Q56401300]] | [[Maria Cuyàs Ponsa]] | [[Barcelona]] | 1899<br/>1899-11-13 | [[Barcelona]] | 1992<br/>1992-08-15 | [[Ficheiro:Maria Cuyàs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3383 | [[:d:Q56401429|Q56401429]] | [[Maria Bigordà Montmany]] | [[Ullastrell]] | 1916-09-21 | [[Terrasa]] | 2009-09-08 | |- | style='text-align:right'| 3384 | [[:d:Q56401440|Q56401440]] | [[Marta Molas Capdevila]] | [[Barcelona]] | 1956-05-08 | | | |- | style='text-align:right'| 3385 | [[:d:Q56401450|Q56401450]] | [[La Joselito]] | [[Barcelona]] | 1906-01-06 | [[Tolosa, Francia|Tolosa]] | 1998-06-18 | |- | style='text-align:right'| 3386 | [[:d:Q56402022|Q56402022]] | [[Violant Carnera]] | [[Castellar del Vallès]] | 1559 | | 1620 | |- | style='text-align:right'| 3387 | [[:d:Q56402147|Q56402147]] | [[Anna Maria Reverté]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 3388 | [[:d:Q56402450|Q56402450]] | [[Cristina Riba i Roig]] | [[Manresa]] | 1980-08-19 | | | |- | style='text-align:right'| 3389 | [[:d:Q56402738|Q56402738]] | [[Marta Royo Espinet]] | [[Barcelona]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 3390 | [[:d:Q56402772|Q56402772]] | [[Laura Bonaset Moner]] | [[Fortià]] | 1904-08-06 | [[La Bisbal d'Empordà]] | 1995-03-13 | |- | style='text-align:right'| 3391 | [[:d:Q56402774|Q56402774]] | [[Roser Juanola Terradellas]] | [[Banyoles]] | 1949-02-27 | | | [[Ficheiro:Roser Juanola a Escaladei.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3392 | [[:d:Q56403529|Q56403529]] | [[Judith Pallarés Cortés]] | [[Barcelona]] | 1972-08-05 | | | [[Ficheiro:Judith Pallarés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3393 | [[:d:Q56408809|Q56408809]] | [[Patricia Riveras Tobia]] | [[Barcelona]] | 1969-04-06 | | | |- | style='text-align:right'| 3394 | [[:d:Q56426136|Q56426136]] | [[Elena Sánchez González]] | [[Terrasa]] | 1994-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 3395 | [[:d:Q56426142|Q56426142]] | [[Anna Gual Rovirosa]] | [[Barcelona]] | 1996-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 3396 | [[:d:Q56492651|Q56492651]] | [[Ramona Fossas Románs]] | [[Ripoll]] | 1881-11-01 | [[Vallvidrera]] | 1936-07-27 | |- | style='text-align:right'| 3397 | [[:d:Q56516094|Q56516094]] | [[Anna Roig]] | [[Alforja]] | 1962-05-02 | | | [[Ficheiro:Anna Roig científica.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3398 | [[:d:Q56578185|Q56578185]] | [[Lluïsa Llop i Fernàndez]] | [[Barcelona]] | 1970-12-19 | | | |- | style='text-align:right'| 3399 | [[:d:Q56634495|Q56634495]] | [[Marta Camps]] | [[Barcelona]] | 1964-07-27 | | | [[Ficheiro:Marta Camps • Jane Ussher • Rangahau 2018 (cropped).tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3400 | [[:d:Q56650177|Q56650177]] | [[Natàlia Garriga i Ibáñez]] | [[Barcelona]] | 1969-05-11 | | | [[Ficheiro:Natàlia Garriga retrat oficial 2021 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3401 | [[:d:Q56652382|Q56652382]] | [[Montserrat Josa Roca]] | [[Juneda]] | 1935-08-26 | [[Reus]] | 2011-11-20 | |- | style='text-align:right'| 3402 | [[:d:Q56654333|Q56654333]] | [[Sílvia Simon Rabaseda]] | [[Salitja]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Simon-silvia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3403 | [[:d:Q56685478|Q56685478]] | [[Josepa Abellà Pallàs]] | [[Montblanc, Tarragona|Montblanc]] | 1909 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 3404 | [[:d:Q56720530|Q56720530]] | [[Noelia Bail]] | [[Viladecans]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Noelia Bail 2017 (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3405 | [[:d:Q56737227|Q56737227]] | [[Laura Baigorri]] | [[Barcelona]] | 1960-02-18 | | | [[Ficheiro:Laura Baigorri Ballarín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3406 | [[:d:Q56759806|Q56759806]] | [[Sandra Sangiao]] | [[Santpedor]] | 1988-04-30 | | | [[Ficheiro:Sandra Sangiao.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3407 | [[:d:Q56760738|Q56760738]] | [[Cristina Fillat i Fonts]] | [[Moià]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Cristina Fillat i Fonts.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3408 | [[:d:Q56760761|Q56760761]] | [[Maria Gelabert i Tañà]] | [[Sant Fruitós de Bages]] | 1954-07-17 | | | [[Ficheiro:Maria Gelabert Tañà.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3409 | [[:d:Q56786897|Q56786897]] | [[Maria Guiu i Serradell]] | [[Barcelona]] | 1907 | [[Bagà]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 3410 | [[:d:Q56794641|Q56794641]] | [[Jerònima Muntanyola]] | [[Santa Eulàlia de Puig-oriol]] | | [[Sallent]] | 1618 | [[Ficheiro:Joana la negra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3411 | [[:d:Q56794848|Q56794848]] | [[Maria Montserrat Butxaca i Fernandez]] | [[Puig-reig]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 3412 | [[:d:Q56808101|Q56808101]] | [[Clara Peyá]] | [[Palafrugell]] | 1986-04-06 | | | [[Ficheiro:©Dani Codina Òmnium (52883490675).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3413 | [[:d:Q56808173|Q56808173]] | [[Norma Pujol i Farré]] | [[Lleida]]<br/>[[Flix]] | 1988-02-09 | | | |- | style='text-align:right'| 3414 | [[:d:Q56825214|Q56825214]] | [[Matilde Obradors]] | [[Barcelona]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Matilde Obradors.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3415 | [[:d:Q56849202|Q56849202]] | [[Elena Lara]] | [[Barcelona]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 3416 | [[:d:Q56850046|Q56850046]] | [[Eva Miranda]] | [[Reus]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Evamiranda2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3417 | [[:d:Q56855939|Q56855939]] | [[Raquel Sans Guerra]] | [[Valls]] | 1980-06-09 | | | [[Ficheiro:Intervenció de la vicepresidenta primera del Parlament (09-09-2024) (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3418 | [[:d:Q56858290|Q56858290]] | [[Judith Corachán]] | [[Barcelona]] | 1984-07-17 | | | [[Ficheiro:Foto Judith.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3419 | [[:d:Q56858726|Q56858726]] | [[Carmen Añón Feliú]] | [[Barcelona]] | 1931-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 3420 | [[:d:Q56860855|Q56860855]] | [[Patricia Dauder]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 3421 | [[:d:Q56864627|Q56864627]] | [[Beatriz Mothe]] | [[Lleida]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 3422 | [[:d:Q56875625|Q56875625]] | [[Mercè Crosas]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 3423 | [[:d:Q56958186|Q56958186]] | [[Rosa M. Badia]] | [[Mataró]] | 1966-01-24 | | | |- | style='text-align:right'| 3424 | [[:d:Q57001350|Q57001350]] | [[Aurora Batet]] | [[Reus]] | 1936 | | | |- | style='text-align:right'| 3425 | [[:d:Q57015424|Q57015424]] | [[Ester Gea-Mallorquí]] | [[Barcelona]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 3426 | [[:d:Q57024088|Q57024088]] | [[Roser Vernet Anguera]] | [[El Masroig]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Taula dialegs2 (13086424813) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3427 | [[:d:Q57049626|Q57049626]] | [[Neus Sabaté]] | [[Tarragona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 3428 | [[:d:Q57070552|Q57070552]] | [[Clara Cèlia Ballesté-Delpierre]] | [[Tarragona]] | 1984-06-07 | | | [[Ficheiro:Clara Ballesté Delapierre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3429 | [[:d:Q57082256|Q57082256]] | [[Mireia Montané i Tuca]] | [[Barcelona]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 3430 | [[:d:Q57082701|Q57082701]] | [[Montserrat Cadevall i Vigués]] | [[Terrasa]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 3431 | [[:d:Q57084421|Q57084421]] | [[María Luz Guilarte Sánchez]] | [[Barcelona]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Luz Guilarte Sánchez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3432 | [[:d:Q57171434|Q57171434]] | [[Francesca Figueras]] | [[Molins de Rei]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Francesca Figueras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3433 | [[:d:Q57239822|Q57239822]] | [[Maria Bruna]] | [[Barcelona]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 3434 | [[:d:Q57242060|Q57242060]] | [[Jil Love]] | [[Tarragona]] | 1980-03-04 | | | [[Ficheiro:Jil Love - Oil is Death web resolution.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3435 | [[:d:Q57315086|Q57315086]] | [[Carmen Sánchez Silva]] | [[Mollet del Vallès]] | 1990-11-28 | | | |- | style='text-align:right'| 3436 | [[:d:Q57353715|Q57353715]] | [[Yolanda López Fernández]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 3437 | [[:d:Q57358182|Q57358182]] | [[Montserrat Macià i Gou]] | [[Vilanova de Bellpuig]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 3438 | [[:d:Q57395263|Q57395263]] | [[Ada Vilaró]] | [[Prats de Lluçanès]] | 1972-02-26 | | | [[Ficheiro:Ada Vilaró.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3439 | [[:d:Q57412345|Q57412345]] | [[Montserrat Gea Sánchez]] | [[Lleida]] | 1976-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 3440 | [[:d:Q57414756|Q57414756]] | [[Pilar Pons i Lax]] | [[Cornellà de Llobregat]] | 1921 | [[Cornellà de Llobregat]] | 2017-05-15 | [[Ficheiro:Pilar Pons i Lax.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3441 | [[:d:Q57426292|Q57426292]] | [[Maria Teresa Espinal i Farré]] | [[Manresa]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 3442 | [[:d:Q57458261|Q57458261]] | [[Ariana Gilabert]] | [[Folgueroles]] | 2000-04-12 | | | [[Ficheiro:20180924 UCI Road World Championships Innsbruck Women Juniors ITT Ariana Gilabert Vilaplana (ESP) DSC 7508.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3443 | [[:d:Q57468469|Q57468469]] | [[Paula del Río]] | [[Cataluña]] | 2000 | | | [[Ficheiro:Festival de cinema de Sitges 2018 (30240305097) (cropped2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3444 | [[:d:Q57495650|Q57495650]] | [[Tània Verge i Mestre]] | [[Reus]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Tània Verge retrat oficial 2021 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3445 | [[:d:Q57530107|Q57530107]] | [[Elisabet Pons Iranzo]] | [[Barcelona]] | 1912-01-28 | [[Río de Xaneiro]]<br/>[[Brasil]] | 2002-06-03 | |- | style='text-align:right'| 3446 | [[:d:Q57546249|Q57546249]] | [[Maria Trulls i Algué]] | [[Prats de Lluçanès]] | 1861-02-05 | [[Igualada]] | 1933-12-07 | |- | style='text-align:right'| 3447 | [[:d:Q57547057|Q57547057]] | [[Carme Garcia Padrosa]] | [[Barcelona]] | 1915 | | 2015 | [[Ficheiro:Carme Garcia Ferrando.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3448 | [[:d:Q57576225|Q57576225]] | [[Montse Oliva Vilà]] | [[Torà]] | 1966-10-04 | [[Madrid]] | 2018-10-20 | |- | style='text-align:right'| 3449 | [[:d:Q57580631|Q57580631]] | [[Roser Batlle]] | [[Barcelona]] | 1954-04-13 | | | |- | style='text-align:right'| 3450 | [[:d:Q57689454|Q57689454]] | [[Meri Torras Francès]] | [[Badalona]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 3451 | [[:d:Q57695142|Q57695142]] | [[Tamarca Carrasco]] | [[Martorell]] | 1983-09 | | | [[Ficheiro:Concentració unitària sota el lema ‘Llibertat, l’autodeterminació és un dret‘. (Plaça Catalunya, Barcelona) (48060309282).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3452 | [[:d:Q57759441|Q57759441]] | [[Julia Guiomar Niso Galán]] | [[Barcelona]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 3453 | [[:d:Q57831267|Q57831267]] | [[Marina Vinyes]] | [[Barcelona]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 3454 | [[:d:Q57895426|Q57895426]] | [[Danae Boronat]] | [[Tarragona]] | 1985-10-21 | | | [[Ficheiro:Danae Boronat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3455 | [[:d:Q57909900|Q57909900]] | [[Rosa Maria Poch Claret]] | [[Barcelona]] | 1962-11-03 | | | [[Ficheiro:Rosa Maria Poch Claret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3456 | [[:d:Q57959275|Q57959275]] | [[Karina Gibert|Karina Gibert i Oliveras]] | [[Figueres]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 3457 | [[:d:Q58032800|Q58032800]] | [[Marta Galimany]] | [[Valls]] | 1985-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 3458 | [[:d:Q58037522|Q58037522]] | [[Lola Moreno]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | [[Ficheiro:(Dolores Moreno) 2018 Sesión de Control Ejecutivo Regional (42407878132) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3459 | [[:d:Q58128296|Q58128296]] | [[Sònia Guedán Carrió]] | [[Manresa]] | 1980 | | | [[Ficheiro:230928 Sonia Guedan AltellVertical NoBata OK.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3460 | [[:d:Q58211080|Q58211080]] | [[Carolina Mallol]] | [[Barcelona]] | 1973-10-02 | | | [[Ficheiro:Carolina Mallol Duque.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3461 | [[:d:Q58226735|Q58226735]] | [[Neus Bramona]] | [[La Roca del Vallès]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 3462 | [[:d:Q58234512|Q58234512]] | [[Elena Barberà]] | [[Barcelona]] | 1964-01-30 | | | |- | style='text-align:right'| 3463 | [[:d:Q58236348|Q58236348]] | [[Nora Ventosa]] | [[Barcelona]] | 1963-09-05 | | | [[Ficheiro:Nora Ventosa i Rull.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3464 | [[:d:Q58266774|Q58266774]] | [[Maria Rovira i Lastra]] | [[Barcelona]] | 1990-06-02 | | | [[Ficheiro:Gala dels Premis Sonor 2022 - 64.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3465 | [[:d:Q58310904|Q58310904]] | [[Arantza López Medina]] | [[Barcelona]] | 1975-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 3466 | [[:d:Q58314243|Q58314243]] | [[Núria Tubau i Jordi]] | [[Hostafrancs]] | 1931-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3467 | [[:d:Q58333151|Q58333151]] | [[Mercè Tatjer Mir]] | [[Barcelona]] | 1942-10-21 | | | |- | style='text-align:right'| 3468 | [[:d:Q58335955|Q58335955]] | [[Josefa Noguera Manubens]] | [[Manresa]] | 1870-07-03 | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1936-07-31 | |- | style='text-align:right'| 3469 | [[:d:Q58336651|Q58336651]] | [[Estel Cardellach]] | [[Terrasa]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3470 | [[:d:Q58484308|Q58484308]] | [[Laura Masvidal]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Diada Nacional 11 de setembre 2019 190911 37354 dc (48727081946) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3471 | [[:d:Q58484698|Q58484698]] | [[Agnès Mateus]] | [[Barcelona]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 3472 | [[:d:Q58489967|Q58489967]] | [[Laia Aleixandri]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 2000-08-25 | | | [[Ficheiro:LaiaAleixandri.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3473 | [[:d:Q58635531|Q58635531]] | [[Laura Meseguer]] | [[Barcelona]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 3474 | [[:d:Q58815420|Q58815420]] | [[Carlota Benet Cros]] | [[Barcelona]] | 1981 | | | [[Ficheiro:50 anys Premi d'Honor de les Lletres Catalanes DC92020 (45133493664) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3475 | [[:d:Q58823957|Q58823957]] | [[Elisabet Cesáreo]] | [[Sant Joan Despí]] | 1999-05-25 | | | [[Ficheiro:Elisabet Cesareo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3476 | [[:d:Q58824431|Q58824431]] | [[Hertha Bokelmann]] | [[Barcelona]] | 1915-08-22 | | 2005-02-10 | |- | style='text-align:right'| 3477 | [[:d:Q58839415|Q58839415]] | [[Anna Malagrida]] | [[Barcelona]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Anna Malagrida.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3478 | [[:d:Q59006799|Q59006799]] | [[Montserrat Fontarnau i Rovira]] | [[Vic]] | 1969-10-26 | | | |- | style='text-align:right'| 3479 | [[:d:Q59152242|Q59152242]] | [[Montse Ayats]] | [[Ciuret]] | 1968-03-19 | | | [[Ficheiro:Premi Òmnium de Novel·la de l'Any 2018 (32039098027) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3480 | [[:d:Q59161488|Q59161488]] | [[Rosa Hernáez Esquirol]] | [[Barcelona]] | 1887-06-06 | [[Barcelona]] | 1964-12-17 | [[Ficheiro:Josep Santpere i Pei i Rosa (Rosita) Hernáez Esquirol (ANC-1-402-N-9099).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3481 | [[:d:Q59191030|Q59191030]] | [[Eulàlia Presas i Plana]] | [[Barcelona]] | 1914-11-20 | | 2018-12-11 | [[Ficheiro:Eulalia Presas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3482 | [[:d:Q59246625|Q59246625]] | [[Montserrat Tresserras i Dou]] | [[Olot]] | 1930-09-29 | [[Olot]] | 2018-11-26 | |- | style='text-align:right'| 3483 | [[:d:Q59280926|Q59280926]] | [[Montserrat Castelló]] | [[Tárrega|Tàrrega]] | 1960-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 3484 | [[:d:Q59282100|Q59282100]] | [[Dolors Mestre i Climent]] | [[Sant Gervasi de Cassoles]] | 1873-03-20 | [[Reims]] | 1964 | [[Ficheiro:Dolors Mestre i Climent.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3485 | [[:d:Q59282310|Q59282310]] | [[Teresa Mestre i Climent]] | [[Sarrià (Q30895218)|Sarrià]] | 1869 | [[Nova York]] | 1948-04-22 | [[Ficheiro:Teresa Mestre Casas-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3486 | [[:d:Q59333527|Q59333527]] | [[Belli Ramírez]] | [[Terrasa]] | 1969-01-08 | | | [[Ficheiro:Belli Ramírez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3487 | [[:d:Q59343390|Q59343390]] | [[Meritxell Lluís i Vall]] | [[Terrasa]] | 1974 | | | [[Ficheiro:26O Llibertat 191026 60225 dc (48979568616) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3488 | [[:d:Q59352687|Q59352687]] | [[Yaiza Canzani]] | [[Blanes]] | 1987-02-25 | | | [[Ficheiro:Canzani-Yaiza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3489 | [[:d:Q59412272|Q59412272]] | [[Clara Queraltó i Olivé]] | [[El Pla del Penedès]] | 1988-02-16 | | | [[Ficheiro:Clara Queraltó al Pròleg de Sant Jordi (17-04-2024).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3490 | [[:d:Q59417124|Q59417124]] | [[Montserrat Canela Garayoa]] | [[Sant Guim de Freixenet]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 3491 | [[:d:Q59418309|Q59418309]] | [[Maria Pilar Gil]] | [[Badalona]] | 1967-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3492 | [[:d:Q59474570|Q59474570]] | [[Eva Sanz Sanz]] | [[Barcelona]] | 1973-07-04 | | | |- | style='text-align:right'| 3493 | [[:d:Q59480537|Q59480537]] | [[Meritxell Calduch Prat]] | [[Manresa]] | 1978-09-10 | | | |- | style='text-align:right'| 3494 | [[:d:Q59488390|Q59488390]] | [[Carme Jiménez Huertas]] | [[Sant Just Desvern]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 3495 | [[:d:Q59489864|Q59489864]] | [[Maria Lluïsa Solà Llopis]] | [[Barcelona]] | 1918 | [[Barcelona]] | 1994-04-05 | |- | style='text-align:right'| 3496 | [[:d:Q59492061|Q59492061]] | [[Montserrat Mussons Artigas]] | [[Barcelona]] | 1914-05-04 | [[Barcelona]] | 2007-03-05 | |- | style='text-align:right'| 3497 | [[:d:Q59521839|Q59521839]] | [[Rosa Romà i Monfà]] | [[Mollerussa]] | 1980-03-10 | | | [[Ficheiro:Gala dels Premis Sonor 2022 - 67.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3498 | [[:d:Q59535892|Q59535892]] | [[Sonia Ruiz-Raga]] | [[La Ràpita]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 3499 | [[:d:Q59542791|Q59542791]] | [[Alicia R Pérez-Porro]] | [[Barcelona]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Alicia Pérez-Porro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3500 | [[:d:Q59544544|Q59544544]] | [[Marta Gibert]] | [[Manresa]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 3501 | [[:d:Q59604719|Q59604719]] | [[Maria Rosa Ester i Güera]] | [[Barcelona]] | 1926-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 3502 | [[:d:Q59616984|Q59616984]] | [[Nerea Rodríguez]] | [[Gavà]] | 1999-02-07 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Nerea Rodríguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3503 | [[:d:Q59659708|Q59659708]] | [[Maria Rosa Palacín Peiró]] | [[Barcelona]] | 1968-04-29 | | | [[Ficheiro:Rosa Palacin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3504 | [[:d:Q59673722|Q59673722]] | [[Antònia March Serra]] | [[Manlleu]] | 1927-01-26 | [[Olesa de Montserrat]] | 2018-12-07 | |- | style='text-align:right'| 3505 | [[:d:Q59733888|Q59733888]] | [[Natàlia Cerezo]] | [[Castellar del Vallès]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 3506 | [[:d:Q59772063|Q59772063]] | [[Núria Franquet]] | [[Premià de Mar]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Nit de Santa Llúcia 2018 181214 2544 dc (45628939194).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3507 | [[:d:Q59782650|Q59782650]] | [[Mar Garcia Sanz]] | [[Sabadell]] | 1974-09-11 | | | [[Ficheiro:Mar Garcia Sanz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3508 | [[:d:Q59821781|Q59821781]] | [[Laura Foraster i Lloret]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Laura Foraster 2019 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3509 | [[:d:Q59846313|Q59846313]] | [[Olga Arderiu]] | [[Berga]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 3510 | [[:d:Q59945979|Q59945979]] | [[Marina Roig Altozano]] | [[Barcelona]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Judici a la Democràcia 190114 7368 dc (32875550908) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3511 | [[:d:Q60036935|Q60036935]] | [[Marina Porras Martí]] | [[Rubí, Barcelona|Rubí]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Marina Porras (2019).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3512 | [[:d:Q60038166|Q60038166]] | [[Anna Arqué i Solsona]] | [[Lleida]] | 1972-05-08 | | | [[Ficheiro:Anna Arqué (2019; cropped 2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3513 | [[:d:Q60041692|Q60041692]] | [[Diana Coromines i Calders]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 3514 | [[:d:Q60041787|Q60041787]] | [[Maria Vila i Redon]] | [[Barcelona]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 3515 | [[:d:Q60139909|Q60139909]] | [[Mónica Ríos i García]] | [[Castell d'Aro, Platja d'Aro i s'Agaró]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 3516 | [[:d:Q60147137|Q60147137]] | [[Maria Àngels Olmedo Delestal]] | [[Figueres]] | 1958-03-04 | | | |- | style='text-align:right'| 3517 | [[:d:Q60169700|Q60169700]] | [[Judit Puigdomènech Roca]] | [[Gurb]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Consell Popular de Ministres 181221 5662 dc (45532053285) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3518 | [[:d:Q60172126|Q60172126]] | [[Elisenda Rovira Olivé]] | [[Sant Llorenç Savall]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2018 dissabte matí 14.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3519 | [[:d:Q60177729|Q60177729]] | [[María Monclús Barberá]] | [[Lleida]] | 1920 | [[Barcelona]] | 2012-03-27 | |- | style='text-align:right'| 3520 | [[:d:Q60194087|Q60194087]] | [[Montserrat Darnaculleta Poch]] | [[Calonge]] | 1930-09-07 | [[Calonge]] | 2023-03-25 | [[Ficheiro:Montserrat Darnaculleta i Poch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3521 | [[:d:Q60195506|Q60195506]] | [[Sara Gil]] | [[Barcelona]] | 1994-10-25 | | | [[Ficheiro:Sara Gil de la Vega 2021-10-24.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3522 | [[:d:Q60196890|Q60196890]] | [[María Teresa Aubach Guiu]] | [[Montoliu de Lleida]] | 1930-11-02<br/>1930 | [[Barcelona]] | 2002-08-13 | |- | style='text-align:right'| 3523 | [[:d:Q60219802|Q60219802]] | [[Madrona Prat i Palme]] | [[Barcelona]] | 1903 | [[Barcelona]] | 1987-10-21 | |- | style='text-align:right'| 3524 | [[:d:Q60236243|Q60236243]] | [[Irene Balaguer i Felip]] | [[Barcelona]] | 1948-02-23 | | 2018-12-28 | [[Ficheiro:Irene Balaguer (7).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3525 | [[:d:Q60287200|Q60287200]] | [[Maria Teresa Casals i Rubio]] | [[Badalona]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 3526 | [[:d:Q60290810|Q60290810]] | [[Laia Flores]] | [[Mataró]] | 1996-03-01 | | | [[Ficheiro:Laia Flores - Tarragona 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3527 | [[:d:Q60313301|Q60313301]] | [[Anna Barnadas i López]] | [[Olot]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Ple extraordinari de la Diputació de Girona en contra de la sentència del procés 01 (Anna Barnadas cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3528 | [[:d:Q60372520|Q60372520]] | [[Alada Vila]] | [[Barcelona]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 3529 | [[:d:Q60439165|Q60439165]] | [[Mireia Trias]] | [[Mont-ras]] | 2000-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 3530 | [[:d:Q60445900|Q60445900]] | [[Mercè Caso i Señal]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 3531 | [[:d:Q60457885|Q60457885]] | [[Mercè Devesa i Rossell]] | [[Olot]] | 1909-04-18 | [[Barcelona]] | 1988-02-07 | |- | style='text-align:right'| 3532 | [[:d:Q60472969|Q60472969]] | [[Maria Castanyer i Figueras]] | [[Xirona]] | 1913-08 | [[Blanes]] | 2003-11-29 | |- | style='text-align:right'| 3533 | [[:d:Q60516965|Q60516965]] | [[Anna Pagès Santacana]] | [[Barcelona]] | 1965-07-25 | | | [[Ficheiro:Anna Pages.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3534 | [[:d:Q60525615|Q60525615]] | [[Dolors Feliu i Torrent]] | [[Roda de Ter]] | 1964-07-17 | | | [[Ficheiro:043 Manifestació de l'Onze de Setembre de 2023, pl. Espanya (Barcelona), Dolors Feliu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3535 | [[:d:Q60535537|Q60535537]] | [[Anna Senyé d'Aymà]] | [[Manlleu]] | 1881-08-11 | [[Barcelona]] | 1956-04-14 | |- | style='text-align:right'| 3536 | [[:d:Q60558373|Q60558373]] | [[Maria Carbonell i Mumbrú]] | [[Barcelona]] | 1911-06-26 | [[Barcelona]] | 1988-07-20 | |- | style='text-align:right'| 3537 | [[:d:Q60617422|Q60617422]] | [[Aina Ayuso]] | [[Sant Just Desvern]] | 1999-08-01 | | | [[Ficheiro:Snatt's - Aina Ayuso (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3538 | [[:d:Q60632379|Q60632379]] | [[María Pilar Díaz]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 3539 | [[:d:Q60633202|Q60633202]] | [[Mónica Lázaro Peinado]] | [[El Prat de Llobregat]] | 1986-08-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3540 | [[:d:Q60633419|Q60633419]] | [[Helena López Vives]] | [[Barcelona]] | 1996-02-27 | | | [[Ficheiro:36a Lliga Catalana AON Femenina 2024 (54008408377) (López).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3541 | [[:d:Q60633715|Q60633715]] | [[Laura Peña Jubany]] | [[Vilassar de Mar]] | 1998-12-10 | | | [[Ficheiro:Snatt's - Laura Peña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3542 | [[:d:Q60648548|Q60648548]] | [[Mireia Vila Cabiro]] | [[Badalona]] | 1991-01-02 | | | [[Ficheiro:Snatt's - Mireia Vila.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3543 | [[:d:Q60648671|Q60648671]] | [[Glòria Estopà Calvet]] | [[Sabadell]] | 1977-05-01 | | | [[Ficheiro:Snatt's - Glòria Estopà.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3544 | [[:d:Q60651570|Q60651570]] | [[Marta Aymerich]] | [[Sarrià de Ter]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Marta Aymerich.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3545 | [[:d:Q60669787|Q60669787]] | [[Carme Illa i Munné]] | [[Llançà]] | 1930 | | | |- | style='text-align:right'| 3546 | [[:d:Q60693616|Q60693616]] | [[Mercè Muntanyola i Garriga]] | [[Barcelona]] | 1912 | | 1997 | |- | style='text-align:right'| 3547 | [[:d:Q60711225|Q60711225]] | [[Maria De Bolos]] | [[Olot]] | 1926 | [[Barcelona]] | 2024-03-02 | |- | style='text-align:right'| 3548 | [[:d:Q60826853|Q60826853]] | [[Marina de Castarlenas]] | [[Barcelona]] | 1900 | [[Barcelona]] | 1974-10-18 | |- | style='text-align:right'| 3549 | [[:d:Q60831862|Q60831862]] | [[Mireia Las Heras]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Prof. Mireia Las Heras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3550 | [[:d:Q60857134|Q60857134]] | [[Andrea Solans Ballester]] | [[Lleida]] | | | 1936-07-31 | |- | style='text-align:right'| 3551 | [[:d:Q60968246|Q60968246]] | [[Gessamí Boada]] | [[Mataró]] | 1989-08-13 | | | |- | style='text-align:right'| 3552 | [[:d:Q61048281|Q61048281]] | [[Pilar Heras i Trias]] | [[Figueres]] | 1954-10-12 | [[Barcelona]] | 2019-01-27 | |- | style='text-align:right'| 3553 | [[:d:Q61059095|Q61059095]] | [[Guillermina Morales Ramírez]] | [[Moià]] | | | | [[Ficheiro:Guillermina Morales.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3554 | [[:d:Q61059130|Q61059130]] | [[Anaïs Vila Casanovas]] | [[Santpedor]] | 1988-06-03 | | | [[Ficheiro:Anaïs Vila – "Em perdo" (2016) 0min42s.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3555 | [[:d:Q61059133|Q61059133]] | [[Dolors Gómez Pardo]] | [[Manresa]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3556 | [[:d:Q61059166|Q61059166]] | [[Carme Millà Tersol]] | [[Barcelona]] | 1911-01-25 | [[Barcelona]] | 1999-12-01 | |- | style='text-align:right'| 3557 | [[:d:Q61059204|Q61059204]] | [[Ester Bonal i Sarró]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3558 | [[:d:Q61059209|Q61059209]] | [[Assumpció Malagarriga Rovira]] | [[Cardona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3559 | [[:d:Q61059275|Q61059275]] | [[Laia Serrano Biosca]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 3560 | [[:d:Q61059311|Q61059311]] | [[Filo Farré Anguera]] | [[L'Espluga de Francolí]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 3561 | [[:d:Q61059689|Q61059689]] | [[Victòria Pujolar Amat]] | [[Barcelona]] | 1921-07-26 | [[Madrid]] | 2017-06-24 | [[Ficheiro:Victòria Pujolar Amat.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3562 | [[:d:Q61060417|Q61060417]] | [[Elisa Cardona Ollé]] | [[Pradell de la Teixeta]] | 1917-08-15 | [[Tarragona]] | 1939-04-22 | |- | style='text-align:right'| 3563 | [[:d:Q61060566|Q61060566]] | [[Txell Sust]] | [[Mataró]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Homenatge Joan Oliver Txell Sust (detall).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3564 | [[:d:Q61062419|Q61062419]] | [[Anna Borbonet Macià]] | [[Barcelona]] | 1935 | [[Barcelona]] | 2016 | |- | style='text-align:right'| 3565 | [[:d:Q61062632|Q61062632]] | [[Maria Ballester Castelló]] | [[Barcelona]] | 1919 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 3566 | [[:d:Q61062636|Q61062636]] | [[Mercè Olivares Soler]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1941-08-20 | | | |- | style='text-align:right'| 3567 | [[:d:Q61062637|Q61062637]] | [[María Vilar Bonet]] | [[Calonge]] | 1923-06-03 | [[Barcelona]] | 2007-06-23 | |- | style='text-align:right'| 3568 | [[:d:Q61062667|Q61062667]] | [[Francesca Dulcet Albareda]] | [[Barcelona]] | 1791-07-09 | [[Barcelona]] | 1862-12-31 | |- | style='text-align:right'| 3569 | [[:d:Q61347045|Q61347045]] | [[Berta Velasco Casals]] | [[Barcelona]] | 1987-12-13 | | | |- | style='text-align:right'| 3570 | [[:d:Q61414361|Q61414361]] | [[Anna Saliente]] | [[Barcelona]] | 1991-08-28 | | | [[Ficheiro:(Anna Saliente) La CUP a l'acte del 6 de setembre al Carmel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3571 | [[:d:Q61424063|Q61424063]] | [[Eva Soriano]] | [[Reus]] | 1990-03-04 | | | [[Ficheiro:Eva Soriano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3572 | [[:d:Q61451072|Q61451072]] | [[Mireia Benito]] | [[Llorenç del Penedès]] | 1996-12-30 | | | [[Ficheiro:Mireai BENITO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3573 | [[:d:Q61456063|Q61456063]] | [[Eugènia Pascual Puig]] | [[Xirona]] | 1975-03-10 | | | [[Ficheiro:Presentació de les al·legacions al PDU de la Costa Brava 05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3574 | [[:d:Q61493948|Q61493948]] | [[Sara Gutiérrez Galve]] | [[Barcelona]] | 1994 | | | [[Ficheiro:Sara Gutiérrez Galve.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3575 | [[:d:Q61570726|Q61570726]] | [[Amanda Villavieja]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 3576 | [[:d:Q61604281|Q61604281]] | [[Sílvia Ramon-Cortés]] | [[Barcelona]] | 1972-08-09 | | | |- | style='text-align:right'| 3577 | [[:d:Q61622977|Q61622977]] | [[Andrea de la Torre]] | [[Valldoreix]] | 1990-08-22 | | | |- | style='text-align:right'| 3578 | [[:d:Q61623104|Q61623104]] | [[Mercè Paloma i Sánchez]] | [[Terrasa]] | 1964-02-01 | | | [[Ficheiro:Mercè Paloma, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3579 | [[:d:Q61623364|Q61623364]] | [[Emma Boada]] | [[Barcelona]] | 1994-06-15 | | | [[Ficheiro:Emma Boada Coronado 2021-10-24.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3580 | [[:d:Q61642446|Q61642446]] | [[Teresa Prats]] | [[Ciutadilla]] | 1895-01-08 | [[Barcelona]] | 1936-07-27 | |- | style='text-align:right'| 3581 | [[:d:Q61666967|Q61666967]] | [[Maria Fabregas]] | [[Bràfim]] | 1928 | | | |- | style='text-align:right'| 3582 | [[:d:Q61677472|Q61677472]] | [[Maria Antonia Martí]] | [[Barcelona]] | 1950-01-21 | | | [[Ficheiro:SEPLN09 mesa redonda ToniMarti (2009; cropped 2024).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3583 | [[:d:Q61694620|Q61694620]] | [[Montserrat Llagostera i Casas]] | [[Barcelona]] | 1954 | | | [[Ficheiro:Montserrat Llagostera i Casas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3584 | [[:d:Q61709389|Q61709389]] | [[Maite Cancelo]] | [[Barcelona]] | 1966-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 3585 | [[:d:Q61730442|Q61730442]] | [[Eugènia Bieto Caubet]] | [[Barcelona]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 3586 | [[:d:Q61740672|Q61740672]] | [[Greta Fernández]] | [[Barcelona]] | 1995-02-04 | | | [[Ficheiro:Greta Fernández, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3587 | [[:d:Q61742907|Q61742907]] | [[Rosa María Esbert Alemany]] | [[Torrelavit]] | 1941-11-21 | [[Murcia]] | 2011-12-16 | |- | style='text-align:right'| 3588 | [[:d:Q61744283|Q61744283]] | [[Maria Àngels Massip Bonet]] | [[Tortosa]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Angels-Massip-Bonet-2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3589 | [[:d:Q61747707|Q61747707]] | [[Teresa Carles i Borràs]] | [[Algerri]] | 1958-10-15 | | | |- | style='text-align:right'| 3590 | [[:d:Q61747866|Q61747866]] | [[Mònica Lora Cisquer]] | [[Mataró]] | 1988-03-01 | | | [[Ficheiro:Mónica-Lora-Cisquer-(crooped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3591 | [[:d:Q61754604|Q61754604]] | [[Liliana Fortuny]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 3592 | [[:d:Q61754884|Q61754884]] | [[Neus Górriz]] | [[Barcelona]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 3593 | [[:d:Q61756524|Q61756524]] | [[Meritxell Rovira]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 3594 | [[:d:Q61756837|Q61756837]] | [[Esmeralda Berbel]] | [[Badalona]] | 1961-04-17 | | | [[Ficheiro:Esmeralda Berbel.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3595 | [[:d:Q61769036|Q61769036]] | [[Núria Salán]] | [[Barcelona]] | 1963-06-09 | | | [[Ficheiro:Nuria salan-20190302.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3596 | [[:d:Q61787991|Q61787991]] | [[Susanna Barranco Iglesias]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 3597 | [[:d:Q61805969|Q61805969]] | [[Matilde Asquerino]] | [[Barcelona]] | 1884-02-26 | [[Barcelona]] | 1968-04-16 | [[Ficheiro:1918-05-04, La Esfera, Matilde Asquerino, Walken (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3598 | [[:d:Q61828910|Q61828910]] | [[Laura Haba Jiménez]] | [[Barcelona]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Laura Haba Noe Bali (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3599 | [[:d:Q61829964|Q61829964]] | [[Rosa Victòria Gras Perfontan]] | [[Vallgorguina]] | 1933 | [[Vallgorguina]] | 2025-03-27 | |- | style='text-align:right'| 3600 | [[:d:Q61854961|Q61854961]] | [[Marina Bassols]] | [[Blanes]] | 1999-12-13 | | | [[Ficheiro:Bassols Ribera WMQ23 (53062105360) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3601 | [[:d:Q61861904|Q61861904]] | [[Teresa Garcia-Milà i Lloveras]] | [[Barcelona]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 3602 | [[:d:Q61862021|Q61862021]] | [[Maria Picassó]] | [[Manresa]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Mariapicasso foto2 square.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3603 | [[:d:Q61862063|Q61862063]] | [[Mercedes de la Aldea Pérez]] | [[Barcelona]] | 1931 | [[Sabadell]] | 1954-10-28 | |- | style='text-align:right'| 3604 | [[:d:Q61874512|Q61874512]] | [[Sònia Gelmà]] | [[Sant Andreu de Llavaneres]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 3605 | [[:d:Q61927175|Q61927175]] | [[Ariana Sánchez Fallada]] | [[Reus]] | 1997-07-19 | | | |- | style='text-align:right'| 3606 | [[:d:Q61951124|Q61951124]] | [[Laia Raventós]] | [[Santa Eulàlia de Riuprimer]] | 1997-04-04 | | | [[Ficheiro:Laia Raventós Final 34a Lliga Catalana AON 2022 Femenina (Foto David Subirana) (52401322184) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3607 | [[:d:Q61968218|Q61968218]] | [[Aixa Guerra]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 3608 | [[:d:Q61982598|Q61982598]] | [[Maria Àngels Alabert i Feliu]] | [[Xirona]] | 1937-09-14 | | | |- | style='text-align:right'| 3609 | [[:d:Q62007391|Q62007391]] | [[Montse Bassa]] | [[Torroella de Montgrí]] | 1965-04-20 | | | [[Ficheiro:Montse Bassa with journalists (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3610 | [[:d:Q62010072|Q62010072]] | [[Montserrat Bobé Marselles]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1942-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 3611 | [[:d:Q62010090|Q62010090]] | [[Albany]] | [[Xirona]] | 1997 | | | [[Ficheiro:Albany (32386778527) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3612 | [[:d:Q62010755|Q62010755]] | [[Niwen Paola]] | [[Barcelona]] | 1987-01-05 | | | [[Ficheiro:NiwenPaola (33452944278).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3613 | [[:d:Q62011406|Q62011406]] | [[Ana Brenes]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | | | | [[Ficheiro:Ana Brenes (33452946118).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3614 | [[:d:Q62015231|Q62015231]] | [[Nuri Forga Llenas]] | [[Palafrugell]] | 1952-08-30 | | | [[Ficheiro:Viquimarató Dones empresàries Palafrugell 08.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3615 | [[:d:Q62015406|Q62015406]] | [[Maria Besora i Soler]] | [[Figueres]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 3616 | [[:d:Q62015573|Q62015573]] | [[Adelais de Pedrolo i Fabregat]] | [[Barcelona]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 3617 | [[:d:Q62016184|Q62016184]] | [[Marta Prevosti]] | [[Barcelona]] | 1952-11-09 | | | |- | style='text-align:right'| 3618 | [[:d:Q62016434|Q62016434]] | [[Dolors Vaqué Vidal]] | [[Barcelona]] | 1953-06-09 | | | [[Ficheiro:Dolors Vaqué.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3619 | [[:d:Q62016441|Q62016441]] | [[Immaculada Lorés i Otzet]] | [[Barcelona]] | 1961-07-13 | | | |- | style='text-align:right'| 3620 | [[:d:Q62024019|Q62024019]] | [[Maria Losada Gifra]] | [[Barcelona]] | 1996-02-29 | | | |- | style='text-align:right'| 3621 | [[:d:Q62030037|Q62030037]] | [[Enriqueta Capdevila]] | [[Reus]] | 1934-07-15 | | 2019-03-11 | |- | style='text-align:right'| 3622 | [[:d:Q62050336|Q62050336]] | [[Maria Dolors Segarra Farré]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1952-05-08 | | | [[Ficheiro:M. Dolors Segarra Farré.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3623 | [[:d:Q62063535|Q62063535]] | [[Teresa Boix Salada]] | [[Barcelona]] | 1943-11-01 | | | [[Ficheiro:Viquimarató Dones empresàries Palafrugell 09.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3624 | [[:d:Q62071471|Q62071471]] | [[Carme Plaja Asensi]] | [[Pals]] | 1950-09-28 | | | [[Ficheiro:Viquimarató Dones empresàries Palafrugell 06.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3625 | [[:d:Q62071495|Q62071495]] | [[Dolors Cané Dalmau]] | [[Sant Cebrià dels Alls]] | 1848 | [[Palafrugell]] | 1913-05-08 | |- | style='text-align:right'| 3626 | [[:d:Q62071520|Q62071520]] | [[Elena Joan Guisset]] | [[Palafrugell]] | 1937-01-24 | | | [[Ficheiro:Viquimarató Dones empresàries Palafrugell 14.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3627 | [[:d:Q62071589|Q62071589]] | [[Maria Gotas Prats]] | [[Palafrugell]] | 1867-04-28 | [[Palafrugell]] | 1933-03-01 | [[Ficheiro:Maria Gotas Prats, empresària surera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3628 | [[:d:Q62071860|Q62071860]] | [[Mercè Ferrer Bofill]] | [[Palafrugell]] | 1878-02-09 | [[Palafrugell]] | 1966-11-11 | |- | style='text-align:right'| 3629 | [[:d:Q62071894|Q62071894]] | [[Pietat Dalfó Vila]] | [[Palafrugell]] | 1924-09-08 | [[Palafrugell]] | 2012-03-16 | |- | style='text-align:right'| 3630 | [[:d:Q62071942|Q62071942]] | [[Maria Rosa Tarragó Daussà]] | [[Palafrugell]] | 1935-01-07 | | | [[Ficheiro:Viquimarató Dones empresàries Palafrugell 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3631 | [[:d:Q62072002|Q62072002]] | [[Roser Palé Carreras]] | [[Palafrugell]] | 1943-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3632 | [[:d:Q62072095|Q62072095]] | [[Anita Daussà Ramon]] | [[Palafrugell]] | 1884-12-13 | [[Palafrugell]] | 1972-11-19 | [[Ficheiro:Retrat d’Anita Daussa Ramon, nascuda a Palafrugell el 13 de desembre de 1884. Foto Jaume Ferrer Massanet. Arxiu Municipal de Palafrugell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3633 | [[:d:Q62072216|Q62072216]] | [[Núria Pastor Amorós]] | [[Barcelona]] | 1966-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 3634 | [[:d:Q62072480|Q62072480]] | [[Matilde Gómez Murillo]] | [[Sabadell]] | 1942-07-09 | | | |- | style='text-align:right'| 3635 | [[:d:Q62072630|Q62072630]] | [[Agnès de Sitges]] | [[Sitges]] | 13rd century | [[Sitges]] | 1308 | |- | style='text-align:right'| 3636 | [[:d:Q62078546|Q62078546]] | [[Maria del Carme Famadas i Soler]] | [[Argentona]] | 1944-04-11 | [[Argentona]] | 2024-07-25 | [[Ficheiro:Carme Famadas - Trobada internacionals Bàsquet Català i mitjans de comunicació (52814145764) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3637 | [[:d:Q62081073|Q62081073]] | [[Helena Tornero]] | [[Figueres]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 3638 | [[:d:Q62085693|Q62085693]] | [[Maria Llimona i Benet]] | [[Barcelona]] | 1894-02-03 | [[Barcelona]] | 1985-10-26 | [[Ficheiro:Maria Llimona.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3639 | [[:d:Q62085729|Q62085729]] | [[Judith Toronjo Nofuentes]] | [[Tordera]] | 1990-10-11 | | | |- | style='text-align:right'| 3640 | [[:d:Q62087145|Q62087145]] | [[Cristina Cervià Sancho]] | [[Xirona]] | 1965-06-16 | | 2019-03-17 | |- | style='text-align:right'| 3641 | [[:d:Q62087156|Q62087156]] | [[Susanna Peix]] | [[Barcelona]] | 1969-01-03 | | | [[Ficheiro:Susana Peix, març 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3642 | [[:d:Q62089211|Q62089211]] | [[Jankey Sowe Dem]] | [[Mataró]] | 1996-01-26 | | | |- | style='text-align:right'| 3643 | [[:d:Q62090417|Q62090417]] | [[Gracia Dorel-Ferré]] | [[Esparreguera]] | 1943 | | | [[Ficheiro:Gracia dorel-ferré 81927.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3644 | [[:d:Q62091870|Q62091870]] | [[Teresa Abelló Güell]] | [[Vinaixa]] | 1955-02-08 | | | [[Ficheiro:(Teresa Abelló Güell) La SetmanaTragica.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3645 | [[:d:Q62107513|Q62107513]] | [[Marta Rosique|Marta Rosique i Saltor]] | [[Barcelona]] | 1996-03-16 | | | [[Ficheiro:Marta Rosique.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3646 | [[:d:Q62128388|Q62128388]] | [[Pia Vilarrubias Codina]] | [[Igualada]] | 1942-07-12 | [[Vilanova i la Geltrú]] | 2023-05-10 | |- | style='text-align:right'| 3647 | [[:d:Q62390573|Q62390573]] | [[Catya Plate]] | [[Barcelona]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 3648 | [[:d:Q62498715|Q62498715]] | [[Lisi Martin]] | [[Barcelona]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 3649 | [[:d:Q62561815|Q62561815]] | [[Rosa Garcia-Faria]] | [[Barcelona]] | 1914 | [[Barcelona]] | 1996-01-08 | |- | style='text-align:right'| 3650 | [[:d:Q62563306|Q62563306]] | [[Rosa Jutglar]] | [[Tavèrnoles]] | 1900-01-25 | [[Castellgalí]] | 1936-07-27 | |- | style='text-align:right'| 3651 | [[:d:Q62566314|Q62566314]] | [[Reginalda Picas]] | [[Borredà]] | 1895-05-25 | [[Castellgalí]] | 1936-07-27 | |- | style='text-align:right'| 3652 | [[:d:Q62566339|Q62566339]] | [[Ramona Perramon Vila]] | [[Vic]] | 1898-08-29 | | 1936-07-28 | |- | style='text-align:right'| 3653 | [[:d:Q62574597|Q62574597]] | [[Maria Ferrer Mosset]] | [[El Masnou]] | 1912-12-01 | [[Banyoles]] | 1985-12-23 | |- | style='text-align:right'| 3654 | [[:d:Q62605235|Q62605235]] | [[Helena Calsamiglia]] | [[Barcelona]] | 1945-07-31 | [[Barcelona]] | 2017-10-24 | [[Ficheiro:Helena Calsamiglia.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3655 | [[:d:Q62606993|Q62606993]] | [[Antònia Jaurés i Catà]] | [[Arenys de Mar]] | 1826 | [[Badalona]] | 1909-01-22 | |- | style='text-align:right'| 3656 | [[:d:Q62628142|Q62628142]] | [[Mar Mezcua]] | [[Balaguer]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 3657 | [[:d:Q62631116|Q62631116]] | [[Sonia Guerra López]] | [[Manresa]] | 1977-01-09 | | | [[Ficheiro:Sonia guerra presidenta ICD.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3658 | [[:d:Q62640207|Q62640207]] | [[Sara Puig Alsina]] | [[Barcelona]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 3659 | [[:d:Q62691584|Q62691584]] | [[Núria Cabutí]] | [[Barcelona]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Núria Cabutí Brull.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3660 | [[:d:Q62737636|Q62737636]] | [[Isolina Porcell i Mas]] | [[Barcelona]] | 1837 | [[Barcelona]] | 1865-09-23 | |- | style='text-align:right'| 3661 | [[:d:Q62750232|Q62750232]] | [[María Josefa Almagro Gorbea]] | [[Barcelona]] | 1942-11-24 | | | |- | style='text-align:right'| 3662 | [[:d:Q62843602|Q62843602]] | [[Maria Betriu Català]] | [[Bellver de Cerdanya]] | 1966-04-07 | | | |- | style='text-align:right'| 3663 | [[:d:Q62898493|Q62898493]] | [[Maria Casanovas i Barceló]] | [[Casavells]] | 1911-07-11 | [[Palafrugell]] | 1990-11-30 | |- | style='text-align:right'| 3664 | [[:d:Q62932657|Q62932657]] | [[Maria Solà de Sellarés]] | [[Barcelona]] | 1899-10-31 | [[Cidade de México]] | 1998-05-22 | |- | style='text-align:right'| 3665 | [[:d:Q62957049|Q62957049]] | [[Joana Hurtado]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 3666 | [[:d:Q62974246|Q62974246]] | [[Victòria Rovira]] | [[Sabadell]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 3667 | [[:d:Q63040242|Q63040242]] | [[Montserrat Ferrer i Bech]] | [[Palafrugell]] | 1951-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3668 | [[:d:Q63066192|Q63066192]] | [[Elena Foguet]] | [[Barcelona]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Strategic Insight Session 3 Spain The Paradox of Popularity (47535654201) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3669 | [[:d:Q63088006|Q63088006]] | [[Marina Prat Vidal]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1951-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3670 | [[:d:Q63098990|Q63098990]] | [[Carme Brunet Folch]] | [[Cataluña]] | 1963-01-28 | | | |- | style='text-align:right'| 3671 | [[:d:Q63106508|Q63106508]] | [[Carmen Aguadé Cortés]] | [[Barcelona]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1920 | [[Barcelona]] | 2013-08-09 | |- | style='text-align:right'| 3672 | [[:d:Q63117875|Q63117875]] | [[Sylvana Mestre]] | [[Barcelona]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 3673 | [[:d:Q63118397|Q63118397]] | [[Adelina Escandell Grases]] | [[Barcelona]] | 1954-03-22 | | | [[Ficheiro:Adelina Escandell i Grases.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3674 | [[:d:Q63134651|Q63134651]] | [[Mabel Rodríguez Rivero]] | [[Sabadell]] | 1989-03-11 | | | |- | style='text-align:right'| 3675 | [[:d:Q63158167|Q63158167]] | [[Marta Alsina i Conesa]] | [[Xirona]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 3676 | [[:d:Q63163443|Q63163443]] | [[Honoria Alcano Alconchel]] | [[Barcelona]] | 1920-02-04 | [[Asunción]] | 1996-11-05 | |- | style='text-align:right'| 3677 | [[:d:Q63169520|Q63169520]] | [[Cristina Nogué Bori]] | [[Folgueroles]] | 1966-06-09 | | | |- | style='text-align:right'| 3678 | [[:d:Q63183335|Q63183335]] | [[Núria Mirabet i Cucala]] | [[Barcelona]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 3679 | [[:d:Q63184418|Q63184418]] | [[Sílvia Montané Bonilla]] | [[La Granada]] | 1977-09-25 | | | |- | style='text-align:right'| 3680 | [[:d:Q63184421|Q63184421]] | [[Núria Lozano Montoya]] | [[Barcelona]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Catalunya Sí que es Pot headquarters 28 (Lozano cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3681 | [[:d:Q63198173|Q63198173]] | [[Esther García Fernández]] | [[El Prat de Llobregat]] | 1993-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3682 | [[:d:Q63213059|Q63213059]] | [[Aïda Llauradó Álvarez]] | [[Badalona]] | 1984-11-17 | | | [[Ficheiro:Aida Llauradó Badalona en Comú.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3683 | [[:d:Q63213536|Q63213536]] | [[Rosa Lluch Bramon]] | [[Barcelona]] | 1969-10-11 | | | [[Ficheiro:(Rosa Lluch) Cuarto Poder. Entrevista a Rosa Lluch. Vídeo de María Artigas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3684 | [[:d:Q63233785|Q63233785]] | [[Berenguera d'Anglesola]] | [[Anglesola]] | 1146 | [[Monastery of Santa Maria de Vallbona]] | 1225 | |- | style='text-align:right'| 3685 | [[:d:Q63241111|Q63241111]] | [[Lali Ayguadé Farró]] | [[Barcelona]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Lali Ayguadé at Sismògraf 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3686 | [[:d:Q63241457|Q63241457]] | [[Etna Estrems Fayos]] | [[L'Escala]] | 1982-10-15 | | | |- | style='text-align:right'| 3687 | [[:d:Q63254524|Q63254524]] | [[Anna Zardain i López]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 3688 | [[:d:Q63257169|Q63257169]] | [[Maria Assumpta Escudero i Ribot]] | [[Llançà]] | 1931-12-18 | [[Barcelona]] | 2023-03-30 | |- | style='text-align:right'| 3689 | [[:d:Q63303416|Q63303416]] | [[Carla Cervantes]] | [[Barcelona]] | 1993-10-28 | | | |- | style='text-align:right'| 3690 | [[:d:Q63328977|Q63328977]] | [[Judit Morales i Villanueva]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 3691 | [[:d:Q63344246|Q63344246]] | [[Mercè Roldós i Freixes]] | [[Barcelona]] | 1910-09 | [[Barcelona]] | 1989-02 | |- | style='text-align:right'| 3692 | [[:d:Q63345824|Q63345824]] | [[Èlia Tortolero Orejuela]] | [[Sant Joan de Vilatorrada]] | 1988-06-18 | | | [[Ficheiro:Èlia Tortolero (12-09-2024) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3693 | [[:d:Q63348196|Q63348196]] | [[Noemí Casquet]] | [[Sabadell]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Noemí Casquet 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3694 | [[:d:Q63348767|Q63348767]] | [[Francesca Barnades i Masoliver]] | [[Anglès, Xirona|Anglès]] | 1925 | [[Anglès, Xirona|Anglès]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 3695 | [[:d:Q63371257|Q63371257]] | [[Giocasta Kussrow Corma]] | [[Barcelona]] | 1923-02-04 | [[Mendoza, Arxentina|Mendoza]] | 1977-09-11 | |- | style='text-align:right'| 3696 | [[:d:Q63372854|Q63372854]] | [[Inés Granollers i Cunillera]] | [[Bellpuig]] | 1970-09-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3697 | [[:d:Q63396802|Q63396802]] | [[Carme Giralt i Rosés]] | [[El Masnou]] | 1940-09-04 | | 2022-09-03 | [[Ficheiro:Carme Giralt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3698 | [[:d:Q63413584|Q63413584]] | [[Joana Amat Amigó]] | [[Sant Just Desvern]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 3699 | [[:d:Q63413590|Q63413590]] | [[Montserrat Juvanteny Juvanteny]] | [[Joanetes]] | 1944 | | | [[Ficheiro:Montserrat Juvanteny Juvanteny.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3700 | [[:d:Q63413594|Q63413594]] | [[Mercè Otero Vidal]] | [[Barcelona]] | 1947-05-25 | | | [[Ficheiro:Mercè Otero 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3701 | [[:d:Q63413597|Q63413597]] | [[Núria Quadrada i Damont]] | [[Mataró]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3702 | [[:d:Q63433120|Q63433120]] | [[Núria Busquet Molist]] | [[Cardedeu]] | 1974-11-30 | | | [[Ficheiro:Els 12 finalistes del Premi Òmnium Millor Novel·la de l'Any 191130 135 dc (49162121043).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3703 | [[:d:Q63435726|Q63435726]] | [[Victòria Alsina i Burgués]] | [[Barcelona]] | 1981-02-21 | | | [[Ficheiro:Victòria Alsina retrat oficial 2021 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3704 | [[:d:Q63436969|Q63436969]] | [[Laura Martínez González]] | [[Vilanova del Camí]] | 1999-01-29 | | | [[Ficheiro:Laura Martinez Perfil 00.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3705 | [[:d:Q63437572|Q63437572]] | [[Elena Massot i Puey]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 3706 | [[:d:Q63457547|Q63457547]] | [[Anna Noguera Raja]] | [[Igualada]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 3707 | [[:d:Q63485912|Q63485912]] | [[Josefina Tura de Bertran]] | [[Barcelona]] | 1899-03-18 | [[Barcelona]] | 1982 | |- | style='text-align:right'| 3708 | [[:d:Q63489494|Q63489494]] | [[Montserrat Cinca Pato]] | [[Sabadell]] | 1966-07-07 | | | |- | style='text-align:right'| 3709 | [[:d:Q63494633|Q63494633]] | [[Marta Bosch Jiménez]] | [[Barcelona]] | 1970-09-05 | | | |- | style='text-align:right'| 3710 | [[:d:Q63676680|Q63676680]] | [[Àngela Jové i Puigventós]] | [[El Prat de Llobregat]] | 1955-01-12 | | | [[Ficheiro:Àngela Jové a l'acte de presentació de Junts pel Prat (2019) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3711 | [[:d:Q63808700|Q63808700]] | [[Erika Casajoana Daunert]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | [[Ficheiro:(Erika Casajoana) Debat Eleccions europees. Quina Europa vols. Tu decideixes2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3712 | [[:d:Q63845040|Q63845040]] | [[Helena Maragall Noble]] | [[Barcelona]] | 1893-05-18 | [[Barcelona]] | 1988-03-14 | |- | style='text-align:right'| 3713 | [[:d:Q63871447|Q63871447]] | [[Montserrat Clavero Sánchez]] | [[Barcelona]] | 1953-09-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3714 | [[:d:Q63872651|Q63872651]] | [[Carme Ballesteros Rosa]] | [[Terrasa]] | 1967-07-22 | | | [[Ficheiro:Ballesteros Carme 4.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3715 | [[:d:Q63874699|Q63874699]] | [[Eve Galimany]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Captura de pantalla 2023-11-27 a las 14.09.13.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3716 | [[:d:Q63887704|Q63887704]] | [[Imma Gelabert i Casadevall]] | [[Castell d'Aro, Platja d'Aro i s'Agaró]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Cicle Llibertats i Repressió IMG 2979 (40768080370) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3717 | [[:d:Q63928953|Q63928953]] | [[Jeannine Abella Chica]] | [[Isona]] | 1990-08-06 | | | |- | style='text-align:right'| 3718 | [[:d:Q63929972|Q63929972]] | [[Joan Maria Piqué Fernández]] | [[Lleida]] | 1976-04-19 | | | |- | style='text-align:right'| 3719 | [[:d:Q63947500|Q63947500]] | [[Concepción Abellán Carretero]] | [[Mataró]] | 1984-06-10 | | | [[Ficheiro:Conchi Abellán Carretero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3720 | [[:d:Q63959052|Q63959052]] | [[Magdalena Nolla Montseny]] | [[Alforja]] | 1904 | [[Sant Adrià de Besòs]] | 1939-06-21 | |- | style='text-align:right'| 3721 | [[:d:Q63967486|Q63967486]] | [[Conxita Garcia Melgarejo]] | [[Barcelona]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 3722 | [[:d:Q63993426|Q63993426]] | [[Eulalia Gerona de Cabanes]] | [[Barcelona]] | 1782 | | 19th century | |- | style='text-align:right'| 3723 | [[:d:Q63999518|Q63999518]] | [[Montserrat Corominas i Guiu]] | [[La Pobla de Lillet]] | 1959-09-30 | | | [[Ficheiro:Montserrat Corominas SCB.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3724 | [[:d:Q64003268|Q64003268]] | [[Anna Cristeto]] | [[Santa Coloma de Farners]] | 1978-11 | | | |- | style='text-align:right'| 3725 | [[:d:Q64009638|Q64009638]] | [[Vicky Baldovinos]] | [[Barcelona]] | 1953-02-08 | | | |- | style='text-align:right'| 3726 | [[:d:Q64018521|Q64018521]] | [[Glòria Plana Yanes]] | [[Xirona]] | 1968-02-16 | | | [[Ficheiro:Presentació del nou format de les Fires de Sant Narcís 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3727 | [[:d:Q64019759|Q64019759]] | [[Cristina Andreu Displàs]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Roda de premsa de Guanyem Girona 01 (Andreu cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3728 | [[:d:Q64029167|Q64029167]] | [[Silvia Bellot]] | [[Barcelona]] | 1980s | | | |- | style='text-align:right'| 3729 | [[:d:Q64066760|Q64066760]] | [[Gemma Font Oliveras]] | [[Tagamanent]] | 1999-10-23 | | | [[Ficheiro:2019-05-17 Fußball, Frauen, UEFA Women's Champions League, Olympique Lyonnais - FC Barcelona StP 0859 LR10 by Stepro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3730 | [[:d:Q64092494|Q64092494]] | [[Montserrat Verdaguer Clavera]] | [[Olot]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Montserrat Verdaguer 01.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3731 | [[:d:Q64140620|Q64140620]] | [[Marta Farrés Falgueras]] | [[Sabadell]] | 1981-09-30 | | | [[Ficheiro:Marta Farrés, Alcaldessa (48078430268) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3732 | [[:d:Q64142879|Q64142879]] | [[Elionor Malich Salvador]] | [[El Molar, Tarragona|El Molar]] | No/unknown value | [[Sant Adrià de Besòs]] | 1939-08-08 | |- | style='text-align:right'| 3733 | [[:d:Q64160459|Q64160459]] | [[Adela Ramon Lligé]] | [[Barcelona]] | 1901 | [[Cidade de México]] | 1992 | |- | style='text-align:right'| 3734 | [[:d:Q64213289|Q64213289]] | [[Núria Amat]] | [[Barcelona]] | 1945 | [[Martorell]] | 2019-05-28 | |- | style='text-align:right'| 3735 | [[:d:Q64217685|Q64217685]] | [[Janina Juli]] | [[Pineda de Mar]] | 1989-04-20 | | | |- | style='text-align:right'| 3736 | [[:d:Q64221028|Q64221028]] | [[Griselda Pastor Llopart]] | [[Tarragona]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 3737 | [[:d:Q64280687|Q64280687]] | [[Dolors Giorla Laribal]] | [[Barcelona]] | 1912 | [[Sant Adrià de Besòs]] | 1939-06-20 | |- | style='text-align:right'| 3738 | [[:d:Q64338481|Q64338481]] | [[Maria Planas i Monge]] | [[Barcelona]] | 1936-07-12 | | | [[Ficheiro:Maria Planas Exposició del Centenari a Barcelona (52922367945) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3739 | [[:d:Q64350189|Q64350189]] | [[Maria Sanmartí]] | [[Barcelona]] | 1886-09-07 | [[París]] | 1959 | |- | style='text-align:right'| 3740 | [[:d:Q64370141|Q64370141]] | [[Maria Remei Hofmann i Roldós]] | [[Barcelona]] | 1946 | [[Barcelona]] | 2016-05-03 | |- | style='text-align:right'| 3741 | [[:d:Q64373644|Q64373644]] | [[Carol Rovira]] | [[Camarles]] | 1989-10-12 | | | [[Ficheiro:CAROL ROVIRA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3742 | [[:d:Q64390985|Q64390985]] | [[Paula Crespí]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1998-04-07 | | | |- | style='text-align:right'| 3743 | [[:d:Q64434274|Q64434274]] | [[Cristina Manresa Llop]] | [[Barcelona]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 3744 | [[:d:Q64442680|Q64442680]] | [[Marta Bayarri]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1974-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3745 | [[:d:Q64526424|Q64526424]] | [[Gemma Tarafa]] | [[Barcelona]] | 1971-06-19 | | | [[Ficheiro:(Gemma Tarafa) Gemma Tarafa sobre el dret a la salut sexual i reproductiva (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3746 | [[:d:Q64541482|Q64541482]] | [[Rosa Granés i Noguer]] | [[Palafrugell]] | 1913-09-20 | [[Barcelona]] | 2007-02-18 | |- | style='text-align:right'| 3747 | [[:d:Q64563821|Q64563821]] | [[Maria Fernández Vidal]] | [[La Roca del Vallès]] | 1985-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 3748 | [[:d:Q64569429|Q64569429]] | [[Anna Romero i Arola]] | [[Sant Hipòlit de Voltregà]] | 1986-03-12 | | | [[Ficheiro:CP.Vilanova VS CP.Voltregà (12559273903) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3749 | [[:d:Q64578251|Q64578251]] | [[Alicia Granados]] | [[Manresa]] | 1954-05-29 | | | |- | style='text-align:right'| 3750 | [[:d:Q64578354|Q64578354]] | [[Laia Vives i Clos]] | [[Barcelona]] | 1987-05-17 | | | [[Ficheiro:CP.Vilanova VS CP.Voltregà (12562476713).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3751 | [[:d:Q64617337|Q64617337]] | [[Irene González]] | [[Esplugues de Llobregat]] | 1996-07-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3752 | [[:d:Q64618723|Q64618723]] | [[Beatriz Esporrín Palacios]] | [[Xirona]] | | | | [[Ficheiro:Roda de premsa del PSC Girona 03 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3753 | [[:d:Q64619238|Q64619238]] | [[Mònica Ferrer Juandó]] | [[Xirona]] | 1971-09-17 | | | [[Ficheiro:Roda de premsa del PSC Girona sobre acord inversions 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3754 | [[:d:Q64629557|Q64629557]] | [[Mercedes Padrosa]] | [[Xirona]] | 1892-01-03 | [[Miraflores]] | 1972-07-26 | [[Ficheiro:Mercedes Padrosa i Allué.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3755 | [[:d:Q64633364|Q64633364]] | [[Toni Miserachs]] | [[Barcelona]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 3756 | [[:d:Q64633460|Q64633460]] | [[Agnès Lladó i Saus]] | [[Figueres]] | 1979-01-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3757 | [[:d:Q64667507|Q64667507]] | [[Cristina Mundet i Benito]] | [[Xirona]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 3758 | [[:d:Q64686750|Q64686750]] | [[Pia Serinyana Torrents]] | [[Cadaqués]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 3759 | [[:d:Q64691836|Q64691836]] | [[Patricia Font]] | [[Barcelona]] | 1978-01-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3760 | [[:d:Q64691837|Q64691837]] | [[Ángeles Torner Cervera]] | [[Sant Pol de Mar]] | 1907 | | 1958 | |- | style='text-align:right'| 3761 | [[:d:Q64691882|Q64691882]] | [[Cristina Bueno]] | [[Barcelona]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 3762 | [[:d:Q64692397|Q64692397]] | [[Laura Millán Morales]] | [[Palafrugell]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 3763 | [[:d:Q64698642|Q64698642]] | [[Clàudia Pons i Xandri]] | [[Bagà]] | 1984-09-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3764 | [[:d:Q64728339|Q64728339]] | [[Mireia Ingla i Mas]] | [[La Seu d'Urgell]] | 1966-06-18 | | | |- | style='text-align:right'| 3765 | [[:d:Q64728789|Q64728789]] | [[Meritxell Neddermann]] | [[Barcelona]]<br/>[[Vilassar de Mar]] | 1990-01-14 | | | [[Ficheiro:Som el 80% at Museu Marítim 190529 24118 dc (47972746216).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3766 | [[:d:Q64733963|Q64733963]] | [[Clàudia Pujol i Devesa]] | [[Olot]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Concentració unitària sota el lema ‘Llibertat, l’autodeterminació és un dret‘. (Plaça Catalunya, Barcelona) (48060304392).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3767 | [[:d:Q64735786|Q64735786]] | [[Andrea Vilaró]] | [[Barcelona]] | 1993-05-09 | | | [[Ficheiro:Catalunya - Montenegro (Foto Ricard Rovira FCBQ) (27604976767) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3768 | [[:d:Q64748428|Q64748428]] | [[Teresa Alcocer]] | [[Barcelona]] | 1921 | [[Granollers]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 3769 | [[:d:Q64759062|Q64759062]] | [[Joina Canyet Garcia]] | [[Biure]] | 1996 | | | [[Ficheiro:Cultura contra la Repressió (48098579738) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3770 | [[:d:Q64759072|Q64759072]] | [[Paula Valls]] | [[Manlleu]] | 1999-03-16 | | | [[Ficheiro:Cultura contra la Repressió (48098531971) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3771 | [[:d:Q64760360|Q64760360]] | [[Elisenda Carod]] | [[Barcelona]] | 1981-12-19 | | | [[Ficheiro:Elisenda Carod, XIII Premis Gaudí (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3772 | [[:d:Q64760623|Q64760623]] | [[Magalí Sare]] | [[Barcelona]] | 1991-07-28 | | | [[Ficheiro:Cultura contra la Repressió (48098756671) (cropped) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3773 | [[:d:Q64763421|Q64763421]] | [[Astrid Barrio López]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | [[Ficheiro:(Astrid Barrio) Curs d’estiu 2015 de l’OAC. “Models de regulació, problemes comuns i exemples dels quals aprendre”.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3774 | [[:d:Q64768544|Q64768544]] | [[Sara Giménez León]] | [[Xirona]] | 1991-01-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3775 | [[:d:Q64777701|Q64777701]] | [[Alexandra Masangkay]] | [[Barcelona]] | 1992-04-15 | | | [[Ficheiro:Festival de Cinema de Sitges 2019 (49500922841) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3776 | [[:d:Q64784937|Q64784937]] | [[Eva Viñolas Marín]] | [[La Cellera de Ter]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Tertúlia d'alcaldes a Ràdio Girona 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3777 | [[:d:Q64786222|Q64786222]] | [[Teresa Cardona Soriano]] | [[Barcelona]] | 1975-11-22 | [[Costa do Marfil]] | 2019-06-22 | |- | style='text-align:right'| 3778 | [[:d:Q64786730|Q64786730]] | [[Maria Rosa Vila Juanhuix]] | [[La Cellera de Ter]] | 1954 | | | [[Ficheiro:Concentració independentista de l'11S a Girona 12 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3779 | [[:d:Q64788651|Q64788651]] | [[Eugènia Puig-Gròs i Clua]] | [[Albesa]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Eugènia Puig-gròs (25-01-2023) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3780 | [[:d:Q64823217|Q64823217]] | [[Laia Pérez i Fontan]] | [[Barcelona]] | 1995-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 3781 | [[:d:Q64831653|Q64831653]] | [[Maria Josep García de Alcaraz Deu]] | [[Barcelona]] | 1953-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 3782 | [[:d:Q64860527|Q64860527]] | [[Iolanda Pineda Balló]] | [[Xirona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 3783 | [[:d:Q64862939|Q64862939]] | [[Anna Palet Vilaplana]] | [[Calonge]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 3784 | [[:d:Q64995903|Q64995903]] | [[Ramona Gabriel Batalla]] | [[Ponts, Lleida|Ponts]] | 1984-09-20 | | | |- | style='text-align:right'| 3785 | [[:d:Q65016943|Q65016943]] | [[Luisa Granero Sierra]] | [[Barcelona]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1924-08-05<br/>1924-05-08 | [[Barcelona]] | 2012-03-27 | |- | style='text-align:right'| 3786 | [[:d:Q65028668|Q65028668]] | [[Mercè Barceló i Serramalera]] | [[Barcelona]] | 1962-09-23 | | | [[Ficheiro:Món dret denuncia delicte de sedició 200309 184 dc (49651052801) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3787 | [[:d:Q65028765|Q65028765]] | [[Joaquima Cot Codony]] | [[Mataró]] | 1951-02-18 | | | [[Ficheiro:Quima Cot - Trobada internacionals Bàsquet Català i mitjans de comunicació (52813395337) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3788 | [[:d:Q65032810|Q65032810]] | [[Josepa Sellés i Castells]] | [[Barcelona]] | 1908-04-15 | [[Barcelona]] | 1974-07-04 | |- | style='text-align:right'| 3789 | [[:d:Q65038596|Q65038596]] | [[Ester Vilarrubla i Escales]] | [[La Seu d'Urgell]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 3790 | [[:d:Q65048765|Q65048765]] | [[Lluïsa Giró i Marsal]] | [[Badalona]] | 1921-03-29 | [[Badalona]] | 2015-07-14 | |- | style='text-align:right'| 3791 | [[:d:Q65055784|Q65055784]] | [[Neus Bartran Milian]] | [[Barcelona]] | 1952-01-24 | | | |- | style='text-align:right'| 3792 | [[:d:Q65073627|Q65073627]] | [[Laia Andreu i Trias]] | [[Vic]] | 1979-05-31 | | | |- | style='text-align:right'| 3793 | [[:d:Q65088039|Q65088039]] | [[Núria Lauco Martínez]] | [[Granollers]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3794 | [[:d:Q65096898|Q65096898]] | [[Luisa Vilaseca Borrás]] | [[Reus]] | 1924-02-02 | [[Sant Cugat del Vallès]] | 2023-12-21 | |- | style='text-align:right'| 3795 | [[:d:Q65201015|Q65201015]] | [[Anna Casarramona i Vivas]] | [[Vic]] | 1994-01-05 | | | [[Ficheiro:Anna Casarramona (12560308824) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3796 | [[:d:Q65203970|Q65203970]] | [[Ona Anglada i Pujol]] | [[Banyoles]] | 1994-07-21 | | | |- | style='text-align:right'| 3797 | [[:d:Q65204094|Q65204094]] | [[Sonia Vivas]] | [[Barcelona]] | 1978-05-25 | | | [[Ficheiro:Sonia Vivas.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3798 | [[:d:Q65204210|Q65204210]] | [[Assumpció Puigdelloses Vila]] | [[Vic]] | 1897 | [[Sant Adrià de Besòs]] | 1940-03-27 | |- | style='text-align:right'| 3799 | [[:d:Q65204364|Q65204364]] | [[Encarnació Llorens Pérez]] | [[Barcelona]] | 1894 | [[Sant Adrià de Besòs]] | 1939-04-26 | |- | style='text-align:right'| 3800 | [[:d:Q65204462|Q65204462]] | [[Irene Masdeu i Torruella]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 3801 | [[:d:Q65204804|Q65204804]] | [[Paula Gonu]] | [[Badalona]] | 1993-03-31 | | | [[Ficheiro:Paula Gonu 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3802 | [[:d:Q65205170|Q65205170]] | [[Neus Bouza Gil]] | [[Barcelona]] | 1916 | | 1939-05-26 | |- | style='text-align:right'| 3803 | [[:d:Q65205211|Q65205211]] | [[Ramona Peralba Sala]] | [[Gironella]] | 1904 | [[El Camp de la Bota]] | 1939-05-16 | |- | style='text-align:right'| 3804 | [[:d:Q65205219|Q65205219]] | [[Roser Rius]] | [[Barcelona]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Roser Rius i Camps en las III Jornadas de Lucha y represión de las mujeres en el Tardofranquismo, Madrid- junio 2025.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3805 | [[:d:Q65205683|Q65205683]] | [[Elena O'Callaghan]] | [[Barcelona]] | 1955-12-25 | | | |- | style='text-align:right'| 3806 | [[:d:Q65206873|Q65206873]] | [[Montserrat Planell Poletti]] | [[Barcelona]] | 1898 | [[Barcelona]] | 1932-04-23 | |- | style='text-align:right'| 3807 | [[:d:Q65208839|Q65208839]] | [[Conxa Llinas Carmona]] | [[Barcelona]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 3808 | [[:d:Q65493496|Q65493496]] | [[Yasmina Alcaraz Moreno]] | [[Castelló d'Empúries]] | 1989-06-07 | | | [[Ficheiro:Yasmina Alcaraz 20241002 (7) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3809 | [[:d:Q65508838|Q65508838]] | [[Maria Eugenia Gay Rosell]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Maria Eugenia Gay by Paul Mac Manus.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3810 | [[:d:Q65512434|Q65512434]] | [[Berta Tarrida i Calduch]] | [[Sant Sadurní d'Anoia]] | 1992-01-24 | | | [[Ficheiro:CP.Vilanova VS CP.Voltregà (12561645493).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3811 | [[:d:Q65517398|Q65517398]] | [[Maria Alba Pijuan Vallverdú]] | [[Tárrega|Tàrrega]] | 1975-03-23 | | | [[Ficheiro:Alba Pijuan Vallverdú, alcaldessa de Tàrrega.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3812 | [[:d:Q65517674|Q65517674]] | [[Patry Jordán]] | [[Xirona]] | 1984-11-02 | | | [[Ficheiro:Patricia Jordán 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3813 | [[:d:Q65557125|Q65557125]] | [[Carme Bravo]] | [[Gironella]] | 1919-10-24 | [[Barcelona]] | 2007-04-29 | [[Ficheiro:Carme Bravo en un concert al Colegio de España a París l'any 1951 - fotografia de Sabine Weiss.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3814 | [[:d:Q65559726|Q65559726]] | [[Roser Llop i Florí]] | [[Figueres]] | 1961-05-06 | [[Donostia]] | 2001-02-13 | |- | style='text-align:right'| 3815 | [[:d:Q65643498|Q65643498]] | [[Rita Carrera Terradellas]] | [[Badalona]] | 1947-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 3816 | [[:d:Q65648247|Q65648247]] | [[Marta Morell]] | [[Sabadell]] | 1978-09-20 | | | [[Ficheiro:(Marta Morell) Ple de constitució de l'Ajunatment per el mandat 2019-2023n (48085659553) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3817 | [[:d:Q65658900|Q65658900]] | [[Sandra Domene]] | [[Terrasa]] | 2000-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 3818 | [[:d:Q65683378|Q65683378]] | [[Sílvia Bel i Fransi]] | [[Barcelona]] | 1982-10-09 | | | |- | style='text-align:right'| 3819 | [[:d:Q65684106|Q65684106]] | [[Dolors Marin Silvestre]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Dolors Marín Silvestre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3820 | [[:d:Q65697932|Q65697932]] | [[Isabel Rosell]] | [[Barcelona]] | 1958 | | | [[Ficheiro:(Isabel Rosell Volart) Reunión de Cristina Cifuentes con el Grupo Municipal del Partido Popular en el Ayuntamiento de Madrid (34266480056) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3821 | [[:d:Q65717260|Q65717260]] | [[Emma Reyes]] | [[Badalona]] | 2002-09-13 | | | [[Ficheiro:Emma Reyes 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3822 | [[:d:Q65902252|Q65902252]] | [[Anna Carreras i Aubets]] | [[Barcelona]] | 1977-01-06 | | | |- | style='text-align:right'| 3823 | [[:d:Q65924742|Q65924742]] | [[Carme Escursell]] | [[Figueres]] | 1924 | [[Figueres]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 3824 | [[:d:Q65925006|Q65925006]] | [[Anna Calvera Sagué]] | [[Barcelona]] | 1954 | [[Barcelona]] | 2018-02-04 | |- | style='text-align:right'| 3825 | [[:d:Q65953596|Q65953596]] | [[Sílvia Orriols|Sílvia Orriols i Serra]] | [[Vic]] | 1984-10-09 | | | |- | style='text-align:right'| 3826 | [[:d:Q65961396|Q65961396]] | [[Aurora Carbonell i Abella]] | [[Sitges]] | 1966 | | | [[Ficheiro:©Dani Codina Òmnium (52883563743) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3827 | [[:d:Q65965695|Q65965695]] | [[Maria Obach Massana]] | [[Manresa]] | 1909-03-14 | [[Castellgalí]] | 2019-06-29 | |- | style='text-align:right'| 3828 | [[:d:Q66023523|Q66023523]] | [[Renata Müller]] | [[Barcelona]] | 1937-02-11<br/>1939-02-11 | | 2021-07-29 | |- | style='text-align:right'| 3829 | [[:d:Q66023526|Q66023526]] | [[Rosa Balaguer]] | [[Barcelona]] | 1941-11-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3830 | [[:d:Q66023527|Q66023527]] | [[Montserrat Artamendi]] | [[Barcelona]] | 1941-09-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3831 | [[:d:Q66058963|Q66058963]] | [[Susana Rizo]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 3832 | [[:d:Q66079129|Q66079129]] | [[Maite Fruitós Alivés]] | [[Sabadell]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 3833 | [[:d:Q66104088|Q66104088]] | [[Teresa Amatller i Cros]] | [[Barcelona]] | 1873-03-01 | [[Barcelona]] | 1960-03-26 | [[Ficheiro:Antoni i Teresa Amatller amb el servei a la Casa Amatller el 1910 2013-08-13 20-07.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3834 | [[:d:Q66164297|Q66164297]] | [[Sakina Ouzraoui Diki]] | [[Barcelona]] | 2001-08-29 | | | [[Ficheiro:Ouzraoui.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3835 | [[:d:Q66285498|Q66285498]] | [[Lourdes Perramon Bacardit]] | [[Manresa]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 3836 | [[:d:Q66371049|Q66371049]] | [[Inés Bayo]] | [[Barcelona]] | 1973-10-15 | [[Barcelona]] | 2019-08-09 | |- | style='text-align:right'| 3837 | [[:d:Q66391460|Q66391460]] | [[Ana Manso]] | [[Tarragona]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 3838 | [[:d:Q66391705|Q66391705]] | [[Marta Artigas]] | [[Barcelona]] | 1968-07-11 | | | |- | style='text-align:right'| 3839 | [[:d:Q66441165|Q66441165]] | [[Lidia Castillejo]] | [[Barcelona]] | 1969-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 3840 | [[:d:Q66441194|Q66441194]] | [[Nuria Belchi]] | [[Barcelona]] | 1973-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 3841 | [[:d:Q66539695|Q66539695]] | [[Anna Maria Balaguer]] | [[Manresa]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 3842 | [[:d:Q66587115|Q66587115]] | [[Susina Amat]] | [[Barcelona]] | 1912 | [[Barcelona]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 3843 | [[:d:Q66588148|Q66588148]] | [[Laia Codina]] | [[Campllong]] | 2000-01-22 | | | [[Ficheiro:Laia Codina en 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3844 | [[:d:Q66590676|Q66590676]] | [[Victoria Anna Perea]] | [[Barcelona]] | 1984-07-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3845 | [[:d:Q66597620|Q66597620]] | [[Mercè Boixareu i Vilaplana]] | [[Barcelona]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 3846 | [[:d:Q66604810|Q66604810]] | [[Elisabeth Valle]] | [[Barcelona]] | 1978-02-10 | | | |- | style='text-align:right'| 3847 | [[:d:Q66606335|Q66606335]] | [[Joana Juárez]] | [[Barcelona]] | 1980-08-05 | | | |- | style='text-align:right'| 3848 | [[:d:Q66663464|Q66663464]] | [[Montse Mínguez García]] | [[Lleida]] | 1976-07-02 | | | [[Ficheiro:20230321 MociondeCensura (Montserrat Minguez).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3849 | [[:d:Q66684544|Q66684544]] | [[Marta Cusidó]] | [[Barcelona]] | 1983-09-27 | | | |- | style='text-align:right'| 3850 | [[:d:Q66686211|Q66686211]] | [[Susana García]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 3851 | [[:d:Q66712166|Q66712166]] | [[Iria del Río]] | [[Barcelona]] | 1987-01-13 | | | [[Ficheiro:Iria del Río, XIV Premis Gaudí (2022) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3852 | [[:d:Q66741797|Q66741797]] | [[Clotilde Pascual Fibla]] | [[Barcelona]] | 1885 | [[Barcelona]] | 1957-12-20 | |- | style='text-align:right'| 3853 | [[:d:Q66745804|Q66745804]] | [[Marta Balaguer Julià]] | [[Barcelona]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 3854 | [[:d:Q66763497|Q66763497]] | [[Josefa B. Flexner]] | [[Barcelona]] | 1904-04-11 | [[Filadelfia]] | 2000-06-25 | [[Ficheiro:1913-05-25, Feminal, Primeres combregantes barcelonines (cropped) Pepeta Barba y Gosé.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3855 | [[:d:Q66771608|Q66771608]] | [[Clara Ycart]] | [[Matadepera]] | 1999-01-10 | | | |- | style='text-align:right'| 3856 | [[:d:Q66771609|Q66771609]] | [[María Tost]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1994-03-21 | | | |- | style='text-align:right'| 3857 | [[:d:Q66779576|Q66779576]] | [[Sílvia Aldabert]] | [[Alcarràs]] | 1978 | | | [[Ficheiro:6 de juliol de 2019 Jornades sobre la desobediència civil (48241127637) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3858 | [[:d:Q66793722|Q66793722]] | [[Anaïs Franquesa]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Som el 80% DC91542 (45038144494).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3859 | [[:d:Q66794111|Q66794111]] | [[Marina Gallés i Clarà]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | [[Ficheiro:6 de juliol de 2019 Jornades sobre la desobediència civil (48241031816) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3860 | [[:d:Q66817494|Q66817494]] | [[Montserrat Mainar i Benedicto]] | [[Barcelona]] | 1928 | [[Barcelona]] | 2015-02-22 | |- | style='text-align:right'| 3861 | [[:d:Q66836335|Q66836335]] | [[Ainhoa Fernández]] | [[Barcelona]] | 1994-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 3862 | [[:d:Q66841029|Q66841029]] | [[Maria José Ragué Arias]] | [[Barcelona]] | 1941 | | 2019-06-18 | |- | style='text-align:right'| 3863 | [[:d:Q66902321|Q66902321]] | [[Belén López Sánchez]] | [[Les Masies de Voltregà]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Belén López Sánchez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3864 | [[:d:Q66911419|Q66911419]] | [[Cristina Alsina i Conesa]] | [[Xirona]] | 1965-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3865 | [[:d:Q67018198|Q67018198]] | [[Maria Paz Ballesteros Gilabert]] | [[La Ràpita]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3866 | [[:d:Q67123869|Q67123869]] | [[Laura Martínez Portell]] | [[Mataró]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Retrat Laura Martínez Portell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3867 | [[:d:Q67130800|Q67130800]] | [[Maria Pau Ballesteros i Gilabert]] | [[La Ràpita]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 3868 | [[:d:Q67147051|Q67147051]] | [[Sílvia Planas i Marcé]] | [[Camprodon]] | 1965-07-31 | | | [[Ficheiro:Acord per al nou museu d'Art de Girona (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3869 | [[:d:Q67152078|Q67152078]] | [[Marta Vera i Vives]] | [[Cerdanyola del Vallès]] | 1962-06-13 | | | |- | style='text-align:right'| 3870 | [[:d:Q67166679|Q67166679]] | [[Magdalena de Montclar]] | [[Montclar d'Urgell]] | | [[Cervera]] | 1617 | |- | style='text-align:right'| 3871 | [[:d:Q67182848|Q67182848]] | [[Mercè Guix i Passola]] | [[Campdevànol]] | 1922-05-12 | [[Campdevànol]] | 2009-11-23 | |- | style='text-align:right'| 3872 | [[:d:Q67200847|Q67200847]] | [[Conxita Lleó]] | [[Barcelona]] | 1943-02-02 | | | |- | style='text-align:right'| 3873 | [[:d:Q67203484|Q67203484]] | [[Esther Tallada Seco]] | [[Alella]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 3874 | [[:d:Q67205857|Q67205857]] | [[Mariola Dinarès]] | [[Matadepera]] | 1971-01-25 | | | [[Ficheiro:Catosfera 20 d'octubre 2017 19.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3875 | [[:d:Q67206484|Q67206484]] | [[Núria Rossell i Vilar]] | [[Badalona]] | 1953-09-11 | | | |- | style='text-align:right'| 3876 | [[:d:Q67280210|Q67280210]] | [[Maria Banlles Santamaria]] | [[Alfarràs]] | 2000-09-15 | | | [[Ficheiro:2021 UEC Track Jun & U23 European Championships 082.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3877 | [[:d:Q67280406|Q67280406]] | [[Patricia Ortega Ruiz]] | [[Vallirana]] | 1988-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 3878 | [[:d:Q67381113|Q67381113]] | [[Roser Majoral i Moliné]] | [[La Seu d'Urgell]] | 1942 | [[Barcelona]] | 2005 | |- | style='text-align:right'| 3879 | [[:d:Q67462100|Q67462100]] | [[Georgina Amorós]] | [[Barcelona]] | 1998-04-30 | | | [[Ficheiro:Georgina Amorós, 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3880 | [[:d:Q67475211|Q67475211]] | [[Maria Aurora Casanovas i Puig]] | [[Barcelona]] | 1913 | [[Barcelona]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 3881 | [[:d:Q67496999|Q67496999]] | [[Laia Estruch]] | [[Barcelona]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Retrat Laia Estruch large.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3882 | [[:d:Q67603009|Q67603009]] | [[Montserrat Guardiola i Farrés]] | [[Barcelona]] | 1936 | | | |- | style='text-align:right'| 3883 | [[:d:Q67603946|Q67603946]] | [[Alfonsina Janés i Nadal]] | [[Barcelona]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 3884 | [[:d:Q67630579|Q67630579]] | [[Joana Casals Balta]] | [[Barcelona]] | 1903 | [[Barcelona]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 3885 | [[:d:Q67640243|Q67640243]] | [[Petronel·la Tuca Alsina]] | [[Xirona]] | 1897 | [[Barcelona]] | 1925 | [[Ficheiro:Petronela-tuca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3886 | [[:d:Q67647433|Q67647433]] | [[Maria Gemma Rubí i Casals]] | [[Manresa]] | 1963-04-20 | | | |- | style='text-align:right'| 3887 | [[:d:Q67649867|Q67649867]] | [[Francesca Pallarès i Salvador]] | [[Barcelona]] | 1934 | | | |- | style='text-align:right'| 3888 | [[:d:Q67877326|Q67877326]] | [[Guiomar Rovira]] | [[Barcelona]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Guiomar Rovira Sancho.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3889 | [[:d:Q68099252|Q68099252]] | [[Màbel Martí]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Sopar Estellés (Barcelona) (48759062078).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3890 | [[:d:Q68224555|Q68224555]] | [[Núria Roig]] | [[Reus]] | 1984-04-19 | | | |- | style='text-align:right'| 3891 | [[:d:Q68484736|Q68484736]] | [[Clara Pueyo Jornet]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1914-02-23 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 3892 | [[:d:Q68597404|Q68597404]] | [[Maria Molist i Bartres]] | [[Mataró]] | 1870 | [[Barcelona]] | 1933-10-06 | |- | style='text-align:right'| 3893 | [[:d:Q68639806|Q68639806]] | [[Elisabeth Vergés Costa]] | [[Barcelona]] | 1939-01-04 | [[Barcelona]] | 2019-09-25 | |- | style='text-align:right'| 3894 | [[:d:Q68704549|Q68704549]] | [[Montserrat Jou i Parrot]] | [[Manresa]] | 1943-07-12 | | | [[Ficheiro:Montserrat Jou i Parrot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3895 | [[:d:Q68710574|Q68710574]] | [[Alícia Masriera González]] | [[Barcelona]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 3896 | [[:d:Q68759554|Q68759554]] | [[Mercè Curull Martínez]] | [[Barcelona]] | 1953-05-02 | [[Barcelona]] | 2019-09-26 | |- | style='text-align:right'| 3897 | [[:d:Q68767646|Q68767646]] | [[Marina Martori]] | [[Barcelona]] | 1979-10-09 | | | |- | style='text-align:right'| 3898 | [[:d:Q68799897|Q68799897]] | [[Marta Buchaca]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 3899 | [[:d:Q68917650|Q68917650]] | [[Amaia Valentín Solvas]] | [[Sant Vicenç de Castellet]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 3900 | [[:d:Q69037814|Q69037814]] | [[Josefina Caball i Guerrero]] | [[Manresa]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 3901 | [[:d:Q69108314|Q69108314]] | [[Carme Romeu Pecci]] | [[Barcelona]] | 1920 | | 2021-07-17 | |- | style='text-align:right'| 3902 | [[:d:Q69116282|Q69116282]] | [[Mònica Verge Folia]] | [[Barcelona]] | 1958-10-08 | | | |- | style='text-align:right'| 3903 | [[:d:Q69356553|Q69356553]] | [[Maria Estorach Pons]] | [[Tortosa]] | 1927 | [[Mataró]] | 2014-10-26 | |- | style='text-align:right'| 3904 | [[:d:Q69428760|Q69428760]] | [[Anier]] | [[Barcelona]] | 1998-04-02 | | | [[Ficheiro:URBAN FEMME 2019 ANIER (47380110222).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3905 | [[:d:Q69525862|Q69525862]] | [[Clara Roquet]] | [[Malla, Barcelona|Malla]] | 1988-12-30 | | | [[Ficheiro:Clara Roquet, XIV Premis Gaudí (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3906 | [[:d:Q69995639|Q69995639]] | [[Núria Solé Sanromà]] | [[Constantí]] | 1925 | | 2013 | |- | style='text-align:right'| 3907 | [[:d:Q70101608|Q70101608]] | [[María Escoté]] | [[Barcelona]] | 1979-07-16 | | | [[Ficheiro:María Escoté en la Madrid Fashion Week 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3908 | [[:d:Q70108256|Q70108256]] | [[María Luisa Puentes Caixal]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1936 | [[Barcelona]] | 2013-12 | |- | style='text-align:right'| 3909 | [[:d:Q70123326|Q70123326]] | [[Mariaelena Roqué]] | [[Tarragona]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 3910 | [[:d:Q70137322|Q70137322]] | [[Josepa Soler i Erill]] | [[Barcelona]] | 1937-11-18 | | | [[Ficheiro:Pepa Soler - Històrics del Bàsquet Català 2017 (Foto M.A. Chazo - FCBQ) (33690927214) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3911 | [[:d:Q70190086|Q70190086]] | [[Maria de Llúria i de Magarola]] | [[Barcelona]] | 17th century | [[Vallbona de les Monges]] | 1701-06-14 | |- | style='text-align:right'| 3912 | [[:d:Q70203987|Q70203987]] | [[Maria Isabel Trillas Gay]] | [[Barcelona]] | 1952-07-07 | | | |- | style='text-align:right'| 3913 | [[:d:Q70211133|Q70211133]] | [[Maria Canaleta i Abellà]] | [[Barberà de la Conca]] | 1896-01-01 | [[El Masnou]] | 1980-02-23 | [[Ficheiro:Maria Canaleta i Abellà.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3914 | [[:d:Q70258353|Q70258353]] | [[Consol Villaubí i Pons]] | [[Badalona]] | 1932 | | 2019-10-09 | [[Ficheiro:ConsolVillaubí MAE 567797 0.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3915 | [[:d:Q70570081|Q70570081]] | [[Mariona Illamola Dausà]] | [[Tossa de Mar]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 3916 | [[:d:Q70779844|Q70779844]] | [[Joana Grau Masagué]] | [[Olesa de Montserrat]] | 1958-06-14 | [[Olesa de Montserrat]] | 2012-02-02 | |- | style='text-align:right'| 3917 | [[:d:Q70783669|Q70783669]] | [[Beatriz Espejo Arce]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 3918 | [[:d:Q70870030|Q70870030]] | [[Cristina Solà]] | [[Badalona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3919 | [[:d:Q70870459|Q70870459]] | [[Verónica Sanz]] | [[Barcelona]] | 1982-02-23 | | | [[Ficheiro:Verónica Sanz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3920 | [[:d:Q70891417|Q70891417]] | [[Laura Ferrero]] | [[Barcelona]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 3921 | [[:d:Q70893452|Q70893452]] | [[Noemí Trujillo]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Noemí Trujillo Giacomelli Ii.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3922 | [[:d:Q70905102|Q70905102]] | [[Francisca Rius i Sanuy]] | [[Barcelona]] | 1891-12-13 | [[Barcelona]] | 1967-10-24 | [[Ficheiro:Francisca Rius Sanuy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3923 | [[:d:Q71002845|Q71002845]] | [[Maria Mullerat i Bassedas]] | [[Cambrils]] | 1903-10-02 | [[Barcelona]] | 1996-12-18 | [[Ficheiro:Can Móra-Institució Mullerat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3924 | [[:d:Q71157890|Q71157890]] | [[Marta Roqueta]] | [[Barcelona]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 3925 | [[:d:Q71252070|Q71252070]] | [[Pepa Calvet]] | [[Lleida]] | 1956-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 3926 | [[:d:Q71457254|Q71457254]] | [[Olga Martínez i García]] | [[Barcelona]] | 1944-12-04 | | | [[Ficheiro:Olga Martínez - Trobada internacionals Bàsquet Català i mitjans de comunicació (52814149284) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3927 | [[:d:Q71461082|Q71461082]] | [[Josefina Miró Marsà]] | [[Barcelona]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1927-11-30 | | | |- | style='text-align:right'| 3928 | [[:d:Q71551901|Q71551901]] | [[Lola Domènech]] | [[Olot]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Lola Domènech.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3929 | [[:d:Q71574088|Q71574088]] | [[Laia de Nadal]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Drets civils i justícia social, una conversa amb Angela Davis i Mònica Terribas 14 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3930 | [[:d:Q71680111|Q71680111]] | [[Ai Tsunoda]] | [[Lleida]] | 2002-04-19 | | | [[Ficheiro:Ai Tsunoda 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3931 | [[:d:Q71800014|Q71800014]] | [[Judith Solana i Pons]] | [[Barcelona]] | 1968-06-09 | | | |- | style='text-align:right'| 3932 | [[:d:Q71810896|Q71810896]] | [[Mercedes Castillo]] | [[Barcelona]] | 1957-02-06 | | | |- | style='text-align:right'| 3933 | [[:d:Q71839426|Q71839426]] | [[Maria Eulalia Vila i Sunyer]] | [[Olesa de Montserrat]] | 1967-06-16 | | | [[Ficheiro:Eulàlia Vila Sunyer - XXVIII FESTA HISTÒRICS I HISTÒRIQUES BÀSQUET CATALÀ 2023 (53279256798) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3934 | [[:d:Q71855635|Q71855635]] | [[Candelària Escolà]] | [[Mollerussa]] | 1905-09-16 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 3935 | [[:d:Q71970736|Q71970736]] | [[Margarida Muset]] | [[Barcelona]] | 1945-09-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3936 | [[:d:Q71992690|Q71992690]] | [[Ariadna Peya]] | [[Palafrugell]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 3937 | [[:d:Q72264919|Q72264919]] | [[Rita Payés]] | [[Vilassar de Mar]] | 1999-09-26 | | | [[Ficheiro:RitaPayes Mar de Musicas Cartagena 2022 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3938 | [[:d:Q72313566|Q72313566]] | [[Esperança Bru Oller]] | [[Xirona]] | 1888-10-24 | [[Xirona]] | 1972-10-27 | [[Ficheiro:Esperança Bru Oller amb una amiga, el 1922.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3939 | [[:d:Q72759074|Q72759074]] | [[María Xiao]] | [[Calella]] | 1994-05-19 | | | [[Ficheiro:20220818 European Championships Munich 2022 María Xiao 850 0142.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3940 | [[:d:Q72858951|Q72858951]] | [[Jennifer Rojo]] | [[Vic]] | 1989-11-24 | | | |- | style='text-align:right'| 3941 | [[:d:Q73032573|Q73032573]] | [[Marina Herlop]] | [[Piera]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Marina Herlop (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3942 | [[:d:Q73177281|Q73177281]] | [[Maria Eugènia Barnola Schönhöfer]] | [[Barcelona]] | 1959-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 3943 | [[:d:Q73234938|Q73234938]] | [[Rosa Sánchez]] | [[Barcelona]] | 1962-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 3944 | [[:d:Q73441696|Q73441696]] | [[Blanca Bardagil]] | [[Vic]] | 1988-04-09 | | | |- | style='text-align:right'| 3945 | [[:d:Q73549556|Q73549556]] | [[Pilar Calvo i Gómez]] | [[Barcelona]] | 1963-05-03 | | | [[Ficheiro:Endavant Cuixart 03 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3946 | [[:d:Q73563113|Q73563113]] | [[Estela Cantero Peñaranda]] | [[Barcelona]] | 1999-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3947 | [[:d:Q73617186|Q73617186]] | [[Maria Climent]] | [[Amposta]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 3948 | [[:d:Q73645297|Q73645297]] | [[Mercedes Moner Raguer]] | [[Figueres]] | 1892-10-04 | [[Figueres]] | 1991-09-29 | [[Ficheiro:Mercè Moner i Raguer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3949 | [[:d:Q73648620|Q73648620]] | [[Anna Bosch]] | [[Barcelona]] | 1963-07-26 | | | [[Ficheiro:Anna Bosch - 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3950 | [[:d:Q73786251|Q73786251]] | [[Juliana Canet i Pedemonte]] | [[Cardedeu]] | 1999-01-29 | | | [[Ficheiro:Juliana Canet fent de Detectiva del cor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3951 | [[:d:Q73915483|Q73915483]] | [[Laia Girós i Barrés]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1990 | | | [[Ficheiro:Laia Girós i Barrés (29-02-2024) (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3952 | [[:d:Q74005041|Q74005041]] | [[Mercè Comes]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3953 | [[:d:Q74518651|Q74518651]] | [[Matilde Sabaté Grisó]] | [[Reus]] | 1904 | [[Xirona]] | 1940-06-28 | |- | style='text-align:right'| 3954 | [[:d:Q74673647|Q74673647]] | [[Isabel de Portugal Trabal i Tallada]] | [[Barcelona]] | 1924-03-04 | [[Barcelona]] | 2014-02-16 | |- | style='text-align:right'| 3955 | [[:d:Q74690348|Q74690348]] | [[Martina Capdevila]] | [[Granollers]] | 2001-09-19 | | | |- | style='text-align:right'| 3956 | [[:d:Q74742043|Q74742043]] | [[Conchi Zapata]] | [[Mataró]] | 1964-04-27 | | | |- | style='text-align:right'| 3957 | [[:d:Q74813814|Q74813814]] | [[Roser Clavell Soldevila]] | [[Barcelona]] | 1961-04-06 | | | [[Ficheiro:Roser Clavell Soldevila.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3958 | [[:d:Q74864707|Q74864707]] | [[Georgina Elías]] | [[Barcelona]] | 1966-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 3959 | [[:d:Q74870252|Q74870252]] | [[Ana Jiménez]] | [[Gavà]] | 1959-11-22 | | | |- | style='text-align:right'| 3960 | [[:d:Q75044197|Q75044197]] | [[Dolors Lleonart i Casanovas]] | [[Gualba]] | 1866-09-24 | [[Barcelona]] | 1936-02-19 | |- | style='text-align:right'| 3961 | [[:d:Q75143096|Q75143096]] | [[Roser Batalla]] | [[Barcelona]] | 1965-05-21 | | | |- | style='text-align:right'| 3962 | [[:d:Q75158372|Q75158372]] | [[Concepció Zendrera Tomás]] | [[Barcelona]] | 1919-11-15 | [[Esplugues de Llobregat]] | 2020-07-31 | |- | style='text-align:right'| 3963 | [[:d:Q75727215|Q75727215]] | [[Clàudia Cabero]] | [[Barcelona]] | 1986-11-04 | | | |- | style='text-align:right'| 3964 | [[:d:Q75940697|Q75940697]] | [[Maria Martí Iglesias]] | [[Cervià de les Garrigues]] | 1901 | [[Lleida]] | 1939-07-28 | |- | style='text-align:right'| 3965 | [[:d:Q76288925|Q76288925]] | [[Belén Funes|Q76288925]] | [[Barcelona]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Belén Funes, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3966 | [[:d:Q76376355|Q76376355]] | [[Josefina Vidal]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3967 | [[:d:Q76384425|Q76384425]] | [[Mercedes Rossy]] | [[Barcelona]] | 1961 | [[Barcelona]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 3968 | [[:d:Q76425116|Q76425116]] | [[Neus Sala]] | [[Sant Llorenç d'Hortons]] | 1920-11-03 | [[Martorell]] | 2012-11-16 | |- | style='text-align:right'| 3969 | [[:d:Q76742636|Q76742636]] | [[Mireia Cornudella i Felip]] | [[Barcelona]] | 1966-11-04 | | | |- | style='text-align:right'| 3970 | [[:d:Q76760722|Q76760722]] | [[María Teresa Peris Estrada]] | [[Barcelona]] | 1932-06-21 | [[Barcelona]] | 1989-10-29 | |- | style='text-align:right'| 3971 | [[:d:Q76857201|Q76857201]] | [[Dolores Millanes]] | [[Barcelona]] | 1859 | [[SS Sirio]] | 1906-08-04 | [[Ficheiro:1886-02-06, Madrid Cómico, Dolores Millanes, Cilla (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3972 | [[:d:Q76865416|Q76865416]] | [[Marta de los Riscos Alemany]] | [[Barcelona]] | 1999-11-22 | | | |- | style='text-align:right'| 3973 | [[:d:Q76995744|Q76995744]] | [[Elena Jaumandreu]] | [[Barcelona]] | 1936-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 3974 | [[:d:Q77007234|Q77007234]] | [[Odei Antxustegi-Etxearte]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1982-10 | | | [[Ficheiro:191213 NSL 0811 dc (49227699787) (Odei cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3975 | [[:d:Q77081319|Q77081319]] | [[Marta Tatjer]] | [[Barcelona]] | 1943 | [[España]] | 2019-12-01 | |- | style='text-align:right'| 3976 | [[:d:Q77181339|Q77181339]] | [[Paquita Bernad Noviant]] | [[Vic]] | 1923 | | | |- | style='text-align:right'| 3977 | [[:d:Q77296363|Q77296363]] | [[Laura Escanes]] | [[Barcelona]] | 1996-04-13 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Laura Escanes (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3978 | [[:d:Q77477469|Q77477469]] | [[Sandra Guaita Esteruelas]] | [[Reus]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Sandra Guaita Esteruelas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3979 | [[:d:Q77800459|Q77800459]] | [[Carla Rovira]] | [[Xirona]] | 1982-04-25 | | | |- | style='text-align:right'| 3980 | [[:d:Q77801282|Q77801282]] | [[Àurea Márquez Alonso]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 3981 | [[:d:Q77802225|Q77802225]] | [[Marta Carreras Espina]] | [[Barcelona]] | 1975-02-28 | | | |- | style='text-align:right'| 3982 | [[:d:Q77845131|Q77845131]] | [[Elisenda Sala i Ponsa]] | [[Barcelona]] | 1938-03-02 | | | |- | style='text-align:right'| 3983 | [[:d:Q77859574|Q77859574]] | [[Marta Ruiz Costa-Jussà]] | [[Sabadell]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 3984 | [[:d:Q77859672|Q77859672]] | [[Carolina Beatriz Garcia Estevez]] | [[Barcelona]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 3985 | [[:d:Q77860339|Q77860339]] | [[Montserrat Pons Vallès]] | [[Manresa]] | 1951-06-21 | | | [[Ficheiro:Montserrat Pons.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3986 | [[:d:Q77860369|Q77860369]] | [[Maria Dolors Riera Colom]] | [[Monistrol de Montserrat]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Maria Dolors Riera Colom.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3987 | [[:d:Q77862013|Q77862013]] | [[Elisenda Bou Balust]] | [[Barcelona]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 3988 | [[:d:Q77862070|Q77862070]] | [[Àtia Cortés Martínez]] | [[Barcelona]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Àtia Cortés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3989 | [[:d:Q77863628|Q77863628]] | [[Eulalia Barriere Figueroa]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 3990 | [[:d:Q77878819|Q77878819]] | [[Lola Bech i Beltran]] | [[Barcelona]] | 1903-03-11 | [[Tossa de Mar]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 3991 | [[:d:Q77881824|Q77881824]] | [[Maria Teresa Bonilla i Elias]] | [[Puigcerdà]] | 1918-08-04 | [[Barcelona]] | 1992-01-04 | |- | style='text-align:right'| 3992 | [[:d:Q77882304|Q77882304]] | [[Carme Boyé i Parera]] | [[Samalús]] | 1910 | [[Barcelona]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 3993 | [[:d:Q77883757|Q77883757]] | [[Ernestina Corma]] | [[Barcelona]] | 1896 | [[Buenos Aires]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 3994 | [[:d:Q77883859|Q77883859]] | [[Paz Estevan de Heriz]] | [[Barcelona]] | 1970-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 3995 | [[:d:Q77885003|Q77885003]] | [[María Luisa Dara y Zamora]] | [[Tortosa]] | 1808 | [[Tortosa]] | 1888 | |- | style='text-align:right'| 3996 | [[:d:Q77980591|Q77980591]] | [[Marina Bernadó]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 3997 | [[:d:Q78128867|Q78128867]] | [[Pilar Rufí i Bosch]] | [[Barcelona]] | 1892-02-25 | [[Barcelona]] | 1969-08-25 | |- | style='text-align:right'| 3998 | [[:d:Q78139507|Q78139507]] | [[Lluïsa Botet i Mundi]] | [[Cassà de la Selva]] | 1884-02-02 | [[Valencia]] | 1951 | [[Ficheiro:Lluisa Botet Mundi (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3999 | [[:d:Q78152518|Q78152518]] | [[María Luisa Chicote]] | [[Barcelona]] | 1920-08-12 | [[Madrid]] | 1989-09-22 | |- | style='text-align:right'| 4000 | [[:d:Q78439732|Q78439732]] | [[Núria Picas]] | [[Barcelona]] | 1927 | | | |- | style='text-align:right'| 4001 | [[:d:Q78735023|Q78735023]] | [[Carlota Gurt i Daví]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | [[Ficheiro:191213 NSL 0373 dc (49227423101).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4002 | [[:d:Q78785439|Q78785439]] | [[Paula Grande]] | [[Xirona]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Paula Grande 2016 (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4003 | [[:d:Q79051748|Q79051748]] | [[Roser Ponsati i Capdevila]] | [[Barcelona]] | 1930-11-11 | | | [[Ficheiro:Roser Ponsatí Capdevila any 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4004 | [[:d:Q79121392|Q79121392]] | [[Adela Piera Escofet]] | [[Barcelona]] | 1910-04-03 | [[Barcelona]] | 2008-12-07 | |- | style='text-align:right'| 4005 | [[:d:Q79127879|Q79127879]] | [[Àngela Mármol]] | [[Xirona]] | 2002-06-19 | | | |- | style='text-align:right'| 4006 | [[:d:Q79227404|Q79227404]] | [[Mònica Dòria Vilarrubla]] | [[La Seu d'Urgell]] | 1999-12-04 | | | [[Ficheiro:Doria M. – 2024 Canoe Slalom WC Prague 262.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4007 | [[:d:Q79339226|Q79339226]] | [[Montserrat Vergé Grau]] | [[Manresa]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 4008 | [[:d:Q79354363|Q79354363]] | [[Virginia Cierco]] | [[Barcelona]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 4009 | [[:d:Q79364497|Q79364497]] | [[Isabel Gardela]] | [[Barcelona]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 4010 | [[:d:Q79365138|Q79365138]] | [[Teresa de Pelegrí]] | [[Barcelona]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 4011 | [[:d:Q79392579|Q79392579]] | [[Eva Prats]] | [[Barcelona]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 4012 | [[:d:Q79422020|Q79422020]] | [[Núria Puig i Barata]] | [[Aiguafreda]] | 1951-03-03 | | | |- | style='text-align:right'| 4013 | [[:d:Q79661697|Q79661697]] | [[Olga Palau Barberà]] | [[Barcelona]] | 1932 | | | |- | style='text-align:right'| 4014 | [[:d:Q80169735|Q80169735]] | [[Anna Maria Torrentà Costa]] | [[Ordis]] | 1972-09-25 | | | [[Ficheiro:La nova delegada del Govern a Girona, Anna Torrentà (19-06-2024) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4015 | [[:d:Q80446850|Q80446850]] | [[Berta Castañé]] | [[Sabadell]] | 2002-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 4016 | [[:d:Q80721309|Q80721309]] | [[Judit Panxeta]] | [[Barcelona]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Via Laietana, prou impunitat 191120 4702 dc (49098972768) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4017 | [[:d:Q80722446|Q80722446]] | [[Rosa Sans Amenós]] | [[Barcelona]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Via Laietana, prou impunitat 191120 4808 dc (49099480516) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4018 | [[:d:Q80783645|Q80783645]] | [[Núria Fonts i Mateo]] | [[Sant Joan de Vilatorrada]] | 1977-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 4019 | [[:d:Q80844802|Q80844802]] | [[Núria Llorach i Boladeras]] | [[Barcelona]] | 1962 | | | [[Ficheiro:191213 NSL 0240 dc (49227429621) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4020 | [[:d:Q80847743|Q80847743]] | [[Eva Arderius]] | [[Castellar del Vallès]] | 1979-05-19 | | | [[Ficheiro:191213 NSL 0153 dc (49226964588) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4021 | [[:d:Q80897298|Q80897298]] | [[Queralt Lahoz]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1991-11-17 | | | [[Ficheiro:191213 NSL 0404 dc (49226949778).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4022 | [[:d:Q80915773|Q80915773]] | [[Clàudia Rius i Llorens]] | [[Capellades]] | 1994 | | | [[Ficheiro:Youtubers per la difusió del català a la xarxa 09.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4023 | [[:d:Q81057421|Q81057421]] | [[Dolors Purcallas i Sierra]] | [[Figueres]] | 1910-01-19 | [[El Masnou]] | 1994-12-20 | [[Ficheiro:Dolors Purcallas i Sierra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4024 | [[:d:Q81099222|Q81099222]] | [[Josefina Lladós Torrent]] | [[El Pla de Sant Tirs]] | 1975-02-15 | | | [[Ficheiro:Josefina Lladós i Torrent (25-07-2024) (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4025 | [[:d:Q81286758|Q81286758]] | [[Berta Sinyol i Gispert]] | [[Lloret de Mar]] | 1988-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 4026 | [[:d:Q81426661|Q81426661]] | [[Carlota Pi]] | [[Barcelona]] | 1976-07-26 | | | [[Ficheiro:El delegado de Economía y Hacienda, Jorge García Castaño, junto a Carlota Pi, presidenta de Holaluz 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4027 | [[:d:Q81437253|Q81437253]] | [[Marta Fabregas i Berenguer]] | [[Barcelona]] | 1920 | [[Barcelona]] | 1960-01-03 | |- | style='text-align:right'| 4028 | [[:d:Q81619877|Q81619877]] | [[Mercè Font i Codina]] | [[Vic]] | 1867-06-06 | [[Vic]] | 1900-02-01 | |- | style='text-align:right'| 4029 | [[:d:Q81709957|Q81709957]] | [[Anna Carbó i Coloma]] | [[Barcelona]] | 1988-10-30 | | | |- | style='text-align:right'| 4030 | [[:d:Q81746128|Q81746128]] | [[Arantxa Tirado]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | [[Ficheiro:(Arantxa Tirado) "La clase obrera no va al paraíso" presentación en Iruñea con Arnaldo Otegi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4031 | [[:d:Q81754770|Q81754770]] | [[Anna Moliner]] | [[Badalona]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Anna Moliner, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4032 | [[:d:Q81834548|Q81834548]] | [[Montserrat Castelló Gavín]] | [[Reus]] | 1964-08-01 | | | |- | style='text-align:right'| 4033 | [[:d:Q81839037|Q81839037]] | [[Dolors Carreras Casany]] | [[Cunit]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Dolors Carreras i Casany (23-09-2024) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4034 | [[:d:Q81902394|Q81902394]] | [[Maria Costa Diez]] | [[Santpedor]] | 2002-11-28 | | | [[Ficheiro:2020-01-14 Mascot Ceremony Ski mountaineering Mixed Relay (2020 Winter Youth Olympics) by Sandro Halank–042.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4035 | [[:d:Q81903438|Q81903438]] | [[Eva Hanicová]] | [[Agullana]] | 2004-05-23 | | | [[Ficheiro:2020-01-18 Snowboarding at the 2020 Winter Youth Olympics – Women's Slopestyle – Qualification – 1st run (Martin Rulsch) 219.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4036 | [[:d:Q81907610|Q81907610]] | [[Ares Torra Gendrau]] | [[Gironella]] | 2003-12-14 | | | [[Ficheiro:2020-01-14 Mascot Ceremony Ski mountaineering Mixed Relay (2020 Winter Youth Olympics) by Sandro Halank–038.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4037 | [[:d:Q81939563|Q81939563]] | [[Maria del Carme Vilagran i Moner]] | [[Salt]] | 1948-01-20 | | | [[Ficheiro:Carme Vilagran Moner - XXVIII FESTA HISTÒRICS I HISTÒRIQUES BÀSQUET CATALÀ 2023 (53279432600) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4038 | [[:d:Q82263268|Q82263268]] | [[Meritxell Buil i Fortea]] | [[Xirona]] | 1972-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 4039 | [[:d:Q82270141|Q82270141]] | [[Laura Oliva Ripoll]] | [[Molins de Rei]] | 1997-01-13 | | | |- | style='text-align:right'| 4040 | [[:d:Q82386453|Q82386453]] | [[Suu]] | [[Barcelona]] | 2000-01-14 | | | [[Ficheiro:Suu a les Festes del Tura d'Olot 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4041 | [[:d:Q82620331|Q82620331]] | [[Mariana Castells]] | [[Barcelona]] | | | | [[Ficheiro:Mariana Castells, MD. Ph.D. seen by Andreu Veà in Barcelona (Spain) 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4042 | [[:d:Q83169172|Q83169172]] | [[Anna Feliu i Moragues]] | [[L'Albi]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 4043 | [[:d:Q83185618|Q83185618]] | [[Isabel Dolera i Ruiz]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 4044 | [[:d:Q83188664|Q83188664]] | [[Maria Mercè Guix Genobart]] | [[Barcelona]] | 1942-06-19 | [[Calonge]] | 2020-01-14 | |- | style='text-align:right'| 4045 | [[:d:Q83249144|Q83249144]] | [[Maria Rodríguez Soto]] | [[Barcelona]] | 1986-09-26 | | | [[Ficheiro:Maria Rodríguez Soto, XIII Premis Gaudí (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4046 | [[:d:Q83270373|Q83270373]] | [[Josefina Roma i Riu]] | [[Barcelona]] | 1944 | | | [[Ficheiro:Josefina Roma.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4047 | [[:d:Q83295908|Q83295908]] | [[Olga Puigdemont]] | [[Xirona]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 4048 | [[:d:Q83384410|Q83384410]] | [[Anna Costal i Fornells]] | [[Xirona]] | 1981-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 4049 | [[:d:Q83384709|Q83384709]] | [[Ada Martí Vall]] | [[Barcelona]] | 1914-06-29 | [[París]] | 1960-12-01 | [[Ficheiro:Ada-marti-vall.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4050 | [[:d:Q83562396|Q83562396]] | [[Sílvia Font i Puig]] | [[Santa Perpètua de Mogoda]] | 1959-10-03 | | | [[Ficheiro:Silvia Font Segle XXI 2017-18 (FCBQ) (24539600758).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4051 | [[:d:Q83636824|Q83636824]] | [[Laura Jou]] | [[Barcelona]] | 1969-03-14 | | | [[Ficheiro:Carles Sabater i Laura Jou.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4052 | [[:d:Q83644710|Q83644710]] | [[Annabel Moreno i Nogué]] | [[Barcelona]] | 1973-04-11 | | | [[Ficheiro:Annabel Moreno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4053 | [[:d:Q83699520|Q83699520]] | [[Carme Artigas]] | [[Vilassar de Mar]] | 1968-04-05 | | | [[Ficheiro:Carme Artigas TEDxSpeaker (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4054 | [[:d:Q83733011|Q83733011]] | [[Rosa Funtané Vilà]] | [[Badalona]] | 1962-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 4055 | [[:d:Q83770539|Q83770539]] | [[Marta Martorell i Camps]] | [[Barcelona]] | 1978-08-30 | | | |- | style='text-align:right'| 4056 | [[:d:Q83771138|Q83771138]] | [[Anna Guixà i Fisas]] | [[Barcelona]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 4057 | [[:d:Q83776357|Q83776357]] | [[Teresa Martínez Figuerola]] | [[Barcelona]] | 1953 | [[Barcelona]] | 2019 | |- | style='text-align:right'| 4058 | [[:d:Q83797098|Q83797098]] | [[Alba Metge i Climent]] | [[Barcelona]] | 1982-10-15 | | | |- | style='text-align:right'| 4059 | [[:d:Q84037818|Q84037818]] | [[Teresa Torres i Casals]] | [[El Masnou]] | 1916-07-20 | [[El Masnou]] | 2003-07-20 | [[Ficheiro:Teresa Torres i Casals.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4060 | [[:d:Q84109455|Q84109455]] | [[María Giralt]] | [[Barcelona]] | 1958-08-22 | | | |- | style='text-align:right'| 4061 | [[:d:Q84154520|Q84154520]] | [[Cinta Vidal Agulló]] | [[Barcelona]] | 1982-03-03 | | | |- | style='text-align:right'| 4062 | [[:d:Q84263203|Q84263203]] | [[Silvia Omedes Alegre]] | [[Barcelona]] | 1971-12-08 | | | |- | style='text-align:right'| 4063 | [[:d:Q84316016|Q84316016]] | [[Dèlia Boix Huguet]] | [[Horta de Sant Joan]] | 1940-04-23 | [[Tortosa]] | 2017 | |- | style='text-align:right'| 4064 | [[:d:Q84316846|Q84316846]] | [[Amèrica Cardunets Tallada]] | [[Barcelona]] | 1900-05-02 | [[Barcelona]] | 1991-01-09 | [[Ficheiro:America Cardunets.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4065 | [[:d:Q84317137|Q84317137]] | [[Meritxell Sales Tomàs]] | [[Barcelona]] | 1960-05-31 | | | [[Ficheiro:IMG Meritxell 20220929 173926.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4066 | [[:d:Q84317297|Q84317297]] | [[Francesca Fontova i Rosell]] | [[Lleida]] | 1877-10-31 | [[Avilés]] | 1961-08-25 | |- | style='text-align:right'| 4067 | [[:d:Q84317354|Q84317354]] | [[Ivet Castelo]] | [[Vic]] | | | | [[Ficheiro:Ivet Castelo, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4068 | [[:d:Q84317614|Q84317614]] | [[Euda Solé i Ventura]] | [[Barcelona]] | 1904 | [[Barcelona]] | 1994 | [[Ficheiro:Euda Sole.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4069 | [[:d:Q84317630|Q84317630]] | [[Núria Solé i Ventura]] | [[Barcelona]] | 1901 | [[Barcelona]] | 1994 | [[Ficheiro:Nuria Sole.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4070 | [[:d:Q84346134|Q84346134]] | [[Aina Torres]] | [[Barcelona]] | 1992-02-26 | | | |- | style='text-align:right'| 4071 | [[:d:Q84510719|Q84510719]] | [[Jacqueline Martín Álvarez]] | [[Barcelona]] | 1974-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 4072 | [[:d:Q84571304|Q84571304]] | [[Albina Fransitorra Aleñà]] | [[Barcelona]] | 1912-02-03 | | 2013-12-31 | [[Ficheiro:Albina Francitorra Aleñà (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4073 | [[:d:Q84607963|Q84607963]] | [[Montserrat Martin]] | [[Montblanc, Tarragona|Montblanc]] | 1966-07-26 | | | [[Ficheiro:Montserrat Martín Moncusí.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4074 | [[:d:Q84973608|Q84973608]] | [[Selena Soro]] | [[Barcelona]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Selena Soro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4075 | [[:d:Q85011775|Q85011775]] | [[Maria Rusiñol i Denís]] | [[Barcelona]] | 1887-05-16 | [[Barcelona]] | 1972-12-01<br/>1972 | [[Ficheiro:Maria Rusiñol.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4076 | [[:d:Q85121584|Q85121584]] | [[Carme Tort Creus]] | [[Artés]] | 1978-01-04 | | | |- | style='text-align:right'| 4077 | [[:d:Q85192857|Q85192857]] | [[Mireia Domènech i Bonet]] | [[La Jonquera]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 4078 | [[:d:Q85220146|Q85220146]] | [[Fina Masgrau i Plana]] | [[Banyoles]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 4079 | [[:d:Q85220225|Q85220225]] | [[Angels Aymar]] | [[Barcelona]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 4080 | [[:d:Q85220234|Q85220234]] | [[Mercè Sarrias]] | [[Barcelona]] | 1966-08-01 | | | |- | style='text-align:right'| 4081 | [[:d:Q85220254|Q85220254]] | [[Montserrat Corretger Sàez]] | [[Reus]] | 1950 | | | [[Ficheiro:MontserratCorretger1 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4082 | [[:d:Q85220257|Q85220257]] | [[Marta Nadal i Brunès]] | [[Barcelona]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 4083 | [[:d:Q85220259|Q85220259]] | [[Antònia Tayadella i Oller]] | [[Manresa]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 4084 | [[:d:Q85226146|Q85226146]] | [[Lídia Muñoz Cáceres]] | [[Sant Feliu de Llobregat]] | 1981-04-08 | | | [[Ficheiro:VOC - Versió Original en Català 200206 199 dc (49515168641).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4085 | [[:d:Q85320771|Q85320771]] | [[Mercè Rosich Vilaró]] | [[Manresa]] | 1952-09-22 | | | [[Ficheiro:Merce Rosich.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4086 | [[:d:Q85323911|Q85323911]] | [[Núria Codina i Ales]] | [[Lleida]] | 1973-09-27 | | | |- | style='text-align:right'| 4087 | [[:d:Q85326442|Q85326442]] | [[Gemma Arró Ribot]] | [[Puigcerdà]] | 1980-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 4088 | [[:d:Q85329088|Q85329088]] | [[Sílvia Leal Auge]] | [[Manresa]] | 1976-04-13 | | | |- | style='text-align:right'| 4089 | [[:d:Q85413041|Q85413041]] | [[Júlia Butinyà i Jiménez]] | [[Barcelona]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 4090 | [[:d:Q85419308|Q85419308]] | [[Margarida Casacuberta]] | [[Olot]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 4091 | [[:d:Q85420936|Q85420936]] | [[Beth Escudé i Gallés]] | [[Barcelona]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 4092 | [[:d:Q85422600|Q85422600]] | [[Roser Espanol Bada]] | [[Mataró]] | 1975-10-11 | | | |- | style='text-align:right'| 4093 | [[:d:Q85433293|Q85433293]] | [[Anna Cervató]] | [[Cataluña]] | 16th century | | 16th century | |- | style='text-align:right'| 4094 | [[:d:Q85434138|Q85434138]] | [[Enriqueta Paler y Trallol]] | [[Figueres]] | 1842-07-27 | [[Figueres]] | 1927-01-08 | |- | style='text-align:right'| 4095 | [[:d:Q85434270|Q85434270]] | [[Merce Tobella]] | [[Barcelona]] | 1896-06-07 | [[Castelldefels]] | 1972 | [[Ficheiro:1919-05, D'Ací d'Allà, Dues noves poetesses catalanes (cropped) Mercè Tobella.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4096 | [[:d:Q85434274|Q85434274]] | [[Mercè Vila i Reventós]] | [[Barcelona]] | 1902 | | No/unknown value | [[Ficheiro:Mercè Vila i Reventós.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4097 | [[:d:Q85434796|Q85434796]] | [[Cristina Badosa i Mont]] | [[Barcelona]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 4098 | [[:d:Q85436511|Q85436511]] | [[Josefina Solsona i Querol]] | [[Barcelona]] | 1907-09-12 | [[Barcelona]] | 1960-11-22 | |- | style='text-align:right'| 4099 | [[:d:Q85436818|Q85436818]] | [[Maria Emília Furnó i Monsech]] | [[Barcelona]] | 1877-10-31<br/>1878 | [[Barcelona]] | 1944 | |- | style='text-align:right'| 4100 | [[:d:Q85437401|Q85437401]] | [[Maria de Rocabertí i Safortesa]] | [[Peralada]] | 1624 | [[Peralada]] | 1650 | |- | style='text-align:right'| 4101 | [[:d:Q85533979|Q85533979]] | [[Vinyet Escobar]] | [[Barcelona]] | | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Vinyet Escobar (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4102 | [[:d:Q85633041|Q85633041]] | [[Anna Amigó Bertran]] | [[Barcelona]] | 1966-03-14 | | | |- | style='text-align:right'| 4103 | [[:d:Q85844073|Q85844073]] | [[M. Eulalia Valeri]] | [[Barcelona]] | 1936 | | | |- | style='text-align:right'| 4104 | [[:d:Q85844085|Q85844085]] | [[Pilar Tous Forrellad]] | [[Sabadell]] | 1899 | [[Barcelona]] | 1993-11-20 | |- | style='text-align:right'| 4105 | [[:d:Q85919867|Q85919867]] | [[Anna Carreras]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Llum a les desigualtats 200214 033 dc (49547168267).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4106 | [[:d:Q85951209|Q85951209]] | [[Clàudia Cedó i Castillo]] | [[Banyoles]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 4107 | [[:d:Q85951214|Q85951214]] | [[Assumpta Mercader i Solà]] | [[Malgrat de Mar]] | 1966-03-30 | | | |- | style='text-align:right'| 4108 | [[:d:Q85951281|Q85951281]] | [[Laura Clos Caturla "Closca"]] | [[Mataró]] | 1985-11-27 | | | |- | style='text-align:right'| 4109 | [[:d:Q85951355|Q85951355]] | [[Mireia Oriol]] | [[Argentona]] | 1996-05-14 | | | [[Ficheiro:Mireia Oriol, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4110 | [[:d:Q85951538|Q85951538]] | [[Meritxell Inaraja Genís]] | [[Vic]] | 1968-02-26 | | | |- | style='text-align:right'| 4111 | [[:d:Q85951722|Q85951722]] | [[Alba Sidera]] | [[Girona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 4112 | [[:d:Q85953950|Q85953950]] | [[Walda Pla i Rosés]] | [[El Masnou]] | 1913 | [[Badalona]] | 2014-05-23 | [[Ficheiro:Walda Pla Rosés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4113 | [[:d:Q85955214|Q85955214]] | [[Núria Serrahima i Manén]] | [[Barcelona]] | 1937-02-21 | [[Barcelona]] | 2014-12-29 | |- | style='text-align:right'| 4114 | [[:d:Q85955215|Q85955215]] | [[Isabel Segura i Soriano]] | [[Barcelona]] | 1954 | | | [[Ficheiro:Isabel segura soriano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4115 | [[:d:Q85955611|Q85955611]] | [[Rosa M. Delor Muns]] | [[Barcelona]] | 1943-11-22<br/>1943 | | | |- | style='text-align:right'| 4116 | [[:d:Q85955714|Q85955714]] | [[Dolores Condom Gratacòs]] | [[Palamós]] | 1926-03-04 | [[Xirona]] | 2016-03-05 | |- | style='text-align:right'| 4117 | [[:d:Q85955720|Q85955720]] | [[Isabel Grifoll i Àvila]] | [[Barcelona]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 4118 | [[:d:Q85955783|Q85955783]] | [[Carme Gala i Fernández]] | [[Barcelona]] | 1955-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 4119 | [[:d:Q85955796|Q85955796]] | [[Glòria Casals i Nogués]] | [[Barcelona]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 4120 | [[:d:Q85956039|Q85956039]] | [[Neus Carbonell Camós]] | [[Barcelona]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 4121 | [[:d:Q85956175|Q85956175]] | [[Montserrat Rodés i Carbonell]] | [[Barcelona]] | 1951-12-30 | | | |- | style='text-align:right'| 4122 | [[:d:Q85956196|Q85956196]] | [[Maria Teresa Bertran i Rossell]] | [[Arenys de Mar]] | 1952-05-24 | | 2024-02-12 | |- | style='text-align:right'| 4123 | [[:d:Q85956204|Q85956204]] | [[Rosa Cabré i Monné]] | [[Reus]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 4124 | [[:d:Q85956212|Q85956212]] | [[Marina Gustà i Martorell]] | [[Barcelona]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 4125 | [[:d:Q85956220|Q85956220]] | [[Núria Nardi i Vilardaga]] | [[Ripoll]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 4126 | [[:d:Q85956284|Q85956284]] | [[Neus Real Mercadal]] | [[Barcelona]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 4127 | [[:d:Q85956285|Q85956285]] | [[Núria Santamaria i Roig]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 4128 | [[:d:Q85956289|Q85956289]] | [[Carme Arrufat i Dalmau]] | [[Manresa]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 4129 | [[:d:Q85956758|Q85956758]] | [[Sílvia Manzana i Martínez]] | [[Xirona]] | 1957-09-10 | | | |- | style='text-align:right'| 4130 | [[:d:Q85957341|Q85957341]] | [[Maria del Carme Oriol Carazo]] | [[Amposta]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 4131 | [[:d:Q86100433|Q86100433]] | [[Magda Gregori Borrell]] | [[Vilamajor]] | 1993-07-27 | | | [[Ficheiro:Gala dels Premis Sonor 2022 - 52.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4132 | [[:d:Q86496750|Q86496750]] | [[Cristina Maragall i Garrigosa]] | [[Barcelona]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 4133 | [[:d:Q86535496|Q86535496]] | [[Santa Salut]] | [[Sabadell]] | 1998-06-21 | | | [[Ficheiro:Santa Salut - Badehaus Berlin (16 June 2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4134 | [[:d:Q86598518|Q86598518]] | [[Laia Arriols]] | [[Reus]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 4135 | [[:d:Q86744623|Q86744623]] | [[Belén García]] | [[L'Ametlla del Vallès]] | 1999-07-26 | | | [[Ficheiro:Belén García perfil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4136 | [[:d:Q87071495|Q87071495]] | [[Maria Magdalena Bonamich Font]] | [[Molins de Rei]] | 1917-09-09 | [[Molins de Rei]] | 2011-10-26 | |- | style='text-align:right'| 4137 | [[:d:Q87139663|Q87139663]] | [[Ana Alba García]] | [[Barcelona]] | 1971-10-16 | [[Barcelona]] | 2020-05-06 | [[Ficheiro:Ana-alba-periodista-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4138 | [[:d:Q87262104|Q87262104]] | [[Helena Llagostera Serra]] | [[Valls]] | 1971-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 4139 | [[:d:Q87264554|Q87264554]] | [[Carme Plaja Margarit]] | [[Palafrugell]] | 1956-06-21 | [[Palafrugell]] | 1997-01-21 | |- | style='text-align:right'| 4140 | [[:d:Q87267926|Q87267926]] | [[Montserrat Llovera Lloveras]] | [[Barcelona]] | 1950-04-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4141 | [[:d:Q87270939|Q87270939]] | [[Teresa Solà i Vilà]] | [[Palafrugell]] | 1886-11-06 | [[Sant Antoni de Vilamajor]] | 1979-02-25 | |- | style='text-align:right'| 4142 | [[:d:Q87271681|Q87271681]] | [[Julita Vilà i Port]] | [[Arbúcies]] | 1847-06-16 | [[Palafrugell]] | 1886-11-14 | |- | style='text-align:right'| 4143 | [[:d:Q87294801|Q87294801]] | [[Mònica Roca i Aparici]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Mònica Roca i Aparici durant el ple extraordinari d'investidura.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4144 | [[:d:Q87337439|Q87337439]] | [[Maria Salvador Calzada]] | [[Palafrugell]] | 1951-05-07 | | | [[Ficheiro:Viquimarató Dones de Palafrugell de l'àmbit educatiu 10.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4145 | [[:d:Q87344581|Q87344581]] | [[Trinidad Sotos Bayarri]] | [[Sabadell]] | 1927-02-10 | [[Santander]] | 2019-05-02 | |- | style='text-align:right'| 4146 | [[:d:Q87346629|Q87346629]] | [[Maria Dolors Carbonell Guixé]] | [[Barcelona]] | 1956-05-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4147 | [[:d:Q87351310|Q87351310]] | [[Isabel Estela i Estrach]] | [[Xirona]] | 1849-01-20 | [[Palafrugell]] | 1918-01-20 | |- | style='text-align:right'| 4148 | [[:d:Q87360651|Q87360651]] | [[Càndida Bracons]] | [[Sabadell]] | 1954<br/>1950s | | | |- | style='text-align:right'| 4149 | [[:d:Q87365128|Q87365128]] | [[Teresa Bonal Bastons]] | [[Palafrugell]] | 1959-09-08 | | | |- | style='text-align:right'| 4150 | [[:d:Q87401560|Q87401560]] | [[Elvira Bisbe]] | [[Barcelona]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 4151 | [[:d:Q87411109|Q87411109]] | [[Mercè Vila i Vidal]] | [[Sant Gregori]] | 1933-07-28 | [[Palafrugell]] | 1982-03-15 | |- | style='text-align:right'| 4152 | [[:d:Q87411292|Q87411292]] | [[Montserrat Medir Costa]] | [[Palafrugell]] | 1923-04-11 | [[Palafrugell]] | 2011-11-20 | |- | style='text-align:right'| 4153 | [[:d:Q87533816|Q87533816]] | [[Purificació Canals i Ventín]] | [[Tarragona]] | 1962-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 4154 | [[:d:Q87549294|Q87549294]] | [[Anna Mercadé i Ferrando]] | [[Barcelona]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 4155 | [[:d:Q87587080|Q87587080]] | [[Glòria Gauchia Vila]] | [[Xirona]] | 1972-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 4156 | [[:d:Q87590846|Q87590846]] | [[Helen Montilla Santos]] | [[Barcelona]] | 1969-12-04 | | | |- | style='text-align:right'| 4157 | [[:d:Q87714343|Q87714343]] | [[Amàlia Bové]] | [[Reus]] | 19th century | | 19th century | |- | style='text-align:right'| 4158 | [[:d:Q87735645|Q87735645]] | [[Tanne Balcells]] | [[Barcelona]] | 1998-01-15 | | | |- | style='text-align:right'| 4159 | [[:d:Q87740093|Q87740093]] | [[María Guinea]] | [[Barcelona]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 4160 | [[:d:Q87768872|Q87768872]] | [[Maria Padrós Tortades]] | [[Vic]] | 1979-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 4161 | [[:d:Q87771431|Q87771431]] | [[Filomena Fournols i Bayard]] | [[Barcelona]] | 1856-12-21 | [[Sabadell]] | 1933-12-03<br/>1933 | |- | style='text-align:right'| 4162 | [[:d:Q87833521|Q87833521]] | [[Eugènia Broggi i Samaranch]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 4163 | [[:d:Q87836499|Q87836499]] | [[Maria Lluïsa Berasategui Dolcet]] | [[Barcelona]] | 1949-01-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4164 | [[:d:Q87837524|Q87837524]] | [[Irene Moray]] | [[Barcelona]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Irene Moray.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4165 | [[:d:Q87838544|Q87838544]] | [[Ana Pfaff]] | [[Barcelona]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Didac Palou y Ana Pfaff (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4166 | [[:d:Q87918930|Q87918930]] | [[Lídia Calomardo Alabart]] | [[Molins de Rei]] | 1965-06-03 | | | |- | style='text-align:right'| 4167 | [[:d:Q87919184|Q87919184]] | [[Maria Enriqueta Montoro Bravo]] | [[Barcelona]] | 1892-02-26 | [[Barcelona]] | 1969-08 | [[Ficheiro:Enriqueta Montoro Bravo any 1957.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4168 | [[:d:Q87921558|Q87921558]] | [[Iolanda Cañellas Subías]] | [[Molins de Rei]] | 1963-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 4169 | [[:d:Q88067258|Q88067258]] | [[Sonia Olivella Saludes]] | [[Barcelona]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Món dret denuncia delicte de sedició 200309 157 dc (49651053466).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4170 | [[:d:Q88249254|Q88249254]] | [[Virginia Nunes]] | [[Barcelona]] | 1956-08-15 | [[Barcelona]] | 2024-05-29 | |- | style='text-align:right'| 4171 | [[:d:Q88253772|Q88253772]] | [[Mercè Macip i Gich]] | [[Barcelona]] | 1920 | [[Tarragona]] | 2017-04 | |- | style='text-align:right'| 4172 | [[:d:Q88320926|Q88320926]] | [[Núria Ruiz de Azua Paredes]] | [[Barcelona]] | 1959-07-01 | | | |- | style='text-align:right'| 4173 | [[:d:Q88386276|Q88386276]] | [[Encarnació Adsuar Soldevilla]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1968-12-25 | | | |- | style='text-align:right'| 4174 | [[:d:Q88402818|Q88402818]] | [[Carlota Trias Solé]] | [[Sabadell]] | 1979-09-17 | | | |- | style='text-align:right'| 4175 | [[:d:Q88463118|Q88463118]] | [[Dolors Juanpere Vineta]] | [[Reus]] | 1943-09-11 | | | |- | style='text-align:right'| 4176 | [[:d:Q88476468|Q88476468]] | [[Lu Rois]] | [[Sabadell]] | 1990-07-22 | | | [[Ficheiro:Homenatge Joan Oliver Lu Rois 02 (detall).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4177 | [[:d:Q88487625|Q88487625]] | [[Marta Recio Fernández]] | [[Barcelona]] | 1987-09-20 | | | |- | style='text-align:right'| 4178 | [[:d:Q88498408|Q88498408]] | [[Carlota Dobaño]] | [[El Prat de Llobregat]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 4179 | [[:d:Q88549649|Q88549649]] | [[Iria Esteller Sotés]] | [[Barcelona]] | 1990-02-11 | | | |- | style='text-align:right'| 4180 | [[:d:Q88574241|Q88574241]] | [[Mònica Pagès i Santacana]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 4181 | [[:d:Q88584565|Q88584565]] | [[Laura Cano Martínez]] | [[Badalona]] | 1976-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 4182 | [[:d:Q88669015|Q88669015]] | [[Maria Rosa Sagnier]] | [[Barcelona]] | 1901-01-19 | [[Sarrià]] | 1999-08-09 | |- | style='text-align:right'| 4183 | [[:d:Q88691642|Q88691642]] | [[Antònia Pons i Cervera]] | [[Arbúcies]] | 1837-11-13 | No/unknown value | 2nd millennium | |- | style='text-align:right'| 4184 | [[:d:Q88771940|Q88771940]] | [[Núria Fernández-Argüelles Garrigó]] | [[Barcelona]] | 1934-09-23 | | | |- | style='text-align:right'| 4185 | [[:d:Q88783022|Q88783022]] | [[Pilar Bilbao i Sentís]] | [[Tarragona]] | 1962-11-26 | | | [[Ficheiro:Pilar Bilbao - ALLSTAR Femení 2020 (49448391113) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4186 | [[:d:Q88786642|Q88786642]] | [[Maria Teresa Fort i Playà]] | [[Barcelona]] | 1931-04-16 | [[Vilanova i la Geltrú]] | 2018-12-25 | |- | style='text-align:right'| 4187 | [[:d:Q88867747|Q88867747]] | [[Ana María Martínez Martínez]] | [[Rubí, Barcelona|Rubí]] | 1972-08-31 | | | [[Ficheiro:Anamariamartinez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4188 | [[:d:Q88953342|Q88953342]] | [[Mònica Catalán Pozas]] | [[Barcelona]] | 1976-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 4189 | [[:d:Q89021596|Q89021596]] | [[Júlia Minguell i Ferrer]] | [[Badalona]] | 1896 | [[Badalona]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 4190 | [[:d:Q89045251|Q89045251]] | [[Irene Blecua]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4191 | [[:d:Q89343051|Q89343051]] | [[Lídia Campsolinas i Gironella]] | [[Figueres]] | 1973-01-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4192 | [[:d:Q89358646|Q89358646]] | [[Clementina Ribalta Cuxart]] | [[Barcelona]] | 1896 | [[Barcelona]] | 1988-04-18 | [[Ficheiro:Clementina Ribalta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4193 | [[:d:Q89404601|Q89404601]] | [[Elisabeth Fuentes Flores]] | [[Sant Feliu de Llobregat]] | 1973-11-21 | | | |- | style='text-align:right'| 4194 | [[:d:Q89417365|Q89417365]] | [[Montserrat Sabater Bacigalupi]] | [[Barcelona]] | 1940-05-04 | [[Barcelona]] | 2020-04-03 | |- | style='text-align:right'| 4195 | [[:d:Q89426034|Q89426034]] | [[Mariona Ribera Llonc]] | [[Barcelona]] | 1977-01-17 | | | |- | style='text-align:right'| 4196 | [[:d:Q89489699|Q89489699]] | [[Montserrat Bertran Valles]] | [[Torrelles de Foix]] | 1891 | [[Barcelona]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 4197 | [[:d:Q89579039|Q89579039]] | [[Yasmina Drissi i Sales]] | [[Barcelona]] | 2001-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 4198 | [[:d:Q89589333|Q89589333]] | [[Núria Borrut Mulet]] | [[Barcelona]] | 1958-09-17 | | | [[Ficheiro:NúriaBorrutMulet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4199 | [[:d:Q89590907|Q89590907]] | [[Júlia Gibert i Comella]] | [[Barcelona]] | 1997 | | | |- | style='text-align:right'| 4200 | [[:d:Q89662051|Q89662051]] | [[Helena Estevan de Heriz]] | [[Barcelona]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 4201 | [[:d:Q89670919|Q89670919]] | [[Cristina Ungo de Velasco Bou]] | [[Barcelona]] | 1976-01-17 | | | |- | style='text-align:right'| 4202 | [[:d:Q89774879|Q89774879]] | [[Sara Hidalgo Valls]] | [[Cerdanyola del Vallès]] | 1967-11-09 | | | |- | style='text-align:right'| 4203 | [[:d:Q89889361|Q89889361]] | [[Teresa Riott]] | [[Barcelona]] | 1990-05-13 | | | [[Ficheiro:TERESA-RIOTT-SEPT-20-5.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4204 | [[:d:Q90020137|Q90020137]] | [[Maria Teixidor i Jufresa]] | [[Barcelona]] | 1975-10-08 | | | |- | style='text-align:right'| 4205 | [[:d:Q90025840|Q90025840]] | [[Helena Oma]] | [[Terrasa]] | 1996-10-23 | | | [[Ficheiro:HelenaOma partido.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4206 | [[:d:Q90027874|Q90027874]] | [[Anna Pacheco]] | [[Barcelona]] | 1991-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 4207 | [[:d:Q90130520|Q90130520]] | [[Clara Parramon Homs]] | [[Barcelona]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 4208 | [[:d:Q90156617|Q90156617]] | [[Mercè Vallès Corominas]] | [[Sabadell]] | 1979-04-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4209 | [[:d:Q90248269|Q90248269]] | [[Maria del Mar Parera Olivé]] | [[Barcelona]] | 1978-09-18 | | | |- | style='text-align:right'| 4210 | [[:d:Q90404664|Q90404664]] | [[Aurora Malagarriga i Ormart]] | [[Barcelona]] | 1883 | [[Barcelona]] | 1938 | |- | style='text-align:right'| 4211 | [[:d:Q90404814|Q90404814]] | [[Eulàlia Amorós Solà]] | [[Reus]] | 1925 | [[Barcelona]] | 2020-04-03 | |- | style='text-align:right'| 4212 | [[:d:Q90406256|Q90406256]] | [[Eva Moreno Bosch]] | [[Barcelona]] | 1966-06-23 | | | [[Ficheiro:EvaMorenoBosch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4213 | [[:d:Q90560949|Q90560949]] | [[Eva Martín]] | [[Xirona]] | 1974-03-14 | | | |- | style='text-align:right'| 4214 | [[:d:Q90597213|Q90597213]] | [[Verónica Torrano]] | [[Barcelona]] | 1978-04-06 | | | [[Ficheiro:Verònica Torrano Moya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4215 | [[:d:Q90757946|Q90757946]] | [[Sofia Coll]] | [[Barcelona]] | 1999-01-01 | | | [[Ficheiro:Sofia Coll 04 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4216 | [[:d:Q90772332|Q90772332]] | [[Rosa Cullell i Muniesa]] | [[Barcelona]] | 1958-03-14 | | | |- | style='text-align:right'| 4217 | [[:d:Q90841449|Q90841449]] | [[Raquel Casas Agustí]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1974-02-03 | | | [[Ficheiro:Òmnium NitDeSantaLlúcia Raquel Casas Agustí.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4218 | [[:d:Q90902067|Q90902067]] | [[Asia Ortega]] | [[Barcelona]] | 1995-05-18 | | | |- | style='text-align:right'| 4219 | [[:d:Q91100008|Q91100008]] | [[Anna Azcona]] | [[Badalona]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 4220 | [[:d:Q91119038|Q91119038]] | [[Elisabeth Prandi Chevalier]] | [[Barcelona]] | 1964-09-27 | | | [[Ficheiro:Elisabet Prandi 2 (1) (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4221 | [[:d:Q91123699|Q91123699]] | [[Mireia Martí Bernaus]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 4222 | [[:d:Q91176933|Q91176933]] | [[Elisenda Solsona i Margarit]] | [[Olesa de Montserrat]] | 1984-08-14 | | | [[Ficheiro:Elisenda Solsona Margarit.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4223 | [[:d:Q91207836|Q91207836]] | [[Rosa Roig Boqué]] | [[Reus]] | 1898 | [[Reus]] | 1972 | |- | style='text-align:right'| 4224 | [[:d:Q91248321|Q91248321]] | [[Dolors Balbuena Esparza]] | [[Sabadell]] | 1959-03-20 | | | |- | style='text-align:right'| 4225 | [[:d:Q91317692|Q91317692]] | [[Maria Luisa Ucellini Riera]] | [[Barcelona]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 4226 | [[:d:Q91322854|Q91322854]] | [[Mariona Terés]] | [[Barcelona]] | 1985-04-26 | | | |- | style='text-align:right'| 4227 | [[:d:Q91465823|Q91465823]] | [[Sara Rancaño Rivas]] | [[El Masnou]] | 1984-06-18 | | | [[Ficheiro:Sara Rancaño Rivas - NYC Trump court trial 2024-05-16 004 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4228 | [[:d:Q91484336|Q91484336]] | [[Pilar Bertran Valles]] | [[Barcelona]] | 1905-07-24 | [[Barcelona]] | 1998-11-13 | |- | style='text-align:right'| 4229 | [[:d:Q91783684|Q91783684]] | [[Mariona Forteza]] | [[Tarragona]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 4230 | [[:d:Q91783686|Q91783686]] | [[Carolina Kun Galofré]] | [[Barcelona]] | 1960-09-28 | | | |- | style='text-align:right'| 4231 | [[:d:Q91783804|Q91783804]] | [[Ariadna Pujol]] | [[Barcelona]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 4232 | [[:d:Q91813921|Q91813921]] | [[Georgina Bahí]] | [[Xirona]] | 1989-06-01 | | | [[Ficheiro:Georgina Bahí (52894190754).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4233 | [[:d:Q91840357|Q91840357]] | [[Candela Calle]] | [[Barcelona]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Candela Calle, nova gerent de la Regió Sanitària Barcelona Metropolitana Nord i directora dels serveis territorials de Salut a la regió (01-10-2024).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4234 | [[:d:Q91909899|Q91909899]] | [[Lourdes Plans i Campderrós]] | [[Terrasa]] | 1964 | | 2017-04-06 | |- | style='text-align:right'| 4235 | [[:d:Q91932140|Q91932140]] | [[Laia Yurss Ramos]] | [[Barcelona]] | 1982-12-14 | | | |- | style='text-align:right'| 4236 | [[:d:Q91945916|Q91945916]] | [[Alba Gonzalo]] | [[Barcelona]] | 1997-04-27<br/>1997-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 4237 | [[:d:Q91946306|Q91946306]] | [[Maria Del Mar Lleixà Fortuño]] | [[Tortosa]] | 1969-11-13 | | | [[Ficheiro:Mar-lleixa-erc-tortosa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4238 | [[:d:Q92046672|Q92046672]] | [[Ainhoa Marín]] | [[Badalona]] | 2001-03-21 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Marín Martín ESP.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4239 | [[:d:Q92215635|Q92215635]] | [[Carla Obradors]] | [[Manresa]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Carla Obradors (1).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4240 | [[:d:Q92370819|Q92370819]] | [[Imma Ollich i Castanyer]] | [[Vic]] | 1951-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 4241 | [[:d:Q92466598|Q92466598]] | [[Belén Cabanes i Altés]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1969-01-04 | | | |- | style='text-align:right'| 4242 | [[:d:Q92582716|Q92582716]] | [[Maria Martiáñez]] | [[La Selva del Camp]] | 1997-11-04 | | | [[Ficheiro:1a Lliga Catalana AON 2021 LF Challenge (51489441231).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4243 | [[:d:Q92626203|Q92626203]] | [[Elena Ruiz Guitart]] | [[Cardona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4244 | [[:d:Q92757203|Q92757203]] | [[Concepció Boter i Torrents]] | [[Mataró]] | 1900 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 4245 | [[:d:Q92888372|Q92888372]] | [[Montserrat Bernabeu]] | [[Cataluña]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 4246 | [[:d:Q93124315|Q93124315]] | [[Gemma Abrié Regué]] | [[Barcelona]] | 1984-11-03 | | | [[Ficheiro:Gemma Abrié.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4247 | [[:d:Q93228329|Q93228329]] | [[Anna Torrodà Ricart]] | [[Barcelona]] | 2000-01-21 | | | [[Ficheiro:Anna Torrodà Ricart.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4248 | [[:d:Q93370494|Q93370494]] | [[Amàlia Lafuente Flo]] | [[Barcelona]] | 1952 | [[Barcelona]] | 2022-07-17 | |- | style='text-align:right'| 4249 | [[:d:Q93370558|Q93370558]] | [[Mar Massanell i Messalles]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1970-04-22 | | | |- | style='text-align:right'| 4250 | [[:d:Q93370896|Q93370896]] | [[Rosa Estopà Bagot]] | [[Santa Susanna]] | 1969-07-26 | | | [[Ficheiro:Rosa Estopà.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4251 | [[:d:Q93371503|Q93371503]] | [[Laia Manresa]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Laia Manresa foto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4252 | [[:d:Q93371769|Q93371769]] | [[Àngels Masià i de Ros]] | [[Figueres]] | 1907<br/>1907-08-24 | [[El Masnou]] | 1998-03-01 | |- | style='text-align:right'| 4253 | [[:d:Q93371874|Q93371874]] | [[Blanca Vilà Costa]] | [[Barcelona]] | 1951-04-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4254 | [[:d:Q93371948|Q93371948]] | [[Núria Rafel i Fontanals]] | [[Barcelona]] | 1954-04-13 | | | |- | style='text-align:right'| 4255 | [[:d:Q93373380|Q93373380]] | [[Lurdes Barba]] | [[Barcelona]] | 1949-02 | | | |- | style='text-align:right'| 4256 | [[:d:Q93380819|Q93380819]] | [[Carme Massana]] | [[Barcelona]] | 1942 | | 2016 | |- | style='text-align:right'| 4257 | [[:d:Q93381279|Q93381279]] | [[Glòria Morera i Font]] | [[Terrasa]] | 1938 | | | |- | style='text-align:right'| 4258 | [[:d:Q93386727|Q93386727]] | [[Sílvia Romero]] | [[Tremp]] | 1968-02-04 | | | [[Ficheiro:Sílvia Romero (05-09-2024) (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4259 | [[:d:Q93412468|Q93412468]] | [[Mireia Sopena]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 4260 | [[:d:Q93414722|Q93414722]] | [[Maria Garganté]] | [[Sanaüja]] | 1975-02-03 | | | |- | style='text-align:right'| 4261 | [[:d:Q93415301|Q93415301]] | [[Anna Llisterri i Boix]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 4262 | [[:d:Q93415965|Q93415965]] | [[Maria Teresa Pous i Mas]] | [[Llinars del Vallès]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Imatge som valles.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4263 | [[:d:Q93416538|Q93416538]] | [[Maria Rosa Casanovas i Palop]] | [[Barcelona]] | 1934-07-13 | [[Igualada]] | 2008 | |- | style='text-align:right'| 4264 | [[:d:Q93416609|Q93416609]] | [[Elisenda Guiu]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 4265 | [[:d:Q93431535|Q93431535]] | [[Rosa Toran Belver]] | [[Manresa]] | 1947-11-05 | [[El Masnou]] | 2023-06-30 | |- | style='text-align:right'| 4266 | [[:d:Q93431840|Q93431840]] | [[Montserrat Manent]] | [[Mataró]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 4267 | [[:d:Q93433158|Q93433158]] | [[Isabel Campi i Valls]] | [[Barcelona]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 4268 | [[:d:Q93433618|Q93433618]] | [[Assumpta Muset i Pons]] | [[Collbató]] | 1957 | | | [[Ficheiro:20160123 MusetPA-1.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4269 | [[:d:Q93433824|Q93433824]] | [[Tate Cabré]] | [[Reus]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Tate Cabré i Massot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4270 | [[:d:Q93433908|Q93433908]] | [[Maria Josep Estanyol i Fuentes]] | [[Barcelona]] | 1950-12-15 | | | [[Ficheiro:Maria Josep Estanyol1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4271 | [[:d:Q93434121|Q93434121]] | [[Queralt Solé i Barjau]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 4272 | [[:d:Q93434212|Q93434212]] | [[Mercè Izquierdo i Aymerich]] | [[Barcelona]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 4273 | [[:d:Q93434901|Q93434901]] | [[Trinitat Gilbert]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2018 dissabte tarda 11 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4274 | [[:d:Q93435079|Q93435079]] | [[Pepa Òdena]] | [[Barcelona]] | 1939-04-11 | | 2024-11-02 | [[Ficheiro:Pepa Òdena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4275 | [[:d:Q93435099|Q93435099]] | [[Montserrat Llorens]] | [[El Palau d'Anglesola]] | 1931 | [[Barcelona]] | 2022-06-27 | |- | style='text-align:right'| 4276 | [[:d:Q93435233|Q93435233]] | [[Dolores Payás]] | [[Manresa]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 4277 | [[:d:Q93435298|Q93435298]] | [[Paulina Crusat Martino]] | [[Barcelona]] | 1900-02-17 | [[Sevilla]] | 1981-05-28 | |- | style='text-align:right'| 4278 | [[:d:Q93435534|Q93435534]] | [[Eva Santana]] | [[Badalona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 4279 | [[:d:Q93892373|Q93892373]] | [[Natàlia Barrientos i Bueno]] | [[Tiana, Barcelona|Tiana]] | 1996-09-21 | | | |- | style='text-align:right'| 4280 | [[:d:Q93893332|Q93893332]] | [[Dèlia Brufau i Centelles]] | [[Barcelona]] | 1998-10-15 | | | [[Ficheiro:Dèlia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4281 | [[:d:Q94419283|Q94419283]] | [[Dolors Torregrossa i Moratones]] | [[Barcelona]] | 1869-12-21 | [[El Masnou]] | 1924 | |- | style='text-align:right'| 4282 | [[:d:Q94562480|Q94562480]] | [[Imma Albó i Vidal de Llobatera]] | [[Vic]] | 1940 | | 2015-07-29 | |- | style='text-align:right'| 4283 | [[:d:Q94638308|Q94638308]] | [[Carme Montaner i Serra]] | [[Barcelona]] | 1891-07-17 | [[Barcelona]] | 1928-08-07 | [[Ficheiro:Carme Montaner i Serra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4284 | [[:d:Q94640853|Q94640853]] | [[Maria Montaner i Serra]] | [[Barcelona]] | 1895 | | 1936 | |- | style='text-align:right'| 4285 | [[:d:Q94661420|Q94661420]] | [[Cristina Agüera Gago]] | [[Badalona]] | 1990-11-05 | | | [[Ficheiro:Cristina Agüera Gago.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4286 | [[:d:Q94661863|Q94661863]] | [[Rosa del Amo Hernández]] | [[Badalona]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Rosa del Amo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4287 | [[:d:Q94695816|Q94695816]] | [[Andrea Zapata Alfonso]] | [[Badalona]] | 1996-08-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4288 | [[:d:Q94695834|Q94695834]] | [[Helena Bayo Delgado]] | [[Barcelona]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 4289 | [[:d:Q94701707|Q94701707]] | [[Muntsa Niso Holgado]] | [[Badalona]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 4290 | [[:d:Q94724863|Q94724863]] | [[Meritxell Siré Caramés]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 4291 | [[:d:Q94771329|Q94771329]] | [[Vanessa Siré Caramés]] | [[Barcelona]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 4292 | [[:d:Q94831926|Q94831926]] | [[Anneke Necro]] | [[Barcelona]] | 1987-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 4293 | [[:d:Q94994455|Q94994455]] | [[Maria Rosa Tamburini i Borràs]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1985-08-21 | | | |- | style='text-align:right'| 4294 | [[:d:Q95004089|Q95004089]] | [[Juana Dolores Romero Casanova]] | [[El Prat de Llobregat]] | 1992-03-11 | | | [[Ficheiro:Juana Dolores Romero Casanova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4295 | [[:d:Q95182259|Q95182259]] | [[Mònica Comas Molist]] | [[Manlleu]] | 1986-04-13 | | | |- | style='text-align:right'| 4296 | [[:d:Q95188748|Q95188748]] | [[Cristina Campos]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 4297 | [[:d:Q95403787|Q95403787]] | [[Elvira Mallafré Sala]] | [[Sabadell]] | 1956-04-09 | | | |- | style='text-align:right'| 4298 | [[:d:Q95564769|Q95564769]] | [[Lidia Vinyes Curtis]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4299 | [[:d:Q95580134|Q95580134]] | [[Helena Castellà i Duran]] | [[Hostalric]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 4300 | [[:d:Q95672303|Q95672303]] | [[Eva Valiño]] | [[Barcelona]] | 1969<br/>1969-07-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4301 | [[:d:Q95690571|Q95690571]] | [[Dolors Marti Domenech]] | [[Tivissa]] | 1901 | [[Bordeos]] | 1970 | [[Ficheiro:Dolorès Marti Domenech.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4302 | [[:d:Q95690781|Q95690781]] | [[Lutgarda Mas i Mateu]] | [[Gràcia]] | 1831 | [[Barcelona]] | 1862-08-09 | |- | style='text-align:right'| 4303 | [[:d:Q95740378|Q95740378]] | [[Mercedes López Sánchez]] | [[Sabadell]] | 1979-12-05 | | | |- | style='text-align:right'| 4304 | [[:d:Q95743355|Q95743355]] | [[Susi Caramelo]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1980-09-18 | | | [[Ficheiro:Susi Caramelo 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4305 | [[:d:Q95873407|Q95873407]] | [[Araceli Mostazo Romeo]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 4306 | [[:d:Q95911904|Q95911904]] | [[Virginia García del Pino]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Virginia García del Pino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4307 | [[:d:Q95963237|Q95963237]] | [[Meritxell Bautista]] | [[Montcada i Reixac]] | 1978-04-24 | | | [[Ficheiro:Meritxell Bautista i Quiñones.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4308 | [[:d:Q95984065|Q95984065]] | [[Eleonor Carreras Torrescasana]] | [[Barcelona]] | 1843 | [[Barcelona]] | 1907-12-29 | |- | style='text-align:right'| 4309 | [[:d:Q95984136|Q95984136]] | [[Ana Rivière-Cinnamond]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 4310 | [[:d:Q95984521|Q95984521]] | [[Aminda Valls]] | [[Cassà de la Selva]] | 1905-08-14 | [[Cassà de la Selva]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 4311 | [[:d:Q96035155|Q96035155]] | [[Maria del Carme Queralt Tomàs]] | [[Tortosa]] | 1959-11-15 | | | |- | style='text-align:right'| 4312 | [[:d:Q96096887|Q96096887]] | [[Kima Guitart]] | [[Esparreguera]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Kima Guitart.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4313 | [[:d:Q96181396|Q96181396]] | [[Candela Figueras]] | [[Montblanc, Tarragona|Montblanc]] | 1984-09-19 | | | [[Ficheiro:Connectades Candela Figueras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4314 | [[:d:Q96184313|Q96184313]] | [[Consol Tura i Soteras]] | [[Mataró]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 4315 | [[:d:Q96196272|Q96196272]] | [[Sefa Ponsatí i Brancós]] | [[La Bisbal d'Empordà]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 4316 | [[:d:Q96216062|Q96216062]] | [[Maria Teresa Almoguera Miró]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 4317 | [[:d:Q96250529|Q96250529]] | [[Marta Soler i Balcells]] | [[Calaf]] | 1984-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 4318 | [[:d:Q96323286|Q96323286]] | [[Lluïsa Sallent]] | [[Ripollet]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1934 | | | |- | style='text-align:right'| 4319 | [[:d:Q96337372|Q96337372]] | [[Berta Veiga Vila]] | [[Barcelona]] | 1960-11-03 | | | |- | style='text-align:right'| 4320 | [[:d:Q96350654|Q96350654]] | [[Nati Ayala]] | [[Sabadell]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 4321 | [[:d:Q96354343|Q96354343]] | [[Judith Vizuete]] | [[Granollers]] | 1995-07-20 | | | |- | style='text-align:right'| 4322 | [[:d:Q96354904|Q96354904]] | [[Elisabet Llargués Masachs]] | [[Barcelona]] | 1980-10-23 | | | [[Ficheiro:Elisabet LLARGUÉS MASACHS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4323 | [[:d:Q96356183|Q96356183]] | [[Meritxell Basté i Batalla]] | [[Barcelona]] | 1970-12-20 | | | |- | style='text-align:right'| 4324 | [[:d:Q96358545|Q96358545]] | [[María Griñó]] | [[Tortosa]] | 1782-11-28 | [[Tortosa]] | 1836-02-16 | [[Ficheiro:I.3 Maria Griñó (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4325 | [[:d:Q96575210|Q96575210]] | [[Dominica Sánchez]] | [[Barcelona]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 4326 | [[:d:Q96575381|Q96575381]] | [[Tamara Romero]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 4327 | [[:d:Q96577811|Q96577811]] | [[Anna Vicens]] | [[Xirona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 4328 | [[:d:Q96593714|Q96593714]] | [[Neus Martín Royo]] | [[Barcelona]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 4329 | [[:d:Q96621101|Q96621101]] | [[Sònia Mestre Nadal]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Sònia Mestre Nadal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4330 | [[:d:Q96624540|Q96624540]] | [[Gina Argemir]] | [[Terrasa]] | 1973-12-10 | | | [[Ficheiro:Gina Argemir Músic.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4331 | [[:d:Q96625337|Q96625337]] | [[Ángela Molina Climent]] | [[Barcelona]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 4332 | [[:d:Q96626820|Q96626820]] | [[Charlie Pee]] | [[Sabadell]] | 1990-05-02 | | | [[Ficheiro:Charlie Pee, XIII Premis Gaudí (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4333 | [[:d:Q96631507|Q96631507]] | [[Maria Àurea Català Roca]] | [[Valls]] | 1920 | [[Barcelona]] | 1993 | |- | style='text-align:right'| 4334 | [[:d:Q96651777|Q96651777]] | [[Teresa Gironès i Villanua]] | [[Barcelona]] | 1941 | [[Reus]] | 2016-09-06 | |- | style='text-align:right'| 4335 | [[:d:Q96651855|Q96651855]] | [[Maria Rosa De Navas i Escuder]] | [[Barcelona]] | 1911-05-28 | [[El Port de la Selva]] | 1979-10-06 | |- | style='text-align:right'| 4336 | [[:d:Q96651856|Q96651856]] | [[Glòria Ferrer Rom]] | [[Barcelona]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 4337 | [[:d:Q96676369|Q96676369]] | [[Narcisa Toldrà]] | [[Barcelona]] | 1924 | | 2020-06-26 | |- | style='text-align:right'| 4338 | [[:d:Q96681755|Q96681755]] | [[Teresa Macarulla]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 4339 | [[:d:Q96707051|Q96707051]] | [[Gemma Sin]] | [[Barcelona]] | 1952 | [[Barcelona]] | 2010 | |- | style='text-align:right'| 4340 | [[:d:Q96757294|Q96757294]] | [[María Angeles Carbona Balaguer]] | [[Figueres]] | 1912 | [[Roses]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 4341 | [[:d:Q96879289|Q96879289]] | [[Sandra Montserrat Buendía]] | [[Viladecans]]<br/>[[Barcelona]] | 1976-10-19 | | | |- | style='text-align:right'| 4342 | [[:d:Q96901953|Q96901953]] | [[Aintza Serra]] | [[Barcelona]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 4343 | [[:d:Q96942307|Q96942307]] | [[Maria Muntadas de Caparà]] | [[Barcelona]] | 1890<br/>1900 | [[Barcelona]] | 1965-03-30 | [[Ficheiro:Maria Muntadas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4344 | [[:d:Q97101712|Q97101712]] | [[Andrea Lázaro García]] | [[Barcelona]] | 1994-11-04 | | | [[Ficheiro:Lazaro Garcia RGQ22 (8) (52128537542).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4345 | [[:d:Q97119788|Q97119788]] | [[Melina Matthews]] | [[Barcelona]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Festival de cinema de Sitges 2018 (31305139538) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4346 | [[:d:Q97131777|Q97131777]] | [[Nuria Montané]] | [[La Seu d'Urgell]] | 1982-01-16 | | | |- | style='text-align:right'| 4347 | [[:d:Q97189665|Q97189665]] | [[Anna Rosa Cisquella]] | [[Barcelona]] | 1954-06-20 | | | |- | style='text-align:right'| 4348 | [[:d:Q97193474|Q97193474]] | [[Carme Raurich]] | [[Caldes de Malavella]] | 1920-01-08 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 4349 | [[:d:Q97193529|Q97193529]] | [[Clara Granell i Martorell]] | [[Tarragona]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 4350 | [[:d:Q97194032|Q97194032]] | [[Eugenia Casanovas i Amat]] | [[Sabadell]] | 1850 | [[Barcelona]] | 1944-08-20 | [[Ficheiro:Eugenia Casanovas i Amat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4351 | [[:d:Q97194977|Q97194977]] | [[Maria Rosa Almirall Oliver]] | [[Olot]] | 1956-04-30 | | | [[Ficheiro:Rosa Almirall.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4352 | [[:d:Q97197576|Q97197576]] | [[Marta Romagosa]] | [[Cornellà de Llobregat]] | 1967-11-27<br/>1967 | | | [[Ficheiro:2022 MartaRomagosa-CatRàdio-CatI Tarragona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4353 | [[:d:Q97198338|Q97198338]] | [[Teresa Sagrera Bassa]] | [[Sant Pere de Vilamajor]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 4354 | [[:d:Q97335058|Q97335058]] | [[Anna Gas]] | [[Barcelona]] | 1996-10-18<br/>1996 | | | |- | style='text-align:right'| 4355 | [[:d:Q97335145|Q97335145]] | [[Maria Victòria Girona Brumós]] | [[Barcelona]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 4356 | [[:d:Q97406831|Q97406831]] | [[Carme Montornés Serra]] | [[Sitges]] | 1942 | [[Xirona]] | 1993 | |- | style='text-align:right'| 4357 | [[:d:Q97446697|Q97446697]] | [[Ana María Godes]] | [[Barcelona]] | 1968-07-11 | | | |- | style='text-align:right'| 4358 | [[:d:Q97461313|Q97461313]] | [[Montserrat Garcia Rodilana]] | [[Cerdanyola del Vallès]] | 1971-04-28 | | | |- | style='text-align:right'| 4359 | [[:d:Q97461317|Q97461317]] | [[Cristina García Torres]] | [[Barcelona]] | 1984-06-10 | | | |- | style='text-align:right'| 4360 | [[:d:Q97462567|Q97462567]] | [[Sara Gallego]] | [[Barcelona]] | 2000-10-11 | | | [[Ficheiro:2022-08-18 European Championships 2022 – Women's 400 Metres Hurdles by Sandro Halank–002.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4361 | [[:d:Q97466100|Q97466100]] | [[Elisabet Gazulla Blanco]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1987-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 4362 | [[:d:Q97466631|Q97466631]] | [[Jordina Freixanet Pardo]] | [[Lleida]] | 1983-02-09 | | | [[Ficheiro:Jordina Freixanet i Pardo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4363 | [[:d:Q97485490|Q97485490]] | [[Irene Negre Estorach]] | [[Tortosa]] | 1984-08-04 | | | |- | style='text-align:right'| 4364 | [[:d:Q97487944|Q97487944]] | [[Maria Sevilla Paris]] | [[Badalona]] | 1990-03-22 | | | [[Ficheiro:MariaSevilla fotografiadeJoanMartínez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4365 | [[:d:Q97487972|Q97487972]] | [[Assumpció Castellví Auví]] | [[Vandellòs]] | 1965-10-27 | | | [[Ficheiro:Assumpció Castellví (17-07-2024) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4366 | [[:d:Q97496564|Q97496564]] | [[Marga Mbande]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4367 | [[:d:Q97496918|Q97496918]] | [[Maria Isern i Ordeig]] | [[Vic]] | 1994-11-23 | | | |- | style='text-align:right'| 4368 | [[:d:Q97497855|Q97497855]] | [[Joana Barbany i Freixa]] | [[Barcelona]] | 1973-12-22 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2021 La Catalunya digital on som i cap a on anem 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4369 | [[:d:Q97498122|Q97498122]] | [[Bianca Batlle]] | [[Barcelona]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 4370 | [[:d:Q97500630|Q97500630]] | [[Mireia Borrell Porta]] | [[Balaguer]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 4371 | [[:d:Q97602449|Q97602449]] | [[Núria Espuny]] | [[Tarragona]] | 1969-04-08 | | | [[Ficheiro:Núria Espuny.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4372 | [[:d:Q97614069|Q97614069]] | [[Rosa Rodés i Mir]] | [[Barcelona]] | 1906-05-31 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 4373 | [[:d:Q97623813|Q97623813]] | [[Sonia Gómez Vicente]] | [[La Sénia]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 4374 | [[:d:Q97670385|Q97670385]] | [[Cristina Baudet Lucena]] | [[Barcelona]] | 1991-07-08 | | | |- | style='text-align:right'| 4375 | [[:d:Q97673526|Q97673526]] | [[Alba Aznar Martí]] | [[Reus]] | 1993-09-02 | | | |- | style='text-align:right'| 4376 | [[:d:Q97725413|Q97725413]] | [[Dolors Lázaro Palau]] | [[Barcelona]] | 1934-12-23 | | 2020-03-21 | |- | style='text-align:right'| 4377 | [[:d:Q97730958|Q97730958]] | [[Paula Fernández]] | [[Sant Fruitós de Bages]] | 1999-07-01 | | | |- | style='text-align:right'| 4378 | [[:d:Q97730968|Q97730968]] | [[Berta Pujadas]] | [[Barcelona]] | 2000-04-09 | | | |- | style='text-align:right'| 4379 | [[:d:Q97749312|Q97749312]] | [[Aida Esteve Quintero]] | [[Rubí, Barcelona|Rubí]] | 2001-03-12 | | | |- | style='text-align:right'| 4380 | [[:d:Q97749321|Q97749321]] | [[Jana Fernández]] | [[Martorell]] | 2002-02-18 | | | [[Ficheiro:Barcelona femení Medalla d'Honor del Parlament de Catalunya 03 (J. Fernández).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4381 | [[:d:Q97749424|Q97749424]] | [[Bruna Vilamala]] | [[Sant Vicenç de Torelló]] | 2002-06-04 | | | [[Ficheiro:FCB v Real Sociedad - DSC 1431 (51262754358) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4382 | [[:d:Q97749486|Q97749486]] | [[Zaira Flores Nogueras]] | [[Sant Joan Despí]] | 1993-11-04 | | | |- | style='text-align:right'| 4383 | [[:d:Q97749533|Q97749533]] | [[Elba Vergés Prats]] | [[Barcelona]] | 1995-10-24 | | | |- | style='text-align:right'| 4384 | [[:d:Q97749621|Q97749621]] | [[Nuria Garrote Camúnez]] | [[Barcelona]] | 1997-06-10 | | | |- | style='text-align:right'| 4385 | [[:d:Q97750365|Q97750365]] | [[Maria Llompart Pons]] | [[Begues]] | 2000-10-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4386 | [[:d:Q97752807|Q97752807]] | [[Sara Navarro]] | [[Sabadell]] | 1995-08-21 | | | |- | style='text-align:right'| 4387 | [[:d:Q97756093|Q97756093]] | [[María Estella Del Valle]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1994-06-10 | | | |- | style='text-align:right'| 4388 | [[:d:Q97756117|Q97756117]] | [[Carla Gómez Torres]] | [[Terrasa]] | 1994-02-28 | | | |- | style='text-align:right'| 4389 | [[:d:Q97758391|Q97758391]] | [[Queralt Gómez]] | [[Mollet del Vallès]] | 1997-05-27 | | | |- | style='text-align:right'| 4390 | [[:d:Q97758419|Q97758419]] | [[Pilar Garrote]] | [[Barcelona]] | 1997-06-10 | | | |- | style='text-align:right'| 4391 | [[:d:Q97763779|Q97763779]] | [[Carla Armengol Joaniquet]] | [[Sant Vicenç dels Horts]] | 1998-04-02 | | | |- | style='text-align:right'| 4392 | [[:d:Q97764005|Q97764005]] | [[Marta Perarnau]] | [[Manresa]] | 1995-04-20 | | | |- | style='text-align:right'| 4393 | [[:d:Q97833833|Q97833833]] | [[Anna Aguilera Gassol]] | [[Barcelona]] | 1889-12-05 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 4394 | [[:d:Q97961818|Q97961818]] | [[Carola Ortiz]] | [[Terrasa]] | 1986-03-15 | | | [[Ficheiro:Carola Ortiz Marzo 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4395 | [[:d:Q98000132|Q98000132]] | [[Georgina de Swert Burrull]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1982-10-06 | | | |- | style='text-align:right'| 4396 | [[:d:Q98000134|Q98000134]] | [[Elisenda Tamburini]] | [[Cataluña]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 4397 | [[:d:Q98003957|Q98003957]] | [[Rebeca Bou Nogueiro]] | [[Barcelona]] | 1987-03-07 | | | |- | style='text-align:right'| 4398 | [[:d:Q98023883|Q98023883]] | [[Mireia Mata i Solsona]] | [[Portbou]] | 1967-09-01 | | | |- | style='text-align:right'| 4399 | [[:d:Q98028901|Q98028901]] | [[Antonia Opisso]] | [[Tarragona]] | 1855-04-16 | [[Barcelona]] | 1929-10 | |- | style='text-align:right'| 4400 | [[:d:Q98028985|Q98028985]] | [[Estefania Molina Morales]] | [[Igualada]] | 1991-12-23 | | | |- | style='text-align:right'| 4401 | [[:d:Q98057877|Q98057877]] | [[Montserrat Pineda Lorenzo]] | [[Barcelona]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 4402 | [[:d:Q98059483|Q98059483]] | [[Clara Navarro]] | [[Terrasa]] | 2004-01-16 | | | [[Ficheiro:2019-06-28 1st FIG Artistic Gymnastics JWCH Women's All-around competition Subdivision 2 Floor exercise (Martin Rulsch) 153.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4403 | [[:d:Q98059532|Q98059532]] | [[Claudia Villalba]] | [[Terrasa]] | 2004-08-13 | | | [[Ficheiro:2019-06-28 1st FIG Artistic Gymnastics JWCH Women's All-around competition Subdivision 2 Floor exercise (Martin Rulsch) 148.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4404 | [[:d:Q98059758|Q98059758]] | [[Berta Pujadas]] | [[Granollers]] | 2004-06-30 | | | [[Ficheiro:2019-06-28 1st FIG Artistic Gymnastics JWCH Women's All-around competition Subdivision 2 Vault (Martin Rulsch) 203.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4405 | [[:d:Q98068029|Q98068029]] | [[Fatou Kanteh]] | [[Banyoles]] | 1997-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 4406 | [[:d:Q98068227|Q98068227]] | [[Julia Bartel]] | [[Terrasa]] | 2004-05-18 | | | |- | style='text-align:right'| 4407 | [[:d:Q98068239|Q98068239]] | [[Ariadna Mingueza]] | [[Santa Perpètua de Mogoda]] | 2003-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 4408 | [[:d:Q98083748|Q98083748]] | [[Xenia Pérez]] | [[Sitges]] | 2001-10-28 | | | [[Ficheiro:Xenia144.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4409 | [[:d:Q98083779|Q98083779]] | [[Arola Aparicio Gili]] | [[Sant Antoni de Vilamajor]] | 1997-09-24 | | | |- | style='text-align:right'| 4410 | [[:d:Q98091773|Q98091773]] | [[Emma Ramírez Gorgoso]] | [[Esplugues de Llobregat]] | 2002-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 4411 | [[:d:Q98092187|Q98092187]] | [[Carla Morera]] | [[Cerdanyola del Vallès]] | 1995-03-17 | | | |- | style='text-align:right'| 4412 | [[:d:Q98124784|Q98124784]] | [[María del Carmen Riu Pascual]] | [[Barcelona]] | 1951-11-04<br/>1951-04-11 | | | |- | style='text-align:right'| 4413 | [[:d:Q98125691|Q98125691]] | [[Maria Rodó de Zárate]] | [[Manresa]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Maria Rodó-Zárate (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4414 | [[:d:Q98128000|Q98128000]] | [[Montse Romaní Draper]] | [[Lloret de Mar]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 4415 | [[:d:Q98137493|Q98137493]] | [[Ester Casajuana]] | [[Reus]] | 1985-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 4416 | [[:d:Q98137723|Q98137723]] | [[Laia Serra i Perelló]] | [[Barcelona]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 4417 | [[:d:Q98145579|Q98145579]] | [[Sandra Blanch Vidal]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 4418 | [[:d:Q98247839|Q98247839]] | [[Tania Font]] | [[Palamós]] | 1978-07-06 | | | |- | style='text-align:right'| 4419 | [[:d:Q98382815|Q98382815]] | [[Montserrat Mechó]] | [[Barcelona]] | 1933 | | | |- | style='text-align:right'| 4420 | [[:d:Q98389369|Q98389369]] | [[Mar Reguant]] | [[Súria]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Mar Reguant.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4421 | [[:d:Q98474430|Q98474430]] | [[Núria Galiana]] | [[Tortosa]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 4422 | [[:d:Q98478483|Q98478483]] | [[Laura Bernis Prat]] | [[Lleida]] | 1994-01-14 | | | |- | style='text-align:right'| 4423 | [[:d:Q98490864|Q98490864]] | [[Susana Gallardo]] | [[Barcelona]] | 1964-12-02 | | | |- | style='text-align:right'| 4424 | [[:d:Q98510063|Q98510063]] | [[Rosa Segura Pujol]] | [[Olesa de Montserrat]] | 1933 | [[Olesa de Montserrat]] | 2020-08-08 | |- | style='text-align:right'| 4425 | [[:d:Q98632883|Q98632883]] | [[Rosa Guiñón i Soro]] | [[Barcelona]] | 1932-04-11 | [[Barcelona]] | 2022-06-05 | |- | style='text-align:right'| 4426 | [[:d:Q98675022|Q98675022]] | [[María Oller Rabassa]] | [[Barcelona]] | 1875-02-20 | | 1937-12-05 | [[Ficheiro:Maria Oller - Reina dels Jocs Florals 1897.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4427 | [[:d:Q98713487|Q98713487]] | [[Lily Brick]] | [[Lleida]] | 1990 | | | [[Ficheiro:Lily Brik.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4428 | [[:d:Q98748654|Q98748654]] | [[Encarnació Gómez Montaner]] | [[Igualada]] | 1877 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 4429 | [[:d:Q98783397|Q98783397]] | [[Francesca Vergés i Escofet]] | [[Figueres]] | 1898-09 | [[Barcelona]] | 1976-05 | |- | style='text-align:right'| 4430 | [[:d:Q98824044|Q98824044]] | [[Inés Casadesús Riba]] | [[Igualada]] | 1891-11-02 | [[Igualada]] | 1984-10-20 | [[Ficheiro:Agnès Casadesús.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4431 | [[:d:Q98831423|Q98831423]] | [[Mariona Ríos Pérez]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1991-05-11 | | | [[Ficheiro:Mariona-Tartrà-FotoIreneRubez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4432 | [[:d:Q98833737|Q98833737]] | [[Montserrat Fargas]] | [[Barcelona]] | 1904 | [[Barcelona]] | 2000-04 | [[Ficheiro:Montserrat Fargas Miralles.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4433 | [[:d:Q98834589|Q98834589]] | [[Berta Bou Salas]] | [[Torroella de Montgrí]] | 1999-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 4434 | [[:d:Q98834622|Q98834622]] | [[Ona Baradad]] | [[Rosselló]] | 2004-04-16 | | | |- | style='text-align:right'| 4435 | [[:d:Q98834624|Q98834624]] | [[Alba Caño]] | [[Puiggròs]] | 2003-09-30 | | | [[Ficheiro:Deportivo Abanca - FC Barcelona 023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4436 | [[:d:Q98834627|Q98834627]] | [[Martina Fernández]] | [[Ordis]] | 2004-10-01 | | | [[Ficheiro:Barcelona femení Medalla d'Honor del Parlament de Catalunya 15 (M. Fernández).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4437 | [[:d:Q98834629|Q98834629]] | [[Sara Ismael]] | [[Ripoll]] | 1999-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 4438 | [[:d:Q98834876|Q98834876]] | [[María Pérez Rabaza]] | [[Sant Fost de Campsentelles]] | 2001-12-24 | | | |- | style='text-align:right'| 4439 | [[:d:Q98835222|Q98835222]] | [[Noelia García]] | [[Igualada]] | 1992-09-25 | | | |- | style='text-align:right'| 4440 | [[:d:Q98835616|Q98835616]] | [[Emma Martín Queralt]] | [[Roquetes]] | 2002-08-13 | | | |- | style='text-align:right'| 4441 | [[:d:Q98835633|Q98835633]] | [[Irina Uribe García]] | [[Mollet del Vallès]] | 1998-07-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4442 | [[:d:Q98836224|Q98836224]] | [[Roser Camí]] | [[Castelldefels]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 4443 | [[:d:Q98923332|Q98923332]] | [[Maria Lluïsa Vigo]] | [[Barcelona]] | 1913 | [[Cataluña]] | 20th century | [[Ficheiro:Maria Lluïsa Vigo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4444 | [[:d:Q98923455|Q98923455]] | [[Aina Huix Casadevall]] | [[Santa Coloma de Farners]] | 2003-12 | | | |- | style='text-align:right'| 4445 | [[:d:Q98931247|Q98931247]] | [[Bel Zaballa]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 4446 | [[:d:Q99196320|Q99196320]] | [[Laia Font i Mateu]] | [[Badalona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 4447 | [[:d:Q99433619|Q99433619]] | [[Maria Pou Bosch]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1906 | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 4448 | [[:d:Q99470563|Q99470563]] | [[Susanna Castilla Martínez]] | [[Igualada]] | 1982-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 4449 | [[:d:Q99472111|Q99472111]] | [[Núria Ventura]] | [[Barcelona]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 4450 | [[:d:Q99472400|Q99472400]] | [[Minerva Contreras i Porta]] | [[Igualada]] | 1975-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 4451 | [[:d:Q99519585|Q99519585]] | [[Aïda Cortés Ausió]] | [[Esplugues de Llobregat]] | 1977-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 4452 | [[:d:Q99521268|Q99521268]] | [[Marina Soliva Corominas]] | [[Tremp]] | 1914-06-09 | [[El Masnou]] | 2006-10-22 | [[Ficheiro:1944 Dr. Marina Soliva by Estevany.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4453 | [[:d:Q99522082|Q99522082]] | [[Alba Petisco]] | [[Sant Joan Despí]] | 2003-02-01 | | | [[Ficheiro:2018-10-10 Victory ceremony (Gymnastics mixed multi-discipline team) at 2018 Summer Youth Olympics by Sandro Halank–037.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4454 | [[:d:Q99527543|Q99527543]] | [[Marta Bartrès i Calsapeu]] | [[Mataró]] | 1983-03-24 | | | |- | style='text-align:right'| 4455 | [[:d:Q99542662|Q99542662]] | [[Concepció Fontanilles i Prat]] | [[Igualada]] | 1975-05-06 | | | |- | style='text-align:right'| 4456 | [[:d:Q99543484|Q99543484]] | [[Sandra Morro Latorre]] | [[Canet de Mar]] | 1973-06-16 | | | |- | style='text-align:right'| 4457 | [[:d:Q99569814|Q99569814]] | [[María Dolores Muñoz García]] | [[Barcelona]] | 1976-04-17 | | | |- | style='text-align:right'| 4458 | [[:d:Q99572229|Q99572229]] | [[Carmen Mur]] | [[Barcelona]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 4459 | [[:d:Q99573458|Q99573458]] | [[Mariona Carulla i Font]] | [[Barcelona]] | 1944-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 4460 | [[:d:Q99616772|Q99616772]] | [[Cristina Marcos Herrero]] | [[Barcelona]] | 1968-02-15 | | | |- | style='text-align:right'| 4461 | [[:d:Q99639235|Q99639235]] | [[Samantha Miquel Álvarez]] | [[Ripollet]] | 1983-01-07 | | | |- | style='text-align:right'| 4462 | [[:d:Q99642664|Q99642664]] | [[Antonieta Jarne Mòdol]] | [[Lleida]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Universitats per la república (Lleida) 11 - Antonieta Jarne.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4463 | [[:d:Q99656435|Q99656435]] | [[Alba Sarraute]] | [[Argentona]] | 1982-07-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4464 | [[:d:Q99672395|Q99672395]] | [[Glòria Llobet Torres]] | [[Barcelona]] | 1992-07-30 | | | [[Ficheiro:Gloria Llobet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4465 | [[:d:Q99674524|Q99674524]] | [[Cecilia de la Fuente de Lleras]] | [[Barcelona]] | | [[Bogotá]] | 2004-03-02 | [[Ficheiro:Lleras and Nixon.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4466 | [[:d:Q99700167|Q99700167]] | [[Gloria Trías de Arribas]] | [[Barcelona]] | 1925-04-22 | | 2024-03-08 | |- | style='text-align:right'| 4467 | [[:d:Q99731816|Q99731816]] | [[Judith Ferrer Moro]] | [[Canet de Mar]] | 1974-09-09 | | | |- | style='text-align:right'| 4468 | [[:d:Q99762507|Q99762507]] | [[Mariona Carmona Martínez]] | [[Barcelona]] | 1972-12-06 | | | |- | style='text-align:right'| 4469 | [[:d:Q99772688|Q99772688]] | [[Anna Turbau]] | [[Barcelona]] | 1949-03-27<br/>1949 | | 2025-03-19 | [[Ficheiro:Anna Turbau 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4470 | [[:d:Q99836901|Q99836901]] | [[Anna Punsí]] | [[Vilafant]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 4471 | [[:d:Q99851764|Q99851764]] | [[Mayka Navarro]] | [[Badalona]] | 1968-07 | | | |- | style='text-align:right'| 4472 | [[:d:Q99851897|Q99851897]] | [[Joaquima Jimeno Torres]] | [[Badalona]] | 1972-05-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4473 | [[:d:Q99860190|Q99860190]] | [[Maria Favà i Compta]] | [[Barcelona]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 4474 | [[:d:Q99860764|Q99860764]] | [[Miriam Marco Sanchez]] | [[Barcelona]] | 1980-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 4475 | [[:d:Q99862130|Q99862130]] | [[Mercedes Padró y Grané]] | [[Barcelona]] | 1890 | [[Madrid]] | 1958-01-24 | [[Ficheiro:Mercedes Padró Grané Retrato coloreado Sellers.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4476 | [[:d:Q99862138|Q99862138]] | [[Pilar Nouvilas]] | [[Castelló d'Empúries]] | 1854-03-06 | [[Barcelona]] | 1938 | [[Ficheiro:Fotografia de Pilar Nouvilas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4477 | [[:d:Q99865163|Q99865163]] | [[Josepa Serraviñals|Josefa Serraviñals Furió]] | [[Barcelona]] | 1899-10-04 | [[Barcelona]] | 1986-06-21 | |- | style='text-align:right'| 4478 | [[:d:Q99888632|Q99888632]] | [[Fàtima Llambrich]] | [[L'Ametlla de Mar|La Ametlla de Mar]] | 1980-02-20 | | | |- | style='text-align:right'| 4479 | [[:d:Q99950360|Q99950360]] | [[Yolanda Font Asensio]] | [[Bigues i Riells del Fai]] | 1989-10-26 | | | [[Ficheiro:Palau de Plegamans VS Manlleu (12559754663).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4480 | [[:d:Q99968326|Q99968326]] | [[Núria González López]] | [[Barcelona]] | 1981-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 4481 | [[:d:Q99979675|Q99979675]] | [[Gemma Parellada]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 4482 | [[:d:Q99999606|Q99999606]] | [[Remei Martínez-Marí i Òdena]] | [[Barcelona]] | 1930 | [[Navata]] | 2006-08-12 | |- | style='text-align:right'| 4483 | [[:d:Q100086110|Q100086110]] | [[Hermínia Massot Xatart]] | [[Figueres]] | 1849 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 4484 | [[:d:Q100146222|Q100146222]] | [[Antònia Gironès i Bofill]] | [[Figueres]] | 1850 | [[Peñarroa]] | 1916 | |- | style='text-align:right'| 4485 | [[:d:Q100152686|Q100152686]] | [[Paulina Buxó]] | [[Figueres]] | 1835 | [[Barcelona]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 4486 | [[:d:Q100152800|Q100152800]] | [[Noemí Dulsat Ortiz]] | [[Canet de Mar]] | 1973-11-23 | | | |- | style='text-align:right'| 4487 | [[:d:Q100152950|Q100152950]] | [[Dora Riera i Viñals]] | [[La Bisbal d'Empordà]] | 1938-09-22 | [[Figueres]] | 1992-09-26 | |- | style='text-align:right'| 4488 | [[:d:Q100198401|Q100198401]] | [[Amanda Figueras]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 4489 | [[:d:Q100234045|Q100234045]] | [[Leonor Fuentes Domingo]] | [[Barcelona]] | 1973-07-27 | | | |- | style='text-align:right'| 4490 | [[:d:Q100235727|Q100235727]] | [[Rosa Soler i Bofill]] | [[Figueres]] | 1896 | [[Figueres]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 4491 | [[:d:Q100256272|Q100256272]] | [[Carme Cuffí i Casellas]] | [[Pont de Molins]] | 1925-10-14 | [[Figueres]] | 2014-09-25 | |- | style='text-align:right'| 4492 | [[:d:Q100256599|Q100256599]] | [[Maria Cusí i Jordà]] | [[Figueres]] | 1892 | [[Figueres]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 4493 | [[:d:Q100259296|Q100259296]] | [[Consol Tomas Salvany]] | [[Barcelona]] | 1883-08-15 | [[Barcelona]] | 1973-06-02 | [[Ficheiro:Consol Tomas Salvany 1910.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4494 | [[:d:Q100272995|Q100272995]] | [[Teresa Torrents i Casellas]] | [[Igualada]] | 1975-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 4495 | [[:d:Q100324372|Q100324372]] | [[Roser Vilar Aymerich]] | [[Tarragona]] | 1925 | [[Figueres]] | 2011-08-06 | |- | style='text-align:right'| 4496 | [[:d:Q100324378|Q100324378]] | [[Maria Tort Xirau]] | [[Figueres]] | 1924-05-26 | [[Figueres]] | 2018-06-06 | |- | style='text-align:right'| 4497 | [[:d:Q100324408|Q100324408]] | [[Carme Roget i Pumarola]] | [[Figueres]] | 1903 | | 2002 | |- | style='text-align:right'| 4498 | [[:d:Q100324421|Q100324421]] | [[Rosa Genís Perramon]] | [[Figueres]] | 1917 | [[Figueres]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 4499 | [[:d:Q100324431|Q100324431]] | [[Carme Cervera Giralt]] | [[El Port de la Selva]] | 1917-09 | | 2022-12-31 | |- | style='text-align:right'| 4500 | [[:d:Q100324439|Q100324439]] | [[Filomena Batlle March]] | [[Figueres]] | 1908-11-13 | [[Xirona]] | 1977-03-17 | |- | style='text-align:right'| 4501 | [[:d:Q100329251|Q100329251]] | [[Maria Bouabdellah Shaimi]] | [[Vic]] | 2002 | | | |- | style='text-align:right'| 4502 | [[:d:Q100349739|Q100349739]] | [[Maria Teresa Andreu Grau]] | [[Barcelona]] | 1952-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 4503 | [[:d:Q100455150|Q100455150]] | [[Laura Salvador i Alaña]] | [[Barcelona]] | 1988-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 4504 | [[:d:Q100488791|Q100488791]] | [[Marta Guardiola Garcia]] | [[Besalú]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 4505 | [[:d:Q100600695|Q100600695]] | [[Lluïsa Altisent Ceardi]] | [[Barcelona]] | 1895 | [[Santa Coloma de Queralt]] | 1923-03-18 | [[Ficheiro:Lluisa Altisent Ceardi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4506 | [[:d:Q100605806|Q100605806]] | [[Alba Xandri Suets]] | [[Berga]] | 1978-10-02 | | | [[Ficheiro:Foto Alba Xandri.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4507 | [[:d:Q100699955|Q100699955]] | [[Naila Jornet i Burgada]] | [[Castellar de n'Hug]] | 1989-03-11 | | | |- | style='text-align:right'| 4508 | [[:d:Q100716024|Q100716024]] | [[Raquel Santiago Escarpenter]] | [[Canet de Mar]] | 1980-11-22 | | | |- | style='text-align:right'| 4509 | [[:d:Q100724849|Q100724849]] | [[Tània Pardo Van Hees]] | [[Xirona]] | 1979-07-23 | | | |- | style='text-align:right'| 4510 | [[:d:Q100774229|Q100774229]] | [[Jéssica Lechuga Godínez]] | [[Barcelona]] | 1987-07-16 | | | [[Ficheiro:Jessica Lechuga defensada per Olga Gandia - Korfbal-byunniks (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4511 | [[:d:Q100778996|Q100778996]] | [[Júlia Serrasolsas]] | [[Sant Andreu de Palomar]] | 1998-05-01 | | | [[Ficheiro:Acte central de la campanya electoral de la CUP-G 2021 a Barcelona 07.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4512 | [[:d:Q100783208|Q100783208]] | [[Cari Borrás]] | [[Barcelona]] | | | | [[Ficheiro:CARI BORRAS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4513 | [[:d:Q100803756|Q100803756]] | [[Berta Alomà i Sesé]] | [[Barcelona]] | 1992-11-07 | | | [[Ficheiro:BertaAloma - KCB - byunniks.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4514 | [[:d:Q100935419|Q100935419]] | [[Helga Simón i Molas]] | [[Sant Just Desvern]] | 1991-10-11 | | | |- | style='text-align:right'| 4515 | [[:d:Q100936463|Q100936463]] | [[Sara Masó i Maristany]] | [[Barcelona]] | 1926-10-21 | | 2018-11-24 | |- | style='text-align:right'| 4516 | [[:d:Q100996391|Q100996391]] | [[Anna Giribet]] | [[Vilanova de Bellpuig]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 4517 | [[:d:Q101011970|Q101011970]] | [[Sílvia Espinosa i Mirabet]] | [[Terrasa]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4518 | [[:d:Q101130454|Q101130454]] | [[Lídia Vives]] | [[Lleida]] | 1991-01-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4519 | [[:d:Q101203524|Q101203524]] | [[Cristina Barceló March]] | [[Xirona]] | 1987-08-11 | | | [[Ficheiro:CP.Vilanova VS CP.Voltregà (12562441825).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4520 | [[:d:Q101206169|Q101206169]] | [[Cristina Ruiz Martin]] | [[Barcelona]] | 1980-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 4521 | [[:d:Q101231131|Q101231131]] | [[Montserrat Badia i Gomis]] | [[Barcelona]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 4522 | [[:d:Q101244638|Q101244638]] | [[Emma Corominas Yebra]] | [[Vic]] | 1984-03-15 | | | |- | style='text-align:right'| 4523 | [[:d:Q101247340|Q101247340]] | [[Núria Ventura Mustienes]] | [[Barcelona]] | 1985-03-07 | | | |- | style='text-align:right'| 4524 | [[:d:Q101252534|Q101252534]] | [[Vanessa Viana Méndez]] | [[Sabadell]] | 1981-11-16 | | | [[Ficheiro:Vanessa Viana - SelCatKorf (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4525 | [[:d:Q101269975|Q101269975]] | [[Roser Ripollés de la Fragua]] | [[Agramunt]] | 1934 | [[Les Borges Blanques]] | 2020-05-05 | |- | style='text-align:right'| 4526 | [[:d:Q101271654|Q101271654]] | [[Olga Cubells Bartolomé]] | [[La Palma d'Ebre]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4527 | [[:d:Q101330012|Q101330012]] | [[Beatriz de Mora Solorzano]] | [[Sant Pere de Ribes]] | 1985-04-13 | | | [[Ficheiro:Bea de Mora - Korfbal-byunniks.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4528 | [[:d:Q101421454|Q101421454]] | [[Carme Juanós Sampé]] | [[Vilalba dels Arcs]] | 1912-09-06 | [[Oradour-sur-Glane]] | 1944-06-10 | |- | style='text-align:right'| 4529 | [[:d:Q101424621|Q101424621]] | [[Laia Rosa Lorente]] | [[Terrasa]] | 1990-07-07 | | | |- | style='text-align:right'| 4530 | [[:d:Q101444727|Q101444727]] | [[Claudia Pons Moll]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 4531 | [[:d:Q101460168|Q101460168]] | [[Míriam González Flores]] | [[Terrasa]] | 1989-06-20 | | | |- | style='text-align:right'| 4532 | [[:d:Q101467493|Q101467493]] | [[Cristina Roca Grau]] | [[Barcelona]] | 1984-03-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4533 | [[:d:Q101499696|Q101499696]] | [[Alba Dalmau i Viure]] | [[Cardedeu]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Alba-dalmau-viure-escriptora.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4534 | [[:d:Q101500112|Q101500112]] | [[Laia Salicrú Moscoso]] | [[Arenys de Mar]] | 1989-01-04 | | | |- | style='text-align:right'| 4535 | [[:d:Q101528009|Q101528009]] | [[Jana Verdura Brugarola]] | [[Arenys de Munt]] | 1989-11-14 | | | |- | style='text-align:right'| 4536 | [[:d:Q101844955|Q101844955]] | [[Helena Wüst Augenstein]] | [[Barcelona]] | 1932-01-27 | | | |- | style='text-align:right'| 4537 | [[:d:Q101945142|Q101945142]] | [[Rosita Ferrer]] | [[Barcelona]] | 1935 | | | |- | style='text-align:right'| 4538 | [[:d:Q102040587|Q102040587]] | [[Alba Juncosa Ciurana]] | [[Tarragona]] | 1983-07-04 | | | [[Ficheiro:Alba Juncosa - Korfbal-byunniks.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4539 | [[:d:Q102076333|Q102076333]] | [[Vicenta Pubill Font]] | [[Olesa de Montserrat]] | 1954-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 4540 | [[:d:Q102121681|Q102121681]] | [[Judit Giró Benet]] | [[Vallmoll]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 4541 | [[:d:Q102202736|Q102202736]] | [[Maria Ferrón i Solà]] | [[Vic]] | 1980-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 4542 | [[:d:Q102225993|Q102225993]] | [[Laura Casanovas Borrell]] | [[La Seu d'Urgell]] | 1973-12-30 | | | [[Ficheiro:Laura Casanovas Borrell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4543 | [[:d:Q102227138|Q102227138]] | [[Paula Torner Galindo]] | [[Tordera]] | 1989-01-09 | | | [[Ficheiro:CP.Vilanova 2 - 2 C.E.Arenys de Munt (6369723301).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4544 | [[:d:Q102246080|Q102246080]] | [[Lourdes Coll i Pérez]] | [[Canet de Mar]] | 1982-07-23 | | | |- | style='text-align:right'| 4545 | [[:d:Q102310558|Q102310558]] | [[Ariadna Font Llitjós]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 4546 | [[:d:Q102332149|Q102332149]] | [[Maria Montserrat Domingo i Batlle]] | [[Raimat]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 4547 | [[:d:Q102361292|Q102361292]] | [[Ariadna Farrés]] | [[Eixample de Barcelona]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 4548 | [[:d:Q102372403|Q102372403]] | [[Irene Pujadas]] | [[Sant Just Desvern]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 4549 | [[:d:Q102373326|Q102373326]] | [[Laia Viñas Abadie]] | [[Xerta]] | 1997 | | | |- | style='text-align:right'| 4550 | [[:d:Q102420886|Q102420886]] | [[Cinta Font Margalef]] | [[Benissanet]] | 1905-04-10 | [[Tarragona]] | 1986-11-18 | |- | style='text-align:right'| 4551 | [[:d:Q102436493|Q102436493]] | [[Marta Estrada]] | [[Barcelona]] | 1925-12-16 | [[Barcelona]] | 1965-02-11 | [[Ficheiro:Marta Estrada Herrero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4552 | [[:d:Q102441609|Q102441609]] | [[Marta Flores Cuadrat]] | [[Terrasa]] | 1981-09-23 | | | [[Ficheiro:Marta Flores - Korfbal-byunniks.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4553 | [[:d:Q102442097|Q102442097]] | [[Lídia Larrosa Ribell]] | [[Sabadell]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 4554 | [[:d:Q102442840|Q102442840]] | [[Marta Reynal-Querol]] | [[Barcelona]] | 1973-08-08 | | | |- | style='text-align:right'| 4555 | [[:d:Q102522093|Q102522093]] | [[Anna Codina]] | [[Xirona]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Com construir la teva marca a Internet 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4556 | [[:d:Q102527794|Q102527794]] | [[Ana Polo]] | [[Vilassar de Dalt]] | 1990 | | | [[Ficheiro:Ana Polo, XIV Premis Gaudí (2022) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4557 | [[:d:Q103193204|Q103193204]] | [[Virginia Rodríguez Rece]] | [[Barcelona]] | 1985-11-22 | | | [[Ficheiro:CP.Vilanova 2 - 2 C.E.Arenys de Munt (6369732401).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4558 | [[:d:Q103231219|Q103231219]] | [[Núria Terribas i Sala]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 4559 | [[:d:Q103256601|Q103256601]] | [[Ester Nadal Fontané]] | [[Xirona]] | 1991-05-07 | | | [[Ficheiro:CP.Vilanova FEM 0 - 2 Biesca GIJON (6821784099).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4560 | [[:d:Q103587159|Q103587159]] | [[Montserrat Company]] | [[Barcelona]] | 1939 | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 2020-12-02 | |- | style='text-align:right'| 4561 | [[:d:Q103683282|Q103683282]] | [[Anna Aparicio Catala]] | [[Barcelona]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Anna Aparicio Catala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4562 | [[:d:Q103810556|Q103810556]] | [[Marta Mompart Izquierdo]] | [[Caldes de Montbui|Caldas de Montbuy]] | 1990-01-18 | | | |- | style='text-align:right'| 4563 | [[:d:Q103841572|Q103841572]] | [[Caterina Ortega Duran]] | [[Sant Sadurní d'Anoia]] | 1990-07-24 | | | [[Ficheiro:CP.Vilanova VS CP.Voltregà (12559707663).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4564 | [[:d:Q103848436|Q103848436]] | [[Maria Figuerola Brull]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1993-07-29 | | | [[Ficheiro:CP.Vilanova VS CP.Voltregà (12562229614).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4565 | [[:d:Q103850588|Q103850588]] | [[Clàudia Miret Molins]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1993-02-16 | | | [[Ficheiro:CP.Vilanova VS CP.Voltregà (12559969404).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4566 | [[:d:Q103862117|Q103862117]] | [[Kènia Domènech i Àlvarez]] | [[Parets del Vallès]] | 1994-02-12 | | | [[Ficheiro:Kènia Domenech.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4567 | [[:d:Q103982696|Q103982696]] | [[Laura Fàbregas]] | [[Argentona]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 4568 | [[:d:Q104045348|Q104045348]] | [[Silvia Torras]] | [[Barcelona]] | 1936 | [[Cuernavaca]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 4569 | [[:d:Q104047990|Q104047990]] | [[Màriam Ben-Arab]] | [[La Roca del Vallès]] | 1983-08-23 | | | |- | style='text-align:right'| 4570 | [[:d:Q104149213|Q104149213]] | [[Mariama Sall Sall]] | [[Lleida]] | 1994-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 4571 | [[:d:Q104158962|Q104158962]] | [[Mariona Serrahima Castellà]] | [[Barcelona]] | 1997-12-26 | | | |- | style='text-align:right'| 4572 | [[:d:Q104177450|Q104177450]] | [[Anna Navarro Descals]] | [[Olot]] | 1968-02-21 | | | |- | style='text-align:right'| 4573 | [[:d:Q104180473|Q104180473]] | [[Yolanda Sey Asare]] | [[Vic]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Els Jocs Florals de Canprosa (1), de Santiago Rusiñol i Prats (Teatre Nacional de Catalunya, 2018).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4574 | [[:d:Q104189090|Q104189090]] | [[Jessica Iborra Bermúdez]] | [[Barcelona]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 4575 | [[:d:Q104194942|Q104194942]] | [[Basha Changuerra]] | [[Barcelona]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Basha Changuerra (2021).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4576 | [[:d:Q104212645|Q104212645]] | [[Alba Padró]] | [[Manresa]] | 1976-11-13 | | | [[Ficheiro:Alba Padró Arocas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4577 | [[:d:Q104216705|Q104216705]] | [[Teresa Suñer i Julià]] | [[Taialà]] | 1904-10-10 | [[Vall d'Hebron Hospital Universitari]] | 1984-02-25 | |- | style='text-align:right'| 4578 | [[:d:Q104383202|Q104383202]] | [[Mercè Macià Armengol]] | [[Colònia Estabanell]] | 1956-09-24 | | | |- | style='text-align:right'| 4579 | [[:d:Q104438955|Q104438955]] | [[Yolanda Peralta]] | [[Xirona]] | 1972-08-05<br/>1972 | | | [[Ficheiro:Fotografía Yolanda Peralta 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4580 | [[:d:Q104502423|Q104502423]] | [[Carme Nieto]] | [[Barcelona]] | 1948-05-26 | | | |- | style='text-align:right'| 4581 | [[:d:Q104502508|Q104502508]] | [[Sara Pi]] | [[Barcelona]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 4582 | [[:d:Q104518913|Q104518913]] | [[Raquel Taranilla]] | [[Barcelona]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 4583 | [[:d:Q104523014|Q104523014]] | [[Mar Ampurdanès i Gutiérrez]] | [[Caldes de Montbui|Caldas de Montbuy]] | 1996 | | | [[Ficheiro:Mar Ampurdanès (2021).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4584 | [[:d:Q104530274|Q104530274]] | [[Gisela Carrión Bertran]] | [[Sant Pere de Ribes]] | 1994-01-07 | | | |- | style='text-align:right'| 4585 | [[:d:Q104536247|Q104536247]] | [[Maria-Mercè Costa i Paretas]] | [[Xirona]] | 1923-03-15 | [[Barcelona]] | 2020-04-10 | |- | style='text-align:right'| 4586 | [[:d:Q104537353|Q104537353]] | [[Immaculada Cabeceran Soler]] | [[Barcelona]] | 1952-02-24 | [[Xirona]] | 2018-01-11 | [[Ficheiro:Selecció Barcelona, UE Centelles 1970 Cabecerán (captains).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4587 | [[:d:Q104541313|Q104541313]] | [[Marta Macias Quesada]] | [[La Ràpita]] | 1965-10-23 | | | |- | style='text-align:right'| 4588 | [[:d:Q104547396|Q104547396]] | [[Marta Pera Cucurell]] | [[Mataró]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 4589 | [[:d:Q104552245|Q104552245]] | [[Marta Rius]] | [[Sant Feliu de Llobregat]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4590 | [[:d:Q104557520|Q104557520]] | [[Txell Bragulat i Vallverdú]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 4591 | [[:d:Q104623362|Q104623362]] | [[Nogay Ndiaye i Mir]] | [[Lleida]] | 1990 | | | [[Ficheiro:Nogay Ndiaye (2021).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4592 | [[:d:Q104623370|Q104623370]] | [[Montserrat Vinyets i Pagès]] | [[Sant Celoni]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Acte central de la campanya de la CUP-G 2021 a Girona 08.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4593 | [[:d:Q104631093|Q104631093]] | [[Neus Ramonet Sucarrat]] | [[Manresa]] | 1966-06-30 | | | |- | style='text-align:right'| 4594 | [[:d:Q104635128|Q104635128]] | [[Irene Aragonès Gràcia]] | [[Mont-roig del Camp]] | 1972-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 4595 | [[:d:Q104641466|Q104641466]] | [[Maria Antònia Batlle Andreu]] | [[Lloret de Mar]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 4596 | [[:d:Q104665701|Q104665701]] | [[Carla Dorca i Linares]] | [[Santa Coloma de Farners]] | 1992-12-22 | | | |- | style='text-align:right'| 4597 | [[:d:Q104691300|Q104691300]] | [[Marina Majó i Plana]] | [[Arenys de Munt]] | 1981-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 4598 | [[:d:Q104704493|Q104704493]] | [[Ester Artigas Miquel]] | [[Arenys de Munt]] | 1984-03-31 | | | |- | style='text-align:right'| 4599 | [[:d:Q104706657|Q104706657]] | [[Maria Dolors Bartolí Miralles]] | [[Badalona]] | 1975-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4600 | [[:d:Q104713075|Q104713075]] | [[Anna Grau]] | [[Xirona]] | 1967-09-21 | | | [[Ficheiro:Anna-grau-arias (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4601 | [[:d:Q104717622|Q104717622]] | [[Elena Blume i Carreras]] | [[Barcelona]] | 1926-12-31 | [[Barcelona]] | 2024-02-02 | |- | style='text-align:right'| 4602 | [[:d:Q104727359|Q104727359]] | [[Anna Torra i Sánchez]] | [[Barcelona]]<br/>[[Manila]] | 1895<br/>1896 | [[Barcelona]] | 1989 | |- | style='text-align:right'| 4603 | [[:d:Q104733582|Q104733582]] | [[Rosa Conesa Boronat]] | [[Barcelona]] | 1961-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 4604 | [[:d:Q104738672|Q104738672]] | [[Laura Maqueda Marcos]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 4605 | [[:d:Q104760631|Q104760631]] | [[Maria Jesús Viña Ariño]] | [[Arnes]] | 1968-07-19 | | | |- | style='text-align:right'| 4606 | [[:d:Q104761642|Q104761642]] | [[Laia Estrada i Cañón]] | [[Tarragona]] | 1982-09-19 | | | [[Ficheiro:Laia Estrada (2021).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4607 | [[:d:Q104773185|Q104773185]] | [[Montserrat Martínez Parera]] | [[Barcelona]] | 1975-02 | | | |- | style='text-align:right'| 4608 | [[:d:Q104903768|Q104903768]] | [[Maria Isabel Roig i Fransitorra]] | [[Barcelona]] | 1932-12-05 | [[Barcelona]] | 2008-09-22 | |- | style='text-align:right'| 4609 | [[:d:Q104904907|Q104904907]] | [[Pin Crespo]] | [[Barcelona]] | 1921-10-12 | [[Cidade de México]] | 1978-03-26 | |- | style='text-align:right'| 4610 | [[:d:Q104906215|Q104906215]] | [[Carme Simon i Adroher]] | [[Olot]] | 1953-09-13 | | | [[Ficheiro:Carme Simon .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4611 | [[:d:Q104970195|Q104970195]] | [[Sílvia Coll-Vinent i Puig]] | [[Barcelona]] | 1963-01-07 | | | |- | style='text-align:right'| 4612 | [[:d:Q105009414|Q105009414]] | [[Irene Figueroa Mimó]] | [[Barcelona]] | 1992-03-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4613 | [[:d:Q105009521|Q105009521]] | [[Gessamí Caramés Núñez]] | [[L'Ametlla de Mar|La Ametlla de Mar]] | 1992-08-28 | | | [[Ficheiro:La xef Gessamí Caramés va pronunciar la conferència de l'acte de la Diada a les Terres de l'Ebre. (10-09-2024) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4614 | [[:d:Q105016403|Q105016403]] | [[Susana Rubio Girona]] | [[Cambrils]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 4615 | [[:d:Q105025669|Q105025669]] | [[Àngels Berengueres]] | [[Lleida]] | 1947-02-15 | [[Barcelona]] | 2021-01-13 | [[Ficheiro:Angels Berengueres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4616 | [[:d:Q105079493|Q105079493]] | [[Cristinini]] | [[Provincia de Tarragona]] | 1989-11-15 | | | |- | style='text-align:right'| 4617 | [[:d:Q105084751|Q105084751]] | [[Eulàlia Espinàs]] | [[Barcelona]] | 1961-01-07 | | | |- | style='text-align:right'| 4618 | [[:d:Q105093348|Q105093348]] | [[Ariadna Castellarnau Arfelis]] | [[Lleida]] | 1979-09-10 | | | [[Ficheiro:Ariadna castellarnau 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4619 | [[:d:Q105122653|Q105122653]] | [[Laura Ormella i González]] | [[Barcelona]] | 1985-10-14 | | | [[Ficheiro:Laura Ormella i Gonzalez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4620 | [[:d:Q105161979|Q105161979]] | [[Maria Rosa Lloret Romañach]] | [[Roses]] | 1961-03-16 | | | |- | style='text-align:right'| 4621 | [[:d:Q105232615|Q105232615]] | [[Lídia Masllorens i Vilà]] | [[Caldes de Malavella]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 4622 | [[:d:Q105274002|Q105274002]] | [[Alicia Tomás Jiménez]] | [[Barcelona]] | 1940-10-17 | [[Barcelona]] | 2021-01-31 | |- | style='text-align:right'| 4623 | [[:d:Q105344916|Q105344916]] | [[Cira Crespo]] | [[Barcelona]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Cira Crespo. Idazlea eta feminista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4624 | [[:d:Q105358971|Q105358971]] | [[Kira Hagi]] | [[Barcelona]] | 1996-03-31 | | | |- | style='text-align:right'| 4625 | [[:d:Q105359160|Q105359160]] | [[Elvira Iñurrieta]] | [[Barcelona]] | 1895-12-07 | [[Elorrio]] | 1980-04-17 | [[Ficheiro:Elvira Iñurrieta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4626 | [[:d:Q105391029|Q105391029]] | [[Patricia Soley-Beltrán]] | [[Barcelona]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 4627 | [[:d:Q105396550|Q105396550]] | [[Sara Miquel]] | [[Xirona]] | 1984-08-22 | | | |- | style='text-align:right'| 4628 | [[:d:Q105414181|Q105414181]] | [[Dolors Serra i Kiel]] | [[Barcelona]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 4629 | [[:d:Q105424519|Q105424519]] | [[Pepa Batalla i Rubio]] | [[Barcelona]] | 1925 | [[Barcelona]] | 2013 | |- | style='text-align:right'| 4630 | [[:d:Q105427811|Q105427811]] | [[Judith Alcalá González]] | [[Lleida]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 4631 | [[:d:Q105454008|Q105454008]] | [[Eulàlia Martí Puig]] | [[Tarragona]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 4632 | [[:d:Q105485259|Q105485259]] | [[Patricia Molina]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 4633 | [[:d:Q105492197|Q105492197]] | [[Loles Vives]] | [[Manresa]] | 1957-09-13 | | | [[Ficheiro:Loles Vives.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4634 | [[:d:Q105534046|Q105534046]] | [[Carla Vall i Duran]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1989-04-04<br/>1989 | | | [[Ficheiro:Carla Vall i Duran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4635 | [[:d:Q105602197|Q105602197]] | [[Dolors Majoral i Puig]] | [[Rubí, Barcelona|Rubí]] | 1951 | | | [[Ficheiro:Entrevista a Dolors Majoral 10-8 screenshot 03 (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4636 | [[:d:Q105620605|Q105620605]] | [[Mercè Gambús Saiz]] | [[Barcelona]] | 1953-08-01 | | | |- | style='text-align:right'| 4637 | [[:d:Q105623118|Q105623118]] | [[Mireia Rosich Salvó]] | [[Tarragona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 4638 | [[:d:Q105652958|Q105652958]] | [[Anna Alarcón]] | [[Barcelona]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2020 - Anna Alarcón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4639 | [[:d:Q105659349|Q105659349]] | [[Nora Samsó]] | [[Barcelona]] | 1906-10-21 | | | |- | style='text-align:right'| 4640 | [[:d:Q105698617|Q105698617]] | [[Ester Ribera Boter]] | [[Sant Pol de Mar]] | 1979-08-26 | | | [[Ficheiro:Ester Ribera - Final del Vichy Catalan Volei Tour 2018 campionat de Catalunya de Volei Platja (44582448331) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4641 | [[:d:Q105710790|Q105710790]] | [[Graziella Moreno Graupera]] | [[Barcelona]] | 1965-12-23 | | | |- | style='text-align:right'| 4642 | [[:d:Q105717397|Q105717397]] | [[Laia Balleste]] | [[L'Ampolla|Ampolla]] | 1999-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 4643 | [[:d:Q105745607|Q105745607]] | [[Guiomar Maristany]] | [[Barcelona]] | 1999-02-19 | | | [[Ficheiro:Maristany Zuleta de Reales BIA21 (21) (51379103429).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4644 | [[:d:Q105764090|Q105764090]] | [[Muntsa Rius]] | [[Barcelona]] | 1963-10-22 | | | |- | style='text-align:right'| 4645 | [[:d:Q105775124|Q105775124]] | [[Maria Cabré de Calderó]] | [[Riudecols]] | 1919-12-29 | [[Reus]] | 2019-07-10 | [[Ficheiro:Maria Cabré 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4646 | [[:d:Q105810836|Q105810836]] | [[Guillermina Peiró i Olives]] | [[Mataró]] | 1924-08-14 | [[Mataró]] | 2019-01-09 | |- | style='text-align:right'| 4647 | [[:d:Q105811487|Q105811487]] | [[Rocío García Pérez]] | [[Cornellà de Llobregat]] | 1968-03-02 | | | |- | style='text-align:right'| 4648 | [[:d:Q105813095|Q105813095]] | [[Eva Candela López]] | [[Terrasa]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Eva Candela a Terrassa 22 abril 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4649 | [[:d:Q105815815|Q105815815]] | [[Elena Díaz Torrevejano]] | [[Barcelona]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 4650 | [[:d:Q105816160|Q105816160]] | [[Lydia Pena París]] | [[Barcelona]] | 1959-01-28 | | | |- | style='text-align:right'| 4651 | [[:d:Q105816208|Q105816208]] | [[Ona Vegué]] | [[Barcelona]] | 1998-07-09 | | | [[Ficheiro:2025-03-01 Ona Vegue by mroptimax.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4652 | [[:d:Q105821771|Q105821771]] | [[Màrcia Cisteró]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 4653 | [[:d:Q105821775|Q105821775]] | [[Sara Gibert]] | [[Les Fonts]] | 1948-09-20 | | | |- | style='text-align:right'| 4654 | [[:d:Q105825128|Q105825128]] | [[Isabel Solsona Durán]] | [[Cervera]] | 1913 | [[Barcelona]] | 2011 | [[Ficheiro:Cervera - Placa amb poema d'Isabel Solsona Duran.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4655 | [[:d:Q105826061|Q105826061]] | [[Ana Maria Balsera i Marín]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1991-11-18 | | | |- | style='text-align:right'| 4656 | [[:d:Q105845641|Q105845641]] | [[Cristina Casol Segués]] | [[Lleida]] | 1969-02-13 | | | |- | style='text-align:right'| 4657 | [[:d:Q105846944|Q105846944]] | [[Carme Freixa]] | [[Barcelona]] | | | | [[Ficheiro:Carme Freixa (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4658 | [[:d:Q105882861|Q105882861]] | [[Mar Hernandez Plana]] | [[Sabadell]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 4659 | [[:d:Q105918828|Q105918828]] | [[Anna Abad i Gils]] | [[Tarragona]] | 1992-07-26 | | | [[Ficheiro:Anna d'Ivori (entrevista 2021, a Tgn100x100, RDdT, 12m55, detall).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4660 | [[:d:Q105953391|Q105953391]] | [[Mariona Badenas]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4661 | [[:d:Q106016029|Q106016029]] | [[Judit Masana i Padrós]] | [[Barcelona]] | 1962 | [[Barcelona]] | 2016-12-27 | |- | style='text-align:right'| 4662 | [[:d:Q106066300|Q106066300]] | [[Teresa Palahí]] | [[Sant Gregori]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Teresa Palahi Fotografia 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4663 | [[:d:Q106066977|Q106066977]] | [[Àngela Rodon i Font]] | [[Badalona]] | 1901 | [[Badalona]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 4664 | [[:d:Q106069496|Q106069496]] | [[Joaquima Minguella i Pruñonosa]] | [[Badalona]] | 1899 | [[Badalona]] | 1985 | |- | style='text-align:right'| 4665 | [[:d:Q106076349|Q106076349]] | [[Cecília Marín Gratacós]] | [[Banyoles]] | 1903-07-16 | [[Barcelona]] | 1959-07-13 | |- | style='text-align:right'| 4666 | [[:d:Q106087437|Q106087437]] | [[Marta Oliver i Marín]] | [[Badalona]] | 2002-12-08 | | | |- | style='text-align:right'| 4667 | [[:d:Q106098186|Q106098186]] | [[Nuria Giménez Lorang]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Núria Giménez Lorang, XIII Premis Gaudí (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4668 | [[:d:Q106105623|Q106105623]] | [[Carme de Vinyals i de Font]] | [[Flaçà]] | 1888 | [[Xirona]] | 1943-03-08 | [[Ficheiro:Carme Vinyals en el dia del seu casament.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4669 | [[:d:Q106106807|Q106106807]] | [[Francesca Casaponsa]] | [[Castellfollit de la Roca]] | 1906-04-03 | [[Riudellots de la Selva]] | 1990-07-24 | [[Ficheiro:2-FOTO-PAQUITA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4670 | [[:d:Q106117192|Q106117192]] | [[Paula Pagès i Monserdà]] | [[Barcelona]] | 1830 | [[Barcelona]] | 1866-02-28 | [[Ficheiro:Paula Pagès i Monserdà.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4671 | [[:d:Q106159004|Q106159004]] | [[Filo Cañete Carrillo]] | [[Barcelona]] | 1970-04-29 | | | [[Ficheiro:Filo Cañete. (09-01-2025) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4672 | [[:d:Q106168783|Q106168783]] | [[Rosa Llunas Mestres]] | [[Reus]] | 1908-07-23 | [[Xirona]] | 1992-07-06 | [[Ficheiro:Retrat de Rosa Llunas vers 1930.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4673 | [[:d:Q106189201|Q106189201]] | [[Nuria Marcet Ballber]] | [[Terrasa]] | 1930 | | | |- | style='text-align:right'| 4674 | [[:d:Q106222358|Q106222358]] | [[Dolors Claret i Aymerich]] | [[Camprodon]] | 1918 | [[Olot]] | 2001 | |- | style='text-align:right'| 4675 | [[:d:Q106232175|Q106232175]] | [[Anna Blanch]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 4676 | [[:d:Q106282702|Q106282702]] | [[Roser Brutau i Basté]] | [[Barcelona]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 4677 | [[:d:Q106284155|Q106284155]] | [[Isabel Costes]] | [[Amposta]] | | | | [[Ficheiro:Isabel Costes-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4678 | [[:d:Q106294936|Q106294936]] | [[Júlia Payola]] | [[Olot]] | 1998-01-07 | | | |- | style='text-align:right'| 4679 | [[:d:Q106300191|Q106300191]] | [[Concepción Cascajosa]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Concepción Cascajosa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4680 | [[:d:Q106316612|Q106316612]] | [[Abigail Schaaff]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 4681 | [[:d:Q106317520|Q106317520]] | [[Laura Fa]] | [[Badalona]] | 1974-09-01 | | | |- | style='text-align:right'| 4682 | [[:d:Q106350164|Q106350164]] | [[Carme Llorens Gilabert]] | [[Barcelona]] | 1927 | | 2020-04-01 | |- | style='text-align:right'| 4683 | [[:d:Q106358386|Q106358386]] | [[Maria Carme Dalmau i Dalmau]] | [[Barcelona]] | 1930 | | | |- | style='text-align:right'| 4684 | [[:d:Q106363446|Q106363446]] | [[Narcisa Fuster Cargol]] | [[Casa Masó]] | 1821-10-28 | [[Xirona]] | 1887-03-28 | [[Ficheiro:Narcisa Fuster i Cargol.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4685 | [[:d:Q106363464|Q106363464]] | [[Paula Valentí Fuster]] | [[Xirona]] | 1851-09-09 | [[Xirona]] | 1926-02-05 | [[Ficheiro:Retrat de Paula Valentí. c. 1870. T.B. Boadas, antes Massaguer. Girona. Fundació Rafael Masó.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4686 | [[:d:Q106363884|Q106363884]] | [[Josefina Aragó Turon]] | [[Santa Coloma de Farners]] | 1897 | | 1978 | |- | style='text-align:right'| 4687 | [[:d:Q106364031|Q106364031]] | [[Rosa Maria Gil Tort]] | [[Barcelona]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Exposició Elles també hi eren 21 (Gil cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4688 | [[:d:Q106365691|Q106365691]] | [[Mait Carrasco i Pastor]] | [[Molins de Rei]] | 1943 | [[Barcelona]] | 1997-09-09 | |- | style='text-align:right'| 4689 | [[:d:Q106367672|Q106367672]] | [[Anna Maria Molina de Haro]] | [[Xirona]] | 1950-01-02 | [[Vall d'Hebron Hospital Universitari]] | 1979-08-17 | [[Ficheiro:Anna Maria Molina de Haro 02.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4690 | [[:d:Q106371837|Q106371837]] | [[Montserrat Gispert Cruells]] | [[Barcelona]] | 1934 | | | |- | style='text-align:right'| 4691 | [[:d:Q106373033|Q106373033]] | [[Carme Serrat i Campos]] | [[Xirona]] | 1879-06-21 | [[Xirona]] | 1940-10-28 | |- | style='text-align:right'| 4692 | [[:d:Q106374762|Q106374762]] | [[Núria Pi-Sunyer i Cuberta]] | [[Barcelona]] | 1923-10-02 | [[Barcelona]] | 2011-06-23 | |- | style='text-align:right'| 4693 | [[:d:Q106386234|Q106386234]] | [[Dolors Batlle i Sunyer]] | [[Agullana]] | 1892-03-02 | [[Barcelona]] | 1982-01-16 | [[Ficheiro:Placa del carrer de Dolors Batlle i Sunyer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4694 | [[:d:Q106393761|Q106393761]] | [[Rosa Tharrats Oliva]] | [[Barcelona]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Montse Triola, Albert Serra i Rosa Tharrats (Liberté), XII Premis Gaudí (2020) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4695 | [[:d:Q106417836|Q106417836]] | [[Carme Auguet Comalada]] | [[Sant Daniel]] | 1874-11-16 | [[Xirona]] | 1948-01-03 | [[Ficheiro:Carme auguet per Mercè Huerta.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4696 | [[:d:Q106436663|Q106436663]] | [[Jessica Goicoechea]] | [[Barcelona]] | 1997-11-22 | | | [[Ficheiro:Jessica Goicocha - Gala Starlite 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4697 | [[:d:Q106448787|Q106448787]] | [[Maria Pilar Bruguera Sábat]] | [[Xirona]] | 1906 | [[Vic]] | 1994-09-06 | [[Ficheiro:Bruguera Sabat - Maria del Pilar COMB 1939.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4698 | [[:d:Q106451100|Q106451100]] | [[Maria Lluïsa Casals Caus]] | [[Castell d'Aro]] | 1934-11-22 | [[Carolina do Sur]] | 2008-07-07 | [[Ficheiro:MLluisaCasals Fotografia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4699 | [[:d:Q106452700|Q106452700]] | [[Marina González]] | [[Malgrat de Mar]] | 2002-12-15 | | | |- | style='text-align:right'| 4700 | [[:d:Q106469980|Q106469980]] | [[Agustina Reixach i Oliver]] | [[Carrer Santa Clara]] | 1910-07-05 | [[Xirona]] | 2009-04-07 | |- | style='text-align:right'| 4701 | [[:d:Q106504941|Q106504941]] | [[Roser Carreras i Bofill]] | [[Pals]] | 1904-10-02 | [[Barcelona]] | 1999-11-16 | |- | style='text-align:right'| 4702 | [[:d:Q106509004|Q106509004]] | [[Núria Bendicho Giró]] | [[Barcelona]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Nuria Bendicho. Idazlea.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4703 | [[:d:Q106514718|Q106514718]] | [[Silvia Laplana]] | [[Barcelona]] | 1984-02-03 | | | |- | style='text-align:right'| 4704 | [[:d:Q106514900|Q106514900]] | [[Rosa Casafont]] | [[Berga]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Rosa Casafont I Vilar.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4705 | [[:d:Q106518829|Q106518829]] | [[Glòria Sabaté i Marín]] | [[Barcelona]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 4706 | [[:d:Q106519600|Q106519600]] | [[Marta Pasqual i Llorenç]] | [[Xirona]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Marta Pasqual i Llorenç.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4707 | [[:d:Q106530448|Q106530448]] | [[Mari Carme Magdalena Vàzquez]] | [[Barcelona]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 4708 | [[:d:Q106571518|Q106571518]] | [[Paula Arantzazu]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 4709 | [[:d:Q106575125|Q106575125]] | [[Aida Giménez Garcia]] | [[Terrasa]] | | | | [[Ficheiro:Aida Sstrings en directe al "Som aquí de nit" de Canal Terrassa (3min02s).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4710 | [[:d:Q106588492|Q106588492]] | [[Concepció Carreras i Fontserè]] | [[Barcelona]] | 1927-11-15 | [[Tiana, Barcelona|Tiana]] | 2023-11-18 | |- | style='text-align:right'| 4711 | [[:d:Q106595686|Q106595686]] | [[Luci Gutiérrez]] | [[Barcelona]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 4712 | [[:d:Q106610350|Q106610350]] | [[Montserrat Llonch i Gimbernat]] | [[Xirona]] | 1928 | [[Xirona]] | 2000-01-15 | |- | style='text-align:right'| 4713 | [[:d:Q106612675|Q106612675]] | [[Mercedes Vegas]] | [[Badalona]] | 1928-03-02 | | | |- | style='text-align:right'| 4714 | [[:d:Q106622674|Q106622674]] | [[Monserrat Ordoñez]] | [[Barcelona]] | 1941-11-11 | [[Bogotá]] | 2001-01-21 | |- | style='text-align:right'| 4715 | [[:d:Q106635334|Q106635334]] | [[Rusó Sala]] | [[Roses]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Rusó Sala, Barcelona Poesia 2012 (0min36s).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4716 | [[:d:Q106638110|Q106638110]] | [[Magdalena Duch]] | [[Maçanet de Cabrenys]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4717 | [[:d:Q106641858|Q106641858]] | [[Gemma Modinos]] | [[Castellar del Vallès]] | 1980 | | | [[Ficheiro:G Modinos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4718 | [[:d:Q106642815|Q106642815]] | [[Marina Massaguer i Comes]] | [[Tarragona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 4719 | [[:d:Q106729610|Q106729610]] | [[Selva Orejón]] | [[Barcelona]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Debat Pegasus i altres casos. Com garantir la ciberseguretat 16.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4720 | [[:d:Q106730221|Q106730221]] | [[Emília Rovira Alegre]] | [[Reus]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 4721 | [[:d:Q106747754|Q106747754]] | [[Alicia Güemes Fraga]] | [[Barcelona]] | 1987-12-16 | | | [[Ficheiro:Laurielle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4722 | [[:d:Q106765600|Q106765600]] | [[Angela Buj Alfara]] | [[Alcanar]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 4723 | [[:d:Q106767221|Q106767221]] | [[Càndida Majoral i Majoral]] | [[Cornellana]] | 1917-02-02 | [[Sant Julià de Lòria]] | 2018-01-04 | |- | style='text-align:right'| 4724 | [[:d:Q106809987|Q106809987]] | [[Maria Morera Colomer]] | [[Begur]] | 2003 | | | [[Ficheiro:Maria Morera, XIV Premis Gaudí (2022) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4725 | [[:d:Q106822016|Q106822016]] | [[Maria Teresa Boix i Puig]] | [[Terrasa]] | 1933-10-08 | | | |- | style='text-align:right'| 4726 | [[:d:Q106844931|Q106844931]] | [[Rosa Cerarols Ramírez]] | [[Calders]] | 1979-12-10<br/>1979 | | | [[Ficheiro:Foto rosa cerarols ramirez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4727 | [[:d:Q106892360|Q106892360]] | [[Gemma Rodríguez i Villanueva]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Gemma Rodríguez i Villanueva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4728 | [[:d:Q106900779|Q106900779]] | [[Àngels Gimeno]] | [[Barcelona]] | No/unknown value | | | |- | style='text-align:right'| 4729 | [[:d:Q106907879|Q106907879]] | [[Teresa Casserras i Moreno]] | [[Solsona]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 4730 | [[:d:Q106917309|Q106917309]] | [[Sílvia Cantos]] | [[Argentona]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 4731 | [[:d:Q106941907|Q106941907]] | [[Natàlia Mas Guix]] | [[Sant Martí de Tous]] | 1979-11-30 | | | [[Ficheiro:Natalia-mas-gencat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4732 | [[:d:Q106949114|Q106949114]] | [[Concepció Piniella i Blanqué]] | [[Prats de Lluçanès]] | 1877 | [[Santander]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 4733 | [[:d:Q106960421|Q106960421]] | [[Rosa Cotó i Xifreu]] | [[Barcelona]] | 1892-10-25 | | 1967 | |- | style='text-align:right'| 4734 | [[:d:Q106965833|Q106965833]] | [[Montserrat Fontané Serra]] | [[Sant Martí de Llémena]] | 1936-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 4735 | [[:d:Q107002739|Q107002739]] | [[Maria Contreras Coll]] | [[Barcelona]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 4736 | [[:d:Q107002928|Q107002928]] | [[Cristina Serra i Selvas]] | [[Manresa]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 4737 | [[:d:Q107023232|Q107023232]] | [[Victoria Garriga Ariño]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 4738 | [[:d:Q107051316|Q107051316]] | [[Magdalena Graells Casals]] | [[Colònia Sedó]] | 1940-09-11 | [[Olesa de Montserrat]] | 2021-05-28 | |- | style='text-align:right'| 4739 | [[:d:Q107059490|Q107059490]] | [[Patrícia Plaja Pérez]] | [[Begur]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Patricia Plaja portaveu govern 0001 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4740 | [[:d:Q107080272|Q107080272]] | [[Júlia Peraire]] | [[Barcelona]] | 1888-06-30 | [[Barcelona]] | 1941-01-18 | [[Ficheiro:Ramon Casas- Júlia en blau.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4741 | [[:d:Q107090700|Q107090700]] | [[Ramona Monsalvatje Teruel]] | [[Figueres]] | 1903 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 4742 | [[:d:Q107092661|Q107092661]] | [[Helena Cánovas]] | [[Tona, Barcelona|Tona]] | 1994-10-18 | | | [[Ficheiro:Helena Cánovas - 2025.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4743 | [[:d:Q107094559|Q107094559]] | [[Margarida Vila]] | [[La Pobla de Claramunt]] | 15th century | | 16th century | |- | style='text-align:right'| 4744 | [[:d:Q107102070|Q107102070]] | [[Maica Rafecas]] | [[Llorenç del Penedès]] | 1987-04<br/>1987 | | | |- | style='text-align:right'| 4745 | [[:d:Q107112064|Q107112064]] | [[Silvia Farriol]] | [[Barcelona]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 4746 | [[:d:Q107123543|Q107123543]] | [[Anna Llopart i Farrés]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 4747 | [[:d:Q107125121|Q107125121]] | [[Mercè Martí Inglada]] | [[Sant Feliu de Llobregat]] | 1968-09-09 | | | [[Ficheiro:Mercè Martí Inglada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4748 | [[:d:Q107139696|Q107139696]] | [[Jerònima Fàbregues]] | [[Vilanova del Camí]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4749 | [[:d:Q107153212|Q107153212]] | [[Joaquima Casas Cuscoy]] | [[Xirona]] | 1931-01-31 | [[O Cairo]] | 2019-07-24 | |- | style='text-align:right'| 4750 | [[:d:Q107253691|Q107253691]] | [[Núria Escarpanter i Olivet]] | [[Figueres]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 4751 | [[:d:Q107273173|Q107273173]] | [[Neus Miró]] | [[Barcelona]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 4752 | [[:d:Q107294433|Q107294433]] | [[Mònica Ardid Ubed]] | [[Barcelona]] | 1973-02-18 | | | |- | style='text-align:right'| 4753 | [[:d:Q107308022|Q107308022]] | [[Meritxell Benedí Altés]] | [[Barcelona]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Meritxell Benedí (26-04-2023) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4754 | [[:d:Q107339099|Q107339099]] | [[Isabel Pallarès i Rogué]] | [[Almacelles]] | 1964-06-29 | [[Barcelona]] | 2021-06-24 | |- | style='text-align:right'| 4755 | [[:d:Q107343836|Q107343836]] | [[Carme Enrich Llevada]] | [[Barcelona]] | 1875-01-01 | [[Barcelona]] | 1959-12-10 | |- | style='text-align:right'| 4756 | [[:d:Q107350039|Q107350039]] | [[Ester Hernández Casahuga]] | [[Súria]] | 1978-02-19 | | | [[Ficheiro:Ester Hernandez Embrunman 2014 Podium F (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4757 | [[:d:Q107353466|Q107353466]] | [[Gabriela Richardson]] | [[Barcelona]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 4758 | [[:d:Q107356608|Q107356608]] | [[Empar Pagès Pinsach]] | [[Siurana]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 4759 | [[:d:Q107391297|Q107391297]] | [[Laura Bechdejú]] | [[Xirona]] | 2000-05-09 | | | |- | style='text-align:right'| 4760 | [[:d:Q107415953|Q107415953]] | [[Guiomar Amell i Amell]] | [[Sant Pere de Ribes]] | 1938 | | | |- | style='text-align:right'| 4761 | [[:d:Q107419035|Q107419035]] | [[Laura Ginès]] | [[Xirona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 4762 | [[:d:Q107419514|Q107419514]] | [[Sandra Bautista]] | [[Lliçà de Vall]] | 1995-12-13 | | | [[Ficheiro:Sandra Bautista 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4763 | [[:d:Q107435207|Q107435207]] | [[Alícia Gorina López-Dóriga]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 4764 | [[:d:Q107456740|Q107456740]] | [[Ariadna Priante]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 2002-04-20 | | | |- | style='text-align:right'| 4765 | [[:d:Q107456899|Q107456899]] | [[Marina Capdevila]] | [[Falset]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Marina Capdevila.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4766 | [[:d:Q107482451|Q107482451]] | [[Joan Lluís Goas]] | [[Barcelona]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Joan lluis goas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4767 | [[:d:Q107485262|Q107485262]] | [[Sílvia Ferrando]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 4768 | [[:d:Q107494234|Q107494234]] | [[Esther Martínez-Pastor]] | [[Barcelona]] | 1914 | [[Barcelona]] | 2005 | |- | style='text-align:right'| 4769 | [[:d:Q107526255|Q107526255]] | [[Gemma Badia Cequier]] | [[Barcelona]] | 1970-09-21 | | | |- | style='text-align:right'| 4770 | [[:d:Q107567004|Q107567004]] | [[Anna Godoy]] | [[Barcelona]] | 1992-10-21 | | | [[Ficheiro:2022-08-12 European Championships 2022 – Triathlon Elite Women by Sandro Halank–184.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4771 | [[:d:Q107568412|Q107568412]] | [[Elena Ruiz]] | [[Rubí, Barcelona|Rubí]] | 2004-10-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4772 | [[:d:Q107575870|Q107575870]] | [[Sheila Queralt Estevez]] | [[Balaguer]] | 1987 | | | [[Ficheiro:SheilaQueraltEstevez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4773 | [[:d:Q107588910|Q107588910]] | [[Elia Canales]] | [[El Catllar]] | 2001-06-25 | | | [[Ficheiro:Manuel Lloreda Archery Range Mural 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4774 | [[:d:Q107599544|Q107599544]] | [[Concepció Darné i Dalmau]] | [[Pals]] | 1886-12-01 | [[Xirona]] | 1968 | [[Ficheiro:Concepció Darné i Dalmau.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4775 | [[:d:Q107613332|Q107613332]] | [[Vicenta Janer Jubert]] | [[Xirona]] | 1865 | [[Barcelona]] | 1900-12-08 | |- | style='text-align:right'| 4776 | [[:d:Q107621927|Q107621927]] | [[Marion Betriu]] | [[Lleida]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 4777 | [[:d:Q107634722|Q107634722]] | [[Teresa Vallicrosa]] | [[Sant Celoni]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4778 | [[:d:Q107649740|Q107649740]] | [[María Lourdes Arastey]] | [[Tarragona]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 4779 | [[:d:Q107650463|Q107650463]] | [[Okokume]] | [[Mataró]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Okokume wikipedia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4780 | [[:d:Q107972315|Q107972315]] | [[Milós Gras]] | [[Igualada]] | 1947-12-25 | [[Barcelona]] | 2021-07-31 | |- | style='text-align:right'| 4781 | [[:d:Q107998920|Q107998920]] | [[Trinitat Revoltó Cervelló]] | [[L'Espluga de Francolí]] | 1915 | [[Ajaccio]] | 2008 | |- | style='text-align:right'| 4782 | [[:d:Q108091831|Q108091831]] | [[Ester Vallès Pelay]] | [[Vilobí del Penedès]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Foto ester.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4783 | [[:d:Q108107524|Q108107524]] | [[Miriam Victory]] | [[Alella]] | | | | [[Ficheiro:Miriam Victoria 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4784 | [[:d:Q108143753|Q108143753]] | [[María Isabel Sánchez Vegara]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4785 | [[:d:Q108171167|Q108171167]] | [[Filomena Feliu]] | [[Vila de Gràcia]] | 1927-12-27 | | | |- | style='text-align:right'| 4786 | [[:d:Q108201795|Q108201795]] | [[Carla Domínguez]] | [[Terrasa]] | 2003-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 4787 | [[:d:Q108256223|Q108256223]] | [[Raquel Torras de Roa]] | [[Barcelona]] | 1988-09-06 | | | |- | style='text-align:right'| 4788 | [[:d:Q108287573|Q108287573]] | [[Miri Pérez-Cabrero]] | [[Barcelona]] | 1993-12-15 | | | |- | style='text-align:right'| 4789 | [[:d:Q108294364|Q108294364]] | [[La Queency]] | [[Can Palet]] | 1997-09-19 | | | [[Ficheiro:La Queency.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4790 | [[:d:Q108299722|Q108299722]] | [[Txell Miras]] | [[Sabadell]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 4791 | [[:d:Q108304721|Q108304721]] | [[Miracle Sala i Farré]] | [[Santa Maria d'Oló]] | 1967-12-07 | | | |- | style='text-align:right'| 4792 | [[:d:Q108317409|Q108317409]] | [[Maria Pilar Barceló Obregón]] | [[Barcelona]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 4793 | [[:d:Q108320465|Q108320465]] | [[Mary Bernet]] | [[Barcelona]] | 1918 | [[Barcelona]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 4794 | [[:d:Q108331372|Q108331372]] | [[Maria Dolors Majoral i Moliné]] | [[Les Torres]] | 1935-09-05 | | | |- | style='text-align:right'| 4795 | [[:d:Q108332643|Q108332643]] | [[Sylvie Hernández Huet]] | [[Barcelona]] | 1965-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 4796 | [[:d:Q108345982|Q108345982]] | [[Ana Hernández Huet]] | [[Barcelona]] | 1958-03-07 | | | |- | style='text-align:right'| 4797 | [[:d:Q108366847|Q108366847]] | [[Maria Carme Rams Margalef]] | [[Amposta]] | 1948-02-05 | [[Tarragona]] | 2021-08-11 | |- | style='text-align:right'| 4798 | [[:d:Q108405023|Q108405023]] | [[Concepció Giol Grau]] | [[Porrera]] | 1896-03-03 | [[Sant Feliu de Llobregat]] | 1989 | [[Ficheiro:Conxita Giol Grau.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4799 | [[:d:Q108408715|Q108408715]] | [[Carol Rodríguez i Colás]] | [[Cornellà de Llobregat]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Carol Rodríguez i Colás.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4800 | [[:d:Q108410710|Q108410710]] | [[Olga Pons Prior]] | [[Cataluña]] | 1969-08-25 | | | |- | style='text-align:right'| 4801 | [[:d:Q108414825|Q108414825]] | [[Neus Rossell]] | [[Sils]] | 1990-03-05 | | | [[Ficheiro:Gala dels Premis Sonor 2022 - 73 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4802 | [[:d:Q108417551|Q108417551]] | [[Marta Gran Rodríguez]] | [[Barcelona]] | 1968-11-25 | | | |- | style='text-align:right'| 4803 | [[:d:Q108423279|Q108423279]] | [[Alicia Benete Montufo]] | [[Gavà]] | 1997-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 4804 | [[:d:Q108430738|Q108430738]] | [[Sílvia Caballol]] | [[Súria]] | 1983-07-26 | | | [[Ficheiro:Caricatura de Sílvia Caballol.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4805 | [[:d:Q108435282|Q108435282]] | [[Susan Monclús Twomey]] | [[Sitges]] | 1967-07-04 | | | |- | style='text-align:right'| 4806 | [[:d:Q108456810|Q108456810]] | [[Izaskun Arretxe i Irigoien]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Izaskun Arretxe Irigoien.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4807 | [[:d:Q108464229|Q108464229]] | [[Judit Guàrdia]] | [[Igualada]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 4808 | [[:d:Q108475126|Q108475126]] | [[Generosa Cortina Roig]] | [[Son]] | 1910-04-19 | [[Tolosa, Francia|Tolosa]] | 1987-12-30 | |- | style='text-align:right'| 4809 | [[:d:Q108516490|Q108516490]] | [[Laura Viella López]] | [[Palafrugell]] | 1992-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 4810 | [[:d:Q108523718|Q108523718]] | [[Sílvia Borràs Lumbreras]] | [[Igualada]] | 1977-07-21 | | | |- | style='text-align:right'| 4811 | [[:d:Q108537138|Q108537138]] | [[Montserrat Caralt i Sagalés]] | [[Vic]] | 1986-05-21 | | | |- | style='text-align:right'| 4812 | [[:d:Q108540311|Q108540311]] | [[Marta Molist Codina]] | [[Vic]] | 1982-02-19 | | | |- | style='text-align:right'| 4813 | [[:d:Q108542986|Q108542986]] | [[Mabel Parsons]] | [[Cataluña]] | 19th century | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 4814 | [[:d:Q108544174|Q108544174]] | [[Eugènia Lamarca i de Mier]] | [[Lleida]] | 1866-10-24 | [[La Jonquera]] | 1937-09-18 | [[Ficheiro:Eugènia Lamarca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4815 | [[:d:Q108593852|Q108593852]] | [[Carmen Casas]] | [[Sabadell]] | 1946-08-24 | | | |- | style='text-align:right'| 4816 | [[:d:Q108598230|Q108598230]] | [[Aina Florenza Edo]] | [[Mataró]] | 2002-09-18 | | | |- | style='text-align:right'| 4817 | [[:d:Q108612024|Q108612024]] | [[Judit Gisbert i Ester]] | [[Solsona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 4818 | [[:d:Q108613635|Q108613635]] | [[Adi Enberg]] | [[Barcelona]] | 1901 | [[Barcelona]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 4819 | [[:d:Q108671958|Q108671958]] | [[Tura Soler]] | [[Santa Pau]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 4820 | [[:d:Q108674819|Q108674819]] | [[Maria Dolors Roig]] | [[Mataró]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 4821 | [[:d:Q108679356|Q108679356]] | [[Heura Gaya]] | [[Juneda]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 4822 | [[:d:Q108732215|Q108732215]] | [[Estefania Knuth]] | [[Barcelona]] | 1973-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 4823 | [[:d:Q108756686|Q108756686]] | [[Cooba]] | [[Barcelona]] | 1994-12-28 | | | [[Ficheiro:PD Cooba en entrevista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4824 | [[:d:Q108764241|Q108764241]] | [[Carme Alemany Gómez]] | [[Barcelona]] | 1939-08-07 | | 2021-09-24 | |- | style='text-align:right'| 4825 | [[:d:Q108767571|Q108767571]] | [[Lia Sampai]] | [[Barcelona]] | 1995-05-07 | | | [[Ficheiro:53 UCE Concert Lia Sampai 05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4826 | [[:d:Q108783448|Q108783448]] | [[Sandra Tapia Díaz]] | [[Celrà]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 4827 | [[:d:Q108802272|Q108802272]] | [[Liah O'Prey]] | [[Barcelona]] | 1999-12-15 | | | |- | style='text-align:right'| 4828 | [[:d:Q108804785|Q108804785]] | [[Carla Junyent]] | [[Igualada]] | 2000-12-08 | | | [[Ficheiro:Futur Fest 2022 - 26.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4829 | [[:d:Q108811457|Q108811457]] | [[Margarita Miranda Bordoy]] | [[Barcelona]] | 1919 | [[Palma]] | 1979-07-08 | [[Ficheiro:Margalida.Miranda.Bordoy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4830 | [[:d:Q108865583|Q108865583]] | [[Anna Llenas]] | [[Barcelona]] | 1977-12-20 | | | |- | style='text-align:right'| 4831 | [[:d:Q108884997|Q108884997]] | [[May Borraz]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 4832 | [[:d:Q108894750|Q108894750]] | [[Trinitat Llacuna i Estrany]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4833 | [[:d:Q108902953|Q108902953]] | [[Lil Russia]] | [[Montcada i Reixac]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 4834 | [[:d:Q108914446|Q108914446]] | [[Lluisa Oller]] | [[Barcelona]] | 1928 | [[Cardedeu]] | 2025-02-16 | |- | style='text-align:right'| 4835 | [[:d:Q108926977|Q108926977]] | [[Teresa Inglés]] | [[Barcelona]] | 1949 | [[Granollers]] | 2009 | |- | style='text-align:right'| 4836 | [[:d:Q108947070|Q108947070]] | [[Micaela Ferrer]] | [[Barcelona]] | 1753 | [[Valencia]] | 1804-04-23 | |- | style='text-align:right'| 4837 | [[:d:Q109140903|Q109140903]] | [[Clàudia Masdéu]] | [[Calafell]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 4838 | [[:d:Q109223395|Q109223395]] | [[Serena Sáenz]] | [[Barcelona]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 4839 | [[:d:Q109252119|Q109252119]] | [[Neus Ballbé]] | [[Vilafranca del Penedès]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4840 | [[:d:Q109292722|Q109292722]] | [[Roser Poveda Pastor]] | [[Barcelona]] | 1933-06-10 | [[Barcelona]] | 2021-10-25 | [[Ficheiro:Roser Poveda Pastor.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4841 | [[:d:Q109313802|Q109313802]] | [[Mercedes Lazo]] | [[Tarragona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4842 | [[:d:Q109324710|Q109324710]] | [[Laura Mor]] | [[Barcelona]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 4843 | [[:d:Q109350613|Q109350613]] | [[Júlia Martí Comas]] | [[Barcelona]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 4844 | [[:d:Q109350993|Q109350993]] | [[Maite Puigdevall]] | [[Banyoles]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Maite Puigdevall.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4845 | [[:d:Q109467090|Q109467090]] | [[Ven'nus]] | [[Sabadell]] | 2000 | | | |- | style='text-align:right'| 4846 | [[:d:Q109615545|Q109615545]] | [[Laura Macaya-Andrés]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 4847 | [[:d:Q109641514|Q109641514]] | [[Lidia Torrent]] | [[Barcelona]] | 1994-08-16 | | | [[Ficheiro:25th Laureus World Sports Awards - Red Carpet - Jaime Astrain, Lidia Torrent - 240422 180747 (Torrent cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4848 | [[:d:Q109686867|Q109686867]] | [[Lola Garcia Fuentes]] | [[Barcelona]] | 1963-04-05 | | | |- | style='text-align:right'| 4849 | [[:d:Q109694048|Q109694048]] | [[Laura Minguell]] | [[Barcelona]] | 1991-11-06 | | | |- | style='text-align:right'| 4850 | [[:d:Q109735001|Q109735001]] | [[Pilar Codony]] | [[Banyoles]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 4851 | [[:d:Q109772262|Q109772262]] | [[Palmira Borràs de Coll]] | [[Barcelona]] | 1847-12-31 | [[Barcelona]] | 1929-02-11 | [[Ficheiro:Palmira Borrás de Coll.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4852 | [[:d:Q109829359|Q109829359]] | [[Josefina Cirera i Llop]] | [[Manresa]] | 1898 | [[Barcelona]] | 1987-01-17 | |- | style='text-align:right'| 4853 | [[:d:Q109831868|Q109831868]] | [[Maria Montull Rosell]] | [[Cervera]] | 1897-01-05 | [[Lleida]] | 1980-03-23 | |- | style='text-align:right'| 4854 | [[:d:Q109837770|Q109837770]] | [[Daniela Rubio]] | [[Barcelona]] | 2007-08-20 | | | |- | style='text-align:right'| 4855 | [[:d:Q109866220|Q109866220]] | [[Maria Anna Arxer i Despau]] | [[Barcelona]] | 1780 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 4856 | [[:d:Q109928379|Q109928379]] | [[Antonia Compte i Pouget]] | [[Reus]] | 18th century | [[Lleida]] | 1822-04-17 | |- | style='text-align:right'| 4857 | [[:d:Q109930542|Q109930542]] | [[Gloria Poyatos Matas]] | [[Barcelona]] | | | | [[Ficheiro:Gloria Poyatos Matas (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4858 | [[:d:Q109981646|Q109981646]] | [[Maria Dolores Prieto Soria]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 4859 | [[:d:Q110053192|Q110053192]] | [[Cristina Mulero Vidal]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 4860 | [[:d:Q110138003|Q110138003]] | [[Marta Corcoy Rius]] | [[La Vall d'en Bas]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Marta Corcoy 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4861 | [[:d:Q110185531|Q110185531]] | [[Carmina Pardo i Mestre]] | [[Lleida]] | 1957-09-26 | | | |- | style='text-align:right'| 4862 | [[:d:Q110227747|Q110227747]] | [[Victoria Puglia]] | [[Barcelona]] | 1999 | | | |- | style='text-align:right'| 4863 | [[:d:Q110251464|Q110251464]] | [[Tòni Escala]] | [[Tremp]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 4864 | [[:d:Q110261191|Q110261191]] | [[Dolors Casadellà Puig]] | [[Alcoletge]] | 1918-06-27 | [[Villeurbanne]] | 2002-01-13 | |- | style='text-align:right'| 4865 | [[:d:Q110261219|Q110261219]] | [[Trinitat Aguilar i Clos]] | [[Viladrau]] | 1902 | [[Terrasa]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 4866 | [[:d:Q110261221|Q110261221]] | [[Matilde Viver i Pasqual]] | [[Terrasa]] | 1904-06-27 | | 1990-10-15 | |- | style='text-align:right'| 4867 | [[:d:Q110261257|Q110261257]] | [[Enriqueta Baca i Reixach]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4868 | [[:d:Q110261305|Q110261305]] | [[Joana Cebolla]] | [[Albatàrrec]] | 1992-06-24 | | | |- | style='text-align:right'| 4869 | [[:d:Q110261328|Q110261328]] | [[Carme Amat]] | [[Barcelona]] | 1885 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 4870 | [[:d:Q110261420|Q110261420]] | [[Marta Pontnou i Farré]] | [[Santa Coloma de Queralt]] | 1980-08-13 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2021 - Sopar off - 15 octubre - 05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4871 | [[:d:Q110261458|Q110261458]] | [[Mercè Carandell]] | [[Barcelona]] | 1948-03-04 | | | |- | style='text-align:right'| 4872 | [[:d:Q110261482|Q110261482]] | [[Antònia Llop i Tolosa]] | [[Barcelona]] | 1874-08-09 | [[Barcelona]] | 1969-12-06 | |- | style='text-align:right'| 4873 | [[:d:Q110261496|Q110261496]] | [[Àngela Bivern i Puig]] | [[Palol d'Onyar]] | 1787 | | 1845 | |- | style='text-align:right'| 4874 | [[:d:Q110261544|Q110261544]] | [[Mariona Solé]] | [[Barcelona]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 4875 | [[:d:Q110261548|Q110261548]] | [[Berta Aroca i Chica]] | [[Mataró]] | 2001-12-18 | | | [[Ficheiro:Berta Aroca i Chica (2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4876 | [[:d:Q110264016|Q110264016]] | [[Ángela Cervantes]] | [[Barcelona]] | 1993-01-02<br/>1993 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Sin identificar 010 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4877 | [[:d:Q110322619|Q110322619]] | [[Marga Almirall]] | [[La Floresta]] | 1989 | | | [[Ficheiro:MargaAlmirall Lab.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4878 | [[:d:Q110402334|Q110402334]] | [[Joana Vidal i Tarragó]] | [[Barcelona]] | 1882 | [[Barcelona]] | 1957 | [[Ficheiro:Joana Vidal i Tarragó.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4879 | [[:d:Q110443691|Q110443691]] | [[Agata Sanllehy y Girona]] | [[Barcelona]] | 1884-01-31 | [[Barcelona]] | 1967-12-19 | [[Ficheiro:1907-05-26, Feminal, Agata Sanllehy y Girona (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4880 | [[:d:Q110483955|Q110483955]] | [[Maria Clara Cullell i Teixidó]] | [[Barcelona]] | 1931 | [[Costa Rica]] | 1993 | |- | style='text-align:right'| 4881 | [[:d:Q110484320|Q110484320]] | [[Maria Teresa Valle Fontes]] | [[Barcelona]] | 1935-08-05 | [[Barcelona]] | 2022-09-27 | |- | style='text-align:right'| 4882 | [[:d:Q110487723|Q110487723]] | [[Maria Carme Agustí Barri]] | [[Lleida]] | 1931-01-10 | [[Lleida]] | 2021-02-03 | |- | style='text-align:right'| 4883 | [[:d:Q110489645|Q110489645]] | [[Dolors Ortiz Castañer]] | [[Barcelona]] | 1944-08-04 | | | |- | style='text-align:right'| 4884 | [[:d:Q110490816|Q110490816]] | [[Laura Grau]] | [[Blanes]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Gala dels Premis Sonor 2023 - 100 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4885 | [[:d:Q110508944|Q110508944]] | [[Mireia Sentís Casablancas]] | [[Barcelona]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Mireia Sentís.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4886 | [[:d:Q110544830|Q110544830]] | [[Cristina Borderías]] | [[Cataluña]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4887 | [[:d:Q110549292|Q110549292]] | [[Gisela Vaquero]] | [[Besalú]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 4888 | [[:d:Q110549475|Q110549475]] | [[Francesca Roig Galceran]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1952-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 4889 | [[:d:Q110588061|Q110588061]] | [[Noemí Batllori]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 4890 | [[:d:Q110603050|Q110603050]] | [[Maria Serra]] | [[Barcelona]] | 1910s | [[La Línea de la Concepción]] | 1990-01-30 | |- | style='text-align:right'| 4891 | [[:d:Q110606159|Q110606159]] | [[Liliana Maffiotte i Olivencia]] | [[Barcelona]] | 1942 | | | [[Ficheiro:Sala Cortot París.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4892 | [[:d:Q110621632|Q110621632]] | [[Sarai Sarroca Cervelló]] | [[Flix]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 4893 | [[:d:Q110637169|Q110637169]] | [[Josefina Vidal Morera]] | [[Tárrega|Tàrrega]] | 1932-03-11 | [[Barcelona]] | 2023-10 | [[Ficheiro:Demonstratieve vergadering tegen Franco bewind in Krasnapolsky nr. 4 , 5 Josefi, Bestanddeelnr 922-0836.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4894 | [[:d:Q110647400|Q110647400]] | [[Glòria Compte i Massachs]] | [[Xirona]] | 1953-02-20 | [[Figueres]] | 2007-03-03 | |- | style='text-align:right'| 4895 | [[:d:Q110726065|Q110726065]] | [[Susanna Minguell]] | [[Barcelona]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Autorretrato Susanna Minguell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4896 | [[:d:Q110770070|Q110770070]] | [[Avelina Argüelles]] | [[Barcelona]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 4897 | [[:d:Q110776273|Q110776273]] | [[Núria Esqué Larrey]] | [[Cataluña]] | 1922-11-04 | [[Barcelona]] | 1972-09-14 | |- | style='text-align:right'| 4898 | [[:d:Q110793760|Q110793760]] | [[Núria Delclòs Teixidó]] | [[Tarragona]] | 1926 | [[Tarragona]] | 2008 | [[Ficheiro:Núria Delclòs Teixidó (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4899 | [[:d:Q110807315|Q110807315]] | [[Maria Besora]] | [[Barcelona]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Equip d'Animal salvatge, XIV Premis Gaudí (2022) (Maria Besora cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4900 | [[:d:Q110820583|Q110820583]] | [[Serafina Javierre]] | [[Tarragona]] | 1901-05-24 | [[Zaragoza]] | | |- | style='text-align:right'| 4901 | [[:d:Q110834523|Q110834523]] | [[Iris Gomez]] | [[Lleida]] | 1986-10-21 | | | |- | style='text-align:right'| 4902 | [[:d:Q110854791|Q110854791]] | [[Mireia Dionisio Calé]] | [[Mollet del Vallès]] | 1979-12-03 | | | |- | style='text-align:right'| 4903 | [[:d:Q110859260|Q110859260]] | [[Anna Pérez i Català]] | [[Badalona]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 4904 | [[:d:Q110863065|Q110863065]] | [[María Nicanor]] | [[Barcelona]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 4905 | [[:d:Q110875545|Q110875545]] | [[Lali Armengol]] | [[L'Ametlla de Mar|La Ametlla de Mar]] | 1945-06-29 | | | |- | style='text-align:right'| 4906 | [[:d:Q110887070|Q110887070]] | [[Dolores Vayreda]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1930 | [[Xerez da Fronteira]] | 2022-02-10 | |- | style='text-align:right'| 4907 | [[:d:Q110902212|Q110902212]] | [[Laura Pedro]] | [[Barcelona]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Laura Pedro (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4908 | [[:d:Q110904806|Q110904806]] | [[Àngels Torrents i Rosés]] | [[Sant Pere de Riudebitlles]] | 1940-08-02 | [[Barcelona]] | 2004-06-24 | |- | style='text-align:right'| 4909 | [[:d:Q110915564|Q110915564]] | [[Assumpció Aguadé]] | [[Barcelona]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 4910 | [[:d:Q110926956|Q110926956]] | [[Roser Corella]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 4911 | [[:d:Q110939140|Q110939140]] | [[Roser Cabré-Verdiell]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 4912 | [[:d:Q110970629|Q110970629]] | [[Maria Valenzuela]] | [[Barcelona]] | 1928-09-18 | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 2018-03-06 | [[Ficheiro:RetratoMaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4913 | [[:d:Q110971514|Q110971514]] | [[Carme Martí i Riera]] | [[Sant Quirze de Besora]] | 1872-06-24 | [[Sant Vicenç de Montalt]] | 1949-01-16 | [[Ficheiro:Publicitat Sistema Martí.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4914 | [[:d:Q110977355|Q110977355]] | [[Inés Macpherson]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 4915 | [[:d:Q110978752|Q110978752]] | [[Alícia Hernández Martínez]] | [[Barcelona]] | 1961-02-20 | | | |- | style='text-align:right'| 4916 | [[:d:Q110998439|Q110998439]] | [[Vanesa Freixa i Riba]] | [[Rialp]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 4917 | [[:d:Q111017936|Q111017936]] | [[Marta Vall-llosera]] | [[Lleida]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 4918 | [[:d:Q111056853|Q111056853]] | [[Laia Alsina Ferrer]] | [[Argentona]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 4919 | [[:d:Q111079688|Q111079688]] | [[Maria Genescà i Sitjes]] | [[Casserres]] | 1954-10-28 | [[Casserres]] | 2022-03-02 | |- | style='text-align:right'| 4920 | [[:d:Q111095688|Q111095688]] | [[Isabel Rojas Castroverde]] | [[Barcelona]] | 1960 | [[Sant Adrià de Besòs]] | 2017-09 | |- | style='text-align:right'| 4921 | [[:d:Q111103166|Q111103166]] | [[Queralt Albinyana]] | [[Terrasa]] | 1980-01-24 | | | [[Ficheiro:Queralt Albinyana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4922 | [[:d:Q111106252|Q111106252]] | [[Rosa Barba Casanovas]] | [[Barcelona]] | 1948-11-06 | [[Barcelona]] | 2000-02-13 | |- | style='text-align:right'| 4923 | [[:d:Q111144922|Q111144922]] | [[Heliodora Salvador Font]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1857-05-08 | [[Sant Adrià de Besòs]] | 1934-09-06 | [[Ficheiro:Eliodora Salvador ANC1-402-N-401.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4924 | [[:d:Q111149900|Q111149900]] | [[Aurèlia Sancristòfol]] | [[Barcelona]] | 1895-08-09 | [[Barcelona]] | 1948-06-11 | [[Ficheiro:05.101 Aurèlia Sancristòfol (Restored - Desaturated)).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4925 | [[:d:Q111154423|Q111154423]] | [[Carme Barnadas i Gorina]] | [[Barcelona]] | 1904-11-23 | [[Barcelona]] | 1979-06-01 | |- | style='text-align:right'| 4926 | [[:d:Q111154568|Q111154568]] | [[Gloria]] | [[Barcelona]] | 1952-07-30 | | | |- | style='text-align:right'| 4927 | [[:d:Q111170610|Q111170610]] | [[Matilde Marcé i Piera]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1928 | | | |- | style='text-align:right'| 4928 | [[:d:Q111182638|Q111182638]] | [[Eulàlia Solé Romero]] | [[Barcelona]] | | [[Barcelona]] | 2024-09-03 | |- | style='text-align:right'| 4929 | [[:d:Q111182801|Q111182801]] | [[Sordé Martí, T.]] | [[Castellvell del Camp]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 4930 | [[:d:Q111182886|Q111182886]] | [[Assumpció Puig i Hors]] | [[Xirona]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 4931 | [[:d:Q111182899|Q111182899]] | [[Teresa Piulachs Moles]] | [[Barcelona]] | 1939-09-20 | | | |- | style='text-align:right'| 4932 | [[:d:Q111182934|Q111182934]] | [[Carolina Meléndez Fernández]] | [[Barcelona]] | 1932-04-10 | | 1987-07-25 | |- | style='text-align:right'| 4933 | [[:d:Q111183011|Q111183011]] | [[Guadalupe Cussó Mendia]] | [[Barcelona]] | 1915-03-20 | | 2011 | |- | style='text-align:right'| 4934 | [[:d:Q111183018|Q111183018]] | [[Núria Castell Ariño]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1958 | | | [[Ficheiro:NuriaCastell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4935 | [[:d:Q111184103|Q111184103]] | [[Anna Durà Batlle]] | [[Barcelona]] | 1874-03-01 | [[Barcelona]] | 1948-03-04 | [[Ficheiro:Retrat d'Anna Aguilar al costat d'un piano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4936 | [[:d:Q111184440|Q111184440]] | [[Maria-Ribera Sancho Samsó]] | [[La Pobla de Segur]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 4937 | [[:d:Q111192223|Q111192223]] | [[Maria Teresa Blasi Gacho]] | [[Salou]] | 1955-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 4938 | [[:d:Q111200568|Q111200568]] | [[Àngela Bransuela i Nonell]] | [[Mataró]] | 1883-08-02 | [[Mataró]] | 1965-11-14 | |- | style='text-align:right'| 4939 | [[:d:Q111200593|Q111200593]] | [[Anna Gironella i Llovet]] | [[Barcelona]] | 1881-01-23 | [[Cidade de México]] | 1967-01-03 | [[Ficheiro:Artur Mundet i Anna Gironella - P1090501.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4940 | [[:d:Q111200729|Q111200729]] | [[Caritat Serinyana i Rubies]] | [[Cadaqués]] | 1869-09-07 | [[Cadaqués]] | 1915-01-26 | [[Ficheiro:1915-01-31, Feminal, Caritat Seriñana de Rahola (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4941 | [[:d:Q111201541|Q111201541]] | [[Joaquima Pla i Farreras]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1889-12-16 | | 1982 | |- | style='text-align:right'| 4942 | [[:d:Q111203780|Q111203780]] | [[Sunsi Móra]] | [[Sant Andreu de Llavaneres]] | 1958-06-22 | [[Sant Andreu de Llavaneres]] | 2011-10-08 | |- | style='text-align:right'| 4943 | [[:d:Q111203973|Q111203973]] | [[Teresina Martorell i Fons]] | [[El Vendrell]] | 1890-11-11 | [[El Vendrell]] | 1984-04-08 | |- | style='text-align:right'| 4944 | [[:d:Q111204364|Q111204364]] | [[Mercè Rossell Domènech]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1889 | [[Barcelona]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 4945 | [[:d:Q111205631|Q111205631]] | [[Assumpció Nicolazzi i Rovira]] | [[Xirona]] | 1922 | | 2018 | [[Ficheiro:Assumpció Nicolazzi i Rovira.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4946 | [[:d:Q111205748|Q111205748]] | [[Inmaculada Fernández de Retuerto]] | [[Barcelona]] | 1946 | [[Barcelona]] | 2021-02-19 | [[Ficheiro:Inmaculada Fernández - Fotografia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4947 | [[:d:Q111210055|Q111210055]] | [[Viviana Salisi Casajuana]] | [[Manresa]] | 1968-06-05 | | | |- | style='text-align:right'| 4948 | [[:d:Q111251023|Q111251023]] | [[Carme Trilla Bellart]] | [[Barcelona]] | 1948 | | | [[Ficheiro:Carme Trilla Bellart.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4949 | [[:d:Q111263078|Q111263078]] | [[Olivia Mandle Navarro]] | [[Barcelona]] | 2007-04-17 | | | [[Ficheiro:Jelly Cleaner.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4950 | [[:d:Q111272842|Q111272842]] | [[Berta Abellán i Marsiñach]] | [[Terrasa]] | 1999-10-17 | | | [[Ficheiro:107 Berta Abellan SPA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4951 | [[:d:Q111282911|Q111282911]] | [[Neus Múrcia i Sadurní]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 2001-02-03 | | | |- | style='text-align:right'| 4952 | [[:d:Q111311248|Q111311248]] | [[Belén Aguilera]] | [[Barcelona]] | 1995-09-12 | | | |- | style='text-align:right'| 4953 | [[:d:Q111381241|Q111381241]] | [[Teia Moner]] | [[Barcelona]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 4954 | [[:d:Q111417124|Q111417124]] | [[Maribel López]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 4955 | [[:d:Q111424918|Q111424918]] | [[Laura Guiteras]] | [[Barcelona]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Laura Guiteras (2004).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4956 | [[:d:Q111443622|Q111443622]] | [[Teresa Tort]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1894 | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 4957 | [[:d:Q111451083|Q111451083]] | [[María Jesús Almazor]] | [[Barcelona]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 4958 | [[:d:Q111459989|Q111459989]] | [[Genie Espinosa]] | [[Barcelona]] | 1984-02-20 | | | [[Ficheiro:Genie Espinosa 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4959 | [[:d:Q111496529|Q111496529]] | [[Beatriz Dourado]] | [[Barcelona]] | 1985-11-25 | | | [[Ficheiro:Beatriz Dourado 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4960 | [[:d:Q111524990|Q111524990]] | [[Carla Castañé]] | [[Sabadell]] | 2005-06-01 | | | |- | style='text-align:right'| 4961 | [[:d:Q111540387|Q111540387]] | [[Marta Mas Girones]] | [[Begues]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Marta Mas Girones.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4962 | [[:d:Q111543374|Q111543374]] | [[Aroha Travé]] | [[Terrasa]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Aroha Travé, GRAF 2022. Barcelona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4963 | [[:d:Q111544037|Q111544037]] | [[Rosa Codina]] | [[Ordal]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Rosa Codina al GRAF 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4964 | [[:d:Q111544475|Q111544475]] | [[Palmira Puig]] | [[Tárrega|Tàrrega]] | 1912-03-13 | [[Barcelona]] | 1979-09-27 | |- | style='text-align:right'| 4965 | [[:d:Q111575279|Q111575279]] | [[Lorena Jaume-Palasí]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Lorena Jaume-Palasí (Portrait).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4966 | [[:d:Q111575711|Q111575711]] | [[Lidia Nené]] | [[Xirona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4967 | [[:d:Q111589495|Q111589495]] | [[Maria Lluïsa Magaña]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 4968 | [[:d:Q111600743|Q111600743]] | [[Alba Barnusell i Ortuño]] | [[Granollers]] | 1979-07-26 | | | [[Ficheiro:Alba Barnusell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4969 | [[:d:Q111610422|Q111610422]] | [[Isabel Estapé Tous]] | [[Barcelona]] | 1957-04-05 | | | |- | style='text-align:right'| 4970 | [[:d:Q111623641|Q111623641]] | [[Zineb Hattab]] | [[Blanes]] | 1989-07-23 | | | [[Ficheiro:2021 KLE portraits-9000.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4971 | [[:d:Q111628594|Q111628594]] | [[Agustina Esteban Barriel]] | [[Barcelona]] | 1915 | [[Moscova]] | 2005-03-12 | |- | style='text-align:right'| 4972 | [[:d:Q111640315|Q111640315]] | [[Ares Lahoz]] | [[Mollerussa]] | 2000 | | | |- | style='text-align:right'| 4973 | [[:d:Q111649798|Q111649798]] | [[Hilda Agostini]] | [[Tarragona]] | 1890 | [[París]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 4974 | [[:d:Q111654964|Q111654964]] | [[Sara Roy]] | [[Manresa]] | 1997-05-05 | | | |- | style='text-align:right'| 4975 | [[:d:Q111666852|Q111666852]] | [[Carolina Moreno Tena]] | [[Badalona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 4976 | [[:d:Q111671656|Q111671656]] | [[Glòria de Castro]] | [[Caldes de Montbui|Caldas de Montbuy]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 4977 | [[:d:Q111696275|Q111696275]] | [[Montserrat Barta i Prats]] | [[Barcelona]] | 1906 | [[Barcelona]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 4978 | [[:d:Q111708983|Q111708983]] | [[Leonor Pedrico Serradell]] | [[Lleida]] | 1951-01-23 | [[Lleida]] | 2013-05-08 | |- | style='text-align:right'| 4979 | [[:d:Q111751610|Q111751610]] | [[Montserrat Torruella i Alsina]] | [[Sabadell]] | 1959-11-05 | [[Sabadell]] | 2014-07-01 | [[Ficheiro:Montserrat Torruella 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4980 | [[:d:Q111755066|Q111755066]] | [[Nadia Hafid]] | [[Terrasa]] | 1990 | | | [[Ficheiro:Nadiahafid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4981 | [[:d:Q111770896|Q111770896]] | [[Núria Gil Clapera]] | [[Reus]] | 1991-12-19 | | | [[Ficheiro:Sierre-Zinal 2022 Nuria Gil Clapera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4982 | [[:d:Q111781268|Q111781268]] | [[Montserrat Torras i Sans]] | [[Barcelona]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 4983 | [[:d:Q111781429|Q111781429]] | [[Joaquima Costa Pujol]] | [[Barcelona]] | 1905 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 4984 | [[:d:Q111781435|Q111781435]] | [[Laura Sisteró]] | [[Barcelona]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 4985 | [[:d:Q111781574|Q111781574]] | [[Carme Garcés Brusés]] | [[Barcelona]] | 1928-10-30 | [[Barcelona]] | 2022-01-12 | [[Ficheiro:Esquela Carme Garcés Brusés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4986 | [[:d:Q111781590|Q111781590]] | [[Fanny Borrell Martí]] | [[Puigcerdà]] | 1904 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 4987 | [[:d:Q111781715|Q111781715]] | [[Enriqueta Calsina Cirés]] | [[Barcelona]] | 1917 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 4988 | [[:d:Q111806960|Q111806960]] | [[Maria Nicolau i Rocabayera]] | [[La Garriga]] | 1982-05-26 | | | [[Ficheiro:Maria Nicolau i Rocabayera (2022, 1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4989 | [[:d:Q111832665|Q111832665]] | [[Roser Raventós]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1918-07-12 | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 2003-07-28 | |- | style='text-align:right'| 4990 | [[:d:Q111832979|Q111832979]] | [[Àngela Boada i Castañet]] | [[Barcelona]] | 1876-07-14 | [[Barcelona]] | 1977-10-03 | |- | style='text-align:right'| 4991 | [[:d:Q111838906|Q111838906]] | [[Clara Guillot]] | [[Barcelona]] | | [[Barcelona]] | 2002-03-31 | |- | style='text-align:right'| 4992 | [[:d:Q111841686|Q111841686]] | [[Anna Figueras Crehueras]] | [[Sabadell]] | 1903-06-29 | [[Sabadell]] | 1985-01-26 | |- | style='text-align:right'| 4993 | [[:d:Q111843980|Q111843980]] | [[Carla Laubalo]] | [[Barcelona]] | 1993-08-13 | | | |- | style='text-align:right'| 4994 | [[:d:Q111875976|Q111875976]] | [[Isolina Viladot i Viñas]] | [[Isona]] | 1902 | [[Barcelona]] | 1956-07-25 | |- | style='text-align:right'| 4995 | [[:d:Q111889243|Q111889243]] | [[Marta Vives]] | [[Reus]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Marta Vives 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4996 | [[:d:Q111918663|Q111918663]] | [[Pamela López Gallardo]] | [[Sabadell]] | 1981-08-14 | | | |- | style='text-align:right'| 4997 | [[:d:Q111974208|Q111974208]] | [[Esther Albardané]] | [[Barcelona]] | 1947 | [[Premià de Dalt]] | 2003 | |- | style='text-align:right'| 4998 | [[:d:Q111976424|Q111976424]] | [[Rosa Segura Serra]] | [[Barcelona]] | 1925-10-02 | [[Barcelona]] | 2021-01-17 | |- | style='text-align:right'| 4999 | [[:d:Q111986639|Q111986639]] | [[Divina Campo]] | [[Lleida]] | 1931-12-27 | | | [[Ficheiro:10.09.2021, Huescomic 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5000 | [[:d:Q111994775|Q111994775]] | [[Concha Monrás]] | [[Barcelona]] | 1898-12-08 | [[Huesca]] | 1936-08-23 | [[Ficheiro:Conchita Monrás, 1917.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5001 | [[:d:Q112055746|Q112055746]] | [[Sira Abenoza]] | [[Igualada]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 5002 | [[:d:Q112066658|Q112066658]] | [[Elisenda Pineda Traïd]] | [[Premià de Mar]] | 1978-10-17 | | | [[Ficheiro:Elisenda Pineda, XIII Premis Gaudí (2021) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5003 | [[:d:Q112073426|Q112073426]] | [[Maria Glòria Farrés i Ramon]] | [[Terrasa]] | 1934 | | | |- | style='text-align:right'| 5004 | [[:d:Q112110891|Q112110891]] | [[Berta Blasi i Roig]] | [[Barcelona]] | 1981-07-12 | | | [[Ficheiro:Berta Blasi i Roig (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5005 | [[:d:Q112122868|Q112122868]] | [[Concepció Rabell i Cibils]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 19th century | [[Barcelona]] | 1919-01-17 | [[Ficheiro:Concepció Rabell i Cibils.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5006 | [[:d:Q112125684|Q112125684]] | [[Margarida Troguet i Taull]] | [[Senet]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 5007 | [[:d:Q112126260|Q112126260]] | [[Rose de Montella]] | [[El Vilar d'Urtx]] | 1941-11-11 | | | [[Ficheiro:Rosa de Montella.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5008 | [[:d:Q112128288|Q112128288]] | [[Mònica Roselló]] | [[Cidade de Tarragona]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 5009 | [[:d:Q112166232|Q112166232]] | [[Rosa Campà Bonet]] | [[Montellà i Martinet]] | 1946 | | 2014-07 | |- | style='text-align:right'| 5010 | [[:d:Q112167263|Q112167263]] | [[Teresa Salvat Llauradó]] | [[L'Aleixar]] | 1894-04-15 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 5011 | [[:d:Q112174610|Q112174610]] | [[Dolors Almeda]] | [[Cornellà de Llobregat]] | | | 1938 | |- | style='text-align:right'| 5012 | [[:d:Q112174612|Q112174612]] | [[Matilde Orduña Langarita]] | [[Barcelona]] | 1874-02-16 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 5013 | [[:d:Q112174614|Q112174614]] | [[Milagros Consarnau i Sabaté]] | [[L'Ametlla de Mar|La Ametlla de Mar]] | 1902-03-06 | [[Barcelona]] | 1981-04-15 | [[Ficheiro:Milagros Consarnau i Sabaté.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5014 | [[:d:Q112174618|Q112174618]] | [[Elvira Cuyàs i Voltà]] | [[Barcelona]] | 1892-02-20 | [[Barcelona]] | 1973-09-30 | |- | style='text-align:right'| 5015 | [[:d:Q112191990|Q112191990]] | [[Berta Segura]] | [[Lleida]] | 2003-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 5016 | [[:d:Q112192173|Q112192173]] | [[Marina Martínez]] | [[Mataró]] | 2002-01-13 | | | |- | style='text-align:right'| 5017 | [[:d:Q112208844|Q112208844]] | [[Dolors Millet i Villà]] | [[El Masnou]] | 1882 | | 1907 | [[Ficheiro:Dolors Millet i Villà.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5018 | [[:d:Q112229051|Q112229051]] | [[Concepción Ramón Amat]] | [[Tarragona]] | 1895 | [[Ourense]] | 1991 | [[Ficheiro:Concepción Ramón Amat.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5019 | [[:d:Q112275470|Q112275470]] | [[Conxita Pascual Font]] | [[Xirona]] | No/unknown value | | | |- | style='text-align:right'| 5020 | [[:d:Q112282554|Q112282554]] | [[Anna Solà Galí]] | [[Barcelona]] | 1906 | [[Barcelona]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 5021 | [[:d:Q112313767|Q112313767]] | [[Carlota Planas i Riera]] | [[Barcelona]] | 1992<br/>1992-09-05 | | | [[Ficheiro:Carlota planas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5022 | [[:d:Q112343639|Q112343639]] | [[Àngels Fitó Bertran]] | [[Barcelona]] | 1970-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 5023 | [[:d:Q112545015|Q112545015]] | [[Susanna Isern]] | [[La Seu d'Urgell]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Susanna Isern, escritora.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5024 | [[:d:Q112572680|Q112572680]] | [[Elisa Lagoma de Barinaga]] | [[Barcelona]] | 1925 | | 2018 | |- | style='text-align:right'| 5025 | [[:d:Q112582028|Q112582028]] | [[Ana Polo Alonso]] | [[Barcelona]] | 1981-05-28 | | | |- | style='text-align:right'| 5026 | [[:d:Q112651219|Q112651219]] | [[Sara Boldú Botam]] | [[Les Borges Blanques]] | 1977-07-30 | | | [[Ficheiro:Sara Boldú.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5027 | [[:d:Q112660609|Q112660609]] | [[Mariona Escoda Sendra]] | [[Valls]] | 2001-03-22 | | | [[Ficheiro:Eufòria (programa de televisió) Assaig Mariona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5028 | [[:d:Q112667720|Q112667720]] | [[Núria Boltà Vilaró]] | [[Mataró]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 5029 | [[:d:Q112692643|Q112692643]] | [[Laia Vidosa]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1999-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 5030 | [[:d:Q112692645|Q112692645]] | [[Clara Badia]] | [[Terrasa]] | 1998-02-05 | | | |- | style='text-align:right'| 5031 | [[:d:Q112692653|Q112692653]] | [[Júlia Strappato]] | [[Matadepera]] | 2000-01-16 | | | |- | style='text-align:right'| 5032 | [[:d:Q112707061|Q112707061]] | [[Carlota Guerrero]] | [[Barcelona]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 5033 | [[:d:Q112727303|Q112727303]] | [[Núria Gabernet i Díaz]] | [[Sant Andreu de Palomar]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 5034 | [[:d:Q112727336|Q112727336]] | [[Marta Canosa Ferrer]] | [[Barcelona]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 5035 | [[:d:Q112727575|Q112727575]] | [[Mercè Ricart i Roger]] | [[Barcelona]] | 1887-12-02 | [[Santander]] | 1960 | [[Ficheiro:Maria Ricart i Roger - Reina dels Jocs Florals 1908.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5036 | [[:d:Q112748567|Q112748567]] | [[Mónica Gutiérrez Artero]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5037 | [[:d:Q112765178|Q112765178]] | [[Anna Gallardo Herrera]] | [[Sabadell]] | 1978-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 5038 | [[:d:Q112765459|Q112765459]] | [[Montserrat Fernández Garrido]] | [[Barcelona]] | 1954 | | | [[Ficheiro:Montserrat Fernández Garrido.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5039 | [[:d:Q112768455|Q112768455]] | [[Francesca Piñón]] | [[Cataluña]] | 1963-03-27 | | | [[Ficheiro:Francesca Piñón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5040 | [[:d:Q112775835|Q112775835]] | [[Rosa Maria Duran i Gili]] | [[Barcelona]] | 1927 | | | |- | style='text-align:right'| 5041 | [[:d:Q112776190|Q112776190]] | [[Marina Vilalta i Fajula]] | [[Ogassa]] | 1927-06-14 | | | |- | style='text-align:right'| 5042 | [[:d:Q112914467|Q112914467]] | [[Montserrat Cervera Rodon]] | [[Barcelona]] | 1949-07-27 | | | [[Ficheiro:Montserrat Cervera Rodon.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5043 | [[:d:Q112915997|Q112915997]] | [[Dolors Sans Osete]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 5044 | [[:d:Q112943554|Q112943554]] | [[Laura Vicente Nuño]] | [[Barcelona]] | 1998-03-08 | | | [[Ficheiro:Palau de Plegamans VS Manlleu (12561718623).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5045 | [[:d:Q112960069|Q112960069]] | [[Jael Freixanet Viejo]] | [[Manresa]] | 1988-04-26 | | | |- | style='text-align:right'| 5046 | [[:d:Q112965800|Q112965800]] | [[Anna Andreu]] | [[Sant Quirze del Vallès]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Anna Andreu-6.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5047 | [[:d:Q113137519|Q113137519]] | [[Núria López Fàbrega]] | [[Olot]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 5048 | [[:d:Q113137746|Q113137746]] | [[Scorpio]] | [[Barcelona]] | 2001-10-31 | | | [[Ficheiro:20230513ScorpioStrenesUrbana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5049 | [[:d:Q113137792|Q113137792]] | [[Claudia Chiva]] | [[Amposta]] | 2002 | | | [[Ficheiro:Clàudia Xiva (10-09-2024) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5050 | [[:d:Q113145121|Q113145121]] | [[Nerea Royo]] | [[Malgrat de Mar]] | 2001 | | | |- | style='text-align:right'| 5051 | [[:d:Q113163451|Q113163451]] | [[Júlia Barceló]] | [[Barcelona]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Gala dels Premis Sonor 2022 - 112 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5052 | [[:d:Q113169710|Q113169710]] | [[Anna Vallhonesta]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 5053 | [[:d:Q113258766|Q113258766]] | [[Esther Lázaro Sanz]] | [[Terrasa]] | 1991-01-10 | | | [[Ficheiro:Esther-Lázaro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5054 | [[:d:Q113300813|Q113300813]] | [[Mariona Boix Ferrer]] | [[Barcelona]] | 1995-04-07 | | | |- | style='text-align:right'| 5055 | [[:d:Q113321404|Q113321404]] | [[Clara Solé i Font]] | [[Horta, Barcelona]] | 1996-07-25 | | | |- | style='text-align:right'| 5056 | [[:d:Q113378602|Q113378602]] | [[Fanny Sallés Utiel]] | [[Terrasa]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 5057 | [[:d:Q113396102|Q113396102]] | [[Ona Huczkowski]] | [[Barcelona]] | 2002-02-06 | | | |- | style='text-align:right'| 5058 | [[:d:Q113457403|Q113457403]] | [[Elena Cases i Rodríguez]] | [[Barcelona]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 5059 | [[:d:Q113486400|Q113486400]] | [[Amèlia Trueta i Llacuna]] | [[Barcelona]] | 1924 | | 2022-08-10 | |- | style='text-align:right'| 5060 | [[:d:Q113500634|Q113500634]] | [[Mushkaa]] | [[Vilassar de Mar]] | 2004-04-13 | | | [[Ficheiro:© eyesssence Limbic 0605 289 (52890760212).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5061 | [[:d:Q113502713|Q113502713]] | [[Maureen Jenkins]] | [[Barcelona]] | 2000-05-03 | | | |- | style='text-align:right'| 5062 | [[:d:Q113534433|Q113534433]] | [[Josefina Macià i Lamarca]] | [[Lleida]] | 1892-10-17 | [[Cidade de México]] | 1983-04-08 | [[Ficheiro:Josefina Macià com a Reina dels Jocs Florals de Lleida (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5063 | [[:d:Q113578249|Q113578249]] | [[Mònica Piosa Puig]] | [[Vic]] | 1982-06-25 | | | |- | style='text-align:right'| 5064 | [[:d:Q113611305|Q113611305]] | [[Clàudia Tremps Pérez]] | [[Ogassa]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 5065 | [[:d:Q113627436|Q113627436]] | [[Marta Garcia Farrés]] | [[Calldetenes]] | 1992-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 5066 | [[:d:Q113639408|Q113639408]] | [[Maria Mercè Darnaculleta i Gardella]] | [[Xirona]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Mercè Darnaculleta retrat oficial 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5067 | [[:d:Q113639640|Q113639640]] | [[Clàudia Sabata Font]] | [[Berga]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 5068 | [[:d:Q113661195|Q113661195]] | [[Núria Llansà Fernández]] | [[Barcelona]] | 1937-11-03 | [[Barcelona]] | 2019-06-26 | [[Ficheiro:Barcelona Centelles 1970 Trophy 05 (cropped - Llansà).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5069 | [[:d:Q113686668|Q113686668]] | [[Emma Carrasco]] | [[Lleida]] | 2005-12-31 | | | |- | style='text-align:right'| 5070 | [[:d:Q113708115|Q113708115]] | [[Carme Maristany Montal]] | [[Mataró]] | 1912 | [[Palamós]] | 2013 | [[Ficheiro:Carme Maristany de gran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5071 | [[:d:Q113727725|Q113727725]] | [[Marta Marfany Simó]] | [[Barcelona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 5072 | [[:d:Q113728561|Q113728561]] | [[Alba Segura Golferichs]] | [[Castelló d'Empúries]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 5073 | [[:d:Q113750485|Q113750485]] | [[Maria Antònia Vilaseca i Viladot]] | [[Barcelona]] | 1908-07-22 | [[Buenos Aires]] | 1943-12-28 | |- | style='text-align:right'| 5074 | [[:d:Q113753605|Q113753605]] | [[Ester Busquets Alibés]] | [[Roda de Ter]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 5075 | [[:d:Q113765038|Q113765038]] | [[Montse Virgili]] | [[Tarragona]] | 1976-09-07 | | | [[Ficheiro:2021 Setmana del Llibre en Català September 18 51.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5076 | [[:d:Q113773751|Q113773751]] | [[Mònica Vilasau]] | [[Barcelona]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 5077 | [[:d:Q113788883|Q113788883]] | [[Anna Pardos i Ripoll]] | [[Barcelona]] | 1998-08-25 | | | [[Ficheiro:2021 Setmana del Llibre en Català September 18 65.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5078 | [[:d:Q113803010|Q113803010]] | [[Georgina Rabassó]] | [[Barcelona]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 5079 | [[:d:Q113853109|Q113853109]] | [[Màriam Serrà]] | [[Barcelona]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 5080 | [[:d:Q113861574|Q113861574]] | [[Sandra Marchena]] | [[Sabadell]] | 1974-12-28 | | | |- | style='text-align:right'| 5081 | [[:d:Q113952421|Q113952421]] | [[Maria Teresa Miret Solé]] | [[Igualada]] | 1951-07-09 | | | |- | style='text-align:right'| 5082 | [[:d:Q113971949|Q113971949]] | [[Muntsa Moral Vinyoles]] | [[Barcelona]] | 1984-11-11 | | | |- | style='text-align:right'| 5083 | [[:d:Q114032430|Q114032430]] | [[Nora Brugman]] | [[Barcelona]] | 1992-01-31 | | | |- | style='text-align:right'| 5084 | [[:d:Q114068729|Q114068729]] | [[Carla Tintoré]] | [[Barcelona]] | 1970 | [[Buenos Aires]] | 2022-09-13 | |- | style='text-align:right'| 5085 | [[:d:Q114145869|Q114145869]] | [[Carla Quílez]] | [[Barcelona]] | 2008-02 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Carla Quilez (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5086 | [[:d:Q114213874|Q114213874]] | [[María Reig López-Acedo]] | [[Barcelona]] | 1992-10-03 | | | |- | style='text-align:right'| 5087 | [[:d:Q114403385|Q114403385]] | [[Júlia Sardà i Portabella]] | [[Barcelona]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 5088 | [[:d:Q114424281|Q114424281]] | [[Mabel Olea]] | [[Lleida]] | 1997-09-13 | | | [[Ficheiro:Mabel Olea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5089 | [[:d:Q114460794|Q114460794]] | [[Laura G. Ortensi]] | [[Roses]] | 1991-01-29 | | | [[Ficheiro:Laura G. Ortensi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5090 | [[:d:Q114553700|Q114553700]] | [[Pepa Roma]] | [[La Sentiu de Sió]] | 1954 | | | [[Ficheiro:Pepa Roma 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5091 | [[:d:Q114641861|Q114641861]] | [[Montserrat Nebot Roig]] | [[Barcelona]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 5092 | [[:d:Q114643526|Q114643526]] | [[Teresa Ferré Porres]] | [[Amposta]] | 1934 | | | |- | style='text-align:right'| 5093 | [[:d:Q114646632|Q114646632]] | [[Roser Melendres i Mata del Racó]] | [[Barcelona]] | 1937-04-11 | [[Barcelona]] | 2022-01-16 | [[Ficheiro:Roser Melendres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5094 | [[:d:Q114668733|Q114668733]] | [[Roser Tey Freixa]] | [[Barcelona]] | 1924 | | | |- | style='text-align:right'| 5095 | [[:d:Q114677555|Q114677555]] | [[Joan Benito i Sanz]] | [[Sabadell]] | 1908 | [[Perpiñán]] | 1973-04-22 | |- | style='text-align:right'| 5096 | [[:d:Q114697459|Q114697459]] | [[Anna Bahí]] | [[Banyoles]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 5097 | [[:d:Q114710359|Q114710359]] | [[Àngela Aubanell Rams]] | [[Gandesa]] | 1996 | | | [[Ficheiro:Àngela Aubanell Rams.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5098 | [[:d:Q114765042|Q114765042]] | [[María Dolores Masana]] | [[Barcelona]] | 1936 | | | [[Ficheiro:Maria Dolores Masana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5099 | [[:d:Q114767369|Q114767369]] | [[Pepita Carnicer]] | [[Copons]] | 1920-12-28 | [[París]] | 2011-03-10 | |- | style='text-align:right'| 5100 | [[:d:Q114769286|Q114769286]] | [[Maria Rosquellas i Mas]] | [[Malgrat de Mar]] | 1892-03-05 | [[Barcelona]] | 1981-12-30 | |- | style='text-align:right'| 5101 | [[:d:Q114769684|Q114769684]] | [[Roser Rimbau]] | [[Xirona]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 5102 | [[:d:Q114774991|Q114774991]] | [[Dolores Martí de Detrell]] | [[Igualada]] | 19th century | [[Barcelona]] | 1880-08-20 | [[Ficheiro:1894, Hojas secas, tomo II, Dolores Martí de Detrell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5103 | [[:d:Q114789298|Q114789298]] | [[Margarita Bofarull Buñuel]] | [[Barcelona]] | 1961-02-02 | | | |- | style='text-align:right'| 5104 | [[:d:Q114811067|Q114811067]] | [[Carolina Blàvia i Galindo]] | [[Lleida]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 5105 | [[:d:Q114833774|Q114833774]] | [[Irene Muzás Calpe]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 5106 | [[:d:Q114834109|Q114834109]] | [[Montserrat Garrich]] | [[Barcelona]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Montserrat Garrich (novembre 2019).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5107 | [[:d:Q114842576|Q114842576]] | [[Marta Dutrem i Domínguez]] | [[Lleida]] | 1914-06-24 | [[Barcelona]] | 1991 | [[Ficheiro:Valle de Arán, Wenceslau y Marta 1932.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5108 | [[:d:Q114903844|Q114903844]] | [[Celia Giraldo]] | [[Cornellà de Llobregat]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Col·loqui d'Un lugar común als Cinemes Girona 04 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5109 | [[:d:Q114957892|Q114957892]] | [[Maria Felipa Español Coll]] | [[Valls]] | 1910-02-16 | [[Barcelona]] | 1995-01 | [[Ficheiro:Mª felipa español coll.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5110 | [[:d:Q114963837|Q114963837]] | [[Núria Moliner]] | [[Barcelona]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 5111 | [[:d:Q114975994|Q114975994]] | [[Isidra Maranges i Prat]] | [[Barcelona]] | 1919-04-29 | [[Barcelona]] | 2012-07-27 | |- | style='text-align:right'| 5112 | [[:d:Q114978727|Q114978727]] | [[Míriam Bonastre Tur]] | [[Pineda de Mar]] | 1994-02-05 | | | [[Ficheiro:Míriam Bonastre - Manga Barcelona 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5113 | [[:d:Q115054232|Q115054232]] | [[Sylvie Gondard]] | [[Barcelona]] | 1961-03-04 | | | |- | style='text-align:right'| 5114 | [[:d:Q115155631|Q115155631]] | [[Anna Fernandez de Paco]] | [[Barcelona]] | 1981-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 5115 | [[:d:Q115158792|Q115158792]] | [[Montserrat Pujol Vilarnau]] | [[Tiana, Barcelona|Tiana]] | | | | [[Ficheiro:Montserrat Pujol Vilarnau.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5116 | [[:d:Q115173358|Q115173358]] | [[Margarita Frigola Prats]] | [[La Bisbal d'Empordà]] | 1954-03-07 | [[Corçà]] | 1987-05-20 | |- | style='text-align:right'| 5117 | [[:d:Q115194631|Q115194631]] | [[Carme Parareda Sala]] | [[Aiguafreda]] | 1970-07-16 | | | |- | style='text-align:right'| 5118 | [[:d:Q115197395|Q115197395]] | [[Anna Serrallonga Arqués]] | [[Barcelona]] | 1989-06-07 | | | |- | style='text-align:right'| 5119 | [[:d:Q115209734|Q115209734]] | [[Gemma Solé i Boronat]] | [[Tarragona]] | 1967-11-01 | | | |- | style='text-align:right'| 5120 | [[:d:Q115209769|Q115209769]] | [[Sofia Cabanes Balanzà]] | [[La Ràpita]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 5121 | [[:d:Q115252566|Q115252566]] | [[Dolors Moliné Pous]] | [[Barcelona]] | 1931 | | | |- | style='text-align:right'| 5122 | [[:d:Q115257592|Q115257592]] | [[Maria del Prado Escoda Merino]] | [[Móra d'Ebre]] | 1981-06-24 | | | |- | style='text-align:right'| 5123 | [[:d:Q115284531|Q115284531]] | [[Laura Sipán]] | [[Barcelona]] | 1979-02-14 | | | [[Ficheiro:LAURA SIPAN (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5124 | [[:d:Q115288880|Q115288880]] | [[Laura Lopez]] | [[Lleida]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5125 | [[:d:Q115331180|Q115331180]] | [[Mónica Portillo]] | [[Barcelona]] | 1989-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 5126 | [[:d:Q115359902|Q115359902]] | [[Cèlia Cernadas]] | [[Barcelona]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Miravisions 2022 - 119.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5127 | [[:d:Q115388935|Q115388935]] | [[Julieta Gracián]] | [[Barcelona]] | 2001-04-26 | | | [[Ficheiro:JulietaGracian2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5128 | [[:d:Q115401690|Q115401690]] | [[Maria Cardona i Codina]] | [[Calella]] | 1922-04-23 | [[Calella]] | 1972-10-08 | [[Ficheiro:Monolit Maria Cardona i Codina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5129 | [[:d:Q115408517|Q115408517]] | [[Anna Lofi]] | [[Reus]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Miravisions 2022 - 38.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5130 | [[:d:Q115451971|Q115451971]] | [[Marie Jo Barbier]] | [[Tarragona]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 5131 | [[:d:Q115455644|Q115455644]] | [[Roser Llevat i Viladot]] | [[Barcelona]] | 1944 | [[Barcelona]] | 2022-11-25 | |- | style='text-align:right'| 5132 | [[:d:Q115462238|Q115462238]] | [[Inés Issel Burzyńska]] | [[Tarragona]] | 2001 | | | |- | style='text-align:right'| 5133 | [[:d:Q115465562|Q115465562]] | [[Oyirum]] | [[Tarragona]] | 1997-09-02 | | | [[Ficheiro:©Dani Codina Òmnium (52885974981) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5134 | [[:d:Q115474967|Q115474967]] | [[Antonia Cortijos Sánchez]] | [[Barcelona]] | 1948 | [[Barcelona]] | 2022-11-22 | |- | style='text-align:right'| 5135 | [[:d:Q115475528|Q115475528]] | [[Asunción Aguadé i Subias]] | [[Barcelona]] | 1943-06-29 | | | |- | style='text-align:right'| 5136 | [[:d:Q115494987|Q115494987]] | [[Pilar Lladó i Badia]] | [[Igualada]] | 1938 | | | [[Ficheiro:Pilarllado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5137 | [[:d:Q115512344|Q115512344]] | [[Myriam Moysset i Gil]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 5138 | [[:d:Q115517388|Q115517388]] | [[Tania Tapia Díaz]] | [[Xirona]] | 1983 | | | [[Ficheiro:2022 TaniaTapia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5139 | [[:d:Q115519990|Q115519990]] | [[Alba Bresolí]] | [[Muntanyola]] | 1995-02-20 | | | [[Ficheiro:Alba Bresolí.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5140 | [[:d:Q115523597|Q115523597]] | [[Laura Díez Bueso]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 5141 | [[:d:Q115537513|Q115537513]] | [[Anna Jaques Vidal]] | [[Barcelona]] | 1953-01-26 | | | |- | style='text-align:right'| 5142 | [[:d:Q115606930|Q115606930]] | [[Mariona Visa Barbosa]] | [[Lleida]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 5143 | [[:d:Q115616929|Q115616929]] | [[Núria Cugat Zafón]] | [[Barcelona]] | 1933-09-07 | [[Barcelona]] | 2019-06-02 | |- | style='text-align:right'| 5144 | [[:d:Q115624300|Q115624300]] | [[Mercè Falcó i Pegueroles]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 5145 | [[:d:Q115636742|Q115636742]] | [[Maria Isabel Correig Blanchar]] | [[Reus]] | 1940 | [[Reus]] | 2020-09-17 | |- | style='text-align:right'| 5146 | [[:d:Q115656077|Q115656077]] | [[Maria Alonso Canals]] | [[Barcelona]] | 1915-05-14 | [[Xirona]] | 2014-02-07 | |- | style='text-align:right'| 5147 | [[:d:Q115656360|Q115656360]] | [[Pilar Masgrau Gomollón]] | [[Barcelona]] | 1934-11-15 | | | |- | style='text-align:right'| 5148 | [[:d:Q115694988|Q115694988]] | [[Maria Àngels Pujol Bacardit]] | [[Sant Pere Sallavinera]] | 1928-05-13 | [[Calaf]] | 2019 | |- | style='text-align:right'| 5149 | [[:d:Q115739857|Q115739857]] | [[Aina Casanovas]] | [[Montmeló]] | 1994-11-09 | | | [[Ficheiro:Festa per la Llibertat 20220911 Euforia Diada AndreaSilván-20 (52354824521).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5150 | [[:d:Q115869897|Q115869897]] | [[Gal·la Castelltort]] | [[Guardiola de Berguedà]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5151 | [[:d:Q115870315|Q115870315]] | [[Clara Tiscar]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 5152 | [[:d:Q115902034|Q115902034]] | [[Maria Remei Cortés i Ayats]] | [[Barcelona]] | | [[Barcelona]] | 2025-05-01 | |- | style='text-align:right'| 5153 | [[:d:Q115940183|Q115940183]] | [[Àgata Gil Capeta]] | [[Badalona]] | 1979-10-23 | | | |- | style='text-align:right'| 5154 | [[:d:Q115940194|Q115940194]] | [[Marta Shanti]] | [[Montmeló]] | 1995-07-29 | | | |- | style='text-align:right'| 5155 | [[:d:Q115940274|Q115940274]] | [[Mercè Sanz Castells]] | [[Lleida]] | 1933-05-07 | [[Barcelona]] | 2015 | |- | style='text-align:right'| 5156 | [[:d:Q115940332|Q115940332]] | [[Maria Cucurull Canyelles]] | [[Valls]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Maria cucurull canyelles.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5157 | [[:d:Q115940496|Q115940496]] | [[Carme Panchón]] | [[Barcelona]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Carme Panchón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5158 | [[:d:Q115940520|Q115940520]] | [[Laura Bou i Saumell]] | [[Sabadell]] | 1990-07-25 | | | |- | style='text-align:right'| 5159 | [[:d:Q115940559|Q115940559]] | [[Vicky Benítez Blanco]] | [[Barcelona]] | 1975-07-01 | | | [[Ficheiro:VICKY BENÍTEZ BLANCO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5160 | [[:d:Q116008272|Q116008272]] | [[Ángeles Doñate]] | [[Barcelona]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 5161 | [[:d:Q116031450|Q116031450]] | [[Txell Alarcón]] | [[Barcelona]] | 2003-07-31 | | | [[Ficheiro:Txell Alarcón (52893456287).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5162 | [[:d:Q116052991|Q116052991]] | [[Gemma Ventura i Farré]] | [[El Vendrell]] | 1990-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 5163 | [[:d:Q116200948|Q116200948]] | [[Laura Fortuny Bonet]] | [[Barcelona]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 5164 | [[:d:Q116222219|Q116222219]] | [[Rosa Maria Quitllet i Magriñà]] | [[Cornellà de Llobregat]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 5165 | [[:d:Q116224169|Q116224169]] | [[Maria Teresa Grau]] | [[Barcelona]] | 1926 | | | |- | style='text-align:right'| 5166 | [[:d:Q116234256|Q116234256]] | [[Núria Rafecas]] | [[Cataluña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 5167 | [[:d:Q116245937|Q116245937]] | [[Lucía García]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 2004-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 5168 | [[:d:Q116251836|Q116251836]] | [[Paula Bruna]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 5169 | [[:d:Q116252163|Q116252163]] | [[Dolors Martínez Pérez]] | [[Barcelona]] | | | | [[Ficheiro:2022 DolorsMartínezPérez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5170 | [[:d:Q116269854|Q116269854]] | [[Clotilde Godó Pelegrí]] | [[Igualada]] | 1885-05-15 | [[Tiana, Barcelona|Tiana]] | 1988-03-28 | [[Ficheiro:Clotilde Godó i el seu mestre, Enric Granados.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5171 | [[:d:Q116281825|Q116281825]] | [[Carme Verdaguer]] | [[Llagostera]] | 1869-07-08 | | 20th century | [[Ficheiro:Carme Verdaguer de Cots.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5172 | [[:d:Q116290802|Q116290802]] | [[Angelina Homs]] | [[Barcelona]] | 1871-05-27 | [[Barcelona]] | 1940 | [[Ficheiro:AngelinaHoms (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5173 | [[:d:Q116291362|Q116291362]] | [[Maria Teresa Planas]] | [[Mataró]] | 1908-10-15 | [[Barcelona]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 5174 | [[:d:Q116317113|Q116317113]] | [[Laura Zurriaga i Mitjans]] | [[Gavà]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2023 - dijous tarda 8.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5175 | [[:d:Q116373250|Q116373250]] | [[Pilar Godayol i Nogué]] | [[Manlleu]] | 1968-06-02 | | | [[Ficheiro:Pilar Godayol.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5176 | [[:d:Q116460552|Q116460552]] | [[Montserrat Negre i Queralt]] | [[Barcelona]] | 1925 | [[Barcelona]] | 2021 | |- | style='text-align:right'| 5177 | [[:d:Q116481290|Q116481290]] | [[Mercè Solsona Llansamà]] | [[Barcelona]] | 1922 | [[Barcelona]] | 2015-03-07 | |- | style='text-align:right'| 5178 | [[:d:Q116506870|Q116506870]] | [[Janira Planes]] | [[Barcelona]] | 1997-12-10 | | | |- | style='text-align:right'| 5179 | [[:d:Q116520523|Q116520523]] | [[Ebba Astrup]] | [[Barcelona]] | 1863-07-01 | [[Verdal]] | 1944-10-18 | [[Ficheiro:Ebba Astrup Eggen, ca 1923.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5180 | [[:d:Q116528007|Q116528007]] | [[Laura Heredia]] | [[Barcelona]] | 2000-01-30 | | | [[Ficheiro:Laura Heredia (ESP) 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5181 | [[:d:Q116583440|Q116583440]] | [[Mercè Foz Val]] | [[Barcelona]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 5182 | [[:d:Q116619580|Q116619580]] | [[Marta Ylla-Català]] | [[Vic]] | 1977-09-02 | | | |- | style='text-align:right'| 5183 | [[:d:Q116621155|Q116621155]] | [[Mayichi]] | [[Pineda de Mar]] | 1993-11-13 | | | [[Ficheiro:Mayichi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5184 | [[:d:Q116643363|Q116643363]] | [[Montserrat Guiamet]] | [[Barcelona]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 5185 | [[:d:Q116654644|Q116654644]] | [[Xita Rubert Castro]] | [[Barcelona]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 5186 | [[:d:Q116659183|Q116659183]] | [[Maria Rosa Riumbau]] | [[Barcelona]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 5187 | [[:d:Q116666282|Q116666282]] | [[Vicco]] | [[Tiana, Barcelona|Tiana]] | 1995-03-10 | | | [[Ficheiro:Vicco en Brava Madrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5188 | [[:d:Q116704688|Q116704688]] | [[Isabel Fernández]] | [[Barcelona]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Isabel Fernández (directora).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5189 | [[:d:Q116733679|Q116733679]] | [[Júlia Ojeda Caba]] | [[Granollers]] | 1994-03-08<br/>1994 | | | [[Ficheiro:Júlia Ojeda i Caba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5190 | [[:d:Q116739669|Q116739669]] | [[Maria Isabel Moreu]] | [[Cataluña]] | 1945 | [[Cataluña]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 5191 | [[:d:Q116742202|Q116742202]] | [[Núria Badia]] | [[Terrasa]] | 1971-11-12 | | | |- | style='text-align:right'| 5192 | [[:d:Q116752566|Q116752566]] | [[Elena Serra]] | [[Cataluña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 5193 | [[:d:Q116753823|Q116753823]] | [[Iho López]] | [[Madrid]]<br/>[[Blanes]] | 1997-07-11 | | | |- | style='text-align:right'| 5194 | [[:d:Q116765046|Q116765046]] | [[Ariadna Vieyra Danés]] | [[Roses]] | 2002 | | | |- | style='text-align:right'| 5195 | [[:d:Q116767483|Q116767483]] | [[Felicitat Duce Ripollés]] | [[Barcelona]] | 1909-03-07<br/>1908-03-13 | [[Barcelona]] | 2000-02-06 | |- | style='text-align:right'| 5196 | [[:d:Q116771324|Q116771324]] | [[Anna Sureda i Balari]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5197 | [[:d:Q116778964|Q116778964]] | [[Montserrat Sanahuja]] | [[Barcelona]] | 1957-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 5198 | [[:d:Q116779904|Q116779904]] | [[Antònia Sanjuan i Vidal]] | [[Barcelona]] | 1923-04-20 | [[Barcelona]] | 2021-02-19 | |- | style='text-align:right'| 5199 | [[:d:Q116790169|Q116790169]] | [[Joaquima Messeguer]] | [[Cataluña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 5200 | [[:d:Q116801382|Q116801382]] | [[Pilar Gargallo]] | [[Cataluña]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 5201 | [[:d:Q116811551|Q116811551]] | [[Teresa Torrelles i Espina]] | [[Nalec]] | 1908-05-27 | [[Béziers]] | 1991-05-18 | |- | style='text-align:right'| 5202 | [[:d:Q116815021|Q116815021]] | [[Montserrat Foz Val]] | [[Barcelona]] | 1950 | [[Barcelona]] | 2008 | |- | style='text-align:right'| 5203 | [[:d:Q116820141|Q116820141]] | [[Ofèlia Carbonell Torrents]] | [[Premià de Mar]] | 1994-05-25 | | | [[Ficheiro:Gala dels Premis Sonor 2023 - 102 (cropped) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5204 | [[:d:Q116820155|Q116820155]] | [[Montserrat Dameson]] | [[La Garriga]] | 1997-11-26 | | | |- | style='text-align:right'| 5205 | [[:d:Q116823159|Q116823159]] | [[Júlia Bacardit]] | [[Barcelona]] | 1991-09-02 | | | [[Ficheiro:Júlia Bacardit Cruells.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5206 | [[:d:Q116828361|Q116828361]] | [[Anna Maria Navarro]] | [[Barcelona]] | 1936 | | | |- | style='text-align:right'| 5207 | [[:d:Q116833475|Q116833475]] | [[Lorena Pérez Alonso]] | [[Sant Vicenç dels Horts]] | 1991-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 5208 | [[:d:Q116835845|Q116835845]] | [[Rosa Fuertes]] | [[Cardona]] | | [[Cidade de México]] | 1940-03-05 | |- | style='text-align:right'| 5209 | [[:d:Q116854195|Q116854195]] | [[Meritxell Soler i Delgado]] | [[Sant Joan de Vilatorrada]] | 1992-07-20 | | | [[Ficheiro:Meritxell Soler 2023 Budapest.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5210 | [[:d:Q116870399|Q116870399]] | [[Maria Esclasans i Batet]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1875 | [[Barcelona]] | 1947-09-13 | |- | style='text-align:right'| 5211 | [[:d:Q116878406|Q116878406]] | [[Magia Melanie]] | [[Tarragona]] | 1990-10-21 | | | [[Ficheiro:Melanie en Got Talent.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5212 | [[:d:Q116878972|Q116878972]] | [[Rosa Arias Álvarez]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1978-05-09 | | | [[Ficheiro:Rosa arias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5213 | [[:d:Q116931626|Q116931626]] | [[Carla Conejo González]] | [[Lleida]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 5214 | [[:d:Q116931662|Q116931662]] | [[Cesca Cufí-Prat]] | [[Xirona]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 5215 | [[:d:Q116931712|Q116931712]] | [[Núria Jar Benabarre]] | [[Barcelona]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 5216 | [[:d:Q116931893|Q116931893]] | [[Anna Bach Valls]] | [[Moià]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 5217 | [[:d:Q116950216|Q116950216]] | [[Maria Teresa Carbonell Cornejo]] | [[Barcelona]] | 1926-08-21 | | | |- | style='text-align:right'| 5218 | [[:d:Q116951539|Q116951539]] | [[Alba Alfageme]] | [[Xirona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 5219 | [[:d:Q116951617|Q116951617]] | [[Maria Sisternas]] | [[Barcelona]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 5220 | [[:d:Q116968982|Q116968982]] | [[Imma Fuster i Tubella]] | [[Barcelona]] | 1950-04-22 | | | [[Ficheiro:Imma Fuster.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5221 | [[:d:Q116975261|Q116975261]] | [[Marina Gassol i Ventura]] | [[Barcelona]] | 1972-08-01 | [[Barcelona]] | 2023-03-04 | |- | style='text-align:right'| 5222 | [[:d:Q116978154|Q116978154]] | [[Maria Miret Furné]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1899-11-21 | [[Cornellà de Llobregat]] | 1970-02-14 | [[Ficheiro:Maria Miret i Furné.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5223 | [[:d:Q116983617|Q116983617]] | [[Conxita Panadès]] | [[Cataluña]] | 1906 | [[Cataluña]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 5224 | [[:d:Q116984828|Q116984828]] | [[Roser Messa Freixas]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Roser Messa Freixas. 40 Comic Barcelona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5225 | [[:d:Q116995881|Q116995881]] | [[Irene Nuño]] | [[Cataluña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 5226 | [[:d:Q117022082|Q117022082]] | [[Raquel Santanera i Vila]] | [[Manlleu]] | 1991-09-12 | | | |- | style='text-align:right'| 5227 | [[:d:Q117035202|Q117035202]] | [[Alba Prades Dòria]] | [[Barcelona]] | 1981-07-08 | | | |- | style='text-align:right'| 5228 | [[:d:Q117036002|Q117036002]] | [[Beatriz Parejo Alonso]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1987-10-23 | | | [[Ficheiro:Beatriz Parejo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5229 | [[:d:Q117069518|Q117069518]] | [[Maria Artigal i Bosch]] | [[Viladrau]] | 1900-01-27 | [[Barcelona]] | 1980-01-25 | [[Ficheiro:Portada llibre homenatge Maria Artigal i Bosch (l'Hospitalet de Llobregat, 2004).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5230 | [[:d:Q117074139|Q117074139]] | [[Paula Ransanz Teruel]] | [[Reus]] | 2002-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 5231 | [[:d:Q117074143|Q117074143]] | [[Alba Guibert]] | [[Vic]] | 11st century | | 11st century | |- | style='text-align:right'| 5232 | [[:d:Q117083446|Q117083446]] | [[Jéssica Hernández Ascanio]] | [[Barcelona]] | 1980-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 5233 | [[:d:Q117085466|Q117085466]] | [[Marta Lloret Blackburn]] | [[La Garriga]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Marta Lloret 20210728 132410.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5234 | [[:d:Q117088146|Q117088146]] | [[Elisabet Arnau Bonfill]] | [[Cerdanyola del Vallès]] | 1978-05-27 | | | |- | style='text-align:right'| 5235 | [[:d:Q117088170|Q117088170]] | [[Duaita Prats]] | [[Olot]] | 1960 | | | [[Ficheiro:MARE DE DEU DEL MONT 7 MONJOS SITUACIO (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5236 | [[:d:Q117131479|Q117131479]] | [[Filòloga de Guàrdia]] | [[Tarragonès]] | 1998-09-27 | | | [[Ficheiro:Presentació En nom de Punkpeu Fabra Barcelona 03 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5237 | [[:d:Q117187048|Q117187048]] | [[Mària Sànchez Ledesma]] | [[Barcelona]] | 1963-04-08 | [[Barcelona]] | 2023-03-16 | |- | style='text-align:right'| 5238 | [[:d:Q117187679|Q117187679]] | [[Berta Prieto]] | [[Barcelona]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 5239 | [[:d:Q117188761|Q117188761]] | [[Paula Pérez]] | [[Mataró]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 5240 | [[:d:Q117215054|Q117215054]] | [[Maria Berruezo]] | [[Granollers]] | 1982-08-22 | | | [[Ficheiro:Maria Berruezo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5241 | [[:d:Q117215564|Q117215564]] | [[Ester Somaza]] | [[Les Franqueses del Vallès]] | 2004-06-03 | | | |- | style='text-align:right'| 5242 | [[:d:Q117217143|Q117217143]] | [[Maria Vallespí]] | [[Vilanova del Vallès]] | 1995-09-12 | | | |- | style='text-align:right'| 5243 | [[:d:Q117276818|Q117276818]] | [[Núria Ricart Ulldemolins]] | [[Cerdanyola del Vallès]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 5244 | [[:d:Q117280623|Q117280623]] | [[Clara Aguilar Falguera]] | [[Sant Just Desvern]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 5245 | [[:d:Q117287705|Q117287705]] | [[Maria Lluïsa Serralta]] | [[Barcelona]] | 1938 | [[Barcelona]] | 2022-03-28 | |- | style='text-align:right'| 5246 | [[:d:Q117288222|Q117288222]] | [[Alba Mayol Curci]] | [[Barcelona]]<br/>[[Barcelona, Venezuela|Barcelona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 5247 | [[:d:Q117288359|Q117288359]] | [[Irina Mutt]] | [[Xirona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 5248 | [[:d:Q117307762|Q117307762]] | [[Victoria Escrich Vidal]] | [[Barcelona]] | 1952 | | 2015 | |- | style='text-align:right'| 5249 | [[:d:Q117307854|Q117307854]] | [[Rosa Ramon Soler]] | [[Barcelona]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 5250 | [[:d:Q117307897|Q117307897]] | [[Isabel Peiró Polo]] | [[Sant Gregori]] | 1909-08-11 | [[Miami]] | 2003-05-29 | |- | style='text-align:right'| 5251 | [[:d:Q117320945|Q117320945]] | [[Conxita Salla Pallàs]] | [[Badalona]] | No/unknown value | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 5252 | [[:d:Q117323129|Q117323129]] | [[Marta Bellvehí]] | [[Palamós]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 5253 | [[:d:Q117337661|Q117337661]] | [[Maria Antònia Mínguez]] | [[Barcelona]] | 1947-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 5254 | [[:d:Q117347780|Q117347780]] | [[Montserrat Duran Muntadas]] | [[Terrasa]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5255 | [[:d:Q117351017|Q117351017]] | [[Mar Aubeso]] | [[Barcelona]] | 1954-04-18 | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 2016-01-22 | |- | style='text-align:right'| 5256 | [[:d:Q117355816|Q117355816]] | [[Carla Fontdeglòria Coll]] | [[Mataró]] | 2000-07-08 | | | |- | style='text-align:right'| 5257 | [[:d:Q117360114|Q117360114]] | [[Anna Salvat Margarit]] | [[Rubí, Barcelona|Rubí]] | 2006-11-20 | | | |- | style='text-align:right'| 5258 | [[:d:Q117382007|Q117382007]] | [[Joana Tomàs i Sabaté]] | [[Barcelona]] | 1933-10-04 | [[Barcelona]] | 1982-12-26 | [[Ficheiro:A Joana Tomas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5259 | [[:d:Q117404910|Q117404910]] | [[Vicki Bernadet Rius]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 5260 | [[:d:Q117405769|Q117405769]] | [[Trini Cornellana Puigarnau]] | [[Sant Ramon]] | 1950-03-06 | | | [[Ficheiro:Trini Cornellana Puigarnau.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5261 | [[:d:Q117425816|Q117425816]] | [[Josefina Gómez Olivares]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1965 | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 2008-10-18 | |- | style='text-align:right'| 5262 | [[:d:Q117457174|Q117457174]] | [[Victòria Porta Escoda]] | [[Vila-sana]] | 2000-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 5263 | [[:d:Q117470305|Q117470305]] | [[Alícia Falcó]] | [[Barcelona]] | 2003-04-14 | | | [[Ficheiro:Alícia Falcó 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5264 | [[:d:Q117558811|Q117558811]] | [[Teresa Campañà i Cassi]] | [[Barcelona]] | 1892-04-26 | [[Barcelona]] | 1978-06-25 | |- | style='text-align:right'| 5265 | [[:d:Q117632751|Q117632751]] | [[Margarida Devesa]] | [[Xirona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5266 | [[:d:Q117721287|Q117721287]] | [[Rosa Maria Boldú Menasanch]] | [[Barcelona]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 5267 | [[:d:Q117723337|Q117723337]] | [[Caridad Barraqué de Borràs]] | [[Barcelona]] | 1895 | [[Barcelona]] | 1984-10-06 | |- | style='text-align:right'| 5268 | [[:d:Q117723780|Q117723780]] | [[Palmira Domènech Ayats]] | [[Vic]] | 1933-08-23 | [[Barcelona]] | 2016-02-28 | |- | style='text-align:right'| 5269 | [[:d:Q117725392|Q117725392]] | [[Alèxia Pascual]] | [[Constantí]] | 2001-06-11 | | | [[Ficheiro:Òmnium Diada AndreaSilván-91 (53185039061).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5270 | [[:d:Q117733428|Q117733428]] | [[Ramona Fossas i Puig]] | [[Barcelona]] | 1926-03-20 | [[Barcelona]] | 2003-07-22 | |- | style='text-align:right'| 5271 | [[:d:Q117733557|Q117733557]] | [[Carla Miralda]] | [[Terrasa]] | 1999-07-27 | | | [[Ficheiro:Òmnium Diada AndreaSilván-137 (53184328197) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5272 | [[:d:Q117745534|Q117745534]] | [[Jimena Gómez]] | [[Granollers]] | 2003-02-26 | | | [[Ficheiro:Òmnium Diada AndreaSilván-144 (53185038711).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5273 | [[:d:Q117746116|Q117746116]] | [[Lidia León Esteban]] | [[Lliçà d'Amunt]] | 1972 | [[Barcelona]] | 2014-12-13 | |- | style='text-align:right'| 5274 | [[:d:Q117748424|Q117748424]] | [[Isabel Betoret Gil]] | [[Amposta]] | 1967-01-26 | | | [[Ficheiro:Isabel Betoret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5275 | [[:d:Q117794263|Q117794263]] | [[Juana Fernández Cortés]] | [[Barcelona]] | 1968-09-04 | [[Barcelona]] | 2021-01-07 | |- | style='text-align:right'| 5276 | [[:d:Q117825045|Q117825045]] | [[Josefina Hernández Grau]] | [[Barcelona]] | 1919-12-28 | [[Barcelona]] | 2000-02-11 | [[Ficheiro:Josefina Hernández a l'Exposició d'Artesania de Barcelona, 1975.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5277 | [[:d:Q117831287|Q117831287]] | [[Paula Losada]] | [[Barcelona]] | 1999-12-07 | | | |- | style='text-align:right'| 5278 | [[:d:Q117831709|Q117831709]] | [[Josefina Oliveras i Ferrer]] | [[Castellbell i el Vilar]] | 1910-02-18 | [[Rocafort]] | 1996-04-30 | |- | style='text-align:right'| 5279 | [[:d:Q117836329|Q117836329]] | [[Inés García López]] | [[Badalona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 5280 | [[:d:Q117844204|Q117844204]] | [[Joana Costa Benaiges]] | [[El Serrallo]] | 1940-08-17 | | | |- | style='text-align:right'| 5281 | [[:d:Q117845991|Q117845991]] | [[Edelmira Domènech]] | [[Barcelona]] | 1935 | | | |- | style='text-align:right'| 5282 | [[:d:Q117846014|Q117846014]] | [[Maria del Carme Valls i Farrà]] | [[Lleida]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 5283 | [[:d:Q117846017|Q117846017]] | [[Josefina Vilajosana Carné]] | [[Gargallà]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5284 | [[:d:Q118039689|Q118039689]] | [[Maria Morros Navarro]] | [[Barcelona]] | 1910 | [[Barcelona]] | 1973-07-02 | |- | style='text-align:right'| 5285 | [[:d:Q118049511|Q118049511]] | [[Carmen Muset i Simón]] | [[Barcelona]] | 1934-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 5286 | [[:d:Q118052672|Q118052672]] | [[Bb trickz]] | [[Barcelona]] | 2000-04-28 | | | |- | style='text-align:right'| 5287 | [[:d:Q118060790|Q118060790]] | [[Marta Casas]] | [[Barcelona]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 5288 | [[:d:Q118112307|Q118112307]] | [[Maria del Carme Gardell Carola]] | [[Setcases]] | 1891-03-06 | [[Ravensbrück concentration camp]] | 1945-04-15 | |- | style='text-align:right'| 5289 | [[:d:Q118121640|Q118121640]] | [[Xana Blue]] | [[Barcelona]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 5290 | [[:d:Q118124946|Q118124946]] | [[Isabel del Río]] | [[Barcelona]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 5291 | [[:d:Q118134679|Q118134679]] | [[Carmen Segovia]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | [[Ficheiro:P1070860 - Carmen SéGOVIA.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5292 | [[:d:Q118145108|Q118145108]] | [[Carla Sariol Molins]] | [[Barcelona]] | 1986-02-19 | | | |- | style='text-align:right'| 5293 | [[:d:Q118174912|Q118174912]] | [[Montserrat Niubò De Febrer]] | [[Casserres]] | 1917 | [[Barcelona]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 5294 | [[:d:Q118175167|Q118175167]] | [[Dolors Marsans i Comas]] | [[Barrio de Les Corts]] | 1906-07-27 | | 1999-02-16 | |- | style='text-align:right'| 5295 | [[:d:Q118175268|Q118175268]] | [[Maria Argelaguet Costa]] | [[Molins de Rei]] | 1900-11-30 | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1990-12-19 | |- | style='text-align:right'| 5296 | [[:d:Q118175752|Q118175752]] | [[Ona Castellví Payés]] | [[Vilassar de Mar]] | 1998-09-23 | | | |- | style='text-align:right'| 5297 | [[:d:Q118176185|Q118176185]] | [[Laura Barcons Arisa]] | [[Vic]] | 1999-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 5298 | [[:d:Q118186570|Q118186570]] | [[Esperanza García Canari]] | [[Barcelona]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 5299 | [[:d:Q118189993|Q118189993]] | [[Maria Dolors Duocastella i Roig]] | [[Manresa]] | 1926 | [[Terrasa]] | 2014 | |- | style='text-align:right'| 5300 | [[:d:Q118238760|Q118238760]] | [[Claudia Vives-Fierro]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Clàudia Vives -Fierro 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5301 | [[:d:Q118270936|Q118270936]] | [[Nara López Anglada]] | [[Gurb]] | 1996-07-22 | | | [[Ficheiro:Nara Lopez Anglada (12559002773) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5302 | [[:d:Q118278638|Q118278638]] | [[Anna Martínez Benayas]] | [[Barcelona]] | 1984-09-13 | | | |- | style='text-align:right'| 5303 | [[:d:Q118278758|Q118278758]] | [[Ingrid Martínez Asturias]] | [[Barcelona]] | 1982-09-28 | | | |- | style='text-align:right'| 5304 | [[:d:Q118278769|Q118278769]] | [[Faye Lorenzo]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5305 | [[:d:Q118278822|Q118278822]] | [[Anna Vila Cuadras]] | [[Igualada]] | 1987-08-31 | | | |- | style='text-align:right'| 5306 | [[:d:Q118309276|Q118309276]] | [[Èlia Bastida]] | [[Barcelona]] | 1995 | | | [[Ficheiro:2022-Èlia-Bastida-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5307 | [[:d:Q118314427|Q118314427]] | [[Anna Pazos]] | [[Barcelona]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 5308 | [[:d:Q118349172|Q118349172]] | [[Natalia Revilla Rodríguez]] | [[Sabadell]] | 2003-05-25 | | | [[Ficheiro:Eufòria Gala 3 Natalia (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5309 | [[:d:Q118378305|Q118378305]] | [[María Remolá]] | [[Barcelona]] | 1930-12-07 | [[Santo Domingo de Guzmán|Santo Domingo]] | 2021-12-09 | |- | style='text-align:right'| 5310 | [[:d:Q118383631|Q118383631]] | [[Júlia Aubà]] | [[Mataró]] | 2003-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 5311 | [[:d:Q118465620|Q118465620]] | [[Elena Martí Manzanares]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 5312 | [[:d:Q118581607|Q118581607]] | [[Cristina Montesinos]] | [[Terrasa]] | 1994-07-12 | | | |- | style='text-align:right'| 5313 | [[:d:Q118583129|Q118583129]] | [[Begoña Alfaro García]] | [[Terrasa]] | 1982-03-04 | | | [[Ficheiro:Begoña Alfaro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5314 | [[:d:Q118629545|Q118629545]] | [[Daniela Guillen]] | [[Blanes]] | 2006-02-03 | | | [[Ficheiro:Daniela-Guillen-Garcia-MXW.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5315 | [[:d:Q118690366|Q118690366]] | [[Sabina Bartolí Gardell]] | [[Setcases]] | 1918-04-15 | [[Vinça]] | 2016-12-22 | |- | style='text-align:right'| 5316 | [[:d:Q118720182|Q118720182]] | [[Ana Díaz-Plaja Taboada]] | [[Barcelona]] | 1951 | | 2023-05-23 | |- | style='text-align:right'| 5317 | [[:d:Q118817471|Q118817471]] | [[Elisabet Goula Sardà]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 5318 | [[:d:Q118818817|Q118818817]] | [[Teresa Guiluz]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 5319 | [[:d:Q118829276|Q118829276]] | [[Mercè Riba]] | [[Barcelona]] | 1952-07-08 | | | [[Ficheiro:Mercè Riba escultora.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5320 | [[:d:Q118847343|Q118847343]] | [[Sandra Bestraten i Castells]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 5321 | [[:d:Q118852761|Q118852761]] | [[Luciana Ortega]] | [[Barcelona]] | 2004-08-10 | | | |- | style='text-align:right'| 5322 | [[:d:Q118874408|Q118874408]] | [[Eva Algarra Bonet]] | [[Barcelona]] | 1956 | | 1999-02-02 | |- | style='text-align:right'| 5323 | [[:d:Q118908480|Q118908480]] | [[Constança de Cabrera]] | [[Blanes]] | | [[Barcelona]] | 1433-09-08 | |- | style='text-align:right'| 5324 | [[:d:Q119138508|Q119138508]] | [[Joana Matia Borau]] | [[Barcelona]] | 1908-10-26 | [[Barcelona]] | 1991-09-11 | |- | style='text-align:right'| 5325 | [[:d:Q119151811|Q119151811]] | [[Teresa Helbig]] | [[Barcelona]] | 1963-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 5326 | [[:d:Q119519151|Q119519151]] | [[Ainhoa López]] | [[Barcelona]] | 1997-06-06 | | | [[Ficheiro:Ainhoa López (52894415875).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5327 | [[:d:Q119553932|Q119553932]] | [[Claudia Soriano]] | [[Barcelona]] | 2003-03-05 | | | [[Ficheiro:Celta Femxa Zorka - Durán Maquinaria Ensino Lugo 19.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5328 | [[:d:Q119557739|Q119557739]] | [[Itziar Llobet Coderch]] | [[Barcelona]] | 1993-03-20 | | | [[Ficheiro:Final 34a Lliga Catalana AON 2022 Femenina (Foto David Subirana) (52400518497).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5329 | [[:d:Q119560471|Q119560471]] | [[Laura Piera]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 2000-02-12 | | | [[Ficheiro:36a Lliga Catalana AON Femenina 2024 (54008408377) (Piera).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5330 | [[:d:Q119562813|Q119562813]] | [[Ariadna Pujol]] | [[Mataró]] | 1995-03-19 | | | [[Ficheiro:Ariadna Pujol - Lliga Catalana Femenina 2020 (50312631341) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5331 | [[:d:Q119615696|Q119615696]] | [[Clover Bish]] | [[Granollers]] | 1998-03-09 | | | [[Ficheiro:Clover Bish 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5332 | [[:d:Q119633488|Q119633488]] | [[Zoe Stein]] | [[Barcelona]] | 2000 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Zoe Stein.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5333 | [[:d:Q119704206|Q119704206]] | [[Berta Serrahima Castellà]] | [[Barcelona]] | 2001-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 5334 | [[:d:Q119812478|Q119812478]] | [[Maria Roser Valentí Vall]] | [[Manresa]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Mdvalenti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5335 | [[:d:Q119812539|Q119812539]] | [[Eva Aresté]] | [[Barcelona]] | 1989-02-01 | | | [[Ficheiro:Eva Aresté Final 33a Lliga Catalana AON 2021 LF (Foto Ferran Torné) (51462076662) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5336 | [[:d:Q120010058|Q120010058]] | [[Carolina Guerrero Alcántara]] | [[Barcelona]] | 2000-09-01 | | | [[Ficheiro:Carol Guerrero (52894023156).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5337 | [[:d:Q120173036|Q120173036]] | [[Coloma Seró Costa]] | [[L'Albagés]] | 1912-06-12 | [[Lunel]] | 1996-12-20 | |- | style='text-align:right'| 5338 | [[:d:Q120243126|Q120243126]] | [[Mireia Capdevila Choy]] | [[Sabadell]] | 1988-10-18 | | | [[Ficheiro:Mireia Capdevila, seleccionadora (52894417620).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5339 | [[:d:Q120308900|Q120308900]] | [[Mercè Arqué Blanco]] | [[Barcelona]] | 1945-05-09 | | | |- | style='text-align:right'| 5340 | [[:d:Q120334586|Q120334586]] | [[Paquita Martín]] | [[Cataluña]] | 1957-08-10 | | | |- | style='text-align:right'| 5341 | [[:d:Q120367188|Q120367188]] | [[Anna Campillo Arrebola]] | [[Mollet del Vallès]] | 1968-05-01 | | 2023-07-04 | |- | style='text-align:right'| 5342 | [[:d:Q120369875|Q120369875]] | [[Maria Dolors Gimbernat]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 5343 | [[:d:Q120440810|Q120440810]] | [[Antolina Boada]] | [[Vacarisses]] | 1910-07-10 | [[Terrasa]] | 1997-04-25 | |- | style='text-align:right'| 5344 | [[:d:Q120441600|Q120441600]] | [[Andrea Gumes]] | [[Barcelona]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Futur Fest 2022 - 66.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5345 | [[:d:Q120450705|Q120450705]] | [[Anna Casas]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Gala Premis Sonor 2023 54.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5346 | [[:d:Q120491660|Q120491660]] | [[Alba Riera]] | [[Barcelona]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Alba Riera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5347 | [[:d:Q120499453|Q120499453]] | [[Carlota Freixenet Martín]] | [[Barcelona]] | 1990 | | | [[Ficheiro:Gala Premis Sonor 2023 132 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5348 | [[:d:Q120499671|Q120499671]] | [[Blanca Pujals]] | [[Vila-seca]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Gala Premis Sonor 2023 132 (Pujalscropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5349 | [[:d:Q120574918|Q120574918]] | [[Dolors Ros]] | [[Serra de Daró]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 5350 | [[:d:Q120599890|Q120599890]] | [[Marta Vidal Crespo]] | [[Barcelona]] | 1977-02-12 | | | [[Ficheiro:Marta Vidal Crespo - retrat oficial 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5351 | [[:d:Q120636918|Q120636918]] | [[Pierrette Gargallo]] | [[Barcelona]] | 1922-06-23 | [[Issy-les-Moulineaux]] | 2019-03-28 | [[Ficheiro:Pierrette Gargallo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5352 | [[:d:Q120637520|Q120637520]] | [[Delfina Aliaga Emeterio]] | [[Barcelona]] | 1968-07-03 | | | [[Ficheiro:Delfina Aliaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5353 | [[:d:Q120645866|Q120645866]] | [[Lola Nieto]] | [[Barcelona]] | | | | [[Ficheiro:Lola Nieto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5354 | [[:d:Q120652481|Q120652481]] | [[Cristina Gelpí Arroyo]] | [[Barcelona]] | 1967-02-19 | | | |- | style='text-align:right'| 5355 | [[:d:Q120729628|Q120729628]] | [[Isabel Galí i Izard]] | [[Barcelona]] | 1973-11-18 | | | [[Ficheiro:2025-París Isabel Galí Izard CR.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5356 | [[:d:Q120732729|Q120732729]] | [[Jordina Biosca Soler]] | [[Vilafranca del Penedès]] | 1971-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 5357 | [[:d:Q120783395|Q120783395]] | [[Alejandra Herranz]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 5358 | [[:d:Q120837068|Q120837068]] | [[Elisabet Borreda i Diaz]] | [[La Bisbal del Penedès]] | 1986-06-01 | | | [[Ficheiro:Social Lab 2023 - 60.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5359 | [[:d:Q120870309|Q120870309]] | [[Zoe Bonafonte]] | [[Barcelona]] | 2004 | | | [[Ficheiro:Zoe en 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5360 | [[:d:Q120892550|Q120892550]] | [[Sandra Freijomil]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | [[Ficheiro:SandraFreijomil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5361 | [[:d:Q120926144|Q120926144]] | [[Aina Denti Muntané]] | [[Esplugues de Llobregat]] | 1985-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 5362 | [[:d:Q120973928|Q120973928]] | [[Gemma Fargas Ribas]] | [[Manresa]] | 1973 | | | [[Ficheiro:GIMG 2595.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5363 | [[:d:Q120985704|Q120985704]] | [[Núria Armengol Reig]] | [[Barcelona]] | 1949-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 5364 | [[:d:Q120987041|Q120987041]] | [[Caterina Casas Maymó]] | [[Molins de Rei]] | 1888-11-23 | | 1974-05-10 | |- | style='text-align:right'| 5365 | [[:d:Q121066802|Q121066802]] | [[Anna Urpina]] | [[Vic]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 5366 | [[:d:Q121094415|Q121094415]] | [[Elena Posa]] | [[Barcelona]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 5367 | [[:d:Q121302292|Q121302292]] | [[Montserrat Sirvent Angulo]] | [[Barcelona]] | 1955-10-10 | | | |- | style='text-align:right'| 5368 | [[:d:Q121323642|Q121323642]] | [[Maria Domènech Perich]] | [[Banyoles]] | 1913-12-24 | [[Banyoles]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 5369 | [[:d:Q121323991|Q121323991]] | [[Noelia Guerrero Hervás]] | [[Barcelona]] | 1978-01-10 | | | |- | style='text-align:right'| 5370 | [[:d:Q121357173|Q121357173]] | [[Le Nais]] | [[Balaguer]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 5371 | [[:d:Q121374867|Q121374867]] | [[Alba Riera Roura]] | [[Vic]] | 2008-04-07 | | | |- | style='text-align:right'| 5372 | [[:d:Q121435009|Q121435009]] | [[Georgina Ebrí Rodríguez]] | [[Tortosa]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 5373 | [[:d:Q121502700|Q121502700]] | [[Franciska]] | [[Barcelona]] | 1940s | | | |- | style='text-align:right'| 5374 | [[:d:Q121556653|Q121556653]] | [[Queralt Riera]] | [[Parets del Vallès]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 5375 | [[:d:Q121556676|Q121556676]] | [[Maria Plans i Macià]] | [[Barcelona]] | 1933 | | 1974-10-05 | |- | style='text-align:right'| 5376 | [[:d:Q121600320|Q121600320]] | [[Isabel Ribas]] | [[Manresa]] | 1959 | [[Barcelona]] | 1983-12 | |- | style='text-align:right'| 5377 | [[:d:Q121686229|Q121686229]] | [[Alicia Arévalo]] | [[Barcelona]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 5378 | [[:d:Q121837428|Q121837428]] | [[Clara Sans]] | [[Barcelona]] | 1996-04-24 | | | |- | style='text-align:right'| 5379 | [[:d:Q121840413|Q121840413]] | [[Amanda Gutiérrez]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1991-06-10 | | | [[Ficheiro:Amanda Gutiérrez Domínguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5380 | [[:d:Q122022925|Q122022925]] | [[Carolina Homar i Cruz]] | [[Barcelona]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Carolina Homar (27-09-2024) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5381 | [[:d:Q122037255|Q122037255]] | [[Susanna Breda Sánchez]] | [[Cataluña]] | 1969-04-28 | | | |- | style='text-align:right'| 5382 | [[:d:Q122079790|Q122079790]] | [[Glòria Comas Tarrés]] | [[Barcelona]] | 1946-06-18 | | | |- | style='text-align:right'| 5383 | [[:d:Q122171110|Q122171110]] | [[Alícia Alonso Sánchez]] | [[Cerdanyola del Vallès]] | 1979-01-13 | | | |- | style='text-align:right'| 5384 | [[:d:Q122190126|Q122190126]] | [[Valèria Sorolla]] | [[Barcelona]] | 1997-05-13 | | | [[Ficheiro:Valèria Sorolla por Pol Rebaque.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5385 | [[:d:Q122191042|Q122191042]] | [[Laia Fernàndez Puigbó]] | [[Moià]] | 1980-01-15 | | | |- | style='text-align:right'| 5386 | [[:d:Q122216655|Q122216655]] | [[Vanessa García Núñez]] | [[Barcelona]] | 1981-08-21 | | | |- | style='text-align:right'| 5387 | [[:d:Q122258069|Q122258069]] | [[Sandra Blanco Clopés]] | [[Sant Hilari Sacalm]] | 1982-01-20 | | | |- | style='text-align:right'| 5388 | [[:d:Q122258823|Q122258823]] | [[Lluïsa Vilaseca Blasi]] | [[Barcelona]] | 1952-05-03 | | | |- | style='text-align:right'| 5389 | [[:d:Q122291813|Q122291813]] | [[Laura Ballarín Cereza]] | [[Barcelona]] | 1984-07-19 | | | [[Ficheiro:1718718660151 20230914 BALLARIN Laura ES 0007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5390 | [[:d:Q122335248|Q122335248]] | [[Josefa Ros Verdugo]] | [[Barcelona]] | 1946-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 5391 | [[:d:Q122381896|Q122381896]] | [[Emma Igual]] | [[Barcelona]] | 1990-10-09 | [[Chasiv Yar]] | 2023-09-09 | |- | style='text-align:right'| 5392 | [[:d:Q122585503|Q122585503]] | [[Mercè Managuerra]] | [[Barcelona]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 5393 | [[:d:Q122585675|Q122585675]] | [[Berta Giraut Junoy]] | [[Barcelona]] | 1980-09-12 | | | |- | style='text-align:right'| 5394 | [[:d:Q122586801|Q122586801]] | [[Laura Andrés Castells]] | [[Les Termes]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5395 | [[:d:Q122643629|Q122643629]] | [[Ester Segarra]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5396 | [[:d:Q122687186|Q122687186]] | [[Laura Calçada Barres]] | [[Barcelona]] | 1988-02-27 | | | |- | style='text-align:right'| 5397 | [[:d:Q122705644|Q122705644]] | [[Jaune Emma]] | [[Barcelona]] | 2000-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 5398 | [[:d:Q122745612|Q122745612]] | [[Nani Marquina]] | [[Barcelona]] | 1952-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 5399 | [[:d:Q122745613|Q122745613]] | [[Mont Marsà Alaman]] | [[Balaguer]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 5400 | [[:d:Q122746268|Q122746268]] | [[Tere Moral Roca]] | [[Barcelona]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 5401 | [[:d:Q122746274|Q122746274]] | [[Mireia Riera Coromina]] | [[Barcelona]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 5402 | [[:d:Q122746276|Q122746276]] | [[Xeixa Rosa Trias]] | [[Barcelona]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 5403 | [[:d:Q122746331|Q122746331]] | [[Marina Vilageliu Arques]] | [[Manlleu]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 5404 | [[:d:Q122833174|Q122833174]] | [[Anna Sàez Mateu]] | [[La Granja d'Escarp]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 5405 | [[:d:Q122842404|Q122842404]] | [[Meritxell Simó i Torres]] | [[Barcelona]] | 1967-08-29 | | | |- | style='text-align:right'| 5406 | [[:d:Q122845557|Q122845557]] | [[Mireia Grau Creus]] | [[Barcelona]] | 1969-02-09 | | | |- | style='text-align:right'| 5407 | [[:d:Q122874827|Q122874827]] | [[Anna Palma Jorge]] | [[La Seu d'Urgell]] | 2000-04-27 | | | [[Ficheiro:Anna Palma (52894478643).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5408 | [[:d:Q122879676|Q122879676]] | [[Dolors Pujol Solanellas]] | [[Reus]] | 1900-12-25 | [[Reus]] | 20th century | [[Ficheiro:Maria-Dolors 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5409 | [[:d:Q122916815|Q122916815]] | [[Elena Busquets]] | [[Barcelona]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 5410 | [[:d:Q122943432|Q122943432]] | [[Júlia Soler Ramió]] | [[Banyoles]] | 2001-08-20 | | | [[Ficheiro:Júlia Soler - Final 35a Lliga Catalana AON 2023 Femenina (Foto Agustí Peña) (53225719002) (cropped2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5411 | [[:d:Q122949268|Q122949268]] | [[Sonia Alins]] | [[Lleida]] | 1974-07-01 | | | [[Ficheiro:Sonia Alins 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5412 | [[:d:Q122956987|Q122956987]] | [[Teresa Lloret Carbó]] | [[Tarragona]] | 1936 | | | |- | style='text-align:right'| 5413 | [[:d:Q122965990|Q122965990]] | [[Cristina Silva Feliu]] | [[Barcelona]] | 1987-04-17 | | | |- | style='text-align:right'| 5414 | [[:d:Q122974613|Q122974613]] | [[Lili Baross]] | [[Barcelona]] | 1991-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 5415 | [[:d:Q123013359|Q123013359]] | [[Clàudia Malagelada]] | [[Sant Feliu de Llobregat]] | 2007 | | | |- | style='text-align:right'| 5416 | [[:d:Q123028758|Q123028758]] | [[Maria Magda Nogués Anguera]] | [[Reus]] | 1926-11-09 | [[Reus]] | 2021-05-09 | |- | style='text-align:right'| 5417 | [[:d:Q123034586|Q123034586]] | [[Sílvia Ardévol]] | [[Barcelona]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Sílvia Ardévol Salas (RPS 09-10-2023) Premio Ciudad de Alcalá de Narrativa.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5418 | [[:d:Q123058983|Q123058983]] | [[Isabel Mas Fortuny]] | [[Reus]] | 1924-04-04 | [[Reus]]<br/>[[artista]] | 2017-06-07 | |- | style='text-align:right'| 5419 | [[:d:Q123097609|Q123097609]] | [[Alodia Salvador i Collaso]] | [[Barcelona]] | 1843-02-26 | [[Madrid]] | 1906-02-07 | |- | style='text-align:right'| 5420 | [[:d:Q123110455|Q123110455]] | [[Roser Oliver Olivella]] | [[Sant Sadurní d'Anoia]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 5421 | [[:d:Q123145050|Q123145050]] | [[Laura Villaescusa Galera]] | [[Barcelona]] | 1983-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 5422 | [[:d:Q123146594|Q123146594]] | [[Àngela Coromina Roca]] | [[Molí de Galobardes]] | 1931-02-14 | | | [[Ficheiro:122 Centre cívic Joan Triadú (Vic), l'àvia Angeleta a la Fireta de la Pilarín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5423 | [[:d:Q123151657|Q123151657]] | [[Blanca Sorigué]] | [[La Pobla de Segur]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Blanca Sorigué. (09-09-2024) (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5424 | [[:d:Q123231538|Q123231538]] | [[Rosa Torrent Roure]] | [[Olot]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 5425 | [[:d:Q123249508|Q123249508]] | [[Sara Codina Alsina]] | [[Barcelona]] | 1979-04-10 | | | [[Ficheiro:Sara Codina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5426 | [[:d:Q123278358|Q123278358]] | [[Laia Pi i Ramírez de Arellano]] | [[La Seu d'Urgell]] | 2005-12-03 | | | |- | style='text-align:right'| 5427 | [[:d:Q123281081|Q123281081]] | [[Gala Mestres Ricart]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1994-10-23 | | | [[Ficheiro:Baxi Ferrol - LDLC ASVEL Féminin 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5428 | [[:d:Q123365391|Q123365391]] | [[Inmaculada Casal]] | [[Barcelona]] | 1964-02-15 | | | |- | style='text-align:right'| 5429 | [[:d:Q123399404|Q123399404]] | [[Ana de Tord]] | [[Barcelona]] | 1958 | [[Barcelona]] | 2013-11-16 | |- | style='text-align:right'| 5430 | [[:d:Q123401435|Q123401435]] | [[Emilia Baylo]] | [[Lleida]] | 1946 | [[Zaragoza]] | 2022 | |- | style='text-align:right'| 5431 | [[:d:Q123418269|Q123418269]] | [[Dolors Ribalta Alcalde]] | [[Mafet]] | 1977-06-29 | | | |- | style='text-align:right'| 5432 | [[:d:Q123461338|Q123461338]] | [[Gisela Detrell]] | [[Terrasa]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 5433 | [[:d:Q123466363|Q123466363]] | [[Margarida Camprubí i Vendrell]] | [[Gavà]] | 1957-02-08 | | | [[Ficheiro:Margarida Camprubí.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5434 | [[:d:Q123474840|Q123474840]] | [[Nina Pont]] | [[Manresa]] | 1967-01-20 | | | |- | style='text-align:right'| 5435 | [[:d:Q123485226|Q123485226]] | [[Cèlia Espanya Serret]] | [[Amposta]] | 1998 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2023 - dijous tarda 5.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5436 | [[:d:Q123577606|Q123577606]] | [[Mònica Ramoneda Rueda]] | [[Barcelona]] | 1980 | | | [[Ficheiro:La Prestatgeria del Social.cat 88.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5437 | [[:d:Q123578797|Q123578797]] | [[Montse Panero]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | | | | [[Ficheiro:La Prestatgeria del Social.cat 23.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5438 | [[:d:Q123579068|Q123579068]] | [[Teresa Muntaner Cabarrocas]] | [[Palamós]] | 1888-03-17 | [[Tolosa, Francia|Tolosa]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 5439 | [[:d:Q123581923|Q123581923]] | [[Maria Arimany i Almirón]] | [[Llerona]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 5440 | [[:d:Q123587224|Q123587224]] | [[Cristina Torrón Villalta]] | [[Barcelona]] | 1979 | | | [[Ficheiro:La Prestatgeria del Social.cat 76.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5441 | [[:d:Q123587276|Q123587276]] | [[Júlia Collignon Simó]] | [[Sabadell]] | 1991 | | | [[Ficheiro:La Prestatgeria del Social.cat 75.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5442 | [[:d:Q123597146|Q123597146]] | [[Enriqueta Pulido Pino]] | [[Badalona]] | 1964-12-01 | | 2022-01-28 | |- | style='text-align:right'| 5443 | [[:d:Q123667953|Q123667953]] | [[Marta Mera Olivera]] | [[Les Franqueses del Vallès]] | 2000-05-26<br/>2000-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 5444 | [[:d:Q123670520|Q123670520]] | [[Núria Gràcia Arderiu]] | [[Sant Esteve de Palautordera]] | 1989-09-21 | | | |- | style='text-align:right'| 5445 | [[:d:Q123678554|Q123678554]] | [[Anna Fillat Prat]] | [[Lleida]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 5446 | [[:d:Q123679892|Q123679892]] | [[Raquel Corral Forment]] | [[Sabadell]] | 1991-04-29 | | | |- | style='text-align:right'| 5447 | [[:d:Q123680213|Q123680213]] | [[Montserrat Pujol Vila]] | [[Castelldefels]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 5448 | [[:d:Q123734372|Q123734372]] | [[Laura Méndez]] | [[Barcelona]] | 2001-10-21 | | | [[Ficheiro:Laura Méndez (52894416360).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5449 | [[:d:Q123742527|Q123742527]] | [[Aimee Blackman]] | [[Mataró]] | 2005-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 5450 | [[:d:Q123811197|Q123811197]] | [[Maria Dolores Rodríguez Giménez]] | [[Barcelona]] | 1965-03-15 | | | |- | style='text-align:right'| 5451 | [[:d:Q123824821|Q123824821]] | [[Anna Biscarri Sauret]] | [[Lleida]] | 1978-12-24 | | | |- | style='text-align:right'| 5452 | [[:d:Q123900674|Q123900674]] | [[Dolors Prats i Respall]] | [[El Pla del Penedès]] | 1862-11-28 | [[Barcelona]] | 1934-02-08 | |- | style='text-align:right'| 5453 | [[:d:Q123904837|Q123904837]] | [[Andrea Genovart]] | [[Barcelona]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 5454 | [[:d:Q123909788|Q123909788]] | [[Gemma Arimany]] | [[Olot]] | 1980-07-12 | | | |- | style='text-align:right'| 5455 | [[:d:Q123916119|Q123916119]] | [[Juls]] | [[Xirona]] | 2005-11-26 | | | |- | style='text-align:right'| 5456 | [[:d:Q123922757|Q123922757]] | [[Júlia Regué]] | [[Martorell]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 5457 | [[:d:Q123954004|Q123954004]] | [[Luisa Xifré Morros]] | [[Barcelona]] | 1893-07-11 | [[Abrera]] | 1939-02-19 | |- | style='text-align:right'| 5458 | [[:d:Q123978168|Q123978168]] | [[Regina Aguilar Motta]] | [[Sant Quirze del Vallès]] | 1997-12-05 | | | [[Ficheiro:Regina Aguilar - 36a Lliga Catalana AON Femenina 2024 (54009123523) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5459 | [[:d:Q123983815|Q123983815]] | [[Laure Vega]] | [[Sant Boi de Llobregat]] | 1991 | | | [[Ficheiro:20240506 Debate La Sexta-06577 (Vega cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5460 | [[:d:Q123994207|Q123994207]] | [[Rocío Vidal]] | [[Barcelona]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 5461 | [[:d:Q124029930|Q124029930]] | [[Thais Hernández]] | [[Sant Boi de Llobregat]] | 1988 | | 2023-12-26 | |- | style='text-align:right'| 5462 | [[:d:Q124040847|Q124040847]] | [[Montserrat Altet Girbau]] | [[Barcelona]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 5463 | [[:d:Q124055790|Q124055790]] | [[Josefina Rigolfas i Torras]] | [[Igualada]] | 1944-09-19 | [[Igualada]] | 2014-03-03 | [[Ficheiro:Josefina Rigolfas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5464 | [[:d:Q124155176|Q124155176]] | [[Maria Fortuny i Guarro]] | [[Barcelona]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 5465 | [[:d:Q124173077|Q124173077]] | [[Elisabet Boloix i Ripoll]] | [[Barcelona]] | 1960-07-14 | | | |- | style='text-align:right'| 5466 | [[:d:Q124253716|Q124253716]] | [[Carolina Teotino]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 5467 | [[:d:Q124254263|Q124254263]] | [[Laia Sellés i Sánchez]] | [[Lles de Cerdanya]] | 2006-09-19 | | | |- | style='text-align:right'| 5468 | [[:d:Q124287563|Q124287563]] | [[Vinyet Noguero Planas]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 5469 | [[:d:Q124288672|Q124288672]] | [[Bea Archidona]] | [[Tarragona]] | 1985-11-06 | | | |- | style='text-align:right'| 5470 | [[:d:Q124310840|Q124310840]] | [[Paula Alós]] | [[Mataró]] | 2006-08-09 | | | |- | style='text-align:right'| 5471 | [[:d:Q124321855|Q124321855]] | [[Laura Brugués i Saló]] | [[Figueres]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 5472 | [[:d:Q124340724|Q124340724]] | [[Lorena Medina]] | [[Gironella]] | 2003-04-25 | | | [[Ficheiro:Lorena Medina.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5473 | [[:d:Q124340736|Q124340736]] | [[Laia Font]] | [[Gironella]] | 2007 | | | [[Ficheiro:Laia Font.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5474 | [[:d:Q124356718|Q124356718]] | [[Núria Carreras Povill]] | [[Olesa de Montserrat]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 5475 | [[:d:Q124365479|Q124365479]] | [[Martina Terré Martí]] | [[Barcelona]] | 2002-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 5476 | [[:d:Q124368929|Q124368929]] | [[Silvia Oliete]] | [[Barcelona]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Silvia Oliete by Elisabeth Serra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5477 | [[:d:Q124377700|Q124377700]] | [[Melania Olcina]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 5478 | [[:d:Q124423814|Q124423814]] | [[Carme Sugrañes Blay]] | [[Barcelona]] | 1915-04-15 | [[Sant Pere de Ribes]] | 1998-03-09 | |- | style='text-align:right'| 5479 | [[:d:Q124455280|Q124455280]] | [[Meri Anglés]] | [[Barcelona]] | 1996-06-28 | | | |- | style='text-align:right'| 5480 | [[:d:Q124457712|Q124457712]] | [[Conchita Prim]] | [[Barcelona]] | 1920-08-07 | [[Mataró]] | 1993-10-07 | [[Ficheiro:Conxita Prim.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5481 | [[:d:Q124512889|Q124512889]] | [[Montserrat Padrós Mangot]] | [[Barcelona]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 5482 | [[:d:Q124538397|Q124538397]] | [[Lydia Delgado]] | [[Barcelona]] | 1954-12-04 | | | [[Ficheiro:Lydia Delgado The Brandery Summer Edition 2010 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5483 | [[:d:Q124540921|Q124540921]] | [[Sheila González Mardones]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 5484 | [[:d:Q124545775|Q124545775]] | [[Núria Florensa Peralta]] | [[Lleida]] | | | | [[Ficheiro:Núria Florensa (2016).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5485 | [[:d:Q124567905|Q124567905]] | [[Maria Teresa Salom i Romaguera]] | [[Calella]] | 1922-01-26 | | | |- | style='text-align:right'| 5486 | [[:d:Q124605727|Q124605727]] | [[Georgina Cerezuela Robusté]] | [[Barcelona]] | 1995-12-27 | | | |- | style='text-align:right'| 5487 | [[:d:Q124614674|Q124614674]] | [[Laia Lamana Llobera]] | [[Viladecans]] | 2002-01-08 | | | [[Ficheiro:Celta Femxa Zorka - Durán Maquinaria Ensino Lugo 41.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5488 | [[:d:Q124614876|Q124614876]] | [[Elisabet Golobardes Ribé]] | [[Barcelona]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 5489 | [[:d:Q124615928|Q124615928]] | [[Jordina Torrents Barrena]] | [[Constantí]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 5490 | [[:d:Q124643085|Q124643085]] | [[Rosa Ortuño Melero]] | [[Sabadell]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5491 | [[:d:Q124654363|Q124654363]] | [[Rosalia Rovira i Duart]] | [[Barcelona]] | 1903 | | 1982-03-12 | |- | style='text-align:right'| 5492 | [[:d:Q124656525|Q124656525]] | [[Camila Caneque]] | [[Barcelona]] | 1984-06-15 | | 2024-02-14 | [[Ficheiro:Camilacanequelights.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5493 | [[:d:Q124657546|Q124657546]] | [[Anna Recasens]] | [[Cambrils]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 5494 | [[:d:Q124710315|Q124710315]] | [[Desirée de Fez]] | [[Barcelona]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Desirée de Fez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5495 | [[:d:Q124727368|Q124727368]] | [[Laia Pellejà]] | [[Tarragona]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Laia Pellejà i Puxeu 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5496 | [[:d:Q124734599|Q124734599]] | [[Ikram Bouloum]] | [[Torelló]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5497 | [[:d:Q124734629|Q124734629]] | [[Glòria Ribera]] | [[Guissona]] | 1994 | | | [[Ficheiro:©Dani Codina Òmnium (52883491300).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5498 | [[:d:Q124736306|Q124736306]] | [[Noemí Morral i Palacín]] | [[Vic]] | 1972-12-29 | | | [[Ficheiro:Noemi Morral.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5499 | [[:d:Q124737089|Q124737089]] | [[Francesca Fosalba Batalla]] | [[Esparreguera]] | 1954-02-19 | | | |- | style='text-align:right'| 5500 | [[:d:Q124742230|Q124742230]] | [[Nuria Mompín]] | [[Barcelona]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Nuria Mompin by Xavier Baliellas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5501 | [[:d:Q124745108|Q124745108]] | [[Concepció Tor Barris]] | [[Xirona]] | 1926 | [[Xirona]] | 2015-12-27 | |- | style='text-align:right'| 5502 | [[:d:Q124785486|Q124785486]] | [[Teresa Bassa]] | [[Granollers]] | 19th century | [[Granollers]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 5503 | [[:d:Q124790683|Q124790683]] | [[Maria Sabaté i Cebado]] | [[Barcelona]] | 1902-12-25 | [[Barcelona]] | 1974-11 | |- | style='text-align:right'| 5504 | [[:d:Q124796334|Q124796334]] | [[Eva Fernández i Lamelas]] | [[Barcelona]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 5505 | [[:d:Q124823250|Q124823250]] | [[Enriqueta Teixidó Ferrándiz]] | [[Barcelona]] | 1917-02-20 | | 2002-03-29 | |- | style='text-align:right'| 5506 | [[:d:Q124843192|Q124843192]] | [[Gemma Tribó Traveria]] | [[Manlleu]] | 1951 | [[provincia de Barcelona]] | 2023-10-26 | |- | style='text-align:right'| 5507 | [[:d:Q124980838|Q124980838]] | [[Núria Balagué Gómez]] | [[Barcelona]] | 1969-12-05 | | | |- | style='text-align:right'| 5508 | [[:d:Q124998769|Q124998769]] | [[Corona Calero López]] | [[Lleida]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 5509 | [[:d:Q125030042|Q125030042]] | [[Mercè Rius]] | [[Barcelona]] | 1953-09-20 | | | [[Ficheiro:IMATGE.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5510 | [[:d:Q125124850|Q125124850]] | [[Consuelo Montañés Soriano]] | [[Tarragona]] | 1844-09-01 | [[Buenos Aires]] | 1920 | [[Ficheiro:Consuelo Montañés La picadora Guillermo Cereceda ed F Bernareggi Barcelona bdh0000120929.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5511 | [[:d:Q125153543|Q125153543]] | [[Carol Duran]] | [[Terrasa]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 5512 | [[:d:Q125206725|Q125206725]] | [[Roser Cavallé Estupiñà]] | [[Reus]] | 1935-02-08 | | 2014-10-13 | |- | style='text-align:right'| 5513 | [[:d:Q125220035|Q125220035]] | [[Rita González]] | [[Barcelona]] | | | | [[Ficheiro:Preestrena de la sèrie L'Acadèmia - 05 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5514 | [[:d:Q125243403|Q125243403]] | [[Maria Palau i Vivas]] | [[Campdevànol]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 5515 | [[:d:Q125360911|Q125360911]] | [[Pilar Cuerva Castillo]] | [[Igualada]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 5516 | [[:d:Q125369522|Q125369522]] | [[Clara Soteras]] | [[Argentona]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Catosfera 2021 - SEO Day 2021 - 09.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5517 | [[:d:Q125389424|Q125389424]] | [[Neus Penalba i Suárez]] | [[Tarragona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 5518 | [[:d:Q125447180|Q125447180]] | [[Maria Buhigas i San José]] | [[Barcelona]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 5519 | [[:d:Q125454598|Q125454598]] | [[Ailux]] | [[Barcelona]] | 2000-04-13 | [[Barcelona]] | 2022-09-30 | |- | style='text-align:right'| 5520 | [[:d:Q125458799|Q125458799]] | [[Clara Bafaluy Avenoza]] | [[Barcelona]] | 1997 | | | |- | style='text-align:right'| 5521 | [[:d:Q125498858|Q125498858]] | [[Mercè Montserrat Lajara i Garcia]] | [[Barcelona]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 5522 | [[:d:Q125503253|Q125503253]] | [[Elionor Vinyerta]] | [[Barcelona]] | 1893-03-17 | [[Cidade de México]] | 1967-06-14 | |- | style='text-align:right'| 5523 | [[:d:Q125509155|Q125509155]] | [[Zahida Membrado]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5524 | [[:d:Q125559495|Q125559495]] | [[Roser Guix Torrents]] | [[Odèn]] | 1963-03-07 | | | [[Ficheiro:20240723-RoserGuixTorrents Nuncarga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5525 | [[:d:Q125592209|Q125592209]] | [[Núria Casals]] | [[Ripoll]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 5526 | [[:d:Q125599827|Q125599827]] | [[Mercè Mallarach i Berga]] | [[Olot]] | 1924-06-21 | [[Olot]] | 2021-04-11 | |- | style='text-align:right'| 5527 | [[:d:Q125626916|Q125626916]] | [[Antònia Folguera]] | [[Lleida]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 5528 | [[:d:Q125680755|Q125680755]] | [[Mar Besses i Casanovas]] | [[Sant Joan Despí]] | 1998-07-06 | | | |- | style='text-align:right'| 5529 | [[:d:Q125680947|Q125680947]] | [[Montserrat Bergés i Saura]] | [[Lleida]] | 1967-01-01 | | | [[Ficheiro:Montse Bergés durant la seva intervenció en l¿acte (11-09-2023).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5530 | [[:d:Q125680952|Q125680952]] | [[Neus Roig Pruñonosa]] | [[Barcelona]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 5531 | [[:d:Q125680974|Q125680974]] | [[Eva Pomares Latorre]] | [[Barcelona]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Eva Pomares, directora general de Difusió, dona la benvinguda a l'acte (10-10-2023).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5532 | [[:d:Q125681371|Q125681371]] | [[Sabrin Araibi Marachi]] | [[Barcelona]] | 1997 | | | [[Ficheiro:Sabrin Araibi (20-09-2024) - 1 (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5533 | [[:d:Q125681396|Q125681396]] | [[Neus Comes Pon]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Neus Comes Pon (20-09-2024) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5534 | [[:d:Q125690345|Q125690345]] | [[Yaiza Berrocal Guevara]] | [[Llinars del Vallès]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 5535 | [[:d:Q125690468|Q125690468]] | [[Elena Ferré Toldrà]] | [[Lleida]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 5536 | [[:d:Q125739621|Q125739621]] | [[Montse Frisach]] | [[Ripollet]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 5537 | [[:d:Q125754381|Q125754381]] | [[Marta Salicrú Serra]] | [[Barcelona]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Gala dels Premis Sonor 2022 - 110 (Salicrú cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5538 | [[:d:Q125817418|Q125817418]] | [[Lía Kali]] | [[Barcelona]] | 1997-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 5539 | [[:d:Q125856825|Q125856825]] | [[Noemí Palacios]] | [[Sabadell]] | 1982-01-07 | | | |- | style='text-align:right'| 5540 | [[:d:Q125858224|Q125858224]] | [[Paula Blasi]] | [[Esplugues de Llobregat]] | 2003-02-19 | | | [[Ficheiro:GPMF2025-06 Paula Blasi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5541 | [[:d:Q125858863|Q125858863]] | [[Raimunda Elías Marca]] | [[Arbeca]] | 1911-06-14 | [[Londres]] | 2001-11-19 | |- | style='text-align:right'| 5542 | [[:d:Q125872246|Q125872246]] | [[Núria Cortadellas Ramentol]] | [[El Masnou]] | 1961 | [[El Masnou]] | 2017-05-07 | |- | style='text-align:right'| 5543 | [[:d:Q125875499|Q125875499]] | [[Ángeles Parra García]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 5544 | [[:d:Q125946943|Q125946943]] | [[Rosa Andreu]] | [[Cornellà de Llobregat]] | 1959-06-19 | | | |- | style='text-align:right'| 5545 | [[:d:Q125957975|Q125957975]] | [[Montserrat Casas i Soldevila]] | [[Alella]] | 1933 | | 2024-05-16 | |- | style='text-align:right'| 5546 | [[:d:Q125962398|Q125962398]] | [[Gema Matias]] | [[Barcelona]] | 1955-03-20 | | | [[Ficheiro:Gema Matías.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5547 | [[:d:Q125974765|Q125974765]] | [[Imma Costa]] | [[El Montmell]] | 1962-11-25 | | 2024-05-15 | [[Ficheiro:Delegació del Priorat al Parlament Europeu (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5548 | [[:d:Q126018282|Q126018282]] | [[Míriam Tortosa]] | [[Barcelona]] | 1984-09-09 | | | [[Ficheiro:Míriam Tortosa (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5549 | [[:d:Q126070342|Q126070342]] | [[Alba Muñoz]] | [[Barcelona]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 5550 | [[:d:Q126125148|Q126125148]] | [[Otília Defis i Peix]] | [[Barcelona]] | 1935-08-13 | | | [[Ficheiro:Otília.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5551 | [[:d:Q126189170|Q126189170]] | [[Tania Alvarez]] | [[Torrelles de Llobregat]] | 2002 | | | |- | style='text-align:right'| 5552 | [[:d:Q126284969|Q126284969]] | [[Núria Vergés i Bosch]] | [[Igualada]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Nuria Verges Bosch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5553 | [[:d:Q126296899|Q126296899]] | [[Clara Cambray]] | [[Mataró]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 5554 | [[:d:Q126326086|Q126326086]] | [[Manolita Gutiérrez Guzmán]] | [[Barcelona]] | 1954-08-21 | | | |- | style='text-align:right'| 5555 | [[:d:Q126326838|Q126326838]] | [[Sònia Astola Cabana]] | [[Cataluña]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 5556 | [[:d:Q126327657|Q126327657]] | [[Elena Azpelicueta Román]] | [[Barcelona]] | 1930-12-25 | | | |- | style='text-align:right'| 5557 | [[:d:Q126328515|Q126328515]] | [[Lluïsa Duran Cama]] | [[Sant Feliu de Guíxols]] | 1899 | [[La Bisbal d'Empordà]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 5558 | [[:d:Q126361741|Q126361741]] | [[María del Rosario Galindo de Juan]] | [[Barcelona]] | 1940-11-12 | [[Cataluña]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 5559 | [[:d:Q126371658|Q126371658]] | [[Lucrècia Muñoz Reja]] | [[Cataluña]] | 20th century | [[Cataluña]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 5560 | [[:d:Q126423065|Q126423065]] | [[Blanca Ferré i Carreras]] | [[Clariana]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 5561 | [[:d:Q126454833|Q126454833]] | [[Dolors Iglesias Paredes]] | [[Blanes]] | 1951-01-10 | | | [[Ficheiro:Dolors Iglesias Paredes - XXVIII FESTA HISTÒRICS I HISTÒRIQUES BÀSQUET CATALÀ 2023 (53278078752) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5562 | [[:d:Q126485842|Q126485842]] | [[Maria Josep Udina i Abelló]] | [[Barcelona]] | 1940-06-29 | [[Castelldefels]] | 2024-06-10 | |- | style='text-align:right'| 5563 | [[:d:Q126486139|Q126486139]] | [[Meritxell Ferré Gaset]] | [[Manresa]] | 2006-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 5564 | [[:d:Q126519870|Q126519870]] | [[Josefina Tió]] | [[Cataluña]] | 20th century | [[Cataluña]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 5565 | [[:d:Q126540336|Q126540336]] | [[Mara Jiménez]] | [[Sabadell]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 5566 | [[:d:Q126599530|Q126599530]] | [[Aina Arxé Santanach]] | [[Ripoll]] | 1998-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 5567 | [[:d:Q126616641|Q126616641]] | [[Regina Flix Lázaro]] | [[Pacs del Penedès]] | 1995-07-04 | | | |- | style='text-align:right'| 5568 | [[:d:Q126617085|Q126617085]] | [[Conxita Casanovas]] | [[Barcelona]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 5569 | [[:d:Q126620792|Q126620792]] | [[Erika Leiva]] | [[Tarragona]] | 1984-12-18 | | | [[Ficheiro:Erika-Leiva-2022.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5570 | [[:d:Q126628334|Q126628334]] | [[Vinyet Flix Lázaro]] | [[Pacs del Penedès]] | 2001-09-19 | | | |- | style='text-align:right'| 5571 | [[:d:Q126629389|Q126629389]] | [[Anna Ferrer Santacana]] | [[El Vendrell]] | 1999-12-31 | | | |- | style='text-align:right'| 5572 | [[:d:Q126680572|Q126680572]] | [[Yoya Alcoceba]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Yoya Alcoceba (05-07-2024) (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5573 | [[:d:Q126721020|Q126721020]] | [[Alba Gómez Gabriel]] | [[Sant Pere de Ribes]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 5574 | [[:d:Q126723913|Q126723913]] | [[Mercè Ribalta Cuxart]] | [[Barcelona]] | 20th century | [[Barcelona]] | 20th century | [[Ficheiro:Mercè Ribalta AFB3-117 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5575 | [[:d:Q126898586|Q126898586]] | [[Berta Sureda Berna]] | [[Barcelona]] | 1959 | [[Palma]] | 2024-06-23 | |- | style='text-align:right'| 5576 | [[:d:Q126902037|Q126902037]] | [[Montserrat Sanuy Simón]] | [[Lleida]] | 1935 | | | |- | style='text-align:right'| 5577 | [[:d:Q126917208|Q126917208]] | [[Marta Alech Coll]] | [[Figueres]] | 1990-01-11 | | | |- | style='text-align:right'| 5578 | [[:d:Q126947770|Q126947770]] | [[Deva Bermejo Escribano]] | [[Barcelona]] | 2004-05-15 | | | [[Ficheiro:3a Lliga Catalana AON 2023 Femenina Challenge (53213647112).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5579 | [[:d:Q126964104|Q126964104]] | [[Anna Sanitjas Olea]] | [[Vic]] | 1978-10-12 | | | [[Ficheiro:La directora general d'Ecosistemes Forestals i Gestió del Medi, Anna Sanitjas i Olea (21-03-2023) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5580 | [[:d:Q127038123|Q127038123]] | [[Imma Merino]] | [[Castellfollit de la Roca]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Imma Merino (04-09-2023) (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5581 | [[:d:Q127327846|Q127327846]] | [[Mar Molne Magrina]] | [[El Morell]]<br/>[[Tarragona]] | 2001-10-16 | | | |- | style='text-align:right'| 5582 | [[:d:Q127331530|Q127331530]] | [[Mercè Anglès]] | [[Tarragona]] | 1961-06-29 | [[Tarragona]] | 2014-08-13 | |- | style='text-align:right'| 5583 | [[:d:Q127502286|Q127502286]] | [[Remei González Manzanero]] | [[Barcelona]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 5584 | [[:d:Q127506439|Q127506439]] | [[Marta Montoliu Matias]] | [[Barcelona]] | 1994-03-18 | | | [[Ficheiro:Marta Montoliu - Final CADI LA SEU - SPAR CITYLIFT GIRONA (Foto Ricard Rovira FCBQ) (29834110451) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5585 | [[:d:Q127523941|Q127523941]] | [[Sara Pons Arnal]] | [[Lleida]] | 1970 | | | [[Ficheiro:BCN Anna Frank-E.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5586 | [[:d:Q127531747|Q127531747]] | [[Maria Sans i Moya]] | [[Arbeca]] | 1920-09-03 | [[Mataró]] | 2012-05-29 | |- | style='text-align:right'| 5587 | [[:d:Q127598460|Q127598460]] | [[Eva Arasa Altimira]] | [[Sabadell]] | 1976-10-13 | | | [[Ficheiro:Eva Arasa Altimira.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5588 | [[:d:Q127605518|Q127605518]] | [[Silvia Sesé Pérez]] | [[Tremp]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 5589 | [[:d:Q127641197|Q127641197]] | [[Montserrat Farreras i Forns]] | [[Xirona]] | 1923-05-20 | | 2022-04-19 | |- | style='text-align:right'| 5590 | [[:d:Q127691114|Q127691114]] | [[Lluïsa Bisetti Rodríguez]] | [[Badalona]] | 1971-03-04 | | | |- | style='text-align:right'| 5591 | [[:d:Q127788459|Q127788459]] | [[Maria Dolors Esquerra Roig]] | [[Barcelona]] | 1964-06-07 | | | |- | style='text-align:right'| 5592 | [[:d:Q127796957|Q127796957]] | [[Anna Boleda Colet]] | [[Barcelona]] | 1981-05-20 | | | [[Ficheiro:Anna Boleda - Final Lliga Catalana LF2 (Foto M.A. Chazo FCBQ) (44101377925) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5593 | [[:d:Q127809240|Q127809240]] | [[Lucía G. Romero]] | [[Barcelona]] | 1999 | | | [[Ficheiro:Lucía G. Romero Barcelona 2024 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5594 | [[:d:Q127869315|Q127869315]] | [[Daniela Terol]] | [[Barcelona]] | 2008-10-26 | | | |- | style='text-align:right'| 5595 | [[:d:Q127947375|Q127947375]] | [[Telma Cester i Garcia]] | [[Barcelona]] | 2005-06-30 | | | |- | style='text-align:right'| 5596 | [[:d:Q127957763|Q127957763]] | [[Cristina Portell Cortés]] | [[Barcelona]] | 1956-04-25 | | | |- | style='text-align:right'| 5597 | [[:d:Q127965661|Q127965661]] | [[Isabel Hernández Huet]] | [[Barcelona]] | 1955-10-15 | | | |- | style='text-align:right'| 5598 | [[:d:Q128304766|Q128304766]] | [[Clara Pérez]] | [[Terrasa]] | 2001-07-26 | | | |- | style='text-align:right'| 5599 | [[:d:Q128390091|Q128390091]] | [[Maria del Mar Rovira Rodríguez]] | [[Barcelona]] | 1975-02-05 | | | |- | style='text-align:right'| 5600 | [[:d:Q128488187|Q128488187]] | [[Nona Pérez]] | [[Sant Cugat del Vallès]] | 2003-04-10 | | | |- | style='text-align:right'| 5601 | [[:d:Q128488228|Q128488228]] | [[Isabel Piralkova]] | [[Arenys de Mar]] | 2005-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 5602 | [[:d:Q128594152|Q128594152]] | [[Irene Cordón i Solà-Sagalés]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Irene Cordón i Solà-Sagalés.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5603 | [[:d:Q128692906|Q128692906]] | [[Ainhoa Campabadal Amezcua]] | [[Sabadell]] | 2003-06-03 | | | |- | style='text-align:right'| 5604 | [[:d:Q128792473|Q128792473]] | [[Paula Juste Sánchez]] | [[Lleida]] | 2003-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 5605 | [[:d:Q128795811|Q128795811]] | [[Sandra Ventura Pérez]] | [[Salt]] | 1972-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 5606 | [[:d:Q128796129|Q128796129]] | [[Rosa Pérez Caparrós]] | [[Barcelona]] | 1981-02-21 | | | |- | style='text-align:right'| 5607 | [[:d:Q128801630|Q128801630]] | [[Míriam Herrera Arévalo]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1983-04-23 | | | |- | style='text-align:right'| 5608 | [[:d:Q128802145|Q128802145]] | [[Mercè Morros Torrent]] | [[Igualada]] | 1969-03-09 | [[Santiago de Compostela]] | 2022-04-22 | |- | style='text-align:right'| 5609 | [[:d:Q128904158|Q128904158]] | [[Olga Pané]] | [[Barcelona]] | 1956-07-30 | | | [[Ficheiro:Olga Pané Mena, Consellera de Salut (cropped 2).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5610 | [[:d:Q128904159|Q128904159]] | [[Mónica Martínez Bravo]] | [[Barcelona]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Mónica Martínez Bravo, Consellera de Drets Socials i Inclusió (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5611 | [[:d:Q128947641|Q128947641]] | [[Sònia Hernández Almodóvar]] | [[Barcelona]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Sònia Hernández Almodóvar, Consellera de Cultura (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5612 | [[:d:Q129187453|Q129187453]] | [[Emilia María Ibáñez Fernández]] | [[Badalona]] | 1965-06-03 | | | |- | style='text-align:right'| 5613 | [[:d:Q129192829|Q129192829]] | [[Helena Creus i Esteve]] | [[Tremp]] | 1950-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 5614 | [[:d:Q129261625|Q129261625]] | [[Mercedes Martínez Moya]] | [[Barcelona]] | 1950-12-10 | [[Barcelona]] | 2024-08-02 | |- | style='text-align:right'| 5615 | [[:d:Q129406989|Q129406989]] | [[Beatriz Escribano Rodríguez de Robles]] | [[Barcelona]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Beatriz Escribano (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5616 | [[:d:Q129652997|Q129652997]] | [[Ester Enrich Coma]] | [[Castellnou d'Oluges]] | 1986-10-28 | | | [[Ficheiro:Ester 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5617 | [[:d:Q129900099|Q129900099]] | [[Carlota Bruna]] | [[Barcelona]] | 1997-07-09 | | | [[Ficheiro:L'ambaixadora europea del Pacte Climàtic, Carlota Bruna. (05-06-2023) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5618 | [[:d:Q129901952|Q129901952]] | [[Cristina Farrés]] | [[Sabadell]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 5619 | [[:d:Q129940264|Q129940264]] | [[Mireia González Sáez]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1987-06-09 | | | [[Ficheiro:Mireia González Sáez (27-09-2024) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5620 | [[:d:Q129942661|Q129942661]] | [[Blanca Fernández]] | [[Barcelona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 5621 | [[:d:Q130043298|Q130043298]] | [[Judit Pujols Parera]] | [[Montmajor]] | 2005-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 5622 | [[:d:Q130084320|Q130084320]] | [[Lara Baqués Valldosera]] | [[Val de Arán]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5623 | [[:d:Q130214849|Q130214849]] | [[Marta Nin Gómez]] | [[Barcelona]] | 1971-04-08 | | | |- | style='text-align:right'| 5624 | [[:d:Q130221032|Q130221032]] | [[Cristina Lagé]] | [[Barcelona]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Cristina Lagé (27-09-2024) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5625 | [[:d:Q130223431|Q130223431]] | [[María Isabel Perelló Doménech|Isabel Perelló]] | [[Sabadell]] | 1958-03-18 | | | [[Ficheiro:Isabel Perelló 2025 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5626 | [[:d:Q130235159|Q130235159]] | [[Patricia Llabres Herrera]] | [[Barcelona]] | 1996-04-15 | | | [[Ficheiro:2025-02-08 Volleyball, 1. Bundesliga Frauen, Schwarz-Weiss Erfurt - SSC Palmberg Schwerin STP 7890.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5627 | [[:d:Q130238621|Q130238621]] | [[Emma Feliu Martin]] | [[Fortià]] | 2003-10-31 | | | |- | style='text-align:right'| 5628 | [[:d:Q130262254|Q130262254]] | [[María Rambla Castells]] | [[Terrasa]] | 1917-07-22 | | 2016-03-05 | |- | style='text-align:right'| 5629 | [[:d:Q130292906|Q130292906]] | [[Angelina Torres Vallbona]] | [[Bellvís]] | 1913-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 5630 | [[:d:Q130298058|Q130298058]] | [[Nora García de la Casa]] | [[El Masnou]] | 2005-07-06 | | | |- | style='text-align:right'| 5631 | [[:d:Q130309867|Q130309867]] | [[Mireia Torras Parera]] | [[Sabadell]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5632 | [[:d:Q130320285|Q130320285]] | [[Anna Pujol Rius]] | [[Barcelona]] | 1956-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 5633 | [[:d:Q130336608|Q130336608]] | [[María Dolores Iduarte Despuig]] | [[Barcelona]] | 1933 | [[Barcelona]] | 2011-09-16 | |- | style='text-align:right'| 5634 | [[:d:Q130341608|Q130341608]] | [[Núria Navarro Hurtado]] | [[Figueres]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5635 | [[:d:Q130342292|Q130342292]] | [[Lucía López Cerdán]] | [[Tarragona]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 5636 | [[:d:Q130343502|Q130343502]] | [[Núria Gil Sisó]] | [[Soses]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Núria Gil, durant la presentació de la Fira de Sant Miquel i el 3r Congrés BIT edició Lleida (13-09-2024).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5637 | [[:d:Q130359102|Q130359102]] | [[Ruth Juan]] | [[Barcelona]] | | | | [[Ficheiro:380.000 metros cuadrados para la libertad, la igualdad y el deseo 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5638 | [[:d:Q130383602|Q130383602]] | [[Clàudia Peña]] | [[Barcelona]] | 2004-10-26 | | | |- | style='text-align:right'| 5639 | [[:d:Q130390318|Q130390318]] | [[Marina Romero i Prades]] | [[Barcelona]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 5640 | [[:d:Q130405099|Q130405099]] | [[Mariona Colomer i Gallardo]] | [[Palau-solità i Plegamans]] | 2002-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 5641 | [[:d:Q130406462|Q130406462]] | [[Raquel Lúa]] | [[Barcelona]] | 1993-10-01 | | | [[Ficheiro:Raquel Lúa en 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5642 | [[:d:Q130413653|Q130413653]] | [[Esther Antich Sariol]] | [[Barcelona]] | 1892 | [[Barcelona]] | 1972-11-16 | |- | style='text-align:right'| 5643 | [[:d:Q130425069|Q130425069]] | [[Alba Careta]] | [[Avinyó]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Leidse Jazz Award finalisten 2019, Objectnr AF A5187.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5644 | [[:d:Q130426148|Q130426148]] | [[Gemma Solé Adell]] | [[Barcelona]] | 1999-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 5645 | [[:d:Q130427169|Q130427169]] | [[Helena Solà i Tàrraga]] | [[Barcelona]] | 1976-08-07 | | | |- | style='text-align:right'| 5646 | [[:d:Q130459633|Q130459633]] | [[Irene Minovas]] | [[Vic]] | 1982-04-30 | | | |- | style='text-align:right'| 5647 | [[:d:Q130475143|Q130475143]] | [[Martina Millà i Bernad]] | [[Barcelona]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 5648 | [[:d:Q130479452|Q130479452]] | [[Infotaula Alba Miranda Ribera]] | [[Barcelona]] | 1978-08-17 | | | [[Ficheiro:Alba Miranda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5649 | [[:d:Q130497876|Q130497876]] | [[Núria Gispert Vilà]] | [[Barcelona]] | 1957-11-18 | [[Barcelona]] | 2024-10-12 | |- | style='text-align:right'| 5650 | [[:d:Q130541678|Q130541678]] | [[Cecília Boqué Dalmau]] | [[Les Borges del Camp]] | 1917-02-14 | [[Monestir de Sant Benet de Montserrat]] | 2020-01-04 | |- | style='text-align:right'| 5651 | [[:d:Q130552326|Q130552326]] | [[Eulàlia Vela López]] | [[Barcelona]] | 1970-11-11 | | | |- | style='text-align:right'| 5652 | [[:d:Q130552332|Q130552332]] | [[Ester Vela López]] | [[Barcelona]] | 1972-01-15 | | | |- | style='text-align:right'| 5653 | [[:d:Q130554351|Q130554351]] | [[Ares Riu Madrid]] | [[Vielha]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 5654 | [[:d:Q130558123|Q130558123]] | [[Sandra Peña Lesmes]] | [[Barcelona]] | 1978-01-14 | | | |- | style='text-align:right'| 5655 | [[:d:Q130564022|Q130564022]] | [[Laura Navarro Sallés]] | [[Manresa]] | 1984-02-11 | | | |- | style='text-align:right'| 5656 | [[:d:Q130611568|Q130611568]] | [[Lorena Nogal]] | [[Barcelona]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 5657 | [[:d:Q130635559|Q130635559]] | [[Carmen Zapata]] | [[Barcelona]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 5658 | [[:d:Q130702816|Q130702816]] | [[Solés Carabasa Closa]] | [[Tiurana]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Solés Carabasa (01-08-2024) (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5659 | [[:d:Q130751146|Q130751146]] | [[Marina Daufí Segura]] | [[Tortosa]] | 1900 | [[Manlleu]] | 1976-04-23 | |- | style='text-align:right'| 5660 | [[:d:Q130760094|Q130760094]] | [[Anna Noguera Nieto]] | [[Xirona]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 5661 | [[:d:Q130831699|Q130831699]] | [[Eva Comas]] | [[Gavà]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Eva Comas-Arnal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5662 | [[:d:Q131101306|Q131101306]] | [[Safia El Aaddam]] | [[Tarragona]] | 1995-07-17 | | | |- | style='text-align:right'| 5663 | [[:d:Q131154184|Q131154184]] | [[Mariona Creus Virgili]] | [[Sabadell]] | 1941-06-25 | [[Sabadell]] | 2022-07-24 | |- | style='text-align:right'| 5664 | [[:d:Q131170857|Q131170857]] | [[Maria Eulàlia Solsona Costa]] | [[Verdú]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 5665 | [[:d:Q131195258|Q131195258]] | [[Mercè Dexeus Mallol]] | [[Barcelona]] | 1933 | | | |- | style='text-align:right'| 5666 | [[:d:Q131282069|Q131282069]] | [[Maria Rosa Bosch Castells]] | [[Bell-lloc d'Urgell]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 5667 | [[:d:Q131289699|Q131289699]] | [[Carme Arcarazo i Sempere]] | [[Barcelona]] | 1996 | | | [[Ficheiro:Sindicat de Llogateres - llei de regulació del preu del lloguer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5668 | [[:d:Q131300272|Q131300272]] | [[Laura Pinyol Puig]] | [[Terrasa]] | 1979-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 5669 | [[:d:Q131377612|Q131377612]] | [[Carme Torres i Graell]] | [[Lleida]] | 1932 | [[Lleida]] | 2010 | |- | style='text-align:right'| 5670 | [[:d:Q131379932|Q131379932]] | [[Elia Torroella Busquets]] | [[Calonge i Sant Antoni]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5671 | [[:d:Q131380098|Q131380098]] | [[Maria Antònia Peralba Pellicer]] | [[Coll de Nargó]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 5672 | [[:d:Q131388269|Q131388269]] | [[Núria Benet]] | [[Rubí, Barcelona|Rubí]] | 1970-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 5673 | [[:d:Q131388273|Q131388273]] | [[Claudia Frontino]] | [[Mollet del Vallès]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Autoretrat de la fotògrafa i periodista Claudia Frontino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5674 | [[:d:Q131389900|Q131389900]] | [[Carmelina Poch]] | [[Barcelona]] | 1835-04-12 | | | |- | style='text-align:right'| 5675 | [[:d:Q131415252|Q131415252]] | [[Rosa Maria Labayen Coderch]] | [[Sant Joan les Fonts]] | 1923 | [[Xirona]] | 2024-12-08 | |- | style='text-align:right'| 5676 | [[:d:Q131443777|Q131443777]] | [[Laia Regincós Escura]] | [[Xirona]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Futur Fest 2024 - Catosfera 21.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5677 | [[:d:Q131522380|Q131522380]] | [[Pilar Pujadas]] | [[Barcelona]] | 1960-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 5678 | [[:d:Q131573981|Q131573981]] | [[Alba Pujals i Roigé]] | [[Terrasa]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 5679 | [[:d:Q131610288|Q131610288]] | [[Lola Casademunt]] | [[Cardedeu]] | 1931 | | 2024-12-30 | |- | style='text-align:right'| 5680 | [[:d:Q131618883|Q131618883]] | [[Cristina Casadevall de la Cámara]] | [[Barcelona]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 5681 | [[:d:Q131619942|Q131619942]] | [[Montserrat Baixas i Castellví]] | [[Barcelona]] | 1900 | | | |- | style='text-align:right'| 5682 | [[:d:Q131690077|Q131690077]] | [[Margarida Bedós i Casals]] | [[Sabadell]] | 1922 | [[Sabadell]] | 1981-01 | |- | style='text-align:right'| 5683 | [[:d:Q131743151|Q131743151]] | [[Maria Regina Goberna i Julià]] | [[Barcelona]] | 1934-06-19 | | 2025-01-03 | |- | style='text-align:right'| 5684 | [[:d:Q131744894|Q131744894]] | [[Montserrat Viñas i Santos]] | [[Tiana, Barcelona|Tiana]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 5685 | [[:d:Q131763721|Q131763721]] | [[Aurora Brunet Farnós]] | [[Xirona]] | 1933 | [[Xirona]] | 2025-01-14 | |- | style='text-align:right'| 5686 | [[:d:Q131832325|Q131832325]] | [[Maria Jesús Medina]] | [[Barcelona]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 5687 | [[:d:Q131934652|Q131934652]] | [[Fiona Pinar]] | [[Ripoll]] | 2003-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 5688 | [[:d:Q132127664|Q132127664]] | [[Isa Reyes]] | [[Barcelona]] | 1921 | [[California]] | 1991 | |- | style='text-align:right'| 5689 | [[:d:Q132130161|Q132130161]] | [[Estel Petchamé]] | [[Terrasa]] | 2005-05-24 | | | |- | style='text-align:right'| 5690 | [[:d:Q132191447|Q132191447]] | [[Marta Vallverdú i Borràs]] | [[Santa Coloma de Gramenet]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 5691 | [[:d:Q132201104|Q132201104]] | [[Alegria Royo Grañena]] | [[Pla de la Cerdera]] | 1918-08-27 | | | |- | style='text-align:right'| 5692 | [[:d:Q132203191|Q132203191]] | [[Montserrat Parés Salesas]] | [[La Secuita]] | 1919-08-21 | [[Barcelona]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 5693 | [[:d:Q132303579|Q132303579]] | [[Mireia Badia]] | [[Manresa]] | 1996-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 5694 | [[:d:Q132471888|Q132471888]] | [[Encarna Bodelón]] | [[Barcelona]] | 1967 | | | [[Ficheiro:La directora del Centre d'Estudis Jurídics i Formació Especialitzada (CEJFE), Encarna Bodelón González, ha fet la inauguració de l'acte. (28-11-2023) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5695 | [[:d:Q132673323|Q132673323]] | [[Roser Marcé]] | [[Sant Pere Molanta]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 5696 | [[:d:Q132677125|Q132677125]] | [[Marta Sitjà]] | [[Manlleu]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Marta Sitjà en Paüra 66.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5697 | [[:d:Q132756675|Q132756675]] | [[Laura Farré]] | [[Vilanova i la Geltrú]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 5698 | [[:d:Q132852444|Q132852444]] | [[Adela Trayter i Colls]] | [[Figueres]] | 1874-06-25 | [[Vic]] | 1968-04-22 | [[Ficheiro:Retrat d'Adela Trayter.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5699 | [[:d:Q132857226|Q132857226]] | [[Isa Feu]] | [[Barcelona]] | 1956-12-07 | | | [[Ficheiro:Isa Feu - 43 Comic BCN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5700 | [[:d:Q133191114|Q133191114]] | [[Laura del Río]] | [[L'Hospitalet de Llobregat]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Laura del Río Wiki.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5701 | [[:d:Q133250603|Q133250603]] | [[Cristina Garcia Molina]] | [[Granollers]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 5702 | [[:d:Q133260105|Q133260105]] | [[Mónica Caldeiro]] | [[Barcelona]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 5703 | [[:d:Q133285384|Q133285384]] | [[Núria Figueras Adell]] | [[Cornellà de Llobregat]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 5704 | [[:d:Q133500022|Q133500022]] | [[Ouineta]] | [[La Roca del Vallès]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 5705 | [[:d:Q133514742|Q133514742]] | [[Llüisa Mora Aguirre]] | [[Barcelona]] | 1971-12-15 | | 2025-03-17 | |- | style='text-align:right'| 5706 | [[:d:Q133539299|Q133539299]] | [[Roser Pérez Simó]] | [[Barcelona]] | 1937 | [[Barcelona]] | 2015-04-15 | |- | style='text-align:right'| 5707 | [[:d:Q133571853|Q133571853]] | [[Alba Castellví Miquel]] | [[Sant Sadurní d'Anoia]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Alba castellvi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5708 | [[:d:Q133753294|Q133753294]] | [[Ana Basanta]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Ana Basanta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5709 | [[:d:Q133760821|Q133760821]] | [[Laura Folguera Ortega]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 5710 | [[:d:Q133763002|Q133763002]] | [[Rosa Bové i Subirós]] | [[Barcelona]] | 1950-08-07 | [[Badalona]] | 2022-12-29 | |- | style='text-align:right'| 5711 | [[:d:Q133804651|Q133804651]] | [[Imma Marín Santiago]] | [[Barcelona]] | 1957-01-06 | | | [[Ficheiro:Imma Marín Santiago a la gala "Ciutat singular. Llibres plurals" d'autors de l'Hospitalet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5712 | [[:d:Q133805179|Q133805179]] | [[Carme Bahí i Anguera]] | [[La Bisbal d'Empordà]] | 1909-09-23 | [[México]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 5713 | [[:d:Q133805718|Q133805718]] | [[Pepita Cervera]] | [[Lleida]] | 1925-05-05 | [[Madrid]] | 2010-12-25 | [[Ficheiro:Pepita Cervera, toda una vida al servicio de la música..png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5714 | [[:d:Q133822223|Q133822223]] | [[Sonia Olla]] | [[Sant Andreu de la Barca]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5715 | [[:d:Q133856882|Q133856882]] | [[Llúcia Garcia]] | [[Cataluña]] | | | | [[Ficheiro:Llúcia Garcia at 2025 Can nes Red Carpet for Romería 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5716 | [[:d:Q133863663|Q133863663]] | [[Marina Sáez Rubio]] | [[Barcelona]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 5717 | [[:d:Q133934620|Q133934620]] | [[Colette Durruti]] | [[Barcelona]] | 1931-12-04 | [[Maureillas-las-Illas]] | 2025-04-19 | [[Ficheiro:Émilienne Morin - Buenaventura Durruti (1936).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5718 | [[:d:Q134054136|Q134054136]] | [[Alba Gràcia i Pañella]] | [[Sitges]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 5719 | [[:d:Q134082097|Q134082097]] | [[Miriam Tirado Torras]] | [[Manresa]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 5720 | [[:d:Q134082672|Q134082672]] | [[Mònica Miró Vinaixa]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 5721 | [[:d:Q134276407|Q134276407]] | [[Alba Cardalda]] | [[Barcelona]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 5722 | [[:d:Q134291977|Q134291977]] | [[Núria Planas|Q134291977]] | [[Barcelona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 5723 | [[:d:Q134308075|Q134308075]] | [[Enriqueta Serrano]] | [[Barcelona]] | 1911 | [[Madrid]] | 1958-11-14 | [[Ficheiro:Cronica-Madrid-1929-30-11-1930.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5724 | [[:d:Q134382916|Q134382916]] | [[Barbara Lluch]] | [[Barcelona]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Bárbara Lluch aplaude a la orquesta Don Juan no existe - Madrid (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5725 | [[:d:Q134390603|Q134390603]] | [[Maria Porta Escoda]] | [[Vila-sana]] | 1997-11-29 | | | |- | style='text-align:right'| 5726 | [[:d:Q134391056|Q134391056]] | [[Montserrat Seró]] | [[Lleida]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5727 | [[:d:Q134446561|Q134446561]] | [[Àngels Guiteras Mestres]] | [[Xirona]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 5728 | [[:d:Q134506585|Q134506585]] | [[Anna Repullo]] | [[Sant Feliu de Llobregat]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 5729 | [[:d:Q134520234|Q134520234]] | [[Núria Corominas Pérez]] | [[Salt]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 5730 | [[:d:Q134520455|Q134520455]] | [[Teresa Fusté]] | [[Ivars d'Urgell]] | 1943-04-30 | [[Llanars]] | 2025-04-13 | [[Ficheiro:Teresa Fuste.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5731 | [[:d:Q134542333|Q134542333]] | [[Carol López]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 5732 | [[:d:Q134615117|Q134615117]] | [[María de Soria-Santacruz Pich]] | [[Barcelona]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 5733 | [[:d:Q134698832|Q134698832]] | [[Maria Josefa Amell i Comas]] | [[Barcelona]] | 1939 | [[Barcelona]] | 2025-05-30 | |- | style='text-align:right'| 5734 | [[:d:Q134726274|Q134726274]] | [[Maria Bernades Guardiola]] | [[Tárrega|Tàrrega]] | 1900-07-03 | [[Viladecans]] | 2000-12-10 | |- | style='text-align:right'| 5735 | [[:d:Q134728807|Q134728807]] | [[Judith Viader i Codina]] | [[Maçanet de la Selva]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 5736 | [[:d:Q134738566|Q134738566]] | [[Pilarín Minguell Pont]] | [[Tárrega|Tàrrega]] | 1926-12-04 | [[Tárrega|Tàrrega]] | 2020-06-30 | |- | style='text-align:right'| 5737 | [[:d:Q134738758|Q134738758]] | [[Emília Palau Montolío]] | [[Barcelona]] | 1903-11-18 | [[Barcelona]] | 1980-07-26 | |- | style='text-align:right'| 5738 | [[:d:Q134815689|Q134815689]] | [[Anna Boldú]] | [[Les Franqueses del Vallès]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 5739 | [[:d:Q134822776|Q134822776]] | [[Marta Plana i Drópez]] | [[Barcelona]] | 1978-09-18 | | | [[Ficheiro:Marta plana 2019.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5740 | [[:d:Q134823005|Q134823005]] | [[Àngels Franch Masferrer]] | [[Sallent]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 5741 | [[:d:Q134823305|Q134823305]] | [[Berta Carles i Bové]] | [[Igualada]] | 1984-02-27 | | | |- | style='text-align:right'| 5742 | [[:d:Q134862142|Q134862142]] | [[Aida Sunyol Sánchez]] | [[Cardedeu]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 5743 | [[:d:Q134874914|Q134874914]] | [[Anna Sorli Gorriz]] | [[Barcelona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5744 | [[:d:Q134888827|Q134888827]] | [[Drolma Lizcano]] | [[Garrotxa]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Drolma-8123 (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5745 | [[:d:Q134889436|Q134889436]] | [[Helena Guardans Cambó]] | [[Barcelona]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 5746 | [[:d:Q134889541|Q134889541]] | [[Elena de Carandini Raventós]] | [[Barcelona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 5747 | [[:d:Q134889962|Q134889962]] | [[Queralt Casasayas Reguant]] | [[Granollers]] | 1984-04-04 | | | [[Ficheiro:Queralt Casasayas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5748 | [[:d:Q134892811|Q134892811]] | [[Ana Palencia]] | [[Viladecans]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 5749 | [[:d:Q134892925|Q134892925]] | [[Anna Gener]] | [[Barcelona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 5750 | [[:d:Q134899674|Q134899674]] | [[Arantxa Calvera Cosculluela]] | [[Lleida]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 5751 | [[:d:Q134926738|Q134926738]] | [[Aurora Catà Sala]] | [[Tárrega|Tàrrega]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 5752 | [[:d:Q134931694|Q134931694]] | [[Ernestina Torelló Llopart]] | [[Barcelona]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 5753 | [[:d:Q134931728|Q134931728]] | [[Roser Roca Tohà]] | [[Tremp]] | | | | |- | style='text-align:right'| 5754 | [[:d:Q134931956|Q134931956]] | [[Rosa María Rodríguez Curto]] | [[Martorell]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 5755 | [[:d:Q134935326|Q134935326]] | [[Carmina Ganyet i Cirera]] | [[Tárrega|Tàrrega]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 5756 | [[:d:Q134955288|Q134955288]] | [[Rosa Tous Oriol]] | [[Manresa]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 5757 | [[:d:Q134959583|Q134959583]] | [[Rosa Esteva]] | [[Barcelona]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 5758 | [[:d:Q134961315|Q134961315]] | [[Mireia Torres Maczassek]] | [[Barcelona]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 5759 | [[:d:Q134962704|Q134962704]] | [[Laura Carnicero Hernanz]] | [[Barcelona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 5760 | [[:d:Q134972037|Q134972037]] | [[Meritxell Juvé Vaello]] | [[Sant Sadurní d'Anoia]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 5761 | [[:d:Q134972679|Q134972679]] | [[Mireia del Pozo Farreres]] | [[Barcelona]] | 1977-10-31 | | | |- | style='text-align:right'| 5762 | [[:d:Q134974309|Q134974309]] | [[Estel Blay Carreras]] | [[Barcelona]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Estel Blay Carreras.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5763 | [[:d:Q134980431|Q134980431]] | [[Laura Ros Verhoeven]] | [[Barcelona]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 5764 | [[:d:Q134983042|Q134983042]] | [[Maite Gassó Casademunt]] | [[Barcelona]] | 1970-05-20 | | | |- | style='text-align:right'| 5765 | [[:d:Q135022492|Q135022492]] | [[Dana Antón Parra]] | [[Barcelona]] | 2006-03-12 | | | |- | style='text-align:right'| 5766 | [[:d:Q135034972|Q135034972]] | [[Teresa Vilasetrú i Teixidó]] | [[Maials]] | 1905-11-08 | [[México]] | 1980-08-04 | |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == * [[Wikipedia:Lista de mulleres de Cataluña con artigo na Wikipedia en galego]] [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres de España con datos de Wikidata]] jwyv7216mwi3ce21mnrr2z05afpbb1d 4 405746 7108215 7107871 2025-06-27T12:53:13Z CommonsDelinker 1410 Eliminouse a referencia ó ficheiro "Concierto_de_Presuntos_Implicados.jpg" que foi borrado en [[commons:Portada galega|Commons]] por [[commons:User:Túrelio|Túrelio]]. Motivo: This file is ONLY published under a license that does not allow unrestricted com 7108215 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de mulleres da Comunidade de Madrid''', segundo os datos que constan en Wikidata: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q5756 . ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p20,p570,P18 |thumb=150 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! lugar de falecemento ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q25055|Q25055]] | [[Matilde Muñoz Sampedro]] | [[Madrid]] | 1900-03-02 | [[Madrid]] | 1969-04-14 | |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q30510|Q30510]] | [[María Dolores Pradera]] | [[Madrid]] | 1924-08-29 | [[Madrid]] | 2018-05-28 | [[Ficheiro:María Dolores Pradera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q39666|Q39666]] | [[Penélope Cruz]] | [[Alcobendas]] | 1974-04-28 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Penélope Cruz-2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q41266|Q41266]] | [[Ana Botella]] | [[Madrid]] | 1953-07-23 | | | [[Ficheiro:Ana Botella 2015b (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q54386|Q54386]] | [[Helena de Borbón e Grecia|Elena de Borbón e Grecia]] | [[Madrid]] | 1963-12-20 | | | [[Ficheiro:Elena de Borbón y Grecia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q55436|Q55436]] | [[Natalia Jiménez]] | [[Madrid]] | 1981-12-29 | | | [[Ficheiro:MX MR HOMENAJE JOSÉ JOSÉ (48961012376).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q56074|Q56074]] | [[Rocío Dúrcal]] | [[Madrid]] | 1944-10-04 | [[Torrelodones]] | 2006-03-25 | [[Ficheiro:Rocio Durcal 1962.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q75004|Q75004]] | [[Pilar Miró|Pilar Mercedes Miró Romero]] | [[Madrid]] | 1940-04-20 | [[Madrid]] | 1997-10-19 | [[Ficheiro:(Pilar Miró) Rosa Conde en la toma de posesión del director general de TVE. Pool Moncloa. 17 de enero de 1989 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q106019|Q106019]] | [[Nina Moghaddam]] | [[Madrid]] | 1980-12-27 | | | [[Ficheiro:Nina-Moghaddam.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q106791|Q106791]] | [[Ángela Molina|Ángela Molina Tejedor]] | [[Madrid]] | 1955-10-05 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Ángela Molina (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q123131|Q123131]] | [[Edith Alice Müller]] | [[Madrid]] | 1918-02-05 | [[España]] | 1995-07-24 | |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q129179|Q129179]] | [[María de las Mercedes de Borbón y Habsburgo-Lorena]] | [[Madrid]] | 1880-09-11 | [[Madrid]] | 1904-10-17 | [[Ficheiro:MARIA DE LAS MERCEDES, PRINCESA DE ASTURIAS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q152549|Q152549]] | [[María Tareixa de Austria e Borbón]] | [[Madrid]] | 1638-09-10 | [[Versalles]] | 1683-07-30 | [[Ficheiro:Detail of Marie Thérèse d'Autriche by Nocret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q158659|Q158659]] | [[Margarida Tareixa de Austria]] | [[Madrid]] | 1651-07-12 | [[Viena]] | 1673-03-12 | [[Ficheiro:Margarita Teresa of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q158662|Q158662]] | [[María Ana de Austria]] | [[Mosteiro do Escorial]] | 1606-08-18 | [[Linz]] | 1646-05-13 | [[Ficheiro:Diego Velázquez - Maria Anna of Spain - Prado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q159660|Q159660]] | [[María de Habsburgo, emperatriz do Sacro Imperio Romano-Xermánico]] | [[Madrid]] | 1528-06-21 | [[Convent of Las Descalzas Reales]] | 1603-02-26 | [[Ficheiro:Infanta Maria of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q162819|Q162819]] | [[Catarina de Aragón]] | [[Alcalá de Henares]] | 1485-12-16 | [[Kimbolton Castle]] | 1536-01-07 | [[Ficheiro:Catalina de Aragón, por un artista anónimo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q167384|Q167384]] | [[Infanta Isabel Fernandina of Spain]] | [[Aranjuez]] | 1821-05-18 | [[París]] | 1897-05-17 | [[Ficheiro:Infanta Isabel of Spain, Countess Gurowski, in 1860.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q169448|Q169448]] | [[Princess Isabella of Parma]] | [[Madrid]] | 1741-12-31 | [[Viena]] | 1763-11-27 | [[Ficheiro:Jean-Marc Nattier - Prinzessin Isabella von Bourbon-Parma (1741-1763).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q170264|Q170264]] | [[Xoana de Habsburgo]] | [[Madrid]] | 1535-06-24 | [[San Lorenzo de El Escorial]]<br/>[[Mosteiro do Escorial]] | 1573-09-07 | [[Ficheiro:Portrait of Joanna of Austria, Princess of Portugal - Sofonisba Anguissola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q171261|Q171261]] | [[Emma Penella]] | [[Madrid]] | 1931-03-02 | [[Madrid]] | 2007-08-27 | [[Ficheiro:Emma Penella posa en las fotos promocionales de 'La que se avecina'.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q183085|Q183085]] | [[Isabel II de España]] | [[Madrid]] | 1830-10-10 | [[París]] | 1904-04-09<br/>1904-04-10 | [[Ficheiro:Isabel de Borbón y Borbón-Dos Sicilias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q186480|Q186480]] | [[Míriam Díaz Aroca]] | [[Madrid]] | 1962-03-04 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2019 - Myriam Díaz-Aroca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q203138|Q203138]] | [[Victoria Abril]] | [[Madrid]] | 1959-07-04 | | | [[Ficheiro:Victoria Abril Cannes 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q209409|Q209409]] | [[Malú]] | [[Madrid]] | 1982-03-15 | | | [[Ficheiro:Malú en 2016 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q211065|Q211065]] | [[Bárbara Lennie]] | [[Madrid]] | 1984-04-20 | | | [[Ficheiro:Bárbara Lennie at Premios Goya 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q214369|Q214369]] | [[Lionor de Borbón]] | [[Madrid]] | 2005-10-31 | | | [[Ficheiro:Leonor de Borbón en 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q218879|Q218879]] | [[María de las Mercedes de Orleans]] | [[Madrid]] | 1860-06-24 | [[Madrid]] | 1878-06-26 | [[Ficheiro:Mercedes, Queen of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q229093|Q229093]] | [[Virginia Ruano Pascual]] | [[Madrid]] | 1973-09-21 | | | [[Ficheiro:Virginia Ruano Pascual-2009-Sep-06.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q230123|Q230123]] | [[Elsa Pataky]] | [[Madrid]] | 1976-07-18 | | | [[Ficheiro:Elsa Pataky Cannes cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q230544|Q230544]] | [[Massiel]] | [[Madrid]] | 1947-08-02 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Massiel (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q230580|Q230580]] | [[Cristina de Borbón e Grecia]] | [[Madrid]] | 1965-06-13 | | | [[Ficheiro:Infanta Cristina, Duchess of Palma de Mallorca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q230887|Q230887]] | [[Mariana Vitoria de Borbón]] | [[Madrid]] | 1718-03-31 | [[Palácio Nacional da Ajuda]] | 1781-01-15 | [[Ficheiro:Mariana Victoria de Borbón y Farnesio, Reina consorte de Portugal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q231171|Q231171]] | [[Fabiola Mora y Aragón|Fabiola de Mora y Aragón]] | [[Madrid]] | 1928-06-11 | [[Laeken]] | 2014-12-05 | [[Ficheiro:Fabiola, queen of Belgium.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q232132|Q232132]] | [[María Teresa de Borbón y Farnesio]] | [[Madrid]] | 1726-06-11 | [[Fontainebleau]] | 1746-07-22 | [[Ficheiro:María Teresa de España.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q232514|Q232514]] | [[Belinda Peregrín]] | [[Madrid]] | 1989-08-15 | | | [[Ficheiro:Belinda Huawei 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q233187|Q233187]] | [[Catalina Micaela of Spain]] | [[Madrid]] | 1567-10-10 | [[Turín]] | 1597-11-06 | [[Ficheiro:Catalina Micaela of Spain by Alonso Sánchez Coello.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q233196|Q233196]] | [[Maria Isabella of Spain]] | [[Madrid]] | 1789-07-06 | [[Portici]] | 1848-09-13 | [[Ficheiro:Vicente Lopéz Portaña (1772-1850) - Portret van de koningin van de twee Siciliën (1831) - Madrid Bellas Artes 19-03-2010 11-30-09.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q233603|Q233603]] | [[Carlota Xoaquina de Borbón]] | [[Aranjuez]] | 1775-04-25 | [[Queluz]] | 1830-01-07 | [[Ficheiro:Carlota Joaquina by Taunay 1817.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q233876|Q233876]] | [[Teresa Berganza]] | [[Madrid]] | 1933-03-16 | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 2022-05-13 | [[Ficheiro:Teresa Berganza 1957.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q234060|Q234060]] | [[Nathalia Ramos]] | [[Madrid]] | 1992-07-03 | | | [[Ficheiro:Nathalia Ramos 2019 by Glenn Francis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q234166|Q234166]] | [[Adelina Patti]] | [[Madrid]] | 1843-02-10<br/>1843-02-19 | [[Aberhonddu]] | 1919-09-27 | [[Ficheiro:Adelina Patti portrait (11063797055) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q234807|Q234807]] | [[Carmen Maura]] | [[Madrid]] | 1945-09-15 | | | [[Ficheiro:(Carmen Maura) Entrega de la Medalla internacional de las Artes de la Comunidad de Madrid a Carmen Maura (33552184358) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q235128|Q235128]] | [[María das Mercés de Borbón-Dúas Sicilias]] | [[Madrid]] | 1910-12-23 | [[Lanzarote]] | 2000-01-02 | [[Ficheiro:Infanta María de las Mercedes, Countess of Barcelona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q235384|Q235384]] | [[Leonor Watling]] | [[Madrid]] | 1975-07-28 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Leonor Watling (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q235391|Q235391]] | [[Maribel Verdú]] | [[Madrid]] | 1970-10-02 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Maribel Verdú (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q235398|Q235398]] | [[Marisa Paredes]] | [[Madrid]] | 1946-04-03 | [[Madrid]] | 2024-12-17 | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Marisa Paredes (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q235421|Q235421]] | [[Ana Belén]] | [[Madrid]] | 1951-05-27 | | | [[Ficheiro:Ana Belén en los Premios Goya 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q236882|Q236882]] | [[Xoana de Castela]] | [[Madrid]] | 1462-02-28 | [[Lisboa]] | 1530-04-12 | [[Ficheiro:Joana, a Excelente Senhora - The Portuguese Genealogy (Genealogia dos Reis de Portugal).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q236914|Q236914]] | [[María de Villota]] | [[Madrid]] | 1979-01-13 | [[Sevilla]] | 2013-10-11 | [[Ficheiro:María de Villota 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q237021|Q237021]] | [[Belén Rueda]] | [[Madrid]] | 1965-03-16 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Belén Rueda (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q237152|Q237152]] | [[Mónica Cruz]] | [[Madrid]] | 1977-03-16 | | | [[Ficheiro:Monica Cruz crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q240267|Q240267]] | [[Isabel de Borbón e Borbón|Isabel de Borbón y Borbón]] | [[Madrid]] | 1851-12-20 | [[París]] | 1931-04-22 | [[Ficheiro:Isabella, Princess of Asturias (1851–1931)1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q240311|Q240311]] | [[Baia de Borbón]] | [[Madrid]] | 1864-02-12 | [[Irún]] | 1958-03-08 | [[Ficheiro:Eulalia of Bourbon, Infanta of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q240397|Q240397]] | [[Luísa Fernanda de Borbón]] | [[Madrid]] | 1832-01-30 | [[Sevilla]] | 1897-02-02 | [[Ficheiro:Infanta Luisa Fernanda of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q242281|Q242281]] | [[María Valverde Rodríguez|María Valverde]] | [[Madrid]] | 1987-03-24 | | | [[Ficheiro:María Valverde - Seminci 2012 (1) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q242421|Q242421]] | [[Infanta María de la Paz of Spain]] | [[Madrid]] | 1862-06-23 | [[Múnic]] | 1946-12-04 | [[Ficheiro:Philipp Kester, María de la Paz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q251210|Q251210]] | [[Rosario Flores]] | [[Madrid]] | 1963-11-04 | | | [[Ficheiro:Rosario Flores en Fuenlabrada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q252083|Q252083]] | [[Ángeles González-Sinde]] | [[Madrid]] | 1965-04-07 | | | [[Ficheiro:Ángeles González-Sinde (2011).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q255389|Q255389]] | [[María Teresa de Borbón]] | [[Madrid]] | 1882-11-12 | [[Palace of the Cuesta de la Vega]] | 1912-09-23 | [[Ficheiro:Infanta Maria Teresa of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q255635|Q255635]] | [[Teresa Cabarrús]] | [[Carabanchel Alto]] | 1773-07-31 | [[Chimay Castle]] | 1835-01-15 | [[Ficheiro:Gerard - Madame Tallien.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q255657|Q255657]] | [[Loyola de Palacio]] | [[Madrid]] | 1950-09-16 | [[Madrid]] | 2006-12-13 | [[Ficheiro:Loyola del Palacio 2001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q260128|Q260128]] | [[María Teresa de Silva, 13th Duchess of Alba]] | [[Madrid]] | 1762-06-10 | [[Madrid]] | 1802-07-23 | [[Ficheiro:Goya Alba1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q268365|Q268365]] | [[Infanta Amalia of Spain]] | [[Madrid]] | 1834-10-12 | [[Múnic]] | 1905-08-27 | [[Ficheiro:Prinzessin Adalbert von Bayern.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q268726|Q268726]] | [[Chus Lampreave]] | [[Madrid]] | 1930-12-11 | [[Almería]] | 2016-04-04 | |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q268979|Q268979]] | [[Isabella Colbran]] | [[Madrid]] | 1785-02-02 | [[Castenaso]] | 1845-10-07 | [[Ficheiro:Isabella Colbran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q269696|Q269696]] | [[Maravillas de Jesús]] | [[Madrid]] | 1891-11-04 | [[Xetafe]] | 1974-12-11 | [[Ficheiro:Saint Maravillas de Jesús - Catedral de la Almudena.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q269857|Q269857]] | [[Pilar Castro]] | [[Madrid]] | 1970-10-12 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Pilar Castro (Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q270279|Q270279]] | [[Icíar Bollaín]] | [[Madrid]] | 1967-06-12 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2020 - Icíar Bollaín (Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q270825|Q270825]] | [[María Antonia Iglesias]] | [[Madrid]] | 1945-01-15 | [[Panxón, Nigrán|Panxón]] | 2014-07-29 | [[Ficheiro:Maria Antonia Iglesias firmando en la Feria del Libro de Madrid de 2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q270873|Q270873]] | [[Ana Torroja]] | [[Madrid]] | 1959-12-28<br/>1958-12-28 | | | [[Ficheiro:Ana Torroja (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q270888|Q270888]] | [[Mercedes Cabrera]] | [[Madrid]] | 1951-12-03 | | | [[Ficheiro:Mercedes Cabrera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q271652|Q271652]] | [[Ana Rosa Quintana]] | [[Madrid]] | 1956-01-12 | | | [[Ficheiro:AR Quintana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q271658|Q271658]] | [[María Dolores de Cospedal]] | [[Madrid]] | 1965-12-13 | | | [[Ficheiro:María Dolores de Cospedal García 2017b (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q272494|Q272494]] | [[Blanca Fernández Ochoa]] | [[Madrid]] | 1963-04-22 | [[Cercedilla]] | 2019-08 | [[Ficheiro:Blanca Fernández Ochoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q274094|Q274094]] | [[Marta Botía Alonso]] | [[Madrid]] | 1974-09-15 | | | [[Ficheiro:Marta Botía, Ella Baila Sola (2016) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q274348|Q274348]] | [[Almudena Grandes]] | [[Madrid]] | 1960-05-07 | [[Madrid]] | 2021-11-27 | [[Ficheiro:Almudena Grandes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q275932|Q275932]] | [[Carmen Machi]] | [[Madrid]] | 1963-01-07<br/>1963-09-21 | | | [[Ficheiro:Rueda de Prensa-Los Mácbez (cropped) (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q276393|Q276393]] | [[Alicia Borrachero]] | [[Madrid]] | 1968-02-14 | | | [[Ficheiro:ALICIA BORRACHERO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q283436|Q283436]] | [[Verónica Forqué]] | [[Madrid]] | 1955-12-01 | [[Madrid]] | 2021-12-13 | [[Ficheiro:Pregón de "La Noche de los Teatros" (46785085594) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q283513|Q283513]] | [[Lola Dueñas]] | [[Madrid]] | 1971-10-06 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Lola Dueñas (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q284576|Q284576]] | [[Marina Pérez]] | [[Madrid]] | 1984-07-31 | | | [[Ficheiro:Marina Perez 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q287046|Q287046]] | [[Cayetana Fitz-James Stuart]] | [[Palacio de Liria]] | 1926-03-28 | [[Palacio de las Dueñas]] | 2014-11-20 | [[Ficheiro:18th Duchess of Alba.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q287892|Q287892]] | [[Ana Mato|Ana Mato Adrover]] | [[Madrid]] | 1959-09-24 | | | [[Ficheiro:Ana Mato2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q288409|Q288409]] | [[Ana Pastor García]] | [[Madrid]] | 1977-12-09 | | | [[Ficheiro:Ana Pastor en iRedes 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q288917|Q288917]] | [[Elena Valenciano]] | [[Madrid]] | 1960-09-18 | | | [[Ficheiro:Elena Valenciano y Fernández Vara en Mérida en 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q289922|Q289922]] | [[Blanca Portillo]] | [[Madrid]] | 1963-06-15 | | | [[Ficheiro:Blanca Portillo 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q291282|Q291282]] | [[Lluvia Rojo]] | [[Madrid]] | 1976-11-06 | | | [[Ficheiro:Lluvia looks at you.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q291515|Q291515]] | [[Bárbara Elorrieta]] | [[Madrid]] | 1978-05-05 | | | |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q297598|Q297598]] | [[Beatriz Luengo|Beatriz Luengo González]] | [[Madrid]] | 1982-12-23 | | | [[Ficheiro:Beatriz Luengo (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q297696|Q297696]] | [[Hildegart Rodríguez Carballeira]] | [[Madrid]] | 1914-12-09 | [[Madrid]] | 1933-06-09 | [[Ficheiro:Hildegart Rodríguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q299023|Q299023]] | [[Yohana Cobo]] | [[Madrid]] | 1985-01-05 | | | [[Ficheiro:Yohanna Cobo. (21646791525) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q302567|Q302567]] | [[Marian Rivera]] | [[Madrid]] | 1984-08-12 | | | [[Ficheiro:Marian Rivera - 2014 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q375152|Q375152]] | [[Adriana Ozores]] | [[Madrid]] | 1959-05-21 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Adriana Ozores (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q375245|Q375245]] | [[Adriana Ugarte]] | [[Madrid]] | 1985-01-17 | | | [[Ficheiro:Adriana Ugarte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q384572|Q384572]] | [[Montserrat Domínguez]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Montserrat Domínguez 2016 ORAIN GIPUZKOA (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q388400|Q388400]] | [[María Isbert]] | [[Madrid]] | 1917-04-21 | [[Villarrobledo]] | 2011-04-25 | |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q431953|Q431953]] | [[Josefa Menéndez]] | [[Madrid]] | 1890-02-04 | [[Poitiers]] | 1923-12-29 | [[Ficheiro:Josefa Menendez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q432038|Q432038]] | [[Almudena Gallardo]] | [[Madrid]] | 1979-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q433554|Q433554]] | [[Princessa]] | [[Madrid]] | 1975-05-18 | | | |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q434764|Q434764]] | [[Cristina Sánchez]] | [[Madrid]] | 1972-02-20 | | | [[Ficheiro:10 - Cristina Sánchez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q436600|Q436600]] | [[Pilar Velázquez]] | [[Madrid]] | 1946-02-13 | | | [[Ficheiro:Il pistolero dell Ave Maria - 1969 Pilar Velázquez cropped.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q438185|Q438185]] | [[Ana Palacio]] | [[Madrid]] | 1948-07-22 | | | [[Ficheiro:Ana Palacio 2004 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q440077|Q440077]] | [[Maria Micaela Desmaisieres]] | [[Madrid]] | 1809-01-01 | [[Valencia]] | 1865-08-24 | [[Ficheiro:Micaela Desmaisières.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q440123|Q440123]] | [[Estela Giménez]] | [[Madrid]] | 1979-03-29 | | | [[Ficheiro:Estela Giménez en Hollywood 02.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q440610|Q440610]] | [[Ouka Leele]] | [[Madrid]] | 1957-06-29 | [[Madrid]] | 2022-05-24 | [[Ficheiro:Ouka Leele exhibition.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q442531|Q442531]] | [[Irene Escolar]] | [[Madrid]] | 1988-10-19 | | | |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q443912|Q443912]] | [[Emma Ozores]] | [[Madrid]] | 1961-03-02 | | | [[Ficheiro:Emma Ozores.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q443948|Q443948]] | [[Laura del Río García]] | [[Madrid]] | 1982-02-05 | | | [[Ficheiro:DelRio.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q444019|Q444019]] | [[Paloma San Basilio]] | [[Madrid]] | 1950-11-22 | | | [[Ficheiro:Paloma San Basilio en Dulce Osuna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q446497|Q446497]] | [[Marisol Ayuso]] | [[Madrid]] | 1943-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q449584|Q449584]] | [[María Asquerino]] | [[Madrid]] | 1925-11-25 | [[Madrid]] | 2013-02-27 | [[Ficheiro:María Asquerino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q451891|Q451891]] | [[Dafne Fernández]] | [[Madrid]] | 1985-03-31 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Dafne Fernández (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q455239|Q455239]] | [[Gala León García]] | [[Madrid]] | 1973-12-23 | | | |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q455970|Q455970]] | [[Amaya Valdemoro]] | [[Madrid]] | 1976-08-18 | | | [[Ficheiro:25th Laureus World Sports Awards - Red Carpet - Amaya Valdemoro - 240422 181059.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q456756|Q456756]] | [[Cecilia Gessa]] | [[Madrid]] | 1977-11-22 | | | [[Ficheiro:Cecilia Gessa - CINHOMO 2024 47 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q456850|Q456850]] | [[Verónica Echegui]] | [[Madrid]] | 1983-06-16 | | | [[Ficheiro:Verónica Echegui.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q457305|Q457305]] | [[Marta Sánchez]] | [[Madrid]] | 1966-05-08 | | | [[Ficheiro:Marta Sanchez during the promotion of her last album in April 2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q457388|Q457388]] | [[María Guerrero]] | [[Madrid]] | 1867-04-17 | [[Madrid]] | 1928-01-23 | [[Ficheiro:María Guerrero 1912.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q457457|Q457457]] | [[Ana Torrent]] | [[Madrid]] | 1966-07-12 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Ana Torrent.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q457557|Q457557]] | [[Esther Regina]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Esther Regina traje 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q459189|Q459189]] | [[Soledad Torres Acosta]] | [[Madrid]] | 1826-12-02 | [[Madrid]] | 1887-10-11 | [[Ficheiro:Soledad Torres Acosta (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q459348|Q459348]] | [[Oona Chaplin]] | [[Madrid]] | 1986-06-04 | | | [[Ficheiro:Oona Chaplin 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q459558|Q459558]] | [[Ana Burgos]] | [[Madrid]] | 1967-12-26 | | | [[Ficheiro:2008 Ana Burgos.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q461263|Q461263]] | [[Lydia]] | [[Madrid]] | 1980-01-15 | | | |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q463272|Q463272]] | [[Amparo Rivelles]] | [[Madrid]] | 1925-02-11 | [[Madrid]] | 2013-11-07 | [[Ficheiro:Amparo Rivelles in 1940 (3) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q465783|Q465783]] | [[Elisa Aguilar]] | [[Madrid]] | 1976-10-15 | | | [[Ficheiro:Elisa Aguilar 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q465963|Q465963]] | [[Ana María Polvorosa]] | [[Madrid]] | 1987-12-14 | | | [[Ficheiro:Ana Polvorosa Pressekonferenz Skin Berlinale 2017 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q482943|Q482943]] | [[Ana Mariscal]] | [[Madrid]] | 1923-07-31 | [[Madrid]] | 1995-03-28 | [[Ficheiro:Ana Mariscal 44-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q508738|Q508738]] | [[Luchy Soto]] | [[Madrid]] | 1919-02-21 | [[Madrid]] | 1970-10-05 | [[Ficheiro:Luchy Soto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q511350|Q511350]] | [[Carmen Martínez Sierra]] | [[Madrid]] | 1904-05-03 | [[Madrid]] | 2012-11-06 | [[Ficheiro:Carmen Martínez Sierra.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q511468|Q511468]] | [[Maria de Abarca]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q515499|Q515499]] | [[Esther Koplowitz]] | [[Madrid]] | 1950-08-10 | | | [[Ficheiro:Esther-koplowitz (2008) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q518352|Q518352]] | [[Mónica Bardem]] | [[Madrid]] | 1964-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q522024|Q522024]] | [[Cristina Galbó]] | [[Madrid]] | 1950-01-17 | | | [[Ficheiro:Cristina Galbó in Let Sleeping Corpses Lie (1974).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q523459|Q523459]] | [[María de la Purísima de la Cruz]] | [[Madrid]] | 1926-02-20 | [[Sevilla]] | 1998-10-31 | [[Ficheiro:Acción de Gracias Canonización de Santa María de la Purísima de la Cruz 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q538532|Q538532]] | [[Grand Duchess Maria Vladimirovna, Grand Duchess of Russia]] | [[Madrid]] | 1953-12-23 | | | [[Ficheiro:Мария Владимировна 2010 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q539872|Q539872]] | [[Lolita Flores]] | [[Madrid]] | 1958-05-06 | | | [[Ficheiro:Lolita Flores.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q542452|Q542452]] | [[Salma De Nora]] | [[Madrid]] | 1979-06-16 | | | [[Ficheiro:Salma de nora adjusted.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q544202|Q544202]] | [[Constancia de la Mora]] | [[Madrid]] | 1906-01-28 | [[Guatemala]] | 1950-01-26 | [[Ficheiro:Constancia de la Mora.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q547872|Q547872]] | [[Coral Segovia]] | [[Madrid]] | 1971-03-22 | | | [[Ficheiro:CoralSegovia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q549307|Q549307]] | [[Federica Montseny]] | [[Madrid]] | 1905-02-12 | [[Tolosa, Francia|Tolosa]] | 1994-01-14 | [[Ficheiro:Federica Montseny.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q556497|Q556497]] | [[Magda Donato]] | [[Madrid]] | 1898-02-06 | [[Cidade de México]] | 1966-11-03<br/>1966-11-04 | [[Ficheiro:1925-11-28, Heraldo de Madrid, Magda Donato.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q577456|Q577456]] | [[Lorena Berdún Villegas]] | [[Madrid]] | 1973-11-20 | | | [[Ficheiro:Lorena Berdún.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q594270|Q594270]] | [[Amaia Salamanca]] | [[Madrid]] | 1986-03-28 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Amaia Salamanca (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q608974|Q608974]] | [[Pilar López de Ayala]] | [[Madrid]] | 1978-09-18 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Pilar López de Ayala (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q609865|Q609865]] | [[Diana Lorys]] | [[Madrid]] | 1940-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q661004|Q661004]] | [[Leonor Martín]] | [[Madrid]] | 1989-08-01 | | | |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q738409|Q738409]] | [[Sonia Blanco]] | [[Madrid]] | 1973-04-24 | | | |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q739458|Q739458]] | [[Silke]] | [[Madrid]] | 1974-02-06 | | | |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q741211|Q741211]] | [[Baldomera Larra Wetoret]] | [[Madrid]] | 1835 | [[A Habana]] | 1915 | [[Ficheiro:Baldomera Larra Wetoret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q786175|Q786175]] | [[María Jesús Rosa]] | [[Madrid]] | 1974-06-20 | [[Madrid]] | 2018-12-18 | |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q847010|Q847010]] | [[Sofía de Borbón]] | [[Madrid]] | 2007-04-29 | | | [[Ficheiro:Sofía de Borbon-2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q887359|Q887359]] | [[Patricia Moreno]] | [[Madrid]] | 1988-01-07 | | | [[Ficheiro:Patricia Moreno 01.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q892933|Q892933]] | [[María Teresa Méndez]] | [[Madrid]] | 1982-10-29 | | | |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q918335|Q918335]] | [[Elena Furiase]] | [[Madrid]] | 1988-03-09 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Elena Furiase (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q922931|Q922931]] | [[Natalia Sánchez]] | [[Madrid]] | 1990-03-27 | | | [[Ficheiro:Natalia Sánchez en los Premios Goya 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q926636|Q926636]] | [[Cristina Lasvignes]] | [[Madrid]] | 1978-01-09 | | | [[Ficheiro:Cristina Lasvignes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q930991|Q930991]] | [[Mercedes Pascual]] | [[Madrid]] | 1930-12-25 | [[Cidade de México]] | 2019-06-09 | [[Ficheiro:Mercedes Pascual.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q937017|Q937017]] | [[Cecilia (cantante)|Cecilia]] | [[El Pardo]] | 1948-10-11 | [[Colinas de Trasmonte]] | 1976-08-02 | [[Ficheiro:Cecilia (1974).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q949685|Q949685]] | [[Juana Capdevielle]] | [[Madrid]] | 1905-08-12 | [[Rábade]] | 1936-08-18 | [[Ficheiro:Juana Capdevielle San Martín, 1905-1936.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q972148|Q972148]] | [[Luisa Sala]] | [[Madrid]] | 1923 | [[Madrid]] | 1986-06-16 | [[Ficheiro:Luisa Sala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q972537|Q972537]] | [[Marta Zurro]] | [[Madrid]] | 1980-11-01 | | | |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q975692|Q975692]] | [[Ana Obregón]] | [[Madrid]] | 1955-03-18<br/>1953 | | | [[Ficheiro:Ana G. Obregón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q976797|Q976797]] | [[Infanta María Amalia of Spain]] | [[Madrid]] | 1779-01-09 | [[Palacio Real de Madrid]] | 1798-07-22 | [[Ficheiro:Infanta María Amalia of Spain (1779-1798).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q1039915|Q1039915]] | [[Xoana de Navarra e Castela]] | [[Madrid]] | 1382-11-09 | [[Bearne]] | 1413-07 | |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q1041575|Q1041575]] | [[Carla Vallet]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q1117357|Q1117357]] | [[María Luz Galicia Gonzalo]] | [[Madrid]] | 1940-02-02 | | | |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q1187562|Q1187562]] | [[Rosa Montero]] | [[Madrid]] | 1951-01-03 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Rosa Montero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q1195986|Q1195986]] | [[Mary C. Otero Rolle]] | [[Madrid]] | 1965-04-05 | | | [[Ficheiro:Mary Otero Rolle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q1200505|Q1200505]] | [[Manuela Velasco]] | [[Madrid]] | 1975-10-23 | | | [[Ficheiro:Manuela Velasco, 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q1230982|Q1230982]] | [[Julia Navarro]] | [[Madrid]] | 1953-10-08 | | | [[Ficheiro:Julia Navarro-64093.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q1259390|Q1259390]] | [[Fabiola Sánchez]] | [[Madrid]] | 1970-09-09 | | | [[Ficheiro:Natalia Streignard 2007 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q1327896|Q1327896]] | [[Elena Lyons]] | [[Madrid]] | 1973-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q1387776|Q1387776]] | [[Nati Mistral]] | [[Madrid]] | 1928-12-13 | [[Madrid]] | 2017-08-20 | [[Ficheiro:Nati Mistral 01.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q1395737|Q1395737]] | [[Nuria Pomares]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q1456177|Q1456177]] | [[Leticia Sigarrostegui García]] | [[Madrid]] | 1975-07-17 | | | |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q1517319|Q1517319]] | [[Bárbara Muñoz]] | [[Madrid]] | 1983-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q1638696|Q1638696]] | [[Patricia Arribas]] | [[Madrid]] | 1977-10-02 | | | |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q1671872|Q1671872]] | [[Inés Fernández-Ordoñez Hernández]] | [[Madrid]] | 1961-12-17 | | | |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q1774948|Q1774948]] | [[Archduchess Elisabeth of Austria]] | [[Madrid]] | 1922-05-31 | [[Deutschfeistritz]] | 1993-01-06 | [[Ficheiro:Die Kinder von Kaiser Karl und Kaiserin Zita.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q1799029|Q1799029]] | [[La Polaca]] | [[Lavapiés]] | 1944-06-16 | [[Sevilla]] | 2010-06-02 | |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q1892202|Q1892202]] | [[Mara Cruz]] | [[Madrid]] | 1941-03-24 | | | |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q1895717|Q1895717]] | [[Maria Bestar]] | [[Madrid]] | 1980-04-04 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - María Bestar (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q1896453|Q1896453]] | [[Maria de Alvear]] | [[Madrid]] | 1960-10-27<br/>1960-10-25 | | | |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q1898234|Q1898234]] | [[Marina Damlaimcourt]] | [[Madrid]] | 1979-10-15 | | | [[Ficheiro:Marina Damlaimcourt Kitzbuhel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q1906507|Q1906507]] | [[Infanta Maria del Pilar of Spain]] | [[Palace of the Cuesta de la Vega]] | 1912-09-15 | [[Palace of the Cuesta de la Vega]] | 1918-05-09 | [[Ficheiro:Infanta Maria del Pilar de Baviera from The family of Ferdinand Maria of Bavaria (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q2003063|Q2003063]] | [[Fátima Baeza]] | [[Madrid]] | 1973-05-22 | | | [[Ficheiro:FatimaBaeza-001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q2003073|Q2003073]] | [[Rosa Mariscal]] | [[Madrid]] | 1970-01-20 | [[Madrid]] | 2022-04-22 | |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q2003084|Q2003084]] | [[María Casal]] | [[Madrid]] | 1958-02-26 | | | [[Ficheiro:María Casal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q2018549|Q2018549]] | [[Infanta María del Pilar of Spain]] | [[Madrid]] | 1861-06-04 | [[Eskoriatza]]<br/>[[Guipúscoa]] | 1879-08-05 | [[Ficheiro:Infanta Pilar of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q2027664|Q2027664]] | [[Rebecca Loos]] | [[Madrid]] | 1977-06-19 | | | [[Ficheiro:Rebecca Loos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q2032823|Q2032823]] | [[Pasión Vega]] | [[Madrid]] | 1976-04-23 | | | [[Ficheiro:Pasión Vega 2023 b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q2067726|Q2067726]] | [[Ouida Bergère]] | [[Madrid]] | 1886-12-14 | [[Nova York]] | 1974-11-29 | [[Ficheiro:Ouida Bergère c. 1920 (extracted).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q2069707|Q2069707]] | [[Pepita de Oliva]] | [[Madrid]] | 1830 | [[Turín]] | 1871-03-01<br/>1871-03-06 | [[Ficheiro:Franz Hanfstaengl, Pepita de Oliva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q2074078|Q2074078]] | [[Nazaria Ignacia]] | [[Madrid]] | 1889-01-10 | [[Buenos Aires]] | 1943-07-06 | [[Ficheiro:Nazaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q2077222|Q2077222]] | [[Shaila Dúrcal]] | [[Madrid]] | 1979-08-28 | | | [[Ficheiro:Shaila Dúrcal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q2079424|Q2079424]] | [[Ana Alcaide]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Ana Alcaide.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q2081469|Q2081469]] | [[Lucía Gil]] | [[Madrid]] | 1998-05-29 | | | [[Ficheiro:Luciagil45.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q2083681|Q2083681]] | [[Esperanza Aguirre]] | [[Madrid]] | 1952-01-03 | | | [[Ficheiro:Esperanza Aguirre 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q2084303|Q2084303]] | [[Infanta Josefa Fernanda of Spain]] | [[Aranjuez]] | 1827-05-25 | [[Neuilly-sur-Seine]] | 1910-06-10 | [[Ficheiro:Josefina Fernanda de Borbón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q2084314|Q2084314]] | [[Infanta Luisa Teresa of Spain]] | [[Aranjuez]] | 1824-06-11 | [[Madrid]] | 1900-12-27 | [[Ficheiro:Luisa Teresa de Bourbon 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q2160424|Q2160424]] | [[Russian Red]] | [[Madrid]] | 1985-11-20 | | | [[Ficheiro:Russian Red-11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q2167446|Q2167446]] | [[Rosita Yarza]] | [[Madrid]] | 1922-11-05 | [[Madrid]] | 1996-10-13 | |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q2231229|Q2231229]] | [[Bárbara Palacios Teyde]] | [[Madrid]] | 1963-12-09 | | | [[Ficheiro:Bárbara Palacios en Osmel Sousa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q2233503|Q2233503]] | [[Silvia Abascal]] | [[Madrid]] | 1979-03-20<br/>1978-03-20 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2019 - Silvia Abascal Cerca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q2244260|Q2244260]] | [[María Ana de Jesús Navarro|Mariana de Jesús]] | [[Madrid]] | 1565-01-17 | [[Madrid]] | 1624-04-17 | [[Ficheiro:BeatamariadejesusG.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q2260064|Q2260064]] | [[Natalia Millán]] | [[Madrid]] | 1969-11-27 | | | [[Ficheiro:Natalia Millán 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q2301535|Q2301535]] | [[Sonia Santiago]] | [[Madrid]] | 1966-11-01 | | | |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q2302297|Q2302297]] | [[María Teresa Felipina de Borbón y Borbón]] | [[Palacio Real de Aranjuez]] | 1791-02-16 | | 1794-11-02 | [[Ficheiro:Bayeu, Ramón - The Infanta María Isabella of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q2302591|Q2302591]] | [[Elena Asins]] | [[Madrid]] | 1940-03-02 | [[Azpirotz]] | 2015-12-14 | |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q2312889|Q2312889]] | [[Mamen Sanz]] | [[Madrid]] | 1976-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q2372550|Q2372550]] | [[Cecilia Blanco]] | [[Madrid]] | 1979-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q2404584|Q2404584]] | [[Teresa Hoyos]] | [[Madrid]] | 1918 | [[Calabardina]] | 2010-10-11 | |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q2412713|Q2412713]] | [[María Cristina de Borbón e Battenberg]] | [[Palacio Real de Madrid]] | 1911-12-12 | [[Madrid]] | 1996-12-23 | [[Ficheiro:María Cristina de Borbón y Battenberg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q2454646|Q2454646]] | [[Andrea Duro]] | [[Fuenlabrada]] | 1991-10-14 | | | [[Ficheiro:Premios Goyas 2020 - Andrea Duro (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q2457276|Q2457276]] | [[Infanta Isabel Alfonsa of Spain]] | [[Madrid]] | 1904-10-16 | [[Madrid]] | 1985-07-18 | [[Ficheiro:Isabel Alfonsa de Borbón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q2541873|Q2541873]] | [[Sonia Herman Dolz]] | [[Madrid]] | 1962-11 | | | [[Ficheiro:Sonia Herman Dolz.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q2554417|Q2554417]] | [[María Adánez]] | [[Madrid]] | 1976-03-12 | | | [[Ficheiro:María Adánez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q2575220|Q2575220]] | [[Fanny Gautier]] | [[Madrid]] | 1970-11-21 | | | [[Ficheiro:Fanny Gautier 2015 (21025764933) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q2579422|Q2579422]] | [[Alba María Cabello Rodilla]] | [[Madrid]] | 1986-04-30 | | | |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q2584497|Q2584497]] | [[Infanta Maria Cristina of Spain]] | [[Madrid]] | 1833-06-05 | [[Madrid]] | 1902-01-18 | [[Ficheiro:Infanta Maria Cristina of Spain (1833-1902).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q2588902|Q2588902]] | [[Marta Fernández-Muro]] | [[Madrid]] | 1950-12-12<br/>1950-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q2602857|Q2602857]] | [[Emma Suárez]] | [[Madrid]] | 1964-06-25 | | | [[Ficheiro:Emma Suárez en la alfombra roja de los Premios Goya 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q2621510|Q2621510]] | [[Raquel Maulwurf]] | [[Madrid]] | 1975-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q2624157|Q2624157]] | [[Belén Gopegui]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Belén Gopegui - 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q2635204|Q2635204]] | [[Princess María de los Dolores of Bourbon-Two Sicilies]] | [[Madrid]] | 1909-11-15 | [[Madrid]] | 1996-05-11 | [[Ficheiro:Infantes and princes at the Palacio de la Magdalena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q2643234|Q2643234]] | [[Joaquina Sitchez]] | [[Madrid]] | 1780-07-28 | [[Bruxelas-Capital (Q9005)|Bruxelas-Capital]] | 1864-05-10 | [[Ficheiro:Joaquina Sitches.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q2656242|Q2656242]] | [[Blanca Suárez]] | [[Madrid]] | 1998-10-21 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Blanca Suarez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q2656441|Q2656441]] | [[Cristina Pedroche]] | [[Vallecas]] | 1988-10-30 | | | [[Ficheiro:Cristina Pedroche 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q2659453|Q2659453]] | [[Gracia Querejeta]] | [[Madrid]] | 1962-08-13 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Gracia Querejeta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q2659823|Q2659823]] | [[Beatriz Corrales]] | [[Leganés]] | 1992-12-03 | | | [[Ficheiro:Beatriz Corrales.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q2669659|Q2669659]] | [[Raquel Corral]] | [[Madrid]] | 1980-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q2701890|Q2701890]] | [[María Amparo Muñoz, 1st Countess of Vista Alegre]] | [[Madrid]] | 1834-11-17 | [[París]] | 1864-08-19 | [[Ficheiro:Maria Amparo Muñoz of Bourbon 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q2716616|Q2716616]] | [[Maribel Blanco]] | [[Madrid]] | 1969-01-12 | | | |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q2736351|Q2736351]] | [[Ágatha Ruiz de la Prada]] | [[Madrid]] | 1960-07-22 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Ágatha Ruiz de la Prada (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q2750055|Q2750055]] | [[Soledad Becerril]] | [[Madrid]] | 1944-08-16 | | | [[Ficheiro:Soledad Becerril en la III Simulación del Congreso Español (Universidad Pablo de Olavide, 2011) (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q2817300|Q2817300]] | [[Margarita Nelken]] | [[Madrid]] | 1894-07-05 | [[Cidade de México]]<br/>[[México]] | 1968-03-08<br/>1968-03-09 | [[Ficheiro:1928-08-04, Caras y Caretas, Margarita Nelken (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q2834404|Q2834404]] | [[Alexia González-Barros]] | [[Madrid]] | 1971-03-07 | [[Pamplona]] | 1985-12-05 | |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q2835354|Q2835354]] | [[Carolina Mújica]] | [[Madrid]] | 1964-09-14 | | | |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q2836837|Q2836837]] | [[Arancha de Benito]] | [[Madrid]] | 1969-11-06 | | | |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q2838152|Q2838152]] | [[Pilar García Muñiz]] | [[Madrid]] | 1974-03-21 | | | [[Ficheiro:Pilar García Muñiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q2839577|Q2839577]] | [[Joaquina Téllez-Girón, Marquise of Santa Cruz]] | [[Madrid]] | 1784-09-21 | [[Madrid]] | 1851-11-17 | [[Ficheiro:Retrato de la Marquesa de Santa Cruz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q2839645|Q2839645]] | [[Mercedes Cebrián]] | [[Madrid]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Mercedes Cebrián 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q2840958|Q2840958]] | [[Amalia Bautista]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q2841541|Q2841541]] | [[Raquel Martos]] | [[Madrid]] | 1971-11-01 | | | [[Ficheiro:Raquel Martoscropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q2842804|Q2842804]] | [[Lourdes Ortiz]] | [[Madrid]] | 1943-03-04 | | | |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q2844124|Q2844124]] | [[Amparo Llanos]] | [[Madrid]] | 1965-05-27 | | | [[Ficheiro:Dover - Dover came to me 2014 - 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q2849435|Q2849435]] | [[Angelines Fernández]] | [[Madrid]] | 1924-07-30 | [[Cidade de México]] | 1994-03-25 | [[Ficheiro:Angelines Fernández circa 1940s photograph.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q2850483|Q2850483]] | [[Anna Ciocchetti]] | [[Madrid]] | 1968-06-24 | | | [[Ficheiro:Mex-tv-chico-ultima-fila (2015) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q2870704|Q2870704]] | [[Aude Gros de Beler]] | [[Madrid]] | 1966-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q2876086|Q2876086]] | [[Juana Doña]] | [[Madrid]] | 1918-12-17 | [[Barcelona]] | 2003-10-18 | |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q2880670|Q2880670]] | [[Eva Gloria]] | [[Madrid]] | 1951-08-08 | | 2007-06 | |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q2881250|Q2881250]] | [[Ana Arias]] | [[Madrid]] | 1982-10-19 | | | |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q2881881|Q2881881]] | [[Paloma Hurtado]] | [[Madrid]] | 1946-05-16 | | | [[Ficheiro:Paloma Hurtado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q2882831|Q2882831]] | [[Carolina-Dafne Alonso-Cortés]] | [[Madrid]] | 1933-01-31 | | | [[Ficheiro:Carolina-Dafne Alonso-Cortes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q2883053|Q2883053]] | [[Luz Gómez García]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q2883143|Q2883143]] | [[Zay Nuba]] | [[Madrid]] | 1975-11-26 | | | |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q2883234|Q2883234]] | [[María Durán]] | [[Madrid]] | 1946-02-05 | | | |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q2888921|Q2888921]] | [[Alicia Gómez Montano]] | [[Chamberí]] | 1955-02-05 | [[Hospital Universitario HM Sanchinarro]] | 2020-01-18 | |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q2890334|Q2890334]] | [[Concha Méndez]] | [[Madrid]] | 1898-07-27 | [[Cidade de México]] | 1986-12-07 | [[Ficheiro:1926-03-29, La Nación, Concha Méndez Cuesta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q2893017|Q2893017]] | [[Beatriz Carvajal]] | [[Madrid]] | 1949-12-24 | | | [[Ficheiro:Carvajal2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q2893019|Q2893019]] | [[Beatriz Corredor|Q2893019]] | [[Madrid]] | 1968-07-01 | | | [[Ficheiro:Beatriz Corredor Sierra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q2895210|Q2895210]] | [[Belén Arjona]] | [[Madrid]] | 1981-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q2895223|Q2895223]] | [[Belén Esteban|Belén Esteban Menéndez]] | [[Madrid]] | 1973-11-09 | | | |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q2905689|Q2905689]] | [[María de Zayas]] | [[Madrid]] | 1590-09-12 | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Ficheiro:MariadeZayas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q2916905|Q2916905]] | [[Cecilia Freire]] | [[Madrid]] | 1981-11-17 | | | [[Ficheiro:Cecilia Freire.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q2917303|Q2917303]] | [[Isabel Durán]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q2918678|Q2918678]] | [[July Murillo]] | [[Madrid]] | 1947-09-28 | | | |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q2919345|Q2919345]] | [[Lina Canalejas]] | [[Madrid]] | 1932-01-29 | [[Madrid]] | 2012-09-01 | |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q2929495|Q2929495]] | [[Béatrice de Andia]] | [[Madrid]] | 1933-09-17 | [[Azay-le-Rideau]] | 2024-10-16 | |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q2939617|Q2939617]] | [[Carmen Martínez-Bordiú y Franco]] | [[Madrid]] | 1951-02-26<br/>1950-08-15 | | | [[Ficheiro:Carmen-Martinez-Bordiu-142340937754 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q2943402|Q2943402]] | [[Cayetana Guillén Cuervo]] | [[Madrid]] | 1969-06-13 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Cayetana Guillén Cuervo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q2965875|Q2965875]] | [[Christina Rosenvinge]] | [[Madrid]] | 1964-05-29 | | | [[Ficheiro:Christina rosenvinge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q2981820|Q2981820]] | [[Lucía Sánchez Saornil]] | [[Madrid]] | 1895-12-13 | [[Valencia]] | 1970-06-02 | [[Ficheiro:Lucia Sanchez Saornil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q2984294|Q2984294]] | [[Manuela Malasaña]] | [[Madrid]] | 1791-03-10 | [[Hospital of Our Lady of Conception and Good Bliss]] | 1808-05-02 | [[Ficheiro:Malasana y su hija - Eugenio Álvarez Dumont.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q2984396|Q2984396]] | [[Cristina Narbona]] | [[Madrid]] | 1951-07-29 | | | [[Ficheiro:Fernández de la Vega preside la toma de posesión de la ministra de Medio Ambiente y Medio Rural y Marino (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q3002890|Q3002890]] | [[Cristina Marsillach]] | [[Madrid]] | 1963-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q3002896|Q3002896]] | [[Cristina Llanos]] | [[Madrid]] | 1975-12-03 | | | [[Ficheiro:Dover - Dover came to me 2014 - 05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q3048415|Q3048415]] | [[Edurne García Almagro]] | [[Madrid]] | 1985-12-22 | | | [[Ficheiro:20150517 ESC 2015 Edurne 0803.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q3049386|Q3049386]] | [[Pilar Rubio]] | [[Torrejón de Ardoz]] | 1978-03-17 | | | [[Ficheiro:Pilar Rubio 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q3051830|Q3051830]] | [[Elvira Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1949-05-15 | | | [[Ficheiro:Elvira Rodríguez 2011 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q3051974|Q3051974]] | [[Esperanza Roy]] | [[Madrid]] | 1935-11-22 | | | [[Ficheiro:EsperanzaRoy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q3054439|Q3054439]] | [[Enma Iranzo Martín]] | [[Madrid]] | 1959-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q3058081|Q3058081]] | [[Esmeralda Moya]] | [[Torrejón de Ardoz]] | 1985-08-31 | | | [[Ficheiro:Esmeralda Moya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q3059591|Q3059591]] | [[Eugenia Silva]] | [[Madrid]] | 1976-01-13 | | | [[Ficheiro:Eugenia Silva2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q3080062|Q3080062]] | [[Lidia Falcón]] | [[Madrid]] | 1935-12-13 | | | [[Ficheiro:Lidia Falcón (46839426744) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q3081428|Q3081428]] | [[Lina Morgan]] | [[Madrid]] | 1936-03-20 | [[Madrid]] | 2015-08-19<br/>2015-08-20<br/>2015-08-15 | [[Ficheiro:Lina Morgan 2012 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q3081759|Q3081759]] | [[Francisca Sadornil Ruiz]] | [[Madrid]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q3081763|Q3081763]] | [[Francisca García-Huidobro]] | [[Madrid]] | 1973-11-04 | | | [[Ficheiro:Francisca Garcia-Huidobro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q3083098|Q3083098]] | [[Julia Gutiérrez Caba]] | [[Madrid]] | 1928-10-20 | | | [[Ficheiro:Julia Gutiérrez Caba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q3089692|Q3089692]] | [[La Terremoto de Alcorcón]] | [[Alcorcón]] | 1977-09-17 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Pepa Charro 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q3089738|Q3089738]] | [[Mai Meneses]] | [[Madrid]] | 1978-01-04 | | | [[Ficheiro:Mai backstage Madrid.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q3091363|Q3091363]] | [[Fátima Aburto Baselga]] | [[Madrid]] | 1949-02-11 | | | |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q3100312|Q3100312]] | [[Gema Martín]] | [[Madrid]] | 1955-11-15 | | | |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q3118676|Q3118676]] | [[Guadalupe Grande]] | [[Madrid]] | 1965-05-30 | [[Madrid]] | 2021-01-02 | [[Ficheiro:GuadalupeGrande.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q3151361|Q3151361]] | [[Inma del Moral]] | [[Madrid]] | 1974-04-03 | | | [[Ficheiro:Inma del Moral 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q3178673|Q3178673]] | [[Mónica Molina]] | [[Madrid]] | 1968-01-24 | | | |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q3179010|Q3179010]] | [[Paula Molina]] | [[Madrid]] | 1961-12-15<br/>1958-12-15 | | | |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q3187872|Q3187872]] | [[Juana Cruz de la Casa]] | [[Madrid]] | 1917-02-12 | [[Madrid]] | 1981-05-18 | |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q3189728|Q3189728]] | [[Julieta Valero]] | [[Madrid]] | 1971-07-27 | | | |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q3232562|Q3232562]] | [[Victoria de Marichalar y Borbón|Victoria de Marichalar e Borbón]] | [[Madrid]] | 2000-09-09 | | | [[Ficheiro:Victoria Federica de Marichalar y de Borbón (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q3264595|Q3264595]] | [[Luana Alcañiz]] | [[Madrid]] | 1906-05-08 | [[Madrid]] | 1991-07-24 | |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q3265102|Q3265102]] | [[Luce Garcia-Ville]] | [[Madrid]] | 1932-04-28 | [[5º distrito de París]] | 1975-05-14 | |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q3266034|Q3266034]] | [[Lucía Ramos]] | [[Fuenlabrada]] | 1991-01-21 | | | [[Ficheiro:Lucía Ramos. (21620666966) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q3266904|Q3266904]] | [[Carlota de Godoy, 2nd Duchess of Sueca]] | [[Madrid]] | 1800-10-07 | [[París]] | 1886-05-13 | [[Ficheiro:Carlota Godoy, por Luis de la Cruz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q3278485|Q3278485]] | [[Beatriz Gimeno]] | [[Madrid]] | 1962-05-09 | | | [[Ficheiro:Beatriz-gimeno-entrevista-1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q3280386|Q3280386]] | [[Maite Blasco]] | [[Madrid]] | 1938-12-03 | | | [[Ficheiro:Maite Blasco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q3289174|Q3289174]] | [[Mercedes Coghen]] | [[Madrid]] | 1962-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q3290552|Q3290552]] | [[Margarita Mariscal de Gante]] | [[Madrid]] | 1954-01-10 | | | [[Ficheiro:(Mariscal de Gante) Miguel Ángel Rodríguez durante la rueda de prensa posterior al Consejo de Ministros junto a la ministra de Justicia. Pool Moncloa. 23 de agosto de 1996 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q3291031|Q3291031]] | [[María La Ribot]] | [[Madrid]] | 1962-07-19 | | | [[Ficheiro:Nouvelles2 (cropped) 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q3291067|Q3291067]] | [[Maria Teresa Sartorius y de Liechtenstein]] | [[Madrid]] | 1992-11-21 | | | |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q3292349|Q3292349]] | [[María Ángeles de San José]] | [[Xetafe]] | 1905-03-06 | [[Guadalaxara, España|Guadalaxara]] | 1936-07-24 | [[Ficheiro:MariaAngelSanJos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q3296446|Q3296446]] | [[María Jesús Nieto]] | [[Madrid]] | 1961-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q3299113|Q3299113]] | [[Matilde Fernández]] | [[Madrid]] | 1950-01-24 | | | [[Ficheiro:Matilde Fernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q3306303|Q3306303]] | [[Mercedes Ferrer]] | [[Madrid]] | 1963-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q3306304|Q3306304]] | [[Mercedes Deambrosis]] | [[Madrid]] | 1955-10-01 | | | [[Ficheiro:Mercedes Deambrosis - 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q3313840|Q3313840]] | [[Milagros Collar]] | [[Madrid]] | 1988-04-15 | | | [[Ficheiro:Milagros Collar - FIVB World Championship European Qualification Women Łódź January 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q3314709|Q3314709]] | [[Marián de la Fuente]] | [[Madrid]] | 1971-02-07 | | | [[Ficheiro:Presentadora de Tv.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q3320687|Q3320687]] | [[Gracita Morales]] | [[Madrid]] | 1928-11-11 | [[Madrid]] | 1995-04-03 | [[Ficheiro:Sorella sprint (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q3321142|Q3321142]] | [[Clara Campoamor]] | [[Madrid]] | 1888-02-12 | [[Lausana]] | 1972-04-30 | [[Ficheiro:Clara Campoamor-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q3322375|Q3322375]] | [[Pilar Primo de Rivera]] | [[Madrid]] | 1907-11-04<br/>1911-11-04 | [[Madrid]] | 1991-03-17 | [[Ficheiro:Pilar Primo de Rivera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q3323486|Q3323486]] | [[Gloria Fuertes]] | [[Madrid]] | 1917-07-28 | [[Madrid]] | 1998-11-27 | [[Ficheiro:Gloria Fuertes (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q3324282|Q3324282]] | [[Patricia Vico]] | [[Madrid]] | 1972-08-27 | | | [[Ficheiro:Patricia vico 20minutos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q3324492|Q3324492]] | [[Mónica Estarreado]] | [[Madrid]] | 1975-06-29 | | | |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q3327529|Q3327529]] | [[Ángeles Amador Millán]] | [[Madrid]] | 1949-10-10 | | | [[Ficheiro:Ángeles Amador.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q3327948|Q3327948]] | [[Desirée Ndjambo]] | [[Madrid]] | 1976-10-17 | | | [[Ficheiro:Periodista española Desirée Ndjambo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q3328074|Q3328074]] | [[Marilar Aleixandre]] | [[Madrid]] | 1947-05-01 | | | [[Ficheiro:Marilar Aleixandre. Foto da AELG.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q3343723|Q3343723]] | [[Norma Ruiz Izquierdo]] | [[Madrid]] | 1982-06-09 | | | [[Ficheiro:Norma Ruiz. (21635385662) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q3361658|Q3361658]] | [[Paloma Matta]] | [[Madrid]] | 1945-08-22 | [[18º distrito de París]] | 2017-09-13 | |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q3361661|Q3361661]] | [[Paloma Berganza]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q3361662|Q3361662]] | [[Paloma Cela]] | [[Madrid]] | 1943-03-04 | [[Madrid]] | 2019-03-30 | |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q3368462|Q3368462]] | [[Chiqui Fernández]] | [[Madrid]] | 1967-06-27<br/>1969-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q3369983|Q3369983]] | [[Pili Peña]] | [[Madrid]] | 1986-04-04 | | | [[Ficheiro:Pilar PenaCarrasco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q3370286|Q3370286]] | [[Laura López]] | [[Madrid]] | 1988-01-13 | | | [[Ficheiro:LauraLopezVentosa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q3391550|Q3391550]] | [[Pastora Vega]] | [[Madrid]] | 1960-05-28 | | | [[Ficheiro:Pastora vega 002.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q3393373|Q3393373]] | [[Lucía Lapiedra]] | [[Madrid]] | 1981-01-31 | | | [[Ficheiro:Lucia lapiedra interview 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q3395411|Q3395411]] | [[Nieve de Medina]] | [[Madrid]] | 1962 | | | [[Ficheiro:(Nieve de Medina) Pablo Iglesias entrevista a Nieve de Medina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q3396310|Q3396310]] | [[Mamen Mendizábal]] | [[Madrid]] | 1976-01-15 | | | [[Ficheiro:Mamen Mendizábal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q3419731|Q3419731]] | [[Raquel Gómez Martín]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q3467563|Q3467563]] | [[Ana Miralles]] | [[Madrid]] | 1959-12-16 | | | [[Ficheiro:Ana Miralles. Barcelona International Comic Fair 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q3532164|Q3532164]] | [[Mirela Cabero]] | [[Aranjuez]] | 1990-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q3545326|Q3545326]] | [[Ofelia Guilmáin]] | [[Madrid]] | 1921-11-17 | [[Cidade de México]] | 2005-01-14 | |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q3575577|Q3575577]] | [[Zinnia Clavo]] | [[Madrid]] | 1961-03-25 | | | [[Ficheiro:Zinnia Clavo 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q3622509|Q3622509]] | [[Queen Margarita of Bulgaria]] | [[Madrid]] | 1935-01-06 | | | [[Ficheiro:Margarita Gómez-Acebo 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q3660315|Q3660315]] | [[Carmen Morales]] | [[Madrid]] | 1970-12-12 | | | [[Ficheiro:Carmen Morales (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q3660322|Q3660322]] | [[Carmen Ruiz Hervías]] | [[Madrid]] | 1967-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q3755444|Q3755444]] | [[Sandra Blázquez]] | [[Madrid]] | 1987-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q3774873|Q3774873]] | [[Cristina Gutiérrez-Cortines Corral]] | [[Madrid]] | 1939-12-17 | | | |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q3775109|Q3775109]] | [[Yolanda Soler]] | [[Madrid]] | 1972-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q3778043|Q3778043]] | [[Elsa Pinilla]] | [[Madrid]] | 1985-10-02 | | | |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q3801906|Q3801906]] | [[Irene Herradas]] | [[Madrid]] | 1978-06-14 | | | |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q3802286|Q3802286]] | [[Isabella Pio di Savoia]] | [[Madrid]] | 1719 | [[Alacant]] | 1799 | |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q3817308|Q3817308]] | [[Isabela García-Orcoyen Tormo]] | [[Madrid]] | 1948-01-02 | | | |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q3818244|Q3818244]] | [[Natalia Dorado]] | [[Madrid]] | 1967-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q3818800|Q3818800]] | [[Virginia Ramírez]] | [[Madrid]] | 1964-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q3818809|Q3818809]] | [[Sonia Barrio]] | [[Madrid]] | 1969-12-13 | | | |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q3818836|Q3818836]] | [[María Isabel Martínez]] | [[Madrid]] | 1967-10-16 | | | |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q3821810|Q3821810]] | [[María Abradelo]] | [[Madrid]] | 1969-10-10 | | | [[Ficheiro:Maria Abradelo (cropped twice).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q3827787|Q3827787]] | [[Laura Grande]] | [[Madrid]] | 1973-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q3843578|Q3843578]] | [[Maite Carpio]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q3844451|Q3844451]] | [[Mane Cisneros]] | [[Madrid]] | 1958-07-28 | | | [[Ficheiro:Mane Cisneros 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q3847385|Q3847385]] | [[Maria Luisa Gonzaga]] | [[Madrid]] | 1726-06-22 | [[Madrid]] | 1773-10-12 | |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q3847598|Q3847598]] | [[Infanta Maria of Spain]] | [[Madrid]] | 1580-02-14 | [[Madrid]] | 1583-08-04 | |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q3847609|Q3847609]] | [[Infanta Maria de las Mercedes of Spain]] | [[Palace of the Cuesta de la Vega]] | 1911-10-03 | [[Madrid]] | 1953-09-11 | [[Ficheiro:Maria de las Mercedes de Baviera from The family of Ferdinand Maria of Bavaria (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q3847641|Q3847641]] | [[María Tubau]] | [[Madrid]] | 1854-05-04 | [[Madrid]] | 1914-03-13 | [[Ficheiro:María Tubau ANC-1-402-N-173.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q3847657|Q3847657]] | [[Marian Zapico]] | [[Madrid]] | 1982-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q3848912|Q3848912]] | [[Maribel Martín]] | [[Madrid]] | 1954-11-01 | | | |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q3850611|Q3850611]] | [[María José Montiel]] | [[Madrid]] | 1968-06-24 | | | [[Ficheiro:MariaJoseMontiel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q3850613|Q3850613]] | [[María José Yéllici]] | [[Madrid]] | 1945-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q3850618|Q3850618]] | [[María Osorio y Pimentel]] | [[Madrid]] | 1490 | [[Nápoles]] | 1539-10 | |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q3854949|Q3854949]] | [[Mercedes Brignone]] | [[Madrid]] | 1884-05-18 | [[Milán]] | 1967-06-23 | [[Ficheiro:Mercedes Brignone.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q3879903|Q3879903]] | [[Nuria de la Fuente]] | [[Madrid]] | 1981-07-27 | | | |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q3893559|Q3893559]] | [[Paola Dominguín]] | [[Madrid]] | 1960-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q3941258|Q3941258]] | [[Rosa María Castillejo]] | [[Madrid]] | 1969-01-28 | | | |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q3941395|Q3941395]] | [[Rosario de Acuña]] | [[Madrid]] | 1851-11-01<br/>1850-11-01 | [[Xixón]] | 1923-05-05 | [[Ficheiro:Rosario de Acuña Villanueva de la Iglesia3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q3943044|Q3943044]] | [[Care Santos]] | [[Madrid]] | 1970-04-08 | | | [[Ficheiro:Care Santos PICT2502 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q3944566|Q3944566]] | [[Angeles Ottein]] | [[Algete]] | 1895-06-24 | [[Madrid]] | 1981-03-12 | [[Ficheiro:Ottein LCCN2014714016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q3964013|Q3964013]] | [[Sofía Mazagatos]] | [[Madrid]] | 1974-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q4008580|Q4008580]] | [[Vania Millán]] | [[Madrid]] | 1978-02-05 | | | |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q4018160|Q4018160]] | [[Concepcion Sanchez Freire]] | [[Madrid]] | 1957-09-28 | | | |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q4022847|Q4022847]] | [[Archduchess Yolande, Archduchess Carl Ludwig of Austria]] | [[Madrid]] | 1923-05-06 | [[Rexión de Bruxelas-Capital]] | 2023-09-13 | |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q4062833|Q4062833]] | [[Clara Alonso]] | [[Madrid]] | 1987-09-21 | | | [[Ficheiro:(Clara Alonso) Losmininos - 8154090615.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q4106984|Q4106984]] | [[Manuela Vellés]] | [[Madrid]] | 1987-01-16 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Manuela Vellés (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q4116525|Q4116525]] | [[Gema Pascual]] | [[Madrid]] | 1979-01-12 | | | |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q4133904|Q4133904]] | [[Aura Garrido]] | [[Madrid]] | 1989-05-29 | | | [[Ficheiro:Aura Garrido en los Premios Goya 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q4290927|Q4290927]] | [[Ana Merino]] | [[Madrid]] | 1971-06-25 | | | |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q4290929|Q4290929]] | [[Lola Merino]] | [[Madrid]] | 1969-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q4302332|Q4302332]] | [[Inés Morales]] | [[Madrid]] | 1952-06-15 | | 2021-12-05 | |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q4311194|Q4311194]] | [[Irene Villa]] | [[Madrid]] | 1978-11-21 | | | [[Ficheiro:Irene Villa.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q4355012|Q4355012]] | [[Isabel Aboy]] | [[Madrid]] | 1982-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q4411779|Q4411779]] | [[Luisa Martín]] | [[Madrid]] | 1960-02-23 | | | [[Ficheiro:Luisa Martín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q4477313|Q4477313]] | [[Sara Hurtado]] | [[Madrid]] | 1992-11-03 | | | [[Ficheiro:2018 Euros - Jan 19 - Hurtado - Khaliavin - 2 (cropped) - Hurtado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q4662800|Q4662800]] | [[Aauri Bokesa]] | [[Madrid]] | 1988-12-14 | | | [[Ficheiro:Aauri Bokesa 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q4701442|Q4701442]] | [[María Calderón]] | [[Madrid]] | 1611 | [[Valfermoso de las Monjas]] | 1646 | [[Ficheiro:LaCalderona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q4708950|Q4708950]] | [[Alba Mellado]] | [[Madrid]] | 1992-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q4726270|Q4726270]] | [[Alicia Koplowitz, 7th Marquise of Bellavista]] | [[Madrid]] | 1954-09-12 | | | [[Ficheiro:Alicia Koplowitz 2018 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q4739757|Q4739757]] | [[Amanda Sampedro Bustos]] | [[Madrid]] | 1993-06-26 | | | [[Ficheiro:(Amanda Sampedro) El Atlético ofrece su doble triunfo a Madrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q4748069|Q4748069]] | [[Amparo Soler Leal]] | [[Madrid]] | 1933-08-23 | [[Barcelona]] | 2013-10-25 | |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q4750305|Q4750305]] | [[Ana Arce]] | [[Madrid]] | 1964-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q4750390|Q4750390]] | [[Ana Laan]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Ana Laan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q4750425|Q4750425]] | [[Ana María Catalá]] | [[Madrid]] | 1993-12-29 | | | |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q4750475|Q4750475]] | [[Ana Pérez]] | [[Madrid]] | 1978-10-09 | | | |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q4783518|Q4783518]] | [[Araceli Navarro]] | [[Madrid]] | 1989-08-09 | | | [[Ficheiro:Araceli Navarro 2014-15 Orleans WC teams t110059.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q4785866|Q4785866]] | [[María of Bourbon-Two Sicilies]] | [[Madrid]] | 1967-04-05 | | | [[Ficheiro:Archduchess María of Austria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q4795157|Q4795157]] | [[Eva Nogales]] | [[Colmenar Viejo]] | 1965-05-16 | | | [[Ficheiro:Eva Nogales in 2023 06.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q4877268|Q4877268]] | [[Beatriz Pécker Pérez de Lama]] | [[Madrid]] | 1955-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q4880598|Q4880598]] | [[Begoña Larzabal]] | [[Madrid]] | 1971-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q4882185|Q4882185]] | [[Belen Sánchez]] | [[Madrid]] | 1972-12-24 | | | |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q4890847|Q4890847]] | [[Inmaculada Rodríguez-Piñero]] | [[Madrid]] | 1958-01-07 | | | [[Ficheiro:Inmaculada rodriguez.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q4892895|Q4892895]] | [[Athenea Mata]] | [[Madrid]] | 1976-09-11 | | | |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q4895658|Q4895658]] | [[Carmina Ordóñez]] | [[Madrid]] | 1955-05-02 | [[Madrid]] | 2004-07-23 | |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q4907581|Q4907581]] | [[Sonia Martínez Mecha]] | [[Madrid]] | 1963-09-23 | [[Madrid]] | 1994-09-04 | [[Ficheiro:Sonia martinez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q4924778|Q4924778]] | [[Blanca Álvarez Mantilla]] | [[Madrid]] | 1931-11-18 | [[Madrid]] | 2000-07-05 | |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q4943028|Q4943028]] | [[Infanta María Luisa Isabel of Spain]] | [[Madrid]] | 1817-08-21 | [[Palacio Real de Madrid]] | 1818-01-09 | |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q5004834|Q5004834]] | [[Bárbara Franco]] | [[Madrid]] | 1974-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q5043485|Q5043485]] | [[Carmen Gurtubay, 2nd Marquesa of Yurreta and Gamboa]] | [[Madrid]] | 1910-06-04 | [[París]] | 1959 | [[Ficheiro:CarmendeGurtubay.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q5043599|Q5043599]] | [[Carmen Sánchez]] | [[Madrid]] | 1899-04-20 | [[Madrid]] | 1985-11-20 | |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q5044633|Q5044633]] | [[Carola Goya]] | [[Madrid]] | 1906 | | 1994 | |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q5119220|Q5119220]] | [[Cibeles Romero]] | [[Madrid]] | 1978-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q5126010|Q5126010]] | [[Clara Lago]] | [[Madrid]] | 1990-03-06 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 Clara Lago (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q5129174|Q5129174]] | [[Claudia Franco]] | [[Madrid]] | 1975-07-21 | | | |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q5129284|Q5129284]] | [[Claudia Zornoza]] | [[Madrid]] | 1990-10-20 | | | [[Ficheiro:Valencia femenino en la temporada 2016-17 (crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q5139346|Q5139346]] | [[María Goyri]] | [[Madrid]] | 1873-08-29 | [[Madrid]] | 1954-11-28 | [[Ficheiro:María Goyri.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q5186377|Q5186377]] | [[Cristina Pizarro Mingo]] | [[Madrid]] | 1989-11-20 | | | [[Ficheiro:Chini Pizarro en EDF Logroño.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q5271226|Q5271226]] | [[Diana Martín]] | [[Madrid]] | 1981-04-01 | | | [[Ficheiro:Diana Martín 2012 Olympic Steeplechase.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q5359012|Q5359012]] | [[Elena Fortún]] | [[Madrid]] | 1886-11-17 | [[Madrid]] | 1952-05-08 | [[Ficheiro:Elena Fortún-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q5359118|Q5359118]] | [[Elena Romero]] | [[Madrid]] | 1907-11-07 | [[San Sebastián de los Reyes]] | 1996-04-02 | |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q5361372|Q5361372]] | [[Elisa Mouliaá]] | [[Madrid]] | 1989-01-07 | | | [[Ficheiro:ElisaMouliaCaimari02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q5392060|Q5392060]] | [[Ana Garralón]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q5394278|Q5394278]] | [[Juana Rouco Buela]] | [[Madrid]] | 1889 | [[Buenos Aires]] | 1969-10-31 | [[Ficheiro:Juana Rouco Buela.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q5394851|Q5394851]] | [[Rosalía Garrido]] | [[Madrid]] | 1944-05-21 | [[El Campello]] | 2021-09-10 | |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q5401194|Q5401194]] | [[Esther Hernández]] | [[Madrid]] | 1986-11-18 | | | |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q5401270|Q5401270]] | [[Esther Peris]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q5404499|Q5404499]] | [[Ángela Cremonte]] | [[Madrid]] | 1985-04-03 | | | [[Ficheiro:Ángela Cremonte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q5407922|Q5407922]] | [[Eugenia Martínez de Irujo, 12th Duchess of Montoro]] | [[Madrid]] | 1968-11-26 | | | [[Ficheiro:Eugenia Martínez de Irujo (48520637846).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q5411419|Q5411419]] | [[Eva Marciel]] | [[Madrid]] | 1977-08-09 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2019 - Eva Marciel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q5415138|Q5415138]] | [[Eva Navarro]] | [[Madrid]] | 1967-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q5449340|Q5449340]] | [[Fina de Calderón]] | [[Madrid]] | 1927-08-21 | [[Madrid]] | 2010-01-12 | |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q5480272|Q5480272]] | [[Marga Gil Roësset]] | [[Las Rozas de Madrid]] | 1908-03-03 | [[Las Rozas de Madrid]] | 1932-07-28 | [[Ficheiro:Marga Gil Roësset.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q5481872|Q5481872]] | [[María Rosa Urraca Pastor]] | [[Madrid]] | 1900-01-01 | [[Barcelona]] | 1984-03-19 | [[Ficheiro:María Rosa Urraca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q5485663|Q5485663]] | [[Carmen Tomás]] | [[Madrid]] | 1956-08-20 | | | [[Ficheiro:CarmenTomas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q5490255|Q5490255]] | [[María del Carmen de la Peña Corcuera]] | [[Madrid]] | 1952-11-02 | | | |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q5493168|Q5493168]] | [[Carmen Porter|Carmen Porter Ucha]] | [[Madrid]] | 1974-08-23 | | | [[Ficheiro:(Carmen Porter) Inauguración exposición 'Cuarto milenio' (31906217200) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q5515946|Q5515946]] | [[Gabriela Bustelo]] | [[Madrid]] | 1962-05-18 | | | [[Ficheiro:Playa Altea 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q5547682|Q5547682]] | [[Ana Higueras]] | [[Madrid]] | 1944-05-06 | | | |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q5552181|Q5552181]] | [[Milagros Leal]] | [[Madrid]] | 1902-12-02 | [[Madrid]] | 1975-03-02 | [[Ficheiro:Milagros Leal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q5557543|Q5557543]] | [[María José Nieto]] | [[Madrid]] | 1960-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q5574784|Q5574784]] | [[Irene Bau]] | [[Madrid]] | 1968-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q5577682|Q5577682]] | [[Soledad Ortega Spottorno]] | [[Madrid]] | 1914-03-02 | [[Madrid]] | 2007-11-19 | |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q5638745|Q5638745]] | [[Nieves Concostrina]] | [[Madrid]] | 1961-08-01 | | | [[Ficheiro:Nieves Concostrina - Premio Mujeres Progresistas 2021 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q5641756|Q5641756]] | [[Alejandra Salazar]] | [[Madrid]] | 1985-12-31 | | | [[Ficheiro:Alejandra Salazar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q5647234|Q5647234]] | [[Isabel Pintor]] | [[Madrid]] | 1973-10-10 | | | [[Ficheiro:Isabel Pintor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q5648404|Q5648404]] | [[Enriqueta Carballeira]] | [[Madrid]] | 1944-04-28 | | | |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q5651119|Q5651119]] | [[Jimena Menéndez-Pidal]] | [[Madrid]] | 1901-01-31 | [[Madrid]] | 1990-03-15 | |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q5657441|Q5657441]] | [[Addy Ventura]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q5657499|Q5657499]] | [[Adelaida de la Calle]] | [[Madrid]] | 1948 | | | [[Ficheiro:Adelaida de la Calle 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q5657544|Q5657544]] | [[Adelina Labrador]] | [[Madrid]] | 1913-11-27 | [[Ávila]] | 1999-09-07 | |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q5658398|Q5658398]] | [[Adriana Vega]] | [[Madrid]] | 1960-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q5664696|Q5664696]] | [[Alejandra Lorente]] | [[Madrid]] | 1981-03-27 | | | |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q5664701|Q5664701]] | [[Alejandra Onieva]] | [[Madrid]] | 1992-06-01 | | | [[Ficheiro:Alejandra Onieva 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q5664705|Q5664705]] | [[Alejandra Ortiz-Echague]] | [[Madrid]] | 1984-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q5667060|Q5667060]] | [[Ana Gugel]] | [[Madrid]] | 1981-09 | | | |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q5667309|Q5667309]] | [[Julia Trujillo]] | [[Madrid]] | 1932-03-13 | [[Madrid]] | 2013-08-27 | |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q5668722|Q5668722]] | [[Alicia Bogo]] | [[Madrid]] | 1972-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q5668764|Q5668764]] | [[Alicia González Laá]] | [[Madrid]] | 1974-09-05 | | | |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q5668767|Q5668767]] | [[Alicia Hermida]] | [[Madrid]] | 1932-09-26 | [[Villanueva de la Cañada]] | 2022-02-09 | [[Ficheiro:Alicia Hermida.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q5668836|Q5668836]] | [[Alicia Rubio]] | [[Madrid]] | 1986-09-15 | | | [[Ficheiro:Alicia Rubio en los Premios Goya 2017 (close-up).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q5668844|Q5668844]] | [[Alicia Senovilla]] | [[Madrid]] | 1969-03-29 | | | |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q5668847|Q5668847]] | [[Alicia Sánchez]] | [[Madrid]] | 1949-05-27 | | | |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q5669891|Q5669891]] | [[Almudena Cano]] | [[Madrid]] | 1951-05-31 | [[Madrid]] | 2006-10-03 | |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q5669897|Q5669897]] | [[Almudena Guzmán]] | [[Navacerrada]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q5669899|Q5669899]] | [[Almudena Vara]] | [[Madrid]] | 1971-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q5669907|Q5669907]] | [[Almudena de Arteaga]] | [[Madrid]] | 1967-06-25 | | | |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q5672326|Q5672326]] | [[Amelia Requena]] | [[Madrid]] | 1936-03-22 | [[Santiago de Chile]] | 2013-05-16 | |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q5672797|Q5672797]] | [[Nieves Hidalgo]] | [[Madrid]] | No/unknown value | | | |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q5673248|Q5673248]] | [[Amparo Larrañaga]] | [[Madrid]] | 1963-03-26 | | | [[Ficheiro:Amparo Larrañaga 2014b (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q5673253|Q5673253]] | [[Amparo Moraleda]] | [[Madrid]] | 1964-05-28 | | | [[Ficheiro:Amparo-moraleda-martinez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q5673261|Q5673261]] | [[Amparo Pamplona]] | [[Madrid]] | 1949-08-04 | | | |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q5673268|Q5673268]] | [[Amparo Rubiales]] | [[Madrid]] | 1945-10-20 | | | [[Ficheiro:Amparo Rubiales Feminario 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q5673506|Q5673506]] | [[América Valenzuela]] | [[Madrid]] | 1977 | | | [[Ficheiro:América Valenzuela by Rai Robledo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q5673668|Q5673668]] | [[Ana Anguita]] | [[Madrid]] | 1969-11-02 | | | |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q5673700|Q5673700]] | [[Ana Chávarri]] | [[Madrid]] | 1977-06-24 | | | |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q5673725|Q5673725]] | [[Ana Delgado Cortés]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q5673801|Q5673801]] | [[Ana Isabel Mariño]] | [[Alcorcón]] | 1959-08-01 | | | [[Ficheiro:Ana Isabel Mariño 2014 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q5674059|Q5674059]] | [[Ana Risueño]] | [[Madrid]] | 1969-06-22 | | | [[Ficheiro:Ana Risueño (2005).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q5674062|Q5674062]] | [[Ana Roldán]] | [[Madrid]] | 1976-07-26 | | | |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q5674073|Q5674073]] | [[Ana Rujas]] | [[Madrid]] | 1989-05-14 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Ana Rujas (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q5674180|Q5674180]] | [[Ana Isabel Díez]] | [[Madrid]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q5674944|Q5674944]] | [[Belén Beltrán]] | [[Madrid]] | 1991-01-06 | | | |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q5679447|Q5679447]] | [[Gloria Martín]] | [[Madrid]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q5683157|Q5683157]] | [[Marta Poveda]] | [[Madrid]] | 1983-05-18 | | | [[Ficheiro:Marta Poveda, Rosaura en La vida es sueño.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q5684372|Q5684372]] | [[Esperanza López Parada]] | [[Madrid]] | 1962-01-30 | | | |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q5684433|Q5684433]] | [[Eva Rufo]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q5685500|Q5685500]] | [[Irene Tremblay]] | [[Madrid]] | 1980-11-08 | | | |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q5689942|Q5689942]] | [[Lucía Figar]] | [[Madrid]] | 1975-02-04 | | | [[Ficheiro:Lucía Figar rueda 14 ene 2011 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q5690368|Q5690368]] | [[Consuelo Rubio]] | [[Madrid]] | 1927-05-15 | | 1981-03-01 | |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q5693452|Q5693452]] | [[Carmen Jodra]] | [[Madrid]] | 1980 | [[Madrid]] | 2019-07-24 | |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q5694260|Q5694260]] | [[Ana Ángeles García]] | [[Madrid]] | 1951-02-16 | | | [[Ficheiro:Ana Angeles Garcia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q5695648|Q5695648]] | [[Leticia Herrero]] | [[Madrid]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q5697580|Q5697580]] | [[Antonia Maymón]] | [[Madrid]] | 1881-07-18 | [[Beniaján]] | 1959-12-20 | |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q5697605|Q5697605]] | [[Antonia de Alarcón]] | [[Madrid]] | 16th century | | 17th century | |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q5700629|Q5700629]] | [[Anunciada Fernández de Córdova]] | [[Madrid]] | 1958-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q5702166|Q5702166]] | [[Araceli González Campa]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q5702283|Q5702283]] | [[Arancha Marty]] | [[Madrid]] | 1973-07-31 | | | [[Ficheiro:Arancha Marty.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q5702286|Q5702286]] | [[Arantxa del Sol]] | [[Madrid]] | 1972-05-20 | | | |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q5703897|Q5703897]] | [[Ariadna Castellano]] | [[Madrid]] | 1994-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q5703902|Q5703902]] | [[Ariadna G. García]] | [[Madrid]] | 1977-01-10 | | | |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q5707939|Q5707939]] | [[Ascensión de las Heras]] | [[Madrid]] | 1964-11-22 | | | [[Ficheiro:(Ascensión de la Heras) Premios IU Collado Villalba "14 de Abril". IMG 1929 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q5712097|Q5712097]] | [[Aurora Díaz-Rato Revuelta]] | [[Madrid]] | 1957-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q5715173|Q5715173]] | [[Azuzena Martín-Dorado Calvo]] | [[Madrid]] | 1955-12-12 | [[Madrid]] | 2005-01-31 | [[Ficheiro:Azuzena-retrato.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q5724201|Q5724201]] | [[Beatriz Pérez-Aranda]] | [[Madrid]] | 1963-03-26 | | | [[Ficheiro:Beatriz Pérez-Aranda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q5727101|Q5727101]] | [[Berta Riaza]] | [[Madrid]] | 1927-07-27 | [[Madrid]] | 2022-07-24 | |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q5727110|Q5727110]] | [[Berta Vias Mahou]] | [[Madrid]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q5729744|Q5729744]] | [[Blanca Ares]] | [[Madrid]] | 1970-12-30 | | | |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q5729781|Q5729781]] | [[Blanca Jara]] | [[Madrid]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q5729808|Q5729808]] | [[Blanca Oteyza]] | [[Madrid]] | 1965-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q5729830|Q5729830]] | [[Blanca Rodríguez Martín]] | [[Madrid]] | 1970-01-03 | | | [[Ficheiro:Foto Blanca plató Más Que Noticias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q5729836|Q5729836]] | [[Blanca Sendino]] | [[Madrid]] | 1927-12-22 | [[Madrid]] | 2010-03-15 | [[Ficheiro:Blanca Sendino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q5749356|Q5749356]] | [[Carla Díaz]] | [[Madrid]] | 1998-07-19 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Carla Díaz-1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q5749364|Q5749364]] | [[Carla Hidalgo]] | [[Madrid]] | 1973-03-15 | | | [[Ficheiro:Carla Hidalgo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q5752282|Q5752282]] | [[Carlota Boza]] | [[Boadilla del Monte]] | 2001-05-16 | | | |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q5752286|Q5752286]] | [[Carlota García]] | [[Madrid]] | 2000-02-19 | | | |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q5752296|Q5752296]] | [[Carlota O'Neill]] | [[Madrid]] | 1905-03-27 | [[Caracas]]<br/>[[El Hatillo, Miranda, Venezuela]] | 2000-06-20<br/>1990-01-11 | |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q5752300|Q5752300]] | [[Carlota Sosa]] | [[Madrid]] | 1957-02-21 | | | [[Ficheiro:Carlota Sosa Radio Rochela 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q5752313|Q5752313]] | [[Carlotta Cosials]] | [[Madrid]] | 1992-04-08 | | | [[Ficheiro:Carlotta Cosials of Hinds (2016).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q5752461|Q5752461]] | [[Carmen Bravo-Villasante Arenas]] | [[Madrid]] | 1918-12-25 | [[Madrid]] | 1994-06-15 | |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q5752487|Q5752487]] | [[Carmen Cobeña]] | [[Madrid]] | 1869-02-23 | [[Madrid]] | 1963-02-24 | [[Ficheiro:Carmen Cobeña, de Enrique Simonet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q5752522|Q5752522]] | [[Carmen García Bloise]] | [[Madrid]] | 1937 | [[Madrid]] | 1994-07-16 | |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q5752530|Q5752530]] | [[Carmen Giralt]] | [[Madrid]] | 1931 | [[Lamu old town]] | 2010-08-23 | |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q5752596|Q5752596]] | [[Carmen Martínez]] | [[Madrid]] | 1953 | | | [[Ficheiro:13.03.19-Firma-2- Ayuntamiento Marbella (8571551887).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q5752599|Q5752599]] | [[Carmen Martínez Ten]] | [[Madrid]] | 1953-11-27 | | | [[Ficheiro:Carmen Martínez Ten 2011 (by Dean Calma - IAEA Imagebank) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q5752645|Q5752645]] | [[Carmen Ruiz]] | [[Madrid]] | 1974-07-28 | | | [[Ficheiro:Carmen Ruiz Cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q5752650|Q5752650]] | [[Carmen Ruiz Moragas]] | [[Madrid]] | 1896-09-11 | [[Madrid]] | 1936-06-11 | [[Ficheiro:Carmen Ruiz Moragas.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q5752659|Q5752659]] | [[Carmen Santonja]] | [[Madrid]] | 1934-07-04 | [[Madrid]] | 2000-07-23 | |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q5752662|Q5752662]] | [[Carmen Sarmiento]] | [[Madrid]] | 1944-08-30 | | | [[Ficheiro:Carmen Sarmiento recibe el premio Clara Campoamor 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q5752666|Q5752666]] | [[Carmen Tagle González]] | [[Madrid]] | 1944 | [[Madrid]] | 1989-09-12 | |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q5752682|Q5752682]] | [[Carmen Viance]] | [[Madrid]] | 1905-06-21 | [[Madrid]] | 1985-07-25<br/>1985-07-24 | [[Ficheiro:Carmen Viance.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q5752689|Q5752689]] | [[Carmen Werner]] | [[Madrid]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q5752702|Q5752702]] | [[Carmen de Icaza]] | [[Madrid]] | 1899-05-17 | [[Madrid]] | 1979-03-16 | [[Ficheiro:1916-10-12, La Esfera, Carmen Icaza y de León, Kaulak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q5752706|Q5752706]] | [[Carmen de Silva Velasco]] | [[Madrid]] | 1938-08-14<br/>1938 | | | |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q5753115|Q5753115]] | [[Carola Baleztena]] | [[Madrid]] | 1980-01-10 | | | [[Ficheiro:Carola Baleztena at Premios Goya 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q5753170|Q5753170]] | [[Carolina Bona]] | [[Madrid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q5753229|Q5753229]] | [[Carolina Lapausa]] | [[Madrid]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Carolina Lapausa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q5756143|Q5756143]] | [[Casilda Fernández de Henestrosa y Salabert]] | [[Madrid]] | 1888-09-18 | [[Madrid]] | 1987-08-05 | |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q5756153|Q5756153]] | [[Casilda Rodrigáñez]] | [[Madrid]] | 1945-05-16 | | | |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q5756155|Q5756155]] | [[Casilda de Silva y Fernández de Henestrosa]] | [[Madrid]] | 1914-04-03 | [[Madrid]] | 2008-01-05 | |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q5758154|Q5758154]] | [[Teresa Catalina Moncada de Aragón y Fajardo]] | [[Madrid]] | 1665-10-15 | | 1727-01-29 | |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q5760187|Q5760187]] | [[Celia Langa]] | [[Madrid]] | 1933-09-27 | | 2016-10-28 | |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q5765150|Q5765150]] | [[Charo Soriano]] | [[Madrid]] | 1928-02-21 | | | |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q5768603|Q5768603]] | [[Chusa Barbero]] | [[Madrid]] | 1969-07-05 | | | |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q5771136|Q5771136]] | [[Clara Martínez de Careaga]] | [[Madrid]] | 1959-01-19 | | | [[Ficheiro:Clara Martínez de Careaga.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q5780880|Q5780880]] | [[Concepción Company Company]] | [[Madrid]] | 1954-12-18<br/>1954-12-08 | | | [[Ficheiro:Doctora Concepción Company Company.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q5780964|Q5780964]] | [[Concha Cuetos]] | [[Madrid]] | 1944-01-17 | | | |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q5780969|Q5780969]] | [[Concha Galán]] | [[Madrid]] | 1963-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q5784836|Q5784836]] | [[Consuelo Guerrero de Luna]] | [[Madrid]] | 1905-03-09 | [[Cidade de México]] | 1972-10-11 | |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q5789239|Q5789239]] | [[Marisa Manchado]] | [[Madrid]] | 1956-07-07 | | | |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q5791437|Q5791437]] | [[Cristina Cerrada]] | [[Madrid]] | 1970-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q5791439|Q5791439]] | [[Cristina Cifuentes]] | [[Madrid]] | 1964-07-01 | | | [[Ficheiro:Consejo de Gobierno de la Comunidad de Madrid, 19 de septiembre de 2017b (37323463335) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q5791446|Q5791446]] | [[Cristina Díaz Fernández-Gil]] | [[Madrid]] | 1962-06-28 | | | |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q5791449|Q5791449]] | [[Cristina Díaz Moreno]] | [[Madrid]] | 1971-01-09 | | | |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q5791477|Q5791477]] | [[Cristina Higueras]] | [[Madrid]] | 1961-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q5791510|Q5791510]] | [[Cristina Piaget]] | [[Madrid]] | 1969-05-14 | | | [[Ficheiro:Cristina Piaget 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q5791533|Q5791533]] | [[Cristina Torres]] | [[Madrid]] | 1963-07-25 | | | [[Ficheiro:Cristina Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q5791536|Q5791536]] | [[Cristina Valdivielso]] | [[Madrid]] | 1997-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q5791540|Q5791540]] | [[Cristina Yuste]] | [[Madrid]] | 1982-04-08 | | | |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q5793568|Q5793568]] | [[Cuca Escribano]] | [[Madrid]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Cuca Escribano (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q5805180|Q5805180]] | [[Diana Sorel]] | [[Comunidade de Madrid]] | 1946-08-03 | | | |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q5812266|Q5812266]] | [[Nieves Herrero Cerezo]] | [[Madrid]] | 1957-03-23 | | | [[Ficheiro:Nieves Herrero 2006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q5812595|Q5812595]] | [[Dolores Rivas Cherif]] | [[Madrid]] | 1904 | [[Cuauhtémoc]] | 1993-04-30 | [[Ficheiro:Dolores Rivas Cherif - Registro Nacional de Extranjeros en México - 1941.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q5829173|Q5829173]] | [[Elena Ballesteros]] | [[Madrid]] | 1981-07-06 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Elena Ballesteros.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q5829188|Q5829188]] | [[Elena Fernández Mel]] | [[Madrid]] | 1920-08-14 | [[París]] | 2006-01-15 | |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q5829209|Q5829209]] | [[Elena Martí]] | [[Madrid]] | 1946-03-09 | | | |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q5829224|Q5829224]] | [[Elena Pisonero Ruiz]] | [[Madrid]] | 1963-01-17 | | | [[Ficheiro:Elena Pisonero EJECON Premios 5 marzo 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q5829231|Q5829231]] | [[Elena Salvador]] | [[Madrid]] | 1868 | [[Madrid]] | 1964-11-12 | [[Ficheiro:1910-03-20, El Teatro, Elena Salvador, Calvache (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q5829234|Q5829234]] | [[Elena Santonja]] | [[Madrid]] | 1932-05-29 | [[Madrid]] | 2016-10-17 | |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q5829252|Q5829252]] | [[Elena Vozmediano]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Elena Vozmediano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q5829258|Q5829258]] | [[Elena de Frutos]] | [[Madrid]] | 1985-12-23 | | | |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q5829385|Q5829385]] | [[Elia Galera]] | [[Madrid]] | 1973-03-19 | | | [[Ficheiro:Elia Galera en la inauguración de la tienda de Hispanitas en Madrid (30295826490) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q5829533|Q5829533]] | [[Elisa Drabben]] | [[Madrid]] | 1996-05-22 | | | [[Ficheiro:Elisa Drabben.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q5829545|Q5829545]] | [[Elisa Matilla]] | [[Madrid]] | 1966-05-18 | | | |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q5829563|Q5829563]] | [[Elisa Serna]] | [[Madrid]] | 1943-03-07 | [[Collado Villalba]] | 2018-09-04 | |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q5829954|Q5829954]] | [[Eloísa Muro]] | [[Madrid]] | 1894-09-30 | [[Madrid]] | 1979-05-01 | [[Ficheiro:Eloísa Muro.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q5829955|Q5829955]] | [[Eloísa Otero]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q5830117|Q5830117]] | [[Elvira Noriega]] | [[Madrid]] | 1914 | [[Madrid]] | 1995-04-18 | [[Ficheiro:Elvira Noriega.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q5830825|Q5830825]] | [[Emilia Castañeda Martínez]] | [[Madrid]] | 1943-11-07<br/>1943-07-11 | | | |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q5830829|Q5830829]] | [[Emilia Currás]] | [[Madrid]] | 1927-10-08 | [[Madrid]] | 2020-03-29 | |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q5832305|Q5832305]] | [[Encarna Beltrán-Huertas]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Ebeltran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q5832310|Q5832310]] | [[Encarna Paso]] | [[Madrid]] | 1929-03-25 | [[Madrid]] | 2019-08-18 | [[Ficheiro:Fabia, de El Caballero de Olmedo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q5839675|Q5839675]] | [[Esmeralda Gijón Zapata]] | [[Madrid]] | 1913 | [[Teherán]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q5840230|Q5840230]] | [[Esperanza Zuloaga]] | [[Madrid]] | 1881-12-18 | [[Segovia]] | 1937-04-15 | |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q5841152|Q5841152]] | [[Paloma Jiménez Parejo]] | [[Madrid]] | 1972-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q5849285|Q5849285]] | [[Estelle Talavera Baudet]] | [[Madrid]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q5849407|Q5849407]] | [[Esther Palomera]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q5849655|Q5849655]] | [[Estrella de Diego]] | [[Madrid]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Estrella de Diego (UNTREF - Bienal Sur 2016).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q5850382|Q5850382]] | [[Eugenia Montero]] | [[Madrid]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q5850673|Q5850673]] | [[Eulalia Galvarriato]] | [[Madrid]] | 1904-02-12<br/>1905 | [[Madrid]] | 1997-11-15 | |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q5852525|Q5852525]] | [[Eva León]] | [[Madrid]] | 1948-01-14 | | | |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q5852532|Q5852532]] | [[Eva Manguan]] | [[Madrid]] | 1979-03-15 | | | [[Ficheiro:Evamanguan01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q5852546|Q5852546]] | [[Eva Rueda]] | [[Madrid]] | 1971-09-13 | | | [[Ficheiro:Eva Rueda 01b.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q5855526|Q5855526]] | [[Victorina Durán]] | [[Madrid]] | 1899-11-12 | [[Madrid]] | 1993-12-10 | [[Ficheiro:Victorina duran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q5856765|Q5856765]] | [[Faustina Sáez de Melgar]] | [[Villamanrique de Tajo]] | 1834-02-15<br/>1834 | [[Madrid]] | 1895-03-19 | [[Ficheiro:Faustina Saez de Melgar-La higuera de Villaverde Leyenda. Madrid 1860.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q5857950|Q5857950]] | [[Fedra Lorente]] | [[Madrid]] | 1951-12-26 | | | [[Ficheiro:Fedra Lorente 2012.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q5858037|Q5858037]] | [[Felicidad Blanc]] | [[Madrid]] | 1913-02-03 | [[Donostia]] | 1990-10-30 | |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q5859081|Q5859081]] | [[Fernanda Hurtado]] | [[Madrid]] | 1947-07-17 | | | [[Ficheiro:Fernanda Hurtado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q5861876|Q5861876]] | [[María Rosario Amorós]] | [[Madrid]] | 1939-11-10 | | 1996-12-10 | [[Ficheiro:María Rosario.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q5864045|Q5864045]] | [[Fornarina]] | [[Madrid]] | 1884-05-28 | [[Madrid]] | 1915-07-17 | [[Ficheiro:Retrat Fornarina Antonio Esplugas-MAE-202172 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q5873831|Q5873831]] | [[Gaby Álvarez]] | [[Madrid]] | 1922-11-10 | [[Madrid]] | 2013-07-08 | |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q5876658|Q5876658]] | [[Gema Victoria Hassen-Bey González]] | [[Madrid]] | 1967-07-02 | | | [[Ficheiro:Gema Hassen-Bey en la presentación de la ‘XIV Carrera de la Mujer’ de Madrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q5876661|Q5876661]] | [[Gema López]] | [[Madrid]] | 1971-04-14 | | | [[Ficheiro:Gema López.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q5876667|Q5876667]] | [[Gema Samaro]] | [[Madrid]] | No/unknown value | | 1978-05-16 | |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q5876717|Q5876717]] | [[Gemma Ruiz]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q5881287|Q5881287]] | [[Gloria Lomana]] | [[Madrid]] | 1959-06-16 | | | [[Ficheiro:Gloria Lomana.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q5881303|Q5881303]] | [[Gloria Muñoz]] | [[Madrid]] | 1948-07-09 | | | [[Ficheiro:Gloria Muñoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q5883903|Q5883903]] | [[Gracia Iglesias Lodares]] | [[Madrid]] | 1977-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q5883909|Q5883909]] | [[Gracia Olayo]] | [[Madrid]] | 1957-08-19 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Gracia Olayo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q5886921|Q5886921]] | [[Guadalupe Bragado]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Aula de Formación Continua con Guadalupe Bragado (38866952470) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q5886949|Q5886949]] | [[Guadalupe Muñoz Sampedro]] | [[Madrid]] | 1896-02-15 | [[Madrid]] | 1975-12-04 | [[Ficheiro:Guadalupe Muñoz Sampedro.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q5896998|Q5896998]] | [[Hiba Abouk]] | [[Madrid]] | 1986-10-30 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Hiba Abouk.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q5916284|Q5916284]] | [[Inma Brunton]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q5916295|Q5916295]] | [[Inma de Santis]] | [[Madrid]] | 1959-02-24 | [[Sáhara Occidental]] | 1989-12-21 | |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q5920156|Q5920156]] | [[Irene Daina]] | [[Madrid]] | 1932-09-18 | [[Madrid]] | 2011-08-09 | [[Ficheiro:Irene Daina en 1964.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q5920169|Q5920169]] | [[Irene Gracia]] | [[Madrid]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q5920188|Q5920188]] | [[ايرين لوزانو]] | [[Madrid]] | 1971-06-17 | | | [[Ficheiro:Irene Lozano 2014 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q5920192|Q5920192]] | [[Irene Martínez Mecha]] | [[Torrelodones]] | 1966-02-20 | | | |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q5920206|Q5920206]] | [[Irene Suárez]] | [[Alcalá de Henares]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Irenesuarez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q5920209|Q5920209]] | [[Irene Sanchez]] | [[Madrid]] | 1989-10-01 | | | |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q5920234|Q5920234]] | [[Iria Gallardo]] | [[Madrid]] | 1973-05-09 | | | |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q5920667|Q5920667]] | [[Isabel Alonso Julián]] | [[Madrid]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q5920684|Q5920684]] | [[Isabel Bauzá]] | [[Madrid]] | 1942-04-20 | | | |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q5920691|Q5920691]] | [[Isabel Borondo]] | [[Madrid]] | 1948-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q5920748|Q5920748]] | [[Isabel Garcés]] | [[Madrid]] | 1901-01-28 | [[Madrid]] | 1981-02-03 | [[Ficheiro:Isabel Garcés.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q5920751|Q5920751]] | [[Isabel García Adánez]] | [[Madrid]] | 1972-09-09 | | | [[Ficheiro:Isabel Garcia Adanez-61899.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q5920798|Q5920798]] | [[Isabel Muñoz-Caravaca]] | [[Madrid]] | 1848-08-03<br/>1838-08-03 | [[Guadalaxara, España|Guadalaxara]] | 1915-03-28 | |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q5920864|Q5920864]] | [[Isabel Ruiz Lara]] | [[Madrid]] | 1960s | | | |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q5920870|Q5920870]] | [[Isabel Serrano]] | [[Madrid]] | 1968-03-30 | | | [[Ficheiro:Isabel Serrano (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q5920881|Q5920881]] | [[Isabel Tenaille]] | [[Madrid]] | 1951-12-02 | | | [[Ficheiro:Isabel Tenaille.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q5921164|Q5921164]] | [[Isidora Zegers]] | [[Madrid]] | 1803-01-01 | | 1869-07-14 | [[Ficheiro:Monvoisin, Raymond - Isidora Zegers -ost 40 diam CP f03 det.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q5923670|Q5923670]] | [[Izaskun Azurmendi]] | [[Madrid]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q5929205|Q5929205]] | [[Jennifer Rope]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q5931650|Q5931650]] | [[Joaquina García Balmaseda]] | [[Madrid]] | 1837-02-17<br/>1837 | [[Madrid]] | 1911-04-12<br/>1893-02-19 | |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q5937127|Q5937127]] | [[Josephine Lys]] | [[Madrid]] | No/unknown value | | | |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q5944632|Q5944632]] | [[Malena Gracia]] | [[Madrid]] | 1971-09-14 | | | [[Ficheiro:Malena Gracia (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q5953806|Q5953806]] | [[Juana Ginzo]] | [[Madrid]] | 1922-07-21 | [[Madrid]] | 2021-08-26 | |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q5953837|Q5953837]] | [[Juana Macías]] | [[Madrid]] | 1971 | | | [[Ficheiro:(Juana Macías) Ainhoa Aierberekin solasean.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q5954644|Q5954644]] | [[Julia Caba Alba]] | [[Madrid]] | 1902-07-31<br/>1912-07-31 | [[Madrid]] | 1988-11-14 | |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q5954647|Q5954647]] | [[Julia Castillo]] | [[Madrid]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q5954689|Q5954689]] | [[Julia Pachelo]] | [[Madrid]] | 1892-01-18 | [[Madrid]] | 1977-12-12 | [[Ficheiro:Julia Pachelo.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q5964258|Q5964258]] | [[María Gabriela de Palafox y Portocarrero]] | [[Madrid]] | 1779-03-18 | [[Madrid]] | 1823-06-21<br/>1828 | [[Ficheiro:Maria Gabriela de Palafox-Rivero Sacades.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q5969465|Q5969465]] | [[Laila Ripoll]] | [[Madrid]] | 1964-08-04 | | | [[Ficheiro:Laila Ripoll.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q5970016|Q5970016]] | [[Lara Dibildos]] | [[Madrid]] | 1971-09-23<br/>1972-09-23 | | | [[Ficheiro:Lara Dibildos 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q5970032|Q5970032]] | [[Lara de Miguel]] | [[Madrid]] | 1980-10-08 | | | |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q5971232|Q5971232]] | [[María Josefa Pimentel, Duchess of Osuna]] | [[Madrid]] | 1752-11-26 | [[Madrid]] | 1834-10-05<br/>1834 | [[Ficheiro:Duchess Countess of Benavente by Goya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q5971608|Q5971608]] | [[Laura Caballero]] | [[Madrid]] | 1978-02-18 | | | |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q5971609|Q5971609]] | [[Laura Campmany]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q5971651|Q5971651]] | [[Laura Ibáñez]] | [[Madrid]] | 1989-12-31 | | | |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q5971660|Q5971660]] | [[Laura Manzanedo]] | [[Usera]] | 1976-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q5971672|Q5971672]] | [[Laura More]] | [[Madrid]] | 1985-05-11 | | | |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q5974795|Q5974795]] | [[Libertad Morán]] | [[Madrid]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q5975230|Q5975230]] | [[Lidia San José]] | [[Madrid]] | 1983-01-02 | | | [[Ficheiro:Lidia San José. (21024061594) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q5976632|Q5976632]] | [[Concha Linares-Becerra]] | [[Madrid]] | 1910-05-25 | [[Madrid]] | 2009-12-30 | |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q5978451|Q5978451]] | [[Lola Greco]] | [[Madrid]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q5978456|Q5978456]] | [[Lola Liceras]] | [[Madrid]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q5978519|Q5978519]] | [[Lolo Rico]] | [[Madrid]] | 1935 | [[Donostia]] | 2019-01-20<br/>2019-01-19 | [[Ficheiro:Lolo Rico.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q5979168|Q5979168]] | [[Loreto Prado]] | [[Madrid]] | 1863 | [[Madrid]] | 1943-06-25 | [[Ficheiro:Loreto Prado2.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q5979169|Q5979169]] | [[Loreto Ruiz de Alda]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q5981548|Q5981548]] | [[Lourdes García Campos]] | [[Madrid]] | 1975-11-15 | | | [[Ficheiro:Lourdes García Campos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q5982453|Q5982453]] | [[Lucía Riaño]] | [[Madrid]] | 1975-07-28 | | | [[Ficheiro:Lucía Riaño.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q5984650|Q5984650]] | [[Luisa Campos]] | [[Madrid]] | 1864 | [[Barcelona]] | 1946-07-05 | [[Ficheiro:Luisa Campos, de Audouard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q5985010|Q5985010]] | [[Luz Márquez]] | [[Madrid]] | 1935-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q5985056|Q5985056]] | [[Luzmaría Jiménez Faro]] | [[Madrid]] | 1937-05-19 | | 2015-03-12 | [[Ficheiro:Jimenez faro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q5988672|Q5988672]] | [[Macarena Berlín]] | [[Madrid]] | 1973-07-20 | | | [[Ficheiro:Macarena Berlín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q5988676|Q5988676]] | [[Macarena García]] | [[Madrid]] | 1988-04-26 | | | [[Ficheiro:Macarena García, XIV Premis Gaudí (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q5989689|Q5989689]] | [[Magdalena León]] | [[Madrid]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q5990213|Q5990213]] | [[Maite Ruiz de Austri]] | [[Madrid]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Maite Ruiz de Austri at the 2011 Guadalajara International Film Festival (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q5995146|Q5995146]] | [[Mar Gómez Glez]] | [[Madrid]] | 1977-11-21 | | | [[Ficheiro:Mar Gómez Glez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q5995225|Q5995225]] | [[Mara Goyanes]] | [[Madrid]] | 1942 | [[Madrid]] | 2006-11-06 | [[Ficheiro:Mara Goyanes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q5997002|Q5997002]] | [[Margarita Calahorre]] | [[Madrid]] | 1930 | [[Madrid]] | 1990 | [[Ficheiro:Margarita Calahorra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q5997214|Q5997214]] | [[Mari Carmen Díaz de Mendoza]] | [[Madrid]] | 1927-12-01 | [[Madrid]] | 2018-03-11 | [[Ficheiro:Carlos Diaz, Carmen Larrabeiti y Carmen Diaz.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q5997217|Q5997217]] | [[Mari Carmen García Vela]] | [[Madrid]] | 1942-05-07 | | | |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q5997471|Q5997471]] | [[Mariana de Silva-Bazán y Sarmiento]] | [[Madrid]] | 1739-10-14 | [[Madrid]] | 1784-01-17 | [[Ficheiro:Duchess of Huescar by Mengs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q5998077|Q5998077]] | [[Maribel Ripoll]] | [[Madrid]] | 1959-09-20<br/>1959-11-20 | | | |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q5998253|Q5998253]] | [[Mariluz Villar Otón]] | [[Madrid]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q5998319|Q5998319]] | [[Marina San José]] | [[Madrid]] | 1983-09-16 | | | [[Ficheiro:Marina San José at Premios Goya 2017 (close-up).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q5999259|Q5999259]] | [[Marisa Medina]] | [[Madrid]] | 1942-12-02 | [[Alcorcón]] | 2012-04-11 | |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q5999280|Q5999280]] | [[Marisa de Leza]] | [[Madrid]] | 1933-06-09 | [[Madrid]] | 2020-10-13 | |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q5999364|Q5999364]] | [[Marisol Rolandi]] | [[Madrid]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q5999448|Q5999448]] | [[Marian Álvarez]] | [[Madrid]] | 1978-04-01 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Marian Álvarez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q6001868|Q6001868]] | [[Marta Belaustegui]] | [[Madrid]] | 1966-05-06 | | | |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q6001915|Q6001915]] | [[Marta Fernández Vázquez]] | [[Madrid]] | 1973-09-08 | | | [[Ficheiro:1r582 - Marta Fernandez Vazquez, 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q6001936|Q6001936]] | [[Marta Guerras]] | [[Madrid]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q6001947|Q6001947]] | [[Marta Jaumandreu]] | [[Madrid]] | 1971-12-04 | | | [[Ficheiro:Marta Jaumandreu (29156758106) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q6001963|Q6001963]] | [[Marta Martín]] | [[Madrid]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q6001970|Q6001970]] | [[Marta Milans]] | [[Madrid]] | 1984-04-19 | | | |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q6002010|Q6002010]] | [[Marta Robles]] | [[Madrid]] | 1963-06-30 | | | [[Ficheiro:Marta Robles. La chica a la que no supiste amar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q6002016|Q6002016]] | [[Marta Sanz]] | [[Madrid]] | 1967-11-14 | | | [[Ficheiro:Marta Sanz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q6002084|Q6002084]] | [[Martha Asunción Alonso]] | [[Madrid]] | 1986-05-23 | | | |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q6003051|Q6003051]] | [[Maru Valdivielso]] | [[Madrid]] | 1964-05-03 | | | [[Ficheiro:Maru Valdivielso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q6003056|Q6003056]] | [[Maruchi Fresno]] | [[Madrid]] | 1916-02-14 | [[O Escorial, Madrid|O Escorial]] | 2003-07-19 | [[Ficheiro:Maruchi Fresno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q6003427|Q6003427]] | [[María Bassó]] | [[Madrid]] | 1901 | [[Madrid]] | 1992-07-22 | [[Ficheiro:María Bassó.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q6003442|Q6003442]] | [[María Bianco]] | [[Madrid]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q6003474|Q6003474]] | [[María Cantuel]] | [[Madrid]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q6003492|Q6003492]] | [[María Carrera Pascual]] | [[Madrid]] | 1937-03-20 | | | [[Ficheiro:Autorretrato, año 2006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q6003518|Q6003518]] | [[María Celsa Nuño García]] | [[Madrid]] | 1964-09-02 | | | |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q6003529|Q6003529]] | [[María Colino]] | [[Madrid]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q6003531|Q6003531]] | [[María Colón de la Cueva]] | [[Madrid]] | 1548 | [[Vicerreinado de Nova España]] | 1600-12-09 | |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q6003551|Q6003551]] | [[María Consuelo Pardo-Manuel de Villena y Verástegui]] | [[Madrid]] | 1924 | | | |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q6003606|Q6003606]] | [[María Diega Desmaissières y Sevillano]] | [[Madrid]] | 1852 | [[Bordeos]] | 1916 | [[Ficheiro:María Diega Desmaissières y Sevillano. Duquesa del Sevillano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q6003737|Q6003737]] | [[María Escario]] | [[Madrid]] | 1959-12-18 | | | [[Ficheiro:María Escario - DiaMujer 06.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q6003741|Q6003741]] | [[María Esperanza Manuel de Villena y Álvarez de las Asturias]] | [[Madrid]] | 1855 | [[Cheles]] | 1935-10-07 | |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q6003836|Q6003836]] | [[María Fernanda Ladrón de Guevara]] | [[Madrid]] | 1897-05-30 | [[Madrid]] | 1974-04-25 | [[Ficheiro:1921-10-05, Mundo Gráfico, María Ladrón de Guevara, Walken.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q6003862|Q6003862]] | [[María Garralón]] | [[Madrid]] | 1953-08-24<br/>1953-03-24 | | | [[Ficheiro:Maria Garralon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q6003881|Q6003881]] | [[María Guerrero López]] | [[Madrid]] | 1906 | [[Madrid]] | 1994-03-24 | [[Ficheiro:María Guerrero López.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q6003937|Q6003937]] | [[María Isabel Manuel de Villena y Álvarez de las Asturias]] | [[Madrid]] | 1850-06-21 | [[Madrid]] | 1929-04-18 | |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q6003952|Q6003952]] | [[María Isasi]] | [[Madrid]] | 1975-09-29 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - María Isasi-1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q6003955|Q6003955]] | [[María Isidra de Guzmán y de la Cerda]] | [[Madrid]] | 1767-10-31 | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1803-03-05 | [[Ficheiro:María Isidra de Guzmán y de la Cerda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q6003976|Q6003976]] | [[María Jesús Lara]] | [[Madrid]] | 1938 | | | |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q6003988|Q6003988]] | [[María Jesús Valdés]] | [[Madrid]] | 1927-01-26<br/>1927-01-16 | [[Madrid]] | 2011-11-12 | |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q6003991|Q6003991]] | [[María Jesús Varona]] | [[Madrid]] | 1958-01-03 | | | |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q6004029|Q6004029]] | [[María José Alfonso Mingo]] | [[Madrid]] | 1940-03-17<br/>1940-03-27 | | | [[Ficheiro:Alfonso Medalla de Honor del CEC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q6004036|Q6004036]] | [[María José Codes]] | [[Madrid]] | 1960 | | | [[Ficheiro:María José Codes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q6004045|Q6004045]] | [[María José Goyanes]] | [[Madrid]] | 1948-12-08 | | | [[Ficheiro:(María José Goyanes) Higueras presenta la campaña “Madrid, con los años” en el Día Internacional de las Personas de Edad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q6004067|Q6004067]] | [[María José Martínez de la Fuente]] | [[Aranjuez]] | 1968 | | | [[Ficheiro:María José Martínez de la Fuente 2013 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q6004070|Q6004070]] | [[María José Molina]] | [[Madrid]] | 1972-05-13 | | | |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q6004075|Q6004075]] | [[María José Peláez Barceló]] | [[Madrid]] | 1964-04-11 | | | [[Ficheiro:María José Peláez Barceló.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q6004166|Q6004166]] | [[María Luisa Balseiro Fernández-Campoamor]] | [[Madrid]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q6004212|Q6004212]] | [[María Luisa Moneró]] | [[Madrid]] | 1889 | | 1982 | [[Ficheiro:María Luisa Moneró.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q6004216|Q6004216]] | [[María Luisa Robledo]] | [[Madrid]] | 1912-09-28 | [[Buenos Aires]] | 2005-10-26 | [[Ficheiro:María Luisa Robledo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q6004219|Q6004219]] | [[María Luisa Rubio]] | [[Madrid]] | 1940-06-26 | [[Madrid]] | 2005-08-22 | |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q6004222|Q6004222]] | [[María Luisa San José]] | [[Madrid]] | 1946-01-22 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Sin identificar 007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q6004225|Q6004225]] | [[María Luisa de Borbón y Parade, 3rd Duchess of Seville]] | [[Madrid]] | 1868-04-04 | [[Ciempozuelos]] | 1949-06-10 | [[Ficheiro:1911-11-26, Feminal, La duquesa de Sevilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q6004229|Q6004229]] | [[María Luisa Álvarez de Toledo y Carreto]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Madrid]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q6004263|Q6004263]] | [[María Mahor]] | [[Madrid]] | 1940-06-18 | | | |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q6004326|Q6004326]] | [[María Mercedes Pardo-Manuel de Villena y Jiménez]] | [[Madrid]] | 1900-02-20 | [[Madrid]] | 1984-05-30 | |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q6004411|Q6004411]] | [[María Pardina]] | [[Madrid]] | 1923 | [[San Petersburgo]] | 1942 | [[Ficheiro:Maria Pardina Ramos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q6004507|Q6004507]] | [[María Rodrigo|María Rodrigo Bellido]] | [[Madrid]] | 1888-03-20 | [[Porto Rico]] | 1967-12-08 | [[Ficheiro:María Rodrigo Bellido.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q6004604|Q6004604]] | [[María Soledad Mestre]] | [[Madrid]] | 1948-01-01 | [[Madrid]] | 2012-04-05 | [[Ficheiro:(Soledad Mestre) Fernández de la Vega se reune con el ministro del Interior, los delegados y subdelegados del Gobierno para coordinar el Plan Verano. Pool Moncloa. 15 de julio de 2008 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q6004664|Q6004664]] | [[María Teresa Gallego Urrutia]] | [[Madrid]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q6004671|Q6004671]] | [[María Teresa Gómez Condado]] | [[Madrid]] | 1953-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q6004714|Q6004714]] | [[María Teresa del Toro y Alayza]] | [[Madrid]] | 1781-10-15 | [[Casa del Vínculo y del Retorno]] | 1803-01-22 | [[Ficheiro:Matrimonio de Simón Bolívar by Tito Salas, 1921.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q6004761|Q6004761]] | [[María Victoria Morera]] | [[Madrid]] | 1956-05-25 | [[Madrid]] | 2020-08-05 | |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q6004824|Q6004824]] | [[María de Mendoza]] | [[Madrid]] | 1508 | | 1581-02-11 | |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q6004857|Q6004857]] | [[Infanta María de la Concepción of Spain]] | [[Palacio Real de Madrid]] | 1859-12-26<br/>1861-06-04 | | 1861-10-21<br/>1861 | |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q6004876|Q6004876]] | [[María de la Natividad Quindós y Villarroel]] | [[Madrid]] | 1861-08-19 | [[Madrid]] | 1953-03-03 | |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q6004897|Q6004897]] | [[María de las Mercedes Rico Carabias]] | [[Madrid]] | 1945-01-21 | [[Madrid]] | 2022-06-15 | [[Ficheiro:Mercedes Rico (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q6004931|Q6004931]] | [[María del Carmen Azlor de Aragón e Idiáquez]] | [[Palace of Villahermosa]] | 1841-12-30 | [[El Pardo (Q52365790)|El Pardo]] | 1905-11-05 | [[Ficheiro:Museo Arqueológico Nacional - 2007-72-13 - Duquesa de Villahermosa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q6004946|Q6004946]] | [[María del Carmen Iglesias Cano]] | [[Madrid]] | 1942-03-16 | | | [[Ficheiro:CarmenIglesias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q6004982|Q6004982]] | [[María del Pilar Fernández]] | [[Madrid]] | 1962-12-28 | | | |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q6004987|Q6004987]] | [[María del Pilar Melo de Portugal y Heredia]] | [[Madrid]] | 1776-11-10 | [[Orihuela]] | 1835-08-24 | |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q6005035|Q6005035]] | [[María Ángeles Fernández Muñoz]] | [[Madrid]] | 1972 | | | [[Ficheiro:María Ángeles Fernández Muñoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q6005041|Q6005041]] | [[María Ángeles de Armas]] | [[Madrid]] | 1938-01 | [[Maqueda]] | 2006-11-17 | |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q6006165|Q6006165]] | [[Matilde Conesa]] | [[Madrid]] | 1928-04-13 | [[Madrid]] | 2015-03-29 | |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q6006206|Q6006206]] | [[Matilde Moreno]] | [[Madrid]] | 1874 | | 1959-02-12 | [[Ficheiro:1902-05, El Teatro, Alma y vida, Laura (Moreno) y marquesa de Clavijo (Ferri), Franzen (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q6006228|Q6006228]] | [[Matilde Vilariño]] | [[Madrid]] | 1921-08-13 | [[Madrid]] | 2021-08-20 | |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q6007612|Q6007612]] | [[Maya Hansen]] | [[Madrid]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Maya Hansen en la Madrid Fashion Week 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q6007775|Q6007775]] | [[Mayte Pascual]] | [[Madrid]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 757 | [[:d:Q6010163|Q6010163]] | [[Menchu Gutiérrez]] | [[Madrid]] | 1957 | | | [[Ficheiro:MenchuGutierrez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 758 | [[:d:Q6010784|Q6010784]] | [[Mercedes Agulló]] | [[Madrid]] | 1925-10-23 | [[El Puerto de Santa María]] | 2019-01-04 | |- | style='text-align:right'| 759 | [[:d:Q6010795|Q6010795]] | [[Mercedes Ballesteros]] | [[Madrid]] | 1913-12-06 | [[Madrid]] | 1995-06-28 | |- | style='text-align:right'| 760 | [[:d:Q6010903|Q6010903]] | [[Mercedes Muñoz Sampedro]] | [[Madrid]] | 1896 | [[Madrid]] | 1979-02-04<br/>1979-02-08 | [[Ficheiro:Mercedes Muñoz Sampedro.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 761 | [[:d:Q6010930|Q6010930]] | [[Mercedes Pérez de Vargas]] | [[Madrid]] | 1889-02-06 | [[Bilbao]] | 1925-02-02 | [[Ficheiro:Mercedes Pérez de Vargas2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 762 | [[:d:Q6010954|Q6010954]] | [[Mercedes Sanz-Bachiller]] | [[Madrid]] | 1911-07-17 | [[Madrid]] | 2007-08-11 | [[Ficheiro:MercedesSanzBachiller.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 763 | [[:d:Q6010974|Q6010974]] | [[Mercedes Zavala Gironés]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Mercedes-zavala-gironc3a9s.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 764 | [[:d:Q6011071|Q6011071]] | [[Meri Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1987-11-14 | | | |- | style='text-align:right'| 765 | [[:d:Q6016276|Q6016276]] | [[Milagros Poblador]] | [[Madrid]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 766 | [[:d:Q6016286|Q6016286]] | [[Milagros del Corral]] | [[Madrid]] | 1945 | | | [[Ficheiro:Milagros del Corral.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 767 | [[:d:Q6018172|Q6018172]] | [[Miriam Benoit]] | [[Madrid]] | 1983-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 768 | [[:d:Q6018175|Q6018175]] | [[Miriam Herrero]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 769 | [[:d:Q6018180|Q6018180]] | [[Miriam Lavilla Muñoz]] | [[Madrid]] | 1967-01-30 | | | |- | style='text-align:right'| 770 | [[:d:Q6022852|Q6022852]] | [[Montserrat Gomendio]] | [[Madrid]] | 1960-11-12 | | | |- | style='text-align:right'| 771 | [[:d:Q6036206|Q6036206]] | [[Mónica Martínez]] | [[Madrid]] | 1975-04-16 | | | |- | style='text-align:right'| 772 | [[:d:Q6036220|Q6036220]] | [[Mónica Messa]] | [[Madrid]] | 1966-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 773 | [[:d:Q6037382|Q6037382]] | [[Nadia de Santiago]] | [[Madrid]] | 1990-01-03 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Nadia de Santiago (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 774 | [[:d:Q6038410|Q6038410]] | [[Natacha Seseña]] | [[Madrid]] | 1931-07-10 | [[Madrid]] | 2011-10-31 | |- | style='text-align:right'| 775 | [[:d:Q6038473|Q6038473]] | [[Natalia Hernández]] | [[Madrid]] | 1975-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 776 | [[:d:Q6038494|Q6038494]] | [[Natalia Menéndez]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Natalia Menéndez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 777 | [[:d:Q6038628|Q6038628]] | [[Nathalie Poza]] | [[Madrid]] | 1972-03-07 | | | [[Ficheiro:Nathalie Poza at 81st Venice Film Festival 2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 778 | [[:d:Q6042823|Q6042823]] | [[Nieves Torres]] | [[Venturada]] | 1918 | [[Madrid]] | 2013-12-17 | |- | style='text-align:right'| 779 | [[:d:Q6042828|Q6042828]] | [[Nieves Álvarez]] | [[Madrid]] | 1974-03-30 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Nieves Álvarez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 780 | [[:d:Q6044354|Q6044354]] | [[Noelia Amarillo]] | [[Madrid]] | 1972-10-31 | | | |- | style='text-align:right'| 781 | [[:d:Q6047170|Q6047170]] | [[Nuria Gallardo]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 782 | [[:d:Q6049793|Q6049793]] | [[Olga Cabarga Gómez]] | [[Madrid]] | 1964-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 783 | [[:d:Q6059130|Q6059130]] | [[Paloma Adrados]] | [[Madrid]] | 1957-04-16<br/>1956-04-16 | | | [[Ficheiro:(Paloma Adrados) Angel Garrido, Paloma Adrados, Ana Camíns, Jose Luis Martinez Almeida y Rosalia Gonzalo asisten a la tradicional cena de Navidad del distrito de Centro de Madrid. (32413653698) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 784 | [[:d:Q6059132|Q6059132]] | [[Paloma Barredo]] | [[Madrid]] | 1962-08-31 | | | [[Ficheiro:Paloma Barredo UNED Albacete (8512810098) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 785 | [[:d:Q6059135|Q6059135]] | [[Paloma Chamorro]] | [[Madrid]] | 1949-01-11 | | 2017-01-29 | |- | style='text-align:right'| 786 | [[:d:Q6059143|Q6059143]] | [[Paloma Ferre]] | [[Madrid]] | 1966-12-17 | | | |- | style='text-align:right'| 787 | [[:d:Q6059145|Q6059145]] | [[Paloma Gómez Borrero]] | [[Madrid]] | 1934-08-18 | [[Madrid]] | 2017-03-23 | [[Ficheiro:Paloma Gómez Borrero (2011).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 788 | [[:d:Q6059166|Q6059166]] | [[Paloma Paso Jardiel]] | [[Madrid]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 789 | [[:d:Q6059170|Q6059170]] | [[Paloma Sánchez Ortega]] | [[Madrid]] | 1967-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 790 | [[:d:Q6059187|Q6059187]] | [[Paloma del Río]] | [[Madrid]] | 1960-04-04 | | | [[Ficheiro:Paloma del Río Hijas de Cynisca 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 791 | [[:d:Q6061639|Q6061639]] | [[Inés Medina-Fernández]] | [[Madrid]] | 1974-02-08 | | | [[Ficheiro:Ines Medina Fernandez head photo for top of wiki article 25 07 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 792 | [[:d:Q6066139|Q6066139]] | [[Pastora Peña]] | [[Madrid]] | 1920-07-24 | [[Madrid]] | 2003-10-10 | [[Ficheiro:Pastora Peña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 793 | [[:d:Q6066431|Q6066431]] | [[Patricia Adriani]] | [[Madrid]] | 1958-06-02 | | | [[Ficheiro:Narcissus and Psyche - Psyche 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 794 | [[:d:Q6066447|Q6066447]] | [[Patricia Balmes]] | [[Madrid]] | 1979-08-04 | | | [[Ficheiro:Patricia balmes4.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 795 | [[:d:Q6066501|Q6066501]] | [[Patricia Gadea]] | [[Madrid]] | 1960-12-14 | [[Palencia]] | 2006-04-14 | |- | style='text-align:right'| 796 | [[:d:Q6067331|Q6067331]] | [[Paula Ballesteros Triguero]] | [[Madrid]] | 1982-07-13 | | | [[Ficheiro:Paula Ballesteros.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 797 | [[:d:Q6067348|Q6067348]] | [[Paula Cifuentes]] | [[Madrid]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 798 | [[:d:Q6067385|Q6067385]] | [[Paula Palomares]] | [[Madrid]] | 1984-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 799 | [[:d:Q6067741|Q6067741]] | [[Paz Gómez]] | [[Madrid]] | 1974-07-29 | | | |- | style='text-align:right'| 800 | [[:d:Q6069309|Q6069309]] | [[Irene Zoe Alameda]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 801 | [[:d:Q6075747|Q6075747]] | [[Pilar Adón]] | [[Madrid]] | 1971-10-12 | | | [[Ficheiro:Free use photo of Pilar Adon-writer of Las Efimeras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 802 | [[:d:Q6075786|Q6075786]] | [[Pilar Fernández Pardo]] | [[Madrid]] | 1959-11-03 | | | [[Ficheiro:Pilar Fernández Pardo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 803 | [[:d:Q6075797|Q6075797]] | [[Pilar Gonzalbo Aizpuru]] | [[Madrid]] | 1935 | | 2024-02-26 | |- | style='text-align:right'| 804 | [[:d:Q6075800|Q6075800]] | [[Pilar Grande]] | [[Madrid]] | 1957-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 805 | [[:d:Q6075805|Q6075805]] | [[Pilar Gómez-Acebo]] | [[Madrid]] | 1955-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 806 | [[:d:Q6075809|Q6075809]] | [[Pilar Jurado]] | [[Madrid]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Pilar Jurado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 807 | [[:d:Q6075834|Q6075834]] | [[Pilar Pequeño]] | [[Madrid]] | 1944 | | | [[Ficheiro:Pilar Pequeño 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 808 | [[:d:Q6075862|Q6075862]] | [[Pilar Torres]] | [[Madrid]] | 1962-08-14 | | | [[Ficheiro:Pilar Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 809 | [[:d:Q6075865|Q6075865]] | [[Pilar Trenas]] | [[Madrid]] | 1950 | [[Madrid]] | 1996-01-17 | |- | style='text-align:right'| 810 | [[:d:Q6100455|Q6100455]] | [[Raquel Carrillo]] | [[Madrid]] | 1976-08-06 | | | |- | style='text-align:right'| 811 | [[:d:Q6100463|Q6100463]] | [[Raquel Daina]] | [[Madrid]] | 1929-06-27 | [[Madrid]] | 2018-05-05 | |- | style='text-align:right'| 812 | [[:d:Q6100480|Q6100480]] | [[Raquel Meroño]] | [[Madrid]] | 1975-08-08 | | | [[Ficheiro:Raquel Meroño. (21655807191) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 813 | [[:d:Q6102307|Q6102307]] | [[Rebeca Rus]] | [[Madrid]] | 1974-04-18 | | | [[Ficheiro:Rebeca Rus.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 814 | [[:d:Q6103881|Q6103881]] | [[Regina Plañiol]] | [[Madrid]] | 1959-03-20 | | | [[Ficheiro:(Regina Plañiol) Ruta Social Philip Morris (25629798637) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 815 | [[:d:Q6107387|Q6107387]] | [[Reyes Montiel]] | [[Madrid]] | 1970-08-21 | | | [[Ficheiro:Reyes Montiel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 816 | [[:d:Q6110391|Q6110391]] | [[Rocío Muñoz-Cobo]] | [[Madrid]] | 1971-04-05 | | | [[Ficheiro:Rocío Muñoz (2021) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 817 | [[:d:Q6110392|Q6110392]] | [[Rocío Muñoz Morales]] | [[Madrid]] | 1988-06-10 | | | [[Ficheiro:Rocio Munoz Morales at 81st Venice International Film Festival.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 818 | [[:d:Q6112228|Q6112228]] | [[Rosa Posada]] | [[Madrid]] | 1940-01-17 | [[Madrid]] | 2014-10-29 | [[Ficheiro:Rosa Posada 1980 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 819 | [[:d:Q6112265|Q6112265]] | [[Rosa de Eguílaz y Renart]] | [[Madrid]] | 1864-10-11 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 820 | [[:d:Q6114527|Q6114527]] | [[Ruth Salas]] | [[Madrid]] | 1976-05-07 | | | |- | style='text-align:right'| 821 | [[:d:Q6119947|Q6119947]] | [[Sandra Collantes]] | [[Alcalá de Henares]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 822 | [[:d:Q6119983|Q6119983]] | [[Sandra Morey]] | [[Madrid]] | 1972-11-20 | | | |- | style='text-align:right'| 823 | [[:d:Q6119996|Q6119996]] | [[Sandra Sutherland]] | [[Torrejón de Ardoz]] | 1961-11-17 | | | [[Ficheiro:Sandra Sutherland.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 824 | [[:d:Q6121720|Q6121720]] | [[Sara Ballesteros]] | [[Madrid]] | 1987-08-19 | | | |- | style='text-align:right'| 825 | [[:d:Q6121737|Q6121737]] | [[Sara Fernández Calleja]] | [[Madrid]] | 1993-08-19 | | | |- | style='text-align:right'| 826 | [[:d:Q6121775|Q6121775]] | [[Sara Vivas]] | [[Madrid]] | 1966-08-04 | | | [[Ficheiro:Sara Vivas 20minutos-cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 827 | [[:d:Q6128551|Q6128551]] | [[Silvia Fominaya]] | [[Madrid]] | 1975-10-03 | | | [[Ficheiro:Silvia Fominaya 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 828 | [[:d:Q6128604|Q6128604]] | [[Silvia Salgado Garrido]] | [[Madrid]] | 1969-12-18 | | | |- | style='text-align:right'| 829 | [[:d:Q6131263|Q6131263]] | [[Sofía Nieto]] | [[Alcorcón]] | 1984-08-16 | | | |- | style='text-align:right'| 830 | [[:d:Q6131332|Q6131332]] | [[Sol Pilas]] | [[Madrid]] | 1957-05-09 | | | |- | style='text-align:right'| 831 | [[:d:Q6131512|Q6131512]] | [[Soledad Mallol]] | [[Madrid]] | 1965-02-06 | | | [[Ficheiro:Soledad Mallol. (21024139954) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 832 | [[:d:Q6132346|Q6132346]] | [[Sonsoles Suárez]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Sonsoles Suarez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 833 | [[:d:Q6136305|Q6136305]] | [[Susana Canales]] | [[Madrid]] | 1933-09-05 | [[Madrid]] | 2021-03-22 | [[Ficheiro:Susana Canales 1949.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 834 | [[:d:Q6141738|Q6141738]] | [[Teodora Zuloaga]] | [[Madrid]] | 1886-05-17 | [[Segovia]] | 1976-10-30 | [[Ficheiro:Teodora Zuloaga (c.1910).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 835 | [[:d:Q6142573|Q6142573]] | [[Teresa Hurtado]] | [[Madrid]] | 1947-07-17 | | | [[Ficheiro:Teresa Hurtado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 836 | [[:d:Q6142600|Q6142600]] | [[Teresa Peña]] | [[Madrid]] | 1935 | [[Entrambasaguas]] | 2002 | [[Ficheiro:Teresa Peña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 837 | [[:d:Q6142633|Q6142633]] | [[Teresa Viejo]] | [[Madrid]] | 1963-09-03 | | | [[Ficheiro:Teresa Viejo 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 838 | [[:d:Q6147119|Q6147119]] | [[Tina Sainz]] | [[Madrid]] | 1945-02-26 | | | [[Ficheiro:Tinasáinz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 839 | [[:d:Q6151105|Q6151105]] | [[Margarita García Ortega Nestosa]] | [[Madrid]] | 1915 | [[Madrid]] | 1998-12-26 | |- | style='text-align:right'| 840 | [[:d:Q6152756|Q6152756]] | [[Trinidad Rollán]] | [[Madrid]] | 1972-01-15 | | | |- | style='text-align:right'| 841 | [[:d:Q6152759|Q6152759]] | [[Trinidad Rugero]] | [[Madrid]] | 1938 | [[Madrid]] | 2007-01-31 | |- | style='text-align:right'| 842 | [[:d:Q6159523|Q6159523]] | [[Vanesa Pérez-Sauquillo]] | [[Madrid]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Vanesa Perez Sauquillo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 843 | [[:d:Q6159537|Q6159537]] | [[Vanessa Martyn]] | [[Madrid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 844 | [[:d:Q6159559|Q6159559]] | [[Vanexxa]] | [[Madrid]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 845 | [[:d:Q6161441|Q6161441]] | [[Vicky Lagos]] | [[Madrid]] | 1940-06-23<br/>1938-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 846 | [[:d:Q6161443|Q6161443]] | [[Vicky Larraz]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:Vicky Larraz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 847 | [[:d:Q6161543|Q6161543]] | [[Victoria Prego]] | [[Madrid]] | 1948-11-11 | [[Madrid]] | 2024-05-01 | [[Ficheiro:Entrega de los premios de la Asociación de la Prensa de Madrid 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 848 | [[:d:Q6163263|Q6163263]] | [[Violeta Cela]] | [[Madrid]] | 1960-12-07 | | | |- | style='text-align:right'| 849 | [[:d:Q6163735|Q6163735]] | [[Virginia Mataix]] | [[Madrid]] | 1957-03-02 | | | |- | style='text-align:right'| 850 | [[:d:Q6163778|Q6163778]] | [[Virjinia Glück Rubio]] | [[Madrid]] | 1977 | | | [[Ficheiro:VirjiniaGluck.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 851 | [[:d:Q6169687|Q6169687]] | [[Yaiza Esteve]] | [[Madrid]] | 1994-02-22 | | | [[Ficheiro:Yaiza Esteve (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 852 | [[:d:Q6170213|Q6170213]] | [[Yolanda Farr]] | [[Madrid]] | 1940-12-22 | | | |- | style='text-align:right'| 853 | [[:d:Q6170215|Q6170215]] | [[Yolanda Flores]] | [[Madrid]] | 1960-04-26 | | | [[Ficheiro:Yolanda Flores - Seminci 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 854 | [[:d:Q6173623|Q6173623]] | [[Ángela Armero]] | [[Madrid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 855 | [[:d:Q6173658|Q6173658]] | [[Ángela San Juan Cisneros]] | [[Madrid]] | 1983-11-23 | | | |- | style='text-align:right'| 856 | [[:d:Q6173689|Q6173689]] | [[Ángeles López]] | [[Madrid]] | 1969 | | | [[Ficheiro:AngelesLopez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 857 | [[:d:Q6173693|Q6173693]] | [[Ángeles Martín]] | [[Madrid]] | 1967-02-12 | | | [[Ficheiro:Ángeles Martín (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 858 | [[:d:Q6173699|Q6173699]] | [[María Ángeles Muñoz Dueñas]] | [[Madrid]] | 1974-08-20 | | | |- | style='text-align:right'| 859 | [[:d:Q6175076|Q6175076]] | [[Úrsula Martín Oñate]] | [[Madrid]] | 1976-06-01 | | | |- | style='text-align:right'| 860 | [[:d:Q6175078|Q6175078]] | [[Úrsula Sebastián]] | [[Madrid]] | 1984-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 861 | [[:d:Q6178420|Q6178420]] | [[Jenni Hermoso]] | [[Madrid]] | 1990-05-09 | | | [[Ficheiro:Atletico de Madrid Femenino - Reguero (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 862 | [[:d:Q6301443|Q6301443]] | [[Juana Coello]] | [[Madrid]] | 1548-05-15 | [[Madrid]] | 1615-09-08 | [[Ficheiro:Juana Coello from Los hijos de Antonio Pérez ante Rodrigo Vázquez (Museo del Prado) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 863 | [[:d:Q6306662|Q6306662]] | [[Julia Piera]] | [[Madrid]] | 1970-05-19 | | | [[Ficheiro:Julia Piera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 864 | [[:d:Q6306885|Q6306885]] | [[Julia de Asensi]] | [[Madrid]] | 1849-05-04 | | 1921-11-07 | |- | style='text-align:right'| 865 | [[:d:Q6375399|Q6375399]] | [[Kate Brown]] | [[Torrejón de Ardoz]] | 1960-06-21 | | | [[Ficheiro:Kate Brown P20211022AS-2274 (51761372021) (3x4a).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 866 | [[:d:Q6405154|Q6405154]] | [[Carmen de Zulueta]] | [[Madrid]] | 1916-11-26 | [[Nova York]] | 2010-05-01 | |- | style='text-align:right'| 867 | [[:d:Q6412009|Q6412009]] | [[Clara Montes]] | [[Madrid]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Clara Montes en la presentación de “Los amores oscuros”.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 868 | [[:d:Q6412015|Q6412015]] | [[Clara Tahoces]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Clara Tahoces.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 869 | [[:d:Q6448306|Q6448306]] | [[Inmaculada Galván]] | [[Carabanchel]] | 1963-12-12 | | | [[Ficheiro:Inmaculada Galbán recoge un reconocimiento de la Policía Municipal de Madrid otorgado a Telemadrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 870 | [[:d:Q6449399|Q6449399]] | [[Isabel Falguera y Moreno]] | [[Madrid]] | 1875-04-08 | [[Madrid]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 871 | [[:d:Q6482148|Q6482148]] | [[Princess Kalina of Bulgaria]] | [[Madrid]] | 1972-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 872 | [[:d:Q6499401|Q6499401]] | [[Laura Salguero]] | [[Majadahonda]] | 1978-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 873 | [[:d:Q6533382|Q6533382]] | [[Leticia Moreno]] | [[Madrid]] | 1985-08-31 | | | [[Ficheiro:Leticia Moteno.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 874 | [[:d:Q6681594|Q6681594]] | [[Lorraine C. Ladish]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 875 | [[:d:Q6742894|Q6742894]] | [[Susana Camarero]] | [[Madrid]] | 1970-04-25 | | | [[Ficheiro:Susana Camarero 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 876 | [[:d:Q6754415|Q6754415]] | [[Mar Prieto]] | [[Madrid]] | 1969-03-01 | | | [[Ficheiro:Marprieto1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 877 | [[:d:Q6760170|Q6760170]] | [[Margarita Sierra]] | [[Madrid]] | 1936-01-05 | [[Hollywood]] | 1963-09-06 | [[Ficheiro:Margarita Sierra 1961.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 878 | [[:d:Q6761130|Q6761130]] | [[Maria Cuadra]] | [[Madrid]] | 1936-12-24 | | | |- | style='text-align:right'| 879 | [[:d:Q6761499|Q6761499]] | [[Maria Pilar Fernandez]] | [[Madrid]] | 1962-12-28 | | | |- | style='text-align:right'| 880 | [[:d:Q6761694|Q6761694]] | [[Maria del Mar]] | [[Madrid]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 881 | [[:d:Q6761699|Q6761699]] | [[Maria del Rosario Weiss]] | [[Madrid]] | 1814-10-02 | [[Madrid]] | 1843-07-31 | [[Ficheiro:Rosario Weiss Zorrilla -self portrait.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 882 | [[:d:Q6763655|Q6763655]] | [[Mariló López Garrido]] | [[Madrid]] | 1963-04-05 | | | [[Ficheiro:Marilo Lopez Garrido Foto Main.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 883 | [[:d:Q6765585|Q6765585]] | [[Marisa Robles]] | [[Madrid]] | 1937-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 884 | [[:d:Q6774116|Q6774116]] | [[Marta Figueras-Dotti]] | [[Madrid]] | 1957-11-12 | | | |- | style='text-align:right'| 885 | [[:d:Q6779312|Q6779312]] | [[Mary Delgado]] | [[Madrid]] | 1916-10-08 | [[Palma]] | 1984-04-13 | [[Ficheiro:Mary Delgado.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 886 | [[:d:Q6781924|Q6781924]] | [[María Belón]] | [[Madrid]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 887 | [[:d:Q6781988|Q6781988]] | [[María Escribano]] | [[Madrid]] | 1954-01-24 | [[Madrid]] | 2002-12-22 | |- | style='text-align:right'| 888 | [[:d:Q6782000|Q6782000]] | [[María Eugenia Girón]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:María Eugenia Girón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 889 | [[:d:Q6782025|Q6782025]] | [[María Jesús Rosa]] | [[Madrid]] | 1979-11-11 | | | |- | style='text-align:right'| 890 | [[:d:Q6782045|Q6782045]] | [[María Kosti]] | [[Madrid]] | 1951-04-04<br/>1951-04-29 | | | |- | style='text-align:right'| 891 | [[:d:Q6782070|Q6782070]] | [[María Luisa Seco]] | [[Madrid]] | 1948-06-01 | [[Madrid]] | 1988-04-22 | |- | style='text-align:right'| 892 | [[:d:Q6782111|Q6782111]] | [[María Ruiz]] | [[Madrid]] | 1983-06-13 | | | |- | style='text-align:right'| 893 | [[:d:Q6782135|Q6782135]] | [[María Tomasa Palafox, Duchess of Medina Sidonia]] | [[Madrid]] | 1780-03-07 | [[Nápoles]] | 1835-10-14 | [[Ficheiro:Tomasa Palafox by Rivero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 894 | [[:d:Q6782141|Q6782141]] | [[María Vaner]] | [[Madrid]] | 1935-03-23 | [[Buenos Aires]] | 2008-07-21 | [[Ficheiro:María Vaner by Annemarie Heinrich, 1959.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 895 | [[:d:Q6782168|Q6782168]] | [[María del Barrio]] | [[Madrid]] | 1989-07-05 | | | |- | style='text-align:right'| 896 | [[:d:Q6782169|Q6782169]] | [[María del Carmen Dato Barrenechea]] | [[Madrid]] | 1885-12-06 | [[Madrid]]<br/>[[Donostia]] | 1938-05-18 | [[Ficheiro:1904-11-10, El Gráfico, La boda de la hija de Dato, La novia, señorita Carmen Dato, hija del ilustre hombre público del mismo apellido.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 897 | [[:d:Q6782172|Q6782172]] | [[María del Carmen Martín]] | [[Madrid]] | 1976-09-01 | | | |- | style='text-align:right'| 898 | [[:d:Q6782175|Q6782175]] | [[María del Mar Feito]] | [[Madrid]] | 1975-09-10 | | | |- | style='text-align:right'| 899 | [[:d:Q6782182|Q6782182]] | [[María del Pilar Cimadevilla López-Dóriga]] | [[Madrid]] | 1952-02-17 | [[Madrid]] | 1962-03-06 | |- | style='text-align:right'| 900 | [[:d:Q6782186|Q6782186]] | [[María del Rosario de Silva, 9th Marchioness of San Vicente del Barco]] | [[Madrid]] | 1900-04-04 | [[Madrid]] | 1934-01-11 | [[Ficheiro:1925-02-01, Elegancias, Bellezas aristocráticas, La duquesa de Alba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 901 | [[:d:Q6958914|Q6958914]] | [[Nagore Calderón]] | [[Madrid]] | 1993-06-02 | | | [[Ficheiro:Nagore Calderón (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 902 | [[:d:Q6968819|Q6968819]] | [[Nathalie Seseña]] | [[Madrid]] | 1967-11-11 | | | [[Ficheiro:Nathalie Seseña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 903 | [[:d:Q7034685|Q7034685]] | [[Nika]] | [[Torrejón de Ardoz]] | 1979-12-11 | | | |- | style='text-align:right'| 904 | [[:d:Q7070115|Q7070115]] | [[Nuria Bermúdez]] | [[Madrid]] | 1980-01-12 | | | [[Ficheiro:NURIA BERMUDEZ REDU.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 905 | [[:d:Q7070120|Q7070120]] | [[Nuria Moreno]] | [[Madrid]] | 1975-06-07 | | | |- | style='text-align:right'| 906 | [[:d:Q7086626|Q7086626]] | [[Olga Martín]] | [[Madrid]] | 1972-09-26 | | | |- | style='text-align:right'| 907 | [[:d:Q7086670|Q7086670]] | [[Olga Román]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Joaquin Sabina y Olga Roman in concert.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 908 | [[:d:Q7145508|Q7145508]] | [[Patricia Castro]] | [[Madrid]] | 1992-08-06 | | | |- | style='text-align:right'| 909 | [[:d:Q7145826|Q7145826]] | [[Patricia Sarrapio|Patricia Sarrapio Martín]] | [[Madrid]] | 1982-11-16 | | | [[Ficheiro:IAAF World Challenge - Meeting Madrid 2017 - 170714 215526-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 910 | [[:d:Q7193776|Q7193776]] | [[Pilar González de Gregorio y Álvarez de Toledo]] | [[Madrid]] | 1957-01-10 | | | [[Ficheiro:Pilar Medina Sidonia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 911 | [[:d:Q7193785|Q7193785]] | [[Pilar Muñoz]] | [[Madrid]] | 1911-03-18 | | 1980-10-01 | |- | style='text-align:right'| 912 | [[:d:Q7240954|Q7240954]] | [[Presentación Urán González]] | [[Madrid]] | 1956-05-29 | | | |- | style='text-align:right'| 913 | [[:d:Q7354114|Q7354114]] | [[Rocio Urquijo]] | [[Madrid]] | 1935-04-21 | [[Nova York]] | 2009-03-19 | |- | style='text-align:right'| 914 | [[:d:Q7356079|Q7356079]] | [[Rocío Carrasco]] | [[Madrid]] | 1977-04-29 | | | |- | style='text-align:right'| 915 | [[:d:Q7367048|Q7367048]] | [[Rosa García Ascot]] | [[Madrid]] | 1902-04-08 | [[Torrelaguna]] | 2002-05-02 | |- | style='text-align:right'| 916 | [[:d:Q7367173|Q7367173]] | [[Rosalia Lazaro]] | [[Madrid]] | 1975-01-25 | | | |- | style='text-align:right'| 917 | [[:d:Q7367419|Q7367419]] | [[Rosario Silva de Lapuerta]] | [[Madrid]] | 1954-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 918 | [[:d:Q7367426|Q7367426]] | [[Rosario Sánchez Mora]] | [[Villarejo de Salvanés]] | 1919-04-21 | [[Madrid]] | 2008-04-17 | |- | style='text-align:right'| 919 | [[:d:Q7368978|Q7368978]] | [[Rosita Díaz Gimeno]] | [[Madrid]] | 1908-09-13 | [[Nova York]] | 1986-08-23 | [[Ficheiro:Rosita Diaz 1939.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 920 | [[:d:Q7368991|Q7368991]] | [[Rosita Moreno]] | [[Madrid]] | 1907-03-18 | [[Hollywood]] | 1993-04-25 | [[Ficheiro:Rosita Moreno Argentinean Magazine AD 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 921 | [[:d:Q7368993|Q7368993]] | [[Rosita Spencer-Churchill, Duchess of Marlborough]] | [[Madrid]] | 1943-09-26 | | | |- | style='text-align:right'| 922 | [[:d:Q7421830|Q7421830]] | [[Sara Álvarez]] | [[Madrid]] | 1975-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 923 | [[:d:Q7517026|Q7517026]] | [[Silvia Olmedo]] | [[Madrid]] | 1976-05-01<br/>1976-05-16 | | | [[Ficheiro:Silvia Olmedo podcast.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 924 | [[:d:Q7557521|Q7557521]] | [[Soledad Bengoechea Gutiérrez]] | [[Madrid]] | 1849-03-21 | [[Madrid]] | 1893 | [[Ficheiro:Soledad Bengoechea de Cármena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 925 | [[:d:Q7561692|Q7561692]] | [[Sonia Bermúdez]] | [[Vallecas]] | 1984-11-15<br/>1984-11-18 | | | [[Ficheiro:Sonia Bermúdez.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 926 | [[:d:Q7561748|Q7561748]] | [[Sonia Prim]] | [[Madrid]] | 1984-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 927 | [[:d:Q7702186|Q7702186]] | [[Teresa Medina]] | [[Madrid]] | 1965-12-30 | | | |- | style='text-align:right'| 928 | [[:d:Q7923129|Q7923129]] | [[Verónica Ávila]] | [[Madrid]] | 1980-04-22<br/>1980-04-20 | | | |- | style='text-align:right'| 929 | [[:d:Q7926698|Q7926698]] | [[Victoria Eugenia Fernández de Córdoba]] | [[Madrid]] | 1917-04-16 | [[Sevilla]] | 2013-08-18 | |- | style='text-align:right'| 930 | [[:d:Q8027575|Q8027575]] | [[Isabel Ordaz]] | [[Madrid]] | 1957-03-11 | | | [[Ficheiro:Isabel-ordaz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 931 | [[:d:Q8075119|Q8075119]] | [[Zulema de la Cruz]] | [[Madrid]] | 1958-03-09 | | | |- | style='text-align:right'| 932 | [[:d:Q8076939|Q8076939]] | [[Ángela San Juan]] | [[Madrid]] | 1983-11-23 | | | |- | style='text-align:right'| 933 | [[:d:Q8193236|Q8193236]] | [[Alba Flores]] | [[Madrid]] | 1986-10-27 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Alba Flores (cropped2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 934 | [[:d:Q8196130|Q8196130]] | [[Almudena Ariza|Almudena Ariza Núñez]] | [[Madrid]] | 1963-09-01 | | | |- | style='text-align:right'| 935 | [[:d:Q8197268|Q8197268]] | [[Amelia Valcárcel]] | [[Madrid]] | 1949-11-16 | | | [[Ficheiro:Amelia Valcarcel y Bernardo de Quirós (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 936 | [[:d:Q8198012|Q8198012]] | [[Ana Curra]] | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 1958-12-29 | | | [[Ficheiro:Ana Curra Parálisis Permanente El Acto4.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 937 | [[:d:Q8198031|Q8198031]] | [[Ana Fernández García]] | [[Madrid]] | 1989-11-10 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Ana Fernández García (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 938 | [[:d:Q8198035|Q8198035]] | [[Ana Leza]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 939 | [[:d:Q8198107|Q8198107]] | [[Ana Morgade]] | [[Madrid]] | 1979-11-08 | | | [[Ficheiro:Ana Morgade - Seminci 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 940 | [[:d:Q8201097|Q8201097]] | [[Antonia Gutiérrez Bueno]] | [[Madrid]] | 1781-01-17 | [[Madrid]] | 1874-04-06 | |- | style='text-align:right'| 941 | [[:d:Q8338656|Q8338656]] | [[Carmelina Sánchez-Cutillas]] | [[Madrid]] | 1921-06-23 | [[Valencia]] | 2009-02-22 | [[Ficheiro:Marxandatge Escriptora de l Any Carmelina Sanchez-Cutillas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 942 | [[:d:Q8338677|Q8338677]] | [[Carmen Díez de Rivera]] | [[Madrid]] | 1942-08-29 | [[Madrid]] | 1999-11-29 | |- | style='text-align:right'| 943 | [[:d:Q8338700|Q8338700]] | [[Carmen Verlichak]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 944 | [[:d:Q8350888|Q8350888]] | [[Coral Bistuer]] | [[Madrid]] | 1964-11-16 | | | [[Ficheiro:Coral Bistuer (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 945 | [[:d:Q8351728|Q8351728]] | [[Cristina López Schlichting]] | [[Madrid]] | 1965-04-02 | | | [[Ficheiro:Cristina lopez schlichting.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 946 | [[:d:Q8386273|Q8386273]] | [[Beatriz Colomina]] | [[Madrid]] | 1952 | | | [[Ficheiro:Beatriz Colomina at GSAPP.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 947 | [[:d:Q8774749|Q8774749]] | [[Elena Soriano]] | [[Fuentidueña de Tajo]] | 1917-02-04 | [[Madrid]] | 1996-12-02 | |- | style='text-align:right'| 948 | [[:d:Q9001974|Q9001974]] | [[Ana Isabel Iglesias Ferrer]] | [[Madrid]] | 1985-10-18 | | | |- | style='text-align:right'| 949 | [[:d:Q9009248|Q9009248]] | [[Irene Gutiérrez Caba]] | [[Madrid]] | 1927-04-25 | [[Madrid]] | 1995-07-04 | [[Ficheiro:La vieja srta. del Paraiso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 950 | [[:d:Q9009261|Q9009261]] | [[Irene Visedo]] | [[Madrid]] | 1978-07-16 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Irene Visedo (close-up).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 951 | [[:d:Q9009376|Q9009376]] | [[Isabel Díez de la Lastra Barbadillo]] | [[Madrid]] | 1944-02-23 | [[Alacant]] | 2011-10-08 | |- | style='text-align:right'| 952 | [[:d:Q9009382|Q9009382]] | [[Isabel Guerra Peñamaría]] | [[Madrid]] | 1947-04-30 | | | |- | style='text-align:right'| 953 | [[:d:Q9010109|Q9010109]] | [[Itziar Atienza]] | [[Madrid]] | 1977-11-26 | | | [[Ficheiro:Itziar Atienza.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 954 | [[:d:Q9010225|Q9010225]] | [[Izaskun Chinchilla]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 955 | [[:d:Q9018414|Q9018414]] | [[La China Patino]] | [[Madrid]] | 1977-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 956 | [[:d:Q9020849|Q9020849]] | [[Laura Muñoz Ilundain]] | [[Madrid]] | 1970-06-09 | | | |- | style='text-align:right'| 957 | [[:d:Q9022597|Q9022597]] | [[Lily Morett]] | [[Madrid]] | 2002-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 958 | [[:d:Q9022675|Q9022675]] | [[Lina Llubera]] | [[Madrid]] | 1897-10-21 | [[Londres]] | 1989-01-03 | |- | style='text-align:right'| 959 | [[:d:Q9023734|Q9023734]] | [[Lorena Mateo]] | [[Madrid]] | 1989-06-24 | | | |- | style='text-align:right'| 960 | [[:d:Q9024767|Q9024767]] | [[Lucrecia de León]] | [[Madrid]] | 1567 | | | |- | style='text-align:right'| 961 | [[:d:Q9025736|Q9025736]] | [[Lydia Lozano]] | [[Madrid]] | 1960-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 962 | [[:d:Q9028403|Q9028403]] | [[Mar Flores]] | [[Madrid]] | 1969-06-11 | | | |- | style='text-align:right'| 963 | [[:d:Q9029514|Q9029514]] | [[Marta Garaulet]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Marta Garaulet Boston.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 964 | [[:d:Q9030092|Q9030092]] | [[María Luisa Gefaell]] | [[Madrid]] | 1918-12-05 | [[Madrid]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 965 | [[:d:Q9030535|Q9030535]] | [[Matilde Ucelay]] | [[Madrid]] | 1912 | [[Madrid]] | 2008-11-24 | [[Ficheiro:Matilde-ucelay-maortua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 966 | [[:d:Q9034918|Q9034918]] | [[Montserrat del Amo]] | [[Madrid]] | 1927-06-15 | [[Madrid]] | 2015-02-26 | |- | style='text-align:right'| 967 | [[:d:Q9048845|Q9048845]] | [[Natalia Dicenta]] | [[Madrid]] | 1962-07-06 | | | [[Ficheiro:Natalia Dicenta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 968 | [[:d:Q9048893|Q9048893]] | [[Nativel Preciado]] | [[Madrid]] | 1948-11-01 | | | [[Ficheiro:Nativel Preciado 14.05.16-Premio-3-Fernando Lara.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 969 | [[:d:Q9051944|Q9051944]] | [[Olalla García]] | [[Madrid]] | 1973-02-22 | | | [[Ficheiro:Olalla García (RPS 24-04-2022) retrato.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 970 | [[:d:Q9055263|Q9055263]] | [[Paquita Sauquillo]] | [[Madrid]] | 1943-07-31<br/>1948-01-24 | | | [[Ficheiro:Paquita Sauquillo en un acto de apoyo a Trinidad Jiménez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 971 | [[:d:Q9056864|Q9056864]] | [[Patricia Ferreira Mañá]] | [[Madrid]] | 1958 | [[Madrid]] | 2023-12-27 | [[Ficheiro:Patricia Ferreira.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 972 | [[:d:Q9059604|Q9059604]] | [[Pilar Brabo Castells]] | [[Madrid]] | 1943-02-28 | [[Madrid]] | 1993-05-21 | |- | style='text-align:right'| 973 | [[:d:Q9059611|Q9059611]] | [[Pilar Careaga]] | [[Madrid]] | 1908-10-26 | [[Madrid]] | 1993-06-10 | [[Ficheiro:Pilar Careaga.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 974 | [[:d:Q9059639|Q9059639]] | [[Pilar Punzano]] | [[Madrid]] | 1980-02-15 | | | |- | style='text-align:right'| 975 | [[:d:Q9070697|Q9070697]] | [[Rosa León]] | [[Madrid]] | 1951-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 976 | [[:d:Q9070716|Q9070716]] | [[Rosa Torres-Pardo]] | [[Madrid]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Rosa Torres-Pardo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 977 | [[:d:Q9074528|Q9074528]] | [[Sara Lezana]] | [[Madrid]] | 1948-03-05 | | | [[Ficheiro:S lez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 978 | [[:d:Q9078680|Q9078680]] | [[Soledad Gallego-Díaz]] | [[Madrid]] | 1951 | | | [[Ficheiro:Soledad Gallego-Díaz Amigas y amigos de porCausa (30528150463) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 979 | [[:d:Q9093453|Q9093453]] | [[Victoria Vera]] | [[Madrid]] | 1953-02-19 | | | [[Ficheiro:VICTORIA VERA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 980 | [[:d:Q9282462|Q9282462]] | [[Guadalupe Ortiz de Landázuri]] | [[Madrid]] | 1916-12-12 | [[Pamplona]] | 1975-07-16 | [[Ficheiro:LupeOdL.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 981 | [[:d:Q9773265|Q9773265]] | [[Raquel Alonso Redondo]] | [[Madrid]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 982 | [[:d:Q10307006|Q10307006]] | [[Joana Lourença Gómez de Sandoval y Lacerda]] | [[Madrid]] | 1579-08-18 | | | |- | style='text-align:right'| 983 | [[:d:Q10523871|Q10523871]] | [[Natalia Pablos]] | [[Madrid]] | 1985-10-15 | | | [[Ficheiro:Natalia de Pablos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 984 | [[:d:Q10530812|Q10530812]] | [[Lluïsa Vidal]] | [[Madrid]] | 1876-04-02 | [[Barcelona]] | 1918-10-18 | [[Ficheiro:(Barcelona) Lluïsa Vidal - Autoretrat - Museu Nacional d'Art de Catalunya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 985 | [[:d:Q10750122|Q10750122]] | [[María del Carmen González-Valerio]] | [[Madrid]] | 1930-03-14 | | 1939-07-17 | |- | style='text-align:right'| 986 | [[:d:Q11016849|Q11016849]] | [[Irene Alba]] | [[Madrid]] | 1873-09-29 | [[Barcelona]] | 1930-10-14 | [[Ficheiro:Irene Alba3.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 987 | [[:d:Q11067354|Q11067354]] | [[Fuencisla del Amo de la Iglesia]] | [[Madrid]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 988 | [[:d:Q11074347|Q11074347]] | [[Virginia Pérez de la Puente]] | [[Madrid]] | 1977-03-29 | | | |- | style='text-align:right'| 989 | [[:d:Q11076496|Q11076496]] | [[Gemma Santos]] | [[Madrid]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 990 | [[:d:Q11183244|Q11183244]] | [[Mara Torres]] | [[Madrid]] | 1974-09-25 | | | [[Ficheiro:Mara Torres - Seminci 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 991 | [[:d:Q11346623|Q11346623]] | [[Laura Fernández]] | [[Madrid]] | 1988-09-26 | | | |- | style='text-align:right'| 992 | [[:d:Q11679822|Q11679822]] | [[Ana Galvão]] | [[Madrid]] | 1974-06-22 | | | [[Ficheiro:Ana Galvão na Rádio Renascença, Lisboa, Jan.2024 (53489065110) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 993 | [[:d:Q11681420|Q11681420]] | [[Elena Martín Crevillén]] | [[Madrid]] | 1972-11-22 | | | |- | style='text-align:right'| 994 | [[:d:Q11683592|Q11683592]] | [[Inés París]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 995 | [[:d:Q11725904|Q11725904]] | [[Jesusa Vega]] | [[Madrid]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 996 | [[:d:Q11767205|Q11767205]] | [[Manuela Mena]] | [[Madrid]] | 1949-01-30 | | | [[Ficheiro:Mmena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 997 | [[:d:Q11777433|Q11777433]] | [[Mercedes González]] | [[Madrid]] | 1963-07-11 | | | [[Ficheiro:1984 Los Angeles Supercross Women Racers.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 998 | [[:d:Q11905486|Q11905486]] | [[Andrea Pascual Barroso]] | [[Madrid]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 999 | [[:d:Q11908890|Q11908890]] | [[Beatriz Barral]] | [[Madrid]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 1000 | [[:d:Q11924796|Q11924796]] | [[Guadalupe Ruiz-Giménez]] | [[Madrid]] | 1947-08-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1001 | [[:d:Q11931218|Q11931218]] | [[Laura Elena de Esteban Martín]] | [[Madrid]] | 1962-08-08 | | | [[Ficheiro:(Laura de Esteban Martín) Flickr - europeanpeoplesparty - EPP CONVENTION ON CLIMATE CHANGE IN MADRID (6-7 FEBRUARY 2008) (372) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1002 | [[:d:Q11933915|Q11933915]] | [[Loreto García i García]] | [[Madrid]] | 1799 | [[París]] | 1866 | |- | style='text-align:right'| 1003 | [[:d:Q11935038|Q11935038]] | [[Manuela Oreiro Lema|Manuela Oreiro Lema de Vega]] | [[Madrid]] | 1818-11-09 | [[Madrid]] | 1854-05-06 | [[Ficheiro:45714-Oreiro-Lema.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1004 | [[:d:Q11935755|Q11935755]] | [[María Belén Juste Picón]] | [[Madrid]] | 1958-12-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1005 | [[:d:Q11935766|Q11935766]] | [[María de los Llanos Lozano Guevara]] | [[Madrid]] | 1926 | | 2015-08-20 | |- | style='text-align:right'| 1006 | [[:d:Q11948133|Q11948133]] | [[Selina Moreno]] | [[Madrid]] | 1972-07-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1007 | [[:d:Q11950565|Q11950565]] | [[Susana Vallejo]] | [[Madrid]] | 1968-05 | | | [[Ficheiro:Susana Vallejo Chavarino (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1008 | [[:d:Q11951585|Q11951585]] | [[María Teresa Costa]] | [[Madrid]] | 1951-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1009 | [[:d:Q11999454|Q11999454]] | [[Sandra Peña Cortés]] | [[Madrid]] | 1983-07-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1010 | [[:d:Q12067401|Q12067401]] | [[Celia Robledo]] | [[Alcorcón]] | 1994-04-07 | | | [[Ficheiro:2012 World Junior FS Celia Robledo Luis Fenero (cropped) - Robledo .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1011 | [[:d:Q12156421|Q12156421]] | [[Carmen Sánchez Lozano]] | [[Madrid]] | 2001-05-19 | | | [[Ficheiro:Carmen Sanchez - Festival Malaga 2022JPG (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1012 | [[:d:Q12174874|Q12174874]] | [[Esther Mañas]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1013 | [[:d:Q12220283|Q12220283]] | [[Sheila González]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1014 | [[:d:Q12261328|Q12261328]] | [[Karmen Maura Amuniategi]] | [[Madrid]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 1015 | [[:d:Q12262015|Q12262015]] | [[Laura Alba]] | [[Madrid]] | 1971-07-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1016 | [[:d:Q12263103|Q12263103]] | [[Marisol Gil]] | [[Madrid]] | 1978-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1017 | [[:d:Q12265472|Q12265472]] | [[Paloma Díaz-Mas]] | [[Madrid]] | 1954-05-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1018 | [[:d:Q12344960|Q12344960]] | [[Ana Manero]] | [[Madrid]] | 1963-03-28 | | | [[Ficheiro:Ana Manero de crumelus.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1019 | [[:d:Q12382968|Q12382968]] | [[Andrea Andrés Sánchez]] | [[Madrid]] | 1835-01-15 | [[Madrid]] | 1909-07-13 | |- | style='text-align:right'| 1020 | [[:d:Q12384333|Q12384333]] | [[Belén Constenla]] | [[Madrid]] | 1961-01-06 | | | [[Ficheiro:Belén Constenla.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1021 | [[:d:Q12386736|Q12386736]] | [[Cristina Fernández-Bugallal]] | [[Madrid]] | 1945-03-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1022 | [[:d:Q12387782|Q12387782]] | [[Elvira Larriba]] | [[Madrid]] | 1961-12-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1023 | [[:d:Q12388330|Q12388330]] | [[Fedra Alcaraz]] | [[Madrid]] | 1971-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1024 | [[:d:Q12390364|Q12390364]] | [[Helena Muñoz]] | [[Madrid]] | 1971-12-18 | | | [[Ficheiro:Elena Muñoz Fonteriz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1025 | [[:d:Q12390717|Q12390717]] | [[Irene Garrido|Irene Garrido Valenzuela]] | [[Madrid]] | 1960-03-29 | | | [[Ficheiro:Irene Garrido 2017.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1026 | [[:d:Q12392862|Q12392862]] | [[Mar Guerra]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Mar Guerra 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1027 | [[:d:Q12397234|Q12397234]] | [[Patricia del Olmo]] | [[Madrid]] | 1982-06-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1028 | [[:d:Q13049084|Q13049084]] | [[Francisca Javiera Silva de Fernández de Híjar]] | [[Madrid]] | 1795-12-13 | | 1818-09-06 | |- | style='text-align:right'| 1029 | [[:d:Q13533449|Q13533449]] | [[Cristina Zumárraga]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2020 - Cristina Zumárraga (Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1030 | [[:d:Q13550473|Q13550473]] | [[Ángeles Gasset]] | [[Madrid]] | 1907-08-09 | | 2005-03-31 | |- | style='text-align:right'| 1031 | [[:d:Q13613658|Q13613658]] | [[Rosa Vindel]] | [[Madrid]] | 1958-05-28 | | | [[Ficheiro:16 noviembre. Granados, Sardinero, Rosa Vindel e Ignacio Astarloa en Arganda del Rey (6351721468) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1032 | [[:d:Q13860298|Q13860298]] | [[Luz Rello Sánchez]] | [[Madrid]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Mural de Luz Rello, IES Almussafes. Avenida de la Foia, 1, 46440 Almussafes 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1033 | [[:d:Q14026892|Q14026892]] | [[Rosa María Domínguez de Posada Puertas]] | [[Madrid]] | 1960-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1034 | [[:d:Q14038189|Q14038189]] | [[Eva Maria Menor Cantador]] | [[Madrid]] | 1972-09-21 | | | [[Ficheiro:Eva Menor Cantador, Departament d'Igualtat i Feminisme (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1035 | [[:d:Q14088559|Q14088559]] | [[María Nadia Álvarez Padilla]] | [[Madrid]] | 1973-12-06 | | | [[Ficheiro:(Nadia Álvarez) Desayuno Juanma Moreno Club Siglo XXI (44027277830) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1036 | [[:d:Q14088836|Q14088836]] | [[Miriam Rabaneda Gudiel]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Miriam Rabaneda, candidata PP Madrid en Pinto (5570210627).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1037 | [[:d:Q14088909|Q14088909]] | [[Begoña García Martín]] | [[Santa María de la Alameda]] | 1962-02-01 | | | [[Ficheiro:(Begoña García Martín) Reunión Foro Social Partido Popular en sede distrito Salamanca contra la violencia de género. (32112707568) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1038 | [[:d:Q14089105|Q14089105]] | [[Belén Rodríguez Palomino]] | [[Madrid]] | 1962-05-06 | | | [[Ficheiro:(Belén Rodríguez Palomino) Presentación de candidatos a los municipios de oeste (33637257558) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1039 | [[:d:Q14089136|Q14089136]] | [[Lucila Toledo Moreno]] | [[Villar del Olmo]] | 1950-09-30 | | | [[Ficheiro:(Lucila Toledo) Pablo Casado junto a Isabel Díaz Ayuso y Pio Garcia Escudero en la presentación de los candidatos de la zona este de Madrid en la localidad madrileña de Alcalá de Henares. (47219747142) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1040 | [[:d:Q14115115|Q14115115]] | [[María del Socorro Cuesta Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1973-09-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1041 | [[:d:Q14528683|Q14528683]] | [[Elena Vázquez Menéndez]] | [[Madrid]] | 1940-09-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1042 | [[:d:Q14542635|Q14542635]] | [[Maruxa Pita]] | [[Madrid]] | 1930-03-18 | [[Quezón|Cidade Quezon]] | 2025-01-19 | |- | style='text-align:right'| 1043 | [[:d:Q14915115|Q14915115]] | [[Victoria Durá Ojea]] | [[Madrid]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1044 | [[:d:Q14943743|Q14943743]] | [[Ana García-Arcicóllar]] | [[Madrid]] | 1982-05-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1045 | [[:d:Q14968650|Q14968650]] | [[María Calderón]] | [[Madrid]] | 1974-10-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1046 | [[:d:Q14976611|Q14976611]] | [[Susana Herrera]] | [[Madrid]] | 1963-10-25 | [[Andorra]] | 2019-11-02 | |- | style='text-align:right'| 1047 | [[:d:Q15135518|Q15135518]] | [[Maria Paula Survilla]] | [[Madrid]] | 1964-02-02 | [[Waverly]] | 2020-04 | |- | style='text-align:right'| 1048 | [[:d:Q15218391|Q15218391]] | [[Lola Canales]] | [[Madrid]] | 1947-07-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1049 | [[:d:Q15305610|Q15305610]] | [[Marta María Pastor]] | [[Madrid]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1050 | [[:d:Q15407270|Q15407270]] | [[Luisa-María Linares]] | [[Madrid]] | 1912-09-07 | [[Estoril]] | 1986-09-12 | |- | style='text-align:right'| 1051 | [[:d:Q15451045|Q15451045]] | [[Maria Moreno]] | [[Madrid]] | 1933-05-14 | [[Madrid]] | 2020-02-17 | |- | style='text-align:right'| 1052 | [[:d:Q15451540|Q15451540]] | [[Ana Martín-Villalba]] | [[Madrid]] | 1971-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1053 | [[:d:Q15627796|Q15627796]] | [[Isabel Sánchez Robles]] | [[Madrid]] | 1962-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1054 | [[:d:Q15642567|Q15642567]] | [[Rosa García García]] | [[Madrid]] | 1965-01-17 | | | [[Ficheiro:Dinar Cambra Rosa García, 13 d'abril de 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1055 | [[:d:Q15727118|Q15727118]] | [[Mar Cabra]] | [[Madrid]] | 1983-06-14 | | | [[Ficheiro:Mar Cabra in 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1056 | [[:d:Q15735639|Q15735639]] | [[María Sefidari]] | [[Madrid]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Wikimedia Summit 2019 - Portrait María Sefidari.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1057 | [[:d:Q15998686|Q15998686]] | [[Infanta Maria Luisa, 1st Duchess of Talavera]] | [[Madrid]] | 1880-12-03<br/>1870-12-03 | [[Madrid]] | 1955-04-02<br/>1955-04-22 | [[Ficheiro:Infanta Maria Luisa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1058 | [[:d:Q16115785|Q16115785]] | [[Mariam de Bagration]] | [[Madrid]] | 1947-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1059 | [[:d:Q16144443|Q16144443]] | [[Sandra Aguilar]] | [[Madrid]] | 1992-08-09 | | | [[Ficheiro:Sandra Aguilar 2013 Kiev.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1060 | [[:d:Q16145731|Q16145731]] | [[Maribel Alonso]] | [[Madrid]] | 1927-06-03 | [[Madrid]] | 2020-07-10 | |- | style='text-align:right'| 1061 | [[:d:Q16146716|Q16146716]] | [[Patricia Alonso]] | [[Madrid]] | 1979-04-27 | | | [[Ficheiro:Patricia Alonso with Handball Canyamelar Valencia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1062 | [[:d:Q16185213|Q16185213]] | [[Ana María Ferrer García]] | [[Madrid]] | 1959-01-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1063 | [[:d:Q16187550|Q16187550]] | [[Carmen López Landa]] | [[Madrid]] | 1931 | | 2006 | |- | style='text-align:right'| 1064 | [[:d:Q16187878|Q16187878]] | [[Casilda Remigia de Salabert Arteaga]] | [[Madrid]] | 1858 | [[Baiona, Francia|Baiona]] | 1936-12-19 | [[Ficheiro:F. de Madrazo - 1875, Casilda Salabert y Arteaga (Colección particular, Madrid, 59 x 47 cm).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1065 | [[:d:Q16195382|Q16195382]] | [[Raquel Vizcaíno]] | [[Madrid]] | 1967-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1066 | [[:d:Q16195781|Q16195781]] | [[Dolores Ruiz de Assín]] | [[Madrid]] | 1964-04-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1067 | [[:d:Q16204268|Q16204268]] | [[Paula Lapido]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1068 | [[:d:Q16204482|Q16204482]] | [[María del Mar Rey]] | [[Madrid]] | 1968-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1069 | [[:d:Q16206972|Q16206972]] | [[Begoña Sánchez]] | [[Madrid]] | 1969-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1070 | [[:d:Q16206980|Q16206980]] | [[María Eugenia Sánchez]] | [[Madrid]] | 1969-07-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1071 | [[:d:Q16207932|Q16207932]] | [[Laura Fernandez]] | [[Madrid]] | 1960-05-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1072 | [[:d:Q16210902|Q16210902]] | [[Sara Martínez Puntero]] | [[Madrid]] | 1990-02-26 | | | [[Ficheiro:Spanish track and field athlete profile 3.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1073 | [[:d:Q16212748|Q16212748]] | [[Montserrat Puche Díaz]] | [[Madrid]] | 1970-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1074 | [[:d:Q16213200|Q16213200]] | [[María Cruz González]] | [[Madrid]] | 1971-05-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1075 | [[:d:Q16217534|Q16217534]] | [[Mercedes Pacheco]] | [[Madrid]] | 1978-05-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1076 | [[:d:Q16232537|Q16232537]] | [[María Dalbaicín]] | [[Madrid]] | 1902-12-23 | [[Passy]] | 1931-08-11 | [[Ficheiro:María Dalbaicín 1922.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1077 | [[:d:Q16297359|Q16297359]] | [[Cayetana Álvarez de Toledo]] | [[Madrid]] | 1974-10-15 | | | [[Ficheiro:(Cayetana Álvarez de Toledo) Presentación de los número 1 al congreso por cada provincia. (46489997335) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1078 | [[:d:Q16297511|Q16297511]] | [[Soledad Arroyo]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1079 | [[:d:Q16297895|Q16297895]] | [[Belén Boville Luca de Tena]] | [[Madrid]] | 1962-12-25 | | | [[Ficheiro:Belén Boville Luca de Tena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1080 | [[:d:Q16297983|Q16297983]] | [[Carlota Bustelo|Carlota Bustelo García del Real]] | [[Madrid]] | 1939-11-01 | | | [[Ficheiro:Carlota BUSTELO en "Las Constituyentes" de Oliva Acosta 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1081 | [[:d:Q16300372|Q16300372]] | [[Denisse Peña]] | [[Madrid]] | 1999-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1082 | [[:d:Q16300585|Q16300585]] | [[Elena Alfaro]] | [[Madrid]] | 1973-01-28 | | | [[Ficheiro:Elena Alfaro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1083 | [[:d:Q16300813|Q16300813]] | [[Isabel Garzo Ortega]] | [[Madrid]] | 1984-05-10 | | | [[Ficheiro:Isabel Garzo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1084 | [[:d:Q16300937|Q16300937]] | [[Arantxa Martí]] | [[Madrid]] | 1994-11-17 | | | [[Ficheiro:Arancha Martí Photocall SOLO SE VIVE UNA VEZ (23736485448) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1085 | [[:d:Q16301367|Q16301367]] | [[Sara Mesa]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Sara Mesa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1086 | [[:d:Q16301598|Q16301598]] | [[Cristina Plazas]] | [[Madrid]] | 1969-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1087 | [[:d:Q16301772|Q16301772]] | [[Nat Simons]] | [[Madrid]] | 1989-01-28 | | | [[Ficheiro:Nat Simons en Primavera Sound 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1088 | [[:d:Q16301858|Q16301858]] | [[Ana de Roque]] | [[Madrid]] | 1963-08-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1089 | [[:d:Q16302205|Q16302205]] | [[Mónica Sagrera]] | [[Madrid]] | 1973-02-24 | | | [[Ficheiro:Monica sagrera 02.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1090 | [[:d:Q16302413|Q16302413]] | [[Charlotte Vega]] | [[Madrid]] | 1994-02-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1091 | [[:d:Q16302914|Q16302914]] | [[Andrea Vicunia]] | [[Madrid]] | 1988-10-05 | | | [[Ficheiro:Andrea Vicunia Ganadora.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1092 | [[:d:Q16303005|Q16303005]] | [[Leonor de Cortinas]] | [[Arganda del Rey]] | 1519 | [[Madrid]] | 1593-10-19 | |- | style='text-align:right'| 1093 | [[:d:Q16318340|Q16318340]] | [[Alicia Remirez]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Alicia Remirez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1094 | [[:d:Q16344761|Q16344761]] | [[Bárbara Santa-Cruz]] | [[Madrid]] | 1983-06-09 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Barbara Santa-Cruz (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1095 | [[:d:Q16382782|Q16382782]] | [[Clara Bermejo]] | [[Madrid]] | 1981-02-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1096 | [[:d:Q16483331|Q16483331]] | [[Carmen Andrés]] | [[Madrid]] | 1883-05-07 | [[Madrid]] | 1959-12-20 | [[Ficheiro:1910-06-09, Nuevo Mundo, Carmen Andrés, Calvache (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1097 | [[:d:Q16489681|Q16489681]] | [[Betty Akna]] | [[Madrid]] | 1980-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1098 | [[:d:Q16491851|Q16491851]] | [[Delfina Jaufret]] | [[Madrid]] | 1916 | [[Buenos Aires]] | 1989-04-20 | [[Ficheiro:1938.10.15 Argentores15 p.146 Delfina Jaufret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1099 | [[:d:Q16507372|Q16507372]] | [[Cristina Ónega]] | [[Madrid]] | 1975-09-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1100 | [[:d:Q16550471|Q16550471]] | [[Dona de Vilanova]] | [[Madrid]] | 15th century | [[Andratx]] | 16th century | |- | style='text-align:right'| 1101 | [[:d:Q16552274|Q16552274]] | [[Consuelo Abad]] | [[Madrid]] | 1882-06-23 | [[Buenos Aires]] | 1945 | [[Ficheiro:Consuelo Abad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1102 | [[:d:Q16556612|Q16556612]] | [[Diana Cortesina]] | [[Madrid]] | 1928 | [[Madrid]] | 2011-05-22 | [[Ficheiro:Diana Cortesina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1103 | [[:d:Q16564989|Q16564989]] | [[Esther Alcocer Koplowitz]] | [[Madrid]] | 1970-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1104 | [[:d:Q16579765|Q16579765]] | [[Isabel Pradas]] | [[Madrid]] | 1920 | | | [[Ficheiro:Isabel Pradas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1105 | [[:d:Q16582440|Q16582440]] | [[Josefina Gómez Mendoza]] | [[Madrid]] | 1942-06-01 | | | [[Ficheiro:ASA. ¿Qué es para ti la Sostenibilidad? - Josefina Gómez Mendoza (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1106 | [[:d:Q16601079|Q16601079]] | [[Martina Casiano y Mayor]] | [[Madrid]] | 1881-01-30 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1107 | [[:d:Q16601368|Q16601368]] | [[María Ignacia Ibáñez]] | [[Madrid]] | 1745 | | 1771-04-22 | |- | style='text-align:right'| 1108 | [[:d:Q16601428|Q16601428]] | [[María Luisa López Fernández]] | [[Madrid]] | 1940-08-06 | | | [[Ficheiro:MLLFdez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1109 | [[:d:Q16601440|Q16601440]] | [[María Luisa Pino]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:María Luisa Pino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1110 | [[:d:Q16601443|Q16601443]] | [[María Luisa Santés]] | [[Madrid]] | 1893-06-10 | [[Buenos Aires]] | 1979-09-28 | [[Ficheiro:María Luisa Santés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1111 | [[:d:Q16601475|Q16601475]] | [[María Puncel]] | [[Madrid]] | 1927-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1112 | [[:d:Q16601589|Q16601589]] | [[María del Pilar Lebrón]] | [[Madrid]] | 20th century | [[Buenos Aires]] | No/unknown value | [[Ficheiro:María del Pilar Lebrón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1113 | [[:d:Q16606451|Q16606451]] | [[Mercedes Peñas Domingo]] | [[Madrid]] | 1968-11-18 | | | [[Ficheiro:Mercedes Peñas cropped.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1114 | [[:d:Q16610876|Q16610876]] | [[Natalia Rodríguez Arroyo]] | [[Madrid]] | 1992-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1115 | [[:d:Q16612767|Q16612767]] | [[Nuria Barrios]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:Nuria Barrios y John Banville - 38556525416 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1116 | [[:d:Q16615728|Q16615728]] | [[Francisca Más Roldán]] | [[Madrid]] | 1903-11-15 | [[Valencia]] | 1994-04-25 | [[Ficheiro:Paquita Más Roldán 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1117 | [[:d:Q16616983|Q16616983]] | [[Patricia Herrera Fernández]] | [[Madrid]] | 1993-02-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1118 | [[:d:Q16619010|Q16619010]] | [[Pilar de Valderrama]] | [[Madrid]] | 1889-09-27 | | 1979-10-15 | [[Ficheiro:1926-09, Literatura Hispano-americana, Pilar de Valderrama (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1119 | [[:d:Q16624354|Q16624354]] | [[Raquel Palacios]] | [[Madrid]] | 1971-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1120 | [[:d:Q16631795|Q16631795]] | [[Silvana Velasco]] | [[Madrid]] | 1947-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1121 | [[:d:Q16731620|Q16731620]] | [[Carolina Lopez Rodriguez]] | [[Madrid]] | 1975-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1122 | [[:d:Q16731815|Q16731815]] | [[Magdalena Bermejo]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1123 | [[:d:Q16735368|Q16735368]] | [[Eva Calvo Gómez]] | [[Madrid]] | 1991-07-29 | | | [[Ficheiro:Eva Calvo Rio2016b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1124 | [[:d:Q16750165|Q16750165]] | [[Dolores Martí de Cid]] | [[Madrid]] | 1916-09-06 | | 1993 | |- | style='text-align:right'| 1125 | [[:d:Q16766121|Q16766121]] | [[Luisa García-Muro Clivillés]] | [[Madrid]] | 1943-01-01 | | | [[Ficheiro:Luisa García-Muro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1126 | [[:d:Q16766123|Q16766123]] | [[Bárbara María Hueva]] | [[Madrid]] | 1733 | | 1772 | |- | style='text-align:right'| 1127 | [[:d:Q16886180|Q16886180]] | [[Beatriz Trapote]] | [[Leganés]] | 1981-06-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1128 | [[:d:Q16919285|Q16919285]] | [[Elena Arnedo Soriano]] | [[Madrid]] | 1941-11-25 | [[Madrid]] | 2015-09-07 | [[Ficheiro:Elena Arnedo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1129 | [[:d:Q16935537|Q16935537]] | [[Laura Morera]] | [[Madrid]] | 1977-11-06 | | | [[Ficheiro:Laura Morera Mayerling (cropped) (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1130 | [[:d:Q16941558|Q16941558]] | [[Loreto Achaerandio]] | [[Madrid]] | 1991-09-13 | | | [[Ficheiro:Loreto Achaerandio 2009 Mie.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1131 | [[:d:Q16941636|Q16941636]] | [[Carolina Casado]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1132 | [[:d:Q16943157|Q16943157]] | [[Teresa Juvé Acero]] | [[Madrid]] | 1921-02-07 | [[Barcelona]] | 2025-03-18 | |- | style='text-align:right'| 1133 | [[:d:Q16976733|Q16976733]] | [[Anna Maria Maluquer i Wahl]] | [[Madrid]] | 1913 | | 1993 | |- | style='text-align:right'| 1134 | [[:d:Q16985106|Q16985106]] | [[Sara López]] | [[Madrid]] | 1992-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1135 | [[:d:Q17044842|Q17044842]] | [[Soledad Linares Rodríguez]] | [[San Martín de Valdeiglesias]] | 1950-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1136 | [[:d:Q17155380|Q17155380]] | [[Paloma López]] | [[Madrid]] | 1962-02-20 | | | [[Ficheiro:Paloma López Bermejo 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1137 | [[:d:Q17174668|Q17174668]] | [[Beatriz Becerra]] | [[Madrid]] | 1966-11-14 | | | [[Ficheiro:Beatriz Becerra (UPyD) (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1138 | [[:d:Q17276367|Q17276367]] | [[Isabel de Saavedra]] | [[Madrid]] | 1584-03 | [[Madrid]] | 1659-09-19 | |- | style='text-align:right'| 1139 | [[:d:Q17329364|Q17329364]] | [[Esperanza d'Ors]] | [[Madrid]] | 1949-12-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1140 | [[:d:Q17364238|Q17364238]] | [[Cecilia de Madrazo]] | [[Madrid]] | 1846-12-20 | [[Venecia]] | 1932-08-12 | [[Ficheiro:F. de Madrazo - 1869, Cecilia de Madrazo y Garreta (MNAC, Barcelona, 60 x 40 cm).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1141 | [[:d:Q17364291|Q17364291]] | [[Elena Jiménez]] | [[Madrid]] | 1994-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1142 | [[:d:Q17364309|Q17364309]] | [[Julia Fournier]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1143 | [[:d:Q17379539|Q17379539]] | [[Mayte Alonso]] | [[Madrid]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1144 | [[:d:Q17386325|Q17386325]] | [[María José Mardomingo]] | [[Madrid]] | 1969-01-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1145 | [[:d:Q17420738|Q17420738]] | [[María Elena Flores Valencia]] | [[Madrid]] | 1945-12-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1146 | [[:d:Q17462588|Q17462588]] | [[Marta Solano]] | [[Madrid]] | 1979-07-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1147 | [[:d:Q17462624|Q17462624]] | [[Gloria Melgar Sáez]] | [[Madrid]] | 1859-12-18 | [[Sant Just Desvern]] | 1938-04-30 | [[Ficheiro:Gloria Melgar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1148 | [[:d:Q17469676|Q17469676]] | [[María Luisa Sánchez-Ocaña]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1149 | [[:d:Q17478003|Q17478003]] | [[María Ángeles Durán]] | [[Madrid]] | 1942-11-30 | | | [[Ficheiro:María Angeles Durán Heras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1150 | [[:d:Q17478325|Q17478325]] | [[Aurora Villa]] | [[Madrid]] | 1913-10-16 | [[Madrid]] | 2002-11-09 | [[Ficheiro:Lucinda Moles, Aurora Villa, Manuel Robles Rojas, Margot Moles y Aurora Eguiluz en el Campeonato de España de Atletismo de 1932.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1151 | [[:d:Q17566694|Q17566694]] | [[Marian Arahuetes]] | [[Madrid]] | 1987-03-04 | | | [[Ficheiro:Madre petra.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1152 | [[:d:Q17623182|Q17623182]] | [[Mónica Calle]] | [[Madrid]] | 1966-09-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1153 | [[:d:Q17629440|Q17629440]] | [[Sandra Martín]] | [[Madrid]] | 1994-01-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1154 | [[:d:Q17629562|Q17629562]] | [[Sara Román]] | [[Madrid]] | 1994-08-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1155 | [[:d:Q17630510|Q17630510]] | [[Sonia Abejón]] | [[Madrid]] | 1985-08-01 | | | [[Ficheiro:Sonia Abejón.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1156 | [[:d:Q18066915|Q18066915]] | [[Miranda Gas]] | [[Madrid]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1157 | [[:d:Q18127661|Q18127661]] | [[Ruth Marie Ndoumbe]] | [[Madrid]] | 1987-01-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1158 | [[:d:Q18224386|Q18224386]] | [[Silvia Nanclares]] | [[Madrid]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Silvia Nanclares en las charlas de TEDxMadridSalon en la Plaza Mayor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1159 | [[:d:Q18225032|Q18225032]] | [[María Teresa Toral]] | [[Madrid]] | 1911-05-20 | [[Madrid]] | 1994<br/>1995-02-27 | |- | style='text-align:right'| 1160 | [[:d:Q18397891|Q18397891]] | [[Mamen Sánchez]] | [[Madrid]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1161 | [[:d:Q18397934|Q18397934]] | [[Justina Ruiz de Conde]] | [[Madrid]] | 1909-11-30 | [[Martha's Vineyard]] | 2000-12-01 | |- | style='text-align:right'| 1162 | [[:d:Q18416234|Q18416234]] | [[Tania Sánchez Melero]] | [[Madrid]] | 1979-04-29 | | | [[Ficheiro:Tania Sánchez 2016 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1163 | [[:d:Q18416307|Q18416307]] | [[Elena Sánchez Caballero]] | [[Madrid]] | 1957-12-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1164 | [[:d:Q18416862|Q18416862]] | [[Atxu Amann y Alcocer]] | [[Madrid]] | 1961-10-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1165 | [[:d:Q18418170|Q18418170]] | [[Carmen Sanz Ayán]] | [[Madrid]] | 1961-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1166 | [[:d:Q18545647|Q18545647]] | [[María Soledad Carrasco Urgoiti]] | [[Madrid]] | 1922-01-18 | [[Nova York]] | 2007-10-05 | |- | style='text-align:right'| 1167 | [[:d:Q18602798|Q18602798]] | [[María Ana de Pontejos y Sandoval, Marchioness of Pontejos]] | [[Madrid]] | 1762 | [[Madrid]] | 1834-07-18 | [[Ficheiro:Goya - The Marquesa de Pontejos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1168 | [[:d:Q18634738|Q18634738]] | [[Blanca Padilla]] | [[Collado Villalba]] | 1995-01-10 | | | [[Ficheiro:Blanca Padilla J. Mendel SS 15 Show (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1169 | [[:d:Q18640797|Q18640797]] | [[Irma Vila]] | [[San Blas-Canillejas]] | 1916-09-14 | [[Cidade de México]] | 1993-05-22 | [[Ficheiro:Irma Vila con rebozo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1170 | [[:d:Q18670428|Q18670428]] | [[Beatriz Talegón]] | [[Madrid]] | 1983-05-05 | | | [[Ficheiro:Beatriz Talegón reunida con José Antonio Pérez Tapias (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1171 | [[:d:Q18689578|Q18689578]] | [[Luisa Posada Kubissa]] | [[Madrid]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Luisa Posada Feminario 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1172 | [[:d:Q18689591|Q18689591]] | [[Ede]] | [[Madrid]] | 1984-12-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1173 | [[:d:Q18718979|Q18718979]] | [[María del Carmen Andrade Perdrix]] | [[Madrid]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 1174 | [[:d:Q18719618|Q18719618]] | [[Izara Batres]] | [[Madrid]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 1175 | [[:d:Q18719669|Q18719669]] | [[Michelle Calvó]] | [[Madrid]] | 1991-09-19 | | | [[Ficheiro:Michelle Calvó en la inauguración de la tienda de Hispanitas en Madrid (2016) (30295821170).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1176 | [[:d:Q18808889|Q18808889]] | [[María Rosa Salgado]] | [[Madrid]] | 1929-04-20 | [[Madrid]] | 1995-03-11 | |- | style='text-align:right'| 1177 | [[:d:Q18817052|Q18817052]] | [[Rocío Ducay]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1178 | [[:d:Q18817058|Q18817058]] | [[Mercedes de Pablos]] | [[Madrid]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Mercedes de Pablos 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1179 | [[:d:Q18819275|Q18819275]] | [[Raquel Quintana]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1180 | [[:d:Q18939540|Q18939540]] | [[Mercedes Moll de Miguel]] | [[Madrid]] | 1940-12-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1181 | [[:d:Q19267524|Q19267524]] | [[Cristina López Barrio]] | [[Madrid]] | 1970-05-12 | | | [[Ficheiro:Cristina López Barrio signeeraa IMG 4330 C.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1182 | [[:d:Q19301176|Q19301176]] | [[Mercè Gili i Maluquer]] | [[Madrid]] | 1918 | [[Cidade de México]] | 2017 | |- | style='text-align:right'| 1183 | [[:d:Q19302014|Q19302014]] | [[Visitació Ubach]] | [[Madrid]] | 1850<br/>1849-11-30 | [[La Garriga]] | 1925 | [[Ficheiro:Miralles y galup francisco-retrato de la pintora visitaciónubach~OM2d2300~10631 20110628 678 42.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1184 | [[:d:Q19366106|Q19366106]] | [[Isabel Hernández]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Madrid]] | 1656 | |- | style='text-align:right'| 1185 | [[:d:Q19408627|Q19408627]] | [[Laura Nuño Gómez]] | [[Madrid]] | 1967-10-27 | | | [[Ficheiro:Laura Nuño .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1186 | [[:d:Q19420774|Q19420774]] | [[Elena Brockmann]] | [[Madrid]] | 1865-02-10 | [[Madrid]] | 1946-01-26 | |- | style='text-align:right'| 1187 | [[:d:Q19592761|Q19592761]] | [[Manuela Carmena]] | [[Madrid]] | 1944-02-09 | | | [[Ficheiro:Manuela Carmena Ahora Madrid 2015 - 20 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1188 | [[:d:Q19594551|Q19594551]] | [[Amanda De León]] | [[Madrid]] | 1908 | [[Estados Unidos de América]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 1189 | [[:d:Q19614527|Q19614527]] | [[Soledad Gonzalez De Huguet]] | [[Madrid]] | 1934-09-24 | | 2012 | [[Ficheiro:Soledad Gonzalez de Huguet.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1190 | [[:d:Q19647462|Q19647462]] | [[Sara Hernández Barroso]] | [[Madrid]] | 1976-11-03 | | | [[Ficheiro:Sara Hernández, alcaldesa de Getafe, en 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1191 | [[:d:Q19668705|Q19668705]] | [[Christina Jun]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Christina Jun headshot photo by Tim Leyes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1192 | [[:d:Q19689637|Q19689637]] | [[Francesca Stuart Sindici]] | [[Madrid]] | 1858 | [[Roma]] | 1929 | |- | style='text-align:right'| 1193 | [[:d:Q19766115|Q19766115]] | [[Juana Bellanato Fontecha]] | [[Madrid]] | 1925 | | | |- | style='text-align:right'| 1194 | [[:d:Q19766136|Q19766136]] | [[María José García Borge]] | [[Madrid]] | 1956-11-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1195 | [[:d:Q19766154|Q19766154]] | [[Pilar López Sancho]] | [[Madrid]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1196 | [[:d:Q19766158|Q19766158]] | [[Concepción Llaguno Marchena]] | [[Madrid]] | 1925-10-21 | [[Madrid]] | 2010-10-04 | |- | style='text-align:right'| 1197 | [[:d:Q19766163|Q19766163]] | [[Sagrario Martínez Carrera]] | [[Madrid]] | 1925-05-10 | [[Madrid]] | 2011-12-18 | |- | style='text-align:right'| 1198 | [[:d:Q19766191|Q19766191]] | [[María Ángela Nieto|María Ángela Nieto Toledano]] | [[Madrid]] | 1960-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1199 | [[:d:Q19766326|Q19766326]] | [[Patricia Ortega]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:General Patricia Ortega en 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1200 | [[:d:Q19766375|Q19766375]] | [[Pilar Carbonero Zalduegui]] | [[Madrid]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 1201 | [[:d:Q19788667|Q19788667]] | [[Begoña Villacís]] | [[Madrid]] | 1977-11-04 | | | [[Ficheiro:(Begoña Villacís) Rueda de prensa diciembre de 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1202 | [[:d:Q19792068|Q19792068]] | [[Soleá Morente]] | [[Madrid]] | 1985-04-09 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Soleá Morente (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1203 | [[:d:Q19798020|Q19798020]] | [[Enriqueta O'Neill]] | [[Madrid]] | 1909-07-31 | [[Barcelona]] | 1972-11-17 | |- | style='text-align:right'| 1204 | [[:d:Q19801192|Q19801192]] | [[Rosario de Velasco]] | [[Madrid]] | 1904-05-20 | [[Barcelona]] | 1991-03-02 | [[Ficheiro:Rosario de Velasco Belausteguigoitia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1205 | [[:d:Q19803280|Q19803280]] | [[Elisa Soriano Fisher|Elisa Soriano Fischer]] | [[Madrid]] | 1891-10-22 | [[Madrid]] | 1964-12-03 | [[Ficheiro:Dr.ª Elisa Soriano Fischer. Mundo gŕafico. 18-6-1919. Pág. 16.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1206 | [[:d:Q19816675|Q19816675]] | [[Adela Ginés y Ortiz]] | [[Madrid]] | 1845<br/>1847 | [[San Agustín del Guadalix]]<br/>[[Madrid]] | 1918<br/>1923 | |- | style='text-align:right'| 1207 | [[:d:Q19833070|Q19833070]] | [[Marta Sáinz]] | [[Madrid]] | 1966-04-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1208 | [[:d:Q19839136|Q19839136]] | [[Soledad Pérez Domínguez]] | [[Madrid]] | 1958-10-15 | | | [[Ficheiro:La diputada en el Congreso, Marisol Pérez (8049958981) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1209 | [[:d:Q19858053|Q19858053]] | [[Rosa Brun]] | [[Madrid]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Rosa-brun-sevilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1210 | [[:d:Q19858158|Q19858158]] | [[Elena Blasco]] | [[Madrid]] | 1950 | | | [[Ficheiro:Elena Blasco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1211 | [[:d:Q19863183|Q19863183]] | [[Chus García Fraile]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1212 | [[:d:Q19863224|Q19863224]] | [[Alicia Martín Villanueva]] | [[Madrid]] | 1964-06-24 | | | [[Ficheiro:Alicia Martín (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1213 | [[:d:Q19863252|Q19863252]] | [[Laura Torrado]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Laura Torrado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1214 | [[:d:Q19863297|Q19863297]] | [[Esther Pizarro]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1215 | [[:d:Q19889127|Q19889127]] | [[María Sepúlveda]] | [[Madrid]] | 1895-07-15 | [[Madrid]] | 1983-12-23 | |- | style='text-align:right'| 1216 | [[:d:Q19892425|Q19892425]] | [[Irene Falcón]] | [[Madrid]] | 1907-11-27 | [[O Espinar|El Espinar]]<br/>[[Madrid]] | 1999-08-19 | [[Ficheiro:1929-01-01, Estampa, Las redactoras y colaboradoras de Estampa (cropped) Irene de Falcón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1217 | [[:d:Q19902909|Q19902909]] | [[Fuensanta Nieto de la Cierva]] | [[Madrid]] | 1957-04-18 | | | [[Ficheiro:Fuensanta Nieto (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1218 | [[:d:Q19949767|Q19949767]] | [[Marta Calvo]] | [[Madrid]] | 1996-08-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1219 | [[:d:Q19950319|Q19950319]] | [[María Luisa Solá]] | [[Madrid]] | 1939-01-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1220 | [[:d:Q19958542|Q19958542]] | [[Pajuelera]] | [[Valdemoro]] | 18th century | | No/unknown value | [[Ficheiro:Pajuelera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1221 | [[:d:Q19998535|Q19998535]] | [[Elisa Volpini]] | [[Madrid]] | 1835 | [[Madrid]] | 1907-02 | [[Ficheiro:Elisa Volpini.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1222 | [[:d:Q20003264|Q20003264]] | [[Isabel Maria del Carme Castellví Gordon]] | [[Madrid]] | 1865 | [[Barcelona]] | 1949-05-21 | [[Ficheiro:Carme de Castellví d'Armet - Feminal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1223 | [[:d:Q20003333|Q20003333]] | [[Jana Leo]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Jana Leo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1224 | [[:d:Q20003618|Q20003618]] | [[Joaquina María de Benavides y Pacheco]] | [[Madrid]] | 1746-05-25 | | 1805-01-29 | |- | style='text-align:right'| 1225 | [[:d:Q20005658|Q20005658]] | [[Maria Antònia Hernández]] | [[Madrid]] | 1912-06-20 | | 1970-10-08 | |- | style='text-align:right'| 1226 | [[:d:Q20005762|Q20005762]] | [[Maria Ribera]] | [[Madrid]] | 1765 | | 1821 | |- | style='text-align:right'| 1227 | [[:d:Q20007870|Q20007870]] | [[Olga Sáez Larra]] | [[Madrid]] | 1994-09-18 | | | [[Ficheiro:Saez Larra BIA21 (51378553288).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1228 | [[:d:Q20009575|Q20009575]] | [[Marta Martínez Alonso]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1229 | [[:d:Q20013173|Q20013173]] | [[Vanesa Arenas Comerón]] | [[Móstoles]] | 1978-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1230 | [[:d:Q20013390|Q20013390]] | [[Sandra Barrera Martín]] | [[Madrid]] | 1994-06-23 | | | [[Ficheiro:SandraBarrera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1231 | [[:d:Q20014571|Q20014571]] | [[Genoveva Dieterich]] | [[Madrid]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 1232 | [[:d:Q20014716|Q20014716]] | [[Eladia Montesino-Espartero Averly]] | [[Madrid]] | 1897-10-13 | [[Madrid]] | 1999-05-19 | [[Ficheiro:Eladia Montesino-Espartero Averly (1919).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1233 | [[:d:Q20015120|Q20015120]] | [[Francisca Baltasara]] | [[Madrid]] | 16th century | | 17th century | |- | style='text-align:right'| 1234 | [[:d:Q20015121|Q20015121]] | [[Francisca Bezón]] | [[Madrid]] | 17th century | | 1703-01-02 | |- | style='text-align:right'| 1235 | [[:d:Q20015204|Q20015204]] | [[Rocío García]] | [[Villa del Prado]] | 1997-08-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1236 | [[:d:Q20015208|Q20015208]] | [[Ángeles García Madrid]] | [[Torrejón de Ardoz]] | 1918 | [[Madrid]] | 2015-11-08 | |- | style='text-align:right'| 1237 | [[:d:Q20015281|Q20015281]] | [[Begoña Gómez Martín]] | [[Madrid]] | 1964-11-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1238 | [[:d:Q20016281|Q20016281]] | [[Jusepa Vaca]] | [[Madrid]] | 1589 | | 1653 | |- | style='text-align:right'| 1239 | [[:d:Q20016319|Q20016319]] | [[Lina Ortas]] | [[Madrid]] | 1954-06-13 | | | [[Ficheiro:Lina-Ortas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1240 | [[:d:Q20016361|Q20016361]] | [[Laura Marinas]] | [[Madrid]] | 1952-03-16 | | | [[Ficheiro:Laura Marinas (103).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1241 | [[:d:Q20016375|Q20016375]] | [[María de Córdoba]] | [[Madrid]] | 1597 | | 1678 | |- | style='text-align:right'| 1242 | [[:d:Q20016592|Q20016592]] | [[Marta Silva de Lapuerta]] | [[Madrid]] | 1969-02-15 | | | [[Ficheiro:AGE12.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1243 | [[:d:Q20017078|Q20017078]] | [[Laura Hernández]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Buenos Aires]] | 20th century | [[Ficheiro:Laura Hernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1244 | [[:d:Q20019063|Q20019063]] | [[Victoria Pinillos]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Madrid]] | 20th century | [[Ficheiro:1924-08, La Ilvstración Vniversal, Victoria Pinillos, Walken (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1245 | [[:d:Q20032093|Q20032093]] | [[María Rosa de Madariaga]] | [[Madrid]] | 1937-02-09 | [[Madrid]] | 2022-06-29 | |- | style='text-align:right'| 1246 | [[:d:Q20040146|Q20040146]] | [[Maria Teresa Gonzalez-Quevedo Cadarso]] | [[Madrid]] | 1930-04-14 | [[Madrid]] | 1950-04-08 | |- | style='text-align:right'| 1247 | [[:d:Q20090160|Q20090160]] | [[Ana Asensio]] | [[Madrid]] | 1981<br/>1978-04-04 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Ana Asensio-2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1248 | [[:d:Q20100392|Q20100392]] | [[Carmen Caamaño Díaz]] | [[Madrid]] | 1909-04-11 | [[Madrid]] | 2006-05-27 | |- | style='text-align:right'| 1249 | [[:d:Q20100718|Q20100718]] | [[Saioa Hernández]] | [[Madrid]] | 1979-03-26<br/>1983 | | | [[Ficheiro:Saioa Hernandez debut Gran Teatro del Liceu de Barcelona La Gioconda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1250 | [[:d:Q20100758|Q20100758]] | [[Isabelle Vernós]] | [[Madrid]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1251 | [[:d:Q20101303|Q20101303]] | [[Natividad Domínguez Alaya]] | [[Madrid]] | 1888-09-08 | [[Valencia]] | 1932-01-11 | [[Ficheiro:1927, La Asamblea Nacional, María de la Natividad Domínguez Atalaya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1252 | [[:d:Q20101538|Q20101538]] | [[Marimí del Pozo]] | [[Madrid]] | 1928-01-29 | [[Madrid]] | 2014-05-15 | [[Ficheiro:Marimí del Pozo 3.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1253 | [[:d:Q20102196|Q20102196]] | [[Vicenta García Moreno]] | [[Madrid]] | 1915 | | 2002 | |- | style='text-align:right'| 1254 | [[:d:Q20102622|Q20102622]] | [[Paloma Gómez Ossorio]] | [[Madrid]] | 1943-03-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1255 | [[:d:Q20155855|Q20155855]] | [[Celia Mayer]] | [[Madrid]] | 1982 | | | [[Ficheiro:(Celia Mayer) Nueva Área de Políticas de Género y Diversidad (02) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1256 | [[:d:Q20155957|Q20155957]] | [[Rita Maestre]] | [[Madrid]] | 1988-04-13 | | | [[Ficheiro:Candidatura de Ahora Madrid - Rita Maestre 04 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1257 | [[:d:Q20534958|Q20534958]] | [[María Xosé Porteiro]] | [[Madrid]] | 1952-05-25 | | | [[Ficheiro:María José Porteiro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1258 | [[:d:Q20604336|Q20604336]] | [[Elena Gusano Galindo]] | [[Madrid]] | 1949 | | | [[Ficheiro:Elena Gusano Galindo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1259 | [[:d:Q20608262|Q20608262]] | [[Latia Lopez]] | [[Madrid]] | 1977-09-16 | | | [[Ficheiro:Latia Lopez at Porn Star Karaoke 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1260 | [[:d:Q20638637|Q20638637]] | [[Nur Levi]] | [[Madrid]] | 1979-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1261 | [[:d:Q20644056|Q20644056]] | [[Isabel Ambrosio]] | [[Madrid]] | 1970-07-18 | | | [[Ficheiro:Isabel Ambrosio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1262 | [[:d:Q20723877|Q20723877]] | [[Claudia Traisac]] | [[Leganés]] | 1992-12-14 | | | [[Ficheiro:Escobar Paradise Lost 09 (15231627085) (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1263 | [[:d:Q20739882|Q20739882]] | [[Carmen Villalba]] | [[Madrid]] | No/unknown value | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1264 | [[:d:Q20747897|Q20747897]] | [[Amarna Miller]] | [[Madrid]] | 1990-10-29 | | | [[Ficheiro:Amarna Miller, 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1265 | [[:d:Q20758287|Q20758287]] | [[Dalilah]] | [[Madrid]] | 1936-07-07 | [[Madrid]] | 2001-09-17 | [[Ficheiro:Dalilah bailando danza oriental en la Esfinge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1266 | [[:d:Q20804293|Q20804293]] | [[Ana Guijarro]] | [[Madrid]] | 1955-06-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1267 | [[:d:Q20816901|Q20816901]] | [[Mónica Alonso Cendrero]] | [[Alcalá de Henares]] | 1998-05-19 | | | [[Ficheiro:Mónica Alonso 2013 Euskalgym 01b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1268 | [[:d:Q20851200|Q20851200]] | [[Odile Arboles-Souchon]] | [[Madrid]] | 1975-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1269 | [[:d:Q20871630|Q20871630]] | [[Helena Béjar]] | [[Madrid]] | 1956 | | 2023-08-19 | |- | style='text-align:right'| 1270 | [[:d:Q20872863|Q20872863]] | [[Cristie Schoen]] | [[Madrid]] | 1976-09-03 | [[Leicester]] | 2015-03-12 | |- | style='text-align:right'| 1271 | [[:d:Q20890639|Q20890639]] | [[Marta Higueras]] | [[Madrid]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Marta Higueras (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1272 | [[:d:Q20898209|Q20898209]] | [[Bettina Kadner]] | [[Madrid]] | 1947<br/>1946 | | | |- | style='text-align:right'| 1273 | [[:d:Q20906761|Q20906761]] | [[Diana Pey Casado]] | [[Madrid]] | 1917-03-08 | [[Miami]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 1274 | [[:d:Q20908919|Q20908919]] | [[María Martín Revuelta]] | [[Madrid]] | 1985-03-18 | | | [[Ficheiro:(María Martín Revuelta) Inauguración nueva sede PP Villaviciosa de Odón (26493931006) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1275 | [[:d:Q20908920|Q20908920]] | [[Ana Michavila Núñez]] | [[Madrid]] | 1971-01-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1276 | [[:d:Q20919661|Q20919661]] | [[Susanna Tavera]] | [[Madrid]] | 1945 | | 2025-02-16 | |- | style='text-align:right'| 1277 | [[:d:Q20977960|Q20977960]] | [[Amalia de Isaura]] | [[Madrid]] | 1887-06-24 | [[Madrid]] | 1971-12-22 | [[Ficheiro:1909-12-15, Comedias y Comediantes, Amalia de Isaura (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1278 | [[:d:Q20978097|Q20978097]] | [[Adriana Martín]] | [[Madrid]] | 1996-04-12 | | | [[Ficheiro:Adriana Martín, Rumanía 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1279 | [[:d:Q20984557|Q20984557]] | [[Marta Santaolalla]] | [[Madrid]] | 1920-10-27 | | 2019-10-22 | |- | style='text-align:right'| 1280 | [[:d:Q20992264|Q20992264]] | [[María Braña de Diego]] | [[Madrid]] | 1912-11-28 | [[Zaragoza]] | 2007-10-27 | |- | style='text-align:right'| 1281 | [[:d:Q20995264|Q20995264]] | [[Marta López Vilar]] | [[Madrid]] | 1978-02-01 | | | [[Ficheiro:Marta López Vilar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1282 | [[:d:Q21001135|Q21001135]] | [[Laura Camargo Fernández]] | [[Madrid]] | 1974-03-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1283 | [[:d:Q21001139|Q21001139]] | [[Carmen Cana Moñita]] | [[Madrid]] | 1953-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1284 | [[:d:Q21001197|Q21001197]] | [[Ana Encabo Balbín]] | [[Madrid]] | 1956-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1285 | [[:d:Q21001694|Q21001694]] | [[Mar Abascal]] | [[Madrid]] | 1974-10-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1286 | [[:d:Q21009594|Q21009594]] | [[Inés Argüelles]] | [[Madrid]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1287 | [[:d:Q21065664|Q21065664]] | [[Leocadia Zorrilla]] | [[Madrid]] | 1788-12-09 | | 1856-08-07 | [[Ficheiro:Leocadia Zorrilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1288 | [[:d:Q21070457|Q21070457]] | [[Julia Saly]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1289 | [[:d:Q21081357|Q21081357]] | [[Teófila Madroñal Iglesias]] | [[Madrid]] | 1905 | [[Uruguai]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 1290 | [[:d:Q21103303|Q21103303]] | [[María del Carmen Pérez Díe]] | [[Madrid]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Museo Arqueológico Nacional - 2001-4-2149 - María del Carmen Pérez Díe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1291 | [[:d:Q21115255|Q21115255]] | [[Lidia Navarro]] | [[Madrid]] | 1975-09-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1292 | [[:d:Q21130964|Q21130964]] | [[Isabela Velázquez]] | [[Madrid]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1293 | [[:d:Q21131175|Q21131175]] | [[Arantza Ozaeta Cortázar]] | [[Madrid]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 1294 | [[:d:Q21132711|Q21132711]] | [[Belinda Tato]] | [[Madrid]] | 1971-12-03 | | | [[Ficheiro:Belinda Tato (5803925345).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1295 | [[:d:Q21132722|Q21132722]] | [[Cristina García-Rosales]] | [[Madrid]] | 1953-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1296 | [[:d:Q21132727|Q21132727]] | [[Blanca Lleó]] | [[Madrid]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1297 | [[:d:Q21132912|Q21132912]] | [[Juana de Ontañón]] | [[Madrid]] | 1886-10-22 | [[Cidade de México]] | 1972-08-22 | |- | style='text-align:right'| 1298 | [[:d:Q21132976|Q21132976]] | [[Sol Madridejos]] | [[Madrid]] | 1958-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1299 | [[:d:Q21133050|Q21133050]] | [[María José Aranguren López]] | [[Madrid]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1300 | [[:d:Q21144884|Q21144884]] | [[María Victoria Besonías]] | [[Madrid]] | 1947-10-18 | | | [[Ficheiro:María Victoria Besonías.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1301 | [[:d:Q21152875|Q21152875]] | [[Ana Enríquez de Cabrera y Mendoza]] | [[Alcalá de Henares]] | 1561 | | 1607-03-05 | |- | style='text-align:right'| 1302 | [[:d:Q21154186|Q21154186]] | [[María Hervás]] | [[Madrid]] | 1986-03-15 | | | [[Ficheiro:María Hervás. Briconsejo para hacer una ley de mierda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1303 | [[:d:Q21174815|Q21174815]] | [[Ángela García de Paredes]] | [[Madrid]] | 1958 | | | [[Ficheiro:AngelaGarciadeParedes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1304 | [[:d:Q21192796|Q21192796]] | [[Florentina Casado García]] | [[Madrid]] | 1933 | | 1997 | |- | style='text-align:right'| 1305 | [[:d:Q21280564|Q21280564]] | [[María de Echarri]] | [[San Lorenzo de El Escorial]]<br/>[[O Escorial, Madrid|O Escorial]] | 1878-09-09 | [[Donostia]] | 1955 | [[Ficheiro:María de Echarri, La Hormiga de Oro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1306 | [[:d:Q21280676|Q21280676]] | [[Elvira Arias de Apraiz]] | [[Madrid]] | 1856 | [[Vitoria]] | 1922 | [[Ficheiro:Portada del Libro de Cocina de Elvira Arias de Apraiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1307 | [[:d:Q21340131|Q21340131]] | [[María Teresa Aguado]] | [[Madrid]] | 1976<br/>1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1308 | [[:d:Q21402428|Q21402428]] | [[María Folguera]] | [[Madrid]] | 1984-03-17 | | | [[Ficheiro:El Teatro Circo Price está dirigido por María Folguera (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1309 | [[:d:Q21428208|Q21428208]] | [[Asunción Ansorena]] | [[Madrid]] | 1952-06-11 | [[Luxemburgo (cidade)|Luxemburgo]] | 2008-07-15 | |- | style='text-align:right'| 1310 | [[:d:Q21480046|Q21480046]] | [[María Vallejo-Nájera]] | [[Madrid]] | 1962-05-06 | | | [[Ficheiro:Maria Vallejo Nagera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1311 | [[:d:Q21480712|Q21480712]] | [[Isabel García Mellado un]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 1312 | [[:d:Q21480819|Q21480819]] | [[Raquel Navamuel]] | [[Madrid]] | 1975-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1313 | [[:d:Q21483854|Q21483854]] | [[Rubí Sanz Gamo]] | [[Madrid]] | 1952-06-12 | [[Albacete]] | 2025-05-16 | [[Ficheiro:Museo Arqueológico Nacional - Rubí Sanz Gamo 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1314 | [[:d:Q21483856|Q21483856]] | [[Lorena Ruiz-Huerta]] | [[Madrid]] | 1977-02-19 | | | [[Ficheiro:Lorena Ruiz-Huerta 20 de mayo de 2017.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1315 | [[:d:Q21507020|Q21507020]] | [[Maruja Carrasco]] | [[Madrid]] | 1944<br/>1944-02-04 | [[Madrid]] | 2018-08-01 | |- | style='text-align:right'| 1316 | [[:d:Q21521643|Q21521643]] | [[Carmen Monge]] | [[Madrid]] | 1961-05-15 | | | [[Ficheiro:Dra. Carmen Monge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1317 | [[:d:Q21558294|Q21558294]] | [[Matilde Muñoz]] | [[Madrid]] | 1895-04-11 | [[A Habana]] | 1954-08-12 | [[Ficheiro:1929-01-01, Estampa, Las redactoras y colaboradoras de Estampa (cropped) Matilde Muñoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1318 | [[:d:Q21578722|Q21578722]] | [[Fidela Gardeta]] | [[Huesca]]<br/>[[Madrid]] | 1876-01-31 | [[Huesca]] | 1922-10-18 | [[Ficheiro:Fidela Gardeta -.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1319 | [[:d:Q21582181|Q21582181]] | [[María del Carmen García Herrero]] | [[Madrid]] | 1959-04-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1320 | [[:d:Q21585666|Q21585666]] | [[Sara Insúa]] | [[Madrid]] | 1901-02-22 | [[Caracas]] | 1985-12-24 | [[Ficheiro:1929-01-01, Estampa, Las redactoras y colaboradoras de Estampa (cropped) Sara Insúa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1321 | [[:d:Q21622601|Q21622601]] | [[Gertrudis de la Fuente]] | [[Madrid]] | 1921-08-21 | [[Madrid]] | 2017-01-23 | [[Ficheiro:Gertrudis-de-la-fuente-640xXx80 (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1322 | [[:d:Q21651689|Q21651689]] | [[Emília Moscoso]] | [[Madrid]] | 1829-03-08 | [[Madrid]] | 1859-03-06 | |- | style='text-align:right'| 1323 | [[:d:Q21706297|Q21706297]] | [[Irene Montero|Q21706297]] | [[Madrid]] | 1988-02-13 | | | [[Ficheiro:Irene Montero Gil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1324 | [[:d:Q21730840|Q21730840]] | [[Sara Borrell Ruiz]] | [[Madrid]] | 1917 | [[Madrid]] | 1999 | [[Ficheiro:Sara Borrell Ruiz close up.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1325 | [[:d:Q21815422|Q21815422]] | [[Carmen Alfaro Asins]] | [[Madrid]] | 1952-05-08 | | 2005-06-09 | [[Ficheiro:Museo Arqueológico Nacional - Carmen Alfaro Asins 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1326 | [[:d:Q21849637|Q21849637]] | [[Francisca Moreno]] | [[Madrid]] | 1790 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1327 | [[:d:Q21869524|Q21869524]] | [[Electric Nana]] | [[Madrid]] | 1987-04-28 | | | [[Ficheiro:Electric Nana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1328 | [[:d:Q21936520|Q21936520]] | [[Isabel Mozún]] | [[Madrid]] | 1960-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1329 | [[:d:Q21946844|Q21946844]] | [[Begoña García-Diego]] | [[Madrid]] | 1926 | [[Madrid]] | 2006-09-04 | |- | style='text-align:right'| 1330 | [[:d:Q22008791|Q22008791]] | [[Barei]] | [[Madrid]] | 1982-03-29 | | | [[Ficheiro:ESC2016 - Spain Meet & Greet 21 (crop2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1331 | [[:d:Q22081467|Q22081467]] | [[María Gloria Elizo]] | [[Madrid]] | 1966-12-11 | | | [[Ficheiro:María Gloria Elizo Serrano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1332 | [[:d:Q22082476|Q22082476]] | [[Gloria Fortún]] | [[Madrid]] | 1977-04-09 | | | [[Ficheiro:Glora IW 8409bn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1333 | [[:d:Q22093562|Q22093562]] | [[Virginia Yagüe]] | [[Madrid]] | 1973-01-08 | | | [[Ficheiro:Virginia Yagüe en el FICX61.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1334 | [[:d:Q22112784|Q22112784]] | [[Carmen Soriano]] | [[Madrid]] | 1976-12-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1335 | [[:d:Q22132471|Q22132471]] | [[Marián Flores]] | [[Madrid]] | 1956-01-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1336 | [[:d:Q22133024|Q22133024]] | [[Guadalupe González-Hontoria]] | [[Madrid]] | 1921-01-25 | [[Madrid]] | 2014-10-26 | |- | style='text-align:right'| 1337 | [[:d:Q22205383|Q22205383]] | [[Blanca de Gassó y Ortiz]] | [[Madrid]] | 1846-11-26 | [[Hospital Universitario de La Princesa]] | 1877-04-15 | [[Ficheiro:Blanca Gasso y Ortiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1338 | [[:d:Q22240377|Q22240377]] | [[Sol Sánchez]] | [[Madrid]] | 1970-04-01 | | | [[Ficheiro:Sol Sánchez (1 de mayo de 2018) IMG 0395 (41134666564) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1339 | [[:d:Q22327181|Q22327181]] | [[Irene Junquera]] | [[Madrid]] | 1985-12-14 | | | [[Ficheiro:Irene Junqueras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1340 | [[:d:Q22340671|Q22340671]] | [[María Jesús Gil de Antuñano]] | [[Madrid]] | 1934-02-28 | | | [[Ficheiro:María Jesús Gil de Antuñano 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1341 | [[:d:Q22674799|Q22674799]] | [[Julia Mélida]] | [[Madrid]] | 1897 | [[Madrid]] | 1968-05-27 | |- | style='text-align:right'| 1342 | [[:d:Q22953519|Q22953519]] | [[Lula Gómez]] | [[Madrid]] | 1970-08-24 | | | [[Ficheiro:Lula Gómez (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1343 | [[:d:Q22963693|Q22963693]] | [[Mercedes del Río Merino]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1344 | [[:d:Q22965145|Q22965145]] | [[Silvia Grijalba]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1345 | [[:d:Q22980599|Q22980599]] | [[Cristina Clavijo]] | [[Madrid]] | 1906-08-15 | [[Valencia]] | 1998 | |- | style='text-align:right'| 1346 | [[:d:Q22998664|Q22998664]] | [[María Espinosa de la Llave]] | [[Madrid]] | 1977-01-11 | | | [[Ficheiro:María Espinosa de la Llave.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1347 | [[:d:Q23009455|Q23009455]] | [[Jazmín Beirak]] | [[Madrid]] | 1978-12-02 | | | [[Ficheiro:(Jazmín Beirak) Entrevista a Jazmín Beirak. IV Encuentro Cultura y Ciudadanía.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1348 | [[:d:Q23009460|Q23009460]] | [[Cecilia Salazar]] | [[Madrid]] | 1960-03-27 | | | [[Ficheiro:Cecilia Salazar 2016 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1349 | [[:d:Q23010189|Q23010189]] | [[Ana Briones Alonso]] | [[Madrid]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1350 | [[:d:Q23010357|Q23010357]] | [[Elena Sevillano de las Heras]] | [[Madrid]] | 1974-07-27 | | | [[Ficheiro:Elena Sevillano 2016 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1351 | [[:d:Q23010374|Q23010374]] | [[Carmen San José]] | [[Madrid]] | 1951-06-03 | | | [[Ficheiro:Carmen San José 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1352 | [[:d:Q23011261|Q23011261]] | [[Mercedes Vila Juárez]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1353 | [[:d:Q23043016|Q23043016]] | [[Isabel Quintanilla]] | [[Madrid]] | 1938-07-22 | [[Brunete]] | 2017-10-24 | |- | style='text-align:right'| 1354 | [[:d:Q23049766|Q23049766]] | [[Mar Solís]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1355 | [[:d:Q23059179|Q23059179]] | [[Lola Casamayor]] | [[Madrid]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Lola Casamayor wikipedia perfil actriz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1356 | [[:d:Q23067871|Q23067871]] | [[Nuria Martí Gutiérrez]] | [[Madrid]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1357 | [[:d:Q23138172|Q23138172]] | [[Mercedes Rodrigo Bellido]] | [[Madrid]] | 1891-05-12 | [[San Xoán, Porto Rico|San Xoán]] | 1982-09-12 | [[Ficheiro:Mercedes Rodrigo en 1949.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1358 | [[:d:Q23197742|Q23197742]] | [[Leticia González]] | [[Madrid]] | 1971-03-17<br/>1971 | | | [[Ficheiro:Leticia González.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1359 | [[:d:Q23289223|Q23289223]] | [[Lola Muñoz]] | [[Madrid]] | 1958-05-05 | [[Madrid]] | 2015-08-03 | |- | style='text-align:right'| 1360 | [[:d:Q23296493|Q23296493]] | [[Soledad Murillo]] | [[Madrid]] | 1956-04-21 | | | [[Ficheiro:Soledad Murillo 2016.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1361 | [[:d:Q23302005|Q23302005]] | [[María Roldán Castros]] | [[Madrid]] | 1912-01-08 | [[Cidade de México]] | 2003-10-11 | [[Ficheiro:Asistentes 61 Roloan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1362 | [[:d:Q23304227|Q23304227]] | [[Rocio de la Villa]] | [[Madrid]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Rocio de la Villa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1363 | [[:d:Q23304671|Q23304671]] | [[Raquel López Contreras]] | [[Madrid]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Raquel López 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1364 | [[:d:Q23307720|Q23307720]] | [[Julia Pavón]] | [[Madrid]] | 1968 | | | [[Ficheiro:JuliaP.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1365 | [[:d:Q23419011|Q23419011]] | [[Gloria Giner de los Ríos García]] | [[Madrid]] | 1885-03-28 | [[Madrid]] | 1970-02-06 | [[Ficheiro:Gloria Giner de los Ríos García.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1366 | [[:d:Q23419306|Q23419306]] | [[Inma Cuevas]] | [[Madrid]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Inma Cuevas. (21635409262).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1367 | [[:d:Q23637023|Q23637023]] | [[Carmen Román Pastor]] | [[Alcalá de Henares]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 1368 | [[:d:Q23641836|Q23641836]] | [[María Clè Leal]] | [[Madrid]] | 1980-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1369 | [[:d:Q23646066|Q23646066]] | [[Francisca Puertas Maroto]] | [[Madrid]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1370 | [[:d:Q23659645|Q23659645]] | [[Maricé Salcedo]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1371 | [[:d:Q23661447|Q23661447]] | [[Nagua Alba]] | [[Madrid]] | 1990-03-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1372 | [[:d:Q23675202|Q23675202]] | [[Pepa Pedroche]] | [[Madrid]] | 1967-08-18 | | | [[Ficheiro:Pepa Pedroche en La vida es sueño.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1373 | [[:d:Q23675933|Q23675933]] | [[Pilar González España]] | [[Madrid]] | 1960-12-17 | | | [[Ficheiro:Pilar G. España.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1374 | [[:d:Q23694793|Q23694793]] | [[Irene Cruz]] | [[Madrid]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 1375 | [[:d:Q23710197|Q23710197]] | [[Esperanza Rodríguez Cerdán]] | [[Rascafría]] | 1892-07-21 | [[Valencia]] | 1984-07-17 | |- | style='text-align:right'| 1376 | [[:d:Q23781161|Q23781161]] | [[Laura Gadea]] | [[Madrid]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 1377 | [[:d:Q23784167|Q23784167]] | [[Rosa Cremón Parra]] | [[Villaverde, Madrid|Villaverde]] | 1914-10-26 | | 2005 | [[Ficheiro:Rosa Cremón Parra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1378 | [[:d:Q23805021|Q23805021]] | [[Petra Barnés González]] | [[Madrid]] | 1908-04-09 | | 1992 | [[Ficheiro:Petra Barnés González.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1379 | [[:d:Q23807398|Q23807398]] | [[Cristina Herrera Santa-Cecilia]] | [[Madrid]] | 1956 | | | [[Ficheiro:C.Herrera.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1380 | [[:d:Q23812698|Q23812698]] | [[Alicia Alted Vigil]] | [[Madrid]] | 1953 | | | [[Ficheiro:(Alicia Alted Vigil) Los exilios de la Guerra Civil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1381 | [[:d:Q23872293|Q23872293]] | [[Esther Ortega]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1382 | [[:d:Q23903057|Q23903057]] | [[María Dolores Gómez Molleda]] | [[Colmenar Viejo]] | 1922-09-15 | [[Salamanca]] | 2017-10-10 | |- | style='text-align:right'| 1383 | [[:d:Q23904762|Q23904762]] | [[Paloma Aguilar Fernández]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1384 | [[:d:Q23907050|Q23907050]] | [[Mercedes de Vega]] | [[Madrid]] | 1960-06-24 | | | [[Ficheiro:Mercedes-de-la-vega.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1385 | [[:d:Q23907159|Q23907159]] | [[Sofía Moro]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1386 | [[:d:Q23909155|Q23909155]] | [[Pilar Soto]] | [[Madrid]] | 1979-10-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1387 | [[:d:Q23939822|Q23939822]] | [[Trinidad Gallego Prieto]] | [[Madrid]] | 1913-10-28 | [[Barcelona]] | 2011-11-09 | [[Ficheiro:Trinidad Gallego Prieto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1388 | [[:d:Q23942830|Q23942830]] | [[Rosario Guerrero]] | [[Madrid]] | 19th century | [[Madrid]] | 1960 | [[Ficheiro:1909-05-08, Blanco y Negro, Rosario Guerrero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1389 | [[:d:Q23943111|Q23943111]] | [[Victoria Valverde González]] | [[Vicálvaro]] | 1888-04-20 | [[Martos]] | 1937-01-12 | |- | style='text-align:right'| 1390 | [[:d:Q24004638|Q24004638]] | [[Lina Yegros]] | [[Madrid]] | 1914-12-06 | [[Madrid]] | 1978-05-19 | |- | style='text-align:right'| 1391 | [[:d:Q24007002|Q24007002]] | [[Trini Montero]] | [[Madrid]] | 1927 | | 2012 | |- | style='text-align:right'| 1392 | [[:d:Q24034926|Q24034926]] | [[Pilar de Madariaga Rojo]] | [[Madrid]] | 1903-04-21 | | 1995-04-06 | |- | style='text-align:right'| 1393 | [[:d:Q24034949|Q24034949]] | [[Lucía Parreño]] | [[Madrid]] | 1991-02-10 | | | [[Ficheiro:Omar-sale-videoclip MDSIMA20151015 0913 11-e1445764558614-300x300.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1394 | [[:d:Q24036222|Q24036222]] | [[Eugenia González Ramos]] | [[Hortaleza]] | 1919 | [[Barcelona]] | 1939-05-11 | |- | style='text-align:right'| 1395 | [[:d:Q24040921|Q24040921]] | [[Mar Bordallo]] | [[Madrid]] | 1970-06-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1396 | [[:d:Q24045557|Q24045557]] | [[Lina Rosales]] | [[Madrid]] | 1928-12-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1397 | [[:d:Q24049102|Q24049102]] | [[Sarah McQuaid]] | [[Madrid]] | 1966-05-19 | | | [[Ficheiro:Sarah McQuaid with two guitars.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1398 | [[:d:Q24052875|Q24052875]] | [[Nani Fernández]] | [[Madrid]] | 1923-02-22 | [[Madrid]] | 1960-11-09 | |- | style='text-align:right'| 1399 | [[:d:Q24054864|Q24054864]] | [[Marta García-Matos]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1400 | [[:d:Q24055277|Q24055277]] | [[Marisa Siguán]] | [[Madrid]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 1401 | [[:d:Q24066911|Q24066911]] | [[Lorena Navarro]] | [[Madrid]] | 2000-11-11 | | | [[Ficheiro:Lorena Navarro 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1402 | [[:d:Q24076856|Q24076856]] | [[María-Paz Yáñez]] | [[Madrid]] | 1944-03-13 | | 2025-01-16 | |- | style='text-align:right'| 1403 | [[:d:Q24205865|Q24205865]] | [[Madre María Rosa]] | [[Madrid]] | 1660-01-14 | [[Lima]] | 1716-08-14 | |- | style='text-align:right'| 1404 | [[:d:Q24216134|Q24216134]] | [[Salud Hernández]] | [[Madrid]] | 1957-02-11 | | | [[Ficheiro:Salud Hernandez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1405 | [[:d:Q24238255|Q24238255]] | [[Patricia Horrillo]] | [[Madrid]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Iberoconf 2023 - Organizador Wikimedia Colombia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1406 | [[:d:Q24266241|Q24266241]] | [[Virginia Rodríguez Aragón]] | [[Madrid]] | 1980-02-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1407 | [[:d:Q24273137|Q24273137]] | [[Luz Martínez Ten]] | [[Madrid]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Luz Martínez Ten.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1408 | [[:d:Q24524768|Q24524768]] | [[Celia Flores]] | [[Madrid]] | 1981-05-30 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Celia Flores (cropped)2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1409 | [[:d:Q24567347|Q24567347]] | [[Orlena María Miguel Muñoz]] | [[Madrid]] | 1979-08-01 | | | [[Ficheiro:Orlena María de Miguel Muñoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1410 | [[:d:Q24567423|Q24567423]] | [[Lola Robles]] | [[Madrid]] | 1963-09-17 | | | [[Ficheiro:Lola Robles-20180315-b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1411 | [[:d:Q24567424|Q24567424]] | [[María Teresa Fernández-Cuesta]] | [[Madrid]] | 1972-03-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1412 | [[:d:Q24583765|Q24583765]] | [[Margarita María Birriel Salcedo]] | [[Madrid]] | 1953-01-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1413 | [[:d:Q24938472|Q24938472]] | [[Josefina Peña]] | [[Madrid]] | 20th century | [[Madrid]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1414 | [[:d:Q24942851|Q24942851]] | [[Mary Capdevila]] | [[Madrid]] | 1933 | | | |- | style='text-align:right'| 1415 | [[:d:Q25094538|Q25094538]] | [[Alba Carrillo]] | [[Madrid]] | 1986-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1416 | [[:d:Q25276536|Q25276536]] | [[Elena Sánchez Ramos]] | [[Madrid]] | 1965-03-17 | [[Madrid]] | 2016-07-02 | |- | style='text-align:right'| 1417 | [[:d:Q25408711|Q25408711]] | [[Nieves Canta]] | [[Chinchón]] | 1961-02-24 | | | [[Ficheiro:Nieves 3.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1418 | [[:d:Q25409534|Q25409534]] | [[Marta Ferrer]] | [[Madrid]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 1419 | [[:d:Q25410572|Q25410572]] | [[Isabel Tejeda Martín]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Isabel Tejeda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1420 | [[:d:Q25410574|Q25410574]] | [[Patricia Mayayo]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Patricia Mayayo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1421 | [[:d:Q25410582|Q25410582]] | [[Ana Luisa Martínez-Collado]] | [[Madrid]] | 1961-12-13 | | | [[Ficheiro:1IMG 1953 copy ana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1422 | [[:d:Q25411129|Q25411129]] | [[Rosa Olivares]] | [[Madrid]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1423 | [[:d:Q25411139|Q25411139]] | [[Susana Blas Brunel]] | [[Madrid]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Susana Blas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1424 | [[:d:Q25412863|Q25412863]] | [[Aurora López Gonzalez]] | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 1850-05-28 | | 1936-12-06 | |- | style='text-align:right'| 1425 | [[:d:Q25413642|Q25413642]] | [[Carolina Molina]] | [[Madrid]] | 1963-10-26 | | | [[Ficheiro:Carolina Molina en el Palacio de Carlos V de la Alhambra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1426 | [[:d:Q25443385|Q25443385]] | [[Ana Márquez-Aliaga]] | [[Madrid]] | 1946 | | | [[Ficheiro:Ana Márquez Aliaga - oct 2013.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1427 | [[:d:Q25509393|Q25509393]] | [[Obdulia Taboadela]] | [[Madrid]] | 1964-11-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1428 | [[:d:Q25509576|Q25509576]] | [[Isabel Cendán]] | [[Madrid]] | 1976-05-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1429 | [[:d:Q25711363|Q25711363]] | [[Edith Alonso]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1430 | [[:d:Q25796517|Q25796517]] | [[Paloma García Ovejero]] | [[Madrid]] | 1975-08-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1431 | [[:d:Q26053241|Q26053241]] | [[Isabel Durán]] | [[Madrid]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Isabel Duran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1432 | [[:d:Q26072627|Q26072627]] | [[Laura Quevedo]] | [[Coslada]] | 1996-04-15 | | | [[Ficheiro:Laura Quevedo - Tarragona (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1433 | [[:d:Q26156654|Q26156654]] | [[Patricia Reyes Rivera]] | [[Madrid]] | 1973-12-22 | | | [[Ficheiro:Patricia Reyes Rivera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1434 | [[:d:Q26221427|Q26221427]] | [[Lucia Caraballo]] | [[Madrid]] | 1999-07-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1435 | [[:d:Q26268000|Q26268000]] | [[Azucena Díaz]] | [[Madrid]] | 1982-12-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1436 | [[:d:Q26431514|Q26431514]] | [[Patricia García]] | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 1989-12-02 | | | [[Ficheiro:2021-09-25 ESP v ITA - 51523495047 7037781bb2 o.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1437 | [[:d:Q26431516|Q26431516]] | [[Nicole van der Velden]] | [[Madrid]] | 1994-10-26 | | | [[Ficheiro:Nicole van der Velden Rio2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1438 | [[:d:Q26459698|Q26459698]] | [[Marina Bravo Bragado]] | [[Madrid]] | 1989-07-02 | | | [[Ficheiro:Marina Bravo - Torneo de clasificación WRWC 2014 - Italia vs España - 55 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1439 | [[:d:Q26702988|Q26702988]] | [[Eva Vives]] | [[Madrid]] | 1976-01-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1440 | [[:d:Q26791217|Q26791217]] | [[Lucía Jiménez Vicente]] | [[Madrid]] | 1997-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1441 | [[:d:Q26791219|Q26791219]] | [[Alicia Magaz]] | [[Madrid]] | 1994-05-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1442 | [[:d:Q26836931|Q26836931]] | [[Natalia Argumosa y Adán]] | [[Madrid]] | 1826 | [[Madrid]] | 1850 | |- | style='text-align:right'| 1443 | [[:d:Q26840254|Q26840254]] | [[Ana María Pérez del Campo|Ana María Pérez del Campo Noriega]] | [[Madrid]] | 1936-05-19 | | | [[Ficheiro:Ana María Pérez del Campo.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1444 | [[:d:Q26866971|Q26866971]] | [[Clara Serra Sánchez]] | [[Madrid]] | 1982-09-13 | | | [[Ficheiro:Clara Serra 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1445 | [[:d:Q26899215|Q26899215]] | [[Mercedes Bengoechea]] | [[Madrid]] | 1952-12-29 | | | [[Ficheiro:Mercedes Bengoechea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1446 | [[:d:Q27062865|Q27062865]] | [[Nadine Hwang]] | [[Madrid]] | 1902-03-09 | [[Bruxelas]] | 1972-02-16 | [[Ficheiro:Nadine Huang.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1447 | [[:d:Q27068095|Q27068095]] | [[Encarnación Fernández Ruiz-Gálvez]] | [[Madrid]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1448 | [[:d:Q27119202|Q27119202]] | [[Paula Cancio]] | [[Madrid]] | 1984-03-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1449 | [[:d:Q27119568|Q27119568]] | [[Ángeles Afuera]] | [[Madrid]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 1450 | [[:d:Q27267416|Q27267416]] | [[Pino Betancor Álvarez]] | [[Madrid]] | 1928-04-28<br/>1928 | [[As Palmas de Gran Canaria]] | 2003-01-03<br/>2003 | |- | style='text-align:right'| 1451 | [[:d:Q27301979|Q27301979]] | [[Luna Miguel]] | [[Alcalá de Henares]] | 1990-11-06 | | | [[Ficheiro:Luna Miguel por Laura Rosal..jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1452 | [[:d:Q27307959|Q27307959]] | [[Luisa Carnés]] | [[Madrid]] | 1905-01-03 | [[Cidade de México]] | 1964-03-12 | |- | style='text-align:right'| 1453 | [[:d:Q27509349|Q27509349]] | [[María Adela Durango]] | [[Madrid]] | 1916-11-25 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1454 | [[:d:Q27560621|Q27560621]] | [[Dafne Keen]] | [[Madrid]] | 2005-01-04 | | | [[Ficheiro:Dafne Keen (48383778052) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1455 | [[:d:Q27665545|Q27665545]] | [[Tamara Falcó Preysler]] | [[Madrid]] | 1981-11-20 | | | [[Ficheiro:Tamara Falcó, 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1456 | [[:d:Q27701606|Q27701606]] | [[زايدا كانتيرا د كاسترو]] | [[Madrid]] | 1977-06-06 | | | [[Ficheiro:La diputada del PSOE y excomandante Zaida Cantera (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1457 | [[:d:Q27755777|Q27755777]] | [[María Jesús Bonilla Domínguez]] | [[Madrid]] | 1964-07-28 | | | [[Ficheiro:(María Jesús Bonilla Domínguez) Constitución comisión modelo policial2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1458 | [[:d:Q27756128|Q27756128]] | [[María del Carmen Álvarez-Arenas Cisneros]] | [[Madrid]] | 1948-08-03 | | | [[Ficheiro:(María del Carmen Álvarez-Arenas Cisneros) Foro Abierto de Emprendimiento 2016 (26386608073) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1459 | [[:d:Q27786538|Q27786538]] | [[Talía del Val]] | [[Madrid]] | 1988-11-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1460 | [[:d:Q27820721|Q27820721]] | [[Maria Del Pino y Calvo-Sotelo]] | [[Madrid]] | 1956-03-19<br/>1950s | | | |- | style='text-align:right'| 1461 | [[:d:Q27861544|Q27861544]] | [[Lucía Guerrero]] | [[Madrid]] | 1993-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1462 | [[:d:Q27888941|Q27888941]] | [[Pilar von Carsten]] | [[Madrid]] | 1947-10-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1463 | [[:d:Q27898980|Q27898980]] | [[Irene Hagen]] | [[Madrid]] | 1981-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1464 | [[:d:Q27909567|Q27909567]] | [[Mar Arteaga]] | [[Madrid]] | 1963-11-24 | | | [[Ficheiro:Mar Arteaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1465 | [[:d:Q27942749|Q27942749]] | [[Susana Pérez Quislant]] | [[Madrid]] | 1964-03-11 | | | [[Ficheiro:Susana Perez Quislant Alcaldesa de Pozuelo de Alarcón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1466 | [[:d:Q27943397|Q27943397]] | [[Ainhoa Goñi]] | [[Madrid]] | 1979-08-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1467 | [[:d:Q27955351|Q27955351]] | [[Carmen Sánchez Fernández]] | [[Madrid]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1468 | [[:d:Q27961477|Q27961477]] | [[María Francisca Fernanda Fitz-James Stuart zu Stolberg-Gedern]] | [[Madrid]] | 1775-03-22 | [[Versalles]] | 1852-09-22 | [[Ficheiro:Mariano Salvador Maella - Retrato de uma moça.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1469 | [[:d:Q27982952|Q27982952]] | [[María Antonia de Castro Rosales]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Maria Antonia de Castro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1470 | [[:d:Q28001907|Q28001907]] | [[María Almenta]] | [[Madrid]] | 1997-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1471 | [[:d:Q28017224|Q28017224]] | [[Inés Joyes y Blake]] | [[Madrid]] | 1731-12-27 | [[Vélez-Málaga]] | 1808 | |- | style='text-align:right'| 1472 | [[:d:Q28028597|Q28028597]] | [[María José Sáez Carrasco]] | [[Madrid]] | 1965-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1473 | [[:d:Q28031214|Q28031214]] | [[Sofía Oria]] | [[Madrid]] | 2002-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1474 | [[:d:Q28042941|Q28042941]] | [[María Teresa de Silva-Fernández de Híjar y de Palafox]] | [[Madrid]] | 1772-03-10 | [[Florencia]] | 1818-04-29 | [[Ficheiro:Retrato de Maria Teresa de Silva y Palafox, marquesa de Ariza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1475 | [[:d:Q28048322|Q28048322]] | [[Almudena de Benito Alonso]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1476 | [[:d:Q28055971|Q28055971]] | [[Marquise María Josefa de Silva-Bazán]] | [[Leganés]] | 1818-07-29 | [[Almendralexo]] | 1874-07-30 | |- | style='text-align:right'| 1477 | [[:d:Q28057701|Q28057701]] | [[Antoñita viuda de Ruiz]] | [[Madrid]] | 1925 | | | |- | style='text-align:right'| 1478 | [[:d:Q28057718|Q28057718]] | [[Yayo Herrero]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Yayo Herrero by Dani Blanco ArgiaEUS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1479 | [[:d:Q28065880|Q28065880]] | [[María de la Salud Bernaldo de Quirós y Bustillo]] | [[Madrid]] | 1898-03-26<br/>1898 | [[Madrid]] | 1983-09-26<br/>1983 | [[Ficheiro:María Bernaldo de Quirós.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1480 | [[:d:Q28112134|Q28112134]] | [[Inés Aldea]] | [[Madrid]] | 1991-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1481 | [[:d:Q28112739|Q28112739]] | [[Alejandra Meco]] | [[Madrid]] | 1990-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1482 | [[:d:Q28136099|Q28136099]] | [[Yolanda Domínguez]] | [[Madrid]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Yolanda-Dominguez Artist.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1483 | [[:d:Q28226201|Q28226201]] | [[Margarita Aizpuru]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Marga Aizpuru.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1484 | [[:d:Q28478405|Q28478405]] | [[Amelia Abascal]] | [[Madrid]] | 1920-01-07 | [[Cidade de México]] | 1987-09-09 | [[Ficheiro:Amelia Abascal 1951 Mex DF.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1485 | [[:d:Q28501456|Q28501456]] | [[Irene Ruiz]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1486 | [[:d:Q28502688|Q28502688]] | [[Francisca de Pedraza]] | [[Alcalá de Henares]] | 16th century | | 17th century | |- | style='text-align:right'| 1487 | [[:d:Q28503247|Q28503247]] | [[Marga Clark]] | [[Madrid]] | 1944-07-17 | | | [[Ficheiro:Captura de pantalla 2016-12-29 a las 20.23.56.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1488 | [[:d:Q28532655|Q28532655]] | [[Trinidad Ramos]] | [[Madrid]] | 1835 | [[Carabanchel Bajo]] | 1863-01-03 | [[Ficheiro:Fotografías recogidas por el pintor Manuel Castellano. Tomo 4 21.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1489 | [[:d:Q28555587|Q28555587]] | [[Alicia Montoya]] | [[Madrid]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1490 | [[:d:Q28599876|Q28599876]] | [[Maria Antonia Dorotea Gonzaga]] | [[Madrid]] | 1735-02-06 | [[Madrid]] | 1801-02-17 | [[Ficheiro:María Antonia Gonzaga by Goya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1491 | [[:d:Q28605835|Q28605835]] | [[Concepción Alfaya|Concepción Alfaya López]] | [[Madrid]] | 1886-12-24 | [[Madrid]] | 1945-10-17 | |- | style='text-align:right'| 1492 | [[:d:Q28611205|Q28611205]] | [[Coral Herrera]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 1493 | [[:d:Q28663003|Q28663003]] | [[Josefa de Zúñiga y Castro, Marchioness of Sarria]] | [[Madrid]] | 1718-01-04 | [[Madrid]] | 1771-05-31 | |- | style='text-align:right'| 1494 | [[:d:Q28672271|Q28672271]] | [[Aurora Fajardo]] | [[Madrid]] | 1975-08-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1495 | [[:d:Q28708613|Q28708613]] | [[Ignacia Bernuy y Balda]] | [[Madrid]] | 19th century | [[Madrid]] | 1874-03-10 | |- | style='text-align:right'| 1496 | [[:d:Q28733301|Q28733301]] | [[Maria Teresa de Montcada y Benavides]] | [[Madrid]] | 1707-08-12 | [[Madrid]] | 1756-05-14 | |- | style='text-align:right'| 1497 | [[:d:Q28735570|Q28735570]] | [[Carmen de Andrés Conde]] | [[Madrid]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 1498 | [[:d:Q28735831|Q28735831]] | [[Capi Corrales Rodrigáñez]] | [[Madrid]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1499 | [[:d:Q28735839|Q28735839]] | [[Estefanía Matesanz Romero]] | [[Madrid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 1500 | [[:d:Q28735993|Q28735993]] | [[Nela Aragón]] | [[Madrid]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1501 | [[:d:Q28736357|Q28736357]] | [[Julia Vigre García]] | [[Madrid]] | 1916-02-27 | [[Madrid]] | 2008-06-27 | |- | style='text-align:right'| 1502 | [[:d:Q28744772|Q28744772]] | [[Alicia Relinque Eleta]] | [[Madrid]] | 1960 | | | [[Ficheiro:(Alicia Relinque). Historias de Luz. HDL Alicia Relinque, una enamorada de la literatura y la cultura china (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1503 | [[:d:Q28745697|Q28745697]] | [[Arantxa Unda]] | [[Madrid]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 1504 | [[:d:Q28763754|Q28763754]] | [[Mercedes Díaz]] | [[Madrid]] | 1894 | [[Buenos Aires]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 1505 | [[:d:Q28837895|Q28837895]] | [[Patricia Molins]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1506 | [[:d:Q28840675|Q28840675]] | [[Bely Basarte]] | [[Madrid]] | 1991-12-14 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Bely Basarte (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1507 | [[:d:Q28856295|Q28856295]] | [[Verónica Perales]] | [[Madrid]] | 1974-05-02 | | | [[Ficheiro:Veronica Perales march2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1508 | [[:d:Q28860848|Q28860848]] | [[Mercedes Montero Díaz]] | [[Madrid]] | 1959-02-02 | | | [[Ficheiro:Montero2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1509 | [[:d:Q28865078|Q28865078]] | [[Laura Velasco]] | [[Madrid]] | 1990-06-06 | | | [[Ficheiro:Laura Velasco.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1510 | [[:d:Q28869544|Q28869544]] | [[Clementina Albéniz Pascual]] | [[Madrid]] | 1853-01 | [[Madrid]] | 1946-11-05 | |- | style='text-align:right'| 1511 | [[:d:Q28872542|Q28872542]] | [[Elvira García Díaz]] | [[Madrid]] | 1971-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1512 | [[:d:Q28872632|Q28872632]] | [[Ana María González García]] | [[Madrid]] | 1970-07-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1513 | [[:d:Q28872716|Q28872716]] | [[María Encarnación Moya Nieto]] | [[Chinchón]]<br/>[[Madrid]] | 1954-11-29 | | | [[Ficheiro:(María Encarnación Moya Nieto) Pleno debate investidura sin candidato (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1514 | [[:d:Q28913116|Q28913116]] | [[Irene Guerrero de Luna]] | [[Madrid]] | 1911-05-18 | [[Madrid]] | 1996-03-23 | |- | style='text-align:right'| 1515 | [[:d:Q28922450|Q28922450]] | [[Lourdes Prados Torreira]] | [[Madrid]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1516 | [[:d:Q28922494|Q28922494]] | [[Margarita Sánchez Romero]] | [[Madrid]] | 1971-08-31<br/>1971 | | | [[Ficheiro:Marga Sánchez Romero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1517 | [[:d:Q28922598|Q28922598]] | [[Almudena Hernando]] | [[Madrid]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Almudena Hernando. Etiopía proyecto de Etiopía (2016-2019)- "Cultura material, colonialismo y género en Etiopía. Una aproximación etnoarqueológica".jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1518 | [[:d:Q28922766|Q28922766]] | [[Sonia Ibáñez]] | [[Madrid]] | 1977-06-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1519 | [[:d:Q28922791|Q28922791]] | [[Paloma González Marcén]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1520 | [[:d:Q28926261|Q28926261]] | [[Concepción Blanco Mínguez]] | [[Alcalá de Henares]] | 1907 | [[Cádiz]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 1521 | [[:d:Q28926934|Q28926934]] | [[Alicia Rodero Riaza]] | [[Madrid]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Alicia Rodero Riaza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1522 | [[:d:Q28927305|Q28927305]] | [[Encarnación Cabré Herreros]] | [[Madrid]] | 1911-03-21 | [[Madrid]] | 2005-03-18 | [[Ficheiro:Encarnación Cabré 1930.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1523 | [[:d:Q28935087|Q28935087]] | [[María Calvo Charro]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:MCalvo2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1524 | [[:d:Q28942304|Q28942304]] | [[Inmaculada Rodríguez Cuervo]] | [[Madrid]] | 1965-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1525 | [[:d:Q29002283|Q29002283]] | [[Alicia Sornosa]] | [[Madrid]] | 1973 | | | [[Ficheiro:ALICIA retrato (Estudio Dr Sombras).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1526 | [[:d:Q29017555|Q29017555]] | [[Emma Tuselli]] | [[Madrid]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Emma Tusell Sánchez, montadora, guionista y directora de cine española.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1527 | [[:d:Q29021233|Q29021233]] | [[Ramona Aparicio Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1808 | [[Madrid]] | 1881-03-15 | |- | style='text-align:right'| 1528 | [[:d:Q29033375|Q29033375]] | [[Guadalupe Arbona Abascal]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Guadaweb.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1529 | [[:d:Q29053490|Q29053490]] | [[Pilar García Mouton]] | [[Madrid]] | 1953-03-05 | | | [[Ficheiro:Pilar García Mouton (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1530 | [[:d:Q29160537|Q29160537]] | [[María Jesús Abad Tejerina]] | [[Madrid]] | 1955-07-12 | | | [[Ficheiro:Maria Jesus Abad Tejerina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1531 | [[:d:Q29366475|Q29366475]] | [[Purificación López-García]] | [[Madrid]] | 1965-09-23 | | | [[Ficheiro:Purificación López-García par Frédérique Plas.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1532 | [[:d:Q29378010|Q29378010]] | [[Miryam Anllo]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1533 | [[:d:Q29446485|Q29446485]] | [[Elena Bajo]] | [[Madrid]] | 1976<br/>1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1534 | [[:d:Q29450601|Q29450601]] | [[Piedad Solans Blanco]] | [[Madrid]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 1535 | [[:d:Q29451641|Q29451641]] | [[Ana de Alvear]] | [[Madrid]] | 1962-06-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1536 | [[:d:Q29463765|Q29463765]] | [[Laura García Arroyo]] | [[Madrid]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Laura García Arroyo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1537 | [[:d:Q29465628|Q29465628]] | [[Yolanda García Serrano]] | [[Madrid]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1538 | [[:d:Q29523282|Q29523282]] | [[Nerea Calvillo]] | [[Madrid]] | 1973-03-07 | | | [[Ficheiro:Nerea Calvillo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1539 | [[:d:Q29555940|Q29555940]] | [[María Fernanda Santiago Bolaños]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1540 | [[:d:Q29562703|Q29562703]] | [[Marta Peirano]] | [[Madrid]] | 1975-11-07 | | | [[Ficheiro:Marta Peirano (segundo aniversario de eldiario.es).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1541 | [[:d:Q29570833|Q29570833]] | [[Amparo López Corral]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Amparo Lopez Corral.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1542 | [[:d:Q29571155|Q29571155]] | [[Carmen Herrero Blanco]] | [[Madrid]] | 1948 | | | [[Ficheiro:Carmen Herrero 2012 - Los Viernes al Sol (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1543 | [[:d:Q29577360|Q29577360]] | [[Lourdes Centeno]] | [[Madrid]] | 1970-11-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1544 | [[:d:Q29655114|Q29655114]] | [[Carmen Alonso Ledesma]] | [[Madrid]] | 1944-09-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1545 | [[:d:Q29788184|Q29788184]] | [[María Hernández-Sampelayo]] | [[Madrid]] | 1955 | | | [[Ficheiro:2 Maria HS marzo 17.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1546 | [[:d:Q29972956|Q29972956]] | [[Raquel Ponce Martín]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Raquel Ponce.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1547 | [[:d:Q30038944|Q30038944]] | [[Diana Larrea]] | [[Madrid]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Foto-personal DLARREA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1548 | [[:d:Q30050995|Q30050995]] | [[Tania Pardo]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Tania Pardo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1549 | [[:d:Q30075889|Q30075889]] | [[María Crespo Garrido]] | [[Madrid]] | 1970-08-31 | | | No/unknown value |- | style='text-align:right'| 1550 | [[:d:Q30099766|Q30099766]] | [[Beatriz Ros]] | [[Madrid]] | 1974-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1551 | [[:d:Q30327729|Q30327729]] | [[Balbina Martínez Caviró]] | [[Madrid]] | 1926-08-05 | [[Madrid]] | 2019-07-03 | |- | style='text-align:right'| 1552 | [[:d:Q30331244|Q30331244]] | [[Paulina Cabrero y Martínez]] | [[Madrid]] | 1822 | [[Madrid]] | 1901-01-21 | [[Ficheiro:Paulina Cabrero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1553 | [[:d:Q30337906|Q30337906]] | [[Noni Lazaga]] | [[Madrid]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Noni Lazaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1554 | [[:d:Q30348852|Q30348852]] | [[María Conde]] | [[Madrid]] | 1997-01-14 | | | [[Ficheiro:María Conde 10 ZVVZ USK Praha EuroLeague Women 20241212 (6).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1555 | [[:d:Q30453419|Q30453419]] | [[Nieves Correa]] | [[Madrid]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Nieves Correa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1556 | [[:d:Q30506374|Q30506374]] | [[Ana Martínez Gil]] | [[Madrid]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1557 | [[:d:Q30754283|Q30754283]] | [[Patricia Ricard]] | [[Madrid]] | 1963-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1558 | [[:d:Q30883168|Q30883168]] | [[Elena Contreras Patiño]] | [[Madrid]] | 1988 | | | [[Ficheiro:FCB v Real Sociedad - DSC 1373 (51261828157) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1559 | [[:d:Q30899075|Q30899075]] | [[Paca Arceo]] | [[Madrid]] | 1945-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1560 | [[:d:Q30899543|Q30899543]] | [[Lourdes Ramos Rivero]] | [[Madrid]] | 1968-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1561 | [[:d:Q30899560|Q30899560]] | [[Leonor Fernández de Córdoba y Milán de Aragón]] | [[Madrid]] | 1530s | [[Sevilla]] | 1597 | |- | style='text-align:right'| 1562 | [[:d:Q30900412|Q30900412]] | [[Teresa Gonzalo]] | [[Madrid]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1563 | [[:d:Q30901915|Q30901915]] | [[Elena Andrés]] | [[Madrid]] | 1929 | | 2011 | |- | style='text-align:right'| 1564 | [[:d:Q30902480|Q30902480]] | [[Carmen Morodo]] | [[Madrid]] | 1973-04-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1565 | [[:d:Q31074813|Q31074813]] | [[Antonia Campos]] | [[Madrid]] | 1814-03-02 | [[Madrid]] | 1875-08-31 | [[Ficheiro:Retrato de Antonia Campos-Briganti-Gómez Lit. de Bachiller.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1566 | [[:d:Q31206408|Q31206408]] | [[Marisa Marco]] | [[Madrid]] | 1947 | | 2017-06-17 | |- | style='text-align:right'| 1567 | [[:d:Q33001457|Q33001457]] | [[Elena de la Cruz]] | [[Madrid]] | 1972-06-23 | [[Hospital Virgen de la Salud]] | 2017-04-04 | [[Ficheiro:(Elena de la Cruz) 20170302 4499 Fomento Comisión Presupuestos (32821542680) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1568 | [[:d:Q33113559|Q33113559]] | [[María del Carmen Simón Palmer]] | [[Madrid]] | 1946-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1569 | [[:d:Q33774568|Q33774568]] | [[Julia Espín y Pérez de Collbrand]] | [[Madrid]] | 1838-11-18 | [[Calle de Alcalá]]<br/>[[Madrid]] | 1906-12-19 | [[Ficheiro:Julia Espín y Pérez de Collbrand.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1570 | [[:d:Q34001880|Q34001880]] | [[Mónica López Barahona]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1571 | [[:d:Q34089613|Q34089613]] | [[Casilda Alonso-Martínez y Martín]] | [[Madrid]] | 1866 | [[Paseo da Castellana]] | 1959-04-03 | [[Ficheiro:Condesa de Romanones.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1572 | [[:d:Q36317249|Q36317249]] | [[Marisol Casado Estupiñán]] | [[Madrid]] | 1956-10-11 | | | [[Ficheiro:2018-10-15 Horizontal bar Victory ceremony (Apparatus final Boys' Artistic Gymnastics) at 2018 Summer Youth Olympics by Sandro Halank–013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1573 | [[:d:Q36363147|Q36363147]] | [[Cris Méndez]] | [[Madrid]] | 1980-06-15 | | | [[Ficheiro:Cris Méndez Zona de Confort.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1574 | [[:d:Q36695544|Q36695544]] | [[Isabel Gema González González]] | [[Madrid]] | 1964-04-25 | | | [[Ficheiro:(Isabel Glez Glez) Isabel Díaz Ayuso asiste al desayuno informático FORUM EUROPA con Alejandro Fernández. (47133123281) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1575 | [[:d:Q36698853|Q36698853]] | [[Mercedes Román]] | [[Madrid]] | 1945-09-26 | | 2024-07-17 | |- | style='text-align:right'| 1576 | [[:d:Q37438689|Q37438689]] | [[Ana Ramírez Cañil]] | [[Madrid]] | 1958 | | | [[Ficheiro:La escritora y periodista Ana R. Cañil (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1577 | [[:d:Q37439251|Q37439251]] | [[Dolores Cortés]] | [[Madrid]] | 1850 | | 1912 | |- | style='text-align:right'| 1578 | [[:d:Q37628612|Q37628612]] | [[Bea Beltrán]] | [[Tres Cantos (Q24012644)|Tres Cantos]] | 1997-12-10 | | | [[Ficheiro:Bea Beltrán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1579 | [[:d:Q37833201|Q37833201]] | [[Carmen Sobejano]] | [[Madrid]] | 1884-12-13 | [[Granada]] | 1933-06-12 | [[Ficheiro:1920-09-05, La Novela Teatral, Carmen Sobejano, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1580 | [[:d:Q38061628|Q38061628]] | [[Sara Salarrullana]] | [[Madrid]] | 2001-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1581 | [[:d:Q38226511|Q38226511]] | [[Mónica Pérez de las Heras]] | [[Madrid]] | 1965-03-05 | | | [[Ficheiro:Mónica Pérez de las Heras 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1582 | [[:d:Q39078704|Q39078704]] | [[Cristina Sánchez]] | [[Madrid]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1583 | [[:d:Q40380328|Q40380328]] | [[María Retuerto]] | [[Madrid]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1584 | [[:d:Q40687226|Q40687226]] | [[María Mañeru]] | [[Madrid]] | 1971-11-22 | | | [[Ficheiro:María Mañeru.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1585 | [[:d:Q41590632|Q41590632]] | [[Paquita Gorroño]] | [[Madrid]] | 1913-11-05 | [[Rabat]] | 2017-08-22 | [[Ficheiro:Biografía de Paquita Gorroño en la exposición "Del éxodo y del viento".jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1586 | [[:d:Q41634605|Q41634605]] | [[Rocío Jiménez]] | [[Madrid]] | 1959-01-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1587 | [[:d:Q41635676|Q41635676]] | [[Loli Sánchez]] | [[España]]<br/>[[Madrid]] | 1964-07-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1588 | [[:d:Q41672846|Q41672846]] | [[Pilar Marcos Domínguez]] | [[Madrid]] | 1962-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1589 | [[:d:Q41711139|Q41711139]] | [[Pilar Lledó Collada]] | [[Alcalá de Henares]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Pilar Lledó Collada (RPS 13-05-2017) Alcalá de Henares.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1590 | [[:d:Q41717382|Q41717382]] | [[Teresa Giráldez Fernández]] | [[Madrid]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Teresa Giráldez Fernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1591 | [[:d:Q41776896|Q41776896]] | [[Beatriz Cortázar]] | [[Madrid]] | 1963-07-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1592 | [[:d:Q41777062|Q41777062]] | [[Cristina Mediero]] | [[Madrid]] | 1984-07-08 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Cristina Mediero (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1593 | [[:d:Q41798959|Q41798959]] | [[Natalia Fabra]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1594 | [[:d:Q42183629|Q42183629]] | [[Sonia Contera|Sonia Antoranz Contera]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Sonia Contera speaking.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1595 | [[:d:Q42201009|Q42201009]] | [[Sonia Zúñiga]] | [[Madrid]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1596 | [[:d:Q42305258|Q42305258]] | [[Marina Lozano]] | [[Madrid]] | 1976-08-13 | | | [[Ficheiro:MarinaLozanodelaFuente.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1597 | [[:d:Q42307745|Q42307745]] | [[Rosa Allegue]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Rosa Allegue.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1598 | [[:d:Q42307833|Q42307833]] | [[María del Carmen Angoloti y Mesa]] | [[Madrid]] | 1875-09-07 | [[Calle de Goya, Madrid]] | 1959-11-04 | [[Ficheiro:1921-12-03, La Esfera, Duquesa de la Victoria, Gamonal (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1599 | [[:d:Q42310153|Q42310153]] | [[Sally Gutiérrez Dewar]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1600 | [[:d:Q42356285|Q42356285]] | [[Paloma Palao]] | [[Madrid]] | 1944-08-24 | [[Eivisa]] | 1986-04-01 | |- | style='text-align:right'| 1601 | [[:d:Q42566859|Q42566859]] | [[María Manzanares]] | [[Miraflores de la Sierra (Q24012725)|Miraflores de la Sierra]] | 1584 | | 17th century | |- | style='text-align:right'| 1602 | [[:d:Q42596582|Q42596582]] | [[Silvia Arderíus]] | [[Madrid]] | 1990-07-11 | | | [[Ficheiro:Silvia Arderíus Martín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1603 | [[:d:Q42685687|Q42685687]] | [[Virginia Díaz]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1604 | [[:d:Q42805982|Q42805982]] | [[África González Fernández]] | [[Madrid]] | 1962 | | | [[Ficheiro:África González Fernández (O Porriño, 2016).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1605 | [[:d:Q42859258|Q42859258]] | [[Alicia Diaz de la Fuente]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Foto Alicia Díaz de la Fuente de estudio 1. 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1606 | [[:d:Q42862078|Q42862078]] | [[Paloma Escudero]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1607 | [[:d:Q42904652|Q42904652]] | [[Lola Montes]] | [[Madrid]] | 1898-09-24 | | 1983-01-18 | [[Ficheiro:1919-01-08, Mundo Gráfico, Lola Montes, Walken (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1608 | [[:d:Q42908221|Q42908221]] | [[María de Ezpeleta y Álvarez de Toledo]] | [[Madrid]] | 1872-06-11 | [[Cidade de México]] | 1946-05-01 | |- | style='text-align:right'| 1609 | [[:d:Q43056813|Q43056813]] | [[Josefa Ruiz-García]] | [[Madrid]] | 1803 | [[Madrid]] | 1850 | |- | style='text-align:right'| 1610 | [[:d:Q43097563|Q43097563]] | [[Concepción Espejel Jorquera]] | [[Madrid]] | 1959-09-15 | | | [[Ficheiro:(Concepción Espejel) Cospedal y Rouco imponen la Gran Cruz de San Raimundo de Peñafort (12900723205) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1611 | [[:d:Q43256595|Q43256595]] | [[Rocío Cupeiro]] | [[Madrid]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1612 | [[:d:Q43307149|Q43307149]] | [[Ana María Peláez]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1613 | [[:d:Q43325408|Q43325408]] | [[Esther Arizmendi]] | [[Madrid]] | 1956-03-14 | | 2017-11-19 | [[Ficheiro:Esther Arizmendi, en la sede del Consejo de la Transparencia y Buen Gobierno (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1614 | [[:d:Q43371297|Q43371297]] | [[Marisa Núñez]] | [[Madrid]] | 20th century | [[Buenos Aires]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1615 | [[:d:Q43376340|Q43376340]] | [[Cristina Jurado]] | [[Madrid]] | 1972-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1616 | [[:d:Q43378711|Q43378711]] | [[Sandra Gómez]] | [[Madrid]] | 1993-01-23 | | | [[Ficheiro:108 Sandra Gomez SPA 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1617 | [[:d:Q43379803|Q43379803]] | [[Ana Campoy]] | [[Madrid]] | 1979-12-07<br/>1979 | | | [[Ficheiro:Ana-campoy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1618 | [[:d:Q43387082|Q43387082]] | [[Juanita Mansó]] | [[Madrid]] | 1872 | [[Madrid]] | 1957-02-25 | [[Ficheiro:1920-03-07, La Novela Teatral, Juanita Manso, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1619 | [[:d:Q43673839|Q43673839]] | [[Isabel Tintero]] | [[Madrid]] | 1747 | [[Chapel of the Virgen de la Paloma]] | 1813-10-30 | |- | style='text-align:right'| 1620 | [[:d:Q43738667|Q43738667]] | [[Carmen Coronado]] | [[Madrid]] | 1940-06-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1621 | [[:d:Q43778298|Q43778298]] | [[Ángeles Chamorro]] | [[Madrid]] | 1937-03-01 | [[Guadalaxara, España|Guadalaxara]] | 2003-02-11 | |- | style='text-align:right'| 1622 | [[:d:Q44102907|Q44102907]] | [[Rafaela Abadía]] | [[Madrid]] | 1892-03-02 | [[Castelló de la Plana]] | 1983-08-10 | [[Ficheiro:Rafaela Abadia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1623 | [[:d:Q44181678|Q44181678]] | [[Yara Puebla]] | [[Alcalá de Henares]] | 1990-11-16 | | | [[Ficheiro:Yara Puebla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1624 | [[:d:Q44288038|Q44288038]] | [[Joana Pastrana Galindo]] | [[Madrid]] | 1990-09-29 | | | [[Ficheiro:(Joana Pastrana) Mayer reclama el acceso al deporte en igualdad de condiciones para mujeres y hombres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1625 | [[:d:Q44438189|Q44438189]] | [[Luisa Calderón]] | [[Madrid]] | 1858-12 | [[Madrid]] | 1924-08-18 | [[Ficheiro:1919-03-16, La Novela Teatral, Luisa G. Calderón, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1626 | [[:d:Q44449959|Q44449959]] | [[Ana de Siria]] | [[Madrid]] | 1879-12-15 | [[Madrid]] | 1951-12-15 | [[Ficheiro:1919-06-15, La Novela Teatral, Ana Siria, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1627 | [[:d:Q44473944|Q44473944]] | [[María Jesús Echevarría]] | [[Madrid]] | 1932-09-29 | [[Madrid]] | 1963-08-17 | |- | style='text-align:right'| 1628 | [[:d:Q44514839|Q44514839]] | [[La Checa]] | [[Madrid]] | 1903 | | | [[Ficheiro:1919-06-01, La Novela Teatral, Emilia Gómez (La Checa), Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1629 | [[:d:Q44573455|Q44573455]] | [[Olga María Ramos]] | [[Madrid]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Mantón centenario.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1630 | [[:d:Q44623462|Q44623462]] | [[María Eugenia Carballedo Berlanga]] | [[Madrid]] | 1971-09-04 | | | [[Ficheiro:(Eugenia Carballedo) Acto de Ayuso en Galapagar (47943005421) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1631 | [[:d:Q44623772|Q44623772]] | [[María Josefa Aguado del Olmo]] | [[San Sebastián de los Reyes]] | 1958-09-18 | | | [[Ficheiro:(María Josefa Aguado del Olmo) Foro Abierto de Mujer (27178495911) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1632 | [[:d:Q44861746|Q44861746]] | [[Elisa de Calonje y Page]] | [[Calle de San Nicolás, Madrid]]<br/>[[Madrid]] | 1887-06-02 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1633 | [[:d:Q45174504|Q45174504]] | [[Marisa Roesset Velasco]] | [[Madrid]] | 1904-03-06 | [[Madrid]] | 1976-11-18 | [[Ficheiro:Marisa Roesset, "Lola la gitana" (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1634 | [[:d:Q45291309|Q45291309]] | [[Gabriela Bettini]] | [[Madrid]] | 1977-11-08 | | | [[Ficheiro:Profile Gabriela.bettini.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1635 | [[:d:Q45346914|Q45346914]] | [[Sandra Escacena]] | [[Madrid]] | 2001-03-30 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Sandra Escacena y Paco Plaza (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1636 | [[:d:Q45365787|Q45365787]] | [[Encarnación López]] | [[Madrid]] | 1902 | | No/unknown value | [[Ficheiro:1921-05-24, El Liberal, Encarnación Sevilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1637 | [[:d:Q45566299|Q45566299]] | [[Margarita del Val|Margarita del Val Latorre]] | [[Madrid]] | 1959-09-28 | | | [[Ficheiro:Margarita del Val Latorre 2021 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1638 | [[:d:Q46096224|Q46096224]] | [[María Isabel Martínez Campos]] | [[Madrid]] | 1926-03-08 | [[Madrid]] | 2017-12-02 | |- | style='text-align:right'| 1639 | [[:d:Q46235717|Q46235717]] | [[María Luisa Pérez Herrero]] | [[Madrid]] | 1898-04-12 | [[Madrid]] | 1934-05-26 | [[Ficheiro:María Luísa Pérez Herrero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1640 | [[:d:Q46314447|Q46314447]] | [[María Paz Martínez Unciti]] | [[Madrid]] | 1918 | | 1936 | |- | style='text-align:right'| 1641 | [[:d:Q46475208|Q46475208]] | [[María Lacalle]] | [[Madrid]] | 1898-10-13 | | | [[Ficheiro:1918-04-10, Revista Hispánica, María Lacalle, Walken (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1642 | [[:d:Q46596528|Q46596528]] | [[Matilde Franco y Aparicio]] | [[Madrid]] | 1856-02-13 | [[Madrid]] | 1931-11-25 | [[Ficheiro:Matildo Franco Aparicio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1643 | [[:d:Q46999259|Q46999259]] | [[Conchita Gélabert]] | [[Madrid]] | 1857-04-21 | [[rue de Naples]] | 1922-07-12 | [[Ficheiro:Conchita Gelabert by Nadar 05.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1644 | [[:d:Q47067560|Q47067560]] | [[Elsa González]] | [[Madrid]] | 1954-09-06 | | | [[Ficheiro:(Elsa González) Premios ¡Bravo! 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1645 | [[:d:Q47089539|Q47089539]] | [[Adela Balboa y Gómez]] | [[Madrid]] | 1852 | [[Madrid]] | 1890 | |- | style='text-align:right'| 1646 | [[:d:Q47089792|Q47089792]] | [[Fausta Elorz y Olías]] | [[Madrid]] | 19th century | [[Madrid]] | 1906-08-15 | [[Ficheiro:Retrato de Fausta Elorz y Olías.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1647 | [[:d:Q47091966|Q47091966]] | [[Pilar Molina Llorente]] | [[Madrid]] | 1943-12-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1648 | [[:d:Q47093239|Q47093239]] | [[Beatriz Agredano Lozano]] | [[Madrid]] | 1975 | [[Madrid]] | 1996-11-27 | |- | style='text-align:right'| 1649 | [[:d:Q47160547|Q47160547]] | [[Nieves Goicoechea]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:(Nieves Goicoechea) Fernández de la Vega preside la toma de posesión del nuevo secretario de Estado de Comunicación. Pool Moncloa. 11 de marzo de 2010 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1650 | [[:d:Q47171901|Q47171901]] | [[Ana Cela Trulock]] | [[Madrid]] | 1928-12-01 | | 2018-01-04 | |- | style='text-align:right'| 1651 | [[:d:Q47191111|Q47191111]] | [[Belén de Uña Marzo]] | [[Madrid]] | 1993-08-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1652 | [[:d:Q47217035|Q47217035]] | [[Raquel Cárcamo]] | [[Madrid]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 1653 | [[:d:Q47421733|Q47421733]] | [[Αμπάρο Ιλάνα]] | [[Madrid]] | 1934-05-25 | [[Madrid]] | 2001-05-17 | [[Ficheiro:(Amparo Illana) Adolfo Suárez y su esposa, Amparo de Illana en el Palacio de la Moncloa. Pool Moncloa. 19 de septiembre de 1979 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1654 | [[:d:Q47460712|Q47460712]] | [[Arancha del Toro]] | [[Madrid]] | 1973-12-31 | | | [[Ficheiro:Arancha Del Toro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1655 | [[:d:Q47464110|Q47464110]] | [[Alicia Delibes Liniers]] | [[Madrid]] | 1950-04-28 | | | [[Ficheiro:(Alicia Delibes) Presentación Candidatura del PP al ayuntamiento de Madrid (2015) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1656 | [[:d:Q47480817|Q47480817]] | [[Marta Marbán]] | [[Madrid]] | 1976-11-11 | | | [[Ficheiro:Marta Marbán 2016 (cropped) Tele-K.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1657 | [[:d:Q47483186|Q47483186]] | [[Carolina del Olmo]] | [[Madrid]] | 1974 | | | [[Ficheiro:(Carolina del Olmo). Barrio Canino. Carolina del Olmo - ¿Dónde está mi tribu? - Otra crianza es posible - Ágora Sol Radio (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1658 | [[:d:Q47483669|Q47483669]] | [[Gádor Ongil]] | [[Madrid]] | 1956-03-26 | | | [[Ficheiro:Inauguración de la nueva sede del PP de Torrelodones, 17 de abril de 2017 (33308595443).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1659 | [[:d:Q47483997|Q47483997]] | [[Antonia Rosado Casas]] | [[Madrid]] | 1923-05-08 | [[Madrid]] | 1996-04-11 | |- | style='text-align:right'| 1660 | [[:d:Q47490097|Q47490097]] | [[María Guerra]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:María Guerra en la presentación de la 36ª Semana de Cine Español de Carabanchel (2018).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1661 | [[:d:Q47490746|Q47490746]] | [[Isabel Serra]] | [[Madrid]] | 1989-08-15 | | | [[Ficheiro:Isabel Serra Sánchez, 2024 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1662 | [[:d:Q47495105|Q47495105]] | [[Amparo Lorenza Rivelles Guillén]] | [[Madrid]] | 1891-04-14 | [[Valencia]] | 1976-09-22 | |- | style='text-align:right'| 1663 | [[:d:Q47499539|Q47499539]] | [[Ana García D'Atri]] | [[Madrid]] | 1967-10-28 | | | [[Ficheiro:(Ana García D’Atri) 22-11-2012 Visita Centro Fernando de Los Ríos (8209214898) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1664 | [[:d:Q47509269|Q47509269]] | [[Sandra Hermida Muñiz]] | [[Madrid]] | 1972-07-22 | | | [[Ficheiro:Sandra Hermida.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1665 | [[:d:Q47509337|Q47509337]] | [[Mónica Laguna]] | [[Madrid]] | 1964-08-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1666 | [[:d:Q47509527|Q47509527]] | [[Belén Atienza Azcona]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Belen Atienza Azcona (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1667 | [[:d:Q47509528|Q47509528]] | [[Arantxa Aguirre]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Richard Perron, Arantxa Aguirre y José Luis López Linares (Dancing Beethoven) 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1668 | [[:d:Q47514791|Q47514791]] | [[María de los Ángeles Morales Lovaine]] | [[Madrid]] | 1929-01-14 | [[Madrid]] | 2013-05-28 | |- | style='text-align:right'| 1669 | [[:d:Q47516772|Q47516772]] | [[Nuria C. Botey]] | [[Madrid]] | 1977-03-08 | | | [[Ficheiro:Nuria C. Botey.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1670 | [[:d:Q47712124|Q47712124]] | [[Inés de León]] | [[Madrid]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 1671 | [[:d:Q48331782|Q48331782]] | [[Elena Álvarez Mellado]] | [[Madrid]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 1672 | [[:d:Q48475353|Q48475353]] | [[Bibiana Medialdea]] | [[Madrid]] | 1977-05-28 | | | [[Ficheiro:Bibiana Medialdea (2017).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1673 | [[:d:Q48633742|Q48633742]] | [[Inés Toharia Terán]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1674 | [[:d:Q48691935|Q48691935]] | [[María Victoria Fernández-Latorre]] | [[Madrid]] | 1906-01-08 | [[Madrid]] | 2000-12-19 | |- | style='text-align:right'| 1675 | [[:d:Q48720988|Q48720988]] | [[Begoña Torres González]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Begoña Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1676 | [[:d:Q48838034|Q48838034]] | [[Yolanda García]] | [[Madrid]] | 1973-05-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1677 | [[:d:Q48868929|Q48868929]] | [[Blanca Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1990-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1678 | [[:d:Q49114354|Q49114354]] | [[Déborah F. Muñoz]] | [[Madrid]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 1679 | [[:d:Q49242734|Q49242734]] | [[Rosa Bonet]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1680 | [[:d:Q50206528|Q50206528]] | [[Isabel Zubiaurre]] | [[Madrid]] | 1985-08-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1681 | [[:d:Q50236822|Q50236822]] | [[María Mittelbrunn]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 1682 | [[:d:Q50288667|Q50288667]] | [[Emilia Elías Ballesteros]] | [[Madrid]] | 1898-10-02 | [[Cidade de México]] | 1976-10 | |- | style='text-align:right'| 1683 | [[:d:Q50290687|Q50290687]] | [[Margarita Salaverría Galárraga]] | [[Madrid]] | 1911 | [[Madrid]] | 2000-12-07 | [[Ficheiro:Margarita Salaberria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1684 | [[:d:Q50293066|Q50293066]] | [[Paula Anta]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 1685 | [[:d:Q50375982|Q50375982]] | [[María Victoria López-Cordón Cortezo]] | [[Madrid]] | 1949<br/>1942 | | | |- | style='text-align:right'| 1686 | [[:d:Q50377956|Q50377956]] | [[Fuencisla Clemares]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1687 | [[:d:Q50381002|Q50381002]] | [[Consuelo Sanz Pastor y Fernández de Piérola]] | [[Madrid]] | 1916 | | 2014-05-30 | |- | style='text-align:right'| 1688 | [[:d:Q50381438|Q50381438]] | [[María Paz García-Bellido]] | [[Madrid]] | 1940-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1689 | [[:d:Q50390268|Q50390268]] | [[Lucía Mbomío]] | [[Alcorcón]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Lucía Mbomío presentation, 2019 06 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1690 | [[:d:Q50399817|Q50399817]] | [[Alicia Arévalo González]] | [[Madrid]] | 1965<br/>1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1691 | [[:d:Q50413422|Q50413422]] | [[Juana Francisca Rubio]] | [[Madrid]] | 1911-12-27 | [[Madrid]] | 2008-01-28 | |- | style='text-align:right'| 1692 | [[:d:Q50490207|Q50490207]] | [[Consuelo Gutiérrez del Arroyo González]] | [[Madrid]] | 1910-01-14 | [[Madrid]] | 2005 | [[Ficheiro:CONSUELO GUTIERREZ DEL ARROYO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1693 | [[:d:Q50492379|Q50492379]] | [[Sara Osuna]] | [[Madrid]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Sara Osuna Acedo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1694 | [[:d:Q50514353|Q50514353]] | [[Natalia Peiro Pérez]] | [[Madrid]] | 1975-11-19 | | | [[Ficheiro:Natalia Peiro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1695 | [[:d:Q50634772|Q50634772]] | [[Isabel Díaz Ayuso]] | [[Madrid]] | 1978-10-17 | | | [[Ficheiro:Isabel Díaz Ayuso en el séptimo aniversario de El Huffpost (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1696 | [[:d:Q50637878|Q50637878]] | [[Raquel Huerta]] | [[Madrid]] | 1988-01-07 | | | [[Ficheiro:Raquel Huerta 2015b (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1697 | [[:d:Q50737549|Q50737549]] | [[Pilar Sánchez Acera]] | [[Madrid]] | 1974-07-06 | | | [[Ficheiro:Pilar Sánchez Acera (6779677340) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1698 | [[:d:Q50755437|Q50755437]] | [[Laura Díaz Román]] | [[Madrid]] | 1959-09-15 | | | [[Ficheiro:(Laura Díaz Román) Debate de investidura (18465750664) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1699 | [[:d:Q50756777|Q50756777]] | [[Olga Abasolo]] | [[Madrid]] | 1966-12-22 | | | [[Ficheiro:Olga Abasolo 2016 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1700 | [[:d:Q50769796|Q50769796]] | [[Yolanda Barba Galera]] | [[Vallecas]] | No/unknown value | | | [[Ficheiro:Yolanda Barba (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1701 | [[:d:Q50808033|Q50808033]] | [[Laura Barquero]] | [[Madrid]] | 2001-10-12 | | | [[Ficheiro:2018 EC Laura Barquero Aritz Maestu 2018-01-18 19-59-44 (cropped) - Barquero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1702 | [[:d:Q50821054|Q50821054]] | [[Eva Piera]] | [[Madrid]] | 1968-05-04 | | | [[Ficheiro:Eva Piera 2012 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1703 | [[:d:Q50821099|Q50821099]] | [[María de las Mercedes Delgado de Robles Sanguino]] | [[Madrid]] | 1955-04-07 | | | [[Ficheiro:(María de las Mercedes Delgado de Robles Sanguino) PP Madrid. IMG 9836 (41555445660) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1704 | [[:d:Q50876469|Q50876469]] | [[Ángela García Rives]] | [[Madrid]] | 1891-06-02 | | 1968<br/>No/unknown value | [[Ficheiro:Angela garcia rives.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1705 | [[:d:Q51161280|Q51161280]] | [[Aída Gómez]] | [[Madrid]] | 1967-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1706 | [[:d:Q51280886|Q51280886]] | [[María Pedraza]] | [[Madrid]] | 1996-01-26 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - María Pedraza (cropped2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1707 | [[:d:Q51513588|Q51513588]] | [[Ana Camíns]] | [[Madrid]] | 1979-02-26 | | | [[Ficheiro:(Ana Camíns) Entrega premios -PopularesAlcobendas18 a Ana Pastor y Pio Garcia Escudero. (44042625210) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1708 | [[:d:Q51646338|Q51646338]] | [[Icíar Montes]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1709 | [[:d:Q51695092|Q51695092]] | [[Irene de Miguel]] | [[Madrid]] | 1981 | | | [[Ficheiro:(Irene de Miguel) Reunión Guillermo Fernández Vara PODEMOS (17757944544) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1710 | [[:d:Q51725986|Q51725986]] | [[Nerea Torres]] | [[Madrid]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Nerea Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1711 | [[:d:Q51765153|Q51765153]] | [[Ana Isabel Pérez Baos]] | [[Madrid]] | 1987-01-26 | | | [[Ficheiro:(Ana Isabel Pérez Baos) Pio García-Escudero preside la reunión de la Junta Directiva Autonomía PP Madrid. (31470403517) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1712 | [[:d:Q51796097|Q51796097]] | [[Lali Vaquero]] | [[Madrid]] | 1956-03-20 | | | [[Ficheiro:(Lali Vaquero) Acto Educación Pública Alpedrete. IMG 1600 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1713 | [[:d:Q51840929|Q51840929]] | [[Concepción Jaramillo Guijarro]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1714 | [[:d:Q51845268|Q51845268]] | [[Carolina Álvarez Ruiz]] | [[Madrid]] | 1821 | [[Madrid]] | 1913-06-18 | |- | style='text-align:right'| 1715 | [[:d:Q51880266|Q51880266]] | [[Ana María López Calleja]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1716 | [[:d:Q51881213|Q51881213]] | [[Milagros Rey Hombre]] | [[Madrid]] | 1930-10-22 | [[A Coruña]] | 2014-03-17 | |- | style='text-align:right'| 1717 | [[:d:Q51881446|Q51881446]] | [[Inmaculada Ibáñez de Cáceres]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1718 | [[:d:Q51881450|Q51881450]] | [[Marta García Aller]] | [[Madrid]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Marta García Aller.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1719 | [[:d:Q51881555|Q51881555]] | [[Barbara Caffarel]] | [[Madrid]] | 1978 | | | [[Ficheiro:BÁRBARA CAFFAREL - ACTRIZ.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1720 | [[:d:Q51882483|Q51882483]] | [[Inés Berrio]] | [[Madrid]] | 1974-10-16 | | | [[Ficheiro:(Inés Berrio) Navidad en PP Rivas Vaciamadrid, 12 diciembre 2017 (38312634184) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1721 | [[:d:Q51883201|Q51883201]] | [[Carlos Clemente de Espanha]] | [[Mosteiro do Escorial]] | 1771 | | 1774-03-07 | [[Ficheiro:Carlos Clemente of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1722 | [[:d:Q51885676|Q51885676]] | [[Isabel Redondo Alcaide]] | [[Madrid]] | 1962-10-19 | | | [[Ficheiro:(Isabel Redondo) 2018 Reunión con el Grupo Popular en la Asamblea de Madrid (42458362061) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1723 | [[:d:Q51885721|Q51885721]] | [[Elena González-Moñux Vázquez]] | [[Madrid]] | 1962-11-26 | | | [[Ficheiro:(Elena González-Moñux) Inauguración sede PP Fuencarral-El Pardo (26454082901) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1724 | [[:d:Q51885837|Q51885837]] | [[María Francisca de Sales Portocarrero]] | [[Madrid]] | 1754-06-10 | [[Logroño]] | 1808-04-15 | [[Ficheiro:María Francisca de Sales Portocarrero, Countess of Montijo.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1725 | [[:d:Q51886185|Q51886185]] | [[Rosa Arauzo]] | [[Madrid]] | 1945-02-18 | | | [[Ficheiro:Rosa Arauzo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1726 | [[:d:Q51955186|Q51955186]] | [[Sara Gómez Martín]] | [[Madrid]] | 1959-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1727 | [[:d:Q51955188|Q51955188]] | [[Esther Acebo]] | [[Madrid]] | 1983-01-19 | | | [[Ficheiro:Esther Acebo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1728 | [[:d:Q52083688|Q52083688]] | [[Francis Bartolozzi]] | [[Madrid]] | 1908-09-06 | [[Pamplona]] | 2004-11-08 | [[Ficheiro:Francis Bartolozzi. Kartelgile, marrazkigile, margolari, idazle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1729 | [[:d:Q52084097|Q52084097]] | [[Carla Berrocal]] | [[Madrid]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Carla Berrocal. 40 Comic Barcelona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1730 | [[:d:Q52266624|Q52266624]] | [[Ana Rodríguez Rosell]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1731 | [[:d:Q52270126|Q52270126]] | [[Pilar Martínez]] | [[Villaviciosa de Odón]] | 1961-08-23 | | | [[Ficheiro:(Pilar Martínez López) Juan Carlos Vera, Ana Camins, Alfonso Serrano y Isabel Díaz Ayuso asisten al pregón de las fiestas de Boadilla del Monte. (30218631037) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1732 | [[:d:Q52285056|Q52285056]] | [[Cati Rodríguez Morcillo]] | [[Madrid]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Cati Rodríguez Morcillo, alcaldesa de San Fernando de Henares.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1733 | [[:d:Q52288798|Q52288798]] | [[Natalia Núñez Jiménez]] | [[Cenicientos]] | 1984-11-11 | | | [[Ficheiro:(Natalia Núñez Jiménez) Reunión con alcaldesas. Diciembre 2015 (24039361996) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1734 | [[:d:Q52353442|Q52353442]] | [[Yolanda Gil]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1735 | [[:d:Q52634169|Q52634169]] | [[Tiffany Fred]] | [[Madrid]] | 1986-12-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1736 | [[:d:Q52662570|Q52662570]] | [[Encarnación García Amo]] | [[Madrid]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 1737 | [[:d:Q52711926|Q52711926]] | [[Eva Montoro]] | [[Madrid]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 1738 | [[:d:Q53549503|Q53549503]] | [[Alicia Domínguez Pérez]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1739 | [[:d:Q53549733|Q53549733]] | [[Julia Escobar Moreno]] | [[Madrid]] | 1946-07-24 | [[Madrid]] | 2024-12-09 | |- | style='text-align:right'| 1740 | [[:d:Q53613562|Q53613562]] | [[Cecilia Castro]] | [[San Agustín del Guadalix]] | 1997-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1741 | [[:d:Q53643575|Q53643575]] | [[Boti García Rodrigo]] | [[Madrid]] | 1945-05-30 | | | [[Ficheiro:Boti García Rodrigo en presentando la muestra “Subversivas - 40 años de activismo LGTB en España”.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1742 | [[:d:Q53779874|Q53779874]] | [[Arantxa Mejías Cano]] | [[Madrid]] | 1989-02-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1743 | [[:d:Q53781185|Q53781185]] | [[Alejandra Jacinto Uranga]] | [[Madrid]] | 1989-08-04 | | | [[Ficheiro:FER 2778 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1744 | [[:d:Q53911789|Q53911789]] | [[María Pascual de la Torre]] | [[Madrid]] | 1974-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1745 | [[:d:Q54006396|Q54006396]] | [[Helena Herrero]] | [[Madrid]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1746 | [[:d:Q54006760|Q54006760]] | [[Eulalia de Prada]] | [[Chamberí]] | 1908-03-13 | [[Vigo]] | 1989-01-31 | |- | style='text-align:right'| 1747 | [[:d:Q54310488|Q54310488]] | [[Matilde Peralta del Amo]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1748 | [[:d:Q54581147|Q54581147]] | [[Carmen Alcoverro y López]] | [[Madrid]] | 1872 | | 20th century | [[Ficheiro:Carmen-alcoverro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1749 | [[:d:Q54806936|Q54806936]] | [[Teresa Ribera]] | [[Madrid]] | 1969-05-19 | | | [[Ficheiro:Teresa Ribera 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1750 | [[:d:Q54823841|Q54823841]] | [[Ana Cela]] | [[Madrid]] | 1983-03-30 | | | [[Ficheiro:Anacela.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1751 | [[:d:Q54830302|Q54830302]] | [[Dolores Delgado]] | [[Madrid]] | 1962-11-09 | | | [[Ficheiro:(Dolores Delgado) Acto Homenaje en Cáceres (46540177085) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1752 | [[:d:Q54847052|Q54847052]] | [[Cecilia Krull]] | [[Madrid]] | 1986-06-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1753 | [[:d:Q54861046|Q54861046]] | [[Inmaculada Vicent]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1754 | [[:d:Q54883642|Q54883642]] | [[Paloma Sánchez-Garnica]] | [[Madrid]] | 1962-04-01 | | | [[Ficheiro:Paloma-Sánchez-Garnica.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1755 | [[:d:Q54932964|Q54932964]] | [[María José Segarra Crespo]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:María José Segarra, fiscal general del Estado (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1756 | [[:d:Q54961226|Q54961226]] | [[Marisa Centeno]] | [[Madrid]] | 1970-08-16 | | | [[Ficheiro:Marisa Centeno 1987 Varna.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1757 | [[:d:Q54972842|Q54972842]] | [[Yolanda Ibarrola]] | [[Madrid]] | 1964-02-14 | | | [[Ficheiro:(Yolanda Ibarrola) 2018 - Sesión de Control Ejecutivo Regional (42407878132) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1758 | [[:d:Q55061829|Q55061829]] | [[Jana Pacheco]] | [[Fuenlabrada]] | 1985-04-18 | | | [[Ficheiro:Jana Pacheco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1759 | [[:d:Q55081105|Q55081105]] | [[Beatriz Martín]] | [[Madrid]] | 1974-09-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1760 | [[:d:Q55087533|Q55087533]] | [[Itziar Pascual Ortiz]] | [[Madrid]] | 1967-05-13 | | | [[Ficheiro:Foto Itziar Pascual.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1761 | [[:d:Q55100886|Q55100886]] | [[María de los Ángeles de Beruete y Moret]] | [[Madrid]] | 1844-02-27 | [[San Ildefonso, Segovia|Real Sitio de San Ildefonso]] | 1904-08-04 | [[Ficheiro:F. de Madrazo - 1877, María de los Ángeles Beruete y Moret, Condesa de Muguiro (Colección particular, Madrid, 131 x 86 cm).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1762 | [[:d:Q55161792|Q55161792]] | [[Blanca Berlín]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Blanca Berlín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1763 | [[:d:Q55161870|Q55161870]] | [[Susana López Rubio]] | [[Madrid]] | 1978-04-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1764 | [[:d:Q55186318|Q55186318]] | [[Cristina de Vargas]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1765 | [[:d:Q55220377|Q55220377]] | [[Máriam Martínez-Bascuñán]] | [[Madrid]] | 1979-07-21 | | | [[Ficheiro:Máriam Martínez-Bascuñán (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1766 | [[:d:Q55263741|Q55263741]] | [[Silvia Buabent]] | [[Circunscrición electoral de Madrid]] | 1973-06-10 | | | [[Ficheiro:Sílvia Buabent 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1767 | [[:d:Q55361720|Q55361720]] | [[Celia Blanco Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1972-07-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1768 | [[:d:Q55363177|Q55363177]] | [[Ana Justel]] | [[Madrid]] | 1967-12-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1769 | [[:d:Q55436708|Q55436708]] | [[Paloma García Romero]] | [[Madrid]] | 1961-03-17 | | | [[Ficheiro:(Paloma García Romero) AACU3439 (29427227188) 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1770 | [[:d:Q55454742|Q55454742]] | [[Adonina Tardón]] | [[Madrid]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1771 | [[:d:Q55489841|Q55489841]] | [[Carmen Toledano Rico]] | [[Madrid]] | 1957-05-03 | | | [[Ficheiro:(Carmen Toledano Rico) IV Jornada Autismo y Sanidad - 19.6.2013 - Mesa Redonda- Asociación Antares (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1772 | [[:d:Q55496545|Q55496545]] | [[Pilar Llop]] | [[Madrid]] | 1973-08-03 | | | [[Ficheiro:Foto oficial de Pilar Llop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1773 | [[:d:Q55500507|Q55500507]] | [[Ana María Leyra]] | [[Madrid]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 1774 | [[:d:Q55558033|Q55558033]] | [[Concha Roldán]] | [[Madrid]] | 1958-09-14 | | | [[Ficheiro:Concha Roldán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1775 | [[:d:Q55656565|Q55656565]] | [[Belén Barreiro]] | [[Madrid]] | 1968-08-13 | | | [[Ficheiro:(Belén Barreiro) Clausura de las II Jornadas sobre descentralización y reequilibrio territorial de Madrid 15 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1776 | [[:d:Q55687532|Q55687532]] | [[María Cinta Montagut]] | [[Madrid]] | 1946-12-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1777 | [[:d:Q55688363|Q55688363]] | [[Teresa Núñez González]] | [[Madrid]] | 1941-11-01 | | | [[Ficheiro:Teresa Núñez González.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1778 | [[:d:Q55726343|Q55726343]] | [[María del Adalid]] | [[Madrid]] | 1874-05-31 | [[Lóngora, Liáns, Oleiros|Lóngora]] | 1930-01-18 | [[Ficheiro:María del Adalid, ano 1909.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1779 | [[:d:Q55767806|Q55767806]] | [[Emma Cifuentes]] | [[Madrid]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1780 | [[:d:Q55767808|Q55767808]] | [[Fátima Anllo Vento]] | [[Madrid]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Fátima Anllo Vento.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1781 | [[:d:Q55767837|Q55767837]] | [[Lucía Fuengallego]] | [[Madrid]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Lucía Fuengallego en el estreno de 'Tito Andrónico'.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1782 | [[:d:Q55831300|Q55831300]] | [[Ana Serret Ituarte]] | [[Madrid]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 1783 | [[:d:Q55862939|Q55862939]] | [[María Cristina Fernanda Brunetti Gayoso de los Cobos]] | [[Madrid]] | 1831-01-25 | [[Donostia]] | 1914-08-13 | [[Ficheiro:Cristina Brunetti, Duquesa de Mandas.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1784 | [[:d:Q55868780|Q55868780]] | [[Margarita Delgado Tejero]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Margarita Delgado 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1785 | [[:d:Q55946887|Q55946887]] | [[Gloria Nielfa Cristobal]] | [[Madrid]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Gloria Nielfa 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1786 | [[:d:Q55949317|Q55949317]] | [[Mercedes García-Arenal]] | [[Madrid]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 1787 | [[:d:Q55949342|Q55949342]] | [[Pilar Folguera]] | [[Madrid]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 1788 | [[:d:Q55949766|Q55949766]] | [[Elena Salvador de Puigvert]] | [[Madrid]] | 1927 | [[Barcelona]] | 2017-10-13 | |- | style='text-align:right'| 1789 | [[:d:Q55984360|Q55984360]] | [[Andrea Hernangómez]] | [[Madrid]] | 2000 | | | |- | style='text-align:right'| 1790 | [[:d:Q55989565|Q55989565]] | [[Marina Romero]] | [[Madrid]] | 1908 | [[Madrid]] | 2000<br/>2001-08-15 | |- | style='text-align:right'| 1791 | [[:d:Q55993727|Q55993727]] | [[Teresa Eguibar]] | [[Madrid]] | 1940-07-05 | [[Madrid]] | 2000-01-26 | |- | style='text-align:right'| 1792 | [[:d:Q56000286|Q56000286]] | [[Pilar Fernández Uriel]] | [[Madrid]] | 1947-04-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1793 | [[:d:Q56072349|Q56072349]] | [[Encarnación Orozco]] | [[Madrid]] | 1963-08-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1794 | [[:d:Q56073417|Q56073417]] | [[Sara Saldaña]] | [[Leganés]] | 2000-07-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1795 | [[:d:Q56073418|Q56073418]] | [[Blanca Toledano]] | [[Madrid]] | 2000-11-03 | | | [[Ficheiro:Blanca Toledano Laut.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1796 | [[:d:Q56164688|Q56164688]] | [[Esther Gómez Morante]] | [[Madrid]] | 1973 | | | [[Ficheiro:(Esther Gómez Morante) Manuela Carmena en la Pradera de San Isidro (03) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1797 | [[:d:Q56190133|Q56190133]] | [[Yolanda Rodríguez Martínez]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:(Yolanda Rodríguez) Ante el Golpe de la Mafia, Democracia 20161029 IMG 5900 (30632184656) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1798 | [[:d:Q56223068|Q56223068]] | [[Ainhoa Pinedo]] | [[Madrid]] | 1983-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1799 | [[:d:Q56237443|Q56237443]] | [[Luisa María Narváez]] | [[Madrid]] | 1912-10-01 | [[Ávila]] | 1983-05-06 | |- | style='text-align:right'| 1800 | [[:d:Q56255026|Q56255026]] | [[Patricia Peñalver]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1801 | [[:d:Q56255045|Q56255045]] | [[Paloma Moro]] | [[Madrid]] | 1982-06-18 | | | [[Ficheiro:Paloma Moro 01b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1802 | [[:d:Q56258990|Q56258990]] | [[Cristina Marsans]] | [[Madrid]] | 1946-05-09 | [[Madrid]] | 2018-08-26 | |- | style='text-align:right'| 1803 | [[:d:Q56275972|Q56275972]] | [[Margarita Salvi]] | [[Xetafe]] | 1897 | [[Santiago de Chile]] | 1981-03-13 | [[Ficheiro:Margarita Salvi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1804 | [[:d:Q56318844|Q56318844]] | [[Ana María de Acuña y Guzmán]] | [[Madrid]] | 1599 | [[Madrid]] | 1683-02-10 | |- | style='text-align:right'| 1805 | [[:d:Q56461307|Q56461307]] | [[Silvia Terrón]] | [[Madrid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 1806 | [[:d:Q56478953|Q56478953]] | [[María del Carmen Cuesta Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1922-12-23 | [[Valencia]] | 2010-10-16 | |- | style='text-align:right'| 1807 | [[:d:Q56525407|Q56525407]] | [[Sarah Casado Thomas]] | [[Madrid]] | 1991-07-02 | | | [[Ficheiro:Sarah Casado Thomas Alex Bach 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1808 | [[:d:Q56561418|Q56561418]] | [[Ángela Roca de Togores Aguirre-Solarte]] | [[Madrid]] | 1859-03-01 | [[Madrid]] | 1915-08-05 | [[Ficheiro:1911-02-08, La Ilustración Española y Americana, Ángela Roca de Togores, marquesa de Pozo Rubio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1809 | [[:d:Q56581403|Q56581403]] | [[Angus Freijo]] | [[Madrid]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Angus Freijo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1810 | [[:d:Q56582231|Q56582231]] | [[Beatríz Oses]] | [[Madrid]] | 1972-11-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1811 | [[:d:Q56598686|Q56598686]] | [[Mate Cantero]] | [[Madrid]] | 1961-05-05 | [[Madrid]] | 2015-08-11 | |- | style='text-align:right'| 1812 | [[:d:Q56605552|Q56605552]] | [[Ana Requena]] | [[Madrid]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Ana Requena (segundo aniversario de eldiario.es).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1813 | [[:d:Q56631700|Q56631700]] | [[Almudena Carracedo]] | [[Madrid]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Almudena Carracedo - 40688786801.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1814 | [[:d:Q56677166|Q56677166]] | [[Teresa Moro]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Teresa Moro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1815 | [[:d:Q56825206|Q56825206]] | [[Beatriz Arceredillo Martín]] | [[Parla]] | 1974-01-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1816 | [[:d:Q56996400|Q56996400]] | [[Ana Ortega Molina]] | [[Madrid]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1817 | [[:d:Q57039469|Q57039469]] | [[Casilda Fernández de Córdoba y Rey]] | [[Madrid]] | 1941<br/>1919 | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1998-04-14<br/>1998 | |- | style='text-align:right'| 1818 | [[:d:Q57048270|Q57048270]] | [[Raquel Yotti]] | [[Madrid]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Raquel Yotti en el encuentro "Ciencia e Investigación en la Agenda 2030" (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1819 | [[:d:Q57061795|Q57061795]] | [[Andrea G. Bravo]] | [[Madrid]] | 1982-06-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1820 | [[:d:Q57304551|Q57304551]] | [[Kika Lorace]] | [[Fuenlabrada]] | 1983-06-17 | | | [[Ficheiro:Kika Lorace Mercado de San Anton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1821 | [[:d:Q57309485|Q57309485]] | [[Mina El Hammani]] | [[Madrid]] | 1993-11-29 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Mina el Hammami (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1822 | [[:d:Q57309885|Q57309885]] | [[Noelia Posse Gómez]] | [[Madrid]] | 1978-11-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1823 | [[:d:Q57314721|Q57314721]] | [[Pilar Pedrosa]] | [[Madrid]] | 1948-11-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1824 | [[:d:Q57315473|Q57315473]] | [[Marina Lizarazu]] | [[Madrid]] | 1995-01-10 | | | [[Ficheiro:Marina Lizarazu en Tarragona 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1825 | [[:d:Q57316476|Q57316476]] | [[Eulalia Vicenti]] | [[Madrid]] | 1884 | [[Porto, Portugal|Porto]] | 1979 | [[Ficheiro:Eulalia Vicenti Díez de Tejada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1826 | [[:d:Q57336258|Q57336258]] | [[Mariola Vargas]] | [[Madrid]] | 1967-07-17 | | | [[Ficheiro:(Mariola Vargas) Juan Carlos Vera, Ana Camins, Alfonso Serrano y Isabel Díaz Ayuso asisten al pregón de las fiestas patronales de la localidad madrileña de Boadilla del Monte. (45108387282) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1827 | [[:d:Q57399734|Q57399734]] | [[María Isabel Prota Carmena]] | [[Madrid]] | 1854-11-08 | [[Madrid]] | 1928-04-08 | |- | style='text-align:right'| 1828 | [[:d:Q57420760|Q57420760]] | [[Rosa Fernandez]] | [[Madrid]] | 1983-07-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1829 | [[:d:Q57618497|Q57618497]] | [[Luisa Garreta y Huerta]] | [[Madrid]] | 1813 | | 1854-08-19 | [[Ficheiro:F. de Madrazo - 1837, Luisa Garreta y Huertas (Colección particular, 28 x 23 cm).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1830 | [[:d:Q57619958|Q57619958]] | [[Matilde de Aguilera y Gamboa]] | [[Madrid]] | 1846-10-04 | [[Madrid]] | 1874-03-25 | [[Ficheiro:Madrazo y Kuntz, Federico de - Matilde de Aguilera y Gamboa, Lady of Fontagud - Google Art Project.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1831 | [[:d:Q57622485|Q57622485]] | [[Manuela Téllez-Girón y Pimentel, Duchess of Abrantes]] | [[Madrid]] | 1794 | [[Madrid]] | 1838 | [[Ficheiro:La duquesa de Abrantes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1832 | [[:d:Q57624012|Q57624012]] | [[Josefa Manuela Téllez-Girón y Pimentel]] | [[Madrid]] | 1783-08-17 | | 1817-11-11 | [[Ficheiro:Josefa Manuela Téllez Girón por Esteve.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1833 | [[:d:Q57636172|Q57636172]] | [[Luisa de Madrazo y Garreta]] | [[Madrid]] | 1836-07-04 | | 1884-08-25 | [[Ficheiro:F. de Madrazo - 1866, Luisa de Madrazo y Garreta (Colección particular, Madrid, 85 x 72 cm).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1834 | [[:d:Q57718682|Q57718682]] | [[Inés Francisca de Silva-Bazán y Téllez Girón]] | [[Madrid]] | 1806-01-21 | [[Madrid]] | 1865-10-11 | [[Ficheiro:F. de Madrazo - 1863, Inés Francisca de Silva, Marquesa de Alcañices (Colección particular, Madrid, 205 x 124 cm).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1835 | [[:d:Q57775048|Q57775048]] | [[Sonsoles Ónega|Q57775048]] | [[Madrid]] | 1977-11-30 | | | [[Ficheiro:(Sonsoles Ónega) Sonsoles Ónega - Nosotras que lo quisimos tanto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1836 | [[:d:Q57987260|Q57987260]] | [[Luisa Rodríguez de Toro]] | [[Madrid]] | 1827-01-24 | [[Madrid]] | 1901-12-06 | |- | style='text-align:right'| 1837 | [[:d:Q58007634|Q58007634]] | [[María Acín]] | [[Madrid]] | 1988-01-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1838 | [[:d:Q58044640|Q58044640]] | [[Mercedes de Priede Hevia]] | [[Madrid]] | 1893 | | 1976 | [[Ficheiro:Mercedes de Priede.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1839 | [[:d:Q58203854|Q58203854]] | [[Soledad Ballesteros]] | [[Madrid]] | 1947-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1840 | [[:d:Q58211712|Q58211712]] | [[Sandra Gallego]] | [[Madrid]] | 1971-06-03 | | | [[Ficheiro:Sandra Gallego Christensen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1841 | [[:d:Q58235928|Q58235928]] | [[Esther Mayoko Ortega]] | [[Móstoles]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1842 | [[:d:Q58331177|Q58331177]] | [[Ester Expósito]] | [[Madrid]] | 2000-01-26 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Ester Expósito (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1843 | [[:d:Q58462848|Q58462848]] | [[Lola Índigo]] | [[Madrid]] | 1992-04-01 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Lola Índigo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1844 | [[:d:Q58877501|Q58877501]] | [[Elisa McCausland]] | [[Madrid]] | 1983-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1845 | [[:d:Q58924989|Q58924989]] | [[Nerea Moreno]] | [[Madrid]] | 2002-07-01 | | | [[Ficheiro:Nerea Moreno 2018 Guadalajara 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1846 | [[:d:Q58980874|Q58980874]] | [[Rosa Otermín]] | [[Alcorcón]] | 2000-10-02 | | | [[Ficheiro:Rosa Otermín 2024-09 Liga Depor.Coruña (2-1) 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1847 | [[:d:Q59269010|Q59269010]] | [[Isabel Alba Rico]] | [[Madrid]] | 1959-04-06 | | | [[Ficheiro:Isabel Alba Rico.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1848 | [[:d:Q59348938|Q59348938]] | [[Angélica Tanarro]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:Angélica Tanarro en Segovia 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1849 | [[:d:Q59401104|Q59401104]] | [[Mercedes González]] | [[Madrid]] | 1975-06-02 | | | [[Ficheiro:Mercedes González 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1850 | [[:d:Q59533868|Q59533868]] | [[Eva Gil]] | [[Madrid]] | 1980-10-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1851 | [[:d:Q59720612|Q59720612]] | [[Lucía Cano]] | [[Madrid]] | 1965-09-27 | | | [[Ficheiro:Selgas-cano-office-01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1852 | [[:d:Q59907749|Q59907749]] | [[Esperanza Parada Pedrosa]] | [[O Escorial, Madrid|O Escorial]] | 1928-02-18 | [[Madrid]] | 2011-01-31 | [[Ficheiro:Esperanza Parada Pedrosa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1853 | [[:d:Q60028614|Q60028614]] | [[Ángeles Bravo]] | [[Madrid]] | 1945-06-15 | [[Cidade de México]] | 2018-12-18 | |- | style='text-align:right'| 1854 | [[:d:Q60036207|Q60036207]] | [[Flora López Castrillo]] | [[Madrid]] | 1878-11-24 | | 1948 | |- | style='text-align:right'| 1855 | [[:d:Q60036258|Q60036258]] | [[Almudena Arcones]] | [[Madrid]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1856 | [[:d:Q60036284|Q60036284]] | [[Emilia Carmena Monaldi]] | [[Madrid]] | 1823-04-05 | [[Madrid]] | 1900-05-25 | |- | style='text-align:right'| 1857 | [[:d:Q60036527|Q60036527]] | [[Concepción Figuera Martínez y Güertero]] | [[Madrid]] | 1860 | [[Madrid]] | 1926-07-14 | |- | style='text-align:right'| 1858 | [[:d:Q60244744|Q60244744]] | [[Alejandrina Caro]] | [[Madrid]] | 1864 | [[Madrid]] | 1946-12-19 | |- | style='text-align:right'| 1859 | [[:d:Q60368041|Q60368041]] | [[Harriet von Waldenfels]] | [[Madrid]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1860 | [[:d:Q60502136|Q60502136]] | [[Mary Santamaría]] | [[Madrid]] | 1920-10 | [[Salamanca]] | 1943-06-23 | |- | style='text-align:right'| 1861 | [[:d:Q60607843|Q60607843]] | [[Claudia Stern]] | [[Madrid]] | 1972-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1862 | [[:d:Q60649486|Q60649486]] | [[Alicia Luna]] | [[Madrid]] | 1963-12-02 | | | [[Ficheiro:Alícia Luna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1863 | [[:d:Q60826654|Q60826654]] | [[Paloma Fernández-Quintanilla]] | [[Madrid]] | 1952-01-28 | [[Madrid]] | 2023-11-24 | [[Ficheiro:Paloma Fernández-Quintanilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1864 | [[:d:Q60826917|Q60826917]] | [[Acacia Uceta]] | [[Madrid]] | 1925-05-28 | [[Madrid]] | 2002-12-10 | |- | style='text-align:right'| 1865 | [[:d:Q60827200|Q60827200]] | [[Vanesa Cejudo]] | [[Madrid]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Vanesa Cejudo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1866 | [[:d:Q60828748|Q60828748]] | [[Marta Aledo]] | [[Madrid]] | 1978-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1867 | [[:d:Q60829759|Q60829759]] | [[María de Loreto Prieto]] | [[Madrid]] | 1753 | [[Segovia]] | 1772 | |- | style='text-align:right'| 1868 | [[:d:Q60830705|Q60830705]] | [[Blanca Sánchez Berciano]] | [[Madrid]] | 1948<br/>1948-10-21 | | 2007 | [[Ficheiro:Blanca Sánchez Berciano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1869 | [[:d:Q60885096|Q60885096]] | [[Isabel García Carrión]] | [[Madrid]] | 1988-01-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1870 | [[:d:Q60970795|Q60970795]] | [[María del Mar Ramírez]] | [[Madrid]] | 1973-04-17 | | | [[Ficheiro:Maria del Mar Ramirez 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1871 | [[:d:Q61037511|Q61037511]] | [[Patricia González Mota]] | [[Madrid]] | 1987-04-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1872 | [[:d:Q61053207|Q61053207]] | [[Anita Botwin]] | [[Madrid]] | 1984 | | | [[Ficheiro:(Anita Botwin) 'Escribir con dolor. La diversidad funcional en la agenda mediática' por Anita Botwin, o 3 de marzo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1873 | [[:d:Q61059273|Q61059273]] | [[Adelaida Abarca Izquierdo]] | [[Madrid]] | 1923 | | | |- | style='text-align:right'| 1874 | [[:d:Q61062226|Q61062226]] | [[Concepción Sáenz Laín]] | [[Madrid]] | 1939 | | | |- | style='text-align:right'| 1875 | [[:d:Q61269627|Q61269627]] | [[Stella Villarmea]] | [[Madrid]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Stella Villarmea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1876 | [[:d:Q61466450|Q61466450]] | [[Katia Hueso]] | [[Madrid]] | 1970-07-14 | | | [[Ficheiro:Katia Hueso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1877 | [[:d:Q61605446|Q61605446]] | [[Laura Pena]] | [[Madrid]] | 1979-11-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1878 | [[:d:Q61639761|Q61639761]] | [[Carmen Campos]] | [[Madrid]] | 1995-07-10 | | | [[Ficheiro:2025-03-01 Carmen Campos by mroptimax.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1879 | [[:d:Q61641165|Q61641165]] | [[Milagros Hernández]] | [[Madrid]] | 1952 | | | [[Ficheiro:(Milagros Hernández) Declaraciones de Milagros Hernández, concejala de Ayuntamiento de Madrid. Izquierda Unida. 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1880 | [[:d:Q61679227|Q61679227]] | [[María Luisa Galván Cabrerizo]] | [[Madrid]] | 1911-06-21 | [[Madrid]] | 2008-03-31 | |- | style='text-align:right'| 1881 | [[:d:Q61679246|Q61679246]] | [[María Luisa Vázquez de Parga Iglesias]] | [[Madrid]] | 1906-12-31 | [[Madrid]] | 2000-07-08 | |- | style='text-align:right'| 1882 | [[:d:Q61686145|Q61686145]] | [[Carmen Sánchez Carazo]] | [[Madrid]] | 1956-07-25 | | | [[Ficheiro:(Carmen Sánchez Carazo) 23 04 2013 Rueda de prensa previa al pleno (8674246299) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1883 | [[:d:Q61731697|Q61731697]] | [[Marta Balbuena]] | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 1995-04-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1884 | [[:d:Q61749453|Q61749453]] | [[Carola Fernán Gómez]] | [[Madrid]] | 1899-09-18 | [[Madrid]] | 1967-06-08 | |- | style='text-align:right'| 1885 | [[:d:Q61818135|Q61818135]] | [[Dolores Catarineu]] | [[Aravaca (Q26203094)|Aravaca]] | 1916 | [[Madrid]] | 2006 | |- | style='text-align:right'| 1886 | [[:d:Q61842877|Q61842877]] | [[Clara Jiménez Cruz]] | [[Madrid]] | 1989-04-04 | | | [[Ficheiro:(Clara Jiménez Cruz) Mesa redonda "Libertad de expresión, ¿dónde está el límite?" (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1887 | [[:d:Q61848460|Q61848460]] | [[Vanessa Lillo]] | [[Madrid]] | 1983-03-10 | | | [[Ficheiro:(Vanessa Lillo) IMG 0784 (42719591031).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1888 | [[:d:Q61854852|Q61854852]] | [[Pilar Barrera]] | [[Madrid]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1889 | [[:d:Q61857177|Q61857177]] | [[Eva Ugarte]] | [[Madrid]] | 1983-12-14 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Eva Ugarte (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1890 | [[:d:Q61874912|Q61874912]] | [[Josefina Romo Arregui]] | [[Madrid]] | 1909 | [[Madrid]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 1891 | [[:d:Q61927403|Q61927403]] | [[Marta Ortega Gallego]] | [[Madrid]] | 1997-02-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1892 | [[:d:Q61935781|Q61935781]] | [[Clara Ramas San Miguel]] | [[Madrid]] | 1986-05-08 | | | [[Ficheiro:Clara Ramas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1893 | [[:d:Q61983144|Q61983144]] | [[Carmen Pérez-Llorca]] | [[Madrid]] | 1971-12-07 | | | [[Ficheiro:(Carmen Pérez-Llorca) Primera sesión del debate de investidura de Esperanza Aguirre (madrid.org) (2) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1894 | [[:d:Q61985055|Q61985055]] | [[María Isabel Peces-Barba]] | [[Madrid]] | 1948-06-13 | | | [[Ficheiro:(Mª Isabel Peces Barba) La alcaldesa, en el homenaje a Peces-Barba (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1895 | [[:d:Q61994855|Q61994855]] | [[Silvia Saavedra]] | [[Madrid]] | 1977 | | | [[Ficheiro:(Silvia Saavedra) Clausura de las II Jornadas sobre descentralización y reequilibrio territorial de Madrid 05 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1896 | [[:d:Q62023196|Q62023196]] | [[Marta Gómez Lahoz]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:(Marta Gómez Lahoz) Madrid estrena un espacio cultural diseñado expresamente para niñas, niños y adolescentes 05 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1897 | [[:d:Q62023734|Q62023734]] | [[Sofía Val]] | [[Madrid]] | 2004-11-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1898 | [[:d:Q62107122|Q62107122]] | [[Rosario del Olmo]] | [[Madrid]] | 1904 | [[Madrid]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 1899 | [[:d:Q62129187|Q62129187]] | [[Isabel de la Calle]] | [[Madrid]] | 1875 | [[Barcelona]] | 1957-02-03 | [[Ficheiro:Conservatori femení 5. Orquestra Femenina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1900 | [[:d:Q62129833|Q62129833]] | [[Matilde Moliner Ruiz]] | [[Madrid]] | 1904 | [[Madrid]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 1901 | [[:d:Q62395214|Q62395214]] | [[Cristina Moreno]] | [[Madrid]] | 1973-06-09 | | | [[Ficheiro:(Cristina Moreno) Higueras propone instalar una oficina municipal de atención a las personas desahuciadas en los Juzgados.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1902 | [[:d:Q62573165|Q62573165]] | [[Iria G. Parente]] | [[Madrid]] | 1993-06-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1903 | [[:d:Q62591710|Q62591710]] | [[Mónica García Gómez]] | [[Madrid]] | 1974-01-16 | | | [[Ficheiro:Mónica García Gómez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1904 | [[:d:Q62606927|Q62606927]] | [[Sandra Bernardo]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:De la poesía a la música de raíz, sonidos de la segunda noche de San Isidro 09.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1905 | [[:d:Q62648137|Q62648137]] | [[Alma Tapia]] | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 1906 | [[Cidade de México]] | 1993-10-23 | [[Ficheiro:1929-01-01, Estampa, Las redactoras y colaboradoras de Estampa (cropped) Alma Tapia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1906 | [[:d:Q62839531|Q62839531]] | [[Juana Escabias]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Juana Escabias 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1907 | [[:d:Q63042313|Q63042313]] | [[Astrid Gil-Casares]] | [[Madrid]] | 1973-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1908 | [[:d:Q63046485|Q63046485]] | [[Zenib Laari]] | [[Madrid]] | 1994 | | | [[Ficheiro:(Zenib Laari Inoune) Madrid, agradecida con las personas y asociaciones que contribuyen a mejorar la ciudad (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1909 | [[:d:Q63077482|Q63077482]] | [[Pilar González Casado]] | [[Madrid]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1910 | [[:d:Q63110754|Q63110754]] | [[Miriam Gutiérrez]] | [[Madrid]]<br/>[[Torrejón de Ardoz]] | 1983-02-21 | | | [[Ficheiro:La campeona de boxeo Miriam Gutiérrez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1911 | [[:d:Q63120044|Q63120044]] | [[Lucía de la Fuente]] | [[Madrid]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 1912 | [[:d:Q63144449|Q63144449]] | [[Paula Sainz-Pardo]] | [[Madrid]] | 1990-02-06 | | | [[Ficheiro:Paula Sainz Pardo estudio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1913 | [[:d:Q63283517|Q63283517]] | [[Violet Assiego]] | [[Madrid]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1914 | [[:d:Q63283574|Q63283574]] | [[Mili Hernández]] | [[Madrid]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Mili Hernández 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1915 | [[:d:Q63382802|Q63382802]] | [[Elvira Gutiérrez Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1950-01-08 | [[Asturias]] | 2016-08-05 | |- | style='text-align:right'| 1916 | [[:d:Q63435574|Q63435574]] | [[Isabel Elbal]] | [[Madrid]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Declaració de Quim Torra al TSJC 190515 25271 dc (47867565151) (Isabel Elbal cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1917 | [[:d:Q63437804|Q63437804]] | [[María de la Concepción Pignatelli de Aragón]] | [[Madrid]] | 1824-07-04 | | 1859-06-27 | [[Ficheiro:1853-1860, Blasón de España, libro de oro de su nobleza, parte primera, casa real y Grandeza de España, María de la Concepción Pignatelli de Gonzaga (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1918 | [[:d:Q63579546|Q63579546]] | [[Margarita Ucelay]] | [[Madrid]] | 1916-05-05 | | 2014-07-07 | [[Ficheiro:Margarita Ucelay Maortua~2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1919 | [[:d:Q63670787|Q63670787]] | [[María Dolores Cabezudo]] | [[Madrid]] | 1935 | | | [[Ficheiro:2019-05-09, Toledo, Medallas al Mérito en la Investigación y en la Educación Universitaria - 33933630378 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1920 | [[:d:Q63792209|Q63792209]] | [[Leonor Pérez Pita]] | [[Madrid]] | 1940-04-09 | | 2019-03-13 | |- | style='text-align:right'| 1921 | [[:d:Q63822749|Q63822749]] | [[Silvia Lucena]] | [[Tres Cantos]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 1922 | [[:d:Q63862107|Q63862107]] | [[María de la Cabeza Ruiz Solás]] | [[Madrid]] | 1970-09-13 | | | [[Ficheiro:Comisión de Políticas Integrales de la Discapacidad (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1923 | [[:d:Q63862138|Q63862138]] | [[Carla Toscano de Balbín]] | [[Madrid]] | 1977-11-14 | | | [[Ficheiro:Carla Toscano - VOX.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1924 | [[:d:Q63862161|Q63862161]] | [[Mercedes Pérez Merino]] | [[Madrid]] | 1960-11-18 | | | [[Ficheiro:(Mercedes Pérez Merino).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1925 | [[:d:Q63863082|Q63863082]] | [[Almudena Negro]] | [[Madrid]] | 1969-10-14 | | | [[Ficheiro:Almudena Negro Konrad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1926 | [[:d:Q63945501|Q63945501]] | [[Margarita de la Pisa Carrión]] | [[Madrid]] | 1975-09-19 | | | [[Ficheiro:Margarita de la Pisa Carrión (2021) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1927 | [[:d:Q64005566|Q64005566]] | [[Mayte Alguacil]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1928 | [[:d:Q64086790|Q64086790]] | [[Josefa Callao Mínguez]] | [[Madrid]] | 1907-06-14 | [[Cidade de México]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 1929 | [[:d:Q64094738|Q64094738]] | [[Isabel Benjumea]] | [[Madrid]] | 1982-09-05 | | | [[Ficheiro:1719328297379 20240625 BENJUMEA BENJUMEA Isabel ES 014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1930 | [[:d:Q64156997|Q64156997]] | [[Paloma Román Marrugán]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Paloma Román.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1931 | [[:d:Q64211056|Q64211056]] | [[Miriam Rabaneda]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Miriam Rabaneda 2015, candidata PP Madrid en Pinto (5570210627) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1932 | [[:d:Q64223521|Q64223521]] | [[Isabel Vigiola]] | [[Madrid]] | 1930 | [[Madrid]] | 2022-05-28 | [[Ficheiro:(Isabel Vigiola) Madrid rinde homenaje a Mingote en su centenario con una exposición en el Museo de la Ciudad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1933 | [[:d:Q64349633|Q64349633]] | [[Malika Embarek]] | [[Madrid]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 1934 | [[:d:Q64409726|Q64409726]] | [[Isabel Moreno Muñoz]] | [[Madrid]] | 1992 | | | [[Ficheiro:(Isabel Moreno) Premios ¡Bravo! 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1935 | [[:d:Q64424584|Q64424584]] | [[Rocío Albert López-Ibor]] | [[Madrid]] | 1971-09-07 | | | [[Ficheiro:(Rocío Albert López-Ibor) Ana Camíns presenta el coloquio "Acelera Madrid empresas y empleo" con Engracia Hidalgo, Daniel Lacalle, Rocio Albert y Manuel Llamas. (45100868745) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1936 | [[:d:Q64563591|Q64563591]] | [[Martina García (Q64563591)|Martina García]] | [[Colmenar de Oreja (Q24012755)|Colmenar de Oreja]] | 1814-07-25 | | 1882-07-27 | [[Ficheiro:La Martina, Ulpiano Checa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1937 | [[:d:Q64569705|Q64569705]] | [[Raquel López Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1972-05-15 | | | [[Ficheiro:(Raquel López) Por cuarto año consecutivo el Ayuntamiento reduce el tipo impositivo a aplicar en el IBI (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1938 | [[:d:Q64604852|Q64604852]] | [[Inés Jiménez Lumbreras]] | [[Madrid]] | 1915 | [[Sant Adrià de Besòs]] | 1940-11-13 | |- | style='text-align:right'| 1939 | [[:d:Q64605759|Q64605759]] | [[María de los Ángeles López Roberts]] | [[Madrid]] | 1902 | [[Madrid]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 1940 | [[:d:Q64708109|Q64708109]] | [[Carolina Pulido]] | [[Madrid]] | 1975 | | | [[Ficheiro:(Carolina Pulido) Aniorte inaugura el primer centro 24 horas para víctimas de violencia sexual en España (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1941 | [[:d:Q64711328|Q64711328]] | [[Pilar Perea]] | [[Madrid]] | 1969 | | | [[Ficheiro:(Pilar Perea) DAM, la excelencia pedagógica artística al alcance de la ciudadanía (01) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1942 | [[:d:Q64728080|Q64728080]] | [[Elia Martínez-Fernández Torregrosa-Salazar]] | [[Madrid]] | 1931 | | | |- | style='text-align:right'| 1943 | [[:d:Q64733019|Q64733019]] | [[Roberta de Orleans]] | [[Palacio Real de Madrid]] | 1890-03-12 | [[Palacio Real de Madrid]] | 1890-03-12 | |- | style='text-align:right'| 1944 | [[:d:Q64759163|Q64759163]] | [[Amparo Brime]] | [[Madrid]] | 1890 | | 1953 | |- | style='text-align:right'| 1945 | [[:d:Q64761653|Q64761653]] | [[Catalina Martin-Chico]] | [[Madrid]] | 1969 | | | [[Ficheiro:CATALINA MARTIN CHICO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1946 | [[:d:Q64762766|Q64762766]] | [[Begoña Vargas]] | [[Madrid]] | 1999-12-18 | | | [[Ficheiro:Begoña Vargas, XIV Premis Gaudí (2022) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1947 | [[:d:Q64827274|Q64827274]] | [[Matilde Eiroa San Francisco]] | [[Madrid]] | 1960-10-02 | | | [[Ficheiro:(M. Eiroa) 6ª Sessió. Memòria i transmissió.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1948 | [[:d:Q64851176|Q64851176]] | [[Estíbaliz Martyn]] | [[Madrid]] | 1993 | | | [[Ficheiro:(Estíbaliz Martín) Concierto de Plácido Domingo con motivo del Año Jubilar Mariano (7-06-2019).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1949 | [[:d:Q64933974|Q64933974]] | [[Lidia Rodríguez Encabo]] | [[Alcalá de Henares]] | | | | [[Ficheiro:K1PL Berlin 2018-09-16 Victory ceremony 155 (Lidia Rodríguez Encabo).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1950 | [[:d:Q65015736|Q65015736]] | [[María Pilar Gallástegui]] | [[Madrid]] | 1908 | [[Madrid]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 1951 | [[:d:Q65031050|Q65031050]] | [[Sofía Landaluce y Melgarejo]] | [[Madrid]] | 1973-11-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1952 | [[:d:Q65161454|Q65161454]] | [[Almudena Alberca]] | [[Madrid]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1953 | [[:d:Q65161883|Q65161883]] | [[Isabel Gómez-Acebo]] | [[Madrid]] | 1940-12-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1954 | [[:d:Q65162227|Q65162227]] | [[Ana de San Jerónimo]] | [[Madrid]] | 1696 | [[Granada]] | 1771-11-11 | |- | style='text-align:right'| 1955 | [[:d:Q65162688|Q65162688]] | [[María Belén Carro]] | [[Madrid]] | 1999-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1956 | [[:d:Q65166485|Q65166485]] | [[María Ortega Gálvez]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:María Ortega.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1957 | [[:d:Q65174169|Q65174169]] | [[Maria Luisa Suarez Roldan]] | [[Madrid]] | 1920-09-09 | [[Madrid]] | 2019-01-04 | |- | style='text-align:right'| 1958 | [[:d:Q65275307|Q65275307]] | [[María Bores]] | [[Madrid]] | 1997-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1959 | [[:d:Q65275311|Q65275311]] | [[María Isabel Blanco Llamas]] | [[Madrid]] | 1972-08-19 | | | [[Ficheiro:(Isabel Blanco Llamas) La consejera de Familia, Isabel Blanco, responde a las preguntas de actualidad de los periodistas (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1960 | [[:d:Q65364049|Q65364049]] | [[Pilar Landeira Guerrero]] | [[Madrid]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1961 | [[:d:Q65596131|Q65596131]] | [[María Gómez]] | [[Madrid]] | 1987-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1962 | [[:d:Q65658626|Q65658626]] | [[Vanesa Barberá Martínez]] | [[Madrid]] | 1981-11-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1963 | [[:d:Q65802762|Q65802762]] | [[Casilda Figueroa y Alonso-Martínez]] | [[Madrid]] | 1889-06-24 | [[Madrid]] | 1983-03-04 | [[Ficheiro:1909-06-23, Actualidades, Boda de la hija del conde de Romanones, Alba (cropped) Casilda Figueroa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1964 | [[:d:Q65943258|Q65943258]] | [[Adelaida Crooke y Guzmán]] | [[Madrid]] | 1863-11-20 | [[París]] | 1918-01-17 | [[Ficheiro:Un estudio, de Adela Crooke.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1965 | [[:d:Q65954937|Q65954937]] | [[Infanta María Teresa of Spain]] | [[Madrid]] | 1828-11-16 | [[Madrid]] | 1829-11-03 | |- | style='text-align:right'| 1966 | [[:d:Q66023110|Q66023110]] | [[María Cristina Muñoz y Borbón]] | [[Palacio Real de Madrid]] | 1840-04-19 | [[calle del Tutor]] | 1921-12-20 | [[Ficheiro:Maria Cristina Muñoz, marquesa de la Isabela.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1967 | [[:d:Q66059680|Q66059680]] | [[Cristina Pol García]] | [[Madrid]] | 1893-07-24 | [[A Coruña]] | 1976-09-23 | |- | style='text-align:right'| 1968 | [[:d:Q66309723|Q66309723]] | [[María del Carmen González]] | [[Madrid]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 1969 | [[:d:Q66369873|Q66369873]] | [[Marisa Maza]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1970 | [[:d:Q66372257|Q66372257]] | [[Margot Estévez]] | [[Madrid]] | 1968-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1971 | [[:d:Q66441146|Q66441146]] | [[Manuela Hervás]] | [[Madrid]] | 1972-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1972 | [[:d:Q66480525|Q66480525]] | [[Ruth Rollán]] | [[Madrid]] | 1977-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1973 | [[:d:Q66490632|Q66490632]] | [[Sonia Fraguas]] | [[Madrid]] | 1977-11-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1974 | [[:d:Q66490633|Q66490633]] | [[Cristina Fraguas]] | [[Madrid]] | 1976-07-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1975 | [[:d:Q66517156|Q66517156]] | [[María Ramírez]] | [[Madrid]] | 1977-10-03 | | | [[Ficheiro:(María Ramírez) María Ramírez y Eduardo Suárez- “Hay un espacio enorme para hacer las cosas de otra manera”.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1976 | [[:d:Q66603955|Q66603955]] | [[María Pastor Valdés]] | [[Madrid]] | 1985-03-28 | | | [[Ficheiro:(María Pastor) Maria Pastor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1977 | [[:d:Q66604808|Q66604808]] | [[Diana Plaza]] | [[Madrid]] | 1981-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1978 | [[:d:Q66606320|Q66606320]] | [[Gemma Paz]] | [[Madrid]] | 1981-08-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1979 | [[:d:Q66660303|Q66660303]] | [[Mary De Bunsen]] | [[Madrid]] | 1910-05-29 | [[Weymouth]] | 1982-06 | |- | style='text-align:right'| 1980 | [[:d:Q66661047|Q66661047]] | [[Rocío De Meer Méndez]] | [[Madrid]] | 1989-12-26 | | | [[Ficheiro:Rocío de Meer (48917495118) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1981 | [[:d:Q66685082|Q66685082]] | [[Ana Salas Lozano]] | [[Madrid]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Ana Salas Lozano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1982 | [[:d:Q66686006|Q66686006]] | [[Elena Salvador]] | [[Madrid]] | 1979-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1983 | [[:d:Q66691521|Q66691521]] | [[Nuria García]] | [[Madrid]] | 1973-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1984 | [[:d:Q66691780|Q66691780]] | [[Silvia Martínez]] | [[Madrid]] | 1974-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1985 | [[:d:Q66692066|Q66692066]] | [[Virginia Navarro]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1986 | [[:d:Q66735974|Q66735974]] | [[Jennifer Pedro de Blas]] | [[Leganés]] | 1990-07-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1987 | [[:d:Q66746499|Q66746499]] | [[Rosana Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1961 | | | [[Ficheiro:2019-07-08, Consejeros del Gobierno de Castilla-La Mancha, Rosana Rodríguez, DSC 7682.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1988 | [[:d:Q66763366|Q66763366]] | [[Alejandra Torres-Quevedo]] | [[Madrid]] | 1999-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1989 | [[:d:Q66766817|Q66766817]] | [[Yolanda Valdeolivas García]] | [[Madrid]] | 1963-08-04 | | | [[Ficheiro:Yolanda Valdeolivas García.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1990 | [[:d:Q66776854|Q66776854]] | [[Pilar Lage Bobadilla]] | [[Madrid]] | 1906 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1991 | [[:d:Q66789546|Q66789546]] | [[Mercedes Gómez]] | [[Madrid]] | 1966-04-01 | | | [[Ficheiro:(Mercedes Gómez) 20190729 0037 Consejería Desarrollo Sostenible (48404095632) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1992 | [[:d:Q66990833|Q66990833]] | [[Ana Alvargonzalez]] | [[Madrid]] | 1962-09-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1993 | [[:d:Q67017922|Q67017922]] | [[Concha Chapa]] | [[Madrid]] | 1974 | | | [[Ficheiro:(Concha Chapa) Fuentes traslada tranquilidad a los vecinos de Villaverde ante la implantación de la plataforma logística 05 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1994 | [[:d:Q67069310|Q67069310]] | [[Belén Iglesias]] | [[Madrid]] | 1996-07-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1995 | [[:d:Q67140166|Q67140166]] | [[Joana Sainz]] | [[Madrid]] | 1989 | [[Las Berlanas]] | 2019-09-01 | |- | style='text-align:right'| 1996 | [[:d:Q67142931|Q67142931]] | [[Victoria Cristóbal]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:(Victoria Cristóbal) Agustín Juárez, Francisco Granados, Victoria Cristóbal y Pablo Casado (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1997 | [[:d:Q67391090|Q67391090]] | [[Paloma Fernández Gomá]] | [[Madrid]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1998 | [[:d:Q67407228|Q67407228]] | [[Paquita Núñez]] | [[Madrid]] | 1944 | | 2019-06-15 | |- | style='text-align:right'| 1999 | [[:d:Q67456575|Q67456575]] | [[Marina Logares]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Marina Logares.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2000 | [[:d:Q67494392|Q67494392]] | [[Adelaida Las Santas]] | [[Villarejo de Salvanés]] | 1918-07-22 | [[Madrid]] | 2006-11-15 | |- | style='text-align:right'| 2001 | [[:d:Q67504217|Q67504217]] | [[Aroa Moreno Durán]] | [[Madrid]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Aroa Moreno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2002 | [[:d:Q67525141|Q67525141]] | [[Rosa Rey]] | [[Madrid]] | 1892-09-04 | | 1969-04-07 | |- | style='text-align:right'| 2003 | [[:d:Q67666809|Q67666809]] | [[Lucrecia Feduchi Benlliure]] | [[Madrid]] | 1930 | [[Madrid]] | 1998 | |- | style='text-align:right'| 2004 | [[:d:Q67806106|Q67806106]] | [[Beatriz Argüello]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:BeatrizArguello2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2005 | [[:d:Q68639095|Q68639095]] | [[Garazi Hach Embarek]] | [[Madrid]] | 1978-10-30 | | | [[Ficheiro:Garazi Hach Embarek. Ekintzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2006 | [[:d:Q69050613|Q69050613]] | [[Estrella Rausell Tamayo]] | [[Madrid]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2007 | [[:d:Q69904113|Q69904113]] | [[Julia Manzanal Pérez]] | [[Madrid]] | 1915-02-18 | [[Madrid]] | 2012-02-15 | |- | style='text-align:right'| 2008 | [[:d:Q70783589|Q70783589]] | [[Josefina de Silva y de Velasco]] | [[Madrid]] | 1929-11-16 | [[Medina de Pomar]] | 2015-07-13 | |- | style='text-align:right'| 2009 | [[:d:Q70784876|Q70784876]] | [[Marta de Nevares]] | [[Madrid]] | 1591 | [[Madrid]] | 1632 | |- | style='text-align:right'| 2010 | [[:d:Q70881257|Q70881257]] | [[Vera Barón]] | [[Madrid]] | 2004-08-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2011 | [[:d:Q70881353|Q70881353]] | [[María Portolés]] | [[Madrid]] | 2002 | | | [[Ficheiro:María Portolés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2012 | [[:d:Q71047112|Q71047112]] | [[Ana Tudela]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2013 | [[:d:Q71170903|Q71170903]] | [[Solange Aumaitre]] | [[Madrid]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 2014 | [[:d:Q71333069|Q71333069]] | [[Alicia Fernández (Q71333069)|Alicia Fernández]] | [[Madrid]] | 1973-11-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2015 | [[:d:Q71429706|Q71429706]] | [[Amaya Fernández Pozuelo]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2016 | [[:d:Q71979315|Q71979315]] | [[Henar Álvarez]] | [[Aluche]] | 1984-09-15 | | | [[Ficheiro:Henar Álvarez 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2017 | [[:d:Q72048847|Q72048847]] | [[Rosy de Valenzuela]] | [[Madrid]] | 1928 | | | |- | style='text-align:right'| 2018 | [[:d:Q72185690|Q72185690]] | [[Silvia Sanz Torre]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2019 | [[:d:Q72728624|Q72728624]] | [[Gloria Zamacois]] | [[Madrid]] | 1897-09-27 | [[Miguel Hidalgo (Q1832732)|Miguel Hidalgo]] | 1946-08-06 | [[Ficheiro:1929-01-01, Estampa, Las redactoras y colaboradoras de Estampa (cropped) Gloria Zamacois.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2020 | [[:d:Q72939487|Q72939487]] | [[Clara Pardo Gil]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 2021 | [[:d:Q73172179|Q73172179]] | [[Amara Carmona Camacho]] | [[Madrid]] | 1977-05-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2022 | [[:d:Q73382951|Q73382951]] | [[Milagros Salvador]] | [[Madrid]] | 1941 | | | [[Ficheiro:Milagros Salvador.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2023 | [[:d:Q74579100|Q74579100]] | [[Mireia Borrás Pabón]] | [[Madrid]] | 1986-10-14 | | | [[Ficheiro:20220630 Pleno - 52184291964 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2024 | [[:d:Q74600327|Q74600327]] | [[Ana Herrero]] | [[Madrid]] | 1956-07-25<br/>1955-07-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2025 | [[:d:Q74729983|Q74729983]] | [[Meli Suárez]] | [[Madrid]] | 1954-12-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2026 | [[:d:Q74736078|Q74736078]] | [[Conchi Navío]] | [[Madrid]] | 1956-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2027 | [[:d:Q74749198|Q74749198]] | [[Elvira Gras]] | [[Madrid]] | 1959-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2028 | [[:d:Q74863016|Q74863016]] | [[Teté Ruiz]] | [[Madrid]] | 1965-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2029 | [[:d:Q74881084|Q74881084]] | [[Maria Teresa Romero]] | [[Madrid]] | 1930-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2030 | [[:d:Q75045110|Q75045110]] | [[Joaquina Comella]] | [[Madrid]] | 1778 | [[Madrid]] | 1800-11-25 | |- | style='text-align:right'| 2031 | [[:d:Q75286631|Q75286631]] | [[Margarida María de Austria]] | [[Real Alcázar de Madrid]] | 1621-08-14 | [[Real Alcázar de Madrid]] | 1621-08-16 | |- | style='text-align:right'| 2032 | [[:d:Q75286634|Q75286634]] | [[Margarida María Catarina de Austria]] | [[Madrid]] | 1623-11-25 | [[Madrid]] | 1623-12-22 | |- | style='text-align:right'| 2033 | [[:d:Q75286635|Q75286635]] | [[María Uxía de Austria]] | [[Real Alcázar de Madrid]] | 1625-11-21 | [[Real Alcázar de Madrid]] | 1627-07-21 | |- | style='text-align:right'| 2034 | [[:d:Q75286636|Q75286636]] | [[Sabela María Tareixa de Austria]] | [[Madrid]] | 1627-10-30 | [[Madrid]] | 1627-10-31 | |- | style='text-align:right'| 2035 | [[:d:Q75286644|Q75286644]] | [[María Ambrosia de Austria]] | [[Madrid]] | 1655-12-07 | [[Madrid]] | 1655-12-20 | |- | style='text-align:right'| 2036 | [[:d:Q75317568|Q75317568]] | [[Teresa Urquijo y Moreno]] | [[Madrid]] | 1996-10-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2037 | [[:d:Q75318327|Q75318327]] | [[Isabel de Silva y Carvajal]] | [[Madrid]] | 1880-05-03 | [[Madrid]] | 1980-02-08 | [[Ficheiro:Isabel de Silva y Carvajal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2038 | [[:d:Q75344118|Q75344118]] | [[Elena Vanessa Martínez Sánchez]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2039 | [[:d:Q75363853|Q75363853]] | [[Simoneta Gómez-Acebo]] | [[Madrid]] | 1968-10-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2040 | [[:d:Q75726369|Q75726369]] | [[Ángeles Moreno Bau]] | [[Madrid]] | 1968 | | | [[Ficheiro:La diplomática Ángeles Moreno Bau. Ángela Martín-Retortillo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2041 | [[:d:Q75732883|Q75732883]] | [[Lucía León]] | [[Madrid]] | 1997-08-13 | | | [[Ficheiro:Lucia Leon (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2042 | [[:d:Q75986181|Q75986181]] | [[Victoria Eugenia]] | [[Madrid]] | 1933 | | 2024-07-31 | |- | style='text-align:right'| 2043 | [[:d:Q76372082|Q76372082]] | [[Eva Gancedo]] | [[Madrid]] | 1977-12-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2044 | [[:d:Q76536557|Q76536557]] | [[Rosa María Huertas Gómez]] | [[Madrid]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2045 | [[:d:Q76823156|Q76823156]] | [[Irene Ferreiro]] | [[Madrid]] | 2001-05-04 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Irene Ferreiro (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2046 | [[:d:Q76823634|Q76823634]] | [[María José Sevilla]] | [[Madrid]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 2047 | [[:d:Q77035465|Q77035465]] | [[Blanca Munoz]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 2048 | [[:d:Q77329353|Q77329353]] | [[Paloma Martín Martín]] | [[Madrid]] | 1970-08-08 | | | [[Ficheiro:(Paloma Martín Martín) Díaz Ayuso asegura que la violencia contra la mujer es “inaceptable e inasumible” (49123639543) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2049 | [[:d:Q77849178|Q77849178]] | [[Nuria Enguita]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2050 | [[:d:Q78024034|Q78024034]] | [[Carlota Pereda]] | [[Madrid]] | 1975-01-12 | | | [[Ficheiro:Carlota Pereda-Premios Goya 2019 - Mejor Cortometraje de Ficción (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2051 | [[:d:Q78063675|Q78063675]] | [[Blanca de Igual]] | [[Madrid]] | 1880-11-08 | [[Málaga]] | 1950-01-24 | [[Ficheiro:1927-02-19, La Nación, Las mujeres en el Ayuntamiento, Lo que hacen y lo que pueden hacer, Vizcondesa de Llanteno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2052 | [[:d:Q78780452|Q78780452]] | [[Irene Arcos]] | [[Madrid]] | 1981-07-25 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Irene Arcos 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2053 | [[:d:Q78781930|Q78781930]] | [[María de Nati]] | [[Madrid]] | 1997-06-11 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - María de Nati (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2054 | [[:d:Q79851014|Q79851014]] | [[Manuela Fernández Pérez]] | [[Madrid]] | 1927-04-11 | [[Sevilla]] | 2017-01-08 | |- | style='text-align:right'| 2055 | [[:d:Q80565027|Q80565027]] | [[Begoña Lolo Herranz]] | [[Madrid]] | 1958-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2056 | [[:d:Q80585221|Q80585221]] | [[Tania Moreno Matveeva]] | [[Valdemorillo]] | 2002-01-29 | | | [[Ficheiro:Beach volleyball at the 2018 Summer Youth Olympics – Girls Quarterfinals – ESP vs USA 0044.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2057 | [[:d:Q81625974|Q81625974]] | [[Mónica Ramos Toro]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Mónica Ramos Toro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2058 | [[:d:Q81729163|Q81729163]] | [[Carmen Meneses-Falcón]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2059 | [[:d:Q81809460|Q81809460]] | [[Carlota Rosales Martínez de Pedrosa]] | [[Madrid]] | 1872-10-25 | [[Madrid]] | 1958-08-04 | |- | style='text-align:right'| 2060 | [[:d:Q81901127|Q81901127]] | [[Valeria Ansoleaga]] | [[Madrid]] | 2005-04-04 | | | [[Ficheiro:2020-01-11 Ice hockey at the 2020 Winter Youth Olympics – Women's 3x3 mixed tournament – Preliminary round – Black vs. Red (Martin Rulsch) 47 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2061 | [[:d:Q83432331|Q83432331]] | [[Matilde Calvo Rodero]] | [[Madrid]] | 1899 | | 1982 | |- | style='text-align:right'| 2062 | [[:d:Q83555782|Q83555782]] | [[María Teresa La Porte]] | [[Madrid]] | 1961-09-18 | [[Pamplona]] | 2020-01-14 | [[Ficheiro:MTLaPorte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2063 | [[:d:Q83737578|Q83737578]] | [[Tamara Nsue]] | [[Madrid]] | 1993-07-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2064 | [[:d:Q84316322|Q84316322]] | [[Maria Escarmiento]] | [[Madrid]] | 1991-10-13 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Maria Escarmiento.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2065 | [[:d:Q84352812|Q84352812]] | [[Dunia Rodríguez]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2066 | [[:d:Q84430079|Q84430079]] | [[Rosario Lacy]] | [[Madrid]] | 1891 | [[Madrid]] | 1954 | |- | style='text-align:right'| 2067 | [[:d:Q84569914|Q84569914]] | [[Suzy Deguez]] | [[Madrid]] | 1872-08-13 | | 1970-09-28 | [[Ficheiro:Suzy deguez portret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2068 | [[:d:Q84572923|Q84572923]] | [[Inés Blake Tovar de Román]] | [[Madrid]] | 1790-08-08 | | 1866-03-06 | [[Ficheiro:Inés Blake.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2069 | [[:d:Q84593902|Q84593902]] | [[Gloria Sánchez Martín]] | [[Madrid]] | 1959-05-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2070 | [[:d:Q84723359|Q84723359]] | [[Patricia Montilla Cárdenas]] | [[Torrejón de Ardoz]] | 1992-08-07 | | | [[Ficheiro:Patri Montilla1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2071 | [[:d:Q84768932|Q84768932]] | [[María Romero]] | [[Madrid]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 2072 | [[:d:Q84770340|Q84770340]] | [[Adela Larra]] | [[Madrid]] | 1833-01-12 | | | [[Ficheiro:AdelaLarra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2073 | [[:d:Q85175189|Q85175189]] | [[Emilia Landaluce]] | [[Madrid]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2074 | [[:d:Q85336497|Q85336497]] | [[Mari Prado de la Mata]] | [[Madrid]] | 1952 | | | [[Ficheiro:(María Prado de la Mata) IU Villaverde. Acto Público 28 abril 2015 en defensa de los Servicios Públicos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2075 | [[:d:Q85431010|Q85431010]] | [[María de Corral]] | [[Madrid]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 2076 | [[:d:Q85865995|Q85865995]] | [[Mercedes Águeda Villar]] | [[Madrid]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 2077 | [[:d:Q85866567|Q85866567]] | [[Clara Carvajal]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Retrato Clara Carvajal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2078 | [[:d:Q85874288|Q85874288]] | [[Marta Pérez Ibáñez]] | [[Madrid]] | 1965-11-16 | | | [[Ficheiro:Marta Pérez Ibáñez 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2079 | [[:d:Q85876011|Q85876011]] | [[Paloma Escola]] | [[Madrid]] | 1948-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2080 | [[:d:Q85877863|Q85877863]] | [[Soledad Varela Ortega]] | [[Madrid]] | 1945-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2081 | [[:d:Q86211738|Q86211738]] | [[Alicia Girón García]] | [[Madrid]] | 1938 | | 2020-02-23 | |- | style='text-align:right'| 2082 | [[:d:Q86351632|Q86351632]] | [[Cristina Aranda]] | [[Madrid]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 2083 | [[:d:Q86536656|Q86536656]] | [[María Paz García-Vera]] | [[Madrid]] | 1964 | | | [[Ficheiro:María Paz García Vera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2084 | [[:d:Q86698379|Q86698379]] | [[María de la Purificación de la Aldea y Ruiz de Castañeda]] | [[Madrid]] | 1889-08-10 | [[Barcelona]] | 1976-06-17 | |- | style='text-align:right'| 2085 | [[:d:Q86700621|Q86700621]] | [[Raquel Villaécija]] | [[Madrid]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2086 | [[:d:Q86737237|Q86737237]] | [[Carolina Pecharromán]] | [[Madrid]] | 1969-06-10 | | | [[Ficheiro:Carolina Pecharromán el 16 de abril de 2024 en el Ateneo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2087 | [[:d:Q86838464|Q86838464]] | [[Helena Domínguez del Triunfo]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2088 | [[:d:Q86851433|Q86851433]] | [[Elisabet Gelabert Echániz]] | [[Madrid]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2089 | [[:d:Q87193544|Q87193544]] | [[Josefina Triguero Agudo]] | [[Madrid]] | 1946 | | 2022-12-21 | |- | style='text-align:right'| 2090 | [[:d:Q87343256|Q87343256]] | [[Pilar Ordóñez]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Pilar Ordóñez (Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2091 | [[:d:Q87458212|Q87458212]] | [[Alejandra Palafox]] | [[Madrid]] | 1987-03-17 | | | [[Ficheiro:Alejandra Palafox.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2092 | [[:d:Q87741480|Q87741480]] | [[Teresa Nicolau Parodi]] | [[Madrid]] | 1817 | [[Donostia]] | 1895-08-13 | [[Ficheiro:Museo del Prado - P003304 - La miniaturista Teresa Nicolau Parody.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2093 | [[:d:Q87746050|Q87746050]] | [[Claudia Salas]] | [[Madrid]] | 1994-07-23 | | | [[Ficheiro:Claudia Salas en No hay burlas con el amor Calderón de la Barca Versión Juan Polanco y Karmele Aranburu Dirección Juan Polanco 190718 MC 0434 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2094 | [[:d:Q87816108|Q87816108]] | [[Luisa Lacal de Bracho]] | [[Madrid]] | 1874 | [[Madrid]] | 1962 | [[Ficheiro:Luisa Lacal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2095 | [[:d:Q88178854|Q88178854]] | [[Belén Écija]] | [[Madrid]] | 1994-09-29 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Belén Écija (Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2096 | [[:d:Q88196612|Q88196612]] | [[Aurora Lezcano]] | [[Madrid]] | 1914-06-06 | [[Madrid]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 2097 | [[:d:Q88223523|Q88223523]] | [[Lourdes de Orduña]] | [[Madrid]] | 1953-03-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2098 | [[:d:Q88272125|Q88272125]] | [[Matilde de Miguel Rubio]] | [[Madrid]] | 1964-05-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2099 | [[:d:Q88311407|Q88311407]] | [[Montserrat Marin]] | [[Madrid]] | 1968-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2100 | [[:d:Q88387765|Q88387765]] | [[Juana Gil Fernández]] | [[Madrid]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 2101 | [[:d:Q88575563|Q88575563]] | [[Nieves Cubo Mateo]] | [[Madrid]] | 1991-08-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2102 | [[:d:Q88589249|Q88589249]] | [[Maravillas Espín Sáez]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2103 | [[:d:Q88744428|Q88744428]] | [[Cristina Nevado]] | [[Madrid]] | 1977-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2104 | [[:d:Q88769296|Q88769296]] | [[Isabel Sanchez Coello]] | [[Madrid]] | 1564 | [[Madrid]] | 1612-02-06 | |- | style='text-align:right'| 2105 | [[:d:Q88790194|Q88790194]] | [[María Sorolla García]] | [[Madrid]] | 1889-04-13 | [[Madrid]] | 1956-06-19 | [[Ficheiro:Joaquín Sorolla - María en el puerto de Jávea, 1905.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2106 | [[:d:Q88961266|Q88961266]] | [[Myriam Aranda Harandou]] | [[Madrid]] | 2004-01-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2107 | [[:d:Q89065644|Q89065644]] | [[Teresa Riesgo Alcaide]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2108 | [[:d:Q89274941|Q89274941]] | [[Palmira Julia Tello]] | [[Madrid]] | 1920-09-02 | [[Madrid]] | 2016-01-16 | [[Ficheiro:Estampa - Palmira Julia Tello Landeta.pdf|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2109 | [[:d:Q89311964|Q89311964]] | [[Arantxa Colchero Aragonés]] | [[Madrid]]<br/>[[México]] | 1970-07-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2110 | [[:d:Q89514425|Q89514425]] | [[Carlota Vizmanos]] | [[Madrid]] | 1987-07-25 | | | [[Ficheiro:InformativoCarlotavizmanosRMTV.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2111 | [[:d:Q89639868|Q89639868]] | [[Ana I Caño-Delgado]] | [[Madrid]] | 1972 | | | [[Ficheiro:ANA CAÑO-175 wikipedia2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2112 | [[:d:Q89639905|Q89639905]] | [[Leticia Tarruell]] | [[Madrid]] | 1981-04-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2113 | [[:d:Q89885068|Q89885068]] | [[Silma López]] | [[Madrid]] | 1991-07-03 | | | [[Ficheiro:Silma López.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2114 | [[:d:Q90020461|Q90020461]] | [[Matilde Ribot y Van Halen]] | [[Madrid]] | 1879 | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 2115 | [[:d:Q90312829|Q90312829]] | [[Tania Abitbol]] | [[Madrid]] | 1965-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2116 | [[:d:Q90405681|Q90405681]] | [[Elena Gil Olaya]] | [[Madrid]] | 1919 | [[Madrid]] | 1939-08-05 | [[Ficheiro:Monumento a las Trece Rosas en mayo de 2021 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2117 | [[:d:Q90405683|Q90405683]] | [[Virtudes González García]] | [[Madrid]] | 1922-08-12 | [[Madrid]] | 1939-08-05 | |- | style='text-align:right'| 2118 | [[:d:Q90407661|Q90407661]] | [[Dionisia Manzanero Salas]] | [[Madrid]] | 1919 | [[Madrid]] | 1939-08-05 | [[Ficheiro:Monumento a las Trece Rosas en mayo de 2021 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2119 | [[:d:Q90408026|Q90408026]] | [[Victoria Muñoz García]] | [[Madrid]] | 1921 | [[Madrid]] | 1939-08-05 | [[Ficheiro:Monumento a las Trece Rosas en mayo de 2021 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2120 | [[:d:Q90408118|Q90408118]] | [[Luisa Rodríguez de la Fuente]] | [[Chamartín de la Rosa]] | 1921 | [[Madrid]] | 1939-08-05 | [[Ficheiro:Monumento a las Trece Rosas en mayo de 2021 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2121 | [[:d:Q90796614|Q90796614]] | [[Sara Jiménez]] | [[Madrid]] | 2001-04-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2122 | [[:d:Q90882043|Q90882043]] | [[Julia León]] | [[Madrid]] | 1945-06-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2123 | [[:d:Q91346637|Q91346637]] | [[Estela Perez-Somarriba]] | [[Madrid]] | 1998-07-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2124 | [[:d:Q91365460|Q91365460]] | [[Ruth Baza]] | [[Madrid]] | 1972-02-29 | | | [[Ficheiro:La escritora y coleccionista Ruth Baza delante de su instalación Memento Mori en FEM 2007 Madrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2125 | [[:d:Q92357829|Q92357829]] | [[Chony Fuentes]] | [[Madrid]] | 1948-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2126 | [[:d:Q92747316|Q92747316]] | [[Fernanda Monasterio]] | [[Madrid]] | 1920 | [[Madrid]] | 2006 | |- | style='text-align:right'| 2127 | [[:d:Q93230890|Q93230890]] | [[Ángeles Navarro Peiró]] | [[Madrid]] | 1943 | | | [[Ficheiro:ÁngelesNavarroPeiro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2128 | [[:d:Q93372064|Q93372064]] | [[Idoia Murga Castro]] | [[Madrid]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 2129 | [[:d:Q93412761|Q93412761]] | [[María Victoria Reyzábal]] | [[Madrid]] | 1944 | | | [[Ficheiro:María Victoria Reyzábal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2130 | [[:d:Q93430234|Q93430234]] | [[Lea Vélez]] | [[Madrid]] | 1970-05-16 | | | [[Ficheiro:Lea Velez 2014b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2131 | [[:d:Q93433225|Q93433225]] | [[María Dolores Higueras Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 2132 | [[:d:Q93433424|Q93433424]] | [[Pilar Donoso]] | [[Madrid]] | 1967 | [[Santiago de Chile]] | 2011 | |- | style='text-align:right'| 2133 | [[:d:Q93614527|Q93614527]] | [[Virginia Arvera]] | [[Madrid]] | 1865-09-03 | [[Valencia]] | 1928-09-05 | [[Ficheiro:1922-02-26, La Novela Teatral, Virginia Arvera, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2134 | [[:d:Q93733748|Q93733748]] | [[Mónica Moro]] | [[Madrid]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Mónica Moro 2022.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2135 | [[:d:Q93816921|Q93816921]] | [[Elena Jordy]] | [[Madrid]] | 1883-01-04 | [[Valencia]] | 1937-03-07 | [[Ficheiro:1922-12-03, La Novela Teatral, Elena Jordy, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2136 | [[:d:Q94575744|Q94575744]] | [[Alicia Gómez]] | [[Madrid]] | 1986-10-22<br/>1986-10-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2137 | [[:d:Q95141750|Q95141750]] | [[Julia Cruz]] | [[Madrid]] | 1968-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 2138 | [[:d:Q95395230|Q95395230]] | [[Dolores Saez]] | [[Madrid]] | 1979-01-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2139 | [[:d:Q95476045|Q95476045]] | [[Leire Santos]] | [[Madrid]] | 1979-01-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2140 | [[:d:Q95709430|Q95709430]] | [[Ana Rayo]] | [[Madrid]] | 1971-01-28 | | | [[Ficheiro:Anarayo 1524 2 1byn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2141 | [[:d:Q95729270|Q95729270]] | [[Paulita Pappel]] | [[Madrid]] | 1987-12-13 | | | [[Ficheiro:PaulitaPappel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2142 | [[:d:Q95755724|Q95755724]] | [[Vera Martínez Mehner]] | [[Madrid]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2143 | [[:d:Q95910731|Q95910731]] | [[Silvia Barrera Ibáñez]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2144 | [[:d:Q96097926|Q96097926]] | [[Belén Sánchez Picorelli]] | [[Madrid]] | 1978-11-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2145 | [[:d:Q96145812|Q96145812]] | [[Amanda Junquera Butler]] | [[Madrid]] | 1898-10-19 | [[Madrid]] | 1986-12-27 | |- | style='text-align:right'| 2146 | [[:d:Q96146600|Q96146600]] | [[Yolanda Villaluenga]] | [[Madrid]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Yolanda Villaluenga en interior.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2147 | [[:d:Q96191926|Q96191926]] | [[Concha Hermosilla]] | [[Madrid]] | 1940-12-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2148 | [[:d:Q96212728|Q96212728]] | [[María Micaela Nesbitt y Calleja]] | [[Madrid]] | 1801 | | 19th century | |- | style='text-align:right'| 2149 | [[:d:Q96313796|Q96313796]] | [[Inés Sánchez de Madariaga]] | [[Madrid]] | 1963-11-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2150 | [[:d:Q96323504|Q96323504]] | [[Pampa García Molina]] | [[Madrid]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 2151 | [[:d:Q96355056|Q96355056]] | [[Julia Santero]] | [[Madrid]] | 1857-12-28 | [[Madrid]] | 1926-12-16 | [[Ficheiro:1924-10-05, La Novela Teatral, Julia Santero, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2152 | [[:d:Q96625022|Q96625022]] | [[Victoria Martín]] | [[Madrid]] | 1989-11-07 | | | |- | style='text-align:right'| 2153 | [[:d:Q96625044|Q96625044]] | [[Ana de la Cueva]] | [[Madrid]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Ana de la Cueva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2154 | [[:d:Q96625449|Q96625449]] | [[Ángeles García]] | [[Colmenarejo]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 2155 | [[:d:Q96725234|Q96725234]] | [[María Luisa de Gamboa y López de León]] | [[Madrid]] | 1820-10-25 | | 1870-01-14 | [[Ficheiro:Retrato de María Luisa de Gamboa y López de León (Museo Cerralbo, Madrid).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2156 | [[:d:Q96741883|Q96741883]] | [[Samantha Vallejo-Nágera]] | [[Madrid]] | 1969-10-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2157 | [[:d:Q96747880|Q96747880]] | [[Carmen de la Torre]] | [[Madrid]] | 1931 | [[Madrid]] | 2008-12-15 | |- | style='text-align:right'| 2158 | [[:d:Q96749165|Q96749165]] | [[María Rosa Cervera Sardá]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2159 | [[:d:Q96756341|Q96756341]] | [[Belén Bermejo (Q96756341)|Belén Bermejo]] | [[Madrid]] | 1969-09-05 | [[Madrid]] | 2020-06-27 | |- | style='text-align:right'| 2160 | [[:d:Q97041157|Q97041157]] | [[Patricia Portillo]] | [[Madrid]] | 1974-08-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2161 | [[:d:Q97195886|Q97195886]] | [[África Adalia]] | [[Madrid]] | 1995-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2162 | [[:d:Q97463062|Q97463062]] | [[Malena Ortiz]] | [[Madrid]] | 1997-07-16<br/>1997-07-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2163 | [[:d:Q97483844|Q97483844]] | [[Eufrasia de Guzmán]] | [[Torrelaguna]] | 1541 | [[Madrid]] | 1604-08-07 | |- | style='text-align:right'| 2164 | [[:d:Q97606852|Q97606852]] | [[María Dolores de Pablos]] | [[Madrid]] | 1917-02-27 | [[Madrid]] | 1981-12-19 | |- | style='text-align:right'| 2165 | [[:d:Q97625125|Q97625125]] | [[Nuria Coronado Sopeña]] | [[Madrid]] | 1971-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2166 | [[:d:Q97668336|Q97668336]] | [[Pilar García]] | [[Madrid]] | 1990-07-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2167 | [[:d:Q97670440|Q97670440]] | [[Paula Andújar Jiménez]] | [[Madrid]] | 1993-07-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2168 | [[:d:Q97670472|Q97670472]] | [[Cristina Auñón]] | [[Madrid]] | 1989-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2169 | [[:d:Q97695649|Q97695649]] | [[Samara Ortiz]] | [[Madrid]] | 1997-07-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2170 | [[:d:Q97729787|Q97729787]] | [[Natalia Expósito Reyes]] | [[Madrid]] | 1997-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2171 | [[:d:Q97730975|Q97730975]] | [[Silvia Rubio]] | [[Madrid]] | 2000-10-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2172 | [[:d:Q97730985|Q97730985]] | [[Lucía Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1999-05-24 | | | [[Ficheiro:FCB v Real Sociedad - DSC 1303 (51263302169) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2173 | [[:d:Q97731710|Q97731710]] | [[Macarena Portales]] | [[Madrid]] | 1998-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2174 | [[:d:Q97733059|Q97733059]] | [[Joana Garcia Grenzner]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2175 | [[:d:Q97746463|Q97746463]] | [[Itziar Pinillos]] | [[Madrid]] | 2000-09-21 | | | [[Ficheiro:Madrid CFF vs FC Barcelona DSC 0423c (51210569357).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2176 | [[:d:Q97749340|Q97749340]] | [[Irene López]] | [[Madrid]] | 2001-06-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2177 | [[:d:Q97749383|Q97749383]] | [[Leire Peña]] | [[Madrid]] | 2001-06-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2178 | [[:d:Q97750366|Q97750366]] | [[Yasmin Mrabet]] | [[Madrid]] | 1999-08-08 | | | [[Ficheiro:YasminMrabetWiki.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2179 | [[:d:Q97758435|Q97758435]] | [[Laura Domínguez Rojo]] | [[Madrid]] | 1997-08-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2180 | [[:d:Q97763818|Q97763818]] | [[Ana Fernández]] | [[Madrid]] | 2000-03-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2181 | [[:d:Q97764021|Q97764021]] | [[Iris Ponciano del Río]] | [[Madrid]] | 1995-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2182 | [[:d:Q97931376|Q97931376]] | [[Ana Carcedo]] | [[Madrid]] | 1949 | | | [[Ficheiro:Ana Carcedo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2183 | [[:d:Q97955139|Q97955139]] | [[Nerea Pérez de las Heras]] | [[Madrid]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Nerea Pérez de las Heras 4.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2184 | [[:d:Q98068093|Q98068093]] | [[Paola Ulloa Jiménez]] | [[Madrid]] | 1996-12-26 | | | [[Ficheiro:Madrid CFF vs FC Barcelona DSC 0390 (51212042029).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2185 | [[:d:Q98069582|Q98069582]] | [[Ariana Arias]] | [[Madrid]] | 2003-05-25 | | | [[Ficheiro:2024-09-14 Fußball, Frauen-Bundesliga, FC Carl Zeiss Jena - VfL Wolfsburg STP 4747 by Stepro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2186 | [[:d:Q98069583|Q98069583]] | [[Sara Ezquerro]] | [[Madrid]] | 1999-04-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2187 | [[:d:Q98070498|Q98070498]] | [[Estela Fernández Pablos]] | [[Madrid]] | 1991-05-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2188 | [[:d:Q98073687|Q98073687]] | [[Pilar Volpini Reyes]] | [[Madrid]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 2189 | [[:d:Q98107727|Q98107727]] | [[Enriqueta Muñiz]] | [[Madrid]] | 1934-06-23 | | 2013-11-18 | [[Ficheiro:000072249 1 Enriqueta Muniz (C) Gentileza familia Muniz 201910102149.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2190 | [[:d:Q98112022|Q98112022]] | [[Paula Cabrerizo]] | [[Madrid]] | 1994-10-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2191 | [[:d:Q98126176|Q98126176]] | [[María Molinero Barriuso]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2192 | [[:d:Q98456083|Q98456083]] | [[Niní Montiam]] | [[Madrid]] | 1917 | [[Madrid]] | 1986-03-09 | [[Ficheiro:Detail from Retrato Nini Montiam (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2193 | [[:d:Q98545290|Q98545290]] | [[Josefina Ling Ling|Josefina F. Ling Ling]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2194 | [[:d:Q98556483|Q98556483]] | [[Asunción Crespo de Reigón]] | [[Madrid]] | 1816 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2195 | [[:d:Q98835006|Q98835006]] | [[Paula García Romero]] | [[Madrid]] | 1999-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2196 | [[:d:Q98883036|Q98883036]] | [[Mercedes Gómez Uribarri]] | [[Madrid]] | 1881-07-01 | [[Madrid]] | 1944-10-28 | [[Ficheiro:1928-10-27, El Día Gráfico, Marquesa de Foronda, Badosa (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2197 | [[:d:Q99215645|Q99215645]] | [[Maya Pixelskaya]] | [[Madrid]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 2198 | [[:d:Q99435372|Q99435372]] | [[María de Lago]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2199 | [[:d:Q99493107|Q99493107]] | [[Estela Garcia De Castro]] | [[Madrid]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2200 | [[:d:Q99527338|Q99527338]] | [[Mar Mas]] | [[Madrid]] | 1966-10-27 | | | [[Ficheiro:Mar Mas en el puerto de Ibiza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2201 | [[:d:Q99539199|Q99539199]] | [[Conchita Laca]] | [[Madrid]] | 1925-03-21 | [[Irún]] | 2018-11-14 | |- | style='text-align:right'| 2202 | [[:d:Q99583306|Q99583306]] | [[Beatriz Méndez de Vigo Montojo]] | [[Madrid]] | 1958-08-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2203 | [[:d:Q99619705|Q99619705]] | [[Patricia Allende]] | [[Madrid]] | 1954-09-29 | [[Madrid]] | 2025-01-03 | [[Ficheiro:Patricia Allende 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2204 | [[:d:Q99621451|Q99621451]] | [[María Naredo Molero]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:María Naredo Molero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2205 | [[:d:Q99764725|Q99764725]] | [[Inés Juste Bellosillo]] | [[Madrid]] | 1974-05-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2206 | [[:d:Q99864937|Q99864937]] | [[Josefa Ugarte y Marraco]] | [[Madrid]] | 19th century | | | |- | style='text-align:right'| 2207 | [[:d:Q99864942|Q99864942]] | [[Esperanza Romero Larrañaga]] | [[Madrid]] | 1844-10-08 | [[Suances]] | 1922-09-03 | |- | style='text-align:right'| 2208 | [[:d:Q99865014|Q99865014]] | [[Enriqueta Miret y González]] | [[Madrid]] | No/unknown value | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2209 | [[:d:Q100273145|Q100273145]] | [[María Luisa Carvajal Dávalos]] | [[Madrid]] | 1853 | [[Madrid]] | 1947 | [[Ficheiro:Bautizo de la hija primogénita de los marqueses de Santa Cruz, de Goñi (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2210 | [[:d:Q100438447|Q100438447]] | [[Ángela Baldellou]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2211 | [[:d:Q100604488|Q100604488]] | [[Manuela Villa]] | [[Madrid]] | 1976-09-27 | | | [[Ficheiro:Retrato Manuela Villa Acosta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2212 | [[:d:Q100716141|Q100716141]] | [[Isabel Morón]] | [[Madrid]] | 18th century | | | |- | style='text-align:right'| 2213 | [[:d:Q100740609|Q100740609]] | [[Irene Lopez de Castro]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2214 | [[:d:Q100993872|Q100993872]] | [[Victoria Zárate Zurita]] | [[Madrid]] | 1893-10-07 | [[Lisboa]] | 1964-12-06 | [[Ficheiro:Victoria Zarate Zurita.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2215 | [[:d:Q100999275|Q100999275]] | [[Violeta Ruiz Almendral]] | [[Madrid]] | 1975-07-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2216 | [[:d:Q100999296|Q100999296]] | [[Elisa Antolín Fernández]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2217 | [[:d:Q100999298|Q100999298]] | [[Rosa Bustamante Montoro]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 2218 | [[:d:Q100999299|Q100999299]] | [[Ana Esteban Maluenda]] | [[Madrid]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2219 | [[:d:Q100999342|Q100999342]] | [[Vanesa Calvino Casilda]] | [[Madrid]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2220 | [[:d:Q101069150|Q101069150]] | [[Ana del Paso]] | [[Madrid]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Ana del Paso (1998).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2221 | [[:d:Q101246015|Q101246015]] | [[Carlota de Benito Moreno]] | [[Madrid]] | 1985-07-26 | | | [[Ficheiro:Linguistics - the fun way (Fast Forward Science 2019) 0-0 screenshot.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2222 | [[:d:Q101248617|Q101248617]] | [[Travis Birds]] | [[Leganés]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 2223 | [[:d:Q101437417|Q101437417]] | [[Paula Conthe]] | [[Madrid]] | 1981-02-18 | | | [[Ficheiro:ECOFIN Paula Conthe 8-10-2024 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2224 | [[:d:Q102115301|Q102115301]] | [[Estrella López Sheriff]] | [[Madrid]] | 1992-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2225 | [[:d:Q102126368|Q102126368]] | [[Carmen Herrero Ayllón]] | [[Madrid]] | 1913-09-13 | [[Madrid]] | 1997-05-10 | [[Ficheiro:Carmen Herrero Ayllón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2226 | [[:d:Q102151010|Q102151010]] | [[Arancha Martínez Fernández]] | [[Madrid]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2227 | [[:d:Q102226822|Q102226822]] | [[María Isabel Ruiz de Arana y Osorio de Moscoso]] | [[Madrid]] | 1865-07-06 | [[Madrid]] | 1939 | [[Ficheiro:1909-06-23, Actualidades, Boda de la hija del conde de Romanones, Alba (cropped) Marquesa de Corvera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2228 | [[:d:Q102347088|Q102347088]] | [[Cristina Lazarraga]] | [[provincia de Madrid]] | 1993-01-10 | | | [[Ficheiro:Cristina-lazarraga-piloto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2229 | [[:d:Q102417548|Q102417548]] | [[Marta Agudo Ramírez]] | [[Madrid]] | 1971 | [[Madrid]] | 2023-04-13 | [[Ficheiro:Marta Agudo Foto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2230 | [[:d:Q102418262|Q102418262]] | [[Irene G Punto]] | [[Madrid]] | 1980-09-12 | | | [[Ficheiro:IRENE G PUNTO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2231 | [[:d:Q102418804|Q102418804]] | [[Esther Ramón]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Esther Ramón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2232 | [[:d:Q102420370|Q102420370]] | [[María Antonia Ortega]] | [[Madrid]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2233 | [[:d:Q102428913|Q102428913]] | [[María Arias Delgado]] | [[Madrid]] | 1936-01-25 | | 2023-03-05 | [[Ficheiro:MARIA ARIAS DELGADO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2234 | [[:d:Q102553947|Q102553947]] | [[Fuensanta Aroca Bisquert]] | [[Madrid]] | 1969-09-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2235 | [[:d:Q103959753|Q103959753]] | [[Isabel Calderón]] | [[Madrid]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 2236 | [[:d:Q103981965|Q103981965]] | [[Hajar Brown]] | [[Madrid]] | 1996-03-15 | | | [[Ficheiro:HajarBrown1.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2237 | [[:d:Q103982433|Q103982433]] | [[Alba Planas]] | [[Madrid]] | 2000-09-10 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Alba Planas (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2238 | [[:d:Q103989609|Q103989609]] | [[Nicole Wallaca]] | [[Madrid]] | 2002-03-22 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Nicole Wallace (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2239 | [[:d:Q104041389|Q104041389]] | [[Florentina Decraene]] | [[Madrid]] | 1833 | [[Madrid]] | 1910 | |- | style='text-align:right'| 2240 | [[:d:Q104054666|Q104054666]] | [[Carmen Garrido Pérez]] | [[Madrid]] | 1947 | [[Madrid]] | 2020-12-08 | |- | style='text-align:right'| 2241 | [[:d:Q104099624|Q104099624]] | [[Alicia del Carpio]] | [[Madrid]] | 1930 | [[Madrid]] | 2020-12-10 | |- | style='text-align:right'| 2242 | [[:d:Q104217828|Q104217828]] | [[Ainoa Quiñones]] | [[Madrid]] | 1982-12-28 | | | [[Ficheiro:Ainoa Quiñones (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2243 | [[:d:Q104248308|Q104248308]] | [[Manuela Serra Sabater]] | [[Madrid]] | 1901 | [[Madrid]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 2244 | [[:d:Q104438978|Q104438978]] | [[Alejandra Bernabé]] | [[Madrid]] | 2001-11-12 | | | [[Ficheiro:Alejandra Bernabé.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2245 | [[:d:Q104439020|Q104439020]] | [[Elena Martínez Pérez]] | [[Madrid]] | 2002-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2246 | [[:d:Q104604682|Q104604682]] | [[Aïcha Ibrahim]] | [[Madrid]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 2247 | [[:d:Q104631405|Q104631405]] | [[Marta Álvarez Guil]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2248 | [[:d:Q104680276|Q104680276]] | [[María Jesús Mena]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:María Jesús Mena sentada recortada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2249 | [[:d:Q104733420|Q104733420]] | [[Almudena Blasco Vallés]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2250 | [[:d:Q104767402|Q104767402]] | [[Cristina Torre Cervigón]] | [[Madrid]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 2251 | [[:d:Q104822203|Q104822203]] | [[Olimpia Velasco]] | [[Madrid]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2252 | [[:d:Q104972536|Q104972536]] | [[Zaira Romero]] | [[Madrid]] | 2000 | | | [[Ficheiro:Zaira Romero - Premios Goya 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2253 | [[:d:Q105137952|Q105137952]] | [[Claudia Iglesias]] | [[Madrid]] | 2003-08-30 | | | [[Ficheiro:Claudia Iglesias 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2254 | [[:d:Q105138280|Q105138280]] | [[Dolores Franco Manera]] | [[Madrid]] | 1912 | | 1977-12-24 | |- | style='text-align:right'| 2255 | [[:d:Q105240634|Q105240634]] | [[Alba Flores Robla]] | [[Madrid]] | 1992-12-28 | | | [[Ficheiro:Alba Flores Robla (born 1992) reciting her poem 'Tu hueco supraesternal' in 2020.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2256 | [[:d:Q105396509|Q105396509]] | [[Cayetana Cabezas|Cayetan Cabezas]] | [[Madrid]] | 1979-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2257 | [[:d:Q105427068|Q105427068]] | [[María Dolores Enríquez Arranz]] | [[Madrid]] | 1913-10-16 | [[Madrid]] | 2010-02-25 | |- | style='text-align:right'| 2258 | [[:d:Q105440239|Q105440239]] | [[Diana J. Torres]] | [[Madrid]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Diana J. Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2259 | [[:d:Q105474044|Q105474044]] | [[Catalina Vives Pieras]] | [[Madrid]] | 1895 | | 1979 | |- | style='text-align:right'| 2260 | [[:d:Q105530757|Q105530757]] | [[Alicia Perea Caveda]] | [[Madrid]] | 1947-09-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2261 | [[:d:Q105554583|Q105554583]] | [[Luna Fulgencio]] | [[Madrid]] | 2011-02-05 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 -Luna Fulgencio-052.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2262 | [[:d:Q105574128|Q105574128]] | [[Anastasia Brokelyn]] | [[Madrid]] | 1995-03-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2263 | [[:d:Q105585568|Q105585568]] | [[Isabel Castro Fernández]] | [[Madrid]] | 1979-09-29 | | | [[Ficheiro:Isabel Castro Fernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2264 | [[:d:Q105628225|Q105628225]] | [[Dolores Huerta Carrascosa]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2265 | [[:d:Q105635648|Q105635648]] | [[Gloria Gómez Muñoz]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2266 | [[:d:Q105637127|Q105637127]] | [[Laura Zamarriego]] | [[Madrid]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 2267 | [[:d:Q105641775|Q105641775]] | [[Ester Higueras]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 2268 | [[:d:Q105644443|Q105644443]] | [[María Lacrampe]] | [[Madrid]] | 1909-09-17 | [[Madrid]] | 1994-07-07 | |- | style='text-align:right'| 2269 | [[:d:Q105644691|Q105644691]] | [[Eva Mora]] | [[Madrid]] | 1974-10-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2270 | [[:d:Q105672308|Q105672308]] | [[Estefanía Caamaño]] | [[Madrid]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2271 | [[:d:Q105694887|Q105694887]] | [[Nuria Martín Chivelet]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2272 | [[:d:Q105713562|Q105713562]] | [[Alba Ruiz]] | [[Madrid]] | 2001-11-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2273 | [[:d:Q105718885|Q105718885]] | [[Sara Ronzero]] | [[Madrid]] | 2001-12-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2274 | [[:d:Q105718887|Q105718887]] | [[Laura Tanarro]] | [[Madrid]] | 2004-01-01 | | | [[Ficheiro:Laura Tanarro en agosto de 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2275 | [[:d:Q105760540|Q105760540]] | [[Mar López Bermejo]] | [[Madrid]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2276 | [[:d:Q105917943|Q105917943]] | [[Carmen Ballvé]] | [[Madrid]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Carmen Ballvé, noviembre de 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2277 | [[:d:Q105966056|Q105966056]] | [[Ana María Iriarte]] | [[Madrid]] | 1927-01-23 | | 2025-02-04 | [[Ficheiro:Iriarte-ana-maria Antonio Castro 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2278 | [[:d:Q105967814|Q105967814]] | [[Lucía Loren]] | [[Madrid]] | 1973-05-21 | | | [[Ficheiro:La artista Lucía Loren en su taller.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2279 | [[:d:Q105996814|Q105996814]] | [[Olalla Gómez Valdericeda]] | [[Madrid]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Olalla Gómez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2280 | [[:d:Q106042248|Q106042248]] | [[Yolanda Tabanera]] | [[Madrid]] | 1965-05-24 | | | [[Ficheiro:Portraittabanera1jpg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2281 | [[:d:Q106043148|Q106043148]] | [[Natalia Razumovsky]] | [[Madrid]] | 1972-10-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2282 | [[:d:Q106192146|Q106192146]] | [[Antonia Torre Yela]] | [[Tetuán, Madrid|Tetuán]] | 1922 | [[Madrid]] | 1940-02-19 | |- | style='text-align:right'| 2283 | [[:d:Q106212381|Q106212381]] | [[María Pilar Silva Maroto]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2284 | [[:d:Q106268405|Q106268405]] | [[Ana Agustina de Alencáster y Noroña]] | [[Madrid]] | 1660-09-24 | [[Madrid]] | 1745-08-31 | |- | style='text-align:right'| 2285 | [[:d:Q106292348|Q106292348]] | [[María de San Ignacio Paramo]] | [[Madrid]] | 1592-02-02 | [[Madrid]] | 1660-10-17 | |- | style='text-align:right'| 2286 | [[:d:Q106322828|Q106322828]] | [[Julia Blázquez de Morata]] | [[Madrid]] | 19th century | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2287 | [[:d:Q106333847|Q106333847]] | [[Carmen de Pedro]] | [[Madrid]] | 1917-03-10 | [[14º distrito de París]] | 1994-09-09 | |- | style='text-align:right'| 2288 | [[:d:Q106339120|Q106339120]] | [[Marta García Gómez]] | [[Madrid]] | 1961-12-11 | [[Madrid]] | 2013-11-21 | |- | style='text-align:right'| 2289 | [[:d:Q106373721|Q106373721]] | [[Macarena Astorga]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Macarena Astorga. Promoción La Casa del Caracol (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2290 | [[:d:Q106420365|Q106420365]] | [[Rosario Vicent y Arizmendi]] | [[Madrid]] | 1845-11-18 | [[Madrid]] | 1908 | |- | style='text-align:right'| 2291 | [[:d:Q106421400|Q106421400]] | [[Belén Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1967-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2292 | [[:d:Q106421759|Q106421759]] | [[Matilde Ortoneda y Torrens]] | [[Madrid]] | 1837-06-21 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2293 | [[:d:Q106457312|Q106457312]] | [[Emilia Falcón y Marín]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Madrid]] | 1867-12 | |- | style='text-align:right'| 2294 | [[:d:Q106457466|Q106457466]] | [[Francisca García de los Ríos]] | [[Madrid]] | 17th century | | 17th century | |- | style='text-align:right'| 2295 | [[:d:Q106464483|Q106464483]] | [[Soledad Bernuy y Valda]] | [[Madrid]] | 1806-03-14 | [[Madrid]] | 1871-01-03 | |- | style='text-align:right'| 2296 | [[:d:Q106465410|Q106465410]] | [[Joaquina Bernuy y Valda]] | [[Madrid]] | 1817-03-02 | [[Madrid]] | 1858-02-07 | |- | style='text-align:right'| 2297 | [[:d:Q106465528|Q106465528]] | [[Emilia Cantón Salazar y Zaporta]] | [[Madrid]] | 1848-06-20 | [[Madrid]] | 1908 | |- | style='text-align:right'| 2298 | [[:d:Q106466485|Q106466485]] | [[Adriana Cerezo Iglesias]] | [[Alcalá de Henares]] | 2003-11-24 | | | [[Ficheiro:Adriana Cerezo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2299 | [[:d:Q106468629|Q106468629]] | [[Dolores Franco Mateos]] | [[Madrid]] | 1822-10-31 | [[Madrid]] | 1843-11-13 | |- | style='text-align:right'| 2300 | [[:d:Q106471166|Q106471166]] | [[Catalina Fuentes y Jácome]] | [[Madrid]] | 17th century | [[Alcalá de Henares]] | 1698-04-09 | |- | style='text-align:right'| 2301 | [[:d:Q106477410|Q106477410]] | [[Cristina Mayo]] | [[Alcalá de Henares]] | 1952-06-12 | | | [[Ficheiro:Cristina Mayo entrenadora CBM el Osito l'Eliana septiembre 1994.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2302 | [[:d:Q106485992|Q106485992]] | [[Ana Álvarez de Toledo y Pacheco]] | [[Madrid]] | 1693-05-13 | [[La Calzada de Oropesa]] | 1739-01-29 | |- | style='text-align:right'| 2303 | [[:d:Q106489624|Q106489624]] | [[Ana Gerónima]] | [[Madrid]] | 1544 | [[Trujillo, Cáceres|Trujillo]] | 1594 | |- | style='text-align:right'| 2304 | [[:d:Q106489837|Q106489837]] | [[Leonor de los Ángeles y del Peso]] | [[Madrid]] | 1608 | [[Lima]] | 1626 | |- | style='text-align:right'| 2305 | [[:d:Q106496159|Q106496159]] | [[María de Barahona]] | [[Madrid]] | No/unknown value | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2306 | [[:d:Q106497970|Q106497970]] | [[María del Campo]] | [[Madrid]] | No/unknown value | | 1670-10-31 | |- | style='text-align:right'| 2307 | [[:d:Q106501792|Q106501792]] | [[Francisca de Cárdenas y Avellaneda]] | [[Madrid]] | 1576 | [[Monastery of San Ignacio Mártir, Loeches]] | 1606-07-15 | |- | style='text-align:right'| 2308 | [[:d:Q106512428|Q106512428]] | [[Antonia Contreras]] | [[Madrid]] | 1858 | [[Valencia]] | 1896-02-19 | [[Ficheiro:1880-10-24, Madrid Cómico, Antonia Contreras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2309 | [[:d:Q106515031|Q106515031]] | [[Sonia Hernández-Díaz]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2310 | [[:d:Q106517834|Q106517834]] | [[Josefa Jardín]] | [[Madrid]] | 1816-01-21 | [[Madrid]] | 1857-09-29 | |- | style='text-align:right'| 2311 | [[:d:Q106522860|Q106522860]] | [[Graziella Galán]] | [[Madrid]] | 1958-05-17 | | | [[Ficheiro:Graziella Galán en el trapecio (2022) 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2312 | [[:d:Q106541882|Q106541882]] | [[Juana García Ugalde y Alcázar]] | [[Madrid]] | 1764-06-23 | | No/unknown value | [[Ficheiro:Retrato de Juana García Ugalde.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2313 | [[:d:Q106566935|Q106566935]] | [[María Gómez de Santibáñez]] | [[Madrid]] | 16th century | | 1605 | |- | style='text-align:right'| 2314 | [[:d:Q106574121|Q106574121]] | [[Manuela Larrea de Perales]] | [[Madrid]] | 1827 | [[París]] | 1858-10-14 | |- | style='text-align:right'| 2315 | [[:d:Q106583058|Q106583058]] | [[Luisa Lesén Moreno]] | [[Madrid]] | 1839-02-05 | [[Madrid]] | 1869-01-15 | |- | style='text-align:right'| 2316 | [[:d:Q106583928|Q106583928]] | [[Ángeles San José]] | [[Madrid]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2317 | [[:d:Q106595951|Q106595951]] | [[Dolores Recio]] | [[Madrid]] | 1856-07-21 | [[Madrid]] | 1908 | |- | style='text-align:right'| 2318 | [[:d:Q106596584|Q106596584]] | [[Adriana Tudela]] | [[Madrid]] | 1988-08-20 | | | [[Ficheiro:Adriana Tudela en 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2319 | [[:d:Q106627338|Q106627338]] | [[Josefa Hijosa]] | [[Madrid]] | 1839-03-19 | [[Madrid]] | 1899-03-01 | |- | style='text-align:right'| 2320 | [[:d:Q106635237|Q106635237]] | [[Mada Carreno]] | [[Madrid]] | 1914 | [[Cidade de México]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 2321 | [[:d:Q106642255|Q106642255]] | [[Adela Fernández y Alonso]] | [[Madrid]] | 1852-02-15 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2322 | [[:d:Q106646629|Q106646629]] | [[Adela Ibarra Pérez]] | [[Madrid]] | 1839-03-03 | [[Sevilla]] | 1865-11-04 | |- | style='text-align:right'| 2323 | [[:d:Q106649454|Q106649454]] | [[Olga Luján]] | [[Madrid]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2324 | [[:d:Q106664391|Q106664391]] | [[Carolina Martínez Sanz]] | [[Madrid]] | No/unknown value | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2325 | [[:d:Q106665960|Q106665960]] | [[Juliana Gracián Dantisco]] | [[Madrid]] | 1574-10-31 | [[Sevilla]] | 1621-08-28 | |- | style='text-align:right'| 2326 | [[:d:Q106718749|Q106718749]] | [[Emilia Reynel y Corona]] | [[Madrid]] | 1848-05-03 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2327 | [[:d:Q106729590|Q106729590]] | [[Carmen Arrojo]] | [[Madrid]] | 1918 | [[Madrid]] | 2017 | |- | style='text-align:right'| 2328 | [[:d:Q106776556|Q106776556]] | [[Inés Martín Rodrigo]] | [[Madrid]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Ines Martin Rodrigo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2329 | [[:d:Q106799529|Q106799529]] | [[María Morata]] | [[Madrid]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2330 | [[:d:Q106835306|Q106835306]] | [[Antonia Uzal y Amada de Rivero]] | [[Madrid]] | 1842 | | 1901 | [[Ficheiro:Antonia Uzal Amada de Rivero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2331 | [[:d:Q106844539|Q106844539]] | [[Somadamantina]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:Somadamantina (32386777037).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2332 | [[:d:Q106844897|Q106844897]] | [[Alba G. Corral]] | [[Madrid]] | 1977-11-10 | | | [[Ficheiro:Alba Corral en el Ebre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2333 | [[:d:Q106860427|Q106860427]] | [[Silveria María Rivas y Ladvenant]] | [[Madrid]] | 1760-02-12 | [[Madrid]] | 1781-05-07 | |- | style='text-align:right'| 2334 | [[:d:Q106863905|Q106863905]] | [[Mariana de Rebolledo y Ponce de León]] | [[Madrid]] | 1594 | [[Segorbe]] | 1658-02-04 | |- | style='text-align:right'| 2335 | [[:d:Q106871290|Q106871290]] | [[María Rodríguez Espinosa]] | [[Madrid]] | 1647-02-23 | [[Madrid]] | 1706-09-14 | |- | style='text-align:right'| 2336 | [[:d:Q106892697|Q106892697]] | [[Patricia Cordero]] | [[Majadahonda]] | 2000 | | | |- | style='text-align:right'| 2337 | [[:d:Q106929430|Q106929430]] | [[Pilar de Francisco]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2338 | [[:d:Q106929681|Q106929681]] | [[Vicenta Ronquillo]] | [[Madrid]] | 1760 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2339 | [[:d:Q106942255|Q106942255]] | [[Clara Montagut]] | [[Madrid]] | 1975-04-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2340 | [[:d:Q106942590|Q106942590]] | [[Silvia Fernández Palomar]] | [[Madrid]] | 1990-01-06 | | | [[Ficheiro:1214 Recursos Silvia Fernández (DIS) 041.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2341 | [[:d:Q106949924|Q106949924]] | [[Enriqueta Hors Bresmes]] | [[Madrid]] | 1907 | | | |- | style='text-align:right'| 2342 | [[:d:Q106959644|Q106959644]] | [[Margariña Valderrama]] | [[Madrid]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 2343 | [[:d:Q106964003|Q106964003]] | [[Desiree Bressend]] | [[Madrid]] | 1996-08-11 | | | [[Ficheiro:Desiree Bressend.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2344 | [[:d:Q106975123|Q106975123]] | [[Lorena García de las Bayonas]] | [[Madrid]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Lorena García de las Bayonas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2345 | [[:d:Q106982611|Q106982611]] | [[Gala Amyach]] | [[Madrid]] | 1994-11-04 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2020 - Gala Amyach (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2346 | [[:d:Q106991166|Q106991166]] | [[Eloísa de la Parra y Gil]] | [[Madrid]] | 1859-02-09 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2347 | [[:d:Q107011498|Q107011498]] | [[María Pilar Gullón Yturriaga]] | [[Madrid]] | 1911-05-29 | [[Puerto de Somiedo]] | 1936-10-28 | |- | style='text-align:right'| 2348 | [[:d:Q107021072|Q107021072]] | [[Francisca Osorio Guzmán]] | [[Madrid]] | 18th century | No/unknown value | 18th century | |- | style='text-align:right'| 2349 | [[:d:Q107024913|Q107024913]] | [[Nuria Ibáñez]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2350 | [[:d:Q107076188|Q107076188]] | [[Virginia Pascual]] | [[Madrid]] | 1958-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2351 | [[:d:Q107110260|Q107110260]] | [[Lucía Delgado]] | [[Madrid]] | 1992-07-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2352 | [[:d:Q107111331|Q107111331]] | [[María Mallo]] | [[Madrid]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Maria Mallo 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2353 | [[:d:Q107123318|Q107123318]] | [[Laura Martínez Abelenda]] | [[Madrid]] | 1998-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2354 | [[:d:Q107139926|Q107139926]] | [[María de Álava y Arigón]] | [[Madrid]] | 1681-11-28 | [[Madrid]] | 1761-01-31 | |- | style='text-align:right'| 2355 | [[:d:Q107155277|Q107155277]] | [[Paquita López]] | [[Madrid]] | 1933 | | | |- | style='text-align:right'| 2356 | [[:d:Q107182204|Q107182204]] | [[Marian Rojas Estapé]] | [[Madrid]] | 1983-11-02 | | | [[Ficheiro:MRojas2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2357 | [[:d:Q107207839|Q107207839]] | [[María Romanillos]] | [[Madrid]] | 2004-03-17 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - María Romanillos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2358 | [[:d:Q107229038|Q107229038]] | [[Rosa Doz y Gordon]] | [[Madrid]] | 1812-12-26 | [[Panticosa]] | 1875-08-14 | [[Ficheiro:Rosa Doz Gordon widow marchioness of Monreal and Santiago.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2359 | [[:d:Q107230369|Q107230369]] | [[Antonia Hernández Calcedo]] | [[Madrid]] | 1947-05-08 | | 2018-05-25 | |- | style='text-align:right'| 2360 | [[:d:Q107263520|Q107263520]] | [[Martina Cariddi]] | [[Madrid]] | 2001-05-30 | | | [[Ficheiro:Martina Cariddi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2361 | [[:d:Q107287177|Q107287177]] | [[Constanza de la Concepción]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Talavera de la Reina]] | 1645-01-25 | |- | style='text-align:right'| 2362 | [[:d:Q107294516|Q107294516]] | [[Susana Moliner]] | [[Madrid]] | 1980-02-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2363 | [[:d:Q107294691|Q107294691]] | [[Mónica Luengo Añón]] | [[Madrid]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2364 | [[:d:Q107296604|Q107296604]] | [[Pilar González Serrano]] | [[Madrid]] | 1935-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2365 | [[:d:Q107299231|Q107299231]] | [[Montse Pla]] | [[Madrid]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Retrat de monsepla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2366 | [[:d:Q107301260|Q107301260]] | [[Elena Gallardo]] | [[Madrid]] | 2000-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2367 | [[:d:Q107305860|Q107305860]] | [[Carmen Romero Bachiller]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2368 | [[:d:Q107326901|Q107326901]] | [[Olivia Rivero]] | [[Madrid]] | 1979-04-23 | | | [[Ficheiro:Olivia Rivero Vilá.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2369 | [[:d:Q107355090|Q107355090]] | [[María Bárbara Delgado]] | [[Madrid]] | 1614 | [[Boadilla del Monte]] | 1677-02-18 | |- | style='text-align:right'| 2370 | [[:d:Q107356564|Q107356564]] | [[Paloma Llaneza]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2371 | [[:d:Q107356847|Q107356847]] | [[Enriqueta Toda]] | [[Madrid]] | 1840-01-18 | No/unknown value | 1897 | |- | style='text-align:right'| 2372 | [[:d:Q107358392|Q107358392]] | [[Maria de la Almudena Pimentel y Zuniga]] | [[Madrid]] | 1676-05-09 | [[Madrid]] | 1741 | |- | style='text-align:right'| 2373 | [[:d:Q107363761|Q107363761]] | [[Luisa Guerrero de Torres y del Camino]] | [[Madrid]] | 1834-02-28 | [[Madrid]] | 1855-10-22 | |- | style='text-align:right'| 2374 | [[:d:Q107366275|Q107366275]] | [[Josefa Santafé]] | [[Madrid]] | 1833-03-20 | [[A Habana]] | 1859-01-13 | |- | style='text-align:right'| 2375 | [[:d:Q107370677|Q107370677]] | [[Luisa María Ferrer y Ortiz]] | [[Madrid]] | 1642 | [[Madrid]] | 1697-07-15 | |- | style='text-align:right'| 2376 | [[:d:Q107390494|Q107390494]] | [[Isabel de Contreras y Villarroel]] | [[Madrid]] | 1662 | [[Madrid]] | 1730-04-25 | |- | style='text-align:right'| 2377 | [[:d:Q107391085|Q107391085]] | [[Lucía de Jos y Gutiérrez]] | [[Madrid]] | 1576 | [[Madrid]] | 1642 | |- | style='text-align:right'| 2378 | [[:d:Q107394452|Q107394452]] | [[Inés de Velasco Martínez]] | [[Madrid]] | 2002-03-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2379 | [[:d:Q107406444|Q107406444]] | [[Ana de Zuazo]] | [[Madrid]] | 1580 | [[Madrid]] | 1618 | |- | style='text-align:right'| 2380 | [[:d:Q107406991|Q107406991]] | [[Catalina de la Visitación]] | [[Madrid]] | 16th century | [[Trujillo, Cáceres|Trujillo]] | 1614 | |- | style='text-align:right'| 2381 | [[:d:Q107407014|Q107407014]] | [[Celia Monedero]] | [[Madrid]] | 2000-04-03 | | | [[Ficheiro:CELIA MONEDERO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2382 | [[:d:Q107414458|Q107414458]] | [[María del Carmen García Lasgoity]] | [[Madrid]] | 1911 | [[Madrid]] | 2002-12-16 | [[Ficheiro:Fotografía anónima MNCARS 7.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2383 | [[:d:Q107449120|Q107449120]] | [[Laura Latorre Hernando]] | [[Madrid]] | 1975-12-14 | | | [[Ficheiro:Laura Latorre. Feminista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2384 | [[:d:Q107550276|Q107550276]] | [[Constanza Martínez Prieto]] | [[Madrid]] | 1917-01-16 | [[Barcelona]] | 1997-01-03 | [[Ficheiro:Piedras de la memoria Madrid Constanza Martínez Prieto.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2385 | [[:d:Q107551091|Q107551091]] | [[Noelia Núñez González]] | [[Madrid]] | 1992-06-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2386 | [[:d:Q107551094|Q107551094]] | [[Judit Piquet Flores]] | [[Madrid]] | 1979-04-10 | | | [[Ficheiro:Judith Piquet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2387 | [[:d:Q107557889|Q107557889]] | [[Isabel Inés Casasnovas]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2388 | [[:d:Q107585367|Q107585367]] | [[Lourdes Tello]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2389 | [[:d:Q107588944|Q107588944]] | [[Mary Lamar]] | [[Madrid]] | 1923 | | 2021 | |- | style='text-align:right'| 2390 | [[:d:Q107622186|Q107622186]] | [[Mariana Martínez Torres]] | [[Madrid]] | 1819-05-10 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2391 | [[:d:Q107631920|Q107631920]] | [[Dolores Trillo y Álvarez]] | [[Madrid]] | 1845-10-20 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2392 | [[:d:Q107635910|Q107635910]] | [[Rosa María de Castro y Centurión]] | [[Madrid]] | 1691-08-29 | [[Madrid]] | 1772-03-14 | |- | style='text-align:right'| 2393 | [[:d:Q107649616|Q107649616]] | [[Carolina Uriondo y Sánchez]] | [[Madrid]] | 1853-10-06 | [[Madrid]] | 1899-02 | |- | style='text-align:right'| 2394 | [[:d:Q107750732|Q107750732]] | [[Laura Barrios]] | [[Madrid]] | 2000-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2395 | [[:d:Q107933231|Q107933231]] | [[Elena Gil González]] | [[Madrid]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 2396 | [[:d:Q108145029|Q108145029]] | [[Marita Zafra]] | [[Madrid]] | 1994-04-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2397 | [[:d:Q108147923|Q108147923]] | [[Lilith Verstrynge]] | [[Madrid]] | 1992-07-08 | | | [[Ficheiro:Lilith Verstrynge (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2398 | [[:d:Q108163971|Q108163971]] | [[Teresa Paneque]] | [[Madrid]] | 1997-11-15 | | | [[Ficheiro:TeresaPaneque 51Pegb.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2399 | [[:d:Q108179087|Q108179087]] | [[Ana de Espinosa y Espinosa]] | [[Madrid]] | 1574 | [[Madrid]] | 1653 | |- | style='text-align:right'| 2400 | [[:d:Q108180657|Q108180657]] | [[Beatriz Ramírez de Mendoza]] | [[Madrid]] | 1556 | [[Madrid]] | 1626-11-04 | [[Ficheiro:Retrato de Beatriz Ramirez de Mendoza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2401 | [[:d:Q108202421|Q108202421]] | [[María Victorero]] | [[Madrid]] | 1885-06-02 | [[Madrid]] | 1969-11-10 | |- | style='text-align:right'| 2402 | [[:d:Q108214266|Q108214266]] | [[María Hernández Matas]] | [[Madrid]] | 1986-05-13 | [[Rexión de Tigray]] | 2021-06-24 | |- | style='text-align:right'| 2403 | [[:d:Q108282621|Q108282621]] | [[María Juliana Delgado]] | [[Madrid]] | 1611 | [[Alcalá de Henares]] | 1679-02-01 | |- | style='text-align:right'| 2404 | [[:d:Q108296191|Q108296191]] | [[Nerea Luis Mingueza]] | [[Madrid]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 2405 | [[:d:Q108308726|Q108308726]] | [[María Bautista Espinosa y Velázquez]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Salamanca]] | 1662-01-09 | |- | style='text-align:right'| 2406 | [[:d:Q108312611|Q108312611]] | [[Eva María Moral Pedrero]] | [[Madrid]] | 1982-07-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2407 | [[:d:Q108316879|Q108316879]] | [[Catalina de Moscoso-Ossorio y Mendoza]] | [[Madrid]] | 1676-10-26 | [[Madrid]] | 1718-12-04 | |- | style='text-align:right'| 2408 | [[:d:Q108317339|Q108317339]] | [[Francisca Navarrete Mena]] | [[Madrid]] | 1612 | [[Alcalá de Henares]] | 1633-06-24 | |- | style='text-align:right'| 2409 | [[:d:Q108319722|Q108319722]] | [[María Teresa Monterroso y Núñez]] | [[Madrid]] | 1648 | [[Alcalá de Henares]] | 1714 | |- | style='text-align:right'| 2410 | [[:d:Q108321336|Q108321336]] | [[Antonia de la Gasca de la Vega]] | [[Madrid]] | 1552-10-08 | [[Valladolid]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2411 | [[:d:Q108368170|Q108368170]] | [[Josefa de León y Ayala]] | [[Madrid]] | 1660 | [[Lima]] | 1716-07-20 | |- | style='text-align:right'| 2412 | [[:d:Q108383943|Q108383943]] | [[Dora Postigo]] | [[Madrid]] | 2004-04-09 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Dora Postigo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2413 | [[:d:Q108404499|Q108404499]] | [[Catalina Sopelana]] | [[Madrid]] | 1992-10-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2414 | [[:d:Q108422572|Q108422572]] | [[Vicky López]] | [[Madrid]] | 2006-07-26 | | | [[Ficheiro:Brann - Barça Femení CG3A7792 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2415 | [[:d:Q108423046|Q108423046]] | [[Carla Camacho]] | [[Madrid]] | 2005-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2416 | [[:d:Q108472135|Q108472135]] | [[María de Ugarte y Saravia]] | [[Madrid]] | 1537-03 | [[Madrid]] | 1609-05-22 | [[Ficheiro:Diego rodriguez-Madre María de San Pablo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2417 | [[:d:Q108488721|Q108488721]] | [[Teresa de la Carrera y Vega]] | [[Madrid]] | 1579 | [[Madrid]] | 1633 | |- | style='text-align:right'| 2418 | [[:d:Q108490982|Q108490982]] | [[María Gautier Anton]] | [[Madrid]] | 1722-01-19 | [[Madrid]] | 1784-12-14 | |- | style='text-align:right'| 2419 | [[:d:Q108537370|Q108537370]] | [[Clara María González de Amezúa]] | [[Madrid]] | 1929-12-26 | [[Madrid]] | 2024-08-16 | [[Ficheiro:Clara Maria González de Amezúa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2420 | [[:d:Q108556436|Q108556436]] | [[Alicia Ríos]] | [[Madrid]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 2421 | [[:d:Q108586459|Q108586459]] | [[María Gracián Dantisco]] | [[Madrid]] | 1563 | [[Consuegra]] | 1611-05-07 | |- | style='text-align:right'| 2422 | [[:d:Q108613419|Q108613419]] | [[Eva Ortega-Paíno]] | [[Madrid]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Eva Ortega Paino (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2423 | [[:d:Q108626008|Q108626008]] | [[María Linares y Fernández]] | [[Madrid]] | 1636 | [[Alcalá de Henares]] | 1706-02-22 | |- | style='text-align:right'| 2424 | [[:d:Q108627544|Q108627544]] | [[María Clara]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Trujillo, Cáceres|Trujillo]] | 1617-02-02 | |- | style='text-align:right'| 2425 | [[:d:Q108632859|Q108632859]] | [[Almudena Amor]] | [[Madrid]] | 1994-03-30 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Almudena Amor (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2426 | [[:d:Q108635533|Q108635533]] | [[Elena Montemayor y Mejía]] | [[Madrid]] | 1547 | [[Madrid]] | 1602-07-08 | |- | style='text-align:right'| 2427 | [[:d:Q108638635|Q108638635]] | [[Jerónima de Llanos y Ferrer]] | [[Madrid]] | 1630 | [[Alcalá de Henares]] | 1689-08-19 | |- | style='text-align:right'| 2428 | [[:d:Q108723757|Q108723757]] | [[Ymelda Moreno]] | [[Madrid]] | 1933-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2429 | [[:d:Q108753894|Q108753894]] | [[Songa Park]] | [[Madrid]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 2430 | [[:d:Q108785373|Q108785373]] | [[Belén Alfaro Hernández]] | [[Madrid]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2431 | [[:d:Q108802257|Q108802257]] | [[Catalina María de Silva y Méndez de Haro]] | [[Madrid]] | 1669-08-09 | [[Madrid]] | 1727-01-18 | |- | style='text-align:right'| 2432 | [[:d:Q108805274|Q108805274]] | [[Leonor María de Silva y Mendoza]] | [[Madrid]] | 1636-01-12 | [[provincia de Guadalaxara]] | 1660 | |- | style='text-align:right'| 2433 | [[:d:Q108807110|Q108807110]] | [[Ana López de Vivanco y Manrique]] | [[Madrid]] | 1570 | [[Madrid]] | 1630 | |- | style='text-align:right'| 2434 | [[:d:Q108828373|Q108828373]] | [[Isabel de Oviedo y Luján]] | [[Madrid]] | 1584-12-22 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2435 | [[:d:Q108923153|Q108923153]] | [[Marisol Garrido Valero]] | [[Madrid]] | 1956-07-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2436 | [[:d:Q109280945|Q109280945]] | [[Cristina Fuentes La Roche]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:Cristina Fuentes La Roche.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2437 | [[:d:Q109311923|Q109311923]] | [[Inmaculada de la Fuente]] | [[Madrid]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2438 | [[:d:Q109324694|Q109324694]] | [[Vic Echegoyen]] | [[Madrid]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2439 | [[:d:Q109401461|Q109401461]] | [[María Espartosa y Briones]] | [[Alcalá de Henares]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2440 | [[:d:Q109407733|Q109407733]] | [[Inés Madrigal]] | [[Madrid]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2441 | [[:d:Q109439637|Q109439637]] | [[Babi]] | [[Madrid]] | 1999-06-24 | | | [[Ficheiro:Pillz4babi.webp|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2442 | [[:d:Q109474338|Q109474338]] | [[Ana Carvajal San Miguel]] | [[Villanueva de la Cañada]] | 2006-09-03 | | | [[Ficheiro:2022-11-03 WK 11.2 Platform Women Group A Final at Ulla-Klinger-Cup 2022 (Martin Rulsch) 044.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2443 | [[:d:Q109655757|Q109655757]] | [[Olga Margallo]] | [[Madrid]] | 1970-05-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2444 | [[:d:Q109764424|Q109764424]] | [[Isa Montalbán]] | [[Madrid]] | 1998-01-31 | | | |- | style='text-align:right'| 2445 | [[:d:Q109769762|Q109769762]] | [[Sonia Gumpert Melgosa]] | [[Madrid]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Inauguración del segundo Congreso de la Abogacía Madrileña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2446 | [[:d:Q109771476|Q109771476]] | [[María Josefa Ascargorta y Rivera]] | [[Madrid]] | 1800 | [[Madrid]] | 1850 | |- | style='text-align:right'| 2447 | [[:d:Q109789905|Q109789905]] | [[Adelaida O'Dena de Estrada]] | [[Madrid]] | 1823 | | 1853 | |- | style='text-align:right'| 2448 | [[:d:Q109806673|Q109806673]] | [[Alejandra Lorenzo]] | [[Madrid]] | 1998-10-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2449 | [[:d:Q109806767|Q109806767]] | [[Celia Viada Caso]] | [[Madrid]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 2450 | [[:d:Q109929605|Q109929605]] | [[Laureana del Santísimo Sacramento]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Salamanca]] | 1673-12-31 | |- | style='text-align:right'| 2451 | [[:d:Q110008592|Q110008592]] | [[Elena de León Criado]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Elena de León.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2452 | [[:d:Q110026566|Q110026566]] | [[María Tallado Alfonsa]] | [[Madrid]] | 1610 | [[Viana, Navarra|Viana]] | 1681-03-05 | |- | style='text-align:right'| 2453 | [[:d:Q110100843|Q110100843]] | [[Mar Gómez]] | [[Madrid]] | 1985-10-15 | | | [[Ficheiro:Mar Gomez 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2454 | [[:d:Q110140864|Q110140864]] | [[Aranzazu Serrano Lorenzo]] | [[Madrid]] | 1975 | | | [[Ficheiro:La escritora y periodista Aranzazu Serrano Lorenzo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2455 | [[:d:Q110163633|Q110163633]] | [[Gema Nieto]] | [[Madrid]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Gema Nieto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2456 | [[:d:Q110243023|Q110243023]] | [[Natividad de Diego]] | [[Madrid]] | 1873-06-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2457 | [[:d:Q110246670|Q110246670]] | [[Belén Moneo]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2458 | [[:d:Q110270534|Q110270534]] | [[Alba Gutiérrez]] | [[Madrid]] | 1994-02-18 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Alba Gutiérrez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2459 | [[:d:Q110270539|Q110270539]] | [[Ainhoa Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Foto-ainhoa-premios-feroz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2460 | [[:d:Q110276198|Q110276198]] | [[Virginia Feito]] | [[Madrid]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 2461 | [[:d:Q110279102|Q110279102]] | [[Elena Molina]] | [[Madrid]] | 1986-09-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2462 | [[:d:Q110301897|Q110301897]] | [[Clara Garrido]] | [[Madrid]] | 1993-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2463 | [[:d:Q110439395|Q110439395]] | [[Catalina del Pozo y Molleda]] | [[Madrid]] | 1610 | [[Alcalá de Henares]] | 1681-10-07 | |- | style='text-align:right'| 2464 | [[:d:Q110443966|Q110443966]] | [[Josefa Portocarrero y Jiménez de Urrea]] | [[Madrid]] | 1681-01-16 | [[Lima]] | 1743-11-21 | |- | style='text-align:right'| 2465 | [[:d:Q110446776|Q110446776]] | [[Catalina Pérez y Vázquez]] | [[Madrid]] | 1624 | [[Salamanca]] | 1675-11-06 | |- | style='text-align:right'| 2466 | [[:d:Q110463659|Q110463659]] | [[Catalina María de la Presentación]] | [[Madrid]] | 1642 | [[Madrid]] | 1700-12-31 | |- | style='text-align:right'| 2467 | [[:d:Q110502499|Q110502499]] | [[Isabel de Velasco e Ibarra]] | [[Madrid]] | 1592-07 | [[Madrid]] | 1612 | |- | style='text-align:right'| 2468 | [[:d:Q110548730|Q110548730]] | [[Esperanza Molina Cubillo]] | [[Madrid]] | 1931<br/>1933 | | 2021-05-21 | |- | style='text-align:right'| 2469 | [[:d:Q110647374|Q110647374]] | [[Pura Ramos]] | [[Madrid]] | 1931 | | | |- | style='text-align:right'| 2470 | [[:d:Q110713841|Q110713841]] | [[Leonor de Lera]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2471 | [[:d:Q110734916|Q110734916]] | [[Inés Hernand]] | [[Madrid]] | 1992-05-10 | | | [[Ficheiro:Inés Hernand.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2472 | [[:d:Q110754911|Q110754911]] | [[Olga Lambea Martínez]] | [[Madrid]] | 1974-09-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2473 | [[:d:Q110854078|Q110854078]] | [[Silvia Agüero]] | [[Madrid]] | 1985-08-24 | | | [[Ficheiro:Silvia Agüero Fernández (2019; cropped 2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2474 | [[:d:Q110880481|Q110880481]] | [[Pilar Lara]] | [[Madrid]] | 1940-10-12<br/>1940 | | 2006-02-02 | |- | style='text-align:right'| 2475 | [[:d:Q110894431|Q110894431]] | [[Cristina Abad]] | [[Madrid]] | 1992-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2476 | [[:d:Q110935316|Q110935316]] | [[María Remigia Fernández de Velasco]] | [[Madrid]] | 1677-10-01 | [[Madrid]] | 1734-11-30 | |- | style='text-align:right'| 2477 | [[:d:Q110952627|Q110952627]] | [[María de la Esperanza de Borbón-Dos Sicilias]] | [[Madrid]] | 1914-06-14 | [[Sevilla]] | 2005-08-08 | [[Ficheiro:Princess Maria de la Esperanza of the Two Sicilies in 1922.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2478 | [[:d:Q110962733|Q110962733]] | [[Manuela Rejas García]] | [[Moralzarzal]] | 1924-12-14 | [[Veguellina de Órbigo]] | 2010-03-06 | [[Ficheiro:Manuela Rejas .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2479 | [[:d:Q110962837|Q110962837]] | [[Ana Tamariz]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Ana Tamariz - Directora Gran Escuela de Magia Ana Tamariz (2023) 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2480 | [[:d:Q110984007|Q110984007]] | [[M. Antonia Sánchez Escalona]] | [[Madrid]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 2481 | [[:d:Q111064715|Q111064715]] | [[Angelita Navalón]] | [[Madrid]] | 1913 | [[Valencia]] | 1952-05-07 | |- | style='text-align:right'| 2482 | [[:d:Q111083094|Q111083094]] | [[Isabel Richart Sotés]] | [[Madrid]] | 1914-09-18 | [[Madrid]] | 1992-06-02 | |- | style='text-align:right'| 2483 | [[:d:Q111089541|Q111089541]] | [[Gloria Ramos]] | [[Madrid]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Gloria Ramos (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2484 | [[:d:Q111098395|Q111098395]] | [[Marta Sánchez]] | [[Madrid]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Marta Sánchez INNtöne 2024 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2485 | [[:d:Q111143512|Q111143512]] | [[Pilar Martín Fernández]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2486 | [[:d:Q111292624|Q111292624]] | [[Lucía Gutierrez Moreno]] | [[Xetafe]] | 1999-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2487 | [[:d:Q111371062|Q111371062]] | [[Cristina Morano]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2488 | [[:d:Q111423223|Q111423223]] | [[María Luengas Mengual]] | [[Madrid]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 2489 | [[:d:Q111424847|Q111424847]] | [[Irene Pozo]] | [[Madrid]] | 1977-04-04 | | | [[Ficheiro:Irene Pozo Hernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2490 | [[:d:Q111449089|Q111449089]] | [[Elisa Garrido Cantarero]] | [[Madrid]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2491 | [[:d:Q111503885|Q111503885]] | [[Elvira Palazuelos]] | [[Madrid]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2492 | [[:d:Q111522957|Q111522957]] | [[Lucía Sánchez Laguna]] | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 2000-02-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2493 | [[:d:Q111550694|Q111550694]] | [[Zenaida Alcalde]] | [[Madrid]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2494 | [[:d:Q111550844|Q111550844]] | [[Vicente Alcalde Butler]] | [[Madrid]]<br/>[[Bilbao]] | 1911<br/>1912 | [[Óblast de Leningrado]] | 1943-10 | |- | style='text-align:right'| 2495 | [[:d:Q111589240|Q111589240]] | [[Carmen López Moreno]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2496 | [[:d:Q111628611|Q111628611]] | [[Merche Comabella]] | [[Madrid]] | 1940-02-02 | | | [[Ficheiro:Merche Comabella.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2497 | [[:d:Q111661103|Q111661103]] | [[Taciana Fisac]] | [[Madrid]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Yan Lianke presentando Los cuatro libros.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2498 | [[:d:Q111686930|Q111686930]] | [[Laura Ledesma]] | [[Madrid]] | 1993-06-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2499 | [[:d:Q111784122|Q111784122]] | [[Nikki García]] | [[Madrid]] | 1985-11-30 | | | [[Ficheiro:Nikki García.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2500 | [[:d:Q111817260|Q111817260]] | [[Mónica Sánchez Robles]] | [[Madrid]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Mónica Sánchez Robles.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2501 | [[:d:Q111889251|Q111889251]] | [[Paula Molano Ortega]] | [[Madrid]] | 1999-09-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2502 | [[:d:Q111905028|Q111905028]] | [[Encarnación Gomá Jiménez]] | [[Madrid]] | 1859-01-04 | [[Valencia]] | 1935-01-11 | |- | style='text-align:right'| 2503 | [[:d:Q111994924|Q111994924]] | [[Sara Andrés Barrio]] | [[Madrid]] | 1986-08-21 | | | [[Ficheiro:Sara Andres Barrio Spain 271 Olímpico (29631371962) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2504 | [[:d:Q112036251|Q112036251]] | [[Concha Mayordomo]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:Concha Mayordomo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2505 | [[:d:Q112074836|Q112074836]] | [[Amparo Berlinches]] | [[Madrid]] | 1946-05-16 | | | [[Ficheiro:Retrato primavera hecho por jaime.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2506 | [[:d:Q112110263|Q112110263]] | [[Delia Luna]] | [[Madrid]] | 1933-01-20 | [[Madrid]] | 1996-02-03 | |- | style='text-align:right'| 2507 | [[:d:Q112119505|Q112119505]] | [[Lara Diloy]] | [[Madrid]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Lara Diloy 20240224.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2508 | [[:d:Q112208582|Q112208582]] | [[Mónica Alario Gavilán]] | [[Madrid]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Mónica Alario Gavilán 2022 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2509 | [[:d:Q112226617|Q112226617]] | [[Mariana Francisca Velázquez y Merino]] | [[Madrid]] | 1637-04-14 | [[Madrid]] | 1697-10-25 | |- | style='text-align:right'| 2510 | [[:d:Q112226889|Q112226889]] | [[Eugenia Galindo]] | [[Madrid]] | 1897 | [[Distrito Federal]] | 1968-11-15 | [[Ficheiro:1924-04-19, La Novela Teatral, Eugenia Galindo, Tovar.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2511 | [[:d:Q112283607|Q112283607]] | [[Concepción López y López]] | [[Madrid]] | 1898 | [[Madrid]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 2512 | [[:d:Q112387863|Q112387863]] | [[Teresa Valero]] | [[Madrid]] | 1969-07-23 | | | [[Ficheiro:Teresa Valero, Forum 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2513 | [[:d:Q112569344|Q112569344]] | [[Prado de Fata]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Prado de Fata.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2514 | [[:d:Q112581803|Q112581803]] | [[Irene Ferreras]] | [[Fuenlabrada]] | 1989-03-04 | | | [[Ficheiro:Deportivo Abanca - FC Barcelona 050 - Irene Ferreras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2515 | [[:d:Q112618778|Q112618778]] | [[Pilar Lubián Clemente]] | [[Madrid]] | 1909 | [[Pedregal]] | 1999-01-26 | |- | style='text-align:right'| 2516 | [[:d:Q112631364|Q112631364]] | [[Ana Arnau]] | [[Madrid]] | 2005-09-20 | | | [[Ficheiro:Ana Arnau - 2024 Sofia World Cup 5 Hoops Final 8 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2517 | [[:d:Q112660064|Q112660064]] | [[Carolina González Vives]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2518 | [[:d:Q112663542|Q112663542]] | [[Paula Cendejas]] | [[Madrid]] | 1995-04-03 | | | [[Ficheiro:Madrid Pride 2024 - Paula Cendejas - 240707 213905.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2519 | [[:d:Q112703425|Q112703425]] | [[Sara Barrios]] | [[Madrid]] | 2000-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2520 | [[:d:Q112704742|Q112704742]] | [[Paca Blanco]] | [[Madrid]] | 1949-02-13 | | | [[Ficheiro:Paca Blanco (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2521 | [[:d:Q112790709|Q112790709]] | [[Esther Paniagua]] | [[Madrid]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Esther Paniagua-63816.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2522 | [[:d:Q112822410|Q112822410]] | [[Ana Buenaventura]] | [[Madrid]] | 1942 | | 2023 | |- | style='text-align:right'| 2523 | [[:d:Q112828236|Q112828236]] | [[Nüll García]] | [[Madrid]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 2524 | [[:d:Q112865890|Q112865890]] | [[Cristina Sánchez Pascual]] | [[Madrid]] | 1959-05-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2525 | [[:d:Q112922228|Q112922228]] | [[Sara Lozoya Sevilla]] | [[Aranjuez]] | 1996-01-06 | | | [[Ficheiro:Sara Lozoya. Manga Barcelona 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2526 | [[:d:Q113074014|Q113074014]] | [[Judith Diakhate]] | [[Madrid]] | 1978-07-07 | | | |- | style='text-align:right'| 2527 | [[:d:Q113147343|Q113147343]] | [[Marta Tchai]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Marta Tchai por Angela Martin-Retortillo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2528 | [[:d:Q113200629|Q113200629]] | [[Esther Casares Quiroga]] | [[Madrid]] | 1910-07-07 | [[México]] | 1969-01-15 | |- | style='text-align:right'| 2529 | [[:d:Q113274679|Q113274679]] | [[Sara Aagesen]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Sara Aagesen 2024 (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2530 | [[:d:Q113432390|Q113432390]] | [[Cristina Juesas]] | [[Madrid]] | 1973-04-29 | | | [[Ficheiro:Cristina Juesas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2531 | [[:d:Q113495141|Q113495141]] | [[Elisa Coll]] | [[Madrid]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Elisa Coll EL Queer II 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2532 | [[:d:Q113505495|Q113505495]] | [[Carlota García del Real]] | [[Madrid]] | 1904 | [[Madrid]] | 2002-06-24 | |- | style='text-align:right'| 2533 | [[:d:Q113586051|Q113586051]] | [[Irene Hernández Velasco]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2534 | [[:d:Q113632585|Q113632585]] | [[Carla Pulpón]] | [[Madrid]] | 1991-09-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2535 | [[:d:Q113639656|Q113639656]] | [[Trinidad Iglesias]] | [[Madrid]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2536 | [[:d:Q113640192|Q113640192]] | [[Paula Ballesteros]] | [[Madrid]] | 1994-10-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2537 | [[:d:Q113640520|Q113640520]] | [[María Lima]] | [[Madrid]] | 1995-06-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2538 | [[:d:Q113664433|Q113664433]] | [[Camila Fabra i Puig]] | [[Madrid]] | 1869-06-24 | [[Barcelona]] | 1952-10-24 | [[Ficheiro:Camila Fabra i Puig 2, per Napoleon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2539 | [[:d:Q113698318|Q113698318]] | [[Pilar Bellosillo]] | [[Madrid]] | 1913-12-22 | [[Madrid]] | 2003-01-02 | |- | style='text-align:right'| 2540 | [[:d:Q113743480|Q113743480]] | [[Fátima De Diego Aguado]] | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 1995-05-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2541 | [[:d:Q113801798|Q113801798]] | [[Cristina Fraile Jimenez de Munana]] | [[Madrid]] | 1965-07-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2542 | [[:d:Q113843651|Q113843651]] | [[Patricia González Gutiérrez]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2543 | [[:d:Q113899579|Q113899579]] | [[Sara Sierra]] | [[Madrid]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 2544 | [[:d:Q113906836|Q113906836]] | [[Cristina Martín Vega]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Cristina Martín Vega en Aules Feministes 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2545 | [[:d:Q113996230|Q113996230]] | [[Ester Bellver]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2546 | [[:d:Q114050934|Q114050934]] | [[Catalina García Fernández]] | [[Santorcaz]] | 1639-04 | | 1677-11-07 | |- | style='text-align:right'| 2547 | [[:d:Q114067866|Q114067866]] | [[Sara Ramo]] | [[Madrid]] | 1975-10-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2548 | [[:d:Q114080348|Q114080348]] | [[Fernanda de la Figuera]] | [[Madrid]] | 1943 | [[Málaga]] | 2022-04-24 | |- | style='text-align:right'| 2549 | [[:d:Q114249163|Q114249163]] | [[Mónica Miranda]] | [[Madrid]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Monica Miranda Actriz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2550 | [[:d:Q114270783|Q114270783]] | [[Edith Martínez Val]] | [[Madrid]] | 1998 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Edith Martínez Val (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2551 | [[:d:Q114336893|Q114336893]] | [[Ana Belén Pintado]] | [[Madrid]] | 1973-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2552 | [[:d:Q114430649|Q114430649]] | [[Nazareth Castellanos]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2553 | [[:d:Q114555274|Q114555274]] | [[Beatriz Álvarez-Guerra]] | [[Madrid]] | 1994 | [[Cerdedo-Cotobade]] | 2022-10-04 | |- | style='text-align:right'| 2554 | [[:d:Q114568990|Q114568990]] | [[Sagrario Mochales]] | [[Madrid]] | 1932-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2555 | [[:d:Q114729140|Q114729140]] | [[Marina Tena Tena]] | [[Madrid]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Marina Tena Tena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2556 | [[:d:Q114810883|Q114810883]] | [[Mari Luz Peinado]] | [[Madrid]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2557 | [[:d:Q114825267|Q114825267]] | [[Carmen Sánchez García]] | [[Madrid]] | 1929-12-04 | [[Madrid]] | 2016-07-14 | |- | style='text-align:right'| 2558 | [[:d:Q114856185|Q114856185]] | [[Beatriz Giménez de Ory]] | [[Madrid]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2559 | [[:d:Q114860538|Q114860538]] | [[Mirela Balić]] | [[Madrid]] | 1999-08-27 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Mirela Balić (cropped2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2560 | [[:d:Q114905559|Q114905559]] | [[Josephine Ferrero Fieschi, Princess of Masseran]] | [[Madrid]] | 1779-12-23 | [[Bruxelas]] | 1847-01-18 | [[Ficheiro:Giuseppina Ferrero Fieschi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2561 | [[:d:Q115121298|Q115121298]] | [[Sara Plaza]] | [[Bustarviejo]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2562 | [[:d:Q115155038|Q115155038]] | [[Rosa Munoz]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Rosa Muñoz 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2563 | [[:d:Q115171778|Q115171778]] | [[Nicole Wiggins]] | [[Madrid]] | 2000-08-08 | | | [[Ficheiro:España - Acerbaixán no Porriño 39.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2564 | [[:d:Q115183713|Q115183713]] | [[Lucía Martín-Portugués]] | [[Villanueva de la Cañada]] | 1990-10-22 | | | [[Ficheiro:Lucía Martín-Portugués (ESP) 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2565 | [[:d:Q115185634|Q115185634]] | [[Cristina Platas]] | [[Madrid]] | 1995-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2566 | [[:d:Q115282792|Q115282792]] | [[Francisca Perez Carreno]] | [[Madrid]] | 1961-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2567 | [[:d:Q115287172|Q115287172]] | [[Ana Bokesa]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2568 | [[:d:Q115287197|Q115287197]] | [[María Luisa Marchori]] | [[Madrid]] | 1801 | | 1900 | |- | style='text-align:right'| 2569 | [[:d:Q115343110|Q115343110]] | [[Noemi Romero Rosario]] | [[Madrid]] | 2000-10-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2570 | [[:d:Q115470807|Q115470807]] | [[Adelaida Ramírez y Maroto]] | [[Madrid]] | 1842-02-04 | [[Madrid]] | 1916-12-07 | |- | style='text-align:right'| 2571 | [[:d:Q115471104|Q115471104]] | [[Carolina Jiménez Butigieg]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2572 | [[:d:Q115484655|Q115484655]] | [[María Jesús Alonso]] | [[Madrid]] | 1956-01-14 | | | [[Ficheiro:Ma. J. Alonso Jiménez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2573 | [[:d:Q115628102|Q115628102]] | [[María Teresa Lizaranzu Perinat]] | [[Madrid]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 2574 | [[:d:Q115650290|Q115650290]] | [[Irene M. Borrego]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2575 | [[:d:Q115662828|Q115662828]] | [[Hania Pérez de Cuéllar]] | [[Madrid]] | 1974-03-11 | | | [[Ficheiro:Hania Pérez de Cuéllar 2022.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2576 | [[:d:Q115663003|Q115663003]] | [[Rocío Saiz]] | [[Madrid]] | 1991-07-11 | | | [[Ficheiro:Rocío Saiz 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2577 | [[:d:Q115701375|Q115701375]] | [[Macarena Portales Nieto]] | [[Madrid]] | 1998-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2578 | [[:d:Q115902176|Q115902176]] | [[Patricia Encinas]] | [[Xetafe]]<br/>[[Madrid]] | 1992-09-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2579 | [[:d:Q116052819|Q116052819]] | [[María de Cáceres y Olmedo]] | [[Madrid]] | 1622 | [[Arenas de San Pedro]] | 1668-04-25 | |- | style='text-align:right'| 2580 | [[:d:Q116053370|Q116053370]] | [[Doña Maria-Vicenta Solis y Lasso de la Vega, 6.Duquesa de Montellano]] | [[Madrid]] | 1780-10-27 | [[Tours]] | 1840-06-04 | [[Ficheiro:PORTRAIT OF MARIA VICENTA SOLÍS LASSO DE LA VEGA, DUCHESS OF FERNÁN-NUÑEZ (B. 1780), FULL-LENGTH, RECLINING ON A CHAISE LONGUE.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2581 | [[:d:Q116057622|Q116057622]] | [[Concepción López y Nogués]] | [[Madrid]] | 1870 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2582 | [[:d:Q116122427|Q116122427]] | [[Teresa Ozores]] | [[Madrid]] | 1902-01-22 | [[Madrid]] | 1983-11-03 | [[Ficheiro:Teresa Ozores 1920.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2583 | [[:d:Q116195961|Q116195961]] | [[Isabel Garcia]] | [[Madrid]] | 1963-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2584 | [[:d:Q116262270|Q116262270]] | [[Catalina Mayoral Arroyo]] | [[Madrid]] | 1901-11-09 | [[Barcelona]] | 1993-01-30 | [[Ficheiro:Figura-2-Catalina-Mayoral-Arroyo-con-el-primer-bebe-nacido-en-la-prision-de-Ventas.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2585 | [[:d:Q116293696|Q116293696]] | [[Esther del Campo]] | [[Madrid]] | 1963-04-27 | | | [[Ficheiro:Esther del Campo.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2586 | [[:d:Q116447781|Q116447781]] | [[María Luz Nájera Julián]] | [[Madrid]] | 1956 | | 1977-01-24 | |- | style='text-align:right'| 2587 | [[:d:Q116487034|Q116487034]] | [[Alicia Huertas]] | [[Madrid]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2588 | [[:d:Q116642408|Q116642408]] | [[Adela Anaya Ruiz]] | [[Madrid]] | 1890-04-17 | [[Madrid]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 2589 | [[:d:Q116687797|Q116687797]] | [[Berna Wang]] | [[Madrid]] | 1957-12-17 | | | [[Ficheiro:Berna Wang.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2590 | [[:d:Q116748726|Q116748726]] | [[Esther Torrado]] | [[Madrid]] | 1968-08-04 | | | [[Ficheiro:Esther Torrado Martín-Palomino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2591 | [[:d:Q116753448|Q116753448]] | [[Sirena Segura]] | [[Carabanchel]] | 2013-12-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2592 | [[:d:Q116753823|Q116753823]] | [[Iho López]] | [[Madrid]]<br/>[[Blanes]] | 1997-07-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2593 | [[:d:Q116773640|Q116773640]] | [[Calma Segura]] | [[Carabanchel]] | 2008-02-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2594 | [[:d:Q116784651|Q116784651]] | [[Alba Leo Pérez]] | [[Xetafe]] | 1983-06-09 | | | [[Ficheiro:AlbaLeoPerez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2595 | [[:d:Q116806548|Q116806548]] | [[Samuraï]] | [[Las Rozas de Madrid]] | 2000-11-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2596 | [[:d:Q116870133|Q116870133]] | [[Coco Dávez]] | [[Madrid]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Coco Davez Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2597 | [[:d:Q117089358|Q117089358]] | [[Nerea Blanco]] | [[Madrid]] | 1987-03-13 | | | [[Ficheiro:Nerea Blanco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2598 | [[:d:Q117278001|Q117278001]] | [[Ana Figuera]] | [[Madrid]] | 1941-05-10 | [[Barcelona]] | 2000-10-03 | |- | style='text-align:right'| 2599 | [[:d:Q117306419|Q117306419]] | [[Cristina Gutiérrez]] | [[Madrid]] | 1966-03-27 | | | [[Ficheiro:Cristina Gutierrez Meurs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2600 | [[:d:Q117536756|Q117536756]] | [[Emiliana Salinas Navarro]] | [[Belmonte de Tajo]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 2601 | [[:d:Q117661402|Q117661402]] | [[María Isabel Medina Peralta]] | [[Madrid]] | 2002-07-20 | | | [[Ficheiro:Isabel Medina Peralta in 2024.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2602 | [[:d:Q117710048|Q117710048]] | [[Araceli Cañadas Ortega]] | [[Madrid]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2603 | [[:d:Q117717719|Q117717719]] | [[Beatriz Flamini]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2604 | [[:d:Q117848510|Q117848510]] | [[Julia Alicia Olmo y Romero]] | [[Madrid]] | 1961-12-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2605 | [[:d:Q117885842|Q117885842]] | [[Victoria Hernández]] | [[Villaverde, Madrid|Villaverde]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 2606 | [[:d:Q118033154|Q118033154]] | [[Silvia Gil]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2607 | [[:d:Q118255554|Q118255554]] | [[Marta Jiménez Serrano]] | [[Madrid]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 2608 | [[:d:Q118340597|Q118340597]] | [[Chelete Monereo]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2609 | [[:d:Q118367433|Q118367433]] | [[Concha Martínez Montalvo]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 2610 | [[:d:Q118384274|Q118384274]] | [[Irene Nortes]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2611 | [[:d:Q118386152|Q118386152]] | [[Leticia Feduchi]] | [[Madrid]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2612 | [[:d:Q118524345|Q118524345]] | [[Tatiana Delgado Yunquera]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2613 | [[:d:Q118644150|Q118644150]] | [[Mariana de Brito]] | [[Madrid]] | 1607-07-28 | | 1674 | |- | style='text-align:right'| 2614 | [[:d:Q118726911|Q118726911]] | [[Kenzy Loevett]] | [[Madrid]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Kenzy Loevett - Megara 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2615 | [[:d:Q118732575|Q118732575]] | [[Cristina Araújo Gámir]] | [[Madrid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 2616 | [[:d:Q118977848|Q118977848]] | [[Celia Montoya Montoya]] | [[Madrid]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 2617 | [[:d:Q119225050|Q119225050]] | [[Consuelo Martínez-Correcher y Gil]] | [[Madrid]] | 1930 | | | |- | style='text-align:right'| 2618 | [[:d:Q119238839|Q119238839]] | [[Anastasia Russosa]] | [[Madrid]] | 2011-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2619 | [[:d:Q119563378|Q119563378]] | [[Cecilia Muhate]] | [[Madrid]] | 1997-07-10 | | | [[Ficheiro:Celta Femxa Zorka - Durán Maquinaria Ensino Lugo 43.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2620 | [[:d:Q119566278|Q119566278]] | [[Carmen Grande]] | [[Tres Cantos]] | 1997-01-19 | | | [[Ficheiro:Carmen Grande - Final a Quatre 35a Lliga Catalana AON 2023 Femenina (53222247386) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2621 | [[:d:Q119797515|Q119797515]] | [[María Luisa Huidobro Martín-Laborda]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2622 | [[:d:Q119857435|Q119857435]] | [[María Guéra]] | [[Madrid]] | 1920 | [[Madrid]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 2623 | [[:d:Q119900071|Q119900071]] | [[Miriam Persand]] | [[Madrid]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 2624 | [[:d:Q119914822|Q119914822]] | [[Paula García García]] | [[Madrid]] | 1998-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2625 | [[:d:Q120047218|Q120047218]] | [[Vanesa Gomez Gonzalez]] | [[Leganés]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2626 | [[:d:Q120056968|Q120056968]] | [[Gloria Laguna]] | [[Madrid]] | 1878-10-18 | [[Donostia]] | 1949 | [[Ficheiro:Gloria Laguna 01.webp|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2627 | [[:d:Q120490194|Q120490194]] | [[Iria Fariñas]] | [[San Agustín del Guadalix]] | 1996 | | | [[Ficheiro:Irias Fariñas.webp|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2628 | [[:d:Q120671835|Q120671835]] | [[Elisa Hipólito]] | [[Madrid]] | 2002-04-11 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Elisa Hipólito (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2629 | [[:d:Q120695145|Q120695145]] | [[Blanca Hervás]] | [[Madrid]] | 2002-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2630 | [[:d:Q120802178|Q120802178]] | [[Nuria M. Deaño]] | [[Madrid]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 2631 | [[:d:Q120906348|Q120906348]] | [[Tania Ruzs]] | [[Madrid]] | 1983-08-14 | | | [[Ficheiro:Tania Ruzs - Festival de Jazz Ciudad de Talavera 2023 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2632 | [[:d:Q121141146|Q121141146]] | [[María del Pilar Méndez Jiménez]] | [[Madrid]] | 1973-01-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2633 | [[:d:Q121361683|Q121361683]] | [[Alicia Bercán]] | [[Madrid]] | 1997-02-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2634 | [[:d:Q121408981|Q121408981]] | [[Elena López Agirre]] | [[Madrid]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 2635 | [[:d:Q121435988|Q121435988]] | [[Pepper Solana]] | [[Madrid]] | 1993-11-30 | | | [[Ficheiro:Wikipepper.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2636 | [[:d:Q121463093|Q121463093]] | [[Julija Lovrenčič]] | [[Madrid]] | 2006-05-17 | | | [[Ficheiro:Julija Lovrencic 2025 Worlds Short Program 18.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2637 | [[:d:Q121863229|Q121863229]] | [[Verónica Dulanto]] | [[Madrid]] | 1978-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2638 | [[:d:Q121886722|Q121886722]] | [[Nuria Montes de Diego]] | [[Madrid]] | 1969-10-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2639 | [[:d:Q121890804|Q121890804]] | [[Isabel Fuentes]] | [[Madrid]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2640 | [[:d:Q121925960|Q121925960]] | [[Agustina Zuzuarregui de Sotto]] | [[Madrid]] | 1892-10-25 | [[Málaga]] | 1988-02-17 | [[Ficheiro:Agustina de Zuzuarregui y de Sotto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2641 | [[:d:Q122150302|Q122150302]] | [[Lalu Rodríguez Albarrán]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2642 | [[:d:Q122231856|Q122231856]] | [[Rocío Gracia]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2643 | [[:d:Q122341143|Q122341143]] | [[Awamary Lowe-Khan]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2644 | [[:d:Q122616158|Q122616158]] | [[Cristina Araújo]] | [[Madrid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 2645 | [[:d:Q122762487|Q122762487]] | [[Ángeles Mateos Díaz]] | [[Madrid]] | 1893-06-24 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 2646 | [[:d:Q122909164|Q122909164]] | [[Andrea Garcia-Santesmases]] | [[Madrid]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 2647 | [[:d:Q122933031|Q122933031]] | [[Enriqueta Chicano]] | [[Madrid]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 2648 | [[:d:Q122961400|Q122961400]] | [[Layla Martínez]] | [[Madrid]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 2649 | [[:d:Q122971836|Q122971836]] | [[Soledad Barrio]] | [[Madrid]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2650 | [[:d:Q123001634|Q123001634]] | [[Mercedes Sicardo]] | [[Madrid]] | 1927-09-24 | [[San Xoán, Porto Rico|San Xoán]] | 2017-04-28 | |- | style='text-align:right'| 2651 | [[:d:Q123013915|Q123013915]] | [[Marcela de Valencia y Codallos]] | [[Madrid]] | 1775 | [[Madrid]] | 1833 | |- | style='text-align:right'| 2652 | [[:d:Q123034100|Q123034100]] | [[María Cristina Osorio y Martos]] | [[Madrid]] | 1897-06-16 | [[Madrid]] | 1979-01-15 | [[Ficheiro:1914-07-04, La Esfera, Bellezas aristocráticas, Srta. María Cristina Osorio y Martos, duquesa de Algete, Franzen (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2653 | [[:d:Q123053885|Q123053885]] | [[Juanita Rico]] | [[Madrid]] | 1914-05-17 | [[Madrid]] | 1934-06-21 | |- | style='text-align:right'| 2654 | [[:d:Q123113035|Q123113035]] | [[Isabel Alemany]] | [[Madrid]] | 1907 | [[Madrid]] | 1988-06-28 | [[Ficheiro:1925-12-16, La Nación, Nuestras artistas, Isabel Alemany (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2655 | [[:d:Q123127465|Q123127465]] | [[Teresa Alonso Otero]] | [[Madrid]] | 1916-08-02 | [[Madrid]] | 1995-09-30 | |- | style='text-align:right'| 2656 | [[:d:Q123140860|Q123140860]] | [[Carmen de Lucio]] | [[Madrid]] | 1920-10-29 | | | [[Ficheiro:Carmen de Lucio 1935.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2657 | [[:d:Q123153219|Q123153219]] | [[Manuela Esteban-Collantes]] | [[Madrid]] | 1880 | [[Madrid]] | 1959-07-08 | [[Ficheiro:Condesa de Torre de Cela 1897 Joaquín Vaamonde, Museo de Belas Artes da Coruña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2658 | [[:d:Q123171404|Q123171404]] | [[Celia Ballester]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2659 | [[:d:Q123285636|Q123285636]] | [[Mercedes Gómez Otero]] | [[Madrid]] | 1915 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2660 | [[:d:Q123398017|Q123398017]] | [[Marián Mouriño]] | [[Madrid]] | 1975-05-25 | | | [[Ficheiro:Celta Femxa Zorka - Durán Maquinaria Ensino Lugo 34.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2661 | [[:d:Q123530628|Q123530628]] | [[Rosa García Alcón]] | [[Madrid]] | 1957 | | | [[Ficheiro:ROSA GARCIA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2662 | [[:d:Q123530773|Q123530773]] | [[Cayetana Chirinos]] | [[Madrid]] | 2008-01-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2663 | [[:d:Q123557032|Q123557032]] | [[Fidela Fernández de Velasco Pérez]] | [[Madrid]] | 1920 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2664 | [[:d:Q123573442|Q123573442]] | [[Loreto Gutiérrez Hurtado]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Loreto Gutiérrez Hurtado en abril de 2025 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2665 | [[:d:Q123582777|Q123582777]] | [[Paula Comendador]] | [[Madrid]] | 2007-01-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2666 | [[:d:Q123763816|Q123763816]] | [[Marta Carazo]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2667 | [[:d:Q123859955|Q123859955]] | [[Natalia Torrente]] | [[Madrid]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2668 | [[:d:Q124014156|Q124014156]] | [[Bewis de la Rosa]] | [[Madrid]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 2669 | [[:d:Q124032313|Q124032313]] | [[Mar Garrote]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Mar Garrote Zeberion.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2670 | [[:d:Q124098027|Q124098027]] | [[Elfva Barrio]] | [[Madrid]] | 1997-01-07 | | | [[Ficheiro:Elfva Barrio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2671 | [[:d:Q124131503|Q124131503]] | [[Coria Castillo]] | [[Madrid]] | 1980-08-07 | | | [[Ficheiro:Plano corto actuar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2672 | [[:d:Q124169837|Q124169837]] | [[Pilar Gil Miguel]] | [[Madrid]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2673 | [[:d:Q124293065|Q124293065]] | [[Alma Ezcurra]] | [[Madrid]] | 1986-12-11 | | | [[Ficheiro:1718798396804 20240618 EZCURRA ALMANSA Alma ES 007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2674 | [[:d:Q124414080|Q124414080]] | [[Inoa Lucio]] | [[Xetafe]] | 2003-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2675 | [[:d:Q124419335|Q124419335]] | [[María del Pilar Colón y Aguilera]] | [[Madrid]] | 1875-11-25 | [[Zarautz]] | 1931-11-08 | [[Ficheiro:1917-02-03, La Esfera, Aristocracia española, La duquesa de la Vega, Manuel López de Ayala (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2676 | [[:d:Q124567086|Q124567086]] | [[Mar Gijón Mendigutía]] | [[Madrid]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Mar Gijón Mendigutía.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2677 | [[:d:Q124606367|Q124606367]] | [[Rocío Aguirre Gil de Biedma]] | [[Madrid]] | 1964-05-28 | | | [[Ficheiro:20240116 Pleno-73.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2678 | [[:d:Q124618348|Q124618348]] | [[Eva Saldaña Buenache]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2679 | [[:d:Q124630453|Q124630453]] | [[Mercedes Cañas]] | [[Madrid]] | 1997-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2680 | [[:d:Q124646816|Q124646816]] | [[Maria Francesca Gonzaga]] | [[Madrid]] | | [[Madrid]] | | |- | style='text-align:right'| 2681 | [[:d:Q124654499|Q124654499]] | [[Catalina Grimalt i Falcó]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Catalina Grimalt i Falcó.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2682 | [[:d:Q124690825|Q124690825]] | [[María José Sánchez Yago]] | [[Madrid]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2683 | [[:d:Q124737530|Q124737530]] | [[Rafaela Villalverche]] | [[Madrid]] | 1549 | | 1596-09-18 | |- | style='text-align:right'| 2684 | [[:d:Q124847728|Q124847728]] | [[María Pombo]] | [[Madrid]] | 1994-10-17 | | | [[Ficheiro:25th Laureus World Sports Awards - Red Carpet - María Pombo - 240422 191705-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2685 | [[:d:Q124850311|Q124850311]] | [[Ana Baschwitz]] | [[Madrid]] | 1960 | [[Madrid]] | 2022-04-19 | |- | style='text-align:right'| 2686 | [[:d:Q124976899|Q124976899]] | [[Rosa Ana Morillo Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1972-09-07 | | | [[Ficheiro:FOTO SETUR R MORILLO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2687 | [[:d:Q124981769|Q124981769]] | [[Cesárea Zafra y Mora]] | [[Fuentidueña de Tajo]] | 1843-02-25 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2688 | [[:d:Q125081264|Q125081264]] | [[Aída Castillejo]] | [[Covibar colony]] | 1985-11-13 | | | [[Ficheiro:Aída Castillejo tomando el bastón de mando de la ciudad de Rivas-Vaciamadrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2689 | [[:d:Q125167096|Q125167096]] | [[Virginia de Matos]] | [[Madrid]] | 1932 | [[Madrid]] | 2009-05-05 | |- | style='text-align:right'| 2690 | [[:d:Q125176097|Q125176097]] | [[Ana Barreira]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Thumbnail 7deab7bb-7dc7-4c16-a78b-e5230a769399 (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2691 | [[:d:Q125207696|Q125207696]] | [[Milagros Valdés]] | [[Madrid]] | 1939 | [[Madrid]] | 2024-01-13 | |- | style='text-align:right'| 2692 | [[:d:Q125225355|Q125225355]] | [[Carmen Martín Belinchón]] | [[Madrid]] | 1912 | | 1996 | |- | style='text-align:right'| 2693 | [[:d:Q125226505|Q125226505]] | [[Laura Madrueño]] | [[Madrid]] | 1986-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2694 | [[:d:Q125292183|Q125292183]] | [[Xinyi Ye]] | [[Madrid]] | 2001 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Xinyi Ye (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2695 | [[:d:Q125348627|Q125348627]] | [[María Dolores Ocaña Madrid]] | [[Madrid]] | 1973-04-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2696 | [[:d:Q125401229|Q125401229]] | [[Sagrario Aznar Almazán]] | [[Madrid]] | 1961-06-09 | | | [[Ficheiro:Sagrario Aznar Almazán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2697 | [[:d:Q125490147|Q125490147]] | [[Elisabeth Karin Pavón Rymer-Rythén]] | [[Madrid]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Elisabeth Karin Pavón Rymer-Rythén 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2698 | [[:d:Q125547639|Q125547639]] | [[Marta Chirino]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Marta Chirino Argenta junto a su obra Phalaenopsis VII.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2699 | [[:d:Q125676738|Q125676738]] | [[María Maroto Conesa]] | [[Madrid]] | 1878-08-15 | [[Murcia]] | 1966-08-15 | |- | style='text-align:right'| 2700 | [[:d:Q125726519|Q125726519]] | [[María Pérez Sánchez-Laulhé]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2701 | [[:d:Q125747776|Q125747776]] | [[Eloísa de Castro]] | [[Madrid]] | 1997-02-11 | | | [[Ficheiro:EloisaDeCastro NatEnemedeFineArt 0339.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2702 | [[:d:Q125774702|Q125774702]] | [[Jimena Delgado]] | [[Madrid]] | 1972-04-09 | | | [[Ficheiro:Jimena Delgado cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2703 | [[:d:Q125855461|Q125855461]] | [[Ana Díaz Medina]] | [[Madrid]] | 1939 | [[Salamanca]] | 2012 | |- | style='text-align:right'| 2704 | [[:d:Q125861676|Q125861676]] | [[Rosario Fuentes Pérez]] | [[Madrid]] | 1898 | [[Madrid]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 2705 | [[:d:Q125914769|Q125914769]] | [[María Luisa Fuertes]] | [[Madrid]] | 1912 | [[Madrid]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 2706 | [[:d:Q125975299|Q125975299]] | [[Claudia Fernández Sánchez]] | [[Madrid]] | 2006-02-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2707 | [[:d:Q126116012|Q126116012]] | [[Raquel García Hermida-van der Walle]] | [[Madrid]] | 1983-05-28 | | | [[Ficheiro:1719323377964 20240625 GARCIA HERMIDA Raquel NL 008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2708 | [[:d:Q126169673|Q126169673]] | [[Sagrario Aguado Nadal]] | [[Madrid]] | 1949-10-04 | | | [[Ficheiro:SAGRARIO AGUADO(1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2709 | [[:d:Q126339534|Q126339534]] | [[Estrella Galán]] | [[Madrid]] | 1971-04-24 | | | [[Ficheiro:Estrella Galán, 2024 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2710 | [[:d:Q126363908|Q126363908]] | [[Irene Cuadrado]] | [[Madrid]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Irene Cuadrado (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2711 | [[:d:Q126370642|Q126370642]] | [[Violeta Andreu]] | [[Madrid]] | 1966-07-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2712 | [[:d:Q126417251|Q126417251]] | [[María del Carmen Álvarez de las Asturias Bohórquez Giráldez]] | [[Madrid]] | 1820-12-14 | [[Madrid]] | 1895-02-13 | [[Ficheiro:Maria del Carmen Alvarez de las Asturias Bohorques Giraldez.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2713 | [[:d:Q126417480|Q126417480]] | [[María Agustina de la Torre]] | [[Madrid]] | 1712-09-04 | [[Zamarramala]] | 1784-10-27 | |- | style='text-align:right'| 2714 | [[:d:Q126478715|Q126478715]] | [[María de la Concepción de Pinedo González de Quijano]] | [[Madrid]] | 1754-10-29 | | 1802-01-07 | |- | style='text-align:right'| 2715 | [[:d:Q126600244|Q126600244]] | [[Isabel Aaiún]] | [[Madrid]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 2716 | [[:d:Q126919014|Q126919014]] | [[Nora Junco]] | [[Madrid]] | 1975-01-31 | | | [[Ficheiro:1720511531541 20240709 JUNCO GARCIA Nora ES 011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2717 | [[:d:Q126927941|Q126927941]] | [[Esperanza Vicente Alguacil]] | [[Madrid]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2718 | [[:d:Q127065870|Q127065870]] | [[Daniela Fra]] | [[Torrejón de Ardoz]] | 2000-02-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2719 | [[:d:Q127372275|Q127372275]] | [[Alicia Palmer]] | [[Madrid]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Alicia Palmer na casa museo Pardo Bazán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2720 | [[:d:Q128191584|Q128191584]] | [[María Sebastián de Erice]] | [[Madrid]] | 1979 | | | [[Ficheiro:María Sebastián de Erice Bilateral Meeting Spain (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2721 | [[:d:Q128280427|Q128280427]] | [[Beatriz Neila]] | [[Arganda del Rey]] | 2002-04-15 | | | [[Ficheiro:Beatriz Neila, 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2722 | [[:d:Q128508027|Q128508027]] | [[Elsa Llorente]] | [[Madrid]] | 1981-06-26 | [[Madrid]] | 2024-07-24 | |- | style='text-align:right'| 2723 | [[:d:Q128534953|Q128534953]] | [[Paula Camus]] | [[Madrid]] | 2002-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2724 | [[:d:Q128783270|Q128783270]] | [[Elena Lucci]] | [[Madrid]] | 1877-08-09 | [[Barcelona]] | 1952-02-16 | |- | style='text-align:right'| 2725 | [[:d:Q129176014|Q129176014]] | [[Concha Moya]] | [[Madrid]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Concha Moya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2726 | [[:d:Q129176077|Q129176077]] | [[Sara Sánchez]] | [[Madrid]] | 1980-12-04 | | | [[Ficheiro:Sara Sánchez Calvo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2727 | [[:d:Q129261820|Q129261820]] | [[Luisa Butler]] | [[Madrid]] | 1901-06-25 | [[Madrid]] | 1978-12-10 | |- | style='text-align:right'| 2728 | [[:d:Q129346838|Q129346838]] | [[Aïda Colmenero Dïaz]] | [[Madrid]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2729 | [[:d:Q130134945|Q130134945]] | [[Alba García Falagán]] | [[Alcalá de Henares]] | 2002-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2730 | [[:d:Q130265467|Q130265467]] | [[Dana Benítez]] | [[Madrid]] | 2004-04-23 | | | [[Ficheiro:DanaBenitez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2731 | [[:d:Q130273395|Q130273395]] | [[Emma Moreno]] | [[Madrid]] | 2007-05-02 | | | [[Ficheiro:EmmaMoreno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2732 | [[:d:Q130298316|Q130298316]] | [[Bea Fernández]] | [[San Fernando de Henares]] | 2004-05-25 | | | [[Ficheiro:Bea OT.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2733 | [[:d:Q130388282|Q130388282]] | [[Mayte Gómez Molina]] | [[Madrid]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 2734 | [[:d:Q130426196|Q130426196]] | [[Pilar Calvo Rodero]] | [[Madrid]] | 1910 | | 1974 | |- | style='text-align:right'| 2735 | [[:d:Q130538841|Q130538841]] | [[Beatriz Serrano]] | [[Madrid]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 2736 | [[:d:Q130633578|Q130633578]] | [[Encarnación López de Arenosa]] | [[Madrid]] | 1935 | [[Madrid]] | 2021-11-25 | |- | style='text-align:right'| 2737 | [[:d:Q130659273|Q130659273]] | [[Odile Rodríguez de la Fuente]] | [[Madrid]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Odile Rodríguez de la Fuente.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2738 | [[:d:Q130885044|Q130885044]] | [[Maribel Sánchez-Maroto]] | [[Madrid]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2739 | [[:d:Q131007731|Q131007731]] | [[Lalachus]] | [[Fuenlabrada]] | 1990-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2740 | [[:d:Q131106613|Q131106613]] | [[Carolina África]] | [[Madrid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 2741 | [[:d:Q131140143|Q131140143]] | [[Mari Campos Roldán]] | [[Loeches]] | 1938 | | | [[Ficheiro:Mari Gallardo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2742 | [[:d:Q131147993|Q131147993]] | [[Francisca Martín Isidro]] | [[Madrid]] | 1925-05-04 | [[Madrid]] | 2020-11-08 | [[Ficheiro:Paquita Martín.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2743 | [[:d:Q131170025|Q131170025]] | [[Patricia de Luna]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:Patricia de Luna en el FCX62.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2744 | [[:d:Q131183734|Q131183734]] | [[María Mérida]] | [[Madrid]] | 1934-10-08 | [[Madrid]] | 2024-09-13 | [[Ficheiro:María Mérida (periodista).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2745 | [[:d:Q131198906|Q131198906]] | [[Malena Valles]] | [[San Sebastián de los Reyes]] | 2000-07-12 | | | [[Ficheiro:BM Porriño - Valur, ida da final da Copa de Europa EHF feminina 2024-25 009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2746 | [[:d:Q131199279|Q131199279]] | [[Elena Cabrera]] | [[Madrid]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Elena Cabrera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2747 | [[:d:Q131323225|Q131323225]] | [[Paula García]] | [[Madrid]] | 1998-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2748 | [[:d:Q131417874|Q131417874]] | [[Teresa Medina Navascués]] | [[Madrid]] | 1924-09-25 | [[México]] | 2009 | |- | style='text-align:right'| 2749 | [[:d:Q131443550|Q131443550]] | [[Bárbara Tardón]] | [[Madrid]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 2750 | [[:d:Q131452770|Q131452770]] | [[Margarita Durán Suárez]] | [[Madrid]] | 1932-09-17 | | 2015-01-22 | |- | style='text-align:right'| 2751 | [[:d:Q131461102|Q131461102]] | [[Virginia Calvo Gómez]] | [[Madrid]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Virginia-calvo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2752 | [[:d:Q131512967|Q131512967]] | [[Gabriela Andrada]] | [[Madrid]] | 1999-05-05 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Gabriela Andrada (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2753 | [[:d:Q131612943|Q131612943]] | [[Mónica Gabriel y Galán]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2754 | [[:d:Q131808271|Q131808271]] | [[Marina Díaz]] | [[Madrid]] | 2001-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2755 | [[:d:Q131825758|Q131825758]] | [[Teresa Estévez]] | [[Madrid]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 2756 | [[:d:Q131983627|Q131983627]] | [[Margarita de la Villa de Llano]] | [[Madrid]] | 1934-08-22 | | | [[Ficheiro:MVLL, 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2757 | [[:d:Q132084897|Q132084897]] | [[Marta Mahou López Lousada|Marta Mahou López-Lousada]] | [[Madrid]] | 1931 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2758 | [[:d:Q132167660|Q132167660]] | [[María Bernardeau]] | [[Madrid]] | 2004-08-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2759 | [[:d:Q132179366|Q132179366]] | [[Zeltia Outeiriño]] | [[Madrid]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2760 | [[:d:Q132204418|Q132204418]] | [[Ángeles Egido León]] | [[Madrid]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Angeles Egido.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2761 | [[:d:Q132241908|Q132241908]] | [[Consuelo Abril]] | [[Madrid]] | 1951 | | | [[Ficheiro:La abogada feminista Consuelo Abril.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2762 | [[:d:Q132496906|Q132496906]] | [[Susana Huerta]] | [[Madrid]] | 1950-06-04 | | 2015-04-30 | |- | style='text-align:right'| 2763 | [[:d:Q132672942|Q132672942]] | [[Vicenta Mormín]] | [[Madrid]] | 1776 | [[Madrid]] | 1841-07-20 | |- | style='text-align:right'| 2764 | [[:d:Q132732293|Q132732293]] | [[Carmen Zulueta]] | [[Madrid]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 2765 | [[:d:Q132764565|Q132764565]] | [[María Luisa Villalba]] | [[Madrid]] | 1884-05-24 | [[Toledo]] | 1975-04-07 | [[Ficheiro:1923-02-01, La Moda Elegante, María Luisa Villalba (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2766 | [[:d:Q132861493|Q132861493]] | [[María Palomo]] | [[San Sebastián de los Reyes]] | 2000-06-02 | | | [[Ficheiro:CB Atlético Guardés - CB Elche, semifinais da División de Honor 2024-25 029.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2767 | [[:d:Q133035114|Q133035114]] | [[Belén Awad-Ratib Gómez]] | [[Madrid]] | 1992-09-01 | | | [[Ficheiro:Belén Awad-Ratib Gómez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2768 | [[:d:Q133245093|Q133245093]] | [[Elsa Santos]] | [[Madrid]] | 2007-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2769 | [[:d:Q133451771|Q133451771]] | [[Gabriela Sánchez Ferlosio]] | [[Madrid]] | 1934-06-16 | [[Huelva]] | 2008-02-16 | |- | style='text-align:right'| 2770 | [[:d:Q133457915|Q133457915]] | [[Isabel Palacio]] | [[Fuente el Saz de Jarama]] | 1887-10-25 | [[Tresona]] | 1963-11-23 | |- | style='text-align:right'| 2771 | [[:d:Q133503969|Q133503969]] | [[Sonia Tercero Ramiro]] | [[Madrid]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Sonia Tercero Ramiro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2772 | [[:d:Q133566752|Q133566752]] | [[Claudia Castellanos]] | [[Madrid]] | 2006-07-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2773 | [[:d:Q133820541|Q133820541]] | [[Sara Correyero]] | [[Collado Villalba]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 2774 | [[:d:Q133835866|Q133835866]] | [[María García de la Fuente]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2775 | [[:d:Q133841995|Q133841995]] | [[Beatriz de Vicente]] | [[Madrid]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 2776 | [[:d:Q133864032|Q133864032]] | [[Silvia Cristóbal]] | [[Madrid]] | 2008-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2777 | [[:d:Q133879494|Q133879494]] | [[Alejandra Andrade]] | [[Madrid]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 2778 | [[:d:Q133886936|Q133886936]] | [[Noelia Adánez]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2779 | [[:d:Q133896266|Q133896266]] | [[Natalia Labourdette]] | [[Madrid]] | 1992-10-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2780 | [[:d:Q134291944|Q134291944]] | [[Montserrat Iglesias Berzal]] | [[Madrid]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 2781 | [[:d:Q134301307|Q134301307]] | [[María Josefa Ugarte y Domingo-Arnau]] | [[Madrid]] | 1923-01-03 | | | [[Ficheiro:Título de Piloto Aviador de Turismo otorgado por el Ministerio del Aire para Mª Josefa Ugarte y Domingo-Arnau.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2782 | [[:d:Q134308074|Q134308074]] | [[Pepita Rollán]] | [[Madrid]] | 1920 | [[Madrid]] | 1994-07-28 | [[Ficheiro:PEPITA ROLLÁN ILUSTRACIÓN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2783 | [[:d:Q134308110|Q134308110]] | [[María del Carmen López Peña]] | [[Madrid]] | 1885-11-11 | | 1941 | [[Ficheiro:Carmen López Peña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2784 | [[:d:Q134437345|Q134437345]] | [[Laia López]] | [[Madrid]] | 2007-01-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2785 | [[:d:Q134462209|Q134462209]] | [[Maider González Etxegibel]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:Maider G Etxegibel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2786 | [[:d:Q134519401|Q134519401]] | [[Daniela Moreno]] | [[San Sebastián de los Reyes]] | 2001-01-23 | | | [[Ficheiro:BM Porriño - Valur, ida da final da Copa de Europa EHF feminina 2024-25 150 - Daniela Moreno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2787 | [[:d:Q134519442|Q134519442]] | [[Lucía Laguna]] | [[Parla]] | 2004-10-30 | | | [[Ficheiro:BM Porriño - Valur, ida da final da Copa de Europa EHF feminina 2024-25 017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2788 | [[:d:Q134533553|Q134533553]] | [[Andrea Jiménez]] | [[Madrid]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 2789 | [[:d:Q134580946|Q134580946]] | [[Lucía Carballal]] | [[Madrid]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2790 | [[:d:Q134609111|Q134609111]] | [[Ana Zamora]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2791 | [[:d:Q134693373|Q134693373]] | [[Natalia Rodríguez Núñez-Milara]] | [[Madrid]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 2792 | [[:d:Q134705284|Q134705284]] | [[María Paz Zafra Martín]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2793 | [[:d:Q134717154|Q134717154]] | [[Paloma Soroa Sáinz]] | [[Madrid]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 2794 | [[:d:Q134720072|Q134720072]] | [[Beatriz Sanz Sáiz]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2795 | [[:d:Q134731936|Q134731936]] | [[Elena García de Paredes Falla]] | [[Madrid]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2796 | [[:d:Q134881615|Q134881615]] | [[Pilar Baldominos]] | [[Alcalá de Henares]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 2797 | [[:d:Q134980862|Q134980862]] | [[Cristina González Pitarch]] | [[Aranjuez]] | 1982 | | | |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == * [[Wikipedia:Lista de mulleres da Comunidade de Madrid con artigo na Wikipedia en galego]] [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres de España con datos de Wikidata]] quii2zwywru1300o2m8qg647g1c0lf6 7108217 7108215 2025-06-27T12:58:47Z CommonsDelinker 1410 Eliminouse a referencia ó ficheiro "Vicky_Larraz.jpg" que foi borrado en [[commons:Portada galega|Commons]] por [[commons:User:Túrelio|Túrelio]]. Motivo: This file is ONLY published under a license that does not allow unrestricted commercial use. Under [[ 7108217 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de mulleres da Comunidade de Madrid''', segundo os datos que constan en Wikidata: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q5756 . ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p20,p570,P18 |thumb=150 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! lugar de falecemento ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q25055|Q25055]] | [[Matilde Muñoz Sampedro]] | [[Madrid]] | 1900-03-02 | [[Madrid]] | 1969-04-14 | |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q30510|Q30510]] | [[María Dolores Pradera]] | [[Madrid]] | 1924-08-29 | [[Madrid]] | 2018-05-28 | [[Ficheiro:María Dolores Pradera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q39666|Q39666]] | [[Penélope Cruz]] | [[Alcobendas]] | 1974-04-28 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Penélope Cruz-2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q41266|Q41266]] | [[Ana Botella]] | [[Madrid]] | 1953-07-23 | | | [[Ficheiro:Ana Botella 2015b (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q54386|Q54386]] | [[Helena de Borbón e Grecia|Elena de Borbón e Grecia]] | [[Madrid]] | 1963-12-20 | | | [[Ficheiro:Elena de Borbón y Grecia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q55436|Q55436]] | [[Natalia Jiménez]] | [[Madrid]] | 1981-12-29 | | | [[Ficheiro:MX MR HOMENAJE JOSÉ JOSÉ (48961012376).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q56074|Q56074]] | [[Rocío Dúrcal]] | [[Madrid]] | 1944-10-04 | [[Torrelodones]] | 2006-03-25 | [[Ficheiro:Rocio Durcal 1962.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q75004|Q75004]] | [[Pilar Miró|Pilar Mercedes Miró Romero]] | [[Madrid]] | 1940-04-20 | [[Madrid]] | 1997-10-19 | [[Ficheiro:(Pilar Miró) Rosa Conde en la toma de posesión del director general de TVE. Pool Moncloa. 17 de enero de 1989 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q106019|Q106019]] | [[Nina Moghaddam]] | [[Madrid]] | 1980-12-27 | | | [[Ficheiro:Nina-Moghaddam.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q106791|Q106791]] | [[Ángela Molina|Ángela Molina Tejedor]] | [[Madrid]] | 1955-10-05 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Ángela Molina (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q123131|Q123131]] | [[Edith Alice Müller]] | [[Madrid]] | 1918-02-05 | [[España]] | 1995-07-24 | |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q129179|Q129179]] | [[María de las Mercedes de Borbón y Habsburgo-Lorena]] | [[Madrid]] | 1880-09-11 | [[Madrid]] | 1904-10-17 | [[Ficheiro:MARIA DE LAS MERCEDES, PRINCESA DE ASTURIAS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q152549|Q152549]] | [[María Tareixa de Austria e Borbón]] | [[Madrid]] | 1638-09-10 | [[Versalles]] | 1683-07-30 | [[Ficheiro:Detail of Marie Thérèse d'Autriche by Nocret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q158659|Q158659]] | [[Margarida Tareixa de Austria]] | [[Madrid]] | 1651-07-12 | [[Viena]] | 1673-03-12 | [[Ficheiro:Margarita Teresa of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q158662|Q158662]] | [[María Ana de Austria]] | [[Mosteiro do Escorial]] | 1606-08-18 | [[Linz]] | 1646-05-13 | [[Ficheiro:Diego Velázquez - Maria Anna of Spain - Prado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q159660|Q159660]] | [[María de Habsburgo, emperatriz do Sacro Imperio Romano-Xermánico]] | [[Madrid]] | 1528-06-21 | [[Convent of Las Descalzas Reales]] | 1603-02-26 | [[Ficheiro:Infanta Maria of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q162819|Q162819]] | [[Catarina de Aragón]] | [[Alcalá de Henares]] | 1485-12-16 | [[Kimbolton Castle]] | 1536-01-07 | [[Ficheiro:Catalina de Aragón, por un artista anónimo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q167384|Q167384]] | [[Infanta Isabel Fernandina of Spain]] | [[Aranjuez]] | 1821-05-18 | [[París]] | 1897-05-17 | [[Ficheiro:Infanta Isabel of Spain, Countess Gurowski, in 1860.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q169448|Q169448]] | [[Princess Isabella of Parma]] | [[Madrid]] | 1741-12-31 | [[Viena]] | 1763-11-27 | [[Ficheiro:Jean-Marc Nattier - Prinzessin Isabella von Bourbon-Parma (1741-1763).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q170264|Q170264]] | [[Xoana de Habsburgo]] | [[Madrid]] | 1535-06-24 | [[San Lorenzo de El Escorial]]<br/>[[Mosteiro do Escorial]] | 1573-09-07 | [[Ficheiro:Portrait of Joanna of Austria, Princess of Portugal - Sofonisba Anguissola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q171261|Q171261]] | [[Emma Penella]] | [[Madrid]] | 1931-03-02 | [[Madrid]] | 2007-08-27 | [[Ficheiro:Emma Penella posa en las fotos promocionales de 'La que se avecina'.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q183085|Q183085]] | [[Isabel II de España]] | [[Madrid]] | 1830-10-10 | [[París]] | 1904-04-09<br/>1904-04-10 | [[Ficheiro:Isabel de Borbón y Borbón-Dos Sicilias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q186480|Q186480]] | [[Míriam Díaz Aroca]] | [[Madrid]] | 1962-03-04 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2019 - Myriam Díaz-Aroca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q203138|Q203138]] | [[Victoria Abril]] | [[Madrid]] | 1959-07-04 | | | [[Ficheiro:Victoria Abril Cannes 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q209409|Q209409]] | [[Malú]] | [[Madrid]] | 1982-03-15 | | | [[Ficheiro:Malú en 2016 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q211065|Q211065]] | [[Bárbara Lennie]] | [[Madrid]] | 1984-04-20 | | | [[Ficheiro:Bárbara Lennie at Premios Goya 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q214369|Q214369]] | [[Lionor de Borbón]] | [[Madrid]] | 2005-10-31 | | | [[Ficheiro:Leonor de Borbón en 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q218879|Q218879]] | [[María de las Mercedes de Orleans]] | [[Madrid]] | 1860-06-24 | [[Madrid]] | 1878-06-26 | [[Ficheiro:Mercedes, Queen of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q229093|Q229093]] | [[Virginia Ruano Pascual]] | [[Madrid]] | 1973-09-21 | | | [[Ficheiro:Virginia Ruano Pascual-2009-Sep-06.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q230123|Q230123]] | [[Elsa Pataky]] | [[Madrid]] | 1976-07-18 | | | [[Ficheiro:Elsa Pataky Cannes cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q230544|Q230544]] | [[Massiel]] | [[Madrid]] | 1947-08-02 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Massiel (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q230580|Q230580]] | [[Cristina de Borbón e Grecia]] | [[Madrid]] | 1965-06-13 | | | [[Ficheiro:Infanta Cristina, Duchess of Palma de Mallorca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q230887|Q230887]] | [[Mariana Vitoria de Borbón]] | [[Madrid]] | 1718-03-31 | [[Palácio Nacional da Ajuda]] | 1781-01-15 | [[Ficheiro:Mariana Victoria de Borbón y Farnesio, Reina consorte de Portugal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q231171|Q231171]] | [[Fabiola Mora y Aragón|Fabiola de Mora y Aragón]] | [[Madrid]] | 1928-06-11 | [[Laeken]] | 2014-12-05 | [[Ficheiro:Fabiola, queen of Belgium.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q232132|Q232132]] | [[María Teresa de Borbón y Farnesio]] | [[Madrid]] | 1726-06-11 | [[Fontainebleau]] | 1746-07-22 | [[Ficheiro:María Teresa de España.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q232514|Q232514]] | [[Belinda Peregrín]] | [[Madrid]] | 1989-08-15 | | | [[Ficheiro:Belinda Huawei 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q233187|Q233187]] | [[Catalina Micaela of Spain]] | [[Madrid]] | 1567-10-10 | [[Turín]] | 1597-11-06 | [[Ficheiro:Catalina Micaela of Spain by Alonso Sánchez Coello.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q233196|Q233196]] | [[Maria Isabella of Spain]] | [[Madrid]] | 1789-07-06 | [[Portici]] | 1848-09-13 | [[Ficheiro:Vicente Lopéz Portaña (1772-1850) - Portret van de koningin van de twee Siciliën (1831) - Madrid Bellas Artes 19-03-2010 11-30-09.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q233603|Q233603]] | [[Carlota Xoaquina de Borbón]] | [[Aranjuez]] | 1775-04-25 | [[Queluz]] | 1830-01-07 | [[Ficheiro:Carlota Joaquina by Taunay 1817.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q233876|Q233876]] | [[Teresa Berganza]] | [[Madrid]] | 1933-03-16 | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 2022-05-13 | [[Ficheiro:Teresa Berganza 1957.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q234060|Q234060]] | [[Nathalia Ramos]] | [[Madrid]] | 1992-07-03 | | | [[Ficheiro:Nathalia Ramos 2019 by Glenn Francis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q234166|Q234166]] | [[Adelina Patti]] | [[Madrid]] | 1843-02-10<br/>1843-02-19 | [[Aberhonddu]] | 1919-09-27 | [[Ficheiro:Adelina Patti portrait (11063797055) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q234807|Q234807]] | [[Carmen Maura]] | [[Madrid]] | 1945-09-15 | | | [[Ficheiro:(Carmen Maura) Entrega de la Medalla internacional de las Artes de la Comunidad de Madrid a Carmen Maura (33552184358) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q235128|Q235128]] | [[María das Mercés de Borbón-Dúas Sicilias]] | [[Madrid]] | 1910-12-23 | [[Lanzarote]] | 2000-01-02 | [[Ficheiro:Infanta María de las Mercedes, Countess of Barcelona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q235384|Q235384]] | [[Leonor Watling]] | [[Madrid]] | 1975-07-28 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Leonor Watling (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q235391|Q235391]] | [[Maribel Verdú]] | [[Madrid]] | 1970-10-02 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Maribel Verdú (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q235398|Q235398]] | [[Marisa Paredes]] | [[Madrid]] | 1946-04-03 | [[Madrid]] | 2024-12-17 | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Marisa Paredes (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q235421|Q235421]] | [[Ana Belén]] | [[Madrid]] | 1951-05-27 | | | [[Ficheiro:Ana Belén en los Premios Goya 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q236882|Q236882]] | [[Xoana de Castela]] | [[Madrid]] | 1462-02-28 | [[Lisboa]] | 1530-04-12 | [[Ficheiro:Joana, a Excelente Senhora - The Portuguese Genealogy (Genealogia dos Reis de Portugal).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q236914|Q236914]] | [[María de Villota]] | [[Madrid]] | 1979-01-13 | [[Sevilla]] | 2013-10-11 | [[Ficheiro:María de Villota 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q237021|Q237021]] | [[Belén Rueda]] | [[Madrid]] | 1965-03-16 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Belén Rueda (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q237152|Q237152]] | [[Mónica Cruz]] | [[Madrid]] | 1977-03-16 | | | [[Ficheiro:Monica Cruz crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q240267|Q240267]] | [[Isabel de Borbón e Borbón|Isabel de Borbón y Borbón]] | [[Madrid]] | 1851-12-20 | [[París]] | 1931-04-22 | [[Ficheiro:Isabella, Princess of Asturias (1851–1931)1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q240311|Q240311]] | [[Baia de Borbón]] | [[Madrid]] | 1864-02-12 | [[Irún]] | 1958-03-08 | [[Ficheiro:Eulalia of Bourbon, Infanta of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q240397|Q240397]] | [[Luísa Fernanda de Borbón]] | [[Madrid]] | 1832-01-30 | [[Sevilla]] | 1897-02-02 | [[Ficheiro:Infanta Luisa Fernanda of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q242281|Q242281]] | [[María Valverde Rodríguez|María Valverde]] | [[Madrid]] | 1987-03-24 | | | [[Ficheiro:María Valverde - Seminci 2012 (1) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q242421|Q242421]] | [[Infanta María de la Paz of Spain]] | [[Madrid]] | 1862-06-23 | [[Múnic]] | 1946-12-04 | [[Ficheiro:Philipp Kester, María de la Paz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q251210|Q251210]] | [[Rosario Flores]] | [[Madrid]] | 1963-11-04 | | | [[Ficheiro:Rosario Flores en Fuenlabrada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q252083|Q252083]] | [[Ángeles González-Sinde]] | [[Madrid]] | 1965-04-07 | | | [[Ficheiro:Ángeles González-Sinde (2011).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q255389|Q255389]] | [[María Teresa de Borbón]] | [[Madrid]] | 1882-11-12 | [[Palace of the Cuesta de la Vega]] | 1912-09-23 | [[Ficheiro:Infanta Maria Teresa of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q255635|Q255635]] | [[Teresa Cabarrús]] | [[Carabanchel Alto]] | 1773-07-31 | [[Chimay Castle]] | 1835-01-15 | [[Ficheiro:Gerard - Madame Tallien.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q255657|Q255657]] | [[Loyola de Palacio]] | [[Madrid]] | 1950-09-16 | [[Madrid]] | 2006-12-13 | [[Ficheiro:Loyola del Palacio 2001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q260128|Q260128]] | [[María Teresa de Silva, 13th Duchess of Alba]] | [[Madrid]] | 1762-06-10 | [[Madrid]] | 1802-07-23 | [[Ficheiro:Goya Alba1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q268365|Q268365]] | [[Infanta Amalia of Spain]] | [[Madrid]] | 1834-10-12 | [[Múnic]] | 1905-08-27 | [[Ficheiro:Prinzessin Adalbert von Bayern.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q268726|Q268726]] | [[Chus Lampreave]] | [[Madrid]] | 1930-12-11 | [[Almería]] | 2016-04-04 | |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q268979|Q268979]] | [[Isabella Colbran]] | [[Madrid]] | 1785-02-02 | [[Castenaso]] | 1845-10-07 | [[Ficheiro:Isabella Colbran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q269696|Q269696]] | [[Maravillas de Jesús]] | [[Madrid]] | 1891-11-04 | [[Xetafe]] | 1974-12-11 | [[Ficheiro:Saint Maravillas de Jesús - Catedral de la Almudena.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q269857|Q269857]] | [[Pilar Castro]] | [[Madrid]] | 1970-10-12 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Pilar Castro (Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q270279|Q270279]] | [[Icíar Bollaín]] | [[Madrid]] | 1967-06-12 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2020 - Icíar Bollaín (Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q270825|Q270825]] | [[María Antonia Iglesias]] | [[Madrid]] | 1945-01-15 | [[Panxón, Nigrán|Panxón]] | 2014-07-29 | [[Ficheiro:Maria Antonia Iglesias firmando en la Feria del Libro de Madrid de 2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q270873|Q270873]] | [[Ana Torroja]] | [[Madrid]] | 1959-12-28<br/>1958-12-28 | | | [[Ficheiro:Ana Torroja (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q270888|Q270888]] | [[Mercedes Cabrera]] | [[Madrid]] | 1951-12-03 | | | [[Ficheiro:Mercedes Cabrera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q271652|Q271652]] | [[Ana Rosa Quintana]] | [[Madrid]] | 1956-01-12 | | | [[Ficheiro:AR Quintana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q271658|Q271658]] | [[María Dolores de Cospedal]] | [[Madrid]] | 1965-12-13 | | | [[Ficheiro:María Dolores de Cospedal García 2017b (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q272494|Q272494]] | [[Blanca Fernández Ochoa]] | [[Madrid]] | 1963-04-22 | [[Cercedilla]] | 2019-08 | [[Ficheiro:Blanca Fernández Ochoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q274094|Q274094]] | [[Marta Botía Alonso]] | [[Madrid]] | 1974-09-15 | | | [[Ficheiro:Marta Botía, Ella Baila Sola (2016) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q274348|Q274348]] | [[Almudena Grandes]] | [[Madrid]] | 1960-05-07 | [[Madrid]] | 2021-11-27 | [[Ficheiro:Almudena Grandes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q275932|Q275932]] | [[Carmen Machi]] | [[Madrid]] | 1963-01-07<br/>1963-09-21 | | | [[Ficheiro:Rueda de Prensa-Los Mácbez (cropped) (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q276393|Q276393]] | [[Alicia Borrachero]] | [[Madrid]] | 1968-02-14 | | | [[Ficheiro:ALICIA BORRACHERO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q283436|Q283436]] | [[Verónica Forqué]] | [[Madrid]] | 1955-12-01 | [[Madrid]] | 2021-12-13 | [[Ficheiro:Pregón de "La Noche de los Teatros" (46785085594) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q283513|Q283513]] | [[Lola Dueñas]] | [[Madrid]] | 1971-10-06 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Lola Dueñas (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q284576|Q284576]] | [[Marina Pérez]] | [[Madrid]] | 1984-07-31 | | | [[Ficheiro:Marina Perez 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q287046|Q287046]] | [[Cayetana Fitz-James Stuart]] | [[Palacio de Liria]] | 1926-03-28 | [[Palacio de las Dueñas]] | 2014-11-20 | [[Ficheiro:18th Duchess of Alba.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q287892|Q287892]] | [[Ana Mato|Ana Mato Adrover]] | [[Madrid]] | 1959-09-24 | | | [[Ficheiro:Ana Mato2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q288409|Q288409]] | [[Ana Pastor García]] | [[Madrid]] | 1977-12-09 | | | [[Ficheiro:Ana Pastor en iRedes 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q288917|Q288917]] | [[Elena Valenciano]] | [[Madrid]] | 1960-09-18 | | | [[Ficheiro:Elena Valenciano y Fernández Vara en Mérida en 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q289922|Q289922]] | [[Blanca Portillo]] | [[Madrid]] | 1963-06-15 | | | [[Ficheiro:Blanca Portillo 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q291282|Q291282]] | [[Lluvia Rojo]] | [[Madrid]] | 1976-11-06 | | | [[Ficheiro:Lluvia looks at you.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q291515|Q291515]] | [[Bárbara Elorrieta]] | [[Madrid]] | 1978-05-05 | | | |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q297598|Q297598]] | [[Beatriz Luengo|Beatriz Luengo González]] | [[Madrid]] | 1982-12-23 | | | [[Ficheiro:Beatriz Luengo (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q297696|Q297696]] | [[Hildegart Rodríguez Carballeira]] | [[Madrid]] | 1914-12-09 | [[Madrid]] | 1933-06-09 | [[Ficheiro:Hildegart Rodríguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q299023|Q299023]] | [[Yohana Cobo]] | [[Madrid]] | 1985-01-05 | | | [[Ficheiro:Yohanna Cobo. (21646791525) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q302567|Q302567]] | [[Marian Rivera]] | [[Madrid]] | 1984-08-12 | | | [[Ficheiro:Marian Rivera - 2014 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q375152|Q375152]] | [[Adriana Ozores]] | [[Madrid]] | 1959-05-21 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Adriana Ozores (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q375245|Q375245]] | [[Adriana Ugarte]] | [[Madrid]] | 1985-01-17 | | | [[Ficheiro:Adriana Ugarte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q384572|Q384572]] | [[Montserrat Domínguez]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Montserrat Domínguez 2016 ORAIN GIPUZKOA (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q388400|Q388400]] | [[María Isbert]] | [[Madrid]] | 1917-04-21 | [[Villarrobledo]] | 2011-04-25 | |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q431953|Q431953]] | [[Josefa Menéndez]] | [[Madrid]] | 1890-02-04 | [[Poitiers]] | 1923-12-29 | [[Ficheiro:Josefa Menendez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q432038|Q432038]] | [[Almudena Gallardo]] | [[Madrid]] | 1979-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q433554|Q433554]] | [[Princessa]] | [[Madrid]] | 1975-05-18 | | | |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q434764|Q434764]] | [[Cristina Sánchez]] | [[Madrid]] | 1972-02-20 | | | [[Ficheiro:10 - Cristina Sánchez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q436600|Q436600]] | [[Pilar Velázquez]] | [[Madrid]] | 1946-02-13 | | | [[Ficheiro:Il pistolero dell Ave Maria - 1969 Pilar Velázquez cropped.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q438185|Q438185]] | [[Ana Palacio]] | [[Madrid]] | 1948-07-22 | | | [[Ficheiro:Ana Palacio 2004 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q440077|Q440077]] | [[Maria Micaela Desmaisieres]] | [[Madrid]] | 1809-01-01 | [[Valencia]] | 1865-08-24 | [[Ficheiro:Micaela Desmaisières.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q440123|Q440123]] | [[Estela Giménez]] | [[Madrid]] | 1979-03-29 | | | [[Ficheiro:Estela Giménez en Hollywood 02.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q440610|Q440610]] | [[Ouka Leele]] | [[Madrid]] | 1957-06-29 | [[Madrid]] | 2022-05-24 | [[Ficheiro:Ouka Leele exhibition.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q442531|Q442531]] | [[Irene Escolar]] | [[Madrid]] | 1988-10-19 | | | |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q443912|Q443912]] | [[Emma Ozores]] | [[Madrid]] | 1961-03-02 | | | [[Ficheiro:Emma Ozores.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q443948|Q443948]] | [[Laura del Río García]] | [[Madrid]] | 1982-02-05 | | | [[Ficheiro:DelRio.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q444019|Q444019]] | [[Paloma San Basilio]] | [[Madrid]] | 1950-11-22 | | | [[Ficheiro:Paloma San Basilio en Dulce Osuna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q446497|Q446497]] | [[Marisol Ayuso]] | [[Madrid]] | 1943-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q449584|Q449584]] | [[María Asquerino]] | [[Madrid]] | 1925-11-25 | [[Madrid]] | 2013-02-27 | [[Ficheiro:María Asquerino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q451891|Q451891]] | [[Dafne Fernández]] | [[Madrid]] | 1985-03-31 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Dafne Fernández (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q455239|Q455239]] | [[Gala León García]] | [[Madrid]] | 1973-12-23 | | | |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q455970|Q455970]] | [[Amaya Valdemoro]] | [[Madrid]] | 1976-08-18 | | | [[Ficheiro:25th Laureus World Sports Awards - Red Carpet - Amaya Valdemoro - 240422 181059.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q456756|Q456756]] | [[Cecilia Gessa]] | [[Madrid]] | 1977-11-22 | | | [[Ficheiro:Cecilia Gessa - CINHOMO 2024 47 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q456850|Q456850]] | [[Verónica Echegui]] | [[Madrid]] | 1983-06-16 | | | [[Ficheiro:Verónica Echegui.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q457305|Q457305]] | [[Marta Sánchez]] | [[Madrid]] | 1966-05-08 | | | [[Ficheiro:Marta Sanchez during the promotion of her last album in April 2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q457388|Q457388]] | [[María Guerrero]] | [[Madrid]] | 1867-04-17 | [[Madrid]] | 1928-01-23 | [[Ficheiro:María Guerrero 1912.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q457457|Q457457]] | [[Ana Torrent]] | [[Madrid]] | 1966-07-12 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Ana Torrent.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q457557|Q457557]] | [[Esther Regina]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Esther Regina traje 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q459189|Q459189]] | [[Soledad Torres Acosta]] | [[Madrid]] | 1826-12-02 | [[Madrid]] | 1887-10-11 | [[Ficheiro:Soledad Torres Acosta (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q459348|Q459348]] | [[Oona Chaplin]] | [[Madrid]] | 1986-06-04 | | | [[Ficheiro:Oona Chaplin 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q459558|Q459558]] | [[Ana Burgos]] | [[Madrid]] | 1967-12-26 | | | [[Ficheiro:2008 Ana Burgos.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q461263|Q461263]] | [[Lydia]] | [[Madrid]] | 1980-01-15 | | | |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q463272|Q463272]] | [[Amparo Rivelles]] | [[Madrid]] | 1925-02-11 | [[Madrid]] | 2013-11-07 | [[Ficheiro:Amparo Rivelles in 1940 (3) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q465783|Q465783]] | [[Elisa Aguilar]] | [[Madrid]] | 1976-10-15 | | | [[Ficheiro:Elisa Aguilar 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q465963|Q465963]] | [[Ana María Polvorosa]] | [[Madrid]] | 1987-12-14 | | | [[Ficheiro:Ana Polvorosa Pressekonferenz Skin Berlinale 2017 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q482943|Q482943]] | [[Ana Mariscal]] | [[Madrid]] | 1923-07-31 | [[Madrid]] | 1995-03-28 | [[Ficheiro:Ana Mariscal 44-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q508738|Q508738]] | [[Luchy Soto]] | [[Madrid]] | 1919-02-21 | [[Madrid]] | 1970-10-05 | [[Ficheiro:Luchy Soto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q511350|Q511350]] | [[Carmen Martínez Sierra]] | [[Madrid]] | 1904-05-03 | [[Madrid]] | 2012-11-06 | [[Ficheiro:Carmen Martínez Sierra.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q511468|Q511468]] | [[Maria de Abarca]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q515499|Q515499]] | [[Esther Koplowitz]] | [[Madrid]] | 1950-08-10 | | | [[Ficheiro:Esther-koplowitz (2008) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q518352|Q518352]] | [[Mónica Bardem]] | [[Madrid]] | 1964-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q522024|Q522024]] | [[Cristina Galbó]] | [[Madrid]] | 1950-01-17 | | | [[Ficheiro:Cristina Galbó in Let Sleeping Corpses Lie (1974).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q523459|Q523459]] | [[María de la Purísima de la Cruz]] | [[Madrid]] | 1926-02-20 | [[Sevilla]] | 1998-10-31 | [[Ficheiro:Acción de Gracias Canonización de Santa María de la Purísima de la Cruz 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q538532|Q538532]] | [[Grand Duchess Maria Vladimirovna, Grand Duchess of Russia]] | [[Madrid]] | 1953-12-23 | | | [[Ficheiro:Мария Владимировна 2010 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q539872|Q539872]] | [[Lolita Flores]] | [[Madrid]] | 1958-05-06 | | | [[Ficheiro:Lolita Flores.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q542452|Q542452]] | [[Salma De Nora]] | [[Madrid]] | 1979-06-16 | | | [[Ficheiro:Salma de nora adjusted.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q544202|Q544202]] | [[Constancia de la Mora]] | [[Madrid]] | 1906-01-28 | [[Guatemala]] | 1950-01-26 | [[Ficheiro:Constancia de la Mora.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q547872|Q547872]] | [[Coral Segovia]] | [[Madrid]] | 1971-03-22 | | | [[Ficheiro:CoralSegovia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q549307|Q549307]] | [[Federica Montseny]] | [[Madrid]] | 1905-02-12 | [[Tolosa, Francia|Tolosa]] | 1994-01-14 | [[Ficheiro:Federica Montseny.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q556497|Q556497]] | [[Magda Donato]] | [[Madrid]] | 1898-02-06 | [[Cidade de México]] | 1966-11-03<br/>1966-11-04 | [[Ficheiro:1925-11-28, Heraldo de Madrid, Magda Donato.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q577456|Q577456]] | [[Lorena Berdún Villegas]] | [[Madrid]] | 1973-11-20 | | | [[Ficheiro:Lorena Berdún.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q594270|Q594270]] | [[Amaia Salamanca]] | [[Madrid]] | 1986-03-28 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Amaia Salamanca (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q608974|Q608974]] | [[Pilar López de Ayala]] | [[Madrid]] | 1978-09-18 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Pilar López de Ayala (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q609865|Q609865]] | [[Diana Lorys]] | [[Madrid]] | 1940-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q661004|Q661004]] | [[Leonor Martín]] | [[Madrid]] | 1989-08-01 | | | |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q738409|Q738409]] | [[Sonia Blanco]] | [[Madrid]] | 1973-04-24 | | | |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q739458|Q739458]] | [[Silke]] | [[Madrid]] | 1974-02-06 | | | |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q741211|Q741211]] | [[Baldomera Larra Wetoret]] | [[Madrid]] | 1835 | [[A Habana]] | 1915 | [[Ficheiro:Baldomera Larra Wetoret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q786175|Q786175]] | [[María Jesús Rosa]] | [[Madrid]] | 1974-06-20 | [[Madrid]] | 2018-12-18 | |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q847010|Q847010]] | [[Sofía de Borbón]] | [[Madrid]] | 2007-04-29 | | | [[Ficheiro:Sofía de Borbon-2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q887359|Q887359]] | [[Patricia Moreno]] | [[Madrid]] | 1988-01-07 | | | [[Ficheiro:Patricia Moreno 01.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q892933|Q892933]] | [[María Teresa Méndez]] | [[Madrid]] | 1982-10-29 | | | |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q918335|Q918335]] | [[Elena Furiase]] | [[Madrid]] | 1988-03-09 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Elena Furiase (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q922931|Q922931]] | [[Natalia Sánchez]] | [[Madrid]] | 1990-03-27 | | | [[Ficheiro:Natalia Sánchez en los Premios Goya 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q926636|Q926636]] | [[Cristina Lasvignes]] | [[Madrid]] | 1978-01-09 | | | [[Ficheiro:Cristina Lasvignes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q930991|Q930991]] | [[Mercedes Pascual]] | [[Madrid]] | 1930-12-25 | [[Cidade de México]] | 2019-06-09 | [[Ficheiro:Mercedes Pascual.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q937017|Q937017]] | [[Cecilia (cantante)|Cecilia]] | [[El Pardo]] | 1948-10-11 | [[Colinas de Trasmonte]] | 1976-08-02 | [[Ficheiro:Cecilia (1974).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q949685|Q949685]] | [[Juana Capdevielle]] | [[Madrid]] | 1905-08-12 | [[Rábade]] | 1936-08-18 | [[Ficheiro:Juana Capdevielle San Martín, 1905-1936.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q972148|Q972148]] | [[Luisa Sala]] | [[Madrid]] | 1923 | [[Madrid]] | 1986-06-16 | [[Ficheiro:Luisa Sala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q972537|Q972537]] | [[Marta Zurro]] | [[Madrid]] | 1980-11-01 | | | |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q975692|Q975692]] | [[Ana Obregón]] | [[Madrid]] | 1955-03-18<br/>1953 | | | [[Ficheiro:Ana G. Obregón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q976797|Q976797]] | [[Infanta María Amalia of Spain]] | [[Madrid]] | 1779-01-09 | [[Palacio Real de Madrid]] | 1798-07-22 | [[Ficheiro:Infanta María Amalia of Spain (1779-1798).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q1039915|Q1039915]] | [[Xoana de Navarra e Castela]] | [[Madrid]] | 1382-11-09 | [[Bearne]] | 1413-07 | |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q1041575|Q1041575]] | [[Carla Vallet]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q1117357|Q1117357]] | [[María Luz Galicia Gonzalo]] | [[Madrid]] | 1940-02-02 | | | |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q1187562|Q1187562]] | [[Rosa Montero]] | [[Madrid]] | 1951-01-03 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Rosa Montero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q1195986|Q1195986]] | [[Mary C. Otero Rolle]] | [[Madrid]] | 1965-04-05 | | | [[Ficheiro:Mary Otero Rolle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q1200505|Q1200505]] | [[Manuela Velasco]] | [[Madrid]] | 1975-10-23 | | | [[Ficheiro:Manuela Velasco, 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q1230982|Q1230982]] | [[Julia Navarro]] | [[Madrid]] | 1953-10-08 | | | [[Ficheiro:Julia Navarro-64093.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q1259390|Q1259390]] | [[Fabiola Sánchez]] | [[Madrid]] | 1970-09-09 | | | [[Ficheiro:Natalia Streignard 2007 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q1327896|Q1327896]] | [[Elena Lyons]] | [[Madrid]] | 1973-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q1387776|Q1387776]] | [[Nati Mistral]] | [[Madrid]] | 1928-12-13 | [[Madrid]] | 2017-08-20 | [[Ficheiro:Nati Mistral 01.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q1395737|Q1395737]] | [[Nuria Pomares]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q1456177|Q1456177]] | [[Leticia Sigarrostegui García]] | [[Madrid]] | 1975-07-17 | | | |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q1517319|Q1517319]] | [[Bárbara Muñoz]] | [[Madrid]] | 1983-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q1638696|Q1638696]] | [[Patricia Arribas]] | [[Madrid]] | 1977-10-02 | | | |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q1671872|Q1671872]] | [[Inés Fernández-Ordoñez Hernández]] | [[Madrid]] | 1961-12-17 | | | |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q1774948|Q1774948]] | [[Archduchess Elisabeth of Austria]] | [[Madrid]] | 1922-05-31 | [[Deutschfeistritz]] | 1993-01-06 | [[Ficheiro:Die Kinder von Kaiser Karl und Kaiserin Zita.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q1799029|Q1799029]] | [[La Polaca]] | [[Lavapiés]] | 1944-06-16 | [[Sevilla]] | 2010-06-02 | |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q1892202|Q1892202]] | [[Mara Cruz]] | [[Madrid]] | 1941-03-24 | | | |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q1895717|Q1895717]] | [[Maria Bestar]] | [[Madrid]] | 1980-04-04 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - María Bestar (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q1896453|Q1896453]] | [[Maria de Alvear]] | [[Madrid]] | 1960-10-27<br/>1960-10-25 | | | |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q1898234|Q1898234]] | [[Marina Damlaimcourt]] | [[Madrid]] | 1979-10-15 | | | [[Ficheiro:Marina Damlaimcourt Kitzbuhel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q1906507|Q1906507]] | [[Infanta Maria del Pilar of Spain]] | [[Palace of the Cuesta de la Vega]] | 1912-09-15 | [[Palace of the Cuesta de la Vega]] | 1918-05-09 | [[Ficheiro:Infanta Maria del Pilar de Baviera from The family of Ferdinand Maria of Bavaria (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q2003063|Q2003063]] | [[Fátima Baeza]] | [[Madrid]] | 1973-05-22 | | | [[Ficheiro:FatimaBaeza-001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q2003073|Q2003073]] | [[Rosa Mariscal]] | [[Madrid]] | 1970-01-20 | [[Madrid]] | 2022-04-22 | |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q2003084|Q2003084]] | [[María Casal]] | [[Madrid]] | 1958-02-26 | | | [[Ficheiro:María Casal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q2018549|Q2018549]] | [[Infanta María del Pilar of Spain]] | [[Madrid]] | 1861-06-04 | [[Eskoriatza]]<br/>[[Guipúscoa]] | 1879-08-05 | [[Ficheiro:Infanta Pilar of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q2027664|Q2027664]] | [[Rebecca Loos]] | [[Madrid]] | 1977-06-19 | | | [[Ficheiro:Rebecca Loos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q2032823|Q2032823]] | [[Pasión Vega]] | [[Madrid]] | 1976-04-23 | | | [[Ficheiro:Pasión Vega 2023 b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q2067726|Q2067726]] | [[Ouida Bergère]] | [[Madrid]] | 1886-12-14 | [[Nova York]] | 1974-11-29 | [[Ficheiro:Ouida Bergère c. 1920 (extracted).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q2069707|Q2069707]] | [[Pepita de Oliva]] | [[Madrid]] | 1830 | [[Turín]] | 1871-03-01<br/>1871-03-06 | [[Ficheiro:Franz Hanfstaengl, Pepita de Oliva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q2074078|Q2074078]] | [[Nazaria Ignacia]] | [[Madrid]] | 1889-01-10 | [[Buenos Aires]] | 1943-07-06 | [[Ficheiro:Nazaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q2077222|Q2077222]] | [[Shaila Dúrcal]] | [[Madrid]] | 1979-08-28 | | | [[Ficheiro:Shaila Dúrcal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q2079424|Q2079424]] | [[Ana Alcaide]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Ana Alcaide.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q2081469|Q2081469]] | [[Lucía Gil]] | [[Madrid]] | 1998-05-29 | | | [[Ficheiro:Luciagil45.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q2083681|Q2083681]] | [[Esperanza Aguirre]] | [[Madrid]] | 1952-01-03 | | | [[Ficheiro:Esperanza Aguirre 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q2084303|Q2084303]] | [[Infanta Josefa Fernanda of Spain]] | [[Aranjuez]] | 1827-05-25 | [[Neuilly-sur-Seine]] | 1910-06-10 | [[Ficheiro:Josefina Fernanda de Borbón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q2084314|Q2084314]] | [[Infanta Luisa Teresa of Spain]] | [[Aranjuez]] | 1824-06-11 | [[Madrid]] | 1900-12-27 | [[Ficheiro:Luisa Teresa de Bourbon 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q2160424|Q2160424]] | [[Russian Red]] | [[Madrid]] | 1985-11-20 | | | [[Ficheiro:Russian Red-11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q2167446|Q2167446]] | [[Rosita Yarza]] | [[Madrid]] | 1922-11-05 | [[Madrid]] | 1996-10-13 | |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q2231229|Q2231229]] | [[Bárbara Palacios Teyde]] | [[Madrid]] | 1963-12-09 | | | [[Ficheiro:Bárbara Palacios en Osmel Sousa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q2233503|Q2233503]] | [[Silvia Abascal]] | [[Madrid]] | 1979-03-20<br/>1978-03-20 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2019 - Silvia Abascal Cerca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q2244260|Q2244260]] | [[María Ana de Jesús Navarro|Mariana de Jesús]] | [[Madrid]] | 1565-01-17 | [[Madrid]] | 1624-04-17 | [[Ficheiro:BeatamariadejesusG.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q2260064|Q2260064]] | [[Natalia Millán]] | [[Madrid]] | 1969-11-27 | | | [[Ficheiro:Natalia Millán 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q2301535|Q2301535]] | [[Sonia Santiago]] | [[Madrid]] | 1966-11-01 | | | |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q2302297|Q2302297]] | [[María Teresa Felipina de Borbón y Borbón]] | [[Palacio Real de Aranjuez]] | 1791-02-16 | | 1794-11-02 | [[Ficheiro:Bayeu, Ramón - The Infanta María Isabella of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q2302591|Q2302591]] | [[Elena Asins]] | [[Madrid]] | 1940-03-02 | [[Azpirotz]] | 2015-12-14 | |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q2312889|Q2312889]] | [[Mamen Sanz]] | [[Madrid]] | 1976-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q2372550|Q2372550]] | [[Cecilia Blanco]] | [[Madrid]] | 1979-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q2404584|Q2404584]] | [[Teresa Hoyos]] | [[Madrid]] | 1918 | [[Calabardina]] | 2010-10-11 | |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q2412713|Q2412713]] | [[María Cristina de Borbón e Battenberg]] | [[Palacio Real de Madrid]] | 1911-12-12 | [[Madrid]] | 1996-12-23 | [[Ficheiro:María Cristina de Borbón y Battenberg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q2454646|Q2454646]] | [[Andrea Duro]] | [[Fuenlabrada]] | 1991-10-14 | | | [[Ficheiro:Premios Goyas 2020 - Andrea Duro (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q2457276|Q2457276]] | [[Infanta Isabel Alfonsa of Spain]] | [[Madrid]] | 1904-10-16 | [[Madrid]] | 1985-07-18 | [[Ficheiro:Isabel Alfonsa de Borbón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q2541873|Q2541873]] | [[Sonia Herman Dolz]] | [[Madrid]] | 1962-11 | | | [[Ficheiro:Sonia Herman Dolz.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q2554417|Q2554417]] | [[María Adánez]] | [[Madrid]] | 1976-03-12 | | | [[Ficheiro:María Adánez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q2575220|Q2575220]] | [[Fanny Gautier]] | [[Madrid]] | 1970-11-21 | | | [[Ficheiro:Fanny Gautier 2015 (21025764933) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q2579422|Q2579422]] | [[Alba María Cabello Rodilla]] | [[Madrid]] | 1986-04-30 | | | |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q2584497|Q2584497]] | [[Infanta Maria Cristina of Spain]] | [[Madrid]] | 1833-06-05 | [[Madrid]] | 1902-01-18 | [[Ficheiro:Infanta Maria Cristina of Spain (1833-1902).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q2588902|Q2588902]] | [[Marta Fernández-Muro]] | [[Madrid]] | 1950-12-12<br/>1950-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q2602857|Q2602857]] | [[Emma Suárez]] | [[Madrid]] | 1964-06-25 | | | [[Ficheiro:Emma Suárez en la alfombra roja de los Premios Goya 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q2621510|Q2621510]] | [[Raquel Maulwurf]] | [[Madrid]] | 1975-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q2624157|Q2624157]] | [[Belén Gopegui]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Belén Gopegui - 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q2635204|Q2635204]] | [[Princess María de los Dolores of Bourbon-Two Sicilies]] | [[Madrid]] | 1909-11-15 | [[Madrid]] | 1996-05-11 | [[Ficheiro:Infantes and princes at the Palacio de la Magdalena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q2643234|Q2643234]] | [[Joaquina Sitchez]] | [[Madrid]] | 1780-07-28 | [[Bruxelas-Capital (Q9005)|Bruxelas-Capital]] | 1864-05-10 | [[Ficheiro:Joaquina Sitches.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q2656242|Q2656242]] | [[Blanca Suárez]] | [[Madrid]] | 1998-10-21 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Blanca Suarez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q2656441|Q2656441]] | [[Cristina Pedroche]] | [[Vallecas]] | 1988-10-30 | | | [[Ficheiro:Cristina Pedroche 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q2659453|Q2659453]] | [[Gracia Querejeta]] | [[Madrid]] | 1962-08-13 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Gracia Querejeta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q2659823|Q2659823]] | [[Beatriz Corrales]] | [[Leganés]] | 1992-12-03 | | | [[Ficheiro:Beatriz Corrales.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q2669659|Q2669659]] | [[Raquel Corral]] | [[Madrid]] | 1980-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q2701890|Q2701890]] | [[María Amparo Muñoz, 1st Countess of Vista Alegre]] | [[Madrid]] | 1834-11-17 | [[París]] | 1864-08-19 | [[Ficheiro:Maria Amparo Muñoz of Bourbon 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q2716616|Q2716616]] | [[Maribel Blanco]] | [[Madrid]] | 1969-01-12 | | | |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q2736351|Q2736351]] | [[Ágatha Ruiz de la Prada]] | [[Madrid]] | 1960-07-22 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Ágatha Ruiz de la Prada (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q2750055|Q2750055]] | [[Soledad Becerril]] | [[Madrid]] | 1944-08-16 | | | [[Ficheiro:Soledad Becerril en la III Simulación del Congreso Español (Universidad Pablo de Olavide, 2011) (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q2817300|Q2817300]] | [[Margarita Nelken]] | [[Madrid]] | 1894-07-05 | [[Cidade de México]]<br/>[[México]] | 1968-03-08<br/>1968-03-09 | [[Ficheiro:1928-08-04, Caras y Caretas, Margarita Nelken (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q2834404|Q2834404]] | [[Alexia González-Barros]] | [[Madrid]] | 1971-03-07 | [[Pamplona]] | 1985-12-05 | |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q2835354|Q2835354]] | [[Carolina Mújica]] | [[Madrid]] | 1964-09-14 | | | |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q2836837|Q2836837]] | [[Arancha de Benito]] | [[Madrid]] | 1969-11-06 | | | |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q2838152|Q2838152]] | [[Pilar García Muñiz]] | [[Madrid]] | 1974-03-21 | | | [[Ficheiro:Pilar García Muñiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q2839577|Q2839577]] | [[Joaquina Téllez-Girón, Marquise of Santa Cruz]] | [[Madrid]] | 1784-09-21 | [[Madrid]] | 1851-11-17 | [[Ficheiro:Retrato de la Marquesa de Santa Cruz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q2839645|Q2839645]] | [[Mercedes Cebrián]] | [[Madrid]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Mercedes Cebrián 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q2840958|Q2840958]] | [[Amalia Bautista]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q2841541|Q2841541]] | [[Raquel Martos]] | [[Madrid]] | 1971-11-01 | | | [[Ficheiro:Raquel Martoscropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q2842804|Q2842804]] | [[Lourdes Ortiz]] | [[Madrid]] | 1943-03-04 | | | |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q2844124|Q2844124]] | [[Amparo Llanos]] | [[Madrid]] | 1965-05-27 | | | [[Ficheiro:Dover - Dover came to me 2014 - 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q2849435|Q2849435]] | [[Angelines Fernández]] | [[Madrid]] | 1924-07-30 | [[Cidade de México]] | 1994-03-25 | [[Ficheiro:Angelines Fernández circa 1940s photograph.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q2850483|Q2850483]] | [[Anna Ciocchetti]] | [[Madrid]] | 1968-06-24 | | | [[Ficheiro:Mex-tv-chico-ultima-fila (2015) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q2870704|Q2870704]] | [[Aude Gros de Beler]] | [[Madrid]] | 1966-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q2876086|Q2876086]] | [[Juana Doña]] | [[Madrid]] | 1918-12-17 | [[Barcelona]] | 2003-10-18 | |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q2880670|Q2880670]] | [[Eva Gloria]] | [[Madrid]] | 1951-08-08 | | 2007-06 | |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q2881250|Q2881250]] | [[Ana Arias]] | [[Madrid]] | 1982-10-19 | | | |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q2881881|Q2881881]] | [[Paloma Hurtado]] | [[Madrid]] | 1946-05-16 | | | [[Ficheiro:Paloma Hurtado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q2882831|Q2882831]] | [[Carolina-Dafne Alonso-Cortés]] | [[Madrid]] | 1933-01-31 | | | [[Ficheiro:Carolina-Dafne Alonso-Cortes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q2883053|Q2883053]] | [[Luz Gómez García]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q2883143|Q2883143]] | [[Zay Nuba]] | [[Madrid]] | 1975-11-26 | | | |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q2883234|Q2883234]] | [[María Durán]] | [[Madrid]] | 1946-02-05 | | | |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q2888921|Q2888921]] | [[Alicia Gómez Montano]] | [[Chamberí]] | 1955-02-05 | [[Hospital Universitario HM Sanchinarro]] | 2020-01-18 | |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q2890334|Q2890334]] | [[Concha Méndez]] | [[Madrid]] | 1898-07-27 | [[Cidade de México]] | 1986-12-07 | [[Ficheiro:1926-03-29, La Nación, Concha Méndez Cuesta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q2893017|Q2893017]] | [[Beatriz Carvajal]] | [[Madrid]] | 1949-12-24 | | | [[Ficheiro:Carvajal2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q2893019|Q2893019]] | [[Beatriz Corredor|Q2893019]] | [[Madrid]] | 1968-07-01 | | | [[Ficheiro:Beatriz Corredor Sierra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q2895210|Q2895210]] | [[Belén Arjona]] | [[Madrid]] | 1981-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q2895223|Q2895223]] | [[Belén Esteban|Belén Esteban Menéndez]] | [[Madrid]] | 1973-11-09 | | | |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q2905689|Q2905689]] | [[María de Zayas]] | [[Madrid]] | 1590-09-12 | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Ficheiro:MariadeZayas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q2916905|Q2916905]] | [[Cecilia Freire]] | [[Madrid]] | 1981-11-17 | | | [[Ficheiro:Cecilia Freire.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q2917303|Q2917303]] | [[Isabel Durán]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q2918678|Q2918678]] | [[July Murillo]] | [[Madrid]] | 1947-09-28 | | | |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q2919345|Q2919345]] | [[Lina Canalejas]] | [[Madrid]] | 1932-01-29 | [[Madrid]] | 2012-09-01 | |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q2929495|Q2929495]] | [[Béatrice de Andia]] | [[Madrid]] | 1933-09-17 | [[Azay-le-Rideau]] | 2024-10-16 | |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q2939617|Q2939617]] | [[Carmen Martínez-Bordiú y Franco]] | [[Madrid]] | 1951-02-26<br/>1950-08-15 | | | [[Ficheiro:Carmen-Martinez-Bordiu-142340937754 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q2943402|Q2943402]] | [[Cayetana Guillén Cuervo]] | [[Madrid]] | 1969-06-13 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Cayetana Guillén Cuervo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q2965875|Q2965875]] | [[Christina Rosenvinge]] | [[Madrid]] | 1964-05-29 | | | [[Ficheiro:Christina rosenvinge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q2981820|Q2981820]] | [[Lucía Sánchez Saornil]] | [[Madrid]] | 1895-12-13 | [[Valencia]] | 1970-06-02 | [[Ficheiro:Lucia Sanchez Saornil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q2984294|Q2984294]] | [[Manuela Malasaña]] | [[Madrid]] | 1791-03-10 | [[Hospital of Our Lady of Conception and Good Bliss]] | 1808-05-02 | [[Ficheiro:Malasana y su hija - Eugenio Álvarez Dumont.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q2984396|Q2984396]] | [[Cristina Narbona]] | [[Madrid]] | 1951-07-29 | | | [[Ficheiro:Fernández de la Vega preside la toma de posesión de la ministra de Medio Ambiente y Medio Rural y Marino (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q3002890|Q3002890]] | [[Cristina Marsillach]] | [[Madrid]] | 1963-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q3002896|Q3002896]] | [[Cristina Llanos]] | [[Madrid]] | 1975-12-03 | | | [[Ficheiro:Dover - Dover came to me 2014 - 05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q3048415|Q3048415]] | [[Edurne García Almagro]] | [[Madrid]] | 1985-12-22 | | | [[Ficheiro:20150517 ESC 2015 Edurne 0803.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q3049386|Q3049386]] | [[Pilar Rubio]] | [[Torrejón de Ardoz]] | 1978-03-17 | | | [[Ficheiro:Pilar Rubio 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q3051830|Q3051830]] | [[Elvira Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1949-05-15 | | | [[Ficheiro:Elvira Rodríguez 2011 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q3051974|Q3051974]] | [[Esperanza Roy]] | [[Madrid]] | 1935-11-22 | | | [[Ficheiro:EsperanzaRoy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q3054439|Q3054439]] | [[Enma Iranzo Martín]] | [[Madrid]] | 1959-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q3058081|Q3058081]] | [[Esmeralda Moya]] | [[Torrejón de Ardoz]] | 1985-08-31 | | | [[Ficheiro:Esmeralda Moya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q3059591|Q3059591]] | [[Eugenia Silva]] | [[Madrid]] | 1976-01-13 | | | [[Ficheiro:Eugenia Silva2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q3080062|Q3080062]] | [[Lidia Falcón]] | [[Madrid]] | 1935-12-13 | | | [[Ficheiro:Lidia Falcón (46839426744) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q3081428|Q3081428]] | [[Lina Morgan]] | [[Madrid]] | 1936-03-20 | [[Madrid]] | 2015-08-19<br/>2015-08-20<br/>2015-08-15 | [[Ficheiro:Lina Morgan 2012 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q3081759|Q3081759]] | [[Francisca Sadornil Ruiz]] | [[Madrid]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q3081763|Q3081763]] | [[Francisca García-Huidobro]] | [[Madrid]] | 1973-11-04 | | | [[Ficheiro:Francisca Garcia-Huidobro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q3083098|Q3083098]] | [[Julia Gutiérrez Caba]] | [[Madrid]] | 1928-10-20 | | | [[Ficheiro:Julia Gutiérrez Caba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q3089692|Q3089692]] | [[La Terremoto de Alcorcón]] | [[Alcorcón]] | 1977-09-17 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Pepa Charro 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q3089738|Q3089738]] | [[Mai Meneses]] | [[Madrid]] | 1978-01-04 | | | [[Ficheiro:Mai backstage Madrid.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q3091363|Q3091363]] | [[Fátima Aburto Baselga]] | [[Madrid]] | 1949-02-11 | | | |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q3100312|Q3100312]] | [[Gema Martín]] | [[Madrid]] | 1955-11-15 | | | |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q3118676|Q3118676]] | [[Guadalupe Grande]] | [[Madrid]] | 1965-05-30 | [[Madrid]] | 2021-01-02 | [[Ficheiro:GuadalupeGrande.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q3151361|Q3151361]] | [[Inma del Moral]] | [[Madrid]] | 1974-04-03 | | | [[Ficheiro:Inma del Moral 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q3178673|Q3178673]] | [[Mónica Molina]] | [[Madrid]] | 1968-01-24 | | | |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q3179010|Q3179010]] | [[Paula Molina]] | [[Madrid]] | 1961-12-15<br/>1958-12-15 | | | |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q3187872|Q3187872]] | [[Juana Cruz de la Casa]] | [[Madrid]] | 1917-02-12 | [[Madrid]] | 1981-05-18 | |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q3189728|Q3189728]] | [[Julieta Valero]] | [[Madrid]] | 1971-07-27 | | | |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q3232562|Q3232562]] | [[Victoria de Marichalar y Borbón|Victoria de Marichalar e Borbón]] | [[Madrid]] | 2000-09-09 | | | [[Ficheiro:Victoria Federica de Marichalar y de Borbón (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q3264595|Q3264595]] | [[Luana Alcañiz]] | [[Madrid]] | 1906-05-08 | [[Madrid]] | 1991-07-24 | |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q3265102|Q3265102]] | [[Luce Garcia-Ville]] | [[Madrid]] | 1932-04-28 | [[5º distrito de París]] | 1975-05-14 | |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q3266034|Q3266034]] | [[Lucía Ramos]] | [[Fuenlabrada]] | 1991-01-21 | | | [[Ficheiro:Lucía Ramos. (21620666966) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q3266904|Q3266904]] | [[Carlota de Godoy, 2nd Duchess of Sueca]] | [[Madrid]] | 1800-10-07 | [[París]] | 1886-05-13 | [[Ficheiro:Carlota Godoy, por Luis de la Cruz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q3278485|Q3278485]] | [[Beatriz Gimeno]] | [[Madrid]] | 1962-05-09 | | | [[Ficheiro:Beatriz-gimeno-entrevista-1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q3280386|Q3280386]] | [[Maite Blasco]] | [[Madrid]] | 1938-12-03 | | | [[Ficheiro:Maite Blasco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q3289174|Q3289174]] | [[Mercedes Coghen]] | [[Madrid]] | 1962-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q3290552|Q3290552]] | [[Margarita Mariscal de Gante]] | [[Madrid]] | 1954-01-10 | | | [[Ficheiro:(Mariscal de Gante) Miguel Ángel Rodríguez durante la rueda de prensa posterior al Consejo de Ministros junto a la ministra de Justicia. Pool Moncloa. 23 de agosto de 1996 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q3291031|Q3291031]] | [[María La Ribot]] | [[Madrid]] | 1962-07-19 | | | [[Ficheiro:Nouvelles2 (cropped) 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q3291067|Q3291067]] | [[Maria Teresa Sartorius y de Liechtenstein]] | [[Madrid]] | 1992-11-21 | | | |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q3292349|Q3292349]] | [[María Ángeles de San José]] | [[Xetafe]] | 1905-03-06 | [[Guadalaxara, España|Guadalaxara]] | 1936-07-24 | [[Ficheiro:MariaAngelSanJos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q3296446|Q3296446]] | [[María Jesús Nieto]] | [[Madrid]] | 1961-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q3299113|Q3299113]] | [[Matilde Fernández]] | [[Madrid]] | 1950-01-24 | | | [[Ficheiro:Matilde Fernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q3306303|Q3306303]] | [[Mercedes Ferrer]] | [[Madrid]] | 1963-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q3306304|Q3306304]] | [[Mercedes Deambrosis]] | [[Madrid]] | 1955-10-01 | | | [[Ficheiro:Mercedes Deambrosis - 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q3313840|Q3313840]] | [[Milagros Collar]] | [[Madrid]] | 1988-04-15 | | | [[Ficheiro:Milagros Collar - FIVB World Championship European Qualification Women Łódź January 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q3314709|Q3314709]] | [[Marián de la Fuente]] | [[Madrid]] | 1971-02-07 | | | [[Ficheiro:Presentadora de Tv.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q3320687|Q3320687]] | [[Gracita Morales]] | [[Madrid]] | 1928-11-11 | [[Madrid]] | 1995-04-03 | [[Ficheiro:Sorella sprint (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q3321142|Q3321142]] | [[Clara Campoamor]] | [[Madrid]] | 1888-02-12 | [[Lausana]] | 1972-04-30 | [[Ficheiro:Clara Campoamor-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q3322375|Q3322375]] | [[Pilar Primo de Rivera]] | [[Madrid]] | 1907-11-04<br/>1911-11-04 | [[Madrid]] | 1991-03-17 | [[Ficheiro:Pilar Primo de Rivera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q3323486|Q3323486]] | [[Gloria Fuertes]] | [[Madrid]] | 1917-07-28 | [[Madrid]] | 1998-11-27 | [[Ficheiro:Gloria Fuertes (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q3324282|Q3324282]] | [[Patricia Vico]] | [[Madrid]] | 1972-08-27 | | | [[Ficheiro:Patricia vico 20minutos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q3324492|Q3324492]] | [[Mónica Estarreado]] | [[Madrid]] | 1975-06-29 | | | |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q3327529|Q3327529]] | [[Ángeles Amador Millán]] | [[Madrid]] | 1949-10-10 | | | [[Ficheiro:Ángeles Amador.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q3327948|Q3327948]] | [[Desirée Ndjambo]] | [[Madrid]] | 1976-10-17 | | | [[Ficheiro:Periodista española Desirée Ndjambo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q3328074|Q3328074]] | [[Marilar Aleixandre]] | [[Madrid]] | 1947-05-01 | | | [[Ficheiro:Marilar Aleixandre. Foto da AELG.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q3343723|Q3343723]] | [[Norma Ruiz Izquierdo]] | [[Madrid]] | 1982-06-09 | | | [[Ficheiro:Norma Ruiz. (21635385662) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q3361658|Q3361658]] | [[Paloma Matta]] | [[Madrid]] | 1945-08-22 | [[18º distrito de París]] | 2017-09-13 | |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q3361661|Q3361661]] | [[Paloma Berganza]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q3361662|Q3361662]] | [[Paloma Cela]] | [[Madrid]] | 1943-03-04 | [[Madrid]] | 2019-03-30 | |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q3368462|Q3368462]] | [[Chiqui Fernández]] | [[Madrid]] | 1967-06-27<br/>1969-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q3369983|Q3369983]] | [[Pili Peña]] | [[Madrid]] | 1986-04-04 | | | [[Ficheiro:Pilar PenaCarrasco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q3370286|Q3370286]] | [[Laura López]] | [[Madrid]] | 1988-01-13 | | | [[Ficheiro:LauraLopezVentosa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q3391550|Q3391550]] | [[Pastora Vega]] | [[Madrid]] | 1960-05-28 | | | [[Ficheiro:Pastora vega 002.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q3393373|Q3393373]] | [[Lucía Lapiedra]] | [[Madrid]] | 1981-01-31 | | | [[Ficheiro:Lucia lapiedra interview 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q3395411|Q3395411]] | [[Nieve de Medina]] | [[Madrid]] | 1962 | | | [[Ficheiro:(Nieve de Medina) Pablo Iglesias entrevista a Nieve de Medina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q3396310|Q3396310]] | [[Mamen Mendizábal]] | [[Madrid]] | 1976-01-15 | | | [[Ficheiro:Mamen Mendizábal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q3419731|Q3419731]] | [[Raquel Gómez Martín]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q3467563|Q3467563]] | [[Ana Miralles]] | [[Madrid]] | 1959-12-16 | | | [[Ficheiro:Ana Miralles. Barcelona International Comic Fair 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q3532164|Q3532164]] | [[Mirela Cabero]] | [[Aranjuez]] | 1990-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q3545326|Q3545326]] | [[Ofelia Guilmáin]] | [[Madrid]] | 1921-11-17 | [[Cidade de México]] | 2005-01-14 | |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q3575577|Q3575577]] | [[Zinnia Clavo]] | [[Madrid]] | 1961-03-25 | | | [[Ficheiro:Zinnia Clavo 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q3622509|Q3622509]] | [[Queen Margarita of Bulgaria]] | [[Madrid]] | 1935-01-06 | | | [[Ficheiro:Margarita Gómez-Acebo 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q3660315|Q3660315]] | [[Carmen Morales]] | [[Madrid]] | 1970-12-12 | | | [[Ficheiro:Carmen Morales (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q3660322|Q3660322]] | [[Carmen Ruiz Hervías]] | [[Madrid]] | 1967-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q3755444|Q3755444]] | [[Sandra Blázquez]] | [[Madrid]] | 1987-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q3774873|Q3774873]] | [[Cristina Gutiérrez-Cortines Corral]] | [[Madrid]] | 1939-12-17 | | | |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q3775109|Q3775109]] | [[Yolanda Soler]] | [[Madrid]] | 1972-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q3778043|Q3778043]] | [[Elsa Pinilla]] | [[Madrid]] | 1985-10-02 | | | |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q3801906|Q3801906]] | [[Irene Herradas]] | [[Madrid]] | 1978-06-14 | | | |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q3802286|Q3802286]] | [[Isabella Pio di Savoia]] | [[Madrid]] | 1719 | [[Alacant]] | 1799 | |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q3817308|Q3817308]] | [[Isabela García-Orcoyen Tormo]] | [[Madrid]] | 1948-01-02 | | | |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q3818244|Q3818244]] | [[Natalia Dorado]] | [[Madrid]] | 1967-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q3818800|Q3818800]] | [[Virginia Ramírez]] | [[Madrid]] | 1964-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q3818809|Q3818809]] | [[Sonia Barrio]] | [[Madrid]] | 1969-12-13 | | | |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q3818836|Q3818836]] | [[María Isabel Martínez]] | [[Madrid]] | 1967-10-16 | | | |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q3821810|Q3821810]] | [[María Abradelo]] | [[Madrid]] | 1969-10-10 | | | [[Ficheiro:Maria Abradelo (cropped twice).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q3827787|Q3827787]] | [[Laura Grande]] | [[Madrid]] | 1973-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q3843578|Q3843578]] | [[Maite Carpio]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q3844451|Q3844451]] | [[Mane Cisneros]] | [[Madrid]] | 1958-07-28 | | | [[Ficheiro:Mane Cisneros 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q3847385|Q3847385]] | [[Maria Luisa Gonzaga]] | [[Madrid]] | 1726-06-22 | [[Madrid]] | 1773-10-12 | |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q3847598|Q3847598]] | [[Infanta Maria of Spain]] | [[Madrid]] | 1580-02-14 | [[Madrid]] | 1583-08-04 | |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q3847609|Q3847609]] | [[Infanta Maria de las Mercedes of Spain]] | [[Palace of the Cuesta de la Vega]] | 1911-10-03 | [[Madrid]] | 1953-09-11 | [[Ficheiro:Maria de las Mercedes de Baviera from The family of Ferdinand Maria of Bavaria (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q3847641|Q3847641]] | [[María Tubau]] | [[Madrid]] | 1854-05-04 | [[Madrid]] | 1914-03-13 | [[Ficheiro:María Tubau ANC-1-402-N-173.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q3847657|Q3847657]] | [[Marian Zapico]] | [[Madrid]] | 1982-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q3848912|Q3848912]] | [[Maribel Martín]] | [[Madrid]] | 1954-11-01 | | | |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q3850611|Q3850611]] | [[María José Montiel]] | [[Madrid]] | 1968-06-24 | | | [[Ficheiro:MariaJoseMontiel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q3850613|Q3850613]] | [[María José Yéllici]] | [[Madrid]] | 1945-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q3850618|Q3850618]] | [[María Osorio y Pimentel]] | [[Madrid]] | 1490 | [[Nápoles]] | 1539-10 | |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q3854949|Q3854949]] | [[Mercedes Brignone]] | [[Madrid]] | 1884-05-18 | [[Milán]] | 1967-06-23 | [[Ficheiro:Mercedes Brignone.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q3879903|Q3879903]] | [[Nuria de la Fuente]] | [[Madrid]] | 1981-07-27 | | | |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q3893559|Q3893559]] | [[Paola Dominguín]] | [[Madrid]] | 1960-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q3941258|Q3941258]] | [[Rosa María Castillejo]] | [[Madrid]] | 1969-01-28 | | | |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q3941395|Q3941395]] | [[Rosario de Acuña]] | [[Madrid]] | 1851-11-01<br/>1850-11-01 | [[Xixón]] | 1923-05-05 | [[Ficheiro:Rosario de Acuña Villanueva de la Iglesia3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q3943044|Q3943044]] | [[Care Santos]] | [[Madrid]] | 1970-04-08 | | | [[Ficheiro:Care Santos PICT2502 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q3944566|Q3944566]] | [[Angeles Ottein]] | [[Algete]] | 1895-06-24 | [[Madrid]] | 1981-03-12 | [[Ficheiro:Ottein LCCN2014714016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q3964013|Q3964013]] | [[Sofía Mazagatos]] | [[Madrid]] | 1974-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q4008580|Q4008580]] | [[Vania Millán]] | [[Madrid]] | 1978-02-05 | | | |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q4018160|Q4018160]] | [[Concepcion Sanchez Freire]] | [[Madrid]] | 1957-09-28 | | | |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q4022847|Q4022847]] | [[Archduchess Yolande, Archduchess Carl Ludwig of Austria]] | [[Madrid]] | 1923-05-06 | [[Rexión de Bruxelas-Capital]] | 2023-09-13 | |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q4062833|Q4062833]] | [[Clara Alonso]] | [[Madrid]] | 1987-09-21 | | | [[Ficheiro:(Clara Alonso) Losmininos - 8154090615.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q4106984|Q4106984]] | [[Manuela Vellés]] | [[Madrid]] | 1987-01-16 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Manuela Vellés (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q4116525|Q4116525]] | [[Gema Pascual]] | [[Madrid]] | 1979-01-12 | | | |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q4133904|Q4133904]] | [[Aura Garrido]] | [[Madrid]] | 1989-05-29 | | | [[Ficheiro:Aura Garrido en los Premios Goya 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q4290927|Q4290927]] | [[Ana Merino]] | [[Madrid]] | 1971-06-25 | | | |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q4290929|Q4290929]] | [[Lola Merino]] | [[Madrid]] | 1969-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q4302332|Q4302332]] | [[Inés Morales]] | [[Madrid]] | 1952-06-15 | | 2021-12-05 | |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q4311194|Q4311194]] | [[Irene Villa]] | [[Madrid]] | 1978-11-21 | | | [[Ficheiro:Irene Villa.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q4355012|Q4355012]] | [[Isabel Aboy]] | [[Madrid]] | 1982-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q4411779|Q4411779]] | [[Luisa Martín]] | [[Madrid]] | 1960-02-23 | | | [[Ficheiro:Luisa Martín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q4477313|Q4477313]] | [[Sara Hurtado]] | [[Madrid]] | 1992-11-03 | | | [[Ficheiro:2018 Euros - Jan 19 - Hurtado - Khaliavin - 2 (cropped) - Hurtado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q4662800|Q4662800]] | [[Aauri Bokesa]] | [[Madrid]] | 1988-12-14 | | | [[Ficheiro:Aauri Bokesa 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q4701442|Q4701442]] | [[María Calderón]] | [[Madrid]] | 1611 | [[Valfermoso de las Monjas]] | 1646 | [[Ficheiro:LaCalderona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q4708950|Q4708950]] | [[Alba Mellado]] | [[Madrid]] | 1992-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q4726270|Q4726270]] | [[Alicia Koplowitz, 7th Marquise of Bellavista]] | [[Madrid]] | 1954-09-12 | | | [[Ficheiro:Alicia Koplowitz 2018 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q4739757|Q4739757]] | [[Amanda Sampedro Bustos]] | [[Madrid]] | 1993-06-26 | | | [[Ficheiro:(Amanda Sampedro) El Atlético ofrece su doble triunfo a Madrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q4748069|Q4748069]] | [[Amparo Soler Leal]] | [[Madrid]] | 1933-08-23 | [[Barcelona]] | 2013-10-25 | |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q4750305|Q4750305]] | [[Ana Arce]] | [[Madrid]] | 1964-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q4750390|Q4750390]] | [[Ana Laan]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Ana Laan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q4750425|Q4750425]] | [[Ana María Catalá]] | [[Madrid]] | 1993-12-29 | | | |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q4750475|Q4750475]] | [[Ana Pérez]] | [[Madrid]] | 1978-10-09 | | | |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q4783518|Q4783518]] | [[Araceli Navarro]] | [[Madrid]] | 1989-08-09 | | | [[Ficheiro:Araceli Navarro 2014-15 Orleans WC teams t110059.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q4785866|Q4785866]] | [[María of Bourbon-Two Sicilies]] | [[Madrid]] | 1967-04-05 | | | [[Ficheiro:Archduchess María of Austria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q4795157|Q4795157]] | [[Eva Nogales]] | [[Colmenar Viejo]] | 1965-05-16 | | | [[Ficheiro:Eva Nogales in 2023 06.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q4877268|Q4877268]] | [[Beatriz Pécker Pérez de Lama]] | [[Madrid]] | 1955-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q4880598|Q4880598]] | [[Begoña Larzabal]] | [[Madrid]] | 1971-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q4882185|Q4882185]] | [[Belen Sánchez]] | [[Madrid]] | 1972-12-24 | | | |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q4890847|Q4890847]] | [[Inmaculada Rodríguez-Piñero]] | [[Madrid]] | 1958-01-07 | | | [[Ficheiro:Inmaculada rodriguez.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q4892895|Q4892895]] | [[Athenea Mata]] | [[Madrid]] | 1976-09-11 | | | |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q4895658|Q4895658]] | [[Carmina Ordóñez]] | [[Madrid]] | 1955-05-02 | [[Madrid]] | 2004-07-23 | |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q4907581|Q4907581]] | [[Sonia Martínez Mecha]] | [[Madrid]] | 1963-09-23 | [[Madrid]] | 1994-09-04 | [[Ficheiro:Sonia martinez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q4924778|Q4924778]] | [[Blanca Álvarez Mantilla]] | [[Madrid]] | 1931-11-18 | [[Madrid]] | 2000-07-05 | |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q4943028|Q4943028]] | [[Infanta María Luisa Isabel of Spain]] | [[Madrid]] | 1817-08-21 | [[Palacio Real de Madrid]] | 1818-01-09 | |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q5004834|Q5004834]] | [[Bárbara Franco]] | [[Madrid]] | 1974-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q5043485|Q5043485]] | [[Carmen Gurtubay, 2nd Marquesa of Yurreta and Gamboa]] | [[Madrid]] | 1910-06-04 | [[París]] | 1959 | [[Ficheiro:CarmendeGurtubay.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q5043599|Q5043599]] | [[Carmen Sánchez]] | [[Madrid]] | 1899-04-20 | [[Madrid]] | 1985-11-20 | |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q5044633|Q5044633]] | [[Carola Goya]] | [[Madrid]] | 1906 | | 1994 | |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q5119220|Q5119220]] | [[Cibeles Romero]] | [[Madrid]] | 1978-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q5126010|Q5126010]] | [[Clara Lago]] | [[Madrid]] | 1990-03-06 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 Clara Lago (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q5129174|Q5129174]] | [[Claudia Franco]] | [[Madrid]] | 1975-07-21 | | | |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q5129284|Q5129284]] | [[Claudia Zornoza]] | [[Madrid]] | 1990-10-20 | | | [[Ficheiro:Valencia femenino en la temporada 2016-17 (crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q5139346|Q5139346]] | [[María Goyri]] | [[Madrid]] | 1873-08-29 | [[Madrid]] | 1954-11-28 | [[Ficheiro:María Goyri.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q5186377|Q5186377]] | [[Cristina Pizarro Mingo]] | [[Madrid]] | 1989-11-20 | | | [[Ficheiro:Chini Pizarro en EDF Logroño.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q5271226|Q5271226]] | [[Diana Martín]] | [[Madrid]] | 1981-04-01 | | | [[Ficheiro:Diana Martín 2012 Olympic Steeplechase.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q5359012|Q5359012]] | [[Elena Fortún]] | [[Madrid]] | 1886-11-17 | [[Madrid]] | 1952-05-08 | [[Ficheiro:Elena Fortún-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q5359118|Q5359118]] | [[Elena Romero]] | [[Madrid]] | 1907-11-07 | [[San Sebastián de los Reyes]] | 1996-04-02 | |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q5361372|Q5361372]] | [[Elisa Mouliaá]] | [[Madrid]] | 1989-01-07 | | | [[Ficheiro:ElisaMouliaCaimari02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q5392060|Q5392060]] | [[Ana Garralón]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q5394278|Q5394278]] | [[Juana Rouco Buela]] | [[Madrid]] | 1889 | [[Buenos Aires]] | 1969-10-31 | [[Ficheiro:Juana Rouco Buela.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q5394851|Q5394851]] | [[Rosalía Garrido]] | [[Madrid]] | 1944-05-21 | [[El Campello]] | 2021-09-10 | |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q5401194|Q5401194]] | [[Esther Hernández]] | [[Madrid]] | 1986-11-18 | | | |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q5401270|Q5401270]] | [[Esther Peris]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q5404499|Q5404499]] | [[Ángela Cremonte]] | [[Madrid]] | 1985-04-03 | | | [[Ficheiro:Ángela Cremonte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q5407922|Q5407922]] | [[Eugenia Martínez de Irujo, 12th Duchess of Montoro]] | [[Madrid]] | 1968-11-26 | | | [[Ficheiro:Eugenia Martínez de Irujo (48520637846).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q5411419|Q5411419]] | [[Eva Marciel]] | [[Madrid]] | 1977-08-09 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2019 - Eva Marciel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q5415138|Q5415138]] | [[Eva Navarro]] | [[Madrid]] | 1967-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q5449340|Q5449340]] | [[Fina de Calderón]] | [[Madrid]] | 1927-08-21 | [[Madrid]] | 2010-01-12 | |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q5480272|Q5480272]] | [[Marga Gil Roësset]] | [[Las Rozas de Madrid]] | 1908-03-03 | [[Las Rozas de Madrid]] | 1932-07-28 | [[Ficheiro:Marga Gil Roësset.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q5481872|Q5481872]] | [[María Rosa Urraca Pastor]] | [[Madrid]] | 1900-01-01 | [[Barcelona]] | 1984-03-19 | [[Ficheiro:María Rosa Urraca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q5485663|Q5485663]] | [[Carmen Tomás]] | [[Madrid]] | 1956-08-20 | | | [[Ficheiro:CarmenTomas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q5490255|Q5490255]] | [[María del Carmen de la Peña Corcuera]] | [[Madrid]] | 1952-11-02 | | | |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q5493168|Q5493168]] | [[Carmen Porter|Carmen Porter Ucha]] | [[Madrid]] | 1974-08-23 | | | [[Ficheiro:(Carmen Porter) Inauguración exposición 'Cuarto milenio' (31906217200) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q5515946|Q5515946]] | [[Gabriela Bustelo]] | [[Madrid]] | 1962-05-18 | | | [[Ficheiro:Playa Altea 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q5547682|Q5547682]] | [[Ana Higueras]] | [[Madrid]] | 1944-05-06 | | | |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q5552181|Q5552181]] | [[Milagros Leal]] | [[Madrid]] | 1902-12-02 | [[Madrid]] | 1975-03-02 | [[Ficheiro:Milagros Leal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q5557543|Q5557543]] | [[María José Nieto]] | [[Madrid]] | 1960-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q5574784|Q5574784]] | [[Irene Bau]] | [[Madrid]] | 1968-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q5577682|Q5577682]] | [[Soledad Ortega Spottorno]] | [[Madrid]] | 1914-03-02 | [[Madrid]] | 2007-11-19 | |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q5638745|Q5638745]] | [[Nieves Concostrina]] | [[Madrid]] | 1961-08-01 | | | [[Ficheiro:Nieves Concostrina - Premio Mujeres Progresistas 2021 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q5641756|Q5641756]] | [[Alejandra Salazar]] | [[Madrid]] | 1985-12-31 | | | [[Ficheiro:Alejandra Salazar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q5647234|Q5647234]] | [[Isabel Pintor]] | [[Madrid]] | 1973-10-10 | | | [[Ficheiro:Isabel Pintor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q5648404|Q5648404]] | [[Enriqueta Carballeira]] | [[Madrid]] | 1944-04-28 | | | |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q5651119|Q5651119]] | [[Jimena Menéndez-Pidal]] | [[Madrid]] | 1901-01-31 | [[Madrid]] | 1990-03-15 | |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q5657441|Q5657441]] | [[Addy Ventura]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q5657499|Q5657499]] | [[Adelaida de la Calle]] | [[Madrid]] | 1948 | | | [[Ficheiro:Adelaida de la Calle 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q5657544|Q5657544]] | [[Adelina Labrador]] | [[Madrid]] | 1913-11-27 | [[Ávila]] | 1999-09-07 | |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q5658398|Q5658398]] | [[Adriana Vega]] | [[Madrid]] | 1960-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q5664696|Q5664696]] | [[Alejandra Lorente]] | [[Madrid]] | 1981-03-27 | | | |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q5664701|Q5664701]] | [[Alejandra Onieva]] | [[Madrid]] | 1992-06-01 | | | [[Ficheiro:Alejandra Onieva 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q5664705|Q5664705]] | [[Alejandra Ortiz-Echague]] | [[Madrid]] | 1984-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q5667060|Q5667060]] | [[Ana Gugel]] | [[Madrid]] | 1981-09 | | | |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q5667309|Q5667309]] | [[Julia Trujillo]] | [[Madrid]] | 1932-03-13 | [[Madrid]] | 2013-08-27 | |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q5668722|Q5668722]] | [[Alicia Bogo]] | [[Madrid]] | 1972-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q5668764|Q5668764]] | [[Alicia González Laá]] | [[Madrid]] | 1974-09-05 | | | |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q5668767|Q5668767]] | [[Alicia Hermida]] | [[Madrid]] | 1932-09-26 | [[Villanueva de la Cañada]] | 2022-02-09 | [[Ficheiro:Alicia Hermida.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q5668836|Q5668836]] | [[Alicia Rubio]] | [[Madrid]] | 1986-09-15 | | | [[Ficheiro:Alicia Rubio en los Premios Goya 2017 (close-up).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q5668844|Q5668844]] | [[Alicia Senovilla]] | [[Madrid]] | 1969-03-29 | | | |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q5668847|Q5668847]] | [[Alicia Sánchez]] | [[Madrid]] | 1949-05-27 | | | |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q5669891|Q5669891]] | [[Almudena Cano]] | [[Madrid]] | 1951-05-31 | [[Madrid]] | 2006-10-03 | |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q5669897|Q5669897]] | [[Almudena Guzmán]] | [[Navacerrada]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q5669899|Q5669899]] | [[Almudena Vara]] | [[Madrid]] | 1971-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q5669907|Q5669907]] | [[Almudena de Arteaga]] | [[Madrid]] | 1967-06-25 | | | |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q5672326|Q5672326]] | [[Amelia Requena]] | [[Madrid]] | 1936-03-22 | [[Santiago de Chile]] | 2013-05-16 | |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q5672797|Q5672797]] | [[Nieves Hidalgo]] | [[Madrid]] | No/unknown value | | | |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q5673248|Q5673248]] | [[Amparo Larrañaga]] | [[Madrid]] | 1963-03-26 | | | [[Ficheiro:Amparo Larrañaga 2014b (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q5673253|Q5673253]] | [[Amparo Moraleda]] | [[Madrid]] | 1964-05-28 | | | [[Ficheiro:Amparo-moraleda-martinez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q5673261|Q5673261]] | [[Amparo Pamplona]] | [[Madrid]] | 1949-08-04 | | | |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q5673268|Q5673268]] | [[Amparo Rubiales]] | [[Madrid]] | 1945-10-20 | | | [[Ficheiro:Amparo Rubiales Feminario 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q5673506|Q5673506]] | [[América Valenzuela]] | [[Madrid]] | 1977 | | | [[Ficheiro:América Valenzuela by Rai Robledo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q5673668|Q5673668]] | [[Ana Anguita]] | [[Madrid]] | 1969-11-02 | | | |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q5673700|Q5673700]] | [[Ana Chávarri]] | [[Madrid]] | 1977-06-24 | | | |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q5673725|Q5673725]] | [[Ana Delgado Cortés]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q5673801|Q5673801]] | [[Ana Isabel Mariño]] | [[Alcorcón]] | 1959-08-01 | | | [[Ficheiro:Ana Isabel Mariño 2014 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q5674059|Q5674059]] | [[Ana Risueño]] | [[Madrid]] | 1969-06-22 | | | [[Ficheiro:Ana Risueño (2005).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q5674062|Q5674062]] | [[Ana Roldán]] | [[Madrid]] | 1976-07-26 | | | |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q5674073|Q5674073]] | [[Ana Rujas]] | [[Madrid]] | 1989-05-14 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Ana Rujas (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q5674180|Q5674180]] | [[Ana Isabel Díez]] | [[Madrid]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q5674944|Q5674944]] | [[Belén Beltrán]] | [[Madrid]] | 1991-01-06 | | | |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q5679447|Q5679447]] | [[Gloria Martín]] | [[Madrid]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q5683157|Q5683157]] | [[Marta Poveda]] | [[Madrid]] | 1983-05-18 | | | [[Ficheiro:Marta Poveda, Rosaura en La vida es sueño.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q5684372|Q5684372]] | [[Esperanza López Parada]] | [[Madrid]] | 1962-01-30 | | | |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q5684433|Q5684433]] | [[Eva Rufo]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q5685500|Q5685500]] | [[Irene Tremblay]] | [[Madrid]] | 1980-11-08 | | | |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q5689942|Q5689942]] | [[Lucía Figar]] | [[Madrid]] | 1975-02-04 | | | [[Ficheiro:Lucía Figar rueda 14 ene 2011 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q5690368|Q5690368]] | [[Consuelo Rubio]] | [[Madrid]] | 1927-05-15 | | 1981-03-01 | |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q5693452|Q5693452]] | [[Carmen Jodra]] | [[Madrid]] | 1980 | [[Madrid]] | 2019-07-24 | |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q5694260|Q5694260]] | [[Ana Ángeles García]] | [[Madrid]] | 1951-02-16 | | | [[Ficheiro:Ana Angeles Garcia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q5695648|Q5695648]] | [[Leticia Herrero]] | [[Madrid]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q5697580|Q5697580]] | [[Antonia Maymón]] | [[Madrid]] | 1881-07-18 | [[Beniaján]] | 1959-12-20 | |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q5697605|Q5697605]] | [[Antonia de Alarcón]] | [[Madrid]] | 16th century | | 17th century | |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q5700629|Q5700629]] | [[Anunciada Fernández de Córdova]] | [[Madrid]] | 1958-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q5702166|Q5702166]] | [[Araceli González Campa]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q5702283|Q5702283]] | [[Arancha Marty]] | [[Madrid]] | 1973-07-31 | | | [[Ficheiro:Arancha Marty.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q5702286|Q5702286]] | [[Arantxa del Sol]] | [[Madrid]] | 1972-05-20 | | | |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q5703897|Q5703897]] | [[Ariadna Castellano]] | [[Madrid]] | 1994-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q5703902|Q5703902]] | [[Ariadna G. García]] | [[Madrid]] | 1977-01-10 | | | |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q5707939|Q5707939]] | [[Ascensión de las Heras]] | [[Madrid]] | 1964-11-22 | | | [[Ficheiro:(Ascensión de la Heras) Premios IU Collado Villalba "14 de Abril". IMG 1929 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q5712097|Q5712097]] | [[Aurora Díaz-Rato Revuelta]] | [[Madrid]] | 1957-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q5715173|Q5715173]] | [[Azuzena Martín-Dorado Calvo]] | [[Madrid]] | 1955-12-12 | [[Madrid]] | 2005-01-31 | [[Ficheiro:Azuzena-retrato.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q5724201|Q5724201]] | [[Beatriz Pérez-Aranda]] | [[Madrid]] | 1963-03-26 | | | [[Ficheiro:Beatriz Pérez-Aranda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q5727101|Q5727101]] | [[Berta Riaza]] | [[Madrid]] | 1927-07-27 | [[Madrid]] | 2022-07-24 | |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q5727110|Q5727110]] | [[Berta Vias Mahou]] | [[Madrid]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q5729744|Q5729744]] | [[Blanca Ares]] | [[Madrid]] | 1970-12-30 | | | |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q5729781|Q5729781]] | [[Blanca Jara]] | [[Madrid]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q5729808|Q5729808]] | [[Blanca Oteyza]] | [[Madrid]] | 1965-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q5729830|Q5729830]] | [[Blanca Rodríguez Martín]] | [[Madrid]] | 1970-01-03 | | | [[Ficheiro:Foto Blanca plató Más Que Noticias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q5729836|Q5729836]] | [[Blanca Sendino]] | [[Madrid]] | 1927-12-22 | [[Madrid]] | 2010-03-15 | [[Ficheiro:Blanca Sendino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q5749356|Q5749356]] | [[Carla Díaz]] | [[Madrid]] | 1998-07-19 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Carla Díaz-1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q5749364|Q5749364]] | [[Carla Hidalgo]] | [[Madrid]] | 1973-03-15 | | | [[Ficheiro:Carla Hidalgo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q5752282|Q5752282]] | [[Carlota Boza]] | [[Boadilla del Monte]] | 2001-05-16 | | | |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q5752286|Q5752286]] | [[Carlota García]] | [[Madrid]] | 2000-02-19 | | | |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q5752296|Q5752296]] | [[Carlota O'Neill]] | [[Madrid]] | 1905-03-27 | [[Caracas]]<br/>[[El Hatillo, Miranda, Venezuela]] | 2000-06-20<br/>1990-01-11 | |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q5752300|Q5752300]] | [[Carlota Sosa]] | [[Madrid]] | 1957-02-21 | | | [[Ficheiro:Carlota Sosa Radio Rochela 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q5752313|Q5752313]] | [[Carlotta Cosials]] | [[Madrid]] | 1992-04-08 | | | [[Ficheiro:Carlotta Cosials of Hinds (2016).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q5752461|Q5752461]] | [[Carmen Bravo-Villasante Arenas]] | [[Madrid]] | 1918-12-25 | [[Madrid]] | 1994-06-15 | |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q5752487|Q5752487]] | [[Carmen Cobeña]] | [[Madrid]] | 1869-02-23 | [[Madrid]] | 1963-02-24 | [[Ficheiro:Carmen Cobeña, de Enrique Simonet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q5752522|Q5752522]] | [[Carmen García Bloise]] | [[Madrid]] | 1937 | [[Madrid]] | 1994-07-16 | |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q5752530|Q5752530]] | [[Carmen Giralt]] | [[Madrid]] | 1931 | [[Lamu old town]] | 2010-08-23 | |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q5752596|Q5752596]] | [[Carmen Martínez]] | [[Madrid]] | 1953 | | | [[Ficheiro:13.03.19-Firma-2- Ayuntamiento Marbella (8571551887).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q5752599|Q5752599]] | [[Carmen Martínez Ten]] | [[Madrid]] | 1953-11-27 | | | [[Ficheiro:Carmen Martínez Ten 2011 (by Dean Calma - IAEA Imagebank) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q5752645|Q5752645]] | [[Carmen Ruiz]] | [[Madrid]] | 1974-07-28 | | | [[Ficheiro:Carmen Ruiz Cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q5752650|Q5752650]] | [[Carmen Ruiz Moragas]] | [[Madrid]] | 1896-09-11 | [[Madrid]] | 1936-06-11 | [[Ficheiro:Carmen Ruiz Moragas.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q5752659|Q5752659]] | [[Carmen Santonja]] | [[Madrid]] | 1934-07-04 | [[Madrid]] | 2000-07-23 | |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q5752662|Q5752662]] | [[Carmen Sarmiento]] | [[Madrid]] | 1944-08-30 | | | [[Ficheiro:Carmen Sarmiento recibe el premio Clara Campoamor 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q5752666|Q5752666]] | [[Carmen Tagle González]] | [[Madrid]] | 1944 | [[Madrid]] | 1989-09-12 | |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q5752682|Q5752682]] | [[Carmen Viance]] | [[Madrid]] | 1905-06-21 | [[Madrid]] | 1985-07-25<br/>1985-07-24 | [[Ficheiro:Carmen Viance.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q5752689|Q5752689]] | [[Carmen Werner]] | [[Madrid]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q5752702|Q5752702]] | [[Carmen de Icaza]] | [[Madrid]] | 1899-05-17 | [[Madrid]] | 1979-03-16 | [[Ficheiro:1916-10-12, La Esfera, Carmen Icaza y de León, Kaulak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q5752706|Q5752706]] | [[Carmen de Silva Velasco]] | [[Madrid]] | 1938-08-14<br/>1938 | | | |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q5753115|Q5753115]] | [[Carola Baleztena]] | [[Madrid]] | 1980-01-10 | | | [[Ficheiro:Carola Baleztena at Premios Goya 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q5753170|Q5753170]] | [[Carolina Bona]] | [[Madrid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q5753229|Q5753229]] | [[Carolina Lapausa]] | [[Madrid]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Carolina Lapausa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q5756143|Q5756143]] | [[Casilda Fernández de Henestrosa y Salabert]] | [[Madrid]] | 1888-09-18 | [[Madrid]] | 1987-08-05 | |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q5756153|Q5756153]] | [[Casilda Rodrigáñez]] | [[Madrid]] | 1945-05-16 | | | |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q5756155|Q5756155]] | [[Casilda de Silva y Fernández de Henestrosa]] | [[Madrid]] | 1914-04-03 | [[Madrid]] | 2008-01-05 | |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q5758154|Q5758154]] | [[Teresa Catalina Moncada de Aragón y Fajardo]] | [[Madrid]] | 1665-10-15 | | 1727-01-29 | |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q5760187|Q5760187]] | [[Celia Langa]] | [[Madrid]] | 1933-09-27 | | 2016-10-28 | |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q5765150|Q5765150]] | [[Charo Soriano]] | [[Madrid]] | 1928-02-21 | | | |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q5768603|Q5768603]] | [[Chusa Barbero]] | [[Madrid]] | 1969-07-05 | | | |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q5771136|Q5771136]] | [[Clara Martínez de Careaga]] | [[Madrid]] | 1959-01-19 | | | [[Ficheiro:Clara Martínez de Careaga.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q5780880|Q5780880]] | [[Concepción Company Company]] | [[Madrid]] | 1954-12-18<br/>1954-12-08 | | | [[Ficheiro:Doctora Concepción Company Company.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q5780964|Q5780964]] | [[Concha Cuetos]] | [[Madrid]] | 1944-01-17 | | | |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q5780969|Q5780969]] | [[Concha Galán]] | [[Madrid]] | 1963-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q5784836|Q5784836]] | [[Consuelo Guerrero de Luna]] | [[Madrid]] | 1905-03-09 | [[Cidade de México]] | 1972-10-11 | |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q5789239|Q5789239]] | [[Marisa Manchado]] | [[Madrid]] | 1956-07-07 | | | |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q5791437|Q5791437]] | [[Cristina Cerrada]] | [[Madrid]] | 1970-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q5791439|Q5791439]] | [[Cristina Cifuentes]] | [[Madrid]] | 1964-07-01 | | | [[Ficheiro:Consejo de Gobierno de la Comunidad de Madrid, 19 de septiembre de 2017b (37323463335) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q5791446|Q5791446]] | [[Cristina Díaz Fernández-Gil]] | [[Madrid]] | 1962-06-28 | | | |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q5791449|Q5791449]] | [[Cristina Díaz Moreno]] | [[Madrid]] | 1971-01-09 | | | |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q5791477|Q5791477]] | [[Cristina Higueras]] | [[Madrid]] | 1961-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q5791510|Q5791510]] | [[Cristina Piaget]] | [[Madrid]] | 1969-05-14 | | | [[Ficheiro:Cristina Piaget 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q5791533|Q5791533]] | [[Cristina Torres]] | [[Madrid]] | 1963-07-25 | | | [[Ficheiro:Cristina Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q5791536|Q5791536]] | [[Cristina Valdivielso]] | [[Madrid]] | 1997-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q5791540|Q5791540]] | [[Cristina Yuste]] | [[Madrid]] | 1982-04-08 | | | |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q5793568|Q5793568]] | [[Cuca Escribano]] | [[Madrid]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Cuca Escribano (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q5805180|Q5805180]] | [[Diana Sorel]] | [[Comunidade de Madrid]] | 1946-08-03 | | | |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q5812266|Q5812266]] | [[Nieves Herrero Cerezo]] | [[Madrid]] | 1957-03-23 | | | [[Ficheiro:Nieves Herrero 2006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q5812595|Q5812595]] | [[Dolores Rivas Cherif]] | [[Madrid]] | 1904 | [[Cuauhtémoc]] | 1993-04-30 | [[Ficheiro:Dolores Rivas Cherif - Registro Nacional de Extranjeros en México - 1941.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q5829173|Q5829173]] | [[Elena Ballesteros]] | [[Madrid]] | 1981-07-06 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Elena Ballesteros.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q5829188|Q5829188]] | [[Elena Fernández Mel]] | [[Madrid]] | 1920-08-14 | [[París]] | 2006-01-15 | |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q5829209|Q5829209]] | [[Elena Martí]] | [[Madrid]] | 1946-03-09 | | | |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q5829224|Q5829224]] | [[Elena Pisonero Ruiz]] | [[Madrid]] | 1963-01-17 | | | [[Ficheiro:Elena Pisonero EJECON Premios 5 marzo 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q5829231|Q5829231]] | [[Elena Salvador]] | [[Madrid]] | 1868 | [[Madrid]] | 1964-11-12 | [[Ficheiro:1910-03-20, El Teatro, Elena Salvador, Calvache (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q5829234|Q5829234]] | [[Elena Santonja]] | [[Madrid]] | 1932-05-29 | [[Madrid]] | 2016-10-17 | |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q5829252|Q5829252]] | [[Elena Vozmediano]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Elena Vozmediano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q5829258|Q5829258]] | [[Elena de Frutos]] | [[Madrid]] | 1985-12-23 | | | |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q5829385|Q5829385]] | [[Elia Galera]] | [[Madrid]] | 1973-03-19 | | | [[Ficheiro:Elia Galera en la inauguración de la tienda de Hispanitas en Madrid (30295826490) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q5829533|Q5829533]] | [[Elisa Drabben]] | [[Madrid]] | 1996-05-22 | | | [[Ficheiro:Elisa Drabben.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q5829545|Q5829545]] | [[Elisa Matilla]] | [[Madrid]] | 1966-05-18 | | | |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q5829563|Q5829563]] | [[Elisa Serna]] | [[Madrid]] | 1943-03-07 | [[Collado Villalba]] | 2018-09-04 | |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q5829954|Q5829954]] | [[Eloísa Muro]] | [[Madrid]] | 1894-09-30 | [[Madrid]] | 1979-05-01 | [[Ficheiro:Eloísa Muro.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q5829955|Q5829955]] | [[Eloísa Otero]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q5830117|Q5830117]] | [[Elvira Noriega]] | [[Madrid]] | 1914 | [[Madrid]] | 1995-04-18 | [[Ficheiro:Elvira Noriega.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q5830825|Q5830825]] | [[Emilia Castañeda Martínez]] | [[Madrid]] | 1943-11-07<br/>1943-07-11 | | | |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q5830829|Q5830829]] | [[Emilia Currás]] | [[Madrid]] | 1927-10-08 | [[Madrid]] | 2020-03-29 | |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q5832305|Q5832305]] | [[Encarna Beltrán-Huertas]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Ebeltran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q5832310|Q5832310]] | [[Encarna Paso]] | [[Madrid]] | 1929-03-25 | [[Madrid]] | 2019-08-18 | [[Ficheiro:Fabia, de El Caballero de Olmedo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q5839675|Q5839675]] | [[Esmeralda Gijón Zapata]] | [[Madrid]] | 1913 | [[Teherán]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q5840230|Q5840230]] | [[Esperanza Zuloaga]] | [[Madrid]] | 1881-12-18 | [[Segovia]] | 1937-04-15 | |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q5841152|Q5841152]] | [[Paloma Jiménez Parejo]] | [[Madrid]] | 1972-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q5849285|Q5849285]] | [[Estelle Talavera Baudet]] | [[Madrid]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q5849407|Q5849407]] | [[Esther Palomera]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q5849655|Q5849655]] | [[Estrella de Diego]] | [[Madrid]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Estrella de Diego (UNTREF - Bienal Sur 2016).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q5850382|Q5850382]] | [[Eugenia Montero]] | [[Madrid]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q5850673|Q5850673]] | [[Eulalia Galvarriato]] | [[Madrid]] | 1904-02-12<br/>1905 | [[Madrid]] | 1997-11-15 | |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q5852525|Q5852525]] | [[Eva León]] | [[Madrid]] | 1948-01-14 | | | |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q5852532|Q5852532]] | [[Eva Manguan]] | [[Madrid]] | 1979-03-15 | | | [[Ficheiro:Evamanguan01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q5852546|Q5852546]] | [[Eva Rueda]] | [[Madrid]] | 1971-09-13 | | | [[Ficheiro:Eva Rueda 01b.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q5855526|Q5855526]] | [[Victorina Durán]] | [[Madrid]] | 1899-11-12 | [[Madrid]] | 1993-12-10 | [[Ficheiro:Victorina duran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q5856765|Q5856765]] | [[Faustina Sáez de Melgar]] | [[Villamanrique de Tajo]] | 1834-02-15<br/>1834 | [[Madrid]] | 1895-03-19 | [[Ficheiro:Faustina Saez de Melgar-La higuera de Villaverde Leyenda. Madrid 1860.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q5857950|Q5857950]] | [[Fedra Lorente]] | [[Madrid]] | 1951-12-26 | | | [[Ficheiro:Fedra Lorente 2012.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q5858037|Q5858037]] | [[Felicidad Blanc]] | [[Madrid]] | 1913-02-03 | [[Donostia]] | 1990-10-30 | |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q5859081|Q5859081]] | [[Fernanda Hurtado]] | [[Madrid]] | 1947-07-17 | | | [[Ficheiro:Fernanda Hurtado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q5861876|Q5861876]] | [[María Rosario Amorós]] | [[Madrid]] | 1939-11-10 | | 1996-12-10 | [[Ficheiro:María Rosario.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q5864045|Q5864045]] | [[Fornarina]] | [[Madrid]] | 1884-05-28 | [[Madrid]] | 1915-07-17 | [[Ficheiro:Retrat Fornarina Antonio Esplugas-MAE-202172 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q5873831|Q5873831]] | [[Gaby Álvarez]] | [[Madrid]] | 1922-11-10 | [[Madrid]] | 2013-07-08 | |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q5876658|Q5876658]] | [[Gema Victoria Hassen-Bey González]] | [[Madrid]] | 1967-07-02 | | | [[Ficheiro:Gema Hassen-Bey en la presentación de la ‘XIV Carrera de la Mujer’ de Madrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q5876661|Q5876661]] | [[Gema López]] | [[Madrid]] | 1971-04-14 | | | [[Ficheiro:Gema López.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q5876667|Q5876667]] | [[Gema Samaro]] | [[Madrid]] | No/unknown value | | 1978-05-16 | |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q5876717|Q5876717]] | [[Gemma Ruiz]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q5881287|Q5881287]] | [[Gloria Lomana]] | [[Madrid]] | 1959-06-16 | | | [[Ficheiro:Gloria Lomana.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q5881303|Q5881303]] | [[Gloria Muñoz]] | [[Madrid]] | 1948-07-09 | | | [[Ficheiro:Gloria Muñoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q5883903|Q5883903]] | [[Gracia Iglesias Lodares]] | [[Madrid]] | 1977-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q5883909|Q5883909]] | [[Gracia Olayo]] | [[Madrid]] | 1957-08-19 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Gracia Olayo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q5886921|Q5886921]] | [[Guadalupe Bragado]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Aula de Formación Continua con Guadalupe Bragado (38866952470) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q5886949|Q5886949]] | [[Guadalupe Muñoz Sampedro]] | [[Madrid]] | 1896-02-15 | [[Madrid]] | 1975-12-04 | [[Ficheiro:Guadalupe Muñoz Sampedro.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q5896998|Q5896998]] | [[Hiba Abouk]] | [[Madrid]] | 1986-10-30 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Hiba Abouk.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q5916284|Q5916284]] | [[Inma Brunton]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q5916295|Q5916295]] | [[Inma de Santis]] | [[Madrid]] | 1959-02-24 | [[Sáhara Occidental]] | 1989-12-21 | |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q5920156|Q5920156]] | [[Irene Daina]] | [[Madrid]] | 1932-09-18 | [[Madrid]] | 2011-08-09 | [[Ficheiro:Irene Daina en 1964.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q5920169|Q5920169]] | [[Irene Gracia]] | [[Madrid]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q5920188|Q5920188]] | [[ايرين لوزانو]] | [[Madrid]] | 1971-06-17 | | | [[Ficheiro:Irene Lozano 2014 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q5920192|Q5920192]] | [[Irene Martínez Mecha]] | [[Torrelodones]] | 1966-02-20 | | | |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q5920206|Q5920206]] | [[Irene Suárez]] | [[Alcalá de Henares]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Irenesuarez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q5920209|Q5920209]] | [[Irene Sanchez]] | [[Madrid]] | 1989-10-01 | | | |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q5920234|Q5920234]] | [[Iria Gallardo]] | [[Madrid]] | 1973-05-09 | | | |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q5920667|Q5920667]] | [[Isabel Alonso Julián]] | [[Madrid]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q5920684|Q5920684]] | [[Isabel Bauzá]] | [[Madrid]] | 1942-04-20 | | | |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q5920691|Q5920691]] | [[Isabel Borondo]] | [[Madrid]] | 1948-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q5920748|Q5920748]] | [[Isabel Garcés]] | [[Madrid]] | 1901-01-28 | [[Madrid]] | 1981-02-03 | [[Ficheiro:Isabel Garcés.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q5920751|Q5920751]] | [[Isabel García Adánez]] | [[Madrid]] | 1972-09-09 | | | [[Ficheiro:Isabel Garcia Adanez-61899.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q5920798|Q5920798]] | [[Isabel Muñoz-Caravaca]] | [[Madrid]] | 1848-08-03<br/>1838-08-03 | [[Guadalaxara, España|Guadalaxara]] | 1915-03-28 | |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q5920864|Q5920864]] | [[Isabel Ruiz Lara]] | [[Madrid]] | 1960s | | | |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q5920870|Q5920870]] | [[Isabel Serrano]] | [[Madrid]] | 1968-03-30 | | | [[Ficheiro:Isabel Serrano (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q5920881|Q5920881]] | [[Isabel Tenaille]] | [[Madrid]] | 1951-12-02 | | | [[Ficheiro:Isabel Tenaille.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q5921164|Q5921164]] | [[Isidora Zegers]] | [[Madrid]] | 1803-01-01 | | 1869-07-14 | [[Ficheiro:Monvoisin, Raymond - Isidora Zegers -ost 40 diam CP f03 det.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q5923670|Q5923670]] | [[Izaskun Azurmendi]] | [[Madrid]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q5929205|Q5929205]] | [[Jennifer Rope]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q5931650|Q5931650]] | [[Joaquina García Balmaseda]] | [[Madrid]] | 1837-02-17<br/>1837 | [[Madrid]] | 1911-04-12<br/>1893-02-19 | |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q5937127|Q5937127]] | [[Josephine Lys]] | [[Madrid]] | No/unknown value | | | |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q5944632|Q5944632]] | [[Malena Gracia]] | [[Madrid]] | 1971-09-14 | | | [[Ficheiro:Malena Gracia (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q5953806|Q5953806]] | [[Juana Ginzo]] | [[Madrid]] | 1922-07-21 | [[Madrid]] | 2021-08-26 | |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q5953837|Q5953837]] | [[Juana Macías]] | [[Madrid]] | 1971 | | | [[Ficheiro:(Juana Macías) Ainhoa Aierberekin solasean.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q5954644|Q5954644]] | [[Julia Caba Alba]] | [[Madrid]] | 1902-07-31<br/>1912-07-31 | [[Madrid]] | 1988-11-14 | |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q5954647|Q5954647]] | [[Julia Castillo]] | [[Madrid]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q5954689|Q5954689]] | [[Julia Pachelo]] | [[Madrid]] | 1892-01-18 | [[Madrid]] | 1977-12-12 | [[Ficheiro:Julia Pachelo.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q5964258|Q5964258]] | [[María Gabriela de Palafox y Portocarrero]] | [[Madrid]] | 1779-03-18 | [[Madrid]] | 1823-06-21<br/>1828 | [[Ficheiro:Maria Gabriela de Palafox-Rivero Sacades.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q5969465|Q5969465]] | [[Laila Ripoll]] | [[Madrid]] | 1964-08-04 | | | [[Ficheiro:Laila Ripoll.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q5970016|Q5970016]] | [[Lara Dibildos]] | [[Madrid]] | 1971-09-23<br/>1972-09-23 | | | [[Ficheiro:Lara Dibildos 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q5970032|Q5970032]] | [[Lara de Miguel]] | [[Madrid]] | 1980-10-08 | | | |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q5971232|Q5971232]] | [[María Josefa Pimentel, Duchess of Osuna]] | [[Madrid]] | 1752-11-26 | [[Madrid]] | 1834-10-05<br/>1834 | [[Ficheiro:Duchess Countess of Benavente by Goya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q5971608|Q5971608]] | [[Laura Caballero]] | [[Madrid]] | 1978-02-18 | | | |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q5971609|Q5971609]] | [[Laura Campmany]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q5971651|Q5971651]] | [[Laura Ibáñez]] | [[Madrid]] | 1989-12-31 | | | |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q5971660|Q5971660]] | [[Laura Manzanedo]] | [[Usera]] | 1976-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q5971672|Q5971672]] | [[Laura More]] | [[Madrid]] | 1985-05-11 | | | |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q5974795|Q5974795]] | [[Libertad Morán]] | [[Madrid]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q5975230|Q5975230]] | [[Lidia San José]] | [[Madrid]] | 1983-01-02 | | | [[Ficheiro:Lidia San José. (21024061594) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q5976632|Q5976632]] | [[Concha Linares-Becerra]] | [[Madrid]] | 1910-05-25 | [[Madrid]] | 2009-12-30 | |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q5978451|Q5978451]] | [[Lola Greco]] | [[Madrid]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q5978456|Q5978456]] | [[Lola Liceras]] | [[Madrid]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q5978519|Q5978519]] | [[Lolo Rico]] | [[Madrid]] | 1935 | [[Donostia]] | 2019-01-20<br/>2019-01-19 | [[Ficheiro:Lolo Rico.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q5979168|Q5979168]] | [[Loreto Prado]] | [[Madrid]] | 1863 | [[Madrid]] | 1943-06-25 | [[Ficheiro:Loreto Prado2.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q5979169|Q5979169]] | [[Loreto Ruiz de Alda]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q5981548|Q5981548]] | [[Lourdes García Campos]] | [[Madrid]] | 1975-11-15 | | | [[Ficheiro:Lourdes García Campos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q5982453|Q5982453]] | [[Lucía Riaño]] | [[Madrid]] | 1975-07-28 | | | [[Ficheiro:Lucía Riaño.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q5984650|Q5984650]] | [[Luisa Campos]] | [[Madrid]] | 1864 | [[Barcelona]] | 1946-07-05 | [[Ficheiro:Luisa Campos, de Audouard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q5985010|Q5985010]] | [[Luz Márquez]] | [[Madrid]] | 1935-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q5985056|Q5985056]] | [[Luzmaría Jiménez Faro]] | [[Madrid]] | 1937-05-19 | | 2015-03-12 | [[Ficheiro:Jimenez faro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q5988672|Q5988672]] | [[Macarena Berlín]] | [[Madrid]] | 1973-07-20 | | | [[Ficheiro:Macarena Berlín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q5988676|Q5988676]] | [[Macarena García]] | [[Madrid]] | 1988-04-26 | | | [[Ficheiro:Macarena García, XIV Premis Gaudí (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q5989689|Q5989689]] | [[Magdalena León]] | [[Madrid]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q5990213|Q5990213]] | [[Maite Ruiz de Austri]] | [[Madrid]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Maite Ruiz de Austri at the 2011 Guadalajara International Film Festival (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q5995146|Q5995146]] | [[Mar Gómez Glez]] | [[Madrid]] | 1977-11-21 | | | [[Ficheiro:Mar Gómez Glez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q5995225|Q5995225]] | [[Mara Goyanes]] | [[Madrid]] | 1942 | [[Madrid]] | 2006-11-06 | [[Ficheiro:Mara Goyanes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q5997002|Q5997002]] | [[Margarita Calahorre]] | [[Madrid]] | 1930 | [[Madrid]] | 1990 | [[Ficheiro:Margarita Calahorra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q5997214|Q5997214]] | [[Mari Carmen Díaz de Mendoza]] | [[Madrid]] | 1927-12-01 | [[Madrid]] | 2018-03-11 | [[Ficheiro:Carlos Diaz, Carmen Larrabeiti y Carmen Diaz.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q5997217|Q5997217]] | [[Mari Carmen García Vela]] | [[Madrid]] | 1942-05-07 | | | |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q5997471|Q5997471]] | [[Mariana de Silva-Bazán y Sarmiento]] | [[Madrid]] | 1739-10-14 | [[Madrid]] | 1784-01-17 | [[Ficheiro:Duchess of Huescar by Mengs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q5998077|Q5998077]] | [[Maribel Ripoll]] | [[Madrid]] | 1959-09-20<br/>1959-11-20 | | | |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q5998253|Q5998253]] | [[Mariluz Villar Otón]] | [[Madrid]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q5998319|Q5998319]] | [[Marina San José]] | [[Madrid]] | 1983-09-16 | | | [[Ficheiro:Marina San José at Premios Goya 2017 (close-up).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q5999259|Q5999259]] | [[Marisa Medina]] | [[Madrid]] | 1942-12-02 | [[Alcorcón]] | 2012-04-11 | |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q5999280|Q5999280]] | [[Marisa de Leza]] | [[Madrid]] | 1933-06-09 | [[Madrid]] | 2020-10-13 | |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q5999364|Q5999364]] | [[Marisol Rolandi]] | [[Madrid]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q5999448|Q5999448]] | [[Marian Álvarez]] | [[Madrid]] | 1978-04-01 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Marian Álvarez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q6001868|Q6001868]] | [[Marta Belaustegui]] | [[Madrid]] | 1966-05-06 | | | |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q6001915|Q6001915]] | [[Marta Fernández Vázquez]] | [[Madrid]] | 1973-09-08 | | | [[Ficheiro:1r582 - Marta Fernandez Vazquez, 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q6001936|Q6001936]] | [[Marta Guerras]] | [[Madrid]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q6001947|Q6001947]] | [[Marta Jaumandreu]] | [[Madrid]] | 1971-12-04 | | | [[Ficheiro:Marta Jaumandreu (29156758106) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q6001963|Q6001963]] | [[Marta Martín]] | [[Madrid]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q6001970|Q6001970]] | [[Marta Milans]] | [[Madrid]] | 1984-04-19 | | | |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q6002010|Q6002010]] | [[Marta Robles]] | [[Madrid]] | 1963-06-30 | | | [[Ficheiro:Marta Robles. La chica a la que no supiste amar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q6002016|Q6002016]] | [[Marta Sanz]] | [[Madrid]] | 1967-11-14 | | | [[Ficheiro:Marta Sanz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q6002084|Q6002084]] | [[Martha Asunción Alonso]] | [[Madrid]] | 1986-05-23 | | | |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q6003051|Q6003051]] | [[Maru Valdivielso]] | [[Madrid]] | 1964-05-03 | | | [[Ficheiro:Maru Valdivielso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q6003056|Q6003056]] | [[Maruchi Fresno]] | [[Madrid]] | 1916-02-14 | [[O Escorial, Madrid|O Escorial]] | 2003-07-19 | [[Ficheiro:Maruchi Fresno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q6003427|Q6003427]] | [[María Bassó]] | [[Madrid]] | 1901 | [[Madrid]] | 1992-07-22 | [[Ficheiro:María Bassó.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q6003442|Q6003442]] | [[María Bianco]] | [[Madrid]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q6003474|Q6003474]] | [[María Cantuel]] | [[Madrid]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q6003492|Q6003492]] | [[María Carrera Pascual]] | [[Madrid]] | 1937-03-20 | | | [[Ficheiro:Autorretrato, año 2006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q6003518|Q6003518]] | [[María Celsa Nuño García]] | [[Madrid]] | 1964-09-02 | | | |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q6003529|Q6003529]] | [[María Colino]] | [[Madrid]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q6003531|Q6003531]] | [[María Colón de la Cueva]] | [[Madrid]] | 1548 | [[Vicerreinado de Nova España]] | 1600-12-09 | |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q6003551|Q6003551]] | [[María Consuelo Pardo-Manuel de Villena y Verástegui]] | [[Madrid]] | 1924 | | | |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q6003606|Q6003606]] | [[María Diega Desmaissières y Sevillano]] | [[Madrid]] | 1852 | [[Bordeos]] | 1916 | [[Ficheiro:María Diega Desmaissières y Sevillano. Duquesa del Sevillano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q6003737|Q6003737]] | [[María Escario]] | [[Madrid]] | 1959-12-18 | | | [[Ficheiro:María Escario - DiaMujer 06.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q6003741|Q6003741]] | [[María Esperanza Manuel de Villena y Álvarez de las Asturias]] | [[Madrid]] | 1855 | [[Cheles]] | 1935-10-07 | |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q6003836|Q6003836]] | [[María Fernanda Ladrón de Guevara]] | [[Madrid]] | 1897-05-30 | [[Madrid]] | 1974-04-25 | [[Ficheiro:1921-10-05, Mundo Gráfico, María Ladrón de Guevara, Walken.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q6003862|Q6003862]] | [[María Garralón]] | [[Madrid]] | 1953-08-24<br/>1953-03-24 | | | [[Ficheiro:Maria Garralon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q6003881|Q6003881]] | [[María Guerrero López]] | [[Madrid]] | 1906 | [[Madrid]] | 1994-03-24 | [[Ficheiro:María Guerrero López.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q6003937|Q6003937]] | [[María Isabel Manuel de Villena y Álvarez de las Asturias]] | [[Madrid]] | 1850-06-21 | [[Madrid]] | 1929-04-18 | |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q6003952|Q6003952]] | [[María Isasi]] | [[Madrid]] | 1975-09-29 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - María Isasi-1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q6003955|Q6003955]] | [[María Isidra de Guzmán y de la Cerda]] | [[Madrid]] | 1767-10-31 | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1803-03-05 | [[Ficheiro:María Isidra de Guzmán y de la Cerda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q6003976|Q6003976]] | [[María Jesús Lara]] | [[Madrid]] | 1938 | | | |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q6003988|Q6003988]] | [[María Jesús Valdés]] | [[Madrid]] | 1927-01-26<br/>1927-01-16 | [[Madrid]] | 2011-11-12 | |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q6003991|Q6003991]] | [[María Jesús Varona]] | [[Madrid]] | 1958-01-03 | | | |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q6004029|Q6004029]] | [[María José Alfonso Mingo]] | [[Madrid]] | 1940-03-17<br/>1940-03-27 | | | [[Ficheiro:Alfonso Medalla de Honor del CEC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q6004036|Q6004036]] | [[María José Codes]] | [[Madrid]] | 1960 | | | [[Ficheiro:María José Codes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q6004045|Q6004045]] | [[María José Goyanes]] | [[Madrid]] | 1948-12-08 | | | [[Ficheiro:(María José Goyanes) Higueras presenta la campaña “Madrid, con los años” en el Día Internacional de las Personas de Edad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q6004067|Q6004067]] | [[María José Martínez de la Fuente]] | [[Aranjuez]] | 1968 | | | [[Ficheiro:María José Martínez de la Fuente 2013 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q6004070|Q6004070]] | [[María José Molina]] | [[Madrid]] | 1972-05-13 | | | |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q6004075|Q6004075]] | [[María José Peláez Barceló]] | [[Madrid]] | 1964-04-11 | | | [[Ficheiro:María José Peláez Barceló.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q6004166|Q6004166]] | [[María Luisa Balseiro Fernández-Campoamor]] | [[Madrid]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q6004212|Q6004212]] | [[María Luisa Moneró]] | [[Madrid]] | 1889 | | 1982 | [[Ficheiro:María Luisa Moneró.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q6004216|Q6004216]] | [[María Luisa Robledo]] | [[Madrid]] | 1912-09-28 | [[Buenos Aires]] | 2005-10-26 | [[Ficheiro:María Luisa Robledo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q6004219|Q6004219]] | [[María Luisa Rubio]] | [[Madrid]] | 1940-06-26 | [[Madrid]] | 2005-08-22 | |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q6004222|Q6004222]] | [[María Luisa San José]] | [[Madrid]] | 1946-01-22 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Sin identificar 007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q6004225|Q6004225]] | [[María Luisa de Borbón y Parade, 3rd Duchess of Seville]] | [[Madrid]] | 1868-04-04 | [[Ciempozuelos]] | 1949-06-10 | [[Ficheiro:1911-11-26, Feminal, La duquesa de Sevilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q6004229|Q6004229]] | [[María Luisa Álvarez de Toledo y Carreto]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Madrid]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q6004263|Q6004263]] | [[María Mahor]] | [[Madrid]] | 1940-06-18 | | | |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q6004326|Q6004326]] | [[María Mercedes Pardo-Manuel de Villena y Jiménez]] | [[Madrid]] | 1900-02-20 | [[Madrid]] | 1984-05-30 | |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q6004411|Q6004411]] | [[María Pardina]] | [[Madrid]] | 1923 | [[San Petersburgo]] | 1942 | [[Ficheiro:Maria Pardina Ramos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q6004507|Q6004507]] | [[María Rodrigo|María Rodrigo Bellido]] | [[Madrid]] | 1888-03-20 | [[Porto Rico]] | 1967-12-08 | [[Ficheiro:María Rodrigo Bellido.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q6004604|Q6004604]] | [[María Soledad Mestre]] | [[Madrid]] | 1948-01-01 | [[Madrid]] | 2012-04-05 | [[Ficheiro:(Soledad Mestre) Fernández de la Vega se reune con el ministro del Interior, los delegados y subdelegados del Gobierno para coordinar el Plan Verano. Pool Moncloa. 15 de julio de 2008 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q6004664|Q6004664]] | [[María Teresa Gallego Urrutia]] | [[Madrid]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q6004671|Q6004671]] | [[María Teresa Gómez Condado]] | [[Madrid]] | 1953-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q6004714|Q6004714]] | [[María Teresa del Toro y Alayza]] | [[Madrid]] | 1781-10-15 | [[Casa del Vínculo y del Retorno]] | 1803-01-22 | [[Ficheiro:Matrimonio de Simón Bolívar by Tito Salas, 1921.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q6004761|Q6004761]] | [[María Victoria Morera]] | [[Madrid]] | 1956-05-25 | [[Madrid]] | 2020-08-05 | |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q6004824|Q6004824]] | [[María de Mendoza]] | [[Madrid]] | 1508 | | 1581-02-11 | |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q6004857|Q6004857]] | [[Infanta María de la Concepción of Spain]] | [[Palacio Real de Madrid]] | 1859-12-26<br/>1861-06-04 | | 1861-10-21<br/>1861 | |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q6004876|Q6004876]] | [[María de la Natividad Quindós y Villarroel]] | [[Madrid]] | 1861-08-19 | [[Madrid]] | 1953-03-03 | |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q6004897|Q6004897]] | [[María de las Mercedes Rico Carabias]] | [[Madrid]] | 1945-01-21 | [[Madrid]] | 2022-06-15 | [[Ficheiro:Mercedes Rico (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q6004931|Q6004931]] | [[María del Carmen Azlor de Aragón e Idiáquez]] | [[Palace of Villahermosa]] | 1841-12-30 | [[El Pardo (Q52365790)|El Pardo]] | 1905-11-05 | [[Ficheiro:Museo Arqueológico Nacional - 2007-72-13 - Duquesa de Villahermosa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q6004946|Q6004946]] | [[María del Carmen Iglesias Cano]] | [[Madrid]] | 1942-03-16 | | | [[Ficheiro:CarmenIglesias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q6004982|Q6004982]] | [[María del Pilar Fernández]] | [[Madrid]] | 1962-12-28 | | | |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q6004987|Q6004987]] | [[María del Pilar Melo de Portugal y Heredia]] | [[Madrid]] | 1776-11-10 | [[Orihuela]] | 1835-08-24 | |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q6005035|Q6005035]] | [[María Ángeles Fernández Muñoz]] | [[Madrid]] | 1972 | | | [[Ficheiro:María Ángeles Fernández Muñoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q6005041|Q6005041]] | [[María Ángeles de Armas]] | [[Madrid]] | 1938-01 | [[Maqueda]] | 2006-11-17 | |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q6006165|Q6006165]] | [[Matilde Conesa]] | [[Madrid]] | 1928-04-13 | [[Madrid]] | 2015-03-29 | |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q6006206|Q6006206]] | [[Matilde Moreno]] | [[Madrid]] | 1874 | | 1959-02-12 | [[Ficheiro:1902-05, El Teatro, Alma y vida, Laura (Moreno) y marquesa de Clavijo (Ferri), Franzen (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q6006228|Q6006228]] | [[Matilde Vilariño]] | [[Madrid]] | 1921-08-13 | [[Madrid]] | 2021-08-20 | |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q6007612|Q6007612]] | [[Maya Hansen]] | [[Madrid]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Maya Hansen en la Madrid Fashion Week 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q6007775|Q6007775]] | [[Mayte Pascual]] | [[Madrid]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 757 | [[:d:Q6010163|Q6010163]] | [[Menchu Gutiérrez]] | [[Madrid]] | 1957 | | | [[Ficheiro:MenchuGutierrez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 758 | [[:d:Q6010784|Q6010784]] | [[Mercedes Agulló]] | [[Madrid]] | 1925-10-23 | [[El Puerto de Santa María]] | 2019-01-04 | |- | style='text-align:right'| 759 | [[:d:Q6010795|Q6010795]] | [[Mercedes Ballesteros]] | [[Madrid]] | 1913-12-06 | [[Madrid]] | 1995-06-28 | |- | style='text-align:right'| 760 | [[:d:Q6010903|Q6010903]] | [[Mercedes Muñoz Sampedro]] | [[Madrid]] | 1896 | [[Madrid]] | 1979-02-04<br/>1979-02-08 | [[Ficheiro:Mercedes Muñoz Sampedro.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 761 | [[:d:Q6010930|Q6010930]] | [[Mercedes Pérez de Vargas]] | [[Madrid]] | 1889-02-06 | [[Bilbao]] | 1925-02-02 | [[Ficheiro:Mercedes Pérez de Vargas2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 762 | [[:d:Q6010954|Q6010954]] | [[Mercedes Sanz-Bachiller]] | [[Madrid]] | 1911-07-17 | [[Madrid]] | 2007-08-11 | [[Ficheiro:MercedesSanzBachiller.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 763 | [[:d:Q6010974|Q6010974]] | [[Mercedes Zavala Gironés]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Mercedes-zavala-gironc3a9s.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 764 | [[:d:Q6011071|Q6011071]] | [[Meri Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1987-11-14 | | | |- | style='text-align:right'| 765 | [[:d:Q6016276|Q6016276]] | [[Milagros Poblador]] | [[Madrid]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 766 | [[:d:Q6016286|Q6016286]] | [[Milagros del Corral]] | [[Madrid]] | 1945 | | | [[Ficheiro:Milagros del Corral.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 767 | [[:d:Q6018172|Q6018172]] | [[Miriam Benoit]] | [[Madrid]] | 1983-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 768 | [[:d:Q6018175|Q6018175]] | [[Miriam Herrero]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 769 | [[:d:Q6018180|Q6018180]] | [[Miriam Lavilla Muñoz]] | [[Madrid]] | 1967-01-30 | | | |- | style='text-align:right'| 770 | [[:d:Q6022852|Q6022852]] | [[Montserrat Gomendio]] | [[Madrid]] | 1960-11-12 | | | |- | style='text-align:right'| 771 | [[:d:Q6036206|Q6036206]] | [[Mónica Martínez]] | [[Madrid]] | 1975-04-16 | | | |- | style='text-align:right'| 772 | [[:d:Q6036220|Q6036220]] | [[Mónica Messa]] | [[Madrid]] | 1966-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 773 | [[:d:Q6037382|Q6037382]] | [[Nadia de Santiago]] | [[Madrid]] | 1990-01-03 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Nadia de Santiago (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 774 | [[:d:Q6038410|Q6038410]] | [[Natacha Seseña]] | [[Madrid]] | 1931-07-10 | [[Madrid]] | 2011-10-31 | |- | style='text-align:right'| 775 | [[:d:Q6038473|Q6038473]] | [[Natalia Hernández]] | [[Madrid]] | 1975-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 776 | [[:d:Q6038494|Q6038494]] | [[Natalia Menéndez]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Natalia Menéndez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 777 | [[:d:Q6038628|Q6038628]] | [[Nathalie Poza]] | [[Madrid]] | 1972-03-07 | | | [[Ficheiro:Nathalie Poza at 81st Venice Film Festival 2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 778 | [[:d:Q6042823|Q6042823]] | [[Nieves Torres]] | [[Venturada]] | 1918 | [[Madrid]] | 2013-12-17 | |- | style='text-align:right'| 779 | [[:d:Q6042828|Q6042828]] | [[Nieves Álvarez]] | [[Madrid]] | 1974-03-30 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Nieves Álvarez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 780 | [[:d:Q6044354|Q6044354]] | [[Noelia Amarillo]] | [[Madrid]] | 1972-10-31 | | | |- | style='text-align:right'| 781 | [[:d:Q6047170|Q6047170]] | [[Nuria Gallardo]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 782 | [[:d:Q6049793|Q6049793]] | [[Olga Cabarga Gómez]] | [[Madrid]] | 1964-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 783 | [[:d:Q6059130|Q6059130]] | [[Paloma Adrados]] | [[Madrid]] | 1957-04-16<br/>1956-04-16 | | | [[Ficheiro:(Paloma Adrados) Angel Garrido, Paloma Adrados, Ana Camíns, Jose Luis Martinez Almeida y Rosalia Gonzalo asisten a la tradicional cena de Navidad del distrito de Centro de Madrid. (32413653698) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 784 | [[:d:Q6059132|Q6059132]] | [[Paloma Barredo]] | [[Madrid]] | 1962-08-31 | | | [[Ficheiro:Paloma Barredo UNED Albacete (8512810098) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 785 | [[:d:Q6059135|Q6059135]] | [[Paloma Chamorro]] | [[Madrid]] | 1949-01-11 | | 2017-01-29 | |- | style='text-align:right'| 786 | [[:d:Q6059143|Q6059143]] | [[Paloma Ferre]] | [[Madrid]] | 1966-12-17 | | | |- | style='text-align:right'| 787 | [[:d:Q6059145|Q6059145]] | [[Paloma Gómez Borrero]] | [[Madrid]] | 1934-08-18 | [[Madrid]] | 2017-03-23 | [[Ficheiro:Paloma Gómez Borrero (2011).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 788 | [[:d:Q6059166|Q6059166]] | [[Paloma Paso Jardiel]] | [[Madrid]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 789 | [[:d:Q6059170|Q6059170]] | [[Paloma Sánchez Ortega]] | [[Madrid]] | 1967-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 790 | [[:d:Q6059187|Q6059187]] | [[Paloma del Río]] | [[Madrid]] | 1960-04-04 | | | [[Ficheiro:Paloma del Río Hijas de Cynisca 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 791 | [[:d:Q6061639|Q6061639]] | [[Inés Medina-Fernández]] | [[Madrid]] | 1974-02-08 | | | [[Ficheiro:Ines Medina Fernandez head photo for top of wiki article 25 07 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 792 | [[:d:Q6066139|Q6066139]] | [[Pastora Peña]] | [[Madrid]] | 1920-07-24 | [[Madrid]] | 2003-10-10 | [[Ficheiro:Pastora Peña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 793 | [[:d:Q6066431|Q6066431]] | [[Patricia Adriani]] | [[Madrid]] | 1958-06-02 | | | [[Ficheiro:Narcissus and Psyche - Psyche 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 794 | [[:d:Q6066447|Q6066447]] | [[Patricia Balmes]] | [[Madrid]] | 1979-08-04 | | | [[Ficheiro:Patricia balmes4.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 795 | [[:d:Q6066501|Q6066501]] | [[Patricia Gadea]] | [[Madrid]] | 1960-12-14 | [[Palencia]] | 2006-04-14 | |- | style='text-align:right'| 796 | [[:d:Q6067331|Q6067331]] | [[Paula Ballesteros Triguero]] | [[Madrid]] | 1982-07-13 | | | [[Ficheiro:Paula Ballesteros.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 797 | [[:d:Q6067348|Q6067348]] | [[Paula Cifuentes]] | [[Madrid]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 798 | [[:d:Q6067385|Q6067385]] | [[Paula Palomares]] | [[Madrid]] | 1984-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 799 | [[:d:Q6067741|Q6067741]] | [[Paz Gómez]] | [[Madrid]] | 1974-07-29 | | | |- | style='text-align:right'| 800 | [[:d:Q6069309|Q6069309]] | [[Irene Zoe Alameda]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 801 | [[:d:Q6075747|Q6075747]] | [[Pilar Adón]] | [[Madrid]] | 1971-10-12 | | | [[Ficheiro:Free use photo of Pilar Adon-writer of Las Efimeras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 802 | [[:d:Q6075786|Q6075786]] | [[Pilar Fernández Pardo]] | [[Madrid]] | 1959-11-03 | | | [[Ficheiro:Pilar Fernández Pardo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 803 | [[:d:Q6075797|Q6075797]] | [[Pilar Gonzalbo Aizpuru]] | [[Madrid]] | 1935 | | 2024-02-26 | |- | style='text-align:right'| 804 | [[:d:Q6075800|Q6075800]] | [[Pilar Grande]] | [[Madrid]] | 1957-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 805 | [[:d:Q6075805|Q6075805]] | [[Pilar Gómez-Acebo]] | [[Madrid]] | 1955-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 806 | [[:d:Q6075809|Q6075809]] | [[Pilar Jurado]] | [[Madrid]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Pilar Jurado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 807 | [[:d:Q6075834|Q6075834]] | [[Pilar Pequeño]] | [[Madrid]] | 1944 | | | [[Ficheiro:Pilar Pequeño 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 808 | [[:d:Q6075862|Q6075862]] | [[Pilar Torres]] | [[Madrid]] | 1962-08-14 | | | [[Ficheiro:Pilar Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 809 | [[:d:Q6075865|Q6075865]] | [[Pilar Trenas]] | [[Madrid]] | 1950 | [[Madrid]] | 1996-01-17 | |- | style='text-align:right'| 810 | [[:d:Q6100455|Q6100455]] | [[Raquel Carrillo]] | [[Madrid]] | 1976-08-06 | | | |- | style='text-align:right'| 811 | [[:d:Q6100463|Q6100463]] | [[Raquel Daina]] | [[Madrid]] | 1929-06-27 | [[Madrid]] | 2018-05-05 | |- | style='text-align:right'| 812 | [[:d:Q6100480|Q6100480]] | [[Raquel Meroño]] | [[Madrid]] | 1975-08-08 | | | [[Ficheiro:Raquel Meroño. (21655807191) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 813 | [[:d:Q6102307|Q6102307]] | [[Rebeca Rus]] | [[Madrid]] | 1974-04-18 | | | [[Ficheiro:Rebeca Rus.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 814 | [[:d:Q6103881|Q6103881]] | [[Regina Plañiol]] | [[Madrid]] | 1959-03-20 | | | [[Ficheiro:(Regina Plañiol) Ruta Social Philip Morris (25629798637) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 815 | [[:d:Q6107387|Q6107387]] | [[Reyes Montiel]] | [[Madrid]] | 1970-08-21 | | | [[Ficheiro:Reyes Montiel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 816 | [[:d:Q6110391|Q6110391]] | [[Rocío Muñoz-Cobo]] | [[Madrid]] | 1971-04-05 | | | [[Ficheiro:Rocío Muñoz (2021) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 817 | [[:d:Q6110392|Q6110392]] | [[Rocío Muñoz Morales]] | [[Madrid]] | 1988-06-10 | | | [[Ficheiro:Rocio Munoz Morales at 81st Venice International Film Festival.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 818 | [[:d:Q6112228|Q6112228]] | [[Rosa Posada]] | [[Madrid]] | 1940-01-17 | [[Madrid]] | 2014-10-29 | [[Ficheiro:Rosa Posada 1980 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 819 | [[:d:Q6112265|Q6112265]] | [[Rosa de Eguílaz y Renart]] | [[Madrid]] | 1864-10-11 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 820 | [[:d:Q6114527|Q6114527]] | [[Ruth Salas]] | [[Madrid]] | 1976-05-07 | | | |- | style='text-align:right'| 821 | [[:d:Q6119947|Q6119947]] | [[Sandra Collantes]] | [[Alcalá de Henares]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 822 | [[:d:Q6119983|Q6119983]] | [[Sandra Morey]] | [[Madrid]] | 1972-11-20 | | | |- | style='text-align:right'| 823 | [[:d:Q6119996|Q6119996]] | [[Sandra Sutherland]] | [[Torrejón de Ardoz]] | 1961-11-17 | | | [[Ficheiro:Sandra Sutherland.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 824 | [[:d:Q6121720|Q6121720]] | [[Sara Ballesteros]] | [[Madrid]] | 1987-08-19 | | | |- | style='text-align:right'| 825 | [[:d:Q6121737|Q6121737]] | [[Sara Fernández Calleja]] | [[Madrid]] | 1993-08-19 | | | |- | style='text-align:right'| 826 | [[:d:Q6121775|Q6121775]] | [[Sara Vivas]] | [[Madrid]] | 1966-08-04 | | | [[Ficheiro:Sara Vivas 20minutos-cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 827 | [[:d:Q6128551|Q6128551]] | [[Silvia Fominaya]] | [[Madrid]] | 1975-10-03 | | | [[Ficheiro:Silvia Fominaya 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 828 | [[:d:Q6128604|Q6128604]] | [[Silvia Salgado Garrido]] | [[Madrid]] | 1969-12-18 | | | |- | style='text-align:right'| 829 | [[:d:Q6131263|Q6131263]] | [[Sofía Nieto]] | [[Alcorcón]] | 1984-08-16 | | | |- | style='text-align:right'| 830 | [[:d:Q6131332|Q6131332]] | [[Sol Pilas]] | [[Madrid]] | 1957-05-09 | | | |- | style='text-align:right'| 831 | [[:d:Q6131512|Q6131512]] | [[Soledad Mallol]] | [[Madrid]] | 1965-02-06 | | | [[Ficheiro:Soledad Mallol. (21024139954) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 832 | [[:d:Q6132346|Q6132346]] | [[Sonsoles Suárez]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Sonsoles Suarez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 833 | [[:d:Q6136305|Q6136305]] | [[Susana Canales]] | [[Madrid]] | 1933-09-05 | [[Madrid]] | 2021-03-22 | [[Ficheiro:Susana Canales 1949.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 834 | [[:d:Q6141738|Q6141738]] | [[Teodora Zuloaga]] | [[Madrid]] | 1886-05-17 | [[Segovia]] | 1976-10-30 | [[Ficheiro:Teodora Zuloaga (c.1910).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 835 | [[:d:Q6142573|Q6142573]] | [[Teresa Hurtado]] | [[Madrid]] | 1947-07-17 | | | [[Ficheiro:Teresa Hurtado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 836 | [[:d:Q6142600|Q6142600]] | [[Teresa Peña]] | [[Madrid]] | 1935 | [[Entrambasaguas]] | 2002 | [[Ficheiro:Teresa Peña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 837 | [[:d:Q6142633|Q6142633]] | [[Teresa Viejo]] | [[Madrid]] | 1963-09-03 | | | [[Ficheiro:Teresa Viejo 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 838 | [[:d:Q6147119|Q6147119]] | [[Tina Sainz]] | [[Madrid]] | 1945-02-26 | | | [[Ficheiro:Tinasáinz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 839 | [[:d:Q6151105|Q6151105]] | [[Margarita García Ortega Nestosa]] | [[Madrid]] | 1915 | [[Madrid]] | 1998-12-26 | |- | style='text-align:right'| 840 | [[:d:Q6152756|Q6152756]] | [[Trinidad Rollán]] | [[Madrid]] | 1972-01-15 | | | |- | style='text-align:right'| 841 | [[:d:Q6152759|Q6152759]] | [[Trinidad Rugero]] | [[Madrid]] | 1938 | [[Madrid]] | 2007-01-31 | |- | style='text-align:right'| 842 | [[:d:Q6159523|Q6159523]] | [[Vanesa Pérez-Sauquillo]] | [[Madrid]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Vanesa Perez Sauquillo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 843 | [[:d:Q6159537|Q6159537]] | [[Vanessa Martyn]] | [[Madrid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 844 | [[:d:Q6159559|Q6159559]] | [[Vanexxa]] | [[Madrid]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 845 | [[:d:Q6161441|Q6161441]] | [[Vicky Lagos]] | [[Madrid]] | 1940-06-23<br/>1938-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 846 | [[:d:Q6161443|Q6161443]] | [[Vicky Larraz]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 847 | [[:d:Q6161543|Q6161543]] | [[Victoria Prego]] | [[Madrid]] | 1948-11-11 | [[Madrid]] | 2024-05-01 | [[Ficheiro:Entrega de los premios de la Asociación de la Prensa de Madrid 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 848 | [[:d:Q6163263|Q6163263]] | [[Violeta Cela]] | [[Madrid]] | 1960-12-07 | | | |- | style='text-align:right'| 849 | [[:d:Q6163735|Q6163735]] | [[Virginia Mataix]] | [[Madrid]] | 1957-03-02 | | | |- | style='text-align:right'| 850 | [[:d:Q6163778|Q6163778]] | [[Virjinia Glück Rubio]] | [[Madrid]] | 1977 | | | [[Ficheiro:VirjiniaGluck.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 851 | [[:d:Q6169687|Q6169687]] | [[Yaiza Esteve]] | [[Madrid]] | 1994-02-22 | | | [[Ficheiro:Yaiza Esteve (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 852 | [[:d:Q6170213|Q6170213]] | [[Yolanda Farr]] | [[Madrid]] | 1940-12-22 | | | |- | style='text-align:right'| 853 | [[:d:Q6170215|Q6170215]] | [[Yolanda Flores]] | [[Madrid]] | 1960-04-26 | | | [[Ficheiro:Yolanda Flores - Seminci 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 854 | [[:d:Q6173623|Q6173623]] | [[Ángela Armero]] | [[Madrid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 855 | [[:d:Q6173658|Q6173658]] | [[Ángela San Juan Cisneros]] | [[Madrid]] | 1983-11-23 | | | |- | style='text-align:right'| 856 | [[:d:Q6173689|Q6173689]] | [[Ángeles López]] | [[Madrid]] | 1969 | | | [[Ficheiro:AngelesLopez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 857 | [[:d:Q6173693|Q6173693]] | [[Ángeles Martín]] | [[Madrid]] | 1967-02-12 | | | [[Ficheiro:Ángeles Martín (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 858 | [[:d:Q6173699|Q6173699]] | [[María Ángeles Muñoz Dueñas]] | [[Madrid]] | 1974-08-20 | | | |- | style='text-align:right'| 859 | [[:d:Q6175076|Q6175076]] | [[Úrsula Martín Oñate]] | [[Madrid]] | 1976-06-01 | | | |- | style='text-align:right'| 860 | [[:d:Q6175078|Q6175078]] | [[Úrsula Sebastián]] | [[Madrid]] | 1984-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 861 | [[:d:Q6178420|Q6178420]] | [[Jenni Hermoso]] | [[Madrid]] | 1990-05-09 | | | [[Ficheiro:Atletico de Madrid Femenino - Reguero (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 862 | [[:d:Q6301443|Q6301443]] | [[Juana Coello]] | [[Madrid]] | 1548-05-15 | [[Madrid]] | 1615-09-08 | [[Ficheiro:Juana Coello from Los hijos de Antonio Pérez ante Rodrigo Vázquez (Museo del Prado) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 863 | [[:d:Q6306662|Q6306662]] | [[Julia Piera]] | [[Madrid]] | 1970-05-19 | | | [[Ficheiro:Julia Piera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 864 | [[:d:Q6306885|Q6306885]] | [[Julia de Asensi]] | [[Madrid]] | 1849-05-04 | | 1921-11-07 | |- | style='text-align:right'| 865 | [[:d:Q6375399|Q6375399]] | [[Kate Brown]] | [[Torrejón de Ardoz]] | 1960-06-21 | | | [[Ficheiro:Kate Brown P20211022AS-2274 (51761372021) (3x4a).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 866 | [[:d:Q6405154|Q6405154]] | [[Carmen de Zulueta]] | [[Madrid]] | 1916-11-26 | [[Nova York]] | 2010-05-01 | |- | style='text-align:right'| 867 | [[:d:Q6412009|Q6412009]] | [[Clara Montes]] | [[Madrid]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Clara Montes en la presentación de “Los amores oscuros”.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 868 | [[:d:Q6412015|Q6412015]] | [[Clara Tahoces]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Clara Tahoces.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 869 | [[:d:Q6448306|Q6448306]] | [[Inmaculada Galván]] | [[Carabanchel]] | 1963-12-12 | | | [[Ficheiro:Inmaculada Galbán recoge un reconocimiento de la Policía Municipal de Madrid otorgado a Telemadrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 870 | [[:d:Q6449399|Q6449399]] | [[Isabel Falguera y Moreno]] | [[Madrid]] | 1875-04-08 | [[Madrid]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 871 | [[:d:Q6482148|Q6482148]] | [[Princess Kalina of Bulgaria]] | [[Madrid]] | 1972-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 872 | [[:d:Q6499401|Q6499401]] | [[Laura Salguero]] | [[Majadahonda]] | 1978-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 873 | [[:d:Q6533382|Q6533382]] | [[Leticia Moreno]] | [[Madrid]] | 1985-08-31 | | | [[Ficheiro:Leticia Moteno.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 874 | [[:d:Q6681594|Q6681594]] | [[Lorraine C. Ladish]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 875 | [[:d:Q6742894|Q6742894]] | [[Susana Camarero]] | [[Madrid]] | 1970-04-25 | | | [[Ficheiro:Susana Camarero 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 876 | [[:d:Q6754415|Q6754415]] | [[Mar Prieto]] | [[Madrid]] | 1969-03-01 | | | [[Ficheiro:Marprieto1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 877 | [[:d:Q6760170|Q6760170]] | [[Margarita Sierra]] | [[Madrid]] | 1936-01-05 | [[Hollywood]] | 1963-09-06 | [[Ficheiro:Margarita Sierra 1961.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 878 | [[:d:Q6761130|Q6761130]] | [[Maria Cuadra]] | [[Madrid]] | 1936-12-24 | | | |- | style='text-align:right'| 879 | [[:d:Q6761499|Q6761499]] | [[Maria Pilar Fernandez]] | [[Madrid]] | 1962-12-28 | | | |- | style='text-align:right'| 880 | [[:d:Q6761694|Q6761694]] | [[Maria del Mar]] | [[Madrid]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 881 | [[:d:Q6761699|Q6761699]] | [[Maria del Rosario Weiss]] | [[Madrid]] | 1814-10-02 | [[Madrid]] | 1843-07-31 | [[Ficheiro:Rosario Weiss Zorrilla -self portrait.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 882 | [[:d:Q6763655|Q6763655]] | [[Mariló López Garrido]] | [[Madrid]] | 1963-04-05 | | | [[Ficheiro:Marilo Lopez Garrido Foto Main.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 883 | [[:d:Q6765585|Q6765585]] | [[Marisa Robles]] | [[Madrid]] | 1937-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 884 | [[:d:Q6774116|Q6774116]] | [[Marta Figueras-Dotti]] | [[Madrid]] | 1957-11-12 | | | |- | style='text-align:right'| 885 | [[:d:Q6779312|Q6779312]] | [[Mary Delgado]] | [[Madrid]] | 1916-10-08 | [[Palma]] | 1984-04-13 | [[Ficheiro:Mary Delgado.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 886 | [[:d:Q6781924|Q6781924]] | [[María Belón]] | [[Madrid]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 887 | [[:d:Q6781988|Q6781988]] | [[María Escribano]] | [[Madrid]] | 1954-01-24 | [[Madrid]] | 2002-12-22 | |- | style='text-align:right'| 888 | [[:d:Q6782000|Q6782000]] | [[María Eugenia Girón]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:María Eugenia Girón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 889 | [[:d:Q6782025|Q6782025]] | [[María Jesús Rosa]] | [[Madrid]] | 1979-11-11 | | | |- | style='text-align:right'| 890 | [[:d:Q6782045|Q6782045]] | [[María Kosti]] | [[Madrid]] | 1951-04-04<br/>1951-04-29 | | | |- | style='text-align:right'| 891 | [[:d:Q6782070|Q6782070]] | [[María Luisa Seco]] | [[Madrid]] | 1948-06-01 | [[Madrid]] | 1988-04-22 | |- | style='text-align:right'| 892 | [[:d:Q6782111|Q6782111]] | [[María Ruiz]] | [[Madrid]] | 1983-06-13 | | | |- | style='text-align:right'| 893 | [[:d:Q6782135|Q6782135]] | [[María Tomasa Palafox, Duchess of Medina Sidonia]] | [[Madrid]] | 1780-03-07 | [[Nápoles]] | 1835-10-14 | [[Ficheiro:Tomasa Palafox by Rivero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 894 | [[:d:Q6782141|Q6782141]] | [[María Vaner]] | [[Madrid]] | 1935-03-23 | [[Buenos Aires]] | 2008-07-21 | [[Ficheiro:María Vaner by Annemarie Heinrich, 1959.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 895 | [[:d:Q6782168|Q6782168]] | [[María del Barrio]] | [[Madrid]] | 1989-07-05 | | | |- | style='text-align:right'| 896 | [[:d:Q6782169|Q6782169]] | [[María del Carmen Dato Barrenechea]] | [[Madrid]] | 1885-12-06 | [[Madrid]]<br/>[[Donostia]] | 1938-05-18 | [[Ficheiro:1904-11-10, El Gráfico, La boda de la hija de Dato, La novia, señorita Carmen Dato, hija del ilustre hombre público del mismo apellido.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 897 | [[:d:Q6782172|Q6782172]] | [[María del Carmen Martín]] | [[Madrid]] | 1976-09-01 | | | |- | style='text-align:right'| 898 | [[:d:Q6782175|Q6782175]] | [[María del Mar Feito]] | [[Madrid]] | 1975-09-10 | | | |- | style='text-align:right'| 899 | [[:d:Q6782182|Q6782182]] | [[María del Pilar Cimadevilla López-Dóriga]] | [[Madrid]] | 1952-02-17 | [[Madrid]] | 1962-03-06 | |- | style='text-align:right'| 900 | [[:d:Q6782186|Q6782186]] | [[María del Rosario de Silva, 9th Marchioness of San Vicente del Barco]] | [[Madrid]] | 1900-04-04 | [[Madrid]] | 1934-01-11 | [[Ficheiro:1925-02-01, Elegancias, Bellezas aristocráticas, La duquesa de Alba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 901 | [[:d:Q6958914|Q6958914]] | [[Nagore Calderón]] | [[Madrid]] | 1993-06-02 | | | [[Ficheiro:Nagore Calderón (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 902 | [[:d:Q6968819|Q6968819]] | [[Nathalie Seseña]] | [[Madrid]] | 1967-11-11 | | | [[Ficheiro:Nathalie Seseña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 903 | [[:d:Q7034685|Q7034685]] | [[Nika]] | [[Torrejón de Ardoz]] | 1979-12-11 | | | |- | style='text-align:right'| 904 | [[:d:Q7070115|Q7070115]] | [[Nuria Bermúdez]] | [[Madrid]] | 1980-01-12 | | | [[Ficheiro:NURIA BERMUDEZ REDU.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 905 | [[:d:Q7070120|Q7070120]] | [[Nuria Moreno]] | [[Madrid]] | 1975-06-07 | | | |- | style='text-align:right'| 906 | [[:d:Q7086626|Q7086626]] | [[Olga Martín]] | [[Madrid]] | 1972-09-26 | | | |- | style='text-align:right'| 907 | [[:d:Q7086670|Q7086670]] | [[Olga Román]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Joaquin Sabina y Olga Roman in concert.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 908 | [[:d:Q7145508|Q7145508]] | [[Patricia Castro]] | [[Madrid]] | 1992-08-06 | | | |- | style='text-align:right'| 909 | [[:d:Q7145826|Q7145826]] | [[Patricia Sarrapio|Patricia Sarrapio Martín]] | [[Madrid]] | 1982-11-16 | | | [[Ficheiro:IAAF World Challenge - Meeting Madrid 2017 - 170714 215526-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 910 | [[:d:Q7193776|Q7193776]] | [[Pilar González de Gregorio y Álvarez de Toledo]] | [[Madrid]] | 1957-01-10 | | | [[Ficheiro:Pilar Medina Sidonia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 911 | [[:d:Q7193785|Q7193785]] | [[Pilar Muñoz]] | [[Madrid]] | 1911-03-18 | | 1980-10-01 | |- | style='text-align:right'| 912 | [[:d:Q7240954|Q7240954]] | [[Presentación Urán González]] | [[Madrid]] | 1956-05-29 | | | |- | style='text-align:right'| 913 | [[:d:Q7354114|Q7354114]] | [[Rocio Urquijo]] | [[Madrid]] | 1935-04-21 | [[Nova York]] | 2009-03-19 | |- | style='text-align:right'| 914 | [[:d:Q7356079|Q7356079]] | [[Rocío Carrasco]] | [[Madrid]] | 1977-04-29 | | | |- | style='text-align:right'| 915 | [[:d:Q7367048|Q7367048]] | [[Rosa García Ascot]] | [[Madrid]] | 1902-04-08 | [[Torrelaguna]] | 2002-05-02 | |- | style='text-align:right'| 916 | [[:d:Q7367173|Q7367173]] | [[Rosalia Lazaro]] | [[Madrid]] | 1975-01-25 | | | |- | style='text-align:right'| 917 | [[:d:Q7367419|Q7367419]] | [[Rosario Silva de Lapuerta]] | [[Madrid]] | 1954-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 918 | [[:d:Q7367426|Q7367426]] | [[Rosario Sánchez Mora]] | [[Villarejo de Salvanés]] | 1919-04-21 | [[Madrid]] | 2008-04-17 | |- | style='text-align:right'| 919 | [[:d:Q7368978|Q7368978]] | [[Rosita Díaz Gimeno]] | [[Madrid]] | 1908-09-13 | [[Nova York]] | 1986-08-23 | [[Ficheiro:Rosita Diaz 1939.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 920 | [[:d:Q7368991|Q7368991]] | [[Rosita Moreno]] | [[Madrid]] | 1907-03-18 | [[Hollywood]] | 1993-04-25 | [[Ficheiro:Rosita Moreno Argentinean Magazine AD 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 921 | [[:d:Q7368993|Q7368993]] | [[Rosita Spencer-Churchill, Duchess of Marlborough]] | [[Madrid]] | 1943-09-26 | | | |- | style='text-align:right'| 922 | [[:d:Q7421830|Q7421830]] | [[Sara Álvarez]] | [[Madrid]] | 1975-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 923 | [[:d:Q7517026|Q7517026]] | [[Silvia Olmedo]] | [[Madrid]] | 1976-05-01<br/>1976-05-16 | | | [[Ficheiro:Silvia Olmedo podcast.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 924 | [[:d:Q7557521|Q7557521]] | [[Soledad Bengoechea Gutiérrez]] | [[Madrid]] | 1849-03-21 | [[Madrid]] | 1893 | [[Ficheiro:Soledad Bengoechea de Cármena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 925 | [[:d:Q7561692|Q7561692]] | [[Sonia Bermúdez]] | [[Vallecas]] | 1984-11-15<br/>1984-11-18 | | | [[Ficheiro:Sonia Bermúdez.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 926 | [[:d:Q7561748|Q7561748]] | [[Sonia Prim]] | [[Madrid]] | 1984-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 927 | [[:d:Q7702186|Q7702186]] | [[Teresa Medina]] | [[Madrid]] | 1965-12-30 | | | |- | style='text-align:right'| 928 | [[:d:Q7923129|Q7923129]] | [[Verónica Ávila]] | [[Madrid]] | 1980-04-22<br/>1980-04-20 | | | |- | style='text-align:right'| 929 | [[:d:Q7926698|Q7926698]] | [[Victoria Eugenia Fernández de Córdoba]] | [[Madrid]] | 1917-04-16 | [[Sevilla]] | 2013-08-18 | |- | style='text-align:right'| 930 | [[:d:Q8027575|Q8027575]] | [[Isabel Ordaz]] | [[Madrid]] | 1957-03-11 | | | [[Ficheiro:Isabel-ordaz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 931 | [[:d:Q8075119|Q8075119]] | [[Zulema de la Cruz]] | [[Madrid]] | 1958-03-09 | | | |- | style='text-align:right'| 932 | [[:d:Q8076939|Q8076939]] | [[Ángela San Juan]] | [[Madrid]] | 1983-11-23 | | | |- | style='text-align:right'| 933 | [[:d:Q8193236|Q8193236]] | [[Alba Flores]] | [[Madrid]] | 1986-10-27 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Alba Flores (cropped2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 934 | [[:d:Q8196130|Q8196130]] | [[Almudena Ariza|Almudena Ariza Núñez]] | [[Madrid]] | 1963-09-01 | | | |- | style='text-align:right'| 935 | [[:d:Q8197268|Q8197268]] | [[Amelia Valcárcel]] | [[Madrid]] | 1949-11-16 | | | [[Ficheiro:Amelia Valcarcel y Bernardo de Quirós (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 936 | [[:d:Q8198012|Q8198012]] | [[Ana Curra]] | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 1958-12-29 | | | [[Ficheiro:Ana Curra Parálisis Permanente El Acto4.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 937 | [[:d:Q8198031|Q8198031]] | [[Ana Fernández García]] | [[Madrid]] | 1989-11-10 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Ana Fernández García (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 938 | [[:d:Q8198035|Q8198035]] | [[Ana Leza]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 939 | [[:d:Q8198107|Q8198107]] | [[Ana Morgade]] | [[Madrid]] | 1979-11-08 | | | [[Ficheiro:Ana Morgade - Seminci 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 940 | [[:d:Q8201097|Q8201097]] | [[Antonia Gutiérrez Bueno]] | [[Madrid]] | 1781-01-17 | [[Madrid]] | 1874-04-06 | |- | style='text-align:right'| 941 | [[:d:Q8338656|Q8338656]] | [[Carmelina Sánchez-Cutillas]] | [[Madrid]] | 1921-06-23 | [[Valencia]] | 2009-02-22 | [[Ficheiro:Marxandatge Escriptora de l Any Carmelina Sanchez-Cutillas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 942 | [[:d:Q8338677|Q8338677]] | [[Carmen Díez de Rivera]] | [[Madrid]] | 1942-08-29 | [[Madrid]] | 1999-11-29 | |- | style='text-align:right'| 943 | [[:d:Q8338700|Q8338700]] | [[Carmen Verlichak]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 944 | [[:d:Q8350888|Q8350888]] | [[Coral Bistuer]] | [[Madrid]] | 1964-11-16 | | | [[Ficheiro:Coral Bistuer (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 945 | [[:d:Q8351728|Q8351728]] | [[Cristina López Schlichting]] | [[Madrid]] | 1965-04-02 | | | [[Ficheiro:Cristina lopez schlichting.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 946 | [[:d:Q8386273|Q8386273]] | [[Beatriz Colomina]] | [[Madrid]] | 1952 | | | [[Ficheiro:Beatriz Colomina at GSAPP.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 947 | [[:d:Q8774749|Q8774749]] | [[Elena Soriano]] | [[Fuentidueña de Tajo]] | 1917-02-04 | [[Madrid]] | 1996-12-02 | |- | style='text-align:right'| 948 | [[:d:Q9001974|Q9001974]] | [[Ana Isabel Iglesias Ferrer]] | [[Madrid]] | 1985-10-18 | | | |- | style='text-align:right'| 949 | [[:d:Q9009248|Q9009248]] | [[Irene Gutiérrez Caba]] | [[Madrid]] | 1927-04-25 | [[Madrid]] | 1995-07-04 | [[Ficheiro:La vieja srta. del Paraiso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 950 | [[:d:Q9009261|Q9009261]] | [[Irene Visedo]] | [[Madrid]] | 1978-07-16 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Irene Visedo (close-up).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 951 | [[:d:Q9009376|Q9009376]] | [[Isabel Díez de la Lastra Barbadillo]] | [[Madrid]] | 1944-02-23 | [[Alacant]] | 2011-10-08 | |- | style='text-align:right'| 952 | [[:d:Q9009382|Q9009382]] | [[Isabel Guerra Peñamaría]] | [[Madrid]] | 1947-04-30 | | | |- | style='text-align:right'| 953 | [[:d:Q9010109|Q9010109]] | [[Itziar Atienza]] | [[Madrid]] | 1977-11-26 | | | [[Ficheiro:Itziar Atienza.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 954 | [[:d:Q9010225|Q9010225]] | [[Izaskun Chinchilla]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 955 | [[:d:Q9018414|Q9018414]] | [[La China Patino]] | [[Madrid]] | 1977-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 956 | [[:d:Q9020849|Q9020849]] | [[Laura Muñoz Ilundain]] | [[Madrid]] | 1970-06-09 | | | |- | style='text-align:right'| 957 | [[:d:Q9022597|Q9022597]] | [[Lily Morett]] | [[Madrid]] | 2002-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 958 | [[:d:Q9022675|Q9022675]] | [[Lina Llubera]] | [[Madrid]] | 1897-10-21 | [[Londres]] | 1989-01-03 | |- | style='text-align:right'| 959 | [[:d:Q9023734|Q9023734]] | [[Lorena Mateo]] | [[Madrid]] | 1989-06-24 | | | |- | style='text-align:right'| 960 | [[:d:Q9024767|Q9024767]] | [[Lucrecia de León]] | [[Madrid]] | 1567 | | | |- | style='text-align:right'| 961 | [[:d:Q9025736|Q9025736]] | [[Lydia Lozano]] | [[Madrid]] | 1960-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 962 | [[:d:Q9028403|Q9028403]] | [[Mar Flores]] | [[Madrid]] | 1969-06-11 | | | |- | style='text-align:right'| 963 | [[:d:Q9029514|Q9029514]] | [[Marta Garaulet]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Marta Garaulet Boston.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 964 | [[:d:Q9030092|Q9030092]] | [[María Luisa Gefaell]] | [[Madrid]] | 1918-12-05 | [[Madrid]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 965 | [[:d:Q9030535|Q9030535]] | [[Matilde Ucelay]] | [[Madrid]] | 1912 | [[Madrid]] | 2008-11-24 | [[Ficheiro:Matilde-ucelay-maortua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 966 | [[:d:Q9034918|Q9034918]] | [[Montserrat del Amo]] | [[Madrid]] | 1927-06-15 | [[Madrid]] | 2015-02-26 | |- | style='text-align:right'| 967 | [[:d:Q9048845|Q9048845]] | [[Natalia Dicenta]] | [[Madrid]] | 1962-07-06 | | | [[Ficheiro:Natalia Dicenta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 968 | [[:d:Q9048893|Q9048893]] | [[Nativel Preciado]] | [[Madrid]] | 1948-11-01 | | | [[Ficheiro:Nativel Preciado 14.05.16-Premio-3-Fernando Lara.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 969 | [[:d:Q9051944|Q9051944]] | [[Olalla García]] | [[Madrid]] | 1973-02-22 | | | [[Ficheiro:Olalla García (RPS 24-04-2022) retrato.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 970 | [[:d:Q9055263|Q9055263]] | [[Paquita Sauquillo]] | [[Madrid]] | 1943-07-31<br/>1948-01-24 | | | [[Ficheiro:Paquita Sauquillo en un acto de apoyo a Trinidad Jiménez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 971 | [[:d:Q9056864|Q9056864]] | [[Patricia Ferreira Mañá]] | [[Madrid]] | 1958 | [[Madrid]] | 2023-12-27 | [[Ficheiro:Patricia Ferreira.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 972 | [[:d:Q9059604|Q9059604]] | [[Pilar Brabo Castells]] | [[Madrid]] | 1943-02-28 | [[Madrid]] | 1993-05-21 | |- | style='text-align:right'| 973 | [[:d:Q9059611|Q9059611]] | [[Pilar Careaga]] | [[Madrid]] | 1908-10-26 | [[Madrid]] | 1993-06-10 | [[Ficheiro:Pilar Careaga.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 974 | [[:d:Q9059639|Q9059639]] | [[Pilar Punzano]] | [[Madrid]] | 1980-02-15 | | | |- | style='text-align:right'| 975 | [[:d:Q9070697|Q9070697]] | [[Rosa León]] | [[Madrid]] | 1951-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 976 | [[:d:Q9070716|Q9070716]] | [[Rosa Torres-Pardo]] | [[Madrid]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Rosa Torres-Pardo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 977 | [[:d:Q9074528|Q9074528]] | [[Sara Lezana]] | [[Madrid]] | 1948-03-05 | | | [[Ficheiro:S lez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 978 | [[:d:Q9078680|Q9078680]] | [[Soledad Gallego-Díaz]] | [[Madrid]] | 1951 | | | [[Ficheiro:Soledad Gallego-Díaz Amigas y amigos de porCausa (30528150463) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 979 | [[:d:Q9093453|Q9093453]] | [[Victoria Vera]] | [[Madrid]] | 1953-02-19 | | | [[Ficheiro:VICTORIA VERA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 980 | [[:d:Q9282462|Q9282462]] | [[Guadalupe Ortiz de Landázuri]] | [[Madrid]] | 1916-12-12 | [[Pamplona]] | 1975-07-16 | [[Ficheiro:LupeOdL.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 981 | [[:d:Q9773265|Q9773265]] | [[Raquel Alonso Redondo]] | [[Madrid]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 982 | [[:d:Q10307006|Q10307006]] | [[Joana Lourença Gómez de Sandoval y Lacerda]] | [[Madrid]] | 1579-08-18 | | | |- | style='text-align:right'| 983 | [[:d:Q10523871|Q10523871]] | [[Natalia Pablos]] | [[Madrid]] | 1985-10-15 | | | [[Ficheiro:Natalia de Pablos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 984 | [[:d:Q10530812|Q10530812]] | [[Lluïsa Vidal]] | [[Madrid]] | 1876-04-02 | [[Barcelona]] | 1918-10-18 | [[Ficheiro:(Barcelona) Lluïsa Vidal - Autoretrat - Museu Nacional d'Art de Catalunya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 985 | [[:d:Q10750122|Q10750122]] | [[María del Carmen González-Valerio]] | [[Madrid]] | 1930-03-14 | | 1939-07-17 | |- | style='text-align:right'| 986 | [[:d:Q11016849|Q11016849]] | [[Irene Alba]] | [[Madrid]] | 1873-09-29 | [[Barcelona]] | 1930-10-14 | [[Ficheiro:Irene Alba3.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 987 | [[:d:Q11067354|Q11067354]] | [[Fuencisla del Amo de la Iglesia]] | [[Madrid]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 988 | [[:d:Q11074347|Q11074347]] | [[Virginia Pérez de la Puente]] | [[Madrid]] | 1977-03-29 | | | |- | style='text-align:right'| 989 | [[:d:Q11076496|Q11076496]] | [[Gemma Santos]] | [[Madrid]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 990 | [[:d:Q11183244|Q11183244]] | [[Mara Torres]] | [[Madrid]] | 1974-09-25 | | | [[Ficheiro:Mara Torres - Seminci 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 991 | [[:d:Q11346623|Q11346623]] | [[Laura Fernández]] | [[Madrid]] | 1988-09-26 | | | |- | style='text-align:right'| 992 | [[:d:Q11679822|Q11679822]] | [[Ana Galvão]] | [[Madrid]] | 1974-06-22 | | | [[Ficheiro:Ana Galvão na Rádio Renascença, Lisboa, Jan.2024 (53489065110) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 993 | [[:d:Q11681420|Q11681420]] | [[Elena Martín Crevillén]] | [[Madrid]] | 1972-11-22 | | | |- | style='text-align:right'| 994 | [[:d:Q11683592|Q11683592]] | [[Inés París]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 995 | [[:d:Q11725904|Q11725904]] | [[Jesusa Vega]] | [[Madrid]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 996 | [[:d:Q11767205|Q11767205]] | [[Manuela Mena]] | [[Madrid]] | 1949-01-30 | | | [[Ficheiro:Mmena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 997 | [[:d:Q11777433|Q11777433]] | [[Mercedes González]] | [[Madrid]] | 1963-07-11 | | | [[Ficheiro:1984 Los Angeles Supercross Women Racers.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 998 | [[:d:Q11905486|Q11905486]] | [[Andrea Pascual Barroso]] | [[Madrid]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 999 | [[:d:Q11908890|Q11908890]] | [[Beatriz Barral]] | [[Madrid]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 1000 | [[:d:Q11924796|Q11924796]] | [[Guadalupe Ruiz-Giménez]] | [[Madrid]] | 1947-08-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1001 | [[:d:Q11931218|Q11931218]] | [[Laura Elena de Esteban Martín]] | [[Madrid]] | 1962-08-08 | | | [[Ficheiro:(Laura de Esteban Martín) Flickr - europeanpeoplesparty - EPP CONVENTION ON CLIMATE CHANGE IN MADRID (6-7 FEBRUARY 2008) (372) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1002 | [[:d:Q11933915|Q11933915]] | [[Loreto García i García]] | [[Madrid]] | 1799 | [[París]] | 1866 | |- | style='text-align:right'| 1003 | [[:d:Q11935038|Q11935038]] | [[Manuela Oreiro Lema|Manuela Oreiro Lema de Vega]] | [[Madrid]] | 1818-11-09 | [[Madrid]] | 1854-05-06 | [[Ficheiro:45714-Oreiro-Lema.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1004 | [[:d:Q11935755|Q11935755]] | [[María Belén Juste Picón]] | [[Madrid]] | 1958-12-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1005 | [[:d:Q11935766|Q11935766]] | [[María de los Llanos Lozano Guevara]] | [[Madrid]] | 1926 | | 2015-08-20 | |- | style='text-align:right'| 1006 | [[:d:Q11948133|Q11948133]] | [[Selina Moreno]] | [[Madrid]] | 1972-07-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1007 | [[:d:Q11950565|Q11950565]] | [[Susana Vallejo]] | [[Madrid]] | 1968-05 | | | [[Ficheiro:Susana Vallejo Chavarino (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1008 | [[:d:Q11951585|Q11951585]] | [[María Teresa Costa]] | [[Madrid]] | 1951-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1009 | [[:d:Q11999454|Q11999454]] | [[Sandra Peña Cortés]] | [[Madrid]] | 1983-07-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1010 | [[:d:Q12067401|Q12067401]] | [[Celia Robledo]] | [[Alcorcón]] | 1994-04-07 | | | [[Ficheiro:2012 World Junior FS Celia Robledo Luis Fenero (cropped) - Robledo .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1011 | [[:d:Q12156421|Q12156421]] | [[Carmen Sánchez Lozano]] | [[Madrid]] | 2001-05-19 | | | [[Ficheiro:Carmen Sanchez - Festival Malaga 2022JPG (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1012 | [[:d:Q12174874|Q12174874]] | [[Esther Mañas]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1013 | [[:d:Q12220283|Q12220283]] | [[Sheila González]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1014 | [[:d:Q12261328|Q12261328]] | [[Karmen Maura Amuniategi]] | [[Madrid]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 1015 | [[:d:Q12262015|Q12262015]] | [[Laura Alba]] | [[Madrid]] | 1971-07-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1016 | [[:d:Q12263103|Q12263103]] | [[Marisol Gil]] | [[Madrid]] | 1978-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1017 | [[:d:Q12265472|Q12265472]] | [[Paloma Díaz-Mas]] | [[Madrid]] | 1954-05-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1018 | [[:d:Q12344960|Q12344960]] | [[Ana Manero]] | [[Madrid]] | 1963-03-28 | | | [[Ficheiro:Ana Manero de crumelus.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1019 | [[:d:Q12382968|Q12382968]] | [[Andrea Andrés Sánchez]] | [[Madrid]] | 1835-01-15 | [[Madrid]] | 1909-07-13 | |- | style='text-align:right'| 1020 | [[:d:Q12384333|Q12384333]] | [[Belén Constenla]] | [[Madrid]] | 1961-01-06 | | | [[Ficheiro:Belén Constenla.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1021 | [[:d:Q12386736|Q12386736]] | [[Cristina Fernández-Bugallal]] | [[Madrid]] | 1945-03-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1022 | [[:d:Q12387782|Q12387782]] | [[Elvira Larriba]] | [[Madrid]] | 1961-12-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1023 | [[:d:Q12388330|Q12388330]] | [[Fedra Alcaraz]] | [[Madrid]] | 1971-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1024 | [[:d:Q12390364|Q12390364]] | [[Helena Muñoz]] | [[Madrid]] | 1971-12-18 | | | [[Ficheiro:Elena Muñoz Fonteriz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1025 | [[:d:Q12390717|Q12390717]] | [[Irene Garrido|Irene Garrido Valenzuela]] | [[Madrid]] | 1960-03-29 | | | [[Ficheiro:Irene Garrido 2017.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1026 | [[:d:Q12392862|Q12392862]] | [[Mar Guerra]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Mar Guerra 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1027 | [[:d:Q12397234|Q12397234]] | [[Patricia del Olmo]] | [[Madrid]] | 1982-06-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1028 | [[:d:Q13049084|Q13049084]] | [[Francisca Javiera Silva de Fernández de Híjar]] | [[Madrid]] | 1795-12-13 | | 1818-09-06 | |- | style='text-align:right'| 1029 | [[:d:Q13533449|Q13533449]] | [[Cristina Zumárraga]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2020 - Cristina Zumárraga (Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1030 | [[:d:Q13550473|Q13550473]] | [[Ángeles Gasset]] | [[Madrid]] | 1907-08-09 | | 2005-03-31 | |- | style='text-align:right'| 1031 | [[:d:Q13613658|Q13613658]] | [[Rosa Vindel]] | [[Madrid]] | 1958-05-28 | | | [[Ficheiro:16 noviembre. Granados, Sardinero, Rosa Vindel e Ignacio Astarloa en Arganda del Rey (6351721468) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1032 | [[:d:Q13860298|Q13860298]] | [[Luz Rello Sánchez]] | [[Madrid]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Mural de Luz Rello, IES Almussafes. Avenida de la Foia, 1, 46440 Almussafes 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1033 | [[:d:Q14026892|Q14026892]] | [[Rosa María Domínguez de Posada Puertas]] | [[Madrid]] | 1960-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1034 | [[:d:Q14038189|Q14038189]] | [[Eva Maria Menor Cantador]] | [[Madrid]] | 1972-09-21 | | | [[Ficheiro:Eva Menor Cantador, Departament d'Igualtat i Feminisme (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1035 | [[:d:Q14088559|Q14088559]] | [[María Nadia Álvarez Padilla]] | [[Madrid]] | 1973-12-06 | | | [[Ficheiro:(Nadia Álvarez) Desayuno Juanma Moreno Club Siglo XXI (44027277830) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1036 | [[:d:Q14088836|Q14088836]] | [[Miriam Rabaneda Gudiel]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Miriam Rabaneda, candidata PP Madrid en Pinto (5570210627).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1037 | [[:d:Q14088909|Q14088909]] | [[Begoña García Martín]] | [[Santa María de la Alameda]] | 1962-02-01 | | | [[Ficheiro:(Begoña García Martín) Reunión Foro Social Partido Popular en sede distrito Salamanca contra la violencia de género. (32112707568) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1038 | [[:d:Q14089105|Q14089105]] | [[Belén Rodríguez Palomino]] | [[Madrid]] | 1962-05-06 | | | [[Ficheiro:(Belén Rodríguez Palomino) Presentación de candidatos a los municipios de oeste (33637257558) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1039 | [[:d:Q14089136|Q14089136]] | [[Lucila Toledo Moreno]] | [[Villar del Olmo]] | 1950-09-30 | | | [[Ficheiro:(Lucila Toledo) Pablo Casado junto a Isabel Díaz Ayuso y Pio Garcia Escudero en la presentación de los candidatos de la zona este de Madrid en la localidad madrileña de Alcalá de Henares. (47219747142) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1040 | [[:d:Q14115115|Q14115115]] | [[María del Socorro Cuesta Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1973-09-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1041 | [[:d:Q14528683|Q14528683]] | [[Elena Vázquez Menéndez]] | [[Madrid]] | 1940-09-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1042 | [[:d:Q14542635|Q14542635]] | [[Maruxa Pita]] | [[Madrid]] | 1930-03-18 | [[Quezón|Cidade Quezon]] | 2025-01-19 | |- | style='text-align:right'| 1043 | [[:d:Q14915115|Q14915115]] | [[Victoria Durá Ojea]] | [[Madrid]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1044 | [[:d:Q14943743|Q14943743]] | [[Ana García-Arcicóllar]] | [[Madrid]] | 1982-05-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1045 | [[:d:Q14968650|Q14968650]] | [[María Calderón]] | [[Madrid]] | 1974-10-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1046 | [[:d:Q14976611|Q14976611]] | [[Susana Herrera]] | [[Madrid]] | 1963-10-25 | [[Andorra]] | 2019-11-02 | |- | style='text-align:right'| 1047 | [[:d:Q15135518|Q15135518]] | [[Maria Paula Survilla]] | [[Madrid]] | 1964-02-02 | [[Waverly]] | 2020-04 | |- | style='text-align:right'| 1048 | [[:d:Q15218391|Q15218391]] | [[Lola Canales]] | [[Madrid]] | 1947-07-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1049 | [[:d:Q15305610|Q15305610]] | [[Marta María Pastor]] | [[Madrid]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1050 | [[:d:Q15407270|Q15407270]] | [[Luisa-María Linares]] | [[Madrid]] | 1912-09-07 | [[Estoril]] | 1986-09-12 | |- | style='text-align:right'| 1051 | [[:d:Q15451045|Q15451045]] | [[Maria Moreno]] | [[Madrid]] | 1933-05-14 | [[Madrid]] | 2020-02-17 | |- | style='text-align:right'| 1052 | [[:d:Q15451540|Q15451540]] | [[Ana Martín-Villalba]] | [[Madrid]] | 1971-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1053 | [[:d:Q15627796|Q15627796]] | [[Isabel Sánchez Robles]] | [[Madrid]] | 1962-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1054 | [[:d:Q15642567|Q15642567]] | [[Rosa García García]] | [[Madrid]] | 1965-01-17 | | | [[Ficheiro:Dinar Cambra Rosa García, 13 d'abril de 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1055 | [[:d:Q15727118|Q15727118]] | [[Mar Cabra]] | [[Madrid]] | 1983-06-14 | | | [[Ficheiro:Mar Cabra in 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1056 | [[:d:Q15735639|Q15735639]] | [[María Sefidari]] | [[Madrid]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Wikimedia Summit 2019 - Portrait María Sefidari.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1057 | [[:d:Q15998686|Q15998686]] | [[Infanta Maria Luisa, 1st Duchess of Talavera]] | [[Madrid]] | 1880-12-03<br/>1870-12-03 | [[Madrid]] | 1955-04-02<br/>1955-04-22 | [[Ficheiro:Infanta Maria Luisa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1058 | [[:d:Q16115785|Q16115785]] | [[Mariam de Bagration]] | [[Madrid]] | 1947-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1059 | [[:d:Q16144443|Q16144443]] | [[Sandra Aguilar]] | [[Madrid]] | 1992-08-09 | | | [[Ficheiro:Sandra Aguilar 2013 Kiev.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1060 | [[:d:Q16145731|Q16145731]] | [[Maribel Alonso]] | [[Madrid]] | 1927-06-03 | [[Madrid]] | 2020-07-10 | |- | style='text-align:right'| 1061 | [[:d:Q16146716|Q16146716]] | [[Patricia Alonso]] | [[Madrid]] | 1979-04-27 | | | [[Ficheiro:Patricia Alonso with Handball Canyamelar Valencia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1062 | [[:d:Q16185213|Q16185213]] | [[Ana María Ferrer García]] | [[Madrid]] | 1959-01-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1063 | [[:d:Q16187550|Q16187550]] | [[Carmen López Landa]] | [[Madrid]] | 1931 | | 2006 | |- | style='text-align:right'| 1064 | [[:d:Q16187878|Q16187878]] | [[Casilda Remigia de Salabert Arteaga]] | [[Madrid]] | 1858 | [[Baiona, Francia|Baiona]] | 1936-12-19 | [[Ficheiro:F. de Madrazo - 1875, Casilda Salabert y Arteaga (Colección particular, Madrid, 59 x 47 cm).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1065 | [[:d:Q16195382|Q16195382]] | [[Raquel Vizcaíno]] | [[Madrid]] | 1967-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1066 | [[:d:Q16195781|Q16195781]] | [[Dolores Ruiz de Assín]] | [[Madrid]] | 1964-04-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1067 | [[:d:Q16204268|Q16204268]] | [[Paula Lapido]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1068 | [[:d:Q16204482|Q16204482]] | [[María del Mar Rey]] | [[Madrid]] | 1968-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1069 | [[:d:Q16206972|Q16206972]] | [[Begoña Sánchez]] | [[Madrid]] | 1969-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1070 | [[:d:Q16206980|Q16206980]] | [[María Eugenia Sánchez]] | [[Madrid]] | 1969-07-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1071 | [[:d:Q16207932|Q16207932]] | [[Laura Fernandez]] | [[Madrid]] | 1960-05-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1072 | [[:d:Q16210902|Q16210902]] | [[Sara Martínez Puntero]] | [[Madrid]] | 1990-02-26 | | | [[Ficheiro:Spanish track and field athlete profile 3.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1073 | [[:d:Q16212748|Q16212748]] | [[Montserrat Puche Díaz]] | [[Madrid]] | 1970-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1074 | [[:d:Q16213200|Q16213200]] | [[María Cruz González]] | [[Madrid]] | 1971-05-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1075 | [[:d:Q16217534|Q16217534]] | [[Mercedes Pacheco]] | [[Madrid]] | 1978-05-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1076 | [[:d:Q16232537|Q16232537]] | [[María Dalbaicín]] | [[Madrid]] | 1902-12-23 | [[Passy]] | 1931-08-11 | [[Ficheiro:María Dalbaicín 1922.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1077 | [[:d:Q16297359|Q16297359]] | [[Cayetana Álvarez de Toledo]] | [[Madrid]] | 1974-10-15 | | | [[Ficheiro:(Cayetana Álvarez de Toledo) Presentación de los número 1 al congreso por cada provincia. (46489997335) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1078 | [[:d:Q16297511|Q16297511]] | [[Soledad Arroyo]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1079 | [[:d:Q16297895|Q16297895]] | [[Belén Boville Luca de Tena]] | [[Madrid]] | 1962-12-25 | | | [[Ficheiro:Belén Boville Luca de Tena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1080 | [[:d:Q16297983|Q16297983]] | [[Carlota Bustelo|Carlota Bustelo García del Real]] | [[Madrid]] | 1939-11-01 | | | [[Ficheiro:Carlota BUSTELO en "Las Constituyentes" de Oliva Acosta 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1081 | [[:d:Q16300372|Q16300372]] | [[Denisse Peña]] | [[Madrid]] | 1999-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1082 | [[:d:Q16300585|Q16300585]] | [[Elena Alfaro]] | [[Madrid]] | 1973-01-28 | | | [[Ficheiro:Elena Alfaro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1083 | [[:d:Q16300813|Q16300813]] | [[Isabel Garzo Ortega]] | [[Madrid]] | 1984-05-10 | | | [[Ficheiro:Isabel Garzo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1084 | [[:d:Q16300937|Q16300937]] | [[Arantxa Martí]] | [[Madrid]] | 1994-11-17 | | | [[Ficheiro:Arancha Martí Photocall SOLO SE VIVE UNA VEZ (23736485448) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1085 | [[:d:Q16301367|Q16301367]] | [[Sara Mesa]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Sara Mesa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1086 | [[:d:Q16301598|Q16301598]] | [[Cristina Plazas]] | [[Madrid]] | 1969-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1087 | [[:d:Q16301772|Q16301772]] | [[Nat Simons]] | [[Madrid]] | 1989-01-28 | | | [[Ficheiro:Nat Simons en Primavera Sound 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1088 | [[:d:Q16301858|Q16301858]] | [[Ana de Roque]] | [[Madrid]] | 1963-08-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1089 | [[:d:Q16302205|Q16302205]] | [[Mónica Sagrera]] | [[Madrid]] | 1973-02-24 | | | [[Ficheiro:Monica sagrera 02.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1090 | [[:d:Q16302413|Q16302413]] | [[Charlotte Vega]] | [[Madrid]] | 1994-02-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1091 | [[:d:Q16302914|Q16302914]] | [[Andrea Vicunia]] | [[Madrid]] | 1988-10-05 | | | [[Ficheiro:Andrea Vicunia Ganadora.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1092 | [[:d:Q16303005|Q16303005]] | [[Leonor de Cortinas]] | [[Arganda del Rey]] | 1519 | [[Madrid]] | 1593-10-19 | |- | style='text-align:right'| 1093 | [[:d:Q16318340|Q16318340]] | [[Alicia Remirez]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Alicia Remirez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1094 | [[:d:Q16344761|Q16344761]] | [[Bárbara Santa-Cruz]] | [[Madrid]] | 1983-06-09 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Barbara Santa-Cruz (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1095 | [[:d:Q16382782|Q16382782]] | [[Clara Bermejo]] | [[Madrid]] | 1981-02-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1096 | [[:d:Q16483331|Q16483331]] | [[Carmen Andrés]] | [[Madrid]] | 1883-05-07 | [[Madrid]] | 1959-12-20 | [[Ficheiro:1910-06-09, Nuevo Mundo, Carmen Andrés, Calvache (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1097 | [[:d:Q16489681|Q16489681]] | [[Betty Akna]] | [[Madrid]] | 1980-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1098 | [[:d:Q16491851|Q16491851]] | [[Delfina Jaufret]] | [[Madrid]] | 1916 | [[Buenos Aires]] | 1989-04-20 | [[Ficheiro:1938.10.15 Argentores15 p.146 Delfina Jaufret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1099 | [[:d:Q16507372|Q16507372]] | [[Cristina Ónega]] | [[Madrid]] | 1975-09-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1100 | [[:d:Q16550471|Q16550471]] | [[Dona de Vilanova]] | [[Madrid]] | 15th century | [[Andratx]] | 16th century | |- | style='text-align:right'| 1101 | [[:d:Q16552274|Q16552274]] | [[Consuelo Abad]] | [[Madrid]] | 1882-06-23 | [[Buenos Aires]] | 1945 | [[Ficheiro:Consuelo Abad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1102 | [[:d:Q16556612|Q16556612]] | [[Diana Cortesina]] | [[Madrid]] | 1928 | [[Madrid]] | 2011-05-22 | [[Ficheiro:Diana Cortesina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1103 | [[:d:Q16564989|Q16564989]] | [[Esther Alcocer Koplowitz]] | [[Madrid]] | 1970-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1104 | [[:d:Q16579765|Q16579765]] | [[Isabel Pradas]] | [[Madrid]] | 1920 | | | [[Ficheiro:Isabel Pradas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1105 | [[:d:Q16582440|Q16582440]] | [[Josefina Gómez Mendoza]] | [[Madrid]] | 1942-06-01 | | | [[Ficheiro:ASA. ¿Qué es para ti la Sostenibilidad? - Josefina Gómez Mendoza (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1106 | [[:d:Q16601079|Q16601079]] | [[Martina Casiano y Mayor]] | [[Madrid]] | 1881-01-30 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1107 | [[:d:Q16601368|Q16601368]] | [[María Ignacia Ibáñez]] | [[Madrid]] | 1745 | | 1771-04-22 | |- | style='text-align:right'| 1108 | [[:d:Q16601428|Q16601428]] | [[María Luisa López Fernández]] | [[Madrid]] | 1940-08-06 | | | [[Ficheiro:MLLFdez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1109 | [[:d:Q16601440|Q16601440]] | [[María Luisa Pino]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:María Luisa Pino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1110 | [[:d:Q16601443|Q16601443]] | [[María Luisa Santés]] | [[Madrid]] | 1893-06-10 | [[Buenos Aires]] | 1979-09-28 | [[Ficheiro:María Luisa Santés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1111 | [[:d:Q16601475|Q16601475]] | [[María Puncel]] | [[Madrid]] | 1927-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1112 | [[:d:Q16601589|Q16601589]] | [[María del Pilar Lebrón]] | [[Madrid]] | 20th century | [[Buenos Aires]] | No/unknown value | [[Ficheiro:María del Pilar Lebrón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1113 | [[:d:Q16606451|Q16606451]] | [[Mercedes Peñas Domingo]] | [[Madrid]] | 1968-11-18 | | | [[Ficheiro:Mercedes Peñas cropped.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1114 | [[:d:Q16610876|Q16610876]] | [[Natalia Rodríguez Arroyo]] | [[Madrid]] | 1992-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1115 | [[:d:Q16612767|Q16612767]] | [[Nuria Barrios]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:Nuria Barrios y John Banville - 38556525416 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1116 | [[:d:Q16615728|Q16615728]] | [[Francisca Más Roldán]] | [[Madrid]] | 1903-11-15 | [[Valencia]] | 1994-04-25 | [[Ficheiro:Paquita Más Roldán 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1117 | [[:d:Q16616983|Q16616983]] | [[Patricia Herrera Fernández]] | [[Madrid]] | 1993-02-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1118 | [[:d:Q16619010|Q16619010]] | [[Pilar de Valderrama]] | [[Madrid]] | 1889-09-27 | | 1979-10-15 | [[Ficheiro:1926-09, Literatura Hispano-americana, Pilar de Valderrama (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1119 | [[:d:Q16624354|Q16624354]] | [[Raquel Palacios]] | [[Madrid]] | 1971-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1120 | [[:d:Q16631795|Q16631795]] | [[Silvana Velasco]] | [[Madrid]] | 1947-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1121 | [[:d:Q16731620|Q16731620]] | [[Carolina Lopez Rodriguez]] | [[Madrid]] | 1975-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1122 | [[:d:Q16731815|Q16731815]] | [[Magdalena Bermejo]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1123 | [[:d:Q16735368|Q16735368]] | [[Eva Calvo Gómez]] | [[Madrid]] | 1991-07-29 | | | [[Ficheiro:Eva Calvo Rio2016b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1124 | [[:d:Q16750165|Q16750165]] | [[Dolores Martí de Cid]] | [[Madrid]] | 1916-09-06 | | 1993 | |- | style='text-align:right'| 1125 | [[:d:Q16766121|Q16766121]] | [[Luisa García-Muro Clivillés]] | [[Madrid]] | 1943-01-01 | | | [[Ficheiro:Luisa García-Muro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1126 | [[:d:Q16766123|Q16766123]] | [[Bárbara María Hueva]] | [[Madrid]] | 1733 | | 1772 | |- | style='text-align:right'| 1127 | [[:d:Q16886180|Q16886180]] | [[Beatriz Trapote]] | [[Leganés]] | 1981-06-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1128 | [[:d:Q16919285|Q16919285]] | [[Elena Arnedo Soriano]] | [[Madrid]] | 1941-11-25 | [[Madrid]] | 2015-09-07 | [[Ficheiro:Elena Arnedo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1129 | [[:d:Q16935537|Q16935537]] | [[Laura Morera]] | [[Madrid]] | 1977-11-06 | | | [[Ficheiro:Laura Morera Mayerling (cropped) (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1130 | [[:d:Q16941558|Q16941558]] | [[Loreto Achaerandio]] | [[Madrid]] | 1991-09-13 | | | [[Ficheiro:Loreto Achaerandio 2009 Mie.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1131 | [[:d:Q16941636|Q16941636]] | [[Carolina Casado]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1132 | [[:d:Q16943157|Q16943157]] | [[Teresa Juvé Acero]] | [[Madrid]] | 1921-02-07 | [[Barcelona]] | 2025-03-18 | |- | style='text-align:right'| 1133 | [[:d:Q16976733|Q16976733]] | [[Anna Maria Maluquer i Wahl]] | [[Madrid]] | 1913 | | 1993 | |- | style='text-align:right'| 1134 | [[:d:Q16985106|Q16985106]] | [[Sara López]] | [[Madrid]] | 1992-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1135 | [[:d:Q17044842|Q17044842]] | [[Soledad Linares Rodríguez]] | [[San Martín de Valdeiglesias]] | 1950-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1136 | [[:d:Q17155380|Q17155380]] | [[Paloma López]] | [[Madrid]] | 1962-02-20 | | | [[Ficheiro:Paloma López Bermejo 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1137 | [[:d:Q17174668|Q17174668]] | [[Beatriz Becerra]] | [[Madrid]] | 1966-11-14 | | | [[Ficheiro:Beatriz Becerra (UPyD) (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1138 | [[:d:Q17276367|Q17276367]] | [[Isabel de Saavedra]] | [[Madrid]] | 1584-03 | [[Madrid]] | 1659-09-19 | |- | style='text-align:right'| 1139 | [[:d:Q17329364|Q17329364]] | [[Esperanza d'Ors]] | [[Madrid]] | 1949-12-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1140 | [[:d:Q17364238|Q17364238]] | [[Cecilia de Madrazo]] | [[Madrid]] | 1846-12-20 | [[Venecia]] | 1932-08-12 | [[Ficheiro:F. de Madrazo - 1869, Cecilia de Madrazo y Garreta (MNAC, Barcelona, 60 x 40 cm).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1141 | [[:d:Q17364291|Q17364291]] | [[Elena Jiménez]] | [[Madrid]] | 1994-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1142 | [[:d:Q17364309|Q17364309]] | [[Julia Fournier]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1143 | [[:d:Q17379539|Q17379539]] | [[Mayte Alonso]] | [[Madrid]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1144 | [[:d:Q17386325|Q17386325]] | [[María José Mardomingo]] | [[Madrid]] | 1969-01-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1145 | [[:d:Q17420738|Q17420738]] | [[María Elena Flores Valencia]] | [[Madrid]] | 1945-12-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1146 | [[:d:Q17462588|Q17462588]] | [[Marta Solano]] | [[Madrid]] | 1979-07-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1147 | [[:d:Q17462624|Q17462624]] | [[Gloria Melgar Sáez]] | [[Madrid]] | 1859-12-18 | [[Sant Just Desvern]] | 1938-04-30 | [[Ficheiro:Gloria Melgar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1148 | [[:d:Q17469676|Q17469676]] | [[María Luisa Sánchez-Ocaña]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1149 | [[:d:Q17478003|Q17478003]] | [[María Ángeles Durán]] | [[Madrid]] | 1942-11-30 | | | [[Ficheiro:María Angeles Durán Heras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1150 | [[:d:Q17478325|Q17478325]] | [[Aurora Villa]] | [[Madrid]] | 1913-10-16 | [[Madrid]] | 2002-11-09 | [[Ficheiro:Lucinda Moles, Aurora Villa, Manuel Robles Rojas, Margot Moles y Aurora Eguiluz en el Campeonato de España de Atletismo de 1932.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1151 | [[:d:Q17566694|Q17566694]] | [[Marian Arahuetes]] | [[Madrid]] | 1987-03-04 | | | [[Ficheiro:Madre petra.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1152 | [[:d:Q17623182|Q17623182]] | [[Mónica Calle]] | [[Madrid]] | 1966-09-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1153 | [[:d:Q17629440|Q17629440]] | [[Sandra Martín]] | [[Madrid]] | 1994-01-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1154 | [[:d:Q17629562|Q17629562]] | [[Sara Román]] | [[Madrid]] | 1994-08-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1155 | [[:d:Q17630510|Q17630510]] | [[Sonia Abejón]] | [[Madrid]] | 1985-08-01 | | | [[Ficheiro:Sonia Abejón.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1156 | [[:d:Q18066915|Q18066915]] | [[Miranda Gas]] | [[Madrid]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1157 | [[:d:Q18127661|Q18127661]] | [[Ruth Marie Ndoumbe]] | [[Madrid]] | 1987-01-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1158 | [[:d:Q18224386|Q18224386]] | [[Silvia Nanclares]] | [[Madrid]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Silvia Nanclares en las charlas de TEDxMadridSalon en la Plaza Mayor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1159 | [[:d:Q18225032|Q18225032]] | [[María Teresa Toral]] | [[Madrid]] | 1911-05-20 | [[Madrid]] | 1994<br/>1995-02-27 | |- | style='text-align:right'| 1160 | [[:d:Q18397891|Q18397891]] | [[Mamen Sánchez]] | [[Madrid]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1161 | [[:d:Q18397934|Q18397934]] | [[Justina Ruiz de Conde]] | [[Madrid]] | 1909-11-30 | [[Martha's Vineyard]] | 2000-12-01 | |- | style='text-align:right'| 1162 | [[:d:Q18416234|Q18416234]] | [[Tania Sánchez Melero]] | [[Madrid]] | 1979-04-29 | | | [[Ficheiro:Tania Sánchez 2016 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1163 | [[:d:Q18416307|Q18416307]] | [[Elena Sánchez Caballero]] | [[Madrid]] | 1957-12-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1164 | [[:d:Q18416862|Q18416862]] | [[Atxu Amann y Alcocer]] | [[Madrid]] | 1961-10-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1165 | [[:d:Q18418170|Q18418170]] | [[Carmen Sanz Ayán]] | [[Madrid]] | 1961-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1166 | [[:d:Q18545647|Q18545647]] | [[María Soledad Carrasco Urgoiti]] | [[Madrid]] | 1922-01-18 | [[Nova York]] | 2007-10-05 | |- | style='text-align:right'| 1167 | [[:d:Q18602798|Q18602798]] | [[María Ana de Pontejos y Sandoval, Marchioness of Pontejos]] | [[Madrid]] | 1762 | [[Madrid]] | 1834-07-18 | [[Ficheiro:Goya - The Marquesa de Pontejos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1168 | [[:d:Q18634738|Q18634738]] | [[Blanca Padilla]] | [[Collado Villalba]] | 1995-01-10 | | | [[Ficheiro:Blanca Padilla J. Mendel SS 15 Show (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1169 | [[:d:Q18640797|Q18640797]] | [[Irma Vila]] | [[San Blas-Canillejas]] | 1916-09-14 | [[Cidade de México]] | 1993-05-22 | [[Ficheiro:Irma Vila con rebozo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1170 | [[:d:Q18670428|Q18670428]] | [[Beatriz Talegón]] | [[Madrid]] | 1983-05-05 | | | [[Ficheiro:Beatriz Talegón reunida con José Antonio Pérez Tapias (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1171 | [[:d:Q18689578|Q18689578]] | [[Luisa Posada Kubissa]] | [[Madrid]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Luisa Posada Feminario 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1172 | [[:d:Q18689591|Q18689591]] | [[Ede]] | [[Madrid]] | 1984-12-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1173 | [[:d:Q18718979|Q18718979]] | [[María del Carmen Andrade Perdrix]] | [[Madrid]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 1174 | [[:d:Q18719618|Q18719618]] | [[Izara Batres]] | [[Madrid]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 1175 | [[:d:Q18719669|Q18719669]] | [[Michelle Calvó]] | [[Madrid]] | 1991-09-19 | | | [[Ficheiro:Michelle Calvó en la inauguración de la tienda de Hispanitas en Madrid (2016) (30295821170).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1176 | [[:d:Q18808889|Q18808889]] | [[María Rosa Salgado]] | [[Madrid]] | 1929-04-20 | [[Madrid]] | 1995-03-11 | |- | style='text-align:right'| 1177 | [[:d:Q18817052|Q18817052]] | [[Rocío Ducay]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1178 | [[:d:Q18817058|Q18817058]] | [[Mercedes de Pablos]] | [[Madrid]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Mercedes de Pablos 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1179 | [[:d:Q18819275|Q18819275]] | [[Raquel Quintana]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1180 | [[:d:Q18939540|Q18939540]] | [[Mercedes Moll de Miguel]] | [[Madrid]] | 1940-12-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1181 | [[:d:Q19267524|Q19267524]] | [[Cristina López Barrio]] | [[Madrid]] | 1970-05-12 | | | [[Ficheiro:Cristina López Barrio signeeraa IMG 4330 C.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1182 | [[:d:Q19301176|Q19301176]] | [[Mercè Gili i Maluquer]] | [[Madrid]] | 1918 | [[Cidade de México]] | 2017 | |- | style='text-align:right'| 1183 | [[:d:Q19302014|Q19302014]] | [[Visitació Ubach]] | [[Madrid]] | 1850<br/>1849-11-30 | [[La Garriga]] | 1925 | [[Ficheiro:Miralles y galup francisco-retrato de la pintora visitaciónubach~OM2d2300~10631 20110628 678 42.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1184 | [[:d:Q19366106|Q19366106]] | [[Isabel Hernández]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Madrid]] | 1656 | |- | style='text-align:right'| 1185 | [[:d:Q19408627|Q19408627]] | [[Laura Nuño Gómez]] | [[Madrid]] | 1967-10-27 | | | [[Ficheiro:Laura Nuño .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1186 | [[:d:Q19420774|Q19420774]] | [[Elena Brockmann]] | [[Madrid]] | 1865-02-10 | [[Madrid]] | 1946-01-26 | |- | style='text-align:right'| 1187 | [[:d:Q19592761|Q19592761]] | [[Manuela Carmena]] | [[Madrid]] | 1944-02-09 | | | [[Ficheiro:Manuela Carmena Ahora Madrid 2015 - 20 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1188 | [[:d:Q19594551|Q19594551]] | [[Amanda De León]] | [[Madrid]] | 1908 | [[Estados Unidos de América]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 1189 | [[:d:Q19614527|Q19614527]] | [[Soledad Gonzalez De Huguet]] | [[Madrid]] | 1934-09-24 | | 2012 | [[Ficheiro:Soledad Gonzalez de Huguet.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1190 | [[:d:Q19647462|Q19647462]] | [[Sara Hernández Barroso]] | [[Madrid]] | 1976-11-03 | | | [[Ficheiro:Sara Hernández, alcaldesa de Getafe, en 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1191 | [[:d:Q19668705|Q19668705]] | [[Christina Jun]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Christina Jun headshot photo by Tim Leyes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1192 | [[:d:Q19689637|Q19689637]] | [[Francesca Stuart Sindici]] | [[Madrid]] | 1858 | [[Roma]] | 1929 | |- | style='text-align:right'| 1193 | [[:d:Q19766115|Q19766115]] | [[Juana Bellanato Fontecha]] | [[Madrid]] | 1925 | | | |- | style='text-align:right'| 1194 | [[:d:Q19766136|Q19766136]] | [[María José García Borge]] | [[Madrid]] | 1956-11-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1195 | [[:d:Q19766154|Q19766154]] | [[Pilar López Sancho]] | [[Madrid]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1196 | [[:d:Q19766158|Q19766158]] | [[Concepción Llaguno Marchena]] | [[Madrid]] | 1925-10-21 | [[Madrid]] | 2010-10-04 | |- | style='text-align:right'| 1197 | [[:d:Q19766163|Q19766163]] | [[Sagrario Martínez Carrera]] | [[Madrid]] | 1925-05-10 | [[Madrid]] | 2011-12-18 | |- | style='text-align:right'| 1198 | [[:d:Q19766191|Q19766191]] | [[María Ángela Nieto|María Ángela Nieto Toledano]] | [[Madrid]] | 1960-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1199 | [[:d:Q19766326|Q19766326]] | [[Patricia Ortega]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:General Patricia Ortega en 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1200 | [[:d:Q19766375|Q19766375]] | [[Pilar Carbonero Zalduegui]] | [[Madrid]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 1201 | [[:d:Q19788667|Q19788667]] | [[Begoña Villacís]] | [[Madrid]] | 1977-11-04 | | | [[Ficheiro:(Begoña Villacís) Rueda de prensa diciembre de 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1202 | [[:d:Q19792068|Q19792068]] | [[Soleá Morente]] | [[Madrid]] | 1985-04-09 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Soleá Morente (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1203 | [[:d:Q19798020|Q19798020]] | [[Enriqueta O'Neill]] | [[Madrid]] | 1909-07-31 | [[Barcelona]] | 1972-11-17 | |- | style='text-align:right'| 1204 | [[:d:Q19801192|Q19801192]] | [[Rosario de Velasco]] | [[Madrid]] | 1904-05-20 | [[Barcelona]] | 1991-03-02 | [[Ficheiro:Rosario de Velasco Belausteguigoitia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1205 | [[:d:Q19803280|Q19803280]] | [[Elisa Soriano Fisher|Elisa Soriano Fischer]] | [[Madrid]] | 1891-10-22 | [[Madrid]] | 1964-12-03 | [[Ficheiro:Dr.ª Elisa Soriano Fischer. Mundo gŕafico. 18-6-1919. Pág. 16.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1206 | [[:d:Q19816675|Q19816675]] | [[Adela Ginés y Ortiz]] | [[Madrid]] | 1845<br/>1847 | [[San Agustín del Guadalix]]<br/>[[Madrid]] | 1918<br/>1923 | |- | style='text-align:right'| 1207 | [[:d:Q19833070|Q19833070]] | [[Marta Sáinz]] | [[Madrid]] | 1966-04-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1208 | [[:d:Q19839136|Q19839136]] | [[Soledad Pérez Domínguez]] | [[Madrid]] | 1958-10-15 | | | [[Ficheiro:La diputada en el Congreso, Marisol Pérez (8049958981) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1209 | [[:d:Q19858053|Q19858053]] | [[Rosa Brun]] | [[Madrid]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Rosa-brun-sevilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1210 | [[:d:Q19858158|Q19858158]] | [[Elena Blasco]] | [[Madrid]] | 1950 | | | [[Ficheiro:Elena Blasco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1211 | [[:d:Q19863183|Q19863183]] | [[Chus García Fraile]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1212 | [[:d:Q19863224|Q19863224]] | [[Alicia Martín Villanueva]] | [[Madrid]] | 1964-06-24 | | | [[Ficheiro:Alicia Martín (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1213 | [[:d:Q19863252|Q19863252]] | [[Laura Torrado]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Laura Torrado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1214 | [[:d:Q19863297|Q19863297]] | [[Esther Pizarro]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1215 | [[:d:Q19889127|Q19889127]] | [[María Sepúlveda]] | [[Madrid]] | 1895-07-15 | [[Madrid]] | 1983-12-23 | |- | style='text-align:right'| 1216 | [[:d:Q19892425|Q19892425]] | [[Irene Falcón]] | [[Madrid]] | 1907-11-27 | [[O Espinar|El Espinar]]<br/>[[Madrid]] | 1999-08-19 | [[Ficheiro:1929-01-01, Estampa, Las redactoras y colaboradoras de Estampa (cropped) Irene de Falcón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1217 | [[:d:Q19902909|Q19902909]] | [[Fuensanta Nieto de la Cierva]] | [[Madrid]] | 1957-04-18 | | | [[Ficheiro:Fuensanta Nieto (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1218 | [[:d:Q19949767|Q19949767]] | [[Marta Calvo]] | [[Madrid]] | 1996-08-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1219 | [[:d:Q19950319|Q19950319]] | [[María Luisa Solá]] | [[Madrid]] | 1939-01-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1220 | [[:d:Q19958542|Q19958542]] | [[Pajuelera]] | [[Valdemoro]] | 18th century | | No/unknown value | [[Ficheiro:Pajuelera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1221 | [[:d:Q19998535|Q19998535]] | [[Elisa Volpini]] | [[Madrid]] | 1835 | [[Madrid]] | 1907-02 | [[Ficheiro:Elisa Volpini.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1222 | [[:d:Q20003264|Q20003264]] | [[Isabel Maria del Carme Castellví Gordon]] | [[Madrid]] | 1865 | [[Barcelona]] | 1949-05-21 | [[Ficheiro:Carme de Castellví d'Armet - Feminal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1223 | [[:d:Q20003333|Q20003333]] | [[Jana Leo]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Jana Leo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1224 | [[:d:Q20003618|Q20003618]] | [[Joaquina María de Benavides y Pacheco]] | [[Madrid]] | 1746-05-25 | | 1805-01-29 | |- | style='text-align:right'| 1225 | [[:d:Q20005658|Q20005658]] | [[Maria Antònia Hernández]] | [[Madrid]] | 1912-06-20 | | 1970-10-08 | |- | style='text-align:right'| 1226 | [[:d:Q20005762|Q20005762]] | [[Maria Ribera]] | [[Madrid]] | 1765 | | 1821 | |- | style='text-align:right'| 1227 | [[:d:Q20007870|Q20007870]] | [[Olga Sáez Larra]] | [[Madrid]] | 1994-09-18 | | | [[Ficheiro:Saez Larra BIA21 (51378553288).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1228 | [[:d:Q20009575|Q20009575]] | [[Marta Martínez Alonso]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1229 | [[:d:Q20013173|Q20013173]] | [[Vanesa Arenas Comerón]] | [[Móstoles]] | 1978-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1230 | [[:d:Q20013390|Q20013390]] | [[Sandra Barrera Martín]] | [[Madrid]] | 1994-06-23 | | | [[Ficheiro:SandraBarrera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1231 | [[:d:Q20014571|Q20014571]] | [[Genoveva Dieterich]] | [[Madrid]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 1232 | [[:d:Q20014716|Q20014716]] | [[Eladia Montesino-Espartero Averly]] | [[Madrid]] | 1897-10-13 | [[Madrid]] | 1999-05-19 | [[Ficheiro:Eladia Montesino-Espartero Averly (1919).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1233 | [[:d:Q20015120|Q20015120]] | [[Francisca Baltasara]] | [[Madrid]] | 16th century | | 17th century | |- | style='text-align:right'| 1234 | [[:d:Q20015121|Q20015121]] | [[Francisca Bezón]] | [[Madrid]] | 17th century | | 1703-01-02 | |- | style='text-align:right'| 1235 | [[:d:Q20015204|Q20015204]] | [[Rocío García]] | [[Villa del Prado]] | 1997-08-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1236 | [[:d:Q20015208|Q20015208]] | [[Ángeles García Madrid]] | [[Torrejón de Ardoz]] | 1918 | [[Madrid]] | 2015-11-08 | |- | style='text-align:right'| 1237 | [[:d:Q20015281|Q20015281]] | [[Begoña Gómez Martín]] | [[Madrid]] | 1964-11-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1238 | [[:d:Q20016281|Q20016281]] | [[Jusepa Vaca]] | [[Madrid]] | 1589 | | 1653 | |- | style='text-align:right'| 1239 | [[:d:Q20016319|Q20016319]] | [[Lina Ortas]] | [[Madrid]] | 1954-06-13 | | | [[Ficheiro:Lina-Ortas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1240 | [[:d:Q20016361|Q20016361]] | [[Laura Marinas]] | [[Madrid]] | 1952-03-16 | | | [[Ficheiro:Laura Marinas (103).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1241 | [[:d:Q20016375|Q20016375]] | [[María de Córdoba]] | [[Madrid]] | 1597 | | 1678 | |- | style='text-align:right'| 1242 | [[:d:Q20016592|Q20016592]] | [[Marta Silva de Lapuerta]] | [[Madrid]] | 1969-02-15 | | | [[Ficheiro:AGE12.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1243 | [[:d:Q20017078|Q20017078]] | [[Laura Hernández]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Buenos Aires]] | 20th century | [[Ficheiro:Laura Hernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1244 | [[:d:Q20019063|Q20019063]] | [[Victoria Pinillos]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Madrid]] | 20th century | [[Ficheiro:1924-08, La Ilvstración Vniversal, Victoria Pinillos, Walken (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1245 | [[:d:Q20032093|Q20032093]] | [[María Rosa de Madariaga]] | [[Madrid]] | 1937-02-09 | [[Madrid]] | 2022-06-29 | |- | style='text-align:right'| 1246 | [[:d:Q20040146|Q20040146]] | [[Maria Teresa Gonzalez-Quevedo Cadarso]] | [[Madrid]] | 1930-04-14 | [[Madrid]] | 1950-04-08 | |- | style='text-align:right'| 1247 | [[:d:Q20090160|Q20090160]] | [[Ana Asensio]] | [[Madrid]] | 1981<br/>1978-04-04 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Ana Asensio-2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1248 | [[:d:Q20100392|Q20100392]] | [[Carmen Caamaño Díaz]] | [[Madrid]] | 1909-04-11 | [[Madrid]] | 2006-05-27 | |- | style='text-align:right'| 1249 | [[:d:Q20100718|Q20100718]] | [[Saioa Hernández]] | [[Madrid]] | 1979-03-26<br/>1983 | | | [[Ficheiro:Saioa Hernandez debut Gran Teatro del Liceu de Barcelona La Gioconda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1250 | [[:d:Q20100758|Q20100758]] | [[Isabelle Vernós]] | [[Madrid]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1251 | [[:d:Q20101303|Q20101303]] | [[Natividad Domínguez Alaya]] | [[Madrid]] | 1888-09-08 | [[Valencia]] | 1932-01-11 | [[Ficheiro:1927, La Asamblea Nacional, María de la Natividad Domínguez Atalaya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1252 | [[:d:Q20101538|Q20101538]] | [[Marimí del Pozo]] | [[Madrid]] | 1928-01-29 | [[Madrid]] | 2014-05-15 | [[Ficheiro:Marimí del Pozo 3.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1253 | [[:d:Q20102196|Q20102196]] | [[Vicenta García Moreno]] | [[Madrid]] | 1915 | | 2002 | |- | style='text-align:right'| 1254 | [[:d:Q20102622|Q20102622]] | [[Paloma Gómez Ossorio]] | [[Madrid]] | 1943-03-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1255 | [[:d:Q20155855|Q20155855]] | [[Celia Mayer]] | [[Madrid]] | 1982 | | | [[Ficheiro:(Celia Mayer) Nueva Área de Políticas de Género y Diversidad (02) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1256 | [[:d:Q20155957|Q20155957]] | [[Rita Maestre]] | [[Madrid]] | 1988-04-13 | | | [[Ficheiro:Candidatura de Ahora Madrid - Rita Maestre 04 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1257 | [[:d:Q20534958|Q20534958]] | [[María Xosé Porteiro]] | [[Madrid]] | 1952-05-25 | | | [[Ficheiro:María José Porteiro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1258 | [[:d:Q20604336|Q20604336]] | [[Elena Gusano Galindo]] | [[Madrid]] | 1949 | | | [[Ficheiro:Elena Gusano Galindo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1259 | [[:d:Q20608262|Q20608262]] | [[Latia Lopez]] | [[Madrid]] | 1977-09-16 | | | [[Ficheiro:Latia Lopez at Porn Star Karaoke 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1260 | [[:d:Q20638637|Q20638637]] | [[Nur Levi]] | [[Madrid]] | 1979-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1261 | [[:d:Q20644056|Q20644056]] | [[Isabel Ambrosio]] | [[Madrid]] | 1970-07-18 | | | [[Ficheiro:Isabel Ambrosio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1262 | [[:d:Q20723877|Q20723877]] | [[Claudia Traisac]] | [[Leganés]] | 1992-12-14 | | | [[Ficheiro:Escobar Paradise Lost 09 (15231627085) (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1263 | [[:d:Q20739882|Q20739882]] | [[Carmen Villalba]] | [[Madrid]] | No/unknown value | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1264 | [[:d:Q20747897|Q20747897]] | [[Amarna Miller]] | [[Madrid]] | 1990-10-29 | | | [[Ficheiro:Amarna Miller, 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1265 | [[:d:Q20758287|Q20758287]] | [[Dalilah]] | [[Madrid]] | 1936-07-07 | [[Madrid]] | 2001-09-17 | [[Ficheiro:Dalilah bailando danza oriental en la Esfinge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1266 | [[:d:Q20804293|Q20804293]] | [[Ana Guijarro]] | [[Madrid]] | 1955-06-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1267 | [[:d:Q20816901|Q20816901]] | [[Mónica Alonso Cendrero]] | [[Alcalá de Henares]] | 1998-05-19 | | | [[Ficheiro:Mónica Alonso 2013 Euskalgym 01b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1268 | [[:d:Q20851200|Q20851200]] | [[Odile Arboles-Souchon]] | [[Madrid]] | 1975-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1269 | [[:d:Q20871630|Q20871630]] | [[Helena Béjar]] | [[Madrid]] | 1956 | | 2023-08-19 | |- | style='text-align:right'| 1270 | [[:d:Q20872863|Q20872863]] | [[Cristie Schoen]] | [[Madrid]] | 1976-09-03 | [[Leicester]] | 2015-03-12 | |- | style='text-align:right'| 1271 | [[:d:Q20890639|Q20890639]] | [[Marta Higueras]] | [[Madrid]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Marta Higueras (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1272 | [[:d:Q20898209|Q20898209]] | [[Bettina Kadner]] | [[Madrid]] | 1947<br/>1946 | | | |- | style='text-align:right'| 1273 | [[:d:Q20906761|Q20906761]] | [[Diana Pey Casado]] | [[Madrid]] | 1917-03-08 | [[Miami]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 1274 | [[:d:Q20908919|Q20908919]] | [[María Martín Revuelta]] | [[Madrid]] | 1985-03-18 | | | [[Ficheiro:(María Martín Revuelta) Inauguración nueva sede PP Villaviciosa de Odón (26493931006) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1275 | [[:d:Q20908920|Q20908920]] | [[Ana Michavila Núñez]] | [[Madrid]] | 1971-01-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1276 | [[:d:Q20919661|Q20919661]] | [[Susanna Tavera]] | [[Madrid]] | 1945 | | 2025-02-16 | |- | style='text-align:right'| 1277 | [[:d:Q20977960|Q20977960]] | [[Amalia de Isaura]] | [[Madrid]] | 1887-06-24 | [[Madrid]] | 1971-12-22 | [[Ficheiro:1909-12-15, Comedias y Comediantes, Amalia de Isaura (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1278 | [[:d:Q20978097|Q20978097]] | [[Adriana Martín]] | [[Madrid]] | 1996-04-12 | | | [[Ficheiro:Adriana Martín, Rumanía 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1279 | [[:d:Q20984557|Q20984557]] | [[Marta Santaolalla]] | [[Madrid]] | 1920-10-27 | | 2019-10-22 | |- | style='text-align:right'| 1280 | [[:d:Q20992264|Q20992264]] | [[María Braña de Diego]] | [[Madrid]] | 1912-11-28 | [[Zaragoza]] | 2007-10-27 | |- | style='text-align:right'| 1281 | [[:d:Q20995264|Q20995264]] | [[Marta López Vilar]] | [[Madrid]] | 1978-02-01 | | | [[Ficheiro:Marta López Vilar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1282 | [[:d:Q21001135|Q21001135]] | [[Laura Camargo Fernández]] | [[Madrid]] | 1974-03-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1283 | [[:d:Q21001139|Q21001139]] | [[Carmen Cana Moñita]] | [[Madrid]] | 1953-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1284 | [[:d:Q21001197|Q21001197]] | [[Ana Encabo Balbín]] | [[Madrid]] | 1956-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1285 | [[:d:Q21001694|Q21001694]] | [[Mar Abascal]] | [[Madrid]] | 1974-10-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1286 | [[:d:Q21009594|Q21009594]] | [[Inés Argüelles]] | [[Madrid]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1287 | [[:d:Q21065664|Q21065664]] | [[Leocadia Zorrilla]] | [[Madrid]] | 1788-12-09 | | 1856-08-07 | [[Ficheiro:Leocadia Zorrilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1288 | [[:d:Q21070457|Q21070457]] | [[Julia Saly]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1289 | [[:d:Q21081357|Q21081357]] | [[Teófila Madroñal Iglesias]] | [[Madrid]] | 1905 | [[Uruguai]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 1290 | [[:d:Q21103303|Q21103303]] | [[María del Carmen Pérez Díe]] | [[Madrid]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Museo Arqueológico Nacional - 2001-4-2149 - María del Carmen Pérez Díe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1291 | [[:d:Q21115255|Q21115255]] | [[Lidia Navarro]] | [[Madrid]] | 1975-09-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1292 | [[:d:Q21130964|Q21130964]] | [[Isabela Velázquez]] | [[Madrid]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1293 | [[:d:Q21131175|Q21131175]] | [[Arantza Ozaeta Cortázar]] | [[Madrid]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 1294 | [[:d:Q21132711|Q21132711]] | [[Belinda Tato]] | [[Madrid]] | 1971-12-03 | | | [[Ficheiro:Belinda Tato (5803925345).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1295 | [[:d:Q21132722|Q21132722]] | [[Cristina García-Rosales]] | [[Madrid]] | 1953-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1296 | [[:d:Q21132727|Q21132727]] | [[Blanca Lleó]] | [[Madrid]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1297 | [[:d:Q21132912|Q21132912]] | [[Juana de Ontañón]] | [[Madrid]] | 1886-10-22 | [[Cidade de México]] | 1972-08-22 | |- | style='text-align:right'| 1298 | [[:d:Q21132976|Q21132976]] | [[Sol Madridejos]] | [[Madrid]] | 1958-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1299 | [[:d:Q21133050|Q21133050]] | [[María José Aranguren López]] | [[Madrid]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1300 | [[:d:Q21144884|Q21144884]] | [[María Victoria Besonías]] | [[Madrid]] | 1947-10-18 | | | [[Ficheiro:María Victoria Besonías.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1301 | [[:d:Q21152875|Q21152875]] | [[Ana Enríquez de Cabrera y Mendoza]] | [[Alcalá de Henares]] | 1561 | | 1607-03-05 | |- | style='text-align:right'| 1302 | [[:d:Q21154186|Q21154186]] | [[María Hervás]] | [[Madrid]] | 1986-03-15 | | | [[Ficheiro:María Hervás. Briconsejo para hacer una ley de mierda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1303 | [[:d:Q21174815|Q21174815]] | [[Ángela García de Paredes]] | [[Madrid]] | 1958 | | | [[Ficheiro:AngelaGarciadeParedes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1304 | [[:d:Q21192796|Q21192796]] | [[Florentina Casado García]] | [[Madrid]] | 1933 | | 1997 | |- | style='text-align:right'| 1305 | [[:d:Q21280564|Q21280564]] | [[María de Echarri]] | [[San Lorenzo de El Escorial]]<br/>[[O Escorial, Madrid|O Escorial]] | 1878-09-09 | [[Donostia]] | 1955 | [[Ficheiro:María de Echarri, La Hormiga de Oro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1306 | [[:d:Q21280676|Q21280676]] | [[Elvira Arias de Apraiz]] | [[Madrid]] | 1856 | [[Vitoria]] | 1922 | [[Ficheiro:Portada del Libro de Cocina de Elvira Arias de Apraiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1307 | [[:d:Q21340131|Q21340131]] | [[María Teresa Aguado]] | [[Madrid]] | 1976<br/>1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1308 | [[:d:Q21402428|Q21402428]] | [[María Folguera]] | [[Madrid]] | 1984-03-17 | | | [[Ficheiro:El Teatro Circo Price está dirigido por María Folguera (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1309 | [[:d:Q21428208|Q21428208]] | [[Asunción Ansorena]] | [[Madrid]] | 1952-06-11 | [[Luxemburgo (cidade)|Luxemburgo]] | 2008-07-15 | |- | style='text-align:right'| 1310 | [[:d:Q21480046|Q21480046]] | [[María Vallejo-Nájera]] | [[Madrid]] | 1962-05-06 | | | [[Ficheiro:Maria Vallejo Nagera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1311 | [[:d:Q21480712|Q21480712]] | [[Isabel García Mellado un]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 1312 | [[:d:Q21480819|Q21480819]] | [[Raquel Navamuel]] | [[Madrid]] | 1975-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1313 | [[:d:Q21483854|Q21483854]] | [[Rubí Sanz Gamo]] | [[Madrid]] | 1952-06-12 | [[Albacete]] | 2025-05-16 | [[Ficheiro:Museo Arqueológico Nacional - Rubí Sanz Gamo 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1314 | [[:d:Q21483856|Q21483856]] | [[Lorena Ruiz-Huerta]] | [[Madrid]] | 1977-02-19 | | | [[Ficheiro:Lorena Ruiz-Huerta 20 de mayo de 2017.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1315 | [[:d:Q21507020|Q21507020]] | [[Maruja Carrasco]] | [[Madrid]] | 1944<br/>1944-02-04 | [[Madrid]] | 2018-08-01 | |- | style='text-align:right'| 1316 | [[:d:Q21521643|Q21521643]] | [[Carmen Monge]] | [[Madrid]] | 1961-05-15 | | | [[Ficheiro:Dra. Carmen Monge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1317 | [[:d:Q21558294|Q21558294]] | [[Matilde Muñoz]] | [[Madrid]] | 1895-04-11 | [[A Habana]] | 1954-08-12 | [[Ficheiro:1929-01-01, Estampa, Las redactoras y colaboradoras de Estampa (cropped) Matilde Muñoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1318 | [[:d:Q21578722|Q21578722]] | [[Fidela Gardeta]] | [[Huesca]]<br/>[[Madrid]] | 1876-01-31 | [[Huesca]] | 1922-10-18 | [[Ficheiro:Fidela Gardeta -.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1319 | [[:d:Q21582181|Q21582181]] | [[María del Carmen García Herrero]] | [[Madrid]] | 1959-04-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1320 | [[:d:Q21585666|Q21585666]] | [[Sara Insúa]] | [[Madrid]] | 1901-02-22 | [[Caracas]] | 1985-12-24 | [[Ficheiro:1929-01-01, Estampa, Las redactoras y colaboradoras de Estampa (cropped) Sara Insúa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1321 | [[:d:Q21622601|Q21622601]] | [[Gertrudis de la Fuente]] | [[Madrid]] | 1921-08-21 | [[Madrid]] | 2017-01-23 | [[Ficheiro:Gertrudis-de-la-fuente-640xXx80 (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1322 | [[:d:Q21651689|Q21651689]] | [[Emília Moscoso]] | [[Madrid]] | 1829-03-08 | [[Madrid]] | 1859-03-06 | |- | style='text-align:right'| 1323 | [[:d:Q21706297|Q21706297]] | [[Irene Montero|Q21706297]] | [[Madrid]] | 1988-02-13 | | | [[Ficheiro:Irene Montero Gil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1324 | [[:d:Q21730840|Q21730840]] | [[Sara Borrell Ruiz]] | [[Madrid]] | 1917 | [[Madrid]] | 1999 | [[Ficheiro:Sara Borrell Ruiz close up.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1325 | [[:d:Q21815422|Q21815422]] | [[Carmen Alfaro Asins]] | [[Madrid]] | 1952-05-08 | | 2005-06-09 | [[Ficheiro:Museo Arqueológico Nacional - Carmen Alfaro Asins 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1326 | [[:d:Q21849637|Q21849637]] | [[Francisca Moreno]] | [[Madrid]] | 1790 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1327 | [[:d:Q21869524|Q21869524]] | [[Electric Nana]] | [[Madrid]] | 1987-04-28 | | | [[Ficheiro:Electric Nana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1328 | [[:d:Q21936520|Q21936520]] | [[Isabel Mozún]] | [[Madrid]] | 1960-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1329 | [[:d:Q21946844|Q21946844]] | [[Begoña García-Diego]] | [[Madrid]] | 1926 | [[Madrid]] | 2006-09-04 | |- | style='text-align:right'| 1330 | [[:d:Q22008791|Q22008791]] | [[Barei]] | [[Madrid]] | 1982-03-29 | | | [[Ficheiro:ESC2016 - Spain Meet & Greet 21 (crop2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1331 | [[:d:Q22081467|Q22081467]] | [[María Gloria Elizo]] | [[Madrid]] | 1966-12-11 | | | [[Ficheiro:María Gloria Elizo Serrano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1332 | [[:d:Q22082476|Q22082476]] | [[Gloria Fortún]] | [[Madrid]] | 1977-04-09 | | | [[Ficheiro:Glora IW 8409bn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1333 | [[:d:Q22093562|Q22093562]] | [[Virginia Yagüe]] | [[Madrid]] | 1973-01-08 | | | [[Ficheiro:Virginia Yagüe en el FICX61.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1334 | [[:d:Q22112784|Q22112784]] | [[Carmen Soriano]] | [[Madrid]] | 1976-12-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1335 | [[:d:Q22132471|Q22132471]] | [[Marián Flores]] | [[Madrid]] | 1956-01-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1336 | [[:d:Q22133024|Q22133024]] | [[Guadalupe González-Hontoria]] | [[Madrid]] | 1921-01-25 | [[Madrid]] | 2014-10-26 | |- | style='text-align:right'| 1337 | [[:d:Q22205383|Q22205383]] | [[Blanca de Gassó y Ortiz]] | [[Madrid]] | 1846-11-26 | [[Hospital Universitario de La Princesa]] | 1877-04-15 | [[Ficheiro:Blanca Gasso y Ortiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1338 | [[:d:Q22240377|Q22240377]] | [[Sol Sánchez]] | [[Madrid]] | 1970-04-01 | | | [[Ficheiro:Sol Sánchez (1 de mayo de 2018) IMG 0395 (41134666564) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1339 | [[:d:Q22327181|Q22327181]] | [[Irene Junquera]] | [[Madrid]] | 1985-12-14 | | | [[Ficheiro:Irene Junqueras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1340 | [[:d:Q22340671|Q22340671]] | [[María Jesús Gil de Antuñano]] | [[Madrid]] | 1934-02-28 | | | [[Ficheiro:María Jesús Gil de Antuñano 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1341 | [[:d:Q22674799|Q22674799]] | [[Julia Mélida]] | [[Madrid]] | 1897 | [[Madrid]] | 1968-05-27 | |- | style='text-align:right'| 1342 | [[:d:Q22953519|Q22953519]] | [[Lula Gómez]] | [[Madrid]] | 1970-08-24 | | | [[Ficheiro:Lula Gómez (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1343 | [[:d:Q22963693|Q22963693]] | [[Mercedes del Río Merino]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1344 | [[:d:Q22965145|Q22965145]] | [[Silvia Grijalba]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1345 | [[:d:Q22980599|Q22980599]] | [[Cristina Clavijo]] | [[Madrid]] | 1906-08-15 | [[Valencia]] | 1998 | |- | style='text-align:right'| 1346 | [[:d:Q22998664|Q22998664]] | [[María Espinosa de la Llave]] | [[Madrid]] | 1977-01-11 | | | [[Ficheiro:María Espinosa de la Llave.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1347 | [[:d:Q23009455|Q23009455]] | [[Jazmín Beirak]] | [[Madrid]] | 1978-12-02 | | | [[Ficheiro:(Jazmín Beirak) Entrevista a Jazmín Beirak. IV Encuentro Cultura y Ciudadanía.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1348 | [[:d:Q23009460|Q23009460]] | [[Cecilia Salazar]] | [[Madrid]] | 1960-03-27 | | | [[Ficheiro:Cecilia Salazar 2016 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1349 | [[:d:Q23010189|Q23010189]] | [[Ana Briones Alonso]] | [[Madrid]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1350 | [[:d:Q23010357|Q23010357]] | [[Elena Sevillano de las Heras]] | [[Madrid]] | 1974-07-27 | | | [[Ficheiro:Elena Sevillano 2016 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1351 | [[:d:Q23010374|Q23010374]] | [[Carmen San José]] | [[Madrid]] | 1951-06-03 | | | [[Ficheiro:Carmen San José 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1352 | [[:d:Q23011261|Q23011261]] | [[Mercedes Vila Juárez]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1353 | [[:d:Q23043016|Q23043016]] | [[Isabel Quintanilla]] | [[Madrid]] | 1938-07-22 | [[Brunete]] | 2017-10-24 | |- | style='text-align:right'| 1354 | [[:d:Q23049766|Q23049766]] | [[Mar Solís]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1355 | [[:d:Q23059179|Q23059179]] | [[Lola Casamayor]] | [[Madrid]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Lola Casamayor wikipedia perfil actriz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1356 | [[:d:Q23067871|Q23067871]] | [[Nuria Martí Gutiérrez]] | [[Madrid]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1357 | [[:d:Q23138172|Q23138172]] | [[Mercedes Rodrigo Bellido]] | [[Madrid]] | 1891-05-12 | [[San Xoán, Porto Rico|San Xoán]] | 1982-09-12 | [[Ficheiro:Mercedes Rodrigo en 1949.gif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1358 | [[:d:Q23197742|Q23197742]] | [[Leticia González]] | [[Madrid]] | 1971-03-17<br/>1971 | | | [[Ficheiro:Leticia González.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1359 | [[:d:Q23289223|Q23289223]] | [[Lola Muñoz]] | [[Madrid]] | 1958-05-05 | [[Madrid]] | 2015-08-03 | |- | style='text-align:right'| 1360 | [[:d:Q23296493|Q23296493]] | [[Soledad Murillo]] | [[Madrid]] | 1956-04-21 | | | [[Ficheiro:Soledad Murillo 2016.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1361 | [[:d:Q23302005|Q23302005]] | [[María Roldán Castros]] | [[Madrid]] | 1912-01-08 | [[Cidade de México]] | 2003-10-11 | [[Ficheiro:Asistentes 61 Roloan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1362 | [[:d:Q23304227|Q23304227]] | [[Rocio de la Villa]] | [[Madrid]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Rocio de la Villa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1363 | [[:d:Q23304671|Q23304671]] | [[Raquel López Contreras]] | [[Madrid]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Raquel López 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1364 | [[:d:Q23307720|Q23307720]] | [[Julia Pavón]] | [[Madrid]] | 1968 | | | [[Ficheiro:JuliaP.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1365 | [[:d:Q23419011|Q23419011]] | [[Gloria Giner de los Ríos García]] | [[Madrid]] | 1885-03-28 | [[Madrid]] | 1970-02-06 | [[Ficheiro:Gloria Giner de los Ríos García.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1366 | [[:d:Q23419306|Q23419306]] | [[Inma Cuevas]] | [[Madrid]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Inma Cuevas. (21635409262).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1367 | [[:d:Q23637023|Q23637023]] | [[Carmen Román Pastor]] | [[Alcalá de Henares]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 1368 | [[:d:Q23641836|Q23641836]] | [[María Clè Leal]] | [[Madrid]] | 1980-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1369 | [[:d:Q23646066|Q23646066]] | [[Francisca Puertas Maroto]] | [[Madrid]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1370 | [[:d:Q23659645|Q23659645]] | [[Maricé Salcedo]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1371 | [[:d:Q23661447|Q23661447]] | [[Nagua Alba]] | [[Madrid]] | 1990-03-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1372 | [[:d:Q23675202|Q23675202]] | [[Pepa Pedroche]] | [[Madrid]] | 1967-08-18 | | | [[Ficheiro:Pepa Pedroche en La vida es sueño.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1373 | [[:d:Q23675933|Q23675933]] | [[Pilar González España]] | [[Madrid]] | 1960-12-17 | | | [[Ficheiro:Pilar G. España.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1374 | [[:d:Q23694793|Q23694793]] | [[Irene Cruz]] | [[Madrid]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 1375 | [[:d:Q23710197|Q23710197]] | [[Esperanza Rodríguez Cerdán]] | [[Rascafría]] | 1892-07-21 | [[Valencia]] | 1984-07-17 | |- | style='text-align:right'| 1376 | [[:d:Q23781161|Q23781161]] | [[Laura Gadea]] | [[Madrid]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 1377 | [[:d:Q23784167|Q23784167]] | [[Rosa Cremón Parra]] | [[Villaverde, Madrid|Villaverde]] | 1914-10-26 | | 2005 | [[Ficheiro:Rosa Cremón Parra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1378 | [[:d:Q23805021|Q23805021]] | [[Petra Barnés González]] | [[Madrid]] | 1908-04-09 | | 1992 | [[Ficheiro:Petra Barnés González.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1379 | [[:d:Q23807398|Q23807398]] | [[Cristina Herrera Santa-Cecilia]] | [[Madrid]] | 1956 | | | [[Ficheiro:C.Herrera.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1380 | [[:d:Q23812698|Q23812698]] | [[Alicia Alted Vigil]] | [[Madrid]] | 1953 | | | [[Ficheiro:(Alicia Alted Vigil) Los exilios de la Guerra Civil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1381 | [[:d:Q23872293|Q23872293]] | [[Esther Ortega]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1382 | [[:d:Q23903057|Q23903057]] | [[María Dolores Gómez Molleda]] | [[Colmenar Viejo]] | 1922-09-15 | [[Salamanca]] | 2017-10-10 | |- | style='text-align:right'| 1383 | [[:d:Q23904762|Q23904762]] | [[Paloma Aguilar Fernández]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1384 | [[:d:Q23907050|Q23907050]] | [[Mercedes de Vega]] | [[Madrid]] | 1960-06-24 | | | [[Ficheiro:Mercedes-de-la-vega.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1385 | [[:d:Q23907159|Q23907159]] | [[Sofía Moro]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1386 | [[:d:Q23909155|Q23909155]] | [[Pilar Soto]] | [[Madrid]] | 1979-10-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1387 | [[:d:Q23939822|Q23939822]] | [[Trinidad Gallego Prieto]] | [[Madrid]] | 1913-10-28 | [[Barcelona]] | 2011-11-09 | [[Ficheiro:Trinidad Gallego Prieto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1388 | [[:d:Q23942830|Q23942830]] | [[Rosario Guerrero]] | [[Madrid]] | 19th century | [[Madrid]] | 1960 | [[Ficheiro:1909-05-08, Blanco y Negro, Rosario Guerrero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1389 | [[:d:Q23943111|Q23943111]] | [[Victoria Valverde González]] | [[Vicálvaro]] | 1888-04-20 | [[Martos]] | 1937-01-12 | |- | style='text-align:right'| 1390 | [[:d:Q24004638|Q24004638]] | [[Lina Yegros]] | [[Madrid]] | 1914-12-06 | [[Madrid]] | 1978-05-19 | |- | style='text-align:right'| 1391 | [[:d:Q24007002|Q24007002]] | [[Trini Montero]] | [[Madrid]] | 1927 | | 2012 | |- | style='text-align:right'| 1392 | [[:d:Q24034926|Q24034926]] | [[Pilar de Madariaga Rojo]] | [[Madrid]] | 1903-04-21 | | 1995-04-06 | |- | style='text-align:right'| 1393 | [[:d:Q24034949|Q24034949]] | [[Lucía Parreño]] | [[Madrid]] | 1991-02-10 | | | [[Ficheiro:Omar-sale-videoclip MDSIMA20151015 0913 11-e1445764558614-300x300.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1394 | [[:d:Q24036222|Q24036222]] | [[Eugenia González Ramos]] | [[Hortaleza]] | 1919 | [[Barcelona]] | 1939-05-11 | |- | style='text-align:right'| 1395 | [[:d:Q24040921|Q24040921]] | [[Mar Bordallo]] | [[Madrid]] | 1970-06-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1396 | [[:d:Q24045557|Q24045557]] | [[Lina Rosales]] | [[Madrid]] | 1928-12-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1397 | [[:d:Q24049102|Q24049102]] | [[Sarah McQuaid]] | [[Madrid]] | 1966-05-19 | | | [[Ficheiro:Sarah McQuaid with two guitars.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1398 | [[:d:Q24052875|Q24052875]] | [[Nani Fernández]] | [[Madrid]] | 1923-02-22 | [[Madrid]] | 1960-11-09 | |- | style='text-align:right'| 1399 | [[:d:Q24054864|Q24054864]] | [[Marta García-Matos]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1400 | [[:d:Q24055277|Q24055277]] | [[Marisa Siguán]] | [[Madrid]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 1401 | [[:d:Q24066911|Q24066911]] | [[Lorena Navarro]] | [[Madrid]] | 2000-11-11 | | | [[Ficheiro:Lorena Navarro 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1402 | [[:d:Q24076856|Q24076856]] | [[María-Paz Yáñez]] | [[Madrid]] | 1944-03-13 | | 2025-01-16 | |- | style='text-align:right'| 1403 | [[:d:Q24205865|Q24205865]] | [[Madre María Rosa]] | [[Madrid]] | 1660-01-14 | [[Lima]] | 1716-08-14 | |- | style='text-align:right'| 1404 | [[:d:Q24216134|Q24216134]] | [[Salud Hernández]] | [[Madrid]] | 1957-02-11 | | | [[Ficheiro:Salud Hernandez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1405 | [[:d:Q24238255|Q24238255]] | [[Patricia Horrillo]] | [[Madrid]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Iberoconf 2023 - Organizador Wikimedia Colombia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1406 | [[:d:Q24266241|Q24266241]] | [[Virginia Rodríguez Aragón]] | [[Madrid]] | 1980-02-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1407 | [[:d:Q24273137|Q24273137]] | [[Luz Martínez Ten]] | [[Madrid]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Luz Martínez Ten.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1408 | [[:d:Q24524768|Q24524768]] | [[Celia Flores]] | [[Madrid]] | 1981-05-30 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Celia Flores (cropped)2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1409 | [[:d:Q24567347|Q24567347]] | [[Orlena María Miguel Muñoz]] | [[Madrid]] | 1979-08-01 | | | [[Ficheiro:Orlena María de Miguel Muñoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1410 | [[:d:Q24567423|Q24567423]] | [[Lola Robles]] | [[Madrid]] | 1963-09-17 | | | [[Ficheiro:Lola Robles-20180315-b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1411 | [[:d:Q24567424|Q24567424]] | [[María Teresa Fernández-Cuesta]] | [[Madrid]] | 1972-03-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1412 | [[:d:Q24583765|Q24583765]] | [[Margarita María Birriel Salcedo]] | [[Madrid]] | 1953-01-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1413 | [[:d:Q24938472|Q24938472]] | [[Josefina Peña]] | [[Madrid]] | 20th century | [[Madrid]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1414 | [[:d:Q24942851|Q24942851]] | [[Mary Capdevila]] | [[Madrid]] | 1933 | | | |- | style='text-align:right'| 1415 | [[:d:Q25094538|Q25094538]] | [[Alba Carrillo]] | [[Madrid]] | 1986-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1416 | [[:d:Q25276536|Q25276536]] | [[Elena Sánchez Ramos]] | [[Madrid]] | 1965-03-17 | [[Madrid]] | 2016-07-02 | |- | style='text-align:right'| 1417 | [[:d:Q25408711|Q25408711]] | [[Nieves Canta]] | [[Chinchón]] | 1961-02-24 | | | [[Ficheiro:Nieves 3.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1418 | [[:d:Q25409534|Q25409534]] | [[Marta Ferrer]] | [[Madrid]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 1419 | [[:d:Q25410572|Q25410572]] | [[Isabel Tejeda Martín]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Isabel Tejeda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1420 | [[:d:Q25410574|Q25410574]] | [[Patricia Mayayo]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Patricia Mayayo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1421 | [[:d:Q25410582|Q25410582]] | [[Ana Luisa Martínez-Collado]] | [[Madrid]] | 1961-12-13 | | | [[Ficheiro:1IMG 1953 copy ana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1422 | [[:d:Q25411129|Q25411129]] | [[Rosa Olivares]] | [[Madrid]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1423 | [[:d:Q25411139|Q25411139]] | [[Susana Blas Brunel]] | [[Madrid]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Susana Blas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1424 | [[:d:Q25412863|Q25412863]] | [[Aurora López Gonzalez]] | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 1850-05-28 | | 1936-12-06 | |- | style='text-align:right'| 1425 | [[:d:Q25413642|Q25413642]] | [[Carolina Molina]] | [[Madrid]] | 1963-10-26 | | | [[Ficheiro:Carolina Molina en el Palacio de Carlos V de la Alhambra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1426 | [[:d:Q25443385|Q25443385]] | [[Ana Márquez-Aliaga]] | [[Madrid]] | 1946 | | | [[Ficheiro:Ana Márquez Aliaga - oct 2013.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1427 | [[:d:Q25509393|Q25509393]] | [[Obdulia Taboadela]] | [[Madrid]] | 1964-11-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1428 | [[:d:Q25509576|Q25509576]] | [[Isabel Cendán]] | [[Madrid]] | 1976-05-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1429 | [[:d:Q25711363|Q25711363]] | [[Edith Alonso]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1430 | [[:d:Q25796517|Q25796517]] | [[Paloma García Ovejero]] | [[Madrid]] | 1975-08-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1431 | [[:d:Q26053241|Q26053241]] | [[Isabel Durán]] | [[Madrid]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Isabel Duran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1432 | [[:d:Q26072627|Q26072627]] | [[Laura Quevedo]] | [[Coslada]] | 1996-04-15 | | | [[Ficheiro:Laura Quevedo - Tarragona (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1433 | [[:d:Q26156654|Q26156654]] | [[Patricia Reyes Rivera]] | [[Madrid]] | 1973-12-22 | | | [[Ficheiro:Patricia Reyes Rivera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1434 | [[:d:Q26221427|Q26221427]] | [[Lucia Caraballo]] | [[Madrid]] | 1999-07-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1435 | [[:d:Q26268000|Q26268000]] | [[Azucena Díaz]] | [[Madrid]] | 1982-12-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1436 | [[:d:Q26431514|Q26431514]] | [[Patricia García]] | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 1989-12-02 | | | [[Ficheiro:2021-09-25 ESP v ITA - 51523495047 7037781bb2 o.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1437 | [[:d:Q26431516|Q26431516]] | [[Nicole van der Velden]] | [[Madrid]] | 1994-10-26 | | | [[Ficheiro:Nicole van der Velden Rio2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1438 | [[:d:Q26459698|Q26459698]] | [[Marina Bravo Bragado]] | [[Madrid]] | 1989-07-02 | | | [[Ficheiro:Marina Bravo - Torneo de clasificación WRWC 2014 - Italia vs España - 55 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1439 | [[:d:Q26702988|Q26702988]] | [[Eva Vives]] | [[Madrid]] | 1976-01-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1440 | [[:d:Q26791217|Q26791217]] | [[Lucía Jiménez Vicente]] | [[Madrid]] | 1997-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1441 | [[:d:Q26791219|Q26791219]] | [[Alicia Magaz]] | [[Madrid]] | 1994-05-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1442 | [[:d:Q26836931|Q26836931]] | [[Natalia Argumosa y Adán]] | [[Madrid]] | 1826 | [[Madrid]] | 1850 | |- | style='text-align:right'| 1443 | [[:d:Q26840254|Q26840254]] | [[Ana María Pérez del Campo|Ana María Pérez del Campo Noriega]] | [[Madrid]] | 1936-05-19 | | | [[Ficheiro:Ana María Pérez del Campo.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1444 | [[:d:Q26866971|Q26866971]] | [[Clara Serra Sánchez]] | [[Madrid]] | 1982-09-13 | | | [[Ficheiro:Clara Serra 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1445 | [[:d:Q26899215|Q26899215]] | [[Mercedes Bengoechea]] | [[Madrid]] | 1952-12-29 | | | [[Ficheiro:Mercedes Bengoechea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1446 | [[:d:Q27062865|Q27062865]] | [[Nadine Hwang]] | [[Madrid]] | 1902-03-09 | [[Bruxelas]] | 1972-02-16 | [[Ficheiro:Nadine Huang.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1447 | [[:d:Q27068095|Q27068095]] | [[Encarnación Fernández Ruiz-Gálvez]] | [[Madrid]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1448 | [[:d:Q27119202|Q27119202]] | [[Paula Cancio]] | [[Madrid]] | 1984-03-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1449 | [[:d:Q27119568|Q27119568]] | [[Ángeles Afuera]] | [[Madrid]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 1450 | [[:d:Q27267416|Q27267416]] | [[Pino Betancor Álvarez]] | [[Madrid]] | 1928-04-28<br/>1928 | [[As Palmas de Gran Canaria]] | 2003-01-03<br/>2003 | |- | style='text-align:right'| 1451 | [[:d:Q27301979|Q27301979]] | [[Luna Miguel]] | [[Alcalá de Henares]] | 1990-11-06 | | | [[Ficheiro:Luna Miguel por Laura Rosal..jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1452 | [[:d:Q27307959|Q27307959]] | [[Luisa Carnés]] | [[Madrid]] | 1905-01-03 | [[Cidade de México]] | 1964-03-12 | |- | style='text-align:right'| 1453 | [[:d:Q27509349|Q27509349]] | [[María Adela Durango]] | [[Madrid]] | 1916-11-25 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1454 | [[:d:Q27560621|Q27560621]] | [[Dafne Keen]] | [[Madrid]] | 2005-01-04 | | | [[Ficheiro:Dafne Keen (48383778052) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1455 | [[:d:Q27665545|Q27665545]] | [[Tamara Falcó Preysler]] | [[Madrid]] | 1981-11-20 | | | [[Ficheiro:Tamara Falcó, 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1456 | [[:d:Q27701606|Q27701606]] | [[زايدا كانتيرا د كاسترو]] | [[Madrid]] | 1977-06-06 | | | [[Ficheiro:La diputada del PSOE y excomandante Zaida Cantera (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1457 | [[:d:Q27755777|Q27755777]] | [[María Jesús Bonilla Domínguez]] | [[Madrid]] | 1964-07-28 | | | [[Ficheiro:(María Jesús Bonilla Domínguez) Constitución comisión modelo policial2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1458 | [[:d:Q27756128|Q27756128]] | [[María del Carmen Álvarez-Arenas Cisneros]] | [[Madrid]] | 1948-08-03 | | | [[Ficheiro:(María del Carmen Álvarez-Arenas Cisneros) Foro Abierto de Emprendimiento 2016 (26386608073) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1459 | [[:d:Q27786538|Q27786538]] | [[Talía del Val]] | [[Madrid]] | 1988-11-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1460 | [[:d:Q27820721|Q27820721]] | [[Maria Del Pino y Calvo-Sotelo]] | [[Madrid]] | 1956-03-19<br/>1950s | | | |- | style='text-align:right'| 1461 | [[:d:Q27861544|Q27861544]] | [[Lucía Guerrero]] | [[Madrid]] | 1993-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1462 | [[:d:Q27888941|Q27888941]] | [[Pilar von Carsten]] | [[Madrid]] | 1947-10-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1463 | [[:d:Q27898980|Q27898980]] | [[Irene Hagen]] | [[Madrid]] | 1981-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1464 | [[:d:Q27909567|Q27909567]] | [[Mar Arteaga]] | [[Madrid]] | 1963-11-24 | | | [[Ficheiro:Mar Arteaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1465 | [[:d:Q27942749|Q27942749]] | [[Susana Pérez Quislant]] | [[Madrid]] | 1964-03-11 | | | [[Ficheiro:Susana Perez Quislant Alcaldesa de Pozuelo de Alarcón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1466 | [[:d:Q27943397|Q27943397]] | [[Ainhoa Goñi]] | [[Madrid]] | 1979-08-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1467 | [[:d:Q27955351|Q27955351]] | [[Carmen Sánchez Fernández]] | [[Madrid]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1468 | [[:d:Q27961477|Q27961477]] | [[María Francisca Fernanda Fitz-James Stuart zu Stolberg-Gedern]] | [[Madrid]] | 1775-03-22 | [[Versalles]] | 1852-09-22 | [[Ficheiro:Mariano Salvador Maella - Retrato de uma moça.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1469 | [[:d:Q27982952|Q27982952]] | [[María Antonia de Castro Rosales]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Maria Antonia de Castro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1470 | [[:d:Q28001907|Q28001907]] | [[María Almenta]] | [[Madrid]] | 1997-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1471 | [[:d:Q28017224|Q28017224]] | [[Inés Joyes y Blake]] | [[Madrid]] | 1731-12-27 | [[Vélez-Málaga]] | 1808 | |- | style='text-align:right'| 1472 | [[:d:Q28028597|Q28028597]] | [[María José Sáez Carrasco]] | [[Madrid]] | 1965-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1473 | [[:d:Q28031214|Q28031214]] | [[Sofía Oria]] | [[Madrid]] | 2002-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1474 | [[:d:Q28042941|Q28042941]] | [[María Teresa de Silva-Fernández de Híjar y de Palafox]] | [[Madrid]] | 1772-03-10 | [[Florencia]] | 1818-04-29 | [[Ficheiro:Retrato de Maria Teresa de Silva y Palafox, marquesa de Ariza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1475 | [[:d:Q28048322|Q28048322]] | [[Almudena de Benito Alonso]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1476 | [[:d:Q28055971|Q28055971]] | [[Marquise María Josefa de Silva-Bazán]] | [[Leganés]] | 1818-07-29 | [[Almendralexo]] | 1874-07-30 | |- | style='text-align:right'| 1477 | [[:d:Q28057701|Q28057701]] | [[Antoñita viuda de Ruiz]] | [[Madrid]] | 1925 | | | |- | style='text-align:right'| 1478 | [[:d:Q28057718|Q28057718]] | [[Yayo Herrero]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Yayo Herrero by Dani Blanco ArgiaEUS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1479 | [[:d:Q28065880|Q28065880]] | [[María de la Salud Bernaldo de Quirós y Bustillo]] | [[Madrid]] | 1898-03-26<br/>1898 | [[Madrid]] | 1983-09-26<br/>1983 | [[Ficheiro:María Bernaldo de Quirós.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1480 | [[:d:Q28112134|Q28112134]] | [[Inés Aldea]] | [[Madrid]] | 1991-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1481 | [[:d:Q28112739|Q28112739]] | [[Alejandra Meco]] | [[Madrid]] | 1990-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1482 | [[:d:Q28136099|Q28136099]] | [[Yolanda Domínguez]] | [[Madrid]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Yolanda-Dominguez Artist.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1483 | [[:d:Q28226201|Q28226201]] | [[Margarita Aizpuru]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Marga Aizpuru.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1484 | [[:d:Q28478405|Q28478405]] | [[Amelia Abascal]] | [[Madrid]] | 1920-01-07 | [[Cidade de México]] | 1987-09-09 | [[Ficheiro:Amelia Abascal 1951 Mex DF.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1485 | [[:d:Q28501456|Q28501456]] | [[Irene Ruiz]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1486 | [[:d:Q28502688|Q28502688]] | [[Francisca de Pedraza]] | [[Alcalá de Henares]] | 16th century | | 17th century | |- | style='text-align:right'| 1487 | [[:d:Q28503247|Q28503247]] | [[Marga Clark]] | [[Madrid]] | 1944-07-17 | | | [[Ficheiro:Captura de pantalla 2016-12-29 a las 20.23.56.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1488 | [[:d:Q28532655|Q28532655]] | [[Trinidad Ramos]] | [[Madrid]] | 1835 | [[Carabanchel Bajo]] | 1863-01-03 | [[Ficheiro:Fotografías recogidas por el pintor Manuel Castellano. Tomo 4 21.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1489 | [[:d:Q28555587|Q28555587]] | [[Alicia Montoya]] | [[Madrid]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1490 | [[:d:Q28599876|Q28599876]] | [[Maria Antonia Dorotea Gonzaga]] | [[Madrid]] | 1735-02-06 | [[Madrid]] | 1801-02-17 | [[Ficheiro:María Antonia Gonzaga by Goya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1491 | [[:d:Q28605835|Q28605835]] | [[Concepción Alfaya|Concepción Alfaya López]] | [[Madrid]] | 1886-12-24 | [[Madrid]] | 1945-10-17 | |- | style='text-align:right'| 1492 | [[:d:Q28611205|Q28611205]] | [[Coral Herrera]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 1493 | [[:d:Q28663003|Q28663003]] | [[Josefa de Zúñiga y Castro, Marchioness of Sarria]] | [[Madrid]] | 1718-01-04 | [[Madrid]] | 1771-05-31 | |- | style='text-align:right'| 1494 | [[:d:Q28672271|Q28672271]] | [[Aurora Fajardo]] | [[Madrid]] | 1975-08-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1495 | [[:d:Q28708613|Q28708613]] | [[Ignacia Bernuy y Balda]] | [[Madrid]] | 19th century | [[Madrid]] | 1874-03-10 | |- | style='text-align:right'| 1496 | [[:d:Q28733301|Q28733301]] | [[Maria Teresa de Montcada y Benavides]] | [[Madrid]] | 1707-08-12 | [[Madrid]] | 1756-05-14 | |- | style='text-align:right'| 1497 | [[:d:Q28735570|Q28735570]] | [[Carmen de Andrés Conde]] | [[Madrid]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 1498 | [[:d:Q28735831|Q28735831]] | [[Capi Corrales Rodrigáñez]] | [[Madrid]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1499 | [[:d:Q28735839|Q28735839]] | [[Estefanía Matesanz Romero]] | [[Madrid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 1500 | [[:d:Q28735993|Q28735993]] | [[Nela Aragón]] | [[Madrid]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1501 | [[:d:Q28736357|Q28736357]] | [[Julia Vigre García]] | [[Madrid]] | 1916-02-27 | [[Madrid]] | 2008-06-27 | |- | style='text-align:right'| 1502 | [[:d:Q28744772|Q28744772]] | [[Alicia Relinque Eleta]] | [[Madrid]] | 1960 | | | [[Ficheiro:(Alicia Relinque). Historias de Luz. HDL Alicia Relinque, una enamorada de la literatura y la cultura china (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1503 | [[:d:Q28745697|Q28745697]] | [[Arantxa Unda]] | [[Madrid]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 1504 | [[:d:Q28763754|Q28763754]] | [[Mercedes Díaz]] | [[Madrid]] | 1894 | [[Buenos Aires]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 1505 | [[:d:Q28837895|Q28837895]] | [[Patricia Molins]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1506 | [[:d:Q28840675|Q28840675]] | [[Bely Basarte]] | [[Madrid]] | 1991-12-14 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Bely Basarte (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1507 | [[:d:Q28856295|Q28856295]] | [[Verónica Perales]] | [[Madrid]] | 1974-05-02 | | | [[Ficheiro:Veronica Perales march2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1508 | [[:d:Q28860848|Q28860848]] | [[Mercedes Montero Díaz]] | [[Madrid]] | 1959-02-02 | | | [[Ficheiro:Montero2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1509 | [[:d:Q28865078|Q28865078]] | [[Laura Velasco]] | [[Madrid]] | 1990-06-06 | | | [[Ficheiro:Laura Velasco.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1510 | [[:d:Q28869544|Q28869544]] | [[Clementina Albéniz Pascual]] | [[Madrid]] | 1853-01 | [[Madrid]] | 1946-11-05 | |- | style='text-align:right'| 1511 | [[:d:Q28872542|Q28872542]] | [[Elvira García Díaz]] | [[Madrid]] | 1971-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1512 | [[:d:Q28872632|Q28872632]] | [[Ana María González García]] | [[Madrid]] | 1970-07-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1513 | [[:d:Q28872716|Q28872716]] | [[María Encarnación Moya Nieto]] | [[Chinchón]]<br/>[[Madrid]] | 1954-11-29 | | | [[Ficheiro:(María Encarnación Moya Nieto) Pleno debate investidura sin candidato (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1514 | [[:d:Q28913116|Q28913116]] | [[Irene Guerrero de Luna]] | [[Madrid]] | 1911-05-18 | [[Madrid]] | 1996-03-23 | |- | style='text-align:right'| 1515 | [[:d:Q28922450|Q28922450]] | [[Lourdes Prados Torreira]] | [[Madrid]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1516 | [[:d:Q28922494|Q28922494]] | [[Margarita Sánchez Romero]] | [[Madrid]] | 1971-08-31<br/>1971 | | | [[Ficheiro:Marga Sánchez Romero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1517 | [[:d:Q28922598|Q28922598]] | [[Almudena Hernando]] | [[Madrid]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Almudena Hernando. Etiopía proyecto de Etiopía (2016-2019)- "Cultura material, colonialismo y género en Etiopía. Una aproximación etnoarqueológica".jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1518 | [[:d:Q28922766|Q28922766]] | [[Sonia Ibáñez]] | [[Madrid]] | 1977-06-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1519 | [[:d:Q28922791|Q28922791]] | [[Paloma González Marcén]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1520 | [[:d:Q28926261|Q28926261]] | [[Concepción Blanco Mínguez]] | [[Alcalá de Henares]] | 1907 | [[Cádiz]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 1521 | [[:d:Q28926934|Q28926934]] | [[Alicia Rodero Riaza]] | [[Madrid]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Alicia Rodero Riaza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1522 | [[:d:Q28927305|Q28927305]] | [[Encarnación Cabré Herreros]] | [[Madrid]] | 1911-03-21 | [[Madrid]] | 2005-03-18 | [[Ficheiro:Encarnación Cabré 1930.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1523 | [[:d:Q28935087|Q28935087]] | [[María Calvo Charro]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:MCalvo2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1524 | [[:d:Q28942304|Q28942304]] | [[Inmaculada Rodríguez Cuervo]] | [[Madrid]] | 1965-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1525 | [[:d:Q29002283|Q29002283]] | [[Alicia Sornosa]] | [[Madrid]] | 1973 | | | [[Ficheiro:ALICIA retrato (Estudio Dr Sombras).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1526 | [[:d:Q29017555|Q29017555]] | [[Emma Tuselli]] | [[Madrid]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Emma Tusell Sánchez, montadora, guionista y directora de cine española.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1527 | [[:d:Q29021233|Q29021233]] | [[Ramona Aparicio Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1808 | [[Madrid]] | 1881-03-15 | |- | style='text-align:right'| 1528 | [[:d:Q29033375|Q29033375]] | [[Guadalupe Arbona Abascal]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Guadaweb.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1529 | [[:d:Q29053490|Q29053490]] | [[Pilar García Mouton]] | [[Madrid]] | 1953-03-05 | | | [[Ficheiro:Pilar García Mouton (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1530 | [[:d:Q29160537|Q29160537]] | [[María Jesús Abad Tejerina]] | [[Madrid]] | 1955-07-12 | | | [[Ficheiro:Maria Jesus Abad Tejerina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1531 | [[:d:Q29366475|Q29366475]] | [[Purificación López-García]] | [[Madrid]] | 1965-09-23 | | | [[Ficheiro:Purificación López-García par Frédérique Plas.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1532 | [[:d:Q29378010|Q29378010]] | [[Miryam Anllo]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1533 | [[:d:Q29446485|Q29446485]] | [[Elena Bajo]] | [[Madrid]] | 1976<br/>1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1534 | [[:d:Q29450601|Q29450601]] | [[Piedad Solans Blanco]] | [[Madrid]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 1535 | [[:d:Q29451641|Q29451641]] | [[Ana de Alvear]] | [[Madrid]] | 1962-06-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1536 | [[:d:Q29463765|Q29463765]] | [[Laura García Arroyo]] | [[Madrid]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Laura García Arroyo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1537 | [[:d:Q29465628|Q29465628]] | [[Yolanda García Serrano]] | [[Madrid]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1538 | [[:d:Q29523282|Q29523282]] | [[Nerea Calvillo]] | [[Madrid]] | 1973-03-07 | | | [[Ficheiro:Nerea Calvillo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1539 | [[:d:Q29555940|Q29555940]] | [[María Fernanda Santiago Bolaños]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1540 | [[:d:Q29562703|Q29562703]] | [[Marta Peirano]] | [[Madrid]] | 1975-11-07 | | | [[Ficheiro:Marta Peirano (segundo aniversario de eldiario.es).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1541 | [[:d:Q29570833|Q29570833]] | [[Amparo López Corral]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Amparo Lopez Corral.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1542 | [[:d:Q29571155|Q29571155]] | [[Carmen Herrero Blanco]] | [[Madrid]] | 1948 | | | [[Ficheiro:Carmen Herrero 2012 - Los Viernes al Sol (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1543 | [[:d:Q29577360|Q29577360]] | [[Lourdes Centeno]] | [[Madrid]] | 1970-11-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1544 | [[:d:Q29655114|Q29655114]] | [[Carmen Alonso Ledesma]] | [[Madrid]] | 1944-09-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1545 | [[:d:Q29788184|Q29788184]] | [[María Hernández-Sampelayo]] | [[Madrid]] | 1955 | | | [[Ficheiro:2 Maria HS marzo 17.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1546 | [[:d:Q29972956|Q29972956]] | [[Raquel Ponce Martín]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Raquel Ponce.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1547 | [[:d:Q30038944|Q30038944]] | [[Diana Larrea]] | [[Madrid]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Foto-personal DLARREA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1548 | [[:d:Q30050995|Q30050995]] | [[Tania Pardo]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Tania Pardo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1549 | [[:d:Q30075889|Q30075889]] | [[María Crespo Garrido]] | [[Madrid]] | 1970-08-31 | | | No/unknown value |- | style='text-align:right'| 1550 | [[:d:Q30099766|Q30099766]] | [[Beatriz Ros]] | [[Madrid]] | 1974-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1551 | [[:d:Q30327729|Q30327729]] | [[Balbina Martínez Caviró]] | [[Madrid]] | 1926-08-05 | [[Madrid]] | 2019-07-03 | |- | style='text-align:right'| 1552 | [[:d:Q30331244|Q30331244]] | [[Paulina Cabrero y Martínez]] | [[Madrid]] | 1822 | [[Madrid]] | 1901-01-21 | [[Ficheiro:Paulina Cabrero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1553 | [[:d:Q30337906|Q30337906]] | [[Noni Lazaga]] | [[Madrid]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Noni Lazaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1554 | [[:d:Q30348852|Q30348852]] | [[María Conde]] | [[Madrid]] | 1997-01-14 | | | [[Ficheiro:María Conde 10 ZVVZ USK Praha EuroLeague Women 20241212 (6).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1555 | [[:d:Q30453419|Q30453419]] | [[Nieves Correa]] | [[Madrid]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Nieves Correa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1556 | [[:d:Q30506374|Q30506374]] | [[Ana Martínez Gil]] | [[Madrid]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1557 | [[:d:Q30754283|Q30754283]] | [[Patricia Ricard]] | [[Madrid]] | 1963-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1558 | [[:d:Q30883168|Q30883168]] | [[Elena Contreras Patiño]] | [[Madrid]] | 1988 | | | [[Ficheiro:FCB v Real Sociedad - DSC 1373 (51261828157) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1559 | [[:d:Q30899075|Q30899075]] | [[Paca Arceo]] | [[Madrid]] | 1945-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1560 | [[:d:Q30899543|Q30899543]] | [[Lourdes Ramos Rivero]] | [[Madrid]] | 1968-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1561 | [[:d:Q30899560|Q30899560]] | [[Leonor Fernández de Córdoba y Milán de Aragón]] | [[Madrid]] | 1530s | [[Sevilla]] | 1597 | |- | style='text-align:right'| 1562 | [[:d:Q30900412|Q30900412]] | [[Teresa Gonzalo]] | [[Madrid]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1563 | [[:d:Q30901915|Q30901915]] | [[Elena Andrés]] | [[Madrid]] | 1929 | | 2011 | |- | style='text-align:right'| 1564 | [[:d:Q30902480|Q30902480]] | [[Carmen Morodo]] | [[Madrid]] | 1973-04-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1565 | [[:d:Q31074813|Q31074813]] | [[Antonia Campos]] | [[Madrid]] | 1814-03-02 | [[Madrid]] | 1875-08-31 | [[Ficheiro:Retrato de Antonia Campos-Briganti-Gómez Lit. de Bachiller.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1566 | [[:d:Q31206408|Q31206408]] | [[Marisa Marco]] | [[Madrid]] | 1947 | | 2017-06-17 | |- | style='text-align:right'| 1567 | [[:d:Q33001457|Q33001457]] | [[Elena de la Cruz]] | [[Madrid]] | 1972-06-23 | [[Hospital Virgen de la Salud]] | 2017-04-04 | [[Ficheiro:(Elena de la Cruz) 20170302 4499 Fomento Comisión Presupuestos (32821542680) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1568 | [[:d:Q33113559|Q33113559]] | [[María del Carmen Simón Palmer]] | [[Madrid]] | 1946-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1569 | [[:d:Q33774568|Q33774568]] | [[Julia Espín y Pérez de Collbrand]] | [[Madrid]] | 1838-11-18 | [[Calle de Alcalá]]<br/>[[Madrid]] | 1906-12-19 | [[Ficheiro:Julia Espín y Pérez de Collbrand.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1570 | [[:d:Q34001880|Q34001880]] | [[Mónica López Barahona]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1571 | [[:d:Q34089613|Q34089613]] | [[Casilda Alonso-Martínez y Martín]] | [[Madrid]] | 1866 | [[Paseo da Castellana]] | 1959-04-03 | [[Ficheiro:Condesa de Romanones.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1572 | [[:d:Q36317249|Q36317249]] | [[Marisol Casado Estupiñán]] | [[Madrid]] | 1956-10-11 | | | [[Ficheiro:2018-10-15 Horizontal bar Victory ceremony (Apparatus final Boys' Artistic Gymnastics) at 2018 Summer Youth Olympics by Sandro Halank–013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1573 | [[:d:Q36363147|Q36363147]] | [[Cris Méndez]] | [[Madrid]] | 1980-06-15 | | | [[Ficheiro:Cris Méndez Zona de Confort.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1574 | [[:d:Q36695544|Q36695544]] | [[Isabel Gema González González]] | [[Madrid]] | 1964-04-25 | | | [[Ficheiro:(Isabel Glez Glez) Isabel Díaz Ayuso asiste al desayuno informático FORUM EUROPA con Alejandro Fernández. (47133123281) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1575 | [[:d:Q36698853|Q36698853]] | [[Mercedes Román]] | [[Madrid]] | 1945-09-26 | | 2024-07-17 | |- | style='text-align:right'| 1576 | [[:d:Q37438689|Q37438689]] | [[Ana Ramírez Cañil]] | [[Madrid]] | 1958 | | | [[Ficheiro:La escritora y periodista Ana R. Cañil (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1577 | [[:d:Q37439251|Q37439251]] | [[Dolores Cortés]] | [[Madrid]] | 1850 | | 1912 | |- | style='text-align:right'| 1578 | [[:d:Q37628612|Q37628612]] | [[Bea Beltrán]] | [[Tres Cantos (Q24012644)|Tres Cantos]] | 1997-12-10 | | | [[Ficheiro:Bea Beltrán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1579 | [[:d:Q37833201|Q37833201]] | [[Carmen Sobejano]] | [[Madrid]] | 1884-12-13 | [[Granada]] | 1933-06-12 | [[Ficheiro:1920-09-05, La Novela Teatral, Carmen Sobejano, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1580 | [[:d:Q38061628|Q38061628]] | [[Sara Salarrullana]] | [[Madrid]] | 2001-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1581 | [[:d:Q38226511|Q38226511]] | [[Mónica Pérez de las Heras]] | [[Madrid]] | 1965-03-05 | | | [[Ficheiro:Mónica Pérez de las Heras 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1582 | [[:d:Q39078704|Q39078704]] | [[Cristina Sánchez]] | [[Madrid]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1583 | [[:d:Q40380328|Q40380328]] | [[María Retuerto]] | [[Madrid]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1584 | [[:d:Q40687226|Q40687226]] | [[María Mañeru]] | [[Madrid]] | 1971-11-22 | | | [[Ficheiro:María Mañeru.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1585 | [[:d:Q41590632|Q41590632]] | [[Paquita Gorroño]] | [[Madrid]] | 1913-11-05 | [[Rabat]] | 2017-08-22 | [[Ficheiro:Biografía de Paquita Gorroño en la exposición "Del éxodo y del viento".jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1586 | [[:d:Q41634605|Q41634605]] | [[Rocío Jiménez]] | [[Madrid]] | 1959-01-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1587 | [[:d:Q41635676|Q41635676]] | [[Loli Sánchez]] | [[España]]<br/>[[Madrid]] | 1964-07-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1588 | [[:d:Q41672846|Q41672846]] | [[Pilar Marcos Domínguez]] | [[Madrid]] | 1962-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1589 | [[:d:Q41711139|Q41711139]] | [[Pilar Lledó Collada]] | [[Alcalá de Henares]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Pilar Lledó Collada (RPS 13-05-2017) Alcalá de Henares.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1590 | [[:d:Q41717382|Q41717382]] | [[Teresa Giráldez Fernández]] | [[Madrid]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Teresa Giráldez Fernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1591 | [[:d:Q41776896|Q41776896]] | [[Beatriz Cortázar]] | [[Madrid]] | 1963-07-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1592 | [[:d:Q41777062|Q41777062]] | [[Cristina Mediero]] | [[Madrid]] | 1984-07-08 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Cristina Mediero (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1593 | [[:d:Q41798959|Q41798959]] | [[Natalia Fabra]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1594 | [[:d:Q42183629|Q42183629]] | [[Sonia Contera|Sonia Antoranz Contera]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Sonia Contera speaking.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1595 | [[:d:Q42201009|Q42201009]] | [[Sonia Zúñiga]] | [[Madrid]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1596 | [[:d:Q42305258|Q42305258]] | [[Marina Lozano]] | [[Madrid]] | 1976-08-13 | | | [[Ficheiro:MarinaLozanodelaFuente.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1597 | [[:d:Q42307745|Q42307745]] | [[Rosa Allegue]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Rosa Allegue.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1598 | [[:d:Q42307833|Q42307833]] | [[María del Carmen Angoloti y Mesa]] | [[Madrid]] | 1875-09-07 | [[Calle de Goya, Madrid]] | 1959-11-04 | [[Ficheiro:1921-12-03, La Esfera, Duquesa de la Victoria, Gamonal (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1599 | [[:d:Q42310153|Q42310153]] | [[Sally Gutiérrez Dewar]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1600 | [[:d:Q42356285|Q42356285]] | [[Paloma Palao]] | [[Madrid]] | 1944-08-24 | [[Eivisa]] | 1986-04-01 | |- | style='text-align:right'| 1601 | [[:d:Q42566859|Q42566859]] | [[María Manzanares]] | [[Miraflores de la Sierra (Q24012725)|Miraflores de la Sierra]] | 1584 | | 17th century | |- | style='text-align:right'| 1602 | [[:d:Q42596582|Q42596582]] | [[Silvia Arderíus]] | [[Madrid]] | 1990-07-11 | | | [[Ficheiro:Silvia Arderíus Martín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1603 | [[:d:Q42685687|Q42685687]] | [[Virginia Díaz]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1604 | [[:d:Q42805982|Q42805982]] | [[África González Fernández]] | [[Madrid]] | 1962 | | | [[Ficheiro:África González Fernández (O Porriño, 2016).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1605 | [[:d:Q42859258|Q42859258]] | [[Alicia Diaz de la Fuente]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Foto Alicia Díaz de la Fuente de estudio 1. 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1606 | [[:d:Q42862078|Q42862078]] | [[Paloma Escudero]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1607 | [[:d:Q42904652|Q42904652]] | [[Lola Montes]] | [[Madrid]] | 1898-09-24 | | 1983-01-18 | [[Ficheiro:1919-01-08, Mundo Gráfico, Lola Montes, Walken (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1608 | [[:d:Q42908221|Q42908221]] | [[María de Ezpeleta y Álvarez de Toledo]] | [[Madrid]] | 1872-06-11 | [[Cidade de México]] | 1946-05-01 | |- | style='text-align:right'| 1609 | [[:d:Q43056813|Q43056813]] | [[Josefa Ruiz-García]] | [[Madrid]] | 1803 | [[Madrid]] | 1850 | |- | style='text-align:right'| 1610 | [[:d:Q43097563|Q43097563]] | [[Concepción Espejel Jorquera]] | [[Madrid]] | 1959-09-15 | | | [[Ficheiro:(Concepción Espejel) Cospedal y Rouco imponen la Gran Cruz de San Raimundo de Peñafort (12900723205) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1611 | [[:d:Q43256595|Q43256595]] | [[Rocío Cupeiro]] | [[Madrid]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1612 | [[:d:Q43307149|Q43307149]] | [[Ana María Peláez]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1613 | [[:d:Q43325408|Q43325408]] | [[Esther Arizmendi]] | [[Madrid]] | 1956-03-14 | | 2017-11-19 | [[Ficheiro:Esther Arizmendi, en la sede del Consejo de la Transparencia y Buen Gobierno (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1614 | [[:d:Q43371297|Q43371297]] | [[Marisa Núñez]] | [[Madrid]] | 20th century | [[Buenos Aires]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1615 | [[:d:Q43376340|Q43376340]] | [[Cristina Jurado]] | [[Madrid]] | 1972-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1616 | [[:d:Q43378711|Q43378711]] | [[Sandra Gómez]] | [[Madrid]] | 1993-01-23 | | | [[Ficheiro:108 Sandra Gomez SPA 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1617 | [[:d:Q43379803|Q43379803]] | [[Ana Campoy]] | [[Madrid]] | 1979-12-07<br/>1979 | | | [[Ficheiro:Ana-campoy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1618 | [[:d:Q43387082|Q43387082]] | [[Juanita Mansó]] | [[Madrid]] | 1872 | [[Madrid]] | 1957-02-25 | [[Ficheiro:1920-03-07, La Novela Teatral, Juanita Manso, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1619 | [[:d:Q43673839|Q43673839]] | [[Isabel Tintero]] | [[Madrid]] | 1747 | [[Chapel of the Virgen de la Paloma]] | 1813-10-30 | |- | style='text-align:right'| 1620 | [[:d:Q43738667|Q43738667]] | [[Carmen Coronado]] | [[Madrid]] | 1940-06-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1621 | [[:d:Q43778298|Q43778298]] | [[Ángeles Chamorro]] | [[Madrid]] | 1937-03-01 | [[Guadalaxara, España|Guadalaxara]] | 2003-02-11 | |- | style='text-align:right'| 1622 | [[:d:Q44102907|Q44102907]] | [[Rafaela Abadía]] | [[Madrid]] | 1892-03-02 | [[Castelló de la Plana]] | 1983-08-10 | [[Ficheiro:Rafaela Abadia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1623 | [[:d:Q44181678|Q44181678]] | [[Yara Puebla]] | [[Alcalá de Henares]] | 1990-11-16 | | | [[Ficheiro:Yara Puebla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1624 | [[:d:Q44288038|Q44288038]] | [[Joana Pastrana Galindo]] | [[Madrid]] | 1990-09-29 | | | [[Ficheiro:(Joana Pastrana) Mayer reclama el acceso al deporte en igualdad de condiciones para mujeres y hombres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1625 | [[:d:Q44438189|Q44438189]] | [[Luisa Calderón]] | [[Madrid]] | 1858-12 | [[Madrid]] | 1924-08-18 | [[Ficheiro:1919-03-16, La Novela Teatral, Luisa G. Calderón, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1626 | [[:d:Q44449959|Q44449959]] | [[Ana de Siria]] | [[Madrid]] | 1879-12-15 | [[Madrid]] | 1951-12-15 | [[Ficheiro:1919-06-15, La Novela Teatral, Ana Siria, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1627 | [[:d:Q44473944|Q44473944]] | [[María Jesús Echevarría]] | [[Madrid]] | 1932-09-29 | [[Madrid]] | 1963-08-17 | |- | style='text-align:right'| 1628 | [[:d:Q44514839|Q44514839]] | [[La Checa]] | [[Madrid]] | 1903 | | | [[Ficheiro:1919-06-01, La Novela Teatral, Emilia Gómez (La Checa), Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1629 | [[:d:Q44573455|Q44573455]] | [[Olga María Ramos]] | [[Madrid]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Mantón centenario.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1630 | [[:d:Q44623462|Q44623462]] | [[María Eugenia Carballedo Berlanga]] | [[Madrid]] | 1971-09-04 | | | [[Ficheiro:(Eugenia Carballedo) Acto de Ayuso en Galapagar (47943005421) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1631 | [[:d:Q44623772|Q44623772]] | [[María Josefa Aguado del Olmo]] | [[San Sebastián de los Reyes]] | 1958-09-18 | | | [[Ficheiro:(María Josefa Aguado del Olmo) Foro Abierto de Mujer (27178495911) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1632 | [[:d:Q44861746|Q44861746]] | [[Elisa de Calonje y Page]] | [[Calle de San Nicolás, Madrid]]<br/>[[Madrid]] | 1887-06-02 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1633 | [[:d:Q45174504|Q45174504]] | [[Marisa Roesset Velasco]] | [[Madrid]] | 1904-03-06 | [[Madrid]] | 1976-11-18 | [[Ficheiro:Marisa Roesset, "Lola la gitana" (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1634 | [[:d:Q45291309|Q45291309]] | [[Gabriela Bettini]] | [[Madrid]] | 1977-11-08 | | | [[Ficheiro:Profile Gabriela.bettini.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1635 | [[:d:Q45346914|Q45346914]] | [[Sandra Escacena]] | [[Madrid]] | 2001-03-30 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Sandra Escacena y Paco Plaza (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1636 | [[:d:Q45365787|Q45365787]] | [[Encarnación López]] | [[Madrid]] | 1902 | | No/unknown value | [[Ficheiro:1921-05-24, El Liberal, Encarnación Sevilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1637 | [[:d:Q45566299|Q45566299]] | [[Margarita del Val|Margarita del Val Latorre]] | [[Madrid]] | 1959-09-28 | | | [[Ficheiro:Margarita del Val Latorre 2021 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1638 | [[:d:Q46096224|Q46096224]] | [[María Isabel Martínez Campos]] | [[Madrid]] | 1926-03-08 | [[Madrid]] | 2017-12-02 | |- | style='text-align:right'| 1639 | [[:d:Q46235717|Q46235717]] | [[María Luisa Pérez Herrero]] | [[Madrid]] | 1898-04-12 | [[Madrid]] | 1934-05-26 | [[Ficheiro:María Luísa Pérez Herrero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1640 | [[:d:Q46314447|Q46314447]] | [[María Paz Martínez Unciti]] | [[Madrid]] | 1918 | | 1936 | |- | style='text-align:right'| 1641 | [[:d:Q46475208|Q46475208]] | [[María Lacalle]] | [[Madrid]] | 1898-10-13 | | | [[Ficheiro:1918-04-10, Revista Hispánica, María Lacalle, Walken (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1642 | [[:d:Q46596528|Q46596528]] | [[Matilde Franco y Aparicio]] | [[Madrid]] | 1856-02-13 | [[Madrid]] | 1931-11-25 | [[Ficheiro:Matildo Franco Aparicio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1643 | [[:d:Q46999259|Q46999259]] | [[Conchita Gélabert]] | [[Madrid]] | 1857-04-21 | [[rue de Naples]] | 1922-07-12 | [[Ficheiro:Conchita Gelabert by Nadar 05.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1644 | [[:d:Q47067560|Q47067560]] | [[Elsa González]] | [[Madrid]] | 1954-09-06 | | | [[Ficheiro:(Elsa González) Premios ¡Bravo! 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1645 | [[:d:Q47089539|Q47089539]] | [[Adela Balboa y Gómez]] | [[Madrid]] | 1852 | [[Madrid]] | 1890 | |- | style='text-align:right'| 1646 | [[:d:Q47089792|Q47089792]] | [[Fausta Elorz y Olías]] | [[Madrid]] | 19th century | [[Madrid]] | 1906-08-15 | [[Ficheiro:Retrato de Fausta Elorz y Olías.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1647 | [[:d:Q47091966|Q47091966]] | [[Pilar Molina Llorente]] | [[Madrid]] | 1943-12-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1648 | [[:d:Q47093239|Q47093239]] | [[Beatriz Agredano Lozano]] | [[Madrid]] | 1975 | [[Madrid]] | 1996-11-27 | |- | style='text-align:right'| 1649 | [[:d:Q47160547|Q47160547]] | [[Nieves Goicoechea]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:(Nieves Goicoechea) Fernández de la Vega preside la toma de posesión del nuevo secretario de Estado de Comunicación. Pool Moncloa. 11 de marzo de 2010 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1650 | [[:d:Q47171901|Q47171901]] | [[Ana Cela Trulock]] | [[Madrid]] | 1928-12-01 | | 2018-01-04 | |- | style='text-align:right'| 1651 | [[:d:Q47191111|Q47191111]] | [[Belén de Uña Marzo]] | [[Madrid]] | 1993-08-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1652 | [[:d:Q47217035|Q47217035]] | [[Raquel Cárcamo]] | [[Madrid]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 1653 | [[:d:Q47421733|Q47421733]] | [[Αμπάρο Ιλάνα]] | [[Madrid]] | 1934-05-25 | [[Madrid]] | 2001-05-17 | [[Ficheiro:(Amparo Illana) Adolfo Suárez y su esposa, Amparo de Illana en el Palacio de la Moncloa. Pool Moncloa. 19 de septiembre de 1979 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1654 | [[:d:Q47460712|Q47460712]] | [[Arancha del Toro]] | [[Madrid]] | 1973-12-31 | | | [[Ficheiro:Arancha Del Toro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1655 | [[:d:Q47464110|Q47464110]] | [[Alicia Delibes Liniers]] | [[Madrid]] | 1950-04-28 | | | [[Ficheiro:(Alicia Delibes) Presentación Candidatura del PP al ayuntamiento de Madrid (2015) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1656 | [[:d:Q47480817|Q47480817]] | [[Marta Marbán]] | [[Madrid]] | 1976-11-11 | | | [[Ficheiro:Marta Marbán 2016 (cropped) Tele-K.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1657 | [[:d:Q47483186|Q47483186]] | [[Carolina del Olmo]] | [[Madrid]] | 1974 | | | [[Ficheiro:(Carolina del Olmo). Barrio Canino. Carolina del Olmo - ¿Dónde está mi tribu? - Otra crianza es posible - Ágora Sol Radio (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1658 | [[:d:Q47483669|Q47483669]] | [[Gádor Ongil]] | [[Madrid]] | 1956-03-26 | | | [[Ficheiro:Inauguración de la nueva sede del PP de Torrelodones, 17 de abril de 2017 (33308595443).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1659 | [[:d:Q47483997|Q47483997]] | [[Antonia Rosado Casas]] | [[Madrid]] | 1923-05-08 | [[Madrid]] | 1996-04-11 | |- | style='text-align:right'| 1660 | [[:d:Q47490097|Q47490097]] | [[María Guerra]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:María Guerra en la presentación de la 36ª Semana de Cine Español de Carabanchel (2018).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1661 | [[:d:Q47490746|Q47490746]] | [[Isabel Serra]] | [[Madrid]] | 1989-08-15 | | | [[Ficheiro:Isabel Serra Sánchez, 2024 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1662 | [[:d:Q47495105|Q47495105]] | [[Amparo Lorenza Rivelles Guillén]] | [[Madrid]] | 1891-04-14 | [[Valencia]] | 1976-09-22 | |- | style='text-align:right'| 1663 | [[:d:Q47499539|Q47499539]] | [[Ana García D'Atri]] | [[Madrid]] | 1967-10-28 | | | [[Ficheiro:(Ana García D’Atri) 22-11-2012 Visita Centro Fernando de Los Ríos (8209214898) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1664 | [[:d:Q47509269|Q47509269]] | [[Sandra Hermida Muñiz]] | [[Madrid]] | 1972-07-22 | | | [[Ficheiro:Sandra Hermida.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1665 | [[:d:Q47509337|Q47509337]] | [[Mónica Laguna]] | [[Madrid]] | 1964-08-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1666 | [[:d:Q47509527|Q47509527]] | [[Belén Atienza Azcona]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Belen Atienza Azcona (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1667 | [[:d:Q47509528|Q47509528]] | [[Arantxa Aguirre]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Richard Perron, Arantxa Aguirre y José Luis López Linares (Dancing Beethoven) 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1668 | [[:d:Q47514791|Q47514791]] | [[María de los Ángeles Morales Lovaine]] | [[Madrid]] | 1929-01-14 | [[Madrid]] | 2013-05-28 | |- | style='text-align:right'| 1669 | [[:d:Q47516772|Q47516772]] | [[Nuria C. Botey]] | [[Madrid]] | 1977-03-08 | | | [[Ficheiro:Nuria C. Botey.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1670 | [[:d:Q47712124|Q47712124]] | [[Inés de León]] | [[Madrid]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 1671 | [[:d:Q48331782|Q48331782]] | [[Elena Álvarez Mellado]] | [[Madrid]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 1672 | [[:d:Q48475353|Q48475353]] | [[Bibiana Medialdea]] | [[Madrid]] | 1977-05-28 | | | [[Ficheiro:Bibiana Medialdea (2017).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1673 | [[:d:Q48633742|Q48633742]] | [[Inés Toharia Terán]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1674 | [[:d:Q48691935|Q48691935]] | [[María Victoria Fernández-Latorre]] | [[Madrid]] | 1906-01-08 | [[Madrid]] | 2000-12-19 | |- | style='text-align:right'| 1675 | [[:d:Q48720988|Q48720988]] | [[Begoña Torres González]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Begoña Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1676 | [[:d:Q48838034|Q48838034]] | [[Yolanda García]] | [[Madrid]] | 1973-05-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1677 | [[:d:Q48868929|Q48868929]] | [[Blanca Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1990-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1678 | [[:d:Q49114354|Q49114354]] | [[Déborah F. Muñoz]] | [[Madrid]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 1679 | [[:d:Q49242734|Q49242734]] | [[Rosa Bonet]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1680 | [[:d:Q50206528|Q50206528]] | [[Isabel Zubiaurre]] | [[Madrid]] | 1985-08-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1681 | [[:d:Q50236822|Q50236822]] | [[María Mittelbrunn]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 1682 | [[:d:Q50288667|Q50288667]] | [[Emilia Elías Ballesteros]] | [[Madrid]] | 1898-10-02 | [[Cidade de México]] | 1976-10 | |- | style='text-align:right'| 1683 | [[:d:Q50290687|Q50290687]] | [[Margarita Salaverría Galárraga]] | [[Madrid]] | 1911 | [[Madrid]] | 2000-12-07 | [[Ficheiro:Margarita Salaberria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1684 | [[:d:Q50293066|Q50293066]] | [[Paula Anta]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 1685 | [[:d:Q50375982|Q50375982]] | [[María Victoria López-Cordón Cortezo]] | [[Madrid]] | 1949<br/>1942 | | | |- | style='text-align:right'| 1686 | [[:d:Q50377956|Q50377956]] | [[Fuencisla Clemares]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1687 | [[:d:Q50381002|Q50381002]] | [[Consuelo Sanz Pastor y Fernández de Piérola]] | [[Madrid]] | 1916 | | 2014-05-30 | |- | style='text-align:right'| 1688 | [[:d:Q50381438|Q50381438]] | [[María Paz García-Bellido]] | [[Madrid]] | 1940-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1689 | [[:d:Q50390268|Q50390268]] | [[Lucía Mbomío]] | [[Alcorcón]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Lucía Mbomío presentation, 2019 06 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1690 | [[:d:Q50399817|Q50399817]] | [[Alicia Arévalo González]] | [[Madrid]] | 1965<br/>1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1691 | [[:d:Q50413422|Q50413422]] | [[Juana Francisca Rubio]] | [[Madrid]] | 1911-12-27 | [[Madrid]] | 2008-01-28 | |- | style='text-align:right'| 1692 | [[:d:Q50490207|Q50490207]] | [[Consuelo Gutiérrez del Arroyo González]] | [[Madrid]] | 1910-01-14 | [[Madrid]] | 2005 | [[Ficheiro:CONSUELO GUTIERREZ DEL ARROYO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1693 | [[:d:Q50492379|Q50492379]] | [[Sara Osuna]] | [[Madrid]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Sara Osuna Acedo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1694 | [[:d:Q50514353|Q50514353]] | [[Natalia Peiro Pérez]] | [[Madrid]] | 1975-11-19 | | | [[Ficheiro:Natalia Peiro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1695 | [[:d:Q50634772|Q50634772]] | [[Isabel Díaz Ayuso]] | [[Madrid]] | 1978-10-17 | | | [[Ficheiro:Isabel Díaz Ayuso en el séptimo aniversario de El Huffpost (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1696 | [[:d:Q50637878|Q50637878]] | [[Raquel Huerta]] | [[Madrid]] | 1988-01-07 | | | [[Ficheiro:Raquel Huerta 2015b (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1697 | [[:d:Q50737549|Q50737549]] | [[Pilar Sánchez Acera]] | [[Madrid]] | 1974-07-06 | | | [[Ficheiro:Pilar Sánchez Acera (6779677340) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1698 | [[:d:Q50755437|Q50755437]] | [[Laura Díaz Román]] | [[Madrid]] | 1959-09-15 | | | [[Ficheiro:(Laura Díaz Román) Debate de investidura (18465750664) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1699 | [[:d:Q50756777|Q50756777]] | [[Olga Abasolo]] | [[Madrid]] | 1966-12-22 | | | [[Ficheiro:Olga Abasolo 2016 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1700 | [[:d:Q50769796|Q50769796]] | [[Yolanda Barba Galera]] | [[Vallecas]] | No/unknown value | | | [[Ficheiro:Yolanda Barba (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1701 | [[:d:Q50808033|Q50808033]] | [[Laura Barquero]] | [[Madrid]] | 2001-10-12 | | | [[Ficheiro:2018 EC Laura Barquero Aritz Maestu 2018-01-18 19-59-44 (cropped) - Barquero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1702 | [[:d:Q50821054|Q50821054]] | [[Eva Piera]] | [[Madrid]] | 1968-05-04 | | | [[Ficheiro:Eva Piera 2012 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1703 | [[:d:Q50821099|Q50821099]] | [[María de las Mercedes Delgado de Robles Sanguino]] | [[Madrid]] | 1955-04-07 | | | [[Ficheiro:(María de las Mercedes Delgado de Robles Sanguino) PP Madrid. IMG 9836 (41555445660) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1704 | [[:d:Q50876469|Q50876469]] | [[Ángela García Rives]] | [[Madrid]] | 1891-06-02 | | 1968<br/>No/unknown value | [[Ficheiro:Angela garcia rives.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1705 | [[:d:Q51161280|Q51161280]] | [[Aída Gómez]] | [[Madrid]] | 1967-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1706 | [[:d:Q51280886|Q51280886]] | [[María Pedraza]] | [[Madrid]] | 1996-01-26 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - María Pedraza (cropped2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1707 | [[:d:Q51513588|Q51513588]] | [[Ana Camíns]] | [[Madrid]] | 1979-02-26 | | | [[Ficheiro:(Ana Camíns) Entrega premios -PopularesAlcobendas18 a Ana Pastor y Pio Garcia Escudero. (44042625210) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1708 | [[:d:Q51646338|Q51646338]] | [[Icíar Montes]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1709 | [[:d:Q51695092|Q51695092]] | [[Irene de Miguel]] | [[Madrid]] | 1981 | | | [[Ficheiro:(Irene de Miguel) Reunión Guillermo Fernández Vara PODEMOS (17757944544) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1710 | [[:d:Q51725986|Q51725986]] | [[Nerea Torres]] | [[Madrid]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Nerea Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1711 | [[:d:Q51765153|Q51765153]] | [[Ana Isabel Pérez Baos]] | [[Madrid]] | 1987-01-26 | | | [[Ficheiro:(Ana Isabel Pérez Baos) Pio García-Escudero preside la reunión de la Junta Directiva Autonomía PP Madrid. (31470403517) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1712 | [[:d:Q51796097|Q51796097]] | [[Lali Vaquero]] | [[Madrid]] | 1956-03-20 | | | [[Ficheiro:(Lali Vaquero) Acto Educación Pública Alpedrete. IMG 1600 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1713 | [[:d:Q51840929|Q51840929]] | [[Concepción Jaramillo Guijarro]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1714 | [[:d:Q51845268|Q51845268]] | [[Carolina Álvarez Ruiz]] | [[Madrid]] | 1821 | [[Madrid]] | 1913-06-18 | |- | style='text-align:right'| 1715 | [[:d:Q51880266|Q51880266]] | [[Ana María López Calleja]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1716 | [[:d:Q51881213|Q51881213]] | [[Milagros Rey Hombre]] | [[Madrid]] | 1930-10-22 | [[A Coruña]] | 2014-03-17 | |- | style='text-align:right'| 1717 | [[:d:Q51881446|Q51881446]] | [[Inmaculada Ibáñez de Cáceres]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1718 | [[:d:Q51881450|Q51881450]] | [[Marta García Aller]] | [[Madrid]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Marta García Aller.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1719 | [[:d:Q51881555|Q51881555]] | [[Barbara Caffarel]] | [[Madrid]] | 1978 | | | [[Ficheiro:BÁRBARA CAFFAREL - ACTRIZ.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1720 | [[:d:Q51882483|Q51882483]] | [[Inés Berrio]] | [[Madrid]] | 1974-10-16 | | | [[Ficheiro:(Inés Berrio) Navidad en PP Rivas Vaciamadrid, 12 diciembre 2017 (38312634184) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1721 | [[:d:Q51883201|Q51883201]] | [[Carlos Clemente de Espanha]] | [[Mosteiro do Escorial]] | 1771 | | 1774-03-07 | [[Ficheiro:Carlos Clemente of Spain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1722 | [[:d:Q51885676|Q51885676]] | [[Isabel Redondo Alcaide]] | [[Madrid]] | 1962-10-19 | | | [[Ficheiro:(Isabel Redondo) 2018 Reunión con el Grupo Popular en la Asamblea de Madrid (42458362061) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1723 | [[:d:Q51885721|Q51885721]] | [[Elena González-Moñux Vázquez]] | [[Madrid]] | 1962-11-26 | | | [[Ficheiro:(Elena González-Moñux) Inauguración sede PP Fuencarral-El Pardo (26454082901) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1724 | [[:d:Q51885837|Q51885837]] | [[María Francisca de Sales Portocarrero]] | [[Madrid]] | 1754-06-10 | [[Logroño]] | 1808-04-15 | [[Ficheiro:María Francisca de Sales Portocarrero, Countess of Montijo.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1725 | [[:d:Q51886185|Q51886185]] | [[Rosa Arauzo]] | [[Madrid]] | 1945-02-18 | | | [[Ficheiro:Rosa Arauzo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1726 | [[:d:Q51955186|Q51955186]] | [[Sara Gómez Martín]] | [[Madrid]] | 1959-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1727 | [[:d:Q51955188|Q51955188]] | [[Esther Acebo]] | [[Madrid]] | 1983-01-19 | | | [[Ficheiro:Esther Acebo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1728 | [[:d:Q52083688|Q52083688]] | [[Francis Bartolozzi]] | [[Madrid]] | 1908-09-06 | [[Pamplona]] | 2004-11-08 | [[Ficheiro:Francis Bartolozzi. Kartelgile, marrazkigile, margolari, idazle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1729 | [[:d:Q52084097|Q52084097]] | [[Carla Berrocal]] | [[Madrid]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Carla Berrocal. 40 Comic Barcelona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1730 | [[:d:Q52266624|Q52266624]] | [[Ana Rodríguez Rosell]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1731 | [[:d:Q52270126|Q52270126]] | [[Pilar Martínez]] | [[Villaviciosa de Odón]] | 1961-08-23 | | | [[Ficheiro:(Pilar Martínez López) Juan Carlos Vera, Ana Camins, Alfonso Serrano y Isabel Díaz Ayuso asisten al pregón de las fiestas de Boadilla del Monte. (30218631037) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1732 | [[:d:Q52285056|Q52285056]] | [[Cati Rodríguez Morcillo]] | [[Madrid]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Cati Rodríguez Morcillo, alcaldesa de San Fernando de Henares.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1733 | [[:d:Q52288798|Q52288798]] | [[Natalia Núñez Jiménez]] | [[Cenicientos]] | 1984-11-11 | | | [[Ficheiro:(Natalia Núñez Jiménez) Reunión con alcaldesas. Diciembre 2015 (24039361996) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1734 | [[:d:Q52353442|Q52353442]] | [[Yolanda Gil]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1735 | [[:d:Q52634169|Q52634169]] | [[Tiffany Fred]] | [[Madrid]] | 1986-12-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1736 | [[:d:Q52662570|Q52662570]] | [[Encarnación García Amo]] | [[Madrid]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 1737 | [[:d:Q52711926|Q52711926]] | [[Eva Montoro]] | [[Madrid]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 1738 | [[:d:Q53549503|Q53549503]] | [[Alicia Domínguez Pérez]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1739 | [[:d:Q53549733|Q53549733]] | [[Julia Escobar Moreno]] | [[Madrid]] | 1946-07-24 | [[Madrid]] | 2024-12-09 | |- | style='text-align:right'| 1740 | [[:d:Q53613562|Q53613562]] | [[Cecilia Castro]] | [[San Agustín del Guadalix]] | 1997-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1741 | [[:d:Q53643575|Q53643575]] | [[Boti García Rodrigo]] | [[Madrid]] | 1945-05-30 | | | [[Ficheiro:Boti García Rodrigo en presentando la muestra “Subversivas - 40 años de activismo LGTB en España”.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1742 | [[:d:Q53779874|Q53779874]] | [[Arantxa Mejías Cano]] | [[Madrid]] | 1989-02-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1743 | [[:d:Q53781185|Q53781185]] | [[Alejandra Jacinto Uranga]] | [[Madrid]] | 1989-08-04 | | | [[Ficheiro:FER 2778 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1744 | [[:d:Q53911789|Q53911789]] | [[María Pascual de la Torre]] | [[Madrid]] | 1974-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1745 | [[:d:Q54006396|Q54006396]] | [[Helena Herrero]] | [[Madrid]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1746 | [[:d:Q54006760|Q54006760]] | [[Eulalia de Prada]] | [[Chamberí]] | 1908-03-13 | [[Vigo]] | 1989-01-31 | |- | style='text-align:right'| 1747 | [[:d:Q54310488|Q54310488]] | [[Matilde Peralta del Amo]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1748 | [[:d:Q54581147|Q54581147]] | [[Carmen Alcoverro y López]] | [[Madrid]] | 1872 | | 20th century | [[Ficheiro:Carmen-alcoverro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1749 | [[:d:Q54806936|Q54806936]] | [[Teresa Ribera]] | [[Madrid]] | 1969-05-19 | | | [[Ficheiro:Teresa Ribera 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1750 | [[:d:Q54823841|Q54823841]] | [[Ana Cela]] | [[Madrid]] | 1983-03-30 | | | [[Ficheiro:Anacela.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1751 | [[:d:Q54830302|Q54830302]] | [[Dolores Delgado]] | [[Madrid]] | 1962-11-09 | | | [[Ficheiro:(Dolores Delgado) Acto Homenaje en Cáceres (46540177085) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1752 | [[:d:Q54847052|Q54847052]] | [[Cecilia Krull]] | [[Madrid]] | 1986-06-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1753 | [[:d:Q54861046|Q54861046]] | [[Inmaculada Vicent]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1754 | [[:d:Q54883642|Q54883642]] | [[Paloma Sánchez-Garnica]] | [[Madrid]] | 1962-04-01 | | | [[Ficheiro:Paloma-Sánchez-Garnica.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1755 | [[:d:Q54932964|Q54932964]] | [[María José Segarra Crespo]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:María José Segarra, fiscal general del Estado (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1756 | [[:d:Q54961226|Q54961226]] | [[Marisa Centeno]] | [[Madrid]] | 1970-08-16 | | | [[Ficheiro:Marisa Centeno 1987 Varna.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1757 | [[:d:Q54972842|Q54972842]] | [[Yolanda Ibarrola]] | [[Madrid]] | 1964-02-14 | | | [[Ficheiro:(Yolanda Ibarrola) 2018 - Sesión de Control Ejecutivo Regional (42407878132) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1758 | [[:d:Q55061829|Q55061829]] | [[Jana Pacheco]] | [[Fuenlabrada]] | 1985-04-18 | | | [[Ficheiro:Jana Pacheco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1759 | [[:d:Q55081105|Q55081105]] | [[Beatriz Martín]] | [[Madrid]] | 1974-09-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1760 | [[:d:Q55087533|Q55087533]] | [[Itziar Pascual Ortiz]] | [[Madrid]] | 1967-05-13 | | | [[Ficheiro:Foto Itziar Pascual.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1761 | [[:d:Q55100886|Q55100886]] | [[María de los Ángeles de Beruete y Moret]] | [[Madrid]] | 1844-02-27 | [[San Ildefonso, Segovia|Real Sitio de San Ildefonso]] | 1904-08-04 | [[Ficheiro:F. de Madrazo - 1877, María de los Ángeles Beruete y Moret, Condesa de Muguiro (Colección particular, Madrid, 131 x 86 cm).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1762 | [[:d:Q55161792|Q55161792]] | [[Blanca Berlín]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Blanca Berlín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1763 | [[:d:Q55161870|Q55161870]] | [[Susana López Rubio]] | [[Madrid]] | 1978-04-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1764 | [[:d:Q55186318|Q55186318]] | [[Cristina de Vargas]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1765 | [[:d:Q55220377|Q55220377]] | [[Máriam Martínez-Bascuñán]] | [[Madrid]] | 1979-07-21 | | | [[Ficheiro:Máriam Martínez-Bascuñán (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1766 | [[:d:Q55263741|Q55263741]] | [[Silvia Buabent]] | [[Circunscrición electoral de Madrid]] | 1973-06-10 | | | [[Ficheiro:Sílvia Buabent 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1767 | [[:d:Q55361720|Q55361720]] | [[Celia Blanco Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1972-07-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1768 | [[:d:Q55363177|Q55363177]] | [[Ana Justel]] | [[Madrid]] | 1967-12-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1769 | [[:d:Q55436708|Q55436708]] | [[Paloma García Romero]] | [[Madrid]] | 1961-03-17 | | | [[Ficheiro:(Paloma García Romero) AACU3439 (29427227188) 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1770 | [[:d:Q55454742|Q55454742]] | [[Adonina Tardón]] | [[Madrid]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1771 | [[:d:Q55489841|Q55489841]] | [[Carmen Toledano Rico]] | [[Madrid]] | 1957-05-03 | | | [[Ficheiro:(Carmen Toledano Rico) IV Jornada Autismo y Sanidad - 19.6.2013 - Mesa Redonda- Asociación Antares (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1772 | [[:d:Q55496545|Q55496545]] | [[Pilar Llop]] | [[Madrid]] | 1973-08-03 | | | [[Ficheiro:Foto oficial de Pilar Llop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1773 | [[:d:Q55500507|Q55500507]] | [[Ana María Leyra]] | [[Madrid]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 1774 | [[:d:Q55558033|Q55558033]] | [[Concha Roldán]] | [[Madrid]] | 1958-09-14 | | | [[Ficheiro:Concha Roldán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1775 | [[:d:Q55656565|Q55656565]] | [[Belén Barreiro]] | [[Madrid]] | 1968-08-13 | | | [[Ficheiro:(Belén Barreiro) Clausura de las II Jornadas sobre descentralización y reequilibrio territorial de Madrid 15 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1776 | [[:d:Q55687532|Q55687532]] | [[María Cinta Montagut]] | [[Madrid]] | 1946-12-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1777 | [[:d:Q55688363|Q55688363]] | [[Teresa Núñez González]] | [[Madrid]] | 1941-11-01 | | | [[Ficheiro:Teresa Núñez González.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1778 | [[:d:Q55726343|Q55726343]] | [[María del Adalid]] | [[Madrid]] | 1874-05-31 | [[Lóngora, Liáns, Oleiros|Lóngora]] | 1930-01-18 | [[Ficheiro:María del Adalid, ano 1909.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1779 | [[:d:Q55767806|Q55767806]] | [[Emma Cifuentes]] | [[Madrid]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1780 | [[:d:Q55767808|Q55767808]] | [[Fátima Anllo Vento]] | [[Madrid]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Fátima Anllo Vento.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1781 | [[:d:Q55767837|Q55767837]] | [[Lucía Fuengallego]] | [[Madrid]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Lucía Fuengallego en el estreno de 'Tito Andrónico'.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1782 | [[:d:Q55831300|Q55831300]] | [[Ana Serret Ituarte]] | [[Madrid]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 1783 | [[:d:Q55862939|Q55862939]] | [[María Cristina Fernanda Brunetti Gayoso de los Cobos]] | [[Madrid]] | 1831-01-25 | [[Donostia]] | 1914-08-13 | [[Ficheiro:Cristina Brunetti, Duquesa de Mandas.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1784 | [[:d:Q55868780|Q55868780]] | [[Margarita Delgado Tejero]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Margarita Delgado 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1785 | [[:d:Q55946887|Q55946887]] | [[Gloria Nielfa Cristobal]] | [[Madrid]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Gloria Nielfa 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1786 | [[:d:Q55949317|Q55949317]] | [[Mercedes García-Arenal]] | [[Madrid]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 1787 | [[:d:Q55949342|Q55949342]] | [[Pilar Folguera]] | [[Madrid]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 1788 | [[:d:Q55949766|Q55949766]] | [[Elena Salvador de Puigvert]] | [[Madrid]] | 1927 | [[Barcelona]] | 2017-10-13 | |- | style='text-align:right'| 1789 | [[:d:Q55984360|Q55984360]] | [[Andrea Hernangómez]] | [[Madrid]] | 2000 | | | |- | style='text-align:right'| 1790 | [[:d:Q55989565|Q55989565]] | [[Marina Romero]] | [[Madrid]] | 1908 | [[Madrid]] | 2000<br/>2001-08-15 | |- | style='text-align:right'| 1791 | [[:d:Q55993727|Q55993727]] | [[Teresa Eguibar]] | [[Madrid]] | 1940-07-05 | [[Madrid]] | 2000-01-26 | |- | style='text-align:right'| 1792 | [[:d:Q56000286|Q56000286]] | [[Pilar Fernández Uriel]] | [[Madrid]] | 1947-04-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1793 | [[:d:Q56072349|Q56072349]] | [[Encarnación Orozco]] | [[Madrid]] | 1963-08-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1794 | [[:d:Q56073417|Q56073417]] | [[Sara Saldaña]] | [[Leganés]] | 2000-07-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1795 | [[:d:Q56073418|Q56073418]] | [[Blanca Toledano]] | [[Madrid]] | 2000-11-03 | | | [[Ficheiro:Blanca Toledano Laut.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1796 | [[:d:Q56164688|Q56164688]] | [[Esther Gómez Morante]] | [[Madrid]] | 1973 | | | [[Ficheiro:(Esther Gómez Morante) Manuela Carmena en la Pradera de San Isidro (03) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1797 | [[:d:Q56190133|Q56190133]] | [[Yolanda Rodríguez Martínez]] | [[Madrid]] | 1965 | | | [[Ficheiro:(Yolanda Rodríguez) Ante el Golpe de la Mafia, Democracia 20161029 IMG 5900 (30632184656) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1798 | [[:d:Q56223068|Q56223068]] | [[Ainhoa Pinedo]] | [[Madrid]] | 1983-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1799 | [[:d:Q56237443|Q56237443]] | [[Luisa María Narváez]] | [[Madrid]] | 1912-10-01 | [[Ávila]] | 1983-05-06 | |- | style='text-align:right'| 1800 | [[:d:Q56255026|Q56255026]] | [[Patricia Peñalver]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1801 | [[:d:Q56255045|Q56255045]] | [[Paloma Moro]] | [[Madrid]] | 1982-06-18 | | | [[Ficheiro:Paloma Moro 01b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1802 | [[:d:Q56258990|Q56258990]] | [[Cristina Marsans]] | [[Madrid]] | 1946-05-09 | [[Madrid]] | 2018-08-26 | |- | style='text-align:right'| 1803 | [[:d:Q56275972|Q56275972]] | [[Margarita Salvi]] | [[Xetafe]] | 1897 | [[Santiago de Chile]] | 1981-03-13 | [[Ficheiro:Margarita Salvi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1804 | [[:d:Q56318844|Q56318844]] | [[Ana María de Acuña y Guzmán]] | [[Madrid]] | 1599 | [[Madrid]] | 1683-02-10 | |- | style='text-align:right'| 1805 | [[:d:Q56461307|Q56461307]] | [[Silvia Terrón]] | [[Madrid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 1806 | [[:d:Q56478953|Q56478953]] | [[María del Carmen Cuesta Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1922-12-23 | [[Valencia]] | 2010-10-16 | |- | style='text-align:right'| 1807 | [[:d:Q56525407|Q56525407]] | [[Sarah Casado Thomas]] | [[Madrid]] | 1991-07-02 | | | [[Ficheiro:Sarah Casado Thomas Alex Bach 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1808 | [[:d:Q56561418|Q56561418]] | [[Ángela Roca de Togores Aguirre-Solarte]] | [[Madrid]] | 1859-03-01 | [[Madrid]] | 1915-08-05 | [[Ficheiro:1911-02-08, La Ilustración Española y Americana, Ángela Roca de Togores, marquesa de Pozo Rubio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1809 | [[:d:Q56581403|Q56581403]] | [[Angus Freijo]] | [[Madrid]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Angus Freijo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1810 | [[:d:Q56582231|Q56582231]] | [[Beatríz Oses]] | [[Madrid]] | 1972-11-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1811 | [[:d:Q56598686|Q56598686]] | [[Mate Cantero]] | [[Madrid]] | 1961-05-05 | [[Madrid]] | 2015-08-11 | |- | style='text-align:right'| 1812 | [[:d:Q56605552|Q56605552]] | [[Ana Requena]] | [[Madrid]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Ana Requena (segundo aniversario de eldiario.es).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1813 | [[:d:Q56631700|Q56631700]] | [[Almudena Carracedo]] | [[Madrid]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Almudena Carracedo - 40688786801.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1814 | [[:d:Q56677166|Q56677166]] | [[Teresa Moro]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Teresa Moro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1815 | [[:d:Q56825206|Q56825206]] | [[Beatriz Arceredillo Martín]] | [[Parla]] | 1974-01-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1816 | [[:d:Q56996400|Q56996400]] | [[Ana Ortega Molina]] | [[Madrid]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1817 | [[:d:Q57039469|Q57039469]] | [[Casilda Fernández de Córdoba y Rey]] | [[Madrid]] | 1941<br/>1919 | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1998-04-14<br/>1998 | |- | style='text-align:right'| 1818 | [[:d:Q57048270|Q57048270]] | [[Raquel Yotti]] | [[Madrid]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Raquel Yotti en el encuentro "Ciencia e Investigación en la Agenda 2030" (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1819 | [[:d:Q57061795|Q57061795]] | [[Andrea G. Bravo]] | [[Madrid]] | 1982-06-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1820 | [[:d:Q57304551|Q57304551]] | [[Kika Lorace]] | [[Fuenlabrada]] | 1983-06-17 | | | [[Ficheiro:Kika Lorace Mercado de San Anton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1821 | [[:d:Q57309485|Q57309485]] | [[Mina El Hammani]] | [[Madrid]] | 1993-11-29 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Mina el Hammami (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1822 | [[:d:Q57309885|Q57309885]] | [[Noelia Posse Gómez]] | [[Madrid]] | 1978-11-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1823 | [[:d:Q57314721|Q57314721]] | [[Pilar Pedrosa]] | [[Madrid]] | 1948-11-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1824 | [[:d:Q57315473|Q57315473]] | [[Marina Lizarazu]] | [[Madrid]] | 1995-01-10 | | | [[Ficheiro:Marina Lizarazu en Tarragona 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1825 | [[:d:Q57316476|Q57316476]] | [[Eulalia Vicenti]] | [[Madrid]] | 1884 | [[Porto, Portugal|Porto]] | 1979 | [[Ficheiro:Eulalia Vicenti Díez de Tejada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1826 | [[:d:Q57336258|Q57336258]] | [[Mariola Vargas]] | [[Madrid]] | 1967-07-17 | | | [[Ficheiro:(Mariola Vargas) Juan Carlos Vera, Ana Camins, Alfonso Serrano y Isabel Díaz Ayuso asisten al pregón de las fiestas patronales de la localidad madrileña de Boadilla del Monte. (45108387282) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1827 | [[:d:Q57399734|Q57399734]] | [[María Isabel Prota Carmena]] | [[Madrid]] | 1854-11-08 | [[Madrid]] | 1928-04-08 | |- | style='text-align:right'| 1828 | [[:d:Q57420760|Q57420760]] | [[Rosa Fernandez]] | [[Madrid]] | 1983-07-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1829 | [[:d:Q57618497|Q57618497]] | [[Luisa Garreta y Huerta]] | [[Madrid]] | 1813 | | 1854-08-19 | [[Ficheiro:F. de Madrazo - 1837, Luisa Garreta y Huertas (Colección particular, 28 x 23 cm).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1830 | [[:d:Q57619958|Q57619958]] | [[Matilde de Aguilera y Gamboa]] | [[Madrid]] | 1846-10-04 | [[Madrid]] | 1874-03-25 | [[Ficheiro:Madrazo y Kuntz, Federico de - Matilde de Aguilera y Gamboa, Lady of Fontagud - Google Art Project.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1831 | [[:d:Q57622485|Q57622485]] | [[Manuela Téllez-Girón y Pimentel, Duchess of Abrantes]] | [[Madrid]] | 1794 | [[Madrid]] | 1838 | [[Ficheiro:La duquesa de Abrantes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1832 | [[:d:Q57624012|Q57624012]] | [[Josefa Manuela Téllez-Girón y Pimentel]] | [[Madrid]] | 1783-08-17 | | 1817-11-11 | [[Ficheiro:Josefa Manuela Téllez Girón por Esteve.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1833 | [[:d:Q57636172|Q57636172]] | [[Luisa de Madrazo y Garreta]] | [[Madrid]] | 1836-07-04 | | 1884-08-25 | [[Ficheiro:F. de Madrazo - 1866, Luisa de Madrazo y Garreta (Colección particular, Madrid, 85 x 72 cm).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1834 | [[:d:Q57718682|Q57718682]] | [[Inés Francisca de Silva-Bazán y Téllez Girón]] | [[Madrid]] | 1806-01-21 | [[Madrid]] | 1865-10-11 | [[Ficheiro:F. de Madrazo - 1863, Inés Francisca de Silva, Marquesa de Alcañices (Colección particular, Madrid, 205 x 124 cm).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1835 | [[:d:Q57775048|Q57775048]] | [[Sonsoles Ónega|Q57775048]] | [[Madrid]] | 1977-11-30 | | | [[Ficheiro:(Sonsoles Ónega) Sonsoles Ónega - Nosotras que lo quisimos tanto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1836 | [[:d:Q57987260|Q57987260]] | [[Luisa Rodríguez de Toro]] | [[Madrid]] | 1827-01-24 | [[Madrid]] | 1901-12-06 | |- | style='text-align:right'| 1837 | [[:d:Q58007634|Q58007634]] | [[María Acín]] | [[Madrid]] | 1988-01-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1838 | [[:d:Q58044640|Q58044640]] | [[Mercedes de Priede Hevia]] | [[Madrid]] | 1893 | | 1976 | [[Ficheiro:Mercedes de Priede.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1839 | [[:d:Q58203854|Q58203854]] | [[Soledad Ballesteros]] | [[Madrid]] | 1947-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1840 | [[:d:Q58211712|Q58211712]] | [[Sandra Gallego]] | [[Madrid]] | 1971-06-03 | | | [[Ficheiro:Sandra Gallego Christensen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1841 | [[:d:Q58235928|Q58235928]] | [[Esther Mayoko Ortega]] | [[Móstoles]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1842 | [[:d:Q58331177|Q58331177]] | [[Ester Expósito]] | [[Madrid]] | 2000-01-26 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Ester Expósito (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1843 | [[:d:Q58462848|Q58462848]] | [[Lola Índigo]] | [[Madrid]] | 1992-04-01 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Lola Índigo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1844 | [[:d:Q58877501|Q58877501]] | [[Elisa McCausland]] | [[Madrid]] | 1983-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1845 | [[:d:Q58924989|Q58924989]] | [[Nerea Moreno]] | [[Madrid]] | 2002-07-01 | | | [[Ficheiro:Nerea Moreno 2018 Guadalajara 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1846 | [[:d:Q58980874|Q58980874]] | [[Rosa Otermín]] | [[Alcorcón]] | 2000-10-02 | | | [[Ficheiro:Rosa Otermín 2024-09 Liga Depor.Coruña (2-1) 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1847 | [[:d:Q59269010|Q59269010]] | [[Isabel Alba Rico]] | [[Madrid]] | 1959-04-06 | | | [[Ficheiro:Isabel Alba Rico.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1848 | [[:d:Q59348938|Q59348938]] | [[Angélica Tanarro]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:Angélica Tanarro en Segovia 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1849 | [[:d:Q59401104|Q59401104]] | [[Mercedes González]] | [[Madrid]] | 1975-06-02 | | | [[Ficheiro:Mercedes González 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1850 | [[:d:Q59533868|Q59533868]] | [[Eva Gil]] | [[Madrid]] | 1980-10-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1851 | [[:d:Q59720612|Q59720612]] | [[Lucía Cano]] | [[Madrid]] | 1965-09-27 | | | [[Ficheiro:Selgas-cano-office-01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1852 | [[:d:Q59907749|Q59907749]] | [[Esperanza Parada Pedrosa]] | [[O Escorial, Madrid|O Escorial]] | 1928-02-18 | [[Madrid]] | 2011-01-31 | [[Ficheiro:Esperanza Parada Pedrosa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1853 | [[:d:Q60028614|Q60028614]] | [[Ángeles Bravo]] | [[Madrid]] | 1945-06-15 | [[Cidade de México]] | 2018-12-18 | |- | style='text-align:right'| 1854 | [[:d:Q60036207|Q60036207]] | [[Flora López Castrillo]] | [[Madrid]] | 1878-11-24 | | 1948 | |- | style='text-align:right'| 1855 | [[:d:Q60036258|Q60036258]] | [[Almudena Arcones]] | [[Madrid]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1856 | [[:d:Q60036284|Q60036284]] | [[Emilia Carmena Monaldi]] | [[Madrid]] | 1823-04-05 | [[Madrid]] | 1900-05-25 | |- | style='text-align:right'| 1857 | [[:d:Q60036527|Q60036527]] | [[Concepción Figuera Martínez y Güertero]] | [[Madrid]] | 1860 | [[Madrid]] | 1926-07-14 | |- | style='text-align:right'| 1858 | [[:d:Q60244744|Q60244744]] | [[Alejandrina Caro]] | [[Madrid]] | 1864 | [[Madrid]] | 1946-12-19 | |- | style='text-align:right'| 1859 | [[:d:Q60368041|Q60368041]] | [[Harriet von Waldenfels]] | [[Madrid]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1860 | [[:d:Q60502136|Q60502136]] | [[Mary Santamaría]] | [[Madrid]] | 1920-10 | [[Salamanca]] | 1943-06-23 | |- | style='text-align:right'| 1861 | [[:d:Q60607843|Q60607843]] | [[Claudia Stern]] | [[Madrid]] | 1972-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1862 | [[:d:Q60649486|Q60649486]] | [[Alicia Luna]] | [[Madrid]] | 1963-12-02 | | | [[Ficheiro:Alícia Luna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1863 | [[:d:Q60826654|Q60826654]] | [[Paloma Fernández-Quintanilla]] | [[Madrid]] | 1952-01-28 | [[Madrid]] | 2023-11-24 | [[Ficheiro:Paloma Fernández-Quintanilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1864 | [[:d:Q60826917|Q60826917]] | [[Acacia Uceta]] | [[Madrid]] | 1925-05-28 | [[Madrid]] | 2002-12-10 | |- | style='text-align:right'| 1865 | [[:d:Q60827200|Q60827200]] | [[Vanesa Cejudo]] | [[Madrid]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Vanesa Cejudo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1866 | [[:d:Q60828748|Q60828748]] | [[Marta Aledo]] | [[Madrid]] | 1978-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1867 | [[:d:Q60829759|Q60829759]] | [[María de Loreto Prieto]] | [[Madrid]] | 1753 | [[Segovia]] | 1772 | |- | style='text-align:right'| 1868 | [[:d:Q60830705|Q60830705]] | [[Blanca Sánchez Berciano]] | [[Madrid]] | 1948<br/>1948-10-21 | | 2007 | [[Ficheiro:Blanca Sánchez Berciano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1869 | [[:d:Q60885096|Q60885096]] | [[Isabel García Carrión]] | [[Madrid]] | 1988-01-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1870 | [[:d:Q60970795|Q60970795]] | [[María del Mar Ramírez]] | [[Madrid]] | 1973-04-17 | | | [[Ficheiro:Maria del Mar Ramirez 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1871 | [[:d:Q61037511|Q61037511]] | [[Patricia González Mota]] | [[Madrid]] | 1987-04-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1872 | [[:d:Q61053207|Q61053207]] | [[Anita Botwin]] | [[Madrid]] | 1984 | | | [[Ficheiro:(Anita Botwin) 'Escribir con dolor. La diversidad funcional en la agenda mediática' por Anita Botwin, o 3 de marzo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1873 | [[:d:Q61059273|Q61059273]] | [[Adelaida Abarca Izquierdo]] | [[Madrid]] | 1923 | | | |- | style='text-align:right'| 1874 | [[:d:Q61062226|Q61062226]] | [[Concepción Sáenz Laín]] | [[Madrid]] | 1939 | | | |- | style='text-align:right'| 1875 | [[:d:Q61269627|Q61269627]] | [[Stella Villarmea]] | [[Madrid]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Stella Villarmea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1876 | [[:d:Q61466450|Q61466450]] | [[Katia Hueso]] | [[Madrid]] | 1970-07-14 | | | [[Ficheiro:Katia Hueso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1877 | [[:d:Q61605446|Q61605446]] | [[Laura Pena]] | [[Madrid]] | 1979-11-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1878 | [[:d:Q61639761|Q61639761]] | [[Carmen Campos]] | [[Madrid]] | 1995-07-10 | | | [[Ficheiro:2025-03-01 Carmen Campos by mroptimax.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1879 | [[:d:Q61641165|Q61641165]] | [[Milagros Hernández]] | [[Madrid]] | 1952 | | | [[Ficheiro:(Milagros Hernández) Declaraciones de Milagros Hernández, concejala de Ayuntamiento de Madrid. Izquierda Unida. 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1880 | [[:d:Q61679227|Q61679227]] | [[María Luisa Galván Cabrerizo]] | [[Madrid]] | 1911-06-21 | [[Madrid]] | 2008-03-31 | |- | style='text-align:right'| 1881 | [[:d:Q61679246|Q61679246]] | [[María Luisa Vázquez de Parga Iglesias]] | [[Madrid]] | 1906-12-31 | [[Madrid]] | 2000-07-08 | |- | style='text-align:right'| 1882 | [[:d:Q61686145|Q61686145]] | [[Carmen Sánchez Carazo]] | [[Madrid]] | 1956-07-25 | | | [[Ficheiro:(Carmen Sánchez Carazo) 23 04 2013 Rueda de prensa previa al pleno (8674246299) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1883 | [[:d:Q61731697|Q61731697]] | [[Marta Balbuena]] | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 1995-04-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1884 | [[:d:Q61749453|Q61749453]] | [[Carola Fernán Gómez]] | [[Madrid]] | 1899-09-18 | [[Madrid]] | 1967-06-08 | |- | style='text-align:right'| 1885 | [[:d:Q61818135|Q61818135]] | [[Dolores Catarineu]] | [[Aravaca (Q26203094)|Aravaca]] | 1916 | [[Madrid]] | 2006 | |- | style='text-align:right'| 1886 | [[:d:Q61842877|Q61842877]] | [[Clara Jiménez Cruz]] | [[Madrid]] | 1989-04-04 | | | [[Ficheiro:(Clara Jiménez Cruz) Mesa redonda "Libertad de expresión, ¿dónde está el límite?" (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1887 | [[:d:Q61848460|Q61848460]] | [[Vanessa Lillo]] | [[Madrid]] | 1983-03-10 | | | [[Ficheiro:(Vanessa Lillo) IMG 0784 (42719591031).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1888 | [[:d:Q61854852|Q61854852]] | [[Pilar Barrera]] | [[Madrid]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1889 | [[:d:Q61857177|Q61857177]] | [[Eva Ugarte]] | [[Madrid]] | 1983-12-14 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Eva Ugarte (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1890 | [[:d:Q61874912|Q61874912]] | [[Josefina Romo Arregui]] | [[Madrid]] | 1909 | [[Madrid]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 1891 | [[:d:Q61927403|Q61927403]] | [[Marta Ortega Gallego]] | [[Madrid]] | 1997-02-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1892 | [[:d:Q61935781|Q61935781]] | [[Clara Ramas San Miguel]] | [[Madrid]] | 1986-05-08 | | | [[Ficheiro:Clara Ramas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1893 | [[:d:Q61983144|Q61983144]] | [[Carmen Pérez-Llorca]] | [[Madrid]] | 1971-12-07 | | | [[Ficheiro:(Carmen Pérez-Llorca) Primera sesión del debate de investidura de Esperanza Aguirre (madrid.org) (2) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1894 | [[:d:Q61985055|Q61985055]] | [[María Isabel Peces-Barba]] | [[Madrid]] | 1948-06-13 | | | [[Ficheiro:(Mª Isabel Peces Barba) La alcaldesa, en el homenaje a Peces-Barba (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1895 | [[:d:Q61994855|Q61994855]] | [[Silvia Saavedra]] | [[Madrid]] | 1977 | | | [[Ficheiro:(Silvia Saavedra) Clausura de las II Jornadas sobre descentralización y reequilibrio territorial de Madrid 05 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1896 | [[:d:Q62023196|Q62023196]] | [[Marta Gómez Lahoz]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:(Marta Gómez Lahoz) Madrid estrena un espacio cultural diseñado expresamente para niñas, niños y adolescentes 05 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1897 | [[:d:Q62023734|Q62023734]] | [[Sofía Val]] | [[Madrid]] | 2004-11-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1898 | [[:d:Q62107122|Q62107122]] | [[Rosario del Olmo]] | [[Madrid]] | 1904 | [[Madrid]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 1899 | [[:d:Q62129187|Q62129187]] | [[Isabel de la Calle]] | [[Madrid]] | 1875 | [[Barcelona]] | 1957-02-03 | [[Ficheiro:Conservatori femení 5. Orquestra Femenina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1900 | [[:d:Q62129833|Q62129833]] | [[Matilde Moliner Ruiz]] | [[Madrid]] | 1904 | [[Madrid]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 1901 | [[:d:Q62395214|Q62395214]] | [[Cristina Moreno]] | [[Madrid]] | 1973-06-09 | | | [[Ficheiro:(Cristina Moreno) Higueras propone instalar una oficina municipal de atención a las personas desahuciadas en los Juzgados.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1902 | [[:d:Q62573165|Q62573165]] | [[Iria G. Parente]] | [[Madrid]] | 1993-06-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1903 | [[:d:Q62591710|Q62591710]] | [[Mónica García Gómez]] | [[Madrid]] | 1974-01-16 | | | [[Ficheiro:Mónica García Gómez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1904 | [[:d:Q62606927|Q62606927]] | [[Sandra Bernardo]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:De la poesía a la música de raíz, sonidos de la segunda noche de San Isidro 09.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1905 | [[:d:Q62648137|Q62648137]] | [[Alma Tapia]] | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 1906 | [[Cidade de México]] | 1993-10-23 | [[Ficheiro:1929-01-01, Estampa, Las redactoras y colaboradoras de Estampa (cropped) Alma Tapia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1906 | [[:d:Q62839531|Q62839531]] | [[Juana Escabias]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Juana Escabias 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1907 | [[:d:Q63042313|Q63042313]] | [[Astrid Gil-Casares]] | [[Madrid]] | 1973-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1908 | [[:d:Q63046485|Q63046485]] | [[Zenib Laari]] | [[Madrid]] | 1994 | | | [[Ficheiro:(Zenib Laari Inoune) Madrid, agradecida con las personas y asociaciones que contribuyen a mejorar la ciudad (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1909 | [[:d:Q63077482|Q63077482]] | [[Pilar González Casado]] | [[Madrid]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1910 | [[:d:Q63110754|Q63110754]] | [[Miriam Gutiérrez]] | [[Madrid]]<br/>[[Torrejón de Ardoz]] | 1983-02-21 | | | [[Ficheiro:La campeona de boxeo Miriam Gutiérrez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1911 | [[:d:Q63120044|Q63120044]] | [[Lucía de la Fuente]] | [[Madrid]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 1912 | [[:d:Q63144449|Q63144449]] | [[Paula Sainz-Pardo]] | [[Madrid]] | 1990-02-06 | | | [[Ficheiro:Paula Sainz Pardo estudio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1913 | [[:d:Q63283517|Q63283517]] | [[Violet Assiego]] | [[Madrid]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1914 | [[:d:Q63283574|Q63283574]] | [[Mili Hernández]] | [[Madrid]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Mili Hernández 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1915 | [[:d:Q63382802|Q63382802]] | [[Elvira Gutiérrez Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1950-01-08 | [[Asturias]] | 2016-08-05 | |- | style='text-align:right'| 1916 | [[:d:Q63435574|Q63435574]] | [[Isabel Elbal]] | [[Madrid]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Declaració de Quim Torra al TSJC 190515 25271 dc (47867565151) (Isabel Elbal cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1917 | [[:d:Q63437804|Q63437804]] | [[María de la Concepción Pignatelli de Aragón]] | [[Madrid]] | 1824-07-04 | | 1859-06-27 | [[Ficheiro:1853-1860, Blasón de España, libro de oro de su nobleza, parte primera, casa real y Grandeza de España, María de la Concepción Pignatelli de Gonzaga (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1918 | [[:d:Q63579546|Q63579546]] | [[Margarita Ucelay]] | [[Madrid]] | 1916-05-05 | | 2014-07-07 | [[Ficheiro:Margarita Ucelay Maortua~2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1919 | [[:d:Q63670787|Q63670787]] | [[María Dolores Cabezudo]] | [[Madrid]] | 1935 | | | [[Ficheiro:2019-05-09, Toledo, Medallas al Mérito en la Investigación y en la Educación Universitaria - 33933630378 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1920 | [[:d:Q63792209|Q63792209]] | [[Leonor Pérez Pita]] | [[Madrid]] | 1940-04-09 | | 2019-03-13 | |- | style='text-align:right'| 1921 | [[:d:Q63822749|Q63822749]] | [[Silvia Lucena]] | [[Tres Cantos]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 1922 | [[:d:Q63862107|Q63862107]] | [[María de la Cabeza Ruiz Solás]] | [[Madrid]] | 1970-09-13 | | | [[Ficheiro:Comisión de Políticas Integrales de la Discapacidad (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1923 | [[:d:Q63862138|Q63862138]] | [[Carla Toscano de Balbín]] | [[Madrid]] | 1977-11-14 | | | [[Ficheiro:Carla Toscano - VOX.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1924 | [[:d:Q63862161|Q63862161]] | [[Mercedes Pérez Merino]] | [[Madrid]] | 1960-11-18 | | | [[Ficheiro:(Mercedes Pérez Merino).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1925 | [[:d:Q63863082|Q63863082]] | [[Almudena Negro]] | [[Madrid]] | 1969-10-14 | | | [[Ficheiro:Almudena Negro Konrad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1926 | [[:d:Q63945501|Q63945501]] | [[Margarita de la Pisa Carrión]] | [[Madrid]] | 1975-09-19 | | | [[Ficheiro:Margarita de la Pisa Carrión (2021) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1927 | [[:d:Q64005566|Q64005566]] | [[Mayte Alguacil]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1928 | [[:d:Q64086790|Q64086790]] | [[Josefa Callao Mínguez]] | [[Madrid]] | 1907-06-14 | [[Cidade de México]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 1929 | [[:d:Q64094738|Q64094738]] | [[Isabel Benjumea]] | [[Madrid]] | 1982-09-05 | | | [[Ficheiro:1719328297379 20240625 BENJUMEA BENJUMEA Isabel ES 014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1930 | [[:d:Q64156997|Q64156997]] | [[Paloma Román Marrugán]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Paloma Román.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1931 | [[:d:Q64211056|Q64211056]] | [[Miriam Rabaneda]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Miriam Rabaneda 2015, candidata PP Madrid en Pinto (5570210627) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1932 | [[:d:Q64223521|Q64223521]] | [[Isabel Vigiola]] | [[Madrid]] | 1930 | [[Madrid]] | 2022-05-28 | [[Ficheiro:(Isabel Vigiola) Madrid rinde homenaje a Mingote en su centenario con una exposición en el Museo de la Ciudad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1933 | [[:d:Q64349633|Q64349633]] | [[Malika Embarek]] | [[Madrid]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 1934 | [[:d:Q64409726|Q64409726]] | [[Isabel Moreno Muñoz]] | [[Madrid]] | 1992 | | | [[Ficheiro:(Isabel Moreno) Premios ¡Bravo! 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1935 | [[:d:Q64424584|Q64424584]] | [[Rocío Albert López-Ibor]] | [[Madrid]] | 1971-09-07 | | | [[Ficheiro:(Rocío Albert López-Ibor) Ana Camíns presenta el coloquio "Acelera Madrid empresas y empleo" con Engracia Hidalgo, Daniel Lacalle, Rocio Albert y Manuel Llamas. (45100868745) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1936 | [[:d:Q64563591|Q64563591]] | [[Martina García (Q64563591)|Martina García]] | [[Colmenar de Oreja (Q24012755)|Colmenar de Oreja]] | 1814-07-25 | | 1882-07-27 | [[Ficheiro:La Martina, Ulpiano Checa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1937 | [[:d:Q64569705|Q64569705]] | [[Raquel López Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1972-05-15 | | | [[Ficheiro:(Raquel López) Por cuarto año consecutivo el Ayuntamiento reduce el tipo impositivo a aplicar en el IBI (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1938 | [[:d:Q64604852|Q64604852]] | [[Inés Jiménez Lumbreras]] | [[Madrid]] | 1915 | [[Sant Adrià de Besòs]] | 1940-11-13 | |- | style='text-align:right'| 1939 | [[:d:Q64605759|Q64605759]] | [[María de los Ángeles López Roberts]] | [[Madrid]] | 1902 | [[Madrid]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 1940 | [[:d:Q64708109|Q64708109]] | [[Carolina Pulido]] | [[Madrid]] | 1975 | | | [[Ficheiro:(Carolina Pulido) Aniorte inaugura el primer centro 24 horas para víctimas de violencia sexual en España (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1941 | [[:d:Q64711328|Q64711328]] | [[Pilar Perea]] | [[Madrid]] | 1969 | | | [[Ficheiro:(Pilar Perea) DAM, la excelencia pedagógica artística al alcance de la ciudadanía (01) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1942 | [[:d:Q64728080|Q64728080]] | [[Elia Martínez-Fernández Torregrosa-Salazar]] | [[Madrid]] | 1931 | | | |- | style='text-align:right'| 1943 | [[:d:Q64733019|Q64733019]] | [[Roberta de Orleans]] | [[Palacio Real de Madrid]] | 1890-03-12 | [[Palacio Real de Madrid]] | 1890-03-12 | |- | style='text-align:right'| 1944 | [[:d:Q64759163|Q64759163]] | [[Amparo Brime]] | [[Madrid]] | 1890 | | 1953 | |- | style='text-align:right'| 1945 | [[:d:Q64761653|Q64761653]] | [[Catalina Martin-Chico]] | [[Madrid]] | 1969 | | | [[Ficheiro:CATALINA MARTIN CHICO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1946 | [[:d:Q64762766|Q64762766]] | [[Begoña Vargas]] | [[Madrid]] | 1999-12-18 | | | [[Ficheiro:Begoña Vargas, XIV Premis Gaudí (2022) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1947 | [[:d:Q64827274|Q64827274]] | [[Matilde Eiroa San Francisco]] | [[Madrid]] | 1960-10-02 | | | [[Ficheiro:(M. Eiroa) 6ª Sessió. Memòria i transmissió.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1948 | [[:d:Q64851176|Q64851176]] | [[Estíbaliz Martyn]] | [[Madrid]] | 1993 | | | [[Ficheiro:(Estíbaliz Martín) Concierto de Plácido Domingo con motivo del Año Jubilar Mariano (7-06-2019).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1949 | [[:d:Q64933974|Q64933974]] | [[Lidia Rodríguez Encabo]] | [[Alcalá de Henares]] | | | | [[Ficheiro:K1PL Berlin 2018-09-16 Victory ceremony 155 (Lidia Rodríguez Encabo).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1950 | [[:d:Q65015736|Q65015736]] | [[María Pilar Gallástegui]] | [[Madrid]] | 1908 | [[Madrid]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 1951 | [[:d:Q65031050|Q65031050]] | [[Sofía Landaluce y Melgarejo]] | [[Madrid]] | 1973-11-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1952 | [[:d:Q65161454|Q65161454]] | [[Almudena Alberca]] | [[Madrid]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1953 | [[:d:Q65161883|Q65161883]] | [[Isabel Gómez-Acebo]] | [[Madrid]] | 1940-12-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1954 | [[:d:Q65162227|Q65162227]] | [[Ana de San Jerónimo]] | [[Madrid]] | 1696 | [[Granada]] | 1771-11-11 | |- | style='text-align:right'| 1955 | [[:d:Q65162688|Q65162688]] | [[María Belén Carro]] | [[Madrid]] | 1999-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1956 | [[:d:Q65166485|Q65166485]] | [[María Ortega Gálvez]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:María Ortega.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1957 | [[:d:Q65174169|Q65174169]] | [[Maria Luisa Suarez Roldan]] | [[Madrid]] | 1920-09-09 | [[Madrid]] | 2019-01-04 | |- | style='text-align:right'| 1958 | [[:d:Q65275307|Q65275307]] | [[María Bores]] | [[Madrid]] | 1997-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1959 | [[:d:Q65275311|Q65275311]] | [[María Isabel Blanco Llamas]] | [[Madrid]] | 1972-08-19 | | | [[Ficheiro:(Isabel Blanco Llamas) La consejera de Familia, Isabel Blanco, responde a las preguntas de actualidad de los periodistas (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1960 | [[:d:Q65364049|Q65364049]] | [[Pilar Landeira Guerrero]] | [[Madrid]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1961 | [[:d:Q65596131|Q65596131]] | [[María Gómez]] | [[Madrid]] | 1987-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1962 | [[:d:Q65658626|Q65658626]] | [[Vanesa Barberá Martínez]] | [[Madrid]] | 1981-11-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1963 | [[:d:Q65802762|Q65802762]] | [[Casilda Figueroa y Alonso-Martínez]] | [[Madrid]] | 1889-06-24 | [[Madrid]] | 1983-03-04 | [[Ficheiro:1909-06-23, Actualidades, Boda de la hija del conde de Romanones, Alba (cropped) Casilda Figueroa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1964 | [[:d:Q65943258|Q65943258]] | [[Adelaida Crooke y Guzmán]] | [[Madrid]] | 1863-11-20 | [[París]] | 1918-01-17 | [[Ficheiro:Un estudio, de Adela Crooke.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1965 | [[:d:Q65954937|Q65954937]] | [[Infanta María Teresa of Spain]] | [[Madrid]] | 1828-11-16 | [[Madrid]] | 1829-11-03 | |- | style='text-align:right'| 1966 | [[:d:Q66023110|Q66023110]] | [[María Cristina Muñoz y Borbón]] | [[Palacio Real de Madrid]] | 1840-04-19 | [[calle del Tutor]] | 1921-12-20 | [[Ficheiro:Maria Cristina Muñoz, marquesa de la Isabela.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1967 | [[:d:Q66059680|Q66059680]] | [[Cristina Pol García]] | [[Madrid]] | 1893-07-24 | [[A Coruña]] | 1976-09-23 | |- | style='text-align:right'| 1968 | [[:d:Q66309723|Q66309723]] | [[María del Carmen González]] | [[Madrid]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 1969 | [[:d:Q66369873|Q66369873]] | [[Marisa Maza]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1970 | [[:d:Q66372257|Q66372257]] | [[Margot Estévez]] | [[Madrid]] | 1968-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1971 | [[:d:Q66441146|Q66441146]] | [[Manuela Hervás]] | [[Madrid]] | 1972-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1972 | [[:d:Q66480525|Q66480525]] | [[Ruth Rollán]] | [[Madrid]] | 1977-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1973 | [[:d:Q66490632|Q66490632]] | [[Sonia Fraguas]] | [[Madrid]] | 1977-11-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1974 | [[:d:Q66490633|Q66490633]] | [[Cristina Fraguas]] | [[Madrid]] | 1976-07-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1975 | [[:d:Q66517156|Q66517156]] | [[María Ramírez]] | [[Madrid]] | 1977-10-03 | | | [[Ficheiro:(María Ramírez) María Ramírez y Eduardo Suárez- “Hay un espacio enorme para hacer las cosas de otra manera”.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1976 | [[:d:Q66603955|Q66603955]] | [[María Pastor Valdés]] | [[Madrid]] | 1985-03-28 | | | [[Ficheiro:(María Pastor) Maria Pastor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1977 | [[:d:Q66604808|Q66604808]] | [[Diana Plaza]] | [[Madrid]] | 1981-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1978 | [[:d:Q66606320|Q66606320]] | [[Gemma Paz]] | [[Madrid]] | 1981-08-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1979 | [[:d:Q66660303|Q66660303]] | [[Mary De Bunsen]] | [[Madrid]] | 1910-05-29 | [[Weymouth]] | 1982-06 | |- | style='text-align:right'| 1980 | [[:d:Q66661047|Q66661047]] | [[Rocío De Meer Méndez]] | [[Madrid]] | 1989-12-26 | | | [[Ficheiro:Rocío de Meer (48917495118) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1981 | [[:d:Q66685082|Q66685082]] | [[Ana Salas Lozano]] | [[Madrid]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Ana Salas Lozano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1982 | [[:d:Q66686006|Q66686006]] | [[Elena Salvador]] | [[Madrid]] | 1979-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1983 | [[:d:Q66691521|Q66691521]] | [[Nuria García]] | [[Madrid]] | 1973-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1984 | [[:d:Q66691780|Q66691780]] | [[Silvia Martínez]] | [[Madrid]] | 1974-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1985 | [[:d:Q66692066|Q66692066]] | [[Virginia Navarro]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1986 | [[:d:Q66735974|Q66735974]] | [[Jennifer Pedro de Blas]] | [[Leganés]] | 1990-07-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1987 | [[:d:Q66746499|Q66746499]] | [[Rosana Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1961 | | | [[Ficheiro:2019-07-08, Consejeros del Gobierno de Castilla-La Mancha, Rosana Rodríguez, DSC 7682.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1988 | [[:d:Q66763366|Q66763366]] | [[Alejandra Torres-Quevedo]] | [[Madrid]] | 1999-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1989 | [[:d:Q66766817|Q66766817]] | [[Yolanda Valdeolivas García]] | [[Madrid]] | 1963-08-04 | | | [[Ficheiro:Yolanda Valdeolivas García.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1990 | [[:d:Q66776854|Q66776854]] | [[Pilar Lage Bobadilla]] | [[Madrid]] | 1906 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1991 | [[:d:Q66789546|Q66789546]] | [[Mercedes Gómez]] | [[Madrid]] | 1966-04-01 | | | [[Ficheiro:(Mercedes Gómez) 20190729 0037 Consejería Desarrollo Sostenible (48404095632) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1992 | [[:d:Q66990833|Q66990833]] | [[Ana Alvargonzalez]] | [[Madrid]] | 1962-09-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1993 | [[:d:Q67017922|Q67017922]] | [[Concha Chapa]] | [[Madrid]] | 1974 | | | [[Ficheiro:(Concha Chapa) Fuentes traslada tranquilidad a los vecinos de Villaverde ante la implantación de la plataforma logística 05 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1994 | [[:d:Q67069310|Q67069310]] | [[Belén Iglesias]] | [[Madrid]] | 1996-07-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1995 | [[:d:Q67140166|Q67140166]] | [[Joana Sainz]] | [[Madrid]] | 1989 | [[Las Berlanas]] | 2019-09-01 | |- | style='text-align:right'| 1996 | [[:d:Q67142931|Q67142931]] | [[Victoria Cristóbal]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:(Victoria Cristóbal) Agustín Juárez, Francisco Granados, Victoria Cristóbal y Pablo Casado (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1997 | [[:d:Q67391090|Q67391090]] | [[Paloma Fernández Gomá]] | [[Madrid]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1998 | [[:d:Q67407228|Q67407228]] | [[Paquita Núñez]] | [[Madrid]] | 1944 | | 2019-06-15 | |- | style='text-align:right'| 1999 | [[:d:Q67456575|Q67456575]] | [[Marina Logares]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Marina Logares.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2000 | [[:d:Q67494392|Q67494392]] | [[Adelaida Las Santas]] | [[Villarejo de Salvanés]] | 1918-07-22 | [[Madrid]] | 2006-11-15 | |- | style='text-align:right'| 2001 | [[:d:Q67504217|Q67504217]] | [[Aroa Moreno Durán]] | [[Madrid]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Aroa Moreno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2002 | [[:d:Q67525141|Q67525141]] | [[Rosa Rey]] | [[Madrid]] | 1892-09-04 | | 1969-04-07 | |- | style='text-align:right'| 2003 | [[:d:Q67666809|Q67666809]] | [[Lucrecia Feduchi Benlliure]] | [[Madrid]] | 1930 | [[Madrid]] | 1998 | |- | style='text-align:right'| 2004 | [[:d:Q67806106|Q67806106]] | [[Beatriz Argüello]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:BeatrizArguello2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2005 | [[:d:Q68639095|Q68639095]] | [[Garazi Hach Embarek]] | [[Madrid]] | 1978-10-30 | | | [[Ficheiro:Garazi Hach Embarek. Ekintzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2006 | [[:d:Q69050613|Q69050613]] | [[Estrella Rausell Tamayo]] | [[Madrid]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2007 | [[:d:Q69904113|Q69904113]] | [[Julia Manzanal Pérez]] | [[Madrid]] | 1915-02-18 | [[Madrid]] | 2012-02-15 | |- | style='text-align:right'| 2008 | [[:d:Q70783589|Q70783589]] | [[Josefina de Silva y de Velasco]] | [[Madrid]] | 1929-11-16 | [[Medina de Pomar]] | 2015-07-13 | |- | style='text-align:right'| 2009 | [[:d:Q70784876|Q70784876]] | [[Marta de Nevares]] | [[Madrid]] | 1591 | [[Madrid]] | 1632 | |- | style='text-align:right'| 2010 | [[:d:Q70881257|Q70881257]] | [[Vera Barón]] | [[Madrid]] | 2004-08-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2011 | [[:d:Q70881353|Q70881353]] | [[María Portolés]] | [[Madrid]] | 2002 | | | [[Ficheiro:María Portolés.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2012 | [[:d:Q71047112|Q71047112]] | [[Ana Tudela]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2013 | [[:d:Q71170903|Q71170903]] | [[Solange Aumaitre]] | [[Madrid]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 2014 | [[:d:Q71333069|Q71333069]] | [[Alicia Fernández (Q71333069)|Alicia Fernández]] | [[Madrid]] | 1973-11-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2015 | [[:d:Q71429706|Q71429706]] | [[Amaya Fernández Pozuelo]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2016 | [[:d:Q71979315|Q71979315]] | [[Henar Álvarez]] | [[Aluche]] | 1984-09-15 | | | [[Ficheiro:Henar Álvarez 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2017 | [[:d:Q72048847|Q72048847]] | [[Rosy de Valenzuela]] | [[Madrid]] | 1928 | | | |- | style='text-align:right'| 2018 | [[:d:Q72185690|Q72185690]] | [[Silvia Sanz Torre]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2019 | [[:d:Q72728624|Q72728624]] | [[Gloria Zamacois]] | [[Madrid]] | 1897-09-27 | [[Miguel Hidalgo (Q1832732)|Miguel Hidalgo]] | 1946-08-06 | [[Ficheiro:1929-01-01, Estampa, Las redactoras y colaboradoras de Estampa (cropped) Gloria Zamacois.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2020 | [[:d:Q72939487|Q72939487]] | [[Clara Pardo Gil]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 2021 | [[:d:Q73172179|Q73172179]] | [[Amara Carmona Camacho]] | [[Madrid]] | 1977-05-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2022 | [[:d:Q73382951|Q73382951]] | [[Milagros Salvador]] | [[Madrid]] | 1941 | | | [[Ficheiro:Milagros Salvador.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2023 | [[:d:Q74579100|Q74579100]] | [[Mireia Borrás Pabón]] | [[Madrid]] | 1986-10-14 | | | [[Ficheiro:20220630 Pleno - 52184291964 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2024 | [[:d:Q74600327|Q74600327]] | [[Ana Herrero]] | [[Madrid]] | 1956-07-25<br/>1955-07-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2025 | [[:d:Q74729983|Q74729983]] | [[Meli Suárez]] | [[Madrid]] | 1954-12-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2026 | [[:d:Q74736078|Q74736078]] | [[Conchi Navío]] | [[Madrid]] | 1956-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2027 | [[:d:Q74749198|Q74749198]] | [[Elvira Gras]] | [[Madrid]] | 1959-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2028 | [[:d:Q74863016|Q74863016]] | [[Teté Ruiz]] | [[Madrid]] | 1965-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2029 | [[:d:Q74881084|Q74881084]] | [[Maria Teresa Romero]] | [[Madrid]] | 1930-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2030 | [[:d:Q75045110|Q75045110]] | [[Joaquina Comella]] | [[Madrid]] | 1778 | [[Madrid]] | 1800-11-25 | |- | style='text-align:right'| 2031 | [[:d:Q75286631|Q75286631]] | [[Margarida María de Austria]] | [[Real Alcázar de Madrid]] | 1621-08-14 | [[Real Alcázar de Madrid]] | 1621-08-16 | |- | style='text-align:right'| 2032 | [[:d:Q75286634|Q75286634]] | [[Margarida María Catarina de Austria]] | [[Madrid]] | 1623-11-25 | [[Madrid]] | 1623-12-22 | |- | style='text-align:right'| 2033 | [[:d:Q75286635|Q75286635]] | [[María Uxía de Austria]] | [[Real Alcázar de Madrid]] | 1625-11-21 | [[Real Alcázar de Madrid]] | 1627-07-21 | |- | style='text-align:right'| 2034 | [[:d:Q75286636|Q75286636]] | [[Sabela María Tareixa de Austria]] | [[Madrid]] | 1627-10-30 | [[Madrid]] | 1627-10-31 | |- | style='text-align:right'| 2035 | [[:d:Q75286644|Q75286644]] | [[María Ambrosia de Austria]] | [[Madrid]] | 1655-12-07 | [[Madrid]] | 1655-12-20 | |- | style='text-align:right'| 2036 | [[:d:Q75317568|Q75317568]] | [[Teresa Urquijo y Moreno]] | [[Madrid]] | 1996-10-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2037 | [[:d:Q75318327|Q75318327]] | [[Isabel de Silva y Carvajal]] | [[Madrid]] | 1880-05-03 | [[Madrid]] | 1980-02-08 | [[Ficheiro:Isabel de Silva y Carvajal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2038 | [[:d:Q75344118|Q75344118]] | [[Elena Vanessa Martínez Sánchez]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2039 | [[:d:Q75363853|Q75363853]] | [[Simoneta Gómez-Acebo]] | [[Madrid]] | 1968-10-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2040 | [[:d:Q75726369|Q75726369]] | [[Ángeles Moreno Bau]] | [[Madrid]] | 1968 | | | [[Ficheiro:La diplomática Ángeles Moreno Bau. Ángela Martín-Retortillo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2041 | [[:d:Q75732883|Q75732883]] | [[Lucía León]] | [[Madrid]] | 1997-08-13 | | | [[Ficheiro:Lucia Leon (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2042 | [[:d:Q75986181|Q75986181]] | [[Victoria Eugenia]] | [[Madrid]] | 1933 | | 2024-07-31 | |- | style='text-align:right'| 2043 | [[:d:Q76372082|Q76372082]] | [[Eva Gancedo]] | [[Madrid]] | 1977-12-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2044 | [[:d:Q76536557|Q76536557]] | [[Rosa María Huertas Gómez]] | [[Madrid]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2045 | [[:d:Q76823156|Q76823156]] | [[Irene Ferreiro]] | [[Madrid]] | 2001-05-04 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Irene Ferreiro (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2046 | [[:d:Q76823634|Q76823634]] | [[María José Sevilla]] | [[Madrid]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 2047 | [[:d:Q77035465|Q77035465]] | [[Blanca Munoz]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 2048 | [[:d:Q77329353|Q77329353]] | [[Paloma Martín Martín]] | [[Madrid]] | 1970-08-08 | | | [[Ficheiro:(Paloma Martín Martín) Díaz Ayuso asegura que la violencia contra la mujer es “inaceptable e inasumible” (49123639543) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2049 | [[:d:Q77849178|Q77849178]] | [[Nuria Enguita]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2050 | [[:d:Q78024034|Q78024034]] | [[Carlota Pereda]] | [[Madrid]] | 1975-01-12 | | | [[Ficheiro:Carlota Pereda-Premios Goya 2019 - Mejor Cortometraje de Ficción (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2051 | [[:d:Q78063675|Q78063675]] | [[Blanca de Igual]] | [[Madrid]] | 1880-11-08 | [[Málaga]] | 1950-01-24 | [[Ficheiro:1927-02-19, La Nación, Las mujeres en el Ayuntamiento, Lo que hacen y lo que pueden hacer, Vizcondesa de Llanteno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2052 | [[:d:Q78780452|Q78780452]] | [[Irene Arcos]] | [[Madrid]] | 1981-07-25 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Irene Arcos 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2053 | [[:d:Q78781930|Q78781930]] | [[María de Nati]] | [[Madrid]] | 1997-06-11 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - María de Nati (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2054 | [[:d:Q79851014|Q79851014]] | [[Manuela Fernández Pérez]] | [[Madrid]] | 1927-04-11 | [[Sevilla]] | 2017-01-08 | |- | style='text-align:right'| 2055 | [[:d:Q80565027|Q80565027]] | [[Begoña Lolo Herranz]] | [[Madrid]] | 1958-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2056 | [[:d:Q80585221|Q80585221]] | [[Tania Moreno Matveeva]] | [[Valdemorillo]] | 2002-01-29 | | | [[Ficheiro:Beach volleyball at the 2018 Summer Youth Olympics – Girls Quarterfinals – ESP vs USA 0044.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2057 | [[:d:Q81625974|Q81625974]] | [[Mónica Ramos Toro]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Mónica Ramos Toro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2058 | [[:d:Q81729163|Q81729163]] | [[Carmen Meneses-Falcón]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2059 | [[:d:Q81809460|Q81809460]] | [[Carlota Rosales Martínez de Pedrosa]] | [[Madrid]] | 1872-10-25 | [[Madrid]] | 1958-08-04 | |- | style='text-align:right'| 2060 | [[:d:Q81901127|Q81901127]] | [[Valeria Ansoleaga]] | [[Madrid]] | 2005-04-04 | | | [[Ficheiro:2020-01-11 Ice hockey at the 2020 Winter Youth Olympics – Women's 3x3 mixed tournament – Preliminary round – Black vs. Red (Martin Rulsch) 47 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2061 | [[:d:Q83432331|Q83432331]] | [[Matilde Calvo Rodero]] | [[Madrid]] | 1899 | | 1982 | |- | style='text-align:right'| 2062 | [[:d:Q83555782|Q83555782]] | [[María Teresa La Porte]] | [[Madrid]] | 1961-09-18 | [[Pamplona]] | 2020-01-14 | [[Ficheiro:MTLaPorte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2063 | [[:d:Q83737578|Q83737578]] | [[Tamara Nsue]] | [[Madrid]] | 1993-07-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2064 | [[:d:Q84316322|Q84316322]] | [[Maria Escarmiento]] | [[Madrid]] | 1991-10-13 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Maria Escarmiento.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2065 | [[:d:Q84352812|Q84352812]] | [[Dunia Rodríguez]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2066 | [[:d:Q84430079|Q84430079]] | [[Rosario Lacy]] | [[Madrid]] | 1891 | [[Madrid]] | 1954 | |- | style='text-align:right'| 2067 | [[:d:Q84569914|Q84569914]] | [[Suzy Deguez]] | [[Madrid]] | 1872-08-13 | | 1970-09-28 | [[Ficheiro:Suzy deguez portret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2068 | [[:d:Q84572923|Q84572923]] | [[Inés Blake Tovar de Román]] | [[Madrid]] | 1790-08-08 | | 1866-03-06 | [[Ficheiro:Inés Blake.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2069 | [[:d:Q84593902|Q84593902]] | [[Gloria Sánchez Martín]] | [[Madrid]] | 1959-05-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2070 | [[:d:Q84723359|Q84723359]] | [[Patricia Montilla Cárdenas]] | [[Torrejón de Ardoz]] | 1992-08-07 | | | [[Ficheiro:Patri Montilla1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2071 | [[:d:Q84768932|Q84768932]] | [[María Romero]] | [[Madrid]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 2072 | [[:d:Q84770340|Q84770340]] | [[Adela Larra]] | [[Madrid]] | 1833-01-12 | | | [[Ficheiro:AdelaLarra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2073 | [[:d:Q85175189|Q85175189]] | [[Emilia Landaluce]] | [[Madrid]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2074 | [[:d:Q85336497|Q85336497]] | [[Mari Prado de la Mata]] | [[Madrid]] | 1952 | | | [[Ficheiro:(María Prado de la Mata) IU Villaverde. Acto Público 28 abril 2015 en defensa de los Servicios Públicos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2075 | [[:d:Q85431010|Q85431010]] | [[María de Corral]] | [[Madrid]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 2076 | [[:d:Q85865995|Q85865995]] | [[Mercedes Águeda Villar]] | [[Madrid]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 2077 | [[:d:Q85866567|Q85866567]] | [[Clara Carvajal]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Retrato Clara Carvajal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2078 | [[:d:Q85874288|Q85874288]] | [[Marta Pérez Ibáñez]] | [[Madrid]] | 1965-11-16 | | | [[Ficheiro:Marta Pérez Ibáñez 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2079 | [[:d:Q85876011|Q85876011]] | [[Paloma Escola]] | [[Madrid]] | 1948-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2080 | [[:d:Q85877863|Q85877863]] | [[Soledad Varela Ortega]] | [[Madrid]] | 1945-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2081 | [[:d:Q86211738|Q86211738]] | [[Alicia Girón García]] | [[Madrid]] | 1938 | | 2020-02-23 | |- | style='text-align:right'| 2082 | [[:d:Q86351632|Q86351632]] | [[Cristina Aranda]] | [[Madrid]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 2083 | [[:d:Q86536656|Q86536656]] | [[María Paz García-Vera]] | [[Madrid]] | 1964 | | | [[Ficheiro:María Paz García Vera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2084 | [[:d:Q86698379|Q86698379]] | [[María de la Purificación de la Aldea y Ruiz de Castañeda]] | [[Madrid]] | 1889-08-10 | [[Barcelona]] | 1976-06-17 | |- | style='text-align:right'| 2085 | [[:d:Q86700621|Q86700621]] | [[Raquel Villaécija]] | [[Madrid]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2086 | [[:d:Q86737237|Q86737237]] | [[Carolina Pecharromán]] | [[Madrid]] | 1969-06-10 | | | [[Ficheiro:Carolina Pecharromán el 16 de abril de 2024 en el Ateneo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2087 | [[:d:Q86838464|Q86838464]] | [[Helena Domínguez del Triunfo]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2088 | [[:d:Q86851433|Q86851433]] | [[Elisabet Gelabert Echániz]] | [[Madrid]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2089 | [[:d:Q87193544|Q87193544]] | [[Josefina Triguero Agudo]] | [[Madrid]] | 1946 | | 2022-12-21 | |- | style='text-align:right'| 2090 | [[:d:Q87343256|Q87343256]] | [[Pilar Ordóñez]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Pilar Ordóñez (Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2091 | [[:d:Q87458212|Q87458212]] | [[Alejandra Palafox]] | [[Madrid]] | 1987-03-17 | | | [[Ficheiro:Alejandra Palafox.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2092 | [[:d:Q87741480|Q87741480]] | [[Teresa Nicolau Parodi]] | [[Madrid]] | 1817 | [[Donostia]] | 1895-08-13 | [[Ficheiro:Museo del Prado - P003304 - La miniaturista Teresa Nicolau Parody.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2093 | [[:d:Q87746050|Q87746050]] | [[Claudia Salas]] | [[Madrid]] | 1994-07-23 | | | [[Ficheiro:Claudia Salas en No hay burlas con el amor Calderón de la Barca Versión Juan Polanco y Karmele Aranburu Dirección Juan Polanco 190718 MC 0434 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2094 | [[:d:Q87816108|Q87816108]] | [[Luisa Lacal de Bracho]] | [[Madrid]] | 1874 | [[Madrid]] | 1962 | [[Ficheiro:Luisa Lacal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2095 | [[:d:Q88178854|Q88178854]] | [[Belén Écija]] | [[Madrid]] | 1994-09-29 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Belén Écija (Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2096 | [[:d:Q88196612|Q88196612]] | [[Aurora Lezcano]] | [[Madrid]] | 1914-06-06 | [[Madrid]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 2097 | [[:d:Q88223523|Q88223523]] | [[Lourdes de Orduña]] | [[Madrid]] | 1953-03-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2098 | [[:d:Q88272125|Q88272125]] | [[Matilde de Miguel Rubio]] | [[Madrid]] | 1964-05-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2099 | [[:d:Q88311407|Q88311407]] | [[Montserrat Marin]] | [[Madrid]] | 1968-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2100 | [[:d:Q88387765|Q88387765]] | [[Juana Gil Fernández]] | [[Madrid]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 2101 | [[:d:Q88575563|Q88575563]] | [[Nieves Cubo Mateo]] | [[Madrid]] | 1991-08-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2102 | [[:d:Q88589249|Q88589249]] | [[Maravillas Espín Sáez]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2103 | [[:d:Q88744428|Q88744428]] | [[Cristina Nevado]] | [[Madrid]] | 1977-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2104 | [[:d:Q88769296|Q88769296]] | [[Isabel Sanchez Coello]] | [[Madrid]] | 1564 | [[Madrid]] | 1612-02-06 | |- | style='text-align:right'| 2105 | [[:d:Q88790194|Q88790194]] | [[María Sorolla García]] | [[Madrid]] | 1889-04-13 | [[Madrid]] | 1956-06-19 | [[Ficheiro:Joaquín Sorolla - María en el puerto de Jávea, 1905.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2106 | [[:d:Q88961266|Q88961266]] | [[Myriam Aranda Harandou]] | [[Madrid]] | 2004-01-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2107 | [[:d:Q89065644|Q89065644]] | [[Teresa Riesgo Alcaide]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2108 | [[:d:Q89274941|Q89274941]] | [[Palmira Julia Tello]] | [[Madrid]] | 1920-09-02 | [[Madrid]] | 2016-01-16 | [[Ficheiro:Estampa - Palmira Julia Tello Landeta.pdf|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2109 | [[:d:Q89311964|Q89311964]] | [[Arantxa Colchero Aragonés]] | [[Madrid]]<br/>[[México]] | 1970-07-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2110 | [[:d:Q89514425|Q89514425]] | [[Carlota Vizmanos]] | [[Madrid]] | 1987-07-25 | | | [[Ficheiro:InformativoCarlotavizmanosRMTV.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2111 | [[:d:Q89639868|Q89639868]] | [[Ana I Caño-Delgado]] | [[Madrid]] | 1972 | | | [[Ficheiro:ANA CAÑO-175 wikipedia2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2112 | [[:d:Q89639905|Q89639905]] | [[Leticia Tarruell]] | [[Madrid]] | 1981-04-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2113 | [[:d:Q89885068|Q89885068]] | [[Silma López]] | [[Madrid]] | 1991-07-03 | | | [[Ficheiro:Silma López.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2114 | [[:d:Q90020461|Q90020461]] | [[Matilde Ribot y Van Halen]] | [[Madrid]] | 1879 | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 2115 | [[:d:Q90312829|Q90312829]] | [[Tania Abitbol]] | [[Madrid]] | 1965-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2116 | [[:d:Q90405681|Q90405681]] | [[Elena Gil Olaya]] | [[Madrid]] | 1919 | [[Madrid]] | 1939-08-05 | [[Ficheiro:Monumento a las Trece Rosas en mayo de 2021 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2117 | [[:d:Q90405683|Q90405683]] | [[Virtudes González García]] | [[Madrid]] | 1922-08-12 | [[Madrid]] | 1939-08-05 | |- | style='text-align:right'| 2118 | [[:d:Q90407661|Q90407661]] | [[Dionisia Manzanero Salas]] | [[Madrid]] | 1919 | [[Madrid]] | 1939-08-05 | [[Ficheiro:Monumento a las Trece Rosas en mayo de 2021 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2119 | [[:d:Q90408026|Q90408026]] | [[Victoria Muñoz García]] | [[Madrid]] | 1921 | [[Madrid]] | 1939-08-05 | [[Ficheiro:Monumento a las Trece Rosas en mayo de 2021 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2120 | [[:d:Q90408118|Q90408118]] | [[Luisa Rodríguez de la Fuente]] | [[Chamartín de la Rosa]] | 1921 | [[Madrid]] | 1939-08-05 | [[Ficheiro:Monumento a las Trece Rosas en mayo de 2021 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2121 | [[:d:Q90796614|Q90796614]] | [[Sara Jiménez]] | [[Madrid]] | 2001-04-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2122 | [[:d:Q90882043|Q90882043]] | [[Julia León]] | [[Madrid]] | 1945-06-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2123 | [[:d:Q91346637|Q91346637]] | [[Estela Perez-Somarriba]] | [[Madrid]] | 1998-07-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2124 | [[:d:Q91365460|Q91365460]] | [[Ruth Baza]] | [[Madrid]] | 1972-02-29 | | | [[Ficheiro:La escritora y coleccionista Ruth Baza delante de su instalación Memento Mori en FEM 2007 Madrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2125 | [[:d:Q92357829|Q92357829]] | [[Chony Fuentes]] | [[Madrid]] | 1948-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2126 | [[:d:Q92747316|Q92747316]] | [[Fernanda Monasterio]] | [[Madrid]] | 1920 | [[Madrid]] | 2006 | |- | style='text-align:right'| 2127 | [[:d:Q93230890|Q93230890]] | [[Ángeles Navarro Peiró]] | [[Madrid]] | 1943 | | | [[Ficheiro:ÁngelesNavarroPeiro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2128 | [[:d:Q93372064|Q93372064]] | [[Idoia Murga Castro]] | [[Madrid]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 2129 | [[:d:Q93412761|Q93412761]] | [[María Victoria Reyzábal]] | [[Madrid]] | 1944 | | | [[Ficheiro:María Victoria Reyzábal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2130 | [[:d:Q93430234|Q93430234]] | [[Lea Vélez]] | [[Madrid]] | 1970-05-16 | | | [[Ficheiro:Lea Velez 2014b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2131 | [[:d:Q93433225|Q93433225]] | [[María Dolores Higueras Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 2132 | [[:d:Q93433424|Q93433424]] | [[Pilar Donoso]] | [[Madrid]] | 1967 | [[Santiago de Chile]] | 2011 | |- | style='text-align:right'| 2133 | [[:d:Q93614527|Q93614527]] | [[Virginia Arvera]] | [[Madrid]] | 1865-09-03 | [[Valencia]] | 1928-09-05 | [[Ficheiro:1922-02-26, La Novela Teatral, Virginia Arvera, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2134 | [[:d:Q93733748|Q93733748]] | [[Mónica Moro]] | [[Madrid]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Mónica Moro 2022.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2135 | [[:d:Q93816921|Q93816921]] | [[Elena Jordy]] | [[Madrid]] | 1883-01-04 | [[Valencia]] | 1937-03-07 | [[Ficheiro:1922-12-03, La Novela Teatral, Elena Jordy, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2136 | [[:d:Q94575744|Q94575744]] | [[Alicia Gómez]] | [[Madrid]] | 1986-10-22<br/>1986-10-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2137 | [[:d:Q95141750|Q95141750]] | [[Julia Cruz]] | [[Madrid]] | 1968-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 2138 | [[:d:Q95395230|Q95395230]] | [[Dolores Saez]] | [[Madrid]] | 1979-01-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2139 | [[:d:Q95476045|Q95476045]] | [[Leire Santos]] | [[Madrid]] | 1979-01-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2140 | [[:d:Q95709430|Q95709430]] | [[Ana Rayo]] | [[Madrid]] | 1971-01-28 | | | [[Ficheiro:Anarayo 1524 2 1byn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2141 | [[:d:Q95729270|Q95729270]] | [[Paulita Pappel]] | [[Madrid]] | 1987-12-13 | | | [[Ficheiro:PaulitaPappel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2142 | [[:d:Q95755724|Q95755724]] | [[Vera Martínez Mehner]] | [[Madrid]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2143 | [[:d:Q95910731|Q95910731]] | [[Silvia Barrera Ibáñez]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2144 | [[:d:Q96097926|Q96097926]] | [[Belén Sánchez Picorelli]] | [[Madrid]] | 1978-11-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2145 | [[:d:Q96145812|Q96145812]] | [[Amanda Junquera Butler]] | [[Madrid]] | 1898-10-19 | [[Madrid]] | 1986-12-27 | |- | style='text-align:right'| 2146 | [[:d:Q96146600|Q96146600]] | [[Yolanda Villaluenga]] | [[Madrid]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Yolanda Villaluenga en interior.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2147 | [[:d:Q96191926|Q96191926]] | [[Concha Hermosilla]] | [[Madrid]] | 1940-12-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2148 | [[:d:Q96212728|Q96212728]] | [[María Micaela Nesbitt y Calleja]] | [[Madrid]] | 1801 | | 19th century | |- | style='text-align:right'| 2149 | [[:d:Q96313796|Q96313796]] | [[Inés Sánchez de Madariaga]] | [[Madrid]] | 1963-11-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2150 | [[:d:Q96323504|Q96323504]] | [[Pampa García Molina]] | [[Madrid]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 2151 | [[:d:Q96355056|Q96355056]] | [[Julia Santero]] | [[Madrid]] | 1857-12-28 | [[Madrid]] | 1926-12-16 | [[Ficheiro:1924-10-05, La Novela Teatral, Julia Santero, Tovar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2152 | [[:d:Q96625022|Q96625022]] | [[Victoria Martín]] | [[Madrid]] | 1989-11-07 | | | |- | style='text-align:right'| 2153 | [[:d:Q96625044|Q96625044]] | [[Ana de la Cueva]] | [[Madrid]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Ana de la Cueva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2154 | [[:d:Q96625449|Q96625449]] | [[Ángeles García]] | [[Colmenarejo]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 2155 | [[:d:Q96725234|Q96725234]] | [[María Luisa de Gamboa y López de León]] | [[Madrid]] | 1820-10-25 | | 1870-01-14 | [[Ficheiro:Retrato de María Luisa de Gamboa y López de León (Museo Cerralbo, Madrid).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2156 | [[:d:Q96741883|Q96741883]] | [[Samantha Vallejo-Nágera]] | [[Madrid]] | 1969-10-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2157 | [[:d:Q96747880|Q96747880]] | [[Carmen de la Torre]] | [[Madrid]] | 1931 | [[Madrid]] | 2008-12-15 | |- | style='text-align:right'| 2158 | [[:d:Q96749165|Q96749165]] | [[María Rosa Cervera Sardá]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2159 | [[:d:Q96756341|Q96756341]] | [[Belén Bermejo (Q96756341)|Belén Bermejo]] | [[Madrid]] | 1969-09-05 | [[Madrid]] | 2020-06-27 | |- | style='text-align:right'| 2160 | [[:d:Q97041157|Q97041157]] | [[Patricia Portillo]] | [[Madrid]] | 1974-08-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2161 | [[:d:Q97195886|Q97195886]] | [[África Adalia]] | [[Madrid]] | 1995-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2162 | [[:d:Q97463062|Q97463062]] | [[Malena Ortiz]] | [[Madrid]] | 1997-07-16<br/>1997-07-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2163 | [[:d:Q97483844|Q97483844]] | [[Eufrasia de Guzmán]] | [[Torrelaguna]] | 1541 | [[Madrid]] | 1604-08-07 | |- | style='text-align:right'| 2164 | [[:d:Q97606852|Q97606852]] | [[María Dolores de Pablos]] | [[Madrid]] | 1917-02-27 | [[Madrid]] | 1981-12-19 | |- | style='text-align:right'| 2165 | [[:d:Q97625125|Q97625125]] | [[Nuria Coronado Sopeña]] | [[Madrid]] | 1971-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2166 | [[:d:Q97668336|Q97668336]] | [[Pilar García]] | [[Madrid]] | 1990-07-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2167 | [[:d:Q97670440|Q97670440]] | [[Paula Andújar Jiménez]] | [[Madrid]] | 1993-07-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2168 | [[:d:Q97670472|Q97670472]] | [[Cristina Auñón]] | [[Madrid]] | 1989-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2169 | [[:d:Q97695649|Q97695649]] | [[Samara Ortiz]] | [[Madrid]] | 1997-07-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2170 | [[:d:Q97729787|Q97729787]] | [[Natalia Expósito Reyes]] | [[Madrid]] | 1997-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2171 | [[:d:Q97730975|Q97730975]] | [[Silvia Rubio]] | [[Madrid]] | 2000-10-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2172 | [[:d:Q97730985|Q97730985]] | [[Lucía Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1999-05-24 | | | [[Ficheiro:FCB v Real Sociedad - DSC 1303 (51263302169) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2173 | [[:d:Q97731710|Q97731710]] | [[Macarena Portales]] | [[Madrid]] | 1998-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2174 | [[:d:Q97733059|Q97733059]] | [[Joana Garcia Grenzner]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2175 | [[:d:Q97746463|Q97746463]] | [[Itziar Pinillos]] | [[Madrid]] | 2000-09-21 | | | [[Ficheiro:Madrid CFF vs FC Barcelona DSC 0423c (51210569357).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2176 | [[:d:Q97749340|Q97749340]] | [[Irene López]] | [[Madrid]] | 2001-06-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2177 | [[:d:Q97749383|Q97749383]] | [[Leire Peña]] | [[Madrid]] | 2001-06-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2178 | [[:d:Q97750366|Q97750366]] | [[Yasmin Mrabet]] | [[Madrid]] | 1999-08-08 | | | [[Ficheiro:YasminMrabetWiki.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2179 | [[:d:Q97758435|Q97758435]] | [[Laura Domínguez Rojo]] | [[Madrid]] | 1997-08-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2180 | [[:d:Q97763818|Q97763818]] | [[Ana Fernández]] | [[Madrid]] | 2000-03-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2181 | [[:d:Q97764021|Q97764021]] | [[Iris Ponciano del Río]] | [[Madrid]] | 1995-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2182 | [[:d:Q97931376|Q97931376]] | [[Ana Carcedo]] | [[Madrid]] | 1949 | | | [[Ficheiro:Ana Carcedo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2183 | [[:d:Q97955139|Q97955139]] | [[Nerea Pérez de las Heras]] | [[Madrid]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Nerea Pérez de las Heras 4.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2184 | [[:d:Q98068093|Q98068093]] | [[Paola Ulloa Jiménez]] | [[Madrid]] | 1996-12-26 | | | [[Ficheiro:Madrid CFF vs FC Barcelona DSC 0390 (51212042029).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2185 | [[:d:Q98069582|Q98069582]] | [[Ariana Arias]] | [[Madrid]] | 2003-05-25 | | | [[Ficheiro:2024-09-14 Fußball, Frauen-Bundesliga, FC Carl Zeiss Jena - VfL Wolfsburg STP 4747 by Stepro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2186 | [[:d:Q98069583|Q98069583]] | [[Sara Ezquerro]] | [[Madrid]] | 1999-04-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2187 | [[:d:Q98070498|Q98070498]] | [[Estela Fernández Pablos]] | [[Madrid]] | 1991-05-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2188 | [[:d:Q98073687|Q98073687]] | [[Pilar Volpini Reyes]] | [[Madrid]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 2189 | [[:d:Q98107727|Q98107727]] | [[Enriqueta Muñiz]] | [[Madrid]] | 1934-06-23 | | 2013-11-18 | [[Ficheiro:000072249 1 Enriqueta Muniz (C) Gentileza familia Muniz 201910102149.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2190 | [[:d:Q98112022|Q98112022]] | [[Paula Cabrerizo]] | [[Madrid]] | 1994-10-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2191 | [[:d:Q98126176|Q98126176]] | [[María Molinero Barriuso]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2192 | [[:d:Q98456083|Q98456083]] | [[Niní Montiam]] | [[Madrid]] | 1917 | [[Madrid]] | 1986-03-09 | [[Ficheiro:Detail from Retrato Nini Montiam (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2193 | [[:d:Q98545290|Q98545290]] | [[Josefina Ling Ling|Josefina F. Ling Ling]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2194 | [[:d:Q98556483|Q98556483]] | [[Asunción Crespo de Reigón]] | [[Madrid]] | 1816 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2195 | [[:d:Q98835006|Q98835006]] | [[Paula García Romero]] | [[Madrid]] | 1999-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2196 | [[:d:Q98883036|Q98883036]] | [[Mercedes Gómez Uribarri]] | [[Madrid]] | 1881-07-01 | [[Madrid]] | 1944-10-28 | [[Ficheiro:1928-10-27, El Día Gráfico, Marquesa de Foronda, Badosa (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2197 | [[:d:Q99215645|Q99215645]] | [[Maya Pixelskaya]] | [[Madrid]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 2198 | [[:d:Q99435372|Q99435372]] | [[María de Lago]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2199 | [[:d:Q99493107|Q99493107]] | [[Estela Garcia De Castro]] | [[Madrid]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2200 | [[:d:Q99527338|Q99527338]] | [[Mar Mas]] | [[Madrid]] | 1966-10-27 | | | [[Ficheiro:Mar Mas en el puerto de Ibiza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2201 | [[:d:Q99539199|Q99539199]] | [[Conchita Laca]] | [[Madrid]] | 1925-03-21 | [[Irún]] | 2018-11-14 | |- | style='text-align:right'| 2202 | [[:d:Q99583306|Q99583306]] | [[Beatriz Méndez de Vigo Montojo]] | [[Madrid]] | 1958-08-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2203 | [[:d:Q99619705|Q99619705]] | [[Patricia Allende]] | [[Madrid]] | 1954-09-29 | [[Madrid]] | 2025-01-03 | [[Ficheiro:Patricia Allende 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2204 | [[:d:Q99621451|Q99621451]] | [[María Naredo Molero]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:María Naredo Molero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2205 | [[:d:Q99764725|Q99764725]] | [[Inés Juste Bellosillo]] | [[Madrid]] | 1974-05-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2206 | [[:d:Q99864937|Q99864937]] | [[Josefa Ugarte y Marraco]] | [[Madrid]] | 19th century | | | |- | style='text-align:right'| 2207 | [[:d:Q99864942|Q99864942]] | [[Esperanza Romero Larrañaga]] | [[Madrid]] | 1844-10-08 | [[Suances]] | 1922-09-03 | |- | style='text-align:right'| 2208 | [[:d:Q99865014|Q99865014]] | [[Enriqueta Miret y González]] | [[Madrid]] | No/unknown value | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2209 | [[:d:Q100273145|Q100273145]] | [[María Luisa Carvajal Dávalos]] | [[Madrid]] | 1853 | [[Madrid]] | 1947 | [[Ficheiro:Bautizo de la hija primogénita de los marqueses de Santa Cruz, de Goñi (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2210 | [[:d:Q100438447|Q100438447]] | [[Ángela Baldellou]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2211 | [[:d:Q100604488|Q100604488]] | [[Manuela Villa]] | [[Madrid]] | 1976-09-27 | | | [[Ficheiro:Retrato Manuela Villa Acosta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2212 | [[:d:Q100716141|Q100716141]] | [[Isabel Morón]] | [[Madrid]] | 18th century | | | |- | style='text-align:right'| 2213 | [[:d:Q100740609|Q100740609]] | [[Irene Lopez de Castro]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2214 | [[:d:Q100993872|Q100993872]] | [[Victoria Zárate Zurita]] | [[Madrid]] | 1893-10-07 | [[Lisboa]] | 1964-12-06 | [[Ficheiro:Victoria Zarate Zurita.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2215 | [[:d:Q100999275|Q100999275]] | [[Violeta Ruiz Almendral]] | [[Madrid]] | 1975-07-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2216 | [[:d:Q100999296|Q100999296]] | [[Elisa Antolín Fernández]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2217 | [[:d:Q100999298|Q100999298]] | [[Rosa Bustamante Montoro]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 2218 | [[:d:Q100999299|Q100999299]] | [[Ana Esteban Maluenda]] | [[Madrid]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2219 | [[:d:Q100999342|Q100999342]] | [[Vanesa Calvino Casilda]] | [[Madrid]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2220 | [[:d:Q101069150|Q101069150]] | [[Ana del Paso]] | [[Madrid]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Ana del Paso (1998).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2221 | [[:d:Q101246015|Q101246015]] | [[Carlota de Benito Moreno]] | [[Madrid]] | 1985-07-26 | | | [[Ficheiro:Linguistics - the fun way (Fast Forward Science 2019) 0-0 screenshot.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2222 | [[:d:Q101248617|Q101248617]] | [[Travis Birds]] | [[Leganés]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 2223 | [[:d:Q101437417|Q101437417]] | [[Paula Conthe]] | [[Madrid]] | 1981-02-18 | | | [[Ficheiro:ECOFIN Paula Conthe 8-10-2024 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2224 | [[:d:Q102115301|Q102115301]] | [[Estrella López Sheriff]] | [[Madrid]] | 1992-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2225 | [[:d:Q102126368|Q102126368]] | [[Carmen Herrero Ayllón]] | [[Madrid]] | 1913-09-13 | [[Madrid]] | 1997-05-10 | [[Ficheiro:Carmen Herrero Ayllón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2226 | [[:d:Q102151010|Q102151010]] | [[Arancha Martínez Fernández]] | [[Madrid]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2227 | [[:d:Q102226822|Q102226822]] | [[María Isabel Ruiz de Arana y Osorio de Moscoso]] | [[Madrid]] | 1865-07-06 | [[Madrid]] | 1939 | [[Ficheiro:1909-06-23, Actualidades, Boda de la hija del conde de Romanones, Alba (cropped) Marquesa de Corvera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2228 | [[:d:Q102347088|Q102347088]] | [[Cristina Lazarraga]] | [[provincia de Madrid]] | 1993-01-10 | | | [[Ficheiro:Cristina-lazarraga-piloto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2229 | [[:d:Q102417548|Q102417548]] | [[Marta Agudo Ramírez]] | [[Madrid]] | 1971 | [[Madrid]] | 2023-04-13 | [[Ficheiro:Marta Agudo Foto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2230 | [[:d:Q102418262|Q102418262]] | [[Irene G Punto]] | [[Madrid]] | 1980-09-12 | | | [[Ficheiro:IRENE G PUNTO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2231 | [[:d:Q102418804|Q102418804]] | [[Esther Ramón]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Esther Ramón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2232 | [[:d:Q102420370|Q102420370]] | [[María Antonia Ortega]] | [[Madrid]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2233 | [[:d:Q102428913|Q102428913]] | [[María Arias Delgado]] | [[Madrid]] | 1936-01-25 | | 2023-03-05 | [[Ficheiro:MARIA ARIAS DELGADO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2234 | [[:d:Q102553947|Q102553947]] | [[Fuensanta Aroca Bisquert]] | [[Madrid]] | 1969-09-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2235 | [[:d:Q103959753|Q103959753]] | [[Isabel Calderón]] | [[Madrid]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 2236 | [[:d:Q103981965|Q103981965]] | [[Hajar Brown]] | [[Madrid]] | 1996-03-15 | | | [[Ficheiro:HajarBrown1.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2237 | [[:d:Q103982433|Q103982433]] | [[Alba Planas]] | [[Madrid]] | 2000-09-10 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Alba Planas (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2238 | [[:d:Q103989609|Q103989609]] | [[Nicole Wallaca]] | [[Madrid]] | 2002-03-22 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Nicole Wallace (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2239 | [[:d:Q104041389|Q104041389]] | [[Florentina Decraene]] | [[Madrid]] | 1833 | [[Madrid]] | 1910 | |- | style='text-align:right'| 2240 | [[:d:Q104054666|Q104054666]] | [[Carmen Garrido Pérez]] | [[Madrid]] | 1947 | [[Madrid]] | 2020-12-08 | |- | style='text-align:right'| 2241 | [[:d:Q104099624|Q104099624]] | [[Alicia del Carpio]] | [[Madrid]] | 1930 | [[Madrid]] | 2020-12-10 | |- | style='text-align:right'| 2242 | [[:d:Q104217828|Q104217828]] | [[Ainoa Quiñones]] | [[Madrid]] | 1982-12-28 | | | [[Ficheiro:Ainoa Quiñones (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2243 | [[:d:Q104248308|Q104248308]] | [[Manuela Serra Sabater]] | [[Madrid]] | 1901 | [[Madrid]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 2244 | [[:d:Q104438978|Q104438978]] | [[Alejandra Bernabé]] | [[Madrid]] | 2001-11-12 | | | [[Ficheiro:Alejandra Bernabé.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2245 | [[:d:Q104439020|Q104439020]] | [[Elena Martínez Pérez]] | [[Madrid]] | 2002-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2246 | [[:d:Q104604682|Q104604682]] | [[Aïcha Ibrahim]] | [[Madrid]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 2247 | [[:d:Q104631405|Q104631405]] | [[Marta Álvarez Guil]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2248 | [[:d:Q104680276|Q104680276]] | [[María Jesús Mena]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:María Jesús Mena sentada recortada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2249 | [[:d:Q104733420|Q104733420]] | [[Almudena Blasco Vallés]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2250 | [[:d:Q104767402|Q104767402]] | [[Cristina Torre Cervigón]] | [[Madrid]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 2251 | [[:d:Q104822203|Q104822203]] | [[Olimpia Velasco]] | [[Madrid]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2252 | [[:d:Q104972536|Q104972536]] | [[Zaira Romero]] | [[Madrid]] | 2000 | | | [[Ficheiro:Zaira Romero - Premios Goya 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2253 | [[:d:Q105137952|Q105137952]] | [[Claudia Iglesias]] | [[Madrid]] | 2003-08-30 | | | [[Ficheiro:Claudia Iglesias 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2254 | [[:d:Q105138280|Q105138280]] | [[Dolores Franco Manera]] | [[Madrid]] | 1912 | | 1977-12-24 | |- | style='text-align:right'| 2255 | [[:d:Q105240634|Q105240634]] | [[Alba Flores Robla]] | [[Madrid]] | 1992-12-28 | | | [[Ficheiro:Alba Flores Robla (born 1992) reciting her poem 'Tu hueco supraesternal' in 2020.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2256 | [[:d:Q105396509|Q105396509]] | [[Cayetana Cabezas|Cayetan Cabezas]] | [[Madrid]] | 1979-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2257 | [[:d:Q105427068|Q105427068]] | [[María Dolores Enríquez Arranz]] | [[Madrid]] | 1913-10-16 | [[Madrid]] | 2010-02-25 | |- | style='text-align:right'| 2258 | [[:d:Q105440239|Q105440239]] | [[Diana J. Torres]] | [[Madrid]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Diana J. Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2259 | [[:d:Q105474044|Q105474044]] | [[Catalina Vives Pieras]] | [[Madrid]] | 1895 | | 1979 | |- | style='text-align:right'| 2260 | [[:d:Q105530757|Q105530757]] | [[Alicia Perea Caveda]] | [[Madrid]] | 1947-09-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2261 | [[:d:Q105554583|Q105554583]] | [[Luna Fulgencio]] | [[Madrid]] | 2011-02-05 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 -Luna Fulgencio-052.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2262 | [[:d:Q105574128|Q105574128]] | [[Anastasia Brokelyn]] | [[Madrid]] | 1995-03-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2263 | [[:d:Q105585568|Q105585568]] | [[Isabel Castro Fernández]] | [[Madrid]] | 1979-09-29 | | | [[Ficheiro:Isabel Castro Fernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2264 | [[:d:Q105628225|Q105628225]] | [[Dolores Huerta Carrascosa]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2265 | [[:d:Q105635648|Q105635648]] | [[Gloria Gómez Muñoz]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2266 | [[:d:Q105637127|Q105637127]] | [[Laura Zamarriego]] | [[Madrid]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 2267 | [[:d:Q105641775|Q105641775]] | [[Ester Higueras]] | [[Madrid]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 2268 | [[:d:Q105644443|Q105644443]] | [[María Lacrampe]] | [[Madrid]] | 1909-09-17 | [[Madrid]] | 1994-07-07 | |- | style='text-align:right'| 2269 | [[:d:Q105644691|Q105644691]] | [[Eva Mora]] | [[Madrid]] | 1974-10-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2270 | [[:d:Q105672308|Q105672308]] | [[Estefanía Caamaño]] | [[Madrid]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2271 | [[:d:Q105694887|Q105694887]] | [[Nuria Martín Chivelet]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2272 | [[:d:Q105713562|Q105713562]] | [[Alba Ruiz]] | [[Madrid]] | 2001-11-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2273 | [[:d:Q105718885|Q105718885]] | [[Sara Ronzero]] | [[Madrid]] | 2001-12-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2274 | [[:d:Q105718887|Q105718887]] | [[Laura Tanarro]] | [[Madrid]] | 2004-01-01 | | | [[Ficheiro:Laura Tanarro en agosto de 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2275 | [[:d:Q105760540|Q105760540]] | [[Mar López Bermejo]] | [[Madrid]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2276 | [[:d:Q105917943|Q105917943]] | [[Carmen Ballvé]] | [[Madrid]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Carmen Ballvé, noviembre de 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2277 | [[:d:Q105966056|Q105966056]] | [[Ana María Iriarte]] | [[Madrid]] | 1927-01-23 | | 2025-02-04 | [[Ficheiro:Iriarte-ana-maria Antonio Castro 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2278 | [[:d:Q105967814|Q105967814]] | [[Lucía Loren]] | [[Madrid]] | 1973-05-21 | | | [[Ficheiro:La artista Lucía Loren en su taller.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2279 | [[:d:Q105996814|Q105996814]] | [[Olalla Gómez Valdericeda]] | [[Madrid]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Olalla Gómez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2280 | [[:d:Q106042248|Q106042248]] | [[Yolanda Tabanera]] | [[Madrid]] | 1965-05-24 | | | [[Ficheiro:Portraittabanera1jpg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2281 | [[:d:Q106043148|Q106043148]] | [[Natalia Razumovsky]] | [[Madrid]] | 1972-10-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2282 | [[:d:Q106192146|Q106192146]] | [[Antonia Torre Yela]] | [[Tetuán, Madrid|Tetuán]] | 1922 | [[Madrid]] | 1940-02-19 | |- | style='text-align:right'| 2283 | [[:d:Q106212381|Q106212381]] | [[María Pilar Silva Maroto]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2284 | [[:d:Q106268405|Q106268405]] | [[Ana Agustina de Alencáster y Noroña]] | [[Madrid]] | 1660-09-24 | [[Madrid]] | 1745-08-31 | |- | style='text-align:right'| 2285 | [[:d:Q106292348|Q106292348]] | [[María de San Ignacio Paramo]] | [[Madrid]] | 1592-02-02 | [[Madrid]] | 1660-10-17 | |- | style='text-align:right'| 2286 | [[:d:Q106322828|Q106322828]] | [[Julia Blázquez de Morata]] | [[Madrid]] | 19th century | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2287 | [[:d:Q106333847|Q106333847]] | [[Carmen de Pedro]] | [[Madrid]] | 1917-03-10 | [[14º distrito de París]] | 1994-09-09 | |- | style='text-align:right'| 2288 | [[:d:Q106339120|Q106339120]] | [[Marta García Gómez]] | [[Madrid]] | 1961-12-11 | [[Madrid]] | 2013-11-21 | |- | style='text-align:right'| 2289 | [[:d:Q106373721|Q106373721]] | [[Macarena Astorga]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Macarena Astorga. Promoción La Casa del Caracol (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2290 | [[:d:Q106420365|Q106420365]] | [[Rosario Vicent y Arizmendi]] | [[Madrid]] | 1845-11-18 | [[Madrid]] | 1908 | |- | style='text-align:right'| 2291 | [[:d:Q106421400|Q106421400]] | [[Belén Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1967-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2292 | [[:d:Q106421759|Q106421759]] | [[Matilde Ortoneda y Torrens]] | [[Madrid]] | 1837-06-21 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2293 | [[:d:Q106457312|Q106457312]] | [[Emilia Falcón y Marín]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Madrid]] | 1867-12 | |- | style='text-align:right'| 2294 | [[:d:Q106457466|Q106457466]] | [[Francisca García de los Ríos]] | [[Madrid]] | 17th century | | 17th century | |- | style='text-align:right'| 2295 | [[:d:Q106464483|Q106464483]] | [[Soledad Bernuy y Valda]] | [[Madrid]] | 1806-03-14 | [[Madrid]] | 1871-01-03 | |- | style='text-align:right'| 2296 | [[:d:Q106465410|Q106465410]] | [[Joaquina Bernuy y Valda]] | [[Madrid]] | 1817-03-02 | [[Madrid]] | 1858-02-07 | |- | style='text-align:right'| 2297 | [[:d:Q106465528|Q106465528]] | [[Emilia Cantón Salazar y Zaporta]] | [[Madrid]] | 1848-06-20 | [[Madrid]] | 1908 | |- | style='text-align:right'| 2298 | [[:d:Q106466485|Q106466485]] | [[Adriana Cerezo Iglesias]] | [[Alcalá de Henares]] | 2003-11-24 | | | [[Ficheiro:Adriana Cerezo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2299 | [[:d:Q106468629|Q106468629]] | [[Dolores Franco Mateos]] | [[Madrid]] | 1822-10-31 | [[Madrid]] | 1843-11-13 | |- | style='text-align:right'| 2300 | [[:d:Q106471166|Q106471166]] | [[Catalina Fuentes y Jácome]] | [[Madrid]] | 17th century | [[Alcalá de Henares]] | 1698-04-09 | |- | style='text-align:right'| 2301 | [[:d:Q106477410|Q106477410]] | [[Cristina Mayo]] | [[Alcalá de Henares]] | 1952-06-12 | | | [[Ficheiro:Cristina Mayo entrenadora CBM el Osito l'Eliana septiembre 1994.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2302 | [[:d:Q106485992|Q106485992]] | [[Ana Álvarez de Toledo y Pacheco]] | [[Madrid]] | 1693-05-13 | [[La Calzada de Oropesa]] | 1739-01-29 | |- | style='text-align:right'| 2303 | [[:d:Q106489624|Q106489624]] | [[Ana Gerónima]] | [[Madrid]] | 1544 | [[Trujillo, Cáceres|Trujillo]] | 1594 | |- | style='text-align:right'| 2304 | [[:d:Q106489837|Q106489837]] | [[Leonor de los Ángeles y del Peso]] | [[Madrid]] | 1608 | [[Lima]] | 1626 | |- | style='text-align:right'| 2305 | [[:d:Q106496159|Q106496159]] | [[María de Barahona]] | [[Madrid]] | No/unknown value | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2306 | [[:d:Q106497970|Q106497970]] | [[María del Campo]] | [[Madrid]] | No/unknown value | | 1670-10-31 | |- | style='text-align:right'| 2307 | [[:d:Q106501792|Q106501792]] | [[Francisca de Cárdenas y Avellaneda]] | [[Madrid]] | 1576 | [[Monastery of San Ignacio Mártir, Loeches]] | 1606-07-15 | |- | style='text-align:right'| 2308 | [[:d:Q106512428|Q106512428]] | [[Antonia Contreras]] | [[Madrid]] | 1858 | [[Valencia]] | 1896-02-19 | [[Ficheiro:1880-10-24, Madrid Cómico, Antonia Contreras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2309 | [[:d:Q106515031|Q106515031]] | [[Sonia Hernández-Díaz]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2310 | [[:d:Q106517834|Q106517834]] | [[Josefa Jardín]] | [[Madrid]] | 1816-01-21 | [[Madrid]] | 1857-09-29 | |- | style='text-align:right'| 2311 | [[:d:Q106522860|Q106522860]] | [[Graziella Galán]] | [[Madrid]] | 1958-05-17 | | | [[Ficheiro:Graziella Galán en el trapecio (2022) 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2312 | [[:d:Q106541882|Q106541882]] | [[Juana García Ugalde y Alcázar]] | [[Madrid]] | 1764-06-23 | | No/unknown value | [[Ficheiro:Retrato de Juana García Ugalde.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2313 | [[:d:Q106566935|Q106566935]] | [[María Gómez de Santibáñez]] | [[Madrid]] | 16th century | | 1605 | |- | style='text-align:right'| 2314 | [[:d:Q106574121|Q106574121]] | [[Manuela Larrea de Perales]] | [[Madrid]] | 1827 | [[París]] | 1858-10-14 | |- | style='text-align:right'| 2315 | [[:d:Q106583058|Q106583058]] | [[Luisa Lesén Moreno]] | [[Madrid]] | 1839-02-05 | [[Madrid]] | 1869-01-15 | |- | style='text-align:right'| 2316 | [[:d:Q106583928|Q106583928]] | [[Ángeles San José]] | [[Madrid]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2317 | [[:d:Q106595951|Q106595951]] | [[Dolores Recio]] | [[Madrid]] | 1856-07-21 | [[Madrid]] | 1908 | |- | style='text-align:right'| 2318 | [[:d:Q106596584|Q106596584]] | [[Adriana Tudela]] | [[Madrid]] | 1988-08-20 | | | [[Ficheiro:Adriana Tudela en 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2319 | [[:d:Q106627338|Q106627338]] | [[Josefa Hijosa]] | [[Madrid]] | 1839-03-19 | [[Madrid]] | 1899-03-01 | |- | style='text-align:right'| 2320 | [[:d:Q106635237|Q106635237]] | [[Mada Carreno]] | [[Madrid]] | 1914 | [[Cidade de México]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 2321 | [[:d:Q106642255|Q106642255]] | [[Adela Fernández y Alonso]] | [[Madrid]] | 1852-02-15 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2322 | [[:d:Q106646629|Q106646629]] | [[Adela Ibarra Pérez]] | [[Madrid]] | 1839-03-03 | [[Sevilla]] | 1865-11-04 | |- | style='text-align:right'| 2323 | [[:d:Q106649454|Q106649454]] | [[Olga Luján]] | [[Madrid]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2324 | [[:d:Q106664391|Q106664391]] | [[Carolina Martínez Sanz]] | [[Madrid]] | No/unknown value | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2325 | [[:d:Q106665960|Q106665960]] | [[Juliana Gracián Dantisco]] | [[Madrid]] | 1574-10-31 | [[Sevilla]] | 1621-08-28 | |- | style='text-align:right'| 2326 | [[:d:Q106718749|Q106718749]] | [[Emilia Reynel y Corona]] | [[Madrid]] | 1848-05-03 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2327 | [[:d:Q106729590|Q106729590]] | [[Carmen Arrojo]] | [[Madrid]] | 1918 | [[Madrid]] | 2017 | |- | style='text-align:right'| 2328 | [[:d:Q106776556|Q106776556]] | [[Inés Martín Rodrigo]] | [[Madrid]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Ines Martin Rodrigo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2329 | [[:d:Q106799529|Q106799529]] | [[María Morata]] | [[Madrid]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2330 | [[:d:Q106835306|Q106835306]] | [[Antonia Uzal y Amada de Rivero]] | [[Madrid]] | 1842 | | 1901 | [[Ficheiro:Antonia Uzal Amada de Rivero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2331 | [[:d:Q106844539|Q106844539]] | [[Somadamantina]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:Somadamantina (32386777037).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2332 | [[:d:Q106844897|Q106844897]] | [[Alba G. Corral]] | [[Madrid]] | 1977-11-10 | | | [[Ficheiro:Alba Corral en el Ebre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2333 | [[:d:Q106860427|Q106860427]] | [[Silveria María Rivas y Ladvenant]] | [[Madrid]] | 1760-02-12 | [[Madrid]] | 1781-05-07 | |- | style='text-align:right'| 2334 | [[:d:Q106863905|Q106863905]] | [[Mariana de Rebolledo y Ponce de León]] | [[Madrid]] | 1594 | [[Segorbe]] | 1658-02-04 | |- | style='text-align:right'| 2335 | [[:d:Q106871290|Q106871290]] | [[María Rodríguez Espinosa]] | [[Madrid]] | 1647-02-23 | [[Madrid]] | 1706-09-14 | |- | style='text-align:right'| 2336 | [[:d:Q106892697|Q106892697]] | [[Patricia Cordero]] | [[Majadahonda]] | 2000 | | | |- | style='text-align:right'| 2337 | [[:d:Q106929430|Q106929430]] | [[Pilar de Francisco]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2338 | [[:d:Q106929681|Q106929681]] | [[Vicenta Ronquillo]] | [[Madrid]] | 1760 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2339 | [[:d:Q106942255|Q106942255]] | [[Clara Montagut]] | [[Madrid]] | 1975-04-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2340 | [[:d:Q106942590|Q106942590]] | [[Silvia Fernández Palomar]] | [[Madrid]] | 1990-01-06 | | | [[Ficheiro:1214 Recursos Silvia Fernández (DIS) 041.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2341 | [[:d:Q106949924|Q106949924]] | [[Enriqueta Hors Bresmes]] | [[Madrid]] | 1907 | | | |- | style='text-align:right'| 2342 | [[:d:Q106959644|Q106959644]] | [[Margariña Valderrama]] | [[Madrid]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 2343 | [[:d:Q106964003|Q106964003]] | [[Desiree Bressend]] | [[Madrid]] | 1996-08-11 | | | [[Ficheiro:Desiree Bressend.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2344 | [[:d:Q106975123|Q106975123]] | [[Lorena García de las Bayonas]] | [[Madrid]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Lorena García de las Bayonas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2345 | [[:d:Q106982611|Q106982611]] | [[Gala Amyach]] | [[Madrid]] | 1994-11-04 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2020 - Gala Amyach (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2346 | [[:d:Q106991166|Q106991166]] | [[Eloísa de la Parra y Gil]] | [[Madrid]] | 1859-02-09 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2347 | [[:d:Q107011498|Q107011498]] | [[María Pilar Gullón Yturriaga]] | [[Madrid]] | 1911-05-29 | [[Puerto de Somiedo]] | 1936-10-28 | |- | style='text-align:right'| 2348 | [[:d:Q107021072|Q107021072]] | [[Francisca Osorio Guzmán]] | [[Madrid]] | 18th century | No/unknown value | 18th century | |- | style='text-align:right'| 2349 | [[:d:Q107024913|Q107024913]] | [[Nuria Ibáñez]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2350 | [[:d:Q107076188|Q107076188]] | [[Virginia Pascual]] | [[Madrid]] | 1958-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2351 | [[:d:Q107110260|Q107110260]] | [[Lucía Delgado]] | [[Madrid]] | 1992-07-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2352 | [[:d:Q107111331|Q107111331]] | [[María Mallo]] | [[Madrid]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Maria Mallo 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2353 | [[:d:Q107123318|Q107123318]] | [[Laura Martínez Abelenda]] | [[Madrid]] | 1998-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2354 | [[:d:Q107139926|Q107139926]] | [[María de Álava y Arigón]] | [[Madrid]] | 1681-11-28 | [[Madrid]] | 1761-01-31 | |- | style='text-align:right'| 2355 | [[:d:Q107155277|Q107155277]] | [[Paquita López]] | [[Madrid]] | 1933 | | | |- | style='text-align:right'| 2356 | [[:d:Q107182204|Q107182204]] | [[Marian Rojas Estapé]] | [[Madrid]] | 1983-11-02 | | | [[Ficheiro:MRojas2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2357 | [[:d:Q107207839|Q107207839]] | [[María Romanillos]] | [[Madrid]] | 2004-03-17 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - María Romanillos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2358 | [[:d:Q107229038|Q107229038]] | [[Rosa Doz y Gordon]] | [[Madrid]] | 1812-12-26 | [[Panticosa]] | 1875-08-14 | [[Ficheiro:Rosa Doz Gordon widow marchioness of Monreal and Santiago.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2359 | [[:d:Q107230369|Q107230369]] | [[Antonia Hernández Calcedo]] | [[Madrid]] | 1947-05-08 | | 2018-05-25 | |- | style='text-align:right'| 2360 | [[:d:Q107263520|Q107263520]] | [[Martina Cariddi]] | [[Madrid]] | 2001-05-30 | | | [[Ficheiro:Martina Cariddi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2361 | [[:d:Q107287177|Q107287177]] | [[Constanza de la Concepción]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Talavera de la Reina]] | 1645-01-25 | |- | style='text-align:right'| 2362 | [[:d:Q107294516|Q107294516]] | [[Susana Moliner]] | [[Madrid]] | 1980-02-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2363 | [[:d:Q107294691|Q107294691]] | [[Mónica Luengo Añón]] | [[Madrid]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2364 | [[:d:Q107296604|Q107296604]] | [[Pilar González Serrano]] | [[Madrid]] | 1935-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2365 | [[:d:Q107299231|Q107299231]] | [[Montse Pla]] | [[Madrid]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Retrat de monsepla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2366 | [[:d:Q107301260|Q107301260]] | [[Elena Gallardo]] | [[Madrid]] | 2000-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2367 | [[:d:Q107305860|Q107305860]] | [[Carmen Romero Bachiller]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2368 | [[:d:Q107326901|Q107326901]] | [[Olivia Rivero]] | [[Madrid]] | 1979-04-23 | | | [[Ficheiro:Olivia Rivero Vilá.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2369 | [[:d:Q107355090|Q107355090]] | [[María Bárbara Delgado]] | [[Madrid]] | 1614 | [[Boadilla del Monte]] | 1677-02-18 | |- | style='text-align:right'| 2370 | [[:d:Q107356564|Q107356564]] | [[Paloma Llaneza]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2371 | [[:d:Q107356847|Q107356847]] | [[Enriqueta Toda]] | [[Madrid]] | 1840-01-18 | No/unknown value | 1897 | |- | style='text-align:right'| 2372 | [[:d:Q107358392|Q107358392]] | [[Maria de la Almudena Pimentel y Zuniga]] | [[Madrid]] | 1676-05-09 | [[Madrid]] | 1741 | |- | style='text-align:right'| 2373 | [[:d:Q107363761|Q107363761]] | [[Luisa Guerrero de Torres y del Camino]] | [[Madrid]] | 1834-02-28 | [[Madrid]] | 1855-10-22 | |- | style='text-align:right'| 2374 | [[:d:Q107366275|Q107366275]] | [[Josefa Santafé]] | [[Madrid]] | 1833-03-20 | [[A Habana]] | 1859-01-13 | |- | style='text-align:right'| 2375 | [[:d:Q107370677|Q107370677]] | [[Luisa María Ferrer y Ortiz]] | [[Madrid]] | 1642 | [[Madrid]] | 1697-07-15 | |- | style='text-align:right'| 2376 | [[:d:Q107390494|Q107390494]] | [[Isabel de Contreras y Villarroel]] | [[Madrid]] | 1662 | [[Madrid]] | 1730-04-25 | |- | style='text-align:right'| 2377 | [[:d:Q107391085|Q107391085]] | [[Lucía de Jos y Gutiérrez]] | [[Madrid]] | 1576 | [[Madrid]] | 1642 | |- | style='text-align:right'| 2378 | [[:d:Q107394452|Q107394452]] | [[Inés de Velasco Martínez]] | [[Madrid]] | 2002-03-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2379 | [[:d:Q107406444|Q107406444]] | [[Ana de Zuazo]] | [[Madrid]] | 1580 | [[Madrid]] | 1618 | |- | style='text-align:right'| 2380 | [[:d:Q107406991|Q107406991]] | [[Catalina de la Visitación]] | [[Madrid]] | 16th century | [[Trujillo, Cáceres|Trujillo]] | 1614 | |- | style='text-align:right'| 2381 | [[:d:Q107407014|Q107407014]] | [[Celia Monedero]] | [[Madrid]] | 2000-04-03 | | | [[Ficheiro:CELIA MONEDERO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2382 | [[:d:Q107414458|Q107414458]] | [[María del Carmen García Lasgoity]] | [[Madrid]] | 1911 | [[Madrid]] | 2002-12-16 | [[Ficheiro:Fotografía anónima MNCARS 7.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2383 | [[:d:Q107449120|Q107449120]] | [[Laura Latorre Hernando]] | [[Madrid]] | 1975-12-14 | | | [[Ficheiro:Laura Latorre. Feminista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2384 | [[:d:Q107550276|Q107550276]] | [[Constanza Martínez Prieto]] | [[Madrid]] | 1917-01-16 | [[Barcelona]] | 1997-01-03 | [[Ficheiro:Piedras de la memoria Madrid Constanza Martínez Prieto.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2385 | [[:d:Q107551091|Q107551091]] | [[Noelia Núñez González]] | [[Madrid]] | 1992-06-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2386 | [[:d:Q107551094|Q107551094]] | [[Judit Piquet Flores]] | [[Madrid]] | 1979-04-10 | | | [[Ficheiro:Judith Piquet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2387 | [[:d:Q107557889|Q107557889]] | [[Isabel Inés Casasnovas]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2388 | [[:d:Q107585367|Q107585367]] | [[Lourdes Tello]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2389 | [[:d:Q107588944|Q107588944]] | [[Mary Lamar]] | [[Madrid]] | 1923 | | 2021 | |- | style='text-align:right'| 2390 | [[:d:Q107622186|Q107622186]] | [[Mariana Martínez Torres]] | [[Madrid]] | 1819-05-10 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2391 | [[:d:Q107631920|Q107631920]] | [[Dolores Trillo y Álvarez]] | [[Madrid]] | 1845-10-20 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2392 | [[:d:Q107635910|Q107635910]] | [[Rosa María de Castro y Centurión]] | [[Madrid]] | 1691-08-29 | [[Madrid]] | 1772-03-14 | |- | style='text-align:right'| 2393 | [[:d:Q107649616|Q107649616]] | [[Carolina Uriondo y Sánchez]] | [[Madrid]] | 1853-10-06 | [[Madrid]] | 1899-02 | |- | style='text-align:right'| 2394 | [[:d:Q107750732|Q107750732]] | [[Laura Barrios]] | [[Madrid]] | 2000-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2395 | [[:d:Q107933231|Q107933231]] | [[Elena Gil González]] | [[Madrid]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 2396 | [[:d:Q108145029|Q108145029]] | [[Marita Zafra]] | [[Madrid]] | 1994-04-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2397 | [[:d:Q108147923|Q108147923]] | [[Lilith Verstrynge]] | [[Madrid]] | 1992-07-08 | | | [[Ficheiro:Lilith Verstrynge (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2398 | [[:d:Q108163971|Q108163971]] | [[Teresa Paneque]] | [[Madrid]] | 1997-11-15 | | | [[Ficheiro:TeresaPaneque 51Pegb.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2399 | [[:d:Q108179087|Q108179087]] | [[Ana de Espinosa y Espinosa]] | [[Madrid]] | 1574 | [[Madrid]] | 1653 | |- | style='text-align:right'| 2400 | [[:d:Q108180657|Q108180657]] | [[Beatriz Ramírez de Mendoza]] | [[Madrid]] | 1556 | [[Madrid]] | 1626-11-04 | [[Ficheiro:Retrato de Beatriz Ramirez de Mendoza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2401 | [[:d:Q108202421|Q108202421]] | [[María Victorero]] | [[Madrid]] | 1885-06-02 | [[Madrid]] | 1969-11-10 | |- | style='text-align:right'| 2402 | [[:d:Q108214266|Q108214266]] | [[María Hernández Matas]] | [[Madrid]] | 1986-05-13 | [[Rexión de Tigray]] | 2021-06-24 | |- | style='text-align:right'| 2403 | [[:d:Q108282621|Q108282621]] | [[María Juliana Delgado]] | [[Madrid]] | 1611 | [[Alcalá de Henares]] | 1679-02-01 | |- | style='text-align:right'| 2404 | [[:d:Q108296191|Q108296191]] | [[Nerea Luis Mingueza]] | [[Madrid]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 2405 | [[:d:Q108308726|Q108308726]] | [[María Bautista Espinosa y Velázquez]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Salamanca]] | 1662-01-09 | |- | style='text-align:right'| 2406 | [[:d:Q108312611|Q108312611]] | [[Eva María Moral Pedrero]] | [[Madrid]] | 1982-07-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2407 | [[:d:Q108316879|Q108316879]] | [[Catalina de Moscoso-Ossorio y Mendoza]] | [[Madrid]] | 1676-10-26 | [[Madrid]] | 1718-12-04 | |- | style='text-align:right'| 2408 | [[:d:Q108317339|Q108317339]] | [[Francisca Navarrete Mena]] | [[Madrid]] | 1612 | [[Alcalá de Henares]] | 1633-06-24 | |- | style='text-align:right'| 2409 | [[:d:Q108319722|Q108319722]] | [[María Teresa Monterroso y Núñez]] | [[Madrid]] | 1648 | [[Alcalá de Henares]] | 1714 | |- | style='text-align:right'| 2410 | [[:d:Q108321336|Q108321336]] | [[Antonia de la Gasca de la Vega]] | [[Madrid]] | 1552-10-08 | [[Valladolid]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2411 | [[:d:Q108368170|Q108368170]] | [[Josefa de León y Ayala]] | [[Madrid]] | 1660 | [[Lima]] | 1716-07-20 | |- | style='text-align:right'| 2412 | [[:d:Q108383943|Q108383943]] | [[Dora Postigo]] | [[Madrid]] | 2004-04-09 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Dora Postigo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2413 | [[:d:Q108404499|Q108404499]] | [[Catalina Sopelana]] | [[Madrid]] | 1992-10-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2414 | [[:d:Q108422572|Q108422572]] | [[Vicky López]] | [[Madrid]] | 2006-07-26 | | | [[Ficheiro:Brann - Barça Femení CG3A7792 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2415 | [[:d:Q108423046|Q108423046]] | [[Carla Camacho]] | [[Madrid]] | 2005-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2416 | [[:d:Q108472135|Q108472135]] | [[María de Ugarte y Saravia]] | [[Madrid]] | 1537-03 | [[Madrid]] | 1609-05-22 | [[Ficheiro:Diego rodriguez-Madre María de San Pablo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2417 | [[:d:Q108488721|Q108488721]] | [[Teresa de la Carrera y Vega]] | [[Madrid]] | 1579 | [[Madrid]] | 1633 | |- | style='text-align:right'| 2418 | [[:d:Q108490982|Q108490982]] | [[María Gautier Anton]] | [[Madrid]] | 1722-01-19 | [[Madrid]] | 1784-12-14 | |- | style='text-align:right'| 2419 | [[:d:Q108537370|Q108537370]] | [[Clara María González de Amezúa]] | [[Madrid]] | 1929-12-26 | [[Madrid]] | 2024-08-16 | [[Ficheiro:Clara Maria González de Amezúa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2420 | [[:d:Q108556436|Q108556436]] | [[Alicia Ríos]] | [[Madrid]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 2421 | [[:d:Q108586459|Q108586459]] | [[María Gracián Dantisco]] | [[Madrid]] | 1563 | [[Consuegra]] | 1611-05-07 | |- | style='text-align:right'| 2422 | [[:d:Q108613419|Q108613419]] | [[Eva Ortega-Paíno]] | [[Madrid]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Eva Ortega Paino (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2423 | [[:d:Q108626008|Q108626008]] | [[María Linares y Fernández]] | [[Madrid]] | 1636 | [[Alcalá de Henares]] | 1706-02-22 | |- | style='text-align:right'| 2424 | [[:d:Q108627544|Q108627544]] | [[María Clara]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Trujillo, Cáceres|Trujillo]] | 1617-02-02 | |- | style='text-align:right'| 2425 | [[:d:Q108632859|Q108632859]] | [[Almudena Amor]] | [[Madrid]] | 1994-03-30 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Almudena Amor (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2426 | [[:d:Q108635533|Q108635533]] | [[Elena Montemayor y Mejía]] | [[Madrid]] | 1547 | [[Madrid]] | 1602-07-08 | |- | style='text-align:right'| 2427 | [[:d:Q108638635|Q108638635]] | [[Jerónima de Llanos y Ferrer]] | [[Madrid]] | 1630 | [[Alcalá de Henares]] | 1689-08-19 | |- | style='text-align:right'| 2428 | [[:d:Q108723757|Q108723757]] | [[Ymelda Moreno]] | [[Madrid]] | 1933-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2429 | [[:d:Q108753894|Q108753894]] | [[Songa Park]] | [[Madrid]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 2430 | [[:d:Q108785373|Q108785373]] | [[Belén Alfaro Hernández]] | [[Madrid]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2431 | [[:d:Q108802257|Q108802257]] | [[Catalina María de Silva y Méndez de Haro]] | [[Madrid]] | 1669-08-09 | [[Madrid]] | 1727-01-18 | |- | style='text-align:right'| 2432 | [[:d:Q108805274|Q108805274]] | [[Leonor María de Silva y Mendoza]] | [[Madrid]] | 1636-01-12 | [[provincia de Guadalaxara]] | 1660 | |- | style='text-align:right'| 2433 | [[:d:Q108807110|Q108807110]] | [[Ana López de Vivanco y Manrique]] | [[Madrid]] | 1570 | [[Madrid]] | 1630 | |- | style='text-align:right'| 2434 | [[:d:Q108828373|Q108828373]] | [[Isabel de Oviedo y Luján]] | [[Madrid]] | 1584-12-22 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2435 | [[:d:Q108923153|Q108923153]] | [[Marisol Garrido Valero]] | [[Madrid]] | 1956-07-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2436 | [[:d:Q109280945|Q109280945]] | [[Cristina Fuentes La Roche]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:Cristina Fuentes La Roche.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2437 | [[:d:Q109311923|Q109311923]] | [[Inmaculada de la Fuente]] | [[Madrid]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2438 | [[:d:Q109324694|Q109324694]] | [[Vic Echegoyen]] | [[Madrid]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2439 | [[:d:Q109401461|Q109401461]] | [[María Espartosa y Briones]] | [[Alcalá de Henares]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2440 | [[:d:Q109407733|Q109407733]] | [[Inés Madrigal]] | [[Madrid]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2441 | [[:d:Q109439637|Q109439637]] | [[Babi]] | [[Madrid]] | 1999-06-24 | | | [[Ficheiro:Pillz4babi.webp|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2442 | [[:d:Q109474338|Q109474338]] | [[Ana Carvajal San Miguel]] | [[Villanueva de la Cañada]] | 2006-09-03 | | | [[Ficheiro:2022-11-03 WK 11.2 Platform Women Group A Final at Ulla-Klinger-Cup 2022 (Martin Rulsch) 044.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2443 | [[:d:Q109655757|Q109655757]] | [[Olga Margallo]] | [[Madrid]] | 1970-05-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2444 | [[:d:Q109764424|Q109764424]] | [[Isa Montalbán]] | [[Madrid]] | 1998-01-31 | | | |- | style='text-align:right'| 2445 | [[:d:Q109769762|Q109769762]] | [[Sonia Gumpert Melgosa]] | [[Madrid]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Inauguración del segundo Congreso de la Abogacía Madrileña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2446 | [[:d:Q109771476|Q109771476]] | [[María Josefa Ascargorta y Rivera]] | [[Madrid]] | 1800 | [[Madrid]] | 1850 | |- | style='text-align:right'| 2447 | [[:d:Q109789905|Q109789905]] | [[Adelaida O'Dena de Estrada]] | [[Madrid]] | 1823 | | 1853 | |- | style='text-align:right'| 2448 | [[:d:Q109806673|Q109806673]] | [[Alejandra Lorenzo]] | [[Madrid]] | 1998-10-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2449 | [[:d:Q109806767|Q109806767]] | [[Celia Viada Caso]] | [[Madrid]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 2450 | [[:d:Q109929605|Q109929605]] | [[Laureana del Santísimo Sacramento]] | [[Madrid]] | No/unknown value | [[Salamanca]] | 1673-12-31 | |- | style='text-align:right'| 2451 | [[:d:Q110008592|Q110008592]] | [[Elena de León Criado]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Elena de León.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2452 | [[:d:Q110026566|Q110026566]] | [[María Tallado Alfonsa]] | [[Madrid]] | 1610 | [[Viana, Navarra|Viana]] | 1681-03-05 | |- | style='text-align:right'| 2453 | [[:d:Q110100843|Q110100843]] | [[Mar Gómez]] | [[Madrid]] | 1985-10-15 | | | [[Ficheiro:Mar Gomez 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2454 | [[:d:Q110140864|Q110140864]] | [[Aranzazu Serrano Lorenzo]] | [[Madrid]] | 1975 | | | [[Ficheiro:La escritora y periodista Aranzazu Serrano Lorenzo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2455 | [[:d:Q110163633|Q110163633]] | [[Gema Nieto]] | [[Madrid]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Gema Nieto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2456 | [[:d:Q110243023|Q110243023]] | [[Natividad de Diego]] | [[Madrid]] | 1873-06-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2457 | [[:d:Q110246670|Q110246670]] | [[Belén Moneo]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2458 | [[:d:Q110270534|Q110270534]] | [[Alba Gutiérrez]] | [[Madrid]] | 1994-02-18 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Alba Gutiérrez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2459 | [[:d:Q110270539|Q110270539]] | [[Ainhoa Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Foto-ainhoa-premios-feroz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2460 | [[:d:Q110276198|Q110276198]] | [[Virginia Feito]] | [[Madrid]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 2461 | [[:d:Q110279102|Q110279102]] | [[Elena Molina]] | [[Madrid]] | 1986-09-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2462 | [[:d:Q110301897|Q110301897]] | [[Clara Garrido]] | [[Madrid]] | 1993-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2463 | [[:d:Q110439395|Q110439395]] | [[Catalina del Pozo y Molleda]] | [[Madrid]] | 1610 | [[Alcalá de Henares]] | 1681-10-07 | |- | style='text-align:right'| 2464 | [[:d:Q110443966|Q110443966]] | [[Josefa Portocarrero y Jiménez de Urrea]] | [[Madrid]] | 1681-01-16 | [[Lima]] | 1743-11-21 | |- | style='text-align:right'| 2465 | [[:d:Q110446776|Q110446776]] | [[Catalina Pérez y Vázquez]] | [[Madrid]] | 1624 | [[Salamanca]] | 1675-11-06 | |- | style='text-align:right'| 2466 | [[:d:Q110463659|Q110463659]] | [[Catalina María de la Presentación]] | [[Madrid]] | 1642 | [[Madrid]] | 1700-12-31 | |- | style='text-align:right'| 2467 | [[:d:Q110502499|Q110502499]] | [[Isabel de Velasco e Ibarra]] | [[Madrid]] | 1592-07 | [[Madrid]] | 1612 | |- | style='text-align:right'| 2468 | [[:d:Q110548730|Q110548730]] | [[Esperanza Molina Cubillo]] | [[Madrid]] | 1931<br/>1933 | | 2021-05-21 | |- | style='text-align:right'| 2469 | [[:d:Q110647374|Q110647374]] | [[Pura Ramos]] | [[Madrid]] | 1931 | | | |- | style='text-align:right'| 2470 | [[:d:Q110713841|Q110713841]] | [[Leonor de Lera]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2471 | [[:d:Q110734916|Q110734916]] | [[Inés Hernand]] | [[Madrid]] | 1992-05-10 | | | [[Ficheiro:Inés Hernand.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2472 | [[:d:Q110754911|Q110754911]] | [[Olga Lambea Martínez]] | [[Madrid]] | 1974-09-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2473 | [[:d:Q110854078|Q110854078]] | [[Silvia Agüero]] | [[Madrid]] | 1985-08-24 | | | [[Ficheiro:Silvia Agüero Fernández (2019; cropped 2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2474 | [[:d:Q110880481|Q110880481]] | [[Pilar Lara]] | [[Madrid]] | 1940-10-12<br/>1940 | | 2006-02-02 | |- | style='text-align:right'| 2475 | [[:d:Q110894431|Q110894431]] | [[Cristina Abad]] | [[Madrid]] | 1992-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2476 | [[:d:Q110935316|Q110935316]] | [[María Remigia Fernández de Velasco]] | [[Madrid]] | 1677-10-01 | [[Madrid]] | 1734-11-30 | |- | style='text-align:right'| 2477 | [[:d:Q110952627|Q110952627]] | [[María de la Esperanza de Borbón-Dos Sicilias]] | [[Madrid]] | 1914-06-14 | [[Sevilla]] | 2005-08-08 | [[Ficheiro:Princess Maria de la Esperanza of the Two Sicilies in 1922.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2478 | [[:d:Q110962733|Q110962733]] | [[Manuela Rejas García]] | [[Moralzarzal]] | 1924-12-14 | [[Veguellina de Órbigo]] | 2010-03-06 | [[Ficheiro:Manuela Rejas .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2479 | [[:d:Q110962837|Q110962837]] | [[Ana Tamariz]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Ana Tamariz - Directora Gran Escuela de Magia Ana Tamariz (2023) 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2480 | [[:d:Q110984007|Q110984007]] | [[M. Antonia Sánchez Escalona]] | [[Madrid]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 2481 | [[:d:Q111064715|Q111064715]] | [[Angelita Navalón]] | [[Madrid]] | 1913 | [[Valencia]] | 1952-05-07 | |- | style='text-align:right'| 2482 | [[:d:Q111083094|Q111083094]] | [[Isabel Richart Sotés]] | [[Madrid]] | 1914-09-18 | [[Madrid]] | 1992-06-02 | |- | style='text-align:right'| 2483 | [[:d:Q111089541|Q111089541]] | [[Gloria Ramos]] | [[Madrid]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Gloria Ramos (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2484 | [[:d:Q111098395|Q111098395]] | [[Marta Sánchez]] | [[Madrid]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Marta Sánchez INNtöne 2024 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2485 | [[:d:Q111143512|Q111143512]] | [[Pilar Martín Fernández]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2486 | [[:d:Q111292624|Q111292624]] | [[Lucía Gutierrez Moreno]] | [[Xetafe]] | 1999-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2487 | [[:d:Q111371062|Q111371062]] | [[Cristina Morano]] | [[Madrid]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2488 | [[:d:Q111423223|Q111423223]] | [[María Luengas Mengual]] | [[Madrid]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 2489 | [[:d:Q111424847|Q111424847]] | [[Irene Pozo]] | [[Madrid]] | 1977-04-04 | | | [[Ficheiro:Irene Pozo Hernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2490 | [[:d:Q111449089|Q111449089]] | [[Elisa Garrido Cantarero]] | [[Madrid]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2491 | [[:d:Q111503885|Q111503885]] | [[Elvira Palazuelos]] | [[Madrid]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2492 | [[:d:Q111522957|Q111522957]] | [[Lucía Sánchez Laguna]] | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 2000-02-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2493 | [[:d:Q111550694|Q111550694]] | [[Zenaida Alcalde]] | [[Madrid]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2494 | [[:d:Q111550844|Q111550844]] | [[Vicente Alcalde Butler]] | [[Madrid]]<br/>[[Bilbao]] | 1911<br/>1912 | [[Óblast de Leningrado]] | 1943-10 | |- | style='text-align:right'| 2495 | [[:d:Q111589240|Q111589240]] | [[Carmen López Moreno]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2496 | [[:d:Q111628611|Q111628611]] | [[Merche Comabella]] | [[Madrid]] | 1940-02-02 | | | [[Ficheiro:Merche Comabella.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2497 | [[:d:Q111661103|Q111661103]] | [[Taciana Fisac]] | [[Madrid]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Yan Lianke presentando Los cuatro libros.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2498 | [[:d:Q111686930|Q111686930]] | [[Laura Ledesma]] | [[Madrid]] | 1993-06-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2499 | [[:d:Q111784122|Q111784122]] | [[Nikki García]] | [[Madrid]] | 1985-11-30 | | | [[Ficheiro:Nikki García.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2500 | [[:d:Q111817260|Q111817260]] | [[Mónica Sánchez Robles]] | [[Madrid]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Mónica Sánchez Robles.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2501 | [[:d:Q111889251|Q111889251]] | [[Paula Molano Ortega]] | [[Madrid]] | 1999-09-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2502 | [[:d:Q111905028|Q111905028]] | [[Encarnación Gomá Jiménez]] | [[Madrid]] | 1859-01-04 | [[Valencia]] | 1935-01-11 | |- | style='text-align:right'| 2503 | [[:d:Q111994924|Q111994924]] | [[Sara Andrés Barrio]] | [[Madrid]] | 1986-08-21 | | | [[Ficheiro:Sara Andres Barrio Spain 271 Olímpico (29631371962) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2504 | [[:d:Q112036251|Q112036251]] | [[Concha Mayordomo]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:Concha Mayordomo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2505 | [[:d:Q112074836|Q112074836]] | [[Amparo Berlinches]] | [[Madrid]] | 1946-05-16 | | | [[Ficheiro:Retrato primavera hecho por jaime.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2506 | [[:d:Q112110263|Q112110263]] | [[Delia Luna]] | [[Madrid]] | 1933-01-20 | [[Madrid]] | 1996-02-03 | |- | style='text-align:right'| 2507 | [[:d:Q112119505|Q112119505]] | [[Lara Diloy]] | [[Madrid]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Lara Diloy 20240224.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2508 | [[:d:Q112208582|Q112208582]] | [[Mónica Alario Gavilán]] | [[Madrid]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Mónica Alario Gavilán 2022 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2509 | [[:d:Q112226617|Q112226617]] | [[Mariana Francisca Velázquez y Merino]] | [[Madrid]] | 1637-04-14 | [[Madrid]] | 1697-10-25 | |- | style='text-align:right'| 2510 | [[:d:Q112226889|Q112226889]] | [[Eugenia Galindo]] | [[Madrid]] | 1897 | [[Distrito Federal]] | 1968-11-15 | [[Ficheiro:1924-04-19, La Novela Teatral, Eugenia Galindo, Tovar.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2511 | [[:d:Q112283607|Q112283607]] | [[Concepción López y López]] | [[Madrid]] | 1898 | [[Madrid]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 2512 | [[:d:Q112387863|Q112387863]] | [[Teresa Valero]] | [[Madrid]] | 1969-07-23 | | | [[Ficheiro:Teresa Valero, Forum 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2513 | [[:d:Q112569344|Q112569344]] | [[Prado de Fata]] | [[Madrid]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Prado de Fata.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2514 | [[:d:Q112581803|Q112581803]] | [[Irene Ferreras]] | [[Fuenlabrada]] | 1989-03-04 | | | [[Ficheiro:Deportivo Abanca - FC Barcelona 050 - Irene Ferreras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2515 | [[:d:Q112618778|Q112618778]] | [[Pilar Lubián Clemente]] | [[Madrid]] | 1909 | [[Pedregal]] | 1999-01-26 | |- | style='text-align:right'| 2516 | [[:d:Q112631364|Q112631364]] | [[Ana Arnau]] | [[Madrid]] | 2005-09-20 | | | [[Ficheiro:Ana Arnau - 2024 Sofia World Cup 5 Hoops Final 8 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2517 | [[:d:Q112660064|Q112660064]] | [[Carolina González Vives]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2518 | [[:d:Q112663542|Q112663542]] | [[Paula Cendejas]] | [[Madrid]] | 1995-04-03 | | | [[Ficheiro:Madrid Pride 2024 - Paula Cendejas - 240707 213905.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2519 | [[:d:Q112703425|Q112703425]] | [[Sara Barrios]] | [[Madrid]] | 2000-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2520 | [[:d:Q112704742|Q112704742]] | [[Paca Blanco]] | [[Madrid]] | 1949-02-13 | | | [[Ficheiro:Paca Blanco (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2521 | [[:d:Q112790709|Q112790709]] | [[Esther Paniagua]] | [[Madrid]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Esther Paniagua-63816.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2522 | [[:d:Q112822410|Q112822410]] | [[Ana Buenaventura]] | [[Madrid]] | 1942 | | 2023 | |- | style='text-align:right'| 2523 | [[:d:Q112828236|Q112828236]] | [[Nüll García]] | [[Madrid]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 2524 | [[:d:Q112865890|Q112865890]] | [[Cristina Sánchez Pascual]] | [[Madrid]] | 1959-05-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2525 | [[:d:Q112922228|Q112922228]] | [[Sara Lozoya Sevilla]] | [[Aranjuez]] | 1996-01-06 | | | [[Ficheiro:Sara Lozoya. Manga Barcelona 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2526 | [[:d:Q113074014|Q113074014]] | [[Judith Diakhate]] | [[Madrid]] | 1978-07-07 | | | |- | style='text-align:right'| 2527 | [[:d:Q113147343|Q113147343]] | [[Marta Tchai]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Marta Tchai por Angela Martin-Retortillo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2528 | [[:d:Q113200629|Q113200629]] | [[Esther Casares Quiroga]] | [[Madrid]] | 1910-07-07 | [[México]] | 1969-01-15 | |- | style='text-align:right'| 2529 | [[:d:Q113274679|Q113274679]] | [[Sara Aagesen]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Sara Aagesen 2024 (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2530 | [[:d:Q113432390|Q113432390]] | [[Cristina Juesas]] | [[Madrid]] | 1973-04-29 | | | [[Ficheiro:Cristina Juesas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2531 | [[:d:Q113495141|Q113495141]] | [[Elisa Coll]] | [[Madrid]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Elisa Coll EL Queer II 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2532 | [[:d:Q113505495|Q113505495]] | [[Carlota García del Real]] | [[Madrid]] | 1904 | [[Madrid]] | 2002-06-24 | |- | style='text-align:right'| 2533 | [[:d:Q113586051|Q113586051]] | [[Irene Hernández Velasco]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2534 | [[:d:Q113632585|Q113632585]] | [[Carla Pulpón]] | [[Madrid]] | 1991-09-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2535 | [[:d:Q113639656|Q113639656]] | [[Trinidad Iglesias]] | [[Madrid]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2536 | [[:d:Q113640192|Q113640192]] | [[Paula Ballesteros]] | [[Madrid]] | 1994-10-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2537 | [[:d:Q113640520|Q113640520]] | [[María Lima]] | [[Madrid]] | 1995-06-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2538 | [[:d:Q113664433|Q113664433]] | [[Camila Fabra i Puig]] | [[Madrid]] | 1869-06-24 | [[Barcelona]] | 1952-10-24 | [[Ficheiro:Camila Fabra i Puig 2, per Napoleon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2539 | [[:d:Q113698318|Q113698318]] | [[Pilar Bellosillo]] | [[Madrid]] | 1913-12-22 | [[Madrid]] | 2003-01-02 | |- | style='text-align:right'| 2540 | [[:d:Q113743480|Q113743480]] | [[Fátima De Diego Aguado]] | [[San Lorenzo de El Escorial]] | 1995-05-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2541 | [[:d:Q113801798|Q113801798]] | [[Cristina Fraile Jimenez de Munana]] | [[Madrid]] | 1965-07-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2542 | [[:d:Q113843651|Q113843651]] | [[Patricia González Gutiérrez]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2543 | [[:d:Q113899579|Q113899579]] | [[Sara Sierra]] | [[Madrid]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 2544 | [[:d:Q113906836|Q113906836]] | [[Cristina Martín Vega]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Cristina Martín Vega en Aules Feministes 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2545 | [[:d:Q113996230|Q113996230]] | [[Ester Bellver]] | [[Madrid]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2546 | [[:d:Q114050934|Q114050934]] | [[Catalina García Fernández]] | [[Santorcaz]] | 1639-04 | | 1677-11-07 | |- | style='text-align:right'| 2547 | [[:d:Q114067866|Q114067866]] | [[Sara Ramo]] | [[Madrid]] | 1975-10-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2548 | [[:d:Q114080348|Q114080348]] | [[Fernanda de la Figuera]] | [[Madrid]] | 1943 | [[Málaga]] | 2022-04-24 | |- | style='text-align:right'| 2549 | [[:d:Q114249163|Q114249163]] | [[Mónica Miranda]] | [[Madrid]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Monica Miranda Actriz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2550 | [[:d:Q114270783|Q114270783]] | [[Edith Martínez Val]] | [[Madrid]] | 1998 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Edith Martínez Val (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2551 | [[:d:Q114336893|Q114336893]] | [[Ana Belén Pintado]] | [[Madrid]] | 1973-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2552 | [[:d:Q114430649|Q114430649]] | [[Nazareth Castellanos]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2553 | [[:d:Q114555274|Q114555274]] | [[Beatriz Álvarez-Guerra]] | [[Madrid]] | 1994 | [[Cerdedo-Cotobade]] | 2022-10-04 | |- | style='text-align:right'| 2554 | [[:d:Q114568990|Q114568990]] | [[Sagrario Mochales]] | [[Madrid]] | 1932-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2555 | [[:d:Q114729140|Q114729140]] | [[Marina Tena Tena]] | [[Madrid]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Marina Tena Tena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2556 | [[:d:Q114810883|Q114810883]] | [[Mari Luz Peinado]] | [[Madrid]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2557 | [[:d:Q114825267|Q114825267]] | [[Carmen Sánchez García]] | [[Madrid]] | 1929-12-04 | [[Madrid]] | 2016-07-14 | |- | style='text-align:right'| 2558 | [[:d:Q114856185|Q114856185]] | [[Beatriz Giménez de Ory]] | [[Madrid]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2559 | [[:d:Q114860538|Q114860538]] | [[Mirela Balić]] | [[Madrid]] | 1999-08-27 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Mirela Balić (cropped2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2560 | [[:d:Q114905559|Q114905559]] | [[Josephine Ferrero Fieschi, Princess of Masseran]] | [[Madrid]] | 1779-12-23 | [[Bruxelas]] | 1847-01-18 | [[Ficheiro:Giuseppina Ferrero Fieschi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2561 | [[:d:Q115121298|Q115121298]] | [[Sara Plaza]] | [[Bustarviejo]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2562 | [[:d:Q115155038|Q115155038]] | [[Rosa Munoz]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Rosa Muñoz 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2563 | [[:d:Q115171778|Q115171778]] | [[Nicole Wiggins]] | [[Madrid]] | 2000-08-08 | | | [[Ficheiro:España - Acerbaixán no Porriño 39.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2564 | [[:d:Q115183713|Q115183713]] | [[Lucía Martín-Portugués]] | [[Villanueva de la Cañada]] | 1990-10-22 | | | [[Ficheiro:Lucía Martín-Portugués (ESP) 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2565 | [[:d:Q115185634|Q115185634]] | [[Cristina Platas]] | [[Madrid]] | 1995-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2566 | [[:d:Q115282792|Q115282792]] | [[Francisca Perez Carreno]] | [[Madrid]] | 1961-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2567 | [[:d:Q115287172|Q115287172]] | [[Ana Bokesa]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2568 | [[:d:Q115287197|Q115287197]] | [[María Luisa Marchori]] | [[Madrid]] | 1801 | | 1900 | |- | style='text-align:right'| 2569 | [[:d:Q115343110|Q115343110]] | [[Noemi Romero Rosario]] | [[Madrid]] | 2000-10-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2570 | [[:d:Q115470807|Q115470807]] | [[Adelaida Ramírez y Maroto]] | [[Madrid]] | 1842-02-04 | [[Madrid]] | 1916-12-07 | |- | style='text-align:right'| 2571 | [[:d:Q115471104|Q115471104]] | [[Carolina Jiménez Butigieg]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2572 | [[:d:Q115484655|Q115484655]] | [[María Jesús Alonso]] | [[Madrid]] | 1956-01-14 | | | [[Ficheiro:Ma. J. Alonso Jiménez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2573 | [[:d:Q115628102|Q115628102]] | [[María Teresa Lizaranzu Perinat]] | [[Madrid]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 2574 | [[:d:Q115650290|Q115650290]] | [[Irene M. Borrego]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2575 | [[:d:Q115662828|Q115662828]] | [[Hania Pérez de Cuéllar]] | [[Madrid]] | 1974-03-11 | | | [[Ficheiro:Hania Pérez de Cuéllar 2022.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2576 | [[:d:Q115663003|Q115663003]] | [[Rocío Saiz]] | [[Madrid]] | 1991-07-11 | | | [[Ficheiro:Rocío Saiz 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2577 | [[:d:Q115701375|Q115701375]] | [[Macarena Portales Nieto]] | [[Madrid]] | 1998-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2578 | [[:d:Q115902176|Q115902176]] | [[Patricia Encinas]] | [[Xetafe]]<br/>[[Madrid]] | 1992-09-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2579 | [[:d:Q116052819|Q116052819]] | [[María de Cáceres y Olmedo]] | [[Madrid]] | 1622 | [[Arenas de San Pedro]] | 1668-04-25 | |- | style='text-align:right'| 2580 | [[:d:Q116053370|Q116053370]] | [[Doña Maria-Vicenta Solis y Lasso de la Vega, 6.Duquesa de Montellano]] | [[Madrid]] | 1780-10-27 | [[Tours]] | 1840-06-04 | [[Ficheiro:PORTRAIT OF MARIA VICENTA SOLÍS LASSO DE LA VEGA, DUCHESS OF FERNÁN-NUÑEZ (B. 1780), FULL-LENGTH, RECLINING ON A CHAISE LONGUE.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2581 | [[:d:Q116057622|Q116057622]] | [[Concepción López y Nogués]] | [[Madrid]] | 1870 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2582 | [[:d:Q116122427|Q116122427]] | [[Teresa Ozores]] | [[Madrid]] | 1902-01-22 | [[Madrid]] | 1983-11-03 | [[Ficheiro:Teresa Ozores 1920.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2583 | [[:d:Q116195961|Q116195961]] | [[Isabel Garcia]] | [[Madrid]] | 1963-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2584 | [[:d:Q116262270|Q116262270]] | [[Catalina Mayoral Arroyo]] | [[Madrid]] | 1901-11-09 | [[Barcelona]] | 1993-01-30 | [[Ficheiro:Figura-2-Catalina-Mayoral-Arroyo-con-el-primer-bebe-nacido-en-la-prision-de-Ventas.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2585 | [[:d:Q116293696|Q116293696]] | [[Esther del Campo]] | [[Madrid]] | 1963-04-27 | | | [[Ficheiro:Esther del Campo.tif|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2586 | [[:d:Q116447781|Q116447781]] | [[María Luz Nájera Julián]] | [[Madrid]] | 1956 | | 1977-01-24 | |- | style='text-align:right'| 2587 | [[:d:Q116487034|Q116487034]] | [[Alicia Huertas]] | [[Madrid]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2588 | [[:d:Q116642408|Q116642408]] | [[Adela Anaya Ruiz]] | [[Madrid]] | 1890-04-17 | [[Madrid]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 2589 | [[:d:Q116687797|Q116687797]] | [[Berna Wang]] | [[Madrid]] | 1957-12-17 | | | [[Ficheiro:Berna Wang.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2590 | [[:d:Q116748726|Q116748726]] | [[Esther Torrado]] | [[Madrid]] | 1968-08-04 | | | [[Ficheiro:Esther Torrado Martín-Palomino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2591 | [[:d:Q116753448|Q116753448]] | [[Sirena Segura]] | [[Carabanchel]] | 2013-12-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2592 | [[:d:Q116753823|Q116753823]] | [[Iho López]] | [[Madrid]]<br/>[[Blanes]] | 1997-07-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2593 | [[:d:Q116773640|Q116773640]] | [[Calma Segura]] | [[Carabanchel]] | 2008-02-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2594 | [[:d:Q116784651|Q116784651]] | [[Alba Leo Pérez]] | [[Xetafe]] | 1983-06-09 | | | [[Ficheiro:AlbaLeoPerez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2595 | [[:d:Q116806548|Q116806548]] | [[Samuraï]] | [[Las Rozas de Madrid]] | 2000-11-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2596 | [[:d:Q116870133|Q116870133]] | [[Coco Dávez]] | [[Madrid]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Coco Davez Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2597 | [[:d:Q117089358|Q117089358]] | [[Nerea Blanco]] | [[Madrid]] | 1987-03-13 | | | [[Ficheiro:Nerea Blanco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2598 | [[:d:Q117278001|Q117278001]] | [[Ana Figuera]] | [[Madrid]] | 1941-05-10 | [[Barcelona]] | 2000-10-03 | |- | style='text-align:right'| 2599 | [[:d:Q117306419|Q117306419]] | [[Cristina Gutiérrez]] | [[Madrid]] | 1966-03-27 | | | [[Ficheiro:Cristina Gutierrez Meurs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2600 | [[:d:Q117536756|Q117536756]] | [[Emiliana Salinas Navarro]] | [[Belmonte de Tajo]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 2601 | [[:d:Q117661402|Q117661402]] | [[María Isabel Medina Peralta]] | [[Madrid]] | 2002-07-20 | | | [[Ficheiro:Isabel Medina Peralta in 2024.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2602 | [[:d:Q117710048|Q117710048]] | [[Araceli Cañadas Ortega]] | [[Madrid]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2603 | [[:d:Q117717719|Q117717719]] | [[Beatriz Flamini]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2604 | [[:d:Q117848510|Q117848510]] | [[Julia Alicia Olmo y Romero]] | [[Madrid]] | 1961-12-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2605 | [[:d:Q117885842|Q117885842]] | [[Victoria Hernández]] | [[Villaverde, Madrid|Villaverde]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 2606 | [[:d:Q118033154|Q118033154]] | [[Silvia Gil]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2607 | [[:d:Q118255554|Q118255554]] | [[Marta Jiménez Serrano]] | [[Madrid]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 2608 | [[:d:Q118340597|Q118340597]] | [[Chelete Monereo]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2609 | [[:d:Q118367433|Q118367433]] | [[Concha Martínez Montalvo]] | [[Madrid]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 2610 | [[:d:Q118384274|Q118384274]] | [[Irene Nortes]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2611 | [[:d:Q118386152|Q118386152]] | [[Leticia Feduchi]] | [[Madrid]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2612 | [[:d:Q118524345|Q118524345]] | [[Tatiana Delgado Yunquera]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2613 | [[:d:Q118644150|Q118644150]] | [[Mariana de Brito]] | [[Madrid]] | 1607-07-28 | | 1674 | |- | style='text-align:right'| 2614 | [[:d:Q118726911|Q118726911]] | [[Kenzy Loevett]] | [[Madrid]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Kenzy Loevett - Megara 01 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2615 | [[:d:Q118732575|Q118732575]] | [[Cristina Araújo Gámir]] | [[Madrid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 2616 | [[:d:Q118977848|Q118977848]] | [[Celia Montoya Montoya]] | [[Madrid]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 2617 | [[:d:Q119225050|Q119225050]] | [[Consuelo Martínez-Correcher y Gil]] | [[Madrid]] | 1930 | | | |- | style='text-align:right'| 2618 | [[:d:Q119238839|Q119238839]] | [[Anastasia Russosa]] | [[Madrid]] | 2011-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2619 | [[:d:Q119563378|Q119563378]] | [[Cecilia Muhate]] | [[Madrid]] | 1997-07-10 | | | [[Ficheiro:Celta Femxa Zorka - Durán Maquinaria Ensino Lugo 43.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2620 | [[:d:Q119566278|Q119566278]] | [[Carmen Grande]] | [[Tres Cantos]] | 1997-01-19 | | | [[Ficheiro:Carmen Grande - Final a Quatre 35a Lliga Catalana AON 2023 Femenina (53222247386) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2621 | [[:d:Q119797515|Q119797515]] | [[María Luisa Huidobro Martín-Laborda]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2622 | [[:d:Q119857435|Q119857435]] | [[María Guéra]] | [[Madrid]] | 1920 | [[Madrid]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 2623 | [[:d:Q119900071|Q119900071]] | [[Miriam Persand]] | [[Madrid]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 2624 | [[:d:Q119914822|Q119914822]] | [[Paula García García]] | [[Madrid]] | 1998-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2625 | [[:d:Q120047218|Q120047218]] | [[Vanesa Gomez Gonzalez]] | [[Leganés]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2626 | [[:d:Q120056968|Q120056968]] | [[Gloria Laguna]] | [[Madrid]] | 1878-10-18 | [[Donostia]] | 1949 | [[Ficheiro:Gloria Laguna 01.webp|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2627 | [[:d:Q120490194|Q120490194]] | [[Iria Fariñas]] | [[San Agustín del Guadalix]] | 1996 | | | [[Ficheiro:Irias Fariñas.webp|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2628 | [[:d:Q120671835|Q120671835]] | [[Elisa Hipólito]] | [[Madrid]] | 2002-04-11 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Elisa Hipólito (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2629 | [[:d:Q120695145|Q120695145]] | [[Blanca Hervás]] | [[Madrid]] | 2002-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2630 | [[:d:Q120802178|Q120802178]] | [[Nuria M. Deaño]] | [[Madrid]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 2631 | [[:d:Q120906348|Q120906348]] | [[Tania Ruzs]] | [[Madrid]] | 1983-08-14 | | | [[Ficheiro:Tania Ruzs - Festival de Jazz Ciudad de Talavera 2023 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2632 | [[:d:Q121141146|Q121141146]] | [[María del Pilar Méndez Jiménez]] | [[Madrid]] | 1973-01-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2633 | [[:d:Q121361683|Q121361683]] | [[Alicia Bercán]] | [[Madrid]] | 1997-02-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2634 | [[:d:Q121408981|Q121408981]] | [[Elena López Agirre]] | [[Madrid]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 2635 | [[:d:Q121435988|Q121435988]] | [[Pepper Solana]] | [[Madrid]] | 1993-11-30 | | | [[Ficheiro:Wikipepper.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2636 | [[:d:Q121463093|Q121463093]] | [[Julija Lovrenčič]] | [[Madrid]] | 2006-05-17 | | | [[Ficheiro:Julija Lovrencic 2025 Worlds Short Program 18.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2637 | [[:d:Q121863229|Q121863229]] | [[Verónica Dulanto]] | [[Madrid]] | 1978-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2638 | [[:d:Q121886722|Q121886722]] | [[Nuria Montes de Diego]] | [[Madrid]] | 1969-10-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2639 | [[:d:Q121890804|Q121890804]] | [[Isabel Fuentes]] | [[Madrid]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2640 | [[:d:Q121925960|Q121925960]] | [[Agustina Zuzuarregui de Sotto]] | [[Madrid]] | 1892-10-25 | [[Málaga]] | 1988-02-17 | [[Ficheiro:Agustina de Zuzuarregui y de Sotto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2641 | [[:d:Q122150302|Q122150302]] | [[Lalu Rodríguez Albarrán]] | [[Madrid]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2642 | [[:d:Q122231856|Q122231856]] | [[Rocío Gracia]] | [[Madrid]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2643 | [[:d:Q122341143|Q122341143]] | [[Awamary Lowe-Khan]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2644 | [[:d:Q122616158|Q122616158]] | [[Cristina Araújo]] | [[Madrid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 2645 | [[:d:Q122762487|Q122762487]] | [[Ángeles Mateos Díaz]] | [[Madrid]] | 1893-06-24 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 2646 | [[:d:Q122909164|Q122909164]] | [[Andrea Garcia-Santesmases]] | [[Madrid]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 2647 | [[:d:Q122933031|Q122933031]] | [[Enriqueta Chicano]] | [[Madrid]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 2648 | [[:d:Q122961400|Q122961400]] | [[Layla Martínez]] | [[Madrid]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 2649 | [[:d:Q122971836|Q122971836]] | [[Soledad Barrio]] | [[Madrid]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2650 | [[:d:Q123001634|Q123001634]] | [[Mercedes Sicardo]] | [[Madrid]] | 1927-09-24 | [[San Xoán, Porto Rico|San Xoán]] | 2017-04-28 | |- | style='text-align:right'| 2651 | [[:d:Q123013915|Q123013915]] | [[Marcela de Valencia y Codallos]] | [[Madrid]] | 1775 | [[Madrid]] | 1833 | |- | style='text-align:right'| 2652 | [[:d:Q123034100|Q123034100]] | [[María Cristina Osorio y Martos]] | [[Madrid]] | 1897-06-16 | [[Madrid]] | 1979-01-15 | [[Ficheiro:1914-07-04, La Esfera, Bellezas aristocráticas, Srta. María Cristina Osorio y Martos, duquesa de Algete, Franzen (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2653 | [[:d:Q123053885|Q123053885]] | [[Juanita Rico]] | [[Madrid]] | 1914-05-17 | [[Madrid]] | 1934-06-21 | |- | style='text-align:right'| 2654 | [[:d:Q123113035|Q123113035]] | [[Isabel Alemany]] | [[Madrid]] | 1907 | [[Madrid]] | 1988-06-28 | [[Ficheiro:1925-12-16, La Nación, Nuestras artistas, Isabel Alemany (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2655 | [[:d:Q123127465|Q123127465]] | [[Teresa Alonso Otero]] | [[Madrid]] | 1916-08-02 | [[Madrid]] | 1995-09-30 | |- | style='text-align:right'| 2656 | [[:d:Q123140860|Q123140860]] | [[Carmen de Lucio]] | [[Madrid]] | 1920-10-29 | | | [[Ficheiro:Carmen de Lucio 1935.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2657 | [[:d:Q123153219|Q123153219]] | [[Manuela Esteban-Collantes]] | [[Madrid]] | 1880 | [[Madrid]] | 1959-07-08 | [[Ficheiro:Condesa de Torre de Cela 1897 Joaquín Vaamonde, Museo de Belas Artes da Coruña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2658 | [[:d:Q123171404|Q123171404]] | [[Celia Ballester]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2659 | [[:d:Q123285636|Q123285636]] | [[Mercedes Gómez Otero]] | [[Madrid]] | 1915 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2660 | [[:d:Q123398017|Q123398017]] | [[Marián Mouriño]] | [[Madrid]] | 1975-05-25 | | | [[Ficheiro:Celta Femxa Zorka - Durán Maquinaria Ensino Lugo 34.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2661 | [[:d:Q123530628|Q123530628]] | [[Rosa García Alcón]] | [[Madrid]] | 1957 | | | [[Ficheiro:ROSA GARCIA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2662 | [[:d:Q123530773|Q123530773]] | [[Cayetana Chirinos]] | [[Madrid]] | 2008-01-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2663 | [[:d:Q123557032|Q123557032]] | [[Fidela Fernández de Velasco Pérez]] | [[Madrid]] | 1920 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2664 | [[:d:Q123573442|Q123573442]] | [[Loreto Gutiérrez Hurtado]] | [[Madrid]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Loreto Gutiérrez Hurtado en abril de 2025 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2665 | [[:d:Q123582777|Q123582777]] | [[Paula Comendador]] | [[Madrid]] | 2007-01-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2666 | [[:d:Q123763816|Q123763816]] | [[Marta Carazo]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2667 | [[:d:Q123859955|Q123859955]] | [[Natalia Torrente]] | [[Madrid]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2668 | [[:d:Q124014156|Q124014156]] | [[Bewis de la Rosa]] | [[Madrid]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 2669 | [[:d:Q124032313|Q124032313]] | [[Mar Garrote]] | [[Madrid]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Mar Garrote Zeberion.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2670 | [[:d:Q124098027|Q124098027]] | [[Elfva Barrio]] | [[Madrid]] | 1997-01-07 | | | [[Ficheiro:Elfva Barrio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2671 | [[:d:Q124131503|Q124131503]] | [[Coria Castillo]] | [[Madrid]] | 1980-08-07 | | | [[Ficheiro:Plano corto actuar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2672 | [[:d:Q124169837|Q124169837]] | [[Pilar Gil Miguel]] | [[Madrid]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2673 | [[:d:Q124293065|Q124293065]] | [[Alma Ezcurra]] | [[Madrid]] | 1986-12-11 | | | [[Ficheiro:1718798396804 20240618 EZCURRA ALMANSA Alma ES 007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2674 | [[:d:Q124414080|Q124414080]] | [[Inoa Lucio]] | [[Xetafe]] | 2003-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2675 | [[:d:Q124419335|Q124419335]] | [[María del Pilar Colón y Aguilera]] | [[Madrid]] | 1875-11-25 | [[Zarautz]] | 1931-11-08 | [[Ficheiro:1917-02-03, La Esfera, Aristocracia española, La duquesa de la Vega, Manuel López de Ayala (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2676 | [[:d:Q124567086|Q124567086]] | [[Mar Gijón Mendigutía]] | [[Madrid]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Mar Gijón Mendigutía.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2677 | [[:d:Q124606367|Q124606367]] | [[Rocío Aguirre Gil de Biedma]] | [[Madrid]] | 1964-05-28 | | | [[Ficheiro:20240116 Pleno-73.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2678 | [[:d:Q124618348|Q124618348]] | [[Eva Saldaña Buenache]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2679 | [[:d:Q124630453|Q124630453]] | [[Mercedes Cañas]] | [[Madrid]] | 1997-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2680 | [[:d:Q124646816|Q124646816]] | [[Maria Francesca Gonzaga]] | [[Madrid]] | | [[Madrid]] | | |- | style='text-align:right'| 2681 | [[:d:Q124654499|Q124654499]] | [[Catalina Grimalt i Falcó]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Catalina Grimalt i Falcó.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2682 | [[:d:Q124690825|Q124690825]] | [[María José Sánchez Yago]] | [[Madrid]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2683 | [[:d:Q124737530|Q124737530]] | [[Rafaela Villalverche]] | [[Madrid]] | 1549 | | 1596-09-18 | |- | style='text-align:right'| 2684 | [[:d:Q124847728|Q124847728]] | [[María Pombo]] | [[Madrid]] | 1994-10-17 | | | [[Ficheiro:25th Laureus World Sports Awards - Red Carpet - María Pombo - 240422 191705-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2685 | [[:d:Q124850311|Q124850311]] | [[Ana Baschwitz]] | [[Madrid]] | 1960 | [[Madrid]] | 2022-04-19 | |- | style='text-align:right'| 2686 | [[:d:Q124976899|Q124976899]] | [[Rosa Ana Morillo Rodríguez]] | [[Madrid]] | 1972-09-07 | | | [[Ficheiro:FOTO SETUR R MORILLO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2687 | [[:d:Q124981769|Q124981769]] | [[Cesárea Zafra y Mora]] | [[Fuentidueña de Tajo]] | 1843-02-25 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2688 | [[:d:Q125081264|Q125081264]] | [[Aída Castillejo]] | [[Covibar colony]] | 1985-11-13 | | | [[Ficheiro:Aída Castillejo tomando el bastón de mando de la ciudad de Rivas-Vaciamadrid.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2689 | [[:d:Q125167096|Q125167096]] | [[Virginia de Matos]] | [[Madrid]] | 1932 | [[Madrid]] | 2009-05-05 | |- | style='text-align:right'| 2690 | [[:d:Q125176097|Q125176097]] | [[Ana Barreira]] | [[Madrid]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Thumbnail 7deab7bb-7dc7-4c16-a78b-e5230a769399 (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2691 | [[:d:Q125207696|Q125207696]] | [[Milagros Valdés]] | [[Madrid]] | 1939 | [[Madrid]] | 2024-01-13 | |- | style='text-align:right'| 2692 | [[:d:Q125225355|Q125225355]] | [[Carmen Martín Belinchón]] | [[Madrid]] | 1912 | | 1996 | |- | style='text-align:right'| 2693 | [[:d:Q125226505|Q125226505]] | [[Laura Madrueño]] | [[Madrid]] | 1986-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2694 | [[:d:Q125292183|Q125292183]] | [[Xinyi Ye]] | [[Madrid]] | 2001 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Xinyi Ye (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2695 | [[:d:Q125348627|Q125348627]] | [[María Dolores Ocaña Madrid]] | [[Madrid]] | 1973-04-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2696 | [[:d:Q125401229|Q125401229]] | [[Sagrario Aznar Almazán]] | [[Madrid]] | 1961-06-09 | | | [[Ficheiro:Sagrario Aznar Almazán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2697 | [[:d:Q125490147|Q125490147]] | [[Elisabeth Karin Pavón Rymer-Rythén]] | [[Madrid]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Elisabeth Karin Pavón Rymer-Rythén 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2698 | [[:d:Q125547639|Q125547639]] | [[Marta Chirino]] | [[Madrid]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Marta Chirino Argenta junto a su obra Phalaenopsis VII.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2699 | [[:d:Q125676738|Q125676738]] | [[María Maroto Conesa]] | [[Madrid]] | 1878-08-15 | [[Murcia]] | 1966-08-15 | |- | style='text-align:right'| 2700 | [[:d:Q125726519|Q125726519]] | [[María Pérez Sánchez-Laulhé]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2701 | [[:d:Q125747776|Q125747776]] | [[Eloísa de Castro]] | [[Madrid]] | 1997-02-11 | | | [[Ficheiro:EloisaDeCastro NatEnemedeFineArt 0339.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2702 | [[:d:Q125774702|Q125774702]] | [[Jimena Delgado]] | [[Madrid]] | 1972-04-09 | | | [[Ficheiro:Jimena Delgado cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2703 | [[:d:Q125855461|Q125855461]] | [[Ana Díaz Medina]] | [[Madrid]] | 1939 | [[Salamanca]] | 2012 | |- | style='text-align:right'| 2704 | [[:d:Q125861676|Q125861676]] | [[Rosario Fuentes Pérez]] | [[Madrid]] | 1898 | [[Madrid]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 2705 | [[:d:Q125914769|Q125914769]] | [[María Luisa Fuertes]] | [[Madrid]] | 1912 | [[Madrid]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 2706 | [[:d:Q125975299|Q125975299]] | [[Claudia Fernández Sánchez]] | [[Madrid]] | 2006-02-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2707 | [[:d:Q126116012|Q126116012]] | [[Raquel García Hermida-van der Walle]] | [[Madrid]] | 1983-05-28 | | | [[Ficheiro:1719323377964 20240625 GARCIA HERMIDA Raquel NL 008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2708 | [[:d:Q126169673|Q126169673]] | [[Sagrario Aguado Nadal]] | [[Madrid]] | 1949-10-04 | | | [[Ficheiro:SAGRARIO AGUADO(1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2709 | [[:d:Q126339534|Q126339534]] | [[Estrella Galán]] | [[Madrid]] | 1971-04-24 | | | [[Ficheiro:Estrella Galán, 2024 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2710 | [[:d:Q126363908|Q126363908]] | [[Irene Cuadrado]] | [[Madrid]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Irene Cuadrado (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2711 | [[:d:Q126370642|Q126370642]] | [[Violeta Andreu]] | [[Madrid]] | 1966-07-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2712 | [[:d:Q126417251|Q126417251]] | [[María del Carmen Álvarez de las Asturias Bohórquez Giráldez]] | [[Madrid]] | 1820-12-14 | [[Madrid]] | 1895-02-13 | [[Ficheiro:Maria del Carmen Alvarez de las Asturias Bohorques Giraldez.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2713 | [[:d:Q126417480|Q126417480]] | [[María Agustina de la Torre]] | [[Madrid]] | 1712-09-04 | [[Zamarramala]] | 1784-10-27 | |- | style='text-align:right'| 2714 | [[:d:Q126478715|Q126478715]] | [[María de la Concepción de Pinedo González de Quijano]] | [[Madrid]] | 1754-10-29 | | 1802-01-07 | |- | style='text-align:right'| 2715 | [[:d:Q126600244|Q126600244]] | [[Isabel Aaiún]] | [[Madrid]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 2716 | [[:d:Q126919014|Q126919014]] | [[Nora Junco]] | [[Madrid]] | 1975-01-31 | | | [[Ficheiro:1720511531541 20240709 JUNCO GARCIA Nora ES 011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2717 | [[:d:Q126927941|Q126927941]] | [[Esperanza Vicente Alguacil]] | [[Madrid]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2718 | [[:d:Q127065870|Q127065870]] | [[Daniela Fra]] | [[Torrejón de Ardoz]] | 2000-02-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2719 | [[:d:Q127372275|Q127372275]] | [[Alicia Palmer]] | [[Madrid]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Alicia Palmer na casa museo Pardo Bazán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2720 | [[:d:Q128191584|Q128191584]] | [[María Sebastián de Erice]] | [[Madrid]] | 1979 | | | [[Ficheiro:María Sebastián de Erice Bilateral Meeting Spain (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2721 | [[:d:Q128280427|Q128280427]] | [[Beatriz Neila]] | [[Arganda del Rey]] | 2002-04-15 | | | [[Ficheiro:Beatriz Neila, 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2722 | [[:d:Q128508027|Q128508027]] | [[Elsa Llorente]] | [[Madrid]] | 1981-06-26 | [[Madrid]] | 2024-07-24 | |- | style='text-align:right'| 2723 | [[:d:Q128534953|Q128534953]] | [[Paula Camus]] | [[Madrid]] | 2002-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2724 | [[:d:Q128783270|Q128783270]] | [[Elena Lucci]] | [[Madrid]] | 1877-08-09 | [[Barcelona]] | 1952-02-16 | |- | style='text-align:right'| 2725 | [[:d:Q129176014|Q129176014]] | [[Concha Moya]] | [[Madrid]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Concha Moya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2726 | [[:d:Q129176077|Q129176077]] | [[Sara Sánchez]] | [[Madrid]] | 1980-12-04 | | | [[Ficheiro:Sara Sánchez Calvo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2727 | [[:d:Q129261820|Q129261820]] | [[Luisa Butler]] | [[Madrid]] | 1901-06-25 | [[Madrid]] | 1978-12-10 | |- | style='text-align:right'| 2728 | [[:d:Q129346838|Q129346838]] | [[Aïda Colmenero Dïaz]] | [[Madrid]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2729 | [[:d:Q130134945|Q130134945]] | [[Alba García Falagán]] | [[Alcalá de Henares]] | 2002-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2730 | [[:d:Q130265467|Q130265467]] | [[Dana Benítez]] | [[Madrid]] | 2004-04-23 | | | [[Ficheiro:DanaBenitez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2731 | [[:d:Q130273395|Q130273395]] | [[Emma Moreno]] | [[Madrid]] | 2007-05-02 | | | [[Ficheiro:EmmaMoreno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2732 | [[:d:Q130298316|Q130298316]] | [[Bea Fernández]] | [[San Fernando de Henares]] | 2004-05-25 | | | [[Ficheiro:Bea OT.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2733 | [[:d:Q130388282|Q130388282]] | [[Mayte Gómez Molina]] | [[Madrid]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 2734 | [[:d:Q130426196|Q130426196]] | [[Pilar Calvo Rodero]] | [[Madrid]] | 1910 | | 1974 | |- | style='text-align:right'| 2735 | [[:d:Q130538841|Q130538841]] | [[Beatriz Serrano]] | [[Madrid]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 2736 | [[:d:Q130633578|Q130633578]] | [[Encarnación López de Arenosa]] | [[Madrid]] | 1935 | [[Madrid]] | 2021-11-25 | |- | style='text-align:right'| 2737 | [[:d:Q130659273|Q130659273]] | [[Odile Rodríguez de la Fuente]] | [[Madrid]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Odile Rodríguez de la Fuente.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2738 | [[:d:Q130885044|Q130885044]] | [[Maribel Sánchez-Maroto]] | [[Madrid]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2739 | [[:d:Q131007731|Q131007731]] | [[Lalachus]] | [[Fuenlabrada]] | 1990-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2740 | [[:d:Q131106613|Q131106613]] | [[Carolina África]] | [[Madrid]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 2741 | [[:d:Q131140143|Q131140143]] | [[Mari Campos Roldán]] | [[Loeches]] | 1938 | | | [[Ficheiro:Mari Gallardo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2742 | [[:d:Q131147993|Q131147993]] | [[Francisca Martín Isidro]] | [[Madrid]] | 1925-05-04 | [[Madrid]] | 2020-11-08 | [[Ficheiro:Paquita Martín.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2743 | [[:d:Q131170025|Q131170025]] | [[Patricia de Luna]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:Patricia de Luna en el FCX62.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2744 | [[:d:Q131183734|Q131183734]] | [[María Mérida]] | [[Madrid]] | 1934-10-08 | [[Madrid]] | 2024-09-13 | [[Ficheiro:María Mérida (periodista).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2745 | [[:d:Q131198906|Q131198906]] | [[Malena Valles]] | [[San Sebastián de los Reyes]] | 2000-07-12 | | | [[Ficheiro:BM Porriño - Valur, ida da final da Copa de Europa EHF feminina 2024-25 009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2746 | [[:d:Q131199279|Q131199279]] | [[Elena Cabrera]] | [[Madrid]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Elena Cabrera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2747 | [[:d:Q131323225|Q131323225]] | [[Paula García]] | [[Madrid]] | 1998-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2748 | [[:d:Q131417874|Q131417874]] | [[Teresa Medina Navascués]] | [[Madrid]] | 1924-09-25 | [[México]] | 2009 | |- | style='text-align:right'| 2749 | [[:d:Q131443550|Q131443550]] | [[Bárbara Tardón]] | [[Madrid]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 2750 | [[:d:Q131452770|Q131452770]] | [[Margarita Durán Suárez]] | [[Madrid]] | 1932-09-17 | | 2015-01-22 | |- | style='text-align:right'| 2751 | [[:d:Q131461102|Q131461102]] | [[Virginia Calvo Gómez]] | [[Madrid]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Virginia-calvo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2752 | [[:d:Q131512967|Q131512967]] | [[Gabriela Andrada]] | [[Madrid]] | 1999-05-05 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Gabriela Andrada (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2753 | [[:d:Q131612943|Q131612943]] | [[Mónica Gabriel y Galán]] | [[Madrid]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2754 | [[:d:Q131808271|Q131808271]] | [[Marina Díaz]] | [[Madrid]] | 2001-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2755 | [[:d:Q131825758|Q131825758]] | [[Teresa Estévez]] | [[Madrid]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 2756 | [[:d:Q131983627|Q131983627]] | [[Margarita de la Villa de Llano]] | [[Madrid]] | 1934-08-22 | | | [[Ficheiro:MVLL, 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2757 | [[:d:Q132084897|Q132084897]] | [[Marta Mahou López Lousada|Marta Mahou López-Lousada]] | [[Madrid]] | 1931 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2758 | [[:d:Q132167660|Q132167660]] | [[María Bernardeau]] | [[Madrid]] | 2004-08-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2759 | [[:d:Q132179366|Q132179366]] | [[Zeltia Outeiriño]] | [[Madrid]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2760 | [[:d:Q132204418|Q132204418]] | [[Ángeles Egido León]] | [[Madrid]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Angeles Egido.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2761 | [[:d:Q132241908|Q132241908]] | [[Consuelo Abril]] | [[Madrid]] | 1951 | | | [[Ficheiro:La abogada feminista Consuelo Abril.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2762 | [[:d:Q132496906|Q132496906]] | [[Susana Huerta]] | [[Madrid]] | 1950-06-04 | | 2015-04-30 | |- | style='text-align:right'| 2763 | [[:d:Q132672942|Q132672942]] | [[Vicenta Mormín]] | [[Madrid]] | 1776 | [[Madrid]] | 1841-07-20 | |- | style='text-align:right'| 2764 | [[:d:Q132732293|Q132732293]] | [[Carmen Zulueta]] | [[Madrid]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 2765 | [[:d:Q132764565|Q132764565]] | [[María Luisa Villalba]] | [[Madrid]] | 1884-05-24 | [[Toledo]] | 1975-04-07 | [[Ficheiro:1923-02-01, La Moda Elegante, María Luisa Villalba (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2766 | [[:d:Q132861493|Q132861493]] | [[María Palomo]] | [[San Sebastián de los Reyes]] | 2000-06-02 | | | [[Ficheiro:CB Atlético Guardés - CB Elche, semifinais da División de Honor 2024-25 029.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2767 | [[:d:Q133035114|Q133035114]] | [[Belén Awad-Ratib Gómez]] | [[Madrid]] | 1992-09-01 | | | [[Ficheiro:Belén Awad-Ratib Gómez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2768 | [[:d:Q133245093|Q133245093]] | [[Elsa Santos]] | [[Madrid]] | 2007-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2769 | [[:d:Q133451771|Q133451771]] | [[Gabriela Sánchez Ferlosio]] | [[Madrid]] | 1934-06-16 | [[Huelva]] | 2008-02-16 | |- | style='text-align:right'| 2770 | [[:d:Q133457915|Q133457915]] | [[Isabel Palacio]] | [[Fuente el Saz de Jarama]] | 1887-10-25 | [[Tresona]] | 1963-11-23 | |- | style='text-align:right'| 2771 | [[:d:Q133503969|Q133503969]] | [[Sonia Tercero Ramiro]] | [[Madrid]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Sonia Tercero Ramiro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2772 | [[:d:Q133566752|Q133566752]] | [[Claudia Castellanos]] | [[Madrid]] | 2006-07-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2773 | [[:d:Q133820541|Q133820541]] | [[Sara Correyero]] | [[Collado Villalba]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 2774 | [[:d:Q133835866|Q133835866]] | [[María García de la Fuente]] | [[Madrid]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2775 | [[:d:Q133841995|Q133841995]] | [[Beatriz de Vicente]] | [[Madrid]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 2776 | [[:d:Q133864032|Q133864032]] | [[Silvia Cristóbal]] | [[Madrid]] | 2008-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2777 | [[:d:Q133879494|Q133879494]] | [[Alejandra Andrade]] | [[Madrid]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 2778 | [[:d:Q133886936|Q133886936]] | [[Noelia Adánez]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2779 | [[:d:Q133896266|Q133896266]] | [[Natalia Labourdette]] | [[Madrid]] | 1992-10-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2780 | [[:d:Q134291944|Q134291944]] | [[Montserrat Iglesias Berzal]] | [[Madrid]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 2781 | [[:d:Q134301307|Q134301307]] | [[María Josefa Ugarte y Domingo-Arnau]] | [[Madrid]] | 1923-01-03 | | | [[Ficheiro:Título de Piloto Aviador de Turismo otorgado por el Ministerio del Aire para Mª Josefa Ugarte y Domingo-Arnau.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2782 | [[:d:Q134308074|Q134308074]] | [[Pepita Rollán]] | [[Madrid]] | 1920 | [[Madrid]] | 1994-07-28 | [[Ficheiro:PEPITA ROLLÁN ILUSTRACIÓN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2783 | [[:d:Q134308110|Q134308110]] | [[María del Carmen López Peña]] | [[Madrid]] | 1885-11-11 | | 1941 | [[Ficheiro:Carmen López Peña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2784 | [[:d:Q134437345|Q134437345]] | [[Laia López]] | [[Madrid]] | 2007-01-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2785 | [[:d:Q134462209|Q134462209]] | [[Maider González Etxegibel]] | [[Madrid]] | | | | [[Ficheiro:Maider G Etxegibel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2786 | [[:d:Q134519401|Q134519401]] | [[Daniela Moreno]] | [[San Sebastián de los Reyes]] | 2001-01-23 | | | [[Ficheiro:BM Porriño - Valur, ida da final da Copa de Europa EHF feminina 2024-25 150 - Daniela Moreno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2787 | [[:d:Q134519442|Q134519442]] | [[Lucía Laguna]] | [[Parla]] | 2004-10-30 | | | [[Ficheiro:BM Porriño - Valur, ida da final da Copa de Europa EHF feminina 2024-25 017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2788 | [[:d:Q134533553|Q134533553]] | [[Andrea Jiménez]] | [[Madrid]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 2789 | [[:d:Q134580946|Q134580946]] | [[Lucía Carballal]] | [[Madrid]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2790 | [[:d:Q134609111|Q134609111]] | [[Ana Zamora]] | [[Madrid]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2791 | [[:d:Q134693373|Q134693373]] | [[Natalia Rodríguez Núñez-Milara]] | [[Madrid]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 2792 | [[:d:Q134705284|Q134705284]] | [[María Paz Zafra Martín]] | [[Madrid]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2793 | [[:d:Q134717154|Q134717154]] | [[Paloma Soroa Sáinz]] | [[Madrid]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 2794 | [[:d:Q134720072|Q134720072]] | [[Beatriz Sanz Sáiz]] | [[Madrid]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2795 | [[:d:Q134731936|Q134731936]] | [[Elena García de Paredes Falla]] | [[Madrid]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2796 | [[:d:Q134881615|Q134881615]] | [[Pilar Baldominos]] | [[Alcalá de Henares]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 2797 | [[:d:Q134980862|Q134980862]] | [[Cristina González Pitarch]] | [[Aranjuez]] | 1982 | | | |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == * [[Wikipedia:Lista de mulleres da Comunidade de Madrid con artigo na Wikipedia en galego]] [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres de España con datos de Wikidata]] nxtrgnqw98ozi3glo9z3c6210qx2deg 4 405750 7109240 7105433 2025-06-28T08:21:06Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7109240 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de mulleres de Navarra''', segundo os datos que constan en Wikidata: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q4018 . ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p20,p570,P18 |thumb=150 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! lugar de falecemento ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q119059|Q119059]] | [[María Ángeles Mezquíriz Irujo]] | [[Falces]] | 1929-02-01 | | | [[Ficheiro:MAMezquiriz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q229807|Q229807]] | [[Berenguela de Navarra]] | [[Tudela]] | 1165 | [[Le Mans]] | 1230-12-23 | [[Ficheiro:Abbaye de l'Epau -2.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q236889|Q236889]] | [[Lionor I de Navarra]] | [[Olite]] | 1426-02-02 | [[Tudela]] | 1479-02-12 | |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q261922|Q261922]] | [[Blanche of Navarre, Countess of Champagne]] | [[Navarra]] | 1177 | | 1229-03-13 | [[Ficheiro:BlancheTroyes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q264867|Q264867]] | [[Najwa Nimri]] | [[Pamplona]] | 1972-02-14 | | | [[Ficheiro:Najwa Nimri (200x290).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q266440|Q266440]] | [[Nerea Pena]] | [[Pamplona]] | 1989-12-13 | | | |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q271754|Q271754]] | [[Cristina Torrens Valero]] | [[Pamplona]] | 1974-09-12 | | | |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q438525|Q438525]] | [[Ascensión Nicol y Goñi]] | [[Tafalla]] | 1868-03-14 | [[Pamplona]] | 1940-02-24 | [[Ficheiro:Ascensión Nicol Goñi.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q457672|Q457672]] | [[Vincentia Maria López y Vicuña]] | [[Cascante]] | 1847-03-22 | [[Madrid]] | 1890-12-26 | [[Ficheiro:VicentaLopezVicuña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q457699|Q457699]] | [[María Bayo]] | [[Tudela]] | 1961-05-28 | | | [[Ficheiro:María Bayo con el Premio Cadenas de Navarra 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q521245|Q521245]] | [[María del Puy]] | [[Pamplona]] | 1941 | [[Madrid]] | 2015-11-25 | |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q581300|Q581300]] | [[Andrea Barnó]] | [[Lizarra]] | 1980-01-04 | | | |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q607023|Q607023]] | [[Maravillas Lamberto]] | [[Larraga]] | 1922-06-28 | [[Larraga]] | 1936-08-15 | [[Ficheiro:Maravillas Lamberto 1936.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q766420|Q766420]] | [[Urraca Sánchez de Pamplona]] | [[Pamplona]] | 910s | [[Oviedo (Q21414421)|Oviedo]] | 956-06-23 | [[Ficheiro:Urraca de Pamplona - The Portuguese Genealogy (Genealogia dos Reis de Portugal).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q853282|Q853282]] | [[Branca II de Navarra]] | [[Olite]] | 1424-06-09 | [[Orthez]] | 1464-12-02 | [[Ficheiro:La reina Blanca II de Navarra (Museo del Prado).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q961601|Q961601]] | [[Uxue Barkos|Uxue Barkos Berruezo]] | [[Pamplona]] | 1964-07-05 | | | [[Ficheiro:Sánchez recibe a la presidenta de Navarra 3 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q977147|Q977147]] | [[Onneca Velázquez de Pamplona]] | [[Pamplona]] | 790 | [[Pamplona]] | 831 | [[Ficheiro:Onega, Rainha de Pamplona-The Portuguese Genealogy (Genealogia dos Reis de Portugal).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q1867208|Q1867208]] | [[Carlota Ciganda]] | [[Ultzama]] | 1990-06-01 | | | [[Ficheiro:2009 Women's British Open - Carlota Ciganda (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q1996080|Q1996080]] | [[Eleanor of Bourbon-La Marche]] | [[Burlada]] | 1407-09-07 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q2128299|Q2128299]] | [[Urraca de Pamplona]] | [[Pamplona]] | 824 | [[Pamplona]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q2288810|Q2288810]] | [[Toda Aznárez de Pamplona]] | [[Pamplona]] | 876-01-02 | [[Pamplona]] | 958-10-15 | [[Ficheiro:Toda Aznares - The Portuguese Genealogy (Genealogia dos Reis de Portugal).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q2741624|Q2741624]] | [[Laura Mintegi]] | [[Lizarra]] | 1955-10-26 | | | [[Ficheiro:Laura Mintegi (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q2844980|Q2844980]] | [[Ana Iriarte]] | [[Pamplona]] | 1956-03-23 | | | [[Ficheiro:Foto Ana Iriarte para WIKI.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q2882561|Q2882561]] | [[Lorea Elso]] | [[Pamplona]] | 1973-06-08<br/>1976 | | | [[Ficheiro:Lorea Elso 01.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q2887265|Q2887265]] | [[Lucía Baquedano]] | [[Pamplona]] | 1938-12-18 | | | |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q3295090|Q3295090]] | [[Marta Coronado Arraya]] | [[Pamplona]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q3396236|Q3396236]] | [[Helena Resano]] | [[Pamplona]] | 1974-02-09 | | | [[Ficheiro:Helena Resano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q3461445|Q3461445]] | [[Sagrario Aleman]] | [[Imotz]] | 1952-03-05 | | | [[Ficheiro:Sagrario Aleman (Josu Santesteban, 2011).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q3572210|Q3572210]] | [[Fidela Bernat]] | [[Uztarroze]] | 1898-04-24 | [[Pamplona]] | 1991-02-23 | |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q3660310|Q3660310]] | [[Carmen Llera]] | [[Tudela]] | 1953-05-11 | | | |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q3752537|Q3752537]] | [[Amaya Gastaminza]] | [[Pamplona]] | 1991-02-27 | | | |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q3753265|Q3753265]] | [[Carmen Baroja]] | [[Pamplona]] | 1883-12-10 | [[Madrid]] | 1950-06-04 | [[Ficheiro:Carmen Baroja. Idazlea eta etnologoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q3753720|Q3753720]] | [[Julia Álvarez Resano]] | [[Villafranca, Navarra|Villafranca]] | 1903-08-10 | [[Cidade de México]]<br/>[[México]] | 1948-05-19 | |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q3754184|Q3754184]] | [[Onneca Fortúnez]] | [[Pamplona]] | 848 | [[Pamplona]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q3847626|Q3847626]] | [[María de Navarra (1355-1420)|María de Navarra]] | [[Puente la Reina]] | 1355 | | 1420 | |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q3849957|Q3849957]] | [[Marta Moreno]] | [[Pamplona]] | 1982-12-18 | | | |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q3879462|Q3879462]] | [[Nunilona Íñiguez]] | [[Pamplona]] | 803 | | 9th century | |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q3882681|Q3882681]] | [[Onneca Garcés de Pamplona]] | [[Pamplona]] | 838 | [[Huesca]] | 895 | |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q4117321|Q4117321]] | [[Maider Esparza]] | [[Pamplona]] | 1979-04-28<br/>1976 | | | [[Ficheiro:Maider Esparza 01.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q4697446|Q4697446]] | [[Ainhoa Tirapu]] | [[Pamplona]] | 1984-09-04 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Tirapu 6134.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q4740747|Q4740747]] | [[Amaya Garbayo]] | [[Pamplona]] | 1970-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q4750451|Q4750451]] | [[Ana Yabar Sterling]] | [[Pamplona]] | 1948-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q4761549|Q4761549]] | [[Ane Bergara]] | [[Bera]] | 1987-02-03 | | | [[Ficheiro:Ane Bergara.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q4877266|Q4877266]] | [[Beatriz Recari]] | [[Pamplona]] | 1987-04-21 | | | [[Ficheiro:2009 Women's British Open - Beatriz Recari (3).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q5371675|Q5371675]] | [[Emiliana de Zubeldia]] | [[Jaitz]] | 1888-12-06 | [[Hermosillo]] | 1987-05-26 | [[Ficheiro:Emiliana de Zubeldía.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q5389030|Q5389030]] | [[Erika Vázquez]] | [[Pamplona]] | 1983-02-16 | | | [[Ficheiro:Erika Vázquez DSC05148 (26761574320) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q5488212|Q5488212]] | [[Blanca Basiano]] | [[Pamplona]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q5558699|Q5558699]] | [[Mariló Montero]] | [[Lizarra]] | 1965-07-28 | | | |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q5643942|Q5643942]] | [[Begoña García Arandigoyen]] | [[Puente la Reina]] | 1966-03-11 | [[Santa Ana SV]] | 1990-09-10 | [[Ficheiro:Dr Begoña García Arandigoyen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q5672380|Q5672380]] | [[Ana Casares Polo]] | [[Pamplona]] | 1971-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q5753185|Q5753185]] | [[Carolina Castillejo]] | [[Pamplona]] | 1974-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q5810780|Q5810780]] | [[Eskisabel Suescun Hualde]] | [[Sangüesa]] | 1982-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q5920183|Q5920183]] | [[Irene Lapuerta]] | [[Pamplona]] | 1977-10-10 | | | |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q5926046|Q5926046]] | [[Jana Escribano]] | [[Olazti]] | 1943-12-03 | | | [[Ficheiro:JANA ESCRIBANO.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q5972650|Q5972650]] | [[Leire Ruiz]] | [[Pamplona]] | 1983-05-08 | | | |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q6003391|Q6003391]] | [[María Asunción Apesteguía]] | [[Pamplona]] | 1951-01-22 | | | |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q6003403|Q6003403]] | [[María Avizanda]] | [[Pamplona]] | 1975-05-29 | | | |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q6004184|Q6004184]] | [[María Luisa Elío]] | [[Pamplona]] | 1926-08-17 | [[Cidade de México]] | 2009-07-17 | [[Ficheiro:MARIA LUISA ELÍO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q6016279|Q6016279]] | [[Milagros Rubio]] | [[Tudela]] | 1952-06-11 | | | [[Ficheiro:Milagros Rubio 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q6095266|Q6095266]] | [[Itziar Bakero]] | [[Goizueta]] | 1969-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q6114536|Q6114536]] | [[Ruth Unzu]] | [[Atarrabia]] | 1980-01-11 | | | |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q6774140|Q6774140]] | [[Marta Luna]] | [[Pamplona]] | 1992-05-29 | | | |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q6774148|Q6774148]] | [[Marta Mendía]] | [[Burlada]] | 1975-05-18 | | | |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q6873160|Q6873160]] | [[Miren León]] | [[Pamplona]] | 1975-06-07 | | | |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q7070122|Q7070122]] | [[Nuria Zufía]] | [[Pamplona]] | 1985-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q7294424|Q7294424]] | [[Raquel Andueza]] | [[Pamplona]] | 1980-12-06 | | | [[Ficheiro:Raquel-Andueza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q7367316|Q7367316]] | [[Rosana Ubanell]] | [[Pamplona]] | 1958-06-20 | | | [[Ficheiro:Rosana Ubanell escritora.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q7421681|Q7421681]] | [[Sara Labiano]] | [[Pamplona]] | 1991-07-17 | | | |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q7648593|Q7648593]] | [[Susana Echeverria]] | [[Pamplona]] | 1976-08-24 | | | |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q8197009|Q8197009]] | [[Amanda Acedo]] | [[Torres del Río]] | 1959-12-13 | | | |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q8198015|Q8198015]] | [[Ana Díez]] | [[Tudela]] | 1957-02-22 | | | [[Ficheiro:Ana Diez 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q8203024|Q8203024]] | [[Arantxa Aranguren]] | [[Pamplona]] | 1966 | | | [[Ficheiro:PREMIOS GOYA 2016 1.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q8207799|Q8207799]] | [[Asun Fernández de Garaialde]] | [[Altsasu]] | 1968-08-18 | | | |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q8209348|Q8209348]] | [[Aurora Beltrán]] | [[Pamplona]] | 1964-08-26 | | | [[Ficheiro:Aurora Beltrán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q8342150|Q8342150]] | [[Castillo Suárez]] | [[Altsasu]] | 1976-06-11 | | | [[Ficheiro:Castillo Suarez 2 (Enara Intsausti).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q8774756|Q8774756]] | [[Elena Torres]] | [[Valtierra]] | 1969-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q8775044|Q8775044]] | [[Elma Saiz Delgado]] | [[Pamplona]] | 1975-12-02 | | | [[Ficheiro:Elma Saiz 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q8961687|Q8961687]] | [[Filomena Matute Merino]] | [[Viana, Navarra|Viana]] | 1901-08-11 | [[Viana, Navarra|Viana]] | 2010-07-16 | |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q9030138|Q9030138]] | [[María Puy Huici Goñi]] | [[Ziritza]] | 1915-09-25 | [[Pamplona]] | 2008-04-11 | |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q9030237|Q9030237]] | [[María del Carmen Goñi]] | [[Pamplona]] | 1928-10-24 | | | |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q9031714|Q9031714]] | [[Merche Goñi]] | [[Pamplona]] | 1945 | [[Pamplona]] | 2019-01-17 | [[Ficheiro:Merche Goñi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q9059626|Q9059626]] | [[Pilar García Escribano]] | [[Murchante]] | 1942-11-01 | | | [[Ficheiro:Pilar García Escribano - Pintora Española.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q9158587|Q9158587]] | [[Apolonia del Santísimo Sacramento]] | [[Lezaun]] | 1867-04-18 | [[Barcelona]] | 1936-09-08 | |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q9335390|Q9335390]] | [[Serafina Emanuela Justa Fernández Ibero]] | [[Pamplona]] | 1872-08-06 | | 1936-08-22 | |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q10909083|Q10909083]] | [[Sor Mónica de Jesús]] | [[Monteagudo, Navarra|Monteagudo]] | 1889-05-17 | [[Baeza]] | 1964-06-14 | |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q11682375|Q11682375]] | [[Helena Taberna]] | [[Altsasu]] | | | | [[Ficheiro:Helena Taberna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q11686710|Q11686710]] | [[Judith Torrea]] | [[Ilarregi]] | 1973-07-02 | | | [[Ficheiro:JTorrea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q11691425|Q11691425]] | [[María Jesús Jódar]] | [[Pamplona]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q11691698|Q11691698]] | [[Mayte Yerro]] | [[Lerín]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q11768945|Q11768945]] | [[María Catalina Irigoyen Echegaray]] | [[Pamplona]] | 1848-11-25 | [[Madrid]] | 1918-10-10 | |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q11770533|Q11770533]] | [[Marta]] | [[Río Arga]] | 1883 | [[Qarağandı]] | 1941-04-26 | |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q11815470|Q11815470]] | [[Pelagia]] | [[Río Arga]] | 1887 | [[Qarağandı]] | 1944-11-03 | |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q12253069|Q12253069]] | [[Alazne Untxalo]] | [[Ituren]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Alazne Untxalo. Bertsolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q12253290|Q12253290]] | [[Amaia Lasa]] | [[Pamplona]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q12253291|Q12253291]] | [[Amaia Otamendi]] | [[Pamplona]] | 1972-10-24 | | | |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q12253414|Q12253414]] | [[Ana Izura]] | [[Tafalla]] | 1943-09-01 | | | |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q12253423|Q12253423]] | [[Anabel Arraiza Artieda]] | [[Lakuntza]] | 1975-09-01 | | | [[Ficheiro:AnabelArraiza11TBEuskaltzale.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q12253636|Q12253636]] | [[Antonia Anaut]] | [[Izaba]] | 1888 | [[Izaba]] | 1976 | [[Ficheiro:Antonia anaut.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q12253638|Q12253638]] | [[Antonina de los Reyes Erreka]] | [[Miranda de Arga]] | 1899-05-03 | [[Donostia]] | 2008-06-29 | |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q12254497|Q12254497]] | [[Aurelia Lumbreras]] | [[Sesma]] | 1958-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q12254915|Q12254915]] | [[Begoña Sanzberro]] | [[Almandoz]] | 1962-05-11 | | | |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q12255367|Q12255367]] | [[Blanca Roncal]] | [[Auritz]] | 1950-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q12255576|Q12255576]] | [[Bárbara Oteiza]] | [[Pamplona]] | 1985-01-15 | | | [[Ficheiro:Bárbara González 2007.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q12255923|Q12255923]] | [[Conchi Mateo Pérez]] | [[Pamplona]] | 1964-06-20 | | | |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q12256379|Q12256379]] | [[Dora Salazar]] | [[Altsasu]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Nora salazar argia Iñigo Azkona2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q12256687|Q12256687]] | [[Elena Navaz]] | [[Pamplona]] | 1960-09-21 | | | |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q12257031|Q12257031]] | [[Erika Lagoma]] | [[Lesaka]] | 1981-05-23 | | | [[Ficheiro:Erika Lagoma. Bertsolaria. Lesaka.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q12257313|Q12257313]] | [[Estitxu Fernandez]] | [[Lesaka]] | 1975-11-02 | | | [[Ficheiro:Estitxu Fernandez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q12258992|Q12258992]] | [[Helena Berruezo]] | [[Pamplona]] | 1956-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q12258994|Q12258994]] | [[Helena Santesteban]] | [[Zubiri, Navarra]] | 1947-11-14 | | | |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q12259623|Q12259623]] | [[Inma Errea]] | [[Pamplona]] | 1960-11-15 | | | [[Ficheiro:Inma Errea 2014-09-11 IPES Wikipedia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q12259923|Q12259923]] | [[Itziar Alduntzin]] | [[Leitza]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Itziar Alduntzin eta Gotzon Poza (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q12259978|Q12259978]] | [[Izaskun Lesaka]] | [[Burlada]] | 1975-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q12260770|Q12260770]] | [[Josefa Molera]] | [[Izaba]] | 1921-01-23 | [[Madrid]] | 2011-09-03 | |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q12261324|Q12261324]] | [[Karmele Saint-Martin]] | [[Pamplona]] | 1895-12-18 | [[Donostia]] | 1989-03-24 | [[Ficheiro:Karmele Saint. Martin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q12261647|Q12261647]] | [[Kristiñe Txoperena]] | [[Lesaka]] | 1990-02-14 | | | |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q12261892|Q12261892]] | [[Lara González Oteiza]] | [[Pamplona]] | 1986-04-14 | | | [[Ficheiro:Lara González 2007.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q12262016|Q12262016]] | [[Laura García Benítez]] | [[Pamplona]] | 1981-04-19 | | | |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q12262881|Q12262881]] | [[Maite Esparza]] | [[Pamplona]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Maite Esparza 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q12263036|Q12263036]] | [[María Carmen Rubio]] | [[Pamplona]] | 1961-09-17 | | | |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q12263055|Q12263055]] | [[Maria Luisa Mangado]] | [[Pamplona]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Maria Luisa Mangado 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q12263060|Q12263060]] | [[Maria Otxoa Laiana]] | [[Erronkari]] | 1902-04-15 | [[Burlada]] | 2009-02-27 | |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q12263075|Q12263075]] | [[María Isabel García Malo]] | [[Castejón, Navarra|Castejón]] | 1967-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q12263106|Q12263106]] | [[Maritxu Güller]] | [[Izaba]] | 1908 | [[Donostia]] | 1993-04-04 | |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q12263205|Q12263205]] | [[María Chivite]] | [[Cintruénigo]] | 1978-06-05 | | | [[Ficheiro:La candidata del PSN a la presidencia del Gobierno de Navarra, María Chivite (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q12263206|Q12263206]] | [[María Gracia Iribarren]] | [[Tudela]] | 1962-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q12263208|Q12263208]] | [[María José Bozal]] | [[Fitero]] | 1950-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q12263214|Q12263214]] | [[María Puy Pérez]] | [[Lizarra]] | 1958 | | 2008-10-12 | |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q12263215|Q12263215]] | [[María Victoria Arraiza]] | [[Pamplona]] | 1962-10-01 | | 2015-01-17 | |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q12263656|Q12263656]] | [[Milagros Oreja]] | [[Areso]] | 1952-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q12263696|Q12263696]] | [[Miren Egaña]] | [[Pamplona]] | 1957-09-14 | | | |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q12263706|Q12263706]] | [[Mirenchu Loyarte]] | [[Pamplona]] | 1938 | | | [[Ficheiro:Mirentxu Loyarte 2017.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q12264727|Q12264727]] | [[Natxo Zenborain]] | [[Pamplona]] | 1960-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q12265292|Q12265292]] | [[Orreaga Ibarra Murillo]] | [[Mezkiritz]] | 1960-05-31 | | | [[Ficheiro:Orreaga-ibarra argia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q12265634|Q12265634]] | [[Paula Kasares]] | [[Pamplona]] | 1969-04-15 | | | [[Ficheiro:Paula Kasares 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q12265641|Q12265641]] | [[Paz Ziganda]] | [[Pamplona]] | 1890-12-21 | [[Pamplona]] | 1966-02-02 | |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q12265767|Q12265767]] | [[Perpetua Saragueta]] | [[Erroibar]] | 1905-08-03<br/>1905 | [[Pamplona]] | 1986-03-26 | [[Ficheiro:Perpetua Saragueta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q12265982|Q12265982]] | [[Pilar Rodríguez Zabaleta]] | [[Leitza]] | 1940-09-27 | | | |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q12266498|Q12266498]] | [[Remedios Ultra Lacruz]] | [[Tudela]] | 1896-08-23 | [[Madrid]] | 2007-02-27 | |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q12266511|Q12266511]] | [[Reyes Carmona]] | [[Tudela]] | 1974-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q12266513|Q12266513]] | [[Reyes Ilintxeta]] | [[Pamplona]] | 1968-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q12268836|Q12268836]] | [[Veremunda Olasagarre]] | [[Pamplona]] | 1912-03-08 | [[Pamplona]] | 1970-06-26 | [[Ficheiro:Veremunda Olasagarre Irurzun.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q13310510|Q13310510]] | [[Maria Begoña Redal Giraldos]] | [[Tudela]] | 1975-08-03 | | | |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q14037943|Q14037943]] | [[Sandra Gómez Pérez]] | [[Pamplona]] | 1986-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q14090838|Q14090838]] | [[Yolanda Ibáñez Pérez]] | [[Milagro]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Yolanda Ibáñez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q14092781|Q14092781]] | [[María José Fernández Aguerri]] | [[Lizarra]] | 1948-04-22 | | | |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q15154577|Q15154577]] | [[Inés del Río Prada]] | [[Tafalla]] | 1958-09-02 | | | |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q15504181|Q15504181]] | [[Naiara Egozkue]] | [[Pamplona]] | 1983-10-21 | | | [[Ficheiro:Naiara Egozkue - Jornada de las Estrellas de Balonmano 2013 - 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q16144950|Q16144950]] | [[Carmen Alba Orduna]] | [[Pamplona]] | 1967-06-29 | | | [[Ficheiro:Carmen Alba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q16297630|Q16297630]] | [[Dorotea Barnés González]] | [[Pamplona]] | 1904-12-21 | [[Fuengirola]] | 2003-08-04 | [[Ficheiro:Dorotea Barnés González - ca. 1929.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q16301635|Q16301635]] | [[Amaia Osaba]] | [[Pamplona]] | 1975-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q16527749|Q16527749]] | [[Aitziber los Arcos]] | [[Pamplona]] | 1977-04-22 | | | |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q16581689|Q16581689]] | [[Joaquina Eguaras Ibáñez]] | [[Orbaizeta]] | 1897-01-10 | [[Granada]] | 1981-04-25 | |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q16632398|Q16632398]] | [[Beatriz Iraburu]] | [[Pamplona]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q16932435|Q16932435]] | [[María de Zozaya]] | [[Oieregi]] | 1530 | [[Logroño]] | 1610-08-30 | |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q17291568|Q17291568]] | [[Josefa Úriz Pi]] | [[Badostáin]] | 1883-03-15 | [[Berlín Leste]] | 1958-08-02 | [[Ficheiro:Josefa Úriz Pi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q17628125|Q17628125]] | [[Cristina Pardo]] | [[Pamplona]] | 1977-07-05 | | | [[Ficheiro:Cristina Pardo Virto.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q18649699|Q18649699]] | [[Eva Blanco Azcona]] | [[Pamplona]] | 1968-10-29 | | | |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q18654704|Q18654704]] | [[María Hernández]] | [[Pamplona]] | 1986-03-24 | | | |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q18683972|Q18683972]] | [[Maite Beaumont]] | [[Pamplona]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Maite Beaumont (born 1974) in the video 'Il viaggio a Reims (2017–18) - Reportaje'.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q18719539|Q18719539]] | [[Amaia Cía Abascal]] | [[Pamplona]] | 1970-04-08 | | | [[Ficheiro:Amaia Cia Abascal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q18719601|Q18719601]] | [[María Asurmendi]] | [[Pamplona]] | 1986-04-04 | | | [[Ficheiro:María Asurmendi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q18719621|Q18719621]] | [[Txaro Begué]] | [[Pamplona]] | 1954-08-03 | | | [[Ficheiro:Txaro Begué.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q18719872|Q18719872]] | [[Maite Pérez Larumbe]] | [[Pamplona]] | 1962-04-11 | | | |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q18817076|Q18817076]] | [[Charo Fuentes]] | [[Cascante]] | 1943-10-11 | | | |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q19057607|Q19057607]] | [[Marina Aoiz Monreal]] | [[Tafalla]] | 1955-07-11 | | | [[Ficheiro:Marina Aoiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q19518213|Q19518213]] | [[Camino Garrigó]] | [[Pamplona]] | 1884-03-18 | [[Barcelona]] | 1954-01-02 | |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q19599102|Q19599102]] | [[Iosune Murillo Elkano]] | [[Barañáin]] | 1980-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q19757748|Q19757748]] | [[Cristina Alcalde]] | [[Arbeitza]] | 1980-03-03 | | | |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q19947819|Q19947819]] | [[Estitxu Almandoz]] | [[Lesaka]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Estitxu-almandoz-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q19950266|Q19950266]] | [[Margarita Leoz]] | [[Pamplona]] | 1980-12-03 | | | |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q19998532|Q19998532]] | [[Elisa Úriz Pi]] | [[Tafalla]] | 1893-01-24 | [[Berlín Leste]] | 1979-08-14 | |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q20006538|Q20006538]] | [[Romualda Moriones]] | [[Tafalla]] | 1876-02-06 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q20006614|Q20006614]] | [[Soledad Villafranca]] | [[Agoitz]] | 1880 | [[Barcelona]] | 1948<br/>1949 | [[Ficheiro:Villafranca, 1907.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q20013097|Q20013097]] | [[Ana Rioja Jiménez]] | [[Tudela]] | 1962-02-28 | | | |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q20015543|Q20015543]] | [[Matilde Huici]] | [[Pamplona]] | 1890-08-03 | [[Santiago de Chile]] | 1965-04-13 | [[Ficheiro:Matilde Huitzi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q20016279|Q20016279]] | [[Julia Guerra Lacunza]] | [[Pamplona]] | 1953-02-12 | [[Alxeciras]] | 2008-03-02 | |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q20016304|Q20016304]] | [[Carmen Larumbe]] | [[Navarra]] | 1936-07-14 | | 1995-02-16 | |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q20016507|Q20016507]] | [[Begoña Pro Uriarte]] | [[Pamplona]] | 1971-07-16 | | | [[Ficheiro:Begoña Pro Uriarte 03 (detalle).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q20016555|Q20016555]] | [[Rosa Barasoain]] | [[Tafalla]] | 1956-08-19 | | | |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q20016908|Q20016908]] | [[Isabel Lizarraga]] | [[Tudela]] | 1958-05-18 | | | [[Ficheiro:Isabelizarragavizcarra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q20017197|Q20017197]] | [[María Socorro Latasa]] | [[Pamplona]] | 1956-12-20 | | | [[Ficheiro:Socorro Latasa.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q20019057|Q20019057]] | [[Uxue Juárez]] | [[Pamplona]] | 1981-09-27 | | | |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q20057029|Q20057029]] | [[Barby Kelly]] | [[Belascoáin]] | 1975-04-28 | | 2021-04-15 | |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q20080757|Q20080757]] | [[Regina Salcedo]] | [[Pamplona]] | 1972-09-05 | | | [[Ficheiro:Regina Salcedo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q20100752|Q20100752]] | [[Inés Boza]] | [[Pamplona]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q20102051|Q20102051]] | [[Amàlia Tineo i Gil]] | [[Navarra]] | 1909-07-22 | [[Barcelona]] | 2007-01-22 | |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q20641185|Q20641185]] | [[Carolina Miranda]] | [[Pamplona]] | 1982-04-08 | | | |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q20664779|Q20664779]] | [[Reyes Berruezo]] | [[Pamplona]] | 1951-01-10 | | | [[Ficheiro:X Congreso General de Historia de Navarra - Reyes Berruezo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q20798132|Q20798132]] | [[Ainhoa Aznárez Igarza]] | [[Pamplona]] | 1970-08-04 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Aznárez. 14 de octubre de 2018. Instituto 25m (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q20963504|Q20963504]] | [[Maider Olleta]] | [[Pamplona]] | 1977-10-10 | | | [[Ficheiro:Conjunto español 1993 Bucarest.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q20995258|Q20995258]] | [[Julia Montejo]] | [[Pamplona]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Julia Montejo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q21081358|Q21081358]] | [[Maite Luisa de Goicoechea Remacha]] | [[Tudela]] | 1946 | [[Barcelona]] | 1994-12-01 | |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q21280379|Q21280379]] | [[Manuela de Ezquerro y Sáenz de Chavarri]] | [[Los Arcos]] | No/unknown value | | 1763 | |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q21280640|Q21280640]] | [[María Antonia de Salcedo y Chávarri]] | [[Pamplona]] | 1664-03-09 | [[Madrid]] | 1737-07-15 | |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q21281322|Q21281322]] | [[Pilar Ganuza Goñi]] | [[Pamplona]] | 1948-10-11 | | | |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q21329075|Q21329075]] | [[Maria Diez de Ultzurrun]] | [[Ilarregi]] | 1900 | [[Auza]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q21329111|Q21329111]] | [[Martina Ezkurra]] | [[Ilarregi]] | 1841 | [[Ilarregi]] | 1936 | |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q21573306|Q21573306]] | [[Loli Albero Gil]] | [[Pamplona]] | 1962-08-31 | | | |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q21872780|Q21872780]] | [[Marta Unzué]] | [[Pamplona]] | 1988-07-04 | | | [[Ficheiro:Marta Unzué (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q21923298|Q21923298]] | [[Mirentxu Purroy]] | [[Pamplona]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Mirentxu Purroy 2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q22904090|Q22904090]] | [[Blasa of Mary]] | [[Desojo]] | 1864-01-29 | [[Madrid]] | 1936-11-10 | [[Ficheiro:Martires adoratrices.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q23015897|Q23015897]] | [[Marta Alonso]] | [[Lodosa]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Marta Alonso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q23668390|Q23668390]] | [[Ainara Elbusto]] | [[Zurukuain/Zurucuáin]] | 1992-09-10 | | | |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q23807472|Q23807472]] | [[Miren Asiain]] | [[Pamplona]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Miren Asiain Lora.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q23907922|Q23907922]] | [[Leire Urbeltz]] | [[Pamplona]] | 1985-06-04 | | | [[Ficheiro:Leire Urbeltz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q23907927|Q23907927]] | [[Maite Mutuberria]] | [[Eltzaburu]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Maite Mutuberria (Jorge Fernández).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q23926208|Q23926208]] | [[Isabel Echarri]] | [[Bera]] | 1929-02-10 | [[Formentera]] | 2022-06-22 | [[Ficheiro:Isabel Echarri.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q24036374|Q24036374]] | [[Aurora Segura]] | [[Lizarra]] | 1923-12-29 | | 2002 | |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q24045553|Q24045553]] | [[María Francés]] | [[Tudela]] | 1887-02-02 | [[Barcelona]] | 1987-12-09 | |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q24524789|Q24524789]] | [[Ione Belarra|Q24524789]] | [[Pamplona]] | 1987-09-25 | | | [[Ficheiro:Ione Belarra 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q25342596|Q25342596]] | [[Isabel Sucunza]] | [[Pamplona]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q25473798|Q25473798]] | [[Maria Jose Beaumont]] | [[Artieda]] | 1956-09-03 | | | [[Ficheiro:Maria Jose Beaumont 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q25473801|Q25473801]] | [[Ana Ollo]] | [[Pamplona]] | 1965-01-24 | | | [[Ficheiro:Ana Ollo 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q25473808|Q25473808]] | [[Isabel Elizalde Arretxea]] | [[Bera]] | 1964-11-13 | | | [[Ficheiro:Isabel Elizalde.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q25473818|Q25473818]] | [[Ana Herrera]] | [[Pamplona]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Ana Herrera 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q25473868|Q25473868]] | [[Laura Pérez]] | [[Pamplona]] | 1980-12-23 | | | [[Ficheiro:Laura Pérez 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q25474253|Q25474253]] | [[Remigia Echarren]] | [[Pamplona]] | 1853-04-11 | [[Pamplona]] | 1921-01-09 | [[Ficheiro:Remigia Etxarren. Funanbulista.Iruñea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q26220530|Q26220530]] | [[Estela Navascués]] | [[Tudela]] | 1981-02-03 | | | [[Ficheiro:Estela Navascués Rio2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q26830998|Q26830998]] | [[Izaskun Osés]] | [[Pamplona]] | 1984-05-11 | | | |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q27786477|Q27786477]] | [[María Concepción García Gaínza]] | [[Pamplona]] | 1937-12-01 | | | [[Ficheiro:MCGarciaGainza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q27975956|Q27975956]] | [[Esther Esparza]] | [[Tafalla]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q27976702|Q27976702]] | [[Amaia Apalauza]] | [[Pamplona]] | 1979-03-04 | | | |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q27976711|Q27976711]] | [[Maite Lakar]] | [[Elizondo]] | 1978-01-30 | | | [[Ficheiro:Maite Lakar. Hizkuntzalaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q27976733|Q27976733]] | [[Rosa Ramos]] | [[Pamplona]] | 1966-04-22 | | | |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q28112534|Q28112534]] | [[Núria Munarriz Sans]] | [[Pamplona]] | 1928-02-24 | [[Castelló de la Plana]] | 2016-03-05 | |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q28147496|Q28147496]] | [[Onneca Rebelle de Sangüesa]] | [[Sangüesa]] | 835 | [[Sangüesa]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q28149974|Q28149974]] | [[Maite Oroz]] | [[Uharte]] | 1998-03-25 | | | [[Ficheiro:Maite Oroz 2021 (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q28672273|Q28672273]] | [[Nekane Cepas]] | [[Pamplona]] | 1991-11-25 | | | |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q28802997|Q28802997]] | [[Idoia Villanueva Ruiz]] | [[Pamplona]] | 1980-07-17 | | | [[Ficheiro:Idoia Villanueva (48951551247).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q28865097|Q28865097]] | [[Irati Etxarri]] | [[Pamplona]] | 1998-07-26 | | | [[Ficheiro:Irati Etxarri Final 33a Lliga Catalana AON 2021 LF (Foto Ferran Torné) (51462802888) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q28938782|Q28938782]] | [[María Josefa Huarte Beaumont]] | [[Pamplona]] | 1927-05-25<br/>1927 | [[Pamplona]] | 2015-02-08<br/>2015 | [[Ficheiro:Maria Josefa Huarte (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q28969393|Q28969393]] | [[María Eugenia Lacarra]] | [[Lizarra]] | 1944-10-29 | | 2023-06-02 | |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q29019667|Q29019667]] | [[Catalina Alastuey]] | [[Pamplona]] | 1899-12-26 | | | |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q29019682|Q29019682]] | [[Pilare Alba]] | [[Pamplona]] | 1913-11-14 | [[Goizueta]] | 2015-01-29 | [[Ficheiro:Pilare Alba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q29040171|Q29040171]] | [[Pakita Arregi]] | [[Areso]] | 1935-09-09 | | | [[Ficheiro:Pakita Arregi. Unibertsitateko irakaslea. Euskaltzaina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q29053728|Q29053728]] | [[Magdalena Aguinaga Alfonso]] | [[Pamplona]] | 1953-10-15 | | | |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q29053983|Q29053983]] | [[Izaskun Arrue]] | [[Arribe]] | 1927-08-28 | [[Vitoria]] | 2016-11-10 | [[Ficheiro:Izaskun Arrue (2004).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q29122259|Q29122259]] | [[Ana Murugarren]] | [[Marcilla]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Ana Murugarren (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q29441559|Q29441559]] | [[Urraca Sánchez de Pamplona]] | [[Pamplona]] | No/unknown value | [[Córdoba, España|Córdoba]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q29452730|Q29452730]] | [[Jaione Valle]] | [[Pamplona]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q29585853|Q29585853]] | [[Emilia Zuza]] | [[Irurozqui]] | 1910 | [[Pamplona]] | 1988 | [[Ficheiro:Emilia Zuza Brun.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q29842183|Q29842183]] | [[Maria Solana]] | [[Pamplona]] | 1975-10-05 | | | [[Ficheiro:Maria Solana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q30088459|Q30088459]] | [[Naiara Díez]] | [[Altsasu]] | 1987-01-29 | | | |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q30224739|Q30224739]] | [[Miren Zabaleta]] | [[Pamplona]] | 1981-10-26 | | | [[Ficheiro:2017-01-22 Miren Zabaleta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q30325390|Q30325390]] | [[Raquel Urtasun]] | [[Pamplona]] | 1976-01-30 | | | [[Ficheiro:Raquel Urtasun.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q30348877|Q30348877]] | [[Leire Aramendia Yerro]] | [[Lerín]] | 1993-04-23 | | | |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q30348969|Q30348969]] | [[Silvia Ederra]] | [[Lizarra]] | 1983-09-08 | | | |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q30437447|Q30437447]] | [[Maite Zugarrondo]] | [[Pamplona]] | 1989-05-04 | | | [[Ficheiro:Bera Bera - M. Zugarrondo Echevarria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q30496932|Q30496932]] | [[Cristina Altuna]] | [[Ultzama]] | 1984-10-11 | | | |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q32291527|Q32291527]] | [[Maria J. Uriz]] | [[Lizarra]] | 1949-12-25 | | | [[Ficheiro:Maria Jesús Uriz Lespe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q32340772|Q32340772]] | [[Edurne Larraza Mendiluze]] | [[Altsasu]] | 1976-04-25 | | | [[Ficheiro:Edurne Larraza Mendiluze.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q32946946|Q32946946]] | [[Asunción García Asarta]] | [[Gastiain]] | 1905-06-30 | [[Bilbao]] | 1986-07-06 | |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q37179810|Q37179810]] | [[Ane Azkona]] | [[Pamplona]] | 1998-07-15 | | | [[Ficheiro:Real Sociedad vs Athletic Club CSC 0850 (33976031690) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q37346741|Q37346741]] | [[Eunate Arraiza]] | [[Biurrun-Olcoz]] | 1991-06-03 | | | [[Ficheiro:Eunate Arraiza (26966796891) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q37349651|Q37349651]] | [[Maria Blanco]] | [[Pamplona]] | 1999-08-15 | | | |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q37350765|Q37350765]] | [[María Díaz Cirauqui]] | [[Funes]] | 1995-05-05 | | | [[Ficheiro:Real Sociedad vs Athletic Club CSC 0708 (33976037890) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q37630131|Q37630131]] | [[Leyre Fernández]] | [[Pamplona]] | 1992-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q37634118|Q37634118]] | [[Amaia Mendioroz]] | [[Atarrabia]] | 1989-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q37761435|Q37761435]] | [[Itsaso Arana]] | [[Tafalla]] | 1985-08-20 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Itsaso Arana (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q38382471|Q38382471]] | [[Beatriz Chivite]] | [[Pamplona]] | 1991-03-16 | | | [[Ficheiro:Beatriz Chivite (Zoe Marticorena).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q39171578|Q39171578]] | [[Isabel Villanueva]] | [[Pamplona]] | 1988-08-17 | | | |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q41449425|Q41449425]] | [[Natalia Astrain]] | [[Pamplona]] | 1976-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q42200410|Q42200410]] | [[Joli Pascualena]] | [[Pamplona]] | 1976-09-19 | | | [[Ficheiro:Joli Pascualena 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q42201016|Q42201016]] | [[Isabel Sola Gurpegui]] | [[Pamplona]] | 1967-05-13 | | | [[Ficheiro:Isabel Sola. Ikertzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q42314694|Q42314694]] | [[Monika Etxebarria]] | [[Arbizu]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q42342735|Q42342735]] | [[Itziar Diez de Ultzurrun]] | [[Pamplona]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Itziar Diez de Ultzurrun.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q42656887|Q42656887]] | [[Teresa Zabalza Díez]] | [[Pamplona]] | 1972-12-31 | | | [[Ficheiro:Teresa Zabalza Díez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q43263937|Q43263937]] | [[María Teresa Lozano Imízcoz]] | [[Pamplona]] | 1946-07-31 | | | [[Ficheiro:María Teresa Lozano Imízcoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q43266488|Q43266488]] | [[Ysi Kalima]] | [[Navarra]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Ysi Kalima.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q43305008|Q43305008]] | [[Alicia Otaegui]] | [[Pamplona]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q43305076|Q43305076]] | [[Luzia Goñi]] | [[Aizarotz]]<br/>[[Navarra]] | 1928-12-13 | [[Tirapu]] | 2020-03-22 | [[Ficheiro:Luzia Goñi 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q44518104|Q44518104]] | [[Eva María Gorri Gil]] | [[Olite]] | 1968-05-07 | | | |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q44519116|Q44519116]] | [[María Sagrario Guinduláin Guerendiáin]] | [[Peralta]] | 1959-11-02 | | | |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q45212227|Q45212227]] | [[Amaia Romero|Amaia]] | [[Pamplona]] | 1999-01-03 | | | [[Ficheiro:Amaia Romero 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q47015036|Q47015036]] | [[Amaia Madinabeitia]] | [[Pamplona]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q47025325|Q47025325]] | [[Oihane Garzaron]] | [[Pamplona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q47217039|Q47217039]] | [[Fefa Álvarez]] | [[Pamplona]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Fefa Álvarez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q47491333|Q47491333]] | [[María Cruz Mina Apat]] | [[Pamplona]] | 1939 | | | |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q47507136|Q47507136]] | [[Sara Mazkiaran]] | [[Altsasu]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q47625810|Q47625810]] | [[Graciana de Barrenechea]] | [[Zugarramurdi]] | 1540 | [[Logroño]] | 1610 | [[Ficheiro:Représentation de Graciana de Barrenechea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q48782080|Q48782080]] | [[Carmen Gayarre Galbete]] | [[Pamplona]] | 1900-08-14 | [[Madrid]] | 1996-01-03 | |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q50617136|Q50617136]] | [[Blanca Fernández Viguera]] | [[Pamplona]] | 1951-03-23 | | | [[Ficheiro:Blanca Fernández 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q50944813|Q50944813]] | [[Amaia Kowasch]] | [[Pamplona]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q51690280|Q51690280]] | [[Garazi Arrula]] | [[Tafalla]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Garazi Arrula 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q52419102|Q52419102]] | [[Saioa Baleztena]] | [[Bera]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q53869389|Q53869389]] | [[Julia Juániz Martínez]] | [[Arellano]] | 1956-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q54317361|Q54317361]] | [[Uxua López]] | [[Tafalla]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Uxua Lopez 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q54855424|Q54855424]] | [[María Gembero Ustárroz]] | [[Pamplona]] | 1959-02-18 | | | |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q54864626|Q54864626]] | [[Zuberoa Aznárez]] | [[Pamplona]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Zuberoa Aznárez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q55090187|Q55090187]] | [[Esti Martinez Diaz de Cerio]] | [[Pamplona]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q55712445|Q55712445]] | [[Garbiñe Larralde]] | [[Lesaka]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Garbiñe Larralde .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q56000542|Q56000542]] | [[María Isabel Ostolaza Elizondo]] | [[Doneztebe]] | 1950-03-17 | | | |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q56026110|Q56026110]] | [[Maitane Melero]] | [[Pamplona]] | 1983-02-20 | | | |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q56235827|Q56235827]] | [[Sancha of Aibar]] | [[Aibar]] | 990 | [[Santa Cruz de la Serós]] | 1070 | [[Ficheiro:Sancha de Aibar (Aibar, Navarra) 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q56653600|Q56653600]] | [[Amaia Izar Leache]] | [[Agoitz]] | 1997 | | | |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q57416069|Q57416069]] | [[Amaia Lujambio]] | [[Goizueta]] | 1982-01-16 | | | [[Ficheiro:Picture Lujambio (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q57659945|Q57659945]] | [[Lola Sarratea]] | [[Almandoz]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q57690940|Q57690940]] | [[Charo Sábada]] | [[Pamplona]] | 1972-01-30 | | | [[Ficheiro:Charo Sadaba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q57884793|Q57884793]] | [[Belén Alonso Martínez]] | [[Tudela]] | 1957-01-09 | | | |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q58520671|Q58520671]] | [[Adela Bazo]] | [[Cascante]] | 1905-02-20 | [[Buenos Aires]] | 1984 | |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q60167759|Q60167759]] | [[Nerea Balda]] | [[Irurtzun]] | 1975-03-13 | | | [[Ficheiro:Nerea Balda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q60217546|Q60217546]] | [[Bakartxo Ruiz Jaso|Bakartxo Ruiz]] | [[Pamplona]] | 1977-08-18 | | | [[Ficheiro:BakartxoRuiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q60296878|Q60296878]] | [[María Blanca Ferrer García]] | [[Mélida]] | 1932 | [[Pamplona]] | 1992-06-15 | [[Ficheiro:Blanca Ferrer retrato.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q60316037|Q60316037]] | [[María Iraburu Elizalde]] | [[Pamplona]] | 1964-12-01 | | | [[Ficheiro:María Iraburu Elizalde.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q60549554|Q60549554]] | [[Camino Oskoz]] | [[Pamplona]] | 1910-04-11 | [[Balcón de Pilatos]] | 1936-08-10 | [[Ficheiro:María Camino Oscoz Urriza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q60829055|Q60829055]] | [[María Ángeles López Jiménez]] | [[Pamplona]] | 1945 | | 2007-03-23 | |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q61022241|Q61022241]] | [[Maria Pilar Urriza]] | [[Lantz]] | 1942-10-14 | | | [[Ficheiro:Maria Pilar Urriza. Dantzaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q61061921|Q61061921]] | [[Natalia Lacunza]] | [[Pamplona]] | 1999-01-10 | | | [[Ficheiro:Natalia Lacunza-2019.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q61070858|Q61070858]] | [[Julia Fernandez]] | [[Pamplona]] | 1898-10-09 | | 1961-02-16 | [[Ficheiro:Julia Fernandez Zabaleta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q61711094|Q61711094]] | [[Catherine of Navarre]] | [[Pamplona]] | 1495 | [[Caen]] | 1532-11 | |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q61827304|Q61827304]] | [[Lydia Balentziaga]] | [[Lekunberri]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q62070549|Q62070549]] | [[Milagros Nuin Monreal]] | [[Olite]] | 1951-11-25 | | | |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q62080089|Q62080089]] | [[María Isabel Pozueta Fernández]] | [[Altsasu]] | 1965-09-21 | | | [[Ficheiro:Bel Pozueta (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q62463082|Q62463082]] | [[María Tadea Verdejo y Durán]] | [[Cascante]] | 1830 | [[Zaragoza]] | 1854 | |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q62554104|Q62554104]] | [[Madalena de Navarra]] | [[Pamplona]] | 1494-03-29 | [[Medina del Campo]] | 1504-05 | |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q62596008|Q62596008]] | [[Itziar Gómez]] | [[Pamplona]] | 1965-01-29 | | | [[Ficheiro:Itziar Gomez 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q63116022|Q63116022]] | [[Ekhiñe Zapiain]] | [[Bera]] | 2002-07-20 | | | [[Ficheiro:Ekhiñe Zapiain Arlegi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q63223440|Q63223440]] | [[Maddalen Lopez]] | [[Lesaka]] | 1997 | | | [[Ficheiro:Maddalen Lopez. Bertsolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q63341277|Q63341277]] | [[Irati Majuelo]] | [[Pamplona]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Irati Majuelo. Bertsolaria.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q63341798|Q63341798]] | [[Ana Etayo Garde]] | [[Pamplona]] | 1995-08-16 | | | [[Ficheiro:Etayo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q63381622|Q63381622]] | [[María Dolores Eguren Aspeteguía]] | [[Pamplona]] | 1956-10-31 | | | |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q63390143|Q63390143]] | [[Garazi Taberna]] | [[Bera]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q63797991|Q63797991]] | [[María Lacunza Ezcurra]] | [[Pamplona]] | 1900-09-29 | [[Valencia]] | 1984-05-04 | |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q63845182|Q63845182]] | [[Olatz Perez-de-Viñaspre]] | [[Pamplona]] | 1987-06-19 | | | [[Ficheiro:Olatz-Perez-de-Viñaspre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q63888593|Q63888593]] | [[Maria Biskarret]] | [[Pamplona]] | 1907 | | 1989 | [[Ficheiro:Maria Biskarret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q64091813|Q64091813]] | [[Adriana Maldonado López]] | [[Pamplona]] | 1990-01-09 | | | [[Ficheiro:Adriana Maldonado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q64167353|Q64167353]] | [[Manuela Etxarri]] | [[Izaba]] | 1816-02 | [[Donostia]] | 1893-05-14 | |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q64711607|Q64711607]] | [[Inmaculada Jurío]] | [[Tafalla]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q64728154|Q64728154]] | [[Micaela Díaz y Rabaneda]] | [[Peralta]] | 1898-09-29 | | 20th century | [[Ficheiro:1925-12-23, La Nación, Díaz Rabaneda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q64746136|Q64746136]] | [[Irati Fernandez Gabarain]] | [[Pamplona]] | 1983-01-28 | | | [[Ficheiro:Irati Fernandez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q64785546|Q64785546]] | [[Begoña Zia]] | [[Pamplona]] | 1959-10-10 | | 2019 | [[Ficheiro:BEGOÑA ZIA, komikilaria. Marrazkiare egilea, Judith Antunez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q65163512|Q65163512]] | [[Josefa Burguete]] | [[Pamplona]] | 1722 | [[Pamplona]] | 1787 | |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q65164111|Q65164111]] | [[María Francisca de Neira]] | [[Pamplona]] | 1701 | [[Pamplona]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q65166704|Q65166704]] | [[Isabel Baquedano]] | [[Mendavia]] | 1929 | [[Madrid]] | 2018-06-06 | [[Ficheiro:Isabel Bakedano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q65585687|Q65585687]] | [[Leire Villanueva]] | [[Pamplona]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Berri Txarrak Lagunartean - Kobetamendi - 2019-07-14 - 164.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q65588612|Q65588612]] | [[Nerea Urbizu Ruiz]] | [[Lekunberri]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Nerea Urbizu musikaria Lekunberrin 01.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q65944386|Q65944386]] | [[Higinia Luz Goñi Ayestarán]] | [[Cirauqui|Zirauki]] | 1906-01-11 | [[Auschwitz]] | 1943-05-01 | [[Ficheiro:Higinia Luz Goñi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q65977977|Q65977977]] | [[Camino Urdiain Martínez]] | [[Pamplona]] | 1950-04-03 | | | |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q66776489|Q66776489]] | [[Leire Arbea Moreno]] | [[Pamplona]] | 1976-01-07 | | | [[Ficheiro:LeireArbea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q67207078|Q67207078]] | [[Libe Goñi]] | [[Oteiza]] | 1947-06-07 | | | [[Ficheiro:Libe Goñi 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q68097895|Q68097895]] | [[Maddi Barber]] | [[Lakabe-Lacabe]] | 1988-08-23 | | | [[Ficheiro:Maddi Barber. Zinegilea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q69818695|Q69818695]] | [[María Ascensión Romero]] | [[Tudela]] | 1960-05-27 | | | [[Ficheiro:M. A. Romero Antón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q69898508|Q69898508]] | [[Mari Carmen Maeztu]] | [[Valtierra]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Maria Carmen Maeztu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q69899536|Q69899536]] | [[Santos Indurain]] | [[Uztarroze]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q69901691|Q69901691]] | [[Rebeca Esnaola]] | [[Pamplona]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Rebeca Esnaola 2020.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q69902418|Q69902418]] | [[Amelia Salanueva]] | [[Lizarra]] | 1966-03-19 | | | |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q70001959|Q70001959]] | [[Saioa Jaurena]] | [[Elizondo]] | 1989-04-21 | | | [[Ficheiro:Saioa Jaurena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q70226439|Q70226439]] | [[Maitane Salinas]] | [[Pamplona]] | 1994-05-31 | | | |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q71228448|Q71228448]] | [[Carmen Lardizábal]] | [[Tafalla]] | 1917-06-20 | [[París]] | 1990 | |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q72102690|Q72102690]] | [[María de Azpilcueta]] | [[Castelo de Xabier]] | 1464 | | | |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q72998392|Q72998392]] | [[Ainara Vera]] | [[Pamplona]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q74408864|Q74408864]] | [[Juana Mir García]] | [[Pamplona]] | 1893-02-14 | [[Derio]] | 1937-08-05 | |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q77835812|Q77835812]] | [[Miren Gutiérrez Almazor]] | [[Pamplona]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Miren Gutiérrez Almandoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q78463071|Q78463071]] | [[Paulina Urkiola]] | [[Leitza]] | 1923 | | 2005 | |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q79413759|Q79413759]] | [[Mikaela Labaien]] | [[Leitza]] | 1914 | | 2008 | |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q79413956|Q79413956]] | [[Petra Azpiroz]] | [[Leitza]] | 1916 | [[Pamplona]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q79414458|Q79414458]] | [[Francisca Zabaleta]] | [[Leitza]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q79653469|Q79653469]] | [[María Victoria Troncoso]] | [[Pamplona]] | 1939-09-30 | | | [[Ficheiro:MVT2004.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q79840451|Q79840451]] | [[María Sagrario Ochoa Medina]] | [[Pamplona]] | 1930 | | | |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q79957751|Q79957751]] | [[Isabel García Hualde]] | [[Carcastillo]] | 1952 | | | [[Ficheiro:Isabel-hualde foto-unai-beroiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q80282743|Q80282743]] | [[Trinidad Lucea Ferrer]] | [[Tudela]] | 1976-10-18 | | | |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q80337340|Q80337340]] | [[María Ana Sanz Huarte]] | [[Irañeta]] | 1869-04-29<br/>1868-04-29 | [[Pamplona]] | 1936-05-25 | [[Ficheiro:Maria Ana ikastetxea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q80455368|Q80455368]] | [[Capitolina Bustince Larrondo]] | [[Uxue|Ujué]] | 1864-10-27 | [[Segovia]] | 1934-10-23 | [[Ficheiro:Capitolina Bustince.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q82540307|Q82540307]] | [[Marian Fernández Pascal]] | [[Pamplona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q83007770|Q83007770]] | [[Myriam Cameros Sierra]] | [[Pamplona]] | 1978-07-07 | | | [[Ficheiro:Myriam-Cameros-Sierra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q83337928|Q83337928]] | [[María Amor Beguiristain]] | [[Pamplona]] | 1949-09-12 | | | [[Ficheiro:MABeguiristain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q83485919|Q83485919]] | [[Miren Tirapu]] | [[Pamplona]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q84358779|Q84358779]] | [[Karle Garmendia Aldaz]] | [[Orotz-Betelu]] | 1898-01-14 | [[Pamplona]] | 1983-07-09 | [[Ficheiro:Karle Garmendia Aldaz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q84440378|Q84440378]] | [[Miriam García Pascual]] | [[Tafalla]] | 1963-07-14<br/>1963 | [[Meru Peak]] | 1990-05-25 | [[Ficheiro:Miriam García Pascual.pdf|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q84519165|Q84519165]] | [[María Esperanza de la Cruz]] | [[Monteagudo, Navarra|Monteagudo]] | 1890-06-08 | | 1967-05-23 | |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q84857125|Q84857125]] | [[Ana Monreal]] | [[Pamplona]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q85871286|Q85871286]] | [[Ildefonsa Múgica Azcárate]] | [[Etxarri Aranatz]] | 1888-04-21 | [[Pamplona]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q87128819|Q87128819]] | [[María Jesús Perugorria Montiel]] | [[Bera]] | 1981-01-12 | | | [[Ficheiro:Matxus Perugorria. Biokimikaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q87276906|Q87276906]] | [[Oihaneder Indakoetxea]] | [[Echavacoiz]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q87287881|Q87287881]] | [[María Lecumberri]] | [[Barañáin]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q87447539|Q87447539]] | [[Iruna Cormenzana]] | [[Pamplona]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Iruña Cormenzana. Artista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q87834295|Q87834295]] | [[Sagrario Ruiz Elizalde]] | [[Pamplona]] | 1946 | [[Pamplona]] | 2019-12-25 | |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q88470525|Q88470525]] | [[Pilar Claver]] | [[Izaba]] | 1918 | [[París]] | 2000-06-27 | [[Ficheiro:Pilar Claver Labayro (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q88533472|Q88533472]] | [[Muriel Ruiz de Larramendi]] | [[Uharte]] | 1999 | | | [[Ficheiro:Muriel Ruiz de Larramendi.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q88668290|Q88668290]] | [[Natalia Ramírez Huerto]] | [[Pamplona]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q89184860|Q89184860]] | [[Rosa Oteiza]] | [[Pamplona]] | 1883-08-13 | [[Pamplona]] | 1970-10-17 | [[Ficheiro:Monumento a los Fueros de Navarra en Pamplona--3.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q89359403|Q89359403]] | [[Chica Sobresalto]] | [[Atarrabia]] | 1994-05-13 | | | [[Ficheiro:Maialen Gurbindo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q89360422|Q89360422]] | [[Anne Lukin]] | [[Pamplona]] | 2001-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q89414292|Q89414292]] | [[Marine Pueyo]] | [[Falces]] | 1954 | | | [[Ficheiro:Marine Pueyo 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q89992051|Q89992051]] | [[Feliciana Setoain]] | [[Luzaide]] | 1912-03-19 | [[Souraïde]] | 2008-01-30 | [[Ficheiro:Feliciana Setoain Arostegi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q90251508|Q90251508]] | [[Lorea Flores Compains]] | [[Pamplona]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q90403300|Q90403300]] | [[Mikela Gastesi]] | [[Gorriti]] | 1929-10-27 | | 1997-09-10 | [[Ficheiro:Mikela Gastesi. Andereñoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q90675956|Q90675956]] | [[Ceferina Fontellas]] | [[Beuntza/Beunza]] | 1930 | [[Pamplona]] | 2015-09 | [[Ficheiro:Ceferina Fontellas.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q90916185|Q90916185]] | [[Estitxu Pinatxo]] | [[Bera]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q91641905|Q91641905]] | [[Paloma Zorrilla]] | [[Pamplona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q91646464|Q91646464]] | [[Nieves Ciprés]] | [[Xabier, Navarra|Xabier]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q91661008|Q91661008]] | [[Garbiñe Petriati]] | [[Arbizu]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q92268067|Q92268067]] | [[Nerea Reparaz]] | [[Pamplona]] | 1992-04-10 | | | |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q92729225|Q92729225]] | [[Xole Erbiti]] | [[Ilarregi]] | 1942-02-03 | [[Pamplona]] | 2009-11-29 | [[Ficheiro:Xole Erbiti.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q92806004|Q92806004]] | [[Lurdes Huizi]] | [[Goizueta]] | 1958 | | 2020-04-30 | |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q93387047|Q93387047]] | [[Cristina Álvarez Reinares]] | [[Pamplona]] | 1933 | | | |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q93431570|Q93431570]] | [[María del Mar Lozano Bartolozzi]] | [[Pamplona]] | 1949-09-28 | | | [[Ficheiro:María del Mar Lozano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q93760096|Q93760096]] | [[Susana Vera]] | [[Pamplona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q94112413|Q94112413]] | [[Miren Bartolomé]] | [[Pamplona]] | 1998-01-02 | | | |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q94158469|Q94158469]] | [[Julieta Itoiz]] | [[Pamplona]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Julieta Itoiz Chopera Argia eus ·julia-itoiz·.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q94161129|Q94161129]] | [[Maite Itoiz]] | [[Pamplona]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q94521317|Q94521317]] | [[Assona Íñiguez]] | [[Pamplona]] | 805 | [[Emirato de Córdoba]] | 9th century | |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q94696999|Q94696999]] | [[La Furia]] | [[Cascante]] | 1983 | | | [[Ficheiro:La Furia (51433789785).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q95688728|Q95688728]] | [[Andrea Jaurrieta]] | [[Pamplona]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2019 - Andrea Jaurrieta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q95808940|Q95808940]] | [[Puy Oria]] | [[Torres del Río]] | 1962 | | | [[Ficheiro:FOTO PUY ORIA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q96244955|Q96244955]] | [[Marisol Artica]] | [[Pamplona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q97446133|Q97446133]] | [[Carmen Jusué]] | [[Olite]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Carmen Jusué Simonena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q97721620|Q97721620]] | [[Idoia Arrazubi]] | [[Tafalla]] | 2000-02-09 | | | [[Ficheiro:Idoia Arrazubi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q98003979|Q98003979]] | [[Maite Gabarrús-Alonso]] | [[Pamplona]] | 1989-02-02 | | | |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q98091166|Q98091166]] | [[Mariana Cerro Galán]] | [[Zizur Nagusia]] | 2000-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q98399578|Q98399578]] | [[Mariola Urrea]] | [[Pamplona]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q98619569|Q98619569]] | [[Ana Mari Marin]] | [[Elizondo]] | 1933-08-13 | [[Elizondo]] | 2020-08-24 | [[Ficheiro:Anamarimarin tokikom Erran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q98835584|Q98835584]] | [[Garazi Fácila Giralte]] | [[Lodosa]] | 1999-10-25 | | | |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q99299942|Q99299942]] | [[Josune Ilundain]] | [[Orkoien]] | 1990-01-06 | | | [[Ficheiro:Josune Ilundain. Idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q99441938|Q99441938]] | [[María Carmen Forcada González]] | [[Tudela]] | 1920-08-17 | [[Tudela]] | 2024-05-22 | |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q100704985|Q100704985]] | [[Mari Karmen Goñi]] | [[Baztan]] | | | | |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q100706204|Q100706204]] | [[Yolanda Mazkiaran]] | [[Altsasu]] | 1963-09-21 | | | [[Ficheiro:Yolanda Mazkiaran. Dokumentalgilea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q102241515|Q102241515]] | [[Maialen Diaz]] | [[Belzunce]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q104010428|Q104010428]] | [[Nerea Sorondo]] | [[Bera]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Nerea Sorondo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q104214113|Q104214113]] | [[Aroa Uharte]] | [[Leitza]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Aroa Uharte, itzultzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q104586019|Q104586019]] | [[Felisa Munárriz Armendáriz]] | [[Pamplona]] | 1892-05-02 | [[Pamplona]] | 1977-11-13 | |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q104601907|Q104601907]] | [[Asun Berastegi]] | [[Arbizu]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q104640729|Q104640729]] | [[June Crespo Oyaga]] | [[Pamplona]] | 1982 | | | [[Ficheiro:June Crespo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q104765715|Q104765715]] | [[Marysa Navarro]] | [[Pamplona]] | 1934-10-12 | [[Boston]] | 2025-03-02 | [[Ficheiro:Declaracion Visitante Ilustre Marysa Navarro - imf9642.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q104776535|Q104776535]] | [[Mikele Urroz]] | [[Tafalla]] | No/unknown value | | | |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q104812829|Q104812829]] | [[Saioa Alkaiza]] | [[Pamplona]] | 1991-01-17 | | | [[Ficheiro:Saioa Alkaiza. Bertsolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q105336121|Q105336121]] | [[Sonsoles Echavarren Roselló]] | [[Pamplona]] | 1976-01-03 | | | [[Ficheiro:SER2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q105336122|Q105336122]] | [[Bittori Etxeberria]] | [[Elizondo]] | 1908 | [[Elizondo]] | 1997-05-03 | [[Ficheiro:Bittori Etxeberria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q105368156|Q105368156]] | [[María Asunción del Val]] | [[Andosilla]] | 1908 | | | [[Ficheiro:María Asuncion Del Val.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q105476028|Q105476028]] | [[Sandra Ollo]] | [[Pamplona]] | 1977-07-13 | | | |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q105487717|Q105487717]] | [[Lucia Urrutia]] | [[Erroibar]] | 1932 | | | |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q105554432|Q105554432]] | [[Idoia Tapia]] | [[Pamplona]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q105666768|Q105666768]] | [[Oihane Zuberoa Garmendia]] | [[Erronkari]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q105762591|Q105762591]] | [[Julia Zornoza]] | [[Etxalar]] | No/unknown value | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q105821317|Q105821317]] | [[Irati Gorostidi]] | [[Egüés]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Irati Gorostidi.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q106178582|Q106178582]] | [[Maria Josefa de Larumbe Goni]] | [[Pamplona]] | 1700 | [[Pamplona]] | 1757-12-04 | |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q106315099|Q106315099]] | [[Sofía Suescun]] | [[Pamplona]] | 1996-07-04 | | | [[Ficheiro:Sofía Suescun 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q106407262|Q106407262]] | [[María Ramona Echeverz]] | [[Pamplona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q106441327|Q106441327]] | [[Sagrario Aranburu]] | [[Pamplona]] | 1930-04-17 | | 2021-04-08 | [[Ficheiro:Sagrario Aranburu Olasagarre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q106494473|Q106494473]] | [[Carmen San Martín Echauri]] | [[Pamplona]] | 1944-07-07 | [[Pamplona]] | 2021-04-12 | [[Ficheiro:Carmen San Martin Echauri.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q106575117|Q106575117]] | [[Idoia Eraso]] | [[Pamplona]] | 2002-02-27 | | | |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q106602180|Q106602180]] | [[Inés Artajo Ayesa]] | [[Pamplona]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q106766875|Q106766875]] | [[June Kintana]] | [[Pamplona]] | 1995-04-12 | | | |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q106785795|Q106785795]] | [[Julia Lázaro]] | [[Pamplona]] | 1916 | [[Cemiterio de La Almudena]] | 1940-08-24 | [[Ficheiro:Julia Lázaro Etxeberria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q106805369|Q106805369]] | [[Irantzu Beloki]] | [[Antsoain]] | 2000-02-13 | | | |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q107111884|Q107111884]] | [[Maite Apezteguía]] | [[Pamplona]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q107154974|Q107154974]] | [[Hiart Leitza]] | [[Arbizu]] | 1974-01-31 | | | |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q107182802|Q107182802]] | [[Clara Galle]] | [[Pamplona]] | 2002-04-15 | | | [[Ficheiro:Clara Galle 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q107295571|Q107295571]] | [[Ruth Goñi]] | [[Pamplona]] | 1975-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q107406672|Q107406672]] | [[Isabel Izcue]] | [[Navarra]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q107493004|Q107493004]] | [[Maddi Soroa]] | [[Lekunberri]] | 1997 | | | |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q107494363|Q107494363]] | [[Marina Lameiro]] | [[Pamplona]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q108099458|Q108099458]] | [[Jara Navarlaz]] | [[Pamplona]] | 1995-12-30 | | | [[Ficheiro:Jara Navarlaz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q108297121|Q108297121]] | [[Beatriz Zudaire]] | [[Pamplona]] | 2000-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q108303849|Q108303849]] | [[Estíbaliz Armendáriz]] | [[Pamplona]] | 1974-06-24 | | | |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q108430795|Q108430795]] | [[Isabel de Labayen]] | [[Pamplona]] | | [[Pamplona]] | | [[Ficheiro:Isabel de Labayen 1670. 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q108603152|Q108603152]] | [[Pilar Idoate]] | [[Marcaláin]] | 1955-02-20 | | | |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q108697924|Q108697924]] | [[Maider Garayo]] | [[Pamplona]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q108764145|Q108764145]] | [[Dolores Baleztena Ascárate]] | [[Leitza]] | 1895-05-25 | | 1989-05 | |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q108843326|Q108843326]] | [[Ignacia Idoate Iragui]] | [[Oricáin]] | 1900-01-15 | [[Madrid]] | 1975-11-18 | [[Ficheiro:Monumento a Sor Ignacia Idoate 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q109066970|Q109066970]] | [[Amaia Nausia]] | [[Pamplona]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q109137943|Q109137943]] | [[Nerea de Diego]] | [[Pamplona]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Nerea de Diego.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q109527091|Q109527091]] | [[Arantza Santesteban Perez]] | [[Pamplona]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q109547457|Q109547457]] | [[Miren Iriarte]] | [[Pamplona]] | 1978-01-15 | | 2022-08-08 | [[Ficheiro:Miren Iriarte.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q110290844|Q110290844]] | [[Elena Uriz]] | [[Pamplona]] | 1944-01-01 | | | [[Ficheiro:Elena Uriz. Aktore, irakaslea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q110369115|Q110369115]] | [[Nora Salbotx]] | [[Pamplona]] | 1973-07-10 | | | [[Ficheiro:Nora Salbotx. idazlea, maistra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q110399855|Q110399855]] | [[Amaia Elizagoien]] | [[Baztan]] | 1994-11-29 | | | [[Ficheiro:Amaia Elizagoien. ipuin kontalaria, bertsolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q110823938|Q110823938]] | [[Shu Otero]] | [[Sunbilla]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Shu Otero Argia Dani Blanco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q110888782|Q110888782]] | [[Mireia Arriazu]] | [[Ermitagaña]] | 2003-06-04 | | | |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q110890516|Q110890516]] | [[María Eva Istúriz García]] | [[Pamplona]] | 1965-07-14 | | | [[Ficheiro:Eva Izturiz García.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q110891861|Q110891861]] | [[Milagros Nuin Monreal]] | [[Pamplona]] | 1970-01-27 | | | [[Ficheiro:Patricia Ruiz d Irizar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q110900674|Q110900674]] | [[Iruñe Astitz]] | [[Barañáin]] | 1991-05-22 | | | [[Ficheiro:Arkkuso iruñe astitz larunbe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q110952119|Q110952119]] | [[Naroa Fernandez]] | [[Navarra]] | 2003-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q110971985|Q110971985]] | [[Juana Goizueta Vértiz]] | [[Lesaka]] | 1969-10-14 | | | |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q111033181|Q111033181]] | [[Frantxia Haltzuet]] | [[Bera]] | 1908-08-29 | | 1945-04-12 | [[Ficheiro:Frantxia haltzuet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q111039542|Q111039542]] | [[Celia Eslava]] | [[Pamplona]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Celia Eslava.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q111164826|Q111164826]] | [[Mireya Martín Larumbe]] | [[Pamplona]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q111187014|Q111187014]] | [[Dorotea Fernandez]] | [[Pamplona]] | | [[Bertiz]] | 1938 | |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q111293203|Q111293203]] | [[Pilar Sesma Egozcue]] | [[Pamplona]] | 1950 | | | [[Ficheiro:Psesma.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q111311102|Q111311102]] | [[Kontxi Erro]] | [[Lesaka]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q111424832|Q111424832]] | [[Rosario Fontalba Romero]] | [[Pamplona]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q111424902|Q111424902]] | [[Txaro Fontalba]] | [[Pamplona]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q111450516|Q111450516]] | [[Koro Fuentes]] | [[Pamplona]] | 1951-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q111524345|Q111524345]] | [[Teresa Sádaba]] | [[Pamplona]] | 1975-01-15 | | | [[Ficheiro:TSadaba2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q111531794|Q111531794]] | [[Helena Bayona]] | [[Pamplona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q111601012|Q111601012]] | [[María del Villar Berruezo]] | [[Tafalla]] | 1888-12-09<br/>1888 | [[Donostia]] | 1977-07-26<br/>1977 | [[Ficheiro:Maria del Villar Berruezo. Dantzaria eta idazle tafallarra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q111605159|Q111605159]] | [[Martija de Jauregui]] | [[Navarra]] | | | | [[Ficheiro:Martija de Jauregui. Sendalari nafarra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q111608450|Q111608450]] | [[Teresa Izu]] | [[Pamplona]] | 1965 | [[Pamplona]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q111699618|Q111699618]] | [[Eladia Ligués y Bardají]] | [[Cintruénigo]] | 1814-02-18 | [[Zaragoza]] | 1834-05-04 | |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q111753018|Q111753018]] | [[Joana Lasheras Perez]] | [[Pamplona]] | 1980-09-15 | | | [[Ficheiro:Joana Lasheras Gaztelugatxen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q112118024|Q112118024]] | [[Haizea Beruete]] | [[Pamplona]] | 1994-04-05 | | 2022-05-20 | |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q112130306|Q112130306]] | [[Jeronima Uriarte Elizalde]] | [[Lizarra]] | 1855 | [[Lizarra]] | 1929 | |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q112145693|Q112145693]] | [[Lina Huarte-Mendikoa]] | [[Ororbia]] | 1928-05-07 | [[Madrid]] | 2017-11-09 | |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q112276623|Q112276623]] | [[Josefina Lamberto]] | [[Larraga]] | 1929 | [[Pamplona]] | 2022-06-07 | [[Ficheiro:Maravillasen omenez 1 (Josefina Lamberto).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q112594849|Q112594849]] | [[Ascen Cruchaga Lasa]] | [[Pamplona]] | | | | [[Ficheiro:Ascen Cruchaga Lasa.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q112613908|Q112613908]] | [[Izaskun Etxeberria]] | [[Altsasu]] | 1964-06-04 | | | [[Ficheiro:Izaskun Etxeberria, idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q112779068|Q112779068]] | [[Nora Alonso Casajús]] | [[Navarra]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q113192661|Q113192661]] | [[Micaela Sengáriz]] | [[Óriz]] | 1751 | | 1823 | [[Ficheiro:Sengáriz. Instrucción Carmen (1821).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q113307996|Q113307996]] | [[Paula Ostiz Taco]] | [[Pamplona]] | 2007-01-12 | | | [[Ficheiro:2024 UCI Road World Championships Zurich Women Junior ITT 48.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q113355105|Q113355105]] | [[Teresa Imízcoz Beunza]] | [[Pamplona]] | 1965-10-08 | | | |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q113578546|Q113578546]] | [[Merche Oses Urricelqui]] | [[Pamplona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q113736996|Q113736996]] | [[Gotzone Sestorain]] | [[Leitza]] | 1965-09-26 | | | [[Ficheiro:Irrintzilaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q113815311|Q113815311]] | [[Kristina Saralegi]] | [[Leitza]] | 1974-05-07 | | 2022-02-26 | [[Ficheiro:Kristina Saralegi 1 talogilea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q113853752|Q113853752]] | [[Garbiñe Basarte]] | [[Lizarra]] | 1976-04-23 | | | [[Ficheiro:Garbiñe Basarte.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q113866852|Q113866852]] | [[Agurtzane Obregozo]] | [[Baztan]] | 1979-04-09 | | | |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q113869566|Q113869566]] | [[Marta Juaniz]] | [[Lizarra]] | 1964-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q113933325|Q113933325]] | [[Ana Goya]] | [[Pamplona]]<br/>[[Navarra]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q113954057|Q113954057]] | [[Josefa Mercedes Ernaga]] | [[Mezkiritz]] | | | | |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q113996073|Q113996073]] | [[Marisa Roa Vicente]] | [[Lizarra]] | | | | |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q114054718|Q114054718]] | [[Izaskun Igoa]] | [[Ziga]] | 1995-08-02 | | | [[Ficheiro:Izaskun Igoa. Idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q114275601|Q114275601]] | [[Isabel Aleman Irungarai]] | [[Amaiur-Maya]] | 1968-11-12 | | | [[Ficheiro:Ixabel Aleman. Emagina, alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q114352798|Q114352798]] | [[Begoña Durruty]] | [[Arizkun]] | 1968-10-02 | | | [[Ficheiro:Begoña Durruty. Ilustratzailea, idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q114860104|Q114860104]] | [[Maria Amatriain]] | [[Peralta]] | 1867 | [[Azagra]] | 1955-03-05 | |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q114865936|Q114865936]] | [[Blasa Morales]] | [[Lizarra]] | | | | |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q114867892|Q114867892]] | [[Isolina Pliego]] | [[Pamplona]] | 1886 | [[Lodosa]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q114869958|Q114869958]] | [[Ángela Alonso]] | [[Lerín]] | 1899-03-03 | [[Pamplona]] | 1986 | [[Ficheiro:Angela Alonso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q114878690|Q114878690]] | [[Ioar Oteiza]] | [[Lesaka]] | 1988-05-23 | | | [[Ficheiro:Ioar Oteiza. Komunikatzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q115091325|Q115091325]] | [[Elisa Arteta]] | [[Pamplona]] | 1980-05-26 | | | |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q115095050|Q115095050]] | [[Oskia Ugarte]] | [[Pamplona]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q115097326|Q115097326]] | [[Betisa Ojanguren]] | [[Pamplona]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q115109594|Q115109594]] | [[Natalia Huarte]] | [[Pamplona]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Natalia Huarte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q115129166|Q115129166]] | [[Marga Gutiérrez Diez]] | [[Pamplona]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q115216794|Q115216794]] | [[Kristina Berasain]] | [[Lizarra]] | 1973-08-25 | | | [[Ficheiro:Kristina Berasain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q115590119|Q115590119]] | [[Amaia Telletxea]] | [[Arantza]] | 1975 | | | [[Ficheiro:1992-Amaia Telletxea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q115605940|Q115605940]] | [[Izar Algueró]] | [[Leitza]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q115617412|Q115617412]] | [[Sarai Robles]] | [[Barañáin]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q115633807|Q115633807]] | [[Olaia Inziarte]] | [[Oronoz-Mugairi]] | 1999-01-12 | | | [[Ficheiro:Olaia Inziarte - 2025.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q115735740|Q115735740]] | [[María Mendiluce]] | [[Pamplona]] | 1974 | | | [[Ficheiro:María Mendiluce at World Economic Forum Davos 2021.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q115788284|Q115788284]] | [[Sylvia Baleztena Azkarate]] | [[Pamplona]] | 1886-11-02 | [[Pamplona]] | 1978-03-29 | |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q115891429|Q115891429]] | [[Maika Ariztegi]] | [[Ituren]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q116153070|Q116153070]] | [[Cristina Ibarrola]] | [[Pamplona]] | 1969-06-03 | | | |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q116282852|Q116282852]] | [[Olaia Luzuriaga]] | [[Pamplona]] | 2001-09-12 | | | |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q116283073|Q116283073]] | [[Paula Milagros]] | [[Pamplona]] | 1999-10-06 | | | |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q116382439|Q116382439]] | [[Leire Merino]] | [[Zizur Nagusia]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q116419629|Q116419629]] | [[Leire Garijo]] | [[Berriozar]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q116609088|Q116609088]] | [[Gloria Ferrer Garcia]] | [[Pamplona]] | 1936 | | | |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q116616275|Q116616275]] | [[Jaione Dorai]] | [[Berriozar]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q116620947|Q116620947]] | [[Isabel Peralta Rubi]] | [[Pamplona]] | 1921 | [[L'Alfàs del Pi]] | 2007 | |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q116733811|Q116733811]] | [[Nerea Martínez Urruzola]] | [[Pamplona]] | 1972-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q116894367|Q116894367]] | [[Susana Castanera Gómez]] | [[Pamplona]] | 1968-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q116969049|Q116969049]] | [[María Napal]] | [[Lizarra]] | 1983-11-08 | | | |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q117157398|Q117157398]] | [[Magdalena Larrondo Oquendo]] | [[Pamplona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q117407499|Q117407499]] | [[Josune Igoa Frantxes]] | [[Pamplona]] | 1958-12-24 | | | [[Ficheiro:Josune Igoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q117463685|Q117463685]] | [[Sofía Esparza Jáuregui]] | [[Pamplona]] | 1994-04-08 | | | |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q117723562|Q117723562]] | [[Laura Aznal]] | [[Ezcabarte|Ezkabarte]] | 1971-11-02 | | | [[Ficheiro:Laura Aznal 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q117787743|Q117787743]] | [[Miren Mintegia]] | [[Elizondo]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Miren Mindegia, idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q118541414|Q118541414]] | [[Quintina Gelbenzu Piérola]] | [[Lizarra]] | 1877-10-11 | | 1950-02-23 | |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q119257729|Q119257729]] | [[The Aguirre Aristizabal]] | [[Lizarra]] | 1936-11-02 | | | |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q119727356|Q119727356]] | [[Itziar Imaz Artazcoz]] | [[Puente la Reina]] | 1980-11-10 | | | [[Ficheiro:Itziar Imaz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q119854562|Q119854562]] | [[Oihana Olaberria Jaka]] | [[Arakil]] | 1976-04-24 | | | [[Ficheiro:Oihana Olaberria. Arakilgo alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q119856845|Q119856845]] | [[Berta Arizkun González]] | [[Burlada]] | 1975-05-10 | | | [[Ficheiro:Berta Arizkun.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q119857335|Q119857335]] | [[Maria Sáez de Albéniz Bregaña]] | [[Pamplona]] | 1966-04-24 | | | [[Ficheiro:Maria Sáez de Albéniz Bregaña, alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q119890029|Q119890029]] | [[Oihane Uribeetxebarria Garmendia]] | [[Lakuntza]] | 1979-03-21 | | | [[Ficheiro:Oihane Uribeetxeberria Garmendia Lakuntzako alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q119976246|Q119976246]] | [[Arantxa Arregi]] | [[Doneztebe]] | | | | [[Ficheiro:Arantxa Arregi Doneztebeko alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q119983108|Q119983108]] | [[Olatz Irizar Martínez]] | [[Ziordia]] | 1972-06-21 | | | [[Ficheiro:Ziordia Olatz Irizar Martine. Alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q120633387|Q120633387]] | [[Mercedes Unzu]] | [[Pamplona]] | 1949-12-09 | | | |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q120754120|Q120754120]] | [[Naiara Irigoyen Indave]] | [[Pamplona]] | 1995-10-15 | | | |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q121501985|Q121501985]] | [[Patricia Zugasti]] | [[Errezu-Riezu]] | 2000-08-07 | | | |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q121819209|Q121819209]] | [[Marta Goikoetxea Luquin]] | [[Lizarra]] | 1984-07-06 | | | |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q122575391|Q122575391]] | [[Presen Zubillaga Auza]] | [[Pamplona]] | 1951-02-20 | [[Pamplona]] | 2023-09-14 | |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q123125422|Q123125422]] | [[Maialen Braña]] | [[Elizondo]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Maialen Braña, abeslaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q123501264|Q123501264]] | [[Rosa Zufia Sanz]] | [[Tudela]]<br/>[[Navarra]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Rosa Zufia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q123570987|Q123570987]] | [[Amparo Castiella Rodríguez]] | [[Pamplona]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q123580352|Q123580352]] | [[Esther Vital]] | [[Artajona]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q123909000|Q123909000]] | [[Pilarín Bueno]] | [[Pamplona]] | 1944-07-16 | [[Zaragoza]] | 2023-12-18 | |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q124289879|Q124289879]] | [[Irene Royo Ortín]] | [[Tudela]] | 1971-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q124480106|Q124480106]] | [[Uxua Modrego]] | [[Burlada]] | 2001-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q124690408|Q124690408]] | [[Julia Bea Soto]] | [[Sesma]] | 1912-01-28 | [[Burlada]] | 1989-08-13 | |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q124691086|Q124691086]] | [[Aurora Gómez Urrutia]] | [[Obanos]] | 1914-02-10 | [[Pamplona]] | 1975-07-02 | |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q124692441|Q124692441]] | [[Rosa Iribarren]] | [[Tudela]] | 1894 | [[Madrid]] | 1958-07-10 | |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q124695276|Q124695276]] | [[Josefina Guerendiain Caro]] | [[Pamplona]] | 1918-09-19 | | 2011-06-04 | |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q124695627|Q124695627]] | [[Nemesia Baztan Turrau]] | [[Sangüesa]] | | | | |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q124726720|Q124726720]] | [[Mª Carmen Húder Carlosena]] | [[Pamplona]] | 1897 | [[Caracas]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q124745116|Q124745116]] | [[Laureana Bartolomé Lorente]] | [[Lizarra]] | 19th century | [[Madrid]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q124889684|Q124889684]] | [[Ana María Barber]] | [[Pamplona]] | 1948-09-02 | [[Pamplona]] | 2024-03-16 | [[Ficheiro:AMBarber2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q125294484|Q125294484]] | [[Silvia Catalán]] | [[Pamplona]] | | | | [[Ficheiro:Silvia Catalán fotógrafa (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q125510929|Q125510929]] | [[Irati Cuadrado Noain]] | [[Burlada]] | 2001-09-23 | | | |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q125611050|Q125611050]] | [[Emilia Arraiza Garín]] | [[Cirauqui|Zirauki]] | 1894-08-08 | [[Undiano]] | 1936-08-30 | |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q125870422|Q125870422]] | [[Idoia Granizo]] | [[Altsasu]] | 1999 | | | [[Ficheiro:Idoia Granizo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q125937211|Q125937211]] | [[Aintzane Erkizia Martikorena]] | [[Lesaka]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q126003170|Q126003170]] | [[Carmen Madorrán Ayerra]] | [[Pamplona]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q126417390|Q126417390]] | [[Felisa Aguado Sainz]] | [[Murchante]] | 1872 | [[Valtierra]] | 1936-08-12 | |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q126417456|Q126417456]] | [[Francisca Alonso Prado]] | [[Azagra]] | 1896-06-04 | [[Rincón de Soto]] | 1936-09-05 | [[Ficheiro:FRANCISCA ALONSO PRADO.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q126417827|Q126417827]] | [[Cecilia Álvarez Calvo]] | [[Pamplona]] | 1897-01-20 | [[Villalangua]] | 1936-09-13 | |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q126418015|Q126418015]] | [[Felisa Argiñano Arzoz]] | [[Améscoa Baja]] | 1903-05-03 | [[Madrid]] | 1939-07-24 | |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q126418069|Q126418069]] | [[Escolástica Antonia Martina Astibia Iturbe]] | [[Narbarte]] | 1881-02-11 | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1937-03-31 | |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q126486800|Q126486800]] | [[Elena Sancho]] | [[Ribaforada]] | 1989-01-26 | | | [[Ficheiro:1718810568590 20240619 SANCHO MURILLO Elena ES 006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q126489016|Q126489016]] | [[Enolasca Vela Salvador]] | [[Cortes, Navarra|Cortes]] | 1904 | [[Cortes, Navarra|Cortes]] | 1936-09-09 | |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q126512079|Q126512079]] | [[Simona Calleja Aguado]] | [[Cabanillas, Navarra|Cabanillas]] | 1918 | | 1936-08-12 | |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q126541053|Q126541053]] | [[Dominica Azparren Gil]] | [[Aibar]] | 1884-06-05 | [[Nardués-Aldunate]] | 1936-09-26 | |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q126542979|Q126542979]] | [[Rafaela Baigorri Ibáñez]] | [[Mañeru]] | 1895-10-24 | [[Prisión de mulleres de Ventas]]<br/>[[Madrid]] | 1943-08-22 | |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q126550566|Q126550566]] | [[Antonia Caballé]] | [[Ziritza]] | 1873-09-16 | [[Argelès-sur-Mer concentration camp]] | 1945 | |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q126713751|Q126713751]] | [[Maribel Medina]] | [[Pamplona]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q126726471|Q126726471]] | [[Juana Tomasa Charela Vidas]] | [[Tudela]] | 1881-12-29 | [[Tudela]] | 1936-11-14 | |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q126726506|Q126726506]] | [[Rufina Chocarro Villar]] | [[Allo, Navarra|Allo]] | 1891-02-28 | [[Alto del Perdón]] | 1936-08-19 | |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q126726572|Q126726572]] | [[Herminia Domínguez Martínez]] | [[Buñuel]] | 1917-01-01 | [[Donostia]] | 1936-08-06 | |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q126952534|Q126952534]] | [[Amaia Yoldi]] | [[Pamplona]] | 1973-04-13 | | | |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q127687313|Q127687313]] | [[Maite Galdeano]] | [[Pamplona]] | 1969-04-22 | | | |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q129254476|Q129254476]] | [[Estefania Etxebeste Giraldo]] | [[Ituren]] | 2002-11-27 | | | [[Ficheiro:Estefania Etxebeste Giraldo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q130290201|Q130290201]] | [[Teresa Gorria Arrizabalaga]] | [[Lorka/Lorca]] | 1836 | [[Hondarribia]] | 1905-12-08 | [[Ficheiro:Teresa Gorria Arrizabalaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q130314924|Q130314924]] | [[Amada Morentín Roldán]] | [[Lodosa]] | 1910-02-21 | [[Deierri]] | 1936-09-15 | |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q130338072|Q130338072]] | [[Luisa Lasheras Royo]] | [[Cortes, Navarra|Cortes]] | 1912-06-25 | [[Gallur]] | 1936-08-03 | |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q130362413|Q130362413]] | [[Maria Castejón Leorza]] | [[Lizarra]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q130365323|Q130365323]] | [[Nicomedes Marañón Orio]] | [[Viana, Navarra|Viana]] | 1898-12-17 | [[Logroño]] | 1936 | |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q130368410|Q130368410]] | [[Martina Martínez Bueno]] | [[Buñuel]] | 1873 | [[Magallón]] | 1936-08-26 | |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q130387592|Q130387592]] | [[Maite Sota]] | [[Cintruénigo]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Maite Sota, Rueda de prensa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q130400672|Q130400672]] | [[Maria Markotegi]] | [[Etxarri Aranatz]] | 1963 | [[Pamplona]] | 2005 | [[Ficheiro:1997 HH EE EtxarriAranatz Elkarrizketatua MariaMarkotegi 02 841.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q130400996|Q130400996]] | [[Estela Chocarro]] | [[Pamplona]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Estela Chocarro.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q130729139|Q130729139]] | [[Leire Retegi Fernández]] | [[Leitza]] | 2002-04-24 | | | [[Ficheiro:Leire Retegi Fernandez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q130772405|Q130772405]] | [[Amets Aranguren]] | [[Pamplona]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q131342732|Q131342732]] | [[Isabel Garbayo]] | [[Pamplona]] | 1905-02-23 | [[Pamplona]] | 2011-12-07 | |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q131356032|Q131356032]] | [[Maritxu Sorabilla]] | [[Pamplona]] | 1927 | | | |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q131418211|Q131418211]] | [[Ana Maestrojuán]] | [[Pamplona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q131449869|Q131449869]] | [[Goiuri Zabaleta]] | [[Leitza]] | 2009 | | | |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q131577614|Q131577614]] | [[Estefania de Paz]] | [[Pamplona]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Estefania de Paz Asín en las Jornadas de Circo Las Artes Circenses en España (2023) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q131599822|Q131599822]] | [[Kattin Madariaga Apaolaza]] | [[Arantza]] | 2008 | | | |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q131724921|Q131724921]] | [[Amaia Barrena Arana]] | [[Pamplona]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q131760772|Q131760772]] | [[Demetria Dupuy]] | [[Mues]] | 1907-12-22 | [[Bordeos]] | 1968-07-21 | |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q131870531|Q131870531]] | [[Jesusa Lesburguères]] | [[Eugi]] | 1917-01-04 | [[Bagnères-de-Luchon]] | 2001-10-10 | [[Ficheiro:Jesusa Lesburguères.svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q132127075|Q132127075]] | [[Maria Pilar Lasarte Zubitur]] | [[Leitza]] | 1937-10-12 | | | |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q132128604|Q132128604]] | [[Izaskun Gastesi Zubeldia]] | [[Gorriti]] | 1948-09-27 | | | |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q132778372|Q132778372]] | [[Naroa Elizalde Etxekolonea]] | [[Zubieta]] | 1997-10-31 | | 2025-02-26 | [[Ficheiro:Naroa Elizalde Etxekolonea.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q133263288|Q133263288]] | [[Amaia Gracia Azqueta]] | [[Pamplona]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q133482544|Q133482544]] | [[Flandina Cruzat]] | [[Pamplona]] | 13rd century | | 14th century | |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q133552346|Q133552346]] | [[Alaitz Rekondo Ferrero]] | [[Lesaka]] | 1980-08-05 | | | |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q133759879|Q133759879]] | [[Miren Eizmendi]] | [[Pamplona]] | | | | |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q133805885|Q133805885]] | [[Iera Agirre Iturriaga]] | [[Leitza]] | | | | [[Ficheiro:Iera Agirre, pilotaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q133809955|Q133809955]] | [[Lola Barasoain]] | [[Uztarroze]] | 1945-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q133842129|Q133842129]] | [[María Caballero Martínez]] | [[Pamplona]] | 1963-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q133862297|Q133862297]] | [[Maite Vélaz Sancha]] | [[Pamplona]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q133863622|Q133863622]] | [[Encarnación Resano Falcon]] | [[Peralta]] | 1880-03-24 | [[Falces]] | 1936-10-27 | |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q133866418|Q133866418]] | [[Maria Basterra Minué]] | [[Tafalla]] | 1898 | [[Tafalla]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q133873874|Q133873874]] | [[Aitziber Grados]] | [[Altsasu]] | 1999 | | | [[Ficheiro:Aitziber Grados - Linbon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q134405919|Q134405919]] | [[Naroa Baquedano Mezquiriz]] | [[Pamplona]] | 2006-08-27 | | | |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q134425145|Q134425145]] | [[Amaia Molinet]] | [[Lodosa]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Amaia Molinet x Olesya Dronyak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q134613052|Q134613052]] | [[Marta Ruiz de Alda]] | [[Lizarra]] | 1976-12-17 | | | |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q134700837|Q134700837]] | [[Arrate Bergara]] | [[Tudela]] | 2000 | | | [[Ficheiro:Arrate Bergara, pilotaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q134707806|Q134707806]] | [[Maria Angeles Ziganda Goñi]] | [[Pamplona]] | 1927 | | 2020 | |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q134730119|Q134730119]] | [[Leire Errandonea Garcia-Larretxe]] | [[Bera]] | 1997 | | | [[Ficheiro:Leire Errandonea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q134732751|Q134732751]] | [[Nahia Bertiz Babaze]] | [[Sunbilla]] | 2009 | | | [[Ficheiro:Nahia Bertiz Babaze.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q134969931|Q134969931]] | [[María Virto]] | [[Azagra]] | 2004 | | | |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q135057841|Q135057841]] | [[Ana Elizalde Urmeneta]] | [[Elizondo]] | 1968-07-19 | | | |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == * [[Wikipedia:Lista de mulleres de Navarra con artigo na Wikipedia en galego]] [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres de España con datos de Wikidata]] 5fnxxsctffm1oijgqi78euj4afxm84v 4 405753 7108264 7104869 2025-06-27T13:40:51Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108264 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de mulleres do País Vasco''', segundo os datos que constan en Wikidata: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q3995 . ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p20,p570,P18 |thumb=150 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! lugar de falecemento ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q35631|Q35631]] | [[Naroa Agirre]] | [[Donostia]] | 1979-05-15 | | | [[Ficheiro:Naroa Agirre pertika-jauzilaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q35633|Q35633]] | [[Itziar Ituño]] | [[Basauri]] | 1974-06-18 | | | [[Ficheiro:Itziar Ituño 2019 2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q35642|Q35642]] | [[María Cruickshank]] | [[Oñati]] | 1989-11-12 | | | [[Ficheiro:Maria Cruickshank 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q45548|Q45548]] | [[Tessa Andonegi]] | [[Donostia]] | 1968-08-31 | | | [[Ficheiro:Tessa Andonegi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q220444|Q220444]] | [[Blanche of Navarre, Queen of Castile]] | [[Laguardia]] | 1137 | | 1156-08-12 | [[Ficheiro:Branca de Navarra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q233096|Q233096]] | [[Rebeca Linares]] | [[Donostia]] | 1983-06-13 | | | [[Ficheiro:Rebeca Linares at Evil Angel Party 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q237146|Q237146]] | [[Lara Arruabarrena]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1992-03-20 | | | [[Ficheiro:Arruabarrena WM15 (4) (20009613653).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q238955|Q238955]] | [[Dolores Ibárruri]] | [[Gallarta]] | 1895-12-09 | [[Hospital Universitario Ramón y Cajal]] | 1989-11-12<br/>1989 | [[Ficheiro:Dolores002.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q251828|Q251828]] | [[Mariví Bilbao]] | [[Bilbao]] | 1930-01-22 | | 2013-04-03 | [[Ficheiro:Marivi Bilbao.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q253244|Q253244]] | [[Edurne Pasaban]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1973-08-01 | | | [[Ficheiro:Edurne-Pasaban-Conferencia-españa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q255267|Q255267]] | [[Ainhoa Arteta|Ainhoa Arteta Ibarrolaburu]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1964-09-24 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Arteta Musika Hamabostaldian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q255570|Q255570]] | [[Espido Freire]] | [[Bilbao]] | 1974-07-16 | | | [[Ficheiro:Espido Freire 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q255666|Q255666]] | [[Rosa Díez]] | [[Güeñes]] | 1952-05-27 | | | [[Ficheiro:Rosa Díez en un homenaje a Oswaldo Payá y Harold Cepero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q257202|Q257202]] | [[Margarida de Navarra]] | [[Laguardia]] | 1130 | [[Palermo]] | 1183-08-12 | [[Ficheiro:Medal with Queen Margaret of Sicily.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q260825|Q260825]] | [[Leire Olaberria]] | [[Ikaztegieta]] | 1977-02-17 | | | [[Ficheiro:Leire Olaberria (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q260877|Q260877]] | [[Maider Unda]] | [[Vitoria]] | 1977-07-02 | | | [[Ficheiro:Maider Unda, 2016-cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q261072|Q261072]] | [[Miren Ibarguren]] | [[Donostia]] | 1980-05-23 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Miren Ibarguren.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q270276|Q270276]] | [[Anne Igartiburu]] | [[Elorrio]] | 1969-02-18 | | | [[Ficheiro:Anne Igartiburu en los Premios Goya 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q270293|Q270293]] | [[Estíbaliz Gabilondo]] | [[Donostia]] | 1976-11-16 | | | [[Ficheiro:Estíbaliz Gabilondo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q271563|Q271563]] | [[Mencia Lopez de Haro]] | [[Biscaia]] | 1215 | [[Palencia]] | 1270 | [[Ficheiro:Mécia Lopes de Haro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q272147|Q272147]] | [[Joane Somarriba]] | [[Gernika-Lumo]] | 1972-08-11 | | | [[Ficheiro:Joane Somarriba. Txirrindularia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q289872|Q289872]] | [[Candida Maria of Jesus]] | [[Caserío Berrozpe]] | 1845-05-31 | [[Salamanca]] | 1912-08-09 | [[Ficheiro:MadreCandida.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q290539|Q290539]] | [[Izaskun Bilbao]] | [[Bermeo]] | 1961-03-27 | | | [[Ficheiro:Bilbao Barandica Izaskun 2014-02-06 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q353848|Q353848]] | [[Adela Úcar]] | [[Bilbao]] | 1980-03-16 | | | |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q435171|Q435171]] | [[Marta Etura]] | [[Donostia]] | 1978-10-28 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Marta Etura (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q435199|Q435199]] | [[Leire Pajín]] | [[Donostia]] | 1976-09-16 | | | [[Ficheiro:Leire Pajín 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q457490|Q457490]] | [[Yoana Martínez]] | [[Donostia]] | 1980-11-18 | | | |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q457666|Q457666]] | [[Maite Zúñiga]] | [[Éibar|Eibar]] | 1964-12-28 | | | |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q457693|Q457693]] | [[Arantxa Urretabizkaia]] | [[Donostia]] | 1947-07-01 | | | [[Ficheiro:Entrega de los premios Euskadi de Literatura 2017 04 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q459373|Q459373]] | [[Iratxe García]] | [[Barakaldo]] | 1974-10-07 | | | [[Ficheiro:1720623927025 20240710 GARCIA PEREZ Iratxe ES 014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q459881|Q459881]] | [[Virginia Berasategui]] | [[Bilbao]] | 1975-07-15 | | | [[Ficheiro:Virginia Berasategui2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q468803|Q468803]] | [[Cristina Garmendia]] | [[Donostia]] | 1962-02-21 | | | [[Ficheiro:(Cristina Garmendia) Campus Party 2010 Dia2 (4523460120) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q537027|Q537027]] | [[Natalia Zabala]] | [[Donostia]] | 1983-05-11 | | | [[Ficheiro:Miss Spain 07 Natalia Zabala Arroyo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q543577|Q543577]] | [[Begoña Errazti]] | [[Barakaldo]] | 1957-08-22 | | | [[Ficheiro:Begoña errazti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q559942|Q559942]] | [[Bakartxo Tejeria Otermin]] | [[Donostia]] | 1971-03-28 | | | [[Ficheiro:Bakartxo Tejeria 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q581248|Q581248]] | [[Nely Carla Alberto]] | [[Donostia]] | 1983-07-02 | | | [[Ficheiro:Nely Carla Alberto, 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q581287|Q581287]] | [[Eli Pinedo]] | [[Amurrio]] | 1981-05-13 | | | [[Ficheiro:Eli Pinedo, jugadora de la selección española de balonmano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q581362|Q581362]] | [[Patricia Elorza]] | [[Vitoria]] | 1984-04-08 | | | [[Ficheiro:Patricia Elorza - Jornada de las Estrellas de Balonmano 2013 - 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q608706|Q608706]] | [[Ángela Figuera Aymerich]] | [[Bilbao]] | 1902-10-30 | [[Madrid]] | 1984-04-02 | |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q613146|Q613146]] | [[Elisa Zamacois]] | [[Bilbao]] | 1838-04-29 | [[Buenos Aires]] | 1915-11 | [[Ficheiro:Vallejo-Retrato de Elisa Zamacois.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q626085|Q626085]] | [[Arantza Ezenarro]] | [[Donostia]] | 1980-06-24 | | | [[Ficheiro:Arantza Ezenarro. Abeslaria. Sopranoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q627033|Q627033]] | [[Tania Calvo]] | [[Vitoria]] | 1992-06-26 | | | [[Ficheiro:Tania Calvo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q686070|Q686070]] | [[Amaia Montero]] | [[Irún]] | 1976-08-26 | | | [[Ficheiro:Amaia Montero - Rock in Rio Madrid 2012 - 18.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q729295|Q729295]] | [[Leire Zabala]] | [[Barakaldo]] | 1980-07-30 | | | |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q729931|Q729931]] | [[Ainhoa Murúa]] | [[Zarautz]] | 1978-07-18 | | | [[Ficheiro:2008 Ainhoa Murúa.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q796655|Q796655]] | [[Aiora Renteria]] | [[Bilbao]] | 1976-03-16 | | | [[Ficheiro:Berri Txarrak Lagunartean - Kobetamendi - 2019-07-14 - 72.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q860839|Q860839]] | [[Estíbaliz Martínez]] | [[Vitoria]] | 1980-05-09 | | | [[Ficheiro:Estíbaliz Martínez 01.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q860847|Q860847]] | [[Tania Lamarca]] | [[Vitoria]] | 1980-04-30 | | | [[Ficheiro:Tania Lamarca en Ibiza 02.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q860854|Q860854]] | [[Lorena Guréndez]] | [[Vitoria]] | 1981-05-07 | | | [[Ficheiro:Lorena Guréndez 01.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q893123|Q893123]] | [[Leire Iglesias]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1978-04-07 | | | |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q948354|Q948354]] | [[Margarita María López de Maturana]] | [[Bilbao]] | 1884-07-25 | [[Berriz]] | 1934-07-23 | [[Ficheiro:Pilar López de Maturana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q982764|Q982764]] | [[Arantxa Tapia|Q982764]] | [[Astigarraga]] | 1963-09-24 | | | [[Ficheiro:Arantxa Tapia 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q1152388|Q1152388]] | [[Leire Martínez|Q1152388]] | [[Errenteria]] | 1979-06-22 | | | [[Ficheiro:La Oreja de Van Gogh en Barcelona - 4051919999.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q1517840|Q1517840]] | [[Begoña Maestre]] | [[Barakaldo]] | 1978-08-01 | | | [[Ficheiro:Begoña Maestre en la inauguración de la tienda de Hispanitas en Madrid (2016) (29963331444) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q1676120|Q1676120]] | [[Izaskun Zubizarreta Gerendiain]] | [[Oiartzun]] | 1970-09-30 | [[Donostia]] | 2024-08-06 | [[Ficheiro:Izaskun Zubizarreta 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q1896004|Q1896004]] | [[Maria Josepha vom Herzen Jesu Sancho de Guerra]] | [[Vitoria]] | 1842-09-07 | [[Bilbao]] | 1912-03-20 | [[Ficheiro:MSanchodeGuerra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q2139149|Q2139149]] | [[Klara Badiola Zubillaga]] | [[Donostia]] | 1954-05-03 | | | |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q2261711|Q2261711]] | [[Oiana Blanco]] | [[Orio]] | 1983-05-13 | | | |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q2261927|Q2261927]] | [[Begoña Ameztoy]] | [[Donostia]] | 1951-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q2265986|Q2265986]] | [[Ana Urkijo]] | [[Bilbao]] | 1953-08-16 | | | [[Ficheiro:Ana Urquijo Elorriaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q2275872|Q2275872]] | [[Amaia Olabarrieta]] | [[Lezama, Biscaia|Lezama]] | 1982-07-28 | | | |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q2329988|Q2329988]] | [[Aroa Gimeno]] | [[Barakaldo]] | 1985-04-30 | | | [[Ficheiro:Aroa foto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q2410014|Q2410014]] | [[Itziar Aizpurua]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1943-04-02 | | | |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q2462537|Q2462537]] | [[Asun Balzola]] | [[Bilbao]] | 1942-07-18 | [[Madrid]] | 2006-06-22 | [[Ficheiro:Asun Balzola.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q2469606|Q2469606]] | [[Almudena Cid]] | [[Vitoria]] | 1980-06-15 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Almudena Cid (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q2558228|Q2558228]] | [[Paz Fernández Felgueroso]] | [[Donostia]] | 1937-09-28 | | | [[Ficheiro:Paz Fernández Felgueroso 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q2617825|Q2617825]] | [[Elena Arzak]] | [[Donostia]] | 1969-07-04 | | | [[Ficheiro:Elena Arzak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q2620257|Q2620257]] | [[Mariasun Landa]] | [[Errenteria]] | 1949-06-05 | | | [[Ficheiro:Mariasun Landa (Natividad de la Puerta Rueda).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q2622952|Q2622952]] | [[Lucia Lakarra]] | [[Zumaia]] | 1975-03-24 | | | [[Ficheiro:2003-004 Lucia Lacarra 2.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q2628279|Q2628279]] | [[Josune Bereziartu]] | [[Lazkao]] | 1972-01-19 | | | [[Ficheiro:Josune Bereziartu 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q2636771|Q2636771]] | [[Rafaela Ybarra de Vilallonga]] | [[Bilbao]] | 1843-01-16 | [[Bilbao]] | 1900-02-23 | [[Ficheiro:Beata rafaela ybarra 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q2718905|Q2718905]] | [[Maialen Chourraut]] | [[Lasarte-Oria]] | 1983-03-08 | | | [[Ficheiro:Chourrat M. - 2024 Canoe Slalom WC Prague (423).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q2799662|Q2799662]] | [[Tania Elosegui]] | [[Donostia]] | 1981-12-13 | | | [[Ficheiro:2009 Women's British Open - Tania Elosegui (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q2828148|Q2828148]] | [[Ainhoa Adin Jauregui]] | [[Irún]] | 1972-10-22 | | | |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q2828816|Q2828816]] | [[Aitziber Porras]] | [[Vitoria]] | 1978-05-09 | | | [[Ficheiro:Aitziber Porras.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q2834937|Q2834937]] | [[Julia Gallego Eraso]] | [[Irún]] | 1964-02-14 | | | |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q2837016|Q2837016]] | [[Regina Otaola]] | [[Éibar|Eibar]] | 1952-02-13 | | | [[Ficheiro:(Regina Otaola) Candidatura de Isabel Díaz Ayuso (47767094191) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q2840909|Q2840909]] | [[Amaia Zubiria]] | [[Donostia]] | 1947-09-11 | | | [[Ficheiro:Amaia Zubiria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q2841198|Q2841198]] | [[Paloma O'Shea]] | [[Getxo]] | 1936-02-19 | | | [[Ficheiro:Palomaoshea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q2842585|Q2842585]] | [[Mari Cruz Soriano]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1955-08-23 | | | [[Ficheiro:Mari Cruz Soriano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q2844958|Q2844958]] | [[Ana Blanco]] | [[Bilbao]] | 1960-11-28 | | | [[Ficheiro:Ana Blanco en los informativos de TVE.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q2859541|Q2859541]] | [[Arantza Quiroga|Arantza Quiroga Cía]] | [[Irún]] | 1973-07-26 | | | [[Ficheiro:Arantza Quiroga 2013 cropped-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q2884601|Q2884601]] | [[Elisabeth Larena]] | [[Bilbao]] | 1986-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q2893588|Q2893588]] | [[Carmen Gurruchaga]] | [[Donostia]] | 1955-09-09 | | | |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q2894552|Q2894552]] | [[Carmen López-Areal]] | [[Bilbao]] | 1977-07-15 | | | |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q2917332|Q2917332]] | [[Blanca Castilla de Cortázar]] | [[Vitoria]] | 1951-07-25 | [[Madrid]] | 2025-03-11 | [[Ficheiro:BlancaCastilladC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q2918189|Q2918189]] | [[Elisabeth Ibarra]] | [[Azkoitia]] | 1981-06-29 | | | [[Ficheiro:Elkarrizketa Eli Ibarra, Iraia Iturregi eta Irune Murua. 5-18 screenshot.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q2919200|Q2919200]] | [[Bárbara Goenaga]] | [[Donostia]] | 1983-07-20 | | | [[Ficheiro:Barbara Goenaga 3-19 estreno (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q2991961|Q2991961]] | [[Conchita Montenegro]] | [[Donostia]] | 1911-09-11<br/>1912-09-11 | [[Madrid]] | 2007-04-22<br/>2007-04-26 | [[Ficheiro:Conchita Montenegro Argentinean Magazine AD 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q3002887|Q3002887]] | [[Cristina Martínez]] | [[Donostia]] | 1972-10-08 | | | |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q3034273|Q3034273]] | [[Dolores Aguirre]] | [[Berango]] | 1935 | [[Constantina, Sevilla|Constantina]] | 2013-04-12 | |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q3044860|Q3044860]] | [[María Soledad Iparraguirre]] | [[Eskoriatza]] | 1961-04-25 | | | |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q3058973|Q3058973]] | [[Esther Ferrer]] | [[Donostia]] | 1937-12-19 | | | [[Ficheiro:Esther Ferrer artista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q3121820|Q3121820]] | [[Dolores González Katarain|Dolores González Catarain]] | [[Ordizia]] | 1954-05-14 | [[Ordizia]] | 1986-09-10 | [[Ficheiro:2 gaineko 1, multzo hirukoitza - Conjunción ternaria 1 sobre 2 (Jorge Oteiza).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q3154023|Q3154023]] | [[Inés Etxegibel]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1974-01-07 | | | [[Ficheiro:Inés etxegibel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q3163019|Q3163019]] | [[Jasone Salaberria Fuldain]] | [[Ermua]] | 1952-07-18 | [[Baiona, Francia|Baiona]] | 2021-04-08 | [[Ficheiro:Baiona Ttipian Jean-Michel Larrasquet eta Jasone Salaberriaren omenezko plazatxoaren kartela.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q3186113|Q3186113]] | [[Josune Ariztondo]] | [[Ondarroa]] | 1948-07-07 | | | [[Ficheiro:Josune-ariztondoArgiaDaniBlanco2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q3316026|Q3316026]] | [[Miren Azkarate Villar]] | [[Donostia]] | 1955-11-27 | | | [[Ficheiro:Miren Azkarate.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q3316030|Q3316030]] | [[Lourdes Oñederra]] | [[Donostia]] | 1958-06-09 | | | [[Ficheiro:Lourdes Oñederra 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q3325380|Q3325380]] | [[Anari]] | [[Azkoitia]] | 1970-12-29 | | | [[Ficheiro:Anari.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q3328338|Q3328338]] | [[Nicolasa Pradera]] | [[Markina-Xemein]] | 1870-12-07 | [[Madrid]] | 1959 | |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q3350152|Q3350152]] | [[Olatz Fernández de Arroyabe]] | [[Elorrio]] | 1970-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q3380118|Q3380118]] | [[Patricia Pinedo]] | [[Amurrio]] | 1981-05-13 | | | |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q3391130|Q3391130]] | [[Ainhoa Cantalapiedra]] | [[Galdakao]] | 1980-09-25 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Cantalapiedra by Javier Burgos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q3394045|Q3394045]] | [[Ángeles Sorazu]] | [[Zumaia]] | 1873-02-22 | [[Valladolid]] | 1921-08-28 | |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q3394126|Q3394126]] | [[Patricia Gaztañaga]] | [[Bilbao]] | 1966-12-25 | | | [[Ficheiro:Patricia Gaztañaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q3394131|Q3394131]] | [[Maialen Lujanbio]] | [[Hernani]] | 1976-11-26 | | | [[Ficheiro:81972maialen-txapeldunaren-agurra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q3488893|Q3488893]] | [[Sofía Gandarias]] | [[Gernika-Lumo]] | 1957 | [[Madrid]] | 2016-01-23 | [[Ficheiro:Sofía Gandarias 2011 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q3623723|Q3623723]] | [[Arrate Orueta]] | [[Bilbao]] | 1984-08-08 | | | |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q3723359|Q3723359]] | [[Elixabete Capa]] | [[Donostia]] | 1978-03-20 | | | |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q3750866|Q3750866]] | [[María Quintanal]] | [[Bilbao]] | 1969-12-17 | | | |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q3752058|Q3752058]] | [[Maider Tellería]] | [[Donostia]] | 1973-07-14 | | | |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q3752063|Q3752063]] | [[Silvia Manrique]] | [[Laudio]] | 1973-03-06 | | | |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q3752079|Q3752079]] | [[Nagore Gabellanes]] | [[Donostia]] | 1973-01-25 | | | |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q3752085|Q3752085]] | [[Teresa Motos]] | [[Donostia]] | 1963-12-29 | | | |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q3752284|Q3752284]] | [[Sorkun]] | [[Errenteria]] | 1977-01-29 | | | [[Ficheiro:Sorkun enlas Kontrafiestas 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q3752476|Q3752476]] | [[Aintzane Ezenarro]] | [[Getaria]] | 1971-03-18 | | | [[Ficheiro:Aintzane Ezenarro 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q3752485|Q3752485]] | [[María San Gil]] | [[Donostia]] | 1965-01-15 | | | [[Ficheiro:María San Gil 2007 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q3752679|Q3752679]] | [[Zuriñe Rodríguez]] | [[Barakaldo]] | 1982-05-21 | | | |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q3752789|Q3752789]] | [[Miren Etxezarreta]] | [[Ordizia]] | 1936-03-23 | | | [[Ficheiro:Miren Etxezarreta, economist.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q3754076|Q3754076]] | [[Micaela Portilla]] | [[Vitoria]] | 1922-07-30 | [[Vitoria]] | 2005-10-08 | [[Ficheiro:ATHA-SCH-PC-34970.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q3754414|Q3754414]] | [[Ernestina de Champourcín]] | [[Vitoria]] | 1905-07-10 | [[Madrid]] | 1999-03-27 | [[Ficheiro:E. Champourcin y E.Checa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q3755450|Q3755450]] | [[Garbiñe Abasolo]] | [[Bilbao]] | 1964-05-17 | | | [[Ficheiro:Garbiñe Abasolo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q3755512|Q3755512]] | [[Eider Gardiazábal Rubial]] | [[Bilbao]] | 1975-07-12 | | | [[Ficheiro:Eider Gardiazábal Rubial November 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q3756223|Q3756223]] | [[Inés Sainz]] | [[Bilbao]] | 1975-10-06 | | | |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q3756244|Q3756244]] | [[Sheila Márquez]] | [[Vitoria]] | 1985-09-19 | | | |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q3756589|Q3756589]] | [[Amaya Uranga]] | [[Bilbao]] | 1947-02-18 | | | [[Ficheiro:El Consorcio in concert 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q3756601|Q3756601]] | [[Izaskun Uranga]] | [[Bilbao]] | 1950-04-17 | | | [[Ficheiro:Izaskun Uranga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q3756850|Q3756850]] | [[Amaia Piedra]] | [[Bilbao]] | 1972-06-02 | | | |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q3801845|Q3801845]] | [[Irantzu]] | [[Bilbao]] | 1985-07-09 | | | [[Ficheiro:Irantzu Castrillo 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q3804584|Q3804584]] | [[Itziar Gurrutxaga]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1977-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q3817110|Q3817110]] | [[Ana Miranda de Lage]] | [[Donostia]] | 1946-05-07 | | | [[Ficheiro:1657533899748 NPC0080 Ana MIRANDA DE LAGE 001 MOBILE.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q3822308|Q3822308]] | [[Nerea Garmendia Martínez]] | [[Beasain]] | 1979-10-29 | | | [[Ficheiro:NEREA GARMENDIA 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q3836838|Q3836838]] | [[Lorena Sánchez]] | [[Barakaldo]] | 1973-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q3850591|Q3850591]] | [[María Antonia Bandrés y Elósegui]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1898-03-06 | [[Salamanca]] | 1919-04-27 | [[Ficheiro:María Antonia Bandrés y Elósegui.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q3854624|Q3854624]] | [[Menchu Gal]] | [[Irún]] | 1919-01-07 | | 2008-03-12 | [[Ficheiro:Mentxu Gal - Dani Blanco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q3874731|Q3874731]] | [[Nerea Uriagereka]] | [[Mungia]] | 1983-03-24 | | | |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q3888663|Q3888663]] | [[Pacita Weidel]] | [[Éibar|Eibar]] | 1933-03-31<br/>1933-08-31 | | | |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q3944837|Q3944837]] | [[Blanquita Suárez]] | [[Donostia]] | 1894-10-17 | [[Madrid]] | 1983-05-11 | [[Ficheiro:Cándida y Blanquita Suárez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q4001266|Q4001266]] | [[Tzibi]] | [[Bilbao]] | 1976-05-28 | | | |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q4002976|Q4002976]] | [[Uguzne]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1979-03-20 | | | |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q4008559|Q4008559]] | [[Vanessa Rodriguez]] | [[Barakaldo]] | 1979-11-29 | | | |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q4025017|Q4025017]] | [[Zuriñe Gil García]] | [[Vitoria]] | 1987-02-20 | | | |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q4116630|Q4116630]] | [[Izaskun Aramburu]] | [[Donostia]] | 1975-12-27 | | | |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q4356950|Q4356950]] | [[Goizalde Núñez]] | [[Bilbao]] | 1970-06-24 | | | [[Ficheiro:Goizalde Núñez 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q4357282|Q4357282]] | [[Arantxa Ramos]] | [[Barakaldo]] | 1988-09-09 | | | |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q4503825|Q4503825]] | [[Idoia López Riaño]] | [[Donostia]] | 1964-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q4697397|Q4697397]] | [[Ainara Manterola]] | [[Orio]] | 1995-06-19 | | | |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q4697438|Q4697438]] | [[Ainhoa Ibarra Astellara]] | [[Gernika-Lumo]] | 1968-10-27 | | | |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q4697539|Q4697539]] | [[Aintzane Encinas]] | [[Donostia]] | 1988-04-22 | | | [[Ficheiro:Aintzane Encinas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q4750585|Q4750585]] | [[Anabel Alonso Gómez]] | [[Barakaldo]] | 1964-11-11 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Anabel Alonso (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q4750587|Q4750587]] | [[Anabel Ochoa]] | [[Bilbao]] | 1955-12-14 | [[Cidade de México]] | 2008-11-19 | |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q4753695|Q4753695]] | [[Andere Legina]] | [[Getxo]] | 1989-03-17 | | | |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q4784156|Q4784156]] | [[Arantza del Puerto]] | [[Donostia]] | 1971-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q4890238|Q4890238]] | [[Pilar Kaltzada]] | [[Donostia]] | 1970-10-11 | | | [[Ficheiro:Pilar Kaltzada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q4890261|Q4890261]] | [[Lourdes Iriondo Mujika]] | [[Donostia]] | 1937-03-27 | [[Urnieta]] | 2005-12-27 | [[Ficheiro:Lourdes Iriondo-Argia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q4891269|Q4891269]] | [[Begoña Lasagabaster]] | [[Irún]] | 1962-09-22 | | | [[Ficheiro:Begoña Lasagabaster.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q4970865|Q4970865]] | [[Itziar Okariz]] | [[Donostia]] | 1965-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q5004833|Q5004833]] | [[Bárbara Malda]] | [[Getxo]] | 1984-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q5274881|Q5274881]] | [[Yolanda González Martín]] | [[Bilbao]] | 1961-01-20 | [[Madrid]] | 1980-02-01 | [[Ficheiro:Yolanda Gonzalezen enparantza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q5359147|Q5359147]] | [[Elena Urkizu]] | [[Donostia]] | 1975-01-29 | | | |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q5362024|Q5362024]] | [[Elixabete Sarasola]] | [[Donostia]] | 1991-04-12 | | | [[Ficheiro:Elixabete Sarasola (6088517987) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q5385303|Q5385303]] | [[Erdoitza Goikoetxea]] | [[Bilbao]] | 1975-01-24 | | | |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q5393125|Q5393125]] | [[Ana Bejerano]] | [[Getxo]] | 1961 | [[Hospital Alfredo Espinosa, Urduliz]] | 2022-01-02 | |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q5402286|Q5402286]] | [[Estíbaliz Urrutia]] | [[Bilbao]] | 1970-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q5408659|Q5408659]] | [[Leticia Comerón]] | [[Vitoria]] | 1982-11-12 | | | [[Ficheiro:Leticia Comerón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q5412392|Q5412392]] | [[Iragarne Piñero Berriatua]] | [[Santurtzi]] | 1986-05-07 | | | |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q5415006|Q5415006]] | [[Eva Arguiñano]] | [[Beasain]] | 1960-04-04 | | | [[Ficheiro:Eva Arguiñano 2006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q5479644|Q5479644]] | [[Idoia Mendia]] | [[Bilbao]] | 1965-10-27 | | | [[Ficheiro:Foto perfil Vicelehendakari Idoia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q5588108|Q5588108]] | [[Gotzone Mora]] | [[Bilbao]] | 1948 | | | [[Ficheiro:Gotzone Mora en el Encuentro de Familias Inmigrantes.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q5620564|Q5620564]] | [[Gurutze Fernández]] | [[Urretxu]] | 1979-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q5657452|Q5657452]] | [[Adela Asúa Batarrita]] | [[Bilbao]] | 1948 | | | [[Ficheiro:(Adela Asúa) María Dolores Cospedal recibe al Pleno del Tribunal Constitucional (9014693693) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q5671655|Q5671655]] | [[Amalur Mendizabal]] | [[Zizurkil]] | 1979-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q5673662|Q5673662]] | [[Ana Agud]] | [[Donostia]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q5673675|Q5673675]] | [[Ana Bereciartúa]] | [[Pasaia]] | 1936-06-28 | [[Donostia]] | 2023-11-20 | |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q5673864|Q5673864]] | [[Ana Martínez de Aguilar]] | [[Donostia]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q5674026|Q5674026]] | [[Ana Otero]] | [[Donostia]] | 1970-05-13 | | | |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q5674100|Q5674100]] | [[Ana Urchueguía]] | [[Donostia]] | 1952-10-09 | | | |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q5675159|Q5675159]] | [[Pilar López Júlvez]] | [[Donostia]] | 1912-06-04 | [[Madrid]] | 2008-03-25 | |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q5692845|Q5692845]] | [[Amaia López de Munain]] | [[Vitoria]] | 1972-07-17 | | | |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q5702315|Q5702315]] | [[Arantza Sestayo]] | [[Donostia]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Cavacon Italy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q5702318|Q5702318]] | [[Arantzazu Martínez]] | [[Vitoria]] | 1977-07-05 | | | [[Ficheiro:ArantzazuMartinez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q5702321|Q5702321]] | [[Aranzazu Gonzalez Muñoz]] | [[Donostia]] | 1975-06-05 | | | |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q5710134|Q5710134]] | [[Asunción Villamil]] | [[Bilbao]] | 1926 | [[Madrid]] | 2010-12-25 | |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q5712079|Q5712079]] | [[Aurora Bascarán Martínez]] | [[Éibar|Eibar]] | 1933-08-11 | | | |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q5724133|Q5724133]] | [[Beatriz Elorriaga Pisarik]] | [[Donostia]] | 1957-09-29 | | | [[Ficheiro:Elorriagapisarik.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q5724873|Q5724873]] | [[Begoña Amunarriz]] | [[Donostia]] | 1948-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q5724875|Q5724875]] | [[Begoña Aranguren]] | [[Bilbao]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q5724878|Q5724878]] | [[Begoña Arrondo]] | [[Hernani]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Begoña Arrondo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q5724885|Q5724885]] | [[Begoña García Retegui]] | [[Zumarraga]] | 1955-11-02 | | | [[Ficheiro:Begonagarcia10.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q5729741|Q5729741]] | [[Blanca Apilánez]] | [[Vitoria]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Blanca Apilánez.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q5752570|Q5752570]] | [[Carmen Larrabeiti]] | [[Bilbao]] | 1904-06-02 | [[Madrid]] | 1968-06-01 | [[Ficheiro:Carmen Larrabeiti.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q5752654|Q5752654]] | [[Carmen San Esteban]] | [[Vitoria]] | 1965-04-05 | | | |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q5765152|Q5765152]] | [[Charo Zarzalejos]] | [[Bilbao]] | 1952 | | | [[Ficheiro:Adolfo Suárez se reúne con representantes de los medios de comunicación (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q5780967|Q5780967]] | [[Concha Espinosa]] | [[Basauri]] | 1954 | [[Madrid]] | 2008-09-24 | |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q5803440|Q5803440]] | [[Yolanda Alzola]] | [[Gernika-Lumo]] | 1970-11-03 | | | |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q5829206|Q5829206]] | [[Elena Markínez]] | [[Bilbao]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q5829561|Q5829561]] | [[Elisa Sainz de Murieta]] | [[Bilbao]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q5830095|Q5830095]] | [[Elvira Cortajarena]] | [[Pasai Antxo]] | 1947-05-17 | | | |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q5830164|Q5830164]] | [[Ely del Valle]] | [[Bilbao]] | 1960s | | | |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q5849224|Q5849224]] | [[Estefanía Beltrán de Heredia Arroniz]] | [[Ullívarri-Arana-Uribarri Harana]] | 1960-03-28 | | | [[Ficheiro:Estefania Beltran de Heredia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q5849370|Q5849370]] | [[Esther Basurto]] | [[Donostia]] | 1978-07-07 | | | [[Ficheiro:Esther Basurto - DSC 8403.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q5881250|Q5881250]] | [[Gloria Guzmán]] | [[Vitoria]] | 1902-04-15 | [[Buenos Aires]] | 1979-09-18 | [[Ficheiro:Gloria guzman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q5919754|Q5919754]] | [[Inés Íñiguez de Mendoza]] | [[Áraba]] | 12nd century | | 13rd century | |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q5920821|Q5920821]] | [[Isabel Picaza González]] | [[Barakaldo]] | 1934 | | | [[Ficheiro:Isabel Picaza 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q5934104|Q5934104]] | [[Jone Goirizelaia]] | [[Bilbao]] | 1956-10-30 | | | [[Ficheiro:Jone Goirizelaia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q5940062|Q5940062]] | [[Onintza Enbeita]] | [[Muxika]] | 1979-05-19 | | | [[Ficheiro:Onintza Enbeita 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q5958675|Q5958675]] | [[Katy Gutiérrez Muñoz]] | [[Bilbao]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q5981552|Q5981552]] | [[Lourdes Maldonado]] | [[Irún]] | 1973-05-03 | | | [[Ficheiro:Lourdes Maldonado 2013 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q5984888|Q5984888]] | [[Lupe del Río]] | [[Bilbao]] | 1977-07-18 | | | |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q5989303|Q5989303]] | [[Idoia Zenarruzabeitia]] | [[Usansolo]] | 1959-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q5991631|Q5991631]] | [[Manolita del Arco]] | [[Bilbao]] | 1920-04-20 | [[Madrid]] | 2006-01-20 | |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q5997055|Q5997055]] | [[Margarita Lorenzo de Reizábal]] | [[Bilbao]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q5997120|Q5997120]] | [[Margarita Uria]] | [[Bilbao]] | 1953-04-28 | | | [[Ficheiro:Marga Uria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q5997371|Q5997371]] | [[Marian Beitialarrangoitia]] | [[Legazpi]] | 1968-01-20 | | | [[Ficheiro:Marian B201705 (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q5999252|Q5999252]] | [[Marisa Ciriza Coscolín]] | [[Donostia]] | 1946-05-10 | | | [[Ficheiro:Marisa Ciriza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q5999353|Q5999353]] | [[Marisol González]] | [[Donostia]] | 1942-12-18 | | | |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q6003720|Q6003720]] | [[María Elósegui]] | [[Donostia]] | 1957-12-07 | | | [[Ficheiro:María Elósegui Itxaso 2016 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q6004890|Q6004890]] | [[María de la Peña Berraondo]] | [[Donostia]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q6004926|Q6004926]] | [[María del Carmen Aguirre Delclaux]] | [[Bilbao]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q6004998|Q6004998]] | [[María del Pilar Sanchis Cortés]] | [[Zumarraga]] | 1938 | | | |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q6010806|Q6010806]] | [[Mercedes Careaga]] | [[Éibar|Eibar]] | 1908-12-15 | [[Éibar|Eibar]] | 1997-02-26 | [[Ficheiro:Batzoki de Eibar, de Indalecio Ojanguren, GipuzkoaKultura - Guregipuzkoa (detalle de Mercedes Careaga).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q6010875|Q6010875]] | [[Mercedes Iridoy Olascoaga]] | [[Hondarribia]] | 1924-06-07 | [[Hondarribia]] | 2022-05-24 | |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q6011224|Q6011224]] | [[Mery Cuesta]] | [[Bilbao]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Mery Cuesta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q6018149|Q6018149]] | [[Miren Iza]] | [[Hondarribia]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Miren Iza, Tulsa, Concierto Enérgicas de Greenpeace, Madrid 2018, 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q6026438|Q6026438]] | [[Munia de Áraba]] | [[Áraba]] | 740s | | 780 | [[Ficheiro:Munia Alava.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q6035013|Q6035013]] | [[Inma Shara]] | [[Amurrio]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Inma Shara amurrioarra 2009an.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q6037499|Q6037499]] | [[Nahia Laiz]] | [[Bilbao]] | 1983-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q6037502|Q6037502]] | [[Nahikari Ipiña]] | [[Bilbao]] | 1977-11-24 | | | [[Ficheiro:Nahikari Ipiña at the 2024 Toronto International Film Festival.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q6038462|Q6038462]] | [[Natalia Figueroa]] | [[Donostia]] | 1939-08-10 | | | [[Ficheiro:(Natalia Figueroa) Almodóvar y Raphael ya son Hijos Adoptivos de Madrid 20 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q6049394|Q6049394]] | [[Oihana Paniagua]] | [[Vitoria]] | 1994-03-27 | | | |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q6066409|Q6066409]] | [[Iraia Iturregi]] | [[Bilbao]] | 1985-04-24 | | | [[Ficheiro:Elkarrizketa Eli Ibarra, Iraia Iturregi eta Irune Murua. 3-42 screenshot.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q6075762|Q6075762]] | [[Pilar Cabero]] | [[Donostia]] | 1967-08-17 | | | |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q6094899|Q6094899]] | [[Itsaso Nabaskues]] | [[Donostia]] | 1990-10-06 | | | |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q6094902|Q6094902]] | [[Itsaso Leunda]] | [[Hernialde]] | 1984-03-03 | | | |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q6095205|Q6095205]] | [[Itxaro Mentxaka]] | [[Lekeitio]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q6098490|Q6098490]] | [[Rakel Peña]] | [[Éibar|Eibar]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q6107383|Q6107383]] | [[Reyes Moleres]] | [[Orduña|Orduña-Urduña]] | 1968-01-06 | | | |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q6112167|Q6112167]] | [[Rosa García-Orellán]] | [[Pasaia]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q6116841|Q6116841]] | [[Sagrario Ruiz de Apodaca]] | [[Vitoria]] | 1965-10-17 | | | |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q6119960|Q6119960]] | [[Sandra Fernández-Aguirre]] | [[Barakaldo]] | 1980-06-29 | | | |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q6121726|Q6121726]] | [[Sara Bilbatua]] | [[Éibar|Eibar]] | 1958-08-21 | | | |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q6128558|Q6128558]] | [[Silvia Iranzo]] | [[Donostia]] | 1958-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q6138420|Q6138420]] | [[Yurena]] | [[Santurtzi]] | 1969-12-11<br/>1975-12-11 | | | |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q6142511|Q6142511]] | [[Teresa Aranguren Amezola]] | [[Artziniega]] | 1944-12-21 | | | [[Ficheiro:Teresa Aranguren (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q6151118|Q6151118]] | [[Toti Martínez de Lezea]] | [[Vitoria]] | 1949-04-09 | | | [[Ficheiro:Toti Martinez de Lezea Bilbon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q6171935|Q6171935]] | [[Zutoia Alarcia]] | [[Laudio]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q6205658|Q6205658]] | [[Joana Arranz]] | [[Laudio]] | 1988-08-14 | | | |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q6418990|Q6418990]] | [[Cristina Uriarte]] | [[Hondarribia]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Cristina Uriarte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q6520201|Q6520201]] | [[Leire Landa]] | [[Irún]] | 1986-12-19 | | | [[Ficheiro:Leire Landa.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q6735238|Q6735238]] | [[Maialen Zelaia]] | [[Donostia]] | 1988-08-21 | | | |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q6735461|Q6735461]] | [[Maider Luengo]] | [[Donostia]] | 1980-05-31 | | | |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q6735464|Q6735464]] | [[Maider Castillo]] | [[Éibar|Eibar]] | 1976-08-03 | | | |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q6737101|Q6737101]] | [[Maite Lizaso]] | [[Zarautz]] | 1983-10-25 | | | |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q6753044|Q6753044]] | [[Manuela Lareo]] | [[Vitoria]] | 1992-05-29 | | | [[Ficheiro:Manuela Lareo Polanco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q6761424|Q6761424]] | [[Maria McBane]] | [[Bilbao]] | 1946-02-08 | | | |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q6761698|Q6761698]] | [[María de Maeztu]] | [[Vitoria]] | 1881-07-18 | [[Mar del Plata]] | 1948-01-07 | [[Ficheiro:María de Maeztu, 1923.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q6774108|Q6774108]] | [[Marta Docando]] | [[Barakaldo]] | 1982-05-13 | | | |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q6781961|Q6781961]] | [[María Cristina Petite]] | [[Barakaldo]] | 1972-05-10 | | | [[Ficheiro:Colashsobrepetite.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q6781973|Q6781973]] | [[María Eizmendi]] | [[Donostia]] | 1972-02-14 | | | |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q6781985|Q6781985]] | [[María Elisa Díaz de Mendibil]] | [[Vitoria]] | | | | |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q6782062|Q6782062]] | [[María Luisa Ozaita]] | [[Barakaldo]] | 1939-05-20 | [[Madrid]] | 2017-04-05 | |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q6782097|Q6782097]] | [[María Paz Azagra]] | [[Azkoitia]] | 1982-08-23 | | | |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q6959506|Q6959506]] | [[Naiara Beristain]] | [[Getxo]] | 1992-01-04 | | | [[Ficheiro:Real Sociedad vs Athletic Club CSC 0595 (34319025226) (naiara).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q6959929|Q6959929]] | [[Najat Kaanache]] | [[Orio]] | 1987<br/>1978 | | | [[Ficheiro:Najat Kaanache (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q6989790|Q6989790]] | [[Nekane Díez]] | [[Barakaldo]] | 1991-08-13 | | | |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q7154726|Q7154726]] | [[Paula Mateo]] | [[Barakaldo]] | 1990-07-17 | | | |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q7336580|Q7336580]] | [[Rita Oraá]] | [[Donostia]] | 1963-07-27 | | | |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q7356085|Q7356085]] | [[Rocío Ybarra]] | [[Bilbao]] | 1984-12-26 | | | [[Ficheiro:A nota Rocío Ybarra 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q7402471|Q7402471]] | [[Saioa González]] | [[Barakaldo]] | 1984-04-03 | | | |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q7517060|Q7517060]] | [[Silvia del Rincón]] | [[Donostia]] | 1971-04-03 | | | |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q7555139|Q7555139]] | [[Sokoa Azkarate]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1979-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q7561728|Q7561728]] | [[Sonia López Etxeberría]] | [[Éibar|Eibar]] | 1983-11-03 | | | |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q7688076|Q7688076]] | [[Tatiana Garmendia]] | [[Donostia]] | 1974-02-15 | | | |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q7904072|Q7904072]] | [[Uxue Garmendia]] | [[Lazkao]] | 1992-01-12 | | | |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q7914589|Q7914589]] | [[Vanesa Gimbert]] | [[Bergara]] | 1980-04-19 | | | [[Ficheiro:Vanesa Gimbert (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q8054733|Q8054733]] | [[Yolanda Mateos]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1972-02-26 | | | |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q8192291|Q8192291]] | [[Ainhoa Artolazabal]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1972-03-06 | | | |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q8192405|Q8192405]] | [[Aitzpea Goenaga]] | [[Donostia]] | 1959-11-26 | | | [[Ficheiro:El Instituto Vasco Etxepare renueva las convocatorias de ayudas para la difusión exterior de la cultura (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q8197135|Q8197135]] | [[Amaya Saizar]] | [[Donostia]] | 1957-12-18 | | | |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q8201940|Q8201940]] | [[Antxine Olano]] | [[Bilbao]] | 1975-03-31 | | | |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q8203028|Q8203028]] | [[Arantza Ibarra]] | [[Gernika-Lumo]] | 1975-09-28 | | | [[Ficheiro:Arantzaibarra3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q8245631|Q8245631]] | [[Begoña Izquierdo]] | [[Bilbao]] | 1926-09-07 | [[Madrid]] | 1999-06-27 | |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q8248653|Q8248653]] | [[Blanca Urgell]] | [[Vitoria]] | 1962-08-06 | | | [[Ficheiro:Blanca Urgell gasteiztarra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q8336441|Q8336441]] | [[Pepita Embil]] | [[Getaria]] | 1918-02-28 | [[Cidade de México]] | 1994-08-28 | [[Ficheiro:Pepita Embil - Soprano and mother of Placido Domingo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q8338699|Q8338699]] | [[Carmen de la Maza]] | [[Donostia]] | 1940-08-23 | [[Madrid]] | 2022-01-14 | [[Ficheiro:Carmen de la Maza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q8342018|Q8342018]] | [[Casilda Iturrizar]] | [[Bilbao]] | 1818-07-20 | [[Bilbao]] | 1900-02-22 | [[Ficheiro:DñaCasilda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q8349074|Q8349074]] | [[Concha Catalá]] | [[Bilbao]] | 1881-01-07 | [[Madrid]] | 1968-07-03 | [[Ficheiro:Concha Catalá.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q8772477|Q8772477]] | [[Edurne Uriarte]] | [[Fruiz]] | 1960-10-27 | | | [[Ficheiro:(Edurne Uriarte) Pablo Casado presenta el libro de Edurne Uriarte "Feminista de Derechas" (47260097752) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q8775630|Q8775630]] | [[Emma García]] | [[Ordizia]] | 1973-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q8775879|Q8775879]] | [[Eneritz Artetxe Aranaz]] | [[Gernika-Lumo]] | 1972-02-07 | | | |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q8775882|Q8775882]] | [[Eneritz Iturriaga]] | [[Abadiño]] | 1980-09-16 | | | [[Ficheiro:Team Espana WK Valkenburg 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q8777444|Q8777444]] | [[Errose Bustintza]] | [[Mañaria]] | 1899-09-03 | [[Mañaria]] | 1953-08-20 | [[Ficheiro:Errose Bustinza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q8843262|Q8843262]] | [[Esther López]] | [[Donostia]] | 1974-11-29 | | | [[Ficheiro:Esther López - DSC 4503.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q8961164|Q8961164]] | [[Felisa Mary]] | [[Bilbao]] | 1892-03-07 | [[Buenos Aires]] | 1956-08-23 | |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q8963706|Q8963706]] | [[Gemma Zabaleta]] | [[Donostia]] | 1957-03-23 | | | [[Ficheiro:Gemma Zabaleta 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q9007940|Q9007940]] | [[Ikerne Badiola]] | [[Zumarraga]] | 1971-02-14 | | | |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q9009233|Q9009233]] | [[Irati Jiménez]] | [[Bermeo]] | 1977-05-15 | | | [[Ficheiro:Irati jimenez "Nora ez dakizun hori" 04 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q9009373|Q9009373]] | [[Isabel Celaá|Q9009373]] | [[Bilbao]] | 1949-05-23 | | | [[Ficheiro:Isabel Celaá 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q9009406|Q9009406]] | [[Isabel Orbe]] | [[Vitoria]] | 1945 | [[Vitoria]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q9010224|Q9010224]] | [[Izaskun Bengoa Pérez]] | [[Bilbao]] | 1975-03-14 | | | [[Ficheiro:Izaskun Bengoa txirrindularia (97-543).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q9013027|Q9013027]] | [[Josefina Serratosa]] | [[Donostia]] | 1911-03-05 | [[Madrid]] | 1990-12-14 | |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q9020852|Q9020852]] | [[Laura de la Calle]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1979-07-19 | | | |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q9021270|Q9021270]] | [[Leire Corrales]] | [[Sestao]] | 1975-10-06 | | | [[Ficheiro:Leire Corrales.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q9027010|Q9027010]] | [[Maite Pagazaurtundúa]] | [[Hernani]] | 1965-02-11 | | | [[Ficheiro:Mpagaza12 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q9028841|Q9028841]] | [[Mari Puri Herrero]] | [[Bilbao]] | 1942-12-10 | | | [[Ficheiro:Mari Puri Herrero.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q9029507|Q9029507]] | [[Marta Cárdenas]] | [[Donostia]] | 1944-09-05 | | | [[Ficheiro:Marta Cárdenas (2018).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q9029719|Q9029719]] | [[Martina Ibaibarriaga]] | [[Berriz]] | 1788-01-26 | [[Oña]] | 1849-06-06 | [[Ficheiro:Martina Ibaibarriaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q9029892|Q9029892]] | [[Mary Begoña]] | [[Bilbao]] | 1925-04-04 | [[Madrid]] | 2020-04-12 | |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q9048504|Q9048504]] | [[Naia del Castillo]] | [[Bilbao]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q9049556|Q9049556]] | [[Nerea Riesco]] | [[Bilbao]] | 1974-03-31 | | | [[Ficheiro:Retrato 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q9050120|Q9050120]] | [[Nieves Ibeas]] | [[Vitoria]] | 1961-07-28 | | | |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q9057064|Q9057064]] | [[Paula Martel]] | [[Donostia]] | 1936-01-01 | [[Marbella]] | 2024-09-30 | |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q9059647|Q9059647]] | [[Pilar Unzalu]] | [[Iturrieta]] | 1957-06-24 | [[Vitoria]] | 2021-02-14 | [[Ficheiro:Maria del Pilar Unzalu Perez de Eulate.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q9066659|Q9066659]] | [[Raquel Alzate]] | [[Barakaldo]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q9077414|Q9077414]] | [[Silvia Intxaurrondo]] | [[Barakaldo]] | 1979-10-24 | | | [[Ficheiro:Silvia Intxaurrondo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q9080719|Q9080719]] | [[Susana Soleto]] | [[Vitoria]] | 1975-03-15 | | | |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q9081424|Q9081424]] | [[Tachia Quintanar]] | [[Éibar|Eibar]] | 1929 | | | |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q9086104|Q9086104]] | [[Terele Pávez]] | [[Bilbao]] | 1939-07-29 | [[Madrid]] | 2017-08-11 | [[Ficheiro:(Terele Pávez) Día de Castilla-La Mancha (35009407075) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q9097137|Q9097137]] | [[Yolanda Vicente González]] | [[Donostia]] | 1975-01-12 | | | |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q9383492|Q9383492]] | [[Yolanda Martin Franco]] | [[Donostia]] | 1975-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q10524460|Q10524460]] | [[Irene Paredes]] | [[Legazpi]] | 1991-07-04 | | | [[Ficheiro:Ada Colau rep les jugadores del Barça femení després de proclamar-se campiones d’Europa 15 (cropped - Paredes).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q10524481|Q10524481]] | [[Irune Murua]] | [[Barakaldo]] | 1986-04-23 | | | [[Ficheiro:Elkarrizketa Eli Ibarra, Iraia Iturregi eta Irune Murua. 2-8 screenshot.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q10528687|Q10528687]] | [[Marina Agoues]] | [[Zarautz]] | 1992-12-14 | | | |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q10529815|Q10529815]] | [[Joana Flaviano]] | [[Bilbao]] | 1990-02-15 | | | [[Ficheiro:Real Sociedad vs Athletic Club CSC 0597 (34319025016) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q10532128|Q10532128]] | [[Nerea Gabirondo]] | [[Zumarraga]] | 1990-11-07 | | | |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q10864839|Q10864839]] | [[Cristina de Arteaga]] | [[Zarautz]] | 1902-09-06 | [[Sevilla]] | 1984-07-13 | [[Ficheiro:Monastère San Jerónimo - Grenade (ES61) - 2023-04-27 - 63.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q11226860|Q11226860]] | [[Nekane Altzelai]] | [[Telleriarte]] | 1966-08-30 | | | [[Ficheiro:Nekane Altzelai 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q11679809|Q11679809]] | [[Amaia Lanbarri]] | [[Arrigorriaga]] | 1992-02-11 | | | |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q11679843|Q11679843]] | [[Ane Gabarain]] | [[Donostia]] | 1963-06-02 | | | [[Ficheiro:Ane Gabarain 2012 (Bi eta bat).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q11680180|Q11680180]] | [[Beatriz Fernandez Fernandez]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1964-08-22 | | | |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q11681419|Q11681419]] | [[Elena Irureta]] | [[Zumaia]] | 1955-07-30 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Sin identificar 062.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q11683677|Q11683677]] | [[Irune Manzano]] | [[Bilbao]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Irune manzano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q11683717|Q11683717]] | [[Isabel Lete Landa]] | [[Osintxu]] | 1913-09-07 | [[Éibar|Eibar]] | 1941-10-13 | |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q11684109|Q11684109]] | [[Itziar Lazkano]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1957-10-30 | | | [[Ficheiro:Itziar Lazkano 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q11684114|Q11684114]] | [[Itziar Ziga]] | [[Errenteria]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Itziar Ziga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q11685275|Q11685275]] | [[Jone Berriozabal Bóveda]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1982 | | | [[Ficheiro:JoneBerriozabal Legislatura23-27.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q11687353|Q11687353]] | [[Kontxi Bilbao]] | [[Bilbao]] | 1958-02-07 | | | [[Ficheiro:KontxiBilbao.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q11687587|Q11687587]] | [[La Bien Querida]] | [[Bilbao]] | 1973-11-10 | | | [[Ficheiro:La Bien Querida en el festival Sonar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q11687674|Q11687674]] | [[La Greca]] | [[Bilbao]] | 1937-05-06 | | | [[Ficheiro:Olivia Martínez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q11691042|Q11691042]] | [[Maribi Ugarteburu]] | [[Lekeitio]] | 1968-11-09 | | | [[Ficheiro:Maribi Ugarteburu en la presentación de candidaturas de EH Bildu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q11691157|Q11691157]] | [[María Mestayer]] | [[Bilbao]] | 1877-12-20 | [[Madrid]] | 1949-11-19 | |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q11691194|Q11691194]] | [[Marta Bizcarrondo Albea]] | [[Donostia]] | 1947 | [[Madrid]] | 2007 | |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q11692917|Q11692917]] | [[Daria Campillo Paniagua de Santa Sofia]] | [[Vitoria]] | 1873-09-08 | [[Paterna]]<br/>[[Comunidade Valenciana]] | 1936-11-24 | |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q11699814|Q11699814]] | [[Plazida Insausti]] | [[Beasain]] | 1896-10-05 | | 2007-09-12 | |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q11704226|Q11704226]] | [[Tania Llasera]] | [[Bilbao]] | 1979-07-21 | | | |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q11705052|Q11705052]] | [[Vicenta Moguel]] | [[Azkoitia]] | 1782-06-06 | [[Abandoko elizatea]] | 1854-09-29 | [[Ficheiro:Bizenta Mogel (plakako irudia).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q11739626|Q11739626]] | [[Clara Ezcurra Urrutia]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1896-08-17 | [[Paterna]] | 1936-08-19 | |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q11766333|Q11766333]] | [[Maialen Arrazola Santesteban]] | [[Donostia]] | 1985-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q11903849|Q11903849]] | [[Abigail Lazkoz]] | [[Bilbao]] | 1972-08-16 | | | |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q11904523|Q11904523]] | [[Ainhoa Garmendia]] | [[Legorreta]] | 1974-10-26<br/>1974 | | | |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q11905429|Q11905429]] | [[Ana Laura Aláez]] | [[Bilbao]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q11919201|Q11919201]] | [[Empar Pineda|Empar Pineda i Erdozia]] | [[Hernani]] | 1944 | | | [[Ficheiro:Empar Pineda 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q11921210|Q11921210]] | [[Eugenia Martín Mendizábal]] | [[Vitoria]] | 1959-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q11927025|Q11927025]] | [[Izaskun Gómez Cermeño]] | [[Donostia]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q11931335|Q11931335]] | [[Lentxu Rubial]] | [[Erandio]] | 1945-04-06 | [[Bilbao]] | 2013-12-21 | |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q11935400|Q11935400]] | [[Margarita Nájera Aranzábal]] | [[Bilbao]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q11937025|Q11937025]] | [[Miren Leanizbarrutia]] | [[Aretxabaleta]] | 1956-10-04 | | | [[Ficheiro:Lore Leanizbarrutia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q11939284|Q11939284]] | [[Oihana Kortazar Aranzeta]] | [[Elgeta]] | 1984-06-29 | | | [[Ficheiro:Megan Kimmel, Oihana Kortazar, Yngvild Kaspersen (Zegama 2016).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q12176501|Q12176501]] | [[Inmaculada Pereiro]] | [[Bilbao]] | 1972-10-26 | | | [[Ficheiro:Inmaculada Pereiro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q12181994|Q12181994]] | [[María Eizaguirre]] | [[Donostia]] | 1978-04-28 | | | [[Ficheiro:María Eizaguirre Benidorm Fest (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q12182651|Q12182651]] | [[Ibone Lallana]] | [[Basauri]] | 1976-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q12201089|Q12201089]] | [[Epifania Argaitz Munibe]] | [[Donostia]] | 1812 | [[Markina-Xemein]] | 1889 | |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q12252787|Q12252787]] | [[Adela González Acuña]] | [[Donostia]] | 1973-09-05 | | | [[Ficheiro:Adela Gonzalez 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q12252830|Q12252830]] | [[Afrika Bibang]] | [[Algorta]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Afrika Bibang Azkuna Zentroa Bilbao.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q12252868|Q12252868]] | [[Agurne Anasagasti]] | [[Bermeo]] | 1978-05-11 | | | |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q12252920|Q12252920]] | [[Ainara Gurrutxaga]] | [[Errenteria]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q12252921|Q12252921]] | [[Ainara Barrena]] | [[Bilbao]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q12252922|Q12252922]] | [[Ainara LeGardon]] | [[Bilbao]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Ainara LeGardon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q12252923|Q12252923]] | [[Ainere Tolosa]] | [[Zizurkil]] | 1979-09-26 | | | [[Ficheiro:Kutsidazu Bidea Ainere Mikel.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q12252927|Q12252927]] | [[Ainhoa Agirreazaldegi]] | [[Elgeta]] | 1978-05-25 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Agirreazaldegi 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q12252928|Q12252928]] | [[Ainhoa Aierbe]] | [[Donostia]] | 1974-09-27 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Aierbe 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q12252929|Q12252929]] | [[Ainhoa Beola]] | [[Donostia]] | 1967-11-24 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Beola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q12252930|Q12252930]] | [[Ainhoa Alberdi]] | [[Zarautz]] | 1969-01-14 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Alberdi Iraia Elias 001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q12252931|Q12252931]] | [[Ainhoa Etxaide]] | [[Hondarribia]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Ainhoa etxaide 0001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q12252933|Q12252933]] | [[Ainhoa Garai]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1983-04-22 | | | |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q12252934|Q12252934]] | [[Ainhoa Unanue]] | [[Bermeo]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q12252936|Q12252936]] | [[Ainhoa Zubillaga]] | [[Donostia]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q12252939|Q12252939]] | [[Aintzane Gamiz]] | [[Legazpi]] | 1981-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q12252942|Q12252942]] | [[Aiora Mitxelena]] | [[Hondarribia]] | | | | |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q12252967|Q12252967]] | [[Aitxus Iñarra]] | [[Bergara]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q12252976|Q12252976]] | [[Aitziber Agirre]] | [[Vitoria]] | 1974-08-27 | | | [[Ficheiro:Aitziber Agirre 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q12252977|Q12252977]] | [[Aitziber Etxeberria]] | [[Zarautz]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Aitziber Etxeberria Garro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q12252978|Q12252978]] | [[Aitziber Garmendia]] | [[Zaldibia]] | 1982-12-10 | | | [[Ficheiro:Aitziber Garmendia, 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q12252985|Q12252985]] | [[Aitzpea Leizaola]] | [[Donostia]] | 1971-07-13 | | | [[Ficheiro:Aitzpea Leizaola, Iturengo ihauterian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q12253049|Q12253049]] | [[Alaia Martin Etxebeste]] | [[Oiartzun]] | 1987-12-28 | | | [[Ficheiro:Alaia Martin Etxebeste.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q12253059|Q12253059]] | [[Alaitz Olaizola]] | [[Azpeitia]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q12253182|Q12253182]] | [[Alicia Iturrioz]] | [[Éibar|Eibar]] | 1927-01-31 | [[Donostia]] | 2021-09-08 | [[Ficheiro:Alicia Iturrioz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q12253280|Q12253280]] | [[Amaia Andrés]] | [[Donostia]] | 1966-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q12253281|Q12253281]] | [[Amaia Agirre]] | [[Villabona-Amasa]] | 1977-08-27 | | | [[Ficheiro:Amaia Agirre bertsolaria (94-390).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q12253282|Q12253282]] | [[Amaia Cayero]] | [[Gatika]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Amaia Cayero 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q12253284|Q12253284]] | [[Amaia Espinosa]] | [[Artea]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q12253285|Q12253285]] | [[Amaia Intza]] | [[Oñati]] | 1974-07-01 | | | [[Ficheiro:Amaia Intza 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q12253286|Q12253286]] | [[Amaia Jauregizar]] | [[Gernika-Lumo]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q12253287|Q12253287]] | [[Amaia Iturbide]] | [[Bilbao]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q12253288|Q12253288]] | [[Amaia Lasa]] | [[Getaria]] | 1948-08-08 | | | [[Ficheiro:Amaia Lasa 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q12253289|Q12253289]] | [[Amaia Lizarralde]] | [[Donostia]] | 1966-09-26 | | | |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q12253293|Q12253293]] | [[Amaia Ruiz]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1986-11-02 | | | [[Ficheiro:Amaia Ruiz 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q12253294|Q12253294]] | [[Amaia Uribe]] | [[Forua]] | 1985-06-05 | | | [[Ficheiro:Amaia-Uribe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q12253305|Q12253305]] | [[Amale Arzelus]] | [[Donostia]] | 1924-02-19 | [[Donostia]] | 2015-09-28 | [[Ficheiro:Amale Arzelus.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q12253407|Q12253407]] | [[Ana Agirre]] | [[Bilbao]] | 1957-07-24 | | | [[Ficheiro:Ana Agirre 2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q12253409|Q12253409]] | [[Ana Araujo]] | [[Beasain]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q12253410|Q12253410]] | [[Ana Elordi]] | [[Ondarroa]] | 1962-01-10 | | | [[Ficheiro:DSC3812ana elordi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q12253412|Q12253412]] | [[Ana Irigoien]] | [[Bilbao]] | 1966-05-11 | | | |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q12253413|Q12253413]] | [[Ana Isabel Ugalde]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1956-12-31 | | | [[Ficheiro:Ana Isabel Ugalde. Historialaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q12253416|Q12253416]] | [[Ana María Parra Gómez]] | [[Donostia]] | 1928 | | | |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q12253417|Q12253417]] | [[Ana María Batanero]] | [[Donostia]] | 1940s | | | |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q12253418|Q12253418]] | [[Ana Isabel Oregi Bastarrika]] | [[Éibar|Eibar]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Ana Oregi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q12253419|Q12253419]] | [[Ana Urkiza]] | [[Ondarroa]] | 1969-01-10 | | | [[Ficheiro:Ana Urkiza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q12253420|Q12253420]] | [[Ana Rubio]] | [[Irún]] | 1993-02-21 | | | |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q12253422|Q12253422]] | [[Ana Urrutia]] | [[Bilbao]] | 1972-08-30 | | | [[Ficheiro:Ana Urrutia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q12253445|Q12253445]] | [[Analupe Fernandez]] | [[Bermeo]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q12253478|Q12253478]] | [[Andere Arriolabengoa]] | [[Aramaio]] | 1982-06-03 | | | [[Ficheiro:Andere Arriolabengoa. Bertsolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q12253535|Q12253535]] | [[Ane Muñoz]] | [[Hondarribia]] | 1967-06-01 | | | [[Ficheiro:Ane Muñoz Mitxelena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q12253536|Q12253536]] | [[Ane Mendizabal]] | [[Donostia]] | 1985-01-01 | | | |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q12253537|Q12253537]] | [[Ane Pikaza]] | [[Bilbao]] | 1984-10-26 | | | [[Ficheiro:MAMI LEBRUN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q12253538|Q12253538]] | [[Ane Sanchez]] | [[Donostia]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q12253539|Q12253539]] | [[Ane Urkiola]] | [[Legazpi]] | 1967-04-05 | | | [[Ficheiro:Ane Urkiola Alustiza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q12253560|Q12253560]] | [[Angela Arregi]] | [[Vitoria]] | 1939 | [[Barakaldo]] | 2006-07-20 | |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q12253585|Q12253585]] | [[Anjeles Iztueta]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1954-10-16 | | | [[Ficheiro:Anjeles Iztueta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q12253712|Q12253712]] | [[Anuntxi Arana]] | [[Luiaondo]] | 1947-05-23 | | | [[Ficheiro:Arana anuntxi-Argia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q12253713|Q12253713]] | [[Anuska Lasa]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1970-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q12253758|Q12253758]] | [[Aquilina Terreros San Martín]] | [[Biscaia]] | 1866-01-03 | [[Gallarta]] | 1972-01-04 | |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q12253836|Q12253836]] | [[Arantxa Gurmendi]] | [[Donostia]] | 1944-11-03 | [[Donostia]] | 2023-12-23 | [[Ficheiro:Arantxa Gurmendi.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q12253838|Q12253838]] | [[Arantxa Iturbe]] | [[Alegia]] | 1964-06-09 | | | [[Ficheiro:Arantxa Iturbe (Dani Blanco).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q12253839|Q12253839]] | [[Arantxa Lazkano]] | [[Zarautz]] | 1949-04-23 | | | |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q12253840|Q12253840]] | [[Arantza Aldalur]] | [[Azkoitia]] | 1963-09-02 | | | |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q12253841|Q12253841]] | [[Arantza Aurrekoetxea]] | [[Zamudio]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q12253842|Q12253842]] | [[Arantza Etxeburua]] | [[Donostia]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q12253843|Q12253843]] | [[Arantza Diaz de Ilarraza Sanchez]] | [[Donostia]] | 1957-04-18 | | | [[Ficheiro:Arantza Díaz de Ilarraza (DRI0401).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q12253844|Q12253844]] | [[Arantza Illarramendi]] | [[Usurbil]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Decana Informática 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q12253845|Q12253845]] | [[Arantza Loureiro]] | [[Bilbao]] | 1981-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q12253846|Q12253846]] | [[Arantza Sinobas]] | [[Legazpi]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q12253847|Q12253847]] | [[Arantza Urkaregi]] | [[Donostia]] | 1954-04-23 | | | [[Ficheiro:Arantza urkaregi 0001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q12254092|Q12254092]] | [[Arrate Egaña]] | [[Errenteria]] | 1963-05-24 | | | [[Ficheiro:Arrate Egaña, escritora.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q12254340|Q12254340]] | [[Asun Garikano]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Asun Garikano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q12254503|Q12254503]] | [[Aurora Arnáiz Amigo]] | [[Sestao]] | 1913-05-15 | [[Cidade de México]] | 2009-01-13 | |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q12254551|Q12254551]] | [[Axun Aierbe]] | [[Altzo]] | 1968-04-28 | [[Donostia]] | 2008-04-15 | |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q12254682|Q12254682]] | [[Baikune de Alba Egiluz]] | [[Bilbao]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q12254721|Q12254721]] | [[Balendiñe Albizu]] | [[Zumaia]] | 1914-09-18 | | 2002-09-20 | [[Ficheiro:1998-006 Balendiñe Albizu.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q12254896|Q12254896]] | [[Beatriz Arzamendi]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1961-01-24 | | | [[Ficheiro:Beatriz Arzamendi. musikagilea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q12254897|Q12254897]] | [[Beatriz Martinez de Antoñana]] | [[Vitoria]] | 1975-02-15 | | | |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q12254911|Q12254911]] | [[Begoña Aretxaga]] | [[Donostia]] | 1960-02-24 | [[Austin, Texas|Austin]] | 2002-12-28 | |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q12254912|Q12254912]] | [[Begoña Bilbao]] | [[Bermeo]] | 1932-11-23 | | 2005-05-09 | [[Ficheiro:Begoña Bilbao Alboniga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q12254913|Q12254913]] | [[Begoña Montalbán]] | [[Bilbao]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q12254914|Q12254914]] | [[Begoña Cava]] | [[Bilbao]] | | | | |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q12254916|Q12254916]] | [[Begoña del Teso]] | [[Donostia]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Begoña del Teso (30748286591).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q12254960|Q12254960]] | [[Belen Greaves]] | [[Bilbao]] | 1956-10-31 | | | |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q12255366|Q12255366]] | [[Blanca Lacambra]] | [[Donostia]] | 1965-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q12255370|Q12255370]] | [[Blanca Sarasua]] | [[Bilbao]] | 1939-11-02 | | | [[Ficheiro:Blanca Sarasua Muñoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q12255704|Q12255704]] | [[Cecilia García de Guilarte]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1915-12-20 | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1989-07-04 | [[Ficheiro:Cecilia García Gilarte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q12255856|Q12255856]] | [[Clara Gangutia]] | [[Donostia]] | 1952-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q12255920|Q12255920]] | [[Concetta Probanza]] | [[Urretxu]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Concetta Probanza 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q12255929|Q12255929]] | [[Consuelo Herrera Menta]] | [[Donostia]] | 1901-07-23 | [[Barcelona]] | 2010-10-16 | |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q12255966|Q12255966]] | [[Covadonga Solaguren]] | [[Laudio]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q12255976|Q12255976]] | [[Cristina Castro]] | [[Bilbao]] | 1969-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q12255978|Q12255978]] | [[Cristina Cuesta]] | [[Donostia]] | 1962-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q12255979|Q12255979]] | [[Cristina Iglesias Fernández|Cristina Iglesias]] | [[Donostia]] | 1956-11-08 | | | [[Ficheiro:Cristina Iglesias - Berria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q12256061|Q12256061]] | [[Daia]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q12256308|Q12256308]] | [[Dolores Redondo]] | [[Donostia]] | 1969-02-01 | | | [[Ficheiro:Dolores redondo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q12256381|Q12256381]] | [[Dorleta Urretabizkaia]] | [[Donostia]] | 1977-05-23<br/>1979-05-23 | | | |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q12256498|Q12256498]] | [[Edurne Azuara]] | [[Bergara]] | 1977-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q12256499|Q12256499]] | [[Edurne Ormazabal]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Edurne Ormazabal 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q12256586|Q12256586]] | [[Eider Mendoza]] | [[Azpeitia]] | 1974-04-16 | | | [[Ficheiro:Eider Mendoza 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q12256587|Q12256587]] | [[Eider Rodríguez]] | [[Errenteria]] | 1977-05-18 | | | [[Ficheiro:Eider Rodriguez idazlea Baionan, 2008an.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q12256588|Q12256588]] | [[Eider Rubio]] | [[Donostia]] | 1977-05-07 | | | |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q12256675|Q12256675]] | [[Elbira Zipitria]] | [[Zumaia]] | 1906-05-28 | [[Donostia]] | 1982-12-26 | [[Ficheiro:Elbira Zipitria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q12256718|Q12256718]] | [[Eli Tolaretxipi]] | [[Donostia]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Eli Tolaretxipi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q12256732|Q12256732]] | [[Elixabete Piñol]] | [[Bilbao]] | | | | |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q12256782|Q12256782]] | [[Elvira Azkarate Etxebarria]] | [[Bilbao]] | 1903-03-29 | [[Leioa]] | 2013-10-21 | |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q12256852|Q12256852]] | [[Eneritz Sein]] | [[Pasai Donibane]] | 1979-04-12 | | | |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q12256858|Q12256858]] | [[Enkarni Genua]] | [[Donostia]] | 1942-04-15 | | | [[Ficheiro:Enkarni Genua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q12257238|Q12257238]] | [[Esozi Leturiondo]] | [[Soraluze]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q12257301|Q12257301]] | [[Esther Larrañaga]] | [[Bergara]] | 1955-05-15 | | | [[Ficheiro:Ester larrañaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q12257302|Q12257302]] | [[Esther Martínez Fernández]] | [[Barakaldo]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Esther foto wikipedia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q12257303|Q12257303]] | [[Estibaliz Hernaez]] | [[Bilbao]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Estibaliz Hernaez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q12257304|Q12257304]] | [[Esther Zorrozua]] | [[Bilbao]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q12257306|Q12257306]] | [[Estíbaliz Uranga]] | [[Bilbao]] | 1952-12-09 | | | |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q12257309|Q12257309]] | [[Estitxu Arozena]] | [[Mutriku]] | 1975-01-07 | | | [[Ficheiro:1992-Estitxu Arozena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q12257311|Q12257311]] | [[Estitxu Estremo]] | [[Irún]] | 1976-07-23 | | | |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q12257402|Q12257402]] | [[Eukene Martin Sanpedro]] | [[Bilbao]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q12257411|Q12257411]] | [[Eunate Agirre]] | [[Bilbao]] | 1982-08-30 | | | |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q12257688|Q12257688]] | [[Eva Mirones]] | [[Donostia]] | 1976-02-08 | | | |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q12257778|Q12257778]] | [[Fatima Ansotegi]] | [[Gernika-Lumo]] | 1971-05-10 | | | [[Ficheiro:Fatima Ansotegi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q12257780|Q12257780]] | [[Faustina Carril Arozena]] | [[Donostia]] | 1910 | | 1997 | [[Ficheiro:Faustina Carril Arozena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q12257888|Q12257888]] | [[Flora de la Torre]] | [[Beasain]] | 1876-01-05 | [[Irún]] | 1986-10-08 | |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q12258032|Q12258032]] | [[Fuensanta Figueroa]] | [[Barakaldo]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q12258086|Q12258086]] | [[Gabriela Gómez Abaitua]] | [[Vitoria]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q12258182|Q12258182]] | [[Garazi Kamio]] | [[Andoain]] | 1979-09-21<br/>1979 | | | [[Ficheiro:Garazi Kamio 001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q12258183|Q12258183]] | [[Garazi Goia]] | [[Segura, Guipúscoa|Segura]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Garazi Goia 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q12258184|Q12258184]] | [[Garazi Falcon]] | [[Donostia]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q12258185|Q12258185]] | [[Garazi Sanchez]] | [[Algorta]] | 1992-02-17 | | | [[Ficheiro:Garazi Sanchez. Surflaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q12258190|Q12258190]] | [[Garbiñe Biurrun]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Garbiñe Biurrun (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q12258192|Q12258192]] | [[Garbiñe Errekondo]] | [[Usurbil]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q12258193|Q12258193]] | [[Garbiñe Ubeda Goikoetxea]] | [[Ibarra]] | 1967-05-04 | | | [[Ficheiro:Garbiñe Ubeda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q12258341|Q12258341]] | [[Gema Lasarte]] | [[Errenteria]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Gema Lasarte Leonet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q12258342|Q12258342]] | [[Gema Gonzalez de Txabarri]] | [[Zarautz]] | 1966-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q12258622|Q12258622]] | [[Goizalde Landabaso]] | [[Bilbao]] | 1970-01-05 | | | [[Ficheiro:Goizalde Landabaso 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q12258804|Q12258804]] | [[Gurutze Eizmendi]] | [[Azkoitia]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q12258805|Q12258805]] | [[Gurutze Iantzi]] | [[Urnieta]] | 1962-05-05 | [[Tres Cantos]] | 1993-09-24 | [[Ficheiro:Euskaldunon Egunkaria Azalak1 (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q12258807|Q12258807]] | [[Gurutzi Arregi]] | [[Lemoa]] | 1936-11-12 | [[Amorebieta-Etxano]] | 2020-05-06 | [[Ficheiro:Gurutzi Arregi Azpeitia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q12258993|Q12258993]] | [[Helena Franco]] | [[Getxo]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Helena Franco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q12259391|Q12259391]] | [[Ibone Belaustegigoitia]] | [[Bilbao]] | 1930-05-23 | | | |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q12259413|Q12259413]] | [[Idoia Cuadra Ibañez de Elejalde]] | [[Amurrio]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q12259414|Q12259414]] | [[Idoia Etxeberria Ikutza]] | [[Orio]] | 1992-10-07 | | | [[Ficheiro:Idoia Etxeberria Ikutza - herri kirolak - 07.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q12259416|Q12259416]] | [[Idoia Sagarzazu]] | [[Irún]] | 1961 | [[Hondarribia]] | 2007-07-01 | |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q12259449|Q12259449]] | [[Ignacia Zabalo Ballarin]] | [[Donostia]] | 1905 | [[Barcelona]] | 1939 | [[Ficheiro:Ignazia Zabalo 2022 Ciordia zoom.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q12259477|Q12259477]] | [[Igone Etxebarria]] | [[Bilbao]] | 1962-06-22 | | | [[Ficheiro:Igone Etxebarria erabilibloga.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q12259478|Q12259478]] | [[Igone Arribas]] | [[Barakaldo]] | 1983-07-22 | | | [[Ficheiro:Igone Arribas.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q12259511|Q12259511]] | [[Ikerne Goikoetxea]] | [[Mungia]] | 1967-09-01 | | | |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q12259521|Q12259521]] | [[Ilaski Serrano]] | [[Bermeo]] | 1976-03-09 | | | [[Ficheiro:Ilaski Serrano 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q12259605|Q12259605]] | [[Ines Goikoetxea]] | [[Donostia]] | 1939 | | | |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q12259606|Q12259606]] | [[Ines Osinaga Urizar]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Gose 2012an Berriak 10 urte 12.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q12259625|Q12259625]] | [[Inma Hernaez]] | [[Bilbao]] | 1960 | | | [[Ficheiro:EvaNavas InmaHernaez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q12259627|Q12259627]] | [[Ino Galparsoro]] | [[Beasain]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Ino Galparsoro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q12259716|Q12259716]] | [[Irati Elorrieta]] | [[Algorta]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Irati Elorrieta 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q12259717|Q12259717]] | [[Irati Anda Villanueva]] | [[Vitoria]] | 1982-12-25 | | | [[Ficheiro:Irati Anda 7083825.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q12259723|Q12259723]] | [[Iratxe Ibarra]] | [[Markina-Xemein]] | 1974-12-10 | | | [[Ficheiro:Iratxe Ibarra bertsotan 2008an.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q12259724|Q12259724]] | [[Iratxe Retolaza Gutierrez]] | [[Donostia]] | 1977-01-20 | | | [[Ficheiro:Iratxe-Retolaza berria.webp|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q12259725|Q12259725]] | [[Iratxe Mugire]] | [[Barakaldo]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q12259738|Q12259738]] | [[Irene Laffitte]] | [[Donostia]] | 1941-08-07 | [[Donostia]] | 2001-12-20 | |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q12259739|Q12259739]] | [[Irene Aldasoro]] | [[Idiazabal]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q12259818|Q12259818]] | [[Isabel Diaz]] | [[Laudio]] | 1966-07-27 | | | |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q12259819|Q12259819]] | [[Isabel Fernández de Castro]] | [[Bilbao]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Isabel Fernandez de Castro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q12259877|Q12259877]] | [[Itsaso Garzon]] | [[Errenteria]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q12259878|Q12259878]] | [[Itsaso Pradera]] | [[Mallabia]] | 1986-09-01 | | | [[Ficheiro:ItsasoPradera. Kirolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q12259922|Q12259922]] | [[Itziar Aizpuru]] | [[Getaria]] | 1939-12-19 | | | [[Ficheiro:Itziar Aizpuru 2017 - 2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q12259924|Q12259924]] | [[Itziar Aretxaga]] | [[Bilbao]] | 1995-11-20 | | | [[Ficheiro:Itziar Aretxaga berria2019 08 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q12259925|Q12259925]] | [[Itziar Barredo]] | [[Bilbao]] | 1960s | | | |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q12259926|Q12259926]] | [[Itziar Basterrika]] | [[Zubieta, Guipúscoa|Zubieta]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q12259929|Q12259929]] | [[Itziar Mendizabal]] | [[Hondarribia]] | 1981-12-14 | | | [[Ficheiro:Itziar Mendizabal. Dantzaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q12259930|Q12259930]] | [[Itziar Mujika Irastorza]] | [[Donostia]] | 1904-10-10 | | 1992 | [[Ficheiro:Red Álava.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q12259931|Q12259931]] | [[Itziar Urretabizkaia]] | [[Donostia]] | 1979-07-15 | | | |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q12259933|Q12259933]] | [[Itziar Zubizarreta]] | [[Ordizia]] | 1952-10-19 | | | [[Ficheiro:Itziar Zubizarreta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q12259946|Q12259946]] | [[Ixiar Rozas Elizalde]] | [[Lasarte-Oria]] | 1972-01-19 | | | [[Ficheiro:Ixiar Rozas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q12259947|Q12259947]] | [[Ixone Arregi]] | [[Bilbao]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q12259969|Q12259969]] | [[Izaro Iraeta]] | [[Zaldibia]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Izaro Iraeta 2002.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q12260016|Q12260016]] | [[Iñake Irastorza]] | [[Orio]] | 1955-02-04<br/>1955 | | | [[Ficheiro:Iñake Irastortza 2009an.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q12260142|Q12260142]] | [[Jaione Aiastui]] | [[Vitoria]] | | | | |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q12260144|Q12260144]] | [[Jaione Apalategi]] | [[Ataun]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Jaione Apalategi 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q12260208|Q12260208]] | [[Jasone Osoro]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1971-08-12 | | | [[Ficheiro:Jasone Osoro.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q12260550|Q12260550]] | [[Jone Uria]] | [[Algorta]] | 1990-04-28 | | | [[Ficheiro:Jone-Uria-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q12260808|Q12260808]] | [[Josune Zabala]] | [[Donostia]] | 1978-08-28 | | | [[Ficheiro:Josune Zabala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q12260927|Q12260927]] | [[Joxepa Arregi]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1919-04-09 | | 2010-05-24 | [[Ficheiro:Joxepa Arregi. Ekintzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q12261084|Q12261084]] | [[Juana Iturmendi]] | [[Bilbao]] | 1944-06-03 | | | |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q12261085|Q12261085]] | [[Juana Tejedor Garrastazu]] | [[Getxo]] | 1896-06-24 | [[Bilbao]] | 2005-05-26 | |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q12261086|Q12261086]] | [[Juani Mendiola]] | [[Donostia]] | 1924-09-25 | | 2006-03-11 | |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q12261097|Q12261097]] | [[Judit Mariezkurrena]] | [[Donostia]] | 1978-10-09 | | | |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q12261098|Q12261098]] | [[Judith Jauregi]] | [[Donostia]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Judith Jáuregui, Folle Journée 2017, 0551 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q12261100|Q12261100]] | [[Judith Montero]] | [[Hernani]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Judith Montero 2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q12261120|Q12261120]] | [[Julene Azpeitia]] | [[Zumaia]] | 1888-01-08 | [[Bilbao]] | 1980-02-05 | [[Ficheiro:Julene Azpeitia Gómez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q12261126|Q12261126]] | [[Julia Otxoa]] | [[Donostia]] | 1953-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q12261127|Q12261127]] | [[Julia Madrazo]] | [[Bilbao]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q12261315|Q12261315]] | [[Karmele Antxustegi]] | [[Ondarroa]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Karmele antxustegi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q12261316|Q12261316]] | [[Karmele Aranburu]] | [[Donostia]] | 1963-08-26 | | | |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q12261317|Q12261317]] | [[Karmele Berasategi]] | [[Vitoria]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q12261318|Q12261318]] | [[Karmele Artetxe Sanchez]] | [[Zamudio]] | 1976-11-12 | | | [[Ficheiro:Karmele Artetxe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q12261319|Q12261319]] | [[Karmele Errazti]] | [[Bilbao]] | 1885 | [[Pau, Francia|Pau]] | 1954-06-23 | [[Ficheiro:Karmele Errazti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q12261320|Q12261320]] | [[Karmele Esnal]] | [[Orio]] | 1932-12-20 | [[Donostia]] | 2012-05-30 | [[Ficheiro:Karmele Esnal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q12261321|Q12261321]] | [[Karmele Jaio]] | [[Vitoria]] | 1970-03-19 | | | [[Ficheiro:Karmele Jaio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q12261322|Q12261322]] | [[Karmele Makazaga]] | [[Zarautz]] | 1964-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q12261323|Q12261323]] | [[Karmele Rotaetxe]] | [[Bilbao]] | 1932-01-17 | | 2013-05-02 | [[Ficheiro:Karmele Rotaetxe 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q12261351|Q12261351]] | [[Casilda Hernáez]] | [[Zizurkil]] | 1914-04-09 | [[Saint-Jean-de-Luz]] | 1992-08-31 | [[Ficheiro:Casilda Hernáez Vargas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q12261360|Q12261360]] | [[Katariñe Elizegi]] | [[Donostia]] | 1889-04-06 | [[Lizarra]] | 1963-11-19 | [[Ficheiro:Katalina Eleizegi Maiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q12261379|Q12261379]] | [[Katixa Agirre]] | [[Vitoria]] | 1981-10-27 | | | [[Ficheiro:Katixa Agirre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q12261594|Q12261594]] | [[Kontsuelo Agirrebarrena]] | [[Lizartza]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q12261601|Q12261601]] | [[Kontxu Odriozola]] | [[Azpeitia]] | 1945-07-07 | [[Donostia]] | 2016-02-05 | [[Ficheiro:Kontxu Odriozola. Aktorea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q12261776|Q12261776]] | [[Labrit (cantante)]] | [[Usurbil]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q12261913|Q12261913]] | [[Larraitz Ugarte]] | [[Oñati]] | 1976 | | | [[Ficheiro:LarraitzUgarte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q12262017|Q12262017]] | [[Laura Garrido Knörr]] | [[Vitoria]] | 1970-12-25 | | | [[Ficheiro:Laura Garrido 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q12262121|Q12262121]] | [[Leire Bilbao]] | [[Ondarroa]] | 1978-07-27 | | | [[Ficheiro:Leire Bilbao (Aitor Unamuno).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q12262122|Q12262122]] | [[Leire Ortueta]] | [[Leioa]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q12262124|Q12262124]] | [[Leire Salaberria Urdanpilleta]] | [[Andoain]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q12262299|Q12262299]] | [[Lide Olaeta Torrezuri]] | [[Gernika-Lumo]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q12262302|Q12262302]] | [[Lierni Fresnedo]] | [[Pasai San Pedro]] | 1961-09-25 | | | |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q12262568|Q12262568]] | [[Loli Astoreka]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1958-07-06 | | | [[Ficheiro:Loli Astoreka 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q12262586|Q12262586]] | [[Lore Erriondo]] | [[Errenteria]] | 1960-02-22 | | | [[Ficheiro:Lore Erriondo HikHasi2012.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q12262619|Q12262619]] | [[Lou Olangua]] | [[Zarautz]] | 1960-12-15 | | 2013-01-12 | |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q12262637|Q12262637]] | [[Lourdes Auzmendi]] | [[Ataun]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Lourdes Auzmendi sailburuordea 2011n.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q12262638|Q12262638]] | [[Lourdes Olaeta]] | [[Gernika-Lumo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q12262640|Q12262640]] | [[Lourdes Unzueta]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1956-02-11 | | | [[Ficheiro:Lourdes Unzueta Zamalloa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q12262707|Q12262707]] | [[Luisa Etxenike Urbistondo]] | [[Donostia]] | 1957-07-10 | | | [[Ficheiro:Luisa Etxenike 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q12262742|Q12262742]] | [[Lutxi Mancisidor]] | [[Zumaia]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q12262748|Q12262748]] | [[Luzia Urigoitia]] | [[Otxandio]] | 1959-06-02 | [[Pasaia]] | 1987-07-23 | [[Ficheiro:Luzia Urigoitia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q12262752|Q12262752]] | [[Lydia Brancas]] | [[Bilbao]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q12262821|Q12262821]] | [[Maddalen Iriarte]] | [[Donostia]] | 1963-01-23 | | | [[Ficheiro:Maddalen Iriarte 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q12262838|Q12262838]] | [[Magie Alvarez]] | [[Zarautz]] | 1983 | [[Iemen]] | 2007-07-02 | |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q12262851|Q12262851]] | [[Maider Egues]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1974-11-08 | | | [[Ficheiro:Maider Egues.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q12262854|Q12262854]] | [[Maider Garcia de Vicuña Quintana]] | [[Agurain]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q12262873|Q12262873]] | [[Maite Agirre]] | [[Zarautz]] | 1955-09-16 | | | [[Ficheiro:Maite Agirre - Morka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q12262875|Q12262875]] | [[Maite Aristegi]] | [[Bergara]] | 1962-10-03 | | | [[Ficheiro:Maite Aristegi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q12262876|Q12262876]] | [[Maite Arrese]] | [[Beasain]] | 1967-08-26 | | | |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q12262877|Q12262877]] | [[Maite Arruabarrena]] | [[Errenteria]] | 1964-06-25 | | | [[Ficheiro:Urretxu- JHS4455 (50204787868) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q12262878|Q12262878]] | [[Maite Aurrekoetxea]] | [[Bilbao]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Municipal Conservatory of Music of Bilbao (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q12262879|Q12262879]] | [[Maite Artola]] | [[Ibarra]] | 1972-09-13 | | | [[Ficheiro:Maite Artola 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q12262880|Q12262880]] | [[Maite Bastos]] | [[Orio]] | 1954-01-13 | | | |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q12262882|Q12262882]] | [[Maite Gonzalez Esnal]] | [[Donostia]] | 1943-09-12 | | | |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q12262883|Q12262883]] | [[Maite Idirin]] | [[Ugao-Miraballes]] | 1943-07-12 | [[Anglet]] | 2024-01-20 | [[Ficheiro:Martin Orbe eta Maite Idirin ohorezko euskaltzainak.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q12262885|Q12262885]] | [[Maitena Salinas]] | [[Beasain]] | 1980-02-04 | | | [[Ficheiro:Maitena Salinas 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q12262911|Q12262911]] | [[Maleni San Vicente]] | [[Barakaldo]] | 1969 | [[Castro Urdiales]] | 2020-12-13 | |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q12263026|Q12263026]] | [[Margarita Telleria]] | [[Gabiria]] | 1905-06-29 | [[Beasain]] | 2009-07-02 | |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q12263032|Q12263032]] | [[Mari Aiestaran]] | [[Donostia]] | 1948-11-24 | | | |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q12263034|Q12263034]] | [[Mari Carmen López de Okariz]] | [[Vitoria]] | 1957-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q12263035|Q12263035]] | [[Mari Carmen Gallastegi]] | [[Bergara]] | 1945 | | | [[Ficheiro:Mari Carmen Gallastegi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q12263037|Q12263037]] | [[Mari Jose Kerejeta]] | [[Zegama]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q12263039|Q12263039]] | [[Mari Jose Olaziregi]] | [[Donostia]] | 1963-04-06 | | | [[Ficheiro:Mari Jose Olaziregi irakasle eta kritikaria 2011n.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q12263040|Q12263040]] | [[Mari Karmen Garmendia]] | [[Ormaiztegi]] | 1947-06-09 | | | [[Ficheiro:MariKarmenGarmendia1999Egunkariarenhemeroteka (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q12263042|Q12263042]] | [[María Ángela Tellería]] | [[Elgeta]] | 1799 | [[Rosal de la Frontera]] | 1864 | |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q12263045|Q12263045]] | [[Maria Dolores Agirre]] | [[Errezil]] | 1903-06-08 | [[Donostia]] | 1997-07-26 | [[Ficheiro:Maria Dolores Agirre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q12263048|Q12263048]] | [[Maria J. Esteban]] | [[Alonsotegi]] | 1956-04-06 | | | [[Ficheiro:Maria Jesus Esteban.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q12263049|Q12263049]] | [[Maria Jose Azurmendi]] | [[Donostia]] | 1944 | | | [[Ficheiro:Mari Jose Azurmendi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q12263051|Q12263051]] | [[María López]] | [[Getxo]] | 1984-07-12 | | | [[Ficheiro:María López Rio2016b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q12263052|Q12263052]] | [[Maria Lazkanokoa]] | [[Lazkao]] | 1593 | | 1664 | [[Ficheiro:1.irudia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q12263058|Q12263058]] | [[Maria Magunazelaia]] | [[Ermua]] | 1904-08-18 | [[Arganda del Rey]] | 2000-09-18 | [[Ficheiro:Maria Magunazelaia txirrindularia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q12263077|Q12263077]] | [[Maribel Vaquero]] | [[Urnieta]] | 1970-05-26 | | | [[Ficheiro:Maribel Vaquero 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q12263081|Q12263081]] | [[Marien Martínez]] | [[Barakaldo]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q12263084|Q12263084]] | [[Marije Fullaondo]] | [[Getxo]] | 1964-12-02 | | | [[Ficheiro:Marije Fullaondo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q12263087|Q12263087]] | [[Marina Arruti]] | [[Donostia]] | 1972-05-23 | | | |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q12263089|Q12263089]] | [[Marina Mendieta]] | [[Barakaldo]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q12263207|Q12263207]] | [[María Jesús Cava]] | [[Bilbao]] | 1949-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q12263211|Q12263211]] | [[María Kutz]] | [[Donostia]] | 1954-07-13 | | | |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q12263212|Q12263212]] | [[María Milagros Rivera Garretas]] | [[Bilbao]] | 1947-11-26 | | | |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q12263218|Q12263218]] | [[María del Pilar Acedo y Sarriá]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1784-03-10<br/>1784 | [[Carresse-Cassaber]] | 1869-02-27 | |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q12263240|Q12263240]] | [[Matxalen Ziarsolo]] | [[Ermua]] | 1982-02-01 | | | [[Ficheiro:Matxalen Ziarsolo. Eskubaloi jokalaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q12263266|Q12263266]] | [[Maurizia Aldeiturriaga]] | [[Zeberio]] | 1904-09-22 | [[Artea]] | 1988-05-19 | [[Ficheiro:Maurizia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q12263455|Q12263455]] | [[Mertxe Agúndez]] | [[Bilbao]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q12263457|Q12263457]] | [[Mercedes Maroto-Valer]] | [[Vitoria]] | 1971-11-30 | | | [[Ficheiro:Mercedes Maroto-Valer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q12263472|Q12263472]] | [[Mertxe Aizpurua]] | [[Usurbil]] | 1960-01-08 | | | [[Ficheiro:GC MERTXE AIZPURUA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q12263473|Q12263473]] | [[Mertxe Gil]] | [[Bilbao]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q12263643|Q12263643]] | [[Mikela Elizegi]] | [[Asteasu]] | 1869-08-19 | [[Donostia]] | 1967 | [[Ficheiro:Mikaela elizegi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q12263688|Q12263688]] | [[Mirari Garcia de Cortazar]] | [[Donostia]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q12263689|Q12263689]] | [[Mireia Gabilondo]] | [[Bergara]] | 1964-04-27 | | | [[Ficheiro:Mireia Gabilondo aktoresa eta zuzendaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q12263690|Q12263690]] | [[Miren Agur Meabe]] | [[Lekeitio]] | 1962-10-07 | | | [[Ficheiro:Miren Agur Meabe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q12263691|Q12263691]] | [[Miren Aranburu]] | [[Lazkao]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q12263692|Q12263692]] | [[Miren Amuriza]] | [[Berriz]] | 1990-03-01 | | | [[Ficheiro:Miren Amuriza Plaza (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q12263693|Q12263693]] | [[Miren Arantzazu Goñi]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1925-02-24 | [[Bergara]] | 2017-01-13 | |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q12263695|Q12263695]] | [[Miren Artetxe Sarasola]] | [[Lasarte-Oria]] | 1985-06-06 | | | [[Ficheiro:Miren Artetxe. Bertsolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q12263697|Q12263697]] | [[Miren Gaztañaga]] | [[Irún]] | 1979-08-03 | | | [[Ficheiro:Miren Gaztañaga 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q12263699|Q12263699]] | [[Miren Gezala]] | [[Lezo]] | 1912-11-10 | [[Oiartzun]] | 2003-04-15 | [[Ficheiro:Miren Gezala1942.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q12263700|Q12263700]] | [[Miren Gojenola]] | [[Lekeitio]] | 1968-02-08 | | | |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q12263705|Q12263705]] | [[Miren Urkiola]] | [[Ziortza-Bolibar]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q12263707|Q12263707]] | [[Miriam Bravo]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1974-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q12263709|Q12263709]] | [[Miriam Imaz]] | [[Zarautz]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q12263711|Q12263711]] | [[Miriam Okariz]] | [[Bilbao]] | 1968-12-06 | | | |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q12264678|Q12264678]] | [[Nagore Aranburu]] | [[Azpeitia]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Nagore Aranburu 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q12264681|Q12264681]] | [[Nagore Tolosa]] | [[Berastegi]] | 1982-06-12 | | | [[Ficheiro:Nagore Tolosa, 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q12264718|Q12264718]] | [[Naroa Intxausti]] | [[Bilbao]] | 1981-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q12264719|Q12264719]] | [[Naroa Iturri]] | [[Hernani]] | 1976-10-08 | | | [[Ficheiro:Naroa Iturri KZK Atorrasagasti iturri (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q12264723|Q12264723]] | [[Natalia Rojo Solana]] | [[Vitoria]] | 1977-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q12264730|Q12264730]] | [[Naty Altuna]] | [[Donostia]] | 1915 | | | |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q12264757|Q12264757]] | [[Nekane Erauskin]] | [[Arama]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Nekane Erauskin 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q12264758|Q12264758]] | [[Nekane Lasarte]] | [[Donostia]] | 1930s | | | |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q12264759|Q12264759]] | [[Nekane Perez]] | [[Barakaldo]] | 1968-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q12264791|Q12264791]] | [[Nerea Alias]] | [[Anoeta]] | 1984-01-02 | | | [[Ficheiro:Nerea Alias 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q12264792|Q12264792]] | [[Nerea Elustondo]] | [[Legazpi]] | 1981-09-15 | | | [[Ficheiro:Nerea Elustondo. Bertsolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q12264793|Q12264793]] | [[Nerea Antia]] | [[Vitoria]] | | | | |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q12264794|Q12264794]] | [[Nerea Gálvez]] | [[Bilbao]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q12264795|Q12264795]] | [[Nerea Sancho]] | [[Donostia]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Nerea Sancho 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q12264796|Q12264796]] | [[Nerea Txapartegi]] | [[Donostia]] | 1961-09-28 | | | [[Ficheiro:NEREA TXAPARTEGI.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q12264862|Q12264862]] | [[Nikolasa Atxika-Allende]] | [[Mundaka]] | 1873-04-19 | | 1951-03-19 | [[Ficheiro:Nikolasa Atxika-Allende Iturri (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q12264899|Q12264899]] | [[Nora Galparsoro Larraza]] | [[Donostia]] | 1986-10-02 | | | [[Ficheiro:Nora galparsoro kurdistan 2013 001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q12264953|Q12264953]] | [[Nuria Lopez de Guereñu]] | [[Éibar|Eibar]] | 1969-09-27 | | | [[Ficheiro:Foto Nuria.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q12265027|Q12265027]] | [[Oihana Alkorta]] | [[Getaria]] | 1977-11-14 | [[Orio]] | 2007-05-17 | |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q12265028|Q12265028]] | [[Oihana Bartra]] | [[Bilbao]] | 1984-01-06 | | | [[Ficheiro:Oihana Bartra, 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q12265029|Q12265029]] | [[Oihana Maritorena]] | [[Donostia]] | 1984-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q12265030|Q12265030]] | [[Oihane Enbeita]] | [[Gernika-Lumo]] | 1978-10-24 | | | |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q12265032|Q12265032]] | [[Oihane Perea]] | [[Vitoria]] | 1977-12-20 | | | [[Ficheiro:Oihane Perea Gasteizen 2009-8-5.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q12265095|Q12265095]] | [[Olatz Muñoz]] | [[Hondarribia]] | | | | |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q12265096|Q12265096]] | [[Olatz Zugasti]] | [[Hernani]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Olatz Zugasti 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q12265186|Q12265186]] | [[Onintza Lasa]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1972-10-18 | | | |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q12265979|Q12265979]] | [[Pilar Iparragirre]] | [[Idiazabal]] | 1951 | | 2022-11-29 | [[Ficheiro:Pilar Iparragirre Lazkano.webp|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q12265980|Q12265980]] | [[Pilar Prieto Rubio]] | [[Bilbao]] | 1903-11-29 | [[Palencia]] | 2015-01-27 | |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q12265981|Q12265981]] | [[Pilar de Zubiaurre]] | [[Garai]] | 1884-07-24 | [[Cidade de México]] | 1970-06-24 | [[Ficheiro:Pilar Zubiaurre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q12266110|Q12266110]] | [[Polixene Trabudua]] | [[Sondika]] | 1912-09-23 | [[Zeberio]] | 2004-04-03 | [[Ficheiro:Polixene Trabudua eta Haydee Agirre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q12266487|Q12266487]] | [[Rebeka Ubera Aranzeta]] | [[Elgeta]] | 1972-01-19 | | | [[Ficheiro:Rebeka Ubera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q12266639|Q12266639]] | [[Robustiana Mujika Egaña]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1888-05-24 | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1981-09-16 | [[Ficheiro:Tene Mujika.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q12266675|Q12266675]] | [[Rosa Valverde]] | [[Donostia]] | 1953-02-14 | [[Ascain]] | 2015-02-14 | |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q12266679|Q12266679]] | [[Rosario Artola]] | [[Donostia]] | 1869-05-07 | [[Donostia]] | 1950-01-05 | [[Ficheiro:Thun thun 1894 06 02 rosario artola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q12266699|Q12266699]] | [[Rufina Azkue]] | [[Aizarna]] | 1898 | [[Azkoitia]] | 1972-02-11 | |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q12266735|Q12266735]] | [[Sabin Irizar]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1923-03-08 | | 1995 | |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q12266771|Q12266771]] | [[Saioa Garin]] | [[Legorreta]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Saioa Garin 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q12267072|Q12267072]] | [[Sara Carracelas García]] | [[Donostia]] | 1981-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q12267073|Q12267073]] | [[Sara Soto Gabiola]] | [[Gorliz]] | 1941-03-21 | [[Irún]] | 1999-06-28 | [[Ficheiro:Sara Soto Gabiola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q12267074|Q12267074]] | [[Sara Cozar]] | [[Ordizia]] | 1980-08-12 | | | [[Ficheiro:Sara Cozar antzezlea 2012an.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q12267100|Q12267100]] | [[Saroi Jauregi]] | [[Zaldibia]] | 1978-05-31 | | | [[Ficheiro:Saroi Jaruegi 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q12267374|Q12267374]] | [[Sheila Hernández]] | [[Barakaldo]] | 1985-10-10 | | | |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q12267518|Q12267518]] | [[Sonia Gonzalez]] | [[Barakaldo]] | 1977-10-18 | | | [[Ficheiro:Sonia Gonzalez 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q12267536|Q12267536]] | [[Sorne Unzueta]] | [[Bilbao]] | 1900-11-27 | [[Urduliz]] | 2005-01-13 | |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q12267762|Q12267762]] | [[Susana Corcuera Leunda]] | [[Donostia]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q12267763|Q12267763]] | [[Susana Fraile]] | [[Zumarraga]] | 1978-07-04 | | | |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q12267846|Q12267846]] | [[Tatus Fombellida]] | [[Errenteria]] | 1946-12-29 | | | |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q12267896|Q12267896]] | [[Tere Irastortza]] | [[Zaldibia]] | 1961-02-23 | | | [[Ficheiro:Tere Irastortza (F.M.).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q12267898|Q12267898]] | [[Teresa Ahedo]] | [[Karrantza Harana|Karrantza]] | 1941-05-23 | | | |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q12267899|Q12267899]] | [[Teresa Calo]] | [[Donostia]] | 1955-04-24 | | | [[Ficheiro:Teresa Calo Fontán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q12267901|Q12267901]] | [[Teresa Lopez de Munain]] | [[Bilbao]] | 1963-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q12267903|Q12267903]] | [[Teresa Mendizabal]] | [[Vitoria]] | 1940-09-22 | [[Madrid]] | 2022-08-19 | [[Ficheiro:Teresa Mendizabal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q12267904|Q12267904]] | [[Teresa del Valle]] | [[Donostia]] | 1937-04-01 | | 2025-04-08 | [[Ficheiro:Teresa del Valle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q12268465|Q12268465]] | [[UGA]] | [[Urretxu]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q12268791|Q12268791]] | [[Uxue Alberdi]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1984-03-18 | | | [[Ficheiro:Uxue Alberdi (Conny Beyreuther).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q12268792|Q12268792]] | [[Uxue Apaolaza]] | [[Hernani]] | 1981-04-20 | | | [[Ficheiro:Uxue Apaolaza 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q12269106|Q12269106]] | [[Yannick Vergara]] | [[Barakaldo]] | 1983-05-23 | | | |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q12269120|Q12269120]] | [[Yolanda Arrieta]] | [[Etxebarria]] | 1963-07-06 | | | [[Ficheiro:Yolanda Arrieta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q12269504|Q12269504]] | [[Zuriñe Fernández Gerenabarrena]] | [[Vitoria]] | 1965-11-28<br/>1965 | | | |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q12383840|Q12383840]] | [[Sofía Martínez]] | [[Vitoria]] | 1965-10-25 | | | [[Ficheiro:Sofía Martínez Ramírez.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q12384285|Q12384285]] | [[Beatriz Mato]] | [[Barakaldo]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Beatriz Mato Otero, conselleira de Medio Ambiente e Ordenación do Territorio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q12384297|Q12384297]] | [[Begoña Muñoz]] | [[Barakaldo]] | 1961 | [[Ourense]] | 2010-04-17 | |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q12388716|Q12388716]] | [[Maria Antonia Mazarredo]] | [[Bergara]] | 1757-08-24 | | 19th century | [[Ficheiro:María Antonia Moyua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q12392604|Q12392604]] | [[Maite Dono]] | [[Vitoria]] | 1969-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q12400643|Q12400643]] | [[Sonia Castiñeiras]] | [[Bilbao]] | 1976-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q13847535|Q13847535]] | [[Teresita Barajuen]] | [[Foronda]] | 1907-09-16 | | 2013-06-12 | |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q13897851|Q13897851]] | [[Idoia Agirre]] | [[Legazpi]] | 1993-03-31 | | | |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q14015352|Q14015352]] | [[Josune Irabien Marigorta]] | [[Amurrio]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Josune Irabien Marigorta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q14015588|Q14015588]] | [[María Natividad López de Munain Alzola]] | [[Burgelu|Elburgo]] | 1960-09-01 | | | [[Ficheiro:Nati lopez de munain tokikom Alea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q14083462|Q14083462]] | [[Ana Maria Carrere Zabala]] | [[Errenteria]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q14083659|Q14083659]] | [[Oihana Amundarain Zubillaga]] | [[Villabona-Amasa]] | 1980-12-06 | | | [[Ficheiro:Oihana Amundarain Zubillaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q14083867|Q14083867]] | [[Zelai Amenabarro Goikoetxea]] | [[Legorreta]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q14083873|Q14083873]] | [[Ainhoa Zabalo Loyarte]] | [[Lezo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q14083896|Q14083896]] | [[Aiora Pérez de San Román Uría]] | [[Oiartzun]] | 1978-09-27 | | | [[Ficheiro:Aiora Perez de San Roman Uria.alkatetzan2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q14083910|Q14083910]] | [[Izaro Elorza Arregi]] | [[Oñati]] | 1983-10-28 | | | [[Ficheiro:Izaro elorza tokikom.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q14083934|Q14083934]] | [[Anuska Esnal Oliden]] | [[Orio]] | 1980-12-01 | | | [[Ficheiro:Anuska Esnal Orioko alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q14083961|Q14083961]] | [[Hiart Arluciaga Ariznabarreta]] | [[Soraluze]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q14111958|Q14111958]] | [[María del Mar Vaquero Periánez]] | [[Donostia]] | 1970-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q14131842|Q14131842]] | [[Rosa Maria Elizburu Oyanguren]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1958-04-05 | | | [[Ficheiro:Rosa Elizburu eta David Cobos (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q14132008|Q14132008]] | [[Idurre Bideguren Gabantxo]] | [[Bermeo]] | 1979-07-26 | | | [[Ficheiro:Idurre Bideguren Bermeoko alkatea2 tokikom.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q14132158|Q14132158]] | [[Aitziber Irigoras Alberdi]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1973-09-09 | | | [[Ficheiro:Aitziber idigoras Anboto.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q14132223|Q14132223]] | [[Ana Otadui]] | [[Elorrio]] | 1976-05-10<br/>1976 | | | [[Ficheiro:Ana Otadui.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q14132872|Q14132872]] | [[Mari Carmen Urbieta Gonzalez]] | [[Valle de Trápaga|Valle de Trápaga-Trapagaran]] | 1955-07-19 | | | |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q14132893|Q14132893]] | [[Maitane Larrauri Fraile]] | [[Lekeitio]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Maitane-Larrauri-Hitz Lea Artibai.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q14132914|Q14132914]] | [[Saioa Elejabarrieta]] | [[Lemoa]] | 1983-05-19 | | | [[Ficheiro:Saioa Elejabarrieta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q14133327|Q14133327]] | [[Miren Argia Ituarte Arkotxa]] | [[Ondarroa]] | 1961-08-29 | | | [[Ficheiro:Argia Ituarte alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q14133507|Q14133507]] | [[Saioa Villanueva Zarandona]] | [[Sopelana]] | 1981-01-03 | | | [[Ficheiro:Saioa Villanueva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q15059450|Q15059450]] | [[Blanca García Manzanares]] | [[Vitoria]] | 1946-06-25 | | | |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q15122797|Q15122797]] | [[Itziar Nogeras]] | [[Donostia]] | 1966-01-19 | | | [[Ficheiro:Itziar nogeras 001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q15407274|Q15407274]] | [[Simone Volterra]] | [[Bilbao]] | 1898-10-26 | [[Ramatuelle]] | 1989-06-26 | |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q15407369|Q15407369]] | [[Josefa Gassier]] | [[Bilbao]] | 1821-05-13 | [[Madrid]] | 1866-11-08<br/>1870-11-08 | |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q15714831|Q15714831]] | [[Mercedes Luzuriaga]] | [[Lemoiz]] | 1927-11-16 | [[Bilbao]] | 2023-07-11 | |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q15964868|Q15964868]] | [[Elena Lazkano]] | [[Donostia]] | 1969-09-26 | | | [[Ficheiro:Zientzia Club Elena2.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q16196746|Q16196746]] | [[Amaia Ugartamendía]] | [[Errenteria]] | 1966-06-09 | | | |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q16201039|Q16201039]] | [[Arancha González Laya|Q16201039]] | [[Donostia]] | 1969-05-22 | | | [[Ficheiro:Arancha Gonzalez By Clement Gibon HS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q16209327|Q16209327]] | [[Mireia Epelde]] | [[Azpeitia]] | 1985-10-29 | | | [[Ficheiro:Mireia Epelde. Txirrindularia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q16227479|Q16227479]] | [[Ane Santesteban]] | [[Errenteria]] | 1990-12-12 | | | [[Ficheiro:Ane Santesteban - 2018 UEC European Road Cycling Championships (Women's road race).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q16269293|Q16269293]] | [[Ana Toledo]] | [[Antzuola]] | 1954-04-03 | | | |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q16301934|Q16301934]] | [[Paula Orive]] | [[Vitoria]] | 1982-11-29 | | | [[Ficheiro:Paula Orive 01.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q16516165|Q16516165]] | [[Ane Rodriguez Armendaritz]] | [[Hernani]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q16516236|Q16516236]] | [[Arantxa Kaltzada]] | [[Donostia]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q16516666|Q16516666]] | [[Blanca Gomez de Segura]] | [[Zeanuri]] | 1952-09-13 | | | [[Ficheiro:Blanka Gómez de Segura.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q16516768|Q16516768]] | [[Cecilia Sarasola]] | [[Donostia]] | 1949 | | | [[Ficheiro:CeciliaSarasola84.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q16516960|Q16516960]] | [[Ekhiñe Egiguren]] | [[Donostia]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q16516983|Q16516983]] | [[Elena Ibarbia]] | [[Donostia]] | 1994-12-19 | | | |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q16517239|Q16517239]] | [[Feliciana Uribe Orbe]] | [[Muxika]] | 1893-03-08 | [[Paterna]] | 1936-11-24 | |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q16517285|Q16517285]] | [[Francisca Ametzua]] | [[Abadiño]] | 1881-03-09 | [[Valencia]] | 1936-08-19 | |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q16517328|Q16517328]] | [[Garbiñe Saez]] | [[Amurrio]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Garbiñe saez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q16517694|Q16517694]] | [[Iratxe Esnaola Aldanondo]] | [[Donostia]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q16517697|Q16517697]] | [[Iratxe Esnaola Arribillaga]] | [[Zarautz]] | 1981-05-07 | | | [[Ficheiro:Arg2 iratxe txikia.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q16517712|Q16517712]] | [[Irune Berasaluze Lazkano]] | [[Mendaro]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Irune Berasaluze.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q16517743|Q16517743]] | [[Itxaso Araque]] | [[Donostia]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 757 | [[:d:Q16517996|Q16517996]] | [[Kattalin Ansorena]] | [[Donostia]] | 1986-04-22 | | | [[Ficheiro:Txirrimirrietatxiribiton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 758 | [[:d:Q16518059|Q16518059]] | [[Koro Garmendia Galbete]] | [[Donostia]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 759 | [[:d:Q16518232|Q16518232]] | [[Lorea Agirre]] | [[Beasain]] | 1968-05-30 | | | [[Ficheiro:Lorea Agirre full.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 760 | [[:d:Q16518239|Q16518239]] | [[Lourdes Otaegi]] | [[Beizama]] | 1959-01-30 | | | |- | style='text-align:right'| 761 | [[:d:Q16518307|Q16518307]] | [[Maribel Castello]] | [[Irún]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 762 | [[:d:Q16518330|Q16518330]] | [[María Consuelo Cuñado]] | [[Bilbao]] | 1884-01-02 | [[Paterna]] | 1936-11-24 | |- | style='text-align:right'| 763 | [[:d:Q16518360|Q16518360]] | [[Mertxe Rodriguez]] | [[Lasarte-Oria]] | 1968-09-10 | | | [[Ficheiro:Marimotots, Mertxe Rodriguez (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 764 | [[:d:Q16518383|Q16518383]] | [[Miriam Gómez]] | [[Donostia]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 765 | [[:d:Q16518392|Q16518392]] | [[Monika Lekunberri]] | [[Galdakao]] | 1910-05-05 | [[Galdakao]] | 1987-04-14 | [[Ficheiro:Monika Lekunberri.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 766 | [[:d:Q16518442|Q16518442]] | [[Nagore Osoro]] | [[Ondarroa]] | 1994-05-18 | | | [[Ficheiro:Nagore 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 767 | [[:d:Q16518445|Q16518445]] | [[Nahikari García]] | [[Urnieta]] | 1997-03-10 | | | [[Ficheiro:Nahikari García 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 768 | [[:d:Q16518524|Q16518524]] | [[Olatz Aldalur]] | [[Ibarra]] | 1992-05-28 | | | [[Ficheiro:Estropadakfemale.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 769 | [[:d:Q16518786|Q16518786]] | [[Rosa Zarra]] | [[Donostia]] | 20th century | | 1995-06-30 | |- | style='text-align:right'| 770 | [[:d:Q16518797|Q16518797]] | [[Sabina de la Cruz]] | [[Sestao]] | 1929 | [[Hospital Santa Marina]] | 2020-11-27 | |- | style='text-align:right'| 771 | [[:d:Q16519108|Q16519108]] | [[Txaro Arteaga]] | [[Donostia]] | 1944-05-10 | | | [[Ficheiro:Txaro Arteaga 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 772 | [[:d:Q16519192|Q16519192]] | [[Urtza Alkorta]] | [[Ondarroa]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Urtza Alkorta atxilotu aurretik.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 773 | [[:d:Q16537013|Q16537013]] | [[Beatriz Nogales]] | [[Vitoria]] | 1983-03-03 | | | [[Ficheiro:Beatriz Nogales 01.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 774 | [[:d:Q16538008|Q16538008]] | [[Blanca Vidal]] | [[Bilbao]] | 1882-03-03<br/>1882-03-04 | [[Buenos Aires]] | 1962-09-08 | [[Ficheiro:Blanca Vidal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 775 | [[:d:Q16565426|Q16565426]] | [[Eva Rey]] | [[Donostia]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Eva Rey.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 776 | [[:d:Q16601520|Q16601520]] | [[María Teresa Tellería]] | [[Bilbao]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 777 | [[:d:Q16610667|Q16610667]] | [[Naiara Gómez]] | [[Getxo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 778 | [[:d:Q16735459|Q16735459]] | [[Covadonga O'Shea]] | [[Getxo]] | 1938-04-29 | | | [[Ficheiro:COShea2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 779 | [[:d:Q17156022|Q17156022]] | [[Sister M. Teresalina Joaquina FMM]] | [[Sondika]] | 1918-07-13 | [[St. Joseph's Catholic Church]] | 1947-10-27 | |- | style='text-align:right'| 780 | [[:d:Q17327626|Q17327626]] | [[Yoana Aramberri]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1977-04-23 | | | |- | style='text-align:right'| 781 | [[:d:Q17364199|Q17364199]] | [[Ascension Badiola]] | [[Bilbao]] | 1961-04-01 | | | [[Ficheiro:Ascensión Badiola. Idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 782 | [[:d:Q17388566|Q17388566]] | [[María del Carmen Merino]] | [[Donostia]] | 1919-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 783 | [[:d:Q17590417|Q17590417]] | [[Pilar Zabala Aguirre]] | [[Legazpi]] | 1951-10-13 | | | [[Ficheiro:Pilar Zabala Aguirre (2005; cropped 2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 784 | [[:d:Q17620954|Q17620954]] | [[Ana María Vidal-Abarca]] | [[Vitoria]] | 1938-05-10 | [[Madrid]] | 2015-06-15 | |- | style='text-align:right'| 785 | [[:d:Q17622557|Q17622557]] | [[Miren Lazkano]] | [[Donostia]] | 1997-06-16 | | | [[Ficheiro:Miren Lazkano (ESP) 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 786 | [[:d:Q17630523|Q17630523]] | [[Sonsoles Álvarez de Toledo]] | [[Laudio]] | 1932-09-14 | | | |- | style='text-align:right'| 787 | [[:d:Q17632063|Q17632063]] | [[Fariba Sheikhan]] | [[Gernika-Lumo]] | 1988-03-07 | | | |- | style='text-align:right'| 788 | [[:d:Q17634980|Q17634980]] | [[Irati Goikoetxea]] | [[Donostia]] | 1986-04-10 | | | [[Ficheiro:2ª Copa de España de Slalom Olímpico 49.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 789 | [[:d:Q17987545|Q17987545]] | [[Irene San Sebastián]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1990-02-21 | | | |- | style='text-align:right'| 790 | [[:d:Q18170653|Q18170653]] | [[Lourdes Oyarbide]] | [[Egino]] | 1994-04-08 | | | [[Ficheiro:OYARBIDE Lourdes - Présentation TCFIA 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 791 | [[:d:Q18643823|Q18643823]] | [[Benita Asas]] | [[Donostia]] | 1873-03-04 | [[Bilbao]] | 1968-04-21 | [[Ficheiro:Benita Asas Manterola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 792 | [[:d:Q18645679|Q18645679]] | [[Blanca de Silos]] | [[Vitoria]] | 1914-08-03 | [[Segovia]] | 2002-09-13 | [[Ficheiro:Blanca de Silos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 793 | [[:d:Q18817043|Q18817043]] | [[María Teresa Sesé]] | [[Donostia]] | 1917-10-04 | | 2019 | [[Ficheiro:María Teresa Sesé Lazcano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 794 | [[:d:Q18920495|Q18920495]] | [[Clara Azurmendi]] | [[Donostia]] | 1998-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 795 | [[:d:Q18980531|Q18980531]] | [[Alejandra Argüelles Toral y Hevia]] | [[Irún]] | 1845-09-20 | [[Valencia]] | 1860-04-05 | |- | style='text-align:right'| 796 | [[:d:Q19320631|Q19320631]] | [[Esperanza Zabala]] | [[Éibar|Eibar]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 797 | [[:d:Q19605337|Q19605337]] | [[Arantzazu Azpiroz]] | [[Berastegi]] | 1981-09-01 | | | |- | style='text-align:right'| 798 | [[:d:Q19617309|Q19617309]] | [[Teresa de Escoriaza]] | [[Donostia]] | 1891-12-07 | [[Donostia]] | 1968-07-18 | [[Ficheiro:Teresa Eskoriatza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 799 | [[:d:Q19661932|Q19661932]] | [[Eider Merino]] | [[Balmaseda]] | 1994-08-02 | | | [[Ficheiro:2021 WK Vlaanderen 082 Eider Merino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 800 | [[:d:Q19766141|Q19766141]] | [[Myriam Gorospe]] | [[Donostia]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 801 | [[:d:Q19766168|Q19766168]] | [[Carmen Mijangos Ugarte]] | [[Bilbao]] | 1949 | | | [[Ficheiro:CARMEN MIJANGOS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 802 | [[:d:Q19788720|Q19788720]] | [[Miriam Cabeza]] | [[Donostia]] | 1984-01-08 | | | [[Ficheiro:19042-miriam+cabeza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 803 | [[:d:Q19832686|Q19832686]] | [[Leire Iglesias Santiago]] | [[Hondarribia]] | 1978-05-26 | | | [[Ficheiro:Leire Iglesias Santiago.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 804 | [[:d:Q19863280|Q19863280]] | [[Ixone Sádaba]] | [[Bilbao]] | 1977-04-17 | | | |- | style='text-align:right'| 805 | [[:d:Q19929982|Q19929982]] | [[Carmen Muñoz López]] | [[Barakaldo]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Carmen Muñoz 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 806 | [[:d:Q19942952|Q19942952]] | [[Olatz Agorria]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1996-12-21 | | | [[Ficheiro:OlatzAgorria tokikom Anboto.org 20140709 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 807 | [[:d:Q19947829|Q19947829]] | [[Ane Aseginolaza]] | [[Idiazabal]] | 1950-11-03 | | | [[Ficheiro:Ane Aseginolaza. Bikoizlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 808 | [[:d:Q19947865|Q19947865]] | [[Alaitz Eguren]] | [[Donostia]] | 1979-06-11 | | | |- | style='text-align:right'| 809 | [[:d:Q19947921|Q19947921]] | [[Ana Gisasola]] | [[Zumarraga]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 810 | [[:d:Q19947975|Q19947975]] | [[Loinaz Jauregi]] | [[Beasain]] | 1962-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 811 | [[:d:Q19948033|Q19948033]] | [[Iraitz Lizarraga]] | [[Zizurkil]] | 1979-12-16 | | | |- | style='text-align:right'| 812 | [[:d:Q19948054|Q19948054]] | [[Arantxa Moñux]] | [[Donostia]] | 1957-04-23 | | | |- | style='text-align:right'| 813 | [[:d:Q19948123|Q19948123]] | [[Nekane Sarobe]] | [[Donostia]] | 1953-02-05 | | | |- | style='text-align:right'| 814 | [[:d:Q19948149|Q19948149]] | [[Leire Ucha]] | [[Bilbao]] | 1975-07-26 | | | |- | style='text-align:right'| 815 | [[:d:Q20003213|Q20003213]] | [[Idoia Montón Gorostegui]] | [[Donostia]] | 1969-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 816 | [[:d:Q20015764|Q20015764]] | [[Felisa Martín Bravo]] | [[Donostia]] | 1898-06-11 | [[Madrid]] | 1979-10-29 | [[Ficheiro:Felisa Martin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 817 | [[:d:Q20016563|Q20016563]] | [[Maribel Salas]] | [[Barakaldo]] | 1965-05-29 | | | [[Ficheiro:Maribel Salas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 818 | [[:d:Q20017195|Q20017195]] | [[María Luisa Oyarzábal Fernández]] | [[Biscaia]] | 1933-11-20 | [[Bilbao]] | 2022-09-19 | |- | style='text-align:right'| 819 | [[:d:Q20087544|Q20087544]] | [[Amaia del Campo]] | [[Barakaldo]] | 1966-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 820 | [[:d:Q20100866|Q20100866]] | [[La Goya]] | [[Bilbao]] | 1891 | [[Madrid]] | 1950-06-04 | [[Ficheiro:La Goya 01.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 821 | [[:d:Q20160414|Q20160414]] | [[Arantza Mendizábal]] | [[Mundaka]] | 1950-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 822 | [[:d:Q20201434|Q20201434]] | [[Zelai Nikolas]] | [[Bilbao]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Zelai nikolas 2014 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 823 | [[:d:Q20492319|Q20492319]] | [[Irantzu Lekue]] | [[Vitoria]] | 1987-08-28 | | | [[Ficheiro:Irantzu Lekue 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 824 | [[:d:Q20492321|Q20492321]] | [[Aitziber Sarasola]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1973-11-04 | [[Pamplona]] | 2014-12-21 | |- | style='text-align:right'| 825 | [[:d:Q20492347|Q20492347]] | [[Garbi Losada]] | [[Getxo]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Garbi Losada 1995-10-05 Egunkaria.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 826 | [[:d:Q20492386|Q20492386]] | [[Maria Luisa Irizar]] | [[Andoain]] | 1964-01-29 | | | [[Ficheiro:Maria Luisa Irizar korrikalaria (95-100).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 827 | [[:d:Q20492393|Q20492393]] | [[Montse Maritxalar Anglada]] | [[Donostia]] | 1966-12-10 | | | [[Ficheiro:Montse Maritxalar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 828 | [[:d:Q20492394|Q20492394]] | [[Anamari Martinez]] | [[Santurtzi]] | 1932 | [[Hondarribia]] | 2014-11-29 | |- | style='text-align:right'| 829 | [[:d:Q20492433|Q20492433]] | [[Mari Karmen Alzueta]] | [[Donostia]] | 1928-05-04 | [[Donostia]] | 1983-12-27 | |- | style='text-align:right'| 830 | [[:d:Q20492455|Q20492455]] | [[Ainhoa Murua Ugarte]] | [[Legazpi]] | 1979-05-12 | [[Vitoria]] | 2012-03-21 | [[Ficheiro:Ainhoa Murua Ugarte biokimikaria laborategian 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 831 | [[:d:Q20492519|Q20492519]] | [[Olatz Arbelaitz]] | [[Errenteria]] | 1970-11-07 | | | [[Ficheiro:Olatz Arbelaitz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 832 | [[:d:Q20492576|Q20492576]] | [[Naroa Gaintza]] | [[Bilbao]]<br/>[[Deusto]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Naroa Gaintza 22m2 2105 Ulia 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 833 | [[:d:Q20492605|Q20492605]] | [[Maite R. Ochotorena]] | [[Donostia]] | 1970-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 834 | [[:d:Q20492609|Q20492609]] | [[Txelo Ruiz-Vazquez]] | [[Irún]] | 1959-04-09 | | | [[Ficheiro:Txelo Ruiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 835 | [[:d:Q20492632|Q20492632]] | [[Onintze Salazar]] | [[Bilbao]] | 1971-04-04 | | | [[Ficheiro:Onintze Salazar 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 836 | [[:d:Q20492704|Q20492704]] | [[Estibalitz Sasiola]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | | | 1611-04-16 | |- | style='text-align:right'| 837 | [[:d:Q20492711|Q20492711]] | [[Soledad De Silva y Verástegui]] | [[Vitoria]] | 1948-03-25 | | | |- | style='text-align:right'| 838 | [[:d:Q20492799|Q20492799]] | [[Aiora Zulaika]] | [[Lasarte-Oria]] | 1975-10-08 | | | [[Ficheiro:Aiora Zulaika, Pirritx (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 839 | [[:d:Q20532942|Q20532942]] | [[Carme Adán]] | [[Donostia]] | 1966-12-16<br/>1966 | | | [[Ficheiro:Carmen Adán 19.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 840 | [[:d:Q20534031|Q20534031]] | [[María Jesús Arrate]] | [[Éibar|Eibar]] | 1953-03-04 | | | |- | style='text-align:right'| 841 | [[:d:Q20640240|Q20640240]] | [[Elena Odriozola]] | [[Donostia]] | 1967-11-27 | | | [[Ficheiro:Elena odriozola 2016 001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 842 | [[:d:Q20857147|Q20857147]] | [[Libe Enbeita]] | [[Muxika]] | 1944-08-26 | | | [[Ficheiro:Libe-enbeita.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 843 | [[:d:Q20873503|Q20873503]] | [[Manuela Varela]] | [[Donostia]] | 1978-09-25 | | | [[Ficheiro:ManuelaVarelaPazoDeFamilia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 844 | [[:d:Q20890083|Q20890083]] | [[María Unceta-Barrenechea]] | [[Bilbao]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 845 | [[:d:Q20986456|Q20986456]] | [[Begoña Urquijo]] | [[Bilbao]] | 1930-09-01 | [[Madrid]] | 2007-11-14 | |- | style='text-align:right'| 846 | [[:d:Q20995252|Q20995252]] | [[Isabel Blanco Ollero]] | [[Donostia]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Foto Isabel Blanco Ollero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 847 | [[:d:Q21001728|Q21001728]] | [[Amparo Gastón]] | [[Donostia]] | 1921-05-15 | [[Madrid]] | 2009-11-24 | |- | style='text-align:right'| 848 | [[:d:Q21004065|Q21004065]] | [[Guiomar Puerta]] | [[Bilbao]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 849 | [[:d:Q21004533|Q21004533]] | [[Iratxe Sorzabal]] | [[Irún]] | 1971-11-06 | | | [[Ficheiro:Iratxe Sorzabal argazkia (2022).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 850 | [[:d:Q21005106|Q21005106]] | [[Paula Lanz Blazquez]] | [[Vitoria]] | 1996-10-09 | | | [[Ficheiro:Quaregnon - Le Samyn des Dames & Le Samyn, 2 mars 2016, départ (B076).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 851 | [[:d:Q21005755|Q21005755]] | [[Lierni Lekuona Etxebeste]] | [[Lezo]] | 1995-04-08 | | | [[Ficheiro:Quaregnon - Le Samyn des Dames & Le Samyn, 2 mars 2016, départ (B073).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 852 | [[:d:Q21012396|Q21012396]] | [[Savitri Ceballos]] | [[Irún]] | 1979-04-17 | | | [[Ficheiro:Savitri Ceballos - Fira.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 853 | [[:d:Q21012422|Q21012422]] | [[Olatz Beobide]] | [[Donostia]] | 1964-09-12 | | | [[Ficheiro:Olatz Beobide.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 854 | [[:d:Q21016909|Q21016909]] | [[Uxue Fraile Azpeitia]] | [[Donostia]] | 1974-04-19 | | | |- | style='text-align:right'| 855 | [[:d:Q21055676|Q21055676]] | [[Ylenia Baglietto]] | [[Éibar|Eibar]] | 1986-12-18 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Ylenia Baglietto (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 856 | [[:d:Q21067337|Q21067337]] | [[Ainara Sanz]] | [[Vitoria]] | 1995-01-15 | | | |- | style='text-align:right'| 857 | [[:d:Q21067340|Q21067340]] | [[Dorleta Eskamendi Gil]] | [[Errenteria]] | 1992-01-02 | | | |- | style='text-align:right'| 858 | [[:d:Q21153467|Q21153467]] | [[Irene Usabiaga]] | [[Ordizia]] | 1993-09-22 | | | [[Ficheiro:2015 UEC Track Elite European Championships 388.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 859 | [[:d:Q21279800|Q21279800]] | [[Victoria de Anda y Esquivel]] | [[Vitoria]] | 15th century | [[Madrid]] | 1541 | |- | style='text-align:right'| 860 | [[:d:Q21280360|Q21280360]] | [[María Antonia Esquivel y Navarrete]] | [[Vitoria]] | 1778-02-02 | [[Vitoria]] | 1849 | |- | style='text-align:right'| 861 | [[:d:Q21280557|Q21280557]] | [[María Carmen Sofía Flores]] | [[Vitoria]] | 1892-09-18 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 862 | [[:d:Q21280571|Q21280571]] | [[Martina de Gorostiza y Acedo]] | [[Vitoria]] | 1790 | [[Vitoria]] | 1862-04-03 | |- | style='text-align:right'| 863 | [[:d:Q21280578|Q21280578]] | [[Daría Imbert Aranguren]] | [[Vitoria]] | 1846 | | 1938-12-07 | [[Ficheiro:Calle de Daría Imbert Aranguren, Vitoria (3).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 864 | [[:d:Q21280582|Q21280582]] | [[Josepha de Landaburu]] | [[Vitoria]] | 1700 | | | |- | style='text-align:right'| 865 | [[:d:Q21280585|Q21280585]] | [[Concepción López de Arróyabe y Lejarreta]] | [[Vitoria]] | 1872-01-15 | | | [[Ficheiro:María Concepción López de Arróiabe plaza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 866 | [[:d:Q21280639|Q21280639]] | [[Manuela de Salazar y Sánchez de Samaniego]] | [[Vitoria]] | 1779-06-17 | [[Vitoria]] | 1844-11-20 | |- | style='text-align:right'| 867 | [[:d:Q21280647|Q21280647]] | [[Basilisa Tarrios y Uriondo]] | [[Vitoria]] | 19th century | [[Vitoria]] | 20th century | [[Ficheiro:Paseo de Basilisa Tarrios Tarrios y Uriondo (Parque de Aranbizkarra, Vitoria-Gasteiz) 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 868 | [[:d:Q21280653|Q21280653]] | [[Irantzu García]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1992-07-14 | | | [[Ficheiro:Irantzu-García-ArabaDeporteFemenino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 869 | [[:d:Q21339034|Q21339034]] | [[Ainara Badiola]] | [[Amoroto]] | 1975-06-06 | | | [[Ficheiro:Ikertzaileak-eta-libur optjpeg 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 870 | [[:d:Q21450772|Q21450772]] | [[Mari Jose Urruzola]] | [[Irún]] | 1940-05-23 | [[Bilbao]] | 2006-04-28 | [[Ficheiro:Mari Jose Urruzola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 871 | [[:d:Q21458365|Q21458365]] | [[Erlea Maneros Zabala]] | [[Bilbao]] | 1977-03-17 | | | [[Ficheiro:Erlea Maneros artista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 872 | [[:d:Q21480457|Q21480457]] | [[Pilar Aróstegui]] | [[Vitoria]] | 1944-02-06 | | 2006-01-16 | [[Ficheiro:Pilar Arostegui.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 873 | [[:d:Q21530806|Q21530806]] | [[Nekane Aramburu]] | [[Donostia]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Nekane Aramburu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 874 | [[:d:Q21573223|Q21573223]] | [[Jule Goikoetxea Mentxaka]] | [[Donostia]] | 1981-12-13 | | | [[Ficheiro:Jule-Goikoetxea Norabidea eus Argia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 875 | [[:d:Q21651685|Q21651685]] | [[Karmele Llano Sánchez]] | [[Bilbao]] | 1978-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 876 | [[:d:Q21694031|Q21694031]] | [[Ainhoa Hernández]] | [[Barakaldo]] | 1994-04-27 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Hernández by Frank Haug.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 877 | [[:d:Q21707164|Q21707164]] | [[Nerea Perez]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1997-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 878 | [[:d:Q21751025|Q21751025]] | [[Gurutze Frades]] | [[Iurreta]] | 1981-09-14 | | | [[Ficheiro:Gurutze Frades en Ironman VItoria-Gasteiz 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 879 | [[:d:Q21804534|Q21804534]] | [[Maria Etxabe]] | [[Zarautz]] | 1903-03-05 | [[Zarautz]] | 1993-05-03 | [[Ficheiro:Maria Etxabe (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 880 | [[:d:Q21997115|Q21997115]] | [[Ana Ruiz Mitxelena]] | [[Donostia]] | 1967-02-09 | [[Irurtzun]] | 1993-11-29 | [[Ficheiro:Ana Ruiz Mitxelena. Oiartzun taldeko porteroa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 881 | [[:d:Q22133048|Q22133048]] | [[Regina Araluze]] | [[Bermeo]] | 1922-08-15 | [[Bermeo]] | 2012-04-08 | [[Ficheiro:Regina-araluze.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 882 | [[:d:Q22133050|Q22133050]] | [[Felisa Arribaltzaga]] | [[Muxika]] | 1922-02-02 | [[Amorebieta-Etxano]] | 2015-06-30 | [[Ficheiro:Felisa Arribaltzaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 883 | [[:d:Q22826166|Q22826166]] | [[Manuela del Sagrado Corazón]] | [[Ondarroa]] | 1891-12-29 | [[Madrid]] | 1936-11-10 | [[Ficheiro:Martires adoratrices.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 884 | [[:d:Q22893812|Q22893812]] | [[Karmele Larrinaga]] | [[Bilbao]] | 1964-09-04 | | | [[Ficheiro:Karmele Larrinaga 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 885 | [[:d:Q22893828|Q22893828]] | [[Maria Urcelay]] | [[Legazpi]] | 1977-09-28 | | | |- | style='text-align:right'| 886 | [[:d:Q22911191|Q22911191]] | [[Consuelo Flecha García]] | [[Bilbao]] | 1948-02-13<br/>1948 | | | [[Ficheiro:Consuelo Flecha-2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 887 | [[:d:Q22916713|Q22916713]] | [[Marisa González]] | [[Bilbao]] | 1943-07-18<br/>1945 | | | [[Ficheiro:Marisa González.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 888 | [[:d:Q22957738|Q22957738]] | [[Ana Usabiaga]] | [[Ordizia]] | 1990-01-19 | | | [[Ficheiro:2016 2017 UCI Track World Cup Apeldoorn 209.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 889 | [[:d:Q23007760|Q23007760]] | [[Eulalia de Abaitua y Allende-Salazar]] | [[Bilbao]] | 1853-01-25 | [[Bilbao]] | 1943-09-16 | [[Ficheiro:Eulalia de Abaitua y Allende-Salazar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 890 | [[:d:Q23009089|Q23009089]] | [[Aitziber Alonso]] | [[Donostia]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Aitziber Alonso.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 891 | [[:d:Q23050594|Q23050594]] | [[Maite Gurrutxaga]] | [[Amezketa]] | 1983-10-20 | | | [[Ficheiro:Maite Gurrutxaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 892 | [[:d:Q23059264|Q23059264]] | [[Susana Zapke]] | [[Irún]] | 1965-09-15 | | | [[Ficheiro:Zapke Susana3 R Stephan Doleschal WEB 01.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 893 | [[:d:Q23414793|Q23414793]] | [[Julita Berrojalbiz]] | [[Ajangiz]] | 1923-02-19 | [[Bilbao]] | 1998-11-01 | [[Ficheiro:Julita Berrojalbiz 1968.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 894 | [[:d:Q23811299|Q23811299]] | [[Belen Lucas]] | [[Bilbao]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Belen Lucas ilustratzailea.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 895 | [[:d:Q23907891|Q23907891]] | [[Alaitz Imaz]] | [[Hernialde]] | 1994 | | | [[Ficheiro:Alaitz Imaz segalaria 08.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 896 | [[:d:Q23907900|Q23907900]] | [[Milagros García Crespo]] | [[Bilbao]] | 1934 | | | [[Ficheiro:Milagros García Crespo recibiendo la distición Lan Onari.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 897 | [[:d:Q23907902|Q23907902]] | [[Miren Larrion]] | [[Legazpi]] | 1969-02-28 | | | [[Ficheiro:MirenLarrion.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 898 | [[:d:Q23907906|Q23907906]] | [[Laura Valle Velasco]] | [[Vitoria]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 899 | [[:d:Q23907919|Q23907919]] | [[Mireya Etxaluze]] | [[Éibar|Eibar]] | 1977-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 900 | [[:d:Q23907925|Q23907925]] | [[Eider Eibar]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Eider Eibar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 901 | [[:d:Q23907926|Q23907926]] | [[Iraia Okina]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1980-02-19 | | | [[Ficheiro:Iraia okina.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 902 | [[:d:Q23907931|Q23907931]] | [[Idoia Beratarbide]] | [[Oiartzun]] | 1977-07-29 | | | [[Ficheiro:Idoia Beratarbide (Alvaro Ledesma) - Memoria Zulatua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 903 | [[:d:Q23907933|Q23907933]] | [[Estibalitz Jalón]] | [[Vitoria]] | 1984 | | | [[Ficheiro:EstibalitzJalónMtz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 904 | [[:d:Q23943000|Q23943000]] | [[Justa Maiza Goicoechea]] | [[Azpeitia]] | 1897-07-13 | [[Paterna]] | 1936-11-24 | |- | style='text-align:right'| 905 | [[:d:Q23943026|Q23943026]] | [[María Concepción Odriozola Zabalia]] | [[Azpeitia]] | 1882-02-08 | [[Paterna]] | 1936-11-24 | |- | style='text-align:right'| 906 | [[:d:Q24067628|Q24067628]] | [[Alazne Etxeberria]] | [[Donostia]] | 1979-09-03 | | | |- | style='text-align:right'| 907 | [[:d:Q24091207|Q24091207]] | [[Lur Korta]] | [[Oiartzun]] | 1978-10-24 | | | [[Ficheiro:28 lur korta. alderdi eder 12.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 908 | [[:d:Q24175634|Q24175634]] | [[Alaine Agirre]] | [[Bermeo]] | 1990-12-11 | | | [[Ficheiro:Alaine Agirre (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 909 | [[:d:Q24255043|Q24255043]] | [[Iratxe Aurrekoetxea]] | [[Erandio]] | 1969-12-18 | | | [[Ficheiro:Iratxe Aurrekoetxea 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 910 | [[:d:Q24278797|Q24278797]] | [[Mercedes Villacián Peñalosa]] | [[Vitoria]] | 1935-02-22 | [[Vitoria]] | 2002-08-20 | |- | style='text-align:right'| 911 | [[:d:Q24279402|Q24279402]] | [[Nagore Robles]] | [[Basauri]] | 1983-02-10 | | | |- | style='text-align:right'| 912 | [[:d:Q24567336|Q24567336]] | [[Isabel Fernández Reviriego]] | [[Bilbao]] | 1979-04-07 | | | |- | style='text-align:right'| 913 | [[:d:Q24634547|Q24634547]] | [[Eva Esnaola Agesta]] | [[Urnieta]] | 1960-11-23 | | | [[Ficheiro:Eva Esnaola 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 914 | [[:d:Q24942176|Q24942176]] | [[María Berasarte]] | [[Donostia]] | 1978-11-28 | | | [[Ficheiro:María Berasarte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 915 | [[:d:Q25170207|Q25170207]] | [[María Elena de Arizmendi Amiel]] | [[Donostia]] | 1916-02-01 | | 2001-09-10 | [[Ficheiro:Mi madre Maria Elena Arizmenmdi en 1955.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 916 | [[:d:Q25297836|Q25297836]] | [[Naiara Arnedo]] | [[Donostia]] | 1984-03-27 | | | |- | style='text-align:right'| 917 | [[:d:Q25410871|Q25410871]] | [[Mila Beldarrain]] | [[Donostia]] | 1951-01-07<br/>1951 | | | |- | style='text-align:right'| 918 | [[:d:Q25473532|Q25473532]] | [[Paloma Miranda de Lage]] | [[Donostia]] | 1943-06-25 | | 1999-08-01 | [[Ficheiro:Paloma Miranda de Lage.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 919 | [[:d:Q25473799|Q25473799]] | [[Julia Iruretagoyena]] | [[Irún]] | 1886 | [[Cidade de México]] | 1954-10-03 | [[Ficheiro:Julia Iruretagoyena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 920 | [[:d:Q25474089|Q25474089]] | [[Maria Francisca Marcelina Camino Arregi]] | [[Orio]] | 1883-01-10 | [[Orio]] | 1962-02-23 | [[Ficheiro:Orio 25.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 921 | [[:d:Q25474662|Q25474662]] | [[Marian Mellén]] | [[Vitoria]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 922 | [[:d:Q25476525|Q25476525]] | [[Beatriz Egizabal]] | [[Lasarte-Oria]] | 1971-12-14 | | | [[Ficheiro:Beatriz Egizabal Durangon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 923 | [[:d:Q25476692|Q25476692]] | [[Leire Ferro]] | [[Donostia]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 924 | [[:d:Q25476695|Q25476695]] | [[Ixabel Agirresarobe]] | [[Usurbil]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Ixabel Agirresarobe, 2020-04-23.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 925 | [[:d:Q25477145|Q25477145]] | [[Zuriñe Hidalgo]] | [[Vitoria]] | 1990-10-19 | | | [[Ficheiro:Zuriñe Hidalgo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 926 | [[:d:Q25477296|Q25477296]] | [[Miren Josune Tolaretxipi]] | [[Donostia]] | 1926 | | 2017-08-09 | [[Ficheiro:Miren Josune Tolaretxipi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 927 | [[:d:Q25963141|Q25963141]] | [[Juncal Ballestín]] | [[Vitoria]] | 1953-09-01 | [[Vitoria]] | 2015-05-01 | [[Ficheiro:Juncal Ballestín.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 928 | [[:d:Q26085230|Q26085230]] | [[Pili Zabala]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1968-05-07 | | | [[Ficheiro:Pili Zabala 2016b (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 929 | [[:d:Q26221384|Q26221384]] | [[Ángela del Pan]] | [[Bilbao]] | 1985-04-19 | | | |- | style='text-align:right'| 930 | [[:d:Q26221404|Q26221404]] | [[Amaia Erbina]] | [[Ordizia]] | 1997-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 931 | [[:d:Q26236273|Q26236273]] | [[Irati Idirin]] | [[Zeberio]] | 1994-05-13 | | | |- | style='text-align:right'| 932 | [[:d:Q26236331|Q26236331]] | [[Naia Leonet]] | [[Errenteria]] | 1997-12-20 | | | |- | style='text-align:right'| 933 | [[:d:Q26265492|Q26265492]] | [[Miren Ibarluzea]] | [[Mungia]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 934 | [[:d:Q26267163|Q26267163]] | [[Susana Abaitua]] | [[Vitoria]] | 1990-10-05 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Susana Abaitua (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 935 | [[:d:Q26298502|Q26298502]] | [[Maritxu Urreta]] | [[Donostia]] | 1915-09-10 | | 2018-08-13 | [[Ficheiro:Maritxu Urreta Zulaika.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 936 | [[:d:Q26484830|Q26484830]] | [[Ziortza Isasi]] | [[Elorrio]] | 1995-08-05 | | | [[Ficheiro:2022-08-17 European Championships 2022 – Road Cycling Women's Time Trial by Sandro Halank–013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 937 | [[:d:Q26692015|Q26692015]] | [[Itziar Lozano]] | [[Getxo]] | 1941 | [[Cidade de México]] | 2007-09-24 | |- | style='text-align:right'| 938 | [[:d:Q26710948|Q26710948]] | [[Nagore Orbeltzu]] | [[Irún]] | 1971-07-23 | | | |- | style='text-align:right'| 939 | [[:d:Q26718796|Q26718796]] | [[Aiala Uribelarrea]] | [[Santurtzi]] | 1992-01-01 | | | |- | style='text-align:right'| 940 | [[:d:Q26720203|Q26720203]] | [[María Unzueta]] | [[Éibar|Eibar]] | 1878-09-13 | [[Acapulco]] | 1948-02-18 | [[Ficheiro:María Unzueta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 941 | [[:d:Q26770172|Q26770172]] | [[Gurutze Beitia]] | [[Bilbao]] | 1965-05-15 | | | [[Ficheiro:Gurutze Beitia 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 942 | [[:d:Q26794835|Q26794835]] | [[Maria Dolores Goya Mendiola]] | [[Donostia]] | 1913-02-19 | [[Donostia]] | 1986-08-29 | [[Ficheiro:Maria Dolores Goya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 943 | [[:d:Q26822207|Q26822207]] | [[María del Mar Blanco]] | [[Ermua]]<br/>[[Biscaia]] | 1974-03-29 | | | [[Ficheiro:(Marimar Blanco) Entrega premios -PopularesAlcobendas18 a Ana Pastor y Pio Garcia Escudero. (44042625210) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 944 | [[:d:Q26831074|Q26831074]] | [[Rakel Mateo]] | [[Mungia]] | 1975-06-13 | | | [[Ficheiro:Rakel Mateo.Triatleta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 945 | [[:d:Q26834121|Q26834121]] | [[Leire Apellaniz]] | [[Bilbao]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Leire Apellaniz (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 946 | [[:d:Q26979635|Q26979635]] | [[María Isabel Arriortua]] | [[Barakaldo]] | 1950-11-11 | | | [[Ficheiro:Premio Euskadi de Investigación 2010 11 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 947 | [[:d:Q27104667|Q27104667]] | [[Blanca Uriarte]] | [[Vitoria]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 948 | [[:d:Q27145097|Q27145097]] | [[Yulema Corres]] | [[Vitoria]] | 1992-03-07 | | | [[Ficheiro:Real Sociedad vs Athletic Club DSC05164 (26941468692) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 949 | [[:d:Q27230200|Q27230200]] | [[Julia Hernández Valles]] | [[Errenteria]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 950 | [[:d:Q27437577|Q27437577]] | [[Ana Nieto Churruca]] | [[Bilbao]] | 1961-02-27 | | | [[Ficheiro:Ana Nieto Churruca retrato fotográfico Wikipedia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 951 | [[:d:Q27502654|Q27502654]] | [[Pilar Alonso Ibáñez]] | [[Markinez]] | 1937-10-21 | | | [[Ficheiro:Pilar Alonso Ibáñez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 952 | [[:d:Q27502939|Q27502939]] | [[Noelia Lorenzo Pino]] | [[Irún]] | 1978-11-09 | | | |- | style='text-align:right'| 953 | [[:d:Q27506759|Q27506759]] | [[Eva García Sáenz|Eva García Sáenz de Urturi]] | [[Vitoria]] | 1972-08-20 | | | [[Ficheiro:20201118 EVA G SAENZ DE URTURI-055 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 954 | [[:d:Q27536233|Q27536233]] | [[Virginia Gasull]] | [[Irún]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Virginia Gasull 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 955 | [[:d:Q27537779|Q27537779]] | [[Txani Rodríguez]] | [[Laudio]] | 1977-03-23 | | | [[Ficheiro:Txani Rodriguez eta Iban Zaldua (7285934178) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 956 | [[:d:Q27586719|Q27586719]] | [[Kontxi Aizarna]] | [[Zestoa]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Kontxi Aizarna Imanol Urbietarekin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 957 | [[:d:Q27586951|Q27586951]] | [[Maria Pilar Canedo]] | [[Bilbao]] | 1968-10-27 | | | [[Ficheiro:Maria Pilar Canedo Arrillaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 958 | [[:d:Q27609370|Q27609370]] | [[Ana Iturgaiz]] | [[Getxo]] | 1965-10-17 | | | [[Ficheiro:Ana Iturgaiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 959 | [[:d:Q27610580|Q27610580]] | [[Andresa Portugal]] | [[Oiartzun]] | 1915-04-25 | [[Donostia]] | 2012-02-26 | [[Ficheiro:Andresa Portugal 20170228 184522.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 960 | [[:d:Q27651205|Q27651205]] | [[Igone Zabala Unzalu]] | [[Bilbao]] | 1961-05-11 | | | [[Ficheiro:IgoneZabala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 961 | [[:d:Q27651450|Q27651450]] | [[Miriam Urkia Gonzalez]] | [[Aretxabaleta]] | 1965-03-31 | | | [[Ficheiro:Miriam Urkia 2017 Bizkaie.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 962 | [[:d:Q27652001|Q27652001]] | [[Rosa Arruti]] | [[Donostia]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 963 | [[:d:Q27679858|Q27679858]] | [[Bakarne Atxukarro Estomba]] | [[Irún]] | 1974-08-19 | | | [[Ficheiro:Bakarne Atxukarro 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 964 | [[:d:Q27697937|Q27697937]] | [[Inma Roiz]] | [[Okondo]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Inma Roiz Ulibarri.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 965 | [[:d:Q27758336|Q27758336]] | [[Carlota Merchán Mesón]] | [[Laudio]] | 1973-01-20 | | | [[Ficheiro:(Carlota Merchán) Sesión control 12.09.2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 966 | [[:d:Q27780019|Q27780019]] | [[Elisa Rueda]] | [[Markina-Xemein]] | 1959-03-16 | | | [[Ficheiro:Elisa Rueda, poeta y actriz de Vitoria-Gasteiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 967 | [[:d:Q27780642|Q27780642]] | [[Loli Anaut]] | [[Irún]] | 1939-09-20 | | | [[Ficheiro:Loli Anaut.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 968 | [[:d:Q27807489|Q27807489]] | [[Madelen Urieta]] | [[Amurrio]] | 1981-08-21 | | | [[Ficheiro:CxFE0x8XEAA o1 .jpg large.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 969 | [[:d:Q27855520|Q27855520]] | [[Juana Larando]] | [[Donostia]] | 1600 | | | |- | style='text-align:right'| 970 | [[:d:Q27883524|Q27883524]] | [[Arantza Ugalde]] | [[Barakaldo]] | 1966-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 971 | [[:d:Q27887709|Q27887709]] | [[Amaia Merino]] | [[Donostia]] | 1970-12-06 | | | |- | style='text-align:right'| 972 | [[:d:Q27892165|Q27892165]] | [[Kontxita Beitia]] | [[Pasaia]] | 1940 | | | [[Ficheiro:Zurriola ikastola 50urte Kontxita Beitia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 973 | [[:d:Q27910556|Q27910556]] | [[Lucía García]] | [[Barakaldo]] | 1998-07-14 | | | [[Ficheiro:17 Lucia Garcia Lewes FC Women 1 Manchester Utd Women 3 FAC QF 19 03 2023-1477 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 974 | [[:d:Q27916536|Q27916536]] | [[Nekane Balluerka]] | [[Ordizia]] | 1966-12-05 | | | [[Ficheiro:Nekane Balluerka 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 975 | [[:d:Q27918391|Q27918391]] | [[Beatriz Artolazabal]] | [[Vitoria]] | 1970-04-03 | | | [[Ficheiro:Beatriz Artolazabal 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 976 | [[:d:Q27918433|Q27918433]] | [[Maria Jesus San Jose]] | [[Sestao]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Maria Jesus San Jose.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 977 | [[:d:Q27948547|Q27948547]] | [[Marta Macho Stadler]] | [[Bilbao]] | 1962-09-09 | | | [[Ficheiro:Marta Macho Stadler 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 978 | [[:d:Q27960489|Q27960489]] | [[June Fernández]] | [[Bilbao]] | 1984-12-07 | | | [[Ficheiro:June Fernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 979 | [[:d:Q27999264|Q27999264]] | [[Idoia Sagastizabal Unzetabarrenetxea]] | [[Éibar|Eibar]] | 1972-09-22 | | | [[Ficheiro:20240313 Pleno-32 (cropped) 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 980 | [[:d:Q28021620|Q28021620]] | [[Olatz González Abrisketa]] | [[Bilbao]] | 1973-02-07 | | | |- | style='text-align:right'| 981 | [[:d:Q28137221|Q28137221]] | [[Aixa de la Cruz]] | [[Bilbao]] | 1988-04-07 | | | [[Ficheiro:Aixa de la Cruz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 982 | [[:d:Q28195017|Q28195017]] | [[Lourdes Méndez Pérez]] | [[Donostia]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 983 | [[:d:Q28222851|Q28222851]] | [[María Asunción Quiñones]] | [[Hondarribia]] | 1996-10-29 | | | [[Ficheiro:Mariasun Quiñones.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 984 | [[:d:Q28419114|Q28419114]] | [[Regina Arrieta]] | [[Biscaia]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 985 | [[:d:Q28466455|Q28466455]] | [[Maruja Lopetegui]] | [[Donostia]] | 1904 | [[Buenos Aires]] | | [[Ficheiro:1925-07-03, Nuevo Mundo, Figuras del teatro en Madrid, Primera figura de la Compañía de Barreto es Maruja Lopetegui, Walken (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 986 | [[:d:Q28501923|Q28501923]] | [[María Soledad de Nuestra Señora]] | [[Donostia]] | 1932 | | | |- | style='text-align:right'| 987 | [[:d:Q28502325|Q28502325]] | [[Matilde Orbegozo]] | [[Bilbao]] | 1837-03-15 | [[Santurtzi]] | 1891-08-09 | [[Ficheiro:Matilde Orbegozo.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 988 | [[:d:Q28528205|Q28528205]] | [[Idurre Eskisabel]] | [[Beasain]] | 1970-11-11 | | | [[Ficheiro:Idurre Eskisabel Larrañaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 989 | [[:d:Q28653768|Q28653768]] | [[Itziar Laka]] | [[Bilbao]] | 1962-02-02 | | | [[Ficheiro:Itziar Laka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 990 | [[:d:Q28733519|Q28733519]] | [[Gemma Herrero Virto]] | [[Biscaia]] | 1974-06 | | | |- | style='text-align:right'| 991 | [[:d:Q28735723|Q28735723]] | [[Begoña García-Zapirain]] | [[Donostia]] | 1970-10-14 | | | [[Ficheiro:Begoña García-Zapirain Soto profile photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 992 | [[:d:Q28790557|Q28790557]] | [[Ane Labaka]] | [[Lasarte-Oria]] | 1992-08-08 | | | [[Ficheiro:Ane Labaka Mayoz.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 993 | [[:d:Q28811861|Q28811861]] | [[Regina Raull]] | [[Bilbao]] | 1931-02-12 | [[Cidade de México]] | 2019-11-14 | [[Ficheiro:Regina Raull.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 994 | [[:d:Q28818790|Q28818790]] | [[Arritxu Iribar]] | [[Zumaia]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Arritxu Iribar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 995 | [[:d:Q28840794|Q28840794]] | [[María Dolores Etxano Varela]] | [[Ondarroa]] | 1968-05-30 | | | [[Ficheiro:María Dolores Etxano Varela.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 996 | [[:d:Q28860743|Q28860743]] | [[María Rita de Barrenechea y Morante]] | [[Bilbao]] | 1757-05-19 | [[Madrid]] | 1795-11-23 | [[Ficheiro:Marchioness of la Solana, Francisco de Goya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 997 | [[:d:Q28865086|Q28865086]] | [[Cristina Molinuevo]] | [[Vitoria]] | 1996-05-28 | | | [[Ficheiro:Cristina Molinuevo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 998 | [[:d:Q28867378|Q28867378]] | [[Ianire Estébanez]] | [[Santurtzi]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Ianire Estébanez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 999 | [[:d:Q28868953|Q28868953]] | [[Nere Basabe]] | [[Bilbao]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1000 | [[:d:Q28869716|Q28869716]] | [[Ane Aldalur]] | [[Donostia]] | 1989-06-30 | | | [[Ficheiro:Ane Aldalur.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1001 | [[:d:Q28871337|Q28871337]] | [[Arrate Agirre]] | [[Vitoria]] | 1993-07-28 | | | [[Ficheiro:Arrate Aguirre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1002 | [[:d:Q28872350|Q28872350]] | [[María Mtz. de Alegría]] | [[Vitoria]] | 1999-10-27 | | | [[Ficheiro:María Martínez de Alegría .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1003 | [[:d:Q28872356|Q28872356]] | [[Laura Pardo]] | [[Vitoria]] | 1989-07-31 | | | [[Ficheiro:Laura Pardo Hervias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1004 | [[:d:Q28872468|Q28872468]] | [[Marta Tudanca]] | [[Vitoria]] | 1990-04-10 | | | [[Ficheiro:Marta Tudanca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1005 | [[:d:Q28872545|Q28872545]] | [[Miren Gorrotxategi]] | [[Abadiño]] | 1967-09-18 | | | [[Ficheiro:MirenGorrotxategi3noviembre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1006 | [[:d:Q28872549|Q28872549]] | [[Nerea Ahedo Ceza]] | [[Bilbao]] | 1966-03-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1007 | [[:d:Q28872554|Q28872554]] | [[María Eugenia Iparragirre]] | [[Irún]] | 1968-06-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1008 | [[:d:Q28872634|Q28872634]] | [[María del Carmen de Aragón Amunárriz]] | [[Donostia]] | 1958-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1009 | [[:d:Q28872671|Q28872671]] | [[Primi Erostarbe]] | [[Araotz]] | 1907-02-24 | [[Donostia]] | 1995-12-06 | [[Ficheiro:Primi Erostarbe panderoa jotzen. Donostia, 1984.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1010 | [[:d:Q28911596|Q28911596]] | [[Livia López]] | [[Bilbao]] | 1979-04-11 | | | [[Ficheiro:Livia López Gutiérrez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1011 | [[:d:Q28911841|Q28911841]] | [[Itsaso Conde]] | [[Vitoria]] | 1996-08-10 | | | [[Ficheiro:Itsaso Conde.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1012 | [[:d:Q28916595|Q28916595]] | [[Marian Izaguirre]] | [[Bilbao]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 1013 | [[:d:Q28921003|Q28921003]] | [[Maider Zabalegi]] | [[Oiartzun]] | 1976-11-24 | | | [[Ficheiro:MAIDER ZABALEGI DKLUBA (40547035033).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1014 | [[:d:Q28922614|Q28922614]] | [[Teresa Chapa Brunet]] | [[Donostia]] | 1952-07-24 | | | [[Ficheiro:Teresa Chapa Brunet.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1015 | [[:d:Q28922770|Q28922770]] | [[Mabi Revuelta]] | [[Bilbao]] | 1967-08-18 | | | [[Ficheiro:Mabi Revuelta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1016 | [[:d:Q28933227|Q28933227]] | [[Nerea Otxoa]] | [[Vitoria]] | 1977-04-19 | | | [[Ficheiro:Nerea Otxoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1017 | [[:d:Q28950160|Q28950160]] | [[Gretel Ammann]] | [[Donostia]] | 1947-01-17 | [[Barcelona]] | 2000-05-02 | |- | style='text-align:right'| 1018 | [[:d:Q28954790|Q28954790]] | [[Rakel Alda]] | [[Bilbao]] | 1886-09-21 | [[Getxo]] | 1972-01-17 | |- | style='text-align:right'| 1019 | [[:d:Q28976109|Q28976109]] | [[Melania Moscoso]] | [[Bilbao]] | 1974-09-28 | | | [[Ficheiro:Melania Moscoso .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1020 | [[:d:Q28978680|Q28978680]] | [[Pilar Sansinenea Goñi]] | [[Donostia]] | 1905-11-21 | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1997-08-28 | [[Ficheiro:Pilar Sansinenea Goñi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1021 | [[:d:Q29001903|Q29001903]] | [[María José Aranzasti]] | [[Donostia]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Maria José Aranzasti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1022 | [[:d:Q29018162|Q29018162]] | [[Mari Jose Mendieta Iturraran]] | [[Donostia]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 1023 | [[:d:Q29021702|Q29021702]] | [[Paulina Ramos]] | [[Bilbao]] | 1896-06-06 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1024 | [[:d:Q29021733|Q29021733]] | [[Mercedes Viguera]] | [[Bilbao]] | 1908-01-30 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1025 | [[:d:Q29034854|Q29034854]] | [[Ana Malagon Zaldua]] | [[Donostia]] | 1978-04-28 | | | [[Ficheiro:Ana Malagon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1026 | [[:d:Q29039042|Q29039042]] | [[Koldobike Natxitube]] | [[Elantxobe]] | 1912-05-19 | | 1995-05-27 | |- | style='text-align:right'| 1027 | [[:d:Q29040269|Q29040269]] | [[Rosario Olazabal]] | [[Bilbao]] | 1901-10-05 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1028 | [[:d:Q29043083|Q29043083]] | [[Juliana Mujika Agirrezabal]] | [[Bilbao]] | 1905-03-17 | | 1991 | |- | style='text-align:right'| 1029 | [[:d:Q29048666|Q29048666]] | [[Natividad Álvarez]] | [[Barakaldo]] | 1900 | [[Gordexola]] | 1924-02-15 | |- | style='text-align:right'| 1030 | [[:d:Q29053527|Q29053527]] | [[Alice Waddington]] | [[Bilbao]] | 1990-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1031 | [[:d:Q29103347|Q29103347]] | [[Ainara Azpiazu]] | [[Hernani]] | 1980-11-07 | | | [[Ficheiro:Ainara Azpiazu 'Axpi' (Irutxuloko Hitza Estitxu Zabala).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1032 | [[:d:Q29168100|Q29168100]] | [[Petra Gandarias]] | [[Bilbao]] | 1901-05-26 | [[Salamanca]] | 1989-03-20 | [[Ficheiro:Petra Gandarias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1033 | [[:d:Q29180319|Q29180319]] | [[Ariane Ochoa Torres]] | [[Bilbao]] | 1998-06-22 | | | [[Ficheiro:Ariane Ochoa Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1034 | [[:d:Q29181405|Q29181405]] | [[Sara Estévez]] | [[Bilbao]] | 1925 | | | |- | style='text-align:right'| 1035 | [[:d:Q29262564|Q29262564]] | [[Inma Fernandez]] | [[Lazkao]] | 1991-11-27 | | | [[Ficheiro:Inma Fernandez 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1036 | [[:d:Q29413891|Q29413891]] | [[Ticiana Iturri]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1904-07-10 | [[Bilbao]] | 1969-03-05 | [[Ficheiro:Ticiana Iturri.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1037 | [[:d:Q29419538|Q29419538]] | [[Gloria Castresana]] | [[Vitoria]] | 1940-08-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1038 | [[:d:Q29510743|Q29510743]] | [[Nadia Erostarbe]] | [[Zarautz]] | 2000-05-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1039 | [[:d:Q29521472|Q29521472]] | [[Arantza Portabales]] | [[Donostia]] | 1973-01-27 | | | [[Ficheiro:Arantza Portabales.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1040 | [[:d:Q29542499|Q29542499]] | [[Amaia Vazquez]] | [[Deusto]] | 1961-10-03 | | | [[Ficheiro:Amaia Vazquez sexologoa (97-091).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1041 | [[:d:Q29555944|Q29555944]] | [[Ana Busto]] | [[Igorre]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 1042 | [[:d:Q29571138|Q29571138]] | [[Sara De La Rica]] | [[Bilbao]] | 1963-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1043 | [[:d:Q29585637|Q29585637]] | [[Zaida Fernández]] | [[Bilbao]] | 1984-12-06 | | | [[Ficheiro:Zaida Fernández Pérez .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1044 | [[:d:Q29654180|Q29654180]] | [[Isabel Fernández “Moses”]] | [[Vitoria]] | 1972-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1045 | [[:d:Q29788714|Q29788714]] | [[Olga Jiménez]] | [[Vitoria]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Olga j s.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1046 | [[:d:Q29876698|Q29876698]] | [[Begoña Zubero]] | [[Bilbao]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1047 | [[:d:Q29959476|Q29959476]] | [[Txaro Arrazola]] | [[Vitoria]] | 1963-09-13 | | | [[Ficheiro:Txaro Arrazola-Oñate Tojal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1048 | [[:d:Q29971181|Q29971181]] | [[Irati Sarasua]] | [[Hernani]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 1049 | [[:d:Q29995066|Q29995066]] | [[Maria Rivero]] | [[Balmaseda]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1050 | [[:d:Q29995083|Q29995083]] | [[Libe Garcia de Cortazar]] | [[Bilbao]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Libe Garcia de Cortazar 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1051 | [[:d:Q29995087|Q29995087]] | [[Jonebati Zabala]] | [[Bilbao]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 1052 | [[:d:Q29997946|Q29997946]] | [[Irati Elizalde]] | [[Donostia]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 1053 | [[:d:Q29999714|Q29999714]] | [[Nagore Uriarte]] | [[Bilbao]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1054 | [[:d:Q30005064|Q30005064]] | [[Ekhiñe Atorrasagasti Ugarte]] | [[Belauntza]] | 1982-04-24 | | | [[Ficheiro:Ekhine Atorrasagasti KZK Atorrasagasti iturri (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1055 | [[:d:Q30005075|Q30005075]] | [[Ainhoa Vitoria]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Vitoria. Irrati esataria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1056 | [[:d:Q30012946|Q30012946]] | [[Janire Casero]] | [[Igorre]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1057 | [[:d:Q30025732|Q30025732]] | [[Margarita de Lucas]] | [[Hondarribia]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Margarita de Lucas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1058 | [[:d:Q30044734|Q30044734]] | [[Ana Etxaide]] | [[Donostia]] | 1936-04-23 | | | [[Ficheiro:AMEchaide.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1059 | [[:d:Q30044820|Q30044820]] | [[Espe Alegria]] | [[Ermua]] | 1906-12-18 | [[Boise]] | 1991-09-14 | [[Ficheiro:Espe Alegria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1060 | [[:d:Q30058900|Q30058900]] | [[Garbiñe Aranburu]] | [[Legorreta]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Gure Esku Dago manifestazioa "Demokrazia" - Bilbo 2017-09-16 - 4.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1061 | [[:d:Q30062241|Q30062241]] | [[Arantza Saez de Lafuente Calvo]] | [[Bilbao]] | 1966-06-20 | | | [[Ficheiro:ArantzaSaezdeLafuenteenMaxArtCenter2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1062 | [[:d:Q30075479|Q30075479]] | [[Amaia Gorostiza Telleria]] | [[Éibar|Eibar]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1063 | [[:d:Q30088057|Q30088057]] | [[Onintza Aduriz]] | [[Donostia]] | 1991-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1064 | [[:d:Q30088067|Q30088067]] | [[Maria Eraunzetamurgil]] | [[Donostia]] | 1998-07-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1065 | [[:d:Q30088070|Q30088070]] | [[Lara Gonzalez Duarte]] | [[Donostia]] | 1994-11-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1066 | [[:d:Q30088083|Q30088083]] | [[Iulene Olabarria]] | [[Donostia]] | 1985-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1067 | [[:d:Q30088091|Q30088091]] | [[Gracia Alonso de Armiño]] | [[Bilbao]] | 1992-08-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1068 | [[:d:Q30088497|Q30088497]] | [[Izaskun García]] | [[Gernika-Lumo]]<br/>[[Muxika]] | 1992-07-25 | | | [[Ficheiro:Izaskun García.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1069 | [[:d:Q30088545|Q30088545]] | [[Yaiza Lázaro]] | [[Bilbao]] | 1994-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1070 | [[:d:Q30092288|Q30092288]] | [[Laura Arroyo]] | [[Donostia]] | 1991-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1071 | [[:d:Q30092676|Q30092676]] | [[Intza Lizarazu]] | [[Azkoitia]] | 1991-05-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1072 | [[:d:Q30093772|Q30093772]] | [[Araia Peña]] | [[Gernika-Lumo]] | 1990-11-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1073 | [[:d:Q30095319|Q30095319]] | [[Sara Iparragirre]] | [[Orio]] | 1998-11-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1074 | [[:d:Q30109921|Q30109921]] | [[Maria Jesus Ibaseta]] | [[Lazkao]] | 1885-11-20 | [[Bilbao]] | 1976-12-31 | [[Ficheiro:Maria Jesus Ibaseta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1075 | [[:d:Q30149713|Q30149713]] | [[Irati Goikoetxea]] | [[Beasain]] | 1984-12-27 | | | [[Ficheiro:Irati Goikoetxea.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1076 | [[:d:Q30149725|Q30149725]] | [[Nerea Lizarralde]] | [[Donostia]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1077 | [[:d:Q30149726|Q30149726]] | [[Eva Blanco de Angulo]] | [[Amurrio]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Eva Blanco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1078 | [[:d:Q30149727|Q30149727]] | [[Leire Agirre]] | [[Azpeitia]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Leire Agirre (2006).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1079 | [[:d:Q30149734|Q30149734]] | [[Izaro Andres]] | [[Mallabia]] | 1993-12-31 | | | [[Ficheiro:Izaro Andres musikaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1080 | [[:d:Q30149736|Q30149736]] | [[Ankenai]] | [[Donostia]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1081 | [[:d:Q30149744|Q30149744]] | [[Maitane Urbieta]] | [[Zumaia]] | 1983-02-25 | | | [[Ficheiro:Euskadi12.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1082 | [[:d:Q30149754|Q30149754]] | [[La Basu]] | [[Etxebarri]] | 1983-01-06 | | | [[Ficheiro:URBAN FEMME 2019 LA BASU (47380111632).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1083 | [[:d:Q30155903|Q30155903]] | [[Lucia Arieta-Araunabeña Markina]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1961<br/>1963-03-25 | | | [[Ficheiro:Lucia Arieta-araunabena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1084 | [[:d:Q30155905|Q30155905]] | [[Aneguria]] | [[Bilbao]] | 1984-12-27 | | | [[Ficheiro:ANEGURIA by sarahFdezDeutsch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1085 | [[:d:Q30156174|Q30156174]] | [[Mursego]] | [[Éibar|Eibar]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Bidehuts- 10 urte (27401142489).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1086 | [[:d:Q30156535|Q30156535]] | [[Karmele Goñi]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1926-12-21 | [[Bilbao]] | 2017-06-07 | [[Ficheiro:Karmele Goñi Auzmendi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1087 | [[:d:Q30158268|Q30158268]] | [[Sheila Alaña]] | [[Barakaldo]] | 1982-05-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1088 | [[:d:Q30239233|Q30239233]] | [[Haydée Agirre]] | [[Santurtzi]] | 1907-02-26 | [[Bilbao]] | 1998-02-15 | [[Ficheiro:Polixene Trabudua eta Haydee Agirre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1089 | [[:d:Q30251849|Q30251849]] | [[Itxaso Atutxa Atutxa]] | [[Bilbao]] | 1967-06-19 | | | [[Ficheiro:EAJ-PNV Alderdi Eguna 2018 (cropped) Itxaso Atutxa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1090 | [[:d:Q30303419|Q30303419]] | [[Irati Etxebarria]] | [[Larrabetzu]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 1091 | [[:d:Q30335984|Q30335984]] | [[Jasone Agirre Garitaonandia]] | [[Abadiño]] | 1968-05-27 | | | [[Ficheiro:Jasone Agirre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1092 | [[:d:Q30337297|Q30337297]] | [[Oihana Etxebarrieta Legrand]] | [[Hondarribia]] | 1987-06-10 | | | [[Ficheiro:Oihana Etxebarrieta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1093 | [[:d:Q30337348|Q30337348]] | [[Nerea Kortajarena Ibañez]] | [[Donostia]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Nerea-Kortajarena-Ibañez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1094 | [[:d:Q30338745|Q30338745]] | [[Almudena Otaola Urquijo]] | [[Bilbao]] | 1973-08-27 | | | [[Ficheiro:Almudena Otaola 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1095 | [[:d:Q30339103|Q30339103]] | [[Eukene Arana Varas]] | [[Barakaldo]] | 1971-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1096 | [[:d:Q30339282|Q30339282]] | [[Carolina Sagarmendi]] | [[Donostia]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1097 | [[:d:Q30339290|Q30339290]] | [[Josune Gorostidi]] | [[Leaburu]] | 1967-11-06 | | | [[Ficheiro:Josune Gorostidi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1098 | [[:d:Q30339311|Q30339311]] | [[Ainhoa Pagola]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1984-11-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1099 | [[:d:Q30345277|Q30345277]] | [[Olatz Ferran]] | [[Donostia]] | 1972-02-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1100 | [[:d:Q30348290|Q30348290]] | [[Agurtzane Elorriaga]] | [[Iurreta]] | 1978-07-24 | | | [[Ficheiro:Agurtzane Elorriaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1101 | [[:d:Q30348310|Q30348310]] | [[Ainhoa Ostolaza]] | [[Urnieta]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1102 | [[:d:Q30348343|Q30348343]] | [[Ane Iriarte]] | [[Villabona-Amasa]] | 1995-04-04 | | | [[Ficheiro:2017 UEC Track Elite European Championships 088.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1103 | [[:d:Q30348384|Q30348384]] | [[Eider Unanue]] | [[Zumaia]] | 1996-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1104 | [[:d:Q30348863|Q30348863]] | [[Uxue Ezkurdia]] | [[Donostia]] | 1994-01-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1105 | [[:d:Q30348992|Q30348992]] | [[Lur Errekondo]] | [[Usurbil]] | 1995-02-16 | | | [[Ficheiro:Lur Errekondo Eitbn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1106 | [[:d:Q30349001|Q30349001]] | [[Maitane Etxeberria]] | [[Lezo]] | 1997-01-15 | | | [[Ficheiro:España - Acerbaixán no Porriño 28 - Maitane Etxeberria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1107 | [[:d:Q30442967|Q30442967]] | [[Maialen Husillos]] | [[Pasaia]] | 1996-06-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1108 | [[:d:Q30457305|Q30457305]] | [[Ane Ibarzabal]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1982-11-29 | | | [[Ficheiro:Ane Ibarzabal. Kazetaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1109 | [[:d:Q30467174|Q30467174]] | [[Aizpea Oihaneder]] | [[Donostia]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Aizpea Oihaneder 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1110 | [[:d:Q30505299|Q30505299]] | [[Eider Lizarbe]] | [[Donostia]] | 1996-04-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1111 | [[:d:Q30505335|Q30505335]] | [[Maialen Múgica]] | [[Zarautz]] | 1991-06-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1112 | [[:d:Q30607457|Q30607457]] | [[Olatz Rivera Olmedo]] | [[Bilbao]] | 1996-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1113 | [[:d:Q30691336|Q30691336]] | [[Beatriz Arregui Gamir]] | [[Bilbao]] | 1995-03-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1114 | [[:d:Q30827871|Q30827871]] | [[Marian Iriarte]] | [[Donostia]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Marian-iriarte Elhuyar Diaz de Rada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1115 | [[:d:Q30899525|Q30899525]] | [[Cris Lizarraga]] | [[Bilbao]] | 1992-05-08 | | | [[Ficheiro:Belako 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1116 | [[:d:Q30901598|Q30901598]] | [[Azucena Vieites]] | [[Hernani]]<br/>[[Donostia]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Azucena Vieites.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1117 | [[:d:Q30904315|Q30904315]] | [[Elvira Gangutia]] | [[Donostia]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 1118 | [[:d:Q31202628|Q31202628]] | [[Maggy Barrère Unzueta]] | [[Donostia]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Maggy Barrère Unzueta.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1119 | [[:d:Q31714808|Q31714808]] | [[Alaitz Telletxea]] | [[Oiartzun]] | 1976-03-02 | | | [[Ficheiro:Alaitz Telletxea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1120 | [[:d:Q31760467|Q31760467]] | [[Nerea Arrien]] | [[Lekeitio]] | 1976-08-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1121 | [[:d:Q31767309|Q31767309]] | [[Oihane Fernandez]] | [[Algorta]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 1122 | [[:d:Q31770551|Q31770551]] | [[Idoia Etxeberria Elortza]] | [[Oñati]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Idoia Etxeberria Elortza - Tokikom Goiena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1123 | [[:d:Q31813725|Q31813725]] | [[Julene Urzelai Aramendi]] | [[Azkoitia]] | 1912-06-16 | [[Caracas]] | 1983-06-22 | [[Ficheiro:Julene Urzelai.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1124 | [[:d:Q31826296|Q31826296]] | [[Paula Estévez]] | [[Donostia]] | 1984-10-04 | | | [[Ficheiro:Paula estevez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1125 | [[:d:Q31844341|Q31844341]] | [[Miriam Luki]] | [[Urretxu]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1126 | [[:d:Q31884540|Q31884540]] | [[Miren Gorrotxategi Azkune]] | [[Azpeitia]] | 1981-07-10 | | | [[Ficheiro:Miren Gorrotxategi Getxoko irakurle klubean.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1127 | [[:d:Q31886436|Q31886436]] | [[Judit Ruiz de Munain]] | [[Vitoria]] | 1973-05-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1128 | [[:d:Q31943192|Q31943192]] | [[Pilar Barandiaran Barandiaran]] | [[Ataun]] | 1911 | [[Ataun]] | 2008-01-01 | |- | style='text-align:right'| 1129 | [[:d:Q31984458|Q31984458]] | [[Kristina Mardaras]] | [[Iurreta]] | 1948-04-13 | | | [[Ficheiro:Kristina Mardaras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1130 | [[:d:Q32023432|Q32023432]] | [[Dolores Salís]] | [[Irún]] | 1899 | [[Irún]] | 1999-09 | |- | style='text-align:right'| 1131 | [[:d:Q32023866|Q32023866]] | [[María Juncal Labandibar]] | [[Behobia]]<br/>[[Irún]] | 1924 | | 1951-03-05 | |- | style='text-align:right'| 1132 | [[:d:Q32332149|Q32332149]] | [[Lore Martinez Axpe]] | [[Aretxabaleta]] | 1971-10-15 | | | [[Ficheiro:Lore Martinez Axpe.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1133 | [[:d:Q32848820|Q32848820]] | [[María del Carmen Achutegui Basagoiti]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1955-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1134 | [[:d:Q32957387|Q32957387]] | [[Fania]] | [[Bilbao]] | 1958-01-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1135 | [[:d:Q32998826|Q32998826]] | [[Danele Sarriugarte]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1989-08-24 | | | [[Ficheiro:Danele Sarriugarte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1136 | [[:d:Q33000931|Q33000931]] | [[Itxaso Martin]] | [[Donostia]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Itxaso martin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1137 | [[:d:Q33120690|Q33120690]] | [[Agurtzane Villate]] | [[Vitoria]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1138 | [[:d:Q33126157|Q33126157]] | [[Usoa Zumeta]] | [[Donostia]] | 1969-01-17 | | | [[Ficheiro:Usoa Zumeta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1139 | [[:d:Q33178424|Q33178424]] | [[Gabriela Ybarra]] | [[Bilbao]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1140 | [[:d:Q33636984|Q33636984]] | [[Paula Etxeberria]] | [[Ordizia]] | 1997-06-10 | | | [[Ficheiro:TWIN MELODY 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1141 | [[:d:Q33638708|Q33638708]] | [[Aitana Etxeberria]] | [[Ordizia]] | 1997-06-10 | | | [[Ficheiro:TWIN MELODY 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1142 | [[:d:Q33645559|Q33645559]] | [[Aia Kruse]] | [[Donostia]] | 1994-02-24 | | | [[Ficheiro:Aia Kruse 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1143 | [[:d:Q35335983|Q35335983]] | [[Julene Guarrotxena]] | [[Bilbao]] | 1977-03-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1144 | [[:d:Q35564376|Q35564376]] | [[Nélida Zaitegi]] | [[Abanto Zierbena|Abanto y Ciérbana-Abanto Zierbena]] | 1946-10-17 | | | [[Ficheiro:Nélida Zaitegi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1145 | [[:d:Q35640749|Q35640749]] | [[Maddi Zubeldia-Arozena]] | [[Donostia]] | 1961-04-12 | | | [[Ficheiro:Maddi Zubeldia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1146 | [[:d:Q36001238|Q36001238]] | [[Irati Zubizarreta]] | [[Beasain]] | 1998-01-30 | | | [[Ficheiro:Irati Zubizarreta. Mendi lasterkaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1147 | [[:d:Q36892236|Q36892236]] | [[Aran Goyoaga]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1974-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1148 | [[:d:Q37345562|Q37345562]] | [[Estibaliz Bajo]] | [[Donostia]] | 1987-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1149 | [[:d:Q37346383|Q37346383]] | [[Ainhoa Alvarez]] | [[Galdakao]] | 1994-06-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1150 | [[:d:Q37347298|Q37347298]] | [[Jone Ibañez]] | [[Galdakao]] | 1997-07-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1151 | [[:d:Q37347703|Q37347703]] | [[Alazne Gomez]] | [[Bilbao]] | 1993-10-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1152 | [[:d:Q37349380|Q37349380]] | [[Andrea Sierra]] | [[Bilbao]] | 1998-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1153 | [[:d:Q37349828|Q37349828]] | [[Garazi Murua]] | [[Getxo]] | 1995-01-24 | | | [[Ficheiro:Garazi Murua CSC 0820 (33976033380) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1154 | [[:d:Q37350054|Q37350054]] | [[Ainhoa Vicente]] | [[Donostia]] | 1995-08-20 | | | [[Ficheiro:Moraza098 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1155 | [[:d:Q37350396|Q37350396]] | [[Jone Guarrotxena]] | [[Bilbao]] | 1993-09-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1156 | [[:d:Q37351091|Q37351091]] | [[Leia Zarate]] | [[Lezama, Biscaia|Lezama]] | 1998-03-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1157 | [[:d:Q37351575|Q37351575]] | [[Marta Perea]] | [[Galdakao]] | 1995-11-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1158 | [[:d:Q37530017|Q37530017]] | [[Cristina Cornejo]] | [[Donostia]] | 1992-01-09 | | | [[Ficheiro:Real Sociedad vs Athletic Club CSC 0542 (34319027776) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1159 | [[:d:Q37530129|Q37530129]] | [[Maider López Sáenz]] | [[Donostia]] | 1975-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1160 | [[:d:Q37531942|Q37531942]] | [[Iraia Iparragirre]] | [[Lasarte-Oria]] | 1995-07-09 | | | [[Ficheiro:Iraia Iparraguirre Argandoña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1161 | [[:d:Q37532709|Q37532709]] | [[Sandra Ramajo]] | [[Irún]] | 1987-08-17 | | | [[Ficheiro:Sandra Rmajo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1162 | [[:d:Q37533046|Q37533046]] | [[Itziar Gastearena Artola]] | [[Villabona-Amasa]] | 1993-05-04 | | | [[Ficheiro:Real Sociedad vs Athletic Club CSC 0595 (34319025226) (gazte).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1163 | [[:d:Q37533849|Q37533849]] | [[Leire Baños]] | [[Irún]] | 1996-11-29 | | | [[Ficheiro:Leire Baños.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1164 | [[:d:Q37629697|Q37629697]] | [[Ane Etxezarreta]] | [[Beasain]] | 1995-08-24 | | | [[Ficheiro:Ane Etxezarreta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1165 | [[:d:Q37629914|Q37629914]] | [[Itxaso Uriarte]] | [[Vitoria]] | 1991-09-01 | | | [[Ficheiro:Itxaso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1166 | [[:d:Q37630334|Q37630334]] | [[Nerea Eizagirre Lasa]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 2000-01-04 | | | [[Ficheiro:Nerea Eizaguirre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1167 | [[:d:Q37631329|Q37631329]] | [[Titay Calvo]] | [[Errenteria]] | 1990-09-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1168 | [[:d:Q37633411|Q37633411]] | [[Oihana Aldai]] | [[Aretxabaleta]] | 1992-05-06 | | | [[Ficheiro:Oihana Aldai.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1169 | [[:d:Q37633793|Q37633793]] | [[Arene Altonaga]] | [[Leioa]] | 1993-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1170 | [[:d:Q37634360|Q37634360]] | [[Maddi Torre]] | [[Donostia]] | 1996-03-30 | | | [[Ficheiro:Maddi Torre Larrañaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1171 | [[:d:Q37634833|Q37634833]] | [[Peke Barea]] | [[Arrigorriaga]] | 1992-01-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1172 | [[:d:Q37750898|Q37750898]] | [[Nora Azurmendi]] | [[Donostia]] | 1995-10-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1173 | [[:d:Q37770072|Q37770072]] | [[Aida Etxebarria]] | [[Galdakao]] | 1995-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1174 | [[:d:Q37770683|Q37770683]] | [[Raquel Delgado]] | [[Donostia]] | 1978-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1175 | [[:d:Q37770999|Q37770999]] | [[Izaskun Oteo]] | [[Algorta]] | 1972-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1176 | [[:d:Q37807177|Q37807177]] | [[Maitena Monroy]] | [[Bilbao]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Maitena Monroy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1177 | [[:d:Q38047987|Q38047987]] | [[Nerea Mazo]] | [[Bilbao]] | 1998-10-20 | | | [[Ficheiro:Nerea Mazo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1178 | [[:d:Q38074810|Q38074810]] | [[Ane Albisu]] | [[Donostia]] | 1960-03-23 | | | [[Ficheiro:Ane Albisu 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1179 | [[:d:Q38154847|Q38154847]] | [[Josebe Iturrioz]] | [[Conjunto histórico de Ordizia]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Josebe Iturrioz - "Itu".jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1180 | [[:d:Q38794802|Q38794802]] | [[Txusa Padrones]] | [[Barakaldo]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Padrones Sanjuanes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1181 | [[:d:Q38794828|Q38794828]] | [[Idoia Otaegui]] | [[Donostia]] | 1968 | | | [[Ficheiro:UPV EHU Summer Courses 2019 Law.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1182 | [[:d:Q39168141|Q39168141]] | [[Mertxe Oliden]] | [[Orio]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 1183 | [[:d:Q39743107|Q39743107]] | [[Joxepa Antoni Aranberri]] | [[Errenteria]] | 1865-01-07 | [[Errenteria]] | 1943-12-29 | [[Ficheiro:Joxepa Antoni Aranberri 'Xenpelar' mural feministako detailean.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1184 | [[:d:Q40096992|Q40096992]] | [[María Teresa Castells]] | [[Busturia]] | 1935 | [[Donostia]] | 2017-09-10 | |- | style='text-align:right'| 1185 | [[:d:Q41025259|Q41025259]] | [[Justina Aldalur]] | [[Aia]] | 1922-11-27 | [[Vitoria]] | 2010-04-08 | |- | style='text-align:right'| 1186 | [[:d:Q41025676|Q41025676]] | [[Nahikari Gabilondo]] | [[Zarautz]] | 1978-01-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1187 | [[:d:Q41036468|Q41036468]] | [[Nerea Ibarzabal]] | [[Markina-Xemein]] | 1994-03-09 | | | [[Ficheiro:Nerea Ibarzabal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1188 | [[:d:Q41102454|Q41102454]] | [[Oihana Iguaran]] | [[Villabona-Amasa]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Oihana Iguaran 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1189 | [[:d:Q41212163|Q41212163]] | [[Ziortza Villa]] | [[Bilbao]] | 1983-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1190 | [[:d:Q41215954|Q41215954]] | [[Amaia Martioda]] | [[Vitoria]] | 1990-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1191 | [[:d:Q41301524|Q41301524]] | [[Dorleta Zorrilla]] | [[Balmaseda]] | 1989-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1192 | [[:d:Q41586172|Q41586172]] | [[Plazida Otaño]] | [[Zizurkil]] | 1867-02-18 | [[Zizurkil]] | 1954-02-18 | [[Ficheiro:Plazida Otaño.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1193 | [[:d:Q41777293|Q41777293]] | [[Maite Iruretagoiena]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Maiteiruretagoiena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1194 | [[:d:Q41795784|Q41795784]] | [[Jeanne de Joannis]] | [[Bilbao]] | 1877-08-07 | [[Montrouge]] | 1961-05-08 | |- | style='text-align:right'| 1195 | [[:d:Q41805923|Q41805923]] | [[Marixa Osés Ruiz de Azúa]] | [[Vitoria]] | 1969-01-25 | | | [[Ficheiro:Marixa Osés Ruiz de Azúa.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1196 | [[:d:Q41951356|Q41951356]] | [[Edurne Portela|Edurne Portela Camino]] | [[Santurtzi]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Edurne Portela at Literaktum 2021 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1197 | [[:d:Q42256518|Q42256518]] | [[Uri Ruiz Bikandi]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1950-05-24 | [[Vitoria]] | 2023-02-21 | [[Ficheiro:Uri Ruiz Bikandi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1198 | [[:d:Q42284300|Q42284300]] | [[Esther Velasco]] | [[Bilbao]] | 1959-07-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1199 | [[:d:Q42308191|Q42308191]] | [[Enara López Gallastegi]] | [[Bilbao]] | 1997-07-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1200 | [[:d:Q42308199|Q42308199]] | [[Mireia Muñoz Pérez]] | [[Muskiz]] | 1998-12-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1201 | [[:d:Q42328330|Q42328330]] | [[Bego Montorio]] | [[Bilbao]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Bego Montorio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1202 | [[:d:Q42366207|Q42366207]] | [[Miren Narbaiza]] | [[Éibar|Eibar]] | 1986-05-03 | | | [[Ficheiro:Miren Narbaiza 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1203 | [[:d:Q42367197|Q42367197]] | [[Leyre Berrocal]] | [[Bilbao]] | 1973-11-14 | | | [[Ficheiro:Leyre Berrocal (2016).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1204 | [[:d:Q42375851|Q42375851]] | [[Maite Maiora]] | [[Mendaro]] | 1980-06-20 | | | [[Ficheiro:Maite Maiora Elizondo (2019).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1205 | [[:d:Q42384058|Q42384058]] | [[Koro Navarro]] | [[Donostia]] | 1955-03-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1206 | [[:d:Q42554926|Q42554926]] | [[Goiatz Labandibar]] | [[Oiartzun]] | 1985-06-18 | | | [[Ficheiro:Goiatz Labandibar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1207 | [[:d:Q42613277|Q42613277]] | [[Lydia Zapata Peña]] | [[Bilbao]] | 1965-06-20 | | 2015-01-04 | |- | style='text-align:right'| 1208 | [[:d:Q42887774|Q42887774]] | [[Helena Matute]] | [[Bilbao]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1209 | [[:d:Q42888915|Q42888915]] | [[Mila Hernando]] | [[Bilbao]] | 1957-01-12 | [[Madrid]] | 2017-10-23 | |- | style='text-align:right'| 1210 | [[:d:Q42948644|Q42948644]] | [[Irene Caminos]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1998-08-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1211 | [[:d:Q43264734|Q43264734]] | [[Itziar Idiazabal]] | [[Gaintza]] | 1949-09-05 | | | [[Ficheiro:Itziar Idiazabal Gorrotxategi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1212 | [[:d:Q43301957|Q43301957]] | [[Udane Juaristi]] | [[Azkoitia]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1213 | [[:d:Q43401488|Q43401488]] | [[Ane Irazabal]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1984-07-17 | | | [[Ficheiro:Ane Irazabal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1214 | [[:d:Q43402260|Q43402260]] | [[Koro Arizmendi]] | [[Donostia]] | 1929 | [[México]] | 2017-10-24 | |- | style='text-align:right'| 1215 | [[:d:Q43433990|Q43433990]] | [[Irati Eguren]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1981-05-07 | | | [[Ficheiro:Irati Eguren. Ilustratzailea, arkitektoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1216 | [[:d:Q43457311|Q43457311]] | [[Maia García]] | [[Getxo]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1217 | [[:d:Q43584286|Q43584286]] | [[Begoña Beristain García]] | [[Bilbao]] | 1967-09-26 | | | [[Ficheiro:Begoña Beristain.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1218 | [[:d:Q43855677|Q43855677]] | [[Arantza Arruti Odriozola]] | [[Zarautz]] | 1946 | | | [[Ficheiro:Arantza Arruti eta Txomin Ziluaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1219 | [[:d:Q43967081|Q43967081]] | [[Ainhoa Santamaría]] | [[Vitoria]] | 1980-03-20 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2020 - Ainhoa Santamaría (Cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1220 | [[:d:Q43990234|Q43990234]] | [[María Pilar Ardanza Uribarren]] | [[Elorrio]] | 1957-10-13 | | | [[Ficheiro:Pilar Ardanza. Diputatua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1221 | [[:d:Q43991041|Q43991041]] | [[Nieves Barragán Mohacho]] | [[Santurtzi]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1222 | [[:d:Q44177464|Q44177464]] | [[Virginia Imaz Quijera]] | [[Donostia]] | 1962-04-27 | | | [[Ficheiro:Virginia Imaz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1223 | [[:d:Q44212959|Q44212959]] | [[Ana Gorroño Arrizabalaga]] | [[Ea]] | 1954-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1224 | [[:d:Q44518822|Q44518822]] | [[María Jesús Aguirre Uribe]] | [[Vitoria]] | 1945-06-08 | [[Vitoria]] | 2016-11-18 | |- | style='text-align:right'| 1225 | [[:d:Q44519402|Q44519402]] | [[María Teresa Sagarna Alberdi]] | [[Vitoria]] | 1943-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1226 | [[:d:Q44573430|Q44573430]] | [[Nekane San Miguel]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1227 | [[:d:Q44613205|Q44613205]] | [[Maria Arritokieta Marañón]] | [[Donostia]] | 1971-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1228 | [[:d:Q44689694|Q44689694]] | [[Lorena Martínez]] | [[Irún]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Lorena Martínez Oronoz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1229 | [[:d:Q44792335|Q44792335]] | [[Ainara Maia]] | [[Irún]] | 1976-06-06 | | | [[Ficheiro:Ainara Maya Urroz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1230 | [[:d:Q45025976|Q45025976]] | [[Adela Ibabe Ortueta]] | [[Aramaio]] | 1945-11-23 | [[Barakaldo]] | 1973-02-11 | [[Ficheiro:Adela Ibabe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1231 | [[:d:Q45040010|Q45040010]] | [[Miren Ortubay]] | [[Vitoria]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Miren Ortubay Fuentes 2017 (cropped 2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1232 | [[:d:Q45123278|Q45123278]] | [[Uma Bracaglia]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 2007-11-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1233 | [[:d:Q45125417|Q45125417]] | [[Haizea Garcia]] | [[Atxondo]] | 2007 | | | |- | style='text-align:right'| 1234 | [[:d:Q45138981|Q45138981]] | [[Estitxu Eizagirre]] | [[Hernani]] | 1979-12-11 | | | [[Ficheiro:Estitxu Eizagirre Durangon 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1235 | [[:d:Q45202787|Q45202787]] | [[Birkite Alonso]] | [[Vitoria]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Birkite Alonso musikaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1236 | [[:d:Q45286942|Q45286942]] | [[Elena Ódena]] | [[Donostia]] | 1930 | [[Madrid]] | 1985-11-10 | |- | style='text-align:right'| 1237 | [[:d:Q45356515|Q45356515]] | [[Ana de Begoña Azcárraga]] | [[Agurain]] | 1946 | [[Vitoria]] | 2009 | |- | style='text-align:right'| 1238 | [[:d:Q45438087|Q45438087]] | [[Begoña M. Jugo]] | [[Galdakao]] | 1965-07-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1239 | [[:d:Q45457299|Q45457299]] | [[Sabina Urraca]] | [[Donostia]] | 1984-01-04 | | | [[Ficheiro:Sabina Urraca en 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1240 | [[:d:Q46032936|Q46032936]] | [[Miren Arzalluz]] | [[Bilbao]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Miren Arzalluz aitaren hiletan (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1241 | [[:d:Q46366819|Q46366819]] | [[Irantzu Varela Urrestizala]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1974-07-24 | | | [[Ficheiro:Irantzu Varela. Kazetaria, feminista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1242 | [[:d:Q46512517|Q46512517]] | [[Leixuri Arrizabalaga]] | [[Gatika]] | 1981-04-25 | | | [[Ficheiro:Leixuri Arrizabalaga 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1243 | [[:d:Q46804675|Q46804675]] | [[Estitxu Villamor]] | [[Vitoria]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 1244 | [[:d:Q46814794|Q46814794]] | [[Lurdes Zubeldia]] | [[Hondarribia]] | 1923 | [[Hondarribia]] | 2017-12-04 | |- | style='text-align:right'| 1245 | [[:d:Q46818385|Q46818385]] | [[Irene Larraza]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Irene-larraza-photo-lander-arretxea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1246 | [[:d:Q47002737|Q47002737]] | [[Inmaculada Delgado Jara]] | [[Bilbao]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Inmaculada Delgado Jara.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1247 | [[:d:Q47008651|Q47008651]] | [[Ione Gorostarzu]] | [[Berastegi]] | 1984-08-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1248 | [[:d:Q47012911|Q47012911]] | [[Maialen Zubeldia]] | [[Ikaztegieta]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1249 | [[:d:Q47012964|Q47012964]] | [[Maixa Zugasti]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1250 | [[:d:Q47013016|Q47013016]] | [[Esti Vivanco]] | [[Bilbao]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Esti Vivanco argazkia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1251 | [[:d:Q47013262|Q47013262]] | [[Yurre Ugarte]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Yurre Ugarte 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1252 | [[:d:Q47014867|Q47014867]] | [[Aitziber Saldias]] | [[Beasain]] | 1989-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1253 | [[:d:Q47014956|Q47014956]] | [[Garazi Ugalde]] | [[Lezo]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Garazi Ugalde. Itzultzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1254 | [[:d:Q47035333|Q47035333]] | [[Garbiñe Mendizabal Mendizabal]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1961-08-28 | | | [[Ficheiro:Garbiñe Mendizabal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1255 | [[:d:Q47044538|Q47044538]] | [[Aroa Gorostiza]] | [[Elorrio]] | 1999-05-07 | | | [[Ficheiro:15-Kirola-682 tokikom 700x700 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1256 | [[:d:Q47067497|Q47067497]] | [[Olatz Ganboa]] | [[Getxo]] | 1985-01-02 | | | [[Ficheiro:Simplicissimus, Tartean Teatroa.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1257 | [[:d:Q47067550|Q47067550]] | [[Olatz Gorrotxategi]] | [[Bilbao]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 1258 | [[:d:Q47068529|Q47068529]] | [[Eider Cardeñosa]] | [[Vitoria]] | 1995-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1259 | [[:d:Q47087099|Q47087099]] | [[Sara Gándara]] | [[Lezama, Biscaia|Lezama]] | 1981-07-22 | | | [[Ficheiro:Sara Gandara (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1260 | [[:d:Q47087273|Q47087273]] | [[Maite Iturbe]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Maite Iturbe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1261 | [[:d:Q47087275|Q47087275]] | [[Leire Pinedo]] | [[Sopelana]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Leire-Pinedo 2020.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1262 | [[:d:Q47089546|Q47089546]] | [[Amelia Barquín López]] | [[Bilbao]] | 1965-07-05 | | | [[Ficheiro:Amelia Barquin irakaslea 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1263 | [[:d:Q47091306|Q47091306]] | [[Kattalin Miner]] | [[Hernani]] | 1988-10-09 | | | [[Ficheiro:Kattalin Miner.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1264 | [[:d:Q47112138|Q47112138]] | [[Paloma Rodríguez]] | [[Barakaldo]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1265 | [[:d:Q47122119|Q47122119]] | [[Ana Jaka García]] | [[Andoain]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Ana Jaka en Durango.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1266 | [[:d:Q47450960|Q47450960]] | [[Maitane Segurola]] | [[Errenteria]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Maitane Segurola 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1267 | [[:d:Q47457659|Q47457659]] | [[Cristina Urchueguía]] | [[Irún]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1268 | [[:d:Q47460321|Q47460321]] | [[Patricia López Arnaiz]] | [[Vitoria]] | 1981-04-15 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Patricia López Arnáiz (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1269 | [[:d:Q47462818|Q47462818]] | [[Iratxe Fresneda Delgado]] | [[Arrigorriaga]] | 1974-01-17 | | | [[Ficheiro:Iratxe Fresneda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1270 | [[:d:Q47463147|Q47463147]] | [[Felicia Olave Salaverri]] | [[Vitoria]] | 1838-05-09 | [[Vitoria]] | 1912 | [[Ficheiro:Felicia Olabe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1271 | [[:d:Q47498285|Q47498285]] | [[Sara Azurza]] | [[Donostia]] | 1997 | | | |- | style='text-align:right'| 1272 | [[:d:Q47526962|Q47526962]] | [[Arantxa Elizondo Lopetegi]] | [[Donostia]] | 1967-02-26<br/>1967 | | | [[Ficheiro:Arantxa Elizondo Lopetegi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1273 | [[:d:Q47542758|Q47542758]] | [[Odile Kruzeta]] | [[Éibar|Eibar]] | 1957-11-06 | | | [[Ficheiro:Odile Kruzeta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1274 | [[:d:Q47543182|Q47543182]] | [[Olatz Salvador]] | [[Donostia]] | 1990 | | | [[Ficheiro:Olatz Salvador 7.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1275 | [[:d:Q47543594|Q47543594]] | [[Bianca Lavin De Casas]] | [[Bilbao]] | 1875 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1276 | [[:d:Q47549309|Q47549309]] | [[Yogurinha Borova]] | [[Bilbao]] | 1969-06-30 | | | [[Ficheiro:Iñaki Queralt - Yogurinha Borova 13.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1277 | [[:d:Q48215633|Q48215633]] | [[Amaia Miranda]] | [[Bilbao]] | 1993-11-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1278 | [[:d:Q48220871|Q48220871]] | [[Mayte Toca]] | [[Donostia]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1279 | [[:d:Q48321460|Q48321460]] | [[Josune Gorospe]] | [[Dima]] | 1969-04-16 | | | [[Ficheiro:Josune Gorospe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1280 | [[:d:Q48412317|Q48412317]] | [[Bertha Gaztelumendi Caballero]] | [[Irún]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Bertha Gaztelmendi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1281 | [[:d:Q48459074|Q48459074]] | [[Concepcion Gangoiti]] | [[Larrabetzu]] | 1883-07-31 | | | [[Ficheiro:Concepcion Gangoiti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1282 | [[:d:Q48698645|Q48698645]] | [[Ainhoa Güemes Moreno]] | [[Bilbao]] | 1976-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1283 | [[:d:Q48731028|Q48731028]] | [[Carmen Bernabé Ubieta]] | [[Bilbao]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 1284 | [[:d:Q48793978|Q48793978]] | [[Pilar Ruiz de Larrea]] | [[Vitoria]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Pilar Ruiz de Larrea Pérez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1285 | [[:d:Q49258209|Q49258209]] | [[Elena Laka Muñoz]] | [[Éibar|Eibar]] | 1966-02-23 | | | [[Ficheiro:Elena-laka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1286 | [[:d:Q50179265|Q50179265]] | [[Leire Lopez Ziluaga]] | [[Ibarrangelu]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Leire Lopez Ziluaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1287 | [[:d:Q50285393|Q50285393]] | [[Amalia Galárraga]] | [[Donostia]] | 1885 | [[Madrid]] | 1971-09-28 | [[Ficheiro:1928-12-15, La Gaceta Literaria, Amalia G. de Salaverría.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1288 | [[:d:Q50304623|Q50304623]] | [[Santxa Otxoa Ozaetakoa]] | [[Maturana]] | 1400 | | | |- | style='text-align:right'| 1289 | [[:d:Q50312556|Q50312556]] | [[Arantza Campos]] | [[Donostia]] | 1960-01-27 | | | [[Ficheiro:Arantza Campos Rubio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1290 | [[:d:Q50330702|Q50330702]] | [[Nerea Mujika Ulazia]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1960-06-13 | | | [[Ficheiro:Nerea Mujika - Gerediaga(cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1291 | [[:d:Q50350168|Q50350168]] | [[Marian Arregi]] | [[Donostia]] | 1944 | [[Donostia]] | 2018-03-05 | [[Ficheiro:Marian Arregi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1292 | [[:d:Q50359229|Q50359229]] | [[Elixabete Perez Gaztelu]] | [[Errenteria]] | 1961-11-18 | | | [[Ficheiro:Elixabete Perez Gaztelu UEU Ikergazte2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1293 | [[:d:Q50360111|Q50360111]] | [[Valeria Ros]] | [[Getxo]] | 1986-10-05 | | | [[Ficheiro:Valeria Ros, Akelarre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1294 | [[:d:Q50379925|Q50379925]] | [[Izaskun Manuel Llados]] | [[Bilbao]] | 1970-11-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1295 | [[:d:Q50384585|Q50384585]] | [[Arrate Gallastegui]] | [[Éibar|Eibar]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Miren Gallastegui.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1296 | [[:d:Q50387996|Q50387996]] | [[Ana María Muñoz Amilibia]] | [[Donostia]] | 1932-01-01 | [[Madrid]] | 2019-06-09 | |- | style='text-align:right'| 1297 | [[:d:Q50398872|Q50398872]] | [[Dorleta Alberdi]] | [[Arratzu]] | 1967-09-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1298 | [[:d:Q50404832|Q50404832]] | [[Iholdi Beristain]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 2000-03-21 | | | [[Ficheiro:Iholdi Beristain 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1299 | [[:d:Q50413359|Q50413359]] | [[Lucía Baskaran]] | [[Zarautz]] | 1988-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1300 | [[:d:Q50573294|Q50573294]] | [[Sara Nieto]] | [[Barakaldo]] | 2000 | | | [[Ficheiro:SARA NIETO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1301 | [[:d:Q50590664|Q50590664]] | [[Bakarne Jorge]] | [[Legazpi]] | 1970-06-01 | [[Morcenx]] | 2018-02-10 | |- | style='text-align:right'| 1302 | [[:d:Q50617986|Q50617986]] | [[Estíbaliz de Miguel Calvo]] | [[Barakaldo]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1303 | [[:d:Q50622766|Q50622766]] | [[Sara Lallana]] | [[Bilbao]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1304 | [[:d:Q50738599|Q50738599]] | [[Josefina Bolinaga]] | [[Balmaseda]] | 1880 | [[Madrid]] | 1965 | [[Ficheiro:1927-06-30, Héroes, Josefina Bolinaga (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1305 | [[:d:Q50745796|Q50745796]] | [[María Jesús Lamas]] | [[Barakaldo]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 1306 | [[:d:Q50932161|Q50932161]] | [[Leire Ereño]] | [[Pasaia]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1307 | [[:d:Q50933006|Q50933006]] | [[Begoña Otalora]] | [[Bilbao]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1308 | [[:d:Q51041870|Q51041870]] | [[Ana Madariaga]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1963-05-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1309 | [[:d:Q51296342|Q51296342]] | [[Raquel Aberasturi]] | [[Vitoria]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1310 | [[:d:Q51473718|Q51473718]] | [[Begoña Arregi]] | [[Andoain]] | 1944-10-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1311 | [[:d:Q51645968|Q51645968]] | [[Nerea Barjola]] | [[Santurtzi]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Nerea Barjola Ramos.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1312 | [[:d:Q51647507|Q51647507]] | [[Samara Velte]] | [[Zarautz]] | 1991-04-01 | | | [[Ficheiro:2024-06-21 Usurbil UI52 Samara Velte Moran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1313 | [[:d:Q51689290|Q51689290]] | [[Luisa Etxeberria]] | [[Zestoa]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 1314 | [[:d:Q51714536|Q51714536]] | [[June Ansoleaga]] | [[Sopelana]] | 1987-10-20 | | | [[Ficheiro:JuneAnsoleaga tokikom Anboto.org20231124 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1315 | [[:d:Q51721123|Q51721123]] | [[Maialen Oiartzabal]] | [[Oiartzun]] | 1999-09-25 | | | [[Ficheiro:Munduko kopa, Stubai.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1316 | [[:d:Q51730222|Q51730222]] | [[Ana Galarraga]] | [[Zarautz]] | 1970-06-09 | | | [[Ficheiro:AnaGalarragaElhuyar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1317 | [[:d:Q51840075|Q51840075]] | [[Izaskun Moyua]] | [[Oñati]] | 1958-12-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1318 | [[:d:Q51879393|Q51879393]] | [[Sara Berasaluce Duque]] | [[Vitoria]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Berasaluce.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1319 | [[:d:Q51885886|Q51885886]] | [[Olatz Arrieta]] | [[Donostia]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1320 | [[:d:Q52152878|Q52152878]] | [[Naiara Etxeberria]] | [[Donostia]] | 1980-07-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1321 | [[:d:Q52269021|Q52269021]] | [[Arantxa Echevarría]] | [[Bilbao]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2019 - Arantxa Echevarría.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1322 | [[:d:Q52281189|Q52281189]] | [[Eva Lopez de Arroyabe Saez de Maturana]] | [[Vitoria]] | 1973-12-10 | | | [[Ficheiro:Eva Lopez de Arroyabe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1323 | [[:d:Q52331635|Q52331635]] | [[Andrea Momoitio]] | [[Ortuella]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Andrea Momoitio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1324 | [[:d:Q52340632|Q52340632]] | [[Lohitzune Zuloaga Lojo]] | [[Errenteria]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 1325 | [[:d:Q52418006|Q52418006]] | [[Amaia Aranzabal]] | [[Bergara]] | 1963-12-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1326 | [[:d:Q53224320|Q53224320]] | [[Aroa Arrizubieta]] | [[Vitoria]] | 2001 | | | [[Ficheiro:Aroa Arrizubieta, bertsolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1327 | [[:d:Q53375445|Q53375445]] | [[Josune Arakistain]] | [[Lastur]] | 1996-04-30 | | | [[Ficheiro:Josune Arakistan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1328 | [[:d:Q53544275|Q53544275]] | [[Carmen Castro Madinaveitia]] | [[Donostia]] | 1912 | [[Madrid]] | 1997-07-05 | |- | style='text-align:right'| 1329 | [[:d:Q53546619|Q53546619]] | [[Lucía Artazcoz Lazcano]] | [[Donostia]] | 1963-05-29 | | | [[Ficheiro:Lucía Artazcoz Lazcano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1330 | [[:d:Q53830323|Q53830323]] | [[Maite Asensio Lozano]] | [[Bilbao]] | 1983 | | | [[Ficheiro:¡Maite Asensio (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1331 | [[:d:Q53843877|Q53843877]] | [[Lourdes Bedia]] | [[Oñati]] | 1961-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1332 | [[:d:Q53866584|Q53866584]] | [[Eleonora Maturana]] | [[Bilbao]] | 1884-07-25 | [[Buenos Aires]] | 1931-01-28 | [[Ficheiro:Madre Leonor L. de Maturana C.C.V.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1333 | [[:d:Q53866613|Q53866613]] | [[Natalia Albéniz]] | [[Vitoria]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Natalia Albéniz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1334 | [[:d:Q54164248|Q54164248]] | [[Karmele Igartua Bengoa]] | [[Bergara]] | 1959-07-16 | [[Aretxabaleta]] | 2010-08-20 | [[Ficheiro:Karmele Igartua. Idazlea, poeta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1335 | [[:d:Q54213566|Q54213566]] | [[Antxiñe Mendizabal]] | [[Zumarraga]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Antxiñe Mendizabal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1336 | [[:d:Q54215025|Q54215025]] | [[Iraia Elias]] | [[Zarautz]] | 1980-09-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1337 | [[:d:Q54366454|Q54366454]] | [[Inocencia Arangoa]] | [[Altza]] | 1884-07-03 | [[Madrid]] | 1972-12-10 | |- | style='text-align:right'| 1338 | [[:d:Q54670191|Q54670191]] | [[Марыя Бегонья Гомес Фернандэс]] | [[Bilbao]] | 1971-03-24<br/>1975-01-29 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Begoña Gómez Fernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1339 | [[:d:Q54801222|Q54801222]] | [[Maite Ruiz de Larramendi]] | [[Beasain]] | 1973-09-11 | | | [[Ficheiro:Maite Ruiz de Larramendi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1340 | [[:d:Q54858581|Q54858581]] | [[Matea Joxepa Zubeldia]] | [[Hernani]] | 1867 | [[Hernani]] | 1947 | [[Ficheiro:Joxepa Zubeldia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1341 | [[:d:Q54860505|Q54860505]] | [[Ana Goitia]] | [[Lekeitio]] | 1981-10-12 | | | [[Ficheiro:Ana Goitia (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1342 | [[:d:Q54912118|Q54912118]] | [[Vera Hernaez]] | [[Ortuella]] | 1938-05-31 | | | [[Ficheiro:Vera-hernaez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1343 | [[:d:Q54957949|Q54957949]] | [[Maddi Etxeberria]] | [[Andoain]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 1344 | [[:d:Q54960337|Q54960337]] | [[Amaia Aroma]] | [[Abadiño]] | 1936-10-21 | | | [[Ficheiro:Amaia Aroma Txistulari.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1345 | [[:d:Q54980068|Q54980068]] | [[Elvira Landín Aguirre]] | [[Bilbao]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 1346 | [[:d:Q55024394|Q55024394]] | [[Carmen Sánchez Pérez]] | [[Éibar|Eibar]] | 1958-02-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1347 | [[:d:Q55115993|Q55115993]] | [[Benita Uribarrena Bollaín]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1922-03-16 | [[Le Soler]] | 2011-10-12 | [[Ficheiro:Benita Uribarrena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1348 | [[:d:Q55185566|Q55185566]] | [[María Mújika]] | [[Donostia]] | 1997-06-04 | | | [[Ficheiro:María Mújika 2017 European Athletics U23 Championships, 110m hurdles women semifinal2 14-07-2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1349 | [[:d:Q55312169|Q55312169]] | [[Mila Salterain]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1955-11-24 | | | [[Ficheiro:Mila Salterain. Idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1350 | [[:d:Q55348053|Q55348053]] | [[June Arbeo Sarriugarte]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1999-02-04 | | | [[Ficheiro:June Arbeo 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1351 | [[:d:Q55378127|Q55378127]] | [[Ana Isabel Morales]] | [[Bilbao]] | 1969-01-27 | | | [[Ficheiro:Ana Morales (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1352 | [[:d:Q55567469|Q55567469]] | [[Maite Goñi]] | [[Ordizia]] | 1967 | | | [[Ficheiro:MaiteGoñi2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1353 | [[:d:Q55673083|Q55673083]] | [[Estibaliz Ruiz de Azua]] | [[Vitoria]] | 1968-12-11 | | | [[Ficheiro:Estibaliz Ruiz de Azua 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1354 | [[:d:Q55687243|Q55687243]] | [[Isabel Azkarate]] | [[Donostia]] | 1950 | | | [[Ficheiro:Isabel Azkarate.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1355 | [[:d:Q55687477|Q55687477]] | [[Isabel Cadenas Cañón]] | [[Basauri]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Isabel Cadenas Cañón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1356 | [[:d:Q55729179|Q55729179]] | [[Maria Luisa Petriarena]] | [[Errenteria]] | | [[Errenteria]] | 1869-12-18 | |- | style='text-align:right'| 1357 | [[:d:Q55752832|Q55752832]] | [[Alaitz Muro]] | [[Bilbao]] | 1978-06-28 | | | [[Ficheiro:Alaitz Muro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1358 | [[:d:Q55757253|Q55757253]] | [[Elena Solatxi]] | [[Bilbao]] | 1960-05-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1359 | [[:d:Q55767714|Q55767714]] | [[Nerea del Campo Aguirre]] | [[Éibar|Eibar]] | 1971-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1360 | [[:d:Q55809452|Q55809452]] | [[Lara Izagirre]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1985-09-10 | | | [[Ficheiro:Lara Izagirre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1361 | [[:d:Q55833613|Q55833613]] | [[Lourdes Munitxa]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1948-06-01 | [[Amorebieta-Etxano]] | 2010-07-09 | [[Ficheiro:Lourdes Munitxa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1362 | [[:d:Q55842592|Q55842592]] | [[Ana María Abascal y Calabria]] | [[Bilbao]] | 1935-03-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1363 | [[:d:Q55861854|Q55861854]] | [[Begoña Alegría]] | [[Vitoria]] | 1965-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1364 | [[:d:Q55868734|Q55868734]] | [[Maite Maruri]] | [[Plentzia]] | 1979-01-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1365 | [[:d:Q55879164|Q55879164]] | [[Estibalitz González]] | [[Ermua]] | 1963-09-01 | | | [[Ficheiro:Estibalitz González. Idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1366 | [[:d:Q55956717|Q55956717]] | [[Juanita Ibaibarriaga]] | [[Ermua]] | 1934-03-30 | [[Ermua]] | 1992-02-28 | [[Ficheiro:Juanita Ibaibarriaga.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1367 | [[:d:Q55972220|Q55972220]] | [[Luz Zalduegi]] | [[Mallabia]] | 1914-06-01 | [[Madrid]] | 2003-07-15 | [[Ficheiro:Luz Zalduegi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1368 | [[:d:Q56024300|Q56024300]] | [[Maialen García]] | [[Donostia]] | 1990-04-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1369 | [[:d:Q56026069|Q56026069]] | [[Maialen Axpe]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1993-05-04 | | | [[Ficheiro:Maialen Axpe. Atleta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1370 | [[:d:Q56026081|Q56026081]] | [[Oihana Lekuona Rekalde]] | [[Irún]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1371 | [[:d:Q56026179|Q56026179]] | [[Arantza Moreno]] | [[Ermua]] | 1995-01-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1372 | [[:d:Q56033732|Q56033732]] | [[Idoia Mariezkurrena]] | [[Donostia]] | 1970-07-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1373 | [[:d:Q56037015|Q56037015]] | [[Nerea Etxegibel Alberdi]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1964-08-02 | | | [[Ficheiro:Nerea Etxegibel. Irakaslea eta atleta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1374 | [[:d:Q56064886|Q56064886]] | [[Miren Maortua]] | [[Zaldibar]] | 1916-05-29 | [[Zaldibar]] | 1971-12-25 | [[Ficheiro:Miren Maortua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1375 | [[:d:Q56098009|Q56098009]] | [[Gloria Zubia]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1906-12-11 | [[Alacant]] | 1987-08-19 | [[Ficheiro:Gloria zubia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1376 | [[:d:Q56149031|Q56149031]] | [[Mari Tere Elola]] | [[Albiztur]] | 1935-07-24 | | | [[Ficheiro:MariTere Elola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1377 | [[:d:Q56149513|Q56149513]] | [[Maite Garagorri]] | [[Donostia]] | 1947-03-12 | | | [[Ficheiro:Maite Garagorri (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1378 | [[:d:Q56176892|Q56176892]] | [[Miren Dobaran]] | [[Berango]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Euskararen historia liburua (Miren Dobaran).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1379 | [[:d:Q56239061|Q56239061]] | [[Ana Terradillos]] | [[Donostia]] | 1973-10-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1380 | [[:d:Q56247796|Q56247796]] | [[Oihana Azkorbebeitia]] | [[Abadiño]] | 1981-08-28 | | | [[Ficheiro:Oihana Azkorbebeitia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1381 | [[:d:Q56256315|Q56256315]] | [[Maixabel Lasa]] | [[Legorreta]] | 1951 | | | [[Ficheiro:Maixabel Lasa (2021) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1382 | [[:d:Q56377661|Q56377661]] | [[Tatiana Pérez de Guzmán el Bueno]] | [[Donostia]] | 1923-10-26 | [[Madrid]] | 2012-10-01 | |- | style='text-align:right'| 1383 | [[:d:Q56401862|Q56401862]] | [[Begona Uriarte]] | [[Bilbao]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 1384 | [[:d:Q56455355|Q56455355]] | [[Iciar Astiasarán]] | [[Aretxabaleta]] | 1960-07-03 | | | [[Ficheiro:Iastiasaran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1385 | [[:d:Q56459134|Q56459134]] | [[Eukene Martínez de Lagos Fernández]] | [[Vitoria]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1386 | [[:d:Q56475573|Q56475573]] | [[Libe Mimenza]] | [[Elorrio]] | 1988-01-28 | | | [[Ficheiro:Libe Mimenza, Euskal Hedabideen Behategiaren urtekaria 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1387 | [[:d:Q56476345|Q56476345]] | [[Leire Narbaiza Arizmendi]] | [[Éibar|Eibar]] | 1968-04-05 | | | [[Ficheiro:Leire Narbaiza (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1388 | [[:d:Q56513328|Q56513328]] | [[Arantza Aldezabal]] | [[Pasaia]] | 1967-10-03 | | | [[Ficheiro:ArantzaAldezabal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1389 | [[:d:Q56562607|Q56562607]] | [[Laida Lertxundi]] | [[Bilbao]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Laida Lertxundi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1390 | [[:d:Q56676159|Q56676159]] | [[Silvia Trigueros]] | [[Abadiño]] | 1976-02-12 | | | [[Ficheiro:Silvia Trigueros2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1391 | [[:d:Q56685133|Q56685133]] | [[Laura Chamorro]] | [[Usurbil]] | 1987-03-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1392 | [[:d:Q56692161|Q56692161]] | [[Erika Olaizola]] | [[Azpeitia]] | 1989-01-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1393 | [[:d:Q56702213|Q56702213]] | [[Maria Antonia Uzkudun Amunarriz]] | [[Anoeta]] | 1927 | [[Madrid]] | 2008-01-27 | [[Ficheiro:Maria Antonia Uzkudun.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1394 | [[:d:Q56742192|Q56742192]] | [[Gloria Agirre]] | [[Aizarna]] | 1945-02-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1395 | [[:d:Q56760339|Q56760339]] | [[Mari Carmen Madariaga]] | [[Igorre]] | 1927-03-08 | [[Artea]] | 2004-09-10 | [[Ficheiro:Mari Carmen Madariaga.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1396 | [[:d:Q56760382|Q56760382]] | [[Digna Garitaonandia]] | [[Mallabia]] | 1923-09-22 | [[Barcelona]] | 2023-07-21 | [[Ficheiro:Digna Garitaonandia, erraketista mallabitarra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1397 | [[:d:Q56762811|Q56762811]] | [[Ubane Uzin Argarate]] | [[Soraluze]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1398 | [[:d:Q56781339|Q56781339]] | [[Maria Arrillaga]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1915-03-27 | [[Ondarroa]] | 2015-08-21 | [[Ficheiro:Maria Arrillaga Garate. Erraketista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1399 | [[:d:Q56794294|Q56794294]] | [[Oihane C Basurko]] | [[Irún]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Oihane Cabezas Basurko.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1400 | [[:d:Q56809350|Q56809350]] | [[Amaia Aberasturi]] | [[Gautegiz Arteaga]] | 1997-04-28 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Amaia Aberasturi (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1401 | [[:d:Q56817022|Q56817022]] | [[Amaia Gabantxo]] | [[Bermeo]] | 1973-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1402 | [[:d:Q56825784|Q56825784]] | [[Irene Arrarats Lizeaga]] | [[Hernani]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Irene Arriarats.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1403 | [[:d:Q56843216|Q56843216]] | [[Maite Larburu]] | [[Hernani]] | 1979-08-16<br/>1979 | | | [[Ficheiro:Maite Larburu 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1404 | [[:d:Q56857082|Q56857082]] | [[Erika Elizari]] | [[Hernani]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 1405 | [[:d:Q56883343|Q56883343]] | [[Ángela Vilariño]] | [[Hondarribia]] | 1985-08-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1406 | [[:d:Q56923564|Q56923564]] | [[Maialen Fernández Cabezas]] | [[Barakaldo]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1407 | [[:d:Q56992086|Q56992086]] | [[María del Camino Fernández Riol]] | [[Santurtzi]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1408 | [[:d:Q57069271|Q57069271]] | [[Inmaculada Arostegui]] | [[Gamiz-Fika]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1409 | [[:d:Q57080904|Q57080904]] | [[Lucia Areitioaurtena]] | [[Ermua]] | 1925-12-10 | [[Donostia]] | 2019-02-05 | |- | style='text-align:right'| 1410 | [[:d:Q57081081|Q57081081]] | [[Eladia Altuna Balerdi]] | [[Irura]] | 1918-08-26 | [[Irura]] | 2009-10-24 | [[Ficheiro:Eladia Altuna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1411 | [[:d:Q57083982|Q57083982]] | [[Maxux Aranzabe]] | [[Alkiza]] | 1966-11-08 | | | [[Ficheiro:Maxux Aranzabe 01.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1412 | [[:d:Q57085518|Q57085518]] | [[Marta Olazabal]] | [[Bilbao]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 1413 | [[:d:Q57203043|Q57203043]] | [[Joxepa Inaxi Elizegi]] | [[Asteasu]] | 1864-01-12 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1414 | [[:d:Q57204046|Q57204046]] | [[Almudena Cacho]] | [[Bilbao]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1415 | [[:d:Q57316229|Q57316229]] | [[Malen Amenabar]] | [[Larrabetzu]] | 1994-01-10 | | | [[Ficheiro:Malen Amenabar. Bertsolaria eta artista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1416 | [[:d:Q57335401|Q57335401]] | [[Yolanda Urarte]] | [[Vitoria]] | 1968-06-07 | | | [[Ficheiro:Yolanda Urarte Alonso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1417 | [[:d:Q57336092|Q57336092]] | [[Nieves Quintana]] | [[San Vicente de Arana/Done Bikendi Harana]] | 1965-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1418 | [[:d:Q57338986|Q57338986]] | [[Maddi Noguera]] | [[Ataun]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Maddi + Olatz Salvador (43505999801).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1419 | [[:d:Q57417951|Q57417951]] | [[Marisol Ortiz de Zárate]] | [[Vitoria]] | 1960-04-22 | | | [[Ficheiro:IESO VALDEMEDEL, Ribera de Fresno (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1420 | [[:d:Q57483453|Q57483453]] | [[Josefa del Águila Ceballos]] | [[Donostia]] | 1826-02-16 | [[Madrid]] | 1888-12-26 | [[Ficheiro:Madrazo, Federico de (Josefa del Águila Ceballos, luego marquesa de Espeja).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1421 | [[:d:Q57515958|Q57515958]] | [[Lola Valverde Lamsfus]] | [[Donostia]] | 1941-12-30 | | | [[Ficheiro:Lola Valverde.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1422 | [[:d:Q57548934|Q57548934]] | [[Nerea Arriola Urberuaga]] | [[Donostia]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Nerea Arriola-irribartsu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1423 | [[:d:Q57562323|Q57562323]] | [[Oihane Otaegi]] | [[Donostia]] | 1977-05-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1424 | [[:d:Q57575090|Q57575090]] | [[Beatriz Herráez]] | [[Vitoria]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Beatriz Herráez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1425 | [[:d:Q57588927|Q57588927]] | [[Leire Otaegi]] | [[Donostia]] | 1977-05-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1426 | [[:d:Q57623991|Q57623991]] | [[Elixabete Imaz]] | [[Errenteria]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1427 | [[:d:Q57649842|Q57649842]] | [[Ainhoa Bastarrika]] | [[Donostia]] | 1988-11-14 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Bastarrika.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1428 | [[:d:Q57655615|Q57655615]] | [[Izaskun Gracia Quintana]] | [[Bilbao]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 1429 | [[:d:Q57659370|Q57659370]] | [[Aintzane Galardi Portu]] | [[Oiartzun]] | 1969-04-04 | | | [[Ficheiro:Aintzane Galardi Portu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1430 | [[:d:Q57659653|Q57659653]] | [[Maribel Aiertza]] | [[Etxebarria]] | 1962-04-15 | | | [[Ficheiro:Maribel Aiertza Rementeria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1431 | [[:d:Q57659726|Q57659726]] | [[Maite Toledo Saralegi]] | [[Zaldibia]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Maite Toledo Saralegi. Idazlea.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1432 | [[:d:Q57659731|Q57659731]] | [[María Asunción Amilibia]] | [[Donostia]] | 1917-12-24 | [[Santiago de Chile]] | 2013-04-28 | |- | style='text-align:right'| 1433 | [[:d:Q57659758|Q57659758]] | [[Arrate Mardaras]] | [[Abadiño]] | 1960-11-21 | | | [[Ficheiro:Arrate Mardaras. Idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1434 | [[:d:Q57659862|Q57659862]] | [[Elena Martinez Rubio]] | [[Bilbao]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Elena Martinez Rubio.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1435 | [[:d:Q57659867|Q57659867]] | [[Ekhine Eizagirre]] | [[Zarautz]] | 1984-10-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1436 | [[:d:Q57659869|Q57659869]] | [[Laida Martinez]] | [[Bilbao]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1437 | [[:d:Q57659939|Q57659939]] | [[Miren Garate]] | [[Azpeitia]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1438 | [[:d:Q57659985|Q57659985]] | [[Maite Darceles]] | [[Hondarribia]] | 1971-03-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1439 | [[:d:Q57659988|Q57659988]] | [[Ainhoa Elordi]] | [[Aulesti]] | 1970-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1440 | [[:d:Q57732477|Q57732477]] | [[Goizane Aizpurua]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 1441 | [[:d:Q57887094|Q57887094]] | [[Amaia Larrañaga]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1957-07-22 | [[Pamplona]] | 2018-10-25 | [[Ficheiro:Amaia Larrañaga. Irakaslea eta politikaria.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1442 | [[:d:Q57952134|Q57952134]] | [[Estefana Irastorza]] | [[Molinao]] | 1925 | [[Hendaia]] | 2018-10-29 | |- | style='text-align:right'| 1443 | [[:d:Q58046581|Q58046581]] | [[Maixa Lizarribar]] | [[Altzo]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Maixa eta Ixiar, 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1444 | [[:d:Q58046791|Q58046791]] | [[Ixiar Oreja]] | [[Andoain]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Maixa eta Ixiar, 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1445 | [[:d:Q58050567|Q58050567]] | [[Leire San-Jose]] | [[Bilbao]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1446 | [[:d:Q58063295|Q58063295]] | [[Mari Jose Aranguren]] | [[Urrestilla]] | 1969-07-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1447 | [[:d:Q58096983|Q58096983]] | [[Elena Martínez de Madina Salazar]] | [[Vitoria]] | 1962-09-06 | | | [[Ficheiro:Elena Mtnz de Madina Salazar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1448 | [[:d:Q58181585|Q58181585]] | [[Paquita Sáenz de Urturi]] | [[Apodaka]] | 1950-01-29 | | | [[Ficheiro:CONFERENCIA PAQUITA (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1449 | [[:d:Q58214834|Q58214834]] | [[Enriqueta Benito]] | [[Laudio]] | 1960-03-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1450 | [[:d:Q58425836|Q58425836]] | [[Eider Hurtado]] | [[Santurtzi]] | 1982-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1451 | [[:d:Q58481678|Q58481678]] | [[Rosa Soroa]] | [[Elduain]] | 1945-09-03 | | | [[Ficheiro:Rosa Soroa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1452 | [[:d:Q58481735|Q58481735]] | [[Miren Uzkudun]] | [[Asteasu]] | 1922-11-14 | | | [[Ficheiro:Miren Uzkudun. Erraketista (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1453 | [[:d:Q58481783|Q58481783]] | [[Irene Ibaibarriaga]] | [[Ermua]] | 1918-02-09 | | 2014-08-12 | [[Ficheiro:Irene Ibaibarriaga erraketista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1454 | [[:d:Q58481828|Q58481828]] | [[Maritxu Lasuen]] | [[Éibar|Eibar]] | 1919 | | | |- | style='text-align:right'| 1455 | [[:d:Q58619976|Q58619976]] | [[Carmen Manzano]] | [[Getxo]] | 1960s | | | |- | style='text-align:right'| 1456 | [[:d:Q58761785|Q58761785]] | [[Lur Gallastegi]] | [[Bilbao]] | 1983 | | | [[Ficheiro:PB170097bbb.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1457 | [[:d:Q58800047|Q58800047]] | [[Silvia San Miguel]] | [[Vitoria]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Silvia San Miguel.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1458 | [[:d:Q58800620|Q58800620]] | [[Miren Arantza Madariaga Aberasturi]] | [[Gernika-Lumo]] | 1967-08-21 | | | [[Ficheiro:Miren Arantza Madariaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1459 | [[:d:Q58815953|Q58815953]] | [[Agustina Otaola]] | [[Errenteria]] | 1931 | | | [[Ficheiro:Agustina Otaola Zapiaine.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1460 | [[:d:Q58869099|Q58869099]] | [[Regina Leal]] | [[Donostia]] | 1963 | | | [[Ficheiro:(Regina Leal) 20190726 Sanidad 13 Regina Leal (48379103411) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1461 | [[:d:Q58876501|Q58876501]] | [[Consuelo Gallastegi]] | [[Bilbao]] | 1900-11-05 | [[Elorrio]] | 1980-09-23 | [[Ficheiro:Consuelo Gallastegi Urlarte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1462 | [[:d:Q59191843|Q59191843]] | [[Isabel de Urquiola]] | [[Vitoria]] | 1854-07-08 | [[Valsaín]] | 1911-09-16 | [[Ficheiro:Isabel de Urquiola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1463 | [[:d:Q59290051|Q59290051]] | [[Eugenia Iriondo]] | [[Éibar|Eibar]] | 1901-04-03 | [[Éibar|Eibar]] | 1983-10-18 | |- | style='text-align:right'| 1464 | [[:d:Q59312288|Q59312288]] | [[Carola Fabra i Mestre]] | [[Bilbao]] | 1904 | [[Barcelona]] | 1998-12-02 | |- | style='text-align:right'| 1465 | [[:d:Q59324197|Q59324197]] | [[Dolors Fabra i Mestre]] | [[Begoña]] | 1912 | [[Reims]] | 1993 | |- | style='text-align:right'| 1466 | [[:d:Q59324340|Q59324340]] | [[Teresa Fabra i Mestre]] | [[Bilbao]] | 1908-02-27 | [[Prades, Pireneos Orientais|Prades]] | 1948-01-20 | |- | style='text-align:right'| 1467 | [[:d:Q59359694|Q59359694]] | [[Isabel Herguera]] | [[Donostia]] | 1961-01-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1468 | [[:d:Q59519488|Q59519488]] | [[Carmen Climent]] | [[Bilbao]] | 1996-02-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1469 | [[:d:Q59587942|Q59587942]] | [[Arantza Mancisidor]] | [[Ormaiztegi]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1470 | [[:d:Q59652984|Q59652984]] | [[Maite Lopetegi]] | [[Donostia]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Maite lopetegi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1471 | [[:d:Q59752814|Q59752814]] | [[Maite Alvarez]] | [[Ermua]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Human Natural Killer Cell (29228845335).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1472 | [[:d:Q59779918|Q59779918]] | [[Concha Murua Vélez de Mendizabal]] | [[Vitoria]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Concha Mura-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1473 | [[:d:Q59783187|Q59783187]] | [[Nerea Elizalde]] | [[Bilbao]] | 1998-06-18 | | | [[Ficheiro:Nerea Elizalde en la presentación de la obra "Como un viento Helado".jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1474 | [[:d:Q59785144|Q59785144]] | [[Cristina Fructuoso Ruiz]] | [[Vitoria]] | 1930 | [[Vitoria]] | 2025-02-05 | [[Ficheiro:Cristina Fructuoso Ruiz de Erenchun.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1475 | [[:d:Q59860970|Q59860970]] | [[Elena Orobiogoicoechea]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1476 | [[:d:Q59997762|Q59997762]] | [[Amaia Arranz Otaegui]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Amaia Arranz Otaegui.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1477 | [[:d:Q60141505|Q60141505]] | [[Naroa Garcia-Ibaibarriaga]] | [[Ondarroa]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1478 | [[:d:Q60178235|Q60178235]] | [[Lorena Fernández Álvarez]] | [[Basauri]] | 1982-09-22 | | | [[Ficheiro:Lorena Fernández Álvarez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1479 | [[:d:Q60182623|Q60182623]] | [[Zoila Ascasibar]] | [[Elgeta]] | 1877-06-27 | | 1945 | [[Ficheiro:Zoila Ascasibar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1480 | [[:d:Q60182667|Q60182667]] | [[Amane Ibañez]] | [[Mungia]] | 1989-08-11 | | | [[Ficheiro:Amane Ibañez 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1481 | [[:d:Q60197454|Q60197454]] | [[Nekane Arzallus Iturriza]] | [[Ergobia]] | 1965-08-16 | | | [[Ficheiro:Nekane arzallus iturriza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1482 | [[:d:Q60367537|Q60367537]] | [[Maria San Juan de Garonda]] | [[Mungia]] | | [[Mungia]] | 1508-11-16 | |- | style='text-align:right'| 1483 | [[:d:Q60378617|Q60378617]] | [[Andere Basterra]] | [[Zalla]] | 2000-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1484 | [[:d:Q60436590|Q60436590]] | [[Ainhoa Zuazua]] | [[Ermua]] | 1980-02-01 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Zuazo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1485 | [[:d:Q60464507|Q60464507]] | [[Luisa Ibarrola]] | [[Saratxo]] | 2000-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1486 | [[:d:Q60483284|Q60483284]] | [[Dina Bilbao]] | [[Ondarroa]] | 1960-12-31 | [[Illa Antiga]] | 1997-06-24 | [[Ficheiro:Dina Bilbao. Kirolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1487 | [[:d:Q60496510|Q60496510]] | [[Saioa Martija]] | [[Irún]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1488 | [[:d:Q60498964|Q60498964]] | [[Yerai Diaz Ikaran]] | [[Ondarroa]] | 1988-01-25 | | | [[Ficheiro:Yerai Diaz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1489 | [[:d:Q60501627|Q60501627]] | [[Elena Loyo]] | [[Zuia]] | 1983-01-11 | | | [[Ficheiro:Marathon 2018 European Athletics Championships (25).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1490 | [[:d:Q60503210|Q60503210]] | [[Eustakia Altzola]] | [[Izurtza]] | 1899-09-19 | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1976-02-25 | |- | style='text-align:right'| 1491 | [[:d:Q60535071|Q60535071]] | [[Aitziber Ibaibarriaga]] | [[Bilbao]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Aitziber Ibaibarriaga 2014 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1492 | [[:d:Q60539445|Q60539445]] | [[Paquita Alcoceba]] | [[Sodupe]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 1493 | [[:d:Q60539707|Q60539707]] | [[Paula Lamarain Astigarraga]] | [[Éibar|Eibar]] | 1924-12-01 | [[Éibar|Eibar]] | 2018-03-11 | |- | style='text-align:right'| 1494 | [[:d:Q60539764|Q60539764]] | [[Julia Klaudia Gabilondo]] | [[Mungia]] | 1902-01-29 | [[Donostia]] | 1994-01-01 | [[Ficheiro:Julia Klaudia Gabilondo (1902, Mungia) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1495 | [[:d:Q60559697|Q60559697]] | [[Sara Olaizola Alcántara]] | [[Irún]] | 1997-10-06 | | | [[Ficheiro:Sara Olaizola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1496 | [[:d:Q60602491|Q60602491]] | [[Olatz Odriozola]] | [[Urnieta]] | 1983-03-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1497 | [[:d:Q60605617|Q60605617]] | [[Miren Arrieta]] | [[Donostia]] | 1998-03-17 | | | [[Ficheiro:Miren Arrieta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1498 | [[:d:Q60607868|Q60607868]] | [[Ainhoa Larrañaga]] | [[Hernani]] | 2000-06-30 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Larrañaga (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1499 | [[:d:Q60617250|Q60617250]] | [[Teri Ibarrola]] | [[Aulesti]] | 1918 | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1987 | [[Ficheiro:Teri Ibarrola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1500 | [[:d:Q60651754|Q60651754]] | [[Angelita Alberdi Aldazabal]] | [[Éibar|Eibar]] | 1925-04-26 | | | [[Ficheiro:Angelita Alberdi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1501 | [[:d:Q60651828|Q60651828]] | [[Maria Luisa Alberdi Aldazabal]] | [[Éibar|Eibar]] | 1922-09-12 | [[Mendaro]] | 2017-09-12 | |- | style='text-align:right'| 1502 | [[:d:Q60666270|Q60666270]] | [[Mari Carmen Lasagabaster]] | [[Éibar|Eibar]] | 1925-09-01 | [[Éibar|Eibar]] | 2011-12-20 | [[Ficheiro:Mari Carmen Lasagabaster.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1503 | [[:d:Q60666321|Q60666321]] | [[Aurora Abásolo]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1894-04-23 | [[Zarautz]] | 1971-08-15 | [[Ficheiro:Aurora-Abasolo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1504 | [[:d:Q60675388|Q60675388]] | [[Jesusa Garitaonandia]] | [[Mallabia]] | 1921-08-06 | [[Bilbao]] | 2000-09-06 | [[Ficheiro:Jesusa Garitaonandia pilotaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1505 | [[:d:Q60727333|Q60727333]] | [[Elixabete Garmendia]] | [[Ormaiztegi]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Elixabete Garmendia tokikom.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1506 | [[:d:Q61070881|Q61070881]] | [[Meritxel Relaño]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1972-09-27 | | | [[Ficheiro:Meritxell Relaño. Unicef.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1507 | [[:d:Q61413337|Q61413337]] | [[Elena Setién]] | [[Donostia]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Música de la belleza, opera gestual y pasacalle castizo alegran la mañana del domingo 19.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1508 | [[:d:Q61420183|Q61420183]] | [[Garazi Beloki]] | [[Errenteria]] | 1987-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1509 | [[:d:Q61422242|Q61422242]] | [[Leticia Canales]] | [[Bilbao]] | 1995-03-02 | | | [[Ficheiro:Leticia Canales.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1510 | [[:d:Q61423573|Q61423573]] | [[Belén Cruz]] | [[Donostia]] | 1961-03-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1511 | [[:d:Q61427771|Q61427771]] | [[Adriana Gaultier]] | [[Leaburu]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 1512 | [[:d:Q61433627|Q61433627]] | [[Ainara Ortega]] | [[Hernani]] | 1981-03-03 | | | [[Ficheiro:Ainara Ortega Barrenetxea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1513 | [[:d:Q61496368|Q61496368]] | [[Azu Muguruza]] | [[Donostia]] | 1968-04-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1514 | [[:d:Q61659780|Q61659780]] | [[Zihara Enbeita]] | [[Gernika-Lumo]] | 1976-08-25 | | | [[Ficheiro:Zihara Enbeita. Bertsolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1515 | [[:d:Q61678009|Q61678009]] | [[Itziar Murua Uria]] | [[Zarautz]] | 1968-12-26 | | | [[Ficheiro:ITZIAR MURUA 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1516 | [[:d:Q61694001|Q61694001]] | [[Juana Elgezabal]] | [[Derio]] | 1842-12-15 | [[Cáceres]] | 1912-09-08 | |- | style='text-align:right'| 1517 | [[:d:Q61754879|Q61754879]] | [[La Omega]] | [[Vitoria]] | 1987-03-20 | | | [[Ficheiro:Saioa García Rodríguez - La Omega.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1518 | [[:d:Q61829192|Q61829192]] | [[Laura Uruburu]] | [[Gernika-Lumo]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1519 | [[:d:Q61831179|Q61831179]] | [[Tania Yáñez]] | [[Barakaldo]] | 1986-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1520 | [[:d:Q61854828|Q61854828]] | [[Maider Etxebarria]] | [[Vitoria]] | 1976-07-08 | | | [[Ficheiro:(Maider Etxebarria) Presentación de las candidaturas de Cristina González (Álava) y Maider Etxebarria (Vitoria-Gasteiz) 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1521 | [[:d:Q61859103|Q61859103]] | [[Irene Loizate]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1995-05-17 | | | [[Ficheiro:Irene Loizate, tokikom 700x700 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1522 | [[:d:Q61861672|Q61861672]] | [[Juana Aranguren Rica]] | [[Bilbao]] | 1952 | | | [[Ficheiro:Juana Aranguren Rica.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1523 | [[:d:Q61902691|Q61902691]] | [[Alex Tejería]] | [[Larraul]] | 1932 | [[Montevideo]] | 2019-02-22 | |- | style='text-align:right'| 1524 | [[:d:Q61943253|Q61943253]] | [[Ione Irazabal]] | [[Elorrio]] | 1963-05-13 | | | [[Ficheiro:Ione Irazabal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1525 | [[:d:Q61945186|Q61945186]] | [[Miren Egaña Goya]] | [[Donostia]] | 1946-04-16 | | | [[Ficheiro:Mireneganagoya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1526 | [[:d:Q61962216|Q61962216]] | [[Ana María Zubiaga Elordieta]] | [[Forua]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Ana Zubiaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1527 | [[:d:Q61963183|Q61963183]] | [[Arantxa Artza]] | [[Itsasondo]] | 1968-09-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1528 | [[:d:Q61968829|Q61968829]] | [[Maite Oronoz Antxordoki]] | [[Hondarribia]] | | | | [[Ficheiro:Maite Oronoz Antxordoki.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1529 | [[:d:Q61986896|Q61986896]] | [[Araceli Sánchez Urquijo]] | [[Sestao]] | 1920 | [[Cabuérniga]] | 2010 | |- | style='text-align:right'| 1530 | [[:d:Q61993355|Q61993355]] | [[Begoña Sopelana]] | [[Iurreta]] | 1944-06-23 | | 1999-09-12 | [[Ficheiro:Begoña Sopelana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1531 | [[:d:Q61996917|Q61996917]] | [[Itziar Aldabe]] | [[Beasain]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Itziar Aldabe 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1532 | [[:d:Q61998912|Q61998912]] | [[María Abrisqueta de Zulueta]] | [[Donostia]] | 1911-02-08 | [[Donostia]] | 1992-06-27 | |- | style='text-align:right'| 1533 | [[:d:Q62018927|Q62018927]] | [[Ana de Vicente]] | [[Bilbao]] | 1965-01-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1534 | [[:d:Q62019017|Q62019017]] | [[Eneritz Borinaga]] | [[Plentzia]] | 1988-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1535 | [[:d:Q62019043|Q62019043]] | [[Naiara Lete]] | [[Éibar|Eibar]] | 1995-09-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1536 | [[:d:Q62019089|Q62019089]] | [[Anne Lezea]] | [[Zarautz]] | 2001-08-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1537 | [[:d:Q62019124|Q62019124]] | [[Ainhoa Lendinez]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1981-03-05 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Lendinez - Zegama Aizkorri 2019 - Argazkia Igor Quijano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1538 | [[:d:Q62019168|Q62019168]] | [[Patri Espinar]] | [[Usansolo]] | 1985-04-16 | | | [[Ficheiro:Patri Espinar, 2018b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1539 | [[:d:Q62019213|Q62019213]] | [[Alba Menendez]] | [[Zarautz]] | 1991-11-14 | | | [[Ficheiro:Alba Menendez Martinez 2021-10-24.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1540 | [[:d:Q62019252|Q62019252]] | [[Estibalitz Alvarez]] | [[Zarautz]] | 1997-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1541 | [[:d:Q62062732|Q62062732]] | [[Lidia Cañete Jaio]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1969-08-26 | | | [[Ficheiro:Lidia Cañete Jaio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1542 | [[:d:Q62070535|Q62070535]] | [[Nekane Murga]] | [[Bilbao]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Nekane Murga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1543 | [[:d:Q62070578|Q62070578]] | [[Sonia Pérez Ezquerra]] | [[Barakaldo]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Sonia Perez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1544 | [[:d:Q62090510|Q62090510]] | [[Leire Exaniz]] | [[Etxebarria]] | 1990-02-02 | | | [[Ficheiro:2019-04-11 leire etxaniz pilotaria txapelduna kalegoen frontoian elgoibar eskuak barren.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1545 | [[:d:Q62090565|Q62090565]] | [[Olatz Arrizabalaga]] | [[Gernika-Lumo]] | 1997-04-12 | | | [[Ficheiro:Olatz Arrizabalaga pilotaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1546 | [[:d:Q62116521|Q62116521]] | [[Olga de Dios]] | [[Donostia]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1547 | [[:d:Q62207481|Q62207481]] | [[María Bravo]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 1548 | [[:d:Q62207521|Q62207521]] | [[Gemma Escapa]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1965-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1549 | [[:d:Q62382001|Q62382001]] | [[Patricia Rodríguez Barrios]] | [[Donostia]] | 1982-03-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1550 | [[:d:Q62459719|Q62459719]] | [[Amaia Malatsetxebarria]] | [[Munitibar-Arbatzegi Gerrikaitz]] | 2000-12-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1551 | [[:d:Q62509166|Q62509166]] | [[Teresa Castro]] | [[Donostia]] | 1968-12-28 | | | [[Ficheiro:Teresa castro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1552 | [[:d:Q62571262|Q62571262]] | [[Itziar Sistiaga Solana]] | [[Irún]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 1553 | [[:d:Q62574554|Q62574554]] | [[Isabel Alvarez Azcune]] | [[Donostia]] | | | | [[Ficheiro:Isabel Alvarez Azcune.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1554 | [[:d:Q62579433|Q62579433]] | [[Amalur Alvarez Ortiz]] | [[Donostia]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Amalur Alvarez (cropped-2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1555 | [[:d:Q62750014|Q62750014]] | [[Alazne Rivero]] | [[Bilbao]] | 1958-03-22 | [[Bilbao]] | 2002-04-09 | |- | style='text-align:right'| 1556 | [[:d:Q62998281|Q62998281]] | [[Izaskun Landaida]] | [[Ugao-Miraballes]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Izaskun Landaida 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1557 | [[:d:Q63088412|Q63088412]] | [[Karmele Izaguirre]] | [[Donostia]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1558 | [[:d:Q63271657|Q63271657]] | [[Garazi Albizua]] | [[Santurtzi]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Garazi Albizua 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1559 | [[:d:Q63273626|Q63273626]] | [[Aintzane Usandizaga]] | [[Lasarte-Oria]] | 1988-04-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1560 | [[:d:Q63383296|Q63383296]] | [[Naima El Bani]] | [[Bilbao]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Naima El Bani Altuna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1561 | [[:d:Q63384728|Q63384728]] | [[Maialen Akizu]] | [[Urretxu]] | 1996-02-21 | | | [[Ficheiro:Maialen Akizu. Bertsolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1562 | [[:d:Q63384804|Q63384804]] | [[Eli Pagola]] | [[Ereñotzu]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 1563 | [[:d:Q63407370|Q63407370]] | [[Idoia Garzes]] | [[Lasarte-Oria]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Garzes Idoia (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1564 | [[:d:Q63531187|Q63531187]] | [[Carolina de Montúfar y García-Infante]] | [[Donostia]] | 1825-12-11 | [[Madrid]] | 1891-04-24 | |- | style='text-align:right'| 1565 | [[:d:Q63568089|Q63568089]] | [[Pura Maortua]] | [[Elorrio]] | 1883-04-10 | [[Madrid]] | 1972-12-03 | [[Ficheiro:Pura Maortua.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1566 | [[:d:Q63718291|Q63718291]] | [[Pilar Goya Laza]] | [[Vitoria]] | 1951-09-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1567 | [[:d:Q63797009|Q63797009]] | [[Carmen Diez Mintegui]] | [[Donostia]] | 1948-03-20 | | | [[Ficheiro:Carmen Diaz Mintegui.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1568 | [[:d:Q63834471|Q63834471]] | [[Marimí Azpiazu Michelena]] | [[Irún]] | 1942-09-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1569 | [[:d:Q63871515|Q63871515]] | [[Adela Balderas]] | [[Biscaia]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Balderas BCC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1570 | [[:d:Q63946620|Q63946620]] | [[Nerea Alzola Álvarez]] | [[Bilbao]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1571 | [[:d:Q63975535|Q63975535]] | [[Nadine Salgado Asensio]] | [[Zarautz]] | 2002 | | | |- | style='text-align:right'| 1572 | [[:d:Q64008014|Q64008014]] | [[Nahia Idoiaga Mondragon]] | [[Bilbao]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Nahia Idoiaga Mondragon, 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1573 | [[:d:Q64008015|Q64008015]] | [[Rakel Gamito Gomez]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1984-03-06 | | | [[Ficheiro:RakelGamito2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1574 | [[:d:Q64008040|Q64008040]] | [[Maitane Basasoro Ziganda]] | [[Errenteria]] | 1992-04-03 | | | [[Ficheiro:Maitane Basasoro Ziganda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1575 | [[:d:Q64008050|Q64008050]] | [[Itziar Gonzalez-Dios]] | [[Pasai San Pedro]] | 1988-08-31 | | | [[Ficheiro:ItziarGD PSanpedro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1576 | [[:d:Q64021948|Q64021948]] | [[Ines Ruiz de Otalora]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1570 | [[Valladolid]] | 1607 | |- | style='text-align:right'| 1577 | [[:d:Q64138476|Q64138476]] | [[Jazinta Arruti]] | [[Asteasu]] | 1827-12-27 | | 1899-03-11 | |- | style='text-align:right'| 1578 | [[:d:Q64152306|Q64152306]] | [[Josefina San Miguel]] | [[Sestao]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Candidates for councilor of EAJ-PNV for the 2023 local elections (election campaign).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1579 | [[:d:Q64153266|Q64153266]] | [[Juana Manuela Irusta]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1844-05-27 | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1882-10-24 | |- | style='text-align:right'| 1580 | [[:d:Q64177328|Q64177328]] | [[Laura Domínguez Arroyo]] | [[Donostia]] | 1986-01-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1581 | [[:d:Q64341998|Q64341998]] | [[Juanita Unzueta]] | [[Éibar|Eibar]] | 1924-06-16 | | 2017-04-06 | [[Ficheiro:Juanita Unzueta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1582 | [[:d:Q64362240|Q64362240]] | [[Maialen Sorzabalbere]] | [[Donostia]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 1583 | [[:d:Q64362250|Q64362250]] | [[Maru Solores]] | [[Donostia]] | 1968-06-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1584 | [[:d:Q64363024|Q64363024]] | [[Izaskun Arandia Galarraga]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1972-02-26 | | | [[Ficheiro:Izaskun Arandia. zinegilea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1585 | [[:d:Q64444529|Q64444529]] | [[Begoña Pedrosa Lobato]] | [[Areatza]] | 1975-02-24 | | | [[Ficheiro:Begoña Pedrosa 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1586 | [[:d:Q64495690|Q64495690]] | [[Maribel Aizarna]] | [[Aizarna]] | 1961-01-12 | | | [[Ficheiro:Maribel Aizarna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1587 | [[:d:Q64532565|Q64532565]] | [[Eukene Larrarte]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1998-09-13 | | | [[Ficheiro:Eukene Larrarte05 tokikom 700x700.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1588 | [[:d:Q64547326|Q64547326]] | [[Arantza Zulueta]] | [[Lekeitio]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1589 | [[:d:Q64547373|Q64547373]] | [[Miren Matanzas]] | [[Santurtzi]] | 1962-09-18 | | | [[Ficheiro:Miren Matanzas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1590 | [[:d:Q64569205|Q64569205]] | [[Susana Pedreira]] | [[Vitoria]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Susana Pedreira.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1591 | [[:d:Q64578244|Q64578244]] | [[María Martín Escudero]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1592 | [[:d:Q64590618|Q64590618]] | [[Edurne Garmendia]] | [[Ordizia]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1593 | [[:d:Q64606243|Q64606243]] | [[Ainhoa Basabe]] | [[Sestao]] | 1969-06-28 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Basabe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1594 | [[:d:Q64711873|Q64711873]] | [[Ima Garrastatxu Urbaneja]] | [[Valle de Trápaga|Valle de Trápaga-Trapagaran]] | 1963-12-08 | | | [[Ficheiro:Ima Garrastatxu anboto11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1595 | [[:d:Q64743982|Q64743982]] | [[Amaia Ballesteros]] | [[Valle de Trápaga|Valle de Trápaga-Trapagaran]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Amaia Ballesteros.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1596 | [[:d:Q64744741|Q64744741]] | [[Arrate Rodríguez]] | [[Errenteria]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Arrate Rodríguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1597 | [[:d:Q64863432|Q64863432]] | [[Aintzane Urkijo]] | [[Santurtzi]] | 1967-10-28 | | | [[Ficheiro:Aintzane Urkijo Berria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1598 | [[:d:Q64892051|Q64892051]] | [[Marisa Uriarte]] | [[Bermeo]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1599 | [[:d:Q64995306|Q64995306]] | [[Lorea Intxausti]] | [[Donostia]] | 2000-03-13 | | | [[Ficheiro:Lorea Intxausti 202107.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1600 | [[:d:Q64996088|Q64996088]] | [[Dánae Riaño]] | [[Irún]] | 2003-01-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1601 | [[:d:Q64996120|Q64996120]] | [[Esti Lopez]] | [[Irún]] | 1999-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1602 | [[:d:Q64997311|Q64997311]] | [[Andrea Mora]] | [[Etxebarri]] | 2000 | | | [[Ficheiro:Andrea Mora (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1603 | [[:d:Q65047446|Q65047446]] | [[Amaia Agirre Muñoa]] | [[Getxo]] | 1974-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1604 | [[:d:Q65581257|Q65581257]] | [[Mertxe Mugika]] | [[Elorrio]] | 1963-09-24 | | | [[Ficheiro:MertxeMugika Argia Dani Blanco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1605 | [[:d:Q65588895|Q65588895]] | [[Marian Ochoa de Eribe]] | [[Bilbao]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1606 | [[:d:Q65768890|Q65768890]] | [[Ainhoa Etxebarria]] | [[Ondarroa]] | 1993-07-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1607 | [[:d:Q65920629|Q65920629]] | [[Victoria Iglesias]] | [[Barakaldo]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Victoria Iglesias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1608 | [[:d:Q65954958|Q65954958]] | [[Nadeth Agirre]] | [[Orio]] | 1993-08-28 | | | [[Ficheiro:Nadeth Agirre. Arraunlaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1609 | [[:d:Q65956388|Q65956388]] | [[Izaro Lestayo]] | [[Getaria]] | 1998-01-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1610 | [[:d:Q65965437|Q65965437]] | [[Blanca Berasategui]] | [[Vitoria]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 1611 | [[:d:Q65966687|Q65966687]] | [[Rosario Aranburu]] | [[Éibar|Eibar]] | 1921-10-02 | | 2015-04-17 | [[Ficheiro:Rosario Aranburu. Erraketista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1612 | [[:d:Q65979107|Q65979107]] | [[Itxaso González]] | [[Bilbao]] | 1977-12-09 | | | [[Ficheiro:Itxaso Gonzalez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1613 | [[:d:Q66132351|Q66132351]] | [[Anabel Quincoces]] | [[Vitoria]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 1614 | [[:d:Q66663429|Q66663429]] | [[María Guijarro]] | [[Bilbao]] | 1971-11-13 | | | [[Ficheiro:(María Guijarro) Presentación de los candidatos-as al Congreso y Senado del PSE-EE.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1615 | [[:d:Q66796043|Q66796043]] | [[Mabel Cañada Zorrilla]] | [[Bilbao]] | 1952 | | | [[Ficheiro:5 de juliol de 2019 Jornades sobre la desobediència civil (48241039611).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1616 | [[:d:Q67184880|Q67184880]] | [[Maria Luisa Senar]] | [[Pasaia]] | 1925 | [[Zarautz]] | 2016-09-26 | |- | style='text-align:right'| 1617 | [[:d:Q67219767|Q67219767]] | [[Larraitz Ariznabarreta]] | [[Bilbao]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Larraitz Ariznabarreta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1618 | [[:d:Q67671986|Q67671986]] | [[Lucila Madariaga-Torres]] | [[Bilbao]] | 1958-01-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1619 | [[:d:Q67998797|Q67998797]] | [[Amaiur Esnaola Illarreta]] | [[Donostia]] | 1992-10-29 | | | [[Ficheiro:Amaiur esnaola2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1620 | [[:d:Q68543523|Q68543523]] | [[Maitane Alonso]] | [[Sodupe]] | 2001-01-07 | | | [[Ficheiro:Maitane Alonso. Ikerlaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1621 | [[:d:Q68916579|Q68916579]] | [[Frantziska Astibia Etxegoien]] | [[Errenteria]] | 1900-04-08 | [[Errenteria]] | 1987-08-15 | [[Ficheiro:Frantziska Astibia 1.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1622 | [[:d:Q69125219|Q69125219]] | [[Maider Fernandez]] | [[Donostia]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 1623 | [[:d:Q69796438|Q69796438]] | [[Ainhoa Sanz Rodríguez]] | [[Urretxu]] | 1989-06-08 | | | [[Ficheiro:Presentation and Parade (9167076876) Ainhoa Sanz (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1624 | [[:d:Q69874368|Q69874368]] | [[Idoia Torregarai]] | [[Usurbil]] | 1974-04-08 | | | [[Ficheiro:Idoia Torregarai Martija.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1625 | [[:d:Q70500556|Q70500556]] | [[Leire Palacios]] | [[Bilbao]] | 1986-09-16 | | | [[Ficheiro:Ikusgela - Leire Palacios.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1626 | [[:d:Q70953241|Q70953241]] | [[Concepcion de la Rúa]] | [[Biscaia]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Conchi de la Rua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1627 | [[:d:Q71149002|Q71149002]] | [[Silvia Albert Sopale]] | [[Donostia]] | 1976-08-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1628 | [[:d:Q71691227|Q71691227]] | [[Irati Osa]] | [[Zumaia]] | 1997-10-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1629 | [[:d:Q71728607|Q71728607]] | [[Sonia Etxezarreta]] | [[Irún]] | 1960s | | 2011-01-08 | |- | style='text-align:right'| 1630 | [[:d:Q71831644|Q71831644]] | [[María Pilar Rodríguez]] | [[Donostia]] | 1964-11-19 | | | [[Ficheiro:Pilar Rodríguez Pérez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1631 | [[:d:Q72154261|Q72154261]] | [[Arantza Idiazabal Gorrotxategi]] | [[Gaintza]] | 1945-02-22 | | | [[Ficheiro:Arantza Idiazabal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1632 | [[:d:Q72633751|Q72633751]] | [[Iñaxi Etxabe]] | [[Oiquina]] | 1933-03-26 | | 2020-07-11 | [[Ficheiro:Iñaxi Etxabe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1633 | [[:d:Q72717282|Q72717282]] | [[Yolanda Jubeto Ruiz]] | [[Sestao]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1634 | [[:d:Q73008701|Q73008701]] | [[Miren Basaras]] | [[Derio]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Miren Basaras. Mikrobiologoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1635 | [[:d:Q73260601|Q73260601]] | [[Ainhoa Latatu]] | [[Bilbao]] | 1973-09-12 | | | [[Ficheiro:Ainhoa-Latatu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1636 | [[:d:Q73262421|Q73262421]] | [[Ane Sarasua]] | [[Éibar|Eibar]] | 1971-04-12 | | | [[Ficheiro:Ane-SarasuaUEU.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1637 | [[:d:Q73358129|Q73358129]] | [[Mari Karmen Menika]] | [[Lemoa]] | 1961-06-29 | | | [[Ficheiro:MKMenika Argia2013DaniBlanco3.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1638 | [[:d:Q73810024|Q73810024]] | [[Nekane Intxaurtza]] | [[Igorre]] | 1965-07-12 | | | [[Ficheiro:Nekane-Intxaurtza UEU1a.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1639 | [[:d:Q73910239|Q73910239]] | [[Elena Alonso Frayle]] | [[Bilbao]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1640 | [[:d:Q74739690|Q74739690]] | [[Ruth Epalza]] | [[Bilbao]] | 1956-08-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1641 | [[:d:Q74888008|Q74888008]] | [[Imelda Bengoa]] | [[Donostia]] | 1959-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1642 | [[:d:Q75030729|Q75030729]] | [[Damasa Agirregabiria]] | [[Itziar]] | 1910s | | | [[Ficheiro:DamasaAgirregabiriaandErrekartetxo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1643 | [[:d:Q75054664|Q75054664]] | [[Elena Moreno]] | [[Donostia]] | 1959-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1644 | [[:d:Q75074811|Q75074811]] | [[Irati Santiago Mujika]] | [[Villabona-Amasa]] | 1991-01-16 | | | [[Ficheiro:Irati Mujika.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1645 | [[:d:Q75738510|Q75738510]] | [[Elena Olabe]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1997-05-09 | | | [[Ficheiro:Elena Olabe. Poeta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1646 | [[:d:Q75842626|Q75842626]] | [[Amaia Alvarez Uria]] | [[Bilbao]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Amaia Alvarez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1647 | [[:d:Q75843179|Q75843179]] | [[Edurne Azkarate]] | [[Oion]] | 1993-04-29 | | | [[Ficheiro:Edurne-Azkarate-photo-by-dani-blanco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1648 | [[:d:Q76121150|Q76121150]] | [[Lorea Iribar]] | [[Aizarnazabal]] | 1997-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1649 | [[:d:Q76400109|Q76400109]] | [[Rosa Talavera]] | [[Hernani]] | 1961-10-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1650 | [[:d:Q76464433|Q76464433]] | [[Teresa Atucha Urtizberea]] | [[Irún]] | 1913-02-02 | | 2000 | |- | style='text-align:right'| 1651 | [[:d:Q76812175|Q76812175]] | [[Maribi Unamuno]] | [[Aulesti]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Maribi Unamuno. Filologoa, euskaltzain urgazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1652 | [[:d:Q76823752|Q76823752]] | [[Verónica García-Peña]] | [[Okondo]] | 1979-09-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1653 | [[:d:Q76868281|Q76868281]] | [[Adriana Otaño]] | [[Zizurkil]] | 1880-09-08 | [[Aduna]] | 1963-05-14 | |- | style='text-align:right'| 1654 | [[:d:Q77299712|Q77299712]] | [[Luixa Reizabal Arruabarrena]] | [[Donostia]] | 1964-08-01 | | | [[Ficheiro:Luixa Reizabal UEU Unibertsitatea.net.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1655 | [[:d:Q77875156|Q77875156]] | [[Garbiñe Etxeberria]] | [[Hernani]] | 1967-01-22 | | | [[Ficheiro:Garbiñe etxeberria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1656 | [[:d:Q77976287|Q77976287]] | [[Miren Alazne Iruretagoiena]] | [[Zarautz]] | 1935-11-23 | [[Pampa (Q184382)|Pampa]] | 2018-12-26 | |- | style='text-align:right'| 1657 | [[:d:Q78199929|Q78199929]] | [[Elena Torregarai Pagola]] | [[Donostia]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1658 | [[:d:Q78945912|Q78945912]] | [[Arantza Ruiz]] | [[Zalla]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1659 | [[:d:Q79882817|Q79882817]] | [[Damaris Pan Vega]] | [[Mallabia]] | 1983-08-29 | | | [[Ficheiro:Damaris Pan. Margolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1660 | [[:d:Q80333664|Q80333664]] | [[Ione Basterra]] | [[Orozko]] | 1994-08-21 | | 2019-12-28 | [[Ficheiro:Ione basterra txirrindularia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1661 | [[:d:Q80443981|Q80443981]] | [[Inés Apraiz]] | [[Vitoria]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Ines Apraizen argazkia.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1662 | [[:d:Q80453468|Q80453468]] | [[Paula Suarez]] | [[Vitoria]] | 1998-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1663 | [[:d:Q81211167|Q81211167]] | [[Miriam Arrillaga]] | [[Aginaga]] | 2000-09-21 | | | [[Ficheiro:Miriam Arrillaga Beloki2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1664 | [[:d:Q81355995|Q81355995]] | [[Lide Arana]] | [[Donostia]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 1665 | [[:d:Q81391176|Q81391176]] | [[Ana Arruarte]] | [[Andoain]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Ana Arruarte 2008 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1666 | [[:d:Q81507972|Q81507972]] | [[Maria Gorosarri González]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1978-02-06 | | | [[Ficheiro:Maria Gorosarri idazlea, irakaslea, feminista.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1667 | [[:d:Q81509356|Q81509356]] | [[Mila Amurrio Velez]] | [[Gernika-Lumo]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Mila-Amurrio berria.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1668 | [[:d:Q81517287|Q81517287]] | [[Maitane Arnoso]] | [[Donostia]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 1669 | [[:d:Q81764989|Q81764989]] | [[Beatriz Álvarez Fanjul]] | [[Bilbao]] | 1991-08-23 | | | [[Ficheiro:Bea Fanjul (Beatriz Isabel Álvarez Fanjul).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1670 | [[:d:Q82290935|Q82290935]] | [[María Victoria Uribe Lasso]] | [[Bilbao]] | 1913-11-17 | [[Caracas]] | 1990-04-10 | [[Ficheiro:Bilboko kale bat Amezolan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1671 | [[:d:Q82519116|Q82519116]] | [[Noemí López Trujillo]] | [[Bilbao]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 1672 | [[:d:Q82996576|Q82996576]] | [[Itziar Aranburu Garcia]] | [[Donostia]] | 1975-02-24 | | | [[Ficheiro:Itziar Aranburu Garcia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1673 | [[:d:Q83185294|Q83185294]] | [[Lucía Martínez Odriozola]] | [[Getxo]] | 1958-12-03 | [[Gurutzetako Unibertsitate Ospitalea]] | 2021-08-14 | |- | style='text-align:right'| 1674 | [[:d:Q83475359|Q83475359]] | [[Juliana Zubizarreta]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1910-02-22 | | 2006-07-21 | [[Ficheiro:Juliana Zubizarreta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1675 | [[:d:Q83489729|Q83489729]] | [[Juana de Butrón]] | [[Gatika]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1676 | [[:d:Q83796198|Q83796198]] | [[Iratxe Mediavilla]] | [[Elorrio]] | 1985-07-24 | | | [[Ficheiro:Iratxe Mediavilla. Zinegilea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1677 | [[:d:Q83986484|Q83986484]] | [[Eneritz Furyak]] | [[Irún]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Eneritz Furyak. Musikaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1678 | [[:d:Q84025996|Q84025996]] | [[Karmele Gisasola]] | [[Mallabia]] | 1994-02-28 | | | [[Ficheiro:Karmele Gisasola, harri artean txapeldun.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1679 | [[:d:Q84050221|Q84050221]] | [[Maider Mendizabal Azurmendi]] | [[Zizurkil]] | 1977-06-26 | | | [[Ficheiro:Maider Mendizabal. Pilotaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1680 | [[:d:Q84263281|Q84263281]] | [[Amaia Lartitegi]] | [[Busturia]] | 2001-03-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1681 | [[:d:Q84278872|Q84278872]] | [[Nahia Gartzia-Bengoetxea]] | [[Ondarroa]]<br/>[[Biscaia]] | 1977-05-17 | | | [[Ficheiro:Nahia Gartzia Bengoetxea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1682 | [[:d:Q84501304|Q84501304]] | [[Maria Dolores Larramendi]] | [[Pasai Antxo]] | 1926-07-17 | | 2023-11-16 | [[Ficheiro:Nekane Larramendi, eta Rafaela Etxaniz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1683 | [[:d:Q84513668|Q84513668]] | [[Pilar de Arechavaleta Iturrioz]] | [[Bilbao]] | 1880-11-07 | [[Madrid]] | 1973-12-29 | |- | style='text-align:right'| 1684 | [[:d:Q84516294|Q84516294]] | [[Ixone Aroma]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1982-09-07 | | | [[Ficheiro:Ixone Aroma. Dantzaria, filologoa eta feminista. Durango.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1685 | [[:d:Q84563823|Q84563823]] | [[Loli López Goñi]] | [[Donostia]] | 1930-09-15 | [[Donostia]] | 2020-02-02 | [[Ficheiro:Loli Lopez Goñi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1686 | [[:d:Q84593806|Q84593806]] | [[Alexia Castelo de Sa]] | [[Bilbao]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1687 | [[:d:Q84594662|Q84594662]] | [[Rosa Fresno]] | [[Samaniego]] | 1963-03-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1688 | [[:d:Q84601676|Q84601676]] | [[Felisa Areitioaurtena]] | [[Zaldibar]] | 1902-06-11 | [[Donostia]] | 1990-04-07 | |- | style='text-align:right'| 1689 | [[:d:Q84766802|Q84766802]] | [[Miren Larrea]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1981-05-04 | | | [[Ficheiro:Miren Larrea. Antzerkigilea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1690 | [[:d:Q84854157|Q84854157]] | [[Idoia Ochoa]] | [[Donostia]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1691 | [[:d:Q84943265|Q84943265]] | [[Esti Blanco Elorrieta]] | [[Bilbao]] | 1990 | | | [[Ficheiro:Esti Blanco Elorrieta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1692 | [[:d:Q85120174|Q85120174]] | [[Agurtzane Egiluz]] | [[Vitoria]] | 1997-04-18 | | | [[Ficheiro:Agurtzane Egiluz 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1693 | [[:d:Q85318527|Q85318527]] | [[Leire Elustondo Quiñones]] | [[Ermua]] | 1993-03-05 | | | [[Ficheiro:Leire Elustondo.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1694 | [[:d:Q85395190|Q85395190]] | [[Getari Etxegarai]] | [[Vitoria]] | 1981-02-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1695 | [[:d:Q85625312|Q85625312]] | [[Marivi Iturbe Etxeberria]] | [[Bilbao]] | 1926-11-25 | | 2001-05-22 | |- | style='text-align:right'| 1696 | [[:d:Q85855429|Q85855429]] | [[Naia Amondarain]] | [[Ibarra]] | 2001-02-13 | | | [[Ficheiro:Naia AMONDARAIN GAZTAÑAGA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1697 | [[:d:Q85953612|Q85953612]] | [[Aduna Badiola]] | [[Ondarroa]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Aduna Badiola Lekue.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1698 | [[:d:Q86077869|Q86077869]] | [[Alazne Belar]] | [[Atxondo]] | 1988-11-19 | | | [[Ficheiro:Alazne Belar. Erizaina eta ikertzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1699 | [[:d:Q86123102|Q86123102]] | [[Estitxu Garai Artetxe]] | [[Gordexola]] | 1985-08-26 | | | [[Ficheiro:Garai artetxe estitxu Argia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1700 | [[:d:Q86454389|Q86454389]] | [[Lorena López de Lacalle Arizti]] | [[Vitoria]] | 1959-08-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1701 | [[:d:Q86457970|Q86457970]] | [[Izaskun Ayestaran]] | [[Ibarra]] | 1941 | | | [[Ficheiro:Izaskun Ayestaran Pérez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1702 | [[:d:Q86461225|Q86461225]] | [[Izaskun Urrutia Larrauri]] | [[Laukiz]] | 1956-09-19 | | | [[Ficheiro:Izaskun Urrutia 07.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1703 | [[:d:Q86533889|Q86533889]] | [[Айспеа Атаэгі Мітчэлена]] | [[Errenteria]] | 1974-11-18 | | | [[Ficheiro:Aizpea Otaegi Errenteriako Alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1704 | [[:d:Q86592134|Q86592134]] | [[Ainhoa González]] | [[Vitoria]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Gonzalez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1705 | [[:d:Q86688581|Q86688581]] | [[Maria Txurruka]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1923-09-26 | | 2000-11-18 | [[Ficheiro:María Txurruka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1706 | [[:d:Q86826838|Q86826838]] | [[Iraia Muñoa Hoyos]] | [[Éibar|Eibar]] | 1989-06-04 | | | [[Ficheiro:Iraia Muñoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1707 | [[:d:Q86853800|Q86853800]] | [[Izar Agirresarobe]] | [[Donostia]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Izar Agirresarobe (2020ko otsaila).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1708 | [[:d:Q86985917|Q86985917]] | [[Alazne Ayestaran Yarza]] | [[Ermua]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Alazne-aiestaran-geuria-berezia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1709 | [[:d:Q86997821|Q86997821]] | [[Lucía Sagastasoloa]] | [[Mallabia]] | 1912-02-11 | [[Vitoria]] | 1999-08-10 | [[Ficheiro:Luzia Sagastasoloa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1710 | [[:d:Q87072089|Q87072089]] | [[Isabel Etxeberria Ramírez]] | [[Donostia]] | 1975-01-22 | | | [[Ficheiro:Isabel Etxebarria Ramirez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1711 | [[:d:Q87115687|Q87115687]] | [[Ainhoa Berasaluze Correa]] | [[Éibar|Eibar]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1712 | [[:d:Q87116033|Q87116033]] | [[Nerea Iráculis]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1968-12-17 | | | [[Ficheiro:Nerea Iráculis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1713 | [[:d:Q87121468|Q87121468]] | [[Bitxore Laka Guenaga]] | [[Ondarroa]] | 1933-08-13 | [[Ondarroa]] | 2014-06-08 | [[Ficheiro:BITTORE LAKA 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1714 | [[:d:Q87121982|Q87121982]] | [[Juana Arrillaga]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1925-10-20 | [[Cidade de México]] | 2022-02-18 | [[Ficheiro:Juana Arrillaga. Erraketista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1715 | [[:d:Q87126846|Q87126846]] | [[Olga Cazalis]] | [[Markina-Xemein]] | 1925 | [[Tenerife]] | 2018-01-29 | [[Ficheiro:Olga Cazalis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1716 | [[:d:Q87127020|Q87127020]] | [[Lore Zumeta Olaskoaga]] | [[Zarautz]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 1717 | [[:d:Q87144486|Q87144486]] | [[Mertxe de Renobales]] | [[Bilbao]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 1718 | [[:d:Q87204828|Q87204828]] | [[Irati Romero Garmendia]] | [[Ordizia]] | 1990 | | | [[Ficheiro:Irati Romero2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1719 | [[:d:Q87241375|Q87241375]] | [[María Eugenia Arrizabalaga]] | [[Zumaia]] | 1967-01-15 | | | [[Ficheiro:Maria Eugenia Arrizabalaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1720 | [[:d:Q87252082|Q87252082]] | [[Lur Olaizola Lizarralde]] | [[Donostia]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 1721 | [[:d:Q87273615|Q87273615]] | [[Nieves Urrutia]] | [[Vitoria]] | 1938-12-19 | | | [[Ficheiro:Nieves-urrutia-agorreta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1722 | [[:d:Q87284016|Q87284016]] | [[Karmele Urresti Iturrioz]] | [[Ondarroa]] | 1916 | [[Ondarroa]] | 2010-05-23 | [[Ficheiro:Karmele Urresti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1723 | [[:d:Q87290112|Q87290112]] | [[Rakel Elu]] | [[Ondarroa]] | | | | [[Ficheiro:Rakel 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1724 | [[:d:Q87333958|Q87333958]] | [[Jone Martínez Palacios]] | [[Bilbao]] | 1985-12-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1725 | [[:d:Q87345334|Q87345334]] | [[Nagore Elu]] | [[Ondarroa]] | 1992-08-15 | | | [[Ficheiro:Nagore Elu Ikergazte 2019 UEU.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1726 | [[:d:Q87345966|Q87345966]] | [[Haizea Barcenilla Garcia]] | [[Lezo]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Haicea Barcenilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1727 | [[:d:Q87347408|Q87347408]] | [[Polonia Etxeberria]] | [[Éibar|Eibar]] | 1865-02-09 | [[Éibar|Eibar]] | 1947-03-14 | |- | style='text-align:right'| 1728 | [[:d:Q87349528|Q87349528]] | [[Gema Intxausti Miangolarra]] | [[Gernika-Lumo]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1729 | [[:d:Q87350418|Q87350418]] | [[Miren Arenzana Letamendi]] | [[Bilbao]] | 1965-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1730 | [[:d:Q87361365|Q87361365]] | [[Oihane Iraguen]] | [[Bilbao]] | 1985-11-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1731 | [[:d:Q87404141|Q87404141]] | [[Belén Arrondo]] | [[Beasain]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1732 | [[:d:Q87410380|Q87410380]] | [[Intza Unanue]] | [[Orio]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 1733 | [[:d:Q87410992|Q87410992]] | [[Garazi Urdanpilleta]] | [[Errenteria]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1734 | [[:d:Q87412600|Q87412600]] | [[Idoia Buruaga]] | [[Elorrio]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Idoia Buruaga Elorrioko alkateMG 4373 tokikom.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1735 | [[:d:Q87412620|Q87412620]] | [[Maria Ubarretxena]] | [[Urretxu]] | 1980-10-11 | | | [[Ficheiro:Maria Ubarretxena 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1736 | [[:d:Q87413281|Q87413281]] | [[Lourdes Idoiaga]] | [[Oñati]] | 1950-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1737 | [[:d:Q87483696|Q87483696]] | [[Mariam Bilbatua]] | [[Getxo]] | 1950-07-01 | | | [[Ficheiro:Mariam Bilbatua Hezkuntza Zientzietan Doktorea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1738 | [[:d:Q87492557|Q87492557]] | [[María Merino]] | [[Bilbao]] | 1976-01-20 | | | [[Ficheiro:Maria Merino. Matematikaria, ikertzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1739 | [[:d:Q87758925|Q87758925]] | [[Arantxa Otegi]] | [[Asteasu]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1740 | [[:d:Q87760967|Q87760967]] | [[Nekane Arratibel Insausti]] | [[Lazkao]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Nekane-Arratibel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1741 | [[:d:Q87763003|Q87763003]] | [[Karmele Fernandez Agirre]] | [[Bilbao]] | 1947-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1742 | [[:d:Q87764594|Q87764594]] | [[Garazi Lizarraga]] | [[Irún]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Garazi Lizarraga Lertxundi, kamerari begira (2020).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1743 | [[:d:Q87776658|Q87776658]] | [[Itziar Irigoien]] | [[Zarautz]] | | | | [[Ficheiro:Itziar Irigoien2017.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1744 | [[:d:Q87820787|Q87820787]] | [[Andrea de la Nava]] | [[Barakaldo]] | 1994-02-11 | | | [[Ficheiro:CSC 0191 (45892192084) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1745 | [[:d:Q87823058|Q87823058]] | [[Oihane Hernández]] | [[Sopelana]] | 2000-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1746 | [[:d:Q87827946|Q87827946]] | [[Naroa Uriarte]] | [[Bilbao]] | 2001-02-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1747 | [[:d:Q87829741|Q87829741]] | [[Oihane Valdezate]] | [[Valle de Trápaga|Valle de Trápaga-Trapagaran]] | 2000-04-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1748 | [[:d:Q87831507|Q87831507]] | [[Amaiur Sarriegi]] | [[Donostia]] | 2000-12-13 | | | [[Ficheiro:Amaiur Sarriegi - FCB v Real Sociedad - DSC 1492 (51263300234) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1749 | [[:d:Q87888578|Q87888578]] | [[Irene Oguiza]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 2000-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1750 | [[:d:Q87889937|Q87889937]] | [[Nerea Nevado]] | [[Santurtzi]] | 2001-04-27 | | | [[Ficheiro:NereaNevado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1751 | [[:d:Q87900563|Q87900563]] | [[Teresa Maldonado]] | [[Bilbao]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1752 | [[:d:Q88149943|Q88149943]] | [[Izarne Lizaso]] | [[Errenteria]] | 1973-09-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1753 | [[:d:Q88278521|Q88278521]] | [[Bárbara Rivas]] | [[Zumarraga]] | 1992-12-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1754 | [[:d:Q88287751|Q88287751]] | [[Karmele Soler]] | [[Donostia]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1755 | [[:d:Q88308450|Q88308450]] | [[Nerea Gorriti]] | [[Éibar|Eibar]] | 1987-07-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1756 | [[:d:Q88310938|Q88310938]] | [[Zulai Plazaola]] | [[Oñati]] | 1992-11-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1757 | [[:d:Q88345647|Q88345647]] | [[Aran Garcia-Lekue]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1758 | [[:d:Q88402037|Q88402037]] | [[Marta Rincón]] | [[Donostia]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1759 | [[:d:Q88866323|Q88866323]] | [[Nagore Martinez-Merino]] | [[Zarautz]] | 1990 | | | [[Ficheiro:Nagore Martinez Merino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1760 | [[:d:Q88872748|Q88872748]] | [[Haizea Ziarrusta]] | [[Dima]] | 1990-11-05 | | | [[Ficheiro:Haizea Ziarrusta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1761 | [[:d:Q88948257|Q88948257]] | [[Maitere Mujika]] | [[Idiazabal]] | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 1762 | [[:d:Q88964433|Q88964433]] | [[Agurtzane Solabarrieta]] | [[Usurbil]] | 1979-11-22 | | | [[Ficheiro:Agurtzane Solabarrieta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1763 | [[:d:Q89041245|Q89041245]] | [[Florentina Tasende]] | [[Sestao]] | 1896-03-08 | [[Bilbao]] | 1967-05-14 | [[Ficheiro:Tasende.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1764 | [[:d:Q89046116|Q89046116]] | [[Ane Pescador]] | [[Errenteria]] | 1992-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1765 | [[:d:Q89098070|Q89098070]] | [[Astrea Barrios]] | [[Valle de Trápaga|Valle de Trápaga-Trapagaran]] | 1914-11-27 | [[Bermeo]] | 2016-06-23 | |- | style='text-align:right'| 1766 | [[:d:Q89128894|Q89128894]] | [[Maite Eskarmendi]] | [[Donostia]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Maite Eskarmendi 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1767 | [[:d:Q89189781|Q89189781]] | [[Maria Luisa de la Presa]] | [[Bilbao]] | 1897-11-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1768 | [[:d:Q89276493|Q89276493]] | [[Ascensión Pastor Parres]] | [[Bilbao]] | 1942-01-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1769 | [[:d:Q89285863|Q89285863]] | [[Jasone Aretxabaleta]] | [[Markina-Xemein]] | 1963-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1770 | [[:d:Q89288719|Q89288719]] | [[Ane Mintegi]] | [[Idiazabal]] | 2003-10-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1771 | [[:d:Q89356670|Q89356670]] | [[Salma Solaun]] | [[Vitoria]] | 2005-03-02 | | | [[Ficheiro:Salma Solaun (ESP) 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1772 | [[:d:Q89358656|Q89358656]] | [[Maria Amolategi]] | [[Beasain]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 1773 | [[:d:Q89367148|Q89367148]] | [[Mila Aierbe]] | [[Ataun]] | 1961-04-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1774 | [[:d:Q89371671|Q89371671]] | [[Solita Apaolaza]] | [[Zegama]] | 1929 | [[Zegama]] | 2021-01-28 | [[Ficheiro:Solita Apaolaza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1775 | [[:d:Q89375956|Q89375956]] | [[Idoia Bilbao]] | [[Bilbao]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 1776 | [[:d:Q89415734|Q89415734]] | [[Ane Hernandez]] | [[Sestao]] | 1990-01-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1777 | [[:d:Q89584516|Q89584516]] | [[Aiora Jaka]] | [[Donostia]] | 1982-02-24 | | | [[Ficheiro:Aiora Jaka, 2013-04-21.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1778 | [[:d:Q89620480|Q89620480]] | [[Andrea Khalfaoui]] | [[Donostia]] | 1993-03-17 | | | [[Ficheiro:Andrea Khaltaoui. Ikertzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1779 | [[:d:Q89705469|Q89705469]] | [[Ana Ramos]] | [[Éibar|Eibar]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Ana Ramos Sarriugarte (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1780 | [[:d:Q89748082|Q89748082]] | [[Sonia Gaztambide]] | [[Bilbao]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Sonia Gaztanbide.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1781 | [[:d:Q89884999|Q89884999]] | [[Maialen Berasategi]] | [[Vitoria]] | 1989-04-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1782 | [[:d:Q90000826|Q90000826]] | [[Gloria González Aseguinolaza]] | [[Irún]] | 1968-08-13 | | | [[Ficheiro:Gloria Gonzalez Aseguinolaza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1783 | [[:d:Q90045079|Q90045079]] | [[Jaione Camborda]] | [[Donostia]] | 1983-03-01 | | | [[Ficheiro:Jaione Camborda (2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1784 | [[:d:Q90160365|Q90160365]] | [[Maria Colera Intxausti]] | [[Donostia]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Maria Colera Intxausti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1785 | [[:d:Q90260648|Q90260648]] | [[Amaia Bacigalupe de la Hera]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 1786 | [[:d:Q90405634|Q90405634]] | [[Blanca Brisac Vázquez]] | [[Donostia]] | 1910 | [[Madrid]] | 1939-08-05 | [[Ficheiro:Monumento a las Trece Rosas en mayo de 2021 08.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1787 | [[:d:Q90405761|Q90405761]] | [[Idoia Santamaria Urkaregi]] | [[Donostia]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1788 | [[:d:Q90428670|Q90428670]] | [[Laura Maioz Basterretxea]] | [[Hondarribia]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Aldiri Maioz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1789 | [[:d:Q90429293|Q90429293]] | [[Itsaso Larramendi Elexgaray]] | [[Bilbao]] | 1990-07-30 | | | [[Ficheiro:Itsaso-larramendi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1790 | [[:d:Q90431197|Q90431197]] | [[Ianire de Andres Olabarria]] | [[Markina-Xemein]] | 1986 | | | [[Ficheiro:IanireDeAndres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1791 | [[:d:Q90435723|Q90435723]] | [[Ula Iruretagoiena Busturia]] | [[Bilbao]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1792 | [[:d:Q90545095|Q90545095]] | [[Agurtzane Elguren]] | [[Azkoitia]] | 1979-05-12 | | | [[Ficheiro:Agurtzane Elguren.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1793 | [[:d:Q90582602|Q90582602]] | [[Uxue Lazcano]] | [[Bergara]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Uxue Lazcano Dobao 20250209.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1794 | [[:d:Q90648828|Q90648828]] | [[Amaia Astobiza]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1974-12-19 | | | [[Ficheiro:Amaia Astobiza Uriarte, 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1795 | [[:d:Q90675036|Q90675036]] | [[Leire Milikua]] | [[Abadiño]] | 1985-06-28 | | | [[Ficheiro:Leire Milikua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1796 | [[:d:Q90834104|Q90834104]] | [[Kaitin Allende]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1972-05-20 | | | [[Ficheiro:Kaitin Allende. Kazetaria eta komediantea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1797 | [[:d:Q90912896|Q90912896]] | [[Edurne Brouard]] | [[Bilbao]] | 1959-10-23 | | | [[Ficheiro:Edurne Brouard, 2015-03-18.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1798 | [[:d:Q90920802|Q90920802]] | [[Aitziber Estanga]] | [[Donostia]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 1799 | [[:d:Q90922478|Q90922478]] | [[Edurne Iturbe]] | [[Urretxu]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Edurne Iturbe. Trikitilaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1800 | [[:d:Q90924769|Q90924769]] | [[Ainhoa Gozategi]] | [[Orio]] | 1970-04-20 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Asier Gozategi Egunkaria 1996-07-05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1801 | [[:d:Q90997714|Q90997714]] | [[Bibiñe Belausteguigoitia]] | [[Bilbao]] | 1929-04-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1802 | [[:d:Q91204718|Q91204718]] | [[Anne Fernández de Corres]] | [[Vitoria]] | 1998-05-30 | | | [[Ficheiro:Anne Fernandez de Corres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1803 | [[:d:Q91325868|Q91325868]] | [[Adela Andikoetxea Ugarte]] | [[Urduliz]] | 1954 | | | [[Ficheiro:Adela Andikoetxea. Nekazaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1804 | [[:d:Q91382890|Q91382890]] | [[Oihane Mitxelena-Iribarren]] | [[Oiartzun]] | 1991-02-04 | | | [[Ficheiro:Oihane Mitxelena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1805 | [[:d:Q91435095|Q91435095]] | [[Gemma Sanginés]] | [[Bilbao]] | 1970-07-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1806 | [[:d:Q91463892|Q91463892]] | [[María Itziar Urrutia San Antón]] | [[Bilbao]] | 1959-07<br/>20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1807 | [[:d:Q91466535|Q91466535]] | [[Nerea Iriarte]] | [[Donostia]] | 1969-04-05 | | | [[Ficheiro:Nerea Iriarte. Kazetaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1808 | [[:d:Q91469755|Q91469755]] | [[Regina Múzquiz]] | [[Bilbao]] | 1956 | [[Madrid]] | 2020-04-22 | |- | style='text-align:right'| 1809 | [[:d:Q91473123|Q91473123]] | [[Janire Azkueta]] | [[Etxebarri]] | 1989-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1810 | [[:d:Q91476699|Q91476699]] | [[Naroa Ibarretxe-Bilbao]] | [[Bilbao]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 1811 | [[:d:Q91632648|Q91632648]] | [[Agurtzane Intxaurraga]] | [[Orozko]] | 1966-02-12 | | | [[Ficheiro:Agurtzane Intxaurraga 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1812 | [[:d:Q91640843|Q91640843]] | [[Ainhoa Goikoetxea]] | [[Bilbao]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1813 | [[:d:Q91655946|Q91655946]] | [[Agurne Gaubeka]] | [[Bermeo]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Agurne-gaubeka.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1814 | [[:d:Q92054617|Q92054617]] | [[Marisa Barrena Larruzea]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1951-04-26 | | | [[Ficheiro:Marisa Barrena. Wikilaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1815 | [[:d:Q92080214|Q92080214]] | [[Izaskun Arriaran]] | [[Aramaio]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 1816 | [[:d:Q92200276|Q92200276]] | [[Alicia Amatriain]] | [[Donostia]] | 1980-08-08 | | | [[Ficheiro:Alicia Amatriain and Marijn Rademake.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1817 | [[:d:Q92591871|Q92591871]] | [[Ines Nunez de la Parte]] | [[Bilbao]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1818 | [[:d:Q92653821|Q92653821]] | [[Leticia San Martin-Rodriguez]] | [[Vitoria]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1819 | [[:d:Q92896529|Q92896529]] | [[Ainhoa Sánchez]] | [[Aretxabaleta]] | 1987-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1820 | [[:d:Q93372995|Q93372995]] | [[María Rosa Ayerbe Iríbar]] | [[Hernani]] | 1954-05-16 | | | [[Ficheiro:Rosa Aierbe. Historilaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1821 | [[:d:Q93395015|Q93395015]] | [[Gurutze Ezkurdia Arteaga]] | [[Bilbao]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Gurutze-Ezkurdia-Arteaga.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1822 | [[:d:Q93415204|Q93415204]] | [[Iraide Ibarretxe-Antuñano]] | [[Bilbao]] | 1972-08-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1823 | [[:d:Q93428826|Q93428826]] | [[Lourdes Odriozola Oyarbide]] | [[Errenteria]] | 1964-02-27 | | | [[Ficheiro:Lourdes Odriozola historian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1824 | [[:d:Q93429659|Q93429659]] | [[Maider Arregi]] | [[Oñati]] | 1996 | | | [[Ficheiro:Maider Arregi. Bertsolaria.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1825 | [[:d:Q93431870|Q93431870]] | [[Lola Garrido]] | [[Donostia]] | 1949 | | | [[Ficheiro:Lola Garrido.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1826 | [[:d:Q94290025|Q94290025]] | [[Amaia Cardona Zapirain]] | [[Oiartzun]] | 1972-07-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1827 | [[:d:Q94401198|Q94401198]] | [[Olga Bidaurreta]] | [[Villabona-Amasa]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Olga Bidaurreta (96-125).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1828 | [[:d:Q94406266|Q94406266]] | [[Idoia Uranga]] | [[Azkoitia]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1829 | [[:d:Q94579175|Q94579175]] | [[Teresa Alonso Gutiérrez]] | [[Donostia]] | 1925-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1830 | [[:d:Q94630056|Q94630056]] | [[Maria Mentxaka]] | [[Mungia]] | 1976-09-09 | | | [[Ficheiro:Maria Mentxaka. argazkilaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1831 | [[:d:Q94834426|Q94834426]] | [[Aurkene Iturrioz]] | [[Donostia]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1832 | [[:d:Q95402385|Q95402385]] | [[Blanca Antepara]] | [[Urbina]] | 1923 | [[Urbina]] | 2012-01-11 | |- | style='text-align:right'| 1833 | [[:d:Q95404944|Q95404944]] | [[Sara Zozaya]] | [[Donostia]] | 1995-12-27 | | | [[Ficheiro:Sara Zozaya. Musikaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1834 | [[:d:Q95406700|Q95406700]] | [[Koruko Aizarna]] | [[Donostia]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 1835 | [[:d:Q95507226|Q95507226]] | [[Itziar Alkorta Idiakez]] | [[Donostia]] | 1967-09-01 | | | [[Ficheiro:Itziaralkorta EI.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1836 | [[:d:Q95565452|Q95565452]] | [[Amaia Iraundegi]] | [[Donostia]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 1837 | [[:d:Q95585157|Q95585157]] | [[Ana Aizpiri]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1838 | [[:d:Q95589488|Q95589488]] | [[Mati Iturralde]] | [[Agurain]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1839 | [[:d:Q95591123|Q95591123]] | [[Amaia Bao]] | [[Barakaldo]] | 1960-08-20 | | 2015-04-16 | |- | style='text-align:right'| 1840 | [[:d:Q95592541|Q95592541]] | [[Karmele Aierbe]] | [[Ataun]] | 1951-09-09 | | 2022-02-15 | [[Ficheiro:Karmele Aierbe Korrika Sustatu2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1841 | [[:d:Q95623756|Q95623756]] | [[Ainhoa Aizpuru]] | [[Gabiria]] | 1970-02-12 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Aizpuru eta Imanol Lasa, GFA (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1842 | [[:d:Q95688115|Q95688115]] | [[Laura Pérez Borinaga]] | [[Vitoria]] | 1971-06-18 | | | [[Ficheiro:Laura Pérez Borinaga, alcaldesa de Labastida (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1843 | [[:d:Q95690150|Q95690150]] | [[Mari Karmen Garate]] | [[Azkoitia]] | 1969-07-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1844 | [[:d:Q95691962|Q95691962]] | [[Jaione Ugalde]] | [[Andoain]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1845 | [[:d:Q95743202|Q95743202]] | [[Maria Jesus Intxausti]] | [[Lazkao]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 1846 | [[:d:Q95745396|Q95745396]] | [[Kontxi Gabantxo]] | [[Bermeo]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1847 | [[:d:Q95751687|Q95751687]] | [[Maite Sarasua]] | [[Zarautz]] | 1959-07-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1848 | [[:d:Q95981312|Q95981312]] | [[Rosa Lavín]] | [[Sestao]] | 1973-11-04 | | | [[Ficheiro:Rosa Lavín 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1849 | [[:d:Q95982830|Q95982830]] | [[Mariasun Pagoaga]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1950 | | | [[Ficheiro:Mariasun Pagoaga 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1850 | [[:d:Q95991758|Q95991758]] | [[Felipa Gisasola Gabiola]] | [[Éibar|Eibar]] | 1852-04-30 | [[Éibar|Eibar]] | 1939 | [[Ficheiro:Felipa Gisasola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1851 | [[:d:Q95999559|Q95999559]] | [[Pili Aguado]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Pili Aguado Ilustratzailea bere lanekin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1852 | [[:d:Q96051612|Q96051612]] | [[Emma Jiménez]] | [[Sestao]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 1853 | [[:d:Q96058983|Q96058983]] | [[Ane Zuazubiskar]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1997 | | | [[Ficheiro:Ane Zuazubiskar. Bertsolaria eta kazetaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1854 | [[:d:Q96087359|Q96087359]] | [[Uxue Bereziartua]] | [[Hernani]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 1855 | [[:d:Q96090770|Q96090770]] | [[Oihane Amantegi]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1985-08-09 | | | [[Ficheiro:Oihane Amantegi. Idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1856 | [[:d:Q96096740|Q96096740]] | [[Isabel Garay]] | [[Muskiz]] | 1946 | [[Santander]] | 2016-01-10 | |- | style='text-align:right'| 1857 | [[:d:Q96096753|Q96096753]] | [[Nisa Goiburu]] | [[Ordizia]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 1858 | [[:d:Q96197106|Q96197106]] | [[Belén Frau Uriarte]] | [[Bilbao]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1859 | [[:d:Q96197135|Q96197135]] | [[Sonia Díez Abad]] | [[Getxo]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Sonia Díez Educacción.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1860 | [[:d:Q96242100|Q96242100]] | [[Amaia Irazabal]] | [[Santurtzi]] | 1990-12-16 | | | [[Ficheiro:Amaia Irazabal Getaria 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1861 | [[:d:Q96243599|Q96243599]] | [[Lurdes Gabarain]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1960-02-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1862 | [[:d:Q96244140|Q96244140]] | [[Margarita Bilbao]] | [[Gallarta]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1863 | [[:d:Q96313461|Q96313461]] | [[Marine Arbeo]] | [[Zumarraga]] | 1992-04-14 | | | [[Ficheiro:Mariñe Arbeo. Ilustratzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1864 | [[:d:Q96313649|Q96313649]] | [[Helena Azkarragaurizar]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 1865 | [[:d:Q96582807|Q96582807]] | [[Julia Hermosilla Sagredo]] | [[Sestao]] | 1916-04-01 | [[Baiona, Francia|Baiona]] | 2009-01-10 | |- | style='text-align:right'| 1866 | [[:d:Q96621353|Q96621353]] | [[Nerea Irastorza Landa]] | [[Donostia]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 1867 | [[:d:Q96627044|Q96627044]] | [[Izaro Zubiria Ibarguren]] | [[Gaztelu]] | 1989-12-23 | | | [[Ficheiro:Elhuyar sariak 2019-05-15 Iñigo Ibañez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1868 | [[:d:Q96627249|Q96627249]] | [[Sònia Bruguera Diego]] | [[Getxo]] | 1964-02-04 | | | [[Ficheiro:Sònia Bruguera (08-02-2023) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1869 | [[:d:Q96634646|Q96634646]] | [[Aitziber Errazkin]] | [[Zarautz]] | 1999-08-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1870 | [[:d:Q96654197|Q96654197]] | [[Eva Perez-Pons]] | [[Lemoa]] | 1996-06-16 | | | [[Ficheiro:Eva Perez-Pons. Poeta eta ingeniaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1871 | [[:d:Q96654246|Q96654246]] | [[Amaia Telleria]] | [[Idiazabal]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Amaia Telleria Mujika.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1872 | [[:d:Q96657260|Q96657260]] | [[Ana Martínez de Luco]] | [[País Vasco]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1873 | [[:d:Q96679048|Q96679048]] | [[Arrate Hidalgo]] | [[Bilbao]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 1874 | [[:d:Q96739269|Q96739269]] | [[Zuriñe del Cerro]] | [[Bilbao]] | 1956-01-10 | | 2020-06-28 | |- | style='text-align:right'| 1875 | [[:d:Q96869898|Q96869898]] | [[Gentzane Aldai]] | [[Orozko]] | 1993-10-16 | | | [[Ficheiro:Gentzane Aldai 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1876 | [[:d:Q96936467|Q96936467]] | [[Olaia Urtiaga]] | [[Donostia]] | 1983 | | | [[Ficheiro:DSF0336.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1877 | [[:d:Q96943421|Q96943421]] | [[Miren Jone Azurza]] | [[Donostia]] | 1929-05-18 | [[Donostia]] | 2022-05-15 | [[Ficheiro:Miren Jone Azurza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1878 | [[:d:Q97015610|Q97015610]] | [[Maite López]] | [[Azkoitia]] | 1985-03-29 | | | [[Ficheiro:Maite-lopez. Idazlea eta itzultzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1879 | [[:d:Q97105300|Q97105300]] | [[Clara Bilbao]] | [[Bilbao]] | 1971-02-23 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2019 - Clara Bilbao Goya.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1880 | [[:d:Q97145256|Q97145256]] | [[Eraitz Saez de Egilaz]] | [[Beasain]] | 1996-11-06 | | | [[Ficheiro:Eraitz-Saez-de-Egilaz-Ramos.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1881 | [[:d:Q97182455|Q97182455]] | [[Itziar Mínguez]] | [[Barakaldo]] | 1972-09-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1882 | [[:d:Q97309771|Q97309771]] | [[Amaia Martínez Grisaleña]] | [[Vitoria]] | 1968-11-06 | | | [[Ficheiro:Amaia Martínez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1883 | [[:d:Q97352588|Q97352588]] | [[Iratxe Jaio]] | [[Markina-Xemein]] | 1976-02-26 | | | [[Ficheiro:Iratxe Jaio Gomez de Segura, euskal artista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1884 | [[:d:Q97353336|Q97353336]] | [[Nekane Arroyo]] | [[Galdakao]] | 1986-12-15 | | | [[Ficheiro:Nekane Arroyo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1885 | [[:d:Q97360219|Q97360219]] | [[Ane Gamboa]] | [[Getxo]] | 1954 | | | [[Ficheiro:Ane-miren-ganboa.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1886 | [[:d:Q97463702|Q97463702]] | [[Amaia Arrazola]] | [[Vitoria]] | 1984-04-18 | | | [[Ficheiro:Mural d'Amaia Arrazola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1887 | [[:d:Q97497067|Q97497067]] | [[Rakel Molina Pérez]] | [[Eskuernaga]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Rakel Molina (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1888 | [[:d:Q97499013|Q97499013]] | [[Estibaliz Larrauri Aranguren]] | [[Amurrio]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Estibaliz Larrauri (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1889 | [[:d:Q97579227|Q97579227]] | [[Ilargi Agirre]] | [[Zarautz]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 1890 | [[:d:Q97584422|Q97584422]] | [[Reyes Azkoitia]] | [[Martirieta]] | 1952-01-05 | | | [[Ficheiro:Reyes Azkoitia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1891 | [[:d:Q97591925|Q97591925]] | [[Eva Guerrero Rico]] | [[Bilbao]] | 1982-09-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1892 | [[:d:Q97602075|Q97602075]] | [[Carmen Gisasola]] | [[Markina-Xemein]] | 1959-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1893 | [[:d:Q97624254|Q97624254]] | [[Maria Garde Ramirez]] | [[Vitoria]] | | | | [[Ficheiro:Maria-Garde.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1894 | [[:d:Q97624813|Q97624813]] | [[Itxaso Etxebarria Astondoa]] | [[Vitoria]] | 1973-03-01 | | | [[Ficheiro:Itxaso Etxebarria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1895 | [[:d:Q97669120|Q97669120]] | [[Gurutze del Ama]] | [[Donostia]] | 1984-09-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1896 | [[:d:Q97684303|Q97684303]] | [[Mari Carmen Ruiz]] | [[Bilbao]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 1897 | [[:d:Q97723477|Q97723477]] | [[Sheila Elorza Hernández]] | [[Zaratamo]] | 1996-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1898 | [[:d:Q97731705|Q97731705]] | [[Amaia Peña]] | [[Getxo]] | 1998-11-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1899 | [[:d:Q97749287|Q97749287]] | [[Paula Arana]] | [[Vitoria]] | 2001-11-08 | | | |- | style='text-align:right'| 1900 | [[:d:Q97821852|Q97821852]] | [[Karmele Mitxelena]] | [[Oiartzun]] | 1988-01-13 | | | [[Ficheiro:Karmele Mitxelena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1901 | [[:d:Q97985277|Q97985277]] | [[Maider Oleaga]] | [[Bilbao]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Maider Oleaga, cineasta española.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1902 | [[:d:Q98069930|Q98069930]] | [[Teresa Laespada]] | [[Bilbao]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1903 | [[:d:Q98071270|Q98071270]] | [[Elene Lete]] | [[Zumarraga]] | 2002-05-07 | | | [[Ficheiro:FCB v Real Sociedad - DSC 1292 (51262556426) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1904 | [[:d:Q98071274|Q98071274]] | [[Mirari Uria]] | [[Azpeitia]] | 2003-01-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1905 | [[:d:Q98071275|Q98071275]] | [[Elene Viles]] | [[Azpeitia]] | 2001-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1906 | [[:d:Q98071721|Q98071721]] | [[Cecilia Marcos]] | [[Donostia]] | 2001-11-03 | | | [[Ficheiro:FCB v Real Sociedad - DSC 1340 (51263599370) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1907 | [[:d:Q98085414|Q98085414]] | [[Nerea Loiola]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1985-06-06 | | | [[Ficheiro:Nerea Loiola. Idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1908 | [[:d:Q98091167|Q98091167]] | [[Ane Elexpuru Añorga]] | [[Bilbao]] | 2003-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1909 | [[:d:Q98091173|Q98091173]] | [[Maite Zubieta Aranbarri]] | [[Busturia]] | 2004-05-28 | | | [[Ficheiro:MaiteZubieta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1910 | [[:d:Q98091203|Q98091203]] | [[Clara Pinedo Castresana]] | [[Bilbao]] | 2003-09-09 | | | [[Ficheiro:ClaraPinedo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1911 | [[:d:Q98091210|Q98091210]] | [[Irati Urruzola Bermúdez]] | [[Lasarte-Oria]] | 2000-01-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1912 | [[:d:Q98091724|Q98091724]] | [[Ane Campos Andueza]] | [[Getaria]] | 1999-05-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1913 | [[:d:Q98091730|Q98091730]] | [[Izarne Sarasola Beain]] | [[Ibarra]] | 2002-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1914 | [[:d:Q98092162|Q98092162]] | [[Irati Martín Rodríguez]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 2003-07-06 | | | [[Ficheiro:IratiMartinRodriguez tokikom Anboto.org2022.09.16 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1915 | [[:d:Q98092178|Q98092178]] | [[Uxue Iparragirre]] | [[Antzuola]] | 2000-03-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1916 | [[:d:Q98092180|Q98092180]] | [[Nerea Gantxegi Moso]] | [[Éibar|Eibar]] | 1994-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1917 | [[:d:Q98092192|Q98092192]] | [[Eider Egaña]] | [[Oñati]] | 2002-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1918 | [[:d:Q98092194|Q98092194]] | [[Ane Pérez Etxeberria]] | [[Errenteria]] | 1994-10-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1919 | [[:d:Q98149187|Q98149187]] | [[Ane Garcia Lopez]] | [[Hondarribia]] | 1994 | | | [[Ficheiro:Mejillon tigre Ane Garcia Lopez - Ane Zubeldia (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1920 | [[:d:Q98153159|Q98153159]] | [[Bego Etxebarria Bilbao]] | [[Gernika-Lumo]] | 1942 | | 2018-06-07 | [[Ficheiro:Bego Etxebarria Bilbao.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1921 | [[:d:Q98280612|Q98280612]] | [[Garazi López de Armentia]] | [[Vitoria]] | 1984-06-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1922 | [[:d:Q98462340|Q98462340]] | [[María del Pilar de Landecho y Allendesalazar]] | [[Gernika-Lumo]] | | | 1939-10-16 | [[Ficheiro:1917, El Año Aristocrático, La marquesa de Urquijo, Franzen (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1923 | [[:d:Q98479409|Q98479409]] | [[Marijo Deogracias Horrillo]] | [[Antzuola]] | 1973-04-19 | | | [[Ficheiro:Marijo Deogracias. Kazetaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1924 | [[:d:Q98775196|Q98775196]] | [[Uxoa Inurrieta]] | [[Donostia]] | 1990-02-08 | | | [[Ficheiro:Uxoa Iñurrieta-uninet2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1925 | [[:d:Q98783469|Q98783469]] | [[Irma Hoffrén]] | [[Donostia]] | 1986-11-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1926 | [[:d:Q98803942|Q98803942]] | [[Ainhoa Artetxe]] | [[Bilbao]] | 1993-07-16 | | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Ainhoa Artetxe (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1927 | [[:d:Q98835617|Q98835617]] | [[Ane Miren Martínez de Lahidalga Beltrán]] | [[Foronda]] | 1992-09-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1928 | [[:d:Q98835630|Q98835630]] | [[Marta San Adrián Rocandio]] | [[Donostia]] | 2000-02-22 | | | [[Ficheiro:Marta San Adrián.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1929 | [[:d:Q98873119|Q98873119]] | [[Begoña Divar]] | [[Vitoria]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 1930 | [[:d:Q98908482|Q98908482]] | [[Carolina García]] | [[Bilbao]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1931 | [[:d:Q98923186|Q98923186]] | [[Gotzone Sagardui Goikoetxea]] | [[Bilbao]] | 1966-03-15 | | | [[Ficheiro:Gotzone Sagardui 2020b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1932 | [[:d:Q98924137|Q98924137]] | [[Beatriz Unzue Esnaola]] | [[Villabona-Amasa]] | 1974-01-09 | | | [[Ficheiro:Beatriz Unzue Esnaola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1933 | [[:d:Q98929451|Q98929451]] | [[Olatz Garamendi]] | [[Ea]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Olatz Garamendi 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1934 | [[:d:Q99033209|Q99033209]] | [[Marina de Gabaráin]] | [[Donostia]] | 1917 | | 1972 | |- | style='text-align:right'| 1935 | [[:d:Q99196648|Q99196648]] | [[Lizar Begoña]] | [[Sopelana]] | 1996-12-29 | | | [[Ficheiro:Lizar Begoña - 2024 - 06 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1936 | [[:d:Q99391586|Q99391586]] | [[Zaloa Ipiña]] | [[Bilbao]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Zaloa Ipiña (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1937 | [[:d:Q99398164|Q99398164]] | [[Aitziber Oliban]] | [[Astrabudua]] | 1980-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1938 | [[:d:Q99430209|Q99430209]] | [[Ainhoa Urien]] | [[Abadiño]] | 1995-07-18 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Urien. Idazlea eta pilotaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1939 | [[:d:Q99448553|Q99448553]] | [[Beatriz Zabalondo Loidi]] | [[Elgeta]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Beatriz Zabalondo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1940 | [[:d:Q99461957|Q99461957]] | [[Ana Borderas]] | [[Éibar|Eibar]] | 1962-08-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1941 | [[:d:Q99470214|Q99470214]] | [[Rakel San Sebastian]] | [[Ordizia]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1942 | [[:d:Q99470367|Q99470367]] | [[Eva Salaberria]] | [[Donostia]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1943 | [[:d:Q99472147|Q99472147]] | [[Esperanza Nuere]] | [[Bilbao]] | 1935 | | | |- | style='text-align:right'| 1944 | [[:d:Q99658228|Q99658228]] | [[María de los Dolores Churruca Zubiria]] | [[Areeta]] | 1913-07-21 | [[Areeta]] | 2018-04-08 | |- | style='text-align:right'| 1945 | [[:d:Q99735496|Q99735496]] | [[María del Carmen Careaga Salazar]] | [[Getxo]] | 1934-11-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1946 | [[:d:Q99737189|Q99737189]] | [[Amaia Iriondo Aristondo]] | [[Bilbao]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1947 | [[:d:Q99979299|Q99979299]] | [[Maialen Arregi]] | [[Elorrio]] | 1986-04-27 | | | [[Ficheiro:Maialen Arregi. Arkitektua. Kartelgilea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1948 | [[:d:Q100165428|Q100165428]] | [[Amaia Serrano Mariezkurrena]] | [[Donostia]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 1949 | [[:d:Q100257320|Q100257320]] | [[Atxe]] | [[Vitoria]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1950 | [[:d:Q100293343|Q100293343]] | [[Katariñe Puxana]] | [[Bilbao]] | 1908-11-25 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1951 | [[:d:Q100351034|Q100351034]] | [[Irantzu Gallastegi]] | [[Mutriku]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1952 | [[:d:Q100353720|Q100353720]] | [[Lexuri Gallastegi]] | [[Mutriku]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1953 | [[:d:Q100371381|Q100371381]] | [[Ainhoa Mujika Goñi]] | [[Mutriku]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1954 | [[:d:Q100376270|Q100376270]] | [[Kai Nakai]] | [[Vitoria]] | 1996-04-29 | | | [[Ficheiro:Kai Nakai 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1955 | [[:d:Q100397465|Q100397465]] | [[Marta Maribona]] | [[Bilbao]] | 1965 | [[España]] | 2020 | |- | style='text-align:right'| 1956 | [[:d:Q100428590|Q100428590]] | [[Uxune Martinez Mazaga]] | [[Garai]] | 1969-02-15 | | | [[Ficheiro:Uxune Martinez. Zientzialaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1957 | [[:d:Q100528454|Q100528454]] | [[Oihana Arana]] | [[Eskoriatza]] | 2001-10-12 | | | [[Ficheiro:Oihana Arana. Poeta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1958 | [[:d:Q100655765|Q100655765]] | [[Iratxe Ansa]] | [[Donostia]] | 1976-06-20 | | | [[Ficheiro:Iratxe Ansa. Dantzaria eta koreografoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1959 | [[:d:Q100700812|Q100700812]] | [[Judit Muñoz]] | [[Abadiño]] | 1991-01-13 | | | [[Ficheiro:Judit Muñoz. Matematikaria eta ikerlaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1960 | [[:d:Q100700856|Q100700856]] | [[Jone Laspiur]] | [[Donostia]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Goyas 2023 - Jone Laspiur.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1961 | [[:d:Q100707515|Q100707515]] | [[Oihane Pérez]] | [[Anoeta]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 1962 | [[:d:Q100708458|Q100708458]] | [[Irati Saez de Urabain]] | [[Agurain]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 1963 | [[:d:Q100733665|Q100733665]] | [[Juanita Gorrono]] | [[Muxika]] | 1913-10-20 | [[Galdakao]] | 1991-03-12 | |- | style='text-align:right'| 1964 | [[:d:Q100773366|Q100773366]] | [[Miren Alcedo]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1965 | [[:d:Q100874594|Q100874594]] | [[Yolanda Vicente Martín]] | [[Vitoria]] | | | | [[Ficheiro:Yolanda Vicente Martín.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1966 | [[:d:Q100876536|Q100876536]] | [[Patricia Urrutia]] | [[Bilbao]] | 1977-12-26 | | | [[Ficheiro:Patricia Urrutia 05.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1967 | [[:d:Q100911125|Q100911125]] | [[Askoa Etxebarrieta]] | [[Vitoria]] | 1976-04-06 | | | [[Ficheiro:Askoa Etxebarrieta. La Pulga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1968 | [[:d:Q101109028|Q101109028]] | [[Miren Nogales]] | [[Zestoa]] | 1991-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1969 | [[:d:Q101112429|Q101112429]] | [[Rakel Arenaza]] | [[Donostia]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 1970 | [[:d:Q101168312|Q101168312]] | [[Aintzane Crujeiras]] | [[Donostia]] | 1983-08-07 | | | |- | style='text-align:right'| 1971 | [[:d:Q101195223|Q101195223]] | [[Eva Ferreira García]] | [[Barakaldo]] | 1963<br/>1978 | | | [[Ficheiro:Eva Ferreira (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1972 | [[:d:Q101230899|Q101230899]] | [[Irati Bilbao]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1992-01-28 | | | [[Ficheiro:Irati Bilbao Gandarias. Jazz musikaria eta abeslaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1973 | [[:d:Q101242921|Q101242921]] | [[Mari Cruz Guruzeta]] | [[Aramaio]] | 1871-05-03 | [[Areatza]] | 1934-12-27 | [[Ficheiro:Maria Cruz Guruzeta emagina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1974 | [[:d:Q101438903|Q101438903]] | [[Udane Ostolaza]] | [[Orio]] | 2005-09-11 | | | [[Ficheiro:Udane Ostolaza. Harrijasotzailea.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1975 | [[:d:Q101444741|Q101444741]] | [[Helene Alberdi]] | [[Bilbao]] | 1991-05-04 | | | [[Ficheiro:Helene Alberdi en Ironman Vitoria-Gasteiz 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1976 | [[:d:Q101545838|Q101545838]] | [[Miren Guillo]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1977 | [[:d:Q101578304|Q101578304]] | [[Agurne Barruso]] | [[Bergara]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1978 | [[:d:Q101635078|Q101635078]] | [[Goize Blanco]] | [[Bilbao]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 1979 | [[:d:Q102035745|Q102035745]] | [[Itxaro Perez-Urzelai]] | [[Beasain]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Txiotesia2013ko irabazleak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1980 | [[:d:Q102040060|Q102040060]] | [[Itziar Aduriz]] | [[Errenteria]] | 1965-02-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1981 | [[:d:Q102051035|Q102051035]] | [[Noelia Oses]] | [[Ermua]] | 1975-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1982 | [[:d:Q102129230|Q102129230]] | [[María José Pintor Sánchez-Ocaña]] | [[Bilbao]] | 1967-07-02 | | | [[Ficheiro:María José Pintor Sánchez-Ocaña en la entrega de premios MENINA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1983 | [[:d:Q102156295|Q102156295]] | [[Leire Arrieta Alberdi]] | [[Mutriku]] | 1971-03-26<br/>1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1984 | [[:d:Q102315558|Q102315558]] | [[Leire Garmendia]] | [[Zarautz]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 1985 | [[:d:Q102737052|Q102737052]] | [[Uxue Iturrate]] | [[Bitoriano]] | 2001 | | | [[Ficheiro:Uxue Iturrate.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1986 | [[:d:Q103853777|Q103853777]] | [[Kontxi Belandia Lekue]] | [[Galdakao]] | 1929-09-08 | | 2020-04-27 | [[Ficheiro:Kontxi Belandia Korrikan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1987 | [[:d:Q103947924|Q103947924]] | [[Mertxe Urteaga]] | [[Lazkao]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Mertxe Urteaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1988 | [[:d:Q104028849|Q104028849]] | [[Idoia Fernandez Fernandez]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1989 | [[:d:Q104029779|Q104029779]] | [[Oskia Karrera]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1990 | [[:d:Q104053099|Q104053099]] | [[Edurne Cenarruzabeitia]] | [[Bilbao]] | 1947-01-09 | | | [[Ficheiro:Edurne Cenarruzabeitia demoing CropTool (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1991 | [[:d:Q104097742|Q104097742]] | [[Amagoia Lauzirika]] | [[Donostia]] | 1974-10-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1992 | [[:d:Q104213252|Q104213252]] | [[Jone Elorriaga]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1993-08-11 | | | [[Ficheiro:Jone Elorriaga. Artista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1993 | [[:d:Q104414522|Q104414522]] | [[Amaia Aldai]] | [[Dima]] | 2000-02-25 | | | [[Ficheiro:Amaia Aldai. Pilotaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1994 | [[:d:Q104414552|Q104414552]] | [[Oihana Orbegozo]] | [[Azpeitia]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Laia Salsamendi eta Oihana Orbegozo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1995 | [[:d:Q104414618|Q104414618]] | [[Leire Garai]] | [[Vitoria]] | 2003 | | | |- | style='text-align:right'| 1996 | [[:d:Q104529788|Q104529788]] | [[Amaia Illarreta]] | [[Donostia]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Amaia illarreta.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1997 | [[:d:Q104591464|Q104591464]] | [[Irantzu Mendia Azkue]] | [[Vitoria]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1998 | [[:d:Q104633926|Q104633926]] | [[Lohitzune Rodríguez]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1996-07-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1999 | [[:d:Q104668535|Q104668535]] | [[Agurtzane Elordui Urkiza]] | [[Bilbao]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2000 | [[:d:Q104668643|Q104668643]] | [[Nekane Goikoetxea Agirre]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1970-03-23 | | | [[Ficheiro:Nekane Goikoetxea Agirre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2001 | [[:d:Q104668669|Q104668669]] | [[Ainhoa Irazu Ibañez]] | [[Andoain]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2002 | [[:d:Q104671592|Q104671592]] | [[Eli Bujanda]] | [[Zegama]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 2003 | [[:d:Q104704327|Q104704327]] | [[Itziar Olasagasti]] | [[Orio]] | 1989-02-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2004 | [[:d:Q104704487|Q104704487]] | [[Maider Segurola]] | [[Lasarte-Oria]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Maider Segurola - Euskadi Irratia taldea (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2005 | [[:d:Q104731952|Q104731952]] | [[Haizea Martiartu]] | [[Markina-Xemein]] | 1991-03-10 | | | [[Ficheiro:Haizea Martiartu. Musikaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2006 | [[:d:Q104736793|Q104736793]] | [[Itziar Zabala]] | [[Leioa]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 2007 | [[:d:Q104758903|Q104758903]] | [[Raimunda Royo]] | [[Bilbao]] | 1899-07-09 | | 20th century | [[Ficheiro:Raimunda Royo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2008 | [[:d:Q104762346|Q104762346]] | [[Nahikari Rodríguez]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1993-01-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2009 | [[:d:Q104771722|Q104771722]] | [[Idoia Hernández]] | [[Errenteria]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Idoia Hernández "Hatxe".jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2010 | [[:d:Q104778621|Q104778621]] | [[Belen Azpeitia]] | [[Donostia]] | 1952-12-21 | [[Donostia]] | 2005-08-27 | |- | style='text-align:right'| 2011 | [[:d:Q104808753|Q104808753]] | [[Maialen Araolaza]] | [[Éibar|Eibar]] | 1978-11-17 | | | [[Ficheiro:Maialen Araolaza. Unibertsitateko irakaslea, ikertzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2012 | [[:d:Q104816812|Q104816812]] | [[Susana Reberdito]] | [[Donostia]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 2013 | [[:d:Q104822026|Q104822026]] | [[Mercedes Parlange]] | [[Bilbao]] | 1943-05-20 | | | [[Ficheiro:Mercedes Parlange.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2014 | [[:d:Q104922985|Q104922985]] | [[Eider Alkorta]] | [[Azpeitia]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2015 | [[:d:Q104969586|Q104969586]] | [[Lorea Zulaika]] | [[Ziortza-Bolibar]] | 1996-09-07 | | | [[Ficheiro:Lorea Zulaika. abeslaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2016 | [[:d:Q105007361|Q105007361]] | [[Begoña Altuna]] | [[Deusto]]<br/>[[Bilbao]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Begoña Altuna tokikom.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2017 | [[:d:Q105023222|Q105023222]] | [[Garazi Mugarza]] | [[Mallabia]] | 1995-04-06 | | | [[Ficheiro:Garazi Mugarza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2018 | [[:d:Q105078285|Q105078285]] | [[Mentxu Alkorta]] | [[Donostia]] | 1947-05-24 | [[Errezu-Riezu]] | 2021-01-24 | [[Ficheiro:Mentxu Alkorta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2019 | [[:d:Q105104916|Q105104916]] | [[Eladia Zubizarreta]] | [[Ermua]] | 1923-04-06 | [[Sevilla]] | 2020-06-30 | [[Ficheiro:Eladia Zubizarreta pilotaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2020 | [[:d:Q105128080|Q105128080]] | [[Izaro Lasa]] | [[Ezkio]] | 1987-05-08 | | | [[Ficheiro:Izaro Lasa. Txirrindulari ohia. idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2021 | [[:d:Q105157629|Q105157629]] | [[Malen Ruiz de Azua]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1995-11-17 | | | [[Ficheiro:Malen Ruiz de Azua. Atleta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2022 | [[:d:Q105161273|Q105161273]] | [[Olatz Arregi Uriarte]] | [[Bergara]] | 1963-04-03 | | | [[Ficheiro:Olatz Arregi Uriarte (DMJ0029).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2023 | [[:d:Q105295458|Q105295458]] | [[Carmen Artaza]] | [[Donostia]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 2024 | [[:d:Q105298853|Q105298853]] | [[Kari Alberdi]] | [[Azkoitia]] | 1996 | | | [[Ficheiro:Kari Alberdi. Komunikazio zientifikoko aditua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2025 | [[:d:Q105321712|Q105321712]] | [[Irati Astondoa]] | [[Zeanuri]] | 1991-04-16 | | | [[Ficheiro:Irati Astondoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2026 | [[:d:Q105338003|Q105338003]] | [[Tere Verdes]] | [[Bilbao]] | 1907-04-29 | [[Bilbao]] | 1959-03-16 | [[Ficheiro:Red Álava.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2027 | [[:d:Q105356767|Q105356767]] | [[Elena Ciordia]] | [[Ortuella]] | 1964-12-16 | | | [[Ficheiro:Elena Ziordia. Ilustratzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2028 | [[:d:Q105358977|Q105358977]] | [[Lide Erbina]] | [[Ordizia]] | 2000-12-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2029 | [[:d:Q105376436|Q105376436]] | [[Miren Begoña Ereñaga]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1927-03-11 | | 2015-04-07 | [[Ficheiro:Begoña Ereñaga 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2030 | [[:d:Q105404063|Q105404063]] | [[Bakarne Altonaga]] | [[Bilbao]] | 1988-01-15 | | | [[Ficheiro:Bakarne Altonaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2031 | [[:d:Q105450827|Q105450827]] | [[Maite Gorrotxategi]] | [[Sestao]] | 1926-10-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2032 | [[:d:Q105487761|Q105487761]] | [[Teresa Errandonea]] | [[Irún]] | 1994-11-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2033 | [[:d:Q105539196|Q105539196]] | [[Inma Gomila Carro]] | [[Bilbao]] | 1957 | [[Urrugne]] | 2011-12-22 | |- | style='text-align:right'| 2034 | [[:d:Q105540920|Q105540920]] | [[Nadia Barkate]] | [[Bilbao]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Nadia Barkateren irudia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2035 | [[:d:Q105570932|Q105570932]] | [[Pilar Mendibil]] | [[Donostia]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2036 | [[:d:Q105613598|Q105613598]] | [[Susana Talayero]] | [[Bilbao]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2037 | [[:d:Q105625530|Q105625530]] | [[Teresa Gantxegi]] | [[Éibar|Eibar]] | 1923-04-23 | | 2020-10-15 | |- | style='text-align:right'| 2038 | [[:d:Q105626213|Q105626213]] | [[Elisabete Alberdi]] | [[Markina-Xemein]] | 1975-01-05 | | | [[Ficheiro:Elisabete Alberdi Celaya, matematikaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2039 | [[:d:Q105641781|Q105641781]] | [[Irati Idiakez]] | [[Getaria]] | 1996-10-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2040 | [[:d:Q105706991|Q105706991]] | [[Pilare Baraiazarra]] | [[Meñaka]] | 1938 | | | [[Ficheiro:Pilare Baraiazarra-berria ZaldiEro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2041 | [[:d:Q105718727|Q105718727]] | [[Jone Amezaga]] | [[Zalla]] | 2005-01-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2042 | [[:d:Q105725509|Q105725509]] | [[Idoia Aierbe Iribar]] | [[Donostia]] | 1962 | [[Donostia]] | 2018-12-04 | [[Ficheiro:Mikelen Txokoa - Altza (2020) 14.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2043 | [[:d:Q105743097|Q105743097]] | [[Sixta Barrenetxea Gandasegi]] | [[Galdakao]] | 1893-09-01 | [[Bilbao]] | 1976-05-06 | [[Ficheiro:Sixta Barrenetxea maistraren kalea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2044 | [[:d:Q105746107|Q105746107]] | [[Garazi Esnaola]] | [[Lizartza]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Garazi esnaola pianojolea izaro 1.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2045 | [[:d:Q105754098|Q105754098]] | [[Libe Asua Zarrabeitia]] | [[Galdakao]] | 1916-10-25 | | 2019-02-02 | [[Ficheiro:Libe Asua Zarrabeitia.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2046 | [[:d:Q105757868|Q105757868]] | [[Eider Urkola Ezeiza]] | [[Villabona-Amasa]] | 1994 | | | [[Ficheiro:Eider Urkola Ezeiza Berria.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2047 | [[:d:Q105760533|Q105760533]] | [[Maria Luisa Bilbao Uribarri]] | [[Galdakao]] | 1925-03-24 | [[Galdakao]] | 2019-09-18 | |- | style='text-align:right'| 2048 | [[:d:Q105763479|Q105763479]] | [[Nicasia Madariaga Rementeria]] | [[Bilbao]] | 1875-11-02 | | 1970-07-12 | |- | style='text-align:right'| 2049 | [[:d:Q105763701|Q105763701]] | [[Isabel Lobiano]] | [[Ermua]] | 1583-07-26 | [[Mutriku]] | 1673-10-06 | [[Ficheiro:Isabel Lobiano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2050 | [[:d:Q105812101|Q105812101]] | [[Josefa Ignacia Albisu]] | [[Lazkao]] | 1859-03-19 | [[Donostia]] | 1950-02-04 | [[Ficheiro:Grupo de raquetistas posando en un frontón (5 de 5) - Fondo Marín-Kutxa Fototeka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2051 | [[:d:Q105821109|Q105821109]] | [[Ane Legarreta]] | [[Galdakao]] | 1994-04-02 | | | [[Ficheiro:Ane Legorreta Mendez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2052 | [[:d:Q105825349|Q105825349]] | [[Maritxu Zagala]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1913-05-16 | [[Canet de Mar]] | 2017-02-03 | [[Ficheiro:Maritxu Zagala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2053 | [[:d:Q105826107|Q105826107]] | [[Estíbaliz Sádaba Murguía]] | [[Bilbao]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 2054 | [[:d:Q105826179|Q105826179]] | [[Maider Legarreta Larrañaga]] | [[Galdakao]] | 1997-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2055 | [[:d:Q105826288|Q105826288]] | [[Bienvenida Agirrezabala Esnaola]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1916 | [[Saturrarán]] | 1938-08-28 | |- | style='text-align:right'| 2056 | [[:d:Q105836242|Q105836242]] | [[Antxone Telleria Mendia]] | [[Lekeitio]] | 1956-02-26 | | | [[Ficheiro:Antxone Telleria Mendia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2057 | [[:d:Q105840364|Q105840364]] | [[Irati Iciar]] | [[Oñati]] | 1975-09-09 | | | [[Ficheiro:Irati Iciar UEU Udako ikastaroak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2058 | [[:d:Q105840450|Q105840450]] | [[Edurne Koch]] | [[Irún]] | 1973-03-28 | | | [[Ficheiro:Edurne-koch 2017 Argia Dani Blanco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2059 | [[:d:Q105846862|Q105846862]] | [[Kastora Irigoien Zabala]] | [[Lezama, Biscaia|Lezama]] | 1908-03-06 | [[Galdakao]] | 1994-07-07 | [[Ficheiro:KASTORA IRIGOIEN 1986 urtean.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2060 | [[:d:Q105870873|Q105870873]] | [[Pilar Gartziandia]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1919-06-24 | [[Donostia]] | 2019 | |- | style='text-align:right'| 2061 | [[:d:Q105888329|Q105888329]] | [[Anselma de Salces]] | [[Bilbao]] | 1815-04-22 | | 1885 | [[Ficheiro:Anselma de Salces kalearen kartela Bilbon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2062 | [[:d:Q105888372|Q105888372]] | [[Felipa Zuricalday]] | [[Bilbao]] | 1849-08-23 | | 1902-04-13 | |- | style='text-align:right'| 2063 | [[:d:Q105908395|Q105908395]] | [[Julene Eguzkizaga Oleagordia]] | [[Bilbao]] | 1928-11-25 | [[Usansolo]] | 2022-02-09 | [[Ficheiro:Julene Eguzkizaga Oleagordia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2064 | [[:d:Q105942604|Q105942604]] | [[Matilde Isasi-Isasmendi]] | [[Iurreta]] | 1933-07-06 | | | [[Ficheiro:Matilde Isasi-Isasmendi erizain eta emagina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2065 | [[:d:Q105949304|Q105949304]] | [[Concepción Lazárraga]] | [[Oñati]] | 1892 | [[Málaga]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 2066 | [[:d:Q105954163|Q105954163]] | [[Mari Carmen Díaz de Lezana]] | [[Orduña|Orduña-Urduña]] | 1943 | | | [[Ficheiro:Mari Carmen Diaz de Lezana. Txirrindularia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2067 | [[:d:Q105956189|Q105956189]] | [[Lorea Ibarra]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 2002-10-08 | | | [[Ficheiro:Lorea Ibarra. Aktorea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2068 | [[:d:Q106000418|Q106000418]] | [[Maria Luisa Agirre]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1919 | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 2013-08-17 | [[Ficheiro:Maria Luisa Agirre.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2069 | [[:d:Q106000983|Q106000983]] | [[Yolanda Vargas Pozo]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1954-05-04 | | | [[Ficheiro:Yolanda Vargas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2070 | [[:d:Q106074809|Q106074809]] | [[Garazi Urkola]] | [[Villabona-Amasa]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 2071 | [[:d:Q106087447|Q106087447]] | [[Delia Lauroba]] | [[Donostia]] | 1909 | | 2004-10-11 | [[Ficheiro:Red Álava.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2072 | [[:d:Q106097927|Q106097927]] | [[Yune Nogueiras]] | [[Bergara]] | 1998-10-24 | | | [[Ficheiro:Yune Nogueiras. Aktorea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2073 | [[:d:Q106098195|Q106098195]] | [[Aránzazu Calleja]] | [[Bilbao]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2074 | [[:d:Q106143019|Q106143019]] | [[Maria Juana Gesalaga]] | [[Zarautz]] | 1907-12-03 | | 2004-03-07 | |- | style='text-align:right'| 2075 | [[:d:Q106193159|Q106193159]] | [[Marisa Arruabarrena]] | [[Orio]] | 1967-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2076 | [[:d:Q106200083|Q106200083]] | [[Zurine Arrue]] | [[Donostia]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Eutsi berdintasunari (Marienea-Basauri, 2021) 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2077 | [[:d:Q106210077|Q106210077]] | [[Victoria Mallabiabarrena]] | [[Mallabia]] | 1867-12-23 | [[Mallabia]] | 1960-02-10 | [[Ficheiro:Victoria Mallabiabarrena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2078 | [[:d:Q106231700|Q106231700]] | [[Lucy Bhreatnach]] | [[Algorta]] | 1924-10-08 | [[Dublín]] | 2007-10-01 | |- | style='text-align:right'| 2079 | [[:d:Q106238875|Q106238875]] | [[Elvira Larrazabal]] | [[Getxo]] | 1933-10-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2080 | [[:d:Q106249336|Q106249336]] | [[Irati Mogollón García]] | [[Lezo]] | 1991-07-16 | | | [[Ficheiro:Irati Mogollon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2081 | [[:d:Q106256264|Q106256264]] | [[Maria Soledad Moral Santa Cruz]] | [[Santurtzi]] | 1882-12-31 | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1944-03-07 | |- | style='text-align:right'| 2082 | [[:d:Q106262036|Q106262036]] | [[Ángela Albéniz Amestoy]] | [[Donostia]] | 1817 | [[Madrid]] | 1871-06-19 | |- | style='text-align:right'| 2083 | [[:d:Q106263872|Q106263872]] | [[María Belmonte Barrenechea]] | [[Bilbao]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 2084 | [[:d:Q106267510|Q106267510]] | [[Beatriz Arízaga Bolumburu]] | [[Éibar|Eibar]] | 1951-01-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2085 | [[:d:Q106307240|Q106307240]] | [[Izaskun Gaztelu]] | [[Bilbao]] | 1974-02-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2086 | [[:d:Q106336014|Q106336014]] | [[Eba Ferreira Martínez]] | [[Barakaldo]] | 1973-07-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2087 | [[:d:Q106341269|Q106341269]] | [[Nerea Onaindia]] | [[Getxo]] | 1970-09-09 | | | [[Ficheiro:Nerea Onaindia - 2024 - 04 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2088 | [[:d:Q106459901|Q106459901]] | [[Maritxu Errazkin]] | [[Azkoitia]] | | | 2023-04-11 | [[Ficheiro:Maritxu Errazkin. Autobus-gidari aitzindaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2089 | [[:d:Q106482902|Q106482902]] | [[Mentxu Ramilo Araujo]] | [[Vitoria]] | 1978-07-14 | | | [[Ficheiro:Mentxu Ramilo Araujo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2090 | [[:d:Q106485897|Q106485897]] | [[Garoa Martínez]] | [[Bermeo]] | 1997-09-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2091 | [[:d:Q106491813|Q106491813]] | [[Izaro Ieregi]] | [[Algorta]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 2092 | [[:d:Q106514778|Q106514778]] | [[Carmen Adarraga]] | [[Hernani]] | 1921-07-05 | | 2004-09-19 | |- | style='text-align:right'| 2093 | [[:d:Q106523513|Q106523513]] | [[Maialen Gurrutxaga Uranga]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Maialen Gurrutxaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2094 | [[:d:Q106523700|Q106523700]] | [[Eva Juez Garmendia]] | [[Éibar|Eibar]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Eva Juez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2095 | [[:d:Q106525754|Q106525754]] | [[Ana Ruiz de Alegria Maestu]] | [[Vitoria]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2096 | [[:d:Q106525762|Q106525762]] | [[Alaitz Zabala Zarate]] | [[Derio]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2097 | [[:d:Q106539061|Q106539061]] | [[Maria Dolores Arbilla Mendizabal]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1897-04-09 | | 1986 | [[Ficheiro:Maria Dolores Arbilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2098 | [[:d:Q106544504|Q106544504]] | [[Amaia Betolaza San Miguel]] | [[Galdakao]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Amaia Betolaza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2099 | [[:d:Q106544505|Q106544505]] | [[Nerea Llanos]] | [[Barakaldo]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Nerea Llanos en 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2100 | [[:d:Q106544511|Q106544511]] | [[Maider Otamendi Tolosa]] | [[Orendain]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 2101 | [[:d:Q106544512|Q106544512]] | [[Carmen Solorzano Sanchez]] | [[Donostia]] | 1952-10-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2102 | [[:d:Q106560600|Q106560600]] | [[Cristina Laborda Albolea]] | [[Donostia]] | 1980-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2103 | [[:d:Q106560605|Q106560605]] | [[Pilar Pérez-Fuentes Hernández]] | [[Bilbao]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2104 | [[:d:Q106572086|Q106572086]] | [[Esther Agirre Ruiz]] | [[Basauri]] | 1970-06-18 | | | [[Ficheiro:Esther Agirre 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2105 | [[:d:Q106574655|Q106574655]] | [[María Dolores Arana]] | [[Zumaia]] | 1910-07-24 | [[Hermosillo]] | 1999-04-05 | |- | style='text-align:right'| 2106 | [[:d:Q106575107|Q106575107]] | [[Garazi Estevez]] | [[Aretxabaleta]] | 2002-01-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2107 | [[:d:Q106581232|Q106581232]] | [[Arantxa Orbegozo]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1962-08-15 | | | [[Ficheiro:Arantxa orbegozo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2108 | [[:d:Q106595687|Q106595687]] | [[Izaskun Etxetxipia Goiburu]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1940 | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 2020-12-15 | [[Ficheiro:Izaskun Etxetxipia Tolosan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2109 | [[:d:Q106602634|Q106602634]] | [[Goiuri Aldekoa-Otalora]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1972-04-02 | | | [[Ficheiro:Goiuri Aldekoa-Otalora. Argazkilaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2110 | [[:d:Q106612168|Q106612168]] | [[Dolores Echaide]] | [[Donostia]] | 1928-04-19 | [[Donostia]] | 2018-07-18 | |- | style='text-align:right'| 2111 | [[:d:Q106613158|Q106613158]] | [[Larraitz Zuazo]] | [[Bilbao]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 2112 | [[:d:Q106614875|Q106614875]] | [[Carmen Castellote]] | [[Bilbao]] | 1932 | | | |- | style='text-align:right'| 2113 | [[:d:Q106658431|Q106658431]] | [[Leticia Gaspar]] | [[Bilbao]] | 1982-10-25 | | | [[Ficheiro:Leticia Gaspar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2114 | [[:d:Q106715106|Q106715106]] | [[Eva Perea Muñoz]] | [[Bilbao]] | | | | [[Ficheiro:Eva perea uao.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2115 | [[:d:Q106771247|Q106771247]] | [[Usue Mori Carrascal]] | [[Donostia]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 2116 | [[:d:Q106784114|Q106784114]] | [[Gloria Vignau de Dunabeitia]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1902 | | 1990 | |- | style='text-align:right'| 2117 | [[:d:Q106802905|Q106802905]] | [[Itziar Zabala]] | [[Dima]] | 1994-09-16 | | | [[Ficheiro:Itziar Zabala eskalatzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2118 | [[:d:Q106803116|Q106803116]] | [[Matxalen Legarreta]] | [[Igorre]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Matxalen Legarreta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2119 | [[:d:Q106805417|Q106805417]] | [[Xubane Garai]] | [[Aretxabaleta]] | 2002-04-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2120 | [[:d:Q106805863|Q106805863]] | [[Usoa Ostolaza]] | [[Zarautz]] | 1998-02-25 | | | [[Ficheiro:Usoa Ostolaza on the podium for yellow jersey of TFIP 2024 stage 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2121 | [[:d:Q106809853|Q106809853]] | [[Kotxepin Bengoetxea]] | [[Lemoa]] | 1949-05-16 | | 1987-10-10 | [[Ficheiro:Kotxepin Bengoetxea. Itxasoan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2122 | [[:d:Q106811093|Q106811093]] | [[Natalia Suarez]] | [[Vitoria]] | 1994 | | | [[Ficheiro:Natalia Suarez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2123 | [[:d:Q106824695|Q106824695]] | [[Sara Buesa Rodríguez]] | [[Vitoria]] | 1980-09-22 | | | [[Ficheiro:Sara Buesa en TEDxVitoriaGasteiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2124 | [[:d:Q106826511|Q106826511]] | [[Jone Guenetxea]] | [[Abadiño]] | 1978-11-17 | | | [[Ficheiro:Jone Guenetxea. Kazetaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2125 | [[:d:Q106832837|Q106832837]] | [[Idoia Gerenu]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Idoia Gereñu. Antzerkilaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2126 | [[:d:Q106836325|Q106836325]] | [[Amaya Mendikoetxea]] | [[Bilbao]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Amaya 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2127 | [[:d:Q106858328|Q106858328]] | [[Rosa Olivares]] | [[Gernika-Lumo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2128 | [[:d:Q106858431|Q106858431]] | [[Elvira Zulueta]] | [[Vitoria]] | 1871-07-27 | | 1917-09-25 | |- | style='text-align:right'| 2129 | [[:d:Q106870103|Q106870103]] | [[Fabiana Zudaire]] | [[Idiazabal]] | 1894-01-20 | [[Donostia]] | 1970-10-04 | [[Ficheiro:Fabiana Zudaire,.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2130 | [[:d:Q106913188|Q106913188]] | [[Maite Berriozabal]] | [[Berriz]] | 1987-10-01 | | | [[Ficheiro:Maite Berriozabal. Bertso gai-jartzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2131 | [[:d:Q106913492|Q106913492]] | [[Vanesa Fernández]] | [[Iurreta]] | 1980-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2132 | [[:d:Q106960631|Q106960631]] | [[Patricia Fernández Goberna]] | [[Donostia]] | 1957-02-14 | [[Madrid]] | 2016-09-27 | |- | style='text-align:right'| 2133 | [[:d:Q106977714|Q106977714]] | [[Elena Arregui Cruz-López]] | [[Irún]] | 1929 | [[Santiago de Compostela]] | 2018-11-19 | |- | style='text-align:right'| 2134 | [[:d:Q107076203|Q107076203]] | [[Mirari Martiarena Iraola]] | [[Oiartzun]] | 1986-12-08 | | | [[Ficheiro:Pakean dagoena pakean utzi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2135 | [[:d:Q107101073|Q107101073]] | [[Anaje Narbaiza]] | [[Bergara]] | 1960-11-19 | | | [[Ficheiro:Anaje Narbaiza euskaltzale bergararra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2136 | [[:d:Q107111637|Q107111637]] | [[Isabel García Elorza]] | [[Bilbao]] | 1946-07-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2137 | [[:d:Q107112204|Q107112204]] | [[Margarita Mendizábal Aracama]] | [[Vitoria]] | 1931 | | 2023-06-15 | |- | style='text-align:right'| 2138 | [[:d:Q107138300|Q107138300]] | [[Idoia Asurmendi]] | [[Aramaio]] | 2000-11-21 | | | [[Ficheiro:Idoia Asurmendi tokikom̠2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2139 | [[:d:Q107183392|Q107183392]] | [[Garazi Arrizabalaga]] | [[Berriz]] | 1984-11-21 | | | [[Ficheiro:Garazi Arrizabalaga. Historialaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2140 | [[:d:Q107223309|Q107223309]] | [[Sara Ortega Martínez de Santos]] | [[Vitoria]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 2141 | [[:d:Q107235610|Q107235610]] | [[Agurtzane Elustondo]] | [[Legazpi]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2142 | [[:d:Q107272988|Q107272988]] | [[Esther Gorostiza]] | [[Atxondo]] | 1953-06-14 | | | [[Ficheiro:Esther Gorostiza Garai. Pediatra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2143 | [[:d:Q107282686|Q107282686]] | [[Irune Costumero]] | [[Santurtzi]] | 1978-12-19 | | | [[Ficheiro:Irune Costumero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2144 | [[:d:Q107295934|Q107295934]] | [[Loreto Cabo]] | [[Bilbao]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Loreto-cabo-lab.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2145 | [[:d:Q107297285|Q107297285]] | [[Eider Perez]] | [[Trintxerpe]] | 1995-08-10 | | | [[Ficheiro:Mejillon tigre - Eider Perez (Adeletx) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2146 | [[:d:Q107325374|Q107325374]] | [[Maitane Azurmendi]] | [[Mungia]] | 1978-06-23 | | | [[Ficheiro:Maitane Azurmendi. Artista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2147 | [[:d:Q107329276|Q107329276]] | [[Iratz Urkizu]] | [[Orio]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 2148 | [[:d:Q107345903|Q107345903]] | [[Bakartxo Etxeberria]] | [[Andoain]] | 1922-11-25 | [[Donostia]]<br/>[[Andoain]] | 1978-11-20 | [[Ficheiro:Barkatxo Etxeberria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2149 | [[:d:Q107345953|Q107345953]] | [[Maria Luisa Rodríguez]] | [[Andoain]] | 1920-04-15 | [[Barcelona]] | 1957-12-29 | |- | style='text-align:right'| 2150 | [[:d:Q107370331|Q107370331]] | [[María Coro Clavero|María Coro Clavero Maestre]] | [[Donostia]] | 1911 | | | |- | style='text-align:right'| 2151 | [[:d:Q107453839|Q107453839]] | [[Elena Pérez]] | [[Ermua]] | 1968-03-10 | | 2021-05-07 | [[Ficheiro:Elena Perez txistularia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2152 | [[:d:Q107456968|Q107456968]] | [[Maria Jose Bravo del Valle]] | [[Donostia]] | 1964 | | 1980-05-08 | |- | style='text-align:right'| 2153 | [[:d:Q107469939|Q107469939]] | [[Norma Mentxaka]] | [[Santurtzi]] | 1932 | | 1976-07-09 | [[Ficheiro:Norma Menchaca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2154 | [[:d:Q107521389|Q107521389]] | [[Lucía de la Puerta]] | [[Bilbao]] | 2000-02-05 | | | [[Ficheiro:Getxo Sasoi Sasoian - 2015 - 027 (de la Puerta cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2155 | [[:d:Q107579581|Q107579581]] | [[Sandra Sevillano Guerra]] | [[Santurtzi]] | 1984-08-04 | | | [[Ficheiro:Arrankudiaga-Zollo III. Trail lasterketa (15337815738) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2156 | [[:d:Q107585788|Q107585788]] | [[María Josefa Patricia Muñoz y Jarabeitia]] | [[Bilbao]] | 1777-03-17 | [[París]] | 1840-03-13 | [[Ficheiro:Maria Muñoz kalea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2157 | [[:d:Q107586299|Q107586299]] | [[Romualda Zuloaga]] | [[Galdakao]] | 1913-02-07 | [[Galdakao]] | 1971-05-04 | [[Ficheiro:RMOMUALDAS ZULOAGA CUPERO ENTERO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2158 | [[:d:Q107597116|Q107597116]] | [[Gala Knörr]] | [[Vitoria]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2159 | [[:d:Q107599232|Q107599232]] | [[Dorleta Kortazar]] | [[Eskoriatza]] | 1974-08-21 | | | [[Ficheiro:Dorleta Kortazar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2160 | [[:d:Q107629610|Q107629610]] | [[Eskarne Aroma]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1934-08-28 | | 2021-07-23 | [[Ficheiro:Eskarne Aroma. Euskara irakaslea, aktorea, bikoiztailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2161 | [[:d:Q107642441|Q107642441]] | [[Inma Arias]] | [[Sestao]] | 1961-03-15 | | | [[Ficheiro:Inma Arias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2162 | [[:d:Q107701035|Q107701035]] | [[Macaria Iriarte]] | [[Santa Cruz de Campezo / Santikurutze Kanpezu]] | 1901 | | | [[Ficheiro:Macaría Iriarte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2163 | [[:d:Q107724918|Q107724918]] | [[Susana Serrano]] | [[Elorrio]] | 1969-05-19 | | | [[Ficheiro:Susana Serrano-Gazteluurrutia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2164 | [[:d:Q107735959|Q107735959]] | [[Eva Martín]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1996-09-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2165 | [[:d:Q107851383|Q107851383]] | [[Amaia Arroyo Sagasta]] | [[Aretxabaleta]] | 1983-04-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2166 | [[:d:Q107856694|Q107856694]] | [[Jone Miren Hernandez Garcia]] | [[Lasarte-Oria]] | 1970-01-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2167 | [[:d:Q107903792|Q107903792]] | [[Eva García Magriñá]] | [[Donostia]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2168 | [[:d:Q107907446|Q107907446]] | [[Bego Zubia Gallastegi]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Bego Zubia. ikertzailea, dokumentalgilea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2169 | [[:d:Q107970806|Q107970806]] | [[Aintzane Muguruza Mendarte]] | [[Donostia]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Aintzane Muguruza (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2170 | [[:d:Q107972434|Q107972434]] | [[Montserrat Roca]] | [[Sestao]] | 1965-11-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2171 | [[:d:Q108040380|Q108040380]] | [[Maria Josefa Aedo]] | [[Ermua]] | 1766-11-03 | [[Santiago de Compostela]] | 1805-07-09 | [[Ficheiro:Mª Josefa Aedo González, lekaimea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2172 | [[:d:Q108042420|Q108042420]] | [[Josefa Tito Recalde]] | [[Donostia]] | 1802-04-09 | [[Donostia]] | 1858-03-18 | [[Ficheiro:Josefa Tito Recalde primera empresaria y emprendedora del jabón en Herrera, Guipúzcoa, España.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2173 | [[:d:Q108061899|Q108061899]] | [[Isabel Etxeberria]] | [[Donostia]] | 1915-01-31 | | | [[Ficheiro:Isabel Etxeberria Gorriti by Borràs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2174 | [[:d:Q108062045|Q108062045]] | [[Celina Ribechini]] | [[Bilbao]] | 1923 | | 2018 | |- | style='text-align:right'| 2175 | [[:d:Q108084619|Q108084619]] | [[Rosa Arburua Goienetxe]] | [[Irún]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Rosa Arburua. Pedagogoa. Historia ikertzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2176 | [[:d:Q108099440|Q108099440]] | [[Elena Aitzkoa]] | [[Apodaka]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2177 | [[:d:Q108099442|Q108099442]] | [[Raisa Álava]] | [[Zuhatza (Aiara)]] | 1990 | | | [[Ficheiro:Raisa Alava.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2178 | [[:d:Q108099445|Q108099445]] | [[Jenni Alvarado]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1981-12-10 | | | [[Ficheiro:Jenni Alvarado.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2179 | [[:d:Q108099455|Q108099455]] | [[Nere Gabantxo]] | [[Bermeo]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2180 | [[:d:Q108099456|Q108099456]] | [[Izibene Oñederra]] | [[Azkoitia]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 2181 | [[:d:Q108099457|Q108099457]] | [[Jugatx Astorkia]] | [[Berriz]] | 1992-10-23 | | | [[Ficheiro:Jugatx Astorkiaren erretratua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2182 | [[:d:Q108099459|Q108099459]] | [[Alejandra Bueno de Santiago]] | [[Vitoria]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Alejandra Bueno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2183 | [[:d:Q108104905|Q108104905]] | [[Andrea Astudillo]] | [[Zierbena]] | 1999-08-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2184 | [[:d:Q108170383|Q108170383]] | [[Ana María Lajusticia]] | [[Bilbao]] | 1924-07-26<br/>1924 | [[Barcelona]] | 2024-11-07 | [[Ficheiro:Anamaria5.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2185 | [[:d:Q108200460|Q108200460]] | [[Ilargi Arrizabalaga]] | [[Lezo]] | 2000 | | | |- | style='text-align:right'| 2186 | [[:d:Q108272653|Q108272653]] | [[Junkal Guerrero Langara]] | [[Andoain]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Junkal Guerrero (4tik 1) - 94-097.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2187 | [[:d:Q108296727|Q108296727]] | [[Nahia Zudaire]] | [[Usurbil]] | 2004-06-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2188 | [[:d:Q108310939|Q108310939]] | [[Helga Arias]] | [[Bilbao]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 2189 | [[:d:Q108312130|Q108312130]] | [[Eva Ugalde]] | [[Donostia]] | 1973-01-09 | | | [[Ficheiro:Eva Ugalde.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2190 | [[:d:Q108384637|Q108384637]] | [[Montserrat Gárate Ojanguren]] | [[Éibar|Eibar]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 2191 | [[:d:Q108395583|Q108395583]] | [[Olatz Vázquez]] | [[Sopelana]] | 1994 | [[Sopelana]] | 2021-09-03 | |- | style='text-align:right'| 2192 | [[:d:Q108416609|Q108416609]] | [[Fátima Frutos]] | [[Donostia]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 2193 | [[:d:Q108441906|Q108441906]] | [[Amaia Elizalde Estenaga]] | [[Donostia]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 2194 | [[:d:Q108464074|Q108464074]] | [[Aitana Rodrigo]] | [[Galdakao]] | 2000-03-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2195 | [[:d:Q108526277|Q108526277]] | [[Bea Larrañaga]] | [[Errenteria]] | 1975-02-26 | | | [[Ficheiro:Bea Larrañaga. Pailazoa.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2196 | [[:d:Q108529640|Q108529640]] | [[Maialen Beloki]] | [[Donostia]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 2197 | [[:d:Q108570992|Q108570992]] | [[Itziar Cortés]] | [[Zarautz]] | 1985-09-13 | | | [[Ficheiro:Itziar Cortes informatikaria Elhuyarrren.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2198 | [[:d:Q108571195|Q108571195]] | [[Arancha de las Heras]] | [[Donostia]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Arancha de las Heras por Julia Robles.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2199 | [[:d:Q108598344|Q108598344]] | [[Arantxa Arzamendi Sesé]] | [[Astigarraga]] | 1956-04-01 | | | [[Ficheiro:Arantxa Arzamendi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2200 | [[:d:Q108599161|Q108599161]] | [[Neves Rodríguez]] | [[Donostia]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2201 | [[:d:Q108619397|Q108619397]] | [[Isabel Mellén]] | [[Vitoria]] | 1986-07-21 | | | [[Ficheiro:Isabel Mellén 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2202 | [[:d:Q108652315|Q108652315]] | [[Jimena Alonso]] | [[Donostia]] | 1937 | [[Madrid]] | 2021-09-18 | |- | style='text-align:right'| 2203 | [[:d:Q108678479|Q108678479]] | [[Maria Angeles Esnaola]] | [[Ormaiztegi]] | 1924-07-27 | [[Donostia]] | 2017-12-14 | [[Ficheiro:María Ángeles Esnaola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2204 | [[:d:Q108696466|Q108696466]] | [[Leire Markinez Calvo]] | [[Beasain]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Leire Markinez Calvo artistaren irudia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2205 | [[:d:Q108697888|Q108697888]] | [[Nerea Apodaka]] | [[Laudio]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Nerea Apodaka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2206 | [[:d:Q108697895|Q108697895]] | [[Nora Aurrekoetxea]] | [[Bilbao]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Nora Aurrekoetxea Etxebarria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2207 | [[:d:Q108697902|Q108697902]] | [[Gentz del Valle de Lersundi]] | [[Lekeitio]] | 1957-01-24 | | | [[Ficheiro:Gentz del Valle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2208 | [[:d:Q108697906|Q108697906]] | [[Onintza Etxebeste Liras]] | [[Oiartzun]] | 1993-07-13 | | | [[Ficheiro:Onintza Etxebeste Liras.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2209 | [[:d:Q108697914|Q108697914]] | [[Miren González Goikoetxea]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1973-05-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2210 | [[:d:Q108697925|Q108697925]] | [[Zuriñe Soto]] | [[Bilbao]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Zuriñe Soto artistaren argazkia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2211 | [[:d:Q108697926|Q108697926]] | [[Ura Iturralde Larrañaga]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Ura Iturralderen erretratua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2212 | [[:d:Q108698004|Q108698004]] | [[Nerea Lekuona]] | [[Vitoria]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Nerea Lekuona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2213 | [[:d:Q108698019|Q108698019]] | [[Aintzane de Luna]] | [[Bilbao]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Aintzane Martínez de Luna portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2214 | [[:d:Q108720152|Q108720152]] | [[Elena Mendizabal]] | [[Donostia]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2215 | [[:d:Q108720572|Q108720572]] | [[Isabel de Naverán Urrutia]] | [[Getxo]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 2216 | [[:d:Q108721286|Q108721286]] | [[Olatz Otarola]] | [[Algorta]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 2217 | [[:d:Q108735697|Q108735697]] | [[Sonia Rueda]] | [[Barakaldo]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2218 | [[:d:Q108735730|Q108735730]] | [[Ianire Sagasti]] | [[Bilbao]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Ianire Sagastiren irudia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2219 | [[:d:Q108740599|Q108740599]] | [[Alaitz Arenzana]] | [[Bilbao]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 2220 | [[:d:Q108747277|Q108747277]] | [[Salatxu Etxebarria]] | [[Barambio]] | 1924-06-06 | [[Laudio]] | 2008-10-18 | [[Ficheiro:Salutxu Etxebarria. Dantzaria. Aurreskularia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2221 | [[:d:Q108747531|Q108747531]] | [[Shandra Martínez]] | [[Errenteria]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2222 | [[:d:Q108815988|Q108815988]] | [[Lucía Lahoz Gutiérrez]] | [[Leza]] | 1962-01-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2223 | [[:d:Q108828005|Q108828005]] | [[Amaia Lejarreta]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1983-04-23 | | | [[Ficheiro:Amaia Lejarreta, artista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2224 | [[:d:Q108838308|Q108838308]] | [[Marimi Ugalde]] | [[Elduain]] | 1940 | | | [[Ficheiro:Marimi Ugalde ahotsak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2225 | [[:d:Q108855022|Q108855022]] | [[Conchita Balparda]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1942-11-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2226 | [[:d:Q108860953|Q108860953]] | [[Anttoni Etxeberria]] | [[Aia]] | 1914-09-29 | [[Hondarribia]] | 2020-04-02 | [[Ficheiro:Anttoni Etxeberria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2227 | [[:d:Q108862237|Q108862237]] | [[Hipolita Ibaibarriaga]] | [[Ermua]] | 1914-08-22 | [[Barcelona]] | 1942-12-26 | [[Ficheiro:Hipolita Ibaibarriaga (erraketista).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2228 | [[:d:Q108866869|Q108866869]] | [[Tere Jaio]] | [[Gernika-Lumo]] | 1954-11-30 | | 2013-09-30 | |- | style='text-align:right'| 2229 | [[:d:Q108878660|Q108878660]] | [[Claudia Fernández]] | [[Donostia]] | 2003-07-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2230 | [[:d:Q108884470|Q108884470]] | [[Gavina Viana Viana]] | [[Donostia]] | 1891-02-19 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 2231 | [[:d:Q108899487|Q108899487]] | [[Marina Palacio]] | [[Donostia]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 2232 | [[:d:Q108903211|Q108903211]] | [[Teresa Murga]] | [[Markina-Xemein]] | 1910-10-14 | [[Markina-Xemein]] | 2015-04-20 | [[Ficheiro:Teresa Murga markinarra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2233 | [[:d:Q108917604|Q108917604]] | [[Sarah Loinaz]] | [[Donostia]] | 1998-07-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2234 | [[:d:Q109105985|Q109105985]] | [[Frantxiska Iragorri]] | [[Oiartzun]] | 1920-01-01 | | 2019-07-03 | [[Ficheiro:Francisca Iragorri.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2235 | [[:d:Q109241482|Q109241482]] | [[Concha Lizarraga]] | [[Gernika-Lumo]] | 1864-07-25 | [[Salamanca]] | 1934-05-15 | |- | style='text-align:right'| 2236 | [[:d:Q109247629|Q109247629]] | [[Amaia Bono]] | [[Vitoria]] | 1989-12-11 | | | [[Ficheiro:Amaia Bono. Antzerki-aktorea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2237 | [[:d:Q109250117|Q109250117]] | [[Malen Osa]] | [[Oñati]] | 2002-12-17 | | | [[Ficheiro:Malen Osa. Mendi lasterketaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2238 | [[:d:Q109331604|Q109331604]] | [[Eskarne Mujika Gallastegi]] | [[Bergara]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 2239 | [[:d:Q109331806|Q109331806]] | [[Esti Markez]] | [[Aia]] | 1999 | | | [[Ficheiro:Esti Markez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2240 | [[:d:Q109346706|Q109346706]] | [[Rosario Zubizarreta]] | [[Ermua]] | 1918-12-17 | [[Segovia]] | 2002-09-11 | [[Ficheiro:Rosario Zubizarreta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2241 | [[:d:Q109352543|Q109352543]] | [[Onditz Iturbe]] | [[Igorre]] | 1991-04-12 | | | [[Ficheiro:Onditz Iturbe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2242 | [[:d:Q109378639|Q109378639]] | [[Lide Urrestarazu]] | [[Ordizia]] | 1999-03-03 | | | [[Ficheiro:LideUrrestarazuOihanaAzkorbebeitiaAinhoaLendinez tokikom Anboto.org1 20231007 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2243 | [[:d:Q109468494|Q109468494]] | [[Itziar Ugarte]] | [[Oñati]] | 1995-04-27 | | | [[Ficheiro:Itziar Ugarte Irizar. kazetari eta idazle oñatiarra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2244 | [[:d:Q109480438|Q109480438]] | [[Garbiñe Larrea]] | [[Urnieta]] | 1976-07-01 | | | [[Ficheiro:Garbiñe Larrea sendabelarretan aditua 2024an.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2245 | [[:d:Q109490492|Q109490492]] | [[Garazi Navarro Ugarteburu]] | [[Amoroto]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 2246 | [[:d:Q109559355|Q109559355]] | [[Maria Jose Lasa]] | [[Garin]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2247 | [[:d:Q109577584|Q109577584]] | [[Nerea Azurmendi]] | [[Olaberria]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Nerea-Azurmendi-Zuzeu Artefaktu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2248 | [[:d:Q109587526|Q109587526]] | [[María Goiricelaya]] | [[Bilbao]] | 1983-01-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2249 | [[:d:Q109659913|Q109659913]] | [[Uxue Pilar]] | [[Bilbao]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 2250 | [[:d:Q109753092|Q109753092]] | [[Maria Rosario Arrizabalaga]] | [[Ermua]] | 1949-10-18 | [[Donostia]] | 2021-07-12 | [[Ficheiro:Maria Rosario Arrizabalaga gizarte-ekintzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2251 | [[:d:Q109769636|Q109769636]] | [[Tania Martínez Portugal]] | [[Etxebarri]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 2252 | [[:d:Q109783476|Q109783476]] | [[Eider Sánchez]] | [[Donostia]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 2253 | [[:d:Q109837723|Q109837723]] | [[Begoña Gorospe]] | [[Hernani]]<br/>[[Donostia]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 2254 | [[:d:Q109879646|Q109879646]] | [[Rosario de Ajuria]] | [[Vitoria]] | 1844 | [[Madrid]] | 1915 | |- | style='text-align:right'| 2255 | [[:d:Q109978087|Q109978087]] | [[Ekine Casado]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 2003 | | | |- | style='text-align:right'| 2256 | [[:d:Q110017344|Q110017344]] | [[Vicenta Llorente del Moral]] | [[Algorta]] | 1930-09-17<br/>1930 | | | |- | style='text-align:right'| 2257 | [[:d:Q110041961|Q110041961]] | [[Nagore Fernandez]] | [[Bermeo]] | 1997-04-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2258 | [[:d:Q110042292|Q110042292]] | [[Aitziber Olaizola]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1974-10-02 | | | [[Ficheiro:Aitziber Olaizaola. Bolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2259 | [[:d:Q110089579|Q110089579]] | [[Leire Vargas]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 2002-01-02 | | | [[Ficheiro:Leire Vargas. Idazle eta bertsolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2260 | [[:d:Q110101877|Q110101877]] | [[María Cerezuela]] | [[Barakaldo]] | 1993-11-26 | | | [[Ficheiro:MARIA CEREZUELA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2261 | [[:d:Q110154383|Q110154383]] | [[Garazi Romero]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1996 | | | [[Ficheiro:Garazi Romero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2262 | [[:d:Q110209275|Q110209275]] | [[Lierni Azkargorta]] | [[Lazkao]] | 1979-08-21 | | | [[Ficheiro:Lierni Azkargorta idazlea eta erizaina.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2263 | [[:d:Q110222295|Q110222295]] | [[Jaione Ugaldebere Sarasua]] | [[Oiartzun]] | 1959-12-23 | | | [[Ficheiro:Jaione Ugaldebere Sarasua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2264 | [[:d:Q110270068|Q110270068]] | [[Marta González Gómez]] | [[Bilbao]] | 1961-05-13 | [[O Salvador]] | 1990-12-24 | |- | style='text-align:right'| 2265 | [[:d:Q110277684|Q110277684]] | [[Raquel Calvo Larralde]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1976-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2266 | [[:d:Q110279356|Q110279356]] | [[Zuriñe López de Sabando Sainz]] | [[Vitoria]] | 1976-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2267 | [[:d:Q110300845|Q110300845]] | [[Noa Lur]] | [[Bilbao]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 2268 | [[:d:Q110391141|Q110391141]] | [[Miren Koruko Gonzalez Galarraga]] | [[Donostia]] | 1941-01-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2269 | [[:d:Q110476825|Q110476825]] | [[Maixux Rekalde Urdanpileta]] | [[Oiartzun]] | 1934-06-04 | | 2022-01-06 | [[Ficheiro:Maixux Rekalde.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2270 | [[:d:Q110483028|Q110483028]] | [[Benita de Benito y Tejada]] | [[Bilbao]] | 1854-02-17 | [[Madrid]] | 1896 | |- | style='text-align:right'| 2271 | [[:d:Q110491348|Q110491348]] | [[Maider Laiseka]] | [[Sodupe]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 2272 | [[:d:Q110494934|Q110494934]] | [[Ana Teresa Berroeta]] | [[Biscaia]] | 1961 | [[Loiu]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 2273 | [[:d:Q110513899|Q110513899]] | [[Andrea González Caballero]] | [[Éibar|Eibar]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 2274 | [[:d:Q110520776|Q110520776]] | [[Nerea Pagaldai Agiriano]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1993-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2275 | [[:d:Q110604627|Q110604627]] | [[Belén Bengoetxea Rementería]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1966-12-30 | | | [[Ficheiro:Belén Bengoetxea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2276 | [[:d:Q110686916|Q110686916]] | [[Nerea Castaño]] | [[Getxo]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Garazi Romero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2277 | [[:d:Q110695335|Q110695335]] | [[Sara Ayesa]] | [[Donostia]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 2278 | [[:d:Q110726393|Q110726393]] | [[Aitziber Urrutia]] | [[Elorrio]] | 2002 | | | [[Ficheiro:Aitziber Urrutia. Eskalatzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2279 | [[:d:Q110729788|Q110729788]] | [[Arantza Chacón Ormazabal]] | [[Vitoria]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2280 | [[:d:Q110734522|Q110734522]] | [[Mercedes Arbaiza Vilallonga]] | [[Bilbao]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 2281 | [[:d:Q110737874|Q110737874]] | [[Pilar Narbaiza]] | [[Mallabia]] | 1922-10-28 | [[Abadiño]] | 2010-12-30 | |- | style='text-align:right'| 2282 | [[:d:Q110759801|Q110759801]] | [[Ángela Molinuevo y Longuebau]] | [[Vitoria]] | 1845 | [[Madrid]] | 1919-08-26 | |- | style='text-align:right'| 2283 | [[:d:Q110762900|Q110762900]] | [[Uxue del Río]] | [[Donostia]] | 1997-01-08 | | | [[Ficheiro:Ilustratzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2284 | [[:d:Q110819074|Q110819074]] | [[María Ruiz de Gauna]] | [[Vitoria]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2285 | [[:d:Q110819700|Q110819700]] | [[Teresa Sánchez de Bilbao]] | [[Vitoria]] | | | 1480-10-01 | [[Ficheiro:Parque Teresa Sánchez de Bilbao 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2286 | [[:d:Q110820411|Q110820411]] | [[Martxe Arana]] | [[Aretxabaleta]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 2287 | [[:d:Q110869776|Q110869776]] | [[Ane Iturzaeta]] | [[Donostia]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Gladys saridunak DIF 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2288 | [[:d:Q110874109|Q110874109]] | [[Teresa Iturralde]] | [[Bilbao]] | 1787 | [[Bilbao]] | 1829 | |- | style='text-align:right'| 2289 | [[:d:Q110880377|Q110880377]] | [[Saioa Mantzizidor]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1980-09-27 | | | [[Ficheiro:SaioaManzisidor-9 tokikom 700x700.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2290 | [[:d:Q110888836|Q110888836]] | [[Olatz Gabilondo]] | [[Bergara]] | 1999-08-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2291 | [[:d:Q110918267|Q110918267]] | [[Haizea Ziluaga]] | [[Bilbao]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Haizea Ziluaga. ITA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2292 | [[:d:Q110929715|Q110929715]] | [[Bihotz Gorospe]] | [[Igorre]] | 1975-08-22 | | | [[Ficheiro:Bihotz Gorospe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2293 | [[:d:Q110929739|Q110929739]] | [[Haizea Pastor]] | [[Vitoria]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 2294 | [[:d:Q110952030|Q110952030]] | [[Tamara Clavería]] | [[Bilbao]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Tamara Clavería-AMUGE.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2295 | [[:d:Q110952137|Q110952137]] | [[Lur Florido]] | [[Bilbao]] | 2003-06-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2296 | [[:d:Q110952150|Q110952150]] | [[Beatriz Lalaguna]] | [[Biscaia]] | 1980-02-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2297 | [[:d:Q110952156|Q110952156]] | [[Irantzu Solaguren]] | [[Algorta]] | 2003-12-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2298 | [[:d:Q110954276|Q110954276]] | [[Antonia Salaberria]] | [[Éibar|Eibar]] | 1906-06-13 | | 2000-11-28 | [[Ficheiro:Antonia Salaberria Azkarate.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2299 | [[:d:Q110972944|Q110972944]] | [[Amelia Baldeón Iñigo]] | [[Vitoria]] | 1950-04-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2300 | [[:d:Q110975119|Q110975119]] | [[Ainhoa Azpitarte]] | [[Zaldibar]] | 2004-06-24 | | | [[Ficheiro:AinhoaAzpitarte tokikom 700x700.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2301 | [[:d:Q111016949|Q111016949]] | [[Ane Inés Landeta]] | [[Bilbao]] | 1996-05-15 | | | [[Ficheiro:Women filmmakers TYF Bilbao 2017 Zinegoak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2302 | [[:d:Q111018060|Q111018060]] | [[Sandra Barrilaro]] | [[Bilbao]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Sandra Barrilaro fotógrafa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2303 | [[:d:Q111064559|Q111064559]] | [[Elena Díaz Ereño]] | [[Bilbao]] | 1959-11-26 | | | [[Ficheiro:Elena Diaz Ereño EHUedonondik (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2304 | [[:d:Q111081215|Q111081215]] | [[Lorea Lyons]] | [[Bilbao]] | 1996-06-03 | | | [[Ficheiro:Women filmmakers TYF Bilbao 2017 Zinegoak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2305 | [[:d:Q111094149|Q111094149]] | [[Eugenia Idoiaga]] | [[Forua]] | 1895-12-25 | [[Galdakao]] | 1990-11-17 | |- | style='text-align:right'| 2306 | [[:d:Q111151585|Q111151585]] | [[Naiara Aginako Bengoa]] | [[Vitoria]] | 1982-02-10 | | | [[Ficheiro:Naiara Aginako Bengoa.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2307 | [[:d:Q111167484|Q111167484]] | [[Martzelina Lopetegi]] | [[Oiartzun]] | 1864-03-22 | [[Oiartzun]] | 1930-08-02 | |- | style='text-align:right'| 2308 | [[:d:Q111173523|Q111173523]] | [[Miren Roji]] | [[Santurtzi]] | 1917-03-02 | [[Bilbao]] | 2018-03-21 | |- | style='text-align:right'| 2309 | [[:d:Q111195257|Q111195257]] | [[Ireide Arriolabengoa]] | [[Elorrio]] | 1972-04-29 | | | [[Ficheiro:Ireide Arriolabengoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2310 | [[:d:Q111218123|Q111218123]] | [[Ane Barandiaran]] | [[Ordizia]] | 1992-09-08 | | | [[Ficheiro:Ane Barandiaran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2311 | [[:d:Q111221743|Q111221743]] | [[Carmen Miranda Zubieta]] | [[Galdakao]] | 1937-01-08 | | 2021-11-04 | [[Ficheiro:Carmen Miranda Zubieta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2312 | [[:d:Q111243808|Q111243808]] | [[Boni Macarron]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1924-12-24 | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 2007-02-02 | [[Ficheiro:Boni Macarron elizpean.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2313 | [[:d:Q111250022|Q111250022]] | [[Marta Ugarte Abasolo]] | [[Artea]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Marta Ugarte. Bertso gai-jartzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2314 | [[:d:Q111251366|Q111251366]] | [[Maddi Zabalo]] | [[Zeberio]] | 2002-02-15 | | | [[Ficheiro:Maddi Zabalo, idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2315 | [[:d:Q111286103|Q111286103]] | [[Elbira Iturri]] | [[Mundaka]] | 1889-05-30 | | No/unknown value | [[Ficheiro:Gernika-Lumon, Elbira Iturria kalearen plaka, aurretik Pedro Aboitiz kalea izandakoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2316 | [[:d:Q111358970|Q111358970]] | [[María Ángeles Garai]] | [[Bilbao]] | 1930-01-03 | | 2022-03-24 | [[Ficheiro:Ángeles Garai.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2317 | [[:d:Q111370320|Q111370320]] | [[Alauda Ruiz de Azúa]] | [[Barakaldo]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Alauda Ruiz de Azúa at Berlinale 2022 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2318 | [[:d:Q111419321|Q111419321]] | [[Marta Alberdi Larrucea]] | [[Gernika-Lumo]] | 2000-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 2319 | [[:d:Q111472636|Q111472636]] | [[Aurelia Elkoro-Iturbe]] | [[Éibar|Eibar]] | 1912-08-23 | [[Éibar|Eibar]] | 1977-07-01 | |- | style='text-align:right'| 2320 | [[:d:Q111487516|Q111487516]] | [[Concha Murguía Egaña]] | [[Oiartzun]] | 1806-01-29 | [[Santiago de Compostela]] | 1854-07-13 | [[Ficheiro:Concha Murguia oiartzuarraren oroigarri plaka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2321 | [[:d:Q111506533|Q111506533]] | [[Itsaso Bengoetxea]] | [[Bilbao]] | 1976-12-22 | | | [[Ficheiro:Itsaso Bengoetxea medikua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2322 | [[:d:Q111550844|Q111550844]] | [[Vicente Alcalde Butler]] | [[Madrid]]<br/>[[Bilbao]] | 1911<br/>1912 | [[Óblast de Leningrado]] | 1943-10 | |- | style='text-align:right'| 2323 | [[:d:Q111566056|Q111566056]] | [[Maite Guevara]] | [[Vitoria]] | 1981-08-31 | | | |- | style='text-align:right'| 2324 | [[:d:Q111588650|Q111588650]] | [[Haizea Oses]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 2004-09-25 | | | [[Ficheiro:Haizea Oses.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2325 | [[:d:Q111590420|Q111590420]] | [[Arantzazu Loidi]] | [[Aretxabaleta]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Arantzazu Loidi (Bertsolari.eus).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2326 | [[:d:Q111597570|Q111597570]] | [[Josefina Markina]] | [[Mallabia]] | 1889-03-17 | [[Bilbao]] | 1972-11-08 | |- | style='text-align:right'| 2327 | [[:d:Q111647191|Q111647191]] | [[Ane Lardi Enbil]] | [[Oiartzun]] | 1971-11-19 | | | [[Ficheiro:Ane Lardi Enbil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2328 | [[:d:Q111680403|Q111680403]] | [[Irene Sarrionandia]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1948-12-08 | | | [[Ficheiro:Irene Sarrionandia Astun inguruko mendietan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2329 | [[:d:Q111728958|Q111728958]] | [[Sua Enparantza Alustiza]] | [[Donostia]] | 2003 | | | |- | style='text-align:right'| 2330 | [[:d:Q111736801|Q111736801]] | [[Alaia Gaztelumendi Mendarte]] | [[Oiartzun]] | 1993-07-16 | | | [[Ficheiro:Alaia Gaztelumendi Mendarte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2331 | [[:d:Q111768396|Q111768396]] | [[Julene Bouzo]] | [[Ermua]] | 2003-06-04 | | | [[Ficheiro:Julene Bouzo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2332 | [[:d:Q111821448|Q111821448]] | [[Ainara Urrutia]] | [[Aretxabaleta]] | 1981-03-09 | | | [[Ficheiro:Ainara Urrutia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2333 | [[:d:Q111829851|Q111829851]] | [[Margarita Barainka]] | [[Errigoiti]] | 1922-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2334 | [[:d:Q111831136|Q111831136]] | [[Olga Leibar Mendarte]] | [[Oiartzun]] | 1954-09-02 | | | [[Ficheiro:Olga Leibar Mendrte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2335 | [[:d:Q111874340|Q111874340]] | [[Izaskun Madariaga Iragorri]] | [[Oiartzun]] | 1947-06-01 | | | [[Ficheiro:Izaskun Madariaga Iragorri(3471).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2336 | [[:d:Q111968798|Q111968798]] | [[Nekane Martiarena Labandibar]] | [[Oiartzun]] | 1969-10-04 | | | [[Ficheiro:Nekane Martiarena Labandibar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2337 | [[:d:Q111972976|Q111972976]] | [[Maria Garaiar Rekalde]] | [[Hernani]] | 1893-10-22 | [[Oiartzun]] | 1983-11-15 | [[Ficheiro:Maria Garaiar.Argazkia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2338 | [[:d:Q111993425|Q111993425]] | [[Estibaliz Urresola]] | [[Laudio]] | 1984-05-04 | | | [[Ficheiro:20.000 especies de abejas, 2023 (Estibaliz Urresola).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2339 | [[:d:Q112109476|Q112109476]] | [[Maddi Agirre]] | [[Vitoria]] | 2005 | | | [[Ficheiro:Maddi Agirre, 2023an Guardian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2340 | [[:d:Q112114888|Q112114888]] | [[Alaitz Biritxinaga]] | [[Atxondo]] | 1974-06-22 | | | [[Ficheiro:AlaitzBiritxinagaIMG1993 tokikom 700x700.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2341 | [[:d:Q112133115|Q112133115]] | [[Maria Jesus Aranburu Arbelaitz]] | [[Oiartzun]] | 1944-06-17 | | | [[Ficheiro:Maria Jesus Aranburu Arbelaitz.bigarrena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2342 | [[:d:Q112175577|Q112175577]] | [[Angelita Bilbao Bilbao]] | [[Bilbao]] | 1903-03-01 | [[Buenos Aires]] | 1990-06-24 | |- | style='text-align:right'| 2343 | [[:d:Q112184903|Q112184903]] | [[Paula Amilburu]] | [[Aramaio]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 2344 | [[:d:Q112208326|Q112208326]] | [[Arantxa Lete Bergaretxe]] | [[Oiartzun]] | 1945-10-16 | [[Oiartzun]] | 2025-04-02 | [[Ficheiro:Arantxa Lete Bergaretxe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2345 | [[:d:Q112304127|Q112304127]] | [[Andrea Monrocle]] | [[Bilbao]] | 1997-09-11 | | | [[Ficheiro:ARTEKOM Art Members 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2346 | [[:d:Q112509305|Q112509305]] | [[Olga Uribe]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1958-07-12 | | | [[Ficheiro:Olga Uribe. Ehulea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2347 | [[:d:Q112568153|Q112568153]] | [[Lurdes Imaz]] | [[Segura, Guipúscoa|Segura]] | 1952-01-28 | | | [[Ficheiro:Lourdes Imaz, irakasle ohia, antzerki zuzendaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2348 | [[:d:Q112578917|Q112578917]] | [[Aitziber Makatzaga]] | [[Zerain]] | 1976-09-25 | | | [[Ficheiro:Aitziber Makazaga, bolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2349 | [[:d:Q112583128|Q112583128]] | [[Garbiñe Alustiza]] | [[Zerain]] | 1964-05-20 | | | [[Ficheiro:Garbiñe Alustiza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2350 | [[:d:Q112601259|Q112601259]] | [[Iraia Garcia]] | [[Galdakao]] | 1982-09-16 | | | [[Ficheiro:IraiaGarcia tokikom 700x700.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2351 | [[:d:Q112622232|Q112622232]] | [[Maddi Astigarraga]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1997-07-24 | | | [[Ficheiro:Maddi Astiarraga.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2352 | [[:d:Q112624104|Q112624104]] | [[Ainhoa Colino]] | [[Berriz]] | 2004-05-16 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Colino. ibiltaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2353 | [[:d:Q112624910|Q112624910]] | [[Begoña Guillén]] | [[Amurrio]] | 1963-06-22 | | | [[Ficheiro:Begoña Guillen Montero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2354 | [[:d:Q112650651|Q112650651]] | [[Aitziber Arnaiz Garmendia]] | [[Oiartzun]] | 1971-04-22 | | | [[Ficheiro:Aitziber arnaiz garmendia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2355 | [[:d:Q112653190|Q112653190]] | [[Arantza San Sebastian]] | [[Donostia]] | 1958-08-30 | | | [[Ficheiro:Arantza San Sebastian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2356 | [[:d:Q112657716|Q112657716]] | [[Mari Jose Molina Guerrero]] | [[Donostia]] | 1951-02-17 | [[Oiartzun]] | 2018-08-18 | [[Ficheiro:Mari Jose Molina Guerrero.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2357 | [[:d:Q112670358|Q112670358]] | [[Betzaida Urtaza]] | [[Legorreta]] | 1988-09-10 | | | [[Ficheiro:Betzaida Urtaza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2358 | [[:d:Q112672114|Q112672114]] | [[Eneritz Gorrotxategi]] | [[Gabiria]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 2359 | [[:d:Q112675971|Q112675971]] | [[Jaione Munarriz]] | [[Idiazabal]] | 1981-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2360 | [[:d:Q112690036|Q112690036]] | [[Margarita Olañeta]] | [[Ermua]] | 1931-01-07 | | | [[Ficheiro:Margarita Olañeta ekintzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2361 | [[:d:Q112704423|Q112704423]] | [[Olatz Altuna Zumeta]] | [[Usurbil]] | 1971-07-31 | | | [[Ficheiro:Olatz Altuna eta Maialen Iñarra - Berria 2022-05-28.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2362 | [[:d:Q112731887|Q112731887]] | [[Sara Alonso Martínez]] | [[Donostia]] | 1999-04-17 | | | [[Ficheiro:Sierre-Zinal 2022 Sara Alonso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2363 | [[:d:Q112748895|Q112748895]] | [[María Ereña]] | [[Sodupe]] | 1996 | | | [[Ficheiro:Alonsotegi Ereña 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2364 | [[:d:Q112749496|Q112749496]] | [[Ainara Gorostitzu Muxika]] | [[Ataun]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Ainara Gorostitzu Muxika.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2365 | [[:d:Q112767769|Q112767769]] | [[Ane Maruri]] | [[Lekeitio]] | 1996-03-06 | | | [[Ficheiro:Karrarranka22.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2366 | [[:d:Q112799936|Q112799936]] | [[Alazne Etxebarria Urizar]] | [[Santurtzi]] | 1997-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2367 | [[:d:Q112823162|Q112823162]] | [[Edurne Garitazelaia]] | [[Zaldibar]] | 1926-01-29 | [[Arrigorriaga]] | 2005-01-16 | [[Ficheiro:Edurne Garitazelaia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2368 | [[:d:Q112898822|Q112898822]] | [[Joana Garitano]] | [[Donostia]] | 2008-12-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2369 | [[:d:Q112958088|Q112958088]] | [[Rocío Vitero Pérez]] | [[Vitoria]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Rocío Vitero 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2370 | [[:d:Q112959063|Q112959063]] | [[Marta Luxán]] | [[Bilbao]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2371 | [[:d:Q112972255|Q112972255]] | [[Eba Gaminde Egia]] | [[Mungia]] | 1968-07-16 | | | [[Ficheiro:Eba Gaminde. Ikertzaile, bake-epailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2372 | [[:d:Q112972346|Q112972346]] | [[Itziar Otegi]] | [[Oiartzun]] | 1972-08-21 | | | [[Ficheiro:Itziar Otegi Aranburu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2373 | [[:d:Q113045238|Q113045238]] | [[Jone Mitxelena]] | [[Barakaldo]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 2374 | [[:d:Q113163674|Q113163674]] | [[Miren Irigoien Aizarna]] | [[Oiartzun]] | 1965-11-29 | | | [[Ficheiro:Miren irigoien aizarna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2375 | [[:d:Q113230316|Q113230316]] | [[Lurdes Alkorta]] | [[Azpeitia]] | 1973-06-27 | | | [[Ficheiro:Lurdes Alkorta.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2376 | [[:d:Q113267184|Q113267184]] | [[Libe Agirre]] | [[Meñaka]] | 1961-06-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2377 | [[:d:Q113267533|Q113267533]] | [[Irene Arraratz]] | [[Hernani]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2378 | [[:d:Q113269714|Q113269714]] | [[Ainhoa Arregi]] | [[Bilbao]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2379 | [[:d:Q113269913|Q113269913]] | [[Nagore Etxebarria]] | [[Bilbao]] | 1974-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2380 | [[:d:Q113297377|Q113297377]] | [[Rosa Rodríguez]] | [[Barakaldo]] | 1962-11-26 | | | [[Ficheiro:Rosa Rodríguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2381 | [[:d:Q113361061|Q113361061]] | [[Ángela Sevilla]] | [[Sestao]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2382 | [[:d:Q113434875|Q113434875]] | [[Uxue Kerejeta]] | [[Zumarraga]] | 1999 | | | |- | style='text-align:right'| 2383 | [[:d:Q113446926|Q113446926]] | [[Malores Etxeberria]] | [[Zaldibia]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Malores Etxeberria - Argia 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2384 | [[:d:Q113487202|Q113487202]] | [[Alaitz Guridi Agirrezabala]] | [[Lazkao]] | 1975-08-18 | | | [[Ficheiro:Alaitz Guridi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2385 | [[:d:Q113505753|Q113505753]] | [[Laura Irasuegi Otal]] | [[Éibar|Eibar]] | 1923-11-16 | [[Errenteria]] | 2016-10-06 | [[Ficheiro:Laura Irasuegi Otal erretratua 1975-06-28.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2386 | [[:d:Q113524318|Q113524318]] | [[Ixone Andreu]] | [[Santurtzi]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Ixone Andreu Egia (28M Santurtzi).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2387 | [[:d:Q113571004|Q113571004]] | [[Maria Mendizabal Iturria]] | [[Errenteria]] | 1965-08-06 | | | [[Ficheiro:Maria Mendizabal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2388 | [[:d:Q113585535|Q113585535]] | [[Amalur Arbelaitz Arbelaitz]] | [[Oiartzun]] | 1980-08-16 | | | [[Ficheiro:Amalur Arbelaitz Arbelaitz2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2389 | [[:d:Q113626110|Q113626110]] | [[Martina de Zuricalday]] | [[Bilbao]] | 1839-11-11 | [[Bilbao]] | 1932-02-17 | [[Ficheiro:Martina de Zuricalday20221006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2390 | [[:d:Q113642596|Q113642596]] | [[Miren Garmendia]] | [[Hernani]] | 1999-02-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2391 | [[:d:Q113680320|Q113680320]] | [[Zaloa Gómez]] | [[Bilbao]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 2392 | [[:d:Q113776248|Q113776248]] | [[Sandra Tejero]] | [[Bilbao]] | 1989-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2393 | [[:d:Q113921823|Q113921823]] | [[Maria Larrea]] | [[Bilbao]] | 1979-11-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2394 | [[:d:Q113922705|Q113922705]] | [[Nerea Aresti]] | [[Bilbao]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2395 | [[:d:Q113954946|Q113954946]] | [[Micaela de Aguirre]] | [[Vitoria]] | 1603-06-19 | [[Valladolid]] | 1677-12-03 | |- | style='text-align:right'| 2396 | [[:d:Q113958492|Q113958492]] | [[Victoria Ariño]] | [[Ermua]] | 1889-04-19 | [[Ermua]] | 1974-08-02 | [[Ficheiro:Victoria Ariño Filantropoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2397 | [[:d:Q114002280|Q114002280]] | [[Sandra Garaioa]] | [[Donostia]] | 1993-09-07 | | | [[Ficheiro:Sandra Garayoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2398 | [[:d:Q114100437|Q114100437]] | [[Elixabete Etxanobe]] | [[Otxandio]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Elixabete Etxanobe 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2399 | [[:d:Q114137262|Q114137262]] | [[Maria Elorza]] | [[Vitoria]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 2400 | [[:d:Q114159424|Q114159424]] | [[Izaskun Múgica Zozaya]] | [[Pasai Antxo]] | 1964-02-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2401 | [[:d:Q114223951|Q114223951]] | [[Nagore Muriel]] | [[Aduna]] | 2000 | | | |- | style='text-align:right'| 2402 | [[:d:Q114231416|Q114231416]] | [[Edurne Azpitarte]] | [[Garai]] | 1978-08-28 | | | [[Ficheiro:Edurne Azpitarte tokikomAnboto.org20220924 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2403 | [[:d:Q114244672|Q114244672]] | [[Mikele Landa Eiguren]] | [[Ea]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 2404 | [[:d:Q114297536|Q114297536]] | [[Mercedes Diaz Morales]] | [[Virgala Mayor/Birgaragoien]] | 1902-09-25 | [[Madrid]] | 1982 | [[Ficheiro:Mercedes Diaz Morales20221006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2405 | [[:d:Q114336507|Q114336507]] | [[Felisa Ventura]] | [[Éibar|Eibar]] | 1902-05-18 | [[Éibar|Eibar]] | 1959 | [[Ficheiro:Felisa Ventura Irigoien.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2406 | [[:d:Q114345330|Q114345330]] | [[Nerea Arruti]] | [[Urnieta]] | 1990-02-01 | | | [[Ficheiro:Nerea Arruti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2407 | [[:d:Q114349667|Q114349667]] | [[Leire Ibarguren]] | [[Azpeitia]] | 1979-01-25 | | | [[Ficheiro:Leire Ibarguren. Idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2408 | [[:d:Q114356131|Q114356131]] | [[Olatz Peon]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1969-11-21 | | | [[Ficheiro:Olatz Peon.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2409 | [[:d:Q114357205|Q114357205]] | [[Leire Artola]] | [[Andoain]] | 1976-01-15 | | | [[Ficheiro:Leire Artola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2410 | [[:d:Q114383070|Q114383070]] | [[Amaia Iturriotz Etxaniz]] | [[Urretxu]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 2411 | [[:d:Q114389610|Q114389610]] | [[Cesarea Garbuno Arizmendi]] | [[Errenteria]] | 1846-02-25 | | 1933-01-26 | [[Ficheiro:Cesarea Garbuno20221006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2412 | [[:d:Q114403889|Q114403889]] | [[Miren Elgarresta]] | [[Zumarraga]] | 1965-04-01 | | | [[Ficheiro:Miren Elgarresta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2413 | [[:d:Q114421763|Q114421763]] | [[Ainhoa Nadia Douhaibi]] | [[Oñati]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Nadia Douhaibi. Ikertzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2414 | [[:d:Q114496025|Q114496025]] | [[Aurea Etxaniz]] | [[Soraluze]] | 1922-10-02 | [[Caracas]] | 2019-04-17 | [[Ficheiro:Aurea Etxaniz Beitia. Erraketista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2415 | [[:d:Q114529132|Q114529132]] | [[Gema Arrugaeta]] | [[Ordizia]] | 1969-07-22 | | | [[Ficheiro:Gema Arrugaeta, argazkilaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2416 | [[:d:Q114567462|Q114567462]] | [[Arantzazu Royo Manterola]] | [[Hernani]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2417 | [[:d:Q114590599|Q114590599]] | [[Marisol Garmendia]] | [[Zaldibia]] | 1963-12-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2418 | [[:d:Q114590986|Q114590986]] | [[Edurne Agirrezabala Ugaldebere]] | [[Oiartzun]] | 1956-04-01 | | | [[Ficheiro:Edurne Agirrezabala Ugaldebere.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2419 | [[:d:Q114609104|Q114609104]] | [[Ana Arsuaga]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1994 | | | [[Ficheiro:Verde Prato.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2420 | [[:d:Q114661816|Q114661816]] | [[Marta Extramiana]] | [[Vitoria]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Marta Extramiana.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2421 | [[:d:Q114683151|Q114683151]] | [[Anabel Sanz]] | [[Ermua]] | 1963-04-12 | | | [[Ficheiro:Anabel Sanz, feminista eta gizarte-ekintzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2422 | [[:d:Q114705214|Q114705214]] | [[Elisa Kaltzada]] | [[Busturia]] | 1929 | | 2022-10-13 | |- | style='text-align:right'| 2423 | [[:d:Q114778017|Q114778017]] | [[Nerea Gastón]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1995-06-10 | | | [[Ficheiro:Nerea Gastón. Arte historialaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2424 | [[:d:Q114796526|Q114796526]] | [[Lide Hernando]] | [[Donostia]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Liher taldea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2425 | [[:d:Q114796538|Q114796538]] | [[Usue Egia]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Usue Egia. Ilustratzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2426 | [[:d:Q114836631|Q114836631]] | [[Elena Moreno Scheredre]] | [[Bilbao]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2427 | [[:d:Q114841592|Q114841592]] | [[Amaia Otsoa]] | [[Vitoria]] | 1961 | [[Vitoria]] | 2018 | |- | style='text-align:right'| 2428 | [[:d:Q114857709|Q114857709]] | [[Dolores García Echevarrieta]] | [[Bilbao]] | 1901-08-28<br/>1899 | [[12º distrito de París]] | 1954-01-31 | |- | style='text-align:right'| 2429 | [[:d:Q114876013|Q114876013]] | [[Juanita Arenaza]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1923-02-20 | [[Cidade de México]] | 2015-10-27 | [[Ficheiro:Juanita Arenaza Velasco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2430 | [[:d:Q114876474|Q114876474]] | [[Teotiste Urrutia]] | [[Vitoria]] | 1834-03-31 | | | |- | style='text-align:right'| 2431 | [[:d:Q114889335|Q114889335]] | [[Allende Arnaiz Garmendia]] | [[Oiartzun]] | 1974-04-30 | | | [[Ficheiro:Allende Arnaiz Ehuntze espazioko bulegoan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2432 | [[:d:Q114891256|Q114891256]] | [[Maddi Aalla]] | [[Plentzia]] | 1997-01-01 | | | [[Ficheiro:Maddi Aalla Rotaetxe 2021-10-24.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2433 | [[:d:Q114893819|Q114893819]] | [[Rosita Arregi]] | [[Mallabia]] | 1922-10-19 | [[Valencia]] | 2004-12-15 | [[Ficheiro:Rosa Arregi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2434 | [[:d:Q114895035|Q114895035]] | [[Deñe Garcia-Bravo]] | [[Azpeitia]] | 2003 | | | |- | style='text-align:right'| 2435 | [[:d:Q114895914|Q114895914]] | [[Julita Beraza]] | [[Anoeta]] | 1925-07-29 | [[México]] | 2020-02-02 | [[Ficheiro:Julita Beraza. Erraketista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2436 | [[:d:Q114904204|Q114904204]] | [[Belén Moreno Zaldibar]] | [[Donostia]] | 1966-01-30 | | | [[Ficheiro:BELÉN MORENO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2437 | [[:d:Q114913154|Q114913154]] | [[Justi Arenaza]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1919-11-30 | | 2000-01-07 | [[Ficheiro:Justina Arenaza Azcoaga.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2438 | [[:d:Q114913530|Q114913530]] | [[Miren Arenaza]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1915-07-02 | | 2003-03-09 | |- | style='text-align:right'| 2439 | [[:d:Q114929807|Q114929807]] | [[Patrizia Varela]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 2440 | [[:d:Q114956914|Q114956914]] | [[Ugazi Manterola]] | [[Zarautz]] | 2004-11-18 | | | [[Ficheiro:Ugazi Manterola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2441 | [[:d:Q114957427|Q114957427]] | [[Esther Arrojería]] | [[Usurbil]] | 1994-02-11 | | | [[Ficheiro:Esther Arantzazistroke Arrojeria 2021-10-24.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2442 | [[:d:Q114983980|Q114983980]] | [[Maria Bengoetxea]] | [[Ermua]] | 1906-11-01 | [[Amorebieta-Etxano]] | 2006-10-05 | [[Ficheiro:Maria Bengoetxea euskaltzale eta hizlari ermuarra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2443 | [[:d:Q115010960|Q115010960]] | [[Ane Elordi]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1991-01-17 | | | [[Ficheiro:Ane Elordi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2444 | [[:d:Q115022340|Q115022340]] | [[Alazne López]] | [[Bilbao]] | 1993 | [[Alemaña]] | 2015-05-09 | |- | style='text-align:right'| 2445 | [[:d:Q115045105|Q115045105]] | [[Loren Eguren]] | [[Elorrio]] | 1920-09-05 | [[Zaldibar]] | 2023-07-11 | [[Ficheiro:Loren Eguren tokikom Anboto.org 20221003.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2446 | [[:d:Q115045201|Q115045201]] | [[Asun Ibarrondo]] | [[Elorrio]] | 1952-12-11 | | | [[Ficheiro:Asun Ibarrondo1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2447 | [[:d:Q115045817|Q115045817]] | [[Garbiñe Ortega]] | [[Vitoria]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2448 | [[:d:Q115046265|Q115046265]] | [[Aiora Zabala]] | [[Irún]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Aiora Zabala. Zientzialaria.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2449 | [[:d:Q115116000|Q115116000]] | [[Maitane Carballo]] | [[Vitoria]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2450 | [[:d:Q115129840|Q115129840]] | [[Arantxa Madariaga Iragorri]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1946-02-21 | | | [[Ficheiro:Arantxa Madariaga Iragorri.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2451 | [[:d:Q115142730|Q115142730]] | [[Idurre Frías]] | [[Vitoria]] | 1991-12-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2452 | [[:d:Q115153765|Q115153765]] | [[Ana Aguiriano]] | [[Vitoria]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2453 | [[:d:Q115156647|Q115156647]] | [[Isabel Eizmendi Pérez]] | [[Donostia]] | 1970-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2454 | [[:d:Q115179610|Q115179610]] | [[Josefina Añua]] | [[Vitoria]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2455 | [[:d:Q115205816|Q115205816]] | [[Juncal Alzugaray]] | [[Bilbao]] | 1981-06-07 | | | |- | style='text-align:right'| 2456 | [[:d:Q115210278|Q115210278]] | [[Leire Malkorra]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 2457 | [[:d:Q115223259|Q115223259]] | [[Ana Zamorano]] | [[Sodupe]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 2458 | [[:d:Q115253834|Q115253834]] | [[Zuriñe García García]] | [[Barakaldo]] | 1980-10-13 | | | [[Ficheiro:Zuriñegarcia3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2459 | [[:d:Q115310969|Q115310969]] | [[Malen Azpirotz]] | [[Zarautz]] | 2004 | | | |- | style='text-align:right'| 2460 | [[:d:Q115327337|Q115327337]] | [[Mikele Arizkorreta]] | [[Legazpi]] | 2000-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2461 | [[:d:Q115381228|Q115381228]] | [[María José Álvarez Mezquíriz]] | [[Bilbao]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2462 | [[:d:Q115405057|Q115405057]] | [[Ana María Saizar]] | [[Donostia]] | 1924 | [[Madrid]] | 2013-12-19 | |- | style='text-align:right'| 2463 | [[:d:Q115442400|Q115442400]] | [[Maria Teresa Arbide Garayar]] | [[Oiartzun]] | 1936-11-22 | | | [[Ficheiro:Maria Teresa Arbide Garayar (Maittere).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2464 | [[:d:Q115468196|Q115468196]] | [[Yaiza Romero]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1997 | | | [[Ficheiro:Yaiza Romero1 Tokikom Anboto.org (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2465 | [[:d:Q115470527|Q115470527]] | [[Juliana Saratxaga]] | [[Aiara]] | 1911-08-11 | | 2013-11-27 | [[Ficheiro:Juliana Saratxaga. Pandero jotzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2466 | [[:d:Q115472509|Q115472509]] | [[Loiola Canales]] | [[Bilbao]] | 1995-03-02 | | | [[Ficheiro:Loiola Canales (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2467 | [[:d:Q115479772|Q115479772]] | [[Mireia Elkoroibide Zenikaonandia]] | [[Abadiño]] | 1975-08-18 | | | [[Ficheiro:Mireia Elkoroiribe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2468 | [[:d:Q115495016|Q115495016]] | [[Maria Josefa Sansberro Echeverria]] | [[Oiartzun]] | 1895-09-22 | [[Campo de concentración de Sachsenhausen]] | 1944-11-13 | [[Ficheiro:LEHENGUSUAREKIN.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2469 | [[:d:Q115524687|Q115524687]] | [[Lourdes Herrasti]] | [[Aretxabaleta]] | 1958-12-23 | | | [[Ficheiro:Lourdes Herrasti. Historialaria eta antropologoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2470 | [[:d:Q115526779|Q115526779]] | [[Mari Tere Alberdi Olabegoia]] | [[Berriz]] | 1944-04-22 | | | [[Ficheiro:Mari Tere Alberdi. Sukaldaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2471 | [[:d:Q115553329|Q115553329]] | [[Felisa Libano]] | [[Plentzia]] | 1917-12-01 | | 2000-01-10 | |- | style='text-align:right'| 2472 | [[:d:Q115577639|Q115577639]] | [[Jone Bilbao]] | [[Sopelana]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Jone Bilbao Antolin.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2473 | [[:d:Q115608321|Q115608321]] | [[Irune Arbide Urdanpilleta]] | [[Oiartzun]] | 1958-08-29 | [[Oiartzun]] | 1999-04-09 | [[Ficheiro:Irune Arbide 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2474 | [[:d:Q115616669|Q115616669]] | [[Eukene De los Aires]] | [[Vitoria]] | 2005 | | | |- | style='text-align:right'| 2475 | [[:d:Q115617722|Q115617722]] | [[Elene Arandia]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1989-10-27 | | | [[Ficheiro:Musikaste E.Arandia.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2476 | [[:d:Q115618655|Q115618655]] | [[Maialen Diez]] | [[Andoain]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 2477 | [[:d:Q115650587|Q115650587]] | [[June Loidi]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 2000-04-25 | | | [[Ficheiro:June Loidi Etxaniz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2478 | [[:d:Q115650972|Q115650972]] | [[Anne Erauskin]] | [[Ermua]] | 1998-11-07 | | | [[Ficheiro:Anne-erauskin3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2479 | [[:d:Q115651034|Q115651034]] | [[Haizea Urretabizkaia]] | [[Irún]] | 2003-12-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2480 | [[:d:Q115656141|Q115656141]] | [[Estíbaliz Velasco]] | [[Barakaldo]] | 1997 | | | |- | style='text-align:right'| 2481 | [[:d:Q115656215|Q115656215]] | [[Maddi Bengoetxea]] | [[Errenteria]] | 2000-10-15 | | | [[Ficheiro:BM Porriño - Valur, ida da final da Copa de Europa EHF feminina 2024-25 007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2482 | [[:d:Q115694294|Q115694294]] | [[Ainara Lasa Perez]] | [[Oiartzun]] | 1975-08-15 | | | [[Ficheiro:Ainara Lasa Perez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2483 | [[:d:Q115715879|Q115715879]] | [[Alazne Astorga]] | [[Deusto]] | 1998-01-10 | | | [[Ficheiro:Ikusgela - Alazne Astorga.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2484 | [[:d:Q115727591|Q115727591]] | [[Milagros Bidegain]] | [[Errenteria]] | 1922-06-06 | [[Donostia]] | 2006-12-23 | |- | style='text-align:right'| 2485 | [[:d:Q115770870|Q115770870]] | [[Miren Urbieta-Vega]] | [[Donostia]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 2486 | [[:d:Q115823138|Q115823138]] | [[Ainhoa Elorriaga]] | [[Busturia]] | 1980-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2487 | [[:d:Q115852388|Q115852388]] | [[Ainhize Belar]] | [[Atxondo]] | 2006-01-15 | | | [[Ficheiro:Ainhize Belar eskalatzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2488 | [[:d:Q115862759|Q115862759]] | [[Uxue Ansorregi]] | [[Mendaro]] | 1995-11-29 | | | [[Ficheiro:Uxue Ansorregi aizkora harrijasotze EH txap tokikom barren.eus20211024 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2489 | [[:d:Q115866000|Q115866000]] | [[Carmen Garay]] | [[Bilbao]] | 2004-12-20 | | | [[Ficheiro:Carmen Garay 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2490 | [[:d:Q115867677|Q115867677]] | [[Claudia Behobide]] | [[Hondarribia]] | 1972-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2491 | [[:d:Q115868066|Q115868066]] | [[Laura García Mejuto]] | [[Vitoria]] | 1984-12-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2492 | [[:d:Q115870202|Q115870202]] | [[Dioni Ardanza]] | [[Ermua]] | 1914-12-05 | [[Dima]] | 2005-01-09 | [[Ficheiro:Dioni Ardanza jostuna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2493 | [[:d:Q115896502|Q115896502]] | [[Irati Artzelus]] | [[Lazkao]] | 2004 | | | |- | style='text-align:right'| 2494 | [[:d:Q115903095|Q115903095]] | [[Mirari Plazaola]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2495 | [[:d:Q115909505|Q115909505]] | [[Bego Alabazan]] | [[Bilbao]] | 1966-02-19 | | | [[Ficheiro:Bego Alabazan lorez1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2496 | [[:d:Q115957034|Q115957034]] | [[Arrate Illaro]] | [[Getxo]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 2497 | [[:d:Q115979729|Q115979729]] | [[Leire Agirrezabalaga]] | [[Ibarra]] | 1987-06-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2498 | [[:d:Q116002248|Q116002248]] | [[Mari Beraza]] | [[Anoeta]] | 1929-02-23 | [[México]] | 1986-12-26 | [[Ficheiro:Mari Beraza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2499 | [[:d:Q116003366|Q116003366]] | [[Margarita Arenaza]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1925-11-03 | [[Fuengirola]] | 2019-08-14 | [[Ficheiro:Margarita Arenaza Velasco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2500 | [[:d:Q116007775|Q116007775]] | [[Olatz Ruiz de Gordejuela]] | [[Mendaro]] | 1997-07-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2501 | [[:d:Q116017041|Q116017041]] | [[Rafaela Etxaniz]] | [[Azkoitia]] | 1926-01-30 | [[Bordeos]] | 2013-09-08 | [[Ficheiro:Rafaela Etxaniz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2502 | [[:d:Q116020803|Q116020803]] | [[Marcelina Zabala]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1923-10-09 | | 2010-03-05 | [[Ficheiro:Marcelina Zabala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2503 | [[:d:Q116025357|Q116025357]] | [[Pilar Zabala (erraketista)]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1926-07-23 | | 1945-08-16 | |- | style='text-align:right'| 2504 | [[:d:Q116025412|Q116025412]] | [[María Victoria González Román]] | [[Irún]] | 1960-08-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2505 | [[:d:Q116025428|Q116025428]] | [[Maria Teresa Egaña]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1925-12-18 | | | [[Ficheiro:María Teresa Egaña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2506 | [[:d:Q116025504|Q116025504]] | [[Josefa Egaña]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1923-05-02 | | | [[Ficheiro:Josefa Egaña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2507 | [[:d:Q116052659|Q116052659]] | [[Mercedes Zubikaray]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1920-12-17 | | 1983-02-09 | [[Ficheiro:Mercedes Zubikaray.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2508 | [[:d:Q116057233|Q116057233]] | [[Intza Alkain]] | [[Lasarte-Oria]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Intza Alkain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2509 | [[:d:Q116059377|Q116059377]] | [[Olatz Urkia]] | [[Donostia]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 2510 | [[:d:Q116120697|Q116120697]] | [[Maider Castellano Escolar]] | [[Vitoria]] | 2003-06-18 | | | [[Ficheiro:Maider Castellano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2511 | [[:d:Q116151458|Q116151458]] | [[Merche Olabe]] | [[Bilbao]] | 1957-04-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2512 | [[:d:Q116152925|Q116152925]] | [[Gloria Agirrezabalaga]] | [[Irura]] | 1922-03-13 | | | [[Ficheiro:Gloria Agurrezabalaga Olano.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2513 | [[:d:Q116153522|Q116153522]] | [[Ainhoa Domaica]] | [[Vitoria]] | 1971-04-21 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Domaica.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2514 | [[:d:Q116153869|Q116153869]] | [[Garbiñe Balerdi]] | [[Irura]] | 1935-04-25 | | | [[Ficheiro:BELEN eta GARBINE BALERDI.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2515 | [[:d:Q116154062|Q116154062]] | [[Belén Balerdi]] | [[Irura]] | 1937-07-07 | | 1982-05-20 | [[Ficheiro:Belén Balerdi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2516 | [[:d:Q116161752|Q116161752]] | [[Eladia Balerdi]] | [[Irura]] | 1942-02-04 | | 1997-11-07 | |- | style='text-align:right'| 2517 | [[:d:Q116162020|Q116162020]] | [[Mercedes Agirrezabalaga]] | [[Irura]] | 1928-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2518 | [[:d:Q116171044|Q116171044]] | [[Maria Josefa Navascues]] | [[Errenteria]] | 1924-02-01 | | 2011-01-13 | [[Ficheiro:Maria Josefa Navascues, "Pepita",.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2519 | [[:d:Q116172412|Q116172412]] | [[Sol Panera Mendieta]] | [[Bilbao]] | 1946-06-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2520 | [[:d:Q116186513|Q116186513]] | [[Victoriana Aizpuru]] | [[Errezil]] | 1919-11-16 | [[Valencia]] | 2012-11-19 | [[Ficheiro:Victoriana Aizpuru.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2521 | [[:d:Q116206621|Q116206621]] | [[Consuelo Osa]] | [[Mutriku]] | 1922-10-22 | | 2015-04-23 | [[Ficheiro:Consuelo Osa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2522 | [[:d:Q116206663|Q116206663]] | [[Haizea Arana]] | [[Eskoriatza]] | 2001-10-12 | | | [[Ficheiro:Haizea Arana, bertsolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2523 | [[:d:Q116206822|Q116206822]] | [[Lucia Orbe]] | [[Bilbao]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 2524 | [[:d:Q116206895|Q116206895]] | [[Garazi Arruti]] | [[Bilbao]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 2525 | [[:d:Q116207740|Q116207740]] | [[Milagros Uranga]] | [[Mutriku]] | 1918-11-27 | | 1992-12-17 | [[Ficheiro:Milagros Uranga Galdos.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2526 | [[:d:Q116209561|Q116209561]] | [[Iñasi Illaramendi]] | [[Zarautz]] | 1919-01-23 | | 2005-02-11 | [[Ficheiro:Iñasi Illarramendi Anzuola.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2527 | [[:d:Q116213064|Q116213064]] | [[Koldobike Gezala]] | [[Lezo]] | 1917-12-07 | | 2002-10-17 | [[Ficheiro:Koldobike Gezala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2528 | [[:d:Q116216790|Q116216790]] | [[Bonifacia Zuazola]] | [[Azkoitia]] | 1915-06-05 | [[Barcelona]] | 2012-08-24 | [[Ficheiro:Bonifacia Zuazola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2529 | [[:d:Q116234398|Q116234398]] | [[Lorea Arribalzaga Ceballos]] | [[Bilbao]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2530 | [[:d:Q116234449|Q116234449]] | [[Marina Ortiz de Zárate]] | [[Vitoria]] | 1999-12-09 | | | [[Ficheiro:Marina Ortiz de Zárate.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2531 | [[:d:Q116258729|Q116258729]] | [[Lova Lois]] | [[Erandio]] | 1999 | | | |- | style='text-align:right'| 2532 | [[:d:Q116342934|Q116342934]] | [[Laiene Pikabea]] | [[Ereñotzu]] | 2003 | | | |- | style='text-align:right'| 2533 | [[:d:Q116414354|Q116414354]] | [[Gemma Orobengoa]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 2534 | [[:d:Q116419630|Q116419630]] | [[Ainara Epelde]] | [[Azpeitia]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 2535 | [[:d:Q116421619|Q116421619]] | [[Maialen Belaustegi]] | [[Éibar|Eibar]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2536 | [[:d:Q116480767|Q116480767]] | [[Iraia Mendia]] | [[Lazkao]] | 2003-05-31 | | | |- | style='text-align:right'| 2537 | [[:d:Q116485176|Q116485176]] | [[Severa de Madariaga]] | [[Gernika-Lumo]] | 1871-11-06 | [[Palma]] | 1946-07-07 | |- | style='text-align:right'| 2538 | [[:d:Q116532871|Q116532871]] | [[Maider Yabar]] | [[Donostia]] | 1977-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2539 | [[:d:Q116554408|Q116554408]] | [[Soledad Ruz]] | [[Donostia]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2540 | [[:d:Q116556418|Q116556418]] | [[Miren Eraso Iturrioz]] | [[Donostia]] | 1960-05-27 | [[Oiartzun]] | 2009-12-17 | [[Ficheiro:Miren Eraso Iturrioz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2541 | [[:d:Q116580262|Q116580262]] | [[Zorione Erezuma]] | [[Bilbao]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2542 | [[:d:Q116603247|Q116603247]] | [[Olatz Mitxelena]] | [[Oiartzun]] | 1989-01-13 | | | [[Ficheiro:Olatz Mitxelena Larreta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2543 | [[:d:Q116678072|Q116678072]] | [[Izarne Sarasola]] | [[Ibarra]] | 2002-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2544 | [[:d:Q116690074|Q116690074]] | [[Elena Calvillo]] | [[Beasain]] | 1970-04-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2545 | [[:d:Q116729317|Q116729317]] | [[Helena Barrenetxea]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 2007 | | | [[Ficheiro:Helena Barrenetxea tokikom20230203 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2546 | [[:d:Q116733100|Q116733100]] | [[Leire Ezpeleta]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2547 | [[:d:Q116760727|Q116760727]] | [[Eneritz Vadillo]] | [[Gorliz]] | 2004-11-01 | | | [[Ficheiro:VADILLO Eneritz - Présentation TCFIA 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2548 | [[:d:Q116766741|Q116766741]] | [[Manola Rodríguez Lázaro]] | [[Bilbao]] | 1917-09-30 | | 2009-09-24 | |- | style='text-align:right'| 2549 | [[:d:Q116770737|Q116770737]] | [[Elena Muñoz Pérez]] | [[Agurain]] | 1997 | | | [[Ficheiro:Elena Muñoz Perez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2550 | [[:d:Q116773072|Q116773072]] | [[Nerea Melgosa]] | [[Vitoria]] | 1970 | | | [[Ficheiro:2023 02 14 lhk posesion melgosa 09(1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2551 | [[:d:Q116785956|Q116785956]] | [[Charo Roquero Ussía]] | [[Donostia]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2552 | [[:d:Q116790784|Q116790784]] | [[Soraya Prieto Fernández]] | [[Vitoria]] | 1979-10-31 | | | |- | style='text-align:right'| 2553 | [[:d:Q116819297|Q116819297]] | [[Manuela Zubiaurre]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1837 | | 1916 | |- | style='text-align:right'| 2554 | [[:d:Q116858186|Q116858186]] | [[Arianne Kareaga Irazabalbeitia]] | [[Bergara]] | 1979-12-22 | | | [[Ficheiro:Arianne Kareaga sarerako.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2555 | [[:d:Q116867583|Q116867583]] | [[Yolanda Mosquera]] | [[Amurrio]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Yolanda Mosquera.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2556 | [[:d:Q116886425|Q116886425]] | [[Maialen Urbieta]] | [[Getaria]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Gipuzkoako kantu txapelketa 2011 Bergara.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2557 | [[:d:Q116886447|Q116886447]] | [[Joxe Mendizabal]] | [[Ibarra]] | 1967-08-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2558 | [[:d:Q116886449|Q116886449]] | [[Naiara Santacoloma]] | [[Leioa]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 2559 | [[:d:Q116909979|Q116909979]] | [[Sofía Otero]] | [[Barakaldo]] | 2012-03-31 | | | [[Ficheiro:Sofia Otero with Silver Bear Berlinale 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2560 | [[:d:Q116924471|Q116924471]] | [[Idoia Azurmendi]] | [[Azpeitia]] | 1971 | [[Azpeitia]] | 2023-01-26 | |- | style='text-align:right'| 2561 | [[:d:Q116949600|Q116949600]] | [[Maria Arriaga]] | [[Berriz]] | 1922-03-20 | [[Ondarroa]] | 2014-03-11 | |- | style='text-align:right'| 2562 | [[:d:Q116949717|Q116949717]] | [[Purificación Arriaga]] | [[Berriz]] | 1925-02-02 | [[México]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2563 | [[:d:Q116950170|Q116950170]] | [[Prudencia Gorrochategui Bilbao]] | [[Arrankudiaga]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2564 | [[:d:Q116952365|Q116952365]] | [[Zuriñe Rodríguez Lara]] | [[Vitoria]] | 1988-06-30 | | | [[Ficheiro:Zuriñe Rodriguez, idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2565 | [[:d:Q116968741|Q116968741]] | [[Angelica Orue]] | [[Laudio]] | 1926-11-26 | | | [[Ficheiro:Angelica Ore Zubiaur.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2566 | [[:d:Q116970426|Q116970426]] | [[Itziar de Blas]] | [[Vitoria]] | 1965-12-31 | | | [[Ficheiro:Itziar de Blas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2567 | [[:d:Q116988503|Q116988503]] | [[Idoia Anzorandia]] | [[Barakaldo]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 2568 | [[:d:Q116995932|Q116995932]] | [[Tamara Muruetagoiena Hormaza]] | [[Oiartzun]] | 1974-07-08 | | | [[Ficheiro:Tamara Muruetagoiena, Esteban Muruetagoienari aitortza ekitaldian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2569 | [[:d:Q116998531|Q116998531]] | [[Udane Ansa Iragorri]] | [[Oiartzun]] | 1982-10-09 | | | [[Ficheiro:U.ansa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2570 | [[:d:Q117017000|Q117017000]] | [[Lur Basterretxea]] | [[Elorrio]] | 1979-02-12 | | | [[Ficheiro:Lur Basterretxea Kerexeta tokikom Anboto20230224 (1) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2571 | [[:d:Q117026472|Q117026472]] | [[Marta Venceslao Pueyo]] | [[Vitoria]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Marta Venceslao.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2572 | [[:d:Q117040541|Q117040541]] | [[Ainhoa Ezeiza]] | [[Donostia]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Ezeiza by Gorka Palazio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2573 | [[:d:Q117081125|Q117081125]] | [[Ainara Osoro]] | [[Soraluze]] | 1987-04-07 | | | [[Ficheiro:Ainara Osoro Txurruka (2013).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2574 | [[:d:Q117100773|Q117100773]] | [[Beatriz García]] | [[Andoain]] | 1970-04-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2575 | [[:d:Q117124516|Q117124516]] | [[Coro Cillán]] | [[Donostia]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 2576 | [[:d:Q117155466|Q117155466]] | [[María de Esquivel y Arratia]] | [[Vitoria]] | | [[Valladolid]] | 1536-05-07 | |- | style='text-align:right'| 2577 | [[:d:Q117156726|Q117156726]] | [[Nieves Cano Aldama]] | [[Vitoria]] | 1847-07-01 | | 1899-02-22 | |- | style='text-align:right'| 2578 | [[:d:Q117156768|Q117156768]] | [[Adriana Bilbao Zarraonandia]] | [[Bilbao]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Adriana Bilbao Zarraonandia. Flamenko dantzaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2579 | [[:d:Q117191949|Q117191949]] | [[Ramona Pikabea Mitxelena]] | [[Oiartzun]] | 1917-02-13 | | 2013-02-19 | [[Ficheiro:Ezkontzako 50. urteurrenean.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2580 | [[:d:Q117193539|Q117193539]] | [[Miren Arzak]] | [[Hondarribia]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2581 | [[:d:Q117197923|Q117197923]] | [[Elena Bárcena]] | [[Sestao]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Municipal Conservatory of Music of Sestao. Teaching Team.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2582 | [[:d:Q117197992|Q117197992]] | [[Natalia Goñi]] | [[Sestao]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Municipal Conservatory of Music of Sestao. Management Team.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2583 | [[:d:Q117199155|Q117199155]] | [[Marta Velasco]] | [[Getxo]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2584 | [[:d:Q117254861|Q117254861]] | [[Assumpta Aierdi]] | [[Donostia]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2585 | [[:d:Q117259540|Q117259540]] | [[Libe Altuna Okamika]] | [[Bilbao]] | 1916-11-12 | [[Markina-Xemein]] | 1993-03-10 | [[Ficheiro:Libe Altuna.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2586 | [[:d:Q117311452|Q117311452]] | [[EIDER]] | [[Lazkao]] | 1998-05-13 | | | [[Ficheiro:EIDER cantante.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2587 | [[:d:Q117318921|Q117318921]] | [[Eider Conde]] | [[Donostia]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2588 | [[:d:Q117351804|Q117351804]] | [[Beatriz García]] | [[Sestao]] | 1996-07-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2589 | [[:d:Q117356104|Q117356104]] | [[Ibabe Beristain]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1996-09-16 | | | [[Ficheiro:Gazteak, euskara eta beste piztia mitologiko batzuk.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2590 | [[:d:Q117449283|Q117449283]] | [[Arantza Manterola Odriozola]] | [[Irún]] | 1961-12-17 | | | [[Ficheiro:ArantzaManterolaOdriozola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2591 | [[:d:Q117450536|Q117450536]] | [[Lara Odriozola]] | [[Legazpi]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2592 | [[:d:Q117459610|Q117459610]] | [[Begoña Usaola]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 2593 | [[:d:Q117462507|Q117462507]] | [[Mirari Sagarzazu]] | [[Oñati]] | | | | [[Ficheiro:Mirari Sagarzazu. Ilustratzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2594 | [[:d:Q117464698|Q117464698]] | [[Maite Franco]] | [[Irún]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Maite Franco idazlea eta ipuin kontalaria.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2595 | [[:d:Q117706067|Q117706067]] | [[Susana Margarita Cámara Ángulo]] | [[Donostia]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Susana Margarita Cámara Angulo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2596 | [[:d:Q117708276|Q117708276]] | [[Iratxe Ormatza]] | [[Bakio]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 2597 | [[:d:Q117768532|Q117768532]] | [[Reyes Carrere]] | [[Donostia]] | 1966-12-31 | | | |- | style='text-align:right'| 2598 | [[:d:Q117774945|Q117774945]] | [[Itxaso Paia Ruiz]] | [[Getxo]] | 1988-11-19 | | | [[Ficheiro:Itxaso Paya kantari.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2599 | [[:d:Q117787505|Q117787505]] | [[María del Rio Pereda]] | [[Bilbao]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 2600 | [[:d:Q117860021|Q117860021]] | [[Maria Rosario de Cruz]] | [[Ermua]] | 1948-11-10 | | | [[Ficheiro:Maria Rosario de Cruz erraketista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2601 | [[:d:Q117860378|Q117860378]] | [[Felipa Domínguez Taguada]] | [[Irún]] | | | 2013-07-30 | |- | style='text-align:right'| 2602 | [[:d:Q117871528|Q117871528]] | [[Agustina Pontesta Garmendia]] | [[Lezo]] | 1950-03-19 | | | [[Ficheiro:Agustina Pontesta Garmendia.2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2603 | [[:d:Q118129625|Q118129625]] | [[Salomé Campos Beotegui]] | [[Bermeo]] | 1893-03-13 | [[Bermeo]] | 1974-03-22 | |- | style='text-align:right'| 2604 | [[:d:Q118130453|Q118130453]] | [[Izar Aizpuru Lopez]] | [[Oiartzun]] | 1995-09-14 | | | [[Ficheiro:Izailo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2605 | [[:d:Q118215230|Q118215230]] | [[Oihana Muga]] | [[Donostia]] | 1981-05-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2606 | [[:d:Q118313071|Q118313071]] | [[Agurtzane Ortiz]] | [[Getxo]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2607 | [[:d:Q118360208|Q118360208]] | [[Garazi Sampedro]] | [[Atxondo]] | 1989-02-01 | | | [[Ficheiro:Garazi Sampedro2018 Tokikom Anboto.org (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2608 | [[:d:Q118369560|Q118369560]] | [[Itsasne Larruskain]] | [[Matiena]] | 1992-07-14 | | | [[Ficheiro:Itsasne Larruskain2023 tokikom Anboto.org (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2609 | [[:d:Q118455484|Q118455484]] | [[Amagoia Mujika Telleria]] | [[Usurbil]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Amagoia Mujika Telleria (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2610 | [[:d:Q118455539|Q118455539]] | [[Amagoia Mujika Tolaretxipi]] | [[Andoain]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Amagoia 17.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2611 | [[:d:Q118470864|Q118470864]] | [[Estitxu Berasategi]] | [[Usurbil]] | 1999-08-07 | | | [[Ficheiro:Estitxu Berasategi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2612 | [[:d:Q118496641|Q118496641]] | [[Maite Zelaia]] | [[Éibar|Eibar]] | 1946-08-16 | | | [[Ficheiro:Maite Zelaia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2613 | [[:d:Q118588013|Q118588013]] | [[Carmen Mendiguren]] | [[Zamudio]] | 1913-05-22 | | 2010-02-07 | [[Ficheiro:Carmen Mendiguren Abaunza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2614 | [[:d:Q118611997|Q118611997]] | [[Elene Errasti]] | [[Aretxabaleta]] | 2000-04-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2615 | [[:d:Q118707326|Q118707326]] | [[Juana María Ruiz de Gámiz]] | [[Betoño]] | 1841-05-27 | [[Segovia]] | 1913-12-07 | |- | style='text-align:right'| 2616 | [[:d:Q118743336|Q118743336]] | [[Eneritz de Madariaga]] | [[Galdakao]] | 1977-06-29 | | | [[Ficheiro:Eneritz de Madariaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2617 | [[:d:Q118744487|Q118744487]] | [[Mariví Eizaguirre]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1966-12-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2618 | [[:d:Q118809539|Q118809539]] | [[Paula Amieva]] | [[Getxo]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Encuentro Feminista Podemos Euskadi (Santurtzi, 2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2619 | [[:d:Q118837760|Q118837760]] | [[Ana María de Uribeondo]] | [[Bilbao]] | 1620 | | 1703-12-04 | |- | style='text-align:right'| 2620 | [[:d:Q118847682|Q118847682]] | [[Iosune Cousillas Aramendi]] | [[Errenteria]] | 1970-09-03 | | | [[Ficheiro:Iosune Cousillas Aramendi.2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2621 | [[:d:Q118873842|Q118873842]] | [[Alizia Stürtze]] | [[Donostia]] | 1948-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2622 | [[:d:Q118945634|Q118945634]] | [[Asun Agiriano]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1963-05-21 | | | [[Ficheiro:Asun Agiriano, idazlea.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2623 | [[:d:Q119048211|Q119048211]] | [[Ainhoa Lopera]] | [[Santurtzi]] | 1974-07-18 | | | [[Ficheiro:Podemos Santurtzi Team (City Hall).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2624 | [[:d:Q119154041|Q119154041]] | [[Arrate Guisasola]] | [[Éibar|Eibar]] | 1979-02-05 | | | [[Ficheiro:Arrate Gisasola, futbolaria, idazlea, bertsolaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2625 | [[:d:Q119267463|Q119267463]] | [[Primitiba Lekuona Berasategi]] | [[Oiartzun]] | 1924-04-13 | [[Oiartzun]] | 2011-12-20 | [[Ficheiro:Primitiba Lekuona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2626 | [[:d:Q119312154|Q119312154]] | [[Itziar Iñarra Oiarzabal]] | [[Oiartzun]] | 1959-05-31 | | | [[Ficheiro:Itziar Iñarra Oiarzabal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2627 | [[:d:Q119408096|Q119408096]] | [[Irati Zabala Mujika]] | [[Oiartzun]] | 1999-10-20 | | | [[Ficheiro:Irati Zabala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2628 | [[:d:Q119458393|Q119458393]] | [[Maritxu Gaztelumendi Urruzola]] | [[Oiartzun]] | 1938-07-17 | | 2020-08-12 | [[Ficheiro:Maritxu Gaztelumendi Urruzola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2629 | [[:d:Q119515689|Q119515689]] | [[Izaskun Rekalde Abasolo]] | [[Usansolo]] | 1977-06-27 | | 2023-06-14 | [[Ficheiro:Izaskun Rekalde Abasolo.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2630 | [[:d:Q119517877|Q119517877]] | [[Puri Escuredo]] | [[Bilbao]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2631 | [[:d:Q119535335|Q119535335]] | [[Adriana Ubani]] | [[Donostia]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2632 | [[:d:Q119635071|Q119635071]] | [[Nahia Urrutxua]] | [[Lemoa]] | 1976-05-31 | | | [[Ficheiro:Nahia Urrutxua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2633 | [[:d:Q119685012|Q119685012]] | [[Ainara Otxotorena]] | [[Hernani]] | 1984-05-23 | | | [[Ficheiro:Ainara Otxotorena. Alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2634 | [[:d:Q119692947|Q119692947]] | [[Maddalen Dorronsoro]] | [[Lezo]] | 1987-09-18 | | | [[Ficheiro:Dizdizka korronteen kontra 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2635 | [[:d:Q119700857|Q119700857]] | [[Oihane Irastorza]] | [[Izurtza]] | 1981-01-01 | | | [[Ficheiro:Oihane Irastorza. Izurtzako alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2636 | [[:d:Q119701081|Q119701081]] | [[Eneritz Azpitarte]] | [[Zaldibar]] | 1985-07-08 | | | [[Ficheiro:Eneritz Azpitarte. Zaldibarko alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2637 | [[:d:Q119702466|Q119702466]] | [[Olatz Arregui]] | [[Donostia]] | 1999-04-30 | | | [[Ficheiro:Lazkano M. – 2023 Canoe Slalom WC Prague 5499.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2638 | [[:d:Q119704401|Q119704401]] | [[Julene Lazkano]] | [[Elorrio]] | 1985-11-30 | | | [[Ficheiro:Julene Lazkano. Elorrioko alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2639 | [[:d:Q119704549|Q119704549]] | [[Eneritz Agirre]] | [[Atxondo]] | 1983-10-26 | | | [[Ficheiro:Eneritz Agirre. Atxondoko alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2640 | [[:d:Q119727300|Q119727300]] | [[Olatz Alberdi Etxeberria]] | [[Bergara]] | 1997-04-17 | | | [[Ficheiro:Olatz Alberdi Elorrio Futbol taldea2023 tokikom Anboto.org (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2641 | [[:d:Q119730300|Q119730300]] | [[Iruri Altzerreka]] | [[Garai]] | 2000-06-06 | | | [[Ficheiro:Iruri Altzerreka Tokado Saria tokikom Anboto.org20230602 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2642 | [[:d:Q119808706|Q119808706]] | [[Begoña Enbeita Maguregi]] | [[Muxika]] | 1975-06-25 | | | [[Ficheiro:Begoña Enbeita.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2643 | [[:d:Q119820043|Q119820043]] | [[Eider Olazar]] | [[Gaztelu]] | 1982-04-30 | | | [[Ficheiro:Eider Olazar. Politikaria (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2644 | [[:d:Q119845329|Q119845329]] | [[Nadia Nemeh Shomaly]] | [[Bermeo]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Nadia Nemeh Shomaly. Bermeoko alkatea (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2645 | [[:d:Q119861510|Q119861510]] | [[Karmele Aranburu]] | [[Orio]] | 1957 | | 2023-06-22 | |- | style='text-align:right'| 2646 | [[:d:Q119891123|Q119891123]] | [[Maria Illarra]] | [[Oiartzun]] | 1542 | | | [[Ficheiro:20230612 203144 Sandra Diaz Martin Título "magica" Argentina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2647 | [[:d:Q119918519|Q119918519]] | [[Carmen Castiella]] | [[Bilbao]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2648 | [[:d:Q120011303|Q120011303]] | [[Miren Meabe Carro]] | [[Barakaldo]] | 1986-07-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2649 | [[:d:Q120025920|Q120025920]] | [[Erika Letamendi Hurtado]] | [[Vitoria]] | 1985-12-17 | | | [[Ficheiro:Erika Letamendi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2650 | [[:d:Q120047382|Q120047382]] | [[Txelo Auzmendi Jimenez]] | [[Araia]] | 1960-10-31 | | | [[Ficheiro:Txelo Auzmendi Jimenez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2651 | [[:d:Q120170475|Q120170475]] | [[Igone Amesti]] | [[Mallabia]] | 1985-08-12 | | | [[Ficheiro:Igone Amesti, abeslaria, musika irakalea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2652 | [[:d:Q120199123|Q120199123]] | [[Maite Gezala Legorburu]] | [[Oiartzun]] | 1948-10-03 | | | [[Ficheiro:Maite Gezala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2653 | [[:d:Q120200761|Q120200761]] | [[Ainize Gastaka Martínez]] | [[Laudio]] | 1985-06-04 | | | [[Ficheiro:Ainize Gastaka. Laudioko alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2654 | [[:d:Q120262150|Q120262150]] | [[Guruzne Carrason Torrontegi]] | [[Sopelana]] | 1991-05-07 | | | [[Ficheiro:Guruzne Carrason. Sopelako alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2655 | [[:d:Q120378319|Q120378319]] | [[Mercedes Alonso Frayle]] | [[Bilbao]] | 1963-05-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2656 | [[:d:Q120400819|Q120400819]] | [[Sorne Rubio]] | [[Mundaka]] | 1971-03-14 | | | [[Ficheiro:Sorne Rubio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2657 | [[:d:Q120411116|Q120411116]] | [[Itziar Iratzagorria]] | [[Urduliz]] | 1977-04-17 | | | [[Ficheiro:Itziar Iratzagorria Urdulizko alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2658 | [[:d:Q120442278|Q120442278]] | [[Maite Ibarra Goti]] | [[Arrigorriaga]] | 1967-11-15 | | | [[Ficheiro:Maite Ibarra Arrigorriagako alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2659 | [[:d:Q120450565|Q120450565]] | [[Lorea Perosanz]] | [[Ermua]] | 1976-07-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2660 | [[:d:Q120482950|Q120482950]] | [[Maider Morras Azpiazu]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1976-02-07 | | | [[Ficheiro:Maider Morras Azpiazu, Arrasateko alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2661 | [[:d:Q120487984|Q120487984]] | [[Olatz Lezeta Urzelai]] | [[Antzuola]] | 1977-05-25 | | | [[Ficheiro:Olatz Lezeta. Azpeitiko alkatea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2662 | [[:d:Q120488882|Q120488882]] | [[Kristina Rodriguez Mendikute]] | [[Aduna]] | 1971-07-30 | | | [[Ficheiro:Kristina Rodriguez Mendikute.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2663 | [[:d:Q120497513|Q120497513]] | [[Maialen Martija]] | [[Deusto]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2664 | [[:d:Q120636895|Q120636895]] | [[Josune Escota Bisbal]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Josune Askota.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2665 | [[:d:Q120644400|Q120644400]] | [[Oihane Mendizabal]] | [[Donostia]] | 1992-11-06 | | | [[Ficheiro:OIhane Mendizabal Sandonis arkeologoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2666 | [[:d:Q120686082|Q120686082]] | [[Alba Garmendia Castaños]] | [[Ikaztegieta]] | 1992-01-05 | | | [[Ficheiro:Alba Garmendia Castaños.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2667 | [[:d:Q120717493|Q120717493]] | [[Gurutze Etxezabal Iturrioz]] | [[Orexa]] | 1995-06-09 | | | [[Ficheiro:Gurutze Etxezabal Iturrioz, Orexa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2668 | [[:d:Q120718801|Q120718801]] | [[Yanire Granero]] | [[Abadiño]] | 1988 | [[Abadiño]] | 2023-07-11 | [[Ficheiro:YanireGranero tokikom Anboto.org20190628 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2669 | [[:d:Q120733151|Q120733151]] | [[Cristina Tapias]] | [[Bilbao]] | 1960-01-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2670 | [[:d:Q120739118|Q120739118]] | [[Izarra Urdalleta Iraola]] | [[Errezil]] | 1975-10-24 | | | [[Ficheiro:Izarra Urdalleta Iraola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2671 | [[:d:Q120750753|Q120750753]] | [[Rosario Tomasena Alzuri]] | [[Urnieta]] | 1946-03-13 | | | [[Ficheiro:Txaro Tomasena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2672 | [[:d:Q120776769|Q120776769]] | [[Garazi Martin]] | [[Sestao]] | 1987-10-31 | | | |- | style='text-align:right'| 2673 | [[:d:Q120776910|Q120776910]] | [[Sarai Lizaso]] | [[Usurbil]] | 1991-07-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2674 | [[:d:Q120777018|Q120777018]] | [[Irati Larrañaga]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1991-01-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2675 | [[:d:Q120799024|Q120799024]] | [[Laura Goldarazena]] | [[Donostia]] | 1991-04-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2676 | [[:d:Q120799136|Q120799136]] | [[Oihana Cereijo]] | [[Pasai Donibane]] | 1990-01-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2677 | [[:d:Q120799176|Q120799176]] | [[Josune Ugarte]] | [[Pasai Donibane]] | 1990-12-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2678 | [[:d:Q120825641|Q120825641]] | [[Alatzne Etxaburua]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2679 | [[:d:Q120868066|Q120868066]] | [[Vito Rogado]] | [[Errenteria]] | 1976-10-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2680 | [[:d:Q120892467|Q120892467]] | [[Lide Leibar Eraso]] | [[Oiartzun]] | 1993-10-11 | | | [[Ficheiro:Lide Leibar (Kyrgyzstan).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2681 | [[:d:Q120893205|Q120893205]] | [[Naroa Azpitarte]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 2005 | | | [[Ficheiro:NaroaAzpitarte tokikom Anboto.org20230718.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2682 | [[:d:Q120967769|Q120967769]] | [[Maite Amenabar]] | [[Azpeitia]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Maite Amenabar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2683 | [[:d:Q120983433|Q120983433]] | [[Nagore Alkorta Elorza]] | [[Azpeitia]] | 1978-04-23 | | | [[Ficheiro:Nagore Alkorta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2684 | [[:d:Q121091878|Q121091878]] | [[Rosa Otxandiano]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1951-04-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2685 | [[:d:Q121095060|Q121095060]] | [[Natalia Azpiazu]] | [[Donostia]] | 1966-10-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2686 | [[:d:Q121095828|Q121095828]] | [[Ane Lindane]] | [[Barakaldo]] | 1988-08-20 | | | [[Ficheiro:Ane Lindane.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2687 | [[:d:Q121115995|Q121115995]] | [[Arantxa Vega]] | [[Guipúscoa]] | 1944-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2688 | [[:d:Q121157607|Q121157607]] | [[Kontxi Laso]] | [[Donostia]] | 1944-12-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2689 | [[:d:Q121194216|Q121194216]] | [[Leire Fernandez Abete]] | [[Errenteria]] | 1998-06-10 | | | [[Ficheiro:Leire Fernández Abete - mayo 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2690 | [[:d:Q121301527|Q121301527]] | [[Luisa Irigoien Larrañaga]] | [[Oiartzun]] | 1909-08-23 | [[Barcelona]] | 2009-11-15 | [[Ficheiro:Luisa Irigoyen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2691 | [[:d:Q121320678|Q121320678]] | [[Garazi Gorostiaga]] | [[Galdakao]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 2692 | [[:d:Q121322346|Q121322346]] | [[Tania de Sousa]] | [[Zestoa]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 2693 | [[:d:Q121322629|Q121322629]] | [[Amaia Goirigolzarri Alegria]] | [[Gamiz]] | 1978-07-27 | [[Gurutzetako Unibertsitate Ospitalea]] | 2023-08-09 | [[Ficheiro:Amaia Goirigolzarri Alegria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2694 | [[:d:Q121356920|Q121356920]] | [[Erika Arrizabalaga]] | [[Vitoria]] | 2000 | | | |- | style='text-align:right'| 2695 | [[:d:Q121361652|Q121361652]] | [[Maider Redin]] | [[Donostia]] | 2000 | | | |- | style='text-align:right'| 2696 | [[:d:Q121433991|Q121433991]] | [[Izaskun Etxaniz]] | [[Santurtzi]] | 1998-08-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2697 | [[:d:Q121463006|Q121463006]] | [[Ainitze Zumeta]] | [[Zarautz]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 2698 | [[:d:Q121466259|Q121466259]] | [[Margarita Unzalu]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1892 | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1973 | |- | style='text-align:right'| 2699 | [[:d:Q121597663|Q121597663]] | [[Mery May]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 2700 | [[:d:Q121600545|Q121600545]] | [[Uxue Oses]] | [[Oñati]] | 2005 | | | |- | style='text-align:right'| 2701 | [[:d:Q121618679|Q121618679]] | [[Haizea Alonso]] | [[Urizaharra]] | 2001 | | | |- | style='text-align:right'| 2702 | [[:d:Q121671329|Q121671329]] | [[Ihana Iriondo]] | [[Vitoria]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 2703 | [[:d:Q121735439|Q121735439]] | [[Olatz Santana]] | [[Hernani]] | 1997-05-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2704 | [[:d:Q122168157|Q122168157]] | [[Carmen Velasco]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 2705 | [[:d:Q122168415|Q122168415]] | [[Inés Unzaga]] | [[Galdames]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2706 | [[:d:Q122174973|Q122174973]] | [[Miren Barandiaran]] | [[Beasain]] | | | | [[Ficheiro:Lazkaoko Beneditarren Fundazioa 00 34 10 591000 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2707 | [[:d:Q122190464|Q122190464]] | [[Amparo López Antelo]] | [[Donostia]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Amparo Lopez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2708 | [[:d:Q122205481|Q122205481]] | [[Alba García Martín]] | [[Bilbao]] | 1988-10-22 | | | [[Ficheiro:Debate RTVE (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2709 | [[:d:Q122223186|Q122223186]] | [[Jesusi Etxebarria]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1941-12-25 | | | [[Ficheiro:1200.JESUSI.ETXEBARRIA.OMENALDIA.ARRASATE.BLUES -1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2710 | [[:d:Q122387571|Q122387571]] | [[Oihane Unzalu]] | [[Amaitermin]] | 1987-05-07 | | | [[Ficheiro:OihaneUnzalu OihanaZubillaga MaudCombarieu tokikom Anboto.org 20230927 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2711 | [[:d:Q122442126|Q122442126]] | [[Jaione López]] | [[Elorrio]] | 1997-10-30 | | | [[Ficheiro:JaioneLopez 20231010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2712 | [[:d:Q122500199|Q122500199]] | [[Jone Arriola]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1998 | | | [[Ficheiro:Jone Arriola, zinegilea eta gidoigilea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2713 | [[:d:Q122504477|Q122504477]] | [[Esther Apraiz]] | [[Derio]] | 1976 | | | [[Ficheiro:EstherApraiz berria2023.webp|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2714 | [[:d:Q122516493|Q122516493]] | [[Garazi Navas]] | [[Usansolo]] | 1995-04-26 | | | [[Ficheiro:Garazi Navas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2715 | [[:d:Q122583960|Q122583960]] | [[Cristina Pascual]] | [[Sestao]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 2716 | [[:d:Q122637525|Q122637525]] | [[Nerea Azkona]] | [[Sopelana]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Nerea Azkona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2717 | [[:d:Q122700067|Q122700067]] | [[Maite Rosende]] | [[Donostia]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Maite Rosende Maite Rosende eta Nerea Ariznabarreta (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2718 | [[:d:Q122705705|Q122705705]] | [[Itziar Eguren]] | [[Elorrio]] | 1953-04-17 | | | [[Ficheiro:Itziar Eguren.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2719 | [[:d:Q122751086|Q122751086]] | [[Izar Zubiaga]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 2006-11-15 | | | [[Ficheiro:Izar Zubiaga Elorrio Futbol taldea2023 tokikom Anboto.org (cropped) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2720 | [[:d:Q122762518|Q122762518]] | [[Amaia Abanda Elustondo]] | [[Donostia]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 2721 | [[:d:Q122801480|Q122801480]] | [[Luisa Berrondo Iartzabal]] | [[Oiartzun]] | 1916-10-16 | | 2014-07-22 | [[Ficheiro:Luixa Berrondo maistra.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2722 | [[:d:Q122801971|Q122801971]] | [[Ana Vega Pérez de Arlucea]] | [[Bilbao]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2723 | [[:d:Q122835053|Q122835053]] | [[Nahia Sillero]] | [[Bilbao]] | 2000-09-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2724 | [[:d:Q122840907|Q122840907]] | [[Amaia Barrena García]] | [[Basauri]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2725 | [[:d:Q122841109|Q122841109]] | [[Nagore Belastegi Martín]] | [[Legazpi]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 2726 | [[:d:Q122909374|Q122909374]] | [[Amaia Arranz Mendiguren]] | [[Bilbao]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2727 | [[:d:Q122912556|Q122912556]] | [[Pilar Iragorri Iriarte]] | [[Oiartzun]] | 1926-03-27 | [[Oiartzun]] | 2024-10-11 | [[Ficheiro:Pilar Iragorri Iriarte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2728 | [[:d:Q122912963|Q122912963]] | [[Arrate San Nicolas Oruetxebarria]] | [[Mungia]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 2729 | [[:d:Q122973301|Q122973301]] | [[Arantza Salterain]] | [[Elorrio]] | 1963-09-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2730 | [[:d:Q122975623|Q122975623]] | [[Mar Márquez]] | [[Bilbao]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 2731 | [[:d:Q122975679|Q122975679]] | [[Nerea Martín]] | [[Santurtzi]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 2732 | [[:d:Q123005032|Q123005032]] | [[Leire Ayala]] | [[Bilbao]] | 1972-08-26 | | | [[Ficheiro:LeireAyala tokikom Anboto.org20231001 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2733 | [[:d:Q123046877|Q123046877]] | [[Miren Billelabeitia]] | [[Mungia]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Miren-Billelabeitia-eserita 1920x1080-ZuZeu eus 2023 ots.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2734 | [[:d:Q123065303|Q123065303]] | [[Erica Liquete]] | [[Algorta]] | 1984-03-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2735 | [[:d:Q123081119|Q123081119]] | [[Alaia Belaunzaran Arruabarrena]] | [[Oiartzun]] | 1996-06-24 | | | [[Ficheiro:Alaia Belaunzaran Arruabarrena, Real Conservatorio Superior de Madrilen, 2021. urtean.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2736 | [[:d:Q123117602|Q123117602]] | [[Maria Pilar Zuriarrain]] | [[Zizurkil]] | 1953-05-05 | | | [[Ficheiro:Maria Pilar Zuriarrain "Pilartxu".jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2737 | [[:d:Q123154306|Q123154306]] | [[Carmen Albisu]] | [[Errenteria]] | 1916-07-16 | [[Tudela]] | 2007-05-05 | [[Ficheiro:Carmen Albisu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2738 | [[:d:Q123156920|Q123156920]] | [[Lurdes Lekuona Laburu]] | [[Vitoria]] | 1958-02-04 | | | [[Ficheiro:Lurdes-lekuona tokikom 700x700.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2739 | [[:d:Q123171341|Q123171341]] | [[Julia Irazu Gartzia]] | [[Bilar]] | 1892-04-12 | [[Errenteria]] | 1979-04-17 | [[Ficheiro:Julia Irazu Gartzia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2740 | [[:d:Q123197125|Q123197125]] | [[Aitziber López Cortajarena]] | [[Bilbao]] | 1974-07-17 | | | [[Ficheiro:Aitziber López Cortajarena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2741 | [[:d:Q123222672|Q123222672]] | [[Eneritz Aulestia]] | [[Zarautz]] | 1995-10-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2742 | [[:d:Q123284242|Q123284242]] | [[Maite Paisal Ugia]] | [[Pasaia]] | 1951-06-25 | | | [[Ficheiro:Maite Paisal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2743 | [[:d:Q123284736|Q123284736]] | [[Jaione Arregi Urizar]] | [[Barakaldo]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Jaione Arregi Urizar.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2744 | [[:d:Q123352107|Q123352107]] | [[Elisabeth Luengo]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1992 | | | [[Ficheiro:ElisabethLuengo tokikom Anboto.org20150207.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2745 | [[:d:Q123370713|Q123370713]] | [[Amets Ormaetxea Ezpeleta]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1997 | | | [[Ficheiro:Amets Ormaetxea, musikaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2746 | [[:d:Q123374816|Q123374816]] | [[Ane Gamendia]] | [[Oiartzun]] | 2005-08-09 | | | [[Ficheiro:Ane Garmendia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2747 | [[:d:Q123376493|Q123376493]] | [[Alaitz Aizpuru]] | [[Azpeitia]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Alaitz Aizpuru.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2748 | [[:d:Q123465147|Q123465147]] | [[Ainhoa Olaso]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1996-12-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2749 | [[:d:Q123470897|Q123470897]] | [[Idoia Telleria Maritxalar]] | [[Lasarte-Oria]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Ido Telleria argazkilaria (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2750 | [[:d:Q123471206|Q123471206]] | [[Ione Zuloaga Muxika]] | [[Azkoitia]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Ione Zuluaga. Historiala eta ikertzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2751 | [[:d:Q123472353|Q123472353]] | [[June Baonza Pagaldai]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1979-09-25 | | | [[Ficheiro:June Baonza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2752 | [[:d:Q123476153|Q123476153]] | [[Estela Celdrán]] | [[Bilbao]] | 1984-12-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2753 | [[:d:Q123478045|Q123478045]] | [[Paula Salgado]] | [[Bilbao]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 2754 | [[:d:Q123479074|Q123479074]] | [[Jasone Mendizabal]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Jasone Mendizabal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2755 | [[:d:Q123485060|Q123485060]] | [[Koro Zumalabe Goenaga]] | [[Donostia]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Koro Zumalabe.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2756 | [[:d:Q123485402|Q123485402]] | [[Eva Tobalina]] | [[Vitoria]] | 1975-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2757 | [[:d:Q123485581|Q123485581]] | [[Itziar Ariztimuño]] | [[Bilbao]] | 1998-11-19 | | | [[Ficheiro:Itziar Ariztimuño.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2758 | [[:d:Q123490868|Q123490868]] | [[Loreto de Arriola]] | [[Vitoria]] | 1785 | [[Vitoria]] | 1870 | |- | style='text-align:right'| 2759 | [[:d:Q123493092|Q123493092]] | [[Maria Uriarte Artamendi]] | [[Elorrio]] | 1966-06-07 | | | [[Ficheiro:MariaUriarteArtamendi20240620.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2760 | [[:d:Q123507521|Q123507521]] | [[Itziar Irakulis]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1996 | | | [[Ficheiro:Itziar Irakulis Loitxate.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2761 | [[:d:Q123512918|Q123512918]] | [[Maider del Río Larramendi]] | [[Elorrio]] | 1979 | | | [[Ficheiro:MaiderdelRio tokikomAnboto20230901 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2762 | [[:d:Q123532570|Q123532570]] | [[Eneritz Aranburu]] | [[Mallabia]] | 1980-07-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2763 | [[:d:Q123558376|Q123558376]] | [[Aissa Intxausti]] | [[Lekeitio]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 2764 | [[:d:Q123561932|Q123561932]] | [[Larraitz Amezaga del Frago]] | [[Donostia]] | 1990-10-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2765 | [[:d:Q123561999|Q123561999]] | [[Lourdes Pérez Rebollar]] | [[Bilbao]] | 1972-04-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2766 | [[:d:Q123562964|Q123562964]] | [[Seberi Mardaras]] | [[Mungia]] | 1932-11-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2767 | [[:d:Q123605463|Q123605463]] | [[Jessica Ruiz Pérez]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1983-05-20 | | | [[Ficheiro:Jesica Ruiz II.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2768 | [[:d:Q123635887|Q123635887]] | [[Miren Gabantxo Uriagereka]] | [[Bermeo]] | | | | [[Ficheiro:Miren Gabantxo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2769 | [[:d:Q123677568|Q123677568]] | [[Alazne Intxauspe]] | [[Andoain]] | 1984-12-15 | | | [[Ficheiro:AlazneIntxauspe tokikom Anboto.org20221217 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2770 | [[:d:Q123677724|Q123677724]] | [[Intza Olabarria]] | [[Elorrio]] | 1994-02-22 | | | [[Ficheiro:IntzaOlabarria tokikom Anboto.org20230903 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2771 | [[:d:Q123735913|Q123735913]] | [[Monika Madinabeitia]] | [[Eskoriatza]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 2772 | [[:d:Q123764634|Q123764634]] | [[Olatz Retegi Rekalde]] | [[Oiartzun]] | 1993-06-28 | | | [[Ficheiro:Olatz Retegi Rekalde.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2773 | [[:d:Q123813083|Q123813083]] | [[June Carmona]] | [[Vitoria]] | 2005-03-23 | | | [[Ficheiro:June Carmona 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2774 | [[:d:Q123821197|Q123821197]] | [[Gema López Las Heras]] | [[Azkoitia]] | 1989-10-22 | | | [[Ficheiro:Gema López Las Heras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2775 | [[:d:Q123848654|Q123848654]] | [[Sebastiana Gesalaga]] | [[Zarautz]] | 1924 | [[Oñati]] | 2018-09-02 | |- | style='text-align:right'| 2776 | [[:d:Q123852830|Q123852830]] | [[Oihana Fernández de Barrena]] | [[Heredia]] | | | | [[Ficheiro:Oihana Fernández de Barrena.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2777 | [[:d:Q123861050|Q123861050]] | [[Jurdana Otxoa Lopez de Etxezarreta]] | [[Errenteria]] | 1978-12-08 | | | [[Ficheiro:Jurdana Otxoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2778 | [[:d:Q123909006|Q123909006]] | [[Agustina Lizarazu Larburu]] | [[Lezo]] | 1873-02-22 | [[Lezo]] | 1965 | [[Ficheiro:Agustina Lizarazu Larburu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2779 | [[:d:Q123914342|Q123914342]] | [[Antonia de Ipeñarrieta]] | [[Urretxu]] | 1603 | | 1634 | [[Ficheiro:Doña Antonia de Ipeñarrieta y su hijo, by Diego Velázquez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2780 | [[:d:Q123939047|Q123939047]] | [[Emma Villacieros Machimbarrena]] | [[Donostia]] | 1932 | [[Madrid]] | 2018 | |- | style='text-align:right'| 2781 | [[:d:Q123941636|Q123941636]] | [[Aitziber Ugartemendia Zubeldia]] | [[Andoain]] | 1978-10-01 | [[Donostia]] | 2023-12-16 | [[Ficheiro:Aitziber Ugartemendia 2 ekintzailea.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2782 | [[:d:Q123945238|Q123945238]] | [[Manuela Igartua Olaechea]] | [[Irura]] | 1970 | | | [[Ficheiro:M. Igartua 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2783 | [[:d:Q124024789|Q124024789]] | [[María Antonia de Cortázar]] | [[Oñati]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2784 | [[:d:Q124043210|Q124043210]] | [[Maria Ortiz de Abaroa]] | [[Lekeitio]] | | [[Lekeitio]] | | |- | style='text-align:right'| 2785 | [[:d:Q124043241|Q124043241]] | [[Sebastiana Likona]] | [[Lekeitio]] | | [[Lekeitio]] | | |- | style='text-align:right'| 2786 | [[:d:Q124045676|Q124045676]] | [[Caryanna Reuven]] | [[Barakaldo]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2787 | [[:d:Q124057387|Q124057387]] | [[Aintzane Uria]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1979-04-12 | | | [[Ficheiro:Aintzane Uria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2788 | [[:d:Q124063994|Q124063994]] | [[Nerea Martínez]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 2789 | [[:d:Q124155978|Q124155978]] | [[Izaro Oliveira]] | [[Ermua]] | 2005-02-12 | | | [[Ficheiro:Izaro Oliveira tokikom Anboto.org (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2790 | [[:d:Q124159011|Q124159011]] | [[Amaia Agirre Gonzalez]] | [[Urnieta]] | 1992 | [[Patagonia]] | 2023-11 | |- | style='text-align:right'| 2791 | [[:d:Q124219311|Q124219311]] | [[Mari Carmen Montoya Azkuna]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1925-04-01 | | 2024-01-08 | [[Ficheiro:Mari Carmen Montoya Azkuna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2792 | [[:d:Q124247760|Q124247760]] | [[Roxa Zabaleta Aiestaran]] | [[Lezo]] | 1904-09-20 | [[Lezo]] | 1963-05-31 | [[Ficheiro:Roxa Zabaleta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2793 | [[:d:Q124251129|Q124251129]] | [[Macarena Domaica Goñi]] | [[Vitoria]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Macarena Domaica Goñi.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2794 | [[:d:Q124287811|Q124287811]] | [[Lorea Argarate]] | [[Bilbao]] | 1990-02-14 | | | [[Ficheiro:Lorea Argarate 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2795 | [[:d:Q124290461|Q124290461]] | [[Itsaso Gangoitia]] | [[Abadiño]] | 1988 | | | [[Ficheiro:ItsasoGangoitia tokikom 7Anboto.org2024.01.14.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2796 | [[:d:Q124301440|Q124301440]] | [[Paquita Bretos Andueza]] | [[Pasaia]] | 1927-09-01 | | 2024-08-10 | [[Ficheiro:Paquita Bretos.pdf|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2797 | [[:d:Q124314704|Q124314704]] | [[Izaskun Urkijo Alijo]] | [[Vitoria]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2798 | [[:d:Q124317657|Q124317657]] | [[Ainize Txopitea]] | [[Donostia]] | 1977-10-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2799 | [[:d:Q124335561|Q124335561]] | [[Ana Rodriguez Rua]] | [[Beasain]] | 1966-11-12 | | | [[Ficheiro:Ana Rodriguez Rua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2800 | [[:d:Q124349852|Q124349852]] | [[Ana Mendiola Mugika]] | [[Donostia]] | 1962-10-20 | | | [[Ficheiro:Ana Mendiola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2801 | [[:d:Q124354576|Q124354576]] | [[Maria Azeo Ezkerra]] | [[Zizurkil]] | 1930-05-29 | [[Donostia]] | 2002-05-22 | [[Ficheiro:CAT 2-4 679-tik.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2802 | [[:d:Q124369555|Q124369555]] | [[Miren Echeveste]] | [[Irún]] | 1982-02-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2803 | [[:d:Q124394500|Q124394500]] | [[Josefa Martiarena Lekuona]] | [[Oiartzun]] | 1902-05-31 | [[Donostia]] | 1984-02-20 | [[Ficheiro:Josefa Martiarena Lekuona bakarrik.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2804 | [[:d:Q124398291|Q124398291]] | [[Sabina Méndez]] | [[Berriz]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Fontxo Arroyo, Sabina Méndez y David Hernández. 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2805 | [[:d:Q124401812|Q124401812]] | [[Irma Basterra]] | [[Bilbao]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Irma Basterra Ugarriza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2806 | [[:d:Q124424543|Q124424543]] | [[Janire Etxabe]] | [[Arrankudiaga]] | 1979-11-03 | | | [[Ficheiro:Janire Etxabe, dantzaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2807 | [[:d:Q124466762|Q124466762]] | [[Ainhize Hurtado]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1982-08-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2808 | [[:d:Q124467119|Q124467119]] | [[Oihane Zabaleta Mujika]] | [[Zumarraga]] | 1979-06-08 | | | [[Ficheiro:Oihane Zabaleta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2809 | [[:d:Q124496190|Q124496190]] | [[Conchita Bustinduy]] | [[Berriatua]] | 1927-12-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2810 | [[:d:Q124496263|Q124496263]] | [[Verónica Bustamante]] | [[Barakaldo]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Municipal Conservatory of Music of Sestao. Management Team.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2811 | [[:d:Q124515173|Q124515173]] | [[Gema Sistiaga Agirregomezkorta]] | [[Pasai Donibane]] | 1953-06-19 | | | [[Ficheiro:Gema Sistiaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2812 | [[:d:Q124534827|Q124534827]] | [[Sonia San Jose]] | [[Donostia]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2813 | [[:d:Q124606381|Q124606381]] | [[Maria Oianguren Jauregi]] | [[Bergara]] | 1914-02-09 | | 2000-11-08 | |- | style='text-align:right'| 2814 | [[:d:Q124609986|Q124609986]] | [[María López Belloso]] | [[Santurtzi]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 2815 | [[:d:Q124611464|Q124611464]] | [[Elena Aranoa]] | [[Zarautz]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2816 | [[:d:Q124616841|Q124616841]] | [[Koro Mariezkurrena Gastearerena]] | [[Donostia]] | 1952-06-24 | | | [[Ficheiro:Koro Mariezkurrena Gastearena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2817 | [[:d:Q124626018|Q124626018]] | [[Zulai Aguirre Alegría]] | [[Bermeo]] | 1981-01-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2818 | [[:d:Q124672273|Q124672273]] | [[Esther Galarza]] | [[Éibar|Eibar]] | 1956-05-09 | | | [[Ficheiro:Esther Galarza, artista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2819 | [[:d:Q124673379|Q124673379]] | [[Leire Kareaga]] | [[Éibar|Eibar]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2820 | [[:d:Q124709941|Q124709941]] | [[Tere Guenetxea]] | [[Soraluze]] | 1953-10-15 | | | [[Ficheiro:Tere Guenetxea, zeramikaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2821 | [[:d:Q124744967|Q124744967]] | [[Sorkunde Lekuona Sagarzazu]] | [[Oiartzun]] | 1963-09-01 | | | [[Ficheiro:Sorkunde Lekuona Sagarzazu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2822 | [[:d:Q124752876|Q124752876]] | [[Margarita Araneta Urrutia]] | [[Hondarribia]] | 1909 | | 2001 | |- | style='text-align:right'| 2823 | [[:d:Q124754229|Q124754229]] | [[Maritxu Muñoz Ugartemendia]] | [[Hondarribia]] | 1914 | [[Hondarribia]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 2824 | [[:d:Q124757054|Q124757054]] | [[Petra Laborda Zuzuarregi]] | [[Hondarribia]] | 1860-06-29 | [[Hondarribia]] | 1940 | |- | style='text-align:right'| 2825 | [[:d:Q124757178|Q124757178]] | [[Milagros Txurruka]] | [[Mallabia]] | 1927-07-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2826 | [[:d:Q124759338|Q124759338]] | [[Kontxi Barturen Uriarte]] | [[Bakio]] | 1921 | | | |- | style='text-align:right'| 2827 | [[:d:Q124790939|Q124790939]] | [[Elena Barrena Osoro]] | [[Éibar|Eibar]] | 1953-05-27 | [[Donostia]] | 2025-04-13 | [[Ficheiro:Elena barrena Osoro eta kitto elkarrizketa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2828 | [[:d:Q124807832|Q124807832]] | [[June Aiestaran]] | [[Beasain]] | 2006 | | | |- | style='text-align:right'| 2829 | [[:d:Q124814869|Q124814869]] | [[Ainhoa Azurmendi Etxegaray]] | [[Hernani]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Azurmendi Etxegaray.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2830 | [[:d:Q124815336|Q124815336]] | [[Ixone Azkorra]] | [[Bilbao]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2831 | [[:d:Q124827799|Q124827799]] | [[Felisa Basauri Larrañaga]] | [[Elgeta]] | 1928 | [[Elgeta]] | 2018-08-06 | |- | style='text-align:right'| 2832 | [[:d:Q124832402|Q124832402]] | [[Anixeta Agirrezabala Lekuona]] | [[Oiartzun]] | 1918-06-22 | [[Oiartzun]] | 1998-01-04 | [[Ficheiro:Anixeta Agirrezabala.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2833 | [[:d:Q124832475|Q124832475]] | [[Tamara Garcia Iglesias]] | [[Lasarte-Oria]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2834 | [[:d:Q124834551|Q124834551]] | [[Begoña Etayo Ereña]] | [[Bilbao]] | 1958-05-17 | | | [[Ficheiro:Begoña Etayo Ereña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2835 | [[:d:Q124877643|Q124877643]] | [[Maria de las Mercedes Isasi]] | [[Iurreta]] | 1900-01-18 | [[Berriz]] | 1973-01-10 | |- | style='text-align:right'| 2836 | [[:d:Q124960067|Q124960067]] | [[Maite Peña]] | [[Donostia]] | 1975-12-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2837 | [[:d:Q125071037|Q125071037]] | [[Martina Maiz Bagazgoitia]] | [[Beasain]] | 1820 | [[Donostia]] | 1891 | [[Ficheiro:Martina Maiz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2838 | [[:d:Q125111967|Q125111967]] | [[Guruzne Azpiroz Ibarguren]] | [[Oiartzun]] | 1984-11-08 | | | [[Ficheiro:Guruzne Azpiroz Ibarguren.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2839 | [[:d:Q125118839|Q125118839]] | [[Amaia Mujika Goñi]] | [[Bilbao]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Amaia Mujika 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2840 | [[:d:Q125121014|Q125121014]] | [[Ariane Toro]] | [[Bilbao]] | 2003-07-10 | | | [[Ficheiro:Ariane Toro Soler 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2841 | [[:d:Q125136594|Q125136594]] | [[Maria Oiartzabal Aranburu]] | [[Oiartzun]] | 1898-01-23 | [[Errenteria]] | 1996-07-16 | [[Ficheiro:Maria Oiartzabal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2842 | [[:d:Q125148314|Q125148314]] | [[Susana Koska]] | [[Donostia]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2843 | [[:d:Q125148466|Q125148466]] | [[Maite Arruti]] | [[Zarautz]] | 1964 | | | [[Ficheiro:MAITE ARRUTI.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2844 | [[:d:Q125190041|Q125190041]] | [[Maritxu Roteta]] | [[Alkiza]] | 1948-08-06 | | | [[Ficheiro:Maritxu Roteta sopranoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2845 | [[:d:Q125197025|Q125197025]] | [[Noemi Amaya]] | [[Bilbao]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Noemi Amaya 2022.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2846 | [[:d:Q125209590|Q125209590]] | [[Lourdes Fernández Fernández]] | [[Donostia]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2847 | [[:d:Q125218667|Q125218667]] | [[Itziar Arana Iraola]] | [[Donostia]] | 1905-06-23 | [[Donostia]] | 2001 | |- | style='text-align:right'| 2848 | [[:d:Q125256289|Q125256289]] | [[Cecilia Solaguren]] | [[Basauri]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2849 | [[:d:Q125346762|Q125346762]] | [[Petra Lekuona]] | [[Oiartzun]] | 1848-05-26 | [[Oiartzun]] | 1929-02-07 | [[Ficheiro:Petra Lekuona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2850 | [[:d:Q125448127|Q125448127]] | [[Paz Díaz de Espada Buesa]] | [[Vitoria]] | 1931-12-14 | [[Vitoria]] | 2021-08-02 | [[Ficheiro:Paz Díaz de Espada Buesa.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2851 | [[:d:Q125454146|Q125454146]] | [[Estitxu Arregi]] | [[Bilbao]]<br/>[[Republic of Begoña]] | | | | [[Ficheiro:Estitxu Arregi Berton aldikaria 2001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2852 | [[:d:Q125473449|Q125473449]] | [[Maialen Gallardo]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1998 | | | [[Ficheiro:Maialen Gallardo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2853 | [[:d:Q125475110|Q125475110]] | [[Marian Ozcáriz]] | [[Bilbao]]<br/>[[Begoña]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Maria Antonia Oscariz 2012.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2854 | [[:d:Q125475272|Q125475272]] | [[Begoña Gil Llanos]] | [[Bilbao]] | 1967-02-20 | | | [[Ficheiro:Begoña Gil Ramos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2855 | [[:d:Q125498962|Q125498962]] | [[Satur Abon]] | [[Begoña]] | | | 2017-08-25 | [[Ficheiro:Satur Abon 2008-06-01 Bilbao aldizkaria.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2856 | [[:d:Q125506823|Q125506823]] | [[Akaleia]] | [[Zumaia]] | 1999 | | | |- | style='text-align:right'| 2857 | [[:d:Q125522268|Q125522268]] | [[Nerea Zusberro Alberro]] | [[Donostia]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 2858 | [[:d:Q125523565|Q125523565]] | [[Begoña Muruaga Laca]] | [[Bermeo]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Begoña Muruaga Laca.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2859 | [[:d:Q125523750|Q125523750]] | [[Maite Arrate Idueta]] | [[Markina-Xemein]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Maite Arrate.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2860 | [[:d:Q125523929|Q125523929]] | [[Eider Goenaga Lizaso]] | [[Donostia]] | 1974 | | | [[Ficheiro:EIDER GOENAGA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2861 | [[:d:Q125531258|Q125531258]] | [[Montserrat Diez]] | [[Bilbao]] | 1966 | [[Palma]] | 2017-07-17 | |- | style='text-align:right'| 2862 | [[:d:Q125535242|Q125535242]] | [[Maider Koro Maraña Saavedra]] | [[Donostia]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Maider Maraña.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2863 | [[:d:Q125570346|Q125570346]] | [[Nerea Intxausti Castiñeira]] | [[Pasaia]] | 2000 | | | |- | style='text-align:right'| 2864 | [[:d:Q125582720|Q125582720]] | [[Itxaso Mardones]] | [[Vitoria]] | 1979-01-08 | | 2024-04-23 | |- | style='text-align:right'| 2865 | [[:d:Q125584887|Q125584887]] | [[Juana Cortés Amunarriz]] | [[Hondarribia]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2866 | [[:d:Q125642427|Q125642427]] | [[Arantxa Iraola]] | [[Errenteria]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2867 | [[:d:Q125693628|Q125693628]] | [[Iñaxi Urbiztondo Maiza]] | [[Ataun]] | 1881-01-31 | | 1975-11-17 | [[Ficheiro:Iñaxi Urbiztondo Maiza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2868 | [[:d:Q125748423|Q125748423]] | [[Natalia Ortiz Ceberio]] | [[Donostia]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2869 | [[:d:Q125754354|Q125754354]] | [[Laida Ruiz]] | [[Lazkao]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 2870 | [[:d:Q125760095|Q125760095]] | [[Ana María Navarro]] | [[Bilbao]] | 1929-07-07 | [[Pamplona]] | 2024-05-02 | |- | style='text-align:right'| 2871 | [[:d:Q125761361|Q125761361]] | [[Esti Ansotegi Guruziaga]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1976-09-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2872 | [[:d:Q125777234|Q125777234]] | [[Agurtzane Ormatza Imatz]] | [[Bakio]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2873 | [[:d:Q125799106|Q125799106]] | [[Gadea Moja]] | [[Algorta]] | 2009 | | | [[Ficheiro:Gadea Moja - 2024 - 12 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2874 | [[:d:Q125810808|Q125810808]] | [[Izaskun Andonegi Goikoetxea]] | [[Donostia]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2875 | [[:d:Q125811062|Q125811062]] | [[Marije Goikoetxea Iturregi]] | [[Mungia]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Nerea Goikoetxea 76 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2876 | [[:d:Q125821489|Q125821489]] | [[Oihane Agirregoitia]] | [[Bilbao]] | 1980-04-18 | | | [[Ficheiro:Oihane Agirregoitia 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2877 | [[:d:Q125822592|Q125822592]] | [[Iara Solano Arana]] | [[Vitoria]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 2878 | [[:d:Q125850654|Q125850654]] | [[Iasone Díez de Guereño]] | [[Eskoriatza]] | 1967-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2879 | [[:d:Q125876303|Q125876303]] | [[Belén González Peñalba]] | [[Beasain]] | 1957-12-23 | [[Donostia]] | 2017-11-15 | |- | style='text-align:right'| 2880 | [[:d:Q125915037|Q125915037]] | [[Benita Gorostizu Imaz]] | [[Altzaga]] | 1915-02-12 | [[Altzaga]] | 1981-09-01 | [[Ficheiro:Benita Gorostizu gaztetan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2881 | [[:d:Q125965247|Q125965247]] | [[Itziar Sapsootham]] | [[Éibar|Eibar]] | 1986-06-01 | | | [[Ficheiro:Itziar Sapsootham geografoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2882 | [[:d:Q126010357|Q126010357]] | [[Ane Odriozola Cia]] | [[Legazpi]] | 1979-05-07 | | | [[Ficheiro:Ane Odriozola idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2883 | [[:d:Q126072479|Q126072479]] | [[Miren Odriozola Uzkudun]] | [[Azpeitia]] | 1944-01-28 | | | [[Ficheiro:Miren Odriozola Uzkudun, 2017.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2884 | [[:d:Q126083987|Q126083987]] | [[Cristina Ubani Bazán]] | [[Irún]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Cristina Ubani Bazan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2885 | [[:d:Q126085612|Q126085612]] | [[Aitziber González García]] | [[Vitoria]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Aitziber González García tokikom Anboto.org2023.10.06 (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2886 | [[:d:Q126088824|Q126088824]] | [[Lucia Arrube]] | [[Iurreta]] | 1923-09-30 | [[Amorebieta-Etxano]] | 2012-07-03 | [[Ficheiro:Lucia Arrube, erraketista iurretarra.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2887 | [[:d:Q126121946|Q126121946]] | [[Onintze Oleaga]] | [[Atxondo]] | | | | [[Ficheiro:Onintze Oleaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2888 | [[:d:Q126177730|Q126177730]] | [[Begoña Arroyo]] | [[Bilbao]] | 1931-12-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2889 | [[:d:Q126210955|Q126210955]] | [[Maitane Martinez Egiluz]] | [[Labastida]] | 1998 | | | [[Ficheiro:Txiotesia2024 MaitaneMartinezEgiluz.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2890 | [[:d:Q126210996|Q126210996]] | [[Maider Galardi Fernandez de Agirre]] | [[Lasarte-Oria]] | 1995<br/>1995-02-08 | | | [[Ficheiro:Maider Galardi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2891 | [[:d:Q126269754|Q126269754]] | [[Maritxu Egiguren]] | [[Zaldibar]] | 1921-08-14 | [[Barcelona]] | 1981-11-21 | [[Ficheiro:Maritxu Egiguren Zaldibarko Olazar pilotalekuan (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2892 | [[:d:Q126286160|Q126286160]] | [[Naiara Urresti]] | [[Getaria]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 2893 | [[:d:Q126295763|Q126295763]] | [[Matxalen Akasuso]] | [[Santutxu]]<br/>[[Bilbao]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2894 | [[:d:Q126327051|Q126327051]] | [[Iurdana Akasuso Atutxa]] | [[Bilbao]] | 1975-09-23 | | | [[Ficheiro:IurdanaAcasuso Goiena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2895 | [[:d:Q126364454|Q126364454]] | [[Kontxita Martinez de Lezea]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | | | 2023-03-14 | [[Ficheiro:Kontxi Martinez de Lezea.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2896 | [[:d:Q126365138|Q126365138]] | [[Elizabeth Casillas Valbuena]] | [[Bilbao]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 2897 | [[:d:Q126374376|Q126374376]] | [[Eskolastika Mendizabal Imatz]] | [[Bermeo]] | 1863-02-10 | [[Bermeo]] | 1969-05-14 | [[Ficheiro:Eskolastika Mendizabal Imatz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2898 | [[:d:Q126388551|Q126388551]] | [[Sonia Charcan Losada]] | [[Bilbao]]<br/>[[Begoña]] | | | | [[Ficheiro:Sonia Charcan 1997ko txupinera Bilbon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2899 | [[:d:Q126389807|Q126389807]] | [[Saioa Dominguez]] | [[Ocharcoaga]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 2900 | [[:d:Q126495073|Q126495073]] | [[Leire Zorrozua]] | [[Santutxu]]<br/>[[Bilbao]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2901 | [[:d:Q126596149|Q126596149]] | [[Josune Zearra]] | [[Begoña]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2902 | [[:d:Q126597523|Q126597523]] | [[Cecilia Idirin Garabieta]] | [[Lezama, Biscaia|Lezama]] | 1913 | [[Bilbao]] | 1937-12-13 | |- | style='text-align:right'| 2903 | [[:d:Q126597992|Q126597992]] | [[Teresa Ibañez Axpe]] | [[Murgia]] | 1944-01-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2904 | [[:d:Q126630266|Q126630266]] | [[Ainara Arrizabalaga Urkiza]] | [[Ondarroa]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Ainara Arrizabalaga Urkiza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2905 | [[:d:Q126632093|Q126632093]] | [[Amaia Leon Etxaburu]] | [[Ondarroa]] | 1997 | | | [[Ficheiro:Amaia Leon Etxaburu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2906 | [[:d:Q126685217|Q126685217]] | [[Zuriñe Bedialauneta Gomez]] | [[Ondarroa]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Zuriñe Bedialauneta Gomez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2907 | [[:d:Q126685254|Q126685254]] | [[Nagore Basterra Berridi]] | [[Ondarroa]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Nagore Basterra Berridi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2908 | [[:d:Q126708684|Q126708684]] | [[Eukene Urkaregi]] | [[Begoña]]<br/>[[Bilbao]] | 1950-04-17 | | | [[Ficheiro:Eukene Urkaregi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2909 | [[:d:Q126708778|Q126708778]] | [[Juana Aiestaran Mendiluze]] | [[Donostia]] | 1885-01-16 | [[Donostia]] | 1954-02-28 | [[Ficheiro:Juana Aiestaran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2910 | [[:d:Q126709784|Q126709784]] | [[Jaione Murelaga Izagirre]] | [[Lekeitio]] | 1959-07-01 | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 2006-06-07 | [[Ficheiro:Jaione Murelaga Izagirre.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2911 | [[:d:Q126728524|Q126728524]] | [[Sotera Novia de Salcedo]] | [[Bilbao]] | 1818 | [[Bilbao]] | 1891-02-13 | |- | style='text-align:right'| 2912 | [[:d:Q126872293|Q126872293]] | [[Ibone Bengoetxea]] | [[Bilbao]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Ibone Bengoetxea 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2913 | [[:d:Q126902967|Q126902967]] | [[Naia Laso]] | [[Bermeo]] | 2008-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2914 | [[:d:Q126915911|Q126915911]] | [[Eba Martín Muñoz]] | [[Barakaldo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2915 | [[:d:Q126917253|Q126917253]] | [[Nerea Ariznabarreta Izkune]] | [[Éibar|Eibar]] | 1981-05-07 | | | [[Ficheiro:Nerea Ariznabarreta Maite Rosende eta Nerea Ariznabarreta (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2916 | [[:d:Q126935818|Q126935818]] | [[Laida Arbizu Agirre]] | [[Ordizia]] | 2000 | | | |- | style='text-align:right'| 2917 | [[:d:Q126938080|Q126938080]] | [[Jaione Anzola]] | [[Santurtzi]] | 1996-10-10 | | | [[Ficheiro:Tabakalera Young Creators Basque Fashion Designers 2024 J. A.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2918 | [[:d:Q127164331|Q127164331]] | [[Edurne Saizar Lizarazu]] | [[Oiartzun]] | 1985-03-28 | | | [[Ficheiro:Edurne Saizar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2919 | [[:d:Q127165197|Q127165197]] | [[Feliciana Etxabe Artola]] | [[Zeberio]] | 1897-01-13 | [[Cementerio de Bilbao]] | 1938-08-26 | |- | style='text-align:right'| 2920 | [[:d:Q127255894|Q127255894]] | [[Olatz Osa Zubia]] | [[Oñati]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2921 | [[:d:Q127260043|Q127260043]] | [[Diana Santamaría]] | [[Vitoria]] | 2005-05-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2922 | [[:d:Q127621832|Q127621832]] | [[Felicitas Oñatibia]] | [[Urretxu]] | 1887-11-23 | [[Legazpi]] | 1971-05-02 | |- | style='text-align:right'| 2923 | [[:d:Q127690867|Q127690867]] | [[Ane Laskurain]] | [[Bergara]] | 1999 | | | [[Ficheiro:Ane Laskurain artista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2924 | [[:d:Q127776528|Q127776528]] | [[Janire Gonzalez-Etxabarri]] | [[Zumaia]] | 2005-03-03 | | | [[Ficheiro:Janire Gonzalez-Etxabarri (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2925 | [[:d:Q128033671|Q128033671]] | [[Alaine Arruti]] | [[Gernika-Lumo]] | 1983-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2926 | [[:d:Q128235079|Q128235079]] | [[Miren Galán]] | [[Santurtzi]] | 1996-04-22 | | | [[Ficheiro:MG Host Fest 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2927 | [[:d:Q128235081|Q128235081]] | [[Erika Rodríguez]] | [[Éibar|Eibar]] | 1992-01-19 | | | [[Ficheiro:Jornadas de Teatro de Eibar 2021.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2928 | [[:d:Q128305188|Q128305188]] | [[Ania Sáenz de Buruaga]] | [[Vitoria]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 2929 | [[:d:Q128598752|Q128598752]] | [[Cristina Larrea Mas]] | [[Éibar|Eibar]] | 1966-10-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2930 | [[:d:Q128984411|Q128984411]] | [[Miren Agiriano Ugartemendia]] | [[Lezo]] | 1935-06-07 | | | [[Ficheiro:Miren Agiriano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2931 | [[:d:Q128996669|Q128996669]] | [[Koikile Arruabarrena Lekuona]] | [[Oiartzun]] | 1961-10-23 | | | [[Ficheiro:Koikile Arruabarrena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2932 | [[:d:Q128996726|Q128996726]] | [[Fidela Zalakain Salaberria]] | [[Oiartzun]] | 1904-04-24 | [[Oiartzun]] | 1999-08-15 | [[Ficheiro:Fidela Zalakain Salaberria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2933 | [[:d:Q129254649|Q129254649]] | [[Maria Jesus Berrotaran Etxeberria]] | [[Hondarribia]] | 1949 | | | [[Ficheiro:Maria Jesus Berrotaran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2934 | [[:d:Q129348680|Q129348680]] | [[Nieves Berasaluze]] | [[Mallabia]] | 1924-08-05 | [[Sevilla]] | 2021-11-06 | |- | style='text-align:right'| 2935 | [[:d:Q129485854|Q129485854]] | [[Itziar Agirre Berriotxoa]] | [[Urretxu]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2936 | [[:d:Q129613288|Q129613288]] | [[Emilia Epelde]] | [[Bilbao]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Emilia Epelde (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2937 | [[:d:Q129937277|Q129937277]] | [[Lourdes Reparaz]] | [[Vitoria]] | 1948-02-10 | | 1999-10-23 | [[Ficheiro:Inauguración pabellon Mendizorroza 1969 (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2938 | [[:d:Q129945065|Q129945065]] | [[Maria Jesus Agirregoitia]] | [[Uribarri]]<br/>[[Bilbao]] | | | | [[Ficheiro:Txupinera mahatsorriak 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2939 | [[:d:Q130059327|Q130059327]] | [[Itsaso Güemes Oiarbide]] | [[Donostia]] | 1976-10-22 | | | [[Ficheiro:Itaso Güemes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2940 | [[:d:Q130157905|Q130157905]] | [[Anuska Emaldi]] | [[Zeanuri]] | 1981-08-10 | | | [[Ficheiro:Candidates for Mayor of the Bildu coalition for the 2011 local elections (election campaign).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2941 | [[:d:Q130161647|Q130161647]] | [[Miren Izaskun Asua]] | [[Elorrio]] | 1963-04-12 | | | [[Ficheiro:Miren Izaskun Asua antzerki aktore eta formatzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2942 | [[:d:Q130225239|Q130225239]] | [[Haizea Ruiz]] | [[Uribarri]]<br/>[[Bilbao]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2943 | [[:d:Q130235469|Q130235469]] | [[Elvira Martínez Porres]] | [[Santurtzi]] | 1883-01-26 | [[Cementerio de Bilbao]] | 1937-09-09 | |- | style='text-align:right'| 2944 | [[:d:Q130243776|Q130243776]] | [[arantza burgoa agirregomezkorta]] | [[Ondarroa]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Arantza Burgoa Agirregomezkorta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2945 | [[:d:Q130243790|Q130243790]] | [[Ane Urresti Gandiaga]] | [[Ondarroa]] | 2001 | | | [[Ficheiro:Ane Urresti Gandiaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2946 | [[:d:Q130246192|Q130246192]] | [[Joxepa Darceles Bengoetxea]] | [[Hondarribia]] | 1888 | [[Hondarribia]] | 1972 | |- | style='text-align:right'| 2947 | [[:d:Q130248463|Q130248463]] | [[Severina Sagarzazu Martínez]] | [[Hondarribia]] | 1911-11-08 | [[Hondarribia]] | 1994-05-10 | |- | style='text-align:right'| 2948 | [[:d:Q130248686|Q130248686]] | [[Conchita Portu Etxeberria]] | [[Hondarribia]] | 1943 | [[Hondarribia]] | 2019 | |- | style='text-align:right'| 2949 | [[:d:Q130267028|Q130267028]] | [[Mari Jose Egiazabal Agirrezabala]] | [[Oiartzun]] | 1947-05-03 | | | [[Ficheiro:Mari Jose Egiazabal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2950 | [[:d:Q130267631|Q130267631]] | [[Amagoia Arrieta]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1974-02-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2951 | [[:d:Q130267866|Q130267866]] | [[Laura Ugarte]] | [[Vitoria]] | 1994-12-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2952 | [[:d:Q130267944|Q130267944]] | [[Naiara Rodríguez]] | [[Vitoria]] | 2004-02-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2953 | [[:d:Q130268471|Q130268471]] | [[Merche Gallardo Carrillo]] | [[Saturraran women prison]]<br/>[[Mutriku]] | 1940-03-03 | | | [[Ficheiro:Mertxe Gallardo 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2954 | [[:d:Q130278676|Q130278676]] | [[Ainhoa Goenaga]] | [[Zarautz]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Ur Mara museoa Alkizan 05 (Ainhoa Goenaga).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2955 | [[:d:Q130279226|Q130279226]] | [[Edurne Burgoa Agirregomezkorta]] | [[Ondarroa]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Edurne-Burgoa Agirregomezkorta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2956 | [[:d:Q130279281|Q130279281]] | [[Ines Egiguren Lekue]] | [[Ondarroa]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Ines Egiguren Lekue.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2957 | [[:d:Q130279371|Q130279371]] | [[Iraia Beiro Monasterio]] | [[Ondarroa]] | 1991 | | | [[Ficheiro:Iraia Beiro Monasterio.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2958 | [[:d:Q130279421|Q130279421]] | [[June Aranbarri Gomez]] | [[Ondarroa]] | 1993-01-30 | | | [[Ficheiro:Nagore Osoro eta June Aranbarri Zumaian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2959 | [[:d:Q130279464|Q130279464]] | [[Begoña Arrokero Ibaibarriaga]] | [[Ondarroa]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Begoña Arrokero Ibaibarriaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2960 | [[:d:Q130279481|Q130279481]] | [[Ioana Osa Larruzea]] | [[Ondarroa]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Ioana Osa Larruzea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2961 | [[:d:Q130280143|Q130280143]] | [[Loli Prieto Arana]] | [[Hondarribia]] | 1943 | | 2019-02-27 | |- | style='text-align:right'| 2962 | [[:d:Q130280847|Q130280847]] | [[Lupe Artola Cornú]] | [[Hondarribia]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 2963 | [[:d:Q130280999|Q130280999]] | [[Nieves Alza Castillo]] | [[Hondarribia]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2964 | [[:d:Q130282082|Q130282082]] | [[Ixabel Alkain Etxeberria]] | [[Hondarribia]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Alardearen seme alabak (8677815692) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2965 | [[:d:Q130284815|Q130284815]] | [[Blanca Estrella Ruiz Ungo]] | [[Barakaldo]] | 1944 | | 2024-09-12 | |- | style='text-align:right'| 2966 | [[:d:Q130287007|Q130287007]] | [[Arantza Mariskal Balerdi]] | [[Hondarribia]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2967 | [[:d:Q130288500|Q130288500]] | [[Mari Karmen Labandibar Rekalde]] | [[Oiartzun]] | 1938-03-13 | [[Oiartzun]] | 2024-09-11 | [[Ficheiro:Mari Karmen Labandibar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2968 | [[:d:Q130295387|Q130295387]] | [[Jasone Miranda Bilbao]] | [[Bilbao]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2969 | [[:d:Q130317983|Q130317983]] | [[Karmele Lopez Garate]] | [[Ondarroa]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Karmele Lopez Garate.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2970 | [[:d:Q130318009|Q130318009]] | [[Lur Aranburu Etxaniz]] | [[Ondarroa]] | 2004 | | | [[Ficheiro:Lur Aranburu Etxaniz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2971 | [[:d:Q130318028|Q130318028]] | [[Maribi Moreira Guillin]] | [[Ondarroa]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Maribi Moreira Guillin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2972 | [[:d:Q130318070|Q130318070]] | [[Mariluz Arizmendiarrieta Bakeriza]] | [[Ondarroa]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Mariluz Arizmendiarrieta Bakeriza, sokatira erakustaldian. Azken tiratzailea edo "aingura" da..jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2973 | [[:d:Q130338930|Q130338930]] | [[Mercedes López Cotarelo]] | [[Irún]] | 1914-10-30 | | 1936-08-11 | |- | style='text-align:right'| 2974 | [[:d:Q130378581|Q130378581]] | [[Lorea Etxabe]] | [[Pasaia]] | 2000-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2975 | [[:d:Q130390354|Q130390354]] | [[Maider Barros|Maider Barros Muñoz]] | [[Errenteria]] | 2001-09-04 | | | [[Ficheiro:BM Porriño - Valur, ida da final da Copa de Europa EHF feminina 2024-25 052.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2976 | [[:d:Q130390373|Q130390373]] | [[Amaia Ochandorena]] | [[Donostia]] | 1997 | | | |- | style='text-align:right'| 2977 | [[:d:Q130400896|Q130400896]] | [[Izaskun Zubialde]] | [[Irún]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2978 | [[:d:Q130417387|Q130417387]] | [[Rexu Mazusta Astibia]] | [[Errenteria]] | 1953-04-07 | | | [[Ficheiro:Rexu Mazusta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2979 | [[:d:Q130417749|Q130417749]] | [[Beatriz Akizu Aizpiri]] | [[Soraluze]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Beatriz Akizu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2980 | [[:d:Q130427041|Q130427041]] | [[Pilar Lekuona Etxabeguren]] | [[Oiartzun]] | 1906-04-04 | [[Lezo]] | 1999-09-26 | [[Ficheiro:Pilar Lekuona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2981 | [[:d:Q130465841|Q130465841]] | [[Milagros Duque Vallejo]] | [[Berantevilla]] | 1941-03-15 | | | [[Ficheiro:Milagros Duque Vallejo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2982 | [[:d:Q130478036|Q130478036]] | [[Ainhoa Jauregi]] | [[Hernani]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 2983 | [[:d:Q130487156|Q130487156]] | [[Belen Urutxurtu]] | [[Berriz]] | 1960-12-16 | | | [[Ficheiro:Belen Urutxurtu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2984 | [[:d:Q130487197|Q130487197]] | [[Nieves Zuñiga Martirena]] | [[Donostia]] | 1960-01-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2985 | [[:d:Q130554181|Q130554181]] | [[Julene Etxenike]] | [[Irún]] | 1943 | [[Irún]] | 2023 | |- | style='text-align:right'| 2986 | [[:d:Q130554675|Q130554675]] | [[Luciana Larreategi Arizaga]] | [[Éibar|Eibar]] | 1912 | [[Éibar|Eibar]] | 2003 | |- | style='text-align:right'| 2987 | [[:d:Q130554816|Q130554816]] | [[Beatriz Gámiz Mata]] | [[Ermua]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Beatriz Gámiz.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2988 | [[:d:Q130616902|Q130616902]] | [[Birtu Aramaio]] | [[Ondarroa]] | 1953-10-15 | | | [[Ficheiro:Birtu Aramaio Dolomitetan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2989 | [[:d:Q130676819|Q130676819]] | [[Eneritz Mancisidor]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1992-06-11 | | | [[Ficheiro:Eneritz Mancisidor 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2990 | [[:d:Q130735380|Q130735380]] | [[Garazi Etxaburu Aulestia]] | [[Ondarroa]] | 1993-11-29 | | | [[Ficheiro:Garazi Etxaburu Aulestia dantzan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2991 | [[:d:Q130736468|Q130736468]] | [[Katerin Artola Telleria]] | [[Oiartzun]] | 2001-01-01 | | | [[Ficheiro:Katerin Artola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2992 | [[:d:Q130737006|Q130737006]] | [[Lola López de Lacalle]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1955-10-30 | | | [[Ficheiro:Lola Lopez Lacalle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2993 | [[:d:Q130739621|Q130739621]] | [[Lourdes Lejarreta Arroyo]] | [[Bilbao]] | 1958-03-16 | [[Kogo]] | 1995-09-03 | [[Ficheiro:Lourdes Lejarreta con compañeros de su trabajo en África.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2994 | [[:d:Q130759803|Q130759803]] | [[Maite Luengo Aguirre]] | [[Arrigorriaga]] | 1995-02-19 | | | [[Ficheiro:2023-07-07 UI51 Euskal artearen historia Eibar Maite Luengo 0004.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2995 | [[:d:Q130789573|Q130789573]] | [[Eskolunbe Puente]] | [[Santurtzi]] | 1993-12-08 | | | [[Ficheiro:E. Puente athlete.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2996 | [[:d:Q130789873|Q130789873]] | [[Eukene Galarraga]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1989-04-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2997 | [[:d:Q130862539|Q130862539]] | [[Celia Santos]] | [[Bergara]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2998 | [[:d:Q130902446|Q130902446]] | [[Itxaso Quintana]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1979-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2999 | [[:d:Q130972154|Q130972154]] | [[Izaskun Aurrekoetxea]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 3000 | [[:d:Q131036265|Q131036265]] | [[Estibaliz Lizaso]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Etxepare sariak2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3001 | [[:d:Q131085323|Q131085323]] | [[Nikolasa Agirrezabalaga Amutxastegi]] | [[Mutriku]] | 1914-12-05 | [[Zaragoza]] | 1936-12-13 | |- | style='text-align:right'| 3002 | [[:d:Q131154927|Q131154927]] | [[Nahia Quincoces Altuna]] | [[Mendexa]] | 1983-12-12 | | | [[Ficheiro:Nahia Quincoces Altuna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3003 | [[:d:Q131169376|Q131169376]] | [[Ana Laborde Marqueze]] | [[Donostia]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 3004 | [[:d:Q131170230|Q131170230]] | [[Gadea Ibarloza Arrizabalaga]] | [[Ondarroa]] | 1978-07-18 | | | [[Ficheiro:Gadea Ibarloza Arrizabalaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3005 | [[:d:Q131192674|Q131192674]] | [[Lola Cordón]] | [[Vitoria]] | 1936 | [[Xàbia]] | 2024-11-15 | |- | style='text-align:right'| 3006 | [[:d:Q131195403|Q131195403]] | [[Encarna Furundarena Goenaga]] | [[Mutriku]] | 1919 | [[Mutriku]] | 2014 | |- | style='text-align:right'| 3007 | [[:d:Q131288550|Q131288550]] | [[Mayi Arriaga Garmendia]] | [[Lezo]] | 1922-10-16 | [[Sodupe]] | 1981-06-25 | [[Ficheiro:Mayi Arriaga Garmendia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3008 | [[:d:Q131293660|Q131293660]] | [[Arantza Ugarte Lopetegi]] | [[Oiquina]] | 1951-03-25 | | | [[Ficheiro:Arantza Ugarte Lopetegi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3009 | [[:d:Q131314862|Q131314862]] | [[Maria Engrazia Lekuona Aranburu]] | [[Oiartzun]] | 1897-07-02 | [[Madrid]] | 1936-11-18 | [[Ficheiro:Maria Engracia Lekuona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3010 | [[:d:Q131334318|Q131334318]] | [[Maria Jesus Mitxelena Lekuona]] | [[Oiartzun]] | 1938-03-28 | | | [[Ficheiro:Maria Jesus Mitxelena lekuona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3011 | [[:d:Q131335546|Q131335546]] | [[Pepita Mitxelena Lekuona]] | [[Oiartzun]] | 1938-03-28 | | | [[Ficheiro:Pepita Mitxelena Lekuona.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3012 | [[:d:Q131340750|Q131340750]] | [[Maria Sanchez Madoz]] | [[Laudio]] | 1996 | | | [[Ficheiro:Maria Sanchez Madoz. Pilotaria eta epailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3013 | [[:d:Q131340853|Q131340853]] | [[Elena Fernandez]] | [[Donostia]] | 1959-08-13 | [[Berriatua]] | 2014-12-01 | [[Ficheiro:Elena Fernandez Iturrioz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3014 | [[:d:Q131345446|Q131345446]] | [[Elordi García Insausti]] | [[Lazkao]] | 1977-05-23 | | | [[Ficheiro:Elordi Garcia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3015 | [[:d:Q131349253|Q131349253]] | [[Katalin Antxia Abasolo]] | [[Aretxabaleta]] | 1988-04-17 | | | [[Ficheiro:Katalin Antxia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3016 | [[:d:Q131353750|Q131353750]] | [[Leire Alberdi Arriola]] | [[Markina-Xemein]] | | | | [[Ficheiro:Leire Alberdi 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3017 | [[:d:Q131360392|Q131360392]] | [[Maite Aizkorreta]] | [[Pasaia]] | 1951 | | | [[Ficheiro:Maite Arizkorreta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3018 | [[:d:Q131372545|Q131372545]] | [[Carmen Iza]] | [[Éibar|Eibar]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3019 | [[:d:Q131388883|Q131388883]] | [[María Benito]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1992-11-16 | | | |- | style='text-align:right'| 3020 | [[:d:Q131395654|Q131395654]] | [[María Jesús San José]] | [[Sestao]] | 1966 | | | [[Ficheiro:María Jesús San José 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3021 | [[:d:Q131407242|Q131407242]] | [[Alaitz Melgar Agirre]] | [[Barakaldo]] | 1984-08-30 | | | [[Ficheiro:Alaitz Melgar idazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3022 | [[:d:Q131410111|Q131410111]] | [[Irati Bazeta Agirre]] | [[Abadiño]] | 1999 | | | |- | style='text-align:right'| 3023 | [[:d:Q131417940|Q131417940]] | [[Txaro Iturralde Sáenz de Vicuña]] | [[Vitoria]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 3024 | [[:d:Q131419142|Q131419142]] | [[Irati Bereau Baleztena]] | [[Irún]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 3025 | [[:d:Q131438481|Q131438481]] | [[Kontxa Laspiur Zabala]] | [[Bergara]] | 1924-11-30 | | | [[Ficheiro:Kontxa Laspiur 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3026 | [[:d:Q131443165|Q131443165]] | [[Oihana Garatea Sustaeta]] | [[Lekeitio]] | 1971-12-14 | | | [[Ficheiro:Gabo Punzo.Labayru Fundazioaren argazki artxiboa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3027 | [[:d:Q131444176|Q131444176]] | [[Ane Negueruela]] | [[Lazkao]] | 1994 | | | [[Ficheiro:Nogen Taldea.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3028 | [[:d:Q131444438|Q131444438]] | [[Maite Gartzia]] | [[Errenteria]] | 1972-03-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3029 | [[:d:Q131448029|Q131448029]] | [[Eneritz Artetxe Eizagirre]] | [[Azkoitia]] | 1990 | | | [[Ficheiro:Eneritz Artetxe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3030 | [[:d:Q131459622|Q131459622]] | [[Lurdes Ansa Maiz]] | [[Andoain]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Lurdes Ansa Maiz 20250309.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3031 | [[:d:Q131463986|Q131463986]] | [[Nahia Iparragirre Burgoa]] | [[Ondarroa]] | 1969-06-22 | | | [[Ficheiro:Erdi aro azoka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3032 | [[:d:Q131480714|Q131480714]] | [[Miriam Lizarralde Arrillaga]] | [[Elgoibar|Elgóibar]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Miriam Lizarralde IMHko ikasle ohi saritua.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3033 | [[:d:Q131513983|Q131513983]] | [[Maoxe Arana Zabalegi]] | [[Astigarraga]] | 1970-04-01 | | | [[Ficheiro:Maoxe Arana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3034 | [[:d:Q131519579|Q131519579]] | [[Arantxa Ugartetxea Arrieta]] | [[Donostia]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 3035 | [[:d:Q131528111|Q131528111]] | [[Katalina Goia Murgiondo]] | [[Mutiloa]] | 1911 | [[Segura, Guipúscoa|Segura]] | 1979 | |- | style='text-align:right'| 3036 | [[:d:Q131540968|Q131540968]] | [[Arantza Berriozabalgoitia]] | [[Atxondo]] | 1969-06-05 | | | [[Ficheiro:Arantza Berriozabalgoitia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3037 | [[:d:Q131584153|Q131584153]] | [[Ana Herranz Gallastegi]] | [[Elorrio]] | 1958-11-15 | | | [[Ficheiro:Ana Herranz 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3038 | [[:d:Q131602963|Q131602963]] | [[Nerea Mendizabal]] | [[Zestoa]] | 1976-06-21 | | | [[Ficheiro:Nerea Mendizabal hezitzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3039 | [[:d:Q131623068|Q131623068]] | [[Mila Idiakez Altzibar]] | [[Deba, Guipúscoa|Deba]] | 1952 | [[Éibar|Eibar]] | 2025-01-01 | |- | style='text-align:right'| 3040 | [[:d:Q131722806|Q131722806]] | [[Claudia María Torralba Rubinos]] | [[Bilbao]] | 1995-02-24 | | | [[Ficheiro:Claudia Maria Torralba Rubinos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3041 | [[:d:Q131727342|Q131727342]] | [[Itxaso Gil]] | [[Santurtzi]] | 1995-07-25 | | | [[Ficheiro:Serrano eta Gil SER-en.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3042 | [[:d:Q131735676|Q131735676]] | [[Ana Fullaondo ZAbala]] | [[Getxo]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 3043 | [[:d:Q131736471|Q131736471]] | [[Lourdes Verdes Elorria]] | [[Bilbao]] | 20th century | | 1987-06-12 | |- | style='text-align:right'| 3044 | [[:d:Q131743642|Q131743642]] | [[Olatz Pereda Bados]] | [[Alonsotegi]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 3045 | [[:d:Q131747056|Q131747056]] | [[Águeda de Ochandategui]] | [[Berango]] | 1803 | | 1882 | |- | style='text-align:right'| 3046 | [[:d:Q131747345|Q131747345]] | [[Nora Ferreira]] | [[Hondarribia]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 3047 | [[:d:Q131752557|Q131752557]] | [[Zoe Igartiburu Rodrigo]] | [[Elorrio]] | 2003-04 | | | [[Ficheiro:Zoe Igartiburu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3048 | [[:d:Q131752695|Q131752695]] | [[Ana Rosa Erdoiza]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1949-11-02 | | | [[Ficheiro:Ana Rosa Erdoiza, musikaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3049 | [[:d:Q131753850|Q131753850]] | [[Mireia Izagirre]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Mireia Izagirre. Abesbatz zuzendaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3050 | [[:d:Q131754148|Q131754148]] | [[Elena Cabero Montero]] | [[Vitoria]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 3051 | [[:d:Q131755767|Q131755767]] | [[Begoña Iturriza Zabala]] | [[Bergara]] | 1947-11-15 | | | |- | style='text-align:right'| 3052 | [[:d:Q131758826|Q131758826]] | [[Katalin Arruabarrena]] | [[Otxandio]] | 1886-07-23 | [[Gallarta]] | 1977-07-21 | [[Ficheiro:Katalin Arruabarrena Balanzategi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3053 | [[:d:Q131759688|Q131759688]] | [[Iraia Hernández]] | [[Galdakao]] | 1996-05-05 | | | |- | style='text-align:right'| 3054 | [[:d:Q131760354|Q131760354]] | [[Onintze García Arana]] | [[Bilbao]] | 1985-12-22 | | | [[Ficheiro:Onintze García Arana. Abeslaria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3055 | [[:d:Q131760536|Q131760536]] | [[Mamen Rodrigo]] | [[Bilbao]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3056 | [[:d:Q131766091|Q131766091]] | [[Aurkene Pagalday Ardanza]] | [[Elorrio]] | 1986-11-11 | | | |- | style='text-align:right'| 3057 | [[:d:Q131766824|Q131766824]] | [[Simone Liberman]] | [[Donostia]] | 1923-08-28 | [[Auschwitz]] | 1943-12-17 | |- | style='text-align:right'| 3058 | [[:d:Q131781810|Q131781810]] | [[Lorena Zalakain Lopez]] | [[Oiartzun]] | 1978-07-14 | | | [[Ficheiro:2025-01-18 Lorena Zalakain.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3059 | [[:d:Q131812423|Q131812423]] | [[Xixili Bengoetxea]] | [[Otxandio]] | 2000 | | | |- | style='text-align:right'| 3060 | [[:d:Q131831646|Q131831646]] | [[Marisol Bastida]] | [[Donostia]] | 1938 | | | |- | style='text-align:right'| 3061 | [[:d:Q131836832|Q131836832]] | [[Garazi Etxebarria Bizkarra]] | [[Mañaria]] | | | | [[Ficheiro:Garazi Etxebarria Bizkarra. Zinegotzia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3062 | [[:d:Q131859831|Q131859831]] | [[Nicolasa García Chicarro]] | [[Bilbao]] | 1905-01-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3063 | [[:d:Q131873465|Q131873465]] | [[Margarita Gutierrez Lavin]] | [[Arrigorriaga]] | 1894-03-04 | [[Galdakao]] | 1978-11-12 | [[Ficheiro:Margarita Gutierrezen izenpea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3064 | [[:d:Q132045259|Q132045259]] | [[María Ramos Salgado]] | [[Irún]] | 1998-09-16 | | | |- | style='text-align:right'| 3065 | [[:d:Q132066640|Q132066640]] | [[Onintza Ostolaza Arruabarrena]] | [[Oiartzun]] | 1982-01-17 | | | [[Ficheiro:Nire argazkia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3066 | [[:d:Q132128716|Q132128716]] | [[Izaskun Etxebeste Zubizarreta]] | [[Donostia]] | 1961-08-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3067 | [[:d:Q132128959|Q132128959]] | [[Koro Segurola Azkonobieta]] | [[Usurbil]] | 1962-01-15 | | | [[Ficheiro:Koro Segurola Azkonobieta. Euskaltzain urgazlea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3068 | [[:d:Q132129077|Q132129077]] | [[Mentxu Peña Lizarazu]] | [[Irún]] | 1953-05-06 | | | |- | style='text-align:right'| 3069 | [[:d:Q132130616|Q132130616]] | [[Maier Olano]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 2007-05-07 | | | |- | style='text-align:right'| 3070 | [[:d:Q132132842|Q132132842]] | [[Iratxe Momoitio Astorkia]] | [[Gallarta]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 3071 | [[:d:Q132146444|Q132146444]] | [[Maider Uribarri Artaloitia]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1999 | | | |- | style='text-align:right'| 3072 | [[:d:Q132171413|Q132171413]] | [[Nemesia Larrinaga]] | [[Arrankudiaga]] | 1862 | [[Arrankudiaga]] | 1880 | |- | style='text-align:right'| 3073 | [[:d:Q132176834|Q132176834]] | [[Filomena Trocóniz]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1902-01-03 | [[Bilbao]] | 1986-02-25 | |- | style='text-align:right'| 3074 | [[:d:Q132177848|Q132177848]] | [[Elene Guridi]] | [[Oñati]] | 2002-07-26 | | | |- | style='text-align:right'| 3075 | [[:d:Q132179997|Q132179997]] | [[Andresa Landa]] | [[Otxandio]] | 1870-11-30 | [[Otxandio]] | 1956-06-25 | |- | style='text-align:right'| 3076 | [[:d:Q132180077|Q132180077]] | [[María Luisa Romero Urquiza]] | [[Bilbao]] | 1925 | | | |- | style='text-align:right'| 3077 | [[:d:Q132181707|Q132181707]] | [[Irati Gondra]] | [[Mundaka]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Mundaka EAJ-PNV Alkategaiak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3078 | [[:d:Q132183310|Q132183310]] | [[Amaia Arruabarrena-Aristorena]] | [[Donostia]] | 1987-03-02 | | | |- | style='text-align:right'| 3079 | [[:d:Q132200529|Q132200529]] | [[Uribarri Barrutieta Barrenetxea]] | [[Iurreta]] | 1997-04-30 | | | [[Ficheiro:Uribarri Barrutieta Barrenetxea tokikom Anboto.org.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3080 | [[:d:Q132200894|Q132200894]] | [[Elisa Alzola]] | [[Bilbao]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3081 | [[:d:Q132201624|Q132201624]] | [[Victorina Larrinaga]] | [[Bilbao]] | 1866 | | 1933-11-03 | |- | style='text-align:right'| 3082 | [[:d:Q132237000|Q132237000]] | [[Izaskun Alberdi Landaluze]] | [[Éibar|Eibar]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 3083 | [[:d:Q132322840|Q132322840]] | [[Maritxu Bilbao Lapatza]] | [[Artea]] | 1924-10-08 | [[Bilbao]] | 2022-05-31 | [[Ficheiro:MaritxuBi1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3084 | [[:d:Q132359492|Q132359492]] | [[Izaskun Ellakuriaga Bustintza]] | [[Iurreta]] | 1972-02-14 | | | [[Ficheiro:Izaskun Ellakuriaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3085 | [[:d:Q132396106|Q132396106]] | [[Basile Bustintza]] | [[Mañaria (Q24020071)|Mañaria]] | 1889-09-28 | [[Mañaria (Q24020071)|Mañaria]] | 1972-01-04 | |- | style='text-align:right'| 3086 | [[:d:Q132471973|Q132471973]] | [[Miren Zeberio]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 3087 | [[:d:Q132473791|Q132473791]] | [[Pepa Bikandi Ibarretxebea]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1922-12-14 | | 2021-07-04 | [[Ficheiro:Pepa Bikandi Ibarretxeabea.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3088 | [[:d:Q132482941|Q132482941]] | [[Elena Sagaseta Tarrio]] | [[Vitoria-Gasteiz City]] | 1971 | | 2022 | |- | style='text-align:right'| 3089 | [[:d:Q132496822|Q132496822]] | [[Marta Goikoetxea Nagore]] | [[Amorebieta-Etxano]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3090 | [[:d:Q132529317|Q132529317]] | [[Ainhoa Salterain Gandarias]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1970-08-17 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Salterain Gandarias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3091 | [[:d:Q132576372|Q132576372]] | [[Nerea Gartzia Gartzia]] | [[Ondarroa]] | 1976-01-17 | | | [[Ficheiro:Nerea Gartzia Gartzia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3092 | [[:d:Q132641223|Q132641223]] | [[Shalma Midje]] | [[Zumaia]] | 2007-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3093 | [[:d:Q132645924|Q132645924]] | [[Lizarazu-Larburu ahizpa serorak]] | [[Lezo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3094 | [[:d:Q132731505|Q132731505]] | [[Iratxe Etxebarria]] | [[Dima]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Iratxe Etxebarria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3095 | [[:d:Q132797428|Q132797428]] | [[Larraitz García]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 3096 | [[:d:Q132816589|Q132816589]] | [[Irati Mendia Garcia]] | [[Donostia]] | 1994-04-29 | | | [[Ficheiro:2023-05-17 Ikergazte Donostia Irati Mendia 0003.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3097 | [[:d:Q132891233|Q132891233]] | [[Ramona Barrenetxea]] | [[Mañaria]] | 1896-03-14 | [[Mañaria]] | 1989-03-10 | [[Ficheiro:Mañarian Ramona Barrenetxearen gaineko argibide-taula.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3098 | [[:d:Q132961943|Q132961943]] | [[Clara Goiti]] | [[Mañaria]] | 1894-08-11 | | 1971-09-12 | [[Ficheiro:Mañarian Clara Goiti Zugazagoitiaren argibide-taula.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3099 | [[:d:Q133004931|Q133004931]] | [[Ageda Goiti]] | [[Mañaria]] | 1899-02-05 | | 1990 | [[Ficheiro:Mañarian Ageda Goiti Arteagaren argibide-taula.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3100 | [[:d:Q133040411|Q133040411]] | [[Antolina Gorospe]] | [[Mañaria]] | 1905-03-01 | [[Mañaria]] | 1990-12-20 | [[Ficheiro:Mañarian Antolina Gorosperen gaineko argibide-taula.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3101 | [[:d:Q133042924|Q133042924]] | [[Carlota Goiti]] | [[Mañaria]] | 1906-09-10 | | 1993 | [[Ficheiro:Mañarian Carlota Goiti Zugazagoitiaren gaineko argibide-taula.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3102 | [[:d:Q133043869|Q133043869]] | [[Angela Aldekoa]] | [[Mañaria]] | 1907-03-01 | | 1986 | [[Ficheiro:Mañarian Angela Aldekoa Orozketaren gaineko argibide-taula.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3103 | [[:d:Q133176299|Q133176299]] | [[Axen Egaña]] | [[Donostia]] | 1937 | | | [[Ficheiro:Axen Egaña 2025 Irutxulo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3104 | [[:d:Q133190927|Q133190927]] | [[Josune Aramendi Perez]] | [[Markina-Xemein]] | 1994-06-05 | | | [[Ficheiro:Josune Aramendi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3105 | [[:d:Q133191188|Q133191188]] | [[Nagore de las Cuevas]] | [[Sestao]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 3106 | [[:d:Q133203540|Q133203540]] | [[Iratxe Lasa Arana]] | [[Bilbao]] | 1980-04-07 | | | [[Ficheiro:Iratxe Lasa Arana.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3107 | [[:d:Q133226158|Q133226158]] | [[Leire Ortuoste Gartzia]] | [[Vitoria]] | 1978-08-29 | | | [[Ficheiro:Leire Ortuoste Gartzia Doneztebeko alkatea 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3108 | [[:d:Q133258990|Q133258990]] | [[Irati Urberuaga Aranguena]] | [[Aulesti]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Irati Urberuaga Aranguena.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3109 | [[:d:Q133275595|Q133275595]] | [[Miren Berasategi Zeberio]] | [[Donostia]] | 1982-09-16 | | | [[Ficheiro:2023-06-20 UI51 HDEH2023 Errenteria Miren Berasategi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3110 | [[:d:Q133275615|Q133275615]] | [[Ramona Jugo Azpuru]] | [[Dima]] | 1897-02-26 | | 1985-01-15 | [[Ficheiro:FIRMA y HUELLA RAMONA JUGO AZPURU.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3111 | [[:d:Q133277518|Q133277518]] | [[Nati Cuevas Zugazagotia]] | [[Bilbao]] | 1950 | | | [[Ficheiro:Nati Cuevas Zugazagoitia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3112 | [[:d:Q133287949|Q133287949]] | [[Idoia Ibáñez Ozores]] | [[Bilbao]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3113 | [[:d:Q133322661|Q133322661]] | [[Maitane Ormazabal Esnaola]] | [[Zumarraga]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Maitane Ormazabal.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3114 | [[:d:Q133411534|Q133411534]] | [[Josefa Ganuza]] | [[Donostia]] | 1912-09-08 | | 2002-05-10 | [[Ficheiro:Celebración de la boda del político bergarés, Telesforo Monzon con María Josefa de Ganuza y Lardiazabal (7 de 9) - Fondo Marín-Kutxa Fototeka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3115 | [[:d:Q133457080|Q133457080]] | [[Salome Arteaga]] | [[Mañaria]] | 1909-04-09 | | 1995 | [[Ficheiro:Mañarian Salome Arteaga Uriarteren gaineko argibide-taula.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3116 | [[:d:Q133459512|Q133459512]] | [[Alba Salazar]] | [[Sestao]] | 2001-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3117 | [[:d:Q133459570|Q133459570]] | [[Ana Velasco González]] | [[Sestao]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 3118 | [[:d:Q133459589|Q133459589]] | [[Nekane Urra]] | [[Sestao]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 3119 | [[:d:Q133461960|Q133461960]] | [[Miren Edurne Bustinza]] | [[Mañaria]] | 1915-04-16 | | 1992 | [[Ficheiro:Mañarian Miren Edurne Bustinza Ituarteren gaineko argibide-taula.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3120 | [[:d:Q133478313|Q133478313]] | [[Haizea López]] | [[Sopelana]] | 1992-09-27 | | | |- | style='text-align:right'| 3121 | [[:d:Q133522119|Q133522119]] | [[Leire Aurrekoetxea Arkotxa]] | [[Bilbao]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 3122 | [[:d:Q133539391|Q133539391]] | [[Oihana Irastorza Gonzalez]] | [[Oiartzun]] | 1980-04-04 | | | [[Ficheiro:Oihana Triki.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3123 | [[:d:Q133539952|Q133539952]] | [[Judith Arnal Martínez]] | [[Donostia]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3124 | [[:d:Q133574227|Q133574227]] | [[Ane Arandia Morgaetxebarria]] | [[Arrankudiaga]] | 1993-11-03 | | | [[Ficheiro:2023-10-25 Bilbo Akademiatik Plazara Ane Arandia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3125 | [[:d:Q133575821|Q133575821]] | [[María Clotilde Ortíz]] | [[Santurtzi]] | 1936-05-25 | [[Madrid]] | 2016-03-02 | |- | style='text-align:right'| 3126 | [[:d:Q133576223|Q133576223]] | [[Cristina Prado Valle]] | [[Vitoria]] | | | | [[Ficheiro:Cristina Prado Valle (89201).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3127 | [[:d:Q133588520|Q133588520]] | [[Julia Bizkarra]] | [[Mañaria]] | 1917-08-01 | | 2006 | [[Ficheiro:Mañarian Julia Bizkarra Usabiagaren gaineko argibide-taula.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3128 | [[:d:Q133662483|Q133662483]] | [[María Ángela Iturriza Freire]] | [[Donostia]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3129 | [[:d:Q133673303|Q133673303]] | [[Loli Moreno Iglesias]] | [[Sestao]] | 1944-03-04 | | | [[Ficheiro:Loli Moreno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3130 | [[:d:Q133753128|Q133753128]] | [[Ainhoa Etxebarria Bilbao]] | [[Sestao]] | 1972-12-21 | | | [[Ficheiro:Ainhoa Etxebarria Bilbao.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3131 | [[:d:Q133761424|Q133761424]] | [[Amalia González Astobiza]] | [[Ortuella]] | 1882 | [[Bilbao]] | 1976-01-15 | |- | style='text-align:right'| 3132 | [[:d:Q133816233|Q133816233]] | [[AnePe Acedo]] | [[Elorrio]] | 1998-04-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3133 | [[:d:Q133816316|Q133816316]] | [[Hegoa Álvarez]] | [[Morga]] | 1995-02-25 | | | [[Ficheiro:ARTEFAKTUA 174 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3134 | [[:d:Q133831857|Q133831857]] | [[Ane Briz]] | [[Sestao]] | 2002-01-20 | | | |- | style='text-align:right'| 3135 | [[:d:Q133832315|Q133832315]] | [[Mari Gago]] | [[Barakaldo]] | 1912-11-25 | [[Barakaldo]] | 2012-12-21 | |- | style='text-align:right'| 3136 | [[:d:Q133832356|Q133832356]] | [[Nerea Garcia Fernandez]] | [[Sestao]] | 1975-04-19 | | | |- | style='text-align:right'| 3137 | [[:d:Q133832388|Q133832388]] | [[Nerea Ruiz]] | [[Sestao]] | 1997-04-15 | | | |- | style='text-align:right'| 3138 | [[:d:Q133842736|Q133842736]] | [[Alicia Aretxabaleta Mendia]] | [[Bilbao]] | 1901-09-02 | | 2004-04-23 | [[Ficheiro:Alicia Aretxabaleta Kalearen plaka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3139 | [[:d:Q133848577|Q133848577]] | [[Teresa Harina Salado]] | [[Donostia]] | 1921 | [[Vitoria]] | 2017-03-01 | |- | style='text-align:right'| 3140 | [[:d:Q133849837|Q133849837]] | [[Naiara Morales Barrocal]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 2000-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 3141 | [[:d:Q133865586|Q133865586]] | [[Irene Bizkarra]] | [[Mañaria]] | 1918-10-10 | | 2005 | [[Ficheiro:Mañarian Irene Bizkarra Usabiagaren gaineko argibide-taula.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3142 | [[:d:Q133871777|Q133871777]] | [[Itziar Galardi Sagardia]] | [[Oiartzun]] | 1962-06-27 | | | [[Ficheiro:Itziar Galardi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3143 | [[:d:Q133872461|Q133872461]] | [[Alaia Etxegaray]] | [[Getxo]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 3144 | [[:d:Q133878351|Q133878351]] | [[Raquel Idoeta]] | [[Bilbao]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 3145 | [[:d:Q133879644|Q133879644]] | [[Leire Ugadi]] | [[Orduña|Orduña-Urduña]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 3146 | [[:d:Q133881078|Q133881078]] | [[Sotera San Martin Ortiz]] | [[Santurtzi]] | 1868-01-04 | [[Mamariga]] | 1938-07-13 | |- | style='text-align:right'| 3147 | [[:d:Q133888667|Q133888667]] | [[Esperanza Gómez Herce]] | [[Sestao]] | 1963-02-10 | | | |- | style='text-align:right'| 3148 | [[:d:Q133963141|Q133963141]] | [[Anixe Uribarren]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 3149 | [[:d:Q134004399|Q134004399]] | [[Teresa Subinas]] | [[Gallarta]] | 1889-03-01 | [[Mañaria]] | 1969-04-26 | [[Ficheiro:Mañarian Teresa Subinas Kapanagaren gaineko argibide-taula.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3150 | [[:d:Q134007395|Q134007395]] | [[Patricia Fernández Freijo]] | [[Ortuella]] | 1976-08-27 | | | |- | style='text-align:right'| 3151 | [[:d:Q134057379|Q134057379]] | [[Jesusa Kapanaga]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1909 | | 1986 | [[Ficheiro:Mañarian Jesusa Kapanaga Artamendiren gaineko argibide-taula.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3152 | [[:d:Q134057886|Q134057886]] | [[Maxima Arteaga]] | [[Dima]] | 1902-08-02 | [[Mañaria]] | 1984-12-19 | [[Ficheiro:Mañarian Maxima Arteaga Bilbaoren gaineko argibide-taula.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3153 | [[:d:Q134082831|Q134082831]] | [[La Bella Charo]] | [[Santurtzi]] | 1930 | [[Santurtzi]] | 2009-07-29 | |- | style='text-align:right'| 3154 | [[:d:Q134107042|Q134107042]] | [[Josefa Micaela Maiztegi]] | [[Soraluze]] | 1820-10-17 | | 1901-03-07 | [[Ficheiro:Josefa Micaela Maiztegi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3155 | [[:d:Q134127643|Q134127643]] | [[Izaskun Arruabarrena]] | [[Errenteria]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3156 | [[:d:Q134167984|Q134167984]] | [[Maria Quintela]] | [[Sestao]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3157 | [[:d:Q134181432|Q134181432]] | [[Amaiur Luluaga]] | [[Anoeta]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 3158 | [[:d:Q134270061|Q134270061]] | [[Saioa Agirre]] | [[Getxo]] | 2000-09-27 | | | [[Ficheiro:Saioa Agirre - 2018 - 004 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3159 | [[:d:Q134288387|Q134288387]] | [[Lide Elguezabal]] | [[Plentzia]] | | | | [[Ficheiro:Lide Elguezabal - 2016 - 003 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3160 | [[:d:Q134292308|Q134292308]] | [[Aurora Pérez]] | [[Santurtzi]] | 1884 | [[Santurtzi]] | 1972 | [[Ficheiro:Aurora Pérez sardina-saltzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3161 | [[:d:Q134308072|Q134308072]] | [[Remedios Selva y Torre]] | [[Bilbao]] | 1877-10-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3162 | [[:d:Q134308112|Q134308112]] | [[Maruja Vallojera]] | [[Bilbao]] | 1918 | [[Madrid]] | | [[Ficheiro:Mundo-grafico-Madrid-15-5-1935.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3163 | [[:d:Q134369683|Q134369683]] | [[Marcelina Elexgaray Arrospide]] | [[Busturia]] | 1877-04-26 | [[Bilbao]] | 1962-11-15 | [[Ficheiro:Marcelina Elexgaray Arrospide 1930.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3164 | [[:d:Q134412823|Q134412823]] | [[Manuela Allende]] | [[Gordexola]] | 1733-02-09 | [[Gordexola]] | 1803-05-22 | |- | style='text-align:right'| 3165 | [[:d:Q134443752|Q134443752]] | [[Helene Sanchez Zelaia]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | | | | [[Ficheiro:Helene Sanchez. Bioteknologoa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3166 | [[:d:Q134444857|Q134444857]] | [[Maite López Zabala]] | [[Berriz]] | 1980-09-13 | | | [[Ficheiro:Maite Lopez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3167 | [[:d:Q134463644|Q134463644]] | [[Aitziber Ibarguen]] | [[Zalla]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Aitziber Ibarguen, Artibista.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3168 | [[:d:Q134463657|Q134463657]] | [[Eguzkiñe Iturriotz]] | [[Legorreta]] | | | | [[Ficheiro:Euskalmet meteorologia 04 (Eguzkiñe Iturriotz).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3169 | [[:d:Q134464464|Q134464464]] | [[Amaia Aulestia Txakartegi]] | [[Ondarroa]] | 1935-05-17 | | | [[Ficheiro:Kanta Berri Amaia Aulestia kantatzen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3170 | [[:d:Q134479929|Q134479929]] | [[Aintzane Agirrebeña]] | [[Éibar|Eibar]] | 1981-06-17 | | | [[Ficheiro:Aintzane Agirrebeña Ubera (2005) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3171 | [[:d:Q134489162|Q134489162]] | [[Maria Teresa Urien Burzako]] | [[Ortuella]] | 1931 | [[Bilbao]] | 2019-01-13 | |- | style='text-align:right'| 3172 | [[:d:Q134519403|Q134519403]] | [[María Zaldúa]] | [[Orio]] | 2002-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 3173 | [[:d:Q134522261|Q134522261]] | [[Esti Aguirre López de Muniain]] | [[Vitoria]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 3174 | [[:d:Q134589058|Q134589058]] | [[Araceli Angulo Vargas]] | [[Basauri]] | 1958-11-28 | | | [[Ficheiro:Araceli Angulo Vargas. Ikertzailea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3175 | [[:d:Q134592239|Q134592239]] | [[Leire Díez]] | [[Portugalete, Biscaia|Portugalete]] | 1975-06-28 | | | |- | style='text-align:right'| 3176 | [[:d:Q134621332|Q134621332]] | [[Elaia Gogenola Krajak]] | [[Berriatua]] | 2007-10-25 | | | |- | style='text-align:right'| 3177 | [[:d:Q134673278|Q134673278]] | [[Maitane Arkarazo Gallastegi]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1991-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 3178 | [[:d:Q134700367|Q134700367]] | [[Idoia Betia Izurrategi]] | [[Aramaio]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Idoia Beitia Izurrategi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3179 | [[:d:Q134703330|Q134703330]] | [[Ainara Arkarazo Legarreta]] | [[Abadiño]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3180 | [[:d:Q134705291|Q134705291]] | [[Maialen Aldazabal Aldazabal]] | [[Berriatua]] | 2006-02-09 | | | |- | style='text-align:right'| 3181 | [[:d:Q134705588|Q134705588]] | [[Maia Goikoetxea Bilbao]] | [[Berriatua]] | 2011-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 3182 | [[:d:Q134713229|Q134713229]] | [[Malu Egiluz]] | [[Zeanuri]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3183 | [[:d:Q134719865|Q134719865]] | [[María Ángeles Olariaga]] | [[Donostia]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3184 | [[:d:Q134720513|Q134720513]] | [[Alicia Alonso Izquierdo]] | [[Bilbao]] | 1955-04-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3185 | [[:d:Q134734516|Q134734516]] | [[Oihana Otaegui Madurga]] | [[Donostia]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 3186 | [[:d:Q134739568|Q134739568]] | [[Ainhoa Mendiluze Ormaetxea]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1997 | | | |- | style='text-align:right'| 3187 | [[:d:Q134740651|Q134740651]] | [[Jone López de Gamiz Zearra]] | [[Gernika-Lumo]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 3188 | [[:d:Q134868284|Q134868284]] | [[Nekane Naberan Arrasate]] | [[Ondarroa]] | 1971-02-20 | | | [[Ficheiro:Nekane Naberan Arrasate.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3189 | [[:d:Q134881708|Q134881708]] | [[María Jesús Damborenea]] | [[Donostia]] | 1926-08-05 | [[Donostia]] | 2014-11-10 | [[Ficheiro:María Jesús Damborenea.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3190 | [[:d:Q134890289|Q134890289]] | [[Amaya Echevarria Icaza]] | [[Bilbao]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3191 | [[:d:Q134895055|Q134895055]] | [[Ruth Linaza]] | [[Lemoa]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Ruth Linaza.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3192 | [[:d:Q134903401|Q134903401]] | [[Erika Mugartegi]] | [[Markina-Xemein]] | 2008 | | | |- | style='text-align:right'| 3193 | [[:d:Q134927349|Q134927349]] | [[Arai Lejardi]] | [[Markina-Xemein]] | 2007 | | | |- | style='text-align:right'| 3194 | [[:d:Q134932658|Q134932658]] | [[Paule Mallagarai Urzainki]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1997 | | | [[Ficheiro:Paule Mallagarai Urzainki.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3195 | [[:d:Q134954377|Q134954377]] | [[Edurne Yañez Zaldunbide]] | [[Bilbao]] | 1964-11-11 | | | [[Ficheiro:EDURNE YAÑEZ.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3196 | [[:d:Q134958435|Q134958435]] | [[Blanca Onaindia]] | [[Zaldibar]] | 1951 | | | [[Ficheiro:Blanca Onandia alkate makilarekin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3197 | [[:d:Q134963792|Q134963792]] | [[Begoña Artabe]] | [[Amorebieta-Etxano]] | 1946 | | | [[Ficheiro:Bego Artabe.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3198 | [[:d:Q134966574|Q134966574]] | [[Sara Uribe-Etxeberria Atxurra]] | [[Zumaia]] | 2005 | | | |- | style='text-align:right'| 3199 | [[:d:Q134977911|Q134977911]] | [[Erika Irusta]] | [[Barakaldo]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 3200 | [[:d:Q134985354|Q134985354]] | [[Elixabete Sánchez Lorenzo]] | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 3201 | [[:d:Q135016772|Q135016772]] | [[Uxue Ortiz Ortuzar]] | [[Abadiño]] | 2010 | | | [[Ficheiro:Uxue Ortiz Ortuzar 2025. atleta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3202 | [[:d:Q135031683|Q135031683]] | [[Miren Azkarate Badiola]] | [[Donostia]] | 1984-03-09 | | | [[Ficheiro:Miren Azkarate Badiola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3203 | [[:d:Q135034708|Q135034708]] | [[Amparo Bilbao Legorburu]] | [[Zumarraga]] | 1916-01-01 | [[Bilbao]] | 2006-06-06 | [[Ficheiro:Amparo Bilbao Legorburu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3204 | [[:d:Q135068046|Q135068046]] | [[María Victoria Gondra Oraá]] | [[Busturia]] | 1931 | [[Madrid]] | 1990-01-21 | |- | style='text-align:right'| 3205 | [[:d:Q135073860|Q135073860]] | [[Ixone Díaz Landaluce]] | [[Vitoria]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 3206 | [[:d:Q135082153|Q135082153]] | [[Izaskun Aseginolaza Braga]] | [[Legazpi]] | 1976 | | | |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == * [[Wikipedia:Lista de mulleres do País Vasco con artigo na Wikipedia en galego]] [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres de España con datos de Wikidata]] lka764bxkwwz44742pyjosoiev0mhfg 0 407918 7108383 6903021 2025-06-27T14:50:50Z Vitoriaogando 75439 7108383 wikitext text/x-wiki A '''cromatografía de afinidade''' é un método de separar mesturas [[bioquímica]]s baseándose nunha interacción moi específica que se establece entre un [[antíxeno]] e un [[anticorpo]], [[encima]] e [[substrato (bioquímica)|substrato]], [[receptor (bioquímica)|receptor]] e [[ligando]], ou [[proteína]] e [[ácido nucleico]]. É un tipo de técnica de laboratorio [[Cromatografía|cromatográfica]] usada para purificar moléculas biolóxicas que forman parte dunha mestura aproveitando as propiedades moleculares. As [[macromolécula]]s biolóxicas, como encimas e outras proteínas, interaccionan con outras moléculas con alta especificidade por medio de diferentes tipos de enlaces e interaccións. Tales interaccións poden ser [[enlace de hidróxeno|enlaces de hidróxeno]], [[enlace iónico|interaccións iónicas]], [[ponte disulfuro|pontes disulfuro]], [[interaccións hidrófobas]] e outras. A alta selectividade da cromatografía de afinidade débese a que se permite que a molécula desexada interaccione coa fase estacionaria e se una na [[columna cromatográfica]] para ser separada do material non desexado, que non interaccionará e sairá primeiro nas elucións.<ref>{{Cite book|title=Fundamental Laboratory Approaches for Biochemistry and Biotechnology|last=Ninfa|first=Alexander J.|last2=Ballou|first2=David P.|last3=Benore|first3=Marilee|publisher=Wiley|year=2009|isbn=9780470087664|edition=2|pages=133}}</ref> As moléculas que xa non se necesitan son primeiro retiradas por lavado cun tampón mentres que as proteínas desexadas se deixan baixar en presenza do solvente eluente (de alta concentración salina). Este proceso crea unha interacción competitiva entre a proteína desexada e as moléculas estacionarias inmobilizadas, que finalmente permite que as proteínas agora altamente purificadas sexan liberadas.<ref>{{Cite book|title=Fundamental Approaches to Biochemistry and Biotechnology|last=Ninfa; Ballou; Benroe|first=Alexander, J; David P; Marilee|publisher=John Wiley & Sons|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> == Uso == A cromatografía de afinidade pode utilizarse para purificar e concentrar unha substancia nunha mestura nunha solución tamponada, reducir a cantidade de substancias non desexadas na mestura, identificar os compoñentes biolóxicos que se unen a unha determinada substancia, ou purificar e concentrar unha solución encimática. A molécula de interese pode ser inmobilizada por medio de [[enlace covalente|enlaces covalentes]]. Isto ocorre utilizando unha matriz insoluble como un medio cromatográfico como a [[celulosa]] ou a [[poliacrilamida]]. Cando o medio se une á proteína de interese esta queda inmobilizada.<ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/777722371|title=Biochemistry|last=H.|first=Garrett, Reginald|date=2013|publisher=Brooks/Cole, Cengage Learning|others=Grisham, Charles M.|isbn=9781133106296|edition=5th|location=Belmont, CA|oclc=777722371}}</ref> == Principio == En resumo, a cromatografía de afinidade aproveita as diferenzas nas forzas de interacción entre as diferentes biomoléculas nunha fase móbil e na fase estacionaria. A fase estacionaria cárgase primeiro nunha columna cunha fase móbil que contén diversas biomoléculas desde [[ADN]] a [[proteína]]s (dependendo do experimento de purificación). Entón, déixase tempo para que as dúas fases se unan. Despois vértese un tampón de lavado na columna que contiña as dúas fases. O tampón de lavado arrastra as biomoléculas que non son a diana ao afectar ás súas débiles interaccións coa fase estacionaria. As biomoléculas diana teñen moita maior afinidade pola fase estacionaria, e permanecen unidas á fase estacionaria, e non son arrastradas polo tampón de lavado. Seguidamente, déitase un tampón de elución na columna que contén as restantes moléculas diana. O tampón de elución altera as interaccións entre as biomoléculas diana unidas coa fase estacionaria en moito maior grao que co tampón lavador, o que elimina efectivamente as biomoléculas diana. Esta solución purificada contén o tampón de elución e biomoléculas diana, e denomínase elución.<ref>{{Cite journal|last=Fujita-Yamaguchi|first=Yoko|date=2015|title=Affinity Chromatography of Native and Recombinant Proteins from Receptors for Insulin and IGF-I to Recombinant Single Chain Antibodies|url=http://journal.frontiersin.org/Article/10.3389/fendo.2015.00166/abstract|journal=Frontiers in Endocrinology|language=English|volume=6|doi=10.3389/fendo.2015.00166|issn=1664-2392}}</ref> A fase estacionaria é normalmente unha matriz de xel, xeralmente de [[agarosa]]; unha molécula de azucre lineal procedente das [[algas]]. Para impedir a interferencia estérica ou o solapamento durante o proceso de unión da molécula diana co ligando, adhírese primeiro ás boliñas de agarosa (soporte sólido) un inhibidor que contén unha [[cadea hidrocarbonada]]. Este inhibidor con cadea hidrocarbonada adoita denominarse espazador, situado entre a boliña de agarosa e a molécula diana.<ref>{{Cite web|url=http://www.jbc.org/content/245/12/3059.full.pdf|title=Protein Purification by Affinity Chromatography|last=Cuatrecasas|first=Pedro|date=June 25, 1970|website=JBC|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=November 22, 2017}}</ref> Xeralmente, o punto de partida é un grupo de moléculas heteroxéneo cru dun extracto celular completo como un [[lisado celular]], medio de crecemento ou [[soro sanguíneo]]. A molécula de interese ten que ter unha propiedade definida coñecida, que poida ser aproveitada durante o proceso de purificación de afinidade. O propio proceso pode considerarse unha captura nunha trampa, xa que a molécula diana é atrapada nunha fase ou medio estacionario sólido. As outras moléculas da fase móbil non quedan atrapadas, xa que non posúen esa propiedade. A fase estacionaria pode despois ser retirada da mestura, lavada, e a molécula diana liberada do seu atrapamento nun proceso chamado diálise. As moléculas desexadas son eluídas con substancias específicas despois de retirar por lavado as moléculas que non interaccionan. Así, isto produce un material altamente purificado. A elución altamente específica das macromoléculas desexadas da fase estacionaria é xeralmente efectuada engadindo ao tampón de elución un gradiente do mesmo tipo sobre a macromolécula e así desprazala.<ref name="J. 2010">{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/420027217|title=Fundamental laboratory approaches for biochemistry and biotechnology|last=J.|first=Ninfa, Alexander|date=2010|publisher=John Wiley|others=Ballou, David P., Benore, Marilee.|isbn=9780470087664|edition=2nd|location=Hoboken, NJ|oclc=420027217}}</ref> Posiblemente o uso máis común da cromatografía de afinidade é a purificación de proteínas recombinantes. A cromatografía de afinidade é unha excelente elección para o primeiro paso na purificación dunha proteína ou ácido nucleico a partir dunha mestura crúa. A cromatografía de afinidade pode aplicarse tamén cando descoñecemos o peso molecular, hidrofobicidade, carga etc. dunha proteína. Un exemplo desta situación dáse cando se trata de encontrar un encima cunha actividade determinada, no que se podería construír unha columna de afinidade cun ligando unido que é similar ou idéntico ao substrato de elección. O modo en que o encima desexado será eluído a partir da mestura baséase nas fortes interaccións do encima e o análogo do substrato inmobilizado, que se producirían selectivamente a través da columna de afinidade. Entón, pode realizarse a elución do encima co substrato apropiado.<ref name="J. 2010"/> == Equipos en columna e en lotes == [[Ficheiro:Affinity-column.png|miniatura|Columna de cromatografía|170px]][[Ficheiro:batch.jpg|170px|miniatura|Cromatografía en lotes]] A unión á fase sólida pode conseguirse usando cromatografía en columna na que o medio sólido está metido nunha columna, a mestura inicial baixa a través da columna para que se vaia asentando, bótase un tampón de lavado pola columna e o tampón de elución despois e recóllese. Estes pasos fanse xeralmente a presión ambiental. Alternativamente, pode conseguirse a unión usando un tratamento por lotes, por exemplo, engadindo a mestura inicial á fase sólida nun recipiente, mesturando, separando a fase sólida, retirando a fase líquida, lavando, recentrifugando, engadindo o tampón de elución, recentrifugando e eliminando o eluato. Ás veces utilízase un método híbrido no que a unión se fai polo método de lotes, pero a fase sólida coa molécula diana unida é metida nunha columna e os lavados e as elucións fanse na columna. Os ligandos usados na cromatografía de afinidade obtéñense tanto de fontes orgánicas coma inorgánicas. Exemplos de fontes biolóxicas son as [[proteínas séricas]], [[lectina]]s e [[anticorpo]]s. Fontes inorgánicas son o [[ácido morónico]], quelatos de metais e tinguiduras de [[triazina]].<ref>{{Cite book|title=Handbooks in Separation Science : Liquid Chromatography : Applications|last=Fanali, Salvatore, Haddad, Paul R., and Poole, Coli|first=|publisher=US: Elsevier|year=2013|isbn=|location=Saint Louis|pages=3}}</ref> Desenvolveuse tamén un terceiro método, a absorción en leito expandido, que combina as vantaxes dos dous métodos mencionados antes. As partículas da fase sólida son situadas nunha columna onde a fase líquida é bombeada desde o fondo e sae pola parte superior. A masa das partículas asegura que a fase sólida non sae da columna coa fase líquida. As columnas de afinidade poden ser eluídas cambiando as concentracións de sales, [[pH]], [[puntoisoeléctrico|pI]], carga e forza iónica directamente ou por medio dun gradiente para resolver as partículas de interese. Máis recentemente, desenvolvéronse equipos que empregan máis dunha columna en serie. A vantaxe comparada cos equipos dunha soa columna é que o material de resina pode cargarse completamente, xa que ningún produto non unido pasa directamente á columna seguinte co material da columna fresco. Estes procesos cromatográficos coñécense como [[cromatografía contracorrente periódica]] (PCC). Os custos da resina por cantidade de produto producido poden así ser reducidos drasticamente. Como unha columna pode sempre ser eluída e rexenerada mentres que se carga a outra columna, dúas columnas son xa suficientes para facer uso completo das vantaxes.<ref>{{cite journal |last=Baur |first=Daniel |last2=Angarita |first2=Monica |last3=Müller-Späth |first3=Thomas |last4=Steinebach |first4=Fabian |last5=Morbidelli|first5=Massimo |year=2016 |title=Comparison of batch and continuous multi-column protein A capture processes by optimal design |url=https://dx.doi.org/10.1002/biot.201500481 |journal=Biotechnology Journal |publisher=John Wiley & Sons, Inc. |volume=11 |issue=7 |pages=920–931 |doi=10.1002/biot.201500481 |access-date=16 August 2016}}</ref> As columnas adicionais poden dar unha flexibilidade adicional para os tempos de rexeneración e a elución, pero cun custo de equipamento adicional e os custos da resina. == Usos específicos == A cromatografía de afinidade pode ser utilizada en varias aplicacións, como a purificación de ácidos nucleicos, purificación de proteínas a partir de extractos de células ou a partir do sangue. Usando a cromatografía de afinidade, pódense separar proteínas que se unen a certos fragmentos, doutras proteínas que non se unen a ditos fragmentos.<ref>{{Cite book|title=Biochemistry Free & Easy|last=Ahern|first=Kevin|publisher=DaVinci Press; 3rd Edition edition|date=February 12, 2015|isbn=|location=|pages=822}}</ref> Como esta técnica de purificación depende das propiedades biolóxicas das proteínas necesarias, é unha técnica útil e as proteínas poden ser purificadas nun paso.<ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/777722371|title=Biochemistry|last=M.|first=Grisham, Charles|date=2013-01-01|publisher=Brooks/Cole, Cengage Learning|isbn=1133106293|oclc=777722371}}</ref> === Medios e afinidade === Existen moitos medios de afinidade diferente para unha variedade de posibles usos.<ref>{{cite web|url=http://www.sigmaaldrich.com/life-science/proteomics/protein-chromatography/affinity-chromatography.html|title=Affinity Chromatography|publisher=}}</ref> Brevemente e en xeral, estes medios e métodos son: * Activado/Funcionalizado – Funciona como un espazador funcional, matriz de soporte, e elimina a necesidade de manipular reactivos tóxicos. * Aminoácido – Usado cunha variedade de proteínas séricas, outras proteínas, péptidos e encimas, así como [[ARNr]] e ADN bicatenario. * Avidina Biotina – Usado no proceso de purificación de [[biotina]]/[[avidina]] e os seus derivados. * Enlace a carbohidratos – As máis das veces usada con [[glicoproteína]]s ou calquera outra substancia que conteña carbohidratos. * Carbohidrato – Usada con [[lectina]]s, glicoproteínas, ou calquera outra proteína metabolito carbohidrato. * Ligando de tinguiduras – Este medio non é específico, pero imita substratos biolóxicos e proteínas. * [[Glutatión]] – Útil para a separación de proteínas recombinantes etiquetadas con [[GST]] ([[glutatión]]-S-transferase). * [[Heparina]] – Este medio é un ligando de afinidade xeneralizado, e é útil principalmente para a separación de proteínas da coagulación do plasma, xunto con ácidos nucleicos, encimas e [[lipase]]s. * Interacción hidrófoba – Usada principalmente cando a diana son grupos [[carboxilo]] libres e proteínas. * Inmunoafinidade – Detallada máis abaixo, ese método utiliza a alta especificidade de antíxenos e anticorpos para separalos. * Cromatografía de Afinidade de Metais Inmobilizados – Detallada máis abaixo, este método usa as interaccións entre ións metálicos e proteínas (xeralmente as que están especialmente [[etiqueta proteica|etiquetadas]]) para así separalas. * [[Nucleótido]]/[[Coencima]] – Funciona para separar [[deshidroxenase]]s, [[quinase]]s e [[transaminase]]s. * Ácido nucleico – Funciona atrapando [[ARNm]], [[ADN]], [[ARNr]] e outros ácidos nucleicos/[[oligonucleótido]]s. * [[Proteína A/G]] – Este método é utilizado para purificar [[inmunoglobulina]]s. * Especialidade – Deseñada para unha clase específica ou tipo de proteína/coencima, este tipo de medio só funciona para separar unha proteína específica ou coencima. === Inmunoafinidade === Outro uso é a purificación por afinidade dos anticorpos presentes no soro sanguíneo. Se o soro se sabe que contén anticorpos contra un antíxeno específico (por exemplo se o soro procede dun organismo inmunizado contra o antíxeno en cuestión) despois pode usarse para a purificación por afinidade dese antíxeno. Isto tamén se denomina '''cromatografía de inmunoafinidade'''. Por exemplo, se un organismo está inmunizado contra a proteína de fusión-GST producirá anticorpos contra a [[proteína de fusión]], e posiblemente anticorpos contra a etiqueta [[GST]] ([[glutatión]]-S-transferase) tamén. A proteína pode despois ser acoplada covalentemente a un soporte sólido como a agarosa e utilizado como un ligando de afinidade na purificación de anticorpos do soro inmune. Para unha maior exhaustividade a proteína GST e a proteína de fusión-GST poden ambas ser acopladas por separado. Ao soro déixaselle inicialmente unirse á matriz de afinidade GST. Isto eliminará os anticorpos contra a parte GST da proteína de fusión. O soro é despois separado do soporte sólido e se lle deixa unirse á matriz da proteína de fusión-GST. Isto permite que todo o anticorpo que recoñeza o antíxeno sexa capturado no soporte sólido. A elución dos anticorpos de interese adoita conseguirse usando un tampón de [[pH]] baixo como o de [[glicina]] a pH 2,8. O eluato é recollido nun [[tris]] neutro ou tampón fosfato, para neutralizar o tampón de elución de pH baixo e deter calquera degradación da actividade do anticorpo. Este é un fermoso exemplo, xa que a purificación de afinidade se utiliza para purificar a proteína de fusión-GST inicial, de como eliminar os anticorpos anti-GST non desexados do soro e purificar o anticorpo diana. Os anticorpos monoclonais poden tamén ser seleccionados para unirse a proteínas con grande especificidade, e desenvolvéronse métodos par que a proteína sexa liberada en condicións bastante suaves.<ref>{{Cite book|url=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0076687909630287|title=Chapter 28 Identification, Production, and Use of Polyol-Responsive Monoclonal Antibodies for Immunoaffinity Chromatography|last=Thompson|first=Nancy E.|last2=Foley|first2=Katherine M.|last3=Stalder|first3=Elizabeth S.|last4=Burgess|first4=Richard R.|pages=475–494|language=en|doi=10.1016/s0076-6879(09)63028-7}}</ref> Unha estratexia simplificada emprégase a miúdo para purificar anticorpos xerados contra antíxenos peptídicos. Cando os antíxenos peptídicos se producen sinteticamente, un residuo de [[cisteína]] terminal é engadido a cada un dos extremos [[N-terminal]] e C-terminal do péptido. Este residuo de cisteína contén un [[grupo funcional]] [[sulfhidrilo]], que permite que o péptido sexa doadamente conxugado a unha proteína portadora (por exemplo, a KLH ou ''Keyhole limpet hemocyanin'', [[hemocianina]] de [[fisurélidos]]). O mesmo péptido que contén cisteína é tamén inmobilizado en resina de agarosa por medio dun residuo de cisteína e é despois utilizado para purificar o anticorpo. A maioría dos [[anticorpo monoclonal|anticorpos monoclonais]] foron purificados usando a cromatografía de afinidade baseándose na [[proteína A]] ou na [[proteína G (Streptococcus)|proteína G]] específicas de [[inmunoglobulina]], derivadas de [[bacterias]].<ref name="pmid18474040">{{cite journal| author=Uhlén M| title=Affinity as a tool in life science. | journal=Biotechniques | year= 2008 | volume= 44 | issue= 5 | pages= 649–54 | pmid=18474040 | doi=10.2144/000112803 | pmc= | url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/eutils/elink.fcgi?dbfrom=pubmed&tool=sumsearch.org/cite&retmode=ref&cmd=prlinks&id=18474040 }}</ref> === Cromatografía de afinidade de ións metálicos inmobilizados === A '''cromatografía de afinidade de ión metálico inmobilizado''' (IMAC) está baseada no enlace covalente coordinado específico entre metas e aminoácidos, especialmente a [[histidina]]. Este técnica funciona facendo que as proteínas cunha afinidade polos ións metálicos sexan retidas nunha columna que contén os ións metálicos inmobilizados, como os de [[cobalto]], [[níquel]], [[cobre]] (para a purificación de péptidos ou proteínas que conteñen histidina), [[ferro]], [[zinc]] ou [[galio]] (para a purificación de péptidos ou proteínas [[fosforilación|fosforiladas]]). Moitas proteínas que aparecen na natureza non teñen unha afinidade polos metais iónicos, por tanto, a [[tecnoloxía do ADN recombinante]] pode utilizarse para introducir esa etiqueta proteica no xene relevante. Os métodos utilizados usados para eluír a proteína de interese inclúen cambiar o pH, ou engadir unha molécula competitiva, como o [[imidazol]]. [[Ficheiro:Nickel resin.jpg|miniatura|150px|Unha columna de cromatografía que contén boliñas de níquel-agarosa usada para a purificación de proteínas con etiquetas de histidina.]] {{Ver tamén|Etiqueta de polihistidina}} === Proteínas recombinantes === Posiblemente o uso máis habitual da cromatografía de afinidade é para a purificación de proteínas recombinantes. As proteínas cunha afinidade coñecida son [[etiquetadas con proteínas]] (engádenselle unhas secuencias de péptidos) para axudar á súa purificación. A proteína pode ser xeneticamente modificada para permitir que sexa seleccionada pola unión da afinidade; isto coñécese como [[proteína de fusión]]. Entre as etiquetas están a [[glutatión]]-S-transferase (GST), hexahistidina ([[histidina|His]]), e a [[proteína de unión á maltosa]] (MBP). As etiquetas de [[histidina]] teñen unha afinidade polos ións [[níquel]] ou [[cobalto]], que foron inmobilizados pola formación de enlaces covalentes coordinados cun quelador incorporado na fase estacionaria. Para a elución úsase unha cantidade en exceso dun composto con capacidade de actuar como un ligando de ión metálico, como o [[imidazol]]. O GST ten unha afinidade polo glutatión, o cal é dispoñible comercialmente inmobilizado como glutatión agarosa. Durante a elución, utilízase un exceso de glutatión para desprazar a proteína etiquetada. === Lectinas === A cromatografía de afinidade de lectinas é unha forma de cromatografía de afinidade no que as [[lectina]]s se utilizan para separar compoñentes dentro dunha mostra. As lectinas, como a [[concanavalina A]] son proteínas que poden unirse especificamente a moléculas de carbohidrato como a alfa-D-[[manosa]] e á alfa-D-[[glicosa]]. Outro exemplo de lectina é a aglutinina do xerme de trigo, que se une á D-[[N-acetilglicosamina]].<ref name=":0">{{Cite journal|last=Hage|first=David|date=May 1999|title=Affinity Chromatography: A Review of Clinical Applications|url=http://clinchem.aaccjnls.org/content/clinchem/45/5/593.full.pdf|journal=Clinical Chemistry|volume=45|issue=5|pages=593–615}}</ref> A aplicación máis común é separar as [[glicoproteína]]s das proteínas non glicosiladas, ou unha [[glicoforma]] doutra glicoforma.<ref>{{cite web|url=http://www.gelifesciences.com/aptrix/upp01077.nsf/Content/protein_purification~affinity~immobilized_lectin|title=GE Healthcare Life Sciences, Immobilized lectin|publisher=|data-acceso=01 de abril de 2018|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120303220910/http://www.gelifesciences.com/aptrix/upp01077.nsf/Content/protein_purification~affinity~immobilized_lectin|dataarquivo=03 de marzo de 2012|urlmorta=yes}}</ref> === Especialidade === Outro uso da cromatografía de afinidade é a purificación de proteínas específicas usando unha matriz de xel que é única para unha proteína específica. Por exemplo, a purificación da β-galactosidase de ''[[Escherichia coli|E. coli]]'' realízase por cromatografía de afinidade usando p-aminobenil-1-tio-β-D-galactopiranosil agarosa como matriz de afinidade. Utilízase a p-aminobenil-1-tio-β-D-galactopiranosil agarosa utilízase porque contén un grupo galactopiranosil, que serve como un bo análogo de substrato para a β-galactosidase de ''E. coli''. Esta propiedade permite que o encima se una á fase estacionaria da matriz de afinidade e sexa eluída engadindo concentracións crecentes de sales á columna.<ref>Ninfa, Alexander J.; Ballou, David P.; Benore, Marilee (2006). ''Fundamental Laboratory Approaches for Biochemistry and Biotechnology'' (2 ed.). Wiley. p. 153.</ref> A cromatografía de afinidade de boronato consiste no uso de [[ácido borónico]] ou boronatos para eluír e cuantificar cantidades de glicoproteínas. As adaptacións clínicas aplicaron este tipo de cromatografía para realizar unha avaliación a longo prazo dos pacientes [[diabetes|diabéticos]] por medio da análise da súa [[glicohemoglobina]].<ref name=":0" /> === Purificación da seroalbumina === Dos moitos usos da cromatografía de afinidade, un uso é a purificación de afinidade da [[seroalbumina]] e a contaminación por macroglobulina. Este tipo de purificación é útil para eliminar o exceso de seroalbumina e contaminación por α<sub>2</sub>-macroglobulina, cando se realiza unha [[especrtrometría de masas]]. Na purificación de afinidade da seroalbumina, o estacionario usado para recoller ou atraer proteínas séricas pode ser a Cibacron Blue-Sefarosa. Despois as proteínas séricas poden se eluídas a partir do adsorbente cun tampón que conteña [[tiocianato]] (SCN<sup>−</sup>).<ref>{{Cite journal|last=Naval|first=Javier|last2=Calvo|first2=Miguel|last3=Lampreave|first3=Fermin|last4=Piñeiro|first4=Andrés|date=1983-01-01|title=Affinity chromatography of serum albumin: An illustrative laboratory experiment on biomolecular interactions|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1016/0307-4412(83)90004-3/abstract|journal=Biochemical Education|language=en|volume=11|issue=1|pages=5–8|doi=10.1016/0307-4412(83)90004-3|issn=1879-1468}}</ref> == Cromatografía de afinidade débil == A '''cromatografía de afinidade débil'''<ref name="Zopf1990">{{cite journal|last=Zopf|first=D.|author2=S. Ohlson |year=1990|title=Weak-affinity chromatography|url=https://archive.org/details/sim_nature-uk_1990-07-05_346_6279/page/n111|journal=Nature|volume=346|issue=6279|pages=87–88|issn=0028-0836|doi=10.1038/346087a0|bibcode=1990Natur.346...87Z}}</ref> (WAC, do inglés ''weak affinity chromatography'') é unha técnica de cromatografía de afinidade para os exames de afinidade no desenvolvemento de fármacos.<ref name="Duong2011">{{Cite journal | last1 = Duong-Thi | first1 = M. D. | last2 = Meiby | first2 = E. | last3 = Bergström | first3 = M. | last4 = Fex | first4 = T. | last5 = Isaksson | first5 = R. | last6 = Ohlson | first6 = S. | doi = 10.1016/j.ab.2011.02.022 | title = Weak affinity chromatography as a new approach for fragment screening in drug discovery | journal = Analytical Biochemistry | volume = 414 | issue = 1 | pages = 138–146 | year = 2011 | pmid = 21352794| pmc = }}</ref><ref name="Meiby2013">{{Cite journal | last1 = Meiby | first1 = E. | last2 = Simmonite | first2 = H. | last3 = Le Strat | first3 = L. | last4 = Davis | first4 = B. | last5 = Matassova | first5 = N. | last6 = Moore | first6 = J. D. | last7 = Mrosek | first7 = M. | last8 = Murray | first8 = J. | last9 = Hubbard | first9 = R. E. | doi = 10.1021/ac400715t | last10 = Ohlson | first10 = S. | title = Fragment Screening by Weak Affinity Chromatography: Comparison with Established Techniques for Screening against HSP90 | journal = Analytical Chemistry | volume = 85 | issue = 14 | pages = 6756–6766 | year = 2013 | pmid = 23806099| pmc = }}</ref> A WAC é unha técnica de [[Cromatografía|cromatografía líquida]] baseada na afinidade, que separa compostos químicos aproveitando as súas diferentes afinidades débiles a unha etiqueta inmobilizada. Canta maior afinidade teña un composto cara á etiqueta, máis tempo permanecerá na unidade de separación, e isto será expresado como un tempo de retención máis longo. A medida da afinidade e escala de afinidade poden obterse procesando os tempos de retención obtidos dos compostos analizados. A tecnoloxía WAC demostrouse válida contra varias dianas de proteínas, como dianas de [[protease]]s, [[quinase]]s, [[chaperona]]s e de [[interaccións proteína-proteína]]. A WAC é máis efectiva que os métodos establecidos para o exame baseado en fragmentos.<ref name="Meiby2013" /> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === {{Control de autoridades}} [[Categoría:Cromatografía]] fiernnnlx1bgv17y0oxo18uvjy4bcm8 0 408447 7109303 6946753 2025-06-28T10:18:27Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109303 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:Volaterrae dupondius 620025.jpg|miniatura|380px|'''Dupondio''' de [[Moeda etrusca|Etruria]] ([[Circa|ca.]] [[-230|230 a. C.]] - [[-220|220 a. C.]]), do sistema de [[Ás|''aes grave'']] ([[peso]]: 237 [[Gramo|g]]), coa cabeza bifronte de [[Xano (deus)|Xano]] no anverso]] O '''dupondio''' (en [[Lingua latina|latín]]: ''dupondius'') foi unha [[moeda da Antiga Roma]], [[Cuñaxe|cuñada]] en diversas [[Metais e aliaxes de cuñaxe|Aliaxes]] de [[cobre]] tanto durante a [[República Romana|República]] como na época do [[Imperio Romano|Imperio]], co valor de dous [[Ás|ases]] ou, o que é o mesmo, medio [[sestercio]] ou un oitavo de [[denario]].<ref>"[https://digalego.xunta.gal/digalego/Html/index.php?op=ver&id=23705&opcion=entrada&entrada=dupondio Dupondio] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181128123051/https://digalego.xunta.gal/digalego/Html/index.php?op=ver&id=23705&opcion=entrada&entrada=dupondio |date=28 de novembro de 2018 }}". ''En Digalego. Dicionario de galego''.</ref><ref>[[Carmen Alfaro Asins|Alfaro Asins, C]]. et al. (2009). "Dupondio".</ref> == Na República == [[Ficheiro:Moneta etrusca con ruota, dupondio, gr. 316, 70, III sec. ac..JPG|miniatura|180px|'''Dupondio''' [[Moeda etrusca|etrusco]] do [[Século -III|século III a. C.]], coa característica [[roda]], do sistema do ''aes grave'' ([[peso]]: 316 [[Gramo|g]])]] O dupondio foi introducido durante a República a finais do [[Século -IV|século IV a. C.]] como unha enorme premoeda fundida de [[bronce]] con forma de [[lingote]], na época do ''[[Ás|aes grave]]'', co valor de dous ases, malia non chegar nunca a ter o [[peso]] de dúas [[Libra (masa)|libras]]. As primeiras moedas de dupondios republicanos levaban sempre nos seus seus anversos o busto dunha [[Deus|divindade]], frecuentemente a [[deusa]] [[Roma (mitoloxía)|Roma]], e unha [[roda]] con seis raios nos seus reversos.<ref>Armstrong, M. A. "[https://www.armstrongeconomics.com/research/monetary-history-of-the-world/roman-empire/the-monetary-history-of-the-roman-republic/ The Monetary History of the Roman Republic]". Armstrong Economics ''(en inglés)''</ref> == No Imperio == [[Ficheiro:Dupondius-Livia-RIC 0043v.jpg|miniatura|esquerda|'''Dupondio''' emitido no reinado de [[Tiberio]], coa imaxe da súa nai, [[Livia Drusila|Livia]], no anverso. As siglas do reverso responden a ''Senato Consulto''. [[Diámetro]]: 35 [[Milímetro|mm]]. [[Peso]]: 9,40 [[Gramo|g]]]] Coa reforma monetaria de [[Augusto]] no ano [[-23|23 a. C.]], o [[sestercio]] e o dupondio pasaron a cuñarse nunha aliaxe de cobre próxima ao [[latón]] que no contexto [[Numismática|numismático]] se denomina [[oricalco]], en tanto que as denominacións máis baixas se cuñaban en discos de cobre [[Vermello|avermellado]].<ref>[http://www.andonio.it/monrom/smraugustus.htm Sistema monetario romano: reforma de augusto] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161024013318/http://www.andonio.it/monrom/smraugustus.htm |date=24 de outubro de 2016 }}. En ''Edouardlouvet: Monedas Romanas (en castelán)''</ref> Porén, na época de Augusto cuñáronse algúns dupondios integramente en cobre, aínda que o máis común era manter a asignación do oricalco para os dupondios e o cobre para os ases. A diferenza de tamaño entre o ás e o dupondio non sempre era evidente nos seus diámetros. Para facilitar a identificación de ambas as moedas, os bustos dos [[Lista de emperadores romanos|emperadores]], nesta época imperial, apareceron sempre cunha [[Coroa (ornamento)|coroa]] con raios a partir do ano [[66|66 d. C.]], durante o reinado de [[Nerón]]. De feito, o uso dunha coroa con raios para indicar o dobre do valor (neste caso, o dobre dun ás) tamén se usou no caso do [[antoniniano]] (dobre denario), introducido por [[Caracalla]], e no do [[dobre sestercio]].<ref>"[http://www.andonio.it/monrom/cabezas.htm#radiada Cabezas coronadas] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180207133619/http://www.andonio.it/monrom/cabezas.htm#radiada |date=07 de febreiro de 2018 }}". En ''Edouardlouvet: Monedas Romanas (en castelán)''</ref> Como os dupondios cuñados antes do reinado de Nerón e na primeira época deste e, mesmo, ocasionalmente baixo algúns emperadores posteriores, carecen da coroa con raios, algunhas veces non é doado distinguirmos hoxe entre o ás e o dupondio, debido ás [[pátina]]s que adoito escurecen a [[cor]] orixinal das moedas. En principio, ao se tratar duna moeda de [[Metais e aliaxes de cuñaxe|metal]] non nobre, foi cuñada polos [[Triumvir Monetalis|Triumviri Monetales]], ás ordes do [[Senado romano|Senado]], xa que a cuñaxe das moedas de [[ouro]] e [[prata]] ([[áureo]]s e [[denario]]s) era competencia exclusiva do emperador. Aínda que non habitualmente, baixo Augusto, concedéuselles tamén a algunhas [[Colonialismo|colonias]] e [[municipio]]s o dereito a emitiren dupondios. A partir dos [[dinastía antonina|Antoninos]], foron emitidos directamente pola administración imperial. O dupondio deixou de cuñarse no [[Século III|século III d. C]].<ref>"[https://finds.org.uk/romancoins/denominations/denomination/id/18 Dupondius] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190330215255/https://finds.org.uk/romancoins/denominations/denomination/id/18 |date=30 de marzo de 2019 }}". En ''Denominations issued during the Roman Empire (en inglés)''</ref> == Cuñaxe en Galicia == [[Ficheiro:Caetra de Lucus Augusti.png|miniatura|120px|Reverso dun '''dupondio''' [[Galicia|galego]] da [[caetra]] cuñado en [[Ceca de Lucus Augusti|Lucus Augusti]]]] No [[Século -I|primeiro século antes de Cristo]], con motivo das [[guerras cántabras]] e baixo a xurisdición do legado imperial da [[Lusitania]], [[Publio Carisio]], batéronse na [[Gallaecia]] as primeiras moedas ata hoxe coñecidas, con valores de sestercio, dupondio e ás, caracterizadas polo [[Escudo (arma)|escudo]] defensivo [[Celtas|celta]], coñecido como [[caetra]], que amosan nos seus reversos.<ref>Rodríguez González, X. "[http://www.musarqourense.xunta.es/wp-content/files_mf/pm_2008_11esp33.pdf Moeda de la caetra. Dupondio] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210512071201/https://www.musarqourense.xunta.es/wp-content/files_mf/pm_2008_11esp33.pdf |date=12 de maio de 2021 }}". Peza do mes: novembro de 2008. [[Museo Arqueolóxico Provincial de Ourense]] ''(en castelán)''</ref> A tese máis firme sobre a orixe destas moedas é a de que estarían destinadas á [[Comercio|actividade comercial]] que apareceu en [[Galicia]] logo de rematada a guerra, favorecida pola ''Via Astvrica'' que [[Octavio Augusto]] mandou construír. Ademais, cómpre sinalar que tras a guerra floreceron as [[Minaría|minas]] galegas de [[estaño]], ouro e outros [[Metal|metais]], creando unha infraestrutura case [[industria]]l en torno a elas, polo que xurdiu a necesidade urxente dun numerario para o pagamento dos [[traballador]]es e para as pequenas transaccións privadas que se realizaban entre os poboadores que se instalaron nestas áreas.<ref>Pita Fernández, Ricardo. ''[[Numismática galega. A moeda en Galicia e Galicia na moeda|Numismática Galega. A moeda en Galicia e Galicia na moeda. Santiago de Compostela]]''. 1999. Páxinas 39-46. ISBN 84-605-9958-2</ref><ref>Paz Bernardo, Jaime. ''Moedas galegas. Moedas, medallas, billetes especializado do século IX a C ó Século XXI d C''. 2002 ISBN 978-84-607-6330-7</ref> Sobre a localización exacta da [[Casa de moeda|ceca]] onde foron cuñadas estas moedas hai diversas hipóteses, aínda que a única defendida actualmente é a da cidade de [[Lugo]], ou ben un obradoiro móbil con base nesa capital e que actuaría na súa área de influencia. Canto á datación, a práctica totalidade dos investigadores sitúan estas moedas entre os anos [[-25|25]] e [[-23|23 a. C]].<ref>Ferrer Sierra, S. "El posible origen campamental de ''Lucus Augusti'' a la luz de las monedas de la caetra y su problemática". En ''Lucus Augusti. I. El amanecer de una ciudad''. A Coruña, 1997.</ref><ref>Costa García, J. "[https://minerva.usc.es/xmlui/bitstream/handle/10347/14879/COSTA_2016_MOEDA%20DA%20CAETRA.pdf?sequence=1&isAllowed=y Dupondio da caetra] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181204195139/https://minerva.usc.es/xmlui/bitstream/handle/10347/14879/COSTA_2016_MOEDA%20DA%20CAETRA.pdf?sequence=1&isAllowed=y |date=04 de decembro de 2018 }}". En [[Ramón Villares|R. Villares]] (Ed.). ''[[Galicia 100: Obxectos para contar unha cultura]]''. [[Andavira Editora|Tórculo Edicións]]. Santiago de Compostela, 2016.</ref> == Citas en textos clásicos == O dupondio aparece citado, entre outros moitos, nos seguintes textos da [[literatura latina]]: * [[Gaio (xurista)|Gaio]], [[xurista]] [[Antiga Roma|romano]] do [[século II]]:<ref>Gaius, [https://la.wikisource.org/wiki/Institutiones/Commentarius_I ''Institutiones'' I], 122.</ref> {{Cita centrada|(...) ''unde etiam dupondius dictus est quasi duo pondo quod nomen adhuc in usu retinetur'' (...)}} * [[Marco Terrencio Varrón|Varrón]] ([[-116|116 a. C]]. - [[-27|27 a. C.]]), [[Polígrafo (autor)|polígrafo]], [[militar]] e [[funcionario]] romano:<ref>Varro, ''De lingua latina.'' V, 36. Edición en castelán: Varrón, Marco Terencio. ''La lengua latina''. Obra completa, tomos V-VI. Gredos. Madrid, 1998. ISBN 978-84-249-1896-5</ref> {{Cita centrada|(...) ''dupondius ab duobus ponderibus, quod unum pondus assipondium dicebatur ; id ideo quod as erat libra pondo'' (...)}} == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Outros artigos === * [[Moeda da Antiga Roma]] *[[Moeda provincial romana]] *[[Moeda etrusca]] === Bibliografía === *[[Crawford, M. H.|Crawford, M. H]]. ''[https://books.google.es/books/about/Coinage_and_Money_Under_the_Roman_Republ.html?id=84_G_8q6WQcC&redir_esc=y Coinage and Money Under the Roman Republic]''. University of California Press. Berkeley - Los Angeles. 1985. ISBN 0-520-05506-3 *[[Henry Cohen (numismático)|Cohen, Henry]]. ''[[Description historique des monnaies frappées sous l'Empire romain]]''. MM. Rollin & Feuardent. 2ª edición. París, 1880-1892 ([https://web.archive.org/web/20180715052349/http://inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_i/ Tomo I]: 1880. [https://web.archive.org/web/20171016171603/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_ii/ Tomo II]: 1882. [https://web.archive.org/web/20180813043856/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_iii/ Tomo III]: 1883. [https://web.archive.org/web/20160322231906/http://inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_iv/ Tomo IV]: 1884. [https://web.archive.org/web/20160925104735/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_v/ Tomo V]: 1885. [https://web.archive.org/web/20160925080656/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_vi/ Tomo VI]: 1886. [https://web.archive.org/web/20180814202634/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_vii/ Tomo VII]: 1888. [https://web.archive.org/web/20180705140649/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_viii/ Tomo VIII]: 1892 (mais [https://web.archive.org/web/20160918145200/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_viii/p497-fr.html táboa de emperadores]). * Vagi, D. L. ''[https://books.google.es/books?id=dIEYDQAAQBAJ&pg=PT109&lpg=PT109&dq=history+of+Dupondius&source=bl&ots=gnODVSFMTU&sig=eAYRNRQ-fwyQvHWhHYTuaH7TeQ8&hl=gl&sa=X&ved=0ahUKEwiF9bGIk63aAhVK6RQKHWmRAhsQ6AEIcjAM#v=onepage&q=history%20of%20Dupondius&f=false Coinage and History of the Roman Empire]''. Vol I-II: coinage. Taylor & Francis Group. 2001. ISBN 978-1579583163 === Ligazóns externas === * "[https://www.coinarchives.com/a/results.php?results=100&search=dupondius Dupondius]". En ''CoinArchives''. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Moedas da Roma antiga]] [[Categoría:Moedas fóra de curso]] [[Categoría:Numismática de Galicia]] qhexf0wszm4ef79aejwp7nokv7h5o8c 0 409196 7108936 6473712 2025-06-27T22:11:33Z O Breixo 127505 7108936 wikitext text/x-wiki {{Edificio}} O '''aeroporto de Tampere-Pirkkala''' {{Códigos aeroportuarios|TMP|EFTP}} é un aeroporto situado en [[Pirkkala]], [[Finlandia]], a 13 quilómetros ao sueste do centro da cidade de [[Tampere]]. É o oitavo aeroporto máis concorrido do país en número de pasaxeiros, con 230 024 no ano [[2017]],<ref name="Passengers 2017" /> e o terceiro en pasaxeiros internacionais. O aeroporto tamén é fogar da base do Mando Aéreo de Satakunta da [[Forza Aérea de Finlandia]]. ==Aeroliñas e destinos== {{Airport-dest-list <!-- --> |[[airBaltic]] | [[Aeroporto de Riga|Riga]] <!-- --> |[[Evelop Airlines]] | '''Chárter estacional:''' [[Aeroporto de Gran Canaria|Gran Canaria]] <!-- --> |[[Finnair]] <br/>{{nowrap|operado por [[Nordic Regional Airlines]]}} | [[Aeroporto de Helsinqui|Helsinqui]], [[Aeroporto de Jyväskylä|Jyväskylä]], [[Aeroporto de Kokkola-Pietarsaari|Kokkola]] <br/>'''Estacional:''' [[Aeroporto de Kittilä|Kittilä]] <!-- --> |[[Ryanair]] | '''Estacional:''' [[Aeroporto de Budapest-Ferenc Liszt|Budapest]], [[Aeroporto de Bremen|Bremen]] <!-- --> |[[Scandinavian Airlines]] <br/>{{nowrap|operado por [[Braathens Regional Airways]]}} | [[Estocolmo-Arlanda]], <!-- --> |[[Scandjet]] | '''Chárter estacional:''' [[Aeroporto de Zadar|Zadar]] <!-- --> |[[Small Planet Airlines]] | '''Chárter estacional:''' [[Aeroporto de Málaga|Málaga]] <!-- --> }} == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://www.finavia.fi/en/airports/tampere-pirkkala Web do aeroporto] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeroportos de Finlandia|Tampere]] [[Categoría:Transporte en Tampere]] 66sv1dg3b9okm06r3uo91i43w9fzz91 7108937 7108936 2025-06-27T22:12:10Z O Breixo 127505 7108937 wikitext text/x-wiki {{Edificio}} O '''aeroporto de Tampere-Pirkkala''' {{Códigos aeroportuarios|TMP|EFTP}} é un aeroporto situado en [[Pirkkala]], [[Finlandia]], a 13 quilómetros ao sueste do centro da cidade de [[Tampere]]. É o oitavo aeroporto máis concorrido do país en número de pasaxeiros, con 230 024 no ano [[2017]],<ref name="Passengers 2017">{{cita web|título=Passengers 2017|url=https://www.finavia.fi/sites/default/files/documents/Passengers%20by%20Airport-fi_0.pdf|editor=Finavia|dataacceso=19 de abril de 2018}}</ref> e o terceiro en pasaxeiros internacionais. O aeroporto tamén é fogar da base do Mando Aéreo de Satakunta da [[Forza Aérea de Finlandia]]. ==Aeroliñas e destinos== {{Airport-dest-list <!-- --> |[[airBaltic]] | [[Aeroporto de Riga|Riga]] <!-- --> |[[Evelop Airlines]] | '''Chárter estacional:''' [[Aeroporto de Gran Canaria|Gran Canaria]] <!-- --> |[[Finnair]] <br/>{{nowrap|operado por [[Nordic Regional Airlines]]}} | [[Aeroporto de Helsinqui|Helsinqui]], [[Aeroporto de Jyväskylä|Jyväskylä]], [[Aeroporto de Kokkola-Pietarsaari|Kokkola]] <br/>'''Estacional:''' [[Aeroporto de Kittilä|Kittilä]] <!-- --> |[[Ryanair]] | '''Estacional:''' [[Aeroporto de Budapest-Ferenc Liszt|Budapest]], [[Aeroporto de Bremen|Bremen]] <!-- --> |[[Scandinavian Airlines]] <br/>{{nowrap|operado por [[Braathens Regional Airways]]}} | [[Estocolmo-Arlanda]], <!-- --> |[[Scandjet]] | '''Chárter estacional:''' [[Aeroporto de Zadar|Zadar]] <!-- --> |[[Small Planet Airlines]] | '''Chárter estacional:''' [[Aeroporto de Málaga|Málaga]] <!-- --> }} == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://www.finavia.fi/en/airports/tampere-pirkkala Web do aeroporto] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeroportos de Finlandia|Tampere]] [[Categoría:Transporte en Tampere]] 8octpkadbtyho24aoftpm3kxbeg8c6t 4 409237 7108567 7096426 2025-06-27T17:59:19Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108567 wikitext text/x-wiki = Finados en accidente de tráfico = {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P509 wd:Q9687 } |sort=label |columns=number:#,label:Nome,P106:Ocupación,P27:Nacionalidade,p19:Lugar de nacemento,P569:Nacemento,p570:Pasamento,p20:Lugar de pasamento |links=local }} {| class='wikitable sortable' ! # ! Nome ! Ocupación ! Nacionalidade ! Lugar de nacemento ! Nacemento ! Pasamento ! Lugar de pasamento |- | style='text-align:right'| 1 | [[Abdou Latif Guèye]] | [[Político, política|político]] | [[Senegal]] | [[Dakar]] | 1956-03-04 | 2008-04-06 | |- | style='text-align:right'| 2 | [[Afonso Paz-Andrade]] | ''[[:d:Q43845|empresario]]'' | [[España]] | [[Vigo]] | 1940-10-04 | 2021-06-07 | [[Gondomar]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[Agustín Fernández Fernández]] | ''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]'' | [[España]] | [[Foz]] | 20th century | 2009-06-28 | ''[[:d:Q1112678|Columbrianos]]'' |- | style='text-align:right'| 4 | [[Alan J. Pakula]] | [[guionista]]<br/>''[[:d:Q3282637|produtor de cinema]]''<br/>[[Director, directora de cinema|director de cinema]]<br/>[[Escritor, escritora|escritor]] | [[Estados Unidos de América]] | [[Bronx]] | 1928-04-07 | 1998-11-19 | ''[[:d:Q3101080|Melville]]'' |- | style='text-align:right'| 5 | [[Alejandro Rodríguez Cadarso]] | [[Político, política|político]]<br/>[[Médico, médica|médico]] | [[España]] | [[Noia]] | 1887-08-21 | 1933-12-16 | [[Lubián, Zamora|Lubián]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[Aleksander Skrzyński]] | [[Político, política|político]]<br/>[[Diplomático, diplomática|diplomático]]<br/>[[Ministro (goberno)|ministro]]<br/>[[xurista]]<br/>''[[:d:Q131524|emprendedor]]'' | [[Imperio Austrohúngaro]]<br/>''[[:d:Q207272|Segunda República Polaca]]'' | ''[[:d:Q3446652|Zagórzany]]'' | 1882-03-19 | 1931-09-25 | ''[[:d:Q52895|Ostrów Wielkopolski]]'' |- | style='text-align:right'| 7 | [[Amado Granell]] | [[militar]]<br/>''[[:d:Q15627169|sindicalista]]'' | [[España]] | [[Borriana]] | 1898-11-05 | 1972-05-12 | [[Sueca]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[Ambroise Vollard]] | ''[[:d:Q10732476|coleccionista de arte]]''<br/>''[[:d:Q2516866|editor]]''<br/>''[[:d:Q173950|marchante de arte]]''<br/>''[[:d:Q43845|empresario]]''<br/>''[[:d:Q864380|biógrafo]]'' | [[Francia]] | [[Saint-Denis, Reunión|Saint-Denis]] | 1866-07-03 | 1939-07-22 | [[Versalles]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[André Derain]] | [[pintor]]<br/>''[[:d:Q1281618|escultor]]''<br/>''[[:d:Q329439|gravador]]''<br/>''[[:d:Q1323191|diseñador de vestuario]]''<br/>''[[:d:Q2707485|escenógrafo]]''<br/>''[[:d:Q644687|ilustrador]]''<br/>''[[:d:Q2519376|deseñador de xoias]]''<br/>''[[:d:Q33231|fotógrafo]]''<br/>''[[:d:Q1925963|artista gráfico]]''<br/>''[[:d:Q15296811|debuxante]]''<br/>''[[:d:Q5322166|deseñador]]'' | [[Francia]] | ''[[:d:Q240752|Chatou]]'' | 1880-06-10 | 1954-09-08 | ''[[:d:Q246199|Garches]]'' |- | style='text-align:right'| 10 | [[Anita Kulcsár]] | ''[[:d:Q12840545|balonmanista]]'' | [[Hungría]] | ''[[:d:Q854996|Szerencs]]'' | 1976-10-02 | 2005-01-19 | ''[[:d:Q1065977|Velence]]'' |- | style='text-align:right'| 11 | [[Anne Heche]] | ''[[:d:Q10798782|actor de televisión]]''<br/>''[[:d:Q10800557|actor de cinema]]''<br/>[[Director, directora de cinema|director de cinema]]<br/>[[guionista]]<br/>''[[:d:Q3282637|produtor de cinema]]''<br/>''[[:d:Q2259451|actor de teatro]]'' | [[Estados Unidos de América]] | ''[[:d:Q777153|Aurora]]'' | 1969-05-25 | 2022-08-12<br/>2022-08-14<br/>2022-08-11 | [[Os Ánxeles]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[Antonio Culebras Souto]] | [[Médico, médica|médico]] | [[España]] | [[Santiago de Compostela]] | 1907-10-26 | 1954-08-14 | [[Becerreá]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[Antonio Odriozola]] | ''[[:d:Q10429346|bibliógrafo]]''<br/>''[[:d:Q11774202|ensaísta]]'' | [[España]] | [[Vitoria]] | 1911-06-01 | 1987-12-07 | [[Pontevedra]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[Antoñita Peñuela]] | ''[[:d:Q177220|cantante]]'' | [[España]] | [[Lorca]] | 1947-04-23 | 1975-06-15<br/>1975-06-05 | [[Madrid]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[Archie Scott Brown|Archie Scott-Brown]] | ''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]''<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]''<br/>''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]'' | [[Reino Unido]] | [[Paisley]] | 1927-05-13 | 1958-05-19 | ''[[:d:Q2230185|Heusy]]'' |- | style='text-align:right'| 16 | [[Arnold Sommerfeld]] | ''[[:d:Q19350898|físico teórico]]''<br/>[[Matemático, matemática|matemático]]<br/>''[[:d:Q1622272|profesor universitario]]''<br/>[[Físico, física|físico]] | [[Alemaña]] | ''[[:d:Q4120832|Königsberg]]'' | 1868-12-05 | 1951-04-26 | [[Múnic]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[Astrid de Suecia]] | ''[[:d:Q5784340|consorte]]''<br/>''[[:d:Q2478141|aristócrata]]'' | [[Suecia]]<br/>[[Bélxica]] | ''[[:d:Q717105|Arvfurstens palats]]'' | 1905-11-17 | 1935-08-29 | ''[[:d:Q64183|Küssnacht]]'' |- | style='text-align:right'| 18 | [[Aurora Sampedro]] | ''[[:d:Q593644|químico]]'' | [[España]] | [[San Pedro de Benquerencia, Barreiros|San Pedro de Benquerencia]] | 1913-01-15 | 1996-09-23 | [[San Pedro de Benquerencia, Barreiros|San Pedro de Benquerencia]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[Benigno Lameiro Bermúdez]] | [[Político, política|político]] | [[España]] | [[A Veiga]] | 1911 | 1960s | [[Buenos Aires]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[Bernardo Bermúdez Jambrina]] | [[Actor, actriz|actor]]<br/>[[Escritor, escritora|escritor]] | [[España]] | [[Donostia]] | 1883-02-27 | 1918-03-06 | [[Avilés]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[Bessie Smith]] | ''[[:d:Q2914170|artista urbano]]''<br/>[[Músico, música|músico]]<br/>''[[:d:Q177220|cantante]]''<br/>''[[:d:Q5716684|bailarín]]''<br/>''[[:d:Q674067|mimo]]'' | [[Estados Unidos de América]] | ''[[:d:Q186702|Chattanooga]]'' | 1894-04-15 | 1937-09-26 | ''[[:d:Q990145|Clarksdale]]'' |- | style='text-align:right'| 22 | [[Bob Sweikert]] | ''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]''<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]'' | [[Estados Unidos de América]] | [[Os Ánxeles]] | 1926-05-20 | 1956-06-17 | ''[[:d:Q931178|Salem]]'' |- | style='text-align:right'| 23 | [[Bruce McLaren]] | ''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]''<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]''<br/>''[[:d:Q81096|enxeñeiro]]''<br/>''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]'' | [[Nova Zelandia]] | [[Auckland]] | 1937-08-30 | 1970-06-02 | ''[[:d:Q953716|Goodwood Circuit]]'' |- | style='text-align:right'| 24 | [[Carlos Paião]] | [[Cantautor, cantautora|cantautor]]<br/>''[[:d:Q55960555|artista discográfico]]''<br/>[[Médico, médica|médico]] | [[Portugal]] | [[Coímbra]] | 1957-11-01 | 1988-08-26 | ''[[:d:Q941958|Rio Maior]]'' |- | style='text-align:right'| 25 | [[Cecilia (cantante)|Cecilia]] | [[Cantautor, cantautora|cantautor]]<br/>''[[:d:Q55960555|artista discográfico]]'' | [[España]] | [[El Pardo]] | 1948-10-11 | 1976-08-02 | ''[[:d:Q8347793|Colinas de Trasmonte]]'' |- | style='text-align:right'| 26 | [[Celestino Poza Pastrana]] | [[Médico, médica|médico]]<br/>[[Político, política|político]] | [[España]] | [[Pontevedra]] | 1903-09-02 | 1971-04-25 | [[Pontevedra]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[Charles de Tornaco]] | ''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]''<br/>''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]''<br/>''[[:d:Q81096|enxeñeiro]]''<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]'' | [[Bélxica]] | ''[[:d:Q9005|Bruxelas-Capital]]'' | 1927-06-07 | 1953-09-18 | [[Módena]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[Chete Lera]] | [[Actor, actriz|actor]] | [[España]] | [[A Estrada]] | 1949-11-30 | 2022-05-19 | [[Rincón de la Victoria]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[Clay Regazzoni]] | ''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]''<br/>''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]'' | [[Suíza]] | [[Lugano]] | 1939-09-05 | 2006-12-15 | ''[[:d:Q100819|Fontevivo]]'' |- | style='text-align:right'| 30 | [[Michel Colucci|Coluche]] | ''[[:d:Q2722764|locutor de radio]]''<br/>''[[:d:Q10800557|actor de cinema]]''<br/>[[Director, directora de cinema|director de cinema]]<br/>[[guionista]]<br/>[[Político, política|político]]<br/>[[Actor, actriz|actor]]<br/>''[[:d:Q245068|humorista]]'' | [[Francia]] | ''[[:d:Q187153|14º distrito de París]]'' | 1944-10-28 | 1986-06-19 | ''[[:d:Q850534|Opio]]'' |- | style='text-align:right'| 31 | [[D. Boon]] | ''[[:d:Q753110|cantautor]]''<br/>''[[:d:Q855091|guitarrista]]''<br/>[[Cantautor, cantautora|cantautor]] | [[Estados Unidos de América]] | [[San Pedro, Estados Unidos]] | 1958-04-01 | 1985-12-22 | [[Tucson]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[David Murray]] | ''[[:d:Q81096|enxeñeiro]]''<br/>''[[:d:Q1130252|director deportivo]]''<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]''<br/>''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]'' | [[Reino Unido]] | [[Edimburgo]] | 1909-12-28 | 1973-04-05 | [[As Palmas de Gran Canaria]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[Donald Eric Capps]] | ''[[:d:Q121594|catedrático]]''<br/>''[[:d:Q1234713|teólogo]]'' | [[Estados Unidos de América]] | [[Omaha, Nebrasca|Omaha]] | 1939-01-30 | 2015-08-26 | [[Trenton, Nova Jersey|Trenton]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[Dražen Petrović]] | ''[[:d:Q3665646|baloncestista]]'' | [[Iugoslavia]]<br/>[[República Federal Socialista de Iugoslavia]]<br/>[[Croacia]] | [[Šibenik]] | 1964-10-22 | 1993-06-07 | ''[[:d:Q261453|Denkendorf]]'' |- | style='text-align:right'| 35 | [[Eddie Cochran]] | ''[[:d:Q855091|guitarrista]]''<br/>''[[:d:Q177220|cantante]]''<br/>[[Cantautor, cantautora|cantautor]]<br/>[[Compositor, compositora|compositor]]<br/>''[[:d:Q12374149|músico de rock]]''<br/>''[[:d:Q55960555|artista discográfico]]'' | [[Estados Unidos de América]] | ''[[:d:Q913476|Albert Lea]]'' | 1938-10-03 | 1960-04-17 | [[Bath]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[Eduardo Alfredo Pinto]] | [[Músico, música|músico]] | [[Arxentina]] | | 1979-12-18 | 2008-01-07 | |- | style='text-align:right'| 37 | [[Emiliano Figueroa Larraín]] | [[Avogado, avogada|avogado]]<br/>[[Diplomático, diplomática|diplomático]]<br/>[[Político, política|político]] | [[Chile]] | [[Santiago de Chile]] | 1866-07-12 | 1931-05-15 | [[Santiago de Chile]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[Eulogio Martínez]] | ''[[:d:Q937857|futbolista]]'' | [[España]]<br/>[[Paraguai]] | [[Asunción]] | 1935-06-11<br/>1935-03-11 | 1984-09-30 | [[Barcelona]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[F. W. Murnau]] | [[Director, directora de cinema|director de cinema]]<br/>[[guionista]]<br/>''[[:d:Q3282637|produtor de cinema]]''<br/>''[[:d:Q3455803|realizador]]'' | [[Alemaña]] | [[Bielefeld]] | 1888-12-28 | 1931-03-11 | [[Santa Bárbara, California|Santa Bárbara]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[Fernando Martín Espina|Fernando Martín]] | ''[[:d:Q3665646|baloncestista]]'' | [[España]] | [[Madrid]] | 1962-03-25 | 1989-12-03 | [[Madrid]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[Fernando Martínez Morás]] | [[xornalista]] | [[España]] | [[A Coruña]] | 1885-05-31 | 1937-09-11 | [[León, España|León]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[Francisco I do Sacro Imperio Romano Xermánico]] | ''[[:d:Q2478141|aristócrata]]''<br/>[[coleccionismo de moedas]]<br/>[[Político, política|político]] | [[Sacro Imperio Romano Xermánico]] | [[Nancy]] | 1708-12-08 | 1765-08-18<br/>1793 | [[Innsbruck]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[Francisco Pérez Crespo]] | ''[[:d:Q131524|emprendedor]]''<br/>[[Político, política|político]] | [[España]] | [[Marín]] | No/unknown value | 1970-06-04 | [[Arévalo]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[Francisco Regueira]] | [[Político, política|político]]<br/>[[xornalista]] | [[España]] | [[A Coruña]] | 1892 | 1978-06-22 | [[Buenos Aires]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[Francisco Romero Lema]] | [[Escritor, escritora|escritor]] | [[España]] | [[Baio, Zas|Baio]] | 1903 | 1972-11-27 | [[Baio, Zas|Baio]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[Franz Neumann]] | ''[[:d:Q4964182|filósofo]]''<br/>[[xurista]]<br/>''[[:d:Q2306091|sociólogo]]''<br/>''[[:d:Q1622272|profesor universitario]]''<br/>[[Avogado, avogada|avogado]] | [[Imperio Alemán]]<br/>[[República de Weimar]] | [[Katowice]] | 1900-05-23 | 1954-09-02 | ''[[:d:Q64147|Visp]]'' |- | style='text-align:right'| 47 | [[Françoise Dorléac]] | [[Actor, actriz|actor]]<br/>''[[:d:Q10800557|actor de cinema]]'' | [[Francia]] | ''[[:d:Q197297|17º distrito de París]]'' | 1942-03-21 | 1967-06-26 | ''[[:d:Q320197|Villeneuve-Loubet]]'' |- | style='text-align:right'| 48 | [[George S. Patton|George S. Patton Jr.]] | ''[[:d:Q18814623|autobiógrafo]]''<br/>[[Oficial (forzas armadas)|oficial]]<br/>''[[:d:Q10843402|nadador]]''<br/>[[soldado]] | [[Estados Unidos de América]] | ''[[:d:Q953437|San Gabriel]]''<br/>''[[:d:Q2363753|San Gabriel Valley]]'' | 1885-11-11 | 1945-12-21 | [[Heidelberg]] |- | style='text-align:right'| 49 | [[George Steer]] | [[xornalista]] | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | [[East London, Cabo Oriental|East London]] | 1909-11-22 | 1944-12-25 | |- | style='text-align:right'| 50 | [[Gerhard Mitter]] | ''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]''<br/>''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]'' | [[Alemaña]] | ''[[:d:Q1757191|Krásná Lípa]]'' | 1935-08-30 | 1969-08-01 | [[Nürburgring]] |- | style='text-align:right'| 51 | [[Gilda (cantante)|Gilda]] | ''[[:d:Q177220|cantante]]''<br/>[[Compositor, compositora|compositor]] | [[Arxentina]] | [[Buenos Aires]] | 1961-10-11 | 1996-09-07 | ''[[:d:Q662831|Villa Paranacito]]'' |- | style='text-align:right'| 52 | [[Gilles Villeneuve]] | ''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]''<br/>''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]'' | [[Canadá]] | ''[[:d:Q141977|Saint-Jean-sur-Richelieu]]'' | 1950-01-18 | 1982-05-08 | ''[[:d:Q118958|Lovaina]]'' |- | style='text-align:right'| 53 | [[Gonzalo Gurriarán]] | [[Médico, médica|médico]] | [[España]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1904-04-25 | 1975-06-16 | [[Igualada]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[Grace Kelly]] | ''[[:d:Q10800557|actor de cinema]]''<br/>[[Modelo (moda)|modelo]]<br/>''[[:d:Q10798782|actor de televisión]]''<br/>''[[:d:Q2259451|actor de teatro]]''<br/>''[[:d:Q2478141|aristócrata]]'' | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Mónaco]] | [[Filadelfia]] | 1929-11-12 | 1982-09-14 | ''[[:d:Q3685392|comuna de Mónaco]]'' |- | style='text-align:right'| 55 | [[Gunpei Yokoi]] | ''[[:d:Q3630699|deseñador de xogos]]''<br/>''[[:d:Q81096|enxeñeiro]]'' | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | [[Kyoto]] | 1941-09-10 | 1997-10-04 | [[Prefectura de Ishikawa]] |- | style='text-align:right'| 56 | [[Helmut Rix]] | ''[[:d:Q14467526|lingüista]]''<br/>''[[:d:Q1622272|profesor universitario]]''<br/>''[[:d:Q201788|historiador]]''<br/>''[[:d:Q2599593|xermanista]]'' | [[Alemaña]] | [[Amberg]] | 1926-07-04 | 2004-12-03<br/>2004-12-04 | ''[[:d:Q130994|Colmar]]'' |- | style='text-align:right'| 57 | [[Heriberto Fuertes Gómez]] | [[Médico, médica|médico]]<br/>[[Político, política|político]] | [[España]] | No/unknown value | No/unknown value | 1948-08 | [[A Cañiza]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[Hilma af Klint]] | ''[[:d:Q3068256|female painter]]''<br/>[[artista]] | [[Suecia]] | ''[[:d:Q10673304|Solna]]'' | 1862-10-26 | 1944-10-21 | ''[[:d:Q10466522|Danderyd]]'' |- | style='text-align:right'| 59 | [[Jackson Pollock]] | [[pintor]]<br/>''[[:d:Q15296811|debuxante]]''<br/>''[[:d:Q11569986|gravador]]'' | [[Estados Unidos de América]] | ''[[:d:Q916603|Cody]]'' | 1912-01-28 | 1956-08-11 | ''[[:d:Q994372|East Hampton]]'' |- | style='text-align:right'| 60 | [[Jarmo Wasama]] | ''[[:d:Q11774891|xogador de hóckey sobre xeo]]'' | [[Finlandia]] | [[Kouvola]] | 1943-12-02 | 1966-02-02 | [[Tampere]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[Javier Urruticoechea]] | ''[[:d:Q937857|futbolista]]'' | [[España]] | [[Donostia]] | 1952-02-17<br/>1952-11-17 | 2001-05-24 | [[Esplugues de Llobregat]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[Jayne Mansfield]] | ''[[:d:Q10800557|actor de cinema]]''<br/>[[Playmate]]<br/>''[[:d:Q2259451|actor de teatro]]''<br/>''[[:d:Q10798782|actor de televisión]]''<br/>''[[:d:Q177220|cantante]]'' | [[Estados Unidos de América]] | [[Bryn Mawr]] | 1933-04-19 | 1967-06-29 | ''[[:d:Q988156|Slidell]]'' |- | style='text-align:right'| 63 | [[Jean Rouch]] | ''[[:d:Q4773904|antropólogo]]''<br/>[[Director, directora de cinema|director de cinema]]<br/>[[guionista]]<br/>''[[:d:Q33231|fotógrafo]]''<br/>''[[:d:Q12347522|etnógrafo]]''<br/>''[[:d:Q11814411|documentalista]]''<br/>''[[:d:Q3455803|realizador]]'' | [[Francia]] | [[París]] | 1917-05-31 | 2004-02-18 | ''[[:d:Q865804|Birni-N'Konni]]'' |- | style='text-align:right'| 64 | [[Jesús Gayoso (político)|Jesús Gayoso Rey]] | [[Político, política|político]]<br/>''[[:d:Q43845|empresario]]'' | [[España]] | [[Vilalba]] | 1930-07-06 | 1987-02-19 | [[Santiago de Compostela]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[Jim Clark]] | ''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]''<br/>[[Labrego, labrega|labrego]]<br/>''[[:d:Q10800557|actor de cinema]]'' | [[Reino Unido]] | ''[[:d:Q3815260|Kilmany]]'' | 1936-03-04 | 1968-04-07 | [[Hockenheimring]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[Joan March Ordinas]] | ''[[:d:Q43845|empresario]]''<br/>''[[:d:Q806798|banqueiro]]''<br/>[[Político, política|político]]<br/>''[[:d:Q17176618|contrabandista]]'' | [[España]] | [[Santa Margalida]] | 1880-10-04 | 1962-03-10 | [[Madrid]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[Jochen Rindt]] | ''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]''<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]'' | [[Austria]]<br/>[[Alemaña]] | [[Maguncia]] | 1942-04-18 | 1970-09-05 | [[Circuíto de Monza]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[John Gardner (escritor)]] | [[Escritor, escritora|escritor]]<br/>''[[:d:Q333634|tradutor]]''<br/>''[[:d:Q6625963|novelista]]''<br/>''[[:d:Q11774202|ensaísta]]''<br/>''[[:d:Q15980158|escritor de non ficción]]''<br/>''[[:d:Q4263842|crítico literario]]''<br/>''[[:d:Q4853732|escritor de literatura infantil]]''<br/>[[xornalista]]<br/>''[[:d:Q864380|biógrafo]]'' | [[Estados Unidos de América]] | ''[[:d:Q1380988|Batavia]]'' | 1933-07-21 | 1982-09-14 | [[Río Susquehanna]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[Joseph Lancaster]] | [[Docente|mestre]] | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | [[Londres]] | 1778-11-25 | 1838-10-23<br/>1838-10-24 | [[Nova York]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[José Antonio Reyes]] | ''[[:d:Q937857|futbolista]]'' | [[España]] | [[Utrera]] | 1983-09-01 | 2019-06-01 | [[Alcalá de Guadaíra]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[José Gregorio Hernández]] | [[Médico, médica|médico]] | [[Venezuela]] | ''[[:d:Q11683998|Isnotú, Trujillo, Venezuela]]'' | 1864-10-26 | 1919-06-29 | [[Caracas]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[José Larrea Pérez]] | [[Médico, médica|médico]]<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]'' | [[España]] | No/unknown value | 1920 | 1973-05-03 | [[Villalpando]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[Juan Jover]] | ''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]''<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]''<br/>''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]'' | [[España]] | [[Barcelona]] | 1903-11-23 | 1960-06-28 | [[Sitges]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[Juan Mari Mujika]] | ''[[:d:Q937857|futbolista]]'' | [[España]] | [[Donostia]] | 1963-05-12 | 2004-06-14 | [[Zumarraga]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[Juan Monjardín|Juan Monjardín Callejón]] | ''[[:d:Q937857|futbolista]]'' | [[España]] | [[A Coruña]] | 1903-04-24 | 1950-11-13 | ''[[:d:Q616392|Villatobas]]'' |- | style='text-align:right'| 76 | [[Juscelino Kubitschek]] | [[Médico, médica|médico]]<br/>[[Político, política|político]]<br/>[[Escritor, escritora|escritor]] | [[Brasil]] | [[Diamantina]] | 1902-09-12 | 1976-08-22 | [[Resende, Brasil|Resende]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[Kevin Magee]] | ''[[:d:Q3665646|baloncestista]]'' | [[Estados Unidos de América]] | [[Gary, Indiana|Gary]] | 1959-01-24 | 2003-10-23 | ''[[:d:Q255802|Amite City]]'' |- | style='text-align:right'| 78 | [[Larisa Shepitko]] | [[Director, directora de cinema|director de cinema]]<br/>[[guionista]]<br/>[[Actor, actriz|actor]]<br/>''[[:d:Q3455803|realizador]]'' | [[Unión Soviética]] | [[Bakhmut]] | 1938-01-06 | 1979-07-02 | ''[[:d:Q2292|Tver Oblast]]'' |- | style='text-align:right'| 79 | [[Lebo Mathosa]] | ''[[:d:Q177220|cantante]]'' | [[Suráfrica]] | ''[[:d:Q3642863|Daveyton]]'' | 1977-07-16<br/>1977-07-17 | 2006-10-23 | [[Xohanesburgo]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[Leonardo Coimbra]] | ''[[:d:Q4964182|filósofo]]''<br/>[[Político, política|político]]<br/>''[[:d:Q1622272|profesor universitario]]'' | [[Portugal]]<br/>[[Reino de Portugal]] | ''[[:d:Q893342|Borba de Godim]]'' | 1883-12-30 | 1936-01-02 | [[Porto, Portugal|Porto]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[Linda Lovelace]] | [[actor pornográfico]]<br/>''[[:d:Q18814623|autobiógrafo]]''<br/>''[[:d:Q10800557|actor de cinema]]''<br/>''[[:d:Q28692502|activista polos dereitos das mulleres]]''<br/>''[[:d:Q14915751|prostituto]]'' | [[Estados Unidos de América]] | [[Bronx]] | 1949-01-10 | 2002-04-22 | [[Denver]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[Lois Peña Novo]] | [[Político, política|político]]<br/>[[Avogado, avogada|avogado]]<br/>[[Escritor, escritora|escritor]] | [[España]] | [[Vilalba]] | 1893-08-05 | 1967-07-24 | [[Robra, Outeiro de Rei|Robra]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[Lorenzo Bandini]] | ''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]''<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]''<br/>''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]'' | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | ''[[:d:Q427646|Campament of Al Marj]]'' | 1935-12-21 | 1967-05-10 | [[Mónaco]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[Louis Couturat]] | ''[[:d:Q4964182|filósofo]]''<br/>[[Matemático, matemática|matemático]]<br/>''[[:d:Q14467526|lingüista]]''<br/>''[[:d:Q17486330|historiador das matemáticas]]''<br/>''[[:d:Q1622272|profesor universitario]]''<br/>''[[:d:Q27496075|idista]]''<br/>''[[:d:Q860918|esperantista]]'' | [[Francia]] | ''[[:d:Q275118|9º distrito de París]]'' | 1868-01-17 | 1914-08-03 | ''[[:d:Q274237|Ris-Orangis]]'' |- | style='text-align:right'| 85 | [[Lucien Petit-Breton]] | ''[[:d:Q2309784|ciclista]]'' | [[Francia]] | ''[[:d:Q1164976|Plessé]]'' | 1882-10-18 | 1917-12-20 | [[Troyes]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[Ludovico Scarfiotti]] | ''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]''<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]''<br/>''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]'' | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | [[Turín]] | 1933-10-18 | 1968-06-08 | ''[[:d:Q21523|Rossfeld]]'' |- | style='text-align:right'| 87 | [[Luigi Fagioli]] | ''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]''<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]''<br/>''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]'' | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | [[Osimo]] | 1898-06-09 | 1952-06-20 | [[Montecarlo|Monte Carlo]]<br/>[[Osimo]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[Luigi Musso]] | ''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]''<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]''<br/>''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]'' | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | [[Roma]] | 1924-07-28 | 1958-07-06 | [[Reims]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[Luis Martín-Santos]] | ''[[:d:Q211346|psiquiatra]]''<br/>[[Escritor, escritora|escritor]]<br/>''[[:d:Q6625963|novelista]]''<br/>[[xornalista]]<br/>''[[:d:Q49757|poeta]]''<br/>''[[:d:Q551835|médico escritor]]''<br/>[[Médico, médica|médico]] | [[España]] | [[Larache]] | 1924-11-11 | 1964-01-21<br/>1964-02-21 | [[Vitoria]] |- | style='text-align:right'| 90 | [[Manolo Caracol]] | ''[[:d:Q177220|cantante]]''<br/>''[[:d:Q10800557|actor de cinema]]'' | [[España]] | [[Sevilla]] | 1909-07-07 | 1973-02-24 | [[Madrid]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[Manuel Altolaguirre]] | ''[[:d:Q49757|poeta]]''<br/>[[Escritor, escritora|escritor]]<br/>[[guionista]]<br/>''[[:d:Q333634|tradutor]]''<br/>''[[:d:Q175151|impresor]]''<br/>[[Dramaturgo, dramaturga|dramaturgo]] | [[España]] | [[Málaga]] | 1905-06-29 | 1959-07-26 | [[Burgos]] |- | style='text-align:right'| 92 | [[Manuel Fernández Boado]] | ''[[:d:Q30571034|rexistrador da propiedade]]'' | [[España]] | [[O Cádavo, A Esperela, Baleira|O Cádavo]] | 1895 | 1959-09-04 | [[Vitoria]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[Manuel García Portela]] | [[cirurxián]] | [[España]] | [[As Vendas da Barreira, Riós, Riós|As Vendas da Barreira]] | 1905-06-06 | 1966-05-11 | [[Guadarrama]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[Manuel Piñeiro Losada]] | [[Político, política|político]]<br/>[[Oficial (forzas armadas)|oficial]] | [[Cuba]] | [[Matanzas]] | 1933-03-14 | 1998-03-11 | [[A Habana]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[Marc Bolan]] | ''[[:d:Q855091|guitarrista]]''<br/>[[Cantautor, cantautora|cantautor]]<br/>''[[:d:Q177220|cantante]]''<br/>''[[:d:Q12374149|músico de rock]]''<br/>[[Modelo (moda)|modelo]] | [[Reino Unido]] | ''[[:d:Q2483346|Stoke Newington]]'' | 1947-09-30 | 1977-09-16 | ''[[:d:Q668140|Barnes]]'' |- | style='text-align:right'| 96 | [[Marcel Renault]] | ''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]''<br/>''[[:d:Q131524|emprendedor]]''<br/>''[[:d:Q81096|enxeñeiro]]'' | [[Francia]] | ''[[:d:Q172455|Boulogne-Billancourt]]'' | 1872-05-14 | 1903-05-26 | ''[[:d:Q939185|Payré]]'' |- | style='text-align:right'| 97 | [[Mario Frustalupi]] | ''[[:d:Q937857|futbolista]]'' | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | ''[[:d:Q541|Orvieto]]'' | 1942-09-12 | 1990-04-14 | ''[[:d:Q17663|San Salvatore Monferrato]]'' |- | style='text-align:right'| 98 | [[María Martín Alonso]] | [[Político, política|político]] | [[España]] | [[Moaña]] | 1973-02-21 | 2002-05-23 | [[Valga]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[Max von Laue]] | [[Físico, física|físico]]<br/>''[[:d:Q1622272|profesor universitario]]''<br/>''[[:d:Q15142825|cristalógrafo]]'' | [[Alemaña]] | ''[[:d:Q3104|Koblenz]]'' | 1879-10-09 | 1960-04-24<br/>1960-04-23 | ''[[:d:Q56036|Berlín Oeste]]'' |- | style='text-align:right'| 100 | [[Michael Ventris]] | ''[[:d:Q14467526|lingüista]]''<br/>[[Arquitecto, arquitecta|arquitecto]]<br/>''[[:d:Q2468727|erudito clásico]]''<br/>''[[:d:Q13418253|filólogo]]'' | [[Reino Unido]] | ''[[:d:Q19947|Wheathampstead]]'' | 1922-07-12 | 1956-09-06 | [[Londres]] |- | style='text-align:right'| 101 | [[Michele Alboreto]] | ''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]''<br/>''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]''<br/>''[[:d:Q378622|piloto de carreiras]]''<br/>''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]'' | [[Italia]] | [[Milán]] | 1956-12-23 | 2001-04-25 | ''[[:d:Q160348|Klettwitz]]'' |- | style='text-align:right'| 102 | [[Miguel Ángel Rodríguez González|Miguel Ángel Rodríguez]] | ''[[:d:Q202883|veterinario]]''<br/>[[Político, política|político]] | | [[Esgos]] | 1958 | 2001-12-03 | [[Alto do Couso, Santa Olaia de Esgos, Esgos|Alto do Couso]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[Mike Hailwood]] | ''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]''<br/>''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]''<br/>''[[:d:Q215536|comerciante]]''<br/>''[[:d:Q43845|empresario]]'' | [[Reino Unido]] | ''[[:d:Q2682575|Great Milton]]'' | 1940-04-02 | 1981-03-23 | ''[[:d:Q23140|Warwickshire]]'' |- | style='text-align:right'| 104 | [[Mike Parkes]] | ''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]''<br/>''[[:d:Q81096|enxeñeiro]]''<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]'' | [[Reino Unido]] | ''[[:d:Q2500974|Richmond]]'' | 1931-09-24 | 1977-08-28 | ''[[:d:Q10219|Riva presso Chieri]]'' |- | style='text-align:right'| 105 | [[Mike Spence]] | ''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]''<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]'' | [[Reino Unido]] | ''[[:d:Q2213391|Croydon]]'' | 1936-12-30 | 1968-05-07 | [[Indianapolis, Indiana|Indianapolis]] |- | style='text-align:right'| 106 | [[Nathanael West]] | [[Escritor, escritora|escritor]]<br/>''[[:d:Q6625963|novelista]]''<br/>[[Dramaturgo, dramaturga|dramaturgo]]<br/>[[guionista]]<br/>''[[:d:Q12144794|prosista]]'' | [[Estados Unidos de América]] | [[Nova York]] | 1903-10-17 | 1940-12-22 | ''[[:d:Q495369|El Centro]]'' |- | style='text-align:right'| 107 | [[Nino Farina]] | ''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]''<br/>''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]'' | [[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]]<br/>[[Italia]] | [[Turín]] | 1906-10-30 | 1966-06-30 | ''[[:d:Q165090|Chambéry]]'' |- | style='text-align:right'| 108 | [[Onofre Marimón]] | ''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]''<br/>''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]''<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]'' | [[Arxentina]] | ''[[:d:Q246956|Zárate]]'' | 1923-12-23 | 1954-07-31 | [[Nürburgring]] |- | style='text-align:right'| 109 | [[Pablo Birger]] | ''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]''<br/>''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]'' | [[Arxentina]] | [[Buenos Aires]] | 1924-01-07 | 1966-03-09 | [[Buenos Aires]] |- | style='text-align:right'| 110 | [[Pappo]] | ''[[:d:Q177220|cantante]]''<br/>[[Compositor, compositora|compositor]]<br/>''[[:d:Q855091|guitarrista]]''<br/>''[[:d:Q753110|cantautor]]''<br/>''[[:d:Q486748|pianista]]'' | [[Arxentina]] | ''[[:d:Q1799004|La Paternal, Buenos Aires]]'' | 1950-03-10 | 2005-02-24<br/>2005-02-25 | ''[[:d:Q54107|Luján]]'' |- | style='text-align:right'| 111 | [[Patrick Depailler]] | ''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]''<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]''<br/>''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]'' | [[Francia]] | [[Clermont-Ferrand]] | 1944-08-09 | 1980-08-01 | [[Hockenheim]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[Ramón Pazos Jiménez]] | [[Político, política|político]] | [[España]] | [[Padrón]] | 20th century | 1978-03-23 | [[Cáceres]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[Rodney Robert Porter]] | ''[[:d:Q2919046|bioquímico]]''<br/>''[[:d:Q1622272|profesor universitario]]''<br/>''[[:d:Q593644|químico]]''<br/>''[[:d:Q2055046|fisiólogo]]''<br/>[[Médico, médica|médico]] | [[Reino Unido]] | ''[[:d:Q750000|Newton-le-Willows]]'' | 1917-10-08 | 1985-09-06 | [[Winchester]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[Sergio Iglesias Pazos]] | [[Político, política|político]] | [[España]] | [[Vila de Cruces]] | 1929 | 1990-05-16 | [[Chapa, Silleda|Chapa]] |- | style='text-align:right'| 115 | [[Seymour Cray]] | ''[[:d:Q81096|enxeñeiro]]''<br/>''[[:d:Q82594|informático teórico]]''<br/>''[[:d:Q1326886|enxeñeiro eléctrico]]''<br/>''[[:d:Q102038373|applied mathematician]]''<br/>''[[:d:Q43845|empresario]]'' | [[Estados Unidos de América]] | ''[[:d:Q940349|Chippewa Falls]]'' | 1925-09-28 | 1996-10-05 | [[Colorado Springs, Colorado|Colorado Springs]] |- | style='text-align:right'| 116 | [[T. E. Lawrence]] | ''[[:d:Q4773904|antropólogo]]''<br/>''[[:d:Q3621491|arqueólogo]]''<br/>''[[:d:Q18814623|autobiógrafo]]''<br/>[[Escritor, escritora|escritor]]<br/>[[Oficial (forzas armadas)|oficial]]<br/>[[guionista]]<br/>''[[:d:Q333634|tradutor]]''<br/>''[[:d:Q26224000|castelólogo]]''<br/>''[[:d:Q9352089|espía]]''<br/>[[Diplomático, diplomática|diplomático]]<br/>[[Piloto|aviador]]<br/>[[militar]]<br/>''[[:d:Q1937330|viaxeiro polo mundo]]'' | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | ''[[:d:Q2035368|Tremadog]]'' | 1888-08-16 | 1935-05-19 | ''[[:d:Q4252369|Bovington Camp]]'' |- | style='text-align:right'| 117 | [[Tino Casal]] | [[Cantautor, cantautora|cantautor]] | [[España]] | ''[[:d:Q6153698|Veguín]]'' | 1950-02-11 | 1991-09-22 | [[Madrid]] |- | style='text-align:right'| 118 | [[Tom Pryce]] | ''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]''<br/>''[[:d:Q10349745|piloto de automobilismo]]''<br/>''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]'' | [[Reino Unido]] | ''[[:d:Q1013633|Ruthin]]'' | 1949-06-11 | 1977-03-05 | [[Circuíto de Kyalami]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[Valeri Kharlamov|Valeri Jarlamov]] | ''[[:d:Q11774891|xogador de hóckey sobre xeo]]'' | [[Unión Soviética]] | [[Moscova]] | 1948-01-14 | 1981-08-27 | ''[[:d:Q2537742|Solnechnogorsky District]]'' |- | style='text-align:right'| 120 | [[Valérie Quennessen]] | [[Actor, actriz|actor]]<br/>''[[:d:Q10800557|actor de cinema]]'' | [[Francia]] | ''[[:d:Q172455|Boulogne-Billancourt]]'' | 1957-12-03 | 1989-03-19 | ''[[:d:Q735946|Saint-Ouen-des-Champs]]'' |- | style='text-align:right'| 121 | [[Vic Wilson]] | ''[[:d:Q10841764|piloto de Fórmula Un]]''<br/>''[[:d:Q81096|enxeñeiro]]'' | [[Reino Unido]] | ''[[:d:Q128147|Kingston upon Hull]]'' | 1931-04-14 | 2001-01-14 | ''[[:d:Q1854684|Gerrards Cross]]'' |- | style='text-align:right'| 122 | [[Vicente Ferreira da Silva]] | [[Matemático, matemática|matemático]]<br/>[[xornalista]]<br/>''[[:d:Q4964182|filósofo]]'' | [[Brasil]] | [[São Paulo]] | 1916-01-10<br/>1916-02-03 | 1963-07-19<br/>1963-04-19 | [[São Paulo]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[Victoriano Marcos]] | [[Político, política|político]]<br/>[[militar]]<br/>''[[:d:Q16532929|administrador]]'' | [[España]] | [[Ourense]] | 1903-10-20 | 1958-06-01 | [[México]] |- | style='text-align:right'| 124 | [[Víktor Tsoi]] | ''[[:d:Q49757|poeta]]''<br/>[[Actor, actriz|actor]]<br/>''[[:d:Q177220|cantante]]''<br/>''[[:d:Q855091|guitarrista]]''<br/>[[Compositor, compositora|compositor]]<br/>''[[:d:Q753110|cantautor]]''<br/>''[[:d:Q10800557|actor de cinema]]''<br/>[[pintor]]<br/>[[Cantautor, cantautora|cantautor]]<br/>''[[:d:Q822146|letrista]]''<br/>''[[:d:Q1147709|fogueiro]]''<br/>''[[:d:Q12374149|músico de rock]]'' | [[Unión Soviética]] | [[San Petersburgo]] | 1962-06-21 | 1990-08-15 | [[Condado de Tukuma]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[Walter Marciano]] | ''[[:d:Q937857|futbolista]]'' | [[Brasil]] | [[São Paulo]] | 1931-09-15 | 1961-06-21 | [[Valencia]] |- | style='text-align:right'| 126 | [[Xosé Lago Hermida]] | [[Político, política|político]] | [[España]] | [[Louro, Muros|Louro]] | 1940-05 | 1996-04-24 | [[Lira, Carnota|Lira]] |- | style='text-align:right'| 127 | [[Xosé Manuel Maseda]] | [[xornalista]] | [[España]] | [[Cedeira]] | 1962 | 2020-12-23 | [[Santiago de Compostela]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[Xoán González-Millán|Xoán González Millán]] | ''[[:d:Q15962340|teórico literario]]''<br/>''[[:d:Q1622272|profesor universitario]]'' | [[España]] | [[O Grove]] | 1951-06-22 | 2002-11-23 | ''[[:d:Q992543|Lexington]]'' |- | style='text-align:right'| 129 | [[Álvaro Carrillo]] | ''[[:d:Q753110|cantautor]]''<br/>''[[:d:Q177220|cantante]]'' | [[México]] | ''[[:d:Q2448344|San Juan Cacahuatepec]]'' | 1921-12-02 | 1969-04-03 | |- | style='text-align:right'| 130 | [[Ángel Vernet|Ángel Fernández González]] | ''[[:d:Q1281618|escultor]]''<br/>[[Canteiro, canteira|canteiro]] | [[España]] | [[A Ramallosa, Nigrán|A Ramallosa]] | 1910-04-06 | 1981-11-02 | [[Baiona]] |- | style='text-align:right'| 131 | [[Ángel Nieto]] | ''[[:d:Q3014296|piloto de motociclismo]]''<br/>''[[:d:Q107070290|director de equipo]]''<br/>''[[:d:Q2986228|comentarista deportivo]]'' | [[España]] | [[Zamora]] | 1947-01-25 | 2017-08-03 | [[Eivisa (concello)|Eivissa]] |} {{Wikidata list end}} [[Categoría:Wikipedia:Listas con datos de Wikidata]] it004wu7uhogt3lswi0eybwyn6pgij8 0 410046 7109283 6804110 2025-06-28T09:54:54Z HombreDHojalata 5863 7109283 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:Por liberal.jpg|miniatura|''Por liberal'', de [[Francisco de Goya]], un dos debuxos do '''álbum D''' (1803-1824),<ref>[https://archive.today/20120629003915/http://bo.kalipedia.com/fotos/liberal-francisco-goya.html?x=20090416klphishes_3.Ies#selection-863.0-863.36 ¡Por liberal!, de Francisco de Goya]en ''Kalipedia'' arquivado do [http://bo.kalipedia.com/fotos/liberal-francisco-goya.html?x=20090416klphishes_3.Ies orixinal] o 29 de xuño de 2012 e [http://www.zeno.org/Kunstwerke/B/Goya+y+Lucientes,+Francisco+de%3A+Tagebuch-Album+%5B88%5D en zeno.org].</ref> que finalmente non pasaron a prancha, como si o fixeron outros debuxos preparatorios desta mesma serie, que apareceron en ''[[Los disparates]]'' (1815-1823).<br/>A interpretación desta serie de gravados enigmáticos non é algo evidente, pero en xeral presentan distintos tipos de subversión contra a autoridade.<ref>Véxase, por exemplo, o ''Disparate del miedo'', gravado nº 2, onde se representan personaxes uniformados que caen ou foxen ante unha xigantesca figura fantasmal. Nigel Glendinning (1993): ''Francisco de Goya''. Madrid, ''Cuadernos de Historia 16'' (col. «El arte y sus creadores», nº 30). D.L. 34276-1993.</ref>]] [[Ficheiro:Disparates_02.jpg|miniatura|''Disparate del miedo'', gravado nº 2.]] '''Revolución de 1820''' ou '''Ciclo prerrevolucionario de 1820''' son os nomes cos que a [[historiografía]] designou o conxunto de [[revolución|procesos revolucionarios]] que tiveron lugar en [[Europa]] ao redor de [[1820]]. Foi a primeira das chamadas vagas ou ciclos revolucionarios que sacudiron Europa con posterioridade ás [[guerras napoleónicas]] e que se repetiron sucesivamente [[revolución de 1830|nas de 1830]] e [[revolución de 1848|nas de 1848]]. Os seus eixes ideolóxicos foron o [[liberalismo]] e o [[nacionalismo]]. Dado que os países máis afectados foron os do sur de Europa (os episodios doutras zonas, como [[Alemaña]] ou [[Francia]], foron de moita menor importancia), con [[España]] como epicentro dun movemento que se estendeu a [[Italia]] e [[Portugal]]<ref>José María Jover Zamora (1976): ''Política, diplomacia y humanismo popular: estudios sobre la vida española en el s. XIX''. Madrid: Turner. ISBN 84-8513-729-9, p. 212.</ref> e, por outro lado, a [[Grecia]], chamóuselle ''ciclo mediterráneo'' por contraposición ao ''ciclo atlántico'', que a precedera na xeración anterior: as primeiras revolucións liberais ou revolucións burguesas, producidas a ambos os lados do [[océano Atlántico]] foron a [[Declaración de Independencia dos Estados Unidos de América|Independencia dos Estados Unidos]] ([[1776]]) e a [[Revolución francesa]] ([[1789]]).<ref>Eric Hobsbawm (1987): ''Las revoluciones burguesas''. Barcelona: Labor. ISBN 84-3352-978-1, p. 202.</ref> As revolucións de 1820 xurdiron como reacción á [[Restauración europea]] que se produciu como consecuencia da derrota da [[Revolución francesa|Francia revolucionaria]], e que supoñía o restablecemento do [[Antigo Réxime]] e a aplicación dos principios lexitimistas do [[Congreso de Viena]] de [[1815]], confiados á forza e determinación intervencionista da [[Cuádrupla Alianza (1834)|Santa Alianza]]. Esta alianza das [[absolutismo|monarquías absolutas]] finalmente conseguiu evitar a posibilidade dunha xeneralización do ''contaxio revolucionario'' e apagou os focos revolucionarios. Ante a desigualdade de forzas, como forma de organización dos revolucionarios de 1820 predominou a conspirativa, a través de [[Sociedade secreta|sociedades secretas]], similares á [[masonería]], como a dos [[carbonarios]] do [[Reino de Nápoles]]. Aínda que poden detectarse algunhas alteracións anteriores, o movemento revolucionario que suscitou o contaxio e, en varios casos, a imitación explícita (incluso de [[constitución|textos constitucionais]]), foi o [[pronunciamento]] dos [[militar]]es liberais españois que iniciou o chamado [[trienio liberal]]. As revolucións de [[Portugal]] e [[Unificación de Italia|Italia]] (especialmente no [[reino de Sardeña|Piemonte]] e no [[Reino das Dúas Sicilias]]) foron as seguintes. Con moita máis separación en tempo e espazo, tamén houbo movementos de moi distinta natureza no [[Imperio Ruso]] (revolta decembrista de [[1825]]). O caso máis peculiar foi o de [[Grecia]]. No [[século XVIII]] a decadencia do [[Imperio Otomán]] favoreceu a formación de grupos de bandoleiros e piratas que se converteron nos primeiros núcleos do levantamento nacional. A finais dese século, algúns gregos emigrados organizaron sociedades patrióticas para prepararen o alzamento. Estes emigrados propagaron con éxito en Europa os ideais do nacionalismo grego. Iniciada a revolta en [[1820]], a sublevación estendeuse rapidamente, e en [[1822]] a [[Asemblea de Epidauro]] proclamou a independencia. Divididos por loitas internas, os sublevados non puideron evitar que os [[turco]]s, co apoio de [[Exipto]], reconquistasen o país en dous anos ([[1826]]-[[1827]]); pero as simpatías despertadas en toda Europa polo movemento nacionalista grego plasmáronse no [[Tratado de Londres (1827)|tratado de Londres]] (1827), no que [[Francia]], [[Inglaterra]] e [[Rusia]] proclamaron a autonomía de Grecia baixo a soberanía turca. A destrución da frota turco-exipcia na [[batalla de Navarino]] obrigou ao [[sultán]] [[Mahmut II (sultán)|Mahmut II]] a asinar o [[tratado de Adrianópolis]] ([[1829]]), no que se recoñecía o xa establecido no de Londres. Nesta mesma cidade asinouse en [[1830]] o protocolo que deu a total independencia Grecia (aínda que se perdeu unha parte da [[Tesalia]]). == Galería == <center><gallery> File:Jura Constitución Fernando VII.jpg|Xura da [[Constitución de 1812]] por [[Fernando VII de España|Fernando VII]] na sesión inaugural das Cortes do [[Trienio liberal]] o 9 de xullo de 1820. File:José Aparicio - Landing of Ferdinand VII in El Puerto de Santa María - Google Art Project.jpg|Fernando VII, liberado da súa submisión ás Cortes asediadas en [[Cádiz]] pola intervención francesa dos [[Cen Mil Fillos de San Luís]], ao mando do [[duque de Angulema]], desembarca no [[El Puerto de Santa María|Puerto de Santa María]]. File:Palermo insurrection of 1820.jpg|A insurrección de [[Palermo]] do [[15 de xuño]] de [[1820]], que restaurou a [[Reino de Sicilia|Constitución siciliana]] de [[1812]]. File:Oscar Pereira da Silva - Sessão das Cortes De Lisboa, Acervo do Museu Paulista da USP 2.jpg|Sesión das Cortes de [[Lisboa]] de [[1822]], na que se aprobou a Constitución Política da Monarquía Portuguesa. Foi o máis antigo texto constitucional portugués, que marcou a tentativa de poñer fin ao absolutismo. File:Kolman decembrists.jpg|Concentración dos decembristas na praza do Senado de [[San Petersburgo]], o [[14 de decembro]] de [[1825]]. File:Scène des massacres de Scio.jpg|''A matanza de Quíos'', cadro de [[Delacroix]] sobre un feito sucedido o [[11 de abril]] de [[1822]]. </gallery></center> == Notas == {{listaref|30em}} {{Commonscat}} {{historia en progreso}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Europa]] [[Categoría:Revolucións]] 05catagbg25p0yz0t6sycvxsxqjgtrp 7109284 7109283 2025-06-28T09:55:03Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XIX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109284 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:Por liberal.jpg|miniatura|''Por liberal'', de [[Francisco de Goya]], un dos debuxos do '''álbum D''' (1803-1824),<ref>[https://archive.today/20120629003915/http://bo.kalipedia.com/fotos/liberal-francisco-goya.html?x=20090416klphishes_3.Ies#selection-863.0-863.36 ¡Por liberal!, de Francisco de Goya]en ''Kalipedia'' arquivado do [http://bo.kalipedia.com/fotos/liberal-francisco-goya.html?x=20090416klphishes_3.Ies orixinal] o 29 de xuño de 2012 e [http://www.zeno.org/Kunstwerke/B/Goya+y+Lucientes,+Francisco+de%3A+Tagebuch-Album+%5B88%5D en zeno.org].</ref> que finalmente non pasaron a prancha, como si o fixeron outros debuxos preparatorios desta mesma serie, que apareceron en ''[[Los disparates]]'' (1815-1823).<br/>A interpretación desta serie de gravados enigmáticos non é algo evidente, pero en xeral presentan distintos tipos de subversión contra a autoridade.<ref>Véxase, por exemplo, o ''Disparate del miedo'', gravado nº 2, onde se representan personaxes uniformados que caen ou foxen ante unha xigantesca figura fantasmal. Nigel Glendinning (1993): ''Francisco de Goya''. Madrid, ''Cuadernos de Historia 16'' (col. «El arte y sus creadores», nº 30). D.L. 34276-1993.</ref>]] [[Ficheiro:Disparates_02.jpg|miniatura|''Disparate del miedo'', gravado nº 2.]] '''Revolución de 1820''' ou '''Ciclo prerrevolucionario de 1820''' son os nomes cos que a [[historiografía]] designou o conxunto de [[revolución|procesos revolucionarios]] que tiveron lugar en [[Europa]] ao redor de [[1820]]. Foi a primeira das chamadas vagas ou ciclos revolucionarios que sacudiron Europa con posterioridade ás [[guerras napoleónicas]] e que se repetiron sucesivamente [[revolución de 1830|nas de 1830]] e [[revolución de 1848|nas de 1848]]. Os seus eixes ideolóxicos foron o [[liberalismo]] e o [[nacionalismo]]. Dado que os países máis afectados foron os do sur de Europa (os episodios doutras zonas, como [[Alemaña]] ou [[Francia]], foron de moita menor importancia), con [[España]] como epicentro dun movemento que se estendeu a [[Italia]] e [[Portugal]]<ref>José María Jover Zamora (1976): ''Política, diplomacia y humanismo popular: estudios sobre la vida española en el s. XIX''. Madrid: Turner. ISBN 84-8513-729-9, p. 212.</ref> e, por outro lado, a [[Grecia]], chamóuselle ''ciclo mediterráneo'' por contraposición ao ''ciclo atlántico'', que a precedera na xeración anterior: as primeiras revolucións liberais ou revolucións burguesas, producidas a ambos os lados do [[océano Atlántico]] foron a [[Declaración de Independencia dos Estados Unidos de América|Independencia dos Estados Unidos]] ([[1776]]) e a [[Revolución francesa]] ([[1789]]).<ref>Eric Hobsbawm (1987): ''Las revoluciones burguesas''. Barcelona: Labor. ISBN 84-3352-978-1, p. 202.</ref> As revolucións de 1820 xurdiron como reacción á [[Restauración europea]] que se produciu como consecuencia da derrota da [[Revolución francesa|Francia revolucionaria]], e que supoñía o restablecemento do [[Antigo Réxime]] e a aplicación dos principios lexitimistas do [[Congreso de Viena]] de [[1815]], confiados á forza e determinación intervencionista da [[Cuádrupla Alianza (1834)|Santa Alianza]]. Esta alianza das [[absolutismo|monarquías absolutas]] finalmente conseguiu evitar a posibilidade dunha xeneralización do ''contaxio revolucionario'' e apagou os focos revolucionarios. Ante a desigualdade de forzas, como forma de organización dos revolucionarios de 1820 predominou a conspirativa, a través de [[Sociedade secreta|sociedades secretas]], similares á [[masonería]], como a dos [[carbonarios]] do [[Reino de Nápoles]]. Aínda que poden detectarse algunhas alteracións anteriores, o movemento revolucionario que suscitou o contaxio e, en varios casos, a imitación explícita (incluso de [[constitución|textos constitucionais]]), foi o [[pronunciamento]] dos [[militar]]es liberais españois que iniciou o chamado [[trienio liberal]]. As revolucións de [[Portugal]] e [[Unificación de Italia|Italia]] (especialmente no [[reino de Sardeña|Piemonte]] e no [[Reino das Dúas Sicilias]]) foron as seguintes. Con moita máis separación en tempo e espazo, tamén houbo movementos de moi distinta natureza no [[Imperio Ruso]] (revolta decembrista de [[1825]]). O caso máis peculiar foi o de [[Grecia]]. No [[século XVIII]] a decadencia do [[Imperio Otomán]] favoreceu a formación de grupos de bandoleiros e piratas que se converteron nos primeiros núcleos do levantamento nacional. A finais dese século, algúns gregos emigrados organizaron sociedades patrióticas para prepararen o alzamento. Estes emigrados propagaron con éxito en Europa os ideais do nacionalismo grego. Iniciada a revolta en [[1820]], a sublevación estendeuse rapidamente, e en [[1822]] a [[Asemblea de Epidauro]] proclamou a independencia. Divididos por loitas internas, os sublevados non puideron evitar que os [[turco]]s, co apoio de [[Exipto]], reconquistasen o país en dous anos ([[1826]]-[[1827]]); pero as simpatías despertadas en toda Europa polo movemento nacionalista grego plasmáronse no [[Tratado de Londres (1827)|tratado de Londres]] (1827), no que [[Francia]], [[Inglaterra]] e [[Rusia]] proclamaron a autonomía de Grecia baixo a soberanía turca. A destrución da frota turco-exipcia na [[batalla de Navarino]] obrigou ao [[sultán]] [[Mahmut II (sultán)|Mahmut II]] a asinar o [[tratado de Adrianópolis]] ([[1829]]), no que se recoñecía o xa establecido no de Londres. Nesta mesma cidade asinouse en [[1830]] o protocolo que deu a total independencia Grecia (aínda que se perdeu unha parte da [[Tesalia]]). == Galería == <center><gallery> File:Jura Constitución Fernando VII.jpg|Xura da [[Constitución de 1812]] por [[Fernando VII de España|Fernando VII]] na sesión inaugural das Cortes do [[Trienio liberal]] o 9 de xullo de 1820. File:José Aparicio - Landing of Ferdinand VII in El Puerto de Santa María - Google Art Project.jpg|Fernando VII, liberado da súa submisión ás Cortes asediadas en [[Cádiz]] pola intervención francesa dos [[Cen Mil Fillos de San Luís]], ao mando do [[duque de Angulema]], desembarca no [[El Puerto de Santa María|Puerto de Santa María]]. File:Palermo insurrection of 1820.jpg|A insurrección de [[Palermo]] do [[15 de xuño]] de [[1820]], que restaurou a [[Reino de Sicilia|Constitución siciliana]] de [[1812]]. File:Oscar Pereira da Silva - Sessão das Cortes De Lisboa, Acervo do Museu Paulista da USP 2.jpg|Sesión das Cortes de [[Lisboa]] de [[1822]], na que se aprobou a Constitución Política da Monarquía Portuguesa. Foi o máis antigo texto constitucional portugués, que marcou a tentativa de poñer fin ao absolutismo. File:Kolman decembrists.jpg|Concentración dos decembristas na praza do Senado de [[San Petersburgo]], o [[14 de decembro]] de [[1825]]. File:Scène des massacres de Scio.jpg|''A matanza de Quíos'', cadro de [[Delacroix]] sobre un feito sucedido o [[11 de abril]] de [[1822]]. </gallery></center> == Notas == {{listaref|30em}} {{Commonscat}} {{historia en progreso}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Europa]] [[Categoría:Revolucións do século XIX]] r416vhx7xh39xzbh57zwyz76gj18j90 4 410455 7109120 7105250 2025-06-28T03:20:24Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7109120 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de xuízas''', segundo os datos que constan en [[Wikidata]]: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P106 wd:Q16533 . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p27,p570,P18 |thumb=150 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! país de nacionalidade ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q7212|Q7212]] | [[Pauline Newman]] | [[Nova York]] | 1927-06-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Circuit judge newman.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q11105|Q11105]] | [[Elena Kagan]] | [[Nova York]] | 1960-04-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elena Kagan Official SCOTUS Portrait (2013).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q11107|Q11107]] | [[Sonia Sotomayor]] | [[Bronx]] | 1954-06-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sonia Sotomayor 7 in robe, 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q11116|Q11116]] | [[Ruth Bader Ginsburg]] | [[Brooklyn]] | 1933-03-15 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-09-18 | [[Ficheiro:Ruth Bader Ginsburg official SCOTUS portrait (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q11132|Q11132]] | [[Sandra Day O'Connor]] | [[El Paso, Texas|El Paso]] | 1930-03-26 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-12-01 | [[Ficheiro:Sandra Day O'Connor crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q49032|Q49032]] | [[Annette Abbott Adams]] | [[Prattville]] | 1877-03-12 | [[Estados Unidos de América]] | 1956-10-26 | [[Ficheiro:Annette Abbott Adams.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q49672|Q49672]] | [[Loretta Preska]] | [[Albany, Nova York|Albany]] | 1949-01-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Loretta A. Preska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q58075|Q58075]] | [[Antonella Mularoni]] | [[Cidade de San Marino]] | 1961-09-27 | [[San Marino]] | | [[Ficheiro:Antonella Mularoni.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q65397|Q65397]] | [[إليزابيث شفارتسهاوبت]] | [[Frankfurt]] | 1901-01-07 | [[Alemaña]] | 1986-10-30<br/>1986-10-29 | [[Ficheiro:Elisabeth Schwarzhaupt (1901-1986) (12484331724).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q72551|Q72551]] | [[Jutta Limbach]] | [[Berlín]] | 1934-03-27 | [[Alemaña]] | 2016-09-10 | [[Ficheiro:Jutta Limbach.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q75697|Q75697]] | [[Ina Rama]] | [[Durrës]] | 1972-11-21 | [[Albania]] | | [[Ficheiro:Ina Rama, General Prosecutor of Albania (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q76324|Q76324]] | [[Juli Zeh]] | [[Bonn]] | 1974-06-30 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Juli Zeh Leipziger Buchmesse 2016.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q83019|Q83019]] | [[Carmen Lúcia]] | [[Montes Claros]] | 1954-04-19 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Cármen Lúcia em outubro de 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q84526|Q84526]] | [[Maria Berger]] | [[Perg]] | 1956-08-19 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Berger Maria Passbild.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q84581|Q84581]] | [[Malu Dreyer]] | [[Neustadt an der Weinstraße]] | 1961-02-06 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:2023-06-05 Event, Konferenz, re-publica 1DX 5688 by Stepro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q85949|Q85949]] | [[Marion Yorck von Wartenburg]] | [[Berlín]] | 1904-06-14 | [[Alemaña]]<br/>[[Reich Alemán]] | 2007-04-13 | |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q85970|Q85970]] | [[Edith Hahn Beer]] | [[Viena]] | 1914-01-24 | [[Austria]]<br/>[[Israel]] | 2009-03-17 | |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q87586|Q87586]] | [[Claudia Kahr]] | [[Graz]] | 1955-09-30 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Claudia Kahr.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q88332|Q88332]] | [[Monika Harms]] | [[Berlín]] | 1946-09-29 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q92461|Q92461]] | [[Christina Stresemann]] | [[Berlín]] | 1957-12-18 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q97680|Q97680]] | [[Ingrid Schmidt]] | [[Bürstadt]] | 1955-12-25 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q98126|Q98126]] | [[Marie Munk]] | [[Berlín]] | 1885-07-04 | [[Alemaña]] | 1978-01-17 | [[Ficheiro:Gedenktafel Auguste-Viktoria-Str 64 (Wilm) Marie Munk (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q99414|Q99414]] | [[Gertrude Lübbe-Wolff]] | [[Weitensfeld im Gurktal]] | 1953-01-31 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q99520|Q99520]] | [[Christine Hohmann-Dennhardt]] | [[Leipzig]] | 1950-04-30 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q101872|Q101872]] | [[Susanne Baer]] | [[Saarbrücken]] | 1964-02-16 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Susanne Baer 2014(cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q103111|Q103111]] | [[Lerke Osterloh]] | [[Wüsting railway station]] | 1944-09-29 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q103616|Q103616]] | [[Evelyn Haas]] | [[Hannover]] | 1949-04-07 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q105696|Q105696]] | [[Karin Graßhof]] | [[Kiel]] | 1937-06-25 | [[Alemaña]] | 2025-06-10 | [[Ficheiro:Karin Graßhof, 1989 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q106322|Q106322]] | [[Andrea Claßen]] | [[Krefeld]] | 1955-09-26 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q107565|Q107565]] | [[Erna Scheffler]] | [[Wrocław]] | 1893-09-21 | [[Alemaña]] | 1983-05-22 | |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q108996|Q108996]] | [[Kathrin Giese]] | [[Neubrandenburg]] | 1961 | [[Alemaña]]<br/>[[República Democrática Alemá]] | | |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q109532|Q109532]] | [[Angelika Nussberger]] | [[Múnic]] | 1963-06-01 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q111948|Q111948]] | [[Ingrid Fickler]] | [[Zagreb]] | 1940-10-27 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q112989|Q112989]] | [[Renate Jaeger]] | [[Darmstadt]] | 1940-12-30 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q113604|Q113604]] | [[Helene Partik-Pablé]] | [[Viena]] | 1939-08-12 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q117109|Q117109]] | [[Susanne Leutenegger Oberholzer]] | [[Coira (Q69007)|Coira]] | 1948-03-06 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:Susanne Leutenegger Oberholzer (2007).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q119075|Q119075]] | [[Helga Seibert]] | [[Witzenhausen]] | 1939-01-07 | [[Alemaña]] | 1999-04-12 | [[Ficheiro:Bundesarchiv B 145 Bild-F083316-0007, Bundesverfassungsgericht, Richterin Helga Seibert.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q120349|Q120349]] | [[Denise Bindschedler-Robert]] | [[Saint-Imier]] | 1920-07-10 | [[Suíza]] | 2008-11-17 | |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q121201|Q121201]] | [[Patrizia Pesenti]] | [[Locarno]] | 1958-12-13 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q121817|Q121817]] | [[Kirsten Heisig]] | [[Krefeld]] | 1961-08-24 | [[Alemaña]] | 2010-07-03 | |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q122285|Q122285]] | [[Carla Del Ponte]] | [[Lugano]] | 1947-02-09 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:Carla Del Ponte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q123591|Q123591]] | [[Sanji Mmasenono Monageng]] | [[Serowe]] | 1950-08-09 | [[Botswana]] | | [[Ficheiro:SanjiMmasenonoMonageng2015Leiden.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q124161|Q124161]] | [[Ninon Colneric]] | [[Oer-Erkenschwick]] | 1948-08-29 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q131152|Q131152]] | [[Shirin Ebadi]] | [[Hamadán]] | 1947-06-21 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Shirin Ebadi 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q159475|Q159475]] | [[Corry Brokken]] | [[Breda]] | 1932-12-03 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2016-05-31 | [[Ficheiro:Eurovision Song Contest 1976 - Corry Brokken.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q201152|Q201152]] | [[Fulya Kantarcıoğlu]] | [[Ancara]] | 1948-02-17 | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q206150|Q206150]] | [[Zita Smirnovienė]] | [[Biržai]] | 1953 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q206156|Q206156]] | [[Zita Zehner]] | [[Rannungen]] | 1900-11-08 | [[Alemaña]] | 1978-09-10 | |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q232610|Q232610]] | [[Louise Lake-Tack]] | [[Saint Philip]] | 1944-07-26 | [[Antiga e Barbuda]] | | [[Ficheiro:DameLouiseLake-Tack.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q234994|Q234994]] | [[Jennifer Granholm]] | [[Vancouver]] | 1959-02-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Secretary Jennifer Granholm (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q239235|Q239235]] | [[Louise Arbour]] | [[Montreal]] | 1947-02-10 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Louise Arbour - World Economic Forum Annual Meeting 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q240104|Q240104]] | [[María Teresa Fernández de la Vega]] | [[Valencia]] | 1949-06-15 | [[España]] | | [[Ficheiro:De la Vega2 cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q241638|Q241638]] | [[Silvia Cartwright]] | [[Dunedin]] | 1943-11-07 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Governor-General Silvia Cartwright.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q242078|Q242078]] | [[Navanethem Pillay]] | [[Durban]] | 1941-09-23 | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Navi Pillay June 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q263042|Q263042]] | [[Elizabeth Crewson Paris]] | [[Oklahoma]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q264252|Q264252]] | [[Miriam Defensor Santiago]] | [[Iloilo City]] | 1945-06-15 | [[Filipinas]] | 2016-09-29 | [[Ficheiro:Senator Miriam Defensor Santiago (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q271778|Q271778]] | [[Dorit Beinisch]] | [[Tel Aviv]] | 1942-02-28 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:DORIT BEINISCH.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q273691|Q273691]] | [[Rosalyn Higgins]] | [[Londres]] | 1937-06-02 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Rosalyn Higgins (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q274351|Q274351]] | [[Jolanta Szymanek-Deresz]] | [[Przedbórz]] | 1954-07-12 | [[Polonia]] | 2010-04-10 | [[Ficheiro:Szymanek Deresz Nekrolog.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q276069|Q276069]] | [[Hilde Benjamin]] | [[Bernburg]] | 1902-02-05 | [[Alemaña]]<br/>[[República Democrática Alemá]] | 1989-04-18 | [[Ficheiro:Fotothek df pk 0000213 012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q276449|Q276449]] | [[Nora Astorga]] | [[Managua]] | 1944-12-10 | [[Nicaragua]] | 1988-02-14 | [[Ficheiro:Nora Astorga (1982).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q290692|Q290692]] | [[Angie Brooks]] | [[Virginia]] | 1928-08-24 | [[Liberia]] | 2007-09-09 | [[Ficheiro:Françoise Foliot - Togo - 034 - Angie Brooks-Randolph.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q291814|Q291814]] | [[Elisabeth Schweigaard Selmer]] | [[Christiania]] | 1923-10-18 | [[Noruega]] | 2009-06-18 | [[Ficheiro:68870 Elisabeth Selmer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q292487|Q292487]] | [[Edna Arbel]] | [[Xerusalén]] | 1944-06-22 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Edna Arbel (3291995).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q298180|Q298180]] | [[Simone Veil]] | [[Niza]] | 1927-07-13 | [[Francia]]<br/>[[Bélxica]] | 2017-06-30 | [[Ficheiro:Simone Veil, gymnase Japy 2008 02 27 n3 ret.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q335830|Q335830]] | [[Elizabeth Butler-Sloss, Baroness Butler-Sloss]] | [[Buckinghamshire]] | 1933-08-10 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Official portrait of Baroness Butler-Sloss crop 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q336111|Q336111]] | [[Lynda Clark, Baroness Clark of Calton]] | | 1949-02-26 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Baroness Clark of Calton, 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q337397|Q337397]] | [[Maria Rita Saulle]] | [[Caserta]] | 1935-12-03 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2011-07-07 | [[Ficheiro:Prof.ssa Maria Rita Saulle nel suo studio alla Corte cost.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q374783|Q374783]] | [[Sonia Picado Sotela]] | [[San Xosé, Costa Rica|San Xosé]] | 1936-12-20 | [[Costa Rica]] | | [[Ficheiro:Sonia Picado Sotela - Flickr image 2341010926.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q377110|Q377110]] | [[Edith Jones]] | [[Filadelfia]] | 1949-04-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Edith Jones in Iraq.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q394849|Q394849]] | [[Agnethe Davidsen]] | [[Nuuk]] | 1947-08-29 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 2007-11-25 | |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q412002|Q412002]] | [[Ayala Procaccia]] | [[Ashdot Ya'akov]] | 1941 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:AYALA PROCACCIA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q423676|Q423676]] | [[Akua Kuenyehia]] | [[Akropong]] | 1947 | [[Ghana]] | | |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q431697|Q431697]] | [[Cecilia Muñoz-Palma]] | [[Bauan]] | 1913-11-22 | [[Filipinas]] | 2006-01-02 | [[Ficheiro:Cecilia Muñoz-Palma 2009 stamp of the Philippines.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q431929|Q431929]] | [[Verica Trstenjak]] | [[Ptuj]] | 1962-12-09 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q433041|Q433041]] | [[Ineta Ziemele]] | [[Daugavpils]] | 1970-02-12 | [[Letonia]] | | [[Ficheiro:Flickr - Saeima - Saeimas un Latvijas Universitātes rīkotā konference „Latvijas pilsonība 21. gadsimtā” (13).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q438617|Q438617]] | [[Helga Pedersen]] | [[Tårnborg Parish]] | 1911-06-24 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 1980-01-27 | |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q439355|Q439355]] | [[Emily Murphy]] | [[London, Ontario|London]] | 1868-03-14 | [[Canadá]] | 1940-10-17<br/>1933-10-27 | [[Ficheiro:Emily Murphy c1917.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q443668|Q443668]] | [[Anita Ušacka]] | [[Riga]] | 1952-04-26 | [[Letonia]] | | |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q449788|Q449788]] | [[Wenche Elizabeth Arntzen]] | [[Oslo]] | 1959-06-26 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q454899|Q454899]] | [[Chris Van Den Wyngaert]] | [[Anveres]] | 1952-04-02 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q456141|Q456141]] | [[Elizabeth Odio Benito]] | [[Puntarenas]] | 1939-09-15 | [[Costa Rica]] | | [[Ficheiro:Jueza de la Corte IDH, Elizabeth Odio Benito (39849747524).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q460129|Q460129]] | [[Sylvia Steiner]] | [[São Paulo]] | 1953-01-19 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q460136|Q460136]] | [[Beverley McLachlin]] | [[Pincher Creek]] | 1943-09-07 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Beverley McLachlin (crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q461489|Q461489]] | [[Stephanie Tubbs Jones]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1949-09-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2008-08-20 | [[Ficheiro:Stephanie Tubbs Jones official headshot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q461636|Q461636]] | [[Ertha Pascal-Trouillot]] | [[Pétion-Ville]] | 1943-08-13 | [[Haití]] | | [[Ficheiro:Ertha Pascal-Trouillot on January 7, 1991.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q461717|Q461717]] | [[Denise Majette]] | [[Nova York]] | 1955-05-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Majette-denise.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q461734|Q461734]] | [[Sheila Jackson Lee]] | [[Queens]] | 1950-01-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-07-19 | [[Ficheiro:Sheila Jackson-Lee.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q462276|Q462276]] | [[Tahani al-Gebali]] | [[Tanta]] | 1950-11-09 | [[Exipto]] | 2022-01-09 | [[Ficheiro:تهاني الجبالي - مستشارة مصرية 2014.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q462838|Q462838]] | [[Hanne Bjurstrøm]] | [[Oslo]] | 1960-09-20 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Hanne Bjurstrøm 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q463560|Q463560]] | [[Nina Pacari]] | [[Cantón Cotacachi]] | 1961-10-09 | [[Ecuador]] | | [[Ficheiro:Nina pacari RADIO CENTRO.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q464116|Q464116]] | [[Eva Joly]] | [[Grünerløkka]] | 1943-12-05 | [[Francia]]<br/>[[Noruega]] | | [[Ficheiro:Eva Joly par Claude Truong-Ngoc juin 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q465401|Q465401]] | [[Shirley M. Hufstedler]] | [[Denver]] | 1925-08-24 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-03-30 | [[Ficheiro:United States Secretary of Education Shirley Hufstedler at Miami-Dade Community College 1980-02-07 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q499505|Q499505]] | [[Esther Hobart Morris]] | [[Tioga County]]<br/>[[Wyoming County]] | 1814-08-08<br/>1813 | [[Estados Unidos de América]] | 1902-04-03<br/>1902-04-02 | [[Ficheiro:Esther Morris cph.3a02555.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q500130|Q500130]] | [[Pauliine Koskelo]] | [[Salo]] | 1956-06-22 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Pauliine Koskelo 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q513117|Q513117]] | [[Ekaterina Trendafilova]] | [[Sofía, Bulgaria|Sofía]] | 1953-06-20 | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q514394|Q514394]] | [[Joyce Aluoch]] | [[Kisumu]] | 1947-10-22 | [[Kenya]] | | [[Ficheiro:Joyce Aluoch at The Hague - 2017 (26189995089) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q515269|Q515269]] | [[Ruth Thompson]] | [[Whitehall]] | 1887-09-15 | [[Estados Unidos de América]] | 1970-04-05 | [[Ficheiro:Ruth Thompson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q515889|Q515889]] | [[Roma Mitchell]] | [[Adelaida]] | 1913-10-02 | [[Australia]] | 2000-03-05 | [[Ficheiro:Roma Mitchell 1965.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q516040|Q516040]] | [[Fumiko Saiga]] | [[Marugame]] | 1943-11-30 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2009-04-24 | |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q516084|Q516084]] | [[Kuniko Ozaki]] | [[Hiroshima]] | 1956-02-20 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q516088|Q516088]] | [[Fatoumata Dembélé Diarra]] | [[Koulikoro]] | 1949-02-15 | [[Malí]] | | |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q519728|Q519728]] | [[Fernanda Contri]] | [[Ivrea]] | 1935-08-21 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Contri.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q520204|Q520204]] | [[Irène Pétry]] | [[Waremme]] | 1922-06 | [[Bélxica]] | 2007-04-17 | |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q523850|Q523850]] | [[Xue Hanqin]] | [[Shanghai]] | 1955-09-15 | [[República Popular da China]] | | [[Ficheiro:Xue Hanqin (2013).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q524050|Q524050]] | [[Emine Ülker Tarhan]] | [[Tarso (Q134287)|Tarso]] | 1963-11-29 | [[Turquía]] | | [[Ficheiro:Emine Ülker Tarhan, Anatolia Party - Kocaeli (16) (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q529775|Q529775]] | [[Martha Griffiths]] | [[Pierce City]] | 1912-01-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-04-22 | [[Ficheiro:Martha Wright Griffiths.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q532509|Q532509]] | [[Angela Diederichsen]] | [[Neunburg vorm Wald]] | 1950-07-08 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q534552|Q534552]] | [[Angelika Reichart]] | [[Augsburgo]] | 1953-08-25 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q541288|Q541288]] | [[Danutė Jočienė]] | [[República Socialista Soviética de Lituania]] | 1970-11-10 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q541498|Q541498]] | [[Neringa Venckienė]] | [[Kaunas]] | 1971-05-21 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q544426|Q544426]] | [[Julia Laffranque]] | [[Tartu]] | 1974-07-25 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Photo Julia Laffranque .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q545472|Q545472]] | [[Ayşe Işıl Karakaş]] | [[Istambul]] | 1958-12-08 | [[Turquía]] | 2024-01-24 | [[Ficheiro:Ayşe Işıl Karakaş.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q546067|Q546067]] | [[Tülay Tuğcu]] | [[Ancara]] | 1942-06-12 | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q546281|Q546281]] | [[Hadassa Ben-Itto]] | [[Polonia]] | 1926-05-16 | [[Israel]] | 2018-04-14 | |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q551293|Q551293]] | [[Anja Steinbeck]] | [[Bitburg]] | 1966 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Prof. Dr. Anja Steinbeck, Rektorin der Heinrich-Heine-Universität Düsseldorf.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q556634|Q556634]] | [[Anke Berger]] | [[Völklingen]] | 1965-03-01 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q560127|Q560127]] | [[Anna Diggs Taylor]] | [[Washington, D.C.]] | 1932-12-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-11-04 | [[Ficheiro:Anna Diggs Taylor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q564758|Q564758]] | [[Anne-José Paulsen]] | [[Meerbusch]] | 1952-08-23 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q566101|Q566101]] | [[Annelie Marquardt]] | [[Paderborn]] | 1947-08 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q566540|Q566540]] | [[Annette Brockmöller]] | | 1963-08-17 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q584871|Q584871]] | [[Antje Sedemund-Treiber]] | [[Kiel]] | 1936-03-18 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q610719|Q610719]] | [[Irena Wiszniewska-Białecka]] | [[Varsovia]] | 1947 | [[Polonia]] | 2018-05-23 | |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q702725|Q702725]] | [[Shirani Bandaranayake]] | [[Kurunegala]] | 1958-04 | [[Sri Lanka]] | | [[Ficheiro:Dr.Shirani Bandaranayake.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q733597|Q733597]] | [[Clementina Forleo]] | [[Francavilla Fontana]] | 1963-01-31 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q736223|Q736223]] | [[Maryanne Trump Barry]] | [[Queens]] | 1937-04-05 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-11-13 | [[Ficheiro:Maryanne Trump Barry in 1992.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q782483|Q782483]] | [[Winnie Sorgdrager]] | [[A Haia]] | 1948-04-06 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Openingstoespraak door Winnie Sorgdrager (Bestuur Stroom).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q783995|Q783995]] | [[Anna Finocchiaro]] | [[Modica]] | 1955-03-31 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Anna Finocchiaro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q807332|Q807332]] | [[Barbara Ambrosius]] | [[Drangstedt]] | 1944-11-25 | [[Alemaña]] | 2023-07-28 | |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q807393|Q807393]] | [[Barbara Dauner-Lieb]] | [[Hamburgo]] | 1955-04-28 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q807493|Q807493]] | [[Barbara Just-Dahlmann]] | [[Poznan]] | 1922-03-02 | [[Alemaña]] | 2005-07-27 | [[Ficheiro:Bundesarchiv B 145 Bild-F031133-0028, München, Verleihung des Theodor-Heuss-Preises.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q807539|Q807539]] | [[Barbara Loth]] | [[Duisburgo]] | 1957-01-14 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Welcome Remarks Barbara Loth (14477952763).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q807552|Q807552]] | [[Barbara Mayen]] | [[Bamberg]] | 1956 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q807596|Q807596]] | [[Barbara Remmert]] | [[Bochum]] | 1964-06-17 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q807613|Q807613]] | [[Barbara Salesch]] | [[Karlsruhe]] | 1950-05-05 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Barbara Salesch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q813194|Q813194]] | [[Beate Schmidt]] | | 20th century | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q813201|Q813201]] | [[Beate Sost-Scheible]] | | 1956-04-01 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q832568|Q832568]] | [[Bettina Brückner]] | [[Solingen]] | 1965-09-21 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q855331|Q855331]] | [[Bianca Fischer]] | [[Lichtenfels]] | 1949-02-17 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q865315|Q865315]] | [[Birgit Reinecke]] | [[Glückstadt]] | 1944-04-08 | [[Alemaña]] | 2013-05-14 | |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q865362|Q865362]] | [[Birgit Vézina]] | [[Rendsburg]] | 1948-05-22 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q908568|Q908568]] | [[Brenda Hale, Baroness Hale of Richmond]] | [[Yorkshire]] | 1945-01-31 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Official portrait of Baroness Hale of Richmond crop 2, 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q916162|Q916162]] | [[Brigitte Bierlein|BrigitteBierlein]] | [[Viena]] | 1949-06-25 | [[Austria]] | 2024-06-03 | [[Ficheiro:Brigitte Bierlein.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q916173|Q916173]] | [[Brigitte Boehme]] | [[Oldenburg]] | 1940-06-21 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Brigitte Boehme.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q930026|Q930026]] | [[Rosalie Abella]] | [[Stuttgart]] | 1946-07-01 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:20170125 GlobalJuristAward Abella (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q952944|Q952944]] | [[Edith Brown Clement]] | [[Birmingham, Alabama|Birmingham]] | 1948-04-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Edith Brown Clement.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q970184|Q970184]] | [[Patricia Acioli]] | [[Niterói]] | 1964-02-14 | [[Brasil]] | 2011-08-12 | |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q1000023|Q1000023]] | [[Wiltraut Rupp-von Brünneck]] | [[Lankwitz]] | 1912-08-07 | [[Alemaña]] | 1977-08-18 | |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q1019021|Q1019021]] | [[Bärbel Freudenberg-Pilster]] | [[Delmenhorst]] | 1954-02-06 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q1033495|Q1033495]] | [[Tünde Handó]] | [[Salgótarján]] | 1962-05-01 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q1034506|Q1034506]] | [[Mária Havasiné Orbán]] | [[Kapuvár]] | 1952-09-12 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q1043664|Q1043664]] | [[Carmen König]] | [[Múnic]] | 1948-09-25 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q1044272|Q1044272]] | [[Carola von Paczensky]] | [[Hamburgo]] | 1958-05-24 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q1082053|Q1082053]] | [[Francesca Morvillo]] | [[Palermo]] | 1945-12-14 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 1992-05-23 | |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q1083610|Q1083610]] | [[Christine Hügel]] | [[Offenburg]] | 1950-11-12 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q1083629|Q1083629]] | [[Christine Krohn]] | [[Meiningen]] | 1936-06-17 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q1097318|Q1097318]] | [[Claudia Bandion-Ortner]] | [[Graz]] | 1966-11-30 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Claudia Bandion-Ortner (Gala-Nacht des Sports 2009).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q1127623|Q1127623]] | [[Constance Baker Motley]] | [[New Haven, Connecticut|New Haven]] | 1921-09-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-09-28 | [[Ficheiro:Mrs. Constance B. Motley, first woman Senator, 21st Senatorial District, N.Y., raising hand in V sign.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q1133348|Q1133348]] | [[Cornelia Holsten]] | [[Bremen]] | 1970-04-02 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Cornelia Holsten 2014 05 30a.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q1133402|Q1133402]] | [[Cornelia Quennet-Thielen]] | [[Friburgo, Alemaña|Friburgo]] | 1957-01-19 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q1157305|Q1157305]] | [[Dagmar Oppermann]] | [[Goslar]] | 1963-03-18 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q1159680|Q1159680]] | [[Dangutė Ambrasienė]] | [[Vilnius]] | 1953-05-04 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q1163573|Q1163573]] | [[Daniela Solin-Stojanovic]] | [[Berlín]] | 1946-05-01 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q1223296|Q1223296]] | [[Dietlind Weinland]] | | 20th century | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q1225408|Q1225408]] | [[Gabriele Britz]] | [[Seeheim-Jugenheim]] | 1968-10-01 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q1228402|Q1228402]] | [[Dvora Berliner]] | [[Mandato británico de Palestina|Palestina mandataria]] | 1947-06-15 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Dvora berliner.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q1232687|Q1232687]] | [[Gerda Müller]] | [[Bad Brückenau]] | 1944-06-26 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q1234915|Q1234915]] | [[Margret Diwell]] | [[Hamburgo]] | 1951-03-28 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q1245223|Q1245223]] | [[Doris König]] | [[Kiel]] | 1957-06-25 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q1249166|Q1249166]] | [[Karin Renate Ahmann]] | | 1943 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q1279621|Q1279621]] | [[Elisabeth Winkelmeier-Becker]] | [[Troisdorf]] | 1962-09-15 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Elisabeth Winkelmeier-Becker 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q1283432|Q1283432]] | [[Edeltraut Töpfer]] | [[Berlín]] | 1949-12-05 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q1284943|Q1284943]] | [[Edith Brown Weiss]] | [[Salem, Oregón|Salem]] | 1942-02-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q1284990|Q1284990]] | [[Edith Gräfl]] | [[Maguncia]] | 1955 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q1291553|Q1291553]] | [[Inken Gallner]] | [[Calw]] | 1964-07-27 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q1297803|Q1297803]] | [[Egidija Tamošiūnienė]] | [[República Socialista Soviética de Lituania]] | 1974 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q1306166|Q1306166]] | [[Heike Krieger]] | | 1968-06-06 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q1317025|Q1317025]] | [[Georgina Theodora Wood]] | [[Ghana]] | 1947-06-08 | [[Ghana]] | | |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q1321818|Q1321818]] | [[Ingeborg Wolff]] | [[Eisenach]] | 1938-07-15 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q1326429|Q1326429]] | [[Meo-Micaela Hahne]] | [[Heidelberg]] | 1947-03-18 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q1330134|Q1330134]] | [[Elisabeth Mette]] | [[Oberding]] | 20th century | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q1330161|Q1330161]] | [[Elisabeth Nägelsbach]] | [[Schweinfurt, Alemaña]] | 1894-12-12 | [[Alemaña]] | 1984-04-08 | |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q1330311|Q1330311]] | [[Elisabeth Steup]] | [[Witten]] | 1928 | [[Alemaña]] | 2006-08-21 | |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q1330592|Q1330592]] | [[Lore Maria Peschel-Gutzeit]] | [[Hamburgo]] | 1932-10-26 | [[Alemaña]] | 2023-09-02 | [[Ficheiro:Flickr - boellstiftung - Lore Marie Peschel-Gutzeit (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q1333424|Q1333424]] | [[Elsa Kelly]] | [[Buenos Aires]] | 1939-02-28 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Elsa Kelly (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q1334268|Q1334268]] | [[Elvira Hettler]] | [[Constanza]] | 1965-09-20 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q1339908|Q1339908]] | [[Ena Cremona]] | | 1936 | [[Malta]] | 2024-05-24 | |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q1354289|Q1354289]] | [[Erika Andreß]] | [[Aurich]] | 1953 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q1363383|Q1363383]] | [[Irmgard Fuest]] | [[Münstermaifeld]] | 1903-09-06 | [[Alemaña]] | 1980-06-22 | |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q1365515|Q1365515]] | [[Gisela Wild]] | [[Cieplice Śląskie-Zdrój]] | 1932 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:40 Jahre Volkszählung, 40 Jahre informationelle Selbstbestimmung 05 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q1379297|Q1379297]] | [[Eva Leithäuser]] | [[Steglitz]] | 1925-08-14 | [[Alemaña]] | 2018-06-28 | [[Ficheiro:EvaLeithäuser.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q1379379|Q1379379]] | [[Eva Menges]] | | 1970-01-13 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q1379536|Q1379536]] | [[Eva Völler]] | [[Velbert]] | 1956 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Eva Völler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q1382694|Q1382694]] | [[Ewa Gruza]] | [[Varsovia]] | 1961-03-30 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q1386015|Q1386015]] | [[Kerstin Schipper]] | [[Pinneberg]] | 1964 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q1390293|Q1390293]] | [[Hannelore Kohl]] | [[Frankfurt]] | 1948-10-19 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q1395813|Q1395813]] | [[Rosemarie Will]] | [[Bernsdorf]] | 1949-08-25 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Fsa2010-Rosemarie Will.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q1411301|Q1411301]] | [[Fidelma Macken]] | [[Dublín]] | 1942-02-28 | [[Irlanda]] | | |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q1412573|Q1412573]] | [[Marta Cartabia]] | [[San Giorgio su Legnano]] | 1963-05-14 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Marta Cartabia crop, Milano, 10.2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q1417201|Q1417201]] | [[Küllike Jürimäe]] | | 1962 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Küllike Jürimäe 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q1423542|Q1423542]] | [[Reinhild Ruban]] | [[Kempten (Allgäu)]] | 1944-05-10 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q1433739|Q1433739]] | [[Ruth Wetzel-Steinwedel]] | [[Weingarten]] | 1948-06-16 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q1436955|Q1436955]] | [[Margrit Lichtinghagen]] | | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q1490338|Q1490338]] | [[Gabriele Hauser]] | [[Sasbach]] | 1955-03-24 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q1490358|Q1490358]] | [[Gabriele Hessel]] | [[Dortmund]] | 1959-05-09 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q1490679|Q1490679]] | [[Gabrielle Kirk McDonald]] | [[Saint Paul, Minnesota|Saint Paul]] | 1942-04-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q1510984|Q1510984]] | [[Gerda Krüger-Nieland]] | [[Bremen]] | 1910-06-22 | [[Alemaña]] | 2000-09-21 | |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q1527412|Q1527412]] | [[Gisela Niemeyer]] | [[Gdańsk]] | 1923-09-25 | [[Alemaña]] | 2012-02-07 | [[Ficheiro:Bundesarchiv B 145 Bild-F052191-0016, Bundesverfassungsgericht Richterin Gisela Niemeyer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q1527553|Q1527553]] | [[Giseltraud Otten]] | [[Braunschweig]] | 1943-02-06 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q1530816|Q1530816]] | [[Marina Syrova]] | | 1961-10-04 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q1530915|Q1530915]] | [[María Flores]] | | 20th century | [[Nicaragua]] | 2010-10-02 | |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q1548522|Q1548522]] | [[Rhona Fetzer]] | [[Reutlingen]] | 1963 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q1558127|Q1558127]] | [[Nicola Behrend]] | | 1962-02-10 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q1565551|Q1565551]] | [[Ingrid Jent-Sørensen]] | [[Sankt Gallen]] | 1951 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q1567506|Q1567506]] | [[Hadiza Moussa Gros]] | [[Niamey]] | 1960-12-25 | [[Níxer]] | | |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q1592244|Q1592244]] | [[Marion Harsdorf-Gebhardt]] | [[Neuwied]] | 1964-02-18 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q1593378|Q1593378]] | [[Hedwig Maier-Reimer]] | [[Berlín]] | 1905-01-20 | [[Alemaña]] | 2006-07-04 | |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q1594331|Q1594331]] | [[Heidi Lambert-Lang]] | [[Koszalin]] | 1937-02-11 | [[Alemaña]] | 2023-10-16 | |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q1594356|Q1594356]] | [[Heidi Stengelhofen]] | [[Tréveris]] | 1966 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q1594974|Q1594974]] | [[Helen Keller]] | [[Winterthur]] | 1964-06-01 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q1605899|Q1605899]] | [[Vera Gäde-Butzlaff]] | [[Bad Gandersheim]] | 1954-12-15 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:RNE Pressefoto Gaede-Butzlaff.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q1618422|Q1618422]] | [[Hildegund Holzheid]] | [[Nürnberg|Núremberg]] | 1936-10-31 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Hildegund Holzheid.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q1643496|Q1643496]] | [[Sabine Knickrehm]] | [[Hamburgo]] | 1959-10-26 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q1644558|Q1644558]] | [[Nora Platiel]] | [[Bochum]] | 1896-01-14 | [[Alemaña]]<br/>[[Reich Alemán]] | 1979-09-06 | |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q1644650|Q1644650]] | [[Sarah T. Hughes]] | [[Baltimore]] | 1896-08-02 | [[Estados Unidos de América]] | 1985-04-23 | [[Ficheiro:LBJ-Hughes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q1646323|Q1646323]] | [[Elsy del Pilar Cuello]] | [[Bogotá]] | 1959-06-13 | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q1659077|Q1659077]] | [[Ilse-Sabine Beck]] | [[Berlín]] | 1949 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q1659207|Q1659207]] | [[Ilse Schmidt]] | [[Schwerin]] | 1892-09-11 | [[Alemaña]] | 1964-09-12 | |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q1659228|Q1659228]] | [[Ilsemarie Meyer]] | [[Wulmstorf]] | 1953 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q1662761|Q1662761]] | [[Inge Donnepp]] | [[Unna]] | 1918-12-13 | [[Alemaña]] | 2002-07-31 | |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q1662938|Q1662938]] | [[Ingeborg Tepperwien]] | [[Bad Sulza]] | 1945-04-07 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q1663356|Q1663356]] | [[Ingrid Matthäus-Maier]] | [[Werlte]] | 1945-09-09 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Ingrid Matthäus-Maier.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q1663445|Q1663445]] | [[Ingrīda Labucka]] | [[Riga]] | 1963-09-04 | [[Letonia]] | | |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q1672475|Q1672475]] | [[Irena Pelikánova]] | [[Praga]] | 1949-06-25 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q1672659|Q1672659]] | [[Irina Müller]] | [[Leipzig]] | 1951-10-10 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q1672723|Q1672723]] | [[Iris Ebling]] | [[Berlín]] | 1940-05-09 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q1685526|Q1685526]] | [[Ruth Herz]] | [[Xerusalén]] | 1944-10-27 | [[Alemaña]] | 2023-02-02 | [[Ficheiro:Ruth Herz (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q1690742|Q1690742]] | [[Joan Donoghue]] | [[Yonkers]] | 1956-12-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q1692112|Q1692112]] | [[Marion Eckertz-Höfer]] | [[Oldenburg]] | 1948-11-23 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Aris Kalaizis "Bildnis der Richterin Marion Eckertz-Höfer" Öl auf Leinwand, 125x100cm, 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q1710030|Q1710030]] | [[Joyce Bamford-Addo]] | [[Accra]] | 1937-03-26 | [[Ghana]] | | [[Ficheiro:Joyce Bamford Addo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q1710720|Q1710720]] | [[Juanita Kidd Stout]] | [[Wewoka]] | 1919-03-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1998-08-21 | |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q1711917|Q1711917]] | [[Julia Sebutinde]] | [[Entebbe]] | 1954-02-28 | [[Uganda]] | | [[Ficheiro:Julia Sebutinde (2013).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q1715671|Q1715671]] | [[Ursula Jungherr]] | [[Heidelberg]] | 1947 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q1721823|Q1721823]] | [[Sibylle Kessal-Wulf]] | [[Stadthagen]] | 1958-11-25 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q1721965|Q1721965]] | [[Karen Buse]] | [[Diepholz]] | 1953-11-27 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q1723399|Q1723399]] | [[Regine Winter]] | [[Nienburg/Weser]] | 1957 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q1729255|Q1729255]] | [[Karen Krauß]] | | 1964-01-12 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q1729386|Q1729386]] | [[Karin Huberta Ritter]] | [[Berlín]] | 1937-01-31 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q1729506|Q1729506]] | [[Karin Milger]] | [[Celle]] | 1955-12-02 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q1729554|Q1729554]] | [[Karin Schubert]] | [[Erfurt]] | 1944-08-16 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q1729564|Q1729564]] | [[Karin Spelge]] | [[Bad Gandersheim]] | 1961 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q1729585|Q1729585]] | [[Karin Wiedemann]] | [[Dargun]] | 1948-12-01 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q1731338|Q1731338]] | [[Kristina Pardalos]] | [[Nova York]] | 1973-10-14 | [[San Marino]] | | |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q1735881|Q1735881]] | [[Katharina Deppert]] | [[Berlín]] | 1941-06-20 | [[Alemaña]] | 2024-09-16 | |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q1743631|Q1743631]] | [[Kirsten Erl]] | [[Herten]] | 1966-12-07 | [[Alemaña]] | 2017-02-10 | |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q1789252|Q1789252]] | [[Kristiane Weber-Hassemer]] | [[Berlín]] | 1939-07-10 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q1789355|Q1789355]] | [[Kristina Schmidt]] | [[Oschatz]] | 1968 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q1800708|Q1800708]] | [[Laima Garnelienė]] | [[Marijampolė]] | 1954 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q1827863|Q1827863]] | [[Lisbeth Lass]] | [[Innsbruck]] | 1940-09-20 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Lisbeth Lass.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q1861021|Q1861021]] | [[Anne-Marie Duquesne-Bourguignont]] | | | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q1894791|Q1894791]] | [[Margaret A. Ryan]] | [[Chicago]] | 1964-05-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Margaret A. Ryan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q1894981|Q1894981]] | [[Margarete Hielscher]] | [[Miłków, Lower Silesian Voivodeship]] | 1899-09-12 | [[Alemaña]] | 1985-04-13 | |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q1894995|Q1894995]] | [[Margarete Koppers]] | [[Wissel]] | 1962-08-19 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q1895440|Q1895440]] | [[Margret Spaniol]] | [[Schiffweiler]] | 1955-06-24 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q1895819|Q1895819]] | [[Maria Elisabeth Geyser]] | [[Münster]] | 1912-11-06 | [[Alemaña]] | 2008-06-26 | |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q1895849|Q1895849]] | [[Maria Eugénia Martins de Nazaré Ribeiro]] | | 1956 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q1896617|Q1896617]] | [[Mariama Cissé]] | [[Filingué]] | 1962 | [[Níxer]] | | |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q1897187|Q1897187]] | [[Marie-Luise Hilger]] | [[Bremen]] | 1912-08-17 | [[Alemaña]] | 1996-12-25 | |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q1911202|Q1911202]] | [[Maureen Harding Clark]] | | 1946-01-03 | | | |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q1915614|Q1915614]] | [[Mechthild Dyckmans]] | [[Bad Sachsa]] | 1950-12-26 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q1944657|Q1944657]] | [[Monika Hermanns]] | [[Thuine]] | 1959-03-06 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q1944831|Q1944831]] | [[Monique Pelletier]] | [[Trouville-sur-Mer]] | 1926-07-25 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q1948092|Q1948092]] | [[Flora Lagerwerf-Vergunst]] | [[Ede]] | 1964-05-23 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q1964461|Q1964461]] | [[Nancy Makokha Baraza]] | | 1957-09-10 | [[Kenya]] | | |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q2063592|Q2063592]] | [[Corazon Agrava]] | [[Manila]] | 1915-08-07 | [[Filipinas]] | 1997-10-01 | |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q2071393|Q2071393]] | [[Trees Merckx-Van Goey]] | [[Anveres]] | 1951-06-17 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q2091794|Q2091794]] | [[Pia Rumler-Detzel]] | | 1934-07-11 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q2093278|Q2093278]] | [[Birtukan Mideksa]] | [[Adís Abeba]] | 1975 | [[Etiopía]] | | [[Ficheiro:Birtukan Mideksa in 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q2121697|Q2121697]] | [[Amy Berman Jackson]] | [[Baltimore]] | 1954-07-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amy Berman Jackson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q2130440|Q2130440]] | [[Ramutė Ruškytė]] | [[Plungė]] | 1958-03-06 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q2131803|Q2131803]] | [[Rasa Ragulskytė-Markovienė]] | [[Kaunas]] | 1976-10-16 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q2143370|Q2143370]] | [[Renate Elf]] | | 1947-05-08 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q2146738|Q2146738]] | [[Reva Beck Bosone]] | [[American Fork]] | 1895-04-02 | [[Estados Unidos de América]] | 1983-07-21 | [[Ficheiro:Reva Bosone.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q2148594|Q2148594]] | [[Ricarda Brandts]] | [[Erkelenz]] | 1955-08-26 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q2159353|Q2159353]] | [[Roberta Hübner]] | [[Bad Schwartau]] | 1965-08-11 | | | |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q2166737|Q2166737]] | [[Rose Heilbron]] | [[Liverpool]] | 1914-08-19 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 2005-12-08 | [[Ficheiro:Rose Making-QC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q2167509|Q2167509]] | [[Roslyn O. Silver]] | [[Phoenix]] | 1946-02-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Roslyn O. Silver.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q2167951|Q2167951]] | [[Roswitha Müller-Piepenkötter]] | [[Waltrop]] | 1950-04-03 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Mueller-Piepenkoetter1-Asio.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q2177562|Q2177562]] | [[Ruth Arnet Gantner]] | | 1962-03-14 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q2177749|Q2177749]] | [[Ruth Rissing-van Saan]] | [[Neuss]] | 1946-01-25 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q2203530|Q2203530]] | [[Francine De Tandt]] | | | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q2209920|Q2209920]] | [[Sabine Stachwitz]] | [[Dresden]] | 1943-11-01 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q2234810|Q2234810]] | [[Olga Scheltema-de Nie]] | | 1939-06-11 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2023-09-13 | [[Ficheiro:Olga Scheltema-de Nie.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q2284011|Q2284011]] | [[Sieglinde Gahleitner]] | [[Sankt Veit im Mühlkreis]] | 1965-05-10 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Sieglinde Gahleitner.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q2286706|Q2286706]] | [[Silvia Fernández de Gurmendi]] | [[Provincia de Córdoba, Arxentina|Provincia de Córdoba]] | 1954-10-24 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Silvia Fernández de Gurmendi (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q2290240|Q2290240]] | [[Sisi Khampepe]] | [[Soweto]] | 1957-01-08 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q2292495|Q2292495]] | [[Skirgailė Žalimienė]] | [[Vilnius]] | 1972 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q2325582|Q2325582]] | [[Sabine de Bethune]] | [[Kinshasa]] | 1958-07-16 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Sabine de Bethune 20111019 WOMEN TALENT 050.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q2338275|Q2338275]] | [[Stefanie Schmahl]] | [[Maguncia]] | 1969 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q2344237|Q2344237]] | [[Stephanie Rachor]] | [[Minden]] | 1966-03-15 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q2360160|Q2360160]] | [[Nanneke Quik-Schuijt]] | | 1942-11-02 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Nanneke Quik-Schuijt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q2369275|Q2369275]] | [[Susanne Hüttmann-Stoll]] | [[Herne]] | 1959-04-28 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q2369370|Q2369370]] | [[Susanne Leuzinger-Naef]] | [[Solothurn]] | 1949-09-18 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q2369615|Q2369615]] | [[Suse Martin]] | | 1949-05-09 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q2374266|Q2374266]] | [[Sylvia Schenk]] | [[Rotenburg (Wümme)]] | 1952-06-01 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:2015-03-21 DOSB by Olaf Kosinsky-23 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q2380218|Q2380218]] | [[Viera Petríková]] | [[Vranov nad Topľou]] | 1957-06-29 | [[Eslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q2403960|Q2403960]] | [[Teodora Staugaitienė]] | | 1945-06-15 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q2440277|Q2440277]] | [[Toma Birmontienė]] | [[Poltava]] | 1956-04-15 | [[Lituania]] | | [[Ficheiro:Toma Birmontienė.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q2467960|Q2467960]] | [[Johanna Clementina Hudig]] | [[Groninga|Groninga - Groningen]] | 1907-03-27 | [[Reino dos Países Baixos]] | 1996-07-29 | |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q2475112|Q2475112]] | [[Ulla Held-Daab]] | [[Bad Marienberg]] | 1962 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q2477306|Q2477306]] | [[Ulrike Gutheil]] | [[Ritterhude]] | 1959 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q2477325|Q2477325]] | [[Ulrike Hillmann]] | [[Bad Segeberg]] | 1953 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q2501613|Q2501613]] | [[Ursula Gerhardt]] | [[Düsseldorf]] | 1943-04-25 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q2501840|Q2501840]] | [[Ursula Safari Chabestari]] | [[Fulda]] | 1949-05-06 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q2501862|Q2501862]] | [[Ursula Schneider]] | [[Colonia, Alemaña|Colonia]] | 1956-04-04 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q2502752|Q2502752]] | [[Uta Fölster]] | [[Itzehoe]] | 1956-02-09 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q2513387|Q2513387]] | [[Vera von Pentz]] | [[Essen]] | 1966 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q2533417|Q2533417]] | [[Virginie Korte-van Hemel]] | [[Bergen op Zoom]] | 1929-05-08 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2014-04-03 | [[Ficheiro:Tweede Kamer , bespreking nota vluchtelingenbeleid staatssecretaris Korte van H, Bestanddeelnr 933-9489.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q2630297|Q2630297]] | [[Cynthia Valstein-Montnor]] | [[Suriname]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q2660811|Q2660811]] | [[Judy Sheindlin]] | [[Brooklyn]] | 1942-10-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Judy Sheindlin VF 2012 Shankbone.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q2663650|Q2663650]] | [[Brigitte Tilmann]] | [[Berlín]] | 1941-06-17 | [[Alemaña]] | 2023-03-04 | |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q2666475|Q2666475]] | [[Catherine O’Regan]] | [[Liverpool]] | 1957-09-17 | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Khayelitsha Commission Handover (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q2691867|Q2691867]] | [[Eleonore Berchtold-Ostermann]] | [[Viena]] | 1947-10-12 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Eleonore Berchtold-Ostermann.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q2715088|Q2715088]] | [[Sonja Boekman]] | | 1921-12-29 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2000-01-23 | |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q2752500|Q2752500]] | [[Kristin Tüttenberg]] | [[Berlín]] | 1941-04-07 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q2835187|Q2835187]] | [[Jacinta Balbela]] | [[Belén]] | 1919-09-29 | [[Uruguai]] | 2007-10-26 | |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q2843212|Q2843212]] | [[Mireille Roccatti]] | [[Monterrei, México|Monterrei]] | 20th century | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q2848971|Q2848971]] | [[Andrée Ruffo]] | | 1942 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q2850999|Q2850999]] | [[Anne M. Burke]] | [[Chicago]] | 1944-02-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q2890528|Q2890528]] | [[Marjorie Rendell]] | [[Wilmington, Delaware|Wilmington]] | 1947-02-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Midge Rendell (24830209439) (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q2899642|Q2899642]] | [[Sian Elias]] | [[Londres]] | 1949-03-13 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Sian Elias 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q2903036|Q2903036]] | [[Daphne Barak Erez]] | [[Estados Unidos de América]] | 1965-01-02 | [[Israel]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Daphne Barak-Erez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q2907460|Q2907460]] | [[Miriam Ben-Porat]] | [[Viciebsk]] | 1918-04-26 | [[Israel]] | 2012-07-26 | [[Ficheiro:Flickr - Government Press Office (GPO) - PRES. CHAIM HERZOG AND STATE COMPTROLLER MIRIAM BEN PORATH.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q2911621|Q2911621]] | [[Dalia Dorner]] | [[Istambul]] | 1934-03-03 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:DalyaDorner2010.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q2975063|Q2975063]] | [[Claire L'Heureux-Dubé]] | [[Quebec (cidade)|Quebec]] | 1927-09-07 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q2993692|Q2993692]] | [[Consuelo Ynares-Santiago]] | [[Binangonan]] | 1939-10-05 | [[Filipinas]] | | |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q2994806|Q2994806]] | [[Constance Briscoe]] | [[Inglaterra]] | 1957-05-18 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q2994809|Q2994809]] | [[Constance Grewe]] | [[Stuttgart]] | 1946-12-14 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q3024453|Q3024453]] | [[Desislava Atanasova]] | [[Dulovo]] | 1978-10-08 | [[Bulgaria]] | | [[Ficheiro:Desislava-Atanasova-constcourt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q3038107|Q3038107]] | [[Conchita Carpio-Morales]] | [[Paoay]] | 1941-06-19 | [[Filipinas]] | | [[Ficheiro:Conchita Carpio-Morales - 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q3051421|Q3051421]] | [[Ellen Gracie]] | [[Río de Xaneiro]] | 1948-02-16 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Ellen Gracie Northfleet December.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q3080243|Q3080243]] | [[Fozia Hashim]] | | 1956 | [[Eritrea]] | | |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q3086618|Q3086618]] | [[Françoise Tulkens]] | [[Bruxelas-Capital (Q9005)|Bruxelas-Capital]] | 1942-09-12 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q3161996|Q3161996]] | [[Janine Delruelle-Ghobe]] | [[Gante]] | 1931-04-24 | [[Bélxica]] | 2022-12-18 | |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q3171259|Q3171259]] | [[Irene Michiels van Kessenich-Hoogendam]] | | 1940-01-22 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q3187874|Q3187874]] | [[Juanita Westmoreland-Traoré]] | [[Montreal]] | 1942-03-10 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q3188038|Q3188038]] | [[Judy Koehler]] | [[Lima]] | 1941-09-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judy Koehler 1986.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q3229187|Q3229187]] | [[Leila Zerrougui]] | [[Souk Ahras]] | 1956 | [[Alxeria]] | | [[Ficheiro:Leila Zerrougui speaking to the media in Kinshasa (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q3259601|Q3259601]] | [[Lorna E. Lockwood]] | [[Douglas]] | 1903-03-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1977-09-23 | |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q3259653|Q3259653]] | [[Lorraine Laporte-Landry]] | | 1942 | [[Canadá]] | 1999-07-18 | |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q3263712|Q3263712]] | [[Louise Charron]] | [[West Nipissing]] | 1951-03-02 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q3269751|Q3269751]] | [[Lyse Lemieux]] | [[Montreal]] | 1936 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q3290552|Q3290552]] | [[Margarita Mariscal de Gante]] | [[Madrid]] | 1954-01-10 | [[España]] | | [[Ficheiro:(Mariscal de Gante) Miguel Ángel Rodríguez durante la rueda de prensa posterior al Consejo de Ministros junto a la ministra de Justicia. Pool Moncloa. 23 de agosto de 1996 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q3291691|Q3291691]] | [[Marie-Claire Kirkland]] | [[Palmer]] | 1924-09-08 | [[Canadá]] | 2016-03-24 | [[Ficheiro:Claire Kirkland-Casgrain.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q3292485|Q3292485]] | [[Marie Deschamps]] | [[Repentigny]] | 1952-10-02 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q3296458|Q3296458]] | [[Maria Lourdes Afiuni]] | [[Venezuela]] | 1964-06-08 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q3296476|Q3296476]] | [[María Zavala Valladares]] | [[Talara]] | 1956-01-15 | [[Perú]] | | [[Ficheiro:Maria Zavala Valladares.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q3370127|Q3370127]] | [[Susanne Eberstein]] | | 1948-03-01 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q3377661|Q3377661]] | [[Kristin Normann]] | [[Oslo]] | 1954-05-01 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Kristin Normann.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q3406504|Q3406504]] | [[Marian Soutendijk-van Appeldoorn]] | [[Utrecht]] | 1948-09-04 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q3429885|Q3429885]] | [[Ragnhild Noer]] | [[Oslo]] | 1959-12-28 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q3432200|Q3432200]] | [[Rakel Surlien]] | [[Svelvik]] | 1944-02-10 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q3433240|Q3433240]] | [[Rita B. Garman]] | [[Aurora (Q22595)|Aurora]] | 1943-11-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q3437748|Q3437748]] | [[Kjersti Graver]] | [[Oslo]] | 1945-10-08 | [[Noruega]] | 2009-02-14 | |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q3438518|Q3438518]] | [[Bergljot Webster]] | [[Oslo]] | 1966-02-16 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q3447891|Q3447891]] | [[Kekāuluohi]] | [[Honolulu]] | 1794-07-27 | [[Reino de Hawai|Reino das Hawai]] | 1845-06-07 | [[Ficheiro:Kekauluohi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q3454098|Q3454098]] | [[Ryuko Sakurai]] | [[Ōmuta]] | 1947-01-16 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q3483959|Q3483959]] | [[Silvana Arbia]] | [[Senise]] | 1952-11-19 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q3505679|Q3505679]] | [[Susie Sharp]] | [[Rocky Mount]] | 1907-07-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1996-03-01 | [[Ficheiro:Susie M. Sharp.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q3704407|Q3704407]] | [[Deborah Pryce]] | [[Warren, Ohio|Warren]] | 1951-07-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Deborah Pryce.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q3746439|Q3746439]] | [[Flavia Lattanzi]] | [[Adís Abeba]] | 1940-10-04 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Flavia Lattanzi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q3850647|Q3850647]] | [[Ana María Polo]] | [[A Habana]] | 1959-04-11 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Cuba]] | | [[Ficheiro:Ana María Polo (2982570311).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q4096415|Q4096415]] | [[Brigh Brigaid]] | | 1st century | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q4103162|Q4103162]] | [[Elena Valiyavina]] | [[San Petersburgo]] | 1966-08-21 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q4160110|Q4160110]] | [[Cheryl Jacques]] | | 1962-02-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:1999 Cheryl Jacques Massachusetts Senate.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q4173804|Q4173804]] | [[Olga Yegorova]] | [[Moscova]] | 1955-06-29 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q4178252|Q4178252]] | [[Lyudmila Zharkova]] | [[Petrozavodsk]] | 1955-09-03 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Lyudmila Zharkova (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q4188406|Q4188406]] | [[Затомская, Ольга Юрьевна]] | [[Roshal]] | 1983-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q4244429|Q4244429]] | [[Olga Kudeshkina]] | [[Moscova]] | 1951 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q4303511|Q4303511]] | [[Tamara Georgievna Morshchakova]] | [[Moscova]] | 1936-03-28 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Tamara Morshchakova december 11 2018.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q4306724|Q4306724]] | [[Vineta Muižniece]] | [[Riga]] | 1956-11-03 | [[Letonia]] | | [[Ficheiro:Vineta Muizniece.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q4312932|Q4312932]] | [[Miriam Naor]] | [[Xerusalén]] | 1947-10-26 | [[Israel]] | 2022-01-24 | [[Ficheiro:Justice Miriam Naor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q4318347|Q4318347]] | [[Tatiana Neshataeva]] | [[Perm Oblast]] | 1952-01-18 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Tnneshataeva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q4334922|Q4334922]] | [[Екатерина Владимир-иҧҳа Онишьенко]] | [[Kamyanske]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q4342403|Q4342403]] | [[Seada Palavrić]] | [[Tuzla]] | 1954-11-10 | [[Bosnia e Hercegovina]] | | |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q4405904|Q4405904]] | [[Sona Salmanova]] | [[Ghursal]] | 1956-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q4559180|Q4559180]] | [[Mona Røkke]] | [[Drammen]] | 1940-03-03 | [[Noruega]] | 2013-07-13 | |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q4571608|Q4571608]] | [[Karenanne Gussgard]] | [[Sandefjord]] | 1940-01-02 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q4571856|Q4571856]] | [[Toril Marie Øie]] | [[Oslo]] | 1960-07-17 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Toril Marie Øie på Sentralbanksjefens årstale 2018 (175322).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q4575186|Q4575186]] | [[Jane Bolin]] | [[Poughkeepsie]] | 1908-04-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-01-08 | [[Ficheiro:Jane Bolin 1942.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q4576328|Q4576328]] | [[Hanne Sophie Greve]] | [[Tønsberg]] | 1952-04-14 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q4578065|Q4578065]] | [[Nina Frisak]] | [[Oslo]] | 1950-11-28 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Nina Frisak (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q4579361|Q4579361]] | [[Hilde Indreberg]] | [[Oslo]] | 1957-10-22 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q4580021|Q4580021]] | [[Ingse Stabel]] | [[Oslo]] | 1946-12-14 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q4647637|Q4647637]] | [[A. Catherine Everett]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q4693098|Q4693098]] | [[Agnes Nygaard Haug]] | [[Oslo]] | 1933-08-27 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q4696631|Q4696631]] | [[Aida Delgado-Colón]] | [[Lares]] | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Aida M. Delgado-Colón, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q4716494|Q4716494]] | [[Aleta Arthur Trauger]] | [[Denver]] | 1945 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q4720618|Q4720618]] | [[Alexandra Davis DiPentima]] | [[Sharon]] | 1953 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q4725344|Q4725344]] | [[Alia M. Ludlum]] | [[Eagle Pass]] | 1962-01-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q4725935|Q4725935]] | [[Alice Jamieson]] | [[Nova York]] | 1860 | | 1949 | [[Ficheiro:Alice Jamieson 1913 na-2315-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q4725953|Q4725953]] | [[Alice Leonor das Neves Costa]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q4725971|Q4725971]] | [[Alice M. Batchelder]] | [[Wilmington, Delaware|Wilmington]] | 1944-08-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Alice Batchelder Circuit Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q4726071|Q4726071]] | [[Alice Robie Resnick]] | [[Erie, Pensilvania|Erie]] | 1939-08-21 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q4726209|Q4726209]] | [[Alicemarie Huber Stotler]] | [[Alhambra]] | 1942-05-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-06-09 | [[Ficheiro:Alicemarie H. Stotler District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q4726230|Q4726230]] | [[Alicia Austria-Martinez]] | [[Manila]] | 1940-12-19 | [[Filipinas]] | | |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q4727088|Q4727088]] | [[Alison Harvison Young]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q4727100|Q4727100]] | [[Alison J. Nathan]] | [[Filadelfia]] | 1972-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Hon.NathanPortrait (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q4732755|Q4732755]] | [[Allison H. Eid]] | [[Spokane]] | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Allison H. Eid (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q4733470|Q4733470]] | [[Allyne R. Ross]] | [[Nova York]] | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q4733480|Q4733480]] | [[Allyson Kay Duncan]] | [[Durham, Carolina do Norte|Durham]] | 1951-09-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Allyson Duncan (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q4734320|Q4734320]] | [[Aloma Mariam Mukhtar]] | | 1944-11-20 | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Hon. Justice Maryam Aloma Mukhtar (GCON) First Female Justice of the Supreme Court of Nigeria.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q4739444|Q4739444]] | [[Amalya Lyle Kearse]] | [[Vauxhall]] | 1937-06-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q4739797|Q4739797]] | [[Amanda Williams]] | [[Albany]] | 1946-12-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q4749249|Q4749249]] | [[Amy J. St. Eve]] | [[Belleville]] | 1965-11-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amy J. St. Eve (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q4749368|Q4749368]] | [[Amy Salerno]] | | 1965-10-18 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q4749417|Q4749417]] | [[Amy Totenberg]] | [[Nova York]] | 1950-12-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amy Totenberg at InGIRLS Leadership Symposium.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q4750593|Q4750593]] | [[Anabelle Rodriguez]] | [[Pobo san]] | 1953 | [[Porto Rico]] | | |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q4751030|Q4751030]] | [[Analisa Torres]] | [[Nova York]] | 1959-11-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Analisa Torres (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q4755708|Q4755708]] | [[Andree Layton Roaf]] | [[Nashville, Tennessee|Nashville]] | 1941-03-31 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-07-01 | |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q4759474|Q4759474]] | [[Andromache Karakatsanis]] | [[Toronto]] | 1955-10-03 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q4762566|Q4762566]] | [[Angela T. Quigless]] | | 1960-01-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q4762747|Q4762747]] | [[Angelina Sandoval-Gutierrez]] | [[Alitagtag]] | 1938-02-28 | [[Filipinas]] | | [[Ficheiro:AngelinaSandoval-Gutierrezjf1539 04.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q4765497|Q4765497]] | [[Anita B. Brody]] | [[Brooklyn]] | 1935-05-25 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q4765509|Q4765509]] | [[Anita Calvert Lebourgeoise]] | [[Lonedell]] | 1879-10-08 | [[Estados Unidos de América]] | 1940-03-18 | [[Ficheiro:Bourgeoise 4733195248 86620018c5 o.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q4766206|Q4766206]] | [[Ann Aiken]] | [[Salem, Oregón|Salem]] | 1951-12-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ann Aiken 13.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q4766208|Q4766208]] | [[Ann Aldrich]] | [[Providence, Rhode Island|Providence]] | 1927-06-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2010-05-02 | [[Ficheiro:Ann Aldrich.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q4766324|Q4766324]] | [[Ann Claire Williams]] | [[Detroit]] | 1949-08-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ann Claire Williams Circuit Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q4766348|Q4766348]] | [[Ann D. Montgomery]] | [[Litchfield]] | 1949 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ann Montgomery (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q4766380|Q4766380]] | [[Ann Ebsworth]] | | 1937-05-19 | | 2002-04-04 | |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q4766430|Q4766430]] | [[Ann Hannaford Lamar]] | | 1963 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q4766482|Q4766482]] | [[Ann K. Covington]] | [[Fairmont]] | 1942-03-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ann Covington (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q4766541|Q4766541]] | [[Ann Marie Calabria]] | [[Bryn Mawr]] | 1947-10-31 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q4766606|Q4766606]] | [[Ann Paton, Lady Paton]] | [[Glasgow]] | 1952 | | | [[Ficheiro:Lady Paton 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q4766618|Q4766618]] | [[Ann Pfau]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q4766624|Q4766624]] | [[Ann Power]] | [[Dublín]] | 1962-11-23 | [[Irlanda]] | | |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q4766735|Q4766735]] | [[Ann Walsh Bradley]] | [[Richland Center]] | 1950-07-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ann Walsh Bradley.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q4766912|Q4766912]] | [[Anna Chandy]] | [[Kingdom of Thiruvithamkoor]] | 1905-05-04 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 1996-07-20 | [[Ficheiro:Anna chandy judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q4767105|Q4767105]] | [[Anna J. Brown]] | [[Portland, Oregón|Portland]] | 1952-07-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Anna J. Brown.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q4767192|Q4767192]] | [[Anna Kurska]] | [[Lviv]] | 1929-08-24 | [[Polonia]] | 2016-08-25 | [[Ficheiro:Anna Kurska Kancelaria Senatu 2005.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q4767710|Q4767710]] | [[Annabelle Bennett]] | [[Sydney]] | 1950-01-08 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q4767713|Q4767713]] | [[Annabelle Clinton Imber]] | [[Heber Springs]] | 1950-07-15 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q4768059|Q4768059]] | [[Anne-France Goldwater]] | [[Montreal]] | 1960-07-14 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Anne-France Goldwater.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q4768200|Q4768200]] | [[Anne C. Conway]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1950-07-30 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q4768214|Q4768214]] | [[Anne Cathrine Frøstrup]] | [[Oslo]] | 1954-09-21 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Anne Cathrine Frøstrup - Statens kartverk - foto Morten Brun.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q4768309|Q4768309]] | [[Anne Elise Thompson]] | [[Filadelfia]] | 1934 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q4768453|Q4768453]] | [[Anne Holton]] | [[Roanoke]] | 1958-02-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Anne Holton.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q4768570|Q4768570]] | [[Anne M. Patterson]] | [[Trenton, Nova Jersey|Trenton]] | 1959-04-15 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q4768576|Q4768576]] | [[Anne MacKenzie]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q4768581|Q4768581]] | [[Anne Mactavish]] | [[Montreal]] | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q4768734|Q4768734]] | [[Anne Rafferty]] | [[Lancashire]] | 1950-07-26 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Lady Justice Rafferty 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q4768765|Q4768765]] | [[Anne Russell]] | | 1940-05-22 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q4768798|Q4768798]] | [[Anne Simonett]] | [[Little Falls]] | 1952-07-30 | [[Estados Unidos de América]] | 1995-05-06 | |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q4768802|Q4768802]] | [[Anne Smith, Lady Smith]] | | 1955-03-16 | | | [[Ficheiro:Lady Smith 2006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q4768901|Q4768901]] | [[Anne X. Alpern]] | [[Rusia]] | 1903-12-25 | [[Estados Unidos de América]] | 1981-02-02 | |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q4769032|Q4769032]] | [[Annestine Sealey]] | | | [[Trinidad e Tobago]] | | |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q4769129|Q4769129]] | [[Annette Ziegler]] | [[Grand Rapids]] | 1964-03-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Wisconsin Supreme Court Justice Annette Ziegler in 2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q4771478|Q4771478]] | [[Anthe Philippides]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q4788964|Q4788964]] | [[Arenda L. Wright Allen]] | [[Estados Unidos de América]] | 1960-12-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Arenda Wright Allen.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q4811406|Q4811406]] | [[Astri Rynning]] | | 1915-05-10 | [[Noruega]] | 2006-11-17 | |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q4820096|Q4820096]] | [[Audrey B. Collins]] | [[Chester]] | 1945-06-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Audrey B. Collins (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q4820121|Q4820121]] | [[Audrey G. Fleissig]] | [[St. Louis]] | 1955-04-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Audrey G. Fleissig, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q4820994|Q4820994]] | [[Augusta Wallace]] | [[Auckland]] | 1929-10-11 | [[Nova Zelandia]] | 2008-04-12 | |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q4831994|Q4831994]] | [[Aza Gazgireyeva]] | | 1954-10-29 | [[Rusia]] | 2009-06-10 | |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q4858693|Q4858693]] | [[Barbara A. Caulfield]] | [[Oak Park]] | 1947-12-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2010-11-19 | |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q4858710|Q4858710]] | [[Barbara Ann Crancer]] | [[Detroit]] | 1938-04-08 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q4858731|Q4858731]] | [[Barbara Baird Filliter]] | | 1952-10-01 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q4858771|Q4858771]] | [[Barbara Brandriff Crabb]] | [[Green Bay, Wisconsin|Green Bay]] | 1939 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q4858869|Q4858869]] | [[Barbara Durham]] | | 1942-10-06 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-12-30 | |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q4858948|Q4858948]] | [[Barbara Hamilton]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q4859011|Q4859011]] | [[Barbara Jackson]] | | 1961-12-25 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q4859014|Q4859014]] | [[Barbara Jacobs Rothstein]] | [[Brooklyn]] | 1939-02-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Barbara Jacobs Rothstein.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q4859060|Q4859060]] | [[Barbara Kloka Hackett]] | [[Detroit]] | 1928-03-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-12-23 | [[Ficheiro:Barbara Kloka Hackett.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q4859076|Q4859076]] | [[Barbara Lagoa]] | [[Miami]] | 1967-11-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Florida-Supreme-Court-Justice-Barbara-Lagoa-2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q4859090|Q4859090]] | [[Barbara Lenk]] | [[Queens]] | 1950-12-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Barbara A. Lenk.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q4859114|Q4859114]] | [[Barbara M. Lynn]] | [[Binghamton]] | 1952-09-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:BarbaraLynn.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q4859120|Q4859120]] | [[Barbara Madsen]] | [[Chicago]] | 1952 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q4859156|Q4859156]] | [[Barbara Milano Keenan]] | [[Viena]] | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Barbara Keenan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q4859209|Q4859209]] | [[Barbara Pariente]] | [[Nova York]] | 1948-12-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Barbara Pariente.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q4859276|Q4859276]] | [[Barbara S. Jones]] | [[Inglewood]] | 1947 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q4882857|Q4882857]] | [[Belinda Ang]] | [[Malaisia]] | 1954-04-24 | [[Singapur]] | | [[Ficheiro:Belinda Ang at the Singapore Mediation Centre, Singapore - 20140416.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q4888077|Q4888077]] | [[Benita Y. Pearson]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1963 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Benita Y. Pearson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q4894277|Q4894277]] | [[Bernice Donald]] | [[DeSoto County]] | 1951-09-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:BDonald2012.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q4895523|Q4895523]] | [[Bertha Wilson]] | [[Kirkcaldy]] | 1923-09-18 | [[Canadá]] | 2007-04-28 | |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q4896059|Q4896059]] | [[Beryl Howell]] | [[Fort Benning]] | 1956-12-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JudgeBerylAHowell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q4896076|Q4896076]] | [[Beryl J. Levine]] | [[Winnipeg]] | 1935-11-09 | [[Canadá]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 2022-06-04 | |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q4896368|Q4896368]] | [[Bess Nkabinde]] | [[Silwerkrans]] | 1959-01-01 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q4897617|Q4897617]] | [[Beth Robinson]] | [[Karachi]] | 1965-03-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Beth Robinson (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q4898719|Q4898719]] | [[Betty B. Fletcher]] | [[Tacoma, Washington|Tacoma]] | 1923-03-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-10-22 | [[Ficheiro:Judge Betty Binns Fletcher.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q4898957|Q4898957]] | [[Betty Roberts]] | [[Arkansas City]] | 1923-02-05 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-06-25 | [[Ficheiro:Betty Roberts.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q4899468|Q4899468]] | [[Beverly B. Martin]] | [[Macon, Xeorxia|Macon]] | 1955-08-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Beverly B. Martin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q4899610|Q4899610]] | [[Beverly Reid O'Connell]] | [[Ventura]] | 1965-05-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-10-08 | [[Ficheiro:Beverly Reid O'Connell.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q4915988|Q4915988]] | [[Birdie Amsterdam]] | [[Nova York]] | 1901-03-25 | | 1996-07-08 | [[Ficheiro:Birdie Amsterdam 1955.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q4916895|Q4916895]] | [[Birnie Stephenson-Brooks]] | | | [[Güiana]] | | |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q4924865|Q4924865]] | [[Blanche Krupansky]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1925-12-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2008-04-14 | |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q4924869|Q4924869]] | [[Blanche M. Manning]] | [[Chicago]] | 1934-12-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-09-20 | |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q4933778|Q4933778]] | [[Birgitta Adde]] | [[Katarina church parish]] | 1925-07-17 | [[Suecia]] | 2015-01-16 | |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q4934591|Q4934591]] | [[Bobbe Bridge]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Bobbe Bridge 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q4935989|Q4935989]] | [[Kerstin André]] | [[Gotemburgo]] | 1945-09-14 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q4936594|Q4936594]] | [[Bodil Aakre]] | [[Oslo]] | 1922-09-07 | [[Noruega]] | 2008-11-08 | |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q4942332|Q4942332]] | [[Bonnie Dumanis]] | [[Brockton]] | 1951-12-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:US Navy 050330-N-0050T-010 Speaking at a luncheon to commemorate Woman's History Month, District Attorney for San Diego County, Bonnie Dumanis, gives a speech to the staff of the Personnel Support Detachment.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q4945158|Q4945158]] | [[Unity Dow]] | [[Mochudi]] | 1959-04-23 | [[Botswana]] | | [[Ficheiro:Unity Dow - PopTech 2011 - Camden Maine USA (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q4949255|Q4949255]] | [[Elisabet Fura]] | | 1954-03-28 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q4957621|Q4957621]] | [[Helena Jäderblom]] | [[Gotemburgo]] | 1958-10-16 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q4960710|Q4960710]] | [[Brenda Keyser]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q4961718|Q4961718]] | [[Gertrud Lennander]] | | 1943 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q4962543|Q4962543]] | [[Ann-Christine Lindeblad]] | | 1954-10-14 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q4962817|Q4962817]] | [[Pernilla Lindh]] | | 1945 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q4964155|Q4964155]] | [[Marianne Lundius]] | | 1949-04-28 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q4966729|Q4966729]] | [[Bridget Mary McCormack]] | [[Plainfield]] | 1966-07-23 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q4968049|Q4968049]] | [[Lena Moore]] | | 1949-02-09 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q4970653|Q4970653]] | [[Ella Nyström]] | | 1950 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q4970660|Q4970660]] | [[Inger Nyström]] | | 1936-04-18 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q4971721|Q4971721]] | [[Elisabeth Palm]] | | 1936-07-27 | | | |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q4973432|Q4973432]] | [[Mariette Verrycken]] | | 1935-01-14 | [[Bélxica]] | 2011-02-07 | |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q4973547|Q4973547]] | [[Nina Pripp]] | | 1942-06-10 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q4974415|Q4974415]] | [[Brooke C. Wells]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q4974490|Q4974490]] | [[Cecilia Renfors]] | | 1961-04-08 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q4979070|Q4979070]] | [[Anna Skarhed]] | [[Linköping Cathedral Congregation]] | 1952-01-20 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Anna Skarhed 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q4981075|Q4981075]] | [[Kristina Ståhl]] | | 1963 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q4981571|Q4981571]] | [[Ebba Sverne Arvill]] | | 1958-05-18 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q4983583|Q4983583]] | [[Anja Tulenheimo-Takki]] | | 1937 | [[Finlandia]] | 2019-11-14 | |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q4983777|Q4983777]] | [[Inga-Britt Törnell]] | | 1927-12-05 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q4987899|Q4987899]] | [[Kerstin Calissendorff]] | | 1955-11-03 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q4990217|Q4990217]] | [[Zofia Wasilkowska]] | [[Kalisz]] | 1910-12-09 | [[Polonia]] | 1996-12-01 | |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q4999773|Q4999773]] | [[Burnie Bridge]] | | 1948-09-16 | | | |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q4999946|Q4999946]] | [[Burnita Shelton Matthews]] | [[Hazlehurst]] | 1894-12-28 | [[Estados Unidos de América]] | 1988-04-25 | [[Ficheiro:Burnita Shelton Matthews cph.3c33515.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q5022099|Q5022099]] | [[Callie V. Granade]] | [[Lexington]] | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q5026308|Q5026308]] | [[Cameron McGowan Currie]] | [[Florence]] | 1948-10-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q5026652|Q5026652]] | [[Camille Kelley]] | [[Trenton]] | 1879 | [[Estados Unidos de América]] | 1955-01-28 | |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q5043422|Q5043422]] | [[Carmen Argibay]] | [[Buenos Aires]] | 1939-06-15 | [[Arxentina]] | 2014-05-10 | [[Ficheiro:CarmenArgibay.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q5043423|Q5043423]] | [[Carmen Beauchamp Ciparick]] | [[Nova York]] | 1942-01-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carmen Beauchamp Ciparick.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q5043448|Q5043448]] | [[Carmen Consuelo Cerezo]] | [[San Xoán, Porto Rico|San Xoán]] | 1940 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q5044219|Q5044219]] | [[Carol A. Beier]] | | 1958-09-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q5044244|Q5044244]] | [[Carol Bagley Amon]] | [[Richmond, Virxinia|Richmond]] | 1946-04-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Carol Bagley Amon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q5044295|Q5044295]] | [[Carol Corrigan]] | [[Stockton]] | 1948-08-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:CarolCorrigan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q5044309|Q5044309]] | [[Carol E. Jackson]] | [[St. Louis]] | 1952 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carol E. Jackson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q5044358|Q5044358]] | [[Carol Hansen]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:473458-M-SVS68-201.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q5044403|Q5044403]] | [[Carol Jean Vigil]] | | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-03-27 | |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q5044442|Q5044442]] | [[Carol Los Mansmann]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1942-08-07 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-03-09 | [[Ficheiro:Carol Los Mansmann.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q5044528|Q5044528]] | [[Carol Ronning Kapsner]] | | 1947-11-25 | | | |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q5044593|Q5044593]] | [[Carol W. Hunstein]] | [[Miami]] | 1944-08-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carol W. Hunstein.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q5044838|Q5044838]] | [[Carolina Griño-Aquino]] | [[Leganes]] | 1923-10-22 | [[Filipinas]] | 2012-12-24 | [[Ficheiro:Grino aquino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q5045051|Q5045051]] | [[Caroline Duby Glassman]] | [[Baker City]] | 1922-09-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-07-10 | |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q5045115|Q5045115]] | [[Caroline K. Simon]] | [[Nova York]] | 1900-11-12 | [[Estados Unidos de América]] | 1993-07-29 | |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q5045233|Q5045233]] | [[Caroline Swift]] | | 1955-05-30 | | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q5045303|Q5045303]] | [[Carolyn B. McHugh]] | [[Abington Township]] | 1957-07-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carolyn McHugh (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q5045323|Q5045323]] | [[Carolyn Chiechi]] | [[Newark, Nova Jersey|Newark]] | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q5045347|Q5045347]] | [[Carolyn Dineen King]] | [[Syracuse]] | 1938-01-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Carolyn Dineen King.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q5045402|Q5045402]] | [[Carolyn Kuhl]] | | 1952-07-24 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q5045407|Q5045407]] | [[Carolyn Layden-Stevenson]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q5045448|Q5045448]] | [[Carolyn R. Dimmick]] | [[Seattle]] | 1929-10-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carolyn Dimmick (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q5045460|Q5045460]] | [[Carolyn Simpson]] | [[Forbes]] | 1946-03-30 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q5045480|Q5045480]] | [[Carolyn Turchin]] | [[Os Ánxeles]] | 1945 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q5052087|Q5052087]] | [[Catharina Haynes]] | [[Melbourne]] | 1963-11-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Catharina Haynes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q5052554|Q5052554]] | [[Catherine Branson]] | [[Terowie]] | 1948-05-02 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Catherine Branson 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q5052569|Q5052569]] | [[Catherine C. Blake]] | [[Boston]] | 1950-07-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Catherine C. Blake, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q5052577|Q5052577]] | [[Catherine Carlson]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q5052615|Q5052615]] | [[Catherine Crier]] | [[Dallas, Texas|Dallas]] | 1954-09-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Catherine Crier 2 by David Shankbone.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q5052623|Q5052623]] | [[Catherine D. Kimball]] | [[Alexandria]] | 1945-02-07 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q5052625|Q5052625]] | [[Catherine D. Perry]] | [[Hobart]] | 1952 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cartherine D. Perry 1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q5052650|Q5052650]] | [[Catherine Eagles]] | [[Memphis, Tennessee|Memphis]] | 1958-08-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Catherine Eagles (Judge).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q5052681|Q5052681]] | [[Catherine Fraser]] | [[Campbellton]] | 1947-08-04 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Catherine Fraser 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q5052732|Q5052732]] | [[Catherine Holmes]] | [[Brisbane]] | 1956-10-12 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q5052824|Q5052824]] | [[Catherine McGuinness]] | [[Belfast]] | 1934-11-14 | [[Irlanda]] | | [[Ficheiro:Justice Catherine McGuinness (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q5052963|Q5052963]] | [[Catharine Waugh McCulloch]] | [[Estado de Nova York|Nova York]] | 1862-06-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1945-04-20 | [[Ficheiro:Catherine Waugh McCulloch2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q5053379|Q5053379]] | [[Cathy Ann Bencivengo]] | [[Teaneck]] | 1958-08-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Bencivengo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q5053388|Q5053388]] | [[Cathy Bissoon]] | [[Brooklyn]] | 1968-05-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cathy Bissoon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q5053395|Q5053395]] | [[Cathy Cochran]] | [[California]] | 1944-11-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-02-07 | |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q5053488|Q5053488]] | [[Cathy Seibel]] | [[West Islip]] | 1960-11-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q5056406|Q5056406]] | [[Cecilia Altonaga]] | [[Baltimore]] | 1962-12-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cecilia Altonaga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q5056450|Q5056450]] | [[Cecilia Medina]] | [[Concepción, Chile|Concepción]] | 1935-11-17 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Cecilia medina portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q5074654|Q5074654]] | [[Charlene Honeywell]] | [[Deerfield Beach]] | 1957-11-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Charlene Edwards Honeywell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q5087195|Q5087195]] | [[Chase T. Rogers]] | [[Nova York]] | 1956-11-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q5090700|Q5090700]] | [[Chen Be-yue]] | | 1948-07-14 | [[Taiwán]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:大法官陳碧玉.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q5091905|Q5091905]] | [[Cheri Beasley]] | [[Nashville, Tennessee|Nashville]] | 1966-02-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cheri Beasley HBCU The Road To Justice Tour 2.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q5099093|Q5099093]] | [[Olga Sánchez Cordero]] | [[Cidade de México]] | 1947-07-16 | [[México]] | | [[Ficheiro:Olga Sánchez Cordero sen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q5099600|Q5099600]] | [[Margarita Beatriz Luna Ramos]] | [[San Cristóbal de las Casas]] | 1956-01-04 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q5109131|Q5109131]] | [[Christel Marquardt]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q5110735|Q5110735]] | [[Christina A. Snyder]] | [[Os Ánxeles]] | 1947-05-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Christina A. Snyder.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q5110863|Q5110863]] | [[Christina Reiss]] | [[Denver]] | 1962-09-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Christina Reiss (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q5110908|Q5110908]] | [[Christine Arguello]] | [[Thatcher]] | 1955-07-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Christine M Arguello.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q5110964|Q5110964]] | [[Christine Chanet]] | [[París]] | 1944-02-23 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q5111041|Q5111041]] | [[Christine Harapiak]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q5111091|Q5111091]] | [[Christine Kitumba]] | [[Uganda]] | | | | |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q5111111|Q5111111]] | [[Christine M. Durham]] | | 1945-08-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Christine.Durham427.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q5111154|Q5111154]] | [[Christine Quinn-Brintnall]] | [[Portland, Oregón|Portland]] | 1952<br/>1951-06-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-05-19 | |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q5111166|Q5111166]] | [[Christine S. Vertefeuille]] | [[New Britain]] | 1950-12-10 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q5111220|Q5111220]] | [[Christine Wheeler]] | [[Sydney]] | 1954-01-16 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q5120542|Q5120542]] | [[Cindy K. Jorgenson]] | [[Fort Ord]] | 1953-04-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cindy K. Jorgenson District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q5125163|Q5125163]] | [[Claire C. Cecchi]] | [[Queens]] | 1964-01-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Claire C Cecchi.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q5125192|Q5125192]] | [[Claire Eagan]] | [[Bronx]] | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Claire V. Eagan, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q5125288|Q5125288]] | [[Claire R. Kelly]] | [[Nova York]] | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Claire Kelly (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q5129124|Q5129124]] | [[Claudia Ann Wilken]] | [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolis]] | 1949 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Claudia Ann Wiken 13.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q5131633|Q5131633]] | [[Cleo E. Powell]] | [[Brunswick County]] | 1957-01-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cleo Powell, 2025.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q5146264|Q5146264]] | [[Colleen Kollar-Kotelly]] | [[Estado de Nova York|Nova York]] | 1943-04-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kotelly.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q5146279|Q5146279]] | [[Colleen McMahon]] | [[Columbus]] | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Colleen McMahon (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q5146297|Q5146297]] | [[Colleen Suche]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q5163534|Q5163534]] | [[Constance Glube]] | [[Otava]] | 1931-11-23 | [[Canadá]] | 2016-02-15 | |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q5163545|Q5163545]] | [[Constance Hunt]] | [[Yorkton]] | 1950-01-11 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q5164522|Q5164522]] | [[Consuelo Bland Marshall]] | [[Knoxville]] | 1936 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Consuelo B. Marshall District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q5164531|Q5164531]] | [[Consuelo María Callahan]] | [[Palo Alto]] | 1950-06-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Consuelo Callahan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q5169519|Q5169519]] | [[Coral Wong Pietsch]] | [[Waterloo]] | 1947-11-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Coral Wong Pietsch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q5171145|Q5171145]] | [[Cornelia A. Clark]] | [[Franklin]] | 1950-09-15 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-09-24 | |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q5171163|Q5171163]] | [[Cornelia Groefsema Kennedy]] | [[Detroit]] | 1923-08-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-05-12 | [[Ficheiro:Cornelia Kennedy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q5186378|Q5186378]] | [[Cristina Pérez]] | [[Nova York]] | 1968-10-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q5200010|Q5200010]] | [[Cynthia Aaron]] | [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolis]] | 1957 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q5200014|Q5200014]] | [[Cynthia Baldwin]] | [[McKeesport]] | 1945-02-08 | | | |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q5200046|Q5200046]] | [[Cynthia D. Kinser]] | | 1951-12-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q5200081|Q5200081]] | [[Cynthia Holcomb Hall]] | [[Os Ánxeles]] | 1929-02-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-02-26 | |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q5200086|Q5200086]] | [[Cynthia J. Becker]] | [[Patrick Space Force Base]] | 1956-02-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q5200112|Q5200112]] | [[Cynthia M. Rufe]] | [[Filadelfia]] | 1948 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q5210611|Q5210611]] | [[Dale S. Fischer]] | [[Orange]] | 1951-10-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dale Fischer District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q5214718|Q5214718]] | [[Dana Fabe]] | [[Cincinnati]] | 1951-03-29 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q5215432|Q5215432]] | [[Dancia Penn]] | | 1951 | [[Illas Virxes Británicas]] | | [[Ficheiro:Dancia Penn 2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q5219899|Q5219899]] | [[Danièle Tremblay-Lamer]] | [[Quebec (cidade)|Quebec]] | 1946-11-02 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q5223831|Q5223831]] | [[Darleen Ortega]] | [[Montebello]] | 1962 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q5246721|Q5246721]] | [[Deanell Reece Tacha]] | [[Goodland]] | 1946-01-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Deanell Reece Tacha (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q5248171|Q5248171]] | [[Deborah Barnes]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q5248172|Q5248172]] | [[Deborah Batts]] | [[Filadelfia]] | 1947-04-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-02-03<br/>2020-02-02 | [[Ficheiro:Deborah A Batts.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q5248283|Q5248283]] | [[Deborah K. Chasanow]] | [[Washington, D.C.]] | 1948-04-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Deborah K Chasanow.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q5248296|Q5248296]] | [[Deborah L. Cook]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1952-02-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Deborah Cook Circuit Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q5248327|Q5248327]] | [[Deborah McCawley]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q5248353|Q5248353]] | [[Deborah Poritz]] | [[Brooklyn]] | 1936-10-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q5248380|Q5248380]] | [[Deborah Servitto]] | | 1956-02-17 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q5248438|Q5248438]] | [[Debra Ann Livingston]] | [[Waycross]] | 1959-04-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Debra Ann Livingston.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q5248486|Q5248486]] | [[Debra L. Stephens]] | [[Spokane]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q5248488|Q5248488]] | [[Debra Lehrmann]] | [[Harris County]] | 1956-11-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:DebraLehrmann.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q5248522|Q5248522]] | [[Debra Todd]] | [[Ellwood City]] | 1957-10-15 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q5254025|Q5254025]] | [[Delissa A. Ridgway]] | [[Kirksville]] | 1955-06-28 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q5257621|Q5257621]] | [[Denise Bellamy]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q5257642|Q5257642]] | [[Denise Cote]] | [[St. Cloud]] | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q5257668|Q5257668]] | [[Denise Frossard]] | [[Carangola]] | 1950-10-06 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Denise-frossard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q5257686|Q5257686]] | [[Denise Jefferson Casper]] | [[East Patchogue]] | 1968-01-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Denise J Casper.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q5257733|Q5257733]] | [[Denise Page Hood]] | [[Columbus]] | 1952-02-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Denise Page Hood (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q5257744|Q5257744]] | [[Denise Posse-Blanco Lindberg]] | | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q5271098|Q5271098]] | [[Diana Bernal]] | [[Cidade de México]] | 1963-01-04 | [[México]] | | [[Ficheiro:Diana Bernal Ladrón de Guevara.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q5271112|Q5271112]] | [[Diana Bryant]] | | 1947-10-13 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q5271145|Q5271145]] | [[Diana E. Murphy]] | [[Faribault]] | 1934-01-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-05-16 | [[Ficheiro:Dianamurphy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q5271175|Q5271175]] | [[Diana Gribbon Motz]] | [[Washington, D.C.]] | 1943-07-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Diana Gribbon Motz (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q5271294|Q5271294]] | [[Diana Saldaña]] | [[Carrizo Springs]] | 1971-04-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Diana Saldana (Judge).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q5271413|Q5271413]] | [[Diane Campbell]] | | 1942 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q5271480|Q5271480]] | [[Diane Hathaway]] | | 1954-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q5271484|Q5271484]] | [[Diane Humetewa]] | [[Phoenix]] | 1964-12-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Diane Humetewa.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q5271486|Q5271486]] | [[Diane Johnsen]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q5271497|Q5271497]] | [[Diane Kroupa]] | [[Mitchell]] | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q5271563|Q5271563]] | [[Diane S. Sykes]] | [[Milwaukee]] | 1957-12-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge-Sykes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q5271615|Q5271615]] | [[Diane Wood]] | [[Plainfield]] | 1950-07-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Diane Wood.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q5289341|Q5289341]] | [[Dolly M. Gee]] | [[Hawthorne]] | 1959-07-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dolly M. Gee District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q5289527|Q5289527]] | [[Dolores Hansen]] | [[Edmonton]] | 1946-10-16 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q5289562|Q5289562]] | [[Dolores Sloviter]] | [[Filadelfia]] | 1932-09-05 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-10-12 | |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q5295680|Q5295680]] | [[Donetta W. Ambrose]] | [[New Kensington]] | 1945-11-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JAmbrose.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q5296430|Q5296430]] | [[Donna Nesselbush]] | | 1962-08-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q5296474|Q5296474]] | [[Donna Stroud]] | | 1964 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q5297411|Q5297411]] | [[Dora Irizarry]] | [[San Sebastián]] | 1955-01-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dora-irizarry.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q5297562|Q5297562]] | [[Dorcas Drake]] | | 1916-09-23 | | 1993-09-26 | |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q5297678|Q5297678]] | [[Doreen Redhead]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q5297816|Q5297816]] | [[Dorice Reid]] | | 1943-06 | | 2011-06-16 | |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q5297990|Q5297990]] | [[Doris Smith-Ribner]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q5298357|Q5298357]] | [[Dorothy Comstock Riley]] | | 1924-12-06 | [[Estados Unidos de América]] | 2004-10-23 | |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q5298690|Q5298690]] | [[Dorothy Wright Nelson]] | [[San Pedro, Estados Unidos]] | 1928-09-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dorothy Wright Nelson (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q5298701|Q5298701]] | [[Dorothy von Beroldingen]] | | 1915-02-12 | [[Estados Unidos de América]] | 1999-12-20 | [[Ficheiro:Dorothy von Beroldingen, 1977.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q5338670|Q5338670]] | [[Edith S. Sampson]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1898-10-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1979-10-08 | [[Ficheiro:Edith S. Sampson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q5353204|Q5353204]] | [[Elaine E. Bucklo]] | [[Chelsea]] | 1944 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elaine E Bucklo.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q5353409|Q5353409]] | [[Elana Wills]] | | 1962 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q5354262|Q5354262]] | [[Eleanor Dawson]] | [[Burnaby]] | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q5354307|Q5354307]] | [[Eleanor King]] | | 1957-09-13 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Dame Eleanor King 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q5359033|Q5359033]] | [[Elena Highton de Nolasco]] | [[Lomas de Zamora]] | 1942-12-07 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Elena Highton de Nolasco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q5359038|Q5359038]] | [[Elena J. Duarte]] | | 1966 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q5362258|Q5362258]] | [[Elizabeth A. Grimes]] | | 1954 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q5362259|Q5362259]] | [[Elizabeth A. Hayden]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q5362262|Q5362262]] | [[Elizabeth A. Kovachevich]] | [[Canton]] | 1936-12-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q5362264|Q5362264]] | [[Elizabeth A. McClanahan]] | [[Buchanan County]] | 1959-09-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q5362361|Q5362361]] | [[Elizabeth B. Lacy]] | [[Parris Island]] | 1945-01-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q5362407|Q5362407]] | [[Elizabeth Bennett]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q5362729|Q5362729]] | [[Elizabeth Erny Foote]] | [[Lafayette]] | 1953 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elizabeth Erny Foote (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q5362737|Q5362737]] | [[Elizabeth Evatt]] | [[Sydney]] | 1933-11-11 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q5362845|Q5362845]] | [[Elizabeth Gloster]] | | 1949-06-05 | | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q5362954|Q5362954]] | [[Elizabeth Heneghan]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q5363034|Q5363034]] | [[Elizabeth Jenkins]] | | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q5363101|Q5363101]] | [[Elizabeth Lane]] | [[Bowdon]] | 1905-08-09 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Reino Unido]] | 1988-06-17 | |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q5363671|Q5363671]] | [[Elizabeth Virginia Hallanan]] | [[Charleston, Virxinia Occidental|Charleston]] | 1925-01-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2004-06-08 | |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q5363703|Q5363703]] | [[Elizabeth Weaver]] | [[Nova Orleáns]] | 1941-03-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-04-21 | |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q5364739|Q5364739]] | [[Ellen Ash Peters]] | [[Berlín]] | 1930-03-21 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-04-17 | |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q5364915|Q5364915]] | [[Ellen Lipton Hollander]] | [[Nova York]] | 1949-05-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ellen L. Hollander, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q5364960|Q5364960]] | [[Ellen Morphonios]] | | 1929-09-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-12-22 | |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q5364993|Q5364993]] | [[Ellen Rosenblum]] | [[Berkeley, California|Berkeley]] | 1951-01-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Oregon Attorney General Ellen Rosenblum addresses attendees at the conference (15478927731).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q5365006|Q5365006]] | [[Ellen Segal Huvelle]] | [[Boston]] | 1948 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Ellen Segal Huvelle -- official pic.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q5367469|Q5367469]] | [[Elsbeth Levy Bothe]] | | 1927-10-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-02-27 | |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q5367649|Q5367649]] | [[Elsijane Trimble Roy]] | [[Lonoke]] | 1916-04-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-01-23 | |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q5372089|Q5372089]] | [[Emily C. Hewitt]] | [[Baltimore]] | 1944-05-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Emily C. Hewitt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q5400686|Q5400686]] | [[Soile Poutiainen]] | | 1950-09-09 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q5400892|Q5400892]] | [[Estela Perlas-Bernabe]] | [[Bulacan]] | 1952-05-14 | [[Filipinas]] | | [[Ficheiro:Bernabe in robes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q5401242|Q5401242]] | [[Esther Mayambala Kisaakye]] | [[Uganda]] | | [[Uganda]] | | [[Ficheiro:Esther Kisakye.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q5401287|Q5401287]] | [[Esther Salas]] | [[Monterey Park]] | 1968-12-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Esther Salas (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q5401312|Q5401312]] | [[Esther Tomljanovich]] | | 1931-11-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q5415061|Q5415061]] | [[Eva Guzman]] | [[Chicago]] | 1961-01-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Eva Guzman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q5416364|Q5416364]] | [[Evelyn Lundberg Stratton]] | [[Bangkok]] | 1953-02-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Evelyn Lundberg Stratton 2012-12-03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q5431200|Q5431200]] | [[Faith Ireland]] | [[Seattle]] | 1942-09-15 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q5431202|Q5431202]] | [[Faith Jenkins]] | [[Shreveport]] | 1977 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q5431224|Q5431224]] | [[Faith S. Hochberg]] | [[East Orange]] | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q5437755|Q5437755]] | [[Fathima Beevi]] | [[Pathanamthitta]] | 1927-04-30 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 2023-11-23 | [[Ficheiro:Justice Fathima Beevi.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q5441791|Q5441791]] | [[Felicity Hampel]] | [[Melbourne]] | 1955-06-01 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q5444466|Q5444466]] | [[Fern M. Smith]] | [[San Francisco]] | 1933-11-07 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q5444554|Q5444554]] | [[Fernande R.V. Duffly]] | [[Indonesia]] | 1949-12-10 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q5458671|Q5458671]] | [[Flerida Ruth Pineda-Romero]] | [[Tondo]] | 1929-08-01 | [[Filipinas]] | 2017-12-08 | [[Ficheiro:Flerida Ruth P. Romero from the Constitutional Commission (1986).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q5460536|Q5460536]] | [[Florence-Marie Cooper]] | [[Vancouver]] | 1940-02-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2010-01-15 | [[Ficheiro:Florence-Marie Cooper District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q5460559|Q5460559]] | [[Florence Baron]] | | 1952-10-07 | [[Reino Unido]] | 2013-12-09 | |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q5460610|Q5460610]] | [[Florence Ellinwood Allen]] | [[Salt Lake City, Utah|Salt Lake City]] | 1884-03-23 | [[Estados Unidos de América]] | 1966-09-12 | [[Ficheiro:Florence Ellinwood Allen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q5478777|Q5478777]] | [[Frances Kirkham]] | | 1947-10-29 | | | |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q5488070|Q5488070]] | [[Frank M. Hull]] | [[Augusta, Xeorxia|Augusta]] | 1948-12-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge-Hull.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q5496652|Q5496652]] | [[Freda L. Wolfson]] | [[Vineland]] | 1954 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q5496660|Q5496660]] | [[Freda Steel]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q5497186|Q5497186]] | [[Frederica Massiah-Jackson]] | | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Frederica Massiah-Jackson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q5529445|Q5529445]] | [[Maria Lourdes Sereno]] | [[Manila]] | 1960-07-02 | [[Filipinas]] | | [[Ficheiro:Chief Justice Maria Lourdes Sereno.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q5531188|Q5531188]] | [[Gene E. K. Pratter]] | [[Chicago]] | 1949-02-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-05-17 | [[Ficheiro:Gene E. K. Pratter (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q5533060|Q5533060]] | [[Genevieve Blatt]] | | 1913-06-19 | [[Estados Unidos de América]] | 1996-07-04 | |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q5533089|Q5533089]] | [[Genevieve R. Cline]] | [[Warren, Ohio|Warren]] | 1877-07-27 | [[Estados Unidos de América]] | 1959-10-25 | [[Ficheiro:Genevieve Cline cph.3c34637.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q5553401|Q5553401]] | [[Gertrude Walton Donahey]] | [[Tuscarawas County]] | 1908-08-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2004-07-11 | [[Ficheiro:1971 Annual report of the Treasurer of State to the Governor of the State of Ohio - DPLA - 307be29e7cdb2ad12e06f42043b54b11 (page 1) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q5562895|Q5562895]] | [[Gina Marie Groh]] | [[Hagerstown, Maryland|Hagerstown]] | 1964-06-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Gina Marie Groh.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q5563047|Q5563047]] | [[Ginger Lerner-Wren]] | [[Brooklyn]] | 1959-07-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Ginger Lerner Wren 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q5566424|Q5566424]] | [[Gladys Kessler]] | [[Nova York]] | 1938-01-22 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-03-16 | [[Ficheiro:Gladys Kessler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q5568302|Q5568302]] | [[Glenda Hatchett]] | [[Atlanta]] | 1951-05-31<br/>1952 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Glenda Hatchett (2017).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q5571433|Q5571433]] | [[Gloria Navarro]] | [[área metropolitana de Las Vegas]] | 1967-05-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Gloria M. Navarro District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q5591556|Q5591556]] | [[Graciela Dixon]] | [[Colón, Panamá|Colón]] | 1955-03-21 | [[Panamá]] | | |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q5621710|Q5621710]] | [[Shoshana Netanyahu]] | [[Cidade Libre de Danzig]] | 1923-04-06 | [[Israel]] | 2022-10-07 | [[Ficheiro:Shoshana Netanyahu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q5623978|Q5623978]] | [[Gyan Sudha Misra]] | | 1949-04-28 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q5626609|Q5626609]] | [[Gönül Başaran Erönen]] | | 1953 | [[República Turca do Norte de Chipre]] | | |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q5639086|Q5639086]] | [[Haiganush R. Bedrosian]] | [[Cranston]] | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q5657452|Q5657452]] | [[Adela Asúa Batarrita]] | [[Bilbao]] | 1948 | [[España]] | | [[Ficheiro:(Adela Asúa) María Dolores Cospedal recibe al Pleno del Tribunal Constitucional (9014693693) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q5664092|Q5664092]] | [[Harriet E. Derman]] | | 1943-11-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q5681598|Q5681598]] | [[Hatidža Hadžiosmanović-Mahić]] | | 1938-08-19 | [[Bosnia e Hercegovina]] | 2015-12-23 | |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q5687855|Q5687855]] | [[Hazel Cosgrove, Lady Cosgrove]] | [[Glasgow]] | 1946-01-12 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Lady Cosgrove Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q5693856|Q5693856]] | [[Heather Hallett]] | [[Eastleigh]] | 1949-12-16 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Baroness Hallett.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q5702180|Q5702180]] | [[Helen E. Hoens]] | [[Elizabeth]] | 1954-07-31 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q5702413|Q5702413]] | [[Helen Gregory MacGill]] | [[Hamilton, Canadá|Hamilton]] | 1864-01-07 | [[Canadá]] | 1947-02-27 | [[Ficheiro:Helen Gregory MacGill.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q5702728|Q5702728]] | [[Helen M. Meyer]] | [[St. Cloud]] | 1954-02-24 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q5703252|Q5703252]] | [[Helen Taft Manning]] | [[Cincinnati]] | 1891-08-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1987-02-21 | [[Ficheiro:William Howard Taft with his daughter.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q5703344|Q5703344]] | [[Helen W. Gillmor]] | [[Syracuse]] | 1942 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Helen Gillmor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q5703348|Q5703348]] | [[Helen Wilson Nies]] | [[Birmingham, Alabama|Birmingham]] | 1925-08-07<br/>1925-08-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1996-08-07 | |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q5703912|Q5703912]] | [[Helene White]] | [[Jackson Heights]] | 1954-12-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Helene White.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q5715331|Q5715331]] | [[Aída Kemelmajer]] | [[San Martín]] | 1945-11-04 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Aída Kemelmajer (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q5752673|Q5752673]] | [[Carmen Valcarce Codes]] | | 1960 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q5760919|Q5760919]] | [[Hilary Charlesworth]] | [[Lovaina]] | 1955-02-28 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Hilary Christiane Mary Charlesworth (born 1955) giving the lecture Assessing International Adjudication – The World Court at 100.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q5761344|Q5761344]] | [[Hilda G. Tagle]] | [[Corpus Christi, Texas|Corpus Christi]] | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q5859493|Q5859493]] | [[Margarita Herreros]] | | 1936-06-15 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q5862823|Q5862823]] | [[Flora Sepúlveda]] | | | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q5873766|Q5873766]] | [[Gabriela Pérez Paredes]] | [[Rengo]] | 1938-01-10 | [[Chile]] | 2022-11-09 | |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q5876699|Q5876699]] | [[Gemma Gallego Sánchez]] | | 1962 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q5906695|Q5906695]] | [[Hortense Gabel]] | | 1912-12-16 | [[Estados Unidos de América]] | 1990-12-06 | |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q5977556|Q5977556]] | [[Lizbeth Song Encalada]] | [[Chetumal]] | 1952-02-19 | [[México]] | | [[Ficheiro:Lizbethsong2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q5984660|Q5984660]] | [[Luisa Estella Morales Lamuño]] | [[Venezuela]] | 1945 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q5989610|Q5989610]] | [[Mag.Claribel Nivar Arias]] | [[San Cristóbal, Venezuela|San Cristóbal]] | 1971-11-09 | [[República Dominicana]] | | [[Ficheiro:Mag. Nivar Arias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q5991102|Q5991102]] | [[Ifa Sudewi]] | | 1960s | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q5996987|Q5996987]] | [[Margarita Argúas]] | [[Buenos Aires]] | 1902-10-29 | [[Arxentina]] | 1986-07-27 | [[Ficheiro:Margarita Argúas.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q5997107|Q5997107]] | [[Margarita Robles]] | [[León, España|León]] | 1956-11-10 | [[España]] | | [[Ficheiro:Margarita Robles 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 757 | [[:d:Q5999361|Q5999361]] | [[Marisol Peña Torres]] | [[Santiago de Chile]] | 1960-01-20 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Marisol Peña Torres.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 758 | [[:d:Q6003720|Q6003720]] | [[María Elósegui]] | [[Donostia]] | 1957-12-07 | [[España]] | | [[Ficheiro:María Elósegui Itxaso 2016 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 759 | [[:d:Q6004513|Q6004513]] | [[María Romilda Servini de Cubría]] | [[San Nicolás de los Arroyos]] | 1936-12-01 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Juez María Servini de Cubría instruye la única causa abierta al franquismo en el mundo 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 760 | [[:d:Q6004929|Q6004929]] | [[María del Carmen Alanís Figueroa]] | [[Cidade de México]] | 1967-03-21 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 761 | [[:d:Q6007749|Q6007749]] | [[Mayra Martí]] | [[Puerto La Cruz]] | 1954-06-02 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 762 | [[:d:Q6022848|Q6022848]] | [[Montserrat Comas]] | | 1953 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 763 | [[:d:Q6061653|Q6061653]] | [[Inés Mónica Weinberg de Roca]] | [[Buenos Aires]] | 1948-12-16 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Foto Ines Weinberg Despacho.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 764 | [[:d:Q6068951|Q6068951]] | [[Irene C. Berger]] | [[Faraday]] | 1954-09-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Irene C Berger.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 765 | [[:d:Q6068970|Q6068970]] | [[Irene Cortes]] | [[Legazpi]] | 1921-10-20 | [[Filipinas]] | 1996-10-28 | |- | style='text-align:right'| 766 | [[:d:Q6069172|Q6069172]] | [[Irene Murphy Keeley]] | | 1944 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 767 | [[:d:Q6069198|Q6069198]] | [[Irene Patricia Murphy Keeley]] | [[Brooklyn]] | 1944-01-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Irene Keeley (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 768 | [[:d:Q6072027|Q6072027]] | [[Irma Elsa Gonzalez]] | [[Palo Alto]] | 1948-03-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Irma E. Gonzalez.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 769 | [[:d:Q6072081|Q6072081]] | [[Irma S. Raker]] | [[Brooklyn]] | 1938 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Irma Raker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 770 | [[:d:Q6095446|Q6095446]] | [[Iulia Motoc]] | [[Timișoara]] | 1967-08-20 | [[Romanía]] | | [[Ficheiro:Professor Universitar Dr. Iulia Motoc.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 771 | [[:d:Q6098030|Q6098030]] | [[Ivana Sert]] | [[Zaječar]] | 1979-10-25 | [[República Federal de Iugoslavia]]<br/>[[Turquía]] | | [[Ficheiro:Ivana Sert - İşte Benim Stilim - 2016 (1).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 772 | [[:d:Q6106556|Q6106556]] | [[J. Michelle Childs]] | [[Detroit]] | 1966-03-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Michelle-Childs-300x300.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 773 | [[:d:Q6112210|Q6112210]] | [[Rosa María Maggi]] | | 1946-09-14 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 774 | [[:d:Q6119276|Q6119276]] | [[Tcheng Yu-hsiu]] | [[Xin'an County]] | 1891 | [[República Popular da China]] | 1959-12-16 | [[Ficheiro:Zheng Yuxiu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 775 | [[:d:Q6120085|Q6120085]] | [[Jacqueline Davies]] | | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 776 | [[:d:Q6120173|Q6120173]] | [[Jacqueline Nguyen]] | [[Da Lat]] | 1965-05-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Jacqueline Nguyen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 777 | [[:d:Q6121730|Q6121730]] | [[Sara Bossio]] | [[Montevideo]] | 1938-04-07 | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 778 | [[:d:Q6132210|Q6132210]] | [[Sonia Araneda]] | | 1937-06-14 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 779 | [[:d:Q6150702|Q6150702]] | [[Janaki Amma]] | [[Thrissur]] | 1920 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 2005 | [[Ficheiro:Justice Janaki Amma.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 780 | [[:d:Q6151064|Q6151064]] | [[Jane A. Restani]] | [[San Francisco]] | 1948-02-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 781 | [[:d:Q6151190|Q6151190]] | [[Jane Branstetter Stranch]] | [[Nashville, Tennessee|Nashville]] | 1953-09-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Jane Stranch.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 782 | [[:d:Q6152411|Q6152411]] | [[Jane J. Boyle]] | [[Sharon]] | 1954 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 783 | [[:d:Q6152496|Q6152496]] | [[Jane L. Kelly]] | [[Greencastle]] | 1964-10-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Jane Kelly.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 784 | [[:d:Q6152515|Q6152515]] | [[Jane Magnus-Stinson]] | [[La Crosse]] | 1958-04-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jane Magnus-Stinson (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 785 | [[:d:Q6152658|Q6152658]] | [[Jane Richards Roth]] | [[Filadelfia]] | 1935-06-16 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 786 | [[:d:Q6152959|Q6152959]] | [[Jane Wiseman]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 787 | [[:d:Q6153214|Q6153214]] | [[Janet Bond Arterton]] | [[Filadelfia]] | 1944-02-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Janet Bond Arterton.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 788 | [[:d:Q6153231|Q6153231]] | [[Janet C. Hall]] | [[Lowell]] | 1948-09-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Janet Hall District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 789 | [[:d:Q6153606|Q6153606]] | [[Janet Smith]] | | 1940-11-29 | | | |- | style='text-align:right'| 790 | [[:d:Q6153620|Q6153620]] | [[Janet T. Neff]] | [[Wilkinsburg]] | 1945 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 791 | [[:d:Q6154219|Q6154219]] | [[Janice Cole]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 792 | [[:d:Q6154283|Q6154283]] | [[Janice M. Holder]] | [[McDonald]] | 1949-08-29 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 793 | [[:d:Q6154327|Q6154327]] | [[Janice Pereira]] | [[Virgin Gorda]] | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Janice Pereira ECSC (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 794 | [[:d:Q6154361|Q6154361]] | [[Janice leMaistre]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 795 | [[:d:Q6154402|Q6154402]] | [[Janie Shores]] | [[Georgiana]] | 1932-04-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-08-09 | [[Ficheiro:Janie Shores.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 796 | [[:d:Q6154527|Q6154527]] | [[Janina Zakrzewska]] | [[Varsovia]] | 1928-12-12 | [[Polonia]] | 1995-05-27 | |- | style='text-align:right'| 797 | [[:d:Q6154576|Q6154576]] | [[Janine P. Geske]] | [[Port Washington]] | 1949-05-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 798 | [[:d:Q6154637|Q6154637]] | [[Janis Lynn Sammartino]] | [[Filadelfia]] | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Janis Sammartino District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 799 | [[:d:Q6154639|Q6154639]] | [[Janis M. Berry]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 800 | [[:d:Q6155161|Q6155161]] | [[Janne Kristiansen]] | [[Oslo]] | 1952-11-21 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Janne Kristiansen (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 801 | [[:d:Q6161836|Q6161836]] | [[Jasna Omejec]] | [[Osijek]] | 1962-01-09 | [[Croacia]] | | [[Ficheiro:Jasna Omejec 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 802 | [[:d:Q6167887|Q6167887]] | [[Jayne Jagot]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 803 | [[:d:Q6167927|Q6167927]] | [[Jaynee LaVecchia]] | [[Paterson, Nova Jersey|Paterson]] | 1954-10-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 804 | [[:d:Q6170794|Q6170794]] | [[Jean H. Toal]] | [[Columbia, Carolina do Sur|Columbia]] | 1943-08-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jean Hoefer Toal (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 805 | [[:d:Q6171155|Q6171155]] | [[Jean McBride]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 806 | [[:d:Q6171982|Q6171982]] | [[Jeanine Pirro]] | [[Elmira]] | 1951-06-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jeanine Pirro by Gage Skidmore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 807 | [[:d:Q6172069|Q6172069]] | [[Jeanne E. Scott]] | [[Springfield, Illinois|Springfield]] | 1948 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-10-19 | |- | style='text-align:right'| 808 | [[:d:Q6178059|Q6178059]] | [[Jennifer A. Dorsey]] | [[área metropolitana de Las Vegas]] | 1971-04-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer A. Dorsey.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 809 | [[:d:Q6178097|Q6178097]] | [[Jennifer B. Coffman]] | [[Union City]] | 1948-01-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer Coffman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 810 | [[:d:Q6178160|Q6178160]] | [[Jennifer Brunner]] | [[Springfield]] | 1957-02-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer Brunner 2006-03-22.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 811 | [[:d:Q6178213|Q6178213]] | [[Jennifer Coate]] | [[East Melbourne]] | 1953-02-08 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Justice Jennifer Coate, ASA Conference Parramatta, 20 October 2016 (30202552784).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 812 | [[:d:Q6178308|Q6178308]] | [[Jennifer Faunce]] | [[Míchigan]] | 1965-01-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 813 | [[:d:Q6178385|Q6178385]] | [[Jennifer Guerin Zipps]] | [[Ashland]] | 1964-10-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer C Guerin Magistrate Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 814 | [[:d:Q6179178|Q6179178]] | [[Jenny Blokland]] | [[Ardrossan]] | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 815 | [[:d:Q6192711|Q6192711]] | [[Jill A. Pryor]] | [[Harrisburg, Pensilvania|Harrisburg]] | 1963-03-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jill Pryor (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 816 | [[:d:Q6192752|Q6192752]] | [[Jill Black]] | | 1954-06-01 | | | [[Ficheiro:Lady Black of Derwent (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 817 | [[:d:Q6193002|Q6193002]] | [[Jill Parrish]] | [[Ogden]] | 1961-08-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jill Parrish.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 818 | [[:d:Q6204789|Q6204789]] | [[Joan A. Lenard]] | [[Amityville]] | 1952-01-07 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 819 | [[:d:Q6204821|Q6204821]] | [[Joan B. Gottschall]] | [[Oak Ridge]] | 1947 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Joan B. Gottschall (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 820 | [[:d:Q6205149|Q6205149]] | [[Joan Huffman]] | [[Southside Place]] | 1956-08-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Joan Huffman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 821 | [[:d:Q6205218|Q6205218]] | [[Joan Lefkow]] | [[Nemaha County]] | 1944-01-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Joan Lefkow (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 822 | [[:d:Q6205290|Q6205290]] | [[Joan McKelvey]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 823 | [[:d:Q6205427|Q6205427]] | [[Joan Sawyer]] | | 1940-11-26 | | | |- | style='text-align:right'| 824 | [[:d:Q6205961|Q6205961]] | [[Joanna Seybert]] | [[Brooklyn]] | 1946-09-18 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 825 | [[:d:Q6205987|Q6205987]] | [[Joanna Toch]] | [[London Borough of Sutton]] | 1961-10-13 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 826 | [[:d:Q6207177|Q6207177]] | [[Jocelyn Solis-Reyes]] | | 1960s | | | |- | style='text-align:right'| 827 | [[:d:Q6214233|Q6214233]] | [[Joette Katz]] | [[Brooklyn]] | 1953-02-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JusticeKatz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 828 | [[:d:Q6216455|Q6216455]] | [[Johanne Gauthier]] | [[Montreal]] | 1955-09-11 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 829 | [[:d:Q6216468|Q6216468]] | [[Johanne Trudel]] | | 1953-11-04 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 830 | [[:d:Q6266040|Q6266040]] | [[Johnnie B. Rawlinson]] | [[Concord]] | 1952-12-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:J. B. Rawlinson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 831 | [[:d:Q6288441|Q6288441]] | [[Josephine S. Tucker]] | [[St. Louis]] | 1961-09-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Federal District Judge Josephine L. Staton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 832 | [[:d:Q6297129|Q6297129]] | [[Joy Flowers Conti]] | [[Kane]] | 1948-12-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Joy Flowers Conti District Judge.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 833 | [[:d:Q6297359|Q6297359]] | [[Joyanne Bracewell]] | [[Manchester]] | 1934-07-05 | [[Inglaterra]] | 2007-01-09 | |- | style='text-align:right'| 834 | [[:d:Q6297511|Q6297511]] | [[Joyce Hens Green]] | [[Nova York]] | 1928-11-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-10-10 | [[Ficheiro:Joyce Hens Green.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 835 | [[:d:Q6297537|Q6297537]] | [[Joyce Karlin]] | [[Estados Unidos de América]] | 1951-01-05 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 836 | [[:d:Q6297556|Q6297556]] | [[Joyce L. Kennard]] | [[Bandung]] | 1941-05-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JoyceKennard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 837 | [[:d:Q6303249|Q6303249]] | [[Judith A. Snider]] | [[Toronto]] | 1948-01-26 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 838 | [[:d:Q6303257|Q6303257]] | [[Judith Ann Lanzinger]] | [[Toledo, Ohio|Toledo]] | 1946-04-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 839 | [[:d:Q6303296|Q6303296]] | [[Judith Billings]] | [[Salt Lake City, Utah|Salt Lake City]] | 1943-07 | [[Estados Unidos de América]] | 2025-04-02 | [[Ficheiro:Billings.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 840 | [[:d:Q6303322|Q6303322]] | [[Judith C. Herrera]] | [[Chicago]] | 1954 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 841 | [[:d:Q6303355|Q6303355]] | [[Judith Cowin]] | | 1942-04-29 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 842 | [[:d:Q6303501|Q6303501]] | [[Judith S. Kaye]] | [[Monticello]] | 1938-08-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-01-07 | [[Ficheiro:Judith S.Kaye.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 843 | [[:d:Q6303505|Q6303505]] | [[Judith Keep]] | [[Omaha, Nebrasca|Omaha]] | 1944-03-24 | [[Estados Unidos de América]] | 2004-09-14 | [[Ficheiro:JudgeJudithNelsenKeep.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 844 | [[:d:Q6303508|Q6303508]] | [[Judith Kelly]] | [[Brisbane]] | 1953-11-08 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 845 | [[:d:Q6303545|Q6303545]] | [[Judith M. Barzilay]] | [[Russell]] | 1944-01-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 846 | [[:d:Q6303571|Q6303571]] | [[Judith Meierhenry]] | | 1944-01-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 847 | [[:d:Q6303617|Q6303617]] | [[Judith Potter]] | [[Auckland]] | 1942-08-23 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Judith Potter (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 848 | [[:d:Q6303727|Q6303727]] | [[Judith W. Rogers]] | [[Nova York]] | 1939-07-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Portrait of Judith Rogers by Simmie Knox.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 849 | [[:d:Q6303742|Q6303742]] | [[Judith Webster]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 850 | [[:d:Q6306553|Q6306553]] | [[Julia Macur]] | | 1957-04-17 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 851 | [[:d:Q6306743|Q6306743]] | [[Julia Smith Gibbons]] | [[Pulaski]] | 1950-12-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Julia Gibbons Circuit Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 852 | [[:d:Q6308143|Q6308143]] | [[Julie E. Carnes]] | [[Atlanta]] | 1950-10-31 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Julie Carnes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 853 | [[:d:Q6312348|Q6312348]] | [[June Lazenby Green]] | [[Arnold]] | 1914-01-23 | [[Estados Unidos de América]] | 2001-02-02 | |- | style='text-align:right'| 854 | [[:d:Q6318392|Q6318392]] | [[Justine W. Polier]] | [[Portland, Oregón|Portland]] | 1903 | [[Estados Unidos de América]] | 1987 | [[Ficheiro:Justine Wise Polier.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 855 | [[:d:Q6323477|Q6323477]] | [[K. K. Usha]] | [[Thrissur]] | 1939-07-03 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 2020-10-05 | [[Ficheiro:Justice K. K. Usha.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 856 | [[:d:Q6354373|Q6354373]] | [[Kalpana Rawal]] | [[Bhuj]] | 1946-01-15 | [[India]]<br/>[[Kenya]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | | |- | style='text-align:right'| 857 | [[:d:Q6369733|Q6369733]] | [[Karen J. Williams]] | [[Estados Unidos de América]] | 1951-08-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-11-02 | [[Ficheiro:Karen J. Williams (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 858 | [[:d:Q6369750|Q6369750]] | [[Karen K. Caldwell]] | [[Stanford]] | 1956 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Karen K Caldwell.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 859 | [[:d:Q6369804|Q6369804]] | [[Karen L. Henderson]] | [[Oberlin]] | 1944-06-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 860 | [[:d:Q6369914|Q6369914]] | [[Karen Nelson Moore]] | [[Washington, D.C.]] | 1948-11-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Karen Nelson Moore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 861 | [[:d:Q6370023|Q6370023]] | [[Karen Schreier]] | [[Sioux Falls]] | 1956 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Karen Schreier (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 862 | [[:d:Q6370026|Q6370026]] | [[Karen Sharlow]] | | 1950-10-01 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 863 | [[:d:Q6370848|Q6370848]] | [[Karin Immergut]] | [[Brooklyn]] | 1960-12-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Karin J. Immergut.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 864 | [[:d:Q6370892|Q6370892]] | [[Karin Maria Bruzelius]] | [[Lund]] | 1941-02-19 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Høyesterettsdommer Karin Bruzelius.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 865 | [[:d:Q6372448|Q6372448]] | [[Karla M. Gray]] | [[Escanaba]] | 1947-05-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-02-19 | |- | style='text-align:right'| 866 | [[:d:Q6373235|Q6373235]] | [[Karon O. Bowdre]] | [[Montgomery]] | 1955-04-25 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 867 | [[:d:Q6376033|Q6376033]] | [[Kateřina Mrázová]] | [[Brno]] | 1972-07-09 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 868 | [[:d:Q6376236|Q6376236]] | [[Katharine Sweeney Hayden]] | [[Nova York]] | 1942-05-30 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 869 | [[:d:Q6376296|Q6376296]] | [[Katherine B. Forrest]] | [[Nova York]] | 1964-02-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Katherine Forrest in Chambers (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 870 | [[:d:Q6376312|Q6376312]] | [[Katherine Bourke]] | | 1961-07-05 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 871 | [[:d:Q6376512|Q6376512]] | [[Katherine Polk Failla]] | [[Edison]] | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Katherine Failla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 872 | [[:d:Q6376648|Q6376648]] | [[Kathleen A. Blatz]] | [[Bloomington]] | 1954-07-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Former Chief Justice of the Minnesota Supreme Court, Kathleen Blatz speaking at the Fitzgerald Theater in St Paul, Minnesota (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 873 | [[:d:Q6376672|Q6376672]] | [[Kathleen Cardone]] | [[Medina]] | 1953 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kathleen Cardone.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 874 | [[:d:Q6376772|Q6376772]] | [[Kathleen Kerrigan]] | [[Springfield, Massachusetts|Springfield]] | 1964-01-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kathleen Kerrigan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 875 | [[:d:Q6376810|Q6376810]] | [[Kathleen M. Williams]] | [[Derby]] | 1956-12-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kathleen M. Williams (Judge).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 876 | [[:d:Q6376882|Q6376882]] | [[Kathleen Pelham-Clinton, Duchess of Newcastle]] | [[Reino Unido]] | 1872 | [[Reino Unido]]<br/>[[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]] | 1955-06-01 | [[Ficheiro:Duchess-of-Newcastle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 877 | [[:d:Q6376895|Q6376895]] | [[Kathleen Satchwell]] | | 20th century | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:KathySatchwell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 878 | [[:d:Q6376952|Q6376952]] | [[Kathlyn Curtis]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 879 | [[:d:Q6377029|Q6377029]] | [[Kathryn Doi Todd]] | [[Os Ánxeles]] | 1942-01-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 880 | [[:d:Q6377053|Q6377053]] | [[Kathryn Hoefer Vratil]] | [[Manhattan, Kansas]] | 1949-04-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Kathryn H. Vratil.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 881 | [[:d:Q6377146|Q6377146]] | [[Kathryn Werdegar]] | [[San Francisco]] | 1936-04-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:KathrynWerdegar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 882 | [[:d:Q6377526|Q6377526]] | [[Katie O'Malley]] | [[Miami]] | 1962-08-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Katie O'Malley 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 883 | [[:d:Q6380240|Q6380240]] | [[Kay McFarland]] | [[Coffeyville]] | 1935-07-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-08-18 | |- | style='text-align:right'| 884 | [[:d:Q6381539|Q6381539]] | [[Kazuko Yokoo]] | | 1941-04-14 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 885 | [[:d:Q6385654|Q6385654]] | [[Kellelo Justina Masafo-Guni]] | [[Hlotse]] | 1945-12-08 | [[Lesotho]] | | |- | style='text-align:right'| 886 | [[:d:Q6395324|Q6395324]] | [[Ketanji Brown Jackson]] | [[Washington, D.C.]] | 1970-09-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:KBJackson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 887 | [[:d:Q6399615|Q6399615]] | [[Khalida Rashid Khan]] | [[Peshawar]] | 1949 | [[Paquistán]] | | [[Ficheiro:Khalida Khan, 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 888 | [[:d:Q6400975|Q6400975]] | [[Khatun Sapnara]] | [[Sylhet]] | 1967-04-29 | [[Bangladesh]]<br/>[[Paquistán]]<br/>[[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 889 | [[:d:Q6408439|Q6408439]] | [[Kim Carter]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 890 | [[:d:Q6409114|Q6409114]] | [[Kim McLane Wardlaw]] | [[San Francisco]] | 1954-07-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kim McLane Wardlaw.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 891 | [[:d:Q6409750|Q6409750]] | [[Kimba Wood]] | [[Port Townsend]] | 1944-01-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kimba Wood on the Final Pretrial Conference and the Civil Trial.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 892 | [[:d:Q6409939|Q6409939]] | [[Kimberly J. Mueller]] | [[Newton (Q1003636)|Newton]] | 1957-09-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kimberly Jo Mueller.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 893 | [[:d:Q6409971|Q6409971]] | [[Kimberly Prost]] | | 1958-06-04 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 894 | [[:d:Q6416131|Q6416131]] | [[Kirsti Coward]] | [[Kristiansand Municipality]] | 1940-12-19 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 895 | [[:d:Q6418973|Q6418973]] | [[Kiyo A. Matsumoto]] | [[Raleigh, Carolina do Norte|Raleigh]] | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kiyo A. Matsumoto (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 896 | [[:d:Q6425858|Q6425858]] | [[Koh Juat Jong]] | [[Singapur]] | | | | |- | style='text-align:right'| 897 | [[:d:Q6437847|Q6437847]] | [[Kristi DuBose]] | [[Brewton]] | 1964-10-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kristi DuBose (Judge).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 898 | [[:d:Q6438189|Q6438189]] | [[Kristin Ruth]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 899 | [[:d:Q6438269|Q6438269]] | [[Kristina Pickering]] | [[San Francisco]] | 1952-10-07 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 900 | [[:d:Q6438296|Q6438296]] | [[Kristine Cecava]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 901 | [[:d:Q6438300|Q6438300]] | [[Kristine Gerhard Baker]] | [[Estados Unidos de América]] | 1971-03-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kristine Gerhard Baker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 902 | [[:d:Q6451905|Q6451905]] | [[Margrith Bigler-Eggenberger]] | [[Niederuzwil]] | 1933-03-14 | [[Suíza]] | 2022-09-05 | [[Ficheiro:Margrith Bigler-Eggenberger (1994) HSGH 022-000047-06.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 903 | [[:d:Q6456585|Q6456585]] | [[L. Paige Marvel]] | [[Easton]] | 1949-12-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:L. Paige Marvel (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 904 | [[:d:Q6456784|Q6456784]] | [[Gabriele Cirener]] | [[Dinslaken]] | 1966-11-30 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 905 | [[:d:Q6471047|Q6471047]] | [[Laeticia Kikonyogo]] | [[Uganda]] | 1940-09-02 | | 2017-11-23 | |- | style='text-align:right'| 906 | [[:d:Q6479308|Q6479308]] | [[Sigrun Hasseln]] | [[Hamburgo]] | 1952-12-02 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:VHasseln 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 907 | [[:d:Q6498817|Q6498817]] | [[Laura Cox]] | | 1951-11-08 | | | |- | style='text-align:right'| 908 | [[:d:Q6498849|Q6498849]] | [[Laura Denvir Stith]] | [[St. Louis]] | 1953-10-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Laura Denvir Stith crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 909 | [[:d:Q6498874|Q6498874]] | [[Laura Duncan]] | | 1947 | | | [[Ficheiro:Coat of arms of the United Kingdom in Scotland.svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 910 | [[:d:Q6499494|Q6499494]] | [[Laura Taylor Swain]] | [[Brooklyn]] | 1958 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 911 | [[:d:Q6501483|Q6501483]] | [[Laurie Allen]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 912 | [[:d:Q6501731|Q6501731]] | [[Laurie Smith Camp]] | [[Omaha, Nebrasca|Omaha]] | 1953-11-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-09-23 | [[Ficheiro:Laurie Smith Camp District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 913 | [[:d:Q6509265|Q6509265]] | [[Leah Ward Sears]] | [[Heidelberg]] | 1955-06-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Leah W. Sears.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 914 | [[:d:Q6512968|Q6512968]] | [[Lee Ann Martin]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 915 | [[:d:Q6516370|Q6516370]] | [[Leeona Dorrian, Lady Dorrian]] | [[Edimburgo]] | 1957-06-16 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Lady Dorrian 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 916 | [[:d:Q6519672|Q6519672]] | [[Leigh Saufley]] | [[Portland, Maine|Portland]] | 1954-06-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Leigh Saufley.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 917 | [[:d:Q6519895|Q6519895]] | [[Leila Mills]] | | 1959 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 918 | [[:d:Q6519907|Q6519907]] | [[Leila Seth]] | [[Lucknow]] | 1930-10-20 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 2017-05-05 | [[Ficheiro:Leila Seth.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 919 | [[:d:Q6526112|Q6526112]] | [[Antje Niewisch-Lennartz]] | [[Lüneburg]] | 1952-12-31 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Niewisch-Lennartz, Antje-8664.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 920 | [[:d:Q6528099|Q6528099]] | [[Yvonne Ott]] | [[Usingen]] | 1963-05-25 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 921 | [[:d:Q6530454|Q6530454]] | [[Lesley B. Wells]] | [[Muskegon]] | 1937-10-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lesley Wells.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 922 | [[:d:Q6530736|Q6530736]] | [[Leslie Crocker Snyder]] | | 1942 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 923 | [[:d:Q6530776|Q6530776]] | [[Leslie E. Kobayashi]] | [[Mount Holly Township]] | 1957-10-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Leslie E. Kobayashi, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 924 | [[:d:Q6531016|Q6531016]] | [[Leslie Meek]] | [[Brooklyn]] | 1965-05-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Leslie Meek.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 925 | [[:d:Q6537692|Q6537692]] | [[Kathrin Wahlmann]] | [[Osnabrück]] | 1977-08-04 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 926 | [[:d:Q6539914|Q6539914]] | [[Liana Fiol Matta]] | [[Río Piedras]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 927 | [[:d:Q6551523|Q6551523]] | [[Linda Dessau]] | [[Heidelberg]] | 1953-05-08 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Linda Dessau.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 928 | [[:d:Q6551527|Q6551527]] | [[Linda Dobbs]] | [[Freetown]] | 1951-01-03 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 929 | [[:d:Q6551645|Q6551645]] | [[Linda Hodge McLaughlin]] | [[Os Ánxeles]] | 1942-02-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1999-03-07 | |- | style='text-align:right'| 930 | [[:d:Q6551695|Q6551695]] | [[Linda Joy Stern]] | [[Londres]] | 1941-12-21 | | 2006-09-10 | |- | style='text-align:right'| 931 | [[:d:Q6551782|Q6551782]] | [[Linda M. McGee]] | [[Marion]] | 1949-09-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 932 | [[:d:Q6551908|Q6551908]] | [[Linda R. Reade]] | [[Sioux Falls]] | 1948 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JudgeLRR.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 933 | [[:d:Q6551939|Q6551939]] | [[Linda S. Dalianis]] | | 1948-10-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 934 | [[:d:Q6551993|Q6551993]] | [[Linda Stephens]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 935 | [[:d:Q6552010|Q6552010]] | [[Linda T. Walker]] | [[Gloster]] | 1960 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 936 | [[:d:Q6552049|Q6552049]] | [[Linda W. Hunter]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 937 | [[:d:Q6552896|Q6552896]] | [[Lindsey Miller-Lerman]] | [[Os Ánxeles]] | 1946-10-08 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 938 | [[:d:Q6558038|Q6558038]] | [[Lisa Godbey Wood]] | [[Lexington]] | 1963 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lisa Godbey Wood US Attorney.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 939 | [[:d:Q6558132|Q6558132]] | [[Lisa K. Fair McEvers]] | [[Minto]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 940 | [[:d:Q6558363|Q6558363]] | [[Lisa Richette]] | [[Filadelfia]] | 1928-09-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-10-26 | |- | style='text-align:right'| 941 | [[:d:Q6558385|Q6558385]] | [[Lisa S. Neubauer]] | | 1957-07-21 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 942 | [[:d:Q6601686|Q6601686]] | [[Edna Gabrieliová]] | [[Haifa]] | 1936 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 943 | [[:d:Q6621251|Q6621251]] | [[Ursula Mancusi Ungaro]] | [[Miami Beach]] | 1951-01-29 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 944 | [[:d:Q6642198|Q6642198]] | [[Hila Gerstl]] | [[Herzliya]] | 1955 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:HILA GERSTL.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 945 | [[:d:Q6668329|Q6668329]] | [[Lois Murphy]] | | 1963-02-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 946 | [[:d:Q6668594|Q6668594]] | [[Rachel Tevet-Wiesel]] | | 1963-08-16 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Rachel Tevet-Wiesel I.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 947 | [[:d:Q6680965|Q6680965]] | [[Loretta Lynch]] | [[Greensboro, Carolina do Norte|Greensboro]] | 1959-05-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Loretta Lynch, official portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 948 | [[:d:Q6681052|Q6681052]] | [[Lori Douglas]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 949 | [[:d:Q6681187|Q6681187]] | [[Lorie Skjerven Gildea]] | [[Plummer]] | 1961-10-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:SkjervenGildea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 950 | [[:d:Q6688638|Q6688638]] | [[Louise Blenman]] | [[Georgetown, Güiana|Georgetown]] | | [[Güiana]]<br/>[[Santa Lucía, Caribe]] | | [[Ficheiro:Chief Justice Louise Blenman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 951 | [[:d:Q6688990|Q6688990]] | [[Louise W. Flanagan]] | [[Richmond, Virxinia|Richmond]] | 1962 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 952 | [[:d:Q6696976|Q6696976]] | [[Lucie Lamarre]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 953 | [[:d:Q6698345|Q6698345]] | [[Lucy H. Koh]] | [[Washington, D.C.]] | 1968-08-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:20151027 Hon. Lucy Koh ASA 9355 43 19 pp.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 954 | [[:d:Q6698504|Q6698504]] | [[Lucy Somerville Howorth]] | [[Greenville]] | 1895-07-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1997-08-23 | [[Ficheiro:LucySomervilleHoworth1963.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 955 | [[:d:Q6699580|Q6699580]] | [[Nili Arad]] | [[Kiryat Yam]] | 1943-12-19 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:NILI ARAD.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 956 | [[:d:Q6702735|Q6702735]] | [[Gültekin Hacıbeyli]] | [[Bakú]] | 1973-10-13 | [[Azerbaidján]] | | [[Ficheiro:Gultakin Hajibayli in 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 957 | [[:d:Q6705743|Q6705743]] | [[Esther Hayut]] | [[Herzliya]]<br/>[[Israel]] | 1953-10-16 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Esther Hayut - November 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 958 | [[:d:Q6709225|Q6709225]] | [[Lynn Stannard]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 959 | [[:d:Q6709244|Q6709244]] | [[Lynn Toler]] | [[Columbus]] | 1959-10-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lynn Toler Nov 2019.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 960 | [[:d:Q6709317|Q6709317]] | [[Lynne A. Battaglia]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1946-04-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lynne A. Battaglia US Attorney.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 961 | [[:d:Q6709319|Q6709319]] | [[Lynne Abraham]] | [[Filadelfia]] | 1941-01-31 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lynne Abraham (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 962 | [[:d:Q6712485|Q6712485]] | [[M. Christina Armijo]] | [[Las Vegas]] | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:M Christina Armijo.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 963 | [[:d:Q6712888|Q6712888]] | [[M. Margaret McKeown]] | [[Casper]] | 1951-05-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:M-Margaret-McKeown-2009-US-Courts.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 964 | [[:d:Q6717817|Q6717817]] | [[Ogenia Wienogradov]] | | 1910-11-27 | [[Israel]] | 1992-07-16 | |- | style='text-align:right'| 965 | [[:d:Q6721397|Q6721397]] | [[Mabel Agyemang]] | [[Ghana]] | 20th century | [[Ghana]] | | [[Ficheiro:TCI-New-CJ.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 966 | [[:d:Q6721534|Q6721534]] | [[Mabel Van Camp]] | | 1920 | | 2012-04-19 | |- | style='text-align:right'| 967 | [[:d:Q6721605|Q6721605]] | [[Mablean Ephriam]] | [[Hazlehurst]] | 1949-04-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mablean Ephriam Nov 2019.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 968 | [[:d:Q6727186|Q6727186]] | [[Madge Bradley]] | [[Ukiah]] | 1904-11-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2000-03-21 | |- | style='text-align:right'| 969 | [[:d:Q6728921|Q6728921]] | [[Mae D'Agostino]] | [[Albany, Nova York|Albany]] | 1954-12-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mae D'Agostino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 970 | [[:d:Q6730310|Q6730310]] | [[Maggie Scott, Lady Scott]] | [[Nairobi]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 971 | [[:d:Q6737875|Q6737875]] | [[Majida Rizvi]] | | | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 972 | [[:d:Q6746884|Q6746884]] | [[Manana Kobakhidze]] | [[Tbilisi]] | 1968-02-03 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Xeorxia]] | | |- | style='text-align:right'| 973 | [[:d:Q6750445|Q6750445]] | [[Manjula Chellur]] | [[Karnataka]] | 1955-12-05 | [[India]] | | [[Ficheiro:Justice Manjula Chellur.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 974 | [[:d:Q6757076|Q6757076]] | [[Marcia A. Crone]] | [[Dallas, Texas|Dallas]] | 1952 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 975 | [[:d:Q6757102|Q6757102]] | [[Marcia G. Cooke]] | [[Sumter]] | 1954-10-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-01-27 | |- | style='text-align:right'| 976 | [[:d:Q6757126|Q6757126]] | [[Marcia Morales Howard]] | [[Jacksonville, Florida|Jacksonville]] | 1965-07-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marcia Morales Howard (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 977 | [[:d:Q6757130|Q6757130]] | [[Marcia Neave]] | [[Melbourne]] | 1944-08-23 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 978 | [[:d:Q6757142|Q6757142]] | [[Marcia S. Krieger]] | [[Denver]] | 1954-03-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marcia Krieger (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 979 | [[:d:Q6759158|Q6759158]] | [[Margaret B. Seymour]] | [[Washington, D.C.]] | 1947 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 980 | [[:d:Q6759174|Q6759174]] | [[Margaret Beazley]] | [[Sydney]] | 1951-07-23 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Margaret Beazley 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 981 | [[:d:Q6759198|Q6759198]] | [[Margaret Booth (Q6759198)|Margaret Booth]] | | 1933-09-11 | [[Reino Unido]] | 2021-01-01 | |- | style='text-align:right'| 982 | [[:d:Q6759239|Q6759239]] | [[Margaret Cameron]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 983 | [[:d:Q6759244|Q6759244]] | [[Margaret Campbell]] | [[Toronto]] | 1912-12-15 | [[Canadá]] | 1999-04-19 | |- | style='text-align:right'| 984 | [[:d:Q6759255|Q6759255]] | [[Margaret Catharine Rodgers]] | [[Pensacola]] | 1964-08-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Casey Rodgers (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 985 | [[:d:Q6759271|Q6759271]] | [[Margaret Chutich]] | | 1958-06-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:MargaretChutich.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 986 | [[:d:Q6759475|Q6759475]] | [[Margaret H. Marshall]] | [[Newcastle]] | 1944-09-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Margaret.Marshall.428.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 987 | [[:d:Q6759550|Q6759550]] | [[Margaret J. Vergeront]] | [[Madison, Wisconsin|Madison]] | 1946-05-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 988 | [[:d:Q6759666|Q6759666]] | [[Margaret M. Morrow]] | [[Columbus]] | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Margaret M. Morrow.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 989 | [[:d:Q6759926|Q6759926]] | [[Margaret Stone]] | | 20th century | [[Australia]] | 2021-09-01 | |- | style='text-align:right'| 990 | [[:d:Q6760039|Q6760039]] | [[Margaret Workman]] | [[Charleston, Virxinia Occidental|Charleston]] | 1947-05-22 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 991 | [[:d:Q6760634|Q6760634]] | [[Margo Kitsy Brodie]] | [[Saint John's]] | 1966-04-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Margo Brodie.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 992 | [[:d:Q6760665|Q6760665]] | [[Margot Botsford]] | [[Nova York]] | 1947-03-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Margot Botsford 53501585943 o (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 993 | [[:d:Q6761049|Q6761049]] | [[Maria Benvida Levy]] | [[Maxixe District]] | 1969-03-24 | [[Mozambique]] | | |- | style='text-align:right'| 994 | [[:d:Q6761056|Q6761056]] | [[Maria Berenice Dias]] | [[Santiago]] | 1948 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Maria Berenice Dias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 995 | [[:d:Q6761185|Q6761185]] | [[Maria Farida Indrati]] | [[Surakarta]] | 1949-06-14 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Maria Farida Indrati.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 996 | [[:d:Q6761367|Q6761367]] | [[Maria Lopez]] | [[A Habana]] | 1953 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 997 | [[:d:Q6761700|Q6761700]] | [[Maria do Céu Monteiro]] | [[Guinea-Bissau]] | | | | |- | style='text-align:right'| 998 | [[:d:Q6762059|Q6762059]] | [[Mariana Pfaelzer]] | [[Os Ánxeles]] | 1926-02-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-05-14 | [[Ficheiro:M.R.Pfaelzer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 999 | [[:d:Q6762217|Q6762217]] | [[Marianne Espinosa]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1000 | [[:d:Q6763539|Q6763539]] | [[Marilyn Hall Patel]] | [[Amsterdam]] | 1938-09-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marilyn Hall Patel Senior District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1001 | [[:d:Q6763556|Q6763556]] | [[Marilyn Jean Kelly]] | | 1938-04-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marilyn Jean Kelly 1967.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1002 | [[:d:Q6763566|Q6763566]] | [[Marilyn L. Huff]] | [[Ann Arbor]] | 1951-03-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marilyn L. Huff.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1003 | [[:d:Q6763590|Q6763590]] | [[Marilyn Milian]] | [[Astoria (Q121765)|Astoria]] | 1961-05-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marilyn Milian by Gage Skidmore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1004 | [[:d:Q6763631|Q6763631]] | [[Marilyn Skoglund]] | [[Chicago]] | 1946-08-15 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1005 | [[:d:Q6763646|Q6763646]] | [[Marilyn Warren]] | [[Melbourne]] | 1951 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1006 | [[:d:Q6763867|Q6763867]] | [[Marina Marmolejo]] | [[Nuevo Laredo]] | 1971 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marina Marmolejo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1007 | [[:d:Q6765253|Q6765253]] | [[Marion Janet Harron]] | | 1903-09-03 | [[Estados Unidos de América]] | 1972-09-26 | [[Ficheiro:California woman is new member of U.S. Board of Appeals. Washington, D.C., July 29. Miss Marion Harron, of California, photographed at her desk shortly after taking the oath as a member of LCCN2016878292.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1008 | [[:d:Q6765569|Q6765569]] | [[Marisa Demeo]] | [[Washington, D.C.]] | 1966-08-23 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1009 | [[:d:Q6766101|Q6766101]] | [[Mariyana Kancheva]] | | 1958 | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 1010 | [[:d:Q6767174|Q6767174]] | [[Bracha Ofir-Tom]] | [[Israel]] | 1939-03-25 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:BRACHA OFIR-TOM.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1011 | [[:d:Q6771577|Q6771577]] | [[Marla Luckert]] | | 1955-07-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1012 | [[:d:Q6773384|Q6773384]] | [[Marsha J. Pechman]] | [[Salem, Oregón|Salem]] | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marsha J. Pechman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1013 | [[:d:Q6773396|Q6773396]] | [[Marsha S. Berzon]] | [[Cincinnati]] | 1945-04-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marsha S Berzon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1014 | [[:d:Q6774330|Q6774330]] | [[Martha Bablitch]] | [[Lawrence]] | 1944-10-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2007 | |- | style='text-align:right'| 1015 | [[:d:Q6774331|Q6774331]] | [[Martha B. Sosman]] | | 1950-10-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-03-10 | |- | style='text-align:right'| 1016 | [[:d:Q6774374|Q6774374]] | [[Martha Craig Daughtrey]] | [[Covington]] | 1942-06-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Martha Craig Daughtrey.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1017 | [[:d:Q6774463|Q6774463]] | [[Martha Lee Walters]] | [[Grand Rapids]] | 1950-10-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Martha Lee Walters bar ceremony 2009.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1018 | [[:d:Q6774597|Q6774597]] | [[Martha Ware]] | [[Weymouth]] | 1917-10-06 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-08-04 | [[Ficheiro:1953 Martha Ware Massachusetts House of Representatives.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1019 | [[:d:Q6778114|Q6778114]] | [[Marva Smith]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1020 | [[:d:Q6778765|Q6778765]] | [[Mary A. McLaughlin]] | [[Filadelfia]] | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1021 | [[:d:Q6778864|Q6778864]] | [[Mary Ann Cohen]] | [[Albuquerque]] | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1022 | [[:d:Q6778899|Q6778899]] | [[Mary Ann McMorrow]] | | 1930-01-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-02-23 | [[Ficheiro:Judge Mary Ann G. McMorrow.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1023 | [[:d:Q6778923|Q6778923]] | [[Mary Ann Vial Lemmon]] | [[Nova Orleáns]] | 1941 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mary Ann Vial Lemmon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1024 | [[:d:Q6778949|Q6778949]] | [[Mary Anne Richey]] | [[Shelbyville]] | 1917-10-24 | [[Estados Unidos de América]] | 1983-11-25 | |- | style='text-align:right'| 1025 | [[:d:Q6778968|Q6778968]] | [[Mary Arden]] | [[Liverpool]] | 1947-01-23 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Lady Arden 2010.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1026 | [[:d:Q6779027|Q6779027]] | [[Mary Beck Briscoe]] | [[Council Grove]] | 1947-04-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mary Beck Briscoe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1027 | [[:d:Q6779147|Q6779147]] | [[Mary C. Morgan]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1028 | [[:d:Q6779149|Q6779149]] | [[Mary C. Noble]] | [[Jackson]] | 1949 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1029 | [[:d:Q6779329|Q6779329]] | [[Mary Donlon Alger]] | [[Utica]] | 1893-08-25 | [[Estados Unidos de América]] | 1977-03-05 | [[Ficheiro:Mary Donlon Alger.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1030 | [[:d:Q6779330|Q6779330]] | [[Mary Donohue]] | [[Troy, Nova York|Troy]] | 1947-03-22 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1031 | [[:d:Q6779424|Q6779424]] | [[Mary Elizabeth Phillips]] | [[Kirksville]] | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Beth Phillips US Attorney.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1032 | [[:d:Q6779460|Q6779460]] | [[Mary Ellen Turpel-Lafond]] | [[Niagara Falls, Ontario|Niagara Falls]] | 1963 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Mary Ellen Turpel-Lafond.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1033 | [[:d:Q6779514|Q6779514]] | [[Mary Fairhurst]] | [[Estados Unidos de América]] | 1957 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-12-28 | |- | style='text-align:right'| 1034 | [[:d:Q6779625|Q6779625]] | [[Mary Geiger Lewis]] | [[Columbia, Carolina do Sur|Columbia]] | 1958-12-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mary Geiger Lewis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1035 | [[:d:Q6779687|Q6779687]] | [[Mary H. Murguia]] | [[Kansas City (Q486472)|Kansas City]] | 1960-09-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Mary Murguia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1036 | [[:d:Q6779781|Q6779781]] | [[Mary Hogg]] | | 1947-01-15 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1037 | [[:d:Q6779785|Q6779785]] | [[Mary Holt]] | | 1924-07-31 | [[Reino Unido]] | 2021-02-17 | |- | style='text-align:right'| 1038 | [[:d:Q6779821|Q6779821]] | [[Mary I. Yu]] | [[Chicago]] | 1957 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1039 | [[:d:Q6779849|Q6779849]] | [[Mary J. Schoelen]] | [[Rota, Cádiz|Rota]] | 1954-06-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mary Schoelen in 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1040 | [[:d:Q6779868|Q6779868]] | [[Mary Jane Bowes]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1954-07-18 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1041 | [[:d:Q6779900|Q6779900]] | [[Mary Jane Spurlin]] | [[Salem, Oregón|Salem]] | 1883-01-16 | [[Estados Unidos de América]] | 1970-06-04 | [[Ficheiro:Mary Jane Spurlin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1042 | [[:d:Q6779901|Q6779901]] | [[Mary Jane Theis]] | | 1949-02-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Justice Mary Jane Theis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1043 | [[:d:Q6779919|Q6779919]] | [[Mary Jerram]] | [[Dunedin]] | 1945 | [[Nova Zelandia]]<br/>[[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1044 | [[:d:Q6779947|Q6779947]] | [[Mary John Batten]] | [[Sifton]] | 1921-08-30 | [[Canadá]] | 2015-10-09 | |- | style='text-align:right'| 1045 | [[:d:Q6779951|Q6779951]] | [[Mary Johnson Lowe]] | [[Nova York]] | 1924-06-10 | [[Estados Unidos de América]] | 1999-02-27 | |- | style='text-align:right'| 1046 | [[:d:Q6779989|Q6779989]] | [[Mary Kay Becker]] | | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1047 | [[:d:Q6780039|Q6780039]] | [[Mary Laffoy]] | [[Tuam|Tuam - Tuaim]] | 1945-06-17 | [[Irlanda]] | | |- | style='text-align:right'| 1048 | [[:d:Q6780098|Q6780098]] | [[Mary Little Cooper]] | [[Fond du Lac]] | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1049 | [[:d:Q6780141|Q6780141]] | [[Mary Lou Robinson]] | [[Dodge City]] | 1926-08-26 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-01-26 | [[Ficheiro:Mary Lou Robinson (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1050 | [[:d:Q6780192|Q6780192]] | [[Mary M. Lisi]] | [[Providence, Rhode Island|Providence]] | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:MaryMLisi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1051 | [[:d:Q6780196|Q6780196]] | [[Mary Schroeder]] | [[Boulder, Colorado|Boulder]] | 1940-12-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Mary M. Schroeder 01-cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1052 | [[:d:Q6780394|Q6780394]] | [[Mary Muehlen Maring]] | | 1951-07-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1053 | [[:d:Q6780396|Q6780396]] | [[Mary Mullarkey]] | [[New London]] | 1943-09-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-03-31 | |- | style='text-align:right'| 1054 | [[:d:Q6780597|Q6780597]] | [[Mary Rhodes Russell]] | [[Hannibal]] | 1958-07-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mary R. Russell (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1055 | [[:d:Q6780662|Q6780662]] | [[Mary S. Coleman]] | [[Forney]] | 1914-06-24 | [[Estados Unidos de América]] | 2001-11-27 | [[Ficheiro:Mary Stallings Coleman 1977.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1056 | [[:d:Q6780769|Q6780769]] | [[Mary Stenson Scriven]] | [[Atlanta]] | 1962-10-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mary Scriven (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1057 | [[:d:Q6780980|Q6780980]] | [[Mary Wiseman]] | [[Chillicothe]] | 1961-11-17 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1058 | [[:d:Q6782036|Q6782036]] | [[María José Sarmiento]] | | 20th century | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 1059 | [[:d:Q6782049|Q6782049]] | [[María Lavalle Urbina]] | [[San Francisco de Campeche]] | 1908-05-24 | [[México]] | 1996-04-23 | |- | style='text-align:right'| 1060 | [[:d:Q6782126|Q6782126]] | [[María Teresa Herrera]] | [[Santiago]] | 1956-10-15 | [[México]] | | [[Ficheiro:Maria Teresa Herrera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1061 | [[:d:Q6791795|Q6791795]] | [[Mattie Belle Davis]] | [[Ellabell]] | 1910 | [[Estados Unidos de América]] | 2004 | |- | style='text-align:right'| 1062 | [[:d:Q6792606|Q6792606]] | [[Maura D. Corrigan]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1948-06-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1063 | [[:d:Q6792704|Q6792704]] | [[Maureen Lally-Green]] | | 1949 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1064 | [[:d:Q6792717|Q6792717]] | [[Maureen McKenna Goldberg]] | [[Pawtucket]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1065 | [[:d:Q6792735|Q6792735]] | [[Maureen O'Connor]] | [[Washington, D.C.]] | 1951-08-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Maureen O'Connor crop 2012-12-17.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1066 | [[:d:Q6795982|Q6795982]] | [[Maxine M. Chesney]] | [[San Francisco]] | 1942-10-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Maxine Chesney official portrait for United States District Court by Scott Johnston.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1067 | [[:d:Q6798349|Q6798349]] | [[Moussia Arad]] | | | [[Israel]] | | [[Ficheiro:MOUSSIA ARAD.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1068 | [[:d:Q6810956|Q6810956]] | [[Melahat Ruacan]] | [[Istambul]] | 1906 | [[Turquía]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 1069 | [[:d:Q6812470|Q6812470]] | [[Melinda Harmon]] | [[Port Arthur]] | 1946-11-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1070 | [[:d:Q6813040|Q6813040]] | [[Mella Carroll]] | [[Dublín]] | 1934-03-06 | [[Irlanda]] | 2006-01-15 | |- | style='text-align:right'| 1071 | [[:d:Q6827843|Q6827843]] | [[Micaela Alvarez]] | [[Donna]] | 1958 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Micaela Alvarez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1072 | [[:d:Q6836716|Q6836716]] | [[Michele Christiansen]] | | 1970 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1073 | [[:d:Q6837114|Q6837114]] | [[Michelle Larkin]] | | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1074 | [[:d:Q6850993|Q6850993]] | [[Mildred Lillie]] | [[Ida Grove]] | 1915-01-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-10-27 | |- | style='text-align:right'| 1075 | [[:d:Q6851001|Q6851001]] | [[Mildred Pabón]] | [[San Xoán, Porto Rico|San Xoán]] | 1957-11-27 | [[Porto Rico]] | | [[Ficheiro:Mildred Pabón.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1076 | [[:d:Q6867716|Q6867716]] | [[Minita Chico-Nazario]] | [[San Miguel]] | 1939-12-05 | [[Filipinas]] | 2022-02-16 | [[Ficheiro:Minita Chico-Nazario.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1077 | [[:d:Q6872805|Q6872805]] | [[Miranda Du]] | [[Cà Mau]] | 1969-12-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Miranda M. Du, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1078 | [[:d:Q6873258|Q6873258]] | [[Miria Matembe]] | | 1953-08-28 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 1079 | [[:d:Q6873327|Q6873327]] | [[Miriam Goldman Cedarbaum]] | [[Crown Heights]] | 1929-09-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-02-05 | [[Ficheiro:Miriam Goldman Cedarbaum.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1080 | [[:d:Q6873391|Q6873391]] | [[Miriam Naveira Merly]] | [[Santurce, San Xoán|Santurce]] | 1934-07-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-04-15 | |- | style='text-align:right'| 1081 | [[:d:Q6873418|Q6873418]] | [[Miriam Shearing]] | | 1935-02-24 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1082 | [[:d:Q6898261|Q6898261]] | [[Rut Ronen]] | | 1962 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:RUTH RONNEN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1083 | [[:d:Q6900026|Q6900026]] | [[Monica Márquez]] | [[Austin, Texas|Austin]] | 1969-04-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1084 | [[:d:Q6900300|Q6900300]] | [[Monina Arevalo Zenarosa]] | | 1939 | [[Filipinas]] | | |- | style='text-align:right'| 1085 | [[:d:Q6909002|Q6909002]] | [[Morag Wise, Lady Wise]] | [[Escocia]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1086 | [[:d:Q6911601|Q6911601]] | [[Morgan Christen]] | [[Chehalis]] | 1961-12-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Morgan Christen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1087 | [[:d:Q6948161|Q6948161]] | [[Myrella Cohen]] | | 1927 | [[Reino Unido]] | 2002 | |- | style='text-align:right'| 1088 | [[:d:Q6956410|Q6956410]] | [[Na Kyung-won]] | [[Seúl]] | 1963-12-06 | [[Corea do Sur]] | | [[Ficheiro:Na Kyung-won 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1089 | [[:d:Q6962584|Q6962584]] | [[Nancy Moritz]] | [[Beloit]] | 1960-03-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nancy Moritz (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1090 | [[:d:Q6962624|Q6962624]] | [[Nancy D. Freudenthal]] | [[Cody]] | 1954-02-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nancy D. Freudenthal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1091 | [[:d:Q6962692|Q6962692]] | [[Nancy Friedman Atlas]] | [[Nova York]] | 1949 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nancy F. Atlas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1092 | [[:d:Q6962703|Q6962703]] | [[Nancy Garlock Edmunds]] | [[Detroit]] | 1947 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1093 | [[:d:Q6962705|Q6962705]] | [[Nancy Gernter]] | [[Nova York]] | 1946-05-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nancy Gertner in 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1094 | [[:d:Q6962959|Q6962959]] | [[Nancy Saitta]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1095 | [[:d:Q6963420|Q6963420]] | [[Nanette Kay Laughrey]] | [[Cheyenne, Wyoming|Cheyenne]] | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nanette Laughrey District Judge.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1096 | [[:d:Q6963827|Q6963827]] | [[Nannette Jolivette Brown]] | [[Lafayette]] | 1963 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nannette Jolivette Brown.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1097 | [[:d:Q6964635|Q6964635]] | [[Naomi E. Morris]] | | 1921 | [[Estados Unidos de América]] | 1986 | [[Ficheiro:Naomi E. Morris.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1098 | [[:d:Q6964670|Q6964670]] | [[Naomi Matanitobua]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1099 | [[:d:Q6964684|Q6964684]] | [[Naomi Reice Buchwald]] | [[Kingston (Q868660)|Kingston]] | 1944 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1100 | [[:d:Q6967156|Q6967156]] | [[Nasira Iqbal]] | [[Paquistán]] | 1929-11-21 | [[Paquistán]]<br/>[[Raj Británico]] | | |- | style='text-align:right'| 1101 | [[:d:Q6983385|Q6983385]] | [[Nazhat Shameem]] | | 1960 | | | [[Ficheiro:Nazhat Shameem 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1102 | [[:d:Q6990851|Q6990851]] | [[Nelva Gonzales Ramos]] | [[Port Lavaca]] | 1965-08-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nelva G. Ramos.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1103 | [[:d:Q7037659|Q7037659]] | [[Nimfa C. Vilches]] | [[Λέγτε]] | 1956-10-06 | [[Filipinas]] | 2011-12-15 | [[Ficheiro:Deputy Court Administrator Justice Nimfa C. Vilches.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1104 | [[:d:Q7037944|Q7037944]] | [[Nina Gershon]] | [[Chicago]] | 1940 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1105 | [[:d:Q7038145|Q7038145]] | [[Nina Vajić]] | [[Zagreb]] | 1948-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1106 | [[:d:Q7038937|Q7038937]] | [[Sara Sirota]] | [[Zastavna]] | 1936-12-08 | [[Israel]] | 2008-04-30 | [[Ficheiro:Sarah Sirota (14676626).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1107 | [[:d:Q7041614|Q7041614]] | [[Nitza I. Quiñones Alejandro]] | [[Hato Rey]] | 1951-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nitza I Quinones Alejandro.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1108 | [[:d:Q7042468|Q7042468]] | [[Njoki Susanna Ndung'u]] | [[Nairobi]] | 1965-09-20 | [[Kenya]] | | [[Ficheiro:Njoki Ndungu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1109 | [[:d:Q7042551|Q7042551]] | [[Nkemdilim Izuako]] | | 1953-05-18 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 1110 | [[:d:Q7048368|Q7048368]] | [[Noma Gurich]] | [[South Bend]] | 1952-09-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Gurichswearingin (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1111 | [[:d:Q7050060|Q7050060]] | [[Nora Barry Fischer]] | [[Homestead]] | 1951-06-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:NoraBFischer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1112 | [[:d:Q7050121|Q7050121]] | [[Nora Margaret Manella]] | [[Os Ánxeles]] | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nora M. Manella.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1113 | [[:d:Q7051677|Q7051677]] | [[Norma Holloway Johnson]] | [[Lake Charles]] | 1932-07-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-09-18 | [[Ficheiro:JOHNSON-obit-articleInline.webp|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1114 | [[:d:Q7081607|Q7081607]] | [[Ojetta Rogeriee Thompson]] | [[Anderson]] | 1951-08-08 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1115 | [[:d:Q7086702|Q7086702]] | [[Olga Venecia Herrera Carbuccia]] | [[República Dominicana]] | 1956 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 1116 | [[:d:Q7102699|Q7102699]] | [[Orinda Dale Evans]] | [[Savannah]] | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1117 | [[:d:Q7129094|Q7129094]] | [[Pamela Ann Rymer]] | [[Knoxville]] | 1941-01-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-09-21 | [[Ficheiro:Judge Pamela Ann Rymer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1118 | [[:d:Q7129162|Q7129162]] | [[Pamela Greenwood]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1119 | [[:d:Q7129188|Q7129188]] | [[Pamela Ki Mai Chen]] | [[Chicago]] | 1961-03-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Pamela K Chen.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1120 | [[:d:Q7129272|Q7129272]] | [[Pamela Tate]] | [[Dunedin]] | 1956-04-22 | [[Nova Zelandia]]<br/>[[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1121 | [[:d:Q7143876|Q7143876]] | [[Pat O'Shane]] | [[Mossman]] | 1941-06-19 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1122 | [[:d:Q7144930|Q7144930]] | [[Patience D. Roggensack]] | [[Joliet]] | 1940-07-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Justice Patience Roggensack in 2005.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1123 | [[:d:Q7145432|Q7145432]] | [[Patricia A. Madrid]] | [[Novo México]] | 1947 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1124 | [[:d:Q7145435|Q7145435]] | [[Patricia A. Seitz]] | [[Washington, D.C.]] | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1125 | [[:d:Q7145477|Q7145477]] | [[Patricia Breckenridge]] | [[Nevada]] | 1953-10-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Patricia Breckenridge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1126 | [[:d:Q7145557|Q7145557]] | [[Patricia Dowling]] | [[Lawrence]] | 1957-12-10 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1127 | [[:d:Q7145602|Q7145602]] | [[Patricia Golden]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1128 | [[:d:Q7145624|Q7145624]] | [[Patricia Head Minaldi]] | [[Somerville]] | 1959 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-12-01 | |- | style='text-align:right'| 1129 | [[:d:Q7145648|Q7145648]] | [[Patricia J. Boyle]] | [[Detroit]] | 1937-03-31 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-01-13 | [[Ficheiro:Patricia Jean Boyle.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1130 | [[:d:Q7145747|Q7145747]] | [[Patricia Millett]] | [[Dexter]] | 1963 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Patricia Millett confimation hearing 2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1131 | [[:d:Q7145869|Q7145869]] | [[Patricia Timmons-Goodson]] | [[Florence]] | 1954-09-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Patricia Timmons-Goodson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1132 | [[:d:Q7145884|Q7145884]] | [[Patricia McGowan Wald]] | [[Torrington]] | 1928-09-12 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-01-12 | [[Ficheiro:PatriciaWald.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1133 | [[:d:Q7148505|Q7148505]] | [[Patti-Anne Umpherville]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1134 | [[:d:Q7148511|Q7148511]] | [[Patti B. Saris]] | [[Boston]] | 1951-07-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Patti B. Saris District Judge.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1135 | [[:d:Q7148729|Q7148729]] | [[Patty Shwartz]] | [[Paterson, Nova Jersey|Paterson]] | 1961-07-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Patty Shwartz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1136 | [[:d:Q7154630|Q7154630]] | [[Paula A. Nakayama]] | [[Honolulu]] | 1953-10-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1137 | [[:d:Q7154853|Q7154853]] | [[Paulette Irons]] | | 1952 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1138 | [[:d:Q7160723|Q7160723]] | [[Peggy A. Quince]] | [[Norfolk, Virxinia|Norfolk]] | 1948-01-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:PQuince.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1139 | [[:d:Q7164391|Q7164391]] | [[Penny J. White]] | | 1956-05-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1140 | [[:d:Q7178760|Q7178760]] | [[Petrese B. Tucker]] | [[Filadelfia]] | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1141 | [[:d:Q7188517|Q7188517]] | [[Phyllis A. Kravitch]] | [[Savannah]] | 1920-08-23 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-06-15 | |- | style='text-align:right'| 1142 | [[:d:Q7188578|Q7188578]] | [[Phyllis Jean Hamilton]] | [[Jacksonville]] | 1952-06-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Phyllis J Hamilton 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1143 | [[:d:Q7245617|Q7245617]] | [[Priscilla Richman]] | [[Palacios]] | 1954-10-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Priscilla Owen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1144 | [[:d:Q7264586|Q7264586]] | [[Päivi Hirvelä]] | | 1954-12-10 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1145 | [[:d:Q7299317|Q7299317]] | [[Raynell Andreychuk]] | [[Saskatoon]] | 1944-08-14 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Raynell Andreychuk in Ottawa - 2018 (26222749617) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1146 | [[:d:Q7301662|Q7301662]] | [[Rebecca Beach Smith]] | [[Hopewell]] | 1949 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JudgeRSmith.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1147 | [[:d:Q7301734|Q7301734]] | [[Rebecca F. Doherty]] | [[Fort Worth, Texas|Fort Worth]] | 1952-06-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1148 | [[:d:Q7301816|Q7301816]] | [[Rebecca Love Kourlis]] | [[Colorado Springs, Colorado|Colorado Springs]] | 1952-11-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rebecca Kourlis-0004 (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1149 | [[:d:Q7301872|Q7301872]] | [[Rebecca R. Pallmeyer]] | [[Toquio]] | 1954-09-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rebecca R. Pallmeyer 1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1150 | [[:d:Q7301967|Q7301967]] | [[Rebecca White Berch]] | [[Phoenix]] | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1151 | [[:d:Q7306932|Q7306932]] | [[Reena Raggi]] | [[Nova York]] | 1951-05-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Reena Raggi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1152 | [[:d:Q7308944|Q7308944]] | [[Regine Ramm Bjerke]] | | 1949-05-18 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1153 | [[:d:Q7312613|Q7312613]] | [[Renate Winter]] | [[Viena]] | 1944-03-08 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 1154 | [[:d:Q7312997|Q7312997]] | [[Renee Magee]] | [[Texas City]] | 1959-03-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-07-13 | |- | style='text-align:right'| 1155 | [[:d:Q7312999|Q7312999]] | [[Renee Marie Bumb]] | [[Bellevue]] | 1960 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1156 | [[:d:Q7320835|Q7320835]] | [[Rhoda Billings]] | [[Wilkesboro]] | 1937 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1157 | [[:d:Q7352351|Q7352351]] | [[Robin Davis]] | [[Boone County]] | 1956-04-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1158 | [[:d:Q7352374|Q7352374]] | [[Robin E. Hudson]] | [[Condado de DeKalb, Xeorxia|Condado de DeKalb]] | 1952-02-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1159 | [[:d:Q7352562|Q7352562]] | [[Robin J. Cauthron]] | [[Edmond]] | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Robin J. Cauthron District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1160 | [[:d:Q7352758|Q7352758]] | [[Robin S. Rosenbaum]] | [[Chapel Hill]] | 1966-07-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Robin Rosenbaum.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1161 | [[:d:Q7365780|Q7365780]] | [[Ronnie Abrams]] | [[Nova York]] | 1968-06-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ronnie Abrams.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1162 | [[:d:Q7367188|Q7367188]] | [[Rosalie Wahl]] | [[Caney]] | 1924-08-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-07-22 | |- | style='text-align:right'| 1163 | [[:d:Q7367259|Q7367259]] | [[Rosalinda Asuncion Vicente]] | | 1943-11-23 | [[Filipinas]] | | |- | style='text-align:right'| 1164 | [[:d:Q7367266|Q7367266]] | [[Rosaline Bozimo]] | [[Udu]] | 1946-01-01 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 1165 | [[:d:Q7367282|Q7367282]] | [[Rosalyn Richter]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1166 | [[:d:Q7367333|Q7367333]] | [[Rosanna M. Peterson]] | [[Salt Lake City, Utah|Salt Lake City]] | 1951-04-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rosanna M. Peterson District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1167 | [[:d:Q7367419|Q7367419]] | [[Rosario Silva de Lapuerta]] | [[Madrid]] | 1954-06-15 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1168 | [[:d:Q7367649|Q7367649]] | [[Rose Bird]] | [[Tucson]] | 1936-11-02 | [[Estados Unidos de América]] | 1999-12-04 | [[Ficheiro:Rose Bird, 1977.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1169 | [[:d:Q7368312|Q7368312]] | [[Rosemary Barkett]] | [[Ciudad Victoria]] | 1939-08-29 | [[México]] | | [[Ficheiro:Rosemary Barkett.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1170 | [[:d:Q7368396|Q7368396]] | [[Rosemary M. Collyer]] | [[Port Chester]] | 1945-11-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rosemary Mayers Collyer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1171 | [[:d:Q7368410|Q7368410]] | [[Rosemary Márquez]] | [[Os Ánxeles]] | 1968-02-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:RosemaryMarquez2015.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1172 | [[:d:Q7368425|Q7368425]] | [[Rosemary S. Pooler]] | [[Nova York]] | 1938-06-21 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-08-10 | |- | style='text-align:right'| 1173 | [[:d:Q7369048|Q7369048]] | [[Roslyn Atkinson]] | [[Brisbane]] | 1948-11-30 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Roslyn Atkinson RCVANEPD.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1174 | [[:d:Q7369074|Q7369074]] | [[Roslynn R. Mauskopf]] | [[Washington, D.C.]] | 1957-02-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Roslynn R Mauskopf.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1175 | [[:d:Q7369765|Q7369765]] | [[Rosselle Pekelis]] | [[Florencia]] | 1938 | | 2019-12-09 | |- | style='text-align:right'| 1176 | [[:d:Q7376339|Q7376339]] | [[Ruby Kless Sondock]] | [[Houston, Texas|Houston]] | 1926-04-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1177 | [[:d:Q7379115|Q7379115]] | [[Ruma Pal]] | [[Calcuta]] | 1941-06-03 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | | |- | style='text-align:right'| 1178 | [[:d:Q7382848|Q7382848]] | [[Ruth Abrams]] | [[Boston]] | 1930 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-09-12 | |- | style='text-align:right'| 1179 | [[:d:Q7383119|Q7383119]] | [[Ruth McColl]] | | 1950 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1180 | [[:d:Q7383121|Q7383121]] | [[Ruth McGregor]] | [[Le Mars]] | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1181 | [[:d:Q7383779|Q7383779]] | [[Rya W. Zobel]] | [[Zwickau]] | 1931-12-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rya Zobel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1182 | [[:d:Q7396223|Q7396223]] | [[Sabita Singh]] | [[Saran District]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1183 | [[:d:Q7396422|Q7396422]] | [[Sabrina McKenna]] | [[Toquio]] | 1957-10-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sabrina McKenna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1184 | [[:d:Q7404479|Q7404479]] | [[Salifou Fatimata Bazeye]] | [[Zinder]] | 1951-04-29<br/>1954 | [[Níxer]] | | |- | style='text-align:right'| 1185 | [[:d:Q7404608|Q7404608]] | [[Salimata Sawadogo]] | [[Uagadugú]] | 1958-12-31 | [[Burkina Faso]] | | [[Ficheiro:Salimata Sawadogo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1186 | [[:d:Q7404991|Q7404991]] | [[Sallie Manzanet-Daniels]] | [[Nova York]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1187 | [[:d:Q7404998|Q7404998]] | [[Sallie Updyke Mundy]] | [[Elmira]] | 1962-06-29 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1188 | [[:d:Q7416539|Q7416539]] | [[Sandra Beckwith]] | [[Norfolk, Virxinia|Norfolk]] | 1943-12-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sandra Beckwith.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1189 | [[:d:Q7416617|Q7416617]] | [[Sandra Gardebring Ogren]] | | 1947-06-14 | | 2010-08-20 | |- | style='text-align:right'| 1190 | [[:d:Q7416643|Q7416643]] | [[Sandra J. Feuerstein]] | [[Nova York]] | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-04-09 | |- | style='text-align:right'| 1191 | [[:d:Q7416644|Q7416644]] | [[Sandra J. Simpson]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1192 | [[:d:Q7416671|Q7416671]] | [[Sandra L. Townes]] | [[Spartanburg]] | 1944-09-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-02-08 | [[Ficheiro:Sandra Townes (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1193 | [[:d:Q7416688|Q7416688]] | [[Sandra Lynch]] | [[Oak Park]] | 1946-07-31 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1194 | [[:d:Q7416734|Q7416734]] | [[Sandra Peuler]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1195 | [[:d:Q7416756|Q7416756]] | [[Sandra Schultz Newman]] | | 1938 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1196 | [[:d:Q7416760|Q7416760]] | [[Sandra Segal Ikuta]] | [[Os Ánxeles]] | 1954-06-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ikuta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1197 | [[:d:Q7420908|Q7420908]] | [[Sapana Pradhan Malla]] | | 1963 | [[Nepal]] | | [[Ficheiro:Sapana Pradhan Malla.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1198 | [[:d:Q7421616|Q7421616]] | [[Sara Elizabeth Lioi]] | [[Canton]] | 1960 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sara Elizabeth Lioi fuzzy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1199 | [[:d:Q7421698|Q7421698]] | [[Sara Lynn Darrow]] | [[Pontiac]] | 1970-06-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sara L. Darrow.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1200 | [[:d:Q7422070|Q7422070]] | [[Sarah Asplin]] | | 1959-09-16 | | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1201 | [[:d:Q7422125|Q7422125]] | [[Sarah Bradley]] | | 1956-03-10 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Sara Bradley, Judge- 2014-04-26 01-01.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1202 | [[:d:Q7422287|Q7422287]] | [[Sarah Evans Barker]] | [[Mishawaka]] | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sarah Evans Baker.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1203 | [[:d:Q7422675|Q7422675]] | [[Sarah Parker]] | [[Charlotte, Carolina do Norte|Charlotte]] | 1942-08-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sarah Parker NC justice 1992.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1204 | [[:d:Q7422750|Q7422750]] | [[Sarah S. Vance]] | [[Donaldsonville]] | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sarah S. Vance, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1205 | [[:d:Q7427483|Q7427483]] | [[Saundra Brown Armstrong]] | [[Oakland]] | 1947 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Saundra Brown Armstrong official portrait by Scott Johnston, oil on linen 38x26 inches, collection of the United States District Court of Northern California, Oakland.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1206 | [[:d:Q7487837|Q7487837]] | [[Shan Tennent]] | [[Brisbane]] | 1952 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1207 | [[:d:Q7488800|Q7488800]] | [[Shannen Rossmiller]] | | 1969-05-31 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-11-09 | |- | style='text-align:right'| 1208 | [[:d:Q7489746|Q7489746]] | [[Sharion Aycock]] | [[Tupelo]] | 1955-12-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1209 | [[:d:Q7490066|Q7490066]] | [[Sharon Gail Lee]] | [[Knoxville]] | 1953-12-08 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1210 | [[:d:Q7490102|Q7490102]] | [[Sharon J. Coleman]] | [[Chicago]] | 1960-07-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sharon Johnson Coleman (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1211 | [[:d:Q7490110|Q7490110]] | [[Sharon Keller]] | [[Texas]] | 1953-08-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1212 | [[:d:Q7490122|Q7490122]] | [[Sharon L. Gleason]] | [[Rochester, Nova York|Rochester]] | 1957 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Sharon L. Gleason.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1213 | [[:d:Q7490123|Q7490123]] | [[Sharon L. Kennedy]] | [[condado de Hamilton]] | 1962-03-15 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1214 | [[:d:Q7490134|Q7490134]] | [[Sharon Lovelace Blackburn]] | [[Pensacola]] | 1950-05-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sharon Lovelace Blackburn.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1215 | [[:d:Q7490183|Q7490183]] | [[Sharon Prost]] | [[Newburyport]] | 1951-05-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Chief circuit judge prost.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1216 | [[:d:Q7491361|Q7491361]] | [[Shawn Greenberg]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1217 | [[:d:Q7492996|Q7492996]] | [[Sheila Abdus-Salaam]] | [[Washington, D.C.]] | 1952-03-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-04-12 | |- | style='text-align:right'| 1218 | [[:d:Q7493021|Q7493021]] | [[Sheila Cameron]] | | 1934-03-22 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1219 | [[:d:Q7494853|Q7494853]] | [[Sheri Polster Chappell]] | [[Sheboygan]] | 1962-05-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sherri Chappell.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1220 | [[:d:Q7498265|Q7498265]] | [[Shirani Tilakawardene]] | [[Sri Lanka]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1221 | [[:d:Q7498533|Q7498533]] | [[Shireen Avis Fisher]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1222 | [[:d:Q7498683|Q7498683]] | [[Shirley Abrahamson]] | [[Manhattan]] | 1933-12-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-12-19 | [[Ficheiro:Shirley Abrahamson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1223 | [[:d:Q7498684|Q7498684]] | [[Shirley Adele Field]] | [[Fort Wayne, Indiana|Fort Wayne]] | 1923-02-27 | [[Estados Unidos de América]] | 1995-05-11 | |- | style='text-align:right'| 1224 | [[:d:Q7498703|Q7498703]] | [[Shirley Brannock Jones]] | [[Cambridge (Q755862)|Cambridge]] | 1925-06-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-05-23 | [[Ficheiro:Shirley B. Jones, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1225 | [[:d:Q7498883|Q7498883]] | [[Shirley Wohl Kram]] | [[Estado de Nova York|Nova York]] | 1922-12-25 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-09-04 | |- | style='text-align:right'| 1226 | [[:d:Q7561749|Q7561749]] | [[Sonia Proudman]] | | 1949-07-30 | | 2023 | |- | style='text-align:right'| 1227 | [[:d:Q7562842|Q7562842]] | [[Sophia Akuffo]] | [[Akropong]] | 1949-12-20 | [[Ghana]] | | [[Ficheiro:Sophia Akuffo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1228 | [[:d:Q7596043|Q7596043]] | [[Stacy Leeds]] | | 1971-12-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1229 | [[:d:Q7607143|Q7607143]] | [[Stella Thomas]] | [[Estado de Lagos]] | 1906 | [[Nixeria]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 1230 | [[:d:Q7608318|Q7608318]] | [[Stephanie Kulp Seymour]] | [[Battle Creek]] | 1940-10-16 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1231 | [[:d:Q7608329|Q7608329]] | [[Stephanie Marie Rose]] | [[Topeka, Kansas|Topeka]] | 1972-12-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Stephanie+M+Rose+US+District+Court+Judge (Wiki Commons).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1232 | [[:d:Q7608418|Q7608418]] | [[Stephanie Thacker]] | [[Huntington]] | 1965-08-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Stephanie Thacker (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1233 | [[:d:Q7634011|Q7634011]] | [[Sue Bell Cobb]] | [[Louisville, Kentucky|Louisville]] | 1956-03-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sue Bell Cobb USDOJ panel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1234 | [[:d:Q7634067|Q7634067]] | [[Sue E. Myerscough]] | [[Springfield, Illinois|Springfield]] | 1951-10-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sue Myerscough (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1235 | [[:d:Q7634176|Q7634176]] | [[Sue Lewis Robinson]] | [[Mount Carmel]] | 1952 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1236 | [[:d:Q7635629|Q7635629]] | [[Sujata Manohar]] | [[Bombai]] | 1934-08-28 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | | |- | style='text-align:right'| 1237 | [[:d:Q7638058|Q7638058]] | [[Sumru Çörtoğlu]] | [[Tokat]] | 1943-05-13 | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 1238 | [[:d:Q7647572|Q7647572]] | [[Susan Bieke Neilson]] | [[Ann Arbor]] | 1956-08-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-01-25 | [[Ficheiro:Susan Bieke Neilson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1239 | [[:d:Q7647640|Q7647640]] | [[Susan C. Bucklew]] | [[Tampa]] | 1942-05-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan C Bucklew.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1240 | [[:d:Q7647671|Q7647671]] | [[Susan Christine O'Meara Getzendanner]] | [[Chicago]] | 1939 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1241 | [[:d:Q7647740|Q7647740]] | [[Susan Davis Wigenton]] | [[Neptune Township]] | 1962-10-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1242 | [[:d:Q7647744|Q7647744]] | [[Susan Denham]] | [[Sandymount]] | 1945-05-07 | [[Irlanda]] | | [[Ficheiro:Susan Denham 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1243 | [[:d:Q7647864|Q7647864]] | [[Susan Gantman]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1244 | [[:d:Q7647877|Q7647877]] | [[Susan Glazebrook]] | [[Bowdon]] | 1956-02-08 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Susan Glazebrook DNZM (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1245 | [[:d:Q7647906|Q7647906]] | [[Susan H. Black]] | [[Valdosta]] | 1943-10-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan H Black.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1246 | [[:d:Q7647957|Q7647957]] | [[Susan Himel]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1247 | [[:d:Q7647996|Q7647996]] | [[Susan Illston]] | [[Toquio]] | 1948 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Susan Illston official portrait art United States District Court by Scott Johnston.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1248 | [[:d:Q7648007|Q7648007]] | [[Susan J. Crawford]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1947-04-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Convening authority Susan J. Crawford.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1249 | [[:d:Q7648009|Q7648009]] | [[Susan J. Dlott]] | [[Dayton]] | 1949-09-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan Dlott District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1250 | [[:d:Q7648065|Q7648065]] | [[Susan Kiefel]] | [[Cairns]] | 1954-01-17 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Susan Kiefel 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1251 | [[:d:Q7648092|Q7648092]] | [[Susan L. Carney]] | [[Waltham]] | 1951-09-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan L Carney.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1252 | [[:d:Q7648134|Q7648134]] | [[Susan M. Leeson]] | [[Salt Lake City, Utah|Salt Lake City]] | 1946-08-16 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1253 | [[:d:Q7648248|Q7648248]] | [[Susan Oki Mollway]] | [[Honolulu]] | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan Oki Mollway.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1254 | [[:d:Q7648258|Q7648258]] | [[Susan Owens Hickey]] | [[Dallas, Texas|Dallas]] | 1955-09-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan Hickey (Judge).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1255 | [[:d:Q7648259|Q7648259]] | [[Susan Owens]] | [[Kinston]] | 1949-08-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2025-03-28 | |- | style='text-align:right'| 1256 | [[:d:Q7648262|Q7648262]] | [[Susan P. Graber]] | [[Oklahoma City]] | 1949-07-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan P. Graber.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1257 | [[:d:Q7648288|Q7648288]] | [[Susan Phillips Read]] | [[Gallipolis]] | 1947-06-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1258 | [[:d:Q7648314|Q7648314]] | [[Susan Reed]] | [[San Antonio, Texas|San Antonio]] | 1950-09-28 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1259 | [[:d:Q7648318|Q7648318]] | [[Susan Richard Nelson]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1952-12-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan Richard Nelson (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1260 | [[:d:Q7648322|Q7648322]] | [[Susan R. Bolton]] | [[Filadelfia]] | 1951-09-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan R. Bolton.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1261 | [[:d:Q7648516|Q7648516]] | [[Susan Webber Wright]] | [[Texarkana]] | 1948-08-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1262 | [[:d:Q7649049|Q7649049]] | [[Susie Morgan]] | [[Winnsboro]] | 1953-04-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Morgan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1263 | [[:d:Q7650763|Q7650763]] | [[Suzanne B. Conlon]] | [[Portland, Oregón|Portland]] | 1939 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1264 | [[:d:Q7659527|Q7659527]] | [[Sybil Moses]] | | 1939-06-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2009-01-23 | |- | style='text-align:right'| 1265 | [[:d:Q7660882|Q7660882]] | [[Sylvia Bacon]] | [[Watertown]] | 1931-07-09 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-04-29 | |- | style='text-align:right'| 1266 | [[:d:Q7660924|Q7660924]] | [[Sylvia Guertin-Riley]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1267 | [[:d:Q7660927|Q7660927]] | [[Sylvia H. Rambo]] | [[Royersford]] | 1936-04-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-12-23 | [[Ficheiro:Sylvia H. Rambo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1268 | [[:d:Q7660990|Q7660990]] | [[Sylvia Pressler]] | [[Nova York]] | 1934-04-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2010-02-15 | |- | style='text-align:right'| 1269 | [[:d:Q7680459|Q7680459]] | [[Tam Hio Wa]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1270 | [[:d:Q7683212|Q7683212]] | [[Tani Cantil-Sakauye]] | [[Sacramento, California|Sacramento]] | 1959-10-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:TaniCantilSakauye.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1271 | [[:d:Q7684059|Q7684059]] | [[Tanya Walton Pratt]] | [[Indianapolis, Indiana|Indianapolis]] | 1959-12-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tanya Walton Pratt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1272 | [[:d:Q7699416|Q7699416]] | [[Tena Campbell]] | [[Wendell]] | 1944 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1273 | [[:d:Q7702108|Q7702108]] | [[Teresa Carr Deni]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1274 | [[:d:Q7702177|Q7702177]] | [[Teresa M. Chafin]] | [[Lebanon]] | 1955-10-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1275 | [[:d:Q7702301|Q7702301]] | [[Teresita Leonardo-de Castro]] | [[Manila]] | 1948-10-08 | [[Filipinas]] | | [[Ficheiro:Decastro in robes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1276 | [[:d:Q7703598|Q7703598]] | [[Terri J. Stoneburner]] | | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 1277 | [[:d:Q7782875|Q7782875]] | [[Theresa Lazar Springmann]] | [[Gary, Indiana|Gary]] | 1956-01-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:TheresaLazarSpringmann-RobePortrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1278 | [[:d:Q7798787|Q7798787]] | [[Thumal the Qahraman]] | | 9th century | | 929 | |- | style='text-align:right'| 1279 | [[:d:Q7802846|Q7802846]] | [[Tillie Taylor]] | | 1922-11-11 | [[Canadá]] | 2011-10-23 | |- | style='text-align:right'| 1280 | [[:d:Q7807872|Q7807872]] | [[Tina Brozman]] | | 1952-10-07 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-06-26 | |- | style='text-align:right'| 1281 | [[:d:Q7881821|Q7881821]] | [[Umu Hawa Tejan-Jalloh]] | [[Freetown]] | 1949-04-16 | [[Serra Leoa]] | | |- | style='text-align:right'| 1282 | [[:d:Q7911241|Q7911241]] | [[Valerie Baker Fairbank]] | [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolis]] | 1949-06-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Valerie Baker Fairbank District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1283 | [[:d:Q7911262|Q7911262]] | [[Valerie E. Caproni]] | [[Lee County]] | 1955-08-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Valerie Caproni.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1284 | [[:d:Q7911312|Q7911312]] | [[Valerie Miller]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1285 | [[:d:Q7911337|Q7911337]] | [[Valerie Stacey, Lady Stacey]] | [[Moray]] | 1954-05-25 | | | [[Ficheiro:Lady Stacey 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1286 | [[:d:Q7911372|Q7911372]] | [[Valerija Galić]] | | 1956-10-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1287 | [[:d:Q7914649|Q7914649]] | [[Vanessa Gilmore]] | [[St. Albans]] | 1956 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Vanessa D. Gilmore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1288 | [[:d:Q7914682|Q7914682]] | [[Vanessa Lynne Bryant]] | [[Queens]] | 1954 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Vanessa Lynne Bryant.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1289 | [[:d:Q7914706|Q7914706]] | [[Vanessa Ruiz]] | [[San Xoán, Porto Rico|San Xoán]] | 1950-03-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Vanessa Ruiz at 14th International Association of Women Judges Conference.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1290 | [[:d:Q7918759|Q7918759]] | [[Vel Phillips]] | [[Milwaukee]] | 1924-02-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-04-17 | [[Ficheiro:Vel Phillips at March on Milwaukee - 2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1291 | [[:d:Q7920796|Q7920796]] | [[Vera Louise Holmøy]] | [[Oslo]] | 1931-04-27 | [[Noruega]] | 2021-12-12 | |- | style='text-align:right'| 1292 | [[:d:Q7920828|Q7920828]] | [[Vera Shitjeni]] | [[Shkodër]] | 1974-03-21 | [[Albania]] | | |- | style='text-align:right'| 1293 | [[:d:Q7922369|Q7922369]] | [[Verona Ádám Bokros]] | [[Ada (Q346006)|Ada]] | 1948 | [[Serbia]] | | |- | style='text-align:right'| 1294 | [[:d:Q7922404|Q7922404]] | [[Veronica DiCarlo Wicker]] | [[Monessen]] | 1930-11-26 | [[Estados Unidos de América]] | 1994-12-10 | [[Ficheiro:Veronica DiCarlo Wicker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1295 | [[:d:Q7925365|Q7925365]] | [[Vicki Ann Ellis]] | | | [[Santa Lucía, Caribe]] | | |- | style='text-align:right'| 1296 | [[:d:Q7925427|Q7925427]] | [[Vicki Miles-LaGrange]] | [[Oklahoma City]] | 1953-09-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:LaGrange.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1297 | [[:d:Q7926545|Q7926545]] | [[Victoria A. Graffeo]] | [[Rockville Centre]] | 1952 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1298 | [[:d:Q7926546|Q7926546]] | [[Victoria A. Roberts]] | [[Detroit]] | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Victoria A. Roberts.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1299 | [[:d:Q7927038|Q7927038]] | [[Victoria Sigler]] | [[Albuquerque]] | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1300 | [[:d:Q7927644|Q7927644]] | [[Vida Petrović-Škero]] | [[Belgrado]] | 1952-03-15 | | | [[Ficheiro:Vida Petrovic Skero-mc.rs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1301 | [[:d:Q7934100|Q7934100]] | [[Virginia A. Phillips]] | [[Orange]] | 1957-02-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1302 | [[:d:Q7934142|Q7934142]] | [[Virginia Bell]] | [[Sydney]] | 1951-03-07 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:BellJ.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1303 | [[:d:Q7934258|Q7934258]] | [[Virginia Emerson Hopkins]] | [[Anniston]] | 1952-05-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1304 | [[:d:Q7934380|Q7934380]] | [[Virginia Linder]] | [[Cañon City]] | 1953 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1305 | [[:d:Q7934389|Q7934389]] | [[Virginia Long]] | | 1942-03-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1306 | [[:d:Q7934390|Q7934390]] | [[Virginia M. Hernandez Covington]] | [[Tampa]] | 1955-07-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1307 | [[:d:Q7934400|Q7934400]] | [[Virginia Mary Kendall]] | [[Evanston, Illinois|Evanston]] | 1962-01-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Virginia M. Kendall, U.S. District Court Judge.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1308 | [[:d:Q7967114|Q7967114]] | [[Wanda G. Bryant]] | [[Southport]] | 1956-06-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1309 | [[:d:Q7982331|Q7982331]] | [[Wenche Skjæggestad]] | | 1943-09-09 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1310 | [[:d:Q8002380|Q8002380]] | [[Wilhelmina Wright]] | [[Norfolk, Virxinia|Norfolk]] | 1964-01-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Wilhelmina Wright.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1311 | [[:d:Q8004419|Q8004419]] | [[Yuen Ka Ling]] | [[Hong Kong]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1312 | [[:d:Q8049823|Q8049823]] | [[Yasmin Abbasey]] | | 1950 | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 1313 | [[:d:Q8062372|Q8062372]] | [[Yvette Kane]] | [[Donaldsonville]] | 1953-11-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1314 | [[:d:Q8062376|Q8062376]] | [[Yvette McGee Brown]] | [[Columbus]] | 1960 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Yvette McGee Brown 09-14-2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1315 | [[:d:Q8062452|Q8062452]] | [[Yvonne Gonzalez Rogers]] | [[Houston, Texas|Houston]] | 1965-02-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge-Yvonne-Gonzalez-Rogers.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1316 | [[:d:Q8062468|Q8062468]] | [[Yvonne Kauger]] | [[New Cordell]] | 1937-08-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1317 | [[:d:Q8062482|Q8062482]] | [[Yvonne Mokgoro]] | [[Galeshewe]] | 1950-10-19 | [[Suráfrica]] | 2024-05-09 | [[Ficheiro:Yvonne Mokgoro.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1318 | [[:d:Q8062513|Q8062513]] | [[Yvonne Timmerman-Buck]] | [[Kerkrade]] | 1956-07-26 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Yvonne Timmerman-Buck.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1319 | [[:d:Q8070237|Q8070237]] | [[Zhang JinLan]] | | 1917 | [[República Popular da China]] | 1975 | [[Ficheiro:中華民國大法官張金蘭.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1320 | [[:d:Q8072824|Q8072824]] | [[Zita Leeson Weinshienk]] | [[Saint Paul, Minnesota|Saint Paul]] | 1933-04-03 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-10-07 | |- | style='text-align:right'| 1321 | [[:d:Q8236554|Q8236554]] | [[Jessie Sumner]] | [[Milford]] | 1898-07-17 | [[Estados Unidos de América]] | 1994-08-10 | [[Ficheiro:Jessie Sumner.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1322 | [[:d:Q8248952|Q8248952]] | [[李秀芹 (法官)]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1323 | [[:d:Q8291705|Q8291705]] | [[Zhang Xuan]] | [[Danjiangkou]] | 1958-05 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1324 | [[:d:Q8346581|Q8346581]] | [[Clara González]] | [[Remedios]] | 1901-09-11 | [[Panamá]] | 1990-02-10 | |- | style='text-align:right'| 1325 | [[:d:Q8502158|Q8502158]] | [[Milada Tomková]] | | 1959 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 1326 | [[:d:Q8563907|Q8563907]] | [[Florence K. Murray]] | | 1916 | [[Estados Unidos de América]] | 2004-03-28 | |- | style='text-align:right'| 1327 | [[:d:Q8988284|Q8988284]] | [[李慧娟 (法官)]] | | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1328 | [[:d:Q9012204|Q9012204]] | [[Elisabeth Steiner]] | [[Viena]] | 1956-03-21 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Elisabeth Steiner 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1329 | [[:d:Q9128982|Q9128982]] | [[Song Yushui]] | [[Penglai District]] | 1966 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1330 | [[:d:Q9155794|Q9155794]] | [[Anna Wesołowska]] | [[Łódź]] | 1954-07-17 | | | [[Ficheiro:Anna Maria Wesolowska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1331 | [[:d:Q9165273|Q9165273]] | [[Barbara Adamiak]] | [[Sanok]] | 1949-01-02<br/>1949 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Unveiling of plaque to Zygmunt Żyłka-Żebracki at 3 Za Potokiem in Sanok (2018), prof. Barbara Adamiak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1332 | [[:d:Q9171970|Q9171970]] | [[Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska]] | [[Cracovia]] | 1927-08-26 | [[Polonia]] | 2022-06-09 | [[Ficheiro:Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska - judge of Constitutional Tribunal of Poland.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1333 | [[:d:Q9187007|Q9187007]] | [[Chung Chi Yung]] | | 1920-07-29 | | 2014-03-02 | [[Ficheiro:Chung Chi-yung.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1334 | [[:d:Q9201450|Q9201450]] | [[Peng Fengzhi]] | | 1950 | [[Taiwán]] | | |- | style='text-align:right'| 1335 | [[:d:Q9253262|Q9253262]] | [[Elżbieta Skowrońska-Bocian]] | | 1948-09-04 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1336 | [[:d:Q9253609|Q9253609]] | [[Emilia Pogonowska-Jucha]] | [[Siedliska]] | 1939-02-10 | [[Polonia]] | 2004-08-06 | [[Ficheiro:Tomb of Emilia Pogonowska-Jucha at municipal cemetery in Krosno (2021)c.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1337 | [[:d:Q9256911|Q9256911]] | [[Ewa Łętowska]] | [[Varsovia]] | 1940-03-22 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Ewa Łętowska Polish lawyer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1338 | [[:d:Q9287309|Q9287309]] | [[Helena Ciepła]] | [[Krotoszyn]] | 1939-11-05 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1339 | [[:d:Q9298967|Q9298967]] | [[楊慧英]] | [[Tainan Prefecture]] | 1934-07-14 | [[Taiwán]] | | |- | style='text-align:right'| 1340 | [[:d:Q9333540|Q9333540]] | [[Sandra Mason]] | [[Saint Philip]] | 1949-01-17 | [[Barbados]] | | [[Ficheiro:Sandra of Barbados.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1341 | [[:d:Q9345972|Q9345972]] | [[Clare-Marie Beeson]] | [[Nova Zelandia]] | 1948 | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1342 | [[:d:Q9353286|Q9353286]] | [[Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz]] | [[Poznan]] | 1943-02-14 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1343 | [[:d:Q9357282|Q9357282]] | [[Teresa Dębowska-Romanowska]] | [[Sandomierz]] | 1941-10-31 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Teresa Dębowska-Romanowska - judge of Constitutional Tribunal of Poland.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1344 | [[:d:Q9357324|Q9357324]] | [[Teresa Liszcz]] | [[Choiny, Lublin Voivodeship]] | 1945-05-26 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Teresa Liszcz Kancelaria Senatu Senat Rzeczypospolitej Polskiej V kadencji.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1345 | [[:d:Q9370781|Q9370781]] | [[Wanda Grabińska]] | [[Radom]] | 1902 | [[Polonia]] | 1980 | [[Ficheiro:Wanda Grabińska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1346 | [[:d:Q9391848|Q9391848]] | [[Zofia Rudnicka]] | [[Stryi]] | 1907 | [[Polonia]] | 1981-02-07 | |- | style='text-align:right'| 1347 | [[:d:Q9391866|Q9391866]] | [[Zofia Stypułkowska]] | [[Bilohirsk]] | 1918-10-06 | | 1999-12-18 | |- | style='text-align:right'| 1348 | [[:d:Q9391915|Q9391915]] | [[Zofia Świda]] | [[Vilnius]] | 1939-06-03 | [[Polonia]] | 2011-02-08 | |- | style='text-align:right'| 1349 | [[:d:Q9430701|Q9430701]] | [[Hsu Yu-hsiu]] | [[Illa de Taiwán]] | 1956 | [[Taiwán]] | | |- | style='text-align:right'| 1350 | [[:d:Q10264820|Q10264820]] | [[Delaíde Alves Miranda Arantes]] | [[Pontalina]] | 1952-05-01 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:MinistraDelaideAlves.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1351 | [[:d:Q10271821|Q10271821]] | [[Eliana Calmon]] | [[Salvador, Baía|Salvador]] | 1944-11-05 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Ministra do STJ Eliana Calmon 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1352 | [[:d:Q10316587|Q10316587]] | [[Laurita Hilário Vaz]] | [[Anicuns]] | 1948-10-21 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Ministra Vice-Presidente Laurita Hilário Vaz (15341987431).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1353 | [[:d:Q10325830|Q10325830]] | [[Maria Elizabeth Rocha]] | [[Belo Horizonte]] | 1960-01-29 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Posse Maria Elizabeth Teixeira Rocha cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1354 | [[:d:Q10325957|Q10325957]] | [[Maria João da Silva Baila Madeira Antunes]] | | | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 1355 | [[:d:Q10326104|Q10326104]] | [[Maria Thereza Rocha de Assis Moura]] | [[São Paulo]] | 1956-10-14 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:2023-06-22 Maria Thereza de Assis Moura.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1356 | [[:d:Q10334829|Q10334829]] | [[Mônica Sette Lopes]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1357 | [[:d:Q10335448|Q10335448]] | [[Nancy Andrighi]] | [[Soledade]] | 1952-10-27 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Nancy andrighi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1358 | [[:d:Q10364534|Q10364534]] | [[Rosa Weber]] | [[Porto Alegre]] | 1948-10-02 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Rosa Weber em abril de 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1359 | [[:d:Q10396296|Q10396296]] | [[Élvia Castello Branco]] | [[São Félix]] | 1926-12-13 | [[Brasil]] | 2005-11-26 | |- | style='text-align:right'| 1360 | [[:d:Q10545656|Q10545656]] | [[Ľudmila Gajdošíková]] | [[Bratislava]] | 1953-10-17 | [[Checoslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 1361 | [[:d:Q10857834|Q10857834]] | [[Zdeňka Patschová]] | [[Smíchov]] | 1905-04-24 | [[República Checa]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1362 | [[:d:Q10937706|Q10937706]] | [[Teresa Palacios Criado]] | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1960-05-13 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1363 | [[:d:Q10949678|Q10949678]] | [[Janice Rogers Brown]] | [[Greenville]] | 1949-05-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Janice Rogers Brown.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1364 | [[:d:Q11266911|Q11266911]] | [[Lee Tai-young]] | [[Unsan County]] | 1914-08-10 | [[Corea do Sur]] | 1998-12-16 | |- | style='text-align:right'| 1365 | [[:d:Q11274387|Q11274387]] | [[Choo Mi-ae]] | [[Dalseong County]] | 1958-10-23 | [[Corea do Sur]] | | [[Ficheiro:Choo Mi-ae ministerial portrait.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1366 | [[:d:Q11354353|Q11354353]] | [[Michiyo Miyokawa]] | [[Prefectura de Chiba]] | 1949-01-04 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1367 | [[:d:Q11467735|Q11467735]] | [[Megumi Yamamuro]] | | 1948-03-08 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1368 | [[:d:Q11549402|Q11549402]] | [[Yūko Mizuno]] | [[Prefectura de Saitama]] | 1961-10-22 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1369 | [[:d:Q11558375|Q11558375]] | [[Yūkō Urano]] | | 1928-02-12 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2011-07-05 | |- | style='text-align:right'| 1370 | [[:d:Q11575739|Q11575739]] | [[Yoshiko Tanaka]] | | 1944-12-28 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1371 | [[:d:Q11602768|Q11602768]] | [[Junko Ikadatsu]] | | 1950-06-09 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1372 | [[:d:Q11607426|Q11607426]] | [[Mariko Watahiki]] | [[Toquio]] | 1955-05-02 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1373 | [[:d:Q11670951|Q11670951]] | [[Hisako Takahashi]] | [[Kitakyushu|Kitakyūshū]] | 1927-09-21 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2013-12-21 | |- | style='text-align:right'| 1374 | [[:d:Q11672975|Q11672975]] | [[Makiko Takabe]] | [[Izumo]] | 1956-09-02 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1375 | [[:d:Q11687368|Q11687368]] | [[Barbara Piwnik]] | [[Kosowice]] | 1955-03-05 | | | [[Ficheiro:Barbara Piwnik.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1376 | [[:d:Q11687380|Q11687380]] | [[Barbara de Ankerburg-Wagner]] | | 1946-04-02 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1377 | [[:d:Q11692105|Q11692105]] | [[Mercedes Formica]] | [[Cádiz]] | 1913-08-09 | [[España]] | 2002-04-22 | |- | style='text-align:right'| 1378 | [[:d:Q11696777|Q11696777]] | [[Elżbieta Łucja Gacek]] | [[Wąchock]] | 1938-07-06 | | | [[Ficheiro:Elżbieta Łucja Gacek.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1379 | [[:d:Q11699209|Q11699209]] | [[Gabriela Jyż]] | | 1958 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1380 | [[:d:Q11715881|Q11715881]] | [[Jadwiga Giżycka-Koprowska]] | [[Poznan]] | 1943-11-04 | [[Polonia]] | 2022-10-21 | |- | style='text-align:right'| 1381 | [[:d:Q11715975|Q11715975]] | [[Jadwiga Skórzewska-Łosiak]] | [[Piotrków Trybunalski]] | 1943-01-24 | [[Polonia]] | 2021-11-22 | |- | style='text-align:right'| 1382 | [[:d:Q11731807|Q11731807]] | [[Józefa Szykowna]] | [[Zawiercie]] | 1930-12-21 | [[Polonia]] | 2016 | |- | style='text-align:right'| 1383 | [[:d:Q11756545|Q11756545]] | [[Lidia Bagińska]] | [[Ozorków]] | 1967-11-18 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1384 | [[:d:Q11768668|Q11768668]] | [[Margot Kessler]] | [[Kehmstedt]] | 1948-09-08<br/>1948 | [[Alemaña]]<br/>[[República Democrática Alemá]] | | |- | style='text-align:right'| 1385 | [[:d:Q11768862|Q11768862]] | [[Maria Gintowt-Jankowicz]] | [[Varsovia]] | 1939-07-01 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Mgintowt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1386 | [[:d:Q11768879|Q11768879]] | [[Maria Grzelka]] | [[Jabłowo]] | 1945-08-06 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1387 | [[:d:Q11768885|Q11768885]] | [[Maria Gurowska]] | [[Łódź]] | 1915-10-01<br/>1915-08-25 | [[Polonia]] | 1998-01-04 | |- | style='text-align:right'| 1388 | [[:d:Q11769049|Q11769049]] | [[Maria Myślińska]] | | 1946-01-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1389 | [[:d:Q11769119|Q11769119]] | [[Maria Regent-Lechowicz]] | [[Radom]] | 1925-07-29 | [[Polonia]] | 2008-11-15 | |- | style='text-align:right'| 1390 | [[:d:Q11769272|Q11769272]] | [[Maria Łabor-Soroka]] | [[Sokołów Podlaski]] | 1932-01-28 | [[Polonia]] | 2022-07-19 | |- | style='text-align:right'| 1391 | [[:d:Q11772359|Q11772359]] | [[Małgorzata Pyziak-Szafnicka]] | [[Łódź]] | 1955-06-23 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:David Savary - Université de Tours - Małgorzata Pyziak-Szafnicka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1392 | [[:d:Q11774059|Q11774059]] | [[Dagmar Lastovecká]] | [[Brno]] | 1951-06-24 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Lastovecka 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1393 | [[:d:Q11789961|Q11789961]] | [[Natalia Gajl]] | [[Poznan]] | 1921-12-23 | [[Polonia]] | 1998-04-06 | |- | style='text-align:right'| 1394 | [[:d:Q11825710|Q11825710]] | [[Dragica Wedam Lukić]] | [[Liubliana]] | 1949-05-13 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1395 | [[:d:Q11837769|Q11837769]] | [[Wiesława Bardonowa]] | | 1927 | [[Polonia]] | 2016-01-29 | |- | style='text-align:right'| 1396 | [[:d:Q11856900|Q11856900]] | [[Eeva Vuori]] | | 1945-06-08 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1397 | [[:d:Q11870350|Q11870350]] | [[Kati Hidén]] | | 1947-07-11 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1398 | [[:d:Q11875846|Q11875846]] | [[Liisa Mansikkamäki]] | [[Ylihärmä]] | 1951-03-22 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1399 | [[:d:Q11878277|Q11878277]] | [[Eliška Wagnerová]] | [[Kladno]] | 1948-09-07 | [[República Checa]] | 2025-01-18 | [[Ficheiro:Eliska Wagnerova in 2012.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1400 | [[:d:Q11881015|Q11881015]] | [[Marjut Jokela]] | | 1959-12-16 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1401 | [[:d:Q11901713|Q11901713]] | [[Virpi Tiili]] | | 1942 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1402 | [[:d:Q11913900|Q11913900]] | [[Vlasta Formánková]] | [[Klatovy]] | 1953-07-26 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 1403 | [[:d:Q11974749|Q11974749]] | [[Helen Sæter]] | | 1953-03-29 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1404 | [[:d:Q11977262|Q11977262]] | [[Ingrid Røstad Fløtten]] | [[Noruega]] | 1954-06-18 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1405 | [[:d:Q11985208|Q11985208]] | [[Eva Zarembová]] | | 1946 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 1406 | [[:d:Q12000611|Q12000611]] | [[Siri Berg Paulsen]] | | 1950-01-31 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1407 | [[:d:Q12019002|Q12019002]] | [[Hana Šedivá]] | [[Praga]] | 1956-08-25 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 1408 | [[:d:Q12021894|Q12021894]] | [[Iva Brožová]] | [[Brno]] | 1951-03-07 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Václav Klaus a Ivan Gašparovič ve vile Tugendhat 2013-03-06 4759c Iva Brožová.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1409 | [[:d:Q12022046|Q12022046]] | [[Ivana Janů]] | [[Plazy]] | 1946-03-14 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 1410 | [[:d:Q12028974|Q12028974]] | [[Kateřina Šimáčková]] | [[Brno]] | 1966-10-23 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Kateřina Šimáčková-2025-MU3 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1411 | [[:d:Q12035483|Q12035483]] | [[Marie Turková]] | | 1954-07-11 | [[República Checa]] | 2012-12-17 | |- | style='text-align:right'| 1412 | [[:d:Q12035659|Q12035659]] | [[Marta Klampfer]] | [[Rakek]] | 1953-03-29 | [[Eslovenia]] | 2016-11-22 | |- | style='text-align:right'| 1413 | [[:d:Q12036670|Q12036670]] | [[Michaela Židlická]] | [[Brno]] | 1952-08-18 | [[República Checa]]<br/>[[Checoslovaquia]] | | [[Ficheiro:2021 Židlická Michaela.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1414 | [[:d:Q12068649|Q12068649]] | [[V. P. Seemandini]] | [[Thrissur district]] | 1951-05-19 | [[India]] | | [[Ficheiro:V.P.Seemandini.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1415 | [[:d:Q12092813|Q12092813]] | [[Svitlana Vus]] | [[Sataniv]] | 1956-10-20 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1416 | [[:d:Q12121441|Q12121441]] | [[Mariia Markush]] | [[Bedevlya]] | 1955-01-05 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:НДУ 4 Маркуш Марія Андріївна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1417 | [[:d:Q12134322|Q12134322]] | [[Tetiana Novikova]] | | 1956-02-22 | [[Ucraína]] | 2008-05-08 | |- | style='text-align:right'| 1418 | [[:d:Q12157246|Q12157246]] | [[Suzanna Stanik]] | [[Lviv]] | 1954-09-27 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Станік Сюзанна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1419 | [[:d:Q12249041|Q12249041]] | [[نهى الزيني]] | [[O Cairo]] | 20th century | [[Exipto]] | | |- | style='text-align:right'| 1420 | [[:d:Q12258190|Q12258190]] | [[Garbiñe Biurrun]] | [[Tolosa, España|Tolosa]] | 1960 | [[España]] | | [[Ficheiro:Garbiñe Biurrun (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1421 | [[:d:Q12275508|Q12275508]] | [[Vladimira Yaneva]] | [[Sofía, Bulgaria|Sofía]] | 1974-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1422 | [[:d:Q12279853|Q12279853]] | [[Emilii︠a︡ Drumeva]] | [[Pleven]] | 1947-02-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1423 | [[:d:Q12288114|Q12288114]] | [[Neli Kuckowa]] | [[Apriltsi]] | 1957-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1424 | [[:d:Q12298786|Q12298786]] | [[Tsvetana Kamenova]] | [[Sofía, Bulgaria|Sofía]] | 1950-03-08 | [[Bulgaria]] | 2018-02-17 | [[Ficheiro:Kamenova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1425 | [[:d:Q12309853|Q12309853]] | [[Else Bohr]] | [[Copenhague]] | 1924-03-05 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 2011-01-06 | |- | style='text-align:right'| 1426 | [[:d:Q12309875|Q12309875]] | [[Elsemette Cassøe]] | | 1953-11-07 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | [[Ficheiro:Elsemette Cassøe 20120102.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1427 | [[:d:Q12310747|Q12310747]] | [[Eva Smith]] | [[Copenhague]] | 1942-08-31 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 1428 | [[:d:Q12390002|Q12390002]] | [[Gloria Begué]] | [[La Bañeza]] | 1931-01-23 | [[España]] | 2016-12-27 | [[Ficheiro:Gloria Begué.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1429 | [[:d:Q12397673|Q12397673]] | [[Pilar de Lara|Pilar de Lara Cifuentes]] | [[Cartaxena]] | 1971 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1430 | [[:d:Q12403985|Q12403985]] | [[Elisheva Barak-Ussoskin]] | [[Bucarest]] | 1936-10-13 | [[Israel]] | 2024-12-09 | [[Ficheiro:ELISHEVA BARAK-USSOSKIN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1431 | [[:d:Q12405812|Q12405812]] | [[Dalia Ganot]] | | 1950-09-06 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 1432 | [[:d:Q12407166|Q12407166]] | [[Varda Aleshech]] | [[Tel Aviv]] | 1944-08-23 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Varda Alshech (24175208).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1433 | [[:d:Q12407845|Q12407845]] | [[Judith Tsur]] | [[Haifa]] | 1944 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:JUDITH TSUR.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1434 | [[:d:Q12409109|Q12409109]] | [[Michal Agmon-Gonen]] | [[Xerusalén]]<br/>[[Israel]] | 1961-02-26 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:השופטת מיכל אגמון גונן.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1435 | [[:d:Q12409829|Q12409829]] | [[Nechama Pohatchevsky]] | [[Brest, Belarús|Brest]] | 1869-03-27 | [[Imperio Ruso]]<br/>[[Mandato británico de Palestina|Palestina mandataria]] | 1934-05-21 | [[Ficheiro:Nehama Pohatchevsky (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1436 | [[:d:Q12587170|Q12587170]] | [[金徳賢]] | | 1958-02-18 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 1437 | [[:d:Q12612556|Q12612556]] | [[Lee Jung-mi]] | [[Ulsan]] | 1962-06-25 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 1438 | [[:d:Q12613959|Q12613959]] | [[Lim Ji-a]] | | 1972-05-21 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 1439 | [[:d:Q12615201|Q12615201]] | [[전수안]] | [[Busan]] | 1952-08-12 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 1440 | [[:d:Q12625873|Q12625873]] | [[Hwang Yun-suk]] | | 1929 | [[Corea do Sur]] | 1961-04-21 | |- | style='text-align:right'| 1441 | [[:d:Q12648083|Q12648083]] | [[Alona Romanovienė]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1442 | [[:d:Q12649506|Q12649506]] | [[Audronė Bugelevičienė]] | | 1952-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1443 | [[:d:Q12651004|Q12651004]] | [[Birutė Janavičiūtė]] | [[Kaišiadorys District Municipality]] | 1956-12-11 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 1444 | [[:d:Q12651891|Q12651891]] | [[Camelia Toader]] | | 1963-11-23 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 1445 | [[:d:Q12652155|Q12652155]] | [[Daiva Kazlauskienė]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1446 | [[:d:Q12655834|Q12655834]] | [[Gražbylė Venclauskaitė]] | [[Riga]] | 1912-05-31 | [[Lituania]] | 2017-02-01 | [[Ficheiro:Venclauskaite.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1447 | [[:d:Q12656882|Q12656882]] | [[Irena Stankevičienė]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1448 | [[:d:Q12662289|Q12662289]] | [[Laima Leipuvienė]] | [[Šiauliai]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 1449 | [[:d:Q12662330|Q12662330]] | [[Laimė Baltrūnaitė]] | [[Utena]] | 1952 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 1450 | [[:d:Q12664671|Q12664671]] | [[Marytė Mitkuvienė]] | [[Naujalaukis]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 1451 | [[:d:Q12666930|Q12666930]] | [[Nina Butnorienė]] | | 1954-02-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1452 | [[:d:Q12667208|Q12667208]] | [[Ona Aldona Budienė]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1453 | [[:d:Q12667226|Q12667226]] | [[Ona Dzedulionienė]] | | 1939-09-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1454 | [[:d:Q12671111|Q12671111]] | [[Regina Gaudutienė]] | [[Kėdainiai]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 1455 | [[:d:Q12671467|Q12671467]] | [[Rita Dambrauskaitė]] | [[Ukmergė District Municipality]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1456 | [[:d:Q12671622|Q12671622]] | [[Roma Sabina Alimienė]] | | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 1457 | [[:d:Q12677025|Q12677025]] | [[Vida Žostautienė]] | | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1458 | [[:d:Q12677748|Q12677748]] | [[Violeta Ražinskaitė]] | [[Vilnius]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1459 | [[:d:Q12677794|Q12677794]] | [[Virginija Volskienė]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1460 | [[:d:Q12698959|Q12698959]] | [[Norma Yaakob]] | [[Seremban]] | 1940-07-06 | [[Malaisia]] | | |- | style='text-align:right'| 1461 | [[:d:Q12721116|Q12721116]] | [[Aspazia Cojocaru]] | [[Lozna]] | 1946-07-22 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 1462 | [[:d:Q12729019|Q12729019]] | [[Georgeta Barbălată]] | | | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 1463 | [[:d:Q12732177|Q12732177]] | [[Lidia Bărbulescu]] | [[Slatina]] | 1955-07-30 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 1464 | [[:d:Q12734680|Q12734680]] | [[Madda Holda]] | [[Dorohoi]] | 1911-09-04 | [[Romanía]] | 2012 | |- | style='text-align:right'| 1465 | [[:d:Q12735855|Q12735855]] | [[Mona Pivniceru]] | [[Huși]] | 1958-09-09 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 1466 | [[:d:Q12743529|Q12743529]] | [[Viorica Costiniu]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1467 | [[:d:Q12767700|Q12767700]] | [[Ivetta Macejková]] | [[Bratislava]] | 1958-01-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1468 | [[:d:Q12771030|Q12771030]] | [[Marianna Mochnáčová]] | [[Košice]] | 1959-11-29 | [[Eslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 1469 | [[:d:Q12795892|Q12795892]] | [[Marjeta Cotman]] | [[Ptuj]] | 1956-10-02 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1470 | [[:d:Q12805607|Q12805607]] | [[Vesna Pavlič Pivk]] | | 20th century | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1471 | [[:d:Q12908098|Q12908098]] | [[Lidija Nedelkova]] | [[Skopje]] | 1961-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1472 | [[:d:Q12908102|Q12908102]] | [[Liljana Ingilizova-Ristova]] | [[Skopje]] | 1946-12-02 | [[Macedonia do Norte]] | | |- | style='text-align:right'| 1473 | [[:d:Q13219600|Q13219600]] | [[Marija Krisper Kramberger]] | | 1946-05-24 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1474 | [[:d:Q13371154|Q13371154]] | [[Ľudmila Babjaková]] | [[Eslovaquia]] | 1950-08-14 | [[Eslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 1475 | [[:d:Q13418165|Q13418165]] | [[Ute Mager]] | [[Kiel]] | 1962-12-25 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1476 | [[:d:Q13429612|Q13429612]] | [[Andrésia Vaz]] | | 1944-02-04 | [[Senegal]] | | |- | style='text-align:right'| 1477 | [[:d:Q13430517|Q13430517]] | [[Arlette Ramaroson]] | | 1944-08-14 | [[Madagascar]] | | [[Ficheiro:Arlette Ramaroson, 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1478 | [[:d:Q13560920|Q13560920]] | [[Joan Azrack]] | [[Neptune Township]] | 1951-08-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Joan Marie Azrack.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1479 | [[:d:Q13560921|Q13560921]] | [[Lourdes Gillespie Baird]] | [[Quito]] | 1935-05-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lourdes Baird District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1480 | [[:d:Q13560922|Q13560922]] | [[Mary Bartelme]] | [[Chicago]] | 1866-07-26 | [[Estados Unidos de América]] | 1954-07-25 | [[Ficheiro:Mary-Margaret-Bartelme-Bain.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1481 | [[:d:Q13560923|Q13560923]] | [[Marianne O. Battani]] | [[Detroit]] | 1944-05-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-09-09 | [[Ficheiro:Battani.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1482 | [[:d:Q13560924|Q13560924]] | [[Jane M. Beckering]] | [[Grand Rapids]] | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jane Beckering (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1483 | [[:d:Q13560925|Q13560925]] | [[Helen Ginger Berrigan]] | [[New Rochelle]] | 1948-04-15 | [[Estados Unidos de América]] | 2024-11-15 | [[Ficheiro:Helen Ginger Berrigan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1484 | [[:d:Q13560926|Q13560926]] | [[Jean Galloway Bissell]] | [[Due West]] | 1936-06-09 | [[Estados Unidos de América]] | 1990-02-04 | [[Ficheiro:Jean Galloway Bissell.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1485 | [[:d:Q13560929|Q13560929]] | [[Leonie Brinkema]] | [[Teaneck]] | 1944-06-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1486 | [[:d:Q13560930|Q13560930]] | [[Ellen Bree Burns]] | [[New Haven, Connecticut|New Haven]] | 1923-12-13 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-06-03 | [[Ficheiro:Ellen Bree Burns.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1487 | [[:d:Q13560931|Q13560931]] | [[Karen Burstein]] | | 1942-07-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1488 | [[:d:Q13560934|Q13560934]] | [[Colleen O'Brien]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1489 | [[:d:Q13560935|Q13560935]] | [[Patricia S. Curley]] | [[Milwaukee]] | 1946-10-25 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1490 | [[:d:Q13560937|Q13560937]] | [[Shelly Deckert Dick]] | [[El Paso, Texas|El Paso]] | 1960 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Shelly Deckert Dick.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1491 | [[:d:Q13560940|Q13560940]] | [[Jennifer Elrod]] | [[Port Arthur]] | 1966-09-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Jennifer Walker Elrod.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1492 | [[:d:Q13560941|Q13560941]] | [[Joan N. Ericksen]] | [[Saint Paul, Minnesota|Saint Paul]] | 1954-10-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Joan Ericksen, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1493 | [[:d:Q13560942|Q13560942]] | [[Patricia C. Fawsett]] | [[Montreal]] | 1943-08-21 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1494 | [[:d:Q13560944|Q13560944]] | [[Judith L. French]] | [[Sebring]] | 1962-08-22 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1495 | [[:d:Q13560946|Q13560946]] | [[Helen J. Frye]] | [[Klamath Falls]] | 1930-12-10 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-04-21 | |- | style='text-align:right'| 1496 | [[:d:Q13560947|Q13560947]] | [[Patricia Anne Gaughan]] | [[Lakewood]] | 1953-10-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Patricia Anne Gaughan fuzzy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1497 | [[:d:Q13560949|Q13560949]] | [[Martha A. Geer]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1498 | [[:d:Q13560951|Q13560951]] | [[Elizabeth L. Gleicher]] | [[Detroit]] | 1954 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1499 | [[:d:Q13560953|Q13560953]] | [[Jean Constance Hamilton]] | [[St. Louis]] | 1945-11-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jean C. Hamilton, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1500 | [[:d:Q13560954|Q13560954]] | [[Karen Fort Hood]] | [[Detroit]] | | [[Estados Unidos de América]] | 2021 | |- | style='text-align:right'| 1501 | [[:d:Q13560955|Q13560955]] | [[Janis Graham Jack]] | [[Os Ánxeles]] | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1502 | [[:d:Q13560957|Q13560957]] | [[Jane Markey]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1503 | [[:d:Q13560958|Q13560958]] | [[Inge Prytz Johnson]] | [[Svendborg]] | 1945-12-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1504 | [[:d:Q13560959|Q13560959]] | [[Gaynelle Griffin Jones]] | [[Dallas, Texas|Dallas]] | 1948-11-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-03-01 | [[Ficheiro:Gaynelle Griffin Jones.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1505 | [[:d:Q13560960|Q13560960]] | [[Julia Cooper Mack]] | [[Fayetteville]] | 1920-07-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-01-17 | |- | style='text-align:right'| 1506 | [[:d:Q13560961|Q13560961]] | [[Kathleen Jansen]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1507 | [[:d:Q13560962|Q13560962]] | [[Kathryn Viviano]] | [[Macomb County]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1508 | [[:d:Q13560963|Q13560963]] | [[Kirsten Frank Kelly]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1509 | [[:d:Q13560964|Q13560964]] | [[Joan F. Kessler]] | [[Luisiana]] | 1944 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1510 | [[:d:Q13560965|Q13560965]] | [[JoAnne Kloppenburg]] | | 1953-09-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kloppenburg (5550956424) (1).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1511 | [[:d:Q13560966|Q13560966]] | [[Amy Ronanye Krause]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1512 | [[:d:Q13560969|Q13560969]] | [[Julie V. Lund]] | | 1959<br/>1940s | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1513 | [[:d:Q13560970|Q13560970]] | [[Melissa S. May]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1514 | [[:d:Q13560974|Q13560974]] | [[Kimberly Ann Moore]] | [[Halethorpe]] | 1968-06-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Kimberly A. Moore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1515 | [[:d:Q13560976|Q13560976]] | [[Lana Myers]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1516 | [[:d:Q13560977|Q13560977]] | [[Lenore Carrero Nesbitt]] | [[Miami]] | 1932-07-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2001-10-06 | |- | style='text-align:right'| 1517 | [[:d:Q13560978|Q13560978]] | [[Kathleen M. O'Malley]] | [[Drexel Hill]] | 1956-11-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Kathleen O'Malley.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1518 | [[:d:Q13560979|Q13560979]] | [[Harriet O'Neill]] | | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1519 | [[:d:Q13560980|Q13560980]] | [[Mary Pawlenty]] | [[Edina]] | 1961-01-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mary Pawlenty.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1520 | [[:d:Q13560982|Q13560982]] | [[Judith E. Retchin]] | [[Amityville]] | 1952 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1521 | [[:d:Q13560983|Q13560983]] | [[Jenny Rivera]] | [[Nova York]] | 1960-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1522 | [[:d:Q13560984|Q13560984]] | [[Julie A. Robinson]] | [[Omaha, Nebrasca|Omaha]] | 1957-01-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Julie A.Robinson District Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1523 | [[:d:Q13560985|Q13560985]] | [[Lee H. Rosenthal]] | [[Richmond]] | 1952-11-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lee.Rosenthal4224.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1524 | [[:d:Q13560986|Q13560986]] | [[Ilana Rovner]] | [[Riga]] | 1938-08-21 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1525 | [[:d:Q13560987|Q13560987]] | [[Shira Scheindlin]] | [[Washington, D.C.]] | 1946 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Shira A. Scheindlin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1526 | [[:d:Q13560988|Q13560988]] | [[Lorna G. Schofield]] | [[Fort Wayne, Indiana|Fort Wayne]] | 1956-01-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Federal District Judge Lorna Schofield.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1527 | [[:d:Q13560990|Q13560990]] | [[Norma Levy Shapiro]] | [[Filadelfia]] | 1928-07-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-07-22 | [[Ficheiro:Norma Levy Shapiro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1528 | [[:d:Q13560992|Q13560992]] | [[Melissa Standridge]] | [[Kansas City, Missouri|Kansas City]] | 1962-07-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1529 | [[:d:Q13560993|Q13560993]] | [[Lisa K. Stark]] | [[Appleton]] | 1959-03-15 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1530 | [[:d:Q13560994|Q13560994]] | [[Cynthia Diane Stephens]] | | 1951-08-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1531 | [[:d:Q13560996|Q13560996]] | [[Nancy Torresen]] | [[Ridgewood]] | 1959-10-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nancy Torresen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1532 | [[:d:Q13560997|Q13560997]] | [[Jane Margaret Triche-Milazzo]] | [[Napoleonville]] | 1957-03-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jane Margaret Triche Milazzo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1533 | [[:d:Q13561608|Q13561608]] | [[Nina Pillard]] | [[Cambridge, Massachusetts|Cambridge]] | 1961-03-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nina Pillard.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1534 | [[:d:Q13562231|Q13562231]] | [[Mary Peltola]] | [[Anchorage]] | 1973-08-31 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mary Peltola Congressional Member Portrait (2).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1535 | [[:d:Q13565092|Q13565092]] | [[Louise M. Tesmer]] | [[Milwaukee]] | 1942-12-25 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1536 | [[:d:Q13570130|Q13570130]] | [[Chikako Taya]] | | 1946 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 1537 | [[:d:Q13576447|Q13576447]] | [[Elizabeth Gwaunza]] | | 1953-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1538 | [[:d:Q13643584|Q13643584]] | [[Lilly Bølviken]] | [[Arendal]] | 1914-03-20 | [[Noruega]] | 2011-09-11 | [[Ficheiro:Lilly Bølviken (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1539 | [[:d:Q13724547|Q13724547]] | [[Hennah Buyne]] | | 1952-01-09 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2012-11-01 | |- | style='text-align:right'| 1540 | [[:d:Q13815606|Q13815606]] | [[Marijke Scholten]] | | 1946-05-16 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 1541 | [[:d:Q13850736|Q13850736]] | [[Michèle Picard]] | [[Grenoble]] | 1955-04-20 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1542 | [[:d:Q13860285|Q13860285]] | [[Mercedes Alaya]] | [[Écija]] | 1963-06-20 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1543 | [[:d:Q13860865|Q13860865]] | [[Mónica Pinto]] | | 1952-08-07 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 1544 | [[:d:Q14121632|Q14121632]] | [[Karin Thomasdotter]] | | 1610 | | 1697 | |- | style='text-align:right'| 1545 | [[:d:Q14252437|Q14252437]] | [[Stephanie Springer]] | [[Hannover]] | 1967 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:2013-09-15 Gedenktafel Neue Synagoge Hannover (04) Karljosef Kreter, Dr. Stephanie Springer, Präsidentin des Landeskirchenamtes, Kulturdezernentin Marlis Drevermann, Holocaust-Überlebende Henry Kormann und Ruth Gröne (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1546 | [[:d:Q14435195|Q14435195]] | [[Věra Korecká]] | [[Belgrado]]<br/>[[Brno]] | 1945-11-09 | [[República Checa]]<br/>[[Checoslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 1547 | [[:d:Q14491528|Q14491528]] | [[Viktoria Djarty]] | [[Makiivka]] | 1980-05-22 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Vyktoriya Dzharty.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1548 | [[:d:Q14516951|Q14516951]] | [[Vonimbolana Rasoazanany]] | | 1950-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1549 | [[:d:Q14540749|Q14540749]] | [[Bettina Limperg]] | [[Wuppertal]] | 1960-04-05 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:N3S 8839-Bettina Limperg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1550 | [[:d:Q14628091|Q14628091]] | [[Florence Mumba]] | [[Mazabuka]] | 1948-12-17 | [[Zambia]] | | |- | style='text-align:right'| 1551 | [[:d:Q14629980|Q14629980]] | [[Graciela Gatti]] | | 1964-06-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1552 | [[:d:Q14632491|Q14632491]] | [[Janet Nosworthy]] | | | [[Xamaica]] | | |- | style='text-align:right'| 1553 | [[:d:Q14670583|Q14670583]] | [[Prisca Matimba Nyambe]] | [[Zambia]] | 1951-12-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1554 | [[:d:Q14722002|Q14722002]] | [[Sharon Williams]] | | 1951-03-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1555 | [[:d:Q14734444|Q14734444]] | [[Solomy Balungi Bossa]] | [[Kampala]] | 1956-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1556 | [[:d:Q14849371|Q14849371]] | [[Aura Guerra de Villalaz]] | | | [[Panamá]] | | |- | style='text-align:right'| 1557 | [[:d:Q14850369|Q14850369]] | [[Dorothée de Sampayo]] | | 1941-08 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 1558 | [[:d:Q14851551|Q14851551]] | [[Imelda Merle Perry]] | | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 1559 | [[:d:Q14852063|Q14852063]] | [[Karin Hökborg]] | | 1941-10-03 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 1560 | [[:d:Q14856058|Q14856058]] | [[Taghreed Hikmat]] | [[Zarqa]] | 1945-12-25 | [[Xordania]] | | |- | style='text-align:right'| 1561 | [[:d:Q14905948|Q14905948]] | [[Ulla Rubinstein]] | | 1939-09-17 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 2013-08-19 | |- | style='text-align:right'| 1562 | [[:d:Q14941849|Q14941849]] | [[Aminatta N'gum]] | | 1953-06-07 | [[Gambia]]<br/>[[Zimbabwe]] | | |- | style='text-align:right'| 1563 | [[:d:Q14949418|Q14949418]] | [[Ronna Brott]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1564 | [[:d:Q14949430|Q14949430]] | [[Brigitte Gouin]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1565 | [[:d:Q14949471|Q14949471]] | [[Suzanne Coupal]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1566 | [[:d:Q14949507|Q14949507]] | [[Linda Ann Loo]] | | 1947 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1567 | [[:d:Q15104761|Q15104761]] | [[Anne-Gudrun Meier-Scherling]] | [[Stendal]] | 1906-07-26 | [[Alemaña]] | 2002-01-26 | |- | style='text-align:right'| 1568 | [[:d:Q15117357|Q15117357]] | [[Katarina Barley]] | [[Colonia, Alemaña|Colonia]] | 1968-11-19 | [[Alemaña]]<br/>[[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Kat Barley 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1569 | [[:d:Q15240847|Q15240847]] | [[Ranjana Desai]] | | 1949-10-30 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1570 | [[:d:Q15243250|Q15243250]] | [[Vaida Urmonaitė-Maculevičienė]] | [[Šiauliai]] | 1958 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 1571 | [[:d:Q15243263|Q15243263]] | [[Nijolė Piškinaitė]] | [[Širvintos]] | 1954 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 1572 | [[:d:Q15285066|Q15285066]] | [[Liselotte Günniker]] | [[Bochum]] | 1954-05-01 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1573 | [[:d:Q15428356|Q15428356]] | [[Ulrike Banniza von Bazan]] | [[Siegen]] | 1966 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1574 | [[:d:Q15429290|Q15429290]] | [[Geraldine Andrews]] | | 1959-04-19 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1575 | [[:d:Q15429481|Q15429481]] | [[Gloria J. Epstein]] | | | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:JusticeEpsteinCropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1576 | [[:d:Q15429683|Q15429683]] | [[Sacha Prechal]] | [[Praga]] | 1959-03-15 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Prechal Sacha Foto Henk Thomas.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1577 | [[:d:Q15431663|Q15431663]] | [[Elisabeth Mühlens]] | [[Kleve]] | 1949-06-14 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1578 | [[:d:Q15432330|Q15432330]] | [[Susanne Hauser]] | [[Augsburgo]] | 1950-01-08 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1579 | [[:d:Q15436947|Q15436947]] | [[Christel Alber]] | [[Leipzig]] | 1941 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1580 | [[:d:Q15438633|Q15438633]] | [[Andrea Versteyl]] | [[Legden]] | 1953-07-04 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1581 | [[:d:Q15439693|Q15439693]] | [[Martina Ahrendt]] | [[Mönchengladbach]] | 1967 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1582 | [[:d:Q15440005|Q15440005]] | [[Ruth Hofmann]] | [[Múnic]] | 1933-01-02 | [[Alemaña]] | 2016-12-11 | |- | style='text-align:right'| 1583 | [[:d:Q15440127|Q15440127]] | [[Ursula Waßer]] | [[Hagen]] | 1966-01-27 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1584 | [[:d:Q15446627|Q15446627]] | [[Petra Pohlmann]] | [[Oberhausen]] | 1961-03-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1585 | [[:d:Q15457297|Q15457297]] | [[Ingeborg Franke]] | [[Engelsdorf]] | 1935-05-21 | [[Alemaña]] | 2023-02-18 | |- | style='text-align:right'| 1586 | [[:d:Q15501761|Q15501761]] | [[Susan Crennan]] | [[Melbourne]] | 1945-07-01 | | | [[Ficheiro:SusanCrennan2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1587 | [[:d:Q15527343|Q15527343]] | [[Mary Gaudron]] | [[Moree]] | 1943-01-05 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Mary Gaudron (2011).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1588 | [[:d:Q15623154|Q15623154]] | [[Constanze Angerer]] | | 1943-12-04 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1589 | [[:d:Q15644592|Q15644592]] | [[Silke Launert]] | [[Stadtsteinach]] | 1976-12-27 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Launert, Silke-9726.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1590 | [[:d:Q15702218|Q15702218]] | [[T. Meena Kumari]] | | 1951-08-03 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1591 | [[:d:Q15704593|Q15704593]] | [[Jaclyn Tsai]] | [[Taiwán]] | 1955-08-22 | [[Taiwán]] | | [[Ficheiro:2015 DAF Taipei Jaclyn Tsai.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1592 | [[:d:Q15706893|Q15706893]] | [[R. Banumathi]] | [[Uthangarai]] | 1955-07-20 | [[India]] | | [[Ficheiro:Justice R. Banumathi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1593 | [[:d:Q15725519|Q15725519]] | [[Hsu Pi-hu]] | | 1948 | [[Taiwán]] | | [[Ficheiro:徐璧湖大法官.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1594 | [[:d:Q15727684|Q15727684]] | [[Ana Tereza Basilio]] | [[Río de Xaneiro]] | 1967-10-19 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 1595 | [[:d:Q15732053|Q15732053]] | [[Vibecke Groth]] | [[Oslo]] | 1947-01-18 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1596 | [[:d:Q15794157|Q15794157]] | [[Christel Streffer]] | [[Ennepetal]] | 1941-01-15 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1597 | [[:d:Q15807870|Q15807870]] | [[Elke Roos]] | [[Soest]] | 1960-02-13 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1598 | [[:d:Q15807878|Q15807878]] | [[Ellen Roggenbuck]] | [[Hannover]] | 1956-02-21 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1599 | [[:d:Q15812345|Q15812345]] | [[Gisela Geiger-Nietsch]] | [[Dresden]] | 1927-02-21 | [[Alemaña]] | 2013-03-09 | |- | style='text-align:right'| 1600 | [[:d:Q15815018|Q15815018]] | [[Helga Dehm]] | | 1962-08-27 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1601 | [[:d:Q15822152|Q15822152]] | [[Jutta Siefert]] | [[Offenburg]] | 1969-01-04 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1602 | [[:d:Q15822813|Q15822813]] | [[Karin Hannappel]] | [[Gelsenkirchen]] | 1955-10-30 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1603 | [[:d:Q15833830|Q15833830]] | [[Maren Thomsen]] | [[Kiel]] | 1961 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1604 | [[:d:Q15833859|Q15833859]] | [[Margot Weber]] | [[Fulda]] | 1960 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1605 | [[:d:Q15843401|Q15843401]] | [[Ruth Düring]] | [[Meschede]] | 1958 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1606 | [[:d:Q15852258|Q15852258]] | [[Ursula Rinck]] | [[Rotenburg (Wümme)]] | 1969 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1607 | [[:d:Q15911334|Q15911334]] | [[Thokozile Masipa]] | [[Soweto]] | 1947-10-16 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 1608 | [[:d:Q15911367|Q15911367]] | [[Ellen Siegers]] | [[Osnabrück]] | 1961 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1609 | [[:d:Q15913787|Q15913787]] | [[Xinxiang Fan]] | | 1921-04-03 | [[Taiwán]] | 1987-11-30 | |- | style='text-align:right'| 1610 | [[:d:Q15929087|Q15929087]] | [[Huang Hsi-chun]] | | 1952-05-26 | [[Taiwán]] | | [[Ficheiro:大法官黃璽君.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1611 | [[:d:Q15931283|Q15931283]] | [[蔣昌煒]] | | 1912-07-11 | | 2001-05-16 | |- | style='text-align:right'| 1612 | [[:d:Q15934087|Q15934087]] | [[陶凯元]] | | 1964-03 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1613 | [[:d:Q15934545|Q15934545]] | [[黄尔梅]] | | 1951-12 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1614 | [[:d:Q15945432|Q15945432]] | [[黃瑞華]] | | 1952 | [[Taiwán]] | | |- | style='text-align:right'| 1615 | [[:d:Q15986542|Q15986542]] | [[Riet Leysen]] | [[Herentals]] | 1952-03-14 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 1616 | [[:d:Q15989888|Q15989888]] | [[Sue Carr, Baroness Carr of Walton-on-the-Hill]] | | 1964-09-01 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Dame Sue Carr 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1617 | [[:d:Q15990474|Q15990474]] | [[Elvyra Baltutytė]] | [[República Socialista Soviética de Lituania]] | 1954-12-06 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 1618 | [[:d:Q15996019|Q15996019]] | [[Hortense Sparks Ward]] | [[Matagorda County]] | 1872-07-21 | [[Estados Unidos de América]] | 1944-12-05 | [[Ficheiro:Hornaday 1975 5364 (15257409803).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1619 | [[:d:Q16006512|Q16006512]] | [[Jennie Loitman Barron]] | [[Boston]] | 1891-10-12 | [[Estados Unidos de América]] | 1969-03-28 | |- | style='text-align:right'| 1620 | [[:d:Q16006784|Q16006784]] | [[Helen Alice Kinnear]] | [[Cayuga]] | 1894-05-06 | [[Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda]]<br/>[[Canadá]] | 1970-04-25 | [[Ficheiro:Photograph of Helen Alice Kinnear (1894-1970) (12122146913).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1621 | [[:d:Q16007228|Q16007228]] | [[Angelika Lex]] | [[Rosenheim]] | 1958-06-22 | [[Alemaña]] | 2015-12-08 | |- | style='text-align:right'| 1622 | [[:d:Q16007770|Q16007770]] | [[Doris I. Byrne]] | | 1905-06-13 | [[Estados Unidos de América]] | 1975-06-28 | |- | style='text-align:right'| 1623 | [[:d:Q16008135|Q16008135]] | [[Natividad Almeda López]] | [[Manila]] | 1892-09-08 | [[Filipinas]] | 1977-01-22 | |- | style='text-align:right'| 1624 | [[:d:Q16008298|Q16008298]] | [[Sybil Campbell]] | [[British Ceylon]] | 1889-10-09 | [[Reino Unido]] | 1977-08-29 | |- | style='text-align:right'| 1625 | [[:d:Q16008463|Q16008463]] | [[Sigrid Stray]] | [[Sandnes Municipality]] | 1893-05-29 | [[Noruega]] | 1978-07-03 | |- | style='text-align:right'| 1626 | [[:d:Q16014040|Q16014040]] | [[Mary Jeanne Coyne]] | [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolis]] | 1926-12-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1998-08-06 | |- | style='text-align:right'| 1627 | [[:d:Q16014051|Q16014051]] | [[Elreta Melton Alexander-Ralston]] | | 1919-03-21 | [[Estados Unidos de América]] | 1998-03-14 | |- | style='text-align:right'| 1628 | [[:d:Q16016416|Q16016416]] | [[Mercedes Deiz]] | | 1917-12-13 | | 2005-10-05 | |- | style='text-align:right'| 1629 | [[:d:Q16016422|Q16016422]] | [[Kathryn J. DuFour]] | | 1910-03-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-02-04 | |- | style='text-align:right'| 1630 | [[:d:Q16016459|Q16016459]] | [[Nora Guinn]] | [[Akiak Native Community]] | 1920-11-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2005-07-06 | |- | style='text-align:right'| 1631 | [[:d:Q16018489|Q16018489]] | [[Amareswari Konamaneni]] | | 1928 | [[India]]<br/>[[Raj Británico]]<br/>[[Dominio da India]] | 2009 | [[Ficheiro:Justice Amareswari Konamaneni.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1632 | [[:d:Q16019247|Q16019247]] | [[Maria Trzcińska]] | | 1931-03-22 | [[Polonia]] | 2011-12-22 | [[Ficheiro:Maria Trzcinska (2008).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1633 | [[:d:Q16090311|Q16090311]] | [[Sara J. Harper]] | | 1926-08-10 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1634 | [[:d:Q16091580|Q16091580]] | [[Jeon Hyo-sook]] | [[Suncheon]] | 1951-02-28 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 1635 | [[:d:Q16093641|Q16093641]] | [[Ione Christensen]] | [[Dawson Creek]] | 1933-10-10 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1636 | [[:d:Q16106315|Q16106315]] | [[Jeannette Knoll]] | [[Baton Rouge, Luisiana|Baton Rouge]] | 1943-01-23 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1637 | [[:d:Q16106337|Q16106337]] | [[Marian Blank Horn]] | [[Nova York]] | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marian Blank Horn (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1638 | [[:d:Q16106505|Q16106505]] | [[Margaret White]] | [[Hamilton]] | 1943-06-04 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1639 | [[:d:Q16106928|Q16106928]] | [[Nicole Duval Hesler]] | [[Quebec (cidade)|Quebec]] | 1945-04-08 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1640 | [[:d:Q16114959|Q16114959]] | [[Anita Allen]] | | 1947-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1641 | [[:d:Q16120300|Q16120300]] | [[Susan G. Braden]] | [[Youngstown, Ohio|Youngstown]] | 1948-11-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan G Braden.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1642 | [[:d:Q16120373|Q16120373]] | [[Lynn J. Bush]] | [[Little Rock]] | 1948-12-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lynn J. Bush (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1643 | [[:d:Q16125956|Q16125956]] | [[Nana Abdullahi]] | [[Jigawa]] | 1960 | [[Nixeria]] | 2014-03-05 | |- | style='text-align:right'| 1644 | [[:d:Q16133358|Q16133358]] | [[Tova Strasberg-Cohen]] | [[Polonia]] | 1933-05-12 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:TOVA STRASBERG COHEN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1645 | [[:d:Q16146049|Q16146049]] | [[Leslie Joyce Abrams]] | [[Madison, Wisconsin|Madison]] | 1974-12-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Leslie Abrams Gardner.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1646 | [[:d:Q16146052|Q16146052]] | [[Lisabeth Hughes Abramson]] | [[Marion]] | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1647 | [[:d:Q16146240|Q16146240]] | [[Ashraf Jehan]] | | 1957-02-09 | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 1648 | [[:d:Q16146324|Q16146324]] | [[Karen R. Baker]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1649 | [[:d:Q16146350|Q16146350]] | [[Sally D. Adkins]] | [[Salisbury]] | 1950-01-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1650 | [[:d:Q16147044|Q16147044]] | [[Stella Arach-Amoko]] | [[Uganda]] | 1954-04-16 | | 2023-06-17 | |- | style='text-align:right'| 1651 | [[:d:Q16147928|Q16147928]] | [[Mary Ellen Barbera]] | [[Baltimore]] | 1951-09-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Swearing in of Chief Judge Mary Ellen Barbera (9253964671) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1652 | [[:d:Q16148586|Q16148586]] | [[Nancy B. Firestone]] | [[Manchester (Q48370)|Manchester]] | 1951-10-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2022 | [[Ficheiro:Nancy B. Firestone (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1653 | [[:d:Q16149306|Q16149306]] | [[Tamara W. Ashford]] | [[Boston]] | 1968 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tamara W. Ashford.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1654 | [[:d:Q16151701|Q16151701]] | [[Rekha Doshit]] | | 1952-12-13 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1655 | [[:d:Q16164751|Q16164751]] | [[Margaret Bartley]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1959 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Margaret Bartley.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1656 | [[:d:Q16174293|Q16174293]] | [[Desnayeti]] | [[Solok]] | 1954-12-30 | | | [[Ficheiro:Desnayeti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1657 | [[:d:Q16185213|Q16185213]] | [[Ana María Ferrer García]] | [[Madrid]] | 1959-01-25 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1658 | [[:d:Q16185309|Q16185309]] | [[Nicola Davies]] | | 1953-03-13 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1659 | [[:d:Q16185328|Q16185328]] | [[Elma Salinas Ender]] | [[Laredo]] | 1953-08-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1660 | [[:d:Q16185348|Q16185348]] | [[Beth Labson Freeman]] | [[Washington, D.C.]] | 1953-11-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Beth Freeman2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1661 | [[:d:Q16185380|Q16185380]] | [[Barbara Hervey]] | | 1953-06-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1662 | [[:d:Q16185644|Q16185644]] | [[Martha Vázquez]] | [[Santa Bárbara, California|Santa Bárbara]] | 1953 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Martha Vázquez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1663 | [[:d:Q16185667|Q16185667]] | [[Mary Ellen Coster Williams]] | [[Flushing]] | 1953-04-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mary Ellen Coster Williams (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1664 | [[:d:Q16186155|Q16186155]] | [[Juliette Bonkoungou]] | | 1954 | [[Burkina Faso]] | | |- | style='text-align:right'| 1665 | [[:d:Q16186367|Q16186367]] | [[Margaret McMurdo]] | [[Brisbane]] | 1954-08-30 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Portrait of Judge McMurdo, 4 March 1991.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1666 | [[:d:Q16186379|Q16186379]] | [[Vilma Cecilia Morales]] | [[Puerto Cortés]] | 1954-10-15 | [[Honduras]] | | |- | style='text-align:right'| 1667 | [[:d:Q16186439|Q16186439]] | [[Pamela L. Reeves]] | [[Marion]] | 1954-07-21 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-09-10 | [[Ficheiro:Pamela Lynn Reeves, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1668 | [[:d:Q16186674|Q16186674]] | [[G. Rohini]] | [[Visakhapatnam]] | 1955-04-14 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 1669 | [[:d:Q16186739|Q16186739]] | [[Elaine D. Kaplan]] | [[Brooklyn]] | 1955-12-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elaine D. Kaplan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1670 | [[:d:Q16187056|Q16187056]] | [[Elizabeth Dunne]] | [[Naas|Naas - Nás na Ríogh]] | 1956-01-12 | [[Irlanda]] | | |- | style='text-align:right'| 1671 | [[:d:Q16187309|Q16187309]] | [[Victoria Sharp]] | | 1956-02-08 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Dame Victoria Sharp 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1672 | [[:d:Q16189299|Q16189299]] | [[Bruce Howe Hendricks]] | [[Charleston, Carolina do Sur|Charleston]] | 1957 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Robe B&W.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1673 | [[:d:Q16192818|Q16192818]] | [[Judith Ellen Levy]] | [[Bloomington]] | 1958 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judith Levy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1674 | [[:d:Q16192870|Q16192870]] | [[Linda Vivienne Parker]] | [[Detroit]] | 1958-02-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Linda Parker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1675 | [[:d:Q16192982|Q16192982]] | [[Susan P. Watters]] | [[Billings]] | 1958-06-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan P Watters.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1676 | [[:d:Q16193831|Q16193831]] | [[Vivien Rose]] | | 1960-04-13 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Lady-justice-rose.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1677 | [[:d:Q16193850|Q16193850]] | [[Meryl Sexton]] | | 1960-06-03 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1678 | [[:d:Q16194413|Q16194413]] | [[Staci Michelle Yandle]] | [[Centreville]] | 1961-07-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Staci Yandle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1679 | [[:d:Q16194431|Q16194431]] | [[Gina M. Benavides]] | [[Laredo]] | 1962-12-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1680 | [[:d:Q16194445|Q16194445]] | [[Beth Bloom]] | [[Bronx]] | 1962-06-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Beth Bloom.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1681 | [[:d:Q16194464|Q16194464]] | [[Carol Bush]] | | 1962-09-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1682 | [[:d:Q16194479|Q16194479]] | [[Tanya S. Chutkan]] | [[Kingston]] | 1962-07-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tanya Chutkan, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1683 | [[:d:Q16194685|Q16194685]] | [[Landya B. McCafferty]] | [[Washington, D.C.]] | 1962-09-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Landya McCafferty.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1684 | [[:d:Q16194981|Q16194981]] | [[Debra M. Brown]] | [[Yazoo City]] | 1963-11-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Debra M Brown.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1685 | [[:d:Q16195170|Q16195170]] | [[M. Hannah Lauck]] | [[Alexandria]] | 1963 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Hannah Lauck.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1686 | [[:d:Q16195851|Q16195851]] | [[Cathy Vitale]] | [[Long Island]] | 1964-08-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cathy Vitali Annapolis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1687 | [[:d:Q16196394|Q16196394]] | [[Patricia E. Campbell-Smith]] | [[Baltimore]] | 1966 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Patricia Campbell-Smith.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1688 | [[:d:Q16196775|Q16196775]] | [[Elizabeth A. Wolford]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1966-12-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elizabeth A. Wolford.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1689 | [[:d:Q16197095|Q16197095]] | [[Ramona Villagomez Manglona]] | [[Saipan]] | 1967-02-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ramona Villagomez Manglona.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1690 | [[:d:Q16197122|Q16197122]] | [[Laurie J. Michelson]] | [[Detroit]] | 1967-06-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Laurie J. Michelson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1691 | [[:d:Q16198843|Q16198843]] | [[Sara L. Ellis]] | [[London, Ontario|London]] | 1969-12-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sara Ellis (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1692 | [[:d:Q16198920|Q16198920]] | [[Anna Katzmann]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1693 | [[:d:Q16199890|Q16199890]] | [[Cheryl Ann Krause]] | [[St. Louis]] | 1968 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cheryl Ann Krause.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1694 | [[:d:Q16200334|Q16200334]] | [[Aimee Belgard]] | | 1974-04-30 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1695 | [[:d:Q16203111|Q16203111]] | [[Ann Timmer]] | | 1960-09-12 | | | [[Ficheiro:Ann Timmer by Gage Skidmore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1696 | [[:d:Q16205937|Q16205937]] | [[Gabrielle Wolohojian]] | [[Estado de Nova York|Nova York]] | 1960-12-16 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1697 | [[:d:Q16206587|Q16206587]] | [[Elizabeth Curtain]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1698 | [[:d:Q16206651|Q16206651]] | [[Shirley M. Watts]] | [[Baltimore]] | 1959-03-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Swearing In Ceremony of Judge Shirley Watts (9418591410) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1699 | [[:d:Q16213646|Q16213646]] | [[Leigh Martin May]] | [[Albany]] | 1971-02-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Leigh May.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1700 | [[:d:Q16213955|Q16213955]] | [[Michelle T. Friedland]] | [[Berkeley, California|Berkeley]] | 1972-07-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Friedland Sitting on Bench.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1701 | [[:d:Q16214690|Q16214690]] | [[Andrea R. Wood]] | [[St. Louis]] | 1973-03-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Andrea Wood (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1702 | [[:d:Q16224380|Q16224380]] | [[Ellen A. Gorman]] | | 1955-11-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1703 | [[:d:Q16225401|Q16225401]] | [[Josephine L. Hart]] | [[Perryville]] | 1943-11-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1704 | [[:d:Q16240628|Q16240628]] | [[Cynthia Ann Bashant]] | [[San Francisco]] | 1960-03-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:CynthiaAnnBashant2015.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1705 | [[:d:Q16240971|Q16240971]] | [[Carmen E. Espinosa]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carmen E. Espinosa (5495599442).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1706 | [[:d:Q16240981|Q16240981]] | [[Carolyn Berger]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1707 | [[:d:Q16241187|Q16241187]] | [[Patricia O'Brien Cotter]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1708 | [[:d:Q16243727|Q16243727]] | [[Marie-Josée Bédard]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1709 | [[:d:Q16243924|Q16243924]] | [[Judith Elliott]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1710 | [[:d:Q16243975|Q16243975]] | [[Jocelyne Gagné]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1711 | [[:d:Q16244008|Q16244008]] | [[Mary J.L. Gleason]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1712 | [[:d:Q16244012|Q16244012]] | [[Glennys L. McVeigh]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1713 | [[:d:Q16244016|Q16244016]] | [[Marilyn Goldberg]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1714 | [[:d:Q16244106|Q16244106]] | [[Catherine Kane]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1715 | [[:d:Q16244464|Q16244464]] | [[Louise Lamarre Proulx]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1716 | [[:d:Q16244497|Q16244497]] | [[Marianne Rivoalen]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1717 | [[:d:Q16244578|Q16244578]] | [[Karen Simonsen]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1718 | [[:d:Q16244593|Q16244593]] | [[Heather Forster Smith]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1719 | [[:d:Q16244625|Q16244625]] | [[Lori Spivak]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1720 | [[:d:Q16244772|Q16244772]] | [[Judith Woods]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1721 | [[:d:Q16250569|Q16250569]] | [[Margaret Price Finlay]] | | | [[Trinidad e Tobago]] | | |- | style='text-align:right'| 1722 | [[:d:Q16264146|Q16264146]] | [[Nahomi Ichimiya]] | [[Toquio]] | 1948-11-22 | [[Xapón]] | | [[Ficheiro:IchimiyaNahomi20190807jinjiin01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1723 | [[:d:Q16298361|Q16298361]] | [[Gloria Ana Chevesich]] | | 1958-11-04 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:Gloria Ana Chevesich on 1 September 2021 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1724 | [[:d:Q16327735|Q16327735]] | [[Rena Asimakopoulou]] | | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 1725 | [[:d:Q16337591|Q16337591]] | [[Isabel Gallotti]] | [[Río de Xaneiro]] | 1963-07-28 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:2024-09-26 Posse da Ministra Isabel Gallotti como Corregedora-Geral da Justiça Eleitoral, 125 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1726 | [[:d:Q16342260|Q16342260]] | [[Tchia Shapira]] | [[Tel Aviv]] | 1947 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Tchia Shapira.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1727 | [[:d:Q16374407|Q16374407]] | [[Südaba Hasanova]] | [[Yengicə]] | 1947-02-05 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Azerbaidján]] | | |- | style='text-align:right'| 1728 | [[:d:Q16405101|Q16405101]] | [[Margit Jõgeva]] | [[Tartu]] | 1963 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1729 | [[:d:Q16406852|Q16406852]] | [[Merle Parts]] | | 1967-11-26 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1730 | [[:d:Q16439919|Q16439919]] | [[Jeanne Olinger-Rouff]] | | 1928-04-26 | [[Luxemburgo]] | 2012-12-28 | |- | style='text-align:right'| 1731 | [[:d:Q16443026|Q16443026]] | [[Aldona Rakauskienė]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1732 | [[:d:Q16443594|Q16443594]] | [[Alė Bukavinienė]] | [[Alytus]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1733 | [[:d:Q16444714|Q16444714]] | [[Audronė Jarackaitė]] | [[Utena]] | 1954 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 1734 | [[:d:Q16446883|Q16446883]] | [[Dalia Bajerčiūtė]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1735 | [[:d:Q16447008|Q16447008]] | [[Danutė Milašienė]] | [[Pakruojis]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 1736 | [[:d:Q16450420|Q16450420]] | [[Elena Vainienė]] | [[Šiauliai]] | 1953-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1737 | [[:d:Q16452031|Q16452031]] | [[Gražina Davidonienė]] | | 1961-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1738 | [[:d:Q16452903|Q16452903]] | [[Ina Kirkutienė]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1739 | [[:d:Q16453198|Q16453198]] | [[Janina Januškienė]] | [[Mosėdis]] | 1955-07-05 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 1740 | [[:d:Q16453209|Q16453209]] | [[Janina Stripeikienė]] | [[Kelmė District Municipality]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1741 | [[:d:Q16453451|Q16453451]] | [[Jolanta Damulienė]] | [[Vievis]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 1742 | [[:d:Q16453458|Q16453458]] | [[Jolanta Malijauskienė]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1743 | [[:d:Q16458591|Q16458591]] | [[Lidija Liucija Žilienė]] | | 1943-02-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1744 | [[:d:Q16466347|Q16466347]] | [[Beverley Lang]] | | 1955-10-13 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1745 | [[:d:Q16471023|Q16471023]] | [[Renata Beržanskienė]] | | 1969-02-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1746 | [[:d:Q16472330|Q16472330]] | [[Sigita Rudėnaitė]] | [[Molėtai District Municipality]] | 1964-07-01 | | | [[Ficheiro:Sigita Rudenaite by Augustas Didzgalvis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1747 | [[:d:Q16483109|Q16483109]] | [[Ana Isabel Piaggi]] | [[Buenos Aires]] | 20th century | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 1748 | [[:d:Q16499741|Q16499741]] | [[Marlene Malahoo Forte]] | | | [[Xamaica]] | | [[Ficheiro:Marlene Malahoo Forte.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1749 | [[:d:Q16499851|Q16499851]] | [[Indira Talwani]] | [[Englewood]] | 1960-10-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Indira Talwani (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1750 | [[:d:Q16499871|Q16499871]] | [[Laurie D. Zelon]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1751 | [[:d:Q16519773|Q16519773]] | [[Viera Mrázová]] | [[Trnava]] | 1947-03-30 | [[Eslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 1752 | [[:d:Q16574788|Q16574788]] | [[Maria Szewczyk]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1753 | [[:d:Q16593210|Q16593210]] | [[Georgeta Buliga]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1754 | [[:d:Q16651110|Q16651110]] | [[Zarela Villanueva Monge]] | [[Cartago]] | 1952-05-24 | [[Costa Rica]] | | |- | style='text-align:right'| 1755 | [[:d:Q16727793|Q16727793]] | [[Ann Callis]] | [[Granite City]] | 1964-08-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ann Callis - 2014 IL-13 Congressional district debate - Illinois Public Media (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1756 | [[:d:Q16727920|Q16727920]] | [[Chandra Ekanayake]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1757 | [[:d:Q16728067|Q16728067]] | [[Leanne Clare]] | [[Ipswich]] | 1962-07-23 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1758 | [[:d:Q16728348|Q16728348]] | [[Jean Dalton]] | [[Brisbane]] | 1964-12-03 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1759 | [[:d:Q16728488|Q16728488]] | [[Harriet Demetriou]] | | | [[Filipinas]] | | |- | style='text-align:right'| 1760 | [[:d:Q16728602|Q16728602]] | [[Julie Dodds-Streeton]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1761 | [[:d:Q16728872|Q16728872]] | [[Eva Wansundera]] | [[Kurunegala]] | 1954-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1762 | [[:d:Q16728952|Q16728952]] | [[Anne Ferguson]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1763 | [[:d:Q16729371|Q16729371]] | [[Courtney Hudson Goodson]] | [[Harrison]] | 1973 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1764 | [[:d:Q16729449|Q16729449]] | [[Lydia Kay Griggsby]] | [[Baltimore]] | 1968-01-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lydia Kay Griggsby (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1765 | [[:d:Q16729731|Q16729731]] | [[Kaye Gorenflo Hearn]] | | 1950-01-30 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1766 | [[:d:Q16729878|Q16729878]] | [[Elizabeth Hollingworth]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1767 | [[:d:Q16730695|Q16730695]] | [[Michelle M. Keller]] | [[Fort Mitchell]] | 1960 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1768 | [[:d:Q16730703|Q16730703]] | [[Mary Beth Kelly]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1769 | [[:d:Q16730730|Q16730730]] | [[Susan Kenny]] | [[Oxford]] | 1953-11-29 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1770 | [[:d:Q16730884|Q16730884]] | [[Holly M. Kirby]] | | 1957-07-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1771 | [[:d:Q16730897|Q16730897]] | [[Marylin S. Kite]] | [[Laramie]] | 1947-10-22 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1772 | [[:d:Q16731265|Q16731265]] | [[Megan Latham]] | [[Brighton-Le-Sands]] | 1954-08-24 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1773 | [[:d:Q16731540|Q16731540]] | [[Sheryl H. Lipman]] | [[Memphis, Tennessee|Memphis]] | 1963-02-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sheryl Lipman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1774 | [[:d:Q16731732|Q16731732]] | [[Ann Lyons]] | | 1953-11-23 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1775 | [[:d:Q16731808|Q16731808]] | [[Petra Jimenez Maes]] | [[Albuquerque]] | 1947-10-05 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1776 | [[:d:Q16732242|Q16732242]] | [[Sheryl Gordon McCloud]] | | 1955-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1777 | [[:d:Q16732349|Q16732349]] | [[Laurie McKinnon]] | [[Baltimore]] | 1960-01-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1778 | [[:d:Q16732379|Q16732379]] | [[Kate McMillan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1779 | [[:d:Q16732465|Q16732465]] | [[Joan Orie Melvin]] | | 1950s | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1780 | [[:d:Q16732940|Q16732940]] | [[Anastasia Msosa]] | | 1950 | [[Malawi]] | | |- | style='text-align:right'| 1781 | [[:d:Q16732990|Q16732990]] | [[Debra Mullins]] | [[Sydney]] | 1957-02-12 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1782 | [[:d:Q16733254|Q16733254]] | [[Debra Nelson]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1783 | [[:d:Q16733918|Q16733918]] | [[Colleen Mary O'Toole]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Colleen Mary O'Toole, OH 11th Court of Appeals.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1784 | [[:d:Q16734278|Q16734278]] | [[Patricia DiMango]] | [[Brooklyn]] | 1953 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1785 | [[:d:Q16734324|Q16734324]] | [[Claudia Paz y Paz]] | [[Guatemala]] | 1967 | [[Guatemala]] | | [[Ficheiro:Claudia Paz y Paz (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1786 | [[:d:Q16734483|Q16734483]] | [[Carissa Phelps]] | [[Fresno]] | 1976-09-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1787 | [[:d:Q16745359|Q16745359]] | [[Bernette Joshua Johnson]] | [[Nova Orleáns]] | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Bernette Johnson (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1788 | [[:d:Q16745455|Q16745455]] | [[Pamela Pepper]] | [[Nova Orleáns]] | 1964 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Pamela Pepper 2020 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1789 | [[:d:Q16773547|Q16773547]] | [[Albertina Ho]] | [[Southeast Maluku]] | 1960-01-01 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 1790 | [[:d:Q16841337|Q16841337]] | [[Pamela Harris]] | [[Hartford, Connecticut|Hartford]] | 1962-09-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Pamela Harris (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1791 | [[:d:Q16854723|Q16854723]] | [[Monika Nöhre]] | [[Hamburgo]] | 1950-08-25 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1792 | [[:d:Q16858569|Q16858569]] | [[Cecily Strickland]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1793 | [[:d:Q16868356|Q16868356]] | [[Nancy E. Rice]] | [[Boulder, Colorado|Boulder]] | 1950-06-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1794 | [[:d:Q16875147|Q16875147]] | [[Robin L. Rosenberg]] | [[West Palm Beach]] | 1962-01-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Robin L. Rosenberg (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1795 | [[:d:Q16875152|Q16875152]] | [[Eleanor Louise Ross]] | [[Washington, D.C.]] | 1967-12-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:ELR Robe Picture.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1796 | [[:d:Q16875160|Q16875160]] | [[Patricia Rowbotham]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1797 | [[:d:Q16875285|Q16875285]] | [[Brenda K. Sannes]] | [[Billings]] | 1958-08-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Brenda Sannes 1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1798 | [[:d:Q16878467|Q16878467]] | [[Carol Ann Conboy]] | | 1947-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1799 | [[:d:Q16882639|Q16882639]] | [[Karen M. Weiler]] | | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 1800 | [[:d:Q16885115|Q16885115]] | [[Kathryn N. Feldman]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1801 | [[:d:Q16885189|Q16885189]] | [[Janine Pritchard]] | [[Gunnedah]] | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1802 | [[:d:Q16885429|Q16885429]] | [[Eileen E. Gillese]] | [[Edmonton]] | 1954 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1803 | [[:d:Q16885926|Q16885926]] | [[Lyn Stuart]] | [[Atmore]] | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1804 | [[:d:Q16886177|Q16886177]] | [[Mirjana Lazarova Trajkovska]] | [[Strumica]] | 1963-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1805 | [[:d:Q16887007|Q16887007]] | [[Lori S. Wilbur]] | [[Madison]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1806 | [[:d:Q16887084|Q16887084]] | [[Alisa Kelli Wise]] | | 1962 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1807 | [[:d:Q16887733|Q16887733]] | [[Nicola Padfield]] | [[Windlesham]] | 1955-05-16 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1808 | [[:d:Q16888447|Q16888447]] | [[Eleanore A. Cronk]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1809 | [[:d:Q16888453|Q16888453]] | [[Helen Wood]] | [[Hobart]] | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1810 | [[:d:Q16889134|Q16889134]] | [[Carmel McLure]] | [[Perth]] | 1955 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1811 | [[:d:Q16890263|Q16890263]] | [[Else Koffka]] | [[Wronki]] | 1901-06-22 | [[Alemaña]] | 1994-02-18 | |- | style='text-align:right'| 1812 | [[:d:Q16893804|Q16893804]] | [[Diane Barz]] | [[Bozeman]] | 1943-08-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2014-05-14 | |- | style='text-align:right'| 1813 | [[:d:Q16905139|Q16905139]] | [[Xu Ruixia]] | | 1968 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1814 | [[:d:Q16906116|Q16906116]] | [[Wang Haiping]] | | 1956 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1815 | [[:d:Q16907761|Q16907761]] | [[Jennifer Davies]] | [[Melbourne]] | 1957-02-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1816 | [[:d:Q16908217|Q16908217]] | [[Ma Xinlan]] | | 1955 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1817 | [[:d:Q16909710|Q16909710]] | [[Lindy Jenkins]] | | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1818 | [[:d:Q16919764|Q16919764]] | [[Katharine Williams]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1819 | [[:d:Q16920865|Q16920865]] | [[Margaret Wilson]] | [[Brisbane]] | 1953-02-24 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1820 | [[:d:Q16937540|Q16937540]] | [[Ingrid Siess-Scherz]] | [[Viena]] | 1965-11-11 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Ingrid Siess-Scherz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1821 | [[:d:Q16940528|Q16940528]] | [[Luislinda Valois]] | [[Salvador, Baía|Salvador]] | 1942-01-20 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Plenário do Senado (27688510340).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1822 | [[:d:Q16940593|Q16940593]] | [[Regina Helena Costa]] | [[São Paulo]] | 1961-08-25 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:2023-06-20 Lançamento do livro “Código Tributário Nacional Comentado - Em sua Moldura Constitucional” 104.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1823 | [[:d:Q16942196|Q16942196]] | [[Lidia Redondo]] | | 1992-03-07 | [[España]] | | [[Ficheiro:Lidia Redondo 2009 Portimao.PNG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1824 | [[:d:Q16949458|Q16949458]] | [[Raisa Aleksandrovna]] | | 1957 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 1825 | [[:d:Q16954947|Q16954947]] | [[Nancy J. Rosenstengel]] | [[Alton]] | 1968 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nancy Rosenstengel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1826 | [[:d:Q16963926|Q16963926]] | [[Karin Emerton]] | [[Xenebra, Suíza|Xenebra]] | 1957-05-06 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 1827 | [[:d:Q16971776|Q16971776]] | [[Jean Hudson Boyd]] | | 1954-08-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1828 | [[:d:Q16990659|Q16990659]] | [[Riitta Suhonen]] | | 1941-07-21 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1829 | [[:d:Q17010453|Q17010453]] | [[Rohini Marasinghe]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1830 | [[:d:Q17057455|Q17057455]] | [[Anna Louise Beer]] | [[Kabelvåg]] | 1924-06-12 | [[Noruega]] | 2010-03-24 | |- | style='text-align:right'| 1831 | [[:d:Q17115599|Q17115599]] | [[Zuzana Ďurišová]] | | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 1832 | [[:d:Q17120135|Q17120135]] | [[Valborg Stoud Platou]] | [[Bergen]] | 1881-10-15 | [[Noruega]] | 1960-11-11 | [[Ficheiro:ValborgStoudPlatou.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1833 | [[:d:Q17122229|Q17122229]] | [[Andrea Titz]] | | 1969-11-24 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:2013-05-14 Andrea Titz 003.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1834 | [[:d:Q17180851|Q17180851]] | [[Cary Douglas Pugh]] | [[Lynchburg]] | 1966-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cary Douglas Pugh (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1835 | [[:d:Q17183752|Q17183752]] | [[Maria Grazia Giammarinaro]] | [[Palermo]] | 1953-06-23 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Maria Grazia Giammarinaro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1836 | [[:d:Q17193071|Q17193071]] | [[Mitsuko Ishiwatari]] | [[Sakurayama]] | 1905-01-13 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1974-08-27 | [[Ficheiro:Ishiwatari Mitsuko.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1837 | [[:d:Q17194822|Q17194822]] | [[Torunn E. Kvisberg]] | | 1967-02-08 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1838 | [[:d:Q17214575|Q17214575]] | [[Yoshiko Mibuchi]] | [[Singapur]] | 1914-11-13 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1984-05-28 | [[Ficheiro:Mibuchi Yoshiko circa 1938.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1839 | [[:d:Q17215445|Q17215445]] | [[Aiko Noda]] | [[Toquio]] | 1924-07-05 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2010-06-19 | [[Ficheiro:Noda Aiko.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1840 | [[:d:Q17217890|Q17217890]] | [[Mitsuko Terasawa]] | | 1926 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 2001-07-16 | |- | style='text-align:right'| 1841 | [[:d:Q17278676|Q17278676]] | [[Anita Herczegh]] | | 1964 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 1842 | [[:d:Q17279170|Q17279170]] | [[Wendy Beetlestone]] | [[Ibadan]] | 1961-04-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Wendy Beetlestone.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1843 | [[:d:Q17285311|Q17285311]] | [[Madeline Cox Arleo]] | [[Jersey City]] | 1963-11-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Madeline C Arleo.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1844 | [[:d:Q17285684|Q17285684]] | [[Judith Parker]] | | 1950-06-19 | | | |- | style='text-align:right'| 1845 | [[:d:Q17306232|Q17306232]] | [[Margaret M. Sweeney]] | [[Baltimore]] | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Margaret M. Sweeney (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1846 | [[:d:Q17322592|Q17322592]] | [[Johanna Schmidt-Räntsch]] | [[Bonn]] | 1957 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1847 | [[:d:Q17326693|Q17326693]] | [[Ulrike Brune]] | [[Berlín]] | 1959 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1848 | [[:d:Q17333670|Q17333670]] | [[María Teresa Infante Caffi]] | [[Recoleta]] | 1950-09-21 | [[Chile]] | | [[Ficheiro:María Teresa Infante Caffi (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1849 | [[:d:Q17386048|Q17386048]] | [[Geraldine Hines]] | [[Scott]] | 1947-10-29 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1850 | [[:d:Q17447100|Q17447100]] | [[Siret Siilbek]] | | 1981-06-06 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 1851 | [[:d:Q17447117|Q17447117]] | [[Helve Särgava]] | [[Põlva]] | 1950 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Helve Särgava kohtunik 99.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1852 | [[:d:Q17465768|Q17465768]] | [[Allison Dale Burroughs]] | [[Boston]] | 1961-04-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Allison Burroughs.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1853 | [[:d:Q17518820|Q17518820]] | [[Lilian Hofmeister]] | [[Viena]] | 1950-10-16 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Lilian hofmeister.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1854 | [[:d:Q17523657|Q17523657]] | [[Hana Avnur]] | [[Varsovia]] | 1919 | [[Israel]] | 2003 | |- | style='text-align:right'| 1855 | [[:d:Q17544566|Q17544566]] | [[Małgorzata Gersdorf]] | [[Varsovia]] | 1952-11-22 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Małgorzata Gersdorf.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1856 | [[:d:Q17579839|Q17579839]] | [[Suzie d’Auvergne]] | | 1942 | [[Santa Lucía, Caribe]] | 2014-08-18 | |- | style='text-align:right'| 1857 | [[:d:Q17612709|Q17612709]] | [[Maite Oronoz Rodríguez]] | | 1976 | [[Porto Rico]] | | [[Ficheiro:Hon-Maite-Oronoz-Rodriguez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1858 | [[:d:Q18001347|Q18001347]] | [[Iris Yassmin Barrios Aguilar]] | [[Guatemala]] | 1962 | [[Guatemala]] | | [[Ficheiro:Dr. Iris Yassmin Barrios Aguilar - 2014 IWOC Awardee.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1859 | [[:d:Q18002738|Q18002738]] | [[Mahla Pearlman]] | [[Boggabri]] | 1937-06-02 | [[Australia]] | 2011-12-02 | |- | style='text-align:right'| 1860 | [[:d:Q18079588|Q18079588]] | [[Shirley Tolentino]] | [[Jersey City]] | 1943 | [[Estados Unidos de América]] | 2010 | |- | style='text-align:right'| 1861 | [[:d:Q18097436|Q18097436]] | [[Anat Baron]] | [[Israel]] | 1953-10-12 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:שופטת בית המשפט העליון ענת ברון.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1862 | [[:d:Q18163493|Q18163493]] | [[Rita Rae, Lady Rae]] | | 1950-06-20 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1863 | [[:d:Q18163522|Q18163522]] | [[Sarah P. L. Wolffe, Lady Wolffe]] | | | | | [[Ficheiro:Lady Sarah P.L. Wolffe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1864 | [[:d:Q18169248|Q18169248]] | [[Elizabeth K. Dillon]] | [[Omaha, Nebrasca|Omaha]] | 1960-12-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elizabeth Dillon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1865 | [[:d:Q18169305|Q18169305]] | [[Loretta Copeland Biggs]] | [[Atlanta]] | 1954-03-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Loretta Biggs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1866 | [[:d:Q18191226|Q18191226]] | [[Amira Galin]] | [[Haifa]] | | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Prof. Amira Galin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1867 | [[:d:Q18217927|Q18217927]] | [[Peter Roth]] | | 1952-12-19 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Sir Peter Roth 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1868 | [[:d:Q18218021|Q18218021]] | [[Elizabeth Slade]] | | 1949-05-12 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1869 | [[:d:Q18218104|Q18218104]] | [[Nona Tsotsoria]] | [[Batumi]] | 1973-04-13 | [[Xeorxia]] | | |- | style='text-align:right'| 1870 | [[:d:Q18218160|Q18218160]] | [[Sarah Woodruff Walker]] | [[Lenox]] | 1814-09-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1879-11-09 | |- | style='text-align:right'| 1871 | [[:d:Q18221908|Q18221908]] | [[Renate Fischer]] | [[Múnic]] | 20th century | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1872 | [[:d:Q18225664|Q18225664]] | [[Teresa Flemming-Kulesza]] | [[Lublin]] | 1948-11-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1873 | [[:d:Q18237688|Q18237688]] | [[Andréa Maciel Pachá]] | | 1964-01-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1874 | [[:d:Q18279788|Q18279788]] | [[Maria Cristina Peduzzi]] | [[Melo, Uruguai|Melo]] | 1952-12-21 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 1875 | [[:d:Q18325706|Q18325706]] | [[Daria de Pretis]] | [[Cles]] | 1956-10-31 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Daria de Pretis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1876 | [[:d:Q18334823|Q18334823]] | [[Astrid Wallrabenstein]] | [[Münster]] | 1969 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1877 | [[:d:Q18343115|Q18343115]] | [[Uta Rüping]] | [[Neuss]] | 1956-06-14 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1878 | [[:d:Q18344867|Q18344867]] | [[Mimi Methvin]] | [[Alexandria]] | 1952-10-24 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1879 | [[:d:Q18346854|Q18346854]] | [[Daniela Zemanová]] | [[Jablonec nad Nisou]] | 1971-09-30 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 1880 | [[:d:Q18350371|Q18350371]] | [[Loretta Rush]] | [[Pensilvania]] | 1958-05-11 | | | [[Ficheiro:Loretta Rush - 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1881 | [[:d:Q18351495|Q18351495]] | [[Ingrid Simler]] | [[Suráfrica]] | 1963-09-17 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Dame Ingrid Simler 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1882 | [[:d:Q18353184|Q18353184]] | [[Elisabeth Laing]] | | 1956-11-19 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Dame Elisabeth Laing 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1883 | [[:d:Q18353632|Q18353632]] | [[Anna Pauffley]] | | 1956-01-13 | | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1884 | [[:d:Q18356013|Q18356013]] | [[Frances Patterson]] | [[Condado de Durham]] | 1954-11-29 | | 2016-12-20 | [[Ficheiro:Frances Patterson 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1885 | [[:d:Q18356033|Q18356033]] | [[Lucy Theis]] | | 1960-11-06 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1886 | [[:d:Q18357643|Q18357643]] | [[Sharon A. Williams]] | | | [[Canadá]] | 2016 | |- | style='text-align:right'| 1887 | [[:d:Q18358104|Q18358104]] | [[Maura McGowan]] | | 1957-01-27 | | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1888 | [[:d:Q18359287|Q18359287]] | [[Jennifer Roberts]] | [[Southampton]] | 1953-03-03 | [[Reino Unido]] | 2024-06-10 | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1889 | [[:d:Q18370416|Q18370416]] | [[Ameurfina Melencio-Herrera]] | [[Cabanatuan]] | 1922-05-11 | [[Filipinas]] | 2020-10-12 | [[Ficheiro:Justice Ameurfina M. Herrera.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1890 | [[:d:Q18377902|Q18377902]] | [[Alison Russell]] | | 1958-06-17 | | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1891 | [[:d:Q18387272|Q18387272]] | [[Kathryn Thirlwall]] | | 1957-11-21 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1892 | [[:d:Q18502300|Q18502300]] | [[Alenka Šelih]] | [[Maribor]] | 1933-10-02 | [[Eslovenia]]<br/>[[República Federal Socialista de Iugoslavia]]<br/>[[Reino de Iugoslavia]] | | [[Ficheiro:Alenka Šelih.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1893 | [[:d:Q18507870|Q18507870]] | [[Duša Trobec Bučan]] | [[Kranj]] | 1958-05-04 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Duša Trobec Bučan (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1894 | [[:d:Q18516418|Q18516418]] | [[Silvana Sciarra]] | [[Trani]] | 1948-07-24 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Silvana Sciarra 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1895 | [[:d:Q18547552|Q18547552]] | [[Mariana Roșca]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1896 | [[:d:Q18577338|Q18577338]] | [[Farah Mahbub]] | | 1966-05-27 | [[Bangladesh]]<br/>[[Paquistán]] | | [[Ficheiro:Jastice Farah Mahbub 1.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1897 | [[:d:Q18577413|Q18577413]] | [[Suzanne Côté]] | [[Cloridorme]] | 1958-09-21 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1898 | [[:d:Q18619098|Q18619098]] | [[Diane Gilbert Sypolt]] | [[Rochester, Nova York|Rochester]] | 1947-06-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1899 | [[:d:Q18619243|Q18619243]] | [[E. Susan Garsh]] | | 1947-05-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:E Susan Garsh.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1900 | [[:d:Q18620241|Q18620241]] | [[Dagmar Sacher]] | [[Erbach (Q505920)|Erbach]] | 1966 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1901 | [[:d:Q18620385|Q18620385]] | [[Desiree Dauber]] | [[Darmstadt]] | 1973 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1902 | [[:d:Q18626047|Q18626047]] | [[Irmgard Griss]] | [[Deutschlandsberg]] | 1946-10-13 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Irmgard Griss - Pressekonferenz am 25. Aug. 2020.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1903 | [[:d:Q18631313|Q18631313]] | [[LaShann Moutique DeArcy Hall]] | [[Hollywood]] | 1970 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:LaShann DeArcy Hall.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1904 | [[:d:Q18631432|Q18631432]] | [[Leondra Kruger]] | [[Glendale, California|Glendale]] | 1976-07-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Leondra Kruger.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1905 | [[:d:Q18683900|Q18683900]] | [[Elsa Alcala]] | | 1964 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1906 | [[:d:Q18684097|Q18684097]] | [[Martina Eppelt]] | [[Dortmund]] | 1969-10-09 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1907 | [[:d:Q18684189|Q18684189]] | [[Michelle Arana]] | [[Cidade de Belize]] | 1969 | [[Belize]] | | [[Ficheiro:Justice Michelle Arana (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1908 | [[:d:Q18685000|Q18685000]] | [[Kitty Brennan]] | [[Milwaukee]] | 1950-05-17 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1909 | [[:d:Q18685770|Q18685770]] | [[Ann Donnelly]] | [[Royal Oak]] | 1959 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ann Donnelly.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1910 | [[:d:Q18719224|Q18719224]] | [[Sarah L. Wilson]] | [[Nova York]] | 1959-10-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sarah L. Wilson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1911 | [[:d:Q18719236|Q18719236]] | [[Kara Farnandez Stoll]] | [[Wilmington, Delaware|Wilmington]] | 1968 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kara F. Stoll (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1912 | [[:d:Q18739712|Q18739712]] | [[Lucy Inman]] | [[Indianapolis, Indiana|Indianapolis]] | 1962 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lucy Inman 4131.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1913 | [[:d:Q18739723|Q18739723]] | [[Roseann A. Ketchmark]] | [[Lindsay]] | 1963-10-31 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JudgeKetchmark.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1914 | [[:d:Q18808981|Q18808981]] | [[Golden E. Johnson]] | | 1944 | [[Estados Unidos de América]] | 2010 | |- | style='text-align:right'| 1915 | [[:d:Q18816745|Q18816745]] | [[Réjane Laberge-Colas]] | [[Montreal]] | 1923-10-23 | [[Canadá]] | 2009-08-09 | |- | style='text-align:right'| 1916 | [[:d:Q18881446|Q18881446]] | [[Alla Bolshova]] | [[Moscova]] | 1932-07-27 | | 2015-01-07 | |- | style='text-align:right'| 1917 | [[:d:Q18921317|Q18921317]] | [[Cheryl Lynn Allen]] | | 1947-12-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Pennsylvania Superior Court Judge Cheryl Lynn Allen, c. 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1918 | [[:d:Q18978019|Q18978019]] | [[Lowell Goddard]] | [[Auckland]] | 1948-11-25 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Lowell Goddard.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1919 | [[:d:Q19205922|Q19205922]] | [[Krasimira Medarova]] | | 1966-08-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1920 | [[:d:Q19259443|Q19259443]] | [[Anne Körner]] | [[París]] | 1973-01-09 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1921 | [[:d:Q19271574|Q19271574]] | [[Mary Odili]] | [[Mbaise]]<br/>[[Estado de Imo]] | 1952-05-12 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 1922 | [[:d:Q19283984|Q19283984]] | [[Gertrud Neuwirth]] | [[Praga]] | 20th century | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1923 | [[:d:Q19301797|Q19301797]] | [[Roser Bach Fabregó]] | [[Barcelona]] | 1964 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1924 | [[:d:Q19335393|Q19335393]] | [[(Elizabeth) Ann Marguerite Curnow]] | [[Burbage]] | 1935-06-05 | [[Reino Unido]] | 2011-05-11 | |- | style='text-align:right'| 1925 | [[:d:Q19335414|Q19335414]] | [[Ann Felicity Goddard]] | [[Lambeth]] | 1936-01-22 | [[Reino Unido]] | 2011-03-23 | |- | style='text-align:right'| 1926 | [[:d:Q19369175|Q19369175]] | [[Annika Vendik]] | [[Pärnu]] | 1963-04-19 | [[Estonia]] | 2015-02-21 | |- | style='text-align:right'| 1927 | [[:d:Q19387109|Q19387109]] | [[Ruth Anker Høyer]] | [[Dinamarca]] | 1945-01-19 | [[Noruega]] | 2023-06-30 | |- | style='text-align:right'| 1928 | [[:d:Q19518394|Q19518394]] | [[Mary Wagner]] | [[Burlington]] | 1949-01-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1929 | [[:d:Q19547668|Q19547668]] | [[பிரபா ஸ்ரீதேவன்]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1930 | [[:d:Q19560499|Q19560499]] | [[Mary Barzee Flores]] | [[Miami]] | 1962-09-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Mary Barzee Flores.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1931 | [[:d:Q19560985|Q19560985]] | [[Janine M. Kern]] | | 1961 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1932 | [[:d:Q19592761|Q19592761]] | [[Manuela Carmena]] | [[Madrid]] | 1944-02-09 | [[España]] | | [[Ficheiro:Manuela Carmena Ahora Madrid 2015 - 20 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1933 | [[:d:Q19609774|Q19609774]] | [[Rose Boyko]] | | 1950 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1934 | [[:d:Q19661020|Q19661020]] | [[Linda K. Neuman]] | [[Chicago]] | 1948 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1935 | [[:d:Q19661047|Q19661047]] | [[Karen L. Valihura]] | | 1963-05-16 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1936 | [[:d:Q19662760|Q19662760]] | [[Marsha Ternus]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1937 | [[:d:Q19663461|Q19663461]] | [[Rose Spector]] | | 1933-07-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1938 | [[:d:Q19664580|Q19664580]] | [[Christine Odell Cook Miller]] | [[Oakland]] | 1944-08-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:2019-04-13 Miller-161-Edit.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1939 | [[:d:Q19666597|Q19666597]] | [[Liz Vazquez]] | [[Nova York]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1940 | [[:d:Q19668160|Q19668160]] | [[Cheryl Johnson]] | [[Columbus]] | 1946-09-30 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1941 | [[:d:Q19685434|Q19685434]] | [[Nino Gvenetadze]] | [[Khashuri Municipality]] | 1964-01-27 | | | [[Ficheiro:Nino Gvenetadze.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1942 | [[:d:Q19759828|Q19759828]] | [[Roula Kaklamanakē]] | [[O Pireo]] | 1935 | [[Grecia]] | 2013-01-05 | |- | style='text-align:right'| 1943 | [[:d:Q19777818|Q19777818]] | [[Rina Meshel-Grunis]] | [[Polonia]] | 1947-06-22 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:RINA MESHEL GRUNIS.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1944 | [[:d:Q19794693|Q19794693]] | [[Kŭm-ja Pae]] | [[Pohang]] | 1961 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 1945 | [[:d:Q19843088|Q19843088]] | [[Kholoud Faqih]] | [[Ramala]] | 20th century | [[Territorios palestinos]] | | |- | style='text-align:right'| 1946 | [[:d:Q19845205|Q19845205]] | [[Laura Legge]] | | 1923-01-27 | | 2010-10-05 | |- | style='text-align:right'| 1947 | [[:d:Q19845268|Q19845268]] | [[Twyla Mason Gray]] | [[Tulsa, Oklahoma|Tulsa]] | 1954-10-26 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-10-03 | [[Ficheiro:Twyla Mason.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1948 | [[:d:Q19866150|Q19866150]] | [[Elizabeth Ann Copeland]] | [[Colorado Springs, Colorado|Colorado Springs]] | 1964-06-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elizabeth Ann Copeland.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1949 | [[:d:Q19867723|Q19867723]] | [[Marla Graff Decker]] | [[Nova York]] | 1958-05-31 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Marla Graff Decker (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1950 | [[:d:Q19870899|Q19870899]] | [[Ayotunde Phillips]] | [[Londres]] | 1952-09-24 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 1951 | [[:d:Q19873848|Q19873848]] | [[Michelle Gordon]] | [[Perth]] | 1964-11-19 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Justice Gordon Singapore Management University 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1952 | [[:d:Q19874968|Q19874968]] | [[Kudirat Kekere-Ekun]] | [[Lagos, Nixeria]] | 1958-02-27<br/>1958-05-07 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 1953 | [[:d:Q19878556|Q19878556]] | [[Marjorie Hamilton]] | | 1898 | [[Canadá]] | 1990-12-27 | |- | style='text-align:right'| 1954 | [[:d:Q19963061|Q19963061]] | [[Louisa Bartel]] | [[Schmallenberg]] | 1965 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1955 | [[:d:Q20011429|Q20011429]] | [[Denise R. Johnson]] | [[Wyandotte]] | 1947-07-13 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1956 | [[:d:Q20011484|Q20011484]] | [[Paula Xinis]] | [[Mineola]] | 1968 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Paula Xinis - Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1957 | [[:d:Q20020484|Q20020484]] | [[Zukisa Tshiqi]] | [[Ngcobo]] | 1961-01-11 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 1958 | [[:d:Q20033208|Q20033208]] | [[Birgitte Andersen]] | | 1948-02-28 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 1959 | [[:d:Q20045631|Q20045631]] | [[Assusete Magalhães]] | [[Serro]] | 1949-01-18 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Assusete Magalhães.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1960 | [[:d:Q20054119|Q20054119]] | [[Avabai Bomanji Wadia]] | [[Colombo]] | 1913-09-18 | [[Sri Lanka]] | 2005-07-11 | |- | style='text-align:right'| 1961 | [[:d:Q20065045|Q20065045]] | [[Aileen Donnelly]] | | | | | [[Ficheiro:Aileen Donnelly, June 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1962 | [[:d:Q20065322|Q20065322]] | [[Eberechi Wike]] | | 1972-05-24 | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Justice E.S. Wike at the Zonal Nutrition Summit.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1963 | [[:d:Q20090260|Q20090260]] | [[Corinne A. Beckwith]] | [[Grand Rapids]] | 1963-04-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Corinne A. Beckwith.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1964 | [[:d:Q20090334|Q20090334]] | [[M. Jane Brady]] | [[Wilmington, Delaware|Wilmington]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 1965 | [[:d:Q20172451|Q20172451]] | [[Stefanie Hubig]] | [[Frankfurt]] | 1968-12-15 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:2025-05-05 Unterzeichnung des Koalitionsvertrages der 21. Wahlperiode des Bundestages by Sandro Halank–122.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1966 | [[:d:Q20175364|Q20175364]] | [[Şebnem Günaydın]] | [[Ancara]] | 1954 | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 1967 | [[:d:Q20195331|Q20195331]] | [[Ganna Yudkivska]] | [[Kíiv]] | 1973-07-05 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Echryudkivska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1968 | [[:d:Q20381840|Q20381840]] | [[Assia El Ouadie]] | [[Safi]] | 1949 | [[Marrocos]] | 2012-11-02 | |- | style='text-align:right'| 1969 | [[:d:Q20402059|Q20402059]] | [[خلود الظاهري]] | | | [[Emiratos Árabes Unidos]] | | |- | style='text-align:right'| 1970 | [[:d:Q20422692|Q20422692]] | [[Maha Mansour Salman Jassim Al Thani]] | | | [[Qatar]] | | |- | style='text-align:right'| 1971 | [[:d:Q20499183|Q20499183]] | [[Elena Elenkova]] | [[Vidin]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1972 | [[:d:Q20511923|Q20511923]] | [[Alvina Gyulumyan]] | [[Provincia de Shahumyan]] | 1956-01-20 | [[Armenia]] | | [[Ficheiro:Alvina Gyulumyan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1973 | [[:d:Q20534068|Q20534068]] | [[Estela San José]] | [[Valladolid]] | 1973 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1974 | [[:d:Q20564528|Q20564528]] | [[Rozālija Purgale]] | [[Alūksne]] | 1904-05-01 | [[Letonia]] | 1984-03-02 | |- | style='text-align:right'| 1975 | [[:d:Q20640874|Q20640874]] | [[Daisy W. Okocha]] | [[Obia/Akpor]] | 1951-01-15 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 1976 | [[:d:Q20667140|Q20667140]] | [[Mónica Fernández]] | [[Oviedo]] | 1972-07-02 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1977 | [[:d:Q20675934|Q20675934]] | [[Carol Baird Ellan]] | [[Vancouver]] | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1978 | [[:d:Q20676281|Q20676281]] | [[Nancy Coats-Ashley]] | | 1939 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1979 | [[:d:Q20684011|Q20684011]] | [[Rita C. Davidson]] | | 1928 | | 1984 | |- | style='text-align:right'| 1980 | [[:d:Q20684289|Q20684289]] | [[Olubunmi Olateru Olagbegi]] | [[Owo]] | | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 1981 | [[:d:Q20712145|Q20712145]] | [[Barbara M. Young]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 1982 | [[:d:Q20724990|Q20724990]] | [[Sascha Karolin Aulepp]] | [[Hanau]] | 1970-09-24 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Aulepp, Sascha Karolin-9217.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1983 | [[:d:Q20745877|Q20745877]] | [[Renate Philipp]] | [[Hamburgo]] | 1962 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1984 | [[:d:Q20747321|Q20747321]] | [[Ianthea Leigertwood-Octave]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1985 | [[:d:Q20806949|Q20806949]] | [[Susan Paradise Baxter]] | [[Latrobe]] | 1956-09-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JudgeBaxter.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1986 | [[:d:Q20807035|Q20807035]] | [[Rebecca Bradley]] | [[Milwaukee]] | 1971-08-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Justice Rebecca Bradley State Supreme Court.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1987 | [[:d:Q20807690|Q20807690]] | [[Jennifer Choe Groves]] | [[Chicago]] | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer Choe Groves Photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1988 | [[:d:Q20810482|Q20810482]] | [[Carole Bellows]] | [[Chicago]] | 1935-05-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1989 | [[:d:Q20826742|Q20826742]] | [[LaDoris Cordell]] | | | | | [[Ficheiro:Cordell0001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1990 | [[:d:Q20855548|Q20855548]] | [[Vasiliki Thanou]] | [[Chalkida]] | 1950-11-03 | [[Grecia]] | | [[Ficheiro:Vassiliki Thanou retouched.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1991 | [[:d:Q20858377|Q20858377]] | [[Leslie Stein]] | [[Estado de Nova York|Nova York]] | 1956 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1992 | [[:d:Q20880940|Q20880940]] | [[Judith Ann Yannello]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1943-03-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judith Ann Yannello.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1993 | [[:d:Q20907019|Q20907019]] | [[Ingrid Andersson]] | [[Alingsås]] | 1927-06-16 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 1994 | [[:d:Q20974126|Q20974126]] | [[Hattie Leah Henenberg]] | [[Ennis]] | 1893-02-16 | [[Estados Unidos de América]] | 1974-11-28 | |- | style='text-align:right'| 1995 | [[:d:Q20979383|Q20979383]] | [[Cathy Silak]] | [[Nova York]] | 1950-05-25 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1996 | [[:d:Q20980096|Q20980096]] | [[Clara Klabunde]] | [[Hamburgo]] | 1906-12-30 | [[Alemaña]] | 1994-07-07 | |- | style='text-align:right'| 1997 | [[:d:Q20980287|Q20980287]] | [[Käthe Manasse]] | [[Berlín]] | 1905-12-07 | | 1994-07-02 | |- | style='text-align:right'| 1998 | [[:d:Q20981864|Q20981864]] | [[Dhaya Pillay]] | [[Durban]] | 1958-01-05 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 1999 | [[:d:Q20985234|Q20985234]] | [[Natalie Hudson]] | | 1957-01-13 | | | [[Ficheiro:MN Chief Justice Announcement 2023 (cropped Hudson).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2000 | [[:d:Q21005372|Q21005372]] | [[Michele M. Christiansen]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2001 | [[:d:Q21005713|Q21005713]] | [[Rebecca Goodgame Ebinger]] | [[Clearwater]] | 1975-07-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rebecca Goodgame Ebinger.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2002 | [[:d:Q21028431|Q21028431]] | [[Ruth Virginia Brazzil]] | | 1889-09-12 | | 1976-05-22 | |- | style='text-align:right'| 2003 | [[:d:Q21030336|Q21030336]] | [[Iseult O'Malley]] | [[Dalkey]] | 1964-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2004 | [[:d:Q21035329|Q21035329]] | [[Marzia Basel]] | [[Cabul]] | 1968 | [[Afganistán]] | | |- | style='text-align:right'| 2005 | [[:d:Q21062667|Q21062667]] | [[Soraya Diase Coffelt]] | [[San Tomé, Illas Virxes]] | 1958-08-29 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2006 | [[:d:Q21063457|Q21063457]] | [[Valerie Zachary]] | | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 2007 | [[:d:Q21063558|Q21063558]] | [[Linda Morrissey]] | [[Washington, D.C.]] | 1953-03-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2008 | [[:d:Q21063664|Q21063664]] | [[Jane Marum Roush]] | [[Massachusetts]] | 1956-09-24 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2009 | [[:d:Q21063755|Q21063755]] | [[Marilyn Jean Horan]] | [[Butler]] | 1954-09-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JudgeHoran.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2010 | [[:d:Q21064331|Q21064331]] | [[Linda Copple Trout]] | [[Toquio]] | 1951-09-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2011 | [[:d:Q21066772|Q21066772]] | [[Stephanie A. Gallagher]] | [[Rockville]] | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Stephanie Gallagher (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2012 | [[:d:Q21066777|Q21066777]] | [[Mary S. McElroy]] | [[Providence, Rhode Island|Providence]] | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Mary S. McElroy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2013 | [[:d:Q21073079|Q21073079]] | [[Beth Baker]] | [[Spokane]] | 1961 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2014 | [[:d:Q21176862|Q21176862]] | [[Kathryn Sellers]] | [[Broadway]] | 1870-12-25 | | 1939-02-23 | [[Ficheiro:Kathryn Sellers (1918).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2015 | [[:d:Q21248160|Q21248160]] | [[Annie Ruth Jiagge]] | [[Lomé]] | 1918-10-07 | [[Ghana]] | 1996-06-12 | [[Ficheiro:100elles 20191214 Rue Verdaine - Rue Annie Jiagge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2016 | [[:d:Q21282021|Q21282021]] | [[Barbara Dolniak]] | [[Bydgoszcz]] | 1960-09-12 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Barbara Dolniak Sejm 2015.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2017 | [[:d:Q21459157|Q21459157]] | [[Sushila Singh]] | [[Nepal]] | | [[Nepal]] | 2020-05-22 | |- | style='text-align:right'| 2018 | [[:d:Q21473948|Q21473948]] | [[Judith Swinkels]] | [[Tilburg]] | 1961-06-04 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 2019 | [[:d:Q21798427|Q21798427]] | [[Claudia Heredia]] | [[Torrevieja]] | 1998-03-13 | [[España]] | | [[Ficheiro:Campeonato de España 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2020 | [[:d:Q21810689|Q21810689]] | [[Carmen Velasquez]] | [[Quito]] | 1960-05-30 | | | [[Ficheiro:Carmen Velásquez primera jueza ecuatoriana en corte de Nueva York vista la Asamblea Nacional (16869065268).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2021 | [[:d:Q21933697|Q21933697]] | [[Joan Larsen]] | [[Waterloo]] | 1968-12-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Joan L. Larsen (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2022 | [[:d:Q21953100|Q21953100]] | [[Meaza Ashenafi]] | [[Asosa]] | 1964-07-25 | [[Etiopía]] | | [[Ficheiro:Meaza Ashenafi, fondatrice de l'Ethiopian Women's Lawyers Association lors d'une conférence.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2023 | [[:d:Q22000654|Q22000654]] | [[Bobbie Cheema-Grubb]] | [[Reino Unido]] | 1966-10-06 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2024 | [[:d:Q22003620|Q22003620]] | [[Sharon Chatman]] | | 1947-12-15 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-12 | |- | style='text-align:right'| 2025 | [[:d:Q22004060|Q22004060]] | [[Janet DiFiore]] | [[Mount Vernon]] | 1955-08-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2026 | [[:d:Q22004095|Q22004095]] | [[Christine Donohue]] | [[Coaldale]] | 1952-12-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Justice Christine L. Donohue, Supreme Court of Pennsylvania, c. 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2027 | [[:d:Q22004470|Q22004470]] | [[Marie L. Garibaldi]] | [[Jersey City]] | 1934-11-26 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-01-15 | |- | style='text-align:right'| 2028 | [[:d:Q22005866|Q22005866]] | [[Julie Kocurek]] | [[Dayton]] | 1964-10-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2029 | [[:d:Q22006855|Q22006855]] | [[Nonkosi Mhlantla]] | [[Porto Elizabeth]] | 1964-05-02 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 2030 | [[:d:Q22007120|Q22007120]] | [[Lynn Nakamoto]] | [[Os Ánxeles]] | 1960-05-24 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2031 | [[:d:Q22083751|Q22083751]] | [[Siobhan Keegan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2032 | [[:d:Q22083754|Q22083754]] | [[Denise McBride]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2033 | [[:d:Q22095686|Q22095686]] | [[Suzanne Mitchell]] | [[Bronxville]] | 1968 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Suzanne Mitchell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2034 | [[:d:Q22096114|Q22096114]] | [[Myra C. Selby]] | [[Bay City]] | 1955-07-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2035 | [[:d:Q22133162|Q22133162]] | [[Maarit Saarni-Rytkölä]] | | 1916-10-06 | [[Finlandia]] | 2011-06-20 | |- | style='text-align:right'| 2036 | [[:d:Q22133179|Q22133179]] | [[Helinä Schaffter]] | | 1924-10-08 | [[Finlandia]] | 2010-12-20 | |- | style='text-align:right'| 2037 | [[:d:Q22138151|Q22138151]] | [[Яновська Олександра Григорівна]] | [[Kíiv]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2038 | [[:d:Q22237142|Q22237142]] | [[Mary Chinery-Hesse]] | [[Accra]] | 1938 | [[Ghana]] | | [[Ficheiro:Chancellors office new.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2039 | [[:d:Q22262426|Q22262426]] | [[Ivana Hrdličková]] | | 1965-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2040 | [[:d:Q22277790|Q22277790]] | [[Mary Finlay Geoghegan]] | [[Naas|Naas - Nás na Ríogh]] | 1957-08-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2041 | [[:d:Q22278298|Q22278298]] | [[Mary Irvine]] | [[Newbridge]] | 1966-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2042 | [[:d:Q22279648|Q22279648]] | [[Melissa Perry]] | [[Adelaida]] | 1963-01-26 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2043 | [[:d:Q22279734|Q22279734]] | [[Judith Prakash]] | | 1951-12-19 | [[Singapur]] | | [[Ficheiro:1 judith prakash 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2044 | [[:d:Q22671116|Q22671116]] | [[Irene Mambilima]] | [[Chipata (Fort Jameson)]] | 1952-03-31 | [[Zambia]] | 2021-06-20 | [[Ficheiro:IRENE-MAMBILIMA-2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2045 | [[:d:Q22774121|Q22774121]] | [[Chou Chun-mi]] | [[Pingtung City]] | 1966-11-01 | [[Taiwán]] | | [[Ficheiro:周春米.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2046 | [[:d:Q22957849|Q22957849]] | [[Barbara Mensah]] | | 1959-03-06 | [[Ghana]] | | |- | style='text-align:right'| 2047 | [[:d:Q22958817|Q22958817]] | [[Kay B. Cobb]] | [[Cleveland]] | 1942-02-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2023 | |- | style='text-align:right'| 2048 | [[:d:Q23023284|Q23023284]] | [[Carolyn Wright]] | [[Houston, Texas|Houston]] | 1946-09-27 | | | |- | style='text-align:right'| 2049 | [[:d:Q23023757|Q23023757]] | [[Sara W. Combs]] | | 1948-08-24 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2050 | [[:d:Q23023847|Q23023847]] | [[Zaila McCalla]] | [[Saint James Parish]] | 1948-01-31 | [[Xamaica]] | | |- | style='text-align:right'| 2051 | [[:d:Q23042564|Q23042564]] | [[Sofie Schjøtt]] | [[Aker]] | 1871-08-11 | [[Noruega]] | 1950-01-20 | [[Ficheiro:Sofie Schjøtt 1935 crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2052 | [[:d:Q23059208|Q23059208]] | [[Heike Bußmann]] | [[Herten]] | 1972-10-19 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2053 | [[:d:Q23059511|Q23059511]] | [[Andrea Franke]] | [[Hamburgo]] | 1958-03-07 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2054 | [[:d:Q23059551|Q23059551]] | [[Annette Volk]] | [[Miltenberg]] | 1974 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2055 | [[:d:Q23092057|Q23092057]] | [[Karen Gren Scholer]] | [[Toquio]] | 1957-12-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:KGS Swearing In Ceremony.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2056 | [[:d:Q23304290|Q23304290]] | [[Micheline Rawlins]] | [[Montreal]] | 1951 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2057 | [[:d:Q23304399|Q23304399]] | [[Janet Stumbo]] | [[Prestonsburg]] | 1954-10-21 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2058 | [[:d:Q23308198|Q23308198]] | [[Vaino Spencer]] | [[Os Ánxeles]] | 1920-07-22 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-10-25 | |- | style='text-align:right'| 2059 | [[:d:Q23409765|Q23409765]] | [[Irma Carrillo Ramirez]] | [[Brownfield]] | 1964 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Irma C Ramirez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2060 | [[:d:Q23583203|Q23583203]] | [[Georgia Bullock]] | [[Chicago]] | 1878-11-18 | | 1957-08-29 | [[Ficheiro:Georgia Bullock, c1924.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2061 | [[:d:Q23664883|Q23664883]] | [[Jasmine Twitty]] | | 1989-12-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2062 | [[:d:Q23719021|Q23719021]] | [[Louise Otis]] | [[Matane]] | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2063 | [[:d:Q23770407|Q23770407]] | [[Yvonne Murphy]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2064 | [[:d:Q23771552|Q23771552]] | [[Marlene Lynch Ford]] | [[Yuma]] | 1954-02-23 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2065 | [[:d:Q23798735|Q23798735]] | [[Isabell Götz]] | [[Dillingen an der Donau]] | 1957-10-25 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2066 | [[:d:Q23842116|Q23842116]] | [[Sushila Karki]] | | 1952-06-07 | | | [[Ficheiro:Hon. Sushila Karki (profile).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2067 | [[:d:Q23880236|Q23880236]] | [[Leona Theron]] | [[Wentworth, Durban]] | 1966-11-07 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 2068 | [[:d:Q23884464|Q23884464]] | [[Beth M. Andrus]] | [[Saginaw]] | 1963-10-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2069 | [[:d:Q23889058|Q23889058]] | [[Laura Liu]] | [[Carbondale]] | 1966-07-19 | | 2016-04-17 | |- | style='text-align:right'| 2070 | [[:d:Q23892724|Q23892724]] | [[Cnea Cimini Moreira de Oliveira]] | [[Estado do Río de Xaneiro]] | 1929 | [[Brasil]] | 2008-04-22 | |- | style='text-align:right'| 2071 | [[:d:Q23893161|Q23893161]] | [[Kenarik Boujikian]] | [[Kesab]] | 1959 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Kenarik Boujikian.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2072 | [[:d:Q23914992|Q23914992]] | [[Agneta Bäcklund]] | | 1960-04-25 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2073 | [[:d:Q23958710|Q23958710]] | [[Alexandra Fridrich]] | [[Tubinga]] | 1968 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2074 | [[:d:Q24006839|Q24006839]] | [[Regina M. Rodriguez]] | [[Gunnison]] | 1963 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Regina Rodriguez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2075 | [[:d:Q24009533|Q24009533]] | [[Stefanie Otte]] | [[Uelzen]] | 1967-10-04 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2076 | [[:d:Q24036070|Q24036070]] | [[Helena Lepiarz]] | [[New Bródno]] | 1901-03-17 | [[Polonia]] | 1967-03-16 | [[Ficheiro:Helena Lepiarz at unveiling of Józef Piłsudski bust in Lviv Court (1936) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2077 | [[:d:Q24040313|Q24040313]] | [[Maria Lúcia Amaral]] | [[Huambo]] | 1957-06-10 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 2078 | [[:d:Q24048874|Q24048874]] | [[Sarah D. Grant]] | | 1943-11-10 | | 2016-05-03 | |- | style='text-align:right'| 2079 | [[:d:Q24053551|Q24053551]] | [[Patricia D. Barksdale]] | [[Washington, D.C.]] | 1971-02-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2080 | [[:d:Q24055559|Q24055559]] | [[Florence Y. Pan]] | [[Nova York]] | 1966-11-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JudgePan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2081 | [[:d:Q24427704|Q24427704]] | [[Julia Przyłębska]] | [[Bydgoszcz]] | 1959-11-16 | [[República Popular de Polonia]]<br/>[[Polonia]] | | [[Ficheiro:Julia Przyłębska - I Prezes Trybunału Konstytucyjnego.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2082 | [[:d:Q24565273|Q24565273]] | [[Judith Nakamura]] | [[Novo México]] | 1960-11-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2083 | [[:d:Q24691956|Q24691956]] | [[Fátima Mata-Mouros]] | [[Lisboa]] | 1960-03-25 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 2084 | [[:d:Q24701845|Q24701845]] | [[Beth Walker]] | [[Oak Park]] | 1965-03-24 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2085 | [[:d:Q24856615|Q24856615]] | [[최유정]] | | 1970 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 2086 | [[:d:Q25261983|Q25261983]] | [[Maria Natércia Gusmão Pereira]] | [[Balibo]] | 20th century | [[Timor Leste]] | | [[Ficheiro:Prezidente Tribunal Rekursu Em Subtituisaun Maria Natércia Gusmão Pereira 2016-06-08.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2087 | [[:d:Q25273260|Q25273260]] | [[Gabriele Kucsko-Stadlmayer]] | [[Viena]] | 1955-12-19 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Gabriele Kucsko-Stadlmayer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2088 | [[:d:Q25323652|Q25323652]] | [[Annie Lola Price]] | [[Cullman]] | 1903-06-07 | [[Estados Unidos de América]] | 1972-06-18 | |- | style='text-align:right'| 2089 | [[:d:Q25336912|Q25336912]] | [[Ana Maria Guerra Martins]] | [[Lisboa]] | 1963-07-22 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 2090 | [[:d:Q25336913|Q25336913]] | [[Catarina Sarmento e Castro]] | [[Coímbra]] | 1970-05-16 | [[Portugal]] | | [[Ficheiro:Catarina Sarmento e Castro, proposta de lei metadados 2022 (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2091 | [[:d:Q25336914|Q25336914]] | [[Maria José Rangel de Mesquita]] | [[Lisboa]] | 1965 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 2092 | [[:d:Q25350858|Q25350858]] | [[Roxana Cannon Arsht]] | [[Wilmington, Delaware|Wilmington]] | 1915-07-18 | [[Estados Unidos de América]] | 2003-10-03 | |- | style='text-align:right'| 2093 | [[:d:Q25434238|Q25434238]] | [[Tonje Vang]] | | 1973-11-20 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 2094 | [[:d:Q25451840|Q25451840]] | [[Sawsan Shendi]] | [[Sudán]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 2095 | [[:d:Q25460896|Q25460896]] | [[Enny Nurbaningsih]] | [[Pangkal Pinang]] | 1962-06-27 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Enny MK.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2096 | [[:d:Q25493400|Q25493400]] | [[Sara Frisch]] | | 1948 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 2097 | [[:d:Q25494372|Q25494372]] | [[Dafna Avniely]] | | | [[Israel]] | | [[Ficheiro:דפנה אבניאלי.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2098 | [[:d:Q25509659|Q25509659]] | [[Dolores Galovart]] | [[Huelva]] | 1955-01-05 | [[España]] | | [[Ficheiro:Dolores Galovart (2017).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2099 | [[:d:Q25555477|Q25555477]] | [[Dinä Sadıyqova]] | [[Aksubayevsky District]] | 1960-11-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2100 | [[:d:Q25567314|Q25567314]] | [[Eni Çobani]] | [[Libohovë]] | 1972-05-27 | [[Albania]] | | |- | style='text-align:right'| 2101 | [[:d:Q25588063|Q25588063]] | [[Naima Haider]] | | 1962-03-19 | [[Bangladesh]]<br/>[[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 2102 | [[:d:Q25706648|Q25706648]] | [[Mary Catherine Cuff]] | | 1947-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2103 | [[:d:Q25706650|Q25706650]] | [[Ariel A. Rodriguez]] | | 1947-11-08 | | 2017-11-10 | |- | style='text-align:right'| 2104 | [[:d:Q25750356|Q25750356]] | [[Vered Shefer]] | | | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Vered Shefer (172144664).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2105 | [[:d:Q25845839|Q25845839]] | [[Angela Julcher]] | [[Viena]] | 1973-05-29 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Angela Julcher.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2106 | [[:d:Q25849889|Q25849889]] | [[Dorothea O'C. Wefing]] | | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 2107 | [[:d:Q25898295|Q25898295]] | [[Barbara Holborow]] | [[Sydney]] | 1930-06-29 | [[Australia]] | 2012-05-23 | |- | style='text-align:right'| 2108 | [[:d:Q25907364|Q25907364]] | [[Alma Wilson]] | [[Pauls Valley]] | 1917-05-25 | [[Estados Unidos de América]] | 1999-07-27 | |- | style='text-align:right'| 2109 | [[:d:Q25999659|Q25999659]] | [[Mary Sey]] | [[March 21, 1952]]<br/>[[Banjul]] | 20th century | [[Gambia]] | 2024-08-20 | |- | style='text-align:right'| 2110 | [[:d:Q26256211|Q26256211]] | [[Maria Clara Sottomayor]] | [[Braga]] | 1966-01-31 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 2111 | [[:d:Q26692253|Q26692253]] | [[Joana Costa]] | [[Coímbra]] | 1971-08-17 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 2112 | [[:d:Q26702996|Q26702996]] | [[Leonie Reynolds]] | [[Roscommon]] | 1968-04-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2113 | [[:d:Q26703071|Q26703071]] | [[Kate A. Toomey]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2114 | [[:d:Q26703676|Q26703676]] | [[Barbara Seal]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2115 | [[:d:Q26899148|Q26899148]] | [[Anne McKeig]] | | 1967-02-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Anne McKeig.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2116 | [[:d:Q26923642|Q26923642]] | [[Rose Constance Owusu]] | [[Ghana]] | 1944-08-24 | [[Ghana]] | | |- | style='text-align:right'| 2117 | [[:d:Q26924621|Q26924621]] | [[Diane Gujarati]] | [[Nova York]] | 1969-07-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Diane Gujarati (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2118 | [[:d:Q26934866|Q26934866]] | [[Gabriele Schuster]] | [[Pfaffenhofen an der Ilm]] | 1956-11-01 | [[Alemaña]] | 2017-10-30 | |- | style='text-align:right'| 2119 | [[:d:Q26945171|Q26945171]] | [[Martina Schwonke]] | [[Gotinga]] | 1962 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2120 | [[:d:Q27020274|Q27020274]] | [[Zipora Brun]] | [[Tel Aviv]] | 1939-08-29 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:ZIPORA BRUN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2121 | [[:d:Q27058052|Q27058052]] | [[Anna Marcoulli]] | [[Nicosia]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2122 | [[:d:Q27531030|Q27531030]] | [[Ellen Larsen]] | | 1912-09-27 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | 1991-03-11 | |- | style='text-align:right'| 2123 | [[:d:Q27588684|Q27588684]] | [[Leena Hoviniemi]] | | 1932-08-29 | [[Finlandia]] | 2002-03-10 | |- | style='text-align:right'| 2124 | [[:d:Q27665804|Q27665804]] | [[Mowafaqia al-Masria]] | [[O Cairo]] | 1228 | [[Exipto]] | 1312 | |- | style='text-align:right'| 2125 | [[:d:Q27691569|Q27691569]] | [[Janine M. Otalora Malassis]] | [[Cidade de México]] | 1958-01-10 | [[México]] | | [[Ficheiro:Janine M. Otálora Malassis.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2126 | [[:d:Q27703007|Q27703007]] | [[Anna Sporrer]] | [[Mödling]] | 1962-07-07 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 2127 | [[:d:Q27703596|Q27703596]] | [[Elisabeth Lovrek]] | [[Viena]] | 1958-12-31 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 2128 | [[:d:Q27736169|Q27736169]] | [[Barbara J. Vigil]] | [[Santa Fe, Novo México|Santa Fe]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2129 | [[:d:Q27777544|Q27777544]] | [[Dien Barendsen-Cleveringa]] | [[Alkmaar]] | 1926-08-29 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2015-06-16 | |- | style='text-align:right'| 2130 | [[:d:Q27832243|Q27832243]] | [[Saskia Lettmaier]] | [[Schweinfurt, Alemaña]] | 1979-03-11 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2131 | [[:d:Q27865569|Q27865569]] | [[Elke Büdenbender]] | [[Salchendorf]] | 1962-01-14 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Elke Büdenbender in 2025 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2132 | [[:d:Q27924204|Q27924204]] | [[Ανδρονίκη Θεοτοκάτου]] | [[Cefalonia|Cefalonia - Κεφαλονιά]] | 1957 | [[Grecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2133 | [[:d:Q27927848|Q27927848]] | [[Mary Carter]] | | 1923-10-11 | [[Canadá]] | 2010-10-01 | |- | style='text-align:right'| 2134 | [[:d:Q27979830|Q27979830]] | [[Eileen Kennedy]] | [[Dublín]] | 1914 | | 1983-10-11 | |- | style='text-align:right'| 2135 | [[:d:Q27990408|Q27990408]] | [[Orly Markman]] | [[Israel]] | 1969 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Orly Markman (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2136 | [[:d:Q27996242|Q27996242]] | [[Lidia S. Stiglich]] | [[Walnut Creek]] | 1969-11-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2137 | [[:d:Q28018114|Q28018114]] | [[Tatsyana Boyka]] | [[Viciebsk]] | 1955-11-24 | [[Belarús]]<br/>[[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 2138 | [[:d:Q28213328|Q28213328]] | [[Birgit Munz]] | [[Wanne-Eickel]] | 1954-11-14 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2139 | [[:d:Q28225095|Q28225095]] | [[Julie Ward]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2140 | [[:d:Q28237435|Q28237435]] | [[Maya Heller]] | [[Israel]] | 1969-08-30 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 2141 | [[:d:Q28374145|Q28374145]] | [[Anne-Marie Gentily]] | [[Neuville-de-Poitou]] | 1882-06-12 | [[Francia]] | 1972-05-24 | |- | style='text-align:right'| 2142 | [[:d:Q28414751|Q28414751]] | [[Chang Chong-Wen]] | | 1955-08-18 | | | [[Ficheiro:大法官張瓊文.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2143 | [[:d:Q28457146|Q28457146]] | [[Harriet Mitchell Murphy]] | | | | 2024-01-17 | [[Ficheiro:Harriet Mitchell Murphy 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2144 | [[:d:Q28465253|Q28465253]] | [[Juliet May]] | | 1961-03-21 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2145 | [[:d:Q28533186|Q28533186]] | [[Elisabeth Krumme]] | [[Bydgoszcz]] | 1897-06-06 | [[Alemaña]] | 1984-02-11 | |- | style='text-align:right'| 2146 | [[:d:Q28600186|Q28600186]] | [[Robyn Brody]] | [[Wayne]] | 1970-02-13 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2147 | [[:d:Q28663008|Q28663008]] | [[Elena Martínez Rosso]] | | 20th century | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 2148 | [[:d:Q28664992|Q28664992]] | [[Kristīne Krūma]] | [[República Socialista Soviética de Letonia]] | 1974-01-29 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Letonia]] | 2016-07-04 | |- | style='text-align:right'| 2149 | [[:d:Q28665379|Q28665379]] | [[Olga Kozlova]] | [[Moscova]] | 1950-02-13 | | 2016-04-12 | [[Ficheiro:Olga Kozlova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2150 | [[:d:Q28701840|Q28701840]] | [[Oleksandra Bohdanova]] | [[Velika Berizka]] | 1903 | [[Unión Soviética]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2151 | [[:d:Q28804299|Q28804299]] | [[Susana Barreiros]] | | 1981-07-11 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 2152 | [[:d:Q28822877|Q28822877]] | [[Yael Willner]] | | 1959-09-22 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:YAEL WILLNER.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2153 | [[:d:Q28871508|Q28871508]] | [[Esohe Frances Ikponmwen]] | | 1954-11-22 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2154 | [[:d:Q28940783|Q28940783]] | [[Mary O'Toole]] | [[Hacketstown]] | 1874-04-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1954-07-24 | [[Ficheiro:Mary O'Toole, Municipal Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2155 | [[:d:Q28942627|Q28942627]] | [[Adeline Baldacchino]] | [[Rillieux-la-Pape]] | 1982-03-01 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Adeline Baldacchino.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2156 | [[:d:Q28973808|Q28973808]] | [[Luciana Christina Guimarães Lóssio]] | [[Brasilia]] | 1974-07-18 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Procuradoria Especial da Mulher (42328397091).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2157 | [[:d:Q29056923|Q29056923]] | [[Meagan Flynn]] | | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2158 | [[:d:Q29057173|Q29057173]] | [[Shulamit Walenstein]] | [[Berlín]] | 1925-01 | [[Israel]] | 2017-03-12 | |- | style='text-align:right'| 2159 | [[:d:Q29119101|Q29119101]] | [[Mandisa Maya]] | [[Tsolo]] | 1964-03-20 | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Mmaya img.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2160 | [[:d:Q29169285|Q29169285]] | [[Stephanie F. Stacy]] | | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2161 | [[:d:Q29383471|Q29383471]] | [[Margarete Gräfin von Schwerin]] | [[Nürnberg|Núremberg]] | 1952-12-30 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Vorstellung der Sonderbriefmarke „Weihnachten 2017“-5242.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2162 | [[:d:Q29419471|Q29419471]] | [[Tuula Pynnä]] | [[Turku]] | 1958 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 2163 | [[:d:Q29452532|Q29452532]] | [[Gita Mittal]] | | 1958-12-09 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2164 | [[:d:Q29453022|Q29453022]] | [[Joyce London Alexander]] | | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 2165 | [[:d:Q29514443|Q29514443]] | [[Sherrie Miday]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1976-10-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2166 | [[:d:Q29564128|Q29564128]] | [[Nina Lowry]] | [[Hampstead]] | 1925-09-06 | [[Reino Unido]] | 2017-03-30 | |- | style='text-align:right'| 2167 | [[:d:Q29838637|Q29838637]] | [[Dina Moyal]] | [[Israel]] | 1955 | [[Israel]] | 2006-11-22 | [[Ficheiro:DINA MOYAL.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2168 | [[:d:Q29863844|Q29863844]] | [[Amy Coney Barrett]] | [[Nova Orleáns]] | 1972-01-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amy Coney Barrett.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2169 | [[:d:Q29868640|Q29868640]] | [[Gail Chang Bohr]] | [[Kingston]] | 1944-03-25 | [[Xamaica]] | | |- | style='text-align:right'| 2170 | [[:d:Q30061273|Q30061273]] | [[Jadranka Sovdat]] | [[Liubliana]] | 1960-04-28 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 2171 | [[:d:Q30068236|Q30068236]] | [[Norma Lucía Piña Hernández]] | [[Cidade de México]] | 1960 | [[México]] | | [[Ficheiro:Ministra Norma Lucía Piña Hernández.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2172 | [[:d:Q30076730|Q30076730]] | [[Miroslava Geč - Korošec]] | [[Maribor]] | 1939-02-28 | [[Eslovenia]] | 2002-07-19 | |- | style='text-align:right'| 2173 | [[:d:Q30086288|Q30086288]] | [[Mirjam Škrk]] | | 1947 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 2174 | [[:d:Q30086398|Q30086398]] | [[Jasna Pogačar]] | | 1953 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 2175 | [[:d:Q30086440|Q30086440]] | [[Milojka Modrijan]] | [[Goče]] | 1945-03-25 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 2176 | [[:d:Q30087652|Q30087652]] | [[Etelka Korpič - Horvat]] | [[Čepinci]] | 1948-10-05 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 2177 | [[:d:Q30087745|Q30087745]] | [[Dunja Jadek Pensa]] | [[Liubliana]] | 1959 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 2178 | [[:d:Q30087828|Q30087828]] | [[Špelca Mežnar]] | [[Celje]] | 1976 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Špelca Mežnar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2179 | [[:d:Q30089769|Q30089769]] | [[Anne Dugas-Horsman]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2180 | [[:d:Q30122750|Q30122750]] | [[Karen Carroll]] | | 1963-02-07 | | | |- | style='text-align:right'| 2181 | [[:d:Q30123093|Q30123093]] | [[Eileen Creedon]] | [[Cork]] | 1957-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2182 | [[:d:Q30125494|Q30125494]] | [[Indira Banerjee]] | [[Calcuta]] | 1957-09-24 | [[India]] | | [[Ficheiro:Justice Indira Banerjee.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2183 | [[:d:Q30154499|Q30154499]] | [[Claria Horn Boom]] | [[Ashland]] | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Claria Horn Boom.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2184 | [[:d:Q30155485|Q30155485]] | [[Amanda L. Meredith]] | | 1972-06-14 | | | [[Ficheiro:Amanda L. Meredith.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2185 | [[:d:Q30323459|Q30323459]] | [[Jane E Crulci]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2186 | [[:d:Q30533123|Q30533123]] | [[Catherine B. Kelly]] | | 1917-12-12 | [[Estados Unidos de América]] | 1995-08-25 | |- | style='text-align:right'| 2187 | [[:d:Q30902846|Q30902846]] | [[Beata Janiszewska]] | [[Panki]] | 1969-10-25 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2188 | [[:d:Q30903193|Q30903193]] | [[Ewa Kwiatkowska]] | [[Częstochowa]] | 1930-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2189 | [[:d:Q30903938|Q30903938]] | [[Mariana Mota]] | [[Departamento de Colonia]] | 1964 | [[Uruguai]] | | [[Ficheiro:Mariana Mota.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2190 | [[:d:Q30921331|Q30921331]] | [[Trinh Ngoc Thuy]] | [[Tân Phú]] | 1968<br/>1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2191 | [[:d:Q30973987|Q30973987]] | [[Oksana Volodymyrivna Epel]] | [[Donetsk]] | 1972-02-13 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Oksana Epel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2192 | [[:d:Q31097850|Q31097850]] | [[Catharine F. Easterly]] | [[Boston]] | 1970-12-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Catharine F. Easterly.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2193 | [[:d:Q31173827|Q31173827]] | [[Anna Blackburne-Rigsby]] | [[Washington, D.C.]] | 1961-05-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2194 | [[:d:Q31179718|Q31179718]] | [[Lee Seon-ae]] | | 1967-01-03 | [[Corea do Sur]] | | [[Ficheiro:이선애재판관(양복).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2195 | [[:d:Q31192155|Q31192155]] | [[Венета Петрова-Марковска]] | | 1951-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2196 | [[:d:Q31207126|Q31207126]] | [[Nerys Jefford]] | | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2197 | [[:d:Q31207457|Q31207457]] | [[Finola O'Farrell]] | | 1960 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2198 | [[:d:Q31207778|Q31207778]] | [[Philippa Whipple]] | | 1966-05-07 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2199 | [[:d:Q31343151|Q31343151]] | [[Anuja Dhir]] | [[Dundee]] | 1968-01-19 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Royal coat of arms of the United Kingdom (St. Edward's Crown).svg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2200 | [[:d:Q31671956|Q31671956]] | [[Mari Heidenborg]] | [[Falköping parish]] | 1961-08-18 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2201 | [[:d:Q31776342|Q31776342]] | [[Christy Nwankwo]] | [[Rivers]] | 1968-08-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2202 | [[:d:Q31960798|Q31960798]] | [[Rosa-Maria Reiter]] | | 1968 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2203 | [[:d:Q32113245|Q32113245]] | [[Nazmun Ara Sultana]] | [[Moulvibazar]] | 1955-07-08 | [[Bangladesh]] | | |- | style='text-align:right'| 2204 | [[:d:Q32520711|Q32520711]] | [[Nina Marx]] | [[Berlín]] | 1973 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2205 | [[:d:Q33026407|Q33026407]] | [[Annice M. Wagner]] | [[Washington, D.C.]] | 1937-09-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2206 | [[:d:Q33028532|Q33028532]] | [[Annemarie Carney Axon]] | [[Winter Park]] | 1973-03-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Annemarie Carney Axon.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2207 | [[:d:Q33046137|Q33046137]] | [[Noël A. Kramer]] | [[Bay City]] | 1945-11-22 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-05-31 | |- | style='text-align:right'| 2208 | [[:d:Q33125033|Q33125033]] | [[Melanie Sloss]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2209 | [[:d:Q33129476|Q33129476]] | [[Jean Murrell Capers]] | [[Georgetown]] | 1913-01-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-07-18 | |- | style='text-align:right'| 2210 | [[:d:Q33190017|Q33190017]] | [[Zinat Ara]] | | 1953-03-15 | [[Bangladesh]]<br/>[[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 2211 | [[:d:Q33195276|Q33195276]] | [[Salma Masud Chowdhury]] | | 1957-12-13 | [[Bangladesh]]<br/>[[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 2212 | [[:d:Q33296854|Q33296854]] | [[Alejandra Rodenas]] | [[Rosario, Santa Fe|Rosario]] | 1963-09-26 | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Alejandra Rodenas Diputada.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2213 | [[:d:Q33518087|Q33518087]] | [[Krishna Debnath]] | | 1955-10-10 | [[Bangladesh]] | | |- | style='text-align:right'| 2214 | [[:d:Q33518523|Q33518523]] | [[Kashefa Hussain]] | | 1958-07-01 | [[Bangladesh]]<br/>[[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 2215 | [[:d:Q34088155|Q34088155]] | [[Kanta Kumari Bhatnagar]] | | 1930 | [[India]]<br/>[[Dominio da India]] | 2011-08-13 | |- | style='text-align:right'| 2216 | [[:d:Q34339060|Q34339060]] | [[Nancy A. Becker]] | | 1955-05-23 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2217 | [[:d:Q34817671|Q34817671]] | [[Holly Lou Teeter]] | [[Kansas City (Q486472)|Kansas City]] | 1979 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Holly Lou Teeter official photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2218 | [[:d:Q35487778|Q35487778]] | [[Susan M. Carney]] | [[Worcester, Massachusetts|Worcester]] | 1962 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan Carney (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2219 | [[:d:Q35530536|Q35530536]] | [[Wilma A. Lewis]] | [[Santurce, San Xoán|Santurce]] | 1956-06-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Wilma Lewis Assistant Secretary of Interior for Land and Minerals Management Official Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2220 | [[:d:Q35652749|Q35652749]] | [[Abdoulaye Diori Kadidiatou Ly]] | [[Niamey]] | 1952 | [[Níxer]] | 2020-12-12 | |- | style='text-align:right'| 2221 | [[:d:Q35855860|Q35855860]] | [[Irina Nurislamova]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2222 | [[:d:Q35880137|Q35880137]] | [[Oda Faulconer]] | [[Springfield, Illinois|Springfield]] | 1884-11-10 | [[Estados Unidos de América]] | 1943-11-03 | [[Ficheiro:Oda Faulconer, 1935.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2223 | [[:d:Q36988419|Q36988419]] | [[Christine French]] | | 1958 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Christine French 2002 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2224 | [[:d:Q37016346|Q37016346]] | [[Ingegerd Westlander]] | | 1935 | [[Suecia]] | 2020-12-01 | |- | style='text-align:right'| 2225 | [[:d:Q37748031|Q37748031]] | [[Theresa Meikle]] | [[Globe]] | 1893-08-04 | [[Estados Unidos de América]] | 1967-08-07 | |- | style='text-align:right'| 2226 | [[:d:Q38014037|Q38014037]] | [[Kelley B. Hodge]] | [[Montgomery County]] | 1971-11-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kelley Brisbon Hodge.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2227 | [[:d:Q38046399|Q38046399]] | [[Stanisława Kalus]] | [[Mielec]] | 1943-05-09 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2228 | [[:d:Q38290899|Q38290899]] | [[Erika Scheffen]] | [[Berlín]] | 1921-03-05 | [[Alemaña]] | 2008-01-01 | |- | style='text-align:right'| 2229 | [[:d:Q38294728|Q38294728]] | [[Helga Eckstein]] | [[Ravensburg]] | 1924-08-16 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2230 | [[:d:Q38299673|Q38299673]] | [[Helga Scholz-Hoppe]] | [[Koszalin]] | 1937-12-23 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2231 | [[:d:Q38304916|Q38304916]] | [[Beatrix Weber-Monecke]] | [[Hachenburg]] | 1950-12-14 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2232 | [[:d:Q38306341|Q38306341]] | [[Maren Münke]] | [[Hamburgo]] | 1943-03-17 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2233 | [[:d:Q38307972|Q38307972]] | [[Susanne Arend]] | | 1962 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2234 | [[:d:Q38308490|Q38308490]] | [[Birgit Borris]] | | 1967 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2235 | [[:d:Q38308756|Q38308756]] | [[Antje Krüger]] | [[Ludwigsburg]] | 1963 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2236 | [[:d:Q38309016|Q38309016]] | [[Babette Pohl]] | | 1971 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2237 | [[:d:Q38309511|Q38309511]] | [[Alexandra Haberkamp]] | [[Zell (Mosel)]] | 1966 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2238 | [[:d:Q38309742|Q38309742]] | [[Ulrike Liebert]] | [[Friburgo, Alemaña|Friburgo]] | 1975 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2239 | [[:d:Q38309994|Q38309994]] | [[Stefanie Roloff]] | [[Basilea]] | 1967 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2240 | [[:d:Q38310255|Q38310255]] | [[Renate Wimmer]] | [[Altötting]] | 1970 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2241 | [[:d:Q38310842|Q38310842]] | [[Christiane Oehler]] | | 1961 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2242 | [[:d:Q38311131|Q38311131]] | [[Eva-Maria Derstadt]] | | 1969 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2243 | [[:d:Q38311387|Q38311387]] | [[Christiane Graßnack]] | [[Minden]] | 1967 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2244 | [[:d:Q38311872|Q38311872]] | [[Praxedis Möhring]] | [[Bremen]] | 1959 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2245 | [[:d:Q38313720|Q38313720]] | [[Ilse Lohmann]] | | 1960 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2246 | [[:d:Q38314024|Q38314024]] | [[Gabriele Caliebe]] | [[Hemer]] | 1954 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2247 | [[:d:Q38556669|Q38556669]] | [[Elizabeth Bolton]] | [[Adelaida]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 2248 | [[:d:Q38774393|Q38774393]] | [[Lilian Wiklund]] | | 1949-10-01 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2249 | [[:d:Q38937868|Q38937868]] | [[Elizabeth L. Branch]] | [[Atlanta]] | 1968-03-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Branch-Public-Court-Photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2250 | [[:d:Q38944549|Q38944549]] | [[Rebecca Grady Jennings]] | [[Wilmington, Delaware|Wilmington]] | 1978 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rebecca Jennings (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2251 | [[:d:Q38946534|Q38946534]] | [[Emily Coody Marks]] | [[Tuscaloosa]] | 1973-03-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:EmilyCoodyMarksOfficial.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2252 | [[:d:Q39050340|Q39050340]] | [[Maree Kennedy]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2253 | [[:d:Q39053586|Q39053586]] | [[Fakhar-un-Nisa]] | | | [[Paquistán]] | 2022-11-05 | |- | style='text-align:right'| 2254 | [[:d:Q39183854|Q39183854]] | [[Lillian Tibatemwa-Ekirikubinza]] | [[Distrito Iganga]] | 1961 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 2255 | [[:d:Q39311739|Q39311739]] | [[Faith Mwondha]] | [[Uganda]] | 1964-03-16 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 2256 | [[:d:Q39386082|Q39386082]] | [[Natalia Chaptala]] | [[Donetsk]] | 1959-04-18 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Шаптала Наталья Константиновна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2257 | [[:d:Q40031256|Q40031256]] | [[Orfa Jean Shontz]] | [[Avoca]] | 1876-11-01 | [[Estados Unidos de América]] | 1954-05-06 | [[Ficheiro:Orfa Jean Shontz.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2258 | [[:d:Q40087061|Q40087061]] | [[Annis Somerville]] | | | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 2259 | [[:d:Q40089203|Q40089203]] | [[Rosemary Riddell]] | | | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 2260 | [[:d:Q40523530|Q40523530]] | [[Philomena Mbete Mwilu]] | [[Kenya]] | 1957-04-15 | [[Kenya]] | | [[Ficheiro:Lady Justice Philomena Mbete Mwilu.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2261 | [[:d:Q40572710|Q40572710]] | [[Birgit Malsack-Winkemann]] | [[Darmstadt]] | 1964-08-12 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:2020-02-14 Birgit Malsack-Winkemann (KPFC) 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2262 | [[:d:Q40853930|Q40853930]] | [[Mercedes Armas]] | [[España]] | 1964 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2263 | [[:d:Q41336328|Q41336328]] | [[Ulrike Müller]] | [[Múnic]] | 1968 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2264 | [[:d:Q41528219|Q41528219]] | [[Carmen Lamela Díaz]] | | 1961 | [[España]] | | [[Ficheiro:Carmen-Lamela.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2265 | [[:d:Q41672313|Q41672313]] | [[Rita Zammit]] | [[Melbourne]] | 1961-12-28 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2266 | [[:d:Q41672316|Q41672316]] | [[Joanne Cameron]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2267 | [[:d:Q41685307|Q41685307]] | [[Rhonda K. Wood]] | | 1969-12-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2268 | [[:d:Q41693085|Q41693085]] | [[Alena Poláčková]] | [[Bojnice]] | 1964-11-06 | [[Eslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 2269 | [[:d:Q41693931|Q41693931]] | [[Chafika Bensaoula]] | [[Alxeria]] | 20th century | [[Alxeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2270 | [[:d:Q41718352|Q41718352]] | [[Kate M. Fox]] | | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2271 | [[:d:Q41799094|Q41799094]] | [[Eleri Rees]] | | 1953-07-07 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Legal Service for Wales 2013 (105) (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2272 | [[:d:Q41840766|Q41840766]] | [[Anna Hantz Marconi]] | [[York]] | 1956-02-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2273 | [[:d:Q42211633|Q42211633]] | [[Kim Berkeley Clark]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2274 | [[:d:Q42291634|Q42291634]] | [[Esther Antin Untermeyer]] | | | | 1983-01 | |- | style='text-align:right'| 2275 | [[:d:Q42296511|Q42296511]] | [[Sylvia Judith Bertrand]] | [[Portsmouth (Q1014235)|Portsmouth]] | 1930 | [[Dominica]] | 2009-06-07 | |- | style='text-align:right'| 2276 | [[:d:Q42301642|Q42301642]] | [[Patricia von Falkenstein]] | [[Zürich]] | 1961-04-11 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:PvFalkentsein by Lucia Hunziker (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2277 | [[:d:Q42331490|Q42331490]] | [[Zakia Ismail Hakki]] | [[Bagdad]] | 1939-11-18 | [[Iraq]] | 2021-08-23 | |- | style='text-align:right'| 2278 | [[:d:Q42393357|Q42393357]] | [[Malin Bonthron]] | | 1967-03-22 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2279 | [[:d:Q42432531|Q42432531]] | [[Síofra O’Leary]] | [[Dublín]] | 1968-09-20 | | | [[Ficheiro:22.05.2024 Siofra O’Leary.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2280 | [[:d:Q42497555|Q42497555]] | [[Jane Mathews]] | [[Wollongong]] | 1940-12-19 | [[Australia]] | 2019-08-31 | |- | style='text-align:right'| 2281 | [[:d:Q42498446|Q42498446]] | [[Deirdre O'Connor]] | [[Sydney]] | 1941-02-05 | [[Australia]] | 2024-01-27 | |- | style='text-align:right'| 2282 | [[:d:Q42509774|Q42509774]] | [[Catherine Davani]] | | 1960-06-03 | [[Papúa-Nova Guinea]] | 2016-11-04 | |- | style='text-align:right'| 2283 | [[:d:Q42512249|Q42512249]] | [[Jacqueline Gleeson]] | | 1966-03-06 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2284 | [[:d:Q42530235|Q42530235]] | [[Catherine Bamugemereire]] | [[Uganda]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2285 | [[:d:Q42588122|Q42588122]] | [[Patricia Bergin]] | [[Sydney]] | 1949-06-13 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2286 | [[:d:Q42589454|Q42589454]] | [[Brigitte Markovic]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2287 | [[:d:Q42665680|Q42665680]] | [[Natalie Adams]] | [[Narrandera]] | 1965-11-23 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2288 | [[:d:Q42666589|Q42666589]] | [[Akua Asabea Ayisi]] | [[Mampong]] | 1927-04-03 | [[Ghana]] | 2010-04-21 | |- | style='text-align:right'| 2289 | [[:d:Q42713407|Q42713407]] | [[Julia Lonergan]] | [[Sydney]] | 1961-01-14 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2290 | [[:d:Q42767367|Q42767367]] | [[Mary Coon Walters]] | [[Baraga]] | 1922-01-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2001-04-04 | |- | style='text-align:right'| 2291 | [[:d:Q42768190|Q42768190]] | [[Beauleen Carl-Worswick]] | | 1962 | [[Estados Federados de Micronesia]] | | [[Ficheiro:Beauleen Carl Worswick.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2292 | [[:d:Q42778135|Q42778135]] | [[Tafaoimalo Leilani Tuala-Warren]] | | 1972-11-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2293 | [[:d:Q42800040|Q42800040]] | [[Elizabeth Muyovwe]] | [[Londres]] | 1956 | | 2021-01-31 | |- | style='text-align:right'| 2294 | [[:d:Q42859009|Q42859009]] | [[Lombe Chibesakunda]] | [[Rodesia do Norte]] | 1944-05-05 | [[Zambia]] | | |- | style='text-align:right'| 2295 | [[:d:Q42865615|Q42865615]] | [[Helen Wilson]] | [[Newcastle]] | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2296 | [[:d:Q42888134|Q42888134]] | [[Lai Siu Chiu]] | [[Malaca]] | 1948 | [[Singapur]] | | |- | style='text-align:right'| 2297 | [[:d:Q42889891|Q42889891]] | [[Olive Kazaarwe Mukwaya]] | [[Uganda]] | 1974 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 2298 | [[:d:Q42890683|Q42890683]] | [[Maria Eugènia Alegret i Burgués]] | [[Barcelona]] | 1956-03-22 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2299 | [[:d:Q42892384|Q42892384]] | [[Christine Adamson]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2300 | [[:d:Q42895434|Q42895434]] | [[Lucy McCallum]] | [[Sydney]] | 1963 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2301 | [[:d:Q42900593|Q42900593]] | [[Hilda Uusküla]] | | 1925-02-13 | [[Estonia]] | 1991-07-17 | |- | style='text-align:right'| 2302 | [[:d:Q42907612|Q42907612]] | [[Qinisile Mabuza]] | [[Eswatini]] | | [[Eswatini]] | | |- | style='text-align:right'| 2303 | [[:d:Q42907736|Q42907736]] | [[Natalie Charlesworth]] | [[Port Augusta]] | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2304 | [[:d:Q42955948|Q42955948]] | [[Elizabeth Mpagi Bahigeine]] | [[Uganda]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 2305 | [[:d:Q43071610|Q43071610]] | [[Diana Becton]] | | 1951-04-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Diana Becton.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2306 | [[:d:Q43078639|Q43078639]] | [[Paige Petersen]] | [[Xeorxia, Estados Unidos de América|Xeorxia]] | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2307 | [[:d:Q43078692|Q43078692]] | [[Debra Mortimer]] | [[Auckland]] | | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 2308 | [[:d:Q43097563|Q43097563]] | [[Concepción Espejel Jorquera]] | [[Madrid]] | 1959-09-15 | [[España]] | | [[Ficheiro:(Concepción Espejel) Cospedal y Rouco imponen la Gran Cruz de San Raimundo de Peñafort (12900723205) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2309 | [[:d:Q43292755|Q43292755]] | [[Susan W. Calkins]] | [[Colorado, Estados Unidos de América|Colorado]] | 1942-12-15 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2310 | [[:d:Q43302507|Q43302507]] | [[Britt Grant]] | [[Atlanta]] | 1978-02-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Britt Grant.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2311 | [[:d:Q43302902|Q43302902]] | [[Elizabeth T. Clement]] | | 1977-10-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2312 | [[:d:Q43376215|Q43376215]] | [[Rebecca Duncan]] | [[Wisconsin]] | 1971 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2313 | [[:d:Q43376338|Q43376338]] | [[Mata Tuatagaloa]] | | | | | [[Ficheiro:Mata Tuatagaloa 2025 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2314 | [[:d:Q43378565|Q43378565]] | [[Kathleen Farrell]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2315 | [[:d:Q43378568|Q43378568]] | [[Monika Schmidt]] | [[Hohenlimburg]] | 1956-08-20 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2316 | [[:d:Q43378698|Q43378698]] | [[Elizabeth Fullerton]] | [[Melbourne]] | 1953-12-27 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2317 | [[:d:Q43388364|Q43388364]] | [[Jenny Lau Buong Bee]] | [[Singapur]] | 1932 | | 2013-06-09 | |- | style='text-align:right'| 2318 | [[:d:Q43389594|Q43389594]] | [[Jasna Murgel]] | [[Jajce]] | 1970-06-22 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Dr. Jasna Murgel.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2319 | [[:d:Q43396418|Q43396418]] | [[Jeanne I. Thompson]] | | | [[Bahamas]] | | |- | style='text-align:right'| 2320 | [[:d:Q43631249|Q43631249]] | [[Barbara Havliza]] | [[Dortmund]] | 1958-03-13 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2321 | [[:d:Q43819716|Q43819716]] | [[Margaret Nyland]] | | 1942-11-19 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2322 | [[:d:Q43924243|Q43924243]] | [[Anne Bampton]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2323 | [[:d:Q43990346|Q43990346]] | [[María Victoria Rosell Aguilar]] | [[Murcia]] | 1968-08-22 | [[España]] | | [[Ficheiro:Victoria Rosell 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2324 | [[:d:Q44080964|Q44080964]] | [[Sheilah Martin]] | [[Montreal]] | 1956 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:SMARTIN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2325 | [[:d:Q44138876|Q44138876]] | [[Ann Vanstone]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2326 | [[:d:Q44168088|Q44168088]] | [[Robyn Layton]] | | 1945-08-16 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2327 | [[:d:Q44556706|Q44556706]] | [[Fati Lami Abubakar]] | [[Minna]] | 1951-04-12 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2328 | [[:d:Q44573430|Q44573430]] | [[Nekane San Miguel]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1953 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2329 | [[:d:Q44880023|Q44880023]] | [[Patsy Wolfe]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2330 | [[:d:Q45320351|Q45320351]] | [[Anja van den Blink]] | [[Ámsterdam]] | 1927-03-16 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2013-09-24 | |- | style='text-align:right'| 2331 | [[:d:Q45322031|Q45322031]] | [[Hellen Obura]] | [[Uganda]] | | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 2332 | [[:d:Q45322748|Q45322748]] | [[Elizabeth Musoke]] | [[Uganda]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2333 | [[:d:Q45815517|Q45815517]] | [[Karoline Edtstadler]] | [[Salzburgo]] | 1981-03-28 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:2020 Karoline Edtstadler Ministerrat am 8.1.2020 (49351571042) (cropped) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2334 | [[:d:Q45821175|Q45821175]] | [[Naomi G. Eichen]] | | 1937-09-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2335 | [[:d:Q45918664|Q45918664]] | [[Elenis del Valle Rodriguez]] | | 20th century | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 2336 | [[:d:Q46074778|Q46074778]] | [[Jill Otake]] | [[Honolulu]] | 1973-10-03 | | | [[Ficheiro:Jill A. Otake, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2337 | [[:d:Q46351122|Q46351122]] | [[Ingrid Gustafson]] | [[Laramie]] | 1961-12-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2338 | [[:d:Q46439665|Q46439665]] | [[Kari A. Dooley]] | [[Nova York]] | 1963-05-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kari Dooley (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2339 | [[:d:Q46448234|Q46448234]] | [[Maryellen Noreika]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1966-07-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:JudgeMaryellenNoreika.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2340 | [[:d:Q46992579|Q46992579]] | [[Florence Rita Arrey]] | [[Mamfe]] | 1948-05-18 | [[Camerún]] | | |- | style='text-align:right'| 2341 | [[:d:Q46992905|Q46992905]] | [[Effie Owuor]] | | 1943 | | | [[Ficheiro:Effie Owuor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2342 | [[:d:Q46993239|Q46993239]] | [[Melissa Hart]] | | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2343 | [[:d:Q46995363|Q46995363]] | [[Thérèse Striggner Scott]] | | 1932-10-29 | [[Ghana]] | 2021-09-05 | |- | style='text-align:right'| 2344 | [[:d:Q47004960|Q47004960]] | [[閔裕淑]] | | 1965-03-13 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 2345 | [[:d:Q47007470|Q47007470]] | [[Halina Karpińska]] | [[Raciąż]] | 1925-05-23 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2346 | [[:d:Q47007476|Q47007476]] | [[Atsedeweine Tekle]] | | 1952 | [[Etiopía]] | | |- | style='text-align:right'| 2347 | [[:d:Q47012238|Q47012238]] | [[Christiane Schmaltz]] | [[Hildesheim]] | 1970 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:2018-10-31 BGH Verhandlungstermin am 31. Oktober 2018 in Sachen I ZR 104-17 (Bundesgerichtshof zur Veröffentlichung von Abbildungen gemeinfreier Kunstwerke) StP 3078 LR10 by Stepro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2348 | [[:d:Q47015016|Q47015016]] | [[Keturah Katunguka]] | [[Uganda]] | 1970s | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 2349 | [[:d:Q47015276|Q47015276]] | [[Adrienne Nelson]] | [[Kansas City, Missouri|Kansas City]] | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Adrienne C. Nelson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2350 | [[:d:Q47035442|Q47035442]] | [[Maria de Fátima Coronel]] | [[Cabo Verde]] | | [[Cabo Verde]] | | |- | style='text-align:right'| 2351 | [[:d:Q47059343|Q47059343]] | [[Geneviève Janssen-Pevtschin]] | [[Bruxelas-Capital (Q9005)|Bruxelas-Capital]] | 1915-02-24 | [[Bélxica]] | 2001-11-11 | |- | style='text-align:right'| 2352 | [[:d:Q47269451|Q47269451]] | [[Irene Mulyagonja]] | [[Jinja]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 2353 | [[:d:Q47429855|Q47429855]] | [[Dawn H. Beam]] | [[Marks]] | 1964-05-15 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2354 | [[:d:Q47469833|Q47469833]] | [[Tashi Chhozom]] | | | [[Bután]] | | |- | style='text-align:right'| 2355 | [[:d:Q47488235|Q47488235]] | [[Luba Fortuna]] | [[Lituania]] | 1914 | [[Israel]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 2356 | [[:d:Q47488333|Q47488333]] | [[Wendy Vitter]] | [[Nova Orleáns]] | 1961 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Wendy B. Vitter, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2357 | [[:d:Q47488435|Q47488435]] | [[Susan Brnovich]] | [[Madison, Wisconsin|Madison]] | 1968-06-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan Brnovich by Gage Skidmore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2358 | [[:d:Q47491549|Q47491549]] | [[Rosemarie Aquilina]] | [[Múnic]] | 1958-04-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rosemarie Aquilina 2018.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2359 | [[:d:Q47499243|Q47499243]] | [[Eva Marek]] | [[Graz]] | 1968-06-06 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 2360 | [[:d:Q47499789|Q47499789]] | [[Türkan Güven]] | [[Kilis Province]] | 1938 | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 2361 | [[:d:Q47500286|Q47500286]] | [[Maria Araújo Kahn]] | [[Angola]] | 1964-08-20 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Angola]] | | [[Ficheiro:Maria A. Kahn Nomination Hearing.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2362 | [[:d:Q47506335|Q47506335]] | [[Mai Khanh]] | [[Vietnam do Norte]] | 1974 | [[Vietnam]] | | |- | style='text-align:right'| 2363 | [[:d:Q47786846|Q47786846]] | [[Tamar Bazak-Rappaport]] | [[Xerusalén]] | 1966 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:TAMAR BAZAK-RAPPAPORT.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2364 | [[:d:Q47977010|Q47977010]] | [[Vesna Rijavec]] | | 1958-03-25 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Dekanja PF.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2365 | [[:d:Q48119456|Q48119456]] | [[Percy Tuhaise]] | [[Uganda]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2366 | [[:d:Q48220130|Q48220130]] | [[Monica Mugenyi]] | [[Uganda]] | 1969-08 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 2367 | [[:d:Q48567401|Q48567401]] | [[Nancy E. Brasel]] | [[Durham, Inglaterra|Durham]] | 1969-01-20 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:NEB official photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2368 | [[:d:Q48637352|Q48637352]] | [[Thereza Grisólia Tang]] | [[São Luiz Gonzaga]] | 1922-02-10 | [[Brasil]] | 2009-10-17 | |- | style='text-align:right'| 2369 | [[:d:Q48640601|Q48640601]] | [[Sabine Matejka]] | [[Viena]] | 1974-04-28 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 2370 | [[:d:Q48644437|Q48644437]] | [[Böret Palm]] | | 1925-04-17 | [[Suecia]] | 2016-07-27 | |- | style='text-align:right'| 2371 | [[:d:Q48762770|Q48762770]] | [[Hiroko Kondo]] | | 1960-01-29 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 2372 | [[:d:Q48776584|Q48776584]] | [[Ida Malosi]] | [[Bluff]] | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Ida Malosi 2025 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2373 | [[:d:Q48799163|Q48799163]] | [[Mary Lou Keel]] | | 1961-01-05 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2374 | [[:d:Q48808428|Q48808428]] | [[Mavis Gibson]] | [[Zimbabwe]] | 20th century | [[Zimbabwe]] | | |- | style='text-align:right'| 2375 | [[:d:Q48808636|Q48808636]] | [[Julie Manning]] | [[Morogoro]] | 1939-01-24 | [[Tanzania]] | | |- | style='text-align:right'| 2376 | [[:d:Q48808751|Q48808751]] | [[Roseline Ukeje]] | | 1943-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2377 | [[:d:Q48854735|Q48854735]] | [[Małgorzata Masternak-Kubiak]] | [[Lwówek Śląski]] | 1962-12-22<br/>1962 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2378 | [[:d:Q48862921|Q48862921]] | [[Olga Sitarz]] | | 20th century<br/>1968 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2379 | [[:d:Q48967190|Q48967190]] | [[Maria Hagemeyer]] | [[Bonn]] | 1896 | | 1991 | |- | style='text-align:right'| 2380 | [[:d:Q48972844|Q48972844]] | [[Chalorjit Jittarutta]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2381 | [[:d:Q48975063|Q48975063]] | [[Sri Widoyati]] | [[Kendal (Q10618)|Kendal]] | 1929-09-29 | [[Indonesia]] | 1982-02-20 | |- | style='text-align:right'| 2382 | [[:d:Q48997191|Q48997191]] | [[Zakiyya Hakki]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2383 | [[:d:Q49055851|Q49055851]] | [[Nguyễn Thị Thanh Thủy]] | | 1963-04-25 | [[Vietnam]] | | |- | style='text-align:right'| 2384 | [[:d:Q49832552|Q49832552]] | [[Chavi Toker]] | [[Londres]] | 1970s | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 2385 | [[:d:Q49846890|Q49846890]] | [[Jane Kiggundu]] | [[Uganda]] | 1960 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 2386 | [[:d:Q49862522|Q49862522]] | [[Varda Wirth Livne]] | [[Tel Aviv]] | 1957 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Varda Wirth Livne.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2387 | [[:d:Q50051315|Q50051315]] | [[María Paulina Aguirre]] | [[Loja (Q944697)|Loja]] | 1958-04-29 | [[Ecuador]] | | [[Ficheiro:COMISIÓN DE JUSTICIA RECIBE A PAULINA AGUIRRE, PRESIDENTA DE LA CORTE NACIONAL DE JUSTICIA, 11 DE JULIO DE 2018 (29479658308) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2388 | [[:d:Q50124330|Q50124330]] | [[Montserrat Comas d'Argemir]] | [[Barcelona]] | 1953 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2389 | [[:d:Q50328219|Q50328219]] | [[Mette Christensen]] | | 1945-10-28 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 2390 | [[:d:Q50354209|Q50354209]] | [[Elma Bellini]] | [[South Fork]] | 1954-11-11 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-03-04 | |- | style='text-align:right'| 2391 | [[:d:Q50378107|Q50378107]] | [[Ruth Garcês]] | [[Maputo]] | 1934 | [[Mozambique]] | 2006-06-10 | |- | style='text-align:right'| 2392 | [[:d:Q50380243|Q50380243]] | [[Cynthia Petersen]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2393 | [[:d:Q50381889|Q50381889]] | [[Modupe Omo-Eboh]] | [[Nixeria colonial]] | 1922 | [[Nixeria]] | 2002-02-25 | |- | style='text-align:right'| 2394 | [[:d:Q50382787|Q50382787]] | [[Dulcie Ethel Adunola Oguntoye]] | [[Gravesend]] | 1923-05-29 | [[Inglaterra]]<br/>[[Nixeria]] | 2018-11-12 | |- | style='text-align:right'| 2395 | [[:d:Q50398010|Q50398010]] | [[Barbara Grüneberg]] | [[Bonn]] | 1970 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2396 | [[:d:Q50398301|Q50398301]] | [[Ute Brenneisen]] | [[Heidelberg]] | 1962 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2397 | [[:d:Q50413578|Q50413578]] | [[Lydia Mugambe]] | [[Uganda]] | 1975-03-24 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 2398 | [[:d:Q50505522|Q50505522]] | [[Kaïta Kayentao Diallo]] | | | [[Malí]] | | |- | style='text-align:right'| 2399 | [[:d:Q50508393|Q50508393]] | [[Michele D. Hotten]] | [[Washington, D.C.]] | 1954-04-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Hotten Investiture (23818639882) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2400 | [[:d:Q50512432|Q50512432]] | [[Anna-Lisa Vinberg]] | [[Skövde stadsförsamling]] | 1908-09-02 | [[Suecia]] | 1991-07-13 | [[Ficheiro:Anna-Lisa Vinberg SPA (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2401 | [[:d:Q50622766|Q50622766]] | [[Sara Lallana]] | [[Bilbao]] | 1969 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2402 | [[:d:Q50680760|Q50680760]] | [[Birgit Spångberg]] | [[Adolf Fredriks parish]] | 1900-08-25 | [[Suecia]] | 1937-09-11 | |- | style='text-align:right'| 2403 | [[:d:Q50810674|Q50810674]] | [[Ksenija Turković]] | [[Zagreb]] | 1964-02-13 | [[Croacia]] | | |- | style='text-align:right'| 2404 | [[:d:Q50857891|Q50857891]] | [[Núria Clèries Nerín]] | | 1958-08-15 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2405 | [[:d:Q50874731|Q50874731]] | [[Georgina Kent]] | | 1966-06-25 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2406 | [[:d:Q50911967|Q50911967]] | [[Laura Pillay]] | | | | | [[Ficheiro:Laura Pillay.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2407 | [[:d:Q51044880|Q51044880]] | [[Barbara Swinton]] | [[Oklahoma City]] | 1960 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2408 | [[:d:Q51103845|Q51103845]] | [[Zheng Xilan]] | | 1965-08 | [[República Popular da China]] | 2020-08-24 | |- | style='text-align:right'| 2409 | [[:d:Q51152325|Q51152325]] | [[María Leonor Jiménez]] | [[Samborondón]] | 1939-03-28 | [[Ecuador]] | | |- | style='text-align:right'| 2410 | [[:d:Q51296821|Q51296821]] | [[Margarette May Macaulay]] | [[África]] | 20th century | [[Xamaica]] | | [[Ficheiro:Margarette May Macaulay 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2411 | [[:d:Q51336797|Q51336797]] | [[Deborah Agosti]] | [[Toledo, Ohio|Toledo]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 2412 | [[:d:Q51349433|Q51349433]] | [[Rebecca Dallet]] | [[Ohio]] | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2413 | [[:d:Q51426289|Q51426289]] | [[Kimberly S. Budd]] | | 1966-10-23 | | | [[Ficheiro:Kimberly S. Budd.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2414 | [[:d:Q51428653|Q51428653]] | [[Elspeth B. Cypher]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1959-02-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elspeth B. Cypher.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2415 | [[:d:Q51544234|Q51544234]] | [[Terri Willingham Thomas]] | | 1964-10-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2416 | [[:d:Q51558144|Q51558144]] | [[Elizabeth Kabanda]] | [[Uganda]] | | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 2417 | [[:d:Q51642506|Q51642506]] | [[Riko E. Bishop]] | [[Nagoia]] | 1956-12-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2418 | [[:d:Q51722827|Q51722827]] | [[Pamela A. Barker]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1957 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Pamela A Barker.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2419 | [[:d:Q51725934|Q51725934]] | [[Wendy Williams Berger]] | [[Jacksonville, Florida|Jacksonville]] | 1968-12-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Wendy W. Berger.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2420 | [[:d:Q51726445|Q51726445]] | [[Holly A. Brady]] | [[Fort Wayne, Indiana|Fort Wayne]] | 1969-08-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Holly A Brady.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2421 | [[:d:Q51736543|Q51736543]] | [[Sarah D. Morrison]] | [[Lufkin]] | 1970-11-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sarah D. Morrison (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2422 | [[:d:Q51740124|Q51740124]] | [[M. Yvette Miller]] | [[Macon, Xeorxia|Macon]] | 1955-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2423 | [[:d:Q51741273|Q51741273]] | [[Erica MacDonald]] | [[DeSoto]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Erica H. MacDonald portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2424 | [[:d:Q51762686|Q51762686]] | [[Esmeralda Arosemena Troitiño]] | | | [[Panamá]] | | [[Ficheiro:CIDH - Situación de personas defensoras, líderes y lideresas sociales en Colombia (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2425 | [[:d:Q51858469|Q51858469]] | [[Sherri Lydon]] | [[Myrtle Beach Air Force Base]] | 1962-02-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sherri A. Lydon official photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2426 | [[:d:Q51879963|Q51879963]] | [[Bethany Alvord]] | [[Boston]] | 1957-06-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2427 | [[:d:Q51880183|Q51880183]] | [[Margarete Haimberger-Tanzer]] | [[Viena]] | 1916-05-25 | [[Austria]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 2428 | [[:d:Q51880208|Q51880208]] | [[Gertrud Jaklin]] | [[Viena]] | 1916-04-06 | [[Austria]] | 1998-12-09 | |- | style='text-align:right'| 2429 | [[:d:Q51880228|Q51880228]] | [[Johanna Kundmann]] | [[Mistelbach]] | 1914-04-24 | [[Austria]] | 2000-05-08 | |- | style='text-align:right'| 2430 | [[:d:Q51882118|Q51882118]] | [[Maria Rita Soares de Andrade]] | [[Aracaju]] | 1904-04-03 | [[Brasil]] | 1998-04 | |- | style='text-align:right'| 2431 | [[:d:Q52068399|Q52068399]] | [[Diana Terry]] | [[Monmouth County]] | 1956 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2432 | [[:d:Q52071224|Q52071224]] | [[Rebecca R. Freyre]] | [[Kansas City (Q486472)|Kansas City]] | 1959-12-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2433 | [[:d:Q52106813|Q52106813]] | [[Amina Augie]] | [[Lagos, Nixeria]] | 1953-09-03 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2434 | [[:d:Q52153474|Q52153474]] | [[Nina F. Elgo]] | [[Groton]] | 1962-06-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nina Elgo (33597657713).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2435 | [[:d:Q52169932|Q52169932]] | [[Kathryn Gardner]] | [[Sterling]] | 1956 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2436 | [[:d:Q52186104|Q52186104]] | [[Karen Arnold-Burger]] | [[Kansas City (Q486472)|Kansas City]] | 1957 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2437 | [[:d:Q52493090|Q52493090]] | [[Christine Keller]] | | 1952-10-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2438 | [[:d:Q53033650|Q53033650]] | [[Rachel P. Kovner]] | [[Nova York]] | 1979-09-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rachel Kovner (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2439 | [[:d:Q53036250|Q53036250]] | [[Mary Kay Vyskocil]] | [[Nova York]] | 1958 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mary Kay Vyskocil (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2440 | [[:d:Q53333930|Q53333930]] | [[Rosemary Balmford]] | [[Melbourne]] | 1933-09-15 | [[Australia]] | 2017-08-08 | |- | style='text-align:right'| 2441 | [[:d:Q54152875|Q54152875]] | [[Li Binzhu]] | [[Yanshi District]] | 1921-11-08 | | 2007-07-12 | |- | style='text-align:right'| 2442 | [[:d:Q54204736|Q54204736]] | [[May Darlington Lahey]] | [[Canungra]] | 1889 | [[Australia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1984 | [[Ficheiro:May D. Lahey, 1931.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2443 | [[:d:Q54370395|Q54370395]] | [[Ljubow Wolynzewa]] | [[Volyntseve]] | 1905 | [[Unión Soviética]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 2444 | [[:d:Q54862538|Q54862538]] | [[Mary M. Rowland]] | [[Akron, Ohio|Akron]] | 1961-10-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mary M. Rowland (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2445 | [[:d:Q54951622|Q54951622]] | [[Ariana Fajardo Orshan]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ariana Fajardo Orshan official portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2446 | [[:d:Q55075510|Q55075510]] | [[Janet Healy Weeks]] | [[Quincy]] | 1932-10-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2447 | [[:d:Q55081137|Q55081137]] | [[Karen K. Peters]] | | 1947-07-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2448 | [[:d:Q55138542|Q55138542]] | [[Adebukola Banjoko]] | [[Estado de Ogun]] | | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2449 | [[:d:Q55310131|Q55310131]] | [[Joan Bernard Armstrong]] | | 1941 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-06-09 | |- | style='text-align:right'| 2450 | [[:d:Q55386842|Q55386842]] | [[Mary Grace O'Brien]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1958 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2451 | [[:d:Q55386844|Q55386844]] | [[Mary B. Malveaux]] | [[Lynwood]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2452 | [[:d:Q55392906|Q55392906]] | [[Dorota Zienkiewicz]] | [[Tychy]] | 1966-05-11 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2453 | [[:d:Q55496545|Q55496545]] | [[Pilar Llop]] | [[Madrid]] | 1973-08-03 | [[España]] | | [[Ficheiro:Foto oficial de Pilar Llop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2454 | [[:d:Q55584869|Q55584869]] | [[Ihsan Barakat]] | | 1964 | [[Xordania]] | | |- | style='text-align:right'| 2455 | [[:d:Q55696011|Q55696011]] | [[Pang Po Kam Anthea]] | [[Hong-Kong británico]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 2456 | [[:d:Q55703030|Q55703030]] | [[Marjorie Calderón]] | [[Carabobo]] | 1968 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 2457 | [[:d:Q55728788|Q55728788]] | [[노정희]] | | 1963-10-07 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 2458 | [[:d:Q55760566|Q55760566]] | [[Kathy Garner]] | | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 2459 | [[:d:Q55760649|Q55760649]] | [[Tahira Safdar]] | [[Quetta]]<br/>[[Baluchistán, Paquistán|Baluchistán]]<br/>[[Paquistán]] | 1957-10-05 | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 2460 | [[:d:Q55767739|Q55767739]] | [[Gita Honwana-Welch]] | | 20th century | [[Mozambique]] | | |- | style='text-align:right'| 2461 | [[:d:Q55956368|Q55956368]] | [[Flavia Anglin Senoga]] | [[Uganda]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2462 | [[:d:Q56036358|Q56036358]] | [[Mamie Dowd Walker]] | [[Durham, Carolina do Norte|Durham]] | 1880-05-11 | [[Estados Unidos de América]] | 1960-07-12 | |- | style='text-align:right'| 2463 | [[:d:Q56043403|Q56043403]] | [[Vijaya Tahilramani]] | [[Bombai]] | 1958-10-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2464 | [[:d:Q56223674|Q56223674]] | [[Jean H. Norris]] | [[Brooklyn]] | 1877-01-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jean Hortense Norris (The American Magazine, 1921).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2465 | [[:d:Q56247935|Q56247935]] | [[Corinne Dettmeijer]] | [[A Haia]] | 1949 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 2466 | [[:d:Q56283784|Q56283784]] | [[Neeru Chadha]] | [[Delhi]] | 1955-03-27 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2467 | [[:d:Q56284201|Q56284201]] | [[Allison Jones Rushing]] | [[Hendersonville]] | 1982 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Allison J. Rushing.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2468 | [[:d:Q56284204|Q56284204]] | [[Bridget Shelton Bade]] | [[Phoenix]] | 1965-05-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Bade2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2469 | [[:d:Q56289673|Q56289673]] | [[Esta Nambayo]] | [[Distrito Busia]] | 1968 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 2470 | [[:d:Q56339412|Q56339412]] | [[Małgorzata Manowska]] | [[Varsovia]] | 1964-09-22 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2471 | [[:d:Q56485440|Q56485440]] | [[Sarah Hawkins Warren]] | | 1980s | | | |- | style='text-align:right'| 2472 | [[:d:Q56485672|Q56485672]] | [[Sophia Hall]] | | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 2473 | [[:d:Q56486587|Q56486587]] | [[Sugnya Bhatt]] | | 1941-03-25 | [[India]] | 2022-02-10 | |- | style='text-align:right'| 2474 | [[:d:Q56486592|Q56486592]] | [[Bela Trivedi]] | [[Patan]] | 1960-06-10 | [[India]] | | [[Ficheiro:Justice BM Trivedi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2475 | [[:d:Q56489636|Q56489636]] | [[Rhoda Valentine Lewis]] | [[Chicago]] | 1906-08-31 | [[Estados Unidos de América]] | 1991-09-12 | |- | style='text-align:right'| 2476 | [[:d:Q56513342|Q56513342]] | [[Joyce Kavuma]] | [[Uganda]] | 1974 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 2477 | [[:d:Q56522611|Q56522611]] | [[Cornelia Sabiiti]] | [[Uganda]] | 1970 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 2478 | [[:d:Q56543905|Q56543905]] | [[Olatokunbo Olopade]] | | 1953 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2479 | [[:d:Q56641629|Q56641629]] | [[Harsha N. Devani]] | | 1958-03-27 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2480 | [[:d:Q56645967|Q56645967]] | [[Abhilasha Kumari]] | | 1956-02-23 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2481 | [[:d:Q56651267|Q56651267]] | [[Musarrat Hilali]] | | 1961-08-08 | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 2482 | [[:d:Q56651268|Q56651268]] | [[Ayesha Malik]] | [[Karachi]] | 1966-06-03 | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 2483 | [[:d:Q56762152|Q56762152]] | [[Barbara Pořízková]] | | 1968 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 2484 | [[:d:Q56778414|Q56778414]] | [[Hjördís Björk Hákonardóttir]] | [[Reiquiavik]] | 1944-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2485 | [[:d:Q56798221|Q56798221]] | [[Katherine Feinstein]] | [[San Francisco]] | 1957 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2486 | [[:d:Q56826703|Q56826703]] | [[Susan Christensen]] | [[Harlan]] | 1962-04-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2487 | [[:d:Q56879409|Q56879409]] | [[Lisa M. Ginoza]] | [[Honolulu]] | 1964-10-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2488 | [[:d:Q56948440|Q56948440]] | [[Alexa D.M. Fujise]] | [[Honolulu]] | 1954-07-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2489 | [[:d:Q56949225|Q56949225]] | [[Katherine G. Leonard]] | [[Honolulu]] | 1959-08-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2490 | [[:d:Q57292677|Q57292677]] | [[Eldena Bear Don’t Walk]] | | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2491 | [[:d:Q57415743|Q57415743]] | [[Katerina Sakellaropoulou]] | [[Tesalónica]] | 1956-05-30 | [[Grecia]] | | [[Ficheiro:Katerina Sakellaropoulou, October 2022 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2492 | [[:d:Q57581222|Q57581222]] | [[Tanja Poberžnik]] | [[Dravograd]] | 1956-10-17 | [[Eslovenia]] | 2018-10-21 | |- | style='text-align:right'| 2493 | [[:d:Q57624034|Q57624034]] | [[Hildegard Krüger]] | [[Wandsbek]] | 1909 | | 1998 | |- | style='text-align:right'| 2494 | [[:d:Q57829831|Q57829831]] | [[Sabine Reger]] | | 1961 | | 2024-01-05 | |- | style='text-align:right'| 2495 | [[:d:Q57915414|Q57915414]] | [[Cecilie Østensen Berglund]] | [[Bærum]] | 1971-10-02 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 2496 | [[:d:Q58465923|Q58465923]] | [[Olga Chernykh]] | | 1974 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Судья Ольга Черных 9 ноября 2018 года (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2497 | [[:d:Q58495566|Q58495566]] | [[Lina Hidalgo]] | [[Colombia]] | 1991-02-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Harris County Judge Lina Hidalgo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2498 | [[:d:Q58541999|Q58541999]] | [[Helga Oltrogge]] | [[Bolków]] | 1941-06-03 | | 2020-03-02 | |- | style='text-align:right'| 2499 | [[:d:Q59158639|Q59158639]] | [[Lucia Serena Rossi]] | [[Boloña]] | 1958-02-06 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 2500 | [[:d:Q59284351|Q59284351]] | [[Selma Arruda]] | [[Camaquã]] | 1963-01-20 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Selma Arruda (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2501 | [[:d:Q59284725|Q59284725]] | [[Indira Alfonzo]] | [[La Guaira]] | 1968-04-29 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 2502 | [[:d:Q59356476|Q59356476]] | [[Megan Cavanagh]] | [[Lansing, Míchigan|Lansing]] | 1973 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2503 | [[:d:Q59465834|Q59465834]] | [[Paulette Lenert]] | [[Luxemburgo (cidade)|Luxemburgo]] | 1968-05-31 | [[Luxemburgo]] | | [[Ficheiro:Paulette Lenert 05-2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2504 | [[:d:Q59567235|Q59567235]] | [[Allegra Collins]] | | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2505 | [[:d:Q59594676|Q59594676]] | [[Kelly Rees]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2506 | [[:d:Q59660241|Q59660241]] | [[Anita Earls]] | [[Seattle]] | 1960-02-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2507 | [[:d:Q59738810|Q59738810]] | [[Maria Teresa Cárcomo Lobo]] | [[Malanje]] | 1929-02-18 | [[Portugal]]<br/>[[Angola]]<br/>[[Brasil]] | 2018-12-08 | [[Ficheiro:Maria Teresa Cárcomo Lobo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2508 | [[:d:Q59779763|Q59779763]] | [[Hiroko Andō]] | [[Prefectura de Chiba]] | 1950 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 2509 | [[:d:Q59800807|Q59800807]] | [[Helen Winkelmann]] | | 1962 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Helen Winkelmann 151sm.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2510 | [[:d:Q60082255|Q60082255]] | [[Tomoko Akane]] | [[Nagoia]] | 1956-06-28 | [[Xapón]] | | [[Ficheiro:Tomoko Akane 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2511 | [[:d:Q60103484|Q60103484]] | [[Nele Matz-Lück]] | [[Hamburgo]] | 1973-12-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2512 | [[:d:Q60150044|Q60150044]] | [[Katja Šugman Stubbs]] | [[Liubliana]] | 1966 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 2513 | [[:d:Q60168491|Q60168491]] | [[Reine Alapini-Gansou]] | [[Abidjan]] | 1956-08-11 | [[Benín]] | | [[Ficheiro:Reine Alapini-Gansou Reine Alapini-Gansou 2015 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2514 | [[:d:Q60194423|Q60194423]] | [[Anne Marie Coyle]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2515 | [[:d:Q60199954|Q60199954]] | [[Melody J. Stewart]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1965-10-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2516 | [[:d:Q60200032|Q60200032]] | [[Kari Jo Gray]] | [[Lusk]] | 1960-09-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2517 | [[:d:Q60215308|Q60215308]] | [[Elissa F. Cadish]] | | 1964-08-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2518 | [[:d:Q60215763|Q60215763]] | [[Abbi Silver]] | | 1964-12-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2519 | [[:d:Q60215863|Q60215863]] | [[Meera Khadka]] | [[Nepal]] | 1957-05-15 | [[Nepal]] | | |- | style='text-align:right'| 2520 | [[:d:Q60221338|Q60221338]] | [[Debra H. Lambert]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2521 | [[:d:Q60256939|Q60256939]] | [[Sarah Hicks Stewart]] | [[Fort Smith]] | 1963-04-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2522 | [[:d:Q60286953|Q60286953]] | [[Laurel Beeler]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2523 | [[:d:Q60287036|Q60287036]] | [[Jacqueline Scott Corley]] | [[Long Beach]] | 1966 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Jacqueline Corley.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2524 | [[:d:Q60330038|Q60330038]] | [[Beatrice Hancock Mullaney]] | | | | 1990 | |- | style='text-align:right'| 2525 | [[:d:Q60346072|Q60346072]] | [[Ramona Pisal]] | [[Opladen]] | 1957-08-06 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Kröten zählen statt Prinzen küssen?! Freie Wahl für alle Lebensmodelle oder Subvention der Ehe? Was ist der StreitWert? (9818660943).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2526 | [[:d:Q60444857|Q60444857]] | [[Carla Wong McMillian]] | [[Augusta, Xeorxia|Augusta]] | 1973-05-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2527 | [[:d:Q60444883|Q60444883]] | [[Sara L. Doyle]] | [[Dallas, Texas|Dallas]] | 1968-01-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2528 | [[:d:Q60445900|Q60445900]] | [[Mercè Caso i Señal]] | [[Barcelona]] | 1964 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2529 | [[:d:Q60560437|Q60560437]] | [[Amanda H. Mercier]] | [[Cleveland]] | 1975 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2530 | [[:d:Q60571494|Q60571494]] | [[Elizabeth Gobeil]] | [[Thomaston]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2531 | [[:d:Q60667968|Q60667968]] | [[Irena Kaminska]] | | 1948-12-07 | | | [[Ficheiro:Sędzia Irena Kamińska Themis 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2532 | [[:d:Q60721220|Q60721220]] | [[Ivana Jelić]] | [[Podgorica]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2533 | [[:d:Q60780930|Q60780930]] | [[Kathaleen McCormick]] | [[Dover, Delaware|Dover]] | 1979-09-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Delaware Chancery Court Chancellor Kathaleen McCormick.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2534 | [[:d:Q60812711|Q60812711]] | [[Frankie J. Moore]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2535 | [[:d:Q60833240|Q60833240]] | [[Małgorzata Wąsek-Wiaderek]] | [[Janów Lubelski]] | 1971-05-01 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Małgorzata Wąsek-Wiaderek.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2536 | [[:d:Q60835668|Q60835668]] | [[Aneta Łazarska]] | [[Wołomin]] | 1977-06-22 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2537 | [[:d:Q60836303|Q60836303]] | [[France Charbonneau]] | [[Montreal]] | 1951 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2538 | [[:d:Q60929958|Q60929958]] | [[Awa Bah]] | [[Banjul]] | 20th century | [[Gambia]] | | |- | style='text-align:right'| 2539 | [[:d:Q60999934|Q60999934]] | [[Lucília Gago]] | [[Lisboa]] | 1956-08-26 | [[Portugal]] | | [[Ficheiro:Lucília Gago (Agência Lusa).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2540 | [[:d:Q61000332|Q61000332]] | [[Mary de Aguiar Silva]] | [[Salvador, Baía|Salvador]] | | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Mary de Aguiar Silva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2541 | [[:d:Q61008867|Q61008867]] | [[Anna Bitature Mugenyi]] | [[Uganda]] | | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 2542 | [[:d:Q61064118|Q61064118]] | [[Francie C. Riedmann]] | | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 2543 | [[:d:Q61079716|Q61079716]] | [[Hadije Maloku-Begolli]] | [[Prizren]] | 1935-02-20 | | 2017-02-10 | |- | style='text-align:right'| 2544 | [[:d:Q61080691|Q61080691]] | [[Kabita Khanam]] | | 1957-06-30 | [[Bangladesh]] | | |- | style='text-align:right'| 2545 | [[:d:Q61110124|Q61110124]] | [[Anu Uritam]] | | 1975 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2546 | [[:d:Q61110560|Q61110560]] | [[Sirje Õunpuu]] | | 1951 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2547 | [[:d:Q61111500|Q61111500]] | [[Reet Allikvere]] | [[Kilingi-Nõmme]] | 1951 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2548 | [[:d:Q61111503|Q61111503]] | [[Kaire Pikamäe]] | | 1976 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2549 | [[:d:Q61111509|Q61111509]] | [[Ulvi Loonurm]] | [[Rapla]] | 1956 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2550 | [[:d:Q61111675|Q61111675]] | [[Monika Laatsit]] | | 1974-09-06 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2551 | [[:d:Q61111676|Q61111676]] | [[Maret Altnurme]] | | 1975 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2552 | [[:d:Q61122411|Q61122411]] | [[Firuza Abbasova]] | [[República Socialista Soviética de Armenia]] | 1958 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Azerbaidján]] | | [[Ficheiro:Firuza Abbasova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2553 | [[:d:Q61129993|Q61129993]] | [[Nguyễn Thị Lụa]] | | 1966 | [[Vietnam]] | | |- | style='text-align:right'| 2554 | [[:d:Q61131862|Q61131862]] | [[Mzia Todua]] | | 1956-01-24 | [[Xeorxia]] | | |- | style='text-align:right'| 2555 | [[:d:Q61352427|Q61352427]] | [[Eva Gotsiridze]] | [[Tbilisi]] | 1963-07-07 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Xeorxia]] | | |- | style='text-align:right'| 2556 | [[:d:Q61404761|Q61404761]] | [[Meelika Aava]] | [[Condado de Harju]] | 1954 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2557 | [[:d:Q61465708|Q61465708]] | [[Martha Niquille]] | | 1954-08-27 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 2558 | [[:d:Q61473449|Q61473449]] | [[Laura Clérico]] | [[Quilmes]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 2559 | [[:d:Q61483038|Q61483038]] | [[Laurel M. Lee]] | [[Wright-Patterson Air Force Base]] | 1974-03-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Laurel M. Lee.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2560 | [[:d:Q61646493|Q61646493]] | [[Marie-Anne Gowora]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2561 | [[:d:Q61651227|Q61651227]] | [[Kemeri Murray]] | | 1932 | | 2013 | |- | style='text-align:right'| 2562 | [[:d:Q61659526|Q61659526]] | [[Suman Kumari]] | | | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 2563 | [[:d:Q61729643|Q61729643]] | [[C. Shannon Bacon]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2564 | [[:d:Q61740489|Q61740489]] | [[Kine Elisabeth Steinsvik]] | [[Sandnessjøen]] | 1976-05-13 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 2565 | [[:d:Q61772055|Q61772055]] | [[Lee Eunae]] | | 1966 | [[Corea do Sur]] | | [[Ficheiro:이은애재판관(양복).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2566 | [[:d:Q61810046|Q61810046]] | [[Mary Joseph]] | [[Elamkulam, Kochi]] | 1962-06-02 | | | [[Ficheiro:Justice Mary Joseph.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2567 | [[:d:Q61862608|Q61862608]] | [[Pilar de la Oliva Marrades]] | [[Alzira]] | 1956-04-02 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2568 | [[:d:Q61893877|Q61893877]] | [[Frances Tydingco-Gatewood]] | [[Honolulu]] | 1958-01-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Frances Tydingco-Gatewood 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2569 | [[:d:Q61941079|Q61941079]] | [[Soraya Ryan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2570 | [[:d:Q62000424|Q62000424]] | [[Stephanie D. Davis]] | [[Kansas City, Missouri|Kansas City]] | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Stephanie Davis (Judge).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2571 | [[:d:Q62006199|Q62006199]] | [[Celia Maya García]] | | 1949 | [[México]] | | [[Ficheiro:Celia Maya García.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2572 | [[:d:Q62006939|Q62006939]] | [[Marie Ziskova]] | | 1951 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 2573 | [[:d:Q62029866|Q62029866]] | [[Edda Huther]] | [[Brno]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 2574 | [[:d:Q62071528|Q62071528]] | [[Ada E. Brown]] | [[Oklahoma City]] | 1974-11-08 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Choctaw Nation of Oklahoma]] | | [[Ficheiro:Judge Ada Brown.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2575 | [[:d:Q62071691|Q62071691]] | [[Stéphanie Mourou-Vikström]] | [[Marsella]] | 1970-11-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2576 | [[:d:Q62282614|Q62282614]] | [[Mónica Franco Izquierdo]] | | | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2577 | [[:d:Q62285859|Q62285859]] | [[Sintje Leßner]] | [[Stuttgart]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 2578 | [[:d:Q62509773|Q62509773]] | [[Rosmari Carandang]] | [[Ilog]] | 1952-01-09 | | | [[Ficheiro:J-carandang.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2579 | [[:d:Q62511904|Q62511904]] | [[Amy Lazaro-Javier]] | [[Manila]] | 1956-11-16 | | | [[Ficheiro:Lazaro-javier.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2580 | [[:d:Q62732733|Q62732733]] | [[Ingrid L. Moll]] | | 1973-04-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2581 | [[:d:Q62860621|Q62860621]] | [[Irene F. Scott]] | | 1912-10-06 | [[Estados Unidos de América]] | 1997-04-10 | |- | style='text-align:right'| 2582 | [[:d:Q63075309|Q63075309]] | [[Monika Jachmann-Michel]] | [[Frisinga]] | 1963-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2583 | [[:d:Q63183713|Q63183713]] | [[Fanny León Cordero]] | [[Gualaceo Canton]] | 1920-10-15 | [[Ecuador]] | | |- | style='text-align:right'| 2584 | [[:d:Q63240122|Q63240122]] | [[Agnieszka Klonowiecka Milart]] | | 1959-03-15 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2585 | [[:d:Q63345561|Q63345561]] | [[Carol Padilla]] | | 1972-02-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2586 | [[:d:Q63456664|Q63456664]] | [[Jennifer P. Wilson]] | [[Washington, D.C.]] | 1975 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer P. Wilson (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2587 | [[:d:Q63456667|Q63456667]] | [[Kea W. Riggs]] | [[Midwest City]] | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kea Riggs (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2588 | [[:d:Q63683672|Q63683672]] | [[Marisela Valentina Godoy Estaba]] | [[Caracas]] | 20th century | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 2589 | [[:d:Q63702551|Q63702551]] | [[Maureen Rajnauth-Lee]] | | | [[Trinidad e Tobago]] | | |- | style='text-align:right'| 2590 | [[:d:Q63854295|Q63854295]] | [[Anna M. Kross]] | [[Niasviž]] | 1891-07-17 | [[Estados Unidos de América]] | 1979-08-27 | |- | style='text-align:right'| 2591 | [[:d:Q63859629|Q63859629]] | [[Alice Athenia Lytle]] | [[Newark, Nova Jersey|Newark]] | 1939-03-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2018 | |- | style='text-align:right'| 2592 | [[:d:Q63924915|Q63924915]] | [[Song Man Lei]] | | 1966 | [[Macau]] | | |- | style='text-align:right'| 2593 | [[:d:Q63964711|Q63964711]] | [[Jung Seung-yeon]] | | 1976-09-06 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 2594 | [[:d:Q63966899|Q63966899]] | [[Grace Mumbi Ngugi]] | [[Kiambu]] | | [[Kenya]] | | |- | style='text-align:right'| 2595 | [[:d:Q63977699|Q63977699]] | [[Isobel Kennedy]] | [[Limerick]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2596 | [[:d:Q64005776|Q64005776]] | [[Elena Gosheva]] | [[Orizari]] | 1948-03-02 | [[Macedonia do Norte]] | | |- | style='text-align:right'| 2597 | [[:d:Q64005921|Q64005921]] | [[Vangelina Markudova]] | [[Gevgelija]] | 1956 | [[Macedonia do Norte]] | | |- | style='text-align:right'| 2598 | [[:d:Q64007076|Q64007076]] | [[Vera Markova]] | [[Bitola]] | 1947-11-21 | [[Macedonia do Norte]] | | |- | style='text-align:right'| 2599 | [[:d:Q64009030|Q64009030]] | [[Marie Baker]] | [[Dublín]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2600 | [[:d:Q64009413|Q64009413]] | [[Aurelia Pucinski]] | [[Chicago]] | 1947-04-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:AureliaPucinski1967.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2601 | [[:d:Q64009717|Q64009717]] | [[Tara Burns]] | [[Sligo|Sligo - Sligeach]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2602 | [[:d:Q64010168|Q64010168]] | [[Caroline Costello]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2603 | [[:d:Q64077145|Q64077145]] | [[Olga Styopkina]] | [[Ekaterimburgo]] | 1980 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Судья Ольга Валерьевна Степкина 23 мая 2019 года.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2604 | [[:d:Q64151669|Q64151669]] | [[Lee Mison]] | | 1970-01-18 | [[Corea do Sur]] | | [[Ficheiro:Lee Mison's Portrait in her retirement ceremony.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2605 | [[:d:Q64304472|Q64304472]] | [[Ingrid Nargang]] | [[Chernivtsi]] | 1929-04-17 | [[Austria]] | 2019-05-10 | [[Ficheiro:Ingrid Nargang.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2606 | [[:d:Q64358866|Q64358866]] | [[Abigail Lofaro]] | | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2607 | [[:d:Q64373806|Q64373806]] | [[Susan Beschta]] | [[Appleton]] | 1952-04-21 | [[Estados Unidos de América]] | 2019-05-02 | |- | style='text-align:right'| 2608 | [[:d:Q64374181|Q64374181]] | [[Krestina Uporova]] | | 1985 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Судья Крестина Упорова 1 ноября 2018 года (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2609 | [[:d:Q64374236|Q64374236]] | [[Larisa Shangina]] | | 1979 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Судья Лариса Шаньгина на деле Реченко 24 сентября 2018 года.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2610 | [[:d:Q64390980|Q64390980]] | [[Patricia Devaney]] | [[Miller]] | 1968-10-30 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2611 | [[:d:Q64414845|Q64414845]] | [[Sharon McAuslan]] | | 1945 | [[Nova Zelandia]] | 2019-05-24 | [[Ficheiro:Sharon McAuslan QSO (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2612 | [[:d:Q64548642|Q64548642]] | [[Chrysula Giatagana]] | [[Nea Erythraia]] | 1944-05-09 | [[Grecia]] | 2018-12-30 | |- | style='text-align:right'| 2613 | [[:d:Q64563101|Q64563101]] | [[Olga Victorovna Sazonova]] | | 1975 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Судья Свердловского областного суда Ольга Сазонова 7 ноября 2018 года.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2614 | [[:d:Q64563510|Q64563510]] | [[Julia Anatolyevna Philippova]] | | 1976 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 2615 | [[:d:Q64592079|Q64592079]] | [[Tatyana Chaschina]] | | | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Судья Татьяна Сергеевна Чащина Ленинский районный суд Екатеринбурга 15 мая 2019 года (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2616 | [[:d:Q64592973|Q64592973]] | [[Olga Dorokhina]] | | 1981 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Судья Ольга Аркадьевна Дорохина Железнодорожный районный суд города Екатеринбурга 30 мая 2019 года.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2617 | [[:d:Q64735789|Q64735789]] | [[Anna Felice]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2618 | [[:d:Q64740303|Q64740303]] | [[Consuelo Scerri Herrera]] | | 1965-10-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2619 | [[:d:Q64748088|Q64748088]] | [[Edwina Grima]] | | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2620 | [[:d:Q64748114|Q64748114]] | [[Jacqueline Padovani Grima]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2621 | [[:d:Q64748124|Q64748124]] | [[Joanne Vella Cuschieri]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2622 | [[:d:Q64748150|Q64748150]] | [[Lorraine Schembri Orland]] | [[Pietà]] | 1959-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2623 | [[:d:Q64748183|Q64748183]] | [[Miriam Hayman]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2624 | [[:d:Q64748407|Q64748407]] | [[Eleni M. Roumel]] | [[Washington, D.C.]] | 1974 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Eleni M. Roumel (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2625 | [[:d:Q64761046|Q64761046]] | [[Natalia Krasnova]] | | | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Судья Свердловского областного суда Наталья Краснова 11 января 2019 года (crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2626 | [[:d:Q64761144|Q64761144]] | [[Irina Mayorova]] | | | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Судья Ирина Майорова 23 октября 2018 года.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2627 | [[:d:Q64814893|Q64814893]] | [[Lada Nikitina]] | | 1985 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Просмотр видеозаписи по делу Крыгина Верх-Исетский районный суд города Екатеринбурга 18 июня 2019 года (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2628 | [[:d:Q64850063|Q64850063]] | [[Ingrid Bergner]] | [[Múnic]] | 1970 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2629 | [[:d:Q64875545|Q64875545]] | [[Mary Ellen Ring]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2630 | [[:d:Q64929479|Q64929479]] | [[Bronagh O'Hanlon]] | | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 2631 | [[:d:Q64969554|Q64969554]] | [[Deirdre Murphy]] | | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 2632 | [[:d:Q65175079|Q65175079]] | [[Phạm Thị Bích Thủy]] | | 1979 | [[Vietnam]] | | |- | style='text-align:right'| 2633 | [[:d:Q65201573|Q65201573]] | [[Olena Tanasevych]] | [[Khárkiv]] | 1982-04-29 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Танасевич Олена, 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2634 | [[:d:Q65262947|Q65262947]] | [[Gaida Kivinurm]] | | 1956 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2635 | [[:d:Q65263037|Q65263037]] | [[Ivi Kesküla]] | [[Kuressaare]] | 1963 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2636 | [[:d:Q65264455|Q65264455]] | [[Julia Katškovskaja]] | [[San Petersburgo]] | 1957 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2637 | [[:d:Q65458919|Q65458919]] | [[Yuliya Lobanova]] | | 1972 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Судья Ленинского районного суда города Екатеринбурга Юлия Лобанова 8 июля 2019 года (crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2638 | [[:d:Q65474098|Q65474098]] | [[Jane Ansah]] | | 1955-10-11 | [[Malawi]] | | [[Ficheiro:Jane Ansah at VOA (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2639 | [[:d:Q65565727|Q65565727]] | [[Yana Prokopenko]] | | 1985 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Судья Яна Валерьевна Прокопенко 14 марта 2019 года.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2640 | [[:d:Q65565771|Q65565771]] | [[Olga Maslova]] | | 1979 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Судья Чкаловского районного суда Екатеринбурга Ольга Маслова на деле Халиуллиной 8 мая 2019 года.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2641 | [[:d:Q65770613|Q65770613]] | [[Juliana Latifi]] | | | [[Albania]] | | [[Ficheiro:Juliana Latifi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2642 | [[:d:Q65964156|Q65964156]] | [[Eusebia Munuo]] | | 1946-09-01 | [[Tanzania]] | | |- | style='text-align:right'| 2643 | [[:d:Q65981413|Q65981413]] | [[Ingrid Petrik]] | | 1935-11-24 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 2644 | [[:d:Q66056618|Q66056618]] | [[Dolores Fernández Galiño]] | [[O Carballiño]] | 1963 | [[España]] | | [[Ficheiro:Dolores Fernández Galiño-Praza Pública-2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2645 | [[:d:Q66058060|Q66058060]] | [[Anja Schlewing]] | [[Lorch]] | 1957-09-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2646 | [[:d:Q66310314|Q66310314]] | [[Claudia Schilling]] | [[Wolfsburg]] | 1968-06-13 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Schilling, Claudia-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2647 | [[:d:Q66443877|Q66443877]] | [[Jodi W. Dishman]] | [[Memphis, Tennessee|Memphis]] | 1979 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jodi Dishman (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2648 | [[:d:Q66498822|Q66498822]] | [[Viran Molisa Trief]] | | 1977 | [[Vanuatu]] | | [[Ficheiro:Viran Molisa-Trief (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2649 | [[:d:Q66499369|Q66499369]] | [[Cristina Garros Martínez]] | | | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 2650 | [[:d:Q66572505|Q66572505]] | [[Mary L. Mikva]] | [[Evanston, Illinois|Evanston]] | 1953 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2651 | [[:d:Q66598618|Q66598618]] | [[Sangita Dhingra Sehgal]] | [[Chandigarh]] | 1958-06-20 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2652 | [[:d:Q66627881|Q66627881]] | [[Raja Nicola]] | [[Omdurman]] | 1950s | [[Sudán]] | | |- | style='text-align:right'| 2653 | [[:d:Q66692706|Q66692706]] | [[Sadie Brower Neakok]] | | 1916 | | 2004 | |- | style='text-align:right'| 2654 | [[:d:Q66730603|Q66730603]] | [[Nemat Abdullah Khair]] | [[al-Kamleen]] | 1957 | [[Sudán]] | | |- | style='text-align:right'| 2655 | [[:d:Q66758921|Q66758921]] | [[Claudia Wemheuer]] | [[Hannover]] | 1961 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2656 | [[:d:Q66810113|Q66810113]] | [[Ida Leggett]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2657 | [[:d:Q66813896|Q66813896]] | [[Danielle J. Forrest]] | [[Roseburg]] | 1977 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Forrest Danielle Official PUB 0044.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2658 | [[:d:Q66816449|Q66816449]] | [[Barbara Bailey Jongbloed]] | [[Washington, D.C.]] | 1959 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2659 | [[:d:Q66816571|Q66816571]] | [[Sandy N. Leal]] | [[Longview]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2660 | [[:d:Q66828524|Q66828524]] | [[Czesława Żuławska]] | [[Pruchnik]] | 1930-05-19 | [[Polonia]] | 2024-08-20 | |- | style='text-align:right'| 2661 | [[:d:Q66828950|Q66828950]] | [[Silvia Carreño-Coll]] | [[Santo Domingo de Guzmán|Santo Domingo]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Hon-Silvia-Carreno-Coll.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2662 | [[:d:Q66973820|Q66973820]] | [[Jane Bland]] | | 1965-06-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2663 | [[:d:Q67059838|Q67059838]] | [[Rachel A. Graham]] | [[Stevens Point]] | 1976-06-07 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2664 | [[:d:Q67141462|Q67141462]] | [[Cindy Hendrickson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2665 | [[:d:Q67145794|Q67145794]] | [[Maren Rennpferdt]] | [[Gotinga]] | 1964 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2666 | [[:d:Q67168428|Q67168428]] | [[Betty Dickey]] | [[Black Rock]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 2667 | [[:d:Q67168436|Q67168436]] | [[Barbara Culver]] | | 1926 | | 2016 | |- | style='text-align:right'| 2668 | [[:d:Q67173512|Q67173512]] | [[Deborah Hankinson]] | | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 2669 | [[:d:Q67173758|Q67173758]] | [[Jane Cutler Greenspan]] | | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 2670 | [[:d:Q67181422|Q67181422]] | [[Pamela B. Minzner]] | [[Albuquerque]] | 1943 | | 2007 | |- | style='text-align:right'| 2671 | [[:d:Q67181430|Q67181430]] | [[Lenore L. Prather]] | | 1931-09-17 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-04-11 | |- | style='text-align:right'| 2672 | [[:d:Q67200486|Q67200486]] | [[Arlene Clay]] | [[Gardiner]] | 1912-08-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2016 | |- | style='text-align:right'| 2673 | [[:d:Q67202348|Q67202348]] | [[Jean Brown]] | | 1950s | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2674 | [[:d:Q67461200|Q67461200]] | [[Meenakshi Madan Rai]] | [[Gangtok]] | 1964-07-12 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2675 | [[:d:Q67626031|Q67626031]] | [[Anna Dalkowska]] | [[Mława]] | 1970-05-18 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Anna Dalkowska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2676 | [[:d:Q68337391|Q68337391]] | [[Inge Friedrich]] | [[Gütersloh]] | 1941-03-28 | [[Alemaña]] | 2022-06-26 | |- | style='text-align:right'| 2677 | [[:d:Q68566605|Q68566605]] | [[Ann-Marie Wolff]] | [[Bremen]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 2678 | [[:d:Q69367697|Q69367697]] | [[Ekaterina Korneluk]] | [[Sukhoy Log]] | 1977-07-22 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Vladimir Putin meets with Marianna Voloshina and Ekaterina Korneluk 2016-05-25 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2679 | [[:d:Q69389373|Q69389373]] | [[Nina Półtorak]] | | 1971 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Nina Półtorak (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2680 | [[:d:Q69597853|Q69597853]] | [[Annie John]] | | 1957-11-16 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2681 | [[:d:Q71332779|Q71332779]] | [[Jennifer P. Togliatti]] | [[Waterbury]] | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2682 | [[:d:Q72020088|Q72020088]] | [[Karin van der Laag]] | [[Suráfrica]] | 1971-08-02 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 2683 | [[:d:Q72313022|Q72313022]] | [[Daniella Camacho]] | [[Santiago de Chile]] | 1969-11-10 | [[Ecuador]]<br/>[[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 2684 | [[:d:Q72435920|Q72435920]] | [[Annette Schücking-Homeyer]] | [[Dortmund]] | 1920-03-01 | [[Alemaña]] | 2017-12-29 | |- | style='text-align:right'| 2685 | [[:d:Q72759156|Q72759156]] | [[Sophia Y. Vuelo]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2686 | [[:d:Q73550839|Q73550839]] | [[Carolina Lizárraga]] | [[Lima]] | 1970-03-25 | [[Perú]] | | |- | style='text-align:right'| 2687 | [[:d:Q73855673|Q73855673]] | [[Ludgera Selting]] | [[Velen]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2688 | [[:d:Q73926958|Q73926958]] | [[Jeanette Attiger-Suter]] | [[Basilea]] | 1938 | [[Suíza]] | 1987-05-17 | |- | style='text-align:right'| 2689 | [[:d:Q74054335|Q74054335]] | [[Kelly Higashi]] | [[Os Ánxeles]] | 1962-02-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kelly Higashi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2690 | [[:d:Q74347153|Q74347153]] | [[Laura Baird]] | [[Míchigan]] | 1952-10-01 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2691 | [[:d:Q74604225|Q74604225]] | [[Tamika Montgomery-Reeves]] | [[Jackson, Mississippi|Jackson]] | 1981-04-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tamika Montgomery-Reeves.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2692 | [[:d:Q75330135|Q75330135]] | [[Renata Gräfin von Puckler von Schwichow]] | | 1971-12-01 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2693 | [[:d:Q75453976|Q75453976]] | [[Mary Stacey]] | | 1961-05-15 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2694 | [[:d:Q75570252|Q75570252]] | [[Alison Foster]] | | 1957-01-22 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2695 | [[:d:Q75634034|Q75634034]] | [[Alison Levitt]] | | 1963-05-27 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Official portrait of Baroness Levitt crop 2, 2025.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2696 | [[:d:Q76005549|Q76005549]] | [[Christiane Padé]] | [[Karlsruhe]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 2697 | [[:d:Q76346271|Q76346271]] | [[Karen Steyn]] | [[Cidade do Cabo]] | 1970-10-20 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2698 | [[:d:Q76429391|Q76429391]] | [[Rainey R. Brandt]] | [[LaGrange]] | 1966-03-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rainey Brandt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2699 | [[:d:Q76434378|Q76434378]] | [[Deborah J. Israel]] | [[Atlantic City, Nova Jersey|Atlantic City]] | 1964-11-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Deborah Israel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2700 | [[:d:Q76464977|Q76464977]] | [[Andrea L. Hertzfeld]] | [[Waterville]] | 1979-07-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Andrea Hertzfeld.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2701 | [[:d:Q76472353|Q76472353]] | [[Julie H. Becker]] | [[Detroit]] | 1974-11-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Julie Becker.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2702 | [[:d:Q76477287|Q76477287]] | [[Elizabeth Carroll Wingo]] | [[Washington, D.C.]] | 1970 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elizabeth Wingo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2703 | [[:d:Q76551545|Q76551545]] | [[Darlene M. Soltys]] | [[Bellingham]] | 1965-08-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Darlene M. Soltys.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2704 | [[:d:Q76559416|Q76559416]] | [[Mariana Yepez Andrade]] | [[Atuntaqui]] | 20th century | [[Ecuador]] | | [[Ficheiro:Comisión de Régimen Económico y Tributario, recibe a la ex ministra Fiscal General de la Nación, Mariana Yépez, acompañada del ex presidente de la Corte Suprema de Justicia, Jaime Velasco y de (4311948033) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2705 | [[:d:Q76825098|Q76825098]] | [[Elena Liberatori]] | | | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Jueza Elena Liberatori.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2706 | [[:d:Q76898486|Q76898486]] | [[Vida Akoto-Bamfo]] | [[Ghana]] | 1949-02-07 | [[Ghana]] | | |- | style='text-align:right'| 2707 | [[:d:Q77283777|Q77283777]] | [[Suzi Carlson]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2708 | [[:d:Q77363669|Q77363669]] | [[Raquel Montoya-Lewis]] | [[España]] | 1968 | | | [[Ficheiro:RML wikipedia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2709 | [[:d:Q77461431|Q77461431]] | [[Saadet Yüksel]] | [[Istambul]] | 1983-12-07 | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 2710 | [[:d:Q77501891|Q77501891]] | [[Rohana Yusuf]] | [[Bachok]] | 1956-05-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2711 | [[:d:Q77582605|Q77582605]] | [[Úna Ní Raifeartaigh]] | | 1966-08-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2712 | [[:d:Q77971198|Q77971198]] | [[Kimberley S. Knowles]] | [[Bronx]] | 1970-10-07 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kimberley Knowles.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2713 | [[:d:Q78075662|Q78075662]] | [[Yvonne M. Williams]] | [[Detroit]] | 1972-06-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Yvonne M. Williams.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2714 | [[:d:Q78163743|Q78163743]] | [[Jennifer A. Di Toro]] | [[Princeton, Nova Jersey|Princeton]] | 1967-05-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer A. Di Toro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2715 | [[:d:Q78352698|Q78352698]] | [[Danya Dayson]] | [[Nova York]] | 1972-10-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Danya Dayson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2716 | [[:d:Q78560949|Q78560949]] | [[Maribeth Raffinan]] | [[Cincinnati]] | 1970-09-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Maribeth Raffinan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2717 | [[:d:Q78922180|Q78922180]] | [[Carol Dalton]] | [[Nova York]] | 1950-09-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2718 | [[:d:Q79052020|Q79052020]] | [[Juliet J. McKenna]] | [[Valparaiso]] | 1970-10-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2719 | [[:d:Q79054796|Q79054796]] | [[Evelyn Wilson]] | [[Smith Center]] | 1959-12-06 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2720 | [[:d:Q79055381|Q79055381]] | [[Judith Anne Smith]] | [[Columbus]] | 1963-10-02 | | | |- | style='text-align:right'| 2721 | [[:d:Q79127586|Q79127586]] | [[Jennifer M. Anderson]] | [[Dublín]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 2722 | [[:d:Q79483977|Q79483977]] | [[Lubna Saleem Pervez]] | | | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 2723 | [[:d:Q79652712|Q79652712]] | [[Khadija Abeba]] | | | [[Djibuti]] | | |- | style='text-align:right'| 2724 | [[:d:Q79787162|Q79787162]] | [[Heidi Pasichow]] | [[Queens]] | 1955-05-24 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2725 | [[:d:Q79800207|Q79800207]] | [[Laura Cordero]] | [[Chicago]] | 1965-01-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2726 | [[:d:Q79886820|Q79886820]] | [[Lynn Leibovitz]] | [[Nova York]] | 1959-05-08 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2727 | [[:d:Q80141887|Q80141887]] | [[Jayne Aylward]] | | 1956 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2728 | [[:d:Q80205592|Q80205592]] | [[Daniela Brückner]] | [[Wesel]] | 1963 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2729 | [[:d:Q80358328|Q80358328]] | [[Katharina Lehmayer]] | [[Linz]] | 1963 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 2730 | [[:d:Q80468658|Q80468658]] | [[Fern Flanagan Saddler]] | [[Baltimore]] | 1955-05-17 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2731 | [[:d:Q80693485|Q80693485]] | [[V. Shircy]] | | 1960-05-31 | | | |- | style='text-align:right'| 2732 | [[:d:Q80698598|Q80698598]] | [[Anu Sivaraman]] | [[Ernakulam]] | 1966-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 2733 | [[:d:Q81021686|Q81021686]] | [[Sanju Panda]] | [[Paralakhemundi]] | 1959-07-10 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2734 | [[:d:Q81215133|Q81215133]] | [[Zinora Mitchell-Rankin]] | [[Washington, D.C.]] | 1956-04-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2735 | [[:d:Q81638824|Q81638824]] | [[Mariama Owusu]] | [[Beposo]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2736 | [[:d:Q81650525|Q81650525]] | [[Gertrude Torkornoo]] | [[Cape Coast]] | 1962-09-11 | [[Ghana]] | | |- | style='text-align:right'| 2737 | [[:d:Q81656309|Q81656309]] | [[Avril Lovelace-Johnson]] | [[Mankessim]] | | [[Ghana]] | | |- | style='text-align:right'| 2738 | [[:d:Q81943182|Q81943182]] | [[Judith Bartnoff]] | [[Boston]] | 1949-04-14 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2739 | [[:d:Q82258524|Q82258524]] | [[Milagros Calvo]] | [[Valladolid]] | 1947-08-15 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2740 | [[:d:Q82841770|Q82841770]] | [[Anna Poole]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2741 | [[:d:Q83134034|Q83134034]] | [[Ronna Lee Beck]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1947-11-17 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2742 | [[:d:Q83197112|Q83197112]] | [[Agnes Dordzie]] | [[Ghana]] | 1952-10-02 | [[Ghana]] | | |- | style='text-align:right'| 2743 | [[:d:Q83554673|Q83554673]] | [[Patricia A. Broderick]] | [[Nova York]] | 1949-11-30 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2744 | [[:d:Q83555853|Q83555853]] | [[Anita Josey-Herring]] | [[Portsmouth (Q342803)|Portsmouth]] | 1960-09-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2745 | [[:d:Q84071043|Q84071043]] | [[Juanita Marsh]] | [[Elberton]] | 1926-12-04 | [[Estados Unidos de América]] | 2013-02-09 | |- | style='text-align:right'| 2746 | [[:d:Q84077192|Q84077192]] | [[Birgit Voßkühler]] | | 1963-04-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2747 | [[:d:Q84090926|Q84090926]] | [[Emma Fall Schofield]] | | 1885 | | 1980 | |- | style='text-align:right'| 2748 | [[:d:Q84090991|Q84090991]] | [[Faimaala Filipo]] | | 1932 | | 2014 | |- | style='text-align:right'| 2749 | [[:d:Q84098931|Q84098931]] | [[Dobrochna Bach-Golecka]] | [[Gdańsk]] | 1972-07-26 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Dobrochna Bach-Golecka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2750 | [[:d:Q84124473|Q84124473]] | [[Dana Oxley]] | | 1967-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 2751 | [[:d:Q84262119|Q84262119]] | [[Rosanna Sieveking]] | [[Hamburgo]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2752 | [[:d:Q84323861|Q84323861]] | [[Marta Skarova]] | | 1948 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 2753 | [[:d:Q84405314|Q84405314]] | [[Joanna Misztal-Konecka]] | [[Lublin]] | 1976-07-31 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2754 | [[:d:Q84435217|Q84435217]] | [[Sadie Lipner Shulman]] | | 1891 | | 1998-12-23 | |- | style='text-align:right'| 2755 | [[:d:Q84511619|Q84511619]] | [[Brynja McDivitt Booth]] | [[Olean]] | 1972-06-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Investiture of Judge Brynja Booth (48265181831).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2756 | [[:d:Q84609731|Q84609731]] | [[Elisabeth Steiner]] | [[Lindau (Bodensee)]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 2757 | [[:d:Q84742343|Q84742343]] | [[Maxine Aldridge White]] | [[Mississippi]] | 1951 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2758 | [[:d:Q85322827|Q85322827]] | [[Simone Wiegand]] | | 1969-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2759 | [[:d:Q85669710|Q85669710]] | [[Daiga Rezevska]] | | 1974-02-18 | [[Letonia]] | | [[Ficheiro:Daiga Rezevska in 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2760 | [[:d:Q85965552|Q85965552]] | [[Ana Isabel Pérez Asenjo]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2761 | [[:d:Q85979291|Q85979291]] | [[Park Jin-hong]] | [[Myongchon County]]<br/>[[Yeongcheon]] | 1914 | [[Korea under Japanese rule]]<br/>[[Corea do Norte]] | No/unknown value | [[Ficheiro:Jin-Hong Park.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2762 | [[:d:Q85985470|Q85985470]] | [[Maarika Kuusk]] | [[Kohtla-Järve]] | 1964-02-10 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2763 | [[:d:Q85987551|Q85987551]] | [[Tiina Pappel]] | | 1970-08-31 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2764 | [[:d:Q85992242|Q85992242]] | [[Carole Lewis]] | [[Xohanesburgo]] | 1953-10-26 | | | |- | style='text-align:right'| 2765 | [[:d:Q86084725|Q86084725]] | [[Margarita Caca-Nikolovska]] | [[Skopje]] | 1950 | | | [[Ficheiro:Sudija Caca.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2766 | [[:d:Q86095255|Q86095255]] | [[Silke Wittkopp]] | [[Hameln]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 2767 | [[:d:Q86510037|Q86510037]] | [[Hima Kohli]] | [[Nova Deli]] | 1959 | [[India]] | | [[Ficheiro:Justice Hima Kohli.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2768 | [[:d:Q86809693|Q86809693]] | [[Gail Archer]] | | | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 2769 | [[:d:Q87193544|Q87193544]] | [[Josefina Triguero Agudo]] | [[Madrid]] | 1946 | [[España]] | 2022-12-21 | |- | style='text-align:right'| 2770 | [[:d:Q87262209|Q87262209]] | [[Lucie Deltour]] | [[Liexa]] | 1912-04-22 | [[Bélxica]] | 1991-04-23 | |- | style='text-align:right'| 2771 | [[:d:Q87268172|Q87268172]] | [[Carlye Chu]] | [[Hong Kong]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 2772 | [[:d:Q87269129|Q87269129]] | [[Susan Kwan]] | [[Macau]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 2773 | [[:d:Q87442524|Q87442524]] | [[Dior Fall Sow]] | | 1968 | [[Senegal]] | | |- | style='text-align:right'| 2774 | [[:d:Q87500878|Q87500878]] | [[Hala Y. Jarbou]] | [[Tel Keppe]] | 1971 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Hala Jarbou.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2775 | [[:d:Q87647899|Q87647899]] | [[Rosaline Omotosho]] | | | [[Nixeria]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 2776 | [[:d:Q87648325|Q87648325]] | [[Olufunlola Adekeye]] | [[Estado de Osun]] | 1942 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2777 | [[:d:Q87716144|Q87716144]] | [[Dineke de Groot]] | [[Ámsterdam]] | 1965 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:PGP9921 Dineke de Groot Hoge Raad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2778 | [[:d:Q87773533|Q87773533]] | [[Beata Morawiec]] | [[Oświęcim]] | 1964-01-11 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Beata Morawiec FotŻmudzki.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2779 | [[:d:Q87815378|Q87815378]] | [[Nino Kadagidze]] | [[Tbilisi]] | 1969-07-30 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Xeorxia]] | | |- | style='text-align:right'| 2780 | [[:d:Q88923144|Q88923144]] | [[Verda Colvin]] | [[Atlanta]] | 1960s | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2781 | [[:d:Q88969561|Q88969561]] | [[Mudalikulam Raman Anitha]] | | 1961-05-31 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2782 | [[:d:Q88979976|Q88979976]] | [[Anne Groß]] | [[Brake]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 2783 | [[:d:Q89046693|Q89046693]] | [[Kristi Haskins Johnson]] | [[Oxford]] | 1980 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kristi Johnson (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2784 | [[:d:Q89276979|Q89276979]] | [[Jane Frances Abodo]] | [[Karamoja]] | 1973 | [[Uganda]] | | [[Ficheiro:Jane Frances Abodo Kampala Nov 2023 Wayamo Uganda ODPP Symposium (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2785 | [[:d:Q89355893|Q89355893]] | [[Judith Nelson Dilday]] | | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 2786 | [[:d:Q89476511|Q89476511]] | [[Annemarie Matusche-Beckmann]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2787 | [[:d:Q89778887|Q89778887]] | [[Ines Härtel]] | [[Staßfurt]] | 1972 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2788 | [[:d:Q89917444|Q89917444]] | [[Saskia Klug]] | [[Bochum]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 2789 | [[:d:Q90406937|Q90406937]] | [[Lee Su-jin]] | [[Jeonju]] | 1969-11-03 | [[Corea do Sur]] | | [[Ficheiro:이수진의원.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2790 | [[:d:Q90427502|Q90427502]] | [[Helen Whitener]] | [[Illa Trinidad]] | 1960s | | | [[Ficheiro:Helen Whitener Bioographical.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2791 | [[:d:Q90456698|Q90456698]] | [[Charlotte Anne Perretta]] | | 1942 | | | [[Ficheiro:Charlotte Anne Perretta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2792 | [[:d:Q91013061|Q91013061]] | [[Cecelia Goetz]] | [[Nova York]] | 1917-09-30 | [[Estados Unidos de América]] | 2004-01-26 | [[Ficheiro:Cecilia Goetz (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2793 | [[:d:Q91263216|Q91263216]] | [[Christine Chandler]] | [[Northampton]] | 1958-06-21 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2794 | [[:d:Q92203887|Q92203887]] | [[Uwani Musa Abba Aji]] | [[Gashua]] | 1956-11-07 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2795 | [[:d:Q92304000|Q92304000]] | [[Joanna Korner]] | [[Reino Unido]] | 1951-07-01 | | | [[Ficheiro:HH Judge Joanna Korner CMG QC 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2796 | [[:d:Q92441908|Q92441908]] | [[Aileen Cannon]] | [[Cali]] | 1981 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cannon2021 (004).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2797 | [[:d:Q92622498|Q92622498]] | [[Salome Zimmermann]] | [[Zürich]] | 1957 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 2798 | [[:d:Q92975110|Q92975110]] | [[Mechthild Reichsgräfin von Schmettau]] | | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2799 | [[:d:Q93887220|Q93887220]] | [[Dorothy Tyner]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2800 | [[:d:Q94340653|Q94340653]] | [[Corrine Sparks]] | [[Loon Lake]] | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2801 | [[:d:Q94508536|Q94508536]] | [[Carolyn Miller Parr]] | | 1937 | | | |- | style='text-align:right'| 2802 | [[:d:Q94581584|Q94581584]] | [[Monica Dongban-Mensem]] | | 1957 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2803 | [[:d:Q94695528|Q94695528]] | [[Ingrid Teichmüller]] | [[Hamburgo]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 2804 | [[:d:Q94698180|Q94698180]] | [[Susan Segal]] | [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolis]] | 1960s | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2805 | [[:d:Q94701873|Q94701873]] | [[Jennifer L. Frisch]] | | 1970s | | | |- | style='text-align:right'| 2806 | [[:d:Q94768618|Q94768618]] | [[Berta Kamm]] | | 1889 | | 1963 | |- | style='text-align:right'| 2807 | [[:d:Q95113865|Q95113865]] | [[Elizabeth Ibanda–Nahamya]] | [[Uganda]] | No/unknown value | [[Uganda]] | 2023-01-05 | |- | style='text-align:right'| 2808 | [[:d:Q95473214|Q95473214]] | [[Beverly Cutler]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2809 | [[:d:Q95579483|Q95579483]] | [[Renatha Francis]] | [[Xamaica]] | 1970s | [[Xamaica]] | | [[Ficheiro:Justicefrancis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2810 | [[:d:Q95613792|Q95613792]] | [[Barbara Fontaine]] | | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 2811 | [[:d:Q95756208|Q95756208]] | [[Rosalie Loew Whitney]] | [[Nova York]] | 1873-05-04 | | 1939-09-03 | [[Ficheiro:RosalieLoewWhitney1924.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2812 | [[:d:Q96098338|Q96098338]] | [[Renata Gil]] | [[São Gonçalo (Q83114)|São Gonçalo]] | 1971-07-14 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:2023-11-29 CCJ - Comissão de Constituição, Justiça e Cidadania - 09 (Renata Gil).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2813 | [[:d:Q96102560|Q96102560]] | [[Fabiana Pierre-Louis]] | [[Brooklyn]] | 1980-09-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2814 | [[:d:Q96152965|Q96152965]] | [[Ilse Huber]] | | 1949-01-26 | [[Austria]] | 2024-09-07 | |- | style='text-align:right'| 2815 | [[:d:Q96238022|Q96238022]] | [[Carmen Rodríguez-Medel]] | [[Cádiz]] | 1972-04-24 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2816 | [[:d:Q96463956|Q96463956]] | [[Ільєва Тетяна Григорівна]] | [[Mohyliv-Podilskyi]] | 1977-01-15 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 2817 | [[:d:Q96474430|Q96474430]] | [[Clementina Sganzini]] | [[Vira]] | 1927-11-08 | [[Suíza]] | 2016-01-16 | |- | style='text-align:right'| 2818 | [[:d:Q96592250|Q96592250]] | [[Cecilia Koranteng-Addow]] | [[Assin Nsuta]] | 1936-05-24 | [[Ghana]] | 1982-06-30 | |- | style='text-align:right'| 2819 | [[:d:Q96596421|Q96596421]] | [[Monika Köster-Flachsmeyer]] | [[Dortmund]] | 1965-08-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2820 | [[:d:Q96675711|Q96675711]] | [[Hava Inbar]] | [[Krynki]] | | [[Israel]] | 2024-01-15 | [[Ficheiro:Dan Hadani collection (990048229320205171).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2821 | [[:d:Q96701049|Q96701049]] | [[Melanie Plimmer]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2822 | [[:d:Q96757629|Q96757629]] | [[Царевич Оксана Ігорівна]] | [[Korosten]] | 1982-09-20 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 2823 | [[:d:Q96775051|Q96775051]] | [[Carmel Stewart]] | [[Tuam|Tuam - Tuaim]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2824 | [[:d:Q96863679|Q96863679]] | [[Rivka Friedman-Feldman]] | [[Xerusalén]] | 1958 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:RIVKA FRIEDMAN-FELDMAN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2825 | [[:d:Q96956073|Q96956073]] | [[Miriam O'Regan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2826 | [[:d:Q97062357|Q97062357]] | [[Clancy Smith]] | [[Hugo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2827 | [[:d:Q97069809|Q97069809]] | [[Susan Okalany]] | [[Uganda]] | 1969 | [[Uganda]] | | [[Ficheiro:Susan Okalany Symposium Participants (53394258086).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2828 | [[:d:Q97104462|Q97104462]] | [[Teresa Pilkington]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2829 | [[:d:Q97105554|Q97105554]] | [[Maria Solana da Conceição Soares Fernandes]] | | 1966-10-02 | [[Timor Leste]] | | |- | style='text-align:right'| 2830 | [[:d:Q97164768|Q97164768]] | [[Людмила Пантелеевна Чубарь]] | [[Mariupol]] | 1944-10-22 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 2831 | [[:d:Q97165803|Q97165803]] | [[Ma Yuan]] | | 1930 | [[República Popular da China]] | 2025-05-16 | |- | style='text-align:right'| 2832 | [[:d:Q97178717|Q97178717]] | [[Andrea Muñoz Sánchez]] | [[Chile]] | 1957-07-14 | | | |- | style='text-align:right'| 2833 | [[:d:Q97244450|Q97244450]] | [[Nino Bakakuri]] | [[Tbilisi]] | 1974-05-11 | [[República Socialista Soviética de Xeorxia]]<br/>[[Xeorxia]] | | |- | style='text-align:right'| 2834 | [[:d:Q97451319|Q97451319]] | [[Priscilla Baltazar-Padilla]] | [[Manila]] | 1958-07-02 | | 2021-08-27 | [[Ficheiro:J-bartazar-padilla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2835 | [[:d:Q97464822|Q97464822]] | [[Marguerite Trussler]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2836 | [[:d:Q97484122|Q97484122]] | [[Mary Rose Gearty]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2837 | [[:d:Q97492458|Q97492458]] | [[Niamh Hyland]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2838 | [[:d:Q97572613|Q97572613]] | [[Joan K. Alexander]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2839 | [[:d:Q97573248|Q97573248]] | [[Melanie L. Cradle]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2840 | [[:d:Q97585687|Q97585687]] | [[Alma Uy-Lampasa]] | | 1971-08-01 | | | [[Ficheiro:2nd District of Samar Board Member Alma Uy-Lampasa filing her Certificate of Candidacy (COC) for 2016 election on COMELEC.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2841 | [[:d:Q97623119|Q97623119]] | [[Mabel Jansen]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2842 | [[:d:Q98123011|Q98123011]] | [[Inés Soria Encarnación]] | [[Zaragoza]] | 1974-05-06 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2843 | [[:d:Q98310252|Q98310252]] | [[Kathryn Kimball Mizelle]] | [[Lakeland]] | 1987 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kathryn Kimball Mizelle Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2844 | [[:d:Q98432253|Q98432253]] | [[Miriam Germán]] | | | [[República Dominicana]] | | |- | style='text-align:right'| 2845 | [[:d:Q98478715|Q98478715]] | [[Martina Flanderová]] | [[Strakonice]] | 1969-04-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2846 | [[:d:Q98537031|Q98537031]] | [[Kiran Bali]] | | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 2847 | [[:d:Q98687626|Q98687626]] | [[Mirjana Radevska-Stefkova]] | [[Skopje]] | 1960-08-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2848 | [[:d:Q98687800|Q98687800]] | [[Besa Ademi]] | [[Skopje]] | 1964-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2849 | [[:d:Q98710475|Q98710475]] | [[Emilija Ilievska]] | [[Skopje]] | 1962-10-28 | | | |- | style='text-align:right'| 2850 | [[:d:Q98711145|Q98711145]] | [[Jelica Krstevska]] | [[Kriva Palanka]] | 1961-05-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2851 | [[:d:Q98772542|Q98772542]] | [[Marika Mateska]] | [[Skopje]] | 1958-12-07 | | | |- | style='text-align:right'| 2852 | [[:d:Q98801359|Q98801359]] | [[Piper D. Griffin]] | [[Nova Orleáns]] | 1962-02-02 | | | [[Ficheiro:Judge Griffin-Web Size-72-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2853 | [[:d:Q98828201|Q98828201]] | [[Gloria Porras]] | [[Guatemala]] | 1960-11-05 | [[Guatemala]] | | [[Ficheiro:20160126 GlobalJuristAward Porras.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2854 | [[:d:Q98831587|Q98831587]] | [[Snezhana Georgieska Zekirija]] | [[Prilep]] | 1960-01-06 | | | |- | style='text-align:right'| 2855 | [[:d:Q99014823|Q99014823]] | [[Emanuela Navarretta]] | [[Campobasso]] | 1966-01-03 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Emanuela Navarretta 2025.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2856 | [[:d:Q99104731|Q99104731]] | [[Jean K. Burling]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2857 | [[:d:Q99224229|Q99224229]] | [[Michelle Slaughter]] | | 1978 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2858 | [[:d:Q99291548|Q99291548]] | [[Jennifer E. Nashold]] | [[Madison, Wisconsin|Madison]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2859 | [[:d:Q99336733|Q99336733]] | [[Jamie Grosshans]] | | | | | [[Ficheiro:Jamie R. Grosshans (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2860 | [[:d:Q99552560|Q99552560]] | [[María Belén Velázquez Turnes]] | [[Vigo]] | 1964-02-09 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 2861 | [[:d:Q99696152|Q99696152]] | [[Dorrit Klotzbücher]] | [[Eßlingen]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2862 | [[:d:Q99752052|Q99752052]] | [[Kerstin Jüttemann]] | [[Kirchen]] | 1961 | | 2023-11-10 | |- | style='text-align:right'| 2863 | [[:d:Q99752053|Q99752053]] | [[Susanne Engel]] | [[Wunsiedel]] | 1964-09-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2864 | [[:d:Q99752056|Q99752056]] | [[Astrid Baumann]] | [[Fulda]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2865 | [[:d:Q99752057|Q99752057]] | [[Christine Fuchsloch]] | [[Frankfurt]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 2866 | [[:d:Q99752654|Q99752654]] | [[Ала Мікалаеўна Бодак]] | [[Rivne]] | 1967-08-30 | | | |- | style='text-align:right'| 2867 | [[:d:Q99838140|Q99838140]] | [[Revati Mohite Dere]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2868 | [[:d:Q99893775|Q99893775]] | [[Ursula Hantl-Unthan]] | [[Frankfurt]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 2869 | [[:d:Q99894577|Q99894577]] | [[Maria Lepenioti]] | | 1958 | [[Grecia]] | | |- | style='text-align:right'| 2870 | [[:d:Q99899404|Q99899404]] | [[Kathrin Thies]] | [[Hoya]] | 1958 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2871 | [[:d:Q99902948|Q99902948]] | [[Sadhana Sanjay Jadhav]] | | 1960-06-14 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2872 | [[:d:Q100138120|Q100138120]] | [[Bharati Harish Dangre]] | | 1968 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2873 | [[:d:Q100149496|Q100149496]] | [[Valeska Böttcher]] | [[Frankfurt]] | 1967-07-11<br/>1967 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2874 | [[:d:Q100192781|Q100192781]] | [[Anuja Prabhudessai]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2875 | [[:d:Q100238108|Q100238108]] | [[Nuala Butler]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2876 | [[:d:Q100327902|Q100327902]] | [[Britta Erbguth]] | | 1971-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 2877 | [[:d:Q100401047|Q100401047]] | [[Swapna Sanjiv Joshi]] | | 1959 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2878 | [[:d:Q100587877|Q100587877]] | [[Pushpa Virendra Ganediwala]] | [[Paratwada]] | 1969-03-11 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2879 | [[:d:Q100605759|Q100605759]] | [[Marina Zastavenko]] | [[Makiivka]] | 1975-05-04 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 2880 | [[:d:Q100740610|Q100740610]] | [[Mukta Gupta]] | | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 2881 | [[:d:Q100741899|Q100741899]] | [[Prathiba M. Singh]] | | 1968-07-20 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2882 | [[:d:Q100741908|Q100741908]] | [[Rekha Palli]] | | 1963-03-09 | | | |- | style='text-align:right'| 2883 | [[:d:Q100863557|Q100863557]] | [[Anu Malhotra]] | [[Ahmedabad]] | 1960 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2884 | [[:d:Q100979693|Q100979693]] | [[Asha Menon]] | [[Pattambi]] | 1960-09-17 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2885 | [[:d:Q100995901|Q100995901]] | [[Domnica Manole]] | [[Bașcalia]] | 1961-06-04 | [[Moldova]] | | [[Ficheiro:Domnica Manole - oct 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2886 | [[:d:Q101004565|Q101004565]] | [[Лілія Рыгораўна Козырава]] | [[Babrujsk]] | 1952-01-26 | [[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 2887 | [[:d:Q101004841|Q101004841]] | [[Вольга Генадзьеўна Сяргеева]] | [[Minsk]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 2888 | [[:d:Q101023490|Q101023490]] | [[Judith Rice]] | [[Chicago]] | 1947-07-30 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2889 | [[:d:Q101023582|Q101023582]] | [[Jyoti Singh]] | | 1966-10-01 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2890 | [[:d:Q101053232|Q101053232]] | [[Rebeca Huddle]] | [[El Paso, Texas|El Paso]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2891 | [[:d:Q101059385|Q101059385]] | [[Christine Meßbacher-Hönsch]] | | 1955-01-28 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2892 | [[:d:Q101095659|Q101095659]] | [[Kati Resch]] | | 1967-09-20 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2893 | [[:d:Q101095684|Q101095684]] | [[Ulrike Picker]] | [[Bonn]] | 1971-05-17 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2894 | [[:d:Q101109027|Q101109027]] | [[Heili Sepp]] | | 1975-08-02 | [[Estonia]]<br/>[[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 2895 | [[:d:Q101109898|Q101109898]] | [[Javalakar Uma Devi]] | [[Ananthapuram]] | 1959-09-26 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2896 | [[:d:Q101116092|Q101116092]] | [[Sunita Agarwal]] | | 1966-04-20 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2897 | [[:d:Q101136696|Q101136696]] | [[Audrey Lim]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2898 | [[:d:Q101183227|Q101183227]] | [[Rekha Dikshit]] | | 1959-08-10 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2899 | [[:d:Q101218062|Q101218062]] | [[B. Venkataramiah Nagarathna]] | [[Pandavapura]] | 1962-10-30 | [[India]] | | [[Ficheiro:Justice BV Nagarathna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2900 | [[:d:Q101237596|Q101237596]] | [[Ulrike Bick]] | [[Herne]] | 1959-10-03 | | | |- | style='text-align:right'| 2901 | [[:d:Q101241717|Q101241717]] | [[Barbara Womack Webb]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2902 | [[:d:Q101243559|Q101243559]] | [[Manju Rani Chauhan]] | | 1966-08-29 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2903 | [[:d:Q101251080|Q101251080]] | [[Sigrid Emmenegger]] | [[Friburgo, Alemaña|Friburgo]] | 1976-10-04 | | | |- | style='text-align:right'| 2904 | [[:d:Q101251404|Q101251404]] | [[Samapti Chatterjee]] | | 1958-12-13 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2905 | [[:d:Q101310490|Q101310490]] | [[Mridula Bhatkar]] | | 1957-05-28 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2906 | [[:d:Q101411150|Q101411150]] | [[Isabel Schübel-Pfister]] | [[Marktredwitz]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2907 | [[:d:Q101456052|Q101456052]] | [[Pratibha Rani]] | | 1956-08-25 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2908 | [[:d:Q101584478|Q101584478]] | [[Anne-Kathrin Fricke]] | [[St. Ingbert]] | 1960-05-11 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2909 | [[:d:Q101713709|Q101713709]] | [[Dalila Argaez Wendlandt]] | [[Nova Orleáns]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dalila Argaez Wendlandt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2910 | [[:d:Q101728578|Q101728578]] | [[Reva Khetrapal]] | [[Shimla]] | 1952-09-23 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2911 | [[:d:Q101758864|Q101758864]] | [[Desiree Charbonnet]] | [[Nova Orleáns]] | 1968-06-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2912 | [[:d:Q101781019|Q101781019]] | [[Daniela Hampel]] | [[Apolda]] | 1972-12-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2913 | [[:d:Q101859488|Q101859488]] | [[Louise O. Charlton]] | [[Jefferson County]] | 1889-01-27 | [[Estados Unidos de América]] | 1967-12-23 | [[Ficheiro:Louise O. Charlton, 1955 (retouched).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2914 | [[:d:Q101923686|Q101923686]] | [[Maria Teresa B. Cenzon]] | [[Guam]] | | | | |- | style='text-align:right'| 2915 | [[:d:Q101931355|Q101931355]] | [[Katharina Harms]] | [[Gotinga]] | 1961-12-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2916 | [[:d:Q101989467|Q101989467]] | [[Aruna Suresh]] | | 1950-02-19 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2917 | [[:d:Q102027631|Q102027631]] | [[Elizabeth M. Welch]] | [[Grand Rapids]] | 1970-09-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2918 | [[:d:Q102124696|Q102124696]] | [[Usha Mehra]] | | 1941-11-14 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2919 | [[:d:Q102151172|Q102151172]] | [[Hilke Amthor]] | [[Marburgo]] | 1934-12-02 | | 2016-11-20 | |- | style='text-align:right'| 2920 | [[:d:Q102175948|Q102175948]] | [[Petra Hoock]] | [[Mannheim]] | 1965-09-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2921 | [[:d:Q102176490|Q102176490]] | [[Kirsten Kuhlmann]] | [[Bonn]] | 1969-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 2922 | [[:d:Q102188984|Q102188984]] | [[Rahila Hadea Cudjoe]] | [[Zaria]] | 1948-10-06 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2923 | [[:d:Q102249484|Q102249484]] | [[Veena Birbal]] | | 1952-07-01 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2924 | [[:d:Q102275970|Q102275970]] | [[Roshan Dalvi]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2925 | [[:d:Q102342403|Q102342403]] | [[Suvra Ghosh]] | | 1968-04-23 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2926 | [[:d:Q102351365|Q102351365]] | [[Madhumati Mitra]] | | 1958-05-31 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 2927 | [[:d:Q102367207|Q102367207]] | [[Sonia Harris-Short]] | [[Coventry]] | 1974-09-12 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2928 | [[:d:Q102385594|Q102385594]] | [[Susanne Rublack]] | [[Constanza]] | 1962-08-13 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2929 | [[:d:Q102389823|Q102389823]] | [[Inge Rudolph]] | [[Kassel]] | 1957-06-28 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2930 | [[:d:Q102598439|Q102598439]] | [[Maria Berkenkotter]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2931 | [[:d:Q102691692|Q102691692]] | [[Jutta Förster]] | [[Warburg]] | 1957-09-13 | | | |- | style='text-align:right'| 2932 | [[:d:Q102828812|Q102828812]] | [[Marianna Sutadi]] | | 1941 | | | [[Ficheiro:Marianna Sutadi, Duta Besar RI untuk Rumania.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2933 | [[:d:Q103343407|Q103343407]] | [[Shawn Ellen LaGrua]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2934 | [[:d:Q103853020|Q103853020]] | [[Edith Jacqueline Ingram Grant]] | [[Sparta]] | 1942-01-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-06-05 | |- | style='text-align:right'| 2935 | [[:d:Q103860161|Q103860161]] | [[Elvia Barrios]] | | | [[Perú]] | | [[Ficheiro:Elvia Barrios Alvarado (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2936 | [[:d:Q103896649|Q103896649]] | [[Sabine Haunhorst]] | | 1966-04-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2937 | [[:d:Q104145041|Q104145041]] | [[Ulrike Köhler]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2938 | [[:d:Q104153639|Q104153639]] | [[Victoire Agbanrin-Elisha]] | [[Pobè]] | 1944-03-28 | [[Benín]] | | |- | style='text-align:right'| 2939 | [[:d:Q104172927|Q104172927]] | [[Melissa A. Long]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 2940 | [[:d:Q104218445|Q104218445]] | [[Sigita Jokimaitė]] | | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 2941 | [[:d:Q104218446|Q104218446]] | [[Daiva Pranytė-Zalieckienė]] | | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 2942 | [[:d:Q104433409|Q104433409]] | [[Noa Zomer]] | [[Israel]] | 1974 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:תת אלוף נועה זומר.webp|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2943 | [[:d:Q104466701|Q104466701]] | [[Miatta Maria Samba]] | | 1971-10-03 | [[Serra Leoa]] | | |- | style='text-align:right'| 2944 | [[:d:Q104525889|Q104525889]] | [[Julie J. Vargas]] | [[Old Town Albuquerque]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2945 | [[:d:Q104599299|Q104599299]] | [[Simona-Maya Teodoroiu]] | [[Ploieşti|Ploiești]] | 1969-07-09 | [[Romanía]] | 2024-10-08 | |- | style='text-align:right'| 2946 | [[:d:Q104635658|Q104635658]] | [[Birtukan Ayano Dadi]] | | 1975 | [[Etiopía]] | | [[Ficheiro:Birtukan Ayano Dadi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2947 | [[:d:Q104649210|Q104649210]] | [[Lucile A. Watts]] | | 1920 | [[Estados Unidos de América]] | 2018-06-23 | |- | style='text-align:right'| 2948 | [[:d:Q104660651|Q104660651]] | [[Angelika Bellinger]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2949 | [[:d:Q104688331|Q104688331]] | [[Amina Adamu Aliyu]] | | 1964-01-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2950 | [[:d:Q104698608|Q104698608]] | [[Natascha Wesel]] | [[Berlín]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 2951 | [[:d:Q104720522|Q104720522]] | [[Anke van Hove]] | [[Hoya]] | 1963-06-09 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2952 | [[:d:Q104772041|Q104772041]] | [[Else Rahel Samulon-Guttmann]] | [[Grudziądz]] | 1898-09-20 | | 1944<br/>1940s | |- | style='text-align:right'| 2953 | [[:d:Q104772042|Q104772042]] | [[Andrea Breit]] | [[Múnic]] | 1963-04-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2954 | [[:d:Q104772465|Q104772465]] | [[Heike Haseloff-Grupp]] | [[Herzebrock]] | 1951-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 2955 | [[:d:Q104783300|Q104783300]] | [[Faye McWatt]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2956 | [[:d:Q104830805|Q104830805]] | [[Deborah Fry]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2957 | [[:d:Q104831116|Q104831116]] | [[Daisy Kiss]] | [[Budapest]] | 1955-10-02 | [[Hungría]] | 2012-04-18 | |- | style='text-align:right'| 2958 | [[:d:Q104833097|Q104833097]] | [[Anke Schafft-Stegemann]] | | 1937-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 2959 | [[:d:Q104841635|Q104841635]] | [[Manon Savard]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 2960 | [[:d:Q104861606|Q104861606]] | [[Brigitte Göttling]] | | 1958-04-27 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2961 | [[:d:Q104883071|Q104883071]] | [[Angela Lemppenau-Krüger]] | | 1942-07-13 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2962 | [[:d:Q104901430|Q104901430]] | [[Konstanze Görres-Ohde]] | [[Kaliningrado]] | 1942-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 2963 | [[:d:Q104914910|Q104914910]] | [[Ute Winkler]] | [[Frankfurt]] | 1940-08-29 | | | |- | style='text-align:right'| 2964 | [[:d:Q104958881|Q104958881]] | [[Birgit Freund]] | [[Hamburgo]] | 1955-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2965 | [[:d:Q104971664|Q104971664]] | [[Karin Aust-Dodenhoff]] | [[Bremen]] | 1946-11-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2966 | [[:d:Q105016728|Q105016728]] | [[Birgit Willikonsky]] | [[Bad Orb]] | 1950-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2967 | [[:d:Q105037911|Q105037911]] | [[Monika Weisberg-Schwarz]] | [[Baixa Saxonia]] | 1949-02-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2968 | [[:d:Q105051947|Q105051947]] | [[Kristina Göhle-Sander]] | | 1950-03-22 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2969 | [[:d:Q105062147|Q105062147]] | [[Marliese Dicke]] | [[Koblenz]] | 1955-01-16 | | | |- | style='text-align:right'| 2970 | [[:d:Q105064106|Q105064106]] | [[Margot Burmeister]] | | 1957-01-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2971 | [[:d:Q105073066|Q105073066]] | [[Gabriele Janke]] | [[Itzehoe]] | 1958-09-30 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 2972 | [[:d:Q105079681|Q105079681]] | [[Adelheid Harthun-Kindl]] | [[Hessen]] | 1939-08-24 | | | |- | style='text-align:right'| 2973 | [[:d:Q105080407|Q105080407]] | [[Martina Gerhardt]] | | 1959-09-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2974 | [[:d:Q105081855|Q105081855]] | [[Marlies Heimann]] | | 1957-04-08 | | | |- | style='text-align:right'| 2975 | [[:d:Q105084068|Q105084068]] | [[Elke Gurlit]] | [[Bremen]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 2976 | [[:d:Q105089610|Q105089610]] | [[Leonora van den Heever]] | [[Windhoek]] | 1926-07-09 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 2977 | [[:d:Q105094038|Q105094038]] | [[Frauke Seewald]] | [[Wittmund]] | 1961-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 2978 | [[:d:Q105100051|Q105100051]] | [[Angelika Mack]] | [[Bochum]] | 1947-01-22 | | | |- | style='text-align:right'| 2979 | [[:d:Q105100517|Q105100517]] | [[Karen McDonald]] | [[Lansing, Míchigan|Lansing]] | 1970-07-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2980 | [[:d:Q105105301|Q105105301]] | [[Jeanette Traverso]] | [[Xohanesburgo]] | 1946-05-28 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 2981 | [[:d:Q105113716|Q105113716]] | [[Katja Roth]] | | 1974-08-23 | | | |- | style='text-align:right'| 2982 | [[:d:Q105153880|Q105153880]] | [[Sabine Kallmann]] | [[Hannover]] | 1949-11-07 | | 2024-01-12 | |- | style='text-align:right'| 2983 | [[:d:Q105162006|Q105162006]] | [[Barbara Nita-Światłowska]] | [[Cracovia]] | 1970-03-14 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 2984 | [[:d:Q105187969|Q105187969]] | [[Naomi Ellenbogen]] | | 1970-03-20 | | | |- | style='text-align:right'| 2985 | [[:d:Q105257836|Q105257836]] | [[Sarah Morgan]] | | 1964-09-17 | | | |- | style='text-align:right'| 2986 | [[:d:Q105257895|Q105257895]] | [[Suzanne Goddard]] | | 1963-09-26 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2987 | [[:d:Q105257917|Q105257917]] | [[Joanna Smith]] | | 1968-04-27 | | | [[Ficheiro:JoannaSmith Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2988 | [[:d:Q105284800|Q105284800]] | [[Alison Raeside]] | | 1958-12-03 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2989 | [[:d:Q105285261|Q105285261]] | [[Alexia Durran]] | | 1971-07-10 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 2990 | [[:d:Q105315385|Q105315385]] | [[Rachel Lavi-Barkai]] | [[Holon]] | 1958 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 2991 | [[:d:Q105341755|Q105341755]] | [[Gisela Knobloch]] | | 1936-09-11 | | | |- | style='text-align:right'| 2992 | [[:d:Q105393798|Q105393798]] | [[Espérance Musirimu]] | | | [[Burundi]] | | |- | style='text-align:right'| 2993 | [[:d:Q105394551|Q105394551]] | [[Maria do Carmo Medina]] | [[Lisboa]] | 1925-12-07 | [[Angola]] | 2014-02-10 | |- | style='text-align:right'| 2994 | [[:d:Q105437905|Q105437905]] | [[Patricia Goliath]] | [[Cidade do Cabo]] | 1964-10-15 | | | |- | style='text-align:right'| 2995 | [[:d:Q105459066|Q105459066]] | [[Fani Willis]] | [[Inglewood]] | 1971-10-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 2996 | [[:d:Q105477166|Q105477166]] | [[Djamila Zigha]] | | 20th century | [[Alxeria]] | | |- | style='text-align:right'| 2997 | [[:d:Q105489261|Q105489261]] | [[Franceska Werth]] | | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 2998 | [[:d:Q105490072|Q105490072]] | [[Gloria Ortiz Delgado]] | | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 2999 | [[:d:Q105545480|Q105545480]] | [[Alphonsine Cheusi]] | [[Kalemie]] | 1955-05-09 | [[República Democrática do Congo]] | | |- | style='text-align:right'| 3000 | [[:d:Q105696525|Q105696525]] | [[Frances Johnson-Morris]] | | 20th century | [[Liberia]] | | [[Ficheiro:Frances Johnson-Morris (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3001 | [[:d:Q105696526|Q105696526]] | [[Amymusu Jones]] | [[Robertsport]] | 1948 | [[Liberia]] | 2018-09-03 | |- | style='text-align:right'| 3002 | [[:d:Q105710790|Q105710790]] | [[Graziella Moreno Graupera]] | [[Barcelona]] | 1965-12-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3003 | [[:d:Q105740734|Q105740734]] | [[Adelheid Kiesinger]] | | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 3004 | [[:d:Q105811827|Q105811827]] | [[Christine Nzeyimana]] | | | [[Burundi]] | | |- | style='text-align:right'| 3005 | [[:d:Q105815917|Q105815917]] | [[Lisa L. Sutton]] | | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 3006 | [[:d:Q105817386|Q105817386]] | [[Mabel Houze Hubbard]] | [[Detroit]] | 1936-12-22 | [[Estados Unidos de América]] | 2006-12-09 | |- | style='text-align:right'| 3007 | [[:d:Q105828894|Q105828894]] | [[Erika Aifan]] | | 1975 | [[Guatemala]] | | [[Ficheiro:Guatemala judge Erika Aifan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3008 | [[:d:Q105847382|Q105847382]] | [[Siobhán Stack]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3009 | [[:d:Q105858966|Q105858966]] | [[Margrit Gärtner]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3010 | [[:d:Q105890377|Q105890377]] | [[Edeltraud Faßhauer]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3011 | [[:d:Q105929359|Q105929359]] | [[Marjorie McKenzie Lawson]] | [[Pittsburgh, Pensilvania|Pittsburgh]] | 1912<br/>1912-03-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2002-10-11 | |- | style='text-align:right'| 3012 | [[:d:Q105943315|Q105943315]] | [[Anneliese Bergmann]] | [[Eisenach]] | 1940-01-22 | [[República Democrática Alemá]] | 2016-06-07 | |- | style='text-align:right'| 3013 | [[:d:Q105945784|Q105945784]] | [[Susanne Schlichting]] | | 1939 | | | |- | style='text-align:right'| 3014 | [[:d:Q105953399|Q105953399]] | [[Simone Herberger]] | | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 3015 | [[:d:Q105958906|Q105958906]] | [[Ute Prechtl]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3016 | [[:d:Q105975023|Q105975023]] | [[Zhanna Shkurdziuk]] | [[Minsk]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 3017 | [[:d:Q105977793|Q105977793]] | [[Rachel Wainer Apter]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3018 | [[:d:Q105983371|Q105983371]] | [[Nallini Pathmanathan]] | | | [[Malaisia]] | | |- | style='text-align:right'| 3019 | [[:d:Q106076635|Q106076635]] | [[Svetlana Vdovichenko]] | | | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Светлана Александровна Вдовиченко судья Свердловского областного суда 2019 год.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3020 | [[:d:Q106076803|Q106076803]] | [[Jutta Lewin-Fries]] | | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 3021 | [[:d:Q106095648|Q106095648]] | [[Brigitte Baki]] | | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 3022 | [[:d:Q106101537|Q106101537]] | [[Lillian M. Westropp]] | | 1884 | | 1968 | |- | style='text-align:right'| 3023 | [[:d:Q106112602|Q106112602]] | [[Margit Zorn]] | | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 3024 | [[:d:Q106120670|Q106120670]] | [[Maria Vavra]] | | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 3025 | [[:d:Q106128939|Q106128939]] | [[Waltraud Breitinger]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3026 | [[:d:Q106140531|Q106140531]] | [[Petra Reiser-Uhlenbruch]] | | 1959 | [[República Democrática Alemá]] | | |- | style='text-align:right'| 3027 | [[:d:Q106148781|Q106148781]] | [[Annemarie Gössel]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3028 | [[:d:Q106148782|Q106148782]] | [[Hanna Hacker]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3029 | [[:d:Q106152861|Q106152861]] | [[Hanna Dax]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3030 | [[:d:Q106193286|Q106193286]] | [[Brigitte Hörster]] | [[Augsburgo]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 3031 | [[:d:Q106224672|Q106224672]] | [[Renate Hemsteg von Fintel]] | [[Hessen]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3032 | [[:d:Q106236728|Q106236728]] | [[Bonnie A. Bulla]] | [[Phoenix]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3033 | [[:d:Q106240812|Q106240812]] | [[Christiane Kretschmer]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3034 | [[:d:Q106242183|Q106242183]] | [[Renate Licht]] | [[Hildburghausen]] | 1963-11-10 | [[República Democrática Alemá]] | | |- | style='text-align:right'| 3035 | [[:d:Q106256416|Q106256416]] | [[Margaret Heneghan]] | | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 3036 | [[:d:Q106287225|Q106287225]] | [[Deborah Boardman]] | [[Silver Spring]] | 1975 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Deborah Boardman.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3037 | [[:d:Q106287238|Q106287238]] | [[Candace Jackson-Akiwumi]] | [[Norfolk, Virxinia|Norfolk]] | 1979 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Candace Jackson Akiwumi (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3038 | [[:d:Q106287245|Q106287245]] | [[Tiffany P. Cunningham]] | [[Detroit]] | 1976 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tiffany Cunningham.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3039 | [[:d:Q106287701|Q106287701]] | [[Inmaculada Montalbán Huertas]] | [[Iznalloz]] | 1959-11-26 | [[España]] | | [[Ficheiro:Magistrada Inmaculada Montalban.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3040 | [[:d:Q106289556|Q106289556]] | [[Rupa Ranga Puttagunta]] | | | | | [[Ficheiro:Rupa Ranga Puttagunta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3041 | [[:d:Q106289617|Q106289617]] | [[Irmgard Wolf]] | | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 3042 | [[:d:Q106293346|Q106293346]] | [[Dulce Neto]] | [[Coímbra]] | 1961-03-17 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 3043 | [[:d:Q106303230|Q106303230]] | [[Tatjana Stoll]] | [[Siegen]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3044 | [[:d:Q106314894|Q106314894]] | [[Veronika Pumpat]] | | 20th century | [[República Democrática Alemá]] | | |- | style='text-align:right'| 3045 | [[:d:Q106322504|Q106322504]] | [[Carola Beuermann]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3046 | [[:d:Q106322505|Q106322505]] | [[Iris Goerke-Berzau]] | [[Baixa Saxonia]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 3047 | [[:d:Q106328854|Q106328854]] | [[Beatrice Betka]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3048 | [[:d:Q106346737|Q106346737]] | [[Heide Boysen-Tilly]] | | 1941 | | 2014 | |- | style='text-align:right'| 3049 | [[:d:Q106346739|Q106346739]] | [[Bettina Dick]] | [[Hannover]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 3050 | [[:d:Q106362891|Q106362891]] | [[Annette Wille]] | | 1968-05-02 | | | |- | style='text-align:right'| 3051 | [[:d:Q106370059|Q106370059]] | [[Ellen Picard]] | | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 3052 | [[:d:Q106375977|Q106375977]] | [[Hannelore Leuthold]] | | 1947 | [[República Democrática Alemá]] | | |- | style='text-align:right'| 3053 | [[:d:Q106395154|Q106395154]] | [[Kornelia Kornprobst]] | | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 3054 | [[:d:Q106417812|Q106417812]] | [[Edda Schneider]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3055 | [[:d:Q106418896|Q106418896]] | [[Margaret Strickland]] | [[Denton]] | 1980-05-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Margaret Strickland (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3056 | [[:d:Q106427200|Q106427200]] | [[Andrea Kempmann]] | | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 3057 | [[:d:Q106435897|Q106435897]] | [[Christine Eckstein-Puhl]] | [[Quierschied]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 3058 | [[:d:Q106457347|Q106457347]] | [[Dagmar Ruderisch]] | | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 3059 | [[:d:Q106457925|Q106457925]] | [[Andrea Muthig]] | | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 3060 | [[:d:Q106473109|Q106473109]] | [[Cornelia Schönfelder]] | | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 3061 | [[:d:Q106473128|Q106473128]] | [[Jacy J. Hurst]] | [[Lawrence]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3062 | [[:d:Q106473581|Q106473581]] | [[Cosima Eggers-von Wittenburg]] | | 1968-01-31 | | | |- | style='text-align:right'| 3063 | [[:d:Q106473622|Q106473622]] | [[Lesley A. Isherwood]] | | 1972-11-30 | | | |- | style='text-align:right'| 3064 | [[:d:Q106481428|Q106481428]] | [[Nathalie Lieven]] | | 1964-05-20<br/>1964-05 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3065 | [[:d:Q106492653|Q106492653]] | [[Lucia da Luz Ribeiro]] | | 1963 | [[Mozambique]] | | |- | style='text-align:right'| 3066 | [[:d:Q106510733|Q106510733]] | [[Frauke Holz]] | | 1939-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3067 | [[:d:Q106517178|Q106517178]] | [[Kerstin Herrmann]] | | 1973-12-13 | | | |- | style='text-align:right'| 3068 | [[:d:Q106518261|Q106518261]] | [[Martina Hornstein-Engers]] | | 1964-05-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3069 | [[:d:Q106518591|Q106518591]] | [[Julie Introcaso]] | | 1964 | | | [[Ficheiro:Judge Julie Introcaso.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3070 | [[:d:Q106522204|Q106522204]] | [[Rebecca Cryer]] | | 1946 | | 2020 | |- | style='text-align:right'| 3071 | [[:d:Q106522564|Q106522564]] | [[Heidrun Quack]] | | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 3072 | [[:d:Q106525530|Q106525530]] | [[Renate Trenz]] | | 1961 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3073 | [[:d:Q106537460|Q106537460]] | [[Sabine Wudtke]] | | 1969-09-14 | | | |- | style='text-align:right'| 3074 | [[:d:Q106542790|Q106542790]] | [[Aurora Rodrigues]] | [[Mértola]] | 1952-01-20 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 3075 | [[:d:Q106560046|Q106560046]] | [[Susanne Luderer]] | | 1961-12-21 | | 2023-09-28 | |- | style='text-align:right'| 3076 | [[:d:Q106560047|Q106560047]] | [[Ulrike Hilpert-Zimmer]] | | 1964-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 3077 | [[:d:Q106560088|Q106560088]] | [[Ute Jung]] | [[Meiningen]] | 1970-10-30 | [[República Democrática Alemá]] | | |- | style='text-align:right'| 3078 | [[:d:Q106572447|Q106572447]] | [[Robaxon Mahmudova]] | [[Provincia de Fergana]] | 1958 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Uzbekistán]] | | |- | style='text-align:right'| 3079 | [[:d:Q106580784|Q106580784]] | [[Beate Benner]] | [[Kirchen]] | 1949-10-08 | | | |- | style='text-align:right'| 3080 | [[:d:Q106591494|Q106591494]] | [[Angelika Blettner]] | [[Oberwesel]] | 1954-09-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3081 | [[:d:Q106594434|Q106594434]] | [[Bettina Freimund-Holler]] | | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 3082 | [[:d:Q106594440|Q106594440]] | [[Zina Pickens Cruse]] | | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 3083 | [[:d:Q106594869|Q106594869]] | [[Amy F. Cline]] | [[Wichita]] | 1974-04-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3084 | [[:d:Q106595374|Q106595374]] | [[Sarah E. Warner]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3085 | [[:d:Q106602543|Q106602543]] | [[Andrea Kleinmann]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3086 | [[:d:Q106602828|Q106602828]] | [[Joyce Karlin Fahey]] | [[Caracas]] | 1951-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 3087 | [[:d:Q106611202|Q106611202]] | [[Ulrike Müller-Rospert]] | [[Pirmasens]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 3088 | [[:d:Q106614977|Q106614977]] | [[Katarzyna Frydrych]] | [[Sosnowiec]] | 1971-03-08 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Katarzyna Frydrych.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3089 | [[:d:Q106617497|Q106617497]] | [[Mechtild Klein]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3090 | [[:d:Q106617499|Q106617499]] | [[Ulrike Nagel]] | [[Münster]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 3091 | [[:d:Q106617530|Q106617530]] | [[Theresia Koch]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3092 | [[:d:Q106618420|Q106618420]] | [[Ursula Lewenton]] | [[Böhmenkirch]] | 1938-03-14 | | | |- | style='text-align:right'| 3093 | [[:d:Q106619166|Q106619166]] | [[Dagmar Schuchardt]] | | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 3094 | [[:d:Q106619167|Q106619167]] | [[Jutta Terner]] | | 1948-02-18 | | 2018-02-02 | |- | style='text-align:right'| 3095 | [[:d:Q106622667|Q106622667]] | [[Tatjana Lilienfeld]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 3096 | [[:d:Q106634452|Q106634452]] | [[Vanyushka Angusheva]] | [[Harmanli]] | 1939 | [[Bulgaria]] | 2012-04-19 | |- | style='text-align:right'| 3097 | [[:d:Q106641905|Q106641905]] | [[Martha Koome]] | [[Meru County]] | 1960-06-03 | [[Kenya]] | | [[Ficheiro:Martha Koome 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3098 | [[:d:Q106646932|Q106646932]] | [[Judith Müller]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3099 | [[:d:Q106647448|Q106647448]] | [[Nadine Pallas]] | [[Karlsruhe]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 3100 | [[:d:Q106648111|Q106648111]] | [[Christine O'Hearn]] | [[Camden, Nova Jersey|Camden]] | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Christine O'Hearn.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3101 | [[:d:Q106648114|Q106648114]] | [[Tana Lin]] | [[Taipei]] | 1966-09-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:United States District Judge Tana Lin, Western District of Washington.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3102 | [[:d:Q106685002|Q106685002]] | [[Ursula Nordmann-Zimmermann]] | [[Zürich]] | 1943-03-08 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 3103 | [[:d:Q106692401|Q106692401]] | [[Amanda Tipples]] | | 1966-12-18 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3104 | [[:d:Q106692402|Q106692402]] | [[Judith Farbey]] | | 1965-10-21 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3105 | [[:d:Q106692403|Q106692403]] | [[Kelyn Bacon]] | | 1973-10-29 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Kelyn Bacon 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3106 | [[:d:Q106692404|Q106692404]] | [[Sara Cockerill]] | | 1968-11-07 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Dame Sarah Cockerill 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3107 | [[:d:Q106694215|Q106694215]] | [[Regina Hock]] | [[Múnic]] | 1963-01-18 | | | |- | style='text-align:right'| 3108 | [[:d:Q106731429|Q106731429]] | [[Rowena Collins Rice]] | | 1960-04-24 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3109 | [[:d:Q106731476|Q106731476]] | [[Jennifer Eady]] | | 1965-05-31 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3110 | [[:d:Q106731526|Q106731526]] | [[Frances Judd]] | | 1961-02-13 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3111 | [[:d:Q106731583|Q106731583]] | [[Heather Steel]] | | 1940-07-03 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3112 | [[:d:Q106778841|Q106778841]] | [[Marisa Aragón]] | [[Lorca]] | 1944 | [[España]] | 2021-05-10 | |- | style='text-align:right'| 3113 | [[:d:Q106811197|Q106811197]] | [[Veronica S. Rossman]] | [[Moscova]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Judge Veronica Rossman (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3114 | [[:d:Q106811204|Q106811204]] | [[Eunice C. Lee]] | [[Wiesbaden]] | 1970 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Eunice Lee.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3115 | [[:d:Q106811643|Q106811643]] | [[Lauren J. King]] | [[Oklahoma City]] | 1982-07-06 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Muscogee (Creek) Nation]] | | [[Ficheiro:Judge Lauren King.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3116 | [[:d:Q106811668|Q106811668]] | [[Angel Kelley]] | [[New Rochelle]] | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:DJ Angel Kelley (cropped2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3117 | [[:d:Q106811939|Q106811939]] | [[Karen M. Williams]] | [[Syosset]] | 1963-04-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Karen Williams.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3118 | [[:d:Q106827815|Q106827815]] | [[Suzanne Norwood]] | | 1926-03-24 | [[Reino Unido]] | 2024-04-15 | |- | style='text-align:right'| 3119 | [[:d:Q106827879|Q106827879]] | [[Inge Bernstein]] | | 1931-02-24 | [[Reino Unido]] | 2022 | |- | style='text-align:right'| 3120 | [[:d:Q106834448|Q106834448]] | [[Valerie Stanfill]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3121 | [[:d:Q106839673|Q106839673]] | [[Martina Karoff]] | [[Rheinhausen]] | 1956-09-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3122 | [[:d:Q106839674|Q106839674]] | [[Hannelore Kaiser]] | [[Schleswig-Holstein]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 3123 | [[:d:Q106870123|Q106870123]] | [[Ralenis Tovar]] | [[Caracas]] | | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 3124 | [[:d:Q106874819|Q106874819]] | [[Renate Menk]] | [[Bardowick]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 3125 | [[:d:Q106913553|Q106913553]] | [[Roda Verheyen]] | | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 3126 | [[:d:Q106937337|Q106937337]] | [[Renate Schwarz]] | | 1937-02-28 | [[Alemaña]] | 2019-10-18 | |- | style='text-align:right'| 3127 | [[:d:Q106937555|Q106937555]] | [[Christiane Fleischer]] | | 1963 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3128 | [[:d:Q106937704|Q106937704]] | [[Petra Laux]] | | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 3129 | [[:d:Q106939394|Q106939394]] | [[Stefanie Theis]] | [[Tréveris]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 3130 | [[:d:Q106939397|Q106939397]] | [[Dagmar Wünsch]] | | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 3131 | [[:d:Q106939399|Q106939399]] | [[Gabriele Beyer]] | [[Hannover]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 3132 | [[:d:Q106939401|Q106939401]] | [[Lioba Huss]] | [[Soest]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 3133 | [[:d:Q106949496|Q106949496]] | [[Brigitte Meyer-Wehage]] | [[Ostercappeln]] | 1958-08-10 | | | |- | style='text-align:right'| 3134 | [[:d:Q106959601|Q106959601]] | [[Anette Schneckenberger]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 3135 | [[:d:Q106972312|Q106972312]] | [[Robin Ransom]] | [[St. Louis]] | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3136 | [[:d:Q106988189|Q106988189]] | [[Annette Zurbrüggen]] | | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 3137 | [[:d:Q107015221|Q107015221]] | [[Cynthia Dianne Steel]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3138 | [[:d:Q107015364|Q107015364]] | [[Barbara Baker]] | | 1958-03-31 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Barbara Baker 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3139 | [[:d:Q107019771|Q107019771]] | [[Brunhild Steding]] | | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 3140 | [[:d:Q107021909|Q107021909]] | [[Michaela Müller-Hermann]] | | 1982-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 3141 | [[:d:Q107021910|Q107021910]] | [[Hilke Brossok]] | | 1942-10-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3142 | [[:d:Q107021911|Q107021911]] | [[Christa Biermann]] | | 1937-08-05 | | 2022-03-18 | |- | style='text-align:right'| 3143 | [[:d:Q107021912|Q107021912]] | [[Eva Hausmann-Lucke]] | | 1956-03-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3144 | [[:d:Q107021913|Q107021913]] | [[Ulrike Sassenberg-Walter]] | | 1955-07-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3145 | [[:d:Q107076603|Q107076603]] | [[Caroline List]] | [[Gainesville, Florida|Gainesville]] | 1964-07-01 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 3146 | [[:d:Q107156929|Q107156929]] | [[Lucy Scott-Moncrieff]] | | 1954-03-26 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3147 | [[:d:Q107157334|Q107157334]] | [[Ismath Bio Tchané Mamadou]] | [[Porto Novo]] | 1962-01-03 | [[Benín]] | | |- | style='text-align:right'| 3148 | [[:d:Q107177431|Q107177431]] | [[Felizitas Fertig]] | | 1939 | | | |- | style='text-align:right'| 3149 | [[:d:Q107207830|Q107207830]] | [[Karin Wolski]] | | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 3150 | [[:d:Q107227453|Q107227453]] | [[Donna Hitchens]] | | 1947-11-10 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3151 | [[:d:Q107251252|Q107251252]] | [[Myrna Pérez]] | [[San Antonio, Texas|San Antonio]] | 1974 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Myrna Perez (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3152 | [[:d:Q107252273|Q107252273]] | [[Sarala Nagala]] | [[Oakes]] | 1983 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Sarala Nagala.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3153 | [[:d:Q107284449|Q107284449]] | [[Mary Southin]] | | 1931 | | | [[Ficheiro:Mary Southin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3154 | [[:d:Q107293458|Q107293458]] | [[Helga Zeuner]] | | 1938-02-07 | | | |- | style='text-align:right'| 3155 | [[:d:Q107301944|Q107301944]] | [[Carmen Zuleta]] | [[Maracaibo]] | 1947-12-13 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 3156 | [[:d:Q107302324|Q107302324]] | [[Lourdes Suárez]] | | | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 3157 | [[:d:Q107302740|Q107302740]] | [[Jhannett Madriz]] | [[Caracas]] | | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 3158 | [[:d:Q107302957|Q107302957]] | [[Fanny Márquez]] | | 1969-02-05 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 3159 | [[:d:Q107303097|Q107303097]] | [[María Carolina Ameliach]] | | | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 3160 | [[:d:Q107303326|Q107303326]] | [[Eulalia Guerrero Rivero]] | | | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 3161 | [[:d:Q107315549|Q107315549]] | [[Stefanie Borchardt]] | | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 3162 | [[:d:Q107325845|Q107325845]] | [[Bárbara César]] | | | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 3163 | [[:d:Q107343981|Q107343981]] | [[Helga Laux]] | [[Landau in der Pfalz]] | 1956-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 3164 | [[:d:Q107349624|Q107349624]] | [[Cornelia Ganten-Lange]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3165 | [[:d:Q107369481|Q107369481]] | [[Heather Williams]] | | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 3166 | [[:d:Q107369772|Q107369772]] | [[Sasha Wass]] | | 1958-02-19 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3167 | [[:d:Q107370057|Q107370057]] | [[Margrit Glogau-Urban]] | [[Hamburgo]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 3168 | [[:d:Q107379556|Q107379556]] | [[Shalina D. Kumar]] | [[Royal Oak]] | 1971 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Shalina Kumar (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3169 | [[:d:Q107380068|Q107380068]] | [[Carolyn N. Lerner]] | [[Detroit]] | 1965-01-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carolyn Lerner Official Court Photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3170 | [[:d:Q107380107|Q107380107]] | [[Jennifer Sung]] | [[Edison]] | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer Sung, U.S. Court of Appeals Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3171 | [[:d:Q107392323|Q107392323]] | [[Rut Sturm-Wittrock]] | | 1922-05-09 | | 1997-03-22 | |- | style='text-align:right'| 3172 | [[:d:Q107405093|Q107405093]] | [[Susanne Matussek]] | [[Lübeck]] | 1974-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 3173 | [[:d:Q107405977|Q107405977]] | [[Elisabeth Kreth]] | | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 3174 | [[:d:Q107426607|Q107426607]] | [[Louise Charbonneau]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3175 | [[:d:Q107429601|Q107429601]] | [[Gudrun Schäpers]] | [[Gelsenkirchen]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3176 | [[:d:Q107433401|Q107433401]] | [[Shannon Smallwood]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 3177 | [[:d:Q107435070|Q107435070]] | [[Petra Raßfeld-Wilske]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3178 | [[:d:Q107436773|Q107436773]] | [[María Filomena Singh]] | | 1966-06-25 | [[Filipinas]] | | [[Ficheiro:Justice-Maria-Filomena-D.-Singh.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3179 | [[:d:Q107446034|Q107446034]] | [[Renate Rheineck]] | | 1951-02-21 | | | |- | style='text-align:right'| 3180 | [[:d:Q107463110|Q107463110]] | [[Kathryn Hackett King]] | | | | | [[Ficheiro:Kathryn Hackett King by Gage Skidmore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3181 | [[:d:Q107475144|Q107475144]] | [[Susanne Rubbert]] | | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 3182 | [[:d:Q107477132|Q107477132]] | [[Bettina Bubach]] | [[Ludwigshafen am Rhein]] | 1974-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3183 | [[:d:Q107511419|Q107511419]] | [[Ulrike Schönfelder]] | | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 3184 | [[:d:Q107529187|Q107529187]] | [[Marianne Schulze]] | [[Hamburgo]] | 1952-05-11 | | | |- | style='text-align:right'| 3185 | [[:d:Q107564319|Q107564319]] | [[Hertha Ulferts]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3186 | [[:d:Q107565815|Q107565815]] | [[Hannelore Wirth-Vonbrunn]] | | 1953-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 3187 | [[:d:Q107568745|Q107568745]] | [[Elisabeth Buchberger]] | | 1950-12-17 | | 2022-06-14 | |- | style='text-align:right'| 3188 | [[:d:Q107596390|Q107596390]] | [[Ancilla Ntakaburimvo]] | | | [[Burundi]] | | |- | style='text-align:right'| 3189 | [[:d:Q107605842|Q107605842]] | [[Briana Zamora]] | [[Novo México]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3190 | [[:d:Q107610172|Q107610172]] | [[Edith Campbell]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3191 | [[:d:Q107624475|Q107624475]] | [[Brenda J. Penny]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3192 | [[:d:Q107642308|Q107642308]] | [[Juliane Huth]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3193 | [[:d:Q107644499|Q107644499]] | [[Elisabeth von Stein]] | | | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3194 | [[:d:Q107723538|Q107723538]] | [[Annegret Derleder]] | | 1938-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 3195 | [[:d:Q107724748|Q107724748]] | [[Barbara Buhl]] | [[Bremen]] | 1936 | | 2025-01-23 | |- | style='text-align:right'| 3196 | [[:d:Q107739634|Q107739634]] | [[Brigitte Dreger]] | | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 3197 | [[:d:Q107742609|Q107742609]] | [[Louise Frentzel]] | | 1902-06-15 | [[Alemaña]] | 1978-04-29 | |- | style='text-align:right'| 3198 | [[:d:Q107743759|Q107743759]] | [[Doris Möller-Scheu]] | [[Schlüchtern]] | 1953 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3199 | [[:d:Q107775022|Q107775022]] | [[Karin Goldmann]] | [[Frankfurt]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 3200 | [[:d:Q107802071|Q107802071]] | [[Shelley Grogan]] | | 1867 | | | |- | style='text-align:right'| 3201 | [[:d:Q107833139|Q107833139]] | [[Nicole Gronemeyer]] | | | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3202 | [[:d:Q107934201|Q107934201]] | [[Mary K. Dimke]] | [[Clarkston]] | 1977 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mary Dimke (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3203 | [[:d:Q107938370|Q107938370]] | [[Charlotte N. Sweeney]] | [[Englewood]] | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Charlotte Sweeney profile 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3204 | [[:d:Q107952742|Q107952742]] | [[Sabine Heinke]] | | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 3205 | [[:d:Q107974727|Q107974727]] | [[Katja Koch]] | [[Frankfurt]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 3206 | [[:d:Q107981919|Q107981919]] | [[Rumyana Chenalova]] | [[Stara Zagora]] | 1960 | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 3207 | [[:d:Q107985034|Q107985034]] | [[Katrin Piepho]] | [[Northeim]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 3208 | [[:d:Q108000240|Q108000240]] | [[Mitra Razavi]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3209 | [[:d:Q108047765|Q108047765]] | [[Stefanie Scholl]] | | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 3210 | [[:d:Q108073914|Q108073914]] | [[오경미]] | | 1968-12-16 | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 3211 | [[:d:Q108201058|Q108201058]] | [[Marie-Rose Bracke]] | [[Ghent]] | 1949-11-19 | [[Bélxica]] | 2012-12-14 | |- | style='text-align:right'| 3212 | [[:d:Q108214587|Q108214587]] | [[Lalitha Kanneganti]] | [[Bapatla]] | 1971-05-05 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3213 | [[:d:Q108257253|Q108257253]] | [[Annegret Lenze]] | | 1959-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 3214 | [[:d:Q108257552|Q108257552]] | [[Daniela Flasche]] | | 1979-08-07 | | | |- | style='text-align:right'| 3215 | [[:d:Q108304995|Q108304995]] | [[Hortense von Maringh]] | [[Rudolstadt]] | 1931-11-26 | | 1995-10-08 | |- | style='text-align:right'| 3216 | [[:d:Q108306848|Q108306848]] | [[Anja Siegert]] | | 1967 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3217 | [[:d:Q108315444|Q108315444]] | [[Maria Ülsmann]] | [[Wismar]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 3218 | [[:d:Q108317946|Q108317946]] | [[Christine Vollmer]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3219 | [[:d:Q108334148|Q108334148]] | [[Carolyn Henwood]] | [[Wellington]] | 1946-09-19 | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Carolyn Henwood 2021 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3220 | [[:d:Q108420279|Q108420279]] | [[Ursula Kraemer]] | | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 3221 | [[:d:Q108461042|Q108461042]] | [[Jennifer L. Thurston]] | [[Bakersfield]] | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer L. Thurston, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3222 | [[:d:Q108461057|Q108461057]] | [[Holly A. Thomas]] | [[San Diego]] | 1979 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Holly A. Thomas.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3223 | [[:d:Q108461060|Q108461060]] | [[Katherine M. Menendez]] | [[Emporia]] | 1971 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Kate M. Menendez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3224 | [[:d:Q108464630|Q108464630]] | [[Dorothee Köpp]] | [[Wiesbaden]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 3225 | [[:d:Q108472638|Q108472638]] | [[Sieglinde Michalik]] | | 1950-02-13 | | 2018-07-20 | |- | style='text-align:right'| 3226 | [[:d:Q108475089|Q108475089]] | [[Martina Zünkler]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3227 | [[:d:Q108524636|Q108524636]] | [[Stephanie Gamp]] | [[Luckenwalde]] | 1973-03-31 | | | |- | style='text-align:right'| 3228 | [[:d:Q108524637|Q108524637]] | [[Andrea Laube]] | | 1976-11-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3229 | [[:d:Q108537136|Q108537136]] | [[Claudia Müller-Eising]] | | 1963 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3230 | [[:d:Q108541054|Q108541054]] | [[Morag Ellis]] | | 1962-06-05 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3231 | [[:d:Q108543352|Q108543352]] | [[Dagmar Rechenbach]] | [[Offenbach am Main]] | 1957-07-10 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3232 | [[:d:Q108571071|Q108571071]] | [[Franziska Weidinger]] | [[Halberstadt]] | 1976-10-08 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3233 | [[:d:Q108586276|Q108586276]] | [[Natalia Repnikova]] | | 1971-05-30 | [[Rusia]]<br/>[[Unión Soviética]] | 2021-08-18 | |- | style='text-align:right'| 3234 | [[:d:Q108587969|Q108587969]] | [[Karen Sokoll]] | | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 3235 | [[:d:Q108599248|Q108599248]] | [[Sigrid Partikel]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 3236 | [[:d:Q108600665|Q108600665]] | [[Kerstin Nitsche]] | [[Potsdam]] | 1963 | [[República Democrática Alemá]] | | |- | style='text-align:right'| 3237 | [[:d:Q108602139|Q108602139]] | [[Binta Fatima Nyako]] | [[Rimi]]<br/>[[Estado de Katsina]] | 1959-05-14 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 3238 | [[:d:Q108610398|Q108610398]] | [[Zainab Bage Abubakar]] | [[Kebbi]] | 1964-11-19 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 3239 | [[:d:Q108611262|Q108611262]] | [[Joyce Obehi Abdulmalik]] | [[Londres]]<br/>[[Reino Unido]] | 1968-07-30 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 3240 | [[:d:Q108614282|Q108614282]] | [[Christine Kirbach]] | [[Perleberg]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 3241 | [[:d:Q108616082|Q108616082]] | [[Ijeoma Lucia Ojukwu]] | [[Kaduna]] | 1966-12-14 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 3242 | [[:d:Q108616573|Q108616573]] | [[Fadima Murtala Aminu]] | [[Zaria]]<br/>[[Kaduna]] | 1968-04-30 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 3243 | [[:d:Q108635876|Q108635876]] | [[Sarina Jegutidse]] | [[Jüterbog]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 3244 | [[:d:Q108653967|Q108653967]] | [[Kathleen Heinrich-Reichow]] | [[Demmin]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 3245 | [[:d:Q108654496|Q108654496]] | [[Beate Harms-Ziegler]] | | 1949-10-20 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3246 | [[:d:Q108674344|Q108674344]] | [[Folashade Adekoke Adesiyan Olubanjo]] | [[Katsina]] | 1968-07-02 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 3247 | [[:d:Q108681145|Q108681145]] | [[Marguerite Bolger]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3248 | [[:d:Q108686547|Q108686547]] | [[Claudia Twietmeyer]] | | 1973-03-24 | | | |- | style='text-align:right'| 3249 | [[:d:Q108698377|Q108698377]] | [[Emily Egan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3250 | [[:d:Q108699435|Q108699435]] | [[Renate Citron-Piorkowski]] | | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 3251 | [[:d:Q108700027|Q108700027]] | [[Cornelia Hoene]] | | 1943 | | 1995-05 | |- | style='text-align:right'| 3252 | [[:d:Q108700631|Q108700631]] | [[Renate Möcke]] | | 1952-01-16 | | 2021-06-08 | |- | style='text-align:right'| 3253 | [[:d:Q108743812|Q108743812]] | [[Hanna Knysiak-Sudyka]] | | 1971 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3254 | [[:d:Q108754671|Q108754671]] | [[Sonja Eichwede]] | [[Bremen]] | 1987-10-25 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Sonja Eichwede (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3255 | [[:d:Q108755644|Q108755644]] | [[Bridget M. Brennan]] | | 1974 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Bridget M. Brennan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3256 | [[:d:Q108756570|Q108756570]] | [[Samantha D. Elliott]] | [[Orange]] | 1975 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Samantha D. Elliott.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3257 | [[:d:Q108756579|Q108756579]] | [[Jinsook Ohta]] | [[Seúl]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Jinsook Ohta.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3258 | [[:d:Q108756597|Q108756597]] | [[Victoria Marie Calvert]] | [[Bronx]] | 1981 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Victoria Calvert (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3259 | [[:d:Q108756807|Q108756807]] | [[Adrienne Jennings Noti]] | | | | | [[Ficheiro:Adrienne Noti.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3260 | [[:d:Q108756884|Q108756884]] | [[Ebony M. Scott]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1978-11-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ebony M. Scott.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3261 | [[:d:Q108769954|Q108769954]] | [[Michaela Apel]] | | 1969 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3262 | [[:d:Q108782801|Q108782801]] | [[Carmen Vogt-Beheim]] | | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 3263 | [[:d:Q108783093|Q108783093]] | [[Christine Schmidt]] | | 1970-12-06 | | | |- | style='text-align:right'| 3264 | [[:d:Q108799584|Q108799584]] | [[Gesine Wilke]] | | 1963-07-05 | | | |- | style='text-align:right'| 3265 | [[:d:Q108803683|Q108803683]] | [[Caroline Biggs]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3266 | [[:d:Q108803961|Q108803961]] | [[Anna Krug]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3267 | [[:d:Q108804287|Q108804287]] | [[Anisa Rasooli]] | | 1969 | [[Afganistán]] | | |- | style='text-align:right'| 3268 | [[:d:Q108805239|Q108805239]] | [[Esther Lotz-Bruns]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3269 | [[:d:Q108807970|Q108807970]] | [[Marybeth Yuen Maul]] | | 1925-03-26 | | 2010-04-23 | |- | style='text-align:right'| 3270 | [[:d:Q108823716|Q108823716]] | [[Victoria Katamba]] | | 1972 | [[Uganda]] | | |- | style='text-align:right'| 3271 | [[:d:Q108829190|Q108829190]] | [[Frances Eivers]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3272 | [[:d:Q108841074|Q108841074]] | [[Anna Peters]] | | 1901-04-11 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3273 | [[:d:Q108857732|Q108857732]] | [[Gudrun Lies-Benachib]] | | 1965-02-11 | | | |- | style='text-align:right'| 3274 | [[:d:Q108858003|Q108858003]] | [[Gabriela Bähr]] | [[Berlín]] | 1961-09-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3275 | [[:d:Q108858112|Q108858112]] | [[Yvonne Hellmann]] | [[Wolfsburg]] | 1975 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3276 | [[:d:Q108859969|Q108859969]] | [[Madeline Haikala]] | [[Nova Orleáns]] | 1964-11-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Madeline Haikala (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3277 | [[:d:Q108861186|Q108861186]] | [[Sabine Funk]] | | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 3278 | [[:d:Q108862008|Q108862008]] | [[Ursula Gebert-Saltani]] | | 1960 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3279 | [[:d:Q108873276|Q108873276]] | [[Sandra Bolten]] | | 1970-12-05 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3280 | [[:d:Q108874016|Q108874016]] | [[Melitta Dembicki]] | | 1946-07-04 | | | |- | style='text-align:right'| 3281 | [[:d:Q108874741|Q108874741]] | [[Sabine Häuser-Eltgen]] | | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 3282 | [[:d:Q108898960|Q108898960]] | [[Linda Lopez]] | [[Miami Beach]] | 1968 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Linda Lopez (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3283 | [[:d:Q108899276|Q108899276]] | [[Beate Roth]] | | 1960-04-06 | | | |- | style='text-align:right'| 3284 | [[:d:Q108899424|Q108899424]] | [[Wera May]] | | 1906-12-29 | | 2003-12-24 | |- | style='text-align:right'| 3285 | [[:d:Q108900050|Q108900050]] | [[Antje Arnold]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3286 | [[:d:Q108916268|Q108916268]] | [[Rosario Fernández Hevia]] | [[Mieres, Asturias|Mieres]] | 1959-01-30 | [[España]] | 2019-05-23 | [[Ficheiro:Charo Fernandez Hevia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3287 | [[:d:Q109182391|Q109182391]] | [[Lody Jean]] | [[Porto Príncipe]] | 1978-10-20 | | | [[Ficheiro:Judge Lody Jean Revised Dec 16 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3288 | [[:d:Q109239211|Q109239211]] | [[Elizabeth Pittman]] | | 1921 | | 1998 | |- | style='text-align:right'| 3289 | [[:d:Q109304262|Q109304262]] | [[Waltraut Verleih]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3290 | [[:d:Q109305557|Q109305557]] | [[Petra Unger]] | | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 3291 | [[:d:Q109312320|Q109312320]] | [[Petra Schott-Pfeifer]] | | 1963-03-15 | | | |- | style='text-align:right'| 3292 | [[:d:Q109312324|Q109312324]] | [[Hildegard Pfister]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3293 | [[:d:Q109327220|Q109327220]] | [[Inge Hornischer]] | | 1940 | | 2012-04-15 | |- | style='text-align:right'| 3294 | [[:d:Q109328674|Q109328674]] | [[Petra Schott]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3295 | [[:d:Q109353467|Q109353467]] | [[Susana Medina de Rizzo]] | | | [[Arxentina]] | | [[Ficheiro:Susana Medina de Rizzo (32877703804) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3296 | [[:d:Q109376583|Q109376583]] | [[Georgette Castner]] | [[Filadelfia]] | 1979 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Georgette Castner (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3297 | [[:d:Q109379578|Q109379578]] | [[Trina Thompson]] | [[Oakland]] | 1961-06-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Thompson7924crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3298 | [[:d:Q109379579|Q109379579]] | [[Cristina D. Silva]] | [[El Paso, Texas|El Paso]] | 1979 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cristina D. Silva, U.S. District Court Judge.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3299 | [[:d:Q109379582|Q109379582]] | [[Julie Rubin]] | [[Baltimore]] | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Julie Rubin - Judge (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3300 | [[:d:Q109379586|Q109379586]] | [[Evelyn Padin]] | [[Jersey City]] | 1960 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Evelyn Padin (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3301 | [[:d:Q109379589|Q109379589]] | [[Ruth Bermudez Montenegro]] | [[Brawley]] | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Montenegro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3302 | [[:d:Q109407445|Q109407445]] | [[Marianne Hornung-Grove]] | | 1942-09-18 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3303 | [[:d:Q109517317|Q109517317]] | [[Isabelle Kalihangabo]] | | 1972 | [[Ruanda]] | | |- | style='text-align:right'| 3304 | [[:d:Q109538944|Q109538944]] | [[Jennifer S. Henderson]] | [[La Mesa, California|La Mesa]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3305 | [[:d:Q109615527|Q109615527]] | [[Lydia Berkley Tague]] | [[Boulder, Colorado|Boulder]] | 1868-01-05 | [[Estados Unidos de América]] | 1937-01-15 | [[Ficheiro:Judge Lydia B. Tague LCCN2014686834.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3306 | [[:d:Q109617378|Q109617378]] | [[M. Tia Johnson]] | | | | | [[Ficheiro:MTiaJohnson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3307 | [[:d:Q109628352|Q109628352]] | [[Nicole Pradain]] | [[Pithiviers]] | 1924-05-24 | [[Francia]] | 2005-08-18 | |- | style='text-align:right'| 3308 | [[:d:Q109715357|Q109715357]] | [[Urte Schwerdtner]] | [[Goslar]] | 1963-09-27 | | | |- | style='text-align:right'| 3309 | [[:d:Q109757920|Q109757920]] | [[Julie Stevenson Solt]] | [[Bethesda]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 3310 | [[:d:Q109796646|Q109796646]] | [[Mary Daniel]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3311 | [[:d:Q109815026|Q109815026]] | [[Theresa Adams]] | [[Frederick]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3312 | [[:d:Q109839590|Q109839590]] | [[Siobhán Phelan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3313 | [[:d:Q109903419|Q109903419]] | [[Hannah Okwengu]] | | | [[Kenya]] | | |- | style='text-align:right'| 3314 | [[:d:Q109905045|Q109905045]] | [[Shirley Troutman]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3315 | [[:d:Q109924623|Q109924623]] | [[Karen O'Connor]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3316 | [[:d:Q109944849|Q109944849]] | [[María José Pérez Pena]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3317 | [[:d:Q109950530|Q109950530]] | [[Helena Mateus Kida]] | [[Lago District]] | 1971-10-12 | [[Mozambique]] | | [[Ficheiro:Mozambican Deputy Minister of Interior, Helena Mateus Kida (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3318 | [[:d:Q110065375|Q110065375]] | [[Mariana Karagyozova-Finkova]] | [[Burgas]] | 1949-09-21 | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 3319 | [[:d:Q110135757|Q110135757]] | [[Jessica G. L. Clarke]] | [[Akron, Ohio|Akron]] | 1983 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jessica G.L. Clarke.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3320 | [[:d:Q110135904|Q110135904]] | [[Ulrike Fenzl]] | [[Koblenz]] | 1967-04-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3321 | [[:d:Q110136822|Q110136822]] | [[Kenly Kiya Kato]] | [[Os Ánxeles]] | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kenly Kiya Kato.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3322 | [[:d:Q110136838|Q110136838]] | [[Sherilyn Peace Garnett]] | [[Gran Caimán]] | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sherilyn Garnett (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3323 | [[:d:Q110137632|Q110137632]] | [[Sunshine Sykes]] | [[Tuba City]] | 1974 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sunshine Sykes (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3324 | [[:d:Q110142386|Q110142386]] | [[Leslie A. Meek]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3325 | [[:d:Q110156959|Q110156959]] | [[Michelle Odinet]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3326 | [[:d:Q110197042|Q110197042]] | [[M. Sue Kurita]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3327 | [[:d:Q110220293|Q110220293]] | [[Vanessa Harris]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3328 | [[:d:Q110226074|Q110226074]] | [[Kazi Zinat Hoque]] | | 1974-10-14 | [[Bangladesh]] | | |- | style='text-align:right'| 3329 | [[:d:Q110270902|Q110270902]] | [[Anne Gertraude van Hees]] | [[Lübeck]] | 1931-08-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3330 | [[:d:Q110271792|Q110271792]] | [[Sonia Sgambatti]] | [[Barquisimeto]] | 1941-02-07 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 3331 | [[:d:Q110273014|Q110273014]] | [[Monika Aúz Castro]] | | 1940-01-27 | | | |- | style='text-align:right'| 3332 | [[:d:Q110278222|Q110278222]] | [[Gisela Forst]] | | 1935-04-20 | | 2012-12-27 | |- | style='text-align:right'| 3333 | [[:d:Q110279439|Q110279439]] | [[Irmgard Hennicke]] | | 1925-10-14 | | 2021-11-03 | |- | style='text-align:right'| 3334 | [[:d:Q110280587|Q110280587]] | [[Helma zur Rocklage]] | | 1933-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 3335 | [[:d:Q110284754|Q110284754]] | [[Ursula Schmitt]] | | 1934-01-22 | | 2011-11-12 | |- | style='text-align:right'| 3336 | [[:d:Q110285522|Q110285522]] | [[Elisabeth Barbara Schmitz]] | | 1928-11-26 | | 2006-10-28 | |- | style='text-align:right'| 3337 | [[:d:Q110290030|Q110290030]] | [[Hildegard Eckmans]] | | 1919-08-15 | [[Alemaña]] | 1992-06-02 | |- | style='text-align:right'| 3338 | [[:d:Q110290630|Q110290630]] | [[Gerlind Wüller]] | | 1934-05-28 | | | |- | style='text-align:right'| 3339 | [[:d:Q110291256|Q110291256]] | [[Irmgard Föppl]] | | 1922-10-11 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3340 | [[:d:Q110292098|Q110292098]] | [[Marie-Luise Franz]] | | 1939-10-02 | | | |- | style='text-align:right'| 3341 | [[:d:Q110307198|Q110307198]] | [[Nina Morrison]] | [[Nova York]] | 1970 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nina Morrison (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3342 | [[:d:Q110311611|Q110311611]] | [[Yumiko Tokuoka]] | | 1962-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 3343 | [[:d:Q110315601|Q110315601]] | [[Marianne Grabrucker]] | [[Múnic]] | 1948-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 3344 | [[:d:Q110370875|Q110370875]] | [[Eva-Maria Schermer]] | | 1946-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 3345 | [[:d:Q110382318|Q110382318]] | [[Anna Rikarda von Schleußner]] | [[Chernyakhovsk]] | 1933-02-07 | | | |- | style='text-align:right'| 3346 | [[:d:Q110391542|Q110391542]] | [[Gabriele Schroeter]] | | 1946-10-25 | | 2002 | |- | style='text-align:right'| 3347 | [[:d:Q110402377|Q110402377]] | [[Vivian Sredl]] | | 1951-08-20 | | | |- | style='text-align:right'| 3348 | [[:d:Q110403515|Q110403515]] | [[Kumiko Honda]] | | | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 3349 | [[:d:Q110409111|Q110409111]] | [[Bettina Karl]] | [[Múnic]] | 1975-07-18 | | | |- | style='text-align:right'| 3350 | [[:d:Q110416034|Q110416034]] | [[Ursula Tronser]] | | 1950-03-03 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3351 | [[:d:Q110420342|Q110420342]] | [[Ulrike Bumke]] | [[Heidelberg]] | 1958-02-11 | [[Alemaña]] | 2016-02-20 | |- | style='text-align:right'| 3352 | [[:d:Q110437870|Q110437870]] | [[Eva-Christine Frentz]] | | 1955-08-29 | | | |- | style='text-align:right'| 3353 | [[:d:Q110442814|Q110442814]] | [[Patricia Ryan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3354 | [[:d:Q110452508|Q110452508]] | [[Lori Kornblum]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3355 | [[:d:Q110453511|Q110453511]] | [[Fatima Abdullah Al-Mal]] | | | [[Qatar]] | | |- | style='text-align:right'| 3356 | [[:d:Q110454375|Q110454375]] | [[Christine Dekkers]] | [[Wilrijk]] | 1948-07-22 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 3357 | [[:d:Q110542864|Q110542864]] | [[Sarah Keeton Campbell]] | [[LaFollette]] | 1982 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3358 | [[:d:Q110603583|Q110603583]] | [[Omi Söderblom]] | [[Uppsala]] | 1950-04-24<br/>1950 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Omi Söderblom.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3359 | [[:d:Q110621901|Q110621901]] | [[Nusrat Jahan Choudhury]] | [[Chicago]] | 1976 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Bangladesh]] | | [[Ficheiro:Nursat Choudhury (Judge).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3360 | [[:d:Q110621905|Q110621905]] | [[Ana de Alba]] | [[Merced]] | 1979 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ana deAlba.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3361 | [[:d:Q110640521|Q110640521]] | [[Nava Ben-Or]] | [[Estados Unidos de América]] | 1955 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:NAVA BEN-OR.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3362 | [[:d:Q110641361|Q110641361]] | [[Lorena Cornielles Ruiz]] | | | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 3363 | [[:d:Q110713562|Q110713562]] | [[Subadeh Akintche]] | | 1966-09-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3364 | [[:d:Q110761452|Q110761452]] | [[Doris Morales]] | [[Fray Marcos]] | 1959-09-25 | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 3365 | [[:d:Q110773677|Q110773677]] | [[Марына Уладзіміраўна Надтачэй]] | [[Homieĺ]] | | [[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 3366 | [[:d:Q110794391|Q110794391]] | [[Domitille Barancira]] | | | [[Burundi]] | | |- | style='text-align:right'| 3367 | [[:d:Q110872244|Q110872244]] | [[Judianna Wai-ling Barnes]] | | 1952-10-29 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 3368 | [[:d:Q110883530|Q110883530]] | [[Gerlinde Winter]] | | 1950-01-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3369 | [[:d:Q110942714|Q110942714]] | [[Heide Boeker]] | | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 3370 | [[:d:Q110945250|Q110945250]] | [[Patricia Guerrero]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Patricia Guerrero - California justice.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3371 | [[:d:Q110955352|Q110955352]] | [[Maria Wiśniewska]] | | 1950 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3372 | [[:d:Q110961551|Q110961551]] | [[Angela M. Eaves]] | [[Panama Canal Zone]] | 1959-04-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Angela Eaves - judge in Maryland (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3373 | [[:d:Q110970066|Q110970066]] | [[Karin Heger]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3374 | [[:d:Q110997949|Q110997949]] | [[Adelheid Jäger]] | | 1952-11-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3375 | [[:d:Q111011724|Q111011724]] | [[Christine Lager]] | [[Visby]] | 1962-02-22 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 3376 | [[:d:Q111014378|Q111014378]] | [[Gila Canfy Steinitz]] | [[Israel]] | 1958-10 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Gila Canfy Steinitz, June 2022 (GPOHA1 2904) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3377 | [[:d:Q111033203|Q111033203]] | [[Beate Bayer]] | | 1956-04-29 | | | |- | style='text-align:right'| 3378 | [[:d:Q111035388|Q111035388]] | [[Julia Dorn]] | | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 3379 | [[:d:Q111079437|Q111079437]] | [[Ellen Drews]] | | 1908-09-18 | | | |- | style='text-align:right'| 3380 | [[:d:Q111082737|Q111082737]] | [[María Jover Carrión]] | [[Murcia]] | 1943 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3381 | [[:d:Q111086236|Q111086236]] | [[Karoline Eder]] | | 1958-08-10 | | | |- | style='text-align:right'| 3382 | [[:d:Q111088118|Q111088118]] | [[Victoria Eschke]] | | 1899-10-20 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3383 | [[:d:Q111098396|Q111098396]] | [[Emma Fink]] | | 1913-07-24 | | 2004-08-15 | |- | style='text-align:right'| 3384 | [[:d:Q111103690|Q111103690]] | [[Elisabeth Fink]] | | 1962-11-20 | | | |- | style='text-align:right'| 3385 | [[:d:Q111127205|Q111127205]] | [[Karin Friehe]] | | 1955-12-15 | | | |- | style='text-align:right'| 3386 | [[:d:Q111132319|Q111132319]] | [[Kathrin Grote-Bittner]] | | 1961-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 3387 | [[:d:Q111141229|Q111141229]] | [[Lucia Guggemos-Finger]] | | 1910-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 3388 | [[:d:Q111141232|Q111141232]] | [[Monika Hartlieb]] | | 1934-05-28 | | | |- | style='text-align:right'| 3389 | [[:d:Q111144614|Q111144614]] | [[Nancy Waples]] | [[Canadá]] | | | | [[Ficheiro:Justice Nancy Jear Waples.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3390 | [[:d:Q111153865|Q111153865]] | [[Monique Mabelly]] | [[Nîmes]] | 1924-11-14 | [[Francia]] | 2012-02-05 | |- | style='text-align:right'| 3391 | [[:d:Q111174443|Q111174443]] | [[Hamida Zakariya]] | | | [[Iemen]] | | |- | style='text-align:right'| 3392 | [[:d:Q111178156|Q111178156]] | [[Janine Hoppe]] | | 1971-04-06 | | | |- | style='text-align:right'| 3393 | [[:d:Q111181973|Q111181973]] | [[Gina R. Méndez-Miró]] | [[San Xoán, Porto Rico|San Xoán]] | 1974 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Official Portrait Judge Méndez-Miró.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3394 | [[:d:Q111183478|Q111183478]] | [[Irmgard Kirschneck]] | | 1956-11-16 | | | |- | style='text-align:right'| 3395 | [[:d:Q111200060|Q111200060]] | [[Elisabeth Klante]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3396 | [[:d:Q111200724|Q111200724]] | [[Ingrid Kopacek]] | | 1962-11-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3397 | [[:d:Q111217542|Q111217542]] | [[Regina Kortge]] | | 1961-02-04 | | | |- | style='text-align:right'| 3398 | [[:d:Q111217544|Q111217544]] | [[Stefanie Kriener]] | | 1963-10-22 | | | |- | style='text-align:right'| 3399 | [[:d:Q111219139|Q111219139]] | [[Saviona Rotlevi]] | [[Ramat Gan]] | 1941-10-07 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 3400 | [[:d:Q111232342|Q111232342]] | [[Tanja Lachenmayr-Nicolaou]] | | 1972-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 3401 | [[:d:Q111232356|Q111232356]] | [[Petra Martens]] | | 1956-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3402 | [[:d:Q111291809|Q111291809]] | [[Dörte Otten-Dünnweber]] | | 1963-10-28 | | | |- | style='text-align:right'| 3403 | [[:d:Q111305268|Q111305268]] | [[Birgitt Pagenberg]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3404 | [[:d:Q111305269|Q111305269]] | [[Monika Völlmeke]] | | 1946-08-04 | | 2017-07-03 | |- | style='text-align:right'| 3405 | [[:d:Q111313160|Q111313160]] | [[Simone Peters]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3406 | [[:d:Q111313161|Q111313161]] | [[Ingeborg Prasch]] | | 1951-02-21 | | | |- | style='text-align:right'| 3407 | [[:d:Q111328264|Q111328264]] | [[Dorothea Prietzel-Funk]] | | 1956-09-18 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3408 | [[:d:Q111335534|Q111335534]] | [[Marcia Maria Nunes]] | | | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Márcia Maria Nunes de Barros 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3409 | [[:d:Q111338144|Q111338144]] | [[Clotilde Médégan-Nougbodé]] | [[Adjohoun]] | 1953-03-29 | [[Benín]] | | |- | style='text-align:right'| 3410 | [[:d:Q111353617|Q111353617]] | [[Ilse Püschel]] | | 1957-08-05 | | | |- | style='text-align:right'| 3411 | [[:d:Q111362964|Q111362964]] | [[Lieselotte Reinebeck]] | | 1922-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3412 | [[:d:Q111368110|Q111368110]] | [[Beate Schenk]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3413 | [[:d:Q111368111|Q111368111]] | [[Ina Schnurr]] | | 1971-12-30 | | | |- | style='text-align:right'| 3414 | [[:d:Q111376995|Q111376995]] | [[Christel Schuster]] | | 1951-04-20 | | | |- | style='text-align:right'| 3415 | [[:d:Q111376996|Q111376996]] | [[Eva-Maria Schwarz-Angele]] | | 1949-08-31 | | | |- | style='text-align:right'| 3416 | [[:d:Q111400970|Q111400970]] | [[Kim Sathavy]] | | 1954 | [[Camboxa]] | | |- | style='text-align:right'| 3417 | [[:d:Q111442738|Q111442738]] | [[Anisah Amanodin-Umpa]] | | 1961-07-10 | | | |- | style='text-align:right'| 3418 | [[:d:Q111460230|Q111460230]] | [[Barbara Geiger]] | | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 3419 | [[:d:Q111467603|Q111467603]] | [[Diana Hagen]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3420 | [[:d:Q111468925|Q111468925]] | [[Susanne Werner]] | | 1953-01-21 | | 2021-09-24 | |- | style='text-align:right'| 3421 | [[:d:Q111491045|Q111491045]] | [[Gabriel Robeniol]] | | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 3422 | [[:d:Q111513149|Q111513149]] | [[Urška Klakočar Zupančič]] | [[Trbovlje]] | 1977-06-19 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Posvet Za boljšo prihodnost živali - 16.1.2023 - Urška Klakočar Zupančič (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3423 | [[:d:Q111537686|Q111537686]] | [[Marina Wickborn]] | | 1959-08-25 | | | |- | style='text-align:right'| 3424 | [[:d:Q111537687|Q111537687]] | [[Emma Woesler]] | | 1911-09-16 | | 2004-02-11 | |- | style='text-align:right'| 3425 | [[:d:Q111557609|Q111557609]] | [[Anna Adamska-Gallant]] | | 1975-04-26 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Anna Adamska-Gallant.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3426 | [[:d:Q111595830|Q111595830]] | [[Nancy L. Maldonado]] | [[Skokie]] | 1975-11-28 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nancy Maldonado (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3427 | [[:d:Q111610465|Q111610465]] | [[Käthe Fröhbrodt]] | [[Friedrichshain]] | 1905-04-16 | [[República Democrática Alemá]] | 1986-09-10 | |- | style='text-align:right'| 3428 | [[:d:Q111610812|Q111610812]] | [[Laurinda Cardoso]] | | 1975-06-17 | [[Angola]] | | |- | style='text-align:right'| 3429 | [[:d:Q111630056|Q111630056]] | [[Charlotte Thum-Rung]] | | 1955-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3430 | [[:d:Q111648892|Q111648892]] | [[Sabine Werner]] | | 1965-05-07 | | | |- | style='text-align:right'| 3431 | [[:d:Q111649478|Q111649478]] | [[Ursula Seyfarth]] | | 1963-01-02 | | | |- | style='text-align:right'| 3432 | [[:d:Q111718411|Q111718411]] | [[Gabriele Winkler]] | | 1944-10-07 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3433 | [[:d:Q111738942|Q111738942]] | [[Ana C. Reyes]] | [[Montevideo]] | 1974 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ana C. Reyes, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3434 | [[:d:Q111738943|Q111738943]] | [[Anne M. Nardacci]] | [[Albany, Nova York|Albany]] | 1977 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:(Anne Nardacci).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3435 | [[:d:Q111738945|Q111738945]] | [[Elizabeth Hanes]] | [[Roanoke]] | 1978 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elizabeth Hanes (Judge) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3436 | [[:d:Q111803203|Q111803203]] | [[Margaret Ramsay-Hale]] | | 1966 | [[Xamaica]] | | |- | style='text-align:right'| 3437 | [[:d:Q111826150|Q111826150]] | [[Peg Blitch]] | | 1934 | [[Estados Unidos de América]] | 2021 | |- | style='text-align:right'| 3438 | [[:d:Q111993694|Q111993694]] | [[Tanya Raykovska]] | [[Veliko Tarnovo]] | 1956-12-15 | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 3439 | [[:d:Q111995809|Q111995809]] | [[Reshma Sharma]] | | | [[Trinidad e Tobago]] | | |- | style='text-align:right'| 3440 | [[:d:Q112043129|Q112043129]] | [[Carol Coderre]] | [[Pittsfield]] | 1971-10-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Coderre (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3441 | [[:d:Q112052749|Q112052749]] | [[Vesna Medenica]] | | 1957-07-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3442 | [[:d:Q112106608|Q112106608]] | [[Radwa Helmi]] | | | [[Exipto]] | | |- | style='text-align:right'| 3443 | [[:d:Q112114888|Q112114888]] | [[Alaitz Biritxinaga]] | [[Atxondo]] | 1974-06-22 | [[España]] | | [[Ficheiro:AlaitzBiritxinagaIMG1993 tokikom 700x700.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3444 | [[:d:Q112130313|Q112130313]] | [[Rachel Bloomekatz]] | [[Southfield]] | 1982-12-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rachel Bloomekatz (Judge).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3445 | [[:d:Q112130346|Q112130346]] | [[Doris Pryor]] | | 1977 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Doris Pryor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3446 | [[:d:Q112153721|Q112153721]] | [[Danièle Darlan]] | | 1952 | [[República Centroafricana]] | | [[Ficheiro:Daniele Darlan 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3447 | [[:d:Q112169129|Q112169129]] | [[Charlotte Eckstein]] | [[Leipzig]] | 1926-01-17 | | 2001 | |- | style='text-align:right'| 3448 | [[:d:Q112183184|Q112183184]] | [[Gisela Michels-Holl]] | | 1928-09-27 | | | |- | style='text-align:right'| 3449 | [[:d:Q112206266|Q112206266]] | [[Elke Adams]] | | 1975-09-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3450 | [[:d:Q112219790|Q112219790]] | [[Penney S. Azcarate]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3451 | [[:d:Q112239947|Q112239947]] | [[Sumiko Itō]] | [[Prefectura de Shizuoka]] | 1931 | [[Xapón]]<br/>[[Imperio do Xapón]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 3452 | [[:d:Q112255311|Q112255311]] | [[Tanja Eichner]] | [[Wertheim]] | 1974-02-28 | | | |- | style='text-align:right'| 3453 | [[:d:Q112261881|Q112261881]] | [[Sabina]] | | 1961-04-20 | | | |- | style='text-align:right'| 3454 | [[:d:Q112339502|Q112339502]] | [[Karlijn Teuben]] | [[Eindhoven]] | 1973-02-03 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 3455 | [[:d:Q112451566|Q112451566]] | [[Sarah Derrington]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3456 | [[:d:Q112550007|Q112550007]] | [[Oddný Mjöll Arnardóttir]] | [[Reiquiavik]] | 1970-01-16 | [[Islandia]] | | |- | style='text-align:right'| 3457 | [[:d:Q112564978|Q112564978]] | [[Gundula Momsen-Pflanz]] | | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 3458 | [[:d:Q112569152|Q112569152]] | [[Helga Heeren]] | | 1947-02-04 | | | |- | style='text-align:right'| 3459 | [[:d:Q112569347|Q112569347]] | [[Pauline Hopf]] | | 1914-05-08 | | 2007 | |- | style='text-align:right'| 3460 | [[:d:Q112569572|Q112569572]] | [[Inga Schmidt]] | | 1928-04-19 | | 2001 | |- | style='text-align:right'| 3461 | [[:d:Q112584116|Q112584116]] | [[Camille L. Vélez-Rivé]] | [[San Xoán, Porto Rico|San Xoán]] | 1968 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Camille L. Vélez-Rivé.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3462 | [[:d:Q112584134|Q112584134]] | [[Roopali Desai]] | [[Toronto]] | 1978 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Roopali Desai.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3463 | [[:d:Q112594033|Q112594033]] | [[Maria Schwarz]] | | 1906-05-12 | | 1992 | |- | style='text-align:right'| 3464 | [[:d:Q112600758|Q112600758]] | [[רויטל יפה כ"ץ]] | | 1956 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 3465 | [[:d:Q112620089|Q112620089]] | [[Praskovia Danilova]] | [[Roslavl]]<br/>[[Smolensk Governorate]]<br/>[[Imperio Ruso]] | 1883-10-14 | [[República Soviética Federativa Socialista de Rusia|República Socialista Soviética Federativa de Rusia]]<br/>[[Unión Soviética]]<br/>[[Imperio Ruso]] | 1958-05-31 | [[Ficheiro:Данилова Прасковья Логиновна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3466 | [[:d:Q112625167|Q112625167]] | [[Adelheid Kaufmann]] | | 1939-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 3467 | [[:d:Q112626340|Q112626340]] | [[María del R. Antongiorgi-Jordán]] | [[San Germán]] | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:María del R. Antongiorgi-Jordán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3468 | [[:d:Q112682769|Q112682769]] | [[Donna Scott Davenport]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3469 | [[:d:Q112782743|Q112782743]] | [[Elizabeth Scherer]] | | 1976-06-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elizabeth.Scherer.Official.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3470 | [[:d:Q112787416|Q112787416]] | [[Jill Pohlman]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3471 | [[:d:Q112845341|Q112845341]] | [[F. Kay Behm]] | [[Alma]] | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:(Frances Kay Behm).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3472 | [[:d:Q112865136|Q112865136]] | [[Mina Shamir]] | [[Pakruojis]] | 1914-12-28 | [[Israel]] | 1996-11-21 | [[Ficheiro:השופטת גב' מינה שמיר.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3473 | [[:d:Q112872346|Q112872346]] | [[Claudia Nowak]] | [[Hamburgo]] | 1967-04-02 | | | |- | style='text-align:right'| 3474 | [[:d:Q112872403|Q112872403]] | [[Stephanie Munk]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3475 | [[:d:Q112980223|Q112980223]] | [[Eileen Roberts]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3476 | [[:d:Q113001473|Q113001473]] | [[Larysa Golnyk]] | | | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 3477 | [[:d:Q113030368|Q113030368]] | [[Kai Scott]] | [[Filadelfia]] | 1970 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kai N. Scott.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3478 | [[:d:Q113099462|Q113099462]] | [[Lindsay C. Jenkins]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1977 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lindsay C. Jenkins.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3479 | [[:d:Q113100125|Q113100125]] | [[Margaret R. Guzman]] | [[Worcester, Massachusetts|Worcester]] | 1960 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Margaret R. Guzman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3480 | [[:d:Q113100151|Q113100151]] | [[Mia Roberts Perez]] | [[Filadelfia]] | 1981 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mia Roberts Perez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3481 | [[:d:Q113101243|Q113101243]] | [[Lilia Mónica López Benítez]] | [[Cidade de México]] | 1961-07-11 | [[México]] | | |- | style='text-align:right'| 3482 | [[:d:Q113145391|Q113145391]] | [[Beatrix Ricziová]] | [[Bratislava]] | 1981 | [[Eslovaquia]] | | |- | style='text-align:right'| 3483 | [[:d:Q113197260|Q113197260]] | [[Gisela Harbeck]] | | 1938-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3484 | [[:d:Q113331250|Q113331250]] | [[Laura Crane]] | [[Rochester, Nova York|Rochester]] | 1981-06-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Laura Crane.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3485 | [[:d:Q113337029|Q113337029]] | [[Araceli Martínez-Olguín]] | [[Cidade de México]] | 1977 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Araceli Martinez-Olguin, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3486 | [[:d:Q113337036|Q113337036]] | [[Rita F. Lin]] | [[Oakland]] | 1978 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rita F. Lin, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3487 | [[:d:Q113337046|Q113337046]] | [[Julia Kobick]] | [[Boston]] | 1983 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Julia E. Kobick.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3488 | [[:d:Q113337051|Q113337051]] | [[Myong J. Joun]] | [[Seúl]] | 1971 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Myong J. Joun.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3489 | [[:d:Q113339650|Q113339650]] | [[Julie Rikelman]] | [[Kíiv]] | 1972-06-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Julie Rikelman.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3490 | [[:d:Q113349011|Q113349011]] | [['Elisapeti Langi]] | | | [[Tonga]] | | |- | style='text-align:right'| 3491 | [[:d:Q113483321|Q113483321]] | [[DeAndrea Gist Benjamin]] | [[Columbia, Carolina do Sur|Columbia]] | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:DeAndrea Gist Benjamin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3492 | [[:d:Q113555667|Q113555667]] | [[Anna Piotrowska]] | [[Łódź]] | 1927-05-11 | [[Polonia]] | 2009-01-29 | |- | style='text-align:right'| 3493 | [[:d:Q113555848|Q113555848]] | [[Rebeca Delgado]] | [[Cochabamba]] | 1966-06-01 | [[Bolivia]] | | [[Ficheiro:Rebeca Elvira Delgado Burgoa (Official Photo, 2012) Chamber of Deputies of Bolivia.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3494 | [[:d:Q113557494|Q113557494]] | [[Michelle O’Bonsawin]] | [[Hanmer]] | 1974-05-02 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 3495 | [[:d:Q113565913|Q113565913]] | [[Naoko Higurashi]] | | | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 3496 | [[:d:Q113573965|Q113573965]] | [[Hanne Schmidt]] | [[Holbæk]] | 1960-03-09 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 3497 | [[:d:Q113681633|Q113681633]] | [[Orelia Merchant]] | [[Bronx]] | 1971 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Orelia Merchant.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3498 | [[:d:Q113681637|Q113681637]] | [[Colleen Lawless]] | [[Joliet]] | 1983 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Colleen R. Lawless.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3499 | [[:d:Q113681956|Q113681956]] | [[Charnelle Marie Bjelkengren]] | | | | | [[Ficheiro:Charnelle Bjelkengren.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3500 | [[:d:Q113723104|Q113723104]] | [[Kerstin Engelhardt-Blum]] | [[Nürnberg|Núremberg]] | 1971 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3501 | [[:d:Q113785468|Q113785468]] | [[Joyce Elise Williams Warren]] | [[Pine Bluff]] | 1949-10-25 | | | |- | style='text-align:right'| 3502 | [[:d:Q113792861|Q113792861]] | [[Katherine Maraman]] | | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 3503 | [[:d:Q113847214|Q113847214]] | [[Wendy Scholtens Wood]] | [[Geneva]] | 1969-06-25 | | | |- | style='text-align:right'| 3504 | [[:d:Q113988402|Q113988402]] | [[Gwyneth Knowles]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3505 | [[:d:Q114067926|Q114067926]] | [[Sara Soffel]] | | 1886-10-27<br/>1886 | [[Estados Unidos de América]] | 1976-10-05<br/>1976 | [[Ficheiro:Pennsylvania judge Sara Soffel (1886–1976) circa 1930.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3506 | [[:d:Q114098733|Q114098733]] | [[Joy Cunningham]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3507 | [[:d:Q114170242|Q114170242]] | [[Fatema Najib]] | | 1959-07-11 | [[Bangladesh]] | | |- | style='text-align:right'| 3508 | [[:d:Q114345157|Q114345157]] | [[Nadine Grau]] | | 1977-11-04 | | | |- | style='text-align:right'| 3509 | [[:d:Q114345231|Q114345231]] | [[Ulrike Holzinger]] | | 1966-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3510 | [[:d:Q114349084|Q114349084]] | [[Brenda Spry]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3511 | [[:d:Q114349482|Q114349482]] | [[Claire G. Cardwell]] | | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 3512 | [[:d:Q114358418|Q114358418]] | [[Laura Crivello]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3513 | [[:d:Q114437316|Q114437316]] | [[Ariane Mittenberger-Huber]] | | 1961-04-11 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3514 | [[:d:Q114438607|Q114438607]] | [[Eva Schneider]] | | | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3515 | [[:d:Q114786568|Q114786568]] | [[Zaynab Abd al-Razzaq]] | [[Fez]] | 1938 | [[Marrocos]] | | |- | style='text-align:right'| 3516 | [[:d:Q114802194|Q114802194]] | [[Журавська Олена Василівна]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3517 | [[:d:Q115023554|Q115023554]] | [[Melanie Greally]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3518 | [[:d:Q115230277|Q115230277]] | [[Angela McCormick Bisig]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3519 | [[:d:Q115237307|Q115237307]] | [[Linda M. Bell]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3520 | [[:d:Q115257592|Q115257592]] | [[Maria del Prado Escoda Merino]] | [[Móra d'Ebre]] | 1981-06-24 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3521 | [[:d:Q115471333|Q115471333]] | [[Katharina Wagner]] | | 1969-02-27 | | | |- | style='text-align:right'| 3522 | [[:d:Q115492006|Q115492006]] | [[Brooke Locklear Clark]] | | 1979-05-21 | | | [[Ficheiro:Brooke Locklear Clark.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3523 | [[:d:Q115519149|Q115519149]] | [[Diane B. Schulder]] | | 1937 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3524 | [[:d:Q115530901|Q115530901]] | [[李素蘭]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3525 | [[:d:Q115604631|Q115604631]] | [[Susanne Dahlke-Piel]] | | 1959-12-26 | | | |- | style='text-align:right'| 3526 | [[:d:Q115665014|Q115665014]] | [[Frances Muñoz]] | | 1930-09-17 | | 2022-10-17 | |- | style='text-align:right'| 3527 | [[:d:Q115677595|Q115677595]] | [[Elishewa van de Griend]] | [['s-Hertogenbosch]] | 1963-11-12 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 3528 | [[:d:Q115707722|Q115707722]] | [[Jeanne F. Spallone]] | | 1928 | [[Estados Unidos de América]] | 2008 | |- | style='text-align:right'| 3529 | [[:d:Q115767031|Q115767031]] | [[Allison Riggs]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Allison Riggs (54253165294) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3530 | [[:d:Q115790499|Q115790499]] | [[Marian Gaston]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3531 | [[:d:Q115913244|Q115913244]] | [[Imbi Sidok-Toomsalu]] | | 1963-06-06 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3532 | [[:d:Q115923236|Q115923236]] | [[Marianne Heer]] | | 1955-12-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3533 | [[:d:Q115929591|Q115929591]] | [[Robine de Lange-Tegelaar]] | [[A Haia]] | 1962 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 3534 | [[:d:Q115943235|Q115943235]] | [[Barbara Frances Ackah-Yensu]] | | 1955-02-02 | | | |- | style='text-align:right'| 3535 | [[:d:Q116045322|Q116045322]] | [[Ingebjörg Darsow-Faller]] | | 1977-08-01 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3536 | [[:d:Q116045993|Q116045993]] | [[Sonja Böhm]] | | 1978-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 3537 | [[:d:Q116045994|Q116045994]] | [[Antje Dietsch]] | | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 3538 | [[:d:Q116193048|Q116193048]] | [[Johanna Cutts]] | | | | | [[Ficheiro:JohannahCutts.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3539 | [[:d:Q116196582|Q116196582]] | [[Maria S. Lazar]] | | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 3540 | [[:d:Q116199586|Q116199586]] | [[Margaret R. Mahoney]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3541 | [[:d:Q116255936|Q116255936]] | [[LaShonda A. Hunt]] | [[Clarksdale]] | 1970 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:LaShonda A. Hunt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3542 | [[:d:Q116255939|Q116255939]] | [[Amanda Brailsford]] | [[Twin Falls]] | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amanda K. Brailsford, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3543 | [[:d:Q116449149|Q116449149]] | [[Chantal Camara]] | | 1954 | [[Costa do Marfil]] | | [[Ficheiro:Chantal Camara.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3544 | [[:d:Q116452993|Q116452993]] | [[Рогач Лариса Іванівна]] | [[Velykyi Bereznyi]] | 1969-04-23 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 3545 | [[:d:Q116455783|Q116455783]] | [[Manja Pach]] | [[Ámsterdam]] | 1945-12-26 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 3546 | [[:d:Q116680995|Q116680995]] | [[Sabah al-Alwani]] | | | [[Iemen]] | | |- | style='text-align:right'| 3547 | [[:d:Q116689521|Q116689521]] | [[Eti Craif]] | | | [[Israel]] | | [[Ficheiro:ETI CRAIF (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3548 | [[:d:Q116693204|Q116693204]] | [[Katrin Rieke]] | | 1971-02-17 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3549 | [[:d:Q116761015|Q116761015]] | [[Shirley Fulton]] | | 1952-01-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-02-08 | |- | style='text-align:right'| 3550 | [[:d:Q116796252|Q116796252]] | [[Rebeca Ráquel Obando]] | | | [[Honduras]] | | |- | style='text-align:right'| 3551 | [[:d:Q116796876|Q116796876]] | [[Camille McMullen]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3552 | [[:d:Q116815072|Q116815072]] | [[Franziska Peters]] | | 1979-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 3553 | [[:d:Q116815761|Q116815761]] | [[Ute Geisenberger]] | | 1976-11-24 | | | |- | style='text-align:right'| 3554 | [[:d:Q116841322|Q116841322]] | [[Janet Protasiewicz]] | [[Milwaukee]] | 1962-12-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Janet Protasiewicz at Supreme Court Candidate Forum (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3555 | [[:d:Q116872138|Q116872138]] | [[Molly Silfen]] | [[Filadelfia]] | 1980 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Molly Silfen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3556 | [[:d:Q116961069|Q116961069]] | [[Dita Řepková]] | | 1975 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 3557 | [[:d:Q117000134|Q117000134]] | [[Jyotsna Yagnik]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3558 | [[:d:Q117000797|Q117000797]] | [[Penny Willrich]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3559 | [[:d:Q117184833|Q117184833]] | [[Monika Anders]] | | 1951-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 3560 | [[:d:Q117220233|Q117220233]] | [[Danguolė Bublienė]] | | 1972 | [[Lituania]] | | |- | style='text-align:right'| 3561 | [[:d:Q117228919|Q117228919]] | [[Rian Vogels]] | [[Deurne]] | 1970-02-24 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 3562 | [[:d:Q117305704|Q117305704]] | [[Raimunda de Peñafort Lorente]] | [[Baza]] | 1952-07-25 | [[España]] | 2012-02-04 | |- | style='text-align:right'| 3563 | [[:d:Q117425431|Q117425431]] | [[Jeanette Goodman Brill]] | | 1888 | [[Estados Unidos de América]] | 1964 | [[Ficheiro:Jeanette Goodman Brill, photograph by Keystone.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3564 | [[:d:Q117442357|Q117442357]] | [[A. Gail Prudenti]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3565 | [[:d:Q117447199|Q117447199]] | [[Betina Rieker]] | [[Hilden]] | 1962-05-21 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3566 | [[:d:Q117470177|Q117470177]] | [[Elwira Abilchassimowna Asimowa]] | [[Taraz]] | 1973-02-15 | [[Kazakhstán]]<br/>[[República Socialista Soviética de Kazakhstán]] | | [[Ficheiro:Фото Эльвиры Азимовой.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3567 | [[:d:Q117475677|Q117475677]] | [[Dagmara Pawełczyk-Woicka]] | [[Krynica-Zdrój]] | 1970-10-05 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3568 | [[:d:Q117607944|Q117607944]] | [[Barbara Schretter]] | | 1963-07-15 | | | |- | style='text-align:right'| 3569 | [[:d:Q117610640|Q117610640]] | [[Sara Geenen]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3570 | [[:d:Q117781182|Q117781182]] | [[Jeanne d'Arc Lemay-Warren]] | | 1922 | [[Canadá]] | 2022 | |- | style='text-align:right'| 3571 | [[:d:Q117825935|Q117825935]] | [[Jeong Jeong-mi]] | | 1969-05-24 | | | [[Ficheiro:Jeong Jeong-mi, 17 April 2023, Inaguration of Justice of the Constitutional Court of Korea 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3572 | [[:d:Q117865273|Q117865273]] | [[Abigail LeGrow]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3573 | [[:d:Q118126753|Q118126753]] | [[Neetu Badhan Smith]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3574 | [[:d:Q118128271|Q118128271]] | [[H. Suzanne McGraw]] | | 1967-02-04 | | | |- | style='text-align:right'| 3575 | [[:d:Q118140234|Q118140234]] | [[Susan K. DeClercq]] | [[Seúl]] | 1974 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan DeClercq.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3576 | [[:d:Q118154253|Q118154253]] | [[Anja Wald]] | | 1971-12-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3577 | [[:d:Q118288136|Q118288136]] | [[Sotonye Denton-West]] | [[Rivers]] | 1946 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 3578 | [[:d:Q118382979|Q118382979]] | [[Aloysie Cyanzayire]] | | | [[Ruanda]] | | |- | style='text-align:right'| 3579 | [[:d:Q118558679|Q118558679]] | [[Magni Elsheim]] | | 1964-03-27 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 3580 | [[:d:Q118696669|Q118696669]] | [[Mihoko Manabe]] | | 1968-03-10 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 3581 | [[:d:Q118744906|Q118744906]] | [[Meredith Sasso]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sasso-formal-2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3582 | [[:d:Q118791797|Q118791797]] | [[Nambitha Dambuza]] | | 1964-10-31 | | | |- | style='text-align:right'| 3583 | [[:d:Q118949140|Q118949140]] | [[Corina Corbu]] | [[Giurcani]] | 1972-08-06 | [[Romanía]] | | |- | style='text-align:right'| 3584 | [[:d:Q119040766|Q119040766]] | [[Krystyna Kowalik-Bańczyk]] | [[Gdańsk]] | 1976-07-30 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Krystyna Kowalik-Bańczyk.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3585 | [[:d:Q119138928|Q119138928]] | [[Odas Nicholson]] | [[Pickens]] | 1924-03-25 | | 2012-03-10 | [[Ficheiro:Odas Nicholson 1969.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3586 | [[:d:Q119141194|Q119141194]] | [[Annett Wunder]] | [[Jena]] | 1976 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3587 | [[:d:Q119157346|Q119157346]] | [[Kao Meng-hsun]] | | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 3588 | [[:d:Q119290802|Q119290802]] | [[Elaissia Sears]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elaissia Sears (52963770670).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3589 | [[:d:Q119441364|Q119441364]] | [[Tsai-Chen Tsai]] | | 1957 | | | [[Ficheiro:蔡彩貞大法官.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3590 | [[:d:Q119845471|Q119845471]] | [[Carol Connor]] | [[Kingstree]] | 1950 | [[Estados Unidos de América]] | 2004-02-20 | |- | style='text-align:right'| 3591 | [[:d:Q120059551|Q120059551]] | [[Cecillia Wang]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3592 | [[:d:Q120147926|Q120147926]] | [[Sheila R. Tillerson-Adams]] | [[Washington, D.C.]] | 1957-12-16 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3593 | [[:d:Q120163470|Q120163470]] | [[Mahube Molemela]] | | 1965-03-18 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 3594 | [[:d:Q120170586|Q120170586]] | [[Monica Leeuw]] | | 1952-07-29 | | | |- | style='text-align:right'| 3595 | [[:d:Q120173721|Q120173721]] | [[Sharise Weiner]] | | 1954-01-28 | | | |- | style='text-align:right'| 3596 | [[:d:Q120531991|Q120531991]] | [[Anne A. Amadi]] | | 1970-01-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3597 | [[:d:Q120601195|Q120601195]] | [[Tiffany Cartwright]] | [[Lansing, Míchigan|Lansing]] | 1985 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tiffany Cartwright (Judge).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3598 | [[:d:Q120659527|Q120659527]] | [[Fannie Birckhead]] | | 1935-02-28 | | 2022-02-09 | |- | style='text-align:right'| 3599 | [[:d:Q121008633|Q121008633]] | [[Γεωργία Αδειλίνη]] | [[Atenas]] | 1958 | [[Grecia]] | | |- | style='text-align:right'| 3600 | [[:d:Q121029494|Q121029494]] | [[Véronique Massan Osséyi]] | [[Amou Oblo]] | 1942-01-20 | [[Togo]] | 2010-03-07 | |- | style='text-align:right'| 3601 | [[:d:Q121140282|Q121140282]] | [[Moxila A. Upadhyaya]] | [[Gujarat]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3602 | [[:d:Q121298655|Q121298655]] | [[Veronika Křesťanová]] | [[Praga]] | 1969-06-07 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 3603 | [[:d:Q121303034|Q121303034]] | [[Sandra Marks]] | | 1969-08-23 | | | |- | style='text-align:right'| 3604 | [[:d:Q121326865|Q121326865]] | [[Sina Baldauf]] | | 1977-07-30 | | | |- | style='text-align:right'| 3605 | [[:d:Q121437921|Q121437921]] | [[Fahmida Quader]] | | 1966-06-08 | [[Bangladesh]] | | |- | style='text-align:right'| 3606 | [[:d:Q121653756|Q121653756]] | [[Kazuko Yao]] | [[Toquio]] | 1960-12-07 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 3607 | [[:d:Q122264424|Q122264424]] | [[Rosemarie Taube]] | | 1923-10-24 | [[Alemaña]] | 2022-09-24 | |- | style='text-align:right'| 3608 | [[:d:Q122329217|Q122329217]] | [[Emily K. Richardson]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3609 | [[:d:Q122416164|Q122416164]] | [[Daniela Rodrigues Teixeira]] | [[Brasilia]] | 1971 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:CCJ Sabatina Indicacoes STJ 06.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3610 | [[:d:Q122612094|Q122612094]] | [[Daniela Recknagel]] | | 1979-11-15 | | | |- | style='text-align:right'| 3611 | [[:d:Q122791938|Q122791938]] | [[Sandra Wullenkord]] | | 1986-12-28 | | | |- | style='text-align:right'| 3612 | [[:d:Q122883602|Q122883602]] | [[Hanna Ghendler-Ofek]] | | | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Hanna Ghendler-Ofek.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3613 | [[:d:Q122883604|Q122883604]] | [[רונית רוזנפלד]] | | 1956 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 3614 | [[:d:Q122883605|Q122883605]] | [[עדינה פורת]] | | 1927 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 3615 | [[:d:Q123010262|Q123010262]] | [[Julia Dias]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3616 | [[:d:Q123020856|Q123020856]] | [[Jennifer L. Hall]] | [[Minneapolis, Minnesota|Minneapolis]] | 1976 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer L. Hall, U.S. Magistrate Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3617 | [[:d:Q123115314|Q123115314]] | [[Julia K. Munley]] | [[Carbondale]] | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Julia Munley.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3618 | [[:d:Q123136983|Q123136983]] | [[Binta Nyako]] | [[Estado de Katsina]] | 1959-05-14 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 3619 | [[:d:Q123194924|Q123194924]] | [[Mary T. Moreau]] | [[Edmonton]] | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 3620 | [[:d:Q123270567|Q123270567]] | [[María José Osuna Cerezo]] | [[Melilla]] | 1960 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3621 | [[:d:Q123280675|Q123280675]] | [[Sina Stamm]] | | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 3622 | [[:d:Q123280677|Q123280677]] | [[Ariane Wiedmann]] | | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 3623 | [[:d:Q123280678|Q123280678]] | [[Petra Barche]] | | 1968-05-31 | | | |- | style='text-align:right'| 3624 | [[:d:Q123281260|Q123281260]] | [[Sandy Schüler-Täsch]] | | 1974-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 3625 | [[:d:Q123312788|Q123312788]] | [[Daisy Molefe]] | | 1956-10-26 | | | |- | style='text-align:right'| 3626 | [[:d:Q123314138|Q123314138]] | [[Zeenat Carelse]] | | 1956-10-26 | | | |- | style='text-align:right'| 3627 | [[:d:Q123315026|Q123315026]] | [[Wendy Hughes]] | | 1968-02-28 | [[Suráfrica]] | | |- | style='text-align:right'| 3628 | [[:d:Q123328980|Q123328980]] | [[黃虹霞]] | | 1954 | [[Taiwán]] | | [[Ficheiro:大法官黃虹霞.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3629 | [[:d:Q123330349|Q123330349]] | [[Connie Mocumie]] | | 1965-08-10 | | | |- | style='text-align:right'| 3630 | [[:d:Q123331062|Q123331062]] | [[Thokozile Mbatha]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3631 | [[:d:Q123331069|Q123331069]] | [[Halima Saldulker]] | | 1957-02-06 | | | |- | style='text-align:right'| 3632 | [[:d:Q123331514|Q123331514]] | [[Nolwazi Mabindla-Boqwana]] | | 1973-01-13 | | | |- | style='text-align:right'| 3633 | [[:d:Q123351840|Q123351840]] | [[Marjam Samadzade]] | | 1973-10-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3634 | [[:d:Q123382915|Q123382915]] | [[Brandy R. McMillion]] | [[Dayton]] | 1979 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Brandy R. McMillion.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3635 | [[:d:Q123383716|Q123383716]] | [[Hilda Moltedo de Espínola]] | | 1915-03-06 | | 2001-04-19 | |- | style='text-align:right'| 3636 | [[:d:Q123391366|Q123391366]] | [[Ritu Bahri]] | | 1962-10-11 | | | |- | style='text-align:right'| 3637 | [[:d:Q123422179|Q123422179]] | [[Azmiralda Zahir]] | | 1979-07-19 | | | |- | style='text-align:right'| 3638 | [[:d:Q123458288|Q123458288]] | [[Belinda van Heerden]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3639 | [[:d:Q123458712|Q123458712]] | [[Nicole Berner]] | [[Woking]] | 1965 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nicole G Berner.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3640 | [[:d:Q123461139|Q123461139]] | [[Fayeeza Kathree-Setiloane]] | | 1965-08-19 | | | |- | style='text-align:right'| 3641 | [[:d:Q123492430|Q123492430]] | [[Mariana Yumbay]] | | | [[Ecuador]] | | [[Ficheiro:Mariana Yumbay, 17 DE NOVIEMBRE DEL 2023 03 (sq cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3642 | [[:d:Q123588026|Q123588026]] | [[Shanlyn A. S. Park]] | [[Honolulu]] | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Shanlyn Park.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3643 | [[:d:Q123592521|Q123592521]] | [[Fikile Mokgohloa]] | | 1961-06-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3644 | [[:d:Q123598300|Q123598300]] | [[Irma Alonso]] | [[Salto, Uruguai|Salto]] | 1929-05-22 | [[Uruguai]] | 2019-07-03 | |- | style='text-align:right'| 3645 | [[:d:Q123599404|Q123599404]] | [[Marta Battistella]] | | 1938-09-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3646 | [[:d:Q123659630|Q123659630]] | [[Caryslia Rodríguez]] | | 1960 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 3647 | [[:d:Q123668405|Q123668405]] | [[Dora Lucas Neto]] | [[Torres Novas]] | 1973-07-08 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 3648 | [[:d:Q123676553|Q123676553]] | [[Mariela Sassón]] | | 1945-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 3649 | [[:d:Q123684248|Q123684248]] | [[Alicia Castro Rivera]] | | 1948-01-31 | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 3650 | [[:d:Q123684562|Q123684562]] | [[Nilza Salvo]] | | 1953-01-30 | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 3651 | [[:d:Q123685177|Q123685177]] | [[Beti Hohler]] | | 1981-06-25 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Srečanje predsednika vlade s prvo sodnico iz Slovenije na Mednarodnem kazenskem sodišču Beti Hohler 2024 - 2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3652 | [[:d:Q123685491|Q123685491]] | [[Carmen Martínez Perza]] | [[Sevilla]] | 1970 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 3653 | [[:d:Q123690725|Q123690725]] | [[Selva Klett]] | | 1956-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3654 | [[:d:Q123691713|Q123691713]] | [[Rosina Rossi]] | | 1958-09-26 | | | |- | style='text-align:right'| 3655 | [[:d:Q123699490|Q123699490]] | [[Anita Mugeni]] | | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 3656 | [[:d:Q123699495|Q123699495]] | [[Immaculée Nyirinkwaya]] | [[Ruanda]] | 1958 | [[Ruanda]] | | |- | style='text-align:right'| 3657 | [[:d:Q123701746|Q123701746]] | [[Shona Haldane, Lady Haldane]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 3658 | [[:d:Q123761919|Q123761919]] | [[Nghana Lewis]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nghana Lewis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3659 | [[:d:Q123786884|Q123786884]] | [[Elida Fajardo]] | | 1936-09-30 | | | |- | style='text-align:right'| 3660 | [[:d:Q123964898|Q123964898]] | [[Clotilde Mukamurera]] | [[Ruanda]] | | [[Ruanda]] | | |- | style='text-align:right'| 3661 | [[:d:Q124016846|Q124016846]] | [[Saman Rafat Imtiaz]] | | 1976-06-08 | | | |- | style='text-align:right'| 3662 | [[:d:Q124039178|Q124039178]] | [[Melissa Beth Countway]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3663 | [[:d:Q124094936|Q124094936]] | [[María Soledad Melo Labra]] | | 1962-10-11 | | | |- | style='text-align:right'| 3664 | [[:d:Q124097414|Q124097414]] | [[Noriko Yokota]] | | 1969-07-12 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 3665 | [[:d:Q124150004|Q124150004]] | [[Concepción Gimeno Gracia]] | [[Zaragoza]] | 1967 | [[España]] | | [[Ficheiro:Concepción Gimeno 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3666 | [[:d:Q124150276|Q124150276]] | [[Raylene Keightley]] | | 1961-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 3667 | [[:d:Q124151053|Q124151053]] | [[Annali Basson]] | | 1960-10-10 | | | |- | style='text-align:right'| 3668 | [[:d:Q124154204|Q124154204]] | [[Shane Kgoele]] | | 1964-06-18 | | | |- | style='text-align:right'| 3669 | [[:d:Q124154720|Q124154720]] | [[Segopotje Mphahlele]] | | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 3670 | [[:d:Q124155158|Q124155158]] | [[Thoba Poyo-Dlwati]] | | 1975-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 3671 | [[:d:Q124159927|Q124159927]] | [[Gayaat Salie-Hlophe]] | | 1974-02-13 | | | |- | style='text-align:right'| 3672 | [[:d:Q124166801|Q124166801]] | [[Mokgere Masipa]] | | 1974-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3673 | [[:d:Q124170368|Q124170368]] | [[Abeba Embiale]] | | | [[Etiopía]] | | |- | style='text-align:right'| 3674 | [[:d:Q124170373|Q124170373]] | [[Violet Phatshoane]] | | 1972-09-28 | | | |- | style='text-align:right'| 3675 | [[:d:Q124170711|Q124170711]] | [[Miluše Došková]] | | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 3676 | [[:d:Q124176310|Q124176310]] | [[María Cristina Gajardo]] | [[Valparaíso]] | 1963-04-15 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 3677 | [[:d:Q124285685|Q124285685]] | [[Leatile Dambe]] | | | [[Botswana]] | | |- | style='text-align:right'| 3678 | [[:d:Q124302048|Q124302048]] | [[Auxi Díaz]] | [[As Palmas de Gran Canaria]] | 1967-02-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3679 | [[:d:Q124309255|Q124309255]] | [[Elizabeth Hurley]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3680 | [[:d:Q124324526|Q124324526]] | [[Elizabeth Baartman]] | | 1960-12-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3681 | [[:d:Q124328355|Q124328355]] | [[Thérèse Traoré]] | | | [[Burkina Faso]] | | |- | style='text-align:right'| 3682 | [[:d:Q124329588|Q124329588]] | [[Martha Mbhele]] | | 1973-09-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3683 | [[:d:Q124331177|Q124331177]] | [[Esme Chombo]] | | | [[Malawi]] | | |- | style='text-align:right'| 3684 | [[:d:Q124361003|Q124361003]] | [[Shehnaz Meer]] | | 1955-06-28 | | | |- | style='text-align:right'| 3685 | [[:d:Q124361017|Q124361017]] | [[Violet Semenya]] | | 1961-10-17 | | | |- | style='text-align:right'| 3686 | [[:d:Q124415499|Q124415499]] | [[Lisa Wang]] | | 1980 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lisa Wang, Assistant Secretary of Commerce official.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3687 | [[:d:Q124422284|Q124422284]] | [[Megan McCarthy King]] | | 1969-12-08 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3688 | [[:d:Q124424062|Q124424062]] | [[Claudia Matthäus]] | | 1976-02-29 | | | |- | style='text-align:right'| 3689 | [[:d:Q124435535|Q124435535]] | [[Astrid Asi]] | | 1978-02-16 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3690 | [[:d:Q124447010|Q124447010]] | [[Anne E. Lazarus]] | | 1952 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3691 | [[:d:Q124460010|Q124460010]] | [[Ivana Cei]] | [[Belém, Pará|Belém do Pará]] | | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Ivana Cei 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3692 | [[:d:Q124599032|Q124599032]] | [[Károlyné Döbrentei]] | [[Újpest]] | 1913-04-25 | [[Hungría]] | 1987-03-26 | |- | style='text-align:right'| 3693 | [[:d:Q124655389|Q124655389]] | [[Humay Efendiyeva]] | [[Bakú]] | 1975-12-07 | [[Azerbaidján]] | | |- | style='text-align:right'| 3694 | [[:d:Q124726289|Q124726289]] | [[Rosario Camejo Puerta]] | | | | 2003-02-04 | |- | style='text-align:right'| 3695 | [[:d:Q124949779|Q124949779]] | [[Ágnes Czine]] | [[Tiszalök]] | 1958-08-11 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 3696 | [[:d:Q124958292|Q124958292]] | [[Cheryl L. Waite]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3697 | [[:d:Q124961921|Q124961921]] | [[Janet E. Jackson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3698 | [[:d:Q124963411|Q124963411]] | [[Murielle Minkoue]] | [[Libreville]] | 1970-07-22 | [[Gabón]] | | |- | style='text-align:right'| 3699 | [[:d:Q125100516|Q125100516]] | [[Sally Fitzgerald]] | | | [[Nova Zelandia]] | | |- | style='text-align:right'| 3700 | [[:d:Q125208881|Q125208881]] | [[Margarida Blasco]] | | 1956-07-25 | [[Portugal]] | | [[Ficheiro:Retrato oficial Margarida Blasco.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3701 | [[:d:Q125253805|Q125253805]] | [[إنصاف البرعي]] | [[O Cairo]] | 1933 | [[Reino de Exipto]]<br/>[[República de Exipto]]<br/>[[República Árabe Unida]]<br/>[[Exipto]] | | |- | style='text-align:right'| 3702 | [[:d:Q125256856|Q125256856]] | [[Aalia Neelum]] | | 1966 | [[Paquistán]] | | |- | style='text-align:right'| 3703 | [[:d:Q125292523|Q125292523]] | [[Nadya Bozza-Splitt]] | | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 3704 | [[:d:Q125357742|Q125357742]] | [[Hélène Gerhards]] | [[Brest, Bretaña|Brest]] | 1975-04-16 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 3705 | [[:d:Q125398841|Q125398841]] | [[Susan M. Bazis]] | | 1968 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan M. Bazis, U.S. District Court Judge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3706 | [[:d:Q125405413|Q125405413]] | [[Lila Neuenfelt]] | | 1902-03-02<br/>1902 | [[Estados Unidos de América]] | 1981<br/>1981-10-08 | |- | style='text-align:right'| 3707 | [[:d:Q125428157|Q125428157]] | [[Diana Sârcu]] | [[Chișinău]] | 1976-06-24 | [[Moldova]] | | |- | style='text-align:right'| 3708 | [[:d:Q125453606|Q125453606]] | [[Ayşe Ünlüce]] | [[Eskişehir]] | 1970 | [[Turquía]] | | |- | style='text-align:right'| 3709 | [[:d:Q125544789|Q125544789]] | [[Eileen Bransten]] | | 1942-12-11 | | 2022-04-26 | |- | style='text-align:right'| 3710 | [[:d:Q125580751|Q125580751]] | [[Pascale Piera]] | [[Chatou]] | 1967-02-23 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:1719388746310 20240626 PIERA Pascale FR 002.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3711 | [[:d:Q125651031|Q125651031]] | [[Laura Provinzino]] | [[St. Cloud]] | 1975 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Judge Laura M. Provinzino.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3712 | [[:d:Q125694856|Q125694856]] | [[Magdalena Witkowska]] | [[Gdańsk]] | 1957-12-22 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3713 | [[:d:Q125728884|Q125728884]] | [[Georgia N. Alexakis]] | [[Chicago]] | 1978 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Georgia N. Alexakis-03-20-24.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3714 | [[:d:Q125764308|Q125764308]] | [[Véronique Ancia]] | | | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 3715 | [[:d:Q125781213|Q125781213]] | [[Carissima Mathen]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 3716 | [[:d:Q125813119|Q125813119]] | [[Apple Newton-Smith]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 3717 | [[:d:Q125845295|Q125845295]] | [[Kai Härmand]] | | 1972-01-05 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Kai Härmand at the Opinion Festival 2022 in Paide, Estonia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3718 | [[:d:Q125857587|Q125857587]] | [[Jacqueline Closset]] | [[Vilvoorde]] | 1935-07-31 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 3719 | [[:d:Q125858057|Q125858057]] | [[Octavia Spineanu-Matei]] | | 1967-08-29 | | | |- | style='text-align:right'| 3720 | [[:d:Q125927644|Q125927644]] | [[Najat Arbib]] | | 1974-11-06 | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 3721 | [[:d:Q125936866|Q125936866]] | [[Zhou Wennan]] | [[Guilin]] | 1910-10 | [[República Popular da China]] | 1992-09-05 | |- | style='text-align:right'| 3722 | [[:d:Q125976663|Q125976663]] | [[Aimée Zebeyoux]] | [[Abidjan]] | 1959-05-30 | [[Costa do Marfil]] | | [[Ficheiro:Aimée Zébéyoux (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3723 | [[:d:Q126035628|Q126035628]] | [[Angela M. Martinez]] | [[Tucson]] | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Angela M. Martinez.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3724 | [[:d:Q126044905|Q126044905]] | [[Sarah Hennesy]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3725 | [[:d:Q126063491|Q126063491]] | [[Dena M. Coggins]] | [[Sacramento, California|Sacramento]] | 1979 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dena Coggins, U.S. District Court Judge 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3726 | [[:d:Q126098054|Q126098054]] | [[Ramona Frendo]] | | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 3727 | [[:d:Q126121486|Q126121486]] | [[Louise Spangsberg Grønfeldt]] | | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 3728 | [[:d:Q126198334|Q126198334]] | [[Letitia H. Verdin]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3729 | [[:d:Q126271287|Q126271287]] | [[Ірына Уладзіміраўна Тылец]] | | | [[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 3730 | [[:d:Q126326935|Q126326935]] | [[Zlatka Ruseva]] | [[Haskovo]] | 1954-07-09 | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 3731 | [[:d:Q126373746|Q126373746]] | [[Sa'ada Al-Dajani]] | [[Gaza, Palestina|Gaza]] | No/unknown value | [[Estado de Palestina]] | | |- | style='text-align:right'| 3732 | [[:d:Q126398789|Q126398789]] | [[Susan Herold]] | | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 3733 | [[:d:Q126467275|Q126467275]] | [[Michaela Welnhofer-Zeitler]] | | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 3734 | [[:d:Q126488968|Q126488968]] | [[Hennit Carolina López]] | | | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 3735 | [[:d:Q126519841|Q126519841]] | [[עינת רון]] | [[Netanya]] | 1959 | | 2023-01-10 | |- | style='text-align:right'| 3736 | [[:d:Q126713437|Q126713437]] | [[Maria José Costeira]] | | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 3737 | [[:d:Q126725867|Q126725867]] | [[Doris Henderson Causey]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3738 | [[:d:Q126736782|Q126736782]] | [[Katherine E. Oler]] | | | | | [[Ficheiro:Katherine Oler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3739 | [[:d:Q126758279|Q126758279]] | [[Kathy-Ann Brown]] | | 1961-07-11 | | | |- | style='text-align:right'| 3740 | [[:d:Q126870818|Q126870818]] | [[Mary L. Wagner]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3741 | [[:d:Q126882467|Q126882467]] | [[Dora Maria da Costa]] | [[Dores do Indaiá]] | 1951-03-28 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 3742 | [[:d:Q126887920|Q126887920]] | [[Ellen Berger]] | | | | 1997-04-16 | |- | style='text-align:right'| 3743 | [[:d:Q126918288|Q126918288]] | [[Sohre Tschakert]] | | 1971 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3744 | [[:d:Q126936794|Q126936794]] | [[Ellen Christo]] | | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 3745 | [[:d:Q126959681|Q126959681]] | [[Inga Reine]] | | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 3746 | [[:d:Q126977610|Q126977610]] | [[Isolde Hannamann]] | | 1968 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3747 | [[:d:Q127164211|Q127164211]] | [[Lucy Chebout]] | | | [[República Democrática Alemá]] | | |- | style='text-align:right'| 3748 | [[:d:Q127254936|Q127254936]] | [[Mirela Stancu]] | | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 3749 | [[:d:Q127370034|Q127370034]] | [[Mária Balázs]] | [[Szentlőrinckáta]] | 1933-05-21 | [[Hungría]] | 2016-10-01 | |- | style='text-align:right'| 3750 | [[:d:Q127414771|Q127414771]] | [[Heather A. Welch]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3751 | [[:d:Q127603411|Q127603411]] | [[Gail A. Andler]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3752 | [[:d:Q127698921|Q127698921]] | [[Efrat Laxer]] | [[Israel]] | 1958 | [[Israel]] | | |- | style='text-align:right'| 3753 | [[:d:Q127808416|Q127808416]] | [[Gill S. Freeman]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3754 | [[:d:Q128114358|Q128114358]] | [[Merit Bobrõšev]] | | 1979-08-24 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3755 | [[:d:Q128402049|Q128402049]] | [[Patricia A. McInerney]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3756 | [[:d:Q128601391|Q128601391]] | [[Andrea Diekmann]] | | 1962 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3757 | [[:d:Q128693417|Q128693417]] | [[Cassandra Johnson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3758 | [[:d:Q128731581|Q128731581]] | [[Renee A. Roche]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3759 | [[:d:Q128791882|Q128791882]] | [[Jennifer D. Bailey]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3760 | [[:d:Q129262167|Q129262167]] | [[Valerie Brathwaite Nelson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3761 | [[:d:Q129454358|Q129454358]] | [[Michal Rubinstein Shamgar]] | [[Tel Aviv]] | 1943-12-06 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:מיכל רובינשטיין שמגר.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3762 | [[:d:Q129677117|Q129677117]] | [[ဝါဝါထွန်း]] | [[Myanmar]] | 1958 | [[Myanmar]] | | |- | style='text-align:right'| 3763 | [[:d:Q129773615|Q129773615]] | [[Margaret Treuer]] | | 1943 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Leech Lake Band of Ojibwe]] | 2020 | |- | style='text-align:right'| 3764 | [[:d:Q129859739|Q129859739]] | [[Anocha Chevitsophon]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3765 | [[:d:Q129860661|Q129860661]] | [[Chanakarn Theeravechpolkul]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3766 | [[:d:Q130217753|Q130217753]] | [[Inger Söderholm]] | | | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 3767 | [[:d:Q130223431|Q130223431]] | [[María Isabel Perelló Doménech|Isabel Perelló]] | [[Sabadell]] | 1958-03-18 | [[España]] | | [[Ficheiro:Isabel Perelló 2025 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3768 | [[:d:Q130223818|Q130223818]] | [[Katarina Wingqvist Ekholm]] | | 1949-06-13 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 3769 | [[:d:Q130223947|Q130223947]] | [[Eva-Lena Norgren]] | | 1966-03-16 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 3770 | [[:d:Q130233503|Q130233503]] | [[Nina Stubbe]] | | 1968-02-07 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 3771 | [[:d:Q130236307|Q130236307]] | [[Brita Swan]] | [[Bureå parish]] | 1931-07-18 | [[Suecia]] | 2014-03-08 | |- | style='text-align:right'| 3772 | [[:d:Q130243598|Q130243598]] | [[Hui-chin Yang]] | | 1960 | [[Taiwán]] | | [[Ficheiro:楊惠欽大法官.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3773 | [[:d:Q130243948|Q130243948]] | [[Carina Gabrielsson Tolke]] | | 1965-02-02 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 3774 | [[:d:Q130252406|Q130252406]] | [[Rebecca Tsosie]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3775 | [[:d:Q130259062|Q130259062]] | [[Anna Karin Lundberg]] | | 1958-09-05 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 3776 | [[:d:Q130263476|Q130263476]] | [[Birgitta Gislev]] | | 1932-05-23 | [[Suecia]] | 2004-03-21 | |- | style='text-align:right'| 3777 | [[:d:Q130267568|Q130267568]] | [[Ángela Vivanco]] | [[Santiago de Chile]] | 1963-03-09 | [[Chile]] | | |- | style='text-align:right'| 3778 | [[:d:Q130303569|Q130303569]] | [[Angela Barker-Jones]] | | 1969-07-29 | | 2018-07-31 | |- | style='text-align:right'| 3779 | [[:d:Q130313209|Q130313209]] | [[Mónica Ferrero]] | | 1961-09-18 | | | |- | style='text-align:right'| 3780 | [[:d:Q130371359|Q130371359]] | [[Susanne Bollinger]] | [[Schaffhausen]] | 1974-05-25 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 3781 | [[:d:Q130467463|Q130467463]] | [[Михайленко Віра Володимирівна]] | | | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 3782 | [[:d:Q130517743|Q130517743]] | [[Rian Kalden]] | | | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Rian Kalden 2024 WIPO Intellectual Property Judges Forum (54057137535).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3783 | [[:d:Q130518570|Q130518570]] | [[Sujin Janepanitpong]] | | | [[Tailandia]] | | [[Ficheiro:Sujin Janepanitpong 2024 WIPO Intellectual Property Judges Forum â Session 6 Evolving Approaches to Permanent Injunctions (54056890908).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3784 | [[:d:Q130525300|Q130525300]] | [[Takemiya Hideko]] | | | [[Xapón]] | | [[Ficheiro:Takemiya Hideko 2024 WIPO Intellectual Property Judges Forum – Session 8 Cross-border IP Proceedings (54057211369).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3785 | [[:d:Q130527981|Q130527981]] | [[Pooja Vaddadi]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3786 | [[:d:Q130535604|Q130535604]] | [[Virginia Melgar]] | | | [[Uruguai]]<br/>[[Francia]] | | [[Ficheiro:Virginia Melgar 2024 WIPO Intellectual Property Judges Forum – Session 1 Frontier Technologies and Intellectual Property Adjudication (54053274802).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3787 | [[:d:Q130537075|Q130537075]] | [[Agnieszka Gołaszewska]] | | | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Agnieszka Golaszewska 2024 WIPO Intellectual Property Judges Forum – Session 5 Copyright Exceptions and Limitations (54056420321).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3788 | [[:d:Q130539733|Q130539733]] | [[Kim Bok-hyeong]] | | 1968 | | | [[Ficheiro:Kim Bok-hyeong, 21 September 2024, Inaguration of Justice of the Constitutional Court of Korea 02 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3789 | [[:d:Q130545564|Q130545564]] | [[Scarlet Bishara]] | | | [[Xordania]] | | |- | style='text-align:right'| 3790 | [[:d:Q130613806|Q130613806]] | [[Hilda Kogan]] | | 1945-02-04 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 3791 | [[:d:Q130668019|Q130668019]] | [[Elizabeth Gonzalez]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3792 | [[:d:Q130798416|Q130798416]] | [[Marayke Frantzen]] | [[Hagen]] | 1983-12-14 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3793 | [[:d:Q131034932|Q131034932]] | [[Ingeri Tamm]] | [[Võru Raion]] | 1958-11-01 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3794 | [[:d:Q131035140|Q131035140]] | [[Kersti Kerstna-Vaks]] | [[Tartu]] | 1964-08-12 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3795 | [[:d:Q131092532|Q131092532]] | [[Megan E. Shanahan]] | [[Pensilvania]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3796 | [[:d:Q131164252|Q131164252]] | [[Alessandra Cerreti]] | [[Messina]] | 1968-04-29 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:MKr345894 Alessandra Cerreti (BDK 2023) crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3797 | [[:d:Q131339287|Q131339287]] | [[Katherine M. Bidegaray]] | [[Montana]] | 1960-04-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3798 | [[:d:Q131345285|Q131345285]] | [[Silvia Albano]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3799 | [[:d:Q131358218|Q131358218]] | [[Lilian Stybel]] | [[Achim]] | 1982 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3800 | [[:d:Q131387387|Q131387387]] | [[Kristina Kastendieck]] | | 1971-09-24 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3801 | [[:d:Q131389610|Q131389610]] | [[Elizabeth C. Coombe]] | | 1967 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3802 | [[:d:Q131390817|Q131390817]] | [[Janet Tello Gilardi]] | [[Arequipa]] | 1962-03-01 | [[Perú]] | | |- | style='text-align:right'| 3803 | [[:d:Q131403918|Q131403918]] | [[Eileen O'Neill Burke]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3804 | [[:d:Q131418034|Q131418034]] | [[Kimberly Thomas]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3805 | [[:d:Q131449093|Q131449093]] | [[Catherine Henry]] | [[Edison]] | 1969 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Catherine-Henry-6-20-24.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3806 | [[:d:Q131450314|Q131450314]] | [[Sophy Thomas]] | | 1963-02-13 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3807 | [[:d:Q131548216|Q131548216]] | [[Sandra Arroyo Salgado]] | | 1969-07-01 | | | |- | style='text-align:right'| 3808 | [[:d:Q131550885|Q131550885]] | [[Shoba Annamma Eapen]] | | 1967-01-19 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3809 | [[:d:Q131580977|Q131580977]] | [[Kaija Piirmets]] | | 1974-08-06 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3810 | [[:d:Q131581004|Q131581004]] | [[Margo Klaar]] | | 1958-01-10 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3811 | [[:d:Q131581022|Q131581022]] | [[Gea Lepik]] | | 1989-10-21 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3812 | [[:d:Q131593044|Q131593044]] | [[C.S. Sudha]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 3813 | [[:d:Q131607165|Q131607165]] | [[Chung Kyesun]] | | 1969 | | | [[Ficheiro:Jeong Gye-seon, 2 January 2025, Inaguration of Justice of the Constitutional Court of Korea.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3814 | [[:d:Q131674157|Q131674157]] | [[Ivy Kamanga]] | | 1968-10-10 | [[Malawi]] | | |- | style='text-align:right'| 3815 | [[:d:Q131683425|Q131683425]] | [[Marie-Laure Piazza]] | | | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 3816 | [[:d:Q131717514|Q131717514]] | [[Edna Bekenstein]] | [[Ra'anana]] | 1941-06-06 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:EDNA BEKENSTEIN.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3817 | [[:d:Q131738171|Q131738171]] | [[Susanne Weizendörfer]] | | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 3818 | [[:d:Q131766606|Q131766606]] | [[Nataša Plavšić]] | | 1978-09-04 | | | |- | style='text-align:right'| 3819 | [[:d:Q131823255|Q131823255]] | [[Neve Uudelt]] | | 1982-08-27 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3820 | [[:d:Q131842066|Q131842066]] | [[Tetyana Antsupova]] | | 1976-10-13 | | | |- | style='text-align:right'| 3821 | [[:d:Q131842277|Q131842277]] | [[Joelle Adda]] | | 1957 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 3822 | [[:d:Q131861470|Q131861470]] | [[Christine Werner]] | | 1966 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3823 | [[:d:Q131888510|Q131888510]] | [[Holta Zaçaj]] | | 1976-01-12 | | | |- | style='text-align:right'| 3824 | [[:d:Q131937885|Q131937885]] | [[Susan M. Crawford]] | [[Lewiston]] | 1965-03-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan Crawford Photo (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3825 | [[:d:Q131968946|Q131968946]] | [[Maria Elena Cruz]] | [[Porto Rico]] | | | | |- | style='text-align:right'| 3826 | [[:d:Q131987053|Q131987053]] | [[Anne Palmiste]] | [[Kohtla-Järve]] | 1968-09-09 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3827 | [[:d:Q131987089|Q131987089]] | [[Ele Liiv]] | | 1971-09-24 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3828 | [[:d:Q132125618|Q132125618]] | [[Alana Thomas]] | [[Whangarei]] | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Alana Thomas 2025 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3829 | [[:d:Q132127157|Q132127157]] | [[Alice Gail Pollard Clark]] | | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 3830 | [[:d:Q132128576|Q132128576]] | [[Karla Smith]] | | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 3831 | [[:d:Q132147002|Q132147002]] | [[Mariana Canotilho]] | [[Coímbra]] | 1979-05-07 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 3832 | [[:d:Q132158656|Q132158656]] | [[Seda Safarjan]] | | 1962-08-08 | | | |- | style='text-align:right'| 3833 | [[:d:Q132167006|Q132167006]] | [[Elsa Bruenhild Lohmeyer]] | | | | 1994-09 | |- | style='text-align:right'| 3834 | [[:d:Q132174243|Q132174243]] | [[Caren Fox]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Caren Fox 2025 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3835 | [[:d:Q132201507|Q132201507]] | [[Johanna Runckel-Storch]] | | 1904-02-21 | | 1995-10-29 | |- | style='text-align:right'| 3836 | [[:d:Q132466871|Q132466871]] | [[Charlotte M. Cooksey]] | | 1947-10-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Maryland Women Hall of Fame Awards (52753022591) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3837 | [[:d:Q132561492|Q132561492]] | [[Dorothy Chin Brandt]] | | 1946 | | 2025 | |- | style='text-align:right'| 3838 | [[:d:Q132597624|Q132597624]] | [[Barbara A. Dortch-Okara]] | | 1949 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3839 | [[:d:Q132732935|Q132732935]] | [[Tijen Ataoğlu]] | [[Wipperfürth]] | 1989-07-21 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 3840 | [[:d:Q132744786|Q132744786]] | [[Aimee A. Oravec]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3841 | [[:d:Q132801630|Q132801630]] | [[Lunara Tschatkalbekowna Dscholdoschjewa]] | | 1978-01-27 | | | |- | style='text-align:right'| 3842 | [[:d:Q132801694|Q132801694]] | [[Charlotte Merz]] | [[Sarre]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 3843 | [[:d:Q132831259|Q132831259]] | [[Eda Murak]] | [[Tõrva]] | 1946-04-05 | [[Estonia]] | 2017-10-31 | |- | style='text-align:right'| 3844 | [[:d:Q132831265|Q132831265]] | [[Margot Mikler]] | [[Talín]] | 1966-08-03 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3845 | [[:d:Q132831279|Q132831279]] | [[Aulike Salo]] | | 1968-11-23 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3846 | [[:d:Q132831285|Q132831285]] | [[Anne Rebane]] | | 1961-03-27 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3847 | [[:d:Q132831290|Q132831290]] | [[Katre Poljakova]] | | 1970-01-23 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3848 | [[:d:Q132831401|Q132831401]] | [[Karin Olentšenko]] | [[Talín]] | 1966-03-26 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3849 | [[:d:Q132831707|Q132831707]] | [[Eha Popova]] | [[Tartu]] | 1955-01-31 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3850 | [[:d:Q132832417|Q132832417]] | [[Küllike Johannson]] | [[Tartu]] | 1941-12-21 | [[Estonia]] | 2018-02-07 | |- | style='text-align:right'| 3851 | [[:d:Q132833468|Q132833468]] | [[Liivi Loide]] | [[Jõgeva]] | 1966-12-21 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3852 | [[:d:Q132833994|Q132833994]] | [[Orvi Koik]] | | 1971-08-02 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 3853 | [[:d:Q133032636|Q133032636]] | [[Rahmi Mulyati]] | [[Bukittinggi]] | 1959-12-07 | [[Indonesia]] | | |- | style='text-align:right'| 3854 | [[:d:Q133262491|Q133262491]] | [[Agnes Patemba]] | | | [[Malawi]] | | [[Ficheiro:Agnes Patemba at SMP event.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3855 | [[:d:Q133272987|Q133272987]] | [[Annabel Mtalimanja]] | | 1976-07-26 | [[Malawi]] | | |- | style='text-align:right'| 3856 | [[:d:Q133273473|Q133273473]] | [[Liang Manhong]] | [[Nanning]] | 1969-03 | [[República Popular da China]] | | [[Ficheiro:Liang Manhong (2025) 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3857 | [[:d:Q133289550|Q133289550]] | [[Simone Marstiller]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3858 | [[:d:Q133460208|Q133460208]] | [[Barbara Roth]] | | 1956 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 3859 | [[:d:Q133505011|Q133505011]] | [[Ása Ólafsdóttir]] | | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 3860 | [[:d:Q133528641|Q133528641]] | [[Zulema Mosri]] | | 1968-02-11 | | | |- | style='text-align:right'| 3861 | [[:d:Q133538338|Q133538338]] | [[Florence Butin]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3862 | [[:d:Q133544749|Q133544749]] | [[Claudia Taylor]] | | | [[Serra Leoa]] | | |- | style='text-align:right'| 3863 | [[:d:Q133573194|Q133573194]] | [[Mary Ang'awa]] | | | [[Kenya]] | | |- | style='text-align:right'| 3864 | [[:d:Q133756673|Q133756673]] | [[Bénédicte de Perthuis]] | | 1960<br/>1962 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 3865 | [[:d:Q133849070|Q133849070]] | [[Jamee E. Comans]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3866 | [[:d:Q133864113|Q133864113]] | [[Canòlic Mingorance Cairat]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3867 | [[:d:Q133871726|Q133871726]] | [[Claire Hepburn]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3868 | [[:d:Q133876097|Q133876097]] | [[Julia M. Lipez]] | | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 3869 | [[:d:Q133894011|Q133894011]] | [[Vusale Bahishova]] | | 1979 | [[Azerbaidján]]<br/>[[República Socialista Soviética de Azerbaidján]] | | |- | style='text-align:right'| 3870 | [[:d:Q134106686|Q134106686]] | [[Hannah Dugan]] | | 1959 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 3871 | [[:d:Q134126351|Q134126351]] | [[Ulrike Pastohr]] | | 1973-07-30 | | | |- | style='text-align:right'| 3872 | [[:d:Q134291150|Q134291150]] | [[Federica De Rossa]] | | 1974-01-18 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 3873 | [[:d:Q134545886|Q134545886]] | [[Tschinara Aidarbekowa]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3874 | [[:d:Q134572255|Q134572255]] | [[Katerina Stamatiou]] | | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 3875 | [[:d:Q134606196|Q134606196]] | [[Julieta Makintach]] | | 1978-01-08 | [[Arxentina]] | | |- | style='text-align:right'| 3876 | [[:d:Q134777005|Q134777005]] | [[Marie-Chantal May Canellas]] | | 1973-07-28 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 3877 | [[:d:Q134882756|Q134882756]] | [[Aischan Schatqanbajewa]] | | 1972-10-22 | | | |- | style='text-align:right'| 3878 | [[:d:Q134940501|Q134940501]] | [[Nuria Auxiliadora Orellana Cano]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 3879 | [[:d:Q134995796|Q134995796]] | [[Maria Fernanda Palma]] | | 1955-03-03 | | | |- | style='text-align:right'| 3880 | [[:d:Q134997327|Q134997327]] | [[Helene Heymann]] | | 1917-07-05 | [[Alemaña]]<br/>[[República Democrática Alemá]] | | |- | style='text-align:right'| 3881 | [[:d:Q135088316|Q135088316]] | [[Eveline Faase]] | | 1958 | | | |} {{Wikidata list end}} [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres con datos de Wikidata]] cuqjfn91lt4l18c5ccg3hbz60ed7j5g 4 410981 7108934 7099970 2025-06-27T22:10:31Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108934 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de homes nados na [[provincia de Ourense]]''' segundo os datos que constan en [[Wikidata]]: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?yob ?yod WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q95038 . ?item wdt:P21 wd:Q6581097 . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } . } |wdq=. |links=red |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p20,p570,P18 }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! lugar de falecemento ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q54392|Q54392]] | [[Xosé Manuel Cid]] | [[Morgade, Xinzo de Limia|Morgade]] | 1957-05-14<br/>1957 | | | [[Ficheiro:Xosé Manuel Cid Fernández.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q137057|Q137057]] | [[Eduardo Olano Fernández]] | [[Quereño, Rubiá|Quereño]] | 1895 | [[Ourense]] | 1972 | |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q140994|Q140994]] | [[Tirso Sánchez Rey]] | [[Ribadavia]] | 1903 | [[Vigo]] | 1985 | |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q221465|Q221465]] | [[Hidacio]] | [[Xinzo de Limia]] | 400 | | 469 | |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q246861|Q246861]] | [[Cándido Lorenzo|Cándido Lorenzo González]] | [[Laroá, Xinzo de Limia|Laroá]] | 1925-09-23 | | 2019-12-17 | |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q287189|Q287189]] | [[Alfonso S. Palomares]] | [[Paradela, Randín, Calvos de Randín|Paradela]] | 1935-09-22 | | | [[Ficheiro:Alfonso Sobrado Palomares.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q290415|Q290415]] | [[Fernando Quiroga Palacios]] | [[Maceda]] | 1900-01-21 | [[Madrid]] | 1971-12-07 | |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q365063|Q365063]] | [[Adolfo Domínguez Fernández|Adolfo Domínguez]] | [[A Pobra de Trives]] | 1950-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q379753|Q379753]] | [[Benito Xerónimo Feijoo|Benito Xerónimo Feijoo e Montenegro]] | [[Casdemiro, Melias, O Pereiro de Aguiar|Casdemiro]] | 1677-10-08 | [[Oviedo]] | 1764-09-26 | [[Ficheiro:Retrato póstumo del padre Benito Jerónimo Feijoo (Mariano Salvador Maella).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q435882|Q435882]] | [[Joan de Novoa]] | [[Maceda]] | 1450 | [[Cochin]] | 1509-07-10 | [[Ficheiro:Joao da Nova.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q514452|Q514452]] | [[Xosé Luís Abadín]] | [[Ourense]] | 1987-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q532688|Q532688]] | [[Manoel Soto|Manoel Soto Ferreiro]] | [[Ourense]] | 1944-04-06 | [[Vigo]] | 2019-11-27 | |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q562637|Q562637]] | [[Borja Fernández Fernández (1981)|Borja Fernández]] | [[Ourense]] | 1981-01-14 | | | [[Ficheiro:Real Valladolid-Valencia CF, 2019-05-18 (84) (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q600935|Q600935]] | [[Arturo Noguerol]] | [[Ourense]] | 1892-05-06 | [[Serantes, Ferrol|Serantes]] | 1936-09-12 | [[Ficheiro:Arturo Noguerol Buján 1923.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q601564|Q601564]] | [[Antonio Cid Cortés|Antonio Cid]] | [[Ourense]] | 1954-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q687355|Q687355]] | [[Ismael Santos]] | [[Ourense]] | 1972-04-26 | | | |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q711358|Q711358]] | [[Julio Iglesias Puga]] | [[Ourense]] | 1915-07-26 | [[Madrid]] | 2005-12-19 | |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q723640|Q723640]] | [[Miguel Ángel González Suárez|Miguel Anxo González Suárez]] | [[Ourense]] | 1947-12-24 | [[Madrid]] | 2024-02-06 | |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q913077|Q913077]] | [[Marcos Valcárcel]] | [[Ourense]] | 1958-03-03 | [[Ourense]] | 2010-12-05 | |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q925289|Q925289]] | [[Luis González Seara]] | [[A Mezquita, A Merca|A Mezquita]] | 1936-06-07 | [[Madrid]] | 2016-04-23 | [[Ficheiro:(Luis González Seara) Adolfo Suárez participa en una reunión con los comités locales y provincial de UCD de Pontevedra en la campaña electoral. Pool Moncloa. 11 de febrero de 1979 (cropped).jpeg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q930037|Q930037]] | [[José Antonio Gurriarán]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1938-07-07<br/>1940-07-07 | [[Madrid]] | 2019-03-31 | |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q932238|Q932238]] | [[Gaspar de Zúñiga Acevedo e Velasco|Gaspar de Zúñiga y Azevedo]] | [[Monterrei]] | 1560 | [[Lima]] | 1606-03-16 | [[Ficheiro:GaspardeZugnigayAcevedo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q936298|Q936298]] | [[Albino González]] | [[Mones, Petín|Mones]] | 1915 | [[Castelló de la Plana]] | 1981 | |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q952673|Q952673]] | [[Pascual Ruiz Huidobro]] | [[Ourense]] | 1752 | [[Mendoza, Arxentina|Mendoza]] | 1813-03 | [[Ficheiro:Pascual Ruiz Huidobro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q965263|Q965263]] | [[Ramón Otero Pedrayo]] | [[Ourense]] | 1888-03-05 | [[Ourense]] | 1976-04-10 | [[Ficheiro:Otero Pedrayo falando na Universidade Nacional de Cuyo, Mendoza, 21 de agosto de 1947.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q1029479|Q1029479]] | [[Camilo Lorenzo|Camilo Lorenzo Iglesias]] | [[Porto do Souto, A Canda, Piñor|Porto do Souto]] | 1940-08-07 | [[Ponferrada]] | 2020-07-13 | [[Ficheiro:Mons. Lorenzo Iglesias (30279524634).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q1053162|Q1053162]] | [[Celso Emilio Ferreiro]] | [[Celanova]] | 1912-01-06 | [[Vigo]] | 1979-08-30 | [[Ficheiro:Sculpture of the Celso Emilio Ferreiro head in Celanova, Ourense, Galicia.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q1249856|Q1249856]] | [[Lauro Olmo Gallego]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1922-11-09 | [[Madrid]] | 1994-06-19 | [[Ficheiro:2016. Imaxe de Lauro Olmo nunha rúa do Barco de Valdeorras. Galiza 2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q1333242|Q1333242]] | [[Eloy Tato]] | [[Viladequinta, Carballeda de Valdeorras|Viladequinta]] | 1923-09-06 | [[O Barco de Valdeorras]] | 2022-01-18 | |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q1339801|Q1339801]] | [[Manuel García Valiñas]] | [[A Gudiña]] | 1955-04-20 | | | |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q1388683|Q1388683]] | [[Xosé Rodríguez Carballo]] | [[Sarreaus]] | 1953-08-11 | | | [[Ficheiro:Rodriguez Carballo Jose.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q1710457|Q1710457]] | [[Xoán Fernández de Boán]] | [[Amoeiro]] | 1549 | [[Sevilla]] | 1615-10-09 | |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q1712387|Q1712387]] | [[Julio Parrilla]] | [[Ourense]] | 1946-03-25 | | | [[Ficheiro:Monseñor Julio Parrilla.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q1887437|Q1887437]] | [[Rodrigo Cortés]] | [[Pazos Ermos, A Pena, Cenlle|Pazos Ermos]] | 1973-05-31 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2019 - Rodrigo Cortés (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q2005814|Q2005814]] | [[David Rubín]] | [[Ourense]] | 1977-10-19 | | | [[Ficheiro:David Rubín 2 - Comic 2023.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q2040551|Q2040551]] | [[Tito Vázquez]] | [[Celanova]] | 1949-01-01 | | | |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q2042575|Q2042575]] | [[Salvador Freixedo]] | [[O Carballiño]] | 1923-04-23 | | 2019-10-25 | [[Ficheiro:SavadorFreixedo1.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q2242172|Q2242172]] | [[Manuel Curros Enríquez]] | [[Celanova]] | 1851-09-15 | [[A Habana]] | 1908-03-07 | [[Ficheiro:Curros - henriquez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q2246339|Q2246339]] | [[Moisés Pereiro]] | [[Ourense]] | 1980-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q2265220|Q2265220]] | [[José Fortes Rodríguez]] | [[Beariz]] | 1972-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q2338557|Q2338557]] | [[Alfredo Conde]] | [[Allariz]] | 1945-01-05 | | | [[Ficheiro:Alfredo Conde 050503.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q2357364|Q2357364]] | [[Iván Salgado]] | [[Ourense]] | 1991-06-29 | | | [[Ficheiro:Iván Salgado López 2013.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q2457783|Q2457783]] | [[Alberto Núñez Feijóo]] | [[Os Peares]] | 1961-09-10 | | | [[Ficheiro:Alberto Núñez Feijóo 2025.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q2486114|Q2486114]] | [[Sebastián de Aparicio]] | [[A Gudiña]] | 1502-01-20 | [[Puebla de Zaragoza]] | 1600-02-25 | [[Ficheiro:Gudiña10.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q2599706|Q2599706]] | [[Óscar Martínez Cid]] | [[Ourense]] | 1979-03-09 | | | |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q2616665|Q2616665]] | [[Antonio Fernández Bordas]] | [[Ourense]] | 1870-01-12 | [[Madrid]] | 1950-02-18 | [[Ficheiro:Antonio Fernández Bordas, de Kaulak.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q2641434|Q2641434]] | [[Eloy Lozano]] | [[Ourense]] | 1953 | [[Santiago de Compostela]] | 2009-04-14 | |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q2713482|Q2713482]] | [[Albino Núñez Domínguez]] | [[A Mezquita, A Merca|A Mezquita]] | 1901-12-13 | [[Ourense]] | 1974-02-07 | [[Ficheiro:Albino Nunez Dominguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q2744512|Q2744512]] | [[Xosé Luís Méndez Ferrín]] | [[Ourense]] | 1938-08-07 | | | [[Ficheiro:Ferrin.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q2788204|Q2788204]] | [[Antón Risco]] | [[Allariz]] | 1926-05-30 | [[Vigo]] | 1998-02-07 | |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q2834875|Q2834875]] | [[Xosé Manuel del Caño]] | [[Celanova]] | 1955-12-17 | | | [[Ficheiro:Xosé Manuel del Caño 2024.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q2879614|Q2879614]] | [[Luís Espada Guntín|Luis Espada Guntín]] | [[Ourense]] | 1858-12-04 | [[Madrid]] | 1937 | [[Ficheiro:Luis Espada, de Manuel Compañy.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q2880054|Q2880054]] | [[Alberto García Ferreiro]] | [[Sobrado do Bispo, Barbadás|Sobrado do Bispo]] | 1860-03-11 | [[Santiago de Compostela]] | 1902-02-09 | [[Ficheiro:Alberto García Ferreiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q2886878|Q2886878]] | [[Basilio María de Barral]] | [[Barral, Castrelo de Miño|Barral]] | 1901-11-03 | [[Vigo]] | 1992-05-25 | |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q2887424|Q2887424]] | [[Manuel Suárez Castro]] | [[Ourense]] | 1889-10-06 | [[Ourense]] | 1937-07-28 | [[Ficheiro:Manuel Suárez Castro 1936.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q2897007|Q2897007]] | [[Beremundo Rodríguez González]] | [[San Paio, Mones, Petín|San Paio]] | 1909 | [[París]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q2926684|Q2926684]] | [[Bruno Cardeñosa]] | [[Ourense]] | 1972-10-18 | | | [[Ficheiro:Bruno Cardeñosa (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q2997430|Q2997430]] | [[José Ángel Valente]] | [[Ourense]] | 1929-04-25 | [[Xenebra, Suíza|Xenebra]] | 2000-07-18 | [[Ficheiro:Jose Angel Valente.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q3027453|Q3027453]] | [[Diego Seoane]] | [[Ourense]] | 1988-04-26 | | | [[Ficheiro:Pontevedra CF - AD Ceuta FC, Primeira División RFEF 2022-23 a 34.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q3047707|Q3047707]] | [[Vicente Risco]] | [[Ourense]] | 1884-09-30 | [[Ourense]] | 1963-04-30 | [[Ficheiro:Vicente Risco.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q3074161|Q3074161]] | [[Florentino López Cuevillas]] | [[Ourense]] | 1886-11-14 | [[Ourense]] | 1958-07-30 | [[Ficheiro:Florentino López Cuevillas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q3081919|Q3081919]] | [[Francisco Noguerol]] | [[San Cristovo de Cea]] | 1976-07-09 | | | [[Ficheiro:Francisco Noguerol, Celta de Vigo 2009.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q3090399|Q3090399]] | [[Jerónimo Bermúdez de Castro]] | [[Ourense]] | 1530 | [[Tui]] | 1599 | |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q3125146|Q3125146]] | [[José Julio Rodríguez Fernández]] | [[Ourense]] | 1948-06-08 | | | [[Ficheiro:José Julio Rodríguez Fernández, Kabul, 2009.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q3305593|Q3305593]] | [[Anxo Quintana]] | [[Allariz]] | 1959-02-25 | | | [[Ficheiro:Anxo Quintana2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q3307004|Q3307004]] | [[Valentín Lamas Carvajal]] | [[Ourense]] | 1849-11-01 | [[Ourense]] | 1906-09-04 | [[Ficheiro:Valentín Lamas Carvajal.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q3310967|Q3310967]] | [[Eduardo Blanco Amor]] | [[Ourense]] | 1897-09-14 | [[Vigo]] | 1979-12-01 | [[Ficheiro:Eduardo Blanco Amor.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q3320419|Q3320419]] | [[Xosé Quiroga Suárez]] | [[Petín]] | 1920-07-04 | [[A Rúa]] | 2006-10-18 | [[Ficheiro:(José Quiroga Suárez) Adolfo Suárez durante la campaña electoral en Orense. Pool Moncloa. 11 de febrero de 1979 (cropped).jpeg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q3320475|Q3320475]] | [[Alexandre Bóveda]] | [[Ourense]] | 1903-06-04 | [[A Caeira, Poio (San Salvador), Poio|A Caeira]] | 1936-08-17 | [[Ficheiro:Alexandro Bóveda. Ir Indo Edicións.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q3323080|Q3323080]] | [[Xaquín Lorenzo]] | [[Ourense]] | 1907-06-26 | [[Lobeira]] | 1989-07-18 | [[Ficheiro:Xaquín Lorenzo Fernández.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q3325087|Q3325087]] | [[Isaac Alonso Estraviz]] | [[Vilaseca, Trasmiras|Vilaseca]] | 1935-01-26 | | | [[Ficheiro:Isaac Alonso Estraviz (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q3326625|Q3326625]] | [[Santiago Álvarez|Santiago Álvarez Gómez]] | [[San Miguel do Outeiro, Vilamartín de Valdeorras|San Miguel do Outeiro]] | 1913-02-11 | [[Madrid]] | 2002-04-29 | |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q3328287|Q3328287]] | [[Xosé Henrique Rodríguez Peña]] | [[Ourense]] | 1942-10-24 | [[Vigo]] | 2006-08-13 | |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q3328921|Q3328921]] | [[Carlos Velo]] | [[Cartelle]] | 1909-11-15 | [[Cidade de México]] | 1988-03-01 | [[Ficheiro:Carlos Velo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q3330284|Q3330284]] | [[Modesto Seara]] | [[Allariz]] | 1931-09-11 | | 2022 | [[Ficheiro:Modesto Seara.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q3330416|Q3330416]] | [[Rodolfo Ares]] | [[Riós]] | 1954-06-25 | [[Bilbao]] | 2023-01-26 | [[Ficheiro:Rodolfo Ares (2010).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q3341366|Q3341366]] | [[Antonio Taboada Tundidor]] | [[Ourense]] | 1888-11-15 | [[Madrid]] | 1959-12-30 | [[Ficheiro:Antonio Taboada Tundidor 1936.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q3360054|Q3360054]] | [[Pachi Vázquez]] | [[O Carballiño]] | 1954-02-06 | | | [[Ficheiro:Comité Nacional Galego (Recorte).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q3390697|Q3390697]] | [[Manuel Martínez-Risco]] | [[Ourense]] | 1888-12-01 | [[París]] | 1954-05-03 | [[Ficheiro:1928-02-18, La Esfera, Manuel Martínez-Risco (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q3391110|Q3391110]] | [[Ignacio Seoane|Ignacio Seoane Fernández]] | [[Ribadavia]] | 1900 | [[Cemiterio de Pereiró]] | 1936-08-27 | |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q3391997|Q3391997]] | [[Santiago Morán]] | [[Viana do Bolo]] | 1571 | [[Madrid]] | 1626 | |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q3392069|Q3392069]] | [[Fernando Iglesias Sánchez|Fernando Luís Iglesias Sánchez]] | [[Ourense]] | 1909-08-25 | [[Buenos Aires]] | 1991-05-14 | [[Ficheiro:Tacholas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q3392150|Q3392150]] | [[Antonio Román]] | [[Ourense]] | 1911-11-09 | [[Madrid]] | 1989-06-16 | [[Ficheiro:Antonio Román 1935.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q3392152|Q3392152]] | [[Xosé Luís de Dios|Xosé Luís de Dios Martínez]] | [[Ourense]] | 1943-02-03 | [[Tui]] | 2010-08-02 | |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q3392240|Q3392240]] | [[Carlos Taboada Tundidor]] | [[Ourense]] | 1880-08-08 | [[Ourense]] | 1935-04-26 | [[Ficheiro:Carlos Taboada Tundidor 1935.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q3392314|Q3392314]] | [[José Gómez Gayoso]] | [[Maceda]] | 1909-04-28 | [[A Coruña]] | 1948-11-06 | [[Ficheiro:José Gómez Gayoso, guerrilleiro antifranquista.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q3393103|Q3393103]] | [[Yosi Domínguez]] | [[Ourense]] | 1948-01-23 | | | [[Ficheiro:YosiLosSuaves.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q3393355|Q3393355]] | [[Olegario Vázquez Raña]] | [[Ribadavia, Ribadavia (San Domingos), Ribadavia|Ribadavia]] | 1935-12-10 | [[Cidade de México]] | 2025-03-28 | [[Ficheiro:2018-10-12 Shooting at the 2018 Summer Youth Olympics – Mixed 10m Air Pistol (Martin Rulsch) 24 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q3393492|Q3393492]] | [[Celso Montero]] | [[Quintela de Leirado]] | 1930 | | 2003-06-18 | |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q3393594|Q3393594]] | [[Manuel Vilanova]] | [[Barbantes, Punxín|Barbantes]] | 1944 | [[Vigo]] | 2019-03-05 | [[Ficheiro:Manuel Vilanova (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q3393880|Q3393880]] | [[Antón Losada Diéguez]] | [[Moldes, Boborás|Moldes]] | 1884-12-22 | [[Pontevedra]] | 1929-10-15 | [[Ficheiro:Antón Losada Diéguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q3394177|Q3394177]] | [[Roberto Verino]] | [[Verín]] | 1945-05-03 | | | [[Ficheiro:La Real Casa de Correos, escenario de la Mercedes Benz-Fashion Week Madrid 2017 - 32825614871 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q3394289|Q3394289]] | [[Eloy Luís André]] | [[Mourazos, Verín|Mourazos]] | 1876-07-19 | [[Madrid]] | 1935-05-24 | [[Ficheiro:Outro filósofo galeguista. Eloy Luís André.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q3395026|Q3395026]] | [[Bautista Álvarez]] | [[San Amaro]] | 1933-03-30 | [[Beariz]] | 2017-09-16 | [[Ficheiro:Bautista Álvarez 2014.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q3395178|Q3395178]] | [[Xosé Luís Baltar]] | [[Esgos]] | 1940-10-10 | | | |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q3395502|Q3395502]] | [[José Lage Lage]] | [[Foncuberta, Maceda|Foncuberta]] | 1938-06-18 | [[Ourense]] | 2007-12-09 | |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q3395666|Q3395666]] | [[Benigno Álvarez González|Benigno Álvarez]] | [[Maceda]] | 1900-03-11 | [[Vixueses, Foncuberta, Maceda|Vixueses]] | 1937-03-11 | [[Ficheiro:Benigno Álvarez González.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q3396889|Q3396889]] | [[Eladio Rodríguez González]] | [[San Clodio, Leiro|San Clodio]] | 1864-07-27 | [[A Coruña]] | 1949-04-14 | [[Ficheiro:Eladio Rodríguez González 1926.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q3397168|Q3397168]] | [[Eulogio Gómez Franqueira]] | [[Cenlle]] | 1917-07-06 | [[Ourense]] | 1988-04-20 | [[Ficheiro:(Eulogio Gómez Franqueira) Adolfo Suárez durante la campaña electoral en Orense. Pool Moncloa. 11 de febrero de 1979 (cropped).jpeg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q3398634|Q3398634]] | [[Xosé Velo]] | [[Celanova]] | 1916-04-21 | [[São Paulo]] | 1972-02-08 | |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q3398675|Q3398675]] | [[Carlos Casares]] | [[Ourense]] | 1941-08-24 | [[Nigrán]] | 2002-03-09 | [[Ficheiro:Carlos Casares 2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q3399909|Q3399909]] | [[Antón Riveiro Coello]] | [[Xinzo de Limia, Xinzo de Limia|Xinzo de Limia]] | 1964-08-28 | | | [[Ficheiro:Antón Riveiro Coello (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q3555368|Q3555368]] | [[Veloso Salgado]] | [[Melón]] | 1864-04-02 | [[Lisboa]] | 1945-07-22 | [[Ficheiro:Auto-retrato (1931) - Veloso Salgado.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q3607186|Q3607186]] | [[Airas Paez|Airas Páez]] | [[Ourense]] | 13rd century | | 14th century | |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q3740324|Q3740324]] | [[Faustino Míguez|Faustino Míguez González]] | [[Xamirás, Acevedo do Río, Celanova|Xamirás]] | 1831-03-24 | [[Xetafe]] | 1925-03-08 | [[Ficheiro:FAUSTINOMiguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q3742842|Q3742842]] | [[Fernán Páez de Talamancos]] | [[Tamallancos, Vilamarín|Tamallancos]] | 13rd century | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q3752740|Q3752740]] | [[Pepe Rei]] | [[A Barca de Barbantes, Cenlle|A Barca de Barbantes]] | 1947-04-13 | [[Donostia]] | 2021-03-09 | [[Ficheiro:Mural homenatge a Pepe Rei.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q3808589|Q3808589]] | [[Joaquín Cortizo|Joaquín Cortizo Rosendo]] | [[Ribadavia]] | 1932-10-04 | [[Las Infantas]] | 2018-01-04 | |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q3848890|Q3848890]] | [[Mario Ossorio Augusto]] | [[Verín]] | 1987-02-10 | | | |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q3857266|Q3857266]] | [[Miguel Iglesias]] | [[Ourense]] | 1984-10-18 | | | [[Ficheiro:Miguel Iglesias Milan.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q4452137|Q4452137]] | [[Alejandro Blanco]] | [[Ourense]] | 1950-10-09 | | | [[Ficheiro:Mariano Rajoy recibe al presidente del Comité Olímpico Español.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q5026732|Q5026732]] | [[Camilo Estévez Puga]] | [[Armeses, Maside|Armeses]] | 1924-06-13 | | 1999 | |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q5042400|Q5042400]] | [[Carlos Morais]] | [[Mugueimes, Muíños, Muíños|Mugueimes]] | 1966-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q5222827|Q5222827]] | [[Darío Cabanelas|Darío Cabanelas Rodríguez]] | [[Trasalba, Ourense|Trasalba]] | 1916-12-20 | [[Ourense]] | 1992-09-18 | |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q5233624|Q5233624]] | [[David Ferreiro]] | [[Baños de Molgas]] | 1988-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q5379774|Q5379774]] | [[Enrique Nicanor Robinson]] | [[Sas de Penelas, Castro Caldelas|Sas de Penelas]] | 1944-12-05 | | | [[Ficheiro:Enrique Nicanor Cannes Festival 2012.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q5392595|Q5392595]] | [[Álvaro Sueiro y Vilariño]] | [[A Pobra de Trives]] | 1892-01-12 | [[Zaragoza]] | 1953 | |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q5479638|Q5479638]] | [[Aurelio Miras Portugal]] | [[O Carballiño]] | 1950-05-28 | | | |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q5671666|Q5671666]] | [[Amancio Bolaño e Isla]] | [[O Bolo]] | 1896-09-19 | | 1971-07-21 | |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q5679224|Q5679224]] | [[Jorge López Quiroga]] | [[Ourense]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q5686682|Q5686682]] | [[Francisco Rodríguez Fernández]] | [[Palmés, Ourense|Palmés]] | 1953-04-13 | | | |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q5700275|Q5700275]] | [[Antonio de Puga]] | [[Ourense]] | 1602 | [[Madrid]] | 1648-03-10 | |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q5700289|Q5700289]] | [[Antonio de Remesal]] | [[Allariz]] | 1570 | | 1619 | |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q5742131|Q5742131]] | [[Camilo Liz]] | [[Ourense]] | 1913-03-17 | [[Cádiz]] | 2009-08-13 | |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q5759060|Q5759060]] | [[Cayetano Pérez de Limia|Cayetano Parada Pérez de Limia]] | [[Comarca de Verín]] | 18th century | | 19th century | [[Ficheiro:Grabado de la época de Cayetano de Parada y Pérez de Limia, alcalde de Bouzas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q5763847|Q5763847]] | [[Cesáreo Rivera Abraldes]] | [[Ribadavia]] | 19th century | [[Pontevedra]] | 1910-04 | |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q5767427|Q5767427]] | [[Christian Escuredo]] | [[O Barco de Valdeorras]] | | | | |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q5806447|Q5806447]] | [[Diego Ocampo]] | [[Ourense]] | 1976-01-09 | | | [[Ficheiro:Ocampo Penya - unniks.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q5813580|Q5813580]] | [[Xesús Antonio Gulías Lamas]] | [[Beariz, Beariz|Beariz]] | 1948-05-29 | | | [[Ficheiro:Xesús Antonio Gulías Lamas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q5833068|Q5833068]] | [[Enrique Barros Fernández]] | [[Oímbra]] | 1905-07-11 | | 1990 | |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q5849796|Q5849796]] | [[Julio Prieto Nespereira]] | [[Ourense]] | 1896-12-07 | [[Madrid]] | 1991-08-05 | [[Ficheiro:Julio Prieto Nespereira 1917.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q5867834|Q5867834]] | [[Francisco Araújo]] | [[Verín]] | 1580 | [[Madrid]] | 1664-03-19 | |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q5889597|Q5889597]] | [[Gustavo Fernández Balbuena]] | [[Ribadavia]] | 1888-03-05 | [[Mar Mediterráneo]] | 1931-11-14 | |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q5925241|Q5925241]] | [[Jaime Noguerol]] | [[Verín]] | 1950-02 | | | |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q5930678|Q5930678]] | [[Jesús Silva González]] | [[Ourense]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q5937674|Q5937674]] | [[José Antonio Alonso]] | [[Verín]] | 20th century<br/>1956 | | 2019-09-01 | |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q5941025|Q5941025]] | [[José Lino Vaamonde]] | [[Alongos, Toén|Alongos]] | 1900-04-20 | [[Caracas]] | 1986-10-03 | [[Ficheiro:José Lino Vaamonde in 1937.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q5941850|Q5941850]] | [[José Luis Vázquez Dodero|José Luís Vázquez Dodero]] | [[Ourense]] | 1908-01-30 | [[Madrid]] | 2001-02-02 | [[Ficheiro:José Luis Vázquez Dodero.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q5943388|Q5943388]] | [[José María Pérez Álvarez]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1952-04-09 | | | [[Ficheiro:José María Pérez Álvarez, 'Chesi'.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q5945678|Q5945678]] | [[José Suárez|José Suárez Fernández]] | [[Allariz]] | 1902 | [[A Guarda]] | 1974 | |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q5955657|Q5955657]] | [[Julio Prada Rodríguez]] | [[Ourense]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Julio Prada Rodríguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q5992275|Q5992275]] | [[Manuel Arias Teijeiro de Castro]] | [[Cabanelas, O Carballiño|Cabanelas]] | 1780-04-29 | [[Las Caldas de Besaya]] | 1863-12-19 | |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q5993622|Q5993622]] | [[Manuel María Puga Feijoo]] | [[Celanova]] | 1807 | [[Arteixo]] | 1879 | [[Ficheiro:Manuel Puga Feijoo.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q5993952|Q5993952]] | [[Manuel Outumuro]] | [[A Merca]] | 1949-09-09 | | | [[Ficheiro:Manuel estudio 075 smll.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q5994089|Q5994089]] | [[Manuel Pérez Barreiro]] | [[O Mazo, Vilamartín de Valdeorras|O Mazo]] | 1920s | [[Ourense]] | 2008-01-24 | |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q6070120|Q6070120]] | [[Pedro Sanjurjo]] | [[Ourense]] | 1812-02-14 | [[A Coruña]] | 1879 | |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q6072355|Q6072355]] | [[Perfecto Conde Fernández]] | [[Celanova]] | 1847-12-01 | [[Santiago de Compostela]] | 1903-12-01 | [[Ficheiro:Perfecto Conde Fernández, médico gallego del siglo XIX.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q6122940|Q6122940]] | [[Sebastián Martínez-Risco]] | [[Ourense]] | 1899-01-19 | [[A Coruña]] | 1977-09-24 | |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q6147157|Q6147157]] | [[Tinieblas González]] | [[Ourense]] | 1972-10-19 | | | |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q6300057|Q6300057]] | [[Xoán Xacobe Fernández]] | [[Moire, Carballeda, Piñor|Moire]] | 1808-07-25 | [[Damasco]] | 1860-07-09<br/>1860-07-10 | |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q6404670|Q6404670]] | [[Carlos Rodríguez Diéguez]] | [[Ourense]] | 1970-09-28 | | | |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q6700432|Q6700432]] | [[Luis Cid|Luis Cid Pérez]] | [[Allariz]] | 1929-12-09 | [[Allariz]] | 2018-02-13 | |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q6775012|Q6775012]] | [[Martin Blanes]] | [[Ourense]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q7289876|Q7289876]] | [[Ramón Santamarina]] | [[Ourense]] | 1827-02-25 | [[Buenos Aires]] | 1904-08-23 | [[Ficheiro:Ramonsentado.gif|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q7399825|Q7399825]] | [[Xosé Carlos Caneiro]] | [[Verín]] | 1963-06-17 | | | [[Ficheiro:Xosé Carlos Caneiro (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q7635815|Q7635815]] | [[Alfonso Ortega]] | [[Ribadavia]] | 1930-08-03 | | | |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q7818341|Q7818341]] | [[Tomás de Lemos]] | [[Ribadavia]] | 1559-12-24 | [[Roma]] | 1629-08-23 | [[Ficheiro:Tomás de Lemos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q8123831|Q8123831]] | [[Xoán Manuel Jiménez Morán]] | [[Verín]] | 1956-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q8124806|Q8124806]] | [[Ángel Villanueva Cendón]] | [[Ourense]] | 1935 | [[Ourense]] | 2015-01-10 | |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q8195146|Q8195146]] | [[Alfonso Graña]] | [[Amiudal, Avión|Amiudal]] | 1878-03-05 | [[Iquitos]] | 1934 | [[Ficheiro:Graña junto a Mariano el Brujo y un grupo de técnicos occidentales cropped.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q8195358|Q8195358]] | [[Alfredo García Pinal]] | [[O Carballiño]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q8196308|Q8196308]] | [[Alonso de Zúñiga e Acevedo Fonseca]] | [[Monterrei]] | 1495 | | 1559 | |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q8199434|Q8199434]] | [[Andrés de Prada e Gómez de Santalla]] | [[Outarelo, O Castro de Valdeorras, O Barco de Valdeorras|Outarelo]] | 1545 | [[Madrid]] | 1611-06-13 | |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q8201637|Q8201637]] | [[Antonio Rodríguez Miranda]] | [[A Bola]] | 1967-11-15 | | | |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q8201776|Q8201776]] | [[Antonio Vázquez López]] | [[Ourense]] | 1937-06-11 | [[Cáceres]] | 2012-12-21 | |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q8206033|Q8206033]] | [[Arturo Seara]] | [[Ourense]] | 1956-11-18 | | | |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q8210595|Q8210595]] | [[Francisco Neira]] | [[Muíños]] | 1953-02 | | | |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q8246366|Q8246366]] | [[Benito Fernández Alonso]] | [[Asperelo, Galez, Entrimo|Asperelo]] | 1848-03-31 | [[Ourense]] | 1922-05-08 | [[Ficheiro:Benito Fernández Alonso.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q8246396|Q8246396]] | [[Benito Villamarín]] | [[Puga, Toén|Puga]] | 1917 | [[Sevilla]] | 1966-08-16 | |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q8344358|Q8344358]] | [[Cesáreo Fernández Losada]] | [[Celanova]] | 1831-06-26<br/>1837 | [[Barcelona]] | 1911-04-11 | [[Ficheiro:La Ilustración Gallega y Asturiana 1880 05 08 Cesáreo Fernández Losada.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q8346825|Q8346825]] | [[Claudio Pato]] | [[Ourense]] | 1962-08-24 | | | [[Ficheiro:Claudio Pato 2023.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q8353082|Q8353082]] | [[Cándido Fernández Mazas]] | [[Ourense]] | 1902-12-18 | [[Pedrouzos, Castro Caldelas|Pedrouzos]] | 1942-11-15 | [[Ficheiro:Cándido Fernández Mazas, Ourense, 1927.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q8353702|Q8353702]] | [[Daniel Vázquez-Gulías Martínez]] | [[Beariz]] | 1869-08-30 | [[A Coruña]] | 1937-02-03 | [[Ficheiro:Daniel Vázquez-Gulías Martínez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q8772263|Q8772263]] | [[Eduardo Chao]] | [[Ribadavia]] | 1822-11-06 | [[Madrid]] | 1887-12-21 | [[Ficheiro:Eduardo Chao Fernández.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q8772442|Q8772442]] | [[Eduardo Álvarez Puga]] | [[Cortegada]] | 1930-08-05 | [[Barcelona]] | 2021-05-31 | |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q8774848|Q8774848]] | [[Elixio Rodríguez]] | [[Grou, Lobios|Grou]] | 1910-01-04 | [[México]] | 2007-07-09 | |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q8776767|Q8776767]] | [[Erasmo Pascual]] | [[Ribadavia]] | 1903-05-06 | [[Madrid]] | 1975-06-07 | |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q8777352|Q8777352]] | [[Ernesto Chao]] | [[Ribadavia]] | 1943-11-12 | [[Santiago de Compostela]] | 2018-08-06 | [[Ficheiro:Ernesto Chao María Casares 2014.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q8845572|Q8845572]] | [[Estanislao Reverter]] | [[Ourense]] | 1929-10-01 | [[Ourense]] | 1991-02-03 | |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q8961292|Q8961292]] | [[Fernando Diz-Lois]] | [[Ourense]] | 1936 | | | [[Ficheiro:Fdodizlois.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q8962582|Q8962582]] | [[Francisco Zagala]] | [[Verín]] | 1842 | [[Pontevedra]] | 1908 | |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q9011255|Q9011255]] | [[Javier Gómez de Liaño]] | [[Ourense]] | 1948-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q9014247|Q9014247]] | [[José Manuel Fernández Sobrino]] | [[Vilardevós]] | 1936 | | | |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q9014634|Q9014634]] | [[José Ogea|José Ojea Otero]] | [[Cortegada]] | 1845-08-16 | [[Cortegada]] | 1909-12-03 | [[Ficheiro:José Ojea Otero 1910.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q9024668|Q9024668]] | [[Luciano Puga Blanco]] | [[Proente, A Merca|Santo André de Proente]] | 1842-12-30 | [[A Coruña]] | 1899-09-24 | [[Ficheiro:Luciano Puga Blanco.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q9024996|Q9024996]] | [[Luis Collarte Rodríguez]] | [[Ourense]] | 1960-01-04 | | 2022-10-17 | |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q9027701|Q9027701]] | [[Manuel Castro Fernández]] | [[Castro Caldelas]] | 1912 | [[Castro Caldelas]] | 1999-05 | |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q9027758|Q9027758]] | [[Manuel Docampo Guerra]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1941-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q9027802|Q9027802]] | [[Manuel Gallego Jorreto]] | [[O Carballiño]] | 1936 | | | |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q9034527|Q9034527]] | [[Moncho Borrajo]] | [[Baños de Molgas]] | 1949-12-24 | | | [[Ficheiro:Moncho Borrajo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q9057462|Q9057462]] | [[Pedro González de Ulloa]] | [[Xocín, San Martiño de Porqueira, Porqueira|Xocín]] | 1714 | [[Covelas, Os Blancos|Covelas]] | 1790 | |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q9066341|Q9066341]] | [[Ramón Afonso]] | [[Videferre, Oímbra|Videferre]] | 1936 | | 2006 | |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q9066475|Q9066475]] | [[Ramón Parada Justel]] | [[Esgos]] | 1871 | [[Ourense]] | 1902 | [[Ficheiro:Ramón Parada Justel.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q9071050|Q9071050]] | [[Rubén Riós]] | [[Riós]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Rubén Riós. Pradolongo. A Estrada 04.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q9073255|Q9073255]] | [[Samuel Eiján]] | [[San Clodio, Leiro|San Clodio]] | 1876-05-10 | [[Santiago de Compostela]] | 1945-12-14 | [[Ficheiro:Samuel Eiján 1918.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q9076215|Q9076215]] | [[Serxio Pazos]] | [[Sandiás]] | 1965-04-04 | | | [[Ficheiro:Sergio Pazos na Festa da Langosta.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q9088285|Q9088285]] | [[Tomás María Mosquera García]] | [[San Cristovo de Cea]] | 1823-11-10 | [[Madrid]] | 1890-04-30 | [[Ficheiro:Retrato de Tomás María Mosquera García.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q9096471|Q9096471]] | [[Xabier González]] | [[Ourense]] | 1958-03-26 | [[Ourense]] | 2023-04-28 | |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q9096499|Q9096499]] | [[Xaime Quessada]] | [[Ourense]] | 1937-07-14 | [[Vilar de Astrés, Ourense|Vilar de Astrés]] | 2007-12-30 | |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q9096714|Q9096714]] | [[Xoel Yáñez]] | [[Ourense]] | 1987-11-22 | | | [[Ficheiro:Xoelyañez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q9096722|Q9096722]] | [[Xosé Fernández Ferreiro]] | [[Espartedo, Santa Cruz de Rubiacós, Nogueira de Ramuín|Espartedo]] | 1931-01-29 | [[A Coruña]] | 2015-12-16 | |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q9096732|Q9096732]] | [[Xosé Manuel Vélez]] | [[Ourense]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q9098239|Q9098239]] | [[Álvaro das Casas]] | [[Ourense]] | 1901-07-02 | [[Barcelona]] | 1950-03-08 | [[Ficheiro:Álvaro M. de las Casas 1925.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q9262258|Q9262258]] | [[Francisco Blanco]] | [[O Tameirón, A Gudiña|O Tameirón]] | 1570-09-18 | [[Nagasaki]] | 1597-02-05 | [[Ficheiro:Ceramic-Saint-Francisco-Blanco-1638.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q9593052|Q9593052]] | [[Airas Vasques]] | [[Xinzo de Limia]] | 12nd century | | 1258-10-06 | |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q10367517|Q10367517]] | [[Sancho Nunes de Celanova]] | [[Celanova]] | 1070 | [[Celanova]] | 1130 | |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q10389211|Q10389211]] | [[Luis Varela Aldemira]] | [[Allariz]] | 1895-12-14 | | 1975 | [[Ficheiro:Luiz Varela Aldemira - Ilustração Portugueza (2Jun1919).png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q10394404|Q10394404]] | [[Xosé Blanco Gil]] | [[Ourense]] | 1946 | [[Ciudad Juárez]] | 2010 | |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q10857875|Q10857875]] | [[José Conde Cid|José Conde]] | [[Ourense]] | 1955-04-20 | [[Madrid]] | 2011-02-25 | |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q10858197|Q10858197]] | [[Luís Álvarez Pousa]] | [[Vila de Rei, Trasmiras|Vila de Rei]] | 1948-03-08 | | | [[Ficheiro:Luís Álvarez Pousa.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q10950907|Q10950907]] | [[Laureano Peláez Canellas]] | [[Verín]] | 1879 | [[Verín]] | 1955-12-01<br/>1955 | |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q10952819|Q10952819]] | [[Alfonso Pazos Cid]] | [[Ourense]] | No/unknown value | [[Cidade de México]] | 1978-03-08 | [[Ficheiro:Alfonso Pazos Cid 1931.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q10997493|Q10997493]] | [[David Pérez Puga]] | [[Maside]] | 1922-10-08 | [[Madrid]] | 1982-05-02 | |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q11040026|Q11040026]] | [[Juan Antonio Saco y Arce]] | [[O Outeiro, Alongos, Toén|O Outeiro]] | 1835-03-08 | [[Ourense]] | 1881-09-14 | [[Ficheiro:Juan Antonio Saco y Arce.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q11041822|Q11041822]] | [[José María Méndez Gil Brandón]] | [[O Carballiño]] | 1900 | [[A Coruña]] | 1963-09-21<br/>1963 | [[Ficheiro:José María Méndez Gil Brandón 1936.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q11214482|Q11214482]] | [[Ramón Villarino de Sáa]] | [[Xinzo de Limia]] | 1890 | [[Ourense]] | 1959-03-27 | [[Ficheiro:Ramón Villarino de Saa 1915.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q11217193|Q11217193]] | [[Xesús González Gómez]] | [[A Rúa]] | 1950-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q11220014|Q11220014]] | [[Arturo Lezcano Fernández]] | [[Ourense]] | 1939-09-22 | [[A Coruña]] | 2019-01-17 | [[Ficheiro:Arturo Lezcano (AELG)-6.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q11681283|Q11681283]] | [[Eduardo Barreiros]] | [[Gundiás, Queiroás, Allariz|Gundiás]] | 1919-10-24 | [[A Habana]] | 1992-02-19 | |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q11681875|Q11681875]] | [[Florencio Delgado|Florencio Delgado Gurriarán]] | [[Vilamartín de Valdeorras]] | 1903-08-27 | [[Fair Oaks]] | 1987-05-14 | [[Ficheiro:Florencio Delgado mural en Córgomo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q11681943|Q11681943]] | [[Francisco Martínez Bouzas]] | [[Arnuíde, Vilar de Barrio|Arnuíde]] | 1945-03-04 | | | |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q11682938|Q11682938]] | [[Ignacio Martín-Esperanza]] | [[Verín]] | 1936-06-05 | | | |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q11685816|Q11685816]] | [[Xosé García Barbón]] | [[Verín, Verín|Verín]] | 1831-03-30 | [[Vigo]] | 1908-03-07 | [[Ficheiro:José García Barbón.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q11728258|Q11728258]] | [[Jorge Fernández Valcárcel]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1989-05-04 | | | [[Ficheiro:Jorge fernandez paris.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q11915402|Q11915402]] | [[Constantí Sotelo i Paradela]] | [[Ourense]] | 1939 | | | |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q11921820|Q11921820]] | [[Fernando Rodríguez Méndez|Fernando Méndez]] | [[Celanova]] | | | | [[Ficheiro:Fernando Méndez, escritor.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q11929189|Q11929189]] | [[José Ramón Dacosta González]] | [[Ourense]] | 1974-09-21 | | | |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q11929196|Q11929196]] | [[José Rodríguez Reza]] | [[Ourense]] | 1922-03-11 | [[Ourense]] | 2007-04-09 | |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q11934252|Q11934252]] | [[Luis Fábrega Coello]] | [[Ourense]] | 1874-05-05 | [[Ourense]] | 1960-12-27 | [[Ficheiro:Luís Fábrega Coello 1934.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q11934940|Q11934940]] | [[Manuel Casado Nieto]] | [[Castro Caldelas]] | 1912-09-28 | [[Barcelona]] | 1983-12-18 | [[Ficheiro:Manuel Casado Nieto 1935.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q11935273|Q11935273]] | [[Marcial Suárez]] | [[Allariz]] | 1918-02-15 | [[A Aguieira, Nebra, Porto do Son|A Aguieira]] | 1996-08-26 | |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q11937159|Q11937159]] | [[Modesto López Novoa]] | [[Ourense]] | 1965-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q11940616|Q11940616]] | [[Paulino Vázquez]] | [[Vilanova dos Infantes, Celanova|Vilanova dos Infantes]] | 1962-02-27 | | | |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q11949777|Q11949777]] | [[Silvio Santiago]] | [[Vilardevós]] | 1903-10-18<br/>1903 | [[Vilardevós]] | 1974-09-12<br/>1974 | |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q11951813|Q11951813]] | [[Tiberio Ávila|Tiberio Ávila Rodríguez]] | [[Viana do Bolo]] | 1843-10-28 | [[Barcelona]] | 1932-07-15 | [[Ficheiro:Tiberio Ávila González 1929.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q11954654|Q11954654]] | [[Vicente Álvarez Núñez]] | [[Ourense]] | 1960-04-30 | | | |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q11955424|Q11955424]] | [[Xosé Manoel Núñez Seixas]] | [[Ourense]] | 1966-03-15 | | | [[Ficheiro:(Xosé Manoel Núñez Seixas) Galiza, pobo migrante.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q11955426|Q11955426]] | [[Xosé Cid Cabido]] | [[Xunqueira de Ambía]] | 1959-12-29 | | | [[Ficheiro:Cid Cabido.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q12382335|Q12382335]] | [[Abdón Rodríguez Santos]] | [[Ourense]] | 1885-07-16 | [[Madrid]] | 1971-01-02 | |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q12382339|Q12382339]] | [[Abel Losada]] | [[Ourense]] | 1964-06-02 | | | [[Ficheiro:Abel Losada no Hórreo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q12382432|Q12382432]] | [[Acisclo Manzano]] | [[Ourense]] | 1940-05-06 | | | [[Ficheiro:Premio Trasalba 2024 - Acisclo Manzano.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q12382490|Q12382490]] | [[Adolfo Merelles Caula]] | [[Ourense]] | 1843-06-02 | [[Madrid]] | 1911-02-20 | [[Ficheiro:Adolfo Merelles (Blanco y Negro, 27-04-1901).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q12382672|Q12382672]] | [[Alberto Vilanova|Alberto Vilanova Rodríguez]] | [[Ourense]] | 1910-07-05 | [[Ourense]] | 1985-05-13 | |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q12382727|Q12382727]] | [[Alejandrino Fernández Barreiro]] | [[Leiro]] | 1943-06-01 | [[A Coruña]] | 2014-10-14 | |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q12382734|Q12382734]] | [[Alejandro Álvarez Rodríguez]] | [[Xinzo de Limia]] | 1890 | [[Xinzo de Limia]] | 1974-12-31 | |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q12382775|Q12382775]] | [[Alfonso Rodríguez Rodríguez]] | [[Ourense]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q12382786|Q12382786]] | [[Alfredo Atrio García]] | [[Paizás, Ramirás|Paizás]] | 1936-05-08 | [[Santiago de Compostela]] | 2011-02-13 | |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q12382790|Q12382790]] | [[Alfredo Freixedo Alemparte]] | [[Ourense]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q12382794|Q12382794]] | [[Alfredo Gómez Ollero]] | [[Paderne de Allariz]] | 1905-09-09 | [[Nantes, Francia|Nantes]] | 1943-02-13 | |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q12382877|Q12382877]] | [[Amador Vázquez Vázquez]] | [[Vilamarín]] | 1947-05-17 | | | [[Ficheiro:Entrega Premio Trasalba 2023 - Amador Vázquez Vázquez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q12382985|Q12382985]] | [[Andrés Montesinos]] | [[A Mezquita]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q12383043|Q12383043]] | [[Antonio Balboa Salgado]] | [[Verín]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q12383053|Q12383053]] | [[Antonio Caneda Rodríguez]] | [[Medos, San Xoán de Río|Medos]] | 1906-05-04 | [[San Cosmede de Cusanca, O Irixo|San Cosmede de Cusanca]] | 1937-08-29 | [[Ficheiro:Antonio Caneda Rodríguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q12383063|Q12383063]] | [[Antonio Dacosta]] | [[Ourense]] | 1958-10-21 | | | |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q12383071|Q12383071]] | [[Antonio Fernández-Cid]] | [[Ourense]] | 1916-11-01 | [[Bilbao]] | 1995-03-03 | |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q12383074|Q12383074]] | [[Antonio Fernández Seoane (escritor)|Antonio Fernández Seoane]] | [[Ourense]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q12383084|Q12383084]] | [[Antonio Hervella Martínez]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1935-03-17 | [[O Barco de Valdeorras]] | 2020-01-01 | |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q12383087|Q12383087]] | [[Antonio Iglesias Álvarez|Antonio Iglesias]] | [[Ourense]] | 1918-10-01 | [[Madrid]] | 2011-10-08 | |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q12383088|Q12383088]] | [[Antonio Lorenzo]] | [[Leiro]] | 1914 | [[A Coruña]] | 2009-03-25 | |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q12383092|Q12383092]] | [[Antonio Meijide Pardo]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1917-04-30 | [[A Coruña]] | 2004-06-24 | |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q12383094|Q12383094]] | [[Antonio Mouriño Villar]] | [[A Buratiña, Castromao, Celanova|A Buratiña]] | 1954-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q12383104|Q12383104]] | [[Antonio Prieto Rivas]] | [[Allariz]] | 1876 | [[Ponteareas]] | 1936-04-15 | [[Ficheiro:Antonio Prieto Rivas 1936.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q12383107|Q12383107]] | [[Antonio Pérez Rodríguez]] | [[Vilar de Lebres, Trasmiras|Vilar de Lebres]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q12383158|Q12383158]] | [[Anxo Carbajal]] | [[Ourense]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q12383160|Q12383160]] | [[Anxo Casalderrey]] | [[Ribadavia]] | 1965-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q12383208|Q12383208]] | [[Arcadio González Rodríguez]] | [[Vilariño de Conso]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q12383255|Q12383255]] | [[Argimiro Marnotes Fernández]] | [[O Carballiño]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q12383257|Q12383257]] | [[Argimiro Marnotes Rodríguez]] | [[Lobás, O Carballiño|Lobás]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q12383258|Q12383258]] | [[Argimiro Rojo]] | [[Mosteiro, Ramirás|Mosteiro]] | 1950-01-08 | | | |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q12383346|Q12383346]] | [[Arturo Baltar]] | [[Coles]] | 1924 | [[O Pereiro de Aguiar]] | 2017-12-18 | |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q12383351|Q12383351]] | [[Arturo López Delgado]] | [[Correxais, Vilamartín de Valdeorras|Correxais]] | No/unknown value | [[Correxais, Vilamartín de Valdeorras|Correxais]] | 1942-08-06 | |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q12383353|Q12383353]] | [[Arturo Vázquez Núñez]] | [[Ourense]] | 1852-11-15 | [[Ourense]] | 1907-03-02 | [[Ficheiro:Arturovazqueznuñez 1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q12383861|Q12383861]] | [[Asdrúbal Ferreiro Cid]] | [[Xunqueira de Ambía]] | 1895 | [[Sanxenxo]] | 1983-03-29 | |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q12383941|Q12383941]] | [[Augusto Assía]] | [[A Mezquita]] | 1904-05-01 | [[Mesía]] | 2002-02-02 | |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q12383942|Q12383942]] | [[Augusto Casas]] | [[Ourense]] | 1906-09-25 | [[Barcelona]] | 1973-12-22 | [[Ficheiro:Augusto María Casas 1925.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q12383957|Q12383957]] | [[Avelino García Ferradal]] | [[A Rúa]] | 1960-11-14 | | | |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q12383962|Q12383962]] | [[Avelino de Francisco|Avelino de Francisco Martínez]] | [[Cortegada]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q12384242|Q12384242]] | [[Basilio Rodríguez]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Básico Rodríguez (AELG)-4.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q12384244|Q12384244]] | [[Basilio Álvarez]] | [[Ourense]] | 1877-08-10<br/>1877 | [[Tampa]] | 1943-11-15 | [[Ficheiro:Basilio Álvarez, en Mundo Gráfico.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q12384369|Q12384369]] | [[Benito Pereira|Benito Pereira Domínguez]] | [[Lantemil, A Illa, Entrimo|Lantemil]] | 1964-05-14 | [[Lantemil, A Illa, Entrimo|Lantemil]] | 2023-03-18 | [[Ficheiro:Benito Pereira por Distrito Xermar - AELG.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q12384403|Q12384403]] | [[Bernardino Temes]] | [[Ourense]] | 1876 | [[Ourense]] | 1960-10-19 | [[Ficheiro:Bernardino Temes.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q12384474|Q12384474]] | [[Bieito Iglesias|Q12384474]] | [[Ourense]] | 1957-01-08 | | | [[Ficheiro:Bieito Iglesias (AELG)-4.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q12384667|Q12384667]] | [[Breogán Pereiro]] | [[Ourense]] | 1988-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q12385021|Q12385021]] | [[Camilo Franco]] | [[Ourense]] | 1963-03-10<br/>1963 | | | [[Ficheiro:Camilo Franco (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q12385024|Q12385024]] | [[Camilo Valdehorras]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1959-06-25 | | | [[Ficheiro:Camilo Valdehorras (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q12385025|Q12385025]] | [[Camilo de Dios Fernández]] | [[Sandiás]] | 1933 | [[Sandiás]] | 2019-12-17 | |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q12385344|Q12385344]] | [[Carlos Garrido]] | [[Ourense]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Carlos Garrido.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q12385372|Q12385372]] | [[Carlos Varela García]] | [[O Carballiño]] | 1956-04-22 | | | |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q12385660|Q12385660]] | [[Castor García Fernández]] | [[Viana do Bolo]] | 1813-03-20 | | 1891-05-17 | [[Ficheiro:Castor García Fernández.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q12385880|Q12385880]] | [[Celedonio Osorio Lafuente]] | [[Castrelo de Miño]] | 1847-02-17 | [[Ourense]] | 1899-02-08 | |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q12385903|Q12385903]] | [[Celso Delgado]] | [[Ourense]] | 1958-02-23 | | | [[Ficheiro:Celso Luis Delgado Arce.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q12386031|Q12386031]] | [[Cesáreo Sánchez Iglesias]] | [[Dadín, O Irixo|Dadín]] | 1951-01-26<br/>1951 | | | [[Ficheiro:Cesareosancheziglesias2011.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q12386871|Q12386871]] | [[Cándido Gómez Vázquez]] | [[Punxín]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q12386875|Q12386875]] | [[Cándido Rodríguez Losada]] | [[Celanova]] | 1946-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q12386881|Q12386881]] | [[Cástor Gago]] | [[Verín]] | 1953-08-13 | | | |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q12386928|Q12386928]] | [[Daniel Barata Quintas]] | [[Rairiz de Veiga]] | 1943-12-25 | [[Ourense]] | 2023-05-31 | |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q12386960|Q12386960]] | [[David Ferrer Garrido]] | [[Ourense]] | 1926-04-24 | [[Ourense]] | 1998-10-07 | |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q12386969|Q12386969]] | [[David Rodríguez Estévez]] | [[Manzaneda]] | 1978 | | | [[Ficheiro:29N Marcha da Dignidade - David Rodriguez-Martiño - Praza Publica (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q12386972|Q12386972]] | [[David Soto|David Soto Sánchez]] | [[Ourense]] | 1993-10-16 | | | [[Ficheiro:Pontevedra CF - AD Ceuta FC, Primeira División RFEF 2022-23 a 21.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q12386990|Q12386990]] | [[Delfín Álvarez]] | [[A Veiga]] | 1936-09-14 | [[Madrid]] | 2015-08-29 | |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q12386995|Q12386995]] | [[Demetrio Macía Castelo]] | [[Viana do Bolo]] | 1821-03-31 | No/unknown value | 1882 | |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q12387090|Q12387090]] | [[Diego Vieytes]] | [[Ourense]] | 1990-06-30 | | | |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q12387263|Q12387263]] | [[Edelmiro Vázquez Naval]] | [[Toubes, A Peroxa|Toubes]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q12387264|Q12387264]] | [[Edesio Yáñez Gómez]] | [[Xares, A Veiga|Xares]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q12387286|Q12387286]] | [[Eduardo Fidalgo Álvarez]] | [[Ourense]] | 1901 | | | |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q12387288|Q12387288]] | [[Eduardo García Rodríguez]] | [[Ribadavia]] | 1910-03-08 | [[Lugo]] | 1997-12<br/>1997 | |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q12387292|Q12387292]] | [[Eduardo Olano Gurriarán]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1933-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q12387295|Q12387295]] | [[Eduardo Pérez Vega]] | [[O Tameirón, A Gudiña|O Tameirón]] | 1914 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q12387296|Q12387296]] | [[Eduardo Quiroga Pérez]] | [[Banga, O Carballiño|Banga]] | 19th century | [[O Carballiño]] | 1921-07-07 | |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q12387303|Q12387303]] | [[Eduardo Viso|Eduardo Viso Abella]] | [[Melón]] | 1919-12-16 | | 1995-07-06 | |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q12387511|Q12387511]] | [[Eladio Medel]] | [[Maside]] | 1973-05-21 | | | |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q12387512|Q12387512]] | [[Eladio Osorio]] | [[Castro Caldelas]] | 1943-12-02 | [[Parada de Sil]] | 2025-01-08 | |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q12387515|Q12387515]] | [[Eladio Pérez Moure]] | [[Ourense]] | 1943-04-26 | | | |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q12387516|Q12387516]] | [[Eladio Vázquez Ferro]] | [[O Carballiño]] | 1899-10-18 | | | [[Ficheiro:Eladio Vázquez Ferro 1937.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q12387767|Q12387767]] | [[Eleuterio González Salgado]] | [[Ourense]] | 1899-04-18 | [[Ourense]] | 1977-03-29 | [[Ficheiro:Eleuterio González Salgado, Leuter, anos 30.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q12387769|Q12387769]] | [[Elidio Cortés]] | [[Xunqueira de Espadanedo]] | 1946-01-08 | | 2006-10-13 | |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q12387776|Q12387776]] | [[Elixio Rivas|Elixio Rivas Quintas]] | [[Fondo de Vila, A Abeleda, Xunqueira de Ambía|Fondo de Vila]] | 1925-08-31 | [[Salamanca]] | 2022-09-24 | |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q12387777|Q12387777]] | [[Elixio Villaverde]] | [[O Irixo]] | 1954-04-06 | [[Santiago de Compostela]] | 2018-09-14 | |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q12387794|Q12387794]] | [[Emilio Araúxo]] | [[Coles]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q12387795|Q12387795]] | [[Emilio Atrio]] | [[Ourense]] | 1932-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q12387798|Q12387798]] | [[Emilio Duro Peña]] | [[Froufe, O Irixo|Froufe]] | 1919-06-06 | [[Ourense]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q12387799|Q12387799]] | [[Emilio González Afonso]] | [[Verín]] | 1954-04-25 | | | |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q12387800|Q12387800]] | [[Emilio Higuero|Emilio Higuero Cardoso]] | [[Arzádegos, Vilardevós|Arzádegos]] | 1930-01-28 | [[Lobeira]] | 2024-04-10 | |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q12387803|Q12387803]] | [[Emilio José]] | [[Quins, Melón|Quins]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Emilio José Culturgal 2010.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q12387806|Q12387806]] | [[Emilio Pazos Ojea]] | [[Trasmiras]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q12387808|Q12387808]] | [[Emilio Pérez Nieto]] | [[Ourense]] | 1942-01-02 | | | |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q12387847|Q12387847]] | [[Enrique Carpintero Araújo]] | [[Cortegada]] | 1932-09-24 | | 2008-05-08 | |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q12387856|Q12387856]] | [[Enrique Nóvoa López]] | [[Ourense]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q12387940|Q12387940]] | [[Ernesto Pérez González]] | [[Ourense]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q12388175|Q12388175]] | [[Eugenio López Aydillo]] | [[Ourense]] | 1888 | [[Oviedo]] | 1965-12-08 | [[Ficheiro:Eugenio López Aydillo 1934.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q12388176|Q12388176]] | [[Eugenio López López]] | [[Ourense]] | 1921-09-18 | [[Madrid]] | 1995-12-20 | |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q12388295|Q12388295]] | [[Faustino Santalices]] | [[A Granxa, Cadós, Bande|A Granxa]] | 1877-11-19 | [[Madrid]] | 1959-12-06 | [[Ficheiro:Faustino santalices.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q12388304|Q12388304]] | [[Antón Faílde Gago|Antón Faílde]] | [[Piñor, Barbadás|Piñor]] | 1907 | [[Ourense]] | 1979-06 | |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q12388352|Q12388352]] | [[Felipe Senén López|Felipe Senén]] | [[O Carballiño]] | 1948-03-10 | | | [[Ficheiro:Felipe Senén López Gómez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q12388354|Q12388354]] | [[Felisindo López]] | [[Barrán, Piñor|Barrán]] | 1938 | [[Barrán, Piñor|Barrán]] | 2019-08-26 | |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q12388382|Q12388382]] | [[Fernando Blanco Guerra]] | [[O Carballiño]] | 1947-09-18 | | | |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q12388391|Q12388391]] | [[Fernando Felipe Fernández]] | [[Ourense]] | 1805-05-01 | [[Ourense]] | 1885-04-18 | |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q12388395|Q12388395]] | [[Fernando González Suárez]] | [[Ourense]] | 1928-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q12388401|Q12388401]] | [[Fernando Martínez Randulfe]] | [[Ourense]] | 1934 | [[Vigo]] | 2022-03-12 | [[Ficheiro:Víctor Fernández Freixanes, Camilo Nogueira Román, Ana Gandón Menduiña e Fernando Martínez Randufe (2) (cropped) - Fernando Martínez Randulfe.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q12388418|Q12388418]] | [[Fernando Ramos Cerviño]] | [[Ourense]] | 1884-02-24 | [[Ourense]] | 1973-02 | [[Ficheiro:Fernando Ramos Cerviño 1919.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q12388901|Q12388901]] | [[Francisco Armando Veiga|Francisco Armando Veiga Romero]] | [[Riós]] | 1958-12-06 | | | [[Ficheiro:Francisco Armando Veiga Romero 2017.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q12388910|Q12388910]] | [[Francisco Carballo]] | [[Maceda]] | 1925-03-08 | | 2014-11-29 | [[Ficheiro:Francisco Carballo (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q12388918|Q12388918]] | [[Francisco Fernández Blanco]] | [[A Pobra de Trives]] | 1973-05-08 | | | |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q12388921|Q12388921]] | [[Francisco García Suárez]] | [[Allariz]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Francisco García Suárez, alcalde de Allariz.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q12388930|Q12388930]] | [[Francisco Javier Martínez Enríquez]] | [[Ourense]] | 1808-08-12 | [[Vigo]] | 1887-01-19 | [[Ficheiro:Francisco Javier Martínez Enríquez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q12388933|Q12388933]] | [[Francisco José Fernández Pérez]] | [[Louredo, Cortegada|Louredo]] | 1959-07-12 | | | |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q12388937|Q12388937]] | [[Francisco López Barxas]] | [[Ponte Barxas, Padrenda, Padrenda|Ponte Barxas]] | 1952-04-24 | | | [[Ficheiro:Paco López-Barxas Feira do libro Coruña 2017 2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q12388957|Q12388957]] | [[Francisco Rodríguez Rodríguez]] | [[Chandrexa de Queixa]] | 1946-11-06 | | | |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q12388962|Q12388962]] | [[Francisco Salinas Portugal]] | [[Güín, Bande|Güín]] | 1955-01-26 | | | [[Ficheiro:Franciscosalinas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q12388964|Q12388964]] | [[Francisco Seijo Iglesias]] | [[Ourense]] | 1875 | [[Xinzo de Limia]] | 1940-01-05 | |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q12388979|Q12388979]] | [[Francisco Xosé Fernández Naval]] | [[Ourense]] | 1956-04-26 | | | [[Ficheiro:Chisco (Francisco X. Fernández naval).JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q12389012|Q12389012]] | [[Felipe de la Gándara]] | [[Allariz]] | 1596 | [[Madrid]] | 1676-10-18 | |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q12389112|Q12389112]] | [[Félix Castro Vicente]] | [[Ourense]] | 1970-12-31 | | | [[Ficheiro:Félix Castro Vicente por Distrito Xermar - AELG.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q12389142|Q12389142]] | [[Gabriel Alén|Gabriel Alén Castro]] | [[Cenlle]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q12390109|Q12390109]] | [[Gonzalo Martín March]] | [[Ourense]] | 1897<br/>1866 | [[Ourense]] | 1936-09-17<br/>1933 | [[Ficheiro:Gonzalo Martín March gobernador.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q12390252|Q12390252]] | [[Guillermo Lago|Guillermo Lago Pérez]] | [[A Gudiña]] | 1944-07-26 | [[hospital de Verín]] | 2016-01-21 | [[Ficheiro:Guillermo Lago 2017.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q12390253|Q12390253]] | [[Guillermo Collarte]] | [[Ourense]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q12390374|Q12390374]] | [[Henrique Feixoo]] | [[Cartelle]] | 1952-12-10 | | | |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q12390379|Q12390379]] | [[Heraclio Pérez Placer]] | [[Ourense]] | 1866-11-08 | [[Calatayud]] | 1926-10-21 | [[Ficheiro:Debuxo perezplacer (cropped).JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q12390571|Q12390571]] | [[Iago Sanginés|Iago Sanginés Francisco]] | [[Ourense]] | 1987-11-15 | | | |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q12390572|Q12390572]] | [[Iago Seara]] | [[Ourense]] | 1948-08-26 | | | |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q12390597|Q12390597]] | [[Ignacio Vilar]] | [[Petín]] | 1951 | | | [[Ficheiro:Ignacio Vilar.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q12390733|Q12390733]] | [[Isaac Fraga]] | [[Seoane de Arcos, O Carballiño|Seoane de Arcos]] | 1888 | [[Vigo]] | 1982 | [[Ficheiro:Isaac Fraga 1917.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q12390739|Q12390739]] | [[Isaac Vila]] | [[Xinzo de Limia]] | 1936-06-04 | | | |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q12390753|Q12390753]] | [[Isidro Rodríguez Gómez]] | [[Ourense]] | 1898-12-07 | [[A Coruña]] | 1988-01-02 | [[Ficheiro:Isidro Rodríguez Gómez, 1925.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q12390763|Q12390763]] | [[Iván Area]] | [[Ourense]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q12390765|Q12390765]] | [[Iván Cabrera]] | [[Xinzo de Limia]] | 1984-08-13 | | | |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q12390787|Q12390787]] | [[Jacinto Santiago]] | [[Arzádegos, Vilardevós|Arzádegos]] | 1894-06-11 | [[Vilariño Frío, Montederramo|Vilariño Frío]] | 1936-11-01 | |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q12390803|Q12390803]] | [[Jaime Dávila Sánchez]] | [[Ribadavia]] | 1924 | [[Ribadavia]] | 2019-11-12 | |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q12390810|Q12390810]] | [[Jaime Tejada]] | [[Lobios]] | 1923 | | 2009-09-25 | |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q12390879|Q12390879]] | [[Jesús Silva Méndez]] | [[Ourense]] | 1933-01-25 | [[Ourense]] | 2011-09-02 | |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q12390902|Q12390902]] | [[Joaquín Nieves López]] | [[Verín]] | 1924-04-02 | [[León, España|León]] | 2020-06-25 | |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q12390910|Q12390910]] | [[Joaquín Sarmiento Garra]] | [[Ourense]] | 1912-03-01 | No/unknown value | 2002-04-30 | |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q12390924|Q12390924]] | [[Jorge Bermello]] | [[Ourense]] | 1936-04-07 | | | |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q12390933|Q12390933]] | [[Jorge Emilio Bóveda]] | [[Ourense]] | 1975-06-09 | | | [[Ficheiro:Jorge Emilio Boveda.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q12390936|Q12390936]] | [[Jorge Quiroga García]] | [[Banga, O Carballiño|Banga]] | 19th century | [[Madrid]] | 1953-02-03 | |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q12390948|Q12390948]] | [[José Antonio Armada|José Antonio Armada Pérez]] | [[Bande]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q12390975|Q12390975]] | [[José Arjiz Salgado]] | [[Mourazos, Verín|Mourazos]] | 20th century | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q12391003|Q12391003]] | [[José Castro Suárez]] | [[O Carballiño]] | 1926-07-16 | | | |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q12391016|Q12391016]] | [[José Espada Novoa]] | [[Santo André de Penosiños, Ramirás|Santo André de Penosiños]] | 1816-10-03 | [[Granada]] | 1874-10-05 | |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q12391033|Q12391033]] | [[José González Marquina]] | [[Pontedeva]] | 1929-12-08 | No/unknown value | 2022-02-20 | |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q12391045|Q12391045]] | [[José Lamela Bautista]] | [[Padrendo, Río Caldo, Lobios|Padrendo]] | 1947-11-01 | [[Ourense]] | 2021-01-04 | [[Ficheiro:José Lamela Bautista.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q12391051|Q12391051]] | [[José Luis Fernández Lorenzo]] | [[Cortegada]] | 1930-01-15 | No/unknown value | 2022-04-01 | |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q12391055|Q12391055]] | [[José Luis García Casasnovas]] | [[Ribadavia]] | 1936-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q12391061|Q12391061]] | [[José Luis Mondelo]] | [[Ourense]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q12391076|Q12391076]] | [[José López Penedo]] | [[Paredes, A Cidá, O Irixo|Paredes]] | 1915-07-13 | [[El Camp de la Bota]] | 1950-02-04 | |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q12391085|Q12391085]] | [[José Manuel Freire Couto]] | [[Barbadás]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q12391109|Q12391109]] | [[José María Fonseca Moretón]] | [[Ourense]] | 1950-03-09 | | | |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q12391119|Q12391119]] | [[José María Pereda Álvarez]] | [[Verín]] | 1892-07-12 | [[Verín]] | 1960 | |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q12391129|Q12391129]] | [[José Mouriño Estévez]] | [[Sabuz, Anfeoz, Cartelle|Sabuz]] | 1866-12-28 | [[Bogotá]] | 1928-07-29 | |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q12391140|Q12391140]] | [[José Pedro Moreno González]] | [[Verín]] | 1948-02-22 | | | |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q12391144|Q12391144]] | [[José Pérez Iglesias]] | [[Orega, Leiro|Orega]] | 1952-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q12391145|Q12391145]] | [[José Quiroga Pérez de Deza]] | [[Banga, O Carballiño|Banga]] | 1848 | [[O Carballiño]] | 1912-11-12 | |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q12391179|Q12391179]] | [[Pepe Torres|José Torres Mourelle]] | [[Ourense]] | 1901-10-08 | [[A Coruña]] | 1988-01-19 | |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q12391186|Q12391186]] | [[José Vicente Solarat López]] | [[A Rúa]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q12391224|Q12391224]] | [[Juan Corral]] | [[O Carballiño]] | 1937-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q12391253|Q12391253]] | [[Juan Manuel Iglesias Rivera]] | [[Ourense]] | 1940-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q12391255|Q12391255]] | [[Juan Manuel Paz Novoa]] | [[Ourense]] | 1839-05-04 | [[Ourense]] | 1895-09-26 | [[Ficheiro:Juan Manuel Paz Novoa.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q12391275|Q12391275]] | [[Juan Seoane]] | [[Os Peares]] | 1958-03-08<br/>1958 | | | |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q12391277|Q12391277]] | [[Juan Sieiro]] | [[Maside]] | 1835-02-02 | [[Ourense]] | 1893-10-30 | |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q12391279|Q12391279]] | [[Juan Tallón]] | [[Vilardevós, Vilardevós, Vilardevós|Vilardevós]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q12391303|Q12391303]] | [[Julio Gurriarán]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1919-04-17 | [[O Barco de Valdeorras]] | 2012-03-27 | |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q12391307|Q12391307]] | [[Julio Martínez González]] | [[Ourense]] | 1922 | [[Ourense]] | 2008-07-05 | |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q12391320|Q12391320]] | [[Julián Rodríguez León]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q12391636|Q12391636]] | [[Laureano Prieto]] | [[Carracedo da Serra, A Gudiña|Carracedo da Serra]] | 1907-09-09 | [[Ourense]] | 1977-07-23 | |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q12391768|Q12391768]] | [[Leopoldo Durán]] | [[Penedo, Couso, Avión|Penedo]] | 1917 | [[Vigo]] | 2008-04-10 | |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q12391901|Q12391901]] | [[Lino García Vázquez]] | [[Verín]] | 1867 | [[Ourense]] | 1937-06-17 | |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q12392185|Q12392185]] | [[Luciano Rodríguez Gómez]] | [[Carracedo, A Veiga|Carracedo]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q12392468|Q12392468]] | [[Luís Madriñán Megid|Luis Madriñán Megid]] | [[Ourense]] | 19th century | [[Ourense]] | 1933-06-29 | |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q12392469|Q12392469]] | [[Luís Madriñán Neira|Luis Madriñán Neira]] | [[Ourense]] | 1896 | [[Ourense]] | 1968-05-05 | |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q12392478|Q12392478]] | [[Luis Rodríguez Vaz]] | [[A Fraira, Santa María de Traseirexa, Vilardevós|A Fraira]] | 1942-02-07 | | | |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q12392480|Q12392480]] | [[Luis Seara Nieto]] | [[Paderne de Allariz]] | 1936 | | 2010-03-22 | |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q12392498|Q12392498]] | [[Luís Carballo]] | [[Xinzo de Limia]] | 1938-11-23 | [[Panxón, Nigrán|Panxón]] | 2019-02-09 | |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q12392506|Q12392506]] | [[Luís García Mañá]] | [[Ourense]] | 1950-10-19 | | | [[Ficheiro:Luís García Mañá Couto Mixto.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q12392514|Q12392514]] | [[Luis Milia|Luis Milia Méndez]] | [[Xunqueira de Ambía]] | 1948-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q12392519|Q12392519]] | [[Luís Soto]] | [[Podentes, A Bola|Podentes]] | 1902-12-07 | [[Cidade de México]] | 1981-11-12 | |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q12392674|Q12392674]] | [[Manuel Bermúdez Couso]] | [[A Pobra de Trives]] | 1924-11-11 | | 2010-04-20 | |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q12392682|Q12392682]] | [[Manuel Cabezas]] | [[Ourense]] | 1953-11-14 | | | |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q12392687|Q12392687]] | [[Manuel Cardoso Pérez]] | [[Moialde, Vilardevós|Moialde]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q12392690|Q12392690]] | [[Manuel Castro Rodríguez]] | [[Castro Caldelas]] | 1906 | [[Alcalá de Henares]] | 1946-02-21 | |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q12392692|Q12392692]] | [[Manuel Catoira]] | [[Cudeiro, Ourense|Cudeiro]] | 1947-07 | | | |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q12392698|Q12392698]] | [[Manuel Cortés|Manuel Cortés Tallón]] | [[Vilardevós]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Manuel Cortés.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q12392699|Q12392699]] | [[Manuel Corzo]] | [[Chandoiro, O Bolo|Chandoiro]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q12392726|Q12392726]] | [[Manuel García Becerra]] | [[Verín]] | 1905 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q12392731|Q12392731]] | [[Manuel García Montero]] | [[Cenlle]] | 1937-05-23 | | | |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q12392733|Q12392733]] | [[Manuel García Rodríguez]] | [[Langullo, Cesuris, Manzaneda|Langullo]] | No/unknown value | [[Ourense]] | 1959-09-03 | |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q12392736|Q12392736]] | [[Manuel Celso Garrido]] | [[A Merca]] | 1915-12-02 | [[Santiago de Chile]] | 1960-10-06 | |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q12392740|Q12392740]] | [[Manuel González Álvarez]] | [[A Rúa]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Manuel González Álvarez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q12392745|Q12392745]] | [[Manuel Hermida Balado]] | [[Ourense]] | 1899-06-11 | [[Monforte de Lemos]] | 1988-09-14 | |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q12392767|Q12392767]] | [[Manuel Mandianes]] | [[Loureses, Aguís, Os Blancos|Loureses]] | 1942-01-14 | | | |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q12392774|Q12392774]] | [[Manuel Martínez Sueiro]] | [[Cadós, Bande|Cadós]] | 1873-05-21 | [[Salamanca]] | 1920-10-02 | [[Ficheiro:Manuel Martínez Sueiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q12392779|Q12392779]] | [[Manuel Mera]] | [[Allariz]] | 1946-02-04 | | | [[Ficheiro:Manuel Mera.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q12392792|Q12392792]] | [[Manuel Outeiriño]] | [[Ourense]] | 1962-10-10<br/>1962 | | | |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q12392796|Q12392796]] | [[Manuel Penedo|Manuel Penedo Paradela]] | [[O Irixo]] | 1959-01-26 | | 2019-08-02 | |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q12392802|Q12392802]] | [[Manuel Prado López]] | [[Boborás]] | 1958-06-05 | | | |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q12392809|Q12392809]] | [[Manuel Quiroga Vázquez]] | [[Viloira, O Barco de Valdeorras|Viloira]] | 1845 | [[Viloira, O Barco de Valdeorras|Viloira]] | 1906-02-15 | |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q12392822|Q12392822]] | [[Manuel Rodríguez Alonso]] | [[Ribadavia]] | 1952-01-16 | [[Pozuelo de Alarcón]] | 2015-09-23 | |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q12392827|Q12392827]] | [[Manuel Seoane Rodríguez]] | [[A Peroxa]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q12392838|Q12392838]] | [[Manuel Veiga Pombo]] | [[Ourense]] | 1951-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q12392839|Q12392839]] | [[Manuel Vidal Rodríguez]] | [[Maceda]] | 1871 | [[Santiago de Compostela]] | 1941-05-03 | [[Ficheiro:Manuel Vidal Rodríguez 1932.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q12392844|Q12392844]] | [[Manuel Vázquez Fernández]] | [[Punxín]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q12392848|Q12392848]] | [[Manuel de Dios]] | [[San Xes, Paderne de Allariz|San Xes]] | 1930-09-14 | [[Ourense]] | 2009-11-12 | |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q12392850|Q12392850]] | [[Manuel Álvarez Arias]] | [[Casaio, Carballeda de Valdeorras|Casaio]] | No/unknown value | [[Ourense]] | 1943-06-12 | |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q12392851|Q12392851]] | [[Manuel Álvarez Silva]] | [[Ourense]] | 1905 | [[Bentraces, Barbadás|Bentraces]] | 1946-11-18 | |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q12392895|Q12392895]] | [[Marcial Taboada de la Riva]] | [[Ourense]] | 1837-03-15 | [[Pinto, Madrid|Pinto]] | 1913-04-23 | [[Ficheiro:1900-06-10, España, El doctor Taboada (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q12392902|Q12392902]] | [[Marcos Blanco Jorge]] | [[Ribadavia]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q12392945|Q12392945]] | [[Mario Rodríguez]] | [[Esgos]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q12392947|Q12392947]] | [[Mario de Langullo]] | [[San Pedro, Cesuris, Manzaneda|San Pedro]] | 1913-09-29 | [[Seadur, Larouco|Seadur]] | 1986-07-07 | |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q12393290|Q12393290]] | [[Miguel Anxo Fernández Fernández|Miguel Anxo Fernández]] | [[O Carballiño]] | 1955-09-20 | | | [[Ficheiro:Miguel Anxo Fernández.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q12393294|Q12393294]] | [[Miguel Bautista Carballo]] | [[Petín]] | 1958-07-20 | | | |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q12393297|Q12393297]] | [[Miguel Cadenas]] | [[Ourense]] | 1947-04-11 | | | |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q12393298|Q12393298]] | [[Miguel Castelo]] | [[Freás de Eiras, Ramirás|Freás de Eiras]] | 1946-04-20 | | | |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q12393302|Q12393302]] | [[Miguel Fidalgo Areda|Miguel Fidalgo]] | [[Francelos, Ribadavia|Francelos]] | 1956-03-10 | | | |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q12393305|Q12393305]] | [[Miguel Losada Losada]] | [[Laxas, Boborás|Laxas]] | 1860 | [[A Estrada]] | 1913-09-28 | |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q12393319|Q12393319]] | [[Miguel Santalices]] | [[Bande]] | 1955-03-17 | | | [[Ficheiro:Santalices.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q12393329|Q12393329]] | [[Miguel Ángel Pérez de Juan]] | [[Ourense]] | 1956-03-30 | | | |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q12393355|Q12393355]] | [[Millán Picouto]] | [[Ourense]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q12393428|Q12393428]] | [[Modesto Domínguez Hervella]] | [[Verín]] | 1827-02-24 | [[Madrid]] | 1913-04-08 | |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q12393431|Q12393431]] | [[Modesto Lamas Sánchez]] | [[Ourense]] | 19th century | [[A Coruña]] | 1933-02-12 | [[Ficheiro:Modesto Lamas 1916.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q12393829|Q12393829]] | [[Alfredo Nan de Allariz]] | [[Xinzo de Limia]] | 1875-05-13 | [[Madrid]] | 1927-05-26 | [[Ficheiro:Alfredo Nan de Allariz 1909.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q12396264|Q12396264]] | [[Odilo Bravo|Odilio Bravo]] | [[O Carballiño]] | 1916-09-01 | [[Málaga]] | 2004-02-16 | |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q12396265|Q12396265]] | [[Odilo Masid Masid]] | [[Piñor, Barbadás|Piñor]] | 1905 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q12396287|Q12396287]] | [[Olegario Sotelo Blanco]] | [[Quintela, Mazaira, Castro Caldelas|Quintela]] | 1945-09-08 | | | [[Ficheiro:Olegario Sotelo Blanco (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q12396352|Q12396352]] | [[Orencio Pérez]] | [[Trabazos, Castro Caldelas|Trabazos]] | 1928 | [[Vigo]] | 1998-09-20 | [[Ficheiro:Orencio Pérez González, maxistrado, en Vigo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q12396970|Q12396970]] | [[Paco de Tano]] | [[Petín]] | 1962-02-05 | | | [[Ficheiro:Paco de Tano por Distrito Xermar - AELG.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q12396976|Q12396976]] | [[Padre Sobreira|Xoán Sobreira Salgado]] | [[Beade]] | 1746 | [[Madrid]] | 1805-04-30 | |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q12397247|Q12397247]] | [[Paulino Rodríguez Marquina]] | [[Allariz]] | 1859-09-16 | [[Tucumán|Provincia de Tucumán]] | 1915-11-10 | |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q12397391|Q12397391]] | [[Pedro Fernández Núñez]] | [[Campobecerros, Castrelo do Val|Campobecerros]] | 1945-12-20 | | | [[Ficheiro:Pedro Fernández Núñez (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q12397407|Q12397407]] | [[Pedro Martínez Arévalo]] | [[Cortegada]] | 1937-04-20 | | | |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q12397545|Q12397545]] | [[Pepe Fechoría]] | [[A Arnoia]] | 1931-05-20 | [[A Arnoia]] | 2016-04-22 | |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q12397586|Q12397586]] | [[Perfecto Sulleiro]] | [[Punxín]] | 1910 | [[Madrid]] | 1978-02-08 | |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q12397805|Q12397805]] | [[Plácido Álvarez Dobaño]] | [[Muíños]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q12398344|Q12398344]] | [[Pío Rodríguez Terrazo]] | [[Berán, Leiro|Berán]] | 1800 | [[Santiago de Compostela]] | 1872-01-26 | [[Ficheiro:Pío Rodríguez Terrazo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q12398514|Q12398514]] | [[Rafael Laso Lorenzo]] | [[Xinzo de Limia]] | 1965-01-25 | | | [[Ficheiro:Rafael Laso Lorenzo (AELG)-3.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q12398589|Q12398589]] | [[Ramón Caride|Ramón Caride Ogando]] | [[San Cristovo de Cea]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Ramón Caride (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q12398590|Q12398590]] | [[Ramón Conde]] | [[Ourense]] | 1951-12-18 | | | [[Ficheiro:Ramón Conde 2015.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q12398596|Q12398596]] | [[Ramón Félix Blanco Gómez]] | [[Santa Marta de Moreiras, O Pereiro de Aguiar|Santa Marta de Moreiras]] | 1945-05-20 | [[Ventín, Biduído, Ames|Ventín]] | 2001-12-25 | |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q12398602|Q12398602]] | [[Ramón Gutiérrez Izquierdo]] | [[Ourense]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q12398603|Q12398603]] | [[Ramón Gómez Crespo]] | [[Maceda]] | 1952-04-17 | | | |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q12398620|Q12398620]] | [[Ramón Rebellón Zubiri]] | [[Ourense]] | 1855-10-07 | [[Galdo, Viveiro|Galdo]] | 1931-11-14 | |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q12398695|Q12398695]] | [[Raúl Gómez Pato]] | [[Ourense]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Raúl Gómez Pato, Catoira, 2020.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q12399055|Q12399055]] | [[Ricardo Outeiriño]] | [[Ourense]] | 1904 | [[Ourense]] | 1986-01-25 | |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q12399119|Q12399119]] | [[Roberto Castro]] | [[A Mezquita]] | 1955-10-22 | | | |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q12399124|Q12399124]] | [[Roberto Porto]] | [[O Barco de Valdeorras]] | | | | [[Ficheiro:Roberto Porto. Actor de Pradolongo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q12399125|Q12399125]] | [[Roberto Pascual]] | [[O Carballiño]] | 1981-09-20 | | | [[Ficheiro:Roberto Pascual (AELG - Distrito Xermar).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q12399155|Q12399155]] | [[Rodolfo Gutiérrez Fernández]] | [[Ourense]] | 1930-08-20 | | 1994-05-04 | |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q12399177|Q12399177]] | [[Rogelio Martínez González]] | [[A Arnoia]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q12399308|Q12399308]] | [[Rubén García Fernández|Rubén García]] | [[Ribadavia]] | 1951 | [[Ribadavia]] | 2008-10-21 | |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q12400028|Q12400028]] | [[Santiago Prol]] | [[Maceda]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Santiago Prol (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q12400276|Q12400276]] | [[Senén Bernárdez Álvarez|Senén Bernárdez]] | [[Gomesende]] | 1930-05-24 | [[Ourense]] | 2013-01-22 | |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q12400315|Q12400315]] | [[Sergio Vences Fernández]] | [[Baños de Molgas]] | 1936-09-22 | | 2012-12-20 | |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q12400469|Q12400469]] | [[Silverio Cerradelo]] | [[Ourense]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Silverio Cerradelo (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q12401162|Q12401162]] | [[Tomás Bóveda]] | [[Ourense]] | 1910 | | 1982 | [[Ficheiro:Tomás M. Bóveda.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q12401171|Q12401171]] | [[Tomás Pérez Vidal]] | [[Carballeda de Valdeorras]] | 1954-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q12401597|Q12401597]] | [[Urbano Feijoo Sotomayor]] | [[Bamio, Santo Eusebio da Peroxa, Coles|Bamio]] | 1808 | [[Viana do Bolo]] | 1898-08-10 | [[Ficheiro:Retrato de Urbano Feijóo Sotomayor.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q12401598|Q12401598]] | [[Urbano Ferreiroa|Urbano Ferreiroa Millán]] | [[Navío, San Amaro|Navío]] | 1845-09-30 | [[Navío, San Amaro|Navío]] | 1901-02-21 | [[Ficheiro:Urbano Ferreiroa Millán.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q12401666|Q12401666]] | [[Valentín García Escudero]] | [[Ribadavia]] | 1833 | [[Pontevedra]] | 1912-04-04 | |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q12401754|Q12401754]] | [[Venancio González]] | [[Ribadavia]] | 1914 | | 1978-03-25 | |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q12401773|Q12401773]] | [[Ventura Sierra|Ventura Sierra Vázquez]] | [[Vilariño de Conso]] | 1942-10-13 | | | |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q12401829|Q12401829]] | [[Vicente Goyanes Cedrón]] | [[Ourense]] | 1865 | [[Santiago de Compostela]] | 1954-01-30 | |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q12401831|Q12401831]] | [[Vicente Gómez García]] | [[Castrelo do Val]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q12401836|Q12401836]] | [[Vicente Pérez|Vicente Pérez Pérez]] | [[Ourense]] | 1851 | [[Madrid]] | 1921-12-19 | [[Ficheiro:Vicente Pérez Pérez 1910.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q12402475|Q12402475]] | [[Víctor Campio Pereira]] | [[Garabás, Maside|Garabás]] | 1928-07-15 | [[Ourense]] | 2018-07-24 | [[Ficheiro:VictorCampio01.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q12402533|Q12402533]] | [[Xabier Xil Xardón]] | [[Morgade, Xinzo de Limia|Morgade]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Xabier Xil Xardón Praza Pública.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q12402544|Q12402544]] | [[Xaime Quesada Blanco]] | [[Ourense]] | 1975-12-20 | | 2006-06-21 | |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q12402556|Q12402556]] | [[Xan da Coba]] | [[Ourense]] | 1813-03-30 | [[Ourense]] | 1899-11-09 | [[Ficheiro:D. Juan de la Coba Gómez (Orense).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q12402638|Q12402638]] | [[Xerardo Álvarez Gallego]] | [[Ourense]] | 1899-11-29 | [[Miami]] | 1986-04-04 | [[Ficheiro:Gerardo Álvarez Gallego e Juan Antonio Prieto Rivas en Pías, Ponteareas, en decembro de 1930.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q12402691|Q12402691]] | [[Xesús Souto Prieto]] | [[Boborás]] | 1942-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q12402773|Q12402773]] | [[Xosé Carlos Gómez Alfaro]] | [[As Chabolas, Sanín, Ribadavia|As Chabolas]] | 1949-02-10 | [[A Guarda]] | 2008-05-14 | |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q12402780|Q12402780]] | [[Xosé Conde Fernández]] | [[A Barca de Barbantes, Cenlle|A Barca de Barbantes]] | 1918 | [[O Porriño]] | 1990-07-18 | |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q12402786|Q12402786]] | [[Xosé Domínguez González]] | [[Casteligo, Chandrexa de Queixa|Casteligo]] | 1958-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q12402789|Q12402789]] | [[Xosé Eduardo López Pereira|Eduardo López Pereira]] | [[Trasalba, Ourense|Trasalba]] | 1945 | | | [[Ficheiro:Xosé Eduardo López Pereira.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q12402804|Q12402804]] | [[Xosé Lois González Vázquez]] | [[Ourense]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q12402807|Q12402807]] | [[Xosé Lois Rúa]] | [[Campobecerros, Castrelo do Val|Campobecerros]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q12402838|Q12402838]] | [[Xosé Manuel Pacho Blanco]] | [[Ourense]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Xosé Manuel Pacho Blanco (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q12402840|Q12402840]] | [[Xosé Manuel Piñeiro]] | [[Vilaboa, Allariz (Santo Estevo), Allariz|Vilaboa]] | 1957-12-01 | [[Santiago de Compostela]] | 2025-01-22 | [[Ficheiro:Piñeiro no Luar (detalle).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q12402871|Q12402871]] | [[Xosé Quintas Canella]] | [[Ourense]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q12402876|Q12402876]] | [[Xosé Ramón Fernández-Oxea]] | [[Ourense]] | 1896-04-05 | [[Madrid]] | 1988-05-02 | [[Ficheiro:Ben-Cho-Shey, en la casa familiar de Ourense, en 1936.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q12402882|Q12402882]] | [[Xosé Ramón Quintana]] | [[Ourense]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q12402886|Q12402886]] | [[Xosé Rodríguez Ferrer]] | [[Vilamartín de Valdeorras]] | 1946-01-06 | | | |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q12402898|Q12402898]] | [[Xoán Babarro]] | [[Calvelo, Zorelle, Maceda|Calvelo]] | 1947-12-23 | | | |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q12402915|Q12402915]] | [[Xoán Xardón|Xoán Xosé Xardón Pedras]] | [[Vilar de Santos]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q12402935|Q12402935]] | [[Xulio Francisco Ogando]] | [[Beariz]] | 1913-12-11 | [[Ourense]] | 2005-04-01 | |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q12402967|Q12402967]] | [[Xurxo Lorenzo Fernández]] | [[Ourense]] | 1910-02-11 | [[Zaragoza]] | 1934-04-02 | [[Ficheiro:Xurxo Lorenzo Fernández 1910 1934.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q12402970|Q12402970]] | [[Xurxo Rodríguez Méndez]] | [[Castrelo de Miño]] | 1976-06-05 | | | [[Ficheiro:Xurxo Rodríguez Méndez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q12403066|Q12403066]] | [[Ángel Barja]] | [[Terroso, Terroso, Vilardevós|Terroso]] | 1938-10-05<br/>1938 | [[Cidade de León (Q23995893)|Cidade de León]] | 1987-02-12<br/>1987 | [[Ficheiro:Escultura a Ángel Barja. León-08.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q12403074|Q12403074]] | [[Ángel Lázaro|Ángel Lázaro Machado]] | [[Velle, Ourense|Velle]] | 1900-01-27 | [[Madrid]] | 1985-02-22 | [[Ficheiro:Ángel Lázaro Machado 1931.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q12403091|Q12403091]] | [[Ánxel Romero Cerdeiriña]] | [[Riós]] | 1901-12-03 | | 1987-02-22 | |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q12403114|Q12403114]] | [[Óscar Cacharrón]] | [[Ourense]] | 1965-02-27 | | | |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q12403116|Q12403116]] | [[Óscar Gómez Pérez]] | [[Allariz]] | 1968-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q12740421|Q12740421]] | [[Santiago Genovés]] | [[Ourense]] | 1923-12-31 | [[Cidade de México]] | 2013-09-05 | |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q13426165|Q13426165]] | [[Xosé Cid Menor]] | [[Santa Cruz da Rabeda, San Cibrao das Viñas|Santa Cruz da Rabeda]] | 1946-08-04 | | | |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q13582206|Q13582206]] | [[Clodio González Pérez]] | [[Cenlle]] | 1947-09-16 | | | [[Ficheiro:Clodio González Pérez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q14077139|Q14077139]] | [[Carles Álvarez Gonzàlez]] | [[Manzaneda]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q14093046|Q14093046]] | [[Rafael Rodríguez Villarino]] | [[Ourense]] | 1965-06-16 | | | [[Ficheiro:Rafael Rodríguez Villarino Praza Publica.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q14093227|Q14093227]] | [[Senén Pousa|Senén Pousa Soto]] | [[Beade]] | 1939-03-27 | No/unknown value | 2023-11-02 | |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q14093279|Q14093279]] | [[José Manuel Castro Blanco]] | [[Os Blancos]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q14093370|Q14093370]] | [[Aquilino Valencia|Aquilino Valencia Salgado]] | [[Calvos de Randín]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q14093540|Q14093540]] | [[José Luis Ferro|José Luís Ferro Iglesias]] | [[Cartelle]] | 1970 | | | [[Ficheiro:José Luis Ferro Iglesias 2018.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q14093781|Q14093781]] | [[Joaquín Prieto Rodríguez]] | [[Larouco]] | 1968-02-13 | | | |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q14093996|Q14093996]] | [[Rafael Pérez Vázquez]] | [[A Mezquita]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Rafael Pérez Vázquez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q14094225|Q14094225]] | [[Francisco Magide Bizarro]] | [[Parada de Sil]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q14094484|Q14094484]] | [[Xosé Xaquín Rodríguez Ambrosio]] | [[Rairiz de Veiga]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q14094776|Q14094776]] | [[Manuel Gallego Vila]] | [[Taboadela]] | 1937-05-29 | No/unknown value | 2024-04-19 | |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q14094797|Q14094797]] | [[Miguel Cid|Miguel Antonio Cid Álvarez]] | [[Celanova]] | 1950-11-03 | No/unknown value | 2023-10-10 | |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q14094998|Q14094998]] | [[Julio Pérez Carballo]] | [[Prado, Vilar de Barrio|Prado]] | 1932 | [[Vilar de Barrio]] | 2024-02-16 | |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q14095097|Q14095097]] | [[José Luis Gavilanes|José Luis Gavilanes Losada]] | [[Xunqueira de Ambía]] | 1953-05-31 | | | |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q14095121|Q14095121]] | [[Carlos Gómez Blanco]] | [[Xunqueira de Espadanedo]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q14512597|Q14512597]] | [[Alfredo Suárez Canal]] | [[Allariz]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q15215132|Q15215132]] | [[José Antonio Vázquez Taín]] | [[Zarracós, A Merca|Zarracós]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q15821881|Q15821881]] | [[Jose Mascarenas]] | [[Ourense]] | 1790 | | 1862 | |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q15998487|Q15998487]] | [[Modesto Cid]] | [[Ourense]] | 1879-03-25 | [[Barcelona]] | 1954-07-05 | [[Ficheiro:Fs 32 88 01.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q16172912|Q16172912]] | [[Xosé Aviñoa]] | [[Ourense]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q16175176|Q16175176]] | [[José Manuel Barquero Vázquez]] | [[Ourense]] | 1941-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q16221297|Q16221297]] | [[Rubén García Martínez]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1981-12-06 | | | |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q16235933|Q16235933]] | [[Uxío Marcos]] | [[Ourense]] | 1993-01-11 | | | |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q16300839|Q16300839]] | [[Jaime Conde Noguerol]] | [[Verín]] | 1984-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q16334125|Q16334125]] | [[José Román González]] | [[A Merca]] | 1967 | | 2014-01-02 | |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q16484612|Q16484612]] | [[Abel Alonso Núñez]] | [[provincia de Ourense]] | 1921-06-14 | | 2003-03-08 | [[Ficheiro:Dom Abel Alonso Nuñes vitral catedral.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q16527132|Q16527132]] | [[Anselmo de la Peña]] | [[Cabanelas, O Carballiño|Cabanelas]] | 1645-04 | [[Agrigento]] | 1729-08-04 | |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q16527600|Q16527600]] | [[Agustín Jarabo Domínguez]] | [[Ourense]] | 1911-10-11 | | 1961-01-20 | |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q16647471|Q16647471]] | [[Víctor Lago Román]] | [[O Carballiño]] | 1919-08-13 | [[Madrid]] | 1982-11-04 | [[Ficheiro:Placa al general Víctor Lago Román, Burgos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q16911620|Q16911620]] | [[Herminio González (Q16911620)|Herminio González]] | [[O Carballiño]] | 1940-03-19 | | 2025-03-06 | |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q16911624|Q16911624]] | [[Wilson Jones|Wilson Alfredo Jones]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1934-05-19 | | 2021-07-12 | |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q16911629|Q16911629]] | [[Cesáreo Rivera Pérez]] | [[O Carballiño]] | 1940-03-09 | | | |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q17024023|Q17024023]] | [[Antonio Álvarez Lamas]] | [[Lobeira]] | No/unknown value | | | |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q17024025|Q17024025]] | [[Felisindo Álvarez Xesteira]] | [[O Carballiño]] | 1899 | No/unknown value | 1989-08 | [[Ficheiro:Felisindo Álvarez Xesteira 1932.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q17024057|Q17024057]] | [[Abdón Blanco García]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1899 | [[Ourense]] | 1936-10-11 | |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q17024380|Q17024380]] | [[Benito Cancela Rodríguez]] | [[Padroso, Lampaza, Rairiz de Veiga|Padroso]] | 1892-08-22 | [[Ourense]] | 1973-05 | |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q17024400|Q17024400]] | [[Antonio Caride-Tabarés]] | [[Ourense]] | 20th century | [[Ourense]] | 2015-01-31 | |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q17155919|Q17155919]] | [[Antón Tovar]] | [[A Pereira, Sabariz, Rairiz de Veiga|A Pereira]] | 1921-10-23 | [[Ourense]] | 2004-06-16 | |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q17413201|Q17413201]] | [[José Ledo Limia]] | [[Ourense]] | 1900-08-30 | [[Ourense]] | 1977-05-25 | |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q17413203|Q17413203]] | [[Francisco Marcos Raña]] | [[O Carballiño]] | 1900-11-04 | [[Madrid]] | 1990-01-17 | [[Ficheiro:Francisco Marcos Raña.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q17413217|Q17413217]] | [[Eduardo Valencia Fernández]] | [[Ourense]] | 1901 | [[Ourense]] | 1969-02 | |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q17413221|Q17413221]] | [[Gustavo Fernández Arias]] | [[Manzaneda]] | 1903 | [[A Coruña]] | 1985 | |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q17413223|Q17413223]] | [[Raúl González Gómez]] | [[Ventosela, Ribadavia|Ventosela]] | 1903-04-13 | No/unknown value | 1995 | |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q17413231|Q17413231]] | [[Antonio Fernández Carnicero]] | [[Baños de Molgas]] | 1904-07-07 | [[México]] | 1997 | |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q17413235|Q17413235]] | [[Gonzalo Gurriarán]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1904-04-25 | [[Igualada]] | 1975-06-16 | |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q17413238|Q17413238]] | [[Amadeo López Bello]] | [[Carballeda de Avia]] | 1903-12-13 | [[Ourille, Verea|Ourille]] | 1936-08-29 | |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q17413241|Q17413241]] | [[Ramón Pérez Vispo]] | [[Allariz]] | 1904-11-18 | [[O Saviñao]] | 2000-07-18 | |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q17413252|Q17413252]] | [[Armando Fernández Mazas]] | [[Ourense]] | 1905-01-30 | [[Ourense]] | 1996-03-15 | [[Ficheiro:Armando Fernández Mazas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q17413253|Q17413253]] | [[Alfonso Gayoso]] | [[Ourense]] | 1905 | [[Buenos Aires]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q17413355|Q17413355]] | [[Eligio Núñez]] | [[Ourense]] | 1906-04-02 | [[Vilariño Frío, Montederramo|Vilariño Frío]] | 1936-11-01 | |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q17413361|Q17413361]] | [[Baltasar Vázquez]] | [[Gabín, Montederramo|Gabín]] | 1905-10-26 | [[A Gudiña]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q17413373|Q17413373]] | [[Fermín Fernández Armesto]] | [[A Mezquita]] | 1907-11-11 | [[A Coruña]] | 1979-05-07 | |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q17413380|Q17413380]] | [[Xesús Taboada Chivite]] | [[Verín]] | 1907-09-22 | [[Verín]] | 1976-11-27 | [[Ficheiro:Escultura Xesús Taboada Chivite en Verín.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q17413395|Q17413395]] | [[Edesio Fuentes Fuentes]] | [[Verín]] | 1909 | [[Vigo]] | 1987 | |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q17413398|Q17413398]] | [[José Meixengo Pereira]] | [[Castrelo de Miño]] | 1909 | [[Vigo]] | 2000-01-02 | |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q17413405|Q17413405]] | [[Emilio Canda Pérez]] | [[Ribadavia]] | 1911 | [[Madrid]] | 1998-10-10 | |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q17413412|Q17413412]] | [[José Viéitez de Soto]] | [[Celanova]] | 1910-07-29 | [[México]] | 1957 | |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q17413416|Q17413416]] | [[Ricardo Martín Esperanza]] | [[Ourense]] | 1911-09-29 | [[Madrid]] | 1983-10-17 | |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q17413419|Q17413419]] | [[José Pardo Babarro]] | [[Ourense]] | 1911-06-10 | | 1938-07-21 | |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q17413425|Q17413425]] | [[Alfredo Cid Rumbao]] | [[Allariz]] | 1912-12-08 | [[Ourense]] | 2000-03-07 | [[Ficheiro:Alfredo Cid Rumbao 1932.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q17413430|Q17413430]] | [[Eladio Rodríguez González (político)|Eladio Rodríguez González]] | [[San Miguel do Outeiro, Vilamartín de Valdeorras|San Miguel do Outeiro]] | 1912 | [[Madrid]] | 1942-01-21 | |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q17413432|Q17413432]] | [[Celso Vila Rodríguez]] | [[Ourense]] | 1912-11-13 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q17413437|Q17413437]] | [[Mario Canda]] | [[Ribadavia]] | 1913 | [[Ribadavia]] | 1936-02 | [[Ficheiro:Mario Canda Pérez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q17413439|Q17413439]] | [[Samuel Gómez González]] | [[Baños de Molgas]] | 1913-07-20 | [[Ourense]] | 1990s | |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q17413462|Q17413462]] | [[Manuel Rubén García Álvarez]] | [[Ribadavia]] | 1915-06-17 | [[Santiago de Compostela]] | 1980-02-12 | |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q17413475|Q17413475]] | [[Roxelio Rodríguez de Bretaña]] | [[Ourense]] | 1917-11-11 | | | |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q17413476|Q17413476]] | [[Recaredo Romero Nieto]] | [[Verín]] | 1917 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q17414082|Q17414082]] | [[Ramón Taboada Salgado]] | [[Ourense]] | 1923-10-09 | [[Ourense]] | 2016-07-03 | |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q17414087|Q17414087]] | [[José Luis Varela Iglesias]] | [[Ourense]] | 1924-06-10 | | | |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q17414097|Q17414097]] | [[José Benito Bermejo González]] | [[Dacón, Amarante, Maside|Dacón]] | 1925-08-19 | | 1973-05-18 | |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q17414258|Q17414258]] | [[Neftalí Prieto]] | [[Sever, Viana do Bolo|Sever]] | 1927 | [[Vigo]] | 2010-08-25 | |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q17414259|Q17414259]] | [[Pío Moa Banga]] | [[O Carballiño]] | 1927 | | 2017-10-27 | |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q17414585|Q17414585]] | [[Víctor Manuel López Quijada]] | [[Ribadavia]] | 1928 | [[Madrid]] | 2021-11-30 | |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q17415174|Q17415174]] | [[Jesús Corzo Sierra]] | [[San Paio, Mones, Petín|San Paio]] | 1930-09-07 | [[A Coruña]] | 2000-05-06 | |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q17415177|Q17415177]] | [[José Romero Becerra]] | [[Xinzo de Limia]] | 1930-08-20 | [[Xinzo de Limia]] | 2006-12-13 | |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q17415191|Q17415191]] | [[Lois Antón]] | [[Escudeiros, Ramirás|Escudeiros]] | 1931 | | 2018-07 | [[Ficheiro:LoisAnton.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q17415195|Q17415195]] | [[Claudio Movilla]] | [[Castro Caldelas]] | 1931 | [[Santander]] | 1998-08-28 | [[Ficheiro:Castro Caldelas, Claudio Movilla Álvarez.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q17415199|Q17415199]] | [[José María Vázquez Pérez]] | [[Carnós, A Arnoia, A Arnoia|Carnós]] | 1931 | | | |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q17415310|Q17415310]] | [[Aurelio López Fernández]] | [[Nogueiró, O Mundil, Cartelle|Nogueiró]] | 1932-12-23 | [[Outomuro, O Mundil, Cartelle|Outomuro]] | 2018-10-08 | [[Ficheiro:Toma de posesión como alcalde de Cartelle en 1979.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q17517223|Q17517223]] | [[Vanja Milinković-Savić]] | [[Ourense]] | 1997-02-20 | | | [[Ficheiro:Vanja Milinkovic Savic WC2022.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q17630527|Q17630527]] | [[Sony Vázquez]] | [[Ourense]] | 1975-02-21 | | | |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q18018174|Q18018174]] | [[Adolfo Zon Pereira]] | [[Ourense]] | 1956-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q18418617|Q18418617]] | [[Ismael González Díaz|Ismael González]] | [[O Barón, O Carballiño|O Barón]] | 1939-10-04 | [[Móstoles]] | 2015-07-25 | |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q18685581|Q18685581]] | [[Fernando Currás Gallego]] | [[Ourense]] | 1977-02-19 | | | [[Ficheiro:Fernando Currás.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q18706433|Q18706433]] | [[Martín Fernández Madarnas]] | [[Ribadavia]] | 1989-11-06 | | | |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q19369183|Q19369183]] | [[Antonio Quesada]] | [[Ourense]] | 1932-06-01 | [[Vigo]] | 2015-01-26 | |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q19958598|Q19958598]] | [[Miguel Ángel Valcárcel]] | [[Ourense]] | 1908-08-24 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q19998163|Q19998163]] | [[Cástor Méndez Brandón]] | [[Xinzo de Limia]] | 1864 | [[Celanova]] | 1920-01-29 | |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q19998345|Q19998345]] | [[Eduardo Quintela Bóveda]] | [[San Cristovo de Cea]] | 1891-10-13 | [[Barcelona]] | 1968-08 | |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q20006453|Q20006453]] | [[Raúl Rey Fomosel]] | [[Cudeiro, Ourense|Cudeiro]] | 1936 | | | |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q20016977|Q20016977]] | [[José Manuel Freire Campo]] | [[Ourense]] | 1949-04-28 | | | [[Ficheiro:(José Manuel Freire) Jornadas Sanidad Pública Ernest Lluch (16919711298) (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q20017278|Q20017278]] | [[Nefta Lee]] | [[Ourense]] | 1982-01-07 | | | [[Ficheiro:Neftalí.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q20030304|Q20030304]] | [[Pedro Vázquez]] | [[Verín]] | 1591 | [[Ōmura]] | 1624-08-25 | |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q20100557|Q20100557]] | [[Maximino Fernández]] | [[Ourense]] | 1837 | [[Santiago de Compostela]] | 1887-01-13 | [[Ficheiro:Maximino Fernández en La ilustración gallega y asturiana 08 06 1881.tif|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q20532838|Q20532838]] | [[Ramón Lafuente Rodríguez]] | [[Ourense]] | 1907 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q20532872|Q20532872]] | [[Ramón María Otero]] | [[Albarellos, Boborás|Albarellos]] | 1819-01-19 | [[Riobó, A Estrada|Riobó]] | 1903-11-26 | |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q20532923|Q20532923]] | [[Benigno Lameiro Bermúdez]] | [[A Veiga]] | 1911 | [[Buenos Aires]] | 1960s | |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q20532924|Q20532924]] | [[Manuel Luís Acuña]] | [[Sobrado, A Pobra de Trives|Sobrado]] | 1899-10-03 | [[Ourense]] | 1975-08-19 | [[Ficheiro:Manuel Luís Acuña 1934.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q20532929|Q20532929]] | [[José Lameiro Bermúdez]] | [[A Veiga]] | No/unknown value | [[A Veiga]] | 1936-11-01 | |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q20532988|Q20532988]] | [[Luís Antonio Chao Gómez]] | [[Ribadavia]] | 1944-08-24 | | | |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q20532992|Q20532992]] | [[Enrique Otero Sotelo]] | [[Trasalba, Amoeiro|Trasalba]] | 1849-07-13 | [[Ourense]] | 1904-05-28 | [[Ficheiro:Enrique Otero Sotelo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q20532994|Q20532994]] | [[Xoán C. Rodríguez]] | [[Coles]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q20533001|Q20533001]] | [[José María Chao Rodríguez]] | [[Lebosende, Leiro|Lebosende]] | 1790-03-30 | [[Vigo]] | 1858-11-01 | [[Ficheiro:José María Chao Rodríguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q20533012|Q20533012]] | [[Isaac Forneiro Barandela]] | [[Ourense]] | 1897 | [[castelo de San Filipe]] | 1936-12-18 | |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q20533060|Q20533060]] | [[Alfonso Alcalá Martín]] | [[Ourense]] | 1870s | | 1936-12 | [[Ficheiro:Alfonso Alcalá Martín en Vida Gallega n 17. 30-3-1910.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q20533083|Q20533083]] | [[Bieito Ledo]] | [[Padroso, A Abeleda, Xunqueira de Ambía|Padroso]] | 1944-02-23 | | | [[Ficheiro:Bieito Ledo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q20533085|Q20533085]] | [[Juan Rodríguez Quesada]] | [[Ourense]] | 19th century | [[Vigo]] | 1910-12 | |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q20533094|Q20533094]] | [[Isidoro Cid Rivo]] | [[Seixalbo, Ourense|Seixalbo]] | 1899-01-29 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q20533102|Q20533102]] | [[Antonio Rodríguez Rodríguez]] | [[A Peroxa]] | 1944-05-27 | | | |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q20533119|Q20533119]] | [[Xabier Cid]] | [[Ourense]] | 1975-09-07 | | | [[Ficheiro:No xardin.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q20533142|Q20533142]] | [[Manuel Rodríguez Rodríguez (mestre)|Manuel Rodríguez Rodríguez]] | [[Viana do Bolo]] | 19th century | [[Santiago de Compostela]] | 1908-05-03 | [[Ficheiro:Manuel Rodríguez Rodríguez 1908.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q20533162|Q20533162]] | [[Primitivo Rodríguez Sanjurjo]] | [[Ourense]] | 1880 | [[Lugo]] | 1947-12-20 | [[Ficheiro:Primitivo Rodríguez Sanjurjo 1932.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q20533164|Q20533164]] | [[Rogelio Civeira]] | [[O Carballiño]] | 19th century | [[O Carballiño]] | 1922-06 | |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q20533171|Q20533171]] | [[Luís Rodríguez Santos]] | [[Ourense]] | 1884 | [[O Carril, Vilagarcía de Arousa|O Carril]] | 1953-10 | [[Ficheiro:Luís Rodríguez Santos 1920.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q20533174|Q20533174]] | [[Camilo Palmeiro Fernández]] | [[Alberguería, A Veiga|Alberguería]] | No/unknown value | [[ponte do Bibei]] | 1936-08-13 | |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q20533177|Q20533177]] | [[Enrique León Calviño]] | [[Verín]] | 1944-08-01 | | | |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q20533201|Q20533201]] | [[Manuel Lezón]] | [[Celanova]] | 1854 | [[Madrid]] | 1934-06-16 | [[Ficheiro:Manuel Lezón Fernández 1932.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q20533225|Q20533225]] | [[Julio Rodríguez Soto]] | [[Maside]] | 1880-03-17 | [[Lisboa]] | 1931-07-09 | |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q20533251|Q20533251]] | [[Eugenio Collazo Álvarez]] | [[Leiro]] | 1912 | [[Cenlle]] | 1936-08-21 | |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q20533261|Q20533261]] | [[Francisco Paradela Núñez]] | [[Ourense]] | 1898-01-21 | [[A Pobra de Trives]] | 1936-08-09 | |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q20533272|Q20533272]] | [[José Alonso Obregón]] | [[Laza]] | 1883-02-13 | [[Laza]] | 1936-12 | |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q20533280|Q20533280]] | [[Martín Paradelo]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Martín Paradelo Núñez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q20533287|Q20533287]] | [[Francisco Fumega|Francisco Fumega Piñeiro]] | [[O Carballiño]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Francisco Fumega Piñeiro 2023.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q20533319|Q20533319]] | [[Rafael Alonso Rodríguez]] | [[Amoeiro]] | 1901-07-25 | [[As Chás, Maceda|As Chás]] | 1937-09-21 | |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q20533329|Q20533329]] | [[Rafael Romano Gracia]] | [[Ourense]] | No/unknown value | [[Ourense]] | 1966-04-01 | [[Ficheiro:Rafael Romano Gracia 1927.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q20533378|Q20533378]] | [[Nicanor Alvarado Casanova]] | [[A Pobra de Trives]] | 1830-01-12 | [[Madrid]] | 1896-07-16 | |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q20533382|Q20533382]] | [[José Romero Carreira]] | [[Solbeira, Paderne de Allariz|Solbeira]] | 1917 | [[Madrid]] | 1992-03-16 | |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q20533387|Q20533387]] | [[Manuel Lois Vázquez]] | [[Maside]] | 1868-01-29 | [[Maside]] | 1899-06-29 | |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q20533453|Q20533453]] | [[Celso López Blanco]] | [[Laza]] | 1891-10-14 | [[Pontevedra]] | 1958-09-23 | |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q20533458|Q20533458]] | [[Fernando Cordón García]] | [[Verín]] | 1899 | [[Ourense]] | 1936-08-11 | |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q20533476|Q20533476]] | [[Julio Álvarez Gómez]] | [[Ribadavia]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q20533495|Q20533495]] | [[Fernando Álvarez Lamelas]] | [[Xunqueira de Espadanedo]] | 1935 | [[Madrid]] | 2024-04-26 | |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q20533505|Q20533505]] | [[Xosé Luís López Cid]] | [[Ourense]] | 1916 | [[Bueu]] | 1992-08-04 | |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q20533507|Q20533507]] | [[Ramón Rubido|Ramón Rubido Diéguez]] | [[O Carballiño]] | No/unknown value | | 1981-12-11 | |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q20533522|Q20533522]] | [[Luis Álvarez Rodríguez|Luís Álvarez Rodríguez]] | [[Ourense]] | 1915-11-29 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q20533534|Q20533534]] | [[Abraham Rubín]] | [[Ourense]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q20533561|Q20533561]] | [[Leopoldo López Lois]] | [[Maside]] | 1884 | [[Maside]] | 1948-06-08 | |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q20533565|Q20533565]] | [[Recaredo Paz]] | [[Taboadela]] | 1950-04-11 | [[Ourense]] | 2008-10-30 | |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q20533660|Q20533660]] | [[Emilio Amor Rolán]] | [[Ourense]] | 1880 | [[Ourense]] | 1937-05-19 | |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q20533664|Q20533664]] | [[Ramón Pedrayo Silva]] | [[Ourense]] | 1822-11-17 | [[Ourense]] | 1899-05-03 | |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q20533666|Q20533666]] | [[Cesáreo García Álvarez]] | [[Padrenda]] | 1870 | | 20th century | [[Ficheiro:Cesáreo García Álvarez 1935.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q20533677|Q20533677]] | [[Arturo Andrade]] | [[Allariz]] | 1956-12-10 | | | |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q20533693|Q20533693]] | [[Cesáreo López Pinal]] | [[O Carballiño]] | 1867-05 | [[O Carballiño]] | 1936-12-02 | |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q20533720|Q20533720]] | [[Toni Salgado]] | [[Verín]] | 1978-04-29 | | | |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q20533729|Q20533729]] | [[Arturo Salgado|Arturo Salgado Biempica]] | [[Lobeira]] | 1882-07-06 | [[Segovia]] | 1937-04-16 | [[Ficheiro:Arturo Salgado Biempica 1925.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q20533772|Q20533772]] | [[Julián Pellón Rodríguez]] | [[Larouco]] | 1816-02-17 | [[París]] | 1878-04-11 | [[Ficheiro:Los diputados pintados por sus hechos, Madoz, Muzquiz, Pellón y Rodríguez, Vázquez Curiel, (cropped) Julián Pellón y Rodríguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q20533784|Q20533784]] | [[Emilio Salgado Urtiaga]] | [[Punxín]] | 1897-01-06 | [[Madrid]] | 1970-06-27 | |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q20533791|Q20533791]] | [[Paulino Peña|Paulino Peña Álvarez]] | [[Vilardevós]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Paulino Peña.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q20533794|Q20533794]] | [[Benigno Salgado Vázquez]] | [[Maside]] | 1855-02 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q20533796|Q20533796]] | [[Emilio Carlos García Fernández]] | [[Ribadavia]] | 1953-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q20533828|Q20533828]] | [[Emilio García Gallego]] | [[Verín]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q20533867|Q20533867]] | [[Lisardo Sampil|Lisardo Sampil Belmonte]] | [[Loñoá Grande, Covas, O Pereiro de Aguiar|Loñoá Grande]] | 20th century | [[Igorre]] | 1978-12-30 | |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q20533969|Q20533969]] | [[José García Mosquera]] | [[Castro de Escuadro, Maceda|Castro de Escuadro]] | 1817-03-18 | [[Ourense]] | 1868-11-17 | [[Ficheiro:Xosé García Mosquera.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q20533981|Q20533981]] | [[Castor Sánchez Martínez]] | [[Parada de Amoeiro, Amoeiro|Parada de Amoeiro]] | 1894-01-08 | [[Beade]] | 1936-08-25 | [[Ficheiro:Amoeiro 01-04a.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q20534018|Q20534018]] | [[Alberto Armesto García]] | [[Maceda]] | 1920-01-18 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q20534038|Q20534038]] | [[Aquilino Sánchez Rodríguez]] | [[Oseira, San Cristovo de Cea|Oseira]] | 1874 | [[Vilariño Frío, Montederramo|Vilariño Frío]] | 1936-11-01 | |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q20534042|Q20534042]] | [[José Pereira Rodríguez]] | [[Seixalbo, Ourense|Seixalbo]] | 19th century | [[Seixalbo, Ourense|Seixalbo]] | 1959-10 | |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q20534170|Q20534170]] | [[Antonio García Vázquez-Queipo]] | [[Vilela, A Rúa de Valdeorras, A Rúa|Vilela]] | 19th century | [[Santiago de Compostela]] | 1912-11-30 | |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q20534177|Q20534177]] | [[Xavier Santiago]] | [[Ourense]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q20534236|Q20534236]] | [[Celso Pérez Enríquez]] | [[Cerdal, Poulo, Gomesende|Cerdal]] | 1885-04-01 | [[Alto do Forriolo]] | 1936-08-18 | [[Ficheiro:Celso Pérez Enríquez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q20534268|Q20534268]] | [[José Manuel Baltar Blanco]] | [[Ourense]] | 1967-08-03 | | | [[Ficheiro:José Manuel Baltar Blanco.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q20534271|Q20534271]] | [[Henrique del Bosque]] | [[Ourense]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q20534303|Q20534303]] | [[Remigio Garrido Bouzas]] | [[Baños de Molgas]] | 1830 | [[Escornabois, Trasmiras|Escornabois]] | 1907-10-07 | |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q20534341|Q20534341]] | [[Antonio Pérez Gutiérrez]] | [[Palmés, Ourense|Palmés]] | No/unknown value | [[Amoeiro]] | 1936-08-25 | |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q20534400|Q20534400]] | [[Victoriano Marcos]] | [[Ourense]] | 1903-10-20 | [[México]] | 1958-06-01 | |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q20534401|Q20534401]] | [[Felicísimo Pérez Ortega]] | [[A Gudiña]] | 1910-11-24 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q20534417|Q20534417]] | [[Gerardo Seoane Fidalgo]] | [[Verín]] | 1959-01-17 | | | |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q20534419|Q20534419]] | [[Heriberto Pérez Proenza]] | [[Ourense]] | 1883-11-08 | | | |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q20534482|Q20534482]] | [[Marcial Ginzo Soto]] | [[Ourense]] | 1884-11-30 | [[Ourense]] | 1974-10-22 | [[Ficheiro:Marcial Ginzo Soto 1926.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q20534504|Q20534504]] | [[Castor Diéguez Amoeiro]] | [[Verín]] | 19th century | [[Ourense]] | 1913-07-28 | |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q20534515|Q20534515]] | [[Luis Diéguez Amoeiro]] | [[Verín]] | 1838-07-07 | [[Ourense]] | 1913-01-08 | |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q20534522|Q20534522]] | [[Mariano Diéguez Amoeiro]] | [[Verín]] | 19th century | No/unknown value | 1934-07-07 | [[Ficheiro:Mariano Dieguez Amoeiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q20534538|Q20534538]] | [[Augusto Sierra Rodríguez]] | [[San Paio, Mones, Petín|San Paio]] | 1891 | [[Petín]] | 1937-03-15 | |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q20534559|Q20534559]] | [[Perfecto de Dios Fernández]] | [[Sandiás]] | 1931 | [[Chaherrero]] | 1950-05-16 | |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q20534569|Q20534569]] | [[Manuel Dobao Nogueira]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 19th century | No/unknown value | 20th century | |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q20534574|Q20534574]] | [[Nemesio Barxa]] | [[Caldesiños, Viana do Bolo|Caldesiños]] | 1935-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q20534588|Q20534588]] | [[Casiano Martínez Barja]] | [[Cádavos, A Mezquita|Cádavos]] | 1897 | [[castelo de San Filipe]] | 1937-04-17 | |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q20534611|Q20534611]] | [[Ignacio Basallo]] | [[Ourense]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q20534615|Q20534615]] | [[Manuel Martínez Blanco]] | [[O Barco de Valdeorras]] | No/unknown value | [[Poznan]] | 1945 | |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q20534620|Q20534620]] | [[Xoán Carlos Domínguez Alberte]] | [[Escudeiros, Ramirás|Escudeiros]] | 1966-07-24 | | | [[Ficheiro:Xoán Carlos Domínguez Alberte (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q20534634|Q20534634]] | [[Javier Domínguez]] | [[Ourense]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q20534645|Q20534645]] | [[Laureano Domínguez Cao-Cordido]] | [[Ourense]] | 19th century | [[Madrid]] | 1962-10-30 | [[Ficheiro:Laureano Domínguez Cao-Cordido 1919.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q20534685|Q20534685]] | [[Ángel Martínez Doval]] | [[Ourense]] | 1903 | [[Ourense]] | 1988-12-12 | |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q20534688|Q20534688]] | [[Benigno Gómez Gómez]] | [[A Veiga, Carballeda, Carballeda de Avia|A Veiga]] | 1902 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q20534714|Q20534714]] | [[Francisco Dopazo Rodríguez]] | [[Rairo, Ourense|Rairo]] | 1902-10-31 | [[Rairo, Ourense|Rairo]] | 1980-11-04 | |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q20534730|Q20534730]] | [[Arturo Benito Silva]] | [[Verín]] | 1907-05-10 | No/unknown value | 20th century | |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q20534732|Q20534732]] | [[Juan Antonio Dopazo|Juan Antonio Dopazo López]] | [[Amoeiro]] | 1900 | [[Ourense]] | 1982 | |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q20534735|Q20534735]] | [[Vicente Sola Regido]] | [[Castrelo do Val]] | 19th century | [[Caldeliñas, Vilamaior do Val, Verín|Caldeliñas]] | 1918-08-10 | |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q20534783|Q20534783]] | [[Senén Bernárdez Ferrán]] | [[Ourense]] | 1962-04-28 | | | |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q20534790|Q20534790]] | [[Ramón Bernárdez González]] | [[O Carballiño]] | 1838 | [[A Coruña]] | 1911-06-16 | |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q20534818|Q20534818]] | [[José Manuel González Álvarez]] | [[Bande]] | 1952-09-22 | | | |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q20534819|Q20534819]] | [[Manuel Martínez Randulfe]] | [[Ourense]] | 1936-06-13 | | | |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q20534838|Q20534838]] | [[Alejandro Marquina Álvarez]] | [[Ourense]] | 1819-01-12 | [[A Coruña]] | 1876-10-16 | |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q20534842|Q20534842]] | [[Magín Blanco]] | [[A Rúa]] | 1960-11-05 | | | [[Ficheiro:MaginBlanco.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q20534851|Q20534851]] | [[Benedicto Blanco|Benedicto Blanco Dobarro]] | [[Avión]] | 20th century | [[Nantes, Francia|Nantes]] | 1943-02-13 | |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q20534854|Q20534854]] | [[José Soto González]] | [[A Pobra de Trives]] | 1848-06-02 | [[A Coruña]] | 1930-12-08 | |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q20534860|Q20534860]] | [[Manuel Cerezales]] | [[Vilar de Cervos, Vilar de Cervos, Vilardevós|Vilar de Cervos]] | 1909-05-18 | [[Madrid]] | 2005-01-28 | |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q20534864|Q20534864]] | [[Moisés Blanco Paradelo]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1977-09-05 | | | |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q20534867|Q20534867]] | [[Luís Soto Menor]] | [[Zaín, Seixalbo, Ourense|Zaín]] | 1881-03-02 | [[Lugo]] | 1964-02-01 | [[Ficheiro:Luis Soto Menor 1917.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q20534871|Q20534871]] | [[Bernardo González del Valle]] | [[Cachamuíña, A Lamela, O Pereiro de Aguiar|Cachamuíña]] | 1771-03-23<br/>1771 | [[Cachamuíña, A Lamela, O Pereiro de Aguiar|Cachamuíña]] | 1848-09-06<br/>1848 | [[Ficheiro:Bernardo González del Valle.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q20534902|Q20534902]] | [[Raúl Soutelo Vázquez]] | [[Amoeiro]] | 1492 | | | |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q20534909|Q20534909]] | [[Pedro Boado Sánchez]] | [[Quintás, A Barra, Coles|Quintás]] | 18th century | [[Océano Atlántico]] | 1823 | |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q20534910|Q20534910]] | [[Castor Elices]] | [[Celanova]] | 1847-01-21 | [[Celanova]] | 1886-03-15 | [[Ficheiro:Castor Elices.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q20534917|Q20534917]] | [[Matías Bobillo Bobillo]] | [[Maceda]] | No/unknown value | No/unknown value | 1972-07-25 | |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q20534937|Q20534937]] | [[Ramiro Mascareñas Romero]] | [[Verín]] | 1876-01-02 | No/unknown value | 20th century | |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q20534957|Q20534957]] | [[Evaristo Suárez Alberte]] | [[Esgos]] | 1882-10-23 | [[Esgos]] | 1934-06 | |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q20534960|Q20534960]] | [[Cayetano Borrajo Fernández]] | [[Amoeiro]] | 1893 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q20534968|Q20534968]] | [[Luís Borrajo|Luis Borrajo]] | [[Ourense]] | 1950 | [[Ourense]] | 2005-12-15 | |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q20534983|Q20534983]] | [[Aurelio Enríquez González]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1845-07-18 | [[Baños de Montemayor]] | 1910-07-30 | |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q20535011|Q20535011]] | [[Xavier Bóveda]] | [[Gomesende]] | 1898-01-31 | [[Madrid]] | 1963-10-31 | [[Ficheiro:Javier Bóveda Pérez 1916.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q20535056|Q20535056]] | [[Lois Taboada|Luís Taboada Camoeiras]] | [[Ourense]] | 1918-03-18 | [[Vigo]] | 2010-08-19 | |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q20535074|Q20535074]] | [[Manuel Taboada Cid]] | [[Verín]] | 1946-03-29<br/>1946-09-17 | [[Santiago de Compostela]] | 1993-07-27 | |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q20535087|Q20535087]] | [[Delfín Mein Estévez]] | [[Ribadavia]] | 1869 | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1929-01-24 | |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q20535088|Q20535088]] | [[Albino Prada|Albino Prada Blanco]] | [[Santa Cruz, O Bolo|Santa Cruz]] | 1955-02-20<br/>1955 | | | [[Ficheiro:Albino Prada Blanco.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q20535096|Q20535096]] | [[Rodolfo Prada]] | [[Os Peares]] | 1892-08-28 | [[Buenos Aires]] | 1980-11-03 | [[Ficheiro:Escultura a Rodolfo Prada nos Peares 01 (recortada).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q20535114|Q20535114]] | [[Luciano Meleiro Tejada]] | [[Celanova]] | 1871 | | 1931-08 | |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q20535130|Q20535130]] | [[Xavier Prado Rodríguez]] | [[Ourense]] | 1874-09-12 | [[Ourense]] | 1942-12-26 | [[Ficheiro:Javier Prado Rodríguez fotografía que aparece en la primera página de las obras del autor y que corresponde al año 1928.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q20535150|Q20535150]] | [[Perfecto Estévez]] | [[Ourense]] | 1955-07-27 | | 2010-05-05 | |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q20535153|Q20535153]] | [[Gumersindo Buján Buján]] | [[Ribadavia]] | 1850 | [[Barcelona]] | 1911-12-04 | |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q20535155|Q20535155]] | [[Eligio Estévez Meleiro]] | [[Crespos, Padrenda|Crespos]] | 1899 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q20535159|Q20535159]] | [[Antonio Buján|Antonio Buján Pérez]] | [[Ribadavia]] | 1892 | [[cárcere modelo de Valencia]] | 1942-12-29 | [[Ficheiro:Antonio Buján Pérez 1914.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q20535194|Q20535194]] | [[Víctor Prieto]] | [[Ourense]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q20535226|Q20535226]] | [[Javier Meruéndano Fermoso]] | [[Ribadavia]] | 1894-11-30 | | 1940-10 | |- | style='text-align:right'| 757 | [[:d:Q20535227|Q20535227]] | [[Luis Fábrega Santamarina]] | [[Ourense]] | 1906 | [[Ourense]] | 1968-11-03 | |- | style='text-align:right'| 758 | [[:d:Q20535292|Q20535292]] | [[Alejandro Ricardo Mínguez González]] | [[Ourense]] | 1974-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 759 | [[:d:Q20535296|Q20535296]] | [[Antón Pulido Novoa]] | [[Bóveda de Amoeiro, Amoeiro|Bóveda de Amoeiro]] | 1944-09-25 | | | [[Ficheiro:Antón Pulido.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 760 | [[:d:Q20535314|Q20535314]] | [[Francisco Fariña Busto]] | [[Ourense]] | 1949-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 761 | [[:d:Q20535355|Q20535355]] | [[Alejandro Quereizaeta]] | [[Ourense]] | 19th century | [[Pozuelo de Alarcón]] | 1907 | |- | style='text-align:right'| 762 | [[:d:Q20535377|Q20535377]] | [[Perfecto Herbella Gómez]] | [[Reigada, Manzaneda|Reigada]] | 1896-06-08 | [[Castro Caldelas]] | 1976-01-03 | |- | style='text-align:right'| 763 | [[:d:Q20535400|Q20535400]] | [[David Fernández Calviño]] | [[Toén]] | 1979 | | | [[Ficheiro:David Fernandez Praza Publica.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 764 | [[:d:Q20535416|Q20535416]] | [[José Antonio Calvo Montero]] | [[Cartelle]] | 1853-04-28 | [[Ortigueira]] | 1937-11-07 | [[Ficheiro:Ja calvo montero.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 765 | [[:d:Q20535423|Q20535423]] | [[Dámaso Calvo Moreiras]] | [[Celanova]] | 1880-08-19 | [[Madrid]] | 1954-03-29 | [[Ficheiro:Dámaso Calvo Moreiras.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 766 | [[:d:Q20535453|Q20535453]] | [[José Hervella Carrera]] | [[Manzaneda]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 767 | [[:d:Q20535468|Q20535468]] | [[Manuel Fernández Doallo]] | [[Ourense]] | 19th century | [[Cuba]] | 1935 | |- | style='text-align:right'| 768 | [[:d:Q20535477|Q20535477]] | [[Raúl Fernández Fernández]] | [[Castrelo do Val]] | 1955 | | 2019-06-20 | |- | style='text-align:right'| 769 | [[:d:Q20535478|Q20535478]] | [[Xaime Trebolle]] | [[Ourense]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 770 | [[:d:Q20535494|Q20535494]] | [[José Tresguerras Melo]] | [[Verín]] | 1846-08-15 | [[Santa Cruz de Tenerife]] | 1893-04-08 | |- | style='text-align:right'| 771 | [[:d:Q20535497|Q20535497]] | [[José Fernández Gallego]] | [[Ourense]] | 1886 | [[Ourense]] | 1962-12-19 | [[Ficheiro:José Fernández Gallego 1930.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 772 | [[:d:Q20535528|Q20535528]] | [[Xohán Luís Ramos Colemán]] | [[Ourense]] | 20th century | | 1999-02-04 | |- | style='text-align:right'| 773 | [[:d:Q20535551|Q20535551]] | [[Luís Candendo]] | [[Ribadavia]] | 1936 | [[Antzuola]] | 1978-11-09 | |- | style='text-align:right'| 774 | [[:d:Q20535561|Q20535561]] | [[Clemente Fernández Lorenzo]] | [[Corzos, A Veiga|Corzos]] | 1901 | [[A Veiga]] | 1936-11-26 | |- | style='text-align:right'| 775 | [[:d:Q20535568|Q20535568]] | [[Alberto Fernández Martínez]] | [[A Mezquita]] | 1898 | [[Caracas]] | 1968-01 | |- | style='text-align:right'| 776 | [[:d:Q20535574|Q20535574]] | [[Baldo Ramos]] | [[Celanova]] | 1971-01-01 | | | [[Ficheiro:Baldo Ramos (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 777 | [[:d:Q20535576|Q20535576]] | [[Mario Fernández Mazas]] | [[Ourense]] | 1920 | [[Cella, Teruel|Cella]] | 1937 | [[Ficheiro:Mario Fernández Mazas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 778 | [[:d:Q20535600|Q20535600]] | [[Ángel Iglesias Martínez]] | [[Monte Asnal, Trasalba, Amoeiro|Monte Asnal]] | 1915 | No/unknown value | 2005 | |- | style='text-align:right'| 779 | [[:d:Q20535645|Q20535645]] | [[Marcelino Fernández Prada]] | [[San Xulián, A Rúa|San Xulián]] | 1895-09-20 | [[Lugo]] | 1944-06-08 | [[Ficheiro:Marcelino Fernández Prada.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 780 | [[:d:Q20535669|Q20535669]] | [[Miguel Mosquera]] | [[Ourense]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 781 | [[:d:Q20535674|Q20535674]] | [[Xosé Mosquera Casero|Xosé Mosquera]] | [[San Cristovo de Cea]] | 1956-12-06 | | | |- | style='text-align:right'| 782 | [[:d:Q20535685|Q20535685]] | [[Julio Carballo Enríquez]] | [[Xinzo de Limia]] | 1861-10-09 | [[Buenos Aires]] | 1928-05-26 | [[Ficheiro:Julio Carballo Enríquez 1910.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 783 | [[:d:Q20535690|Q20535690]] | [[Antonio Valcárcel López|Antonio Valcárcel]] | [[Ourense]] | 1887-09-10 | [[Madrid]] | 1963-03-28 | |- | style='text-align:right'| 784 | [[:d:Q20535696|Q20535696]] | [[Anacleto Valencia Lama]] | [[Garabelos, Garabelos do Bouzo, Baltar|Garabelos]] | 1876 | [[Vigo]] | 1933-10-31 | |- | style='text-align:right'| 785 | [[:d:Q20535702|Q20535702]] | [[Ceferino Valencia Novoa]] | [[Ourense]] | No/unknown value | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1990-10-01 | |- | style='text-align:right'| 786 | [[:d:Q20535776|Q20535776]] | [[Ramón Muñiz]] | [[Ourense]] | 1942-08-06 | | 2018-11-30 | |- | style='text-align:right'| 787 | [[:d:Q20535798|Q20535798]] | [[Antonio Carreño]] | [[Parada de Sil]] | 1938-06-13 | | | [[Ficheiro:Antonio Carreño.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 788 | [[:d:Q20535817|Q20535817]] | [[Antonio Rey Soto]] | [[Ourense]] | 1879-02-18 | [[Madrid]] | 1966-02-20 | [[Ficheiro:Antonio Rey Soto 1931.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 789 | [[:d:Q20535839|Q20535839]] | [[José Ángel Vázquez Barquero]] | [[Ourense]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 790 | [[:d:Q20535869|Q20535869]] | [[Gerardo Vázquez Diéguez]] | [[Castro Caldelas]] | 1904 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 791 | [[:d:Q20535880|Q20535880]] | [[Manuel Casais Estévez]] | [[Celanova]] | 19th century | [[Bande]] | 1926-08 | [[Ficheiro:Manuel Casais Estévez 1910.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 792 | [[:d:Q20535893|Q20535893]] | [[Antonio Nieto Oliva]] | [[Xinzo de Limia]] | 1899-11-14 | [[Xinzo de Limia]] | 1986-07-29 | |- | style='text-align:right'| 793 | [[:d:Q20535917|Q20535917]] | [[Xabier Casares|Xabier Casares Mouriño]] | [[Xinzo de Limia]] | 1945-04-10 | | | |- | style='text-align:right'| 794 | [[:d:Q20535918|Q20535918]] | [[Manuel Vázquez Pérez]] | [[Carnós, A Arnoia, A Arnoia|Carnós]] | 1939 | [[Ourense]] | 2009-08-10 | |- | style='text-align:right'| 795 | [[:d:Q20535946|Q20535946]] | [[Benito Casasnovas]] | [[Ribadavia]] | 1886-05-06 | [[Ponteareas]] | 1972-09-01 | |- | style='text-align:right'| 796 | [[:d:Q20535966|Q20535966]] | [[Marcial Vázquez Vázquez]] | [[Os Arcos, Abruciños, Amoeiro|Os Arcos]] | 1882-10-25 | No/unknown value | 20th century | |- | style='text-align:right'| 797 | [[:d:Q20535980|Q20535980]] | [[Emilio Novoa González]] | [[Ourense]] | 1895-02-10 | [[Madrid]] | 1972-02-03 | [[Ficheiro:Emilio Novoa González 1935.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 798 | [[:d:Q20535982|Q20535982]] | [[Rufino Rivera Losada]] | [[Ourense]] | 19th century | [[Madrid]] | 1915 | |- | style='text-align:right'| 799 | [[:d:Q20535988|Q20535988]] | [[Valentín de Nóvoa]] | [[Ourense]] | 1823 | [[Ourense]] | 1895-10-29 | [[Ficheiro:Valentin de novoa.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 800 | [[:d:Q20535991|Q20535991]] | [[Xesús Vázquez]] | [[Pentes, A Gudiña|Pentes]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 801 | [[:d:Q20535997|Q20535997]] | [[Afonso Vázquez-Monxardín]] | [[Ourense]] | 1960-04-12 | | | [[Ficheiro:Afonso Vázquez-Monxardín.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 802 | [[:d:Q20536015|Q20536015]] | [[Manuel Núñez González]] | [[Vilardevós]] | 1885-08-05 | [[Vilardevós]] | 1917-02-13 | [[Ficheiro:Manuel Núñez González.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 803 | [[:d:Q20536026|Q20536026]] | [[José Núñez Núñez]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1858-04-26 | [[O Barco de Valdeorras]] | 1932-10-27 | [[Ficheiro:José Núñez Núñez 1910.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 804 | [[:d:Q20536060|Q20536060]] | [[José Rodríguez Bouzo]] | [[Ourense]] | No/unknown value | [[Ourense]] | 1959-06-03 | |- | style='text-align:right'| 805 | [[:d:Q20536084|Q20536084]] | [[Roxelio Rodríguez Díaz]] | [[Petín]] | 1888 | [[Buenos Aires]] | 1948-11-07 | [[Ficheiro:Rogelio Rodríguez Díaz 1922.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 806 | [[:d:Q20536113|Q20536113]] | [[Alfonso Vilachá|Alfonso Vilachá Rodríguez]] | [[Cartelle]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 807 | [[:d:Q20536143|Q20536143]] | [[Santiago Villanueva|Santiago Villanueva Álvarez]] | [[Monterrei]] | 1966-07-24 | | | [[Ficheiro:(Santiago Villanueva Álvarez) Viaje de Rajoy a Vigo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 808 | [[:d:Q20536152|Q20536152]] | [[Amador Villar Amor]] | [[Ribadavia]] | 1866 | [[Vigo]] | 1944-04-20 | |- | style='text-align:right'| 809 | [[:d:Q20536167|Q20536167]] | [[Eduardo Villot Canal]] | [[Ourense]] | 1908 | [[Alto do Forriolo]] | 1936-08-18 | |- | style='text-align:right'| 810 | [[:d:Q20544010|Q20544010]] | [[José Rivera Álvarez]] | [[provincia de Ourense]] | 1901-07-01 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 811 | [[:d:Q20550071|Q20550071]] | [[Juan Sorga]] | [[Cortegada, Sarreaus|Cortegada]] | 1921 | [[París]] | 2009 | |- | style='text-align:right'| 812 | [[:d:Q20898217|Q20898217]] | [[Jerónimo de San Félix]] | [[Baltar]] | 1758-04-07 | [[Albarracín]] | 1828-10-05 | |- | style='text-align:right'| 813 | [[:d:Q20968899|Q20968899]] | [[Xulio Gil|Xulio Gil Rodríguez]] | [[Ourense]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 814 | [[:d:Q20968900|Q20968900]] | [[Salvador Rey Rodríguez]] | [[Ourense]] | 1927 | [[Ourense]] | 1995-04-01 | |- | style='text-align:right'| 815 | [[:d:Q20968901|Q20968901]] | [[Luís Trabazo]] | [[Ourense]] | 1912 | [[Ourense]] | 1978-11-13 | |- | style='text-align:right'| 816 | [[:d:Q20989195|Q20989195]] | [[Tabarra]] | [[Ourense]] | 1871-04-11 | [[Ourense]] | 1923-11-25 | |- | style='text-align:right'| 817 | [[:d:Q21000463|Q21000463]] | [[Miguel Muñiz de las Cuevas]] | [[Ourense]] | 1939-04-22 | [[Madrid]] | 2022-01-10 | |- | style='text-align:right'| 818 | [[:d:Q21004032|Q21004032]] | [[Manuel Gómez-Franqueira]] | [[Castrelo de Miño]] | 1947-11-04 | | | |- | style='text-align:right'| 819 | [[:d:Q21077067|Q21077067]] | [[Jesús Barros]] | [[A Gudiña]] | 1940 | [[A Gudiña]] | 2015-10-04 | |- | style='text-align:right'| 820 | [[:d:Q21283122|Q21283122]] | [[Pablo Rodríguez Guede]] | [[Maceda]] | 1993-06-24 | | | [[Ficheiro:2018 European Mountain Bike Championships DSCF6233 (28975182137).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 821 | [[:d:Q21708136|Q21708136]] | [[Modesto Fernández González]] | [[Ourense]] | 1838-12-15 | [[Madrid]] | 1897-12-18 | [[Ficheiro:Modesto Fernández y González.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 822 | [[:d:Q21816265|Q21816265]] | [[David Bruzos]] | [[Ourense]] | 1979-06-09 | | | |- | style='text-align:right'| 823 | [[:d:Q22122566|Q22122566]] | [[Cándido Abellás Vázquez]] | [[Señorín, O Carballiño|Señorín]] | 1871-02-23 | [[Vigo]] | 1951-05-18 | |- | style='text-align:right'| 824 | [[:d:Q22122567|Q22122567]] | [[César Abellás Vázquez]] | [[O Carballiño]] | 1873 | [[Lugo]] | 1943-01-13 | |- | style='text-align:right'| 825 | [[:d:Q22122574|Q22122574]] | [[Suso Díaz Estévez|Suso Díaz]] | [[Ludeiros, Manín, Lobios|Ludeiros]] | 1971-05-01 | | | [[Ficheiro:Suso Díaz 20151228.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 826 | [[:d:Q22122577|Q22122577]] | [[Pedro Gómez Antón]] | [[Ourense]] | 1933-01-31 | [[Ourense]] | 2015-12-23 | |- | style='text-align:right'| 827 | [[:d:Q22122589|Q22122589]] | [[Celso Romero Peláez]] | [[Xinzo de Limia]] | 1897 | [[Caracas]] | 1950s | |- | style='text-align:right'| 828 | [[:d:Q23020371|Q23020371]] | [[Severino Requejo|Severino Requejo Pato]] | [[Armariz, Nogueira de Ramuín|Armariz]] | 1941-09-05 | | 2012-04-02 | |- | style='text-align:right'| 829 | [[:d:Q23034807|Q23034807]] | [[Álex Fernández]] | [[Ourense]] | 1988 | | | [[Ficheiro:CD Arenteiro - Polvorín FC no estadio de Espiñedo, Segunda RFEF 2022-23 a 54.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 830 | [[:d:Q23304140|Q23304140]] | [[Fernando Cabezas]] | [[Ourense]] | 1952-12-20 | | | |- | style='text-align:right'| 831 | [[:d:Q23639009|Q23639009]] | [[Manuel Cendón Caíña]] | [[Boborás]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 832 | [[:d:Q23641953|Q23641953]] | [[Juan Manuel Pérez Álvarez]] | [[Ourense]] | 1985-02-26 | | | [[Ficheiro:Juan Manuel Pérez Álvarez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 833 | [[:d:Q23750888|Q23750888]] | [[Edmundo Díaz Conde]] | [[Ourense]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 834 | [[:d:Q23778338|Q23778338]] | [[Bieito Pérez Outeiriño]] | [[A Merca]] | 1954-09-05 | | | |- | style='text-align:right'| 835 | [[:d:Q23800407|Q23800407]] | [[José Julio Fernández Rodríguez]] | [[A Rúa]] | 1970 | | | [[Ficheiro:José Julio Fernández Rodríguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 836 | [[:d:Q23869140|Q23869140]] | [[Gaspar Rodriguez]] | [[Trasmiras]] | 1604 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 837 | [[:d:Q23892518|Q23892518]] | [[Joaquín Losada Espinosa]] | [[Moldes, Boborás|Moldes]] | 1925-08-28 | [[Salamanca]] | 2000-01-11 | |- | style='text-align:right'| 838 | [[:d:Q23894750|Q23894750]] | [[Paco Paco]] | [[Ourense]] | 1945-05-27<br/>1947-05-27 | | | |- | style='text-align:right'| 839 | [[:d:Q24013653|Q24013653]] | [[Heliodoro Gallego Armesto]] | [[A Pobra de Trives]] | 1872-12-18 | [[Santiago de Compostela]] | 1934-03-19 | [[Ficheiro:Heliodoro Gallego Armesto 1932.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 840 | [[:d:Q24013689|Q24013689]] | [[Ramón Méndez Gaite]] | [[Ourense]] | 19th century | [[Cuba]] | 1924-09 | [[Ficheiro:Ramón Méndez Gaite.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 841 | [[:d:Q24013705|Q24013705]] | [[Augusto de la Peña|Augusto de la Peña Rubacado]] | [[Gomariz, Leiro|Gomariz]] | 19th century | [[Pontevedra]] | 1923-09-06 | |- | style='text-align:right'| 842 | [[:d:Q24013716|Q24013716]] | [[José Quiroga Velarde]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1873-01-21 | | 1953-12-09 | |- | style='text-align:right'| 843 | [[:d:Q24013717|Q24013717]] | [[Ramón Godás|Ramón Godás Justo]] | [[Astureses, Boborás|Astureses]] | 1871-06-21 | | 1952-08-23 | |- | style='text-align:right'| 844 | [[:d:Q24287009|Q24287009]] | [[Ramón Encinas|Ramón Encinas Diéguez]] | [[Ourense]] | 1918-09-04 | [[Pontevedra]] | 2014-08-09 | |- | style='text-align:right'| 845 | [[:d:Q24287023|Q24287023]] | [[Antonio Pérez Barreiros]] | [[Ourense]] | 1928 | [[Verín]] | 2012-06-20 | |- | style='text-align:right'| 846 | [[:d:Q24287637|Q24287637]] | [[Tirso Gómez Freijido]] | [[Ribadavia]] | 1887-02-01 | [[Vigo]] | 1936-10-31 | [[Ficheiro:Tirso Servando Justino Gómez Freijido.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 847 | [[:d:Q24703763|Q24703763]] | [[Fernando Quesada]] | [[Ourense]] | 1933-08-27 | [[Vigo]] | 2016-06-17 | |- | style='text-align:right'| 848 | [[:d:Q24845129|Q24845129]] | [[Manuel Valcarce]] | [[Vilamartín de Valdeorras]] | 1870 | | 1931 | [[Ficheiro:Manuel Valcarce 1931.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 849 | [[:d:Q25367935|Q25367935]] | [[Rafael Prado Fraguas]] | [[Ourense]] | 1957-01-02 | [[Madrid]] | 2016-07-03 | |- | style='text-align:right'| 850 | [[:d:Q25423437|Q25423437]] | [[Gustavo Fernández y Rodríguez Bastos]] | [[Ribadavia]] | 1841-08-24 | [[Madrid]] | 1929-01-20 | |- | style='text-align:right'| 851 | [[:d:Q25424027|Q25424027]] | [[Antonio García Varela]] | [[O Carballiño]] | 1875-08-08 | [[Madrid]] | 1942-08-30 | |- | style='text-align:right'| 852 | [[:d:Q25508887|Q25508887]] | [[Ignacio Gómez Pérez]] | [[Ribadavia]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 853 | [[:d:Q25508924|Q25508924]] | [[Xosé Carlos Valcárcel]] | [[O Pereiro de Aguiar]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 854 | [[:d:Q25509632|Q25509632]] | [[Miguel Ángel Viso]] | [[A Arnoia]] | 1971-10-09 | | | |- | style='text-align:right'| 855 | [[:d:Q25510160|Q25510160]] | [[Antonio Dieter Moure]] | [[Ourense]] | 1951 | | | [[Ficheiro:Antonio Dieter Moure Premios da Cultura Galega 2018 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 856 | [[:d:Q25510348|Q25510348]] | [[Camilo Placer]] | [[Ourense]] | 1854 | [[Ourense]] | 1887-11-05 | |- | style='text-align:right'| 857 | [[:d:Q25510385|Q25510385]] | [[Braulio Iglesias Lorenzo]] | [[Ribadavia]] | 1901-10-29 | [[Madrid]] | 1972-07-02 | |- | style='text-align:right'| 858 | [[:d:Q25510429|Q25510429]] | [[Francisco Prieto Losada]] | [[Manzaneda]] | 1853 | | | |- | style='text-align:right'| 859 | [[:d:Q25510455|Q25510455]] | [[Vicente Cid Osorio]] | [[Ourense]] | 19th century | No/unknown value | 1896-01 | |- | style='text-align:right'| 860 | [[:d:Q25511757|Q25511757]] | [[Hernando Ojea]] | [[Ourense]] | 1543 | | 1615 | |- | style='text-align:right'| 861 | [[:d:Q25511764|Q25511764]] | [[Luís Losada Espinosa]] | [[Boborás]] | 1928 | [[Madrid]] | 1988-11-23 | |- | style='text-align:right'| 862 | [[:d:Q25512079|Q25512079]] | [[Tito Asorey]] | [[Ourense]] | 1977-11-17 | | | |- | style='text-align:right'| 863 | [[:d:Q25512379|Q25512379]] | [[Modesto Hermida]] | [[Vales, San Cristovo de Cea|Vales]] | 1946-04-21<br/>1946 | | | [[Ficheiro:Modestohermida.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 864 | [[:d:Q25917314|Q25917314]] | [[Álvaro Ratón]] | [[O Carballiño]] | 1993-01-29 | | | [[Ficheiro:Partido Galicia - Panamá en Balaídos 110.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 865 | [[:d:Q26035941|Q26035941]] | [[Daniel Fraga Aguiar]] | [[Ourense]] | 1877-03-30 | [[Madrid]] | 1943 | |- | style='text-align:right'| 866 | [[:d:Q26035958|Q26035958]] | [[Antonio Cendón]] | [[Lousado, Loeda, Piñor|Lousado]] | 1837-01-30 | [[O Carballiño]] | 1863-03-09 | |- | style='text-align:right'| 867 | [[:d:Q26220357|Q26220357]] | [[Ricardo Gurriarán]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 868 | [[:d:Q27093819|Q27093819]] | [[Benito Canal]] | [[Fontao, Corvillón, A Merca|Fontao]] | 1941 | [[Soria]] | 2016-09-26 | |- | style='text-align:right'| 869 | [[:d:Q27586780|Q27586780]] | [[Juan Manuel Díaz Villoslada]] | [[Ourense]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 870 | [[:d:Q27586803|Q27586803]] | [[Manuel Diz Ramos]] | [[Alén, Xirazga, Beariz|Alén]] | 1927 | | | [[Ficheiro:Manueldizramos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 871 | [[:d:Q27942871|Q27942871]] | [[Luís Menéndez Villalva]] | [[Ourense]] | 1959 | | | [[Ficheiro:Luís Menéndez Villalva.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 872 | [[:d:Q27961368|Q27961368]] | [[Ismael García|Ismael García Gómez]] | [[Ourense]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 873 | [[:d:Q28051115|Q28051115]] | [[David Vázquez Álvarez|David Daniel Vázquez Álvarez]] | [[Arcos, Vilamartín de Valdeorras|Arcos]] | 1953-08-06 | | | |- | style='text-align:right'| 874 | [[:d:Q28092270|Q28092270]] | [[Alfonso Mato|Alfonso Mato Domínguez]] | [[Ribadavia]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 875 | [[:d:Q28113976|Q28113976]] | [[Félix Domínguez Cortiñas]] | [[Manzaneda]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 876 | [[:d:Q28113994|Q28113994]] | [[Manuel Prego de Oliver]] | [[Ourense]] | 1915-04-01 | [[Ourense]] | 1986-04-28 | |- | style='text-align:right'| 877 | [[:d:Q28114006|Q28114006]] | [[Gonzalo Iglesias Sueiro]] | [[Ourense]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 878 | [[:d:Q28355677|Q28355677]] | [[Antonio Vidal]] | [[Petín]] | 1915 | [[San Clodio, Ribas de Sil, Ribas de Sil|San Clodio]] | 1994 | |- | style='text-align:right'| 879 | [[:d:Q28355725|Q28355725]] | [[O Cuco de Velle]] | [[Velle, Ourense|Velle]] | 1916 | [[Ourense]] | 1993-03-08 | |- | style='text-align:right'| 880 | [[:d:Q28355737|Q28355737]] | [[José Germán Fernández]] | [[Ribadavia]] | 1886-02-05 | [[cemiterio de Boisaca]] | 1936-12-03 | [[Ficheiro:Xermán Fernández por Camilo Díaz Baliño.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 881 | [[:d:Q28355759|Q28355759]] | [[José Vega Seoane]] | [[Xares, A Veiga|Xares]] | No/unknown value | [[Porto, Zamora|Porto]] | 1945-07-09 | |- | style='text-align:right'| 882 | [[:d:Q28845910|Q28845910]] | [[Sergio Álvarez Camiña]] | [[Ourense]] | | | | [[Ficheiro:Sergio Álvarez Camiña.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 883 | [[:d:Q28852335|Q28852335]] | [[Álex Mazaira]] | [[Ourense]] | 1997-04-23 | | | |- | style='text-align:right'| 884 | [[:d:Q28942254|Q28942254]] | [[Virxilio Fernández]] | [[Ourense]] | 1925 | [[Ourense]] | 2011-09-08 | |- | style='text-align:right'| 885 | [[:d:Q28942261|Q28942261]] | [[Benigno Álvarez Álvarez]] | [[Figueiredo, Maside, Maside|Figueiredo]] | 1946-11-02 | | | |- | style='text-align:right'| 886 | [[:d:Q28942273|Q28942273]] | [[Juan Carlos Rodríguez Cebrián]] | [[Ourense]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 887 | [[:d:Q28950255|Q28950255]] | [[José Benito González Fernández]] | [[Maside]] | 1853-01-03 | [[Madrid]] | 1909-06-06 | |- | style='text-align:right'| 888 | [[:d:Q28950260|Q28950260]] | [[Enrique Vidal de Bustamante]] | [[Monterrei]] | 1897-02-21 | [[Vigo]] | 1964-02-17 | |- | style='text-align:right'| 889 | [[:d:Q28950264|Q28950264]] | [[Benito Feijoo Seguín|Benito Feijóo Seguín]] | [[Sandiás]] | 1894-07-17 | [[Séméac]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 890 | [[:d:Q29275594|Q29275594]] | [[José Manuel Rey de Viana]] | [[Ourense]] | 1923 | [[A Coruña]] | 1995-10-08 | |- | style='text-align:right'| 891 | [[:d:Q29371825|Q29371825]] | [[Lino Alonso]] | [[Castrelo de Miño]] | 1956-06-06 | [[A Paz]] | 2017-04-09 | [[Ficheiro:Lino Alonso (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 892 | [[:d:Q29385924|Q29385924]] | [[José Carlos Otero González]] | [[O Carballiño]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 893 | [[:d:Q29453104|Q29453104]] | [[Ramón Méndez]] | [[Ourense]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 894 | [[:d:Q29582266|Q29582266]] | [[José Fernández González]] | [[Ferreiros, Entrimo, Entrimo|Ferreiros]] | 1915-11-15 | [[Ourense]] | 1942-12-22 | |- | style='text-align:right'| 895 | [[:d:Q29628998|Q29628998]] | [[Federico Cocho]] | [[Xinzo de Limia]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 896 | [[:d:Q30050401|Q30050401]] | [[Pedro Dobao]] | [[Arnado, Vilamartín de Valdeorras|Arnado]] | 1945-08-15 | | | [[Ficheiro:PedroDobao.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 897 | [[:d:Q30608118|Q30608118]] | [[Carlos Nieves Borjas]] | [[Trasestrada, Riós|Trasestrada]] | 1891-02-21 | No/unknown value | 1972 | |- | style='text-align:right'| 898 | [[:d:Q30608125|Q30608125]] | [[Aurelio Núñez Prieto]] | [[Vilamartín de Valdeorras]] | 1895 | [[A Rúa]] | 1940s | |- | style='text-align:right'| 899 | [[:d:Q30608135|Q30608135]] | [[José Alfonso Osorio Rodríguez]] | [[Paradela, Barral, Castrelo de Miño|Paradela]] | 1904-01-06 | [[Paradela, Barral, Castrelo de Miño|Paradela]] | 1975-04-18 | |- | style='text-align:right'| 900 | [[:d:Q30608137|Q30608137]] | [[Lisardo Sotelo Pérez]] | [[San Xoán de Río]] | No/unknown value | [[Lugo]] | 1937-05-12 | |- | style='text-align:right'| 901 | [[:d:Q30608313|Q30608313]] | [[Gumersindo Delgado Gallego]] | [[Bande]] | No/unknown value | [[Ourense]] | 1941-10-20 | |- | style='text-align:right'| 902 | [[:d:Q30608364|Q30608364]] | [[Manuel Rodríguez González]] | [[Ourense]] | 20th century | [[Madrid]] | 1951-09-03 | |- | style='text-align:right'| 903 | [[:d:Q30608379|Q30608379]] | [[Francisco Sierra Rodríguez]] | [[Xinzo de Limia]] | 1883-03-13 | [[Xinzo de Limia]] | 1936-08-02 | |- | style='text-align:right'| 904 | [[:d:Q30608384|Q30608384]] | [[Secundino Feijoo Méndez]] | [[Vilanova dos Infantes, Celanova|Vilanova dos Infantes]] | 1870 | [[Madrid]] | 1939-02-28 | [[Ficheiro:Secundino Feijoo Méndez 1935.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 905 | [[:d:Q30608386|Q30608386]] | [[José Adrio Menéndez]] | [[Ourense]] | 19th century | [[Ourense]] | 1937-05-01 | [[Ficheiro:José Adrio Menéndez 1935.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 906 | [[:d:Q30608400|Q30608400]] | [[Ricardo Atanes Castro]] | [[Cualedro]] | 1875 | [[Xixón]] | 1936-08-14 | |- | style='text-align:right'| 907 | [[:d:Q30608410|Q30608410]] | [[Narciso Pascual Pascual]] | [[Sarreaus, Tioira, Maceda|Sarreaus]] | 1917-08-11 | [[Guadalaxara, España|Guadalaxara]] | 1936-12-06 | |- | style='text-align:right'| 908 | [[:d:Q30608411|Q30608411]] | [[Alfredo Álvarez Pérez]] | [[Cortegada]] | 1868 | [[Buenos Aires]] | 1914-11-07 | [[Ficheiro:Alfredo Álvarez Pérez 1923.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 909 | [[:d:Q30608413|Q30608413]] | [[Guillermo Álvarez Pérez]] | [[Cortegada]] | 1867 | [[Buenos Aires]] | 1929-10-06 | [[Ficheiro:Guillermo Álvarez Pérez 1916.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 910 | [[:d:Q30608417|Q30608417]] | [[Alejandro Rodríguez Veiras]] | [[Ourense]] | 1896 | [[Ourense]] | 1977 | [[Ficheiro:Alejandro Rodríguez Veiras 1933.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 911 | [[:d:Q30608446|Q30608446]] | [[José María Cibeira]] | [[O Carballiño]] | 1900s | [[O Carballiño]] | 1932 | [[Ficheiro:José María Cibeira 1932.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 912 | [[:d:Q30608458|Q30608458]] | [[Pedro Tertuliano Hervella Nieto]] | [[A Rúa]] | 1891-03-23 | [[O Barco de Valdeorras]] | 1970-08-27 | [[Ficheiro:Pedro Tertuliano Hervella Nieto 1929.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 913 | [[:d:Q30676438|Q30676438]] | [[José Rodríguez Rodríguez]] | [[San Xoán de Río]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 914 | [[:d:Q30901910|Q30901910]] | [[Ramón Araújo]] | [[Ourense]] | 1944-08-14<br/>1944 | | | |- | style='text-align:right'| 915 | [[:d:Q31281415|Q31281415]] | [[Antón Estévez Cao]] | [[Ourense]] | No/unknown value | | No/unknown value<br/>20th century | [[Ficheiro:Antonio Estévez Cao 1921.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 916 | [[:d:Q31281922|Q31281922]] | [[David Monreal Izquierdo]] | [[Ourense]] | 1973-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 917 | [[:d:Q31282613|Q31282613]] | [[Demófilo Pedreira Rumbo]] | [[Cortegada, Sarreaus|Cortegada]] | 1922 | [[México]] | 2012 | |- | style='text-align:right'| 918 | [[:d:Q31282847|Q31282847]] | [[Ubaldo González González]] | [[Entrimo]] | No/unknown value | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 919 | [[:d:Q31282904|Q31282904]] | [[José María Martínez Cerviño]] | [[Almoite, Baños de Molgas|Almoite]] | No/unknown value | [[Ourense]] | 1951-12 | |- | style='text-align:right'| 920 | [[:d:Q31282905|Q31282905]] | [[Ángel Santos Rodríguez]] | [[Flariz, Monterrei|Flariz]] | No/unknown value | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 921 | [[:d:Q31282988|Q31282988]] | [[Casto Novoa Rodríguez]] | [[Forxa, Porqueira, Porqueira|Forxa]] | 1910 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 922 | [[:d:Q31282990|Q31282990]] | [[Alfonso Pazos Bande]] | [[Ourense]] | 1932-11-02 | | | |- | style='text-align:right'| 923 | [[:d:Q31283019|Q31283019]] | [[Francisco Álvarez Pena]] | [[Mugueimes, Muíños, Muíños|Mugueimes]] | 1874-10-01 | [[Mugueimes, Muíños, Muíños|Mugueimes]] | 1956-10-11 | |- | style='text-align:right'| 924 | [[:d:Q31760877|Q31760877]] | [[Gabino Díaz de Herrera]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1906-11-22 | [[A Coruña]] | 1983-02-12 | [[Ficheiro:Gabino Díaz de Herrera 1927.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 925 | [[:d:Q32656667|Q32656667]] | [[Juan Bautista Pérez de Cabo]] | [[O Carballiño]] | 1895 | [[Alacant]] | 1941-11-05 | [[Ficheiro:Juan-Bautista-Perez-de-Cabo-falangista.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 926 | [[:d:Q36847518|Q36847518]] | [[Norberto López Amado]] | [[Ourense]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 927 | [[:d:Q42908274|Q42908274]] | [[Hugo García]] | [[Ourense]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 928 | [[:d:Q42908469|Q42908469]] | [[Carlos Montero]] | [[Celanova]] | 1972-10-09 | | | |- | style='text-align:right'| 929 | [[:d:Q42908515|Q42908515]] | [[Luís Conde Rivera]] | [[Barxa, A Gudiña|Barxa]] | No/unknown value | No/unknown value | 1980s | [[Ficheiro:Luís López de Rivera, 1927.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 930 | [[:d:Q42908633|Q42908633]] | [[Benigno Quiroga Fernández]] | [[Punxín]] | 20th century | [[Iquique]] | 1916-05-22 | |- | style='text-align:right'| 931 | [[:d:Q42909857|Q42909857]] | [[Alberte Pagán]] | [[O Carballiño]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Alberte Pagán.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 932 | [[:d:Q42909972|Q42909972]] | [[Isidro García Tato]] | [[Viladequinta, Carballeda de Valdeorras|Viladequinta]] | 1947-12-21 | | | [[Ficheiro:Isidro García Tato.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 933 | [[:d:Q42911449|Q42911449]] | [[Ángel Ferrín Moreiras]] | [[O Pinto, Vilar de Ordelles, Esgos|O Pinto]] | 19th century | [[Ourense]] | 1947-01-30 | |- | style='text-align:right'| 934 | [[:d:Q42911761|Q42911761]] | [[Arsenio Blondín]] | [[San Xoán de Río]] | 19th century | | 20th century | [[Ficheiro:Arsenio Blondín 1917.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 935 | [[:d:Q43446887|Q43446887]] | [[Rodrigo Vázquez]] | [[Ourense]] | 1987-11-20 | | | |- | style='text-align:right'| 936 | [[:d:Q43652701|Q43652701]] | [[Alberto Fidalgo Francisco]] | [[Flariz, Monterrei|Flariz]] | 1958-07-22 | | | [[Ficheiro:Alberto Fidalgo Francisco.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 937 | [[:d:Q44307895|Q44307895]] | [[Sinforiano Rebolledo|Sinforiano Rebolledo Macías]] | [[A Rúa]] | 1921-08-18 | | | |- | style='text-align:right'| 938 | [[:d:Q44847164|Q44847164]] | [[Xosé Benito Reza]] | [[Celanova]] | 1956-04-16 | | | [[Ficheiro:Xosé Benito Reza-Praza Pública.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 939 | [[:d:Q45765286|Q45765286]] | [[José Balboa|José Balboa Rodríguez]] | [[Muradás, Beariz, Beariz|Muradás]] | 1936 | | | [[Ficheiro:Pepe y la fuerza de los helechos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 940 | [[:d:Q46980992|Q46980992]] | [[Eduardo Martínez Fernández]] | [[Ourense]] | 1924-09-10 | | | |- | style='text-align:right'| 941 | [[:d:Q47154027|Q47154027]] | [[Modesto López Teijeiro]] | [[Ourense]] | 1910 | [[Ourense]] | 1937-09-27 | |- | style='text-align:right'| 942 | [[:d:Q47460262|Q47460262]] | [[Anxo Baranga]] | [[Córgomo, Vilamartín de Valdeorras|Córgomo]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 943 | [[:d:Q47488682|Q47488682]] | [[César del Caño]] | [[Castrelo de Miño]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Cesar del Caño 2018.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 944 | [[:d:Q47528199|Q47528199]] | [[Luis Cepeda]] | [[Ourense]] | 1989-08-26 | | | [[Ficheiro:Cepeda en concierto en Figueres (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 945 | [[:d:Q47787726|Q47787726]] | [[Segundo García Núñez]] | [[A Portela, Vilamartín de Valdeorras|A Portela]] | 1893 | [[ponte do Bibei]] | 1936-09-16 | |- | style='text-align:right'| 946 | [[:d:Q49654936|Q49654936]] | [[Ánxel Huete]] | [[Ourense]] | 1944-10-06 | | | |- | style='text-align:right'| 947 | [[:d:Q49784088|Q49784088]] | [[Ángel Durán Álvarez]] | [[Santa Comba, Bande|Santa Comba]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 948 | [[:d:Q50339078|Q50339078]] | [[Silvio Fernández y Rodríguez-Bastos]] | [[Ribadavia]] | 1859 | [[Ourense]] | 1937-11-10 | |- | style='text-align:right'| 949 | [[:d:Q50368809|Q50368809]] | [[Ramón María Blanco González|Ramón María]] | [[Toubes, A Peroxa|Toubes]] | 1912 | | | [[Ficheiro:Escultura Ramón María Blanco.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 950 | [[:d:Q50398602|Q50398602]] | [[José Luís Delgado Núñez]] | [[A Portela, Vilamartín de Valdeorras|A Portela]] | 1911 | [[Ourense]] | 1938-03-07 | [[Ficheiro:José Luís Delgado Núñez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 951 | [[:d:Q50399268|Q50399268]] | [[Antonio Arias Prada]] | [[Vilamartín de Valdeorras]] | 1895 | [[Ourense]] | 1940-11-07 | |- | style='text-align:right'| 952 | [[:d:Q50743965|Q50743965]] | [[José Bóveda Formigo]] | [[Ventosela, Ribadavia|Ventosela]] | 1912 | [[Ventosela, Ribadavia|Ventosela]] | 2007-07-16 | |- | style='text-align:right'| 953 | [[:d:Q50881918|Q50881918]] | [[Xesús Carballido]] | [[O Carballiño]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 954 | [[:d:Q50920419|Q50920419]] | [[José Antonio Ferrer Diéguez]] | [[Ourense]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 955 | [[:d:Q50926859|Q50926859]] | [[Toño Monteiro]] | [[Ganceiros, Torno, Lobios|Ganceiros]] | 1960-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 956 | [[:d:Q50991920|Q50991920]] | [[Piquico]] | [[Viana do Bolo]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 957 | [[:d:Q51003022|Q51003022]] | [[Amadeo Rolán]] | [[Castrelo do Val]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 958 | [[:d:Q51026661|Q51026661]] | [[Laureano Caride Romero]] | [[Beariz]] | No/unknown value | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 959 | [[:d:Q51033767|Q51033767]] | [[Francisco Barxa]] | [[Terroso, Vilardevós|Terroso]] | 1944-05-13 | | | |- | style='text-align:right'| 960 | [[:d:Q51056443|Q51056443]] | [[Xerardo Dasairas|Xerardo Dasairas Valsa]] | [[Verín]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 961 | [[:d:Q51264718|Q51264718]] | [[Xosé Lois Parente]] | [[Maceda]] | 1903-02-17 | [[Ourense]] | 1948-05-03 | [[Ficheiro:José Luis Parente 1933.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 962 | [[:d:Q51572248|Q51572248]] | [[Manuel López Casas]] | [[San Pedro de Laroá, Xinzo de Limia|San Pedro de Laroá]] | 1948-03-09 | | | |- | style='text-align:right'| 963 | [[:d:Q51574880|Q51574880]] | [[Vicente Feixoo|Vicente María Feijoo-Montenegro y Arias]] | [[Allariz]] | 1813-02-19 | [[Baiona]] | 1854-10-14 | |- | style='text-align:right'| 964 | [[:d:Q52231414|Q52231414]] | [[Manuel Salgado Biempica]] | [[Lobeira]] | 19th century | [[Tui]] | 1932-10-26 | |- | style='text-align:right'| 965 | [[:d:Q52316446|Q52316446]] | [[Brais Morán]] | [[Ourense]] | 1983-05-17 | | | |- | style='text-align:right'| 966 | [[:d:Q52454098|Q52454098]] | [[Jesús Souto Prieto]] | [[Albarellos, Boborás|Albarellos]] | 1942-01-19 | | | [[Ficheiro:Escultura Jesús Souto Prieto en Albarellos, Boborás.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 967 | [[:d:Q52698799|Q52698799]] | [[Ramón Elices Montes]] | [[provincia de Ourense]]<br/>[[Baza]] | 1844-05-14<br/>1844-03-14 | [[Cádiz]] | 1900s<br/>1899 | |- | style='text-align:right'| 968 | [[:d:Q53545977|Q53545977]] | [[Xavier Bermúdez]] | [[Ourense]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 969 | [[:d:Q53835375|Q53835375]] | [[Xaime Prada]] | [[Vilamartín de Valdeorras]] | 1891-09-26 | [[Madrid]] | 1966-10-14 | |- | style='text-align:right'| 970 | [[:d:Q54004075|Q54004075]] | [[Cándido Cerdeiriña]] | [[Laza]] | 1870-01-27 | [[Monterrei]] | 1947-10-02 | |- | style='text-align:right'| 971 | [[:d:Q54259648|Q54259648]] | [[Julio Manuel Cid Rodríguez]] | [[Allariz]] | No/unknown value | [[Lugo]] | 1936-09-03 | |- | style='text-align:right'| 972 | [[:d:Q54323233|Q54323233]] | [[Martiño Xosé Vázquez]] | [[Ourense]] | 1983-12-22 | | | |- | style='text-align:right'| 973 | [[:d:Q54437395|Q54437395]] | [[Gonzalo Pérez Jácome]] | [[Ourense]] | 1969-08-02 | | | [[Ficheiro:Gonzaloperezjacome2022.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 974 | [[:d:Q54556832|Q54556832]] | [[Xoán Carlos Rodríguez Ansia]] | [[Ourense]] | 1961-09-09 | | | |- | style='text-align:right'| 975 | [[:d:Q54916905|Q54916905]] | [[Rosendo Amoedo]] | [[Ribadavia]] | 1736-06-19 | [[Ribadavia]] | 1805-09-11 | |- | style='text-align:right'| 976 | [[:d:Q54933243|Q54933243]] | [[Iván Nespereira]] | [[Ourense]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 977 | [[:d:Q55150812|Q55150812]] | [[Benigno Moure]] | [[A Arnoia]] | 1932-09-24 | [[Arrabaldo, Ourense|Arrabaldo]] | 2024-10-21 | |- | style='text-align:right'| 978 | [[:d:Q55161922|Q55161922]] | [[José Iglesias Fernández Dopazo]] | [[Ourense]] | 1931-12-27 | | | [[Ficheiro:Joseiglesiasfernandezwiki.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 979 | [[:d:Q55629525|Q55629525]] | [[Lino Tejada Rodríguez]] | [[Muíños]] | 1901-02-08 | [[Xaén]] | 1940-09-20 | [[Ficheiro:Lino Tejada Rodríguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 980 | [[:d:Q55640526|Q55640526]] | [[Luis Candendo Pérez]] | [[Ourense]] | 1936-07-17 | [[Antzuola]] | 1978-11-09 | |- | style='text-align:right'| 981 | [[:d:Q55687962|Q55687962]] | [[Vidal Souto|José Manuel Vidal Souto]] | [[Ourense]] | 1948-04-06 | [[Ourense]] | 2021-03-25 | |- | style='text-align:right'| 982 | [[:d:Q55719634|Q55719634]] | [[Bieito Fernández Álvarez]] | [[Silvares, Grou, Lobios|Silvares]] | 1909 | [[Lugo]] | 1999-01 | [[Ficheiro:Escultura a Bieito Fernández en Grou, Lobios.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 983 | [[:d:Q55754585|Q55754585]] | [[Rafael López López]] | [[Vilamartín de Valdeorras]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 984 | [[:d:Q55835591|Q55835591]] | [[Mauro Castellá Ferrer]] | [[Celanova]] | 1567 | [[Madrid]] | 1612 | |- | style='text-align:right'| 985 | [[:d:Q55836404|Q55836404]] | [[Veremundo Arias y Teixeiro]] | [[Cabanelas, O Carballiño|Cabanelas]] | 1742-10-21 | [[Villar del Arzobispo]] | 1824-02-15 | |- | style='text-align:right'| 986 | [[:d:Q55837642|Q55837642]] | [[Manuel Pedrayo Valencia]] | [[Ourense]] | 1841 | [[Conxo, Santiago de Compostela|Conxo]] | 1902-12-12 | |- | style='text-align:right'| 987 | [[:d:Q55837834|Q55837834]] | [[Vicente Alonso Salgado]] | [[Queirugás, Verín|Queirugás]] | 1845-01-22 | [[Santo Ángel]] | 1931-10-06 | [[Ficheiro:Vicente Alonso Salgado (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 988 | [[:d:Q55988917|Q55988917]] | [[Manuel Bouzo]] | [[Ourense]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 989 | [[:d:Q55996213|Q55996213]] | [[Francisco Quiroga Arias]] | [[Castro Caldelas]] | 1562 | [[Cuenca, España|Cuenca]] | 1629 | |- | style='text-align:right'| 990 | [[:d:Q56072284|Q56072284]] | [[Víctor Álvarez del Caño]] | [[Castrelo de Miño]] | 1968-05-27 | [[Silleda]] | 1993-02-13 | [[Ficheiro:VictorAlvarezDelCaño.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 991 | [[:d:Q56249666|Q56249666]] | [[José María Fortes Lamas]] | [[Beariz]] | 1917 | [[Beariz]] | 2011-04-17 | |- | style='text-align:right'| 992 | [[:d:Q56604492|Q56604492]] | [[Luís Seara Fernández|Luís Seara]] | [[Ourense]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 993 | [[:d:Q56884864|Q56884864]] | [[Xulio Alonso Cuevillas]] | [[Ourense]] | 19th century | [[Ourense]] | 1936 | |- | style='text-align:right'| 994 | [[:d:Q56954307|Q56954307]] | [[José Luís Mascareñas|José Luís Mascareñas Cid]] | [[Allariz]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 995 | [[:d:Q57031794|Q57031794]] | [[José Fernández Vide]] | [[Ourense]] | 1893-10-23 | [[Ourense]] | 1981-11-20 | [[Ficheiro:José Fernández Vide. Galicia. Habana 7 de junio de 1925, núm. 28.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 996 | [[:d:Q57080369|Q57080369]] | [[Avelino Sierra|Avelino Sierra Fernández]] | [[A Merca]] | 1944-04-15 | | | |- | style='text-align:right'| 997 | [[:d:Q57164108|Q57164108]] | [[José Rodríguez Cruz]] | [[A Gudiña]] | 1956-11-29 | | | [[Ficheiro:José Rodríguez Cruz na Gudiña.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 998 | [[:d:Q58002977|Q58002977]] | [[Cástor Castro Vicente]] | [[Ourense]] | 1970-12-31 | | | |- | style='text-align:right'| 999 | [[:d:Q58165795|Q58165795]] | [[M. Arturo López-Quintela]] | [[Os Peares]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1000 | [[:d:Q58212118|Q58212118]] | [[Gerardo Meléndez y Conejo]] | [[Ourense]] | 1856 | | | |- | style='text-align:right'| 1001 | [[:d:Q58218760|Q58218760]] | [[Pablo González Munín]] | [[Ourense]] | 1846 | [[Santiago de Compostela]] | 1886-02-09 | |- | style='text-align:right'| 1002 | [[:d:Q58323216|Q58323216]] | [[Jaime Alvarez-Muniz]] | [[Ourense]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1003 | [[:d:Q58423109|Q58423109]] | [[Ramiro Folla]] | [[A Rúa]] | 1980-11-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1004 | [[:d:Q58463510|Q58463510]] | [[Ramón Joaquín Domínguez]] | [[Verín]] | 1811-01-13 | [[Madrid]] | 1848-05-07 | [[Ficheiro:1892-1893, Historia del partido republicano español (cropped) Ramón J. Domínguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1005 | [[:d:Q58815955|Q58815955]] | [[Manuel Sieiro Otero]] | [[Beariz]] | 19th century | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1006 | [[:d:Q59260460|Q59260460]] | [[Luís Menor|Luis Menor Pérez]] | [[O Pereiro de Aguiar]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1007 | [[:d:Q59269114|Q59269114]] | [[Antón Bouzán]] | [[Ourense]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 1008 | [[:d:Q60170028|Q60170028]] | [[José Antonio Lamelas González]] | [[Forcas, Forcas, Parada de Sil|Forcas]] | 1901-04-07 | | 1981-10-01 | |- | style='text-align:right'| 1009 | [[:d:Q60559307|Q60559307]] | [[José Luis Vázquez Sotelo]] | [[San Xoán de Río]] | 1935-07-13 | | | [[Ficheiro:José Luís Vázquez Sotelo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1010 | [[:d:Q60710966|Q60710966]] | [[Manuel Núñez Rodríguez]] | [[Ourense]] | 1944-06-12<br/>1944-06-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1011 | [[:d:Q60827828|Q60827828]] | [[Adolfo Prego de Oliver Domínguez|Adolfo Prego]] | [[Ourense]] | 1913-01-01 | [[Madrid]] | 2000-10-15 | |- | style='text-align:right'| 1012 | [[:d:Q61059448|Q61059448]] | [[Ramón Fuentes Canal]] | [[Ourense]] | 1908 | [[Ourense]] | 1936-12-09 | |- | style='text-align:right'| 1013 | [[:d:Q61059512|Q61059512]] | [[Manuel Fuentes Canal]] | [[Ourense]] | 1901 | [[Viveiro, Celanova|Viveiro]] | 1936-08-16 | |- | style='text-align:right'| 1014 | [[:d:Q61059514|Q61059514]] | [[Antonio Domínguez Pérez]] | [[Melón]] | 20th century | [[Ourense]] | 1937-03-03 | |- | style='text-align:right'| 1015 | [[:d:Q61059905|Q61059905]] | [[Cándido Gándara González]] | [[Sandiás]] | No/unknown value | [[As Maus, Vilar de Barrio|As Maus]] | 1936-08-10 | |- | style='text-align:right'| 1016 | [[:d:Q61059906|Q61059906]] | [[Cándido Fernández García]] | [[Xinzo de Limia]] | 1891 | [[As Maus, Vilar de Barrio|As Maus]] | 1936-08-10 | [[Ficheiro:Cándido Fernández García concelleiro e tenente de alcalde de Xinzo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1017 | [[:d:Q61060292|Q61060292]] | [[Juan Rodríguez Cabrero]] | [[Cristosende, A Teixeira|Cristosende]] | 1880-02-08 | [[Marín]] | 1949-12-27 | |- | style='text-align:right'| 1018 | [[:d:Q61061303|Q61061303]] | [[Xosé Quiroga García-Boente]] | [[Ourense]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1019 | [[:d:Q61061544|Q61061544]] | [[Pío Ramón Ojea]] | [[Allariz]] | 1869-08-29 | [[Ourense]] | 1943-08-25 | [[Ficheiro:Pío Ramón Ogea 1922.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1020 | [[:d:Q61061900|Q61061900]] | [[Ramón Vázquez Rodríguez]] | [[A Arnoia]] | 1918 | [[Ourense]] | 1938-03-07 | |- | style='text-align:right'| 1021 | [[:d:Q61062449|Q61062449]] | [[Jaime Paz Bernardo]] | [[Quintela, A Illa, Lobios|Quintela]] | 1944-11-29 | [[Barcelona]] | 2005-11-25 | |- | style='text-align:right'| 1022 | [[:d:Q61062466|Q61062466]] | [[Ramón Somoza Álvarez]] | [[Ourense]] | 1899 | [[Castroncelos, A Pobra do Brollón|Castroncelos]] | 1938-07-13 | |- | style='text-align:right'| 1023 | [[:d:Q61062468|Q61062468]] | [[Antonio Carballo Vázquez]] | [[Coles]] | 1884 | [[Vigo]] | 1937-05-12 | |- | style='text-align:right'| 1024 | [[:d:Q61391066|Q61391066]] | [[Teófilo Fernández Canal]] | [[Barbadás]] | 1911 | [[Ourense]] | 1948-03 | |- | style='text-align:right'| 1025 | [[:d:Q62390724|Q62390724]] | [[Benito Paradela Nóvoa]] | [[Amoeiro]] | 1887-10-22 | [[Vallecas]] | 1936-10-23 | |- | style='text-align:right'| 1026 | [[:d:Q62502869|Q62502869]] | [[Vicente Pedrosa Carballeda]] | [[O Carballiño]] | 19th century | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1027 | [[:d:Q63042357|Q63042357]] | [[Breixo Corral]] | [[Ourense]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1028 | [[:d:Q63197341|Q63197341]] | [[Anselmo Feijoo Montenegro]] | [[O Pereiro de Aguiar]] | 17th century | | 18th century | |- | style='text-align:right'| 1029 | [[:d:Q63225419|Q63225419]] | [[Raul González Fuentes]] | [[Ourense]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1030 | [[:d:Q63256809|Q63256809]] | [[Iago Tabarés]] | [[Ourense]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1031 | [[:d:Q64339353|Q64339353]] | [[Antonio Prieto Puga]] | [[Xunqueira de Ambía]] | 19th century | [[A Coruña]] | 1886-02-12 | |- | style='text-align:right'| 1032 | [[:d:Q64349016|Q64349016]] | [[Higinio Rodríguez Mármol]] | [[A Torre, Porqueira, Porqueira|A Torre]] | 1886 | [[Xinzo de Limia]] | 1976 | |- | style='text-align:right'| 1033 | [[:d:Q64425927|Q64425927]] | [[Enrique Bande Rodríguez]] | [[Sande, Cartelle|Sande]] | 1936-01-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1034 | [[:d:Q64707776|Q64707776]] | [[José Francisco Losada Quiroga]] | [[Trabazos, Castro Caldelas|Trabazos]] | 1703-03-07 | | 1779-06-30 | |- | style='text-align:right'| 1035 | [[:d:Q64734667|Q64734667]] | [[Xesús Blanco Conde]] | [[Cimadevila, Laza, Laza|Cimadevila]] | 1952-09-18 | | | |- | style='text-align:right'| 1036 | [[:d:Q64735630|Q64735630]] | [[Manuel Ros de Medrano]] | [[Ourense]] | 1756-09-12 | [[Tortosa]] | 1821-09-23 | |- | style='text-align:right'| 1037 | [[:d:Q64744996|Q64744996]] | [[Andrés Porras Temes]] | [[Melias, O Pereiro de Aguiar|Melias]] | 1708-10-02 | [[Bilbao]] | 1764-06-16 | |- | style='text-align:right'| 1038 | [[:d:Q64745153|Q64745153]] | [[Pedro Casas y Souto]] | [[Sobrado do Bispo, Barbadás|Sobrado do Bispo]] | 1826-10-15 | [[Plasencia]] | 1906-07-26 | [[Ficheiro:Pedro Casas Souto.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1039 | [[:d:Q64747542|Q64747542]] | [[Andrés Cid de San Pedro Fernández]] | [[Xunqueira de Ambía]] | 1664-12-05 | | 1734-06-08 | |- | style='text-align:right'| 1040 | [[:d:Q65262167|Q65262167]] | [[Fernando Diéguez Sotillo]] | [[Verín]] | 1913 | | 1994 | |- | style='text-align:right'| 1041 | [[:d:Q65274609|Q65274609]] | [[Benito Valencia Bouza]] | [[Farnadeiros, Muíños|Farnadeiros]] | 1910-05-10 | [[Boado, Xinzo de Limia|Boado]] | 1936-08-01 | |- | style='text-align:right'| 1042 | [[:d:Q65274642|Q65274642]] | [[David Rodríguez Rivada]] | [[Ourense]] | 1981-03-04 | | | |- | style='text-align:right'| 1043 | [[:d:Q65274656|Q65274656]] | [[Eladio Moure Rey]] | [[Ourense]] | 1901 | [[Ferrol]] | 1991-05-22 | |- | style='text-align:right'| 1044 | [[:d:Q65274676|Q65274676]] | [[Esteban Suárez|Esteban Suárez Méndez]] | [[Santo Estevo, Ponte Castrelo, Castrelo de Miño|Santo Estevo]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1045 | [[:d:Q65274684|Q65274684]] | [[Felisindo Carballo Romero]] | [[Xinzo de Limia]] | 1900 | [[Xinzo de Limia]] | 1981-07-08 | |- | style='text-align:right'| 1046 | [[:d:Q65274736|Q65274736]] | [[José Santiago Taboada]] | [[Xinzo de Limia]] | 1884-09-06 | | 1969-01-04 | |- | style='text-align:right'| 1047 | [[:d:Q65275077|Q65275077]] | [[Bernardo Bernárdez]] | [[Santiago das Caldas, Ourense|Santiago das Caldas]] | 1886 | [[Madrid]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 1048 | [[:d:Q65275179|Q65275179]] | [[Etelvino Blanco]] | [[Señorín, O Carballiño|Señorín]] | 1955 | [[Ourense]] | 2019-07-11 | |- | style='text-align:right'| 1049 | [[:d:Q65275251|Q65275251]] | [[Iván Olmos]] | [[Xinzo de Limia]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 1050 | [[:d:Q65275259|Q65275259]] | [[Joel R. Gômez]] | [[Ourense]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1051 | [[:d:Q65275302|Q65275302]] | [[Manuel Méndez Domínguez]] | [[Ourense]] | 1903-01-01 | [[Ourense]] | 1997-12-01 | |- | style='text-align:right'| 1052 | [[:d:Q65275503|Q65275503]] | [[Ramón Enríquez Cadórniga]] | [[Xinzo de Limia]] | 19th century | No/unknown value | 20th century | [[Ficheiro:Homenaxe a Ramón Enríquez Cadórniga, Santiago 1924.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1053 | [[:d:Q65275574|Q65275574]] | [[Simón González Salgado]] | [[San Cibrao das Viñas]] | 1964-08-13 | | | [[Ficheiro:Simón González Salgado.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1054 | [[:d:Q65276011|Q65276011]] | [[Juan Salgado Riveiro]] | [[As Casas dos Montes, A Granxa, Oímbra|As Casas dos Montes]] | No/unknown value | [[Cambedo]] | 1946-12-21 | |- | style='text-align:right'| 1055 | [[:d:Q65556406|Q65556406]] | [[Jorge Lamas Bértolo]] | [[Muradás, Beariz, Beariz|Muradás]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 1056 | [[:d:Q65945367|Q65945367]] | [[Julio Diéguez Sabucedo]] | [[Ourense]] | 1961-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1057 | [[:d:Q66056807|Q66056807]] | [[Antonio Rodríguez Colmenero]] | [[Lucenza, Cualedro|Lucenza]] | 1936-09-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1058 | [[:d:Q66656985|Q66656985]] | [[Alejandro Cabanelas Araujo]] | [[Leiro]] | 1895-03-03 | [[Covelo, Covelo|Covelo]] | 1965-07-01 | |- | style='text-align:right'| 1059 | [[:d:Q66663483|Q66663483]] | [[Adolfo Pérez Abellás]] | [[Loureiro, Rouzós, Amoeiro|Loureiro]] | 1952-09-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1060 | [[:d:Q67591527|Q67591527]] | [[José María Lago Cabo]] | [[A Gudiña]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 1061 | [[:d:Q67591641|Q67591641]] | [[Antonio Iglesias (político)|Antonio Iglesias Álvarez]] | [[Lobeira]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1062 | [[:d:Q68281014|Q68281014]] | [[Alfonso Alcaraz]] | [[Ourense]] | 1922-09-23 | [[Ourense]] | 1957-12-26 | |- | style='text-align:right'| 1063 | [[:d:Q68934954|Q68934954]] | [[Gabriel Álvarez Martínez]] | [[O Carballiño]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1064 | [[:d:Q71830311|Q71830311]] | [[Ambrosio Delgado Balboa]] | [[Ambía, Baños de Molgas|Ambía]] | 1815 | [[San Miguel de las Dueñas]] | 1865-05-24 | |- | style='text-align:right'| 1065 | [[:d:Q71867080|Q71867080]] | [[Antonio Guede|Antonio Guede Quintas]] | [[Gaspar, Cantoña, Baños de Molgas|Gaspar]] | No/unknown value | [[Jessup]] | 1937-11-13 | |- | style='text-align:right'| 1066 | [[:d:Q71955894|Q71955894]] | [[Manuel Domínguez Santamaría]] | [[A Arnoia]] | 1908 | | 1979 | |- | style='text-align:right'| 1067 | [[:d:Q72115164|Q72115164]] | [[Tomás María Vizmanos Quintela]] | [[Ribadavia]] | 1809-09-21 | [[Madrid]] | 1859-01-16 | |- | style='text-align:right'| 1068 | [[:d:Q72395636|Q72395636]] | [[Fulgencio del Campo]] | [[provincia de Ourense]] | 1762-10-24 | [[Saelices]] | 1832-04-03 | |- | style='text-align:right'| 1069 | [[:d:Q73285760|Q73285760]] | [[Francisco Guitián Ojea]] | [[A Teixeira]] | 1921 | [[Santiago de Compostela]] | 2009-04-21 | |- | style='text-align:right'| 1070 | [[:d:Q73634580|Q73634580]] | [[Rodrigo Seoane|Rodrigo Seoane Rodicio]] | [[Ourense]] | 1999-08-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1071 | [[:d:Q73892510|Q73892510]] | [[Ricardo F. Colmenero]] | [[Ourense]] | 1977-07-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1072 | [[:d:Q76159138|Q76159138]] | [[Fernando Ferreiro Rodríguez-Lago]] | [[Ribadavia]] | 1896-02-22 | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1985-07-29 | |- | style='text-align:right'| 1073 | [[:d:Q76401631|Q76401631]] | [[Rogelio Alonso Chao]] | [[Freás, Punxín|Freás]] | 1909-08-30 | [[Arxentina]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1074 | [[:d:Q77076880|Q77076880]] | [[Pablo Nogueira Campo]] | [[O Carballiño]] | 1987-04-22 | | | [[Ficheiro:Pablo Nogueira.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1075 | [[:d:Q77084556|Q77084556]] | [[Sergio Mascareñas Romero]] | [[Verín]] | 1881-04-02 | No/unknown value | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1076 | [[:d:Q79116988|Q79116988]] | [[Manuel Leyes Vence]] | [[Ourense]] | 1967-09-27 | | | [[Ficheiro:Doctor Leyes 2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1077 | [[:d:Q79870659|Q79870659]] | [[Carlos Canal|Carlos Canal Blanco]] | [[Xinzo de Limia]] | 2001-06-28 | | | [[Ficheiro:Carlos Canal - 2023 UCI Road World Championships (Men's under-23 road race).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1078 | [[:d:Q81620669|Q81620669]] | [[Antonio Suárez de Puga y de la Vega]] | [[Petín]] | 1872 | | 1910 | |- | style='text-align:right'| 1079 | [[:d:Q83636574|Q83636574]] | [[Eulogio Gallego Martínez]] | [[Xinzo de Limia]] | 1880-09-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1080 | [[:d:Q83803553|Q83803553]] | [[Antón Losada Espinosa]] | [[Moldes, Boborás|Moldes]] | 1916 | [[Vigo]] | 1975-07-23 | |- | style='text-align:right'| 1081 | [[:d:Q84032770|Q84032770]] | [[Ambrosio Alonso]] | [[Beade]] | 1706 | | 1775-04-05 | |- | style='text-align:right'| 1082 | [[:d:Q84561422|Q84561422]] | [[Emilio Fonseca Moretón]] | [[Ourense]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1083 | [[:d:Q84727665|Q84727665]] | [[Manuel López Pinal]] | [[O Carballiño]] | 1912 | [[Tunisia]] | 1939 | [[Ficheiro:Manuel López Pinal cuando era Cabo Radiotelegrafista.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1084 | [[:d:Q84729933|Q84729933]] | [[Arturo Perez Serantes]] | [[Bande]] | 1876 | [[Ourense]] | 1963 | |- | style='text-align:right'| 1085 | [[:d:Q85005129|Q85005129]] | [[Jose Rodríguez de Dios]] | [[Ourense]] | 1912 | [[Ourense]] | 1967 | |- | style='text-align:right'| 1086 | [[:d:Q85005142|Q85005142]] | [[Recadero Romero Nieto]] | [[Verín]] | 1917 | | | |- | style='text-align:right'| 1087 | [[:d:Q85005161|Q85005161]] | [[José Luis Taboada García]] | [[Ourense]] | 1918-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 1088 | [[:d:Q85356030|Q85356030]] | [[Ricardo Ferreiro]] | [[provincia de Ourense]] | 20th century | [[Gomesende]] | 1993-09-13 | |- | style='text-align:right'| 1089 | [[:d:Q85438307|Q85438307]] | [[José María Paz Gago]] | [[Celanova]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1090 | [[:d:Q85727396|Q85727396]] | [[Cesáreo Gil Atrio]] | [[A Ella de Arriba, Espiñoso, Cartelle|A Ella de Arriba]] | 1922-05-14 | [[Caracas]] | 1997-10-14 | |- | style='text-align:right'| 1091 | [[:d:Q85772096|Q85772096]] | [[Ramón Lourido Díaz]] | [[San Clodio, Leiro|San Clodio]] | 1928-08-11 | | 2009-07-23 | |- | style='text-align:right'| 1092 | [[:d:Q85965759|Q85965759]] | [[José Amil Antas]] | [[Beade]] | 19th century | [[Pontevedra]] | 1906-08-07 | |- | style='text-align:right'| 1093 | [[:d:Q85965884|Q85965884]] | [[Deogracias Carballo Alonso]] | [[San Xoán de Río]] | 1900 | [[Lugo]] | 1939-09-26 | |- | style='text-align:right'| 1094 | [[:d:Q85966439|Q85966439]] | [[Nicanor Rodríguez Álvarez]] | [[Gaiás, Santa Cruz de Grou, Lobeira|Gaiás]] | 1904-05-15 | [[Meás, Lobeira, Lobeira|Meás]] | 1939-06-02 | |- | style='text-align:right'| 1095 | [[:d:Q85967080|Q85967080]] | [[Evaristo Carballo Nóvoa]] | [[O Carballiño]] | 1890s | [[O Carballiño]] | 1987-02-19 | |- | style='text-align:right'| 1096 | [[:d:Q86211369|Q86211369]] | [[Machi Salgado]] | [[Verín]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1097 | [[:d:Q86929408|Q86929408]] | [[Luis Iglesias Alvarez]] | [[Ourense]] | 1917-03-03 | [[Ourense]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 1098 | [[:d:Q87259102|Q87259102]] | [[José Antonio Rodríguez Estévez]] | [[Ourense]] | | | | [[Ficheiro:José Antonio Rodríguez Estévez - Peitos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1099 | [[:d:Q87392119|Q87392119]] | [[Javier Perea Rodríguez]] | [[Barbantes, Punxín|Barbantes]] | 1932-07-31 | [[Ourense]] | 1999-08-04 | |- | style='text-align:right'| 1100 | [[:d:Q87641735|Q87641735]] | [[Adolfo Figueiras Guzmán]] | [[Cambeo, Coles|Cambeo]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1101 | [[:d:Q87647633|Q87647633]] | [[José González Cid]] | [[Allariz]] | 1727-06-05 | [[mosteiro de San Pedro de Arlanza]] | 1763-04-17 | |- | style='text-align:right'| 1102 | [[:d:Q87648466|Q87648466]] | [[Benito García Guntín]] | [[A Arnoia]] | 1782 | [[Santiago de Compostela]] | 1839-07-28 | |- | style='text-align:right'| 1103 | [[:d:Q87655500|Q87655500]] | [[Juan Manuel Espada Montaos]] | [[Vilaza, Monterrei|Vilaza]] | 1843-10-17 | [[Verín]] | 1913-11-15 | |- | style='text-align:right'| 1104 | [[:d:Q87657367|Q87657367]] | [[Leonardo Mármol Fernández]] | [[Celanova]] | No/unknown value | [[Oviedo]] | 1886-07 | |- | style='text-align:right'| 1105 | [[:d:Q87727864|Q87727864]] | [[Jesús Estévez]] | [[Seixomil, Rabiño, Cortegada|Seixomil]] | 1836-07-01 | [[Córdoba, Arxentina|Córdoba]] | 1888-11-16 | |- | style='text-align:right'| 1106 | [[:d:Q87727874|Q87727874]] | [[Manuel Estévez]] | [[Celanova]] | 1831-03-31 | [[Bắc Ninh]] | 1864-06-02 | |- | style='text-align:right'| 1107 | [[:d:Q87758139|Q87758139]] | [[Manuel Rodríguez Rodríguez (relixioso)|Manuel Rodríguez Rodríguez]] | [[Ribadavia]] | 1898-11-16 | [[Santiago de Compostela]] | 1975-09-28 | |- | style='text-align:right'| 1108 | [[:d:Q87759221|Q87759221]] | [[Jacinto de Ribera]] | [[Ribadavia]] | 1694 | [[Bantay]] | 1745-12-24 | |- | style='text-align:right'| 1109 | [[:d:Q87894237|Q87894237]] | [[Francisco Conde-Valvís Fernández]] | [[Valverde, Requeixo de Valverde, Allariz|Valverde]] | 1899 | [[Vigo]] | 1985-03-28 | |- | style='text-align:right'| 1110 | [[:d:Q87968352|Q87968352]] | [[Gabriel Fernández Taboada]] | [[Ourense]] | 1776-01-13 | [[Santiago de Compostela]] | 1841-09-26 | |- | style='text-align:right'| 1111 | [[:d:Q88068773|Q88068773]] | [[Pablo Gómez Moure]] | [[Ribadavia]] | 1833-04-30 | [[Tarifa]] | 1897-02-09 | |- | style='text-align:right'| 1112 | [[:d:Q88396774|Q88396774]] | [[Federico Ávila Cuadra]] | [[Viana do Bolo]] | 1892-11-02 | [[Viana do Bolo]] | 1970 | [[Ficheiro:Federico Ávila Cuadra 1925.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1113 | [[:d:Q89579323|Q89579323]] | [[Antonio Iglesias Pardo]] | [[Ourense]] | 19th century | [[Santiago de Compostela]] | 1902-05 | |- | style='text-align:right'| 1114 | [[:d:Q89691539|Q89691539]] | [[Luís Pereira Valeiras]] | [[O Carballiño]] | 1915-01-06 | [[Ourense]] | 1999-03-11 | |- | style='text-align:right'| 1115 | [[:d:Q89691732|Q89691732]] | [[Tomás López Pinal]] | [[O Carballiño]] | 19th century | [[O Carballiño]] | 1956-07-28 | |- | style='text-align:right'| 1116 | [[:d:Q89699571|Q89699571]] | [[Héctor González Godás]] | [[O Carballiño]] | 20th century | [[O Carballiño]] | 2012-06-25 | |- | style='text-align:right'| 1117 | [[:d:Q89761714|Q89761714]] | [[Camilo Rodríguez Pérez]] | [[O Carballiño]] | 1910s | [[O Carballiño]] | 2007-11-21 | |- | style='text-align:right'| 1118 | [[:d:Q89894111|Q89894111]] | [[Bernardino González Álvarez]] | [[provincia de Ourense]] | 1894-10-10 | [[O Carballiño]] | 1970s | |- | style='text-align:right'| 1119 | [[:d:Q89992293|Q89992293]] | [[Domingo Antonio Merelles]] | [[A Hedreira, Couso, Avión|A Hedreira]] | 19th century | | 19th century | |- | style='text-align:right'| 1120 | [[:d:Q90112845|Q90112845]] | [[José Luis Alonso Rodríguez]] | [[Ourense]] | 1969-07-30 | | | |- | style='text-align:right'| 1121 | [[:d:Q90994800|Q90994800]] | [[David Regueiro]] | [[Ourense]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 1122 | [[:d:Q92031826|Q92031826]] | [[Aser Álvarez]] | [[Bande]] | 1976-06-20 | | | [[Ficheiro:Aser Álvarez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1123 | [[:d:Q92965483|Q92965483]] | [[Pedro Merino-Gomez]] | [[Ourense]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 1124 | [[:d:Q93268163|Q93268163]] | [[Ramiro González Cougil]] | [[Macendo, Castrelo de Miño|Macendo]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 1125 | [[:d:Q93269164|Q93269164]] | [[Severino González]] | [[Boborás]] | 1904 | [[Vigo]] | 1950 | |- | style='text-align:right'| 1126 | [[:d:Q93280639|Q93280639]] | [[Javier Paz|Francisco Javier Paz Carbajales]] | [[O Carballiño]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1127 | [[:d:Q94035890|Q94035890]] | [[Urbano Santana Penín]] | [[Sandiás]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1128 | [[:d:Q94304901|Q94304901]] | [[Efrén Borrajo Dacruz]] | [[Xunqueira de Ambía]] | 1928 | | 2022 | |- | style='text-align:right'| 1129 | [[:d:Q94494938|Q94494938]] | [[Ignacio Ares de Parga]] | [[Ourense]] | 1865-07-31 | [[Buenos Aires]] | 1922-12-22 | [[Ficheiro:Ignacio Ares de Parga 1919.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1130 | [[:d:Q94626880|Q94626880]] | [[Ramón Fernández Pousa]] | [[Longos, San Cristovo de Cea|Longos]] | 1909-10-03 | [[Madrid]] | 1989-11-11 | |- | style='text-align:right'| 1131 | [[:d:Q95472077|Q95472077]] | [[Juan Carlos Francisco Rivera]] | [[Verín]] | 1968-01-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1132 | [[:d:Q96324215|Q96324215]] | [[José Conde Pérez]] | [[Ourense]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 1133 | [[:d:Q96679557|Q96679557]] | [[Jesús Salgado Álvarez]] | [[Fradelo, Viana do Bolo|Fradelo]] | 1953-11-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1134 | [[:d:Q97122494|Q97122494]] | [[Cándido Paniagua Pousa]] | [[Xinzo de Limia, Xinzo de Limia|Xinzo de Limia]] | 1992-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 1135 | [[:d:Q97216157|Q97216157]] | [[Avelino Sola Castro]] | [[Verín]] | No/unknown value | [[Chaves, Portugal|Chaves]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1136 | [[:d:Q97217441|Q97217441]] | [[Sergio Romero Álvarez]] | [[Castrelo do Val]] | 1892 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1137 | [[:d:Q97769510|Q97769510]] | [[Alfonso Rodrigo Méndez]] | [[Bande]] | 1895-04-07 | [[Pontevedra]] | 1936-09-05 | |- | style='text-align:right'| 1138 | [[:d:Q98008690|Q98008690]] | [[Ramón Villarino Ulloa]] | [[Castrelo de Miño]] | 1907 | | 1990 | |- | style='text-align:right'| 1139 | [[:d:Q98137426|Q98137426]] | [[Avelino Lahoz Álvarez]] | [[Toén]] | 1914 | [[Areas, Ponteareas|Areas]] | 1938-02-17 | |- | style='text-align:right'| 1140 | [[:d:Q98150201|Q98150201]] | [[José González Vázquez]] | [[Ourense]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 1141 | [[:d:Q98406702|Q98406702]] | [[Avelino Pazos Pérez]] | [[Ramiras, Macendo, Castrelo de Miño|Ramiras]] | 1970-11-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1142 | [[:d:Q98540744|Q98540744]] | [[Carlos Justo Velo]] | [[Ribadavia]] | 1911 | [[A Cañiza]] | 1936-09-06 | |- | style='text-align:right'| 1143 | [[:d:Q98657051|Q98657051]] | [[Xosé Miguel Pérez Blecua]] | [[San Xoán de Río]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1144 | [[:d:Q98824754|Q98824754]] | [[Victorino Gonzalez y Fernandez]] | [[Monteboi]] | 1855 | | | |- | style='text-align:right'| 1145 | [[:d:Q98853720|Q98853720]] | [[Luís Chao Sobrino]] | [[Lebosende, Leiro|Lebosende]] | 1869-05-04 | [[Ribadavia]] | 1938-07-06 | [[Ficheiro:Luís Chao Sobrino 1938.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1146 | [[:d:Q98972844|Q98972844]] | [[Antonio Pérez Pérez]] | [[A Costa, Albarellos, Boborás|A Costa]] | | [[Baiona, Francia|Baiona]] | 1986 | |- | style='text-align:right'| 1147 | [[:d:Q99391070|Q99391070]] | [[Pablo Otero]] | [[Ourense]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 1148 | [[:d:Q99460357|Q99460357]] | [[Demetrio García Álvarez]] | [[As Chás, Oímbra|As Chás]] | 1912-05-16 | [[Francia]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1149 | [[:d:Q100137960|Q100137960]] | [[Juan Luis Saco Cid]] | [[Ourense]] | 1938-10-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1150 | [[:d:Q100278001|Q100278001]] | [[Felip-Juli Rodríguez i Piñel]] | [[Xinzo de Limia]] | 1954-01-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1151 | [[:d:Q100436065|Q100436065]] | [[Pablo Rodríguez Oitabén]] | [[Beade]] | 1950-01-24 | | | [[Ficheiro:Pablo Rodríguez Oitabén Asemblea Ridimoas 2017 no bosque.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1152 | [[:d:Q100986050|Q100986050]] | [[Rafael Álvarez Borrás]] | [[Ourense]] | 1906-01-02 | | 1952-02-12 | |- | style='text-align:right'| 1153 | [[:d:Q101011777|Q101011777]] | [[Carlos Montes Marqués|Carlos Alberto Montes Marqués]] | [[O Carballiño]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Carlos Alberto Montes Marqués.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1154 | [[:d:Q101247513|Q101247513]] | [[Jorge Álvarez Yágüez]] | [[Ourense]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 1155 | [[:d:Q101432259|Q101432259]] | [[Ricardo González Gómez]] | [[Ourense]] | 1975-11-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1156 | [[:d:Q102201278|Q102201278]] | [[Bieito Alonso]] | [[Ourense]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1157 | [[:d:Q102267262|Q102267262]] | [[Felipe Gago Couso]] | [[Viana do Bolo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1158 | [[:d:Q102303660|Q102303660]] | [[Emilio Villanueva Novoa]] | [[Ourense]] | 1943 | | | |- | style='text-align:right'| 1159 | [[:d:Q102349044|Q102349044]] | [[Camilo Álvarez de Castro]] | [[Vilanova dos Infantes, Celanova|Vilanova dos Infantes]] | 1806-12-24 | [[Salamanca]] | 1887-02-08 | [[Ficheiro:Camilo Álvarez de Castro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1160 | [[:d:Q102351739|Q102351739]] | [[José Nicanor Alonso Álvarez]] | [[Ourense]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1161 | [[:d:Q103538998|Q103538998]] | [[Roberto Valle González]] | [[Maside]] | 1950-08-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1162 | [[:d:Q103815163|Q103815163]] | [[Quico Valeiras]] | [[Arcos, O Carballiño|Arcos]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 1163 | [[:d:Q103963518|Q103963518]] | [[Constantino Sarabia González]] | [[Sabugueiro de Arriba, Castrelo, San Xoán de Río|Sabugueiro de Arriba]] | 1875 | [[Vigo]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 1164 | [[:d:Q104037730|Q104037730]] | [[Ángel Feijoo González]] | [[Tamaguelos, Verín|Tamaguelos]] | 1914-06-12 | [[Caracas]] | 1994-12-22 | |- | style='text-align:right'| 1165 | [[:d:Q104145180|Q104145180]] | [[Benito Rodríguez Rodríguez]] | [[O Rial, Sabucedo, Porqueira|O Rial]] | 1895-02-22 | No/unknown value | 1966-08-12 | |- | style='text-align:right'| 1166 | [[:d:Q104583093|Q104583093]] | [[Juan Fernández Pérez]] | [[Ourense]] | 1870 | [[Ourense]] | 1944 | |- | style='text-align:right'| 1167 | [[:d:Q104653770|Q104653770]] | [[Severino Vázquez]] | [[Manzaneda]] | 1913 | [[Corbera d'Ebre]] | 1938-08-21 | |- | style='text-align:right'| 1168 | [[:d:Q104712713|Q104712713]] | [[Manuel Domínguez Carrete]] | [[O Carballiño]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 1169 | [[:d:Q104772506|Q104772506]] | [[Avelino Chaves]] | [[Verín]] | 1931-01-26 | [[Zaragoza]] | 2021-01-10 | |- | style='text-align:right'| 1170 | [[:d:Q105047484|Q105047484]] | [[Antonio Dorado|Antonio Dorado Fidalgo]] | [[Outeiro, Sanguñedo, Verea|Outeiro]] | 1929-07 | [[Ourense]] | 2021-01-22 | [[Ficheiro:Antonio Dorado Fidalgo. Alcalde de Verea entre 1979 e 1987.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1171 | [[:d:Q105064142|Q105064142]] | [[Xosé Antonio Núñez Domínguez]] | [[Soutelo, San Martiño de Manzaneda, Manzaneda|Soutelo]] | 1952-02-06 | | 2021-01-24 | |- | style='text-align:right'| 1172 | [[:d:Q105094180|Q105094180]] | [[Francisco José Prieto]] | [[Ourense]] | 1968-08-18 | | | [[Ficheiro:Francisco Prieto.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1173 | [[:d:Q105425212|Q105425212]] | [[Samuel Prada León]] | [[Ourense]] | 1993 | [[Afrin]] | 2018-02-13 | |- | style='text-align:right'| 1174 | [[:d:Q105839699|Q105839699]] | [[Juan García Míguez]] | [[Ventosela, Ribadavia|Ventosela]] | | | | [[Ficheiro:Juan García Míguez 1917.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1175 | [[:d:Q105840008|Q105840008]] | [[Manuel Rodríguez Carrajo]] | [[Queirugás, Verín|Queirugás]] | 1926-02-17 | [[Salamanca]] | 2008-05-13 | |- | style='text-align:right'| 1176 | [[:d:Q106081215|Q106081215]] | [[Justo Prada López]] | [[Vilamartín de Valdeorras]] | 1882-08-07 | [[Xixón]] | 1937-11-20 | |- | style='text-align:right'| 1177 | [[:d:Q106087484|Q106087484]] | [[Reinaldo Sarria Delgado]] | [[Rubiá]] | 1906-07-24 | [[Valdoviño]] | 1936 | |- | style='text-align:right'| 1178 | [[:d:Q106090723|Q106090723]] | [[José Manuel Barbosa Álvares]] | [[Ourense]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 1179 | [[:d:Q106097749|Q106097749]] | [[Antonio Villanueva Yáñez]] | [[Mourisca, Viana do Bolo|Mourisca]] | 1908-12-08 | [[Ourense]] | 2003-11-23 | |- | style='text-align:right'| 1180 | [[:d:Q106593599|Q106593599]] | [[Javier Rey Rey]] | [[Ourense]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1181 | [[:d:Q106618271|Q106618271]] | [[José Paz|José Paz Rodríguez]] | [[A Corna, Piñor|A Corna]] | 1948-04-12 | [[Vigo]] | 2021-04-23 | |- | style='text-align:right'| 1182 | [[:d:Q106673569|Q106673569]] | [[Fabio Álvarez]] | [[Ourense]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 1183 | [[:d:Q106765954|Q106765954]] | [[Enrique Blanco Cruz]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1942 | [[Almuñécar]] | 2021-05-05 | |- | style='text-align:right'| 1184 | [[:d:Q106840240|Q106840240]] | [[Francisco Rego Almuíña]] | [[Ribadavia]] | 1955 | [[Madrid]] | 2021-05-13 | |- | style='text-align:right'| 1185 | [[:d:Q106844015|Q106844015]] | [[Dimas Corral y Aller]] | [[Ourense]] | 1850-11-17 | [[Mondariz]] | 1904-08-16 | |- | style='text-align:right'| 1186 | [[:d:Q106867240|Q106867240]] | [[Xabier Domínguez Pérez]] | [[Vilar de Barrio]] | 1984-04-28 | | | [[Ficheiro:Xabier DP.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1187 | [[:d:Q107094178|Q107094178]] | [[Camilo Brandín|Camilo Brandín Feijoo]] | [[Sarreaus]] | 1946-07-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1188 | [[:d:Q107117893|Q107117893]] | [[Santiago Cid Harguindey]] | [[Verín]] | 1944 | [[Verín]] | 2021-06-04 | |- | style='text-align:right'| 1189 | [[:d:Q107126457|Q107126457]] | [[Francisco Lamas Salgado]] | [[Ourense]] | 19th century | [[Buenos Aires]] | 20th century | [[Ficheiro:Chita Lamas y Francisco Lamas Salgado. 1929. Granja Ceres. Ituzaingó.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1190 | [[:d:Q107126486|Q107126486]] | [[Francisco Lamas Barreiro]] | [[Ourense]] | 1896-01-01 | [[Buenos Aires]] | 1980 | |- | style='text-align:right'| 1191 | [[:d:Q107193687|Q107193687]] | [[Manuel Rapela Rodríguez]] | [[Sobral, Gustei, Coles|Sobral]] | 1901-12-24 | [[Ourense]] | 1945-08-27 | |- | style='text-align:right'| 1192 | [[:d:Q107208912|Q107208912]] | [[Castor Velo Cobelas]] | [[Os Pereiros, Cartelle, Cartelle|Os Pereiros]] | 1915 | [[Cartelle]] | | |- | style='text-align:right'| 1193 | [[:d:Q107215396|Q107215396]] | [[Teófilo Rodríguez Baamonde]] | [[Ribadavia]] | 1827-11-21 | [[Madrid]] | 1898-01-24 | |- | style='text-align:right'| 1194 | [[:d:Q107345747|Q107345747]] | [[Ernesto Atanasio Janeiro]] | [[O Carballiño]] | 1915 | [[O Carballiño]] | 1998-04-14 | |- | style='text-align:right'| 1195 | [[:d:Q107737014|Q107737014]] | [[Manuel Hermida Vázquez]] | [[Ourense]] | 19th century | [[Monforte de Lemos]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1196 | [[:d:Q107985414|Q107985414]] | [[Blas Méndez]] | [[A Pobra de Trives]] | 2003-04-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1197 | [[:d:Q108126384|Q108126384]] | [[Eduardo París Villar]] | [[Ourense]] | 1909 | [[Ourense]] | 1937-07-27 | |- | style='text-align:right'| 1198 | [[:d:Q108134202|Q108134202]] | [[Antonio Colmenero Villamarín]] | [[Pexeiros, Os Blancos|Pexeiros]] | 1911 | [[Ourense]] | 1937-07-27 | |- | style='text-align:right'| 1199 | [[:d:Q108155488|Q108155488]] | [[Sergio García Ferrera]] | [[Cádavos, A Mezquita|Cádavos]] | 1925-05-03 | [[Cádavos, A Mezquita|Cádavos]] | 2019-03-26 | |- | style='text-align:right'| 1200 | [[:d:Q108187354|Q108187354]] | [[David Álvarez Rey]] | [[Vilariño, O Pereiro de Aguiar|Vilariño]] | 1994-12-18 | | | [[Ficheiro:Deportivo da Coruña - CD Castellón, ida da final da Primeira RFEF 2023-24 - 46.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1201 | [[:d:Q108375388|Q108375388]] | [[José López Darriba]] | [[Ourense]] | 1887-02-23 | [[Madrid]] | 1953-01 | |- | style='text-align:right'| 1202 | [[:d:Q108533169|Q108533169]] | [[Antolín Murias]] | [[Xares, A Veiga|Xares]] | No/unknown value | [[Xares, A Veiga|Xares]] | 1953-07-20 | |- | style='text-align:right'| 1203 | [[:d:Q108567532|Q108567532]] | [[Manuel Vázquez Outeiriño]] | [[Zarracós, A Merca|Zarracós]] | 1940-12-12 | [[Zarracós, A Merca|Zarracós]] | 2023-08-14 | |- | style='text-align:right'| 1204 | [[:d:Q108576390|Q108576390]] | [[Cándido Losada Estévez]] | [[A Gudiña]] | No/unknown value | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1205 | [[:d:Q108577188|Q108577188]] | [[Domingo Rodríguez Rodríguez]] | [[Corzos, A Veiga|Corzos]] | 1909-01-06 | [[Francia]] | 1999-11-26 | |- | style='text-align:right'| 1206 | [[:d:Q109250855|Q109250855]] | [[Hugo Álvarez Antúnez]] | [[Ourense]] | 2003-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1207 | [[:d:Q109331083|Q109331083]] | [[Marcial García Barros]] | [[Ourense]] | 1890 | [[Ourense]] | 1937-07-28 | |- | style='text-align:right'| 1208 | [[:d:Q109331265|Q109331265]] | [[Silvino González García]] | [[Ribadavia]] | No/unknown value | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1209 | [[:d:Q109331266|Q109331266]] | [[Juan Diego Conde Eguileta]] | [[Ourense]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 1210 | [[:d:Q109331420|Q109331420]] | [[Juan Nóvoa]] | [[Ourense]] | 1898 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1211 | [[:d:Q109331460|Q109331460]] | [[José Prado Espiñeira]] | [[O Carballiño]] | 1901 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1212 | [[:d:Q109334943|Q109334943]] | [[Xosé Bieito Arias Freixedo]] | [[Cenlle]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 1213 | [[:d:Q109349449|Q109349449]] | [[Ramón de la Fuente Galván]] | [[Xinzo de Limia]] | 1929 | [[Xinzo de Limia]] | 2021-10-31 | |- | style='text-align:right'| 1214 | [[:d:Q109354352|Q109354352]] | [[Óscar Guzmán]] | [[Vilamarín]] | 1970-04-07 | | | [[Ficheiro:Óscar Manuel Guzmán.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1215 | [[:d:Q109521787|Q109521787]] | [[Alfonso Rodríguez López]] | [[Soulecín, Santigoso, O Barco de Valdeorras|Soulecín]] | 1920 | [[Ocero]] | 1949-02-24 | |- | style='text-align:right'| 1216 | [[:d:Q109559143|Q109559143]] | [[Ildefonso Fernández Seoane]] | [[Xares, A Veiga|Xares]] | No/unknown value | [[Correxais, Vilamartín de Valdeorras|Correxais]] | 1942-08-06 | |- | style='text-align:right'| 1217 | [[:d:Q110007271|Q110007271]] | [[Elías López Delgado]] | [[Córgomo, Vilamartín de Valdeorras|Córgomo]] | 1894 | [[Ourense]] | 1940-11-07 | |- | style='text-align:right'| 1218 | [[:d:Q110101848|Q110101848]] | [[Santi Cuquejo]] | [[Ourense]] | 1992-04-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1219 | [[:d:Q110157306|Q110157306]] | [[José Gallego Fernández]] | [[A Gudiña]] | 1891 | [[Nigrán]] | 1978-02 | |- | style='text-align:right'| 1220 | [[:d:Q110206599|Q110206599]] | [[Manuel Peña-Rey Bouzas]] | [[Ourense]] | 1938-03-04 | | | [[Ficheiro:Manuel Peña-Rey Bouzas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1221 | [[:d:Q110209895|Q110209895]] | [[Toño Guede]] | [[Ourense]] | 1971-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1222 | [[:d:Q110279939|Q110279939]] | [[José González Suárez]] | [[Ourense]] | 1927-01-07 | | 1971-10-21 | |- | style='text-align:right'| 1223 | [[:d:Q110362460|Q110362460]] | [[José Rodríguez Faílde]] | [[Carracedo, A Peroxa|Carracedo]] | 1887 | [[Os Peares]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 1224 | [[:d:Q110426862|Q110426862]] | [[Constantino Añel González]] | [[Reádegos, Vilamarín|Reádegos]] | 1875 | [[Ourense]] | 1970-03 | [[Ficheiro:Constantino Añel 1925.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1225 | [[:d:Q110431224|Q110431224]] | [[Elías Rodríguez Iglesias]] | [[Os Peares, A Peroxa|Os Peares]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1226 | [[:d:Q110438663|Q110438663]] | [[Manuel Ángel Rodríguez]] | [[Esgos]] | 1937-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1227 | [[:d:Q110443564|Q110443564]] | [[Miguel Ángel Rodríguez González|Miguel Ángel Rodríguez]] | [[Esgos]] | 1958 | [[Alto do Couso, Santa Olaia de Esgos, Esgos|Alto do Couso]] | 2001-12-03 | |- | style='text-align:right'| 1228 | [[:d:Q110702179|Q110702179]] | [[Borja Quintela]] | [[Ourense]] | 1989-01-25 | | | [[Ficheiro:Borja Quintela.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1229 | [[:d:Q110788594|Q110788594]] | [[Ismael Sorga Losada]] | [[Sarreaus]] | | [[Sarreaus]] | 1948-11-19 | |- | style='text-align:right'| 1230 | [[:d:Q110976712|Q110976712]] | [[Antonio Álvarez Arias]] | [[Verín]] | 1933-01-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1231 | [[:d:Q111050103|Q111050103]] | [[José Benito González Álvarez]] | [[provincia de Ourense]] | 1898-09-17 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1232 | [[:d:Q111197014|Q111197014]] | [[Víctor Antonio Rodríguez-Toubes García]] | [[Verín]] | 1872-07-13 | [[Madrid]] | 1932-05-05 | |- | style='text-align:right'| 1233 | [[:d:Q111271447|Q111271447]] | [[Rufino Rodríguez Llaú|Rufino Rodríguez Llau]] | [[A Veiga de Cascallá, Rubiá|A Veiga de Cascallá]] | 1920-06-14 | [[O Barco de Valdeorras]] | 1981-03-11 | [[Ficheiro:Rufino001.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1234 | [[:d:Q111284153|Q111284153]] | [[Anxo Rei]] | [[Rubiá]] | 1957-02-16 | | | [[Ficheiro:Anxo-Rei.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1235 | [[:d:Q111296905|Q111296905]] | [[Vicente Vázquez Diéguez]] | [[Verín]] | 1942 | | | |- | style='text-align:right'| 1236 | [[:d:Q111333197|Q111333197]] | [[Fortunato Vega Rodríguez]] | [[Corzos, A Veiga|Corzos]] | No/unknown value | [[Seoane, A Veiga|Seoane]] | 1936-11-25 | |- | style='text-align:right'| 1237 | [[:d:Q111443505|Q111443505]] | [[Delfín Fidalgo Fernández]] | [[Ourense]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 1238 | [[:d:Q111507782|Q111507782]] | [[Alejandro Raimúndez]] | [[Ourense]] | 1906 | [[Paignton]] | 1968 | |- | style='text-align:right'| 1239 | [[:d:Q111520320|Q111520320]] | [[Héctor Carballo (actor)|Héctor Carballo]] | [[Trasmiras]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 1240 | [[:d:Q111653199|Q111653199]] | [[Antonio Sánchez González]] | [[Ourense]] | 1901-07-28 | [[Ourense]] | 1965-08-15 | |- | style='text-align:right'| 1241 | [[:d:Q111659996|Q111659996]] | [[José Mendoza Sarmiento]] | [[Ourense]] | 1936-08-27 | [[Toledo]] | 2012-07-21 | |- | style='text-align:right'| 1242 | [[:d:Q111678252|Q111678252]] | [[Luis Méndez Domínguez]] | [[Ourense]] | 1902 | [[Madrid]] | 1995-08-04 | |- | style='text-align:right'| 1243 | [[:d:Q111698696|Q111698696]] | [[Alfredo Yáñez Domínguez]] | [[Xares, A Veiga|Xares]] | No/unknown value | [[Sernande (Q1734517)|Sernande]] | 1947-11-05 | |- | style='text-align:right'| 1244 | [[:d:Q111703215|Q111703215]] | [[Félix Fernández Cao]] | [[Ourense]] | 1983-01-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1245 | [[:d:Q111715731|Q111715731]] | [[Domingo Díaz Docampo]] | [[Petín]] | 1967-04-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1246 | [[:d:Q111963821|Q111963821]] | [[Manuel García Portela]] | [[As Vendas da Barreira, Riós, Riós|As Vendas da Barreira]] | 1905-06-06 | [[Guadarrama]] | 1966-05-11 | |- | style='text-align:right'| 1247 | [[:d:Q111992434|Q111992434]] | [[Xan Míguez González]] | [[Ventosela, Ribadavia|Ventosela]] | 1847-01-21 | [[Ventosela, Ribadavia|Ventosela]] | 1912-07-10 | [[Ficheiro:Xan Míguez 'o Ventosela'.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1248 | [[:d:Q112031523|Q112031523]] | [[Carlos Núñez Rodríguez]] | [[Ourense]] | 1941-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1249 | [[:d:Q112036334|Q112036334]] | [[Manuel Rego Nieto]] | [[Moreiras, Toén|Moreiras]] | 1932 | [[Ourense]] | 2017-05 | |- | style='text-align:right'| 1250 | [[:d:Q112109595|Q112109595]] | [[Inocencio Ferrer Ovide]] | [[Vilamartín de Valdeorras]] | 1915-12-15 | [[Santiago de Compostela]] | 1992-07-18 | |- | style='text-align:right'| 1251 | [[:d:Q112117978|Q112117978]] | [[Alberto Canal]] | [[Casal de Maus, Corvillón, A Merca|Casal de Maus]] | 1967-11-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1252 | [[:d:Q112183885|Q112183885]] | [[Leopoldo Vidal Hermida]] | [[Vilamarín]] | 1912 | | | |- | style='text-align:right'| 1253 | [[:d:Q112188902|Q112188902]] | [[Julio González Álvarez]] | [[Santa María de Cexo, Verea|Santa María de Cexo]] | 1911 | [[Ourille, Verea|Ourille]] | 1936-08-29 | |- | style='text-align:right'| 1254 | [[:d:Q112252418|Q112252418]] | [[José Martínez de Arce]] | [[Ourense]] | 1662 | [[Valladolid]] | 1721-12 | |- | style='text-align:right'| 1255 | [[:d:Q112572535|Q112572535]] | [[Juan Antonio González Núñez]] | [[Chandrexa de Queixa]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 1256 | [[:d:Q112671083|Q112671083]] | [[Heriberto López Bello]] | [[Ourense]] | 1906 | [[Guadalaxara, México|Guadalaxara]] | 1959-05-10 | |- | style='text-align:right'| 1257 | [[:d:Q112671148|Q112671148]] | [[Modesto Moyrón Arias]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1890 | [[Guadalaxara, México|Guadalaxara]] | 1975-03-21 | |- | style='text-align:right'| 1258 | [[:d:Q112672797|Q112672797]] | [[Ramiro Losada Rodríguez]] | [[Rubiá]] | 1910 | [[Ciudad Mante]] | 1991-04-01 | |- | style='text-align:right'| 1259 | [[:d:Q112727124|Q112727124]] | [[César Fernández Gil]] | [[Ribadavia]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 1260 | [[:d:Q112874919|Q112874919]] | [[Gustavo Santiago Valencia]] | [[Ourense]] | 1924 | [[Santiago de Compostela]] | 2008-08-18 | |- | style='text-align:right'| 1261 | [[:d:Q112898516|Q112898516]] | [[Emilio Rúa]] | [[As Vendas da Barreira, Riós, Riós|As Vendas da Barreira]] | 1976-03-11 | | | [[Ficheiro:Premio Trasalba 2024 - Emilio Rúa.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1262 | [[:d:Q113023378|Q113023378]] | [[Antonio Piñeiro Feijoo]] | [[Celanova]] | 1959-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 1263 | [[:d:Q113137654|Q113137654]] | [[Manuel Nóvoa Barreiros]] | [[Ourense]] | 1930 | [[Ourense]] | 1949-03-18 | |- | style='text-align:right'| 1264 | [[:d:Q113192904|Q113192904]] | [[Gervasio Cereijo Veiga]] | [[O Cazapedo, A Encomenda, A Pobra de Trives|O Cazapedo]] | 1895 | [[O Cazapedo, A Encomenda, A Pobra de Trives|O Cazapedo]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1265 | [[:d:Q113201868|Q113201868]] | [[José Luis Blanco Vicente]] | [[Manzaneda]] | 1883-12-08 | [[Madrid]] | 1966-11-13 | |- | style='text-align:right'| 1266 | [[:d:Q113204228|Q113204228]] | [[Juan Rodríguez Rodríguez]] | [[San Pedro, Cesuris, Manzaneda|San Pedro]] | 1887 | [[Manzaneda]] | 1937-04-10 | |- | style='text-align:right'| 1267 | [[:d:Q113299150|Q113299150]] | [[Leonardo Álvarez Álvarez]] | [[A Pobra de Trives]] | 1893 | [[Pena Folenche, A Pobra de Trives|Pena Folenche]] | 1938-10-30 | |- | style='text-align:right'| 1268 | [[:d:Q113325681|Q113325681]] | [[Gustavo Docampo Paradelo]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1269 | [[:d:Q113332704|Q113332704]] | [[Xoel Gómez Losada]] | [[Ourense]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 1270 | [[:d:Q113361667|Q113361667]] | [[Constantino Prol Cid]] | [[Prado, Vilar de Barrio|Prado]] | 1938-09-23 | [[Nigrán]] | 2017-02-20 | |- | style='text-align:right'| 1271 | [[:d:Q113369079|Q113369079]] | [[Xosé Luís Sobrado Pérez]] | [[Feás, Boborás|Feás]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1272 | [[:d:Q113384218|Q113384218]] | [[Xosé Antonio Pérez Valado]] | [[Verea]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 1273 | [[:d:Q113428610|Q113428610]] | [[Javier Fraiz]] | [[Ourense]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 1274 | [[:d:Q113488550|Q113488550]] | [[José Pelisio|José Pelisio González]] | [[Ourense]] | 19th century | [[Buenos Aires]] | 20th century | [[Ficheiro:José Pelisio González 1911.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1275 | [[:d:Q113489824|Q113489824]] | [[Alfonso Hervella Courel]] | [[Viana do Bolo]] | 1886-10-06 | [[Palencia]] | 1949-12-03 | |- | style='text-align:right'| 1276 | [[:d:Q113495517|Q113495517]] | [[Javier Romero|Javier Romero Doniz]] | [[Xinzo de Limia]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Javier Romero Doniz.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1277 | [[:d:Q113496860|Q113496860]] | [[Pedro Caneda Rodríguez]] | [[Medos, San Xoán de Río|Medos]] | 1909 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1278 | [[:d:Q113496875|Q113496875]] | [[Manuel Vázquez Nóvoa]] | [[Ourense]] | 1908-12-30 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1279 | [[:d:Q113513035|Q113513035]] | [[Antonio Fernández Rivadulla]] | [[Ourense]] | 1978-01-29 | | | |- | style='text-align:right'| 1280 | [[:d:Q113518068|Q113518068]] | [[Francisco Peña|Francisco Peña Rodríguez]] | [[Moialde, Vilardevós|Moialde]] | No/unknown value | [[Florderrei Vello, Arzádegos, Vilardevós|Florderrei Vello]] | 1947-10-27 | |- | style='text-align:right'| 1281 | [[:d:Q113519509|Q113519509]] | [[César Sánchez Sánchez]] | [[Sobrado, Melias, Coles|Sobrado]] | 1912 | [[Xixón]] | 1938-05-28 | |- | style='text-align:right'| 1282 | [[:d:Q113528376|Q113528376]] | [[Antonio Dopazo Fernández]] | [[O Pereiro de Aguiar]] | 1908-02-15 | [[Ribadavia]] | 1936-09-14 | |- | style='text-align:right'| 1283 | [[:d:Q113530282|Q113530282]] | [[José Luis Bouzas Fernández]] | [[Allariz]] | 1906 | [[Pentes, A Gudiña|Pentes]] | 1936-09-01 | |- | style='text-align:right'| 1284 | [[:d:Q113530339|Q113530339]] | [[Roberto López Rodríguez]] | [[O Mazo, Vilamartín de Valdeorras|O Mazo]] | 1914-12-24 | [[Freixido, Petín|Freixido]] | 1997-11-29 | |- | style='text-align:right'| 1285 | [[:d:Q113533893|Q113533893]] | [[Bieito Seara]] | [[Maceda]] | 1960-03-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1286 | [[:d:Q113548025|Q113548025]] | [[Adolfo Iglesias Alvarado]] | [[A Peroxa]] | No/unknown value | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1287 | [[:d:Q113555342|Q113555342]] | [[Claudino Domínguez Reboredo]] | [[O Irixo]] | 1885 | [[O Irixo]] | 1936-08-02 | |- | style='text-align:right'| 1288 | [[:d:Q113555347|Q113555347]] | [[Severino Fernández Fuentes]] | [[O Irixo]] | 1900 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1289 | [[:d:Q113555668|Q113555668]] | [[Ángel Arce]] | [[Flariz, Monterrei|Flariz]] | No/unknown value | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1290 | [[:d:Q113555681|Q113555681]] | [[Enrique Yáñez Álvarez]] | [[Ricosende, Soutadoiro, Carballeda de Valdeorras|Ricosende]] | 1925 | [[Truchas]] | 1951-01 | |- | style='text-align:right'| 1291 | [[:d:Q113558770|Q113558770]] | [[Joaquín Losada Filgueira]] | [[O Carballiño]] | 1899 | [[A Pobra de Trives]] | 1936-08-02 | |- | style='text-align:right'| 1292 | [[:d:Q113562327|Q113562327]] | [[Valentín Lois Sobrino]] | [[Ribadavia]] | 1899 | [[Ventosela, Ribadavia|Ventosela]] | 1937-02-16 | |- | style='text-align:right'| 1293 | [[:d:Q113563330|Q113563330]] | [[Máximo Nóvoa Barreiros]] | [[Ourense]] | No/unknown value | [[Coles]] | 1948-11-25 | |- | style='text-align:right'| 1294 | [[:d:Q113563346|Q113563346]] | [[Albino Gómez Rodríguez]] | [[Mugueimes, Muíños, Muíños|Mugueimes]] | 1916 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1295 | [[:d:Q113577085|Q113577085]] | [[Antonio do Campo de la Fuente]] | [[Ourense]] | 1892-01-04 | [[A Habana]] | 1969-11-24 | |- | style='text-align:right'| 1296 | [[:d:Q113655187|Q113655187]] | [[Alfredo Iglesias Otero|Alfredo Iglesias]] | [[Ourense]] | 1969 | | 2021-01-16 | |- | style='text-align:right'| 1297 | [[:d:Q113661999|Q113661999]] | [[Tomás Terrón]] | [[Carballeda de Valdeorras]] | 1920 | | 2004 | |- | style='text-align:right'| 1298 | [[:d:Q113666351|Q113666351]] | [[Odilo Fernández Rodríguez]] | [[Correxais, Vilamartín de Valdeorras|Correxais]] | 1925-11-13 | [[A Rúa]] | 1995-04-18 | |- | style='text-align:right'| 1299 | [[:d:Q113821351|Q113821351]] | [[Anxo González Fernández]] | [[Xunqueira de Espadanedo]] | 1940-07-26 | | | [[Ficheiro:Anxo González Fernández 2021 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1300 | [[:d:Q113823086|Q113823086]] | [[Vicente A. Sanjurjo Rivo]] | [[Ourense]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 1301 | [[:d:Q113976321|Q113976321]] | [[Manuel da Cal Vázquez]] | [[Ourense]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 1302 | [[:d:Q114245488|Q114245488]] | [[Rubén Domínguez (Q114245488)|Rubén Domínguez]] | [[Ourense]] | 1987-05-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1303 | [[:d:Q114245490|Q114245490]] | [[Fran Justo]] | [[Ourense]] | 1989-08-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1304 | [[:d:Q114330120|Q114330120]] | [[Edelmiro Martínez Cerredelo]] | [[Xinzo de Limia, Xinzo de Limia|Xinzo de Limia]] | 1946-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1305 | [[:d:Q114338291|Q114338291]] | [[Antonio López Fernández (Corchas)|Antonio López Fernández]] | [[O Mazo, Vilamartín de Valdeorras|O Mazo]] | 1908 | [[Oencia]] | 1945-11-26 | |- | style='text-align:right'| 1306 | [[:d:Q114356791|Q114356791]] | [[Andrés López Vázquez]] | [[Vilamartín de Valdeorras]] | 1896 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1307 | [[:d:Q114685418|Q114685418]] | [[Ramón Area Carracedo]] | [[Ourense]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1308 | [[:d:Q114688888|Q114688888]] | [[Xosé Antón Gómez Segade]] | [[Monterrei]] | 1943-08-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1309 | [[:d:Q115216799|Q115216799]] | [[Delfín Caseiro]] | [[Aldea do Muíño, Rairiz de Veiga, Rairiz de Veiga|Aldea do Muíño]] | 1954-03-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1310 | [[:d:Q115247504|Q115247504]] | [[Javier Rodríguez González (poeta)|Javier Rodríguez González]] | [[Ourense]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 1311 | [[:d:Q115407689|Q115407689]] | [[Antonio Becerra Bazal]] | [[Xinzo de Limia]] | 1910 | [[Madrid]] | 1992-06-16 | |- | style='text-align:right'| 1312 | [[:d:Q115472717|Q115472717]] | [[Alexandre Sotelino|Alexandre Sotelino Losada]] | [[Ourense]] | 1986-10-29 | | | [[Ficheiro:Alexandre Sotelino.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1313 | [[:d:Q115482705|Q115482705]] | [[Javi Rey]] | [[Ourense]] | 1985-01-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1314 | [[:d:Q115523465|Q115523465]] | [[Roberto Fernández Álvarez]] | [[Ourense]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Roberto Fernández Álvarez 2023.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1315 | [[:d:Q115780309|Q115780309]] | [[Felicindo Iglesias Acevedo]] | [[Ourense]] | 1898 | | | |- | style='text-align:right'| 1316 | [[:d:Q116451632|Q116451632]] | [[Avelino García Armesto]] | [[Viana do Bolo]] | 1878-09-23 | [[Palas de Rei]] | 1938-05-03 | [[Ficheiro:Avelino García Armesto 1910.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1317 | [[:d:Q116480215|Q116480215]] | [[Germán García Armesto]] | [[Viana do Bolo]] | 19th century | [[Viana do Bolo]] | 1961-01-29 | |- | style='text-align:right'| 1318 | [[:d:Q116689476|Q116689476]] | [[Antonio Alonso Pérez]] | [[Pacios, Nogueira de Ramuín, Nogueira de Ramuín|Pacios]] | 1898-12-20 | [[Buenos Aires]] | 1985-03-16 | |- | style='text-align:right'| 1319 | [[:d:Q116689597|Q116689597]] | [[Bernaldo Souto|Bernaldo Souto Romero]] | [[Ribadavia]] | 1913-06-18 | [[Buenos Aires]] | | [[Ficheiro:Bernaldo Souto.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1320 | [[:d:Q116753848|Q116753848]] | [[Benito Domínguez González]] | [[A Illa, Entrimo|A Illa]] | 1920-03-27 | [[Buenos Aires]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 1321 | [[:d:Q116977343|Q116977343]] | [[Celso Rodríguez Padrón]] | [[Ribadavia]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1322 | [[:d:Q117274028|Q117274028]] | [[Javier Pardo Siota|Javier Pardo]] | [[Allariz]] | 1996-10-01 | | | [[Ficheiro:2022 Rally Poland - Javier Pardo Siota 2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1323 | [[:d:Q117327659|Q117327659]] | [[Juan Campos Rodríguez]] | [[Sarreaus]] | 1907-07-11 | [[Singapur]] | 1995-12-09 | |- | style='text-align:right'| 1324 | [[:d:Q117384966|Q117384966]] | [[Abel Reverter]] | [[Ourense]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 1325 | [[:d:Q117424912|Q117424912]] | [[Luis Sobrino]] | [[Arcos, O Carballiño|Arcos]] | 1961-04-07 | [[Ourense]] | 2023-04-03 | |- | style='text-align:right'| 1326 | [[:d:Q117745290|Q117745290]] | [[Eumenio Blanco]] | [[Manzaneda]] | 1891-01-09 | [[Os Ánxeles]] | 1984-03-09 | |- | style='text-align:right'| 1327 | [[:d:Q117797295|Q117797295]] | [[Modesto Álvarez Elices]] | [[Xinzo de Limia]] | 1888-03-23 | [[Xinzo de Limia]] | 1963-08-16 | |- | style='text-align:right'| 1328 | [[:d:Q118174112|Q118174112]] | [[Fernando Dacosta|Fernando Dacosta Pérez]] | [[Ourense]] | 1969-10-23 | | | |- | style='text-align:right'| 1329 | [[:d:Q118182348|Q118182348]] | [[Francisco Javier Bobillo de la Peña]] | [[Ourense]] | 1946-07-10 | [[Lanzarote]] | 2017-01-06 | |- | style='text-align:right'| 1330 | [[:d:Q118185790|Q118185790]] | [[Manuel Deza Castro]] | [[Rairo, Ourense|Rairo]] | 1877 | [[Rairo, Ourense|Rairo]] | 1941-10-02 | |- | style='text-align:right'| 1331 | [[:d:Q118185984|Q118185984]] | [[José Fernández Pérez]] | [[Ourense]] | 1895-01-12 | [[Ourense]] | 1937-10-11 | |- | style='text-align:right'| 1332 | [[:d:Q118192236|Q118192236]] | [[Severino Nóvoa Gutiérrez]] | [[Ourense]] | 1911 | [[Ourense]] | 1937-10-11 | |- | style='text-align:right'| 1333 | [[:d:Q118206718|Q118206718]] | [[Enrique Nanín Ansias]] | [[Ourense]] | 1907 | [[Ourense]] | 1937-10-11 | |- | style='text-align:right'| 1334 | [[:d:Q118211147|Q118211147]] | [[Ramón González Calviño]] | [[Ourense]] | 1886 | [[Ourense]] | 1937-04-01 | |- | style='text-align:right'| 1335 | [[:d:Q118279067|Q118279067]] | [[Gustavo Contreras Cerdeiriña]] | [[Verín]] | 1909 | [[Vigo]] | 1975 | |- | style='text-align:right'| 1336 | [[:d:Q118290322|Q118290322]] | [[Sergio Sandoval Bahamonde]] | [[Monterrei]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1337 | [[:d:Q118559349|Q118559349]] | [[Alfonso Flórez Quiroga|Alfonso Flórez de Losada Quiroga]] | [[O Castro de Valdeorras, O Barco de Valdeorras|O Castro de Valdeorras]] | 1835 | [[O Barco de Valdeorras]] | 1922-12 | |- | style='text-align:right'| 1338 | [[:d:Q118727329|Q118727329]] | [[Luis Otero Quintas]] | [[Piñeira de Arcos, Sandiás|Piñeira de Arcos]] | 1942-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 1339 | [[:d:Q118727333|Q118727333]] | [[Luis Otero Bobillo]] | [[Sandiás]] | No/unknown value | [[Piñeira de Arcos, Sandiás|Piñeira de Arcos]] | 1981-03 | |- | style='text-align:right'| 1340 | [[:d:Q118812003|Q118812003]] | [[Julio César Álvarez Docampo]] | [[Listanco, Armeses, Maside|Listanco]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 1341 | [[:d:Q119217880|Q119217880]] | [[Eulogio Rodríguez González]] | [[Vilar de Carracedo, Carracedo, A Peroxa|Vilar de Carracedo]] | 1916-09-14 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1342 | [[:d:Q119217886|Q119217886]] | [[Antonio Rodríguez González]] | [[Vilar de Carracedo, Carracedo, A Peroxa|Vilar de Carracedo]] | 1914-10-24 | [[Cañizares]] | 1945-01-27 | |- | style='text-align:right'| 1343 | [[:d:Q119318696|Q119318696]] | [[Agustín Rodríguez González]] | [[Carracedo, A Peroxa|Carracedo]] | 20th century | [[Uruguai]] | | |- | style='text-align:right'| 1344 | [[:d:Q119410219|Q119410219]] | [[Clemente Justo Quiroga Vázquez]] | [[A Peroxa]] | 1914-11-23 | No/unknown value | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1345 | [[:d:Q119452607|Q119452607]] | [[Néstor Ogando|Néstor Ogando Blanco]] | [[Arcucelos, Retorta, Laza|Arcucelos]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Néstor Ogando na igrexa de San Pedro da Gudiña.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1346 | [[:d:Q119844127|Q119844127]] | [[Lino de Prado]] | [[Celanova]] | 1944-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1347 | [[:d:Q119992288|Q119992288]] | [[José Luis González López]] | [[Amoeiro]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Entrega Premio Trasalba 2023 - José Luis González López.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1348 | [[:d:Q119993318|Q119993318]] | [[Antonio Míguez Nogueiras]] | [[Vilar de Santos]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 1349 | [[:d:Q120031965|Q120031965]] | [[Bieito Silva Valdivia]] | [[Bubaces, Río Caldo, Lobios|Bubaces]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 1350 | [[:d:Q120568300|Q120568300]] | [[Eduardo González Ananín]] | [[Tibiás, O Pereiro de Aguiar|Tibiás]] | 1926-04-15 | [[Ourense]] | 2023-07-11 | |- | style='text-align:right'| 1351 | [[:d:Q120690775|Q120690775]] | [[José González Tesouro]] | [[Paderne de Allariz]] | 1881 | [[Ourense]] | 1937-10-11 | |- | style='text-align:right'| 1352 | [[:d:Q120690850|Q120690850]] | [[Gerardo Rodríguez Fernández]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1904 | [[Ourense]] | 1937-10-11 | |- | style='text-align:right'| 1353 | [[:d:Q120691217|Q120691217]] | [[Francisco Rodríguez Fernández (O Barco de Valdeorras)|Francisco Rodríguez Fernández]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1910 | [[As Palmas de Gran Canaria]] | 1941-09-09 | |- | style='text-align:right'| 1354 | [[:d:Q120705981|Q120705981]] | [[Eduardo Cifuentes Las Catalinas]] | [[Chaguazoso, A Mezquita]] | 1883-01-09 | No/unknown value | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1355 | [[:d:Q120867687|Q120867687]] | [[Manuel Fernández Movilla|Manuel Ángel Fernández Movilla]] | [[Vide, Baños de Molgas|Vide]] | 1992-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1356 | [[:d:Q120907281|Q120907281]] | [[Adolfo Anta Espino]] | [[Bascois, Carballeda, Carballeda de Valdeorras|Bascois]] | 1905 | [[Carballeda de Valdeorras]]<br/>[[Hospital de Valdeorras]] | 1991-04 | |- | style='text-align:right'| 1357 | [[:d:Q121336916|Q121336916]] | [[Raúl Dacosta|Raúl Dacosta Cerqueda]] | [[Ourense]] | 2002-01-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1358 | [[:d:Q121600478|Q121600478]] | [[Diego Gómez|Diego Gómez Pérez]] | [[Ourense]] | 2004-07-31 | | | |- | style='text-align:right'| 1359 | [[:d:Q121860833|Q121860833]] | [[Eloy Romero Luis]] | [[Vilardevós]] | 1908 | [[Ourille, Verea|Ourille]] | 1936-08-29 | |- | style='text-align:right'| 1360 | [[:d:Q121862602|Q121862602]] | [[Silvio Torres Díaz]] | [[Ourense]] | 1913 | [[Ourille, Verea|Ourille]] | 1936-08-29 | |- | style='text-align:right'| 1361 | [[:d:Q121865013|Q121865013]] | [[Jesús Romero Álvarez]] | [[Leiro]] | 1885 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1362 | [[:d:Q122015500|Q122015500]] | [[José Toro Martínez]] | [[Castrelo do Val]] | 1910 | [[Ourense]] | 1941-10-11 | |- | style='text-align:right'| 1363 | [[:d:Q122016011|Q122016011]] | [[Avelino Rodríguez Rodríguez]] | [[Verín]] | 1901 | [[Ourense]] | 1941-10-11 | |- | style='text-align:right'| 1364 | [[:d:Q122028560|Q122028560]] | [[Martín Estévez Vega]] | [[Vilariño de Conso]] | 1906 | [[Ourense]] | 1941-10-11 | |- | style='text-align:right'| 1365 | [[:d:Q122028838|Q122028838]] | [[Benjamín Sierra Fernández]] | [[A Gudiña]] | 1905 | [[Ourense]] | 1941-10-11 | |- | style='text-align:right'| 1366 | [[:d:Q122029091|Q122029091]] | [[José María Albar González]] | [[Castrelo do Val]] | 1896 | [[Ourense]] | 1941-10-11 | |- | style='text-align:right'| 1367 | [[:d:Q122029405|Q122029405]] | [[Antonio Parada Calvo]] | [[Castrelo do Val]] | 1916 | [[Ourense]] | 1941-10-11 | |- | style='text-align:right'| 1368 | [[:d:Q122095849|Q122095849]] | [[Alberto Moreiras Fernández]] | [[Celanova]] | No/unknown value | No/unknown value | 1980s | |- | style='text-align:right'| 1369 | [[:d:Q122097916|Q122097916]] | [[José Rivera Losada]] | [[Ourense]] | 1918 | [[Barbadás]] | 1943-05-08 | |- | style='text-align:right'| 1370 | [[:d:Q122145883|Q122145883]] | [[José Meleiro Fernández]] | [[Celanova]] | 1891-03-13 | | 1976-07-02 | |- | style='text-align:right'| 1371 | [[:d:Q122149472|Q122149472]] | [[Lino Velo Castiñeiras]] | [[Celanova]] | 19th century | No/unknown value | 1926-10 | |- | style='text-align:right'| 1372 | [[:d:Q122169161|Q122169161]] | [[José Francisco Quiroga do Pazo]] | [[Ourense]] | 1755-08-19 | [[Ourense]] | 1816-07-04 | |- | style='text-align:right'| 1373 | [[:d:Q122171306|Q122171306]] | [[Juan Brasa|Juan Brasa Sánchez]] | [[Ourense]] | 1891 | [[Ourense]] | 1982-09 | [[Ficheiro:Juan Brasa 1919.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1374 | [[:d:Q122700299|Q122700299]] | [[Manuel Rivero Pérez]] | [[Vilela, Os Baños, Bande|Vilela]] | 1953-12-11 | | | [[Ficheiro:Manuel Rivero Pérez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1375 | [[:d:Q122987600|Q122987600]] | [[Jordan Sánchez|Jordan Sánchez Varela]] | [[Ourense]] | 1991-01-05 | | | [[Ficheiro:CD Arenteiro - Polvorín FC no estadio de Espiñedo, Segunda RFEF 2022-23 a 92.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1376 | [[:d:Q123037217|Q123037217]] | [[‎Luís Baños Campo]] | [[Ourense]] | 1965-03-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1377 | [[:d:Q123138062|Q123138062]] | [[Carlos Diego Palao Taboada]] | [[Ourense]] | 1941-02-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1378 | [[:d:Q123138670|Q123138670]] | [[Xosé Miguélez]] | [[Ourense]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1379 | [[:d:Q123407208|Q123407208]] | [[Francisco González Estévez]] | [[Córgomo, Vilamartín de Valdeorras|Córgomo]] | 1820 | | 1879-12-29 | |- | style='text-align:right'| 1380 | [[:d:Q123484926|Q123484926]] | [[Alberto Medeiros]] | [[A Ponte Noalla, Noalla, San Cibrao das Viñas|A Ponte Noalla]] | 1989-12-20 | | | |- | style='text-align:right'| 1381 | [[:d:Q123503207|Q123503207]] | [[Serxio María Rodríguez Álvarez]] | [[Ourense]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 1382 | [[:d:Q123574615|Q123574615]] | [[Ginés Alemparte Alén]] | [[Lebosende, Leiro|Lebosende]] | 1911 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1383 | [[:d:Q123574800|Q123574800]] | [[Eladio Porto Bugallo]] | [[Serantes, Leiro|Serantes]] | 1908 | [[Ourense]] | 1937-02-09 | |- | style='text-align:right'| 1384 | [[:d:Q123670755|Q123670755]] | [[José Sousa]] | [[Ramirás]] | 1951-01-16 | [[Caracas]] | 2017-12-31 | |- | style='text-align:right'| 1385 | [[:d:Q123847223|Q123847223]] | [[Roberto Rodríguez González]] | [[Ourense]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 1386 | [[:d:Q123951812|Q123951812]] | [[Luis Manuel Cuña Ramos]] | [[Ourense]] | 1966-01-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1387 | [[:d:Q124057422|Q124057422]] | [[Serafín Portugal Soto]] | [[Piñor]] | 1924 | [[Santiago de Compostela]] | 2021 | |- | style='text-align:right'| 1388 | [[:d:Q124363937|Q124363937]] | [[Carlos Guitián|Carlos Guitián Rodríguez]] | [[Ourense]] | 1927-04-29 | [[Ourense]] | 2024-01-26 | |- | style='text-align:right'| 1389 | [[:d:Q124605406|Q124605406]] | [[Eulogio Gavela García]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1925 | [[O Barco de Valdeorras]] | 2004-07-31 | |- | style='text-align:right'| 1390 | [[:d:Q124613361|Q124613361]] | [[Armando Ojea|Armando Ojea Bouzo]] | [[Ourense]] | 1962-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1391 | [[:d:Q124640093|Q124640093]] | [[José Vázquez Rodríguez]] | [[Calvos de Randín]] | 1904 | [[Pontevedra]] | 1937-05-22 | |- | style='text-align:right'| 1392 | [[:d:Q124650072|Q124650072]] | [[Francisco José Montesinos|Francisco José Montesinos Rodríguez]] | [[A Mezquita]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 1393 | [[:d:Q124653330|Q124653330]] | [[José Luis Santamarina Ferro]] | [[Verín]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 1394 | [[:d:Q124751271|Q124751271]] | [[Aquilino Domínguez Díaz]] | [[Parada de Sil]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1395 | [[:d:Q124800696|Q124800696]] | [[Rafael Pérez Martínez]] | [[Cados, Muíños|Cados]] | 1945-02-03 | [[Mugueimes, Muíños, Muíños|Mugueimes]] | 2024-12-17 | |- | style='text-align:right'| 1396 | [[:d:Q124827877|Q124827877]] | [[Benito Vázquez Vázquez]] | [[A Devesa, Río Caldo, Lobios|A Devesa]] | 1937 | [[Ourense]] | 2025-02-02 | |- | style='text-align:right'| 1397 | [[:d:Q124963605|Q124963605]] | [[Lisardo Quintas Graña]] | [[Porqueirós, Muíños|Porqueirós]] | 20th century | [[Muíños]] | 2014-06-08 | |- | style='text-align:right'| 1398 | [[:d:Q125001403|Q125001403]] | [[Antonio Ferreira López]] | [[Lobios]] | 1944-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1399 | [[:d:Q125169495|Q125169495]] | [[Julio Cebrián Villagómez]] | [[A Rúa]] | 1929 | [[Madrid]] | 2016-11-03 | |- | style='text-align:right'| 1400 | [[:d:Q125175910|Q125175910]] | [[Alfonso Soto]] | [[Ribadavia]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 1401 | [[:d:Q125268359|Q125268359]] | [[Fernando S. Valeiras Sotelo]] | [[Cortegada]] | 1953-02-20 | [[Vigo]] | 2022-06-26 | [[Ficheiro:Fernando S. Valeiras Sotelo.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1402 | [[:d:Q125274120|Q125274120]] | [[José Camilo Soto Losada]] | [[Maside]] | 1876 | [[Vilanova dos Infantes, Celanova|Vilanova dos Infantes]] | 1952 | |- | style='text-align:right'| 1403 | [[:d:Q125732892|Q125732892]] | [[Pablo Xabier López Vidal]] | [[Barbadás]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 1404 | [[:d:Q125733417|Q125733417]] | [[Casiano Rodicio Quevedo]] | [[San Xoán de Río]] | 1930 | [[A Rúa]] | 2005-07-22 | |- | style='text-align:right'| 1405 | [[:d:Q125848279|Q125848279]] | [[Germán Novoa|Germán Novoa Enríquez]] | [[Morgade, Xinzo de Limia|Morgade]] | 1996-08-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1406 | [[:d:Q126003423|Q126003423]] | [[Teodoro Fanego Bouza]] | [[Ourense]] | 1882 | [[Cariño]] | 1968-05-24 | |- | style='text-align:right'| 1407 | [[:d:Q126058720|Q126058720]] | [[Suso Jares|Xesús R. Jares]] | [[Viana do Bolo]] | 1955 | [[Vigo]] | 2008 | |- | style='text-align:right'| 1408 | [[:d:Q126183984|Q126183984]] | [[Antonio Gómez Requejo]] | [[Ourense]] | 1870-12-14 | [[Madrid]] | 1965-02 | |- | style='text-align:right'| 1409 | [[:d:Q126485973|Q126485973]] | [[Antón Álvarez Sousa]] | [[O Bagullo, As Seixadas, Cartelle|O Bagullo]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1410 | [[:d:Q126709246|Q126709246]] | [[Ricardo Cid Martínez]] | [[Ourense]] | | [[Vigo]] | 1971-05 | [[Ficheiro:Ricardo Cid Martínez 1929.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1411 | [[:d:Q127055014|Q127055014]] | [[Jorge Campos|Jorge Campos Sánchez]] | [[Ourense]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 1412 | [[:d:Q127240361|Q127240361]] | [[Fernando Meleiro|Fernando Meleiro Fernández]] | [[Ribadavia]] | 1899 | [[Ourense]] | 1963-07-08 | |- | style='text-align:right'| 1413 | [[:d:Q127403170|Q127403170]] | [[Juan Carlos Rivas Fernández]] | [[Ourense]] | 1934 | [[Ourense]] | 2025-06-25 | |- | style='text-align:right'| 1414 | [[:d:Q127603509|Q127603509]] | [[Juan Bautista Casas González]] | [[Sabucedo de Montes, Cartelle|Sabucedo de Montes]] | 1859-07-10 | [[Ourense]] | 1913-06-26 | |- | style='text-align:right'| 1415 | [[:d:Q128611239|Q128611239]] | [[Eulogio Gavela Arias]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 1416 | [[:d:Q128791998|Q128791998]] | [[Emilio Rodríguez Fernández]] | [[Celanova]] | 1885 | [[Celanova]] | 1931-10-01 | |- | style='text-align:right'| 1417 | [[:d:Q128792532|Q128792532]] | [[Francisco Gil Zamora]] | [[Maceda]] | 1938 | | 2005-05-29 | |- | style='text-align:right'| 1418 | [[:d:Q129421885|Q129421885]] | [[César Fernández Gonzalez|César Fernández González]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 2004-01-28 | | | |- | style='text-align:right'| 1419 | [[:d:Q129440440|Q129440440]] | [[Ernesto Ferro]] | [[Ourense]] | 1926 | [[Ourense]] | 2013-02-10 | |- | style='text-align:right'| 1420 | [[:d:Q130191845|Q130191845]] | [[Xosé Antón Pérez Bouza]] | [[Vilar de Cas, Souto de Limia, Muíños|Vilar de Cas]] | 1953-01-17 | | | [[Ficheiro:Xosé Antón Pérez Bouza.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1421 | [[:d:Q130246254|Q130246254]] | [[Alexandre Corbillón]] | [[Celanova]] | 2004-04-22 | | | [[Ficheiro:Alexandre Corbillón.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1422 | [[:d:Q130281190|Q130281190]] | [[Juan Rodríguez Bóveda]] | [[Ventosela, Ribadavia|Ventosela]] | 1880 | [[Ventosela, Ribadavia|Ventosela]] | 1956-05 | |- | style='text-align:right'| 1423 | [[:d:Q130528705|Q130528705]] | [[Camilo Cao Martínez]] | [[Ansemil, Celanova|Ansemil]] | 1945-10-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1424 | [[:d:Q130621908|Q130621908]] | [[Luís de Castro García]] | [[A Terrachá, Entrimo, Entrimo|A Terrachá]] | 1912-08-10 | [[Entrimo]] | 1977-10-04 | |- | style='text-align:right'| 1425 | [[:d:Q130742112|Q130742112]] | [[Xosé Luís Martínez Carneiro]] | [[Nocelo da Pena, Sarreaus|Nocelo da Pena]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 1426 | [[:d:Q130742323|Q130742323]] | [[Xosé Fernández Fernández]] | [[San Paio, Piñeiro, Maside|San Paio]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 1427 | [[:d:Q130742398|Q130742398]] | [[Rafael Otero Janeiro]] | [[O Carballiño]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 1428 | [[:d:Q131349957|Q131349957]] | [[Julio Tizón Diz]] | [[Cea, San Cristovo de Cea|Cea]] | 1917 | [[Ourense]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 1429 | [[:d:Q131354123|Q131354123]] | [[Alberto Rolán]] | [[Verín]] | 1977-01-14 | | | |- | style='text-align:right'| 1430 | [[:d:Q131360361|Q131360361]] | [[Enrique de Arce Temes]] | [[Ourense]] | 1937-04-03 | | | |- | style='text-align:right'| 1431 | [[:d:Q131382864|Q131382864]] | [[Álex González (programador)|Álex González]] | [[Ourense]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1432 | [[:d:Q131417648|Q131417648]] | [[Ramón Villot Canal]] | [[Ourense]] | 1899 | [[Vigo]] | 1965-02-07 | |- | style='text-align:right'| 1433 | [[:d:Q131429375|Q131429375]] | [[Xosé Prada Martínez]] | [[O Carballiño]] | 1943-12-27 | | | |- | style='text-align:right'| 1434 | [[:d:Q131451548|Q131451548]] | [[Lucas Pardo|Lucas Pardo Pardo]] | [[O Souto, Boimorto, Vilamarín|O Souto]] | 2003 | | | |- | style='text-align:right'| 1435 | [[:d:Q131519452|Q131519452]] | [[Álvaro de Arce Temes]] | [[Ourense]] | 1935 | | | |- | style='text-align:right'| 1436 | [[:d:Q131557161|Q131557161]] | [[Aníbal Lamas|Aníbal Lamas Cid]] | [[Xunqueira de Ambía]] | 1893 | [[Ourense]] | 1936-11-05 | |- | style='text-align:right'| 1437 | [[:d:Q131737599|Q131737599]] | [[Martín Conde Gómez|Tincho]] | [[Ourense]] | 2003-03-25 | | | |- | style='text-align:right'| 1438 | [[:d:Q131851764|Q131851764]] | [[Delmiro Sarmiento|Delmiro Sarmiento Cerradelo]] | [[Bande]] | 1891 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1439 | [[:d:Q131863201|Q131863201]] | [[Sindo Otero]] | [[O Ribeiro, Bande|O Ribeiro]] | 1965-10-25 | | | [[Ficheiro:Sindo otero.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1440 | [[:d:Q131927273|Q131927273]] | [[Javier Vázquez Losada]] | [[Ourense]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Javier Vázquez Losada, escritor español.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1441 | [[:d:Q131934275|Q131934275]] | [[Venancio das Pitas|Venancio Rodríguez Veloso]] | [[Vilavidal, Santo André de Penosiños, Ramirás|Vilavidal]] | 1849 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1442 | [[:d:Q132056267|Q132056267]] | [[Arturo Vázquez Fernández]] | [[provincia de Ourense]] | 1907-01-06 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1443 | [[:d:Q132166591|Q132166591]] | [[José Cayetano García de Armesto]] | [[Fradelo, Fradelo, Viana do Bolo|Fradelo]] | 1881-10-08 | [[Madrid]] | 1966-03-01 | |- | style='text-align:right'| 1444 | [[:d:Q132168924|Q132168924]] | [[Francisco José Atanes Gómez]] | [[Ourense]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 1445 | [[:d:Q132290549|Q132290549]] | [[Carlos Rego]] | [[Ourense]] | 1965-07-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1446 | [[:d:Q132291210|Q132291210]] | [[Rubén Colmenero]] | [[Vilar de Santos]] | 1985-07-01 | | | |- | style='text-align:right'| 1447 | [[:d:Q132775692|Q132775692]] | [[José Vázquez Moreiro]] | [[Santiago das Caldas, Ourense|Santiago das Caldas]] | No/unknown value | [[Ourense]] | 1891-06 | |- | style='text-align:right'| 1448 | [[:d:Q132903303|Q132903303]] | [[Nicolás Soto Rodríguez]] | [[Covelas, A Carballeira, Nogueira de Ramuín|Covelas]] | 1836-09-10 | | No/unknown value | [[Ficheiro:Nicolás Soto Rodríguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1449 | [[:d:Q133069106|Q133069106]] | [[Gabino García Fernández]] | [[Rozavales, San Martiño de Manzaneda, Manzaneda|Rozavales]] | 1934 | [[Pobra de Seabra]] | 1995-11-11 | [[Ficheiro:Escultura de Gabino García Fernández en Manzaneda.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1450 | [[:d:Q133251382|Q133251382]] | [[Secundino Fernández Gómez]] | [[A Peroxa]] | 1896 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1451 | [[:d:Q133258233|Q133258233]] | [[Xosé de Valbuxán (Q133258233)|Xosé de Valbuxán]] | [[Valbuxán, Vilaseco, O Bolo|Valbuxán]] | 1943 | [[O Bolo]] | 2019-08-30 | |- | style='text-align:right'| 1452 | [[:d:Q133294738|Q133294738]] | [[Xurxo Bouzo]] | [[Maceda]] | 1978-03-26 | [[Ourense]] | 2025-03-10 | |- | style='text-align:right'| 1453 | [[:d:Q133539222|Q133539222]] | [[Severino Jares Arias]] | [[Viana do Bolo]] | 1896-04-09 | [[Brasil]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1454 | [[:d:Q133539524|Q133539524]] | [[Juan Manuel Arias Jares]] | [[Viana do Bolo]] | 1890 | [[Viana do Bolo]] | 1971 | |- | style='text-align:right'| 1455 | [[:d:Q133552463|Q133552463]] | [[Sergio González Bruña]] | [[Viana do Bolo]] | 1947-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1456 | [[:d:Q133553461|Q133553461]] | [[Manuel Pérez Puga]] | [[Viana do Bolo]] | No/unknown value | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1457 | [[:d:Q133566553|Q133566553]] | [[Rogelio Cerdeira Lorenzo]] | [[Doade, Xirazga, Beariz|Doade]] | 1884 | [[Doade, Xirazga, Beariz|Doade]] | 1960-12-12 | |- | style='text-align:right'| 1458 | [[:d:Q133572303|Q133572303]] | [[Silverio Bustillo Puga]] | [[Viana do Bolo]] | 1890 | [[Viana do Bolo]] | 1949-11-27 | |- | style='text-align:right'| 1459 | [[:d:Q133734906|Q133734906]] | [[Rosendo Cid]] | [[Taboadela]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 1460 | [[:d:Q133770559|Q133770559]] | [[Pablo Freire|Pablo Freire Fernández]] | [[Ourense]] | 2009 | | | |- | style='text-align:right'| 1461 | [[:d:Q133842690|Q133842690]] | [[Manuel Domínguez Quiroga]] | [[Ourense]] | 1939<br/>1938 | | | |- | style='text-align:right'| 1462 | [[:d:Q133865635|Q133865635]] | [[Álvaro Vila Araújo]] | [[Taboadela]] | 1965-04-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1463 | [[:d:Q134311105|Q134311105]] | [[Brais Fernández Prieto]] | [[Coles]] | 2000-04-11 | | | |- | style='text-align:right'| 1464 | [[:d:Q134389380|Q134389380]] | [[Antonio Miranda Cabo]] | [[Ourense]] | 1910 | [[Ourense]] | 1999-10-29 | [[Ficheiro:Antonio Miranda Cabo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 1465 | [[:d:Q134542416|Q134542416]] | [[Eulogio Villarino Losada]] | [[Riós]] | 1903-01-28 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 1466 | [[:d:Q134591099|Q134591099]] | [[Antonio Miranda Altamirano]] | [[Parada de Amoeiro, Amoeiro|Parada de Amoeiro]] | 19th century | [[Ourense]] | 1932-12-03 | |- | style='text-align:right'| 1467 | [[:d:Q134617094|Q134617094]] | [[Julio Villarino Durán]] | [[Riós]] | 19th century | [[Riós]] | 1927-01 | |- | style='text-align:right'| 1468 | [[:d:Q134619540|Q134619540]] | [[Álvaro Feijoo-Montenegro Fernández]] | [[Ourense]] | 1951-09-09 | | | |- | style='text-align:right'| 1469 | [[:d:Q134881777|Q134881777]] | [[Julio Eulogio Villarino Fernández]] | [[Riós]] | 1954-02-03 | [[Baiona]] | 2023-09-25 | |- | style='text-align:right'| 1470 | [[:d:Q134959821|Q134959821]] | [[David Araújo Selas]] | [[provincia de Ourense]] | 19th century | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 1471 | [[:d:Q135104388|Q135104388]] | [[Martín Padrón]] | [[Ourense]] | 2005 | | | |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:Lista de mulleres nadas na provincia de Ourense segundo Wikidata]] *[[Wikipedia:Lista de persoas nadas na provincia de Ourense segundo Wikidata]] [[Categoría:Wikipedia:Listas de homes de Galicia con datos de Wikidata]] 576mfe6j7wkgiytdjlxh1ob9hdk2lq8 4 410987 7108482 7104985 2025-06-27T15:56:18Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108482 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de mulleres nadas na [[provincia de Pontevedra ]]''' segundo os datos que constan en [[Wikidata]]: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?yob ?yod WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q95086 . ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } . } |wdq=. |links=red |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p20,p570,P18 }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! lugar de falecemento ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q55275|Q55275]] | [[Urania Mella]] | [[Vigo]] | 1899-11-15 | [[Lugo]] | 1945-05-26 | [[Ficheiro:Urania Mella 1899-1945 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q232544|Q232544]] | [[Lourdes Domínguez]] | [[Pontevedra]] | 1981-03-31 | | | [[Ficheiro:Lourdes Dominguez Lino (ESP) (9717647083).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q275991|Q275991]] | [[A Bela Otero]] | [[Valga]] | 1868-11-04 | [[Niza]] | 1965-04-10 | [[Ficheiro:La Belle Otero, par Jean Reutlinger, sepia.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q482983|Q482983]] | [[Ana Miranda Paz|Ana Miranda]] | [[Cuntis]] | 1971-05-02 | | | [[Ficheiro:1721738850540 20240723 EP-171120A PB9 156.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q494903|Q494903]] | [[Andrea Rica Taboada]] | [[Vigo]] | 1984-12-07 | | | |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q580191|Q580191]] | [[Begoña Fernández Molinos|Begoña Fernández]] | [[Vigo]] | 1980-03-22 | | | [[Ficheiro:Begoña Fernández crop.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q784507|Q784507]] | [[Luisa Fernández]] | [[Vigo]] | 1961-08-14 | | | |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q1395535|Q1395535]] | [[Lucía Martínez Alonso|Lucía Martínez]] | [[Vigo]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Lucía Martínez in Wiesbaden 2017.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q1807694|Q1807694]] | [[Laura Alonso Padín]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1976-01-02 | | | [[Ficheiro:Laura Alonso.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q2214267|Q2214267]] | [[Saleta Castro]] | [[Pontevedra]] | 1987-11-03 | | | [[Ficheiro:Saleta castro madrid1.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q2664456|Q2664456]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Baiona]] | 119 | [[Augas Santas, Allariz|Augas Santas]] | 139 | [[Ficheiro:Zurbaran santa marina.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q2892445|Q2892445]] | [[Beatriz Hernanz]] | [[Pontevedra]] | 1963-10-17 | | | [[Ficheiro:Beatriz Hernanz.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q2895166|Q2895166]] | [[Alba Caride]] | [[Vigo]] | 1980-04-24 | | | [[Ficheiro:Alba Caride 1997 Patras.PNG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q2919423|Q2919423]] | [[Fina Casalderrey]] | [[Xeve, Pontevedra|Xeve]] | 1951-08-11 | | | [[Ficheiro:Fina Casalderrey portrait.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q2939561|Q2939561]] | [[Carmela Silva]] | [[Vigo]] | 1960-11-26 | | | [[Ficheiro:Carmela Silva 2017.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q3051822|Q3051822]] | [[Elvira Fernández Balboa]] | [[Pontevedra]] | 1965-04-27 | | | [[Ficheiro:Elvira Fernández en el funeral de Adolfo Suárez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q3132126|Q3132126]] | [[Teresa Portela]] | [[Aldán, Cangas|Aldán]] | 1982-05-05 | | | [[Ficheiro:Teresa Portela.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q3138117|Q3138117]] | [[María Lopo]] | [[Vigo]] | 1967-11-20 | | | [[Ficheiro:María Lopo (Vigo, 2016).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q3284672|Q3284672]] | [[Avelina Valladares|Q3284672]] | [[Vilancosta, Berres, A Estrada|Vilancosta]] | 1825-10-23 | [[A Estrada, A Estrada|A Estrada]] | 1902-03-17 | [[Ficheiro:Avelina Valladares - A Estrada.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q3320630|Q3320630]] | [[Uxía (cantante)|Uxía]] | [[Sanguiñeda, Mos|Sanguiñeda]] | 1962-11-19 | | | [[Ficheiro:Uxia 2025.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q3323893|Q3323893]] | [[Leticia Costas-Moreira|Letícia Costas Moreira]] | [[Pontevedra]] | 1990-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q3326502|Q3326502]] | [[Sonia Molanes]] | [[Cangas]] | 1980-05-28 | | | |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q3327933|Q3327933]] | [[Beatriz Gómez]] | [[Pontevedra]] | 1994-12-29 | | | [[Ficheiro:Beatriz Gómez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q3330458|Q3330458]] | [[María Castro]] | [[Vigo]] | 1981-11-30 | | | [[Ficheiro:María Castro 2015.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q3331880|Q3331880]] | [[Iolanda Zúñiga]] | [[Vigo]] | 1975-02-12 | | | [[Ficheiro:Iolanda Zúñiga.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q3391623|Q3391623]] | [[Isabel de Barreto]] | [[Pontevedra]] | 1567 | [[Castrovirreyna Province]] | 1612-09-03 | |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q3391883|Q3391883]] | [[Laura Ponte Martínez]] | [[Vigo]] | 1973-06-09 | | | |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q3393069|Q3393069]] | [[Aid|Aíd]] | [[Vigo]] | 1990-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q3394879|Q3394879]] | [[Susana Fortes]] | [[Pontevedra]] | 1959-11-15 | | | [[Ficheiro:Susana Fortes.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q3399497|Q3399497]] | [[Carmen Avendaño]] | [[Vigo]] | 1945-11-21 | | | [[Ficheiro:Carmen Avendaño.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q3724248|Q3724248]] | [[Emilia Docet]] | [[Vigo]] | 1915-07-09 | | 1995 | [[Ficheiro:Miss España de 1933, Emilia Docet.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q4750320|Q4750320]] | [[Ana Buceta]] | [[Moaña]] | 1992-12-04 | | | |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q4750436|Q4750436]] | [[Ana María Penas]] | [[Pontevedra]] | 1971-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q5004971|Q5004971]] | [[Bea González]] | [[Vigo]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Beagonzalezjuly2013.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q5186372|Q5186372]] | [[Cristina Otero]] | [[Pontevedra]] | 1995-11-29 | | | [[Ficheiro:Otero ID.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q5289550|Q5289550]] | [[Dolores Pedrares]] | [[Tui]] | 1973-01-17 | | | |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q5752465|Q5752465]] | [[Carmen Buján Freire]] | [[Bueu]] | 1964-10-17 | | | [[Ficheiro:2014-DG Li with Spain's Perm. Rep. Freire (cropped to Carmen Buján Freire).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q5830104|Q5830104]] | [[Elvira García Piñeiro]] | [[Pontevedra]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q5848502|Q5848502]] | [[Celia Freijeiro]] | [[Vigo]] | 1983-02-08<br/>1983-02-09 | | | [[Ficheiro:Celia Freijeiro Seminci - 2015.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q5936581|Q5936581]] | [[Josefa Goldar Rey]] | [[Caldas de Reis]] | 1905-05-19 | [[Buenos Aires]] | 1992-06-11 | [[Ficheiro:Josefa Goldar, temperamento recio de mujer en el proscenio de Teatro del Pueblo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q5998219|Q5998219]] | [[Marieta Quesada Legido]] | [[Vigo]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q6003592|Q6003592]] | [[Cuqui Piñeiro]] | [[Goián, Tomiño|Goián]] | 1960-04-25 | | | |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q6004120|Q6004120]] | [[María Lama Trigo]] | [[Vigo]] | 1980-03-29 | | | |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q6006230|Q6006230]] | [[Matilde Vázquez]] | [[Cambados]] | 1905-03-27 | [[Madrid]] | 1992-04-23 | [[Ficheiro:Matilde Vázquez - El País 03-11-1933.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q6067401|Q6067401]] | [[Paula Sebastián]] | [[Pontevedra]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Paula Sebastián.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q6170236|Q6170236]] | [[Iolanda Vázquez]] | [[Vigo]] | 1965-12-23 | | | |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q6782099|Q6782099]] | [[Mari Paz Vilas|María Paz Vilas]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1988-03-02 | | | [[Ficheiro:María Paz.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q7367459|Q7367459]] | [[Rosaura López]] | [[Pontevedra]] | 1932-03-16 | [[Pontevedra]] | 2005-09-19 | |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q7421641|Q7421641]] | [[Sara González]] | [[Tui]] | 1989-05-23 | | | [[Ficheiro:Sara Tui - Napoli Femminile 2022-23.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q7648661|Q7648661]] | [[Susana Garabatos|Susana Garabatos Rodríguez]] | [[Vigo]] | 1979-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q7914721|Q7914721]] | [[Vanessa Veiga]] | [[Gondomar]] | 1979-07-20 | | | [[Ficheiro:Vanessa Veiga, maratón, London Olympic Games 2012.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q8245086|Q8245086]] | [[Bea Porrúa]] | [[Pontecesures]] | 1984-11-08 | | | |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q8345930|Q8345930]] | [[Chus Lago]] | [[Vigo]] | 1964-12-25 | | | [[Ficheiro:Chus Lago.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q8777342|Q8777342]] | [[Ernestina Otero]] | [[Redondela]] | 1890-10-23 | [[Redondela]] | 1956-02-13 | |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q8964285|Q8964285]] | [[Gloria Cámara]] | [[Vigo]] | 1939-04-02 | | | [[Ficheiro:Gloria Cámara.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q9025655|Q9025655]] | [[Luz Pichel]] | [[Alén, Anseán, Lalín|Alén]] | 1947-05-10 | | | [[Ficheiro:Luz Pichel 2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q9026876|Q9026876]] | [[Magis Iglesias]] | [[Vigo]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Magis Iglesias.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q9029502|Q9029502]] | [[Marta Dacosta]] | [[Vigo]] | 1966-09-29 | | | [[Ficheiro:Marta Dacosta (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q9029513|Q9029513]] | [[Marta Fernández Currás]] | [[Vigo]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Marta Fernández Currás 2012 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q9029522|Q9029522]] | [[Marta Larralde]] | [[Vigo]] | 1981-04-22 | | | [[Ficheiro:Marta Larralde en la inauguración de la tienda de Hispanitas en Madrid (30558825516) (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q9029853|Q9029853]] | [[Maruja Pino Piñeiro]] | [[Ponteareas]] | 1918-06-14 | [[Madrid]] | 2010-06-28 | |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q9030145|Q9030145]] | [[María Rey]] | [[Tomiño]] | 1967-03-21 | | | [[Ficheiro:(María Rey) Debate electoral de Telemadrid (2019).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q9030156|Q9030156]] | [[María Soliño]] | [[Cangas]] | 1551 | | 17th century | |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q9030199|Q9030199]] | [[María Vázquez]] | [[Vigo]] | 1979-03-19 | | | [[Ficheiro:María Vázquez nos Mestre Mateo 2017.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q9092335|Q9092335]] | [[Valentina Carro]] | [[Castrelo, Cambados|Castrelo]] | 1984 | | | [[Ficheiro:CariValentina.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q9096337|Q9096337]] | [[Wöyza]] | [[Moaña]] | 1984-05-11 | | | |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q10325806|Q10325806]] | [[María del Carmen Fidalgo Sánchez|Maria Del Carmen Fidalgo Sanchez Puga]] | [[Petán, A Cañiza|Petán]] | 1948-11-04 | | | [[Ficheiro:Maria del Carmen (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q10375187|Q10375187]] | [[Susana Sanches Arins]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1974-05-11 | | | [[Ficheiro:Susana Sánchez Aríns.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q10525731|Q10525731]] | [[Joana Montouto]] | [[Vigo]] | 1990-05-05 | | | |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q11267084|Q11267084]] | [[Rosario Álvarez Blanco]] | [[Pontevedra]] | 1952-07-12 | | | [[Ficheiro:Rosario Álvarez Blanco (2015; cropped 2024).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q11681457|Q11681457]] | [[Emma Ríos]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1976-04-01 | | | [[Ficheiro:Emma Ríos - Lucca Comics and Games 2015.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q11690918|Q11690918]] | [[Marga do Val]] | [[Vigo]] | 1964-04-15 | | | [[Ficheiro:Marga do Val (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q11691417|Q11691417]] | [[Inmaculada Paz-Andrade|Inmaculada Paz Andrade]] | [[Pontevedra]] | 1928-11-14 | [[Pontevedra]] | 2022-11-24 | |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q11698377|Q11698377]] | [[Patricia Pérez]] | [[A Cañiza]] | 1973-12-05 | | | [[Ficheiro:"El amor de Eloy" - Entrevista Patricia Pérez - Teatro Bellas Artes 06.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q11926870|Q11926870]] | [[Isabel de Villamartín|Isabel de Villamartín Thomas]] | [[A Guarda]] | 1837 | [[La Garriga]] | 1877-10-01 | |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q11935765|Q11935765]] | [[Olaia Fernández Davila]] | [[Vigo]] | 1954-01-27 | | | [[Ficheiro:Olaia Fernández Davila.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q12382463|Q12382463]] | [[Adela Leiro]] | [[Cambados]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q12382626|Q12382626]] | [[Alba Payo]] | [[Lalín]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q12382802|Q12382802]] | [[Alicia Borrás]] | [[Vigo]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q12382880|Q12382880]] | [[Amalia Pérez Otero]] | [[Vigo]] | 1974-10-06 | | | [[Ficheiro:Amalia Pérez Otero (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q12382950|Q12382950]] | [[An Alfaya]] | [[Vigo]] | 1964-03-02 | | | [[Ficheiro:An Alfaya.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q12382951|Q12382951]] | [[Ana Acuña]] | [[Marín]] | 1971-02-22 | | | [[Ficheiro:Anacuña.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q12382956|Q12382956]] | [[Ana Pérez Cerviño|Ana María Pérez Cerviño]] | [[Vigo]] | 1984-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q12382957|Q12382957]] | [[Ana María Ríos]] | [[Arcade, Soutomaior|Arcade]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q12382969|Q12382969]] | [[Andrea Costas]] | [[Vigo]] | 1978-03-21<br/>1978 | | | |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q12382970|Q12382970]] | [[Andrea Nunes Brións]] | [[Marín]] | 1984-04-13 | | | [[Ficheiro:Andrea Nunes na Festa dos Libros de Pontevedra.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q12382971|Q12382971]] | [[Andrea Porto|Andrea Porto Mato]] | [[Codeseda, A Estrada|Codeseda]] | 1989-12-14 | | | |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q12383169|Q12383169]] | [[Anxos Sumai]] | [[Oeste, Catoira|Oeste]] | 1960-11-29 | | | [[Ficheiro:Anxos Sumai (AELG)-1 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q12383898|Q12383898]] | [[Asun Estévez]] | [[Bueu]] | 1966-11-18 | | | |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q12384296|Q12384296]] | [[Begoña Caamaño]] | [[Vigo]] | 1964-10-14 | [[Santiago de Compostela]] | 2014-10-27 | [[Ficheiro:Begonha Caamaño.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q12384332|Q12384332]] | [[Belén Cachafeiro]] | [[Forcarei]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Belén Cachafeiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q12385388|Q12385388]] | [[Carmen Fidalgo]] | [[Saídres, Silleda|Saídres]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q12385389|Q12385389]] | [[Carmen Gallego]] | [[Vilaboa]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Carmen Gallego PSOE.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q12385390|Q12385390]] | [[Carmen Leyte]] | [[Vigo]] | 1953-12-03 | | | |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q12385395|Q12385395]] | [[Carmen Panero]] | [[Pontevedra]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q12385826|Q12385826]] | [[Catuxa López Pato]] | [[O Rosal]] | 1973-08-22 | | | [[Ficheiro:Catuxa López Pato 2023.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q12386083|Q12386083]] | [[Charo Portela Yáñez]] | [[Pontevedra]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q12386127|Q12386127]] | [[Chus Nogueira]] | [[Berres, A Estrada|Berres]] | 1968-07-19 | | | [[Ficheiro:Chus Nogueira (AELG)-4.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q12386212|Q12386212]] | [[Clara Pino]] | [[Vigo]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Retrato Clara Pino.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q12386433|Q12386433]] | [[Consuelo Martínez García]] | [[Vigo]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Consuelo Martínez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q12386735|Q12386735]] | [[Cristina Brea Lodeiro]] | [[Vigo]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q12387053|Q12387053]] | [[Diana Nogueira]] | [[Vigo]] | 1975-01-16 | | | [[Ficheiro:DianaNogueiraPazoDeFamilia (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q12387765|Q12387765]] | [[Elena Colmeiro]] | [[Costela, Margaride, Silleda|Costela]] | 1932 | [[Madrid]] | 2021-02-25 | |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q12387783|Q12387783]] | [[Elvira Ribeiro Tobío]] | [[Cerponzóns, Pontevedra|Cerponzóns]] | 1971-05-05 | | | [[Ficheiro:Elvira Riveiro (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q12387792|Q12387792]] | [[Emilia Estévez Villaverde]] | [[Ponteareas]] | 1921 | | 2000 | |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q12388189|Q12388189]] | [[Eva Solla]] | [[Vigo]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Eva Solla BNG.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q12388191|Q12388191]] | [[Evangelina Jaso González]] | [[Vigo]] | 1909 | [[Tui]] | 1937-04-24 | [[Ficheiro:Evangelina Jaso (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q12389107|Q12389107]] | [[Fátima Iglesias]] | [[A Guarda]] | 1971-08-22 | | | |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q12389108|Q12389108]] | [[Fátima Peón]] | [[Lourizán, Pontevedra|Lourizán]] | 1985-06-07 | | | |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q12389110|Q12389110]] | [[Fátima Monteagudo Pereira]] | [[Troáns, Cuntis|Troáns]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q12390004|Q12390004]] | [[Gloria Sánchez]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1958-02<br/>1958 | | | [[Ficheiro:Gloria Sánchez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q12390715|Q12390715]] | [[Iolanda Galanes]] | [[Vigo]] | 1969-08-15 | | | |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q12390720|Q12390720]] | [[Iria Aboi]] | [[Marín]] | 1982-09-03 | | | [[Ficheiro:Iria Aboi.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q12390745|Q12390745]] | [[Isabel Soto]] | [[Vigo]] | 1969-07-18 | | | [[Ficheiro:Isabel Soto, responsable da editorial Hugin e Munin (2025).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q12391609|Q12391609]] | [[Lara Cacabelos]] | [[Pontevedra]] | 1989-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q12391634|Q12391634]] | [[Laura Tato]] | [[Vigo]] | 1951-07-14 | | | [[Ficheiro:Laura Tato.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q12392114|Q12392114]] | [[Lourdes Ucha Varela]] | [[Simes, Meaño|Simes]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q12392189|Q12392189]] | [[Lucía Molares]] | [[Vigo]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q12392191|Q12392191]] | [[Lucía Novas]] | [[Bueu]] | 1979-10-01<br/>1979 | | | [[Ficheiro:Lucía Novas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q12392521|Q12392521]] | [[Luísa Piñeiro Arcos]] | [[Moraña]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q12392860|Q12392860]] | [[Mar Caldas]] | [[Vigo]] | 1964-04-25<br/>1964 | | | |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q12392863|Q12392863]] | [[Mar Pereira]] | [[Vigo]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Mar Pereira 2017.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q12392922|Q12392922]] | [[Marga Cameselle]] | [[Vigo]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q12392924|Q12392924]] | [[Margarida Caldas Moeira]] | [[Poio]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q12392946|Q12392946]] | [[Marisa Soto]] | [[Silleda]] | 1955-12-19 | [[Lebosende, Leiro|Lebosende]] | 1998-08-17 | |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q12393013|Q12393013]] | [[Maruxa Méndez]] | [[Vigo]] | 1914-09-20 | [[Vigo]] | 2005-04-24 | |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q12393015|Q12393015]] | [[Maruxa Barrio]] | [[Berredo, Agolada|Berredo]] | 1949-09-12<br/>1949 | [[Cangas]] | 2023-01-01 | |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q12393026|Q12393026]] | [[María Araújo|María Araujo Martínez]] | [[O Carril, Vilagarcía de Arousa|O Carril]] | 1904-10-28 | [[A Habana]] | 1989-12-28 | |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q12393027|Q12393027]] | [[María Barcala]] | [[Vila de Cruces]] | 1957-03-15 | | | |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q12393031|Q12393031]] | [[María Concepción Álvarez Lebredo]] | [[Vigo]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q12393041|Q12393041]] | [[María Magdalena Domínguez]] | [[Mos]] | 1922-07-11 | [[Mos]] | 2021-08-18 | [[Ficheiro:María Magdalena Domínguez Domínguez (AELG)-4.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q12393048|Q12393048]] | [[María Ramallo|María Pilar Ramallo Vázquez]] | [[Marín]] | 1970-08-12 | | | [[Ficheiro:María Ramallo, sinatura acordo Xunta-concello Marín.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q12393050|Q12393050]] | [[María Rosendo]] | [[Vigo]] | 1984-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q12393053|Q12393053]] | [[María Salgueiro]] | [[Moaña]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q12393064|Q12393064]] | [[María del Carmen Bugallal]] | [[Ponteareas]] | | [[Madrid]] | 1968-12-10 | |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q12393068|Q12393068]] | [[Carmen Pallares Méndez|María del Carmen Pallares Méndez]] | [[Agolada]] | 1948-02-07 | | | |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q12393071|Q12393071]] | [[María do Carme Kruckenberg]] | [[Vigo]] | 1926-06-03 | [[Vigo]] | 2015-05-16 | [[Ficheiro:María do Carme Kruckenberg (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q12393089|Q12393089]] | [[Matilde Bugallal]] | [[Ponteareas]] | | | 1932 | |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q12393705|Q12393705]] | [[Mucha Giráldez]] | [[Vigo]] | 1922-02-18 | [[Vigo]] | 2007-05-28 | |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q12393804|Q12393804]] | [[Mónica Bar Cendón]] | [[Vigo]] | 1962-05-30 | | | [[Ficheiro:Mónica Bar Cendón (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q12393910|Q12393910]] | [[Nidia Arévalo]] | [[Vigo]] | 1975-04-25 | | | |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q12393913|Q12393913]] | [[María Neves Soutelo]] | [[Pontevedra]] | 1982-12-16 | | | [[Ficheiro:Ficheiro-Fátima Antía Otero e María Neves Soutelo. 27-03-2009. Recortada 2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q12396276|Q12396276]] | [[Ofelia Rey Castelao]] | [[Valboa, Arnois, A Estrada|Valboa]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Ofelia Rey Castelao 2015.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q12396277|Q12396277]] | [[Ofelia Rey Recimil]] | [[Piñeiro, Silleda|Piñeiro]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q12396359|Q12396359]] | [[Oriana Méndez]] | [[Vigo]] | 1984-10-28 | | | [[Ficheiro:Oriana Méndez na Chan da Pólvora.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q12397037|Q12397037]] | [[Palmira González Boullosa]] | [[Vigo]] | 1941 | | 2017-02-09 | [[Ficheiro:Palmira González Boullosa.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q12397242|Q12397242]] | [[Paula Fernández|Q12397242]] | [[Silleda]] | 1971-01-29 | | | [[Ficheiro:Paula Fernández Pena.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q12397261|Q12397261]] | [[Paz Lago]] | [[Sanxenxo]] | 1975-08-17 | | | [[Ficheiro:Paz Lago 2017.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q12397674|Q12397674]] | [[Pilocha]] | [[Vigo]] | 1957-07-29 | | | |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q12398978|Q12398978]] | [[Rexina Vega]] | [[Vigo]] | 1966-11-18 | | | [[Ficheiro:Rexina Vega (AELG)-3.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q12399492|Q12399492]] | [[Salomé Peña]] | [[Sisán, Ribadumia|Sisán]] | 1974-08-06 | | | |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q12399869|Q12399869]] | [[Sandra González]] | [[Tomiño]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Sandra González Álvarez.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q12400119|Q12400119]] | [[Sara Leirós Fernández]] | [[As Neves]] | 1897-05-31 | [[Santiago de Compostela]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q12400471|Q12400471]] | [[Silvia Caride López]] | [[Vigo]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Silvia Caride López (AELG)-4.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q12400473|Q12400473]] | [[Silvia Rodríguez]] | [[Vigo]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q12400641|Q12400641]] | [[Sonia Barros]] | [[Vigo]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q12401034|Q12401034]] | [[Teresa Casal]] | [[Pontevedra]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q12401038|Q12401038]] | [[Teresa Pedrosa]] | [[Pontevedra]] | 1964-12-28 | | | [[Ficheiro:Teresa Pedrosa Silva.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q12401257|Q12401257]] | [[Toñi Vicente]] | [[Tomiño]] | 1953-01-12 | | | |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q12402391|Q12402391]] | [[Virxinia Pereira|Virxinia Pereira Renda]] | [[A Estrada]] | 1884-10-19 | [[Madrid]] | 1969-12-23 | [[Ficheiro:Voda de Virxinia e Castelao, 1912.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q12402752|Q12402752]] | [[Xosefa Goldar]] | [[A Estrada]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q12403089|Q12403089]] | [[Ángeles Marra]] | [[Vigo]] | 1966-01-31 | | | |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q14101479|Q14101479]] | [[Catalina González|Catalina González Bea]] | [[Portonovo, Adina, Sanxenxo|Portonovo]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q14105650|Q14105650]] | [[Teresa San Román Espinosa]] | [[A Guarda]] | 1940 | | 2024-07-14 | |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q14508931|Q14508931]] | [[Teresa González Costa]] | [[O Grove]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Teresa Gonzalez Costas (5197949799).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q14551604|Q14551604]] | [[María Xosé Cimadevila]] | [[A Estrada]] | 1959 | | 2005-06-08 | |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q15696610|Q15696610]] | [[María Pérez Piñeiro]] | [[Catoira]] | 1985-06-11 | | | |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q16537162|Q16537162]] | [[Belén Fernández]] | [[Vigo]] | 1973-10-31 | | | |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q16882222|Q16882222]] | [[Olalla Oliveros]] | [[Vigo]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q17370285|Q17370285]] | [[Mónica Camaño]] | [[Cangas]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Mónica Camaño.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q17413428|Q17413428]] | [[Daría González|Daría González García]] | [[Pontevedra]] | 1912 | [[Pontevedra]] | 1999-01-20 | |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q17414257|Q17414257]] | [[María Victoria de la Fuente Alonso]] | [[Vigo]] | 1927 | | 2009-09-28 | |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q18397833|Q18397833]] | [[Josefa Sabor]] | [[Vilanova de Arousa]] | 1916-11-23 | [[Buenos Aires]] | 2012-01-11 | [[Ficheiro:Josefa Sabor (1955).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q18604529|Q18604529]] | [[Laura Terré]] | [[Vigo]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q18759195|Q18759195]] | [[Carmen Pérez Navazal]] | [[Mos]] | 1925 | | 2015-01-04 | |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q19594453|Q19594453]] | [[Menchu Lamas]] | [[Vigo]] | 1954-07-07 | | | [[Ficheiro:Retrato ML.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q19768343|Q19768343]] | [[Eva Almazán]] | [[Pontevedra]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q19812387|Q19812387]] | [[Margarita Costa Tenorio]] | [[Vigo]] | 1951-02-16 | | 2012-12-21 | |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q19842453|Q19842453]] | [[Julia Varela]] | [[Pontevedra]] | 1981-06-30 | | | [[Ficheiro:Julia Varela.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q19854161|Q19854161]] | [[Sarah Lorenzana]] | [[Cangas]] | 1878-04-01<br/>1885-01-04 | [[Madrid]] | 1960 | [[Ficheiro:Sara Escarpizo Lorenzana.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q20532788|Q20532788]] | [[Nava Castro]] | [[Ponteareas]] | 1969-03-06 | | | [[Ficheiro:Navacastrocomision2-Praza Publica.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q20532802|Q20532802]] | [[Marta Ortega]] | [[Vigo]] | 1984-01-10 | | | [[Ficheiro:16.05.19-Firma Fundación Amancio Ortega (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q20532815|Q20532815]] | [[Fátima Abal]] | [[Cambados]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Fatimaabal.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q20532850|Q20532850]] | [[Laura Caveiro]] | [[Vigo]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Laura Caveiro (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q20532853|Q20532853]] | [[Carmela Figueiró]] | [[Nigrán]] | 1883-10-28 | | 1997-05-25 | |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q20532866|Q20532866]] | [[Gloria Lago]] | [[Vigo]] | 1960-09-12 | | | [[Ficheiro:Conferencia de Galicia Bilingüe en Vigo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q20532972|Q20532972]] | [[Antía Otero]] | [[A Estrada]] | 1982-09-14 | | | [[Ficheiro:Ficheiro-Fátima Antía Otero e María Neves Soutelo. 27-03-2009. Recortada 1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q20533029|Q20533029]] | [[Rosa Oubiña Solla]] | [[Cambados]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q20533044|Q20533044]] | [[María Chenlo]] | [[Valga]] | | | | |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q20533117|Q20533117]] | [[Ana María Framiñán Santas]] | [[Lalín]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q20533202|Q20533202]] | [[María Alonso Alonso]] | [[Matamá, Vigo|Matamá]] | 1978-04-19 | | | |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q20533406|Q20533406]] | [[Salomé Álvarez Blanco]] | [[Pontevedra]] | 1947-10-29 | | | [[Ficheiro:Salomé Álvarez Blanco.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q20533427|Q20533427]] | [[Berta Cáccamo|Berta Álvarez Cáccamo]] | [[Vigo]] | 1963-09-01 | [[Coruxo, Vigo|Coruxo]] | 2018-05-11 | [[Ficheiro:Berta Cáccamo na libraría Paz.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q20533473|Q20533473]] | [[Lara Rozados]] | [[Poio]] | 1982-10-22 | | | [[Ficheiro:Lara Rozados na Chan da Pólvora.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q20533577|Q20533577]] | [[Dolores Ruiz Gestoso]] | [[Vigo]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q20533697|Q20533697]] | [[María Costas]] | [[Vigo]] | 1959-08-15 | | | [[Ficheiro:María Costas nos Premios Mestre Mateo 2017.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q20533704|Q20533704]] | [[Mercedes García Castro]] | [[Pontecesures]] | | | | |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q20533706|Q20533706]] | [[Ledicia Costas|Ledicia Costas Álvarez]] | [[Vigo]] | 1979-09-19 | | | [[Ficheiro:Lediciacostasfoto.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q20533835|Q20533835]] | [[Silvia Penas]] | [[Vigo]] | 1980-10-06 | | | [[Ficheiro:Silvia Penas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q20533861|Q20533861]] | [[Dolores García Giménez]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q20533980|Q20533980]] | [[María Antonia Pereira|María Antonia Pereira do Campo]] | [[Cuntis]] | 1700-10-06 | [[Santiago de Compostela]] | 1760-03-10 | [[Ficheiro:María antonia.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q20534104|Q20534104]] | [[Goretti Sanmartín]] | [[A Estrada]] | 1964-07-06 | | | [[Ficheiro:Goretti Sanmartín Rei (2016).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q20534114|Q20534114]] | [[Josefa García Segret]] | [[Tui]] | 1900 | [[Oleiros]] | 1986-09 | [[Ficheiro:Josefa García Segret en 1930 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q20534166|Q20534166]] | [[Beatriz Dacosta]] | [[Cangas]] | 1967-06-11 | | | |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q20534191|Q20534191]] | [[Rosa Darriba Calviño]] | [[A Guarda]] | | | | |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q20534247|Q20534247]] | [[Mar García Rodríguez]] | [[Madriñán, Lalín|Madriñán]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q20534330|Q20534330]] | [[Noa Setemuíños|Noa Pérez González]] | [[Vigo]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q20534427|Q20534427]] | [[Silvia Bardelás]] | [[Vigo]] | 1967-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q20534457|Q20534457]] | [[Rosario Mariño de Lobeira]] | [[Pontevedra]] | 1743-11-14 | | | |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q20534496|Q20534496]] | [[Cristina Maró]] | [[Ponteareas]] | 1980-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q20534512|Q20534512]] | [[María Martín Alonso]] | [[Moaña]] | 1973-02-21 | [[Valga]] | 2002-05-23 | |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q20534532|Q20534532]] | [[Avelina Pérez Vázquez]] | [[Cerdedo-Cotobade]] | 19th century | [[A Coruña]] | 1924-06-15 | |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q20534583|Q20534583]] | [[Milagros Bará]] | [[Pontevedra]] | 1962-11-06 | | | [[Ficheiro:Milagros Bará.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q20534592|Q20534592]] | [[Begoña Bas]] | [[Vigo]] | 1953-05-04 | | | |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q20534660|Q20534660]] | [[Marisol Gómez|Marisol Gómez Domínguez]] | [[Crecente]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q20534695|Q20534695]] | [[Victoria Piñeiro]] | [[Cangas]] | 1983-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q20534721|Q20534721]] | [[Lara Dopazo]] | [[Marín]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Lara Dopazo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q20534722|Q20534722]] | [[Pilar Bendoiro]] | [[Lalín]] | | | | |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q20534742|Q20534742]] | [[Pilar Dopazo]] | [[Pontevedra]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q20534845|Q20534845]] | [[Eva Soto Conde]] | [[Cambados]] | 1984-11-29 | | | |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q20534855|Q20534855]] | [[Vanesa Sotelo|Vanesa Martínez Sotelo]] | [[Cangas]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q20535034|Q20535034]] | [[Mayka Braña]] | [[Marín]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q20535047|Q20535047]] | [[Mercedes Brea López]] | [[A Estrada]] | 1950-05-31<br/>1950 | | | |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q20535106|Q20535106]] | [[Montse Prado Cores]] | [[Cambados]] | 1965-01-09 | | | [[Ficheiro:Montse Prado Cores, XV Asemblea Nacional Bloque Nacionalista Galego 23.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q20535131|Q20535131]] | [[Estela Estévez Barreiro]] | [[Vigo]] | 1965-02-24 | | | |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q20535162|Q20535162]] | [[Alicia Estévez]] | [[Pontevedra]] | 1955-11-20 | | | [[Ficheiro:Alicia Carolina Estevez Toranzo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q20535163|Q20535163]] | [[Luz Méndez]] | [[Ventosa, Agolada|Ventosa]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q20535269|Q20535269]] | [[Helena Miguélez-Carballeira]] | [[Vigo]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Helena Miguélez-Carballeira-Praza Publica (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q20535320|Q20535320]] | [[Goretti Fariña]] | [[Baión, Vilanova de Arousa|Baión]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q20535370|Q20535370]] | [[María Moldes]] | [[Portonovo, Adina, Sanxenxo|Portonovo]] | 1974 | | | [[Ficheiro:María Moldes autorretrato.jpeg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q20535398|Q20535398]] | [[Carme Hermida]] | [[A Portela de Lamas, Pardesoa, Forcarei|A Portela de Lamas]] | 1961-11-13 | | | [[Ficheiro:Carme Hermida-Nós TV-2016.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q20535610|Q20535610]] | [[Iria Morgade]] | [[Pontevedra]] | 1988-01-04 | | | |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q20535618|Q20535618]] | [[Ángela Iglesias Rebollar]] | [[Tui]]<br/>[[A Guarda]] | 1910 | [[monte da Guía]] | 1937-04-11 | |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q20535715|Q20535715]] | [[María Xosé Caride]] | [[Vigo]] | 1966 | | | [[Ficheiro:M José Caride- Praza Pública 2012.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q20535725|Q20535725]] | [[María Jamardo]] | [[Pontevedra]] | 1979 | | | [[Ficheiro:María Jamardo-Presentación del Club de los Viernes en Vigo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q20535845|Q20535845]] | [[Dolores Rial Fernández]] | [[Santo André de Comesaña, Vigo|Santo André de Comesaña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q20535890|Q20535890]] | [[Coral del Río|Coral del Río Otero]] | [[Vigo]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Coral del Río Otero.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q20535985|Q20535985]] | [[Carolina Vázquez]] | [[Vigo]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q20536081|Q20536081]] | [[Aurora Vidal Martínez]] | [[Pontevedra]] | 1910-08-28 | [[Pontevedra]] | 2005-05-10 | |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q20536105|Q20536105]] | [[Mar Vila López]] | [[Dozón]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q20536131|Q20536131]] | [[Dolores Vilavedra]] | [[Vigo]] | 1963-08-04 | | | [[Ficheiro:Dolores Vilavedra (AELG)-5.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q20536154|Q20536154]] | [[Lucita Villar Jar]] | [[Lodeiro, Lalín|Lodeiro]] | 1941-10-05 | | | |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q21132944|Q21132944]] | [[Rita Fernández Queimadelos]] | [[A Cañiza]] | 1911-04-12 | [[Barcelona]] | 2008-09-26 | |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q21389350|Q21389350]] | [[María Eugenia López de Silanes Vázquez]] | [[Pontevedra]] | 1959-02-08 | | | |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q21452486|Q21452486]] | [[Julia Becerra Malvar]] | [[Salcedo, Pontevedra|Salcedo]] | 1892-04-09 | [[Madrid]] | 1974-04-27 | [[Ficheiro:Julia Becerra Malvar.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q21997886|Q21997886]] | [[Aida Fernández Ríos]] | [[Vigo]] | 1947-03-04 | [[Moaña]] | 2015-12-22 | [[Ficheiro:Aída Fernández Ríos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q22122569|Q22122569]] | [[Vanessa Angustia|Vanessa Angustia Gómez]] | [[Pontevedra]] | 1980-08 | | | [[Ficheiro:Vanessa Angustia.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q22122570|Q22122570]] | [[Pilar Bértola|Pilar Bértola Cabaleiro]] | [[Pontevedra]] | 1920 | [[Barcelona]] | 1934-09-06 | |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q22122573|Q22122573]] | [[Iria Collazo]] | [[Barro]] | 1981-06-26 | | | [[Ficheiro:Iria Collazo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q22122579|Q22122579]] | [[Marta Lucio]] | [[Meis]] | 1974-10 | | | |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q22984480|Q22984480]] | [[Alexandra Fernández Gómez]] | [[Vigo]] | 1988-10-21 | | | [[Ficheiro:Alexandra Fernández Gómez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q23698028|Q23698028]] | [[Carme Nogueira]] | [[Vigo]] | 1970-12-17 | | | [[Ficheiro:Carme Nogueira, 2010 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q23903117|Q23903117]] | [[Tamara Valderrama]] | [[Vigo]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q23905027|Q23905027]] | [[María Campos]] | [[Cerdedo-Cotobade]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q23907413|Q23907413]] | [[Marián López Fernández-Cao]] | [[Vigo]] | 1964-02-05 | | | [[Ficheiro:Marian Lopez Fdz Cao.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q24046149|Q24046149]] | [[Alba Lago Díaz|Alba Lago]] | [[Vigo]] | 1985-03-18 | | | |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q24054877|Q24054877]] | [[Helena González Fernández]] | [[Santo André de Comesaña, Vigo|Santo André de Comesaña]] | 1967-03-11<br/>1967 | | | |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q24634897|Q24634897]] | [[Carlota Corredera]] | [[Vigo]] | 1974-07-21 | | | [[Ficheiro:(Carlota Corredera) VII edición de los Premios Museo Chicote, 2021-09-22 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q25508961|Q25508961]] | [[Cecilia Tarela]] | [[Pontecesures]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Cecilia Tarela Barreiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q25509971|Q25509971]] | [[Ángela Rodríguez Martínez|Q25509971]] | [[Pontevedra]] | 1989-10-02 | | | [[Ficheiro:Habrá Ley Trans -UnideOtoño22 1-7 screenshot (cropped).png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q25510500|Q25510500]] | [[Isabel Calvo de Aguilar]] | [[Caldas de Reis]] | 1916 | | | |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q25510519|Q25510519]] | [[Alicia Rodríguez Pérez]] | [[Moaña]] | 1943 | | | [[Ficheiro:Marisc006b.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q25512410|Q25512410]] | [[Patricia Vilán]] | [[Pontevedra]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q25512540|Q25512540]] | [[Iria Misa]] | [[Gondomar]] | 1983-02-23 | | | [[Ficheiro:Iria misa 2023.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q25512924|Q25512924]] | [[Rosario Hernández]] | [[Vigo]] | 1916-02-17 | [[Vigo]] | 1936-09-03 | [[Ficheiro:Rosario Hernández Diéguez, coñecida como A Calesa.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q26268384|Q26268384]] | [[Mercedes Oliveira|Mercedes Oliveira Malvar]] | [[Pontevedra]] | 1957-05-25 | | | [[Ficheiro:Chis, Mercedes Oliveira Malvar.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q26310349|Q26310349]] | [[María Vinyals]] | [[castelo de Soutomaior]] | 1875-08-24 | [[París]] | 1942 | [[Ficheiro:Marquesa de Ayerbe.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q26708336|Q26708336]] | [[Bárbara Iglesias]] | [[Arcade, Soutomaior|Arcade]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q26790878|Q26790878]] | [[Begoña Vila]] | [[Vigo]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Begoña Vila (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q26838283|Q26838283]] | [[Maribel Lorenzo]] | [[Vigo]] | 1946-04-29 | [[Santiago de Compostela]] | 1981-04-22 | |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q26971306|Q26971306]] | [[Cristina Losada]] | [[Vigo]] | 1954 | | | [[Ficheiro:Cristina-Losada-independiente-Ciudadnos-elecciones EDIIMA20160814 0073 4 El Diario (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q26971312|Q26971312]] | [[Ánxeles Cuña]] | [[Pontevedra]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Ánxeles Cuña 4 Outubro, 2018 Nós TV.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q26971316|Q26971316]] | [[Emma Lustres]] | [[O Grove]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2020 - Emma Lustres (cropped) - 2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q27093815|Q27093815]] | [[Coral Troncoso]] | [[Mondariz-Balneario]] | 1972 | [[O Escorial, Madrid|O Escorial]] | 2016-07-16 | |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q27586848|Q27586848]] | [[Teresa Egerique]] | [[Vigo]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q27586851|Q27586851]] | [[Guadalupe Murillo]] | [[Pontevedra]] | 1970-04-05 | | | [[Ficheiro:Murillo Solís, María Guadalupe.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q27586853|Q27586853]] | [[Paula Quinteiro]] | [[Vigo]] | 1990-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q27586867|Q27586867]] | [[Luisa Pierres]] | [[Pontevedra]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q27586868|Q27586868]] | [[Marta Rodríguez Arias]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q27910436|Q27910436]] | [[Lara Rodríguez|Lara Rodríguez Peña]] | [[Lalín]] | 1989-12-12 | | | [[Ficheiro:Lara Rodríguez Peña 2019.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q28114011|Q28114011]] | [[Míriam Ferradáns|Miriam Ferradáns]] | [[Beluso, Bueu|Beluso]] | 1982-01-16 | | | [[Ficheiro:Imaxe poeta.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q28114012|Q28114012]] | [[Lorena Conde]] | [[Ponte Sampaio, Pontevedra|Ponte Sampaio]] | 1980-02-22 | | | [[Ficheiro:Lorenaconde.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q28114015|Q28114015]] | [[Carme da Silva|Carme da Silva Méndez]] | [[Pontevedra]] | 1966-12-26 | | | [[Ficheiro:Carme da Silva Méndez (2018).png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q28114016|Q28114016]] | [[Eva Vilaverde Pego]] | [[Moraña]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q28169899|Q28169899]] | [[Cruz Martínez]] | [[A Armenteira, Meis|A Armenteira]] | 1960-02-07 | | | [[Ficheiro:Cruz Martinez.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q28549239|Q28549239]] | [[Teresa Alonso Parada]] | [[Salvaterra de Miño]] | 1912 | [[Madrid]] | 1993-02-19 | |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q28604525|Q28604525]] | [[María Luisa Sobrino]] | [[Vigo]] | 1943-07-29 | | | |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q28672215|Q28672215]] | [[Noelia Lalín]] | [[Lalín]] | 1994-01-04 | | | |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q28922515|Q28922515]] | [[Susana Reboreda]] | [[Vigo]] | 1962-11-12 | | | [[Ficheiro:Susana Reboreda.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q28942297|Q28942297]] | [[Isabel Novo Fariña]] | [[Portas]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q28942298|Q28942298]] | [[Ana Cabaleiro]] | [[Saídres, Silleda|Saídres]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Anacabaleiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q28942301|Q28942301]] | [[María del Carmen García Campelo]] | [[Seixo, Marín|Seixo]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q28942305|Q28942305]] | [[Beatriz González Loroño]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1966-01-25 | | | |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q28944148|Q28944148]] | [[Victoria Álvarez Ruiz de Ojeda]] | [[Vigo]] | 1961-08-21 | [[Vigo]] | 2018-09-23 | |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q28950271|Q28950271]] | [[Elisa Patiño]] | [[Pontevedra]] | 1890 | [[Pontevedra]] | 1919-04-12 | [[Ficheiro:Elisa Patiño Meléndez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q29168380|Q29168380]] | [[Andrea Oubiña]] | [[O Grove]] | 1990-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q29275293|Q29275293]] | [[María Gallego Abeledo]] | [[Vigo]] | 1928-01-16 | [[Val do Oise]] | 1962 | |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q29521463|Q29521463]] | [[Montse Fajardo]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1973-04-27 | | | [[Ficheiro:Montsefajardo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q29523504|Q29523504]] | [[Ana Gandón]] | [[Aldán, Cangas|Aldán]] | 1950-07-28 | | | [[Ficheiro:Ana Gandón Menduiña.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q29562298|Q29562298]] | [[Mariví Villaverde]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1922 | [[Ribadumia]] | 2017-04-23<br/>2017 | [[Ficheiro:Marivi Villaverde.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q29639840|Q29639840]] | [[Placeres Castellanos]] | [[Ponte Caldelas]] | 1896-01-11 | [[Vigo]] | 1971-06-25 | [[Ficheiro:Mural 04 Placeres Castellanos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q29651239|Q29651239]] | [[Noemí Sartal]] | [[Poio]] | 1998-04-21 | | | |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q29712048|Q29712048]] | [[Pilar Vicente de Foronda]] | [[Pontevedra]] | 1961-08-12 | | | [[Ficheiro:Pilar Vicente Foronda.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q29840227|Q29840227]] | [[Matusa Barros]] | [[Vigo]] | 1954-03-27 | | | [[Ficheiro:MatusaBarros.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q30135279|Q30135279]] | [[Amparo Alonso Betanzos]] | [[Vigo]] | 1961-10-10 | | | [[Ficheiro:Amparo Alonso en Big Data Coruña.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q30604502|Q30604502]] | [[Celia Puente Ojea]] | [[Vigo]] | 20th century | [[Valencia]] | 2011-01-12 | [[Ficheiro:Celia Puente Ojea 1933.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q30608445|Q30608445]] | [[Nieves Fariza|Nieves Fariza Alonso]] | [[Cambados]] | 1911-01-17 | [[Vigo]] | 1975-09-28 | |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q30885259|Q30885259]] | [[Elena Casal Fernández]] | [[Redondela]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q31074437|Q31074437]] | [[Montse Farrés]] | [[Vigo]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q31281521|Q31281521]] | [[Saleta Chao Rivas]] | [[Cuntis]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q31283012|Q31283012]] | [[Pilar Ortega Pereiro]] | [[Vigo]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Pilar Ortega Pereiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q33606473|Q33606473]] | [[María Pérez Araújo|María Araújo]] | [[Vigo]] | 1997-08-01 | | | [[Ficheiro:María Araújo Lliga Catalana Femenina 2020 (50312405428) (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q36457724|Q36457724]] | [[Mercedes Bará]] | [[Sanxenxo]] | 1927 | | 2017-01-02 | |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q38228684|Q38228684]] | [[Tamara Andrés]] | [[Poio]] | 1992-08-08 | | | [[Ficheiro:Tamara Andrés 2019.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q38548729|Q38548729]] | [[Mónica Carrera Mouriño|Mónica Carrera]] | [[Ponteareas]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q39080906|Q39080906]] | [[Jenifer Casal Vidal]] | [[Pontevedra]] | 1996-09-06 | | | [[Ficheiro:ECA Canoe Marathon European Championships 2017 - 16.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q42402233|Q42402233]] | [[Isabel Barreiro]] | [[Pontevedra]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q42844659|Q42844659]] | [[Concepción González Bello]] | [[Vigo]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q42911121|Q42911121]] | [[Cristal Méndez Queizán]] | [[Vigo]] | 1964-10-06 | | | [[Ficheiro:Cristal Méndez Quizán.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q42911190|Q42911190]] | [[Leticia Santos Paz]] | [[Moaña]] | 1985-03-01 | | | [[Ficheiro:Leticia Santos Paz.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q42911215|Q42911215]] | [[Marisol Soengas]] | [[Agolada, Ferreiroa, Agolada|Agolada]] | 1968 | | | [[Ficheiro:Marisol Soengas entrevistada por SCQ+2019.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q42911239|Q42911239]] | [[Olalla González]] | [[Marín]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Olalla González 2024.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q42911280|Q42911280]] | [[Sabela Hermida]] | [[Vigo]] | 1979-10-10 | | | [[Ficheiro:Sabelahermida.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q42911554|Q42911554]] | [[Anxos Fazáns]] | [[Pontevedra]] | 1992-05-12 | | | [[Ficheiro:Anxos Fazáns nos Premios Mestre Mateo 2017.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q42911884|Q42911884]] | [[María Alonso Seisdedos]] | [[Vigo]] | 1961 | | | [[Ficheiro:María Alonso Seisdedos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q45042118|Q45042118]] | [[Moncha Fuentes]] | [[Marín]] | 1952 | | | [[Ficheiro:Moncha Fuentes.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q46797798|Q46797798]] | [[Xisela Aranda]] | [[Vigo]] | 1986-03-04 | | | |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q46993764|Q46993764]] | [[Elvira Lodeiro González]] | [[Pontevedra]] | 1908 | [[Pontevedra]] | 1936-12-19 | |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q47015095|Q47015095]] | [[Tereixa Constenla]] | [[Arca, A Estrada|Arca]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q47522917|Q47522917]] | [[Clara Millán González]] | [[Liméns, O Hío, Cangas|Liméns]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q48612645|Q48612645]] | [[Ariadna Fernández|Ariadna Fernández González]] | [[Os Porcallos, Goiás, Lalín|Os Porcallos]] | 1988-03-02 | | | |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q49593421|Q49593421]] | [[Mercedes Ruibal]] | [[Xeve, Pontevedra|Xeve]] | 1926 | [[Madrid]] | 2003-04-12 | |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q49791236|Q49791236]] | [[Aurora Vidal Caramés]] | [[Pontevedra]] | 1934-03-23 | | | |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q50347587|Q50347587]] | [[Aldara Álvarez García]] | [[Vigo]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q50355829|Q50355829]] | [[Sofía Novoa]] | [[Vigo]] | 1902-05-16 | | 1987-01-03 | |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q50376615|Q50376615]] | [[Anaír Rodríguez]] | [[Vigo]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Anaír Rodríguez Rodríguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q50383316|Q50383316]] | [[Irene Milleiro]] | [[Pontevedra]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Irene Milleiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q50386728|Q50386728]] | [[Olga Moreiras Tuni]] | [[Vigo]] | 1933 | [[Madrid]] | 2012 | |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q50398434|Q50398434]] | [[Paloma Acuña Fernández]] | [[Vigo]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q50422099|Q50422099]] | [[Beatriz González López-Valcárcel]] | [[Vigo]] | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q50555535|Q50555535]] | [[Pilar Fernández Otero|María Pilar Fernández Otero]] | [[A Bandeira, Manduas, Silleda|A Bandeira]] | 1937 | | | [[Ficheiro:María Pilar Fernández Otero.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q50767755|Q50767755]] | [[Marta Gil González]] | [[Lalín]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q50824642|Q50824642]] | [[Eva Mejuto]] | [[Sanxenxo]] | 1975-05-08 | | | [[Ficheiro:Evamejuto1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q50947495|Q50947495]] | [[Rocío García Eiras]] | [[Lalín]] | 1981-01-31 | | | |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q51023717|Q51023717]] | [[Tania Varela]] | [[Cambados]] | 1974-01-17 | | | |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q51159069|Q51159069]] | [[Diana Toucedo]] | [[Redondela]] | 1982-04-27 | | | [[Ficheiro:2021 Diana Toucedo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q52003544|Q52003544]] | [[Ramona Giráldez]] | [[A Cañiza]] | 1954-03-15 | | | [[Ficheiro:Ramonajiraldez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q52160102|Q52160102]] | [[Mónica de Nut]] | [[A Matoca, Oia, Vigo|A Matoca]] | 1976 | | | [[Ficheiro:FIL 2019 - Mercedes Peón - 8Y4A2852.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q52503366|Q52503366]] | [[María Obelleiro|María Obelleiro Hermida]] | [[Soutomaior]] | 1985-04-04 | | | [[Ficheiro:María Obelleiro Hermida.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q52831797|Q52831797]] | [[Loreto Martinez Troncoso]] | [[Vigo]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q53633605|Q53633605]] | [[Beatriz Suárez Briones]] | [[Marín]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Beatriz Suárez Briones.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q53779947|Q53779947]] | [[Alba Villanueva Navasquillo]] | [[Pontevedra]] | 1984-08-31 | | | |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q54255640|Q54255640]] | [[Elena Pazos]] | [[Marín]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q54855437|Q54855437]] | [[Isabel Aguirre|Isabel Aguirre de Úrcola]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1937-03-09 | | | |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q55116302|Q55116302]] | [[María Álvarez de la Granja]] | [[Vigo]] | 1971-08-17 | | | [[Ficheiro:María Álvarez de la Granja.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q55196869|Q55196869]] | [[Beatriz Comendador Rey]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1967-10-13 | | | [[Ficheiro:Beatriz Comendador Rey.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q55262372|Q55262372]] | [[Otilia Mó Romero]] | [[Lira, Salvaterra de Miño|Lira]] | 1947-12-24 | | | |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q55769718|Q55769718]] | [[Alicia González Bará]] | [[Portonovo, Adina, Sanxenxo|Portonovo]] | 1926<br/>1927-09-09 | | 2013 | |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q55838123|Q55838123]] | [[Elvira Sahuquillo Balbuena]] | [[Vigo]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q56102186|Q56102186]] | [[Nieves Loperena]] | [[Baiona]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q56410214|Q56410214]] | [[Antía Jácome]] | [[Pontevedra]] | 1999-11-22 | | | [[Ficheiro:Women's C-2 200 metres podium at the 2023 European Games.jpg (3) - Antía Jácome (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q56649996|Q56649996]] | [[Mercedes Espiño]] | [[Pontevedra]] | 1956-06-30 | | | |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q57015167|Q57015167]] | [[Verónica Vicente]] | [[Tomiño]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q57153808|Q57153808]] | [[Angeles Sánchez-González]] | [[Vila de Cruces]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q57176498|Q57176498]] | [[Raquel Casal|Raquel Casal García]] | [[Pontevedra]] | 1944-12-16<br/>1944 | | | |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q57271951|Q57271951]] | [[Carmen Monteferro]] | [[Panxón, Nigrán|Panxón]] | 1920 | | | |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q57305107|Q57305107]] | [[Margarita Losada Pardo]] | [[Vigo]] | 1883 | [[Vigo]] | 1967-11-16 | |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q57542279|Q57542279]] | [[Xaquina Trillo]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1916 | | 2004 | |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q57553590|Q57553590]] | [[Engracia Vidal|Engracia Vidal Estévez]] | [[Cambados]] | 1930 | [[Pontevedra]] | 2024-01-23 | |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q57555761|Q57555761]] | [[Verónica Salgueiriño|Veronica Salgueiriño]] | [[O Porriño]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q57589087|Q57589087]] | [[Beatriz Fernández Herrero]] | [[Vigo]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q57737571|Q57737571]] | [[Su Garrido Pombo]] | [[Vigo]] | 1982-01-16 | | | [[Ficheiro:Su Garrido Pombo 1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q57798691|Q57798691]] | [[Julia González-Álvarez]] | [[Vigo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q57908002|Q57908002]] | [[Rebeca Blanco|Rebeca Blanco Rotea]] | [[Vigo]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q57909212|Q57909212]] | [[Inés Pérez de Ceta]] | [[Vigo]] | 16th century | | 16th century | |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q57976025|Q57976025]] | [[Marta E. G. Mosquera]] | [[Vigo]] | 1991 | [[provincia de Pontevedra]] | 2024-06-16 | |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q58073730|Q58073730]] | [[Baia Fernández de la Torre]] | [[Cuntis]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Baia Fernández de la Torre.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q58303164|Q58303164]] | [[Malores Villanueva]] | [[A Xesteira, Almofrei, Cerdedo-Cotobade|A Xesteira]] | 1982-06-26 | | | [[Ficheiro:Malores Villanueva no Abril Oteriano, no Liceo de Ourense.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q58483023|Q58483023]] | [[Anxos Sobriño]] | [[O Rosal]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Anxos Sobriño.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q58494056|Q58494056]] | [[Belén Riveiro]] | [[Cerdedo-Cotobade]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q58525891|Q58525891]] | [[Esther Lago García]] | [[A Laxe, Arealonga, Vilagarcía de Arousa|A Laxe]] | 1955 | [[Corvillón, Cambados|Corvillón]] | 2001-02-28 | |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q58635328|Q58635328]] | [[Raquel Castro Martínez]] | [[Alxén, Salvaterra de Miño|Alxén]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Raquel Castro - AELG 5.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q58665205|Q58665205]] | [[Noela Sánchez-Carnero]] | [[Vigo]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Noela Belén SANCHEZ CARNERO.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q58675582|Q58675582]] | [[AveLina Pérez]] | [[Oia, Oia|Oia]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Ficheiro-AveLina-Pérez-Nós-TV-Saúde-e-Terra-9-webm-Wikipedia-a-enciclopedia-libre(1).png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q58680107|Q58680107]] | [[Rosa Calvo de Anta]] | [[Vigo]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q58692420|Q58692420]] | [[Alicia Crespí González]] | [[Pontevedra]] | 1922-10-24 | [[Madrid]] | 2012-05-31 | |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q58704718|Q58704718]] | [[Carmen de Jesús García Pereira]] | [[Tui]] | 1947-04-06 | | | |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q58796603|Q58796603]] | [[Isabel Pastoriza Santos]] | [[Bueu]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q59154432|Q59154432]] | [[Cristina Martínez Tejero]] | [[A Cañiza]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q59258162|Q59258162]] | [[Gracia Regojo Bacardí]] | [[Vigo]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q59267995|Q59267995]] | [[Josefina Becerra Malvar]] | [[Barrantes, Ribadumia|Barrantes]] | 19th century | [[Barrantes, Ribadumia|Barrantes]] | 20th century | |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q59313967|Q59313967]] | [[Laura Insua Calviño]] | [[Caldas de Reis]] | 1992-09-11 | | | |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q59462705|Q59462705]] | [[Águeda Gómez Suárez]] | [[O Rosal]] | 1971-10-24 | | | |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q59489530|Q59489530]] | [[Cristina Pichel|Cristina Pichel Toimil]] | [[Ribela, Barcia, Lalín|Ribela]] | 1989-04-12 | | | [[Ficheiro:Cristina Pichel Toimil.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q59629825|Q59629825]] | [[Carmen Crespo Nogueira]] | [[Vigo]] | 1924 | | 2007 | |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q59662946|Q59662946]] | [[Julia Buján Varela]] | [[Agolada]] | 1952 | | | [[Ficheiro:Bujan varela 2016.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q59670476|Q59670476]] | [[Marta Carballa]] | [[Meis]] | | | | |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q59696081|Q59696081]] | [[Andrea Muras]] | [[Pontevedra]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q59938130|Q59938130]] | [[Rosa Ana Malvar]] | [[Ponte Caldelas]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q59959407|Q59959407]] | [[Paloma Vilar Iglesias]] | [[Pontevedra]] | 1988-05-26 | | | |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q60148549|Q60148549]] | [[Ana Belén Fortes]] | [[Pontevedra]] | 1967-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q60447611|Q60447611]] | [[Xiana Méndez|Xiana Margarida Méndez Bértolo]] | [[Pontevedra]] | 1977-07-27 | | | [[Ficheiro:Xiana Méndez FAC trade nov 2023 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q60484707|Q60484707]] | [[Silvia Aguete|Silvia Aguete Outón]] | [[Pontevedra]] | 1987-01-11 | | | |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q60648688|Q60648688]] | [[Isabel Blanco-Rivas|Isabel Blanco]] | [[Vigo]] | 1962-03-10 | | | [[Ficheiro:Isabel Blanco (escritora galega).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q60822016|Q60822016]] | [[Desirée Vila]] | [[Gondomar]] | 1998-06-15 | | | [[Ficheiro:Desiree Vila nines minguez 01.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q60960652|Q60960652]] | [[Olalla López-Costas]] | [[Vigo]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q61059446|Q61059446]] | [[Consuelo Acuña Iglesias]] | [[Pontevedra]] | 1876 | [[Pontevedra]] | 1937-12-14 | |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q61060587|Q61060587]] | [[Paula Janza Muñiz]] | [[O Grove]] | 1975-05-12 | | | |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q61061164|Q61061164]] | [[Yashmina Shawki]] | [[Vigo]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q61061262|Q61061262]] | [[Saleta Fernández Fernández]] | [[Vigo]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q61061345|Q61061345]] | [[Rita Más]] | [[Vigo]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q61061431|Q61061431]] | [[Marta Pazos]] | [[Pontevedra]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Marta Pazos 2024.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q61256333|Q61256333]] | [[Teresa Fernández Talaya]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1950 | | | [[Ficheiro:(Teresa Fernández Talaya) Chamartín homenajea con una placa a la última corporación democrática de Chamartín de la Rosa 02 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q61709537|Q61709537]] | [[Yoya|Aurora Argibay Iglesias]] | [[Xeve, Pontevedra|Xeve]] | 1905-03-18 | [[Pontevedra]] | 1994-11 | |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q61896521|Q61896521]] | [[Dalila Dopazo Blanco]] | [[Marín]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q61943065|Q61943065]] | [[Laura Rodríguez Miranda]] | [[Campo Lameiro]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q61943262|Q61943262]] | [[Almudena Fernández Fariña]] | [[Vigo]] | 1970-10-20<br/>1970 | | | |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q61963145|Q61963145]] | [[Sesé Mateo]] | [[Chapela, Redondela|Chapela]] | 1965-12-26 | [[Chapela, Redondela|Chapela]] | 2017-02-20 | |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q61986813|Q61986813]] | [[Maruja del Mazo]] | [[Vigo]] | 1907 | | 1928 | |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q61989479|Q61989479]] | [[Teresa Novoa]] | [[Ponteareas]] | 1965-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q61993974|Q61993974]] | [[Patricia Rodríguez Bascuas]] | [[A Estrada]] | 1983-04-25 | | | |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q61993995|Q61993995]] | [[María del Carmen Sánchez Carrera]] | [[O Rosal]] | 1943-01-06 | | | |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q62096085|Q62096085]] | [[Maruxa das Cortellas|María Grande Sobral]] | [[Soutomaior]] | 1931 | [[Soutomaior]] | 2013 | |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q62861186|Q62861186]] | [[Raquel Lesteiro López]] | [[Pontevedra]] | 1902-08-29 | [[Bilbao]] | 1967-07-24 | |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q63208393|Q63208393]] | [[Carlota Álvarez Basso]] | [[Vigo]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Carlota Alvarez Basso retrato.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q63254138|Q63254138]] | [[Peregrina Quintela Estévez]] | [[Vigo]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q63351222|Q63351222]] | [[Iris Malvido|Iris Malvido Lago]] | [[Vigo]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q63525567|Q63525567]] | [[Marga R. Marcuño]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1954-11-13 | | | [[Ficheiro:Marga R Marcuño.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q63565137|Q63565137]] | [[Avelina Viñas Calvo]] | [[Pontevedra]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q64579920|Q64579920]] | [[Carmen Martínez]] | [[Vigo]] | 1960-11-04 | [[Vigo]] | 2015-05-29 | |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q64580057|Q64580057]] | [[Ángeles Liboreiro]] | [[Vigo]] | 1956-11-08 | | | |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q64629493|Q64629493]] | [[Elba Veleiro]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Elba Veleiro (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q64814894|Q64814894]] | [[Jesusa Alfau Galván de Solalinde]] | [[Vigo]] | 1895-12-24 | [[México]] | 1943 | |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q64843046|Q64843046]] | [[Enma Pino]] | [[Tui]] | 1958-02-14 | [[Vigo]] | 2014-04-28 | |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q65159893|Q65159893]] | [[Lydia Pérez]] | [[Pontevedra]] | 1997-10-17 | | | |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q65275000|Q65275000]] | [[Ánxela Fernández Callís]] | [[O Rosal]] | 1992-07-11 | | | |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q65275044|Q65275044]] | [[Andrea Zapata-Girau]] | [[Vigo]] | 1986-11-26 | | | |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q65275067|Q65275067]] | [[Beatriz Pino]] | [[Vigo]] | 1975-07-01 | | | |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q65275071|Q65275071]] | [[Begoña Riobó]] | [[Vigo]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q65275309|Q65275309]] | [[María Comesaña Besteiros]] | [[Vigo]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q65275420|Q65275420]] | [[Olga Alonso]] | [[Pontevedra]] | 1962-07-12 | | | |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q65275611|Q65275611]] | [[Teresa Abelleira]] | [[Pontevedra, Pontevedra, Pontevedra|Pontevedra]] | 2000-01-09 | | | [[Ficheiro:20240124-Teresa Abelleira (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q65275653|Q65275653]] | [[Xisela Franco]] | [[Vigo]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Xisela Franco (2019).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q65934648|Q65934648]] | [[Carmen Pesqueira|Carmen Pesqueira Domínguez]] | [[Marín]] | 1907-07-01 | [[Mogor, Marín|Mogor]] | 1936-08-18 | |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q65961585|Q65961585]] | [[Beatriz Domínguez Millán]] | [[Pontevedra]] | 1916 | [[Madrid]] | 2007-05-20 | |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q66018561|Q66018561]] | [[Isolina Muíños Búa]] | [[Pontevedra]] | 1886-01<br/>1866 | [[Pontevedra]] | 1944-09-29 | |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q66603883|Q66603883]] | [[Emy Fernández-Luna Abellán]] | [[Pontevedra]] | 1974-07-28 | | | |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q66663457|Q66663457]] | [[María Ángeles Marra Domínguez (Q66663457)|María Ángeles Marra Domínguez]] | [[Vigo]] | 1966-01-31 | | | |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q67179734|Q67179734]] | [[Mary Isaura]] | [[A Estrada]] | 1897-10-28 | [[Barcelona]] | 1982-05-08 | [[Ficheiro:Isaura-mary.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q68591716|Q68591716]] | [[Ainhoa Lameiro]] | [[Salceda de Caselas]] | 2000-09-21 | | | [[Ficheiro:2022 ICF Canoe Slalom World Championships - Ainhoa Lameiro - Spain - by 2eight - 9SC6277.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q68795009|Q68795009]] | [[Eufemia de Ourense]] | [[Gallaecia]]<br/>[[Baiona]]<br/>[[Braga]] | 2nd century<br/>119<br/>120 | [[Lobios]] | 2nd century<br/>138-07-10 | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Eufemia do Centro Ourense. Galiza. Eue-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q69507488|Q69507488]] | [[Amelia Verdejo Rodríguez]] | [[Bueu]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Amelia Verdejo Rodríguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q72939951|Q72939951]] | [[Carmen Baliñas de Castro]] | [[Cuntis]] | 1822-03-17 | [[Cuntis]] | 1909-04-30 | |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q73669834|Q73669834]] | [[Rosaura Leis]] | [[A Estrada]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q74424993|Q74424993]] | [[Natalia Sanmartín Fenollera]] | [[A Estrada]] | | | | [[Ficheiro:NSanmartin.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q74532574|Q74532574]] | [[Regina Touceda]] | [[Cuntis]] | 1999 | | | [[Ficheiro:Regina Touceda Praza Pública.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q74883558|Q74883558]] | [[Ángeles Araújo]] | [[Vigo]] | 1964-02-28 | | | |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q77305321|Q77305321]] | [[Estela Doiro]] | [[A Guarda]] | 1990-12-28 | | | [[Ficheiro:Estela Doiro en lanzamiento.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q78112154|Q78112154]] | [[Enma López Araújo]] | [[Vigo]] | 1986-07-02 | | | [[Ficheiro:Enma-lopez-grupo-municipal.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q78879423|Q78879423]] | [[Xermana (Q78879423)|Xermana]] | [[Baiona]] | | | | [[Ficheiro:Santa Germana mártir.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q78901259|Q78901259]] | [[Basilia]] | [[Baiona]] | 2nd century | | | |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q78908793|Q78908793]] | [[Marciana]] | [[Baiona]]<br/>[[Braga]] | | | | |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q79265634|Q79265634]] | [[Ángeles Peña Gallego]] | [[Vigo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q80700291|Q80700291]] | [[María Oruña]] | [[Vigo]] | 1976 | | | [[Ficheiro:María Oruña 2021.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q83812449|Q83812449]] | [[Paula Domínguez Encinas]] | [[Redondela]] | 1997-08-11 | | | [[Ficheiro:Pauleta (52473025765) (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q85621010|Q85621010]] | [[Isaura Pazos Campos]] | [[A Estrada]] | 1910 | [[Pontevedra]] | 1998-10 | |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q85833062|Q85833062]] | [[Ángeles Madriñán|Ángeles Madriñán González]] | [[Sello, Lalín|Sello]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q85850580|Q85850580]] | [[Marga Maderal]] | [[Redondela]] | 1955 | | 2016 | |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q85865065|Q85865065]] | [[Andrea González Pérez]] | [[Tui]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q85966096|Q85966096]] | [[Rosalía Pazo Maside]] | [[A Estrada]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q86420461|Q86420461]] | [[María Isabel Medina Méndez|Isabel Medina]] | [[Vigo]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q86756076|Q86756076]] | [[Lucía Taboada]] | [[Vigo]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q86927246|Q86927246]] | [[Julia Alcántara Rocafort]] | [[Marín]] | 1912 | [[Madrid]] | 2002-09 | |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q87426502|Q87426502]] | [[Lorena Freijeiro|Lorena Freijeiro Alonso]] | [[Vigo]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q89046625|Q89046625]] | [[Sara Marsillas]] | [[Pontevedra]] | | | | |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q89197298|Q89197298]] | [[Alexandra Cabana Outeiro]] | [[Cangas]] | 1975-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q89342800|Q89342800]] | [[Josefina Arruti|Josefina Arruti Viaño]] | [[Pontevedra]] | 1906-04-28 | [[Pontevedra]] | 2003-10-24 | [[Ficheiro:Josefina Arruti.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q90132613|Q90132613]] | [[Elena Estévez Freire]] | [[Bueu]] | 1970-04-20 | | | |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q91579710|Q91579710]] | [[Tensi Gesteira]] | [[Valeixe, A Cañiza|Valeixe]] | 1992-06-18 | | | [[Ficheiro:Tensi Gesteira.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q92985224|Q92985224]] | [[Rosa María Otero (Q92985224)|Rosa María Otero]] | [[provincia de Pontevedra]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q93113034|Q93113034]] | [[Teresa Fernández-Valdés]] | [[Pontevedra]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q93381383|Q93381383]] | [[Celia Lozano López de Medrano]] | [[Pontevedra]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q94271857|Q94271857]] | [[María Victoria Besada Montenegro]] | [[Vigo]] | 1961-03-23 | | | [[Ficheiro:María Victoria Besada Montenegro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q94653818|Q94653818]] | [[Dores André]] | [[Vigo]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Dores Andres - La Cafeteria - Ricardo Lede.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q94736389|Q94736389]] | [[Pilar Lago Couceiro]] | [[Ponteareas]] | 1900-05-22 | [[Madrid]] | 1984-07-08 | |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q95189897|Q95189897]] | [[Carmela Troncoso|Carmela González Troncoso]] | [[Vigo]] | 1982 | | | [[Ficheiro:EPFL Carmela Troncoso.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q96069911|Q96069911]] | [[Jéssica Bouzas|Jéssica Bouzas Maneiro]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 2002-09-24 | | | [[Ficheiro:Bouzas Maneiro WMQ23 (53061717336).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q96211368|Q96211368]] | [[Paula Cabaleiro|Paula Cabaleiro Comesaña]] | [[Cangas]] | 1986-09-24 | | | [[Ficheiro:PAULA CABALEIRO 2019.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q96233798|Q96233798]] | [[Fátima Adrio]] | [[Pontevedra]] | | | | |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q96627317|Q96627317]] | [[Elena Méndez Bértolo]] | [[Vigo]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q96651872|Q96651872]] | [[Paula Ojea]] | [[Nigrán]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q96953231|Q96953231]] | [[Elena Ojea]] | [[Nigrán]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q97013268|Q97013268]] | [[Iria Figueroa|Iria Figueroa Torres]] | [[Pontevedra]] | 1996 | | | [[Ficheiro:Iria Figueroa autonómicas 2020.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q97072509|Q97072509]] | [[Ana Fontenla]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Ana Fontenla.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q97216069|Q97216069]] | [[Ana Garrido González]] | [[Vigo]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q97218508|Q97218508]] | [[Matilde González Rodríguez]] | [[Vigo]] | 1878 | [[Lavadores, Vigo|Lavadores]] | 1937-03-17 | |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q97218522|Q97218522]] | [[Mercedes Posada González]] | [[Vigo]] | 1888 | [[Lavadores, Vigo|Lavadores]] | 1937-03-17 | |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q97362530|Q97362530]] | [[Carmela González Iglesias]] | [[Saiáns, Vigo|Saiáns]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q98067481|Q98067481]] | [[Anaïr Lomba Álvarez]] | [[Pontevedra]] | 1989-10-30 | | | |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q98069704|Q98069704]] | [[Pilar Fernández Seijo]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1895 | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1937-02-16 | |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q98075631|Q98075631]] | [[Maruxa Fociños]] | [[Agra, Agolada|Agra]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q98150094|Q98150094]] | [[Marta Fernández-Tapias|Marta María Fernández-Tapias Núñez]] | [[Vigo]] | 1974 | | | [[Ficheiro:Marta Fernández-Tapias 2022 07 10 (5).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q98382833|Q98382833]] | [[Carmen García Mateo]] | [[Vigo]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Carmen García Mateo (O Porriño, 2016).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q98398878|Q98398878]] | [[Paloma Castro Rey]] | [[Pontevedra]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q98406808|Q98406808]] | [[Leticia Gallego Sanromán]] | [[Vigo]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q98541026|Q98541026]] | [[María Elena Vázquez Abal]] | [[Pontevedra]] | 1960-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q98687564|Q98687564]] | [[Ana Ulla]] | [[Vigo]] | 1965 | | | [[Ficheiro:Ana Ulla Miguel (O Porriño, 2016).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q98732818|Q98732818]] | [[Marta Valcárcel|Marta Valcárcel Gómez]] | [[Entenza, Salceda de Caselas|Entenza]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q99552560|Q99552560]] | [[María Belén Velázquez Turnes]] | [[Vigo]] | 1964-02-09 | | | |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q100276579|Q100276579]] | [[Nerea Moldes Bóveda]] | [[Poio]] | 1998-04-13 | | | |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q101162580|Q101162580]] | [[Sonia Méndez]] | [[Vigo]] | 1980-08-14 | | | [[Ficheiro:Sonia Méndez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q101246843|Q101246843]] | [[Carme Vidal Laxe]] | [[Fornelos de Montes]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Carme Vidal 2025.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q102160333|Q102160333]] | [[Alicia Armenteros]] | [[Pontevedra]] | 1996-02-18 | | | |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q103708547|Q103708547]] | [[Paula Dapena]] | [[Pontevedra]] | 1996-11-26 | | | |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q104055082|Q104055082]] | [[Carmen Hermo]] | [[Pontevedra]] | 1967-09-23 | | | |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q104165996|Q104165996]] | [[Carmela Cons Pintos]] | [[Pontevedra]] | 1957-08-06 | | | [[Ficheiro:Carmela Cons Pintos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q104178410|Q104178410]] | [[Susana Mataix]] | [[Pontevedra]] | 1950-01-19 | | | |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q104250982|Q104250982]] | [[María Marco Covelo]] | [[Vigo]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q104253289|Q104253289]] | [[Leticia Cunqueiro Méndez|Leticia Cunqueiro]] | [[Vigo]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q104412695|Q104412695]] | [[Carmen Domínguez Penelas]] | [[Vigo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q104608375|Q104608375]] | [[Encarnación Fraga Padín]] | [[Cambados]] | 1908 | | 2000 | |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q104629599|Q104629599]] | [[Silvia Superstar]] | [[Vigo]] | 1970-09-26 | | | [[Ficheiro:Killer Barbies. Silvia Superstar. Praza de Fefiñáns, Cambados.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q104629789|Q104629789]] | [[María Fernanda Iglesia Lesteiro]] | [[Pontevedra]] | 1930-01-06 | [[Bilbao]] | 2016-12-29 | |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q104694151|Q104694151]] | [[Elena Ferro]] | [[Merza, Vila de Cruces|Merza]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q104761797|Q104761797]] | [[María Cruz Mato Iglesias]] | [[Silleda]] | 1934 | | | |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q104812945|Q104812945]] | [[Alba Rozas Arceo]] | [[Lalín]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q104817957|Q104817957]] | [[Rebeca Álvarez Torres]] | [[Vigo]] | 1997 | | | |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q104904915|Q104904915]] | [[Teresa Cuíñas]] | [[Pontevedra]] | 1976-11-05 | | | [[Ficheiro:Teresa Cuíñas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q105010167|Q105010167]] | [[Andrea Pousa]] | [[Figueiró, Tomiño|Figueiró]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q105229525|Q105229525]] | [[Lucía César Veloso]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q105229951|Q105229951]] | [[María de la O Fernández]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q105422706|Q105422706]] | [[Marta Verde Baqueiro]] | [[Pontevedra]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q105519428|Q105519428]] | [[Victoria Portas]] | [[Pontevedra]] | 1976-10-25 | | | |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q105620159|Q105620159]] | [[Miriam Pena Villanueva]] | [[Bueu]] | | | | |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q105626169|Q105626169]] | [[Andrea Fernández Maneiro]] | [[O Carril, Vilagarcía de Arousa|O Carril]] | 1964-02-10 | | | [[Ficheiro:Andrea Fernández Maneiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q105723176|Q105723176]] | [[Cristina Fernández Piñeiro]] | [[Gondomar]] | 1963-10-10 | | | |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q105836028|Q105836028]] | [[Susana Rodríguez Gacio]] | [[Vigo]] | 1988-03-04 | | | |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q106339676|Q106339676]] | [[Laura Duarte]] | [[Vigo]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Laura Duarte 2014 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q106406171|Q106406171]] | [[Carmen Domínguez Vaz]] | [[Pontevedra]] | 1951-01-05 | [[Madrid]] | 2021-04-06 | |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q106647551|Q106647551]] | [[Jazmín Abuín]] | [[Vigo]] | 1983-09-15 | | | |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q106704795|Q106704795]] | [[Joaquina Muñoz Domínguez]] | [[Pontevedra]] | 1832 | [[Madrid]] | 1864-05-28 | |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q106921145|Q106921145]] | [[Tati Moyano]] | [[O Porriño]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q106938932|Q106938932]] | [[Aurita Rodríguez]] | [[Ponteareas]] | 1929 | [[Ponteareas]] | 2021-05-21 | |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q106946715|Q106946715]] | [[Uxía Rivas Monroy]] | [[Vigo]] | 1958-11-02<br/>1958 | | | |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q106960231|Q106960231]] | [[Cristina Fernández Davila]] | [[Vigo]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q106963631|Q106963631]] | [[Maria José Lopez Couso]] | [[Pontevedra]] | 1963 | | | [[Ficheiro:María José López Couso nas xornadas sobre o centenario da morte de Manuel Murguía no paraninfo da USC.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q107009133|Q107009133]] | [[Meli Pérez]] | [[Moaña]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q107052421|Q107052421]] | [[Marta Domínguez Fernández|Marta Domínguez]] | [[Vigo]] | 2001-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q107060055|Q107060055]] | [[Sofía Diéguez Patao]] | [[Rodeiro]] | 1951-10-16 | | | |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q107069694|Q107069694]] | [[Paula Luís]] | [[Vigo]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q107119218|Q107119218]] | [[María Monsonís]] | [[Vigo]] | 1959-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q107207798|Q107207798]] | [[Branca Trigo Cabaleiro]] | [[Vigo]] | 1997-03-16 | | | [[Ficheiro:Branca Trigo Cabaleiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q107326312|Q107326312]] | [[Noelia Otero|Noelia Otero Lago]] | [[Vigo]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q107367990|Q107367990]] | [[Selene M. Pascual]] | [[Vigo]] | 1989-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q107426236|Q107426236]] | [[Marina Peña-Rey Bouzas]] | [[Viascón, Cerdedo-Cotobade|Viascón]] | 1914-04-09 | | 2002 | |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q107434800|Q107434800]] | [[Pilar Charro Salgado]] | [[Vigo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q107445602|Q107445602]] | [[Olaia Becerril]] | [[Vigo]] | 2001-10-16 | | | |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q107482559|Q107482559]] | [[Josefina Areses Pérez]] | [[Pontevedra]] | 1920 | | 2006 | |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q107493909|Q107493909]] | [[Francisca Sampedro Costas]] | [[Gondomar]] | 1930 | [[A Coruña]] | 2014-05-25 | |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q108032173|Q108032173]] | [[Susana Rodríguez Barcia]] | [[Vigo]] | 1977-10-23<br/>1977 | | | [[Ficheiro:Susana Rodríguez Barcia junio 2021.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q108107622|Q108107622]] | [[Cora Velasco]] | [[Pontevedra]] | 1991-06-12 | | | [[Ficheiro:Cora Velasco.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q108463817|Q108463817]] | [[Cristina Nóvoa Pedreira]] | [[Vigo]] | 1922-03-05 | [[Vigo]] | 2014-06-16 | |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q108563923|Q108563923]] | [[Marta Soliño|Marta Soliño Rodríguez]] | [[Vigo]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q108601241|Q108601241]] | [[Llerena Perozo Porteiro]] | [[Vigo]] | 1974-01-13 | | | [[Ficheiro:Llerena Perozo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q108909002|Q108909002]] | [[Carmen Sierra|Carmen Sierra Domínguez]] | [[Pontecesures]] | 1906-05-03 | [[Caracas]] | 1996-12-22<br/>1996-12-21 | |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q109331393|Q109331393]] | [[Loli Ramos Duarte]] | [[Fontebalán, Mouriscados, Mondariz|Fontebalán]] | 1971-08-01 | | | |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q109370348|Q109370348]] | [[Alba de Evan|Alba de Evan Freijedo]] | [[Vigo]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Alba De Evan.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q109452626|Q109452626]] | [[Paloma de Bordóns]] | [[Poio]] | 1996-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q109540520|Q109540520]] | [[Irene Lourido]] | [[Pontevedra]] | 1976-10-06 | | | [[Ficheiro:Irene Lourido.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q109686314|Q109686314]] | [[Lourdes Moure]] | [[A Cañiza]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q109802448|Q109802448]] | [[Mónica Codina]] | [[Vigo]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q109946980|Q109946980]] | [[Sara Vila Alonso]] | [[As Neves]] | 1989-10-04 | | | [[Ficheiro:Sara Vila Alonso.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q110322141|Q110322141]] | [[María Novas]] | [[Bueu]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q110588145|Q110588145]] | [[Nuria Vilán Prado]] | [[Santo André de Comesaña, Vigo|Santo André de Comesaña]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Nuria Vilán Prado 2022.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q110606854|Q110606854]] | [[María Concepción Álvarez Álvarez]] | [[A Guarda]] | 1898-10-07 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q110636554|Q110636554]] | [[Cándida Otero|Cándida Otero Fontán]] | [[Pontevedra]] | 1846-10-28 | [[Vigo]] | 1915-03-07 | |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q110754690|Q110754690]] | [[Iria Vázquez Silva]] | [[Vigo]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Iria Vázquez Silva.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q110792696|Q110792696]] | [[Rebeca Rods]] | [[Vigo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q110816650|Q110816650]] | [[Gloria Comesaña]] | [[Vigo]] | 1946-12-05 | [[Maracaibo]] | 2024-03-18 | |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q110887227|Q110887227]] | [[María Luísa Armadáns García]] | [[Cora, A Estrada|Cora]] | 1898-07-10 | [[Cora, A Estrada|Cora]] | 1993-07-10 | |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q110909708|Q110909708]] | [[Maisa Ouzande|María Isabel Ouzande]] | [[Lamela, Silleda|Lamela]] | 1941 | | | |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q110952146|Q110952146]] | [[Marta Giráldez Barral]] | [[Paradela, Meis|Paradela]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q110984067|Q110984067]] | [[Almudena Domínguez Arranz]] | [[Vigo]] | 1949-07-03 | | | |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q111009562|Q111009562]] | [[Ruth Oliveira]] | [[Vigo]] | 1979-03-14 | | | [[Ficheiro:Ruth Oliveira.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q111225921|Q111225921]] | [[Vanessa Glemsel]] | [[Castrelos, Vigo|Castrelos]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Vanessa Glemsel - AELG 1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q111225923|Q111225923]] | [[Inma Vilariño]] | [[Lalín]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q111225925|Q111225925]] | [[María Luz Chorén]] | [[Asorei, Vila de Cruces|Asorei]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q111225941|Q111225941]] | [[Elena González Lomba]] | [[O Rosal]] | 1990-04-28 | | | |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q111225987|Q111225987]] | [[Victoria García (Q111225987)|Victoria García]] | [[Pontevedra]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Victoria Garcia - AELG 5.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q111342589|Q111342589]] | [[Diana López Varela]] | [[Pontevedra]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Diana López Varela.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q111439680|Q111439680]] | [[Pilar Mera Costas]] | [[Vigo]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q111509904|Q111509904]] | [[Iria Ribadomar|Iria Ribadomar Molina]] | [[Cambados]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q111659372|Q111659372]] | [[Peregrina Martínez Santos]] | [[Pontevedra]] | 1914-09-17 | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q111786380|Q111786380]] | [[Charo Valcárcel|Charo Valcárcel Mato]] | [[Vinseiro, A Estrada|Vinseiro]] | 1960-05-24 | | | [[Ficheiro:Charo Valcárcel Mato 2025.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q111940551|Q111940551]] | [[Xulia Santiso Rolán]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1963-12-15 | | | [[Ficheiro:Xulia Santiso na casa museo Pardo Bazán.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q112065587|Q112065587]] | [[Isaura Clavero Paradiñeiro]] | [[Vigo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q112083927|Q112083927]] | [[Antía Chamosa|Antía Chamosa Dacasa]] | [[Pontevedra]] | 1999-10-07 | | | |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q112143923|Q112143923]] | [[Rocío Delgado]] | [[Vigo]] | 1985-07-16 | | | |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q112210855|Q112210855]] | [[Laura del Rosario Loira]] | [[Bueu]] | 1999-04-19 | | | |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q113483227|Q113483227]] | [[Cristina Olea]] | [[Vigo]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q113562108|Q113562108]] | [[Chamadoira do Casal]] | [[Vigo]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q113565334|Q113565334]] | [[Josefa Barreiro González]] | [[O Carril, Vilagarcía de Arousa|O Carril]] | 1910 | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1937-03-19 | |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q113773299|Q113773299]] | [[Laura Sáez]] | [[Pontevedra]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q113774435|Q113774435]] | [[María José Portela Silva]] | [[A Guarda]] | 1954 | | 2006-12-15 | |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q114413440|Q114413440]] | [[María Isabel Cadavid]] | [[Concello de Cerdedo|Cerdedo]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q115332562|Q115332562]] | [[Melania Rodríguez]] | [[Ponteareas]] | 2001-01-29 | | | |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q115382917|Q115382917]] | [[Josebe Blanco]] | [[Salceda de Caselas]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Josebe Blanco. Artzaina eta gaztagilea.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q115674500|Q115674500]] | [[Yoly Saa]] | [[Pontevedra]] | 1992-10-04 | | | [[Ficheiro:Yoly Saa.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q115701455|Q115701455]] | [[Carmen Castejón Cabeceira]] | [[Pontevedra]] | 1964-03-15 | | | [[Ficheiro:Carmen Castejón Cabeceira.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q115764441|Q115764441]] | [[Lucía Rodríguez]] | [[Salvaterra de Miño]] | 2004-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q115793949|Q115793949]] | [[Lola Varela]] | [[Pontevedra]] | 1954-12-18 | | | [[Ficheiro:Lola Varela.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q116008524|Q116008524]] | [[Rosa Vaamonde]] | [[Tui]] | 1832 | [[Madrid]] | 1898 | |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q116219299|Q116219299]] | [[Patricia Castelao]] | [[A Estrada]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q116252625|Q116252625]] | [[Concepción Pazo Álvarez]] | [[A Estrada, A Estrada|A Estrada]] | 1907-11-30 | [[Santiago de Compostela]] | 1994-07-05 | |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q116894539|Q116894539]] | [[Eva Díez]] | [[Vigo]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q116925649|Q116925649]] | [[Mariám Mariño Costales]] | [[Vigo]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q117034937|Q117034937]] | [[María Luisa Sanjurjo de Oza]] | [[Vigo]] | 1893-12-04 | [[Vigo]] | 1949-09 | [[Ficheiro:María Luisa Sanjurjo pianista premio del Conservatorio de Madrid 1913.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q117072147|Q117072147]] | [[María Amada Dopazo López]] | [[Bueu]] | 1914 | | 1994 | |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q117706574|Q117706574]] | [[Mercedes Corbillón]] | [[Pontevedra]] | 1969-07-21 | | | [[Ficheiro:Mercedes Corbillón.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q118145984|Q118145984]] | [[Paula Barreiro López]] | [[Vigo]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q118154382|Q118154382]] | [[María José Viz Blanco]] | [[Piloño, Vila de Cruces|Piloño]] | 1963-04-02 | | | |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q118173846|Q118173846]] | [[Xuliana Conde González]] | [[Marín]] | 1843 | | | |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q118219881|Q118219881]] | [[Cristina Álvarez Álvarez]] | [[Vigo]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q118232580|Q118232580]] | [[Iris Darriba|Iris Darriba Quesada]] | [[Vigo]] | 1990-04-09 | | | [[Ficheiro:Iris Darriba.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q118314101|Q118314101]] | [[Encarnación Ortega Pardo]] | [[Ponte Caldelas]] | 1920-05-05 | [[Pamplona]] | 1995-12-01 | [[Ficheiro:EncarnitaOP.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q118558979|Q118558979]] | [[María Isabel Castro Barreiro]] | [[Pontecesures]] | 1950-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q118629429|Q118629429]] | [[Laura Cid Rascado]] | [[Vigo]] | 1999 | | | |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q118945528|Q118945528]] | [[Marta Lois|Marta Irene Lois González]] | [[Vigo]] | 1969-09-06 | | | [[Ficheiro:Marta Lois 2023.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q118945871|Q118945871]] | [[Soledad García Riveiro]] | [[Vigo]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q119396969|Q119396969]] | [[Catuxa Salom|Catalina Salom Nunia]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Caatuxa Salom.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q119441380|Q119441380]] | [[Marta Canella Rodríguez]] | [[Baiona]] | 1995-02-27 | | | [[Ficheiro:Marta Canella (Foto David Subirana) (52401034406) (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q119547775|Q119547775]] | [[Noa Comesaña]] | [[Vigo]] | 2003-03-09 | | | |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q119650981|Q119650981]] | [[Digna Rivas|Digna Rivas Gómez]] | [[Vigo]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q119705166|Q119705166]] | [[Maite Tocino|María Teresa Tocino Barreiro]] | [[Pontecesures]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q119797250|Q119797250]] | [[Nuria Reigosa González]] | [[Pontevedra]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q119951896|Q119951896]] | [[Araceli Gestido|Araceli Gestido Rodríguez]] | [[Ameixoada, Moaña (San Martiño), Moaña|Ameixoada]] | 1978-07-14 | | | |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q120400315|Q120400315]] | [[Paula Cheshire]] | [[Pontevedra]] | 1993-04-06 | | | [[Ficheiro:Paula Cheshire - Comic 2023.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q120480199|Q120480199]] | [[Beatriz Liz de Cea]] | [[Vigo]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Beatriz Liz de Cea.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q120546349|Q120546349]] | [[Amaya González Reyes]] | [[Sanxenxo]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q120648483|Q120648483]] | [[Montserrat Ferreira Fervenza]] | [[Quintela, Redondela|Quintela]] | | | | |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q120792949|Q120792949]] | [[Mónica González Conde]] | [[Lamela, Silleda|Lamela]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q121301236|Q121301236]] | [[Olalla Martínez Carballo]] | [[Redondela]] | 2004 | | | |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q121409567|Q121409567]] | [[Lourdes Rodríguez Tovar]] | [[provincia de Pontevedra]] | 1902-09-27 | [[O Grove]] | 1958-02 | |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q121437712|Q121437712]] | [[High Paw]] | [[Vigo]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q121841675|Q121841675]] | [[Carolina García Otero]] | [[Pontevedra]] | 1999-11-23 | | | |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q122729295|Q122729295]] | [[Ángeles Tilve Jar]] | [[Pontevedra]] | 1961-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q122834912|Q122834912]] | [[Andrea Cascallar Fuentes]] | [[Cerponzóns, Pontevedra|Cerponzóns]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q122853422|Q122853422]] | [[Lara A. Serodio]] | [[Vigo]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q122853622|Q122853622]] | [[Alexandra Targaryen]] | [[Vigo]] | 2002-02-25 | | | |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q123010038|Q123010038]] | [[Janet Novás]] | [[O Porriño]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Goyas 2024 - Janet Novás 02 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q123107835|Q123107835]] | [[Beatriz Beiras Cal]] | [[Vigo]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q123353597|Q123353597]] | [[Patricia Hermida]] | [[Vigo]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Patricia Hermida Lago.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q123412188|Q123412188]] | [[Masha Álvarez|María Álvarez Martínez]] | [[Vigo]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q123477350|Q123477350]] | [[Sara Valcárcel]] | [[A Estrada]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q123498012|Q123498012]] | [[Victoria García|Victoria Castillo García]] | [[Pontevedra]] | 1985-08-28 | | | [[Ficheiro:Victoria García 2023.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q123738872|Q123738872]] | [[Penélope Pedreira]] | [[Vigo]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q123757695|Q123757695]] | [[Cristina Cabada]] | [[Vigo]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q123784110|Q123784110]] | [[Carla Andrade]] | [[Vigo]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q123861197|Q123861197]] | [[Haydée Agras]] | [[Vigo]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q124044201|Q124044201]] | [[María Seoane Toimil]] | [[Oleiros, Silleda|Oleiros]] | 1952-12-14 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q124061723|Q124061723]] | [[Anthía Espiñeira]] | [[Vigo]] | 1996-11-27 | | | |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q124170229|Q124170229]] | [[Aldara Cidrás Fuentes]] | [[Vigo]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q124323364|Q124323364]] | [[Irene Alonso Gasalla]] | [[Circunscrición electoral de Pontevedra|Pontevedra]] | 1980-07-13 | | | [[Ficheiro:Irene Alonso Gasalla.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q124324577|Q124324577]] | [[Concepción Campos Acuña]] | [[Pontevedra]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q124359765|Q124359765]] | [[Conchi da Silva]] | [[Vigo]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q124370545|Q124370545]] | [[María Alonso Pérez]] | [[Pontevedra]] | 1905-06-02 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q124389037|Q124389037]] | [[Patricia García González]] | [[Vigo]] | 1975-07-07 | | | |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q124436674|Q124436674]] | [[Rocío Viéitez Ferro]] | [[Campo Lameiro]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Rocío Viéitez Ferro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q124513423|Q124513423]] | [[Violeta Janeiro Alfageme]] | [[Vigo]] | 1982-10-08 | | | [[Ficheiro:Violeta Janeiro Alfageme.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q124538937|Q124538937]] | [[Emilia Guimeráns]] | [[Vigo]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q124626117|Q124626117]] | [[María Martínez Allegue]] | [[Pontevedra]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q124665171|Q124665171]] | [[María Deza Martínez]] | [[Sanxenxo]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q124693154|Q124693154]] | [[Marta Mariño Regueiro]] | [[Vigo]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q124700419|Q124700419]] | [[Dolores Hermelo Piñeiro]] | [[Cangas]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q124711860|Q124711860]] | [[Ánxela Mariño]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q124819288|Q124819288]] | [[Encarna Penelas]] | [[As Quintas, Codeseda, A Estrada|As Quintas]] | 1933-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q124842649|Q124842649]] | [[María Eugenia Otero]] | [[Cambados]] | 1940 | [[Pamplona]] | 2017-07-08 | |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q124969380|Q124969380]] | [[Elina Molins]] | [[Vigo]] | 1875 | [[Vigo]] | 1956-06 | [[Ficheiro:Retrato fotográfico da artista viguesa Elina Molins Fernández.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q124979293|Q124979293]] | [[Rosa Herraiz Cabanas]] | [[Ouzande, A Estrada|Ouzande]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q125072244|Q125072244]] | [[Palmira Lois Estévez]] | [[Ponte Caldelas]] | 1920 | [[Pamplona]] | 2003-01-27 | |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q125376956|Q125376956]] | [[Beatriz Abelleira Ucha]] | [[Pontevedra]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q125377259|Q125377259]] | [[Pilar Álvarez Pablos]] | [[Pontevedra]] | 1967-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q125566835|Q125566835]] | [[Mayte Méndez]] | [[Pontevedra]] | 1961-05-09 | [[Pontevedra]] | 2024-04-23 | [[Ficheiro:Arxil - Miralvalle 43.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q125661407|Q125661407]] | [[Araceli Anadón]] | [[Vigo]] | 1953 | | | |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q125862179|Q125862179]] | [[Ana Fuentes Crego]] | [[Vigo]] | 1969 | | | [[Ficheiro:Ana Fuentes.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q125967103|Q125967103]] | [[Judith Rodríguez]] | [[Vigo]] | 1995-09-11 | | | [[Ficheiro:Judith Rodríguez con la medalla de bronce Paralímpica en los JJPP París 2024 delante del Grand Palais.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q126116286|Q126116286]] | [[Marta Gómez Martín]] | [[Salcedo, Pontevedra|Salcedo]] | 1997-07-18 | | | |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q126203659|Q126203659]] | [[Lucía Rivas]] | [[Caldas de Reis]] | 2007-08-23 | | | [[Ficheiro:Deportivo da Coruña - CD Castellón, ida da final da Primeira RFEF 2023-24 - 5.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q126395551|Q126395551]] | [[Rocío Castro|Rocío Castro Tarrío]] | [[Cordeiro, Valga|Cordeiro]] | 1975 | | | [[Ficheiro:Rocío Castro Tarrío 2024.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q126415941|Q126415941]] | [[Raquel Fernández|Raquel Fernández Fernández]] | [[Nigrán]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Raquel Fernández 2024.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q126719161|Q126719161]] | [[Ester Navarrete]] | [[Vigo]] | 1990-03-16 | | | |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q126776196|Q126776196]] | [[Cecilia Cacheda]] | [[Lalín]] | 1995-02-15 | | | [[Ficheiro:CB Atlético Guardés - CB Elche, semifinais da División de Honor 2024-25 013.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q126888378|Q126888378]] | [[Vicky Vázquez]] | [[Vigo]] | 1990-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q127269209|Q127269209]] | [[Laura Portas]] | [[Cambados]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Laura Portas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q127869694|Q127869694]] | [[Dolores Gasset Chinchilla]] | [[Pontevedra]] | 1860 | [[Puente Genil]] | 1939-04-24 | |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q128602316|Q128602316]] | [[Begoña Gil González]] | [[Vigo]] | 1965 | [[Vigo]] | 2024-08-04 | |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q128794259|Q128794259]] | [[Nerea Cordeiro]] | [[Bueu]] | 1999 | | | [[Ficheiro:Nerea Cordeiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q129090634|Q129090634]] | [[Carolina Rubirosa]] | [[O Grove]] | | | | |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q129479889|Q129479889]] | [[María José Alonso Veloso]] | [[Vigo]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q129741835|Q129741835]] | [[Tusi Sandoval]] | [[Pontevedra]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q130194969|Q130194969]] | [[Beli Martínez]] | [[A Guarda]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q130378443|Q130378443]] | [[Elba Álvarez]] | [[Vigo]] | 2001-05-26 | | | [[Ficheiro:Elba Álvarez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q130633081|Q130633081]] | [[Elvira Martínez|Elvira Martínez Lorenzo]] | [[O Rosal]] | 1942-09-25 | [[Vigo]] | 2023-10-31 | |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q130710857|Q130710857]] | [[Diana Kurich]] | [[Os Rebeldes, Campaña, Valga|Os Rebeldes]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q130736647|Q130736647]] | [[Patricia Costa Grande]] | [[Redondela]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q130736655|Q130736655]] | [[Ana González Liste]] | [[Vigo]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q130978202|Q130978202]] | [[Rosa Tourís]] | [[Vilanova de Arousa]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q131095677|Q131095677]] | [[Sarai Samartín]] | [[Mos]] | 1995-03-23 | | | [[Ficheiro:BM Porriño - Valur, ida da final da Copa de Europa EHF feminina 2024-25 012.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q131143420|Q131143420]] | [[Ana Abad de Larriva]] | [[Vigo]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q131198896|Q131198896]] | [[Aitana Santomé]] | [[Moaña]] | 2001-05-03 | | | [[Ficheiro:BM Porriño - Valur, ida da final da Copa de Europa EHF feminina 2024-25 050.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q131263418|Q131263418]] | [[Cristina Domínguez]] | [[Salcedo, Pontevedra|Salcedo]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q131301642|Q131301642]] | [[Sandra Ferreiro García]] | [[A Estrada]] | 2000 | | | [[Ficheiro:Sandra Ferreiro García.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q131340416|Q131340416]] | [[Anabel Gago]] | [[Valga]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q131340714|Q131340714]] | [[Areta Bolado]] | [[O Porriño]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q131340734|Q131340734]] | [[Rocío González Lorenzo]] | [[Vilanova de Arousa]] | 1978-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q131348746|Q131348746]] | [[Andrea Fernández Plata]] | [[A Illa de Arousa]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q131357958|Q131357958]] | [[Ángela Costas Parada]] | [[Vigo]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q131470340|Q131470340]] | [[Mercedes Domínguez Rodríguez]] | [[Vigo]] | 1964 | [[A Ponte da Rocha, Conxo, Santiago de Compostela|A Ponte da Rocha]] | 1990-10-12 | |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q131551845|Q131551845]] | [[Dolores Samuelle Álvarez]] | [[Nigrán]] | 1865 | [[Nigrán]] | 1936-10-13 | |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q131553150|Q131553150]] | [[Carmen Gómez Domínguez]] | [[Concello de Lavadores|Lavadores]] | 1898 | [[Nigrán]] | 1936-11-28 | |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q131575311|Q131575311]] | [[Florentina Fernández Alonso]] | [[Saxamonde, Redondela|Saxamonde]] | 1894 | [[Santo Estevo de Budiño, Salceda de Caselas|Santo Estevo de Budiño]] | 1937-01-01 | |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q131597891|Q131597891]] | [[Isabel Rei Samartim]] | [[A Estrada]] | 1973-08-09<br/>1973 | | | |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q131629193|Q131629193]] | [[Nadie González]] | [[Vigo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q131695337|Q131695337]] | [[Aurelia Yebra-Pimentel Vidal]] | [[Ventosa, Agolada|Ventosa]] | 1919-01-05 | [[Armental, A Peroxa|Armental]] | 1962-12-12 | |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q132192835|Q132192835]] | [[Marta García Filgueira]] | [[Vigo]] | 1966 | [[Vigo]] | 2025-02-10 | |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q132577957|Q132577957]] | [[Bea Campos]] | [[Cerdedo-Cotobade]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q132717952|Q132717952]] | [[María Dolores Caballero Quinteiro]] | [[Redondela]] | 1933-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q132736106|Q132736106]] | [[Carla Rivas Garrido]] | [[Redondela]] | 1992-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q133148019|Q133148019]] | [[Sara Vidal Acuña]] | [[Nigrán]] | 2002-02-05 | | | [[Ficheiro:Celta Femxa Zorka - Durán Maquinaria Ensino Lugo 65.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q133276273|Q133276273]] | [[Luisa Ocampo|Luisa Ocampo Pereira]] | [[Vigo]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q133377310|Q133377310]] | [[María José Echevarría Moreno]] | [[Vigo]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q133598675|Q133598675]] | [[Nerea Brey]] | [[Lalín]] | 1987-08-16 | | | |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q133665313|Q133665313]] | [[Concha Lagoa]] | [[Cangas]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q133756649|Q133756649]] | [[Teresa López González]] | [[Bueu]] | 1880-02-07 | [[Bueu]] | 1953-05-17 | |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q133817968|Q133817968]] | [[Felicia de Fofe|Felicidad Insuela Castro]] | [[Fofe, Covelo|Fofe]] | 1929 | [[Pontevedra]] | 2016-04-25 | |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q133863619|Q133863619]] | [[Rosa de Moscoso]] | [[Moscoso, Pazos de Borbén|Moscoso]] | 1936 | [[Moscoso, Pazos de Borbén|Moscoso]] | 2022-06-04 | |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q133866192|Q133866192]] | [[Andrea Reiriz]] | [[Bueu]] | 1998 | | | [[Ficheiro:Andrea Reiriz.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q133888237|Q133888237]] | [[Concha de Luneda]] | [[Arbo]] | 1929 | [[Luneda, A Cañiza|Luneda]] | 2019-11-29 | |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q134005517|Q134005517]] | [[Cynthia Menéndez]] | [[O Calvario, Vigo, Vigo|O Calvario]] | 1993-02-11 | | | [[Ficheiro:Cynthia Menéndez 2025.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q134054101|Q134054101]] | [[Sabela Landín]] | [[Lavadores, Vigo|Lavadores]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q134163825|Q134163825]] | [[María Álvarez Landesa]] | [[Vigo]] | 1970-02-20 | | | |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q134452072|Q134452072]] | [[Alicia Campo|Alicia Campo Bastos]] | [[O Porriño]] | 1999-10-07 | | | [[Ficheiro:BM Porriño - Valur, ida da final da Copa de Europa EHF feminina 2024-25 095.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q134460327|Q134460327]] | [[Iria Benaches]] | [[O Porriño]] | 2007-03-27 | | | |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q134472104|Q134472104]] | [[María Bárcena Saracho|María Margarita de Jesús Bárcena de Saracho]] | [[Vigo]] | 1887-02-18 | [[Madrid]] | 1919-01-01 | [[Ficheiro:María Margarita Bárcena Saracho.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q134499089|Q134499089]] | [[Susana Camba Castro]] | [[A Estrada]] | 1973-08-09 | | | |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q134519400|Q134519400]] | [[Carmen Prelchi]] | [[Vigo]] | 1999-08-23 | | | |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q134519419|Q134519419]] | [[Andrea Fernández]] | [[Vigo]] | 2000-03-10 | | | |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q134519422|Q134519422]] | [[Claudia Kaulback]] | [[Redondela]] | 2001-01-28 | | | |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q134519426|Q134519426]] | [[Marta Martínez]] | [[O Porriño]] | 2001-03-24 | | | |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q134519430|Q134519430]] | [[Aroa Fernández Lago|Aroa Fernández]] | [[Vigo]] | 2005-02-27 | | | |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q134519446|Q134519446]] | [[Adriana Mallo]] | [[Vigo]] | 2002-08-24 | | | |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q134519447|Q134519447]] | [[Carme Castro Viaño|Carme Castro]] | [[Redondela]] | 2002-08-28 | | | [[Ficheiro:CB Atlético Guardés - CB Elche, semifinais da División de Honor 2024-25 020.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q134519470|Q134519470]] | [[Noelia Solla]] | [[Pontevedra]] | 2004-09-22 | | | [[Ficheiro:CB Atlético Guardés - CB Elche, semifinais da División de Honor 2024-25 055.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q134519485|Q134519485]] | [[Nerea Patiño]] | [[Vigo]] | 2006-01-09 | | | |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q134707002|Q134707002]] | [[Marta Villaverde Acuña]] | [[Vilaboa]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q134983338|Q134983338]] | [[Patricia Cancelo]] | [[Vigo]] | 1971 | | | |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:Lista de persoas nadas na provincia de Pontevedra segundo Wikidata]] (tanto homes como mulleres, con artigo e sen artigo na Wikipedia en galego). [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres de Galicia con datos de Wikidata]] b13hhq4y6t315zbjgmnj2w24axcyx8b 4 410990 7109146 7105344 2025-06-28T06:14:43Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7109146 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de mulleres nadas na [[provincia da Coruña]]''' segundo os datos que constan en [[Wikidata]]: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?yob ?yod WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q82119 . ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } . } |wdq=. |links=red |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p20,p570,P18 }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! lugar de falecemento ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q265053|Q265053]] | [[Luz Casal]] | [[Boimorto]] | 1958-11-11 | | | [[Ficheiro:Luz Casal cropped.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q270834|Q270834]] | [[María Casares]] | [[A Coruña]] | 1922-11-21 | [[Alloue]] | 1996-11-22 | [[Ficheiro:Casarès Harcourt 1944b.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q270852|Q270852]] | [[María Pujalte]] | [[A Coruña]] | 1966-12-22 | | | [[Ficheiro:María Pujalte 2013 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q275929|Q275929]] | [[Emilia Pardo Bazán]] | [[A Coruña]] | 1851-09-16 | [[Madrid]] | 1921-05-12 | [[Ficheiro:Emilia Pardo Bazán por Luis Sellier 1885.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q290274|Q290274]] | [[Yolanda Castaño]] | [[Santiago de Compostela]] | 1977-04-19 | | | [[Ficheiro:Yolanda Castaño (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q437385|Q437385]] | [[Fátima Rodríguez]] | [[Pontedeume]] | 1961-05-15 | | | [[Ficheiro:Fatima 01 (cropped).JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q443976|Q443976]] | [[Rosa Miguélez]] | [[Ferrol]] | 1953-08-27 | | | |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q464264|Q464264]] | [[Rosalía de Castro]] | [[Conxo, Santiago de Compostela|Conxo]] | 1837-02-23 | [[A Matanza, Iria Flavia, Padrón|A Matanza]] | 1885-07-22 | [[Ficheiro:Rosalía Castro de Murguía por Luis Sellier.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q468779|Q468779]] | [[Mabel Rivera]] | [[Ferrol]] | 1952-06-20 | | | [[Ficheiro:Mabel Rivera-Praza Publica.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q499783|Q499783]] | [[Aurora Rodríguez Carballeira]] | [[Ferrol]] | 1879-04-23 | [[Ciempozuelos]] | 1955-12-28 | [[Ficheiro:Aurora Rodríguez Carballeira, fotografiada dentro de la cárcel de mujeres de Ventas, en septiembre de 1933.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q538717|Q538717]] | [[Concepción Picciotto]] | [[Santiago de Compostela]] | 1936-01-15 | [[Washington, D.C.]] | 2016-01-25 | [[Ficheiro:Connie Picciotto 2012.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q544922|Q544922]] | [[Amada Traba Díaz]] | [[Fisterra]] | 1958-11-29 | | | [[Ficheiro:Amada Traba Díaz.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q588698|Q588698]] | [[Corina Porro]] | [[Ferrol]] | 1953-12-01 | | | [[Ficheiro:Coloquio con Corina Porro (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q671852|Q671852]] | [[Concepción Arenal]] | [[Ferrol]] | 1820-01-31 | [[Vigo]] | 1893-02-04 | [[Ficheiro:Concepcion Arenal 1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q761335|Q761335]] | [[María Pita]] | [[Sigrás, Cambre|Sigrás]] | 1565 | [[Cambre]] | 1643-02-21 | [[Ficheiro:María Pita, por Santiago Llanta y Guerin.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q951366|Q951366]] | [[Ana Peleteiro]] | [[A Coruña]] | 1995-03-03 | | | [[Ficheiro:Ana Peleteiro - Triple saut Femmes (48614905857).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q951382|Q951382]] | [[María Luz Morales]] | [[A Coruña]] | 1890-04-23 | [[Barcelona]] | 1980-09-22 | [[Ficheiro:María Luz Morales.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q1086680|Q1086680]] | [[Rosalía Mera]] | [[A Coruña]] | 1944-01-28 | [[A Coruña]] | 2013-08-15 | |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q1089972|Q1089972]] | [[Chus Martínez]] | [[Ponteceso]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Rdp Singularity 8-04-15 (1) (17132276225) (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q1194162|Q1194162]] | [[Verónica Boquete]] | [[Santiago de Compostela]] | 1987-04-09 | | | [[Ficheiro:4f3c0a4ec8960-Verónica Boquete, Praza Pública, 2012 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q1756397|Q1756397]] | [[Iria Grandal]] | [[Ferrol]] | 1990-08-13 | | | |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q2567188|Q2567188]] | [[Pilar Hidalgo]] | [[Cee]] | 1979-05-03 | | | |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q2705915|Q2705915]] | [[Tamara Abalde]] | [[Ferrol]] | 1989-02-06 | | | [[Ficheiro:(Tamara Abalde) Pedro Sánchez visita a la selección española femenina de baloncesto antes del Eurobasket 2019.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q2845013|Q2845013]] | [[Ana Turpin]] | [[A Coruña]] | 1975-01-09<br/>1978-01-09 | | | [[Ficheiro:Ana Turpin en la inauguración de la tienda de Hispanitas en Madrid (2016) (30295832160) (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q2886706|Q2886706]] | [[Esther Benítez Eiroa]] | [[Ferrol]] | 1937-04-15 | [[Madrid]] | 2001-05-12 | |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q2890302|Q2890302]] | [[Adela Akers]] | [[Santiago de Compostela]] | 1933-02-07 | | 2023-08-09 | |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q3306318|Q3306318]] | [[Mercedes Peón]] | [[A Coruña]]<br/>[[Concello de Oza dos Ríos|Oza dos Ríos]] | 1967 | | | [[Ficheiro:FIL 2019 - Mercedes Peón - 8Y4A2793.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q3320379|Q3320379]] | [[Sofía Toro]] | [[A Coruña]] | 1990-08-19 | | | [[Ficheiro:Sofía-Toro UCAM-Campeona-Olímpica (2).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q3321234|Q3321234]] | [[Amada García]] | [[Mugardos]] | 1911-10-07 | [[castelo de San Filipe]] | 1938-01-27 | [[Ficheiro:Amada García Rodríguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q3327497|Q3327497]] | [[María Mariño]] | [[Noia]] | 1907-06-08 | [[Seoane do Courel, Folgoso do Courel|Seoane do Courel]] | 1967-05-19 | [[Ficheiro:Retrato de María Mariño reproducido na revista portuguesa Céltica en 1921.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q3391905|Q3391905]] | [[Blanca Andreu]] | [[A Coruña]] | 1959-08-04 | | | [[Ficheiro:Blanca Andreu 2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q3392836|Q3392836]] | [[María Amelia]] | [[Corcubión]] | 1911-12-23 | [[Pontevedra]] | 2009-05-20 | |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q3393758|Q3393758]] | [[Paloma Lago]] | [[Ferrol]] | 1967-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q3393973|Q3393973]] | [[Yolanda Díaz]] | [[Fene]] | 1971-05-06 | | | [[Ficheiro:Yolanda Díaz on 11 January 2024 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q3394797|Q3394797]] | [[María do Cebreiro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1976-07-05 | | | [[Ficheiro:María do Cebreiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q3394915|Q3394915]] | [[Lupe Gómez]] | [[Fisteus, Curtis|Fisteus]] | 1972 | | | [[Ficheiro:CariLupe.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q3397681|Q3397681]] | [[Xohana Torres]] | [[Santiago de Compostela]] | 1929-11-22 | [[Vigo]] | 2017-09-12 | |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q3398252|Q3398252]] | [[Ángeles Alvariño]] | [[Serantes, Ferrol|Serantes]] | 1916-10-03 | [[La Jolla]] | 2005-05-29 | [[Ficheiro:ANGELES ALVARIÑO.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q3398485|Q3398485]] | [[Paula Vázquez]] | [[Ferrol]] | 1974-11-26 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Paula Vázquez (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q3398780|Q3398780]] | [[Sofía Casanova]] | [[A Coruña]] | 1861-09-30 | [[Poznan]] | 1958-01-16 | [[Ficheiro:Sofia Casanova.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q3399032|Q3399032]] | [[Francisca Herrera Garrido]] | [[A Coruña]] | 1869-03-06 | [[provincia da Coruña]] | 1950-11-05 | [[Ficheiro:Francisca Herrera Garrido 1926.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q3399157|Q3399157]] | [[Rosa Aneiros]] | [[Meirás, Valdoviño|Meirás]] | 1976 | | | [[Ficheiro:Rosa Aneiros (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q3518344|Q3518344]] | [[Teresa Herrera]] | [[A Coruña]] | 1712-11-10 | [[A Coruña]] | 1791-10-22 | |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q3733617|Q3733617]] | [[Estíbaliz Pereira]] | [[A Coruña]] | 1986-07-12 | | | |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q3850606|Q3850606]] | [[María José Ulla]] | [[A Coruña]] | 1945-06-06 | [[Madrid]] | 2022-01-30 | |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q3850630|Q3850630]] | [[María Balteira]] | [[Armea, Coirós|Armea]] | 13rd century | [[Salamanca]] | No/unknown value | [[Ficheiro:Cancioneiro da Ajuda folio 21r.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q4242074|Q4242074]] | [[Ángela de la Cruz]] | [[A Coruña]] | 1965-03-02 | | | |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q4750516|Q4750516]] | [[Ana Varela]] | [[Bembibre, Val do Dubra|Bembibre]] | 1983-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q4845174|Q4845174]] | [[Isabel Naveira]] | [[A Coruña]] | 1975-10-04 | | | [[Ficheiro:Isabel Naveira.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q5129228|Q5129228]] | [[Claudia Moro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1985-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q5186286|Q5186286]] | [[Cristina Sánchez-Andrade]] | [[Santiago de Compostela]] | 1968-04-05 | | | |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q5396378|Q5396378]] | [[Pilar D’Ocon Navaza]] | [[Betanzos]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Pilardoconvanaza.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q5398897|Q5398897]] | [[Esperanza Guisán]] | [[A Coruña]] | 1940-04-23 | [[Santiago de Compostela]] | 2015-11-27 | |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q5493589|Q5493589]] | [[Estíbaliz Espinosa]] | [[A Coruña]] | 1974-07-06 | | | [[Ficheiro:Estíbaliz Espinosa.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q5517756|Q5517756]] | [[Gala González]] | [[A Coruña]] | 1986-03-16 | | | |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q5650381|Q5650381]] | [[María Uriz]] | [[A Coruña]] | 1946-08-21 | | | [[Ficheiro:Maria Uriz, Soprano.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q5672875|Q5672875]] | [[María Elvira Lacaci]] | [[Ferrol]] | 1916 | [[Madrid]] | 1997-03-09 | |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q5712111|Q5712111]] | [[Aurora Gil]] | [[A Coruña]] | 1919 | [[México]] | 2008-09-19 | [[Ficheiro:Aurora Gil, 1919-2008, a los 16 años de edad.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q5729753|Q5729753]] | [[Blanca Díez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q5782532|Q5782532]] | [[Xacoba de Cisneros de Castro e de Puga]] | [[Vedra]] | 1813 | [[Santiago de Compostela]] | 1860 | [[Ficheiro:Pazo de Ximonde.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q5787390|Q5787390]] | [[Mercedes Castro Díaz]] | [[Ferrol]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q5809894|Q5809894]] | [[Teresa Barro]] | [[A Coruña]] | 1936-03-08 | | | |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q5812200|Q5812200]] | [[Docha Riobóo]] | [[A Coruña]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q5830823|Q5830823]] | [[Emilia Calé]] | [[A Coruña]] | 1837-02-12 | [[Madrid]] | 1908-09-18 | [[Ficheiro:Emilia Calé.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q5946026|Q5946026]] | [[Pilar Cernuda]] | [[Santiago de Compostela]] | 1948-07-29 | | | [[Ficheiro:Pilar Cernuda (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q5946701|Q5946701]] | [[Juana de Vega]] | [[A Coruña]] | 1805-03-07 | [[A Coruña]] | 1872-06-22 | [[Ficheiro:Juana de Vega.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q6001957|Q6001957]] | [[Marta Landín]] | [[Melide]] | 1973-02-12 | | | |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q6003048|Q6003048]] | [[Maru Menéndez]] | [[Ferrol]] | 1959-07-06 | | | [[Ficheiro:Primera sesión del debate de investidura de Esperanza Aguirre (madrid.org) (3) (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q6003418|Q6003418]] | [[María Barros]] | [[A Coruña]] | 1980-01-27 | | | |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q6049167|Q6049167]] | [[Ofelia Nieto]] | [[Santiago de Compostela]] | 1898-03-18 | [[Madrid]] | 1931-03-22<br/>1931-05-22 | [[Ficheiro:Ofelia Nieto5.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q6075791|Q6075791]] | [[Pilar Franco]] | [[Ferrol]] | 1895-02-27 | [[Madrid]] | 1989-01-06 | [[Ficheiro:Hermanos Franco.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q6075845|Q6075845]] | [[Pilar Rojo]] | [[A Coruña]] | 1960-02-23 | | | [[Ficheiro:Pilar Rojo Noguera (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q6099323|Q6099323]] | [[Ramona Maneiro|Ramona Maneiro Castro]] | [[A Pobra do Caramiñal]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q6131180|Q6131180]] | [[Sofía Moscoso de Altamira]] | [[Ferrol]] | 1818-01-18 | [[Madrid]] | 1869-04-04 | [[Ficheiro:Sofia Moscoso.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q8193993|Q8193993]] | [[Alejandra Juno]] | [[Santiago de Compostela]] | 1973-12-09 | | | |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q8198034|Q8198034]] | [[Ana Kiro]] | [[A Castañeda, Arzúa|A Castañeda]] | 1942-01-24 | [[Mera, Oleiros|Mera]] | 2010-09-24 | [[Ficheiro:Ana Kiro (pop art).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q8198117|Q8198117]] | [[Ana Santos]] | [[Antes, Mazaricos|Antes]] | 1965-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q8245233|Q8245233]] | [[Beatriz Manjón]] | [[Ferrol]] | 1976-03-07 | | | |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q8245237|Q8245237]] | [[Beatriz Santana]] | [[A Coruña]] | 1965-06-18 | | | |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q8247023|Q8247023]] | [[Berta Dávila|Q8247023]] | [[Santiago de Compostela]] | 1987-12-31 | | | [[Ficheiro:Berta Dávila, Praza Pública, 2013 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q8247024|Q8247024]] | [[Berta Ojea]] | [[A Coruña]] | 1964-11-01 | | | [[Ficheiro:Berta Ojea.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q8338646|Q8338646]] | [[Carmela Arias]] | [[A Coruña]] | 1920-02-20 | [[A Coruña]] | 2009-10-27 | |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q8351730|Q8351730]] | [[Cristina Saavedra]] | [[A Coruña]] | 1975-11-13 | | | |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q8560091|Q8560091]] | [[Dionisia López Amado]] | [[Cedeira]] | 1928 | [[Buenos Aires]] | 2008-11-29 | [[Ficheiro:Museo del Bicentenario - Pañuelo de las Madres de Plaza de Mayo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q8846635|Q8846635]] | [[Eva Veiga]] | [[Ombre, Pontedeume|Ombre]] | 1961-10-22 | | | [[Ficheiro:Eva Veiga (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q8960839|Q8960839]] | [[Fanny Garrido]] | [[A Coruña]] | 1842-10-30 | [[Madrid]] | 1917-11-11 | [[Ficheiro:Fanny-garrido (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q8962260|Q8962260]] | [[Francisca Sarasate]] | [[A Coruña]] | 1853-11-29 | [[Pamplona]] | 1922-05-01 | [[Ficheiro:Francisca Sarasate de Mena. 1893.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q9003182|Q9003182]] | [[Herminia Fariña]] | [[Santiago de Compostela]] | 1904-04-04 | [[Simes, Meaño|Simes]] | 1966-10-16 | [[Ficheiro:Herminia Fariña Cobián 1927.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q9009290|Q9009290]] | [[Iris Cochón]] | [[Santiago de Compostela]] | 1968-12-01 | | | |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q9009417|Q9009417]] | [[Isabel de Castro e Andrade]] | [[Pontedeume]] | 1528 | [[Pontedeume]] | 1582 | |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q9023543|Q9023543]] | [[Lola Beccaria]] | [[Ferrol]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q9024803|Q9024803]] | [[Lucía Aldao]] | [[A Coruña]] | 1982-02-20 | | | [[Ficheiro:Lucía Aldao 2019.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q9024809|Q9024809]] | [[Lucía Regueiro]] | [[A Coruña]] | 1982-06-18 | | | [[Ficheiro:Lucía Regueiro.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q9029953|Q9029953]] | [[María Barbeito]] | [[A Coruña]] | 1880-03-02 | [[A Coruña]] | 1970-11-20 | |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q9030067|Q9030067]] | [[María Lado]] | [[Cee]] | 1979-04-14 | | | [[Ficheiro:María Lado.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q9030096|Q9030096]] | [[María Menéndez-Ponte]] | [[A Coruña]] | 20th century<br/>1962 | | | |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q9030197|Q9030197]] | [[María Victoria Fernández-España]] | [[A Coruña]] | 1925-06-12 | [[Madrid]] | 1999-06-11 | |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q9030202|Q9030202]] | [[María Wonenburger]] | [[Oleiros]] | 1927-07-19 | [[Cesantes, Redondela|Cesantes]] | 2014-06-14 | [[Ficheiro:María Wonenburger.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q9051943|Q9051943]] | [[Olaia Naveiras]] | [[A Coruña]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q9059603|Q9059603]] | [[Pilar Beiro]] | [[Carnota]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q9070753|Q9070753]] | [[Rosalía Dans]] | [[A Coruña]] | 1955-07-01 | [[Madrid]] | 2024-03-18 | |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q9078937|Q9078937]] | [[Sonia Castelo]] | [[Ferrol]] | 1968-03-20 | | | [[Ficheiro:HospitalReal01 (cropped2).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q9080705|Q9080705]] | [[Susana Dans]] | [[A Coruña]] | 1965-08-13 | | | [[Ficheiro:Susana Dans HospitalReal02 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q9082002|Q9082002]] | [[Tati Mancebo]] | [[A Coruña]] | 1969-08-01 | | | [[Ficheiro:Tati Mancebo (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q10326561|Q10326561]] | [[Mariña Pérez Rei]] | [[Ames]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q10346321|Q10346321]] | [[Paula Carballeira]] | [[Maniños, Fene|Maniños]] | 1972-09-07 | | | [[Ficheiro:Paula Carballeira na libraría Paz de Pontevedra (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q10388281|Q10388281]] | [[Urraca Henriques]] | [[Guimarães]]<br/>[[Pontedeume]] | 1095 | [[Pontedeume]] | 1173-11-16 | [[Ficheiro:Urraca Henriques de Portugal.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q11012491|Q11012491]] | [[Silvia Penide]] | [[A Coruña]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Silvia Penide.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q11253423|Q11253423]] | [[Ánxeles Penas]] | [[Teixeiro, Curtis, Curtis|Teixeiro]] | 1943-05-05 | | | [[Ficheiro:Ánxeles Penas (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q11680210|Q11680210]] | [[Berta Tapia]] | [[A Coruña]] | 1927-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q11691393|Q11691393]] | [[María Bouzas]] | [[Piñeiro, Mugardos|Piñeiro]] | 1962-03-24 | | | [[Ficheiro:María Bouzas.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q11691444|Q11691444]] | [[María Patiño|María Melody Patiño]] | [[Ferrol]] | 1971-08-15 | | | [[Ficheiro:Patiño.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q11691461|Q11691461]] | [[María Xosé Queizán]] | [[San Xulián de Vigo, Paderne|San Xulián de Vigo]] | 1939-02-05 | | | [[Ficheiro:María Xosé Queizán (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q11704368|Q11704368]] | [[Teté Delgado]] | [[Ferrol]] | 1965-06-28 | | | [[Ficheiro:Teté Delgado, por Jesús Ortega.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q11704947|Q11704947]] | [[Uxía Blanco]] | [[Loxo, Touro|Loxo]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q11905435|Q11905435]] | [[Ana Romaní]] | [[Noia]] | 1962-08-05 | | | [[Ficheiro:Homenaxe CEF - Ana Romaní 2024 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q11908996|Q11908996]] | [[Benita Moreno]] | [[A Coruña]] | 1792-10-31 | [[El Puente del Arzobispo]] | 1872-01-29 | |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q11915591|Q11915591]] | [[Coral Rodríguez Fouz]] | [[A Coruña]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q12382823|Q12382823]] | [[Almudena Chacón]] | [[A Coruña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q12382947|Q12382947]] | [[Amparo López Jeán|Amparo López Jean]] | [[Vilaboa, Rutis, Culleredo|Vilaboa]] | 1885-10-30 | [[Montauban]] | 1942-11-12 | |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q12382955|Q12382955]] | [[Ana María Alvajar|Ana María Alvajar L. Jean]] | [[A Coruña]] | 1918 | [[Madrid]] | 2005-12-31 | |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q12382959|Q12382959]] | [[Ana Rodríguez Martí]] | [[Ferrol]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q12382960|Q12382960]] | [[Ana Rodríguez Montero]] | [[Cedeira]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q12382961|Q12382961]] | [[Ana Romero Masiá]] | [[Santiago de Compostela]] | 1952-01-04 | | | [[Ficheiro:Ana Romero Masiá Culleredo 2012 2.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q12384284|Q12384284]] | [[Beatriz Barcia]] | [[Ferrol]] | 1960-09-27 | | | |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q12384334|Q12384334]] | [[Belén Feliú]] | [[A Coruña]] | 1961 | [[Santiago de Compostela]] | 1997-09-23 | |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q12384335|Q12384335]] | [[Belén Martínez]] | [[A Coruña]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q12384338|Q12384338]] | [[Belén Regueira]] | [[A Coruña]] | 1977-09-01 | | | [[Ficheiro:Belén Regueira.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q12384498|Q12384498]] | [[Blanca-Ana Roig]] | [[Portosín, Goiáns, Porto do Son|Portosín]] | 1949-06-28 | | | |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q12384499|Q12384499]] | [[Blanca Cendán]] | [[Ares]] | 1963 | | | [[Ficheiro:4f6cc028e75c0-img 00611 Blanca Cendán 2012.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q12384624|Q12384624]] | [[Branca Vilela]] | [[A Coruña]] | 1964-08-06 | | | |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q12385387|Q12385387]] | [[Carmen Dolores]] | [[Padrón]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q12385824|Q12385824]] | [[Catuxa Gil]] | [[Santiago de Compostela]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q12386097|Q12386097]] | [[Chelo Suárez]] | [[A Coruña]] | 1945-03-01 | | | [[Ficheiro:Chelo Suárez (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q12386222|Q12386222]] | [[Claudia Castro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1972-12-30 | | | |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q12386336|Q12386336]] | [[Comba Campoy]] | [[Santiago de Compostela]] | 1979-06-30 | | | [[Ficheiro:Comba Campoy.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q12386372|Q12386372]] | [[Concepción Pérez Iglesias]] | [[Santiago de Compostela]] | 1881-12-12 | [[Lantaño, Portas|Lantaño]] | 1939-12 | [[Ficheiro:Concepción Pérez Iglesias.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q12386376|Q12386376]] | [[Concha Blanco]] | [[Cee]] | 1950-06-19 | | | [[Ficheiro:C Blanco bl.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q12386434|Q12386434]] | [[Consuelo Otero Rial]] | [[Santiago de Compostela]] | 1912 | [[O Vilar, Artes, Carballo|O Vilar]] | 1936-09-02 | |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q12386734|Q12386734]] | [[Cristina Amenedo]] | [[San Martiño de Porto, Cabanas|San Martiño de Porto]] | 1925-10-17 | [[A Coruña]] | 2011-08-19 | |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q12387198|Q12387198]] | [[Dores Tembrás]] | [[Bergondiño, Bergondo, Bergondo|Bergondiño]] | 1979-02-13 | | | [[Ficheiro:Dores-Tembrás-Praza-Pública.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q12387228|Q12387228]] | [[Dulce Fernández Graña]] | [[A Coruña]] | 1969-05-24 | | | |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q12387766|Q12387766]] | [[Elena Gago]] | [[A Coruña]] | 1940 | [[A Coruña]] | 2011-07-27 | |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q12387784|Q12387784]] | [[Elvira Souto]] | [[A Coruña]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Elvira Souto.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q12387815|Q12387815]] | [[Emma Pedreira]] | [[A Coruña]] | 1978-11-11 | | | [[Ficheiro:Enma Pedreira.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q12390407|Q12390407]] | [[Hipólita Moíño]] | [[Ferrol]] | | [[Valladolid]] | 1917-05 | [[Ficheiro:Hipólita Muíño Lago 1916.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q12390684|Q12390684]] | [[Inma López Silva]] | [[Santiago de Compostela]] | 1978-05-03 | | | [[Ficheiro:Inma López Silva (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q12390685|Q12390685]] | [[Inma Otero Varela|Inmaculada Otero Varela]] | [[Carral]] | 1976-06-30 | | | |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q12390714|Q12390714]] | [[Iolanda Aldrei]] | [[Santiago de Compostela]] | 1968-01-07 | | | [[Ficheiro:Iolanda Rodrigues Aldrei.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q12390716|Q12390716]] | [[Iolanda Veloso|Iolanda Veloso Ríos]] | [[A Coruña]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Iolanda Veloso.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q12390718|Q12390718]] | [[Iria Abelleira Castro]] | [[A Coruña]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q12390722|Q12390722]] | [[Iria González-Dopeso]] | [[Santiago de Compostela]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q12390723|Q12390723]] | [[Iria López Teixeiro]] | [[Fene]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q12390740|Q12390740]] | [[Isabel Fresco Otero]] | [[As Pontes de García Rodríguez]] | 1958-10-25 | | | |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q12390743|Q12390743]] | [[Isabel Risco]] | [[A Coruña]] | 1975-04-07 | | | [[Ficheiro:Isabel Risco María Casares 2014.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q12390744|Q12390744]] | [[Isabel Ríos]] | [[Curtis]] | 1907-07-12 | [[Madrid]] | 1997-06-17 | [[Ficheiro:Isabel Ríos co seu compañeiro Calvelo. Foto tomada o 25 de decembro de 1936 no patio da cárcere de Santiago, estando ambos condenados a morte.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q12390940|Q12390940]] | [[Josefa Iglesias Vilarelle]] | [[Santiago de Compostela]] | 1883 | [[Pontevedra]] | 1966-01 | |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q12390941|Q12390941]] | [[Xosefa de Bastavales|Josefa de Bastavales]] | [[Gorgullos, Tordoia|Gorgullos]] | 1932-07-20 | [[Bastavales, Brión|Bastavales]] | 2024-10-02 | |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q12391630|Q12391630]] | [[Laura Bugalho]] | [[Santiago de Compostela]] | 1964-05-06 | | | [[Ficheiro:16-06-07 XUIZO LAURA 001.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q12392603|Q12392603]] | [[Majange Pardo]] | [[A Coruña]] | 1958 | | 2009-03-23 | |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q12392854|Q12392854]] | [[Manuela Álvarez Lozano]] | [[Carballo]] | 1957-03-21 | | | |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q12392925|Q12392925]] | [[Margarita López Pardo]] | [[Ferrol]] | 1942-06-29 | | | |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q12392929|Q12392929]] | [[María do Carmo Henríquez Salido|Maria do Carmo Henríquez Salido]] | [[Mugardos]] | 1944-02-05 | | | |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q12392948|Q12392948]] | [[Marisa Villardefrancos]] | [[Vedra]] | 1915-10-15 | [[Sant Vicent del Raspeig]] | 1975-06-20 | |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q12392950|Q12392950]] | [[Marisol Soneira Tajes]] | [[Camariñas]] | 1954-12-10 | | | |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q12392976|Q12392976]] | [[Marta González Vázquez|Marta González]] | [[Santiago de Compostela]] | 1965-01-25 | | | [[Ficheiro:(Marta González Vázquez) Reunión Foro Social Partido Popular en sede distrito Salamanca contra la violencia de género. (44167499810) (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q12392977|Q12392977]] | [[Marta Neira|Marta Neira Rodríguez]] | [[Asados, Rianxo|Asados]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Marta Neira por Distrito Xermar - AELG.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q12392978|Q12392978]] | [[Marta Álvarez]] | [[A Coruña]] | 1943-10-30 | | | |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q12393028|Q12393028]] | [[María Blanco-Fafián]] | [[Ortigueira]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q12393029|Q12393029]] | [[María Canosa]] | [[Cee]] | 1978-08-20 | | | [[Ficheiro:María Canosa (vertical).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q12393032|Q12393032]] | [[María Díaz Vidal]] | [[Betanzos]] | | | 2013 | |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q12393037|Q12393037]] | [[María José Rubio]] | [[A Coruña]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q12393038|Q12393038]] | [[María Liñeira]] | [[Santiago de Compostela]] | 1979 | | | [[Ficheiro:María Liñeira (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q12393040|Q12393040]] | [[María Maceiras]] | [[Miño]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q12393042|Q12393042]] | [[María Manuela]] | [[Ferrol]] | 1945 | | | [[Ficheiro:Fotografía entre pintura e poesía.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q12393043|Q12393043]] | [[María Meijide]] | [[Santiago de Compostela]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q12393046|Q12393046]] | [[María Miramontes]] | [[Guísamo, Bergondo|Guísamo]] | 1895-04-06 | [[Buenos Aires]] | 1964-09-17 | [[Ficheiro:Maria Miramontes.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q12393047|Q12393047]] | [[María Mera]] | [[Boqueixón]] | 1986-08-10 | | | [[Ficheiro:María Mera nos Premios Mestre Mateo 2017.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q12393054|Q12393054]] | [[María Socorro Cea Vázquez]] | [[Melide]] | 1970-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q12393055|Q12393055]] | [[María Seoane Romero]] | [[Santiago de Compostela]] | 1981-06-27 | | | |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q12393072|Q12393072]] | [[María do Carmo Ríos Panisse]] | [[Santiago de Compostela]] | 1946-05-18 | | | |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q12393145|Q12393145]] | [[Medos Romero]] | [[Somede, As Pontes de García Rodríguez|Somede]] | 1959-10-21 | | | [[Ficheiro:Medos Romero (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q12393225|Q12393225]] | [[Mercedes Roldós]] | [[Mugardos]] | 1956-03 | | | |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q12393573|Q12393573]] | [[Montse Pena]] | [[Sada]] | 1981-04-27 | | | [[Ficheiro:Montserrat Pena Presas (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q12393985|Q12393985]] | [[Nona Inés Vilariño]] | [[Ferrol]] | 1944-04-19 | | | |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q12396300|Q12396300]] | [[Olga Patiño Nogueira]] | [[A Coruña]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Olga Patiño (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q12396303|Q12396303]] | [[Olivia Rodríguez]] | [[A Coruña]] | 1959-06-13 | | | [[Ficheiro:Olivia Rodríguez (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q12397041|Q12397041]] | [[Paloma Calvo Varela]] | [[A Coruña]] | 1986-02-23 | | | [[Ficheiro:Paloma Calvo Varela (AELG)-3.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q12397232|Q12397232]] | [[Patricia Janeiro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q12397233|Q12397233]] | [[Patricia Vázquez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q12397241|Q12397241]] | [[Paula Rey Torreiro]] | [[A Coruña]] | 1981-10-14 | | | |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q12397263|Q12397263]] | [[Paz Moreno Feliu]] | [[Betanzos]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Paz Moreno Feliu.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q12398323|Q12398323]] | [[Puri Seixido|Maria Purificación Seixido Gómez]] | [[Cariño]] | 1966-11-19 | | | |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q12399249|Q12399249]] | [[Rosa Liaño]] | [[A Coruña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q12399250|Q12399250]] | [[Rosa Méndez Fonte]] | [[Ferrol]] | 1957 | | | [[Ficheiro:Rosa Méndez Fonte (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q12399252|Q12399252]] | [[Rosa Bassave]] | [[A Coruña]] | 1954-03-30 | [[Santiago de Compostela]] | 2012-09-11 | |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q12399256|Q12399256]] | [[Rosalía Fernández Rial]] | [[Muxía]] | 1988-05-30 | | | [[Ficheiro:Rosalía Fernández Rial en Allariz.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q12399258|Q12399258]] | [[Rosana Pérez]] | [[A Pobra do Caramiñal]] | 1964-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q12399433|Q12399433]] | [[Sabela Silva|Sabela (cantante)]] | [[Boqueixón]] | 1959-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q12399434|Q12399434]] | [[Sabela Arán]] | [[Santiago de Compostela]] | 1987-12-25 | | | [[Ficheiro:Vilamor (filme). Sabela Arán. IESMGB-2. Galiza.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q12400443|Q12400443]] | [[Sheyla Fariña]] | [[Tordoia]] | 1986-11-12 | | | [[Ficheiro:Acacias-11 gallery a.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q12400644|Q12400644]] | [[Sonia Vizoso]] | [[A Coruña]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q12400897|Q12400897]] | [[Tamara Canosa]] | [[A Coruña]] | 1983-04-12 | | | [[Ficheiro:Tamara Canosa.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q12400926|Q12400926]] | [[Tatiana Amil]] | [[A Coruña]] | 1986-06-23 | | | [[Ficheiro:TatianaAmil.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q12401033|Q12401033]] | [[Teresa Añón]] | [[Santiago de Compostela]] | 1951 | [[Covas, Ferrol|Covas]] | 2014-04-17 | |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q12401040|Q12401040]] | [[Teresa Villaverde Pais]] | [[Noia]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q12401802|Q12401802]] | [[Verónica Martínez Delgado]] | [[Valdoviño]] | 1976-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q12402999|Q12402999]] | [[Zaira Rodríguez|Zaira Rodríguez Pérez]] | [[Cee]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q12403088|Q12403088]] | [[Ángeles Vázquez|Ángeles Vázquez Mejuto]] | [[Melide]] | 1972-04-03 | | | [[Ficheiro:Ángeles Vázquez Mejuto, Conselleira de Medio Rural.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q12403094|Q12403094]] | [[Ánxela Loureiro]] | [[Ferrol]] | 1956 | | | [[Ficheiro:Ánxela Loureiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q13560476|Q13560476]] | [[Chefa Alonso]] | [[A Coruña]] | 1955 | | | [[Ficheiro:Chefa Alonso.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q13592464|Q13592464]] | [[Encarna Otero Cepeda]] | [[Santiago de Compostela]] | 1950-07-29 | | | |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q13796901|Q13796901]] | [[Manuela Santalla]] | [[Ferrol]] | 1958-11-30 | | | |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q14014591|Q14014591]] | [[Caridad González Cerviño]] | [[Muros]] | 1961-01-16 | | | |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q14183285|Q14183285]] | [[Belén do Campo Piñeiro]] | [[A Coruña]] | 1963-12-29 | | | |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q15199398|Q15199398]] | [[Maruxa Orxales]] | [[Ferrol]] | 20th century | [[Madrid]] | 2010-01-13 | |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q15944920|Q15944920]] | [[Matilde Jiménez|Matilde Giménez Blas]] | [[Carballo]] | 1948-01-21 | | | |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q16029473|Q16029473]] | [[Carolina Casanova]] | [[Ferrol]] | 1847-01-10 | [[Madrid]] | 1910-02-08 | [[Ficheiro:Cepeda.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q16184686|Q16184686]] | [[Eva Castro]] | [[Oleiros]] | 1977-08-28 | | | |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q16301630|Q16301630]] | [[Ángela Portero]] | [[Santiago de Compostela]] | 1966-03-07 | | | |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q16518155|Q16518155]] | [[Laura Hermo]] | [[Boiro]] | 1990-06-20 | | | |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q16518259|Q16518259]] | [[Luz Castro|Luz Castro Pena]] | [[Ferrol]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Luz Castro informatikaria.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q16548410|Q16548410]] | [[Estefanía Hernández García]] | [[A Coruña]] | 1985-08-16 | | | |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q16590913|Q16590913]] | [[Lidia Liss]] | [[Porto do Son]] | 1898-05-01 | [[Avellaneda]] | 1976-06-27 | [[Ficheiro:Lidia Liss.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q16590917|Q16590917]] | [[Lidia Parada]] | [[A Pobra do Caramiñal]] | 1993-06-11 | | | [[Ficheiro:Durango 2014.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q16641506|Q16641506]] | [[Helia González]] | [[A Coruña]] | 1985-08-29 | | | [[Ficheiro:Helia Gonzalez - FIVB World Championship European Qualification Women Łódź January 2014.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q16796663|Q16796663]] | [[Syra Alonso]] | [[A Coruña]] | 1899 | [[México]] | 1970 | [[Ficheiro:A modelo, 1927. Un dos moitos retratos que Francisco Miguel fixo de Syra Alonso.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q17155915|Q17155915]] | [[Pilar Pallarés]] | [[Culleredo, Culleredo|Culleredo]] | 1957-04-29 | | | [[Ficheiro:Pilar Pallarés (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q17269996|Q17269996]] | [[Pilar Bahamonde]] | [[Ferrol]] | 1865-10-15 | [[Madrid]] | 1934-02-28 | [[Ficheiro:Pilar Bahamonde y Pardo de Andrade.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q17274428|Q17274428]] | [[María del Pilar Carré]] | [[A Coruña]] | 1921 | [[A Coruña]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q17274431|Q17274431]] | [[May Carré]] | [[A Coruña]] | 1922 | [[Barcelona]] | 1990-02-26 | |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q17364461|Q17364461]] | [[Paloma Otero]] | [[A Coruña]] | 1987-10-11 | | | |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q17413379|Q17413379]] | [[Mercedes Romero Abella]] | [[Cee]] | 1907-06-27 | [[Aranga]] | 1936-11-19 | [[Ficheiro:Mercedes Romero Abella.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q17413438|Q17413438]] | [[Concha Castroviejo]] | [[Santiago de Compostela]] | 1910 | [[Madrid]] | 1995-12-09 | [[Ficheiro:Concha Castroviejo (á dereita) con Anita Pequeña. Santiago circa 1931. Fotos familiares das e dos irmás Santos Castroviejo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q17413472|Q17413472]] | [[Joaquina Dorado]] | [[A Coruña]] | 1917-06-25 | [[Barcelona]] | 2017-03-14 | |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q17413473|Q17413473]] | [[Rafaela Hervada Carnerero]] | [[A Coruña]] | 1917-07-24 | [[A Coruña]] | 2010-02-26 | |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q17414075|Q17414075]] | [[María Antonia Dans]] | [[Concello de Oza dos Ríos|Oza dos Ríos]] | 1922-04-14 | [[Madrid]] | 1988-02-17 | [[Ficheiro:María Antonia Dans - escultura de Antonio López no Museo Galego de Arte Contemporánea Carlos Maside.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q17415193|Q17415193]] | [[Luz Fandiño]] | [[Santiago de Compostela]] | 1931-11-23 | [[Santiago de Compostela]] | 2024-04-28 | [[Ficheiro:Luz Fandiño 2023.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q17415200|Q17415200]] | [[Olga Viaño]] | [[Ferrol]] | 1931 | [[A Coruña]] | 2008-12-04 | |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q17563173|Q17563173]] | [[Paula Gallego]] | [[Ferrol]] | 2004-02-05 | | | |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q18145357|Q18145357]] | [[Nerea Barros]] | [[Santiago de Compostela]] | 1981-05-12 | | | [[Ficheiro:Festival de Málaga 2024 - Nerea Barros (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q18224305|Q18224305]] | [[Pilar Millán Astray|Pilar Millán-Astray]] | [[A Coruña]] | 1879 | [[Madrid]] | 1949-05-22 | [[Ficheiro:1922-02-04, La Esfera, Pilar Millán Astray, Julio Romero de Torres (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q18536851|Q18536851]] | [[Sandra Ortega Mera]] | [[A Coruña]] | 1968-07-19 | | | |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q18602823|Q18602823]] | [[Carolina Bescansa]] | [[Santiago de Compostela]] | 1971-02-13 | | | [[Ficheiro:Carolina Bescansa, número dos de Podemos.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q18644995|Q18644995]] | [[Ana Pérez Ventura]] | [[Santiago de Compostela]] | 1981-11-05 | | | |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q19355016|Q19355016]] | [[María Cruz Seoane]] | [[A Coruña]] | 1935 | [[Madrid]] | 2014-06-24 | |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q19369184|Q19369184]] | [[María Romero Banet|María Romero]] | [[A Coruña]] | 1929-03-21 | [[Madrid]] | 2015-02-04 | |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q19689836|Q19689836]] | [[Carmen Babiano]] | [[Santiago de Compostela]] | 1852 | [[Pontevedra]] | 1914-09-02 | [[Ficheiro:Carmen Babiano2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q19802897|Q19802897]] | [[Eva Lloréns Rodríguez]] | [[A Coruña]] | 1921-03-20 | [[A Coruña]] | 2004-09-05 | |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q19972736|Q19972736]] | [[Isabel Rábago]] | [[Ferrol]] | 1974-04-01 | | | |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q19998232|Q19998232]] | [[Cristina Villó|Cristina Villó Montesino]] | [[A Coruña]] | 1812 | [[Valencia]] | 1884-11 | [[Ficheiro:Cristina Villo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q20015731|Q20015731]] | [[Concepción Sáiz|Concepción Sáiz Otero]] | [[Santiago de Compostela]] | 1851-05-22 | [[Pancorbo]] | 1934-03 | [[Ficheiro:Concepción Saiz Otero - 1917.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q20022445|Q20022445]] | [[Susana Martínez-Conde|Susana Martínez Conde]] | [[A Coruña]] | 1969-10-01 | | | [[Ficheiro:Susana Martinez Conde.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q20101428|Q20101428]] | [[Pastora Martos]] | [[A Coruña]] | 1929 | [[Sant Cugat del Vallès]] | 1999-08-29 | |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q20532754|Q20532754]] | [[Marina Castaño]] | [[A Coruña]] | 1957-03-14 | | | |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q20532791|Q20532791]] | [[Carme Fernández Pérez-Sanjulián|Carme Fernández-Pérez Sanjulián]] | [[A Coruña]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q20532868|Q20532868]] | [[María Xosé Rodríguez Galdo]] | [[Ferrol]] | 1949-02-23 | | | |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q20533014|Q20533014]] | [[Eulalia Agrelo|Eulalia Agrelo Costas]] | [[Asados, Rianxo|Asados]] | 1974-01-26 | | | [[Ficheiro:Eulalia Agrelo Costas (AELG)-3.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q20533097|Q20533097]] | [[Manuela Fraguela]] | [[Ferrol]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q20533153|Q20533153]] | [[María Xosé Alfonso]] | [[Esteiro, Muros|Esteiro]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Muros- case medio milleiro de sinaturas contra a suba da contribución (10539827603).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q20533166|Q20533166]] | [[Mercedes Leobalde]] | [[A Coruña]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Mercedes Leobalde.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q20533172|Q20533172]] | [[Pilar Allegue]] | [[A Coruña]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q20533203|Q20533203]] | [[Dolores Pan]] | [[A Coruña]] | 1957-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q20533257|Q20533257]] | [[Anabel Alonso López]] | [[As Pontes de García Rodríguez]] | 1968-04-02 | | | |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q20533369|Q20533369]] | [[Amparo Alvajar]] | [[A Coruña]] | 1916-08-11 | [[Monção]] | 1998-05 | [[Ficheiro:Amparo Alvajar 1932.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q20533414|Q20533414]] | [[Charo Lopes]] | [[Boiro]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Charo Lopes.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q20533549|Q20533549]] | [[Cris Pavón]] | [[A Coruña]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q20533570|Q20533570]] | [[María Corredoira]] | [[A Coruña]] | 1893-05-18 | | 1970-11-17 | [[Ficheiro:María Corredoira 1932.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q20533595|Q20533595]] | [[Begoña Paz]] | [[A Coruña]] | 1965-03-15 | | | [[Ficheiro:Begoña Paz (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q20533795|Q20533795]] | [[Imma António Souto]] | [[A Coruña]] | 1968-05-29 | | | [[Ficheiro:Praza Pública-immaantonio.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q20533837|Q20533837]] | [[María Lorenzo Miguéns]] | [[Tarrío, Laíño, Dodro|Tarrío]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q20533850|Q20533850]] | [[Regina García García]] | [[A Coruña]] | 1898-08-20 | [[Madrid]] | 1974-08 | |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q20533904|Q20533904]] | [[María José Ares Casal]] | [[Melide]] | 1948-04-20 | | | |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q20533946|Q20533946]] | [[Cilha Lourenço Módia]] | [[A Coruña]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q20534011|Q20534011]] | [[Pilar García Rego]] | [[Cacheiras, Teo|Cacheiras]] | 1966-08-29 | | | [[Ficheiro:Pilar García Rego.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q20534116|Q20534116]] | [[Beatriz Maceda|Beatriz Maceda Abeleira]] | [[A Coruña]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q20534132|Q20534132]] | [[Andrea Maceiras]] | [[A Coruña]] | 1987-11-06 | | | [[Ficheiro:Andrea-Maceiras.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q20534136|Q20534136]] | [[Felicia Auber]] | [[A Coruña]]<br/>[[Galicia]] | 1821<br/>19th century | [[Madrid]] | 1897-03-20 | [[Ficheiro:Virginia Felicia Auber casa do Conde de Arcos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q20534161|Q20534161]] | [[Beatriz García Turnes]] | [[Santiago de Compostela]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Beatriz García Turnes - AELG 1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q20534165|Q20534165]] | [[Isolda Santiago]] | [[Mazaricos]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Isolda Santiago Trillo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q20534326|Q20534326]] | [[Elvira Bao]] | [[A Coruña]] | 1890 | [[A Coruña]] | 1971-04-26 | [[Ficheiro:Elvira Bao Maceiras de nova.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q20534418|Q20534418]] | [[Mar Barcón]] | [[Ortigueira]] | 1963-05-14 | | | |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q20534481|Q20534481]] | [[Beatriz Sestayo]] | [[Ferrol]] | 1969-08-18 | | | [[Ficheiro:Beatriz Sestayo foto candidatura del PSOE en Ferrol.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q20534490|Q20534490]] | [[Esperanza Mariño]] | [[Santiago de Compostela]] | 1963-04-15 | | | [[Ficheiro:Esperanza Mariño (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q20534590|Q20534590]] | [[Dolores Vázquez]] | [[Betanzos]] | 1951-12-03 | | | |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q20534708|Q20534708]] | [[Lidia Gómez]] | [[Ordes]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q20534739|Q20534739]] | [[Covadonga Berdiñas]] | [[A Coruña]] | 1967-01-13 | | | [[Ficheiro:COVADONGA BERDIÑAS.webp|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q20534745|Q20534745]] | [[María Solar]] | [[Santiago de Compostela]] | 1970-12-25 | | | [[Ficheiro:María Solar en Moito Conto (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q20534763|Q20534763]] | [[Marta Doviro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1984 | | | [[Ficheiro:MartaDoviro (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q20534863|Q20534863]] | [[Alva Martínez Teixeiro]] | [[A Coruña]] | 1982-07-08 | | | [[Ficheiro:Alva Martínez Teixeiro (AELG)-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q20534872|Q20534872]] | [[Carmen Blanco Ramos]] | [[Vilar de Céltigos, Grixoa, Santa Comba|Vilar de Céltigos]] | 1957-06-02 | | | [[Ficheiro:Carmen Blanco Ramos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q20534918|Q20534918]] | [[Pilar Souto Iglesias]] | [[Arteixo]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q20534990|Q20534990]] | [[Ana Boullón|Ana Isabel Boullón Agrelo]] | [[A Pobra do Caramiñal]] | 1962-04-01 | | | [[Ficheiro:Ana Boullón na presentación do libro 'Toponimia de Antas de Ulla'.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q20535008|Q20535008]] | [[Mercedes Suárez Pazos]] | [[A Coruña]] | 1950-04-28 | | | |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q20535033|Q20535033]] | [[Matilde Felpeto]] | [[A Queira, Cervás, Ares|A Queira]] | 1947-11<br/>1947 | | | |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q20535037|Q20535037]] | [[María dos Anxos González Refoxo]] | [[Pazos de Iria, Iria Flavia, Padrón|Pazos de Iria]] | 1955-02-18 | | | [[Ficheiro:María dos Anxos González Refoxo (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q20535044|Q20535044]] | [[Sés]] | [[A Coruña]] | 1983 | | | [[Ficheiro:María Xosé Silvar.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q20535113|Q20535113]] | [[Paula Prado del Río]] | [[Santiago de Compostela]] | 1971-03 | | | [[Ficheiro:Paula Prado dimisión Praza Publica.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q20535134|Q20535134]] | [[Ánxela Bugallo]] | [[A Coruña]] | 1963 | | | [[Ficheiro:Ánxela Bugallo Rodríguez (Vigo, 2016).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q20535147|Q20535147]] | [[Gema Buitrón]] | [[As Pontes de García Rodríguez]] | 1989-07-19 | | | |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q20535212|Q20535212]] | [[Luísa Merelas]] | [[A Coruña]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Luísa Merelas nos Mestre Mateo 2017.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q20535340|Q20535340]] | [[Mercedes Queixas]] | [[A Coruña]] | 1968-07-22 | | | [[Ficheiro:Mercedes Queixas (AELG)-7.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q20535388|Q20535388]] | [[Nadia Calviño]] | [[A Coruña]] | 1968-10-03 | | | [[Ficheiro:P060532-212723.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q20535670|Q20535670]] | [[Ainhoa Rebolledo]] | [[Santiago de Compostela]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q20535716|Q20535716]] | [[María Francisca de Isla y Losada]] | [[Santiago de Compostela]] | 1734 | [[Santiago de Compostela]] | 1808 | |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q20535742|Q20535742]] | [[Iolanda Muíños]] | [[Narón]] | 1975-10-16 | | | [[Ficheiro:Iolanda Muíños.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q20535746|Q20535746]] | [[Carmen Caramés]] | [[Santa Comba]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q20535796|Q20535796]] | [[Diana Varela Puñal]] | [[Corme Porto, Ponteceso|Corme Porto]] | 1981-02-16 | | | [[Ficheiro:Diana Varela Puñal (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q20535813|Q20535813]] | [[Najla Shami]] | [[Santiago de Compostela]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Najla Shami.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q20535826|Q20535826]] | [[Tereixa Navaza]] | [[Santiago de Compostela]] | 1947-01-02 | | | [[Ficheiro:Tereixa Navaza.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q20535894|Q20535894]] | [[Mela Casal]] | [[Boqueixón]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q20535902|Q20535902]] | [[Uxía Casal]] | [[Santiago de Compostela]] | 1957-05-13 | | | [[Ficheiro:Uxía Casal (AELG)-5.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q20535912|Q20535912]] | [[Ethel Vázquez]] | [[Ponteceso]] | 1972 | | | [[Ficheiro:Ethel María Vázquez Mourelle, conselleira de Infraestruturas e Vivenda.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q20535971|Q20535971]] | [[Margarida Vázquez Veras]] | [[A Coruña]] | 1954-12 | | | |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q20536013|Q20536013]] | [[Elena Veiga Rilo]] | [[Bergondo]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q20536126|Q20536126]] | [[María Vilas Vidal|María Vilas]] | [[Ribeira]] | 1996-05-31 | | | [[Ficheiro:María Vilas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q20536140|Q20536140]] | [[Luísa Villalta]] | [[A Coruña]] | 1957-07-15 | [[A Coruña]] | 2004-03-06 | [[Ficheiro:Luísa Villalta (AELG) - 1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q20536263|Q20536263]] | [[Isabel Zendal]] | [[Ordes]] | 1773-02-26 | [[Puebla de Zaragoza]] | 19th century | [[Ficheiro:Monumento a Isabel Zendal.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q20652650|Q20652650]] | [[Inés Santé Riveira]] | [[Ferrol]] | 1976-11-29 | | | [[Ficheiro:Ines Santé Riveira.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q20906564|Q20906564]] | [[Agnes América Winnipeg Alonso Bollada]] | [[cabo Fisterra]] | 1939-08-06 | | | |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q20987118|Q20987118]] | [[Beatriz Bascoy Maceiras]] | [[A Coruña]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Beatriz Bascoy Maceiras.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q20987129|Q20987129]] | [[Rocío Leira]] | [[A Pereiriña, Cee|A Pereiriña]] | 1979-10-01 | | | |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q20987134|Q20987134]] | [[Milagros Otero]] | [[Santiago de Compostela]] | 1960 | | | [[Ficheiro:Milagros Otero-Valedora-Praza Pública-2015.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q20987135|Q20987135]] | [[Pili Pampín]] | [[Ribasar, Rois|Ribasar]] | 1971-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q21001562|Q21001562]] | [[Elvira Suanzes Fernández]] | [[Ferrol]] | 1977-11-03 | | | |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q21001623|Q21001623]] | [[Montserrat Seijas Patiño]] | [[A Coruña]] | 1968-05 | | | |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q21006927|Q21006927]] | [[Lena Fernández]] | [[Santiago de Compostela]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q21580467|Q21580467]] | [[María Victoria Carballo-Calero]] | [[Ferrol]] | 1942-05-11<br/>1942 | | | [[Ficheiro:María Victoria Carballo-Calero.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q21777253|Q21777253]] | [[Joaquina Castelao Genme]] | [[Rianxo]] | 19th century | [[Rianxo]] | 1945-01-24 | |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q21816263|Q21816263]] | [[María Xosé Agra]] | [[Santiago de Compostela]] | 1956-02-11 | | | [[Ficheiro:Foto Agra.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q21816266|Q21816266]] | [[Dalia García Couso]] | [[Melide]] | 1985-09-29 | | | |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q21816268|Q21816268]] | [[Alejandra Murguía]] | [[Santiago de Compostela]] | 1859-05-12 | [[A Coruña]] | 1937-03-22 | [[Ficheiro:Alexandra Murguía de Castro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q22122578|Q22122578]] | [[Sabela Labraña]] | [[Cedeira]] | 1952-10-28 | [[Barcelona]] | 2015-12-26 | [[Ficheiro:Sabela Labraña.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q22304402|Q22304402]] | [[María Teresa Alvajar]] | [[A Coruña]] | 1921-08 | [[Madrid]] | 2016-01-09 | |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q22965301|Q22965301]] | [[María Jesús Viguera Molins]] | [[Ferrol]] | 1945-02-10 | | | |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q22992002|Q22992002]] | [[Antía Nara]] | [[Santiago de Compostela]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q23542394|Q23542394]] | [[Mar Llinares García]] | [[O Pindo, Carnota|O Pindo]] | 1961-12-15 | | | |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q23702458|Q23702458]] | [[Josefina López de Serantes]] | [[A Coruña]] | 1922-06-04 | [[A Coruña]] | 1988-05-13 | |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q23702864|Q23702864]] | [[Águeda de Vianney]] | [[A Coruña]] | 1928-10-02 | | 2003-08-16 | |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q23727504|Q23727504]] | [[Mónica González Santana]] | [[Ferrol]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q23778340|Q23778340]] | [[Ana Luísa Bouza]] | [[A Coruña]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q23903003|Q23903003]] | [[Paula Sueiro]] | [[Ponteceso]] | 1995-07-27 | [[A Agualada, Coristanco|A Agualada]] | 2016-02-08 | |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q24013694|Q24013694]] | [[Elvira Novo García]] | [[Ferrol]] | 19th century | [[Ferrol]] | 1931-02-21 | |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q24039960|Q24039960]] | [[Alejandra Silva]] | [[A Coruña]] | 1983-02-16 | | | [[Ficheiro:Alejandra Silva-69167 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q24055284|Q24055284]] | [[Leila Nachawati]] | [[Santiago de Compostela]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Leila Nachawati 2017 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q24287028|Q24287028]] | [[María del Carmen Deus Feal]] | [[A Coruña]] | 1936 | | 2013-10-29 | |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q24287030|Q24287030]] | [[María Victoria Eiroa]] | [[Ferrol]] | 1915 | [[Madrid]] | 2007-10-02 | |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q24578749|Q24578749]] | [[Berta Guimaraens]] | [[A Coruña]] | 1929 | [[A Coruña]] | 2016-06-04 | |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q25408301|Q25408301]] | [[Andrea Carid|Andrea Carid Cao]] | [[Santiago de Compostela]] | 1993-04 | | | |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q25508710|Q25508710]] | [[Avelina Mouzo|Avelina Mouzo Leis]] | [[Vimianzo]] | 1904 | | 2017-12-28 | |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q25508976|Q25508976]] | [[Eva Cárdenas]] | [[A Coruña]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q25509362|Q25509362]] | [[Avia Veira]] | [[A Coruña]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q25509392|Q25509392]] | [[María García Gómez]] | [[A Coruña]] | 1978 | | | [[Ficheiro:María García Gómez en 2022.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q25509411|Q25509411]] | [[Eugenia Vieito|Eugenia Vieito Blanco]] | [[A Coruña]] | 1970-03-27 | | | |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q25509419|Q25509419]] | [[Rocío Fraga Sáenz]] | [[A Coruña]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q25509421|Q25509421]] | [[Yoya Neira]] | [[A Coruña]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q25509422|Q25509422]] | [[Rosa Gallego]] | [[A Coruña]] | 1964-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q25509535|Q25509535]] | [[Bandia Ribeira]] | [[As Pontes de García Rodríguez]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q25509896|Q25509896]] | [[Marisol Piñeiro]] | [[Carnota]] | 1968-10-01 | | | |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q25510256|Q25510256]] | [[Libertad Alonso Puente]] | [[Santiago de Compostela]] | 1910-10-07 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q25510362|Q25510362]] | [[Fefa Noia]] | [[Santiago de Compostela]] | 1974-03-11 | | | [[Ficheiro:FEFA NOIA NO TEATRO VALLE-INCLÁN.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q25510438|Q25510438]] | [[Narcisa Pérez Reoyo]] | [[Santiago de Compostela]] | 1849-05-04 | [[A Coruña]] | 1876-06-19 | [[Ficheiro:Narcisa Pérez Reoyo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q25510494|Q25510494]] | [[Carmen Echegaray|María del Carmen de la Rosa Osende]] | [[Santiago de Compostela]] | 1919 | | | |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q25510588|Q25510588]] | [[Érica Esmorís]] | [[A Coruña]] | 1977 | | | [[Ficheiro:Érica Esmorís.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q25511707|Q25511707]] | [[Pura Tejelo]] | [[A Coruña]] | 1953 | | | [[Ficheiro:Pura Tejelo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q25512120|Q25512120]] | [[Pilar Buela]] | [[Calo, Teo|Calo]] | 1966-05-04 | | | [[Ficheiro:Pilar Buela Piedra.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q26214420|Q26214420]] | [[Paula Medín]] | [[Cambre]] | 1984-06-17 | | | [[Ficheiro:Torneo de clasificación WRWC 2014 - Italia vs España - 47.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q26214421|Q26214421]] | [[Vanesa Rial]] | [[Boiro]] | 1982-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q26704360|Q26704360]] | [[María Nieves García-Casal]] | [[A Coruña]] | 1962 | | | [[Ficheiro:Maria-Nieves-Garcia-Casal.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q26971311|Q26971311]] | [[Carmen Santos|Carmen Santos Queiruga]] | [[Porto do Son]] | 1981-05-24 | | | [[Ficheiro:Carmen Santos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q27306300|Q27306300]] | [[Irene Martínez|Irene Martínez Santiago]] | [[A Coruña]] | 1993-09-14 | | | |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q27335228|Q27335228]] | [[María do Mar Castro Varela]] | [[A Coruña]] | 1964 | | | [[Ficheiro:María do Mar Castro Varela - 2017.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q27586860|Q27586860]] | [[Begoña Rodríguez Rumbo]] | [[A Coruña]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q28114013|Q28114013]] | [[Raquel Suárez]] | [[Boiro]] | 1981-05-17 | | | [[Ficheiro:Raquel Suárez Regades, XV Asemblea Nacional Bloque Nacionalista Galego 25.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q28114014|Q28114014]] | [[Olaia Ledo Díaz]] | [[Corcubión]] | 1981-06-16 | | | [[Ficheiro:Olaia Ledo Díaz.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q28355696|Q28355696]] | [[Carmen Temprano Salorio]] | [[Sada]] | 1926-11-11 | [[Zas, Negreira|Zas]] | 1949-03-05 | |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q28602401|Q28602401]] | [[Rebeca Quintáns]] | [[Arzúa]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q28735504|Q28735504]] | [[Matilde Albert Robatto]] | [[Mugardos]] | 1940 | | | |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q28807571|Q28807571]] | [[Alba Galocha]] | [[Santiago de Compostela]] | 1990-01-17 | | | [[Ficheiro:Premios Goya 2018 - Alba Galocha (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q28812883|Q28812883]] | [[Rosalía Gómez Lasheras]] | [[Santiago de Compostela]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q28933214|Q28933214]] | [[Vanessa Valdiglesias]] | [[A Coruña]] | 1980-08-20 | | | |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q28942295|Q28942295]] | [[Iris Gey López]] | [[A Coruña]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q28942296|Q28942296]] | [[Soraya Salorio]] | [[Sada]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q28942306|Q28942306]] | [[María del Portal Panisse]] | [[A Coruña]] | 1914-10-11 | [[Santiago de Compostela]] | 2001-08-28 | [[Ficheiro:María del Portal Panisse.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q28942309|Q28942309]] | [[Begoña Freire|Begoña Freire Vázquez]] | [[A Coruña]] | 1968 | | | |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q28946371|Q28946371]] | [[María Dolores Fernández-Posse]] | [[Ferrol]] | 1945 | [[Madrid]] | 2007 | |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q28950268|Q28950268]] | [[Celia Brañas]] | [[A Coruña]] | 1880-05-20 | [[A Coruña]] | 1948-06-12 | [[Ficheiro:Celia Brañas y Fernández Miranda.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q28950269|Q28950269]] | [[Nicolasa Añón]] | [[Boel, Outes, Outes|Boel]] | 1810-02-28 | [[Boel, Outes, Outes|Boel]] | 1887-11-01 | |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q29002705|Q29002705]] | [[Teresa Orjales Vidal|Q29002705]] | [[A Coruña]] | 1964-03-16 | | | [[Ficheiro:Teresa Orjales Vidal cropped 2017.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q29052039|Q29052039]] | [[Xulia Vicente Jiménez]] | [[Cariño]] | 1993-09-06 | | | [[Ficheiro:Xulia Vicente.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q29113565|Q29113565]] | [[Ronsel Pan]] | [[A Coruña]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q29168874|Q29168874]] | [[Amalia Fraguela]] | [[Sedes, Narón|Sedes]] | 1884 | [[Ferrol]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q29275301|Q29275301]] | [[María Jesús García Souto]] | [[Sobrado]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q29275308|Q29275308]] | [[Josefa Gallego Abeledo]] | [[Os Casás, Meá, Mugardos|Os Casás]] | 1919-09-08 | [[Mugardos]] | 2005-12-08 | |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q29275322|Q29275322]] | [[María Luisa Nache]] | [[A Coruña]] | 1924-11-03 | | 1985-09-19 | |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q29349822|Q29349822]] | [[María del Carmen Guisán|María del Carmen Guisán Seijas]] | [[A Coruña]] | 1947-08-09 | | | |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q29530504|Q29530504]] | [[Bertha Guijarro]] | [[A Coruña]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q29582305|Q29582305]] | [[Carmen Balboa López]] | [[Malpica de Bergantiños]] | 1915 | [[A Coruña]] | 1998-04-20 | |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q29835637|Q29835637]] | [[Ana María Prieto]] | [[Santiago de Compostela]] | 1942 | [[Becerreá]] | 2018-06-19 | |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q29866613|Q29866613]] | [[Blanca Rego Constela]] | [[Ferrol]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q30092767|Q30092767]] | [[Mercedes González Castro|Mercedes Castro]] | [[As Pontes de García Rodríguez]] | 1961-06-22 | | | |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q30093292|Q30093292]] | [[Rebeca Atencia]] | [[Ferrol]] | | | | |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q30225362|Q30225362]] | [[Leticia Fernandez-Friera]] | [[A Coruña]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q30243149|Q30243149]] | [[Pamen Pereira]] | [[Ferrol]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q30608329|Q30608329]] | [[Josefa Ramiro Santos]] | [[Almeiras, Culleredo|Almeiras]] | No/unknown value | No/unknown value | 1948 | |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q30608406|Q30608406]] | [[Lolita Díaz Baliño]] | [[A Coruña]] | 1905-01-06 | [[A Coruña]] | 1963-11-03 | [[Ficheiro:Lolita Díaz Baliño 1929 arquivo de Rosario Sarmiento Escalona.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q30608444|Q30608444]] | [[Corona González Santos]] | [[A Laracha]] | 1875-10-10 | [[Vigo]] | 1972-05-11 | [[Ficheiro:Corona González Santos 1914.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q31281071|Q31281071]] | [[Beatriz Molinos|Beatriz Molinos Vidal]] | [[Fontenlos, Entíns, Outes|Fontenlos]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q31281495|Q31281495]] | [[Marga Tojo]] | [[Santiago de Compostela]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q31281606|Q31281606]] | [[Purificación Álvarez Álvarez]] | [[Ares]] | 1954-02-01 | | | |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q31513895|Q31513895]] | [[Mercedes Tella]] | [[A Coruña]] | 1868 | [[Vilafranca do Bierzo|Vilafranca]] | 1934-01-30 | [[Ficheiro:Mercedes Tella 1927.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q35676639|Q35676639]] | [[Carmen Parga]] | [[A Coruña]] | 1914-04-29 | [[Cidade de México]] | 2004-04-10 | |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q35728280|Q35728280]] | [[Belén Toimil]] | [[Mugardos]] | 1994-05-05 | | | |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q38329914|Q38329914]] | [[Carmen Álvarez Lorenzo]] | [[Santiago de Compostela]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q38623175|Q38623175]] | [[Carmen Porto|Carmen Porto Vázquez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1938 | | 2022-05-10 | |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q39039371|Q39039371]] | [[Carmen Arias]] | [[A Coruña]] | 1921-04-15 | [[O Castro, Osedo, Sada|O Castro]] | 2013-11-01 | [[Ficheiro:DiazPardo Isaac and wife (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q39272118|Q39272118]] | [[Isabel García-Santos]] | [[O Allo, Zas|O Allo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q41296749|Q41296749]] | [[Rocío Loureda]] | [[Cecebre, Cambre|Cecebre]] | 1991-07-25 | | | |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q41590225|Q41590225]] | [[Carme Alvariño]] | [[Santiago de Compostela]] | 1953 | [[Santiago de Compostela]] | 2017-03-18 | |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q41739624|Q41739624]] | [[Elvira Menéndez González]] | [[Ferrol]] | 1949-03-26 | | | [[Ficheiro:Elvira Menéndez González .jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q41984380|Q41984380]] | [[Camiño Noia]] | [[Santiago de Compostela]] | 1945-09-21 | | | [[Ficheiro:María Camiño Noia Campos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q42399597|Q42399597]] | [[Matilde Mayán]] | [[Santiago de Compostela]] | | | | [[Ficheiro:Matilde Mayán Céltiga, 1929.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q42434529|Q42434529]] | [[Madeleine Gilard]] | [[A Coruña]] | 1906-12-06 | [[13º distrito de París]] | 2002-01-12 | |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q42908780|Q42908780]] | [[María Acosta]] | [[A Coruña]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q42909579|Q42909579]] | [[Paula Antía Rey Baliña]] | [[Iria Flavia, Padrón|Iria Flavia]] | 1997 | | | [[Ficheiro:Paula Antía Rey Baliña.jpeg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q42909588|Q42909588]] | [[Olalla Tuñas]] | [[Outes]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q42911175|Q42911175]] | [[Deborah García Bello]] | [[A Coruña]] | 1984-11-13 | | | [[Ficheiro:Deborah Garcia Bello.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q42911220|Q42911220]] | [[Marián Ferreiro Díaz]] | [[Narón]] | 1977-10-01 | | | |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q42911601|Q42911601]] | [[Navia Rivas]] | [[Boimorto]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q42911769|Q42911769]] | [[Cecilia Vázquez|Cecilia Vázquez Suárez]] | [[Betanzos]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q43253940|Q43253940]] | [[Teresa Valcarce]] | [[Ferrol]] | 1969 | | | [[Ficheiro:DamaDeGalvez2016.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q44519807|Q44519807]] | [[Valentina Martínez Ferro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1976-06-21 | | | [[Ficheiro:Political Assembly 9.-10. September 2019 (48706381286) (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q44630132|Q44630132]] | [[Paloma Rodríguez Vázquez]] | [[Ferrol]] | 1956 | [[Ferrol]] | 2021-03-15 | |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q46584008|Q46584008]] | [[Ana García Deibe]] | [[A Coruña]] | | | | |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q47011235|Q47011235]] | [[Eugenia Osterberger]] | [[Santiago de Compostela]] | 1852-12-20 | [[Niza]] | 1932-02-08 | [[Ficheiro:Eugenia Osterberger.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q47085866|Q47085866]] | [[Vanesa Santiago]] | [[Fontán, Sada, Sada|Fontán]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Vanesa Santiago.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q47398298|Q47398298]] | [[Ángeles Barreiro]] | [[Boimorto]] | 1963-07-26 | | | |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q47507398|Q47507398]] | [[Josefina Cerviño Lago]] | [[Corcubión]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q47509534|Q47509534]] | [[Alexia Muíños]] | [[A Coruña]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q47522918|Q47522918]] | [[Amelia Varela Bouza]] | [[Bañobre, Castro, Miño|Bañobre]] | 1908 | No/unknown value | 1980s | |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q47788127|Q47788127]] | [[Pilar Castillo Sánchez]] | [[A Coruña]] | 1895-05-08 | | 1942 | |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q48220956|Q48220956]] | [[Julia Ares]] | [[A Coruña]] | 1955-05-22 | | | |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q48694757|Q48694757]] | [[Soledad Penalta]] | [[Noia]] | 1943-04-23<br/>1943 | | | |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q48779765|Q48779765]] | [[Isabel Martínez-Barbeito]] | [[A Coruña]] | 1918 | [[A Coruña]] | 2007-06-15 | |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q49163706|Q49163706]] | [[Consuelo Martínez López]] | [[Ferrol]] | 1955 | | | |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q50071120|Q50071120]] | [[María Rosario Aida Méndez Miaja]] | [[Santiago de Compostela]] | 1930-06-17 | | | |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q50072352|Q50072352]] | [[Elisa Díaz|Elisa Díaz Riva]] | [[Santiago de Compostela]] | 1914-08-22 | | | |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q50316785|Q50316785]] | [[Marga Pazos]] | [[A Coruña]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q50354846|Q50354846]] | [[Josefa Ron Noya]] | [[Santiago de Compostela]] | 1910-05-01 | [[Santiago de Compostela]] | 1996-08-09 | |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q50355360|Q50355360]] | [[María de la Concepción Carnero Valenzuela]] | [[Santiago de Compostela]] | 1909-12-06 | [[Madrid]] | 2001 | |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q50405402|Q50405402]] | [[Sofía Oriana Infante|Sofía Oriana Infante Souto]] | [[Santiago de Compostela]] | 1989 | | | [[Ficheiro:Sofía Oriana, XII Premis Gaudí (2020).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q50413347|Q50413347]] | [[Rosario Álvarez de Sotomayor|María del Rosario Álvarez]] | [[Liáns, Oleiros|Liáns]] | 1921 | | | |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q50560772|Q50560772]] | [[Beatriz Fraga]] | [[Carballo]] | 1967 | | | [[Ficheiro:Beatriz Fraga 2021.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q50569304|Q50569304]] | [[Irene González|Irene González Basanta]] | [[A Coruña]] | 1909-03-26 | [[A Coruña]] | 1928-04-09 | [[Ficheiro:Irene González Basanta, futbolista española pionera.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q50667987|Q50667987]] | [[Elvira Santiso]] | [[Betanzos]] | 1872 | [[Santiago de Compostela]] | 1961-10-09 | [[Ficheiro:Elvira Santiso 1909.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q50766887|Q50766887]] | [[María José Arceo]] | [[Santiago de Compostela]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q50843164|Q50843164]] | [[Gloria Méndez]] | [[Ferrol]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q50875586|Q50875586]] | [[Patricia de Lorenzo]] | [[A Coruña]] | 1971 | | | [[Ficheiro:Patricia de Lorenzo María Casares 2014.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q50923747|Q50923747]] | [[Isabel Pérez Dobarro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q50938753|Q50938753]] | [[María Mazás]] | [[A Coruña]] | 1960-08-09 | | 2017-10-05 | [[Ficheiro:María Mazás.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q51028840|Q51028840]] | [[Pilar Escudero Ferro]] | [[A Coruña]] | 1904 | [[A Coruña]] | 2009-04-04 | |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q51218434|Q51218434]] | [[María Pilar Alén]] | [[Oza, Teo|Oza]] | 1961-07-24 | | | |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q51315748|Q51315748]] | [[Áurea Lorenzo Abeijón]] | [[Beneso, Goiáns, Porto do Son|Beneso]] | 1904-07-28 | [[Buenos Aires]] | 1995 | [[Ficheiro:Aurea Lorenzo Abeijon.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q51550281|Q51550281]] | [[Beatriz Domínguez-Gil]] | [[Santiago de Compostela]] | 1971 | | | [[Ficheiro:(Beatriz Domínguez-Gil) Madrid homenajea a todas las personas donantes de órganos con un monolito.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q51640384|Q51640384]] | [[Sandra Barral|Sandra Barral Rodríguez]] | [[A Coruña]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q52063232|Q52063232]] | [[Ramona Vaamonde]] | [[Santiago de Compostela]] | 1907-04-28 | [[Santiago de Compostela]] | 1997-08-09 | |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q52152415|Q52152415]] | [[María do Socorro Ortega Romero]] | [[Arteixo]] | 20th century | [[Santiago de Compostela]] | 2011-12-12 | |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q52161646|Q52161646]] | [[Pilar Bermejo Barrera]] | [[Santiago de Compostela]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q52279955|Q52279955]] | [[Teresa López|María Teresa López Fernández]] | [[A Coruña]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q52352993|Q52352993]] | [[Norykko|Nora Jiménez Candanedo]] | [[Santiago de Compostela]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q52568769|Q52568769]] | [[Esther F. Carrodeguas]] | [[Rianxo]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Esther F. Carrodeguas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q52575738|Q52575738]] | [[Daría Vilariño Pintos]] | [[Santiago de Compostela]] | 1928-01-26 | [[Santiago de Compostela]] | 2020-10-15 | |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q52740828|Q52740828]] | [[Carmela Otero Túñez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1932-08-25<br/>1932 | [[Santiago de Compostela]] | 1981-10-23<br/>1981 | |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q52881405|Q52881405]] | [[Dolores Pérez Meirás]] | [[Ferrol]] | 1964-12-04 | | | |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q52894645|Q52894645]] | [[Mar Sánchez|Mar Sánchez Sierra]] | [[A Coruña]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q53383734|Q53383734]] | [[Alba Nogueira]] | [[Toba, Cee|Toba]] | 1968-08-07 | | | |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q53547144|Q53547144]] | [[Rosalía Banet]] | [[Santiago de Compostela]] | 1972<br/>1972-11-29 | | | [[Ficheiro:Rosalía Banet.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q54153318|Q54153318]] | [[Iria Veiga]] | [[Ferrol]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q54279277|Q54279277]] | [[Miriam Rodríguez Gallego]] | [[Pontedeume]] | 1996-09-30 | | | [[Ficheiro:Miriam Rodríguez - Tour Contigo 2019.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q54357749|Q54357749]] | [[Nieves Delgado]] | [[Ferrol]] | 1968-08-05 | | | |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q54432994|Q54432994]] | [[Lola Dopico]] | [[Ferrol]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Lola Dopico.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q54683009|Q54683009]] | [[Mariola Lourido]] | [[Cedeira]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Mariola Lourido.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q55093755|Q55093755]] | [[Celia Recarey|Celia Recarey Rendo]] | [[Dodro]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q55128396|Q55128396]] | [[Yara Lamas]] | [[A Coruña]] | 1981-05-17 | | | [[Ficheiro:Yara Lamas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q55134584|Q55134584]] | [[Purificación Mayobre]] | [[A Coruña]] | 1952-01-05 | | | |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q55442850|Q55442850]] | [[Valentina Formoso Gosende]] | [[Riba de Mar, Tarás, Outes|Riba de Mar]] | 1970 | | | [[Ficheiro:Valentina Formoso.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q55568876|Q55568876]] | [[Miriam Beizana Vigo]] | [[A Coruña]] | 1990-08-20 | | | [[Ficheiro:Miriam Beizana Vigo.003 - Escritora.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q55619579|Q55619579]] | [[Elsa Urquijo]] | [[A Coruña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q55687120|Q55687120]] | [[Luisa Revuelta]] | [[Santiago de Compostela]] | 1905<br/>1905-01-26 | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1983 | [[Ficheiro:Luisa Revuelta 1918.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q55688462|Q55688462]] | [[Teresa Cameselle]] | [[Mugardos]] | 1968-05-07 | | | [[Ficheiro:Teresas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q55769485|Q55769485]] | [[María del Villar Mateo de Arenaza]] | [[A Coruña]] | 1919 | | 2010-12-10 | |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q55769489|Q55769489]] | [[Elena Olmos Mesa]] | [[A Coruña]] | 1899 | [[Buenos Aires]] | 1983 | |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q55769756|Q55769756]] | [[Concha Vázquez|Concha Vázquez Martínez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1906-12-07 | [[Santiago de Compostela]] | 1971-07-03 | |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q55769843|Q55769843]] | [[Choncha Bonet]] | [[A Coruña]] | 1922-04-22 | [[San Miguel de Neira de Rei, Baralla|San Miguel de Neira de Rei]] | 2011-09-09 | |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q55943503|Q55943503]] | [[Rosa Cal Martínez|María Rosa Cal Martínez]] | [[Ferrol]] | 1944-09-27 | | | |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q55950007|Q55950007]] | [[Marta López Luaces]] | [[A Coruña]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q55991812|Q55991812]] | [[Pilar Jaraiz Franco]] | [[Ferrol]] | 1916-05-31 | [[Barcelona]] | 1996-06-08 | |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q56007296|Q56007296]] | [[Carmen López-Cortón]] | [[Vixoi, Bergondo|Vixoi]] | 1866-07-09 | [[Madrid]] | 1938-03-19 | [[Ficheiro:Lopez-Corton.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q56164072|Q56164072]] | [[María Barral Varela]] | [[Betanzos]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q56274469|Q56274469]] | [[Manuela García Freire]] | [[Présaras, Vilasantar|Présaras]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q56509853|Q56509853]] | [[Alejandra Pombo]] | [[Santiago de Compostela]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q56547151|Q56547151]] | [[Cristina Bruno|Cristina Bruno Almqvist]] | [[A Coruña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q56547190|Q56547190]] | [[Pilar Cagiao|Pilar Cagiao Vila]] | [[A Coruña]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q56556914|Q56556914]] | [[Maria Teresa Fernandez Piedade]] | [[A Coruña]] | 1952-03-27 | | | |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q56558095|Q56558095]] | [[Victoria Canedo]] | [[Santiago de Compostela]] | 1924-08-06 | [[A Coruña]] | 2016-01-04 | |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q56561187|Q56561187]] | [[Minia Manteiga]] | [[Negreira]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q56564533|Q56564533]] | [[Felipa Jove]] | [[A Coruña]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q56750112|Q56750112]] | [[Raquel Vázquez Ramil]] | [[A Coruña]] | 1960-12-30 | | | [[Ficheiro:Raquel Vázquez Ramil 2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q56810890|Q56810890]] | [[Carmen Pomar]] | [[Santiago de Compostela]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q56816912|Q56816912]] | [[Fabiola García]] | [[Ribeira]] | 1985 | | | [[Ficheiro:Fabiola García Martínez.001 - PPdeG.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q57081559|Q57081559]] | [[Dolores del Río Sánchez-Granados]] | [[A Coruña]] | 19th century | No/unknown value | 20th century | [[Ficheiro:Dolores del Río Sánchez-Granados.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q57083044|Q57083044]] | [[Modesta Anca Rico]] | [[San Martiño de Porto, Cabanas|San Martiño de Porto]] | 1934-02-02 | [[Narón]] | 2022-04-14 | |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q57172137|Q57172137]] | [[Carmen Beceiro]] | [[Fene]] | 19th century | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q57304999|Q57304999]] | [[Purificación Pazó Prado]] | [[Ferrol]] | 1871-08-11 | | 1958 | |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q57315768|Q57315768]] | [[Pilar Corredoira López]] | [[A Coruña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q57315955|Q57315955]] | [[Carmen Debén]] | [[A Coruña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q57316064|Q57316064]] | [[María Formoso]] | [[A Coruña]] | 1936-06-15 | | | |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q57316163|Q57316163]] | [[Conchita Fraga]] | [[A Coruña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q57357643|Q57357643]] | [[Rosario Gesto González]] | [[Santiago de Compostela]] | 1947-06-09 | | 2022-04-16 | [[Ficheiro:Carrera-correo-gallego-1990.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q57551034|Q57551034]] | [[Eva Acosta Plaza]] | [[Santiago de Compostela]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q57682584|Q57682584]] | [[Begoña Crespo García]] | [[Ferrol]] | 1969-01-22 | | | |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q57691865|Q57691865]] | [[Teresa Fanego]] | [[Cariño]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q57733564|Q57733564]] | [[Maruxa Olavide]] | [[A Coruña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q57908781|Q57908781]] | [[Marta Brañas]] | [[Arteixo]] | 1985-08-04 | | | |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q58733332|Q58733332]] | [[Susana Ladra]] | [[Santiago de Compostela]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q58832978|Q58832978]] | [[María José Domínguez Vázquez]] | [[As Pontes de García Rodríguez]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q58881183|Q58881183]] | [[Mar Capeáns]] | [[Santiago de Compostela]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q59258044|Q59258044]] | [[Ana Viqueira]] | [[A Coruña]] | 1957 | [[Santiago de Compostela]] | 2016-08-18 | |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q59265045|Q59265045]] | [[Nadia Iglesias de Salvador]] | [[Ames]] | 1999-06-01 | | | |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q59265138|Q59265138]] | [[Blanca Millán]] | [[Santiago de Compostela]] | 1998-05-18 | | | [[Ficheiro:Baxi Ferrol - LDLC ASVEL Féminin - Blanca Millán.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q59351588|Q59351588]] | [[Chelo Loureiro]] | [[Ferrol]] | 1958-04-16 | | | [[Ficheiro:Chelo Loureiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q59516401|Q59516401]] | [[Herminia Borrell|Herminia Borell Feijóo]] | [[Camariñas]] | 1897 | [[A Coruña]] | 1971-02-18 | |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q59710344|Q59710344]] | [[Sandra Prieto]] | [[Ferrol]] | 1986-04-10 | | | |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q60258756|Q60258756]] | [[Elena López Lago]] | [[Santiago de Compostela]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q60570704|Q60570704]] | [[Noelia Gómez]] | [[Rianxo]] | 1995-01-06 | | | [[Ficheiro:Noelia Gómez Calvo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q60658817|Q60658817]] | [[Verónica Bolón|Verónica Bolón-Canedo]] | [[Carballo]] | 1984-02-04 | | | |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q60734412|Q60734412]] | [[Mónica Bello]] | [[Santiago de Compostela]] | 1973-11-24 | | | |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q60830212|Q60830212]] | [[Celia Rivas Casais]] | [[Calcova, San Martiño de Duio, Fisterra|Calcova]] | 1912-10-26 | [[Fisterra]] | 1974-08-21 | |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q61060286|Q61060286]] | [[María Suárez González]] | [[Corme Porto, Ponteceso|Corme Porto]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q61060340|Q61060340]] | [[Fernanda Barros]] | [[A Coruña]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q61060382|Q61060382]] | [[María Dios]] | [[A Pobra do Caramiñal]] | 1870-10-30 | [[A Pobra do Caramiñal]] | 1943-08 | |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q61060479|Q61060479]] | [[María Muñoz de Quevedo]] | [[A Coruña]] | 1896-09-27 | [[A Habana]] | 1947-12-14 | [[Ficheiro:María Muñoz de Quevedo (sq cropped).png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q61061386|Q61061386]] | [[Josefa María Barrera Izaguirre]] | [[Ferrol]] | 1881-03-23 | [[Madrid]] | 1936-11-18 | |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q61061649|Q61061649]] | [[Brígida Muñiz|Brígida Muñiz Suárez]] | [[Triñáns, Abanqueiro, Boiro|Triñáns]] | 1880 | No/unknown value | 20th century | |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q61061863|Q61061863]] | [[Primitiva Lodeiro Otero]] | [[A Coruña]] | 1913 | [[Vigo]] | 1997-12-03 | |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q61061897|Q61061897]] | [[Munia Froilaz]] | [[Traba, Laxe|Traba]] | 1080s | | | |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q61572159|Q61572159]] | [[Nieves Quiroga Pardo Bazán]] | [[A Coruña]] | 1879-08-18 | [[Calle de Goya, Madrid]] | 1970-12-02 | |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q61572880|Q61572880]] | [[Carmen Quiroga Pardo Bazán]] | [[A Coruña]] | 1881-10-09 | [[calle del Tutor]] | 1935-05-30 | |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q61603206|Q61603206]] | [[Paula Hermida|Paula Hermida Velo]] | [[Ferrol]] | 1977-10-24 | | | |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q61757546|Q61757546]] | [[Luci Gómez|Lucía Gómez González]] | [[A Coruña]] | 1992-01-20 | | | |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q61846439|Q61846439]] | [[Patrycia Centeno]] | [[A Coruña]] | 1983-02-19 | | | [[Ficheiro:Patrycia Centeno Vispo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q61875403|Q61875403]] | [[Esther Pita]] | [[Oleiros]] | 1943-05-23 | [[Oleiros]] | 2019-02-24 | |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q61897619|Q61897619]] | [[María Mercedes Álvarez Lires]] | [[Santiago de Compostela]] | 1946 | | | |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q61943152|Q61943152]] | [[Carmen Fernández Casanova]] | [[Ferrol]] | 1947-11 | | | |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q61946389|Q61946389]] | [[María Dolores Fernández Teijeiro]] | [[A Coruña]] | 1941-04-14 | | | |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q61947598|Q61947598]] | [[María de las Mercedes Goicoa Fernández]] | [[A Coruña]] | 1928-07-10 | [[A Coruña]] | 2022-11-11 | |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q61971032|Q61971032]] | [[Luisa Marcos Raña]] | [[A Coruña]] | 1917-09-27 | [[Vigo]] | 1973-08-17 | [[Ficheiro:Luisa Marcos Raña 1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q61975990|Q61975990]] | [[Marta Obregón Rodríquez]] | [[A Coruña]] | 1969-03-01 | [[Burgos]] | 1992-01-22 | |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q61976166|Q61976166]] | [[Juana Teresa Juega López]] | [[Laxe]] | 1885-04-08 | [[Melide]] | 1979-12-03 | [[Ficheiro:Juana Teresa Juega López.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q61976197|Q61976197]] | [[Natalia Lamas Vázquez]] | [[Ferrol]] | 1936-08-08 | | | |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q61986711|Q61986711]] | [[Carmen Manso Porto]] | [[Ferrol]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q61989767|Q61989767]] | [[Carmen Ossorio Iglesias]] | [[Arzúa]] | 1953-12-06 | | | |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q61989856|Q61989856]] | [[Dolores Padín Fernández]] | [[Santiago de Compostela]] | 1946-03-07 | | | |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q61993793|Q61993793]] | [[Esther Pedrosa]] | [[Santiago de Compostela]] | 1961-05-19 | | | |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q61993832|Q61993832]] | [[Pilar Pereira]] | [[Santiago de Compostela]] | 1937-07-04 | | 2020-02-07 | |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q61993877|Q61993877]] | [[Aurora Pita Alonso]] | [[Perlío, Fene|Perlío]] | 1936-07-15 | | 2021-05-07 | |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q61993938|Q61993938]] | [[Bea Rey|Beatriz Rey Gómez]] | [[A Coruña]] | 1939-03-17 | | | |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q61993962|Q61993962]] | [[Olga Ríos Corral]] | [[A Coruña]] | 1936-12-19 | | | |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q61994013|Q61994013]] | [[Catalina Sánchez]] | [[Santiago de Compostela]] | 17th century | [[Madrid]] | 1714 | |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q61994025|Q61994025]] | [[Josefina Vilas Raña]] | [[Santiago de Compostela]] | 1918-01-17 | [[Santiago de Compostela]] | 2002-04-05 | |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q61998654|Q61998654]] | [[Laura Pérez-Lago]] | [[A Coruña]] | 1976-06-09 | | | |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q62057683|Q62057683]] | [[Nieves Rodríguez Brisaboa]] | [[A Coruña]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q63032435|Q63032435]] | [[Ana García Armada]] | [[Santiago de Compostela]] | 1970-06-17 | | | [[Ficheiro:Ana García Armada.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q63246941|Q63246941]] | [[María Dolores García Cotarelo]] | [[A Coruña]] | 1943-08-17 | | | |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q63489662|Q63489662]] | [[María José Fernández Reiriz]] | [[Ribeira]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q64145097|Q64145097]] | [[María Vilas Liñares]] | [[Santiago de Compostela]] | 1984-11-27 | | | [[Ficheiro:María Vilas Liñares (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q64667663|Q64667663]] | [[Bea Seijas|Bea Seijas Couce]] | [[Ferrol]] | 1974-03-15 | | | |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q64767576|Q64767576]] | [[Inés Rey]] | [[A Coruña]] | 1982-07-11 | | | [[Ficheiro:Inés Rey.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q64768628|Q64768628]] | [[Mónica Martínez]] | [[Zas]] | 1972-11-07 | | | |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q64820014|Q64820014]] | [[María Antonina Sanjurjo Aranaz]] | [[Santiago de Compostela]] | 1910-07-06 | [[Vigo]] | 1939-10-31 | [[Ficheiro:María Antonina Sanjurjo Aranaz.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q65162399|Q65162399]] | [[Francisca Dorotea]] | [[Santiago de Compostela]] | 1558-02-06 | [[Sevilla]] | 1623 | [[Ficheiro:Murillo-sor francisca dorotea.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q65187260|Q65187260]] | [[Carmen V. Valiña|Carmen Vidal Valiña]] | [[Baio, Zas|Baio]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q65274808|Q65274808]] | [[Mónica Fernández Bugallo]] | [[Ferrol]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q65275042|Q65275042]] | [[Ana Seijas]] | [[Santiago de Compostela]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q65275069|Q65275069]] | [[Bego M. Santiago]] | [[Santiago de Compostela]] | 1980 | | | |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q65275246|Q65275246]] | [[Inés Iglesias]] | [[Santiago de Compostela]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q65275323|Q65275323]] | [[Miriam Ríos|Miriam Ríos Barreiro]] | [[A Coruña]] | 1987-12-02 | | | |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q65666175|Q65666175]] | [[Consuelo García Meijide]] | [[Galegos, Frades|Galegos]] | No/unknown value | [[Senra, Oroso|Senra]] | 1948-01-18 | |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q65683887|Q65683887]] | [[Patri Carballo|Patricia Carballo Penas]] | [[A Coruña]] | 1996-02-16 | | | |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q65770692|Q65770692]] | [[Natalia Lema Otero]] | [[Baíñas, Vimianzo|Baíñas]] | 1999 | | | |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q66481255|Q66481255]] | [[Alicia Fernández Fraga]] | [[Valdoviño]] | 1992-12-21 | | | [[Ficheiro:Alicia Fernandez Fraga 20160415 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q66603853|Q66603853]] | [[Ana María Cuartero Lorenzo]] | [[A Coruña]] | 1974-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q66725268|Q66725268]] | [[Rocío Barrio]] | [[A Escravitude, Cruces, Padrón|A Escravitude]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q67461103|Q67461103]] | [[Teresa Arán Trillo]] | [[Fisterra]] | 1933-01-20 | | | |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q70328042|Q70328042]] | [[Marica Adrio|María Margarita Adrio Taracido]] | [[A Coruña]] | 1956-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q70835883|Q70835883]] | [[Rocío Santa Cruz]] | [[A Coruña]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q70869986|Q70869986]] | [[Sandra Piñeiro]] | [[Esteiro, Castro, Boiro|Esteiro]] | 1996-04-24 | | | |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q70870671|Q70870671]] | [[Luísa Crestar|Luisa Crestar]] | [[Betanzos]] | 1908 | [[A Coruña]] | 1988-02-23 | |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q71052573|Q71052573]] | [[Claudia González Caparrós]] | [[A Coruña]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Claudia González Caparrós.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q71539259|Q71539259]] | [[Teófila Sasiaín]] | [[A Coruña]] | 20th century | | 20th century | |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q72115684|Q72115684]] | [[María Dionisia Vives y Zires]] | [[A Coruña]] | 1823-08-13 | [[Madrid]] | 1892-03-30 | [[Ficheiro:Dionisia de Vives, Duchess of Pastrana.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q73063922|Q73063922]] | [[Ale de Paz|Alejandra de Paz González]] | [[Neda]] | 1995-05-25 | | | |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q73906295|Q73906295]] | [[Luísa Viqueira Landa]] | [[A Coruña]] | 1918-03-18 | [[México]] | 2014-11-03 | |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q75157021|Q75157021]] | [[Carmen Torres París]] | [[Santiago de Compostela]] | 1956-11-10 | | | |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q75369820|Q75369820]] | [[Marina Ricoy y de Borbón]] | [[A Coruña]] | 1939-01-03 | | | |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q75369832|Q75369832]] | [[Blanca Ricoy y de Borbón]] | [[A Coruña]] | 1944-01-20 | [[A Coruña]] | 2024-12-12 | |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q75845883|Q75845883]] | [[Pilar Díaz Otero]] | [[Mugardos]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q76747049|Q76747049]] | [[Camila Manuela Trulock Bertorini]] | [[Santiago de Compostela]] | 1895-06-23 | [[Madrid]] | 1975-02-17 | |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q78175382|Q78175382]] | [[Gema Neira|Gema R. Neira]] | [[Ferrol]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q78368497|Q78368497]] | [[Ana Varela Miño]] | [[Narón]] | 1978 | | | [[Ficheiro:Ana Varela Miño.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q79947780|Q79947780]] | [[Francesca López da Silva]] | [[Ferrol]] | 1968-02-23 | | | [[Ficheiro:Francesca López da Silva.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q80598453|Q80598453]] | [[María de la Fuente]] | [[As Pontes de García Rodríguez]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q81417672|Q81417672]] | [[Benita Silva Hermo]] | [[A Pobra do Caramiñal]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q82032485|Q82032485]] | [[Amaya Franco-Uría]] | [[Santiago de Compostela]] | | | | |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q83426467|Q83426467]] | [[Lucía Sicre]] | [[Ferrol]] | 2001-06-01 | | | [[Ficheiro:2018-10-14 Heat 1 (Girls 800 metres Stage 2) at 2018 Summer Youth Olympics by Sandro Halank–038.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q83638924|Q83638924]] | [[María Luz Pintos Peñaranda]] | [[Santiago de Compostela]] | 1956-05-17 | | | [[Ficheiro:Mª Luz Pintos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q85067207|Q85067207]] | [[Eva Cernadas]] | [[A Coruña]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q85415775|Q85415775]] | [[Carolina García Tenreiro]] | [[Neda]] | 19th century | No/unknown value | 20th century | |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q85431216|Q85431216]] | [[Lucía Cernadas]] | [[Cecebre, Cambre|Cecebre]] | 1997 | | | [[Ficheiro:Lucia Cernadas Varela.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q85450724|Q85450724]] | [[Luisa López Grigera]] | [[A Coruña]] | 1926 | | | [[Ficheiro:María Luisa López Grigera (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q85621150|Q85621150]] | [[Rosalía Génova Freire]] | [[Santiago de Compostela]] | 1904-02-23 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q85873876|Q85873876]] | [[Malena Teigeiro]] | [[Almeiras, Culleredo|Almeiras]] | 1945 | | | |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q85965515|Q85965515]] | [[Josefa Vigo Pita]] | [[Cedeira]] | 1898 | [[Valdoviño]] | 1938-03-21 | |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q85967352|Q85967352]] | [[Ana Belén García Vidal]] | [[Bergondo]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q86101989|Q86101989]] | [[Cristina Rodríguez Iglesias]] | [[A Coruña]] | 1993-01-27 | | | |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q87587699|Q87587699]] | [[Blanca Silva]] | [[A Coruña]] | 1951-04-17<br/>1951-04-27 | | | [[Ficheiro:0Blanca López Silva.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q87721627|Q87721627]] | [[Antonia Vila|Antonia Vila Soneira]] | [[Santiago de Compostela]] | 1815-10-11 | [[Pontevedra]] | 1870-01-29 | |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q87740206|Q87740206]] | [[Lorena Iglesias]] | [[A Coruña]] | | | | |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q88391199|Q88391199]] | [[Natalia Carou]] | [[Bealo, Boiro|Bealo]] | 1974-10-14<br/>1974 | | | |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q88572208|Q88572208]] | [[Pastora M. Bello Bugallo]] | [[Sobrado]] | | | | |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q88651452|Q88651452]] | [[Margarita Poza]] | [[A Coruña]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q89141644|Q89141644]] | [[Navia Franco Barreiro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q89292900|Q89292900]] | [[Rosa Pedrido]] | [[Santiago de Compostela]] | | | | |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q89416512|Q89416512]] | [[Sandra Sánchez Sánchez]] | [[Boiro]] | 1988-03-17 | | | |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q89572323|Q89572323]] | [[Ánxela Caramés]] | [[Santiago de Compostela]] | 1977-04-23 | | | [[Ficheiro:Anxela Caramés.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q91067145|Q91067145]] | [[Consuelo Pita Calvo]] | [[Ferrol]] | | | | |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q93386781|Q93386781]] | [[Charo Garaigorta]] | [[A Coruña]] | 1961 | | | [[Ficheiro:Charo Garaigorta 2024.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q93433865|Q93433865]] | [[Marta Rodríguez Fouz]] | [[A Coruña]] | 1972-01-28 | | | |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q94543527|Q94543527]] | [[Vânia de la Fuente]] | [[A Coruña]] | | | | |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q94657669|Q94657669]] | [[María Elvira Fernández López]] | [[A Coruña]] | 1912-01-24 | [[A Coruña]] | 2003-03-25 | |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q94691812|Q94691812]] | [[Marisol Morandeira|Marisol Morandeira Morandeira]] | [[A Coruña]] | 1967 | | | |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q94951890|Q94951890]] | [[Ana Inés Jabares-Pita]] | [[A Coruña]] | 1987-01-21 | | | [[Ficheiro:AIJP-Entrega de premios Hechos de Talento- Madrid.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q96051819|Q96051819]] | [[Patricia Pardo]] | [[Santiago de Compostela]] | 1983-09-05 | | | |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q96076877|Q96076877]] | [[María Teresa Carrillo de la Peña]] | [[Cedeira]] | | | | |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q96096458|Q96096458]] | [[Paula Pier]] | [[A Coruña]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q96096910|Q96096910]] | [[Ana García Pan]] | [[A Coruña]] | 1950-08-31 | | | |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q96179917|Q96179917]] | [[Estrella Castrillón]] | [[Irixoa]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q96978673|Q96978673]] | [[Natalia Tubío]] | [[Boiro]] | 1999-10-12 | | | |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q97072381|Q97072381]] | [[Laura Rey Pasandín]] | [[A Coruña]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Laura Rey Pasandín - AELG 3.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q97072410|Q97072410]] | [[Clara Vidal]] | [[A Coruña]] | 1992 | | | [[Ficheiro:Clara Vidal - AELG 1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q97072478|Q97072478]] | [[María Carmen Martínez Purriños]] | [[A Coruña]] | 1978 | | | [[Ficheiro:María Carmen Martínez Purriños - AELG 1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q97072522|Q97072522]] | [[Fina Roca]] | [[Ferrol]] | 1947 | | | [[Ficheiro:Fina Roca - AELG 4.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q97072573|Q97072573]] | [[Sabela Losada Cortizas]] | [[Santiago de Compostela]] | 20th century | | | [[Ficheiro:Sabela Losada Cortizas - AELG 2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q97218493|Q97218493]] | [[María Vázquez Blanco]] | [[A Graña, Ferrol|A Graña]] | 1920s | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q97362550|Q97362550]] | [[Luísa Abad]] | [[A Coruña]] | 1951-08-20 | | | [[Ficheiro:Marialuisaabadcoeducación2021.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q97480689|Q97480689]] | [[María Rei Vilas]] | [[A Laracha]] | 1964 | | | [[Ficheiro:María Rei.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q97732166|Q97732166]] | [[Nuria Rábano]] | [[Ames]] | 1999-06-15 | | | [[Ficheiro:2024-09-14 Fußball, Frauen-Bundesliga, FC Carl Zeiss Jena - VfL Wolfsburg STP 4968 by Stepro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q97733592|Q97733592]] | [[Paula Cons]] | [[A Coruña]] | 1976 | | | |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q97750361|Q97750361]] | [[Malena Mieres]] | [[As Pontes de García Rodríguez]] | 2000-03-29 | | | |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q97958836|Q97958836]] | [[Pilar Ponte]] | [[A Coruña]] | 1969-03-29 | | | |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q97991587|Q97991587]] | [[Teresa Couceiro Núñez]] | [[A Coruña]] | 1958 | | | |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q98070330|Q98070330]] | [[Patri López|Patricia López Andrés]] | [[Melide]] | 2000-11-29 | | | |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q98392708|Q98392708]] | [[Iria Carreira Pazos]] | [[Arzúa]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q98522577|Q98522577]] | [[Pencha Santasmarinas]] | [[Santiago de Compostela]] | 1943-02-07 | [[Santiago de Compostela]] | 2019-03-31 | |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q98540736|Q98540736]] | [[Sandra Sánchez]] | [[Narón]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q98635434|Q98635434]] | [[Helena Salgueiro|Helena Salgueiro Golán]] | [[Santiago de Compostela]] | 1995 | | | [[Ficheiro:Chiaroscuro-Helena-Salgueiro-BY-Helena-Salgueiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q98785022|Q98785022]] | [[Alba Aguión]] | [[A Coruña]] | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q98930771|Q98930771]] | [[María Xesús Lorenzana|María Jesús Lorenzana Somoza]] | [[A Coruña]] | 1981 | | | [[Ficheiro:María Jesús Lorenzana.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q99203416|Q99203416]] | [[Mónica Rodríguez Ordóñez]] | [[Calo, Vimianzo|Calo]] | 1977-08-02 | | | |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q100135511|Q100135511]] | [[Beatriz García Trillo]] | [[A Coruña]] | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q100144782|Q100144782]] | [[Fátima Fernández Cano]] | [[Santiago de Compostela]] | 1995-10-23 | | | |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q100308321|Q100308321]] | [[Charo Pita]] | [[A Coruña]] | 1966-01-24 | | | [[Ficheiro:Charo Pita.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q100348227|Q100348227]] | [[María Victoria Lareu]] | [[Santiago de Compostela]] | 1960-03-07 | | | |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q100350927|Q100350927]] | [[Diana Rodeiro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Desordes Creativas - Nana I (6159804967).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q100699864|Q100699864]] | [[Susana Cendán|Susana Cendán Caaveiro]] | [[As Pontes de García Rodríguez]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q100784152|Q100784152]] | [[Sabela Ramos|Sabela Ramos Garea]] | [[Padrón]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q101301395|Q101301395]] | [[África López Souto]] | [[A Coruña]] | 1966 | | | |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q101554647|Q101554647]] | [[Natalia Raña|Natalia Raña Fuentes]] | [[Ordes]] | 1978-03-15 | | | |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q102115279|Q102115279]] | [[Rosario Porto Ortega]] | [[Santiago de Compostela]] | 1969-12-18 | [[Brieva, Ávila|Brieva]] | 2020-11-18 | |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q102228199|Q102228199]] | [[Margarita Soto Viso|Margarita Viso]] | [[A Coruña]] | 1957-03-22 | | | |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q103814710|Q103814710]] | [[Paz López Facal]] | [[Toba, Cee|Toba]] | 1938 | [[Santiago de Compostela]] | 2020-10-21 | |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q103911950|Q103911950]] | [[Flora Pérez]] | [[provincia da Coruña]] | 1954-10-16 | | | |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q104033484|Q104033484]] | [[Patricia Torrado Queiruga]] | [[Porto do Son]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Patricia Torrado Queiruga - AELG 5.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q104034316|Q104034316]] | [[Inés J. Pedras]] | [[A Coruña]] | | | | [[Ficheiro:Ines Pedras Architekten und Planer Albretch in Denmark Hall Exhibition.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q104535008|Q104535008]] | [[Inés Prado|Inés Prado Acebo]] | [[Ferrol]] | 1997 | | | |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q104550285|Q104550285]] | [[Antonia de la Torre]] | [[Porto do Son]] | 1894-05-21 | [[Noia]] | 1969 | |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q104615745|Q104615745]] | [[María Remedios Moralejo Álvarez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1934 | | | |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q104900643|Q104900643]] | [[Mary Quintero]] | [[Melide]] | 1931-11-09 | | | [[Ficheiro:Mary Quintero.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q105027871|Q105027871]] | [[Carmen Tuñón Álvarez]] | [[Ferrol]] | 1949 | | | |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q105548099|Q105548099]] | [[Victoria Teijeiro Álvarez]] | [[A Coruña]] | 1977-11-13 | | | [[Ficheiro:Victoria Teijeiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q105888786|Q105888786]] | [[Andy da Fonte]] | [[A Pobra do Caramiñal]] | 2003-02-04 | | | [[Ficheiro:ANDY DA FONTE.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q106018204|Q106018204]] | [[Lucía Veiga]] | [[A Coruña]] | 1979 | | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Lucía Veiga (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q106223276|Q106223276]] | [[Pilar Wirtz Molezún]] | [[A Coruña]] | 1938 | | | |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q106312082|Q106312082]] | [[Rocío Pazos]] | [[A Pereiriña, Cee|A Pereiriña]] | 1975-03-17 | | | |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q106335788|Q106335788]] | [[Aida Carro]] | [[Pontedeume]] | 1994-06-11 | | | |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q106353850|Q106353850]] | [[Beatriz Leal]] | [[Santiago de Compostela]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q106593123|Q106593123]] | [[Irene Souto Blázquez]] | [[A Coruña]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q106622377|Q106622377]] | [[María de Dios Silva]] | [[A Coruña]] | 1889-07-07 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q106641010|Q106641010]] | [[Natalia Junquera]] | [[A Coruña]] | 1981-12<br/>1981 | | | |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q106771178|Q106771178]] | [[Carolina Iglesias]] | [[Oleiros]] | 1993-08-08 | | | [[Ficheiro:Carolina Iglesias 2020.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q106877071|Q106877071]] | [[María del Rosario Tomé y Alonso]] | [[Teixeiro, Curtis, Curtis|Teixeiro]] | No/unknown value | [[Torrelodones]] | 2014-08-04 | |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q106904115|Q106904115]] | [[Blanca Rodríguez Millán]] | [[Touro]] | 1991-06-24<br/>1991 | | | |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q106987114|Q106987114]] | [[Isabel Miramontes]] | [[Santiago de Compostela]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q107345792|Q107345792]] | [[Eva Iglesias Miguéns]] | [[Rianxo]] | 1987-11-01 | | | |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q107363091|Q107363091]] | [[Natividad Mejuto|Natividad Mejuto Larrauri]] | [[Santiago de Compostela]] | 1910 | [[Santiago de Compostela]] | 1990-07 | |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q107377428|Q107377428]] | [[Remedios Sánchez Sánchez]] | [[Boimorto]] | 1957-07-22 | | | |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q107378007|Q107378007]] | [[Miriam Couceiro Castro]] | [[A Coruña]] | 1985-05-10 | | | |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q107445798|Q107445798]] | [[Sara Soto Noya]] | [[Santiago de Compostela]] | 1913 | | 2003 | |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q107449528|Q107449528]] | [[Lidia Cao]] | [[Santiago de Compostela]] | 1997-05-29 | | | [[Ficheiro:Lidia Cao Lleida potFest 2022.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q107456856|Q107456856]] | [[Eloísa Rivadulla Álvarez]] | [[Osedo, Sada|Osedo]] | 1911-01-29 | | 1987-09-19 | |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q107482388|Q107482388]] | [[Alicia Fernández Calvete]] | [[Cariño]] | 1925 | | 2018 | |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q107549654|Q107549654]] | [[Ana San Martín Vázquez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1991 | | | |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q107551117|Q107551117]] | [[Begoña Estefanía Suárez Menéndez]] | [[A Coruña]] | 1974-02-21 | | | |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q107642125|Q107642125]] | [[Julia Benedetti|Julia Benedetti González]] | [[A Coruña]] | 2004-09-25 | | | |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q108000484|Q108000484]] | [[Ana María Galego Gen]] | [[Ferrol]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q108028445|Q108028445]] | [[Paula Cousillas Pena]] | [[Ponteceso]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q108040025|Q108040025]] | [[Teresa García-Sabell|Teresa García-Sabell Tormo]] | [[Santiago de Compostela]] | 1942-03-11 | | | [[Ficheiro:Teresa García-Sabell Tormo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q108315401|Q108315401]] | [[Andrea Collazo]] | [[Boiro]] | 1999-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q108459200|Q108459200]] | [[Gloria Villardefrancos]] | [[Vedra]] | No/unknown value | [[Madrid]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q108525866|Q108525866]] | [[Isabel Veiga López]] | [[A Coruña]] | | | | |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q108558368|Q108558368]] | [[Andrea Tomé]] | [[Ferrol]] | 1994-10-25 | | | [[Ficheiro:Presentación de Lo que permanece . de Andrea Tomé. 23-42 screenshot.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q108700126|Q108700126]] | [[Pitila Mosquera]] | [[A Coruña]] | | [[Madrid]] | | |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q108847045|Q108847045]] | [[Isabel Rebollido]] | [[Boiro]] | | | | |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q108905094|Q108905094]] | [[Carmela Porteiro Lago]] | [[Santiago de Compostela]] | 1950 | | | |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q109249565|Q109249565]] | [[Verónica Casal|Verónica María Casal Míguez]] | [[Ferrol]] | 1975-07-08 | | | |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q109331079|Q109331079]] | [[Aurichu Pereira]] | [[Santiago de Compostela]] | 1940-01-15 | [[Santiago de Compostela]] | 2023-11-01 | |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q109331278|Q109331278]] | [[Victoria Míguez|Victoria Míguez Vilas]] | [[Santiago de Compostela]] | 1892-03-06 | | | |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q109331451|Q109331451]] | [[María de la Paz Taboada de Andrés]] | [[Santiago de Compostela]] | 20th century | | 1998-01-19 | |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q109418975|Q109418975]] | [[Zaza Ceballos]] | [[Abeancos, Melide|Abeancos]] | | | | |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q109737274|Q109737274]] | [[Sara Sanz]] | [[A Coruña]] | 1991-05-03 | | | |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q109774736|Q109774736]] | [[Alma María Pérez Parrado]] | [[Boiro]] | 2001-12-21 | | | |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q109792932|Q109792932]] | [[Maria da Encarnação Brito Fernandes Brandão]] | [[Miño]] | 1949-04-18 | | | |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q110204703|Q110204703]] | [[Bibiana Candia]] | [[A Coruña]] | 1977-08-17 | | | [[Ficheiro:Bibiana Candia - Argia 02.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q110206620|Q110206620]] | [[Laura Suárez Fernández]] | [[Dumbría]] | 1994 | | | [[Ficheiro:Laura Suárez Fernández.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q110302654|Q110302654]] | [[Hermenegilda Salgado-Araujo y Perez]] | [[Ferrol]] | 1825-04-14 | [[Ferrol]] | 1888-07-18 | |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q110438191|Q110438191]] | [[María Reguera|María Reguera y Mondragón]] | [[Santiago de Compostela]] | 1756-07 | [[Madrid]] | 1824 | |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q110445930|Q110445930]] | [[María Sande|María Sande López]] | [[San Sadurniño]] | 1971-01-24 | | | |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q110551417|Q110551417]] | [[Manuela López Suárez]] | [[Probaos, Carres, Oza-Cesuras|Probaos]] | 1903-06-08 | [[Probaos, Carres, Oza-Cesuras|Probaos]] | 1948-03-04 | |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q110914028|Q110914028]] | [[Ana Cebreiro|Ana Cebreiro Gómez]] | [[Ferrol]] | 1971 | | | |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q111062506|Q111062506]] | [[Peque Varela]] | [[Ferrol]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q111083013|Q111083013]] | [[Cristina Pedreira]] | [[Ferrol]] | 1897 | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q111145838|Q111145838]] | [[Uqui Permui]] | [[Barallobre, Fene|Barallobre]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q111163946|Q111163946]] | [[Margarita Lamela Louzán]] | [[Cee]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q111225930|Q111225930]] | [[Teresa Ramiro]] | [[Vilaboa, Rutis, Culleredo|Vilaboa]] | 1958 | | | [[Ficheiro:Teresa Ramiro - AELG 1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q111225968|Q111225968]] | [[María Xesús Blanco]] | [[San Cibrao, Melide|San Cibrao]] | | | | |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q111314955|Q111314955]] | [[Uxía Lemus|Uxía Lemus de la Iglesia]] | [[A Coruña]] | 1976-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q111341439|Q111341439]] | [[Hortensia Landeira Pontijas]] | [[Ferrol]] | 1912 | [[Ferrol]] | 1999 | |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q111449129|Q111449129]] | [[Ana Morrogh Wolcott]] | [[A Coruña]] | 1793 | | 1853-09-24 | |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q111512468|Q111512468]] | [[Eva Barreiro]] | [[Carnoedo, Sada|Carnoedo]] | 2000-09-18 | | | |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q111516760|Q111516760]] | [[Pilar Sanjurjo|Pilar Sanjurjo Carro]] | [[Sada]] | 1942-11-07 | [[A Coruña]] | 2022-04-06 | |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q111628002|Q111628002]] | [[Alicia Louzao]] | [[Ferrol]] | 1987 | | | [[Ficheiro:Alicia Louzao.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q111660575|Q111660575]] | [[Marisa Vidal Collazo]] | [[Corme Porto, Ponteceso|Corme Porto]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Marisa Vidal Collazo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q111678201|Q111678201]] | [[Ana Aba Catoira]] | [[A Coruña]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q111812660|Q111812660]] | [[Joaquina García García]] | [[Porto do Son]] | 1879 | | 1939 | |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q111816217|Q111816217]] | [[María López Suárez]] | [[Ferrol]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q111844085|Q111844085]] | [[Marta Herraiz]] | [[Santiago de Compostela]] | 1980 | | | [[Ficheiro:Marta Herraiz.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 757 | [[:d:Q111924762|Q111924762]] | [[Eugenia Tenenbaum]] | [[Santiago de Compostela]] | 1996 | | | [[Ficheiro:Eugenia Tenenbaum.002 - II Congreso LGBTIQ+.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 758 | [[:d:Q112066139|Q112066139]] | [[Lilí Díaz Rivas]] | [[Fisterra]] | 1938-10-26 | | | |- | style='text-align:right'| 759 | [[:d:Q112120592|Q112120592]] | [[Victoria Diehl]] | [[A Coruña]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 760 | [[:d:Q112513096|Q112513096]] | [[María Lires]] | [[A Coruña]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 761 | [[:d:Q112661356|Q112661356]] | [[Fátima Pego]] | [[Bastavales, Brión|Bastavales]] | 1986-03-26 | | | |- | style='text-align:right'| 762 | [[:d:Q112729514|Q112729514]] | [[Natalia Barreiro Piñeiro]] | [[Vedra]] | | | | |- | style='text-align:right'| 763 | [[:d:Q112877300|Q112877300]] | [[Judith Fernández]] | [[A Coruña]] | 2001-04-02 | | | |- | style='text-align:right'| 764 | [[:d:Q112919721|Q112919721]] | [[Laura Añón]] | [[Carballo]] | 1983-08-13 | | | |- | style='text-align:right'| 765 | [[:d:Q113042667|Q113042667]] | [[Lola Pereira Varela]] | [[A Coruña]] | 1954 | | | [[Ficheiro:Lola Pereira Varela.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 766 | [[:d:Q113126763|Q113126763]] | [[Isabel Garrido]] | [[A Coruña]] | 1998-07-14 | | | |- | style='text-align:right'| 767 | [[:d:Q113457940|Q113457940]] | [[Laura Villar Gómez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1992-09-13 | | | |- | style='text-align:right'| 768 | [[:d:Q113565391|Q113565391]] | [[Flora de Dios Rodríguez]] | [[Padrón]] | 1914 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 769 | [[:d:Q113612553|Q113612553]] | [[Irene Montero Díaz]] | [[Ferrol]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 770 | [[:d:Q113645407|Q113645407]] | [[Nieves Abarca]] | [[A Coruña]] | 1968-05 | | | |- | style='text-align:right'| 771 | [[:d:Q113671438|Q113671438]] | [[Ana Jiménez López]] | [[A Coruña]] | 1926-11-15 | [[Valladolid]] | 2013-11-11 | |- | style='text-align:right'| 772 | [[:d:Q113686666|Q113686666]] | [[Carla Carrón]] | [[Arzúa]] | 2005-07-02 | | | |- | style='text-align:right'| 773 | [[:d:Q113700293|Q113700293]] | [[Lucía Catoira Pan]] | [[Cambre]] | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 774 | [[:d:Q113774544|Q113774544]] | [[Sue Moreno]] | [[A Coruña]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 775 | [[:d:Q113811072|Q113811072]] | [[Eva Castro Caridad]] | [[A Coruña]] | 1960-01-22 | | | |- | style='text-align:right'| 776 | [[:d:Q113845899|Q113845899]] | [[Belén María Castro-Fernández]] | [[Santiago de Compostela]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 777 | [[:d:Q113885510|Q113885510]] | [[María Tasende]] | [[Carballo]] | 1977-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 778 | [[:d:Q113962136|Q113962136]] | [[Celia Armas García]] | [[Santiago de Compostela]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 779 | [[:d:Q114419416|Q114419416]] | [[Alejandra Recio-Blanco]] | [[A Coruña]] | 1975-10-20 | | | |- | style='text-align:right'| 780 | [[:d:Q114567251|Q114567251]] | [[María Luaces Méndez]] | [[Ferrol]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 781 | [[:d:Q114703030|Q114703030]] | [[Carmen Delaco]] | [[A Coruña]] | 1976-06-26 | | | [[Ficheiro:CarmenDelaco.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 782 | [[:d:Q114717616|Q114717616]] | [[Lucía Varela]] | [[A Coruña]] | 2003-08-10 | | | [[Ficheiro:2025-03-08 Volleyball, 1. Bundesliga Frauen, Schwarz-Weiss Erfurt - Allianz MTV Stuttgart STP 1364.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 783 | [[:d:Q114962054|Q114962054]] | [[Luma Gómez]] | [[Ferrol]] | 1951-05-06 | | | |- | style='text-align:right'| 784 | [[:d:Q115700420|Q115700420]] | [[Alicia Giráldez]] | [[Santiago de Compostela, Santiago de Compostela, Santiago de Compostela|Santiago de Compostela]] | 1956 | | | |- | style='text-align:right'| 785 | [[:d:Q115732146|Q115732146]] | [[Lupe Martínez]] | [[A Coruña]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 786 | [[:d:Q115780982|Q115780982]] | [[Miriam Rodríguez Debasa]] | [[A Coruña]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 787 | [[:d:Q115923432|Q115923432]] | [[Tamara Pazos Cordal]] | [[A Coruña]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 788 | [[:d:Q115955976|Q115955976]] | [[María Alicia Viaño García]] | [[A Coruña]] | 1888-06-24 | [[Arzúa]] | 1979-07-20 | |- | style='text-align:right'| 789 | [[:d:Q116152146|Q116152146]] | [[Mariana de Ugarte]] | [[Ferrol]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 790 | [[:d:Q116152303|Q116152303]] | [[Eva Alonso|Eva Alonso Gómez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 791 | [[:d:Q116265618|Q116265618]] | [[Tamara Montero]] | [[Santiago de Compostela]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 792 | [[:d:Q116414228|Q116414228]] | [[Agar Ledo Arias]] | [[Santiago de Compostela]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 793 | [[:d:Q116464491|Q116464491]] | [[Carmen Figueira Ares|María del Carmen Figueira Ares]] | [[Isorna, Rianxo|Isorna]] | 1964-06-03 | | | |- | style='text-align:right'| 794 | [[:d:Q116513696|Q116513696]] | [[Aura Murguía de Castro|Aura Murguía]] | [[Santiago de Compostela]] | 1868-12-07 | [[Carmona, Sevilla|Carmona]] | 1942-03 | [[Ficheiro:Aura Murguía de Castro - arquivo RAG.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 795 | [[:d:Q116513900|Q116513900]] | [[Gala Murguía de Castro|Gala Murguía]] | [[Lestrobe, Dodro, Dodro|Lestrobe]] | 1871-07-02 | [[A Coruña]] | 1964-01-18 | [[Ficheiro:Gala Murguía de Castro - arquivo RAG.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 796 | [[:d:Q116514200|Q116514200]] | [[Amara Murguía de Castro]] | [[A Coruña]] | 1873-07-17 | [[A Coruña]] | 1921-12-28 | |- | style='text-align:right'| 797 | [[:d:Q116681121|Q116681121]] | [[Sica Romero]] | [[Carnota]] | 1995-04-23 | | | [[Ficheiro:SICA ROMERO.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 798 | [[:d:Q116740653|Q116740653]] | [[Marta Villar]] | [[Malpica, Malpica de Bergantiños, Malpica de Bergantiños|Malpica]] | 1973 | | | [[Ficheiro:Marta Villar 2024.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 799 | [[:d:Q116740751|Q116740751]] | [[María Esperanza Gigirey Liste]] | [[Santiago de Compostela]] | 1964-06-12 | | | |- | style='text-align:right'| 800 | [[:d:Q116867946|Q116867946]] | [[María Rozas|María Rozas Pérez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1981 | | | [[Ficheiro:Maria Rozas Perez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 801 | [[:d:Q116957467|Q116957467]] | [[Carmen Formoso (Q116957467)|Carmen Formoso]] | [[A Coruña]] | 1940 | | 2020 | |- | style='text-align:right'| 802 | [[:d:Q117084741|Q117084741]] | [[Laura Davila]] | [[Boiro]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 803 | [[:d:Q117151027|Q117151027]] | [[Alba Mancebo]] | [[Cambeda, Vimianzo|Cambeda]] | 1993 | | | |- | style='text-align:right'| 804 | [[:d:Q117222619|Q117222619]] | [[Sara González Veiga]] | [[Neda]] | 1997 | | | |- | style='text-align:right'| 805 | [[:d:Q117239705|Q117239705]] | [[Rosa Romero Franco]] | [[Dodro]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 806 | [[:d:Q117837822|Q117837822]] | [[María Teresa Pérez|María Teresa Pérez Guerra]] | [[A Coruña]] | 1950-08-23 | | | |- | style='text-align:right'| 807 | [[:d:Q118121788|Q118121788]] | [[Inés Monteagudo Romero]] | [[Esteiro, Muros|Esteiro]] | 1965 | | | |- | style='text-align:right'| 808 | [[:d:Q118322194|Q118322194]] | [[Dolores Torres París]] | [[Santiago de Compostela]] | 1952 | | | |- | style='text-align:right'| 809 | [[:d:Q118577526|Q118577526]] | [[Clara Domínguez Vivero]] | [[Santiago de Compostela]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 810 | [[:d:Q118725839|Q118725839]] | [[Helena García|Helena García Suárez]] | [[A Coruña]] | 2006 | | | |- | style='text-align:right'| 811 | [[:d:Q118732633|Q118732633]] | [[Milagros Torrado Cespón]] | [[Boiro]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Milagros Torrado Cespón.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 812 | [[:d:Q118951152|Q118951152]] | [[María Nogareda|María Nogareda Marzoa]] | [[Sada]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 813 | [[:d:Q119361966|Q119361966]] | [[Soraya Castro Lago]] | [[Abade, Moeche|Abade]] | 1999-09-20 | | | |- | style='text-align:right'| 814 | [[:d:Q119705711|Q119705711]] | [[Ana María López Fernández]] | [[Cariño]] | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 815 | [[:d:Q119772631|Q119772631]] | [[Elena Piñeiro Castro]] | [[Carnota]] | 1907 | [[Carnota]] | 1997-03-27 | |- | style='text-align:right'| 816 | [[:d:Q119810230|Q119810230]] | [[Clara Garí]] | [[cabo Fisterra]] | 1954 | | | |- | style='text-align:right'| 817 | [[:d:Q119850532|Q119850532]] | [[Josefina Suárez López]] | [[Chaián, Trazo|Chaián]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 818 | [[:d:Q119981773|Q119981773]] | [[Carla Núñez]] | [[Vigo, Dodro, Dodro|Vigo]] | 1994-08-30 | | | [[Ficheiro:Carlaparawiki.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 819 | [[:d:Q120210949|Q120210949]] | [[Isabel Bugallal Vela]] | [[A Coruña]] | | | | |- | style='text-align:right'| 820 | [[:d:Q120213349|Q120213349]] | [[Estrella Couso do Baño]] | [[A Pedreira, Padrón, Padrón|A Pedreira]] | 1846-10-17 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 821 | [[:d:Q120291356|Q120291356]] | [[Flora Ramos González]] | [[Sada]] | 1942-02-17 | [[Sada]] | 2003-11-08 | |- | style='text-align:right'| 822 | [[:d:Q120493554|Q120493554]] | [[María Lago Lestón]] | [[Muros]] | 1987 | | | |- | style='text-align:right'| 823 | [[:d:Q120682371|Q120682371]] | [[Ana Vallés]] | [[Ferrol]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 824 | [[:d:Q120778501|Q120778501]] | [[Fátima Torrado Treus]] | [[Boiro]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 825 | [[:d:Q120787381|Q120787381]] | [[Eva Val del Río]] | [[Esteiro, Muros|Esteiro]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 826 | [[:d:Q120791835|Q120791835]] | [[Alicia Dorado|Alicia Dorado Viso]] | [[A Coruña]] | 1911-12 | [[A Coruña]] | 1937-07-10 | |- | style='text-align:right'| 827 | [[:d:Q120792141|Q120792141]] | [[María Otero González]] | [[A Coruña]] | 1891 | [[A Coruña]] | 1937-07-10 | |- | style='text-align:right'| 828 | [[:d:Q120886670|Q120886670]] | [[María José Pardo|María José Pardo Pumar]] | [[Santiago de Compostela]] | 1977-11-26 | | | |- | style='text-align:right'| 829 | [[:d:Q121092875|Q121092875]] | [[Celtia Figueiras]] | [[Esteiro, Muros|Esteiro]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Celtia Figueiras.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 830 | [[:d:Q121536520|Q121536520]] | [[Raquel C. Pico|Raquel Campos Pico]] | [[Santiago de Compostela]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Raquel C. Pico.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 831 | [[:d:Q122241496|Q122241496]] | [[Antía Alberte Maneiro]] | [[Palmeira, Ribeira|Palmeira]] | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 832 | [[:d:Q122617674|Q122617674]] | [[Leticia Barbadillo|Leticia Barbadillo Vázquez]] | [[A Coruña]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Leticia Barbadillo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 833 | [[:d:Q122696793|Q122696793]] | [[Emilia Quintero Calé]] | [[A Coruña]] | 1864-01-05 | [[Madrid]] | 1934-02 | |- | style='text-align:right'| 834 | [[:d:Q122704600|Q122704600]] | [[Ángela Banzas]] | [[Santiago de Compostela]] | 1982-05-12 | | | [[Ficheiro:Ángela Banzas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 835 | [[:d:Q122707906|Q122707906]] | [[Mar Chao López]] | [[A Coruña]] | 1974 | | | |- | style='text-align:right'| 836 | [[:d:Q122745705|Q122745705]] | [[Inés Mosquera Calvo]] | [[Carcacía, Padrón|Carcacía]] | 1992-07-03 | | | [[Ficheiro:Ines Mosquera.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 837 | [[:d:Q122911496|Q122911496]] | [[Josefa Rodríguez Porca]] | [[Irixoa]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 838 | [[:d:Q123111215|Q123111215]] | [[Noelia Rivadas López]] | [[Ordes]] | 1996 | | | |- | style='text-align:right'| 839 | [[:d:Q123179844|Q123179844]] | [[Carme Varela]] | [[Sanamede do Monte, A Baña|Sanamede do Monte]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 840 | [[:d:Q123350638|Q123350638]] | [[Beatriz Busto Miramontes]] | [[Santiago de Compostela]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 841 | [[:d:Q123437904|Q123437904]] | [[Clara Domínguez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1982 | | | |- | style='text-align:right'| 842 | [[:d:Q123469443|Q123469443]] | [[Tania Sabín Salgado]] | [[A Coruña]] | 1993-12-02 | | | [[Ficheiro:Tania Sabín Salgado.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 843 | [[:d:Q123511889|Q123511889]] | [[Marina Otero]] | [[A Coruña]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 844 | [[:d:Q123748867|Q123748867]] | [[María Sanjurjo|María Sanjurjo Riquelme]] | [[A Coruña]] | 2000-08-01 | | | |- | style='text-align:right'| 845 | [[:d:Q123925211|Q123925211]] | [[María Baña]] | [[Cesullas, Cabana de Bergantiños|Cesullas]] | 1906-01-10 | [[Neaño, Cesullas, Cabana de Bergantiños|Neaño]] | 1995-02-17 | |- | style='text-align:right'| 846 | [[:d:Q124024965|Q124024965]] | [[Maite Rojo Garrido]] | [[A Coruña]] | 1973-03-29 | | | |- | style='text-align:right'| 847 | [[:d:Q124051882|Q124051882]] | [[Bárbara Gómez|Bárbara Gómez Oubel]] | [[Taragoña, Rianxo|Taragoña]] | 1994-09-01 | [[Caboalles de Abajo]] | 2023-09-02 | |- | style='text-align:right'| 848 | [[:d:Q124284923|Q124284923]] | [[Paula Alvarellos]] | [[Ponteceso]] | 1963-12-09 | [[A Coruña]] | 2025-03-01 | |- | style='text-align:right'| 849 | [[:d:Q124311574|Q124311574]] | [[Barbara Lago|Bárbara Lago]] | [[O Pindo, Carnota|O Pindo]] | 1995 | | | |- | style='text-align:right'| 850 | [[:d:Q124316633|Q124316633]] | [[Guadalupe Vázquez Formoso]] | [[A Coruña]] | 1981-02-22 | | | [[Ficheiro:Guadalupe Vázquez Formoso.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 851 | [[:d:Q124370172|Q124370172]] | [[Marga Cancela]] | [[Ordoeste, A Baña|Ordoeste]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 852 | [[:d:Q124416647|Q124416647]] | [[María Isabel Conde Álvarez]] | [[A Coruña]] | | | | |- | style='text-align:right'| 853 | [[:d:Q124435141|Q124435141]] | [[Isabel Faraldo|Isabel Faraldo Calvo]] | [[Labañou, Visma, A Coruña|Labañou]] | 1966 | | | [[Ficheiro:Isabel Faraldo 2.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 854 | [[:d:Q124630717|Q124630717]] | [[Iria Taibo|Iria Taibo Corsanego]] | [[A Coruña]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 855 | [[:d:Q124635815|Q124635815]] | [[Antía Pérez Caramés]] | [[A Coruña]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 856 | [[:d:Q124656842|Q124656842]] | [[Martina Aneiros Barros]] | [[Ferrol]] | 1977 | | | |- | style='text-align:right'| 857 | [[:d:Q124666219|Q124666219]] | [[Sol Mariño]] | [[Vimianzo]] | 1986 | | | [[Ficheiro:Sol Mariño na libraría Paz.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 858 | [[:d:Q124666447|Q124666447]] | [[Patricia Iglesias Rey]] | [[Carballo]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 859 | [[:d:Q124670732|Q124670732]] | [[Lúa Mosquetera]] | [[Miño]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 860 | [[:d:Q124693496|Q124693496]] | [[Isabel Castelo]] | [[A Coruña]] | 1929 | | | |- | style='text-align:right'| 861 | [[:d:Q124744597|Q124744597]] | [[Blanca Paula Rodríguez Garabatos]] | [[Santiago de Compostela]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 862 | [[:d:Q124789113|Q124789113]] | [[Celsa Argüeso|Celsa Argüeso Pardo]] | [[Bergondo]] | No/unknown value | [[Bergondo]] | 1948-03-01 | |- | style='text-align:right'| 863 | [[:d:Q124829558|Q124829558]] | [[María Pan]] | [[A Coruña]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 864 | [[:d:Q124991933|Q124991933]] | [[Sara Moledo]] | [[Santiago de Compostela]] | 1991-09-21 | | | |- | style='text-align:right'| 865 | [[:d:Q125017692|Q125017692]] | [[Concepción Paz Penín]] | [[Ferrol]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 866 | [[:d:Q125267248|Q125267248]] | [[María Luz Vidal Sanjuán]] | [[Fene]] | 1914-04-23 | [[Santa Comba]] | 2001-09-22 | |- | style='text-align:right'| 867 | [[:d:Q125377516|Q125377516]] | [[María Álvarez Fernández]] | [[A Coruña]] | 1967-05-01 | | | |- | style='text-align:right'| 868 | [[:d:Q125377855|Q125377855]] | [[Matilde Blanco Lapido]] | [[A Coruña]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 869 | [[:d:Q125377983|Q125377983]] | [[Carmina Blanco Leira]] | [[Ferrol]] | 1963-06-06 | | | |- | style='text-align:right'| 870 | [[:d:Q125417690|Q125417690]] | [[Ángela Rivera Baliño]] | [[Betanzos]] | 1888-03-12 | [[Betanzos]] | 1984-06-24 | |- | style='text-align:right'| 871 | [[:d:Q125458218|Q125458218]] | [[Margarita Llopis Ponte]] | [[A Coruña]] | 1935-02-14 | | | |- | style='text-align:right'| 872 | [[:d:Q125475225|Q125475225]] | [[Cristina Ledo]] | [[A Coruña]] | 1999-09-11 | | | [[Ficheiro:Foto 2 Cristina Ledo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 873 | [[:d:Q125736847|Q125736847]] | [[Anxos García Fonte]] | [[Pontedeume]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Anxos García Fonte.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 874 | [[:d:Q126285598|Q126285598]] | [[Gloria Lijó|Gloria Lijó Cacharrón]] | [[Castiñeiras, Ribeira|Castiñeiras]] | 1944 | | | |- | style='text-align:right'| 875 | [[:d:Q126373362|Q126373362]] | [[Adolfina Casás Rama]] | [[Cerceda]] | 1912 | [[A Coruña]] | 2009-02-02 | |- | style='text-align:right'| 876 | [[:d:Q126374439|Q126374439]] | [[Rosa Casás Rama]] | [[Cerceda]] | 1913 | [[A Coruña]] | 2005 | |- | style='text-align:right'| 877 | [[:d:Q126901257|Q126901257]] | [[Marta Álvarez-Santullano]] | [[Santiago de Compostela]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 878 | [[:d:Q126986580|Q126986580]] | [[Alejandra del Río]] | [[Santiago de Compostela]] | 1973 | | | |- | style='text-align:right'| 879 | [[:d:Q127293201|Q127293201]] | [[Maribel Longueira]] | [[A Coruña]] | 1951 | | | |- | style='text-align:right'| 880 | [[:d:Q128303737|Q128303737]] | [[Pura González Varela|Purificación González Varela]] | [[A Coruña]] | 1874-09-22 | [[A Coruña]] | 1958-01-30 | [[Ficheiro:Purificación González Varela (muller de Lugrís), Real Academia Galega, A Coruña, 25 de xullo de 1934.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 881 | [[:d:Q128981444|Q128981444]] | [[María del Carmen Rey Núñez]] | [[Mazaricos]] | 1964-03-11 | | | |- | style='text-align:right'| 882 | [[:d:Q129571421|Q129571421]] | [[Mónica Prego]] | [[Mercurín, Ordes|Mercurín]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 883 | [[:d:Q130129079|Q130129079]] | [[Paula Iglesias]] | [[Queiruga, Porto do Son|Queiruga]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 884 | [[:d:Q130192162|Q130192162]] | [[Faia Díaz]] | [[Santiago de Compostela]] | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 885 | [[:d:Q130259408|Q130259408]] | [[Ana Amado]] | [[Ferrol]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 886 | [[:d:Q130266262|Q130266262]] | [[Begoña Valdomar Insua]] | [[Fisterra]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 887 | [[:d:Q130314062|Q130314062]] | [[Bea Lema]] | [[A Coruña]] | 1985 | | | |- | style='text-align:right'| 888 | [[:d:Q130386874|Q130386874]] | [[Finita Gay]] | [[Castelo de Abaixo, Castelo, Culleredo|Castelo de Abaixo]] | 1928 | [[Carral]] | 1989-02-16 | [[Ficheiro:Miral de Finita Gay obra de Mon Devane en Folgueira (Castelo, Culleredo).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 889 | [[:d:Q130389237|Q130389237]] | [[Olga Dourado|Olga Dourado González]] | [[Rianxo]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 890 | [[:d:Q130392018|Q130392018]] | [[Rosalía Morlán Vieites]] | [[Trazo]] | 1959 | | | |- | style='text-align:right'| 891 | [[:d:Q130488632|Q130488632]] | [[Elisa Leiras Teijido]] | [[Neda]] | 1918 | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 892 | [[:d:Q130542945|Q130542945]] | [[María Teresa Vilariño Picos]] | [[Ferrol]] | 1969 | | | |- | style='text-align:right'| 893 | [[:d:Q130616986|Q130616986]] | [[Adelaida Vidal]] | [[A Coruña]] | 1986 | | | |- | style='text-align:right'| 894 | [[:d:Q130617178|Q130617178]] | [[Marta Lado]] | [[Fisterra]] | 1981-01-24 | | | |- | style='text-align:right'| 895 | [[:d:Q130632038|Q130632038]] | [[Omayra Lista Liñares]] | [[Negreira]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 896 | [[:d:Q130640579|Q130640579]] | [[Antía López García]] | [[Pontedeume]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 897 | [[:d:Q130849495|Q130849495]] | [[Paula San Vicente]] | [[A Coruña]] | 1963 | | | |- | style='text-align:right'| 898 | [[:d:Q131151438|Q131151438]] | [[María Salvado López]] | [[Budiño, O Pino|Budiño]] | 1950 | [[Santiago de Compostela]] | 2024-11-11 | |- | style='text-align:right'| 899 | [[:d:Q131218433|Q131218433]] | [[María Olga Serrano Pedrós]] | [[A Coruña]] | 1979 | | | |- | style='text-align:right'| 900 | [[:d:Q131277184|Q131277184]] | [[Gena Baamonde]] | [[Ribeira]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 901 | [[:d:Q131277213|Q131277213]] | [[Marián Bañobre]] | [[Ferrol]] | 1978-08-23 | | | |- | style='text-align:right'| 902 | [[:d:Q131289597|Q131289597]] | [[María del Pilar González Pérez]] | [[A Pobra do Caramiñal]] | 1917-03-02 | [[Vigo]] | 2006-09-19 | |- | style='text-align:right'| 903 | [[:d:Q131314429|Q131314429]] | [[María Chaves González]] | [[Santiago de Compostela]] | 1888 | [[Vilanova de Arousa]] | 1959-01-16 | [[Ficheiro:Mundo Gráfico 1913 06 25 p. 8.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 904 | [[:d:Q131325191|Q131325191]] | [[Susana Sampedro]] | [[Ribeira]] | 1978-08-21 | | | |- | style='text-align:right'| 905 | [[:d:Q131336290|Q131336290]] | [[María do Carme García Rodríguez]] | [[Rianxo]] | 1950-01-10 | | | |- | style='text-align:right'| 906 | [[:d:Q131340661|Q131340661]] | [[Elina Luaces]] | [[Ferrol]] | 1948 | | | |- | style='text-align:right'| 907 | [[:d:Q131354275|Q131354275]] | [[Marta Ríos]] | [[Boiro]] | 1977-06-21 | | | |- | style='text-align:right'| 908 | [[:d:Q131415086|Q131415086]] | [[Xiana Lastra|Xiana Lastra Pernas]] | [[Ferrol]] | 1983-11-12 | | | [[Ficheiro:Xiana Lastra Pernas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 909 | [[:d:Q131426878|Q131426878]] | [[Rosa Solar Boga]] | [[Padrón]] | | | 2010-11-03 | |- | style='text-align:right'| 910 | [[:d:Q131443595|Q131443595]] | [[Ant​í​a Mu​í​ñ​o]] | [[Santiago de Compostela]] | | | | [[Ficheiro:Antía Muíño en concerto con Baiuca en Santiago de Compostela (25-1-2025).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 911 | [[:d:Q131525183|Q131525183]] | [[Begoña Gerpe]] | [[Negreira]] | 1983-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 912 | [[:d:Q131580095|Q131580095]] | [[Pilar Casal Valiño]] | [[Abeancos, Melide|Abeancos]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 913 | [[:d:Q131622958|Q131622958]] | [[Eva Castiñeira|Eva Castiñeira Loureiro]] | [[Agranzón, San Martiño de Ozón, Muxía|Agranzón]] | 1925 | | 2008 | |- | style='text-align:right'| 914 | [[:d:Q131622982|Q131622982]] | [[Asunción Garrido Ameixenda]] | [[Asalo, Mens, Malpica de Bergantiños|Asalo]] | 1915 | | 2007 | |- | style='text-align:right'| 915 | [[:d:Q131622997|Q131622997]] | [[Prudencia Garrido Ameixenda]] | [[Asalo, Mens, Malpica de Bergantiños|Asalo]] | 1905 | | 1993 | |- | style='text-align:right'| 916 | [[:d:Q131623018|Q131623018]] | [[Manuela Lema Villar]] | [[Mens, Mens, Malpica de Bergantiños|Mens]] | 1913 | [[Mens, Mens, Malpica de Bergantiños|Mens]] | 1993-12-27 | |- | style='text-align:right'| 917 | [[:d:Q131623028|Q131623028]] | [[Teresa Lema Varela]] | [[Mens, Mens, Malpica de Bergantiños|Mens]] | 1924 | [[Mens, Mens, Malpica de Bergantiños|Mens]] | 2019-08-26 | |- | style='text-align:right'| 918 | [[:d:Q131623040|Q131623040]] | [[Adela Rey Torrado]] | [[Mens, Mens, Malpica de Bergantiños|Mens]] | 1920 | | 2016-02-18 | |- | style='text-align:right'| 919 | [[:d:Q131718199|Q131718199]] | [[María das Dores Arribe Dopico]] | [[Ferrol]] | 1938-02-16 | [[Ferrol]] | 2016-10-23 | |- | style='text-align:right'| 920 | [[:d:Q131754300|Q131754300]] | [[Rosa Vázquez|Rosa Vázquez Vázquez]] | [[A Coruña]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 921 | [[:d:Q131877439|Q131877439]] | [[Josefa Rodríguez Carballeira]] | [[Ferrol]] | 1873-09-05 | [[Berlín]] | 1945-05-03 | |- | style='text-align:right'| 922 | [[:d:Q131878879|Q131878879]] | [[Aurora Andrea Carballeira López]] | [[Ferrol]] | 1851-04 | [[Madrid]] | 1902-09-30 | |- | style='text-align:right'| 923 | [[:d:Q132165446|Q132165446]] | [[Rosamna Pardellas Velay]] | [[A Coruña]] | 1975 | | | |- | style='text-align:right'| 924 | [[:d:Q132176652|Q132176652]] | [[Rosa Suárez|Rosa Suárez Redondo]] | [[Rianxo]] | | | | |- | style='text-align:right'| 925 | [[:d:Q132189038|Q132189038]] | [[Margarita Vázquez Campos]] | [[A Coruña]] | 1961 | | | |- | style='text-align:right'| 926 | [[:d:Q132303533|Q132303533]] | [[Filomena Fraga]] | [[Agrón, Ames|Agrón]] | 1926 | | | |- | style='text-align:right'| 927 | [[:d:Q132863088|Q132863088]] | [[MJ Pérez]] | [[Arzúa]] | 1992 | | | |- | style='text-align:right'| 928 | [[:d:Q133039745|Q133039745]] | [[Ánxela Lema París]] | [[Muros]] | 1991-03-30 | | | [[Ficheiro:Ánxela Lema París.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 929 | [[:d:Q133202734|Q133202734]] | [[María Fidalgo Casares]] | [[Ferrol]] | 1964 | | | |- | style='text-align:right'| 930 | [[:d:Q133256552|Q133256552]] | [[María Maroño]] | [[Touro]] | 2008-12-26 | | | |- | style='text-align:right'| 931 | [[:d:Q133275804|Q133275804]] | [[Lupe Ces]] | [[Caranza, Ferrol|Caranza]] | 1957-02-26 | | | |- | style='text-align:right'| 932 | [[:d:Q133310847|Q133310847]] | [[Finola Vázquez]] | [[Neda]] | 1930 | | 2025-03-15 | |- | style='text-align:right'| 933 | [[:d:Q133444088|Q133444088]] | [[Pepa Prieto Puy]] | [[Santiago de Compostela]] | 1989 | | | |- | style='text-align:right'| 934 | [[:d:Q133728798|Q133728798]] | [[Felisa Segade]] | [[Santiago de Compostela]] | 1969-10 | | | [[Ficheiro:Felisa Segade en concerto co grupo Tres pesos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 935 | [[:d:Q133807458|Q133807458]] | [[María de la Paz Franco Bahamonde]] | [[Ferrol]] | 1899-02-27 | [[Ferrol]] | 1903-05-04 | |- | style='text-align:right'| 936 | [[:d:Q133860226|Q133860226]] | [[Beatríz Viaño Montaña]] | [[Santiago de Compostela]] | 1981 | | | |- | style='text-align:right'| 937 | [[:d:Q133956925|Q133956925]] | [[Teresa dos Cucos]] | [[A Pontella, Vilanova de Santiso, Malpica de Bergantiños|A Pontella]] | 1947 | | | |- | style='text-align:right'| 938 | [[:d:Q134029261|Q134029261]] | [[Jimena Fernández Gayoso]] | [[A Coruña]] | 2001-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 939 | [[:d:Q134170072|Q134170072]] | [[María P. Tajes]] | [[A Coruña]] | 1970 | | | |- | style='text-align:right'| 940 | [[:d:Q134393766|Q134393766]] | [[María von Touceda]] | [[Santiago de Compostela]] | 1979 | | | [[Ficheiro:María von Touceda presentando Cinco lorzas metafísicas na libraría Berbiriana da Coruña.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 941 | [[:d:Q134498898|Q134498898]] | [[Manuela Mariño]] | [[Rianxo]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Manuela Mariño.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 942 | [[:d:Q134592184|Q134592184]] | [[Aida Bao]] | [[Santiago de Compostela]] | 1990-02-01 | | | [[Ficheiro:Aida Bao.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 943 | [[:d:Q134892392|Q134892392]] | [[Ketty Garat]] | [[Ferrol]] | 1982-04-02 | | | |- | style='text-align:right'| 944 | [[:d:Q135103170|Q135103170]] | [[Alejandra Neira]] | [[Santiago de Compostela]] | 2008-06-10 | | | |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:Lista de persoas nadas na provincia da Coruña segundo Wikidata]] (tanto homes como mulleres, con artigo e sen artigo na Wikipedia en galego). [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres de Galicia con datos de Wikidata]] b2dnaxfe6qc9xzaibjdume8766goibn 0 411213 7108695 5345742 2025-06-27T20:32:15Z O Breixo 127505 7108695 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''E Día''''' foi un xornal vasco editado en [[Donostia]] entre 1930 e 1936. == Historia == Fundouse en 1930, co subtítulo de "Diario guipuscoano de información", e viña substituír o desaparecido xornal rexionalista ''El País Vasco''{{Sfn|de la Granja|2007|p=274}}. A maior parte do capital da empresa editora estaba en mans de [[Nacionalismo vasco|nacionalistas vascos]], actuando como de feito como órgano de expresión do [[Partido Nacionalista Vasco|PNV]]{{Sfn|de la Granja|2007|p=274}}. Pola dirección do xornal pasaron [[Francisco Javier de Landaburu]] e José Lecároz Goñi. Durante a [[Segunda República Española|Segunda República]] foi un dos xornais de maior difusión de Guipúscoa{{Sfn|Seoane|Saíz|2007|p=222}}. Continuuou a se editar ata o inicio da [[Guerra civil española|Guerra civil]]{{Sfn|Checa Godoy|1989|p=285}} e o seu derradeiro número saíu o 19 de xullo de 1936{{Sfn|de la Granja|2007|p=274}}. Con posterioridade, nos seus antigos obradoiros editouse o diario falanxista ''Unidad''.[4][5] == Notas == {{listaref}} == Ligazóns externas == {{Control de autoridades}} [[Categoría:Xornais de España desaparecidos]] [[Categoría:Xornais do País Vasco]] [[Categoría:Xornais en lingua castelá]] ezf5eyn4hvzdo6brwhaac87zjb1e5lm 0 411481 7109214 6507800 2025-06-28T07:16:35Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109214 wikitext text/x-wiki {{Cadro de moeda | tipo = 1 | nome local = | idioma nome = | ISO = STN | imx1=Coins Dobra Sao Tome.png | imx2= | desc1= | desc2= | países = {{STPb}} [[San Tomé e Príncipe]] | símbolo = Db | fracción = 100 céntimos | moedas = 10, 20 e 50 céntimos, 1 e 2 dobras | billetes = 5, 10, 20, 50, 100 e 200 dobras | datos troco = 02-08-2022 | troco = 1 STN = 0,0412853 | entidade = Banco Central de San Tomé e Príncipe }} A '''''dobra''''' é a moeda de [[curso legal]] de [[San Tomé e Príncipe]]. Abréviase Db e está dividida en 100 céntimos. A primeira dobra (STD) foi introducida en [[1977]], substituíndo ao escudo santomense. Debido á inflación, en 2018 a dobra foi reconvertida (STN) cunha taxa de conversión de 1000 a 1.<ref name=":0">{{Cita novas|autor=www.numismatica-visual.es|título=Nuevas monedas y billetes para Santo Tomé y Príncipe|url=http://www.numismatica-visual.es/2017/09/nuevas-monedas-y-billetes-para-santo-tome-y-principe/|lingua=castelán|data-acceso=18 de maio de 2018}}</ref> == Moedas == === Primeira dobra === En 1977 introducíronse as moedas de 50 céntimos, 1, 2, 5, 10, e 20 dobras. Agás as de 50 céntimos e 1 dobra, de [[latón]], todas estaban feitas dunha [[aliaxe]] de [[níquel]] e [[cobre]], así como a de 50 dobras introducida en 1990. Nestas moedas estaba representada unha combinación de produtos alimenticios e flora e fauna local. Aínda que hoxe en día apenas se ven en circulación debido á grande inflación do país, estas moedas nunca foron retiradas e aínda se poden usar. En [[1997]] introduciuse unha serie nova de moedas con valores máis grandes, de 100, 250, 500, 1.000 e 2.000 dobras. As dúas primeiras son redondas e as outras teñen forma de [[heptágono]] con [[curvas de largura constante]]. Feitas de aliaxe de [[aceiro]] e [[níquel]], representan temas de vida salvaxe. Todas as moedas levan inscrito o [[escudo de armas]] do país na parte dianteira, e a frase "Aumentemos a Produção" e o valor no reverso. === Segunda dobra === Coa reconversión da dobra en [[2018]], introducíronse novas moedas cos valores de 10, 20 e 50 céntimos, así como 1 e 2 dobras.<ref name=":0" /> == Billetes == === Primeira dobra === O [[30 de setembro]] de 1977, o Banco Nacional de San Tomé e Príncipe introduciu os billetes de 50, 100, 500 e 1.000 dobras.<ref>{{Cita libro|título=The Banknote Book|apelidos=Linzmayer|nome=Owen|editorial=www.BanknoteNews.com|lingua=inglés|capítulo=Sao Tome and Principe|ref=}}</ref> En [[1996]], introducíronse billetes de 5.000, 10.000, 20.000 e 50.000 dobras, mentres que os antigos billetes foron substituídos por moedas en 1997. No [[2006]], emitiuse unha nova serie con melloras de seguridade. En decembro de 2008 e debido á continua [[inflación]], fíxose necesario emitir un novo billete, de 100.000 dobras. Todos os billetes levan impreso o retrato do [[rei Amador]], excepto o de 100.000, que leva o retrato de [[Francisco José Tenreiro]]. === Segunda dobra === Coa reconversión da dobra en [[2018]] (1 nova dobra equivale a 1.000 dobras antigas), introducíronse os billetes de 5, 10, 20, 50, 100 e 200 dobras. Os billetes de 5 e 10 dobras, están feitos de [[polímero]], e todos eles levan imaxes de diversas [[bolboreta]]s por diante, e imaxes de vida salvaxe local por atrás. == Acordo con Portugal en 2009 == En xullo de [[2009]], o goberno de San Tomé e Príncipe asinou un acordo de empréstito con [[Portugal]], país do que foi colonia. Con este acordo pretendíase ligar a dobra co euro. Portugal proporcionaría un máximo de 25 millóns de euros nun movemento aprobado pola [[Comisión Europea]]. San Tomé e Príncipe afirmaba que esta ligazón entre a dobra e o euro garantiría estabilidade ao país. Tardaron un ano en negociar o acordo que se fixo efectivo en xaneiro de 2010. O acordo era similar a outro que Portugal asinara dez anos antes con [[Cabo Verde]]. == Reconversión da dobra == O 25 de agosto de 2017, o Banco Central de San Tomé e Príncipe anunciou a reconversión da dobra, en conmemoración do 25 aniversario do banco. A nova dobra equivale a 1.000 das antigas dobras.<ref>{{Cita novas|autor=www.delarue.com|data=25 de agosto de 2017|título=O Banco Central de San Tomé e Príncipe celebra o seu 25 aniversario revelando a nova serie de billetes deseñados por De La Rue|url=https://www.delarue.com/media-center/25-08-2017|lingua=inglés|data-acceso=18 de maio de 2018|data-arquivo=25 de abril de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180425183720/https://www.delarue.com/media-center/25-08-2017|url-morta=yes}}</ref> == Notas == {{listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:San Tomé e Príncipe]] [[Categoría:Moedas de África|San Tomé e Príncipe]] [[Categoría:ISO 4217]] tq9tleidkg4s9et2t8cuzgf5x1rrb6g 0 415111 7108957 5608455 2025-06-27T22:24:15Z O Breixo 127505 7108957 wikitext text/x-wiki {{Edificio}}[[Ficheiro:BFI_London_IMAX_at_night.jpg|miniatura|Imax de Londres do BFI.]] O '''British Filme Institute''' ('''BFI''') (galego: '''Instituto de Cinema Británico''') é unha organización sen fins de lucro, estabelecida por Decreto Real para alentar o desenvolvemento das artes do cinema, a televisión e a imaxe en movemento en todo o Reino Unido. Está financiado polo [[Departamento para a Cultura, Medios de Comunicación e Deporte]].<ref>{{Cita web|url=https://www.gov.uk/government/organisations/british-film-institute|título=British Film Institute|editor=Government of the United Kingdom}}</ref> == Historia == O BFI foi fundado en 1933.<ref>{{Cita web |url=https://www.gov.uk/government/organisations/british-film-institute |título=British Film Institute – GOV.UK |editor=Government of the United Kingdom |dataacceso=24 de agosto de 2017}}</ref> A pesar da súa fundación resultado dunha recomendación nunha reportaxe sobre o ''Cinema na vida nacional'', nese tempo o instituto era unha compañía privada, aínda que recibiu cartos públicos ó longo da súa historia, como ser do Consello Privado e de Tesouraría dende 1965 e os varios departamentos de cultura dende entón. O instituto foi reestruturado seguindo o Informe Radcliffe de 1948, o cal recomendou que se debería concentrar en desenvolver a apreciación da arte fílmica, no canto de crear cinema el mesmo. Polo tanto o control da produción de cinema educativo pasou ó Comité Nacional para a Asistencia Visual en Educación e a [[BAFTA|Academia Británica de Cine]] asumiu o control para promover a produción. Dende 1952 até 2000, o BFI proveu de fondos a cineastas novos e experimentais vía a Xunta de Produción do BFI. O instituto recibiu un Decreto Real en 1983. Este foi actualizado o 2000, mesmo ano en que o recentemente estabelecido Consello de Cine do RU asumiu a responsabilidade de prover a subvención anual do BFI (un subsidio do goberno). Como organización caritativa independente, o BFI é regulado pola Comisión de Caridade e o Consello Privado. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{commonscat}} === Ligazóns externas === * [http://bfi.org.uk/ Páxina oficial] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Salas de cine]] [[Categoría:Cultura do Reino Unido]] qoob2s8d1ac2ol6eonfvoinjnkatvy7 7108958 7108957 2025-06-27T22:24:30Z O Breixo 127505 7108958 wikitext text/x-wiki {{Organización}} [[Ficheiro:BFI_London_IMAX_at_night.jpg|miniatura|Imax de Londres do BFI.]] O '''British Filme Institute''' ('''BFI''') (galego: '''Instituto de Cinema Británico''') é unha organización sen fins de lucro, estabelecida por Decreto Real para alentar o desenvolvemento das artes do cinema, a televisión e a imaxe en movemento en todo o Reino Unido. Está financiado polo [[Departamento para a Cultura, Medios de Comunicación e Deporte]].<ref>{{Cita web|url=https://www.gov.uk/government/organisations/british-film-institute|título=British Film Institute|editor=Government of the United Kingdom}}</ref> == Historia == O BFI foi fundado en 1933.<ref>{{Cita web |url=https://www.gov.uk/government/organisations/british-film-institute |título=British Film Institute – GOV.UK |editor=Government of the United Kingdom |dataacceso=24 de agosto de 2017}}</ref> A pesar da súa fundación resultado dunha recomendación nunha reportaxe sobre o ''Cinema na vida nacional'', nese tempo o instituto era unha compañía privada, aínda que recibiu cartos públicos ó longo da súa historia, como ser do Consello Privado e de Tesouraría dende 1965 e os varios departamentos de cultura dende entón. O instituto foi reestruturado seguindo o Informe Radcliffe de 1948, o cal recomendou que se debería concentrar en desenvolver a apreciación da arte fílmica, no canto de crear cinema el mesmo. Polo tanto o control da produción de cinema educativo pasou ó Comité Nacional para a Asistencia Visual en Educación e a [[BAFTA|Academia Británica de Cine]] asumiu o control para promover a produción. Dende 1952 até 2000, o BFI proveu de fondos a cineastas novos e experimentais vía a Xunta de Produción do BFI. O instituto recibiu un Decreto Real en 1983. Este foi actualizado o 2000, mesmo ano en que o recentemente estabelecido Consello de Cine do RU asumiu a responsabilidade de prover a subvención anual do BFI (un subsidio do goberno). Como organización caritativa independente, o BFI é regulado pola Comisión de Caridade e o Consello Privado. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{commonscat}} === Ligazóns externas === * [http://bfi.org.uk/ Páxina oficial] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Salas de cine]] [[Categoría:Cultura do Reino Unido]] d1zuwns5o79p225n1gk52houih0mis2 0 415450 7109215 6430229 2025-06-28T07:17:08Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109215 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:Trajan Decius RIC 0115c.jpg|miniatura|320px|'''Dobre sestercio''' de [[Decio|Traxano Decio]] ([[249]]-[[251]]). [[Anverso]]: busto do [[Lista de emperadores romanos|emperador]] con coroa de raios; <small>IMP C M Q TRAIANVS DECIVS AVG.</small> [[Reverso (moedas)|Reverso]]: a [[Relixión da Roma antiga|deusa]] [[Felicitas]] en pé, sostendo [[caduceo]] e [[cornucopia]]; <small>FELICITAS SAECVLI S-C</small>.]] O '''dobre sestercio''' foi unha [[moeda da Antiga Roma]] de gran tamaño, [[Cuñaxe|cuñada]] nun tipo de [[latón]] chamado [[oricalco]], aparecida en tempos do [[Imperio Romano|Imperio]] [[Circa|ca.]] [[249]]-[[251]], no reinado de [[Decio|Traxano Decio]], como resposta ás [[Inflación|presións inflacionarias]] da época, que desvalorizaran o [[sestercio]] tradicional.<ref>"Doble sestercio". En ''[https://www.tesorillo.com/roma/1tipos.htm#D Algunos tipos de monedas antiguas]. www.tesorillo.com''.</ref><ref>Sellars, I. (2013). "[https://books.google.es/books?id=m_Y-CgAAQBAJ&pg=PA280&lpg=PA280&dq=%22Double+sestertius%22&source=bl&ots=F1HwkzCQ8s&sig=-qJjT8EWDmkT1OXJZSYdGcOPktQ&hl=gl&sa=X&ved=0ahUKEwj8nvGpnpTcAhUQyKQKHfIGBMY4ChDoAQhiMAk#v=onepage&q=%22Double%20sestertius%22&f=false Trajan Decius. 249-251 AD]". Páxinas 278-282.</ref> == Historia == En realidade, a nova moeda nova era pouco máis grande que o sestercio estándar, o cal, en consecuencia, se cuñou con menos peso e dimensións có orixinal. Simultanemente aos dobres sertercios cuñados por Taxano Decio, apareceron outros emitidos a nome da súa esposa, [[Herenia Etruscila]], en cuxos [[anverso]]s aparece o busto [[diadema]]do da emperatriz.<ref>[http://www.wildwinds.com/coins/sear5/s9502.html Herennia Etruscilla AE Double Sestertius]. RIC 136a, Cohen 21.</ref> [[Ficheiro:Postumus-2sest.jpg|miniatura|160px|[[Anverso]] dun '''dobre sestercio''' do [[Lista de emperadores romanos|emperador usurpador]] [[Póstumo]] ([[259]]-[[268]]), cuñado en [[Colonia, Alemaña|Colonia]] en 261. [[Diámetro]]: 34 [[Milímetro|mm]]. [[Peso]]: 20,76 [[Gramo|g]].]] Este dobre sestercio naceu con pouco éxito e caeu axiña en desuso, aínda que foi recuperada polo [[Lista de emperadores romanos|emperador]] rebelde [[Póstumo]] ([[259]]-[[268]]), gobernador dun imperio secesionista que abranguía as [[Illas Británicas]], a [[Galia romana|Galia]] e partes da [[Xermania Magna|Xermania]], e que perseguía instituír un sistema monetario reformado. Póstumo emitiu a súa propia versión do dobre sestercio, para o que en ocasións recorreu a sestercios tradicionais moi gastados polo uso, nos que reestampou o seu busto e as súas propias lendas, probablemente debido á escaseza de [[Metais e aliaxes de cuñaxe|metal]].<ref>"[http://www.forumancientcoins.com/numiswiki/view.asp?key=Double%20Sestertius Double sestertius]". En ''Forum Ancient Coins''.</ref><ref>Vagi, David L. (2001). "[https://books.google.es/books?id=dIEYDQAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=Coinage+and+History+of+the+Roman+Empire&hl=gl&sa=X&ved=0ahUKEwi2mduFmJTcAhXFwBQKHe5QDPIQ6wEILzAB#v=onepage&q=Double%20sestertius&f=false Double sestertius]".</ref><ref>Sánchez, D. "[http://monedas-antiguas.blogspot.com/2011/07/el-doble-sestercio-de-decio-un.html El doble sestercio de Decio: un experimento fracasado en la lucha contra la inflación]". En ''Monedas Antiguas. Un blog numismático''. 2011.</ref> Unha das características destas moedas consiste en que o busto do emperador aparece cunha coroa radiada (e cun diadema as emperatrices), o que era un indicativo do dobre valor da moeda, do mesmo modo que sucedía no caso dos [[dupondio]]s ou "dobres [[Ás|ases]]", os [[antoniniano]]s de [[Billón (aliaxe)|billón]] ou "dobres [[denario]]s" e os dobres [[áureo]]s.<ref>"[http://www.andonio.it/monrom/cabezas.htm#radiada Cabezas coronadas: corona radiada] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180207133619/http://www.andonio.it/monrom/cabezas.htm#radiada |date=07 de febreiro de 2018 }}". En ''Edouardlouvet: Monedas Romanas''</ref> Despois dese reinado, o sistema monetario romano sufriu unha grande dexeneración, ata o punto de que non quedou en circulación máis que o [[antoniniano]]. O resto das moedas que se usaran anteriormente (entre elas o dobre sestercio) deixaron de usarse e foron fundidas novamente, para utilizar o metal na cuñaxe de novos antoninianos.<ref>Lukács, B. "[http://www.rmki.kfki.hu/~lukacs/ROMLAS.htm On the continuous devaluation of the roman currency] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180410163042/http://www.rmki.kfki.hu/~lukacs/ROMLAS.htm |date=10 de abril de 2018 }}".</ref><ref>Sear, D. R. (2005). Páxina 21 e seguintes.</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Outros artigos === * [[Moeda da Antiga Roma]] * [[Imperio Romano]] === Bibliografía === *[[Andrew Burnett|Burnett, Andrew]]. ''La Numismatique romaine, de la République au Haut-Empire.'' Errance, París, 1991. ISBN 9782903442699 * Callu, Jean-Pierre. ''La politique monétaire des empereurs romains de 235 à 311.'' Éditions E. De Boccard. París, 1969. *[[Henry Cohen (numismático)|Cohen, Henry]]. ''[[Description historique des monnaies frappées sous l'Empire romain]]''. MM. Rollin & Feuardent. París, 1880-1892 ([https://web.archive.org/web/20180715052349/http://inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_i/ Tomo I]: 1880. [https://web.archive.org/web/20171016171603/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_ii/ Tomo II]: 1882. [https://web.archive.org/web/20180813043856/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_iii/ Tomo III]: 1883. [https://web.archive.org/web/20160322231906/http://inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_iv/ Tomo IV]: 1884. [https://web.archive.org/web/20160925104735/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_v/ Tomo V]: 1885. [https://web.archive.org/web/20160925080656/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_vi/ Tomo VI]: 1886. [https://web.archive.org/web/20180814202634/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_vii/ Tomo VII]: 1888. [https://web.archive.org/web/20180705140649/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_viii/ Tomo VIII]: 1892 (mais [https://web.archive.org/web/20160918145200/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_viii/p497-fr.html táboa de emperadores]). *[[Michael H. Crawford|Crawford, M. H]]. ''[https://books.google.es/books?id=84_G_8q6WQcC&pg=PA270&lpg=PA270&dq=tropaikon&source=bl&ots=ltGt1JA-Yj&sig=39sg6cVHEgIQuCzSLGJYUzs4uTE&hl=gl&sa=X&ved=0ahUKEwiU8_7-oKXaAhXKORQKHYe1DlIQ6AEIQDAD#v=onepage&q=tropaikon&f=false Coinage and Money Under the Roman Republic]''. University of California Press. Berkeley. 1985. ISBN 0-520-05506-3. *[[Georges Depeyrot|Depeyrot, Georges]]. ''Le Bas Empire romain, économie et numismatique (284-491)''. Edition Errance, 1987. ISBN 2903442401 * Sear, D. R. ''Roman Coins and Their Values Volume III The Third Century Crisis and Recovery AD 235-285''. Spink & Son Ltd. 2005. *Sellars, I. [https://books.google.es/books?id=m_Y-CgAAQBAJ&pg=PA280&lpg=PA280&dq=%22Double+sestertius%22&source=bl&ots=F1HwkzCQ8s&sig=-qJjT8EWDmkT1OXJZSYdGcOPktQ&hl=gl&sa=X&ved=0ahUKEwj8nvGpnpTcAhUQyKQKHfIGBMY4ChDoAQhiMAk#v=onepage&q=%22Double%20sestertius%22&f=false ''The Monetary System of the Roman''s]. 2013. *Vagi, D. L. ''Coinage and History of the Roman Empire''. Vol I-II: coinage. Taylor & Francis Group. 2001. ISBN 978-1579583163 === Ligazóns externas === *"[https://www.coinarchives.com/a/results.php?search=%22double+sestertius%22&s=0&upcoming=0&results=100 Double sestertius]". Descricións e fotografías en ''Coin Archives''. *[http://www.ancient-roman-coin.com/ Identificador de moedas da Antiga Roma] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201117012546/http://www.ancient-roman-coin.com/ |date=17 de novembro de 2020 }} *[https://sites.google.com/site/digitallibrarynumis/subjects/04-roman-coins/general-texts-1 Digital Library Numis (bibliografía sobre numismática da Antiga Roma)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190327222109/https://sites.google.com/site/digitallibrarynumis/subjects/04-roman-coins/general-texts-1 |date=27 de marzo de 2019 }} *[http://www.nummus-bible-database.com/ La Bible des monnaies romaines de 313 à 476 ap. J.-C.] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Moedas da Roma antiga]] [[Categoría:Moedas fóra de curso]] [[Categoría:Imperio Romano]] eoxn5hrc9ysex55p17sohtl596i6agb 4 416782 7108621 7105155 2025-06-27T19:03:28Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108621 wikitext text/x-wiki <!---- P19 = lugar de nacemento p131 = situado na unidade administrativa; Q3908 = Galicia P21 = sexo ; Q6581097= home P4459 = identificador do Diccionario Biográfico Español P31 = é un/unha ; Q5 =ser humano ----> Esta é unha '''lista de homes galegos con entrada no Diccionario Biográfico Español''' da [[Real Academia de la Historia]], segundo os datos que constan en [[Wikidata]]: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?id ?yob ?yod ?_image WHERE { ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q3908 . ?item wdt:P21 wd:Q6581097 . ?item wdt:P4459 ?id. ?item wdt:P31 wd:Q5. OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob. BIND(YEAR(?dob) AS ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod. BIND(YEAR(?dod) AS ?yod) } OPTIONAL { ?item wdt:P18 ?_image. } OPTIONAL { ?item wdt:P27 ?_country_of_citizenship. } } ORDER BY ?date LIMIT 2000 |sort=569 |links=red |columns=number:#,item:elemento,p4459:Id_DBE,label:Nome,p19,p569,p20,p570,P18 }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Id_DBE ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! lugar de falecemento ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q29179|Q29179]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9565/francisco-franco-bahamonde 9565/francisco-franco-bahamonde] | [[Francisco Franco]] | [[Ferrol]] | 1892-12-04 | [[Madrid]] | 1975-11-20 | [[Ficheiro:RETRATO DEL GRAL. FRANCISCO FRANCO BAHAMONDE (adjusted levels).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q71992|Q71992]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9253/jenaro-perez-villaamil-dughet 9253/jenaro-perez-villaamil-dughet] | [[Jenaro Pérez Villaamil]] | [[Ferrol]] | 1807-02-03 | [[Madrid]] | 1854-06-05 | [[Ficheiro:Jenaro Pérez Villaamil.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q106743|Q106743]] | [https://dbe.rah.es/biografias/46213/fernando-casado-arambillet-veiga-rey 46213/fernando-casado-arambillet-veiga-rey] | [[Fernando Rey]] | [[A Coruña]] | 1917-09-20 | [[Madrid]] | 1994-03-09 | [[Ficheiro:Fernando Rey.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q132589|Q132589]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11916/camilo-jose-cela-trulock 11916/camilo-jose-cela-trulock] | [[Camilo José Cela]] | [[Iria Flavia, Padrón|Iria Flavia]] | 1916-05-11 | [[Madrid]] | 2002-01-17 | [[Ficheiro:Camilo José Cela. Fototeca. Biblioteca Virtual del Patrimonio Bibliográfico.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q186666|Q186666]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11123/santiago-casares-quiroga 11123/santiago-casares-quiroga] | [[Santiago Casares Quiroga]] | [[A Coruña]] | 1884-05-08 | [[París]] | 1950-02-17 | [[Ficheiro:Santiago Casares Quiroga, Gran Enciclopedia Galega.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q195921|Q195921]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9304/gregorio-fernandez 9304/gregorio-fernandez] | [[Gregorio Fernández]] | [[Sarria]] | 1576-04 | [[Valladolid]] | 1636-01-22 | [[Ficheiro:Retrato de Gregorio Fernandez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q205303|Q205303]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7707/pedro-sarmiento-de-gamboa 7707/pedro-sarmiento-de-gamboa] | [[Pedro Sarmiento de Gamboa]] | [[Pontevedra]]<br/>[[Alcalá de Henares]] | 1530-08-18 | [[Lisboa]] | 1592 | [[Ficheiro:Pedro Sarmiento de Gamboa (RPS 16-11-2014) Alcalá de Henares.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q221465|Q221465]] | [https://dbe.rah.es/biografias/16466/hidacio 16466/hidacio] | [[Hidacio]] | [[Xinzo de Limia]] | 400 | | 469 | |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q235080|Q235080]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6373/alfonso-vi 6373/alfonso-vi] | [[Afonso VI de León]] | [[Santiago de Compostela]] | 1040-06 | [[Toledo]] | 1109-07-01 | [[Ficheiro:AlfonsoVI of Castile.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q261749|Q261749]] | [https://dbe.rah.es/biografias/13746/diego-osorio-de-escobar-y-llamas 13746/diego-osorio-de-escobar-y-llamas] | [[Diego Osorio de Escobar]] | [[A Coruña]] | 1608 | [[Puebla de Zaragoza]] | 1673-10-17 | [[Ficheiro:DiegoOsoriodeEscobaryLlamas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q270367|Q270367]] | [https://dbe.rah.es/biografias/52787-luis-suarez-miramontes 52787-luis-suarez-miramontes] | [[Luis Suárez Miramontes|Luis Suárez]] | [[A Coruña]] | 1935-05-02 | [[Milán]] | 2023-07-09 | [[Ficheiro:Luis Suárez Miramontes.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q276043|Q276043]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9843/manuel-fraga-iribarne 9843/manuel-fraga-iribarne] | [[Manuel Fraga]] | [[Vilalba]] | 1922-11-23 | [[Madrid]] | 2012-01-15 | [[Ficheiro:Mr. Manuel Fraga Iribarne (Spaanse minister), Bestanddeelnr 914-8477 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q290415|Q290415]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10572/fernando-quiroga-palacios 10572/fernando-quiroga-palacios] | [[Fernando Quiroga Palacios]] | [[Maceda]] | 1900-01-21 | [[Madrid]] | 1971-12-07 | |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q311001|Q311001]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4894/ramon-jose-simon-del-valle-y-pena 4894/ramon-jose-simon-del-valle-y-pena] | [[Ramón María del Valle-Inclán]] | [[Vilanova de Arousa]] | 1866-10-28 | [[Santiago de Compostela]] | 1936-01-05 | [[Ficheiro:Ramón María del Valle Inclán, de Audouard.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q311138|Q311138]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6360/alfonso-iii 6360/alfonso-iii] | [[Afonso III de Oviedo]] | [[Lugo]] | 852 | [[Zamora]] | 910-12-20 | [[Ficheiro:Afonso III o Magno (Tumbo A), r.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q312767|Q312767]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6376/alfonso-vii 6376/alfonso-vii] | [[Afonso VII]] | [[Caldas de Reis]] | 1105-03-01 | [[Despeñaperros]] | 1157-08-21 | [[Ficheiro:Alfonso VII.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q365162|Q365162]] | [https://dbe.rah.es/biografias/5782/eduardo-dato-iradier 5782/eduardo-dato-iradier] | [[Eduardo Dato|Eduardo Dato Iradier]] | [[A Coruña]] | 1856-08-12 | [[Madrid]] | 1921-03-08 | [[Ficheiro:EDato.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q365309|Q365309]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10333/jose-canalejas-mendez 10333/jose-canalejas-mendez] | [[José Canalejas|José Canalejas Méndez]] | [[Ferrol]] | 1854-07-31 | [[Madrid]] | 1912-11-12 | [[Ficheiro:José Canalejas M.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q378509|Q378509]] | [https://dbe.rah.es/biografias/24930/gerardo-abad-conde 24930/gerardo-abad-conde] | [[Xerardo Abad Conde|Gerardo Abad Conde]] | [[Ordes]] | 1881-08-08 | [[Madrid]] | 1936-09-10 | [[Ficheiro:Gerardo Abad Conde 1909.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q379753|Q379753]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9243/benito-jeronimo-feijoo-y-montenegro-puga 9243/benito-jeronimo-feijoo-y-montenegro-puga] | [[Benito Xerónimo Feijoo|Benito Xerónimo Feijoo e Montenegro]] | [[Casdemiro, Melias, O Pereiro de Aguiar|Casdemiro]] | 1677-10-08 | [[Oviedo]] | 1764-09-26 | [[Ficheiro:Retrato póstumo del padre Benito Jerónimo Feijoo (Mariano Salvador Maella).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q379988|Q379988]] | [https://dbe.rah.es/biografias/8184/valentin-paz-andrade 8184/valentin-paz-andrade] | [[Valentín Paz-Andrade]] | [[Pontevedra]] | 1898-04-23 | [[Vigo]] | 1987-05-19<br/>1987-04-19 | [[Ficheiro:Valentín Paz Andrade.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q381953|Q381953]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12638/ramon-menendez-pidal 12638/ramon-menendez-pidal] | [[Ramón Menéndez Pidal]] | [[A Coruña]] | 1869-03-13 | [[Madrid]] | 1968-11-14 | [[Ficheiro:Ramón Menéndez Pidal 01.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q386566|Q386566]] | [https://dbe.rah.es/biografias/15013/antonio-blanco-freijeiro 15013/antonio-blanco-freijeiro] | [[Antonio Blanco Freijeiro]] | [[Marín]] | 1923-09-06 | [[Las Rozas de Madrid]] | 1991-01-06 | |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q387663|Q387663]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9379/pedro-fernandez-de-castro 9379/pedro-fernandez-de-castro] | [[Pedro Fernández de Castro y Andrade]] | [[Monforte de Lemos]] | 1576 | [[Madrid]] | 1622-10-19 | [[Ficheiro:Pedro Fernandez de Castro, VII Count of Lemos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q434283|Q434283]] | [https://dbe.rah.es/biografias/23427/lope-ulloa-y-lemos 23427/lope-ulloa-y-lemos] | [[Lope de Ulloa y Lemos]] | [[Galicia]]<br/>[[Ferreira de Pantón, Pantón|Ferreira de Pantón]] | 1572<br/>1560s | [[Concepción, Chile|Concepción]] | 1620-12-08 | [[Ficheiro:Lope de Ulloa.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q435882|Q435882]] | [https://dbe.rah.es/biografias/52262/juan-da-nova 52262/juan-da-nova] | [[Joan de Novoa]] | [[Maceda]] | 1450 | [[Cochin]] | 1509-07-10 | [[Ficheiro:Joao da Nova.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q447701|Q447701]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10569/manuel-quiroga-losada 10569/manuel-quiroga-losada] | [[Manuel Quiroga Losada]] | [[Pontevedra]] | 1892-04-15 | [[Pontevedra]] | 1961-04-19 | [[Ficheiro:Manuel Quiroga Losada en Céltica 112, 1929.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q448557|Q448557]] | [https://dbe.rah.es/biografias/24828/alvaro-pelagio 24828/alvaro-pelagio] | [[Álvaro Pais]] | [[Comarca do Salnés|O Salnés]] | 13rd century | [[Sevilla]] | 1349-12 | [[Ficheiro:D. Fr. Alvaro Pelagio, Bispo de Coron, e de Silves.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q450299|Q450299]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12730/pablo-iglesias-posse 12730/pablo-iglesias-posse] | [[Pablo Iglesias Posse]] | [[Ferrol]] | 1850-10-18 | [[Madrid]] | 1925-12-09 | [[Ficheiro:Pablo Iglesias Posse, fundador del PSOE.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q453653|Q453653]] | [https://dbe.rah.es/biografias/52647-amancio-amaro-varela 52647-amancio-amaro-varela]<br/>[https://dbe.rah.es/biografias/amancio-amaro-varela amancio-amaro-varela] | [[Amancio Amaro]] | [[A Coruña]] | 1939-10-16 | [[Madrid]] | 2023-02-21 | [[Ficheiro:Real Madrid tegen Partizan 2-1 te Brussel, elftal Real Madrid, Bestanddeelnr 919-1283 (Amancio).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q460529|Q460529]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12096/jesus-liste-forjan 12096/jesus-liste-forjan] | [[Enrique Líster]] | [[Ameneiro, Calo, Teo|Ameneiro]] | 1907-04-21 | [[Madrid]] | 1994-12-08 | [[Ficheiro:ListerUnionradio.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q500546|Q500546]] | [https://dbe.rah.es/biografias/8881/gonzalo-torrente-ballester 8881/gonzalo-torrente-ballester] | [[Gonzalo Torrente Ballester]] | [[Serantes, Ferrol|Serantes]] | 1910-06-13 | [[Salamanca]] | 1999-01-27 | [[Ficheiro:Gonzalo Torrente Ballester 1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q534846|Q534846]] | [https://dbe.rah.es/biografias/14329/benigno-quiroga-lopez-ballesteros 14329/benigno-quiroga-lopez-ballesteros] | [[Benigno Quiroga Ballesteros]] | [[Santiago de Compostela]] | 1848 | [[Madrid]] | 1908-03-09 | [[Ficheiro:Benigno Quiroga (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q538075|Q538075]] | [https://dbe.rah.es/biografias/72036/jose-santiago-crespo-pozo 72036/jose-santiago-crespo-pozo] | [[José Santiago Crespo Pozo]] | [[Redondela]] | 1909-07-08 | [[Xunqueira de Ambía]] | 1978-11-10 | |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q539845|Q539845]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10031/jose-calvo-sotelo 10031/jose-calvo-sotelo] | [[José Calvo Sotelo]] | [[Tui]] | 1893-05-06 | [[Madrid]] | 1936-07-13 | [[Ficheiro:José Calvo Sotelo, retrato en Vida Gallega 1936.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q543857|Q543857]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12456/urbano-lugris-gonzalez 12456/urbano-lugris-gonzalez] | [[Urbano Lugrís González]] | [[A Coruña]] | 1908-01-28 | [[Vigo]] | 1973-12-23 | |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q562474|Q562474]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10028/manuel-portela-valladares 10028/manuel-portela-valladares] | [[Manuel Portela Valladares]] | [[Pontevedra]] | 1867-01-31 | [[Bandol]] | 1952-04-29 | [[Ficheiro:Portela1935.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q583654|Q583654]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12787/jose-millan-astray-y-terreros 12787/jose-millan-astray-y-terreros] | [[José Millán-Astray]] | [[A Coruña]] | 1879-07-05 | [[Madrid]] | 1954-01-01 | [[Ficheiro:Millan.jpeg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q590579|Q590579]] | [https://dbe.rah.es/biografias/65384/alfredo-deano-gamallo 65384/alfredo-deano-gamallo] | [[Alfredo Deaño]] | [[Ribadeo]] | 1944-03-06 | [[Madrid]] | 1978-01-24 | [[Ficheiro:Fotografía Alfredo Deaño.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q593405|Q593405]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10103/julio-camba-andreu 10103/julio-camba-andreu] | [[Julio Camba]] | [[Vilanova de Arousa]] | 1884-12-16 | [[Madrid]] | 1962-02-28 | [[Ficheiro:Julio Camba.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q601351|Q601351]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11126/antonio-casas-barros 11126/antonio-casas-barros] | [[Antonio Casas|Antonio Casas Barros]] | [[A Coruña]] | 1911-11-11 | [[Madrid]] | 1982-02-14 | |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q602214|Q602214]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9578/ramon-cabanillas-enriquez 9578/ramon-cabanillas-enriquez] | [[Ramón Cabanillas]] | [[Fefiñáns, Cambados, Cambados|Fefiñáns]] | 1876-06-03 | [[Cambados]] | 1959-11-09 | [[Ficheiro:Ramón Cabanillas, 20 de abril de 1913.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q658446|Q658446]] | [https://dbe.rah.es/biografias/15339/diego-rodriguez 15339/diego-rodriguez] | [[Diego Rodríguez Porcelos]] | [[Porcelo, Pígara, Guitiriz|Porcelo]] | 850s | [[Cornudilla]] | 885-01-31 | [[Ficheiro:Diego Porcelos 2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q662588|Q662588]] | [https://dbe.rah.es/biografias/13080/eugenio-maria-montero-rios 13080/eugenio-maria-montero-rios] | [[Eugenio Montero Ríos]] | [[Santiago de Compostela]] | 1832-11-13 | [[Madrid]] | 1914-05-12 | [[Ficheiro:Eugenio Montero Ríos 1914.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q673586|Q673586]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7335/juan-bautista-aznar-y-cabanas 7335/juan-bautista-aznar-y-cabanas] | [[Juan Bautista Aznar-Cabañas]] | [[A Coruña]] | 1860-09-05 | [[rúa Serrano]] | 1933-02-19 | [[Ficheiro:Juan Bautista Aznar-Cabañas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q702468|Q702468]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12552/salvador-de-madariaga-rojo 12552/salvador-de-madariaga-rojo] | [[Salvador de Madariaga]] | [[A Coruña]] | 1886-07-23 | [[Locarno]] | 1978-12-14 | [[Ficheiro:Salvador de Madariaga.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q704616|Q704616]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9248/ramon-franco-bahamonde 9248/ramon-franco-bahamonde] | [[Ramón Franco]] | [[Ferrol]] | 1896-02-02 | [[Mar Mediterráneo]] | 1938-10-28 | [[Ficheiro:RAMON FRANCO AÑO 1926.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q707514|Q707514]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10332/bartolome-garcia-de-nodal 10332/bartolome-garcia-de-nodal] | [[Bartolomeu García de Nodal]] | [[Pontevedra]] | 1574 | [[Mar Caribe]] | 1622 | |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q707959|Q707959]] | [https://dbe.rah.es/biografias/18056/rodrigo-de-quiroga 18056/rodrigo-de-quiroga] | [[Rodrigo de Quiroga]] | [[O Saviñao]] | 1512 | [[Santiago de Chile]] | 1580-02-25 | [[Ficheiro:Rodrigo de Quiroga.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q713968|Q713968]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32586/gabino-segundo-rey-santiago 32586/gabino-segundo-rey-santiago] | [[Gabino Rey Santiago]] | [[Marín]] | 1928-01-08 | [[Barcelona]] | 2006-04-30 | |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q723885|Q723885]] | [https://dbe.rah.es/biografias/115024/delio-rodriguez-barros 115024/delio-rodriguez-barros] | [[Delio Rodríguez]] | [[Ponteareas]] | 1916-04-19 | [[Vigo]] | 1994-01-14 | |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q732281|Q732281]] | [https://dbe.rah.es/biografias/45405/johan-soarez 45405/johan-soarez] | [[Johan Soairez Somesso]] | [[Galicia]] | No/unknown value | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q733204|Q733204]] | [https://dbe.rah.es/biografias/13583/gonzalo-garcia-de-nodal 13583/gonzalo-garcia-de-nodal] | [[Gonzalo García de Nodal]] | [[Pontevedra]] | 1569 | [[Océano Atlántico]] | 1622 | |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q735252|Q735252]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9259/gabino-bugallal-araujo 9259/gabino-bugallal-araujo] | [[Gabino Bugallal]] | [[Ponteareas]] | 1861-02-19 | [[París]] | 1932-05-31 | [[Ficheiro:Gabino Bugallal.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q736924|Q736924]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11386/alfonso-daniel-rodriguez-castelao 11386/alfonso-daniel-rodriguez-castelao] | [[Alfonso Daniel Rodríguez Castelao]] | [[Rianxo, Rianxo|Rianxo]] | 1886-01-29 | [[Buenos Aires]] | 1950-01-07 | [[Ficheiro:Á Irmandade Galega Curros Enríquez de Rosario, no día da miña partida. Castelao, 1946.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q783595|Q783595]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10647/diego-de-gelmirez 10647/diego-de-gelmirez]<br/>[https://dbe.rah.es/biografias/10647/diego-gelmirez 10647/diego-gelmirez] | [[Diego Xelmírez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1069<br/>1070 | | 1140-01-15 | [[Ficheiro:Diego Xelmírez (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q805558|Q805558]] | [https://dbe.rah.es/biografias/16573/baltasar-moscoso-y-sandoval 16573/baltasar-moscoso-y-sandoval] | [[Baltasar Moscoso Sandoval]] | [[Galicia]] | 1589-03-09 | [[Madrid]] | 1665-09-17 | [[Ficheiro:Baltasar Moscoso y Sandoval (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q817784|Q817784]] | [https://dbe.rah.es/biografias/8065/benjamin-de-arriba-y-castro 8065/benjamin-de-arriba-y-castro] | [[Benjamín de Arriba Castro]] | [[Penamaior, Becerreá|Penamaior]] | 1886-04-08 | [[Barcelona]] | 1973-03-08 | [[Ficheiro:D. Benjamín de Arriba y Castro (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q867025|Q867025]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9978/eduardo-pondal-abente 9978/eduardo-pondal-abente] | [[Eduardo Pondal]] | [[Ponteceso]] | 1835-02-06 | [[A Coruña]] | 1917-03-08 | [[Ficheiro:Eduardopondal.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q876748|Q876748]] | [https://dbe.rah.es/biografias/44163/jose-maria-alonso-y-trelles 44163/jose-maria-alonso-y-trelles] | [[Xosé María Alonso Trelles]] | [[Ribadeo]] | 1857-05-07 | [[Montevideo]] | 1924-07-28 | [[Ficheiro:José Alonso y Trelles.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q925289|Q925289]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11136/luis-gonzalez-seara 11136/luis-gonzalez-seara] | [[Luis González Seara]] | [[A Mezquita, A Merca|A Mezquita]] | 1936-06-07 | [[Madrid]] | 2016-04-23 | [[Ficheiro:(Luis González Seara) Adolfo Suárez participa en una reunión con los comités locales y provincial de UCD de Pontevedra en la campaña electoral. Pool Moncloa. 11 de febrero de 1979 (cropped).jpeg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q932238|Q932238]] | [https://dbe.rah.es/biografias/13757/gaspar-de-zuniga-y-acevedo 13757/gaspar-de-zuniga-y-acevedo] | [[Gaspar de Zúñiga Acevedo e Velasco|Gaspar de Zúñiga y Azevedo]] | [[Monterrei]] | 1560 | [[Lima]] | 1606-03-16 | [[Ficheiro:GaspardeZugnigayAcevedo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q932363|Q932363]] | [https://dbe.rah.es/biografias/16988/francisco-de-moure 16988/francisco-de-moure] | [[Francisco de Moure]] | [[Santiago de Compostela]] | 1576 | | 1636 | |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q934143|Q934143]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4643/manuel-colmeiro-y-penido 4643/manuel-colmeiro-y-penido] | [[Manuel Colmeiro Penido]] | [[Santiago de Compostela]] | 1818-01-01 | [[Madrid]] | 1894-08-11 | [[Ficheiro:Manuel Colmeiro y Penido.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q944434|Q944434]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47011/ramon-suarez-picallo 47011/ramon-suarez-picallo] | [[Ramón Suárez Picallo]] | [[Veloi, Sada, Sada|Veloi]] | 1894-11-04 | [[Buenos Aires]] | 1964-10-14 | [[Ficheiro:Ramón Suárez Picallo 1932.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q952673|Q952673]] | [https://dbe.rah.es/biografias/71714/pascual-ruiz-huidobro 71714/pascual-ruiz-huidobro] | [[Pascual Ruiz Huidobro]] | [[Ourense]] | 1752 | [[Mendoza, Arxentina|Mendoza]] | 1813-03 | [[Ficheiro:Pascual Ruiz Huidobro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q958570|Q958570]] | [https://dbe.rah.es/biografias/8395/reveriano-soutullo-otero 8395/reveriano-soutullo-otero] | [[Reveriano Soutullo]] | [[Ponteareas]] | 1880-07-11 | [[Madrid]] | 1932-10-28 | [[Ficheiro:Reveriano Soutullo, retrato.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q964746|Q964746]] | [https://dbe.rah.es/biografias/43772/martin-codax 43772/martin-codax] | [[Martin Codax|Martín Codax]] | [[Vigo]] | 13rd century | | 14th century | [[Ficheiro:Martim Codax Cantigas de Amigo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q965263|Q965263]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7618/ramon-otero-pedrayo 7618/ramon-otero-pedrayo] | [[Ramón Otero Pedrayo]] | [[Ourense]] | 1888-03-05 | [[Ourense]] | 1976-04-10 | [[Ficheiro:Otero Pedrayo falando na Universidade Nacional de Cuyo, Mendoza, 21 de agosto de 1947.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q968215|Q968215]] | [https://dbe.rah.es/biografias/73012/juan-farias-diaz-noriega 73012/juan-farias-diaz-noriega] | [[Juan Farias]] | [[Serantes, Ferrol|Serantes]] | 1935-03-31 | [[Villaviciosa de Odón]] | 2011-06-11 | |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q973196|Q973196]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53183/francisco-sanchez 53183/francisco-sanchez] | [[Francisco Sánchez]] | [[Tui]] | 1550 | [[Tolosa, Francia|Tolosa]] | 1623-11-16 | [[Ficheiro:Francisco Sanches2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q984111|Q984111]] | [https://dbe.rah.es/biografias/42366/san-pelayo 42366/san-pelayo] | [[Paio, mártir|Paio de Albeos]] | [[Albeos, Crecente|Albeos]] | 912 | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 926 | [[Ficheiro:Maestro de becerril-san pelayo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q1047424|Q1047424]] | [https://dbe.rah.es/biografias/14328/casiano-del-prado-y-vallo 14328/casiano-del-prado-y-vallo] | [[Casiano de Prado]] | [[Santiago de Compostela]] | 1797-08-13 | [[Madrid]] | 1866-07-04 | [[Ficheiro:Casiano de Prado.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q1047558|Q1047558]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12947/francisco-casimiro-marco-del-pont 12947/francisco-casimiro-marco-del-pont] | [[Francisco Casimiro Marcó del Pont]] | [[Vigo]] | 1765-10-04 | [[Renca]] | 1821-05-11 | [[Ficheiro:CasimiroMarcoDelPont.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q1053162|Q1053162]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9591/celso-emilio-ferreiro-miguez 9591/celso-emilio-ferreiro-miguez] | [[Celso Emilio Ferreiro]] | [[Celanova]] | 1912-01-06 | [[Vigo]] | 1979-08-30 | [[Ficheiro:Sculpture of the Celso Emilio Ferreiro head in Celanova, Ourense, Galicia.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q1185766|Q1185766]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9803/jose-manuel-pita-andrade 9803/jose-manuel-pita-andrade] | [[José Manuel Pita Andrade]] | [[A Coruña]] | 1922-11-01 | [[Granada]] | 2009-09-07 | |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q1249856|Q1249856]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7249/lauro-olmo-gallego 7249/lauro-olmo-gallego] | [[Lauro Olmo Gallego]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1922-11-09 | [[Madrid]] | 1994-06-19 | [[Ficheiro:2016. Imaxe de Lauro Olmo nunha rúa do Barco de Valdeorras. Galiza 2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q1340316|Q1340316]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4574/jose-ramon-rodil-y-galloso 4574/jose-ramon-rodil-y-galloso] | [[José Ramón Rodil]] | [[A Fonsagrada]] | 1789-02-05 | [[Madrid]] | 1853-02-20 | [[Ficheiro:Retrato del general Rodil (Dionisio Fierros Álvarez).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q1340775|Q1340775]] | [https://dbe.rah.es/biografias/57723/alejandro-campos-ramirez 57723/alejandro-campos-ramirez] | [[Alexandre de Fisterra]] | [[Fisterra]] | No/unknown value | [[Zamora]] | 2007-02-09 | [[Ficheiro:Alexandre Campos Ramírez (MUNCYT, Eulogia Merle).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q1350662|Q1350662]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47982/pedro-marino-de-lobera 47982/pedro-marino-de-lobera] | [[Pedro Mariño de Lobeira]] | [[Pontevedra]] | 1528 | [[Lima]] | 1594 | |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q1373332|Q1373332]] | [https://dbe.rah.es/biografias/108910/eugenio-romero-pose 108910/eugenio-romero-pose] | [[Uxío Romero Pose]] | [[Zas]] | 1949-03-15 | | 2007-03-25 | |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q1376755|Q1376755]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7152/sebastian-de-ocampo 7152/sebastian-de-ocampo] | [[Sebastián de Ocampo]] | [[Noia]] | 1460 | [[Sevilla]] | 1514 | |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q1377191|Q1377191]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9439/wenceslao-fernandez-florez 9439/wenceslao-fernandez-florez] | [[Wenceslao Fernández Flórez]] | [[A Coruña]] | 1885-01-12 | [[Madrid]] | 1964-04-29 | [[Ficheiro:Wenceslao Fernández Florez por Antonio Portela Paradela.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q1378117|Q1378117]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6974/fernando-alvarez-de-sotomayor-y-zaragoza 6974/fernando-alvarez-de-sotomayor-y-zaragoza] | [[Fernando Álvarez de Sotomayor]] | [[Ferrol]] | 1875-09-25 | [[Madrid]] | 1960-03-17 | [[Ficheiro:Fernando Alvarez de Sotomayor.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q1408716|Q1408716]] | [https://dbe.rah.es/biografias/5160/antonio-romero-ortiz-garcia 5160/antonio-romero-ortiz-garcia] | [[Antonio Romero Ortiz]] | [[Santiago de Compostela]] | 1822-03-24 | [[Madrid]] | 1884-01-18 | [[Ficheiro:Antonio Romero Ortiz, ministro de Ultramar (Museo del Prado).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q1410559|Q1410559]] | [https://dbe.rah.es/biografias/5599/manuel-villacampa-del-castillo 5599/manuel-villacampa-del-castillo] | [[Manuel Villacampa del Castillo]] | [[Betanzos]] | 1827-02-17 | [[Melilla]] | 1889-02-12 | [[Ficheiro:Macipe-Retrato de Manuel Villacampa del Castillo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q1506714|Q1506714]] | [https://dbe.rah.es/biografias/13155/patricio-javier-montojo-y-pasaron 13155/patricio-javier-montojo-y-pasaron] | [[Patricio Montojo]] | [[Ferrol]] | 1839-09-07 | [[Madrid]] | 1917-09-30 | [[Ficheiro:Patricio Montojo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q1710457|Q1710457]] | [https://dbe.rah.es/biografias/61550/juan-fernandez-de-boan 61550/juan-fernandez-de-boan] | [[Xoán Fernández de Boán]] | [[Amoeiro]] | 1549 | [[Sevilla]] | 1615-10-09 | |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q1779226|Q1779226]] | [https://dbe.rah.es/biografias/48834/pedr-amigo-de-sevilha 48834/pedr-amigo-de-sevilha] | [[Pedro Amigo|Pedro Amigo de Sevilha]] | [[Betanzos]] | 13rd century | | 14th century | |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q1779292|Q1779292]] | [https://dbe.rah.es/biografias/48833/pero-da-ponte 48833/pero-da-ponte] | [[Pero da Ponte]] | [[Galicia]] | 13rd century | | 13rd century | |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q1846044|Q1846044]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4644/manuel-colmeiro-guimaras 4644/manuel-colmeiro-guimaras] | [[Manuel Colmeiro Guimarás]] | [[Silleda]] | 1901-08-07 | [[Salvaterra de Miño]] | 1999-10-01 | [[Ficheiro:Manuel Colmeiro Guimarás 1932.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q1891538|Q1891538]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25795/manuel-garcia-gil 25795/manuel-garcia-gil] | [[Manuel García Gil]] | [[San Salvador de Camba, Rodeiro|San Salvador de Camba]] | 1802-03-14 | [[Zaragoza]] | 1881-04-28 | [[Ficheiro:Manuel García Gil.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q2071894|Q2071894]] | [https://dbe.rah.es/biografias/14729/domingo-antonio-lopez-de-andrade 14729/domingo-antonio-lopez-de-andrade] | [[Domingo de Andrade]] | [[Cee]] | 1639 | [[Santiago de Compostela]] | 1712-11-12 | |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q2242172|Q2242172]] | [https://dbe.rah.es/biografias/5659/manuel-curros-enriquez 5659/manuel-curros-enriquez] | [[Manuel Curros Enríquez]] | [[Celanova]] | 1851-09-15 | [[A Habana]] | 1908-03-07 | [[Ficheiro:Curros - henriquez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q2317782|Q2317782]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6471/francisco-antonio-mourelle-de-la-rua 6471/francisco-antonio-mourelle-de-la-rua] | [[Francisco Mourelle de la Rúa]] | [[Gondomil, Corme Aldea, Ponteceso|Gondomil]] | 1750-07-17 | [[Cádiz]] | 1820-05-24 | [[Ficheiro:Francisco Antonio Mourelle de la Rúa.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q2354898|Q2354898]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7714/jose-sarmiento-valladares 7714/jose-sarmiento-valladares] | [[José Sarmiento Valladares]] | [[Saxamonde, Redondela|Saxamonde]] | 1643-05-04 | [[Madrid]] | 1708-09-10 | [[Ficheiro:JoseSarmientoyValladares,condedeMoctezuma.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q2438896|Q2438896]] | [https://dbe.rah.es/biografias/14551/pai-gomez-charinho 14551/pai-gomez-charinho] | [[Paio Gómez Chariño]] | [[Galicia]] | 1225 | [[Ciudad Rodrigo]] | 1295 | [[Ficheiro:Paio Gomes Charinho.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q2438904|Q2438904]] | [https://dbe.rah.es/biografias/48799/bernal-de-bonaval 48799/bernal-de-bonaval] | [[Bernal de Bonaval]] | [[Galicia]] | 12nd century | | 13rd century | |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q2440613|Q2440613]] | [https://dbe.rah.es/biografias/42136/jose-maria-varela-silvari 42136/jose-maria-varela-silvari] | [[José María Varela Silvari]] | [[A Coruña]] | 1848-02-01 | [[Madrid]] | 1926-05-10 | [[Ficheiro:José María Varela Silvari, GEG.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q2486114|Q2486114]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7811/beato-sebastian-aparicio-de-prado 7811/beato-sebastian-aparicio-de-prado] | [[Sebastián de Aparicio]] | [[A Gudiña]] | 1502-01-20 | [[Puebla de Zaragoza]] | 1600-02-25 | [[Ficheiro:Gudiña10.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q2566217|Q2566217]] | [https://dbe.rah.es/biografias/13675/pedro-antonio-fernandez-de-castro-portugal-y-andrade 13675/pedro-antonio-fernandez-de-castro-portugal-y-andrade] | [[Pedro Antonio Fernández de Castro]] | [[Monforte de Lemos]] | 1632-10-20 | [[Lima]] | 1672-12-06 | [[Ficheiro:Pedro Antonio Fernandez de Castro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q2566879|Q2566879]] | [https://dbe.rah.es/biografias/94206/diego-alvarez-correa 94206/diego-alvarez-correa] | [[Caramuru]] | [[Viana do Castelo]]<br/>[[A Coruña]] | 1470s | [[Mata de São João]] | 1557-10-05 | [[Ficheiro:Anônimo - Episódios da vida de Diogo Álvares Correia, o Caramuru (II).JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q2621397|Q2621397]] | [https://dbe.rah.es/biografias/5658/alvaro-cunqueiro-mora 5658/alvaro-cunqueiro-mora] | [[Álvaro Cunqueiro]] | [[Mondoñedo]] | 1911-12-22 | [[Vigo]] | 1981-02-28 | [[Ficheiro:Álvaro Cunqueiro 1928.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q2627285|Q2627285]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12537/macias 12537/macias] | [[Macías o Namorado]] | [[Galicia]] | 15th century | [[Arjonilla]] | 15th century | [[Ficheiro:Macías o namorado. Padrón. Galiza.PA10.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q2664244|Q2664244]] | [https://dbe.rah.es/biografias/14380/francisco-gil-de-taboada-y-lemus 14380/francisco-gil-de-taboada-y-lemus] | [[Francisco Gil Taboada]] | [[Des, Soutolongo, Lalín|Des]] | 1733-09-24 | [[Madrid]] | 1810 | [[Ficheiro:3 Virrey Francisco Gil de Taboada, Lemus y Villamarín.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q2708343|Q2708343]] | [https://dbe.rah.es/biografias/65975/eduardo-gonzalez-valino 65975/eduardo-gonzalez-valino] | [[Chacho|Eduardo González Valiño]] | [[A Coruña]] | 1911-04-14 | [[A Coruña]] | 1979-10-21 | [[Ficheiro:Monumentochacho.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q2735153|Q2735153]] | [https://dbe.rah.es/biografias/14822/garcia-sarmiento-de-sotomayor-y-enriquez-de-luna 14822/garcia-sarmiento-de-sotomayor-y-enriquez-de-luna] | [[García Sarmiento de Sotomayor|García Sarmiento de Soutomaior]] | [[A Cañiza]] | 1595<br/>1590 | [[Lima]] | 1659 | [[Ficheiro:GarciaSarmientodeSotomayor.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q2742156|Q2742156]] | [https://dbe.rah.es/biografias/69730/ricardo-dorado-janeiro 69730/ricardo-dorado-janeiro] | [[Ricardo Dorado Janeiro]] | [[A Coruña]] | 1907-02-07 | [[Madrid]] | 1988-10-28 | |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q2749500|Q2749500]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9331/gerardo-fernandez-albor 9331/gerardo-fernandez-albor] | [[Xerardo Fernández Albor]] | [[Santiago de Compostela]] | 1917-09-07 | [[Santiago de Compostela]] | 2018-07-12 | [[Ficheiro:(Gerardo Fernández Arbor) Mariano Rajoy impone la Gran Cruz de Isabel la Católica a Gerardo Fernández Albor. Pool Moncloa. 4 de enero de 2013 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q2778481|Q2778481]] | [https://dbe.rah.es/biografias/13262/alfredo-branas-menendez 13262/alfredo-branas-menendez] | [[Alfredo Brañas]] | [[Carballo]] | 1859-01-11 | [[Santiago de Compostela]] | 1900-02-21 | [[Ficheiro:Alfredo Branas Menendez (1859-1900). Writer and ideologue of Galician regionalism. Engraving by Thomas Pijoliu in The Catalan Illustration, 1882.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q2788204|Q2788204]] | [https://dbe.rah.es/biografias/49537/antonio-martinez-risco-fernandez 49537/antonio-martinez-risco-fernandez] | [[Antón Risco]] | [[Allariz]] | 1926-05-30 | [[Vigo]] | 1998-02-07 | |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q2790369|Q2790369]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11625/juan-de-langara-y-huarte 11625/juan-de-langara-y-huarte] | [[Juan de Lángara]] | [[A Coruña]] | 1736 | [[Madrid]] | 1806-01-18 | [[Ficheiro:Juan de Lángara Huarte.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q2803707|Q2803707]] | [https://dbe.rah.es/biografias/46231/manuel-maria-fernandez-teijeiro 46231/manuel-maria-fernandez-teijeiro]<br/>[https://dbe.rah.es/biografias/46231/manuel-maria-fernandez-teixeiro 46231/manuel-maria-fernandez-teixeiro] | [[Manuel María]] | [[Outeiro de Rei]] | 1929-10-06 | [[A Coruña, A Coruña, A Coruña|A Coruña]] | 2004-09-08 | [[Ficheiro:Manuel María na Praza Maior de Lugo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q2837316|Q2837316]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12699/emiliano-iglesias-ambrosio 12699/emiliano-iglesias-ambrosio] | [[Emiliano Iglesias]] | [[Ponteareas]] | 1878-07-28 | [[Madrid]] | 1941-10-03 | [[Ficheiro:Emiliano Iglesias Ambrosio 1934.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q2837917|Q2837917]] | [https://dbe.rah.es/biografias/18354/casimiro-vigodet-y-garnica 18354/casimiro-vigodet-y-garnica] | [[Casimiro Vigodet]] | [[Ferrol]] | 1787-12-06 | | 1872-01-02 | [[Ficheiro:Capuz-casimiro vigodet.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q2838964|Q2838964]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25533/francisco-mendez-aspe 25533/francisco-mendez-aspe] | [[Francisco Méndez Aspe]] | [[Pantón]] | 1892 | [[Cidade de México]] | 1958 | |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q2842877|Q2842877]] | [https://dbe.rah.es/biografias/15359/alfonso-jofre-tenorio 15359/alfonso-jofre-tenorio] | [[Alonso Jofre Tenorio]] | [[Tenorio, Cerdedo-Cotobade|Tenorio]] | 1292 | [[Estreito de Xibraltar]] | 1340-04-04 | |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q2857391|Q2857391]] | [https://dbe.rah.es/biografias/17268/antonio-palacios-ramilo 17268/antonio-palacios-ramilo] | [[Antonio Palacios|Antonio Palacios Ramilo]] | [[O Porriño]] | 1874-01-08 | [[Aravaca (Q26203094)|Aravaca]] | 1945-10-27 | [[Ficheiro:Antonio Palacios Ramilo 1929.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q2857417|Q2857417]] | [https://dbe.rah.es/biografias/14327/antonio-quiroga-hermida 14327/antonio-quiroga-hermida] | [[Antonio Quiroga]] | [[Betanzos]] | 1784-04-20 | [[Santiago de Compostela]] | 1841-03-26 | [[Ficheiro:Guibert y renard-Retrato de Antonio Quiroga (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q2860225|Q2860225]] | [https://dbe.rah.es/biografias/24818/pedro-payo-pineiro 24818/pedro-payo-pineiro] | [[Pedro Payo Piñeiro]] | [[A Coruña]] | 1814-09-15<br/>1814-11-15 | [[Manila]] | 1889-01-01<br/>1899-01-01 | [[Ficheiro:Pedro Payo , O.P. (1876 - 1889 ).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q2876980|Q2876980]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53451/jose-maria-silva-fernandez 53451/jose-maria-silva-fernandez] | [[José María Silva Fernández]] | [[A Estrada]] | 1897-09-29 | [[Montevideo]] | 2000-01-02 | |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q2879614|Q2879614]] | [https://dbe.rah.es/biografias/15757/luis-espada-y-guntin 15757/luis-espada-y-guntin] | [[Luís Espada Guntín|Luis Espada Guntín]] | [[Ourense]] | 1858-12-04 | [[Madrid]] | 1937 | [[Ficheiro:Luis Espada, de Manuel Compañy.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q2890075|Q2890075]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7007/candido-nocedal-y-rodriguez-de-la-flor 7007/candido-nocedal-y-rodriguez-de-la-flor] | [[Cándido Nocedal]] | [[A Coruña]] | 1821-03-11 | [[Madrid]] | 1885-07-18 | [[Ficheiro:Cándido Nocedal.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q2895340|Q2895340]] | [https://dbe.rah.es/biografias/8489/luis-berenguer-moreno-de-guerra 8489/luis-berenguer-moreno-de-guerra] | [[Luis Berenguer]] | [[Ferrol]] | 1923-12-11 | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1979-09-14 | |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q2935149|Q2935149]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6732/camilo-alonso-vega 6732/camilo-alonso-vega] | [[Camilo Alonso Vega]] | [[Ferrol]] | 1889-05-29 | [[Madrid]] | 1971-07-01 | [[Ficheiro:Visita de personalidades al Castillo dentro de los actos conmemorativos del Tricentenario de la Paz de los Pirineos (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q2997430|Q2997430]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4782/jose-angel-valente-docasar 4782/jose-angel-valente-docasar] | [[José Ángel Valente]] | [[Ourense]] | 1929-04-25 | [[Xenebra, Suíza|Xenebra]] | 2000-07-18 | [[Ficheiro:Jose Angel Valente.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q3026812|Q3026812]] | [https://dbe.rah.es/biografias/5227/juan-jose-roson-perez 5227/juan-jose-roson-perez] | [[Juan José Rosón|Q3026812]] | [[Becerreá]] | 1932-09-25 | [[Madrid]] | 1986-08-18 | [[Ficheiro:(Rosón) Rosa Posada ofrece la rueda de prensa posterior al Consejo de Ministros junto al ministro del Interior (cropped).jpeg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q3032159|Q3032159]] | [https://dbe.rah.es/biografias/8055/nicomedes-pastor-diaz-corbelle 8055/nicomedes-pastor-diaz-corbelle] | [[Nicomedes Pastor Díaz]] | [[Viveiro]] | 1811-09-15 | [[Madrid]] | 1863-03-22 | [[Ficheiro:Nicomedes Pastor Díaz (Museo del Prado).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q3047707|Q3047707]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11938/vicente-martinez-risco-y-aguero 11938/vicente-martinez-risco-y-aguero] | [[Vicente Risco]] | [[Ourense]] | 1884-09-30 | [[Ourense]] | 1963-04-30 | [[Ficheiro:Vicente Risco.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q3047766|Q3047766]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10653/ricardo-carvalho-calero 10653/ricardo-carvalho-calero] | [[Ricardo Carballo Calero]] | [[Ferrol]] | 1910-10-30 | [[Santiago de Compostela]] | 1990-03-25 | [[Ficheiro:Carballo Calero, dunha foto con Cunqueiro e Fernández del Riego en Santiago de Compostela.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q3049391|Q3049391]] | [https://dbe.rah.es/biografias/13656/ricardo-mella-cea 13656/ricardo-mella-cea] | [[Ricardo Mella]] | [[Vigo]] | 1861-11-23 | [[Vigo]] | 1925-08-06 | [[Ficheiro:Ricardo Mella.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q3052784|Q3052784]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53952/uxio-novoneyra 53952/uxio-novoneyra] | [[Uxío Novoneyra]] | [[Parada, Seoane do Courel, Folgoso do Courel|Parada]] | 1930-01-19 | [[Santiago de Compostela]] | 1999-10-30 | [[Ficheiro:Uxío Novoneyra (Praza Maior de Lugo).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q3055400|Q3055400]] | [https://dbe.rah.es/biografias/27159/manuel-antonio-martinez-murguia 27159/manuel-antonio-martinez-murguia] | [[Manuel Murguía]] | [[Arteixo, Arteixo, Arteixo|Arteixo]] | 1833-05-17 | [[A Coruña]] | 1923-02-02 | [[Ficheiro:Manuel Murguía, Faro de Vigo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q3059615|Q3059615]] | [https://dbe.rah.es/biografias/13088/eugenio-montes-dominguez 13088/eugenio-montes-dominguez] | [[Eugenio Montes]] | [[Vigo]] | 1897-11-23 | [[Madrid]] | 1982-10-27 | [[Ficheiro:Eugenio Montes 1935.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q3059616|Q3059616]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11254/eugenio-fernandez-granell 11254/eugenio-fernandez-granell] | [[Eugenio Granell]] | [[A Coruña]] | 1912-11-28 | [[Madrid]] | 2001-10-24 | |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q3062511|Q3062511]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32766/joaquin-urzaiz-cadaval-y-cuesta-munoz-del-monte 32766/joaquin-urzaiz-cadaval-y-cuesta-munoz-del-monte] | [[Joaquín Urzáiz Cadaval]] | [[Nigrán]] | 1887-09-15 | [[Madrid]] | 1957-10-11 | [[Ficheiro:Joaquín Urzaiz Cadaval 2nd Government of Manuel Portela Valladares (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q3062520|Q3062520]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4731/juan-rodriguez-de-la-camara 4731/juan-rodriguez-de-la-camara] | [[Xoán Rodríguez de Padrón]] | [[Padrón]] | 1390 | [[Herbón, Padrón|Herbón]] | 1450 | |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q3063890|Q3063890]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11120/jose-casares-gil 11120/jose-casares-gil] | [[José Casares Gil|Xosé Casares Gil]] | [[Santiago de Compostela]] | 1866-03-10 | [[Santiago de Compostela]] | 1961-03-21 | [[Ficheiro:José-Casares-Gil.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q3074161|Q3074161]] | [https://dbe.rah.es/biografias/27615/florentino-lopez-alonso-cuevillas 27615/florentino-lopez-alonso-cuevillas] | [[Florentino López Cuevillas]] | [[Ourense]] | 1886-11-14 | [[Ourense]] | 1958-07-30 | [[Ficheiro:Florentino López Cuevillas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q3090399|Q3090399]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33374/jeronimo-bermudez 33374/jeronimo-bermudez] | [[Jerónimo Bermúdez de Castro]] | [[Ourense]] | 1530 | [[Tui]] | 1599 | |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q3098932|Q3098932]] | [https://dbe.rah.es/biografias/36322/marcial-francisco-juan-bartolome-del-adalid-y-gurrea 36322/marcial-francisco-juan-bartolome-del-adalid-y-gurrea] | [[Marcial del Adalid]] | [[A Coruña]] | 1826-08-24 | [[Lóngora, Liáns, Oleiros|Lóngora]] | 1881-10-16 | [[Ficheiro:Marcial-del-Adalid.tif|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q3148024|Q3148024]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9386/pedro-alvarez-de-sotomayor 9386/pedro-alvarez-de-sotomayor] | [[Pedro Madruga]] | [[Pontevedra]] | 1430 | [[Alba de Tormes]] | 1486-10-16 | [[Ficheiro:Castelosoutomaior.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q3186535|Q3186535]] | [https://dbe.rah.es/biografias/14338/jose-quiroga-mendez 14338/jose-quiroga-mendez] | [[José Quiroga Méndez]] | [[O Fabal, Vilasante, Cervantes|O Fabal]] | 1707-05-14 | [[Boloña]] | 1784-10-23 | |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q3219944|Q3219944]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11810/jose-otero-abeledo 11810/jose-otero-abeledo] | [[Laxeiro]] | [[Donramiro, Lalín|Donramiro]] | 1908-02-23 | [[Vigo]] | 1996-07-21 | [[Ficheiro:Busto de Laxeiro en Vigo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q3293857|Q3293857]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11002/augusto-gonzalez-besada-y-mein 11002/augusto-gonzalez-besada-y-mein] | [[Augusto González Besada]] | [[Tui]] | 1865-06-24 | [[Madrid]] | 1919-06-04 | [[Ficheiro:Augusto González Besada, de Kaulak.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q3296700|Q3296700]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9434/francisco-fernandez-del-riego 9434/francisco-fernandez-del-riego] | [[Francisco Fernández del Riego]] | [[Vilanova, Lourenzá, Lourenzá|Vilanova]] | 1913-01-07 | [[Vigo]] | 2010-11-26 | [[Ficheiro:Francisco Fernández del Riego homenaxe ante a tumba de Castelao. Cementerio de la Chacarita. Buenos Aires 1954.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q3307004|Q3307004]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11583/valentin-lamas-carvajal 11583/valentin-lamas-carvajal] | [[Valentín Lamas Carvajal]] | [[Ourense]] | 1849-11-01 | [[Ourense]] | 1906-09-04 | [[Ficheiro:Valentín Lamas Carvajal.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q3310967|Q3310967]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53826/eduardo-modesto-blanco-amor 53826/eduardo-modesto-blanco-amor] | [[Eduardo Blanco Amor]] | [[Ourense]] | 1897-09-14 | [[Vigo]] | 1979-12-01 | [[Ficheiro:Eduardo Blanco Amor.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q3317108|Q3317108]] | [https://dbe.rah.es/biografias/5395/gomez-perez-das-marinas-rivadeneira 5395/gomez-perez-das-marinas-rivadeneira] | [[Gómez Pérez das Mariñas e Ribadeneira]] | [[Viveiro]] | 1519-01-01 | [[Filipinas]] | 1593-10-25 | |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q3319847|Q3319847]] | [https://dbe.rah.es/biografias/27236/anton-villar-ponte 27236/anton-villar-ponte] | [[Antón Villar Ponte]] | [[Viveiro]] | 1881-10-02 | [[A Coruña]] | 1936-03-04 | [[Ficheiro:Detalle do Billete quilométrico de Villar Ponte co garimbo Cortes Generales. Arquivo RAG.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q3320419|Q3320419]] | [https://dbe.rah.es/biografias/46551/jose-quiroga-suarez 46551/jose-quiroga-suarez] | [[Xosé Quiroga Suárez]] | [[Petín]] | 1920-07-04 | [[A Rúa]] | 2006-10-18 | [[Ficheiro:(José Quiroga Suárez) Adolfo Suárez durante la campaña electoral en Orense. Pool Moncloa. 11 de febrero de 1979 (cropped).jpeg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q3320905|Q3320905]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9753/alonso-iii-de-fonseca-y-acevedo 9753/alonso-iii-de-fonseca-y-acevedo] | [[Alonso III de Fonseca]] | [[Santiago de Compostela]] | 1475 | [[Alcalá de Henares]] | 1534-02-04 | [[Ficheiro:Arzobispo Alonso III de Fonseca (2).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q3320983|Q3320983]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53970/marcial-valladares-nunez 53970/marcial-valladares-nunez] | [[Marcial Valladares]] | [[Vilancosta, Berres, A Estrada|Vilancosta]] | 1821-06-14 | [[Vilancosta, Berres, A Estrada|Vilancosta]] | 1903-05-20 | [[Ficheiro:Marcial Valladares Núñez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q3320987|Q3320987]] | [https://dbe.rah.es/biografias/24761/antonio-lopez-ferreiro 24761/antonio-lopez-ferreiro] | [[Antonio López Ferreiro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1837-11-09 | [[Vedra]] | 1910-03-20 | [[Ficheiro:Antonio López Ferreiro (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q3321013|Q3321013]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53963/juan-manuel-pintos-villar 53963/juan-manuel-pintos-villar] | [[Xoán Manuel Pintos|Xoán Manuel Pintos Villar]] | [[O Burgo, Pontevedra|O Burgo]] | 1811-12-16 | [[Vigo]] | 1876 | [[Ficheiro:Xoan-Manuel-Pintos-Villar.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q3321054|Q3321054]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9747/anxel-fole-sanchez 9747/anxel-fole-sanchez] | [[Ánxel Fole]] | [[Lugo]] | 1903-08-11 | [[Lugo]] | 1986-05-09 | [[Ficheiro:Fole-estatuaenLugo.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q3321064|Q3321064]] | [https://dbe.rah.es/biografias/8387/alejandro-de-la-sota-martinez 8387/alejandro-de-la-sota-martinez] | [[Alejandro de la Sota|Alejandro de la Sota Martínez]] | [[Pontevedra]] | 1913-10-20 | [[Madrid]] | 1996-02-14 | |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q3322486|Q3322486]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6951/xose-neira-vilas 6951/xose-neira-vilas] | [[Xosé Neira Vilas]] | [[Gres, Vila de Cruces|Gres]] | 1928-11-03 | [[Gres, Vila de Cruces|Gres]] | 2015-11-27 | [[Ficheiro:Xosé Neira Vilas (AELG)-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q3322973|Q3322973]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6913/jose-asensio-torrado 6913/jose-asensio-torrado] | [[José Asensio]] | [[A Coruña]] | 1892-05-18 | [[Nova York]] | 1961-02-24 | |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q3324613|Q3324613]] | [https://dbe.rah.es/biografias/109471/francisco-gonzalez-cerecedo 109471/francisco-gonzalez-cerecedo] | [[Francisco Cerecedo]] | [[Vigo]] | 1940-07-20 | [[Bogotá]] | 1977-09-04 | |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q3324888|Q3324888]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6466/leopoldo-eijo-y-garay 6466/leopoldo-eijo-y-garay] | [[Leopoldo Eijo Garay|Leopoldo Eijo y Garay]] | [[Vigo]] | 1878-04-11 | [[Vigo]] | 1963-08-31 | [[Ficheiro:Leopoldo Eijo y Garay 01.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q3326271|Q3326271]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47012/benito-vicetto-perez 47012/benito-vicetto-perez] | [[Benito Vicetto]] | [[Ferrol]] | 1824-05-21 | [[Ferrol]] | 1878-05-28 | [[Ficheiro:Benito Vicetto.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q3326816|Q3326816]] | [https://dbe.rah.es/biografias/46549/antonio-roson-perez 46549/antonio-roson-perez] | [[Antonio Rosón]] | [[Becerreá]] | 1911-06-08 | [[Santiago de Compostela]] | 1986-04-24 | [[Ficheiro:Antonio Rosón Pérez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q3327107|Q3327107]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6332/francisco-javier-sanchez-canton 6332/francisco-javier-sanchez-canton] | [[Francisco Javier Sánchez Cantón]] | [[Pontevedra]] | 1891-07-14 | [[Lourizán, Pontevedra|Lourizán]] | 1971-11-27 | |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q3327119|Q3327119]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28894/juan-barcia-caballero 28894/juan-barcia-caballero] | [[Juan Barcia Caballero]] | [[Santiago de Compostela]] | 1852 | [[Santiago de Compostela]] | 1926-10-10 | [[Ficheiro:Juan Barcia Caballero 1910.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q3327207|Q3327207]] | [https://dbe.rah.es/biografias/13501/fernando-perez-de-traba 13501/fernando-perez-de-traba] | [[Fernán Pérez de Traba]] | [[Galicia]] | 1090 | [[Galicia]] | 1155-11-01 | [[Ficheiro:Fernão Peres de Trava - História de Portugal, popular e ilustrada.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q3327256|Q3327256]] | [https://dbe.rah.es/biografias/27266/xose-fernando-filgueira-valverde 27266/xose-fernando-filgueira-valverde] | [[Xosé Filgueira Valverde]] | [[Pontevedra]] | 1906<br/>1906-10-28 | [[Pontevedra]] | 1996-09-13<br/>1996 | [[Ficheiro:Xosé Filgueira Valverde, 1931.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q3327435|Q3327435]] | [https://dbe.rah.es/biografias/5977/rafael-dieste-gonzalez 5977/rafael-dieste-gonzalez] | [[Rafael Dieste]] | [[Rianxo, Rianxo|Rianxo]] | 1899-01-29<br/>1899 | [[Santiago de Compostela]] | 1981-10-15 | [[Ficheiro:Rafael Dieste 1926.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q3327534|Q3327534]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9576/pio-cabanillas-gallas 9576/pio-cabanillas-gallas] | [[Pío Cabanillas Gallas]] | [[Pontevedra]] | 1923-11-13 | [[Madrid]] | 1991-10-10 | [[Ficheiro:(Cabanillas) Adolfo Suárez junto a Pío Cabanillas, ministro de Cultura, en una tasca de Orense durante la campaña de UCD en las elecciones generales de 1 de marzo de 1979 (cropped).jpeg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q3327596|Q3327596]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53904/aquilino-iglesia-alvarino 53904/aquilino-iglesia-alvarino] | [[Aquilino Iglesia Alvariño]] | [[A Pedrosa, Seivane de Vilarente, Abadín|A Pedrosa]] | 1909-06-11 | [[Santiago de Compostela]] | 1961-07-29 | [[Ficheiro:Aquilino Iglesia Alvariño 1929.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q3327621|Q3327621]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53843/uxio-carre-aldao 53843/uxio-carre-aldao] | [[Uxío Carré Aldao]] | [[A Coruña]] | 1859-11-05 | [[A Coruña]] | 1932-12-18 | [[Ficheiro:Uxío Carré Aldao.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q3327684|Q3327684]] | [https://dbe.rah.es/biografias/15009/fermin-bouza-brey-trillo-de-figueroa 15009/fermin-bouza-brey-trillo-de-figueroa] | [[Fermín Bouza-Brey]] | [[Ponteareas, Ponteareas|Ponteareas]] | 1901-03-31 | [[Santiago de Compostela]] | 1973-06-11 | [[Ficheiro:Bouza Brey.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q3327779|Q3327779]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53972/roberto-vidal-bolano 53972/roberto-vidal-bolano] | [[Roberto Vidal Bolaño]] | [[Santiago de Compostela]] | 1950-07-31 | [[Santiago de Compostela]] | 2002-09-11 | [[Ficheiro:Roberto Vidal Bolaño - Escultura - Brion - 01.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q3327800|Q3327800]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53820/francisco-anon-paz 53820/francisco-anon-paz] | [[Francisco Añón]] | [[Boel, Outes, Outes|Boel]] | 1812-10-09 | [[Madrid]] | 1878-04-20 | [[Ficheiro:Francisco Añón, en La Ilustración de Galicia y Asturias 1880.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q3327989|Q3327989]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7273/manuel-aguirre-de-tejada-y-oneale 7273/manuel-aguirre-de-tejada-y-oneale] | [[Manuel Aguirre de Tejada]] | [[Ferrol]] | 1827-12-28 | [[Madrid]] | 1911-04-09 | [[Ficheiro:Manuel Aguirre de Tejada, conde de Tejada de Valdeosera (Palacio del Senado de España).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q3328529|Q3328529]] | [https://dbe.rah.es/biografias/16572/jose-maria-moscoso-de-altamira-quiroga 16572/jose-maria-moscoso-de-altamira-quiroga] | [[José María Moscoso de Altamira]] | [[Mondoñedo]] | 1788-05-25 | [[Madrid]] | 1854-03-01 | [[Ficheiro:José María Moscoso de Altamira, conde de Fontao (Palacio del Senado de España).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q3328921|Q3328921]] | [https://dbe.rah.es/biografias/52548/carlos-velo-cobelas 52548/carlos-velo-cobelas] | [[Carlos Velo]] | [[Cartelle]] | 1909-11-15 | [[Cidade de México]] | 1988-03-01 | [[Ficheiro:Carlos Velo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q3328982|Q3328982]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11071/cesareo-gonzalez-rodriguez 11071/cesareo-gonzalez-rodriguez] | [[Cesáreo González]] | [[Vigo]] | 1903-05-29 | [[Madrid]] | 1968-03-20 | |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q3329070|Q3329070]] | [https://dbe.rah.es/biografias/14139/andres-garcia-camba-y-de-las-heras 14139/andres-garcia-camba-y-de-las-heras] | [[Andrés García Camba]] | [[Monforte de Lemos]] | 1791-10-20 | [[Madrid]] | 1861-10-06 | [[Ficheiro:GarcíaCamba.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q3329263|Q3329263]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53920/manuel-leiras-pulpeiro 53920/manuel-leiras-pulpeiro] | [[Manuel Leiras Pulpeiro]] | [[Mondoñedo]] | 1854-10-25 | [[Mondoñedo]] | 1912-11-09 | [[Ficheiro:Manuel Leiras Pulpeiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q3330201|Q3330201]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9624/gregorio-ferro-requijo 9624/gregorio-ferro-requijo] | [[Gregorio Ferro]] | [[Lamas, Boqueixón|Lamas]] | 1742-12-24 | [[Madrid]] | 1812-01-23 | |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q3330336|Q3330336]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11853/severiano-martinez-anido 11853/severiano-martinez-anido] | [[Severiano Martínez Anido]] | [[Ferrol]] | 1862-05-21 | [[Valladolid]] | 1938-12-24 | [[Ficheiro:MartAnDic1925.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q3330424|Q3330424]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4372/miguel-colmeiro-y-penido 4372/miguel-colmeiro-y-penido] | [[Miguel Colmeiro|Miguel Colmeiro Penido]] | [[Santiago de Compostela]] | 1816-10-22 | [[Madrid]] | 1901-06-21 | [[Ficheiro:Miguel Colmeiro y Penido (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q3330784|Q3330784]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11668/felipe-de-castro 11668/felipe-de-castro] | [[Felipe de Castro]] | [[Noia]] | 1711 | [[Madrid]] | 1775-08-25 | [[Ficheiro:Felipe de Castro.Noia 060828.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q3331070|Q3331070]] | [https://dbe.rah.es/biografias/56599/ventura-miguel-marco-del-pont 56599/ventura-miguel-marco-del-pont] | [[Ventura Miguel Marcó del Pont]] | [[Vigo]] | 1768-11-15 | | 1836-12-28 | |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q3331308|Q3331308]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6935/francisco-asorey-gonzalez 6935/francisco-asorey-gonzalez] | [[Francisco Asorey]] | [[Fefiñáns, Cambados, Cambados|Fefiñáns]] | 1889-03-04 | [[Santiago de Compostela]] | 1961-07-02 | [[Ficheiro:Francisco Asorey 1914.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q3375530|Q3375530]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7982/pedro-pardo-de-cela 7982/pedro-pardo-de-cela] | [[Pardo de Cela]] | [[Betanzos]] | 1420 | [[Mondoñedo]] | 1483-08-03 | [[Ficheiro:Pedro Pardo de Cela.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q3390154|Q3390154]] | [https://dbe.rah.es/biografias/70031/heli-rolando-de-tella-y-cantos 70031/heli-rolando-de-tella-y-cantos] | [[Helí Rolando Tella Cantos]] | [[Gomeán, O Corgo|Gomeán]] | 1888-09-14 | [[Adai, O Corgo|Adai]] | 1967-10-09 | [[Ficheiro:1929-03-01, El Adelanto, Helí Rolando Tella Cantos (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q3390630|Q3390630]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9376/saturnino-alvarez-bugallal 9376/saturnino-alvarez-bugallal] | [[Saturnino Álvarez Bugallal]] | [[Areas, Ponteareas|Areas]] | 1834-02-11 | [[Lisboa]] | 1885-05-30 | [[Ficheiro:Saturnino Álvarez Bugallal.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q3390665|Q3390665]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4737/luis-rodriguez-de-viguri-y-seoane 4737/luis-rodriguez-de-viguri-y-seoane] | [[Luis Rodríguez de Viguri|Luis Rodríguez de Viguri Seoane]] | [[Santiago de Compostela]] | 1881-10-16 | [[Madrid]] | 1945-10-12 | [[Ficheiro:Luis Rodríguez de Viguri 1922.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q3390697|Q3390697]] | [https://dbe.rah.es/biografias/18140/manuel-martinez-risco-macias 18140/manuel-martinez-risco-macias] | [[Manuel Martínez-Risco]] | [[Ourense]] | 1888-12-01 | [[París]] | 1954-05-03 | [[Ficheiro:1928-02-18, La Esfera, Manuel Martínez-Risco (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q3390843|Q3390843]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53950/antonio-neira-de-mosquera 53950/antonio-neira-de-mosquera] | [[Antonio Neira de Mosquera]] | [[Santiago de Compostela]] | 1823-03-19 | [[A Coruña]] | 1854-07-09 | [[Ficheiro:Antonio Neira de Mosquera.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q3390906|Q3390906]] | [https://dbe.rah.es/biografias/38521/alejandro-jose-otero-fernandez 38521/alejandro-jose-otero-fernandez] | [[Alejandro Otero|Alejandro Otero Fernández]] | [[Redondela]] | 1888-12-14 | [[Cidade de México]] | 1953-06-26 | [[Ficheiro:Alejandro Otero Fernández circa 1931.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q3390931|Q3390931]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25339/laureano-gomez-paratcha 25339/laureano-gomez-paratcha] | [[Laureano Gómez Paratcha]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1884-08-30 | [[Barcelona]] | 1968-04-09 | |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q3391088|Q3391088]] | [https://dbe.rah.es/biografias/60793/enrique-heraclio-botana-perez 60793/enrique-heraclio-botana-perez] | [[Enrique Heraclio Botana]] | [[Mourente, Pontevedra|Mourente]] | 1871-12-04 | [[Cemiterio de Pereiró]] | 1936-08-27 | [[Ficheiro:Enrique Heraclio Botana.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q3391104|Q3391104]] | [https://dbe.rah.es/biografias/60262/francisco-javier-elola-y-diaz-varela 60262/francisco-javier-elola-y-diaz-varela] | [[Francisco Javier Elola]] | [[Monforte de Lemos]] | 1877-09-22 | [[Barcelona]] | 1939-05-12 | |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q3391468|Q3391468]] | [https://dbe.rah.es/biografias/8849/ramon-torrado-estrada 8849/ramon-torrado-estrada] | [[Ramón Torrado]] | [[A Coruña]] | 1905-04-05 | [[Madrid]] | 1990-01 | |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q3391721|Q3391721]] | [https://dbe.rah.es/biografias/13076/santiago-montero-diaz 13076/santiago-montero-diaz] | [[Santiago Montero Díaz]] | [[Ferrol]] | 1911-01-21 | [[Madrid]] | 1985-07-24 | [[Ficheiro:Santiago Montero Díaz 1911 1985.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q3392150|Q3392150]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4916/antonio-fernandez-roman-garcia-de-quevedo 4916/antonio-fernandez-roman-garcia-de-quevedo] | [[Antonio Román]] | [[Ourense]] | 1911-11-09 | [[Madrid]] | 1989-06-16 | [[Ficheiro:Antonio Román 1935.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q3392152|Q3392152]] | [https://dbe.rah.es/biografias/72023/xose-luis-de-dios-martinez 72023/xose-luis-de-dios-martinez] | [[Xosé Luís de Dios|Xosé Luís de Dios Martínez]] | [[Ourense]] | 1943-02-03 | [[Tui]] | 2010-08-02 | |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q3392403|Q3392403]] | [https://dbe.rah.es/biografias/14653/alejandro-de-castro-casal 14653/alejandro-de-castro-casal] | [[Alejandro de Castro Casal]] | [[A Coruña]] | 1812-04-23 | | 1881-07-06 | [[Ficheiro:Alejandro de Castro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q3392622|Q3392622]] | [https://dbe.rah.es/biografias/20601/santiago-castroviejo-bolibar 20601/santiago-castroviejo-bolibar] | [[Santiago Castroviejo]] | [[Tirán, Moaña|Tirán]] | 1946-08-27 | [[Madrid]] | 2009-09-30 | [[Ficheiro:Santiago Castroviejo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q3392810|Q3392810]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12522/antonio-machado-y-alvarez 12522/antonio-machado-y-alvarez] | [[Antonio Machado Álvarez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1846-04-06 | [[Sevilla]] | 1893-02-04 | [[Ficheiro:DemofiloyAnaRuiz (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q3393354|Q3393354]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12890/manuel-becerra-y-bermudez 12890/manuel-becerra-y-bermudez] | [[Manuel Becerra Bermúdez]] | [[Castro de Rei]] | 1820-10-20 | [[Madrid]] | 1896-12-19 | [[Ficheiro:Manuel Becerra y Bermúdez (Museo del Prado).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q3393376|Q3393376]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25687/leandro-pita-romero 25687/leandro-pita-romero] | [[Leandro Pita Romero]] | [[Ortigueira]] | 1898-11-22<br/>1898-11-28 | [[Buenos Aires]] | 1985-06-25<br/>1965-06-25 | [[Ficheiro:Leandro Pita Romero 1933.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q3393707|Q3393707]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25014/san-pedro-de-mezonzo 25014/san-pedro-de-mezonzo] | [[Pedro de Mezonzo]] | [[Chacente, Curtis, Curtis|Chacente]] | 930 | [[Santiago de Compostela]] | 1003 | [[Ficheiro:Pedro-de-mezonzo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q3393935|Q3393935]] | [https://dbe.rah.es/biografias/15856/juan-francisco-de-castro 15856/juan-francisco-de-castro] | [[Juan Francisco de Castro Fernández]] | [[Lugo]] | 1721-02-25 | [[Lugo]] | 1790-12-24 | [[Ficheiro:1881-08-28, La Ilustración Gallega y Asturiana, Juan Francisco de Castro (cropped).tiff|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q3393948|Q3393948]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9943/san-froilan 9943/san-froilan] | [[Froilán]] | [[Lugo]] | 833 | | 904 | [[Ficheiro:San Froilán. Catedral de Lugo (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q3394289|Q3394289]] | [https://dbe.rah.es/biografias/46418/eloy-luis-andre 46418/eloy-luis-andre] | [[Eloy Luís André]] | [[Mourazos, Verín|Mourazos]] | 1876-07-19 | [[Madrid]] | 1935-05-24 | [[Ficheiro:Outro filósofo galeguista. Eloy Luís André.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q3394324|Q3394324]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6175/rosendo-salvado 6175/rosendo-salvado] | [[Rosendo Salvado]] | [[Tui]] | 1814-03-01 | [[Roma]]<br/>[[Abbey of Saint Paul Outside the Walls]] | 1900-12-29 | [[Ficheiro:1880-08-18, La Ilustración Gallega y Asturiana, El reverendo padre fray Rosendo Salvado.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q3394337|Q3394337]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12606/casto-mendez-nunez 12606/casto-mendez-nunez] | [[Casto Méndez Núñez]] | [[Vigo]] | 1824-07-01 | [[Pontevedra]] | 1869-08-21 | [[Ficheiro:Casto Méndez Núñez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q3394407|Q3394407]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9724/ramon-pineiro-lopez 9724/ramon-pineiro-lopez] | [[Ramón Piñeiro]] | [[Armea de Abaixo, Lama, Láncara|Armea de Abaixo]] | 1915-05-31 | [[Santiago de Compostela]] | 1990-08-27 | |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q3394442|Q3394442]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4803/juan-rof-carballo 4803/juan-rof-carballo] | [[Xoán Rof Carballo]] | [[Lugo]] | 1905-06-11 | [[Madrid]] | 1994-10-11 | [[Ficheiro:Juan Rof Carballo (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q3394913|Q3394913]] | [https://dbe.rah.es/biografias/29086/serafin-joaquin-avendano-martinez 29086/serafin-joaquin-avendano-martinez] | [[Serafín Avendaño]] | [[Vigo]] | 1837-08-02 | [[Valladolid]] | 1916-08-23 | [[Ficheiro:Serafín de Avendaño.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q3394919|Q3394919]] | [https://dbe.rah.es/biografias/62181/froila-bermudez 62181/froila-bermudez] | [[Froila Bermúdez]] | [[Traba, Laxe|Traba]] | 1045 | [[Cospeito]] | 1091-03-27 | |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q3394931|Q3394931]] | [https://dbe.rah.es/biografias/71937/manuel-iglesias-corral 71937/manuel-iglesias-corral] | [[Manuel Iglesias Corral]] | [[A Coruña]] | 1901-01-01 | [[A Coruña]] | 1989-09-08 | |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q3395095|Q3395095]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11142/fernando-de-casas-novoa 11142/fernando-de-casas-novoa] | [[Fernando de Casas Novoa]] | [[Santiago de Compostela]] | 1670 | [[Santiago de Compostela]] | 1749-11-25 | |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q3395106|Q3395106]] | [https://dbe.rah.es/biografias/56586/bernardo-lecocq 56586/bernardo-lecocq] | [[Bernardo Lecocq]] | [[A Coruña]] | 1734-02-10 | [[Montevideo]] | 1820-12-07 | |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q3395137|Q3395137]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28073/antolin-faraldo-asorey 28073/antolin-faraldo-asorey] | [[Antolín Faraldo]] | [[Betanzos]] | 1822-09-02 | [[Granada]] | 1853-06-20 | [[Ficheiro:Antolín Faraldo por Francisco Sobrino.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q3395173|Q3395173]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10422/domingo-garcia-sabell-rivas 10422/domingo-garcia-sabell-rivas] | [[Domingo García-Sabell]] | [[Santiago de Compostela]] | 1909-10-09 | [[A Coruña]] | 2003-08-05 | |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q3395176|Q3395176]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4704/jose-rodriguez-carracido 4704/jose-rodriguez-carracido] | [[José Rodríguez Carracido]] | [[Santiago de Compostela]] | 1856-05-21 | [[Madrid]] | 1928-01-03 | [[Ficheiro:José Rodríguez Carracido.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q3395307|Q3395307]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25701/pedro-barrie-de-la-maza 25701/pedro-barrie-de-la-maza] | [[Pedro Barrié de la Maza]] | [[A Coruña]] | 1888-12-17 | [[A Coruña]] | 1971-03-14 | |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q3396401|Q3396401]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35053/victor-lopez-seoane 35053/victor-lopez-seoane] | [[Víctor López Seoane]] | [[Ferrol]] | 1832-09-28 | [[A Coruña]] | 1900-07-14 | [[Ficheiro:LopezSeoane1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q3397168|Q3397168]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25982/eulogio-gomez-franqueira 25982/eulogio-gomez-franqueira] | [[Eulogio Gómez Franqueira]] | [[Cenlle]] | 1917-07-06 | [[Ourense]] | 1988-04-20 | [[Ficheiro:(Eulogio Gómez Franqueira) Adolfo Suárez durante la campaña electoral en Orense. Pool Moncloa. 11 de febrero de 1979 (cropped).jpeg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q3397750|Q3397750]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53808/xose-maria-alvarez-blazquez 53808/xose-maria-alvarez-blazquez] | [[Xosé María Álvarez Blázquez]] | [[Tui]] | 1915-02-05 | [[Vigo]] | 1985-03-02 | [[Ficheiro:Xosé María Álvarez Blázquez 1935 Arquivo Histórico Universitario de Santiago de Compostela.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q3397940|Q3397940]] | [https://dbe.rah.es/biografias/84171/jesus-ferro-couselo 84171/jesus-ferro-couselo] | [[Xesús Ferro Couselo]] | [[Cordeiro, Valga|Cordeiro]] | 1906-07-30 | [[Ourense]] | 1975-04-23 | [[Ficheiro:Ferro couselo 2-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q3398179|Q3398179]] | [https://dbe.rah.es/biografias/18265/jose-cornide-de-folgueira-y-saavedra 18265/jose-cornide-de-folgueira-y-saavedra] | [[José Cornide Saavedra]] | [[A Coruña]] | 1734-04-25 | [[Madrid]] | 1803-02-22 | [[Ficheiro:José Cornide Saavedra, Cuevas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q3398317|Q3398317]] | [https://dbe.rah.es/biografias/31616/jesus-bal-y-gay 31616/jesus-bal-y-gay] | [[Jesús Bal y Gay]] | [[Lugo]] | 1905-06-23 | [[Torrelaguna]] | 1993-03-03 | |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q3398533|Q3398533]] | [https://dbe.rah.es/biografias/5030/vicente-vazquez-quiroga-y-queipo-de-llano 5030/vicente-vazquez-quiroga-y-queipo-de-llano] | [[Vicente Vázquez Queipo]] | [[San Cristovo do Real, Samos|San Cristovo do Real]] | 1804-02-17 | [[Madrid]] | 1893-03-11 | [[Ficheiro:Vicente Vázquez Queipo de Llano.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q3398675|Q3398675]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47001/carlos-casares-mourino 47001/carlos-casares-mourino] | [[Carlos Casares]] | [[Ourense]] | 1941-08-24 | [[Nigrán]] | 2002-03-09 | [[Ficheiro:Carlos Casares 2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q3398680|Q3398680]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34202/anxel-casal-gosenje 34202/anxel-casal-gosenje] | [[Ánxel Casal]] | [[A Coruña]] | 1895-12-17 | [[Cacheiras, Teo|Cacheiras]] | 1936-08-19 | [[Ficheiro:Ánxel Casal Gosenxe.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q3398823|Q3398823]] | [https://dbe.rah.es/biografias/27054/bibiano-fernandez-osorio-tafall 27054/bibiano-fernandez-osorio-tafall] | [[Bibiano Fernández Osorio-Tafall]] | [[Salcedo, Pontevedra|Salcedo]] | 1902-12-03 | [[Cidade de México]] | 1990-08-13 | [[Ficheiro:Bibiano Fernández Osorio-Tafall rah.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q3398870|Q3398870]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7024/roberto-novoa-santos 7024/roberto-novoa-santos] | [[Roberto Nóvoa|Roberto Nóvoa Santos]] | [[A Coruña]] | 1885-07-06 | [[Santiago de Compostela]] | 1933-12-09 | [[Ficheiro:Roberto Nóvoa Santos 1927.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q3398968|Q3398968]] | [https://dbe.rah.es/biografias/48772/alfonso-eanes-do-coton 48772/alfonso-eanes-do-coton] | [[Afonso Eanes do Coton]] | [[Negreira]] | 12nd century | [[Cidade Real]] | 1266 | |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q3551558|Q3551558]] | [https://dbe.rah.es/biografias/16183/luis-perez-das-marinas-y-sotomayor 16183/luis-perez-das-marinas-y-sotomayor] | [[Luis Pérez das Mariñas]] | [[Viveiro]] | | [[Filipinas]] | 1603 | |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q3565268|Q3565268]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28886/andres-garcia-de-quinones 28886/andres-garcia-de-quinones] | [[Andrés García de Quiñones]] | [[Santiago de Compostela]] | 1709-08-09 | [[Salamanca]] | 1784-11-15 | [[Ficheiro:Salamanca - Clerecia 03.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q3651583|Q3651583]] | [https://dbe.rah.es/biografias/56732/camilo-bargiela 56732/camilo-bargiela] | [[Camilo Bargiela]] | [[Tui]] | 1864-12-25 | [[Casablanca]] | 1910-07-02 | [[Ficheiro:Camilo Bargiela.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q3701650|Q3701650]] | [https://dbe.rah.es/biografias/31419/joaquin-vaamonde-cornide 31419/joaquin-vaamonde-cornide] | [[Joaquín Vaamonde Cornide]] | [[A Coruña]] | 1872-01-27 | [[Pazo de Meirás]] | 1900-08-18 | [[Ficheiro:Joaquín Vaamonde Cornide, 1897. foto Antonio Portela Paradela.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q3740324|Q3740324]] | [https://dbe.rah.es/biografias/22679/san-faustino-miguez 22679/san-faustino-miguez] | [[Faustino Míguez|Faustino Míguez González]] | [[Xamirás, Acevedo do Río, Celanova|Xamirás]] | 1831-03-24 | [[Xetafe]] | 1925-03-08 | [[Ficheiro:FAUSTINOMiguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q3742842|Q3742842]] | [https://dbe.rah.es/biografias/45289/fernando-paez-de-tamallancos 45289/fernando-paez-de-tamallancos] | [[Fernán Páez de Talamancos]] | [[Tamallancos, Vilamarín|Tamallancos]] | 13rd century | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q3742904|Q3742904]] | [https://dbe.rah.es/biografias/48775/fernando-esquio 48775/fernando-esquio] | [[Fernand´ Esquio|Fernando Esquío]] | [[Neda]] | 13rd century | | 14th century | |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q3754421|Q3754421]] | [https://dbe.rah.es/biografias/42187/fernando-de-andrade-y-sotomayor 42187/fernando-de-andrade-y-sotomayor] | [[Fernando de Andrade e Soutomaior|Fernando de Andrade Soutomaior]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1570s | [[Santiago de Compostela]] | 1655-01-22 | [[Ficheiro:Fernando de Andrade e Soutomaior.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q3808784|Q3808784]] | [https://dbe.rah.es/biografias/45393/johan-airas-de-santiago 45393/johan-airas-de-santiago] | [[Xoán Airas|Johan Airas]] | [[Santiago de Compostela]] | 13rd century | No/unknown value | 14th century | |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q3815392|Q3815392]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25522/carlos-masquelet-lacaci 25522/carlos-masquelet-lacaci] | [[Carlos Masquelet]] | [[Ferrol]] | 1871-07-14 | [[La Jonquera]] | 1948 | |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q3879464|Q3879464]] | [https://dbe.rah.es/biografias/45649/nuno-eanes-de-cerceo-o-serceo 45649/nuno-eanes-de-cerceo-o-serceo] | [[Nuno Eanes Cérzeo|Nuno Eanes Cerzeo]] | [[Cercio, Lalín|Cercio]] | 1190s | No/unknown value | 1260s | |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q3900028|Q3900028]] | [https://dbe.rah.es/biografias/68086/pedro-garcia-de-ambroa 68086/pedro-garcia-de-ambroa] | [[Pero García de Ambroa|Pero Garcia de Ambroa]] | [[Ambroa, Irixoa|Ambroa]] | No/unknown value | No/unknown value | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q4068505|Q4068505]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10030/jose-aranalde-gorbieta 10030/jose-aranalde-gorbieta] | [[José Aranalde Gorbieta]] | [[A Coruña]] | 1792 | [[Madrid]] | 1855-01-12 | |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q4206892|Q4206892]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11837/antonio-cavanilles-y-centi 11837/antonio-cavanilles-y-centi] | [[Antonio Cavanilles y Centi]] | [[A Coruña]] | 1805-01-31 | [[Madrid]] | 1864-01-02 | [[Ficheiro:Martínez aparici-cavanilles.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q4302082|Q4302082]] | [https://dbe.rah.es/biografias/68263/carlos-montenegro 68263/carlos-montenegro] | [[Carlos Montenegro Rodríguez]] | [[A Pobra do Caramiñal]] | 1900-02-27 | [[Miami]] | 1981-04-05 | |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q4321880|Q4321880]] | [https://dbe.rah.es/biografias/68264/lino-novas-calvo 68264/lino-novas-calvo] | [[Lino Novás Calvo]] | [[As Grañas do Sor, Mañón|As Grañas do Sor]] | 1903-09-24 | [[Nova York]] | 1983-03-24 | |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q4734486|Q4734486]] | [https://dbe.rah.es/biografias/86750/alonso-pita-da-veiga 86750/alonso-pita-da-veiga] | [[Afonso Pita da Veiga]] | [[Ferrol]] | 1480 | [[Pontedeume]] | 1554 | |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q4760204|Q4760204]] | [https://dbe.rah.es/biografias/19276/andres-gonzalez-de-barcia-carballido-y-zuniga 19276/andres-gonzalez-de-barcia-carballido-y-zuniga] | [[Andrés González de Barcia]] | [[Galicia]] | 1673 | [[Madrid]] | 1743-11-04 | |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q4776440|Q4776440]] | [https://dbe.rah.es/biografias/8102/antonio-barroso-sanchez-guerra 8102/antonio-barroso-sanchez-guerra] | [[Antonio Barroso y Sánchez-Guerra]] | [[Marín]] | 1893-07-31 | [[Madrid]] | 1982-08-12 | [[Ficheiro:Antonio Barroso y Sánchez Guerra.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q4776513|Q4776513]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11095/antonio-casal-rivadulla 11095/antonio-casal-rivadulla] | [[Antonio Casal|Antonio Casal Rivadulla]] | [[Santiago de Compostela]] | 1910-06-10 | [[Madrid]] | 1974-02-11 | [[Ficheiro:Antonio Casal.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q4777017|Q4777017]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4845/antonio-valladares-de-sotomayor 4845/antonio-valladares-de-sotomayor] | [[Antonio Valladares de Sotomayor]] | [[Rianxo]] | 1737-07-30 | [[Madrid]] | 1820 | |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q4777074|Q4777074]] | [https://dbe.rah.es/biografias/20934/antonio-de-sotomayor 20934/antonio-de-sotomayor] | [[Antonio de Soutomaior]] | [[Freixeiro, Vigo|Freixeiro]] | 1557-09-07 | [[Madrid]] | 1648-09-03 | |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q5222827|Q5222827]] | [https://dbe.rah.es/biografias/36229/dario-cabanelas-rodriguez 36229/dario-cabanelas-rodriguez] | [[Darío Cabanelas|Darío Cabanelas Rodríguez]] | [[Trasalba, Ourense|Trasalba]] | 1916-12-20 | [[Ourense]] | 1992-09-18 | |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q5392074|Q5392074]] | [https://dbe.rah.es/biografias/57183/placido-angel-rey-lemos 57183/placido-angel-rey-lemos] | [[Plácido Ángel Rey Lemos]] | [[Lugo]] | 1867-10-30 | [[Éibar|Eibar]] | 1941-02-12 | |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q5404324|Q5404324]] | [https://dbe.rah.es/biografias/26381/diego-de-muros-ii 26381/diego-de-muros-ii] | [[Diego de Muros II]] | [[Santiago de Compostela]] | | [[Las Palmas de Gran Canaria]] | 1506 | |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q5405876|Q5405876]] | [https://dbe.rah.es/biografias/5366/alfredo-vicenti-y-rey 5366/alfredo-vicenti-y-rey] | [[Alfredo Vicenti]] | [[Santiago de Compostela]] | 1850-11-20 | | 1916-09-30 | [[Ficheiro:Alfredo Vicenti.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q5411413|Q5411413]] | [https://dbe.rah.es/biografias/14136/manuel-de-pezuela-y-ceballos 14136/manuel-de-pezuela-y-ceballos] | [[Manuel de la Pezuela y Ceballos]] | [[A Coruña]] | 1797-01-08 | [[Madrid]] | 1872-10-20 | [[Ficheiro:Manuel de la Pezuela y Ceballos (Federico de Madrazo).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q5444427|Q5444427]] | [https://dbe.rah.es/biografias/54417/fermin-jaudenes-y-alvarez 54417/fermin-jaudenes-y-alvarez] | [[Fermín Jáudenes]] | [[A Coruña]] | 1836-07-07 | [[Logroño]] | 1915-02-11 | [[Ficheiro:Fermín Jáudenes.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q5474328|Q5474328]] | [https://dbe.rah.es/biografias/79069/jose-mariano-de-quindos-y-tejada 79069/jose-mariano-de-quindos-y-tejada] | [[José Mariano Quindós Tejada]] | [[Ferrol]] | 1822-01-29 | | 1900-01-03 | [[Ficheiro:José Mariano Quindós.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q5483981|Q5483981]] | [https://dbe.rah.es/biografias/45652/francisco-taboada-y-gil 45652/francisco-taboada-y-gil] | [[Francisco Taboada y Gil]] | [[Prado, Lalín|Prado]] | 1750s | [[Santiago de Compostela]] | 1831-05-13 | |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q5484195|Q5484195]] | [https://dbe.rah.es/biografias/8979/francisco-de-trillo-y-figueroa 8979/francisco-de-trillo-y-figueroa] | [[Francisco de Trillo y Figueroa]] | [[Cervás, Ares|Cervás]] | 1618 | [[Granada]] | 1680 | |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q5495624|Q5495624]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10231/jose-arias-uria 10231/jose-arias-uria] | [[José Arias Uría]] | [[Ferrol]] | 1799 | [[A Coruña]] | 1873-01-03 | [[Ficheiro:Retrato de José Arias Uría (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q5551834|Q5551834]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6987/pedro-nieto-antunez 6987/pedro-nieto-antunez] | [[Pedro Nieto Antúnez]] | [[Ferrol]] | 1898-08-18 | [[Madrid]] | 1978 | |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q5557749|Q5557749]] | [https://dbe.rah.es/biografias/16486/juan-antonio-monet-del-barrio 16486/juan-antonio-monet-del-barrio] | [[Juan Antonio Monet]] | [[Vigo]] | 1781-06-02 | [[Madrid]] | 1837-04-03 | |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q5639632|Q5639632]] | [https://dbe.rah.es/biografias/14640/francisco-salgado-de-somoza 14640/francisco-salgado-de-somoza] | [[Francisco Salgado de Somoza]] | [[A Coruña]] | 1595 | | 1665 | [[Ficheiro:Salgado de Somoza - Labyrintus creditorum concurrentium, 1686 - 359.tif|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q5643948|Q5643948]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33866/sebastian-malvar-y-pinto 33866/sebastian-malvar-y-pinto] | [[Sebastián Malvar Pinto]] | [[Salcedo, Pontevedra|Salcedo]] | 1730 | [[Santiago de Compostela]] | 1795-09-25 | [[Ficheiro:Arzobispo Sebastián Malvar y Pinto. Por Manuel Fernández. 1888.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q5657851|Q5657851]] | [https://dbe.rah.es/biografias/45938/san-ero-de-armenteira 45938/san-ero-de-armenteira] | [[Ero da Armenteira|Ero de Armenteira]] | [[Comarca do Salnés|O Salnés]] | 12nd century | | 1176-08-30 | [[Ficheiro:Armenteira san ero 1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q5667878|Q5667878]] | [https://dbe.rah.es/biografias/130203/alfredo-moreno-osorio 130203/alfredo-moreno-osorio] | [[Alfredo Moreno Osorio]] | [[A Coruña]] | 1871 | [[Madrid]] | 1933-11 | |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q5675457|Q5675457]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25674/pascual-pery-junquera 25674/pascual-pery-junquera] | [[Pascual Pery Junquera]] | [[Ferrol]] | 1911-10-17 | [[Madrid]] | 1989-06-20 | |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q5676223|Q5676223]] | [https://dbe.rah.es/biografias/42817/andres-de-cereceda 42817/andres-de-cereceda] | [[Andrés de Cereceda]] | [[Cerceda]] | 1490 | [[Province of Comayagua]] | 1540 | |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q5697813|Q5697813]] | [https://dbe.rah.es/biografias/8044/antonio-barrera-de-irimo 8044/antonio-barrera-de-irimo] | [[Antonio Barrera de Irimo]] | [[Ribadeo]] | 1929-01-04 | [[Madrid]] | 2014-09-24 | |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q5698339|Q5698339]] | [https://dbe.rah.es/biografias/17252/antonio-florez-urdapilleta 17252/antonio-florez-urdapilleta] | [[Antonio Flórez Urdapilleta]] | [[Vigo]] | 1877-09-29 | [[Madrid]] | 1941-10-27 | |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q5700275|Q5700275]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10351/antonio-de-puga 10351/antonio-de-puga] | [[Antonio de Puga]] | [[Ourense]] | 1602 | [[Madrid]] | 1648-03-10 | |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q5700289|Q5700289]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11150/antonio-de-remesal 11150/antonio-de-remesal] | [[Antonio de Remesal]] | [[Allariz]] | 1570 | | 1619 | |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q5725919|Q5725919]] | [https://dbe.rah.es/biografias/15062/benito-ramon-hermida-maldonado 15062/benito-ramon-hermida-maldonado] | [[Benito Ramón Hermida Maldonado]] | [[Santiago de Compostela]] | 1736-10-01 | [[Madrid]] | 1814-02-01 | [[Ficheiro:Benito Ramón Hermida Maldonado.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q5725926|Q5725926]] | [https://dbe.rah.es/biografias/56576/benito-gonzalez-rivadavia 56576/benito-gonzalez-rivadavia] | [[Benito Rivadavia]] | [[Monforte de Lemos]] | 1747-02-07 | [[Buenos Aires]] | 1816-09-28 | |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q5750378|Q5750378]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9875/carlos-franco-iribarnegaray 9875/carlos-franco-iribarnegaray] | [[Carlos Franco Iribarnegaray]] | [[Ferrol]] | 1912-08-30 | [[Madrid]] | 1982-12-11 | |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q5751160|Q5751160]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32409/carlos-luis-odonnell-y-joris 32409/carlos-luis-odonnell-y-joris] | [[Carlos O'Donnell]] | [[Ferrol]] | 1801-11-22 | [[Etxauri]] | 1835-05-17 | |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q5751472|Q5751472]] | [https://dbe.rah.es/biografias/24766/carlos-ramon-fort-y-pazos 24766/carlos-ramon-fort-y-pazos] | [[Carlos Ramón Fort y Pazos]] | [[A Coruña]] | 1807-11-24 | [[Madrid]] | 1878-04-09 | [[Ficheiro:Carlos Ramón Fort, en La Ilustración de Galicia y Asturias.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q5791473|Q5791473]] | [https://dbe.rah.es/biografias/17619/domingo-fontan-rodriguez 17619/domingo-fontan-rodriguez] | [[Domingo Fontán]] | [[Porta do Conde, Portas, Portas|Porta do Conde]] | 1788-04-17 | [[Cuntis]] | 1866-10-24 | [[Ficheiro:Domingo Fontán (1852), por Antonio María Esquivel.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q5833518|Q5833518]] | [https://dbe.rah.es/biografias/65779/enrique-macdonnell-y-de-gonde 65779/enrique-macdonnell-y-de-gonde] | [[Enrique MacDonnell]] | [[Pontevedra]] | 1748<br/>1753 | [[Cádiz]] | 1823-11-23 | [[Ficheiro:Mac Don.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q5850471|Q5850471]] | [https://dbe.rah.es/biografias/27708/leandro-de-saralegui-y-medina 27708/leandro-de-saralegui-y-medina] | [[Leandro de Saralegui Medina]] | [[Tui]] | 1839-06-30 | [[Ferrol]] | 1910-10-05 | [[Ficheiro:Leandro de Saralegui Medina 1909.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q5850491|Q5850491]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25258/eugenio-indalecio-de-gaminde-y-lafont 25258/eugenio-indalecio-de-gaminde-y-lafont] | [[Eugenio Gaminde]] | [[A Coruña]] | 1812-04-30 | [[Madrid]] | 1878-10-29 | [[Ficheiro:Paris-eugenio gaminde.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q5858083|Q5858083]] | [https://dbe.rah.es/biografias/19982/felipe-antonio-gil-de-taboada-y-lemus 19982/felipe-antonio-gil-de-taboada-y-lemus] | [[Felipe Antonio Gil de Taboada]] | [[Bergazos, Donsión, Lalín|Bergazos]] | 1668-05-01 | [[Sevilla]] | 1722-04-29 | [[Ficheiro:Felipe Antonio Gil de Taboada (1668-1722), arzobispo de Sevilla.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q5863076|Q5863076]] | [https://dbe.rah.es/biografias/16514/florencio-montojo-trillo 16514/florencio-montojo-trillo] | [[Florencio Montojo]] | [[Ferrol]] | 1824-06-20 | [[Madrid]] | 1896 | [[Ficheiro:Florencio Montojo y Trillo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q5865244|Q5865244]] | [https://dbe.rah.es/biografias/56533/francisco-bermudez 56533/francisco-bermudez] | [[Francisco Bermúdez]] | [[Ferrol]] | 1787 | | 1826 | |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q5865736|Q5865736]] | [https://dbe.rah.es/biografias/69813/francisco-franco-salgado-araujo 69813/francisco-franco-salgado-araujo] | [[Francisco Franco Salgado-Araujo]] | [[Ferrol]] | 1890-07-16 | [[Madrid]] | 1975-04-21 | [[Ficheiro:Francisco Franco Salgado-Araújo (Pacón).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q5865752|Q5865752]] | [https://dbe.rah.es/biografias/69838/francisco-fulgosio-villavicencio 69838/francisco-fulgosio-villavicencio] | [[Francisco Fulgosio]] | [[Ferrol]] | 1799-08-12 | [[Burgos]] | 1848-09-21 | |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q5867234|Q5867234]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11091/francisco-regalado-rodriguez 11091/francisco-regalado-rodriguez] | [[Francisco Regalado Rodríguez]] | [[Ferrol]] | 1881-05-01 | [[Madrid]] | 1958-12-30 | |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q5867834|Q5867834]] | [https://dbe.rah.es/biografias/80134/francisco-de-araujo 80134/francisco-de-araujo] | [[Francisco Araújo]] | [[Verín]] | 1580 | [[Madrid]] | 1664-03-19 | |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q5873501|Q5873501]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9808/gabriel-pita-da-veiga-y-sanz 9808/gabriel-pita-da-veiga-y-sanz] | [[Gabriel Pita da Veiga|Gabriel Pita da Veiga y Sanz]] | [[Ferrol]] | 1909-01-31 | [[Madrid]] | 1993-05-08 | |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q5889597|Q5889597]] | [https://dbe.rah.es/biografias/38868/gustavo-fernandez-balbuena 38868/gustavo-fernandez-balbuena] | [[Gustavo Fernández Balbuena]] | [[Ribadavia]] | 1888-03-05 | [[Mar Mediterráneo]] | 1931-11-14 | |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q5924257|Q5924257]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6064/jacinto-de-salas-y-quiroga 6064/jacinto-de-salas-y-quiroga] | [[Jacinto de Salas y Quiroga]] | [[A Coruña]] | 1813-02-14 | [[Madrid]] | 1849 | [[Ficheiro:Jacinto de Salas y Quiroga.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q5931929|Q5931929]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9142/joaquin-ezquerra-del-bayo 9142/joaquin-ezquerra-del-bayo] | [[Joaquín Ezquerra del Bayo]] | [[Ferrol]] | 1793-09-11 | [[Tudela]] | 1859-08-14 | [[Ficheiro:Joaquín Ezquerra del Bayo (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q5938321|Q5938321]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28148/jose-arias-teijeiro 28148/jose-arias-teijeiro] | [[José Arias Teijeiro]] | [[Pontevedra]] | 1799 | [[Santa Cristina da Ramallosa, Baiona|Santa Cristina da Ramallosa]] | 1867-09-29 | [[Ficheiro:José Arias Teijeiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q5938508|Q5938508]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53926/jose-bernaldes-polledo 53926/jose-bernaldes-polledo] | [[José Bernaldes Polledo]] | [[Galicia]] | 1772 | [[Valparaíso]] | 1820-03 | |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q5938844|Q5938844]] | [https://dbe.rah.es/biografias/26413/jose-de-casado-y-ferreiro 26413/jose-de-casado-y-ferreiro] | [[José Casado Ferreiro]] | [[Mugardos]] | 1867-11-15 | [[Ferrol]] | 1915-07-21 | [[Ficheiro:MNF 021c (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q5939693|Q5939693]] | [https://dbe.rah.es/biografias/71653/jose-ferrer-de-couto 71653/jose-ferrer-de-couto] | [[José Ferrer de Couto]] | [[Ferrol]] | 1820-07-14 | [[Nova York]] | 1877-07-03 | [[Ficheiro:José ferrer couto.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q5939849|Q5939849]] | [https://dbe.rah.es/biografias/38296/jose-franco-montes 38296/jose-franco-montes] | [[Xosé Franco Montes|José Franco Montes]] | [[Vigo]] | 1879-01-21 | [[Vigo]] | 1939-07-31 | |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q5940227|Q5940227]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11045/jose-guerra-campos 11045/jose-guerra-campos] | [[José Guerra Campos]] | [[Seares de Abaixo, Ames, Ames|Seares de Abaixo]] | 1920-09-13 | [[Sentmenat]] | 1997-07-15 | [[Ficheiro:José-Guerra-Campos-1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q5940961|Q5940961]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32717/laureano-sanz-y-soto-de-alfeiran 32717/laureano-sanz-y-soto-de-alfeiran] | [[José Laureano Sanz]] | [[Tui]] | 1793-07-05 | [[Elorrio]] | 1868-09-05 | [[Ficheiro:Martínez aparici-Retrato de Laureano Sanz Alfeirán.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q5941025|Q5941025]] | [https://dbe.rah.es/biografias/44253/jose-lino-vaamonde-valencia 44253/jose-lino-vaamonde-valencia] | [[José Lino Vaamonde]] | [[Alongos, Toén|Alongos]] | 1900-04-20 | [[Caracas]] | 1986-10-03 | [[Ficheiro:José Lino Vaamonde in 1937.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q5941613|Q5941613]] | [https://dbe.rah.es/biografias/24135/jose-luis-puente-dominguez 24135/jose-luis-puente-dominguez] | [[José Luis Puente Domínguez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1918-03-31 | [[Santiago de Compostela]] | 2006-02-12 | [[Ficheiro:Jose Luis Puente Domínguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q5941864|Q5941864]] | [https://dbe.rah.es/biografias/63644/jose-lopez-crespo 63644/jose-lopez-crespo] | [[José López Crespo]] | [[Cornazo, Vilagarcía de Arousa|Cornazo]] | 1797-08-30 | [[Santander]] | 1875-03-21 | |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q5944174|Q5944174]] | [https://dbe.rah.es/biografias/79066/jose-moreno-osorio 79066/jose-moreno-osorio] | [[José Moreno Osorio]] | [[A Coruña]] | 1869-01-23 | [[Madrid]] | 1963-03-24 | [[Ficheiro:FOTO JOSÉ MORENO OSORIO.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q5945261|Q5945261]] | [https://dbe.rah.es/biografias/74784/jose-ruibal 74784/jose-ruibal] | [[José Ruibal]] | [[Xeve, Pontevedra|Xeve]] | 1925 | [[Buendía]] | 1999-02-16 | |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q5950157|Q5950157]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7852/juan-jose-de-barcia-goyanes 7852/juan-jose-de-barcia-goyanes] | [[Juan José Barcia Goyanes]] | [[Santiago de Compostela]] | 1901-12-26 | [[Valencia]] | 2003-07-13 | [[Ficheiro:Doctor Barcia Goyanes.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q5950345|Q5950345]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28240/juan-jose-marco-del-pont 28240/juan-jose-marco-del-pont] | [[Juan José Marcó del Pont y Ángel]] | [[Vigo]] | 1766 | | 1848 | |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q5950716|Q5950716]] | [https://dbe.rah.es/biografias/77883/juan-loriga-y-reguera 77883/juan-loriga-y-reguera] | [[Juan Loriga]] | [[Cambre]] | 1788 | | 1829-08-09 | |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q5950988|Q5950988]] | [https://dbe.rah.es/biografias/56565/juan-manuel-fernandez-de-aguero 56565/juan-manuel-fernandez-de-aguero] | [[Juan Manuel Fernández de Agüero]] | [[Cantabria]]<br/>[[Tui]] | 1772 | [[Buenos Aires]] | 1840-10-19 | |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q5952484|Q5952484]] | [https://dbe.rah.es/biografias/52911/juan-sanmartin-y-serna 52911/juan-sanmartin-y-serna] | [[Juan Sanmartín Serna]] | [[Santiago de Compostela]] | 1830-04-21 | [[Santiago de Compostela]] | 1898-10-11 | |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q5953159|Q5953159]] | [https://dbe.rah.es/biografias/15549/juan-de-dios-sotelo-y-machin 15549/juan-de-dios-sotelo-y-machin] | [[Juan de Dios Sotelo Machín]] | [[Ferrol]] | 1793-07-09 | [[Madrid]] | 1860-05-15 | |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q5953251|Q5953251]] | [https://dbe.rah.es/biografias/80778/juan-de-lara-e-irigoyen 80778/juan-de-lara-e-irigoyen] | [[Juan de Lara]] | [[Vigo]] | 1809-05-16 | [[Madrid]] | 1869-10-04 | [[Ficheiro:Bernardo blanco-Retrato de Juan de Lara Irigoyen.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q5958905|Q5958905]] | [https://dbe.rah.es/biografias/134911/miguel-oliveros-tovar 134911/miguel-oliveros-tovar] | [[Miguel Oliveros]] | [[A Coruña]] | 1924-03-17 | [[Madrid]] | 1971-11-16 | |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q5977481|Q5977481]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32526/jose-maria-acuna-lopez 32526/jose-maria-acuna-lopez] | [[José María Acuña López]] | [[Salcedo, Pontevedra|Salcedo]] | 1903-04-04 | [[Vigo]] | 1991-06-04 | [[Ficheiro:José María Acuña 1927.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q5992273|Q5992273]] | [https://dbe.rah.es/biografias/83167/manuel-arias-paz-y-guitian 83167/manuel-arias-paz-y-guitian] | [[Manuel Arias-Paz]] | [[A Coruña]] | 1899-05-17 | [[Madrid]] | 1965 | |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q5992620|Q5992620]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33849/manuel-de-castro-y-castro 33849/manuel-de-castro-y-castro] | [[Manuel Castro y Castro]] | [[Caldas de Reis]] | 1918 | [[Santiago de Compostela]] | 2002-10-13 | |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q5993546|Q5993546]] | [https://dbe.rah.es/biografias/15895/manuel-francisco-lopez-araujo 15895/manuel-francisco-lopez-araujo] | [[Manuel López Araujo]] | [[Vigo]] | 1759-10-23 | | 1824-05-19 | |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q5993629|Q5993629]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11794/manuel-martin-ferrand 11794/manuel-martin-ferrand] | [[Manuel Martín Ferrand]] | [[A Coruña]] | 1940-12-11 | [[Madrid]] | 2013-08-30 | |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q5993793|Q5993793]] | [https://dbe.rah.es/biografias/55628/manuel-missa-y-bertemati 55628/manuel-missa-y-bertemati]<br/>[https://dbe.rah.es/biografias/55628/manuel-misa-y-bertemati 55628/manuel-misa-y-bertemati] | [[Manuel Misa Bertemati]] | [[Baiona]] | 1815-05-10 | [[Londres]] | 1904-01-10 | [[Ficheiro:Manuel Misa y Bertemati.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q5997764|Q5997764]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10954/mariano-gomez-ulla 10954/mariano-gomez-ulla] | [[Mariano Gómez Ulla]] | [[Santiago de Compostela]] | 1877-11-06 | [[Madrid]] | 1945-11-24 | [[Ficheiro:Gomez ulla.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q6005944|Q6005944]] | [https://dbe.rah.es/biografias/126063/mateo-segade-bugueiro 126063/mateo-segade-bugueiro] | [[Mateo Segade Bugueiro]] | [[San Román, Santiso|San Román]] | 1605-10-20 | [[Cartaxena]] | 1672-08-28 | |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q6014221|Q6014221]] | [https://dbe.rah.es/biografias/36390/miguel-duran-loriga-y-salgado 36390/miguel-duran-loriga-y-salgado] | [[Miguel Durán Salgado]] | [[A Coruña]] | 1886-11-04 | [[Madrid]] | 1950-05-25 | |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q6049749|Q6049749]] | [https://dbe.rah.es/biografias/15168/olegario-de-los-cuetos-castro 15168/olegario-de-los-cuetos-castro] | [[Olegario de los Cuetos]] | [[Ferrol]] | 1795-03-06 | [[Madrid]] | 1844-12-28 | |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q6056188|Q6056188]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11753/pablo-martin-alonso 11753/pablo-martin-alonso] | [[Pablo Martín Alonso]] | [[Ferrol]] | 1896-06-10 | [[Madrid]] | 1964-02-11 | |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q6068770|Q6068770]] | [https://dbe.rah.es/biografias/43640/pedro-fernandez-de-castro 43640/pedro-fernandez-de-castro] | [[Pedro Fernández de Castro Andrade e Portugal]] | [[A Coruña]] | 1524-06-19 | [[Madrid]] | 1590-08-21 | |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q6070120|Q6070120]] | [https://dbe.rah.es/biografias/130522/pedro-sanjurjo-perez 130522/pedro-sanjurjo-perez] | [[Pedro Sanjurjo]] | [[Ourense]] | 1812-02-14 | [[A Coruña]] | 1879 | |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q6070628|Q6070628]] | [https://dbe.rah.es/biografias/24058/pedro-sanchez-varela-y-ulloa 24058/pedro-sanchez-varela-y-ulloa] | [[Pedro Varela Ulloa|Pedro de Varela Ulloa]] | [[Vilareda, Palas de Rei|Vilareda]] | 1737-01-09 | [[Aranjuez]] | 1797-06-10 | |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q6097178|Q6097178]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12147/rafael-cid-palacios 12147/rafael-cid-palacios] | [[Rafael Cid Palacios]] | [[Vigo]] | 1918-10-22 | [[Zaragoza]] | 2004-03-07 | |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q6097379|Q6097379]] | [https://dbe.rah.es/biografias/36271/rafael-gonzalez-villar 36271/rafael-gonzalez-villar] | [[Rafael González Villar]] | [[A Coruña]] | 1887-10-06 | [[A Coruña]] | 1941-03-11 | [[Ficheiro:González Villar.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q6099921|Q6099921]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7976/ramon-pardinas-villardefrancos-y-taboada 7976/ramon-pardinas-villardefrancos-y-taboada] | [[Ramón Pardiñas]] | [[Santiago de Compostela]] | 1802-05-27 | [[Maella]] | 1838-10-01 | [[Ficheiro:Pardiñas-detalle.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q6110858|Q6110858]] | [https://dbe.rah.es/biografias/75907/rodrigo-de-mandia-y-parga 75907/rodrigo-de-mandia-y-parga] | [[Rodrigo de Mandiá Parga]] | [[Ferrol]] | 1607<br/>1606<br/>1603 | [[Astorga]] | 1674-10-20 | |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q6117608|Q6117608]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6870/salustio-alvarado-fernandez 6870/salustio-alvarado-fernandez] | [[Salustio Alvarado Fernández]] | [[A Coruña]] | 1897-02-02 | [[Madrid]] | 1981-09-23 | |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q6117739|Q6117739]] | [https://dbe.rah.es/biografias/13283/salvador-moreno-fernandez 13283/salvador-moreno-fernandez] | [[Salvador Moreno]] | [[Ferrol]] | 1886-10-14 | [[Madrid]] | 1966-05-02 | [[Ficheiro:Salvador Moreno Fernández durante una conferencia, Buenos Aires, 1947.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q6140475|Q6140475]] | [https://dbe.rah.es/biografias/29012/ovidio-murguia-de-castro 29012/ovidio-murguia-de-castro] | [[Ovidio Murguía]] | [[Lestrobe, Dodro, Dodro|Lestrobe]] | 1871-07-02 | [[A Coruña]] | 1900-01-01 | [[Ficheiro:Ovidio Murguía Castro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q6300140|Q6300140]] | [https://dbe.rah.es/biografias/56986/juan-jose-mantecon-molins 56986/juan-jose-mantecon-molins] | [[Juan José Mantecón]] | [[Vigo]] | 1895-07-29 | [[Madrid]] | 1964-03-24 | [[Ficheiro:1928-04-04, El Sol, J. J. Mantecón, Bagaría.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q6452928|Q6452928]] | [https://dbe.rah.es/biografias/5949/joaquin-vizcaino-martinez 5949/joaquin-vizcaino-martinez] | [[Joaquín Vizcaíno]] | [[A Coruña]] | 1790-08-21 | [[Madrid]] | 1840-09-30 | [[Ficheiro:Joaquín Vizcaíno, marqués de Pontejos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q6681333|Q6681333]] | [https://dbe.rah.es/biografias/65993/ramon-encinas-dios 65993/ramon-encinas-dios] | [[Ramón Encinas Dios]] | [[Pontevedra]] | 1893-05-19 | [[Madrid]] | 1967-03-21 | |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q7401326|Q7401326]] | [https://dbe.rah.es/biografias/62183/gonzalo-froilaz 62183/gonzalo-froilaz] | [[Gonzalo de Mondoñedo|Gonzalo Froilaz de Traba]] | [[Galicia]] | 1040 | | 1112 | |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q8195146|Q8195146]] | [https://dbe.rah.es/biografias/93621/ildefonso-grana-cortizo 93621/ildefonso-grana-cortizo] | [[Alfonso Graña]] | [[Amiudal, Avión|Amiudal]] | 1878-03-05 | [[Iquitos]] | 1934 | [[Ficheiro:Graña junto a Mariano el Brujo y un grupo de técnicos occidentales cropped.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q8196308|Q8196308]] | [https://dbe.rah.es/biografias/62246/alonso-de-acevedo-y-zuniga 62246/alonso-de-acevedo-y-zuniga] | [[Alonso de Zúñiga e Acevedo Fonseca]] | [[Monterrei]] | 1495 | | 1559 | |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q8199434|Q8199434]] | [https://dbe.rah.es/biografias/14262/andres-de-prada-y-gomez-de-santalla 14262/andres-de-prada-y-gomez-de-santalla] | [[Andrés de Prada e Gómez de Santalla]] | [[Outarelo, O Castro de Valdeorras, O Barco de Valdeorras|Outarelo]] | 1545 | [[Madrid]] | 1611-06-13 | |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q8201162|Q8201162]] | [https://dbe.rah.es/biografias/antonio-bonet-correa antonio-bonet-correa] | [[Antonio Bonet Correa]] | [[A Coruña]] | 1925-10-20 | [[Madrid]] | 2020-05-22 | |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q8201174|Q8201174]] | [https://dbe.rah.es/biografias/18543/antonio-casares-rodriguez 18543/antonio-casares-rodriguez] | [[Antonio Casares Rodríguez]] | [[Monforte de Lemos]] | 1812-04-28 | [[Santiago de Compostela]] | 1888-04-12 | [[Ficheiro:Antonio Casares.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q8201426|Q8201426]] | [https://dbe.rah.es/biografias/36286/antonio-lopez-hernandez 36286/antonio-lopez-hernandez] | [[Antonio López Hernández]] | [[A Coruña]] | 1879 | [[Madrid]] | 1950-07-16 | |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q8201736|Q8201736]] | [https://dbe.rah.es/biografias/36273/antonio-tenreiro-rodriguez 36273/antonio-tenreiro-rodriguez] | [[Antonio Tenreiro Rodríguez]] | [[A Coruña]] | 1893-01-05 | [[A Coruña]] | 1972-05-31 | [[Ficheiro:1925-09, La Ilvstración Vniversal, Antonio Tenreiro (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q8201865|Q8201865]] | [https://dbe.rah.es/biografias/19787/antonio-mauricio-rodriguez-de-pazos-y-figueroa 19787/antonio-mauricio-rodriguez-de-pazos-y-figueroa] | [[Antonio Pazos Figueroa]] | [[Pontevedra]] | 1524 | [[Córdoba, España|Córdoba]] | 1586-06-28 | |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q8243153|Q8243153]] | [https://dbe.rah.es/biografias/26383/bartolome-rajoy-y-losada 26383/bartolome-rajoy-y-losada] | [[Bartolomé de Raxoi]] | [[Pontedeume]] | 1690-08-25 | [[Santiago de Compostela]] | 1772-07-17 | [[Ficheiro:Vázquez-Retrato de Bartolomé Rejoi y Lossada.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q8246366|Q8246366]] | [https://dbe.rah.es/biografias/84169/benito-fernandez-alonso 84169/benito-fernandez-alonso] | [[Benito Fernández Alonso]] | [[Asperelo, Galez, Entrimo|Asperelo]] | 1848-03-31 | [[Ourense]] | 1922-05-08 | [[Ficheiro:Benito Fernández Alonso.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q8246396|Q8246396]] | [https://dbe.rah.es/biografias/65907/benito-villamarin-prieto 65907/benito-villamarin-prieto] | [[Benito Villamarín]] | [[Puga, Toén|Puga]] | 1917 | [[Sevilla]] | 1966-08-16 | |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q8264058|Q8264058]] | [https://dbe.rah.es/biografias/74086/carlos-martinez-barbeito-y-moras 74086/carlos-martinez-barbeito-y-moras] | [[Carlos Martínez-Barbeito]] | [[A Coruña]] | 1913 | [[A Coruña]] | 1997-04-10 | |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q8344358|Q8344358]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34998/cesareo-fernandez-fernandez-losada 34998/cesareo-fernandez-fernandez-losada] | [[Cesáreo Fernández Losada]] | [[Celanova]] | 1831-06-26<br/>1837 | [[Barcelona]] | 1911-04-11 | [[Ficheiro:La Ilustración Gallega y Asturiana 1880 05 08 Cesáreo Fernández Losada.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q8353082|Q8353082]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32525/candido-fernandez-mazas 32525/candido-fernandez-mazas] | [[Cándido Fernández Mazas]] | [[Ourense]] | 1902-12-18 | [[Pedrouzos, Castro Caldelas|Pedrouzos]] | 1942-11-15 | [[Ficheiro:Cándido Fernández Mazas, Ourense, 1927.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q8353139|Q8353139]] | [https://dbe.rah.es/biografias/56542/cesar-cisneros-luces 56542/cesar-cisneros-luces] | [[César Cisneros]] | [[Muros]] | 1849-09-22 | [[Buenos Aires]] | 1897-01-04 | [[Ficheiro:César Cisneros Luces.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q8353702|Q8353702]] | [https://dbe.rah.es/biografias/36244/daniel-vazquez-gulias-martinez 36244/daniel-vazquez-gulias-martinez] | [[Daniel Vázquez-Gulías Martínez]] | [[Beariz]] | 1869-08-30 | [[A Coruña]] | 1937-02-03 | [[Ficheiro:Daniel Vázquez-Gulías Martínez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q8471018|Q8471018]] | [https://dbe.rah.es/biografias/26379/diego-de-muros-i 26379/diego-de-muros-i] | [[Diego de Muros I]] | [[Muros]]<br/>[[Santiago de Compostela]] | 1405 | [[Ciudad Rodrigo]] | 1492 | |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q8768096|Q8768096]] | [https://dbe.rah.es/biografias/26378/diego-de-muros-iii 26378/diego-de-muros-iii] | [[Diego de Muros III]] | [[Cee]] | 1450 | [[Oviedo]] | 1525-08-18 | [[Ficheiro:Diego de Muros III (2).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q8772263|Q8772263]] | [https://dbe.rah.es/biografias/15222/eduardo-chao-fernandez 15222/eduardo-chao-fernandez] | [[Eduardo Chao]] | [[Ribadavia]] | 1822-11-06 | [[Madrid]] | 1887-12-21 | [[Ficheiro:Eduardo Chao Fernández.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q8772289|Q8772289]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10600/eduardo-gasset-artime 10600/eduardo-gasset-artime] | [[Eduardo Gasset Artime]] | [[Pontecesures]]<br/>[[Pontevedra]] | 1832-06-12<br/>1832-06-13 | [[Madrid]] | 1884-05-20 | [[Ficheiro:Eduardo Gasset Artime.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q8846895|Q8846895]] | [https://dbe.rah.es/biografias/5100/evaristo-correa-calderon 5100/evaristo-correa-calderon] | [[Evaristo Correa Calderón]] | [[Baralla]] | 1899-02-11 | [[A Pobra de Trives]] | 1986-07-11 | [[Ficheiro:Retrato de Evaristo Correa Calderón por José Gutiérrez Solana 1922.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q8961847|Q8961847]] | [https://dbe.rah.es/biografias/14608/florencio-rodriguez-vaamonde 14608/florencio-rodriguez-vaamonde] | [[Florencio Rodríguez Vaamonde]] | [[Tui]] | 1807-02-22 | [[Madrid]] | 1886-06-10 | [[Ficheiro:Laurent-florencio rodríguez vaamonde.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q8962394|Q8962394]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12672/francisco-iglesias-brage 12672/francisco-iglesias-brage] | [[Francisco Iglesias Brage]] | [[Ferrol]] | 1900-05-21 | [[Madrid]] | 1973-03-14 | [[Ficheiro:Francisco Iglesias Brage 1929.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q8962458|Q8962458]] | [https://dbe.rah.es/biografias/77742/francisco-presedo-velo 77742/francisco-presedo-velo] | [[Francisco José Presedo Velo]] | [[Cos, Abegondo|Cos]] | 1923 | [[Sevilla]] | 2000 | |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q8962521|Q8962521]] | [https://dbe.rah.es/biografias/86474/francisco-nunez-rodriguez 86474/francisco-nunez-rodriguez] | [[Francisco Núñez Rodríguez]] | [[Ferrol]] | 1902-04-06 | [[Madrid]] | 1972-01-23 | |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q8962582|Q8962582]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47261/francisco-zagala 47261/francisco-zagala] | [[Francisco Zagala]] | [[Verín]] | 1842 | [[Pontevedra]] | 1908 | |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q8962589|Q8962589]] | [https://dbe.rah.es/biografias/52270/francisco-de-aguiar-seijas-y-ulloa 52270/francisco-de-aguiar-seijas-y-ulloa] | [[Francisco de Aguiar Seijas e Ulloa|Francisco de Aguiar Seixas e Ulloa]] | [[Betanzos]] | 1632-02-11 | [[Cidade de México]] | 1698-08-14 | [[Ficheiro:Francisco de Aguiar (cropped).JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q9009496|Q9009496]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25693/isidro-parga-pondal 25693/isidro-parga-pondal] | [[Isidro Parga Pondal]] | [[Laxe]] | 1900-12-17 | [[París]] | 1986-05-04 | [[Ficheiro:Isidro Parga Pondal, 1928, Ruínas de San Domingos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q9011593|Q9011593]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10659/jesus-carballo-garcia-taboada 10659/jesus-carballo-garcia-taboada] | [[Jesús Carballo Taboada|Jesús Carballo García]] | [[Santiago de Compostela]] | 1874-03-15 | [[Santander]] | 1961-11-30 | [[Ficheiro:Busto de bronce de Jesús Carballo García (1874-1961).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q9012217|Q9012217]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10025/joaquin-calvo-sotelo 10025/joaquin-calvo-sotelo] | [[Joaquín Calvo Sotelo]] | [[A Coruña]] | 1905-03-05 | [[Madrid]] | 1993-04-07 | |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q9012256|Q9012256]] | [https://dbe.rah.es/biografias/26528/joaquin-loriga-taboada 26528/joaquin-loriga-taboada] | [[Joaquín Loriga]] | [[Prado, Lalín|Prado]] | 1895-09-23 | [[Aeroporto de Madrid-Cuatro Vientos]] | 1927-07-18 | [[Ficheiro:Joaquín Loriga 1927.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q9013854|Q9013854]] | [https://dbe.rah.es/biografias/71377/jose-francisco-pedrosa 71377/jose-francisco-pedrosa] | [[José Francisco Pedrosa Montenegro y Aguiar]] | [[Galdo, Viveiro|Galdo]] | 1762 | [[Illas Canarias]] | 1811 | |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q9014203|Q9014203]] | [https://dbe.rah.es/biografias/16071/jose-mac-crohom-y-blake 16071/jose-mac-crohom-y-blake] | [[José MacCrohon y Blake]] | [[Ferrol]] | 1803-05-13 | [[Mar Vermello]] | 1860-08-21 | [[Ficheiro:José de MacCrohon.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q9014376|Q9014376]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47691/xose-maria-cao-luaces 47691/xose-maria-cao-luaces] | [[Xosé María Cao Luaces]] | [[Cervo]] | 1862-12-13 | [[Lanús]] | 1918-01-27 | [[Ficheiro:Almanaque Gallego, 1898, p. 40, José M. Cao.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q9014763|Q9014763]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25713/jose-rodriguez-mourelo 25713/jose-rodriguez-mourelo] | [[José Rodríguez Mourelo]] | [[Lugo]] | 1857 | [[Madrid]] | 1932-11-21 | [[Ficheiro:José Rodríguez Mourelo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q9014884|Q9014884]] | [https://dbe.rah.es/biografias/46534/jose-vazquez-vigo 46534/jose-vazquez-vigo] | [[José Vázquez Vigo]] | [[Ferrol]] | 1898-04-22 | [[Villa Ballester]] | 1955-11-26 | |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q9015179|Q9015179]] | [https://dbe.rah.es/biografias/8413/juan-antonio-suanzes-fernandez 8413/juan-antonio-suanzes-fernandez] | [[Juan Antonio Suances]] | [[Ferrol]] | 1891-05-20 | [[Madrid]] | 1977-12-06 | |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q9016573|Q9016573]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25602/julio-wais-sanmartin 25602/julio-wais-sanmartin] | [[Julio Wais Sanmartín]] | [[A Coruña]] | 1878-08-29 | [[Madrid]] | 1954-04-16 | [[Ficheiro:Julio Wais Sanmartín 1920.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q9016851|Q9016851]] | [https://dbe.rah.es/biografias/14051/justo-pelayo-de-la-cuesta-nunez 14051/justo-pelayo-de-la-cuesta-nunez] | [[Justo Pelayo de la Cuesta Núñez]] | [[Marín]] | 1823-11-01 | [[Madrid]] | 1889-04-15 | [[Ficheiro:Justo Pelayo Cuesta (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q9022788|Q9022788]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10400/lino-gomez-canedo 10400/lino-gomez-canedo] | [[Lino Gómez Canedo]] | [[Coiro, A Laracha|Coiro]] | 1908-06-24 | [[Cidade de México]] | 1990-12-24 | |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q9025173|Q9025173]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12271/luis-lopez-ballesteros 12271/luis-lopez-ballesteros] | [[Luís López Ballesteros]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1782-06-21 | [[Madrid]] | 1853-10-13 | [[Ficheiro:Luis Lopez Ballesteros.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q9027737|Q9027737]] | [https://dbe.rah.es/biografias/72613/manuel-dominguez-benavides 72613/manuel-dominguez-benavides] | [[Manuel Domínguez Benavides]] | [[Ponteareas]] | 1895-04-19 | [[Cidade de México]] | 1947-10-19 | [[Ficheiro:Manuel Domínguez Benavides por Tomé 1928.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q9027788|Q9027788]] | [https://dbe.rah.es/biografias/22675/manuel-ferrol-fernandez 22675/manuel-ferrol-fernandez] | [[Manuel Ferrol]] | [[O Cabo Vilán, Camariñas, Camariñas|O Cabo Vilán]] | 1923-12-28 | [[A Coruña]] | 2003-02-28 | |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q9027845|Q9027845]] | [https://dbe.rah.es/biografias/38293/manuel-gomez-roman 38293/manuel-gomez-roman] | [[Manuel Gómez Román]] | [[Vigo]] | 1875 | [[Vigo]] | 1964 | [[Ficheiro:Manuel Gómez Román, 1910.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q9027891|Q9027891]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12073/manuel-linares-rivas-y-astray 12073/manuel-linares-rivas-y-astray] | [[Manuel Linares Rivas]] | [[Santiago de Compostela]] | 1866-02-08 | [[A Coruña]] | 1938-02-03 | [[Ficheiro:Manuel Linares-Rivas y Astray-Caneda (ANC-1-402-N-7426).jpeg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q9027940|Q9027940]] | [https://dbe.rah.es/biografias/97203/manuel-maria-puga-y-parga 97203/manuel-maria-puga-y-parga] | [[Manuel María Puga Parga|Manuel María Puga y Parga]] | [[Santiago de Compostela]] | 1874 | [[A Coruña]] | 1918-09-30 | [[Ficheiro:Manuel María Puga y Parga.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q9028028|Q9028028]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53956/manuel-pardo-de-andrade 53956/manuel-pardo-de-andrade] | [[Manuel Pardo de Andrade]] | [[Xaz, Dorneda, Oleiros|Xaz]] | 1760-11-21 | [[Francia]] | 1823-05-05 | |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q9028197|Q9028197]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32798/manuel-varela-y-limia 32798/manuel-varela-y-limia] | [[Manuel Varela Limia]] | [[Malpica de Bergantiños]] | 1796-08-17 | [[Madrid]] | 1853-11-09 | [[Ficheiro:Retrato BMVL.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q9028204|Q9028204]] | [https://dbe.rah.es/biografias/16162/manuel-ventura-figueroa-barreiro 16162/manuel-ventura-figueroa-barreiro] | [[Manuel Ventura Figueroa]] | [[Santiago de Compostela]] | 1708-12-21 | [[Madrid]] | 1783-04-03 | [[Ficheiro:Escultura de Manuel Vázquez Figueroa - Santiago de Compostela-2.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q9028212|Q9028212]] | [https://dbe.rah.es/biografias/86492/manuel-de-vierna-y-belando 86492/manuel-de-vierna-y-belando] | [[Manuel Vierna Belando]] | [[Ferrol]] | 1884 | [[Cabo de Palos]] | 1938-03-06 | [[Ficheiro:Manuel Vierna Belando.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q9030479|Q9030479]] | [https://dbe.rah.es/biografias/29045/mateo-de-prado 29045/mateo-de-prado] | [[Mateo de Prado]] | [[Cumbraos, Sobrado|Cumbraos]] | 1614 | [[Santiago de Compostela]] | 1677 | |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q9057400|Q9057400]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11986/pedro-antonio-cervino-nunez 11986/pedro-antonio-cervino-nunez] | [[Pedro Antonio Cerviño]] | [[Moimenta, Campo Lameiro|Moimenta]] | 1757-09-06 | [[Buenos Aires]] | 1816-05-29 | [[Ficheiro:Cerviño.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q9058451|Q9058451]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53238/perfecto-feijoo-poncet 53238/perfecto-feijoo-poncet] | [[Perfecto Feijoo]] | [[Pontevedra]] | 1858-08-25 | [[Pontevedra]] | 1935-06-10 | [[Ficheiro:Perfecto Feijoo Poncet 1909.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q9066365|Q9066365]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53440/ramon-caamano-bentin 53440/ramon-caamano-bentin] | [[Ramón Caamaño]] | [[Muxía]] | 1908-11-09 | [[Muxía]] | 2007-05-13 | |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q9066439|Q9066439]] | [https://dbe.rah.es/biografias/80069/ramon-martinez-lopez 80069/ramon-martinez-lopez] | [[Ramón Martínez López]] | [[Boiro]] | 1907-04-04 | [[Pontevedra]] | 1989-09-12 | [[Ficheiro:Ramón Martínez López 1933.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q9066442|Q9066442]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34931/ramon-maria-aller-ulloa 34931/ramon-maria-aller-ulloa] | [[Ramón María Aller|Ramón María Aller Ulloa]] | [[Donramiro, Lalín|Donramiro]] | 1878-02-03 | [[Lalín]] | 1966-03-28 | [[Ficheiro:Ramón María Aller Ulloa (MUNCYT, Eulogia Merle).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q9066475|Q9066475]] | [https://dbe.rah.es/biografias/31420/ramon-parada-justel 31420/ramon-parada-justel] | [[Ramón Parada Justel]] | [[Esgos]] | 1871 | [[Ourense]] | 1902 | [[Ficheiro:Ramón Parada Justel.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q9066558|Q9066558]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34183/ramon-de-carranza-y-fernandez-de-la-reguera 34183/ramon-de-carranza-y-fernandez-de-la-reguera] | [[Ramón de Carranza|Ramón de Carranza y Fernández de la Reguera]] | [[Ferrol]] | 1863-04-16 | [[Cádiz]] | 1936-09-13<br/>1937 | [[Ficheiro:Ramon de carranza photo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q9073255|Q9073255]] | [https://dbe.rah.es/biografias/36962/samuel-eijan-lorenzo 36962/samuel-eijan-lorenzo] | [[Samuel Eiján]] | [[San Clodio, Leiro|San Clodio]] | 1876-05-10 | [[Santiago de Compostela]] | 1945-12-14 | [[Ficheiro:Samuel Eiján 1918.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q9088285|Q9088285]] | [https://dbe.rah.es/biografias/16574/tomas-maria-mosquera-y-garcia 16574/tomas-maria-mosquera-y-garcia] | [[Tomás María Mosquera García]] | [[San Cristovo de Cea]] | 1823-11-10 | [[Madrid]] | 1890-04-30 | [[Ficheiro:Retrato de Tomás María Mosquera García.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q9091108|Q9091108]] | [https://dbe.rah.es/biografias/66291/ubaldo-pasaron-y-lastra 66291/ubaldo-pasaron-y-lastra] | [[Ubaldo Pasarón]] | [[Ribadeo]] | 1827-08-16 | [[Santo Domingo de Guzmán|Santo Domingo]] | 1864-03-21 | [[Ficheiro:Obras completas de Ubaldo Pasarón y Lastra.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q9093327|Q9093327]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4905/vicente-maria-acevedo-y-pola 4905/vicente-maria-acevedo-y-pola] | [[Vicente María de Acevedo]] | [[Vigo]] | 1726 | [[Las Quintanillas]] | 1808 | |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q9093474|Q9093474]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6323/victoriano-sanchez-barcaiztegui 6323/victoriano-sanchez-barcaiztegui] | [[Victoriano Sánchez Barcáiztegui]] | [[Ferrol]] | 1826-04-23 | | 1875-05-26 | [[Ficheiro:Sanchez Barcaiztegui.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q9096499|Q9096499]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32593/xaime-quesada-porto 32593/xaime-quesada-porto] | [[Xaime Quessada]] | [[Ourense]] | 1937-07-14 | [[Vilar de Astrés, Ourense|Vilar de Astrés]] | 2007-12-30 | |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q9096733|Q9096733]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53873/xose-maria-diaz-castro 53873/xose-maria-diaz-castro] | [[Xosé María Díaz Castro]] | [[Guitiriz]] | 1914-02-19 | [[Lugo]] | 1990-10-02 | [[Ficheiro:Os Vilares, X. M. Díaz Castro.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q9098239|Q9098239]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11125/alvaro-de-las-casas-blanco 11125/alvaro-de-las-casas-blanco] | [[Álvaro das Casas]] | [[Ourense]] | 1901-07-02 | [[Barcelona]] | 1950-03-08 | [[Ficheiro:Álvaro M. de las Casas 1925.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q9262258|Q9262258]] | [https://dbe.rah.es/biografias/76097/san-francisco-blanco 76097/san-francisco-blanco] | [[Francisco Blanco]] | [[O Tameirón, A Gudiña|O Tameirón]] | 1570-09-18 | [[Nagasaki]] | 1597-02-05 | [[Ficheiro:Ceramic-Saint-Francisco-Blanco-1638.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q9609452|Q9609452]] | [https://dbe.rah.es/biografias/41403/amadeo-gonzalez-ferreiros 41403/amadeo-gonzalez-ferreiros] | [[Amadeo González Ferreiros]] | [[Monforte de Lemos]] | 1911-07-23 | [[Madrid]] | 1995-03-20 | |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q10274066|Q10274066]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53901/ernesto-perez-guerra 53901/ernesto-perez-guerra] | [[Ernesto Guerra da Cal]] | [[Ferrol]] | 1911-12-19 | [[Lisboa]] | 1994-07-28 | [[Ficheiro:Federico García Lorca y Ernesto Pérez Güerra, Madrid, 1934.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q10280787|Q10280787]] | [https://dbe.rah.es/biografias/18301/federico-macineira-y-pardo-de-lama 18301/federico-macineira-y-pardo-de-lama] | [[Federico Maciñeira]] | [[O Porto do Barqueiro, Mogor, Mañón|O Porto do Barqueiro]] | 1870-09-03 | [[Ortigueira]] | 1943-01-25 | [[Ficheiro:Federico Maciñeira Pardo de Lama.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q10311463|Q10311463]] | [https://dbe.rah.es/biografias/17535/juan-fernandez-de-andeiro 17535/juan-fernandez-de-andeiro] | [[Xoán Fernández de Andeiro]] | [[provincia da Coruña]] | 1320 | [[Lisboa]] | 1383-12-06 | [[Ficheiro:Morte do Conde Andeiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q10331431|Q10331431]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28924/modesto-brocos-gomez 28924/modesto-brocos-gomez] | [[Modesto Brocos]] | [[Santiago de Compostela]] | 1852-02-09 | [[Río de Xaneiro]] | 1936-11-28 | [[Ficheiro:Retrato de Modesto Brocos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q11032757|Q11032757]] | [https://dbe.rah.es/biografias/134814/jose-antonio-pardines-arcay 134814/jose-antonio-pardines-arcay] | [[José Pardines Arcay]] | [[Malpica de Bergantiños]] | 1943 | [[Villabona-Amasa]] | 1968-06-07 | |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q11040026|Q11040026]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53975/juan-antonio-saco-y-arce 53975/juan-antonio-saco-y-arce] | [[Juan Antonio Saco y Arce]] | [[O Outeiro, Alongos, Toén|O Outeiro]] | 1835-03-08 | [[Ourense]] | 1881-09-14 | [[Ficheiro:Juan Antonio Saco y Arce.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q11079552|Q11079552]] | [https://dbe.rah.es/biografias/19623/jose-maria-azcarate-ristori 19623/jose-maria-azcarate-ristori] | [[José María de Azcárate Ristori]] | [[Vigo]] | 1919-04-18 | [[Madrid]] | 2001-08-22 | |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q11679767|Q11679767]] | [https://dbe.rah.es/biografias/77117/alfonso-cela-villeito 77117/alfonso-cela-villeito] | [[Alfonso Cela Vieito]] | [[Carracedo, Láncara|Carracedo]] | 1885-07-11 | [[Madrid]] | 1932-02-26 | [[Ficheiro:Alfonso Cela Vieito.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q11680056|Q11680056]] | [https://dbe.rah.es/biografias/24682/augusto-de-ulloa-y-castanon 24682/augusto-de-ulloa-y-castanon] | [[Augusto Ulloa Castañón]] | [[Santiago de Compostela]] | 1823-04-22 | [[Madrid]] | 1879-03-26 | [[Ficheiro:Augusto Ulloa, en La Ilustración Española y Americana.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q11681283|Q11681283]] | [https://dbe.rah.es/biografias/8004/eduardo-barreiros-rodriguez 8004/eduardo-barreiros-rodriguez] | [[Eduardo Barreiros]] | [[Gundiás, Queiroás, Allariz|Gundiás]] | 1919-10-24 | [[A Habana]] | 1992-02-19 | |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q11681285|Q11681285]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4476/eduardo-cobian-y-roffignac 4476/eduardo-cobian-y-roffignac] | [[Eduardo Cobián Roffignac]] | [[Pontevedra]] | 1857-03-19 | [[Madrid]] | 1918-04-20 | [[Ficheiro:Eduardo Cobián y Rofiñac (Francisco Maura).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q11686197|Q11686197]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6326/jose-sanchez-bregua 6326/jose-sanchez-bregua] | [[José Sánchez Bregua]] | [[A Coruña]] | 1818-09-15 | [[A Coruña]] | 1897-06-19 | [[Ficheiro:José Sánchez Bregua (cropped).JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q11689422|Q11689422]] | [https://dbe.rah.es/biografias/80081/lois-tobio-fernandez 80081/lois-tobio-fernandez] | [[Lois Tobío Fernández]] | [[Viveiro]] | 1906-06-13 | [[Madrid]] | 2003-03-13 | [[Ficheiro:Luis Tobío Fernández, 1940.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q11689716|Q11689716]] | [https://dbe.rah.es/biografias/22751/lucas-jose-de-los-dolores-labrada-romero 22751/lucas-jose-de-los-dolores-labrada-romero] | [[Lucas Labrada]] | [[Ferrol]] | 1761-10-18 | [[A Coruña]] | 1842-08 | |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q11689825|Q11689825]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9727/luis-cadarso-y-rey 9727/luis-cadarso-y-rey] | [[Luis Cadarso Rey]] | [[Noia]] | 1843-11-24 | [[Cavite City]] | 1898-05-01 | [[Ficheiro:Luis Cadarso Rey.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q11690626|Q11690626]] | [https://dbe.rah.es/biografias/41911/manuel-lago-gonzalez 41911/manuel-lago-gonzalez] | [[Manuel Lago González]] | [[Randufe, Tui|Randufe]] | 1865-10-25 | [[Santiago de Compostela]] | 1925-03-18 | [[Ficheiro:Manuel Lago González.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q11690670|Q11690670]] | [https://dbe.rah.es/biografias/6709/manuel-mur-oti 6709/manuel-mur-oti] | [[Manuel Mur Oti]] | [[Vigo]] | 1908-10-25 | [[Madrid]] | 2003-08-05 | |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q11702082|Q11702082]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4980/ramon-romay-y-jimenez-de-cisneros 4980/ramon-romay-y-jimenez-de-cisneros] | [[Ramón Romay]] | [[Betanzos]] | 1764-08-09 | | 1849-05-23 | [[Ficheiro:Retrato del capitán general de la Armada Ramón Romay y Jiménez de Cisneros (1763- 1849) Firmado por J.M.Romero en... (1841) - Romero López, José María, 1815-1880.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q11702095|Q11702095]] | [https://dbe.rah.es/biografias/17290/ramon-vazquez-molezun 17290/ramon-vazquez-molezun] | [[Ramón Vázquez Molezún]] | [[A Coruña]] | 1922-09-02 | [[Madrid]] | 1993-10-01 | |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q11703277|Q11703277]] | [https://dbe.rah.es/biografias/121070/roberto-blanco-torres 121070/roberto-blanco-torres] | [[Roberto Blanco Torres]] | [[Cuntis]] | 1891-03-18 | [[Galez, Entrimo|Galez]] | 1936-10-03 | [[Ficheiro:Día das Letras Galegas 1999, Roberto Blanco Torres.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q11703626|Q11703626]] | [https://dbe.rah.es/biografias/13147/saturnino-montojo-y-diaz 13147/saturnino-montojo-y-diaz] | [[Saturnino Montojo]] | [[Ferrol]] | 1796-02-06 | [[San Fernando, Cádiz|San Fernando]] | 1856-06-13 | [[Ficheiro:SatMonDiaz3.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q11705394|Q11705394]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28930/jenaro-carrero-fernandez 28930/jenaro-carrero-fernandez] | [[Xenaro Carrero]] | [[Noia]] | 1874-03-30 | [[Santiago de Compostela]] | 1902-06-30 | [[Ficheiro:Jenaro Carrero 1874-1902, Autoretrato.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q11705519|Q11705519]] | [https://dbe.rah.es/biografias/16694/angel-amor-ruibal 16694/angel-amor-ruibal] | [[Ángel Amor Ruibal]] | [[Cangrallo, Barro, Barro|Cangrallo]] | 1869-03-11 | [[Santiago de Compostela]] | 1930-11-04 | [[Ficheiro:Angel Amor Ruibal - Vida Gallega.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q11730916|Q11730916]] | [https://dbe.rah.es/biografias/13408/san-jose-maria-diaz-sanjurjo 13408/san-jose-maria-diaz-sanjurjo] | [[Xosé María Díaz Sanxurxo]] | [[Suegos, Pol|Suegos]] | 1818-10-25 | [[Nam Dinh]] | 1857-07-20 | |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q11916567|Q11916567]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53851/daniel-cortezon-alvarez 53851/daniel-cortezon-alvarez] | [[Daniel Cortezón]] | [[Ribadeo]] | 1927-02-06 | [[Lugo]] | 2009-10-04 | |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q11917145|Q11917145]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53668/diego-antonio-de-zernadas-y-castro 53668/diego-antonio-de-zernadas-y-castro] | [[Diego Antonio Cernadas Castro|Diego Antonio Cernadas de Castro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1702-03-18 | [[Fruíme, Lousame|Fruíme]] | 1777-03-30 | [[Ficheiro:O cura de Fruíme.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q11935027|Q11935027]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35098/manuel-varela-radio 35098/manuel-varela-radio] | [[Manuel Varela Radío]] | [[Pontevedra]] | 1873-12-15 | [[Madrid]] | 1962-12-13 | [[Ficheiro:1926-11-16, El Liberal, Arriba el Sr. Cossío, Abajo el doctor Varela Radio (cropped) Varela Radio.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q11955425|Q11955425]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11725/xose-maria-castroviejo-y-blanco-ciceron 11725/xose-maria-castroviejo-y-blanco-ciceron] | [[Xosé María Castroviejo]] | [[Santiago de Compostela]] | 1909-03-04 | [[Tirán, Moaña|Tirán]] | 1983-03-23 | [[Ficheiro:José María Castroviejo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q12255659|Q12255659]] | [https://dbe.rah.es/biografias/42287/carlos-garcia-alcolea 42287/carlos-garcia-alcolea] | [[Carlos Alcolea]] | [[A Coruña]] | 1949 | [[Madrid]] | 1992-09-20 | |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q12382779|Q12382779]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53552/alfonso-vilar-lamelas 53552/alfonso-vilar-lamelas] | [[Alfonso Vilar Lamelas]] | [[Rouxique, Vilalonga, Sanxenxo|Rouxique]] | 1927-09-15 | [[Pontevedra]] | 2011-01-24 | |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q12382829|Q12382829]] | [https://dbe.rah.es/biografias/24837/alonso-de-la-pena-montenegro 24837/alonso-de-la-pena-montenegro] | [[Alonso de la Peña Montenegro]] | [[Padrón]] | 1596-04-27<br/>1596-04-29 | [[Quito]] | 1688-05-12<br/>1687 | [[Ficheiro:Alonso de la Peña Montenegro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q12382876|Q12382876]] | [https://dbe.rah.es/biografias/66174/amador-montenegro-saavedra 66174/amador-montenegro-saavedra] | [[Amador Montenegro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1864-04-30 | [[Lugo]] | 1932-09-22 | [[Ficheiro:Amador Montenegro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q12382888|Q12382888]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32533/amando-suarez-couto 32533/amando-suarez-couto] | [[Amando Suárez Couto]] | [[Ribadeo]] | 1894-05-04 | | 1981-10-14 | |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q12382986|Q12382986]] | [https://dbe.rah.es/biografias/79936/andres-muruais-rodriguez 79936/andres-muruais-rodriguez] | [[Andrés Muruais]] | [[Pontevedra]] | 1851-11-30 | | 1882-10-21 | [[Ficheiro:Andres Muruais.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q12383062|Q12383062]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53872/antonio-couceiro-freijomil 53872/antonio-couceiro-freijomil] | [[Antonio Couceiro Freijomil]] | [[Pontedeume]] | 1888-06-02 | [[Santiago de Compostela]] | 1955-05-09 | [[Ficheiro:Antonio Couceiro Freijomil en 1918.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q12383071|Q12383071]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9360/antonio-fernandez-cid-de-temes 9360/antonio-fernandez-cid-de-temes] | [[Antonio Fernández-Cid]] | [[Ourense]] | 1916-11-01 | [[Bilbao]] | 1995-03-03 | |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q12383087|Q12383087]] | [https://dbe.rah.es/biografias/19285/antonio-iglesias-alvarez 19285/antonio-iglesias-alvarez] | [[Antonio Iglesias Álvarez|Antonio Iglesias]] | [[Ourense]] | 1918-10-01 | [[Madrid]] | 2011-10-08 | |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q12383353|Q12383353]] | [https://dbe.rah.es/biografias/84165/arturo-vazquez-nunez 84165/arturo-vazquez-nunez] | [[Arturo Vázquez Núñez]] | [[Ourense]] | 1852-11-15 | [[Ourense]] | 1907-03-02 | [[Ficheiro:Arturovazqueznuñez 1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q12383946|Q12383946]] | [https://dbe.rah.es/biografias/26396/aureliano-pardo-villar 26396/aureliano-pardo-villar] | [[Aureliano Pardo Villar]] | [[Arzúa]] | 1882-01-18 | [[Padrón]] | 1957-01-13 | [[Ficheiro:Arzúa 06-02, Aureliano Pardo Villar.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q12383958|Q12383958]] | [https://dbe.rah.es/biografias/74816/avelino-gomez-ledo 74816/avelino-gomez-ledo] | [[Avelino Gómez Ledo]] | [[Chantada]] | 1893-07-31 | [[Chantada]] | 1977-06-29 | [[Ficheiro:Avelino Gómez Ledo Céltiga 1927.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q12384244|Q12384244]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9618/basilio-alvarez-rodriguez 9618/basilio-alvarez-rodriguez] | [[Basilio Álvarez]] | [[Ourense]] | 1877-08-10<br/>1877 | [[Tampa]] | 1943-11-15 | [[Ficheiro:Basilio Álvarez, en Mundo Gráfico.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q12384368|Q12384368]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53328/benito-pardo-de-figueroa-y-valladares 53328/benito-pardo-de-figueroa-y-valladares] | [[Benito Pardo de Figueroa]] | [[pazo de Fefiñáns]] | 1755-11-25 | [[Riga]] | 1812-10-20 | |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q12384406|Q12384406]] | [https://dbe.rah.es/biografias/20868/bernardo-mateo-sagasta-y-echeverria 20868/bernardo-mateo-sagasta-y-echeverria] | [[Bernardo Mateo Sagasta]] | [[Pontevedra]] | 1866-09-21 | | 1937-11-02 | [[Ficheiro:Bernardo Sagasta Echevarría, de Kaulak (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q12385368|Q12385368]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32496/carlos-sobrino-buhigas 32496/carlos-sobrino-buhigas] | [[Carlos Sobrino Buhigas]] | [[Pontevedra]] | 1885-03-18 | [[Vigo]] | 1978-12-04 | [[Ficheiro:Carlos Sobrino 1929.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q12385596|Q12385596]] | [https://dbe.rah.es/biografias/67196/casiano-perez-batallon-y-losada 67196/casiano-perez-batallon-y-losada] | [[Casiano Pérez Batallón]] | [[Sarria]] | 1839-08-12 | [[Sarria]] | 1903-07-01 | [[Ficheiro:Casiano Pérez Batallón.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q12385661|Q12385661]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53247/casto-sampedro-folgar 53247/casto-sampedro-folgar] | [[Casto Sampedro|Casto Sampedro Folgar]] | [[Redondela]] | 1848-11-15 | [[Pontevedra]] | 1937-04-08 | [[Ficheiro:Casto Sampedro Folgar.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q12385847|Q12385847]] | [https://dbe.rah.es/biografias/118292/cayetano-gil-taboada 118292/cayetano-gil-taboada] | [[Cayetano Gil Taboada]] | [[Barcia, Lalín|Barcia]] | 1688-08-07 | [[Santiago de Compostela]] | 1751-05-12 | |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q12386225|Q12386225]] | [https://dbe.rah.es/biografias/79878/claudio-gonzalez-zuniga 79878/claudio-gonzalez-zuniga] | [[Claudio González Zúñiga]] | [[Pontevedra]] | 1784-08-03 | [[Pontevedra]] | 1857-11-03 | |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q12386960|Q12386960]] | [https://dbe.rah.es/biografias/85684/david-ferrer-garrido 85684/david-ferrer-garrido] | [[David Ferrer Garrido]] | [[Ourense]] | 1926-04-24 | [[Ourense]] | 1998-10-07 | |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q12387297|Q12387297]] | [https://dbe.rah.es/biografias/36263/eduardo-rodriguez-losada-rebellon 36263/eduardo-rodriguez-losada-rebellon] | [[Eduardo Rodríguez-Losada Rebellón]] | [[A Coruña]] | 1886-03-02 | | 1973-11-02 | [[Ficheiro:Eduardo Rodríguez Losada en 1935 a la edad de 49 años.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q12387798|Q12387798]] | [https://dbe.rah.es/biografias/41835/emilio-duro-pena 41835/emilio-duro-pena] | [[Emilio Duro Peña]] | [[Froufe, O Irixo|Froufe]] | 1919-06-06 | [[Ourense]] | 1995 | |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q12387846|Q12387846]] | [https://dbe.rah.es/biografias/31417/enrique-campo-sobrino 31417/enrique-campo-sobrino] | [[Enrique Campo]] | [[Pontevedra]] | 1890-09-21 | [[Pontevedra]] | 1911-06-02 | [[Ficheiro:Autorretrato de Henrique Campo. Acuarela 1908.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q12387853|Q12387853]] | [https://dbe.rah.es/biografias/51541/enrique-labarta-pose 51541/enrique-labarta-pose] | [[Enrique Labarta Pose]] | [[Baio, Zas|Baio]] | 1863-07-22 | [[Barcelona]] | 1925-05-13 | [[Ficheiro:Enrique Labarta sobre 1925.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q12387855|Q12387855]] | [https://dbe.rah.es/biografias/31432/enrique-mayer-castro 31432/enrique-mayer-castro] | [[Enrique Mayer|Enrique Mayer Castro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1861-04-13 | [[Santiago de Compostela]] | 1931-11-15 | [[Ficheiro:EnriqueMayer.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q12387857|Q12387857]] | [https://dbe.rah.es/biografias/21748/enrique-otero-aenlle 21748/enrique-otero-aenlle] | [[Enrique Otero Aenlle]] | [[Ribadeo]] | 1913-10-20 | [[Madrid]] | 1992-03-31 | |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q12388917|Q12388917]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34929/francisco-fernandez-anciles 34929/francisco-fernandez-anciles] | [[Francisco Fernández Anciles]] | [[Pontevedra]] | 1810 | [[Pontevedra]] | 1880-12 | |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q12388936|Q12388936]] | [https://dbe.rah.es/biografias/66115/francisco-lanza-alvarez 66115/francisco-lanza-alvarez] | [[Francisco Lanza]] | [[Ove, Ribadeo|Ove]] | 1892-03-26 | [[Buenos Aires]] | 1951-01-14 | [[Ficheiro:Francisco Lanza Álvarez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q12388941|Q12388941]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32596/francisco-mantecon-rodriguez 32596/francisco-mantecon-rodriguez] | [[Francisco Mantecón]] | [[Vigo]] | 1948 | [[Vigo]] | 2001 | |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q12388959|Q12388959]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34501/francisco-romero-blanco 34501/francisco-romero-blanco] | [[Francisco Romero Blanco]] | [[Lousame]] | 1838-10-21 | [[Noia]] | 1918-11-21 | |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q12389012|Q12389012]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35450/felipe-gandara-y-ulloa 35450/felipe-gandara-y-ulloa] | [[Felipe de la Gándara]] | [[Allariz]] | 1596 | [[Madrid]] | 1676-10-18 | |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q12389073|Q12389073]] | [https://dbe.rah.es/biografias/20032/frutos-saavedra-meneses 20032/frutos-saavedra-meneses] | [[Frutos Saavedra Meneses]] | [[Ferrol]] | 1823-10-25 | [[Madrid]] | 1868-10-23 | [[Ficheiro:Foto da obra do retratista J. Moreno y Moreno, realizada por encargo do claustro do Instituto de A Coruña no ano 1866.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q12390294|Q12390294]] | [https://dbe.rah.es/biografias/87086/gumersindo-placer-lopez 87086/gumersindo-placer-lopez] | [[Gumersindo Placer]] | [[Pontedeume]] | 1904-12-23 | [[Madrid]] | 1993-07-18 | |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q12390297|Q12390297]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34576/gumersindo-sanchez-guisande 34576/gumersindo-sanchez-guisande] | [[Gumersindo Sánchez Guisande]] | [[Santiago de Compostela]] | 1892-08-02 | [[Mendoza, Arxentina|Mendoza]] | 1976-09-09 | [[Ficheiro:Gumersindo Sánchez Guisande 1926.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q12390379|Q12390379]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53960/heraclio-perez-placer 53960/heraclio-perez-placer] | [[Heraclio Pérez Placer]] | [[Ourense]] | 1866-11-08 | [[Calatayud]] | 1926-10-21 | [[Ficheiro:Debuxo perezplacer (cropped).JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q12390414|Q12390414]] | [https://dbe.rah.es/biografias/79002/hipolito-de-sa-bravo 79002/hipolito-de-sa-bravo] | [[Hipólito de Sa|Hipólito de Sa Bravo]] | [[Pontevedra]] | 1907-01-30 | [[Vigo]] | 2001-08-16 | |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q12390595|Q12390595]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47696/ignacio-vidales-tome 47696/ignacio-vidales-tome] | [[Ignacio Vidales Tomé]] | [[Ponteareas]] | 1896-03-30 | [[Ponteareas]] | 1963-08-11 | [[Ficheiro:Ignacio Vidales Tomé, Vida gallega 30-01-1919.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q12390805|Q12390805]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11371/jaime-guasp-delgado 11371/jaime-guasp-delgado] | [[Jaime Guasp]] | [[Vigo]] | 1913-07-26 | [[Hondarribia]] | 1986-07-30 | |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q12390836|Q12390836]] | [https://dbe.rah.es/biografias/24583/francisco-javier-vales-y-failde 24583/francisco-javier-vales-y-failde] | [[Javier Vales Faílde]] | [[Fornas, San Salvador de Camba, Rodeiro|Fornas]] | 1872-12-07 | [[Madrid]] | 1923-03-30 | [[Ficheiro:Javier Vales Faílde 1910.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q12390846|Q12390846]] | [https://dbe.rah.es/biografias/38297/jenaro-fuente-alvarez 38297/jenaro-fuente-alvarez] | [[Jenaro de la Fuente Álvarez]] | [[Vigo]] | 1891-04-30 | [[Vigo]] | 1963-01-04 | |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q12390869|Q12390869]] | [https://dbe.rah.es/biografias/79940/jesus-muruais-rodriguez 79940/jesus-muruais-rodriguez] | [[Jesús Muruais]] | [[Pontevedra]] | 1852-12-23 | [[Pontevedra]] | 1903-07-01 | [[Ficheiro:Muruaisjesus.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q12390895|Q12390895]] | [https://dbe.rah.es/biografias/46086/joaquin-antonio-diaz-de-rabago-y-diez-de-mier 46086/joaquin-antonio-diaz-de-rabago-y-diez-de-mier] | [[Joaquín Díaz de Rábago]] | [[Muros]] | 1837-05-06 | [[A Pobra do Caramiñal]] | 1898-07-29 | [[Ficheiro:Joaquin Diaz de Rabago.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q12390979|Q12390979]] | [https://dbe.rah.es/biografias/46999/jose-barreras-masso 46999/jose-barreras-masso] | [[José Barreras Massó]] | [[Vigo]] | 1867-02-28 | [[Vigo]] | 1950-06-29 | [[Ficheiro:José Barreras Massó 1922.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q12391107|Q12391107]] | [https://dbe.rah.es/biografias/65380/jose-ramon-crecente-vega 65380/jose-ramon-crecente-vega] | [[Xosé Crecente Vega]] | [[Castro de Rei]] | 1896-07-03 | [[Segovia]] | 1948-03-21 | |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q12391139|Q12391139]] | [https://dbe.rah.es/biografias/92859/jose-pimentel-y-lemos-montenegro 92859/jose-pimentel-y-lemos-montenegro] | [[José Pimentel Montenegro]] | [[Pontevedra]] | 1786-05-30 | | 1838-01-30 | [[Ficheiro:José Pimentel Montenegro, marqués de Bóveda de Limia.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q12391182|Q12391182]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4955/jose-varela-y-ulloa 4955/jose-varela-y-ulloa] | [[José Varela Ulloa]] | [[Vilareda, Palas de Rei|Vilareda]] | 1739-07-07 | [[A Habana]] | 1794-07-23 | |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q12391183|Q12391183]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34094/jose-varela-de-montes 34094/jose-varela-de-montes] | [[José Varela de Montes]] | [[Santiago de Compostela]] | 1796 | [[Santiago de Compostela]] | 1868-03-30 | [[Ficheiro:Retrato de D. José Varela Montes 1855 Dionisio Fierros.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q12391205|Q12391205]] | [https://dbe.rah.es/biografias/73663/juan-antonio-posse-varela 73663/juan-antonio-posse-varela] | [[Juan Antonio Posse]] | [[Soesto, Laxe|Soesto]] | 1766-12-26 | [[San Andrés del Rabanedo]] | 1854-05-13 | |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q12391209|Q12391209]] | [https://dbe.rah.es/biografias/85037/juan-bautista-alonso-espanol 85037/juan-bautista-alonso-espanol] | [[Juan Bautista Alonso]] | [[Salcidos, A Guarda|Salcidos]] | 1801-09-14 | [[Madrid]] | 1879-12-05 | [[Ficheiro:Juan Bautista Alonso por Manuel Ángel Álvarez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q12391242|Q12391242]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33478/juan-jacobo-duran-loriga 33478/juan-jacobo-duran-loriga] | [[Juan Jacobo Durán Loriga]] | [[A Coruña]] | 1854-06-17 | [[A Coruña]] | 1911-12-03 | [[Ficheiro:Durán Loriga, Juan Jacobo.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q12391255|Q12391255]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47005/jose-manuel-paz-novoa 47005/jose-manuel-paz-novoa] | [[Juan Manuel Paz Novoa]] | [[Ourense]] | 1839-05-04 | [[Ourense]] | 1895-09-26 | [[Ficheiro:Juan Manuel Paz Novoa.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q12391277|Q12391277]] | [https://dbe.rah.es/biografias/83865/juan-sieiro-gonzalez 83865/juan-sieiro-gonzalez] | [[Juan Sieiro]] | [[Maside]] | 1835-02-02 | [[Ourense]] | 1893-10-30 | |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q12391326|Q12391326]] | [https://dbe.rah.es/biografias/71111/justo-martinez-y-martinez 71111/justo-martinez-y-martinez] | [[Justo Martínez Martínez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1842-08-06 | [[Oleiros]] | 1930-08-27 | [[Ficheiro:Justo Martínez Martínez 1910.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q12391636|Q12391636]] | [https://dbe.rah.es/biografias/91582/laureano-prieto-rodriguez 91582/laureano-prieto-rodriguez] | [[Laureano Prieto]] | [[Carracedo da Serra, A Gudiña|Carracedo da Serra]] | 1907-09-09 | [[Ourense]] | 1977-07-23 | |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q12391768|Q12391768]] | [https://dbe.rah.es/biografias/78979/leopoldo-duran-justo 78979/leopoldo-duran-justo] | [[Leopoldo Durán]] | [[Penedo, Couso, Avión|Penedo]] | 1917 | [[Vigo]] | 2008-04-10 | |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q12391910|Q12391910]] | [https://dbe.rah.es/biografias/26110/lisardo-rodriguez-barreiro 26110/lisardo-rodriguez-barreiro] | [[Lisardo Barreiro]] | [[Noia]] | 1862-01-07 | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1943-05-14 | [[Ficheiro:Lisardo Barreiro 1930.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q12392095|Q12392095]] | [https://dbe.rah.es/biografias/54956/lope-gomez-de-marzoa 54956/lope-gomez-de-marzoa] | [[Lope Gómez de Marzoa]] | [[Oroso]] | 15th century | [[Santiago de Compostela]] | 1501-09 | [[Ficheiro:Lope Gómez de Marzoa.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q12392510|Q12392510]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34912/luis-iglesias-iglesias 34912/luis-iglesias-iglesias] | [[Luís Iglesias Iglesias]] | [[Teis, Vigo|Teis]] | 1895-07-02 | [[Pontevedra]] | 1976-12-29 | [[Ficheiro:Luís Iglesias Iglesias 1934.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q12392689|Q12392689]] | [https://dbe.rah.es/biografias/54031/manuel-castro-lopez 54031/manuel-castro-lopez] | [[Manuel Castro López]] | [[Lugo]] | 1860-07-22 | | 1926-06-25 | [[Ficheiro:Manuel Castro López, director de El Eco de Galicia.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q12392694|Q12392694]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32590/manuel-coia-franco 32590/manuel-coia-franco] | [[Manuel Coia]] | [[O Hío, Cangas|O Hío]] | 1940 | [[Vigo]] | 2017-06-05 | |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q12392763|Q12392763]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53948/manuel-lueiro-rey 53948/manuel-lueiro-rey] | [[Manuel Lueiro Rey]] | [[Fornelos de Montes]] | 1916-04-09 | [[O Grove]] | 1990-10-11 | |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q12392829|Q12392829]] | [https://dbe.rah.es/biografias/67201/manuel-soto-freire 67201/manuel-soto-freire] | [[Manuel Soto Freire]] | [[Lugo]] | 1826-01-26 | [[Pantón]] | 1897-03-27 | [[Ficheiro:Manuel Soto y Freire.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q12392834|Q12392834]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32519/manuel-torres-martinez 32519/manuel-torres-martinez] | [[Manuel Torres]] | [[Marín]] | 1901-06-17 | [[Marín]] | 1995-05-10 | |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q12392847|Q12392847]] | [https://dbe.rah.es/biografias/66481/manuel-vazquez-de-parga-y-somoza 66481/manuel-vazquez-de-parga-y-somoza] | [[Manuel Vázquez de Parga]] | [[Vilalba]] | 1828-06-13 | [[Madrid]] | 1908-11-11 | [[Ficheiro:1877-11-15, La Ilustración Española y Americana, Conde de Pallarés, senador del reino.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q12392849|Q12392849]] | [https://dbe.rah.es/biografias/65927/manuel-castro-gonzalez 65927/manuel-castro-gonzalez] | [[Manuel de Castro González]] | [[Vigo]] | 1885-08-09 | [[Vigo]] | 1944-08-27 | [[Ficheiro:Manuel de Castro González.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q12392892|Q12392892]] | [https://dbe.rah.es/biografias/90195/marcial-gamboa-y-sanchez-barcaiztegui 90195/marcial-gamboa-y-sanchez-barcaiztegui] | [[Marcial Gamboa Sánchez-Barcáiztegui]] | [[Ferrol]] | 1906-10-11 | [[Madrid]] | 1986-06-05 | |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q12392895|Q12392895]] | [https://dbe.rah.es/biografias/24706/marcial-taboada-y-de-la-riva 24706/marcial-taboada-y-de-la-riva] | [[Marcial Taboada de la Riva]] | [[Ourense]] | 1837-03-15 | [[Pinto, Madrid|Pinto]] | 1913-04-23 | [[Ficheiro:1900-06-10, España, El doctor Taboada (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q12393096|Q12393096]] | [https://dbe.rah.es/biografias/66125/matias-lopez-y-lopez 66125/matias-lopez-y-lopez] | [[Matías López López]] | [[Sarria]] | 1825-05-17 | [[Madrid]] | 1891-06-18 | [[Ficheiro:Retrato de Matías López.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q12393112|Q12393112]] | [https://dbe.rah.es/biografias/54656/maximino-teijeiro-y-fernandez 54656/maximino-teijeiro-y-fernandez] | [[Maximino Teijeiro Fernández]] | [[Monforte de Lemos]] | 1827-09-30 | [[Santiago de Compostela]] | 1900-06-05 | [[Ficheiro:Maximino Teijeiro Fernández.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q12393428|Q12393428]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33980/modesto-dominguez-hervella 33980/modesto-dominguez-hervella] | [[Modesto Domínguez Hervella]] | [[Verín]] | 1827-02-24 | [[Madrid]] | 1913-04-08 | |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q12393909|Q12393909]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33481/nicolas-taboada-leal 33481/nicolas-taboada-leal] | [[Nicolás Taboada Leal]] | [[Viveiro]] | 1798 | [[Vigo]] | 1883-12-04 | [[Ficheiro:Nicolás Taboada Leal.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q12397386|Q12397386]] | [https://dbe.rah.es/biografias/22756/pedro-antonio-sanchez-vaamonde 22756/pedro-antonio-sanchez-vaamonde] | [[Pedro Antonio Sánchez Vaamonde]] | [[Curtis]] | 1749-04-10 | [[Santiago de Compostela]] | 1806-10-04 | [[Ficheiro:Pedro Antonio Sánchez Vaamonde.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q12397387|Q12397387]] | [https://dbe.rah.es/biografias/77750/pedro-pablo-bazan-de-mendoza 77750/pedro-pablo-bazan-de-mendoza] | [[Pedro Bazán de Mendoza]] | [[Cambados]] | 1758-01-22 | [[París]] | 1835 | |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q12398277|Q12398277]] | [https://dbe.rah.es/biografias/72690/prudencio-canitrot-marino 72690/prudencio-canitrot-marino] | [[Prudencio Canitrot]] | [[Pontevedra]] | 1883-01 | [[Madrid]] | 1913-01-24 | [[Ficheiro:Prudencio Canitrot.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q12398570|Q12398570]] | [https://dbe.rah.es/biografias/59896/ramiro-paz-carbajal 59896/ramiro-paz-carbajal] | [[Ramiro Paz Carbajal]] | [[Pontevedra]] | 1891-06-29 | [[Pontevedra]] | 1936-11-12 | [[Ficheiro:Unha das poucas imaxes que se conservan de Ramiro Paz Carbajal.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q12398604|Q12398604]] | [https://dbe.rah.es/biografias/88036/ramon-iglesia-parga 88036/ramon-iglesia-parga] | [[Ramón Iglesia Parga]] | [[Santiago de Compostela]] | 1905-07-03 | [[Madison, Wisconsin|Madison]] | 1948-05-05 | [[Ficheiro:Ramón Iglesia Parga.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q12398624|Q12398624]] | [https://dbe.rah.es/biografias/19987/ramon-rua-figueroa 19987/ramon-rua-figueroa] | [[Ramón Rúa Figueroa]] | [[Santiago de Compostela]] | 1825-04-25 | [[Madrid]] | 1874-12-17 | |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q12398629|Q12398629]] | [https://dbe.rah.es/biografias/8298/ramon-sobrino-buhigas 8298/ramon-sobrino-buhigas] | [[Ramón Sobrino Buhigas]] | [[Pontevedra]] | 1888 | [[Valladolid]] | 1946-06-06 | [[Ficheiro:Retrato de Ramon Sobrino por Henrique Campo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q12398636|Q12398636]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47013/ramon-villar-ponte 47013/ramon-villar-ponte] | [[Ramón Villar Ponte]] | [[Viveiro]] | 1890-07-10 | [[A Coruña]] | 1953-09-14 | [[Ficheiro:RamonVillarPonte foto de-mozo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q12399054|Q12399054]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34783/ricardo-nunez-rodriguez 34783/ricardo-nunez-rodriguez] | [[Ricardo Núñez Rodríguez]] | [[San Fiz de Vilapedre, Sarria|San Fiz de Vilapedre]] | 1862-07-31 | [[San Fiz de Vilapedre, Sarria|San Fiz de Vilapedre]] | 1958-06-16 | |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q12399122|Q12399122]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47690/roberto-eduardo-padin-rodriguez 47690/roberto-eduardo-padin-rodriguez] | [[Eduardo Padín|Roberto Padín Rodríguez]] | [[Tui]] | 1886-10-13<br/>1886 | [[Vigo]] | 1979-01-06 | |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q12399235|Q12399235]] | [https://dbe.rah.es/biografias/44236/roman-navarro-garcia-vinuesa 44236/roman-navarro-garcia-vinuesa] | [[Román Navarro]] | [[A Coruña]] | 1854-02-28 | [[A Coruña]] | 1928-09-10 | [[Ficheiro:Román Navarro García de Vinuesa.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q12399501|Q12399501]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53839/salvador-cabeza-de-leon 53839/salvador-cabeza-de-leon] | [[Salvador Cabeza de León]] | [[Betanzos]] | 1864-02-04 | [[Santiago de Compostela]] | 1934-05-20 | [[Ficheiro:Excmo. Sr. D. Salvador Cabeza de León.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q12399508|Q12399508]] | [https://dbe.rah.es/biografias/54748/salvador-parga-torreiro 54748/salvador-parga-torreiro] | [[Salvador Parga Torreiro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1838-09-24 | [[Santiago de Compostela]] | 1901-04-28 | [[Ficheiro:Salvador Parga Torreiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q12399509|Q12399509]] | [https://dbe.rah.es/biografias/22310/salvador-velayos-hermida 22310/salvador-velayos-hermida] | [[Salvador Velayos Hermida]] | [[Lugo]] | 1908 | [[Madrid]] | 1997-06-03 | [[Ficheiro:Salvador Velayos Hermida no seu cuarto da Residencia de Estudiantes. 1928.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q12400275|Q12400275]] | [https://dbe.rah.es/biografias/50658/senen-canido-y-pardo 50658/senen-canido-y-pardo] | [[Senén Canido Pardo]] | [[Pontevedra]] | 1858 | [[Pontevedra]] | 1929-08-27 | [[Ficheiro:Senen Canido y Pardo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q12400312|Q12400312]] | [https://dbe.rah.es/biografias/29185/sergio-rabade-romeo 29185/sergio-rabade-romeo] | [[Sergio Rábade]] | [[Saavedra, Begonte|Saavedra]] | 1925-01-28 | [[Madrid]] | 2018-03-26 | |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q12400427|Q12400427]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34204/severino-chacon-bergueiro 34204/severino-chacon-bergueiro] | [[Severino Chacón]] | [[Parada, A Estrada|Parada]] | 1884-11-14 | [[Madrid]] | 1978-07-31 | [[Ficheiro:Severino Chacón Bergueiro, secretario general de la Federación Tabaquera Española. Mundo Gráfico, 15.5.1929.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q12400483|Q12400483]] | [https://dbe.rah.es/biografias/17534/simon-rodriguez-de-castro 17534/simon-rodriguez-de-castro] | [[Simón Rodríguez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1679 | [[Santiago de Compostela]] | 1751 | |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q12400975|Q12400975]] | [https://dbe.rah.es/biografias/66233/telesforo-ojea-y-somoza 66233/telesforo-ojea-y-somoza] | [[Telesforo Ojea Somoza]] | [[Lama de Rei, O Mosteiro, Cervantes|Lama de Rei]] | 1858-01-05 | [[Lugo]]<br/>[[Fontei, A Rúa de Valdeorras, A Rúa|Fontei]] | 1890-07-22 | [[Ficheiro:Monumento a Telesforo Ojea Somoza en Fontei (cropped).JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q12401613|Q12401613]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32527/uxio-souto-campos 32527/uxio-souto-campos] | [[Uxío Souto]] | [[Xinzo, Cuntis, Cuntis|Xinzo]] | 1905-07-09 | [[México]] | 1990-11-28 | |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q12401829|Q12401829]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34002/vicente-goyanes-cedron 34002/vicente-goyanes-cedron] | [[Vicente Goyanes Cedrón]] | [[Ourense]] | 1865 | [[Santiago de Compostela]] | 1954-01-30 | |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q12402638|Q12402638]] | [https://dbe.rah.es/biografias/68147/gerardo-alvarez-gallego 68147/gerardo-alvarez-gallego] | [[Xerardo Álvarez Gallego]] | [[Ourense]] | 1899-11-29 | [[Miami]] | 1986-04-04 | [[Ficheiro:Gerardo Álvarez Gallego e Juan Antonio Prieto Rivas en Pías, Ponteareas, en decembro de 1930.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q12402687|Q12402687]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34851/jesus-rodriguez-lopez 34851/jesus-rodriguez-lopez] | [[Xesús Rodríguez López]] | [[Lugo]] | 1859-07-28 | [[Lugo]] | 1917-03-24 | [[Ficheiro:Jesús Rodríguez López 1917.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q12402769|Q12402769]] | [https://dbe.rah.es/biografias/38305/xose-bar-boo 38305/xose-bar-boo] | [[Xosé Bar Boo]] | [[Vigo]] | 1922-09-25 | [[Santiago de Compostela]] | 1994-02-21 | |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q12402791|Q12402791]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28946/gabriel-xose-eiroa-barral 28946/gabriel-xose-eiroa-barral] | [[Xosé Eiroa]] | [[Santiago de Compostela]] | 1892-11-30 | [[Santiago de Compostela]] | 1935-02-21 | [[Ficheiro:Gabriel xose eiroa barral.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q12402793|Q12402793]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25968/jose-antonio-fernandez-lopez 25968/jose-antonio-fernandez-lopez] | [[Xosé Fernández López]] | [[Lugo]] | 1904-09-08 | [[Madrid]] | 1986-12-21 | |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q12402796|Q12402796]] | [https://dbe.rah.es/biografias/51539/jose-gil-y-gil 51539/jose-gil-y-gil] | [[Xosé Gil Gil|Xosé Gil y Gil]] | [[Barxa, Rubiós, As Neves|Barxa]] | 1870-04-03 | [[Vigo]] | 1937-01-01 | [[Ficheiro:José Gil y Gil, 1870-1937.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q12402872|Q12402872]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53958/jose-perez-ballesteros 53958/jose-perez-ballesteros] | [[Xosé Pérez Ballesteros]] | [[Santiago de Compostela]] | 1833-06-30 | [[A Coruña]] | 1918-10-30 | [[Ficheiro:José Pérez Ballesteros GEG.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q12402876|Q12402876]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53878/jose-ramon-fernandez-oxea 53878/jose-ramon-fernandez-oxea] | [[Xosé Ramón Fernández-Oxea]] | [[Ourense]] | 1896-04-05 | [[Madrid]] | 1988-05-02 | [[Ficheiro:Ben-Cho-Shey, en la casa familiar de Ourense, en 1936.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q12403074|Q12403074]] | [https://dbe.rah.es/biografias/44113/angel-lazaro-machado 44113/angel-lazaro-machado] | [[Ángel Lázaro|Ángel Lázaro Machado]] | [[Velle, Ourense|Velle]] | 1900-01-27 | [[Madrid]] | 1985-02-22 | [[Ficheiro:Ángel Lázaro Machado 1931.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q12901739|Q12901739]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9108/rafael-estrada-y-arnaiz 9108/rafael-estrada-y-arnaiz] | [[Rafael Estrada Arnáiz]] | [[Ferrol]] | 1884-10-24<br/>1885-10-24 | [[Madrid]] | 1956-10-18 | |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q13418010|Q13418010]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32528/camilo-nogueira-martinez 32528/camilo-nogueira-martinez] | [[Camilo Nogueira Martínez|Camilo Nogueira]] | [[Concello de Lavadores|Lavadores]] | 1904-07-22 | [[Lavadores, Vigo|Lavadores]] | 1982-03-02 | |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q14572568|Q14572568]] | [https://dbe.rah.es/biografias/69425/raimundo-patino-mancebo 69425/raimundo-patino-mancebo] | [[Reimundo Patiño]] | [[A Coruña]] | 1936-03-08 | [[A Coruña]] | 1985-08-20 | |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q14701415|Q14701415]] | [https://dbe.rah.es/biografias/77014/juan-de-kindelan-y-oreagan 77014/juan-de-kindelan-y-oreagan] | [[Jean de Kindelan]] | [[Pontevedra]] | 1759-12-07 | [[París]] | 1822-11-13 | |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q15102650|Q15102650]] | [https://dbe.rah.es/biografias/12756/manuel-mampaso-bueno 12756/manuel-mampaso-bueno] | [[Manuel Mampaso]] | [[A Coruña]] | 1924 | [[Madrid]] | 2001-06-07 | |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q15453050|Q15453050]] | [https://dbe.rah.es/biografias/19492/luis-de-losada 19492/luis-de-losada] | [[Luis de Lossada]] | [[Quiroga]] | 1681-02-20 | [[Salamanca]] | 1748-02-27 | |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q15831623|Q15831623]] | [https://dbe.rah.es/biografias/72908/maximino-romero-de-lema 72908/maximino-romero-de-lema] | [[Maximino Romero de Lema]] | [[Baio, Zas|Baio]] | 1911-11-15 | | 1996-10-29 | [[Ficheiro:Maximino Romero de Lema 1932.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q15982477|Q15982477]] | [https://dbe.rah.es/biografias/41236/arturo-carretero-y-sanchez 41236/arturo-carretero-y-sanchez] | [[Arturo Carretero]] | [[Santiago de Compostela]] | 1852 | [[Madrid]] | 1903-11-04 | [[Ficheiro:Arturo Carretero, de Nicolás Megía.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q16164089|Q16164089]] | [https://dbe.rah.es/biografias/75134/jose-avila-y-lamas 75134/jose-avila-y-lamas] | [[José Ávila Lamas]] | [[Tui]] | 1803-11-13<br/>1803-11-12 | [[Ourense]] | 1866-01-02 | |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q16493999|Q16493999]] | [https://dbe.rah.es/biografias/26530/manuel-barreiro-alvarez 26530/manuel-barreiro-alvarez] | [[Manuel Barreiro Álvarez]] | [[Baiona]] | 1880-10-23 | [[Baiona]] | 1940-07-13 | [[Ficheiro:Manuel Barreiro Álvarez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q16527132|Q16527132]] | [https://dbe.rah.es/biografias/50937/anselmo-de-la-pena 50937/anselmo-de-la-pena] | [[Anselmo de la Peña]] | [[Cabanelas, O Carballiño|Cabanelas]] | 1645-04 | [[Agrigento]] | 1729-08-04 | |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q16529187|Q16529187]] | [https://dbe.rah.es/biografias/38878/alonso-perez-de-vivero 38878/alonso-perez-de-vivero] | [[Alonso Pérez de Vivero]] | [[O Vicedo]] | No/unknown value | [[Burgos]] | 1453 | |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q16573384|Q16573384]] | [https://dbe.rah.es/biografias/113697/guillermo-quintana-lacaci 113697/guillermo-quintana-lacaci] | [[Guillermo Quintana Lacaci]] | [[Ferrol]] | 1916-07-06 | [[Madrid]] | 1984-01-29 | [[Ficheiro:(Guillermo Quintana Lacaci) Manuel Gutiérrez Mellado conversa con el teniente general, Guillermo Quintana Lacaci (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q16582953|Q16582953]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11205/jose-goyanes-capdevila 11205/jose-goyanes-capdevila] | [[José Goyanes Capdevila]] | [[Monforte de Lemos]] | 1876-06-16 | [[Santa Cruz de Tenerife]] | 1964 | [[Ficheiro:1926-01-14, El Liberal, El doctor Goyanes (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q16598183|Q16598183]] | [https://dbe.rah.es/biografias/manuel-maria-carreira-verez manuel-maria-carreira-verez] | [[Manuel Carreira Vérez|Manuel Carreira]] | [[Vilarrube, Valdoviño|Vilarrube]] | 1931-05-31 | [[Salamanca]] | 2020-02-03 | |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q16607435|Q16607435]] | [https://dbe.rah.es/biografias/17139/miguel-de-romay 17139/miguel-de-romay] | [[Miguel de Romay]] | [[Forcarei]] | 1670 | | 1740 | |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q16624300|Q16624300]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35171/ramon-maria-lopez-vazquez 35171/ramon-maria-lopez-vazquez] | [[Ramón López Vázquez]] | [[Redondela]] | 1807-09-29 | | 1868 | |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q16625406|Q16625406]] | [https://dbe.rah.es/biografias/77614/ricardo-de-la-puente-baamonde 77614/ricardo-de-la-puente-baamonde] | [[Ricardo de la Puente Bahamonde]] | [[Ferrol]] | 1895-06-05 | [[Ceuta]] | 1936-08-04 | [[Ficheiro:Ricardo de la Puente Bahamonde.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q16628061|Q16628061]] | [https://dbe.rah.es/biografias/27873/salvador-lissarrague-novoa 27873/salvador-lissarrague-novoa] | [[Salvador Lissarrague Novoa]] | [[Santiago de Compostela]] | 1910-01-25 | [[Madrid]] | 1967-03-14 | [[Ficheiro:Salvador Lissarrague.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q16658279|Q16658279]] | [https://dbe.rah.es/biografias/70252/jose-luis-torres-fernandez 70252/jose-luis-torres-fernandez] | [[Xosé Ibáñez Fernández|José Ibáñez Fernández]] | [[Monforte de Lemos]] | 1901 | [[Madrid]] | 1966-12-04 | |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q16947522|Q16947522]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11688/manuel-castro-gil 11688/manuel-castro-gil] | [[Manuel Castro Gil]] | [[Lugo]] | 1891-01-20 | [[Madrid]] | 1963-04-03<br/>1963 | [[Ficheiro:Manuel Castro Gil 1910.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q17413202|Q17413202]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35302/baldomero-lois-asorey 35302/baldomero-lois-asorey] | [[Baldomero Lois Asorey]] | [[Santiago de Compostela]] | 1900 | [[Santiago de Compostela]] | 1977-12-12 | |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q17413220|Q17413220]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47695/alvaro-cebreiro-martinez 47695/alvaro-cebreiro-martinez] | [[Álvaro Cebreiro]] | [[A Coruña]] | 1903-05-26 | [[A Coruña]] | 1956-11-09 | [[Ficheiro:Álvaro Cebreiro Martínez na súa xuventude.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q17413244|Q17413244]] | [https://dbe.rah.es/biografias/24871/manuel-taboada-roca 24871/manuel-taboada-roca] | [[Manuel Taboada Roca]] | [[Melide]] | 1904-01-17 | [[Madrid]] | 2006-03-03 | |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q17413246|Q17413246]] | [https://dbe.rah.es/biografias/38301/francisco-castro-represas 38301/francisco-castro-represas] | [[Francisco Castro Represas]] | [[Vigo]] | 1905-06-11 | [[Vigo]] | 1997-04-23 | |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q17413348|Q17413348]] | [https://dbe.rah.es/biografias/36275/jose-caridad-mateo 36275/jose-caridad-mateo] | [[Xosé Caridad Mateo]] | [[Betanzos]] | 1906-06-24 | [[México]] | 1996 | |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q17413357|Q17413357]] | [https://dbe.rah.es/biografias/52908/rafael-ochoa-carrasco 52908/rafael-ochoa-carrasco] | [[Rafael Ochoa Carrasco]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1907-10-16 | [[Francia]] | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q17413358|Q17413358]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32520/luis-pintos-fonseca 32520/luis-pintos-fonseca] | [[Luís Pintos Fonseca]] | [[Pontevedra]] | 1906-01-26 | [[Pontevedra]] | 1959-07-25 | [[Ficheiro:Luís Pintos Fonseca 1929.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q17413373|Q17413373]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33990/fermin-fernandez-garcia-armesto 33990/fermin-fernandez-garcia-armesto] | [[Fermín Fernández Armesto]] | [[A Mezquita]] | 1907-11-11 | [[A Coruña]] | 1979-05-07 | |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q17413403|Q17413403]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47756/jose-sesto-lopez 47756/jose-sesto-lopez] | [[Xosé Sesto]] | [[Pontevedra]] | 1909-10-06 | [[Caracas]] | 1998-10-20 | |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q17413418|Q17413418]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53347/alvaro-paradela-criado 53347/alvaro-paradela-criado] | [[Álvaro Paradela]] | [[A Coruña]] | 1911-03-24 | [[Narón]] | 1979-12-13 | |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q17413419|Q17413419]] | [https://dbe.rah.es/biografias/65480/jose-pardo-babarro 65480/jose-pardo-babarro] | [[José Pardo Babarro]] | [[Ourense]] | 1911-06-10 | | 1938-07-21 | |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q17413429|Q17413429]] | [https://dbe.rah.es/biografias/75883/antonio-rodriguez-fraiz 75883/antonio-rodriguez-fraiz] | [[Antonio Rodríguez Fraiz]] | [[Tomonde, Cerdedo-Cotobade|Tomonde]] | 1912-11-30 | [[Pontevedra]] | 1995-06-09 | |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q17413477|Q17413477]] | [https://dbe.rah.es/biografias/21428/luciano-yordi-de-carricarte 21428/luciano-yordi-de-carricarte] | [[Luciano Yordi de Carricarte]] | [[A Coruña]] | 1917-04-02 | [[A Coruña]] | 1978-03-28 | |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q17414099|Q17414099]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47588/agustin-perez-bellas 47588/agustin-perez-bellas] | [[Agustín Pérez Bellas]] | [[Vigo]] | 1927 | | 1982 | |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q17415196|Q17415196]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32544/xavier-pousa-carrera 32544/xavier-pousa-carrera] | [[Xavier Pousa Carrera]] | [[Goián, Tomiño|Goián]] | 1931-04-13 | [[Vigo]] | 2000-12-08 | |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q17909109|Q17909109]] | [https://dbe.rah.es/biografias/133602/carlos-abella-y-ramallo 133602/carlos-abella-y-ramallo] | [[Carlos Abella y Ramallo]] | [[A Coruña]] | 1934-04-13 | [[Madrid]] | 2014-08-12 | |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q18244919|Q18244919]] | [https://dbe.rah.es/biografias/38976/antonio-pedro-nolasco-de-lanzos-y-taboada 38976/antonio-pedro-nolasco-de-lanzos-y-taboada] | [[Antonio Pedro Nolasco de Lanzós y Taboada]] | [[Vilaxoán, Sobrán (San Martiño), Vilagarcía de Arousa|Vilaxoán]]<br/>[[Sobrán (San Martiño), Vilagarcía de Arousa|Sobrán (San Martiño)]] | 1688 | [[Madrid]] | 1754-02-16 | |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q18711752|Q18711752]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4837/dalmiro-de-la-valgoma-y-diaz-varela 4837/dalmiro-de-la-valgoma-y-diaz-varela] | [[Dalmiro de la Válgoma y Díaz-Varela]] | [[Monforte de Lemos]] | 1904-05-07 | [[Madrid]] | 1990-05-09 | |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q19003928|Q19003928]] | [https://dbe.rah.es/biografias/80054/teodosio-vesteiro-torres 80054/teodosio-vesteiro-torres] | [[Teodosio Vesteiro Torres]] | [[Vigo]] | 1847-06-11 | [[Madrid]] | 1876-06-12 | [[Ficheiro:Vesteiro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q19291063|Q19291063]] | [https://dbe.rah.es/biografias/50932/gregorio-parcero-de-castro 50932/gregorio-parcero-de-castro] | [[Gregorio Parcero]] | [[Tui]] | 1563<br/>1566-03-12 | [[Tortosa]] | 1663-12-17 | |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q19799815|Q19799815]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7292/luis-aizpuru-mondejar 7292/luis-aizpuru-mondejar] | [[Luis Aizpuru y Mondéjar]] | [[Ferrol]] | 1857-02-05 | [[Madrid]] | 1939-03-31 | [[Ficheiro:Luis Aizpuru y Mondéjar.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q19801588|Q19801588]] | [https://dbe.rah.es/biografias/46524/victor-solino-seminario 46524/victor-solino-seminario] | [[Víctor Soliño]] | [[Baiona]] | 1897-09-10 | [[Montevideo]] | 1983-10-13 | |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q20002023|Q20002023]] | [https://dbe.rah.es/biografias/70442/gabriel-anton-iboleon 70442/gabriel-anton-iboleon] | [[Gabriel Antón Iboleón]] | [[Ferrol]] | 1854-09-02 | [[Madrid]] | 1924-02-02 | |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q20004405|Q20004405]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11515/jose-maria-de-labra-suazo 11515/jose-maria-de-labra-suazo] | [[José María de Labra Suazo]] | [[A Coruña]] | 1925 | [[Palma]] | 1994-10-18 | [[Ficheiro:Esculptura Acer inoxidable JM de Labra 1.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q20004824|Q20004824]] | [https://dbe.rah.es/biografias/92621/juan-alfonso-varela-de-losada 92621/juan-alfonso-varela-de-losada] | [[Juan Alfonso Varela de Losada]] | [[Chantada]] | 1723-12-11 | | 1769-05-24 | [[Ficheiro:JuanVarelaLosada.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q20532749|Q20532749]] | [https://dbe.rah.es/biografias/38298/antonio-cominges-tapias 38298/antonio-cominges-tapias] | [[Antonio Cominges]] | [[Vigo]] | 1897-07-24 | [[Vigo]] | 1987-01-27 | |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q20532778|Q20532778]] | [https://dbe.rah.es/biografias/65339/jose-maria-castro-bolano 65339/jose-maria-castro-bolano] | [[José María Castro Bolaño]] | [[Vilalba]] | 1803 | [[Lugo]] | 1876 | |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q20532822|Q20532822]] | [https://dbe.rah.es/biografias/135047/jose-antonio-ferreiro-gonzalez 135047/jose-antonio-ferreiro-gonzalez] | [[José Antonio Ferreiro González (policía)|José Antonio Ferreiro González]] | [[O Valadouro]] | 1952 | [[Vitoria]] | 1978-09-23 | |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q20532839|Q20532839]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9594/jose-antonio-mauro-ferreiro-suarez 9594/jose-antonio-mauro-ferreiro-suarez] | [[Xosé Ferreiro]] | [[Noia]] | 1738 | [[Hermisende]] | 1830 | |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q20532861|Q20532861]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28893/manuel-abelenda-zapata 28893/manuel-abelenda-zapata] | [[Manuel Abelenda Zapata]] | [[A Coruña]] | 1889-11-02 | [[Perillo, Perillo, Oleiros|Perillo]] | 1957-02-20 | [[Ficheiro:Manuel Abelenda Zapata.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q20532952|Q20532952]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4751/jose-rodriguez-gonzalez 4751/jose-rodriguez-gonzalez] | [[Xosé Rodríguez González]] | [[Bermés, Bermés, Lalín|Bermés]] | 1770-10-25 | [[Santiago de Compostela]] | 1824-09-30 | [[Ficheiro:Xosé Rodríguez González Bermés 3.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q20533001|Q20533001]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33979/jose-maria-chao-rodriguez 33979/jose-maria-chao-rodriguez] | [[José María Chao Rodríguez]] | [[Lebosende, Leiro|Lebosende]] | 1790-03-30 | [[Vigo]] | 1858-11-01 | [[Ficheiro:José María Chao Rodríguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q20533162|Q20533162]] | [https://dbe.rah.es/biografias/131415/primitivo-elio-rodriguez-sanjurjo 131415/primitivo-elio-rodriguez-sanjurjo] | [[Primitivo Rodríguez Sanjurjo]] | [[Ourense]] | 1880 | [[Lugo]] | 1947-12-20 | [[Ficheiro:Primitivo Rodríguez Sanjurjo 1932.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q20533204|Q20533204]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34909/angel-cobian-areal 34909/angel-cobian-areal] | [[Ángel Cobián Areal]] | [[Romai, Portas|Romai]] | 1854 | [[Pontevedra]] | 1901-05-14 | [[Ficheiro:Ángel Cobián Areal.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q20533207|Q20533207]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53237/luis-rodriguez-seoane 53237/luis-rodriguez-seoane] | [[Luís Rodríguez Seoane]] | [[Pontevedra]] | 1836-04-05 | [[Santiago de Compostela]] | 1902-08-12 | [[Ficheiro:Excmo. e Ilmo. Sr. D. Luis Rodríguez Seoane (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q20533209|Q20533209]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9926/jose-frau 9926/jose-frau] | [[José Frau]] | [[Vigo]] | 1898-05-15 | [[Madrid]] | 1976-03-24 | |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q20533330|Q20533330]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47004/jose-pardo-bazan-y-mosquera 47004/jose-pardo-bazan-y-mosquera] | [[José Pardo Bazán]] | [[A Coruña]] | 1827-06-20 | [[A Coruña]] | 1890-03-23 | [[Ficheiro:Los diputados pintados por sus hechos, José Pardo Bazán (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q20533349|Q20533349]] | [https://dbe.rah.es/biografias/79279/manuel-pardo-de-guevara-y-de-la-vega 79279/manuel-pardo-de-guevara-y-de-la-vega] | [[Manuel Pardo de la Vega]] | [[Outeiro de Rei]] | 1832 | [[Lugo]] | 1907-02-04 | |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q20533386|Q20533386]] | [https://dbe.rah.es/biografias/66281/jose-maria-pardo-montenegro-y-cordal 66281/jose-maria-pardo-montenegro-y-cordal] | [[José María Pardo Montenegro Cordal]] | [[Vilalba]] | 1824-03-01 | | 1899-12 | |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q20533418|Q20533418]] | [https://dbe.rah.es/biografias/137416/benigno-alvarez-bugallal 137416/benigno-alvarez-bugallal] | [[Benigno Álvarez Bugallal]] | [[Ponteareas]] | 1837-09-05 | [[Alacant]] | 1894-01-01 | |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q20533423|Q20533423]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35057/francisco-romero-molezun 35057/francisco-romero-molezun] | [[Francisco Romero Molezún]] | [[Santiago de Compostela]] | 1872-03-14 | [[Santiago de Compostela]] | 1938-08-19 | [[Ficheiro:Romero-molezun-web.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q20533450|Q20533450]] | [https://dbe.rah.es/biografias/15921/manuel-cordero-perez 15921/manuel-cordero-perez] | [[Manuel Cordero Pérez]] | [[Riomol, Castroverde|Riomol]] | 1885-08-19 | [[Buenos Aires]] | 1941-04-25 | |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q20533514|Q20533514]] | [https://dbe.rah.es/biografias/83712/jose-pastor-horta 83712/jose-pastor-horta] | [[José Pastor Horta]] | [[A Coruña]] | 1820-11-21 | [[Vichy]] | 1877-05-27 | |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q20533526|Q20533526]] | [https://dbe.rah.es/biografias/36265/jesus-lopez-de-rego-y-labarta 36265/jesus-lopez-de-rego-y-labarta] | [[Jesús López de Rego]] | [[Santiago de Compostela]] | 1876-12-05 | [[Santiago de Compostela]]<br/>[[Padrón]] | 1972-11-15 | |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q20533528|Q20533528]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28938/imeldo-corral-gonzalez 28938/imeldo-corral-gonzalez] | [[Imeldo Corral]] | [[Ferrol]] | 1889-07-07 | [[Ferrol]] | 1976-09-08 | |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q20533535|Q20533535]] | [https://dbe.rah.es/biografias/67138/felix-alvarez-villamil 67138/felix-alvarez-villamil] | [[Félix Álvarez Villaamil]] | [[Recaré, O Valadouro|Recaré]] | 1820 | [[Lourenzá]] | 1881-04-26 | |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q20533589|Q20533589]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32495/jesus-rodriguez-corredoyra 32495/jesus-rodriguez-corredoyra] | [[Xesús Corredoyra]] | [[Lugo]] | 1889-04-05 | [[Santiago de Compostela]] | 1939-12 | [[Ficheiro:Jesus-Rodriguez-Corredoyra.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q20533594|Q20533594]] | [https://dbe.rah.es/biografias/17103/jose-gambino 17103/jose-gambino] | [[Xosé Gambino]] | [[pazo do Faramello]] | 1719-05-14 | [[Santiago de Compostela]] | 1775-08-24 | |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q20533632|Q20533632]] | [https://dbe.rah.es/biografias/45522/jose-pazo-montes 45522/jose-pazo-montes] | [[José Pazó Montes]] | [[Pontevedra]] | 1902-08-16 | | 1978 | |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q20533726|Q20533726]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34779/juan-lopez-suarez 34779/juan-lopez-suarez] | [[Juan López Suárez]] | [[Vilacaíz, O Saviñao|Vilacaíz]] | 1884 | [[Madrid]] | 1970-08-12 | |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q20534274|Q20534274]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34469/angel-baltar-cortes 34469/angel-baltar-cortes] | [[Ángel Baltar Cortés]] | [[Padrón]] | 1868-03-12 | [[Santiago de Compostela]] | 1934-03-30 | [[Ficheiro:Ángel Baltar Cortés 1934.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q20534336|Q20534336]] | [https://dbe.rah.es/biografias/26233/manuel-maria-manso-quijano 26233/manuel-maria-manso-quijano] | [[Manuel María Manso Quijano]] | [[Ferrol]] | 1918-10-05 | | 2006-08-04 | |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q20534368|Q20534368]] | [https://dbe.rah.es/biografias/64790/claro-jose-sendon 64790/claro-jose-sendon] | [[Claro José Sendón]] | [[Muros]] | 1897-04-18 | [[Nova York]] | 1937-11 | |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q20534480|Q20534480]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53793/bernardo-barreiro-y-vazquez-varela 53793/bernardo-barreiro-y-vazquez-varela] | [[Bernardo Barreiro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1850-01-21 | [[A Coruña]] | 1904-11-27 | [[Ficheiro:Bernardo Barreiro de Vázquez Varela.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q20534528|Q20534528]] | [https://dbe.rah.es/biografias/83713/pedro-barrie-pastor 83713/pedro-barrie-pastor] | [[Pedro Barrié Pastor]] | [[A Coruña]] | 1843-07-30 | [[A Coruña]] | 1919-01-27 | |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q20534658|Q20534658]] | [https://dbe.rah.es/biografias/66153/rafael-martinez-cortina 66153/rafael-martinez-cortina] | [[Rafael Martínez Cortiña]] | [[Lugo]] | 1937-04-11 | | 2007-02-06 | |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q20534768|Q20534768]] | [https://dbe.rah.es/biografias/67319/jose-bermudez-y-fernandez-de-la-puente 67319/jose-bermudez-y-fernandez-de-la-puente] | [[José Bermúdez de la Puente]] | [[A Coruña]] | 1849-07-22 | [[Palencia]] | 1905-08-16 | |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q20534807|Q20534807]] | [https://dbe.rah.es/biografias/51544/joaquin-pintos-amado 51544/joaquin-pintos-amado] | [[Joaquín Pintos]] | [[Vigo]] | 1881-03-04 | [[Pontevedra]] | 1967-10-16 | [[Ficheiro:Joaquín Pintos 1930.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q20534832|Q20534832]] | [https://dbe.rah.es/biografias/95384/rafael-gonzalez-besada-vidal 95384/rafael-gonzalez-besada-vidal] | [[Rafael González Besada]] | [[Tui]] | 1822-09-09 | [[Guillarei, Tui|Guillarei]] | 1893-05 | |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q20534879|Q20534879]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32522/lino-jose-martinez-villafinez 32522/lino-jose-martinez-villafinez] | [[Lino Martínez Villafínez]] | [[Marín]] | 1892-09-23 | [[Santiago de Compostela]] | 1970-02-09 | |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q20534915|Q20534915]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34500/francisco-ponte-y-blanco 34500/francisco-ponte-y-blanco] | [[Francisco Ponte Blanco]] | [[A Coruña]] | 1853-07-08 | [[A Coruña]] | 1926-08-23 | [[Ficheiro:Francisco Ponte Blanco. Revista de Casa América-Galicia. Julio de 1923. n. 31.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q20534969|Q20534969]] | [https://dbe.rah.es/biografias/56572/juan-gonzalez-montenegro 56572/juan-gonzalez-montenegro] | [[Juan González Montenegro]] | [[Noia]] | 1861-02-17 | [[Arxentina]] | 20th century | [[Ficheiro:Juan G Montenegro.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q20534982|Q20534982]] | [https://dbe.rah.es/biografias/71938/gaspar-masso-garcia 71938/gaspar-masso-garcia] | [[Gaspar Massó García]] | [[Bueu]] | 1893-06-09 | [[Vigo]] | 1991-02-18 | |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q20534983|Q20534983]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33983/aurelio-victor-francisco-enriquez-gonzalez 33983/aurelio-victor-francisco-enriquez-gonzalez] | [[Aurelio Enríquez González]] | [[O Barco de Valdeorras]] | 1845-07-18 | [[Baños de Montemayor]] | 1910-07-30 | |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q20535011|Q20535011]] | [https://dbe.rah.es/biografias/56770/xavier-boveda-perez 56770/xavier-boveda-perez] | [[Xavier Bóveda]] | [[Gomesende]] | 1898-01-31 | [[Madrid]] | 1963-10-31 | [[Ficheiro:Javier Bóveda Pérez 1916.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q20535016|Q20535016]] | [https://dbe.rah.es/biografias/45790/paulino-suarez-suarez 45790/paulino-suarez-suarez] | [[Paulino Suárez|Paulino Suárez Suárez]] | [[Cicillón, Taboada|Cicillón]] | 1884 | | 1970 | |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q20535072|Q20535072]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28921/isidoro-brocos-gomez 28921/isidoro-brocos-gomez] | [[Isidoro Brocos]] | [[Santiago de Compostela]] | 1841-04-04 | [[Santiago de Compostela]] | 1914-11-26 | [[Ficheiro:Isidoro Brocos por Luis Sellier Loup.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q20535123|Q20535123]] | [https://dbe.rah.es/biografias/29044/manuel-prado-marino 29044/manuel-prado-marino] | [[Manuel de Prado Mariño]] | [[Santiago de Compostela]] | 1772-09-27 | | 1822-01-19 | |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q20535203|Q20535203]] | [https://dbe.rah.es/biografias/8551/luciano-de-taxonera-y-vivanco 8551/luciano-de-taxonera-y-vivanco] | [[Luciano Taxonera Vivanco]] | [[Ferrol]] | 1890-04-04 | [[Caracas]] | 1967-04-30 | [[Ficheiro:Luciano Taxonera Vivanco 1919.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q20535295|Q20535295]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34966/pablo-manuel-cachon-villar 34966/pablo-manuel-cachon-villar] | [[Pablo Cachón]] | [[Malpica de Bergantiños]] | 1935 | | 2016-08-07 | |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q20535445|Q20535445]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34959/enrique-hervada-garcia-sampedro 34959/enrique-hervada-garcia-sampedro] | [[Enrique Hervada]] | [[A Coruña]] | 1883 | [[A Coruña]] | 1953-04-04 | [[Ficheiro:Enrique Hervada 1920 (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q20535446|Q20535446]] | [https://dbe.rah.es/biografias/95634/juan-bernardo-quiroga-y-uria 95634/juan-bernardo-quiroga-y-uria] | [[Juan Bernardo Quiroga Uría]] | [[O Hospital, Quiroga|O Hospital]] | 18th century | No/unknown value | 19th century | |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q20535451|Q20535451]] | [https://dbe.rah.es/biografias/24687/nicolas-lopez 24687/nicolas-lopez] | [[Siro Montenegro López]] | [[Moaña]] | 1818-06-25 | [[Lugo]] | 1889-04-06 | |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q20535457|Q20535457]] | [https://dbe.rah.es/biografias/61404/david-fernandez-dieguez 61404/david-fernandez-dieguez] | [[David Fernández Diéguez]] | [[A Coruña]] | 1875-10-11 | [[A Coruña]] | 1936-12-24 | [[Ficheiro:David Fernández Diéguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q20535524|Q20535524]] | [https://dbe.rah.es/biografias/29019/serafin-moralejo-alvarez 29019/serafin-moralejo-alvarez] | [[Serafín Moralejo]] | [[Santiago de Compostela]] | 1946-10-31 | [[Santiago de Compostela]] | 2011-08-10 | |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q20535557|Q20535557]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53905/antonio-maria-de-la-iglesia-gonzalez 53905/antonio-maria-de-la-iglesia-gonzalez] | [[Antonio de la Iglesia|Antonio María de la Iglesia]] | [[Santiago de Compostela]] | 1822-01-13 | [[A Coruña]] | 1892 | [[Ficheiro:Antonio M de la Iglesia. Fotografía de Carlos García, Santiago.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q20535605|Q20535605]] | [https://dbe.rah.es/biografias/90374/jose-ramon-ulloa-pimentel 90374/jose-ramon-ulloa-pimentel] | [[José Ulloa Pimentel]] | [[Lalín]] | 1805-04-07 | [[Santiago de Compostela]] | 1876 | |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q20535780|Q20535780]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53845/lois-galo-vicente-carre-alvarellos 53845/lois-galo-vicente-carre-alvarellos] | [[Lois Carré Alvarellos]] | [[A Coruña]] | 1898-01-22 | [[A Coruña]] | 1965-04-26 | [[Ficheiro:Lois Carré Alvarellos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q20535801|Q20535801]] | [https://dbe.rah.es/biografias/36276/santiago-rey-pedreira 36276/santiago-rey-pedreira] | [[Santiago Rey Pedreira]] | [[A Coruña]] | 1902-02-06 | [[A Coruña]] | 1977-07-10 | |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q20535817|Q20535817]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4157/antonio-rey-soto 4157/antonio-rey-soto] | [[Antonio Rey Soto]] | [[Ourense]] | 1879-02-18 | [[Madrid]] | 1966-02-20 | [[Ficheiro:Antonio Rey Soto 1931.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q20535825|Q20535825]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28997/juan-luis-lopez-garcia 28997/juan-luis-lopez-garcia] | [[Juan Luis]] | [[Santiago de Compostela]] | 1894 | [[Madrid]] | 1979 | [[Ficheiro:Juan Luis López García 1922.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q20535841|Q20535841]] | [https://dbe.rah.es/biografias/68873/ricardo-caruncho-crosa 68873/ricardo-caruncho-crosa] | [[Ricardo Caruncho]] | [[A Coruña]] | 1848-06-12 | [[A Coruña]] | 1902-02-02 | |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q20535866|Q20535866]] | [https://dbe.rah.es/biografias/29079/francisco-vazquez-diaz 29079/francisco-vazquez-diaz] | [[Francisco Vázquez Díaz]] | [[Santiago de Compostela]] | 1898-09-07 | [[San Xoán, Porto Rico|San Xoán]] | 1988-02-21 | [[Ficheiro:Francisco Vázquez Díaz Compostela 1933.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q20535887|Q20535887]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53236/jose-casal-y-lois 53236/jose-casal-y-lois] | [[Xosé Casal Lois]] | [[Pontevedra]] | 1845-02-16 | [[Pontevedra]] | 1912-04-17 | |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q20535938|Q20535938]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47825/victor-maria-vazquez-rodriguez 47825/victor-maria-vazquez-rodriguez] | [[Víctor María Vázquez Rodríguez]] | [[Vigo]] | 1856-04-26 | | 1884-09-27 | |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q20535980|Q20535980]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7023/emilio-novoa-gonzalez 7023/emilio-novoa-gonzalez] | [[Emilio Novoa González]] | [[Ourense]] | 1895-02-10 | [[Madrid]] | 1972-02-03 | [[Ficheiro:Emilio Novoa González 1935.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q20536047|Q20536047]] | [https://dbe.rah.es/biografias/78346/jose-verea-y-aguiar 78346/jose-verea-y-aguiar] | [[José Verea Aguiar]] | [[Santiago de Compostela]] | 1775 | [[Santiago de Compostela]] | 1849-04-17 | |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q20640431|Q20640431]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25758/juan-romero-moreno 25758/juan-romero-moreno] | [[Juan Romero y Moreno]] | [[Ferrol]] | 1827-05-06 | [[Madrid]] | 1893-04-21 | [[Ficheiro:Juan Romero y Moreno, La ilustración Española y Americana.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q20898217|Q20898217]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33807/jeronimo-fernandez-de-castro-delgado 33807/jeronimo-fernandez-de-castro-delgado] | [[Jerónimo de San Félix]] | [[Baltar]] | 1758-04-07 | [[Albarracín]] | 1828-10-05 | |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q20987120|Q20987120]] | [https://dbe.rah.es/biografias/36284/leoncio-bescansa-casares 36284/leoncio-bescansa-casares] | [[Leoncio Bescansa]] | [[A Coruña]] | 1879-09-12 | [[A Coruña]] | 1957-05-15 | |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q20987121|Q20987121]] | [https://dbe.rah.es/biografias/36214/faustino-dominguez-coumes-gay 36214/faustino-dominguez-coumes-gay] | [[Faustino Domínguez Coumes-Gay]] | [[A Coruña]] | 1845-08-31 | [[A Coruña]] | 1900-07-17 | [[Ficheiro:Faustino Domínguez Coumes-Gay.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q20995071|Q20995071]] | [https://dbe.rah.es/biografias/73307/juan-aboal-y-aboal 73307/juan-aboal-y-aboal] | [[Juan Aboal Aboal]] | [[Pontevedra]] | 1893-09-24 | | 1966-08-14 | |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q21604091|Q21604091]] | [https://dbe.rah.es/biografias/14947/joaquin-gutierrez-de-rubalcava-y-casal 14947/joaquin-gutierrez-de-rubalcava-y-casal] | [[Joaquín Gutiérrez de Rubalcaba Casal]] | [[Ferrol]] | 1803-03-19 | [[Madrid]] | 1881-04-13 | [[Ficheiro:Retrato del capitán general de la Armada Joaquín Gutiérrez de Rubalcava (1803-1881) (1882) - Martínez Cubells, Salvador, 1845-1914.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q21656401|Q21656401]] | [https://dbe.rah.es/biografias/52275/bartolome-jose-crespo-y-borbon 52275/bartolome-jose-crespo-y-borbon] | [[Bartolomé José Crespo y Borbón]] | [[Ferrol]] | 1811 | [[A Habana]] | 1871 | |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q21782637|Q21782637]] | [https://dbe.rah.es/biografias/23967/antonio-mendez-casal 23967/antonio-mendez-casal] | [[Antonio Méndez Casal]] | [[Monforte de Lemos]] | 1883 | [[Madrid]] | 1940-01-13 | |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q23213966|Q23213966]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4184/federico-ribas-montenegro 4184/federico-ribas-montenegro] | [[Federico Ribas]] | [[Bouzas, Vigo|Bouzas]] | 1890-10-26 | [[Madrid]] | 1952-09-11 | [[Ficheiro:Federico Ribas 1928.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q23306587|Q23306587]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25044/luis-garcia-arias 25044/luis-garcia-arias] | [[Luis García Arias]] | [[Chantada]] | 1921-04-24 | [[Madrid]] | 1973-01-18 | |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q23309987|Q23309987]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7670/manuel-de-saralegui-y-medina 7670/manuel-de-saralegui-y-medina] | [[Manuel de Saralegui y Medina]] | [[Ferrol]] | 1851-06-04<br/>1851 | [[Madrid]] | 1926-08-20 | [[Ficheiro:Manuel de Saralegui y Medina.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q24013653|Q24013653]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33994/heliodoro-gallego-armesto 33994/heliodoro-gallego-armesto] | [[Heliodoro Gallego Armesto]] | [[A Pobra de Trives]] | 1872-12-18 | [[Santiago de Compostela]] | 1934-03-19 | [[Ficheiro:Heliodoro Gallego Armesto 1932.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q24013678|Q24013678]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35301/ramon-rodriguez-somoza 35301/ramon-rodriguez-somoza] | [[Ramón Rodríguez Somoza]] | [[Vilanova, Lourenzá, Lourenzá|Vilanova]] | 1899 | [[Santiago de Compostela]] | 1994-10-22 | |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q24013711|Q24013711]] | [https://dbe.rah.es/biografias/55879/urbano-gonzalez-varela 55879/urbano-gonzalez-varela] | [[Urbano González]] | [[Santiago de Compostela]] | 1868-03-03 | [[Santiago de Compostela]] | 1906-04-24 | [[Ficheiro:Urbano González Varela.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q24248090|Q24248090]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32542/rafael-alonso-fernandez 32542/rafael-alonso-fernandez] | [[Rafael Alonso]] | [[Pontevedra]] | 1924 | | 1995 | |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q24255949|Q24255949]] | [https://dbe.rah.es/biografias/65227/victor-pruneda-soriano 65227/victor-pruneda-soriano] | [[Víctor Pruneda]] | [[Ferrol]] | 1809-11-01 | [[Teruel]] | 1882-07-15 | [[Ficheiro:Los diputados pintados por sus hechos, Víctor Pruneda (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q24279110|Q24279110]] | [https://dbe.rah.es/biografias/69989/mariano-gomez-zamalloa-y-quirce 69989/mariano-gomez-zamalloa-y-quirce] | [[Mariano Gómez-Zamalloa|Mariano Gómez-Zamalloa y Quirce]] | [[A Coruña]] | 1897-03-26 | [[Madrid]] | 1973-09-04 | [[Ficheiro:Mariano Gómez Zamalloa (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q24287646|Q24287646]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35089/manuel-cabaleiro-goas 35089/manuel-cabaleiro-goas] | [[Manuel Cabaleiro Goás]] | [[A Coruña]] | 1918-01-06 | [[Santiago de Compostela]] | 1977-02-01 | |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q24941931|Q24941931]] | [https://dbe.rah.es/biografias/57447/verardo-garcia-rey 57447/verardo-garcia-rey] | [[Verardo García Rey]] | [[A Coruña]] | 1872 | [[Molinaseca]] | 1931 | |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q25422503|Q25422503]] | [https://dbe.rah.es/biografias/18340/jacobo-maria-parga-y-puga 18340/jacobo-maria-parga-y-puga] | [[Jacobo María de Parga y Puga]] | [[Vilacova, Abegondo|Vilacova]] | 1774-05-17 | | 1850-04-17 | [[Ficheiro:Jacobo María de Parga.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q25422685|Q25422685]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25345/armando-duran-miranda 25345/armando-duran-miranda] | [[Armando Durán Miranda]] | [[Lugo]] | 1913-07-10 | | 2001-01-13 | |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q25422735|Q25422735]] | [https://dbe.rah.es/biografias/31418/alfredo-souto-cuero 31418/alfredo-souto-cuero] | [[Alfredo Souto Cuero]] | [[A Coruña]] | 1862-05-14 | [[A Coruña]] | 1940-09-06 | [[Ficheiro:Alfredo Souto Cuero.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q25422765|Q25422765]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32500/maximo-ramos-lopez 32500/maximo-ramos-lopez] | [[Máximo Ramos]] | [[A Graña, Ferrol|A Graña]] | 1880-09-04 | [[Madrid]] | 1944-02-25 | [[Ficheiro:Máximo Ramos autorretrato.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q25423437|Q25423437]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34999/gustavo-fernandez-y-rodriguez-bastos 34999/gustavo-fernandez-y-rodriguez-bastos] | [[Gustavo Fernández y Rodríguez Bastos]] | [[Ribadavia]] | 1841-08-24 | [[Madrid]] | 1929-01-20 | |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q25424027|Q25424027]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25556/antonio-garcia-varela 25556/antonio-garcia-varela] | [[Antonio García Varela]] | [[O Carballiño]] | 1875-08-08 | [[Madrid]] | 1942-08-30 | |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q25509797|Q25509797]] | [https://dbe.rah.es/biografias/7193/pedro-antonio-acuna-y-malvar 7193/pedro-antonio-acuna-y-malvar] | [[Pedro Acuña Malvar]] | [[Salcedo, Pontevedra|Salcedo]] | 1755-04-12 | | 1814-11-22 | |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q25510342|Q25510342]] | [https://dbe.rah.es/biografias/95187/manuel-freyre-de-castrillon 95187/manuel-freyre-de-castrillon] | [[Manuel Freire Castrillón]] | [[Santiago de Compostela]] | 1751 | | 1820s | |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q25510366|Q25510366]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34482/juan-bautista-caamina 34482/juan-bautista-caamina] | [[Juan Bautista Caamiña]] | [[Santiago de Compostela]] | 1774 | [[Portugal]] | 1827 | |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q25510429|Q25510429]] | [https://dbe.rah.es/biografias/42165/francisco-prieto-losada 42165/francisco-prieto-losada] | [[Francisco Prieto Losada]] | [[Manzaneda]] | 1853 | | | |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q26223013|Q26223013]] | [https://dbe.rah.es/biografias/54953/pedro-elias 54953/pedro-elias] | [[Pedro Helías]] | [[Galicia]] | | | 1149-11-28 | |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q27145657|Q27145657]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32595/luis-maria-caruncho-amat 32595/luis-maria-caruncho-amat] | [[Luis Caruncho]] | [[A Coruña]] | 1929-01-15 | [[Madrid]] | 2016-10-07 | [[Ficheiro:Alcalá de Henares - Madrid - 229 Luis Caruncho.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q28113992|Q28113992]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32560/manuel-constantino-ramon-grandio-lopez 32560/manuel-constantino-ramon-grandio-lopez] | [[Tino Grandío]] | [[Guntín]] | 1924-12-31 | [[Lugo]] | 1977-04-23 | |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q28113994|Q28113994]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32538/manuel-prego-de-oliver 32538/manuel-prego-de-oliver] | [[Manuel Prego de Oliver]] | [[Ourense]] | 1915-04-01 | [[Ourense]] | 1986-04-28 | |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q28165509|Q28165509]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32506/german-taibo-gonzalez 32506/german-taibo-gonzalez] | [[Germán Taibo]] | [[A Coruña]] | 1889-01-27 | [[París]] | 1919 | [[Ficheiro:Autorretrato German Taibo.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q28355652|Q28355652]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53621/ramon-pena-gil 53621/ramon-pena-gil] | [[Ramón Peña]] | [[Santiago de Compostela]] | 1892-09-08 | [[Pontevedra]] | 1967-09-26 | [[Ficheiro:Ramón Peña Gil 1932.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q28502982|Q28502982]] | [https://dbe.rah.es/biografias/31416/manuel-angel-alvarez 31416/manuel-angel-alvarez] | [[Manuel Ángel Álvarez]] | [[A Guarda]] | 1855-02-15 | [[Madrid]] | 1921-09-01 | [[Ficheiro:Manuel Ángel Álvarez 1855-1921.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q28653714|Q28653714]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34899/evaristo-antonio-mosquera-quiroga 34899/evaristo-antonio-mosquera-quiroga] | [[Evaristo Antonio Mosquera]] | [[Monforte de Lemos]] | 1834 | [[Pontevedra]] | 1894 | |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q28663022|Q28663022]] | [https://dbe.rah.es/biografias/83589/melchor-manuel-nunez-taboada 83589/melchor-manuel-nunez-taboada] | [[Melchor Manuel Núñez de Taboada]] | [[Bendoiro, Lalín|Bendoiro]] | 1778-09-05 | [[París]] | 1840-03-12 | |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q28950257|Q28950257]] | [https://dbe.rah.es/biografias/18157/miguel-gil-casares 18157/miguel-gil-casares] | [[Miguel Gil Casares]] | [[Santiago de Compostela]] | 1871-09-22 | [[Santiago de Compostela]] | 1931-04-12 | [[Ficheiro:Miguel Gil Casares 1922.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q29346398|Q29346398]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53978/jose-bouchet 53978/jose-bouchet] | [[José Bouchet]] | [[Xanza, Valga|Xanza]] | 1848 | [[Buenos Aires]] | 1919 | [[Ficheiro:José Bouchet.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q29571536|Q29571536]] | [https://dbe.rah.es/biografias/42371/jose-maria-de-arce-y-calderon-de-la-barca 42371/jose-maria-de-arce-y-calderon-de-la-barca] | [[José María de Arce Calderón de la Barca]] | [[A Coruña]] | 1762 | [[A Coruña]] | 1830 | [[Ficheiro:Intendente José María de Arce.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q30068891|Q30068891]] | [https://dbe.rah.es/biografias/41466/jose-miguelez-pampin 41466/jose-miguelez-pampin] | [[José Miguélez Pampín]] | [[Barazón, Santiso|Barazón]] | 1891-01-15 | [[Madrid]] | 1944-07-10 | |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q30077144|Q30077144]] | [https://dbe.rah.es/biografias/19206/manuel-antonio-fernandez-varela 19206/manuel-antonio-fernandez-varela] | [[Manuel Fernández Varela]] | [[Ferrol]] | 1772-09-21 | [[Madrid]] | 1834-09-28 | [[Ficheiro:Retrato del canónigo Manuel Fernández Varela (Vicente López).JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q30077153|Q30077153]] | [https://dbe.rah.es/biografias/76734/jose-brana-muinos 76734/jose-brana-muinos] | [[José Braña Muíños]] | [[A Coruña]] | 1836 | | 1904-06-28 | |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q30077941|Q30077941]] | [https://dbe.rah.es/biografias/136656/manuel-rivera-y-sempere 136656/manuel-rivera-y-sempere] | [[Manuel Rivera y Sempere]] | [[Vigo]] | 1834 | [[Vigo]] | 1918 | [[Ficheiro:Manuel Rivera y Sempere .tif|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q30653270|Q30653270]] | [https://dbe.rah.es/biografias/46519/antonio-rodriguez-lesende 46519/antonio-rodriguez-lesende] | [[Antonio Rodríguez Lesende]] | [[Vigo]] | 1905 | [[Buenos Aires]] | 1979-10-02 | |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q33132134|Q33132134]] | [https://dbe.rah.es/biografias/73480/ramon-goy-de-silva 73480/ramon-goy-de-silva] | [[Ramón Goy de Silva]] | [[Ferrol]] | 1883<br/>1888 | [[Madrid]] | 1962-10-10 | [[Ficheiro:1913-03-07, El Liberal, Ramón Goy de Silva (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q36908351|Q36908351]] | [https://dbe.rah.es/biografias/66280/juan-manuel-pardo-gayoso 66280/juan-manuel-pardo-gayoso] | [[Juan Manuel Pardo Gayoso]] | [[Lugo]] | 1918-07-06 | [[Santa Mariña, Outeiro de Rei|Santa Mariña]] | 1995-09-08 | |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q39080877|Q39080877]] | [https://dbe.rah.es/biografias/56630/juan-pardo-de-zela-y-vidal 56630/juan-pardo-de-zela-y-vidal] | [[Juan Pardo de Zela y Vidal]] | [[Ferrol]] | 1788 | | 1868-08-06 | |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q40685187|Q40685187]] | [https://dbe.rah.es/biografias/76754/benito-de-novoa-y-salgado 76754/benito-de-novoa-y-salgado] | [[Benito de Novoa Salgado]] | [[Galicia]] | 1620s | [[Cidade de México]] | 1692-11-02 | |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q40686943|Q40686943]] | [https://dbe.rah.es/biografias/56639/antonio-del-pino 56639/antonio-del-pino] | [[Antonio del Pino]] | [[Ferrol]] | 1783 | | 1849-06-23 | |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q42909563|Q42909563]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47631/constantino-candeira-y-perez 47631/constantino-candeira-y-perez] | [[Constantino Candeira Pérez]] | [[A Guarda]] | 1892-03-12 | [[Valladolid]] | 1962-03-06 | |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q42909626|Q42909626]] | [https://dbe.rah.es/biografias/68993/manuel-lois-garcia 68993/manuel-lois-garcia] | [[Manuel Lois García]] | [[Ordes]] | 1912-05-22 | | 1937-09-07 | |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q43803947|Q43803947]] | [https://dbe.rah.es/biografias/73780/prudencio-iglesias-hermida 73780/prudencio-iglesias-hermida] | [[Prudencio Iglesias Hermida]] | [[A Coruña]]<br/>[[Lugo]] | 1884<br/>1883 | [[Madrid]] | 1919-04-17 | [[Ficheiro:1916-08-16, Mundo Gráfico, Prudencio Iglesias Hermida (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q45845616|Q45845616]] | [https://dbe.rah.es/biografias/73071/emilio-fernandez-vaamonde 73071/emilio-fernandez-vaamonde] | [[Emilio Fernández Vaamonde]] | [[A Coruña]] | 1867 | [[Madrid]] | 1913 | |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q47258160|Q47258160]] | [https://dbe.rah.es/biografias/26418/manuel-deschamps-martinez 26418/manuel-deschamps-martinez] | [[Manuel Deschamps]] | [[Sigrás, Cambre|Sigrás]] | 1853 | [[Canet de Mar]] | 1923 | [[Ficheiro:Deschamps.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q47509239|Q47509239]] | [https://dbe.rah.es/biografias/29020/camilo-otero-martin 29020/camilo-otero-martin] | [[Camilo Otero]] | [[Santiago de Compostela]] | 1932-05-12 | [[Santiago de Compostela]] | 2003-08-26 | |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q47804915|Q47804915]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53547/rogelio-lorenzo-rodriguez 53547/rogelio-lorenzo-rodriguez] | [[Rogelio Lorenzo]] | [[Ponteareas]] | 1921 | [[Pontevedra]] | 2003 | |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q48351543|Q48351543]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32499/fernando-campo-sobrino 32499/fernando-campo-sobrino] | [[Fernando Campo Sobrino]] | [[Pontevedra]] | 1886-06-27 | [[Madrid]] | 1956-10-24 | |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q48878111|Q48878111]] | [https://dbe.rah.es/biografias/85579/gonzalo-hevia-alvarez-quinones 85579/gonzalo-hevia-alvarez-quinones] | [[Gonzalo Hevia Álvarez-Quiñones]] | [[Pontevedra]] | 1916-09-11 | [[Palma]] | 1991-01-04 | |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q49709898|Q49709898]] | [https://dbe.rah.es/biografias/51567/rafael-rodriguez-baixeras 51567/rafael-rodriguez-baixeras] | [[Rafael Baixeras]] | [[A Pobra do Caramiñal]] | 1947-11-19 | [[Segovia]] | 1989 | |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q50339078|Q50339078]] | [https://dbe.rah.es/biografias/31412/silvio-fernandez-y-rodriguez-bastos 31412/silvio-fernandez-y-rodriguez-bastos] | [[Silvio Fernández y Rodríguez-Bastos]] | [[Ribadavia]] | 1859 | [[Ourense]] | 1937-11-10 | |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q51386280|Q51386280]] | [https://dbe.rah.es/biografias/82029/francisco-caldas-pereira-y-castro 82029/francisco-caldas-pereira-y-castro] | [[Francisco de Caldas Pereira y Castro]] | [[Tui]] | 1543 | | 1597 | |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q51467956|Q51467956]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53446/pedro-inocencio-ferrer-sanz 53446/pedro-inocencio-ferrer-sanz] | [[Pedro Ferrer]] | [[A Coruña]] | 1870-04-05 | [[A Coruña]] | 1939-06-09 | [[Ficheiro:Pedro Ferrer y Sans.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q51883246|Q51883246]] | [https://dbe.rah.es/biografias/92305/florencio-caula-villar 92305/florencio-caula-villar] | [[Florencio Caula y Villar]] | [[A Coruña]] | 1844-11-07 | [[Madrid]] | 1919-08-09 | |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q52152431|Q52152431]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9625/miguel-ferro-caaveiro 9625/miguel-ferro-caaveiro] | [[Miguel Ferro Caaveiro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1740 | [[Santiago de Compostela]] | 1807-07-01 | |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q52156182|Q52156182]] | [https://dbe.rah.es/biografias/22021/domingo-antonio-lois-monteagudo 22021/domingo-antonio-lois-monteagudo] | [[Domingo Lois Monteagudo]] | [[Vilalén, Tomonde, Cerdedo-Cotobade|Vilalén]] | 1722-04-08 | [[Granada]] | 1785-12-13 | |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q52160098|Q52160098]] | [https://dbe.rah.es/biografias/22373/melchor-prado-marino 22373/melchor-prado-marino] | [[Melchor de Prado y Mariño]] | [[Santiago de Compostela]] | 1770s | [[A Coruña]] | 1834 | |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q53146342|Q53146342]] | [https://dbe.rah.es/biografias/75136/miguel-ares-de-canabal 75136/miguel-ares-de-canabal] | [[Miguel Ares Canaval]] | [[Présaras, Vilasantar|Présaras]] | 1565 | [[Ourense]] | 1611-01-01 | |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q55229096|Q55229096]] | [https://dbe.rah.es/biografias/69650/pio-pazos-y-vela-hidalgo 69650/pio-pazos-y-vela-hidalgo] | [[Pío Pazos y Vela-Hidalgo]] | [[Ferrol]] | 1841-09-09 | [[Burgos]] | 1913-01-14 | |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q55688812|Q55688812]] | [https://dbe.rah.es/biografias/43665/juan-manuel-castro-rial-canosa 43665/juan-manuel-castro-rial-canosa] | [[Juan Manuel Castro-Rial Canosa]] | [[Cee]] | 1915-02-09 | [[Madrid]] | 2005<br/>2005-11-07 | |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q55769407|Q55769407]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32557/antonio-tenreiro-brochon 32557/antonio-tenreiro-brochon] | [[Antonio Tenreiro Brochón]] | [[A Coruña]] | 1923 | | 2006 | |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q55769507|Q55769507]] | [https://dbe.rah.es/biografias/42168/antonio-davila-cons 42168/antonio-davila-cons] | [[Antonio Dávila Cons]] | [[Vigo]] | 1934 | | 1993 | |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q55769543|Q55769543]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32518/virgilio-blanco-garrido 32518/virgilio-blanco-garrido] | [[Virxilio Blanco|Virxilio Blanco Garrido]] | [[Guisande, San Miguel de Presqueiras, Forcarei|Guisande]] | 1896-11-24 | [[Guisande, San Miguel de Presqueiras, Forcarei|Guisande]] | 1948-06-25 | [[Ficheiro:Virxilio Blanco 1929.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q55769558|Q55769558]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32530/narciso-perez-rey 32530/narciso-perez-rey] | [[Narciso Pérez Rey]] | [[Cambados]] | 1904 | | 1930 | |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q55769602|Q55769602]] | [https://dbe.rah.es/biografias/31404/ramon-gil-rey 31404/ramon-gil-rey] | [[Ramón Gil Rey]] | [[Santiago de Compostela]] | 1818 | [[Madrid]] | 1844 | |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q55769629|Q55769629]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34847/gumersindo-pardo-reguera 34847/gumersindo-pardo-reguera] | [[Gumersindo Pardo Reguera]] | [[Valgos, A Ribeira, Cervantes|Valgos]] | 1847-01-24 | [[A Coruña]] | 1916-04-28 | [[Ficheiro:Gumersindo Pardo Reguera GEG.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q55769649|Q55769649]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32537/manuel-lopez-garabal 32537/manuel-lopez-garabal] | [[Manuel López Garabal]] | [[Santiago de Compostela]] | 1907-03-20 | | 1981-09-09 | |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q55769680|Q55769680]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32521/antonio-medal-carrera 32521/antonio-medal-carrera] | [[Antonio Medal Carrera]] | [[Ponteareas]]<br/>[[Santiago de Compostela]] | 1902-03-12 | [[Vigo]] | 1985-10-19 | |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q55769736|Q55769736]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28950/placido-antonio-fernandez-arosa 28950/placido-antonio-fernandez-arosa] | [[Plácido Fernández|Plácido Fernández de Arosa]] | [[Santiago de Compostela]] | 1760-01-15 | | 1838-12-03 | |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q55769742|Q55769742]] | [https://dbe.rah.es/biografias/52897/martin-echegaray-garcia 52897/martin-echegaray-garcia] | [[Martín Echegaray García]] | [[Vigo]] | 1901-04-16 | [[París]] | 1957-03-01 | |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q55769745|Q55769745]] | [https://dbe.rah.es/biografias/44237/agustin-diaz-robles-y-quiroga 44237/agustin-diaz-robles-y-quiroga] | [[Agustín Díaz Robles y Quiroga]] | [[Leiro, Miño|Leiro]] | 1758 | [[Ferrol]] | 1841 | |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q55769773|Q55769773]] | [https://dbe.rah.es/biografias/31425/mariano-cousino-vazquez 31425/mariano-cousino-vazquez] | [[Mariano Cousiño Vázquez]] | [[Pontevedra]] | 1828-06-23 | | 1914-03-12 | |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q55769776|Q55769776]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28928/juan-jose-cancela-del-rio 28928/juan-jose-cancela-del-rio] | [[Juan José Cancela del Río]] | [[Santiago de Compostela]] | 1803-10-20 | | 1886-01-31 | [[Ficheiro:Juan José Cancela del Río 1803 1886.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q55836404|Q55836404]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28834/veremundo-arias-teixeiro 28834/veremundo-arias-teixeiro] | [[Veremundo Arias y Teixeiro]] | [[Cabanelas, O Carballiño|Cabanelas]] | 1742-10-21 | [[Villar del Arzobispo]] | 1824-02-15 | |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q55836591|Q55836591]] | [https://dbe.rah.es/biografias/109357/joaquin-maria-pery-guzman 109357/joaquin-maria-pery-guzman] | [[Joaquín María Pery y Guzmán]] | [[A Coruña]] | 1776-08-04 | | 1835-10-26 | |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q55836798|Q55836798]] | [https://dbe.rah.es/biografias/41847/pascual-enciso-y-arriola 41847/pascual-enciso-y-arriola] | [[Pascual Enciso Arriola]] | [[Mondoñedo]] | 1805-07-16 | [[Ourense]] | 1873-12-09 | |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q55836992|Q55836992]] | [https://dbe.rah.es/biografias/4796/antonio-valenzuela-y-ozores 4796/antonio-valenzuela-y-ozores] | [[Antonio de Valenzuela Ozores]] | [[Santiago de Compostela]] | 1819 | [[Pontevedra]] | 1866 | |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q55837135|Q55837135]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34933/francisco-javier-brabo 34933/francisco-javier-brabo] | [[Francisco Javier Brabo]] | [[Pontevedra]] | 1825 | [[Buenos Aires]] | 1913 | |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q55837834|Q55837834]] | [https://dbe.rah.es/biografias/19405/vicente-alonso-salgado 19405/vicente-alonso-salgado] | [[Vicente Alonso Salgado]] | [[Queirugás, Verín|Queirugás]] | 1845-01-22 | [[Santo Ángel]] | 1931-10-06 | [[Ficheiro:Vicente Alonso Salgado (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q55838381|Q55838381]] | [https://dbe.rah.es/biografias/18219/jacobo-lopez-elizagaray 18219/jacobo-lopez-elizagaray] | [[Jacobo López Elizagaray]] | [[Santiago de Compostela]] | 1860-03-13 | [[Madrid]] | 1934-10-01 | |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q55838395|Q55838395]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34951/jose-boado-y-castro 34951/jose-boado-y-castro] | [[José Boado Castro]] | [[A Coruña]] | 1857 | [[Oviedo]] | 1900 | |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q55943890|Q55943890]] | [https://dbe.rah.es/biografias/90932/nicolas-chicarro-y-leguinechea 90932/nicolas-chicarro-y-leguinechea] | [[Nicolás Chicarro]] | [[Viveiro]] | 1812-07-06 | [[Ferrol]] | 1889-07-06 | |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q55946577|Q55946577]] | [https://dbe.rah.es/biografias/41003/jose-gaite-sancho 41003/jose-gaite-sancho] | [[Pedro Nolasco Gaite Sancho|José María Gaite Sancho]] | [[Pontevedra]] | 1879-10-16 | [[convento de San Xoán de Poio]] | 1949-01-12 | |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q55949365|Q55949365]] | [https://dbe.rah.es/biografias/76016/ignacio-de-otto-y-pardo 76016/ignacio-de-otto-y-pardo] | [[Ignacio de Otto]] | [[Lugo]] | 1945 | [[Oviedo]] | 1988 | |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q55991518|Q55991518]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34852/antonio-rodriguez-lopez 34852/antonio-rodriguez-lopez] | [[Antonio Rodríguez López (Q55991518)|Antonio Rodríguez López]] | [[Escairón, Vilasante, O Saviñao|Escairón]] | 1933-03-13 | [[Santiago de Compostela]] | 2002-09-27 | |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q55996213|Q55996213]] | [https://dbe.rah.es/biografias/22582/francisco-quiroga-arias 22582/francisco-quiroga-arias] | [[Francisco Quiroga Arias]] | [[Castro Caldelas]] | 1562 | [[Cuenca, España|Cuenca]] | 1629 | |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q56000535|Q56000535]] | [https://dbe.rah.es/biografias/21536/angel-jorge-echeverri 21536/angel-jorge-echeverri] | [[Ángel Jorge Echeverri]] | [[Santiago de Compostela]] | 1904-07-29 | [[Santiago de Compostela]] | 1984-06-28 | [[Ficheiro:Ángel Jorge Echeverri 1935.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q56402014|Q56402014]] | [https://dbe.rah.es/biografias/69946/jose-garcia-de-paredes-y-losada 69946/jose-garcia-de-paredes-y-losada] | [[José García de Paredes y Losada]] | [[A Coruña]] | 1810-03-18 | | 1876 | |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q56844299|Q56844299]] | [https://dbe.rah.es/biografias/72911/garcia-de-caamano-de-mendoza 72911/garcia-de-caamano-de-mendoza] | [[García de Caamaño de Mendoza]] | [[Galicia]] | 15th century | [[Rubiáns, Vilagarcía de Arousa|Rubiáns]] | 1540-01 | |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q57236413|Q57236413]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25021/santiago-basanta-y-silva 25021/santiago-basanta-y-silva] | [[Santiago Basanta Silva]] | [[Vilalba]] | 1899-01-10 | [[Madrid]] | 1974-12-30 | |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q57559529|Q57559529]] | [https://dbe.rah.es/biografias/29342/jose-gonzalez-campo 29342/jose-gonzalez-campo] | [[José González Campo]] | [[Lugo]] | 1869-06-27 | [[Madrid]] | 1960-04-25 | |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q57830758|Q57830758]] | [https://dbe.rah.es/biografias/18168/manuel-gomez-duran 18168/manuel-gomez-duran] | [[Manuel Gómez Durán]] | [[Antas, A Lama|Antas]] | 1898-03-27 | [[Madrid]] | 1984-02-23 | |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q57942519|Q57942519]] | [https://dbe.rah.es/biografias/11270/manuel-grana-gonzalez 11270/manuel-grana-gonzalez] | [[Manuel Graña González]] | [[Cangas]] | 1878-12-13 | [[Madrid]] | 1963-11-28 | [[Ficheiro:Monumento a Manuel Graña González 02.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q58040989|Q58040989]] | [https://dbe.rah.es/biografias/23888/santiago-carro-y-garcia 23888/santiago-carro-y-garcia] | [[Santiago Carro García]] | [[Santiago de Compostela]] | 1889 | [[Madrid]] | 1966-11-24 | [[Ficheiro:Santiago Carro García - Vida Gallega, 1909.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q58223839|Q58223839]] | [https://dbe.rah.es/biografias/125979/florencio-cervino-gonzalez 125979/florencio-cervino-gonzalez] | [[Florencio Cerviño González]] | [[Areas, Tui|Areas]] | 1857-11-07 | [[Ourense]] | 1941-01-31 | |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q58463510|Q58463510]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33522/ramon-joaquin-dominguez-hervella 33522/ramon-joaquin-dominguez-hervella] | [[Ramón Joaquín Domínguez]] | [[Verín]] | 1811-01-13 | [[Madrid]] | 1848-05-07 | [[Ficheiro:1892-1893, Historia del partido republicano español (cropped) Ramón J. Domínguez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 757 | [[:d:Q58804362|Q58804362]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34855/jeronimo-sal-lence 34855/jeronimo-sal-lence] | [[Jerónimo Sal Lence]] | [[Castroverde]] | 1884 | [[A Coruña]] | 1960-06-19 | |- | style='text-align:right'| 758 | [[:d:Q59186269|Q59186269]] | [https://dbe.rah.es/biografias/76027/antonio-polo-diez 76027/antonio-polo-diez] | [[Antonio Polo Díez]] | [[Corcubión]] | 1907 | [[Barcelona]] | 1992-03-01 | |- | style='text-align:right'| 759 | [[:d:Q59532984|Q59532984]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53424/jose-tomas-veiga-roel 53424/jose-tomas-veiga-roel] | [[Xosé Veiga Roel|José Veiga Roel]] | [[Betanzos]] | 1894-11-09 | [[Betanzos]] | 1976-02-09 | |- | style='text-align:right'| 760 | [[:d:Q59784001|Q59784001]] | [https://dbe.rah.es/biografias/55163/jose-antonio-rivadeneyra-villaguisada 55163/jose-antonio-rivadeneyra-villaguisada] | [[José Antonio Rivadeneira|José Antonio Ribadeneira]] | [[Buciños, Carballedo|Buciños]] | 1774-04-09 | [[Valladolid]] | 1856-06-26 | |- | style='text-align:right'| 761 | [[:d:Q59784349|Q59784349]] | [https://dbe.rah.es/biografias/52902/benigno-lopez-sanmartin 52902/benigno-lopez-sanmartin] | [[Benigno López Sanmartín]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1861 | [[Pontevedra]] | 1928-03-26 | [[Ficheiro:Benigno López Sanmartín, Galicia, revista ilustrada Año III, Núm. 24 15-XII-1908.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 762 | [[:d:Q60170028|Q60170028]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35586/jose-antonio-lamelas-gonzalez 35586/jose-antonio-lamelas-gonzalez] | [[José Antonio Lamelas González]] | [[Forcas, Forcas, Parada de Sil|Forcas]] | 1901-04-07 | | 1981-10-01 | |- | style='text-align:right'| 763 | [[:d:Q60193850|Q60193850]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34778/manuel-lopez-enriquez 34778/manuel-lopez-enriquez] | [[Manuel López Enríquez]] | [[Monforte de Lemos]] | 1890-08-07 | | 1968-09-17 | |- | style='text-align:right'| 764 | [[:d:Q60418130|Q60418130]] | [https://dbe.rah.es/biografias/61347/manuel-maria-acevedo-y-pola 61347/manuel-maria-acevedo-y-pola] | [[Manuel María Acevedo y Pola]] | [[Vigo]] | 1769 | | 1840 | |- | style='text-align:right'| 765 | [[:d:Q60475645|Q60475645]] | [https://dbe.rah.es/biografias/22236/jose-rodriguez-diaz 22236/jose-rodriguez-diaz] | [[José Rodríguez Díaz]] | [[Sixirei, Baralla|Sixirei]] | 1746 | [[Arsenal de la Carraca]] | 1817-09-21 | |- | style='text-align:right'| 766 | [[:d:Q60502123|Q60502123]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35099/santiago-de-la-iglesia-santos 35099/santiago-de-la-iglesia-santos] | [[Santiago de la Iglesia Santos]] | [[Santiago de Compostela]] | 1851-10-12 | [[Ferrol]] | 1931-11-09 | |- | style='text-align:right'| 767 | [[:d:Q60644933|Q60644933]] | [https://dbe.rah.es/biografias/79102/luis-campo-fernandez 79102/luis-campo-fernandez] | [[Luís Campo Fernández]] | [[Chantada]] | 1907 | [[Lugo]] | 1985-09-11 | |- | style='text-align:right'| 768 | [[:d:Q60649756|Q60649756]] | [https://dbe.rah.es/biografias/67195/diego-pazos-garcia 67195/diego-pazos-garcia] | [[Diego Pazos|Diego Pazos García]] | [[Sarria]] | 1857 | [[Sarria]] | 1920 | [[Ficheiro:Diego Pazos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 769 | [[:d:Q60690758|Q60690758]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28895/timoteo-sanchez-freire 28895/timoteo-sanchez-freire] | [[Timoteo Sánchez Freire]] | [[Roade, Sobrado|Roade]] | 1838-08-22 | [[Santiago de Compostela]] | 1912-04-24 | [[Ficheiro:Timoteo Sánchez Freire.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 770 | [[:d:Q60826884|Q60826884]] | [https://dbe.rah.es/biografias/13380/juan-fernandez-de-limia 13380/juan-fernandez-de-limia] | [[Juan Fernández de Limia]] | [[Galicia]] | 13rd century | | No/unknown value | |- | style='text-align:right'| 771 | [[:d:Q60827828|Q60827828]] | [https://dbe.rah.es/biografias/10206/adolfo-prego-de-oliver-y-dominguez 10206/adolfo-prego-de-oliver-y-dominguez] | [[Adolfo Prego de Oliver Domínguez|Adolfo Prego]] | [[Ourense]] | 1913-01-01 | [[Madrid]] | 2000-10-15 | |- | style='text-align:right'| 772 | [[:d:Q60884714|Q60884714]] | [https://dbe.rah.es/biografias/84447/antonio-maria-montenegro-carantona 84447/antonio-maria-montenegro-carantona] | [[Antonio María Montenegro Carantoña]] | [[Pontevedra]] | 1787 | | 1857 | [[Ficheiro:1852, Estado Mayor General del Ejército Español, Antonio María Montenegro y Carantoña (cropped).jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 773 | [[:d:Q61060337|Q61060337]] | [https://dbe.rah.es/biografias/112702/baltasar-pardal-vidal 112702/baltasar-pardal-vidal] | [[Baltasar Pardal Vidal]] | [[Santa Cristina de Fecha, Santiago de Compostela|Santa Cristina de Fecha]] | 1886-08-18 | [[A Coruña]] | 1963-03-03 | [[Ficheiro:A Coruña - Monumento a Baltasar Pardal.JPG|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 774 | [[:d:Q61061212|Q61061212]] | [https://dbe.rah.es/biografias/51548/miguel-de-los-santos-salvado-rotea 51548/miguel-de-los-santos-salvado-rotea] | [[Santos Salvado]] | [[Tui]] | 1811 | | 1894-04-17 | |- | style='text-align:right'| 775 | [[:d:Q61453162|Q61453162]] | [https://dbe.rah.es/biografias/51538/manuel-chicharro-bisi 51538/manuel-chicharro-bisi] | [[Manuel Chicharro|Manuel Chicharro Bisi]] | [[A Coruña]] | 1849-08-29 | [[Santiago de Compostela]] | 1924-01-13 | [[Ficheiro:Manuel Chicharro Bisi.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 776 | [[:d:Q62390724|Q62390724]] | [https://dbe.rah.es/biografias/40852/benito-paradela-novoa 40852/benito-paradela-novoa] | [[Benito Paradela Nóvoa]] | [[Amoeiro]] | 1887-10-22 | [[Vallecas]] | 1936-10-23 | |- | style='text-align:right'| 777 | [[:d:Q62975660|Q62975660]] | [https://dbe.rah.es/biografias/24537/garcia-pardinas-villar-de-francos 24537/garcia-pardinas-villar-de-francos] | [[García Pardiñas Vilar de Francos|García Pardiñas Villar de Francos]] | [[Cícere, Santa Comba|Cícere]] | 1672-01-12 | [[Tarazona]] | 1741-03-29 | [[Ficheiro:Frei García Pardiñas.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 778 | [[:d:Q63093401|Q63093401]] | [https://dbe.rah.es/biografias/65260/antonio-abadin-y-guerra 65260/antonio-abadin-y-guerra] | [[Antonio Abadín Guerra]] | [[Viveiro]] | 1774-10-20 | [[Reis, Teo|Reis]] | 1813 | |- | style='text-align:right'| 779 | [[:d:Q63645247|Q63645247]] | [https://dbe.rah.es/biografias/55840/antonio-urzaiz-de-guzman 55840/antonio-urzaiz-de-guzman] | [[Antonio Urzaiz de Guzmán]] | [[Vigo]] | 1895-06-17 | [[Madrid]] | 1974-08-14 | |- | style='text-align:right'| 780 | [[:d:Q63974278|Q63974278]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47712/manuel-prieto-marcos 47712/manuel-prieto-marcos] | [[Manuel Prieto Marcos]] | [[Tui]] | 1905-06-06 | [[Buenos Aires]] | 1945-06-23 | [[Ficheiro:Manoel Prieto mestre direitor da coral Os Rumorosos.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 781 | [[:d:Q64415959|Q64415959]] | [https://dbe.rah.es/biografias/95916/luis-rodriguez-del-monte-y-del-prado 95916/luis-rodriguez-del-monte-y-del-prado] | [[Luis Rodríguez del Monte]] | [[Serantes, Ferrol|Serantes]] | 1765 | [[Serantes, Ferrol|Serantes]] | 1813-02-24 | |- | style='text-align:right'| 782 | [[:d:Q64735164|Q64735164]] | [https://dbe.rah.es/biografias/76108/jose-francisco-bermudez-y-mandia 76108/jose-francisco-bermudez-y-mandia] | [[José Francisco Bermúdez Mandiá]] | [[A Coruña]] | 1673-08-28 | [[Astorga]] | 1736-03-03 | |- | style='text-align:right'| 783 | [[:d:Q64735630|Q64735630]] | [https://dbe.rah.es/biografias/95932/manuel-ros-y-medrano 95932/manuel-ros-y-medrano] | [[Manuel Ros de Medrano]] | [[Ourense]] | 1756-09-12 | [[Tortosa]] | 1821-09-23 | |- | style='text-align:right'| 784 | [[:d:Q64745648|Q64745648]] | [https://dbe.rah.es/biografias/57091/valentin-garcia-barrios 57091/valentin-garcia-barrios] | [[Valentín García Barrios]] | [[Ponte Caldelas]] | 1839-08-17 | [[Santiago de Compostela]] | 1916-08-26 | |- | style='text-align:right'| 785 | [[:d:Q64746047|Q64746047]] | [https://dbe.rah.es/biografias/39891/francisco-landeira-sevilla 39891/francisco-landeira-sevilla] | [[Francisco Landeira y Sevilla]] | [[Ribeira]] | 1804-05-23 | [[Lorca]] | 1876-09-15 | |- | style='text-align:right'| 786 | [[:d:Q64747542|Q64747542]] | [https://dbe.rah.es/biografias/55477/andres-cid-fernandez 55477/andres-cid-fernandez] | [[Andrés Cid de San Pedro Fernández]] | [[Xunqueira de Ambía]] | 1664-12-05 | | 1734-06-08 | |- | style='text-align:right'| 787 | [[:d:Q64750873|Q64750873]] | [https://dbe.rah.es/biografias/51120/antonio-sarmiento-de-sotomayor 51120/antonio-sarmiento-de-sotomayor] | [[Antonio Sarmiento de Soutomaior]] | [[Ribadetea, Ponteareas|Ribadetea]] | 1683-04-26<br/>1683-04 | [[Mondoñedo]] | 1751-10-18 | |- | style='text-align:right'| 788 | [[:d:Q64762894|Q64762894]] | [https://dbe.rah.es/biografias/40874/manuel-martinez-ferro 40874/manuel-martinez-ferro] | [[Manuel Martínez Ferro]] | [[Caldas de Reis]] | 1774-02-27<br/>1774-02-28 | [[Écija]] | 1827-06-03 | [[Ficheiro:Retrato de Fr. Manuel Martínez.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 789 | [[:d:Q64781269|Q64781269]] | [https://dbe.rah.es/biografias/25226/pedro-lopez-de-aguiar 25226/pedro-lopez-de-aguiar] | [[Pedro López de Aguiar]] | [[Taboi, Outeiro de Rei|Taboi]] | 1310s | [[Lugo]] | 1400s | |- | style='text-align:right'| 790 | [[:d:Q64785306|Q64785306]] | [https://dbe.rah.es/biografias/22649/alejo-andrade-yanez 22649/alejo-andrade-yanez] | [[Alejo Andrade Yáñez]] | [[Monforte de Lemos]] | 1793 | | 1844 | |- | style='text-align:right'| 791 | [[:d:Q66425291|Q66425291]] | [https://dbe.rah.es/biografias/94913/juan-antonio-simont-guillen 94913/juan-antonio-simont-guillen] | [[Juan Antonio Simont Guillén]] | [[A Coruña]] | 1897-09-09 | [[Madrid]] | 1976-12-23 | |- | style='text-align:right'| 792 | [[:d:Q66656985|Q66656985]] | [https://dbe.rah.es/biografias/52896/alejandro-cabanelas-araujo 52896/alejandro-cabanelas-araujo] | [[Alejandro Cabanelas Araujo]] | [[Leiro]] | 1895-03-03 | [[Covelo, Covelo|Covelo]] | 1965-07-01 | |- | style='text-align:right'| 793 | [[:d:Q66725344|Q66725344]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34498/antonio-novo-campelo 34498/antonio-novo-campelo] | [[Antonio Novo Campelo]] | [[Muros]] | 1878-07-06 | [[Santiago de Compostela]] | 1948-01-13 | |- | style='text-align:right'| 794 | [[:d:Q67255574|Q67255574]] | [https://dbe.rah.es/biografias/78375/antonio-rioboo-y-seixas-y-vilardefrancos 78375/antonio-rioboo-y-seixas-y-vilardefrancos] | [[Antonio Riobóo y Seixas Vilardefrancos]] | [[Santiago de Compostela]] | 1685-06-14 | [[Santiago de Compostela]] | | |- | style='text-align:right'| 795 | [[:d:Q67610546|Q67610546]] | [https://dbe.rah.es/biografias/71554/ramon-barros-sibelo 71554/ramon-barros-sibelo] | [[Ramón Barros Sivelo|Ramón Barros Sibelo]] | [[Santiago de Compostela]] | 1828 | [[Romelle, Loroño, Zas|Romelle]] | 1903 | |- | style='text-align:right'| 796 | [[:d:Q68906578|Q68906578]] | [https://dbe.rah.es/biografias/71116/alonso-enriquez-de-lemos 71116/alonso-enriquez-de-lemos] | [[Alonso Enríquez de Lemos]] | [[Monforte de Lemos]] | 15th century | [[Lugo]] | 1495 | |- | style='text-align:right'| 797 | [[:d:Q68908954|Q68908954]] | [https://dbe.rah.es/biografias/17496/alvaro-nunez-de-isorna 17496/alvaro-nunez-de-isorna] | [[Álvaro de Isorna]] | [[Quintáns, Isorna, Rianxo|Quintáns]] | 1370 | [[Santiago de Compostela]] | 1448-02-09 | |- | style='text-align:right'| 798 | [[:d:Q70343067|Q70343067]] | [https://dbe.rah.es/biografias/86506/angel-jaudenes-barcena 86506/angel-jaudenes-barcena] | [[Ángel Jáudenes Bárcena]] | [[Vigo]] | 1887-01-21 | [[Madrid]] | 1963-07-24 | |- | style='text-align:right'| 799 | [[:d:Q70578313|Q70578313]] | [https://dbe.rah.es/biografias/65394/eugenio-diaz-eimil 65394/eugenio-diaz-eimil] | [[Eugenio Díaz Eimil]] | [[Lugo]] | 1924-10-05 | | 1997-05-24 | |- | style='text-align:right'| 800 | [[:d:Q70755300|Q70755300]] | [https://dbe.rah.es/biografias/19814/juan-de-beira 19814/juan-de-beira] | [[Juan de Beira]] | [[Pontevedra]] | 1512 | [[Estado da India|India portuguesa]] | 1564-04-25 | |- | style='text-align:right'| 801 | [[:d:Q70771142|Q70771142]] | [https://dbe.rah.es/biografias/117123/julio-iglesias-abelaira 117123/julio-iglesias-abelaira] | [[Julio Iglesias Abelaira]] | [[Ferrol]] | 1879-12-13 | [[Madrid]] | 1936-08 | |- | style='text-align:right'| 802 | [[:d:Q70771348|Q70771348]] | [https://dbe.rah.es/biografias/52075/ramon-antonio-iglesias-abeleira 52075/ramon-antonio-iglesias-abeleira] | [[Ramón Antonio Iglesias Abeleira]] | [[Santiago de Compostela]] | 1820-08-13 | [[Santiago de Compostela]] | 1877-11-04 | |- | style='text-align:right'| 803 | [[:d:Q71669598|Q71669598]] | [https://dbe.rah.es/biografias/46955/benito-camba 46955/benito-camba] | [[Benito Camba]] | [[Monforte de Lemos]] | 1725-02-22 | [[Madrid]] | 1804-01-08 | |- | style='text-align:right'| 804 | [[:d:Q71671445|Q71671445]] | [https://dbe.rah.es/biografias/72326/francisco-carantona-dubert 72326/francisco-carantona-dubert] | [[Francisco Carantoña Dubert]] | [[Muros]] | 1926-04-04 | [[Xixón]] | 1997-12-08 | |- | style='text-align:right'| 805 | [[:d:Q71675845|Q71675845]] | [https://dbe.rah.es/biografias/86452/casimiro-carre-chicarro 86452/casimiro-carre-chicarro] | [[Casimiro Carre Chicarro]] | [[Ferrol]] | 1888-11-28 | [[Málaga]] | 1936-09-16 | |- | style='text-align:right'| 806 | [[:d:Q71677961|Q71677961]] | [https://dbe.rah.es/biografias/94975/vicente-jose-castro-labandeira 94975/vicente-jose-castro-labandeira] | [[Vicente José Castro Lavandeira]] | [[Cuntis]] | 18th century | | 19th century | |- | style='text-align:right'| 807 | [[:d:Q71680165|Q71680165]] | [https://dbe.rah.es/biografias/52283/benito-fernando-correa-de-sotomayor-y-yebra 52283/benito-fernando-correa-de-sotomayor-y-yebra] | [[Benito Fernando Correa de Sotomayor y Yebra]] | [[Mos]] | 1743-07-19 | | 1816-01-05 | |- | style='text-align:right'| 808 | [[:d:Q71682658|Q71682658]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35614/joaquin-diaz-de-rabago-perez 35614/joaquin-diaz-de-rabago-perez] | [[Joaquín Díaz de Rabago Pérez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1911-05-01 | [[Santander]] | 2006-04-28 | |- | style='text-align:right'| 809 | [[:d:Q71739791|Q71739791]] | [https://dbe.rah.es/biografias/75871/eladio-leiros-fernandez 75871/eladio-leiros-fernandez] | [[Eladio Leirós Fernández]] | [[Redondela]] | 1891-09-14 | [[Santiago de Compostela]] | 1977-12-04 | |- | style='text-align:right'| 810 | [[:d:Q71740392|Q71740392]] | [https://dbe.rah.es/biografias/28981/manuel-de-leis 28981/manuel-de-leis] | [[Manuel de Leis]] | [[Santiago de Compostela]] | 1690 | | 1765 | |- | style='text-align:right'| 811 | [[:d:Q71741763|Q71741763]] | [https://dbe.rah.es/biografias/23997/francisco-javier-de-lanzos-y-taboada 23997/francisco-javier-de-lanzos-y-taboada] | [[Francisco Javier de Lanzós y Taboada]] | [[Sobrán (San Martiño), Vilagarcía de Arousa|Sobrán (San Martiño)]] | 1699-12-07 | [[Madrid]] | 1765-09-29 | |- | style='text-align:right'| 812 | [[:d:Q71748031|Q71748031]] | [https://dbe.rah.es/biografias/86368/fernando-miranda-caamano 86368/fernando-miranda-caamano] | [[Fernando Miranda Caamaño]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 19th century | | 1872 | |- | style='text-align:right'| 813 | [[:d:Q71749248|Q71749248]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53626/alberto-celestino-montes-barcia 53626/alberto-celestino-montes-barcia] | [[Alberto Celestino Montes Barcia]] | [[Pontevedra]] | 1924-07-09 | | 1977-03-18 | |- | style='text-align:right'| 814 | [[:d:Q71821009|Q71821009]] | [https://dbe.rah.es/biografias/86339/nicolas-otero-de-figueroa-y-de-cea 86339/nicolas-otero-de-figueroa-y-de-cea] | [[Nicolás Otero de Figueroa y de Cea]] | [[Santiago de Compostela]] | 1771 | [[A Española]] | 1811-06-26 | |- | style='text-align:right'| 815 | [[:d:Q71821860|Q71821860]] | [https://dbe.rah.es/biografias/86471/jose-maria-otero-goyanes 86471/jose-maria-otero-goyanes] | [[José María Otero Goyanes]] | [[Santiago de Compostela]] | 1906-05-07 | [[Madrid]] | 1957-07-20 | |- | style='text-align:right'| 816 | [[:d:Q71822655|Q71822655]] | [https://dbe.rah.es/biografias/85986/jose-ramon-de-ozores-romero 85986/jose-ramon-de-ozores-romero] | [[José Ramón de Ozores Romero]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1785-11-29 | [[Santiago de Compostela]] | 1849-02-06 | |- | style='text-align:right'| 817 | [[:d:Q71823962|Q71823962]] | [https://dbe.rah.es/biografias/55153/jose-de-paramo-y-neira 55153/jose-de-paramo-y-neira] | [[José de Páramo Neira]] | [[Lugo]] | 18th century | | 18th century | |- | style='text-align:right'| 818 | [[:d:Q71824742|Q71824742]] | [https://dbe.rah.es/biografias/86754/vicente-pardo-de-aguiar-y-banales-de-borbon 86754/vicente-pardo-de-aguiar-y-banales-de-borbon] | [[Vicente Pardo de Aguiar y Bañales de Borbón]] | [[pazo de Aranza]] | 1771-02-19 | | 1830-08-12 | |- | style='text-align:right'| 819 | [[:d:Q71830311|Q71830311]] | [https://dbe.rah.es/biografias/38757/ambrosio-delgado-balboa 38757/ambrosio-delgado-balboa] | [[Ambrosio Delgado Balboa]] | [[Ambía, Baños de Molgas|Ambía]] | 1815 | [[San Miguel de las Dueñas]] | 1865-05-24 | |- | style='text-align:right'| 820 | [[:d:Q71992988|Q71992988]] | [https://dbe.rah.es/biografias/86463/guillermo-diaz-del-rio-y-arias-salgado 86463/guillermo-diaz-del-rio-y-arias-salgado] | [[Guillermo Díaz del Río y Arias-Salgado]] | [[Ferrol]] | 1875-12-15 | [[Madrid]] | 1955-01-30 | |- | style='text-align:right'| 821 | [[:d:Q71993486|Q71993486]] | [https://dbe.rah.es/biografias/86493/guillermo-diaz-del-rio-y-pita-da-veiga 86493/guillermo-diaz-del-rio-y-pita-da-veiga] | [[Guillermo Díaz del Río y Pita da Veiga]] | [[Ferrol]] | 1889-12-07 | | 1974-07-31 | |- | style='text-align:right'| 822 | [[:d:Q72115164|Q72115164]] | [https://dbe.rah.es/biografias/15599/tomas-maria-vizmanos-quintela 15599/tomas-maria-vizmanos-quintela] | [[Tomás María Vizmanos Quintela]] | [[Ribadavia]] | 1809-09-21 | [[Madrid]] | 1859-01-16 | |- | style='text-align:right'| 823 | [[:d:Q72261883|Q72261883]] | [https://dbe.rah.es/biografias/68215/pedro-de-aldao-barbeito 68215/pedro-de-aldao-barbeito] | [[Pedro de Aldao Barbeito]] | [[Pontevedra]] | 1618-12-30 | [[Palermo]] | 1682-08-06 | |- | style='text-align:right'| 824 | [[:d:Q72263114|Q72263114]] | [https://dbe.rah.es/biografias/52895/angel-alen-buceta 52895/angel-alen-buceta] | [[Ángel Alén Buceta]] | [[Pontevedra]] | 1907-09-11 | [[Buenos Aires]] | 1970-05-10 | |- | style='text-align:right'| 825 | [[:d:Q72270295|Q72270295]] | [https://dbe.rah.es/biografias/99178/antonio-herbon-garcia 99178/antonio-herbon-garcia] | [[Antonio Herbón García]] | [[provincia de Lugo]] | 1874 | [[Madrid]] | 1950 | |- | style='text-align:right'| 826 | [[:d:Q72363584|Q72363584]] | [https://dbe.rah.es/biografias/74518/ricardo-sanles-martinez 74518/ricardo-sanles-martinez] | [[Ricardo Sanlés Martínez]] | [[Palmeira, Ribeira|Palmeira]] | 1916-12-01 | [[convento de San Xoán de Poio]] | 1989-02-09 | |- | style='text-align:right'| 827 | [[:d:Q72395636|Q72395636]] | [https://dbe.rah.es/biografias/56157/fulgencio-campo 56157/fulgencio-campo] | [[Fulgencio del Campo]] | [[provincia de Ourense]] | 1762-10-24 | [[Saelices]] | 1832-04-03 | |- | style='text-align:right'| 828 | [[:d:Q72401473|Q72401473]] | [https://dbe.rah.es/biografias/86445/francisco-navarrete-ceniza 86445/francisco-navarrete-ceniza] | [[Francisco Navarrete Ceniza]] | [[Ferrol]] | 1889-12-13 | [[Ortigueira]] | 1954-05-14 | |- | style='text-align:right'| 829 | [[:d:Q72595663|Q72595663]] | [https://dbe.rah.es/biografias/31423/francisco-antonio-maria-rodeiro-permuy 31423/francisco-antonio-maria-rodeiro-permuy] | [[Francisco Antonio María Rodeiro Permuy]] | [[Santiago de Compostela]] | 1813-08-14 | [[Santiago de Compostela]] | 1873-11-07 | |- | style='text-align:right'| 830 | [[:d:Q73122439|Q73122439]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34945/bernardo-jose-alonso-lopez-y-nobal 34945/bernardo-jose-alonso-lopez-y-nobal] | [[José Alonso López Nobal|José Alonso López y Nobal]] | [[Ferrol]] | 1763-11-02 | [[Ferrol]] | 1824-12-26 | |- | style='text-align:right'| 831 | [[:d:Q73126697|Q73126697]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35111/juan-donapetry-iribarnegaray 35111/juan-donapetry-iribarnegaray] | [[Juan Donapetry Iribarnegaray]] | [[Viveiro]] | 1882-10-26 | [[Oviedo]] | 1961-02-23 | |- | style='text-align:right'| 832 | [[:d:Q73127541|Q73127541]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35108/fermin-bescansa-casares 35108/fermin-bescansa-casares] | [[Fermín Bescansa Casares]] | [[A Coruña]] | 1874-07-17 | [[A Coruña]] | 1957-11-08 | |- | style='text-align:right'| 833 | [[:d:Q73129114|Q73129114]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35001/pio-garcia-novoa 35001/pio-garcia-novoa] | [[Pío García Novoa]] | [[Pontedeume]] | 1883 | | 1932 | |- | style='text-align:right'| 834 | [[:d:Q73278789|Q73278789]] | [https://dbe.rah.es/biografias/69632/juan-lopez-soler 69632/juan-lopez-soler] | [[Juan López Soler]] | [[Ferrol]] | 1871-03-16 | [[Madrid]] | 1954-11-10 | |- | style='text-align:right'| 835 | [[:d:Q73283362|Q73283362]] | [https://dbe.rah.es/biografias/8003/francisco-de-seijas-y-lobera 8003/francisco-de-seijas-y-lobera] | [[Francisco de Seijas y Lobera]] | [[Mondoñedo]] | 1650 | [[París]] | 1705 | |- | style='text-align:right'| 836 | [[:d:Q73284288|Q73284288]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35110/antonio-martinez-de-la-riva 35110/antonio-martinez-de-la-riva] | [[Antonio Martínez de la Riva]] | [[Santiago de Compostela]] | 1882 | | 1958 | |- | style='text-align:right'| 837 | [[:d:Q73285760|Q73285760]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34003/francisco-guitian-ojea 34003/francisco-guitian-ojea] | [[Francisco Guitián Ojea]] | [[A Teixeira]] | 1921 | [[Santiago de Compostela]] | 2009-04-21 | |- | style='text-align:right'| 838 | [[:d:Q73288406|Q73288406]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34952/manuel-baraja-fernandez 34952/manuel-baraja-fernandez] | [[Manuel Baraja Fernández]] | [[Laxe]] | 1851 | | 1933 | |- | style='text-align:right'| 839 | [[:d:Q76159138|Q76159138]] | [https://dbe.rah.es/biografias/62085/fernando-ferreiro-rodriguez-lago 62085/fernando-ferreiro-rodriguez-lago] | [[Fernando Ferreiro Rodríguez-Lago]] | [[Ribadavia]] | 1896-02-22 | [[Durango, Biscaia|Durango]] | 1985-07-29 | |- | style='text-align:right'| 840 | [[:d:Q81619041|Q81619041]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34850/francisco-rodriguez-del-busto 34850/francisco-rodriguez-del-busto] | [[Francisco Rodríguez del Busto]] | [[Ribadeo]] | 1863-03-05 | [[Buenos Aires]] | 1913-10-07 | |- | style='text-align:right'| 841 | [[:d:Q81620429|Q81620429]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47701/felipe-paz-carbajal 47701/felipe-paz-carbajal] | [[Felipe Paz Carbajal]] | [[Noia]] | 1850 | | 1918 | |- | style='text-align:right'| 842 | [[:d:Q83982852|Q83982852]] | [https://dbe.rah.es/biografias/71160/carlos-de-alcedo-y-sotomayor 71160/carlos-de-alcedo-y-sotomayor] | [[Carlos de Alcedo y Sotomayor]] | [[Láncara, Láncara|Láncara]] | 1656-08 | [[Galicia]] | 1711 | |- | style='text-align:right'| 843 | [[:d:Q84031384|Q84031384]] | [https://dbe.rah.es/biografias/101381/teodoro-aleman-y-gonzalez 101381/teodoro-aleman-y-gonzalez] | [[Teodoro Alemán y González]] | [[Ferrol]] | 1819-11-09 | [[Palma]] | 1889-03-02 | |- | style='text-align:right'| 844 | [[:d:Q84032770|Q84032770]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33617/ambrosio-alonso 33617/ambrosio-alonso] | [[Ambrosio Alonso]] | [[Beade]] | 1706 | | 1775-04-05 | |- | style='text-align:right'| 845 | [[:d:Q84565790|Q84565790]] | [https://dbe.rah.es/biografias/76711/diego-jose-del-barco-y-de-la-cendeja 76711/diego-jose-del-barco-y-de-la-cendeja] | [[Diego José del Barco y de la Cendeja]] | [[A Coruña]] | 1779-11-12 | | 1814-02-26 | |- | style='text-align:right'| 846 | [[:d:Q84571877|Q84571877]] | [https://dbe.rah.es/biografias/94760/francisco-bermudez-de-sangro 94760/francisco-bermudez-de-sangro] | [[Francisco Bermúdez de Sangro]] | [[Caamouco, Ares|Caamouco]] | 1768-12-30 | [[A Coruña]] | 1818-03-24 | [[Ficheiro:Francisco de Sangro.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 847 | [[:d:Q84709168|Q84709168]] | [https://dbe.rah.es/biografias/71126/manuel-moreu-figueroa 71126/manuel-moreu-figueroa] | [[Manuel Moreu Figueroa]] | [[Santiago de Compostela]] | 1882-04-03 | [[Guadarrama]] | 1963-08-18 | |- | style='text-align:right'| 848 | [[:d:Q84938635|Q84938635]] | [https://dbe.rah.es/biografias/58585/pedro-brey-guerra 58585/pedro-brey-guerra] | [[Pedro Brey Guerra]] | [[Oca, A Estrada|Oca]] | 1889-09-07 | [[Oca, A Estrada|Oca]] | 1967-05-29 | |- | style='text-align:right'| 849 | [[:d:Q84938763|Q84938763]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35949/manuel-buceta-nunez 35949/manuel-buceta-nunez] | [[Manuel Buceta Núñez]] | [[Vinseiro, A Estrada|Vinseiro]] | 1808-11-21 | | 1891 | |- | style='text-align:right'| 850 | [[:d:Q85510958|Q85510958]] | [https://dbe.rah.es/biografias/54007/jose-maria-calaza-couso 54007/jose-maria-calaza-couso] | [[José María Calaza Couso]] | [[A Coruña]] | 1852-10-15 | [[Buenos Aires]] | 1913-07-28 | [[Ficheiro:José María Calaza.png|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 851 | [[:d:Q85850555|Q85850555]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53624/jose-benito-otero-baena 53624/jose-benito-otero-baena] | [[José Benito Otero Baena]] | [[Bueu]] | 1925-06-27 | [[Pontevedra]] | 2017-02-06 | |- | style='text-align:right'| 852 | [[:d:Q85874144|Q85874144]] | [https://dbe.rah.es/biografias/64563/mariano-granados-y-campos 64563/mariano-granados-y-campos] | [[Mariano Granados Campos]] | [[Lugo]] | 1866-11-12 | [[Soria]] | 1914-05-05 | [[Ficheiro:Soria 036.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 853 | [[:d:Q87470777|Q87470777]] | [https://dbe.rah.es/biografias/69430/ricardo-quiroga-perez 69430/ricardo-quiroga-perez] | [[Ricardo Quiroga Pérez]] | [[Monforte de Lemos]] | 1901-04-01 | [[Marrocos]] | 1924-09-18 | |- | style='text-align:right'| 854 | [[:d:Q87575253|Q87575253]] | [https://dbe.rah.es/biografias/47733/bernaldo-del-rio-parada 47733/bernaldo-del-rio-parada] | [[Bernardo del Río Parada|Bernaldo del Río Parada]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1893-02-05 | [[Santiago de Compostela]] | 1952-11-05 | |- | style='text-align:right'| 855 | [[:d:Q87584813|Q87584813]] | [https://dbe.rah.es/biografias/55882/demetrio-duran-hermida 55882/demetrio-duran-hermida] | [[Demetrio Durán Hermida]] | [[Pontevedra]] | 19th century | [[Buenos Aires]] | 1942-10-08 | |- | style='text-align:right'| 856 | [[:d:Q87588876|Q87588876]] | [https://dbe.rah.es/biografias/50966/antonio-alfonsin 50966/antonio-alfonsin] | [[Antonio Alfonsín]] | [[Santiago de Compostela]] | 17th century | | 1730 | |- | style='text-align:right'| 857 | [[:d:Q87596374|Q87596374]] | [https://dbe.rah.es/biografias/76098/diego-bugallo-pita 76098/diego-bugallo-pita] | [[Diego Bugallo Pita]] | [[Ares]] | 1894-11-14 | [[Madrid]] | 1977-04-25 | |- | style='text-align:right'| 858 | [[:d:Q87647467|Q87647467]] | [https://dbe.rah.es/biografias/75874/manuel-sanchez-arteaga 75874/manuel-sanchez-arteaga] | [[Manuel Sánchez Arteaga]] | [[Chaián, Trazo|Chaián]] | 1827-08-27 | [[Ourense]] | 1891-03-13 | |- | style='text-align:right'| 859 | [[:d:Q87647633|Q87647633]] | [https://dbe.rah.es/biografias/50581/jose-gonzalez-cid 50581/jose-gonzalez-cid] | [[José González Cid]] | [[Allariz]] | 1727-06-05 | [[mosteiro de San Pedro de Arlanza]] | 1763-04-17 | |- | style='text-align:right'| 860 | [[:d:Q87648449|Q87648449]] | [https://dbe.rah.es/biografias/24913/pablo-fuenteseca-diaz 24913/pablo-fuenteseca-diaz] | [[Pablo Fuenteseca Díaz]] | [[Cospeito]] | 1922-07-31 | [[Madrid]] | 2009-10-29 | |- | style='text-align:right'| 861 | [[:d:Q87648466|Q87648466]] | [https://dbe.rah.es/biografias/50567/benito-garcia-guntin 50567/benito-garcia-guntin] | [[Benito García Guntín]] | [[A Arnoia]] | 1782 | [[Santiago de Compostela]] | 1839-07-28 | |- | style='text-align:right'| 862 | [[:d:Q87655500|Q87655500]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33984/juan-manuel-espada-montaos 33984/juan-manuel-espada-montaos] | [[Juan Manuel Espada Montaos]] | [[Vilaza, Monterrei|Vilaza]] | 1843-10-17 | [[Verín]] | 1913-11-15 | |- | style='text-align:right'| 863 | [[:d:Q87686826|Q87686826]] | [https://dbe.rah.es/biografias/45536/genaro-olivie-hermida 45536/genaro-olivie-hermida] | [[Genaro Olivié Hermida]] | [[Vigo]] | 1889-08-11 | [[Paracuellos de Jarama]] | 1936-11-08 | |- | style='text-align:right'| 864 | [[:d:Q87758139|Q87758139]] | [https://dbe.rah.es/biografias/75882/manuel-rodriguez-rodriguez 75882/manuel-rodriguez-rodriguez] | [[Manuel Rodríguez Rodríguez (relixioso)|Manuel Rodríguez Rodríguez]] | [[Ribadavia]] | 1898-11-16 | [[Santiago de Compostela]] | 1975-09-28 | |- | style='text-align:right'| 865 | [[:d:Q87759221|Q87759221]] | [https://dbe.rah.es/biografias/129533/jacinto-de-ribera 129533/jacinto-de-ribera] | [[Jacinto de Ribera]] | [[Ribadavia]] | 1694 | [[Bantay]] | 1745-12-24 | |- | style='text-align:right'| 866 | [[:d:Q87778584|Q87778584]] | [https://dbe.rah.es/biografias/79150/jose-moreira-moreira 79150/jose-moreira-moreira] | [[José Moreira Moreira]] | [[O Porriño]] | 1888-05-08 | [[O Porriño]] | 1967-09-15 | |- | style='text-align:right'| 867 | [[:d:Q87878317|Q87878317]] | [https://dbe.rah.es/biografias/67488/santiago-castelo-cortes 67488/santiago-castelo-cortes] | [[Santiago Castelo Cortés]] | [[A Coruña]] | 1903-07-23 | [[Madrid]] | 1986-06-18 | |- | style='text-align:right'| 868 | [[:d:Q87879387|Q87879387]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34776/salvador-jorge-aurelio-castro-soto-freire 34776/salvador-jorge-aurelio-castro-soto-freire] | [[Salvador Soto Freire]] | [[Lugo]] | 1869-04-22 | [[Lugo]] | 1952-03-29 | |- | style='text-align:right'| 869 | [[:d:Q87880886|Q87880886]] | [https://dbe.rah.es/biografias/50420/juan-manuel-castuera-alonso 50420/juan-manuel-castuera-alonso] | [[Juan Manuel Castuera Alonso]] | [[Gondomar]] | 1921-12-31 | [[Santiago de Compostela]] | 1990-04-08 | |- | style='text-align:right'| 870 | [[:d:Q87883214|Q87883214]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53445/andres-marcelino-cisneros-pereiro 53445/andres-marcelino-cisneros-pereiro] | [[Andrés Cisneros Pereiro|Andrés Marcelino Cisneros Pereiro]] | [[Santiago de Compostela]] | 1820-04-26 | [[A Coruña]] | 1895 | |- | style='text-align:right'| 871 | [[:d:Q87885210|Q87885210]] | [https://dbe.rah.es/biografias/85302/oswaldo-codina-zapico 85302/oswaldo-codina-zapico] | [[Oswaldo Codina Zapico]] | [[Mondoñedo]] | 1861-12-01 | | 1901-06-01 | |- | style='text-align:right'| 872 | [[:d:Q87893507|Q87893507]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32566/xose-conde-corbal 32566/xose-conde-corbal] | [[Xosé Conde Corbal]] | [[Pontevedra]] | 1923-04-05 | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1999-03-05 | |- | style='text-align:right'| 873 | [[:d:Q87894237|Q87894237]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33977/francisco-conde-valvis-fernandez 33977/francisco-conde-valvis-fernandez] | [[Francisco Conde-Valvís Fernández]] | [[Valverde, Requeixo de Valverde, Allariz|Valverde]] | 1899 | [[Vigo]] | 1985-03-28 | |- | style='text-align:right'| 874 | [[:d:Q87898056|Q87898056]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53646/manuel-cortes-galinanes 53646/manuel-cortes-galinanes] | [[Manuel Cortés Galiñanes]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1930-01-09 | | 1975-12-20 | |- | style='text-align:right'| 875 | [[:d:Q87899024|Q87899024]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34745/fernando-maria-de-los-llanos-cutoli-y-lagoanere 34745/fernando-maria-de-los-llanos-cutoli-y-lagoanere] | [[Fernando María de los Llanos Cútoli y Lagoanere]] | [[Ribadeo]] | 1808-11-13 | [[Torrejón de Ardoz]] | 1877-08-12 | |- | style='text-align:right'| 876 | [[:d:Q87909285|Q87909285]] | [https://dbe.rah.es/biografias/65709/segundo-diaz-de-herrera-y-mella 65709/segundo-diaz-de-herrera-y-mella] | [[Segundo Díaz de Herrera Mella]] | [[Ferrol]] | 1799-06-01 | [[Puerto Real]] | 1872-11-07 | |- | style='text-align:right'| 877 | [[:d:Q87910322|Q87910322]] | [https://dbe.rah.es/biografias/46695/manuel-dominguez-barros 46695/manuel-dominguez-barros] | [[Manuel Domínguez Barros]] | [[Vigo]] | 1877-09-04 | [[O Escorial, Madrid|O Escorial]] | 1914-08-21 | |- | style='text-align:right'| 878 | [[:d:Q87911147|Q87911147]] | [https://dbe.rah.es/biografias/71372/pedro-duran-morales 71372/pedro-duran-morales] | [[Pedro Durán Morales]] | [[Santiago de Compostela]] | 1860-10-27 | [[Madrid]] | 1938-04-29 | |- | style='text-align:right'| 879 | [[:d:Q87920756|Q87920756]] | [https://dbe.rah.es/biografias/35096/antonio-jose-ignacio-ramon-eleizegui-lopez 35096/antonio-jose-ignacio-ramon-eleizegui-lopez] | [[Antonio Eleizegui López]] | [[Santiago de Compostela]] | 1871-01-14 | [[Santiago de Compostela]] | 1962-02-05 | |- | style='text-align:right'| 880 | [[:d:Q87928658|Q87928658]] | [https://dbe.rah.es/biografias/56126/federico-landrove-moino 56126/federico-landrove-moino] | [[Federico Landrove Moíño]] | [[Ferrol]] | 1883-07-31 | [[Segovia]] | 1938-06-06 | |- | style='text-align:right'| 881 | [[:d:Q87950329|Q87950329]] | [https://dbe.rah.es/biografias/38299/jacobo-estens-romero 38299/jacobo-estens-romero] | [[Jacobo Esténs Romero]] | [[Vigo]] | 1880-01-24 | | 1959-03-26 | |- | style='text-align:right'| 882 | [[:d:Q87955992|Q87955992]] | [https://dbe.rah.es/biografias/84228/emilio-eyre-lamas 84228/emilio-eyre-lamas] | [[Emilio Eyré Lamas]] | [[Abral, O Mato, Chantada|Abral]] | 1905-06-27 | [[Abral, O Mato, Chantada|Abral]] | 2002-07-05 | |- | style='text-align:right'| 883 | [[:d:Q87957634|Q87957634]] | [https://dbe.rah.es/biografias/65413/benito-farina-y-cisneros 65413/benito-farina-y-cisneros] | [[Benito Fariña Cisneros]] | [[Monforte de Lemos]] | 1833 | [[Madrid]] | 1903-01-10 | |- | style='text-align:right'| 884 | [[:d:Q87963450|Q87963450]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53453/raniero-fernandez-calvo 53453/raniero-fernandez-calvo] | [[Raniero Fernández]] | [[Vigo]] | 1909-12-27 | [[Vigo]] | 1999-10-07 | |- | style='text-align:right'| 885 | [[:d:Q87968352|Q87968352]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33992/gabriel-fernandez-taboada 33992/gabriel-fernandez-taboada] | [[Gabriel Fernández Taboada]] | [[Ourense]] | 1776-01-13 | [[Santiago de Compostela]] | 1841-09-26 | |- | style='text-align:right'| 886 | [[:d:Q87988682|Q87988682]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9985/eduardo-fungairino-de-la-pena 9985/eduardo-fungairino-de-la-pena] | [[Eduardo Fungairiño de la Peña]] | [[Lugo]] | 1838 | [[Madrid]] | 1916 | |- | style='text-align:right'| 887 | [[:d:Q87988940|Q87988940]] | [https://dbe.rah.es/biografias/63277/luis-funoll-y-mauro 63277/luis-funoll-y-mauro] | [[Luis Funoll y Mauro]] | [[Pontevedra]] | 1870-11-10 | [[Fuentesaúco]] | 1957-02-18 | |- | style='text-align:right'| 888 | [[:d:Q88041014|Q88041014]] | [https://dbe.rah.es/biografias/32539/pedro-garcia-lema 32539/pedro-garcia-lema] | [[Pedro García Lema]] | [[Chacín, Mazaricos|Chacín]] | 1906-03-23 | [[Noia]] | 1989-04-04 | |- | style='text-align:right'| 889 | [[:d:Q88043053|Q88043053]] | [https://dbe.rah.es/biografias/41401/german-garcia-suarez 41401/german-garcia-suarez] | [[Germán García Suárez]] | [[Marcelle, A Baña|Marcelle]] | 1916-06-23 | [[convento de San Xoán de Poio]] | 1992-06-18 | |- | style='text-align:right'| 890 | [[:d:Q88066666|Q88066666]] | [https://dbe.rah.es/biografias/50145/jose-rafael-goberna-costas 50145/jose-rafael-goberna-costas] | [[José Rafael Goberna Costas]] | [[Navia, Vigo|Navia]] | 1903-02-13 | [[A Paz]] | 1985-12-16 | |- | style='text-align:right'| 891 | [[:d:Q88068135|Q88068135]] | [https://dbe.rah.es/biografias/52617/evangelino-taboada-vazquez 52617/evangelino-taboada-vazquez] | [[Evangelino Taboada Vázquez]] | [[Vilanova, Lalín|Vilanova]] | 1897-02-14 | [[Concello de Cotobade|Cotobade]] | 1954-08-01 | |- | style='text-align:right'| 892 | [[:d:Q88068773|Q88068773]] | [https://dbe.rah.es/biografias/74716/pablo-gomez-moure 74716/pablo-gomez-moure] | [[Pablo Gómez Moure]] | [[Ribadavia]] | 1833-04-30 | [[Tarifa]] | 1897-02-09 | |- | style='text-align:right'| 893 | [[:d:Q88166523|Q88166523]] | [https://dbe.rah.es/biografias/56577/joaquin-gundin 56577/joaquin-gundin] | [[Joaquín Gundín]] | [[Melide]] | 1745-08-18 | | 1826 | |- | style='text-align:right'| 894 | [[:d:Q88387364|Q88387364]] | [https://dbe.rah.es/biografias/115824/domingo-villar-vazquez 115824/domingo-villar-vazquez] | [[Domingo Villar Vázquez]] | [[Santiago de Compostela]] | 1843-10-27 | [[A Coruña]] | 1912-01-04 | |- | style='text-align:right'| 895 | [[:d:Q91737576|Q91737576]] | [https://dbe.rah.es/biografias/137245/jose-maria-cadaval-y-correa 137245/jose-maria-cadaval-y-correa] | [[José María Cadaval Correa]] | [[Goián, Tomiño|Goián]] | 1787-10-28 | [[A Habana]] | 1854-05-31 | |- | style='text-align:right'| 896 | [[:d:Q96625351|Q96625351]] | [https://dbe.rah.es/biografias/95579/antonio-maria-parga-y-puga 95579/antonio-maria-parga-y-puga] | [[Antonio María de Parga y Puga]] | [[Vilacova, Abegondo|Vilacova]] | 1780-06-14 | | 1825-10-25 | |- | style='text-align:right'| 897 | [[:d:Q96631802|Q96631802]] | [https://dbe.rah.es/biografias/9133/antonio-eulate-y-fery 9133/antonio-eulate-y-fery] | [[Antonio Eulate Ferry]] | [[Ferrol]] | 1845-06-05 | [[Barcelona]] | 1932-02-19 | |- | style='text-align:right'| 898 | [[:d:Q100276481|Q100276481]] | [https://dbe.rah.es/biografias/juan-maria-garcia-naveira juan-maria-garcia-naveira] | [[Juan García Naveira (Q100276481)|Juan García Naveira]] | [[Betanzos]] | 1849 | | 1933 | |- | style='text-align:right'| 899 | [[:d:Q101001006|Q101001006]] | [https://dbe.rah.es/biografias/72227/juan-gabriel-tenreyro-montenegro 72227/juan-gabriel-tenreyro-montenegro] | [[Juan Gabriel Tenreyro Montenegro]] | [[Bañobre, Castro, Miño|Bañobre]] | 1726 | [[Oviedo]] | 1790-11-27 | |- | style='text-align:right'| 900 | [[:d:Q103963518|Q103963518]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53443/constantino-sarabia-gonzalez 53443/constantino-sarabia-gonzalez] | [[Constantino Sarabia González]] | [[Sabugueiro de Arriba, Castrelo, San Xoán de Río|Sabugueiro de Arriba]] | 1875 | [[Vigo]] | 1966 | |- | style='text-align:right'| 901 | [[:d:Q104582720|Q104582720]] | [https://dbe.rah.es/biografias/56957/benito-sanchez-alonso 56957/benito-sanchez-alonso] | [[Benito Sánchez Alonso]] | [[Santiago de Compostela]] | 1884-10-01 | [[Madrid]] | 1967-03-13 | |- | style='text-align:right'| 902 | [[:d:Q105748058|Q105748058]] | [https://dbe.rah.es/biografias/77369/salustiano-sanz-y-posse 77369/salustiano-sanz-y-posse] | [[Salustiano Sanz y Posse]] | [[Sada]] | 1822 | [[Madrid]] | 1901 | |- | style='text-align:right'| 903 | [[:d:Q105840008|Q105840008]] | [https://dbe.rah.es/biografias/43705/manuel-rodriguez-carrajo 43705/manuel-rodriguez-carrajo] | [[Manuel Rodríguez Carrajo]] | [[Queirugás, Verín|Queirugás]] | 1926-02-17 | [[Salamanca]] | 2008-05-13 | |- | style='text-align:right'| 904 | [[:d:Q106844015|Q106844015]] | [https://dbe.rah.es/biografias/33978/dimas-corral-aller 33978/dimas-corral-aller] | [[Dimas Corral y Aller]] | [[Ourense]] | 1850-11-17 | [[Mondariz]] | 1904-08-16 | |- | style='text-align:right'| 905 | [[:d:Q107193687|Q107193687]] | [https://dbe.rah.es/biografias/69434/manuel-rapela-rodriguez 69434/manuel-rapela-rodriguez] | [[Manuel Rapela Rodríguez]] | [[Sobral, Gustei, Coles|Sobral]] | 1901-12-24 | [[Ourense]] | 1945-08-27 | |- | style='text-align:right'| 906 | [[:d:Q107978507|Q107978507]] | [https://dbe.rah.es/biografias/39256/carlos-suances-y-campos 39256/carlos-suances-y-campos] | [[Carlos Suances Campos]] | [[Ferrol]] | 1818-07-29 | [[Ferrol]] | 1891-01-17 | |- | style='text-align:right'| 907 | [[:d:Q108463439|Q108463439]] | [https://dbe.rah.es/biografias/75140/vasco-perez-marino 75140/vasco-perez-marino] | [[Vasco Pérez Mariño]] | [[Fisterra]] | 1275 | [[Ourense]] | 1343-01-14 | |- | style='text-align:right'| 908 | [[:d:Q108870064|Q108870064]] | [https://dbe.rah.es/biografias/21992/pedro-pan-gomez 21992/pedro-pan-gomez] | [[Pedro Pan Gómez]] | [[A Coruña]] | 1876-08-28 | [[Madrid]] | 1952 | |- | style='text-align:right'| 909 | [[:d:Q109328118|Q109328118]] | [https://dbe.rah.es/biografias/135479/manuel-fuentes-pedreira 135479/manuel-fuentes-pedreira] | [[Manuel Fuentes Pedreira]] | [[Brántega, Agolada|Brántega]] | 1957 | [[Arrigorriaga]] | 1986-05-20 | |- | style='text-align:right'| 910 | [[:d:Q109336586|Q109336586]] | [https://dbe.rah.es/biografias/21907/andres-santiago-suarez-suarez 21907/andres-santiago-suarez-suarez] | [[Andrés Santiago Suárez Suárez]] | [[Luaña, Brión|Luaña]] | 1939-10-06 | [[Madrid]] | 2005-10-22 | |- | style='text-align:right'| 911 | [[:d:Q110380326|Q110380326]] | [https://dbe.rah.es/biografias/71342/agustin-rodriguez-vaamonde 71342/agustin-rodriguez-vaamonde] | [[Agustín Rodríguez Vaamonde]] | [[Ponteareas]] | 1769-06-10 | | 1845-03-06 | |- | style='text-align:right'| 912 | [[:d:Q110994409|Q110994409]] | [https://dbe.rah.es/biografias/84362/leoncio-rubin-de-celis-y-orona 84362/leoncio-rubin-de-celis-y-orona] | [[Leoncio Rubín de Celis|Leoncio Rubín de Celis Oroña]] | [[Redondela]] | 1810-09-12 | [[Madrid]] | 1875-09-23 | |- | style='text-align:right'| 913 | [[:d:Q111197014|Q111197014]] | [https://dbe.rah.es/biografias/victor-antonio-rodriguez-toubes-garcia victor-antonio-rodriguez-toubes-garcia] | [[Víctor Antonio Rodríguez-Toubes García]] | [[Verín]] | 1872-07-13 | [[Madrid]] | 1932-05-05 | |- | style='text-align:right'| 914 | [[:d:Q111659996|Q111659996]] | [https://dbe.rah.es/biografias/34010/jose-mendoza-sarmiento 34010/jose-mendoza-sarmiento] | [[José Mendoza Sarmiento]] | [[Ourense]] | 1936-08-27 | [[Toledo]] | 2012-07-21 | |- | style='text-align:right'| 915 | [[:d:Q114719539|Q114719539]] | [https://dbe.rah.es/biografias/77297/antonio-ponte-anido 77297/antonio-ponte-anido] | [[Antonio Ponte Anido]] | [[A Ponte do Porco, Miño, Miño|A Ponte do Porco]] | 1920-10-08 | [[Krasny Bor]] | 1943-02-10 | [[Ficheiro:Forografía del soldado Antonio Ponte Anido.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 916 | [[:d:Q117255275|Q117255275]] | [https://dbe.rah.es/biografias/24993/martin-de-la-coruna 24993/martin-de-la-coruna] | [[Martin de Coruña]] | [[A Coruña]] | 1484 | [[Pátzcuaro]] | 1558 | |- | style='text-align:right'| 917 | [[:d:Q117318784|Q117318784]] | [https://dbe.rah.es/biografias/69662/federico-de-la-cruz-y-lacaci 69662/federico-de-la-cruz-y-lacaci] | [[Federico de la Cruz y Lacaci]] | [[Ferrol]] | 1900-07-09 | [[Protectorado Español de Marrocos]] | 1926-06-20 | |- | style='text-align:right'| 918 | [[:d:Q118215004|Q118215004]] | [https://dbe.rah.es/biografias/53566/angel-sevillano-estremera 53566/angel-sevillano-estremera]<br/>[https://dbe.rah.es/biografias/53566 53566] | [[Ángel Sevillano Estremera]] | [[Vigo]] | 1942-01-31 | [[Vilagarcía de Arousa]] | 1994-07-28 | [[Ficheiro:Ángel Sevillano Estremera.jpg|center|128px]] |- | style='text-align:right'| 919 | [[:d:Q118396875|Q118396875]] | [https://dbe.rah.es/biografias/52085/francisco-javier-mendez-y-neira-de-saavedra 52085/francisco-javier-mendez-y-neira-de-saavedra]<br/>[https://dbe.rah.es/biografias/52085 52085] | [[Francisco Javier Méndez Neira de Saavedra]] | [[Ramil, Castro de Rei|Ramil]] | 1744 | [[Ladrido, Ortigueira|Ladrido]] | 1803-07-03 | |- | style='text-align:right'| 920 | [[:d:Q123120959|Q123120959]] | [https://dbe.rah.es/biografias/137263/pedro-de-cuenca-y-diaz-de-rabago 137263/pedro-de-cuenca-y-diaz-de-rabago] | [[Pedro de Cuenca y Díaz de Rábago]] | [[Tui]] | 1829-07-02 | [[Madrid]] | 1896-02-10 | |- | style='text-align:right'| 921 | [[:d:Q123407516|Q123407516]] | [https://dbe.rah.es/biografias/84363/luis-garcia-y-miguel-de-la-calle 84363/luis-garcia-y-miguel-de-la-calle] | [[Luis García y Miguel de la Calle]] | [[Ferrol]] | 1802-03-10 | [[Barcelona]] | 1863-02-15 | |- | style='text-align:right'| 922 | [[:d:Q124347612|Q124347612]] | [https://dbe.rah.es/biografias/73484/pedro-de-gracia-dei 73484/pedro-de-gracia-dei] | [[Pedro de Gracia Dei]] | [[Comarca de Betanzos|Betanzos]] | 1465 | [[Zafra]] | 1530 | |- | style='text-align:right'| 923 | [[:d:Q124873447|Q124873447]] | [https://dbe.rah.es/biografias/36966/luis-iglesias-gonzalez 36966/luis-iglesias-gonzalez] | [[Luis Iglesias González]] | [[Asados, Rianxo|Asados]] | 1767-05-08 | [[Aranjuez]] | 1834-08-10 | |- | style='text-align:right'| 924 | [[:d:Q131926677|Q131926677]] | [https://dbe.rah.es/biografias/45492/carlos-pombo-somoza 45492/carlos-pombo-somoza] | [[Carlos Pombo Somoza]] | [[Sarria]] | 1905 | [[Madrid]] | 1970 | |- | style='text-align:right'| 925 | [[:d:Q132166591|Q132166591]] | [https://dbe.rah.es/biografias/18185-jose-cayetano-garcia-de-armesto 18185-jose-cayetano-garcia-de-armesto] | [[José Cayetano García de Armesto]] | [[Fradelo, Fradelo, Viana do Bolo|Fradelo]] | 1881-10-08 | [[Madrid]] | 1966-03-01 | |- | style='text-align:right'| 926 | [[:d:Q133155558|Q133155558]] | [https://dbe.rah.es/biografias/37156-teodoro-de-quiros 37156-teodoro-de-quiros] | [[Teodoro de Quirós]] | [[Viveiro]] | 1599 | | 1662-12-04 | |- | style='text-align:right'| 927 | [[:d:Q134992442|Q134992442]] | [https://dbe.rah.es/biografias/136986/agustin-ibanez-y-bojons 136986/agustin-ibanez-y-bojons] | [[Agustín Ibáñez y Bojons]] | [[Gondomar]] | 1771-09 | [[Ceuta]] | 1805-05 | |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == * [[Wikipedia:Lista de mulleres de Galicia con entrada no Diccionario Biográfico Español]] [[Categoría:Wikipedia:Listas de homes de Galicia con datos de Wikidata]] k6omxsq5my1beiu4pscm0inr9n3v8ss 0 421769 7109123 7010834 2025-06-28T03:52:21Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 2 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109123 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Diego Caballo Alonso''', nado en [[Salamanca]] o [[17 de febreiro]] de [[1994]], é un [[futbolista]] [[España|español]], que xoga de [[Posicións no fútbol|lateral esquerdo]] no [[CF Intercity|Intercity]], da [[Primeira Federación]]. == Traxectoria == === Comezos === Nacido en [[Salamanca]], comezou a xogar ao fútbol aos cinco anos nun equipo do seu barrio, o [[Club Deportivo Fútbol Capuchinos|Capuchinos]], onde militou ata que o seu talento chamou a atención do club máis importante da cidade, a [[Unión Deportiva Salamanca|UD Salamanca]], que o fichou con nove anos.<ref>{{Cita novas|data=19 de xaneiro de 2019|título=Diego Caballo, el charro que fue promesa del Real Madrid, entrenó con la España campeona del mundo y busca el ascenso con el Depor: "El trabajo de tantos años ahora se ve recompensado"|url=https://www.salamanca24horas.com/deportes/diego-caballo-charro-promesa-real-madrid-entreno-espana-campeona-mundo-busca-ascenso-depor-trabajo-tantos-anos-ahora-ve-recompensado_1303460_102.html|data-acceso=15 de febreiro de 2024|lingua=es|apelidos=Hernández|nome=Pedro}}</ref><ref>{{Cita novas|data=5 de marzo de 2015|título=Diego Caballo, ¿el futuro carrilero zurdo del Madrid?|url=https://www.defensacentral.com/la_fabrica/120241-diego-caballo-el-futuro-carrilero-zurdo-del-madrid|data-acceso=15 de febreiro de 2024|lingua=es|data-arquivo=15 de febreiro de 2024|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20240215135407/https://www.defensacentral.com/la_fabrica/120241-diego-caballo-el-futuro-carrilero-zurdo-del-madrid|url-morta=yes}}</ref> Vestiu a camiseta unionista durante oito anos, sendo un habitual nas convocatorias das categorías inferiores da selección de Castela e León. As súas calidades espertaron o interese de importantes clubs como o [[Fútbol Club Barcelona|FC Barcelona]], o [[Valencia Club de Fútbol|Valencia]] ou o [[Tottenham Hotspur F.C.|Tottenham Hotspur]], pero foi o [[Real Madrid Club de Fútbol|Real Madrid]] o que conseguiu incorporalo no verán de 2009 para o seu equipo cadete.<ref>{{Cita novas|data=8 de xullo de 2015|título=Los mejores del mundo ya conocen la calidad de Diego Caballo|url=https://www.yosoynoticia.es/futbol/los-mejores-del-mundo-ya-conocen-la-calidad-de-diego-caballo#|data-acceso=15 de febreiro de 2024|lingua=es}}</ref><ref name=":0">{{Cita novas|data=6 de xullo de 2023|título=El salmantino Diego Caballo, de Australia a Dinamarca|url=https://www.salamancahoy.es/deportes/futbol/salmantino-diego-caballo-australia-dinamarca-20230706173731-nt.html|data-acceso=15 de febreiro de 2024|lingua=es|apelidos=González|nome=Juanjo}}</ref> === Real Madrid === Tras subir polas diferentes categorías inferiores do club branco, debutou co [[Real Madrid Club de Fútbol C|Real Madrid C]] na [[Segunda División RFEF|Segunda División B]] na [[Segunda división española 2013/14|tempada 2013/14]], disputando 24 partidos, 22 deles como titular. Na seguinte campaña xogou varios partidos co [[Real Madrid Castilla Club de Fútbol|Real Madrid Castilla]] na mesma categoría, á que o equipo acababa de descender. === Valencia Mestalla === No verán de [[2015]] asinou como novo xogador do [[Valencia Club de Fútbol Mestalla|Valencia Mestalla]], tamén en Segunda B. Ás ordes de [[Curro Torres]], xogou 22 partidos durante a súa primeira tempada, todos como titular, e foi convocado nalgunhas ocasións co primeiro equipo.<ref>{{Cita novas|data=5 de xullo de 2021|título=Diego Caballo concluye la temporada con buenos números|url=https://mesassport.com/diego-caballo-buena-temporada/|data-acceso=15 de febreiro de 2024|lingua=es|data-arquivo=15 de febreiro de 2024|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20240215135408/https://mesassport.com/diego-caballo-buena-temporada/|url-morta=yes}}</ref> Na seguinte tempada viviu un ano difícil, con pouca participación no equipo, disputando só 8 partidos.<ref name=":1">{{Cita novas|data=28 de xuño de 2018|título=Diego Caballo: «Tengo cerrada cualquier otra puerta, hasta el último momento esperaré al Deportivo»|url=https://www.riazor.org/diego-caballo-tengo-cerrada-cualquier-otra-puerta-hasta-el-ultimo-momento-esperare-al-deportivo/|data-acceso=15 de febreiro de 2024|lingua=es}}</ref> === Fabril === Na [[Segunda división B española 2017/18|tempada 2017/18]] fichou polo [[Real Club Deportivo Fabril|Fabril]], tamén de Segunda B, onde recuperou a confianza perdida o ano anterior en [[Valencia]].<ref name=":1" /> Foi un dos piares do filial coruñés, que completou a mellor tempada da súa historia, acadando a promoción de ascenso á [[Segunda división española de fútbol|Segunda División]].<ref name=":2">{{Cita novas|data=10 de xullo de 2019|título=Un pedazo de la 'Fabrilia' para Anquela|url=https://www.laopinioncoruna.es/deportivo/2019/07/10/pedazo-fabrilia-anquela-23742530.html|data-acceso=15 de febreiro de 2024|lingua=es|xornal=[[La Opinión A Coruña]]}}</ref> Caballo contribuíu con 30 partidos, 27 deles saíndo dende o once inicial, e marcou dous goles en cadansúa vitoria contra o [[Coruxo Fútbol Club|Coruxo]] e a [[Sociedad Deportiva Ponferradina|Ponferradina]].<ref>{{Cita novas|data=25 de setembro de 2017|título=El Fabril frena la racha del Coruxo|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/coruna/2017/09/25/fabril-encandila-futbol/0003_201709H25D10996.htm|data-acceso=15 de febreiro de 2024|lingua=es|xornal=[[La Voz de Galicia]]}}</ref><ref>{{Cita novas|data=18 de febreiro de 2018|título=El Fabril galopa hacia el «play off» al ritmo de Caballo|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/torremarathon/2018/02/18/fabril-galopa-play-off-ritmo-caballo/00031518968965699670287.htm|data-acceso=15 de febreiro de 2024|lingua=es|xornal=[[La Voz de Galicia]]|apelidos=Antelo|nome=Iván}}</ref> === Deportivo da Coruña === A súa gran tempada no filial, abriulle as portas do primeiro equipo do [[Deportivo da Coruña]], ao que subiu en agosto de 2018, xunto aos seus compañeiros fabrilistas [[Edu Expósito]] e [[Borja Galán]].<ref>{{Cita novas|data=13 de agosto de 2018|título=Diego Caballo terá ficha co primeiro equipo do Dépor 2018-2019|url=https://www.rcdeportivo.es/gl/novas/diego-caballo-tera-ficha-co-primeiro-equipo-do-depor-2018-2019|data-acceso=15 de febreiro de 2024|xornal=[[Deportivo da Coruña]]}}</ref><ref name=":2" /> Debutou na Segunda División na primeira xornada contra o [[Albacete Balompié|Albacete]] e foi titular na maioría de partidos de liga, acadando o equipo a promoción de ascenso a [[Primeira división española de fútbol|Primeira]]. Iniciou a tempada 2019/20 nas filas do club galego, pero despois da terceira xornada o seu contrato foi rescindido para que puidese asinar co [[Extremadura Unión Deportiva|Extremadura]].<ref>{{Cita novas|data=3 de setembro de 2019|título=O Deportivo e Diego Caballo acordan a rescisión do contrato|url=https://www.rcdeportivo.es/gl/novas/o-deportivo-e-diego-caballo-acordan-a-rescision-do-contrato|data-acceso=15 de febreiro de 2024}}</ref><ref>[https://eldesmarque.com/coruna/deportivo/noticias/41518-oficial-caballo-nuevo-jugador-del-extremadura "Oficial: Caballo, nuevo jugador del Extremadura"]</ref> Xogou un total de 29 encontros coa camiseta do Deportivo. === Extremadura === Titular indiscutible nas aliñacións do coruñés [[Manuel Mosquera Bastida|Manuel Mosquera]] co Extremadura, disputou 15 partidos na primeira metade da competición, co equipo loitando por saír dos postos de descenso. O 22 de xaneiro de [[2020]] rescindiu o seu contrato co Extremadura, e asinou como novo xogador do [[Albacete Balompié]], tamén de Segunda.<ref>{{Cita novas|data=22 de xaneiro de 2020|título=Diego Caballo es del Alba|url=https://www.albacetebalompie.es/noticias/diego-caballo-es-del-alba|data-acceso=15 de febreiro de 2024|lingua=es}}</ref> === Albacete === Xogou durante un ano e medio no club castelán-manchego, disputando 46 encontros, pero ao remate da tempada 2020/21 o equipo descendeu á [[Primeira División RFEF]]. A continuación o xogador rescindiu o seu contrato e fichou polo [[Centre d'Esports Sabadell Futbol Club|Sabadell]], tamén de Primeira RFEF.<ref>{{Cita novas|data=12 de agosto de 2021|título=Diego Caballo rescinde su contrato con el Albacete y ficha por el Sabadell|url=https://www.quesomecanico.com/web/inicio/hemeroteca/101-ultimos-articulos/5755-diego-caballo-rescinde-su-contrato-con-el-albacete-y-ficha-por-el-sabadell|data-acceso=15 de febreiro de 2024|lingua=es}}</ref> === Sabadell === Co club catalán disputou 31 partidos, marcando un gol ante o [[Club Deportivo Alcoyano|Alcoyano]]. O equipo ocupou postos de descenso durante parte da tempada, pero mellorou notablemente trala chegada de [[Pedro Munitis|Munitis]] ao banco e rematou a campaña loitando polos postos de promoción de ascenso.<ref>{{Cita novas|data=5 de marzo de 2022|título=Munitis, entrenador de moda en Primera RFEF|url=https://www.racinguismo.com/2022/03/munitis-sabadell-entrenador-primera-rfef.html|data-acceso=15 de febreiro de 2024|lingua=es}}</ref> === Sydney FC === En xullo de [[2022]] saíu por primeira vez a un club estranxeiro, fichando polo [[Sydney Football Club|Sydney FC]], da [[A-League]] de [[Australia]].<ref>{{Cita novas|data=14 de xullo de 2022|título=El ex del Alba, Diego Caballo, ficha a sus 28 años por el equipo australiano del Sydney FC|url=https://www.5maseldescuento.es/2022/07/el-ex-del-alba-diego-caballo-ficha-a-sus-28-anos-por-el-equipo-australiano-del-sydney-fc/|data-acceso=15 de febreiro de 2024|lingua=es|apelidos=Oliva|nome=Rubén}}</ref> Xogou 28 partidos co equipo de [[Sydney]] e diputou os play-offs polo título, caendo en semifinais ante o [[Melbourne City FC|Melbourne City]].<ref>{{Cita web|url=https://www.worldfootball.net/report/a-league-2022-2023-finals-semi-final-melbourne-city-fc-sydney-fc/liveticker/|páxina-web=worldfootball.net|título=Melbourne City 4-0 Sydney FC|data-acceso=15 de febreiro de 2024|lingua=en}}</ref> === Aalborg === En xullo de 2023 regresou ao fútbol [[Europa|europeo]] para xogar no [[Aalborg Boldspilklub|Aab]] dinamarqués, que viña de descender á [[Primeira División de Dinamarca|Primeira División]], segunda categoría do país.<ref name=":0" /> Contribuíu ao ascenso do equipo, con 17 partidos na liga regular e 4 na promoción, case todos como titular, e sumou un gol na [[Copa de Dinamarca]]. Na tempada 2024/25 debutou na [[Superliga de Dinamarca|Superliga]], na que disputou só cinco partidos, todos saíndo dende o banco de suplentes. Deixou o equipo en xaneiro de 2025, para regresar ao fútbol español.<ref name=":3">{{Cita novas|data=9 de xaneiro de 2025|título=Diego Caballo finaliza su ‘vuelta al mundo’ y regresa a España de la mano del Intercity|url=https://www.riazor.org/diego-caballo-vuelta-mundo-vuelve-espana-intercity/|data-acceso=22 de marzo de 2025|lingua=es|apelidos=Piñeiro|nome=Sergio}}</ref> === Intercity === Trala súa saída do Aalborg anunciouse a súa fichaxe polo [[CF Intercity|Intercity]], da [[Primeira Federación]].<ref name=":3" /> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://www.bdfutbol.com/es/j/j101834.html Perfil en BDFutbol.com] {{en}} {{Deportivo da Coruña na tempada 2019/20}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Caballo, Diego}} [[Categoría:Nados en 1994]] [[Categoría:Nados en Salamanca]] [[Categoría:Futbolistas de Castela e León]] [[Categoría:Defensas de fútbol]] [[Categoría:Xogadores do Real Madrid C]] [[Categoría:Xogadores do Real Madrid Castilla]] [[Categoría:Xogadores do Valencia CF Mestalla‎]] [[Categoría:Xogadores do Deportivo Fabril]] [[Categoría:Xogadores do Deportivo da Coruña]] [[Categoría:Xogadores do Extremadura UD]] [[Categoría:Xogadores do Albacete Balompié]] [[Categoría:Xogadores do CE Sabadell]] [[Categoría:Xogadores do Sydney FC]] [[Categoría:Xogadores do AaB Fodbold]] [[Categoría:Xogadores do CF Intercity]] b1w5vh45ctx4i9zveg2y186owrg6tzx 0 442484 7109112 6435159 2025-06-28T01:57:32Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109112 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:Henry Cohen.jpg|miniatura|[[Henry Cohen (numismático)|Henry Cohen]], autor de '''''Description historique des monnaies frappées sous l'Empire romain''''']] {{Título en cursiva}} Co título completo de '''''Description historique des monnaies frappées sous l'Empire romain, communément appelées Médailles impériales''''' ("Descrición histórica das [[moeda]]s [[Cuñaxe|cuñadas]] no [[Imperio Romano]], comunmente chamadas medallas imperiais") publicouse en nove volumes, entre [[1859]] e [[1868]], o ''[[magnum opus]]'' do [[numismático]] [[Francia|francés]] [[Henry Cohen (numismático)|Henry Cohen]] sobre a [[moeda romana]] do [[Imperio romano|período imperial]].<ref>"[http://www.virtualcohen.com/henry-cohen-s-work Henry Cohen's Work]". En ''VirtualCohen.com''</ref><ref>[http://www.cervantesvirtual.com/obra/description-historique-des-monnaies-frappees-sous-lempire-romain-communement-appelees-medailles-imperiales/ Ficha con características da obra]. ''Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes''.</ref><ref>"[http://www.sacra-moneta.com/Numismatique-romaine/Henry-Cohen-Description-des-monnaies-frappees-sous-l-Empire-romain.html Henry Cohen. Description historique des monnaies frappées sous l'Empire romain] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181001182134/http://www.sacra-moneta.com/Numismatique-romaine/Henry-Cohen-Description-des-monnaies-frappees-sous-l-Empire-romain.html |date=01 de outubro de 2018 }}". En ''www.sacramoneta.com''</ref> == Relevancia no seu contexto == Esta obra, elaborada ao longo dunha década polo [[bibliotecario]] e [[investigador]] do [[Gabinete de Medallas da Biblioteca Nacional de Francia|Gabinete de Medallas]] da [[Biblioteca Nacional de Francia]], é un catálogo de moedas imperiais romanas inventariadas na súa época, que abrangue desde [[Cneo Pompeio Magno|Pompeio]] ata [[Rómulo Augústulo]].<ref>Saliot, M. "[https://www.inha.fr/fr/ressources/publications/publications-numeriques/dictionnaire-critique-des-historiens-de-l-art/cohen-henry.html Cohen, Henry]". En ''Dictionaire critique des historiens de l'art''. Institut National d'Histoire de l'Art.</ref> Desde o momento da súa publicación converteuse na referencia dos estudos de [[numismática]] dese período, durante a fin do [[século XIX]] e unha parte do [[século XX]], cando se viu desprazada por unha nova obra magna, en 13 volumes, titulada ''[[The Roman Imperial Coinage]]'', publicada entre [[1923]] e [[1994]]. Esta obra, que abrangue desde a [[Batalla de Accio]] ([[-31|31]] a. de C.) ata a [[Antigüidade tardía]] ([[491]] [[Anno Domini|d. de C.]]), aínda tomando como punto de partida a de Cohen, supuxo un [[Metodoloxía|avance metodolóxico]], xa que, Mentres Cohen clasificara as moedas por [[Lista de emperadores romanos|emperador]], e despois por [[orde alfabética]] da [[Epigrafía|lenda]], sen indicación ningunha dos [[Casa de moeda|obradoiros monetarios]], na nova obra, iniciada por [[Harold Mattingly|Mattingly]] e [[Humphrey Sutherland|Sutherland]], se daba para cada emperador unha clasificación cronolóxica das pezas ordenadas por [[Cecas da Antiga Roma|obradoiro monetario]] e por serie de emisión.<ref>Zehnacker, H (1985). "[http://www.persee.fr/doc/numi_0484-8942_1985_num_6_27_1881_t1_0229_0000_4 С. H. V. Sutherland, The Roman Imperial Coinage, Volume I, Revised edition, From 31 ВС to AD 69]". En ''[[Revue Numismatique|Revue numismatique]]''. Vol. 6. Nº 27. Páxinas 229-231.</ref> == Estrutura da obra e edicións == === Edicións === Hai dúas edicións deste catálogo no século XIX. A seguir, indícanse os anos de edición de cada volume e achéganse ligazóns para o acceso en liña a cada un: * Primeira edición: MM. Rollin & Feuardent. París,1859-1868 ([[iarchive:A042374/page/n7|Tomo I]]: 1859. [[iarchive:A042375/page/n5|Tomo II]]: 1859. [[iarchive:A042376/page/n5|Tomo III]]: 1860. [[iarchive:A042377/page/n5|Tomo IV]]: 1860. [[iarchive:A042378/page/n5|Tomo V]]: 1861. [[iarchive:bub gb v1ELkGgcY6YC/page/n5|Tomo VI]]: 1862. Tomo VII: 1868.). * Segunda edición: MM. Rollin & Feuardent. París, 1880-1892 ([https://web.archive.org/web/20180715052349/http://inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_i/ Tomo I]: 1880. [https://web.archive.org/web/20171016171603/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_ii/ Tomo II]: 1882. [https://web.archive.org/web/20180813043856/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_iii/ Tomo III]: 1883. [https://web.archive.org/web/20160322231906/http://inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_iv/ Tomo IV]: 1884. [https://web.archive.org/web/20160925104735/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_v/ Tomo V]: 1885. [https://web.archive.org/web/20160925080656/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_vi/ Tomo VI]: 1886. [https://web.archive.org/web/20180814202634/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_vii/ Tomo VII]: 1888. [https://web.archive.org/web/20180705140649/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_viii/ Tomo VIII]: 1892 (mais [https://web.archive.org/web/20160918145200/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_viii/p497-fr.html táboa de emperadores]). === Estrutura === O catálogo está composto por oito volumes mais unha táboa de emperadores:<ref>"[http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/ Description Historique des monnaies frappées sous l'Empire Romain. Second edition, Paris, 1880-1892] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180814155026/http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/ |date=14 de agosto de 2018 }}". En ''www.iNumis.com''</ref> * Tomo I: de [[Cneo Pompeio Magno|Pompeio]] a [[Domiciano]] ([[-67|67 a. de C.]] - [[96|96 d. de C.]]). * Tomo II: de [[Nerva]] a [[Antonino Pío|Antonino]] (96-[[161]]). * Tomo III: de [[Marco Aurelio]] a [[Clodio Albino|Albino]] (161-[[197]]). * Tomo IV: de [[Septimio Severo]] a Máximo ([[193]]-[[238]]). * Tomo V: de [[Gordiano I]] a [[Valeriano II]] (238-[[268]]). * Tomo VI: de [[Póstumo]] a [[Maximiano|Maximiano Herculius]] ([[Circa|ca.]] [[258]]-[[310]]). * Tomo VII: de [[Carausio]] a [[Constancio II]] (ca. [[287]]-[[361]]). * Tomo VIII: de [[Nepociano]] a [[Rómulo Augústulo]] (ca. [[350]]-[[475]]). * Táboa de emperadores. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Moeda da Antiga Roma]] * [[Henry Cohen (numismático)]] * ''[[The Roman Imperial Coinage]]'' === Ligazóns externas === * [http://www.virtualcohen.com/home ''VirtualCohen'']. Versión en liña do catálogo de Cohen, 120 anos despois da súa publicación inicial. * "[https://sites.google.com/site/digitallibrarynumis/03-index/c/cohen-henry-1808-1880 Cohen, Henry 1808-1880] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180705145723/https://sites.google.com/site/digitallibrarynumis/03-index/c/cohen-henry-1808-1880 |date=05 de xullo de 2018 }}". En ''Digital Library Numis''. {{control de autoridades}} [[Categoría:Libros de numismática]] [[Categoría:Catálogos de numismática]] [[Categoría:Moedas da Roma antiga]] [[Categoría:Obras literarias en francés]] 4yp65hmmr21t947m50sqrbk8vqo1pbb 0 442540 7108471 6815645 2025-06-27T15:45:03Z Vitoriaogando 75439 7108471 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:DNAgel4wiki.png|200px|miniatura|Imaxe dixital do resultado da electroforese de tres dixestións con [[encima de restrición|encimas de restrición]] de [[plásmido]]s en xel de agarosa ao 1% w/v, a 3 volt/cm, tinguido con [[bromuro de etidio]]. O marcador do tamaño do ADN é unha escada comercial de 1&nbsp;kbp. Indícase a posición dos pozos e a dirección da migración do ADN.]] A '''electroforese en xel de agarosa''' é un método de [[electroforese en xel]] usado en [[bioquímica]], [[bioloxía molecular]], [[xenética]] e [[química clínica]] para separar unha poboación mixta de macromoléculas como ADN e proteínas nunha matriz de [[agarosa]], un dos dous compoñentes principais do [[ágar]]. As biomoléculas sepáranse aplicando un [[campo eléctrico]] para mover as moléculas cargadas a través da matriz de agarosa, e as biomoléculas son separadas por tamaños na matriz do xel de agarosa.<ref>Sambrook J, Russel DW (2001). Molecular Cloning: A Laboratory Manual 3rd Ed. Cold Spring Harbor Laboratory Press. Cold Spring Harbor, NY.</ref> As proteínas poden separarse pola carga e o tamaño (a electroforese en agarosa de [[isoelectroenfoque]] é esencialmente dependente do tamaño), e a lonxitude dos fragmentos de [[ADN]] e [[ARN]].<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Kryndushkin DS, Alexandrov IM, Ter-Avanesyan MD, Kushnirov VV | title = Yeast [PSI+] prion aggregates are formed by small Sup35 polymers fragmented by Hsp104 | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 278 | issue = 49 | pages = 49636–43 | date = December 2003 | pmid = 14507919 | doi = 10.1074/jbc.M307996200 }}</ref> O xel de agarosa é doado de preparar, e ten relativamente poucos grupos cargados e é especialmente axeitado para a separación de ADN dos tamaños que se adoitan encontrar normalmente nos laboratorios, o que explica o estendido que está o seu uso. O ADN separado pode visulizarse con tinguiduras, normalmente baixo a [[luz ultravioleta]], e os fragmentos poden ser extraídos do xel con relativa facilidade. A maioría das veces a agarosa usada está nunha concentración entre o 0,7 e o 2% disolta nun tampón electroforético adecuado. == Propiedades do xel de agarosa == [[Ficheiro:Two percent Agarose Gel in Borate Buffer cast in a Gel Tray (Front, angled).jpg|right|miniatura|Un xel de agarosa preparado nunha bandexa para xel de electroforese]] O xel de [[agarosa]] é unha matriz tridimensional formada por moléculas helicoidais de agarosa en feixes supeenrolados que se agregan en estruturas tridimensionais con canles e poros polos cales poden pasar as biomoléculas.<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.4 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> A estrutura tridimensional mantense grazas a [[enlace de hidróxeno|enlaces de hidróxeno]] e pode, por tanto, ser alterada quentándoa ata que volva ao estado líquido. A temperatura de fusión é diferente da temperatura de xelificación, dependendo das fontes, o xel de agarosa ten unha temperatura de xelificación de entre 35 e 42&nbsp;°C e unha temperatura de fusión de 85 a 95&nbsp;°C. Tamén se dispón de agarosas de fusión baixa e xelificación baixa que se obteñen por modificacións químicas. O xel de agarosa ten un gran tamaño de poro e unha boa forza de xel, polo que é axeitado como medio anticonvección para a electroforese do ADN e de moléculas proteicas grandes. O tamaño do poro do xel ao 1% estimouse que está entre 100&nbsp;nm e 200–500&nbsp;nm,<ref name="zimm"/><ref name=viovy>{{Cita publicación periódica |journal=Reviews of Modern Physics |volume= 72 |pages= 813–872 |year=2000 |title=Electrophoresis of DNA and other polyelectrolytes: Physical mechanisms|author =Jean-Louis Viovy |doi=10.1103/RevModPhys.72.813 |bibcode=2000RvMP...72..813V}}</ref> e a forza do xel permite que os xeles se poidan diluír ata o 0,15% para formar un bloque para [[electroforese en xel]].<ref name="serwer"/> Porén, os xeles de baixa concentración (0,1–0,2%) son fráxiles e, por tanto, difíciles de manexar. O xel de agarosa ten un poder de resolución inferior que o do xel de [[poliacrilamida]] para o ADN pero un maior rango de separación e, por tanto, úsase para fragmentos de ADN xeralmente de 50–20.000 [[par de bases|pares de bases]] de tamaño. O límite de resolución dun xel de agarosa para a electroforese en xel de agarosa estándar é dunhas 750 [[par de bases|kb]], pero é posible tamén unha resolución duns 6 [[par de bases|Mb]] con [[electroforese en xel de campo pulsado]] (PFGE).<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.2–5.3 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> Pode tamén utilizarse para separar grandes proteínas e é a matriz preferida para a electroforese en xel de partículas con raios efectivos maiores de 5 a 10&nbsp;nm. Un xel de agarosa ao 0,9% ten poros dabondo grandes como para permitir a entrada do [[virus]] [[bacteriófago T4]].<ref name="serwer">{{Cita publicación periódica |title=Agarose gels: Properties and use for electrophoresis |author =Philip Serwer |journal=Electrophoresis |volume = 4 |issue =6 |pages =375–382 |year= 1983 |doi=10.1002/elps.1150040602}}</ref> O polímero de agarosa contén grupos cargados de [[piruvato]] e [[sulfato]].<ref name="lonza">{{Cita web |url=http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Appendix_B_-_Agarose_Physical_Chemistry.pdf |title=Appendix B: Agarose Physical Chemistry |work=Lonza Group |data-acceso=01 de outubro de 2018 |data-arquivo=02 de xaneiro de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140102093146/http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Appendix_B_-_Agarose_Physical_Chemistry.pdf |url-morta=yes }}</ref> Estes grupos cargados negativamente crean un fluxo de auga en dirección oposta ao movemento do ADN nun proceso chamado [[electroendosmose]] (EEO), e pode, por tanto, retardar o movemento do ADN e causar unha difuminación das bandas. Os xeles de maior concentración teñen un maior fluxo electroosmótico. A agarosa de baixa EEO é, por tanto, a normalmente preferida para a [[electroforese en xel de ácidos nucleicos]], pero a agarosa de alta EEO pode utilizarse para outros propósitos. O baixo contido en sulfato da agarosa de baixa EEO, especialmente a agarosa de baixo punto de fusión, é tamén beneficioso en casos nos que o ADN extraído do xel vai ser usado para unha posterior manipulación, xa que a presenza de sulfatos contaminantes pode afectar algúns dos procedementos posteriores, como a [[ligazón (bioloxía molecular)|ligazón]] e a [[reacción en cadea da polimerase]] (PCR). Porén, as agarosas con EEO cero non son desexables para algunhas aplicacións, xa que poden prepararse engadindo grupos cargados positivamente e ditos grupos poden afectar reaccións encimáticas posteriores.<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.7 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> A electroendosmose (EEO) é a razón pola cal se usa a agarosa en vez de [[ágar]], xa que o compoñente de [[agaropectina]] do ágar contén unha canidade significativa de sulfato cargado negativamente e grupos [[carboxilo]]. A retirada da agaropectina da agarosa reduce substancialmente a EEO, así como reduce a adsorción non específica de biomoléculas á matriz do xel. Porén, para algunhas aplicacións como a electroforese de proteínas do [[soro sanguíneo]], pode ser conveniente unha alta EEO, e pode engadirse agaropectina ao xel utilizado.<ref>{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=z-bZ_FZHqRcC&pg=PA7#v=onepage&q&f=false |title=Protein Electrophoresis in Clinical Diagnosis|first= David |last=Keren |pages=7–8 |publisher=CRC Press |date=26 September 2003|isbn=978-0340812136 }}</ref> === Factores que afectan a migración de ácidos nucleicos no xel === [[Ficheiro:Plasmid miniprep.jpg|miniatura|280px|Os xeles de preparacións de plásmidos xeralmente mostran unha banda grande de ADN superenrolado xunto con outras bandas máis débiles no mesmo carreiro. Nótese que por convención o xel de ADN móstrase cos fragmentos de ADN menores máis preto da parte baixa do xel. Isto débese a que historicamente os xeles de ADN ''corríanse'' verticalmente e os fragmentos de ADN menores movíanse cara a abaixo máis rápido.]] Hai varios factores que poden afectar a migración dos ácidos nucleicos no xel: a dimensión dos poros do xel (concentración do xel), tamaño do ADN que vai ser sometido a electroforese, a voltaxe utilizada, a forza iónica do tampón, e a concentración da tinguidura [[intercalación (bioquímica)|intercalante]] como o [[bromuro de etidio]] se for usado durante a electroforese.<ref>{{Cita libro |author1=G. Lucotte |author2=F. Baneyx |title= Introduction to Molecular Cloning Techniques |page=32 | year=1993 |publisher=Wiley-Blackwell |isbn=978-0471188490 }}</ref> As moléculas pequenas viaxan máis rápido polo xel que as grandes, e o ADN bicatenario móvese a unha velocidade que é inversamente proporcional ao [[logaritmo]] do número de pares de bases. Porén, estas relacións non se cumpren con fragmentos de ADN moi grandes, e a separación de fragmentos de ADN moi grandes require o uso de [[electroforese en xel de campo pulsado]] (PFGE), a cal aplica correntes que se alternan en dúas direccións e os fragmentos de ADN grandes son separados a medida que se reorientan coa corrente cambiante.<ref name=":0">{{Cita publicación periódica | vauthors = Lee PY, Costumbrado J, Hsu CY, Kim YH | title = Agarose gel electrophoresis for the separation of DNA fragments | journal = Journal of Visualized Experiments | issue = 62 | date = April 2012 | pmid = 22546956 | pmc = 4846332 | doi = 10.3791/3923 }}</ref> Para unha electroforese en xel de agarosa estándar, as moléculas grandes resólvense mellor usando un xel a baixa concentración mentres que as moléculas menores sepáranse mellor con xeles de alta concentración. Porén, o xel de alta concentración require períodos de electroforese máis prolongados (ás veces de días). O movemento do ADN pode vese afectado pola conformación da molécula de ADN, por exemplo, o [[ADN superenrolado]] xeralmente móvese máis rápido que o ADN relaxado porque está enrolado apertadamente e é máis compacto. En preparacións de ADN de [[plásmido]]s normais poden estar presentes múltiples formas de ADN.<ref>{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=Q6Yd-qYvx9UC&pg=PA97&lpg=PA97&f=false#v=onepage&q&f=false |title=DNA Structure and Function |author = Richard R. Sinden |page= 97 |publisher=Academic Press Inc. |isbn=978-0126457506}}</ref> A electroforese en xel dos plásmidos normalmente mostra na banda principal a forma con superenrolamento negativo, mentres que o ADN con amosega (forma circular aberta) e a forma circular pechada relaxada aparecen nas bandas menores. Non obstante, a velocidade á que se moven estas diversas formas pode cambiar usando condicións electroforéticas diferentes<ref name=sambrook1>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.5-5.6 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> e a mobilidade do ADN circular máis grande pode verse máis fortemente afectada que a do ADN lineal polo tamaño de poro do xel.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Aaij C, Borst P | title = The gel electrophoresis of DNA | journal = Biochimica et Biophysica Acta | volume = 269 | issue = 2 | pages = 192–200 | date = May 1972 | pmid = 5063906 | doi = 10.1016/0005-2787(72)90426-1 }}</ref> O bromuro de etidio que se intercala no ADN circular pode cambiar a carga, lonxitude e superhelicidade da molécula de ADN, polo que a súa presenza no xel durante a electroforese pode afectar o seu movemento. Por exemplo, a carga positiva do bromuro de etidio pode reducir o movemento do ADN nun 15%.<ref name=":0" /> A electroforese en xel de agarosa pode utilizarse para resolver o ADN circular con diferentes topoloxías de [[superenrolamento do ADN|superenrolamento]].<ref>{{Cita libro |title=Biochemistry |url=https://archive.org/details/biochemistry00voet_0 |author1=Donald Voet |author2=Judith G. Voet |edition=2nd |publisher=John Wiley & Sons |pages=[https://archive.org/details/biochemistry00voet_0/page/877 877]–878 |year=1995 |isbn=978-0471586517 }}</ref> Os danos no ADN debidos ao aumento do establecemento de enlaces cruzados tamén reduce a migración electroforética do ADN de maneira dependente da dose.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Blasiak J, Trzeciak A, Malecka-Panas E, Drzewoski J, Wojewódzka M | title = In vitro genotoxicity of ethanol and acetaldehyde in human lymphocytes and the gastrointestinal tract mucosa cells | journal = Toxicology in Vitro | volume = 14 | issue = 4 | pages = 287–95 | date = August 2000 | pmid = 10906435 | doi = 10.1016/S0887-2333(00)00022-9 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Lu Y, Morimoto K | title = Is habitual alcohol drinking associated with reduced electrophoretic DNA migration in peripheral blood leukocytes from ALDH2-deficient male Japanese? | journal = Mutagenesis | volume = 24 | issue = 4 | pages = 303–8 | date = July 2009 | pmid = 19286920 | doi = 10.1093/mutage/gep008 }}</ref> A velocidade de migración do ADN é proporcional á voltaxe aplicada, é dicir, canta maior [[voltaxe]], máis rápido se move o ADN. Porén, a resolución de grandes fragmentos de ADN é peor a voltaxes altas. A mobilidade do ADN pode tamén cambiar nun campo inestable, xa que nun campo que é invertido periodicamente a mobilidade do ADN dun determinado tamaño pode diminuír significativamente a unha determinada frecuencia de ciclos.<ref name="zimm">{{Cita publicación periódica | vauthors = Zimm BH, Levene SD | title = Problems and prospects in the theory of gel electrophoresis of DNA | journal = Quarterly Reviews of Biophysics | volume = 25 | issue = 2 | pages = 171–204 | date = May 1992 | pmid = 1518924 | doi = 10.1017/s0033583500004662 | url = http://www.damtp.cam.ac.uk/user/gold/pdfs/teaching/ufk_papers/electrokinetics/zimm.pdf }}</ref> Este fenómeno pode ter como resultado a inversión de bandas na electroforese en xel de inversión de campo (FIGE), na que os fragmentos grandes de ADN se moven máis rápido que os pequenos. === Anomalías na migración === * Xeles "Smiley".- Este efecto de bordo é causado cando a voltaxe aplicada é demasiado alta para a concentración do xel usada.<ref>{{Cita libro |author1=G. Lucotte |author2=F. Baneyx |title= Introduction to Molecular Cloning Techniques |page=41 | year=1993 |publisher=Wiley-Blackwell |isbn=978-0471188490 }}</ref> * Sobrecarga de ADN.- Esta sobrecarga fai máis lenta a migración dos fragmentos de ADN. * Contaminación.- A presenza de impurezas, como sales ou proteínas pode afectar o movemento do ADN. === Mecanismo de migración e separación === A carga negativa do seu esqueleto de fosfato fai que o ADN se mova cara ao ánodo cargado positivamente durante a electroforese. Porén, a migración de moléculas de ADN na solución, e ausencia dunha matriz de xel, é independente do peso molecular durante a electroforese.<ref name="zimm"/><ref name="old & primrose">{{Cita libro |title=Principle of Gene Manipulation - An Introduction to Genetic Engineering |author1=Robert W. Old |author2=Sandy B. Primrose |page=9 |publisher=Blackwell Scientific |edition=5th |isbn=9780632037124 }}</ref> A matriz do xel é, por tanto, responsable da separación do ADN por tamaño durante a electroforese, e existen varios modelos para explicar o mecnismo de separación de biomoléculas na matriz do xel. Un modelo amplamente aceptado é o modelo Ogston, que trata a matriz do polímero como un baruto. Unha proteína globular ou un ADN con enrolamento ao azar móvese a través de poros interconectados, e o movemento das moléculas máis grandes é máis probable que sexa empecido e ralentizado polas colisións coa matriz do xel e as moléculas de diferentes tamaños poden separarse neste proceso de peneirado.<ref name="zimm" /> Porén, o modelo Ogston falla para as moléculas grandes cando os poros son significativamente menores que a molécula. Para as moléculas de ADN de tamaño maior de 1 kb, utilízase xeralmente un modelo de reptación (ou as súas variantes). Este modelo asume que o ADN pode reptar "ao xeito das cobras" a través dos poros como unha molécula alongada. A forzas de campo eléctrico maiores aplícase un modelo de reptación nesgado, no que o extremo en posición dianteira da molécula está fortemente nesgado a ir na dirección cara a adiante e tira do resto da molécula.<ref name="microfluidics">{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=8wyBp-vKbdcC&pg=PA125&lpg=PA125&f=false#v=onepage&q&f=false |title=Microfluidics for Biological Applications |editor1=Tian, Wei-Cheng |editor2=Finehout, Erin |chapter=Chapter 4 - Genetic Analysis in Miniaturized Electrophoresis Systems |author1=Li Zhu |author2=Hong Wang |page=125 |publisher=Springer |isbn=978-0-387-09480-9 }}</ref> Porén, a [[microscopia de fluorescencia]] en tempo real de moléculas tinguidas mostrou unha dinámica máis sutil durante a electroforese, na que o ADN mostraba unha considerable elasticidade a medida que se estiraba na dirección do campo aplicado e despois se contraía formando unha bóla, ou quedaba enganchado en forma de U cando era agarrado polas fibras do polímero.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Smith SB, Aldridge PK, Callis JB | title = Observation of individual DNA molecules undergoing gel electrophoresis | journal = Science | volume = 243 | issue = 4888 | pages = 203–6 | date = January 1989 | pmid = 2911733 | doi = 10.1126/science.2911733 | bibcode = 1989Sci...243..203S }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Schwartz DC, Koval M | title = Conformational dynamics of individual DNA molecules during gel electrophoresis | journal = Nature | volume = 338 | issue = 6215 | pages = 520–2 | date = April 1989 | pmid = 2927511 | doi = 10.1038/338520a0 | bibcode = 1989Natur.338..520S }}</ref> == Procedemento xeral == Os detalles dun experimento de electroforese en xel de agarosa poden variar dependendo do método, pero a maioría segue un procedemento xeral. [[Ficheiro:Agarose Gel Electrophoresis - Assembling the Rig and Loading-Running the Gel.webm|miniatura|none|Vídeo que mostra o funcionamento da electroforese.]] === Preparación do xel === [[Ficheiro:Loading DNA samples into an agarose gel for electrophoresis - CPHST - USDA photo.jpg|miniatura|180px|Carga de mostras de ADN nos pozos dun xel de agarosa usando unha pipeta multicanle.]] O xel prepárase disolvendo pos de agarosa nun [[tampón químico|tampón]] apropiado, como o TAE ou o TBE, para usalo na electroforese.<ref>{{Cita web |title=Agarose Gel Electrophoresis for the Separation of DNA Fragments |url=http://www.jove.com/video/3923/agarose-gel-electrophoresis-for-the-separation-of-dna-fragments |author1=Pei Yun Lee |author2=John Costumbrado |author3=Chih-Yuan Hsu |author4=Yong Hoon Kim |publisher=The Journal of Visualized Experiments |pmid= 22546956 }}</ref> A agarosa é dispersada no tampón antes de quentalo ata case o punto de ebulición, pero evitando chegar a el. A agarosa fundida déixase arrefriar o suficiente antes de verter a solución nun molde, xa que este podería torcerse ou rachar se a solución de agarosa está demasiado quente. Sitúase un peite no molde para crear os pozos para a carga da mostra e o xel debería estar completamente formado antes do seu uso. A concentración do xel afecta a resolución da separación do ADN. Para unha electroforese en xel de agarosa estándar, un xel ao 0,8% dá lugar a unha boa separación ou resolución de grandes fragmentos de 5 a 10 kb, mentres que un xel ao 2% dá lugar a unha boa resolución para fragmentos pequenos de 0,2 a 1 kb. Os xeles ao 1% son utilizados a miúdo para unha electroforese estándar.<ref>{{Cita web|title=Agarose gel electrophoresis (basic method) |url=http://www.methodbook.net/dna/agarogel.html|work=Biological Protocols|accessdate=23 August 2011}}</ref> A concentración mídese en peso de agarosa por volume de tampón utilizado (g/ml). Xeles de altas porcentaxes adoitan ser crebadizos e poden non endurecerse uniformemente, mentres que os xeles de porcentaxes baixas (do 0,1 ao 0,2%) son fráxiles e nada doados de manexar. Os xeles de agarosa de baixo punto de fusión son tamén máis fráxiles que os xeles de agarosa normais. A agarosa de baixo punto de fusión poden utilizarse por si soa ou simultaneamente con agarosa estándar para a separación e illamento de ADN.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Fotadar U, Shapiro LE, Surks MI | title = Simultaneous use of standard and low-melting agarose for the separation and isolation of DNA by electrophoresis | journal = BioTechniques | volume = 10 | issue = 2 | pages = 171–2 | date = February 1991 | pmid = 2059440 }}</ref> A PFGE e a FIGE fanse a miúdo con xeles de agarosa de alta porcentaxe. === Carga das mostras === Unha vez que o xel calla, retírase o peite, que deixa os pozos onde se cargarán as mostras de ADN. O tampón de carga mestúrase coa mostra de ADN antes de que a mestura se cargue nos pozos. O tampón de carga contén un composto denso, que pode ser [[glicerol]], [[sacarosa]] ou [[Ficoll]], que aumenta a densidade da mostra de ADN para que esta se afunda ben ata o fondo do pozo.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Lee PY, Costumbrado J, Hsu CY, Kim YH | title = Agarose gel electrophoresis for the separation of DNA fragments | journal = Journal of Visualized Experiments | volume = 62 | issue = 62 | date = April 2012 | pmid = 22546956 | pmc = 4846332 | doi = 10.3791/3923 }}</ref> Se a mostra de ADN contén [[etanol]] residual despois da preparación, este pode flotar fóra do pozo. O tampón de carga tamén inclúe tinguiduras coloreadas como o [[xileno cianol]] e o [[azul bromofenol]] usados para monitorizar o avance da electroforese. As mostras de ADN son cargadas usando unha [[pipeta]]. === Electroforese === [[Ficheiro:Electrophoresis - Moving along gel.jpg|miniatura|Bloque de xel de agarosa nun tanque de electroforese con bandas de tinguidura que indican o progreso da electroforese. O ADN móvese cara ao [[ánodo]].]] A electroforese en xel de agarosa faise normalmente en horizontal en modo submarino no que o bloque do xel está completamente mergullado no tampón durante a electroforese. É tamén posible, pero menos común, realizar a electroforese verticalmente, ou horizontalmente co xel de elevado sobre patas de agarosa usando un aparello apropiado.<ref>{{Cita libro |title=Physical Biochemistry: Applications to Biochemistry and Molecular Biology |url=https://archive.org/details/physicalbiochemi0000frei |author =David Freifelder |edition=2nd |year=1982 |publisher=WH Freeman |pages= [https://archive.org/details/physicalbiochemi0000frei/page/292 292]–293 |isbn= 978-0716714446}}</ref> O tampón utilizado no xel é o mesmo que o tampón para ''correr'' o xel no tanque de electroforese, o cal explica por que é posible realizar a electroforese en modo submarino con xel de agarosa. Para a resolución óptima do ADN maior de 2&nbsp;kb de tamaño na electroforese en xel estándar, recoméndase de 5 a 8 V/cm (a distancia en cm refírese á distancia entre eléctrodos, polo que esta voltaxe recomendada sería de 5 a 8 multiplicada pola distancia entre os eléctrodos en cm).<ref name=sambrook1/> A voltaxe pode tamén limitarse porque quenta o xel e pode causar que o xel funda se este é ''corrido'' a alta voltaxe durante un período prolongado, especialmente se o xel usado é un xel de agarosa de baixo punto de fusión. Unha voltaxe demasiado alta pode tamén reducir a resolución, e tamén orixina bandas moi finas para grandes moléculas de ADN. Voltaxes demasiado baixas poden causar o ensanchamento da banda para pequenos fragmentos de ADN debido á dispersión e difusión.<ref>{{Cita web |url=http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Section_III_-_Loading_and_Running_DNA_in_Agarose_Gels.pdf |title=Section III: Loading and Running DNA in Agarose Gels |work=Lonza Group }}</ref> Como o ADN non é visible á luz natural, o progreso da electroforese monitorízase usando tinguiduras. O xileno cianol (de cor azul clara) comigra cos grandes fragmentos de ADN, mentres que o azul bromofenol (cor azul escura) comigra cos fragmentos máis pequenos. Tinguiduras usadas menos comunmente son o [[vermello de cresol]] e o [[Orange G]], que migran por diante do azul bromofenol. Tamén se fai ''correr'' á vez un marcador de ADN para a estimación do peso molecular de fragmentos de ADN. Porén, nótese que o tamaño dun ADN circular como o dos plásmidos non pode ser estimado con exactitude cos marcadores estándar a non ser que fose linearizado por [[dixestión con encimas de restrición]], e alternativamente pode usarse un marcador de ADN superenrolado. === Tinguidura e visualización === [[Ficheiro:AgarosegelUV.jpg|miniatura|O xel con iluminación [[raios ultravioletas|UV]]: o ADN está tinguido con bromuro de etidio e aprece como bsandas laranxa resplandecentes.]] O ADN e o ARN son visualizados normalmente tinguíndoos con [[bromuro de etidio]], o cal se [[intercalación (bioquímica)|intercala]] no suco maior da hélice do ADN e fluoresce baixo a luz UV. A intercalación depende da concentración de ADN e así, unha banda cunha alta intensidade indica unha maior cantidade de ADN comparada cunha banda con menos intensidade.<ref name=":0" /> O bromuro de etidio pode engadirse á solución de agarosa antes de que xelifique, ou o xel co ADN pode tinguirse máis tarde despois de rematada a electroforese. Destinguir o xel non é necesario pero pode producir imaxes mellores. Existen outros métodos de tinguido; exeplos son o [[SYBR Green I|SYBR Green]], [[GelRed]], [[azul de metileno]], [[azul de cresilo brillante]], [[azul Nilo]] sulfato e [[cristal violeta]].<ref>{{Cita web |url=http://www.ncbe.reading.ac.uk/ncbe/protocols/DNA/PDF/DNA14.pdf |title=DNA revealed |work=National Centre for Biotechnology education |publisher=University of Reading |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120304065032/http://www.ncbe.reading.ac.uk/ncbe/PROTOCOLS/DNA/PDF/DNA14.pdf |archivedate=04 de marzo de 2012 |df= |data-acceso=01 de outubro de 2018 |urlmorta=yes }}</ref> O SYBR Green, GelRed e outros produtos comerciais similares véndense como alternativas máis seguras que o bromuro de etidio, xa que este demostrou ser [[mutaxénico]] no [[test de Ames]], aínda que a [[carcinoxenicidade]] do bromuro de etidio non foi realmente establecida polo momento. O SYBR Green require o uso dun transiluminador de luz azul. O ADN tinguido con cristal violeta pode verse con luz natural sen usar un transiluminador UV, o cal é unha vantaxe, aínda que pode non producir bandas fortes. Cando se tingue con bromuro de etidio, o xel visualízase cun transiluminador de [[luz ultravioleta]] (UV). A luz UV excita os electróns do anel [[aromaticidade|aromático]] do bromuro de etidio, e unha vez que volve ao estado fundamental, emítese luz que fai que o complexo do ADN e o bromuro de etidio fluoreza.<ref name=":0" /> Os transiluminadores estándar usan [[lonxitude de onda|lonxitudes de onda]] de 302/312-nm (UV-B), aínda que a exposición do ADN á radiación UV durante menos de 45 segundos pode producir danos ao ADN e afectar procedementos subseguintes, por exemplo reducir a eficiencia da [[eficiencia da transformación|transformación]], da [[trnscrición xenética|transcrición]] in vitro e da [[reacción en cadea da polimerase|PCR]].<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Gründemann D, Schömig E | title = Protection of DNA during preparative agarose gel electrophoresis against damage induced by ultraviolet light | journal = BioTechniques | volume = 21 | issue = 5 | pages = 898–903 | date = November 1996 | pmid = 8922632 | url = http://www.biotechniques.com/multimedia/archive/00009/96215rr02_9961a.pdf | apelidos = | data = | revista = | data-acceso = 01 de outubro de 2018 | urlarquivo = https://web.archive.org/web/20160304073033/http://www.biotechniques.com/multimedia/archive/00009/96215rr02_9961a.pdf | dataarquivo = 04 de marzo de 2016 | urlmorta = yes }}</ref> A exposición do ADN á radiación UV debería, pois, ser limitada. Usar unha maior lonxitude de onda de 365&nbsp;nm (no rango do UV-A) causa menos danos ao ADN pero tamén produce unha [[fluorescencia]] moito máis feble con bromuro de etidio. Sempre que se poidan seleccionar varias lonxitudes de onda no transiluminador, deberían utilizarse as lonxitudes de onda máis curtas para capturar as imaxes, mentres que as lonxitudes de onda máis longas son as que cómpre usar se hai que traballar co xel durante longos períodos de tempo. O aparello transiluminador pode tamén conter dispositivos para a captura de imaxes, como unha cámara dixital ou polaroid, que permitan tomar ou imprimir unha imaxe do xel. Para a electroforese en xel de proteínas, as bandas poden visualizarse con [[Azul Brillante Coomassie|azul Coomassie]] ou [[tinguidura de prata]]. [[Ficheiro:Cutting of the agarose gel.jpg|miniatura|Corte de láminas de xel de agarosa. Debe utilizarse equipo protector cando se use o transiluminador UV.]] === Procedementos finais === As bandas de ADN separadas utilízanse a miúdo para procedementos posteriores, e poden cortarse do xel láminas que conteñan a banda de ADN, que despois é disolto e purificado. Porén, os contaminantes poden afectar algúns procedementos posteriores como a PCR, e a agarosa de baixo punto de fusión é preferible nalgúns casos, xa que contén poucos sulfatos que poidan afectar algunhas reaccións encimáticas. Os xeles poden tamén utilizarse en técnicas de [[blotting]]. == Tampóns == En xeral, o [[tampón químico|tampón]] ideal debería ter unha boa condutividade, producir menos calor e ter unha vida longa.<ref>{{Cita libro |title=Gel electrophoresis – Principles and Basics |editor=Sameh Magdeldin |year=2012 |publisher=InTech |isbn=978-953-51-0458-2 }}</ref> Na electroforese con agarosa pódense utilizar varios tampóns; algúns comúns para ácidos nucleicos son o [[tampón TAE|Tris/Acetato/EDTA]] (TAE) e o [[tampón TBE|Tris/Borato/EDTA]] (TBE). Os tampóns usados conteñen [[EDTA]] para inactivar moitas [[nuclease]]s que requiren un [[catión]] divalente para funcionar. O borato no tampón TBE pode ser problemático xa que o borato pode polimerizarse ou interaccionar con cis dioles como os que se encontran no ARN. O TAE ten a menor capacidade de tamponamento, pero proporciona a mellor resolución para ADN longos. Isto significa o uso dunha menor voltaxe e máis tempo, pero obtense un mellor produto. Propúxose o uso de moitos outros tampóns, por exemplo o [[tampón LB|borato de litio]] (LB), a [[histidina]] isoeléctrica, tampóns con pK coincidente etc.; na maioría dos casos a razón aducida para o seu uso é utilizar unha menor corrente eléctrica (menos calor) e mobilidades iónicas coincidentes, o que fai que o tampón teña unha maior duración. O tampón Tris-fosfato ten unha alta capacidade de tamponamento pero non pode utilizarse se o ADN extraído ten que usarse nunha reacción sensible ao fosfato. O LB é relativamente novo e non é efectivo á hora de resolver fragmentos maiores de 5 kbp. Porén, pola súa baixa condutividade, pode utilizarse unha voltaxe moito maior (ata 35 V/cm), o que significa un tempo de análise máis curto nunha electroforese de rutina. Poden resolverse diferenzas en tamaño de tan só dun par de bases usando un xel de agarosa ao 3% cun medio de condutividade extremadamente baixa (1 mM de borato de litio).<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Brody JR, Kern SE | title = History and principles of conductive media for standard DNA electrophoresis | journal = Analytical Biochemistry | volume = 333 | issue = 1 | pages = 1–13 | date = October 2004 | pmid = 15351274 | doi = 10.1016/j.ab.2004.05.054 | url = http://www.cc.ahs.chula.ac.th/Molmed/DNA%20electro%27s%20conductive%20media.pdf | archiveurl = https://web.archive.org/web/20121224121719/http://www.cc.ahs.chula.ac.th/Molmed/DNA%20electro%27s%20conductive%20media.pdf | deadurl = yes | archivedate = 24 de decembro de 2012 | apelidos = | data-acceso = 01 de outubro de 2018 }}</ref> Para aplicacións específicas poden utilizarse outros sistemas de tamponamento, por exemplo, ácido barbitúrico-barbiturato de sodio ou tamén tampóns Tris-[[Barbital|barbiturato]] na electroforese en xel de agarosa de proteínas, por exemplo na detección da distribución anormal de proteínas.<ref name="jeppson">{{Cita publicación periódica | vauthors = Jeppsson JO, Laurell CB, Franzén B | title = Agarose gel electrophoresis | journal = Clinical Chemistry | volume = 25 | issue = 4 | pages = 629–38 | date = April 1979 | pmid = 313856 | url = http://clinchem.aaccjnls.org/content/25/4/629.long }}</ref> == Aplicacións == *Estimación do tamaño de moléculas de ADN despois da dixestión con [[encima de restrición|encimas de restrición]], por exemplo para facer [[mapa de restrición|mapas de restrición]] de ADN clonado. *Análise de produtos dunha [[reacción en cadea da polimerase]] (PCR), por exemplo, en [[diagnóstico xenético preimplantacional|diagnose xenética]] molecular ou [[pegada xenética]]. *Separación de fragmentos de ADN para a extracción e a purificación. *Separación de ADN xenómico restrinxido antes da [[Southern blot|transferencia Southern]], ou de ARN antes da [[Northern blot|transferencia northern]]. *Separación de proteínas, por exemplo, cribado de anormalidades de proteínas en [[química clínica]].<ref>{{Cita publicación periódica |url=http://dmbj.org.rs/jmb/pdf/2010-1/2.pdf |title=Agarose gel electrophoresis: Application in Clinial Chemistry |work=Journal of Medical Biochemistry |doi=10.2478/v10011-009-0033-8 |volume=29|pages= 9–14|date= 2010}}</ref> Os xeles de agarosa son doados de colocar no molde e de manexarse en comparación con outras matrices e os ácidos nucleicos non son alterados quimicamente durante a electroforese. As mostras son tamén recuperadas facilmente. Unha vez que o experimento remata, o xel resultante pode ser almacenado nunha bolsa de plástico nun refrixerador. A electroforese realízase en solucións tampón para reducir os cambios de pH debidos ao campo eléctrico, o cal é importante porque a crga do ADN e ARN depende do pH, pero poñela a funcionar durante longo tempo pode esgotar a capacidade de tamponamento da solución. Ademais, diferentes preparacións de material xenético poden non migrar de maneira igual por razóns morfolóxicas ou outras. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === *[[Electroforese en xel]] *[[Inmunodifusión]], [[Inmunoelectroforese]] *[[SDD-AGE]] *[[Northern blot]] *[[SDS-PAGE]] *[[Southern blot]] === Ligazóns externas === *[https://web.archive.org/web/20110927050058/http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/genetics/biotech/gels/index.html Como facer a electroforese dun xel de ADN ou ARN] *[https://web.archive.org/web/20110927050110/http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/genetics/biotech/gels/virgel.html Animación da análise en xel de fragmentos de restrición de ADN] *[http://www.jove.com/video/3923/agarose-gel-electrophoresis-for-the-separation-of-dna-fragments Vídeo e artigo sobre a electroforese en xel de agarosa] *[http://web.mit.edu/7.02/virtual_lab/RDM/RDM1virtuallab.html Fotos paso a paso da electroforese dun xel e extracción de ADN] *[https://web.archive.org/web/20090210181129/http://maradydd.livejournal.com/417631.html Drinking straw electrophoresis!] *[http://en.wikiversity.org/w/index.php?title=Agarose_gel_electrophoresis&action=edit&redlink=1 A typical method from wikiversity] *[https://web.archive.org/web/20130818003815/http://teach.genetics.utah.edu/content/build_gel_box.pdf Construción dunha cámara de electroforese en xel] {{control de autoridades}} [[Categoría:Técnicas de bioloxía molecular]] [[Categoría:Electroforese]] dtxldtxl466z63tfpr60uvcmuqy6hq1 7108606 7108471 2025-06-27T18:18:15Z Miguelferig 27155 7108606 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:DNAgel4wiki.png|200px|miniatura|Imaxe dixital do resultado da electroforese de tres dixestións con [[encima de restrición|encimas de restrición]] de [[plásmido]]s en xel de agarosa ao 1% w/v, a 3 volt/cm, tinguido con [[bromuro de etidio]]. O marcador do tamaño do ADN é unha escada comercial de 1&nbsp;kbp. Indícase a posición dos pozos e a dirección da migración do ADN.]] A '''electroforese en xel de agarosa''' é un método de [[electroforese en xel]] usado en [[bioquímica]], [[bioloxía molecular]], [[xenética]] e [[química clínica]] para separar unha poboación mixta de macromoléculas como ADN e proteínas nunha matriz de [[agarosa]], un dos dous compoñentes principais do [[ágar]]. As biomoléculas sepáranse aplicando un [[campo eléctrico]] para mover as moléculas cargadas a través da matriz de agarosa, e as biomoléculas son separadas por tamaños na matriz do xel de agarosa.<ref>Sambrook J, Russel DW (2001). Molecular Cloning: A Laboratory Manual 3rd Ed. Cold Spring Harbor Laboratory Press. Cold Spring Harbor, NY.</ref> As proteínas poden separarse pola carga e o tamaño (a electroforese en agarosa de [[isoelectroenfoque]] é esencialmente dependente do tamaño), e a lonxitude dos fragmentos de [[ADN]] e [[ARN]].<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Kryndushkin DS, Alexandrov IM, Ter-Avanesyan MD, Kushnirov VV | title = Yeast [PSI+] prion aggregates are formed by small Sup35 polymers fragmented by Hsp104 | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 278 | issue = 49 | pages = 49636–43 | date = December 2003 | pmid = 14507919 | doi = 10.1074/jbc.M307996200 }}</ref> O xel de agarosa é doado de preparar, e ten relativamente poucos grupos cargados e é especialmente axeitado para a separación de ADN dos tamaños que se adoitan encontrar normalmente nos laboratorios, o que explica o estendido que está o seu uso. O ADN separado pode visulizarse con tinguiduras, normalmente baixo a [[luz ultravioleta]], e os fragmentos poden ser extraídos do xel con relativa facilidade. A maioría das veces a agarosa usada está nunha concentración entre o 0,7 e o 2% disolta nun tampón electroforético adecuado. == Propiedades do xel de agarosa == [[Ficheiro:Two percent Agarose Gel in Borate Buffer cast in a Gel Tray (Front, angled).jpg|right|miniatura|Un xel de agarosa preparado nunha bandexa para xel de electroforese]] O xel de [[agarosa]] é unha matriz tridimensional formada por moléculas helicoidais de agarosa en feixes supeenrolados que se agregan en estruturas tridimensionais con canles e poros polos cales poden pasar as biomoléculas.<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.4 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> A estrutura tridimensional mantense grazas a [[enlace de hidróxeno|enlaces de hidróxeno]] e pode, por tanto, ser alterada quentándoa ata que volva ao estado líquido. A temperatura de fusión é diferente da temperatura de xelificación, dependendo das fontes, o xel de agarosa ten unha temperatura de xelificación de entre 35 e 42&nbsp;°C e unha temperatura de fusión de 85 a 95&nbsp;°C. Tamén se dispón de agarosas de fusión baixa e xelificación baixa que se obteñen por modificacións químicas. O xel de agarosa ten un gran tamaño de poro e unha boa forza de xel, polo que é axeitado como medio anticonvección para a electroforese do ADN e de moléculas proteicas grandes. O tamaño do poro do xel ao 1% estimouse que está entre 100&nbsp;nm e 200–500&nbsp;nm,<ref name="zimm"/><ref name=viovy>{{Cita publicación periódica |journal=Reviews of Modern Physics |volume= 72 |pages= 813–872 |year=2000 |title=Electrophoresis of DNA and other polyelectrolytes: Physical mechanisms|author =Jean-Louis Viovy |doi=10.1103/RevModPhys.72.813 |bibcode=2000RvMP...72..813V}}</ref> e a forza do xel permite que os xeles se poidan diluír ata o 0,15% para formar un bloque para [[electroforese en xel]].<ref name="serwer"/> Porén, os xeles de baixa concentración (0,1–0,2%) son fráxiles e, por tanto, difíciles de manexar. O xel de agarosa ten un poder de resolución inferior que o do xel de [[poliacrilamida]] para o ADN pero un maior rango de separación e, por tanto, úsase para fragmentos de ADN xeralmente de 50–20.000 [[par de bases|pares de bases]] de tamaño. O límite de resolución dun xel de agarosa para a electroforese en xel de agarosa estándar é dunhas 750 [[par de bases|kb]], pero é posible tamén unha resolución duns 6 [[par de bases|Mb]] con [[electroforese en xel de campo pulsado]] (PFGE).<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.2–5.3 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> Pode tamén utilizarse para separar grandes proteínas e é a matriz preferida para a electroforese en xel de partículas con raios efectivos maiores de 5 a 10&nbsp;nm. Un xel de agarosa ao 0,9% ten poros dabondo grandes como para permitir a entrada do [[virus]] [[bacteriófago T4]].<ref name="serwer">{{Cita publicación periódica |title=Agarose gels: Properties and use for electrophoresis |author =Philip Serwer |journal=Electrophoresis |volume = 4 |issue =6 |pages =375–382 |year= 1983 |doi=10.1002/elps.1150040602}}</ref> O polímero de agarosa contén grupos cargados de [[piruvato]] e [[sulfato]].<ref name="lonza">{{Cita web |url=http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Appendix_B_-_Agarose_Physical_Chemistry.pdf |title=Appendix B: Agarose Physical Chemistry |work=Lonza Group |data-acceso=01 de outubro de 2018 |data-arquivo=02 de xaneiro de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140102093146/http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Appendix_B_-_Agarose_Physical_Chemistry.pdf |url-morta=yes }}</ref> Estes grupos cargados negativamente crean un fluxo de auga en dirección oposta ao movemento do ADN nun proceso chamado [[electroendosmose]] (EEO), e pode, por tanto, retardar o movemento do ADN e causar unha difuminación das bandas. Os xeles de maior concentración teñen un maior fluxo electroosmótico. A agarosa de baixa EEO é, por tanto, a normalmente preferida para a [[electroforese en xel de ácidos nucleicos]], pero a agarosa de alta EEO pode utilizarse para outros propósitos. O baixo contido en sulfato da agarosa de baixa EEO, especialmente a agarosa de baixo punto de fusión, é tamén beneficioso en casos nos que o ADN extraído do xel vai ser usado para unha posterior manipulación, xa que a presenza de sulfatos contaminantes pode afectar algúns dos procedementos posteriores, como a [[ligazón (bioloxía molecular)|ligazón]] e a [[reacción en cadea da polimerase]] (PCR). Porén, as agarosas con EEO cero non son desexables para algunhas aplicacións, xa que poden prepararse engadindo grupos cargados positivamente e ditos grupos poden afectar reaccións encimáticas posteriores.<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.7 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> A electroendosmose (EEO) é a razón pola cal se usa a agarosa en vez de [[ágar]], xa que o compoñente de [[agaropectina]] do ágar contén unha canidade significativa de sulfato cargado negativamente e grupos [[carboxilo]]. A retirada da agaropectina da agarosa reduce substancialmente a EEO, así como reduce a adsorción non específica de biomoléculas á matriz do xel. Porén, para algunhas aplicacións como a electroforese de proteínas do [[soro sanguíneo]], pode ser conveniente unha alta EEO, e pode engadirse agaropectina ao xel utilizado.<ref>{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=z-bZ_FZHqRcC&pg=PA7#v=onepage&q&f=false |title=Protein Electrophoresis in Clinical Diagnosis|first= David |last=Keren |pages=7–8 |publisher=CRC Press |date=26 September 2003|isbn=978-0340812136 }}</ref> === Factores que afectan a migración de ácidos nucleicos no xel === [[Ficheiro:Plasmid miniprep.jpg|miniatura|280px|Os xeles de preparacións de plásmidos xeralmente mostran unha banda grande de ADN superenrolado xunto con outras bandas máis débiles no mesmo carreiro. Nótese que por convención o xel de ADN móstrase cos fragmentos de ADN menores máis preto da parte baixa do xel. Isto débese a que historicamente os xeles de ADN ''corríanse'' verticalmente e os fragmentos de ADN menores movíanse cara a abaixo máis rápido.]] Hai varios factores que poden afectar a migración dos ácidos nucleicos no xel: a dimensión dos poros do xel (concentración do xel), tamaño do ADN que vai ser sometido a electroforese, a voltaxe utilizada, a forza iónica do tampón, e a concentración da tinguidura [[intercalación (bioquímica)|intercalante]] como o [[bromuro de etidio]] se for usado durante a electroforese.<ref>{{Cita libro |author1=G. Lucotte |author2=F. Baneyx |title= Introduction to Molecular Cloning Techniques |page=32 | year=1993 |publisher=Wiley-Blackwell |isbn=978-0471188490 }}</ref> As moléculas pequenas viaxan máis rápido polo xel que as grandes, e o ADN bicatenario móvese a unha velocidade que é inversamente proporcional ao [[logaritmo]] do número de pares de bases. Porén, estas relacións non se cumpren con fragmentos de ADN moi grandes, e a separación de fragmentos de ADN moi grandes require o uso de [[electroforese en xel de campo pulsado]] (PFGE), a cal aplica correntes que se alternan en dúas direccións e os fragmentos de ADN grandes son separados a medida que se reorientan coa corrente cambiante.<ref name=":0">{{Cita publicación periódica | vauthors = Lee PY, Costumbrado J, Hsu CY, Kim YH | title = Agarose gel electrophoresis for the separation of DNA fragments | journal = Journal of Visualized Experiments | issue = 62 | date = April 2012 | pmid = 22546956 | pmc = 4846332 | doi = 10.3791/3923 }}</ref> Para unha electroforese en xel de agarosa estándar, as moléculas grandes resólvense mellor usando un xel a baixa concentración mentres que as moléculas menores sepáranse mellor con xeles de alta concentración. Porén, o xel de alta concentración require períodos de electroforese máis prolongados (ás veces de días). O movemento do ADN pode vese afectado pola conformación da molécula de ADN, por exemplo, o [[ADN superenrolado]] xeralmente móvese máis rápido que o ADN relaxado porque está enrolado apertadamente e é máis compacto. En preparacións de ADN de [[plásmido]]s normais poden estar presentes múltiples formas de ADN.<ref>{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=Q6Yd-qYvx9UC&pg=PA97&lpg=PA97&f=false#v=onepage&q&f=false |title=DNA Structure and Function |author = Richard R. Sinden |page= 97 |publisher=Academic Press Inc. |isbn=978-0126457506}}</ref> A electroforese en xel dos plásmidos normalmente mostra na banda principal a forma con superenrolamento negativo, mentres que o ADN con amosega (forma circular aberta) e a forma circular pechada relaxada aparecen nas bandas menores. Non obstante, a velocidade á que se moven estas diversas formas pode cambiar usando condicións electroforéticas diferentes<ref name=sambrook1>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.5-5.6 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> e a mobilidade do ADN circular máis grande pode verse máis fortemente afectada que a do ADN lineal polo tamaño de poro do xel.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Aaij C, Borst P | title = The gel electrophoresis of DNA | journal = Biochimica et Biophysica Acta | volume = 269 | issue = 2 | pages = 192–200 | date = May 1972 | pmid = 5063906 | doi = 10.1016/0005-2787(72)90426-1 }}</ref> O bromuro de etidio que se intercala no ADN circular pode cambiar a carga, lonxitude e superhelicidade da molécula de ADN, polo que a súa presenza no xel durante a electroforese pode afectar o seu movemento. Por exemplo, a carga positiva do bromuro de etidio pode reducir o movemento do ADN nun 15%.<ref name=":0" /> A electroforese en xel de agarosa pode utilizarse para resolver o ADN circular con diferentes topoloxías de [[superenrolamento do ADN|superenrolamento]].<ref>{{Cita libro |title=Biochemistry |url=https://archive.org/details/biochemistry00voet_0 |author1=Donald Voet |author2=Judith G. Voet |edition=2nd |publisher=John Wiley & Sons |pages=[https://archive.org/details/biochemistry00voet_0/page/877 877]–878 |year=1995 |isbn=978-0471586517 }}</ref> Os danos no ADN debidos ao aumento do establecemento de enlaces cruzados tamén reduce a migración electroforética do ADN de maneira dependente da dose.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Blasiak J, Trzeciak A, Malecka-Panas E, Drzewoski J, Wojewódzka M | title = In vitro genotoxicity of ethanol and acetaldehyde in human lymphocytes and the gastrointestinal tract mucosa cells | journal = Toxicology in Vitro | volume = 14 | issue = 4 | pages = 287–95 | date = agosto de 2000 | pmid = 10906435 | doi = 10.1016/S0887-2333(00)00022-9 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Lu Y, Morimoto K | title = Is habitual alcohol drinking associated with reduced electrophoretic DNA migration in peripheral blood leukocytes from ALDH2-deficient male Japanese? | journal = Mutagenesis | volume = 24 | issue = 4 | pages = 303–8 | date = xullo de 2009 | pmid = 19286920 | doi = 10.1093/mutage/gep008 }}</ref> A velocidade de migración do ADN é proporcional á voltaxe aplicada, é dicir, canta maior [[voltaxe]], máis rápido se move o ADN. Porén, a resolución de grandes fragmentos de ADN é peor a voltaxes altas. A mobilidade do ADN pode tamén cambiar nun campo inestable, xa que nun campo que é invertido periodicamente a mobilidade do ADN dun determinado tamaño pode diminuír significativamente a unha determinada frecuencia de ciclos.<ref name="zimm">{{Cita publicación periódica | vauthors = Zimm BH, Levene SD | title = Problems and prospects in the theory of gel electrophoresis of DNA | journal = Quarterly Reviews of Biophysics | volume = 25 | issue = 2 | pages = 171–204 | date = May 1992 | pmid = 1518924 | doi = 10.1017/s0033583500004662 | url = http://www.damtp.cam.ac.uk/user/gold/pdfs/teaching/ufk_papers/electrokinetics/zimm.pdf }}</ref> Este fenómeno pode ter como resultado a inversión de bandas na electroforese en xel de inversión de campo (FIGE), na que os fragmentos grandes de ADN se moven máis rápido que os pequenos. === Anomalías na migración === * Xeles "Smiley".- Este efecto de bordo é causado cando a voltaxe aplicada é demasiado alta para a concentración do xel usada.<ref>{{Cita libro |author1=G. Lucotte |author2=F. Baneyx |title= Introduction to Molecular Cloning Techniques |page=41 | year=1993 |publisher=Wiley-Blackwell |isbn=978-0471188490 }}</ref> * Sobrecarga de ADN.- Esta sobrecarga fai máis lenta a migración dos fragmentos de ADN. * Contaminación.- A presenza de impurezas, como sales ou proteínas pode afectar o movemento do ADN. === Mecanismo de migración e separación === A carga negativa do seu esqueleto de fosfato fai que o ADN se mova cara ao ánodo cargado positivamente durante a electroforese. Porén, a migración de moléculas de ADN na solución, e ausencia dunha matriz de xel, é independente do peso molecular durante a electroforese.<ref name="zimm"/><ref name="old & primrose">{{Cita libro |title=Principle of Gene Manipulation - An Introduction to Genetic Engineering |author1=Robert W. Old |author2=Sandy B. Primrose |page=9 |publisher=Blackwell Scientific |edition=5th |isbn=9780632037124 }}</ref> A matriz do xel é, por tanto, responsable da separación do ADN por tamaño durante a electroforese, e existen varios modelos para explicar o mecnismo de separación de biomoléculas na matriz do xel. Un modelo amplamente aceptado é o modelo Ogston, que trata a matriz do polímero como un baruto. Unha proteína globular ou un ADN con enrolamento ao azar móvese a través de poros interconectados, e o movemento das moléculas máis grandes é máis probable que sexa empecido e ralentizado polas colisións coa matriz do xel e as moléculas de diferentes tamaños poden separarse neste proceso de peneirado.<ref name="zimm" /> Porén, o modelo Ogston falla para as moléculas grandes cando os poros son significativamente menores que a molécula. Para as moléculas de ADN de tamaño maior de 1 kb, utilízase xeralmente un modelo de reptación (ou as súas variantes). Este modelo asume que o ADN pode reptar "ao xeito das cobras" a través dos poros como unha molécula alongada. A forzas de campo eléctrico maiores aplícase un modelo de reptación nesgado, no que o extremo en posición dianteira da molécula está fortemente nesgado a ir na dirección cara a adiante e tira do resto da molécula.<ref name="microfluidics">{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=8wyBp-vKbdcC&pg=PA125&lpg=PA125&f=false#v=onepage&q&f=false |title=Microfluidics for Biological Applications |editor1=Tian, Wei-Cheng |editor2=Finehout, Erin |chapter=Chapter 4 - Genetic Analysis in Miniaturized Electrophoresis Systems |author1=Li Zhu |author2=Hong Wang |page=125 |publisher=Springer |isbn=978-0-387-09480-9 }}</ref> Porén, a [[microscopia de fluorescencia]] en tempo real de moléculas tinguidas mostrou unha dinámica máis sutil durante a electroforese, na que o ADN mostraba unha considerable elasticidade a medida que se estiraba na dirección do campo aplicado e despois se contraía formando unha bóla, ou quedaba enganchado en forma de U cando era agarrado polas fibras do polímero.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Smith SB, Aldridge PK, Callis JB | title = Observation of individual DNA molecules undergoing gel electrophoresis | journal = Science | volume = 243 | issue = 4888 | pages = 203–6 | date = January 1989 | pmid = 2911733 | doi = 10.1126/science.2911733 | bibcode = 1989Sci...243..203S }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Schwartz DC, Koval M | title = Conformational dynamics of individual DNA molecules during gel electrophoresis | journal = Nature | volume = 338 | issue = 6215 | pages = 520–2 | date = April 1989 | pmid = 2927511 | doi = 10.1038/338520a0 | bibcode = 1989Natur.338..520S }}</ref> == Procedemento xeral == Os detalles dun experimento de electroforese en xel de agarosa poden variar dependendo do método, pero a maioría segue un procedemento xeral. [[Ficheiro:Agarose Gel Electrophoresis - Assembling the Rig and Loading-Running the Gel.webm|miniatura|none|Vídeo que mostra o funcionamento da electroforese.]] === Preparación do xel === [[Ficheiro:Loading DNA samples into an agarose gel for electrophoresis - CPHST - USDA photo.jpg|miniatura|180px|Carga de mostras de ADN nos pozos dun xel de agarosa usando unha pipeta multicanle.]] O xel prepárase disolvendo pos de agarosa nun [[tampón químico|tampón]] apropiado, como o TAE ou o TBE, para usalo na electroforese.<ref>{{Cita web |title=Agarose Gel Electrophoresis for the Separation of DNA Fragments |url=http://www.jove.com/video/3923/agarose-gel-electrophoresis-for-the-separation-of-dna-fragments |author1=Pei Yun Lee |author2=John Costumbrado |author3=Chih-Yuan Hsu |author4=Yong Hoon Kim |publisher=The Journal of Visualized Experiments |pmid= 22546956 }}</ref> A agarosa é dispersada no tampón antes de quentalo ata case o punto de ebulición, pero evitando chegar a el. A agarosa fundida déixase arrefriar o suficiente antes de verter a solución nun molde, xa que este podería torcerse ou rachar se a solución de agarosa está demasiado quente. Sitúase un peite no molde para crear os pozos para a carga da mostra e o xel debería estar completamente formado antes do seu uso. A concentración do xel afecta a resolución da separación do ADN. Para unha electroforese en xel de agarosa estándar, un xel ao 0,8% dá lugar a unha boa separación ou resolución de grandes fragmentos de 5 a 10 kb, mentres que un xel ao 2% dá lugar a unha boa resolución para fragmentos pequenos de 0,2 a 1 kb. Os xeles ao 1% son utilizados a miúdo para unha electroforese estándar.<ref>{{Cita web|title=Agarose gel electrophoresis (basic method) |url=http://www.methodbook.net/dna/agarogel.html|work=Biological Protocols|accessdate=23 agosto de 2011}}</ref> A concentración mídese en peso de agarosa por volume de tampón utilizado (g/ml). Xeles de altas porcentaxes adoitan ser crebadizos e poden non endurecerse uniformemente, mentres que os xeles de porcentaxes baixas (do 0,1 ao 0,2%) son fráxiles e nada doados de manexar. Os xeles de agarosa de baixo punto de fusión son tamén máis fráxiles que os xeles de agarosa normais. A agarosa de baixo punto de fusión poden utilizarse por si soa ou simultaneamente con agarosa estándar para a separación e illamento de ADN.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Fotadar U, Shapiro LE, Surks MI | title = Simultaneous use of standard and low-melting agarose for the separation and isolation of DNA by electrophoresis | journal = BioTechniques | volume = 10 | issue = 2 | pages = 171–2 | date = February 1991 | pmid = 2059440 }}</ref> A PFGE e a FIGE fanse a miúdo con xeles de agarosa de alta porcentaxe. === Carga das mostras === Unha vez que o xel calla, retírase o peite, que deixa os pozos onde se cargarán as mostras de ADN. O tampón de carga mestúrase coa mostra de ADN antes de que a mestura se cargue nos pozos. O tampón de carga contén un composto denso, que pode ser [[glicerol]], [[sacarosa]] ou [[Ficoll]], que aumenta a densidade da mostra de ADN para que esta se afunda ben ata o fondo do pozo.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Lee PY, Costumbrado J, Hsu CY, Kim YH | title = Agarose gel electrophoresis for the separation of DNA fragments | journal = Journal of Visualized Experiments | volume = 62 | issue = 62 | date = April 2012 | pmid = 22546956 | pmc = 4846332 | doi = 10.3791/3923 }}</ref> Se a mostra de ADN contén [[etanol]] residual despois da preparación, este pode flotar fóra do pozo. O tampón de carga tamén inclúe tinguiduras coloreadas como o [[xileno cianol]] e o [[azul bromofenol]] usados para monitorizar o avance da electroforese. As mostras de ADN son cargadas usando unha [[pipeta]]. === Electroforese === [[Ficheiro:Electrophoresis - Moving along gel.jpg|miniatura|Bloque de xel de agarosa nun tanque de electroforese con bandas de tinguidura que indican o progreso da electroforese. O ADN móvese cara ao [[ánodo]].]] A electroforese en xel de agarosa faise normalmente en horizontal en modo submarino no que o bloque do xel está completamente mergullado no tampón durante a electroforese. É tamén posible, pero menos común, realizar a electroforese verticalmente, ou horizontalmente co xel de elevado sobre patas de agarosa usando un aparello apropiado.<ref>{{Cita libro |title=Physical Biochemistry: Applications to Biochemistry and Molecular Biology |url=https://archive.org/details/physicalbiochemi0000frei |author =David Freifelder |edition=2nd |year=1982 |publisher=WH Freeman |pages= [https://archive.org/details/physicalbiochemi0000frei/page/292 292]–293 |isbn= 978-0716714446}}</ref> O tampón utilizado no xel é o mesmo que o tampón para ''correr'' o xel no tanque de electroforese, o cal explica por que é posible realizar a electroforese en modo submarino con xel de agarosa. Para a resolución óptima do ADN maior de 2&nbsp;kb de tamaño na electroforese en xel estándar, recoméndase de 5 a 8 V/cm (a distancia en cm refírese á distancia entre eléctrodos, polo que esta voltaxe recomendada sería de 5 a 8 multiplicada pola distancia entre os eléctrodos en cm).<ref name=sambrook1/> A voltaxe pode tamén limitarse porque quenta o xel e pode causar que o xel funda se este é ''corrido'' a alta voltaxe durante un período prolongado, especialmente se o xel usado é un xel de agarosa de baixo punto de fusión. Unha voltaxe demasiado alta pode tamén reducir a resolución, e tamén orixina bandas moi finas para grandes moléculas de ADN. Voltaxes demasiado baixas poden causar o ensanchamento da banda para pequenos fragmentos de ADN debido á dispersión e difusión.<ref>{{Cita web |url=http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Section_III_-_Loading_and_Running_DNA_in_Agarose_Gels.pdf |title=Section III: Loading and Running DNA in Agarose Gels |work=Lonza Group }}</ref> Como o ADN non é visible á luz natural, o progreso da electroforese monitorízase usando tinguiduras. O xileno cianol (de cor azul clara) comigra cos grandes fragmentos de ADN, mentres que o azul bromofenol (cor azul escura) comigra cos fragmentos máis pequenos. Tinguiduras usadas menos comunmente son o [[vermello de cresol]] e o [[Orange G]], que migran por diante do azul bromofenol. Tamén se fai ''correr'' á vez un marcador de ADN para a estimación do peso molecular de fragmentos de ADN. Porén, nótese que o tamaño dun ADN circular como o dos plásmidos non pode ser estimado con exactitude cos marcadores estándar a non ser que fose linearizado por [[dixestión con encimas de restrición]], e alternativamente pode usarse un marcador de ADN superenrolado. === Tinguidura e visualización === [[Ficheiro:AgarosegelUV.jpg|miniatura|O xel con iluminación [[raios ultravioletas|UV]]: o ADN está tinguido con bromuro de etidio e aprece como bsandas laranxa resplandecentes.]] O ADN e o ARN son visualizados normalmente tinguíndoos con [[bromuro de etidio]], o cal se [[intercalación (bioquímica)|intercala]] no suco maior da hélice do ADN e fluoresce baixo a luz UV. A intercalación depende da concentración de ADN e así, unha banda cunha alta intensidade indica unha maior cantidade de ADN comparada cunha banda con menos intensidade.<ref name=":0" /> O bromuro de etidio pode engadirse á solución de agarosa antes de que xelifique, ou o xel co ADN pode tinguirse máis tarde despois de rematada a electroforese. Destinguir o xel non é necesario pero pode producir imaxes mellores. Existen outros métodos de tinguido; exeplos son o [[SYBR Green I|SYBR Green]], [[GelRed]], [[azul de metileno]], [[azul de cresilo brillante]], [[azul Nilo]] sulfato e [[cristal violeta]].<ref>{{Cita web |url=http://www.ncbe.reading.ac.uk/ncbe/protocols/DNA/PDF/DNA14.pdf |title=DNA revealed |work=National Centre for Biotechnology education |publisher=University of Reading |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120304065032/http://www.ncbe.reading.ac.uk/ncbe/PROTOCOLS/DNA/PDF/DNA14.pdf |archivedate=04 de marzo de 2012 |df= |data-acceso=01 de outubro de 2018 |urlmorta=yes }}</ref> O SYBR Green, GelRed e outros produtos comerciais similares véndense como alternativas máis seguras que o bromuro de etidio, xa que este demostrou ser [[mutaxénico]] no [[test de Ames]], aínda que a [[carcinoxenicidade]] do bromuro de etidio non foi realmente establecida polo momento. O SYBR Green require o uso dun transiluminador de luz azul. O ADN tinguido con cristal violeta pode verse con luz natural sen usar un transiluminador UV, o cal é unha vantaxe, aínda que pode non producir bandas fortes. Cando se tingue con bromuro de etidio, o xel visualízase cun transiluminador de [[luz ultravioleta]] (UV). A luz UV excita os electróns do anel [[aromaticidade|aromático]] do bromuro de etidio, e unha vez que volve ao estado fundamental, emítese luz que fai que o complexo do ADN e o bromuro de etidio fluoreza.<ref name=":0" /> Os transiluminadores estándar usan [[lonxitude de onda|lonxitudes de onda]] de 302/312-nm (UV-B), aínda que a exposición do ADN á radiación UV durante menos de 45 segundos pode producir danos ao ADN e afectar procedementos subseguintes, por exemplo reducir a eficiencia da [[eficiencia da transformación|transformación]], da [[trnscrición xenética|transcrición]] in vitro e da [[reacción en cadea da polimerase|PCR]].<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Gründemann D, Schömig E | title = Protection of DNA during preparative agarose gel electrophoresis against damage induced by ultraviolet light | journal = BioTechniques | volume = 21 | issue = 5 | pages = 898–903 | date = November 1996 | pmid = 8922632 | url = http://www.biotechniques.com/multimedia/archive/00009/96215rr02_9961a.pdf | apelidos = | data = | revista = | data-acceso = 01 de outubro de 2018 | urlarquivo = https://web.archive.org/web/20160304073033/http://www.biotechniques.com/multimedia/archive/00009/96215rr02_9961a.pdf | dataarquivo = 04 de marzo de 2016 | urlmorta = yes }}</ref> A exposición do ADN á radiación UV debería, pois, ser limitada. Usar unha maior lonxitude de onda de 365&nbsp;nm (no rango do UV-A) causa menos danos ao ADN pero tamén produce unha [[fluorescencia]] moito máis feble con bromuro de etidio. Sempre que se poidan seleccionar varias lonxitudes de onda no transiluminador, deberían utilizarse as lonxitudes de onda máis curtas para capturar as imaxes, mentres que as lonxitudes de onda máis longas son as que cómpre usar se hai que traballar co xel durante longos períodos de tempo. O aparello transiluminador pode tamén conter dispositivos para a captura de imaxes, como unha cámara dixital ou polaroid, que permitan tomar ou imprimir unha imaxe do xel. Para a electroforese en xel de proteínas, as bandas poden visualizarse con [[Azul Brillante Coomassie|azul Coomassie]] ou [[tinguidura de prata]]. [[Ficheiro:Cutting of the agarose gel.jpg|miniatura|Corte de láminas de xel de agarosa. Debe utilizarse equipo protector cando se use o transiluminador UV.]] === Procedementos finais === As bandas de ADN separadas utilízanse a miúdo para procedementos posteriores, e poden cortarse do xel láminas que conteñan a banda de ADN, que despois é disolto e purificado. Porén, os contaminantes poden afectar algúns procedementos posteriores como a PCR, e a agarosa de baixo punto de fusión é preferible nalgúns casos, xa que contén poucos sulfatos que poidan afectar algunhas reaccións encimáticas. Os xeles poden tamén utilizarse en técnicas de [[blotting]]. == Tampóns == En xeral, o [[tampón químico|tampón]] ideal debería ter unha boa condutividade, producir menos calor e ter unha vida longa.<ref>{{Cita libro |title=Gel electrophoresis – Principles and Basics |editor=Sameh Magdeldin |year=2012 |publisher=InTech |isbn=978-953-51-0458-2 }}</ref> Na electroforese con agarosa pódense utilizar varios tampóns; algúns comúns para ácidos nucleicos son o [[tampón TAE|Tris/Acetato/EDTA]] (TAE) e o [[tampón TBE|Tris/Borato/EDTA]] (TBE). Os tampóns usados conteñen [[EDTA]] para inactivar moitas [[nuclease]]s que requiren un [[catión]] divalente para funcionar. O borato no tampón TBE pode ser problemático xa que o borato pode polimerizarse ou interaccionar con cis dioles como os que se encontran no ARN. O TAE ten a menor capacidade de tamponamento, pero proporciona a mellor resolución para ADN longos. Isto significa o uso dunha menor voltaxe e máis tempo, pero obtense un mellor produto. Propúxose o uso de moitos outros tampóns, por exemplo o [[tampón LB|borato de litio]] (LB), a [[histidina]] isoeléctrica, tampóns con pK coincidente etc.; na maioría dos casos a razón aducida para o seu uso é utilizar unha menor corrente eléctrica (menos calor) e mobilidades iónicas coincidentes, o que fai que o tampón teña unha maior duración. O tampón Tris-fosfato ten unha alta capacidade de tamponamento pero non pode utilizarse se o ADN extraído ten que usarse nunha reacción sensible ao fosfato. O LB é relativamente novo e non é efectivo á hora de resolver fragmentos maiores de 5 kbp. Porén, pola súa baixa condutividade, pode utilizarse unha voltaxe moito maior (ata 35 V/cm), o que significa un tempo de análise máis curto nunha electroforese de rutina. Poden resolverse diferenzas en tamaño de tan só dun par de bases usando un xel de agarosa ao 3% cun medio de condutividade extremadamente baixa (1 mM de borato de litio).<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Brody JR, Kern SE | title = History and principles of conductive media for standard DNA electrophoresis | journal = Analytical Biochemistry | volume = 333 | issue = 1 | pages = 1–13 | date = October 2004 | pmid = 15351274 | doi = 10.1016/j.ab.2004.05.054 | url = http://www.cc.ahs.chula.ac.th/Molmed/DNA%20electro%27s%20conductive%20media.pdf | archiveurl = https://web.archive.org/web/20121224121719/http://www.cc.ahs.chula.ac.th/Molmed/DNA%20electro%27s%20conductive%20media.pdf | deadurl = yes | archivedate = 24 de decembro de 2012 | apelidos = | data-acceso = 01 de outubro de 2018 }}</ref> Para aplicacións específicas poden utilizarse outros sistemas de tamponamento, por exemplo, ácido barbitúrico-barbiturato de sodio ou tamén tampóns Tris-[[Barbital|barbiturato]] na electroforese en xel de agarosa de proteínas, por exemplo na detección da distribución anormal de proteínas.<ref name="jeppson">{{Cita publicación periódica | vauthors = Jeppsson JO, Laurell CB, Franzén B | title = Agarose gel electrophoresis | journal = Clinical Chemistry | volume = 25 | issue = 4 | pages = 629–38 | date = April 1979 | pmid = 313856 | url = http://clinchem.aaccjnls.org/content/25/4/629.long }}</ref> == Aplicacións == *Estimación do tamaño de moléculas de ADN despois da dixestión con [[encima de restrición|encimas de restrición]], por exemplo para facer [[mapa de restrición|mapas de restrición]] de ADN clonado. *Análise de produtos dunha [[reacción en cadea da polimerase]] (PCR), por exemplo, en [[diagnóstico xenético preimplantacional|diagnose xenética]] molecular ou [[pegada xenética]]. *Separación de fragmentos de ADN para a extracción e a purificación. *Separación de ADN xenómico restrinxido antes da [[Southern blot|transferencia Southern]], ou de ARN antes da [[Northern blot|transferencia northern]]. *Separación de proteínas, por exemplo, cribado de anormalidades de proteínas en [[química clínica]].<ref>{{Cita publicación periódica |url=http://dmbj.org.rs/jmb/pdf/2010-1/2.pdf |title=Agarose gel electrophoresis: Application in Clinial Chemistry |work=Journal of Medical Biochemistry |doi=10.2478/v10011-009-0033-8 |volume=29|pages= 9–14|date= 2010}}</ref> Os xeles de agarosa son doados de colocar no molde e de manexarse en comparación con outras matrices e os ácidos nucleicos non son alterados quimicamente durante a electroforese. As mostras son tamén recuperadas facilmente. Unha vez que o experimento remata, o xel resultante pode ser almacenado nunha bolsa de plástico nun refrixerador. A electroforese realízase en solucións tampón para reducir os cambios de pH debidos ao campo eléctrico, o cal é importante porque a crga do ADN e ARN depende do pH, pero poñela a funcionar durante longo tempo pode esgotar a capacidade de tamponamento da solución. Ademais, diferentes preparacións de material xenético poden non migrar de maneira igual por razóns morfolóxicas ou outras. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === *[[Electroforese en xel]] *[[Inmunodifusión]], [[Inmunoelectroforese]] *[[SDD-AGE]] *[[Northern blot]] *[[SDS-PAGE]] *[[Southern blot]] === Ligazóns externas === *[https://web.archive.org/web/20110927050058/http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/genetics/biotech/gels/index.html Como facer a electroforese dun xel de ADN ou ARN] *[https://web.archive.org/web/20110927050110/http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/genetics/biotech/gels/virgel.html Animación da análise en xel de fragmentos de restrición de ADN] *[http://www.jove.com/video/3923/agarose-gel-electrophoresis-for-the-separation-of-dna-fragments Vídeo e artigo sobre a electroforese en xel de agarosa] *[http://web.mit.edu/7.02/virtual_lab/RDM/RDM1virtuallab.html Fotos paso a paso da electroforese dun xel e extracción de ADN] *[https://web.archive.org/web/20090210181129/http://maradydd.livejournal.com/417631.html Drinking straw electrophoresis!] *[http://en.wikiversity.org/w/index.php?title=Agarose_gel_electrophoresis&action=edit&redlink=1 A typical method from wikiversity] *[https://web.archive.org/web/20130818003815/http://teach.genetics.utah.edu/content/build_gel_box.pdf Construción dunha cámara de electroforese en xel] {{control de autoridades}} [[Categoría:Técnicas de bioloxía molecular]] [[Categoría:Electroforese]] kmcjayxkqxtwvyt4rbq0w8o6i6tn54q 7108607 7108606 2025-06-27T18:18:55Z Miguelferig 27155 7108607 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:DNAgel4wiki.png|200px|miniatura|Imaxe dixital do resultado da electroforese de tres dixestións con [[encima de restrición|encimas de restrición]] de [[plásmido]]s en xel de agarosa ao 1% w/v, a 3 volt/cm, tinguido con [[bromuro de etidio]]. O marcador do tamaño do ADN é unha escada comercial de 1&nbsp;kbp. Indícase a posición dos pozos e a dirección da migración do ADN.]] A '''electroforese en xel de agarosa''' é un método de [[electroforese en xel]] usado en [[bioquímica]], [[bioloxía molecular]], [[xenética]] e [[química clínica]] para separar unha poboación mixta de macromoléculas como ADN e proteínas nunha matriz de [[agarosa]], un dos dous compoñentes principais do [[ágar]]. As biomoléculas sepáranse aplicando un [[campo eléctrico]] para mover as moléculas cargadas a través da matriz de agarosa, e as biomoléculas son separadas por tamaños na matriz do xel de agarosa.<ref>Sambrook J, Russel DW (2001). Molecular Cloning: A Laboratory Manual 3rd Ed. Cold Spring Harbor Laboratory Press. Cold Spring Harbor, NY.</ref> As proteínas poden separarse pola carga e o tamaño (a electroforese en agarosa de [[isoelectroenfoque]] é esencialmente dependente do tamaño), e a lonxitude dos fragmentos de [[ADN]] e [[ARN]].<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Kryndushkin DS, Alexandrov IM, Ter-Avanesyan MD, Kushnirov VV | title = Yeast [PSI+] prion aggregates are formed by small Sup35 polymers fragmented by Hsp104 | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 278 | issue = 49 | pages = 49636–43 | date = December 2003 | pmid = 14507919 | doi = 10.1074/jbc.M307996200 }}</ref> O xel de agarosa é doado de preparar, e ten relativamente poucos grupos cargados e é especialmente axeitado para a separación de ADN dos tamaños que se adoitan encontrar normalmente nos laboratorios, o que explica o estendido que está o seu uso. O ADN separado pode visulizarse con tinguiduras, normalmente baixo a [[luz ultravioleta]], e os fragmentos poden ser extraídos do xel con relativa facilidade. A maioría das veces a agarosa usada está nunha concentración entre o 0,7 e o 2% disolta nun tampón electroforético adecuado. == Propiedades do xel de agarosa == [[Ficheiro:Two percent Agarose Gel in Borate Buffer cast in a Gel Tray (Front, angled).jpg|right|miniatura|Un xel de agarosa preparado nunha bandexa para xel de electroforese]] O xel de [[agarosa]] é unha matriz tridimensional formada por moléculas helicoidais de agarosa en feixes supeenrolados que se agregan en estruturas tridimensionais con canles e poros polos cales poden pasar as biomoléculas.<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.4 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> A estrutura tridimensional mantense grazas a [[enlace de hidróxeno|enlaces de hidróxeno]] e pode, por tanto, ser alterada quentándoa ata que volva ao estado líquido. A temperatura de fusión é diferente da temperatura de xelificación, dependendo das fontes, o xel de agarosa ten unha temperatura de xelificación de entre 35 e 42&nbsp;°C e unha temperatura de fusión de 85 a 95&nbsp;°C. Tamén se dispón de agarosas de fusión baixa e xelificación baixa que se obteñen por modificacións químicas. O xel de agarosa ten un gran tamaño de poro e unha boa forza de xel, polo que é axeitado como medio anticonvección para a electroforese do ADN e de moléculas proteicas grandes. O tamaño do poro do xel ao 1% estimouse que está entre 100&nbsp;nm e 200–500&nbsp;nm,<ref name="zimm"/><ref name=viovy>{{Cita publicación periódica |journal=Reviews of Modern Physics |volume= 72 |pages= 813–872 |year=2000 |title=Electrophoresis of DNA and other polyelectrolytes: Physical mechanisms|author =Jean-Louis Viovy |doi=10.1103/RevModPhys.72.813 |bibcode=2000RvMP...72..813V}}</ref> e a forza do xel permite que os xeles se poidan diluír ata o 0,15% para formar un bloque para [[electroforese en xel]].<ref name="serwer"/> Porén, os xeles de baixa concentración (0,1–0,2%) son fráxiles e, por tanto, difíciles de manexar. O xel de agarosa ten un poder de resolución inferior que o do xel de [[poliacrilamida]] para o ADN pero un maior rango de separación e, por tanto, úsase para fragmentos de ADN xeralmente de 50–20.000 [[par de bases|pares de bases]] de tamaño. O límite de resolución dun xel de agarosa para a electroforese en xel de agarosa estándar é dunhas 750 [[par de bases|kb]], pero é posible tamén unha resolución duns 6 [[par de bases|Mb]] con [[electroforese en xel de campo pulsado]] (PFGE).<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.2–5.3 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> Pode tamén utilizarse para separar grandes proteínas e é a matriz preferida para a electroforese en xel de partículas con raios efectivos maiores de 5 a 10&nbsp;nm. Un xel de agarosa ao 0,9% ten poros dabondo grandes como para permitir a entrada do [[virus]] [[bacteriófago T4]].<ref name="serwer">{{Cita publicación periódica |title=Agarose gels: Properties and use for electrophoresis |author =Philip Serwer |journal=Electrophoresis |volume = 4 |issue =6 |pages =375–382 |year= 1983 |doi=10.1002/elps.1150040602}}</ref> O polímero de agarosa contén grupos cargados de [[piruvato]] e [[sulfato]].<ref name="lonza">{{Cita web |url=http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Appendix_B_-_Agarose_Physical_Chemistry.pdf |title=Appendix B: Agarose Physical Chemistry |work=Lonza Group |data-acceso=01 de outubro de 2018 |data-arquivo=02 de xaneiro de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140102093146/http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Appendix_B_-_Agarose_Physical_Chemistry.pdf |url-morta=yes }}</ref> Estes grupos cargados negativamente crean un fluxo de auga en dirección oposta ao movemento do ADN nun proceso chamado [[electroendosmose]] (EEO), e pode, por tanto, retardar o movemento do ADN e causar unha difuminación das bandas. Os xeles de maior concentración teñen un maior fluxo electroosmótico. A agarosa de baixa EEO é, por tanto, a normalmente preferida para a [[electroforese en xel de ácidos nucleicos]], pero a agarosa de alta EEO pode utilizarse para outros propósitos. O baixo contido en sulfato da agarosa de baixa EEO, especialmente a agarosa de baixo punto de fusión, é tamén beneficioso en casos nos que o ADN extraído do xel vai ser usado para unha posterior manipulación, xa que a presenza de sulfatos contaminantes pode afectar algúns dos procedementos posteriores, como a [[ligazón (bioloxía molecular)|ligazón]] e a [[reacción en cadea da polimerase]] (PCR). Porén, as agarosas con EEO cero non son desexables para algunhas aplicacións, xa que poden prepararse engadindo grupos cargados positivamente e ditos grupos poden afectar reaccións encimáticas posteriores.<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.7 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> A electroendosmose (EEO) é a razón pola cal se usa a agarosa en vez de [[ágar]], xa que o compoñente de [[agaropectina]] do ágar contén unha canidade significativa de sulfato cargado negativamente e grupos [[carboxilo]]. A retirada da agaropectina da agarosa reduce substancialmente a EEO, así como reduce a adsorción non específica de biomoléculas á matriz do xel. Porén, para algunhas aplicacións como a electroforese de proteínas do [[soro sanguíneo]], pode ser conveniente unha alta EEO, e pode engadirse agaropectina ao xel utilizado.<ref>{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=z-bZ_FZHqRcC&pg=PA7#v=onepage&q&f=false |title=Protein Electrophoresis in Clinical Diagnosis|first= David |last=Keren |pages=7–8 |publisher=CRC Press |date=26 September 2003|isbn=978-0340812136 }}</ref> === Factores que afectan a migración de ácidos nucleicos no xel === [[Ficheiro:Plasmid miniprep.jpg|miniatura|280px|Os xeles de preparacións de plásmidos xeralmente mostran unha banda grande de ADN superenrolado xunto con outras bandas máis débiles no mesmo carreiro. Nótese que por convención o xel de ADN móstrase cos fragmentos de ADN menores máis preto da parte baixa do xel. Isto débese a que historicamente os xeles de ADN ''corríanse'' verticalmente e os fragmentos de ADN menores movíanse cara a abaixo máis rápido.]] Hai varios factores que poden afectar a migración dos ácidos nucleicos no xel: a dimensión dos poros do xel (concentración do xel), tamaño do ADN que vai ser sometido a electroforese, a voltaxe utilizada, a forza iónica do tampón, e a concentración da tinguidura [[intercalación (bioquímica)|intercalante]] como o [[bromuro de etidio]] se for usado durante a electroforese.<ref>{{Cita libro |author1=G. Lucotte |author2=F. Baneyx |title= Introduction to Molecular Cloning Techniques |page=32 | year=1993 |publisher=Wiley-Blackwell |isbn=978-0471188490 }}</ref> As moléculas pequenas viaxan máis rápido polo xel que as grandes, e o ADN bicatenario móvese a unha velocidade que é inversamente proporcional ao [[logaritmo]] do número de pares de bases. Porén, estas relacións non se cumpren con fragmentos de ADN moi grandes, e a separación de fragmentos de ADN moi grandes require o uso de [[electroforese en xel de campo pulsado]] (PFGE), a cal aplica correntes que se alternan en dúas direccións e os fragmentos de ADN grandes son separados a medida que se reorientan coa corrente cambiante.<ref name=":0">{{Cita publicación periódica | vauthors = Lee PY, Costumbrado J, Hsu CY, Kim YH | title = Agarose gel electrophoresis for the separation of DNA fragments | journal = Journal of Visualized Experiments | issue = 62 | date = April 2012 | pmid = 22546956 | pmc = 4846332 | doi = 10.3791/3923 }}</ref> Para unha electroforese en xel de agarosa estándar, as moléculas grandes resólvense mellor usando un xel a baixa concentración mentres que as moléculas menores sepáranse mellor con xeles de alta concentración. Porén, o xel de alta concentración require períodos de electroforese máis prolongados (ás veces de días). O movemento do ADN pode vese afectado pola conformación da molécula de ADN, por exemplo, o [[ADN superenrolado]] xeralmente móvese máis rápido que o ADN relaxado porque está enrolado apertadamente e é máis compacto. En preparacións de ADN de [[plásmido]]s normais poden estar presentes múltiples formas de ADN.<ref>{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=Q6Yd-qYvx9UC&pg=PA97&lpg=PA97&f=false#v=onepage&q&f=false |title=DNA Structure and Function |author = Richard R. Sinden |page= 97 |publisher=Academic Press Inc. |isbn=978-0126457506}}</ref> A electroforese en xel dos plásmidos normalmente mostra na banda principal a forma con superenrolamento negativo, mentres que o ADN con amosega (forma circular aberta) e a forma circular pechada relaxada aparecen nas bandas menores. Non obstante, a velocidade á que se moven estas diversas formas pode cambiar usando condicións electroforéticas diferentes<ref name=sambrook1>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.5-5.6 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> e a mobilidade do ADN circular máis grande pode verse máis fortemente afectada que a do ADN lineal polo tamaño de poro do xel.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Aaij C, Borst P | title = The gel electrophoresis of DNA | journal = Biochimica et Biophysica Acta | volume = 269 | issue = 2 | pages = 192–200 | date = maio de 1972 | pmid = 5063906 | doi = 10.1016/0005-2787(72)90426-1 }}</ref> O bromuro de etidio que se intercala no ADN circular pode cambiar a carga, lonxitude e superhelicidade da molécula de ADN, polo que a súa presenza no xel durante a electroforese pode afectar o seu movemento. Por exemplo, a carga positiva do bromuro de etidio pode reducir o movemento do ADN nun 15%.<ref name=":0" /> A electroforese en xel de agarosa pode utilizarse para resolver o ADN circular con diferentes topoloxías de [[superenrolamento do ADN|superenrolamento]].<ref>{{Cita libro |title=Biochemistry |url=https://archive.org/details/biochemistry00voet_0 |author1=Donald Voet |author2=Judith G. Voet |edition=2nd |publisher=John Wiley & Sons |pages=[https://archive.org/details/biochemistry00voet_0/page/877 877]–878 |year=1995 |isbn=978-0471586517 }}</ref> Os danos no ADN debidos ao aumento do establecemento de enlaces cruzados tamén reduce a migración electroforética do ADN de maneira dependente da dose.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Blasiak J, Trzeciak A, Malecka-Panas E, Drzewoski J, Wojewódzka M | title = In vitro genotoxicity of ethanol and acetaldehyde in human lymphocytes and the gastrointestinal tract mucosa cells | journal = Toxicology in Vitro | volume = 14 | issue = 4 | pages = 287–95 | date = agosto de 2000 | pmid = 10906435 | doi = 10.1016/S0887-2333(00)00022-9 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Lu Y, Morimoto K | title = Is habitual alcohol drinking associated with reduced electrophoretic DNA migration in peripheral blood leukocytes from ALDH2-deficient male Japanese? | journal = Mutagenesis | volume = 24 | issue = 4 | pages = 303–8 | date = xullo de 2009 | pmid = 19286920 | doi = 10.1093/mutage/gep008 }}</ref> A velocidade de migración do ADN é proporcional á voltaxe aplicada, é dicir, canta maior [[voltaxe]], máis rápido se move o ADN. Porén, a resolución de grandes fragmentos de ADN é peor a voltaxes altas. A mobilidade do ADN pode tamén cambiar nun campo inestable, xa que nun campo que é invertido periodicamente a mobilidade do ADN dun determinado tamaño pode diminuír significativamente a unha determinada frecuencia de ciclos.<ref name="zimm">{{Cita publicación periódica | vauthors = Zimm BH, Levene SD | title = Problems and prospects in the theory of gel electrophoresis of DNA | journal = Quarterly Reviews of Biophysics | volume = 25 | issue = 2 | pages = 171–204 | date = maio de 1992 | pmid = 1518924 | doi = 10.1017/s0033583500004662 | url = http://www.damtp.cam.ac.uk/user/gold/pdfs/teaching/ufk_papers/electrokinetics/zimm.pdf }}</ref> Este fenómeno pode ter como resultado a inversión de bandas na electroforese en xel de inversión de campo (FIGE), na que os fragmentos grandes de ADN se moven máis rápido que os pequenos. === Anomalías na migración === * Xeles "Smiley".- Este efecto de bordo é causado cando a voltaxe aplicada é demasiado alta para a concentración do xel usada.<ref>{{Cita libro |author1=G. Lucotte |author2=F. Baneyx |title= Introduction to Molecular Cloning Techniques |page=41 | year=1993 |publisher=Wiley-Blackwell |isbn=978-0471188490 }}</ref> * Sobrecarga de ADN.- Esta sobrecarga fai máis lenta a migración dos fragmentos de ADN. * Contaminación.- A presenza de impurezas, como sales ou proteínas pode afectar o movemento do ADN. === Mecanismo de migración e separación === A carga negativa do seu esqueleto de fosfato fai que o ADN se mova cara ao ánodo cargado positivamente durante a electroforese. Porén, a migración de moléculas de ADN na solución, e ausencia dunha matriz de xel, é independente do peso molecular durante a electroforese.<ref name="zimm"/><ref name="old & primrose">{{Cita libro |title=Principle of Gene Manipulation - An Introduction to Genetic Engineering |author1=Robert W. Old |author2=Sandy B. Primrose |page=9 |publisher=Blackwell Scientific |edition=5th |isbn=9780632037124 }}</ref> A matriz do xel é, por tanto, responsable da separación do ADN por tamaño durante a electroforese, e existen varios modelos para explicar o mecnismo de separación de biomoléculas na matriz do xel. Un modelo amplamente aceptado é o modelo Ogston, que trata a matriz do polímero como un baruto. Unha proteína globular ou un ADN con enrolamento ao azar móvese a través de poros interconectados, e o movemento das moléculas máis grandes é máis probable que sexa empecido e ralentizado polas colisións coa matriz do xel e as moléculas de diferentes tamaños poden separarse neste proceso de peneirado.<ref name="zimm" /> Porén, o modelo Ogston falla para as moléculas grandes cando os poros son significativamente menores que a molécula. Para as moléculas de ADN de tamaño maior de 1 kb, utilízase xeralmente un modelo de reptación (ou as súas variantes). Este modelo asume que o ADN pode reptar "ao xeito das cobras" a través dos poros como unha molécula alongada. A forzas de campo eléctrico maiores aplícase un modelo de reptación nesgado, no que o extremo en posición dianteira da molécula está fortemente nesgado a ir na dirección cara a adiante e tira do resto da molécula.<ref name="microfluidics">{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=8wyBp-vKbdcC&pg=PA125&lpg=PA125&f=false#v=onepage&q&f=false |title=Microfluidics for Biological Applications |editor1=Tian, Wei-Cheng |editor2=Finehout, Erin |chapter=Chapter 4 - Genetic Analysis in Miniaturized Electrophoresis Systems |author1=Li Zhu |author2=Hong Wang |page=125 |publisher=Springer |isbn=978-0-387-09480-9 }}</ref> Porén, a [[microscopia de fluorescencia]] en tempo real de moléculas tinguidas mostrou unha dinámica máis sutil durante a electroforese, na que o ADN mostraba unha considerable elasticidade a medida que se estiraba na dirección do campo aplicado e despois se contraía formando unha bóla, ou quedaba enganchado en forma de U cando era agarrado polas fibras do polímero.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Smith SB, Aldridge PK, Callis JB | title = Observation of individual DNA molecules undergoing gel electrophoresis | journal = Science | volume = 243 | issue = 4888 | pages = 203–6 | date = January 1989 | pmid = 2911733 | doi = 10.1126/science.2911733 | bibcode = 1989Sci...243..203S }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Schwartz DC, Koval M | title = Conformational dynamics of individual DNA molecules during gel electrophoresis | journal = Nature | volume = 338 | issue = 6215 | pages = 520–2 | date = April 1989 | pmid = 2927511 | doi = 10.1038/338520a0 | bibcode = 1989Natur.338..520S }}</ref> == Procedemento xeral == Os detalles dun experimento de electroforese en xel de agarosa poden variar dependendo do método, pero a maioría segue un procedemento xeral. [[Ficheiro:Agarose Gel Electrophoresis - Assembling the Rig and Loading-Running the Gel.webm|miniatura|none|Vídeo que mostra o funcionamento da electroforese.]] === Preparación do xel === [[Ficheiro:Loading DNA samples into an agarose gel for electrophoresis - CPHST - USDA photo.jpg|miniatura|180px|Carga de mostras de ADN nos pozos dun xel de agarosa usando unha pipeta multicanle.]] O xel prepárase disolvendo pos de agarosa nun [[tampón químico|tampón]] apropiado, como o TAE ou o TBE, para usalo na electroforese.<ref>{{Cita web |title=Agarose Gel Electrophoresis for the Separation of DNA Fragments |url=http://www.jove.com/video/3923/agarose-gel-electrophoresis-for-the-separation-of-dna-fragments |author1=Pei Yun Lee |author2=John Costumbrado |author3=Chih-Yuan Hsu |author4=Yong Hoon Kim |publisher=The Journal of Visualized Experiments |pmid= 22546956 }}</ref> A agarosa é dispersada no tampón antes de quentalo ata case o punto de ebulición, pero evitando chegar a el. A agarosa fundida déixase arrefriar o suficiente antes de verter a solución nun molde, xa que este podería torcerse ou rachar se a solución de agarosa está demasiado quente. Sitúase un peite no molde para crear os pozos para a carga da mostra e o xel debería estar completamente formado antes do seu uso. A concentración do xel afecta a resolución da separación do ADN. Para unha electroforese en xel de agarosa estándar, un xel ao 0,8% dá lugar a unha boa separación ou resolución de grandes fragmentos de 5 a 10 kb, mentres que un xel ao 2% dá lugar a unha boa resolución para fragmentos pequenos de 0,2 a 1 kb. Os xeles ao 1% son utilizados a miúdo para unha electroforese estándar.<ref>{{Cita web|title=Agarose gel electrophoresis (basic method) |url=http://www.methodbook.net/dna/agarogel.html|work=Biological Protocols|accessdate=23 agosto de 2011}}</ref> A concentración mídese en peso de agarosa por volume de tampón utilizado (g/ml). Xeles de altas porcentaxes adoitan ser crebadizos e poden non endurecerse uniformemente, mentres que os xeles de porcentaxes baixas (do 0,1 ao 0,2%) son fráxiles e nada doados de manexar. Os xeles de agarosa de baixo punto de fusión son tamén máis fráxiles que os xeles de agarosa normais. A agarosa de baixo punto de fusión poden utilizarse por si soa ou simultaneamente con agarosa estándar para a separación e illamento de ADN.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Fotadar U, Shapiro LE, Surks MI | title = Simultaneous use of standard and low-melting agarose for the separation and isolation of DNA by electrophoresis | journal = BioTechniques | volume = 10 | issue = 2 | pages = 171–2 | date = February 1991 | pmid = 2059440 }}</ref> A PFGE e a FIGE fanse a miúdo con xeles de agarosa de alta porcentaxe. === Carga das mostras === Unha vez que o xel calla, retírase o peite, que deixa os pozos onde se cargarán as mostras de ADN. O tampón de carga mestúrase coa mostra de ADN antes de que a mestura se cargue nos pozos. O tampón de carga contén un composto denso, que pode ser [[glicerol]], [[sacarosa]] ou [[Ficoll]], que aumenta a densidade da mostra de ADN para que esta se afunda ben ata o fondo do pozo.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Lee PY, Costumbrado J, Hsu CY, Kim YH | title = Agarose gel electrophoresis for the separation of DNA fragments | journal = Journal of Visualized Experiments | volume = 62 | issue = 62 | date = April 2012 | pmid = 22546956 | pmc = 4846332 | doi = 10.3791/3923 }}</ref> Se a mostra de ADN contén [[etanol]] residual despois da preparación, este pode flotar fóra do pozo. O tampón de carga tamén inclúe tinguiduras coloreadas como o [[xileno cianol]] e o [[azul bromofenol]] usados para monitorizar o avance da electroforese. As mostras de ADN son cargadas usando unha [[pipeta]]. === Electroforese === [[Ficheiro:Electrophoresis - Moving along gel.jpg|miniatura|Bloque de xel de agarosa nun tanque de electroforese con bandas de tinguidura que indican o progreso da electroforese. O ADN móvese cara ao [[ánodo]].]] A electroforese en xel de agarosa faise normalmente en horizontal en modo submarino no que o bloque do xel está completamente mergullado no tampón durante a electroforese. É tamén posible, pero menos común, realizar a electroforese verticalmente, ou horizontalmente co xel de elevado sobre patas de agarosa usando un aparello apropiado.<ref>{{Cita libro |title=Physical Biochemistry: Applications to Biochemistry and Molecular Biology |url=https://archive.org/details/physicalbiochemi0000frei |author =David Freifelder |edition=2nd |year=1982 |publisher=WH Freeman |pages= [https://archive.org/details/physicalbiochemi0000frei/page/292 292]–293 |isbn= 978-0716714446}}</ref> O tampón utilizado no xel é o mesmo que o tampón para ''correr'' o xel no tanque de electroforese, o cal explica por que é posible realizar a electroforese en modo submarino con xel de agarosa. Para a resolución óptima do ADN maior de 2&nbsp;kb de tamaño na electroforese en xel estándar, recoméndase de 5 a 8 V/cm (a distancia en cm refírese á distancia entre eléctrodos, polo que esta voltaxe recomendada sería de 5 a 8 multiplicada pola distancia entre os eléctrodos en cm).<ref name=sambrook1/> A voltaxe pode tamén limitarse porque quenta o xel e pode causar que o xel funda se este é ''corrido'' a alta voltaxe durante un período prolongado, especialmente se o xel usado é un xel de agarosa de baixo punto de fusión. Unha voltaxe demasiado alta pode tamén reducir a resolución, e tamén orixina bandas moi finas para grandes moléculas de ADN. Voltaxes demasiado baixas poden causar o ensanchamento da banda para pequenos fragmentos de ADN debido á dispersión e difusión.<ref>{{Cita web |url=http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Section_III_-_Loading_and_Running_DNA_in_Agarose_Gels.pdf |title=Section III: Loading and Running DNA in Agarose Gels |work=Lonza Group }}</ref> Como o ADN non é visible á luz natural, o progreso da electroforese monitorízase usando tinguiduras. O xileno cianol (de cor azul clara) comigra cos grandes fragmentos de ADN, mentres que o azul bromofenol (cor azul escura) comigra cos fragmentos máis pequenos. Tinguiduras usadas menos comunmente son o [[vermello de cresol]] e o [[Orange G]], que migran por diante do azul bromofenol. Tamén se fai ''correr'' á vez un marcador de ADN para a estimación do peso molecular de fragmentos de ADN. Porén, nótese que o tamaño dun ADN circular como o dos plásmidos non pode ser estimado con exactitude cos marcadores estándar a non ser que fose linearizado por [[dixestión con encimas de restrición]], e alternativamente pode usarse un marcador de ADN superenrolado. === Tinguidura e visualización === [[Ficheiro:AgarosegelUV.jpg|miniatura|O xel con iluminación [[raios ultravioletas|UV]]: o ADN está tinguido con bromuro de etidio e aprece como bsandas laranxa resplandecentes.]] O ADN e o ARN son visualizados normalmente tinguíndoos con [[bromuro de etidio]], o cal se [[intercalación (bioquímica)|intercala]] no suco maior da hélice do ADN e fluoresce baixo a luz UV. A intercalación depende da concentración de ADN e así, unha banda cunha alta intensidade indica unha maior cantidade de ADN comparada cunha banda con menos intensidade.<ref name=":0" /> O bromuro de etidio pode engadirse á solución de agarosa antes de que xelifique, ou o xel co ADN pode tinguirse máis tarde despois de rematada a electroforese. Destinguir o xel non é necesario pero pode producir imaxes mellores. Existen outros métodos de tinguido; exeplos son o [[SYBR Green I|SYBR Green]], [[GelRed]], [[azul de metileno]], [[azul de cresilo brillante]], [[azul Nilo]] sulfato e [[cristal violeta]].<ref>{{Cita web |url=http://www.ncbe.reading.ac.uk/ncbe/protocols/DNA/PDF/DNA14.pdf |title=DNA revealed |work=National Centre for Biotechnology education |publisher=University of Reading |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120304065032/http://www.ncbe.reading.ac.uk/ncbe/PROTOCOLS/DNA/PDF/DNA14.pdf |archivedate=04 de marzo de 2012 |df= |data-acceso=01 de outubro de 2018 |urlmorta=yes }}</ref> O SYBR Green, GelRed e outros produtos comerciais similares véndense como alternativas máis seguras que o bromuro de etidio, xa que este demostrou ser [[mutaxénico]] no [[test de Ames]], aínda que a [[carcinoxenicidade]] do bromuro de etidio non foi realmente establecida polo momento. O SYBR Green require o uso dun transiluminador de luz azul. O ADN tinguido con cristal violeta pode verse con luz natural sen usar un transiluminador UV, o cal é unha vantaxe, aínda que pode non producir bandas fortes. Cando se tingue con bromuro de etidio, o xel visualízase cun transiluminador de [[luz ultravioleta]] (UV). A luz UV excita os electróns do anel [[aromaticidade|aromático]] do bromuro de etidio, e unha vez que volve ao estado fundamental, emítese luz que fai que o complexo do ADN e o bromuro de etidio fluoreza.<ref name=":0" /> Os transiluminadores estándar usan [[lonxitude de onda|lonxitudes de onda]] de 302/312-nm (UV-B), aínda que a exposición do ADN á radiación UV durante menos de 45 segundos pode producir danos ao ADN e afectar procedementos subseguintes, por exemplo reducir a eficiencia da [[eficiencia da transformación|transformación]], da [[trnscrición xenética|transcrición]] in vitro e da [[reacción en cadea da polimerase|PCR]].<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Gründemann D, Schömig E | title = Protection of DNA during preparative agarose gel electrophoresis against damage induced by ultraviolet light | journal = BioTechniques | volume = 21 | issue = 5 | pages = 898–903 | date = November 1996 | pmid = 8922632 | url = http://www.biotechniques.com/multimedia/archive/00009/96215rr02_9961a.pdf | apelidos = | data = | revista = | data-acceso = 01 de outubro de 2018 | urlarquivo = https://web.archive.org/web/20160304073033/http://www.biotechniques.com/multimedia/archive/00009/96215rr02_9961a.pdf | dataarquivo = 04 de marzo de 2016 | urlmorta = yes }}</ref> A exposición do ADN á radiación UV debería, pois, ser limitada. Usar unha maior lonxitude de onda de 365&nbsp;nm (no rango do UV-A) causa menos danos ao ADN pero tamén produce unha [[fluorescencia]] moito máis feble con bromuro de etidio. Sempre que se poidan seleccionar varias lonxitudes de onda no transiluminador, deberían utilizarse as lonxitudes de onda máis curtas para capturar as imaxes, mentres que as lonxitudes de onda máis longas son as que cómpre usar se hai que traballar co xel durante longos períodos de tempo. O aparello transiluminador pode tamén conter dispositivos para a captura de imaxes, como unha cámara dixital ou polaroid, que permitan tomar ou imprimir unha imaxe do xel. Para a electroforese en xel de proteínas, as bandas poden visualizarse con [[Azul Brillante Coomassie|azul Coomassie]] ou [[tinguidura de prata]]. [[Ficheiro:Cutting of the agarose gel.jpg|miniatura|Corte de láminas de xel de agarosa. Debe utilizarse equipo protector cando se use o transiluminador UV.]] === Procedementos finais === As bandas de ADN separadas utilízanse a miúdo para procedementos posteriores, e poden cortarse do xel láminas que conteñan a banda de ADN, que despois é disolto e purificado. Porén, os contaminantes poden afectar algúns procedementos posteriores como a PCR, e a agarosa de baixo punto de fusión é preferible nalgúns casos, xa que contén poucos sulfatos que poidan afectar algunhas reaccións encimáticas. Os xeles poden tamén utilizarse en técnicas de [[blotting]]. == Tampóns == En xeral, o [[tampón químico|tampón]] ideal debería ter unha boa condutividade, producir menos calor e ter unha vida longa.<ref>{{Cita libro |title=Gel electrophoresis – Principles and Basics |editor=Sameh Magdeldin |year=2012 |publisher=InTech |isbn=978-953-51-0458-2 }}</ref> Na electroforese con agarosa pódense utilizar varios tampóns; algúns comúns para ácidos nucleicos son o [[tampón TAE|Tris/Acetato/EDTA]] (TAE) e o [[tampón TBE|Tris/Borato/EDTA]] (TBE). Os tampóns usados conteñen [[EDTA]] para inactivar moitas [[nuclease]]s que requiren un [[catión]] divalente para funcionar. O borato no tampón TBE pode ser problemático xa que o borato pode polimerizarse ou interaccionar con cis dioles como os que se encontran no ARN. O TAE ten a menor capacidade de tamponamento, pero proporciona a mellor resolución para ADN longos. Isto significa o uso dunha menor voltaxe e máis tempo, pero obtense un mellor produto. Propúxose o uso de moitos outros tampóns, por exemplo o [[tampón LB|borato de litio]] (LB), a [[histidina]] isoeléctrica, tampóns con pK coincidente etc.; na maioría dos casos a razón aducida para o seu uso é utilizar unha menor corrente eléctrica (menos calor) e mobilidades iónicas coincidentes, o que fai que o tampón teña unha maior duración. O tampón Tris-fosfato ten unha alta capacidade de tamponamento pero non pode utilizarse se o ADN extraído ten que usarse nunha reacción sensible ao fosfato. O LB é relativamente novo e non é efectivo á hora de resolver fragmentos maiores de 5 kbp. Porén, pola súa baixa condutividade, pode utilizarse unha voltaxe moito maior (ata 35 V/cm), o que significa un tempo de análise máis curto nunha electroforese de rutina. Poden resolverse diferenzas en tamaño de tan só dun par de bases usando un xel de agarosa ao 3% cun medio de condutividade extremadamente baixa (1 mM de borato de litio).<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Brody JR, Kern SE | title = History and principles of conductive media for standard DNA electrophoresis | journal = Analytical Biochemistry | volume = 333 | issue = 1 | pages = 1–13 | date = outubro de 2004 | pmid = 15351274 | doi = 10.1016/j.ab.2004.05.054 | url = http://www.cc.ahs.chula.ac.th/Molmed/DNA%20electro%27s%20conductive%20media.pdf | archiveurl = https://web.archive.org/web/20121224121719/http://www.cc.ahs.chula.ac.th/Molmed/DNA%20electro%27s%20conductive%20media.pdf | deadurl = yes | archivedate = 24 de decembro de 2012 | apelidos = | data-acceso = 01 de outubro de 2018 }}</ref> Para aplicacións específicas poden utilizarse outros sistemas de tamponamento, por exemplo, ácido barbitúrico-barbiturato de sodio ou tamén tampóns Tris-[[Barbital|barbiturato]] na electroforese en xel de agarosa de proteínas, por exemplo na detección da distribución anormal de proteínas.<ref name="jeppson">{{Cita publicación periódica | vauthors = Jeppsson JO, Laurell CB, Franzén B | title = Agarose gel electrophoresis | journal = Clinical Chemistry | volume = 25 | issue = 4 | pages = 629–38 | date = April 1979 | pmid = 313856 | url = http://clinchem.aaccjnls.org/content/25/4/629.long }}</ref> == Aplicacións == *Estimación do tamaño de moléculas de ADN despois da dixestión con [[encima de restrición|encimas de restrición]], por exemplo para facer [[mapa de restrición|mapas de restrición]] de ADN clonado. *Análise de produtos dunha [[reacción en cadea da polimerase]] (PCR), por exemplo, en [[diagnóstico xenético preimplantacional|diagnose xenética]] molecular ou [[pegada xenética]]. *Separación de fragmentos de ADN para a extracción e a purificación. *Separación de ADN xenómico restrinxido antes da [[Southern blot|transferencia Southern]], ou de ARN antes da [[Northern blot|transferencia northern]]. *Separación de proteínas, por exemplo, cribado de anormalidades de proteínas en [[química clínica]].<ref>{{Cita publicación periódica |url=http://dmbj.org.rs/jmb/pdf/2010-1/2.pdf |title=Agarose gel electrophoresis: Application in Clinial Chemistry |work=Journal of Medical Biochemistry |doi=10.2478/v10011-009-0033-8 |volume=29|pages= 9–14|date= 2010}}</ref> Os xeles de agarosa son doados de colocar no molde e de manexarse en comparación con outras matrices e os ácidos nucleicos non son alterados quimicamente durante a electroforese. As mostras son tamén recuperadas facilmente. Unha vez que o experimento remata, o xel resultante pode ser almacenado nunha bolsa de plástico nun refrixerador. A electroforese realízase en solucións tampón para reducir os cambios de pH debidos ao campo eléctrico, o cal é importante porque a crga do ADN e ARN depende do pH, pero poñela a funcionar durante longo tempo pode esgotar a capacidade de tamponamento da solución. Ademais, diferentes preparacións de material xenético poden non migrar de maneira igual por razóns morfolóxicas ou outras. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === *[[Electroforese en xel]] *[[Inmunodifusión]], [[Inmunoelectroforese]] *[[SDD-AGE]] *[[Northern blot]] *[[SDS-PAGE]] *[[Southern blot]] === Ligazóns externas === *[https://web.archive.org/web/20110927050058/http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/genetics/biotech/gels/index.html Como facer a electroforese dun xel de ADN ou ARN] *[https://web.archive.org/web/20110927050110/http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/genetics/biotech/gels/virgel.html Animación da análise en xel de fragmentos de restrición de ADN] *[http://www.jove.com/video/3923/agarose-gel-electrophoresis-for-the-separation-of-dna-fragments Vídeo e artigo sobre a electroforese en xel de agarosa] *[http://web.mit.edu/7.02/virtual_lab/RDM/RDM1virtuallab.html Fotos paso a paso da electroforese dun xel e extracción de ADN] *[https://web.archive.org/web/20090210181129/http://maradydd.livejournal.com/417631.html Drinking straw electrophoresis!] *[http://en.wikiversity.org/w/index.php?title=Agarose_gel_electrophoresis&action=edit&redlink=1 A typical method from wikiversity] *[https://web.archive.org/web/20130818003815/http://teach.genetics.utah.edu/content/build_gel_box.pdf Construción dunha cámara de electroforese en xel] {{control de autoridades}} [[Categoría:Técnicas de bioloxía molecular]] [[Categoría:Electroforese]] 4zvm4naf62sxz1601mwtatsmdm1kfkh 7108608 7108607 2025-06-27T18:20:00Z Miguelferig 27155 7108608 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:DNAgel4wiki.png|200px|miniatura|Imaxe dixital do resultado da electroforese de tres dixestións con [[encima de restrición|encimas de restrición]] de [[plásmido]]s en xel de agarosa ao 1% w/v, a 3 volt/cm, tinguido con [[bromuro de etidio]]. O marcador do tamaño do ADN é unha escada comercial de 1&nbsp;kbp. Indícase a posición dos pozos e a dirección da migración do ADN.]] A '''electroforese en xel de agarosa''' é un método de [[electroforese en xel]] usado en [[bioquímica]], [[bioloxía molecular]], [[xenética]] e [[química clínica]] para separar unha poboación mixta de macromoléculas como ADN e proteínas nunha matriz de [[agarosa]], un dos dous compoñentes principais do [[ágar]]. As biomoléculas sepáranse aplicando un [[campo eléctrico]] para mover as moléculas cargadas a través da matriz de agarosa, e as biomoléculas son separadas por tamaños na matriz do xel de agarosa.<ref>Sambrook J, Russel DW (2001). Molecular Cloning: A Laboratory Manual 3rd Ed. Cold Spring Harbor Laboratory Press. Cold Spring Harbor, NY.</ref> As proteínas poden separarse pola carga e o tamaño (a electroforese en agarosa de [[isoelectroenfoque]] é esencialmente dependente do tamaño), e a lonxitude dos fragmentos de [[ADN]] e [[ARN]].<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Kryndushkin DS, Alexandrov IM, Ter-Avanesyan MD, Kushnirov VV | title = Yeast [PSI+] prion aggregates are formed by small Sup35 polymers fragmented by Hsp104 | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 278 | issue = 49 | pages = 49636–43 | date = December 2003 | pmid = 14507919 | doi = 10.1074/jbc.M307996200 }}</ref> O xel de agarosa é doado de preparar, e ten relativamente poucos grupos cargados e é especialmente axeitado para a separación de ADN dos tamaños que se adoitan encontrar normalmente nos laboratorios, o que explica o estendido que está o seu uso. O ADN separado pode visulizarse con tinguiduras, normalmente baixo a [[luz ultravioleta]], e os fragmentos poden ser extraídos do xel con relativa facilidade. A maioría das veces a agarosa usada está nunha concentración entre o 0,7 e o 2% disolta nun tampón electroforético adecuado. == Propiedades do xel de agarosa == [[Ficheiro:Two percent Agarose Gel in Borate Buffer cast in a Gel Tray (Front, angled).jpg|right|miniatura|Un xel de agarosa preparado nunha bandexa para xel de electroforese]] O xel de [[agarosa]] é unha matriz tridimensional formada por moléculas helicoidais de agarosa en feixes supeenrolados que se agregan en estruturas tridimensionais con canles e poros polos cales poden pasar as biomoléculas.<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.4 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> A estrutura tridimensional mantense grazas a [[enlace de hidróxeno|enlaces de hidróxeno]] e pode, por tanto, ser alterada quentándoa ata que volva ao estado líquido. A temperatura de fusión é diferente da temperatura de xelificación, dependendo das fontes, o xel de agarosa ten unha temperatura de xelificación de entre 35 e 42&nbsp;°C e unha temperatura de fusión de 85 a 95&nbsp;°C. Tamén se dispón de agarosas de fusión baixa e xelificación baixa que se obteñen por modificacións químicas. O xel de agarosa ten un gran tamaño de poro e unha boa forza de xel, polo que é axeitado como medio anticonvección para a electroforese do ADN e de moléculas proteicas grandes. O tamaño do poro do xel ao 1% estimouse que está entre 100&nbsp;nm e 200–500&nbsp;nm,<ref name="zimm"/><ref name=viovy>{{Cita publicación periódica |journal=Reviews of Modern Physics |volume= 72 |pages= 813–872 |year=2000 |title=Electrophoresis of DNA and other polyelectrolytes: Physical mechanisms|author =Jean-Louis Viovy |doi=10.1103/RevModPhys.72.813 |bibcode=2000RvMP...72..813V}}</ref> e a forza do xel permite que os xeles se poidan diluír ata o 0,15% para formar un bloque para [[electroforese en xel]].<ref name="serwer"/> Porén, os xeles de baixa concentración (0,1–0,2%) son fráxiles e, por tanto, difíciles de manexar. O xel de agarosa ten un poder de resolución inferior que o do xel de [[poliacrilamida]] para o ADN pero un maior rango de separación e, por tanto, úsase para fragmentos de ADN xeralmente de 50–20.000 [[par de bases|pares de bases]] de tamaño. O límite de resolución dun xel de agarosa para a electroforese en xel de agarosa estándar é dunhas 750 [[par de bases|kb]], pero é posible tamén unha resolución duns 6 [[par de bases|Mb]] con [[electroforese en xel de campo pulsado]] (PFGE).<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.2–5.3 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> Pode tamén utilizarse para separar grandes proteínas e é a matriz preferida para a electroforese en xel de partículas con raios efectivos maiores de 5 a 10&nbsp;nm. Un xel de agarosa ao 0,9% ten poros dabondo grandes como para permitir a entrada do [[virus]] [[bacteriófago T4]].<ref name="serwer">{{Cita publicación periódica |title=Agarose gels: Properties and use for electrophoresis |author =Philip Serwer |journal=Electrophoresis |volume = 4 |issue =6 |pages =375–382 |year= 1983 |doi=10.1002/elps.1150040602}}</ref> O polímero de agarosa contén grupos cargados de [[piruvato]] e [[sulfato]].<ref name="lonza">{{Cita web |url=http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Appendix_B_-_Agarose_Physical_Chemistry.pdf |title=Appendix B: Agarose Physical Chemistry |work=Lonza Group |data-acceso=01 de outubro de 2018 |data-arquivo=02 de xaneiro de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140102093146/http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Appendix_B_-_Agarose_Physical_Chemistry.pdf |url-morta=yes }}</ref> Estes grupos cargados negativamente crean un fluxo de auga en dirección oposta ao movemento do ADN nun proceso chamado [[electroendosmose]] (EEO), e pode, por tanto, retardar o movemento do ADN e causar unha difuminación das bandas. Os xeles de maior concentración teñen un maior fluxo electroosmótico. A agarosa de baixa EEO é, por tanto, a normalmente preferida para a [[electroforese en xel de ácidos nucleicos]], pero a agarosa de alta EEO pode utilizarse para outros propósitos. O baixo contido en sulfato da agarosa de baixa EEO, especialmente a agarosa de baixo punto de fusión, é tamén beneficioso en casos nos que o ADN extraído do xel vai ser usado para unha posterior manipulación, xa que a presenza de sulfatos contaminantes pode afectar algúns dos procedementos posteriores, como a [[ligazón (bioloxía molecular)|ligazón]] e a [[reacción en cadea da polimerase]] (PCR). Porén, as agarosas con EEO cero non son desexables para algunhas aplicacións, xa que poden prepararse engadindo grupos cargados positivamente e ditos grupos poden afectar reaccións encimáticas posteriores.<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.7 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> A electroendosmose (EEO) é a razón pola cal se usa a agarosa en vez de [[ágar]], xa que o compoñente de [[agaropectina]] do ágar contén unha canidade significativa de sulfato cargado negativamente e grupos [[carboxilo]]. A retirada da agaropectina da agarosa reduce substancialmente a EEO, así como reduce a adsorción non específica de biomoléculas á matriz do xel. Porén, para algunhas aplicacións como a electroforese de proteínas do [[soro sanguíneo]], pode ser conveniente unha alta EEO, e pode engadirse agaropectina ao xel utilizado.<ref>{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=z-bZ_FZHqRcC&pg=PA7#v=onepage&q&f=false |title=Protein Electrophoresis in Clinical Diagnosis|first= David |last=Keren |pages=7–8 |publisher=CRC Press |date=26 September 2003|isbn=978-0340812136 }}</ref> === Factores que afectan a migración de ácidos nucleicos no xel === [[Ficheiro:Plasmid miniprep.jpg|miniatura|280px|Os xeles de preparacións de plásmidos xeralmente mostran unha banda grande de ADN superenrolado xunto con outras bandas máis débiles no mesmo carreiro. Nótese que por convención o xel de ADN móstrase cos fragmentos de ADN menores máis preto da parte baixa do xel. Isto débese a que historicamente os xeles de ADN ''corríanse'' verticalmente e os fragmentos de ADN menores movíanse cara a abaixo máis rápido.]] Hai varios factores que poden afectar a migración dos ácidos nucleicos no xel: a dimensión dos poros do xel (concentración do xel), tamaño do ADN que vai ser sometido a electroforese, a voltaxe utilizada, a forza iónica do tampón, e a concentración da tinguidura [[intercalación (bioquímica)|intercalante]] como o [[bromuro de etidio]] se for usado durante a electroforese.<ref>{{Cita libro |author1=G. Lucotte |author2=F. Baneyx |title= Introduction to Molecular Cloning Techniques |page=32 | year=1993 |publisher=Wiley-Blackwell |isbn=978-0471188490 }}</ref> As moléculas pequenas viaxan máis rápido polo xel que as grandes, e o ADN bicatenario móvese a unha velocidade que é inversamente proporcional ao [[logaritmo]] do número de pares de bases. Porén, estas relacións non se cumpren con fragmentos de ADN moi grandes, e a separación de fragmentos de ADN moi grandes require o uso de [[electroforese en xel de campo pulsado]] (PFGE), a cal aplica correntes que se alternan en dúas direccións e os fragmentos de ADN grandes son separados a medida que se reorientan coa corrente cambiante.<ref name=":0">{{Cita publicación periódica | vauthors = Lee PY, Costumbrado J, Hsu CY, Kim YH | title = Agarose gel electrophoresis for the separation of DNA fragments | journal = Journal of Visualized Experiments | issue = 62 | date = abril de 2012 | pmid = 22546956 | pmc = 4846332 | doi = 10.3791/3923 }}</ref> Para unha electroforese en xel de agarosa estándar, as moléculas grandes resólvense mellor usando un xel a baixa concentración mentres que as moléculas menores sepáranse mellor con xeles de alta concentración. Porén, o xel de alta concentración require períodos de electroforese máis prolongados (ás veces de días). O movemento do ADN pode vese afectado pola conformación da molécula de ADN, por exemplo, o [[ADN superenrolado]] xeralmente móvese máis rápido que o ADN relaxado porque está enrolado apertadamente e é máis compacto. En preparacións de ADN de [[plásmido]]s normais poden estar presentes múltiples formas de ADN.<ref>{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=Q6Yd-qYvx9UC&pg=PA97&lpg=PA97&f=false#v=onepage&q&f=false |title=DNA Structure and Function |author = Richard R. Sinden |page= 97 |publisher=Academic Press Inc. |isbn=978-0126457506}}</ref> A electroforese en xel dos plásmidos normalmente mostra na banda principal a forma con superenrolamento negativo, mentres que o ADN con amosega (forma circular aberta) e a forma circular pechada relaxada aparecen nas bandas menores. Non obstante, a velocidade á que se moven estas diversas formas pode cambiar usando condicións electroforéticas diferentes<ref name=sambrook1>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.5-5.6 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> e a mobilidade do ADN circular máis grande pode verse máis fortemente afectada que a do ADN lineal polo tamaño de poro do xel.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Aaij C, Borst P | title = The gel electrophoresis of DNA | journal = Biochimica et Biophysica Acta | volume = 269 | issue = 2 | pages = 192–200 | date = maio de 1972 | pmid = 5063906 | doi = 10.1016/0005-2787(72)90426-1 }}</ref> O bromuro de etidio que se intercala no ADN circular pode cambiar a carga, lonxitude e superhelicidade da molécula de ADN, polo que a súa presenza no xel durante a electroforese pode afectar o seu movemento. Por exemplo, a carga positiva do bromuro de etidio pode reducir o movemento do ADN nun 15%.<ref name=":0" /> A electroforese en xel de agarosa pode utilizarse para resolver o ADN circular con diferentes topoloxías de [[superenrolamento do ADN|superenrolamento]].<ref>{{Cita libro |title=Biochemistry |url=https://archive.org/details/biochemistry00voet_0 |author1=Donald Voet |author2=Judith G. Voet |edition=2nd |publisher=John Wiley & Sons |pages=[https://archive.org/details/biochemistry00voet_0/page/877 877]–878 |year=1995 |isbn=978-0471586517 }}</ref> Os danos no ADN debidos ao aumento do establecemento de enlaces cruzados tamén reduce a migración electroforética do ADN de maneira dependente da dose.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Blasiak J, Trzeciak A, Malecka-Panas E, Drzewoski J, Wojewódzka M | title = In vitro genotoxicity of ethanol and acetaldehyde in human lymphocytes and the gastrointestinal tract mucosa cells | journal = Toxicology in Vitro | volume = 14 | issue = 4 | pages = 287–95 | date = agosto de 2000 | pmid = 10906435 | doi = 10.1016/S0887-2333(00)00022-9 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Lu Y, Morimoto K | title = Is habitual alcohol drinking associated with reduced electrophoretic DNA migration in peripheral blood leukocytes from ALDH2-deficient male Japanese? | journal = Mutagenesis | volume = 24 | issue = 4 | pages = 303–8 | date = xullo de 2009 | pmid = 19286920 | doi = 10.1093/mutage/gep008 }}</ref> A velocidade de migración do ADN é proporcional á voltaxe aplicada, é dicir, canta maior [[voltaxe]], máis rápido se move o ADN. Porén, a resolución de grandes fragmentos de ADN é peor a voltaxes altas. A mobilidade do ADN pode tamén cambiar nun campo inestable, xa que nun campo que é invertido periodicamente a mobilidade do ADN dun determinado tamaño pode diminuír significativamente a unha determinada frecuencia de ciclos.<ref name="zimm">{{Cita publicación periódica | vauthors = Zimm BH, Levene SD | title = Problems and prospects in the theory of gel electrophoresis of DNA | journal = Quarterly Reviews of Biophysics | volume = 25 | issue = 2 | pages = 171–204 | date = maio de 1992 | pmid = 1518924 | doi = 10.1017/s0033583500004662 | url = http://www.damtp.cam.ac.uk/user/gold/pdfs/teaching/ufk_papers/electrokinetics/zimm.pdf }}</ref> Este fenómeno pode ter como resultado a inversión de bandas na electroforese en xel de inversión de campo (FIGE), na que os fragmentos grandes de ADN se moven máis rápido que os pequenos. === Anomalías na migración === * Xeles "Smiley".- Este efecto de bordo é causado cando a voltaxe aplicada é demasiado alta para a concentración do xel usada.<ref>{{Cita libro |author1=G. Lucotte |author2=F. Baneyx |title= Introduction to Molecular Cloning Techniques |page=41 | year=1993 |publisher=Wiley-Blackwell |isbn=978-0471188490 }}</ref> * Sobrecarga de ADN.- Esta sobrecarga fai máis lenta a migración dos fragmentos de ADN. * Contaminación.- A presenza de impurezas, como sales ou proteínas pode afectar o movemento do ADN. === Mecanismo de migración e separación === A carga negativa do seu esqueleto de fosfato fai que o ADN se mova cara ao ánodo cargado positivamente durante a electroforese. Porén, a migración de moléculas de ADN na solución, e ausencia dunha matriz de xel, é independente do peso molecular durante a electroforese.<ref name="zimm"/><ref name="old & primrose">{{Cita libro |title=Principle of Gene Manipulation - An Introduction to Genetic Engineering |author1=Robert W. Old |author2=Sandy B. Primrose |page=9 |publisher=Blackwell Scientific |edition=5th |isbn=9780632037124 }}</ref> A matriz do xel é, por tanto, responsable da separación do ADN por tamaño durante a electroforese, e existen varios modelos para explicar o mecnismo de separación de biomoléculas na matriz do xel. Un modelo amplamente aceptado é o modelo Ogston, que trata a matriz do polímero como un baruto. Unha proteína globular ou un ADN con enrolamento ao azar móvese a través de poros interconectados, e o movemento das moléculas máis grandes é máis probable que sexa empecido e ralentizado polas colisións coa matriz do xel e as moléculas de diferentes tamaños poden separarse neste proceso de peneirado.<ref name="zimm" /> Porén, o modelo Ogston falla para as moléculas grandes cando os poros son significativamente menores que a molécula. Para as moléculas de ADN de tamaño maior de 1 kb, utilízase xeralmente un modelo de reptación (ou as súas variantes). Este modelo asume que o ADN pode reptar "ao xeito das cobras" a través dos poros como unha molécula alongada. A forzas de campo eléctrico maiores aplícase un modelo de reptación nesgado, no que o extremo en posición dianteira da molécula está fortemente nesgado a ir na dirección cara a adiante e tira do resto da molécula.<ref name="microfluidics">{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=8wyBp-vKbdcC&pg=PA125&lpg=PA125&f=false#v=onepage&q&f=false |title=Microfluidics for Biological Applications |editor1=Tian, Wei-Cheng |editor2=Finehout, Erin |chapter=Chapter 4 - Genetic Analysis in Miniaturized Electrophoresis Systems |author1=Li Zhu |author2=Hong Wang |page=125 |publisher=Springer |isbn=978-0-387-09480-9 }}</ref> Porén, a [[microscopia de fluorescencia]] en tempo real de moléculas tinguidas mostrou unha dinámica máis sutil durante a electroforese, na que o ADN mostraba unha considerable elasticidade a medida que se estiraba na dirección do campo aplicado e despois se contraía formando unha bóla, ou quedaba enganchado en forma de U cando era agarrado polas fibras do polímero.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Smith SB, Aldridge PK, Callis JB | title = Observation of individual DNA molecules undergoing gel electrophoresis | journal = Science | volume = 243 | issue = 4888 | pages = 203–6 | date = January 1989 | pmid = 2911733 | doi = 10.1126/science.2911733 | bibcode = 1989Sci...243..203S }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Schwartz DC, Koval M | title = Conformational dynamics of individual DNA molecules during gel electrophoresis | journal = Nature | volume = 338 | issue = 6215 | pages = 520–2 | date = abril de 1989 | pmid = 2927511 | doi = 10.1038/338520a0 | bibcode = 1989Natur.338..520S }}</ref> == Procedemento xeral == Os detalles dun experimento de electroforese en xel de agarosa poden variar dependendo do método, pero a maioría segue un procedemento xeral. [[Ficheiro:Agarose Gel Electrophoresis - Assembling the Rig and Loading-Running the Gel.webm|miniatura|none|Vídeo que mostra o funcionamento da electroforese.]] === Preparación do xel === [[Ficheiro:Loading DNA samples into an agarose gel for electrophoresis - CPHST - USDA photo.jpg|miniatura|180px|Carga de mostras de ADN nos pozos dun xel de agarosa usando unha pipeta multicanle.]] O xel prepárase disolvendo pos de agarosa nun [[tampón químico|tampón]] apropiado, como o TAE ou o TBE, para usalo na electroforese.<ref>{{Cita web |title=Agarose Gel Electrophoresis for the Separation of DNA Fragments |url=http://www.jove.com/video/3923/agarose-gel-electrophoresis-for-the-separation-of-dna-fragments |author1=Pei Yun Lee |author2=John Costumbrado |author3=Chih-Yuan Hsu |author4=Yong Hoon Kim |publisher=The Journal of Visualized Experiments |pmid= 22546956 }}</ref> A agarosa é dispersada no tampón antes de quentalo ata case o punto de ebulición, pero evitando chegar a el. A agarosa fundida déixase arrefriar o suficiente antes de verter a solución nun molde, xa que este podería torcerse ou rachar se a solución de agarosa está demasiado quente. Sitúase un peite no molde para crear os pozos para a carga da mostra e o xel debería estar completamente formado antes do seu uso. A concentración do xel afecta a resolución da separación do ADN. Para unha electroforese en xel de agarosa estándar, un xel ao 0,8% dá lugar a unha boa separación ou resolución de grandes fragmentos de 5 a 10 kb, mentres que un xel ao 2% dá lugar a unha boa resolución para fragmentos pequenos de 0,2 a 1 kb. Os xeles ao 1% son utilizados a miúdo para unha electroforese estándar.<ref>{{Cita web|title=Agarose gel electrophoresis (basic method) |url=http://www.methodbook.net/dna/agarogel.html|work=Biological Protocols|accessdate=23 agosto de 2011}}</ref> A concentración mídese en peso de agarosa por volume de tampón utilizado (g/ml). Xeles de altas porcentaxes adoitan ser crebadizos e poden non endurecerse uniformemente, mentres que os xeles de porcentaxes baixas (do 0,1 ao 0,2%) son fráxiles e nada doados de manexar. Os xeles de agarosa de baixo punto de fusión son tamén máis fráxiles que os xeles de agarosa normais. A agarosa de baixo punto de fusión poden utilizarse por si soa ou simultaneamente con agarosa estándar para a separación e illamento de ADN.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Fotadar U, Shapiro LE, Surks MI | title = Simultaneous use of standard and low-melting agarose for the separation and isolation of DNA by electrophoresis | journal = BioTechniques | volume = 10 | issue = 2 | pages = 171–2 | date = February 1991 | pmid = 2059440 }}</ref> A PFGE e a FIGE fanse a miúdo con xeles de agarosa de alta porcentaxe. === Carga das mostras === Unha vez que o xel calla, retírase o peite, que deixa os pozos onde se cargarán as mostras de ADN. O tampón de carga mestúrase coa mostra de ADN antes de que a mestura se cargue nos pozos. O tampón de carga contén un composto denso, que pode ser [[glicerol]], [[sacarosa]] ou [[Ficoll]], que aumenta a densidade da mostra de ADN para que esta se afunda ben ata o fondo do pozo.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Lee PY, Costumbrado J, Hsu CY, Kim YH | title = Agarose gel electrophoresis for the separation of DNA fragments | journal = Journal of Visualized Experiments | volume = 62 | issue = 62 | date = abril de 2012 | pmid = 22546956 | pmc = 4846332 | doi = 10.3791/3923 }}</ref> Se a mostra de ADN contén [[etanol]] residual despois da preparación, este pode flotar fóra do pozo. O tampón de carga tamén inclúe tinguiduras coloreadas como o [[xileno cianol]] e o [[azul bromofenol]] usados para monitorizar o avance da electroforese. As mostras de ADN son cargadas usando unha [[pipeta]]. === Electroforese === [[Ficheiro:Electrophoresis - Moving along gel.jpg|miniatura|Bloque de xel de agarosa nun tanque de electroforese con bandas de tinguidura que indican o progreso da electroforese. O ADN móvese cara ao [[ánodo]].]] A electroforese en xel de agarosa faise normalmente en horizontal en modo submarino no que o bloque do xel está completamente mergullado no tampón durante a electroforese. É tamén posible, pero menos común, realizar a electroforese verticalmente, ou horizontalmente co xel de elevado sobre patas de agarosa usando un aparello apropiado.<ref>{{Cita libro |title=Physical Biochemistry: Applications to Biochemistry and Molecular Biology |url=https://archive.org/details/physicalbiochemi0000frei |author =David Freifelder |edition=2nd |year=1982 |publisher=WH Freeman |pages= [https://archive.org/details/physicalbiochemi0000frei/page/292 292]–293 |isbn= 978-0716714446}}</ref> O tampón utilizado no xel é o mesmo que o tampón para ''correr'' o xel no tanque de electroforese, o cal explica por que é posible realizar a electroforese en modo submarino con xel de agarosa. Para a resolución óptima do ADN maior de 2&nbsp;kb de tamaño na electroforese en xel estándar, recoméndase de 5 a 8 V/cm (a distancia en cm refírese á distancia entre eléctrodos, polo que esta voltaxe recomendada sería de 5 a 8 multiplicada pola distancia entre os eléctrodos en cm).<ref name=sambrook1/> A voltaxe pode tamén limitarse porque quenta o xel e pode causar que o xel funda se este é ''corrido'' a alta voltaxe durante un período prolongado, especialmente se o xel usado é un xel de agarosa de baixo punto de fusión. Unha voltaxe demasiado alta pode tamén reducir a resolución, e tamén orixina bandas moi finas para grandes moléculas de ADN. Voltaxes demasiado baixas poden causar o ensanchamento da banda para pequenos fragmentos de ADN debido á dispersión e difusión.<ref>{{Cita web |url=http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Section_III_-_Loading_and_Running_DNA_in_Agarose_Gels.pdf |title=Section III: Loading and Running DNA in Agarose Gels |work=Lonza Group }}</ref> Como o ADN non é visible á luz natural, o progreso da electroforese monitorízase usando tinguiduras. O xileno cianol (de cor azul clara) comigra cos grandes fragmentos de ADN, mentres que o azul bromofenol (cor azul escura) comigra cos fragmentos máis pequenos. Tinguiduras usadas menos comunmente son o [[vermello de cresol]] e o [[Orange G]], que migran por diante do azul bromofenol. Tamén se fai ''correr'' á vez un marcador de ADN para a estimación do peso molecular de fragmentos de ADN. Porén, nótese que o tamaño dun ADN circular como o dos plásmidos non pode ser estimado con exactitude cos marcadores estándar a non ser que fose linearizado por [[dixestión con encimas de restrición]], e alternativamente pode usarse un marcador de ADN superenrolado. === Tinguidura e visualización === [[Ficheiro:AgarosegelUV.jpg|miniatura|O xel con iluminación [[raios ultravioletas|UV]]: o ADN está tinguido con bromuro de etidio e aprece como bsandas laranxa resplandecentes.]] O ADN e o ARN son visualizados normalmente tinguíndoos con [[bromuro de etidio]], o cal se [[intercalación (bioquímica)|intercala]] no suco maior da hélice do ADN e fluoresce baixo a luz UV. A intercalación depende da concentración de ADN e así, unha banda cunha alta intensidade indica unha maior cantidade de ADN comparada cunha banda con menos intensidade.<ref name=":0" /> O bromuro de etidio pode engadirse á solución de agarosa antes de que xelifique, ou o xel co ADN pode tinguirse máis tarde despois de rematada a electroforese. Destinguir o xel non é necesario pero pode producir imaxes mellores. Existen outros métodos de tinguido; exeplos son o [[SYBR Green I|SYBR Green]], [[GelRed]], [[azul de metileno]], [[azul de cresilo brillante]], [[azul Nilo]] sulfato e [[cristal violeta]].<ref>{{Cita web |url=http://www.ncbe.reading.ac.uk/ncbe/protocols/DNA/PDF/DNA14.pdf |title=DNA revealed |work=National Centre for Biotechnology education |publisher=University of Reading |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120304065032/http://www.ncbe.reading.ac.uk/ncbe/PROTOCOLS/DNA/PDF/DNA14.pdf |archivedate=04 de marzo de 2012 |df= |data-acceso=01 de outubro de 2018 |urlmorta=yes }}</ref> O SYBR Green, GelRed e outros produtos comerciais similares véndense como alternativas máis seguras que o bromuro de etidio, xa que este demostrou ser [[mutaxénico]] no [[test de Ames]], aínda que a [[carcinoxenicidade]] do bromuro de etidio non foi realmente establecida polo momento. O SYBR Green require o uso dun transiluminador de luz azul. O ADN tinguido con cristal violeta pode verse con luz natural sen usar un transiluminador UV, o cal é unha vantaxe, aínda que pode non producir bandas fortes. Cando se tingue con bromuro de etidio, o xel visualízase cun transiluminador de [[luz ultravioleta]] (UV). A luz UV excita os electróns do anel [[aromaticidade|aromático]] do bromuro de etidio, e unha vez que volve ao estado fundamental, emítese luz que fai que o complexo do ADN e o bromuro de etidio fluoreza.<ref name=":0" /> Os transiluminadores estándar usan [[lonxitude de onda|lonxitudes de onda]] de 302/312-nm (UV-B), aínda que a exposición do ADN á radiación UV durante menos de 45 segundos pode producir danos ao ADN e afectar procedementos subseguintes, por exemplo reducir a eficiencia da [[eficiencia da transformación|transformación]], da [[trnscrición xenética|transcrición]] in vitro e da [[reacción en cadea da polimerase|PCR]].<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Gründemann D, Schömig E | title = Protection of DNA during preparative agarose gel electrophoresis against damage induced by ultraviolet light | journal = BioTechniques | volume = 21 | issue = 5 | pages = 898–903 | date = novembro de 1996 | pmid = 8922632 | url = http://www.biotechniques.com/multimedia/archive/00009/96215rr02_9961a.pdf | apelidos = | data = | revista = | data-acceso = 01 de outubro de 2018 | urlarquivo = https://web.archive.org/web/20160304073033/http://www.biotechniques.com/multimedia/archive/00009/96215rr02_9961a.pdf | dataarquivo = 04 de marzo de 2016 | urlmorta = yes }}</ref> A exposición do ADN á radiación UV debería, pois, ser limitada. Usar unha maior lonxitude de onda de 365&nbsp;nm (no rango do UV-A) causa menos danos ao ADN pero tamén produce unha [[fluorescencia]] moito máis feble con bromuro de etidio. Sempre que se poidan seleccionar varias lonxitudes de onda no transiluminador, deberían utilizarse as lonxitudes de onda máis curtas para capturar as imaxes, mentres que as lonxitudes de onda máis longas son as que cómpre usar se hai que traballar co xel durante longos períodos de tempo. O aparello transiluminador pode tamén conter dispositivos para a captura de imaxes, como unha cámara dixital ou polaroid, que permitan tomar ou imprimir unha imaxe do xel. Para a electroforese en xel de proteínas, as bandas poden visualizarse con [[Azul Brillante Coomassie|azul Coomassie]] ou [[tinguidura de prata]]. [[Ficheiro:Cutting of the agarose gel.jpg|miniatura|Corte de láminas de xel de agarosa. Debe utilizarse equipo protector cando se use o transiluminador UV.]] === Procedementos finais === As bandas de ADN separadas utilízanse a miúdo para procedementos posteriores, e poden cortarse do xel láminas que conteñan a banda de ADN, que despois é disolto e purificado. Porén, os contaminantes poden afectar algúns procedementos posteriores como a PCR, e a agarosa de baixo punto de fusión é preferible nalgúns casos, xa que contén poucos sulfatos que poidan afectar algunhas reaccións encimáticas. Os xeles poden tamén utilizarse en técnicas de [[blotting]]. == Tampóns == En xeral, o [[tampón químico|tampón]] ideal debería ter unha boa condutividade, producir menos calor e ter unha vida longa.<ref>{{Cita libro |title=Gel electrophoresis – Principles and Basics |editor=Sameh Magdeldin |year=2012 |publisher=InTech |isbn=978-953-51-0458-2 }}</ref> Na electroforese con agarosa pódense utilizar varios tampóns; algúns comúns para ácidos nucleicos son o [[tampón TAE|Tris/Acetato/EDTA]] (TAE) e o [[tampón TBE|Tris/Borato/EDTA]] (TBE). Os tampóns usados conteñen [[EDTA]] para inactivar moitas [[nuclease]]s que requiren un [[catión]] divalente para funcionar. O borato no tampón TBE pode ser problemático xa que o borato pode polimerizarse ou interaccionar con cis dioles como os que se encontran no ARN. O TAE ten a menor capacidade de tamponamento, pero proporciona a mellor resolución para ADN longos. Isto significa o uso dunha menor voltaxe e máis tempo, pero obtense un mellor produto. Propúxose o uso de moitos outros tampóns, por exemplo o [[tampón LB|borato de litio]] (LB), a [[histidina]] isoeléctrica, tampóns con pK coincidente etc.; na maioría dos casos a razón aducida para o seu uso é utilizar unha menor corrente eléctrica (menos calor) e mobilidades iónicas coincidentes, o que fai que o tampón teña unha maior duración. O tampón Tris-fosfato ten unha alta capacidade de tamponamento pero non pode utilizarse se o ADN extraído ten que usarse nunha reacción sensible ao fosfato. O LB é relativamente novo e non é efectivo á hora de resolver fragmentos maiores de 5 kbp. Porén, pola súa baixa condutividade, pode utilizarse unha voltaxe moito maior (ata 35 V/cm), o que significa un tempo de análise máis curto nunha electroforese de rutina. Poden resolverse diferenzas en tamaño de tan só dun par de bases usando un xel de agarosa ao 3% cun medio de condutividade extremadamente baixa (1 mM de borato de litio).<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Brody JR, Kern SE | title = History and principles of conductive media for standard DNA electrophoresis | journal = Analytical Biochemistry | volume = 333 | issue = 1 | pages = 1–13 | date = outubro de 2004 | pmid = 15351274 | doi = 10.1016/j.ab.2004.05.054 | url = http://www.cc.ahs.chula.ac.th/Molmed/DNA%20electro%27s%20conductive%20media.pdf | archiveurl = https://web.archive.org/web/20121224121719/http://www.cc.ahs.chula.ac.th/Molmed/DNA%20electro%27s%20conductive%20media.pdf | deadurl = yes | archivedate = 24 de decembro de 2012 | apelidos = | data-acceso = 01 de outubro de 2018 }}</ref> Para aplicacións específicas poden utilizarse outros sistemas de tamponamento, por exemplo, ácido barbitúrico-barbiturato de sodio ou tamén tampóns Tris-[[Barbital|barbiturato]] na electroforese en xel de agarosa de proteínas, por exemplo na detección da distribución anormal de proteínas.<ref name="jeppson">{{Cita publicación periódica | vauthors = Jeppsson JO, Laurell CB, Franzén B | title = Agarose gel electrophoresis | journal = Clinical Chemistry | volume = 25 | issue = 4 | pages = 629–38 | date = abril de 1979 | pmid = 313856 | url = http://clinchem.aaccjnls.org/content/25/4/629.long }}</ref> == Aplicacións == *Estimación do tamaño de moléculas de ADN despois da dixestión con [[encima de restrición|encimas de restrición]], por exemplo para facer [[mapa de restrición|mapas de restrición]] de ADN clonado. *Análise de produtos dunha [[reacción en cadea da polimerase]] (PCR), por exemplo, en [[diagnóstico xenético preimplantacional|diagnose xenética]] molecular ou [[pegada xenética]]. *Separación de fragmentos de ADN para a extracción e a purificación. *Separación de ADN xenómico restrinxido antes da [[Southern blot|transferencia Southern]], ou de ARN antes da [[Northern blot|transferencia northern]]. *Separación de proteínas, por exemplo, cribado de anormalidades de proteínas en [[química clínica]].<ref>{{Cita publicación periódica |url=http://dmbj.org.rs/jmb/pdf/2010-1/2.pdf |title=Agarose gel electrophoresis: Application in Clinial Chemistry |work=Journal of Medical Biochemistry |doi=10.2478/v10011-009-0033-8 |volume=29|pages= 9–14|date= 2010}}</ref> Os xeles de agarosa son doados de colocar no molde e de manexarse en comparación con outras matrices e os ácidos nucleicos non son alterados quimicamente durante a electroforese. As mostras son tamén recuperadas facilmente. Unha vez que o experimento remata, o xel resultante pode ser almacenado nunha bolsa de plástico nun refrixerador. A electroforese realízase en solucións tampón para reducir os cambios de pH debidos ao campo eléctrico, o cal é importante porque a crga do ADN e ARN depende do pH, pero poñela a funcionar durante longo tempo pode esgotar a capacidade de tamponamento da solución. Ademais, diferentes preparacións de material xenético poden non migrar de maneira igual por razóns morfolóxicas ou outras. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === *[[Electroforese en xel]] *[[Inmunodifusión]], [[Inmunoelectroforese]] *[[SDD-AGE]] *[[Northern blot]] *[[SDS-PAGE]] *[[Southern blot]] === Ligazóns externas === *[https://web.archive.org/web/20110927050058/http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/genetics/biotech/gels/index.html Como facer a electroforese dun xel de ADN ou ARN] *[https://web.archive.org/web/20110927050110/http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/genetics/biotech/gels/virgel.html Animación da análise en xel de fragmentos de restrición de ADN] *[http://www.jove.com/video/3923/agarose-gel-electrophoresis-for-the-separation-of-dna-fragments Vídeo e artigo sobre a electroforese en xel de agarosa] *[http://web.mit.edu/7.02/virtual_lab/RDM/RDM1virtuallab.html Fotos paso a paso da electroforese dun xel e extracción de ADN] *[https://web.archive.org/web/20090210181129/http://maradydd.livejournal.com/417631.html Drinking straw electrophoresis!] *[http://en.wikiversity.org/w/index.php?title=Agarose_gel_electrophoresis&action=edit&redlink=1 A typical method from wikiversity] *[https://web.archive.org/web/20130818003815/http://teach.genetics.utah.edu/content/build_gel_box.pdf Construción dunha cámara de electroforese en xel] {{control de autoridades}} [[Categoría:Técnicas de bioloxía molecular]] [[Categoría:Electroforese]] 8en5zsr9fir3vc3c7n801f0q62kvn78 7108609 7108608 2025-06-27T18:20:48Z Miguelferig 27155 7108609 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:DNAgel4wiki.png|200px|miniatura|Imaxe dixital do resultado da electroforese de tres dixestións con [[encima de restrición|encimas de restrición]] de [[plásmido]]s en xel de agarosa ao 1% w/v, a 3 volt/cm, tinguido con [[bromuro de etidio]]. O marcador do tamaño do ADN é unha escada comercial de 1&nbsp;kbp. Indícase a posición dos pozos e a dirección da migración do ADN.]] A '''electroforese en xel de agarosa''' é un método de [[electroforese en xel]] usado en [[bioquímica]], [[bioloxía molecular]], [[xenética]] e [[química clínica]] para separar unha poboación mixta de macromoléculas como ADN e proteínas nunha matriz de [[agarosa]], un dos dous compoñentes principais do [[ágar]]. As biomoléculas sepáranse aplicando un [[campo eléctrico]] para mover as moléculas cargadas a través da matriz de agarosa, e as biomoléculas son separadas por tamaños na matriz do xel de agarosa.<ref>Sambrook J, Russel DW (2001). Molecular Cloning: A Laboratory Manual 3rd Ed. Cold Spring Harbor Laboratory Press. Cold Spring Harbor, NY.</ref> As proteínas poden separarse pola carga e o tamaño (a electroforese en agarosa de [[isoelectroenfoque]] é esencialmente dependente do tamaño), e a lonxitude dos fragmentos de [[ADN]] e [[ARN]].<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Kryndushkin DS, Alexandrov IM, Ter-Avanesyan MD, Kushnirov VV | title = Yeast [PSI+] prion aggregates are formed by small Sup35 polymers fragmented by Hsp104 | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 278 | issue = 49 | pages = 49636–43 | date = December 2003 | pmid = 14507919 | doi = 10.1074/jbc.M307996200 }}</ref> O xel de agarosa é doado de preparar, e ten relativamente poucos grupos cargados e é especialmente axeitado para a separación de ADN dos tamaños que se adoitan encontrar normalmente nos laboratorios, o que explica o estendido que está o seu uso. O ADN separado pode visulizarse con tinguiduras, normalmente baixo a [[luz ultravioleta]], e os fragmentos poden ser extraídos do xel con relativa facilidade. A maioría das veces a agarosa usada está nunha concentración entre o 0,7 e o 2% disolta nun tampón electroforético adecuado. == Propiedades do xel de agarosa == [[Ficheiro:Two percent Agarose Gel in Borate Buffer cast in a Gel Tray (Front, angled).jpg|right|miniatura|Un xel de agarosa preparado nunha bandexa para xel de electroforese]] O xel de [[agarosa]] é unha matriz tridimensional formada por moléculas helicoidais de agarosa en feixes supeenrolados que se agregan en estruturas tridimensionais con canles e poros polos cales poden pasar as biomoléculas.<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.4 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> A estrutura tridimensional mantense grazas a [[enlace de hidróxeno|enlaces de hidróxeno]] e pode, por tanto, ser alterada quentándoa ata que volva ao estado líquido. A temperatura de fusión é diferente da temperatura de xelificación, dependendo das fontes, o xel de agarosa ten unha temperatura de xelificación de entre 35 e 42&nbsp;°C e unha temperatura de fusión de 85 a 95&nbsp;°C. Tamén se dispón de agarosas de fusión baixa e xelificación baixa que se obteñen por modificacións químicas. O xel de agarosa ten un gran tamaño de poro e unha boa forza de xel, polo que é axeitado como medio anticonvección para a electroforese do ADN e de moléculas proteicas grandes. O tamaño do poro do xel ao 1% estimouse que está entre 100&nbsp;nm e 200–500&nbsp;nm,<ref name="zimm"/><ref name=viovy>{{Cita publicación periódica |journal=Reviews of Modern Physics |volume= 72 |pages= 813–872 |year=2000 |title=Electrophoresis of DNA and other polyelectrolytes: Physical mechanisms|author =Jean-Louis Viovy |doi=10.1103/RevModPhys.72.813 |bibcode=2000RvMP...72..813V}}</ref> e a forza do xel permite que os xeles se poidan diluír ata o 0,15% para formar un bloque para [[electroforese en xel]].<ref name="serwer"/> Porén, os xeles de baixa concentración (0,1–0,2%) son fráxiles e, por tanto, difíciles de manexar. O xel de agarosa ten un poder de resolución inferior que o do xel de [[poliacrilamida]] para o ADN pero un maior rango de separación e, por tanto, úsase para fragmentos de ADN xeralmente de 50–20.000 [[par de bases|pares de bases]] de tamaño. O límite de resolución dun xel de agarosa para a electroforese en xel de agarosa estándar é dunhas 750 [[par de bases|kb]], pero é posible tamén unha resolución duns 6 [[par de bases|Mb]] con [[electroforese en xel de campo pulsado]] (PFGE).<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.2–5.3 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> Pode tamén utilizarse para separar grandes proteínas e é a matriz preferida para a electroforese en xel de partículas con raios efectivos maiores de 5 a 10&nbsp;nm. Un xel de agarosa ao 0,9% ten poros dabondo grandes como para permitir a entrada do [[virus]] [[bacteriófago T4]].<ref name="serwer">{{Cita publicación periódica |title=Agarose gels: Properties and use for electrophoresis |author =Philip Serwer |journal=Electrophoresis |volume = 4 |issue =6 |pages =375–382 |year= 1983 |doi=10.1002/elps.1150040602}}</ref> O polímero de agarosa contén grupos cargados de [[piruvato]] e [[sulfato]].<ref name="lonza">{{Cita web |url=http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Appendix_B_-_Agarose_Physical_Chemistry.pdf |title=Appendix B: Agarose Physical Chemistry |work=Lonza Group |data-acceso=01 de outubro de 2018 |data-arquivo=02 de xaneiro de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140102093146/http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Appendix_B_-_Agarose_Physical_Chemistry.pdf |url-morta=yes }}</ref> Estes grupos cargados negativamente crean un fluxo de auga en dirección oposta ao movemento do ADN nun proceso chamado [[electroendosmose]] (EEO), e pode, por tanto, retardar o movemento do ADN e causar unha difuminación das bandas. Os xeles de maior concentración teñen un maior fluxo electroosmótico. A agarosa de baixa EEO é, por tanto, a normalmente preferida para a [[electroforese en xel de ácidos nucleicos]], pero a agarosa de alta EEO pode utilizarse para outros propósitos. O baixo contido en sulfato da agarosa de baixa EEO, especialmente a agarosa de baixo punto de fusión, é tamén beneficioso en casos nos que o ADN extraído do xel vai ser usado para unha posterior manipulación, xa que a presenza de sulfatos contaminantes pode afectar algúns dos procedementos posteriores, como a [[ligazón (bioloxía molecular)|ligazón]] e a [[reacción en cadea da polimerase]] (PCR). Porén, as agarosas con EEO cero non son desexables para algunhas aplicacións, xa que poden prepararse engadindo grupos cargados positivamente e ditos grupos poden afectar reaccións encimáticas posteriores.<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.7 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> A electroendosmose (EEO) é a razón pola cal se usa a agarosa en vez de [[ágar]], xa que o compoñente de [[agaropectina]] do ágar contén unha canidade significativa de sulfato cargado negativamente e grupos [[carboxilo]]. A retirada da agaropectina da agarosa reduce substancialmente a EEO, así como reduce a adsorción non específica de biomoléculas á matriz do xel. Porén, para algunhas aplicacións como a electroforese de proteínas do [[soro sanguíneo]], pode ser conveniente unha alta EEO, e pode engadirse agaropectina ao xel utilizado.<ref>{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=z-bZ_FZHqRcC&pg=PA7#v=onepage&q&f=false |title=Protein Electrophoresis in Clinical Diagnosis|first= David |last=Keren |pages=7–8 |publisher=CRC Press |date=26 setembro de 2003|isbn=978-0340812136 }}</ref> === Factores que afectan a migración de ácidos nucleicos no xel === [[Ficheiro:Plasmid miniprep.jpg|miniatura|280px|Os xeles de preparacións de plásmidos xeralmente mostran unha banda grande de ADN superenrolado xunto con outras bandas máis débiles no mesmo carreiro. Nótese que por convención o xel de ADN móstrase cos fragmentos de ADN menores máis preto da parte baixa do xel. Isto débese a que historicamente os xeles de ADN ''corríanse'' verticalmente e os fragmentos de ADN menores movíanse cara a abaixo máis rápido.]] Hai varios factores que poden afectar a migración dos ácidos nucleicos no xel: a dimensión dos poros do xel (concentración do xel), tamaño do ADN que vai ser sometido a electroforese, a voltaxe utilizada, a forza iónica do tampón, e a concentración da tinguidura [[intercalación (bioquímica)|intercalante]] como o [[bromuro de etidio]] se for usado durante a electroforese.<ref>{{Cita libro |author1=G. Lucotte |author2=F. Baneyx |title= Introduction to Molecular Cloning Techniques |page=32 | year=1993 |publisher=Wiley-Blackwell |isbn=978-0471188490 }}</ref> As moléculas pequenas viaxan máis rápido polo xel que as grandes, e o ADN bicatenario móvese a unha velocidade que é inversamente proporcional ao [[logaritmo]] do número de pares de bases. Porén, estas relacións non se cumpren con fragmentos de ADN moi grandes, e a separación de fragmentos de ADN moi grandes require o uso de [[electroforese en xel de campo pulsado]] (PFGE), a cal aplica correntes que se alternan en dúas direccións e os fragmentos de ADN grandes son separados a medida que se reorientan coa corrente cambiante.<ref name=":0">{{Cita publicación periódica | vauthors = Lee PY, Costumbrado J, Hsu CY, Kim YH | title = Agarose gel electrophoresis for the separation of DNA fragments | journal = Journal of Visualized Experiments | issue = 62 | date = abril de 2012 | pmid = 22546956 | pmc = 4846332 | doi = 10.3791/3923 }}</ref> Para unha electroforese en xel de agarosa estándar, as moléculas grandes resólvense mellor usando un xel a baixa concentración mentres que as moléculas menores sepáranse mellor con xeles de alta concentración. Porén, o xel de alta concentración require períodos de electroforese máis prolongados (ás veces de días). O movemento do ADN pode vese afectado pola conformación da molécula de ADN, por exemplo, o [[ADN superenrolado]] xeralmente móvese máis rápido que o ADN relaxado porque está enrolado apertadamente e é máis compacto. En preparacións de ADN de [[plásmido]]s normais poden estar presentes múltiples formas de ADN.<ref>{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=Q6Yd-qYvx9UC&pg=PA97&lpg=PA97&f=false#v=onepage&q&f=false |title=DNA Structure and Function |author = Richard R. Sinden |page= 97 |publisher=Academic Press Inc. |isbn=978-0126457506}}</ref> A electroforese en xel dos plásmidos normalmente mostra na banda principal a forma con superenrolamento negativo, mentres que o ADN con amosega (forma circular aberta) e a forma circular pechada relaxada aparecen nas bandas menores. Non obstante, a velocidade á que se moven estas diversas formas pode cambiar usando condicións electroforéticas diferentes<ref name=sambrook1>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.5-5.6 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> e a mobilidade do ADN circular máis grande pode verse máis fortemente afectada que a do ADN lineal polo tamaño de poro do xel.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Aaij C, Borst P | title = The gel electrophoresis of DNA | journal = Biochimica et Biophysica Acta | volume = 269 | issue = 2 | pages = 192–200 | date = maio de 1972 | pmid = 5063906 | doi = 10.1016/0005-2787(72)90426-1 }}</ref> O bromuro de etidio que se intercala no ADN circular pode cambiar a carga, lonxitude e superhelicidade da molécula de ADN, polo que a súa presenza no xel durante a electroforese pode afectar o seu movemento. Por exemplo, a carga positiva do bromuro de etidio pode reducir o movemento do ADN nun 15%.<ref name=":0" /> A electroforese en xel de agarosa pode utilizarse para resolver o ADN circular con diferentes topoloxías de [[superenrolamento do ADN|superenrolamento]].<ref>{{Cita libro |title=Biochemistry |url=https://archive.org/details/biochemistry00voet_0 |author1=Donald Voet |author2=Judith G. Voet |edition=2nd |publisher=John Wiley & Sons |pages=[https://archive.org/details/biochemistry00voet_0/page/877 877]–878 |year=1995 |isbn=978-0471586517 }}</ref> Os danos no ADN debidos ao aumento do establecemento de enlaces cruzados tamén reduce a migración electroforética do ADN de maneira dependente da dose.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Blasiak J, Trzeciak A, Malecka-Panas E, Drzewoski J, Wojewódzka M | title = In vitro genotoxicity of ethanol and acetaldehyde in human lymphocytes and the gastrointestinal tract mucosa cells | journal = Toxicology in Vitro | volume = 14 | issue = 4 | pages = 287–95 | date = agosto de 2000 | pmid = 10906435 | doi = 10.1016/S0887-2333(00)00022-9 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Lu Y, Morimoto K | title = Is habitual alcohol drinking associated with reduced electrophoretic DNA migration in peripheral blood leukocytes from ALDH2-deficient male Japanese? | journal = Mutagenesis | volume = 24 | issue = 4 | pages = 303–8 | date = xullo de 2009 | pmid = 19286920 | doi = 10.1093/mutage/gep008 }}</ref> A velocidade de migración do ADN é proporcional á voltaxe aplicada, é dicir, canta maior [[voltaxe]], máis rápido se move o ADN. Porén, a resolución de grandes fragmentos de ADN é peor a voltaxes altas. A mobilidade do ADN pode tamén cambiar nun campo inestable, xa que nun campo que é invertido periodicamente a mobilidade do ADN dun determinado tamaño pode diminuír significativamente a unha determinada frecuencia de ciclos.<ref name="zimm">{{Cita publicación periódica | vauthors = Zimm BH, Levene SD | title = Problems and prospects in the theory of gel electrophoresis of DNA | journal = Quarterly Reviews of Biophysics | volume = 25 | issue = 2 | pages = 171–204 | date = maio de 1992 | pmid = 1518924 | doi = 10.1017/s0033583500004662 | url = http://www.damtp.cam.ac.uk/user/gold/pdfs/teaching/ufk_papers/electrokinetics/zimm.pdf }}</ref> Este fenómeno pode ter como resultado a inversión de bandas na electroforese en xel de inversión de campo (FIGE), na que os fragmentos grandes de ADN se moven máis rápido que os pequenos. === Anomalías na migración === * Xeles "Smiley".- Este efecto de bordo é causado cando a voltaxe aplicada é demasiado alta para a concentración do xel usada.<ref>{{Cita libro |author1=G. Lucotte |author2=F. Baneyx |title= Introduction to Molecular Cloning Techniques |page=41 | year=1993 |publisher=Wiley-Blackwell |isbn=978-0471188490 }}</ref> * Sobrecarga de ADN.- Esta sobrecarga fai máis lenta a migración dos fragmentos de ADN. * Contaminación.- A presenza de impurezas, como sales ou proteínas pode afectar o movemento do ADN. === Mecanismo de migración e separación === A carga negativa do seu esqueleto de fosfato fai que o ADN se mova cara ao ánodo cargado positivamente durante a electroforese. Porén, a migración de moléculas de ADN na solución, e ausencia dunha matriz de xel, é independente do peso molecular durante a electroforese.<ref name="zimm"/><ref name="old & primrose">{{Cita libro |title=Principle of Gene Manipulation - An Introduction to Genetic Engineering |author1=Robert W. Old |author2=Sandy B. Primrose |page=9 |publisher=Blackwell Scientific |edition=5th |isbn=9780632037124 }}</ref> A matriz do xel é, por tanto, responsable da separación do ADN por tamaño durante a electroforese, e existen varios modelos para explicar o mecnismo de separación de biomoléculas na matriz do xel. Un modelo amplamente aceptado é o modelo Ogston, que trata a matriz do polímero como un baruto. Unha proteína globular ou un ADN con enrolamento ao azar móvese a través de poros interconectados, e o movemento das moléculas máis grandes é máis probable que sexa empecido e ralentizado polas colisións coa matriz do xel e as moléculas de diferentes tamaños poden separarse neste proceso de peneirado.<ref name="zimm" /> Porén, o modelo Ogston falla para as moléculas grandes cando os poros son significativamente menores que a molécula. Para as moléculas de ADN de tamaño maior de 1 kb, utilízase xeralmente un modelo de reptación (ou as súas variantes). Este modelo asume que o ADN pode reptar "ao xeito das cobras" a través dos poros como unha molécula alongada. A forzas de campo eléctrico maiores aplícase un modelo de reptación nesgado, no que o extremo en posición dianteira da molécula está fortemente nesgado a ir na dirección cara a adiante e tira do resto da molécula.<ref name="microfluidics">{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=8wyBp-vKbdcC&pg=PA125&lpg=PA125&f=false#v=onepage&q&f=false |title=Microfluidics for Biological Applications |editor1=Tian, Wei-Cheng |editor2=Finehout, Erin |chapter=Chapter 4 - Genetic Analysis in Miniaturized Electrophoresis Systems |author1=Li Zhu |author2=Hong Wang |page=125 |publisher=Springer |isbn=978-0-387-09480-9 }}</ref> Porén, a [[microscopia de fluorescencia]] en tempo real de moléculas tinguidas mostrou unha dinámica máis sutil durante a electroforese, na que o ADN mostraba unha considerable elasticidade a medida que se estiraba na dirección do campo aplicado e despois se contraía formando unha bóla, ou quedaba enganchado en forma de U cando era agarrado polas fibras do polímero.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Smith SB, Aldridge PK, Callis JB | title = Observation of individual DNA molecules undergoing gel electrophoresis | journal = Science | volume = 243 | issue = 4888 | pages = 203–6 | date = January 1989 | pmid = 2911733 | doi = 10.1126/science.2911733 | bibcode = 1989Sci...243..203S }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Schwartz DC, Koval M | title = Conformational dynamics of individual DNA molecules during gel electrophoresis | journal = Nature | volume = 338 | issue = 6215 | pages = 520–2 | date = abril de 1989 | pmid = 2927511 | doi = 10.1038/338520a0 | bibcode = 1989Natur.338..520S }}</ref> == Procedemento xeral == Os detalles dun experimento de electroforese en xel de agarosa poden variar dependendo do método, pero a maioría segue un procedemento xeral. [[Ficheiro:Agarose Gel Electrophoresis - Assembling the Rig and Loading-Running the Gel.webm|miniatura|none|Vídeo que mostra o funcionamento da electroforese.]] === Preparación do xel === [[Ficheiro:Loading DNA samples into an agarose gel for electrophoresis - CPHST - USDA photo.jpg|miniatura|180px|Carga de mostras de ADN nos pozos dun xel de agarosa usando unha pipeta multicanle.]] O xel prepárase disolvendo pos de agarosa nun [[tampón químico|tampón]] apropiado, como o TAE ou o TBE, para usalo na electroforese.<ref>{{Cita web |title=Agarose Gel Electrophoresis for the Separation of DNA Fragments |url=http://www.jove.com/video/3923/agarose-gel-electrophoresis-for-the-separation-of-dna-fragments |author1=Pei Yun Lee |author2=John Costumbrado |author3=Chih-Yuan Hsu |author4=Yong Hoon Kim |publisher=The Journal of Visualized Experiments |pmid= 22546956 }}</ref> A agarosa é dispersada no tampón antes de quentalo ata case o punto de ebulición, pero evitando chegar a el. A agarosa fundida déixase arrefriar o suficiente antes de verter a solución nun molde, xa que este podería torcerse ou rachar se a solución de agarosa está demasiado quente. Sitúase un peite no molde para crear os pozos para a carga da mostra e o xel debería estar completamente formado antes do seu uso. A concentración do xel afecta a resolución da separación do ADN. Para unha electroforese en xel de agarosa estándar, un xel ao 0,8% dá lugar a unha boa separación ou resolución de grandes fragmentos de 5 a 10 kb, mentres que un xel ao 2% dá lugar a unha boa resolución para fragmentos pequenos de 0,2 a 1 kb. Os xeles ao 1% son utilizados a miúdo para unha electroforese estándar.<ref>{{Cita web|title=Agarose gel electrophoresis (basic method) |url=http://www.methodbook.net/dna/agarogel.html|work=Biological Protocols|accessdate=23 agosto de 2011}}</ref> A concentración mídese en peso de agarosa por volume de tampón utilizado (g/ml). Xeles de altas porcentaxes adoitan ser crebadizos e poden non endurecerse uniformemente, mentres que os xeles de porcentaxes baixas (do 0,1 ao 0,2%) son fráxiles e nada doados de manexar. Os xeles de agarosa de baixo punto de fusión son tamén máis fráxiles que os xeles de agarosa normais. A agarosa de baixo punto de fusión poden utilizarse por si soa ou simultaneamente con agarosa estándar para a separación e illamento de ADN.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Fotadar U, Shapiro LE, Surks MI | title = Simultaneous use of standard and low-melting agarose for the separation and isolation of DNA by electrophoresis | journal = BioTechniques | volume = 10 | issue = 2 | pages = 171–2 | date = febreiro de 1991 | pmid = 2059440 }}</ref> A PFGE e a FIGE fanse a miúdo con xeles de agarosa de alta porcentaxe. === Carga das mostras === Unha vez que o xel calla, retírase o peite, que deixa os pozos onde se cargarán as mostras de ADN. O tampón de carga mestúrase coa mostra de ADN antes de que a mestura se cargue nos pozos. O tampón de carga contén un composto denso, que pode ser [[glicerol]], [[sacarosa]] ou [[Ficoll]], que aumenta a densidade da mostra de ADN para que esta se afunda ben ata o fondo do pozo.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Lee PY, Costumbrado J, Hsu CY, Kim YH | title = Agarose gel electrophoresis for the separation of DNA fragments | journal = Journal of Visualized Experiments | volume = 62 | issue = 62 | date = abril de 2012 | pmid = 22546956 | pmc = 4846332 | doi = 10.3791/3923 }}</ref> Se a mostra de ADN contén [[etanol]] residual despois da preparación, este pode flotar fóra do pozo. O tampón de carga tamén inclúe tinguiduras coloreadas como o [[xileno cianol]] e o [[azul bromofenol]] usados para monitorizar o avance da electroforese. As mostras de ADN son cargadas usando unha [[pipeta]]. === Electroforese === [[Ficheiro:Electrophoresis - Moving along gel.jpg|miniatura|Bloque de xel de agarosa nun tanque de electroforese con bandas de tinguidura que indican o progreso da electroforese. O ADN móvese cara ao [[ánodo]].]] A electroforese en xel de agarosa faise normalmente en horizontal en modo submarino no que o bloque do xel está completamente mergullado no tampón durante a electroforese. É tamén posible, pero menos común, realizar a electroforese verticalmente, ou horizontalmente co xel de elevado sobre patas de agarosa usando un aparello apropiado.<ref>{{Cita libro |title=Physical Biochemistry: Applications to Biochemistry and Molecular Biology |url=https://archive.org/details/physicalbiochemi0000frei |author =David Freifelder |edition=2nd |year=1982 |publisher=WH Freeman |pages= [https://archive.org/details/physicalbiochemi0000frei/page/292 292]–293 |isbn= 978-0716714446}}</ref> O tampón utilizado no xel é o mesmo que o tampón para ''correr'' o xel no tanque de electroforese, o cal explica por que é posible realizar a electroforese en modo submarino con xel de agarosa. Para a resolución óptima do ADN maior de 2&nbsp;kb de tamaño na electroforese en xel estándar, recoméndase de 5 a 8 V/cm (a distancia en cm refírese á distancia entre eléctrodos, polo que esta voltaxe recomendada sería de 5 a 8 multiplicada pola distancia entre os eléctrodos en cm).<ref name=sambrook1/> A voltaxe pode tamén limitarse porque quenta o xel e pode causar que o xel funda se este é ''corrido'' a alta voltaxe durante un período prolongado, especialmente se o xel usado é un xel de agarosa de baixo punto de fusión. Unha voltaxe demasiado alta pode tamén reducir a resolución, e tamén orixina bandas moi finas para grandes moléculas de ADN. Voltaxes demasiado baixas poden causar o ensanchamento da banda para pequenos fragmentos de ADN debido á dispersión e difusión.<ref>{{Cita web |url=http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Section_III_-_Loading_and_Running_DNA_in_Agarose_Gels.pdf |title=Section III: Loading and Running DNA in Agarose Gels |work=Lonza Group }}</ref> Como o ADN non é visible á luz natural, o progreso da electroforese monitorízase usando tinguiduras. O xileno cianol (de cor azul clara) comigra cos grandes fragmentos de ADN, mentres que o azul bromofenol (cor azul escura) comigra cos fragmentos máis pequenos. Tinguiduras usadas menos comunmente son o [[vermello de cresol]] e o [[Orange G]], que migran por diante do azul bromofenol. Tamén se fai ''correr'' á vez un marcador de ADN para a estimación do peso molecular de fragmentos de ADN. Porén, nótese que o tamaño dun ADN circular como o dos plásmidos non pode ser estimado con exactitude cos marcadores estándar a non ser que fose linearizado por [[dixestión con encimas de restrición]], e alternativamente pode usarse un marcador de ADN superenrolado. === Tinguidura e visualización === [[Ficheiro:AgarosegelUV.jpg|miniatura|O xel con iluminación [[raios ultravioletas|UV]]: o ADN está tinguido con bromuro de etidio e aprece como bsandas laranxa resplandecentes.]] O ADN e o ARN son visualizados normalmente tinguíndoos con [[bromuro de etidio]], o cal se [[intercalación (bioquímica)|intercala]] no suco maior da hélice do ADN e fluoresce baixo a luz UV. A intercalación depende da concentración de ADN e así, unha banda cunha alta intensidade indica unha maior cantidade de ADN comparada cunha banda con menos intensidade.<ref name=":0" /> O bromuro de etidio pode engadirse á solución de agarosa antes de que xelifique, ou o xel co ADN pode tinguirse máis tarde despois de rematada a electroforese. Destinguir o xel non é necesario pero pode producir imaxes mellores. Existen outros métodos de tinguido; exeplos son o [[SYBR Green I|SYBR Green]], [[GelRed]], [[azul de metileno]], [[azul de cresilo brillante]], [[azul Nilo]] sulfato e [[cristal violeta]].<ref>{{Cita web |url=http://www.ncbe.reading.ac.uk/ncbe/protocols/DNA/PDF/DNA14.pdf |title=DNA revealed |work=National Centre for Biotechnology education |publisher=University of Reading |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120304065032/http://www.ncbe.reading.ac.uk/ncbe/PROTOCOLS/DNA/PDF/DNA14.pdf |archivedate=04 de marzo de 2012 |df= |data-acceso=01 de outubro de 2018 |urlmorta=yes }}</ref> O SYBR Green, GelRed e outros produtos comerciais similares véndense como alternativas máis seguras que o bromuro de etidio, xa que este demostrou ser [[mutaxénico]] no [[test de Ames]], aínda que a [[carcinoxenicidade]] do bromuro de etidio non foi realmente establecida polo momento. O SYBR Green require o uso dun transiluminador de luz azul. O ADN tinguido con cristal violeta pode verse con luz natural sen usar un transiluminador UV, o cal é unha vantaxe, aínda que pode non producir bandas fortes. Cando se tingue con bromuro de etidio, o xel visualízase cun transiluminador de [[luz ultravioleta]] (UV). A luz UV excita os electróns do anel [[aromaticidade|aromático]] do bromuro de etidio, e unha vez que volve ao estado fundamental, emítese luz que fai que o complexo do ADN e o bromuro de etidio fluoreza.<ref name=":0" /> Os transiluminadores estándar usan [[lonxitude de onda|lonxitudes de onda]] de 302/312-nm (UV-B), aínda que a exposición do ADN á radiación UV durante menos de 45 segundos pode producir danos ao ADN e afectar procedementos subseguintes, por exemplo reducir a eficiencia da [[eficiencia da transformación|transformación]], da [[trnscrición xenética|transcrición]] in vitro e da [[reacción en cadea da polimerase|PCR]].<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Gründemann D, Schömig E | title = Protection of DNA during preparative agarose gel electrophoresis against damage induced by ultraviolet light | journal = BioTechniques | volume = 21 | issue = 5 | pages = 898–903 | date = novembro de 1996 | pmid = 8922632 | url = http://www.biotechniques.com/multimedia/archive/00009/96215rr02_9961a.pdf | apelidos = | data = | revista = | data-acceso = 01 de outubro de 2018 | urlarquivo = https://web.archive.org/web/20160304073033/http://www.biotechniques.com/multimedia/archive/00009/96215rr02_9961a.pdf | dataarquivo = 04 de marzo de 2016 | urlmorta = yes }}</ref> A exposición do ADN á radiación UV debería, pois, ser limitada. Usar unha maior lonxitude de onda de 365&nbsp;nm (no rango do UV-A) causa menos danos ao ADN pero tamén produce unha [[fluorescencia]] moito máis feble con bromuro de etidio. Sempre que se poidan seleccionar varias lonxitudes de onda no transiluminador, deberían utilizarse as lonxitudes de onda máis curtas para capturar as imaxes, mentres que as lonxitudes de onda máis longas son as que cómpre usar se hai que traballar co xel durante longos períodos de tempo. O aparello transiluminador pode tamén conter dispositivos para a captura de imaxes, como unha cámara dixital ou polaroid, que permitan tomar ou imprimir unha imaxe do xel. Para a electroforese en xel de proteínas, as bandas poden visualizarse con [[Azul Brillante Coomassie|azul Coomassie]] ou [[tinguidura de prata]]. [[Ficheiro:Cutting of the agarose gel.jpg|miniatura|Corte de láminas de xel de agarosa. Debe utilizarse equipo protector cando se use o transiluminador UV.]] === Procedementos finais === As bandas de ADN separadas utilízanse a miúdo para procedementos posteriores, e poden cortarse do xel láminas que conteñan a banda de ADN, que despois é disolto e purificado. Porén, os contaminantes poden afectar algúns procedementos posteriores como a PCR, e a agarosa de baixo punto de fusión é preferible nalgúns casos, xa que contén poucos sulfatos que poidan afectar algunhas reaccións encimáticas. Os xeles poden tamén utilizarse en técnicas de [[blotting]]. == Tampóns == En xeral, o [[tampón químico|tampón]] ideal debería ter unha boa condutividade, producir menos calor e ter unha vida longa.<ref>{{Cita libro |title=Gel electrophoresis – Principles and Basics |editor=Sameh Magdeldin |year=2012 |publisher=InTech |isbn=978-953-51-0458-2 }}</ref> Na electroforese con agarosa pódense utilizar varios tampóns; algúns comúns para ácidos nucleicos son o [[tampón TAE|Tris/Acetato/EDTA]] (TAE) e o [[tampón TBE|Tris/Borato/EDTA]] (TBE). Os tampóns usados conteñen [[EDTA]] para inactivar moitas [[nuclease]]s que requiren un [[catión]] divalente para funcionar. O borato no tampón TBE pode ser problemático xa que o borato pode polimerizarse ou interaccionar con cis dioles como os que se encontran no ARN. O TAE ten a menor capacidade de tamponamento, pero proporciona a mellor resolución para ADN longos. Isto significa o uso dunha menor voltaxe e máis tempo, pero obtense un mellor produto. Propúxose o uso de moitos outros tampóns, por exemplo o [[tampón LB|borato de litio]] (LB), a [[histidina]] isoeléctrica, tampóns con pK coincidente etc.; na maioría dos casos a razón aducida para o seu uso é utilizar unha menor corrente eléctrica (menos calor) e mobilidades iónicas coincidentes, o que fai que o tampón teña unha maior duración. O tampón Tris-fosfato ten unha alta capacidade de tamponamento pero non pode utilizarse se o ADN extraído ten que usarse nunha reacción sensible ao fosfato. O LB é relativamente novo e non é efectivo á hora de resolver fragmentos maiores de 5 kbp. Porén, pola súa baixa condutividade, pode utilizarse unha voltaxe moito maior (ata 35 V/cm), o que significa un tempo de análise máis curto nunha electroforese de rutina. Poden resolverse diferenzas en tamaño de tan só dun par de bases usando un xel de agarosa ao 3% cun medio de condutividade extremadamente baixa (1 mM de borato de litio).<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Brody JR, Kern SE | title = History and principles of conductive media for standard DNA electrophoresis | journal = Analytical Biochemistry | volume = 333 | issue = 1 | pages = 1–13 | date = outubro de 2004 | pmid = 15351274 | doi = 10.1016/j.ab.2004.05.054 | url = http://www.cc.ahs.chula.ac.th/Molmed/DNA%20electro%27s%20conductive%20media.pdf | archiveurl = https://web.archive.org/web/20121224121719/http://www.cc.ahs.chula.ac.th/Molmed/DNA%20electro%27s%20conductive%20media.pdf | deadurl = yes | archivedate = 24 de decembro de 2012 | apelidos = | data-acceso = 01 de outubro de 2018 }}</ref> Para aplicacións específicas poden utilizarse outros sistemas de tamponamento, por exemplo, ácido barbitúrico-barbiturato de sodio ou tamén tampóns Tris-[[Barbital|barbiturato]] na electroforese en xel de agarosa de proteínas, por exemplo na detección da distribución anormal de proteínas.<ref name="jeppson">{{Cita publicación periódica | vauthors = Jeppsson JO, Laurell CB, Franzén B | title = Agarose gel electrophoresis | journal = Clinical Chemistry | volume = 25 | issue = 4 | pages = 629–38 | date = abril de 1979 | pmid = 313856 | url = http://clinchem.aaccjnls.org/content/25/4/629.long }}</ref> == Aplicacións == *Estimación do tamaño de moléculas de ADN despois da dixestión con [[encima de restrición|encimas de restrición]], por exemplo para facer [[mapa de restrición|mapas de restrición]] de ADN clonado. *Análise de produtos dunha [[reacción en cadea da polimerase]] (PCR), por exemplo, en [[diagnóstico xenético preimplantacional|diagnose xenética]] molecular ou [[pegada xenética]]. *Separación de fragmentos de ADN para a extracción e a purificación. *Separación de ADN xenómico restrinxido antes da [[Southern blot|transferencia Southern]], ou de ARN antes da [[Northern blot|transferencia northern]]. *Separación de proteínas, por exemplo, cribado de anormalidades de proteínas en [[química clínica]].<ref>{{Cita publicación periódica |url=http://dmbj.org.rs/jmb/pdf/2010-1/2.pdf |title=Agarose gel electrophoresis: Application in Clinial Chemistry |work=Journal of Medical Biochemistry |doi=10.2478/v10011-009-0033-8 |volume=29|pages= 9–14|date= 2010}}</ref> Os xeles de agarosa son doados de colocar no molde e de manexarse en comparación con outras matrices e os ácidos nucleicos non son alterados quimicamente durante a electroforese. As mostras son tamén recuperadas facilmente. Unha vez que o experimento remata, o xel resultante pode ser almacenado nunha bolsa de plástico nun refrixerador. A electroforese realízase en solucións tampón para reducir os cambios de pH debidos ao campo eléctrico, o cal é importante porque a crga do ADN e ARN depende do pH, pero poñela a funcionar durante longo tempo pode esgotar a capacidade de tamponamento da solución. Ademais, diferentes preparacións de material xenético poden non migrar de maneira igual por razóns morfolóxicas ou outras. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === *[[Electroforese en xel]] *[[Inmunodifusión]], [[Inmunoelectroforese]] *[[SDD-AGE]] *[[Northern blot]] *[[SDS-PAGE]] *[[Southern blot]] === Ligazóns externas === *[https://web.archive.org/web/20110927050058/http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/genetics/biotech/gels/index.html Como facer a electroforese dun xel de ADN ou ARN] *[https://web.archive.org/web/20110927050110/http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/genetics/biotech/gels/virgel.html Animación da análise en xel de fragmentos de restrición de ADN] *[http://www.jove.com/video/3923/agarose-gel-electrophoresis-for-the-separation-of-dna-fragments Vídeo e artigo sobre a electroforese en xel de agarosa] *[http://web.mit.edu/7.02/virtual_lab/RDM/RDM1virtuallab.html Fotos paso a paso da electroforese dun xel e extracción de ADN] *[https://web.archive.org/web/20090210181129/http://maradydd.livejournal.com/417631.html Drinking straw electrophoresis!] *[http://en.wikiversity.org/w/index.php?title=Agarose_gel_electrophoresis&action=edit&redlink=1 A typical method from wikiversity] *[https://web.archive.org/web/20130818003815/http://teach.genetics.utah.edu/content/build_gel_box.pdf Construción dunha cámara de electroforese en xel] {{control de autoridades}} [[Categoría:Técnicas de bioloxía molecular]] [[Categoría:Electroforese]] nhb729vhaixwun8vpk3yred1ykonnh3 7108610 7108609 2025-06-27T18:21:26Z Miguelferig 27155 7108610 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:DNAgel4wiki.png|200px|miniatura|Imaxe dixital do resultado da electroforese de tres dixestións con [[encima de restrición|encimas de restrición]] de [[plásmido]]s en xel de agarosa ao 1% w/v, a 3 volt/cm, tinguido con [[bromuro de etidio]]. O marcador do tamaño do ADN é unha escada comercial de 1&nbsp;kbp. Indícase a posición dos pozos e a dirección da migración do ADN.]] A '''electroforese en xel de agarosa''' é un método de [[electroforese en xel]] usado en [[bioquímica]], [[bioloxía molecular]], [[xenética]] e [[química clínica]] para separar unha poboación mixta de macromoléculas como ADN e proteínas nunha matriz de [[agarosa]], un dos dous compoñentes principais do [[ágar]]. As biomoléculas sepáranse aplicando un [[campo eléctrico]] para mover as moléculas cargadas a través da matriz de agarosa, e as biomoléculas son separadas por tamaños na matriz do xel de agarosa.<ref>Sambrook J, Russel DW (2001). Molecular Cloning: A Laboratory Manual 3rd Ed. Cold Spring Harbor Laboratory Press. Cold Spring Harbor, NY.</ref> As proteínas poden separarse pola carga e o tamaño (a electroforese en agarosa de [[isoelectroenfoque]] é esencialmente dependente do tamaño), e a lonxitude dos fragmentos de [[ADN]] e [[ARN]].<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Kryndushkin DS, Alexandrov IM, Ter-Avanesyan MD, Kushnirov VV | title = Yeast [PSI+] prion aggregates are formed by small Sup35 polymers fragmented by Hsp104 | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 278 | issue = 49 | pages = 49636–43 | date = decembro de 2003 | pmid = 14507919 | doi = 10.1074/jbc.M307996200 }}</ref> O xel de agarosa é doado de preparar, e ten relativamente poucos grupos cargados e é especialmente axeitado para a separación de ADN dos tamaños que se adoitan encontrar normalmente nos laboratorios, o que explica o estendido que está o seu uso. O ADN separado pode visulizarse con tinguiduras, normalmente baixo a [[luz ultravioleta]], e os fragmentos poden ser extraídos do xel con relativa facilidade. A maioría das veces a agarosa usada está nunha concentración entre o 0,7 e o 2% disolta nun tampón electroforético adecuado. == Propiedades do xel de agarosa == [[Ficheiro:Two percent Agarose Gel in Borate Buffer cast in a Gel Tray (Front, angled).jpg|right|miniatura|Un xel de agarosa preparado nunha bandexa para xel de electroforese]] O xel de [[agarosa]] é unha matriz tridimensional formada por moléculas helicoidais de agarosa en feixes supeenrolados que se agregan en estruturas tridimensionais con canles e poros polos cales poden pasar as biomoléculas.<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.4 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> A estrutura tridimensional mantense grazas a [[enlace de hidróxeno|enlaces de hidróxeno]] e pode, por tanto, ser alterada quentándoa ata que volva ao estado líquido. A temperatura de fusión é diferente da temperatura de xelificación, dependendo das fontes, o xel de agarosa ten unha temperatura de xelificación de entre 35 e 42&nbsp;°C e unha temperatura de fusión de 85 a 95&nbsp;°C. Tamén se dispón de agarosas de fusión baixa e xelificación baixa que se obteñen por modificacións químicas. O xel de agarosa ten un gran tamaño de poro e unha boa forza de xel, polo que é axeitado como medio anticonvección para a electroforese do ADN e de moléculas proteicas grandes. O tamaño do poro do xel ao 1% estimouse que está entre 100&nbsp;nm e 200–500&nbsp;nm,<ref name="zimm"/><ref name=viovy>{{Cita publicación periódica |journal=Reviews of Modern Physics |volume= 72 |pages= 813–872 |year=2000 |title=Electrophoresis of DNA and other polyelectrolytes: Physical mechanisms|author =Jean-Louis Viovy |doi=10.1103/RevModPhys.72.813 |bibcode=2000RvMP...72..813V}}</ref> e a forza do xel permite que os xeles se poidan diluír ata o 0,15% para formar un bloque para [[electroforese en xel]].<ref name="serwer"/> Porén, os xeles de baixa concentración (0,1–0,2%) son fráxiles e, por tanto, difíciles de manexar. O xel de agarosa ten un poder de resolución inferior que o do xel de [[poliacrilamida]] para o ADN pero un maior rango de separación e, por tanto, úsase para fragmentos de ADN xeralmente de 50–20.000 [[par de bases|pares de bases]] de tamaño. O límite de resolución dun xel de agarosa para a electroforese en xel de agarosa estándar é dunhas 750 [[par de bases|kb]], pero é posible tamén unha resolución duns 6 [[par de bases|Mb]] con [[electroforese en xel de campo pulsado]] (PFGE).<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.2–5.3 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> Pode tamén utilizarse para separar grandes proteínas e é a matriz preferida para a electroforese en xel de partículas con raios efectivos maiores de 5 a 10&nbsp;nm. Un xel de agarosa ao 0,9% ten poros dabondo grandes como para permitir a entrada do [[virus]] [[bacteriófago T4]].<ref name="serwer">{{Cita publicación periódica |title=Agarose gels: Properties and use for electrophoresis |author =Philip Serwer |journal=Electrophoresis |volume = 4 |issue =6 |pages =375–382 |year= 1983 |doi=10.1002/elps.1150040602}}</ref> O polímero de agarosa contén grupos cargados de [[piruvato]] e [[sulfato]].<ref name="lonza">{{Cita web |url=http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Appendix_B_-_Agarose_Physical_Chemistry.pdf |title=Appendix B: Agarose Physical Chemistry |work=Lonza Group |data-acceso=01 de outubro de 2018 |data-arquivo=02 de xaneiro de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140102093146/http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Appendix_B_-_Agarose_Physical_Chemistry.pdf |url-morta=yes }}</ref> Estes grupos cargados negativamente crean un fluxo de auga en dirección oposta ao movemento do ADN nun proceso chamado [[electroendosmose]] (EEO), e pode, por tanto, retardar o movemento do ADN e causar unha difuminación das bandas. Os xeles de maior concentración teñen un maior fluxo electroosmótico. A agarosa de baixa EEO é, por tanto, a normalmente preferida para a [[electroforese en xel de ácidos nucleicos]], pero a agarosa de alta EEO pode utilizarse para outros propósitos. O baixo contido en sulfato da agarosa de baixa EEO, especialmente a agarosa de baixo punto de fusión, é tamén beneficioso en casos nos que o ADN extraído do xel vai ser usado para unha posterior manipulación, xa que a presenza de sulfatos contaminantes pode afectar algúns dos procedementos posteriores, como a [[ligazón (bioloxía molecular)|ligazón]] e a [[reacción en cadea da polimerase]] (PCR). Porén, as agarosas con EEO cero non son desexables para algunhas aplicacións, xa que poden prepararse engadindo grupos cargados positivamente e ditos grupos poden afectar reaccións encimáticas posteriores.<ref>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.7 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> A electroendosmose (EEO) é a razón pola cal se usa a agarosa en vez de [[ágar]], xa que o compoñente de [[agaropectina]] do ágar contén unha canidade significativa de sulfato cargado negativamente e grupos [[carboxilo]]. A retirada da agaropectina da agarosa reduce substancialmente a EEO, así como reduce a adsorción non específica de biomoléculas á matriz do xel. Porén, para algunhas aplicacións como a electroforese de proteínas do [[soro sanguíneo]], pode ser conveniente unha alta EEO, e pode engadirse agaropectina ao xel utilizado.<ref>{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=z-bZ_FZHqRcC&pg=PA7#v=onepage&q&f=false |title=Protein Electrophoresis in Clinical Diagnosis|first= David |last=Keren |pages=7–8 |publisher=CRC Press |date=26 setembro de 2003|isbn=978-0340812136 }}</ref> === Factores que afectan a migración de ácidos nucleicos no xel === [[Ficheiro:Plasmid miniprep.jpg|miniatura|280px|Os xeles de preparacións de plásmidos xeralmente mostran unha banda grande de ADN superenrolado xunto con outras bandas máis débiles no mesmo carreiro. Nótese que por convención o xel de ADN móstrase cos fragmentos de ADN menores máis preto da parte baixa do xel. Isto débese a que historicamente os xeles de ADN ''corríanse'' verticalmente e os fragmentos de ADN menores movíanse cara a abaixo máis rápido.]] Hai varios factores que poden afectar a migración dos ácidos nucleicos no xel: a dimensión dos poros do xel (concentración do xel), tamaño do ADN que vai ser sometido a electroforese, a voltaxe utilizada, a forza iónica do tampón, e a concentración da tinguidura [[intercalación (bioquímica)|intercalante]] como o [[bromuro de etidio]] se for usado durante a electroforese.<ref>{{Cita libro |author1=G. Lucotte |author2=F. Baneyx |title= Introduction to Molecular Cloning Techniques |page=32 | year=1993 |publisher=Wiley-Blackwell |isbn=978-0471188490 }}</ref> As moléculas pequenas viaxan máis rápido polo xel que as grandes, e o ADN bicatenario móvese a unha velocidade que é inversamente proporcional ao [[logaritmo]] do número de pares de bases. Porén, estas relacións non se cumpren con fragmentos de ADN moi grandes, e a separación de fragmentos de ADN moi grandes require o uso de [[electroforese en xel de campo pulsado]] (PFGE), a cal aplica correntes que se alternan en dúas direccións e os fragmentos de ADN grandes son separados a medida que se reorientan coa corrente cambiante.<ref name=":0">{{Cita publicación periódica | vauthors = Lee PY, Costumbrado J, Hsu CY, Kim YH | title = Agarose gel electrophoresis for the separation of DNA fragments | journal = Journal of Visualized Experiments | issue = 62 | date = abril de 2012 | pmid = 22546956 | pmc = 4846332 | doi = 10.3791/3923 }}</ref> Para unha electroforese en xel de agarosa estándar, as moléculas grandes resólvense mellor usando un xel a baixa concentración mentres que as moléculas menores sepáranse mellor con xeles de alta concentración. Porén, o xel de alta concentración require períodos de electroforese máis prolongados (ás veces de días). O movemento do ADN pode vese afectado pola conformación da molécula de ADN, por exemplo, o [[ADN superenrolado]] xeralmente móvese máis rápido que o ADN relaxado porque está enrolado apertadamente e é máis compacto. En preparacións de ADN de [[plásmido]]s normais poden estar presentes múltiples formas de ADN.<ref>{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=Q6Yd-qYvx9UC&pg=PA97&lpg=PA97&f=false#v=onepage&q&f=false |title=DNA Structure and Function |author = Richard R. Sinden |page= 97 |publisher=Academic Press Inc. |isbn=978-0126457506}}</ref> A electroforese en xel dos plásmidos normalmente mostra na banda principal a forma con superenrolamento negativo, mentres que o ADN con amosega (forma circular aberta) e a forma circular pechada relaxada aparecen nas bandas menores. Non obstante, a velocidade á que se moven estas diversas formas pode cambiar usando condicións electroforéticas diferentes<ref name=sambrook1>{{Cita libro |title=Molecular Cloning - A Laboratory Manual |author1=Joseph Sambrook |author2=David Russell |volume=1 |edition=3rd |chapter=Chapter 5, protocol 1 |page=5.5-5.6 |isbn=978-0-87969-577-4 }}</ref> e a mobilidade do ADN circular máis grande pode verse máis fortemente afectada que a do ADN lineal polo tamaño de poro do xel.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Aaij C, Borst P | title = The gel electrophoresis of DNA | journal = Biochimica et Biophysica Acta | volume = 269 | issue = 2 | pages = 192–200 | date = maio de 1972 | pmid = 5063906 | doi = 10.1016/0005-2787(72)90426-1 }}</ref> O bromuro de etidio que se intercala no ADN circular pode cambiar a carga, lonxitude e superhelicidade da molécula de ADN, polo que a súa presenza no xel durante a electroforese pode afectar o seu movemento. Por exemplo, a carga positiva do bromuro de etidio pode reducir o movemento do ADN nun 15%.<ref name=":0" /> A electroforese en xel de agarosa pode utilizarse para resolver o ADN circular con diferentes topoloxías de [[superenrolamento do ADN|superenrolamento]].<ref>{{Cita libro |title=Biochemistry |url=https://archive.org/details/biochemistry00voet_0 |author1=Donald Voet |author2=Judith G. Voet |edition=2nd |publisher=John Wiley & Sons |pages=[https://archive.org/details/biochemistry00voet_0/page/877 877]–878 |year=1995 |isbn=978-0471586517 }}</ref> Os danos no ADN debidos ao aumento do establecemento de enlaces cruzados tamén reduce a migración electroforética do ADN de maneira dependente da dose.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Blasiak J, Trzeciak A, Malecka-Panas E, Drzewoski J, Wojewódzka M | title = In vitro genotoxicity of ethanol and acetaldehyde in human lymphocytes and the gastrointestinal tract mucosa cells | journal = Toxicology in Vitro | volume = 14 | issue = 4 | pages = 287–95 | date = agosto de 2000 | pmid = 10906435 | doi = 10.1016/S0887-2333(00)00022-9 }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Lu Y, Morimoto K | title = Is habitual alcohol drinking associated with reduced electrophoretic DNA migration in peripheral blood leukocytes from ALDH2-deficient male Japanese? | journal = Mutagenesis | volume = 24 | issue = 4 | pages = 303–8 | date = xullo de 2009 | pmid = 19286920 | doi = 10.1093/mutage/gep008 }}</ref> A velocidade de migración do ADN é proporcional á voltaxe aplicada, é dicir, canta maior [[voltaxe]], máis rápido se move o ADN. Porén, a resolución de grandes fragmentos de ADN é peor a voltaxes altas. A mobilidade do ADN pode tamén cambiar nun campo inestable, xa que nun campo que é invertido periodicamente a mobilidade do ADN dun determinado tamaño pode diminuír significativamente a unha determinada frecuencia de ciclos.<ref name="zimm">{{Cita publicación periódica | vauthors = Zimm BH, Levene SD | title = Problems and prospects in the theory of gel electrophoresis of DNA | journal = Quarterly Reviews of Biophysics | volume = 25 | issue = 2 | pages = 171–204 | date = maio de 1992 | pmid = 1518924 | doi = 10.1017/s0033583500004662 | url = http://www.damtp.cam.ac.uk/user/gold/pdfs/teaching/ufk_papers/electrokinetics/zimm.pdf }}</ref> Este fenómeno pode ter como resultado a inversión de bandas na electroforese en xel de inversión de campo (FIGE), na que os fragmentos grandes de ADN se moven máis rápido que os pequenos. === Anomalías na migración === * Xeles "Smiley".- Este efecto de bordo é causado cando a voltaxe aplicada é demasiado alta para a concentración do xel usada.<ref>{{Cita libro |author1=G. Lucotte |author2=F. Baneyx |title= Introduction to Molecular Cloning Techniques |page=41 | year=1993 |publisher=Wiley-Blackwell |isbn=978-0471188490 }}</ref> * Sobrecarga de ADN.- Esta sobrecarga fai máis lenta a migración dos fragmentos de ADN. * Contaminación.- A presenza de impurezas, como sales ou proteínas pode afectar o movemento do ADN. === Mecanismo de migración e separación === A carga negativa do seu esqueleto de fosfato fai que o ADN se mova cara ao ánodo cargado positivamente durante a electroforese. Porén, a migración de moléculas de ADN na solución, e ausencia dunha matriz de xel, é independente do peso molecular durante a electroforese.<ref name="zimm"/><ref name="old & primrose">{{Cita libro |title=Principle of Gene Manipulation - An Introduction to Genetic Engineering |author1=Robert W. Old |author2=Sandy B. Primrose |page=9 |publisher=Blackwell Scientific |edition=5th |isbn=9780632037124 }}</ref> A matriz do xel é, por tanto, responsable da separación do ADN por tamaño durante a electroforese, e existen varios modelos para explicar o mecnismo de separación de biomoléculas na matriz do xel. Un modelo amplamente aceptado é o modelo Ogston, que trata a matriz do polímero como un baruto. Unha proteína globular ou un ADN con enrolamento ao azar móvese a través de poros interconectados, e o movemento das moléculas máis grandes é máis probable que sexa empecido e ralentizado polas colisións coa matriz do xel e as moléculas de diferentes tamaños poden separarse neste proceso de peneirado.<ref name="zimm" /> Porén, o modelo Ogston falla para as moléculas grandes cando os poros son significativamente menores que a molécula. Para as moléculas de ADN de tamaño maior de 1 kb, utilízase xeralmente un modelo de reptación (ou as súas variantes). Este modelo asume que o ADN pode reptar "ao xeito das cobras" a través dos poros como unha molécula alongada. A forzas de campo eléctrico maiores aplícase un modelo de reptación nesgado, no que o extremo en posición dianteira da molécula está fortemente nesgado a ir na dirección cara a adiante e tira do resto da molécula.<ref name="microfluidics">{{Cita libro |url=https://books.google.com/books?id=8wyBp-vKbdcC&pg=PA125&lpg=PA125&f=false#v=onepage&q&f=false |title=Microfluidics for Biological Applications |editor1=Tian, Wei-Cheng |editor2=Finehout, Erin |chapter=Chapter 4 - Genetic Analysis in Miniaturized Electrophoresis Systems |author1=Li Zhu |author2=Hong Wang |page=125 |publisher=Springer |isbn=978-0-387-09480-9 }}</ref> Porén, a [[microscopia de fluorescencia]] en tempo real de moléculas tinguidas mostrou unha dinámica máis sutil durante a electroforese, na que o ADN mostraba unha considerable elasticidade a medida que se estiraba na dirección do campo aplicado e despois se contraía formando unha bóla, ou quedaba enganchado en forma de U cando era agarrado polas fibras do polímero.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Smith SB, Aldridge PK, Callis JB | title = Observation of individual DNA molecules undergoing gel electrophoresis | journal = Science | volume = 243 | issue = 4888 | pages = 203–6 | date = xaneiro de 1989 | pmid = 2911733 | doi = 10.1126/science.2911733 | bibcode = 1989Sci...243..203S }}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Schwartz DC, Koval M | title = Conformational dynamics of individual DNA molecules during gel electrophoresis | journal = Nature | volume = 338 | issue = 6215 | pages = 520–2 | date = abril de 1989 | pmid = 2927511 | doi = 10.1038/338520a0 | bibcode = 1989Natur.338..520S }}</ref> == Procedemento xeral == Os detalles dun experimento de electroforese en xel de agarosa poden variar dependendo do método, pero a maioría segue un procedemento xeral. [[Ficheiro:Agarose Gel Electrophoresis - Assembling the Rig and Loading-Running the Gel.webm|miniatura|none|Vídeo que mostra o funcionamento da electroforese.]] === Preparación do xel === [[Ficheiro:Loading DNA samples into an agarose gel for electrophoresis - CPHST - USDA photo.jpg|miniatura|180px|Carga de mostras de ADN nos pozos dun xel de agarosa usando unha pipeta multicanle.]] O xel prepárase disolvendo pos de agarosa nun [[tampón químico|tampón]] apropiado, como o TAE ou o TBE, para usalo na electroforese.<ref>{{Cita web |title=Agarose Gel Electrophoresis for the Separation of DNA Fragments |url=http://www.jove.com/video/3923/agarose-gel-electrophoresis-for-the-separation-of-dna-fragments |author1=Pei Yun Lee |author2=John Costumbrado |author3=Chih-Yuan Hsu |author4=Yong Hoon Kim |publisher=The Journal of Visualized Experiments |pmid= 22546956 }}</ref> A agarosa é dispersada no tampón antes de quentalo ata case o punto de ebulición, pero evitando chegar a el. A agarosa fundida déixase arrefriar o suficiente antes de verter a solución nun molde, xa que este podería torcerse ou rachar se a solución de agarosa está demasiado quente. Sitúase un peite no molde para crear os pozos para a carga da mostra e o xel debería estar completamente formado antes do seu uso. A concentración do xel afecta a resolución da separación do ADN. Para unha electroforese en xel de agarosa estándar, un xel ao 0,8% dá lugar a unha boa separación ou resolución de grandes fragmentos de 5 a 10 kb, mentres que un xel ao 2% dá lugar a unha boa resolución para fragmentos pequenos de 0,2 a 1 kb. Os xeles ao 1% son utilizados a miúdo para unha electroforese estándar.<ref>{{Cita web|title=Agarose gel electrophoresis (basic method) |url=http://www.methodbook.net/dna/agarogel.html|work=Biological Protocols|accessdate=23 agosto de 2011}}</ref> A concentración mídese en peso de agarosa por volume de tampón utilizado (g/ml). Xeles de altas porcentaxes adoitan ser crebadizos e poden non endurecerse uniformemente, mentres que os xeles de porcentaxes baixas (do 0,1 ao 0,2%) son fráxiles e nada doados de manexar. Os xeles de agarosa de baixo punto de fusión son tamén máis fráxiles que os xeles de agarosa normais. A agarosa de baixo punto de fusión poden utilizarse por si soa ou simultaneamente con agarosa estándar para a separación e illamento de ADN.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Fotadar U, Shapiro LE, Surks MI | title = Simultaneous use of standard and low-melting agarose for the separation and isolation of DNA by electrophoresis | journal = BioTechniques | volume = 10 | issue = 2 | pages = 171–2 | date = febreiro de 1991 | pmid = 2059440 }}</ref> A PFGE e a FIGE fanse a miúdo con xeles de agarosa de alta porcentaxe. === Carga das mostras === Unha vez que o xel calla, retírase o peite, que deixa os pozos onde se cargarán as mostras de ADN. O tampón de carga mestúrase coa mostra de ADN antes de que a mestura se cargue nos pozos. O tampón de carga contén un composto denso, que pode ser [[glicerol]], [[sacarosa]] ou [[Ficoll]], que aumenta a densidade da mostra de ADN para que esta se afunda ben ata o fondo do pozo.<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Lee PY, Costumbrado J, Hsu CY, Kim YH | title = Agarose gel electrophoresis for the separation of DNA fragments | journal = Journal of Visualized Experiments | volume = 62 | issue = 62 | date = abril de 2012 | pmid = 22546956 | pmc = 4846332 | doi = 10.3791/3923 }}</ref> Se a mostra de ADN contén [[etanol]] residual despois da preparación, este pode flotar fóra do pozo. O tampón de carga tamén inclúe tinguiduras coloreadas como o [[xileno cianol]] e o [[azul bromofenol]] usados para monitorizar o avance da electroforese. As mostras de ADN son cargadas usando unha [[pipeta]]. === Electroforese === [[Ficheiro:Electrophoresis - Moving along gel.jpg|miniatura|Bloque de xel de agarosa nun tanque de electroforese con bandas de tinguidura que indican o progreso da electroforese. O ADN móvese cara ao [[ánodo]].]] A electroforese en xel de agarosa faise normalmente en horizontal en modo submarino no que o bloque do xel está completamente mergullado no tampón durante a electroforese. É tamén posible, pero menos común, realizar a electroforese verticalmente, ou horizontalmente co xel de elevado sobre patas de agarosa usando un aparello apropiado.<ref>{{Cita libro |title=Physical Biochemistry: Applications to Biochemistry and Molecular Biology |url=https://archive.org/details/physicalbiochemi0000frei |author =David Freifelder |edition=2nd |year=1982 |publisher=WH Freeman |pages= [https://archive.org/details/physicalbiochemi0000frei/page/292 292]–293 |isbn= 978-0716714446}}</ref> O tampón utilizado no xel é o mesmo que o tampón para ''correr'' o xel no tanque de electroforese, o cal explica por que é posible realizar a electroforese en modo submarino con xel de agarosa. Para a resolución óptima do ADN maior de 2&nbsp;kb de tamaño na electroforese en xel estándar, recoméndase de 5 a 8 V/cm (a distancia en cm refírese á distancia entre eléctrodos, polo que esta voltaxe recomendada sería de 5 a 8 multiplicada pola distancia entre os eléctrodos en cm).<ref name=sambrook1/> A voltaxe pode tamén limitarse porque quenta o xel e pode causar que o xel funda se este é ''corrido'' a alta voltaxe durante un período prolongado, especialmente se o xel usado é un xel de agarosa de baixo punto de fusión. Unha voltaxe demasiado alta pode tamén reducir a resolución, e tamén orixina bandas moi finas para grandes moléculas de ADN. Voltaxes demasiado baixas poden causar o ensanchamento da banda para pequenos fragmentos de ADN debido á dispersión e difusión.<ref>{{Cita web |url=http://bio.lonza.com/uploads/tx_mwaxmarketingmaterial/Lonza_BenchGuides_SourceBook_Section_III_-_Loading_and_Running_DNA_in_Agarose_Gels.pdf |title=Section III: Loading and Running DNA in Agarose Gels |work=Lonza Group }}</ref> Como o ADN non é visible á luz natural, o progreso da electroforese monitorízase usando tinguiduras. O xileno cianol (de cor azul clara) comigra cos grandes fragmentos de ADN, mentres que o azul bromofenol (cor azul escura) comigra cos fragmentos máis pequenos. Tinguiduras usadas menos comunmente son o [[vermello de cresol]] e o [[Orange G]], que migran por diante do azul bromofenol. Tamén se fai ''correr'' á vez un marcador de ADN para a estimación do peso molecular de fragmentos de ADN. Porén, nótese que o tamaño dun ADN circular como o dos plásmidos non pode ser estimado con exactitude cos marcadores estándar a non ser que fose linearizado por [[dixestión con encimas de restrición]], e alternativamente pode usarse un marcador de ADN superenrolado. === Tinguidura e visualización === [[Ficheiro:AgarosegelUV.jpg|miniatura|O xel con iluminación [[raios ultravioletas|UV]]: o ADN está tinguido con bromuro de etidio e aprece como bsandas laranxa resplandecentes.]] O ADN e o ARN son visualizados normalmente tinguíndoos con [[bromuro de etidio]], o cal se [[intercalación (bioquímica)|intercala]] no suco maior da hélice do ADN e fluoresce baixo a luz UV. A intercalación depende da concentración de ADN e así, unha banda cunha alta intensidade indica unha maior cantidade de ADN comparada cunha banda con menos intensidade.<ref name=":0" /> O bromuro de etidio pode engadirse á solución de agarosa antes de que xelifique, ou o xel co ADN pode tinguirse máis tarde despois de rematada a electroforese. Destinguir o xel non é necesario pero pode producir imaxes mellores. Existen outros métodos de tinguido; exeplos son o [[SYBR Green I|SYBR Green]], [[GelRed]], [[azul de metileno]], [[azul de cresilo brillante]], [[azul Nilo]] sulfato e [[cristal violeta]].<ref>{{Cita web |url=http://www.ncbe.reading.ac.uk/ncbe/protocols/DNA/PDF/DNA14.pdf |title=DNA revealed |work=National Centre for Biotechnology education |publisher=University of Reading |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120304065032/http://www.ncbe.reading.ac.uk/ncbe/PROTOCOLS/DNA/PDF/DNA14.pdf |archivedate=04 de marzo de 2012 |df= |data-acceso=01 de outubro de 2018 |urlmorta=yes }}</ref> O SYBR Green, GelRed e outros produtos comerciais similares véndense como alternativas máis seguras que o bromuro de etidio, xa que este demostrou ser [[mutaxénico]] no [[test de Ames]], aínda que a [[carcinoxenicidade]] do bromuro de etidio non foi realmente establecida polo momento. O SYBR Green require o uso dun transiluminador de luz azul. O ADN tinguido con cristal violeta pode verse con luz natural sen usar un transiluminador UV, o cal é unha vantaxe, aínda que pode non producir bandas fortes. Cando se tingue con bromuro de etidio, o xel visualízase cun transiluminador de [[luz ultravioleta]] (UV). A luz UV excita os electróns do anel [[aromaticidade|aromático]] do bromuro de etidio, e unha vez que volve ao estado fundamental, emítese luz que fai que o complexo do ADN e o bromuro de etidio fluoreza.<ref name=":0" /> Os transiluminadores estándar usan [[lonxitude de onda|lonxitudes de onda]] de 302/312-nm (UV-B), aínda que a exposición do ADN á radiación UV durante menos de 45 segundos pode producir danos ao ADN e afectar procedementos subseguintes, por exemplo reducir a eficiencia da [[eficiencia da transformación|transformación]], da [[trnscrición xenética|transcrición]] in vitro e da [[reacción en cadea da polimerase|PCR]].<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Gründemann D, Schömig E | title = Protection of DNA during preparative agarose gel electrophoresis against damage induced by ultraviolet light | journal = BioTechniques | volume = 21 | issue = 5 | pages = 898–903 | date = novembro de 1996 | pmid = 8922632 | url = http://www.biotechniques.com/multimedia/archive/00009/96215rr02_9961a.pdf | apelidos = | data = | revista = | data-acceso = 01 de outubro de 2018 | urlarquivo = https://web.archive.org/web/20160304073033/http://www.biotechniques.com/multimedia/archive/00009/96215rr02_9961a.pdf | dataarquivo = 04 de marzo de 2016 | urlmorta = yes }}</ref> A exposición do ADN á radiación UV debería, pois, ser limitada. Usar unha maior lonxitude de onda de 365&nbsp;nm (no rango do UV-A) causa menos danos ao ADN pero tamén produce unha [[fluorescencia]] moito máis feble con bromuro de etidio. Sempre que se poidan seleccionar varias lonxitudes de onda no transiluminador, deberían utilizarse as lonxitudes de onda máis curtas para capturar as imaxes, mentres que as lonxitudes de onda máis longas son as que cómpre usar se hai que traballar co xel durante longos períodos de tempo. O aparello transiluminador pode tamén conter dispositivos para a captura de imaxes, como unha cámara dixital ou polaroid, que permitan tomar ou imprimir unha imaxe do xel. Para a electroforese en xel de proteínas, as bandas poden visualizarse con [[Azul Brillante Coomassie|azul Coomassie]] ou [[tinguidura de prata]]. [[Ficheiro:Cutting of the agarose gel.jpg|miniatura|Corte de láminas de xel de agarosa. Debe utilizarse equipo protector cando se use o transiluminador UV.]] === Procedementos finais === As bandas de ADN separadas utilízanse a miúdo para procedementos posteriores, e poden cortarse do xel láminas que conteñan a banda de ADN, que despois é disolto e purificado. Porén, os contaminantes poden afectar algúns procedementos posteriores como a PCR, e a agarosa de baixo punto de fusión é preferible nalgúns casos, xa que contén poucos sulfatos que poidan afectar algunhas reaccións encimáticas. Os xeles poden tamén utilizarse en técnicas de [[blotting]]. == Tampóns == En xeral, o [[tampón químico|tampón]] ideal debería ter unha boa condutividade, producir menos calor e ter unha vida longa.<ref>{{Cita libro |title=Gel electrophoresis – Principles and Basics |editor=Sameh Magdeldin |year=2012 |publisher=InTech |isbn=978-953-51-0458-2 }}</ref> Na electroforese con agarosa pódense utilizar varios tampóns; algúns comúns para ácidos nucleicos son o [[tampón TAE|Tris/Acetato/EDTA]] (TAE) e o [[tampón TBE|Tris/Borato/EDTA]] (TBE). Os tampóns usados conteñen [[EDTA]] para inactivar moitas [[nuclease]]s que requiren un [[catión]] divalente para funcionar. O borato no tampón TBE pode ser problemático xa que o borato pode polimerizarse ou interaccionar con cis dioles como os que se encontran no ARN. O TAE ten a menor capacidade de tamponamento, pero proporciona a mellor resolución para ADN longos. Isto significa o uso dunha menor voltaxe e máis tempo, pero obtense un mellor produto. Propúxose o uso de moitos outros tampóns, por exemplo o [[tampón LB|borato de litio]] (LB), a [[histidina]] isoeléctrica, tampóns con pK coincidente etc.; na maioría dos casos a razón aducida para o seu uso é utilizar unha menor corrente eléctrica (menos calor) e mobilidades iónicas coincidentes, o que fai que o tampón teña unha maior duración. O tampón Tris-fosfato ten unha alta capacidade de tamponamento pero non pode utilizarse se o ADN extraído ten que usarse nunha reacción sensible ao fosfato. O LB é relativamente novo e non é efectivo á hora de resolver fragmentos maiores de 5 kbp. Porén, pola súa baixa condutividade, pode utilizarse unha voltaxe moito maior (ata 35 V/cm), o que significa un tempo de análise máis curto nunha electroforese de rutina. Poden resolverse diferenzas en tamaño de tan só dun par de bases usando un xel de agarosa ao 3% cun medio de condutividade extremadamente baixa (1 mM de borato de litio).<ref>{{Cita publicación periódica | vauthors = Brody JR, Kern SE | title = History and principles of conductive media for standard DNA electrophoresis | journal = Analytical Biochemistry | volume = 333 | issue = 1 | pages = 1–13 | date = outubro de 2004 | pmid = 15351274 | doi = 10.1016/j.ab.2004.05.054 | url = http://www.cc.ahs.chula.ac.th/Molmed/DNA%20electro%27s%20conductive%20media.pdf | archiveurl = https://web.archive.org/web/20121224121719/http://www.cc.ahs.chula.ac.th/Molmed/DNA%20electro%27s%20conductive%20media.pdf | deadurl = yes | archivedate = 24 de decembro de 2012 | apelidos = | data-acceso = 01 de outubro de 2018 }}</ref> Para aplicacións específicas poden utilizarse outros sistemas de tamponamento, por exemplo, ácido barbitúrico-barbiturato de sodio ou tamén tampóns Tris-[[Barbital|barbiturato]] na electroforese en xel de agarosa de proteínas, por exemplo na detección da distribución anormal de proteínas.<ref name="jeppson">{{Cita publicación periódica | vauthors = Jeppsson JO, Laurell CB, Franzén B | title = Agarose gel electrophoresis | journal = Clinical Chemistry | volume = 25 | issue = 4 | pages = 629–38 | date = abril de 1979 | pmid = 313856 | url = http://clinchem.aaccjnls.org/content/25/4/629.long }}</ref> == Aplicacións == *Estimación do tamaño de moléculas de ADN despois da dixestión con [[encima de restrición|encimas de restrición]], por exemplo para facer [[mapa de restrición|mapas de restrición]] de ADN clonado. *Análise de produtos dunha [[reacción en cadea da polimerase]] (PCR), por exemplo, en [[diagnóstico xenético preimplantacional|diagnose xenética]] molecular ou [[pegada xenética]]. *Separación de fragmentos de ADN para a extracción e a purificación. *Separación de ADN xenómico restrinxido antes da [[Southern blot|transferencia Southern]], ou de ARN antes da [[Northern blot|transferencia northern]]. *Separación de proteínas, por exemplo, cribado de anormalidades de proteínas en [[química clínica]].<ref>{{Cita publicación periódica |url=http://dmbj.org.rs/jmb/pdf/2010-1/2.pdf |title=Agarose gel electrophoresis: Application in Clinial Chemistry |work=Journal of Medical Biochemistry |doi=10.2478/v10011-009-0033-8 |volume=29|pages= 9–14|date= 2010}}</ref> Os xeles de agarosa son doados de colocar no molde e de manexarse en comparación con outras matrices e os ácidos nucleicos non son alterados quimicamente durante a electroforese. As mostras son tamén recuperadas facilmente. Unha vez que o experimento remata, o xel resultante pode ser almacenado nunha bolsa de plástico nun refrixerador. A electroforese realízase en solucións tampón para reducir os cambios de pH debidos ao campo eléctrico, o cal é importante porque a crga do ADN e ARN depende do pH, pero poñela a funcionar durante longo tempo pode esgotar a capacidade de tamponamento da solución. Ademais, diferentes preparacións de material xenético poden non migrar de maneira igual por razóns morfolóxicas ou outras. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === *[[Electroforese en xel]] *[[Inmunodifusión]], [[Inmunoelectroforese]] *[[SDD-AGE]] *[[Northern blot]] *[[SDS-PAGE]] *[[Southern blot]] === Ligazóns externas === *[https://web.archive.org/web/20110927050058/http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/genetics/biotech/gels/index.html Como facer a electroforese dun xel de ADN ou ARN] *[https://web.archive.org/web/20110927050110/http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/genetics/biotech/gels/virgel.html Animación da análise en xel de fragmentos de restrición de ADN] *[http://www.jove.com/video/3923/agarose-gel-electrophoresis-for-the-separation-of-dna-fragments Vídeo e artigo sobre a electroforese en xel de agarosa] *[http://web.mit.edu/7.02/virtual_lab/RDM/RDM1virtuallab.html Fotos paso a paso da electroforese dun xel e extracción de ADN] *[https://web.archive.org/web/20090210181129/http://maradydd.livejournal.com/417631.html Drinking straw electrophoresis!] *[http://en.wikiversity.org/w/index.php?title=Agarose_gel_electrophoresis&action=edit&redlink=1 A typical method from wikiversity] *[https://web.archive.org/web/20130818003815/http://teach.genetics.utah.edu/content/build_gel_box.pdf Construción dunha cámara de electroforese en xel] {{control de autoridades}} [[Categoría:Técnicas de bioloxía molecular]] [[Categoría:Electroforese]] bqz04zum2720a1pfgsg2d1ik437t9mb 0 442882 7108436 6761931 2025-06-27T15:20:58Z Vitoriaogando 75439 7108436 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:RBC Membrane Proteins SDS-PAGE gel.jpg|miniatura|Proteínas da membrana do [[eritrocito]] separadas por SDS-PAGE segundo a súa masa molecular.]] A '''SDS-PAGE''' (do inglés ''sodium dodecyl sulfate–polyacrylamide gel electrophoresis'' ou '''electroforese en xel de poliacrilamida con dodecil sulfato sódico''') é unha das variantes da [[electroforese en xel de poliacrilamida]], un método analítico usado en [[bioquímica]] para a separación de moléculas cargadas en mesturas pola súa [[masa molecular]] nun [[campo eléctrico]]. Utiliza o [[dodecil sulfato sódico]] (SDS) para axudar a identificar e illar moléculas de [[proteína]]s. A SDS-PAGE é un [[electroforese descontinua|sistema electroforético descontinuo]] desenvolvido por [[Ulrich K. Laemmli]], que se utiliza habitualmente como método para separar proteínas de masas moleculares entre 5 e 250 [[dalton (unidade)|KDa]].<ref name="Laemmli1970">{{Cita publicación periódica|last1=Laemmli|first1=U. K.|title=Cleavage of Structural Proteins during the Assembly of the Head of Bacteriophage T4|journal=Nature|volume=227|issue=5259|year=1970|pages=680–685|issn=0028-0836|doi=10.1038/227680a0}}</ref> A publicación que a describe é o artigo máis frecuentemente citado dun só autor e o segundo máis citado globalmente.<ref>Neue Zürcher Zeitung: [http://www.nzzfolio.ch/www/d80bd71b-b264-4db4-afd0-277884b93470/showarticle/e3c7a889-34c2-407a-813f-22830be78282.aspx Interview with Ulrich Lämmli in German]. NZZ Folio, No. 11, 2005. Accessed March 4, 2012.</ref> == Propiedades == [[Ficheiro:Protein-SDS interaction.png|miniatura|Despregamento dunha proteína con SDS.]] [[Ficheiro:Process of Denaturation.svg|miniatura|Despregamento dunha proteína con calor.]] A SDS-PAGE é un método [[electroforese|electroforético]] co que se poden separar proteínas pola súa masa. O medio (ou matriz) no que se realiza é un [[xel]] descontinuo baseado na [[poliacrilamida]]. Ademais úsase o [[surfactante]] SDS ([[dodecil sulfato sódico]]). A cada gramo de proteína únense uns 1,4 gramos de SDS,<ref name="Reynolds">{{Cita publicación periódica| author=Reynolds JA, [[Charles Tanford]] | title=Binding of dodecyl sulfate to proteins at high binding ratios. Possible implications for the state of proteins in biological membranes. | journal=Proc Natl Acad Sci U S A | year= 1970 | volume= 66 | issue= 3 | pages= 1002–7 | pmid= 5269225 | doi= 10.1073/pnas.66.3.1002| pmc=283150 | url=}}</ref><ref name="Smith1984">{{Cita publicación periódica|last1=Smith|first1=B. J.|title=SDS Polyacrylamide Gel Electrophoresis of Proteins|volume=1|year=1984|pages=41–56|doi=10.1385/0-89603-062-8:41}}</ref><ref name="StaikosDondos2009">{{Cita publicación periódica|last1=Staikos|first1=Georgios|last2=Dondos|first2=Anastasios|title=Study of the sodium dodecyl sulphate–protein complexes: evidence of their wormlike conformation by treating them as random coil polymers|journal=Colloid and Polymer Science|volume=287|issue=8|year=2009|pages=1001–1004|issn=0303-402X| doi=10.1007/s00396-009-2059-3}}</ref> o que corresponde a unha molécula de SDS por cada dous [[aminoácido]]s da proteína. O SDS actúa como un surfactante, que cobre as proteínas dándolles unha proporción moi similar de carga-masa. As cargas intrínsecas que tiñan as proteínas son desprezables en comparación coas que ten o SDS que as cobre, e as cargas positivas son tamén reducidas no rango de pH básico dun xel separador. Coa aplicación dun campo eléctrico constante, as proteínas migran cara ao ánodo, cada unha cunha diferente mobilidade, dependendo da súa masa. Este procedemento simple permite a separación precisa das proteínas pola masa sen que inflúan as cargas intrínsecas orixinais da proteína. O SDS tende a formar [[micela]]s esféricas en solucións acuosas por riba de certa concentración chamadas [[concentración micelar crítica]] (CMC). Por riba dunha concentración micelar crítica de 7 a 10 milimolar en solucións acuosas, o SDS aparece como moléculas separadas ([[monómero]]) e como micelas, pero por debaixo da CMC o SDS parece só como monómero en solucións acuosas. Á CMC, unha micela consta dunhas 62 moléculas de SDS.<ref name="TurroYekta1978">{{Cita publicación periódica|last1=Turro|first1=Nicholas J.|last2=Yekta|first2=Ahmad|title=Luminescent probes for detergent solutions. A simple procedure for determination of the mean aggregation number of micelles|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=100|issue=18|year=1978|pages=5951–5952|issn=0002-7863|doi=10.1021/ja00486a062}}</ref> Porén, só os monómeros de SDS se unen a proteínas e fano por medio de [[interacción hidrófoba|interaccións hidrófobas]], mentres que as micelas de SDS son aniónicas na parte exterior e non se adsorben a ningunha proteína.<ref name="Reynolds"/> O SDS é de natureza [[anfipático|anfipática]], o que permite que se despreguen tanto os segmentos polares coma non polares da estrutura das proteínas.<ref>{{Cita libro|url=https://www.worldcat.org/oclc/913469736|title=Biochemistry|last=1958-|first=Berg, Jeremy M. (Jeremy Mark),|others=Tymoczko, John L., 1948-, Gatto, Gregory J., Jr. (Gregory Joseph), Stryer, Lubert.|isbn=9781464126109|edition= Eighth |location=New York|oclc=913469736}}</ref> A concentracións de SDS superiores a 0,1 milimolar, empeza o despregamento das proteínas,<ref name="Reynolds"/> e por riba de 1 mM, a maioría das proteínas son [[desnaturalización (bioquímica)|desnaturalizadas]].<ref name="Reynolds"/> Debido ao forte efecto desnaturalizador do SDS e a disociación subseguinte dos [[complexo proteico|complexos proteicos]], xeralmente non poden determinarse as [[estrutura cuaternaria das proteínas|estruturas cuaternarias]] usando SDS. Son excepcións, por exemplo, as proteínas que foron previamente estabilizadas por enlaces cruzados [[covalente]]s e os complexos proteicos resistentes ao SDS, que son estables mesmo en presenza de SDS (isto último só a temperatura dunha habitación). Para desnaturalizar os complexos resistentes ao SDS cómpre unha alta enerxía de activación, que se consegue quentando. A resistencia ao SDS está baseada na metaestabilidade do pregamento das proteínas. Aínda que a proteína nativa completamente pregada resistente ao SDS non ten suficiente estabilidade en presenza de SDS, o [[equilibrio químico]] da desnaturalización a temperatura dunha habitación ocorre lentamente. Os complexos de proteínas estables caracterízanse non só pola resistencia ao SDS senón tamén pola estabilidade contra as [[protease]]s e un incremento da vida media biolóxica.<ref name="Manning">{{Cita publicación periódica| author=Manning M, Colón W| title=Structural basis of protein kinetic stability: resistance to sodium dodecyl sulfate suggests a central role for rigidity and a bias toward beta-sheet structure. | journal=Biochemistry | year= 2004 | volume= 43 | issue= 35 | pages= 11248–54 | pmid=15366934 | doi=10.1021/bi0491898 | pmc= | url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/eutils/elink.fcgi?dbfrom=pubmed&tool=sumsearch.org/cite&retmode=ref&cmd=prlinks&id=15366934}}</ref> Alternativamente, a [[electroforese en xel de poliacrilamida]] pode realizarse tamén cos surfactantes catiónicos [[bromuro de cetrimonio|CTAB]] nunha CTAB-PAGE,<ref name="Buxbaum2003">{{Cita publicación periódica|last1=Buxbaum|first1=Engelbert|title=Cationic electrophoresis and electrotransfer of membrane glycoproteins|journal=Analytical Biochemistry|volume=314|issue=1|year=2003|pages=70–76|issn=0003-2697|doi=10.1016/S0003-2697(02)00639-5}}</ref><ref name="AkinShapira1985">{{Cita publicación periódica|last1=Akin|first1=Dianne T.|last2=Shapira|first2=Raymond|last3=Kinkade|first3=Joseph M.|title=The determination of molecular weights of biologically active proteins by cetyltrimethylammonium bromide-polyacrylamide gel electrophoresis|journal=Analytical Biochemistry|volume=145|issue=1|year=1985|pages=170–176|issn=0003-2697|doi=10.1016/0003-2697(85)90343-4}}</ref><ref name="Simpson2010">{{Cita publicación periódica|last1=Simpson|first1=R. J.|title=CTAB-PAGE|journal=Cold Spring Harbor Protocols|volume=2010|issue=4|year=2010|pages=pdb.prot5412–pdb.prot5412|issn=1559-6095|doi=10.1101/pdb.prot5412}}</ref> ou o [[16-BAC]] nunha BAC-PAGE.<ref name="HartingerStenius1996">{{Cita publicación periódica|last1=Hartinger|first1=Joachim|last2=Stenius|first2=Katinka|last3=Högemann|first3=Dagmar|last4=Jahn|first4=Reinhard| title=16-BAC/SDS–PAGE: A Two-Dimensional Gel Electrophoresis System Suitable for the Separation of Integral Membrane Proteins|journal=Analytical Biochemistry|volume=240|issue=1|year=1996|pages=126–133|issn=0003-2697|doi=10.1006/abio.1996.0339}}</ref> == Procedemento == O método SDS-PAGE comprende as seguintes etapas: preparación do xel, preparación da mostra, electroforese, tinguidura das proteínas ou [[western blot]]ting e análise do padrón de bandas xerado. === Produción do xel === [[Ficheiro:Electrophoresis gel combs 2.jpg|miniatura|Peites para mostras con diferente número de petos, cada puga deixa un peto ou pozo no xel ao extraela.]] [[Ficheiro:Acrylamidgel.JPG|miniatura|Xel de concentración e separación polimerizado antes de retirar o peite para mostras (branco) entre os espazadores (negro), no xel de concentración engadíronse cantidades pequenas de azul de bromofenol para mellorar a visibilidade; o xel separador non está tinguido.]] Cando se usan diferentes [[tampón químico|tampóns]] no xel (xel de electroforese descontinuo), os xeles prepáranse un día antes de realizar a electroforese, para que a [[difusión]] non orixine unha mestura dos tampóns. O xel prodúcese por [[polimerización de radicais]] nun molde que consiste en dúas placas de vidro seladas con espazadores entre as placas de vidro. Nun típico molde de minixel, os espazadores teñen un grosor de 0,75&nbsp;mm ou 1,5&nbsp;mm, o cal determina a capacidade de carga do xel. Para verter a solución do xel, as placas son xeralmente suxeitadas cunha abrazadeira que sela temporalmente a parte inferior das placas de vidro (que doutro modo estarían abertas) cos dous espazadores. Para facer a solución do xel mestúrase a [[acrilamida]] como formador do xel (usualmente ao 4% V/V no xel de concentración ou ''stacking'' e ao 10-12 % no xel separador), a metilenobisacrilamida como axente formador de enlaces cruzados, o tampón do xel separador ou de concentración, a auga e o SDS. Ao engadir o catalizador [[TEMED]] e o iniciador de radicais [[persulfato amónico]] empeza a polimerización. A solución é despois vertida entre as placas de cristal sen crear burbullas. Dependendo da cantidade de catalizador e iniciador de radicais e dependendo da temperatura, a polimerización dura entre un cuarto de hora e varias horas. O xel inferior (xel separador) vértese primeiro e cóbrese cunhas poucas pingas dun [[alcohol]] escasamente hidrosoluble (xeralmente tampón de [[butanol]] saturado ou [[isopropanol]]), que elimina as burbullas do [[Menisco (líquido)|menisco]] e protexe a solución do xel do oxíxeno eliminador de radicais. Despois da polimerización do xel separador, o alcohol desbótase e o alcohol residual é eliminado con [[papel de filtro]]. Despois da adición do persulfato amónico e o TEMED á solución do xel de concentración (''stacking gel''), vértese sobre o xel de separación solidificado. Despois, insírese un peite de mostra adecuado entre as placas de cristal sen crear burbullas. O peite de mostras extráese coidadosamente despois da polimerización, deixando petos ou pozos formados para a aplicación da mostra. Para o uso posterior de proteínas para [[secuenciación de proteínas]], os xeles prepáranse a miúdo o día anterior antes da electroforese para reducir as reaccións da acrilamida non polimerizada coas [[cisteína]]s nas proteínas. Usando un [[mesturador de gradiente]], pódense preparar xeles de gradiente cun gradiente de acrilamida (xeralmente do 4 ao 12%), que teñen un rango de separación maior das masas moleculares.<ref name="Margolis">{{Cita publicación periódica| author=Margolis J, Kenrick KG| title=2-dimensional resolution of plasma proteins by combination of polyacrylamide disc and gradient gel electrophoresis. | journal=Nature | year= 1969 | volume= 221 | issue= 5185 | pages= 1056–7 | pmid=5774398 | doi= 10.1038/2211056a0| pmc= | url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/eutils/elink.fcgi?dbfrom=pubmed&tool=sumsearch.org/cite&retmode=ref&cmd=prlinks&id=5774398}}</ref> Os sistemas de xeles comerciais (denominados ''xeles pre-moldeado'') xeralmente usan o tampón [[Bis-tris metano]] cun valor de pH entre 6,4 e 7,2 tanto no xel de concentración coma no separador.<ref name="HachmannAmshey2005">{{Cita publicación periódica|last1=Hachmann|first1=John P.|last2=Amshey|first2=Joseph W.|title=Models of protein modification in Tris–glycine and neutral pH Bis–Tris gels during electrophoresis: Effect of gel pH|journal=Analytical Biochemistry|volume=342|issue=2|year=2005|pages=237–245|issn=0003-2697|doi=10.1016/j.ab.2005.04.015}}</ref><ref name="WiltfangArold1991">{{Cita publicación periódica|last1=Wiltfang|first1=Jens|last2=Arold|first2=Norbert|last3=Neuhoff|first3=Volker|title=A new multiphasic buffer system for sodium dodecyl sulfate-polyacrylamide gel electrophoresis of proteins and peptides with molecular masses 100 000-1000, and their detection with picomolar sensitivity|journal=Electrophoresis|volume=12|issue=5|year=1991|pages=352–366|issn=0173-0835|doi=10.1002/elps.1150120507}}</ref> Estes xeles entréganse moldeados e listos para usar. Como usan un só tampón ([[electroforese en xel continua]]) e teñen un pH case neutro, poden ser almacenados durante varias semanas. O pH máis neutro ralentiza a [[hidrólise]] e así a descomposición da poliacrilamida. Ademais, na proteína hai poucas cisteínas que foran modificadas pola acrilamida.<ref name="HachmannAmshey2005"/> Debido ao pH constante nos xeles colector e separador non hai efecto de amontoamento (''stacking''). As proteínas de xeles BisTris non se poden tinguir con complexos de [[rutenio]].<ref name="MoebiusDenker2007">{{Cita publicación periódica|last1=Moebius|first1=Jan|last2=Denker|first2=Katrin|last3=Sickmann|first3=Albert|title=Ruthenium (II) tris-bathophenanthroline disulfonate is well suitable for Tris-Glycine PAGE but not for Bis-Tris gels|journal=Proteomics|volume=7|issue=4|year=2007|pages=524–527|issn=1615-9853|doi=10.1002/pmic.200600642}}</ref> Este sistema de xel ten un rango de separación comparativamente grande, que pode variarse usando [[MES (tampón)|MES]] ou [[MOPS]] no tampón para ''correr'' o xel.<ref name="HachmannAmshey2005"/> === Preparación da mostra === [[Ficheiro:Disulfide reduction by DTT-2.png|miniatura|Redución de dislfuros polo [[ditiotreitol|DTT]].]] Durante a preparación das mostras, o tampón da mostra, e con el o [[SDS]], engádense en exceso con respecto ás proteínas, e a mostra é despois quentada a 95&nbsp;°C durante cinco minutos, ou alternativamente a 70&nbsp;°C durante dez minutos. O quentamento altera as [[estrutura secundaria das proteínas|estruturas secundaria]] e [[estrutura terciaria das proteínas|terciaria]] das proteínas ao distorsionar os [[enlace de hidróxeno|enlaces de hidróxeno]] e estirar as moléculas. Opcionalmente, as [[ponte disulfuro|pontes disulfuro]] poden ser clivadas por [[redox|redución]]. Para este propósito, engádense ao tampón da mostra [[tiol|tiois]] redutores como o [[beta-mercaptoetanol|β-mercaptoetanol]] (β-ME, 5% por volume), [[ditiotreitol]] (DTT, 10 milimolar) ou [[ditioeritritol]] (DTE, 10 milimolar). Despois de arrefrialo ata a temperatura dunha habitación, cada mostra é pipeteada no seu propio pozo no xel, que foi previamente mergullado no tampón electroforético no aparello de electroforese. Ademais das mostras, xeralmente cárgase no xel un [[marcador de tamaño de peso molecular]]. Este consta de proteínas de tamaños coñecidos e así permite a estimación (cun erro de ± 10%) do tamaño das proteínas nas mostras reais, o cal migra en paralelo en diferentes carreiros do xel.<ref name="Rosenberg2006">{{Cita libro|author=Ian M. Rosenberg|title=Protein Analysis and Purification: Benchtop Techniques|url=https://books.google.com/books?id=gi-UgCF8G6EC&pg=PA103|date=22 December 2006|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-0-8176-4412-3|pages=103–}}</ref> O marcador de tamaño adoita pipetearse no primeiro ou no último dos petos ou pozos do xel. === Electroforese === [[Ficheiro:Gelelektrophoreseapparatur.jpg|miniatura|A cámara de electroforese uns poucos minutos despois de iniciada a electroforese. No primeiro peto ou pozo aplícase un marcador de tamaño co azul de bromofenol, nos outros petos, engádese ás mostras [[verde de bromocresol]]]] Para a separación, as mostras desnaturalizadas cárganse nun xel de poliacrilamida, que se sitúa nun tampón electroforético con [[electrólito]]s adecuados. Despois aplícase unha [[voltaxe]] (xeralmente duns 100 V, 10-20 V por cm de lonxitude do xel), que causa a migración das moléculas cargadas negativamente a través do xel na dirfección do [[ánodo]] cargado positivamente. O xel actúa como un baruto. As pequenas proteínas migran de forma relativamente doada a través da rede do xel, mentres que as proteínas mais grandes é máis probable que queden retidas e migren máis lentamente polo xel, o que permite que as proteínas sexan separadas por tamaño molecular. A electroforese tarda entre media hora e varias horas dependendo da voltaxe e a lonxitude do xel usado. As proteínas que migran máis rápido (cun peso molecular de menos de 5 KDa) forman a fronte do tampón xunto cos compoñentes aniónicos do tampón electroforético, que tamén migra a través do xel. A área da fronte do tampón faise visible ao engadir ao tampón da mostra a tinguidura aniónica comparativamente pequena [[azul de bromofenol]]. Debido ao tamaño molecular relativamente pequeno do azul de bromofenol, este migra máis rápido que as proteínas. Facendo un control óptico da banda coloreada migrante, pode pararse a electroforese antes de que a tinguidura e tamén as mostras migren completamente a través do xel e saian del. O método máis comunmente usado é a SDS-PAGE descontinua. Neste método, as proteínas migran primeiro no xel colector (de concentración ou ''stacking gel'') con pH neutro, no cal son concentrados e despois migran no xel separador con pH básico, no cal ten lugar a separación real. Os xeles de concentración e o separador difiren no tamaño do poro (4-6 % T e 10-20 % T), [[forza iónica]] e valor do pH (pH 6,8 ou 8,8). O electrólito máis frecuentemente usado é o sistema tampón [[Tris]]-[[glicina]]-[[cloruro]] que contén SDS. A pH neutro a glicina forma predominantemente un [[zwitterión]], a pH alto as glicinas perden cargas positivas e fanse predominantemente aniónicas. No xel colector, os ións cloruro cargados negativamente e máis pequenos migran por diante das proteínas (como ións que van en cabeza) e os ións glicinato cargados negativamente e en parte positivamente, que son lixeiramente máis grandes, migran por detrás das proteínas (como ións de cola iniciais), mentres que no comparativamente básico xel separador ambos os ións migran por diante das proteínas. O gradiente de pH entre os tampóns dos xeles de concentración e separador crea un efecto de amontoamento no bordo entre o xel de concentración e o xel de separación, xa que o glicinato perde parcialmente as súas cargas positivas a medida que se incrementa o pH e despois, a medida que o anterior ión de cola adianta as proteínas, convértese no ión que vai en cabeza, o que causa que as bandas das diferentes proteínas (visibles despois de tinguir) se fagan máis estreitas e nítidas (o que se chama efecto de amontoamento ou ''stacking''). Para a separación de proteínas e péptidos máis pequenos, utilízase o sistema tampón TRIS-[[Tricina]] de Schägger e von Jagow debido ao maior espallamento das proteínas no rango de 0,5 a 50 KDa.<ref name="Schäggervon Jagow1987">{{Cita publicación periódica|last1=Schägger|first1=Hermann|last2=von Jagow|first2=Gebhard|title=Tricine-sodium dodecyl sulfate-polyacrylamide gel electrophoresis for the separation of proteins in the range from 1 to 100 kDa|journal=Analytical Biochemistry|volume=166|issue=2|year=1987|pages=368–379|issn=0003-2697|doi=10.1016/0003-2697(87)90587-2}}</ref> === Tinguidura do xel === [[Ficheiro:Coomassie3.jpg|miniatura|Xel tinguido con Coomassie ao 10% de Tris/Tricina. No carreiro da esquerda, utilizouse un marcador de tamaños de pesos moleculares para estimar o tamaño (da parte superior á inferior: 66, 45, 35, 24, 18 e 9 kDa). Nos restantes carreiros separáronse proteínas purificadas de lévedo.]] Ao final da separación electroforética, todas as proteínas son clasificadas por tamaño e poden despois ser analizadas por outros métodos, por exemplo a tinguidura de proteínas con [[Azul Brillante Coomassie|azul Coomassie]] (o máis común e doado de utilizar),<ref>{{ cite journal | last1 = Fazekas de St. Groth | first1 = S. | last2 = Webster | first2 = R. G. | last3 = Datyner | first3 = A. | year = 1963 | title = Two new staining procedures for quantitative estimation of proteins on electrophoretic strips | journal = Biochimica et Biophysica Acta | volume = 71 | pages = 377–391 | pmid = 18421828 | doi = 10.1016/0006-3002(63)91092-8 }}</ref><ref name="Wilson1979">{{Cita publicación periódica| author=Wilson CM| title=Studies and critique of Amido Black 10B, Coomassie Blue R, and Fast Green FCF as stains for proteins after polyacrylamide gel electrophoresis. | journal=Anal Biochem | year= 1979 | volume= 96 | issue= 2 | pages= 263–78 | pmid= 89822 | doi= 10.1016/0003-2697(79)90581-5| pmc= | url=}}</ref> a [[tinguidura de prata]] (o de maior sensibilidade),<ref>C. R. Merril, R. C. Switzer, M. L. Van Keuren: ''Trace polypeptides in cellular extracts and human body fluids detected by two-dimensional electrophoresis and a highly sensitive silver stain.'' En: ''[[Proc Natl Acad Sci U S A]].'' 76(9), 1979, S. 4335–4339. PMID 92027.</ref><ref>{{cita publicación periódica|surname1=R. C. Switzer, C. R. Merril, S. Shifrin|revista=Anal Biochem|title=A highly sensitive silver stain for detecting proteins and peptides in polyacrylamide gels|volume=98|issue=1|páxina=231–237|PMID=94518|date=1979-09|language=German|DOI=10.1016/0003-2697(79)90732-2}}</ref><ref>H. Blum, H. Beier, H. J. Gross: ''Improved silver staining of plant protein, RNA & DNA in PAA gels.'' En: ''Electrophoresis.'' 8, 1987, S. 93–99.</ref><ref>T. Rabilloud et. al.: ''Improvement and simplification of low-background silver staining of proteins by using sodium dithionite.'' En: ''Electrophoresis.'' 9(6), 1998, S. 288–291. PMID 2466660.</ref><ref>T. Rabilloud: ''A comparison between low background silver diammine and silver nitrate protein stains.'' In: ''Electrophoresis.'' 13, 1992, S. 429–439. PMID 1425556.</ref><ref>C. Lelong, M. Chevallet, S. Luche, T. Rabilloud: ''Silver staining of proteins in 2DE gels.'' In: ''Methods Mol Biol.'' 519, 2009, S. 339–350. PMID 19381593.</ref> tinguidura [[Stains-all]], tinguidura [[Amido Black 10B]],<ref name="Wilson1979"/> tinguidura [[Fast green FCF]],<ref name="Wilson1979"/> tinguiduras fluorescentes como a tinguidura con [[epicocconona]]<ref>Christian P. Moritz, Sabrina X. Marz, Ralph Reiss, Thomas Schulenborg, Eckhard Friauf: ''Epicocconone staining: a powerful loading control for Western blots.'' In: ''Proteomics''. PMID 24339236.</ref> e a tinguidura laranxa SYPRO,<ref name="Demchenko">Aleksandr Petrovich Demchenko: ''Advanced Fluorescence Reporters in Chemistry and Biology III: Applications in Sensing and Imaging Band 3 von Advanced Fluorescence Reporters in Chemistry and Biology''. Springer 2011, {{ISBN|978-3-642-18035-4}}, S. 179ff.</ref> e a detección inmunolóxica como o [[western blot]].<ref name="GallagherChakavarti2008">{{Cita publicación periódica|last1=Gallagher|first1=Sean|last2=Chakavarti|first2=Deb|title=Staining Proteins in Gels|journal=Journal of Visualized Experiments|issue=17|year=2008|issn=1940-087X|doi=10.3791/760|pmc=3253607}}</ref><ref name="Wilson1983">{{Cita publicación periódica| author=Wilson CM| title=Staining of proteins on gels: comparisons of dyes and procedures. | journal=Methods Enzymol | year= 1983 | volume= 91 | issue= | pages= 236–47 | pmid=6190068 | doi= | pmc= | url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/eutils/elink.fcgi?dbfrom=pubmed&tool=sumsearch.org/cite&retmode=ref&cmd=prlinks&id=6190068}}</ref> As tinguiduras fluorescentes teñen unha linearidade comparativamente máis alta entre a cantidade de proteínas e a intensidade de cor de aproximadamente unhas tres ordes de magnitude por riba do límite de detección, é dicir, a cantidade de proteína pode ser estimada pola intensidade de cor. Cando se usa a tinguidura de proteínas fluorescente [[tricloroetanol]], omítese facer seguidamente outra tinguidura se este foi engadido á solución do xel e o xel foi irradiado con luz UV despois da electroforese.<ref name="Ladner">{{Cita publicación periódica| author=Ladner CL, Yang J, Turner RJ, Edwards RA| title=Visible fluorescent detection of proteins in polyacrylamide gels without staining. | journal=Anal Biochem | year= 2004 | volume= 326 | issue= 1 | pages= 13–20 | pmid=14769330 | doi=10.1016/j.ab.2003.10.047 | pmc= | url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/eutils/elink.fcgi?dbfrom=pubmed&tool=sumsearch.org/cite&retmode=ref&cmd=prlinks&id=14769330}}</ref><ref name="Gilda">{{Cita publicación periódica| author=Gilda JE, Gomes AV| title=Stain-Free total protein staining is a superior loading control to β-actin for Western blots. | journal=Anal Biochem | year= 2013 | volume= 440 | issue= 2 | pages= 186–8 | pmid=23747530 | doi=10.1016/j.ab.2013.05.027 | pmc=3809032 | url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/eutils/elink.fcgi?dbfrom=pubmed&tool=sumsearch.org/cite&retmode=ref&cmd=prlinks&id=23747530 }}</ref> === Análise === A tinguidura de proteínas no xel crea un padrón de bandas documentable das varias proteínas. As [[glicoproteína]]s teñen niveis diferenciais de [[glicosilación]]s e adsorben SDS máis desigualmente nos puntos de glicosilacións, o que ten como resultado a formación de bandas máis anchas e difuminadas.<ref name="Cryo">{{Cita libro|title=Cryo-EM Part A: Sample Preparation and Data Collection|url=https://books.google.com/books?id=a1mPepNTgxcC&pg=PA28|date=30 September 2010|publisher=Academic Press|isbn=978-0-08-095695-4|pages=28}}</ref> As [[proteína de membrana|proteínas de membrana]], a causa do seu [[dominio transmembrana]], están a miúdo compostas de [[aminoácido]]s máis [[hidrófobo]]s, teñen unha menor [[solubilidade]] en solucións acuosas, tenden a unirse a [[lípido]]s, e adoitan precipitar en solucións acuosas debido a [[efecto hidrófobo|efectos hidrófobos]] cando non están presentes cantidades suficientes de deterxente. Esta precipitación maniféstase no caso das proteínas de membrana nunha SDS-PAGE ao "formar colas" nos bordos (''"tailing"'') da banda da [[proteína transmembrana]]. Neste caso, pode usarse máis cantidade de SDS (usando máis ou usando un tampón da mostra máis concentrado) e a cantidade de proteína na aplicación da mostra pode ser reducida. Unha sobrecarga do xel cunha proteína soluble crea unha banda semicircular desta proteína (por exemplo, no carreiro do marcador nos 66 KDa), o que permite que outras proteínas con pesos moleculares similares queden cubertas. Un baixo contraste (como no carreiro do marcador da imaxe) entre bandas dun carreiro indican a presenza de moitas proteínas (baixa pureza) ou, se se usan proteínas purificadas e aparece un contraste escaso só por debaixo dunha banda, iso indica unha degradación [[proteólise|proteolítica]] da proteína, que primeiro causa bandas de degradación, e despois unha degradación aínda maior produce unha cor homoxénea ("untado") baixo a banda.<ref name="BurgessDeutscher2009">{{Cita libro|author1=Richard R Burgess|author2=Murray P. Deutscher|title=Guide to Protein Purification|url=https://books.google.com/books?id=f6Lp4yna4hoC&pg=PA184|date=3 November 2009|publisher=Academic Press|isbn=978-0-08-092317-8|pages=184–}}</ref> A documentación do padrón de bandas faise xeralmente fotografándoas ou escaneándoas. Para unha recuperación posterior das moléculas en bandas individuais, pode realizarse un [[xel de extracción]]. === Arquivación === [[Ficheiro:Gel_Blue_Coomassie.jpg|miniatura|Dous xeles SDS unha vez completada a separación das mostras e tinguidos nun armazón de secado.]] Despois da tinguidura das proteínas e a documentación do padrón de bandas, o xel de [[poliacrilamida]] pode secarse para o seu almacenamento nun arquivo. Poden extraerse del as proteínas en datas posteriores. O xel pode situarse nun armazón para o secado (usando ou non calor) ou nun secador de baleiro. O armazón para o secado consta de dúas partes, unha que serve como unha base para unha película de [[celofán]] húmido ao cal se engaden o xel e unha solución de [[glicerol]] ao 1%. Despois aplícase unha segunda película de celofán sen formar burbullas, a segunda parte do armazón ponse enriba e sélase o armazón con clips. A eliminación das burbullas de aire evita a fragmentación do xel durante o secado. A auga evapórase a través da película do celofán. En contraste co armazón de secado, os armazóns de baleiro xeran un baleiro e quentan o xel a uns 50&nbsp;°C. == Determinación da masa molecular == [[Ficheiro:LogM over Rf.png|miniatura|As proteínas do marcador de tamaños (X negro) mostran unha liña aproximadamente recta na representación do [[logaritmo|log]] M sobre Rf. O peso molecular da proteína descoñecida (X vermello) poden determinarse no eixe Y.]] Para unha determinación precisa dos pesos moleculares, as distancias de migración relativas das bandas de cada proteína mídense no xel separador.<ref name="BonnerHargreaves2011">{{Cita libro|author1=Philip L.R. Bonner|author2=Alan J. Hargreaves|title=Basic Bioscience Laboratory Techniques: A Pocket Guide|url=https://books.google.com/books?id=Pavxt_jKi80C&pg=PT140|date=24 August 2011|publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-1-119-95644-0|pages=140–}}</ref><ref name="Holtzhauer2006">{{Cita libro|author=Martin Holtzhauer|title=Basic Methods for the Biochemical Lab|url=https://books.google.com/books?id=lymxOH6cGCoC&pg=PA243|date=13 September 2006|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-3-540-32786-8|pages=243–}}</ref> As medidas son realizadas xeralmente por triplicado para aumentar a exactitude. A mobilidade relativa (chamada valor Rf ou valor Rm) é o cociente da distancia da banda da proteína e a distancia da fronte do tampón. As distancias das bandas e a fronte do tampón mídense todas desde o principio do xel separador. A distancia da fronte do tampón corresponde grosso modo á distancia á que chega o azul de bromofenol contido no tampón da mostra. As distancias relativas das proteínas do marcador de tamaño son representadas semilogaritmicamente con respecto aos seus pesos moleculares coñecidos. Por comparación coa parte lineal do gráfico xerado por unha análise de regresión, o peso molecular dunha proteína descoñecida pode determinarse pola súa mobilidade relativa. As bandas de proteínas con glicosilacións poden estar difuminadas.<ref name="Cryo"/> As proteínas con moitos aminoácidos básicos (por exemplo, as [[histona]]s)<ref name="VenrooijMaini2012">{{Cita libro|author1=W.J. van Venrooij|author2=Ravinder N. Maini|title=Manual of Biological Markers of Disease|url=https://books.google.com/books?id=0ngrBgAAQBAJ&pg=PT50|date=6 December 2012|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-94-011-1670-1|pages=50–}}</ref> poden causar unha sobreestimación dos pesos moleculares ou mesmo non migran no xel en absoluto, porque se moven lentamente na electroforese debido ás cargas positivas ou incluso na dirección oposta. En consecuencia, moitos aminoácidos ácidos poden causar unha migración acelerada dunha proteína e unha subestimación da súa masa molecular.<ref name="GuanZhu2015">{{Cita publicación periódica|last1=Guan|first1=Yihong|last2=Zhu|first2=Qinfang|last3=Huang|first3=Delai|last4=Zhao|first4=Shuyi|last5=Jan Lo|first5=Li|last6=Peng|first6=Jinrong|title=An equation to estimate the difference between theoretically predicted and SDS PAGE-displayed molecular weights for an acidic peptide|journal=Scientific Reports|volume=5|issue=1|year=2015|issn=2045-2322|doi=10.1038/srep13370}}</ref> == Aplicacións == A SDS-PAGE en combinación cunha tinguidura de proteínas utilízase amplamente en bioquímica para unha separación exacta e rápida e a posterior análise das proteínas. Ten un custo comparativamente baixo en instrumentos e reactivos e é un método doado de usar. Debido á súa baixa [[escalabilidade]], é usada principalmente para propósitos analíticos e en menor medida para propósitos preparativos, especialmente cando hai que illar grandes cantidades dunha proteína. Ademais, a SDS-PAGE utilízase co [[western blot]] para a determinación da presenza dunha proteína específica nunha mestura de proteínas ou para a análise de [[modificación postraducional|modificacións postraducionais]]. As modificacións postraducionais de proteínas poden orixinar unha mobilidade relativa diferente (é dicir, un ''corremento da banda'') ou un cambio na unión dun [[anticorpo]] de detección usado no western blot (é dicir, unha banda desaparece e aparece). Na [[espectroscopia de masas]] de proteínas, a SDS-PAGE é un método amplamente usado para a preparación de mostras antes da espectrometría, principalmente usando [[dixestión en xel]]. En canto á determinación da masa molecular dunha proteína, a SDS-PAGE é un pouco máis exacta que unha [[ultracentrifugación]] analítica, pero menos exacta que unha espectroscopia de masas (ignorando as modificacións postraducionais) ou un cálculo da masa molecular da proteína a partir da [[secuencia de ADN]]. En diagnósticos médicos, a SDS-PAGE utilízase como parte dun [[test de VIH]] e para avaliar a [[proteinuria]]. No test de [[VIH]], as proteínas do VIH sepáranse por SDS-PAGE e seguidamente son detectadas por [[western blot]] con anticorpos específicos para o VIH do paciente, se están presentes no seu [[soro sanguíneo]]. A SDS-PAGE para a proteinuria avalía os niveis de varias [[proteína do soro|proteínas do soro]] na [[urina]], por exemplo a [[albumina]], [[alfa-2-macroglobulina]] e [[IgG]]. == Variantes == A SDS-PAGE é o método máis utilizado de separación electroforética en xel de proteínas. A [[electroforese en xel bidimensional]] combina secuencialmente o [[isoelectroenfoque]] ou BAC-PAGE cunha SDS-PAGE. A [[PAGE nativa]] utilízase cando se debe manter o pregamento nativo da proteína. Para a separación de proteínas de membrana, a BAC-PAGE ou a CTAB-PAGE pode ser utilizado como unha alternativa á SDS-PAGE. Para a separación electroforética de grandes complexos proteicos pode utilizarse a [[electroforese en xel de agarosa]], por exemplo a [[SDD-AGE]]. Algúns [[encima]]s poden ser detectados pola súa actividade encimática por [[zimografía]]. == Alternativas == Aínda que é unha das formas de separación de proteínas máis precisa e de menor custo, a SDS-PAGE desnaturaliza as proteínas. Cando son necesarias condicións non desnaturalizantes, as proteínas son separadas por [[PAGE nativa]] ou diferentes métodos [[cromatografía|cromatográficos]] seguidos de cuantificación [[fotometría (óptica)|fotométrica]], por exemplo [[cromatografía de afinidade]] (ou mesmo [[purificación de afinidade en tándem]]), [[cromatografía de exclusión por tamaños]], [[cromatografía de intercambio iónico]].<ref name="Janson2012">{{Cita libro|author=Jan-Christer Janson|title=Protein Purification: Principles, High Resolution Methods, and Applications|url=|date=3 January 2012|publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-1-118-00219-3}}</ref> As proteínas poden tamén separarse por tamaño nunha [[filtración de fluxo tanxencial]]<ref name="Desai2000">{{Cita libro|author=Mohamed A. Desai|title=Downstream Processing of Proteins: Methods and Protocols|url=|year=2000|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-1-59259-027-8|pages=35}}</ref> ou unha [[ultrafiltración]].<ref name="Raja2003">{{Cita libro|author=Ghosh Raja|title=Protein Bioseparation Using Ultrafiltration: Theory, Applications And New Developments|url=|date=11 June 2003|publisher=World Scientific|isbn=978-1-78326-126-0|pages=142}}</ref> Unha proteína determinada pode ser illada da mestura por cromatografía de afinidade ou por un [[ensaio pull-down]]. Algúns métodos de separación historicamente temperáns e efectivos en canto a custo pero en cru están xeralmente baseados nunha serie de extraccións e precipitacións usando moléculas [[cosmotrópico|cosmotrópicas]], como por exemplo a [[precipitación por sulfato amónico]] e a precipitación por [[polietileneglicol]]. == Historia == En 1948 [[Arne Tiselius]] foi galardoado co [[Premio Nobel de Química]] polo descubrimento do principio da [[electroforese]] como migración de átomos ou moléculas cargadas disoltas nun campo eléctrico.<ref name="Pederson2007">{{Cita publicación periódica|last1=Pederson|first1=T.|title=Turning a PAGE: the overnight sensation of SDS-polycrylamide gel electrophoresis|journal=The FASEB Journal|volume=22|issue=4|year=2007|pages=949–953|issn=0892-6638|doi=10.1096/fj.08-0402ufm}}</ref> O uso dunha matriz sólida (inicialmente eran discos de papel) nunha [[electroforese en zona]] melloraba a separación. A electroforese descontinua de 1964 ideada por L. Ornstein e B. J. Davis fixo posible mellorar a separación polo efecto de amontoamento (''stacking'').<ref>Ornstein, L., Davis, B. J.: ''Disc Electrophoresis –1. Background and Theory.'' In: ''Ann NY Acad Sci.'' 121, 1964, pp. 321–349.</ref> O uso de hidroxeles de poliacrilamida con enlaces cruzados, a diferenza dos anteriormente usados discos de papel ou xeles de [[amidón]], proporcionaron unha maior estabilidade do xel e ningunha descomposición microbiana. O efecto de desnaturaliación do SDS en xeles continuos de poliacrilamida o consecuente aumento da resolución foi descrito primeiro en 1965 por [[David F. Summers]] no grupo de traballo de [[James E. Darnell]] para separar proteínas de [[poliovirus]].<ref name="Summers">{{Cita publicación periódica| author=Summers DF, Maizel JV, Darnell JE| title=Evidence for virus-specific noncapsid proteins in poliovirus-infected HeLa cells. | journal=Proc Natl Acad Sci U S A | year= 1965 | volume= 54 | issue= 2 | pages= 505–13 | pmid=4285933 | doi= 10.1073/pnas.54.2.505| pmc=219696 | url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/eutils/elink.fcgi?dbfrom=pubmed&tool=sumsearch.org/cite&retmode=ref&cmd=prlinks&id=4285933}}</ref> A versión actual da SDS-PAGE foi descrita en 1970 por Ulrich K. Laemmli e usada inicialmente para caracterizar proteínas da cabeza do [[bacteriófago T4]].<ref name="Laemmli1970"/> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[PAGE nativa]] * [[SDD-AGE]] === Ligazóns externas === * OpenWetWare: [http://openwetware.org/wiki/Sauer:bis-Tris_SDS-PAGE,_the_very_best Protocolo para BisTris SDS-PAGE] [[Categoría:Electroforese]] [[Categoría:Técnicas de bioloxía molecular]] 8a0b0vpdjskbbpg1s9lkd0owii22aec 0 446148 7109103 7107867 2025-06-28T00:17:06Z Jembot 33958 Bot: Actualizando datos 7109103 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:Www.wikipedia.org screenshot 2018.png|miniatura|Pantalla do portal de Wikipedia amosando as diferentes linguas clasificadas por número de artigos.|367x367px]] [[Wikipedia]] é unha enciclopedia en liña baseada nun [[wiki]] [[Multilingüismo|multilingüe]] e de [[contido libre]] editado e mantido por unha comunidade de editores, a cal comezou o 15 de xaneiro de 2001 coa [[Wikipedia en inglés|versión en lingua inglesa]]. Pouco despois, creáronse edicións en linguas diferentes do inglés: as edicións en [[Wikipedia en alemán|alemán]] e o [[Wikipedia en catalán|catalán]] foron creadas o 16 de marzo,<ref>{{Cite mailing list|url=https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikipedia-l/2001-March/000048.html|title=Alternative language wikipedias |date=16 de marzo de 2001 |mailing-list=Wikipedia-L|last=Wales|first=Jimmy|access-date=21 de decembro de 2020 |archive-date=20 de xuño de 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140620120728/http://lists.wikimedia.org/pipermail/wikipedia-l/2001-March/000048.html|urlmorta=non}}</ref> a edición en [[Wikipedia en francés|francés]] o 23 de marzo,<ref>{{Cite web|last=Noisette|first=Thierry|date=24 de setembro de 2010 |title=Wikipédia en français dépasse le million d'articles|trans-title=French Wikipedia exceeds one million articles|url=https://www.zdnet.fr/blogs/l-esprit-libre/wikipedia-en-francais-depasse-le-million-d-articles-39754828.htm|urlmorta=non|archive-url=https://web.archive.org/web/20161107220853/http://www.zdnet.fr/actualites/wikipedia-en-francais-depasse-le-million-d-articles-39754828.htm|archive-date=7 de novembro de 2016|access-date=21 de decembro de 2020 |website=[[ZDNet]] France|publisher=[[Red Ventures]]|language=fr|quote=Wikipédia, l'encyclopédie collaborative libre, fêtera ses dix ans en janvier 2011, et a débuté le 23 mars 2001 en version française, mais dès ce jeudi 23 septembre, à neuf ans et demi exactement, la Wikipédia francophone a enregistré officiellement le cap du million d'articles.}}</ref> e a [[Wikipedia en sueco|sueca]] creouse o 23 de maio.<ref>{{Cite web|title=History of HomePage|url=http://sv.wikipedia.com/wiki.cgi?action=history&id=HomePage|urlmorta=si|archive-url=https://web.archive.org/web/20010608192645/http://sv.wikipedia.com/wiki.cgi?action=history&id=HomePage|archive-date=8 de outubro de 2001 |access-date=21 de decembro de 2020 |website=[[Wikipedia en sueco]]}}</ref> == Táboa == Esta é unha táboa con todas as '''[[Wikipedia]]s''', presentables en orde decrecente de páxinas de contido ou outros ordenamentos.<ref name="pdc">As páxinas de contido son as páxinas pertencentes ós [[Axuda:Espazo de nomes|espazos de nomes]] que cada comunidade considera que constitúen a propia enciclopedia —a máis do principal ou de artigos, nalgunhas edicións engádense outros complementarios, como os anexos da Wikipedia en español—, e que a máis non son redireccións e conteñen ao menos unha ligazón interna.</ref> Os datos actualízanse de xeito automático a diario. {| class="wikitable sortable col2izq col3izq col4izq" style="text-align:right;" |- style="font-size: 85%" ! !! Lingua !! lingua (local) !! {{abreviatura|Cód.|Código segundo ISO 639-1}}<ref>A dirección ([[Localizador uniforme de recursos|URL]]) de cada Wikipedia ten a estrutura <code>http(s)://'''xx'''.wikipedia.org/wiki/</code>, onde '''xx''' é a identificación da lingua desa Wikipedia, segundo o código de letras da norma [[ISO 639]]-1. Para as linguas que non teñen representación nese código, úsase un de tres letras, de [[ISO 639]]-2. En casos excepcionais non cubertos polo ISO, adóptase un código propio.</ref> ! {{abreviatura|P. de cont.|Páxinas de contido}}<ref name="pdc" /> !! Páxinas !! Edicións !! {{abreviatura|Admins.|Administradores}} !! Usuarios !! {{abreviatura|U. activos|Usuarios activos}}<ref>Considéranse activos ós usuarios que realizaron algunha acción no proxecto nos últimos 30 días.</ref> !! Ficheiros !! {{abreviatura|Prof.|Profundidade}}<ref>A profundidade é unha estima da actividade nunha Wikipedia que amosa con que frecuencia se poñen ó día as páxinas de contido. Profundidades meirandes que 200 ou menores que 10 poden descartarse por irrelevantes. <center><math>Profundidade=\frac{Edici\acute{o}ns}{P\acute{a}xinas}\cdot \left( \frac{P\acute{a}xinas - Artigos}{Artigos} \right)^{2}</math></center></ref> |- | <span id="en">1</span> | [[Lingua inglesa|Inglés]] | English | [[:en:|en]] | [[:en:Special:Statistics|7&nbsp;014&nbsp;564]] | [[:en:Special:Statistics|63&nbsp;395&nbsp;617]] | [[:en:Special:Statistics|1&nbsp;292&nbsp;950&nbsp;830]] | [[:en:Special:ListUsers/sysop|839]] | [[:en:Special:ListUsers|49&nbsp;330&nbsp;101]] | [[:en:Special:ActiveUsers|110&nbsp;331]] | [[:en:Special:ListFiles|939&nbsp;685]] | 1317 |- | <span id="ceb">2</span> | [[Lingua cebuana|Cebuano]] | Sinugboanon | [[:ceb:|ceb]] | [[:ceb:Special:Statistics|6&nbsp;116&nbsp;490]] | [[:ceb:Special:Statistics|11&nbsp;229&nbsp;964]] | [[:ceb:Special:Statistics|35&nbsp;407&nbsp;373]] | [[:ceb:Special:ListUsers/sysop|7]] | [[:ceb:Special:ListUsers|128&nbsp;822]] | [[:ceb:Special:ActiveUsers|162]] | [[:ceb:Special:ListFiles|3]] | 2 |- | <span id="de">3</span> | [[Lingua alemá|Alemán]] | Deutsch | [[:de:|de]] | [[:de:Special:Statistics|3&nbsp;027&nbsp;471]] | [[:de:Special:Statistics|8&nbsp;319&nbsp;319]] | [[:de:Special:Statistics|255&nbsp;623&nbsp;019]] | [[:de:Special:ListUsers/sysop|172]] | [[:de:Special:ListUsers|4&nbsp;600&nbsp;609]] | [[:de:Special:ActiveUsers|16&nbsp;539]] | [[:de:Special:ListFiles|129&nbsp;842]] | 93 |- | <span id="fr">4</span> | [[Lingua francesa|Francés]] | Français | [[:fr:|fr]] | [[:fr:Special:Statistics|2&nbsp;693&nbsp;111]] | [[:fr:Special:Statistics|13&nbsp;539&nbsp;590]] | [[:fr:Special:Statistics|226&nbsp;369&nbsp;487]] | [[:fr:Special:ListUsers/sysop|141]] | [[:fr:Special:ListUsers|5&nbsp;211&nbsp;374]] | [[:fr:Special:ActiveUsers|17&nbsp;177]] | [[:fr:Special:ListFiles|76&nbsp;138]] | 271 |- | <span id="sv">5</span> | [[Lingua sueca|Sueco]] | Svenska | [[:sv:|sv]] | [[:sv:Special:Statistics|2&nbsp;612&nbsp;106]] | [[:sv:Special:Statistics|6&nbsp;315&nbsp;089]] | [[:sv:Special:Statistics|57&nbsp;565&nbsp;791]] | [[:sv:Special:ListUsers/sysop|65]] | [[:sv:Special:ListUsers|955&nbsp;046]] | [[:sv:Special:ActiveUsers|1848]] | [[:sv:Special:ListFiles|0]] | 18 |- | <span id="nl">6</span> | [[Lingua neerlandesa|Neerlandés]] | Nederlands | [[:nl:|nl]] | [[:nl:Special:Statistics|2&nbsp;190&nbsp;786]] | [[:nl:Special:Statistics|4&nbsp;713&nbsp;502]] | [[:nl:Special:Statistics|69&nbsp;366&nbsp;730]] | [[:nl:Special:ListUsers/sysop|29]] | [[:nl:Special:ListUsers|1&nbsp;412&nbsp;047]] | [[:nl:Special:ActiveUsers|3559]] | [[:nl:Special:ListFiles|20]] | 19 |- | <span id="ru">7</span> | [[Lingua rusa|Ruso]] | Русский | [[:ru:|ru]] | [[:ru:Special:Statistics|2&nbsp;052&nbsp;042]] | [[:ru:Special:Statistics|8&nbsp;307&nbsp;481]] | [[:ru:Special:Statistics|145&nbsp;566&nbsp;678]] | [[:ru:Special:ListUsers/sysop|62]] | [[:ru:Special:ListUsers|3&nbsp;768&nbsp;856]] | [[:ru:Special:ActiveUsers|8205]] | [[:ru:Special:ListFiles|260&nbsp;585]] | 162 |- | <span id="es">8</span> | [[Lingua castelá|Castelán]] | Español | [[:es:|es]] | [[:es:Special:Statistics|2&nbsp;044&nbsp;278]] | [[:es:Special:Statistics|8&nbsp;444&nbsp;476]] | [[:es:Special:Statistics|167&nbsp;722&nbsp;083]] | [[:es:Special:ListUsers/sysop|52]] | [[:es:Special:ListUsers|7&nbsp;440&nbsp;921]] | [[:es:Special:ActiveUsers|12&nbsp;705]] | [[:es:Special:ListFiles|0]] | 194 |- | <span id="it">9</span> | [[Lingua italiana|Italiano]] | Italiano | [[:it:|it]] | [[:it:Special:Statistics|1&nbsp;924&nbsp;160]] | [[:it:Special:Statistics|8&nbsp;322&nbsp;342]] | [[:it:Special:Statistics|145&nbsp;320&nbsp;547]] | [[:it:Special:ListUsers/sysop|114]] | [[:it:Special:ListUsers|2&nbsp;653&nbsp;772]] | [[:it:Special:ActiveUsers|7023]] | [[:it:Special:ListFiles|122&nbsp;132]] | 193 |- | <span id="pl">10</span> | [[Lingua polaca|Polaco]] | Polski | [[:pl:|pl]] | [[:pl:Special:Statistics|1&nbsp;661&nbsp;908]] | [[:pl:Special:Statistics|3&nbsp;894&nbsp;005]] | [[:pl:Special:Statistics|76&nbsp;883&nbsp;188]] | [[:pl:Special:ListUsers/sysop|96]] | [[:pl:Special:ListUsers|1&nbsp;383&nbsp;122]] | [[:pl:Special:ActiveUsers|4569]] | [[:pl:Special:ListFiles|264]] | 35 |- | <span id="arz">11</span> | [[Árabe exipcio]] | مصرى (Maṣrī) | [[:arz:|arz]] | [[:arz:Special:Statistics|1&nbsp;627&nbsp;851]] | [[:arz:Special:Statistics|2&nbsp;157&nbsp;978]] | [[:arz:Special:Statistics|12&nbsp;100&nbsp;469]] | [[:arz:Special:ListUsers/sysop|7]] | [[:arz:Special:ListUsers|263&nbsp;763]] | [[:arz:Special:ActiveUsers|166]] | [[:arz:Special:ListFiles|1314]] | 0 |- | <span id="zh">12</span> | [[Lingua chinesa|Chinés]] | 中文 | [[:zh:|zh]] | [[:zh:Special:Statistics|1&nbsp;485&nbsp;402]] | [[:zh:Special:Statistics|8&nbsp;064&nbsp;390]] | [[:zh:Special:Statistics|87&nbsp;650&nbsp;694]] | [[:zh:Special:ListUsers/sysop|63]] | [[:zh:Special:ListUsers|3&nbsp;744&nbsp;488]] | [[:zh:Special:ActiveUsers|7175]] | [[:zh:Special:ListFiles|68&nbsp;672]] | 213 |- | <span id="ja">13</span> | [[Lingua xaponesa|Xaponés]] | 日本語 | [[:ja:|ja]] | [[:ja:Special:Statistics|1&nbsp;463&nbsp;618]] | [[:ja:Special:Statistics|4&nbsp;302&nbsp;874]] | [[:ja:Special:Statistics|105&nbsp;175&nbsp;542]] | [[:ja:Special:ListUsers/sysop|40]] | [[:ja:Special:ListUsers|2&nbsp;329&nbsp;870]] | [[:ja:Special:ActiveUsers|12&nbsp;273]] | [[:ja:Special:ListFiles|5430]] | 91 |- | <span id="uk">14</span> | [[Lingua ucraína|Ucraíno]] | Українська | [[:uk:|uk]] | [[:uk:Special:Statistics|1&nbsp;381&nbsp;980]] | [[:uk:Special:Statistics|4&nbsp;921&nbsp;632]] | [[:uk:Special:Statistics|45&nbsp;571&nbsp;959]] | [[:uk:Special:ListUsers/sysop|47]] | [[:uk:Special:ListUsers|807&nbsp;135]] | [[:uk:Special:ActiveUsers|2964]] | [[:uk:Special:ListFiles|114&nbsp;059]] | 60 |- | <span id="vi">15</span> | [[Lingua_vietnamita|Vietnamita]] | Tiếng Việt | [[:vi:|vi]] | [[:vi:Special:Statistics|1&nbsp;295&nbsp;209]] | [[:vi:Special:Statistics|19&nbsp;508&nbsp;414]] | [[:vi:Special:Statistics|73&nbsp;581&nbsp;946]] | [[:vi:Special:ListUsers/sysop|15]] | [[:vi:Special:ListUsers|992&nbsp;033]] | [[:vi:Special:ActiveUsers|1290]] | [[:vi:Special:ListFiles|26&nbsp;881]] | 745 |- | <span id="ar">16</span> | [[Lingua árabe|Árabe]] | العربية | [[:ar:|ar]] | [[:ar:Special:Statistics|1&nbsp;268&nbsp;539]] | [[:ar:Special:Statistics|8&nbsp;810&nbsp;311]] | [[:ar:Special:Statistics|71&nbsp;113&nbsp;190]] | [[:ar:Special:ListUsers/sysop|26]] | [[:ar:Special:ListUsers|2&nbsp;731&nbsp;012]] | [[:ar:Special:ActiveUsers|3544]] | [[:ar:Special:ListFiles|55&nbsp;325]] | 285 |- | <span id="war">17</span> | [[Lingua waray-waray|Waray-waray]] | Winaray | [[:war:|war]] | [[:war:Special:Statistics|1&nbsp;266&nbsp;711]] | [[:war:Special:Statistics|2&nbsp;870&nbsp;447]] | [[:war:Special:Statistics|7&nbsp;719&nbsp;984]] | [[:war:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:war:Special:ListUsers|63&nbsp;162]] | [[:war:Special:ActiveUsers|72]] | [[:war:Special:ListFiles|42]] | 4 |- | <span id="pt">18</span> | [[Lingua portuguesa|Portugués]] | Português | [[:pt:|pt]] | [[:pt:Special:Statistics|1&nbsp;149&nbsp;432]] | [[:pt:Special:Statistics|5&nbsp;922&nbsp;863]] | [[:pt:Special:Statistics|70&nbsp;178&nbsp;950]] | [[:pt:Special:ListUsers/sysop|52]] | [[:pt:Special:ListUsers|3&nbsp;244&nbsp;912]] | [[:pt:Special:ActiveUsers|8063]] | [[:pt:Special:ListFiles|65&nbsp;301]] | 204 |- | <span id="fa">19</span> | [[Lingua persa|Persa]] | فارسی | [[:fa:|fa]] | [[:fa:Special:Statistics|1&nbsp;044&nbsp;376]] | [[:fa:Special:Statistics|5&nbsp;919&nbsp;497]] | [[:fa:Special:Statistics|42&nbsp;075&nbsp;656]] | [[:fa:Special:ListUsers/sysop|36]] | [[:fa:Special:ListUsers|1&nbsp;398&nbsp;561]] | [[:fa:Special:ActiveUsers|3858]] | [[:fa:Special:ListFiles|94&nbsp;959]] | 154 |- | <span id="ca">20</span> | [[Lingua catalá|Catalán]] | Català | [[:ca:|ca]] | [[:ca:Special:Statistics|776&nbsp;696]] | [[:ca:Special:Statistics|1&nbsp;945&nbsp;816]] | [[:ca:Special:Statistics|35&nbsp;209&nbsp;539]] | [[:ca:Special:ListUsers/sysop|26]] | [[:ca:Special:ListUsers|517&nbsp;134]] | [[:ca:Special:ActiveUsers|1150]] | [[:ca:Special:ListFiles|11&nbsp;401]] | 40 |- | <span id="id">21</span> | [[Lingua indonesia|Indonesio]] | Bahasa Indonesia | [[:id:|id]] | [[:id:Special:Statistics|733&nbsp;791]] | [[:id:Special:Statistics|4&nbsp;003&nbsp;878]] | [[:id:Special:Statistics|27&nbsp;441&nbsp;225]] | [[:id:Special:ListUsers/sysop|46]] | [[:id:Special:ListUsers|1&nbsp;554&nbsp;372]] | [[:id:Special:ActiveUsers|3047]] | [[:id:Special:ListFiles|62&nbsp;089]] | 136 |- | <span id="ko">22</span> | [[Lingua coreana|Coreano]] | 한국어 | [[:ko:|ko]] | [[:ko:Special:Statistics|708&nbsp;468]] | [[:ko:Special:Statistics|3&nbsp;416&nbsp;872]] | [[:ko:Special:Statistics|40&nbsp;087&nbsp;012]] | [[:ko:Special:ListUsers/sysop|30]] | [[:ko:Special:ListUsers|900&nbsp;243]] | [[:ko:Special:ActiveUsers|4021]] | [[:ko:Special:ListFiles|14&nbsp;438]] | 171 |- | <span id="sr">23</span> | [[Lingua serbia|Serbio]] | Српски / Srpski | [[:sr:|sr]] | [[:sr:Special:Statistics|708&nbsp;280]] | [[:sr:Special:Statistics|4&nbsp;202&nbsp;878]] | [[:sr:Special:Statistics|30&nbsp;066&nbsp;389]] | [[:sr:Special:ListUsers/sysop|14]] | [[:sr:Special:ListUsers|444&nbsp;587]] | [[:sr:Special:ActiveUsers|2138]] | [[:sr:Special:ListFiles|39&nbsp;391]] | 174 |- | <span id="no">24</span> | [[Lingua norueguesa|Noruegués]] | Norsk (Bokmål) | [[:no:|no]] | [[:no:Special:Statistics|650&nbsp;821]] | [[:no:Special:Statistics|1&nbsp;866&nbsp;273]] | [[:no:Special:Statistics|25&nbsp;157&nbsp;257]] | [[:no:Special:ListUsers/sysop|40]] | [[:no:Special:ListUsers|657&nbsp;956]] | [[:no:Special:ActiveUsers|2302]] | [[:no:Special:ListFiles|4]] | 47 |- | <span id="tr">25</span> | [[Lingua turca|Turco]] | Türkçe | [[:tr:|tr]] | [[:tr:Special:Statistics|640&nbsp;683]] | [[:tr:Special:Statistics|3&nbsp;339&nbsp;827]] | [[:tr:Special:Statistics|35&nbsp;506&nbsp;655]] | [[:tr:Special:ListUsers/sysop|23]] | [[:tr:Special:ListUsers|1&nbsp;689&nbsp;485]] | [[:tr:Special:ActiveUsers|3326]] | [[:tr:Special:ListFiles|43&nbsp;426]] | 188 |- | <span id="ce">26</span> | [[Lingua chechena|Checheno]] | Нохчийн | [[:ce:|ce]] | [[:ce:Special:Statistics|601&nbsp;573]] | [[:ce:Special:Statistics|1&nbsp;191&nbsp;483]] | [[:ce:Special:Statistics|10&nbsp;517&nbsp;178]] | [[:ce:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:ce:Special:ListUsers|41&nbsp;967]] | [[:ce:Special:ActiveUsers|50]] | [[:ce:Special:ListFiles|331]] | 8 |- | <span id="fi">27</span> | [[Lingua finesa|Finés]] | Suomi | [[:fi:|fi]] | [[:fi:Special:Statistics|596&nbsp;554]] | [[:fi:Special:Statistics|1&nbsp;541&nbsp;605]] | [[:fi:Special:Statistics|23&nbsp;332&nbsp;594]] | [[:fi:Special:ListUsers/sysop|35]] | [[:fi:Special:ListUsers|606&nbsp;268]] | [[:fi:Special:ActiveUsers|1385]] | [[:fi:Special:ListFiles|78&nbsp;537]] | 37 |- | <span id="cs">28</span> | [[Lingua checa|Checo]] | Čeština | [[:cs:|cs]] | [[:cs:Special:Statistics|571&nbsp;798]] | [[:cs:Special:Statistics|1&nbsp;596&nbsp;711]] | [[:cs:Special:Statistics|24&nbsp;977&nbsp;293]] | [[:cs:Special:ListUsers/sysop|33]] | [[:cs:Special:ListUsers|703&nbsp;598]] | [[:cs:Special:ActiveUsers|2805]] | [[:cs:Special:ListFiles|1]] | 50 |- | <span id="hu">29</span> | [[Lingua húngara|Húngaro]] | Magyar | [[:hu:|hu]] | [[:hu:Special:Statistics|558&nbsp;736]] | [[:hu:Special:Statistics|1&nbsp;589&nbsp;876]] | [[:hu:Special:Statistics|28&nbsp;163&nbsp;920]] | [[:hu:Special:ListUsers/sysop|26]] | [[:hu:Special:ListUsers|592&nbsp;062]] | [[:hu:Special:ActiveUsers|1351]] | [[:hu:Special:ListFiles|9306]] | 60 |- | <span id="ro">30</span> | [[Lingua romanesa|Romanés]] | Română | [[:ro:|ro]] | [[:ro:Special:Statistics|514&nbsp;199]] | [[:ro:Special:Statistics|2&nbsp;906&nbsp;632]] | [[:ro:Special:Statistics|16&nbsp;995&nbsp;987]] | [[:ro:Special:ListUsers/sysop|16]] | [[:ro:Special:ListUsers|700&nbsp;321]] | [[:ro:Special:ActiveUsers|2653]] | [[:ro:Special:ListFiles|118&nbsp;024]] | 126 |- | <span id="tt">31</span> | [[Lingua tártara|Tártaro]] | Tatarça (Татарча) | [[:tt:|tt]] | [[:tt:Special:Statistics|502&nbsp;922]] | [[:tt:Special:Statistics|832&nbsp;476]] | [[:tt:Special:Statistics|4&nbsp;448&nbsp;598]] | [[:tt:Special:ListUsers/sysop|6]] | [[:tt:Special:ListUsers|55&nbsp;956]] | [[:tt:Special:ActiveUsers|77]] | [[:tt:Special:ListFiles|6839]] | 2 |- | <span id="eu">32</span> | [[Lingua éuscara|Éuscaro]] | Euskara | [[:eu:|eu]] | [[:eu:Special:Statistics|466&nbsp;385]] | [[:eu:Special:Statistics|1&nbsp;005&nbsp;517]] | [[:eu:Special:Statistics|10&nbsp;318&nbsp;992]] | [[:eu:Special:ListUsers/sysop|12]] | [[:eu:Special:ListUsers|174&nbsp;989]] | [[:eu:Special:ActiveUsers|356]] | [[:eu:Special:ListFiles|0]] | 13 |- | <span id="sh">33</span> | [[Lingua serbocroata|Serbocroata]] | Srpskohrvatski | [[:sh:|sh]] | [[:sh:Special:Statistics|460&nbsp;894]] | [[:sh:Special:Statistics|4&nbsp;625&nbsp;842]] | [[:sh:Special:Statistics|42&nbsp;457&nbsp;184]] | [[:sh:Special:ListUsers/sysop|8]] | [[:sh:Special:ListUsers|263&nbsp;951]] | [[:sh:Special:ActiveUsers|466]] | [[:sh:Special:ListFiles|9927]] | 749 |- | <span id="zh-min-nan">34</span> | [[Lingua min nam|Min nam]] | Bân-lâm-gú | [[:zh-min-nan:|zh-min-nan]] | [[:zh-min-nan:Special:Statistics|433&nbsp;743]] | [[:zh-min-nan:Special:Statistics|1&nbsp;073&nbsp;860]] | [[:zh-min-nan:Special:Statistics|3&nbsp;239&nbsp;534]] | [[:zh-min-nan:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:zh-min-nan:Special:ListUsers|68&nbsp;105]] | [[:zh-min-nan:Special:ActiveUsers|88]] | [[:zh-min-nan:Special:ListFiles|292]] | 6 |- | <span id="ms">35</span> | [[Lingua malaia|Malaio]] | Bahasa Melayu | [[:ms:|ms]] | [[:ms:Special:Statistics|428&nbsp;980]] | [[:ms:Special:Statistics|1&nbsp;158&nbsp;700]] | [[:ms:Special:Statistics|6&nbsp;561&nbsp;797]] | [[:ms:Special:ListUsers/sysop|13]] | [[:ms:Special:ListUsers|356&nbsp;043]] | [[:ms:Special:ActiveUsers|577]] | [[:ms:Special:ListFiles|18&nbsp;409]] | 16 |- | <span id="he">36</span> | [[Lingua hebrea|Hebreo]] | עברית | [[:he:|he]] | [[:he:Special:Statistics|378&nbsp;029]] | [[:he:Special:Statistics|1&nbsp;596&nbsp;172]] | [[:he:Special:Statistics|41&nbsp;247&nbsp;588]] | [[:he:Special:ListUsers/sysop|28]] | [[:he:Special:ListUsers|1&nbsp;208&nbsp;958]] | [[:he:Special:ActiveUsers|2896]] | [[:he:Special:ListFiles|85&nbsp;022]] | 268 |- | <span id="eo">37</span> | [[Esperanto]] | Esperanto | [[:eo:|eo]] | [[:eo:Special:Statistics|371&nbsp;997]] | [[:eo:Special:Statistics|834&nbsp;851]] | [[:eo:Special:Statistics|9&nbsp;107&nbsp;042]] | [[:eo:Special:ListUsers/sysop|12]] | [[:eo:Special:ListUsers|238&nbsp;375]] | [[:eo:Special:ActiveUsers|308]] | [[:eo:Special:ListFiles|18&nbsp;987]] | 16 |- | <span id="hy">38</span> | [[Lingua armenia|Armenio]] | Հայերեն | [[:hy:|hy]] | [[:hy:Special:Statistics|319&nbsp;784]] | [[:hy:Special:Statistics|1&nbsp;176&nbsp;077]] | [[:hy:Special:Statistics|10&nbsp;357&nbsp;172]] | [[:hy:Special:ListUsers/sysop|10]] | [[:hy:Special:ListUsers|155&nbsp;310]] | [[:hy:Special:ActiveUsers|430]] | [[:hy:Special:ListFiles|12&nbsp;302]] | 63 |- | <span id="da">39</span> | [[Lingua dinamarquesa|Dinamarqués]] | Dansk | [[:da:|da]] | [[:da:Special:Statistics|309&nbsp;353]] | [[:da:Special:Statistics|970&nbsp;137]] | [[:da:Special:Statistics|12&nbsp;032&nbsp;804]] | [[:da:Special:ListUsers/sysop|26]] | [[:da:Special:ListUsers|519&nbsp;574]] | [[:da:Special:ActiveUsers|1710]] | [[:da:Special:ListFiles|3]] | 56 |- | <span id="bg">40</span> | [[Lingua búlgara|Búlgaro]] | Български | [[:bg:|bg]] | [[:bg:Special:Statistics|304&nbsp;691]] | [[:bg:Special:Statistics|687&nbsp;998]] | [[:bg:Special:Statistics|12&nbsp;591&nbsp;363]] | [[:bg:Special:ListUsers/sysop|20]] | [[:bg:Special:ListUsers|361&nbsp;179]] | [[:bg:Special:ActiveUsers|605]] | [[:bg:Special:ListFiles|13]] | 28 |- | <span id="uz">41</span> | [[Lingua uzbeka|Uzbeko]] | O‘zbek | [[:uz:|uz]] | [[:uz:Special:Statistics|293&nbsp;781]] | [[:uz:Special:Statistics|1&nbsp;104&nbsp;040]] | [[:uz:Special:Statistics|5&nbsp;476&nbsp;095]] | [[:uz:Special:ListUsers/sysop|10]] | [[:uz:Special:ListUsers|180&nbsp;175]] | [[:uz:Special:ActiveUsers|355]] | [[:uz:Special:ListFiles|3940]] | 37 |- | <span id="cy">42</span> | [[Lingua galesa|Galés]] | Cymraeg | [[:cy:|cy]] | [[:cy:Special:Statistics|282&nbsp;179]] | [[:cy:Special:Statistics|523&nbsp;511]] | [[:cy:Special:Statistics|13&nbsp;790&nbsp;343]] | [[:cy:Special:ListUsers/sysop|11]] | [[:cy:Special:ListUsers|98&nbsp;348]] | [[:cy:Special:ActiveUsers|110]] | [[:cy:Special:ListFiles|11&nbsp;704]] | 19 |- | <span id="simple">43</span> | [[Inglés simple]] | Simple English | [[:simple:|simple]] | [[:simple:Special:Statistics|270&nbsp;578]] | [[:simple:Special:Statistics|888&nbsp;383]] | [[:simple:Special:Statistics|10&nbsp;333&nbsp;930]] | [[:simple:Special:ListUsers/sysop|22]] | [[:simple:Special:ListUsers|1&nbsp;611&nbsp;188]] | [[:simple:Special:ActiveUsers|1454]] | [[:simple:Special:ListFiles|36]] | 60 |- | <span id="be">44</span> | [[Lingua belarusa|Belaruso]] | Беларуская | [[:be:|be]] | [[:be:Special:Statistics|254&nbsp;698]] | [[:be:Special:Statistics|714&nbsp;457]] | [[:be:Special:Statistics|5&nbsp;002&nbsp;709]] | [[:be:Special:ListUsers/sysop|7]] | [[:be:Special:ListUsers|153&nbsp;460]] | [[:be:Special:ActiveUsers|269]] | [[:be:Special:ListFiles|3494]] | 22 |- | <span id="el">45</span> | [[Lingua grega|Grego]] | Ελληνικά | [[:el:|el]] | [[:el:Special:Statistics|254&nbsp;673]] | [[:el:Special:Statistics|723&nbsp;610]] | [[:el:Special:Statistics|11&nbsp;146&nbsp;086]] | [[:el:Special:ListUsers/sysop|22]] | [[:el:Special:ListUsers|455&nbsp;114]] | [[:el:Special:ActiveUsers|862]] | [[:el:Special:ListFiles|19&nbsp;236]] | 52 |- | <span id="sk">46</span> | [[Lingua eslovaca|Eslovaco]] | Slovenčina | [[:sk:|sk]] | [[:sk:Special:Statistics|254&nbsp;473]] | [[:sk:Special:Statistics|589&nbsp;139]] | [[:sk:Special:Statistics|8&nbsp;029&nbsp;329]] | [[:sk:Special:ListUsers/sysop|11]] | [[:sk:Special:ListUsers|265&nbsp;311]] | [[:sk:Special:ActiveUsers|492]] | [[:sk:Special:ListFiles|0]] | 23 |- | <span id="et">47</span> | [[Lingua estoniana|Estoniano]] | Eesti | [[:et:|et]] | [[:et:Special:Statistics|253&nbsp;157]] | [[:et:Special:Statistics|596&nbsp;239]] | [[:et:Special:Statistics|6&nbsp;906&nbsp;344]] | [[:et:Special:ListUsers/sysop|34]] | [[:et:Special:ListUsers|206&nbsp;920]] | [[:et:Special:ActiveUsers|549]] | [[:et:Special:ListFiles|664]] | 21 |- | <span id="azb">48</span> | [[Azarí do sur]] | تۆرکجه | [[:azb:|azb]] | [[:azb:Special:Statistics|244&nbsp;152]] | [[:azb:Special:Statistics|579&nbsp;083]] | [[:azb:Special:Statistics|1&nbsp;574&nbsp;557]] | [[:azb:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:azb:Special:ListUsers|56&nbsp;242]] | [[:azb:Special:ActiveUsers|94]] | [[:azb:Special:ListFiles|466]] | 5 |- | <span id="kk">49</span> | [[Lingua casaca|Casaco]] | Қазақша | [[:kk:|kk]] | [[:kk:Special:Statistics|239&nbsp;594]] | [[:kk:Special:Statistics|650&nbsp;227]] | [[:kk:Special:Statistics|3&nbsp;480&nbsp;416]] | [[:kk:Special:ListUsers/sysop|14]] | [[:kk:Special:ListUsers|166&nbsp;549]] | [[:kk:Special:ActiveUsers|229]] | [[:kk:Special:ListFiles|8457]] | 15 |- | <span id="min">50</span> | [[Lingua minangkabau|Minangkabau]] | Minangkabau | [[:min:|min]] | [[:min:Special:Statistics|228&nbsp;444]] | [[:min:Special:Statistics|473&nbsp;139]] | [[:min:Special:Statistics|3&nbsp;180&nbsp;159]] | [[:min:Special:ListUsers/sysop|5]] | [[:min:Special:ListUsers|21&nbsp;285]] | [[:min:Special:ActiveUsers|35]] | [[:min:Special:ListFiles|180]] | 7 |- | <span id="ur">51</span> | [[Lingua urdú|Urdú]] | اردو | [[:ur:|ur]] | [[:ur:Special:Statistics|228&nbsp;260]] | [[:ur:Special:Statistics|2&nbsp;231&nbsp;121]] | [[:ur:Special:Statistics|8&nbsp;860&nbsp;352]] | [[:ur:Special:ListUsers/sysop|8]] | [[:ur:Special:ListUsers|195&nbsp;502]] | [[:ur:Special:ActiveUsers|228]] | [[:ur:Special:ListFiles|7888]] | 305 |- | <span id="hr">52</span> | [[Lingua croata|Croata]] | Hrvatski | [[:hr:|hr]] | [[:hr:Special:Statistics|226&nbsp;626]] | [[:hr:Special:Statistics|486&nbsp;628]] | [[:hr:Special:Statistics|7&nbsp;230&nbsp;275]] | [[:hr:Special:ListUsers/sysop|15]] | [[:hr:Special:ListUsers|330&nbsp;109]] | [[:hr:Special:ActiveUsers|457]] | [[:hr:Special:ListFiles|21&nbsp;345]] | 19 |- | <span id="lt">53</span> | [[Lingua lituana|Lituano]] | Lietuvių | [[:lt:|lt]] | [[:lt:Special:Statistics|222&nbsp;715]] | [[:lt:Special:Statistics|554&nbsp;384]] | [[:lt:Special:Statistics|7&nbsp;571&nbsp;949]] | [[:lt:Special:ListUsers/sysop|9]] | [[:lt:Special:ListUsers|199&nbsp;010]] | [[:lt:Special:ActiveUsers|305]] | [[:lt:Special:ListFiles|26&nbsp;573]] | 30 |- | <span id="gl">54</span> | [[Lingua galega|Galego]] | Galego | [[:gl:|gl]] | [[:gl:Special:Statistics|222&nbsp;659]] | [[:gl:Special:Statistics|547&nbsp;757]] | [[:gl:Special:Statistics|7&nbsp;099&nbsp;636]] | [[:gl:Special:ListUsers/sysop|6]] | [[:gl:Special:ListUsers|155&nbsp;668]] | [[:gl:Special:ActiveUsers|291]] | [[:gl:Special:ListFiles|31]] | 27 |- | <span id="az">55</span> | [[Lingua azarí|Azarí]] | Azərbaycan | [[:az:|az]] | [[:az:Special:Statistics|205&nbsp;498]] | [[:az:Special:Statistics|618&nbsp;540]] | [[:az:Special:Statistics|8&nbsp;205&nbsp;539]] | [[:az:Special:ListUsers/sysop|12]] | [[:az:Special:ListUsers|311&nbsp;647]] | [[:az:Special:ActiveUsers|560]] | [[:az:Special:ListFiles|14&nbsp;841]] | 53 |- | <span id="sl">56</span> | [[Lingua eslovena|Esloveno]] | Slovenščina | [[:sl:|sl]] | [[:sl:Special:Statistics|193&nbsp;518]] | [[:sl:Special:Statistics|492&nbsp;213]] | [[:sl:Special:Statistics|6&nbsp;448&nbsp;879]] | [[:sl:Special:ListUsers/sysop|22]] | [[:sl:Special:ListUsers|242&nbsp;847]] | [[:sl:Special:ActiveUsers|296]] | [[:sl:Special:ListFiles|8690]] | 31 |- | <span id="ka">57</span> | [[Lingua xeorxiana|Xeorxiano]] | ქართული | [[:ka:|ka]] | [[:ka:Special:Statistics|183&nbsp;759]] | [[:ka:Special:Statistics|506&nbsp;859]] | [[:ka:Special:Statistics|4&nbsp;809&nbsp;861]] | [[:ka:Special:ListUsers/sysop|6]] | [[:ka:Special:ListUsers|169&nbsp;985]] | [[:ka:Special:ActiveUsers|290]] | [[:ka:Special:ListFiles|15&nbsp;891]] | 29 |- | <span id="lld">58</span> | [[Lingua ladina|Ladino]] | Ladin | [[:lld:|lld]] | [[:lld:Special:Statistics|180&nbsp;791]] | [[:lld:Special:Statistics|187&nbsp;764]] | [[:lld:Special:Statistics|242&nbsp;387]] | [[:lld:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:lld:Special:ListUsers|10&nbsp;147]] | [[:lld:Special:ActiveUsers|30]] | [[:lld:Special:ListFiles|4]] | 0 |- | <span id="nn">59</span> | [[Nynorsk|Noruegués (Nynorsk)]] | Nynorsk | [[:nn:|nn]] | [[:nn:Special:Statistics|174&nbsp;955]] | [[:nn:Special:Statistics|395&nbsp;421]] | [[:nn:Special:Statistics|3&nbsp;602&nbsp;828]] | [[:nn:Special:ListUsers/sysop|14]] | [[:nn:Special:ListUsers|143&nbsp;886]] | [[:nn:Special:ActiveUsers|133]] | [[:nn:Special:ListFiles|10]] | 14 |- | <span id="ta">60</span> | [[Lingua támil|Támil]] | தமிழ் | [[:ta:|ta]] | [[:ta:Special:Statistics|174&nbsp;802]] | [[:ta:Special:Statistics|598&nbsp;032]] | [[:ta:Special:Statistics|4&nbsp;288&nbsp;844]] | [[:ta:Special:ListUsers/sysop|32]] | [[:ta:Special:ListUsers|244&nbsp;492]] | [[:ta:Special:ActiveUsers|269]] | [[:ta:Special:ListFiles|9375]] | 42 |- | <span id="th">61</span> | [[Lingua tailandesa|Tailandés]] | ไทย | [[:th:|th]] | [[:th:Special:Statistics|174&nbsp;708]] | [[:th:Special:Statistics|1&nbsp;145&nbsp;382]] | [[:th:Special:Statistics|12&nbsp;371&nbsp;125]] | [[:th:Special:ListUsers/sysop|18]] | [[:th:Special:ListUsers|503&nbsp;024]] | [[:th:Special:ActiveUsers|1175]] | [[:th:Special:ListFiles|5812]] | 333 |- | <span id="bn">62</span> | [[Lingua bengalí|Bengalí]] | বাংলা | [[:bn:|bn]] | [[:bn:Special:Statistics|171&nbsp;924]] | [[:bn:Special:Statistics|1&nbsp;339&nbsp;570]] | [[:bn:Special:Statistics|8&nbsp;265&nbsp;928]] | [[:bn:Special:ListUsers/sysop|15]] | [[:bn:Special:ListUsers|495&nbsp;337]] | [[:bn:Special:ActiveUsers|882]] | [[:bn:Special:ListFiles|20&nbsp;455]] | 284 |- | <span id="hi">63</span> | [[Lingua hindi|Hindi]] | हिन्दी | [[:hi:|hi]] | [[:hi:Special:Statistics|165&nbsp;679]] | [[:hi:Special:Statistics|1&nbsp;373&nbsp;227]] | [[:hi:Special:Statistics|6&nbsp;431&nbsp;612]] | [[:hi:Special:ListUsers/sysop|7]] | [[:hi:Special:ListUsers|857&nbsp;351]] | [[:hi:Special:ActiveUsers|540]] | [[:hi:Special:ListFiles|4607]] | 248 |- | <span id="mk">64</span> | [[Lingua macedonia|Macedonio]] | Македонски | [[:mk:|mk]] | [[:mk:Special:Statistics|153&nbsp;503]] | [[:mk:Special:Statistics|584&nbsp;224]] | [[:mk:Special:Statistics|5&nbsp;372&nbsp;344]] | [[:mk:Special:ListUsers/sysop|12]] | [[:mk:Special:ListUsers|123&nbsp;698]] | [[:mk:Special:ActiveUsers|227]] | [[:mk:Special:ListFiles|9648]] | 72 |- | <span id="zh-yue">65</span> | [[Lingua cantonesa|Cantonés]] | 粵語 | [[:zh-yue:|zh-yue]] | [[:zh-yue:Special:Statistics|145&nbsp;292]] | [[:zh-yue:Special:Statistics|327&nbsp;515]] | [[:zh-yue:Special:Statistics|2&nbsp;284&nbsp;968]] | [[:zh-yue:Special:ListUsers/sysop|11]] | [[:zh-yue:Special:ListUsers|297&nbsp;287]] | [[:zh-yue:Special:ActiveUsers|947]] | [[:zh-yue:Special:ListFiles|2962]] | 10 |- | <span id="la">66</span> | [[Lingua latina|Latín]] | Latina | [[:la:|la]] | [[:la:Special:Statistics|140&nbsp;300]] | [[:la:Special:Statistics|287&nbsp;738]] | [[:la:Special:Statistics|3&nbsp;888&nbsp;912]] | [[:la:Special:ListUsers/sysop|21]] | [[:la:Special:ListUsers|193&nbsp;787]] | [[:la:Special:ActiveUsers|160]] | [[:la:Special:ListFiles|0]] | 14 |- | <span id="ast">67</span> | [[Lingua asturiana|Asturiano]] | Asturianu | [[:ast:|ast]] | [[:ast:Special:Statistics|137&nbsp;341]] | [[:ast:Special:Statistics|244&nbsp;204]] | [[:ast:Special:Statistics|4&nbsp;374&nbsp;310]] | [[:ast:Special:ListUsers/sysop|7]] | [[:ast:Special:ListUsers|134&nbsp;927]] | [[:ast:Special:ActiveUsers|103]] | [[:ast:Special:ListFiles|0]] | 10 |- | <span id="lv">68</span> | [[Lingua letoa|Letón]] | Latviešu | [[:lv:|lv]] | [[:lv:Special:Statistics|136&nbsp;056]] | [[:lv:Special:Statistics|545&nbsp;438]] | [[:lv:Special:Statistics|4&nbsp;293&nbsp;099]] | [[:lv:Special:ListUsers/sysop|14]] | [[:lv:Special:ListUsers|131&nbsp;508]] | [[:lv:Special:ActiveUsers|257]] | [[:lv:Special:ListFiles|27&nbsp;525]] | 71 |- | <span id="af">69</span> | [[Lingua afrikaans|Afrikaans]] | Afrikaans | [[:af:|af]] | [[:af:Special:Statistics|124&nbsp;805]] | [[:af:Special:Statistics|428&nbsp;416]] | [[:af:Special:Statistics|2&nbsp;811&nbsp;644]] | [[:af:Special:ListUsers/sysop|14]] | [[:af:Special:ListUsers|189&nbsp;562]] | [[:af:Special:ActiveUsers|185]] | [[:af:Special:ListFiles|9801]] | 38 |- | <span id="tg">70</span> | [[Lingua taxica|Taxico]] | Тоҷикӣ | [[:tg:|tg]] | [[:tg:Special:Statistics|115&nbsp;527]] | [[:tg:Special:Statistics|282&nbsp;596]] | [[:tg:Special:Statistics|1&nbsp;436&nbsp;543]] | [[:tg:Special:ListUsers/sysop|6]] | [[:tg:Special:ListUsers|71&nbsp;679]] | [[:tg:Special:ActiveUsers|71]] | [[:tg:Special:ListFiles|530]] | 10 |- | <span id="te">71</span> | [[Lingua telugu|Telugu]] | తెలుగు | [[:te:|te]] | [[:te:Special:Statistics|113&nbsp;983]] | [[:te:Special:Statistics|393&nbsp;279]] | [[:te:Special:Statistics|4&nbsp;502&nbsp;173]] | [[:te:Special:ListUsers/sysop|11]] | [[:te:Special:ListUsers|137&nbsp;415]] | [[:te:Special:ActiveUsers|168]] | [[:te:Special:ListFiles|14&nbsp;380]] | 68 |- | <span id="my">72</span> | [[Lingua birmana|Birmano]] | မ္ရန္‌မာစာ | [[:my:|my]] | [[:my:Special:Statistics|109&nbsp;284]] | [[:my:Special:Statistics|254&nbsp;784]] | [[:my:Special:Statistics|878&nbsp;961]] | [[:my:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:my:Special:ListUsers|129&nbsp;712]] | [[:my:Special:ActiveUsers|139]] | [[:my:Special:ListFiles|2913]] | 6 |- | <span id="sq">73</span> | [[Lingua albanesa|Albanés]] | Shqip | [[:sq:|sq]] | [[:sq:Special:Statistics|103&nbsp;602]] | [[:sq:Special:Statistics|314&nbsp;395]] | [[:sq:Special:Statistics|2&nbsp;808&nbsp;869]] | [[:sq:Special:ListUsers/sysop|9]] | [[:sq:Special:ListUsers|173&nbsp;171]] | [[:sq:Special:ActiveUsers|252]] | [[:sq:Special:ListFiles|3700]] | 36 |- | <span id="mg">74</span> | [[Lingua malgaxe|Malgaxe]] | Malagasy | [[:mg:|mg]] | [[:mg:Special:Statistics|100&nbsp;256]] | [[:mg:Special:Statistics|256&nbsp;686]] | [[:mg:Special:Statistics|1&nbsp;109&nbsp;775]] | [[:mg:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:mg:Special:ListUsers|35&nbsp;912]] | [[:mg:Special:ActiveUsers|82]] | [[:mg:Special:ListFiles|3]] | 10 |- | <span id="mr">75</span> | [[Lingua marathi|Marathi]] | मराठी | [[:mr:|mr]] | [[:mr:Special:Statistics|100&nbsp;105]] | [[:mr:Special:Statistics|321&nbsp;444]] | [[:mr:Special:Statistics|2&nbsp;579&nbsp;640]] | [[:mr:Special:ListUsers/sysop|10]] | [[:mr:Special:ListUsers|170&nbsp;882]] | [[:mr:Special:ActiveUsers|164]] | [[:mr:Special:ListFiles|3964]] | 39 |- | <span id="sw">76</span> | [[Lingua suahili|Suahili]] | Kiswahili | [[:sw:|sw]] | [[:sw:Special:Statistics|100&nbsp;035]] | [[:sw:Special:Statistics|198&nbsp;707]] | [[:sw:Special:Statistics|1&nbsp;431&nbsp;641]] | [[:sw:Special:ListUsers/sysop|15]] | [[:sw:Special:ListUsers|78&nbsp;807]] | [[:sw:Special:ActiveUsers|484]] | [[:sw:Special:ListFiles|1188]] | 7 |- | <span id="bs">77</span> | [[Lingua bosníaca|Bosníaco]] | Bosanski | [[:bs:|bs]] | [[:bs:Special:Statistics|95&nbsp;324]] | [[:bs:Special:Statistics|376&nbsp;673]] | [[:bs:Special:Statistics|3&nbsp;717&nbsp;705]] | [[:bs:Special:ListUsers/sysop|9]] | [[:bs:Special:ListUsers|169&nbsp;638]] | [[:bs:Special:ActiveUsers|185]] | [[:bs:Special:ListFiles|5276]] | 85 |- | <span id="ku">78</span> | [[Lingua kurda|Kurdo]] | Kurdî / كوردی | [[:ku:|ku]] | [[:ku:Special:Statistics|90&nbsp;438]] | [[:ku:Special:Statistics|286&nbsp;671]] | [[:ku:Special:Statistics|1&nbsp;942&nbsp;353]] | [[:ku:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:ku:Special:ListUsers|95&nbsp;033]] | [[:ku:Special:ActiveUsers|77]] | [[:ku:Special:ListFiles|555]] | 31 |- | <span id="oc">79</span> | [[Lingua occitana|Occitano]] | Occitan | [[:oc:|oc]] | [[:oc:Special:Statistics|89&nbsp;887]] | [[:oc:Special:Statistics|165&nbsp;699]] | [[:oc:Special:Statistics|2&nbsp;463&nbsp;581]] | [[:oc:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:oc:Special:ListUsers|58&nbsp;610]] | [[:oc:Special:ActiveUsers|92]] | [[:oc:Special:ListFiles|305]] | 10 |- | <span id="be-tarask">80</span> | [[Lingua belarusa|Belaruso (Taraškievica)]] | Беларуская (тарашкевіца) | [[:be-tarask:|be-tarask]] | [[:be-tarask:Special:Statistics|89&nbsp;207]] | [[:be-tarask:Special:Statistics|261&nbsp;360]] | [[:be-tarask:Special:Statistics|2&nbsp;614&nbsp;924]] | [[:be-tarask:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:be-tarask:Special:ListUsers|90&nbsp;856]] | [[:be-tarask:Special:ActiveUsers|99]] | [[:be-tarask:Special:ListFiles|2151]] | 37 |- | <span id="br">81</span> | [[Lingua bretoa|Bretón]] | Brezhoneg | [[:br:|br]] | [[:br:Special:Statistics|88&nbsp;750]] | [[:br:Special:Statistics|158&nbsp;017]] | [[:br:Special:Statistics|2&nbsp;145&nbsp;672]] | [[:br:Special:ListUsers/sysop|5]] | [[:br:Special:ListUsers|84&nbsp;876]] | [[:br:Special:ActiveUsers|93]] | [[:br:Special:ListFiles|520]] | 8 |- | <span id="ml">82</span> | [[Lingua malayalam|Malayalam]] | മലയാളം | [[:ml:|ml]] | [[:ml:Special:Statistics|86&nbsp;859]] | [[:ml:Special:Statistics|543&nbsp;727]] | [[:ml:Special:Statistics|4&nbsp;288&nbsp;386]] | [[:ml:Special:ListUsers/sysop|14]] | [[:ml:Special:ListUsers|192&nbsp;924]] | [[:ml:Special:ActiveUsers|215]] | [[:ml:Special:ListFiles|7368]] | 218 |- | <span id="nds">83</span> | [[Lingua baixo saxoa|Baixo saxón]] | Plattdüütsch | [[:nds:|nds]] | [[:nds:Special:Statistics|85&nbsp;512]] | [[:nds:Special:Statistics|182&nbsp;464]] | [[:nds:Special:Statistics|1&nbsp;038&nbsp;192]] | [[:nds:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:nds:Special:ListUsers|57&nbsp;919]] | [[:nds:Special:ActiveUsers|44]] | [[:nds:Special:ListFiles|0]] | 7 |- | <span id="lmo">84</span> | [[Lingua lombarda|Lombardo]] | Lumbaart | [[:lmo:|lmo]] | [[:lmo:Special:Statistics|77&nbsp;457]] | [[:lmo:Special:Statistics|149&nbsp;653]] | [[:lmo:Special:Statistics|1&nbsp;309&nbsp;858]] | [[:lmo:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:lmo:Special:ListUsers|47&nbsp;749]] | [[:lmo:Special:ActiveUsers|46]] | [[:lmo:Special:ListFiles|795]] | 7 |- | <span id="ckb">85</span> | [[Lingua kurda central|Kurdo central]] | کوردی | [[:ckb:|ckb]] | [[:ckb:Special:Statistics|77&nbsp;170]] | [[:ckb:Special:Statistics|247&nbsp;468]] | [[:ckb:Special:Statistics|1&nbsp;454&nbsp;029]] | [[:ckb:Special:ListUsers/sysop|7]] | [[:ckb:Special:ListUsers|69&nbsp;114]] | [[:ckb:Special:ActiveUsers|142]] | [[:ckb:Special:ListFiles|2969]] | 28 |- | <span id="ky">86</span> | [[Lingua kirguiz|Kirguiz]] | Кыргызча (Kyrgyzça) | [[:ky:|ky]] | [[:ky:Special:Statistics|76&nbsp;002]] | [[:ky:Special:Statistics|109&nbsp;523]] | [[:ky:Special:Statistics|515&nbsp;211]] | [[:ky:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:ky:Special:ListUsers|43&nbsp;724]] | [[:ky:Special:ActiveUsers|72]] | [[:ky:Special:ListFiles|2680]] | 0 |- | <span id="jv">87</span> | [[Lingua xavanesa|Xavanés]] | Basa Jawa | [[:jv:|jv]] | [[:jv:Special:Statistics|74&nbsp;594]] | [[:jv:Special:Statistics|185&nbsp;172]] | [[:jv:Special:Statistics|1&nbsp;728&nbsp;925]] | [[:jv:Special:ListUsers/sysop|5]] | [[:jv:Special:ListUsers|66&nbsp;928]] | [[:jv:Special:ActiveUsers|140]] | [[:jv:Special:ListFiles|4343]] | 20 |- | <span id="pnb">88</span> | [[Lingua punjabi|Punjabi occidental]] | شاہ مکھی پنجابی | [[:pnb:|pnb]] | [[:pnb:Special:Statistics|74&nbsp;300]] | [[:pnb:Special:Statistics|138&nbsp;379]] | [[:pnb:Special:Statistics|687&nbsp;721]] | [[:pnb:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:pnb:Special:ListUsers|41&nbsp;128]] | [[:pnb:Special:ActiveUsers|56]] | [[:pnb:Special:ListFiles|31]] | 3 |- | <span id="new">89</span> | [[Lingua newari|Nepal bhasa]] | नेपाल भाषा | [[:new:|new]] | [[:new:Special:Statistics|72&nbsp;511]] | [[:new:Special:Statistics|166&nbsp;282]] | [[:new:Special:Statistics|871&nbsp;890]] | [[:new:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:new:Special:ListUsers|29&nbsp;658]] | [[:new:Special:ActiveUsers|27]] | [[:new:Special:ListFiles|0]] | 8 |- | <span id="ht">90</span> | [[Crioulo haitiano|Haitiano]] | Krèyol ayisyen | [[:ht:|ht]] | [[:ht:Special:Statistics|71&nbsp;046]] | [[:ht:Special:Statistics|92&nbsp;126]] | [[:ht:Special:Statistics|866&nbsp;628]] | [[:ht:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:ht:Special:ListUsers|35&nbsp;832]] | [[:ht:Special:ActiveUsers|48]] | [[:ht:Special:ListFiles|0]] | 0 |- | <span id="pms">91</span> | [[Lingua piemontesa|Piemontés]] | Piemontèis | [[:pms:|pms]] | [[:pms:Special:Statistics|70&nbsp;437]] | [[:pms:Special:Statistics|106&nbsp;405]] | [[:pms:Special:Statistics|877&nbsp;553]] | [[:pms:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:pms:Special:ListUsers|29&nbsp;695]] | [[:pms:Special:ActiveUsers|37]] | [[:pms:Special:ListFiles|1893]] | 2 |- | <span id="vec">92</span> | [[Lingua véneta|Véneto]] | Vèneto | [[:vec:|vec]] | [[:vec:Special:Statistics|69&nbsp;437]] | [[:vec:Special:Statistics|143&nbsp;198]] | [[:vec:Special:Statistics|1&nbsp;218&nbsp;649]] | [[:vec:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:vec:Special:ListUsers|38&nbsp;860]] | [[:vec:Special:ActiveUsers|44]] | [[:vec:Special:ListFiles|724]] | 9 |- | <span id="lb">93</span> | [[Lingua luxemburguesa|Luxemburgués]] | Lëtzebuergesch | [[:lb:|lb]] | [[:lb:Special:Statistics|65&nbsp;288]] | [[:lb:Special:Statistics|142&nbsp;304]] | [[:lb:Special:Statistics|2&nbsp;622&nbsp;446]] | [[:lb:Special:ListUsers/sysop|7]] | [[:lb:Special:ListUsers|65&nbsp;914]] | [[:lb:Special:ActiveUsers|74]] | [[:lb:Special:ListFiles|2558]] | 25 |- | <span id="mzn">94</span> | [[Lingua mazanderani|Mazanderani]] | مَزِروني | [[:mzn:|mzn]] | [[:mzn:Special:Statistics|64&nbsp;091]] | [[:mzn:Special:Statistics|106&nbsp;303]] | [[:mzn:Special:Statistics|322&nbsp;598]] | [[:mzn:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:mzn:Special:ListUsers|41&nbsp;905]] | [[:mzn:Special:ActiveUsers|34]] | [[:mzn:Special:ListFiles|382]] | 1 |- | <span id="ba">95</span> | [[Lingua baskir|Bashkir]] | Башҡорт | [[:ba:|ba]] | [[:ba:Special:Statistics|63&nbsp;889]] | [[:ba:Special:Statistics|183&nbsp;747]] | [[:ba:Special:Statistics|1&nbsp;284&nbsp;137]] | [[:ba:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:ba:Special:ListUsers|44&nbsp;536]] | [[:ba:Special:ActiveUsers|63]] | [[:ba:Special:ListFiles|1430]] | 24 |- | <span id="su">96</span> | [[Lingua sundanesa|Sundanés]] | Basa Sunda | [[:su:|su]] | [[:su:Special:Statistics|62&nbsp;005]] | [[:su:Special:Statistics|99&nbsp;344]] | [[:su:Special:Statistics|678&nbsp;616]] | [[:su:Special:ListUsers/sysop|7]] | [[:su:Special:ListUsers|33&nbsp;797]] | [[:su:Special:ActiveUsers|56]] | [[:su:Special:ListFiles|419]] | 2 |- | <span id="ga">97</span> | [[Lingua irlandesa|Irlándes]] | Gaeilge | [[:ga:|ga]] | [[:ga:Special:Statistics|61&nbsp;979]] | [[:ga:Special:Statistics|110&nbsp;475]] | [[:ga:Special:Statistics|1&nbsp;269&nbsp;493]] | [[:ga:Special:ListUsers/sysop|7]] | [[:ga:Special:ListUsers|66&nbsp;716]] | [[:ga:Special:ActiveUsers|87]] | [[:ga:Special:ListFiles|1006]] | 7 |- | <span id="is">98</span> | [[Lingua islandesa|Islandés]] | Íslenska | [[:is:|is]] | [[:is:Special:Statistics|60&nbsp;284]] | [[:is:Special:Statistics|157&nbsp;134]] | [[:is:Special:Statistics|1&nbsp;917&nbsp;079]] | [[:is:Special:ListUsers/sysop|12]] | [[:is:Special:ListUsers|105&nbsp;735]] | [[:is:Special:ActiveUsers|139]] | [[:is:Special:ListFiles|3261]] | 31 |- | <span id="ha">99</span> | [[Lingua hausa|Hausa]] | هَوُسَ | [[:ha:|ha]] | [[:ha:Special:Statistics|59&nbsp;686]] | [[:ha:Special:Statistics|93&nbsp;289]] | [[:ha:Special:Statistics|648&nbsp;483]] | [[:ha:Special:ListUsers/sysop|10]] | [[:ha:Special:ListUsers|35&nbsp;879]] | [[:ha:Special:ActiveUsers|176]] | [[:ha:Special:ListFiles|0]] | 2 |- | <span id="szl">100</span> | [[Lingua silesiana|Silesiano]] | Ślůnski | [[:szl:|szl]] | [[:szl:Special:Statistics|58&nbsp;995]] | [[:szl:Special:Statistics|75&nbsp;231]] | [[:szl:Special:Statistics|377&nbsp;246]] | [[:szl:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:szl:Special:ListUsers|27&nbsp;332]] | [[:szl:Special:ActiveUsers|39]] | [[:szl:Special:ListFiles|0]] | 0 |- | <span id="pa">101</span> | [[Lingua punjabi|Punjabí]] | ਪੰਜਾਬੀ | [[:pa:|pa]] | [[:pa:Special:Statistics|58&nbsp;809]] | [[:pa:Special:Statistics|187&nbsp;505]] | [[:pa:Special:Statistics|810&nbsp;055]] | [[:pa:Special:ListUsers/sysop|10]] | [[:pa:Special:ListUsers|54&nbsp;357]] | [[:pa:Special:ActiveUsers|115]] | [[:pa:Special:ListFiles|1852]] | 20 |- | <span id="cv">102</span> | [[Lingua chuvaxa|Chuvaxo]] | Чăваш | [[:cv:|cv]] | [[:cv:Special:Statistics|57&nbsp;735]] | [[:cv:Special:Statistics|119&nbsp;303]] | [[:cv:Special:Statistics|855&nbsp;589]] | [[:cv:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:cv:Special:ListUsers|37&nbsp;645]] | [[:cv:Special:ActiveUsers|40]] | [[:cv:Special:ListFiles|530]] | 8 |- | <span id="fy">103</span> | [[Lingua frisoa occidental|Frisón occidental]] | Frysk | [[:fy:|fy]] | [[:fy:Special:Statistics|57&nbsp;178]] | [[:fy:Special:Statistics|171&nbsp;917]] | [[:fy:Special:Statistics|1&nbsp;196&nbsp;318]] | [[:fy:Special:ListUsers/sysop|7]] | [[:fy:Special:ListUsers|53&nbsp;611]] | [[:fy:Special:ActiveUsers|72]] | [[:fy:Special:ListFiles|7497]] | 28 |- | <span id="io">104</span> | [[Ido]] | Ido | [[:io:|io]] | [[:io:Special:Statistics|56&nbsp;644]] | [[:io:Special:Statistics|78&nbsp;493]] | [[:io:Special:Statistics|1&nbsp;072&nbsp;956]] | [[:io:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:io:Special:ListUsers|41&nbsp;989]] | [[:io:Special:ActiveUsers|51]] | [[:io:Special:ListFiles|0]] | 2 |- | <span id="an">105</span> | [[Lingua aragonesa|Aragonés]] | Aragonés | [[:an:|an]] | [[:an:Special:Statistics|49&nbsp;338]] | [[:an:Special:Statistics|175&nbsp;751]] | [[:an:Special:Statistics|2&nbsp;297&nbsp;598]] | [[:an:Special:ListUsers/sysop|9]] | [[:an:Special:ListUsers|82&nbsp;769]] | [[:an:Special:ActiveUsers|71]] | [[:an:Special:ListFiles|1636]] | 85 |- | <span id="tl">106</span> | [[Lingua tagala|Tagalo]] | Tagalog | [[:tl:|tl]] | [[:tl:Special:Statistics|48&nbsp;691]] | [[:tl:Special:Statistics|246&nbsp;592]] | [[:tl:Special:Statistics|2&nbsp;160&nbsp;170]] | [[:tl:Special:ListUsers/sysop|10]] | [[:tl:Special:ListUsers|150&nbsp;517]] | [[:tl:Special:ActiveUsers|155]] | [[:tl:Special:ListFiles|1825]] | 144 |- | <span id="glk">107</span> | [[Lingua gilaki|Gilaki]] | گیلکی | [[:glk:|glk]] | [[:glk:Special:Statistics|48&nbsp;151]] | [[:glk:Special:Statistics|57&nbsp;210]] | [[:glk:Special:Statistics|153&nbsp;150]] | [[:glk:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:glk:Special:ListUsers|17&nbsp;389]] | [[:glk:Special:ActiveUsers|13]] | [[:glk:Special:ListFiles|810]] | 0 |- | <span id="wuu">108</span> | [[Lingua wu|Wu]] | 吴语 | [[:wuu:|wuu]] | [[:wuu:Special:Statistics|46&nbsp;045]] | [[:wuu:Special:Statistics|67&nbsp;977]] | [[:wuu:Special:Statistics|369&nbsp;024]] | [[:wuu:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:wuu:Special:ListUsers|140&nbsp;559]] | [[:wuu:Special:ActiveUsers|70]] | [[:wuu:Special:ListFiles|7]] | 1 |- | <span id="vo">109</span> | [[Volapük]] | Volapük | [[:vo:|vo]] | [[:vo:Special:Statistics|42&nbsp;965]] | [[:vo:Special:Statistics|160&nbsp;196]] | [[:vo:Special:Statistics|3&nbsp;314&nbsp;067]] | [[:vo:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:vo:Special:ListUsers|38&nbsp;309]] | [[:vo:Special:ActiveUsers|26]] | [[:vo:Special:ListFiles|0]] | 154 |- | <span id="ig">110</span> | [[Lingua ibo|Ibo]] | Igbo | [[:ig:|ig]] | [[:ig:Special:Statistics|42&nbsp;958]] | [[:ig:Special:Statistics|57&nbsp;122]] | [[:ig:Special:Statistics|230&nbsp;007]] | [[:ig:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:ig:Special:ListUsers|25&nbsp;918]] | [[:ig:Special:ActiveUsers|103]] | [[:ig:Special:ListFiles|0]] | 0 |- | <span id="diq">111</span> | [[Lingua zazaki|Zazaki]] | Zazaki | [[:diq:|diq]] | [[:diq:Special:Statistics|42&nbsp;319]] | [[:diq:Special:Statistics|63&nbsp;801]] | [[:diq:Special:Statistics|536&nbsp;198]] | [[:diq:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:diq:Special:ListUsers|31&nbsp;131]] | [[:diq:Special:ActiveUsers|22]] | [[:diq:Special:ListFiles|193]] | 2 |- | <span id="yo">112</span> | [[Lingua yoruba|Yoruba]] | Yorùbá | [[:yo:|yo]] | [[:yo:Special:Statistics|35&nbsp;324]] | [[:yo:Special:Statistics|59&nbsp;848]] | [[:yo:Special:Statistics|596&nbsp;905]] | [[:yo:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:yo:Special:ListUsers|31&nbsp;305]] | [[:yo:Special:ActiveUsers|65]] | [[:yo:Special:ListFiles|160]] | 4 |- | <span id="sco">113</span> | [[Lingua scots|Scots]] | Scots | [[:sco:|sco]] | [[:sco:Special:Statistics|34&nbsp;355]] | [[:sco:Special:Statistics|138&nbsp;237]] | [[:sco:Special:Statistics|898&nbsp;856]] | [[:sco:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:sco:Special:ListUsers|118&nbsp;025]] | [[:sco:Special:ActiveUsers|74]] | [[:sco:Special:ListFiles|429]] | 59 |- | <span id="kn">114</span> | [[Lingua kanaresa|Kanarés]] | ಕನ್ನಡ | [[:kn:|kn]] | [[:kn:Special:Statistics|33&nbsp;838]] | [[:kn:Special:Statistics|155&nbsp;876]] | [[:kn:Special:Statistics|1&nbsp;302&nbsp;477]] | [[:kn:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:kn:Special:ListUsers|92&nbsp;177]] | [[:kn:Special:ActiveUsers|135]] | [[:kn:Special:ListFiles|2352]] | 108 |- | <span id="als">115</span> | [[Alemánico]] | Alemannisch | [[:als:|als]] | [[:als:Special:Statistics|31&nbsp;214]] | [[:als:Special:Statistics|74&nbsp;432]] | [[:als:Special:Statistics|1&nbsp;068&nbsp;195]] | [[:als:Special:ListUsers/sysop|7]] | [[:als:Special:ListUsers|111&nbsp;795]] | [[:als:Special:ActiveUsers|93]] | [[:als:Special:ListFiles|600]] | 27 |- | <span id="gu">116</span> | [[Lingua gujarati|Gujaratí]] | ગુજરાતી | [[:gu:|gu]] | [[:gu:Special:Statistics|30&nbsp;604]] | [[:gu:Special:Statistics|132&nbsp;963]] | [[:gu:Special:Statistics|885&nbsp;414]] | [[:gu:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:gu:Special:ListUsers|82&nbsp;030]] | [[:gu:Special:ActiveUsers|54]] | [[:gu:Special:ListFiles|0]] | 74 |- | <span id="ban">117</span> | [[Lingua balinesa|Balinés]] | Bhāṣa Bali | [[:ban:|ban]] | [[:ban:Special:Statistics|30&nbsp;497]] | [[:ban:Special:Statistics|61&nbsp;938]] | [[:ban:Special:Statistics|225&nbsp;384]] | [[:ban:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:ban:Special:ListUsers|48&nbsp;190]] | [[:ban:Special:ActiveUsers|62]] | [[:ban:Special:ListFiles|143]] | 3 |- | <span id="ia">118</span> | [[Interlingua (lingua artificial)|Interlingua]] | Interlingua | [[:ia:|ia]] | [[:ia:Special:Statistics|29&nbsp;948]] | [[:ia:Special:Statistics|45&nbsp;449]] | [[:ia:Special:Statistics|676&nbsp;612]] | [[:ia:Special:ListUsers/sysop|6]] | [[:ia:Special:ListUsers|54&nbsp;968]] | [[:ia:Special:ActiveUsers|40]] | [[:ia:Special:ListFiles|4]] | 3 |- | <span id="avk">119</span> | [[Kotava]] | Kotava | [[:avk:|avk]] | [[:avk:Special:Statistics|29&nbsp;892]] | [[:avk:Special:Statistics|36&nbsp;331]] | [[:avk:Special:Statistics|146&nbsp;091]] | [[:avk:Special:ListUsers/sysop|6]] | [[:avk:Special:ListUsers|7054]] | [[:avk:Special:ActiveUsers|20]] | [[:avk:Special:ListFiles|0]] | 0 |- | <span id="ne">120</span> | [[Lingua nepalesa|Nepalés]] | नेपाली | [[:ne:|ne]] | [[:ne:Special:Statistics|29&nbsp;854]] | [[:ne:Special:Statistics|111&nbsp;328]] | [[:ne:Special:Statistics|1&nbsp;291&nbsp;417]] | [[:ne:Special:ListUsers/sysop|5]] | [[:ne:Special:ListUsers|71&nbsp;951]] | [[:ne:Special:ActiveUsers|105]] | [[:ne:Special:ListFiles|1448]] | 86 |- | <span id="crh">121</span> | [[Lingua tártara de Crimea|Tártaro de Crimea]] | Qırımtatarca | [[:crh:|crh]] | [[:crh:Special:Statistics|29&nbsp;578]] | [[:crh:Special:Statistics|57&nbsp;056]] | [[:crh:Special:Statistics|236&nbsp;122]] | [[:crh:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:crh:Special:ListUsers|41&nbsp;612]] | [[:crh:Special:ActiveUsers|37]] | [[:crh:Special:ListFiles|0]] | 3 |- | <span id="bar">122</span> | [[Lingua bávara|Bávaro]] | Boarisch | [[:bar:|bar]] | [[:bar:Special:Statistics|27&nbsp;184]] | [[:bar:Special:Statistics|110&nbsp;407]] | [[:bar:Special:Statistics|847&nbsp;789]] | [[:bar:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:bar:Special:ListUsers|75&nbsp;223]] | [[:bar:Special:ActiveUsers|56]] | [[:bar:Special:ListFiles|1153]] | 71 |- | <span id="scn">123</span> | [[Lingua siciliana|Siciliano]] | Sicilianu | [[:scn:|scn]] | [[:scn:Special:Statistics|26&nbsp;273]] | [[:scn:Special:Statistics|55&nbsp;856]] | [[:scn:Special:Statistics|766&nbsp;430]] | [[:scn:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:scn:Special:ListUsers|47&nbsp;821]] | [[:scn:Special:ActiveUsers|34]] | [[:scn:Special:ListFiles|1085]] | 17 |- | <span id="mn">124</span> | [[Lingua mongol|Mongol]] | Монгол | [[:mn:|mn]] | [[:mn:Special:Statistics|25&nbsp;755]] | [[:mn:Special:Statistics|111&nbsp;214]] | [[:mn:Special:Statistics|821&nbsp;715]] | [[:mn:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:mn:Special:ListUsers|96&nbsp;884]] | [[:mn:Special:ActiveUsers|128]] | [[:mn:Special:ListFiles|1336]] | 81 |- | <span id="bpy">125</span> | [[Lingua bishnupriya manipuri|Bishnupriya Manipuri]] | ইমার ঠার/বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী | [[:bpy:|bpy]] | [[:bpy:Special:Statistics|25&nbsp;089]] | [[:bpy:Special:Statistics|63&nbsp;456]] | [[:bpy:Special:Statistics|894&nbsp;942]] | [[:bpy:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:bpy:Special:ListUsers|27&nbsp;068]] | [[:bpy:Special:ActiveUsers|19]] | [[:bpy:Special:ListFiles|35]] | 32 |- | <span id="skr">126</span> | [[Lingua saraiki|Saraiki]] | سرائیکی | [[:skr:|skr]] | [[:skr:Special:Statistics|24&nbsp;204]] | [[:skr:Special:Statistics|28&nbsp;163]] | [[:skr:Special:Statistics|63&nbsp;477]] | [[:skr:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:skr:Special:ListUsers|3441]] | [[:skr:Special:ActiveUsers|19]] | [[:skr:Special:ListFiles|0]] | 0 |- | <span id="qu">127</span> | [[Linguas quechuas|Quechua]] | Runa Simi | [[:qu:|qu]] | [[:qu:Special:Statistics|24&nbsp;146]] | [[:qu:Special:Statistics|58&nbsp;086]] | [[:qu:Special:Statistics|677&nbsp;176]] | [[:qu:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:qu:Special:ListUsers|32&nbsp;391]] | [[:qu:Special:ActiveUsers|43]] | [[:qu:Special:ListFiles|0]] | 23 |- | <span id="si">128</span> | [[Lingua cingalesa|Cingalés]] | සිංහල | [[:si:|si]] | [[:si:Special:Statistics|23&nbsp;437]] | [[:si:Special:Statistics|163&nbsp;226]] | [[:si:Special:Statistics|750&nbsp;821]] | [[:si:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:si:Special:ListUsers|72&nbsp;835]] | [[:si:Special:ActiveUsers|77]] | [[:si:Special:ListFiles|2924]] | 163 |- | <span id="nv">129</span> | [[Lingua navajo|Navajo]] | Diné bizaad | [[:nv:|nv]] | [[:nv:Special:Statistics|22&nbsp;662]] | [[:nv:Special:Statistics|37&nbsp;314]] | [[:nv:Special:Statistics|308&nbsp;243]] | [[:nv:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:nv:Special:ListUsers|19&nbsp;325]] | [[:nv:Special:ActiveUsers|20]] | [[:nv:Special:ListFiles|736]] | 3 |- | <span id="xmf">130</span> | [[Lingua mingreliana|Mingreliano]] | მარგალურ ნინა (Margalur nina) | [[:xmf:|xmf]] | [[:xmf:Special:Statistics|21&nbsp;831]] | [[:xmf:Special:Statistics|41&nbsp;116]] | [[:xmf:Special:Statistics|240&nbsp;079]] | [[:xmf:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:xmf:Special:ListUsers|21&nbsp;476]] | [[:xmf:Special:ActiveUsers|39]] | [[:xmf:Special:ListFiles|0]] | 4 |- | <span id="os">131</span> | [[Lingua oseta|Oseto]] | Иронау | [[:os:|os]] | [[:os:Special:Statistics|20&nbsp;707]] | [[:os:Special:Statistics|74&nbsp;988]] | [[:os:Special:Statistics|585&nbsp;531]] | [[:os:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:os:Special:ListUsers|26&nbsp;584]] | [[:os:Special:ActiveUsers|30]] | [[:os:Special:ListFiles|149]] | 53 |- | <span id="ps">132</span> | [[Lingua paxta|Paxto]] | پښتو | [[:ps:|ps]] | [[:ps:Special:Statistics|20&nbsp;539]] | [[:ps:Special:Statistics|73&nbsp;613]] | [[:ps:Special:Statistics|352&nbsp;373]] | [[:ps:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:ps:Special:ListUsers|36&nbsp;102]] | [[:ps:Special:ActiveUsers|47]] | [[:ps:Special:ListFiles|1815]] | 31 |- | <span id="frr">133</span> | [[Lingua frisoa setentrional|Frisón setentrional]] | Frasch | [[:frr:|frr]] | [[:frr:Special:Statistics|20&nbsp;343]] | [[:frr:Special:Statistics|50&nbsp;673]] | [[:frr:Special:Statistics|272&nbsp;463]] | [[:frr:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:frr:Special:ListUsers|22&nbsp;486]] | [[:frr:Special:ActiveUsers|25]] | [[:frr:Special:ListFiles|1477]] | 11 |- | <span id="bcl">134</span> | [[Lingua bikol central|Bikol central]] | Bikol | [[:bcl:|bcl]] | [[:bcl:Special:Statistics|19&nbsp;945]] | [[:bcl:Special:Statistics|48&nbsp;208]] | [[:bcl:Special:Statistics|289&nbsp;615]] | [[:bcl:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:bcl:Special:ListUsers|27&nbsp;653]] | [[:bcl:Special:ActiveUsers|95]] | [[:bcl:Special:ListFiles|798]] | 12 |- | <span id="or">135</span> | [[Lingua oriya|Oriya]] | ଓଡ଼ିଆ | [[:or:|or]] | [[:or:Special:Statistics|19&nbsp;630]] | [[:or:Special:Statistics|84&nbsp;045]] | [[:or:Special:Statistics|561&nbsp;968]] | [[:or:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:or:Special:ListUsers|39&nbsp;043]] | [[:or:Special:ActiveUsers|50]] | [[:or:Special:ListFiles|170]] | 72 |- | <span id="sd">136</span> | [[Lingua sindhi|Sindhi]] | سنڌي، سندھی ، सिन्ध | [[:sd:|sd]] | [[:sd:Special:Statistics|19&nbsp;190]] | [[:sd:Special:Statistics|66&nbsp;857]] | [[:sd:Special:Statistics|320&nbsp;653]] | [[:sd:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:sd:Special:ListUsers|20&nbsp;306]] | [[:sd:Special:ActiveUsers|35]] | [[:sd:Special:ListFiles|158]] | 29 |- | <span id="as">137</span> | [[Lingua assamesa|Assamés]] | অসমীয়া | [[:as:|as]] | [[:as:Special:Statistics|18&nbsp;856]] | [[:as:Special:Statistics|111&nbsp;406]] | [[:as:Special:Statistics|520&nbsp;888]] | [[:as:Special:ListUsers/sysop|6]] | [[:as:Special:ListUsers|45&nbsp;205]] | [[:as:Special:ActiveUsers|100]] | [[:as:Special:ListFiles|2295]] | 112 |- | <span id="tum">138</span> | [[Lingua tumbuka|Tumbuka]] | chiTumbuka | [[:tum:|tum]] | [[:tum:Special:Statistics|18&nbsp;741]] | [[:tum:Special:Statistics|38&nbsp;938]] | [[:tum:Special:Statistics|104&nbsp;218]] | [[:tum:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:tum:Special:ListUsers|9858]] | [[:tum:Special:ActiveUsers|24]] | [[:tum:Special:ListFiles|140]] | 3 |- | <span id="sah">139</span> | [[Lingua iacut|Iacut]] | Саха тыла | [[:sah:|sah]] | [[:sah:Special:Statistics|17&nbsp;626]] | [[:sah:Special:Statistics|53&nbsp;226]] | [[:sah:Special:Statistics|418&nbsp;011]] | [[:sah:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:sah:Special:ListUsers|27&nbsp;138]] | [[:sah:Special:ActiveUsers|36]] | [[:sah:Special:ListFiles|1765]] | 32 |- | <span id="bat-smg">140</span> | [[Samoxiciano]] | Žemaitėška | [[:bat-smg:|bat-smg]] | [[:bat-smg:Special:Statistics|17&nbsp;273]] | [[:bat-smg:Special:Statistics|30&nbsp;042]] | [[:bat-smg:Special:Statistics|362&nbsp;056]] | [[:bat-smg:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:bat-smg:Special:ListUsers|27&nbsp;747]] | [[:bat-smg:Special:ActiveUsers|25]] | [[:bat-smg:Special:ListFiles|109]] | 6 |- | <span id="cdo">141</span> | [[Lingua min dong|Min oriental]] | Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ | [[:cdo:|cdo]] | [[:cdo:Special:Statistics|16&nbsp;660]] | [[:cdo:Special:Statistics|33&nbsp;504]] | [[:cdo:Special:Statistics|103&nbsp;512]] | [[:cdo:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:cdo:Special:ListUsers|23&nbsp;510]] | [[:cdo:Special:ActiveUsers|22]] | [[:cdo:Special:ListFiles|0]] | 3 |- | <span id="gd">142</span> | [[Lingua escocesa|Escocés]] | Gàidhlig | [[:gd:|gd]] | [[:gd:Special:Statistics|15&nbsp;992]] | [[:gd:Special:Statistics|32&nbsp;442]] | [[:gd:Special:Statistics|578&nbsp;468]] | [[:gd:Special:ListUsers/sysop|5]] | [[:gd:Special:ListUsers|30&nbsp;375]] | [[:gd:Special:ActiveUsers|24]] | [[:gd:Special:ListFiles|290]] | 18 |- | <span id="bug">143</span> | [[Lingua bugi|Bugi]] | Basa Ugi | [[:bug:|bug]] | [[:bug:Special:Statistics|15&nbsp;954]] | [[:bug:Special:Statistics|20&nbsp;473]] | [[:bug:Special:Statistics|205&nbsp;482]] | [[:bug:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:bug:Special:ListUsers|14&nbsp;476]] | [[:bug:Special:ActiveUsers|14]] | [[:bug:Special:ListFiles|0]] | 0 |- | <span id="yi">144</span> | [[Lingua yiddish|Yiddish]] | ייִדיש | [[:yi:|yi]] | [[:yi:Special:Statistics|15&nbsp;529]] | [[:yi:Special:Statistics|44&nbsp;255]] | [[:yi:Special:Statistics|595&nbsp;863]] | [[:yi:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:yi:Special:ListUsers|56&nbsp;676]] | [[:yi:Special:ActiveUsers|40]] | [[:yi:Special:ListFiles|985]] | 46 |- | <span id="am">145</span> | [[Lingua amhárica|Amhárico]] | አማርኛ | [[:am:|am]] | [[:am:Special:Statistics|15&nbsp;431]] | [[:am:Special:Statistics|46&nbsp;359]] | [[:am:Special:Statistics|385&nbsp;230]] | [[:am:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:am:Special:ListUsers|51&nbsp;524]] | [[:am:Special:ActiveUsers|51]] | [[:am:Special:ListFiles|1357]] | 33 |- | <span id="ilo">146</span> | [[Lingua ilocana|Ilocano]] | Ilokano | [[:ilo:|ilo]] | [[:ilo:Special:Statistics|15&nbsp;418]] | [[:ilo:Special:Statistics|70&nbsp;475]] | [[:ilo:Special:Statistics|403&nbsp;512]] | [[:ilo:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:ilo:Special:ListUsers|18&nbsp;811]] | [[:ilo:Special:ActiveUsers|30]] | [[:ilo:Special:ListFiles|0]] | 73 |- | <span id="li">147</span> | [[Lingua limburguesa|Limburgués]] | Limburgs | [[:li:|li]] | [[:li:Special:Statistics|15&nbsp;107]] | [[:li:Special:Statistics|68&nbsp;536]] | [[:li:Special:Statistics|482&nbsp;190]] | [[:li:Special:ListUsers/sysop|7]] | [[:li:Special:ListUsers|31&nbsp;427]] | [[:li:Special:ActiveUsers|25]] | [[:li:Special:ListFiles|622]] | 88 |- | <span id="nap">148</span> | [[Lingua napolitana|Napolitano]] | Nnapulitano | [[:nap:|nap]] | [[:nap:Special:Statistics|14&nbsp;926]] | [[:nap:Special:Statistics|24&nbsp;130]] | [[:nap:Special:Statistics|670&nbsp;118]] | [[:nap:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:nap:Special:ListUsers|32&nbsp;515]] | [[:nap:Special:ActiveUsers|30]] | [[:nap:Special:ListFiles|287]] | 10 |- | <span id="gor">149</span> | [[Lingua gorontalo|Gorontalo]] | Bahasa Hulontalo | [[:gor:|gor]] | [[:gor:Special:Statistics|14&nbsp;827]] | [[:gor:Special:Statistics|23&nbsp;205]] | [[:gor:Special:Statistics|58&nbsp;833]] | [[:gor:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:gor:Special:ListUsers|7163]] | [[:gor:Special:ActiveUsers|27]] | [[:gor:Special:ListFiles|0]] | 0 |- | <span id="mai">150</span> | [[Lingua maithili|Maithili]] | मैथिली | [[:mai:|mai]] | [[:mai:Special:Statistics|14&nbsp;209]] | [[:mai:Special:Statistics|44&nbsp;542]] | [[:mai:Special:Statistics|267&nbsp;747]] | [[:mai:Special:ListUsers/sysop|5]] | [[:mai:Special:ListUsers|15&nbsp;683]] | [[:mai:Special:ActiveUsers|29]] | [[:mai:Special:ListFiles|125]] | 27 |- | <span id="fo">151</span> | [[Lingua feroesa|Feroés]] | Føroyskt | [[:fo:|fo]] | [[:fo:Special:Statistics|14&nbsp;167]] | [[:fo:Special:Statistics|41&nbsp;081]] | [[:fo:Special:Statistics|384&nbsp;494]] | [[:fo:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:fo:Special:ListUsers|32&nbsp;540]] | [[:fo:Special:ActiveUsers|33]] | [[:fo:Special:ListFiles|0]] | 33 |- | <span id="hsb">152</span> | [[Alto sorabo]] | Hornjoserbsce | [[:hsb:|hsb]] | [[:hsb:Special:Statistics|14&nbsp;027]] | [[:hsb:Special:Statistics|36&nbsp;035]] | [[:hsb:Special:Statistics|386&nbsp;101]] | [[:hsb:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:hsb:Special:ListUsers|26&nbsp;808]] | [[:hsb:Special:ActiveUsers|31]] | [[:hsb:Special:ListFiles|126]] | 26 |- | <span id="map-bms">153</span> | [[Banyumasan]] | Basa Banyumasan | [[:map-bms:|map-bms]] | [[:map-bms:Special:Statistics|13&nbsp;930]] | [[:map-bms:Special:Statistics|30&nbsp;418]] | [[:map-bms:Special:Statistics|221&nbsp;177]] | [[:map-bms:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:map-bms:Special:ListUsers|18&nbsp;706]] | [[:map-bms:Special:ActiveUsers|18]] | [[:map-bms:Special:ListFiles|452]] | 10 |- | <span id="shn">154</span> | [[Lingua shan|Shan]] | လိၵ်ႈတႆး | [[:shn:|shn]] | [[:shn:Special:Statistics|13&nbsp;840]] | [[:shn:Special:Statistics|32&nbsp;990]] | [[:shn:Special:Statistics|112&nbsp;402]] | [[:shn:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:shn:Special:ListUsers|5375]] | [[:shn:Special:ActiveUsers|16]] | [[:shn:Special:ListFiles|72]] | 6 |- | <span id="zh-classical">155</span> | [[Chinés clásico]] | 古文 / 文言文 | [[:zh-classical:|zh-classical]] | [[:zh-classical:Special:Statistics|13&nbsp;641]] | [[:zh-classical:Special:Statistics|113&nbsp;830]] | [[:zh-classical:Special:Statistics|418&nbsp;137]] | [[:zh-classical:Special:ListUsers/sysop|5]] | [[:zh-classical:Special:ListUsers|108&nbsp;231]] | [[:zh-classical:Special:ActiveUsers|68]] | [[:zh-classical:Special:ListFiles|0]] | 198 |- | <span id="sat">156</span> | [[Lingua santali|Santali]] | Santhali | [[:sat:|sat]] | [[:sat:Special:Statistics|13&nbsp;410]] | [[:sat:Special:Statistics|28&nbsp;443]] | [[:sat:Special:Statistics|172&nbsp;010]] | [[:sat:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:sat:Special:ListUsers|9474]] | [[:sat:Special:ActiveUsers|37]] | [[:sat:Special:ListFiles|0]] | 7 |- | <span id="eml">157</span> | [[Lingua emiliano-romañola|Emiliano-romañolo]] | Emiliàn e rumagnòl | [[:eml:|eml]] | [[:eml:Special:Statistics|13&nbsp;312]] | [[:eml:Special:Statistics|35&nbsp;995]] | [[:eml:Special:Statistics|160&nbsp;516]] | [[:eml:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:eml:Special:ListUsers|28&nbsp;725]] | [[:eml:Special:ActiveUsers|23]] | [[:eml:Special:ListFiles|2772]] | 12 |- | <span id="ie">158</span> | [[Lingua occidental|Occidental]] | Interlingue | [[:ie:|ie]] | [[:ie:Special:Statistics|13&nbsp;204]] | [[:ie:Special:Statistics|17&nbsp;460]] | [[:ie:Special:Statistics|164&nbsp;781]] | [[:ie:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ie:Special:ListUsers|22&nbsp;242]] | [[:ie:Special:ActiveUsers|33]] | [[:ie:Special:ListFiles|0]] | 0 |- | <span id="dag">159</span> | [[Lingua dagbani|Dagbani]] | Dagbanli | [[:dag:|dag]] | [[:dag:Special:Statistics|13&nbsp;108]] | [[:dag:Special:Statistics|24&nbsp;024]] | [[:dag:Special:Statistics|116&nbsp;119]] | [[:dag:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:dag:Special:ListUsers|5950]] | [[:dag:Special:ActiveUsers|66]] | [[:dag:Special:ListFiles|0]] | 3 |- | <span id="ace">160</span> | [[Lingua achinesa|Aceh]] | Bahsa Acèh | [[:ace:|ace]] | [[:ace:Special:Statistics|12&nbsp;986]] | [[:ace:Special:Statistics|27&nbsp;893]] | [[:ace:Special:Statistics|153&nbsp;372]] | [[:ace:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:ace:Special:ListUsers|30&nbsp;700]] | [[:ace:Special:ActiveUsers|33]] | [[:ace:Special:ListFiles|0]] | 7 |- | <span id="wa">161</span> | [[Lingua valoa|Valón]] | Walon | [[:wa:|wa]] | [[:wa:Special:Statistics|12&nbsp;648]] | [[:wa:Special:Statistics|30&nbsp;248]] | [[:wa:Special:Statistics|415&nbsp;802]] | [[:wa:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:wa:Special:ListUsers|26&nbsp;714]] | [[:wa:Special:ActiveUsers|27]] | [[:wa:Special:ListFiles|716]] | 26 |- | <span id="hyw">162</span> | [[Armenio occidental]] | արեւմտահայերէն | [[:hyw:|hyw]] | [[:hyw:Special:Statistics|12&nbsp;465]] | [[:hyw:Special:Statistics|27&nbsp;390]] | [[:hyw:Special:Statistics|229&nbsp;866]] | [[:hyw:Special:ListUsers/sysop|5]] | [[:hyw:Special:ListUsers|12&nbsp;589]] | [[:hyw:Special:ActiveUsers|34]] | [[:hyw:Special:ListFiles|0]] | 12 |- | <span id="sa">163</span> | [[Lingua sánscrita|Sánscrito]] | संस्कृतम् | [[:sa:|sa]] | [[:sa:Special:Statistics|12&nbsp;294]] | [[:sa:Special:Statistics|79&nbsp;876]] | [[:sa:Special:Statistics|493&nbsp;435]] | [[:sa:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:sa:Special:ListUsers|43&nbsp;177]] | [[:sa:Special:ActiveUsers|33]] | [[:sa:Special:ListFiles|445]] | 186 |- | <span id="zgh">164</span> | [[Amazigh estándar marroquí]] | ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ | [[:zgh:|zgh]] | [[:zgh:Special:Statistics|11&nbsp;751]] | [[:zgh:Special:Statistics|26&nbsp;078]] | [[:zgh:Special:Statistics|109&nbsp;174]] | [[:zgh:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:zgh:Special:ListUsers|10&nbsp;501]] | [[:zgh:Special:ActiveUsers|75]] | [[:zgh:Special:ListFiles|0]] | 6 |- | <span id="hif">165</span> | [[Hindi de Fidxi]] | Fiji Hindi | [[:hif:|hif]] | [[:hif:Special:Statistics|11&nbsp;692]] | [[:hif:Special:Statistics|52&nbsp;864]] | [[:hif:Special:Statistics|323&nbsp;726]] | [[:hif:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:hif:Special:ListUsers|36&nbsp;520]] | [[:hif:Special:ActiveUsers|51]] | [[:hif:Special:ListFiles|187]] | 75 |- | <span id="zu">166</span> | [[Lingua zulú|Zulú]] | isiZulu | [[:zu:|zu]] | [[:zu:Special:Statistics|11&nbsp;657]] | [[:zu:Special:Statistics|25&nbsp;836]] | [[:zu:Special:Statistics|114&nbsp;021]] | [[:zu:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:zu:Special:ListUsers|23&nbsp;431]] | [[:zu:Special:ActiveUsers|42]] | [[:zu:Special:ListFiles|0]] | 6 |- | <span id="km">167</span> | [[Lingua khmer|Khmer]] | ភាសាខ្មែរ | [[:km:|km]] | [[:km:Special:Statistics|11&nbsp;500]] | [[:km:Special:Statistics|36&nbsp;278]] | [[:km:Special:Statistics|322&nbsp;161]] | [[:km:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:km:Special:ListUsers|46&nbsp;181]] | [[:km:Special:ActiveUsers|60]] | [[:km:Special:ListFiles|808]] | 41 |- | <span id="sn">168</span> | [[Lingua shona|Shona]] | chiShona | [[:sn:|sn]] | [[:sn:Special:Statistics|11&nbsp;490]] | [[:sn:Special:Statistics|20&nbsp;483]] | [[:sn:Special:Statistics|112&nbsp;194]] | [[:sn:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:sn:Special:ListUsers|19&nbsp;284]] | [[:sn:Special:ActiveUsers|23]] | [[:sn:Special:ListFiles|0]] | 3 |- | <span id="lij">169</span> | [[Lingua lígur (románica)|Lígur]] | Lìgure | [[:lij:|lij]] | [[:lij:Special:Statistics|11&nbsp;407]] | [[:lij:Special:Statistics|27&nbsp;941]] | [[:lij:Special:Statistics|258&nbsp;352]] | [[:lij:Special:ListUsers/sysop|7]] | [[:lij:Special:ListUsers|18&nbsp;181]] | [[:lij:Special:ActiveUsers|29]] | [[:lij:Special:ListFiles|20]] | 19 |- | <span id="mhr">170</span> | [[Lingua mari das pradeiras|Mari das pradeiras]] | Олык Марий (Olyk Marij) | [[:mhr:|mhr]] | [[:mhr:Special:Statistics|11&nbsp;334]] | [[:mhr:Special:Statistics|30&nbsp;963]] | [[:mhr:Special:Statistics|200&nbsp;516]] | [[:mhr:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:mhr:Special:ListUsers|15&nbsp;722]] | [[:mhr:Special:ActiveUsers|20]] | [[:mhr:Special:ListFiles|0]] | 19 |- | <span id="bjn">171</span> | [[Lingua banjar|Banjarí]] | Bahasa Banjar | [[:bjn:|bjn]] | [[:bjn:Special:Statistics|11&nbsp;331]] | [[:bjn:Special:Statistics|34&nbsp;182]] | [[:bjn:Special:Statistics|103&nbsp;930]] | [[:bjn:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:bjn:Special:ListUsers|16&nbsp;060]] | [[:bjn:Special:ActiveUsers|26]] | [[:bjn:Special:ListFiles|2]] | 12 |- | <span id="shi">172</span> | [[Lingua shilha|Shilha]] | Taclḥit | [[:shi:|shi]] | [[:shi:Special:Statistics|10&nbsp;869]] | [[:shi:Special:Statistics|14&nbsp;935]] | [[:shi:Special:Statistics|77&nbsp;218]] | [[:shi:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:shi:Special:ListUsers|11&nbsp;449]] | [[:shi:Special:ActiveUsers|26]] | [[:shi:Special:ListFiles|0]] | 0 |- | <span id="ary">173</span> | [[Árabe marroquí]] | اللهجة المغربية | [[:ary:|ary]] | [[:ary:Special:Statistics|10&nbsp;649]] | [[:ary:Special:Statistics|86&nbsp;122]] | [[:ary:Special:Statistics|434&nbsp;062]] | [[:ary:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:ary:Special:ListUsers|16&nbsp;529]] | [[:ary:Special:ActiveUsers|36]] | [[:ary:Special:ListFiles|308]] | 253 |- | <span id="mni">174</span> | [[Lingua meithei|Meithei]] | ꯃꯤꯇꯩꯂꯣꯟ | [[:mni:|mni]] | [[:mni:Special:Statistics|10&nbsp;444]] | [[:mni:Special:Statistics|17&nbsp;344]] | [[:mni:Special:Statistics|59&nbsp;109]] | [[:mni:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:mni:Special:ListUsers|13&nbsp;631]] | [[:mni:Special:ActiveUsers|25]] | [[:mni:Special:ListFiles|0]] | 1 |- | <span id="mrj">175</span> | [[Lingua mari das montañas|Mari das montañas]] | Кырык Мары (Kyryk Mary) | [[:mrj:|mrj]] | [[:mrj:Special:Statistics|10&nbsp;431]] | [[:mrj:Special:Statistics|20&nbsp;855]] | [[:mrj:Special:Statistics|107&nbsp;013]] | [[:mrj:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:mrj:Special:ListUsers|11&nbsp;719]] | [[:mrj:Special:ActiveUsers|10]] | [[:mrj:Special:ListFiles|0]] | 5 |- | <span id="hak">176</span> | [[Lingua hakka|Hakka]] | Hak-kâ-fa / 客家話 | [[:hak:|hak]] | [[:hak:Special:Statistics|10&nbsp;357]] | [[:hak:Special:Statistics|19&nbsp;870]] | [[:hak:Special:Statistics|131&nbsp;339]] | [[:hak:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:hak:Special:ListUsers|34&nbsp;959]] | [[:hak:Special:ActiveUsers|33]] | [[:hak:Special:ListFiles|0]] | 5 |- | <span id="kaa">177</span> | [[Lingua karakalpak|Karakalpak]] | Qaraqalpaqsha | [[:kaa:|kaa]] | [[:kaa:Special:Statistics|10&nbsp;231]] | [[:kaa:Special:Statistics|22&nbsp;186]] | [[:kaa:Special:Statistics|122&nbsp;981]] | [[:kaa:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:kaa:Special:ListUsers|14&nbsp;012]] | [[:kaa:Special:ActiveUsers|40]] | [[:kaa:Special:ListFiles|69]] | 7 |- | <span id="pam">178</span> | [[Lingua kapampangan|Kapampangan]] | Kapampangan | [[:pam:|pam]] | [[:pam:Special:Statistics|10&nbsp;129]] | [[:pam:Special:Statistics|23&nbsp;205]] | [[:pam:Special:Statistics|309&nbsp;182]] | [[:pam:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:pam:Special:ListUsers|23&nbsp;228]] | [[:pam:Special:ActiveUsers|30]] | [[:pam:Special:ListFiles|394]] | 22 |- | <span id="rue">179</span> | [[Lingua rutena|Ruteno]] | Русинська (Rusins'ka) | [[:rue:|rue]] | [[:rue:Special:Statistics|10&nbsp;095]] | [[:rue:Special:Statistics|22&nbsp;058]] | [[:rue:Special:Statistics|157&nbsp;946]] | [[:rue:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:rue:Special:ListUsers|33&nbsp;169]] | [[:rue:Special:ActiveUsers|37]] | [[:rue:Special:ListFiles|87]] | 10 |- | <span id="ff">180</span> | [[Lingua fula|Fula]] | Fulfulde | [[:ff:|ff]] | [[:ff:Special:Statistics|9622]] | [[:ff:Special:Statistics|23&nbsp;678]] | [[:ff:Special:Statistics|114&nbsp;084]] | [[:ff:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:ff:Special:ListUsers|11&nbsp;351]] | [[:ff:Special:ActiveUsers|50]] | [[:ff:Special:ListFiles|0]] | 10 |- | <span id="ug">181</span> | [[Lingua uigur|Uigur]] | Oyghurque | [[:ug:|ug]] | [[:ug:Special:Statistics|9585]] | [[:ug:Special:Statistics|16&nbsp;899]] | [[:ug:Special:Statistics|172&nbsp;132]] | [[:ug:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ug:Special:ListUsers|24&nbsp;094]] | [[:ug:Special:ActiveUsers|27]] | [[:ug:Special:ListFiles|0]] | 5 |- | <span id="roa-tara">182</span> | [[Tarentino]] | Tarandíne | [[:roa-tara:|roa-tara]] | [[:roa-tara:Special:Statistics|9493]] | [[:roa-tara:Special:Statistics|18&nbsp;897]] | [[:roa-tara:Special:Statistics|150&nbsp;464]] | [[:roa-tara:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:roa-tara:Special:ListUsers|12&nbsp;532]] | [[:roa-tara:Special:ActiveUsers|12]] | [[:roa-tara:Special:ListFiles|148]] | 7 |- | <span id="tly">183</span> | [[Lingua talysh|Talysh]] | Tolışi | [[:tly:|tly]] | [[:tly:Special:Statistics|9191]] | [[:tly:Special:Statistics|12&nbsp;873]] | [[:tly:Special:Statistics|120&nbsp;862]] | [[:tly:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:tly:Special:ListUsers|11&nbsp;593]] | [[:tly:Special:ActiveUsers|26]] | [[:tly:Special:ListFiles|1]] | 1 |- | <span id="bh">184</span> | [[Linguas bihari|Bihari]] | भोजपुरी | [[:bh:|bh]] | [[:bh:Special:Statistics|8824]] | [[:bh:Special:Statistics|79&nbsp;699]] | [[:bh:Special:Statistics|783&nbsp;143]] | [[:bh:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:bh:Special:ListUsers|37&nbsp;903]] | [[:bh:Special:ActiveUsers|35]] | [[:bh:Special:ListFiles|54]] | 633 |- | <span id="nso">185</span> | [[Lingua sotho do norte|Sotho do norte]] | Sesotho sa leboa | [[:nso:|nso]] | [[:nso:Special:Statistics|8768]] | [[:nso:Special:Statistics|11&nbsp;400]] | [[:nso:Special:Statistics|52&nbsp;562]] | [[:nso:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:nso:Special:ListUsers|7696]] | [[:nso:Special:ActiveUsers|14]] | [[:nso:Special:ListFiles|0]] | 0 |- | <span id="co">186</span> | [[Lingua corsa|Corso]] | Corsu | [[:co:|co]] | [[:co:Special:Statistics|8527]] | [[:co:Special:Statistics|17&nbsp;887]] | [[:co:Special:Statistics|396&nbsp;616]] | [[:co:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:co:Special:ListUsers|25&nbsp;219]] | [[:co:Special:ActiveUsers|34]] | [[:co:Special:ListFiles|0]] | 26 |- | <span id="so">187</span> | [[Lingua somalí|Somalí]] | Soomaali | [[:so:|so]] | [[:so:Special:Statistics|8348]] | [[:so:Special:Statistics|26&nbsp;040]] | [[:so:Special:Statistics|276&nbsp;024]] | [[:so:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:so:Special:ListUsers|41&nbsp;102]] | [[:so:Special:ActiveUsers|56]] | [[:so:Special:ListFiles|0]] | 47 |- | <span id="vls">188</span> | [[Flamengo occidental]] | West-Vlams | [[:vls:|vls]] | [[:vls:Special:Statistics|8128]] | [[:vls:Special:Statistics|22&nbsp;232]] | [[:vls:Special:Statistics|321&nbsp;684]] | [[:vls:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:vls:Special:ListUsers|29&nbsp;083]] | [[:vls:Special:ActiveUsers|22]] | [[:vls:Special:ListFiles|348]] | 43 |- | <span id="rw">189</span> | [[Lingua ruanda|Kinyarwanda]] | Kinyarwanda | [[:rw:|rw]] | [[:rw:Special:Statistics|8057]] | [[:rw:Special:Statistics|16&nbsp;497]] | [[:rw:Special:Statistics|122&nbsp;687]] | [[:rw:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:rw:Special:ListUsers|15&nbsp;932]] | [[:rw:Special:ActiveUsers|45]] | [[:rw:Special:ListFiles|0]] | 8 |- | <span id="nds-nl">190</span> | [[Baixo saxón neerlandés]] | Nedersaksisch | [[:nds-nl:|nds-nl]] | [[:nds-nl:Special:Statistics|8020]] | [[:nds-nl:Special:Statistics|21&nbsp;852]] | [[:nds-nl:Special:Statistics|330&nbsp;749]] | [[:nds-nl:Special:ListUsers/sysop|6]] | [[:nds-nl:Special:ListUsers|32&nbsp;150]] | [[:nds-nl:Special:ActiveUsers|21]] | [[:nds-nl:Special:ListFiles|561]] | 45 |- | <span id="mi">191</span> | [[Lingua maorí|Maorí]] | Māori | [[:mi:|mi]] | [[:mi:Special:Statistics|7996]] | [[:mi:Special:Statistics|15&nbsp;384]] | [[:mi:Special:Statistics|166&nbsp;021]] | [[:mi:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:mi:Special:ListUsers|21&nbsp;168]] | [[:mi:Special:ActiveUsers|20]] | [[:mi:Special:ListFiles|0]] | 9 |- | <span id="se">192</span> | [[Lingua saami setentrional|Saami setentrional]] | Sámegiella | [[:se:|se]] | [[:se:Special:Statistics|7906]] | [[:se:Special:Statistics|21&nbsp;008]] | [[:se:Special:Statistics|304&nbsp;458]] | [[:se:Special:ListUsers/sysop|5]] | [[:se:Special:ListUsers|31&nbsp;738]] | [[:se:Special:ActiveUsers|21]] | [[:se:Special:ListFiles|0]] | 39 |- | <span id="myv">193</span> | [[Lingua erzya|Erzya]] | Эрзянь (Erzjanj Kelj) | [[:myv:|myv]] | [[:myv:Special:Statistics|7869]] | [[:myv:Special:Statistics|31&nbsp;238]] | [[:myv:Special:Statistics|152&nbsp;495]] | [[:myv:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:myv:Special:ListUsers|14&nbsp;231]] | [[:myv:Special:ActiveUsers|16]] | [[:myv:Special:ListFiles|0]] | 43 |- | <span id="sc">194</span> | [[Lingua sarda|Sardo]] | Sardu | [[:sc:|sc]] | [[:sc:Special:Statistics|7698]] | [[:sc:Special:Statistics|17&nbsp;436]] | [[:sc:Special:Statistics|186&nbsp;255]] | [[:sc:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:sc:Special:ListUsers|27&nbsp;192]] | [[:sc:Special:ActiveUsers|31]] | [[:sc:Special:ListFiles|157]] | 17 |- | <span id="mdf">195</span> | [[Lingua moksha|Moksha]] | Мокшень (Mokshanj Kälj) | [[:mdf:|mdf]] | [[:mdf:Special:Statistics|7535]] | [[:mdf:Special:Statistics|23&nbsp;229]] | [[:mdf:Special:Statistics|99&nbsp;915]] | [[:mdf:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:mdf:Special:ListUsers|10&nbsp;903]] | [[:mdf:Special:ActiveUsers|19]] | [[:mdf:Special:ListFiles|0]] | 18 |- | <span id="mt">196</span> | [[Lingua maltesa|Maltés]] | Malti | [[:mt:|mt]] | [[:mt:Special:Statistics|7406]] | [[:mt:Special:Statistics|23&nbsp;203]] | [[:mt:Special:Statistics|323&nbsp;001]] | [[:mt:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:mt:Special:ListUsers|25&nbsp;499]] | [[:mt:Special:ActiveUsers|38]] | [[:mt:Special:ListFiles|697]] | 63 |- | <span id="ks">197</span> | [[Lingua caxemiresa|Caxemir]] | कश्मीरी / كشميري | [[:ks:|ks]] | [[:ks:Special:Statistics|7131]] | [[:ks:Special:Statistics|17&nbsp;763]] | [[:ks:Special:Statistics|110&nbsp;946]] | [[:ks:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:ks:Special:ListUsers|12&nbsp;550]] | [[:ks:Special:ActiveUsers|19]] | [[:ks:Special:ListFiles|56]] | 13 |- | <span id="kw">198</span> | [[Lingua córnica|Córnico]] | Kernewek/Karnuack | [[:kw:|kw]] | [[:kw:Special:Statistics|7092]] | [[:kw:Special:Statistics|14&nbsp;738]] | [[:kw:Special:Statistics|221&nbsp;445]] | [[:kw:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:kw:Special:ListUsers|17&nbsp;353]] | [[:kw:Special:ActiveUsers|22]] | [[:kw:Special:ListFiles|6]] | 17 |- | <span id="bo">199</span> | [[Lingua tibetana|Tibetano]] | བོད་སྐད | [[:bo:|bo]] | [[:bo:Special:Statistics|7028]] | [[:bo:Special:Statistics|19&nbsp;896]] | [[:bo:Special:Statistics|147&nbsp;791]] | [[:bo:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:bo:Special:ListUsers|32&nbsp;601]] | [[:bo:Special:ActiveUsers|51]] | [[:bo:Special:ListFiles|0]] | 24 |- | <span id="vep">200</span> | [[Lingua vepsia|Vepsio]] | Vepsän kel' | [[:vep:|vep]] | [[:vep:Special:Statistics|7010]] | [[:vep:Special:Statistics|37&nbsp;371]] | [[:vep:Special:Statistics|179&nbsp;015]] | [[:vep:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:vep:Special:ListUsers|17&nbsp;297]] | [[:vep:Special:ActiveUsers|22]] | [[:vep:Special:ListFiles|0]] | 89 |- | <span id="tk">201</span> | [[Lingua turcomá|Turcomán]] | تركمن / Туркмен | [[:tk:|tk]] | [[:tk:Special:Statistics|6952]] | [[:tk:Special:Statistics|17&nbsp;251]] | [[:tk:Special:Statistics|263&nbsp;135]] | [[:tk:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:tk:Special:ListUsers|31&nbsp;287]] | [[:tk:Special:ActiveUsers|44]] | [[:tk:Special:ListFiles|332]] | 33 |- | <span id="kab">202</span> | [[Lingua cabila|Cabilo]] | Taqbaylit | [[:kab:|kab]] | [[:kab:Special:Statistics|6920]] | [[:kab:Special:Statistics|17&nbsp;880]] | [[:kab:Special:Statistics|113&nbsp;309]] | [[:kab:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:kab:Special:ListUsers|15&nbsp;284]] | [[:kab:Special:ActiveUsers|21]] | [[:kab:Special:ListFiles|0]] | 15 |- | <span id="gv">203</span> | [[Lingua manx|Manx]] | Gaelg | [[:gv:|gv]] | [[:gv:Special:Statistics|6862]] | [[:gv:Special:Statistics|35&nbsp;617]] | [[:gv:Special:Statistics|358&nbsp;324]] | [[:gv:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:gv:Special:ListUsers|21&nbsp;883]] | [[:gv:Special:ActiveUsers|21]] | [[:gv:Special:ListFiles|121]] | 176 |- | <span id="fiu-vro">204</span> | [[Lingua võro|Võro]] | Võro | [[:fiu-vro:|fiu-vro]] | [[:fiu-vro:Special:Statistics|6809]] | [[:fiu-vro:Special:Statistics|12&nbsp;970]] | [[:fiu-vro:Special:Statistics|183&nbsp;000]] | [[:fiu-vro:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:fiu-vro:Special:ListUsers|15&nbsp;645]] | [[:fiu-vro:Special:ActiveUsers|19]] | [[:fiu-vro:Special:ListFiles|50]] | 11 |- | <span id="zea">205</span> | [[Lingua zelandesa|Zelandés]] | Zeêuws | [[:zea:|zea]] | [[:zea:Special:Statistics|6784]] | [[:zea:Special:Statistics|12&nbsp;954]] | [[:zea:Special:Statistics|160&nbsp;915]] | [[:zea:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:zea:Special:ListUsers|14&nbsp;732]] | [[:zea:Special:ActiveUsers|25]] | [[:zea:Special:ListFiles|1]] | 10 |- | <span id="gan">206</span> | [[Lingua gan|Gan]] | 贛語 | [[:gan:|gan]] | [[:gan:Special:Statistics|6766]] | [[:gan:Special:Statistics|34&nbsp;400]] | [[:gan:Special:Statistics|400&nbsp;084]] | [[:gan:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:gan:Special:ListUsers|56&nbsp;611]] | [[:gan:Special:ActiveUsers|24]] | [[:gan:Special:ListFiles|40]] | 194 |- | <span id="ab">207</span> | [[Lingua abkhaza|Abkhazo]] | Аҧсуа | [[:ab:|ab]] | [[:ab:Special:Statistics|6452]] | [[:ab:Special:Statistics|31&nbsp;608]] | [[:ab:Special:Statistics|153&nbsp;646]] | [[:ab:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:ab:Special:ListUsers|22&nbsp;913]] | [[:ab:Special:ActiveUsers|25]] | [[:ab:Special:ListFiles|9]] | 73 |- | <span id="smn">208</span> | [[Lingua saami de Inari|Saami de Inari]] | Anarâškielâ | [[:smn:|smn]] | [[:smn:Special:Statistics|6283]] | [[:smn:Special:Statistics|26&nbsp;590]] | [[:smn:Special:Statistics|130&nbsp;688]] | [[:smn:Special:ListUsers/sysop|5]] | [[:smn:Special:ListUsers|5744]] | [[:smn:Special:ActiveUsers|26]] | [[:smn:Special:ListFiles|0]] | 51 |- | <span id="pcd">209</span> | [[Lingua picarda|Picardo]] | Picard | [[:pcd:|pcd]] | [[:pcd:Special:Statistics|5968]] | [[:pcd:Special:Statistics|11&nbsp;913]] | [[:pcd:Special:Statistics|77&nbsp;275]] | [[:pcd:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:pcd:Special:ListUsers|19&nbsp;790]] | [[:pcd:Special:ActiveUsers|25]] | [[:pcd:Special:ListFiles|50]] | 6 |- | <span id="gn">210</span> | [[Lingua guaraní|Guaraní]] | Avañe'ẽ | [[:gn:|gn]] | [[:gn:Special:Statistics|5916]] | [[:gn:Special:Statistics|13&nbsp;950]] | [[:gn:Special:Statistics|133&nbsp;951]] | [[:gn:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:gn:Special:ListUsers|21&nbsp;006]] | [[:gn:Special:ActiveUsers|24]] | [[:gn:Special:ListFiles|0]] | 17 |- | <span id="frp">211</span> | [[Lingua francoprovenzal|Francoprovenzal]] | Arpitan | [[:frp:|frp]] | [[:frp:Special:Statistics|5805]] | [[:frp:Special:Statistics|17&nbsp;854]] | [[:frp:Special:Statistics|228&nbsp;974]] | [[:frp:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:frp:Special:ListUsers|18&nbsp;248]] | [[:frp:Special:ActiveUsers|22]] | [[:frp:Special:ListFiles|0]] | 55 |- | <span id="udm">212</span> | [[Lingua udmurta|Udmurto]] | Удмурт кыл | [[:udm:|udm]] | [[:udm:Special:Statistics|5708]] | [[:udm:Special:Statistics|19&nbsp;873]] | [[:udm:Special:Statistics|128&nbsp;612]] | [[:udm:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:udm:Special:ListUsers|16&nbsp;504]] | [[:udm:Special:ActiveUsers|11]] | [[:udm:Special:ListFiles|8]] | 39 |- | <span id="kv">213</span> | [[Lingua komi|Komi]] | Коми | [[:kv:|kv]] | [[:kv:Special:Statistics|5701]] | [[:kv:Special:Statistics|19&nbsp;428]] | [[:kv:Special:Statistics|146&nbsp;582]] | [[:kv:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:kv:Special:ListUsers|15&nbsp;917]] | [[:kv:Special:ActiveUsers|19]] | [[:kv:Special:ListFiles|0]] | 43 |- | <span id="csb">214</span> | [[Lingua caxubia|Caxubio]] | Kaszëbsczi | [[:csb:|csb]] | [[:csb:Special:Statistics|5479]] | [[:csb:Special:Statistics|8866]] | [[:csb:Special:Statistics|189&nbsp;626]] | [[:csb:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:csb:Special:ListUsers|18&nbsp;352]] | [[:csb:Special:ActiveUsers|19]] | [[:csb:Special:ListFiles|0]] | 8 |- | <span id="ay">215</span> | [[Lingua aimará|Aimará]] | Aymar aru | [[:ay:|ay]] | [[:ay:Special:Statistics|5173]] | [[:ay:Special:Statistics|8886]] | [[:ay:Special:Statistics|101&nbsp;248]] | [[:ay:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ay:Special:ListUsers|18&nbsp;246]] | [[:ay:Special:ActiveUsers|24]] | [[:ay:Special:ListFiles|0]] | 5 |- | <span id="nrm">216</span> | [[Lingua normanda|Normando]] | Nouormand/Normaund | [[:nrm:|nrm]] | [[:nrm:Special:Statistics|5053]] | [[:nrm:Special:Statistics|10&nbsp;679]] | [[:nrm:Special:Statistics|220&nbsp;913]] | [[:nrm:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:nrm:Special:ListUsers|14&nbsp;463]] | [[:nrm:Special:ActiveUsers|13]] | [[:nrm:Special:ListFiles|0]] | 25 |- | <span id="lo">217</span> | [[Lingua laosiana|Laosiano]] | ລາວ | [[:lo:|lo]] | [[:lo:Special:Statistics|5041]] | [[:lo:Special:Statistics|15&nbsp;245]] | [[:lo:Special:Statistics|119&nbsp;070]] | [[:lo:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:lo:Special:ListUsers|21&nbsp;030]] | [[:lo:Special:ActiveUsers|31]] | [[:lo:Special:ListFiles|25]] | 32 |- | <span id="ang">218</span> | [[Lingua anglosaxoa|Anglosaxón]] | Englisc | [[:ang:|ang]] | [[:ang:Special:Statistics|4839]] | [[:ang:Special:Statistics|20&nbsp;082]] | [[:ang:Special:Statistics|221&nbsp;602]] | [[:ang:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ang:Special:ListUsers|133&nbsp;069]] | [[:ang:Special:ActiveUsers|43]] | [[:ang:Special:ListFiles|264]] | 109 |- | <span id="ln">219</span> | [[Lingua lingala|Lingala]] | Lingala | [[:ln:|ln]] | [[:ln:Special:Statistics|4785]] | [[:ln:Special:Statistics|11&nbsp;371]] | [[:ln:Special:Statistics|132&nbsp;830]] | [[:ln:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:ln:Special:ListUsers|14&nbsp;602]] | [[:ln:Special:ActiveUsers|47]] | [[:ln:Special:ListFiles|34]] | 22 |- | <span id="fur">220</span> | [[Lingua friulana|Friulano]] | Furlan | [[:fur:|fur]] | [[:fur:Special:Statistics|4783]] | [[:fur:Special:Statistics|10&nbsp;935]] | [[:fur:Special:Statistics|180&nbsp;491]] | [[:fur:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:fur:Special:ListUsers|15&nbsp;768]] | [[:fur:Special:ActiveUsers|17]] | [[:fur:Special:ListFiles|296]] | 27 |- | <span id="pap">221</span> | [[Papiamento]] | Papiamentu | [[:pap:|pap]] | [[:pap:Special:Statistics|4747]] | [[:pap:Special:Statistics|9981]] | [[:pap:Special:Statistics|164&nbsp;239]] | [[:pap:Special:ListUsers/sysop|5]] | [[:pap:Special:ListUsers|16&nbsp;674]] | [[:pap:Special:ActiveUsers|23]] | [[:pap:Special:ListFiles|0]] | 20 |- | <span id="olo">222</span> | [[Lingua carelia|Carelio]] | Livvinкarjala | [[:olo:|olo]] | [[:olo:Special:Statistics|4586]] | [[:olo:Special:Statistics|13&nbsp;585]] | [[:olo:Special:Statistics|38&nbsp;005]] | [[:olo:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:olo:Special:ListUsers|7965]] | [[:olo:Special:ActiveUsers|20]] | [[:olo:Special:ListFiles|0]] | 10 |- | <span id="lfn">223</span> | [[Lingua Franca Nova]] | Lingua Franca Nova | [[:lfn:|lfn]] | [[:lfn:Special:Statistics|4463]] | [[:lfn:Special:Statistics|7138]] | [[:lfn:Special:Statistics|41&nbsp;719]] | [[:lfn:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:lfn:Special:ListUsers|14&nbsp;975]] | [[:lfn:Special:ActiveUsers|23]] | [[:lfn:Special:ListFiles|0]] | 2 |- | <span id="lez">224</span> | [[Lingua lezguia|Lezguio]] | Лезги чІал (Lezgi č’al) | [[:lez:|lez]] | [[:lez:Special:Statistics|4436]] | [[:lez:Special:Statistics|14&nbsp;711]] | [[:lez:Special:Statistics|96&nbsp;950]] | [[:lez:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:lez:Special:ListUsers|12&nbsp;030]] | [[:lez:Special:ActiveUsers|16]] | [[:lez:Special:ListFiles|11]] | 35 |- | <span id="tw">225</span> | [[Lingua twi|Twi]] | Twi | [[:tw:|tw]] | [[:tw:Special:Statistics|4337]] | [[:tw:Special:Statistics|8118]] | [[:tw:Special:Statistics|130&nbsp;885]] | [[:tw:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:tw:Special:ListUsers|17&nbsp;224]] | [[:tw:Special:ActiveUsers|52]] | [[:tw:Special:ListFiles|0]] | 12 |- | <span id="mwl">226</span> | [[Lingua mirandesa|Mirandés]] | Mirandés | [[:mwl:|mwl]] | [[:mwl:Special:Statistics|4279]] | [[:mwl:Special:Statistics|10&nbsp;735]] | [[:mwl:Special:Statistics|105&nbsp;563]] | [[:mwl:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:mwl:Special:ListUsers|14&nbsp;435]] | [[:mwl:Special:ActiveUsers|12]] | [[:mwl:Special:ListFiles|0]] | 22 |- | <span id="nah">227</span> | [[Lingua náhuatl|Náhuatl]] | Nāhuatl | [[:nah:|nah]] | [[:nah:Special:Statistics|4272]] | [[:nah:Special:Statistics|13&nbsp;335]] | [[:nah:Special:Statistics|521&nbsp;639]] | [[:nah:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:nah:Special:ListUsers|23&nbsp;646]] | [[:nah:Special:ActiveUsers|16]] | [[:nah:Special:ListFiles|168]] | 176 |- | <span id="stq">228</span> | [[Lingua frisoa oriental|Frisón oriental]] | Seeltersk | [[:stq:|stq]] | [[:stq:Special:Statistics|4129]] | [[:stq:Special:Statistics|10&nbsp;816]] | [[:stq:Special:Statistics|123&nbsp;598]] | [[:stq:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:stq:Special:ListUsers|14&nbsp;463]] | [[:stq:Special:ActiveUsers|26]] | [[:stq:Special:ListFiles|381]] | 29 |- | <span id="ext">229</span> | [[Lingua estremeña|Estremeño]] | Estremeñu | [[:ext:|ext]] | [[:ext:Special:Statistics|3926]] | [[:ext:Special:Statistics|8905]] | [[:ext:Special:Statistics|136&nbsp;244]] | [[:ext:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ext:Special:ListUsers|19&nbsp;049]] | [[:ext:Special:ActiveUsers|24]] | [[:ext:Special:ListFiles|0]] | 24 |- | <span id="lad">230</span> | [[Lingua xudeoespañola|Xudeoespañol]] | Dzhudezmo | [[:lad:|lad]] | [[:lad:Special:Statistics|3848]] | [[:lad:Special:Statistics|13&nbsp;533]] | [[:lad:Special:Statistics|214&nbsp;653]] | [[:lad:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:lad:Special:ListUsers|23&nbsp;272]] | [[:lad:Special:ActiveUsers|22]] | [[:lad:Special:ListFiles|21]] | 100 |- | <span id="rm">231</span> | [[Lingua romanche|Romanche]] | Rumantsch | [[:rm:|rm]] | [[:rm:Special:Statistics|3792]] | [[:rm:Special:Statistics|9740]] | [[:rm:Special:Statistics|167&nbsp;373]] | [[:rm:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:rm:Special:ListUsers|22&nbsp;068]] | [[:rm:Special:ActiveUsers|25]] | [[:rm:Special:ListFiles|48]] | 42 |- | <span id="tyv">232</span> | [[Lingua tuva|Tuva]] | Тыва дыл | [[:tyv:|tyv]] | [[:tyv:Special:Statistics|3648]] | [[:tyv:Special:Statistics|13&nbsp;702]] | [[:tyv:Special:Statistics|49&nbsp;796]] | [[:tyv:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:tyv:Special:ListUsers|10&nbsp;259]] | [[:tyv:Special:ActiveUsers|15]] | [[:tyv:Special:ListFiles|0]] | 27 |- | <span id="av">233</span> | [[Lingua ávara|Avaro]] | Авар | [[:av:|av]] | [[:av:Special:Statistics|3631]] | [[:av:Special:Statistics|18&nbsp;010]] | [[:av:Special:Statistics|94&nbsp;574]] | [[:av:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:av:Special:ListUsers|16&nbsp;488]] | [[:av:Special:ActiveUsers|23]] | [[:av:Special:ListFiles|0]] | 82 |- | <span id="gom">234</span> | [[Lingua konkani|Konkani]] | कोंकणी | [[:gom:|gom]] | [[:gom:Special:Statistics|3630]] | [[:gom:Special:Statistics|8874]] | [[:gom:Special:Statistics|213&nbsp;711]] | [[:gom:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:gom:Special:ListUsers|11&nbsp;107]] | [[:gom:Special:ActiveUsers|32]] | [[:gom:Special:ListFiles|0]] | 50 |- | <span id="dty">235</span> | [[Lingua doteli|Doteli]] | डोटेली | [[:dty:|dty]] | [[:dty:Special:Statistics|3595]] | [[:dty:Special:Statistics|21&nbsp;743]] | [[:dty:Special:Statistics|243&nbsp;314]] | [[:dty:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:dty:Special:ListUsers|7536]] | [[:dty:Special:ActiveUsers|16]] | [[:dty:Special:ListFiles|3]] | 285 |- | <span id="koi">236</span> | [[Lingua komi permiano|Komi permiano]] | Перем Коми (Perem Komi) | [[:koi:|koi]] | [[:koi:Special:Statistics|3470]] | [[:koi:Special:Statistics|13&nbsp;125]] | [[:koi:Special:Statistics|63&nbsp;090]] | [[:koi:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:koi:Special:ListUsers|9401]] | [[:koi:Special:ActiveUsers|10]] | [[:koi:Special:ListFiles|0]] | 37 |- | <span id="dsb">237</span> | [[Baixo sorabo]] | Dolnoserbski (dolnoserbšćina) | [[:dsb:|dsb]] | [[:dsb:Special:Statistics|3425]] | [[:dsb:Special:Statistics|11&nbsp;621]] | [[:dsb:Special:Statistics|146&nbsp;382]] | [[:dsb:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:dsb:Special:ListUsers|20&nbsp;059]] | [[:dsb:Special:ActiveUsers|24]] | [[:dsb:Special:ListFiles|0]] | 72 |- | <span id="lg">238</span> | [[Lingua luganda|Luganda]] | Luganda | [[:lg:|lg]] | [[:lg:Special:Statistics|3422]] | [[:lg:Special:Statistics|7518]] | [[:lg:Special:Statistics|37&nbsp;661]] | [[:lg:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:lg:Special:ListUsers|9810]] | [[:lg:Special:ActiveUsers|24]] | [[:lg:Special:ListFiles|0]] | 7 |- | <span id="gpe">239</span> | [[Pidgin ghanés]] | Kroo brofo | [[:gpe:|gpe]] | [[:gpe:Special:Statistics|3232]] | [[:gpe:Special:Statistics|17&nbsp;585]] | [[:gpe:Special:Statistics|66&nbsp;553]] | [[:gpe:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:gpe:Special:ListUsers|3260]] | [[:gpe:Special:ActiveUsers|63]] | [[:gpe:Special:ListFiles|0]] | 74 |- | <span id="cbk-zam">240</span> | [[Chavacano]] | Chavacano | [[:cbk-zam:|cbk-zam]] | [[:cbk-zam:Special:Statistics|3227]] | [[:cbk-zam:Special:Statistics|8896]] | [[:cbk-zam:Special:Statistics|116&nbsp;449]] | [[:cbk-zam:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:cbk-zam:Special:ListUsers|15&nbsp;673]] | [[:cbk-zam:Special:ActiveUsers|19]] | [[:cbk-zam:Special:ListFiles|0]] | 40 |- | <span id="dv">241</span> | [[Lingua maldivana|Maldiviano]] | ދިވެހިބަސް | [[:dv:|dv]] | [[:dv:Special:Statistics|3145]] | [[:dv:Special:Statistics|12&nbsp;497]] | [[:dv:Special:Statistics|136&nbsp;137]] | [[:dv:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:dv:Special:ListUsers|26&nbsp;945]] | [[:dv:Special:ActiveUsers|20]] | [[:dv:Special:ListFiles|931]] | 96 |- | <span id="gag">242</span> | [[Lingua gagauza|Gagauzo]] | Gagauz | [[:gag:|gag]] | [[:gag:Special:Statistics|3018]] | [[:gag:Special:Statistics|7817]] | [[:gag:Special:Statistics|74&nbsp;555]] | [[:gag:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:gag:Special:ListUsers|15&nbsp;728]] | [[:gag:Special:ActiveUsers|19]] | [[:gag:Special:ListFiles|0]] | 24 |- | <span id="bew">243</span> | [[Lingua betawi|Betawi]] | Betawi | [[:bew:|bew]] | [[:bew:Special:Statistics|3008]] | [[:bew:Special:Statistics|7240]] | [[:bew:Special:Statistics|31&nbsp;388]] | [[:bew:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:bew:Special:ListUsers|2062]] | [[:bew:Special:ActiveUsers|28]] | [[:bew:Special:ListFiles|0]] | 8 |- | <span id="za">244</span> | [[Linguas zhuang|Zhuang]] | Cuengh | [[:za:|za]] | [[:za:Special:Statistics|3004]] | [[:za:Special:Statistics|5565]] | [[:za:Special:Statistics|42&nbsp;645]] | [[:za:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:za:Special:ListUsers|11&nbsp;825]] | [[:za:Special:ActiveUsers|14]] | [[:za:Special:ListFiles|0]] | 5 |- | <span id="ksh">245</span> | [[Fráncico ripuario]] | Ripoarisch | [[:ksh:|ksh]] | [[:ksh:Special:Statistics|3003]] | [[:ksh:Special:Statistics|10&nbsp;733]] | [[:ksh:Special:Statistics|1&nbsp;609&nbsp;264]] | [[:ksh:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:ksh:Special:ListUsers|24&nbsp;230]] | [[:ksh:Special:ActiveUsers|18]] | [[:ksh:Special:ListFiles|0]] | 993 |- | <span id="haw">246</span> | [[Lingua hawaiana|Hawaiano]] | Hawai'i | [[:haw:|haw]] | [[:haw:Special:Statistics|2916]] | [[:haw:Special:Statistics|6120]] | [[:haw:Special:Statistics|99&nbsp;855]] | [[:haw:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:haw:Special:ListUsers|19&nbsp;401]] | [[:haw:Special:ActiveUsers|22]] | [[:haw:Special:ListFiles|0]] | 19 |- | <span id="bxr">247</span> | [[Lingua buriata|Buriato]] | Буряад | [[:bxr:|bxr]] | [[:bxr:Special:Statistics|2872]] | [[:bxr:Special:Statistics|11&nbsp;276]] | [[:bxr:Special:Statistics|73&nbsp;739]] | [[:bxr:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:bxr:Special:ListUsers|16&nbsp;739]] | [[:bxr:Special:ActiveUsers|15]] | [[:bxr:Special:ListFiles|8]] | 55 |- | <span id="blk">248</span> | [[Lingua pa'o|Pa'o]] | Pa'O (ပအိုဝ်ႏ)) | [[:blk:|blk]] | [[:blk:Special:Statistics|2861]] | [[:blk:Special:Statistics|8201]] | [[:blk:Special:Statistics|31&nbsp;513]] | [[:blk:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:blk:Special:ListUsers|2345]] | [[:blk:Special:ActiveUsers|13]] | [[:blk:Special:ListFiles|0]] | 13 |- | <span id="tcy">249</span> | [[Lingua tulu|Tulu]] | ತುಳು ಬಾಸೆ / tūlū | [[:tcy:|tcy]] | [[:tcy:Special:Statistics|2834]] | [[:tcy:Special:Statistics|15&nbsp;425]] | [[:tcy:Special:Statistics|166&nbsp;267]] | [[:tcy:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:tcy:Special:ListUsers|7554]] | [[:tcy:Special:ActiveUsers|23]] | [[:tcy:Special:ListFiles|13]] | 212 |- | <span id="pfl">250</span> | [[Alemán do Palatinado]] | Pfälzisch | [[:pfl:|pfl]] | [[:pfl:Special:Statistics|2815]] | [[:pfl:Special:Statistics|7045]] | [[:pfl:Special:Statistics|92&nbsp;358]] | [[:pfl:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:pfl:Special:ListUsers|13&nbsp;084]] | [[:pfl:Special:ActiveUsers|10]] | [[:pfl:Special:ListFiles|0]] | 29 |- | <span id="szy">251</span> | [[Lingua sakizaya|Sakizaya]] | Sakizaya | [[:szy:|szy]] | [[:szy:Special:Statistics|2737]] | [[:szy:Special:Statistics|6191]] | [[:szy:Special:Statistics|138&nbsp;867]] | [[:szy:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:szy:Special:ListUsers|3749]] | [[:szy:Special:ActiveUsers|13]] | [[:szy:Special:ListFiles|0]] | 35 |- | <span id="pag">252</span> | [[Lingua pangasinesa|Pangasinés]] | Pangasinan | [[:pag:|pag]] | [[:pag:Special:Statistics|2616]] | [[:pag:Special:Statistics|6721]] | [[:pag:Special:Statistics|78&nbsp;937]] | [[:pag:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:pag:Special:ListUsers|9198]] | [[:pag:Special:ActiveUsers|13]] | [[:pag:Special:ListFiles|0]] | 28 |- | <span id="tay">253</span> | [[Lingua atayal|Atayal]] | Tayal | [[:tay:|tay]] | [[:tay:Special:Statistics|2583]] | [[:tay:Special:Statistics|3239]] | [[:tay:Special:Statistics|61&nbsp;460]] | [[:tay:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:tay:Special:ListUsers|2359]] | [[:tay:Special:ActiveUsers|13]] | [[:tay:Special:ListFiles|0]] | 1 |- | <span id="kge">254</span> | [[Lingua komering|Komering]] | Basa Kumoring | [[:kge:|kge]] | [[:kge:Special:Statistics|2580]] | [[:kge:Special:Statistics|4178]] | [[:kge:Special:Statistics|30&nbsp;437]] | [[:kge:Special:ListUsers/sysop|0]] | [[:kge:Special:ListUsers|840]] | [[:kge:Special:ActiveUsers|15]] | [[:kge:Special:ListFiles|0]] | 2 |- | <span id="pi">255</span> | [[Lingua pali|Pali]] | पाऴि | [[:pi:|pi]] | [[:pi:Special:Statistics|2546]] | [[:pi:Special:Statistics|4494]] | [[:pi:Special:Statistics|102&nbsp;643]] | [[:pi:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:pi:Special:ListUsers|8032]] | [[:pi:Special:ActiveUsers|7]] | [[:pi:Special:ListFiles|1]] | 13 |- | <span id="fon">256</span> | [[Lingua fon|Fon]] | Fɔ̀ngbè | [[:fon:|fon]] | [[:fon:Special:Statistics|2541]] | [[:fon:Special:Statistics|4075]] | [[:fon:Special:Statistics|25&nbsp;989]] | [[:fon:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:fon:Special:ListUsers|1627]] | [[:fon:Special:ActiveUsers|10]] | [[:fon:Special:ListFiles|0]] | 2 |- | <span id="awa">257</span> | [[Lingua awadhi|Awadhi]] | अवधी | [[:awa:|awa]] | [[:awa:Special:Statistics|2508]] | [[:awa:Special:Statistics|5810]] | [[:awa:Special:Statistics|27&nbsp;707]] | [[:awa:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:awa:Special:ListUsers|4190]] | [[:awa:Special:ActiveUsers|18]] | [[:awa:Special:ListFiles|0]] | 8 |- | <span id="krc">258</span> | [[Lingua karachai-balkar|Karachai-balkar]] | къарачай-малкъар (qaraçay-malqar) | [[:krc:|krc]] | [[:krc:Special:Statistics|2493]] | [[:krc:Special:Statistics|16&nbsp;266]] | [[:krc:Special:Statistics|117&nbsp;842]] | [[:krc:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:krc:Special:ListUsers|11&nbsp;390]] | [[:krc:Special:ActiveUsers|14]] | [[:krc:Special:ListFiles|0]] | 221 |- | <span id="inh">259</span> | [[Lingua inguxa|Inguxo]] | ГӀалгӀай | [[:inh:|inh]] | [[:inh:Special:Statistics|2405]] | [[:inh:Special:Statistics|15&nbsp;690]] | [[:inh:Special:Statistics|70&nbsp;161]] | [[:inh:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:inh:Special:ListUsers|5442]] | [[:inh:Special:ActiveUsers|11]] | [[:inh:Special:ListFiles|37]] | 136 |- | <span id="xh">260</span> | [[Lingua xosa|Xosa]] | isiXhosa | [[:xh:|xh]] | [[:xh:Special:Statistics|2268]] | [[:xh:Special:Statistics|5487]] | [[:xh:Special:Statistics|39&nbsp;352]] | [[:xh:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:xh:Special:ListUsers|14&nbsp;769]] | [[:xh:Special:ActiveUsers|32]] | [[:xh:Special:ListFiles|0]] | 14 |- | <span id="dga">261</span> | [[Lingua dagaare|Dagaare]] | Dagaare | [[:dga:|dga]] | [[:dga:Special:Statistics|2235]] | [[:dga:Special:Statistics|5560]] | [[:dga:Special:Statistics|51&nbsp;297]] | [[:dga:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:dga:Special:ListUsers|1153]] | [[:dga:Special:ActiveUsers|19]] | [[:dga:Special:ListFiles|0]] | 20 |- | <span id="tn">262</span> | [[Lingua tswana|Tswana]] | Setswana | [[:tn:|tn]] | [[:tn:Special:Statistics|2231]] | [[:tn:Special:Statistics|6271]] | [[:tn:Special:Statistics|40&nbsp;824]] | [[:tn:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:tn:Special:ListUsers|11&nbsp;586]] | [[:tn:Special:ActiveUsers|27]] | [[:tn:Special:ListFiles|4]] | 21 |- | <span id="atj">263</span> | [[Lingua atikamekw|Atikamekw]] | Atikamekw | [[:atj:|atj]] | [[:atj:Special:Statistics|2075]] | [[:atj:Special:Statistics|3278]] | [[:atj:Special:Statistics|16&nbsp;604]] | [[:atj:Special:ListUsers/sysop|9]] | [[:atj:Special:ListUsers|5474]] | [[:atj:Special:ActiveUsers|16]] | [[:atj:Special:ListFiles|0]] | 1 |- | <span id="pdc">264</span> | [[Alemán de Pensilvania]] | Deitsch | [[:pdc:|pdc]] | [[:pdc:Special:Statistics|2041]] | [[:pdc:Special:Statistics|6025]] | [[:pdc:Special:Statistics|106&nbsp;895]] | [[:pdc:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:pdc:Special:ListUsers|36&nbsp;513]] | [[:pdc:Special:ActiveUsers|24]] | [[:pdc:Special:ListFiles|0]] | 67 |- | <span id="to">265</span> | [[Lingua tongana|Tongano]] | faka Tonga | [[:to:|to]] | [[:to:Special:Statistics|2023]] | [[:to:Special:Statistics|5509]] | [[:to:Special:Statistics|43&nbsp;724]] | [[:to:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:to:Special:ListUsers|11&nbsp;965]] | [[:to:Special:ActiveUsers|14]] | [[:to:Special:ListFiles|12]] | 23 |- | <span id="mnw">266</span> | [[Lingua mon|Mon]] | ဘာသာ မန် (pPʰesa mɑn) | [[:mnw:|mnw]] | [[:mnw:Special:Statistics|1955]] | [[:mnw:Special:Statistics|6733]] | [[:mnw:Special:Statistics|45&nbsp;676]] | [[:mnw:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:mnw:Special:ListUsers|4627]] | [[:mnw:Special:ActiveUsers|17]] | [[:mnw:Special:ListFiles|0]] | 40 |- | <span id="om">267</span> | [[Lingua oromo|Oromo]] | Oromoo | [[:om:|om]] | [[:om:Special:Statistics|1935]] | [[:om:Special:Statistics|5380]] | [[:om:Special:Statistics|44&nbsp;692]] | [[:om:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:om:Special:ListUsers|12&nbsp;387]] | [[:om:Special:ActiveUsers|15]] | [[:om:Special:ListFiles|0]] | 26 |- | <span id="arc">268</span> | [[Lingua aramea|Arameo]] | ܐܪܡܝܐ | [[:arc:|arc]] | [[:arc:Special:Statistics|1915]] | [[:arc:Special:Statistics|6564]] | [[:arc:Special:Statistics|96&nbsp;982]] | [[:arc:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:arc:Special:ListUsers|22&nbsp;550]] | [[:arc:Special:ActiveUsers|20]] | [[:arc:Special:ListFiles|0]] | 87 |- | <span id="nov">269</span> | [[Novial]] | Novial | [[:nov:|nov]] | [[:nov:Special:Statistics|1875]] | [[:nov:Special:Statistics|4806]] | [[:nov:Special:Statistics|180&nbsp;140]] | [[:nov:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:nov:Special:ListUsers|12&nbsp;970]] | [[:nov:Special:ActiveUsers|16]] | [[:nov:Special:ListFiles|0]] | 91 |- | <span id="ki">270</span> | [[Lingua kikuyu|Kikuyu]] | Gĩkũyũ | [[:ki:|ki]] | [[:ki:Special:Statistics|1875]] | [[:ki:Special:Statistics|3759]] | [[:ki:Special:Statistics|22&nbsp;471]] | [[:ki:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ki:Special:ListUsers|9746]] | [[:ki:Special:ActiveUsers|15]] | [[:ki:Special:ListFiles|0]] | 6 |- | <span id="mad">271</span> | [[:en:Madurese language|Madurés]] | Madhurâ | [[:mad:|mad]] | [[:mad:Special:Statistics|1805]] | [[:mad:Special:Statistics|10&nbsp;847]] | [[:mad:Special:Statistics|38&nbsp;001]] | [[:mad:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:mad:Special:ListUsers|3705]] | [[:mad:Special:ActiveUsers|34]] | [[:mad:Special:ListFiles|0]] | 87 |- | <span id="nia">272</span> | [[:en:Nias language|Nías]] | Li Niha | [[:nia:|nia]] | [[:nia:Special:Statistics|1758]] | [[:nia:Special:Statistics|4441]] | [[:nia:Special:Statistics|25&nbsp;537]] | [[:nia:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:nia:Special:ListUsers|2454]] | [[:nia:Special:ActiveUsers|13]] | [[:nia:Special:ListFiles|0]] | 13 |- | <span id="wo">273</span> | [[Lingua wolof|Wolof]] | Wolof | [[:wo:|wo]] | [[:wo:Special:Statistics|1736]] | [[:wo:Special:Statistics|5546]] | [[:wo:Special:Statistics|106&nbsp;884]] | [[:wo:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:wo:Special:ListUsers|16&nbsp;618]] | [[:wo:Special:ActiveUsers|20]] | [[:wo:Special:ListFiles|0]] | 92 |- | <span id="jam">274</span> | [[Patois xamaicano]] | Patois | [[:jam:|jam]] | [[:jam:Special:Statistics|1729]] | [[:jam:Special:Statistics|3131]] | [[:jam:Special:Statistics|22&nbsp;524]] | [[:jam:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:jam:Special:ListUsers|10&nbsp;919]] | [[:jam:Special:ActiveUsers|22]] | [[:jam:Special:ListFiles|0]] | 4 |- | <span id="kbp">275</span> | [[Lingua kabye|Kabye]] | Kabɩyɛ | [[:kbp:|kbp]] | [[:kbp:Special:Statistics|1714]] | [[:kbp:Special:Statistics|3446]] | [[:kbp:Special:Statistics|18&nbsp;526]] | [[:kbp:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:kbp:Special:ListUsers|5381]] | [[:kbp:Special:ActiveUsers|11]] | [[:kbp:Special:ListFiles|0]] | 5 |- | <span id="xal">276</span> | [[Lingua calmuca|Calmuco]] | Kaлмук (Kalmuk) | [[:xal:|xal]] | [[:xal:Special:Statistics|1656]] | [[:xal:Special:Statistics|12&nbsp;289]] | [[:xal:Special:Statistics|91&nbsp;681]] | [[:xal:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:xal:Special:ListUsers|10&nbsp;828]] | [[:xal:Special:ActiveUsers|17]] | [[:xal:Special:ListFiles|0]] | 307 |- | <span id="kbd">277</span> | [[Lingua kabardina|Kabardino]] | адыгэбзэ | [[:kbd:|kbd]] | [[:kbd:Special:Statistics|1648]] | [[:kbd:Special:Statistics|7109]] | [[:kbd:Special:Statistics|48&nbsp;220]] | [[:kbd:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:kbd:Special:ListUsers|10&nbsp;941]] | [[:kbd:Special:ActiveUsers|21]] | [[:kbd:Special:ListFiles|0]] | 74 |- | <span id="anp">278</span> | [[Lingua angika|Angika]] | अंगिका | [[:anp:|anp]] | [[:anp:Special:Statistics|1645]] | [[:anp:Special:Statistics|5087]] | [[:anp:Special:Statistics|21&nbsp;917]] | [[:anp:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:anp:Special:ListUsers|2954]] | [[:anp:Special:ActiveUsers|13]] | [[:anp:Special:ListFiles|0]] | 18 |- | <span id="dtp">279</span> | [[Lingua dusun|Dusun cental]] | Boros Dusun | [[:dtp:|dtp]] | [[:dtp:Special:Statistics|1629]] | [[:dtp:Special:Statistics|6895]] | [[:dtp:Special:Statistics|22&nbsp;239]] | [[:dtp:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:dtp:Special:ListUsers|1697]] | [[:dtp:Special:ActiveUsers|27]] | [[:dtp:Special:ListFiles|0]] | 33 |- | <span id="fj">280</span> | [[Lingua fidxiana|Fidxiano]] | Na Vosa Vaka-Viti | [[:fj:|fj]] | [[:fj:Special:Statistics|1581]] | [[:fj:Special:Statistics|4267]] | [[:fj:Special:Statistics|37&nbsp;647]] | [[:fj:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:fj:Special:ListUsers|10&nbsp;135]] | [[:fj:Special:ActiveUsers|15]] | [[:fj:Special:ListFiles|0]] | 25 |- | <span id="kg">281</span> | [[Lingua congo|Congo]] | KiKongo | [[:kg:|kg]] | [[:kg:Special:Statistics|1562]] | [[:kg:Special:Statistics|4002]] | [[:kg:Special:Statistics|48&nbsp;025]] | [[:kg:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:kg:Special:ListUsers|12&nbsp;117]] | [[:kg:Special:ActiveUsers|16]] | [[:kg:Special:ListFiles|0]] | 29 |- | <span id="nqo">282</span> | [[Lingua n'ko|N'ko]] | ߒߞߏ | [[:nqo:|nqo]] | [[:nqo:Special:Statistics|1545]] | [[:nqo:Special:Statistics|3360]] | [[:nqo:Special:Statistics|12&nbsp;333]] | [[:nqo:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:nqo:Special:ListUsers|5143]] | [[:nqo:Special:ActiveUsers|13]] | [[:nqo:Special:ListFiles|0]] | 5 |- | <span id="guw">283</span> | [[Lingua gun|Gun]] | Gungbe | [[:guw:|guw]] | [[:guw:Special:Statistics|1529]] | [[:guw:Special:Statistics|2726]] | [[:guw:Special:Statistics|42&nbsp;014]] | [[:guw:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:guw:Special:ListUsers|2029]] | [[:guw:Special:ActiveUsers|11]] | [[:guw:Special:ListFiles|0]] | 9 |- | <span id="iba">284</span> | [[Lingua iban|Iban]] | Jaku Iban | [[:iba:|iba]] | [[:iba:Special:Statistics|1527]] | [[:iba:Special:Statistics|3863]] | [[:iba:Special:Statistics|13&nbsp;121]] | [[:iba:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:iba:Special:ListUsers|981]] | [[:iba:Special:ActiveUsers|16]] | [[:iba:Special:ListFiles|0]] | 7 |- | <span id="pcm">285</span> | [[Pidgin nixeriano]] | Naija | [[:pcm:|pcm]] | [[:pcm:Special:Statistics|1488]] | [[:pcm:Special:Statistics|2722]] | [[:pcm:Special:Statistics|29&nbsp;254]] | [[:pcm:Special:ListUsers/sysop|4]] | [[:pcm:Special:ListUsers|2658]] | [[:pcm:Special:ActiveUsers|28]] | [[:pcm:Special:ListFiles|0]] | 7 |- | <span id="bi">286</span> | [[Bislama]] | Bislama | [[:bi:|bi]] | [[:bi:Special:Statistics|1470]] | [[:bi:Special:Statistics|3442]] | [[:bi:Special:Statistics|43&nbsp;721]] | [[:bi:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:bi:Special:ListUsers|14&nbsp;463]] | [[:bi:Special:ActiveUsers|14]] | [[:bi:Special:ListFiles|0]] | 22 |- | <span id="st">287</span> | [[Lingua sotho|Sotho]] | Sesotho | [[:st:|st]] | [[:st:Special:Statistics|1435]] | [[:st:Special:Statistics|5232]] | [[:st:Special:Statistics|33&nbsp;526]] | [[:st:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:st:Special:ListUsers|11&nbsp;771]] | [[:st:Special:ActiveUsers|23]] | [[:st:Special:ListFiles|0]] | 44 |- | <span id="tpi">288</span> | [[Tok pisin]] | Tok Pisin | [[:tpi:|tpi]] | [[:tpi:Special:Statistics|1394]] | [[:tpi:Special:Statistics|5781]] | [[:tpi:Special:Statistics|88&nbsp;133]] | [[:tpi:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:tpi:Special:ListUsers|15&nbsp;031]] | [[:tpi:Special:ActiveUsers|21]] | [[:tpi:Special:ListFiles|0]] | 150 |- | <span id="roa-rup">289</span> | [[Lingua arromanesa|Arromanés]] | Armãneashce | [[:roa-rup:|roa-rup]] | [[:roa-rup:Special:Statistics|1389]] | [[:roa-rup:Special:Statistics|4616]] | [[:roa-rup:Special:Statistics|209&nbsp;051]] | [[:roa-rup:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:roa-rup:Special:ListUsers|15&nbsp;161]] | [[:roa-rup:Special:ActiveUsers|15]] | [[:roa-rup:Special:ListFiles|0]] | 244 |- | <span id="tet">290</span> | [[Lingua tetum|Tetum]] | Tetun | [[:tet:|tet]] | [[:tet:Special:Statistics|1376]] | [[:tet:Special:Statistics|3944]] | [[:tet:Special:Statistics|69&nbsp;452]] | [[:tet:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:tet:Special:ListUsers|10&nbsp;718]] | [[:tet:Special:ActiveUsers|17]] | [[:tet:Special:ListFiles|0]] | 61 |- | <span id="kcg">291</span> | [[Lingua tyap|Tyap]] | A̱lyem Tyap | [[:kcg:|kcg]] | [[:kcg:Special:Statistics|1352]] | [[:kcg:Special:Statistics|6119]] | [[:kcg:Special:Statistics|37&nbsp;135]] | [[:kcg:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:kcg:Special:ListUsers|2287]] | [[:kcg:Special:ActiveUsers|9]] | [[:kcg:Special:ListFiles|1]] | 75 |- | <span id="knc">292</span> | [[Lingua kanuri central|Kanuri central]] | Yerwá Kànùrí | [[:knc:|knc]] | [[:knc:Special:Statistics|1352]] | [[:knc:Special:Statistics|2117]] | [[:knc:Special:Statistics|25&nbsp;079]] | [[:knc:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:knc:Special:ListUsers|679]] | [[:knc:Special:ActiveUsers|12]] | [[:knc:Special:ListFiles|0]] | 3 |- | <span id="jbo">293</span> | [[Lojban]] | Lojban | [[:jbo:|jbo]] | [[:jbo:Special:Statistics|1340]] | [[:jbo:Special:Statistics|5797]] | [[:jbo:Special:Statistics|113&nbsp;472]] | [[:jbo:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:jbo:Special:ListUsers|18&nbsp;355]] | [[:jbo:Special:ActiveUsers|17]] | [[:jbo:Special:ListFiles|0]] | 216 |- | <span id="cu">294</span> | [[Antigo eslavo eclesiástico]] | ѩзъікъ словѣньскъіи | [[:cu:|cu]] | [[:cu:Special:Statistics|1301]] | [[:cu:Special:Statistics|5866]] | [[:cu:Special:Statistics|86&nbsp;402]] | [[:cu:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:cu:Special:ListUsers|27&nbsp;820]] | [[:cu:Special:ActiveUsers|25]] | [[:cu:Special:ListFiles|0]] | 181 |- | <span id="lbe">295</span> | [[Lingua_lak|Lak]] | Лакку | [[:lbe:|lbe]] | [[:lbe:Special:Statistics|1263]] | [[:lbe:Special:Statistics|16&nbsp;031]] | [[:lbe:Special:Statistics|53&nbsp;419]] | [[:lbe:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:lbe:Special:ListUsers|9229]] | [[:lbe:Special:ActiveUsers|14]] | [[:lbe:Special:ListFiles|0]] | 455 |- | <span id="ty">296</span> | [[Lingua tahitiana|Tahitiano]] | Reo Mā`ohi | [[:ty:|ty]] | [[:ty:Special:Statistics|1225]] | [[:ty:Special:Statistics|3031]] | [[:ty:Special:Statistics|53&nbsp;743]] | [[:ty:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ty:Special:ListUsers|8224]] | [[:ty:Special:ActiveUsers|5]] | [[:ty:Special:ListFiles|0]] | 38 |- | <span id="ee">297</span> | [[Lingua ewe|Ewe]] | Eʋegbe | [[:ee:|ee]] | [[:ee:Special:Statistics|1213]] | [[:ee:Special:Statistics|4167]] | [[:ee:Special:Statistics|59&nbsp;006]] | [[:ee:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:ee:Special:ListUsers|16&nbsp;144]] | [[:ee:Special:ActiveUsers|23]] | [[:ee:Special:ListFiles|0]] | 83 |- | <span id="trv">298</span> | [[Lingua seediq|Seediq]] | Kari Seediq | [[:trv:|trv]] | [[:trv:Special:Statistics|1201]] | [[:trv:Special:Statistics|2206]] | [[:trv:Special:Statistics|103&nbsp;491]] | [[:trv:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:trv:Special:ListUsers|2557]] | [[:trv:Special:ActiveUsers|8]] | [[:trv:Special:ListFiles|0]] | 32 |- | <span id="sm">299</span> | [[Lingua samoana|Samoano]] | Gagana Samoa | [[:sm:|sm]] | [[:sm:Special:Statistics|1176]] | [[:sm:Special:Statistics|6137]] | [[:sm:Special:Statistics|47&nbsp;486]] | [[:sm:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:sm:Special:ListUsers|11&nbsp;515]] | [[:sm:Special:ActiveUsers|11]] | [[:sm:Special:ListFiles|0]] | 137 |- | <span id="syl">300</span> | [[Lingua sylheti|Sylheti]] | ꠍꠤꠟꠐꠤ | [[:syl:|syl]] | [[:syl:Special:Statistics|1165]] | [[:syl:Special:Statistics|4855]] | [[:syl:Special:Statistics|27&nbsp;597]] | [[:syl:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:syl:Special:ListUsers|884]] | [[:syl:Special:ActiveUsers|14]] | [[:syl:Special:ListFiles|0]] | 57 |- | <span id="btm">301</span> | [[Lingua mandailing|Mandailing]] | Saro Mandailing | [[:btm:|btm]] | [[:btm:Special:Statistics|1165]] | [[:btm:Special:Statistics|2625]] | [[:btm:Special:Statistics|11&nbsp;642]] | [[:btm:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:btm:Special:ListUsers|1016]] | [[:btm:Special:ActiveUsers|16]] | [[:btm:Special:ListFiles|0]] | 6 |- | <span id="kus">302</span> | [[Lingua kusaal|Kusaal]] | Kusaal | [[:kus:|kus]] | [[:kus:Special:Statistics|1149]] | [[:kus:Special:Statistics|1716]] | [[:kus:Special:Statistics|13&nbsp;754]] | [[:kus:Special:ListUsers/sysop|0]] | [[:kus:Special:ListUsers|801]] | [[:kus:Special:ActiveUsers|18]] | [[:kus:Special:ListFiles|0]] | 1 |- | <span id="ami">303</span> | [[Lingua amis|Amis]] | Pangcah | [[:ami:|ami]] | [[:ami:Special:Statistics|1145]] | [[:ami:Special:Statistics|2224]] | [[:ami:Special:Statistics|46&nbsp;828]] | [[:ami:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ami:Special:ListUsers|3069]] | [[:ami:Special:ActiveUsers|15]] | [[:ami:Special:ListFiles|0]] | 18 |- | <span id="srn">304</span> | [[Sranan tongo]] | Sranantongo | [[:srn:|srn]] | [[:srn:Special:Statistics|1131]] | [[:srn:Special:Statistics|2732]] | [[:srn:Special:Statistics|39&nbsp;960]] | [[:srn:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:srn:Special:ListUsers|8530]] | [[:srn:Special:ActiveUsers|11]] | [[:srn:Special:ListFiles|0]] | 29 |- | <span id="ss">305</span> | [[Lingua swazi|Suazi]] | SiSwati | [[:ss:|ss]] | [[:ss:Special:Statistics|1112]] | [[:ss:Special:Statistics|3441]] | [[:ss:Special:Statistics|42&nbsp;028]] | [[:ss:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:ss:Special:ListUsers|9736]] | [[:ss:Special:ActiveUsers|19]] | [[:ss:Special:ListFiles|0]] | 53 |- | <span id="alt">306</span> | [[Lingua altai|Altai]] | алтай тил | [[:alt:|alt]] | [[:alt:Special:Statistics|1104]] | [[:alt:Special:Statistics|6848]] | [[:alt:Special:Statistics|47&nbsp;777]] | [[:alt:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:alt:Special:ListUsers|3854]] | [[:alt:Special:ActiveUsers|9]] | [[:alt:Special:ListFiles|0]] | 188 |- | <span id="ltg">307</span> | [[Lingua latgaliá|Latgalio]] | Latgaļu | [[:ltg:|ltg]] | [[:ltg:Special:Statistics|1093]] | [[:ltg:Special:Statistics|3388]] | [[:ltg:Special:Statistics|36&nbsp;996]] | [[:ltg:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ltg:Special:ListUsers|8230]] | [[:ltg:Special:ActiveUsers|10]] | [[:ltg:Special:ListFiles|0]] | 48 |- | <span id="bbc">308</span> | [[Lingua toba batak|Toba batak]] | Toba Batak | [[:bbc:|bbc]] | [[:bbc:Special:Statistics|1082]] | [[:bbc:Special:Statistics|2058]] | [[:bbc:Special:Statistics|13&nbsp;078]] | [[:bbc:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:bbc:Special:ListUsers|1801]] | [[:bbc:Special:ActiveUsers|24]] | [[:bbc:Special:ListFiles|0]] | 5 |- | <span id="ny">309</span> | [[Lingua chichewa|Chichewa]] | Chi-Chewa | [[:ny:|ny]] | [[:ny:Special:Statistics|1077]] | [[:ny:Special:Statistics|5269]] | [[:ny:Special:Statistics|45&nbsp;703]] | [[:ny:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:ny:Special:ListUsers|11&nbsp;829]] | [[:ny:Special:ActiveUsers|11]] | [[:ny:Special:ListFiles|0]] | 131 |- | <span id="gcr">310</span> | [[Crioulo da Güiana Francesa]] | Kriyòl gwiyannen | [[:gcr:|gcr]] | [[:gcr:Special:Statistics|1074]] | [[:gcr:Special:Statistics|2667]] | [[:gcr:Special:Statistics|17&nbsp;536]] | [[:gcr:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:gcr:Special:ListUsers|3884]] | [[:gcr:Special:ActiveUsers|10]] | [[:gcr:Special:ListFiles|0]] | 14 |- | <span id="mos">311</span> | [[Lingua mossi|Mossi]] | Mòoré | [[:mos:|mos]] | [[:mos:Special:Statistics|1052]] | [[:mos:Special:Statistics|1735]] | [[:mos:Special:Statistics|27&nbsp;772]] | [[:mos:Special:ListUsers/sysop|0]] | [[:mos:Special:ListUsers|948]] | [[:mos:Special:ActiveUsers|12]] | [[:mos:Special:ListFiles|0]] | 6 |- | <span id="chr">312</span> | [[Lingua cherokee|Cherokee]] | ᏣᎳᎩ | [[:chr:|chr]] | [[:chr:Special:Statistics|986]] | [[:chr:Special:Statistics|4041]] | [[:chr:Special:Statistics|50&nbsp;895]] | [[:chr:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:chr:Special:ListUsers|28&nbsp;933]] | [[:chr:Special:ActiveUsers|33]] | [[:chr:Special:ListFiles|0]] | 120 |- | <span id="gur">313</span> | [[Lingua frafra|Frafra]] | Gurenɛ | [[:gur:|gur]] | [[:gur:Special:Statistics|960]] | [[:gur:Special:Statistics|2462]] | [[:gur:Special:Statistics|17&nbsp;904]] | [[:gur:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:gur:Special:ListUsers|1722]] | [[:gur:Special:ActiveUsers|12]] | [[:gur:Special:ListFiles|0]] | 17 |- | <span id="ts">314</span> | [[Lingua tsonga|Tsonga]] | Xitsonga | [[:ts:|ts]] | [[:ts:Special:Statistics|944]] | [[:ts:Special:Statistics|4191]] | [[:ts:Special:Statistics|39&nbsp;460]] | [[:ts:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:ts:Special:ListUsers|11&nbsp;595]] | [[:ts:Special:ActiveUsers|11]] | [[:ts:Special:ListFiles|0]] | 111 |- | <span id="got">315</span> | [[Lingua gótica|Gótico]] | 𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺 | [[:got:|got]] | [[:got:Special:Statistics|943]] | [[:got:Special:Statistics|3847]] | [[:got:Special:Statistics|47&nbsp;736]] | [[:got:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:got:Special:ListUsers|21&nbsp;588]] | [[:got:Special:ActiveUsers|24]] | [[:got:Special:ListFiles|0]] | 117 |- | <span id="igl">316</span> | [[Lingua igala|Igala]] | Igala | [[:igl:|igl]] | [[:igl:Special:Statistics|909]] | [[:igl:Special:Statistics|1289]] | [[:igl:Special:Statistics|32&nbsp;387]] | [[:igl:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:igl:Special:ListUsers|975]] | [[:igl:Special:ActiveUsers|11]] | [[:igl:Special:ListFiles|0]] | 4 |- | <span id="fat">317</span> | [[Lingua fante|Fante]] | Mfantse | [[:fat:|fat]] | [[:fat:Special:Statistics|897]] | [[:fat:Special:Statistics|4329]] | [[:fat:Special:Statistics|22&nbsp;288]] | [[:fat:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:fat:Special:ListUsers|1997]] | [[:fat:Special:ActiveUsers|5]] | [[:fat:Special:ListFiles|0]] | 75 |- | <span id="bm">318</span> | [[Lingua bambara|Bambara]] | Bamanankan | [[:bm:|bm]] | [[:bm:Special:Statistics|896]] | [[:bm:Special:Statistics|3327]] | [[:bm:Special:Statistics|41&nbsp;745]] | [[:bm:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:bm:Special:ListUsers|12&nbsp;057]] | [[:bm:Special:ActiveUsers|14]] | [[:bm:Special:ListFiles|0]] | 92 |- | <span id="ve">319</span> | [[Lingua venda|Venda]] | Tshivenda | [[:ve:|ve]] | [[:ve:Special:Statistics|819]] | [[:ve:Special:Statistics|2396]] | [[:ve:Special:Statistics|21&nbsp;102]] | [[:ve:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ve:Special:ListUsers|8844]] | [[:ve:Special:ActiveUsers|15]] | [[:ve:Special:ListFiles|0]] | 32 |- | <span id="rmy">320</span> | [[Lingua romaní|Romaní]] | romani - रोमानी | [[:rmy:|rmy]] | [[:rmy:Special:Statistics|760]] | [[:rmy:Special:Statistics|2844]] | [[:rmy:Special:Statistics|56&nbsp;942]] | [[:rmy:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:rmy:Special:ListUsers|18&nbsp;862]] | [[:rmy:Special:ActiveUsers|14]] | [[:rmy:Special:ListFiles|0]] | 150 |- | <span id="rsk">321</span> | [[Lingua rutena panónica|Ruteno panónico]] | Руски язик | [[:rsk:|rsk]] | [[:rsk:Special:Statistics|744]] | [[:rsk:Special:Statistics|1417]] | [[:rsk:Special:Statistics|10&nbsp;616]] | [[:rsk:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:rsk:Special:ListUsers|1113]] | [[:rsk:Special:ActiveUsers|11]] | [[:rsk:Special:ListFiles|0]] | 6 |- | <span id="chy">322</span> | [[Lingua cheyenne|Cheyenne]] | Tsetsêhestâhese | [[:chy:|chy]] | [[:chy:Special:Statistics|724]] | [[:chy:Special:Statistics|2285]] | [[:chy:Special:Statistics|25&nbsp;295]] | [[:chy:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:chy:Special:ListUsers|13&nbsp;056]] | [[:chy:Special:ActiveUsers|17]] | [[:chy:Special:ListFiles|0]] | 51 |- | <span id="rn">323</span> | [[Lingua kirundi|Kirundi]] | Kirundi | [[:rn:|rn]] | [[:rn:Special:Statistics|702]] | [[:rn:Special:Statistics|2703]] | [[:rn:Special:Statistics|25&nbsp;261]] | [[:rn:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:rn:Special:ListUsers|10&nbsp;785]] | [[:rn:Special:ActiveUsers|13]] | [[:rn:Special:ListFiles|0]] | 75 |- | <span id="guc">324</span> | [[Lingua wayuu|Wayuu]] | Wayuunaiki | [[:guc:|guc]] | [[:guc:Special:Statistics|683]] | [[:guc:Special:Statistics|1309]] | [[:guc:Special:Statistics|17&nbsp;125]] | [[:guc:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:guc:Special:ListUsers|2109]] | [[:guc:Special:ActiveUsers|31]] | [[:guc:Special:ListFiles|0]] | 10 |- | <span id="ik">325</span> | [[Lingua inupiaq|Inupiak]] | Iñupiak | [[:ik:|ik]] | [[:ik:Special:Statistics|600]] | [[:ik:Special:Statistics|2871]] | [[:ik:Special:Statistics|40&nbsp;164]] | [[:ik:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ik:Special:ListUsers|9737]] | [[:ik:Special:ActiveUsers|8]] | [[:ik:Special:ListFiles|0]] | 200 |- | <span id="ady">326</span> | [[Lingua adiguea|Adigueo]] | адыгабзэ | [[:ady:|ady]] | [[:ady:Special:Statistics|573]] | [[:ady:Special:Statistics|4436]] | [[:ady:Special:Statistics|15&nbsp;620]] | [[:ady:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ady:Special:ListUsers|8809]] | [[:ady:Special:ActiveUsers|18]] | [[:ady:Special:ListFiles|0]] | 160 |- | <span id="ch">327</span> | [[Lingua chamorra|Chamorro]] | Chamoru | [[:ch:|ch]] | [[:ch:Special:Statistics|558]] | [[:ch:Special:Statistics|2583]] | [[:ch:Special:Statistics|24&nbsp;392]] | [[:ch:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ch:Special:ListUsers|17&nbsp;424]] | [[:ch:Special:ActiveUsers|15]] | [[:ch:Special:ListFiles|0]] | 124 |- | <span id="pnt">328</span> | [[Grego póntico|Póntico]] | Ποντιακά | [[:pnt:|pnt]] | [[:pnt:Special:Statistics|491]] | [[:pnt:Special:Statistics|2107]] | [[:pnt:Special:Statistics|36&nbsp;199]] | [[:pnt:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:pnt:Special:ListUsers|11&nbsp;728]] | [[:pnt:Special:ActiveUsers|12]] | [[:pnt:Special:ListFiles|0]] | 186 |- | <span id="ann">329</span> | [[Lingua obolo|Obolo]] | Obolo | [[:ann:|ann]] | [[:ann:Special:Statistics|426]] | [[:ann:Special:Statistics|886]] | [[:ann:Special:Statistics|4758]] | [[:ann:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ann:Special:ListUsers|691]] | [[:ann:Special:ActiveUsers|11]] | [[:ann:Special:ListFiles|0]] | 6 |- | <span id="iu">330</span> | [[Lingua inuktitut|Inuktitut]] | ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ | [[:iu:|iu]] | [[:iu:Special:Statistics|419]] | [[:iu:Special:Statistics|2980]] | [[:iu:Special:Statistics|48&nbsp;334]] | [[:iu:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:iu:Special:ListUsers|26&nbsp;650]] | [[:iu:Special:ActiveUsers|30]] | [[:iu:Special:ListFiles|0]] | 605 |- | <span id="dz">331</span> | [[Lingua dzongkha|Dzongkha]] | ཇོང་ཁ | [[:dz:|dz]] | [[:dz:Special:Statistics|390]] | [[:dz:Special:Statistics|4681]] | [[:dz:Special:Statistics|36&nbsp;200]] | [[:dz:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:dz:Special:ListUsers|12&nbsp;148]] | [[:dz:Special:ActiveUsers|15]] | [[:dz:Special:ListFiles|0]] | 936 |- | <span id="nup">332</span> | [[Lingua nupe|Nupe]] | Nupe | [[:nup:|nup]] | [[:nup:Special:Statistics|378]] | [[:nup:Special:Statistics|866]] | [[:nup:Special:Statistics|14&nbsp;230]] | [[:nup:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:nup:Special:ListUsers|424]] | [[:nup:Special:ActiveUsers|17]] | [[:nup:Special:ListFiles|0]] | 27 |- | <span id="pwn">333</span> | [[Lingua paiwan|Paiwan]] | Pinayuanan | [[:pwn:|pwn]] | [[:pwn:Special:Statistics|373]] | [[:pwn:Special:Statistics|632]] | [[:pwn:Special:Statistics|12&nbsp;932]] | [[:pwn:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:pwn:Special:ListUsers|2264]] | [[:pwn:Special:ActiveUsers|8]] | [[:pwn:Special:ListFiles|0]] | 9 |- | <span id="sg">334</span> | [[Lingua sango|Sango]] | Sängö | [[:sg:|sg]] | [[:sg:Special:Statistics|355]] | [[:sg:Special:Statistics|2065]] | [[:sg:Special:Statistics|21&nbsp;472]] | [[:sg:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:sg:Special:ListUsers|7383]] | [[:sg:Special:ActiveUsers|8]] | [[:sg:Special:ListFiles|0]] | 241 |- | <span id="tdd">335</span> | [[Lingua tai nuea|Tai nuea]] | Tai Nüa | [[:tdd:|tdd]] | [[:tdd:Special:Statistics|339]] | [[:tdd:Special:Statistics|1617]] | [[:tdd:Special:Statistics|6245]] | [[:tdd:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:tdd:Special:ListUsers|610]] | [[:tdd:Special:ActiveUsers|8]] | [[:tdd:Special:ListFiles|0]] | 54 |- | <span id="din">336</span> | [[Lingua dinka|Dinka]] | Thuɔŋjäŋ | [[:din:|din]] | [[:din:Special:Statistics|339]] | [[:din:Special:Statistics|1124]] | [[:din:Special:Statistics|8983]] | [[:din:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:din:Special:ListUsers|7121]] | [[:din:Special:ActiveUsers|8]] | [[:din:Special:ListFiles|0]] | 42 |- | <span id="ti">337</span> | [[Lingua tigriña|Tigriña]] | ትግርኛ | [[:ti:|ti]] | [[:ti:Special:Statistics|336]] | [[:ti:Special:Statistics|3064]] | [[:ti:Special:Statistics|25&nbsp;466]] | [[:ti:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:ti:Special:ListUsers|10&nbsp;646]] | [[:ti:Special:ActiveUsers|14]] | [[:ti:Special:ListFiles|0]] | 547 |- | <span id="kl">338</span> | [[Lingua groenlandesa|Groenlandés]] | Kalaallisut | [[:kl:|kl]] | [[:kl:Special:Statistics|246]] | [[:kl:Special:Statistics|2276]] | [[:kl:Special:Statistics|76&nbsp;242]] | [[:kl:Special:ListUsers/sysop|3]] | [[:kl:Special:ListUsers|15&nbsp;077]] | [[:kl:Special:ActiveUsers|19]] | [[:kl:Special:ListFiles|0]] | 2281 |- | <span id="bdr">339</span> | [[:en:Sama–Bajaw languages|Bajau Sama]] | Bajau Sama | [[:bdr:|bdr]] | [[:bdr:Special:Statistics|234]] | [[:bdr:Special:Statistics|1354]] | [[:bdr:Special:Statistics|5440]] | [[:bdr:Special:ListUsers/sysop|0]] | [[:bdr:Special:ListUsers|913]] | [[:bdr:Special:ActiveUsers|11]] | [[:bdr:Special:ListFiles|0]] | 92 |- | <span id="nr">340</span> | [[Lingua ndebele meridional|Ndebele meridional]] | isiNdebele seSewula | [[:nr:|nr]] | [[:nr:Special:Statistics|191]] | [[:nr:Special:Statistics|550]] | [[:nr:Special:Statistics|3014]] | [[:nr:Special:ListUsers/sysop|0]] | [[:nr:Special:ListUsers|727]] | [[:nr:Special:ActiveUsers|14]] | [[:nr:Special:ListFiles|0]] | 19 |- | <span id="tig">341</span> | [[Lingua tigré|Tigré]] | ትግሬ | [[:tig:|tig]] | [[:tig:Special:Statistics|39]] | [[:tig:Special:Statistics|488]] | [[:tig:Special:Statistics|6260]] | [[:tig:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:tig:Special:ListUsers|763]] | [[:tig:Special:ActiveUsers|7]] | [[:tig:Special:ListFiles|0]] | 1700 |- | <span id="cr">342</span> | [[Lingua cree|Cree]] | Nehiyaw | [[:cr:|cr]] | [[:cr:Special:Statistics|13]] | [[:cr:Special:Statistics|2335]] | [[:cr:Special:Statistics|40&nbsp;888]] | [[:cr:Special:ListUsers/sysop|2]] | [[:cr:Special:ListUsers|21&nbsp;786]] | [[:cr:Special:ActiveUsers|24]] | [[:cr:Special:ListFiles|0]] | 558&nbsp;658 |- style="background-color:#d0d0d0;" | <span id="ng">343</span> | [[Lingua ndonga|Ndonga]] | Ndonga | [[:ng:|ng]]<ref name="incubator">Este proxecto atópase cerrado, e unha copia foi importada pola [[incubator:Incubator:Wikis#Wikipedia|incubadora de proxectos Wikimedia]] á espera da súa posible reactivación.</ref> | [[:ng:Special:Statistics|8]] | [[:ng:Special:Statistics|442]] | [[:ng:Special:Statistics|5928]] | [[:ng:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ng:Special:ListUsers|2443]] | [[:ng:Special:ActiveUsers|0]] | [[:ng:Special:ListFiles|0]] | 39&nbsp;471 |- style="background-color:#d0d0d0;" | <span id="cho">344</span> | [[Lingua choctaw|Choctaw]] | Choctaw | [[:cho:|cho]]<ref name="incubator" /> | [[:cho:Special:Statistics|6]] | [[:cho:Special:Statistics|201]] | [[:cho:Special:Statistics|4221]] | [[:cho:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:cho:Special:ListUsers|1884]] | [[:cho:Special:ActiveUsers|0]] | [[:cho:Special:ListFiles|0]] | 22&nbsp;181 |- style="background-color:#d0d0d0;" | <span id="mh">345</span> | [[Lingua marshalesa|Marshalés]] | Kajin M̧ajeļ (Ebon) | [[:mh:|mh]]<ref name="incubator" /> | [[:mh:Special:Statistics|4]] | [[:mh:Special:Statistics|206]] | [[:mh:Special:Statistics|4213]] | [[:mh:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:mh:Special:ListUsers|2192]] | [[:mh:Special:ActiveUsers|0]] | [[:mh:Special:ListFiles|0]] | 52&nbsp;156 |- style="background-color:#d0d0d0;" | <span id="kj">346</span> | [[Lingua kwanyama|Kuanyama]] | Kuanyama | [[:kj:|kj]]<ref name="incubator" /> | [[:kj:Special:Statistics|4]] | [[:kj:Special:Statistics|114]] | [[:kj:Special:Statistics|3549]] | [[:kj:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:kj:Special:ListUsers|1412]] | [[:kj:Special:ActiveUsers|0]] | [[:kj:Special:ListFiles|0]] | 23&nbsp;543 |- style="background-color:#d0d0d0;" | <span id="ii">347</span> | [[Lingua nuosu|Yi]] | ꆇꉙ | [[:ii:|ii]]<ref name="incubator" /> | [[:ii:Special:Statistics|3]] | [[:ii:Special:Statistics|187]] | [[:ii:Special:Statistics|11&nbsp;654]] | [[:ii:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ii:Special:ListUsers|2084]] | [[:ii:Special:ActiveUsers|2]] | [[:ii:Special:ListFiles|0]] | 234&nbsp;437 |- style="background-color:#d0d0d0;" | <span id="ho">348</span> | [[Hiri motu]] | Hiri motu | [[:ho:|ho]]<ref name="incubator" /> | [[:ho:Special:Statistics|3]] | [[:ho:Special:Statistics|129]] | [[:ho:Special:Statistics|3787]] | [[:ho:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ho:Special:ListUsers|1665]] | [[:ho:Special:ActiveUsers|0]] | [[:ho:Special:ListFiles|0]] | 51&nbsp;785 |- style="background-color:#d0d0d0;" | <span id="lrc">349</span> | [[Lingua luri|Luri]] | لۊری شومالی | [[:lrc:|lrc]]<ref name="incubator" /> | [[:lrc:Special:Statistics|1]] | [[:lrc:Special:Statistics|240]] | [[:lrc:Special:Statistics|140&nbsp;074]] | [[:lrc:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:lrc:Special:ListUsers|5116]] | [[:lrc:Special:ActiveUsers|2]] | [[:lrc:Special:ListFiles|0]] | 33&nbsp;338&nbsp;195 |- style="background-color:#d0d0d0;" | <span id="mus">350</span> | [[Lingua muskogee|Muscogee]] | Mvskoke | [[:mus:|mus]]<ref name="incubator" /> | [[:mus:Special:Statistics|1]] | [[:mus:Special:Statistics|115]] | [[:mus:Special:Statistics|3604]] | [[:mus:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:mus:Special:ListUsers|2409]] | [[:mus:Special:ActiveUsers|0]] | [[:mus:Special:ListFiles|0]] | 407&nbsp;283 |- style="background-color:#d0d0d0;" | <span id="na">351</span> | [[Lingua nauruana|Nauruano]] | dorerin Naoero | [[:na:|na]]<ref name="incubator" /> | [[:na:Special:Statistics|0]] | [[:na:Special:Statistics|1813]] | [[:na:Special:Statistics|90&nbsp;004]] | [[:na:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:na:Special:ListUsers|12&nbsp;166]] | [[:na:Special:ActiveUsers|4]] | [[:na:Special:ListFiles|0]] | 0 |- style="background-color:#d0d0d0;" | <span id="ak">352</span> | [[Lingua akan|Akan]] | Akana | [[:ak:|ak]]<ref name="incubator" /> | [[:ak:Special:Statistics|0]] | [[:ak:Special:Statistics|1713]] | [[:ak:Special:Statistics|29&nbsp;897]] | [[:ak:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:ak:Special:ListUsers|13&nbsp;807]] | [[:ak:Special:ActiveUsers|5]] | [[:ak:Special:ListFiles|0]] | 0 |- | <span id="pih">353</span> | [[Pitcairnés]] | Norfuk | [[:pih:|pih]] | [[:pih:Special:Statistics|0]] | [[:pih:Special:Statistics|1034]] | [[:pih:Special:Statistics|45&nbsp;566]] | [[:pih:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:pih:Special:ListUsers|12&nbsp;925]] | [[:pih:Special:ActiveUsers|6]] | [[:pih:Special:ListFiles|0]] | 0 |- style="background-color:#d0d0d0;" | <span id="aa">354</span> | [[Lingua afar|Afar]] | Qafara | [[:aa:|aa]]<ref name="incubator" /> | [[:aa:Special:Statistics|0]] | [[:aa:Special:Statistics|510]] | [[:aa:Special:Statistics|4692]] | [[:aa:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:aa:Special:ListUsers|4235]] | [[:aa:Special:ActiveUsers|1]] | [[:aa:Special:ListFiles|0]] | 0 |- style="background-color:#d0d0d0;" | <span id="hz">355</span> | [[Lingua herero|Herero]] | Otjiherero | [[:hz:|hz]]<ref name="incubator" /> | [[:hz:Special:Statistics|0]] | [[:hz:Special:Statistics|175]] | [[:hz:Special:Statistics|4484]] | [[:hz:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:hz:Special:ListUsers|3810]] | [[:hz:Special:ActiveUsers|1]] | [[:hz:Special:ListFiles|0]] | 0 |- style="background-color:#d0d0d0;" | <span id="kr">356</span> | [[Lingua kanuri|Kanuri]] | Kanuri | [[:kr:|kr]]<ref name="incubator" /> | [[:kr:Special:Statistics|0]] | [[:kr:Special:Statistics|162]] | [[:kr:Special:Statistics|4642]] | [[:kr:Special:ListUsers/sysop|1]] | [[:kr:Special:ListUsers|5597]] | [[:kr:Special:ActiveUsers|1]] | [[:kr:Special:ListFiles|0]] | 0 |- class="sortbottom" ! Total !! !! !! !! 65&nbsp;123&nbsp;097 !! 273&nbsp;118&nbsp;400 !! 3&nbsp;724&nbsp;360&nbsp;883 !! 3453<ref name="rep">Esta suma non corresponde co total de persoas, pois o mesmo usuario (con ou sen [[Axuda:Login unificado|conta global nos proxectos]]) cóntase tantas veces como apareza en distintas Wikipedias para esa estatística.</ref> !! 120&nbsp;063&nbsp;728<ref name="rep" /> !! 275&nbsp;362<ref name="rep" /> !! 2&nbsp;839&nbsp;025 !! 139 |} Fonte: [http://wikistats.wmflabs.org/display.php?t=wp Wikistats 2.0 - Wikipedias] == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outras páxinas === * [[Especial:Wikis da Wikimedia|Lista dos wikis da Wikimedia]] === Ligazóns externas === * [[m:List of Wikipedias/gl|Lista de Wikipedias]] en [[Meta-Wiki]] [[Categoría:Wikipedia| ]] [[Categoría:Listas]] emr6l4zvo8vsex45oqunhiy4o042mu4 0 450219 7109320 7105023 2025-06-28T10:59:40Z HombreDHojalata 5863 7109320 wikitext text/x-wiki {{1000 artigos icona título|materia=Xeografía e historia}} {{Acontecemento}} As '''revolucións de 1917-1923''' foron un período de descontento político e revoltas arredor do mundo inspirado polo éxito da [[revolución rusa de 1917]] e as desordes xurdidas como [[consecuencias da primeira guerra mundial]]. Os levantamentos foron principalmente de natureza [[socialismo|socialista]] ou [[anticolonialismo|anticolonialista]] e na súa maioría tiveron pouca repercusión, non logrando un impacto duradeiro.<ref>{{Cita web |url=http://www.historytoday.com/david-motadel/waves-revolution |title=Waves of Revolution |last1=Motadel |first1=David |last2= |first2= |date=4 de abril de 2011 |website=History Today |publisher= |access-date=5 de maio de 2015 |quote=}}</ref> De toda a actividade revolucionaria deste período, a [[vaga revolucionaria]] de [[1917]]-[[1923]] refírese principalmente ao descontento causado pola [[primeira guerra mundial]] en [[Europa]].<ref>{{Cita web |url=https://books.google.com/books?id=pnLI8ooHHPgC&pg=PA238&lpg=PA238&dq=1917%E2%80%9323+wave&source=bl&ots=3tb3I4H5ZA&sig=j8d0sgDCa3o0D0fK8fPGymAhdlM&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjW0Mr-q8TMAhULKh4KHfsFDlAQ6AEIKjAC#v=onepage&q=1917%E2%80%9323%20wave&f=false |title=Neutral Europe Between War and Revolution, 1917-23 |last1=Schmitt |first1=Hans |publisher= |access-date=5 de maio de 2016}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} {{Revolucións de 1917-1923}} {{historia en progreso}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións]] [[Categoría:Socialismo]] [[Categoría:Comunismo]] [[Categoría:Antifascismo]] [[Categoría:Década de 1920]] [[Categoría:Década de 1910]] [[Categoría:Revolución Rusa de 1917]] [[Categoría:Primeira guerra mundial]] 4chp21druwa44a0jeuxoo5m2189y5ja 7109321 7109320 2025-06-28T10:59:56Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109321 wikitext text/x-wiki {{1000 artigos icona título|materia=Xeografía e historia}} {{Acontecemento}} As '''revolucións de 1917-1923''' foron un período de descontento político e revoltas arredor do mundo inspirado polo éxito da [[revolución rusa de 1917]] e as desordes xurdidas como [[consecuencias da primeira guerra mundial]]. Os levantamentos foron principalmente de natureza [[socialismo|socialista]] ou [[anticolonialismo|anticolonialista]] e na súa maioría tiveron pouca repercusión, non logrando un impacto duradeiro.<ref>{{Cita web |url=http://www.historytoday.com/david-motadel/waves-revolution |title=Waves of Revolution |last1=Motadel |first1=David |last2= |first2= |date=4 de abril de 2011 |website=History Today |publisher= |access-date=5 de maio de 2015 |quote=}}</ref> De toda a actividade revolucionaria deste período, a [[vaga revolucionaria]] de [[1917]]-[[1923]] refírese principalmente ao descontento causado pola [[primeira guerra mundial]] en [[Europa]].<ref>{{Cita web |url=https://books.google.com/books?id=pnLI8ooHHPgC&pg=PA238&lpg=PA238&dq=1917%E2%80%9323+wave&source=bl&ots=3tb3I4H5ZA&sig=j8d0sgDCa3o0D0fK8fPGymAhdlM&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjW0Mr-q8TMAhULKh4KHfsFDlAQ6AEIKjAC#v=onepage&q=1917%E2%80%9323%20wave&f=false |title=Neutral Europe Between War and Revolution, 1917-23 |last1=Schmitt |first1=Hans |publisher= |access-date=5 de maio de 2016}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} {{Revolucións de 1917-1923}} {{historia en progreso}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Revolucións do século XX]] [[Categoría:Socialismo]] [[Categoría:Comunismo]] [[Categoría:Antifascismo]] [[Categoría:Década de 1920]] [[Categoría:Década de 1910]] [[Categoría:Revolución Rusa de 1917]] [[Categoría:Primeira guerra mundial]] 9yvmpyw8vpsh5csdaxlbk0liqbhzb1i 0 451895 7109105 6860677 2025-06-28T00:25:52Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 1 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109105 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Libro | nome = Dende o conflito | imaxe = | descrición da imaxe = | autor = [[María Reimóndez]] | artista cuberta = | país = [[Galiza]] | lingua = [[Lingua galega|galego]] | colección = Narrativa | tema = | xénero = [[Novela]] | editorial = [[Edicións Xerais]] | data publicación = outubro de 2014 | formato = 15,5 x 23 cm<br/>cartonado | páxinas = 300 | id = 978-84-9914-737-6 }} '''''Dende o conflito''''' é unha novela en [[lingua galega]] de [[María Reimóndez]], editada por [[Edicións Xerais de Galicia]] en [[2014]] logo de gañar o [[Premio Xerais]]<ref>{{cita web|url=https://blog.xerais.gal/dende-o-conflito-de-maria-reimondez-premio-xerais-de-novela-2014/|título=«Dende o conflito» de María Reimóndez, premio Xerais de novela 2014|data=8 de xuño de 2014|páxina-web=Edicións Xerais|data-acceso=|data-arquivo=28 de maio de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200528114906/https://blog.xerais.gal/dende-o-conflito-de-maria-reimondez-premio-xerais-de-novela-2014/|url-morta=yes}}</ref>. Xunto coas obras ''[[A música dos seres vivos]]'' e ''[[En vías de extinción]]'' conforma o «Ciclo dos elementos»<ref>{{cita web|url=http://www.mariareimondez-escritora.com/maria-reimondez-conversara-na-prazadoslibros-sobre-as-tres-obras-que-forman-parte-do-seu-ciclo-dos-elementos/|título=María Reimóndez conversará na #PrazaDosLibros sobre as tres obras que forman parte do seu Ciclo dos elementos|data=20 de xullo de 2016|páxina-web=María Reimóndez|data-acceso=14 de xaneiro de 2019|data-arquivo=14 de xaneiro de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190114210231/http://www.mariareimondez-escritora.com/maria-reimondez-conversara-na-prazadoslibros-sobre-as-tres-obras-que-forman-parte-do-seu-ciclo-dos-elementos/|url-morta=yes}}</ref>. ==Trama== Saínza Combarro é unha xornalista especializada en información internacional. Nas súas reportaxes busca dar voz ás mulleres, e evitar o cinismo e a resignación. En 1999 cobre o [[xenocidio de Ruanda]] para ''[[The Guardian]]''. Despois comeza a traballar na [[BBC]], e en 2003 cobre a [[guerra de Iraq]], onde vive a morte de [[José Couso]] en [[Bagdad]]. Nesa etapa fai tamén entrevistas para ''The Sunday Times'', reportaxes sobre a prisión de [[Abu Ghraib]] e a zona do [[Kurdistán]]. Regresa a Galiza logo duns ataques de ansiedade, e retoma a relación coas súas irmás Ilduara e Saleta (nomeada así por [[Saleta Goi]]). Na primavera de 2005 vai a [[Adís Abeba]] para cubrir as eleccións en [[Etiopía]], nas que resultou reelixido [[Meles Zenawi]] malia as protestas populares polas sospeitas de fraude electoral. Logo dunha etapa de estrés, pídelle permiso á súa xefa para pasar un ano na zona rural de Etiopía para escribir un libro. Pasa ese tempo sobrevivindo con mulleres rurais, e a experiencia dá pé ao libro ''En terras de altos cumios'', publicado en 2008. Durante este tempo perde a relación coa súa amiga Aurora, xornalista que vive en Barcelona, e traballa en ''[[El País]]'' na sección de deportes, e que traballou tamén en ''[[L'Équipe]]''. Doutra banda, na súa casa Saínza vive a separación da súa nai, farmacéutica en Vilalba, e o seu pai, médico en Santiago de Compostela. Comeza unha relación con Max, un home de [[Berlín]], e múdase alí para escribir ''A semente da guerra. Alemaña 50 anos despois da [[Segunda guerra mundial|Segunda Guerra Mundial]]'' (2010). En 2009 vai a [[Sri Lanka]], e despois en [[Afganistán]] sofre feridas de metralla por un atentado, que acaba coa vida da súa compañeira Jane, fotógrafa. Cando el, que traballa de enxeñeiro na industria aeronáutica, decide deixar a relación, Saínza vese moi afectada. En 2010 vai a [[Léogâne]] e [[Porto Príncipe]], e alóxase coas tropas brasileiras da misión das [[Nacións Unidas]] en [[Haití]]. Despois de que Max decidise deixar a relación de parella regresa a [[Santiago de Compostela]], onde se establece. O libro remata en xaneiro de 2013 cun final aberto con Saínza marchando a [[Malí]]. ==Narración== A obra está narrada en terceira persoa. A trama esténdese aproximadamente ao longo de catorce anos, con varias [[analepse]]s á infancia e mocidade de Saínza. Hai citas de [[Sofía Casanova]], [[Marie Colvin]], [[Jon Swain]], [[Martha Gellhorn]], [[Lara Logan]] e [[Bay Fang]], e referencias a [[Emma Goldman]] e [[Margaret Mitchell]]. A trama da novela entra en relación con outras obras da autora, xa sexa de forma explícita (indícase que un dos personaxes que aparece é a protagonista de ''En vías de extinción'') como de forma implícita: {{cita|Dende o conflito lese e goréntase como un libro independente do que representa a produción da escritora ata agora e non resulta difícil conxecturar que ha colmar as expectativas que nela se poidan depositar. Con todo, teño para min que gañará e renderá aínda máis a lectura, en matices e irisacións, de situármola en conexión coas diversas pezas narrativas da autora ata o presente, isto é, se a lectora ou o lector fai memoria, lembra, le ou relé a produción narrativa de María Reimóndez desde aquela estrea que supuxo ''Caderno de bitácora'' até os máis recentes ''A alternativa está aquí'', ''Volvo!'', ''O regreso de Usha'' ou ''Presente continuo''. De así facelo ha decatarse de que nese todo latexa un corpus pragado de referencias que se cruzan constituíndo unha rede sutilmente construída que posibilita ir trazando o ronsel singular dunha moi suxestiva proposta creativa.|Ramón Nicolás, 2014<ref>{{cita web|url=https://cadernodacritica.wordpress.com/2014/10/31/dende-o-conflito-de-maria-reimondez/|autor=Ramón Nicolás|páxina-web=Caderno da crítica|título=''Dende o conflito'', de María Reimóndez|data=31 de outubro de 2014}}</ref>}} Boa parte das vivencias da protagonista foron vividas en primeira persoa pola propia autora<ref>{{cita web|url=https://biosbardia.wordpress.com/2015/02/04/dende-o-conflito-as-aventuras-da-santa-viaxeira/|título=''Dende o conflito'': as aventuras da santa viaxeira|autor=César Lorenzo Gil|páxina-web=Biosbardia|data=4 de febreiro de 2015|data-acceso=14 de xaneiro de 2019|data-arquivo=14 de xaneiro de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190114153446/https://biosbardia.wordpress.com/2015/02/04/dende-o-conflito-as-aventuras-da-santa-viaxeira/|url-morta=yes}}</ref>. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === *{{cita web|url=http://www.mariareimondez-escritora.com/obra/o-ciclo-dos-elemento/dende-o-conflito/|título=''Dende o conflito''|páxina-web=María Reimóndez}}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Obras literarias de 2014]] [[Categoría:Obras narrativas en galego]] [[Categoría:Obras gañadoras do Premio Xerais]] [[Categoría:María Reimóndez]] bs01xseaayuwg1c99n2zz3n0qad8f1e 0 453326 7109288 7105027 2025-06-28T09:58:16Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109288 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento |nome = Revolución de Asturias |imaxe = Arrested workers during the Asturian Revolution, 1934.jpg |resultado=Fracaso da insurrección obreira. |combatentes1 = [[Ficheiro:Flag of Spain 1931 1939.svg|25px]] '''[[Segunda República Española|República Española]]''' |combatentes2 = '''[[Alianza Obreira]]''' * [[Ficheiro:Bahnmarke bleibt an Backbord liegen.svg|20px]] [[PSOE]] * [[Ficheiro:Bahnmarke bleibt an Backbord liegen.svg|20px]] [[UXT]] * [[Ficheiro:Bandera CNT-FAI.svg|20px]] [[Confederación Nacional do Traballo|CNT]] |comandante1=[[Ficheiro:Flag of Spain 1931 1939.svg|25px]] '''[[Francisco Franco]]'''<br />[[Ficheiro:Flag of Spain 1931 1939.svg|25px]] '''[[Manuel Goded]]'''<br />[[Ficheiro:Flag of Spain 1931 1939.svg|25px]] [[Eduardo López Ochoa]]<br />[[Ficheiro:Flag of Spain 1931 1939.svg|25px]] [[Pedro de la Cerda]]<br />[[Ficheiro:Flag of Spain 1931 1939.svg|25px]] [[Carlos Bosch Bosch|Carlos Bosch]]<br />[[Ficheiro:Flag of Spain 1931 1939.svg|25px]] [[Juan Yagüe]]<br />[[Ficheiro:Flag of Spain 1931 1939.svg|25px]] [[Lisardo Doval]] |comandante2=[[Ficheiro:Bahnmarke bleibt an Backbord liegen.svg|20px]] [[Belarmino Tomás]]<br />[[Ficheiro:Bahnmarke bleibt an Backbord liegen.svg|20px]] [[Francisco Martínez Dutor|F. Martínez Dutor]]<br />[[Ficheiro:Bahnmarke bleibt an Backbord liegen.svg|20px]] [[Ramón González Peña]]<br />[[Ficheiro:Bahnmarke bleibt an Backbord liegen.svg|20px]] [[Teodomiro Menéndez]] |baixas1=1.500 - 2.000 15.000 - 30.000|baixas2=mortos detidos}} A '''Revolución de Asturias''' foi unha insurrección obreira ocorrida en [[Principado de Asturias|Asturias]] no mes de [[outubro de 1934]] que formaba parte da ''[[folga xeral revolucionaria]]'' e o movemento armado organizado polos [[Partido Socialista Obrero Español|socialistas]] en toda [[España]] coñecido co nome de [[Folga xeral revolucionaria de 1934|Revolución de Outubro de 1934]] e que só arraigou en Asturias,<ref>{{cita libro|apelido=Claudín|nome=Fernando|ligazón-autor=Fernando Claudín|título=Octubre 1934. Cincuenta años para la reflexión|ano=1985|editor=Gabriel Jackson y otros|capítulo=Algunas reflexiones sobre Octubre 1934|páxinas=43-44|cita=O feito de que a insurrección só se materializase en Asturias, non debe facer esquecer que o plan era nacional. Os mineiros e metalúrxicos asturianos lanzáronse ao combate convencidos de que o mesmo facían nese momento os outros sectores do proletariado español}}</ref> debido fundamentalmente a que alí a anarquista CNT si que se integrou na Alianza Obreira proposta polos socialistas da [[Unión General de Trabajadores|UXT]] e o [[Partido Socialista Obrero Español|PSOE]], a diferenza do sucedido no resto de [[España]]. Por iso é polo que a forma de organización social e política da '''Comuna Asturiana''' —nome co que tamén se coñece a Revolución de Asturias, polas súas similitudes coa [[Comuna de París]] de 1871—<ref>{{cita libro|apelido=Bayerlein|nome=Bernhard|título=Octubre 1934. Cincuenta años para la reflexión|ano=1985|editor=Gabriel Jackson y otros|capítulo=El significado internacional de octubre de 1934 en Asturias. La Comuna Asturiana y el Komintern|páxinas=19-40}}</ref> fose a instauración dun réxime [[Socialismo|socialista]] nas localidades onde predominaban os [[Partido Socialista Obrero Español|socialistas]]<ref name="payne 642">{{cita publicación |apelido=Payne |nome=Stanley G. |url=http://libro.uca.edu/payne2/payne25.htm |título=A History of Spain and Portugal (Print Edition) |volume=Vol. 2, Ch. 25 |páxina=637 |work=University of Wisconsin Press |ano=1973 |editorial= |data-acceso= 10 de abril de 2012}}</ref> (ou os [[Partido Comunista de España|comunistas]]), como [[Mieres, Asturias|Mieres]], onde se proclamou a República Socialista, ou como [[Sama de Langreo]]; ou o [[Comunismo libertario|comunista libertario]] onde predominaran os [[Anarcosindicalismo|anarcosindicalistas]] da [[Confederación Nacional do Traballo|CNT]], como en [[Xixón]] e sobre todo en [[La Felguera]].{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=«Comunismo libertario fronte a ditadura do proletariado, espontaneidade fronte a socialismo integral, foron os termos máis socorridos polos cronistas para subliñar a influencia ideolóxica nas experiencias de La Felguera e Sama de Langreo»}} Foi duramente reprimida polo goberno [[Partido Republicano Radical|radical]]-[[Confederación Española de Derechas Autónomas|cedista]] de [[Alejandro Lerroux]], contra o que se lanzou a insurrección por dar entrada no goberno a tres ministros do partido non republicano [[Confederación Española de Derechas Autónomas|CEDA]], recorrendo, por decisión do [[Francisco Franco|xeneral Franco]] que dirixiu as operacións militares desde Madrid, ás tropas coloniais marroquís —os ''[[regulares]]'' do [[Exército Español de África|Exército de África]]— e á [[Lexión española|Lexión]] procedentes do [[Protectorado Español de Marrocos|Marrocos español.]]<ref>''The Splintering of Spain'', páx. 54; CUP, 2005 </ref> A pesar de ser derrotada, a Revolución de Asturias converteuse en case un [[mito]] para a [[Esquerda política|esquerda]] obreira española e europea, á altura da [[Comuna de París]] ou o [[Soviet de Petrogrado]] de [[1917]],<ref>{{cita libro|apelido=Jackson|nome=Gabriel|ligazón-autor=Gabriel Jackson|título=Octubre 1934. Cincuenta años para la reflexión|ano=1985|editor=Gabriel Jackson y otros|capítulo=Fascismo y antifascismo, 1922-1939|páxinas=7}}</ref> xa que foi a «última revolución social, aínda que fracasada, do occidente europeo».<ref>{{Cita libro|apelido=Pérez Ledesma|nome=Manuel|ligazón-autor=Manuel Pérez Ledesma|título=Octubre 1934. Cincuenta años para la reflexión|ano=1985|editor=Gabriel Jackson y otros|capítulo=El movimiento obrero antes de Octubre: De la moderación a la violencia revolucionaria|páxinas=229}}</ref> == Antecedentes == === Clima político === {{Artigo principal|Revolución de outubro de 1934}}Entre decembro de 1933 e outubro de [[1933|1934]], a incipiente inestabilidade política entre os [[Partido Republicano Radical|Radicais]] de Lerroux e a actividade da CEDA viñan axitando os temores da esquerda e dos sectores obreiros.{{Harvnp|Tamames Gómez|1974|pp=228-229}} [[José María Gil Robles|Gil-Robles]], líder [[Confederación Española de Derechas Autónomas|cedista]], era visto como o "[[Engelbert Dollfuß|Dollfuß]] español"<ref group="nota">[[Engelbert Dollfuß]], [[Canciller de Austria|Canciller austríaco]] e principal expoñente do fascismo en [[Austria]], era un líder cuxo perfil político se asemellaba entón ao de Gil-Robles. O temor da esquerda baseábase en que aquel mesmo ano instaurara unha dictadura fascista desde o sistema democrático tras esmagar o movemento obreiro. A isto hai que sumar o caso de [[Alemaña]] e o ascenso de [[Adolf Hitler]] ao poder en [[1933]], que se sumaba á crecente onda dos movementos fascistas en [[Europa]].</ref> e os temores sobre un golpe fascista acrecentáronse tras unha concentración que a [[Confederación Española de Derechas Autónomas|CEDA]] celebrou en [[Covadonga]] o [[9 de setembro]] de 1934.{{Harvnp|Tamames Gómez|1974|p=229}} A estes feitos uniuse a confiscación do vapor "Turquesa", que levaba un alixo de armas por encargo do socialista [[Indalecio Prieto]].{{Harvnp|Tamames Gómez|1974|p=229}} Tras aquel axitado verán, as [[Cortes Xerais]] reuníronse o 1 de outubro e ese mesmo día a CEDA retirou o seu apoio ao goberno presidido por [[Ricardo Samper]] exixindo a entrada neste, cousa que conseguiu tres días despois, cando o [[4 de outubro]] se anunciou a formación do Goberno Radical-cedista presidido por [[Alejandro Lerroux]]. Era o sinal esperado polas Alianzas Obreiras. "O día [[5 de outubro]], a [[Unión General de Trabajadores|UXT]] declarou a folga xeral e Lerroux reaccionou proclamando o [[Lei marcial|estado de]] guerra".{{Harvnp|Tamames Gómez|1974|p=230}} Así pois, o [[5 de outubro|día 5]] comezou o movemento folguista e insurreccional decretado polo Comité Revolucionario socialista presidido por [[Francisco Largo Caballero]], aínda que na maior parte do país fracasou. En [[Madrid]] destacou a inactividade, do mesmo xeito que ocorreu en [[Estremadura]], [[Andalucía]] e [[Aragón]].{{Harvnp|Tamames Gómez|1974|p=230}}<ref group="nota">Nestas rexións xa que produciran unha serie de folgas nos meses anteriores, as cales deixaran un mal sabor de boca e iso reflectiuse na falta de entusiasmo.</ref> No [[País Vasco]] houbo algunha outra actividade destacada que foi rapidamente sufocada, como tamén ocorreu en [[Barcelona]] e [[Cataluña]]. Así pois, só quedaba [[Principado de Asturias|Asturias]], onde a alianza obreira triunfou.<ref>[[José Peirats]], ''La CNT en la Revolución Española'', pax. 79 e ss.</ref> === A Alianza Obreira en Asturias === A Alianza Obreira, unha idea xurdida en Cataluña por iniciativa do pequeno partido [[Comunismo|comunista]] [[antiestalinista]] [[Bloc Obrer i Camperol]] (Bloque Obreiro e Campesiño), foi estendida ao resto de España polos socialistas (UXT-PSOE-[[Xuventudes Socialistas de España|XXSS]]) cando o sector encabezado por [[Francisco Largo Caballero]] se fai coa dirección de UXT en xaneiro de [[1934]] (o PSOE e as XXSS xa estaban baixo o seu control) e impulsa a idea da Alianza Obreira, ao considerala un bo instrumento para sumar apoios á súa nova estratexia insurreccional para alcanzar o [[socialismo]] (abandonando a "vía parlamentaria"). A formación dunha "alianza por arriba" tamén foi ofrecida á CNT mais negouse a integrarse nela, como xa sucedera en Cataluña, porque a dirección confederal afirmou que a CNT por si soa "''se bastaba para esnaquizar o fascismo''".{{Harvnp|Ruiz|1988|p=13. A executiva socialista non descartaba unha aproximación cenetista a fins de 1933, ao verse aqueles e estes afectados pola derrota electoral e o fracaso insurreccional respectivamente. Pola confluencia de ambos os factores, xunto á perceptíbel radicalización das bases e o impulso unitario que estas poñían de manifesto, non parecía desatinado que a CNT fixese táboa rasa do inmediato pasado, caracterizado polo trato discriminatorio de que fora obxecto na represión, na planificación dos da política social e na aplicación desta nas relacións laborais, cos [[xurados mixtos]] no centro das discrepancias»}} Con todo non todos os cenetistas estaban de acordo co rexeitamento á Alianza Obreira, como o cenetista valisoletano [[Valeriano Orobón Fernández]] que nun artigo publicado no diario confederal [[La Tierra (1930)|La Tierra]] fixo un chamamento á unidade entre socialistas e cenetistas (e comunistas) para alcanzar a "democracia obreira revolucionaria". Este cambio de actitude de certos sectores cenetistas só se concretou en Asturias, onde o [[31 de marzo]] de [[1934]] a Federación Rexional da CNT asinou en [[Xixón]] o pacto con UXT-PSOE, que era a forza obreira hexemónica en Asturias, manténdoo a pesar da ameaza de expulsión que lle lanzou a dirección confederal.{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=13-14}} O acordo asinado na trastenda dunha taberna xixonesa o 31 de marzo de 1934 por dous dirixentes socialistas e dous cenetistas, que non se considerou oportuno facelo público entón, constaba de dez puntos e un preámbulo no que se recoñecía a necesidade de "''a acción mancomunada de todos os sectores obreiros co exclusivo obxecto de promover e levar a efecto a revolución social''" en España.{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=13-14}} As discrepancias xurdiron cando se tentou definir o réxime que ía substituír o capitalismo, pois os socialistas defendían a formación dun Estado socialista (unha "República Socialista") e os cenetistas non estaban dispostos a renunciar a un dos seus principios fundamentais (a negativa a construír calquera tipo de Estado) e propuxeron a fórmula “Réxime de igualdade económica, política e social fundado sobre principios federalistas”. A solución que se atopou finalmente foi cancelar o pacto inicial no momento que triunfase a revolución social, dando liberdade a cada organización para que defendese os seus proxectos sociais e políticos respectivos. Isto quedou plasmado nos puntos 1 e 8 do acordo:<ref>{{Cita libro|apelidos=Taibo|título=El Pacto de la Alianza Obrera|url=http://elcieluporasaltu.blogspot.com/2006/04/pacto-de-alianza-obrera.html}}</ref> {{Cita|1) As organizacións asinantes traballarán de común acordo até conseguir o triunfo da revolución social en España e chegar á conquista do poder político e económico para a clase traballadora, cuxa concreción inmediata será a República Socialista Federal.<br/> 8) O compromiso contraído polas organizacións que subscriben terminará no momento no cal a República Socialista Federal quede constituída cos seus órganos propios, elixidos voluntariamente pola clase traballadora e polo procedemento que preceptuase a obra revolucionaria dimanante do presente pacto.}} Só dúas semanas antes de iniciarse a insurrección en Asturias incorporouse á Alianza Obreira o entón pequeno [[Partido Comunista de España]], que até esa data a considerara un órgano da "[[Contrarrevolucionario|contrarrevolución]]" (e aos seus integrantes comparáraos cos "cans" que se disputan os ósos cos dentes").<ref>{{Cita libro|apelido=Bayerlein|nome=Bernhard|título=Octubre 1934. Cincuenta años para la reflexión|ano=1985|editor=Gabriel Jackson y otros|editorial=Siglo XXI|localización=Madrid|isbn=84-323-0515-4|capítulo=El significado internacional de octubre de 1934 en Asturias. La Comuna asturiana y el Komintern|páxinas=22}}</ref> Nos meses anteriores incorporáronse ao pacto dous reducidos grupos comunistas disidentes: o Bloque Obreiro e Campesiño e [[Izquierda Comunista de España|Esquerda Comunista]]. Cando se produciu a insurrección asturiana, os revolucionarios tomaron como consigna a sigla UHP, que foi interpretada de diversas formas: [[Ramón Tamames]] afirmou no seu libro publicado en 1974: "a CNT e a UXT participaron unidas baixo a sigla [[Uníos Hermanos Proletarios|UHP]] (Unión Hermanos Proletarios; en [[Lingua galega|galego]] Unión Irmáns Proletarios)".{{Harvnp|Tamames Gómez|1974|p=231}} Uns anos despois [[Hugh Thomas]], con todo, traduciuna" como "Uníos, Hermanos Proletarios" (Unídevos, Irmáns Proletarios).{{Harvnp|Thomas|1976|p=252}} === A preparación da insurrección === Segundo o historiador [[Paco Ignacio Taibo II]] a explicación do porqué de que a [[Folga xeral revolucionaria de 1934|Revolución de 1934]] triunfase durante dúas semanas en Asturias mentres foi arrasada sen maiores problemas no resto de España, hai que buscala, ademais de no feito de que Asturias foi o único lugar onde a Alianza Obreira logrou integrar a [[Confederación Nacional do Traballo|CNT]], na minuciosa preparación da insurrección que fixeron as organizacións obreiras asturianas, e singularmente a forza obreira hexemónica, os socialistas (UXT-PSOE-XXSS), o que non sucedeu no resto de España.{{Harvnp|Taibo II|1985|p=232. «Labor previo que permitiu que o movemento a partir da noite do 4 de outubro, derrotase militarmente as forzas da [[Garda Civil]] e de [[Garda de Asalto|Asalto]], rompendo a primeira liña de defensa gobernamental, puxese o exército á defensiva en Xixón e Oviedo, fose aos poucos derrotándoo militarmente, e sostivese a Comuna asturiana durante catorce días, a pesar de que se concentraron para reprimila milleiros de soldados traídos doutros puntos de España onde a revolución fracasara»}} Os socialistas asturianos non eran máis esquerdistas que os do resto de España (a maioría dos dirixentes do PSOE e do [[Sindicato Mineiro Asturiano]] estaban aliñados co sector “moderado” encabezado por [[Indalecio Prieto]]; só as XXSS eran “[[Francisco Largo Caballero|caballeristas]]”). No primeiro que se diferenciaron foi en que non reprimiron as mobilizacións obreiras que se produciron ao longo de [[1934]], ao contrario da dirección nacional que repetía continuamente a consigna “Nada de organizar folgas” porque iso “debilitaría” a preparación da insurrección. Así de febreiro a outubro de 1934 houbo seis folgas xerais na rexión que afectaron fundamentalmente ás concas mineiras. Algunhas delas foron "políticas", como a que organizaron en solidariedade cos socialistas austríacos esmagados pola ditadura do social-cristián [[Engelbert Dollfuß|Dolfuss]] e a que fixeron para protestar contra a concentración que a [[Confederación Española de Derechas Autónomas|CEDA]] celebrou en [[Covadonga]] o [[9 de setembro]] e que presidiu o seu líder [[José María Gil Robles]], quen para boa parte da esquerda obreira era o “Dolfuss español”.{{Harvnp|Taibo II|1985|pp=233; 235. «Foi 1934 un ano de loita de clases constante, estabelecido sobre a base de pequenos enfrontamentos e folgas xerais curtas, que permitiron que o movemento chegase ás vésperas de outubro na plenitude da súa forza, con gran confianza e extraordinariamente unido»}} Un elemento clave na preparación da insurrección eran as armas e parte delas os obreiros conseguíronas roubándoas pacientemente unha a unha das fábricas de armas de Oviedo e de [[Trubia]]. Outras compráronnas a contrabandistas ou trouxéronas desde [[Éibar]] a través dunha rede creada polas Xuventudes Socialistas e o sindicato do Transporte da UXT de [[Oviedo]]. A dinamita obtivérona das minas. Todas as armas (1300 fusís e catro metralladoras) e explosivos (milleiros de cartuchos de dinamita) escondéronse en catorce depósitos clandestinos (dez dos socialistas, dous da CNT e dous dos comunistas) que a Garda Civil non logrou descubrir (varios milleiros de pistolas estaban gardadas nas casas dos obreiros comprometidos na sublevación).{{Harvnp|Taibo II|1985|pp=236-237}} En canto ao famoso alixo de armas do “Turquesa” en [[Muros, Asturias|Muros de Nalón]], ao que a prensa de dereitas atribuíu unha importancia excepcional para explicar o éxito relativo da Comuna asturiana, ademais de que non tiña como destino final o movemento socialista asturiano (este interveu na operación para colaborar con Prieto), non achegou máis que algunha munición aos revolucionarios asturianos xa que as armas que transportaba ou foron capturadas pola [[Garda Civil]] ou non chegaron a desembarcarse.{{Harvnp|Taibo II|1985|p=233}} Outro elemento crucial na insurrección foi a organización das forzas paramilitares que encabezasen o movemento. Así membros das [[Xuventudes Socialistas de España|Xuventudes Socialistas]] e das [[Federación Ibérica de Xuventudes Libertarias|Xuventudes Libertarias]] foron adestrados por exsarxentos coa cobertura de grupos de excursionismo, clubs culturais, merendas campestres ou mesmo romarías, polo que en outubro de 1934 os socialistas contaban cuns 2500 combatentes, os cenetistas con preto dun milleiro e os comunistas cuns centos, o que supón que os revolucionarios asturianos contaban cunha forza organizada de máis de 3000 homes cando iniciaron a insurrección.{{Harvnp|Taibo II|1985|pp=237-238}} Finalmente os revolucionarios asturianos puideron contar co diario socialista [[Avance (xornal)|Avance]], que grazas ao xiro que lle deu o seu novo director [[Javier Bueno]], converteuse no órgano de prensa da revolución que se estaba preparando. Por iso foi obxecto de numerosas represalias por parte das autoridades (foi suspendido 62 días e o seu director foi encarcerado tres veces), mais iso non o amedrentou, e a súa tiraxe aumentou (chegou a imprimir 50.000 exemplares nun número extraordinario o 1 de maio e mantivo unha media de 25.000 exemplares), conquistando gran número de lectores fóra do ámbito socialista, entre cenetistas e comunistas. Mesmo se produciu unha folga nas minas cando o goberno tentou impedir a circulación do diario.{{Harvnp|Taibo II|1985|pp=238-240}} En conclusión, segundo o historiador Paco Ignacio Taibo II:{{Harvnp|Taibo II|1985|pp=240-241. «Máis que polas súas virtudes en positivo, o gran valor da [[Alianza Obreira]] asturiana pode atoparse no que impediu coa súa pura existencia… O fin das guerras intestinas, a desaparición dos eternos enfrontamentos, permitiron que o movemento se concentrase e concentrase as súas forzas nunha acción en positivo e de crecente poder, que o levou ao estalido revolucionario no máis alto nivel alcanzado en anos»}} {{Cita|En Asturias logrouse unificar o ritmo de desenvolvemento dun movemento insureccional clandestino, extraordinariamente preparado, cunha estrutura unitaria que concentrou esforzos e impediu o desgaste en loitas internas, xunto co desenvolvemento dun movemento social que foi en aumento ao longo do ano e que chegou ao momento insurreccional en plenitude das súas forzas.}} == Desenvolvemento == === Estalido da Revolución === Como no resto de España, en terras asturianas a folga xeral revolucionaria iniciouse na madrugada do [[5 de outubro]]{{Harvnp|Ruiz|1988|p=110}} e os mineiros pasaron rapidamente á acción, facéndose co control de toda a conca mineira.{{Harvnp|Tamames Gómez|1974|p=231}} Os centros de operacións situáronse en Mieres ([[Comarca do Caudal|conca do Caudal]]), e en [[Sama de Langreo]] (conca do [[Río Nalón|Nalón]]), e desde ambas as localidades coordináronse as accións dos mineiros que levaron á rendición de 23 cuarteis da Garda Civil nas primeiras horas —o resto serían ocupados tras a fuxida dos seus defensores no día seguinte—. A este éxito sen precedentes "na historia do antagonismo obreiro e campesiño contra a Garda Civil, desde a fundación do instituto armado a mediados do século XIX", sumouse o triunfo das milicias obreiras nas inmediacións de [[Oviedo]], en La Manzaneda, sobre un batallón de infantaría e unha sección de [[Gardas de Asalto]] enviados desde a capital do Principado tras declararse o [[Lei marcial|estado de guerra.]] [[Manuel Grossi]], membro do comité revolucionario asturiano, anotou eufórico no seu diario:{{Harvnp|Ruiz|1988|p=110}} {{Cita|Os soldados vermellos aplicaron [en La Manzaneda] os métodos estratéxicos da insurrección, souberon despregarse en guerrilla por todas as frontes con toda a ciencia moderna. A disciplina observada foi de todo punto admirábel}} En cambio na capital Oviedo o movemento insurreccional non triunfou na madrugada do 5 de outubro porque un erro técnico impediu que se producise un apagamento na cidade, que era o sinal convido para a mobilización e para que entrase na cidade unha columna mineira do Caudal encabezada polo secretario xeral do sindicato mineiro, o socialista [[Ramón González Peña]], que pronto se convertería no "generalísimo" da revolución. Así o exército e a Garda Civil tiveron tempo de prepararse para defenderse concentrándose nos cuarteis e os puntos estratéxicos da cidade.{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=110-111}} Isto non impediu que as columnas dos mineiros penetrasen na cidade ocupando o concello o día 6, o cuartel de carabineros e a [[Estación de Oviedo|estación de ferrocarril]] o día 7, o cuartel da Garda Civil o día 8 e a fábrica de armas na madrugada do día 9.{{Harvnp|Ruiz|1988|p=111}} Con todo, os mineiros non puideron tomar os cuarteis de Pelayo e Santa Clara que quedaron cercados.{{Harvnp|Thomas|1976|p=160}} A gornición da cidade, composta por uns 1.000 efectivos, pouco puido facer fronte a este cerco e limitouse a resistir os ataques dos obreiros, á espera de que chegase unha columna de socorro.{{Harvnp|Tamames Gómez|1974|p=231}} Fóra da capital tamén se produciron importantes accións nas cidades da conca mineira, especialmente en [[Mieres, Asturias|Mieres]] e Sama de Langreo.{{Harvnp|Thomas|1976|p=160}} Noutras partes da provincia foron atacados os postos da [[Garda Civil]], e tamén algunhas Igrexas e concellos etc.<ref>Gabriel Jackson, pp. 154-155</ref> En Xixón o movemento insurreccional viuse condicionado pola falta de armas e de municións. Houbo algúns "paqueos" (disparos desde azoteas ou xanelas) ata que o Comité Revolucionario optou por distribuír as poucas armas e municións de que dispuña entre catro grupos dunha quincena de homes cada un, que se parapetaron tras as barricadas levantadas nos tres barrios obreiros da cidade. Cando o día 7 de outubro chegou ao porto o [[Cruceiro Galicia|cruceiro]] [[Cruceiro Galicia|''Libertad'']] desembarcando un primeiro batallón de soldados das forzas militares enviadas polo goberno para sufocar a rebelión, os grupos armados xixoneses -co apoio dun grupo chegado desde Sama de Langreo e dun camión blindado enviado desde [[La Felguera|La Felguera-]] fustrigaron as forzas gobernamentais que tentaban abrirse paso cara a Oviedo.{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=111-112}} Fóra das concas mineiras e das dúas grandes capitais asturianas, houbo insurreccións no concello da [[A Pola de Siero|Pola de Siero]], onde os comités revolucionarios de maioría socialista atacaron e renderon os cuarteis da Garda Civil, e a continuación distribuíronse armas e organizouse a defensa; en [[Trubia]], os obreiros da fábrica de armas actuaron con rapidez e contundencia rendendo a Garda Civil e a gornición militar que custodiaba a factoría; en [[Grau]], o comité de maioría comunista fíxose co control da poboación e izou a bandeira vermella no Concello; en [[Avilés]], a revolta iniciouse cun día de atraso pola falta de efectivos e de armas, e a acción máis notábel que conseguiron os insurrectos antes da chegada á cidade da columna do xeneral López Ochoa foi afundir o buque ''Agadir'' na bocana do porto para impedir a arribada de unidades da frota. En [[Luarca]], a localidade máis poboada do oeste de Asturias, non houbo insurrección porque a Garda Civil detivo o comité revolucionario antes de iniciarse o movemento.{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=134-136}} Aos tres días de iniciada a insurrección boa parte de Asturias xa se atopaba nas mans dos mineiros, incluídas as fábricas de armas de [[Trubia]] e La Vega que se puxeron a traballar día e noite.{{Harvnp|Thomas|1976|p=162}} En toda a provincia organizouse un ''Exército Vermello'', que ao cabo de dez días chegou a alcanzar uns 30.000 efectivos, na súa maioría obreiros e mineiros.{{Harvnp|Thomas|1976|p=162}} Ademais dos principais líderes sindicais e obreiros, destacou Francisco Martínez Dutor. Martínez Dutor, antigo sarxento que participara na [[Guerra do Rif|Guerra de África]] e membro da UXT, converteuse no asesor militar da dirección revolucionaria,{{Sfn|Bravo Morata|1977|p=52}} aínda que a súa participación non é tan lembrada como a doutros líderes.{{Sfn|Díaz Nosty|1974|p=151}} === Resposta gobernamental === [[Ficheiro:Column of Guardias Civiles during the 1934 Asturian Revolution, Brañosera.jpg|dereita|miniatura|250x250px|Unha das imaxes icónicas da Revolución mineira, que curiosamente non foi tomada en Asturias: unha columna de [[Garda Civil|Gardas Civís]] con mineiros capturados en [[Brañosera]] ([[Provincia de Palencia|Palencia]]), o [[8 de outubro]] de [[1934]].]] Desde o goberno consideran que a revolta asturiana é unha guerra civil verdadeira, aínda descoñecendo que os mineiros empezan a considerar en [[Mieres, Asturias|Mieres]] a posibilidade dunha marcha sobre Madrid.{{Harvnp|Thomas|1976|p=163}} O goberno adopta unha serie de medidas enérxicas. Ante a petición de [[José María Gil Robles|Gil-Robles]] comunicando a Lerroux que non se fía do xefe de Estado Maior, xeneral [[Carlos Masquelet|Masquelet]], os xenerais [[Manuel Goded|Goded]] e [[Francisco Franco|Franco]] (que tiñan experiencia ao participar na represión da folga xeral de [[1917]] en Asturias) son chamados para que dirixan a represión da rebelión desde o Estado Maior en [[Madrid|Madrid.]] Estes recomendan que se traian tropas da Lexión e de Regulares desde Marrocos. Tamén foron enviados o [[Cruceiro Almirante Cervera|cruceiro]] [[Cruceiro Almirante Cervera|''Almirante Cervera'']]<ref>{{Cita web|url=http://www.museonavalmadrid.com/museo/info_sala15.asp|apelidos=Museo Naval de Madrid|título=La Segunda República y la Guerra Civil (1931-1939)}}</ref> e o [[Acoirazado Jaime I|acoirazado]] [[Acoirazado Jaime I|''Jaime'']] I., que participaron no bombardeo dalgúns núcleos costeiros.<ref>[http://hemeroteca.abc.es/nav/Navigate.exe/hemeroteca/madrid/abc/1934/10/19/040.html Hemeroteca ABC]: 19 de outubro de 1934.</ref> O goberno acepta a proposta dos xenerais Franco e Goded e o [[Partido Republicano Radical|radical]] Diego Hidalgo, ministro da Guerra, xustifica formalmente o emprego destas forzas profesionais, pois eran as únicas forzas militares españolas que entraran en combate en África, e ademais, ao goberno tamén lle preocupaban que as mortes fosen de mozos peninsulares, que poderían divulgar máis tarde os feitos, creando problemas ao goberno, polo que a solución adoptada parécelle moi aceptábel. Tamén se debeu ao factor medo do uso dos regulares, formados por soldados marroquís, que gozaron de grande autonomía dos seus mandos para poder asasinar, violar e saquear a poboación sometida.{{Harvnp|Thomas|1976|p=166}} A despregadura das tropas para sufocar a sublevación fíxose por catro frontes. A primeira en abrirse foi a fronte sur co avance, o mesmo día 5 de outubro á tarde, de varias unidades militares a través do [[porto de Payares]] procedentes de León e comandadas primeiro polo xeneral Bosch e finalmente polo xeneral Balmes. Para deter o seu avance os insurrectos despregaron unha forza composta por uns 3.000 mineiros e metalúrxicos organizados e armados desde Mieres, que teoricamente tiñan que terse dirixido a Oviedo, xa que os asturianos esperaban que a insurrección triunfase na zona mineira de León, impedindo así o paso das tropas gobernamentais desde a Meseta cara a Asturias. Estes milicianos, ben organizados e coñecedores da orografía da zona, logran cercar as tropas de Bosch en Vega del Rey, quedando inmobilizadas até o 10 de outubro. Só ao día seguinte e tras duros combates, nos que os insurrectos utilizaron pezas de artillaría grazas á colaboración dun tenente da Garda Civil feito prisioneiro, as tropas gobernamentais lograron abrirse paso cara á conca do Caudal e cara á súa capital, Mieres.{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=112-113}} A segunda fronte foi a norte aberta co desembarco en Xixón a partir do 7 de outubro de lexionarios e regulares do Exército de África ao mando do tenente coronel Yagüe, cuxa chegada provocou a fuxida da cidade á busca de refuxio dun importante sector da poboación. Tras vencer a resistencia que atoparon —aínda que a folga xeral en Xixón aínda se prolongaría até o 16 de outubro— iniciaron o seu avance en dirección a Oviedo o 10 de outubro. A terceira fronte foi a oeste aberta polo avance da columna comandada polo xeneral López Ochoa procedente de Galicia que ocupou a fábrica de armas de Trubia.{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=112-113}} Algo máis tarde abriuse unha cuarta fronte polo leste co avance a través de Santander dunha columna procedente de Bilbao ao mando do tenente coronel Solchaga que foi detida polos vehículos blindados de La Felguera no Berrón, non moi lonxe de Oviedo.{{Harvnp|Ruiz|1988|p=114}} {| class="toccolours" cellspacing="5" style="float: right; margin-left: 2em; margin-bottom: 2em; font-size: 74%; background:#c6dbf7; color:black; width:30em; max-width: 40%;" | style="text-align: left;" |«Rebeldes de Asturias, rendédevos. É a única maneira de salvar as vosas vidas: a rendición sen condicións, a entrega das armas antes de vinte e catro horas. España enteira, con todas as súas forzas, vai contra vós, disposta a esmagarvos sen piedade, como xusto castigo á vosa criminal tolemia. A Generalitat de Cataluña rendeuse ás tropas españolas na madrugada do domingo. Companys e os seus homes esperan no cárcere o fallo da Xustiza. Non queda unha folga en toda España. Estades sos e ides ser as vítimas da revolución vencida e fracasada. O dano que vos fixeron os bombardeos e as armas das tropas non son máis nada que un triste aviso do que recibiredes implacabelmente se antes de porse o sol non depuxestes a rebeldía e entregado as armas. Despois iremos contra vós até destruírvos sen tregua nin perdón. Rendédeos ao goberno de España! Viva a República!» |- | style="text-align: left;" |(Follas anónimas lanzadas sobre Mieres.). |} Cando se coñeceu en Oviedo o avance das tropas gobernamentais polas catro frontes, unido ás noticias que chegaban sobre o fracaso do movemento revolucionario no resto de España, rendeu o desánimo e na noite do 11 de outubro o Comité Revolucionario Provincial ordenou a retirada da capital e disolveuse, cando aínda continuaba a batalla no centro urbano e as tropas de López Ochoa entraban na cidade. Con todo, a desbandada non se xeneralizou e en poucas horas formouse un novo Comité Revolucionario Provincial, composto maioritariamente por mozos socialistas e comunistas, disposto a continuar a loita, cando ás tropas de López Ochoa xa se uniron os lexionarios e regulares de Yagüe, que comezaron alí os primeiros actos de violencia e pillaxe. Os combates continuaron durante os dous días seguintes, nos que as milicias obreiras atacaron o inimigo desde posicións elevadas ([[Monte Naranco|Naranco]], San Esteban de las Cruces) e desde barrios obreiros, mentres que os panfletos lanzados desde avións instábanos á rendición nos que se dicía que a resistencia era inútil porque o movemento revolucionario fracasara xa en toda España, o que os resistentes se negaban a crer, aínda dispostos a "''dar o último empuxón ao capitalismo moribundo''", como se dicía nun manifesto redactado por comunistas. Finalmente, o día 13 de outubro Oviedo foi totalmente ocupada polas tropas gobernamentais.{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=111; 113}} Tras a caída de Oviedo os obreiros retiráronse ás concas mineiras, onde se formou o terceiro e último Comité Revolucionario Provincial baixo a presidencia do socialista Belarmino Tomás, con sede en Sama de Langreo, a capital da conca do Nalón. O día 15 as tropas do xeneral Balmes na fronte sur lograban vencer a última resistencia que lles impedía o paso cara a Mieres, na conca do Caudal. Entón o Comité Revolucionario Provincial decidiu negociar a rendición e enviou o tenente da Garda Civil Torrens, que fora feito prisioneiro polos insurrectos, para que se entrevistase co xeneral López Ochoa, comandante en xefe dos 18.000 homes que despregara o goberno para esmagar a sublevación. Nunha segunda reunión, desta vez entre o xeneral López Ochoa e o propio Belarmino Tomás fixáronse os termos da rendición dos insurrectos.{{Harvnp|Ruiz|1988|p=114}} A entrevista tivo lugar en [[Mieres, Asturias|Mieres]], precisamente a localidade da que partiran os insurxentes o 5 de outubro, e nela o xeneral López Ochoa aceptou os termos propostos por Belarmino Tomás: que os marroquís dos regulares e os lexionarios non fosen en vangarda das tropas que ocupasen as concas mineiras,{{Harvnp|Jackson|1976|p=152. «O xeneral estaba ansioso por evitar máis derramamento de sangue e comprendeu que se os mineiros habían de loitar forzados por unha desesperación suicida, farían falta semanas e meses para pacificar Asturias»}} porque entón xa se coñecían "os masacres dos africanos sobre insurrectos e poboación civil dos barrios obreiros de Oviedo".{{Harvnp|Ruiz|1988|p=114}} A cambio o dirixente mineiro garantiu ao xeneral López Ochoa a entrega das armas e prisioneiros, aínda que non a dos membros do Comité Revolucionario.{{Harvnp|Ruiz|1988|p=114}} O acordo alcanzado entre o xeneral López Ochoa e o líder dos mineiros Belarmino Tomás, puxo furioso ao tenente coronel Yagüe, e ao xeneral [[Francisco Franco]] que dirixía as operacións desde Madrid, e tamén ao líder da CEDA, [[José María Gil Robles]], partidarios os tres de que a represión fose brutal. <ref>{{Cita libro|apelidos=Preston|título=El holocausto español. Odio y exterminio en la Guerra Civil y después|ano=2011|url=https://archive.org/details/elholocaustoespa0000pres|editorial=Debate|lugar=Barcelona|ISBN=978-84-8306-852-6|cita=Aínda que López Ochoa consentiu o uso de camións cargados de prisioneiros para cubrir o avance das tropas, en xeral dirixiu as súas operacións con comedemento. Yagüe enviou un emisario a Madrid para queixarse ante Franco e Gil Robles polo trato humanitario que se lles daba aos mineiros. Os tres estaban furiosos polo pacto ao que chegara López Ochoa co líder dos mineiros, Belarmino Tomás, que permitiu unha rendición ordenada e pacífica a cambio de retirar os lexionarios e os Regulares. A desconfianza de Franco cara a López Ochoa era tan grande como a súa confianza en Yagüe e a súa aprobación das execucións sumarias dos detenidos en Oviedo e Gijón. Nunha ocasión, Yagüe ameazou a López Ochoa cunha pistola}}</ref> En chamamento que fixo aos obreiros e mineiros para pór fin á loita, Belarmino Tomás dixo: {{Cita|Camaradas! Soldados vermellos! Diante de vós, convencidos de que fomos fieis á confianza que depositastes en nós, vimos falarvos da triste situación á que se ve reducido o noso glorioso movemento de insurrección. Temos que confesar as nosas conversas de paz co xeneral do Exército inimigo. Mais fomos derrotados só por un tempo. Todo o que podemos dicir é que no resto das provincias de España, os traballadores non souberon cumprir co seu deber e non nos axudaron. Por mor diso, o goberno puido dominar a insurrección de Asturias. Ademais, aínda que temos fusís, metralladoras, e canóns, carecemos de munición. Todo canto podemos facer é concertar a paz. Mais isto non significa que abandonemos a loita de clases. A nosa rendición de hoxe non será máis que un alto no camiño, que nos servirá para corrixir os nosos erros e para prepararnos para a próxima batalla, que haberá de terminar na vitoria final dos explotados.{{Harvnp|Thomas|1976|p=166}}<ref>[[José Peirats]], ''Los Anarquistas en la Guerra civil española'', pág. 85</ref>}} Os termos do acordo, non sen resistencias minoritarias, foron aceptados polas asembleas dos mineiros, aínda que algúns optaron por ocultar as armas e non entregalas e outros por fuxir a través das montañas.{{Harvnp|Ruiz|1988|p=114}} O [[18 de outubro]], dúas semanas despois de comezar a insurrección, rendíase o último reduto{{Harvnp|Tamames Gómez|1974|p=231}} e as tropas gobernamentais ocupaban as concas mineiras. "Uns días despois a represión incontrolada daba paso á represión oficial. Mais unha e outra experiencia xa non revestían novidade para a clase obreira asturiana; represión sanguenta e ''fuxida ao monte'' sufríraas en [[1906]] por mor da ''huelgona'' de Mieres e, despois, en agosto de 1917. Outubro de 1934 convertéraa en parte integrante das súas tradicións...".{{Harvnp|Ruiz|1988|p=115}} == A Comuna Asturiana: a actuación do poder revolucionario == A experiencia asturiana dunha revolución unitaria da clase obreira organizada "desde abaixo" só tiña o afastado precedente da [[Comuna de París]] de [[1871]] polo que a "Revolución de Asturias" tamén foi coñecida como a "Comuna Obreira" de Asturias ou simplemente como a "Comuna Asturiana". Durante as dúas semanas que durou os insurrectos puxeron en práctica, aínda que con diferenzas segundo as zonas, o obxectivo da Alianza Obreira: "''traballar de común acordo até conseguir a revolución social en'' España".{{Harvnp|Ruiz|1988|p=121}} Os comités revolucionarios formáronse espontaneamente en cada localidade nos primeiros días de outubro en canto se coñeceu a intención da CEDA de entrar no goberno. Estes comités formados "desde abaixo" eran o resultado da acción sindical e política unitaria levada a cabo nos meses anteriores, incluído a provisión de armas, que se plasmou nas folgas xerais que se convocaron, especialmente as "políticas", como a que se celebrou en solidariedade cos obreiros de Viena ou como a do 8 de setembro, en protesta pola concentración da CEDA en [[Covadonga]]. Para coordinalos creouse o Comité Revolucionario Provincial, organismo con sede en Oviedo integrado polas organizacións da Alianza Obreira e presidido polo socialista Ramón González Peña. Este comité será o que tome a decisión de requisar os nove millóns de pesetas depositados na sucursal ovetense do [[Banco de España]] (algo que non fixeron os ''communards'' parisienses de 1871 o que constituíu, segundo algúns analistas, unha das razóns do seu fracaso) e que levantará unha gran polémica cando o 11 de outubro ante a inminencia da entrada das tropas de socorro na capital os membros do comité foxen precipitadamente levando o diñeiro —un informe comunista mostrará a súa indignación cara aos que os abandonaron "forrándose de millóns—, aínda que o diñeiro foi utilizado para axudar os evadidos e exiliados, para abrir de novo o diario Avance tras o incendio e destrución das súas instalacións, e tamén foi repartido entre centenares de obreiros sen distinguir a que organización pertencían. Unha última parte será utilizada para financiar a campaña da coalición da [[Fronte Popular]] nas eleccións de febreiro de 1936 e para sufragar os gastos do Goberno republicano na guerra civil. {{Harvnp|Ruiz|1988|pp=«A súa distribución e emprego [do diñeiro do Banco de España] revelarase como unha nova práctica solidaria de clase por encima das diferenzas ideolóxicas»}} A embrionaria estrutura político-administrativa creada polo Comité Revolucionario Provincial —un cronista da época cualificouna exaxeradamente de "Estado socialista"— deu prioridade á organización militar e ao aprovisionamento dos combatentes mais tamén se ocupou do abastecemento da retagarda seguindo os principios revolucionarios que buscaban construír unha sociedade sen clases —segundo os modelos correspondentes se se trataba de socialistas, de anarquistas ou de comunistas, que os aplicaron naquelas localidades onde tiñan maior influencia—. Os servizos sanitarios contaron coa colaboración semiforzada de médicos e de auxiliares civís e relixiosos, e ademais dos centros sanitarios existentes instaláronse outros provisionais preto das frontes —en Oviedo funcionaron dous quirófanos que efectuaban entre corenta e cincuenta intervencións diarias—. Para o transporte, ademais do control que tiñan de toda a rede ferroviaria, incautaron medio centenar de automóbiles e camións, unha ducia dos cales foron blindados na fábrica metalúrxica de La Felguera. En canto ás municións nunha factoría de Mieres producíronse bombas e en Oviedo cartuchos de fusil. Doutra banda non se descoidaron as minas e, como recoñeceu despois un observador oposto ao movemento, "os equipos de conservación foron mantidos e funcionaron perfectamente... o que demostra que contaron cunha organización formidábel".{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=125-126}} === As variantes locais === En Mieres, foco inicial e principal bastión da insurrección —"base da revolución", "eixo do movemento insurreccional", "primeira fortaleza obreira", dixeron os cronistas da época—, proclamouse a República Socialista na mañá do 5 de outubro tras render durante a madrugada todos os cuarteis da Garda Civil e ocupar o Concello defendido por gardas de asalto. Na cidade, que contaba entón cuns 40&nbsp;000 habitantes —entre eles case oito mil mineiros e máis de mil metalúrxicos—, predominaban os socialistas e os comunistas, o que se viu reflectido na composición do seu comité revolucionario e na forma como se organizou alí a revolución. Así cada familia da localidade foi provista dun caderno de consumo e a cada persoa asignóuselle unha peseta para a adquisición de comestíbeis, mentres que os vales" asinados polo Comité se reservaban para os fins exclusivamente militares. Ademais organizouse un servizo de seguridade de "gardas vermellos" que conseguiron, como sinalou despois un xornal conservador, que '''[[Mieres, Asturias|Mieres]]''' fose o lugar "onde máis tranquilidade reinou durante os quince días e onde máis humanamente se tratou os presos".{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=130-131}} [[Ficheiro:Duro 1920.jpg|miniatura|320x320px|Instalacións da Fábrica de La Felguera ([[Principado de Asturias|Asturias]]) na década de 1920.]] En La Felguera, onde predominaba a [[Confederación Nacional do Traballo|CNT]], proclamouse o [[comunismo libertario]] como "sistema de convivencia" tras a rendición da Garda Civil, a ocupación do Concello, dos colexios relixiosos e da factoría metalúrxica. Así os abastecementos foron organizados mediante vales, "''quedando abolido o diñeiro ao quedar o mesmo a propiedade privada''" (aínda que o diñeiro se reservou, nun sinal de [[puritanismo]], para a carne -o luxo-, o viño e o tabaco —o vicio—).{{Harvnp|Álvarez Junco|1985|p=298}} Con todo, despois da primeira semana tivo que estabelecerse un sistema de racionamento estrito ante a escaseza dos produtos alimenticios produto dos acaparamentos que o Comité achacou "aos poucos escrúpulos dalgunhas xentes". Pola súa banda os obreiros metalúrxicos da fábrica de Duro-Felguera contribuíron á insurrección coa blindaxe de camións que serían utilizados polas milicias rebeldes.{{Harvnp|Ruiz|1988|p=133}} En '''[[Xixón]]''', onde tamén predominaba a CNT, a revolución libertaria foi moito máis limitada debido á debilidade da insurrección pola falta de armas e a que a cidade foi rapidamente ocupada polas tropas coloniais desembarcadas no seu porto. Con todo na retagarda das barricadas dos barrios obreiros, como El Llano, organizouse un servizo de abastecemento da poboación, "destacando a fabricación de pan por medio dun centenar de traballadores do ramo en tres tafonas incautadas".<ref>Hugh Thomas (2001), páx. 131</ref> Mais o comité de El Llano tamén tivo que ocuparse de acabar cos saqueos de comercios por parte de elementos marxinais (lumpen) "''chegando mesmo ao fusilamento dos que fosen collidos in'' fraganti"{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=132-133}} Así describe estas experiencias de "comunismo libertario" o historiador Manuel Villar no seu libro ''El anarquismo en la insurrección de Asturias: la CNT y la FAI en octubre de 1934'': {{Cita|Na barriada de El Llano procedeuse a regularizar a vida de acordo cos postulados da CNT: socialización da riqueza, abolición da autoridade e o capitalismo. Foi unha breve experiencia chea de interese, xa que os revolucionarios non dominaron a cidade. [...] Seguiuse un procedemento parecido ao de La Felguera. Para a organización do consumo creouse un Comité de Abastos, con delegados por rúas, estabelecidos nas tendas de comestíbeis, que controlaban o número de veciños de cada rúa e procedían á distribución dos alimentos. Este control por rúa permitía estabelecer con facilidade a cantidade de pan e doutros produtos que se necesitaban. O Comité de Abastos levaba o control xeral das existencias dispoñíbeis, particularmente da fariña}} En '''Sama de Langreo''', a resistencia durante vinte e catro horas de sesenta gardas civís ao mando do capitán Nart, reforzados por dúas compañías de gardas de asalto enviadas desde Oviedo, deu lugar á batalla máis encarnizada da retagarda, con máis de setenta mortos. Isto acentuou a necesidade de dar prioridade ao triunfo militar polo que aquí, a pesar do predominio socialista, non houbo incautacións de empresas. Aos comerciantes e industriais ordenóuselles o mantemento do horario de apertura e peche habituais e comunicouse aos veciños que "a vida do comercio farase como de ordinario, con caderno, diñeiro, ou vales debidamente autorizados".{{Harvnp|Ruiz|1988|p=134}} En '''[[Trubia]]''', de preponderancia comunista, tamén houbo "normalidade" porque os obreiros que rapidamente se fixeron co control da localidade e da fábrica de armas, continuaron traballando na factoría, salvo uns poucos artilleiros que foron enviados ás frontes e a "garda vermella" que custodiou os prisioneiros, ata que chegaron as tropas gobernamentais do xeneral López Ochoa.{{Harvnp|Ruiz|1988|p=134}} En [[Grau]], a capital dunha comarca agrícola afastada de Oviedo e das concas mineiras, tamén triunfou a revolución e a bandeira vermella foi izada no balcón do Concello. Alí, de predominio comunista, non se aboliu o diñeiro nin a propiedade privada, mais si que se fixeron algunhas incautacións e se repartiron vales entre as familias pobres. Nun informe interno posterior do [[Partido Comunista de España|PCE]] díxose: "''Foi en Grau un dos sitios onde máis acusados estaban no movemento os trazos do réxime soviético e onde mellor funcionaban os servizos de aprovisionamento''".{{Harvnp|Ruiz|1988|p=134}} === A violencia na retagarda === {{Véxase tamén|Violencia anticlerical na Revolución de Asturias}}O Comité Revolucionario Provincial no seu primeiro bando constituíu unha ''garda vermella'' con voluntarios de todas as organizacións obreiras para conseguir o "cesamento de todo acto de pillaxe, previndo que todo individuo que sexa collido nun acto desta natureza será pasado polas armas". Desta forma pretendíanse atallar os saqueos de comercios que se produciron tras o avance das columnas mineiras nos primeiros días en Oviedo —e tamén en Mieres e Xixón—, levados a cabo por elementos marxinais (cualificados como lumpen por algúns historiadores) que "xunto á masa rebelde, trataban de pescar en río revolto", como se dicía nun comunicado.{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=127-128}} Así pois, os actos de pillaxe e violencia non eran achacábeis á organización revolucionaria, aínda que alá onde os revolucionarios atoparon resistencia a loita foi moi dura.{{Harvnp|Thomas|1976|p=163}} A "garda vermella" conseguiu pór fin aos saqueos e manter a orde{{Harvnp|Thomas|1976|p=163}} mais non en todas as ocasións puido controlar os excesos da "xustiza revolucionaria" levada a cabo por individuos ou pequenos grupos que actuaron á marxe do Comité Revolucionario Provincial e da inmensa maioría dos comités revolucionarios comarcais e locais. Así, "xunto ao trato correcto recibido pola inmensa maioría dos encarcerados —gardas civís, técnicos de minas e fábricas, capataces, comerciantes e rendeiros, membros do clero—, a represión sanguenta tamén fixo acto de presenza".{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=128-129}} Foron asasinados algúns detidos, como en Sama de Langreo en represalia pola resistencia ofrecida por gardas civís e gardas de asalto á insurrección obreira, aínda que en ocasións, como no barrio de El Llano de Xixón, a actuación da "garda vermella" logrou impedir as execucións, ou como en Grau, onde se respectaron escrupulosamente as persoas e os edificios relixiosos.{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=133-135}} Chegou a haber casos de obreiros que salvaron a vida a membros da burguesía que viron as súas vidas ameazadas.{{Harvnp|Thomas|1976|p=163}} Mais o que máis estremeceu a opinión pública española foi o asasinato indiscriminado de 34 membros do [[clero]], un feito que non se producía en España desde había cen anos. Segundo o historiador José Álvarez Junco, estas mortes non obedeceron a un plan previo senón que foron máis o resultado da "exaltación momentánea e case accidental",{{Harvnp|Álvarez Junco|1985|p=299}} e, doutra banda, a inmensa maioría de sacerdotes e relixiosos detidos ou obrigados a realizar determinadas tarefas recibiron un trato correcto por parte dos comités revolucionarios.{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=128-129}} O historiador David Ruiz relaciona os asasinatos con "o progresivo distanciamento que se produciu entre a xerarquía eclesiástica e as organizacións obreiras" por mor da súa aposta en favor do "sindicalismo amarelo", en contra do sindicalismo católico independente das patronais defendido polo cóengo da catedral de Oviedo Maximiliano Arboleya, o que propiciou o crecemento do [[anticlericalismo]] no seo da clase obreira.{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=128-129}} Pode ser ilustrativo desta tese o que sucedeu en [[Bembibre, León|Bembibre]] ([[provincia de León]]) onde un crucifixo foi salvado do incendio da igrexa e exhibido cun cartel que dicía: “Cristo vermello, a ti non te queimamos porque es dos nosos”.{{Harvnp|Álvarez Junco|1985|pp=292-294}} Doutra banda, un cóengo da catedral ovetense sorprendeuse da animadversión popular que suscitaba o clero:{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=128-129}} {{Cita|Chegamos ao Campo de los Patos e alí había un xentío, sobre todo de mulleres e nenos, que armaron un barullo infernal. Non é doado dar unha idea do que alí nos dixeron: aquel xentío berraba e berraba contra nós, e máis que ninguén as mulleres}}Foron asasinados párrocos, significados no pasado por supostamente ser contrarios aos "intereses obreiros", ou grupos de relixiosos, como os oito seminaristas de Oviedo, baixo o pretexto de colaborar co inimigo na batalla da capital.{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=129}} O feito máis brutal e de maior resonancia produciuse no val do Turón, o principal bastión comunista en Asturias onde foi proclamada a "República Obreira e Campesiña" baseada na [[ditadura do proletariado]]. Alí os ánimos estaban exacerbados pola dura resistencia ofrecida polo oito gardas civís do cuartel da zona que durante sete horas de asedio non se renderon, ata que os insurrectos voaron o cuartel con dinamita. Neste clima foron asasinados sete frades da Doutrina Cristiá —coñecidos despois como os mártires de Turón— e o enxeñeiro-director e dous empregados da súa confianza da empresa Hullera propietaria das minas, e da que tamén dependía a escola onde ensinaban os relixiosos.{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=131-132}} O asasinato do enxeñeiro-director da sociedade hulleira e dos dous empregados produciuse o 14 de outubro, cando a revolución se atopaba no seu final, e "correu a cargo de operarios da empresa, sendo despois explicada como froito da indignación producida ao coñecer a intención do director de proceder a despedimentos por razóns extralaborais dun grupo de obreiros entre os que eles mesmos se atopaban".{{Harvnp|Ruiz|1988|p=128}} Os relixiosos, pola súa banda, foron asasinados por consideralos aliados da empresa, segundo o historiador David Ruiz, aínda que o tamén historiador José Álvarez Junco, afirma que "o que desbordou os límites da tolerancia que se tivo con outros clérigos foron os rumores de prácticas homosexuais cos seus alumnos".{{Harvnp|Álvarez Junco|1985|pp=299-300}} Nun informe comunista posterior chegouse a "xustificar" a matanza aducindo que así se acurtaba aos frades "''o prazo aquí na Terra''" para "''ir gozar de mellor vida á destra de Deus Pai''".{{Harvnp|Ruiz|1988|pp=129}} == Consecuencias == === As vítimas === A día de hoxe, a cuestión sobre as baixas que se produciron segue sendo controvertida: Segundo o historiador [[Julián Casanova]] durante os combates que seguiron ao levantamento armado morreron 1100 persoas entre as que apoiaron a insurrección, ademais duns 2000 feridos, e houbo uns 300 mortos entre as forzas de seguridade e o exército; 34 sacerdotes e relixiosos foron asasinados.{{Harvnp|Casanova|2007|pp=131-133}} Casanova coincide case completamente coas cifras dadas hai tempo por [[Hugh Thomas]] que situou o número de vítimas mortais en 2000 persoas: 230-260 membros das forzas armadas (incluíndo [[Garda Civil|Gardas civís]] e Gardas de Asalto), 33 sacerdotes, 1500 mineiros nos combates e outros 200 durante a represión (entre eles o xornalista [[Luis de Sirval]], quen sinalou as torturas e as execucións habidas durante a represión, motivo polo que sería asasinado por tres oficiais da Lexión).<ref name="Thomas, Hugh 2001. p.136"/><ref group="nota">Na cuestión da guerra de cifras sobre o saldo de mortos, feridos e detidos, [[Hugh Thomas]] apunta que resulta imposíbel dar unha cifra exacta. Certamente, aclara que moitos ficheiros policiais contiñan numerosa información respecto diso mais tras a [[Guerra Civil Española|Guerra Civil]] e a [[Ditadura de Francisco Franco|Ditadura Franquista]] apenas saíron a luz algúns documentos policiais.</ref> En toda España foron encarceradas entre 30&nbsp;000<ref name="Thomas, Hugh 2001. p.136">Thomas, Hugh. ''The Spanish Civil War.'' (2001), páx. 136</ref> e 40&nbsp;000 persoas.{{Harvnp|Jackson|1976|p=154. «En toda España, de 30 a 40.000 persoas presos políticos esperaban o seu proceso»}} Miles de obreiros perderon os seus empregos.{{Harvnp|Beevor|2005|p=32}} === As destrucións === Durante a revolución de 1934 a cidade de [[Oviedo]] quedou arrasada en boa parte. Resultan incendiados, entre outros edificios, o da [[Universidade de Oviedo|Universidade]], cuxa biblioteca gardaba fondos bibliográficos de extraordinario valor que non se puideron recuperar, ou o [[teatro Campoamor]].{{Harvnp|Thomas|1976|p=163}} Tamén foi dinamitada A [[Cámara Santa]] na [[Catedral de Oviedo|Catedral]], onde desapareceron importantes reliquias levadas a Oviedo, cando era corte, desde o Sur de España. Como resultado dos combates ou por destrucións intencionadas, tamén foron destruídos algúns edificios relixiosos en Xixón, La Felguera ou Sama. === A represión === A represión da sublevación levada a cabo polas [[Exército Español de África|tropas coloniais]] foi moi dura e mesmo se deron casos saqueos, violacións e execucións sumarias.{{Harvnp|Beevor|2005|pp=31-32}}<ref>Gabriel Jackson, pp. 159-160</ref> Á fronte da represión rapidamente destacou pola súa brutalidade un oficial da [[Garda Civil]], [[Lisardo Doval Bravo]], que desde entón se converteu nunha das bestas negras do movemento obreiro.{{Harvnp|Thomas|1976|p=166}} Outros militares que destacaron foron o [[Juan Yagüe|tenente coronel Yagüe]] (comandante das sanguinarias tropas africanas) e o [[Eduardo López Ochoa|xeneral López Ochoa]], que desde entón recibiría o sobrenome do ''Carniceiro de Asturias''.{{Harvnp|Thomas|1976|p=166}}<ref group="nota">Curiosamente, o xeneral López Ochoa denunciou ante o Consello de Ministros as atrocidades que os militares africanistas estaban a cometer tras o final da campaña. Como comandante en xefe que era, esforzouse en pór orde e terminar coas execucións arbitarias entre os prisioneiros esquerdistas. Cando a [[Guerra Civil Española|Guerra Civil]] estalou dous anos máis tarde, aínda era lembrado por isto e acabaría sendo asasinado.</ref> Porén, o historiador [[Gabriel Jackson]] distingue claramente entre a actuación do xeneral López Ochoa que "fixo o que puido para evitar os asasinatos e as violaciónss, incluíndo o fusilamento de catro mouros culpábeis de atrocidades", e a do tenente coronel Yagüe, da Lexión, "que preferiu empregar un saudábel terror como arma e non contivo as súas tropas".<ref> {{cita libro|apelido=Jackson|nome=Gabriel|ligazón-autor=Gabriel Jackson|título=Ibid.|ano=1976|páxinas=152}}</ref> Meses despois dos feitos, o xeneral López Ochoa falou co socialista [[Juan Simeón Vidarte]] sobre algúns dos episodios do acontecido en Asturias:<ref name="Preston1"> {{Cita libro|apelido=Preston|nome=Paul|ligazón-autor=Paul Preston|título=Ibid.|ano=2011|páxinas=133-134}}</ref> {{Cita|Unha noite, os lexionarios levaron nunha camioneta a vinte e sete traballadores, sacados do cárcere de [[Sama de Langreo|Sama]]. Só fusilaron a tres ou catro porque, como resoaban os tiros na montaña, pensaron que ian saír [[guerrilla|guerrilleiros]] de todos aquelas paraxes e eles correrían perigo. Entón procederon máis cruelmente, decapitaron ou aforcaron os presos, e cortáronlles os pés, mans, orellas, linguas, até os órganos xenitais! Aos poucos días, un dos meus oficiais, home de toda a miña confianza, comunicoume que uns lexionarios paseaban lucindo orellas ensartadas en arames, a maneira de colar, que serían das vítimas de [[Carbayín]]. Inmediatamente mandeinos que detivese e fusilase aqueles lexionarios, e el fíxoo así. Este foi o motivo do meu altercado con Yagüe. Ordeneille, ademais, que sacase os seus homes da conca mineira e os concentrase en Oviedo, baixo a miña vixilancia, e fíxeno responsábel de calquera crime que puidese ocorrer. Para xulgar os rebeldes estaban os tribunais de xustiza. Tamén me chegaron as fazañas dos Regulares do [[Tabor (batallón)|tabor]] de [[Ceuta]]: violacións, asasinatos, saqueos. Mandei fusilar a seis moros. Tiven problemas, o Ministro da Guerra pediume explicacións, moi exaltado: "Como se atreve vostede a mandar fusilar a ninguén sen a formación dun Consello de Guerra?". Eu contesteille: "Sometinos ao mesmo Consello de Guerra ao que eles someteron as súas vítimas"<ref name="Preston1" />}} A raíz do asasinato en plena rúa do xornalista liberal Luis Sirval por un oficial da Lexión, o tenente Dimitri I. Ivanov,{{Harvnp|Casanova|2007|p=133}} e dado que o Goberno impuxera a censura sobre as noticias procedentes de Asturias que falasen dos métodos que se estaban utilizando na represión, un grupo parlamentario de investigación, integrado polos deputados [[Partido Socialista Obrero Español|socialistas]] [[Julio Álvarez del Vayo|Álvarez del Vayo]] e Fernando de los Ríos e os [[Partido Republicano Radical|republicanos radicais]] [[Clara Campoamor]] e Félix Gordón Ordás, foron a Asturias. Unha das súas conclusións foi a falsidade das noticias difundidas pola prensa de dereitas de que se produciron violacións de monxas e de que a algúns nenos se lles arrincaran os ollos. Ademais recolleron testemuños sobre tortura aos prisioneiros. Un dos membros da comisión parlamentaria, [[Félix Gordón Ordás]], elaborou un informe sobre as "torturas sádicas" que utilizaba o comandante Lisardo Doval e enviouno ao presidente do goberno Alejandro Lerroux, que en principio ordenou aos seus superiores que contivesen as actividades do comandante, e finalmente ordenou o seu inmediato traslado por insubordinación ao entregar copia das ordes recibidas a destacados dirixentes monárquicos.{{Harvnp|Jackson|1976|pp=153-154. «Doval empregou, entre outras técnicas, presións sobre os órganos sexuais ou o cravar alfinetes ou achas baixo as uñas. Tamén tiña un enxeñoso método para atar os pulsos e as pernas da vítima ao canón e mango dun fusil e levantala logo do chan por medio dunha polea. (...) Lerroux buscou o pretexto da insubordinación de Doval, para non ter que encararse co problema da tortura policíaca»}} Tamén foi a Asturias un grupo de parlamentarios de [[Gran Bretaña]] que chegou ás mesmas conclusións que os seus colegas españois. O seu informe, a pesar das protestas do goberno español, desatou unha onda internacional de simpatía cara aos mineiros asturianos.{{Harvnp|Jackson|1976|pp=Ibid.}} Os dous consellos de guerra contra os deputados socialistas implicados na revolución, Teodomiro Menéndez e Ramón González Peña, celebrados en febreiro de 1935, tiveron un enorme impacto entre a opinión pública, mesmo no ámbito internacional. O Partido Socialista Francés recolleu miles de sinaturas para pedir a [[amnistía]] de todos os procesados e o deputado socialista francés [[Vincent Auriol]] visitou o presidente do goberno [[Alejandro Lerroux]] en nome da Liga dos Dereitos do Home. Os tribunais militares ditaron sentenza de morte o día [[16 de febreiro]] de 1935 para Menéndez e González Peña, seguidas nos poucos días da mesma condena para outros dezasete membros dos "comités revolucionarios". A decisión do presidente do goberno Lerroux de recomendar ao presidente da República [[Niceto Alcalá-Zamora|Niceto Alcalá Zamora]] a conmutación das sentenzas abriu unha grave crise no goberno de coalición radical-cedista, xa que tanto [[José María Gil Robles]] da CEDA como [[Melquíades Álvarez]] do [[Partido Liberal Demócrata|Partido Republicano Liberal Demócrata]] se opuxeron e anunciaron que deixaban de apoiar o goberno. Alcalá-Zamora, grazas ao apoio de Lerroux, conmutó todas as sentenzas de morte.{{Harvnp|Jackson|1976|p=157}} O goberno suspendeu as Garantías constitucionais, boa parte dos xornais de esquerda foron clausurados, numerosas corporacións municipais de partidos de esquerda foron disoltas e os xurados mixtos (recentemente instaurados durante o Bienio Reformista) foron suspendidos.<ref>[[Helen Graham]], ''The Spanish Civil War. A very short introduction.'' (2005). páx. 16</ref><ref>[[Gabriel Jackson]], páx. 160</ref> Das 23 penas de morte inicialmente proclamadas como consecuencia desta revolución, o presidente [[Niceto Alcalá-Zamora|Niceto Alcalá Zamora]] conmutó 21: só foron executados o sarxento Vázquez (entre outras cousas, voara un camión con 32 gardas civís) e Jesús Argüelles Fernández «Pichalatu». === A interpretación da dereita === Na descrición dos feitos de Asturias os partidos e os diarios da dereita (como [[ABC (xornal)|''ABC'']], portavoz da dereita antirrepublicana e antidemocrática de [[Renovación Española]]; ou ''[[El Debate]]'', vinculado á dereita católica "accidentalista" da CEDA) tenden a utilizar esquemas “mítico-simbólicos” ao cualificar os revolucionarios como “feras”, como uns seres cuxo único instinto é só matar e destruír, polo que o seu destino final é estar mortos ou presos.<ref name="cal">{{Cita libro|apelidos=Calero|título=Octubre 1934. Cincuenta años para la reflexión|apelidos-editor=Gabriel Jackson y otros|editorial=Siglo XXI|lugar=Madrid|ISBN=84-323-0515-4|capítulo=Octubre visto por la derecha}}</ref> Esta expresión foi utilizada mesmo polo diario liberal “[[El Sol (1917)|El Sol]]”, que pedía clemencia para aqueles que actuasen como homes, e “para as feras capaces de feitos monstruosos que nin un dexenerado é capaz de imaxinar El Sol non pide senón castigo tremendo, implacábel, definitivo”.<ref name="cal" /> Honorio Maura no diario ABC do [[16 de outubro]] cualificaba os insurrectos asturianos como “escoura, podremia e lixo” que roe as entrañas da Patria; son “chacais repugnantes que non merecen ser nin españois nin seres humanos”.<ref name="cal" /> En canto aos feitos a dereita viunos na súa dimensión puramente negativa, como mero afán de destruír, especialmente o máis santo da tradición española, relixión e cultura —en alusión á Catedral de Oviedo e á Universidade—, e finalmente España mesma. ABC nas súas edicións dos días 10 e 17 de outubro cualificounos como unha “empresa brutal, sanguinaria e devastadora”, cuxos autores estaban posuídos de “instintos viles do máis repugnante materialismo”, e foron autores de “vandálicos delitos” que constitúen unha “macabra explosión marxista”.{{Harvnp|Calero|1985|p=164}} En cambio a acción represiva das tropas que sufocaron a sublevación é apenas mencionada. As destrucións en “Asturias, a mártir”, e sobre todo en “Oviedo, a mártir” atribuíanse exclusivamente aos revolucionarios.{{Harvnp|Calero|1985|p=169}} === A interpretación do cóengo da catedral de Oviedo Maximiliano Arboleya === Cando estala a Revolución de Asturias en outubro de [[1934]] Maximiliano Arboleya está en [[Zaragoza]] polo que non presenciou os acontecementos, que con todo producíronlle unha profunda dor (foron asasinados varios compañeiros seus do cabido da catedral, entre eles Aurelio Gago, que era tamén prefecto de Estudos do Seminario diocesano) e tamén lle suscitaron unha fonda reflexión sobre o fracaso da [[Igrexa católica]] na penetración nos medios obreiros.{{Harvnp|Benavides|1985|pp=257-258}} [[Ficheiro:Frontal exterior de la cámara santa.JPG|miniatura|375x375px|Imaxe exterior da cámara santa e a cripta de santa Leocadia. Podemos ver as dúas celosías, a superior correspondente á cámara santa ou capela de san Miguel e a inferior pertencente á cripta de santa Leocadia.]] Nunha especie de "manifesto" que preparou para o Grupo da Democracia Cristiá que servise de orientación aos católicos españois conmocionados especialmente pola morte de 40 relixiosos e polos máis de cincuenta edificios relixiosos incendiados ou saqueados (entre eles o Palacio Episcopal, o Seminario Diocesano, no que ardeu a súa biblioteca, a Cámara Santa da [[Catedral de Oviedo]], da que Arboleya era o deán do seu cabido) durante a "Comuna Obreira" asturiana, Arboleya fixo un diagnóstico sobre a situación do mundo obreiro en relación coa Igrexa e as súas organizacións sociais no que concluíu: "''ben podemos afirmar que hoxe o odio feroz á Igrexa é moi superior ao que inspira o Capitalismo''"{{Harvnp|Benavides|1985|pp=265-266}} A razón disto radicaba, segundo Arboleya, nos erros cometidos pola Igrexa católica, porque el estaba convencido de que se seguisen o sindicalismo católico "puro" que el levaba anos defendendo (uns sindicatos obreiros católicos sen inxerencias da patronal e da xerarquía eclesiástica) a traxedia asturiana poderíase evitar, polo que pensaba que os católicos tamén tiñan algunha responsabilidade no sucedido. Mais nin a Igrexa católica nin a dereita católica en absoluto o entenderon así e, como se pode comprobar no apartado anterior, só pensaban na represión como remedio contra a revolución{{Harvnp|Benavides|1985|p=262. «Represión que debía comezar polo castigo exemplar dos xefes da insurrección, moitos dos cales se atopaban entón en prisión; mais que debía continuar pola censura drástica da expresión da súa ideoloxía revolucionaria. Tanto na prensa como no Parlamento criticouse con dureza a debilidade das autoridades nestes terreos»}} Tras a ''Revolución de Asturias'' a Igrexa non rectificou a súa política social e seguiu insistindo na vía do sindicato católico vinculado aos patróns. Ángel Herrera, presidente de [[Acción Católica]], iniciou unha campaña por toda España para presentar como modelo de "obreiro católico e patriótico" a Vicente Madera, líder do fracasado sindicato católico da Hullera Asturiana, un exemplo típico do sindicalismo católico que raiaba co amarelismo, e que o día 5 de outubro defendera coas armas, xunto con 25 compañeiros, a sede social do sindicato na vila de Moreda cando os revolucionarios tentaron tomala, e ao final conseguira escapar aproveitando a noite (catro resistentes morreron no intercambio de disparos).{{Harvnp|Benavides|1985|pp=264-265. «Os acontecementos de Moreda, por moi heroicos que fosen, non deixaban de ser un capítulo triste na máis recente historia do proletariado asturiano. Un puñado de homes que, acurralados polos seus compañeiros de traballo, vense obrigados a disparar sobre eles... Iso era todo. Por outra banda, aquilo nada tiña que ver co sindicalismo. Ao contrario; ao pór ao descuberto que o suposto sindicato estaba convertido nun pequeno arsenal e o defenderse durante un bo intre a "tiro limpo", non era precisamente unha carta de recomendación para converter tales homes en apóstolos sindicalistas»}}{{Harvnp|Shubert|1985|pp=243-244. «O [[11 de decembro]] de 1934 a Confederación Nacional de Sindicatos Obreiros Católicos organizou en Madrid unha representación teatral para render honras aos obreiros de Moreda; dous meses despois, o [[3 de febreiro]] de [[1935]], rendeuse homenaxe a Madera nun acontecemento celebrado no [[Teatro da Zarzuela]], no curso do cal foi presentado como un "caudillo" e ofrecéronselle 35.000 pesetas, recadadas por subscrición popular»}} Nunha carta dirixida ao seu amigo Severino Aznar Arboleya critica esta forma de reaccionar da Igrexa católica:{{Harvnp|Benavides|1985|p=262}} {{Cita|Crerá vostede, acaso, que ante tal desastre se oen voces sensatas pedindo o abandono do camiño que nos conduciu a el... Pois se equivoca. Unhas cantas solucións simplistas —cortar algunhas cabezas, castigar os rebeldes, proceder a un completo desarme... material etc.— e pare vostede de contar. Todos se aprestan a moverse, mais para camiñar máis a présa polo mencionado camiño. Xa temos de novo a [[Vicente Madera Peña]] feito un heroe e un salvador, xa temos a política na Federación Agraria e un fantástico Secretariado Social que se funda sen plan e sen ningunha preparación.<br/> Ninguén, absolutamente ninguén, se para a preguntar se este atroz movemento criminal revolucionario de cerca de 50.000 homes non ten máis explicación que a consabida malsá propaganda socialista; ninguén pensa en que tamén pode haber tremendas responsabilidades pola nosa parte.}} Outros católicos acordáronse de Arboleya, dos seus fracasos e das súas predicións. Don Luigi Sturzo, líder exiliado do Partito Popolare Italiano escribiu nun xornal de [[Rexión de Friburgo|Friburgo]] unha homenaxe aos "demócrata cristiáns" españois Severino Aznar, Ángel Ossorio y Gallardo e o "cóengo Arboleya":{{Harvnp|Benavides|1985|p=260}} {{Cita|De telos escoitado, os católicos españois non pasarían hoxe, aos ollos dos obreiros, como defensores dos patróns mesmo dos inxustos}} Na mesma liña expresouse o cóengo da [[catedral de Valladolid]], Alberto Onaindía, que publicou un artigo o [[23 de outubro]] de [[1934]] no diario [[País Vasco|Euskadi]], de [[Bilbao]], no que afirmaba que Arboleya para as clases conservadoras nunca fora outra cousa que o "cura socialista e o cóengo vermello". Así mesmo José de Artetxe escribiu a finais de outubro un artigo no Día, de [[Donostia]], no que afirmaba: {{Cita|Os dolorosos sucesos de Asturias están previstos claramente, e para vergoña dos católicos daquela rexión, nas obras escritas pola pluma ardorosa dun gran propagandista católico social — Arboleya Martínez, cóengo da Catedral de Oviedo— que desde hai máis de trinta anos clamaba no deserto da incomprensión profetizando claramente isto de agora, que os xordos ou cousa peor que o rodeaban empeñábanse en non querer albiscar}} == Valoracións == Con posterioridade a 1934, houbo numerosas opinións e valoracións dos feitos; o político republicano liberal [[Salvador de Madariaga]], varias veces embaixador e ministro en dous dos gobernos do [[Partido Republicano Radical]] presididos por [[Alejandro Lerroux]] e apoiados nas Cortes pola CEDA, valorou así a Revolución de [[1934]]:{{Cita|O alzamento de 1934 é imperdoábel. A decisión presidencial de chamar ao poder á CEDA era inatacábel, inevitábel e até debida desde había xa tempo. O argumento de que [[José María Gil Robles]] tentaba destruír a Constitución para instaurar o fascismo era á vez hipócrita e falsa. Hipócrita, porque todo o mundo sabía que os socialistas de Largo Caballero estaban a arrastrar os demais a unha rebelión contra a Constitución de 1931 sen ningunha consideración para o que se propoñía ou non Gil-Robles; e, por outra banda, á vista está que o presidente Companys e a Generalitat enteira violaron tamén a Constitución. Con que fe imos aceptar como heroicos defensores da República de 1931, contra os seus inimigos máis ou menos ilusorios da dereita, a aqueles que para defendela a destruían? Mais o argumento era, ademais, falso, porque se Gil-Robles tivese a menor intención de destruír a Constitución do 31 pola violencia, que mellor ocasión que a que lle proporcionaron os seus adversarios políticos alzándose contra a mesma Constitución en outubro de 1934, precisamente cando el, desde o poder, puido, como reacción, declararse en ditadura? Lonxe de demostrar nos feitos apego ao fascismo e desapego ao parlamentarismo, Gil-Robles saíu desta crise convicto e confeso parlamentario, a punto que deixou de ser, se xamais o era, persoa grata para os fascistas (...) Coa rebelión de 1934, a esquerda española perdeu até a sombra de autoridade moral para condenar a rebelión de 1936.|''España. Ensayo de historia contemporánea''. Espasa-Calpe, Madrid, 1979, pág. 362}}Doutra banda, o historiador británico [[Paul Preston]] ofrece unha reflexión moi distinta:{{Cita|As intencións dos [[PSOE|socialistas]] cos sucesos que comezaron a mañá do [[4 de outubro]] de [[1934]] eran limitadas e defensivas. O seu obxectivo era defender [[Primeiro bienio da Segunda República Española|o concepto de República desenvolto entre 1931 e 1933]] fronte ao que percibían como ambicións [[corporativismo| corporativistas]] da [[CEDA]]. A entrada da CEDA no goberno foi seguida dunha proclamación de República independente en Cataluña que durou dez horas, dunha desganada folga xeral en Madrid e do estabelecemento dunha comuna obreira en Asturias. Coa excepción da revolta asturiana, que resistiu por espazo de dúas semanas os violentos combates coas Forzas Armadas grazas ao terreo montañoso e á pericia dos mineiros, a tónica dominante do «Outubro» español foi a súa falta de entusiasmo. Ningún dos feitos ocorridos ao longo dese mes, nin sequera os de Asturias, indicaba que a esquerda estivese a preparar unha sublevación a conciencia. O certo é que, en tanto se lograba resolver a crise, os líderes socialistas esforzáronse por conter o ardor revolucionario dos seus seguidores|''El holocausto español. Odio y exterminio en la Guerra Civil y después''. Barcelona, Ed. Debate, 2011, páx. 128}} == Revolucionarios destacados == * [[Aida Lafuente]] * [[Belarmino Tomás]] — Presidente do Terceiro Comité Revolucionario * [[Graciano Antuña]] * [[Segundo Blanco]] * [[Ramón González Peña]] — Presidente do Primeiro Comité Revolucionario * [[Teodomiro Menéndez]] — Presidente do Segundo Comité Revolucionario * Jesús Argüelles "[[Pichilatu]]" — Único civil executado tras a represión do movemento revolucionario. == Notas == <references group="nota" /> ;Referencias {{listaref|2}} == Véxase tamén == {{Portal|Asturias}} === Bibliografía === *{{Cita libro|apelido={{Versaleta|Álvarez Junco}}|nome=José|ligazón-autor=José Álvarez Junco|título=Octubre 1934. Cincuenta años para la reflexión|ano=1985|editor=Gabriel Jackson y otros|editorial=Siglo XXI|lugar=Madrid|isbn=84-323-0515-4|capítulo=El anticlericalismo en el movimiento obrero}} *{{cita libro|ligazón-autor=Antony Beevor|nome=Antony|apelidos={{Versaleta|Beevor}}|título=La Guerra Civil Española|ano=2005|editorial=Barcelona: Crítica|isbn=978-8408103851}} *{{cita libro|apelido={{Versaleta|Benavides}}|nome=Domingo|ligazón-autor=Domingo Benavides|título=Octubre 1934. Cincuenta años para la reflexión|ano=1985|editor=Gabriel Jackson y otros|editorial=Siglo XXI|lugar=Madrid|isbn=84-323-0515-4|capítulo=Maximiliano Arboleya y su interpretación de la Revolución de Octubre}} *{{cita libro|nome=Federico|apelidos={{Versaleta|Bravo Morata}}|título=Historia de la República: 1934-1936|ano=1977|editorial=Daimon|isbn=}} *{{cita libro|apelido={{Versaleta|Calero}}|nome=Antonio Mª|título=Octubre 1934. Cincuenta años para la reflexión|ano=1985|editor=Gabriel Jackson y otros|editorial=Siglo XXI|lugar=Madrid|isbn=84-323-0515-4|capítulo=Octubre visto por la derecha}} *{{cita libro|ligazón-autor=Julián Casanova|nome=Julián|apelidos={{Versaleta|Casanova}}|título=República y Guerra Civil. Vol. 8 de la Historia de España, dirigida por Josep Fontana y Ramón Villares.|ano=2007|editorial=Barcelona: Crítica/Marcial Pons|isbn=978-84-8432-878-0}} *{{Cita libro|nome=Bernardo|apelidos={{Versaleta|Díaz Nosty}}|título=La Comuna asturiana: revolución de octubre de 1934|ano=1974|editorial=Zero|isbn=}} *[[Emilio García Gómez|{{Versaleta|García Gómez}}, Emilio]]. (2010), ''Asturias 1934. Historia de una tragedia''. Libros Pórtico. 2ª edición. Zaragoza, <small>ISBN 978-84-7956-065-2.</small> *{{Cita libro|apelido={{Versaleta|Jackson}}|nome=Gabriel|ligazón-autor=Gabriel Jackson|título=La República Española y la Guerra Civil, 1931-1939|outros=(The Spanish Republic and the Civil War, 1931-1939. Princeton, 1965)|edición=2ª|ano=1976|editorial=Crítica|localización=Barcelona|isbn=84-7423-006-3}} *{{Cita libro|apelido={{Versaleta|Jackson}}|nome=Gabriel y otros|título=Octubre 1934. Cincuenta años para la reflexión|ano=1985|editorial=Siglo XXI|localización=Madrid|isbn=84-323-0515-4}} *[[Ángel Palomino Jiménez|{{Versaleta|Palomino Jiménez}}, Ángel]]. (1998), ''1934. La Guerra Civil empezó en Asturias''. Colección Documento. [[Editorial Planeta]], Barcelona. *{{Cita libro|apelido={{Versaleta|Ruiz}}|nome=David|título=Insurrección defensiva y revolución obrera. El octubre español de 1934|ano=1988|editorial=Labor|localización=Barcelona|isbn=84-335-9406-0}} *[[Juan Antonio Sánchez García-Saúco|{{Versaleta|Sánchez García-Saúco}}, J.A.]]. (1974), ''La revolución de 1934 en Asturias''. Editora Nacional. Madrid. <small>ISBN 84-276-1217-6.</small> *[[Adrian Shubert|{{Versaleta|Schubert}}, Adrian]]; ''Hacia la Revolución. Orígenes sociales del movimiento obrero en Asturias, 1860–1934''. Editorial Grijalbo. *{{Cita libro|apelido={{Versaleta|Taibo II}}|nome=Paco Ignacio|título=Octubre 1934. Cincuenta años para la reflexión|ano=1985|editor=Gabriel Jackson y otros|editorial=Siglo XXI|localización=Madrid|isbn=84-323-0515-4|capítulo=Las diferencias asturianas}} *{{Cita libro|apelido={{Versaleta|Tamames Gómez}}|nome=Ramón|ligazón-autor=Ramón Tamames|título=Historia de España Alfaguara VII. La República. La Era de Franco|data-acceso=10 de abril de 2012|ano=1974|editorial=Alianza Editorial|localización=Madrid}} *[[Hugh Thomas|{{Versaleta|Thomas}}, Hugh]]; (1976), ''La Guerra Civil Española''. Ed. Grijalbo (Barcelona). <small>ISBN 84-253-2767-9</small> *[[Manuel Villar|{{Versaleta|Villar}}, Manuel]]; (1994) ''Anarquismo en la insurrección de Asturias: La CNT y la FAI en octubre de 1934''. Fundación Anselmo Lorenzo, Madrid. <small>ISBN 84-86864-15-1.</small> === Outros artigos === * [[Folga xeral revolucionaria de 1934]] * [[Persecución contra a Igrexa católica durante os sucesos revolucionarios de 1934 en España]] * [[Mártires de Turón]] === Ligazóns externas === En castelán * [http://www.asturiasrepublicana.com/critica3.html El proceso de formación de la Alianza Obrera Revolucionaria en Asturias en octubre de 1934.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090226091934/http://www.asturiasrepublicana.com/critica3.html |date=26 de febreiro de 2009 }} * [http://lordo.wordpress.com/2010/03/26/informacion-y-propaganda-en-la-revolucion-de-asturias-de-1934/ Información y propaganda en la Revolución de Asturias de 1934] * [https://web.archive.org/web/20120229114033/http://www.artehistoria.jcyl.es/histesp/contextos/7207.htm ArteHistoria: La Revolución de Octubre (España)] * [http://elpais.com/diario/2005/10/16/domingo/1129434757_850215.html "Prieto, tras la revolución de Asturias" en "ElPais.com"] * [http://elcieluporasaltu.blogspot.com/2006/04/pacto-de-alianza-obrera.html Texto completo del pacto de la Alianza Obrera en Asturias] {{control de autoridades}} [[Categoría:Segunda República Española]] [[Categoría:Anarquismo en España]] [[Categoría:Partido Comunista de España]] [[Categoría:Socialismo]] [[Categoría:Asturias]] [[Categoría:Revolucións do século XX]] 13dbmw19734z9snmo83lob3094068vi 0 454469 7108849 6568803 2025-06-27T21:45:51Z Breogan2008 23204 7108849 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Unha historia verdadeira''''' (en [[Lingua inglesa|inglés]]: ''The Straight Story'') é un filme biográfico de [[1999]], dirixido por [[David Lynch]]. == Sinopse == O filme baséase nun feito real acontecido en 1994, protagonizado por un ancián de 73 anos, Alvin Straight, que viaxou dende Laurens, no estado de [[Iowa]], a Mount Zion, en [[Wisconsin]], montado no seu cortacéspede [[John Deere]]. Alvin decide iniciar esta viaxe para atoparse co seu irmán, o cal está gravemente doente e co que non se fala dende hai máis de 10 anos. Debido á súa precariedade económica, decide facer el mesmo o percorrido no seu cortacéspede. Un traxecto de centos de quilómetros​ que Alvin tardou máis de 6 semanas en realizar. == Premios == === [[Premios Oscar|Oscars]] === {| class="wikitable" !Categoría !Candidato !Resultado |- |[[Oscar ó mellor actor|Oscar ao mellor actor]] |[[Richard Farnsworth]] |Nomeado |} === [[Festival Internacional de Cine de Cannes]] === {| class="wikitable" !Categoría !Resultado |- |[[Palma de Ouro]] (mellor filme) |Nomeado |} {{David Lynch}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1999]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por David Lynch]] [[Categoría:Filmes biográficos]] [[Categoría:Filmes ambientados nos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de 1999 con versión en galego]] mpdr4fci1cj1tkl8wdri93htzlemtai 14 454571 7108929 5060429 2025-06-27T22:07:36Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Deporte en Finlandia]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108929 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Tampere]] [[Categoría:Deporte en Finlandia]] cf5y57n2np2tgtcaxiw4lw7cf10fp7b 14 454577 7108932 5060445 2025-06-27T22:09:16Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Cultura de Finlandia]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108932 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Tampere]] [[Categoría:Cultura de Finlandia]] nkkywl9d4cky28fgbqs51v7q5v0zeyr 14 455094 7108935 5064305 2025-06-27T22:10:47Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Transporte en Finlandia]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108935 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Tampere]] [[Categoría:Transporte en Finlandia]] 9za77yetezmtmxvpohvv12k441129uo 0 456995 7109275 7017269 2025-06-28T09:44:59Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109275 wikitext text/x-wiki {{Artigo bo}} {{Infobox golpe de estado |nome = Revolución dos Crisantemos |imaxe = Soldados-revolucionarios-hungría--outlawsdiary00tormuoft.jpg |tamaño = 300px |peimaxe = Soldados revolucionarios en Budapest coa flor que representou o alzamento |data = {{data|30|10|1918}} |lugar = [[Budapest]], [[Hungría]], [[Imperio Austrohúngaro]] |impulsores = Poboación de [[Budapest]]. |motivos = Descontento da [[primeira guerra mundial]], desexo de reformas políticas, económicas e sociais. |saínte = [[János Hadik]], representante do Goberno imperial de Viena. |goberno1 = [[Monarquía]] |entrante = [[Mihály Károlyi]] |goberno2 = [[República Popular de Hungría (1918-1919)|República Popular]]. }} A '''Revolución dos Crisantemos''' ({{lang-hu|Őszirózsás forradalom}}) é o nome que recibiu a revolta incruenta dalgunhas tropas fieis ao [[Consellos de Traballadores e Soldados|consello de soldados]] de [[Budapest]] que, a noite do 30 de outubro de 1918, tomaron certos edificios públicos, bancos e a central de correos e, ante a pasividade da gornición local, forzaron o emperador [[Carlos I de Austria e IV de Hungría|Carlos]] a cesar o recentemente nomeado primeiro ministro [[János Hadik]] e entregar o goberno ao dirixente do consello nacional, [[Mihály Károlyi]]. O alzamento contra o Goberno imperial, desencadeado polo consello de soldados e apoiado polas masas da capital, levou o consello nacional ao poder, a pesar de que este non controlou o levantamento.{{harvnp|Pastor|1976|p=37}} A revolución levou á independencia de Hungría do [[Imperio Austrohúngaro]] e á proclamación dunha [[República Popular de Hungría (1918-1919)|república popular]], que tratou sen éxito de manter a unidade territorial do reino e de aplicar diversas reformas políticas, sociais e económicas. O seu fracaso cinco meses máis tarde produciu un novo cambio político, proclamándose unha [[República Soviética Húngara|república soviética]]. == Antecedentes == Logo da renuncia o {{data|23|10|1918}} do gabinete de [[Sándor Wekerle]],{{harvnp|Pastor|1976|p=30}} que se opuxera ás reformas propostas polos políticos austríacos para tratar de salvar o Imperio Austrohúngaro, o emperador inclinouse por nomear un novo primeiro ministro próximo ao conde [[Gyula Andrássy o novo|Andrássy]] para o cargo.{{harvnp|Vermes|1986|p=448}} Karólyi, que forzara a [[Esteban Tisza|Tisza]] a admitir a derrota na guerra o día anterior e ameazaba con tomar o poder se non era nomeado para encabezar o Goberno, foi soslaiado polo monarca.{{harvnp|Pastor|1976|p=30}} [[Ficheiro:ManifestaciónPorElConsejoNacionalYKárolyiEnBudapest19181027.jpg|miniatura|esquerda|Manifestación a favor do Consello Nacional Húngaro e de [[Mihály Károlyi]] xunto ao [[Parlamento húngaro]], o 23 de outubro de 1918.]] Mentres, a situación deteriorábase rapidamente, desintegrándose o Exército na fronte e pasando o poder real ás rúas da capital maxiar.{{harvnp|Vermes|1986|p=448}} [[Ficheiro:Mihaly-karolyi--outlawsdiary00tormuoft.jpg|miniatura|dereita|[[Mihály Károlyi]], presidente do Consello Nacional e rival de Hadik para a presidencia de Goberno, acabou derrocando a Hadik grazas ao apoio dos soldados e foi nomeado primeiro ministro polo emperador tres días despois de que o soberano tivera concedido o cargo a Hadik.]] [[Ficheiro:Hadik Janos.jpg|miniatura|esquerda|[[János Hadik]], político próximo a [[Gyula Andrássy o novo|Andrássy]] e candidato da oligarquía á presidencia do Goberno. O seu nomeamento o 29 de outubro polo emperador [[Carlos I de Austria e IV de Hungría|Carlos]] desencadeou a revolución que entregou o poder ao Consello Nacional.]] O mesmo día [[23 de outubro]], os dirixentes do partido de [[Mihály Károlyi]], do [[Partido Socialdemócrata (Hungría)|Partido Socialdemócrata]] e do [[Partido Radical (Hungría)|Partido Radical]], decidiron formar un Consello Nacional,{{harvnp|Pastor|1976|p=30}} que se estableceu dous días máis tarde.{{Harvnp|Zsuppán|1965|p=314}}{{harvnp|Völgyes|1971|p=30}}{{harvnp|Szilassy|1971|p=20}}{{harvnp|Pastor|1976|p=32}} No seu manifesto do 25 de outubro de 1918, que contaba con doce puntos coma o que se proclamara durante a [[revolución húngara de 1848]],{{harvnp|Pastor|1976|p=31}} reclamaba a independencia de [[Hungría]] do Imperio, o fin da alianza con [[Imperio Alemán|Alemaña]], a celebración de eleccións con [[sufraxio universal]] secreto para toda a poboación (incluídas as mulleres),{{harvnp|Völgyes|1971|p=30}} a democratización da política do país, a liberación dos [[Preso político|presos políticos]] e o respecto polos [[Dereitos civís e políticos|dereitos civís]].{{harvnp|Vermes|1986|p=449}}{{harvnp|Völgyes|1971|p=30}}{{harvnp|Szilassy|1971|p=20}}{{harvnp|Pastor|1976|p=31}} Solicitaba tamén a aplicación de medidas para evitar a fame, unha [[reforma agraria]] e o embargo parcial do capital.{{harvnp|Völgyes|1971|p=30}} Reclamaba así mesmo a aplicación dos principios do presidente Wilson para as minorías, aínda que defendía a unidade dos territorios da Coroa de Santo Estevo.{{harvnp|Völgyes|1971|p=30}}{{harvnp|Szilassy|1971|p=20}}{{harvnp|Pastor|1976|p=31}} A abolición da censura militar o día anterior permitiu a publicación do manifesto sen dificultade.{{harvnp|Szilassy|1971|p=20}} Ata o nomeamento dun novo ministerio, o emperador nomeou o [[arquiduque]] [[Xosé Augusto de Austria|Xosé]] representante real,{{harvnp|Vermes|1986|p=450}} rexeitando a petición de Károlyi de ser nomeado para o cargo.{{harvnp|Pastor|1976|p=32}} O mesmo día da proclama, a multitude tratou de marchar ao palacio que ocupaba o arquiduque para forzar a aceptación do programa do Consello, mais cando se retiraba pacificamente foi dispersada pola policía, que disparou contra a multitude causando varias ducias de vítimas.{{harvnp|Pastor|1976|p=32}} Isto reforzou a simpatía cara a Károlyi.{{harvnp|Szilassy|1971|p=21}} Logo dunha visita do matrimonio imperial a [[Hungría]] na que se acumularon as malas novas, o [[Carlos I de Austria|emperador]] regresou a [[Viena]] con Károlyi, sen decidirse a nomear primeiro ministro húngaro a este ou ao candidato de Andrássy, Hadik.{{harvnp|Vermes|1986|p=450}} Károlyi non desexaba aínda romper as relacións co monarca e pretendía ser nomeado primeiro ministro por este.{{harvnp|Völgyes|1971|p=30}} O [[27 de outubro]] Károlyi regresou a Budapest, sendo recibido por unha gran multitude que o acolleu cantando «[[La Marseillaise]]» e que o consideraba o caudillo dunha revolución inevitable.{{harvnp|Pastor|1976|p=32}} Rexeitado polo emperador, Károlyi e os demais membros do Consello decidiron planear a toma do poder pola forza.{{harvnp|Pastor|1976|p=33}} O [[28 de outubro]] o emperador dirixíase ao presidente norteamericano [[Thomas Woodrow Wilson|Woodrow Wilson]] solicitando unha paz separada e admitindo o dereito dos [[Checoslovaquia|checoslovacos]] e [[Iugoslavia|iugoslavos]] á [[Dereito de autodeterminación|autodeterminación]].{{harvnp|Vermes|1986|p=450}} A nota de Andrássy, daquela ministro de Exteriores, non recibiu a atención de Washington, mais acelerou a disgregación do Estado: o mesmo día o Consello Nacional checo proclamaba a independencia e ao día seguinte o [[Parlamento de Croacia]] disolvía a súa asociación co Estado.{{harvnp|Vermes|1986|p=451}} O consello eslovaco aprobaba a súa unión cos checos o día 30.{{harvnp|Vermes|1986|p=451}} Os alemáns expresaron a súa intención de pasar a controlar os territorios austro-xermanos o 31.{{harvnp|Vermes|1986|p=451}} O mesmo día [[28 de outubro]], unha gran manifestación en Budapest reclamara o Goberno para o consello nacional,{{harvnp|Völgyes|1971|p=30}} que se formara como gabinete alternativo.{{harvnp|Pastor|1976|p=30}} Unidades militares, tratando de impedir o acceso ao [[Castelo de Buda]], dispararon contra a multitude, matando tres manifestantes e ferindo moitos outros.{{harvnp|Völgyes|1971|p=30}} Ese mesmo día, o principal adversario e paradigma da política maxiar oligárquica, [[Esteban Tisza]], recomendou o nomeamento de Károlyi para a presidencia do Goberno, coa ilusión de evitar a revolución e lograr mellores condicións dos vencedores da [[Primeira guerra mundial|guerra]].{{harvnp|Völgyes|1971|p=36}} A mañá do [[29 de outubro]], os dirixentes do partido socialdemócrata, ao igual que o consello do que formaban parte, enviaron axitadores aos cuarteis da cidade para tratar de gañar o apoio das tropas.{{harvnp|Pastor|1976|p=33}} Os carteis que se distribuíron pola capital alertaban da chegada de tropas para esmagar o movemento e solicitaban o apoio dos soldados, chamándoos a formar consellos e poñerse en contacto co consello nacional.{{harvnp|Pastor|1976|p=33}} Reaccionando con rapidez, as autoridades ordenaron a retirada da 32ª Brigada de Infantaría, a unidade máis afectada pola [[propaganda]] do consello.{{harvnp|Pastor|1976|p=33}} Esa mesma tarde, tropas leais ao goberno asaltaron a sede do consello dos soldados, formado o mesmo día que o consello nacional e considerado perigoso para a moral do Exército, mais os dirixentes non foron capturados ao teren fuxido grazas a un aviso.{{harvnp|Pastor|1976|p=33}} O mesmo 29 de outubro de 1918, o emperador por fin decidiu nomear primeiro ministro a Hadik, descartando a Károlyi.{{harvnp|Vermes|1986|p=451}} A Hadik, con fama de home duro,{{harvnp|Völgyes|1971|p=30}} outorgóuselle o control de tropas da capital para restablecer o control.{{harvnp|Völgyes|1971|p=30}} Para entón a administración civil e boa parte da poboación respaldaba o consello nacional.{{harvnp|Vermes|1986|p=451}} A policía pasouse ao consello o mesmo día,{{harvnp|Pastor|1976|p=34}} logo de ter disparado contra os manifestantes o día anterior.{{harvnp|Vermes|1986|p=451}} Os compoñentes do consello nacional opúñanse á revolución, tratando de encontrar unha saída pacífica á crise.{{harvnp|Völgyes|1971|p=36}} As tropas da capital contaban con rexementos maxiares e non maxiares, principalmente serbobosnios, ao mando do duro e leal xeneral Géza Lukachich que, con todo, non estaba seguro de poder contar coa obediencia dos soldados.{{harvnp|Völgyes|1971|p=36}} O día [[30 de outubro]], Kaŕolyi fixo un novo chamamento ás tropas para que desobedecesen ás autoridades imperiais e apoiasen o Consello.{{harvnp|Szilassy|1971|p=22}} == Revolta == [[Ficheiro:Őszirózsás forradalom 1918.jpg|miniatura|esquerda|Manifestantes celebrando o triunfo da revolución, lucindo crisantemos, o símbolo da mesma.]] [[Ficheiro:800px-Oszirozsas forradalmarok.jpg|miniatura|dereita|Tropas húngaras participantes na revolta do 30 de outubro.]] Ao coñecerse a nova do nomeamento de Hadik retomáronse as protestas o día 30.{{harvnp|Völgyes|1971|p=30}} Hadik nin sequera logrou contar coas tropas acantonadas na capital.{{harvnp|Vermes|1986|p=452}} A noite do {{data|30|10|1918}} soldados ás ordes do consello de soldados —órgano independente do consello nacional pero que indicou actuar no seu nome{{harvnp|Völgyes|1971|p=30}} e que se reunira nunha nova sede—{{harvnp|Pastor|1976|p=33}} tomaron diversos edificios oficiais, bancos, a central telefónica e a central de correos.{{harvnp|Vermes|1986|p=452}} As primeiras tropas en amotinarse foran as da 32ª Brigada, que foron desarmadas e detidas.{{harvnp|Pastor|1976|p=34}} O consello de soldados dubidou entre emprender un alzamento antes de que as unidades que simpatizaban co movemento foran retiradas e substituídas por outras bosníacas fieis ao goberno ou seguir o plan orixinal do alzamento.{{harvnp|Pastor|1976|p=34}} Unha manifestación de solidariedade formouse ás portas da reunión.{{harvnp|Pastor|1976|p=34}} De repente, o consello de soldados e a multitude congregada recibiu a noticia de que dúas compañías da 32ª Brigada ían ser enviadas á fronte, decidíndose no acto acudir a liberalas.{{harvnp|Pastor|1976|p=34}} Arredor de dez mil persoas marcharon á estación de ferrocarril para liberar os soldados que esperaban o seu traslado á fronte.{{harvnp|Pastor|1976|p=34}} A garda da estación desobedeceu as ordes recibidas e uniuse aos manifestantes, que liberaron os soldados presos.{{harvnp|Pastor|1976|p=34}} A multitude dirixiuse entón á comandancia militar da cidade, mentres os soldados se arrancaban os símbolos imperiais e colocaban crisantemos, que deron nome á revolta.{{harvnp|Pastor|1976|p=34}} Logo dun forcexo coa garda, o comandante da gornición capitalina, o xeneral Várkonyi, foi capturado e trasladado á sede do consello nacional, o hotel Astoria.{{harvnp|Pastor|1976|p=34}} O consello de soldados pediu entón o apoio doutra das unidades presentes na cidade, a 1ª Brigada de Infantaría, á vez que daba orde de ocupar os principais edificios.{{harvnp|Pastor|1976|p=34}} A prisión militar foi tomada e varios presos, algúns membros do consello de soldados, liberados.{{harvnp|Pastor|1976|p=35}} As tropas do xeneral Lukachich permaneceron nos seus cuarteis ou se uniron á mañá seguinte ás celebracións pola revolución incruenta.{{harvnp|Vermes|1986|p=452}} O xeneral tratara de reprimir a revolta pero encontrouse co motín das súas tropas e da policía da capital, que non apoiaron o seu intento.{{harvnp|Völgyes|1971|p=30}} A noite do [[30 de outubro]], o consello nacional esperou na súa sede do hotel Astoria ser detido en calquera momento pola policía da capital ou as tropas de Lukachich, sinal da súa falta de control sobre os acontecementos.{{harvnp|Völgyes|1971|p=30}}{{harvnp|Völgyes|1971|p=37}}{{harvnp|Pastor|1976|p=35}} A sede do consello encontrábase indefensa e os seus membros temían ser arrestados en calquera instante, como lles auguraba o comandante da gornición.{{harvnp|Pastor|1976|p=35}} O dirixente radical [[Oszkár Jászi]] declarou máis tarde a preocupación do consello ao recibir a noticia do levantamento, mentres que o seu colega socialista [[Zsigmond Kunfi]] estaba convencido de que serían aforcados á mañá seguinte.{{harvnp|Völgyes|1971|p=37}}{{harvnp|Pastor|1976|p=35}} O emperador, con todo, ordenara a Lukachich evitar un baño de sangue o que, xunto á desmoralización das tropas, evitou a represión do golpe.{{harvnp|Völgyes|1971|p=37}}{{harvnp|Pastor|1976|p=35}} O xeneral telefonara ao emperador ás 3:00 a.m. para describir ao monarca o éxito dos alzados e o desesperado da situación e solicitar instrucións.{{harvnp|Pastor|1976|p=35}} A continuación falara con el o propio Hadik, solicitando permiso para dimitir e aconsellando o nomeamento de Károlyi.{{harvnp|Pastor|1976|p=35}} Carlos aceptou a recomendación de Hadik e falou co arquiduque para que comezase as conversas con Károlyi.{{harvnp|Pastor|1976|p=36}} O {{data|31|10|1918}}, o arquiduque, en nome do emperador, que indicara o seu permiso por teléfono,{{harvnp|Völgyes|1971|p=30}} nomeaba primeiro ministro a [[Mihály Károlyi]],{{harvnp|Szilassy|1971|p=22}} que había de formar un novo gabinete cos partidos do consello nacional.{{harvnp|Vermes|1986|p=452}}{{harvnp|Völgyes|1971|p=37}} O propio Hadik telefonárao para pedirlle que acudira xunto a el para tratar a súa propia dimisión e o nomeamento de Károlyi.{{harvnp|Szilassy|1971|p=22}}{{harvnp|Pastor|1976|p=36}} Károlyi esixira o acuartelamento das tropas leais ao Goberno e ser recoñecido como presidente do consello, ao que o arquiduque accedeu.{{harvnp|Pastor|1976|p=36}} Os traballadores decretaron unha folga para apoiar o novo Goberno que aínda se estaba negociando no despacho do primeiro ministro{{harvnp|Pastor|1976|p=35}} que encheu as rúas da capital de manifestantes axitando [[Crisantemo|crisantemos]], o símbolo da revolta.{{harvnp|Vermes|1986|p=452}}{{harvnp|Völgyes|1971|p=37}} A oficina do presidente do Goberno foi rodeada por tropas rebeldes e traballadores a primeiras horas da mañá.{{harvnp|Pastor|1976|p=36}} Ás 8:00 a.m. confirmouse a vitoria da revolución ao anunciar o arquiduque o nomeamento de Károlyi á fronte do novo gabinete.{{harvnp|Pastor|1976|p=37}} O mesmo día, o veterano político [[Esteban Tisza]], que se convertera en símbolo da guerra perdida,{{harvnp|Pastor|1976|p=37}} foi asasinado por un grupo de soldados amotinados do exército húngaro.{{harvnp|Vermes|1986|p=453}} Foi unha das escasas vítimas da revolución e pareceu aliviar a tensión da poboación.{{harvnp|Pastor|1976|p=47}} A tarde do [[31 de outubro]], Károlyi e os seus ministros acudiron ao palacio real para xurar os seus cargos ante o arquiduque Xosé, o que conduciu á primeira crise de Goberno ao día seguinte, cando se constatou o estendido do desexo de que se proclamase unha república.{{harvnp|Pastor|1976|p=43}} == Consecuencias == Ao xúbilo bastante estendido pola capital e o alivio no resto do país polo fin da guerra e a próxima independencia acompañouno unha inconsciencia de que o fin do antigo réxime oligárquico habería de traer o desmembramento do país.{{harvnp|Völgyes|1971|p=30}} O espírito revolucionario, bastante estendido na capital, non chegou ás provincias, que receaban tradicionalmente da capital.{{harvnp|Völgyes|1971|p=37}} Axiña se transformou en defensa dunha nova orde republicana.{{harvnp|Völgyes|1971|p=38}} O {{data|1|11|1918}} e co consello do arquiduque que temía unha radicalización da revolución, o emperador liberou do seu xuramento de lealdade a Károlyi e o resto do seu gabinete{{harvnp|Völgyes|1971|p=38}} para evitar unha dimisión en pleno, aínda que se pospuxo a proclamación da república.{{harvnp|Pastor|1976|p=43}} Un día máis tarde, o arquiduque e o seu fillo xuraron fidelidade voluntariamente ao consello nacional, considerado desde o día anterior órgano soberano.{{harvnp|Pastor|1976|p=36}} Continuou a presión popular durante os primeiros días de novembro para que se proclamase a república sen necesidade de votacións.{{harvnp|Pastor|1976|p=47}} O Goberno, que non desexaba establecer a república sen a aquiescencia do rei, enviou unha delegación para lograr a súa abdicación.{{harvnp|Pastor|1976|p=48}} O {{data|13|11|1918}}, Carlos aceptou renunciar a participar nos asuntos de Estado húngaros e a forma deste que o país decidira adoptar.{{harvnp|Pastor|1976|p=48}} Finalmente, o {{data|16|11|1918}}, proclamábase a [[República Popular de Hungría (1918-1919)|República de Hungría]] fronte ao [[Parlamento de Budapest|parlamento]] ante unha enorme multitude.{{harvnp|Pastor|1976|p=48}} As dúas cámaras do parlamento húngaro, que non se reuniran dende o estoupido da revolución, aceptaron disolverse.{{harvnp|Pastor|1976|p=48}} A capital, emocionada ante a proclamación, precipitouse a xurar lealdade á república, aínda que a ilusión polo novo Estado durou pouco.{{harvnp|Völgyes|1971|p=38}} Pronto o Goberno republicano con Károlyi á fronte houbo de enfrontarse aos problemas da posguerra, incluíndo a desmobilización do Exército{{harvnp|Völgyes|1971|p=39}} e a asunción das consecuencias da derrota militar, que acabaron facendo caer a república en marzo de 1919 e a proclamación dunha [[República Soviética Húngara]]. Poucos meses máis tarde, a invasión dos Exércitos veciños apoiada pola [[Tripla Entente|Entente]]{{harvnp|Pastor|1976|p=148}} acababa con esta e permitía a instauración dun réxime reaccionario que restaurou a monarquía en forma de rexencia co antigo almirante austrohúngaro [[Miklós Horthy]] á cabeza, que duraría ata finais da [[segunda guerra mundial]].{{harvnp|Pastor|1976|p=151}} == Notas == {{Listaref|20em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{Cita libro |apelidos=Pastor |nome=Peter |título=Hungary Between Wilson and Lenin |lingua=en |ano=1976 |editorial=East European Monograph |isbn=9780914710134 |páxinas=191}} * {{Cita libro |apelidos=Szilassy |nome=Sándor |título= Revolutionary Hungary 1918-1921 |url=https://archive.org/details/revolutionaryhun0000szil |lingua=en |ano=1971 |editorial=Danubian Press |isbn=9780879340056 |páxinas=[https://archive.org/details/revolutionaryhun0000szil/page/141 141]}} * {{Cita libro |apelidos=Vermes |nome=Gabor |título=Istvan Tisza |lingua=en |ano=1986 |editorial=Eastern European Monographs |isbn=978-0880330770}} * {{cita libro |apelidos=Völgyes |nome=Iván |título=Hungary in revolution, 1918-1919. Nine essays |url=https://archive.org/details/hungaryinrevolut00ivnv |lingua=en |ano=1971 |editor=Völgyes, Iván |editorial=University of Nebraska Press |isbn=9780803207882 |páxinas=[https://archive.org/details/hungaryinrevolut00ivnv/page/219 219]}} * {{Cita publicación |apelidos=Zsuppán |nome=Ferenc Tibor |título=The Early Activities of the Hungarian Communist Party, 1918-19 |ano=1965 |revista=The Slavonic and East European Review |volume=43 |número=101 |páxinas=314-334 |url=http://www.jstor.org/stable/4205656}} === Outros artigos === * [[Mihály Károlyi]] * [[República Popular de Hungría (1918-1919)]] * [[Carlos I de Austria|Carlos I de Austria e IV de Hungría]] * [[Nota Vyx]] {{Barra portal|Historia|Hungría}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Crisantemos, Revolucion dos}} [[Categoría:Historia de Hungría]] [[Categoría:1918]] [[Categoría:Revolucións do século XX]] 3jlwitptbu8te6daeuotoq53g05ygfu 0 457829 7109101 6651931 2025-06-28T00:13:13Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 2 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109101 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:Somali_land_2007_05_18.png|miniatura|302x302px|Territorios habitados polos somalís no [[corno de África]].]] [[Ficheiro:Garre_Clan_Tree.png|miniatura|Esta ramificación de clans a partir dos samalís e os garre dá unha idea da complexidade das subdivisiones no mundo dos clans somalís.]] {{Contén texto árabe}} A '''demografía de Somalia''' (en {{lang-ar|التركيبة السكانية في الصومال}}) abrangue as características demográficas dos habitantes de [[Somalia]], incluíndo a orixe étnica, as linguas, a densidade de poboación, o nivel de educación, a saúde, o estado económico, as afiliacións relixiosas e outros aspectos da poboación. == Grupos étnicos == O 85% dos habitantes de [[Somalia]] pertencen á [[Pobo somalí|etnia somalí]], que se estende tamén por [[Djibuti]], [[Etiopía]], [[Iemen]], e [[Kenya]].<ref name="2009factbook">{{Cita web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/so.html|título=Somalia|editorial=[[Central Intelligence Agency]]|data-acceso=09 de marzo de 2019|data-arquivo=01 de xullo de 2016|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160701194614/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/so.html|url-morta=yes}}</ref> Os somalís son de 15 a 17 millóns, falan o [[lingua somalí|somalí]], viven en vilas pequenas e son musulmáns [[Sunnismo|sunnitas]]. Están divididos en clans, aos que os seus membros senten máis pertenza que á etnia. A historia de [[Somalia]] está definida polas relacións destes clans, aínda que moitos están dirixidos por señores da guerra que se enfrontaron con frecuencia. No ano 1999, unha serie de señores da guerra aliáronse para formar un partido chamado [[Transitional National Government]], en galego Goberno Nacional de Transición, aínda que moitos quedaron fóra, e os enfrontamentos prodúcense tamén coas demais tribos.<ref>{{Cita web|título=Ethnic Groups in Somalia|url=https://study.com/academy/lesson/ethnic-groups-in-somalia.html}}</ref> Os clans máis importantes distínguense tamén por considerarse clans nobres e polo seu estilo de vida nómade, en contraste cos grupos sab, sedentarios, que son as castes de pastores, agricultores e artesáns.<ref>{{Cita libro|apelidos=Lewis|título=A Pastoral Democracy: A Study of Pastoralism and Politics Among the Northern Somali of the Horn of Africa|editorial=James Currey Publishers|ISBN=0852552807|url=https://www.google.com/books?id=eK6SBJIckIsC&pg=PA11#v=onepage&q&f=false}}</ref> As demais etnias coñécense como non-somalís, ademais da notable presenza paquistaní, india e etíope no país. Uns cantos clans que non están asociados aos grandes están asociados con eles. === Somalís === [[Ficheiro:Somali_cattle.JPG|miniatura|Somalí co seu gando en [[Kismaayo]], en 1993]] * [[Pobo somalí|Somalí]]. Uns 9 millóns no país. Os cinco clans, familias ou tribos principais son [[darod]], [[dir]], [[hawiye]], [[isaaq]] e [[rahanweyn]]. Os membros destes grandes clans, os seus subclans e as posteriores divisións coñécense como ''samaale'', palabra que fai referencia á súa economía pastoral; dir e hawiye son os maiores. Os demais clans coñécense como sab. Cada un dos grandes clans divídese en subclans ou clans principais, e estes á súa vez en numerosos subgrupos. Os rahanweyn, que viven en vilas que forman acios nas fértiles rexións do río Shebelle, son 2,7 millóns; os [[garre]], un subclan dos darod que viven seguindo aos seus rabaños nas migracións estacionais e atópase sobre todo en [[Kenya]], son 109.000.<ref>{{Cita web|título=Country: Somalia|url=https://joshuaproject.net/countries/SO}}</ref> [[Ficheiro:Somalia_farmers.jpg|miniatura|Agricultora bantú en Kismaayo (Sur de Somalia, 1993)]] ==== Clans e subclans somalís ==== * [[Darod]], divididos en Awrtable, Dhulbahante, Dishiishe, Jidwaq, Leelkase, Majeerteen, Marehan, Moura'agarra, Ogaden e Warsangali. [[Ficheiro:The_Gurreh_dancers.jpg|miniatura|Membros do clan somalí garre no Festival Cultural do lago Turkana, en Kenya.<ref>{{Cita web|título=Marsabit- Lake Turkana Festival|url=https://laketurkanaculturalfestival.com|data-acceso=14 de abril de 2019|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20190213165925/http://laketurkanaculturalfestival.com/|dataarquivo=13 de febreiro de 2019|urlmorta=yes}}</ref>]] * [[Dir]], divididos en akisho, issa, bimaal, gadabursi, jaarso, surre, quranyow dos garre, gurgure, garrire, gurre, bajumal e bursuk, a partir de catro liñaxes: Madahweyne, Madaluug, Madoobe e Meha. ** [[Garre]]. Uns 109.000. Clan dos dir que vive entre o sur de Somalia, Kenya e o sur de Etiopía. Son pastores nómades. Subdividense nos subclans tuuf e quranyow. Adoitan viaxar cos camelos, as ovellas e as cabras. Viven en tendas portátiles feitas coa pel dos animais. * [[Hawiye]], divididos en karanle, hilibi, daguuro, habar ceyno, habar idinle, cabdalle sabdi, ibraahim, sabdi, abakar, gugundhabe, gorgate, haskul e rarane. Os poboados están formados por familias emparentadas que forman un círculo ou semicírculo onde gardan os rabaños. Musulmáns polígamos, poden ter catro esposas e cada unha a súa propia tenda cos seus fillos.<ref>{{Cita web|título=Garre in Somalia|url=https://joshuaproject.net/people_groups/19613/SO}}</ref> * [[Rahanweyn]] ou rahawiin, divididos en digil e mirifle, e numerosos subclans. Falan a [[lingua maay]] e numerosos dialectos. Ás veces chámase aos mirifle como rahanweyn e ao clan chámaselle digil-ranhanweyn. A suma segundo algunhas fontes sería de 1,5 millóns de individuos.<ref>{{Cita web|título=The Digil-Rahawiin (Digil-Mirifle) People of Somalia|url=http://www.orvillejenkins.com/profiles/digilrah.html}}</ref> ** [[Digil]]. Viven ao sueste de Somalia, unha zona chaira e propicia para a práctica da agricultura, ben regada polos ríos [[Río Xuba|Xuba]] e [[Río Shebelle|Shebelle]] que descenden do [[macizo etíope]]. Viven en casas redondas de adobe con teitos cónicos de palla. *** [[Tunni]]. Uns 30.000. Son un subgrupo dos digil, que á súa vez é un subclan dos [[rahanweyn]]. Viven no sur do país, ao redor dos ríos Xuba e Shebelle. Cultivan bananas, cana e azucre, millo, xudías, froitas, etc. Forman cooperativas agrícolas supervisadas por un xefe. Viven en chozas redondas de adobe cun tellado cónico de palla. Son todos musulmáns.<ref>{{Cita web|título=Tunni in Somalia|url=http://www.globalprayerdigest.org/issue/day/tunni-in-somalia/|data-acceso=09 de marzo de 2019|data-arquivo=22 de marzo de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190322212410/http://www.globalprayerdigest.org/issue/day/tunni-in-somalia/|url-morta=yes}}</ref> *** [[Dabarre]]. Uns 40.000. Subgrupo dos digil, á súa vez subgrupo dos rahanweyn. Son ante todo agricultores, exportan plátanos e cultivan cana de azucre, sorgo, sésamo, xudías e froita. Falan af-dabarre.<ref>{{Cita web|título=The Dabarre of Somalia|url=http://www.prayway.com/unreached/peoplegroups5/2475.html}}</ref> *** [[Jiddu]]. Uns 41.000. Como os demais [[digil]] son granxeiros. Exportan plátanos, cana de azucre, etc. Cada aldea está gobernada por un consello de anciáns.<ref>{{Cita web|título=The Jiddu of Somalia|url=http://www.prayway.com/unreached/peoplegroups5/2487.html}}</ref> * [[Madiban]], madhiban ou midgan ou gabooye. Uns 6.800, noutro tempo cazadores, agora artesáns, entre eles barbeiros ou ferreiros, son endogámicos e viven separados das outras castes porque o somalís considéranos impuros. Son musulmáns, pero cren nos espíritos.<ref>{{Cita web|título=Midgan People in Somalia|url=http://www.globalprayerdigest.org/issue/day/midgan-people-in-somalia/|data-acceso=09 de marzo de 2019|data-arquivo=27 de febreiro de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190227210739/http://www.globalprayerdigest.org/issue/day/midgan-people-in-somalia|url-morta=yes}}</ref><ref>{{Cita web|título=Somalia: Information on the Madiban/Midgan clan, on whether there is protection for them, and if so, where, and on whether a reasonable internal flight alternative (IFA) exists for them|url=https://www.refworld.org/docid/3ae6ab066c.html}}</ref> === Outros grupos étnicos === * [[Pobos bantús|Bantú]]. Tamén chamados jareer, gosha ou mushunguli. Os bantús forman a maior parte do resto de habitantes de [[Somalia]], o 7% da poboación, 1 millón. Os bantús posúen máis de 400 grupos étnicos na zona central de [[África]]. Atópanse en máis de 10 países. Os somalís forman o grupo bantú somalí, que acabaron en [[Somalia]] no marco do comercio árabe de escravos. Viven ao redor dos ríos [[Río Xuba|Xuba]] e Shebelle. * [[Pobo benadiri|Benadiri]] ou reer xamar, son unha confederación multirracial de pobos descendentes dos comerciantes dos comerciantes árabes establecidos na zona no século X e que se uniron ás tribos locais. Viven nos distritos Shangani e Hamarweyne, en [[Mogadixo]] e [[Merca]]. * [[Pobo bajuni|Bajuni]]. É un pobo pequeno, duns 10.000 membros que vive na costa sur de [[Somalia]]. Falan a [[lingua suahili]]. Son pescadores. En total, falan o suahili unhas 240.000 persoas en Somalia, con numerosos dialectos, se se engaden os brawan ou barawani.<ref>{{Cita web|título=Swahili, Barawani in Somalia|url=https://joshuaproject.net/people_groups/15145/SO}}</ref> * Árabes omanís. Uns 86.000 procedentes de emigracións de [[Omán]] no século XIX. Pertencen a unha seita sunnita chamada Ibadaya. * Árabes iemenís. Uns 21.000 procedentes do [[Iemen]], onde hai unhas 1.700 tribos ou clans. * [[Baluchis meridionais]] ou baloch. Hai uns 6.000 baluchis en [[Somalia]], dun pobo formado por varios millóns de individuos procedentes de [[Baluchistán, Paquistán|Baluchistán]], en [[Paquistán]], que se estenderon por moitos países. Falan a [[lingua baluchi]] de 20 a 30 millóns de persoas. Os baluchis meridionais, que emigraron ás terras árabes fai douscentos anos son en torno 1,8 millóns, repartidos por [[Irán]], [[Omán]], [[Qatar]], [[Arabia Saudita]], [[Somalia]] e os [[Emirato]]s.<ref>{{Cita web|título=Baloch, Southern|url=https://joshuaproject.net/people_groups/15034}}</ref> == Linguas == {{Artigo principal|Linguas de Somalia}} [[Ficheiro:Shaxmednuradc1.ogg|miniatura|dereita|180x180px|Exemplo de fala en [[lingua somalí]].]] O [[Lingua somalí|somalí]] e o [[Lingua árabe|árabe]] son as linguas oficiais de Somalia. A lingua somalí é [[lingua materna]] dos [[Pobo somalí|somalís]], o grupo étnico máis numeroso do país.<ref name="factbook">{{cita web|autor=Central Intelligence Agency|título=Somalia|editor=The World Factbook|editorial=Central Intelligence Agency|localización=Langley, Virxinia|ano=2011|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/so.html|dataacceso=5 de outubro de 2011|data-arquivo=01 de xullo de 2016|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160701194614/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/so.html|url-morta=yes}}</ref> É membro da póla [[Linguas cuxitas|cuxita]] da familia [[Linguas afroasiáticas|afroasiática]].<ref>I. M. Lewis, ''Peoples of the Horn of Africa: Somali, Afar and Saho'', (Red Sea Press: 1998), p. 11.</ref> Ademais do somalí, o árabe, que tamén é unha lingua afroasiática,<ref name="Dubnov">Helena Dubnov, ''A grammatical sketch of Somali'', (Kِppe: 2003), pp. 70–71.</ref> é unha lingua nacional e oficial en Somalia. Moitos somalís fálana debido ós séculos de relacións co [[Mundo árabe]], a influencia dos medios de comunicación en árabe e a educación relixiosa.<ref name="Dubnov"/><ref name="PutnamNoor">Diana Briton Putman, Mohamood Cabdi Noor, ''The Somalis: their history and culture'', (Center for Applied Linguistics: 1993), p. 15.: "Somalis speak Somali. Many people also speak Arabic, and educated Somalis usually speak either English or Italian as well. Swahili may also be spoken in coastal areas near Kenya."</ref><ref name="MacDonald">Fiona MacDonald et al., ''Peoples of Africa'', Volume 10, (Marshall Cavendish: 2000), p. 178.</ref> O [[Lingua inglesa|inglés]] tamén é amplamente falado e ensinado. O [[Lingua italiana|italiano]] adoitaba ser unha lingua de importancia, mais a súa influencia diminuíu significativamente despois da independencia. É máis frecuente escoitala entre as xeracións máis vellas.<ref name="Dubnov"/> Outras linguas minoritarias son o [[bravanese]], unha variedade da [[lingua suahili]] que é falada na zona costeira polo [[pobo bravanese]], así como o [[bajuni]], outro dialecto suahili que é a lingua nai dos [[Pobo bajuni|bajuni]]. == Poboación== Segundo a revisión de 2017 do World Population Prospects, a poboación total do país era de 14&nbsp;317&nbsp;996 no ano 2016, comparado cos 2&nbsp;264&nbsp;000 de 1950. A proporción de nenos por debaixo dos 15 anos no ano 2010 era 44,9%, 52,3% entre 15 e 65 anos, mentres que o 2,7% era maior de 65 anos.<ref name="WPP 2010">{{Cita web |url=http://esa.un.org/unpd/wpp/index.htm |título=Population Division of the Department of Economic and Social Affairs of the United Nations Secretariat, World Population Prospects: The 2010 Revision |data-acceso=29 de agosto de 2019 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110506065230/http://esa.un.org/unpd/wpp/index.htm |dataarquivo=06 de maio de 2011 |urlmorta=yes }}</ref> {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- ! ! style="width:80pt;"|Poboación total ! style="width:80pt;"|Poboación entre 0–14 (%) ! style="width:80pt;"|Poboación entre 15–64 (%) ! style="width:80pt;"|Poboación de 65+ (%) |- | 1950 |2 264 000||41,2||56,2||2,6 |- | 1955 |2 522 000||42,6||54,7||2,7 |- | 1960 |2 819 000||44,2||53,0||2,8 |- | 1965 |3 171 000||45,3||51,8||2,9 |- | 1970 |3 601 000||45,5||51,6||2,9 |- | 1975 |4 118 000||45,8||51,2||3,0 |- | 1980 |6 436 000||46,2||50,9||2,9 |- | 1985 |6 364 000||45,1||52,0||2,9 |- | 1990 |6 599 000||44,4||52,6||2,9 |- | 1995 |6 525 000||43,2||53,9||2,8 |- | 2000 |7 399 000||44,1||53,1||2,8 |- | 2005 |8 360 000||44,6||52,6||2,8 |- | 2010 |9 331 000||44,9||52,3||2,7 |} == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} ===Outros artigos=== * [[Xeografía de Somalia]] === Bibliografía === * ''[http://siteresources.worldbank.org/INTSOMALIA/Resources/conflictinsomalia.pdf Conflict in Somalia: Drivers and Dynamics]'', Worldbank, xaneiro de 2005, Appendix 2, Lineage Charts * [http://www.asylumlaw.org/docs/somalia/irb95_somalia_victims.pdf Victims and Vulnerable Groups in Southern Somalia], Country Information and Policy Unit, Home Office, Great Britain, Somalia Assessment 2001 * [https://web.archive.org/web/20110716081350/http://www.asylumlaw.org/docs/somalia/ind01b_somalia_ca.pdf Somali Clan Structure], Country Information and Policy Unit, Home Office, Great Britain, Somalia Assessment 2001 {{Control de autoridades}} [[Categoría:Demografía de Somalia]] oi6y1j3355fuf4jsg83tjxs0y717f4e 4 462233 7108667 7105165 2025-06-27T19:55:26Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108667 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de blogueiras''', segundo os datos que constan en [[Wikidata]]: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P106 wd:Q8246794 . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p27,p570,P18 |thumb=150 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! país de nacionalidade ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q11470|Q11470]] | [[Sue Black]] | [[Fareham]] | 1962 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Sue Black.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q11486|Q11486]] | [[Suw Charman-Anderson]] | [[Bournemouth]] | 1971-04-15 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Suw Charman-Anderson, May 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q11529|Q11529]] | [[Leah Culver]] | | 1982-11-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:LeahCulver3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q19810|Q19810]] | [[Victoria Beckham]] | [[Harlow]] | 1974-04-17 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:VictoriaBeckham2018-2-Crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q29241|Q29241]] | [[Azita Ghahreman]] | [[Mashhad]] | 1962 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Poesimässan 2019 22 mars 16.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q29315|Q29315]] | [[Marina Weisband]] | [[Kíiv]] | 1987-10-04 | [[Alemaña]]<br/>[[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Hart aber fair - 2020-02-10-4289.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q30628|Q30628]] | [[Tera Patrick]] | [[Great Falls]] | 1976-07-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tera Patrick 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q32732|Q32732]] | [[Malala Yousafzai|Malala Yousafzi]] | [[Mingora]] | 1997-07-12 | [[Paquistán]] | | [[Ficheiro:Malala Yousafzai at the 2024 Toronto International Film Festival 5.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q40102|Q40102]] | [[Danielle Fong]] | [[Halifax, Nova Escocia|Halifax]] | 1987-10-30 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Danielle-fong.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q49275|Q49275]] | [[Ory Okolloh]] | [[Kenya]] | 1977 | [[Kenya]] | | [[Ficheiro:Ory Okolloh, Sept. 2006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q52826|Q52826]] | [[Mena Grabowski Trott]] | | 1977-09-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mena Trott from The Sew Weekly.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q59441|Q59441]] | [[Sylvia Day]] | [[Os Ánxeles]] | 1973-03-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Paris - Salon du livre 2013 - Sylvia Day - 001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q117194|Q117194]] | [[Xenia Tchoumitcheva]] | [[Lugano]] | 1987-08-05 | [[Suíza]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Xenia Tchoumitcheva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q117970|Q117970]] | [[Grimes]] | [[Vancouver]] | 1988-03-17 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Grimes Governors Ball 2014 03 (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q127471|Q127471]] | [[Ashley Tisdale]] | [[Ocean Township]] | 1985-07-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ashley Tisdale crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q128867|Q128867]] | [[Kylie Ireland]] | [[Longmont]] | 1970-05-26 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:AN Kylie Ireland 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q144181|Q144181]] | [[Zahra Eshraghi]] | [[Teherán]] | 1964-01-01 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Zahra Eshraghi at Hassan Rouhani's campaign women rally in Tehran, 29 April 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q176455|Q176455]] | [[Melanie Griffith]] | [[Manhattan]]<br/>[[Nova York]] | 1957-08-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Melanie Griffith 2016 crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q186304|Q186304]] | [[Kim Kardashian]] | [[Os Ánxeles]] | 1980-10-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:President Trump Meets with Sentencing Commutation Recipients (49624188912) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q193923|Q193923]] | [[Harriet A. Hall]] | [[St. Louis]] | 1945-07-02 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-01-11 | [[Ficheiro:Harriet Hall Alaska Cruise.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q214677|Q214677]] | [[Nora Ephron]] | [[Upper West Side]] | 1941-05-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2012-06-26 | [[Ficheiro:Nora Ephron.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q228792|Q228792]] | [[Dianna Agron]] | [[Savannah]] | 1986-04-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dianna Agron (38573320982) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q229104|Q229104]] | [[Kimiko Date]] | [[Kamigyō-ku]] | 1970-09-28 | [[Xapón]] | | [[Ficheiro:Kimiko Date Krumm 2010 Toray Pan Pacific Open (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q230795|Q230795]] | [[Diablo Cody]] | [[Lemont]] | 1978-06-14 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Suecia]] | | [[Ficheiro:2024-03-08 SXSW-2024 Variety-comedy-awards 05109.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q231228|Q231228]] | [[Solange Knowles]] | [[Houston, Texas|Houston]] | 1986-06-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Solange (220707).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q231815|Q231815]] | [[Pauley Perrette]] | [[Nova Orleáns]] | 1969-03-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Pauley Perrette at the Hollywood Walk of Fame star ceremony for Mark Harmon, Oct. 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q232301|Q232301]] | [[Roseanne Barr]] | [[Salt Lake City, Utah|Salt Lake City]] | 1952-11-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Roseanne Hard Rock Cafe modified.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q232941|Q232941]] | [[Christine Lahti]] | [[Birmingham (Q593324)|Birmingham]] | 1950-04-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Christine Lahti 2025 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q233295|Q233295]] | [[Tila Tequila]] | [[Singapur]] | 1981-10-24 | [[Singapur]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tila Tequila 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q233397|Q233397]] | [[Arianna Huffington]] | [[Atenas]] | 1950-07-15 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Grecia]] | | [[Ficheiro:Arianna Huffington 2011 Shankbone 2.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q233911|Q233911]] | [[Jessica Jung]] | [[San Francisco]] | 1989-04-18 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Corea do Sur]] | | [[Ficheiro:Jessica Jung W Korea October 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q234598|Q234598]] | [[Hikaru Utada]] | [[Manhattan]] | 1983-01-19 | [[Xapón]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Utada Hikaru.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q234606|Q234606]] | [[Martha Stewart]] | [[Jersey City]] | 1941-08-03 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Polonia]] | | [[Ficheiro:Martha Stewart 2011 Shankbone.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q235394|Q235394]] | [[Kayden Kross]] | [[Sacramento, California|Sacramento]] | 1985-09-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kayden Kross AEE 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q236832|Q236832]] | [[Autumn Reeser]] | [[La Jolla]] | 1980-09-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Autumn Reeser 2019 by Violeta Meyners.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q237270|Q237270]] | [[Mara Wilson]] | [[Burbank]] | 1987-07-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mara Wilson Photo Op GalaxyCon Raleigh 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q238585|Q238585]] | [[Taylor Rain]] | [[Long Beach]] | 1981-08-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Taylor Rain DSC 0110.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q238712|Q238712]] | [[Sasha Pieterse]] | [[Xohanesburgo]] | 1996-02-17 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Sasha Pieterse PaleyFest 2014 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q240377|Q240377]] | [[Amanda Palmer]] | [[Nova York]] | 1976-04-30 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amanda Palmer Open Piano for Refugees Vienna 2019 36.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q241106|Q241106]] | [[Yoani Sánchez]] | [[A Habana]] | 1975-09-04 | [[Cuba]] | | [[Ficheiro:Yoani Sánchez 2013 (8718982854) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q242300|Q242300]] | [[Kyary Pamyu Pamyu]] | [[Nishitōkyō]] | 1993-01-29<br/>1993-01-01 | [[Xapón]] | | [[Ficheiro:Kyary Pamyu Pamyu--2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q248575|Q248575]] | [[Gina Dirawi]] | [[Sundsvall]] | 1990-12-11 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Kristallen-vinnaren Gina Dirawi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q253183|Q253183]] | [[Shenae Grimes]] | [[Toronto]] | 1989-10-24 | [[Canadá]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Shenae Grimes (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q254510|Q254510]] | [[Melissa Auf der Maur]] | [[Montreal]] | 1972-03-17 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Melissa Auf der Maur.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q255788|Q255788]] | [[Fiamma Nirenstein]] | [[Florencia]] | 1945-12-18 | [[Italia]]<br/>[[Israel]] | | [[Ficheiro:FiammaNirenstein.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q258586|Q258586]] | [[Nadine Dorries]] | [[Liverpool]] | 1957-05-21 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Official portrait of Ms Nadine Dorries crop 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q260184|Q260184]] | [[Eva Amurri]] | [[Nova York]] | 1985-03-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Eva Amurri at Mercedes-Benz Fashion Week.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q264596|Q264596]] | [[Mamie Van Doren]] | [[Rowena]] | 1931-02-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Mamie Van Doren in 1957 for ((Teacher's Pet)).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q265090|Q265090]] | [[Jessica Watson]] | [[Gold Coast]] | 1993-05-18 | [[Australia]]<br/>[[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Jessica Watson Ddf 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q267010|Q267010]] | [[Tomoko Kawase]] | [[Kyoto]] | 1975-02-06 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q269859|Q269859]] | [[Åsa Westlund]] | [[Anderstorp parish]] | 1976-05-19 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Åsa Westlund 02.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q270774|Q270774]] | [[Julia Sweeney]] | [[Spokane]] | 1959-10-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sweeney julia.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q272053|Q272053]] | [[Brigitte Lahaie]] | [[Tourcoing]] | 1955-10-12 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Brigitte Lahaie, 2014 (cropped).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q272929|Q272929]] | [[Rosie O'Donnell]] | [[Commack]] | 1962-03-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rosie O'Donnell 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q274005|Q274005]] | [[Riverbend]] | [[Iraq]] | 1979 | [[Iraq]] | | |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q274321|Q274321]] | [[Katja Kean]] | [[Frederiksberg]] | 1968-02-07 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | [[Ficheiro:Katja K foto..jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q274802|Q274802]] | [[Violet Blue]] | [[Bremen]] | 1977-03-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Violet Blue April 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q276492|Q276492]] | [[Annika Billström]] | [[Härnösands domkyrkoförsamling]] | 1956-04-07 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Annika Billström 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q287805|Q287805]] | [[Soleil Moon Frye]] | [[Glendora]] | 1976-08-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Soleilmoonfrye.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q292552|Q292552]] | [[Julie Powell]] | [[Austin, Texas|Austin]] | 1973-04-20 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-10-26 | [[Ficheiro:Julie Powell.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q297058|Q297058]] | [[Xu Jinglei]] | [[Pequín]] | 1974-04-16 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q304302|Q304302]] | [[Lynne Featherstone]] | [[London Borough of Haringey]] | 1951-12-20 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Official portrait of Baroness Featherstone crop 2, 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q373420|Q373420]] | [[Bruna Surfistinha]] | [[Sorocaba]] | 1984-10-28 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Parx e Bruna Surfistinha.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q428467|Q428467]] | [[Anna Troberg]] | [[Landskrona]] | 1974-04-09 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Anna Troberg-IMG 4608.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q429001|Q429001]] | [[Birgitta Ohlsson]] | [[Linköping Cathedral Congregation]] | 1975-07-20 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Birgitta Ohlsson.EU-dagen2011 1c379 6285.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q432921|Q432921]] | [[Jennifer Ketcham]] | [[Aurora, Colorado|Aurora]] | 1983-02-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Penny Flame at LA Direct Party 1 adjusted.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q438330|Q438330]] | [[Jo Walton]] | [[Aberdare]] | 1964-12-01 | [[Canadá]]<br/>[[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Jo Walton (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q441608|Q441608]] | [[Anna Hedh]] | [[Uppsala]] | 1967-03-18 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Hedh, Anna-1950.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q444747|Q444747]] | [[Maria Wetterstrand]] | [[Eskilstuna Fors församling]] | 1973-10-02 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Maria Wetterstrand 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q444798|Q444798]] | [[Anne Abernathy]] | [[San Tomé, Illas Virxes]] | 1953-04-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Anne Abernathy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q445930|Q445930]] | [[Diane Duane]] | [[Nova York]] | 1952-05-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:DianeDuaneCharlesStross.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q454388|Q454388]] | [[Michelle Malkin]] | [[Filadelfia]] | 1970-10-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Michelle Malkin 12-13-16 IMG 5746 (30801898184).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q455930|Q455930]] | [[Mieko Kawakami]] | [[Jōtō-ku]]<br/>[[Osaca]] | 1976-08-29 | [[Xapón]] | | [[Ficheiro:Mieko Kawakami.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q456220|Q456220]] | [[Quinn Cummings]] | [[Os Ánxeles]] | 1967-08-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Quinn Cummings 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q456658|Q456658]] | [[Taryn Southern]] | [[Wichita]] | 1986-07-16 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Taryn Southern Streamys 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q457562|Q457562]] | [[Kathleen Kinmont]] | [[Os Ánxeles]] | 1965-02-03<br/>1965-02-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q458614|Q458614]] | [[Silvana De Mari]] | [[Santa Maria Capua Vetere]] | 1953-05-28 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Silvana De Mari - Lucca Comics & Games 2016.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q460226|Q460226]] | [[Shiva Nazar Ahari]] | [[Teherán]] | 1984-06-10 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:ShivaNazarahari1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q461712|Q461712]] | [[Tammy Lynn Michaels]] | [[Lafayette]] | 1974-11-26 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q461879|Q461879]] | [[Izabela Trojanowska]] | [[Olsztyn]] | 1955-04-22 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Izabela Trojanowska 3 (36480987243) (cropped 2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q462146|Q462146]] | [[Brooke Magnanti]] | [[New Port Richey]] | 1975-11-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Brooke Magnanti 4.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q462282|Q462282]] | [[Farnaz Ghazizadeh]] | [[Teherán]] | 1974-12-03 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Farnaz Ghazizadeh.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q466983|Q466983]] | [[Selena Silver]] | [[Sydney]] | 1979-08-18 | [[Australia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Selena Silver DSC 0780 adjusted.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q468864|Q468864]] | [[Lina Ben Mhenni]] | [[Tunes]] | 1983-05-22 | [[Tunisia]] | 2020-01-27 | [[Ficheiro:Lina Ben Mhenni, Tunis 16 juin 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q510653|Q510653]] | [[Anita Sarkeesian]] | [[Toronto]] | 1983-08-15 | [[Canadá]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Anita Sarkeesian headshot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q510971|Q510971]] | [[Muzi Mei]] | [[Cantón, China]] | 1978 | [[República Popular da China]] | | [[Ficheiro:Muzimei.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q512681|Q512681]] | [[Joan McAlpine]] | [[Gourock]] | 1962-01-28 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:JoanMcAlpineMSP20120529.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q535342|Q535342]] | [[Lena Ek]] | [[Mönsterås]] | 1958-01-16 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Almedalen 2014 (17552525215).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q540597|Q540597]] | [[Asia Carrera]] | [[Nova York]] | 1973-08-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Asia Carrera law school graduation day selfie.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q540631|Q540631]] | [[Céline Tran]] | [[Lión]] | 1979-04-09<br/>1978-05-13 | [[Francia]]<br/>[[República Popular da China]] | | [[Ficheiro:Katsuni, 2009 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q542246|Q542246]] | [[Israa Abdel Fattah]] | [[Benha]] | 1978 | [[Exipto]] | | [[Ficheiro:Israa Abdel Fattah.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q544101|Q544101]] | [[Sandra Gidley]] | [[Rossett]] | 1957-03-26 | [[Reino Unido]]<br/>[[Gales]] | | [[Ficheiro:Sandra Gidley, September 2009 1 rotated and cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q556767|Q556767]] | [[Jessica Valenti]] | [[Nova York]] | 1978-11-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jessica Valenti in 2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q567052|Q567052]] | [[Annie Tomlin]] | [[Míchigan]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q583783|Q583783]] | [[Louise Mensch]] | [[Londres]] | 1971-06-28 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Louise Mensch, May 2015 (1).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q584860|Q584860]] | [[Antje Schrupp]] | [[Weilburg]] | 1964-09-22 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Antje Schrupp.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q600500|Q600500]] | [[Tara Hunt]] | [[Saskatoon]] | 1973-07-15 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Tarahunt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q685028|Q685028]] | [[Shoko Nakagawa]] | [[Toquio (Q7473516)|Toquio]] | 1985-05-05 | [[Xapón]] | | [[Ficheiro:Rogue One- A Star Wars Story Japan Premiere Red Carpet- Nakagawa Shoko (35629525582).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q729951|Q729951]] | [[Faith Hunter]] | [[Luisiana]] | 1956 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Faith Hunter at Athens-Clarke County Library.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q738196|Q738196]] | [[Masoumeh Ebtekar]] | [[Teherán]] | 1960-09-21 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Portrait of Masoumeh Ebtekar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q844891|Q844891]] | [[Yuna Kagesaki]] | | 1973-03-03 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q907547|Q907547]] | [[Kaori Manabe]] | [[Saijō]] | 1980-05-31 | [[Xapón]] | | [[Ficheiro:Kaori Manabe - 38th The Queen Elizabeth II Cup (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q943746|Q943746]] | [[Laura Malmivaara]] | [[Kajaani]] | 1973-10-26 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Laura Malmivaara (2012).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q1043621|Q1043621]] | [[Carmen Blazejewski]] | [[Grimma]] | 1954-01-14 | [[Alemaña]]<br/>[[República Democrática Alemá]] | | |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q1073435|Q1073435]] | [[Sufiah Yusof]] | [[Reino Unido]] | 1984 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q1092037|Q1092037]] | [[Ai Kanade]] | [[Toquio]] | 1982-11-22 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q1097370|Q1097370]] | [[Claudia Cadelo]] | [[A Habana]] | 1983-07-08 | [[Cuba]] | | |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q1138923|Q1138923]] | [[Ashley Madekwe]] | [[Mile End]] | 1981-12-06 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Ashley Madekwe PaleyFest 12.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q1142135|Q1142135]] | [[Aoi Nanase]] | [[Prefectura de Yamaguchi]] | 1972-06-12 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q1179560|Q1179560]] | [[Fernanda Pivano]] | [[Xénova]] | 1917-07-18 | [[Italia]]<br/>[[Reino de Italia (1861-1946)|Reino de Italia]] | 2009-08-18 | [[Ficheiro:Fernanda Pivano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q1192080|Q1192080]] | [[Tomoko Kaneda]] | [[Iocoama]] | 1973-05-29 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q1247449|Q1247449]] | [[Marisa Laurito]] | [[Nápoles]] | 1951-04-19 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Marisa Laurito (1987-12-19).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q1342823|Q1342823]] | [[Kaela Kimura]] | [[Adachi, Toquio|Adachi]] | 1984-10-24 | [[Xapón]] | | [[Ficheiro:Kaela Kimura MTV VMAJ 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q1370758|Q1370758]] | [[Ayumi Fujimura]] | [[Toquio (Q7473516)|Toquio]] | 1982-09-03 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q1451460|Q1451460]] | [[Frau Freitag]] | | 1968 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q1454486|Q1454486]] | [[Alya Kudryasheva]] | [[San Petersburgo]] | 1987-11-10 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Выступление Али Кудряшевой в Театральном центре «На Страстном» (4).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q1498437|Q1498437]] | [[Julie Zeilinger]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | 1993-02-24 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q1682727|Q1682727]] | [[Janice Jakait]] | [[Lengefeld]] | 1977 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Janice Jakait (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q1734693|Q1734693]] | [[Milena Moser]] | [[Zürich]] | 1963-07-13 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:Milena Moser - Buch Wien 2023.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q1740370|Q1740370]] | [[Kezia Dugdale]] | [[Aberdeen, Escocia|Aberdeen]] | 1981-08-28 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Kezia Dugdale.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q1769792|Q1769792]] | [[Alexandra Tobor]] | | 1981-01-10 | [[Alemaña]]<br/>[[República Popular de Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q1781103|Q1781103]] | [[Susie Bright]] | [[Condado de Arlington]] | 1958-03-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susie Bright at Come As You Are Co-operative.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q2084822|Q2084822]] | [[Jayden Jaymes]] | [[Upland]] | 1986-02-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jayden Jaymes 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q2233935|Q2233935]] | [[Emilie Benes Brzezinski]] | [[Xenebra, Suíza|Xenebra]] | 1932-01-21 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Suíza]] | 2022-07-22 | |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q2262391|Q2262391]] | [[Cathy Young]] | [[Moscova]] | 1963-02-10 | [[Rusia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cathy Young.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q2280205|Q2280205]] | [[Carolina Gynning]] | [[Helsingborgs Maria church parish]] | 1978-10-06 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Carolina Gynning, 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q2348055|Q2348055]] | [[Katarzyna Grochola]] | [[Krotoszyn]] | 1957-07-18 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Katarzyna Grochola.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q2391170|Q2391170]] | [[Tamara Baroni]] | [[Parma]] | 1947-01-03 | [[Italia]] | 2022-12-28 | [[Ficheiro:Boccaccio (1972) - Tamara Baroni (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q2471592|Q2471592]] | [[Victoria Lopyreva]] | [[Rostov do Don]] | 1983-07-26 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Victoria Lopyreva 2 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q2532879|Q2532879]] | [[Clementine Ford]] | [[Memphis, Tennessee|Memphis]] | 1979-06-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:ClementineFordMay10.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q2541295|Q2541295]] | [[Deborah Harkness]] | [[Filadelfia]] | 1965-04-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:2018-us-nationalbookfestival-deborah-harkness.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q2552684|Q2552684]] | [[Nanase Ohkawa]] | [[Osaca]] | 1967-05-02 | [[Xapón]] | | [[Ficheiro:Nanase Ohkawa at Anime Expo 2006.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q2559962|Q2559962]] | [[Vera Kichanova]] | [[Moscova]] | 1991-05-24 | [[Rusia]]<br/>[[Unión Soviética]] | | [[Ficheiro:Vera Kichanova (16368804929).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q2612124|Q2612124]] | [[Carla Gozzi]] | [[Módena]] | 1962-10-21 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q2621338|Q2621338]] | [[June Cohen]] | | | | | [[Ficheiro:June Cohen accepts the Peabody Award, May 2012 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q2624737|Q2624737]] | [[Hotaru Akane]] | [[Osaca]] | 1983-10-25 | [[Xapón]] | 2016-08-15 | |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q2630396|Q2630396]] | [[Sakura Sena]] | [[Chigasaki]] | 1975-01-31<br/>1975-07-31 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q2649422|Q2649422]] | [[Ionica Smeets]] | [[Delft]] | 1979-10-08 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Ionica-Smeets-door-Ype-Driessen-1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q2850407|Q2850407]] | [[An Nanba]] | [[Toquio (Q7473516)|Toquio]] | 1984-03-07 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q2868553|Q2868553]] | [[Astrid Thors]] | [[Helsinqui]] | 1957-11-06 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Astridthors2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q2883516|Q2883516]] | [[America Vera Zavala]] | [[Romanía]] | 1976-01-16 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:America Vera-Zavala 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q2940239|Q2940239]] | [[Carrie Brownstein]] | [[Seattle]] | 1974-09-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Carrie Brownstein closeup Coachella 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q2941931|Q2941931]] | [[Catherine Girard-Audet]] | [[Quebec (cidade)|Quebec]] | 1981-04-05 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Cath25.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q3020854|Q3020854]] | [[Deborah Blum]] | [[Urbana]] | 1954-10-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Deborah Blum (2012).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q3037200|Q3037200]] | [[Dorothée Blanck]] | [[Aichach]] | 1934-02-24 | [[Francia]] | 2016-01-16 | |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q3052446|Q3052446]] | [[Emma Bull]] | [[Torrance]] | 1954-12-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Emmabisbee.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q3057335|Q3057335]] | [[Sakura Sakurada]] | [[Prefectura de Kanagawa]] | 1982-01-14 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q3082416|Q3082416]] | [[Françoise Kayler]] | [[Bois-Colombes]] | 1929-02-28 | [[Francia]]<br/>[[Canadá]] | 2010-04-19 | |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q3094724|Q3094724]] | [[Galia Ackerman]] | [[Moscova]] | 1948-06-24 | [[Francia]]<br/>[[Israel]] | | [[Ficheiro:Galia Ackerman 2009 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q3114984|Q3114984]] | [[Ella Dvornik]] | [[Zagreb]] | 1990-12-23 | [[Croacia]] | | |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q3149763|Q3149763]] | [[Ina Mihalache]] | [[Montreal]] | 1985-05-14 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Ina Mihalache.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q3200626|Q3200626]] | [[Kurumi Morishita]] | [[Akita]] | 1979-07-29 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q3246642|Q3246642]] | [[Taylor Horn]] | [[Kentwood]] | 1992-10-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q3276827|Q3276827]] | [[Fuko]] | [[Prefectura de Okinawa]] | 1988-02-10 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q3292493|Q3292493]] | [[Marie Doležalová]] | [[Karviná]] | 1987-01-24 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Olats-otesoc1b-Marie Dolezalova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q3293655|Q3293655]] | [[Marion Montaigne]] | [[Saint-Denis, Reunión|Saint-Denis]] | 1980-04-08 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:FIBD2018RemisePrix 17.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q3303386|Q3303386]] | [[Maïa Mazaurette]] | [[París]] | 1978-07-22 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:MaiaMazaurette-juin2009 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q3306382|Q3306382]] | [[Mercotte]] | [[Aix-les-Bains]] | 1942 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Salon chocolat Paris 2017 Mercotte 3116c.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q3311411|Q3311411]] | [[Michelle Dawson]] | | 1961 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q3336611|Q3336611]] | [[Nathalie Jomard]] | | 20th century | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q3337382|Q3337382]] | [[Nazaré Pereira]] | [[Xapuri]] | 1940-12-10 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q3345475|Q3345475]] | [[Sheryl Rubio]] | [[Caracas]] | 1992-12-28 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q3358763|Q3358763]] | [[Monica Green]] | | 1959 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Monica Green, Bokmässan 2013 1 (crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q3392836|Q3392836]] | [[María Amelia]] | [[Corcubión]] | 1911-12-23 | [[España]] | 2009-05-20 | |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q3490937|Q3490937]] | [[Sophie Fontanel]] | [[París]] | 1962-08-24 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Sophie Fontanel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q3514407|Q3514407]] | [[Tal al-Mallohi]] | [[Homs]] | 1991-01-04 | [[Siria]] | | |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q3543480|Q3543480]] | [[Risa Kudō]] | [[Kawasaki, Kanagawa|Kawasaki]] | 1983-10-04 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q3544599|Q3544599]] | [[Kaori Shimamura]] | [[Prefectura de Yamaguchi]] | 1971-01-27 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q3548223|Q3548223]] | [[Miki Sawaguchi]] | [[Iocoama]] | 1975-09-01 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q3554301|Q3554301]] | [[Valérie Pineau-Valencienne]] | [[Francia]] | 1965-01-10 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Valérie Pineau-Valencienne.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q3617780|Q3617780]] | [[Anna Masera]] | [[Milán]] | 1960-01-19 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Anna Masera by Paolo Visone - International Journalism Festival 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q3645559|Q3645559]] | [[Bruna Lombardi]] | [[São Paulo]] | 1952-08-01 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:TEDxSaoPaulo 10.12.2018 (32422546818).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q3697566|Q3697566]] | [[Cristina Zagaria]] | [[Carpi]] | 1975 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q3769272|Q3769272]] | [[Giulia Innocenzi]] | [[Rimini]] | 1984-02-13 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Giulia Innocenzi - International Journalism Festival 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q3783993|Q3783993]] | [[Heather Parisi]] | [[Os Ánxeles]] | 1960-01-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q3808136|Q3808136]] | [[Jessica Clark]] | [[Londres]] | 1985-04-21 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Jessica Clark on Between the Sheets podcast.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q3814080|Q3814080]] | [[Kay Rush]] | [[Milwaukee]] | 1961-01-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Presentatori Festival di Sanremo 1988.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q3827096|Q3827096]] | [[Michela Murgia]] | [[Cabras]] | 1972-06-03 | [[Italia]] | 2023-08-10 | [[Ficheiro:Michela Murgia.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q3827111|Q3827111]] | [[Larona Kgabo]] | [[Gaborone]] | 1986-07-13 | [[Botswana]] | | |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q3831510|Q3831510]] | [[Lia Celi]] | [[Parma]] | 1965-10-16 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q3836811|Q3836811]] | [[Loredana Lipperini]] | [[Roma]] | 1956-11-14 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:LoredanaLipperini.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q3847350|Q3847350]] | [[Maria Latella]] | [[Reggio de Calabria]] | 1957-06-13 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Maria Latella - International Journalism Festival 2015.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q3848064|Q3848064]] | [[Marina Perzy]] | [[Milán]] | 1955-08-30 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Marina Perzy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q3885030|Q3885030]] | [[Orchidea De Santis]] | [[Bari]] | 1948-12-20 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Il vizio di famiglia 03.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q3893644|Q3893644]] | [[Paola Zannoner]] | [[Grosseto]] | 1958-11-08 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q3901028|Q3901028]] | [[Petra Scharbach]] | [[Frankfurt]] | 1962-10-21 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q3954946|Q3954946]] | [[Selvaggia Lucarelli]] | [[Civitavecchia]] | 1974-07-30 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Selvaggia Lucarelli - International Journalism Festival 2015.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q3964772|Q3964772]] | [[Sonia Peronaci]] | [[Milán]] | 1967-08-10 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Sonia Peronaci.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q3979214|Q3979214]] | [[Syusy Blady]] | [[Boloña]] | 1952-02-07 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Syusy Blady - 2 Dicembre 2011 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q3984992|Q3984992]] | [[Tessa Gelisio]] | [[L'Alguer]] | 1977-05-06 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Tessa Gelisio, 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q4022799|Q4022799]] | [[Yocci]] | [[Osaca]] | 1980-12-31 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q4027207|Q4027207]] | [[Jillian York]] | [[Dover]] | 1982-05-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:-rp17 - Tag 2 (33740384543) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q4054424|Q4054424]] | [[Narine Abgaryan]] | [[Berd]] | 1971-01-14 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Armenia]] | | [[Ficheiro:Narine Abgaryan 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q4082917|Q4082917]] | [[Veronika Belotserkovskaya]] | [[San Petersburgo]] | 1970-06-25 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q4318791|Q4318791]] | [[Kathy Shaidle]] | [[Hamilton, Canadá|Hamilton]] | 1964-05-07 | [[Canadá]] | 2021-01-09 | |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q4321382|Q4321382]] | [[Stephanie Nielson]] | | 1981-06-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q4354522|Q4354522]] | [[Ella Bohlin]] | [[Jönköpings Kristina församling]] | 1979-01-17 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Ella Bohlin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q4354723|Q4354723]] | [[Rebecca Quick]] | [[Indiana]] | 1972-07-18<br/>1971 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Becky Quick 2-3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q4357843|Q4357843]] | [[Olive Riley]] | [[Broken Hill]] | 1899-10-20 | [[Australia]] | 2008-07-12 | |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q4374973|Q4374973]] | [[Kristina Potupchik]] | [[Murom]] | 1986-01-19 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Kristina Andreyevna Potupchik (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q4409097|Q4409097]] | [[Isabella Löwengrip]] | [[Järfälla församling]] | 1990-10-21 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Isabella Löwengrip (Blondinbella) 2012-09-28 001.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q4413200|Q4413200]] | [[Rebecca Watson]] | [[Estados Unidos de América]] | 1980-10-18 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Aust Skeptic Con 2014 Randi SGU Hrab1 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q4571427|Q4571427]] | [[Linni Meister]] | [[Bærum]] | 1985-12-04 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q4667889|Q4667889]] | [[Abiola Abrams]] | | 1976-07-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Abiola Abrams 1.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q4682004|Q4682004]] | [[Adelle Stripe]] | [[York]] | 1976-09-14 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q4717628|Q4717628]] | [[Alex Pierson]] | | 1971-10-17 | | | |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q4733401|Q4733401]] | [[Ally Carter]] | [[Oklahoma]] | 1974-01-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ally Carter (46953762134).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q4739586|Q4739586]] | [[Amanda Carpenter]] | | 1982-11-20 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amanda Carpenter.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q4739686|Q4739686]] | [[Amanda Marcotte]] | [[El Paso, Texas|El Paso]] | 1977-09-02 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amanda Marcotte at WIS2 5-18-2013.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q4741276|Q4741276]] | [[Amber MacArthur]] | [[Charlottetown]] | 1976-06-27 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Amber MacArthur.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q4741458|Q4741458]] | [[Ambika Anand]] | [[Nova Deli]] | 1980-09-15 | [[India]] | | [[Ficheiro:Ambika Anand Europe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q4749070|Q4749070]] | [[Amy Anderson]] | [[Seúl]] | 1972-09-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:AmyAndersonComedyStore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q4750418|Q4750418]] | [[Ana Marie Cox]] | [[San Xoán, Porto Rico|San Xoán]] | 1972-09-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:MTV's Ana Marie Cox @ SXSW 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q4751874|Q4751874]] | [[Anastasia M. Ashman]] | [[Berkeley, California|Berkeley]] | 1964-08-08 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q4765219|Q4765219]] | [[Anina]] | | | | | [[Ficheiro:Anina 2008.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q4766210|Q4766210]] | [[Ann Althouse]] | [[Wilmington, Delaware|Wilmington]] | 1951-01-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ann Althouse 2005.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q4766269|Q4766269]] | [[Ann Birstein]] | | 1927-05-27 | [[Estados Unidos de América]] | 2017-05-24 | |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q4766729|Q4766729]] | [[Ann Voskamp]] | [[Listowel]] | 1973-08-10 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q4822308|Q4822308]] | [[Aureta Thomollari]] | | 1980-08-16 | [[Albania]] | | [[Ficheiro:Aureta Thomollari.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q4842449|Q4842449]] | [[Bahareh Rahnama]] | [[Arak|Arak - ساوه]] | 1971-12-01 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Bahareh Rahnama.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q4878883|Q4878883]] | [[Becky Worley]] | | 1971-02-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:BeckyWorley 004.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q4897688|Q4897688]] | [[Bethan Jenkins]] | [[Aberdare]] | 1981-12-09 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Bethan Jenkins 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q4898223|Q4898223]] | [[Betsan Powys]] | [[Cardiff]] | 1965-08 | [[Gales]] | | [[Ficheiro:Betsan Powys 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q4934317|Q4934317]] | [[Mana Aghaee]] | [[Bushehr]] | 1973 | [[Irán]]<br/>[[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q4934404|Q4934404]] | [[Laura María Agustín]] | | 1945-08-29 | | | [[Ficheiro:Laura Agustín 2013, Dublin Anarchist Bookfair - 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q4939033|Q4939033]] | [[Elsa Billgren]] | [[Masthuggs församling]] | 1986-02-01 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Elsa Billgren 2013-10-07 001 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q4948947|Q4948947]] | [[Hanna Fridén]] | [[Estocolmo]] | 1986-03-18 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q4950328|Q4950328]] | [[Janey Godley]] | [[Glasgow]] | 1961-01-20 | [[Reino Unido]] | 2024-11-02 | [[Ficheiro:Janey Godley (9435792725).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q4958926|Q4958926]] | [[Kissie]] | [[Vantörs parish]] | 1991-04-18 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Alexandra Kissie Nilsson By Daniel Åhs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q4959068|Q4959068]] | [[Helle Klein]] | [[Estocolmo]] | 1966-07-09 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Helle Klein Almedalen 2013 (9222070672) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q4959117|Q4959117]] | [[Elin Kling]] | [[paróiste Leksbergs]] | 1983-02-17 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Elin Kling 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q4961223|Q4961223]] | [[Karolina Lassbo]] | | 1980-03-31 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Karolina Lassbo 2005.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q4961768|Q4961768]] | [[Annika Leone]] | | 1974-11-26 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Annika Leone 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q4963993|Q4963993]] | [[Zandra Lundberg]] | | 1987-08-29 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q4967132|Q4967132]] | [[Frida Johansson Metso]] | [[Gotemburgo]] | 1984-09-05 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Frida Johansson Metso at the UNF congress 2007-07-07.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q4978507|Q4978507]] | [[Jan Siegel]] | | 1955-09-16 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q4981507|Q4981507]] | [[Gun Svensson]] | [[Stensele]] | 1937-07-10 | [[Suecia]] | 2025-05-20 | [[Ficheiro:Gun svensson 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q4989709|Q4989709]] | [[Rebecca Stella Dion]] | [[Angered parish]] | 1985-09-29 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Rebecca Stella Simonsson 2014 -2.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q4990062|Q4990062]] | [[Hanna Wagenius]] | [[Tännäs parish]] | 1988-11-02 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Hanna Wagenius (beskuren).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q4990961|Q4990961]] | [[Kenza Zouiten]] | [[Estocolmo]] | 1991-04-21 | [[Suecia]]<br/>[[Marrocos]] | | [[Ficheiro:Kenza Zouiten 2c651 9590.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q4990976|Q4990976]] | [[Katrin Zytomierska]] | [[Råsunda church parish]] | 1977-09-17 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q5026571|Q5026571]] | [[Camilla Gervide]] | [[Småland]] | 1980-11-17 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q5043110|Q5043110]] | [[Carly Milne]] | | 20th century | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q5044817|Q5044817]] | [[Carolina Engman]] | | 1987-03-05 | | | |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q5051004|Q5051004]] | [[Cat Bauer]] | [[Greenville]] | 1955-07-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q5071282|Q5071282]] | [[Chandra K. Clarke]] | | 1972-07-01 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q5092716|Q5092716]] | [[Cheryl Contee]] | [[Estados Unidos de América]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cheryl Contee 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q5092768|Q5092768]] | [[Cheryl Rainfield]] | [[Toronto]] | 1972-08-19 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q5092780|Q5092780]] | [[Cheryl Strayed]] | [[Spangler]] | 1968-09-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cheryl Strayed 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q5110911|Q5110911]] | [[Christine Axsmith]] | | 1964 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Christine Axsmith.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q5110977|Q5110977]] | [[Christine Coppa]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q5126243|Q5126243]] | [[Clare Rewcastle Brown]] | [[Crown Colony of Sarawak]] | 1959 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Il più grande caso di cleptocrazia nella storia degli Stati Uniti - The largest kleptocracy case in US history- my inside story -ijf17 (33224227254).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q5214897|Q5214897]] | [[danah boyd]] | [[Altoona]] | 1977-11-24 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Danah boyd crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q5216224|Q5216224]] | [[Dani Daniels]] | [[Orange]] | 1989-09-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dani Daniels 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q5248025|Q5248025]] | [[Debby Herbenick]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Debbie Herbenick by Bernard Gordillo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q5264515|Q5264515]] | [[Desiree Schell]] | | 20th century | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Desiree Schell-TAM 9.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q5271548|Q5271548]] | [[Diane Ravitch]] | [[Houston, Texas|Houston]] | 1938-07-01 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Diane Ravitch (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q5275570|Q5275570]] | [[Digby]] | [[Estados Unidos de América]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q5296385|Q5296385]] | [[Donna Laframboise]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q5308795|Q5308795]] | [[Drue Kataoka]] | [[Toquio]] | 1978 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Drue Kataoka - World Economic Forum Annual Meeting 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q5350343|Q5350343]] | [[Ekaterina Sedia]] | [[Moscova]] | 1970-07-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q5353245|Q5353245]] | [[Elaine Lui]] | [[Toronto]] | 1973-09-26 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Lainey from CTV etalk.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q5353400|Q5353400]] | [[Elana Amsterdam]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Elana amsterdam.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q5353675|Q5353675]] | [[Wan Wan]] | [[Taiwán]] | 1981-08-16 | [[Taiwán]] | | [[Ficheiro:Wanwan's book signing in Kaohsiung 20110109.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q5358953|Q5358953]] | [[Elena Wolay]] | | 1987<br/>1986 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q5362549|Q5362549]] | [[Elizabeth Castro]] | [[San Leandro]] | 1965-05-12 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Liz Castro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q5368974|Q5368974]] | [[Eman al-Nafjan]] | [[Arabia Saudita]] | 20th century | [[Arabia Saudita]] | | [[Ficheiro:Eman al-Nafjan EFF.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q5371655|Q5371655]] | [[Emilia di Girolamo]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q5372102|Q5372102]] | [[Emily Chang]] | [[Fairfax]] | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Emily Chang 2005.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q5385909|Q5385909]] | [[Eri Nobuchika]] | [[Munakata]] | 1985-08-03 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q5389132|Q5389132]] | [[Erin Davis]] | [[Edmonton]] | 1962-09-26 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Erin Davis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q5392178|Q5392178]] | [[Daniela Farnese]] | [[Nápoles]] | 1978-01-09 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q5403048|Q5403048]] | [[Ethar El-Katatney]] | [[Arabia Saudita]] | 20th century | [[Exipto]] | | |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q5415119|Q5415119]] | [[Eva Markvoort]] | [[New Westminster]] | 1984-03-31 | [[Canadá]] | 2010-03-27 | |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q5431219|Q5431219]] | [[Faith Popcorn]] | [[Nova York]] | 1947 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q5444075|Q5444075]] | [[Fereshteh Ghazi]] | | | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q5548239|Q5548239]] | [[Georgina Cook]] | [[Streatham]] | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q5555256|Q5555256]] | [[Débora Campos]] | [[Buenos Aires]] | 1973 | [[Arxentina]]<br/>[[España]] | | |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q5591208|Q5591208]] | [[Grace Helbig]] | [[Woodbury]] | 1985-09-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Grace Helbig.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q5607716|Q5607716]] | [[Gretchen Rubin]] | [[Kansas City, Missouri|Kansas City]] | 1965-12-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:9.21.14GretchenRubinByLuigiNovi1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q5693728|Q5693728]] | [[Heather B. Armstrong]] | [[Bartlett]] | 1975-07-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2023-05-09 | [[Ficheiro:Heather Armstrong in 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q5698080|Q5698080]] | [[Heera Rajagopal]] | [[Chennai]] | 1971-12-29 | [[India]] | | [[Ficheiro:Heera-rajagopal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q5703555|Q5703555]] | [[Helena Cobban]] | [[Abingdon-on-Thames]] | 1952 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q5714240|Q5714240]] | [[Hengameh Shahidi]] | [[Mashhad]] | 1975-05-14 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q5752615|Q5752615]] | [[Carmen Pacheco]] | [[Almería]] | 1980-09-21 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q5760902|Q5760902]] | [[Hilary Bok]] | | 1959 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q5929249|Q5929249]] | [[Huen Su Yin]] | [[Ipoh]] | 1985-09-12 | [[Malaisia]] | | |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q5954972|Q5954972]] | [[پرستو دوکوهکی]] | [[Irán]] | 1980 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q5957695|Q5957695]] | [[مهدیه گلرو]] | [[Teherán]] | 1986 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q5960779|Q5960779]] | [[مریم بهرمن]] | | | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q5997060|Q5997060]] | [[Ilana Mercer]] | [[Suráfrica]] | | [[Suráfrica]] | | [[Ficheiro:Ilana Mercer.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q6019369|Q6019369]] | [[India Knight]] | [[Rexión de Bruxelas-Capital]]<br/>[[Bruxelas]]<br/>[[Bruxelas (Q111901161)|Bruxelas]] | 1965-12-14 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q6027187|Q6027187]] | [[Indu Menon]] | [[Kozhikode]] | 1980-06-13 | [[India]] | | [[Ficheiro:Indu Menon (2).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q6066626|Q6066626]] | [[Patricia de Souza]] | [[Coracora]] | 1964-04-09 | [[Perú]] | 2019-10-24 | |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q6069744|Q6069744]] | [[Irin Carmon]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Irin Carmon 2015 headshot.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q6123532|Q6123532]] | [[Vivibear]] | [[Ningbo]] | 1977-11-26 | [[República Popular da China]] | | |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q6152407|Q6152407]] | [[Jane I. Wells]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q6177688|Q6177688]] | [[Jenn Ashworth]] | [[Preston]] | 1982 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:JennAshworth.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q6178181|Q6178181]] | [[Jennifer Caron Hall]] | [[Londres]] | 1958-02-09 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q6178769|Q6178769]] | [[Jennifer Rubin]] | [[Nova Jersey]] | 1962-06-11 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jennifer Rubin (53565634279).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q6186041|Q6186041]] | [[Jessa Crispin]] | [[Lincoln Center]] | 1978 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jessa Crispin.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q6186043|Q6186043]] | [[Jessa Gamble]] | [[Oxford]] | 1979-04-25 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q6187227|Q6187227]] | [[Jessica Gottlieb]] | | 1970-03-28 | | | |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q6192850|Q6192850]] | [[Jill Golick]] | [[Montreal]] | 1956 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Jill Golick.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q6304516|Q6304516]] | [[Judy MacDonald]] | | 1964 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q6306166|Q6306166]] | [[Julia Allison]] | [[Wilmette]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Juliaallisonheadshot1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q6306597|Q6306597]] | [[Julia Moulden]] | | 1956 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q6324100|Q6324100]] | [[K. Tempest Bradford]] | [[Cincinnati]] | 1978-04-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:K Tempest Bradford.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q6345820|Q6345820]] | [[Kady O'Malley]] | [[Guelph]] | 20th century | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Kady O'Malley 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q6356396|Q6356396]] | [[Kambri Crews]] | [[Tulsa, Oklahoma|Tulsa]] | 1971-06-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kambri crews 2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q6358696|Q6358696]] | [[Kamla Bhatt]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q6376041|Q6376041]] | [[Kateřina Winterová]] | [[Benešov]] | 1976-02-12<br/>1976-05-12 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q6376898|Q6376898]] | [[Kathleen Seidel]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q6377016|Q6377016]] | [[Kathryn Casey]] | [[Wauwatosa]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kathryn casey 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q6377021|Q6377021]] | [[Kathryn Cramer]] | [[Bloomington]] | 1962-04-16 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q6381786|Q6381786]] | [[Kazuyo Katsuma]] | [[Katsushika]] | 1968-12-14 | [[Xapón]] | | [[Ficheiro:Kazuyo Katsuma cropped 1 Kenichiro Mogi and Kazuyo Katsuma 20091129.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q6385596|Q6385596]] | [[Keli Carender]] | | 1981 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q6461549|Q6461549]] | [[La Carmina]] | [[Vancouver]] | | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:LaCarmina1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q6473907|Q6473907]] | [[Laila el-Haddad]] | [[Kuwait]] | 1978 | [[Estado de Palestina]] | | [[Ficheiro:Laila El Haddad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q6489422|Q6489422]] | [[Larisa Alexandrovna]] | [[Odesa]] | 1971-12-07 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q6509558|Q6509558]] | [[Leandra Medine]] | [[Nova York]] | 1988-12-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Leandra Medine cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q6522083|Q6522083]] | [[Lena Chen]] | [[San Francisco]] | 1987-08-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Re publica 18 - Day 3 (40986938405).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q6523104|Q6523104]] | [[Lenore Skenazy]] | [[Chicago]] | 1959-11-27 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Lenore-Skenazy 2008-07-24.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q6558347|Q6558347]] | [[Lisa R. Cohen]] | [[Winnipeg]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q6688655|Q6688655]] | [[Louise Burfitt-Dons]] | [[Wiseman Magwa]] | 1953-10-22 | | | [[Ficheiro:Louise Burfitt-Dons, 2011 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q6704553|Q6704553]] | [[Luo Yufeng]] | [[República Popular da China]] | 1985 | [[República Popular da China]] | | [[Ficheiro:Luo Yufeng at VOA interview, 2016.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q6707866|Q6707866]] | [[Lylah M. Alphonse]] | [[Princeton, Nova Jersey|Princeton]] | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:LMA Headshot hirez 102017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q6736888|Q6736888]] | [[Maira Kalman]] | [[Tel Aviv]]<br/>[[Jaffa]] | 1949 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Maira kalman 2010.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q6753594|Q6753594]] | [[Mao Kobayashi]] | [[Ojiya]] | 1982-07-21 | [[Xapón]] | 2017-06-22 | |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q6759194|Q6759194]] | [[Margaret Blair Young]] | | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q6760688|Q6760688]] | [[Margot Mifflin]] | [[Swarthmore]] | 1960-09-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q6781089|Q6781089]] | [[Maryam Palizban]] | [[Urmia]] | 1981-10-06 | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Maryam Palizban.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q6783266|Q6783266]] | [[Masih Alinejad]] | [[Qomi Kola]] | 1976-09-11 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Reino Unido]]<br/>[[Irán]] | | [[Ficheiro:Masih Alinejad (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q6787977|Q6787977]] | [[Matse Uwatse]] | [[Warri]] | 1981-05-10 | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Matse Uwatse.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q6796709|Q6796709]] | [[Maya Keyes]] | [[Nova Jersey]] | 1985-05-23 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q6807612|Q6807612]] | [[Meenakshi Reddy Madhavan]] | [[Kerala]] | | [[India]] | | [[Ficheiro:Meenakshi Reddy Madhavan.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q6808703|Q6808703]] | [[Megan McArdle]] | [[Nova York]] | 1973-01-29 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Megan McArdle in March 2013 (12952050325) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q6812516|Q6812516]] | [[Melinda Tankard Reist]] | [[Mildura]] | 1963-09-23 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q6812649|Q6812649]] | [[Melissa Bradshaw]] | [[Norwich (Q130191)|Norwich]] | 20th century | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q6862579|Q6862579]] | [[Min Reyes]] | | 20th century | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q6880452|Q6880452]] | [[Mistress Matisse]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q6896677|Q6896677]] | [[Molly Scott Cato]] | [[Stroud]] | 1963-05-21 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Molly Scott Cato, 2016 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q6929973|Q6929973]] | [[Mrs Stephen Fry]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q6957793|Q6957793]] | [[Nadine Haobsh]] | [[Nova York]] | 1980-08-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nadine Jolie Courtney.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q6968062|Q6968062]] | [[Natalia Pelevine]] | [[Moscova]] | 1976-11-02 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Natalia Pelevine.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q6968263|Q6968263]] | [[Natalie Wexler]] | | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q7035228|Q7035228]] | [[Nikki Gordon-Bloomfield]] | | 1979-11-01 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:A waterfall on Nevis and I.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q7097894|Q7097894]] | [[Ophelia Benson]] | [[Estados Unidos de América]] | 1948 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ophelia Benson at CFI WIS-May 18 2012.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q7123500|Q7123500]] | [[Paddy Johnson]] | | 20th century | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q7129243|Q7129243]] | [[Pamela Ribon]] | [[Bloomsburg]] | 1975-04-04 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Pamela Ribon.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q7143247|Q7143247]] | [[Pat Brown]] | [[Nova Jersey]] | 1955 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q7148735|Q7148735]] | [[Patty Sullivan]] | [[Burlington]] | 1968-03-17 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q7178395|Q7178395]] | [[Petite Anglaise]] | | 20th century | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q7279076|Q7279076]] | [[Rachael Bland]] | [[Cardiff]] | 1978-01-21 | [[Reino Unido]] | 2018-09-05 | |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q7279144|Q7279144]] | [[Rachel Barenblat]] | | 1975-03-21 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q7279405|Q7279405]] | [[Rachel Sklar]] | [[Toronto]] | 1972-12-08 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Rachel Sklar 2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q7279441|Q7279441]] | [[Rachel Wahba]] | [[Bombai]] | 1946-03-19 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q7367093|Q7367093]] | [[Rosa Meriläinen]] | [[Tampere]] | 1975-12-31 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Rosamerilainen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q7367627|Q7367627]] | [[Rose Aguilar]] | | 1972 | | | [[Ficheiro:Rose Aguilar.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q7368903|Q7368903]] | [[Rosie Millard]] | | 1965-04-17 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q7382990|Q7382990]] | [[Ruth Fowler]] | [[Reino Unido]] | 1979-03-28 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Ruth Fowler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q7409414|Q7409414]] | [[Samia Khan]] | [[Fresno]] | 1985-04-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q7409590|Q7409590]] | [[Somayeh Tohidlou]] | | 1979 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q7421565|Q7421565]] | [[Sara Benincasa]] | | 1980-10-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:9.21.14SaraBenincasaByLuigiNovi5.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q7422229|Q7422229]] | [[Sarah D. Bunting]] | | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sarah Bunting 2009.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q7441567|Q7441567]] | [[Seaneen Molloy]] | [[Belfast]] | 1985-09-04 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q7493623|Q7493623]] | [[Shelina Zahra Janmohamed]] | | 1974 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q7608203|Q7608203]] | [[Stephania Bell]] | | 1966-05-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q7608279|Q7608279]] | [[Stephanie Flanders]] | | 1968-08-05 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Stephanie Flanders - Chatham House 2011.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q7608308|Q7608308]] | [[Stephanie Kaplan]] | | 1988-12-05 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q7608361|Q7608361]] | [[Stephanie Pakrul]] | | 1982-09-09 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Stepherrorwear114.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q7608365|Q7608365]] | [[Stephanie Payne]] | | 1980-01-23 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q7608367|Q7608367]] | [[Stephanie Pearl-McPhee]] | | 1968-06-14 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Yarnharlot.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q7634257|Q7634257]] | [[Sue Richards]] | [[Canadá]] | 1958 | [[Canadá]] | 2014-08-02 | [[Ficheiro:SueRichards.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q7647588|Q7647588]] | [[Susan Block]] | [[Filadelfia]] | 1955-06-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Dr. susan block m.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q7647946|Q7647946]] | [[Susan Henking]] | | 1955 | | | [[Ficheiro:Henking 1a.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q7648710|Q7648710]] | [[Susannah Breslin]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q7649001|Q7649001]] | [[Susie Amy]] | [[Londres]] | 1981-04-17 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q7651069|Q7651069]] | [[Suzi Brent]] | [[Londres]] | 1977-04-28 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q7672776|Q7672776]] | [[Ta Phong Tan]] | [[Vĩnh Lợi]] | 1968-09-15 | [[Vietnam]] | | |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q7683982|Q7683982]] | [[Tanya Burr]] | [[Norwich (Q130191)|Norwich]] | 1989-06-09 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Tanya Burr 2020.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q7782859|Q7782859]] | [[Theresa Duncan]] | [[Lapeer]] | 1966-10-26 | [[Estados Unidos de América]] | 2007-07-10 | |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q7918074|Q7918074]] | [[Veena Goel]] | [[Laguna Hills]] | 1981-09-23 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q7926629|Q7926629]] | [[Victoria Chang]] | | 1970-12-03 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Victoria Chang by Pat Cray.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q7967213|Q7967213]] | [[Wandering Scribe]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q7982623|Q7982623]] | [[Wendy Coakley-Thompson]] | [[Brooklyn]] | 1966-12-27 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q8043471|Q8043471]] | [[Xeni Jardin]] | [[Richmond, Virxinia|Richmond]] | 1970-08-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Xeni Jardin self-portrait, June 2017 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q8044334|Q8044334]] | [[Xiaxue]] | [[Singapur]] | 1984-04-28 | [[Singapur]] | | [[Ficheiro:Xiaxue.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q8072889|Q8072889]] | [[Ziya Tong]] | [[Londres]] | 1980 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:ZiyaTong DailyPlanet2012.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q8915317|Q8915317]] | [[Marta Grande]] | [[Civitavecchia]] | 1987-11-22 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Marta Grande daticamera 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q8933801|Q8933801]] | [[Chiara Ferragni]] | [[Cremona]] | 1987-05-07 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Goyas 2025 - Chiara Ferragni (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q9169144|Q9169144]] | [[Bernadetta Darska]] | [[Bartoszyce]] | 1978 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q9178411|Q9178411]] | [[Mirosława Dołęgowska-Wysocka]] | [[Kielce]] | 1955-07-09 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Bozenawysocka.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q9256765|Q9256765]] | [[Ewa Maria Slaska]] | [[Sopot]] | 1949-09-02 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q9384663|Q9384663]] | [[Mehrnoush Najafi Ragheb]] | | 1979-02-03 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q9662376|Q9662376]] | [[Ana Maria Bahiana]] | [[Río de Xaneiro]] | 1950-12-15 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q9696741|Q9696741]] | [[Carla Vilhena]] | [[Río de Xaneiro]] | 1967-06-11 | [[Brasil]] | | |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q10269365|Q10269365]] | [[Dóris Giesse]] | [[Valença]] | 1960-05-18 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Doris Giesse.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q10318441|Q10318441]] | [[Linda Mastandrea]] | | | | | [[Ficheiro:Linda Mastandrea (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q10508872|Q10508872]] | [[Šárka Razýmová]] | [[Jablonec nad Nisou]] | 1986-01-23 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q10577275|Q10577275]] | [[Marie Andersson]] | | | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:@MikuMaria och @Opassande IMG 7570 crop.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q11249727|Q11249727]] | [[Tokyo Panda]] | [[Toquio]] | 1984-01-05 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q11268670|Q11268670]] | [[Zawachin]] | [[Ōta, Gunma]] | 1992-08-16 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q11484019|Q11484019]] | [[Yumeha Kōda]] | [[Toquio]] | 1992-04-18 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q11640917|Q11640917]] | [[Amina Tyler]] | [[Tunes]] | 1994-12-07 | [[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Amina Tyler.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q11737022|Q11737022]] | [[Katarzyna Michalak]] | [[Varsovia]] | 1969 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Katarzyna Michalak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q11769196|Q11769196]] | [[Maria Teresa Kiszczak]] | [[Kozy]] | 1934-08-20 | [[Polonia]] | 2023-04-17 | |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q11779495|Q11779495]] | [[Michelle Goldberg]] | [[Buffalo, Nova York|Buffalo]] | 1975 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Michelle Goldberg at 2012 Brooklyn Book Festival panel (8024128755).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q11949662|Q11949662]] | [[Shaudin Melgar-Foraster]] | [[Barcelona]] | 20th century | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q11961184|Q11961184]] | [[Bitterfissen Bethany]] | | 1972-12-05 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q11984121|Q11984121]] | [[Line Victoria Husby]] | [[Bamble]] | 1983-04-05 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q11988190|Q11988190]] | [[Maria Grøntjernet]] | | 1995-10-09 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q11988452|Q11988452]] | [[Marlene A. Eilers Koenig]] | | 1954 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q11997361|Q11997361]] | [[Regine Stokke]] | [[Kristiansund Municipality]] | 1991-06-06 | [[Noruega]] | 2009-12-03 | |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q12023412|Q12023412]] | [[Jana Zwyrtek Hamplová]] | | 1965-05-18 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q12040926|Q12040926]] | [[Nikol Moravcová]] | [[Most]] | 1987-07-08 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Nikol Moravcova 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q12058696|Q12058696]] | [[Tereza Boehmová]] | [[Praga]] | 1976-10-09 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Tereza Boehmová 2016-08-22.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q12058880|Q12058880]] | [[Emily Gould]] | [[Silver Spring]] | 1981-10-13 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:9.13.09EmilyGouldByLuigiNovi1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q12061496|Q12061496]] | [[Heather Marsh]] | | 20th century | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Heather Marsh at CubaConf 2016.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q12124444|Q12124444]] | [[Tetiana Montian]] | [[Kerch]] | 1972-08-29 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Монтян Тетяна Миколаївна.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q12167863|Q12167863]] | [[Khrystyna Lukashchuk]] | [[Lviv]] | 1972 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Forum vydavtsiv 2014 (15).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q12287785|Q12287785]] | [[Natalia Nikolaeva]] | [[Shumen]] | 1971-01-28 | | | |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q12301861|Q12301861]] | [[Anne Sophia Hermansen]] | [[Aarhus]] | 1972-07-19 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | [[Ficheiro:Anne Sophia Hermansen, 2018-10-28.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q12308862|Q12308862]] | [[Dorte Toft]] | | 1944 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | [[Ficheiro:Dortetoft 2015-03-08.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q12321586|Q12321586]] | [[Katrine Winkel Holm]] | [[Seem]] | 1970-03-21 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | [[Ficheiro:Katrine Winkel Holm in 2014.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q12326349|Q12326349]] | [[Mascha Vang]] | [[Byrsted]] | 1979-07-31 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q12628228|Q12628228]] | [[Bozica Brkan]] | [[Okešinec]] | 1955-02-10<br/>1955 | [[Croacia]]<br/>[[República Federal Socialista de Iugoslavia]] | | |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q12956722|Q12956722]] | [[Danijela Dvornik]] | | | [[Croacia]] | | |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q13056788|Q13056788]] | [[Sonja Kovač]] | [[Bjelovar]] | 1984-06-19 | [[Croacia]] | | |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q13099543|Q13099543]] | [[Katharina Nocun]] | [[Tychy]] | 1986 | [[Polonia]]<br/>[[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Katharina Nocun 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q13560883|Q13560883]] | [[Lily Burana]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:LilyBuranaBookParty.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q13563121|Q13563121]] | [[Lela E. Buis]] | [[Middlesboro]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q14177844|Q14177844]] | [[Alessandra Farkas]] | [[Roma]] | 1954-08-09 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q14565467|Q14565467]] | [[Misha Janette]] | [[Spokane]] | 1983 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q15020877|Q15020877]] | [[Valentina Nappi]] | [[Scafati]] | 1990-11-06 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Valentina Nappi, 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q15109569|Q15109569]] | [[Laura Grace Ford]] | [[Halifax]] | 1973 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q15427586|Q15427586]] | [[Kelly Oxford]] | [[Edmonton]] | 1977-11-29 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q15429919|Q15429919]] | [[Cheryl B]] | [[Staten Island]] | 1972-09-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2011-06-18 | |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q15441122|Q15441122]] | [[Garance Doré]] | [[Ajaccio]]<br/>[[Córsega]] | 1975-05-01 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q15685688|Q15685688]] | [[Keren Pevzner]] | [[Bakú]] | 1961-05-08 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Israel]] | | [[Ficheiro:Keren Pevzner - 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q15720630|Q15720630]] | [[Vanessa Rudjord]] | [[Stavanger]] | 1976-03-08 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q15859809|Q15859809]] | [[Kübra Gümüşay]] | [[Hamburgo]] | 1988-06-28 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Re-publica 23 - Tag 2 (52956291385).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q15901046|Q15901046]] | [[Zoella]] | [[Wiltshire]] | 1990-03-28 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Zoe Sugg by Gage Skidmore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q15927540|Q15927540]] | [[Lisa Bettany]] | [[Victoria]] | 1981-11-03 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Lisa Bettany.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q15973196|Q15973196]] | [[Sophie Adriansen]] | [[Orleáns]] | 1982-07 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Sophie Adriansen, Montreuil, 2018 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q16058187|Q16058187]] | [[Malini Agarwal]] | [[Prayagraj]] | 1977-05-26 | [[India]] | | [[Ficheiro:Photo of Malini Agarwal.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q16139244|Q16139244]] | [[Napassorn Buranasiri]] | | 1980-12-29 | [[Tailandia]] | | [[Ficheiro:Momay 90s.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q16148087|Q16148087]] | [[AJ Odudu]] | [[Blackburn]] | 1988-02-12 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Aj odudu 2015 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q16148711|Q16148711]] | [[Atiaf Alwazir]] | [[Saná]] | | [[Iemen]] | | [[Ficheiro:Atiaf Alwazir (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q16149202|Q16149202]] | [[Sharmi Albrechtsen]] | [[Canadá]] | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q16150512|Q16150512]] | [[Elise Andrew]] | [[Reino Unido]] | 1989-07 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Elise Andrew - 27 September 2013 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q16185339|Q16185339]] | [[Nikki Finke]] | [[Manhattan]] | 1953-12-16 | [[Estados Unidos de América]] | 2022-10-09 | |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q16204527|Q16204527]] | [[Rejina Sabur-Cross]] | [[Londres]] | 1974-02-18 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q16209770|Q16209770]] | [[Kim Moritsugu]] | [[Toronto]] | 1954 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q16211433|Q16211433]] | [[Sharon A. Hill]] | | 1970-08-23 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:SH vignette.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q16231540|Q16231540]] | [[Esra'a Al Shafei]] | | 1986-07-23 | [[Bahrain]] | | [[Ficheiro:Esra'a Al Shafei avatar.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q16232172|Q16232172]] | [[Felicity Jones]] | [[Newton]] | 1988-07-20 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q16232342|Q16232342]] | [[Katie Pavlich]] | [[Estados Unidos de América]] | 1988-07-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Katie Pavlich Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q16235151|Q16235151]] | [[Suki Waterhouse]] | [[Londres]] | 1992-01-05 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Suki Waterhouse 2015 (crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q16339898|Q16339898]] | [[Tal Schneider]] | [[Ramat HaSharon]] | 1971-08-12 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Tal Schneider - Israeli Journalist - June 2024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q16481614|Q16481614]] | [[Jackie Ferm]] | [[Falun]] | 1990-09-09 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q16499729|Q16499729]] | [[Cathy O'Neil]] | [[Estados Unidos de América]] | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Cathy O'Neil at Google Cambridge.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q16520479|Q16520479]] | [[Hozleiter Fanny]] | [[Budapest]] | 1988-11-17 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q16529698|Q16529698]] | [[Antonina Kostrzewa]] | [[Wrocław]] | 1973-03-25 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q16537250|Q16537250]] | [[Carlotta Nobile]] | [[Roma]] | 1988-12-20 | [[Italia]] | 2013-07-16 | [[Ficheiro:Carlotta Nobile, fotografata da Manuela Morgia nel 2008.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q16545413|Q16545413]] | [[Costanza Miriano]] | [[Perugia]] | 1970-10-26 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Costanza-miriano-varese-novembre-2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q16595142|Q16595142]] | [[Clara Henry]] | [[Partille]] | 1994-04-09 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Clara Henry Hedemora bokhandel 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q16596634|Q16596634]] | [[Maren Uthaug]] | [[Kautokeino Municipality]] | 1972-10-07 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Maren Uthaug.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q16627289|Q16627289]] | [[Bozhena Rynska]] | [[San Petersburgo]] | 1975-01-20 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Bozhena Rynska, October 2017-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q16728306|Q16728306]] | [[Margaret Cuomo]] | [[Queens]] | 1959-03-29 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q16738991|Q16738991]] | [[Susanna Lau]] | [[Brent]] | 1983-12 | | | [[Ficheiro:Susie Bubble (Susanna Lau) in 2007.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q16739246|Q16739246]] | [[Gesine Schulz]] | [[Baixa Saxonia]] | 1952-03-09 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q16748873|Q16748873]] | [[Ella Catliff]] | | 1991-06-19 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Ella Catliff 2013.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q16913508|Q16913508]] | [[Anna Lewandowska]] | [[Łódź]] | 1988-09-07 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Ania Lewandowska 2024 (crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q16913530|Q16913530]] | [[Julia Kuczyńska]] | [[Złotów]] | 1987-09-22 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Julia Kuczyńska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q16975599|Q16975599]] | [[Lisa Fain]] | [[Houston, Texas|Houston]] | | | | [[Ficheiro:Lisa fain 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q16975892|Q16975892]] | [[Elly Schlein]] | [[Lugano]] | 1985-05-04 | [[Italia]]<br/>[[Estados Unidos de América]]<br/>[[Suíza]] | | [[Ficheiro:Elly Schlein 2023 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q16990667|Q16990667]] | [[Hanna Sumari]] | [[Helsinqui]] | 1958-05-09 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q17032235|Q17032235]] | [[María Lapiedra]] | [[Mollerussa]] | 1984-07-19 | [[España]] | | [[Ficheiro:Maria Lapiedra (2) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q17057969|Q17057969]] | [[Caroline Berg Eriksen]] | [[Sarpsborg]] | 1987-01-28 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q17064091|Q17064091]] | [[Maria Gjerpe]] | [[Oslo]] | 1968-01-27 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Kristin Maria Gjerpe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q17105457|Q17105457]] | [[Linnéa Myhre]] | [[Molde]] | 1990-04-16 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Linnéa Myhre (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q17142408|Q17142408]] | [[Sherri L. Smith]] | [[Chicago]] | 1971-03-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sherri L Smith Author Photo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q17198304|Q17198304]] | [[Louise Pentland]] | [[Northampton]] | 1985-04-28 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Louise Pentland by Gage Skidmore.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q17278150|Q17278150]] | [[Katarzyna Tusk]] | [[Sopot]] | 1987-10-16 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Katarzyna Tusk (27118543471).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q17284899|Q17284899]] | [[Marina Cepeda]] | [[Sevilla]] | 1946 | [[España]]<br/>[[Italia]] | 2014-06-21 | |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q17305922|Q17305922]] | [[Faye Flam]] | [[Estados Unidos de América]] | 1964 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Zero g NASA flight.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q17336267|Q17336267]] | [[Marzieh Rasouli]] | | 20th century | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q17377888|Q17377888]] | [[Tamara Eidelman]] | [[Moscova]] | 1959-12-15 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Tamara Eidelman (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q17403226|Q17403226]] | [[Lilly Singh]] | [[Scarborough]] | 1988-09-26 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:2024-03-08 SXSW-2024 Variety-comedy-awards 04707 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q17478332|Q17478332]] | [[Xiskya Valladares]] | [[León]] | 20th century | [[Nicaragua]] | | |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q17485910|Q17485910]] | [[Coralie Delaume]] | [[Romans-sur-Isère]] | 1976-08-26 | [[Francia]] | 2020-12-15 | |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q17521295|Q17521295]] | [[Anne Roth]] | | 20th century | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Anne-roth-2013-cropped.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q18042780|Q18042780]] | [[Beáta Matyášová]] | [[Děčín]] | 1979-04-12 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q18126169|Q18126169]] | [[Smita Nair Jain]] | [[Pune]] | 1969-11-20 | [[India]] | | [[Ficheiro:Smita Nair Jain speaking at Nasscom.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q18149464|Q18149464]] | [[Caitlin Doughty]] | [[Oahu]] | 1984-08-19 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Caitlin Doughty in red evergreen background.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q18224858|Q18224858]] | [[Teresa Roig]] | [[Igualada]] | 1975 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q18244627|Q18244627]] | [[Desirée Nilsson]] | [[Enskede-Årsta parish]] | 1994-08-02 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q18343504|Q18343504]] | [[Care Johnson]] | [[Dewsbury]] | 1993-08-17 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Care Johnson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q18345671|Q18345671]] | [[Grace Neutral]] | [[Dubai]] | 1989-03-29 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q18345839|Q18345839]] | [[Leigh Alexander]] | [[Massachusetts]] | 1981-10-22 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Leigh Alexander at 1ReasonToBe panel, 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q18347428|Q18347428]] | [[Chloé Valdary]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Chloe Valdary.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q18359192|Q18359192]] | [[Jean Jennings]] | [[Detroit]] | 1954-02-03 | | 2024-12-16 | |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q18359296|Q18359296]] | [[Jenny Levine]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q18536484|Q18536484]] | [[Nazafryn Mirza Khalil]] | [[Teherán]] | 1972 | [[Irán]] | | |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q18632032|Q18632032]] | [[Adele Enersen]] | [[Kuopio]] | 20th century<br/>1978 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q18688048|Q18688048]] | [[Eliza Joenck]] | [[Florianópolis]] | 1982-01-01 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Eliza Joenck with red glasses.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q18763939|Q18763939]] | [[Lisa Charleyboy]] | | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q18812069|Q18812069]] | [[Antonella Landi]] | [[San Giovanni Valdarno]] | 1966-02-01 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q19518341|Q19518341]] | [[Tjaša Kokalj]] | [[Liubliana]] | 1986-01-20 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q19568915|Q19568915]] | [[Amelia Greenhall]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q19586532|Q19586532]] | [[Lisa Bonchek Adams]] | | 1969-07-29 | [[Estados Unidos de América]] | 2015-03-06 | |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q19601958|Q19601958]] | [[Jana Hochmannová]] | [[Ostrava]] | 1962-12-26 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Jana Hochmannová, 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q19631086|Q19631086]] | [[Stéphanie Zwicky]] | | | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Stéphanie Zwicky.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q19646809|Q19646809]] | [[Daphne Caruana Galizia]] | [[Sliema]] | 1964-08-26 | [[Malta]] | 2017-10-16 | |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q19665096|Q19665096]] | [[Saasa]] | [[Sakai, Osaka|Sakai]] | 1984-11-12 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q19667872|Q19667872]] | [[Linda Ikeji]] | [[Nkwerre]] | 1980-09-19 | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Linda-ikeji.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q19697945|Q19697945]] | [[Justyna Napiórkowska]] | [[Varsovia]] | 1977 | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q19758212|Q19758212]] | [[Ela Sidi]] | [[Lubin]] | 1965-08-27 | [[Israel]]<br/>[[Polonia]] | | [[Ficheiro:Elasidi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q19760301|Q19760301]] | [[Nikita Klæstrup]] | [[Guldborgsund Municipality]] | 1994-11-08 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q19818564|Q19818564]] | [[Caroline Calloway]] | [[Falls Church]] | 1991-12-05 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Calloway Polaroid (cropped, retouched).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q19862139|Q19862139]] | [[Sophie Elise]] | [[Harstad]] | 1994-12-18 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Sophie Elise (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q19872111|Q19872111]] | [[Saima Chowdhury]] | [[Chester]] | 1993-10-05 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q19873687|Q19873687]] | [[Belle Gibson]] | [[Launceston]] | 1991-10-08 | [[Australia]] | | |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q19874934|Q19874934]] | [[Amber Kirk-Ford]] | | 1998-10-28 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Amberkirk-ford.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q19898900|Q19898900]] | [[Martine de Jong]] | [[Avenhorn]] | 1975 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q19941893|Q19941893]] | [[Teri Blitzen]] | | 2000-03-30 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Teri Blitzen 2015 (1).JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q19944956|Q19944956]] | [[Solange Bied-Charreton]] | [[15º distrito de París]] | 1982-04-16 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q19946724|Q19946724]] | [[Chiara Bertoglio]] | [[Turín]] | 1983-01-31 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q20006912|Q20006912]] | [[Reva Seth]] | [[Toronto]] | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q20090592|Q20090592]] | [[Nikki Dinki]] | [[Clarence]] | 1983-05-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q20165013|Q20165013]] | [[Stéphanie Bodet]] | [[Gap]] | 1976-03-14 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q20243130|Q20243130]] | [[Tanja Salkowski]] | [[Zürich]] | 1977-11-25 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Tanja Salkowski.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q20437268|Q20437268]] | [[Éva Gerle]] | [[Budapest]] | 1976-05-13 | [[Hungría]] | | [[Ficheiro:Gerle Éva a fán.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q20500337|Q20500337]] | [[Peti͡a Khaĭnrikh]] | [[Sofía, Bulgaria|Sofía]] | 1973-10-04 | [[Bulgaria]] | | |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q20502094|Q20502094]] | [[Linda Menuhin]] | [[Bagdad]] | 1950-04-08 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Shadow in Baghdad - English poster.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q20528962|Q20528962]] | [[Anna Ovsjankina]] | | 1986 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q20534583|Q20534583]] | [[Milagros Bará]] | [[Pontevedra]] | 1962-11-06 | [[España]] | | [[Ficheiro:Milagros Bará.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q20605281|Q20605281]] | [[Kafi Freitag]] | | 1975 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:Kafi Freitag .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q20630858|Q20630858]] | [[Louise Cooper]] | | 20th century | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Louise Cooper profile 2018 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q20638835|Q20638835]] | [[Jacinta Nandi]] | [[Londres]] | 1980-04-04 | | | |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q20639692|Q20639692]] | [[Maangchi]] | | 1957 | | | |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q20679792|Q20679792]] | [[Uche Eze]] | [[Maiduguri]] | 1984-07-26 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q20683601|Q20683601]] | [[Teske de Schepper]] | [[Reeuwijk]] | 1995-08-26 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Teske de schepper-1441317230.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q20684917|Q20684917]] | [[Yuri Nakagawa]] | [[Kanazawa]] | | | | |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q20685210|Q20685210]] | [[Rachelle Friedman]] | [[Norfolk, Virxinia|Norfolk]] | 1985-10-02 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q20687393|Q20687393]] | [[Tina Roth-Eisenberg]] | [[Speicher]] | | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:Tina Roth Eisenberg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q20744445|Q20744445]] | [[Momtaz Begum-Hussain]] | | 1981-12-08 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q20751705|Q20751705]] | [[Titiou Lecoq]] | [[París]] | 1980-01-22 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Titiou Lecoq.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q20798790|Q20798790]] | [[Simone Janson]] | [[Ludwigshafen am Rhein]] | 1976 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q20876634|Q20876634]] | [[Zion Lights]] | [[Midlands do Oeste|Midlands do Oeste - West Midlands]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Zion Lights 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q20971374|Q20971374]] | [[Cali Rezo]] | [[Vendée]] | 1969-05-18 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:CALI-Rezo Autoportrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q21062663|Q21062663]] | [[Nikki DuBose]] | [[Charleston, Carolina do Sur|Charleston]] | 1985-03-21 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Nikki-DuBose-SI-Swimsuit-Swimfluence-Event-2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q21064305|Q21064305]] | [[Glennon Doyle]] | [[Burke]] | 1976-03-25 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Glennon-Doyle-Melton.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q21065118|Q21065118]] | [[Annika Smith]] | [[Glostrup]] | 1976-07-11 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q21127164|Q21127164]] | [[Siska Yuniati]] | [[Bantul]] | 1980-06-26 | [[Indonesia]] | | [[Ficheiro:Siska Yuniati at Tembi Rumah Budaya, 2012-05-07.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q21266376|Q21266376]] | [[Lisa Congdon]] | | 1968 | | | [[Ficheiro:Lisa Congdon (13954084991).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q21285289|Q21285289]] | [[Maria Kang]] | [[San Francisco]] | 1980 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Maria Kang.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q21290333|Q21290333]] | [[Kelly Piquet]] | [[Homburg]] | 1988-12-07 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Kelly Tamsma Piquet, 2014 New York Fashion Week (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q21498303|Q21498303]] | [[Lindsay Mills]] | [[Estados Unidos de América]] | 1985-02-20 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q21743226|Q21743226]] | [[Suzanne Aabel]] | | 1981 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q21849774|Q21849774]] | [[Marie Vareille]] | [[Montbard]] | 1985-02-27 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:MV St Louis.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q21994139|Q21994139]] | [[Geeti Amiri]] | [[Cabul]] | 1989 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q22004511|Q22004511]] | [[Deborah Hyde]] | [[Londres]] | 1965 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Deborah Hyde CSICon 2018 Interview with the Vampire Expert.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q22006192|Q22006192]] | [[Lauren Wildbolz]] | [[Zürich]] | 1981-03-17 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:Lauren Wildbolz .jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q22073671|Q22073671]] | [[AnnMarie Thomas]] | | | | | [[Ficheiro:AnnMarie Thomas (17598060293) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q22086932|Q22086932]] | [[Eman Abou Taleb]] | [[O Cairo]] | 1980-02-01 | [[Exipto]] | | |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q22276689|Q22276689]] | [[Nadia Aboulhosn]] | [[Orlando, Florida|Orlando]] | 1988-09-13 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Líbano]] | | |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q22277247|Q22277247]] | [[Sheila Cameron]] | | | | | [[Ficheiro:Sheila Cameron at The Center for The Arts-cropped.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q22345926|Q22345926]] | [[Tereza Matoušková]] | [[Staré Město]] | 1990-07-06 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Tereza Matoušková (2024).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q22677900|Q22677900]] | [[Mariell Øyre]] | | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q22690495|Q22690495]] | [[Hayla Ghazal]] | [[Dubai]] | 1995-07-24 | [[Siria]] | | |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q22814407|Q22814407]] | [[Lola Aronovich]] | [[Buenos Aires]] | 1967-06-06 | [[Arxentina]]<br/>[[Brasil]] | | [[Ficheiro:Lola Aronovich.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q22909192|Q22909192]] | [[Maram Susli]] | [[Damasco]] | 1987 | [[Siria]]<br/>[[Australia]] | | [[Ficheiro:Maram Susli-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q22909403|Q22909403]] | [[Jan Thornhill]] | [[Greater Sudbury]] | 1955 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q22957987|Q22957987]] | [[Kathryn Morgan]] | [[Fayetteville]] | 1989-08-17 | | | |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q23008452|Q23008452]] | [[Ronja von Rönne]] | [[Berlín]] | 1992-01-16 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Ronja von Rönne Leipziger Buchmesse 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q23040410|Q23040410]] | [[Suvi Auvinen]] | | 1984 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q23042627|Q23042627]] | [[Camilla Pihl]] | | 1978-06-15 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q23059289|Q23059289]] | [[Stefanie Sargnagel]] | [[Viena]] | 1986-01-14 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Stefanie Sargnagel, 2024-10-16.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q23409829|Q23409829]] | [[Alice Wong]] | [[Indianapolis, Indiana|Indianapolis]] | 1974 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Alice Wong via robot (cropped again).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q23542673|Q23542673]] | [[Tanesha Awasthi]] | | 1980s | | | |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q23663952|Q23663952]] | [[Fran Wilde]] | [[Filadelfia]] | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Portrait photoshoot at Worldcon 75, Helsini, before the Hugo Awards – Fran Wilde.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q23673619|Q23673619]] | [[Anna Nooshin]] | [[Irán]] | 1986-12-18 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:AnnaNooshin2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q23698869|Q23698869]] | [[Elina Innanen]] | [[Iitti]] | 1986 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q23759544|Q23759544]] | [[Meera Vijayann]] | | | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q23770514|Q23770514]] | [[Ella Mills]] | [[Rugby]] | 1991-05-31 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q23772449|Q23772449]] | [[Feminista Jones]] | | 1979-04-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Feminista Jones at Sexuality Conference Widener University.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q23772468|Q23772468]] | [[Victoria Coates]] | [[Lancaster]] | | | | |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q23788289|Q23788289]] | [[Stefanie Grauer-Stojanovic]] | [[Tubinga]] | 1969-04-26 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q23894463|Q23894463]] | [[Claudia de Lillo]] | [[Milán]] | 1970-04-17 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Claudia de Lillo aka Elasti Emons Edizioni.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q23902756|Q23902756]] | [[Laura Pacheco]] | [[Almería]] | 1984 | [[España]] | | [[Ficheiro:Premis AACE. 37 Comic Barcelona 2019 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q23907939|Q23907939]] | [[Fatma Riahi]] | | 1975 | [[Tunisia]] | | |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q23924683|Q23924683]] | [[Michelle McNamara]] | [[Oak Park]] | 1970-04-14 | [[Estados Unidos de América]] | 2016-04-21 | |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q23926177|Q23926177]] | [[Hélène Delprat]] | [[Amiens]] | 1957 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q24018789|Q24018789]] | [[Dagny Carlsson]] | [[Kristianstads parish]] | 1912-05-08 | [[Suecia]] | 2022-03-24 | [[Ficheiro:DagnyCarlsson2013-07-04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q24033536|Q24033536]] | [[Sylvie Coyaud]] | [[París]] | 1944 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q24207190|Q24207190]] | [[Ayesha Curry]] | [[Toronto]] | 1989-03-23 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Canadá]] | | [[Ficheiro:Ayesha Curry (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q24255653|Q24255653]] | [[Aida Domènech]] | [[Badalona]] | 1989-10-23 | [[España]] | | [[Ficheiro:Malaga Film Festival 2025 - Dulceida (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q24276380|Q24276380]] | [[Stephanie Salvarli]] | | 1990-04-14 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q24577399|Q24577399]] | [[Julie Sondra Decker]] | [[Tampa]] | 1978 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q24650435|Q24650435]] | [[Margaud Quartenoud]] | [[Suíza]] | 1990-07-23 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:Margaud Quartenoud.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q24661975|Q24661975]] | [[Whitney Gracia Williams]] | [[Memphis, Tennessee|Memphis]] | 1988-10-16 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q24763778|Q24763778]] | [[Lisa McInerney]] | [[Illa de Irlanda]] | 1981 | [[Irlanda]] | | |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q24930132|Q24930132]] | [[Kate Clapp]] | [[Moscova]] | 1993-05-19 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Kate Clapp на Видфест 2016 в СПб.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q25378779|Q25378779]] | [[Geneviève Pettersen]] | [[Wendake]] | 1982 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Geneviève Pettersen.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q25429955|Q25429955]] | [[Ulrikke Lund]] | | | | | [[Ficheiro:Bloggdebatt - NMD UNG 2011 (5712853398) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q25513829|Q25513829]] | [[Marusya Bociurkiw]] | [[Edmonton]] | 1958-05-25 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q25935863|Q25935863]] | [[Do Thu Trang]] | [[Nam Dinh]] | 1989-10-09 | | | [[Ficheiro:Do Thu Trang.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q25999449|Q25999449]] | [[Laura Bingham]] | [[Inglaterra]] | 1993 | | | [[Ficheiro:Laura Bingham (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q26208443|Q26208443]] | [[Deborah Feldman]] | [[Nova York]] | 1986-08-17 | [[Estados Unidos de América]]<br/>[[Alemaña]] | | [[Ficheiro:DeborahFeldmanP1060065.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q26238337|Q26238337]] | [[Snežana Radojčić]] | [[Belgrado]] | 1967-11-10 | [[Serbia]] | | [[Ficheiro:Snežana nomad.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q26255655|Q26255655]] | [[Aleksandra Petrukhina]] | [[Uzlovaya]] | 1985-06-02 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Александра Петрухина.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q26436135|Q26436135]] | [[Tosin Ajibade]] | [[Nixeria]] | 1987-02-17 | [[Nixeria]] | | |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q26723933|Q26723933]] | [[Ilona Korhonen]] | [[Vantaa]] | 1972 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q26776728|Q26776728]] | [[Tatiana Nikonova]] | [[Pechora]] | 1978-02-04 | [[Rusia]] | 2021-05-12 | [[Ficheiro:Tatiana Nikonova.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q26887243|Q26887243]] | [[Judith Arlt]] | [[Liestal]] | 1957-10-04 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:Judith Arlt 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q26924771|Q26924771]] | [[Amanda Alcantara]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q26944996|Q26944996]] | [[Kitty Xu Ting]] | [[Anhui]] | 1990-10-03 | [[República Popular da China]] | 2016-09-07 | |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q27062992|Q27062992]] | [[Isabelle Lesens]] | [[París]] | 1952-11-19 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q27068036|Q27068036]] | [[Nathalia Ashba]] | [[Pereira, Colombia|Pereira]] | 1991-10-05 | [[Colombia]] | | |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q27075227|Q27075227]] | [[Caroline Receveur]] | [[Épinal]] | 1987-11-10 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q27225160|Q27225160]] | [[Mother Mushroom]] | [[Khánh Hòa]] | 1979 | [[Vietnam]] | | [[Ficheiro:Nguyen Ngoc Nhu Quynh IWOC.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q27494203|Q27494203]] | [[Luvvie Ajayi]] | [[Nixeria]] | 1985-01-05 | [[Nixeria]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q27654741|Q27654741]] | [[Smilla Luuk]] | | 1997 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q27663524|Q27663524]] | [[Amani Al-Khatahtbeh]] | [[Nova Jersey]] | 1992-05-06 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Amani Al-Khatahtbeh (81805) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q27663761|Q27663761]] | [[Lalita Iyer]] | [[Bombai]] | 20th century | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q27679413|Q27679413]] | [[Kiran Manral]] | [[Bombai]] | 1971-06-22 | [[India]] | | |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q27686411|Q27686411]] | [[Amber McNaught]] | | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Amber McNaught.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q27750236|Q27750236]] | [[Flora Wiström]] | | 1994-09-20 | | | [[Ficheiro:Flora-wiström.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q27808166|Q27808166]] | [[Anne Faber]] | | 20th century | [[Luxemburgo]] | | [[Ficheiro:Anne Faber (2021).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q27942932|Q27942932]] | [[Bui Thi Minh Hang]] | | 20th century | [[Vietnam]] | | |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q27956230|Q27956230]] | [[Teresa Enke]] | | 1976-02-18 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:2019 Teresa Enke - by 2eight - DSC6879.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q27978783|Q27978783]] | [[Scorpia]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q27979282|Q27979282]] | [[Sandra Abd'Allah-Alvarez Ramírez]] | [[A Habana]] | 1973-09-12 | [[Cuba]] | | |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q27996592|Q27996592]] | [[Giovanna Fletcher]] | [[Essex]] | 1985-01-29 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Giovanna Fletcher 20171207 04.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q28054064|Q28054064]] | [[Betsy Freese]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q28070936|Q28070936]] | [[Eva Frantz]] | [[Helsinqui]] | 1980-11-05 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Eva Frantz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q28091224|Q28091224]] | [[Nadja Hermann]] | | 20th century | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q28168224|Q28168224]] | [[Olena Stepova]] | [[Dovzhansk]] | 1971-04-10 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Olena Stepova 550.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q28494684|Q28494684]] | [[Clarence Edgard-Rosa]] | | 1989 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q28542243|Q28542243]] | [[Cat Frazier]] | | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q28673677|Q28673677]] | [[Chriselle Lim]] | [[Texas]] | 1985-04-10 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:2010 Chriselle Lim's MakeMeOver Event (4809843163) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q28718219|Q28718219]] | [[Eva Bartlett]] | | 1977-06-14 | [[Canadá]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Eva Bartlett in 2014.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q28722168|Q28722168]] | [[Szabados Ágnes]] | [[Kiskunhalas]] | 1988-06-27 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q28740059|Q28740059]] | [[Kajsa Hallberg Adu]] | [[Suecia]] | 1981-02-07 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Re publica Accra 18 – Day 2 (46351508481) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q28779341|Q28779341]] | [[Afrah Nasser]] | | | [[Iemen]] | | |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q28784678|Q28784678]] | [[Ascia Al Faraj]] | [[Kuwait]] | 1989-10-19 | [[Kuwait]] | | |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q28839671|Q28839671]] | [[Chelsea Vowel]] | [[Lac Ste. Anne]] | | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q28866070|Q28866070]] | [[Pamela Reif]] | [[Karlsruhe]] | 1996-07-09 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Pamela Reif.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q28867378|Q28867378]] | [[Ianire Estébanez]] | [[Santurtzi]] | 1979 | [[España]] | | [[Ficheiro:Ianire Estébanez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q28971419|Q28971419]] | [[Alice Gray]] | | 1992-02 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q29098570|Q29098570]] | [[Irina Terehova]] | [[Chișinău]] | 1989-04-13 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Irina Terehova in Montreal.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q29358554|Q29358554]] | [[Elizaveta Aleksandrova-Zorina]] | [[San Petersburgo]] | 1984-03-22 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Elizaveta Alexandrova-Zorina - MIBF 2018 - 2101.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q29477872|Q29477872]] | [[Adrianne Keene]] | | 1981-10-20 | | | [[Ficheiro:Adrienne Keene on US National Archives.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q29483824|Q29483824]] | [[Laura Gehlhaar]] | [[Düsseldorf]] | 1983-01-08 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Laura Gehlhaar (15280396620).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q29516243|Q29516243]] | [[Gaia Padovan]] | [[Padua]] | 1980-02-13 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q29521472|Q29521472]] | [[Arantza Portabales]] | [[Donostia]] | 1973-01-27 | [[España]] | | [[Ficheiro:Arantza Portabales.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q29563202|Q29563202]] | [[Ritu Lalit]] | [[Delhi]] | 1964 | | | [[Ficheiro:Ritu.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q29829977|Q29829977]] | [[Nadia Terranova]] | [[Messina]] | 1978-01-01 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Nadia Terranova 2021.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q29905085|Q29905085]] | [[Tamara De Anda]] | [[Cidade de México]] | 1983-08-06 | [[México]] | | [[Ficheiro:Tamara De Anda (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q29952477|Q29952477]] | [[Shopaholic Nicol]] | [[Praga]] | 1989-12-06 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Nikola Čechová - Show Jana Krause 11. 10. 2017.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q30244378|Q30244378]] | [[Isabela Figueiredo]] | [[Maputo]] | 1963 | [[Portugal]] | | [[Ficheiro:Isabela Figueiredo-FIG 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q30325676|Q30325676]] | [[Silje Josten Kjosbakken]] | | 1981-01-20 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Silje Josten Kjosbakken.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q30333016|Q30333016]] | [[Fiore Manni]] | [[Roma]] | 1988-10-07 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Fiore Manni - Lucca Comics & Games 2018 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q30364070|Q30364070]] | [[Béa Johnson]] | [[Besançon]] | 1974 | [[Francia]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Béa Johnson, 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q30392897|Q30392897]] | [[Susann Klossek]] | [[Leipzig]] | 1966-12-14 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q30932535|Q30932535]] | [[Julia Tolezano]] | [[Niterói]] | 1991-03-14 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:Palestrante Julia Tolezano (JoutJout Pazer) - TEDx Parque das Nações Woman - 29-05-2015 (17781644603).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q32905235|Q32905235]] | [[Sophia Thiel]] | [[Rosenheim]] | 1995-03-13 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Sophia Thiel.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q33111045|Q33111045]] | [[Renata Šindelářová]] | [[Ostrov]] | 1973-03-06 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q33199200|Q33199200]] | [[Fakhrossadat Mohtashamipour]] | | | [[Irán]] | | [[Ficheiro:Fakhrossadat Mohtashamipour.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q33628665|Q33628665]] | [[Venus O'Hara]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q34662332|Q34662332]] | [[Dominika Myslivcová]] | [[Ostrava]] | 1994-09-06 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q35311422|Q35311422]] | [[Hilah Johnson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q35569245|Q35569245]] | [[Stefanie Reeb]] | [[Karlsruhe]] | 1977-04-15 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q36329598|Q36329598]] | [[Abigail Nussbaum]] | [[Petah Tikva]] | 1981-01-10 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Portrait photoshoot at Worldcon 75, Helsini, before the Hugo Awards – Abigail Nussbaum.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q36457134|Q36457134]] | [[Melania Capitán]] | [[Badalona]] | 1990 | [[España]] | 2017-07-19 | |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q37180062|Q37180062]] | [[Therese Charlotte Margrethe Nielsen]] | [[Tromsø]] | 1994-09-20 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q37420933|Q37420933]] | [[Vidyut Gore]] | [[Bombai]] | 1976-12-06<br/>1975-12-06 | [[India]] | | [[Ficheiro:Vidyut-old.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q37469748|Q37469748]] | [[Rannveig Heitmann]] | [[Alta]] | 1993-04-13 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q40434862|Q40434862]] | [[Jemila Abdulai]] | | 1986 | [[Ghana]] | | |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q41658016|Q41658016]] | [[Alison Van Eenennaam]] | [[Melbourne]] | 20th century | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Alison Van Eenennaam.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q41835793|Q41835793]] | [[Stina Bakken]] | [[Drammen]] | 1993-02-05 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q42295856|Q42295856]] | [[Milana Korolyova]] | [[Bikin]] | 1981-09-12 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q42357727|Q42357727]] | [[Ninia Binias]] | [[Hannover]] | 1983 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Ninia Binias 2015 - 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q42665728|Q42665728]] | [[Harlina Sodhi]] | | | [[India]] | | [[Ficheiro:Harlina Sodhi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q42760915|Q42760915]] | [[Fatima Al-Banawi]] | [[Jeddah]] | 1988-10-10 | [[Arabia Saudita]] | | [[Ficheiro:Fatima Al-Banawi (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q42775804|Q42775804]] | [[Elisabeth Bik]] | [[Países Baixos]] | 1966 | [[Reino dos Países Baixos]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Square Headshot Elisabeth Bik.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q42907797|Q42907797]] | [[Nana Darkoa Sekyiamah]] | [[Ghana]] | 1978-01-06 | [[Ghana]] | | [[Ficheiro:Nana Darkoa Sekyiamah.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q42975347|Q42975347]] | [[Susan J. Fowler]] | | 1991-04-17 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Susan Fowler.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q43624940|Q43624940]] | [[Alice Naylor-Leyland]] | [[Suíza]] | 1986-03 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q44059715|Q44059715]] | [[Zoya Kazanzhy]] | [[Lyman]] | 1968-05-30 | [[Ucraína]]<br/>[[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q44155688|Q44155688]] | [[Maria Minogarova]] | [[Krasnodar]] | 1989-03-15 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Миногарова.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q45296689|Q45296689]] | [[Madeleine Puljic]] | [[Steyr]] | 1986-03-17 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q45310490|Q45310490]] | [[Sinéad Burke]] | | 1990 | [[Irlanda]] | | [[Ficheiro:DAAWG-SI Sinead Burke Visit (KSC-20221130-PH-CSH01 0043) (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q45323191|Q45323191]] | [[Yonni Meyer]] | [[Winterthur]] | 1982-01-25 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:Yonni Meyer (2017).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q46474382|Q46474382]] | [[Marie-Hélène Lahaye]] | | | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q46610693|Q46610693]] | [[Leslie Plée]] | [[París]] | 1980-10-08 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q46999254|Q46999254]] | [[Ingrid van Willenswaard]] | | No/unknown value | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q47035385|Q47035385]] | [[Gill Sims]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q47395103|Q47395103]] | [[Vanessa Beeley]] | | 1964-06-17 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q47443191|Q47443191]] | [[Sofia Bagdasarova]] | [[Moscova]] | | [[Rusia]]<br/>[[Unión Soviética]] | | [[Ficheiro:Sofia Bagdasarova (2020-12).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q47485562|Q47485562]] | [[Amena Khan]] | [[Leicester]] | 1983-11-17 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q47516300|Q47516300]] | [[Mylène Flicka]] | [[Benín]] | 1996-07-22 | [[Benín]] | | [[Ficheiro:Mylène Flicka IRAWO.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q48019687|Q48019687]] | [[Anna-Maria Damm]] | [[Neuenbürg]] | 1996-04-11 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q48304866|Q48304866]] | [[Kiki Bandy]] | [[Jakiri]] | 1991-02-20 | [[Camerún]] | | |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q48641974|Q48641974]] | [[Anastasia Vashukevich]] | [[Babrujsk]] | 1990-02-27 | [[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q48843872|Q48843872]] | [[Katarzyna Kluczwajd]] | [[Toruń]] | 1962 | | | |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q49159355|Q49159355]] | [[Pippa Goldschmidt]] | [[Londres]] | 1972 | [[Reino Unido]]<br/>[[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Pippa Goldschmidt.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q50073227|Q50073227]] | [[Leonie Hanne]] | [[Hamburgo]] | 1988-07-31 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Leonie Hanne - 2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q50191025|Q50191025]] | [[Lindsey Fitzharris]] | | 1982 | | | [[Ficheiro:Lindsey Fitzharris (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q50288975|Q50288975]] | [[Yelyzaveta Vasylenko]] | [[Dnipro]] | 1998-06-30 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Лиза Василенко на шоу "Стенка" 2021-05 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q50376474|Q50376474]] | [[Katja Berlin]] | [[Berlín]] | 1980-02-27 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Re-publica 23 - Tag 2 (52955251869).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q50377154|Q50377154]] | [[Tereza Salte]] | | 1988-05-21 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q50390161|Q50390161]] | [[Desirée Bela-Lobedde]] | [[Barcelona]] | 1978-11-24 | [[España]] | | [[Ficheiro:Negra Flor.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q50552138|Q50552138]] | [[Monika Borková]] | [[Zlín]] | 20th century | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q50808532|Q50808532]] | [[Stefanie Hiekmann]] | [[Georgsmarienhütte]] | 1990-03-14 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Stefanie Hiekmann (2017).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q51120734|Q51120734]] | [[Phạm Đoan Trang]] | [[Hanoi]] | 1978 | [[Vietnam]] | | |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q51786549|Q51786549]] | [[Melissa Bell]] | | 1970s | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Melissa Bell, Vox Media, September 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q51886234|Q51886234]] | [[Madeleina Kay]] | | 1994-03-29 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Neue Liberale und Madeleina Kay in Düsseldorf 36.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q52418559|Q52418559]] | [[Marna Haugen]] | [[Ørsta Municipality]] | 1981-03-20 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q52730274|Q52730274]] | [[Annamarie Tendler]] | [[Connecticut]] | 1985-06-09 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Ricky Van Veen and Annamarie Tendler (2411346485) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q52818603|Q52818603]] | [[Kristina Carrillo-Bucaram]] | [[Estados Unidos de América]] | 1987-03-11 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q53091316|Q53091316]] | [[Caitlyn Chase]] | [[Os Ánxeles]] | 1987-07-08 | | | |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q53913673|Q53913673]] | [[Lisa Jonsson]] | | 2001-03-23 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q54438064|Q54438064]] | [[Tana Lea]] | [[Caldwell]] | 1988-03-09 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q54444011|Q54444011]] | [[Marta Botet]] | [[Barcelona]] | 2000-05-28 | [[España]] | | [[Ficheiro:Marta Botet Borràs.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q54829239|Q54829239]] | [[Julie Montagu, Viscountess Hinchingbrooke]] | [[Sugar Grove]] | 1972-02-17 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q54855608|Q54855608]] | [[Teresa Bücker]] | [[Meschede]] | 1984-03-13 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:2018-05-02-Teresa Bücker-Maischberger-8760.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q54860505|Q54860505]] | [[Ana Goitia]] | [[Lekeitio]] | 1981-10-12 | [[España]] | | [[Ficheiro:Ana Goitia (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q54933626|Q54933626]] | [[Cecilie Ågotnes]] | | 1973 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q55019009|Q55019009]] | [[Mari Hult]] | [[Stavanger]] | 1981-11-18 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q55080955|Q55080955]] | [[Kauthar Bouchallikht]] | [[Ámsterdam]] | 1994-05-16 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Kauthar Bouchallikht 2020 (3).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q55081088|Q55081088]] | [[Meghan Murphy]] | | 1970s | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Meghan Murphy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q55236636|Q55236636]] | [[Nina Brochmann]] | | 1987-12-02 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q55238033|Q55238033]] | [[Joanne Wilson]] | [[Os Ánxeles]] | 1961 | | | [[Ficheiro:TechCrunch Disrupt NY 2016 - Day 1 (26827147972).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q55290272|Q55290272]] | [[Orla Wolf]] | | 1971-02-17 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Lesung mit Orla Wolf im Literaturhaus.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q55394655|Q55394655]] | [[Izabela Kisio-Skorupa]] | [[Szczecin]] | 1958-09-11 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Izabela Kisio - Skorupa.jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q55502205|Q55502205]] | [[Susanne Mierau]] | [[Berlín]] | 1980 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Susanne Mierau - re-publica 2014.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q55569243|Q55569243]] | [[Kateryna Yaresko]] | [[Khárkiv]] | 1967-04-01 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Wikimarathon 2019 in Kharkiv by Kharkivian 2019-01-30 09.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q55632557|Q55632557]] | [[Sarah Cooper]] | [[Xamaica]] | 1977 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Sarah Cooper.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q55646639|Q55646639]] | [[Avivit Bar Zohar]] | [[Mazkeret Batya]] | 1982-05-11 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:אביבית בר זוהר (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q55715609|Q55715609]] | [[Grace Bonney]] | | 1981-06-09 | | | |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q55894817|Q55894817]] | [[Amaia Castorene]] | [[Saint-Étienne-de-Baïgorry]] | 1988-08-12 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q56033168|Q56033168]] | [[Monika Török]] | [[Budapest]] | 1965-01-29 | [[Hungría]] | 2018-07-12 | |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q56036988|Q56036988]] | [[Julia Probst]] | [[Neu-Ulm]] | 1981-11-02 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Julia Probst.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q56073649|Q56073649]] | [[Linda Holmes]] | [[Wilmington]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Linda holmes 1050909.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q56087017|Q56087017]] | [[Jamie Chua]] | [[Singapur]] | 1973-10-24 | [[Singapur]] | | [[Ficheiro:Jamie at 14 Feb2017.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q56088182|Q56088182]] | [[Sara Bäckmo]] | | 1978-08-10 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q56167006|Q56167006]] | [[Nina Beeh]] | [[Karlsruhe]] | 1982-10-02 | | | |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q56231254|Q56231254]] | [[Marine Leleu]] | [[Nantes, Francia|Nantes]] | 1991-10-18 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:JFD19 journée de la femme digitale Paris 2019 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q56249836|Q56249836]] | [[Maria Motuznaya]] | [[Barnaul]] | 1994-08-26 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Мария Мотузная в сентябре 2018 года на Телеканале Толк.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q56273509|Q56273509]] | [[Elena Sazhina]] | [[Sebastopol]] | 1994-09-06 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q56317723|Q56317723]] | [[Aimee Song]] | [[Os Ánxeles]] | 20th century | | | |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q56320483|Q56320483]] | [[Daria Marx]] | | 1980 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Daria Marx.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q56339440|Q56339440]] | [[Tarryn Fisher]] | [[Xohanesburgo]] | 1983 | | | [[Ficheiro:Tarryn Fisher at BookExpo (05357).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 757 | [[:d:Q56355534|Q56355534]] | [[Antonia Pellegrino]] | [[Río de Xaneiro]] | 1979 | [[Brasil]] | | [[Ficheiro:MG 3467 (52376036017) (cropped 2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 758 | [[:d:Q56405994|Q56405994]] | [[June Holm]] | | 1991 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:June Holm.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 759 | [[:d:Q56415217|Q56415217]] | [[Yola Mamani]] | | 1984 | [[Bolivia]] | | [[Ficheiro:Yola Mamani.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 760 | [[:d:Q56476258|Q56476258]] | [[Mareike Fallwickl]] | [[Hallein]] | 1983 | [[Austria]] | | [[Ficheiro:Mareike Fallwickl - Buchmesse Wien 2022.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 761 | [[:d:Q56476345|Q56476345]] | [[Leire Narbaiza Arizmendi]] | [[Éibar|Eibar]] | 1968-04-05 | [[España]] | | [[Ficheiro:Leire Narbaiza (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 762 | [[:d:Q56558090|Q56558090]] | [[Aude Mermilliod]] | [[Lión]] | 1986-12-03 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Aude MermillioD livre sur la place 30024.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 763 | [[:d:Q56600027|Q56600027]] | [[Rachel Hollis]] | [[Weedpatch]] | 1983 | | | |- | style='text-align:right'| 764 | [[:d:Q56754135|Q56754135]] | [[Lauren Riihimaki]] | [[St. Catharines]] | 1993-08-11 | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 765 | [[:d:Q56948894|Q56948894]] | [[E. K. Johnston]] | [[Canadá]] | 20th century | [[Canadá]] | | |- | style='text-align:right'| 766 | [[:d:Q57079551|Q57079551]] | [[Eleni Tsolaki]] | [[Tesalónica]] | 1986-04-10 | [[Grecia]] | | |- | style='text-align:right'| 767 | [[:d:Q57583914|Q57583914]] | [[Emma]] | [[Aube]] | 1981 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 768 | [[:d:Q57951806|Q57951806]] | [[Sigrid Herrmann-Marschall]] | [[Frankfurt]] | 1964-01-14 | | | |- | style='text-align:right'| 769 | [[:d:Q58023313|Q58023313]] | [[Jana Poncarová]] | [[Rokycany]] | 1983-09-28 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 770 | [[:d:Q58292896|Q58292896]] | [[Jonna Jinton]] | [[Falun]] | 1989-06-29 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 771 | [[:d:Q58301908|Q58301908]] | [[Tatiana Mountbatten]] | [[Portland Hospital]] | 1990-04-16 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 772 | [[:d:Q58339159|Q58339159]] | [[Carolina Setterwall]] | | 1978-09-27 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 773 | [[:d:Q58416607|Q58416607]] | [[Clare Pooley]] | | 1970 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 774 | [[:d:Q58441717|Q58441717]] | [[Virginie Grimaldi]] | [[Xironda, Francia|Xironda]] | 1977 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Virginie Grimaldi - 2018 (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 775 | [[:d:Q58915901|Q58915901]] | [[Chidera Eggerue]] | | 1994-12 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Chidera Eggerue November 2017.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 776 | [[:d:Q59249508|Q59249508]] | [[Radka Třeštíková]] | [[Zlín]]<br/>[[Veselí nad Moravou]] | 1981-05-13 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Radka Třeštíková (2022) IV.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 777 | [[:d:Q59327694|Q59327694]] | [[Rachel Heng]] | [[Singapur]] | 1988 | | | [[Ficheiro:Rachel heng 126584.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 778 | [[:d:Q59489747|Q59489747]] | [[Nina Hjerpset-Østlie]] | | 1969 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Driver norske journalister selvsensur - NMD 2016 (26363866774) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 779 | [[:d:Q59587839|Q59587839]] | [[Laura Nsafou]] | [[Orleáns]] | 1992-07-21 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Laura Nsafou 3.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 780 | [[:d:Q59677162|Q59677162]] | [[Patricia Cammarata]] | | 1975 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Patricia Cammarata at Republica 2024 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 781 | [[:d:Q59678512|Q59678512]] | [[Catharina Nes]] | | | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Datakappløpet- Nå er det personlig - NMD 2017 (33779477463).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 782 | [[:d:Q59693066|Q59693066]] | [[Kelly McCausey]] | | | | | [[Ficheiro:WordCamp US 2018 - Kelly McCausey (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 783 | [[:d:Q59772934|Q59772934]] | [[Victoria Gjerløw]] | | 1999 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Victoria Gjerløv - Utenriksrepportaren - NMD UNG 2017 (34512467336) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 784 | [[:d:Q60055666|Q60055666]] | [[Kim Van Oncen]] | [[Kapellen]] | | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Kim Isabell Van Oncen.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 785 | [[:d:Q60173722|Q60173722]] | [[Mirellativegal]] | [[Nürnberg|Núremberg]] | 1993-06-30 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Mirella Precek (2023).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 786 | [[:d:Q60503598|Q60503598]] | [[Noor de Groot]] | [[Leiden]] | 1987-05-13 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 787 | [[:d:Q60613470|Q60613470]] | [[Marta Dymek]] | [[Wrocław]] | 1990-07-03 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Zielona rewolucja-6 copy.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 788 | [[:d:Q60808631|Q60808631]] | [[Abby Franquemont]] | [[Massachusetts]] | 1972 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Abby Franquemont Machu Picchu (2).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 789 | [[:d:Q60840964|Q60840964]] | [[Fiamma Satta]] | [[Roma]] | 1958-08-26 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 790 | [[:d:Q61045283|Q61045283]] | [[Agnes Mizere]] | [[Malawi]] | | [[Malawi]] | | |- | style='text-align:right'| 791 | [[:d:Q61080852|Q61080852]] | [[Jørgine Massa Vasstrand]] | [[Ålesund]] | 1989-07-04 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 792 | [[:d:Q61111081|Q61111081]] | [[Katrin Lust]] | [[Tartu]] | 1982-03-27 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Lust, Katrin.IMG 20211003 134542.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 793 | [[:d:Q61368221|Q61368221]] | [[Bérénice Hebenstreit]] | [[Viena]] | 1987 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 794 | [[:d:Q61483363|Q61483363]] | [[Frenze Huth]] | | 2001 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Netzfest 2018 (41191411104).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 795 | [[:d:Q61596608|Q61596608]] | [[Julie Dachez]] | | 1985-02-05 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Julie Dachez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 796 | [[:d:Q61625543|Q61625543]] | [[Luisa Neubauer]] | [[Hamburgo]] | 1996-04-21 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:2025-04-29-Luisa Neubauer-Maischberger-2989.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 797 | [[:d:Q61649966|Q61649966]] | [[Patricia Peristeri]] | [[Atenas]] | 1988-08-14 | | | |- | style='text-align:right'| 798 | [[:d:Q61695692|Q61695692]] | [[Sonya Esman]] | [[San Petersburgo]] | 1995-06-06<br/>1995 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Sonya Esman 2013.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 799 | [[:d:Q61732069|Q61732069]] | [[Simona Votyová]] | | 1971-12-13 | [[Checoslovaquia]]<br/>[[República Checa]] | | [[Ficheiro:Simona Votyová (2023) II.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 800 | [[:d:Q61795308|Q61795308]] | [[Maris Kreizman]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 801 | [[:d:Q61806007|Q61806007]] | [[Elena Blinovskaya]] | [[Oparino]] | 1981-08-25 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Elena Blinovskaya (better crop).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 802 | [[:d:Q61831267|Q61831267]] | [[Ellen Sheidlin]] | [[Saratov]] | 1994-06-30 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Ellen with sky.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 803 | [[:d:Q61831308|Q61831308]] | [[Nathalie Meier-Hottua]] | [[Esch-sur-Alzette]] | 1970-11-25 | [[Luxemburgo]] | | |- | style='text-align:right'| 804 | [[:d:Q61840634|Q61840634]] | [[Stefanie Hasse]] | | 20th century<br/>1980 | | | [[Ficheiro:Stefanie Hasse.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 805 | [[:d:Q61890328|Q61890328]] | [[Bettina Meiselbach]] | [[Erbach]] | 1969-04-26 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Autorin Bettina Meiselbach 2015.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 806 | [[:d:Q61982622|Q61982622]] | [[Christina von Dreien]] | | 2001-01-15 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 807 | [[:d:Q62010311|Q62010311]] | [[Kiyémis]] | [[París]] | 1993 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Kiyémis à Genève - 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 808 | [[:d:Q62032774|Q62032774]] | [[Cariatydes]] | | 1996 | [[España]] | | [[Ficheiro:Cariatydes (32386566117).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 809 | [[:d:Q62051332|Q62051332]] | [[Theresa Hannig]] | [[Múnic]] | 1984 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Theresa Hannig Portraet 2020.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 810 | [[:d:Q62128038|Q62128038]] | [[Valérie Rey-Robert]] | [[Lión]] | 1975-12-16 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Valerie-Rey-Robert.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 811 | [[:d:Q62515598|Q62515598]] | [[Anne Helen Petersen]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 812 | [[:d:Q62515963|Q62515963]] | [[Arielle Charnas]] | [[Old Westbury]] | 1987-06-13 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 813 | [[:d:Q62566740|Q62566740]] | [[Sandrine Naguertiga]] | [[Xamena]] | 1991-05-04 | [[Chad]] | | [[Ficheiro:Sandrine Naguertiga.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 814 | [[:d:Q62592342|Q62592342]] | [[Julia Lahme]] | | 1977-03-19 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 815 | [[:d:Q62593948|Q62593948]] | [[Maria Vasilevitch]] | [[Minsk]] | 1997-05-28<br/>1997-04-09 | [[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 816 | [[:d:Q62725614|Q62725614]] | [[Sandra Bauknecht]] | [[Alemaña]] | 1975 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 817 | [[:d:Q63057968|Q63057968]] | [[Irina Olsen]] | [[Ucraína]] | 1987-05-02 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 818 | [[:d:Q63243487|Q63243487]] | [[Syune Sevada]] | [[Sarapul]] | 1995-01-16<br/>1995 | [[Armenia]] | | [[Ficheiro:Syune Sevada.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 819 | [[:d:Q63283980|Q63283980]] | [[Marta Fierro]] | [[Monforte de Lemos]] | 1982-08-15 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 820 | [[:d:Q63312734|Q63312734]] | [[Sydney Magruder Washington]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 821 | [[:d:Q63345338|Q63345338]] | [[Jenni Rotonen]] | [[Oulu]] | 1984 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 822 | [[:d:Q63347509|Q63347509]] | [[Hélène Becquelin]] | [[Saint-Maurice]] | 1963-03-18 | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:Hélène Becquelin IMG 3497.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 823 | [[:d:Q63385151|Q63385151]] | [[Jane Manchun Wong]] | [[Hong-Kong británico]] | 1994-04-13 | [[British National (Overseas)]] | | [[Ficheiro:Selfie of Jane Manchun Wong.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 824 | [[:d:Q63441763|Q63441763]] | [[Anna Pernice]] | [[Nápoles]] | 1981-04-28 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Anna Pernice, 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 825 | [[:d:Q63640005|Q63640005]] | [[Lucie Konečná]] | [[Písek]] | 1992-09-10 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 826 | [[:d:Q63790018|Q63790018]] | [[Anne-Luise Kitzerow]] | [[Prenzlauer Berg]] | 1982 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Netzfest 2019 DSF3199 (46993474874).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 827 | [[:d:Q63790028|Q63790028]] | [[Inés Gutiérrez]] | [[Baviera]] | 1967 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Re publica 19 - Day 2 (32855086457) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 828 | [[:d:Q64018761|Q64018761]] | [[Christine Finke]] | [[Hamburgo]] | 1966 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 829 | [[:d:Q64139031|Q64139031]] | [[Mihaela Margan Kocbek]] | | 1979-05-23 | [[Eslovenia]] | | [[Ficheiro:Mihaela Margan Kocbek.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 830 | [[:d:Q64224965|Q64224965]] | [[Marie Sophie Hingst]] | [[Lutherstadt Wittenberg]] | 1987-10-20 | [[Alemaña]]<br/>[[República Democrática Alemá]] | 2019-07-17 | [[Ficheiro:Marie Sophie Hingst speaking at IIEA & McCann FitzGerald conference in Dublin (cropped).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 831 | [[:d:Q64279496|Q64279496]] | [[Mina Ghabel Lunde]] | [[Asker]] | 1982 | [[Noruega]] | | [[Ficheiro:Nordiske Mediedager 2019 (46901695705) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 832 | [[:d:Q64392228|Q64392228]] | [[Natálie Kotková]] | [[Ústí nad Labem]] | 1994-02-11 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 833 | [[:d:Q64431257|Q64431257]] | [[Nunu Kaller]] | [[Baixa Austria]] | 1981 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 834 | [[:d:Q64732886|Q64732886]] | [[Becky Wragg Sykes]] | | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Wragg Sykes.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 835 | [[:d:Q64761756|Q64761756]] | [[Zeina Mourtada]] | [[Serra Leoa]] | 1982-04-04 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Zeina Mourtada, April 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 836 | [[:d:Q64821403|Q64821403]] | [[Izabella Nilsson Jarvandi]] | [[Gotemburgo]] | 2003-01-06 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 837 | [[:d:Q64901031|Q64901031]] | [[Kate Lister]] | [[Ulverston]] | 1981 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 838 | [[:d:Q64936259|Q64936259]] | [[Sinéad Gleeson]] | | | [[Irlanda]] | | |- | style='text-align:right'| 839 | [[:d:Q65032900|Q65032900]] | [[Randi Love]] | [[Spokane Valley]] | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Randi 661-073 (46925866191).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 840 | [[:d:Q65055519|Q65055519]] | [[Mareice Kaiser]] | | 1981 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Mareice Kaiser, 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 841 | [[:d:Q65137192|Q65137192]] | [[Liza Anokhina]] | [[Balashikha]] | 2007-04-30 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Лиза Анохина на Видфест 2018 в Москве.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 842 | [[:d:Q65164264|Q65164264]] | [[Ana Garcia Martins]] | [[Lisboa]] | 1981-01-06 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 843 | [[:d:Q65165450|Q65165450]] | [[Amal al-Harbi]] | | | [[Arabia Saudita]] | | |- | style='text-align:right'| 844 | [[:d:Q65169572|Q65169572]] | [[Malwina Bakalarz]] | [[Varsovia]] | 1987-09-10 | | | |- | style='text-align:right'| 845 | [[:d:Q65195165|Q65195165]] | [[Linn Ahlborg]] | [[Gävle]] | 1999-09-04 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 846 | [[:d:Q65235213|Q65235213]] | [[Janiina Kauppinen]] | | | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Vuorenvalloitus-blogin Janiina Kauppinen Mont Blancin huipulla.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 847 | [[:d:Q65258742|Q65258742]] | [[Dagmar Lamp]] | [[Tartu]] | 1984-02-11 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 848 | [[:d:Q65260573|Q65260573]] | [[Kerli Paaslepp]] | [[Talín]] | 2002-05-24 | [[Estonia]] | | [[Ficheiro:Kerli Paaslepp.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 849 | [[:d:Q65327072|Q65327072]] | [[Ciara Ní É]] | [[Clontarf]] | | [[Irlanda]] | | |- | style='text-align:right'| 850 | [[:d:Q65419928|Q65419928]] | [[Ida Warg]] | [[Åmåls församling]] | 1986-11-27 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Ida Warg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 851 | [[:d:Q65562139|Q65562139]] | [[Dejana Erić]] | [[Belgrado]] | 1990-03-23 | [[Serbia]] | | |- | style='text-align:right'| 852 | [[:d:Q65972166|Q65972166]] | [[Gali Bat Horin]] | | 1963-12-01 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:GaliBatHorin (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 853 | [[:d:Q66095812|Q66095812]] | [[Paige Hathaway]] | [[Minnesota]] | 1988 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 854 | [[:d:Q66382794|Q66382794]] | [[Barbora Rektorová]] | [[Praga]] | 1981-01-11 | [[República Checa]] | 2019-08-11 | |- | style='text-align:right'| 855 | [[:d:Q66459001|Q66459001]] | [[Alexandra Mitroshina]] | [[Petrozavodsk]] | 1994-06-27 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:AlexandraAlexandrovnaMitroshina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 856 | [[:d:Q66490616|Q66490616]] | [[Mari Stull]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 857 | [[:d:Q66686030|Q66686030]] | [[Stefania Auci]] | [[Trapani]] | 1974-11-21 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Stefania Auci (2022).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 858 | [[:d:Q66712085|Q66712085]] | [[Karelle Vignon Vullierme]] | [[París]] | 1987-03-21 | [[Benín]]<br/>[[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 859 | [[:d:Q66812251|Q66812251]] | [[Vicki Psarias]] | [[Leeds]] | 1980 | [[Inglaterra]] | | |- | style='text-align:right'| 860 | [[:d:Q67934720|Q67934720]] | [[Hailey Jane Richards]] | | 1996-11-29 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 861 | [[:d:Q68024801|Q68024801]] | [[Nevena Bridgen]] | | | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 862 | [[:d:Q68429916|Q68429916]] | [[Martina Viktorie Kopecká]] | [[Louny]] | 1986-07-04 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Martina Viktorie Kopecká SJK.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 863 | [[:d:Q69368610|Q69368610]] | [[May Zune Win]] | [[Pyinmana Township]] | 1983-06-21 | [[Myanmar]] | | [[Ficheiro:May Zune Win.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 864 | [[:d:Q69496637|Q69496637]] | [[Julie Zickefoose]] | [[Sioux Falls]] | 1958-07-24 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 865 | [[:d:Q70129972|Q70129972]] | [[Scarlett Curtis]] | [[Londres]] | 1995-06-21 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Scarlett Curtis (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 866 | [[:d:Q70206501|Q70206501]] | [[Henriikka Rönkkönen]] | | 1984 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 867 | [[:d:Q70617092|Q70617092]] | [[Диана Алексеевна Шурыгина]] | [[Ulianovsk]] | 1999-06-12 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 868 | [[:d:Q70762337|Q70762337]] | [[Navie]] | [[París]] | 1982 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Navie.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 869 | [[:d:Q70906511|Q70906511]] | [[Melisa Erkurt]] | [[Saraxevo]] | 1991-02-19 | [[Bosnia e Hercegovina]]<br/>[[Austria]] | | [[Ficheiro:Melisa Erkurt - Buch Wien 2023.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 870 | [[:d:Q71222896|Q71222896]] | [[Paulina Matysiak]] | [[Kutno]] | 1984-10-02 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Paulina Matysiak.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 871 | [[:d:Q71236413|Q71236413]] | [[Hayfa Sdiri]] | | 1997 | [[Tunisia]] | | [[Ficheiro:Portrait Hayfa Sdiri2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 872 | [[:d:Q71709125|Q71709125]] | [[Tami Fischer]] | | 1996 | | | [[Ficheiro:Tami Fischer präsentiert 'Burning Bridges' auf der Frankfurter Buchmesse 2019, 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 873 | [[:d:Q72073029|Q72073029]] | [[Dzvinka Torokhtushko]] | [[Kremenets]] | 1972-02-02 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Літературний променад в Етно-центрі.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 874 | [[:d:Q72941023|Q72941023]] | [[Natalka Didenko]] | [[Kopaihorod]] | 1961-04-15 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Наталка Діденко 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 875 | [[:d:Q73545914|Q73545914]] | [[Sophie Lambda]] | [[Besançon]] | 1986-01-14 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Sophie Lambda Portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 876 | [[:d:Q73855427|Q73855427]] | [[Malan Wilkinson]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 877 | [[:d:Q75732869|Q75732869]] | [[Keah Brown]] | | 1990s | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 878 | [[:d:Q76592233|Q76592233]] | [[Alice Stenlöf]] | | 1996-06-17 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 879 | [[:d:Q76829677|Q76829677]] | [[Маруся Степановна Зверобой-Беленькая]] | [[Kalynivka]] | 1978-03-25 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 880 | [[:d:Q76831266|Q76831266]] | [[Tetiana Mykytenko]] | [[Kíiv]] | 1981-08-28 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 881 | [[:d:Q78906351|Q78906351]] | [[Ellen Støkken Dahl]] | [[Stavanger (Q26772333)|Stavanger]] | 1991 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 882 | [[:d:Q80142574|Q80142574]] | [[Laura Overdeck]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 883 | [[:d:Q80284090|Q80284090]] | [[Jackie Navarro]] | | 1986-12-18 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 884 | [[:d:Q80284716|Q80284716]] | [[Sarah Louise Christiansen]] | [[Aalborg]] | 1982-03-22 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 885 | [[:d:Q80978813|Q80978813]] | [[Natalia Cattelani]] | [[Sassuolo]] | 1964-08-27 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 886 | [[:d:Q81750221|Q81750221]] | [[Desi Perkins]] | [[Os Ánxeles]] | 1987-03-03 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 887 | [[:d:Q81911822|Q81911822]] | [[Sophia Hoffmann]] | [[Múnic]] | 1980 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Sophia Hoffmann.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 888 | [[:d:Q82685365|Q82685365]] | [[Šárka Šteinochrová]] | [[Tábor]] | 1993-01-25 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:S-161.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 889 | [[:d:Q84133674|Q84133674]] | [[Fanny Vaucher]] | | 1980 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 890 | [[:d:Q84361844|Q84361844]] | [[Kristin Gjelsvik]] | [[Bergen]] | 1986-08-22 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 891 | [[:d:Q84600881|Q84600881]] | [[Temi Otedola]] | | 1996-04-20 | [[Nixeria]] | | [[Ficheiro:Temo Otedola 37.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 892 | [[:d:Q84607929|Q84607929]] | [[Danielle Jones]] | [[Texas]] | 1986-08-12 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 893 | [[:d:Q84751599|Q84751599]] | [[Lucie Minářová]] | | 1993-07-04 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Lucie Minářová v roce 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 894 | [[:d:Q85714639|Q85714639]] | [[Anne-Catherine Gerets]] | [[Antwerpen]] | 1989-06-06 | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Annecatherine gerets-1581884117.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 895 | [[:d:Q85717413|Q85717413]] | [[Mya-Rose Craig]] | [[Bristol]] | 2002-05-07 | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Mya-Rose Craig (May 26th 2022).png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 896 | [[:d:Q85836600|Q85836600]] | [[Anna Kowalczyk]] | | | [[Polonia]] | | |- | style='text-align:right'| 897 | [[:d:Q85855914|Q85855914]] | [[Leila Sheikh]] | | | [[Tanzania]] | 2023-06-11 | |- | style='text-align:right'| 898 | [[:d:Q85941785|Q85941785]] | [[Taous Merakchi]] | [[París]] | 1987-08-24 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Taous Merakchi.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 899 | [[:d:Q86039279|Q86039279]] | [[Tamara Ivanova]] | [[San Petersburgo]] | | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Tamara Ivanova 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 900 | [[:d:Q86594999|Q86594999]] | [[Yavi Hameister]] | [[Duisburgo]] | 1986-07-11 | | | |- | style='text-align:right'| 901 | [[:d:Q86598518|Q86598518]] | [[Laia Arriols]] | [[Reus]] | 1976 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 902 | [[:d:Q86672869|Q86672869]] | [[Gami]] | | | | | [[Ficheiro:Cab et Gami.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 903 | [[:d:Q86915795|Q86915795]] | [[Cab]] | | 1973-02-16 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Cab Chroniques mauves.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 904 | [[:d:Q87063502|Q87063502]] | [[Jasmin Schreiber]] | [[Frankfurt]] | 1988 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Jasmin-Schreiber-Autorin.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 905 | [[:d:Q87144347|Q87144347]] | [[Lana Lux]] | [[Dnipro]] | 1986-11-22 | | | [[Ficheiro:Lana Lux.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 906 | [[:d:Q87275767|Q87275767]] | [[Ava Reed]] | [[Saarbrücken]] | 1987-06-16 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 907 | [[:d:Q87396703|Q87396703]] | [[Frances Coppola]] | | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Frances Coppola - 2019.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 908 | [[:d:Q87488031|Q87488031]] | [[Hanna Hres]] | [[Kíiv]] | 1990-11-11 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Анна Гресь.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 909 | [[:d:Q87828818|Q87828818]] | [[Antje Wessels]] | [[Hamburgo]] | 1991-01-07 | | | |- | style='text-align:right'| 910 | [[:d:Q88400719|Q88400719]] | [[Kimberly N. Foster]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 911 | [[:d:Q88884946|Q88884946]] | [[Olalla Castro Hernández]] | [[Granada]] | 1979 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 912 | [[:d:Q89861136|Q89861136]] | [[Mar Lard]] | | 1991 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 913 | [[:d:Q92032073|Q92032073]] | [[Caroline Petersen]] | [[Frederikssund]] | 1997-05-28 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 914 | [[:d:Q92588555|Q92588555]] | [[Eva Miller]] | [[Moscova]] | 2003-07-02 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:XO Life Tour SPb (05).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 915 | [[:d:Q92621945|Q92621945]] | [[Hanna Boiko]] | [[Iaglush]] | 1935-09-19 | [[Ucraína]] | 2021-03-22 | [[Ficheiro:Анна Бойко 2007 рік.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 916 | [[:d:Q92682606|Q92682606]] | [[Mameko Mamekichi]] | [[Nagoia]] | 1989-12-25 | [[Xapón]] | | |- | style='text-align:right'| 917 | [[:d:Q93549102|Q93549102]] | [[Léna Situations]] | [[17º distrito de París]] | 1997-11-19 | [[Francia]]<br/>[[Alxeria]] | | [[Ficheiro:Léna Situations 2021.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 918 | [[:d:Q93677427|Q93677427]] | [[Tanya Tuzova]] | [[Moscova]] | 1993-12-12 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 919 | [[:d:Q94968065|Q94968065]] | [[Liesbeth Rasker]] | | 1988-06-18 | [[Reino dos Países Baixos]] | | |- | style='text-align:right'| 920 | [[:d:Q95077496|Q95077496]] | [[Romy Hausmann]] | [[Arnstadt]] | 1981 | [[República Democrática Alemá]]<br/>[[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 921 | [[:d:Q95227246|Q95227246]] | [[Dagmar Heřtová]] | | 1961-03-01 | | | |- | style='text-align:right'| 922 | [[:d:Q95377354|Q95377354]] | [[Šárka Rosová Váňová]] | [[Most]] | 1967-02-14 | | | [[Ficheiro:Šárka Rosová Váňová.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 923 | [[:d:Q95446719|Q95446719]] | [[Jenny Dorsey]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 924 | [[:d:Q96121495|Q96121495]] | [[Susan Niebur]] | | 1973 | [[Estados Unidos de América]] | 2012 | |- | style='text-align:right'| 925 | [[:d:Q96145004|Q96145004]] | [[Stacey Milbern]] | [[Seúl]] | 1987-05-19 | [[Estados Unidos de América]] | 2020-05-19 | |- | style='text-align:right'| 926 | [[:d:Q96146332|Q96146332]] | [[Cynthia D Ritchie]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 927 | [[:d:Q96184319|Q96184319]] | [[Mariana Cabral]] | [[Lisboa]] | 1986-12-22 | [[Portugal]] | | |- | style='text-align:right'| 928 | [[:d:Q96318811|Q96318811]] | [[Jamie Evans]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Jamie Evans, Author of Cannabis Drinks.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 929 | [[:d:Q96473912|Q96473912]] | [[Carène Ponte]] | | 1980-07-24 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Carene ponte 2017 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 930 | [[:d:Q96796411|Q96796411]] | [[Aurora Gude]] | [[Bærum]] | 1992-06-14 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 931 | [[:d:Q97158878|Q97158878]] | [[Julie Yip-Williams]] | [[Tam Kỳ]] | 1976-01-06 | | 2018-03-19 | |- | style='text-align:right'| 932 | [[:d:Q97194740|Q97194740]] | [[Sofie Caroline Nilsen]] | | 1995-03-30 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 933 | [[:d:Q97195086|Q97195086]] | [[Miranda Makaroff]] | | 1984-08-11 | | | |- | style='text-align:right'| 934 | [[:d:Q97384523|Q97384523]] | [[Stéphanie Versteeg]] | | 1988 | [[Reino dos Países Baixos]] | | [[Ficheiro:Stephanie Versteeg, voorzitter VIP, bij de NVJ Nacht van de Journalistiek (15188254410) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 935 | [[:d:Q97610527|Q97610527]] | [[Emna Chargui]] | | 20th century | [[Tunisia]] | | |- | style='text-align:right'| 936 | [[:d:Q97660322|Q97660322]] | [[Evgenika Kostennikova]] | [[Samara]] | 1987-01-23 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Евгеника Костенникова.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 937 | [[:d:Q97897216|Q97897216]] | [[Emiko Davies]] | [[Australia]] | | | | |- | style='text-align:right'| 938 | [[:d:Q97965515|Q97965515]] | [[Stella Menna]] | | 1988-02-18 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Stella Menna.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 939 | [[:d:Q98103127|Q98103127]] | [[Zinaida Pronchenko]] | [[San Petersburgo]] | 1981-09-11 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Zinaida Pronchenko.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 940 | [[:d:Q98117716|Q98117716]] | [[Wilma Westenberg]] | | 1994-06-29 | | | [[Ficheiro:Wilma Westenberg.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 941 | [[:d:Q98122377|Q98122377]] | [[Helen Kõpp]] | | 1991-10-23 | [[Estonia]] | | |- | style='text-align:right'| 942 | [[:d:Q98546004|Q98546004]] | [[Yuliya Chernyavskaya]] | [[Minsk]] | 1962-08-05 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Belarús]] | | |- | style='text-align:right'| 943 | [[:d:Q98593387|Q98593387]] | [[Adèle Bréau]] | [[Francia]] | 1978 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Adèle Bréau.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 944 | [[:d:Q98768394|Q98768394]] | [[Emily Writes]] | | | [[Nova Zelandia]] | | [[Ficheiro:Emily Writes (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 945 | [[:d:Q98773126|Q98773126]] | [[Adrian H. Wood]] | [[Rocky Mount]] | | | | |- | style='text-align:right'| 946 | [[:d:Q98855066|Q98855066]] | [[Michele Hutchison]] | | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 947 | [[:d:Q98923566|Q98923566]] | [[Yana Zavatskaya]] | [[San Petersburgo]] | 1970-03-11 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 948 | [[:d:Q99027599|Q99027599]] | [[Sabina Poulsen]] | [[Krotoszyn]] | 1983-10-23 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Sabina Faroe.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 949 | [[:d:Q99340052|Q99340052]] | [[Natalie Kane]] | | | [[Reino Unido]] | | [[Ficheiro:Natalie Kane (24700855749) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 950 | [[:d:Q100148202|Q100148202]] | [[Nasty Sozonik]] | [[Kemerovo]] | 1994-08-31 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 951 | [[:d:Q100272813|Q100272813]] | [[Jamie Peck]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 952 | [[:d:Q100327216|Q100327216]] | [[Lena Miro]] | [[Stary Oskol]] | 1981-06-24 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 953 | [[:d:Q100720644|Q100720644]] | [[Noria Nalli]] | [[Montagnana]] | 1965 | [[Italia]] | 2020 | |- | style='text-align:right'| 954 | [[:d:Q100780192|Q100780192]] | [[Irene Naakka]] | [[Harjavalta]] | 1985 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 955 | [[:d:Q100799961|Q100799961]] | [[Eeva Kolu]] | | 1987 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 956 | [[:d:Q100945367|Q100945367]] | [[Pavlína Lubojatzky]] | | 1994-09-02 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Pavlína Lubojatzky SJK 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 957 | [[:d:Q101405566|Q101405566]] | [[Ivy Love Getty]] | | 1994 | | | |- | style='text-align:right'| 958 | [[:d:Q101870312|Q101870312]] | [[Polina Dibrova]] | [[Rostov do Don]] | 1989-07-16 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 959 | [[:d:Q102233671|Q102233671]] | [[Mary Gu]] | [[Pokhvistnevo]] | 1993-08-17 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Mary Gu (Белые ночи Санкт-Петербурга — 2021. Звёзды хайпа) (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 960 | [[:d:Q102252739|Q102252739]] | [[Jen Glantz]] | [[Deerfield Beach]] | 1988-04-01 | | | [[Ficheiro:Jen Glantz.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 961 | [[:d:Q102292573|Q102292573]] | [[Elin Williams]] | | 2000 | [[Gales]] | | [[Ficheiro:Elinwilliams (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 962 | [[:d:Q102330089|Q102330089]] | [[Lucile Gomez]] | [[Poitiers]] | 1980 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 963 | [[:d:Q102348918|Q102348918]] | [[Helena Dahlgren]] | [[concello de Solna]] | 1980 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Bokmässan 2024 436 – Helena Dahlgren.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 964 | [[:d:Q102423977|Q102423977]] | [[Dagmara Bożek]] | [[Cracovia]] | 1986-12-08 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Dagmara Bożek.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 965 | [[:d:Q102522093|Q102522093]] | [[Anna Codina]] | [[Xirona]] | 1983 | [[España]] | | [[Ficheiro:Com construir la teva marca a Internet 11.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 966 | [[:d:Q103467552|Q103467552]] | [[Alena Doláková]] | [[Vyškov]] | 1989-09-17 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Alena Doláková.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 967 | [[:d:Q104247071|Q104247071]] | [[Cornelia Glèlè]] | [[Cotonou]] | 1997-07-14 | [[Benín]] | | [[Ficheiro:Cornélia Glèlè.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 968 | [[:d:Q104500663|Q104500663]] | [[Anita Šumer]] | [[Ptuj]] | 1984-07-15 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 969 | [[:d:Q104519271|Q104519271]] | [[Энгелина Борисовна Тареева]] | [[Dnipro]] | 1925-05-30 | | | |- | style='text-align:right'| 970 | [[:d:Q104520606|Q104520606]] | [[Angela Davis]] | | 1981 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 971 | [[:d:Q104520733|Q104520733]] | [[Oksana Samoylova]] | [[Ukhta]] | 1988-04-27 | | | |- | style='text-align:right'| 972 | [[:d:Q104532392|Q104532392]] | [[Tereza Poljanič]] | | 1990-09-17 | [[Nova Zelandia]]<br/>[[Eslovenia]]<br/>[[República Federal Socialista de Iugoslavia]] | | |- | style='text-align:right'| 973 | [[:d:Q104628479|Q104628479]] | [[Юля Коваль]] | [[Donetsk]] | 1993-10-05 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 974 | [[:d:Q104716464|Q104716464]] | [[Luiza Rasulova]] | [[Tashkent]] | 1995-04-24 | [[Uzbekistán]] | | |- | style='text-align:right'| 975 | [[:d:Q104717597|Q104717597]] | [[Charlotte Cederbom]] | [[Skänninge]] | 1982-08-09 | | | |- | style='text-align:right'| 976 | [[:d:Q104731095|Q104731095]] | [[Ana Estrada]] | [[Lima]] | 1976-11-20 | [[Perú]] | 2024-04-21 | [[Ficheiro:Ana Estrada (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 977 | [[:d:Q104783332|Q104783332]] | [[Natalie Dedreux]] | [[Colonia, Alemaña|Colonia]] | 1998 | | | |- | style='text-align:right'| 978 | [[:d:Q104784695|Q104784695]] | [[Paulina Danielsson]] | [[Farsta church parish]] | 1993-10-14 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Paulina Danielsson.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 979 | [[:d:Q105004638|Q105004638]] | [[Trina Milan]] | [[Alcolea, Almería|Alcolea]] | 1960-03-08 | [[España]] | 2021-01-22 | [[Ficheiro:08-Catosfera-Trina Milan (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 980 | [[:d:Q105045673|Q105045673]] | [[Camille Aumont Carnel]] | [[Níxer]] | 1996-12-06 | [[Níxer]] | | |- | style='text-align:right'| 981 | [[:d:Q105089899|Q105089899]] | [[Elin Härkönen]] | | 1994-06-26 | | | |- | style='text-align:right'| 982 | [[:d:Q105418864|Q105418864]] | [[Diana Panchenko]] | [[Mykolaiv]] | 1988-05-21 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Diana Panchenko infobox.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 983 | [[:d:Q105695954|Q105695954]] | [[Jessica Enerberg]] | | 1998-06-07 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 984 | [[:d:Q105794498|Q105794498]] | [[Katarzyna Czajka-Kominiarczuk]] | [[Varsovia]] | 1986-10-09 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Katarzyna Czajka-Kominiarczuk.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 985 | [[:d:Q105794794|Q105794794]] | [[Kristina Miteva]] | [[Sofía, Bulgaria|Sofía]] | 1981-12-04 | [[Bulgaria]] | | [[Ficheiro:K-Miteva.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 986 | [[:d:Q105887716|Q105887716]] | [[Houayheuang Xayabouly]] | [[Phonthong District]] | 1988 | [[Laos]] | | |- | style='text-align:right'| 987 | [[:d:Q105975333|Q105975333]] | [[Una Ulme]] | [[Cēsis]] | 1973-01-07<br/>1973 | [[Letonia]] | | |- | style='text-align:right'| 988 | [[:d:Q105975433|Q105975433]] | [[Mireille Vallette]] | [[Xenebra, Suíza|Xenebra]] | | [[Suíza]] | | [[Ficheiro:Mireille Vallette.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 989 | [[:d:Q106415275|Q106415275]] | [[Sandra Hagelstam]] | | 1987 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 990 | [[:d:Q106447702|Q106447702]] | [[Caroline Franc]] | | 1971 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 991 | [[:d:Q106512717|Q106512717]] | [[Raquel Rivas Rojas]] | [[Guanare]] | 1962 | [[Venezuela]] | | |- | style='text-align:right'| 992 | [[:d:Q106706004|Q106706004]] | [[Joanne Lee Molinaro]] | [[Chicago]] | 1979-04-24 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 993 | [[:d:Q106729266|Q106729266]] | [[Kara Jesella]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Kara Jesella 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 994 | [[:d:Q106777983|Q106777983]] | [[Yasunnim]] | | | [[Corea do Sur]] | | |- | style='text-align:right'| 995 | [[:d:Q106786370|Q106786370]] | [[Алина Николаевна Мамаева]] | [[Kaliningrado]] | 1987-09-07 | | | |- | style='text-align:right'| 996 | [[:d:Q106939329|Q106939329]] | [[Mariam Barghouti]] | | 1993-06-23 | | | |- | style='text-align:right'| 997 | [[:d:Q106975276|Q106975276]] | [[Anna Staroselski]] | [[Stuttgart]] | 1996 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 998 | [[:d:Q107043381|Q107043381]] | [[Elizaveta Rozova]] | [[San Petersburgo]] | 2003-03-03 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 999 | [[:d:Q107182509|Q107182509]] | [[Darya Navalnaya]] | [[Moscova]] | 2001-09-06 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:P20240222AS-0099 (53556136889).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1000 | [[:d:Q107264643|Q107264643]] | [[Juliana Mbengono]] | [[Ebibeyin]] | 1996-05-18 | [[Guinea Ecuatorial]] | | [[Ficheiro:Juliana Mbengono.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1001 | [[:d:Q107294119|Q107294119]] | [[Heidi Ferrer]] | [[Salina]] | 1970-05-28 | [[Estados Unidos de América]] | 2021-05-26 | |- | style='text-align:right'| 1002 | [[:d:Q107301245|Q107301245]] | [[Win Min Than]] | | 1983 | [[Myanmar]] | | |- | style='text-align:right'| 1003 | [[:d:Q107359574|Q107359574]] | [[Hagit Bilia]] | [[Haifa]] | 1966-12-09 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:838912501000100980980no.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1004 | [[:d:Q107419918|Q107419918]] | [[Hanne Valtari]] | | 1983 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1005 | [[:d:Q107524084|Q107524084]] | [[Salwa Kisswani]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1006 | [[:d:Q107609076|Q107609076]] | [[Begona M. Rueda]] | [[Xaén]] | 1992 | [[España]] | | [[Ficheiro:Begoña M. Rueda.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1007 | [[:d:Q107640188|Q107640188]] | [[Nessreen Al-Naqouzi]] | [[Sidón]] | 1987 | [[Líbano]] | | |- | style='text-align:right'| 1008 | [[:d:Q107644714|Q107644714]] | [[Lobna Al-Saraj]] | | | [[Marrocos]] | | |- | style='text-align:right'| 1009 | [[:d:Q107691497|Q107691497]] | [[Erin Elizabeth]] | | 1980 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Erin Elizabeth Selfie.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1010 | [[:d:Q107695705|Q107695705]] | [[Camilla Hamid]] | [[Katarina church parish]] | 1992-03-31 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Camilla Hamid 2022, P1110911.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1011 | [[:d:Q108060262|Q108060262]] | [[Alexandra Beliakova]] | [[Rybinsk]] | 1994-11-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1012 | [[:d:Q108138510|Q108138510]] | [[Candy Khohliwe]] | [[Francistown]] | | [[Botswana]] | | [[Ficheiro:Faces from Wiki Indaba 2019 38.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1013 | [[:d:Q108160143|Q108160143]] | [[Margaret Zhang]] | [[Sydney]] | 1993-05-27 | [[Australia]] | | [[Ficheiro:Margaret Zhang (3) (14403141634).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1014 | [[:d:Q108203322|Q108203322]] | [[Josephine Kirsch]] | [[Berlín]] | 1990-05-27 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Josephine Kirsch von Yeah Handmade.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1015 | [[:d:Q108238405|Q108238405]] | [[Laura Imai Messina]] | [[Roma]] | 1981-08-16 | [[Italia]] | | [[Ficheiro:Laura Imai Messina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1016 | [[:d:Q108258226|Q108258226]] | [[Agnieszka Jankowiak-Maik]] | | 1984 | [[Polonia]] | | [[Ficheiro:Agnieszka Jankowiak-Maik.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1017 | [[:d:Q108456581|Q108456581]] | [[Maria Samarina]] | [[Ust-Abakan]] | 1986-04-16 | | | |- | style='text-align:right'| 1018 | [[:d:Q108485938|Q108485938]] | [[Jover Laurio]] | | 1979-08-28 | [[Filipinas]] | | |- | style='text-align:right'| 1019 | [[:d:Q108576651|Q108576651]] | [[Tia Williams]] | | 1975-08-15 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Tia Williams.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1020 | [[:d:Q108602449|Q108602449]] | [[Zeinab Harake]] | [[Filipinas]] | 1998-12-11 | [[Filipinas]] | | |- | style='text-align:right'| 1021 | [[:d:Q108648417|Q108648417]] | [[Catherine Voyer-Léger]] | | 1979 | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Catherine Voyer-Léger.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1022 | [[:d:Q108667709|Q108667709]] | [[Krista Baumane]] | | 1973-01-22 | [[Letonia]] | | [[Ficheiro:Saeimas 11.jūnija attālinātā ārkārtas sēde (49994386892).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1023 | [[:d:Q108692510|Q108692510]] | [[Vered Singer]] | [[Petah Tikva]] | 1969-05-19 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:ורד זינגר.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1024 | [[:d:Q108984868|Q108984868]] | [[Hagar Chemali]] | | 1981-09-04 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1025 | [[:d:Q109020327|Q109020327]] | [[Dieretou Diallo]] | [[Kamsar]] | 1993-02 | [[Guinea]] | | [[Ficheiro:Dieretou Diallo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1026 | [[:d:Q109266546|Q109266546]] | [[Barbora Št̕astná]] | | 1973-11-20 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:2020-06-08 Barbora Šťastná.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1027 | [[:d:Q109338093|Q109338093]] | [[Hanna Topìlìna]] | | 1988 | | | |- | style='text-align:right'| 1028 | [[:d:Q109428168|Q109428168]] | [[Anastasiya Gavrylchenko]] | [[Samar]] | 1989-07-04 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Anastasiia Gavrylchenko.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1029 | [[:d:Q109563621|Q109563621]] | [[Nicole Seifert]] | | 1972 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Nicole Seifert-0471.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1030 | [[:d:Q109595681|Q109595681]] | [[Therese G. Eide]] | | 1978-08-05 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1031 | [[:d:Q109878023|Q109878023]] | [[Benedetta Rossi]] | [[Porto San Giorgio]] | 1972-11-13 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1032 | [[:d:Q109997644|Q109997644]] | [[Dora Moutot]] | | 1987-05-23 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Dora Moutot en 2024.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1033 | [[:d:Q110456858|Q110456858]] | [[Petra Lovelyhair]] | [[Praga]] | 1980-07-03 | [[República Checa]] | | [[Ficheiro:Petra Vancurova 2022 1.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1034 | [[:d:Q110489209|Q110489209]] | [[Heidi Mäkinen]] | | 1956-04-28 | [[Finlandia]] | | [[Ficheiro:Heidi Mäkinen (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1035 | [[:d:Q110556273|Q110556273]] | [[Sylvie Droulans]] | | | [[Bélxica]] | | |- | style='text-align:right'| 1036 | [[:d:Q110614772|Q110614772]] | [[Sara Soueidan]] | | 1986-06-15 | [[Líbano]] | | |- | style='text-align:right'| 1037 | [[:d:Q110665930|Q110665930]] | [[Felicia Kingsley]] | [[Carpi]] | 1987-10-13 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1038 | [[:d:Q110738296|Q110738296]] | [[Anna Alboth]] | [[Varsovia]] | 1984 | | | [[Ficheiro:Portrait- Anna Alboth (2019).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1039 | [[:d:Q110761413|Q110761413]] | [[Laura Dzhugeliya]] | [[Distrito de Sukhumi]] | 1985-06-18 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1040 | [[:d:Q110821798|Q110821798]] | [[Eileen]] | [[Rivne]] | 1988-09-30 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Олена Андросова (Eileen) на Comic Con Ukraine, вересень 2021 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1041 | [[:d:Q110855989|Q110855989]] | [[Amanda Stanton]] | | 1990 | | | |- | style='text-align:right'| 1042 | [[:d:Q111337043|Q111337043]] | [[Nancy Raabe]] | | 1954-06-30 | | | [[Ficheiro:Nmr 22-2b.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1043 | [[:d:Q111369577|Q111369577]] | [[Luxury Girl]] | [[San Petersburgo]] | 1993-07-10 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Luxury Girl 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1044 | [[:d:Q111613271|Q111613271]] | [[Virginie Chaloux-Gendron]] | [[Saint-Jérôme]] | | [[Canadá]] | | [[Ficheiro:Virginie Chaloux-Gendron.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1045 | [[:d:Q111780258|Q111780258]] | [[Eva Biringer]] | [[Ebingen]] | 1989 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Eva Biringer - Buch Wien 2023.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1046 | [[:d:Q111793104|Q111793104]] | [[Alina Lipp]] | [[Hamburgo]] | 1993-09-17 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Алина Липп (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1047 | [[:d:Q111836239|Q111836239]] | [[Franziska Bluhm]] | | | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Franziska Bluhm - 2018.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1048 | [[:d:Q111955342|Q111955342]] | [[Uksana Gaidar]] | [[Kíiv]] | | [[Ucraína]] | 2022-03 | |- | style='text-align:right'| 1049 | [[:d:Q112113130|Q112113130]] | [[Vera Kurian]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Vera Kurian 5187842.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1050 | [[:d:Q112537176|Q112537176]] | [[Lucie Kutrová]] | [[Havířov]] | 1992-12-12 | | | |- | style='text-align:right'| 1051 | [[:d:Q112537324|Q112537324]] | [[Laura Vanderkam]] | | 1978 | | | [[Ficheiro:Laura Vanderkam at Bullish Conference 2013 (cropped).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1052 | [[:d:Q112547553|Q112547553]] | [[Serena Giuliano Laktaf]] | [[Salerno]] | 1982 | | | [[Ficheiro:Serena Giuliano.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1053 | [[:d:Q112554088|Q112554088]] | [[Ruth Kvarnström-Jones]] | | 1962-04-26 | | | |- | style='text-align:right'| 1054 | [[:d:Q112565201|Q112565201]] | [[Anabelle Stehl]] | [[Bad Kreuznach]] | 1993 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:2024-03-22 Event, Leipziger Buchmesse und Manga-Comic-Con 2024 STP 8359 by Stepro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1055 | [[:d:Q112622233|Q112622233]] | [[Boel Harning]] | [[Gotemburgo]] | 1973 | [[Dinamarca (Q756617)|Dinamarca]] | | |- | style='text-align:right'| 1056 | [[:d:Q112994250|Q112994250]] | [[Nadezhda Strelez]] | [[Voronezh]] | 1980-05-16 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Надежда Стрелец.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1057 | [[:d:Q113015074|Q113015074]] | [[Zoë Ligon]] | | | | | [[Ficheiro:Vibrator.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1058 | [[:d:Q113027262|Q113027262]] | [[Юлия Михайловна Витязева]] | [[Odesa]] | 1981-06-25 | [[Rusia]]<br/>[[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1059 | [[:d:Q113341362|Q113341362]] | [[Carmel Vaisman]] | [[Botoșani]] | 1972-07-31 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Carmel Vaisman 1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1060 | [[:d:Q113401870|Q113401870]] | [[Ruby Dhal]] | [[India]] | 1994-10-19 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1061 | [[:d:Q113470382|Q113470382]] | [[Jessica Jurassica]] | | 1993 | [[Suíza]] | | |- | style='text-align:right'| 1062 | [[:d:Q113662181|Q113662181]] | [[Dorli Rainey]] | | 1926-12-26 | | 2022-08-12 | [[Ficheiro:Dorli Rainey on KODX Seattle.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1063 | [[:d:Q113788883|Q113788883]] | [[Anna Pardos i Ripoll]] | [[Barcelona]] | 1998-08-25 | [[España]] | | [[Ficheiro:2021 Setmana del Llibre en Català September 18 65.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1064 | [[:d:Q114873888|Q114873888]] | [[Victoria Gok]] | [[Pyt-Yakh]] | 1994-06-15 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1065 | [[:d:Q114888011|Q114888011]] | [[Oksana Moroz]] | [[Novovolynsk]] | 1982-05-08 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Oksana Moroz Arsenal Book festival 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1066 | [[:d:Q114929807|Q114929807]] | [[Patrizia Varela]] | [[Mondragón, Guipúscoa|Mondragón]] | 1990 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1067 | [[:d:Q114958347|Q114958347]] | [[Gigi Griffis]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1068 | [[:d:Q115216894|Q115216894]] | [[Shahnaz Kamelzadeh]] | [[Dushanbe]] | 1982-01-01<br/>1981-12-29 | [[Tadjiikistán]] | | |- | style='text-align:right'| 1069 | [[:d:Q115218142|Q115218142]] | [[Fatouma Harber]] | [[Tombouctou]] | 1978 | [[Malí]] | | [[Ficheiro:Fatouma Herber et Cheikh Fall lors de la remise du prix Anna Gueye.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1070 | [[:d:Q115406645|Q115406645]] | [[Lucía Galán Bertrand]] | [[Oviedo]] | 1978-02-13 | [[España]] | | |- | style='text-align:right'| 1071 | [[:d:Q115782486|Q115782486]] | [[FIЇNKA]] | [[Nadvirna]] | 1993-10-09 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Fiїnka Feb 2023.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1072 | [[:d:Q115943841|Q115943841]] | [[Malin Karim]] | | 1977-08-09 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Malin Karim at Göteborg Book Fair 2022 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1073 | [[:d:Q115944506|Q115944506]] | [[Fiamma Luzzati]] | [[Roma]] | 1964-06-29 | [[Italia]] | | |- | style='text-align:right'| 1074 | [[:d:Q116207508|Q116207508]] | [[Olivia Kiernan]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1075 | [[:d:Q116215745|Q116215745]] | [[Régine Debatty]] | | | [[Bélxica]] | | [[Ficheiro:Régine Debatty.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1076 | [[:d:Q116268250|Q116268250]] | [[Yulya Finess]] | [[Krutets]] | 2004-08-23 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1077 | [[:d:Q116272346|Q116272346]] | [[Gytha Lodge]] | | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 1078 | [[:d:Q116457595|Q116457595]] | [[Sazan Hendrix]] | [[Nashville, Tennessee|Nashville]]<br/>[[Estados Unidos de América]] | 1989-10-02 | | | |- | style='text-align:right'| 1079 | [[:d:Q116609285|Q116609285]] | [[Rachel Roddy]] | | 1972 | | | |- | style='text-align:right'| 1080 | [[:d:Q116659497|Q116659497]] | [[Kate Davies]] | | 1983-01-06 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1081 | [[:d:Q116826845|Q116826845]] | [[Shelly Zohar]] | [[Nahariya]] | 1994-06-20 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Shelly Zohar, January 2021.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1082 | [[:d:Q116870224|Q116870224]] | [[Lidiia Boikiv]] | [[Zubrets]] | 2000-01-15 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1083 | [[:d:Q117101696|Q117101696]] | [[Karina Komil]] | [[Rusia]] | 1991-03-05 | | | [[Ficheiro:Карина Комил.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1084 | [[:d:Q117218443|Q117218443]] | [[Maybelle Boma]] | | | [[Camerún]] | | [[Ficheiro:Maybelle Boma.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1085 | [[:d:Q117242977|Q117242977]] | [[Jessica Gómez Álvarez]] | [[Langreu (Q102312393)|Langreu]] | 1983-11-26 | [[España]] | | [[Ficheiro:Jessica Gomez Alvarez.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1086 | [[:d:Q117258623|Q117258623]] | [[Matilda Djerf]] | [[Borås Gustav Adolfs church parish]] | 1997-04-08 | [[Suecia]] | | [[Ficheiro:Matilda Djerf in 2022.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1087 | [[:d:Q117477135|Q117477135]] | [[Anna Pastak]] | | 1988-08-28 | [[Finlandia]] | | |- | style='text-align:right'| 1088 | [[:d:Q117629472|Q117629472]] | [[Lee Tilghman]] | | 1990-02-16 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1089 | [[:d:Q117706824|Q117706824]] | [[Galina Totorina]] | [[Borodino]] | 1983-08-25 | [[Unión Soviética]]<br/>[[Rusia]] | | [[Ficheiro:Galina Totorina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1090 | [[:d:Q117707944|Q117707944]] | [[Ann Corcoran]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1091 | [[:d:Q117808691|Q117808691]] | [[Лилия Абрамова]] | [[Tashkent]] | 1969-12-17 | | | |- | style='text-align:right'| 1092 | [[:d:Q118095442|Q118095442]] | [[Dina Knorr]] | [[Oberhausen]] | 1977-03-11 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1093 | [[:d:Q118105765|Q118105765]] | [[Angela Murinai]] | [[Kiskunmajsa]] | 1970-05-07 | [[Hungría]] | | |- | style='text-align:right'| 1094 | [[:d:Q118154389|Q118154389]] | [[Karolína Hubková]] | [[Šternberk]] | 1990-02-05 | [[República Checa]] | | |- | style='text-align:right'| 1095 | [[:d:Q118591521|Q118591521]] | [[Virgie Tovar]] | | 1982-05-19 | | | [[Ficheiro:Sundance Film Festival 2024 - Virgie Tovar-104A3385.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1096 | [[:d:Q118945575|Q118945575]] | [[Anastasiya Lvova]] | [[San Petersburgo]] | 1988-03-29 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Lvova Anastasiya, slavic face selfie.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1097 | [[:d:Q119085034|Q119085034]] | [[Marianna Vyshemirskaya]] | [[Makiivka]] | 1992-07-25 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1098 | [[:d:Q119439818|Q119439818]] | [[Jordan Daphne Rondel]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1099 | [[:d:Q119794453|Q119794453]] | [[Elin Vatnar Nilsen]] | | 1971 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1100 | [[:d:Q119849962|Q119849962]] | [[Christine Michel Carter]] | | 1986 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Christine Michel Carter author.png|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1101 | [[:d:Q120548770|Q120548770]] | [[Tany Solovey]] | [[San Petersburgo]] | 1987-12-09 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Тревел-блоггер Татьяна Соловьёва на арктической станции на Байкале.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1102 | [[:d:Q120599776|Q120599776]] | [[Kristina Cho]] | [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1103 | [[:d:Q120610019|Q120610019]] | [[Veronika Opatřilová]] | | 1986-05-15 | | | |- | style='text-align:right'| 1104 | [[:d:Q120616318|Q120616318]] | [[Lisa Barr]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1105 | [[:d:Q121091992|Q121091992]] | [[Rebecca Yarros]] | [[Washington, D.C.]] | 1981-04-14 | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:NBF2024-rebecca-yarros.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1106 | [[:d:Q121819209|Q121819209]] | [[Marta Goikoetxea Luquin]] | [[Lizarra]] | 1984-07-06 | | | |- | style='text-align:right'| 1107 | [[:d:Q121843251|Q121843251]] | [[Anne-Marie Dworaczek Bendome]] | [[Libreville]] | 1962-10-22 | [[Gabón]]<br/>[[Francia]] | | [[Ficheiro:Amdb-avatar-wikipedia-2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1108 | [[:d:Q122441629|Q122441629]] | [[Jenny Böhme]] | | 1983-07-05 | [[Alemaña]] | | |- | style='text-align:right'| 1109 | [[:d:Q122983110|Q122983110]] | [[Samira Sabou]] | [[Niamey]] | 1981 | [[Níxer]] | | [[Ficheiro:Samira Sabou VOA.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1110 | [[:d:Q123007334|Q123007334]] | [[Adeline Gressin]] | | | | | [[Ficheiro:Mon apprentie masseuse a d'abord voulu... (8777706811).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1111 | [[:d:Q123013527|Q123013527]] | [[Emma Brink Rask]] | | 1980-02-25 | [[Suecia]] | | |- | style='text-align:right'| 1112 | [[:d:Q123014159|Q123014159]] | [[Daria Piskozub]] | [[Lviv]] | 1997-06-06 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Daria Piskozub.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1113 | [[:d:Q123015481|Q123015481]] | [[Iryna Grabovska]] | [[Snizhne]] | 1987-05-28 | [[Ucraína]] | | [[Ficheiro:Iryna Grabovska.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1114 | [[:d:Q123093260|Q123093260]] | [[Коряк Тетяна]] | | 1989-06-09 | | | [[Ficheiro:Koriack.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1115 | [[:d:Q123162957|Q123162957]] | [[Marianna Pintér]] | [[Budapest]] | 1978 | | | |- | style='text-align:right'| 1116 | [[:d:Q123301219|Q123301219]] | [[Ann Denty]] | | 1961-01-22 | | | |- | style='text-align:right'| 1117 | [[:d:Q123413927|Q123413927]] | [[Margarita Grachova]] | [[Serpukhov]] | 1992-11-12 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1118 | [[:d:Q123977235|Q123977235]] | [[Magdalena Mikołajczyk]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1119 | [[:d:Q124333445|Q124333445]] | [[Sofiia Yuriivna Moroziuk]] | [[Khárkiv]] | 1998-08-22 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1120 | [[:d:Q124500188|Q124500188]] | [[Cathy Hinners]] | | 1960 | | | |- | style='text-align:right'| 1121 | [[:d:Q124512979|Q124512979]] | [[Kassiane Asasumasu]] | | 1982 | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1122 | [[:d:Q124662570|Q124662570]] | [[Наумова Олена В'ячеславівна]] | [[Nova Maiachka]] | 1965-06-25 | [[Ucraína]] | | |- | style='text-align:right'| 1123 | [[:d:Q124678597|Q124678597]] | [[Laura Melina Berling]] | | | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:Laura M. Berling, Frankfurter Buchmesse 2023.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1124 | [[:d:Q124719864|Q124719864]] | [[Wendy Mitchell]] | [[Wakefield]] | 1956-01-31 | [[Reino Unido]] | 2024-02-22 | |- | style='text-align:right'| 1125 | [[:d:Q124751955|Q124751955]] | [[Valerija Perger]] | [[Okoslavci]] | 1959-05-19 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1126 | [[:d:Q124765089|Q124765089]] | [[Lyubov Moskvina]] | [[San Petersburgo]] | | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Master class by Lyubov Moskvina 01.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1127 | [[:d:Q124767964|Q124767964]] | [[Chawadee Nualkhair]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1128 | [[:d:Q124799073|Q124799073]] | [[Ella Kenan]] | [[Israel]] | 1988-03-29 | [[Israel]] | | [[Ficheiro:Ella Kenan.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1129 | [[:d:Q125418245|Q125418245]] | [[Milana Tyulpanova]] | [[San Petersburgo]] | 1993-08-19 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1130 | [[:d:Q125453044|Q125453044]] | [[Léane Alestra]] | | 1998 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1131 | [[:d:Q126176499|Q126176499]] | [[Sophie Gourion]] | | 1973-07-15 | [[Francia]] | | [[Ficheiro:Sophie-gourion-portrait.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1132 | [[:d:Q126180793|Q126180793]] | [[Nadia Aboulhosn]] | | 1988-09-13 | | | |- | style='text-align:right'| 1133 | [[:d:Q126478358|Q126478358]] | [[Kristina vom Dorf]] | [[Werdau]] | 1987-01-07 | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:2024-03-22 Event, Leipziger Buchmesse und Manga-Comic-Con 2024 STP 8190 by Stepro.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1134 | [[:d:Q126951527|Q126951527]] | [[Christina Hillesheim]] | [[Múnic]] | | | | |- | style='text-align:right'| 1135 | [[:d:Q127275147|Q127275147]] | [[Kyla Scanlon]] | [[Louisville, Kentucky|Louisville]] | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1136 | [[:d:Q130400752|Q130400752]] | [[Lucy Jane Wood]] | [[Birkenhead]] | 1991-04-23 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1137 | [[:d:Q130640428|Q130640428]] | [[Ana Žontar Kristanc]] | | 1989-10-24 | [[Eslovenia]] | | |- | style='text-align:right'| 1138 | [[:d:Q130902903|Q130902903]] | [[Élodie Shanta]] | | 1987-09-13 | [[Francia]] | | |- | style='text-align:right'| 1139 | [[:d:Q131288219|Q131288219]] | [[Frieda Vizel]] | | 1984 | | | |- | style='text-align:right'| 1140 | [[:d:Q131295743|Q131295743]] | [[Eva Hermans-Kroot]] | [[Tilburg]] | 1998-05-11 | [[Reino dos Países Baixos]] | 2024-11-30 | |- | style='text-align:right'| 1141 | [[:d:Q131301234|Q131301234]] | [[Bianca Jankovska]] | [[Viena]] | 1991 | [[Austria]] | | |- | style='text-align:right'| 1142 | [[:d:Q131387628|Q131387628]] | [[Sara Emilie Tandberg]] | [[Oslo]] | 1992-09-28 | [[Noruega]] | | |- | style='text-align:right'| 1143 | [[:d:Q131540309|Q131540309]] | [[Betsy]] | | 2013-01-27 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1144 | [[:d:Q131674611|Q131674611]] | [[Maria Iankovskaia]] | [[Moscova]] | 2012-09-21 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1145 | [[:d:Q131830920|Q131830920]] | [[Мээрим Толепберген]] | [[Talas Region]] | 1992-02-08 | [[Kirguizistán]] | | |- | style='text-align:right'| 1146 | [[:d:Q132776914|Q132776914]] | [[Кажанна]] | | | | | |- | style='text-align:right'| 1147 | [[:d:Q133189275|Q133189275]] | [[Juliet Angus]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |- | style='text-align:right'| 1148 | [[:d:Q133834600|Q133834600]] | [[Kira Borchers]] | | | [[Alemaña]] | | [[Ficheiro:2025-03-27 Event, Leipziger Buchmesse und Manga-Comic-Con 2025 STP 1853-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1149 | [[:d:Q133927810|Q133927810]] | [[Daria Blokhina]] | [[Moscova]] | 1993-10-06 | [[Rusia]] | | [[Ficheiro:Daria Blokhina.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1150 | [[:d:Q133958143|Q133958143]] | [[Maggie McNeill]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | [[Ficheiro:Maggie McNeill, 2019 02.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1151 | [[:d:Q134451213|Q134451213]] | [[Maria Pogrebnyak]] | [[Moscova]] | 1987-11-17 | [[Rusia]] | | |- | style='text-align:right'| 1152 | [[:d:Q134876126|Q134876126]] | [[Chrissie Wunna]] | [[Doncaster]] | 1980-12-19 | [[Reino Unido]] | | |- | style='text-align:right'| 1153 | [[:d:Q134986868|Q134986868]] | [[Алина Геннадьевна Левда]] | [[Voronezh]] | 1990-12-17 | [[Rusia]]<br/>[[Unión Soviética]] | | |- | style='text-align:right'| 1154 | [[:d:Q134999856|Q134999856]] | [[Niu Yu]] | [[Mianyang]] | 1997 | [[República Popular da China]] | | [[Ficheiro:Niu Yu (2024) 03.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 1155 | [[:d:Q135004771|Q135004771]] | [[Kelly Jensen]] | | | [[Estados Unidos de América]] | | |} {{Wikidata list end}} [[Categoría:Wikipedia:Listas de mulleres con datos de Wikidata]] k4uryhj0ksajr4tqh7adk6rw07kujkz 0 462507 7109122 7055080 2025-06-28T03:37:04Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109122 wikitext text/x-wiki {{título en cursiva}} {{Taxobox | image = Dictyostelium Fruiting Bodies.JPG | image_upright = 0.8 | image_caption = Corpos frutíferos de ''D. discoideum'' | image_width=250px | image2 = Cell-Shape-Dynamics-From-Waves-to-Migration-pcbi.1002392.s007.ogv | image2_caption = Un ''D. discoideum'' en migración, cuxos límites están coloreados por curvatura; barra de escala: 5 µm, duración: 22 segundos | image2_width=250px | domain = [[Eukaryota]] | unranked_phylum = [[Amoebozoa]] | infraphylum = [[Mycetozoa]] | classis = [[Dictyostelia]] | ordo = [[Dictyosteliida]] | familia = [[Dictyosteliidae]] | genus = [[Dictyostelium]] | species = '''D. discoideum''' | binomial = Dictyostelium discoideum | binomial_authority = [[Kenneth B. Raper|Raper]], 1935<ref>{{Cite journal | title = ''Dictyostelium discoideum'', a new species of slime mold from decaying forest leaves | year = 1935 | authorlink = Kenneth B. Raper | last = Raper | first = K.B. | journal = Journal of Agricultural Research | pages = 135–147 | volume = 50 | url = http://naldc.nal.usda.gov/naldc/catalog.xhtml?id=IND43968646&start=0&searchText=IND43968646PDF&searchField=All+Fields | apelidos = | data = | revista = | data-acceso = 15 de abril de 2019 | urlarquivo = https://web.archive.org/web/20171208122329/https://naldc.nal.usda.gov/naldc/catalog.xhtml?id=IND43968646&start=0&searchText=IND43968646PDF&searchField=All+Fields | dataarquivo = 08 de decembro de 2017 | urlmorta = yes }}</ref> }} '''''Dictyostelium discoideum''''' é unha especie de [[ameboide|ameba]] que vive no [[solo]] pertencente ao [[filo]] [[Amoebozoa]], infrafilo [[Mycetozoa]]. Considerado un [[mofo mucoso]], ''D. discoideum'' é un [[eukarya|eucariota]] que durante o seu ciclo de vida pasa de ser un conxunto de amebas unicelulares separadas a unha masa multicelular e despois a un corpo frutífero. O seu peculiar ciclo de vida asexual consta de catro fases: vexetativa, agregación, migración e culminación. O ciclo vital de ''D. discoideum'' é relativamente curto, o que permite observar sucesivamente as catro etapas de maneira doada. As células implicadas no ciclo de vida realizan movementos, sinalización química e desenvolvemento, o que é aplicable á investigación do [[cancro]] humano. A simplicidade do seu ciclo vital fai que ''D. discoideum'' sexa un valioso [[organismo modelo]] para estudos de procesos xenéticos, celulares e bioquímicos aplicables a outros organismos. == Hábitat natural e dieta == Na natureza ''D. discoideum'' pode encontrarse no solo e na capa de follas caídas húmidas dos bosques temperados caducifolios. A súa dieta primaria consiste en [[bacterias]] que encontran no solo e materia orgánica en descomposición.<ref name="Eichinger L.">{{cite journal | author = Eichinger L | year = 2003 | title = Crawling in to a new era – the ''Dictyostelium'' genome project | url = | journal = The EMBO Journal | volume = 22 | issue = 9| pages = 1941–1946 | doi = 10.1093/emboj/cdg214 | pmid = 12727861 | last2 = Noegel | first2 = AA | pmc = 156086 }}</ref> == Ciclo vital e reprodución == O ciclo vital de ''D. discoideum'' empeza como [[espora]]s que son liberadas dun [[sorocarpo]] (corpo frutífero) maduro. As mixoamebas saen das esporas cando as condicións son cálidas e húmidas. Durante a súa fase vexetativa, as mixoamebas divídense por [[mitose]] e aliméntanse de bacterias. A bacteria segrega [[ácido fólico]], que atrae mixoamebas. Cando as bacterias escasean, as mixoamebas entran na fase de agregación. Durante a agregación, a falta de alimento inicia a creación dunha maquinaria bioquímica que inclúe [[glicoproteína]]s e [[adenilil ciclase]].<ref name="Gilbert S.F.">Gilbert S.F. 2006. Developmental Biology. 8th ed. Sunderland (MA):Sinauer p. 36-39.</ref> As glicoproteínas permiten a [[adhesión célula-célula]] e a adenilil ciclase xera [[AMP cíclico]]. O AMP cíclico é segregado polas amebas para atraer céllas veciñas a unha localización central. A medida que se moven cara ao sinal, chocan unhas con outras e péganse utilizando as moléculas glicoproteicas de adhesión, formando o agregado. [[Ficheiro:Dicty Life Cycle H01.svg|esquerda|miniatura|Ciclo vital]] A fase de migración empeza unha vez que as amebas formaron un apertado agregado e a morea alongada de células derrúbase formando unha capa plana no chan. As amebas traballan xuntas como un pseudoplasmodio móbil, parecido a unha masa que lembra unha "lesma" duns 2 a 4&nbsp;mm de longo, composta de ata 100&nbsp;000 células,<ref>{{Cite book|title = The Cell|last = Cooper|first = Geoffrey M|publisher = [[Sinauer Associates]]|year = 2000|isbn = 978-0-87893-106-4|location = Sunderland, Massachusetts|chapter-url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK9917/|edition = 2nd|authorlink = Geoffrey M. Cooper|at = Cells As Experimental Models|chapter = Chapter 1. An Overview of Cells and Cell Research|series = Part I. Introduction|type = Work in [[NCBI Bookshelf]]}}</ref> e pode moverse ao producir unha vaíña de [[celulosa]] nas súas células anteriores a través da cal se move a masa.<ref name="Tyler M.S.">Tyler M.S. 2000. Developmental Biology: A guide for experimental study. 2nd ed. Sunderland (MA): Sinauer. p. 31-34. {{ISBN|0-87893-843-5}}</ref> Parte desta vaíña queda atrás como un rastro mucoso a medida que o pseudoplasmodio se move cara a atractores como a [[luz]], [[calor]] e [[humidade]], sempre cara a adiante.<ref name="Tyler M.S."/> O AMP cíclico e unha substancia chamada [[factor indutor da diferenciación]], axuda a formar diferentes tipos celulares.<ref name="Tyler M.S."/> A masa ou "lesma" diferénciase en células prepedúnculo e células preespora que se moven aos extremos anterior e posterior, respectivamente. Unha vez que o pseudoplasmodio encontra un ambiente axeitado, o seu extremo anterior forma o pedúnculo ou talo do corpo frutífero e o posterior forma as esporas do corpo frutífero.<ref name="Tyler M.S."/> Só recentemente se descubriu que existen tamén unhas ''células similares ás anteriores'', que se dispersan pola rexión posterior da "lesma". Estas células similares ás anteriores forman a parte inferior do corpo frutífero e as cubertas das esporas.<ref name="Tyler M.S."/> Unha vez que o pseudoplasmodio se establece nun lugar, o extremo posterior esténdese e o o extremo anterior queda elevado no aire, formando o chamado "sombreiro mexicano" e empeza a fase de culminación. As células prepedúnculo e as preespora cambian as súas posicións na fase de culminación para formar o corpo frutífero maduro.<ref name="Tyler M.S."/> O extremo anterior do "sombreiro mexicano" forma un tubo de celulosa, que permite que as células máis posteriores se movan por fora do tubo ata a parte superior, e as células prepedúnculo móvense cara a abaixo.<ref name="Tyler M.S."/> Este rearranxo forma o pedúnculo ou talo do corpo frutífero feito de células do extremo anterior da masa, e as células do extremo posterior da masa están na parte superior e agora forman as esporas do corpo frutífero. Ao final deste proceso de 8 a 10 horas de duración, o corpo frutífero maduro está completamente formado.<ref name="Tyler M.S."/> Este corpo frutífero mide de 1 a 2&nbsp;mm de alto e pode agora comezar de novo un ciclo completo ao liberar esporas maduras que se converten en mixoamebas. == Reprodución sexual == En xeral, aínda que ''D. discoideum'' xeralmente se reproduce [[reprodución asexual|asexualmente]], pode tamén realizar a [[reprodución sexual]] se se dan certas condicións. ''D. discoideum'' ten tres tipos de apareamento diferentes (~"sexos") e identificouse o [[locus]] sexual que especifica estes tres tipos. As cepas de tipo I están especificadas polo xene chamado MatA, as cepas de tipo II teñen tres xenes: MatB (homólogo de Mat A), Mat C e Mat D, e as capas de tipo III teñen os xenes Mat S e Mat T (que son homólogos de Mat C e Mat D).<ref name=":0">{{Cite journal|last=Bloomfield|first=Gareth|last2=Skelton|first2=Jason|last3=Ivens|first3=Alasdair|last4=Tanaka|first4=Yoshimasa|last5=Kay|first5=Robert R.|date=2010-12-10|title=Sex Determination in the Social Amoeba Dictyostelium discoideum|url=http://science.sciencemag.org/content/330/6010/1533|journal=Science|language=en|volume=330|issue=6010|pages=1533–1536|doi=10.1126/science.1197423|issn=0036-8075|pmc=3648785|pmid=21148389}}</ref> Estes sexos só se poden aparear cos dous sexos que son diferentes ao propio (dos tres que hai) e non co seu mesmo sexo.<ref name=":0" /> Cando se incuban con bacterias que lles serven de alimento, pode ocorrer un desenvolvemento sexual heterotálico ou homotálico, o que ten como resultado a formación dun [[cigoto]] [[diploide]].<ref name="pmid21929567">{{cite journal |vauthors=O'Day DH, Keszei A |title=Signalling and sex in the social amoebozoans |journal=Biol Rev Camb Philos Soc |volume=87 |issue=2 |pages=313–29 |date=maio de 2012 |pmid=21929567 |doi=10.1111/j.1469-185X.2011.00200.x |url=}}</ref><ref name="pmid20617172">{{cite journal |vauthors=Flowers JM, Li SI, Stathos A, Saxer G, Ostrowski EA, Queller DC, Strassmann JE, Purugganan MD |title=Variation, sex, and social cooperation: molecular population genetics of the social amoeba Dictyostelium discoideum |journal=PLoS Genet. |volume=6 |issue=7 |pages=e1001013 |date=xullo de 2010 |pmid=20617172 |pmc=2895654 |doi=10.1371/journal.pgen.1001013 |url=}}</ref> O apareamento heterotálico acontece cando dúas amebas de diferentes [[tipo de apareamento|tipos de apareamento]] están presentes nun ambiente escuro e húmido, onde poden fusionarse durante a agregación para formar unha célula cigótica xigante. A célula xigante libera despois [[AMPc]] para atraer outras células, despois fagocita as outras células canibalmente no agregado. As células consumidas serven para encaixar o agregado completo nunha grosa parede de celulosa para protexelo. Isto denomínase [[macrocisto]]. Dentro do macrocisto, a célula xigante divídese primeiro por [[meiose]], e despois por [[mitose]] para producir moitas amebas [[haploide]]s, que serán liberadas para que se alimenten como farían as amebas normais. As cepas homotálicas de ''D. discoideum'' AC4 e ZA3A poden tamén producir macrocistos.<ref name="pmid24189663">{{cite journal |vauthors=Robson GE, Williams KL |title=The mating system of the cellular slime mould Dictyostelium discoideum |journal=Curr. Genet. |volume=1 |issue=3 |pages=229–32 |date=abril de 1980 |pmid=24189663 |doi=10.1007/BF00390948 |url=}}</ref> Cada unha destas cepas, a diferenza das cepas heterotálicas, probablemente expresa ambos os alelos de tipo de apareamento (''matA'' e ''mata''). Aínda que a reprodución sexual é posible, é moi raro ver a xerminación con éxito dun macrocisto de ''D. discoideum'' en condicións de laboratorio. Non obstante, a recombinación é común nas poboacións naturais de ''D. discoideum'', o que indica que o sexo é probablemente un aspecto importante do seu ciclo vital.<ref name="pmid20617172" /> == Uso como organismo modelo == Como moitos dos seus [[xene]]s son [[homoloxía (bioloxía)|homólogos]] dos xenes humanos e o seu ciclo de vida é simple, ''D. discoideum'' utilízase frecuentemente como [[organismo modelo]]. Pode observarse a nivel molecular, celular ou de organismo principalmente porque ten un número restrinxido de tipos celulares e comportamentos e polo seu rápido crecemento.<ref name="Tyler M.S."/> Utilízase para estudar procesos celulares normais como a [[diferenciación celular]], [[quimiotaxe]] e [[morte celular programada]]. Tamén se usa para estudar outros aspectos do desenvolvemento, como a selección celular, formación de padróns, [[fagocitose]], [[motilidade]] e [[transdución de sinais]].<ref>Dictybase, About Dictyostelium. [Online] (1 de maio de 2009). http://dictybase.org/</ref> Estes procesos e aspectos do desenvolvemento están ausentes ou son difíciles de observar noutros organismos modelo. ''D. discoideum'' está estreitamente relacionado cos metazoos superiores. Ten xenes e vías similares, o que o fai un bo candidato para os [[knockout de xenes]].<ref>Dilip K. Nag, Disruption of Four Kinesin Genes in Dictyostelium. [Online] (22 de abril de 2008). http://ukpmc.ac.uk/articlerender.cgi?artid=1529371 {{Webarchive|url=https://archive.today/20120729232445/http://ukpmc.ac.uk/articlerender.cgi?artid=1529371 |date=29 de xullo de 2012 }}</ref> Os procesos de [[diferenciación celular]] occorren cando unha célula se fai máis especializada durante o desenvolvemento nun organismo multicelular. Os cambios de tamaño, forma, actividades metabólicas e capacidade de resposta poden ocorrer como resultado de axustes na expresión xénica. Nesta especie a diversidade celular e a diferenciación implican decisións feitas por medio de interaccións célula-célula en vías que formarán células do pedúnculo ou células das esporas.<ref name="Kay R.R., Garrod D., and Tilly R.">{{cite journal |author1=Kay R.R. |author2=Garrod D. |author3=Tilly R. | year = 1978 | title = Requirements for cell differentiation in ''Dictyostelium discoideum'' | url = | journal = Nature | volume = 211 | issue = 5640| pages = 58–60 |doi=10.1038/271058a0}}</ref> Este destino final das células depende do seu ambiente e formación de padróns. Por tanto, o organismo é un excelente modelo para estudar a diferenciación celular. [[Ficheiro:Dictyostelium Late Aggregation 2.JPG|miniatura|''D. discoideum'' mostrando quimiotaxe durante a agregación.]] A [[quimiotaxe]] é o movemento dun organismo cara a ou afastándose dun estímulo químico ao longo dun gradiente químico de concentración. Certos organismos mostran quimiotaxe cando se moven cara a unha fonte de nutrientes. En ''D. discoideum'', a ameba segrega un sinal, o [[AMPc]], fóra da célula, que atrae outras amebas, que migran cara a fonte do sinal. Cada ameba móvese cara a unha ameba central, que está producindo a maior cantidade de [[secreción]]s de AMPc. A secreción de AMPc pasan despois a facela todas as amebas e funciona como unha chamada para que se empecen a agregar. Estas emisións químicas e o movemento das amebas ocorren cada seis minutos. As amebas móvense cara ao gradiente de concentración durante 60 segundos e detéñense ata que se envía a seguinte secreción. Este comportamento de células individuais tende a causar oscilacións nun grupo de células e propáganse ondadas químicas de diversas concentracións de AMPc a través do grupo en espirais.<ref name=Dusenbery>{{cite book|author=Dusenbery, David B.|year=1996|title=Life at Small Scale|url=https://archive.org/details/lifeatsmallscale00duse|series=Scientific American Library|location=New York|isbn=978-0-7167-5060-4}}</ref>{{rp|174–175}} Os biólogos matemáticos Thomas Höfer e Martin Boerlijst descubriron un elegante conxunto de ecuacións matemáticas que reproducen as espirais e os padróns de fluxo de ''D. discoideum''. O biólogo matemático Cornelis J. Weijer probou que ecuacións similares poden modelar os seus movementos. As ecuacións destes padróns están infuenciadas principalmente pola densidade da poboación de amebas, a taxa de produción de AMPc e a sensibilidade das amebas individuais ao AMPc. O padrón en espirais está formado polas amebas do centro dunha colonia, que rotan a medida que envían ondadas de AMPc.<ref>{{cite magazine|url=http://www.whydomath.org/Reading_Room_Material/ian_stewart/2000_11.html|title=Biomathematics Patterns: Spiral Slime. MATHEMATICAL RECREATIONS by Ian Stewart. Finding mathematics in creatures great and small|author=Ian Stewart|date=novembro de 2000|magazine=Scientific American}}</ref><ref>{{cite book|title=What Shape is a Snowflake?|trans-title=Over sneeuwkristallen en zebrastrepen. De wereld volgens de wiskunde|author=Ian Stewart|publisher=Uitgeverij Uniepers; Davidsfonds; Natuur & Techniek|date=2000|language=Dutch|pages=96–97}}</ref> O uso do AMPc como axente quimiotáctico non se estableceu en ningún outro organismo. Na bioloxía do desenvolvemento, este é un exemplo ben comprensible de quimiotaxe, que é importante para comprender a [[inflamación]] humana, [[artrite]], [[asma (doenza)|asma]], tráfico de [[linfocito]]s e guía dos [[axón]]s. A [[fagocitose]] utilízase na vixilancia inmunitaria e a [[presentación de antíxenos]], mentres que a determinación do tipo celular, selección de células e formación de padróns son características básicas da [[embrioxénese]], que poden ser estudadas con este organismo.<ref name="Tyler M.S."/> Nótese, porén, que as oscilacións de AMPc poden non ser necesarias para a migración celular colectiva nos estadios multicelulares. Un estudo atopou cambios na sinalización mediada polo AMPc desde ondas propagantes a un estado estable na fase multicelular de ''D. discoideum''.<ref>{{Cite journal|last=Ueda|first=Masahiro|last2=Masato Yasui|last3=Morimoto|first3=Yusuke V.|last4=Hashimura|first4=Hidenori|date=2019-01-24|title=Collective cell migration of Dictyostelium without cAMP oscillations at multicellular stages|url=https://www.nature.com/articles/s42003-018-0273-6|journal=Communications Biology|language=en|volume=2|issue=1|pages=34|doi=10.1038/s42003-018-0273-6|issn=2399-3642}}</ref> A [[termotaxe]] é o movemento ao longo dun gradiente de temperatura. No estadio de "lesma" este organismo migra ao longo de gradientes extremadamente pequenos de só 0,05&nbsp;°C/cm, pero a dirección elixida é complicada; parece ser que se dirixen lonxe dunha temperatura duns 2&nbsp;°C por debaixo da temperatura á cal se aclimataron. Este complicado comportamento foi analizado por modelización por computadora do comportamento e padrón períodico de cambios de temperatura no [[solo]] causados polos cambios diarios na temperatura do aire. A conclusión é que este comportamento fai que se mova a "lesma" desde uns poucos centímetros por debaixo da superficie do chan ata a superficie. Este comportamento é sorprendentemente sofisticado para un organismo primitivo sen un aparente sentido que detecte a gravidade.<ref name=Dusenbery/>{{rp|108–109}} A [[morte celular programada]] (apoptose) é unha parte normal do desenvolvemento da especie.<ref name="Gilbert S.F."/> A apoptose é necesaria para facer espazo e esculpir órganos complexos. Arredor do 20% das células de ''D. discoideum'' sacrifícanse altruistamente para a formación do corpo frutífero maduro. Durante o estadio de pseudoplasmodio (a masa informalmente chamada "lesma" ou grex) do seu ciclo vital, o organismo formou tres tipos celulares: células prepedúnculo, células preespora e células similares ás da parte anterior. Durante a culminación, as células prepedúnculo segregan unha cuberta celulósica e esténdense como un tubo a través da "lesma".<ref name="Gilbert S.F."/> A medida que se diferencian, forman [[vacúolo]]s e agrándanse, elevando as células preespora. As células do pedúnculo ou talo sofren apoptose e morren a medida que as células preespora son elevadas por encima do substrato. As células preespora convértense despois en esporas, e cada unha delas orixinará unha mixoameba unha vez que se disperse.<ref name="Tyler M.S."/> Este é un exemplo de como se usa a apoptose na formación dun órgano reprodutor, o corpo frutífero maduro. Unha contribución importante recente á investigación de ''Dictyostelium'' veu da aplicación de novas técnicas que permiten visualizar a actividade de xenes concretos nas células vivas.<ref>{{cite journal | pmid = 16713960 | pmc = 4764056 | year = 2006 | last1 = Chubb | first1 = JR | last2 = Trcek | first2 = T | last3 = Shenoy | first3 = SM | last4 = Singer | first4 = RH | title = Transcriptional pulsing of a developmental gene | volume = 16 | issue = 10 | pages = 1018–25 | doi = 10.1016/j.cub.2006.03.092 | journal = Current Biology }}</ref> Isto viuse que a transcrición ocorre en "explosións" ou "pulsos" ([[explosión transcricional]]) en vez de seguindo un comportamento simple probabilístico ou continuo. A transcrición explosiva agora parece que está [[conservación (xenética)|conservada]] entre bacterias e humanos. Outra característica salientable do organismo é que ten conxuntos de [[enzima]]s de [[reparación do ADN]] que se encontran tamén en células humanas, dos que carecen moitos outros sistemas modelos de metazoos habituais.<ref>{{cite journal |author1=Hudson J. J. |author2=Hsu D. W. |author3=Guo K. |author4=Zhukovskaya N. |author5=Liu P. H. |author6=Williams J. G. |author7=Pears C. J. |author8=Lakin N. D. | year = 2005 | title = DNA-PKcs-dependent signaling of DNA damage in Dictyostelium discoideum | url = | journal = Curr Biol | volume = 15 | issue = 20| pages = 1880–5 | doi = 10.1016/j.cub.2005.09.039 | pmid = 16243037 }}</ref> Os defectos na reparación do ADN orixinan cancros humanos devastadores, polo que a capacidade de estudar as proteínas de reparación humanas nun modelo simple manexable é moi valiosa. === Cultivo no laboratorio === A capacidade deste organismo de poder ser cultivado doadamente no laboratorio<ref name="Tyler M.S."/> é outra vantaxe que ten como organismo modelo. Aínda que ''D. discoideum'' pode crecer en cultivo líquido, crece xeralmente en [[placa de Petri]] que contén [[ágar]] nutriente e coa superficie mantida húmida. Os cultivos medran mellor a 22–24&nbsp;°C. ''D. discoideum'' aliméntase principalmente de ''[[Escherichia coli]]'' no laboratorio, que é un alimento adecuado en todos os estadios do seu ciclo de vida. Cando a fonte de comida diminúe, as mixamebas agréganse para formar o pseudoplasmodio. Rapidamente, a placa queda cuberta con varios estadios do ciclo vital. A comprobación da placa adoita permitir observacións detalladas do desenvolvemento. As células poden ser recollidas en calquera estadio do desenvolvemento e crecen rapidamente. Cando se cultiva ''D. discoidium'' no laboratorio é importante ter en conta as súas respostas de comportamento. Por exemplo, ten unha afinidade pola luz, temperaturas maiores, alta humidade, concentracións iónicas baixas e polo lado ácido do gradiente de [[pH]]. A miúdo fanse experimentos para ver como as manipulacións destes parámetros alteran, deteñen ou aceleran o desenvolvemento. As variacións destes parámetros poden alterar a taxa de viabilidade do crecemento do cultivo. Ademais, os corpos frutíferos, como son o estado de maior altura sobre o substrato de todo o desenvolvemento, son moi sensibles ás correntes de aire e aos estímulos físicos. Non se coñece se hai un estímulo que estea implicado na liberación das esporas. === Estudos de expresión de proteínas === As análises detalladas da expresión de proteínas en ''Dictyostelium'' foron obstaculizadas polas grandes variacións no perfil de expresión de proteínas entre diferentes estadios de desenvolvemento e unha falta xeral de [[anticorpo]]s comercialmente dispoñibles para os [[antíxeno]]s de ''Dictyostelium''.<ref>{{Cite journal|title = Immunoblotting: Equality for slime molds!|date = xullo de 2013|journal = [[BioTechniques]]|page = 9|type = paper|volume = 55|issue = 1}}</ref> En 2013, un grupo do [[Beatson West of Scotland Cancer Centre]] informou dun estándar de visualización de proteínas sen anticorpos para [[inmunoblotting]] baseado na detección de [[MCCC1]] usando conxugados de [[estreptavidina]].<ref>{{cite journal|title = The use of strepavidin conjugates as immunoblot loading controls of mitrochondrial markers for use with Dictyostelium discoidium|date = xullo de 2013|last = Davidson|first = Andrew J.|last2 = King|first2 = Jason S.|last3 = Insall|first3 = Robert H.|volume = 55|issue = 1|pages = 39–41|department = Benchmarks|journal = [[BioTechniques]]|type = paper}}</ref> === Enfermidade do lexionario === O xénero de bacterias ''[[Legionella]]'' inclúe a especie que causa en humanos a [[enfermidade do lexionario]]. ''D. discoideum'' é tamén un hóspede de ''Legionella'' e é un modelo axeitado para estudar o seu proceso de infección.<ref name="Bruhn H.">Bruhn H. 2008. ''Dictyostelium'', a tractable model host organism for ''Legionella''. In: Heuner K, Swanson M, editors. ''Legionella'': Molecular Microbiology. Norwich (UK): Caister Academic Press. {{ISBN|978-1-904455-26-4}}</ref> Concetamente, ''D. discoideum'' comparte coas células hóspede de mamíferos un [[citoesqueleto]] similar e procesos celulares relevantes para a infección por ''Legionella'', como a [[fagocitose]], tráfico nas membranas, [[endocitose]], selección de vesículas e quimiotaxe. == "Cultivo" de bacterias para a súa alimentación == Un artigo de 2011 publicado en ''[[Nature]]'' demostraba a existencia dun "primitivo comportamento de cultivo" de bacterias en colonias de ''D. discoideum'', que o organismo utilizaba para a súa alimentación.<ref name="primitive farming behaviour">[https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-12227168 "Amoebas show primitive farming behaviour as they travel"], ''[[BBC News]]'', 19 de xaneiro de 2011</ref><ref name=Brock>{{cite journal |vauthors=Brock DA, Douglas TE, Queller DC, Strassmann JE |title=Primitive agriculture in a social amoeba |journal=Nature |volume=469 |issue= 7330|pages=393–396 |date=20 de xaneiro de 2011|pmid= 21248849|doi=10.1038/nature09668 |url=https://archive.org/details/sim_nature-uk_2011-01-20_469_7330/page/393}}</ref> O comportamento foi descrito como unha "[[simbiose]]" entre ''D. discoideum'' e as súas presas bacterianas, e aproximadamente un terzo das colonias recollidas na natureza de ''D. discoideum'' realizaban esta "crianza" ou cultivo de bacterias unha vez que as bacterias eran incluídas dentro dos corpos frutíferos do [[mofo mucoso]].<ref name=Brock/> A incorporación das bacterias nos corpos frutíferos permite "sementar" a fonte de alimento na parte desde onde se van dispersar as esporas, o cal é especialmente valioso se a nova localización é pobre en alimentos.<ref name=Brock/> As colonias priducidas a partir das esporas "cultivadoras" mostran tamén tipicamente o mesmo comportamento cando esporulan. Esta incorporación ten un custo asociado: as bacterias que non consomen todas as presas bacterianas producen esporas máis pequenas que non se poden dispersar tan amplamente. Ademais, hai menos beneficios para as esporas que conteñen bacterias que caen nunha rexión rica en alimentos. Este equilibrio de custos e beneficios deste comportamento pode contribuír a que sexa unha minoría de colonias de ''D. discoideum'' a que realice esta práctica.<ref name="primitive farming behaviour"/><ref name=Brock/> ''D. discoideum'' aliméntase tanto de bacterias [[grampositiva]]s coma de [[gramnegativa]]s, pero algunhas das bacterias fagocitadas, incluíndo algúns patóxenos humanos,<ref name=Microreview>{{cite journal |title= Recent insights into host-pathogen interactions from Dyctiostelium |journal=Cellular Microbiology |volume=12 |issue= 3|pages=283–291 |year=2010 |url= |doi=10.1111/j.1462-5822.2009.01413.x |first=Margaret |last=Clarke}}</ref> poden vivir na ameba e despois saír dela sen matar a célula. Non se sabe cando entran na célula e cando a abandonan. As investigacións non son aínda concluíntes, mais é posible esquematizar un ciclo de vida xeral de ''D. discoideum'' adaptado ao cultivo de bacterias para comprender mellor este proceso simbiótico. [[Ficheiro:Life-cycle of farmer dictyostelium discoideum.jpg|miniatura|Ciclo vital de ''D. discoideum'' cultivador.]] Na imaxe poden verse diferentes estadios. primeiro, no estadio de activación, as bacterias están encerradas dentro de ''D. discoideum'',<ref name=Microreview/> despois de entrar nas amebas están nun [[fagosoma]] e a fusión cos [[lisosoma]]s está bloqueada; estes fagosomas inmaturos están rodeados por orgánulos da célula hóspede como mitocondrias, vesículas e membranas multicapa derivadas do [[retículo endoplasmático rugoso]] (RER) das amebas. O papel do RER na infección intracelular non se coñece, pero o RER non é necesario como fonte de proteínas para a bacteria.<ref name=Molmeret>{{cite journal |author= Molmeret M., Horn, M., Wagner, M., Abu Kwaik, Y |title=Primitive Amoebae as Training Grounds for Intracellular Bacterial Pathogens |journal=Appl Environ Microbiol |pages=20–28 |date=xaneiro de 2005 |doi=10.1128/AEM.71.1.20-28.2005 |pmid=15640165 |url= |volume=71 |issue=1|pmc=544274 }}</ref> A bacteria vive dentro deses fagosomas durante a agregación e os estadios de desenvolvemento multicelular. As amebas conservan a súa individualidade e cada ameba ten a súa propia bacteria. Durante o estadio de culminación, cando se producen as esporas, as bacterias pasan da célula ao soro coa axuda de estruturas citoesqueléticas que impiden a destrución da célula hóspede.<ref name=Macroautophagy >{{cite journal |author1=Grant P.Ottom Mary Y.Wu |author2=Margaret Clarke |author3=Hao Lu |author4=O.Roger Anderson |author5=Hubert Hilbi |author6=Howard A. Shuman |author7=Richard H. Kessin |title= Macroautophagy is dispensable for intracellular replication of Legionella pneumophila in Dictyostelium discoideum |date=11 de novembro de 2003 |doi= 10.1046/j.1365-2958.2003.03826.x |pmid=14651611 |url= |journal=Molecular Microbiology |volume=51 |issue=1 |pages=63–72}}</ref> Algúns resultados suxiren que as bacterias sérvense da exocitose sen matar a célula.<ref name=Macroautophagy /> As amebas de vida libre parecen xogar un papel crucial para a persistencia e dispersión dalgúns patóxenos no ambiente. A asociación transitoria coas amebas observouse en diferentes bacterias, como ''[[Legionella pneumophila]]'', moitas especies de ''[[Mycobacterium]]'', ''[[Francisella tularensis]]'' e ''[[Escherichia coli]]'', entre outras.<ref name=Molmeret/> Este cultivo parece xogar un papel fundamental na supervivencia de patóxenos, xa que poden vivir e replicarse dentro de ''D. discoideum''. O informe de ''Nature'' supuxo un importante avance no coñecemento do comportamento das amebas, que son un excelente exemplo de comportamento social cunha sorprendente coordinación e sentido do sacrificio para o beneficio da especie. == Células sentinelas == As [[célula sentinela|células sentinelas]] de ''Dictyostelium discoideum'' son células fagocíticas responsables de eliminar o material tóxico no estado de pseudoplasmodio (a "lesma") do seu ciclo. Son células xeralmente arredondadas que están presentes na vaíña da masa psuedoplasmodial, onde están circulando libremente. O proceso de detoxificación ocorre cando estas células fagocitan toxinas e patóxenos que hai no pseudoplasmodio. Despois, as células xúntanse en grupos de cinco a dez células, que despois se unen á vaíña interna do pseudoplasmodio. A vaíña vaise desprendendo a medida que a "lesma" migra a un novo lugar na procura de bacterias. As células sentinela constitúen aproximadamente o 1% do número total das células do pseudoplasmodio, e o número de células sentinela permanece constante mesmo se son liberadas. Isto indica que hai unha constante rexeneración de células sentinela no pseudoplasmodio, xa que estas son eliminadas xunto coas toxinas e patóxenos. As células sentinela están presentes tamén incluso se non hai toxinas ou patóxenos que eliminar. Foron localizadas células sentinela noutras cinco especies do xénero ''Dictyostelia'', o que suxire que estas células poden constituír unha característica xeral dun [[sistema inmunitario innato]] en amebas sociais.<ref>{{cite journal |last1=Chen |first1=Guokai |last2=Zhuchenko |first2=Olga |last3=Kuspa |first3=Adam |date=2007-08-03 |title=Immune-like Phagocyte Activity in the Social Amoeba |journal=Science |location=New York, NY |volume=317 |issue=5838 |pages=678–681 |doi=10.1126/science.1143991 |issn=0036-8075 |pmc=3291017 |pmid=17673666}}</ref> === Células sentinela en colonias cultivadoras e non cultivadoras === O número de células sentinela varía dependendo se a colonia silvestre de ''D. discoideum'' cultiva bacterias simbióticas ou non. Cando son expostas a ambientes tóxicos creados polo uso de [[bromuro de etidio]], obsérvase que o número de células sentinelas por milímetro é menor nas colonias cultivadoras que nas non cultivadoras. Chegouse a esta conclusión observando os rastros que deixan detrás os pseudoplasmodios que migran e contando o número de células sentinela presentes nun milímetro. Porén, o número de células sentinela non afecta a produción de esporas e a viabilidade nas cultivadoras. As cultivadoras expostas a un ambiente tóxico producen o mesmo número de esporas que as cultivadoras nun ambiente non tóxico e a viabilidade das esporas era a mesma en cultivadoras e non cultivadoras. Cando bacterias do Clado 2 de ''[[Burkholderia]]'' ou bacterias asociadas a colonias cultivadoras son retiradas dos ''Dictyostelium'' cultivadores, a produción de esporas e a viailidade eran similares ás dos non cultivadores. Suxeriuse que as bacterias que portan os cultivadores proporcionan un papel adicional de protección para os cultivadores contra o dano potencial debido a toxinas ou patóxenos.<ref>{{cite journal |last=Brock |first=Debra A. |last2=Callison |first2=W. Éamon |last3=Strassmann |first3=Joan E. |last4=Queller |first4=David C. |date=2016-04-27 |title=Sentinel cells, symbiotic bacteria and toxin resistance in the social amoeba ''Dictyostelium discoideum'' |url=http://rspb.royalsocietypublishing.org/content/283/1829/20152727 |journal=Proc. R. Soc. B |language=en |volume=283 |issue=1829 |pages=20152727 |doi=10.1098/rspb.2015.2727 |issn=0962-8452 |pmc=4855374 |pmid=27097923}}</ref> == Clasificación e filoxenia == Nas vellas clasificacións ''Dictyostelium'' estaba situado na defunta clase [[polifilético|polifilética]] dos [[Acrasiomycetes]]. Esta era unha clase de [[mofo mucoso|mofos mucosos]] celulares, que se caracterizaba pola agregación de amebas individuais nun corpo frutífero multicelular, o que era un importante aspecto que relacionaba os acrásidos cos dictiostélidos.<ref name="Cavender J.C., Spiegl F., Swanson A.">{{cite journal |author1=Cavender J.C. |author2=Spiegl F. |author3=Swanson A. | year = 2002 | title = Taxonomy, slime molds, and the questions we ask | url = | journal = The Mycological Society of America | volume = 94| issue = 6| pages = 968–979 |pmid=21156570}}</ref> Estudos xenómicos máis recentes mostraron que ''Dictyostelium'' mantivo maior proporción da súa diversidade xenómica que plantas e animais, aínda que a [[filoxenia]] baseada no [[proteoma]] confirma que os [[amebozoos]] diverxeron da liñaxe animal-fúnxica despois da separación plantas-animais.<ref name=Eichenger>{{cite journal | author = Eichenger L. | year = 2005 | title = The genome of the social amoeba ''Dictyostelium discoideum'' | url = | journal = Nature | volume = 435 | issue = 7038| pages = 34–57 |pmid=15875012 | doi = 10.1038/nature03481 | pmc = 1352341 |display-authors=etal}}</ref> A subclase Dictyosteliidae, orde Dictyosteliales é unha ensamblxe [[monofilético|monofilética]] en Mycetozoa, un grupo que inclúe os mofos mucosos [[protostélidos]], [[dictiostélidos]] e [[mixogástridos]]. As análises de datos do factor de elongación-1α (EF-1α) apoian que Mycetozoa é un grupo monofilético, aínda que as árbores de [[ARNr]] sitúano como grupo polifilético. Ademais, estes datos apoian a idea de que os dictiostélidos e mixogástridos están máis estreitamente emparentados entre si que cos protostélidos. As análises de EF-1α tamén sitúa a Mycetozoa como o grupo externo (''outgroup'') inmediato do clado animal-fúnxico.<ref name=Baldauf>{{cite journal |author1=Baldauf S.L. |author2=Doolittle W.F. | year = 1997 | title = Origin and evolution of the slime molds (Mycetozoa) | url = | journal = PNAS | volume = 94 | issue =22 | pages = 12007–12012 |pmc=23686 | pmid=9342353 | doi = 10.1073/pnas.94.22.12007}}</ref> Os datos filoxenéticos máis recentes sitúan os dictiostéliidos firmemente dentro do supergrupo [[Amoebozoa]], xunto cos [[Mycetozoa|mixomicetos]]. Por outra parte, os [[Protosteloid|protostélidos]] pasan a considerarse polifiléticos, e os seus corpos frutíferos pedunculados son unha característica converxente de múltiples liñaxes non relacionadas.<ref>{{cite journal| doi=10.1371/journal.pone.0006754 | volume=4 | issue=8 | title=Eumycetozoa = Amoebozoa?: SSUrDNA Phylogeny of Protosteloid Slime Molds and Its Significance for the Amoebozoan Supergroup | journal=PLoS ONE | pages=e6754 | pmid=19707546 | pmc=2727795 | last1 = Shadwick | first1 = LL | last2 = Spiegel | first2 = FW | last3 = Shadwick | first3 = JD | last4 = Brown | first4 = MW | last5 = Silberman | first5 = JD| year=2009 }}</ref> == Xenoma == O proxecto de [[secuenciación do xenoma]] de ''D. discoideum'' completouse e publicouse en 2005 por unha colaboración internacional de institutos. Este foi o primeiro [[xenoma]] dun protozoo de vida libre en ser secuenciado completamente. ''D. discoideum'' contén un xenoma haploide de 34 Mb cunha composición de bases de 77% [A+T] e consta de seis [[cromosoma]]s que codifican unhas 12&nbsp;500 proteínas.<ref name="Eichinger L."/> A secuenciación do xenoma de ''D. discoideum'' proporciona datos para un estudo máis detallado da súa bioloxía celular e do desenvolvemento. No seu xenoma abundan as [[repeticións en tándem]] de trinucleótidos; unha clase do xenoma está agrupado, o que levou a pensar que serve como [[centrómero]]. As repeticións corresponden a secuencias repetidas de [[aminoácido]]s e crese que foron expandidas por expansión de nucleótidos.<ref name="Eichinger L."/> A expansión de repeticións de trinucleótidos tamén ocorre en humanos, causando en xeral moitas enfermidades. Aprender como as células de ''D. discoideum'' resisten estas repeticións de aminoácidos pode proporcionar pistas de mecanismos que permitan aos humanos toleralas. Cada xenoma que se secuencia desempeña un importante papel na identificación de xenes que se perderon ou gañaron co tempo. Os estudos xenómicos comparativos permiten comparar os xenomas eucariotas. Unha [[filoxenia]] baseada no [[proteoma]] mostrou que os [[amebozoos]] se desviaron da liñaxe animal-fúnxica despois da separación plantas-animais.<ref name="Eichinger L."/> O xenoma de ''D. discoideum'' é digno de atención polas moitas proteínas que codifica que se encontran comunmente en fungos, plantas e animais.<ref name="Eichinger L."/> === Bases de datos === *[[DictyBase]] - base de datos xenómicos xerais sobre ''Dictyostelium discoideum''. *[[Membranome database]] proporciona información sobre [[proteína transmembrana dun só paso|proteínas transmembrana dun só paso]] de ''Dictyostelium'' e outros organismos. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === *{{cite book|author=Mary S. Tyler|title=Developmental Biology: A Guide for Experimental Study.2nd ed|url=|year=2000|publisher=Sinauer Associates|isbn= 978-0-87893-843-8|pages= 31–34}} *{{cite book|author=Scott F. Gilbert|title=Developmental Biology. 8th ed|url=https://archive.org/details/developmentalbio00gilb_292|date=2006|publisher=Sinauer|isbn= 978-0-87893-250-4|pages= [https://archive.org/details/developmentalbio00gilb_292/page/n55 36]–39}} === Ligazóns externas === {{Commons|Dictyostelium discoideum}} * [http://www.nih.gov/science/models/d_discoideum/ Model Organisms for Biomedical Research: ''Dictyostelium discoideum''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150905192634/http://www.nih.gov/science/models/d_discoideum/ |date=05 de setembro de 2015 }} * [https://web.archive.org/web/20190415204813/http://www.metamicrobe.com/dicty/ ''D. discoideum'' en MetaMicrobe: taxonomía, feitos, ontoloxías e referencias] {{control de autoridades}} [[Categoría:Bioloxía do desenvolvemento]] [[Categoría:Organismos modelo]] [[Categoría:Micetozoos]] ly1x1ml5yfjrd57n5yv1un7zs8foqyb 4 465401 7108720 7106847 2025-06-27T20:50:48Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108720 wikitext text/x-wiki '''[[:d:Wikidata:Database reports/Recent deaths|Persoas finadas recentemente]]''', <onlyinclude>{{#time: Y-m-d H:i|{{REVISIONTIMESTAMP}}}}</onlyinclude>. {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?dod ?stct ?slct { ?item wdt:P570 ?dod FILTER ( ?dod > "2021-03-01T00:00:00Z"^^xsd:dateTime) FILTER ( ?dod > (now()-"P32D"^^xsd:duration) && ?dod < now() ) ?item wdt:P31 wd:Q5 . OPTIONAL { ?item wikibase:statements ?stct } OPTIONAL { ?item wikibase:sitelinks ?slct } } ORDER BY DESC(?dod) ?item |columns=number:#,item:elemento,P18,label:nome,P569,P570,P106,P27,P19,P20 |thumb=128 |autolist=fallback |links=local }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! imaxe ! nome ! data de nacemento ! data de falecemento ! ocupación ! país de nacionalidade ! lugar de nacemento ! lugar de falecemento |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q719865|Q719865]] | | [[John Clark]] | 1941-03-13 | 2025-06-23 | ''[[:d:Q937857|futbolista]]''<br/>''[[:d:Q628099|adestrador de fútbol]]'' | [[Reino Unido]] | ''[[:d:Q680984|Bellshill]]'' | |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q222715|Q222715]] | [[Ficheiro:Juan-Calzadilla 01 Guillermo Colmenares web.jpg|center|128px]] | [[Juan Calzadilla]] | 1930-05-16 | 2025-06-15 | ''[[:d:Q49757|poeta]]''<br/>[[pintor]]<br/>[[Escritor, escritora|escritor]] | [[Venezuela]] | ''[[:d:Q433758|Altagracia de Orituco]]'' | |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q114142|Q114142]] | [[Ficheiro:Violeta Chamorro 1993.jpg|center|128px]] | [[Violeta Chamorro]] | 1929-10-18 | 2025-06-14 | [[Político, política|político]]<br/>[[xornalista]] | [[Nicaragua]] | ''[[:d:Q1757609|Rivas]]'' | [[San Xosé, Costa Rica|San Xosé]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q12392755|Q12392755]] | | [[Manuel Lamazares|Manuel Lamazares Pardo]] | 1928 | 2025-06-11 | [[Docente|mestre]]<br/>[[Político, política|político]] | [[España]] | [[Rodeiro]] | [[Fondevila, San Salvador de Camba, Rodeiro|Fondevila]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q313013|Q313013]] | [[Ficheiro:Brian Wilson (7314673472) (tall).jpg|center|128px]] | [[Brian Wilson]] | 1942-06-20 | 2025-06-11 | ''[[:d:Q177220|cantante]]''<br/>[[Cantautor, cantautora|cantautor]]<br/>[[Compositor, compositora|compositor]]<br/>''[[:d:Q753110|cantautor]]''<br/>[[Produción musical|produtor musical]]<br/>[[Músico, música|músico]]<br/>''[[:d:Q12360214|baixista]]''<br/>''[[:d:Q486748|pianista]]''<br/>[[Actor, actriz|actor]]<br/>''[[:d:Q1643514|arranxador musical]]''<br/>''[[:d:Q3089940|executivo dunha discográfica]]''<br/>''[[:d:Q855091|guitarrista]]''<br/>''[[:d:Q1075651|teclista]]'' | [[Estados Unidos de América]] | ''[[:d:Q23926524|Centinela Hospital Medical Center]]'' | [[Beverly Hills]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q134879999|Q134879999]] | | [[Jorge Val Díaz]] | 1957 | 2025-06-10 | [[Político, política|político]]<br/>[[Traballador, traballadora|traballador]] | [[España]] | | [[Burela]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q249197|Q249197]] | [[Ficheiro:Frederick-Forsyth-1972.jpg|center|128px]] | [[Frederick Forsyth]] | 1938-08-25 | 2025-06-09 | ''[[:d:Q6625963|novelista]]''<br/>[[Piloto|aviador]]<br/>[[correspondente]]<br/>''[[:d:Q9352089|espía]]''<br/>[[guionista]]<br/>[[xornalista]]<br/>[[Escritor, escritora|escritor]]<br/>''[[:d:Q18190897|foreign correspondent]]'' | [[Reino Unido]] | ''[[:d:Q725261|Ashford]]'' | ''[[:d:Q15054191|Jordans]]'' |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q713829|Q713829]] | [[Ficheiro:Sylvester Stone.jpg|center|128px]] | [[Sly Stone]] | 1943-03-15 | 2025-06-09 | ''[[:d:Q855091|guitarrista]]''<br/>''[[:d:Q177220|cantante]]''<br/>''[[:d:Q486748|pianista]]''<br/>''[[:d:Q753110|cantautor]]''<br/>[[Produción musical|produtor musical]]<br/>[[director de orquestra]]<br/>[[Cantautor, cantautora|cantautor]]<br/>''[[:d:Q806349|líder de banda]]''<br/>[[Músico, música|músico]]<br/>''[[:d:Q12374149|músico de rock]]'' | [[Estados Unidos de América]] | ''[[:d:Q128306|Denton]]'' | [[Os Ánxeles]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q18352991|Q18352991]] | [[Ficheiro:Edgar Lungu in TICAD VII (cropped).jpg|center|128px]] | [[Edgar Lungu]] | 1956-11-11 | 2025-06-05 | [[Político, política|político]]<br/>[[Avogado, avogada|avogado]] | [[Zambia]] | ''[[:d:Q219671|Ndola]]'' | [[Pretoria]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q703321|Q703321]] | [[Ficheiro:Marc Garneau - 2018 (42748534304) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Marc Garneau]] | 1949-02-23 | 2025-06-04 | [[astronauta]]<br/>''[[:d:Q81096|enxeñeiro]]''<br/>[[Político, política|político]] | [[Canadá]] | [[Quebec (cidade)|Quebec]] | [[Montreal]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q12390970|Q12390970]] | | [[José Antonio Tejedor]] | 1943-11-02 | 2025-06-02 | ''[[:d:Q937857|futbolista]]''<br/>''[[:d:Q628099|adestrador de fútbol]]'' | [[España]] | [[Pedrajas de San Esteban]] | [[Nava del Rey]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q5444956|Q5444956]] | [[Ficheiro:Fernando Venâncio.jpg|center|128px]] | [[Fernando Venâncio]] | 1944-11-13 | 2025-05-30 | [[Escritor, escritora|escritor]]<br/>''[[:d:Q4263842|crítico literario]]''<br/>''[[:d:Q11774202|ensaísta]]''<br/>''[[:d:Q333634|tradutor]]''<br/>''[[:d:Q1622272|profesor universitario]]'' | [[Portugal]] | ''[[:d:Q2137294|Mértola]]'' | ''[[:d:Q2137294|Mértola]]'' |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q302910|Q302910]] | [[Ficheiro:Ngũgĩ wa Thiong'o 2019 (48139052733).jpg|center|128px]] | [[Ngũgĩ wa Thiong'o]] | 1938-01-05 | 2025-05-28 | [[Dramaturgo, dramaturga|dramaturgo]]<br/>''[[:d:Q6625963|novelista]]''<br/>''[[:d:Q11774202|ensaísta]]''<br/>''[[:d:Q1622272|profesor universitario]]''<br/>''[[:d:Q4964182|filósofo]]''<br/>[[Escritor, escritora|escritor]] | [[Kenya]] | ''[[:d:Q6358478|Kamirithu]]'' | ''[[:d:Q1002205|Buford]]'' |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q76373|Q76373]] | [[Ficheiro:Nobel Prize 2009-Press Conference KVA-27.jpg|center|128px]] | [[George E. Smith]] | 1930-05-10 | 2025-05-28 | [[Físico, física|físico]]<br/>''[[:d:Q33231|fotógrafo]]''<br/>[[Científico, científica|científico]]<br/>''[[:d:Q205375|inventor]]'' | [[Estados Unidos de América]] | ''[[:d:Q462177|White Plains]]'' | ''[[:d:Q1088201|Barnegat Township]]'' |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q5959174|Q5959174]] | [[Ficheiro:Kepa Amuchastegui 2023.jpg|center|128px]] | [[Kepa Amuchastegui]] | 1941-12-09 | 2025-05-27 | ''[[:d:Q10800557|actor de cinema]]''<br/>''[[:d:Q10798782|actor de televisión]]''<br/>''[[:d:Q333634|tradutor]]''<br/>''[[:d:Q3387717|director teatral]]'' | [[Colombia]] | [[Bogotá]] | [[Bogotá]] |} {{Wikidata list end}} [[Categoría:Finados en 2020| ]] [[Categoría:Wikipedia:Listas con datos de Wikidata]] g9bg088luk5oklae327haxh2dxfm8xz 0 467118 7109121 7061097 2025-06-28T03:31:48Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109121 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Dick Spanner, P.I.''''' é unha [[Serie de televisión|serie]] [[Comedia|cómica]] de [[animación]] [[Reino Unido|británica]] en ''[[stop motion]]'' de [[1987]], [[parodia]] os relatos de detectives de [[novela negra]], típicos de autores como [[Raymond Chandler]].<ref name=parodia>{{cita web |apelido=Worthington |nome=TJ |título=Comedy on Channel 4 Part Two: From Ruby Wax to Roger Mellie |páxina-web=Off The Telly |data=decembro de 2002 |url=http://www.offthetelly.co.uk/features/c4/comedy2.htm |dataacceso=18-06-2019 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20071012083254/http://www.offthetelly.co.uk/features/c4/comedy2.htm |dataarquivo=12-10-2007 |idioma=inglés |urlmorta=yes |df=dmy }}</ref> O personaxe principal e protagonista da serie é Dick Spanner (con voz de [[Shane Rimmer]]), un detective privado robótico que traballa en casos nunha urbe do futuro. O programa emprega decote xogos de palabras e gags visuais.<ref name=parodia /> A serie consta de 25 episodios de seis minutos de duración cada un, que cubrían dúas historias de igual duración: «''The Case Of The Human Cannonball''» (en galego: ''O caso do home bala'') e «''The Case Of The Maltese Parrot''» (en galego: ''O caso do papagaio maltés'').<ref>{{cita web |url=http://gerryanderson.co.uk/portfolio/dick-spanner/ |título=Dick Spanner |páxina-web=páxina web oficial de Gerry Anderson |dataacceso=18-06-2019 |idioma=inglés |data-arquivo=11-11-2020 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20201111230550/https://www.gerryanderson.co.uk/portfolio/dick-spanner/ |url-morta=yes }}</ref> A serie emitiuse orixinalmente no Reino Unido como parte do programa ''Network 7'' os domingo pola mañá en [[Channel 4]], repetíndose após no mesmo canal na franxa nocturna. Producida por [[Gerry Anderson]], a serie foi creada e escrita por [[Terry Adlam]], quen traballara previamente nos [[efectos especiais]] de ''[[Falcóns do espacio]]'', creada por Anderson.<ref>{{cita web |título=Film, TV & Video |autor=Terry Adlam |url=http://www.terryadlam.co.uk/ftv.htm |dataacceso=18-06-2019 |urlmorta=yes |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20111002125718/http://www.terryadlam.co.uk/ftv.htm |dataarquivo=02-10-2011 |idioma=inglés |df=dmy }}</ref> A serie serviu de inspiración para a campaña publicitaria de Gerry Anderson para Tennent Pilsner protagonizada polo personaxe Lou Tennent (con voz de [[Vivian Stanshall]]). ==Lanzamentos comerciais== ===Cinta VHS=== A serie foi lanzada en formato [[VHS]] pola compañía de [[vídeo]] Channel 5 (que lanzou moitas outras series de Gerry Anderson) a finais da [[década de 1980]]. Lanzáronse dous casetes, "The Case Of The Human Cannonball" e "The Case Of The Maltese Parrot"; ambos casos viñan nas cintas cos seus episodios unidos para amosar cada historia de forma completa, con pequenos cortes. A principios da [[década de 1990]], ambos casos foron reeditados nun só casete por [[PolyGram Video]]. Tódalas cintas que saíron en VHS son na actualidade difíciles de conseguir. ===DVD=== Un [[DVD]] da serie foi lanzado o [[15 de outubro]] de [[2007]],<ref>{{cita web|url=https://www.amazon.co.uk/Dick-Spanner-P-I-Gerry-Anderson/dp/B000WPMX80 |título=Dick Spanner P.I. Set [2007] (Gerry Anderson) |páxina-web=Amazon.co.uk. |dataacceso=18-06-2019}}</ref> con extras que inclúen unha entrevista con Gerry Anderson.<ref>{{cita web|url=https://www.myreviewer.com/DVD/99030/Dick-Spanner-PI-UK/About |título=Review of Dick Spanner P.I. |páxina-web=myReviewer.com |dataacceso=18-06-2019 |idioma=inglés}}</ref> A petición do propio Anderson, os episodios presentaron unha nova música de fondo, acústica en lugar da música de fondo de sintetizador orixinal (que probablemente sexa a máis famosa e recordada da serie). Os efectos de son modificáronse de xeito que moitos gags de son da serie se viron afectados. A calidade das gravacións parece un pouco degradada respecto ás lanzadas en formato VHS. Ademais a imaxe tamén se recortou a formato [[Relación de aspecto|16:9]], perdéndose parte da visualización no proceso. A versión lanzada en DVD divídese nos episodios orixinais de seis minutos, porén os créditos orixinais do final substituíronse por outros novos para o DVD. O [[4 de setembro]] de [[2017]] DVD Network lanzou un novo DVD; este presenta a música orixinal e os episodios no formato orixinal de [[Relación de aspecto|4:3]], é dicir, sen recortar, coas dúas historias presentadas en episodios a xeito de compilación. Ademais o DVD presentou de xeito adicional a introdución da terceira parte da serie, que resultou inconclusa, e incluíu «''The Case of the Screaming Dame''» (2017), unha historia en [[animatic]] creada por Terry Adlam, protagonizada por Dick Spanner e dividida en dúas partes.<ref>{{cita web|url=https://www.amazon.com/Dick-Spanner-P-I-Complete-DVD/dp/B071DXMZRQ |título=Dick Spanner, P.I.:The Complete Series |páxina-web=Amazon.com |dataacceso=19-06-2019}}</ref> ==A desaparición da marioneta== En outubro de 2007, varios periódicos (incluído ''[[The Independent]]'') informaron que Gerry Anderson andaba buscando o monicreque orixinal de Dick Spanner, que fora visto por última vez en posesión dun tal "Clive", un home que traballara na serie.<ref>{{cita novas|url=https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/help-one-of-my-puppets-is-missing-says-tbird-1-397454.html |xornal=[[The Independent]] |lugar=Londres |título=Help! One of my puppets is missing, says T-bird 1 |nome=Jonathan |apelido=Owen |data=21-10-2007 |dataacceso=18-06-2019}}</ref> Após sóubose que todo fora un truco publicitario para promover o lanzamento do novo DVD. A iniciativa tomouna un publicista de deuvedés sen o coñecemento de Gerry Anderson.<ref>{{cita web|nome=John |apelido=Freeman |título=Local Papers Victims of Spanner PR Stunt |url=http://downthetubescomics.blogspot.com/2007_10_21_archive.html |páxina-web=Downthetubes |data=25-10-2007 |dataacceso=18-06-2019 |idioma=inglés}}</ref> ==Notas== {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === *[https://www.imdb.com/title/tt0164252/ ''Dick Spanner, P.I.''] na [[Internet Movie Database|IMDb]] (en inglés) *[http://www.tv.com/shows/dick-spanner/ ''Dick Spanner, P.I.''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201022094950/http://www.tv.com/shows/dick-spanner/ |date=22 de outubro de 2020 }} en [[TV.com]] (en inglés) *[https://web.archive.org/web/20130513032718/http://www.sausagenet.com/program.asp?mode=view&progid=916&progname=Dick+Spanner:+P.I. ''Dick Spanner, P.I.''] at SausageNet (en inglés) {{Control de autoridades}} [[Categoría:Series de televisión do Reino Unido]] [[Categoría:Series de televisión con versión galega]] bggjip3pb5bzmhxhigo3tucp0m2socn 0 470272 7108882 6774090 2025-06-27T21:55:35Z O Breixo 127505 7108882 wikitext text/x-wiki {{sen referencias}}{{Xeografía política}}[[Ficheiro:Belgian colonial empire.svg|miniatura|300x300px|Imperio Colonial Belga en 1931]] O '''Imperio Colonial Belga''' é unha expresión que designa, por analoxía cos [[Imperio colonial|imperios coloniais]] doutras nacións europeas, todos os territorios administrados polo [[Reino de Bélxica]]. Estivo composto, no seu apoxeo ([[1919]]-[[1931]]) polos territorios seguintes: * En [[África]], o [[Congo belga]], de lonxe o principal territorio administrado. * En África, [[Ruanda]]-[[Burundi|Urundi]] ([[protectorado]]). * Na [[China]], a concesión de [[Tianjin]]. == Historia == * Mesmo antes de que o país gañase a súa independencia, as compañías navieras establecidas nas cidades portuarias estableceron factorías, como Banquibazar, actual [[Ichapur]], en [[Bengala]], da Compañía de Ostende, de [[1717]] a [[1731]]. * En [[1830]] Bélxica obtivo a independencia dos [[Países Baixos]]pero non puido reclamar ningún territorio do [[Imperio colonial neerlandés]]. Despois de tratar de asegurar a súa supervivencia e as fronteiras do seu novo país, o rei [[Leopoldo I de Bélxica|Leopoldo I]] séntese axiña estreito no seu pequeno territorio. Persuadido de que a súa influencia virá do poder colonial, pero totalmente inexperto, apoia preto de cincuenta iniciativas diferentes (comerciais, privadas, gobernamentais ou mixtas), ningunha das cales se perpetuará. Entre elas: ** no distrito de [[Santo Tomás de Castilla]] en [[Guatemala]], pola Compañía belga de colonización a partir de [[1841]]; ** na [[Texas|República de Texas]]; ** no estado brasileiro de [[Santa Catarina, Brasil|Santa Catarina]], pola Compañía belgo-brasileita de colonización; ** no estuario do [[río Núñez]], no territorio da actual [[Guinea]]; ** en [[México]], participando na intervención militar [[Francia|francesa]] (apoiada por [[Inglaterra]]) para apoiar ao novo [[emperador]] da dinastía [[Austria|austríaca]] dos [[Habsburgo]], [[Maximiliano I de México|Maximiliano]], cuxa esposa [[Carlota de México|Charlotte]] era filla do rei dos belgas. Este tiña a esperanza dunha expansión belga no país. Finalmente, o Imperio colonial belga aparece inicialmente como resultado de iniciativas privadas e oficiais, das que as máis importantes dno [[século XIX]] é a expansión africana. == En África == A presenza de Bélxica en África foi o resultado da incorporación de [[Bélxica]] ao [[repartimento de África]] durante o último terzo do [[século XIX]],<ref>{{Cita web | url = http://www.dw-world.de/dw/article/0,2144,1924836_page_2,00.html | título = Llamando a la puerta europea: ¿quién ayuda al Congo? | ano = 2006 | obra = ''Deutsche Welle, 06-03-2006'' | dataacceso = 28 de agosto de 2007 | idioma = español | data-arquivo = 24 de novembro de 2007 | url-arquivo = https://web.archive.org/web/20071124073529/http://www.dw-world.de/dw/article/0,2144,1924836_page_2,00.html | url-morta = yes }}</ref> onde o [[Monarca|rei]] [[Leopoldo II de Bélxica|Leopoldo II]] logrou que lle fora concedida a maior parte da [[río Congo|rexión do Congo]]. Ademais, tras a [[primeira guerra mundial]], os belgas obtiveron de [[Alemaña]], a través doel [[Tratado de Versalles]], a colonia de [[Ruanda]]-[[Burundi|Urundi]]. O rei [[Leopoldo II de Bélxica]] encontrou os medios para establecer o que foi efectivamente unha colonia privada. O [[explorador]] [[Henry Morton Stanley]] volvera de explorar a conca do [[río Congo]], e tratou de interesar á [[Gran Bretaña]] para que colonizara a rexión, pero esta presentaba un ambiente hostil que a facía difícil de conquistar para os europeos. Leopoldo II mandóu a Stanley seguir explorando o Congo e a obter tratados cos xefes locais. Armado con estes e unha fachada das asociacións humanitarias que prometían terminar cp tráfico de [[escravo]]s, persuadiu á [[Conferencia de Berlín]] de [[1884]]-[[1885]] para entregar o Congo á entidade independente que el creou, o [[Estado Libre do Congo]] da que, desde entón, era o seu único accionista. Leopoldo II empezou a explotar a rexión do Congo para obter [[caucho]], que chegou a ser un dos seus bens máis valiosos. O suu réxime no Congo operou como unha [[Colonialismo|colonia]] de traballos forzados, co asasinato e a mutilación como castigo para aldeáns que non reuniran e subministraran a cota de caucho que lles fora asignada. Estímase que un millón de congoleses morreron durante este período. Aínda que o Estado Libre do Congo non foi oficialmente unha colonia belga, Bélxica foi a súa beneficiaria principal, en termos do seu [[comercio]], o emprego dos seus cidadáns e da riqueza que Leopoldo II extraeu dalí, e que foi utilizada para a construción de numerosos edificios públicos en [[Bruxelas]], [[Ostende]] e [[Anveres]]. Isto levóou a que sexa recordado en Bélxica como o "Rei Construtor". === O Congo Belga === {{AP|Congo Belga}} En [[1908]], co obxectivo de desactivar a protesta internacional contra a brutalidade no [[Estado Libre do Congo]], o goberno belga acordou trnasformalo nunha [[Colonialismo|colonia]], que se denominou [[Congo Belga]]. Engadiu á colonia tamén [[Katanga]], un territorio baixo a bandeira do Estado Libre do Congo que Leopoldo II ganara en [[1891]] cando mandóou unha expedición que matou o seu rei, Msiri, cuxa cabeza foi cortada e colocada nunha hasta. Leopoldo II administrara Katanga separadamente, pero en [[1910]] o goberno belga reuniuna co Congo Belga. O Congo Belga alcanzou a súa independencia o [[30 de xuño]] de [[1960]]. === Ruanda-Burundi === {{AP|Ruanda|Burundi}} Durante a campaña africana do leste na [[primeira guerra mundial]], a parte nordeste da [[África Oriental alemá]], Ruanda-Burundi, foi invadida por tropas belgas e congolesas en [[1916]]. Estaba ocupada aínda por eles a finies da guerra en [[1918]], cando, segundo o [[Tratado de Versalles]], a maior parte da África Oriental alemá foi entregada ao control de Bélxica. O territorio de Ruanda-Burundi era dúas veces máis grande que o de Bélxica, pero só cerca de 2&nbsp;% do tamaño do Congo, e foi confirmado como unha colonia belga por un mandato da [[Sociedade de Nacións]] en [[1924]], e despois foi renomeado como fideicomiso polas [[Nacións Unidas]]. Ao territorio lle foi outorgada a independencia en [[1962]], creándose os países separados de [[Ruanda]] e [[Burundi]], co que o Imperio colonial belga chegaba ao seu fin. Tras a independencia de ambas as colonias, Bélxica mantiuvo grandes relacións, aínda que chens de acontecementos políticos e económicos, despois de triunfar as tres repúblicas africanas, que se refiren aínda á "relación especial", sempre que iso pareza convir: [[Zaire]] (actualmente [[República Democrática do Congo]]), Ruanda e Burundi. == Na China== === A concesión de Tianjin === Xunto con varios outros potencias [[Europa|europeos]] e [[Estados Unidos]], como consecuencia da [[rebelión dos Bóxers]], Bélxica ganou tamén unha zona da concesión dun par de quilómetros cadrados en [[Tianjin]] (ou Tientsin), un [[Porto (comunicacións)|porto]] [[China|chinés]] na costa do [[mar de Bohai]]. Esta concesión foi esencialmente un posto de comercio antes que unha colonia, e foi devuolta a [[China]] en [[1930]]. == Territorios == Á parte do "núcleo materno" ([[metrópole]]), Bélxica anexionou tres colonias e unha cidade mercantil. === Anexión en Europa === En tempos da [[unificación de Alemaña]] e de [[Italia]], [[Bélxica]] estaba nunha situación de vaivén, a causa de que os [[Países Baixos]] tomaban Bélxica, Bélxica se independizaba, os Países Baixos volvían a tomala, Bélxica volvía a independizarse, e así unhas cantas de veces. Nunha das ocasións, os Países Baixos tamén tomaron o leste de [[Luxemburgo]], que se incorporou a Bélxica desde a súa reindependencia, e prosegue na actualidade como a [[provincia de Luxemburgo]] (non confundir co [[Gran Ducado de Luxemburgo]]). === Colonias en África === O Imperio colonial belga contou con moi poucas colonias (pero moi extensas), todas en [[África]]: * [[Congo belga]]: [[1885]]-[[1960]]. * [[Ruanda]]: [[1919]]-[[1962]] (obtida de Alemaña tras a primeira guerra mundial, logo do tratado de Versalles) * [[Burundi]]: [[1919]]-[[1962]] (obtida de Alemaña tras a primeira guerra mundial, logo do tratado de Versalles). === Cidade colonial en Asia === Temporalmente, Bélxica ocupou unha cidade destinada ao tráfico de mercadorías en [[Asia]], a cidade chinesa de Tiantsin, a actual [[Tianjin]], ao final do [[século XIX]] e comezos do [[Século XX|XX]]. <gallery mode= "packed"> Belgium provinces regions striped.png|Mapa actual das rexións belgas: [[Flandres]] en amarelo, [[Valonia]] en vermello e [[Bruxelas-Capital]] en laranxa. A parte azul corresponde á comunidade [[Lingua alemá|xermano-falante]] da Valonia BelgiumLuxembourg.png|Núcleo materno belga coa anexión do leste do antiguo [[Gran Ducado de Luxemburgo|Luxemburgo]] (en vermello) Mapcongo1914-2.jpg|Congo Belga Carte Rwanda-es.svg|Ruanda By-map.png|Burundi </gallery> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * Alphonse de Haulleville (2010): ''Les Aptitudes colonisatrices des Belges et la question coloniale en Belgique''. Bruxelles: BiblioBazaar. ISBN 1-1731-7057-X e ISBN 978-1-1731-7057-8. * Catherine Lanneau (2014): ''L'Afrique belge aux XIXe et XXe siècles: Nouvelles recherches et perspectives en histoire coloniale''. Bern: Peter Lang. ISBN 978-2-8757-4111-0. * Jacques Robert Leconte (1946): ''Les Tentatives d'expansion coloniale sous le règne de Léopold Ier'' Bruxelles: Éditions coloniales Zaïre. * Joseph Fabri (1955): ''Les Belges au Guatemala, 1840-1845''. Bruxelles: Académie royale des sciences coloniales. * Marc Lafontaine (1997): ''L’Enfer belge De Santo Tomas: le rêve colonial brisé de Léopold Ier''. Quorum. ISBN 2-8739-9034-1 e ISBN 978-2-8739-9034-3. * Marie van Langendonck (2009): ''Une colonie au Brésil: récits historiques''. Bruxelles: Éditions Biliki. ISBN 2-9304-3841-X e ISNB 978-2-9304-3841-2. * Nicolas Leysbeth (1838): ''Historique de la colonisation belge à Santo Tomas - Guatemala''. Bruxelles: Nouvelle société d'éditions. * Ora-Westley Schwemmer (1966): ''The Belgian Colonization Company: 1940-1856''. [[New Orleans]], [[Louisiana]], [[USA]]: Tulane University. === Outros artigos === * [[Novo Imperialismo]] * [[Repartimento de África]] * [[Imperio colonial alemán]] * [[Imperio británico]] * [[Imperio colonial francés]] * [[Imperio colonial italiano]] * [[Imperio español]] * [[Imperio portugués]] === Ligazóns externas === * {{cita web |lingua=fr |url=http://www.diplomatie.be/saopaulofr/default.asp?id=41&mnu=2 |título= La Belgique au Brésil, une présence injustement méconnue|data= |publicación= ''Sitio do Consulado xeral de Bélxica en São Paulo''|dataacceso=28 de xullo de 2019}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Ruanda]] [[Categoría:Burundi]] [[Categoría:Historia da República Democrática do Congo]] [[Categoría:Colonias]] rr3lymbai6v6el9s5yknp0vysulq9nb 0 472353 7108952 6610060 2025-06-27T22:22:08Z O Breixo 127505 7108952 wikitext text/x-wiki {{Edificio}} O '''Xardín Botánico de Ámsterdam''' (en {{lang-nl|Hortus Botanicus Amsterdam}}) é un [[xardín botánico]] de 1,2 [[hectárea]]s de extensión, de administración privada sen ánimo de lucro, en [[Ámsterdam]], nos [[Países Baixos]]. É membro do BGCI. O seu código de identificación internacional como institución botánica, así como as siglas da súa herbario é '''AMD'''. == Localización == ''Hortus Botanicus Amsterdam'' Plantage Middenlaan 2A, [[Á Ámsterdam]], [[Holanda Setentrional]] NL-1018 DD Holland-Holanda. Está aberto todos os días e págase unha tarifa de entrada. == Historia == Este xardín botánico é un dos máis antigos do mundo, foi fundado en [[1638]] polo consistorio da cidade para que servise como xardín de herbas para os remedios de [[médico]]s e [[Farmacéutico|boticarios]]. Contén máis de seis mil árbores e plantas tropicais e indíxenas. A colección inicial do Hortus Botanicus, foi reunida durante o [[século XVII]] con sementes e plantas que trouxeron os comerciantes da [[Compañía Holandesa das Indias Orientais|Compañía das Indias Orientais]] (VOC) polo seu uso en medicina e polas posibilidades para o comercio. Unha soa planta de café, ''Coffea arabica'', na colección do Hortus serviu como planta parental para a totalidade das plantas de cultivo de [[Cafeeira|café]] de [[América Central|Centroamérica]] e [[América do Sur|Suramérica]]. == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * D. O. Wijnands, E. J. A. Zevenhuizen, J. Heniger ''Een sieraad voor de stad: de Amsterdamse Hortus Botanicus: 1638-1993''. Amsterdam University Press (1994); ISBN 90-5356-048-3 * Ko van Gemert ''De Hortus: Een Wandeling door de Hortus Botanicus in de Amsterdamse Plantage''. Fontaine Uitgevers (2006); ISBN 90-5956-153-8 === Ligazóns externas === * [https://www.dehortus.nl/ Páxina oficial] {{nl}} {{Barra portal|Países Baixos}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Museos de Ámsterdam]] [[Categoría:Rijksmonument]] 7oxryqb5olcfy3k2nsjq375butbo0g3 7108953 7108952 2025-06-27T22:22:46Z O Breixo 127505 7108953 wikitext text/x-wiki {{Edificio}} O '''Xardín Botánico de Ámsterdam''' (en {{lang-nl|Hortus Botanicus Amsterdam}}) é un [[xardín botánico]] de 1,2 [[hectárea]]s de extensión, de administración privada sen ánimo de lucro, en [[Ámsterdam]], nos [[Países Baixos]]. É membro do BGCI. O seu código de identificación internacional como institución botánica, así como as siglas da súa herbario é '''AMD'''. == Localización == ''Hortus Botanicus Amsterdam'' Plantage Middenlaan 2A, [[Ámsterdam]], [[Holanda Setentrional]] NL-1018 DD Holland-Holanda. Está aberto todos os días e págase unha tarifa de entrada. == Historia == Este xardín botánico é un dos máis antigos do mundo, foi fundado en [[1638]] polo consistorio da cidade para que servise como xardín de herbas para os remedios de [[médico]]s e [[Farmacéutico|boticarios]]. Contén máis de seis mil árbores e plantas tropicais e indíxenas. A colección inicial do Hortus Botanicus, foi reunida durante o [[século XVII]] con sementes e plantas que trouxeron os comerciantes da [[Compañía Holandesa das Indias Orientais|Compañía das Indias Orientais]] (VOC) polo seu uso en medicina e polas posibilidades para o comercio. Unha soa planta de café, ''Coffea arabica'', na colección do Hortus serviu como planta parental para a totalidade das plantas de cultivo de [[Cafeeira|café]] de [[América Central|Centroamérica]] e [[América do Sur|Suramérica]]. == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * D. O. Wijnands, E. J. A. Zevenhuizen, J. Heniger ''Een sieraad voor de stad: de Amsterdamse Hortus Botanicus: 1638-1993''. Amsterdam University Press (1994); ISBN 90-5356-048-3 * Ko van Gemert ''De Hortus: Een Wandeling door de Hortus Botanicus in de Amsterdamse Plantage''. Fontaine Uitgevers (2006); ISBN 90-5956-153-8 === Ligazóns externas === * [https://www.dehortus.nl/ Páxina oficial] {{nl}} {{Barra portal|Países Baixos}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Museos de Ámsterdam]] [[Categoría:Rijksmonument]] 502m4isi4qw88ysu6bny5n6fl3izmsm 0 477301 7109001 6665463 2025-06-27T22:47:53Z O Breixo 127505 7109001 wikitext text/x-wiki {{desactualizado}} {{Acontecemento}}[[Ficheiro:Hagibis 2019-10-09 0415Z.jpg|alt=O Hagibis no seu pico de intensidade, sobre o Océano Pacífico, ó oeste das illas Marianas o 9 de outubro de 2019.|miniatura|O Hagibis no seu pico de intensidade, sobre o [[océano Pacífico]], ó oeste das [[illas Marianas]] o 9 de outubro de 2019.]] [[Ficheiro:Typhoon Hagibis (2019) map.jpg|miniatura]] [[Ficheiro:Typhoon Hagibis chart 2019-10-13 0600.png|miniatura]] O '''tifón Hagibis''' é un [[furacán]] que se desenvolveu de xeito rápido no [[océano Pacífico]] na semana do 30 de setembro de [[2019]], poñendo destino á illa de [[Honshu]], a principal do [[Xapón]]. Despois de medrar rápido en potencia e converterse nun dos maiores observados, cun ollo duns 60 km de largo, espérase a súa chegada á illa na fin de semana.<ref>{{Cita web|título=Typhoon Hagibis|url=http://www.esa.int/spaceinimages/Images/2019/10/Typhoon_Hagibis|páxina-web=European Space Agency|data-acceso=2019-10-10|lingua=en-GB}}</ref> == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == ===Outros artigos=== *[[Tifón Haiyan]] *[[Tifón Tip]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Furacáns]] [[Categoría:Xapón]] cy1fx0wsc8we8cypj4komubk5p0gsl5 0 478902 7108702 5349639 2025-06-27T20:37:22Z Breogan2008 23204 7108702 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Lost Boys of Sudan''''' é un filme documental [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[2003]] dirixido por [[Megan Mylan]] e [[Jon Shenk]]. Conta a historia de dous rapaces [[Pobo dinka|dinka]] orixinarios do [[Sudán]], Santino Majok Chuor e Peter Nyarol Dut, que chegan ós [[Estados Unidos de América]] por mor da guerra civil do seu país. Os dous rapaces quedaron orfos pola [[segunda guerra civil sudanesa]] e sobreviviron ataques de leóns e da milicia até chegar a un campo de refuxiados en [[Kenya]], xunto con milleiros doutros nenos.<ref>{{cita web|url=http://www.lostboysfilm.com/about.html |título=Lost Boys of Sudan :: About The Film |editorial=Lostboysfilm.com |date= |dataacceso=4 de agosto de 2016}}</ref> O título do documental "Lost Boys of Sudan" foi orixinalmente o nome dado ó grupo de mozos polos traballadores das [[Nacións Unidas]] que controlaron a súa fuxida dende o Sudán.<ref>{{cita web|url=http://www.lostboysfilm.com/learn.html |título=Lost Boys of Sudan :: Learn / Teach |editor=Lostboysfilm.com |data= |dataacceso=4 de agosto de 2016}}</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0383475}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2003]] [[Categoría:Filmes en lingua suahili]] [[Categoría:Filmes en lingua árabe]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua dinka]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes rodados en Houston, Texas]] 6vqcliy8fi8yvg7xgqju8y1e6s7as7z 0 478904 7108703 5933370 2025-06-27T20:37:40Z Breogan2008 23204 7108703 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Binta y la gran idea''''' é un filme [[España|español]] de [[2004]] dirixido e escrito por [[Javier Fesser]]. O filme está protagonizado por Zeynabou Diallo no papel de Binta, Agnile Sambou como o pai de Binta e Aminata Sane como Soda. A duración do filme é de arredor de 31 minutos e conta con diálogos en [[Linguas diola|diola]] e [[Lingua francesa|francés]]. Foi nomeado ó [[Óscar á mellor curtametraxe de acción en vivo]] na [[79ª edición dos Óscar|79ª edición dos premios]]. Foi creado en colaboración con [[UNICEF]], a quen se destinaron tódolos beneficios.<ref>[http://www.spike.com/video/2822580?cmpnid=800&lkdes=VID_2822580 www.spike.com]</ref> == Personaxes == * [[Zeynabou Diallo]] como Binta * [[Agnile Sambou]] como o pai de Binta * [[Aminata Sane]] como Soda == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0442001}} * [https://www.allmovie.com/movie/v316989 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2004]] [[Categoría:Filmes en lingua diola]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes de España]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Javier Fesser]] [[Categoría:Filmes rodados no Senegal]] ef0q48tjg7o1chte67vhz2er3yatpct 0 478908 7108704 6568828 2025-06-27T20:37:57Z Breogan2008 23204 7108704 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Sarraounia''''' é un filme histórico de [[1986]] escrito e dirixido por [[Med Hondo]]. Baséase nunha novela do mesmo nome do autor nixeriano [[Abdoulaye Mamani]], quen tamén escribiu o guión.<ref name=NFU>{{Cita libro | apelido = Ukadike | nome = Nwachukwu Frank | título = Black African Cinema | editorial = [[University of California Press]] | ano = 1994 | localización = | páxinas = 290–294 | url = https://books.google.com/books?id=INotDiiMhL0C | isbn =0-520-07748-2 }}</ref> A novela e o filme contan a historia real da [[batalla de Lougou]] entre a raíña [[Sarraounia]] dos azna ([[Pobo hausa|hausa]] animistas) e o exército das tropas coloniais francesas da [[Misión Voulet-Chanoine]] en 1899.<ref name=NFU /> Sarraounia foi unha dos poucos líderes tribais africanos que resistiu o avance dos expansionistas franceses [[Paul Voulet]] e [[Julien Chanoine]]. O filme gañou o primeiro premio no Festival de Cinema e Televisión Panafricanas de [[Uagadugú]] e foi ben acollido pola crítica. == Personaxes == * [[Aï Keïta]] como Sarraounia * [[Jean-Roger Milo]] como Capitán Voulet * [[Féodor Atkine]] como Chanoine * [[Didier Sauvegrain]] como Doutor Henric * [[Roger Miremont]] como Tenente Joalland * [[Luc-Antoine Diquéro]] como Tenente Pallier * [[Jean-Pierre Castaldi]] como Sarxento Boutel == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0091892}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1986]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes en lingua diula]] [[Categoría:Filmes en lingua fula]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes de Mauritania]] [[Categoría:Filmes de Burkina Faso]] k6wwqva96geajvorbh5hetc7t2dtujn 0 479517 7108706 6793357 2025-06-27T20:39:27Z Breogan2008 23204 7108706 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Atlantic Rhapsody - 52 myndir úr Tórshavn''''' (que pode traducirse dende o [[Lingua feroesa|feroés]] como "Rasodia Atlántica - 52 imaxes dende [[Tórshavn]]") é un filme documental [[Dinamarca|dinamarqués]] de [[1989]] dirixido por [[Katrin Ottarsdóttir]]. É a primeira longametraxe [[Lingua feroesa|feroesa]]. O filme presenta un día na vida dalgúns habitantes de [[Tórshavn]], a capital das [[Illas Feroe]]. A narrativa está estruturada como unha carreira de remudas, na que unha persoa, unha cousa ou algo fóra dunha escena leva á audiencia a outra escena con novas persoas e eventos. == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://www.bluebirdfilm.dk/Atlantic-Rhapsody.html Páxina oficial] {{en}} * {{IMDb título|0096845}} {{Barra portal|Cine|Dinamarca}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1989]] [[Categoría:Filmes en lingua feroesa]] [[Categoría:Filmes de Dinamarca]] [[Categoría:Filmes das Illas Feroe]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Katrin Ottarsdóttir]] ayvxye7jhymlaa25tnfpthtiebsfzia 0 479534 7108707 6568830 2025-06-27T20:39:46Z Breogan2008 23204 7108707 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''De Fûke''''' é un filme [[Países Baixos|neerlandés]] de [[2000]] dirixido por [[Steven de Jong]]. Foi rodado en [[lingua frisoa occidental|lingua frisoa]]. O filme baséase no libro homónimo de 1966, escrito por [[Rink van der Velde]]. == Personaxes == * [[Rense Westra]] como Jelle * [[Syb van der Ploeg]] como JP * [[Steven de Jong]] como Germ * [[Peter Tuinman]] como Detective * [[Hidde Maas]] como alcalde * [[Hilbert Dykstra]] como axudante * [[Joop Wittermans]] como vendedor * [[Cynthia Abma]] como Mirjam * [[Jan Arendsz]] como de maat == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0263366}} {{Barra portal|Cine|Países Baixos}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2000]] [[Categoría:Filmes en lingua frisoa]] [[Categoría:Filmes dos Países Baixos]] 4lcnmgwinhvwkj0e5qyxjrefexp56he 0 479543 7108709 6748372 2025-06-27T20:40:57Z Breogan2008 23204 7108709 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto indio}} '''''Suberau Ghaam''''' (en {{lang-gbm|सुबेरौ घाम}}) é un filme [[India|indio]] de [[2014]] dirixido por Naresh Khanna e producido por Urmi Negi. Está protagonizado por Urmi Negi, Balraj Negi, Baldev Rana e Ghananand. O filme é unha crítica ó consumo de alcohol e fala dos perigos do [[alcoholismo]]. == Elenco == * Urmi Negi * Balraj Negi * Baldev Rana * Ghananand * Mir Ranjan Negi como oficial * Bijju como el mesmo == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|4670548}} {{Barra portal|Cine|India}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2014]] [[Categoría:Filmes en lingua garhwali]] [[Categoría:Filmes da India]] lt7zajp0ro8lif2gi8fwotqgx1yf7z0 0 487697 7108340 7078032 2025-06-27T14:28:59Z Autopistero20502020 127649 7108340 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Señores|Os Señores|outro=Pena|outro1=A Pena}} {{Título en cursiva}} {{Libro|nome=Os señores da Pena|tradutor=|autor=[[Ricardo Carballo Calero]]|ilustrador=|artista cuberta=|país=Galicia|lingua=[[Lingua galega|Galega]]|colección=|tema=|xénero=[[Narrativa]]|editorial=[[Ediciós do Castro]]|páxinas=|id=|precedido por=|seguido por=|editor=}} '''''Os señores da Pena''''' é unha obra narrativa de [[Ricardo Carballo Calero|Ricardo Carvalho Calero]], publicada en [[1984]] na ''Narrativa completa''<ref>{{Versaleta|[[Ricardo Carballo Calero|Carballo Calero, Ricardo]]}} ([[1984]]). ''Narrativa completa''. [[Ediciós do Castro]]. ISBN 84-7492-321-2</ref>, mais escrita con anterioridade. == Trama == * 1. '''Prólogo'''. Nun serán acougado o señor, don Valentín, contempla a paisaxe desde a solaina do pazo. Pasa o médico, don Salustiano, que vai atender o parto da filla do ferreiro das Pías. * 2. '''[[Filemón e Baucis]]'''. Don Valentín e a súa dona, dona Leonor, el pensa facer testamento. O señor lembra cando seus pais lle deixaron a el, que era fillo único, e como se foi mellorando o patrimonio familiar. Na grandeza actual ten moito que ver a achega e o traballo da señora. Mais os fillos xa non pensaban igual, cando falaban das terras era para valoralas en venda. * 3. '''A filla'''. A Vicentiña era a cruz dos dous vellos. Sempre fora calada e pouco riseira. Non brincaba cos outros meniños. Aprendeu ela soa a ler, era tan intelixente que os pais a mandaron cos tíos estudar a Madrid. Fixo unha carreira mais volveu á casa e pasaba os días pechada no cuarto lendo e escribindo. Non falaba con ninguén nin saía. * 4. '''A cruz'''. Os caseiros e labregos aproveitaban as horas do xantar para viren falar cos señores e sobre todo para ver a Vicenta de paso, que xa tiña fama de ser moi rara. Por iso dona Leonor mandoulle xantar no seu cuarto. Así non saía para nada e a nai xa non aturaba a situación. Ata un día a señora escoitou como un cativo dicía: ''Olla para aquel balcón. É o da tola...'' {{Sfn|Carballo Calero|1984|p=122}} * 5. '''O herdeiro'''. Dispuxeron que o herdeiro fose o fillo cura, porque era o máis vello e como non tiña fillos miraría polos irmáns. Para el a mellora. Para a filla a lexítima curta, o mínimo que permite a lei, e se casase que se puidese apartala con cartos. Para os outros dous fillos, a casa da capital e o casarío que dona Leonor herdara dos seus pais. * 6. '''A morte e o frío'''. Morreu de súpeto o señor, don Valentín. A filla desde aquela meteuse na casa sen saír nada e só tiña frío, non pedía máis ca mantas. * 7. '''A vida segue'''. Dona Leonor bota man do goberno da casa ata que o fillo crego colleu o curato da aldea e foi tomando as rédeas da casa e a facenda. O don Bieito gobernaba todo moi ben polo dicir das xentes. ''E a casa seguía medrando coma a escuma''{{Sfn|Carballo Calero|1984|p=126}}. * 8. '''Intermedio'''. Solpor, antes da cea. Descrición do crego don Bieito: ''ollos severos, entrecello francido, boca fina e queixo agudo e forte''{{Sfn|Carballo Calero|1984|p=127}}. Pasan os labregos cos carros cargados cantando. Saúdan con respecto o crego que vai cear. * 9. '''A sobriña'''. Morto o irmán na cidade, o Antonio, á viúva quédanlle catro fillas mozas e dous nenos. O tío cura vai botando man de todos e trae unha das sobriñas para a casa que lle axuda a gobernala. Mais vén o tempo de casala, como pide a nai. O cura non ten présa e a rapaza anda da aldea para a capital no tren. Protéstalle ao tío porque ela merecía máis, el non lle fai caso. A moza aproveita as viaxes para levar todo o que pode da casa do tío. A xente tamén empeza a murmurar dela, coma da tía. * 10. '''A herdanza de don Bieito'''. E levando e rosmando pasoulle a mocidade á sobriña. Chega o tempo de que o crego testase e quere facelo sen partir a casa. Ao morrer a Vicenta o cura xa lles dera os cartos da súa parte ao irmán e sobriños, e entráralles o gusto polos cartos. El estaba orgulloso de que conservara a casa dos pais e atendera ben as necesidades da familia. Mais non conseguía saber a que sobriño deixarlle a mellora para que a casa non se partise, ás sobriñas non as consideraba porque traerían maridos de fóra, que non eran da casa e non dubidarían en vender e coller os cartos. * 11. '''Daniel'''. Era fillo dun labrego de boa casa, mais o pai non tiña cartos para o estudar porque o rapaz sempre foi moi intelixente e mirou por saír de traballar na terra. Foise metendo na casa da Pena e acabou axudando en todo ao crego. Foi testemuña de como a sobriña se incomodaba coas visitas familiares que non facían máis ca levar e o resto da familia tamén a criticaba a ela por como os recibía. Por fin un día don Bieito chama o sobriño máis vello e comunícalle que para el vai ser a casa toda e as terras de arredor, para os demais o resto a partes iguais. Debe mantelo en segredo e ten a obriga de conservar sempre o legado familiar. ''A vida seguiu decorrendo na casa como se nada tivese pasado, e nen sequer con Daniel, que lle servirá de testemuña, voltou don Bieito a falar do seu testamento''. {{Sfn|Carballo Calero|1984|p=139}}. * 12. '''Cismador'''. Cisma, pensa Daniel na desgraza de nacer noutra casa, se el fose o sobriño do cura e herdase moito medraría a casa, cantas melloras e innovacións faría! Non hai dereito a que un sobriño só pola nacenza teña dereito a todo, sen facer nada. Non fai vida social e a xente veo coma un soberbio, pero a sobriña, a Ermitas, si o considera fino e asisado. Don Bieito: ''nen labrego nen señor. Esta é a desgraza da nosa terra: que só fican nela os que non serven para outra cousa''{{Sfn|Carballo Calero|1984|p=141}}. * 13. '''Dialoghi d´amore'''. Chega Daniel antes de volver o cura da misa. Escoita do outro lado da sebe a Ermitas, ela dille que non mire xa que se acaba de meter na auga, que deixe que se vista, que non pode vela así co cabelo mollado… que… Daniel pensa que aínda é muller para ter un fillo, que ten unha boa herdanza, que paga a pena. E desde ese día seguen a producirse os encontros no mesmo sitio. * 14. '''Derradeira vontade'''. Don Bieito ponse mal e Daniel e Ermitas chaman o notario para que o vello cambie o testamento a favor dela, o cura xa non fala só move os ollos. Daniel tramouno ben: facerlle a mellora a ela deixando algo a todos para que non se poñan en contra dela. Ante a morte do vello chaman a familia e o suposto herdeiro. Ermitas xa vai pensando que os apartará con cartos. * 15. '''Palabras ao pé dun morto'''. Morto o cura, Daniel comunícalle ao suposto herdeiro que vai casar con Ermitas, el alégrase e confésalle que moito mellor, porque pensa poñela pronto fóra da casa. ''E ben alleio do que feito estaba, o que ja se julgaba dono daquela casa deixou ao Daniel, que se ria para os seus adentros cavilando na cara que poria o coitado señor cando os papeis falasen''{{Sfn|Carballo Calero|1984|p=151}}. * 16. '''Epílogo'''. Á tardiña, na solaina está a tomar o fresco o señor da Pena, home duns corenta anos. Pensa no que se fai e no que se vai facer, controla a casa e a facenda. Pasan os criados e os animais, que o saúdan con respecto: ''Boas tardes lle dé Deus, señor; santas e boas… Deus llo pague, que todo o que toque se lle faga de ouro, don Daniel{{Sfn|Carballo Calero|1984|p=153}}.'' == Narración == === Narrador === Narrador tradicional: heterodixético, en [[Técnica narrativa|terceira persoa]] e [[Omnisciencia|omnisciente]]. === Espazo === Un único espazo: a casa dos señores da Pena. Hai referencias á vila e á familia de [[Madrid]]. === Tempo === Tempo indeterminado. Comeza e remata cun serán no que señor da Pena contempla a paisaxe e o seu señorío. Coñecemos a tres xeracións de señores da Pena: don Valentín, don Bieito, Ermitas-Daniel. === Personaxes === * '''Don Valentín'''. O señor da Pena, fidalgo tradicional que recolle o legado dos seus pais e aproveita para melloralo. Ante o testamento, prefire mellorar o cura para asegurar a herdanza. * '''Dona Leonor'''. A señora da Pena, muller traballadora pola familia. * '''Vicenta''': moi intelixente pero sumida na súa soidade e illamento. * '''Don Bieito'''. O crego e señor da seguinte xeración. Mira por toda a familia e procura manter o encargo de seus pais. Dubida no testamento, mais segue a tradición: mellorar o máis vello dos sobriños. * '''Ermitas''', a sobriña do cura e neta de don Valentín. Fai as funcións de señora da casa e de sobriña de cura gobernanta. Non está contenta co trato que lle dá o tío na casa. * '''Daniel''', o mozo labrego. Traballador e intelixente. Ve nos amores con Ermitas a posibilidade de se converter tamén en señor, de ascender na clase social. == Características == Na edición de 1984 sinálase: {{cita|“Os señores da Pena” era un texto constituído por materiais para elaborar, apenas apontamentos que recollian –en parte cuase con fidelidade de notário- relatos ouvidos sobre unha gente fidalga e campesina. Estaban, pois, na liña da obra premiada por Bibliófilos Galegos en 1949, que tivera unha orige semellante. Mais as histórias da Barreira foran traballadas, transformadas e plasmadas, interpoladas e estruturadas literariamente para constituir un produto de ficción narrativa, ainda que as fontes históricas manteñan unha forte presenza, mesmo formal, na obra. Esa manufacturación artística fora adiada no caso de “Os señores da Pena”. Agora, ao reler, depois de tantos anos, as notas que intgraban o esqueleto dun posíbel corpo narrativo, achei que, como o meu teatro juvenil no seu caso, poderian acompañar aos textos ja reunidos en libro, ainda que nunca me determinara a da-las ao prelo autonomamente. Transcrebin-nas, pois, nunha redacción máis acurada, emporiso substancialmente fiel ao guión inicial, ao esquema argumental que a jeito de acta tebeliónica recollia a substáncia dos sucedos; e aqui as incluo con poucos acrecementos ornamentais, cuase na arquitectura funcional da pura construción narrativa. {{Sfn|Carballo Calero|1984|p=10-11}}}} [[Henrique Rabuñal]] comenta: {{cita|En “Os señores da Pena” o autor volve ao universo rural, fidalgo e labrego. O texto arrinca cunha poética descrición da paz rural dominical posuída pola figura do señor Valentín e a casa grande e forte. Cando toca testamentar, os señores da Pena pretenden que non se desfaga o conseguido buscando quen poida conservar a facenda. O novo señor da Pena, Daniel, aparece no último capítulo gobernando a elección de alcalde, recibindo caseiros e tamén, coas pernas estalicadas, a caricia da araxe da solaina<ref>{{Cita libro|título=Ricardo Carvalho Calero. O anxo da terra|apelidos=Rabuñal|nome=Henrique|editorial=Galaxia|ano=2020|ISBN=978-84-9151-436-7|ref=|páxina=138}}</ref>.}} == Notas == {{Listaref|30em}} == Bibliografía == * {{Versaleta|Pardo de Neyra, Xulio}} (2019). ''Á sombra de María Silgar, Carvalho Calero contra a ‘historia única’ (xénese e análise d’ A xente da Barreira e Os señores da Pena).'' Ed. Embora. 328 páxs. ISBN 978-84-17824-01-3. {{Control de autoridades}} {{DEFAULTSORT:Señores da Pena, Os}} [[Categoría:Obras narrativas en galego]] [[Categoría:Obras literarias de Carballo Calero]] qlt18rh9iikf0akbli6atzouns4iaz9 0 488304 7108204 6781117 2025-06-27T12:42:05Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108204 wikitext text/x-wiki {{Competición deportiva}} {{Desactualizado}} A '''Copa do Rei de hóckey a patíns 2020''' será a 77ª edición da [[Copa do Rei de hóckey a patíns|Copa do Rei]]. A competición, que debía disputarase entre os días [[19 de marzo|19]] e [[22 de marzo]] de [[2020]] na cidade [[Galicia|galega]] da [[A Coruña|Coruña]], foi aprazada pola [[Pandemia por coronavirus de 2019-2020|epidemia de coronavirus]] rexistrada en [[España]] nos primeiros meses do ano. Será a segunda vez que se disputen de xeito conxunto as copas do Rei e da Raíña logo da [[Copa do Rei 2019 de hóckey a patíns|edición precedente]] disputada na cidade [[Cataluña|catalá]] de [[Reus]]. == Sede == {{AP|Pazo dos Deportes de Riazor}} Todos os partidos da fase de grupos e da fase final celebráronse no [[Pazo dos Deportes de Riazor]], pavillón con capacidade para 4&nbsp;425 espectadores e unha pista de xogo de [[parquet]] cunhas dimensións de 20&nbsp;×&nbsp;40 [[metro]]s, e que é o fogar do principal equipo de [[hóckey a patíns]] da cidade herculina e de Galiza, o [[Hockey Club Liceo da Coruña|Hockey Club Liceo]].<ref name="sede">{{Cita web |url=http://fep.es/website/noticias.asp?idnoticia=11555&modalidad=14&id_noticia=11555&id_modalitat=14&id_sexe=0&id_categoria=0 |título=A Coruña, sede del Campeonato de Europa |editorial=[[Real Federación Española de Patinaxe]] |data=27 de febreiro de 2018 |dataacceso=20 de xullo de 2018 |lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web |url=http://www.wseurope-rinkhockey.org/eurom/okcoruna-informations-meetings-and-media/ |título=#okcoruna: Informations, Meetings and Media |editorial=World Skate Europe |data=11 de xullo de 2018 |dataacceso=21 de xullo de 2018 |lingua=en |data-arquivo=22 de xullo de 2018 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180722011416/http://www.wseurope-rinkhockey.org/eurom/okcoruna-informations-meetings-and-media/ |url-morta=yes }}</ref> A construción do pavillón comezou en [[novembro]] de [[1968]], precisamente cun partido de hóckey a patíns entre a selección española e un combinado de xogadores do resto do mundo, sobre unha superficie de 5.840 [[Metro cadrado|m²]], baixo a dirección do arquitecto municipal [[Santiago Rey Pedreira]]<ref>{{Cita noticia |url=http://hoqueipt.com/artigo.aspx?id=1942 |título=Corunha confirmada para o Europeu |xornal=hoqueipt.com |data=27 de febreiro de 2018 |dataacceso=11 de agosto de 2018 |lingua=pt |data-arquivo=11 de agosto de 2018 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180811033157/http://hoqueipt.com/artigo.aspx?id=1942 |url-morta=yes }}</ref><ref>{{Cita noticia |título=Franco inauguró un Palacio de los Deportes en La Coruña |xornal=[[ABC (xornal)|ABC]] |data=2 de agosto de 1970 |páxina=66 |lingua=es}}</ref> e foi remodelado en [[2011]] cun investimento de 2,4 millóns de [[euro]]s.<ref>{{Cita noticia |url=http://www.laopinioncoruna.es/coruna/2011/03/16/ayuntamiento-ultima-obras-palacio-deportes-riazor/477284.html |título=El Ayuntamiento ultima las obras del Palacio de Deportes de Riazor |xornal=[[La Opinión de A Coruña]] |data=16 de marzo de 2011 |dataacceso=27 de xullo de 2018 |lingua=es}}</ref> Esta será a cuarta vez que o Pazo dos Deportes de Riazor acolleu a fase final da Copa do Rei,<ref name="copa">{{Cita novas |url=https://fep.es/website/noticias.asp?any=2019&qui=noticia&idnoticia=12707&modalidad=14 |título=A Coruña, sede de la próxima edición de la Copa del Rey y de la Reina |editorial=[[Real Federación Española de Patinaxe]] |data=13 de novembro de 2019 |dataacceso=5 de febreiro de 2020 |lingua=es}}</ref>{{refn|group=lower-alpha|O recinto acolleu ademais as finais de Copa disputadas a dobre partido en 1986 e 1989.<ref name="copa"/>}} se ben o recinto acolleu en tres ocasións competicións internacionais de seleccións absolutas de hóckey a patíns, logo de ter acollido dúas veces o [[Campionato do Mundo "A" de hóckey a patíns|Campionato do Mundo]], en [[Campionato do Mundo "A" de hóckey a patíns 1972|1972]] e [[Campionato do Mundo "A" de hóckey a patíns 1988|1988]],<ref>{{Cita noticia |url=https://www.laopinioncoruna.es/deportes/2018/02/07/coruna-opta-europeo/1260982.html |título=A Coruña opta al Europeo |xornal=[[La Opinión (A Coruña)|La Opinión]] |nome=María |apelidos=Varela |data=7 de febreiro de 2018 |dataacceso=15 de xullo de 2018 |lingua=es}}</ref> e unha vez o [[Campionato de Europa de hóckey a patíns masculino|Campionato de Europa]] en [[Campionato de Europa de hóckey a patíns masculino 2018|2018]].<ref name="sede"/> == Aprazamento da competición == O día 10 de marzo de 2020, a [[Real Federación Española de Patinaxe]] (RFEP) decidiu aprazar a competición copeira que debía disputarse na cidade galega entre o 19 e o 22 de marzo, seguindo as instrucións do [[Ministerio de Sanidade, Consumo e Benestar Social|Ministerio de Sanidad de España]] de celebrar todos os eventos deportivos a porta pechada.<ref>{{Cita novas |url=https://www.mundodeportivo.com/hockey-patines/20200310/474082183338/las-copas-del-rey-y-la-reina-aplazadas-por-el-coronavirus.html |título=Las Copas del Rey y la Reina, aplazadas por el coronavirus |xornal=[[Mundo Deportivo]] |data=10 de marzo de 2020 |dataacceso=16 de marzo de 2020 |lingua=es}}</ref> Dous días despois, o 12 de marzo, o ente federativo emitiu un comunicado na súa páxina web no que informaba da suspensión cautelar de todas as competicións ata o 3 de abril con motivo da [[Pandemia por coronavirus de 2019-2020|epidemia de coronavirus]] decretada en España e que motivou a declaración do [[Estado de alarma (estado español)|estado de alarma]] en todo o territorio español por parte do presidente do goberno español [[Pedro Sánchez]] e que entrou en vigor o sábado 14 de marzo. No mesmo comunicado, a RFEP anunciaba como datas provisionais para a disputa da competición copeira, tanto en categoría feminina como masculina, entre o 4 e o 7 de xuño.<ref>{{Cita web |url=https://fep.es/website/noticias.asp?idnoticia=12902&modalidad=18&id_noticia=12902&id_modalitat=18&id_sexe=0&id_categoria=0 |título=Comunicado oficial de la RFEP |editorial=[[Real Federación Española de Patinaxe]] |data=12 de marzo de 2020 |dataacceso=16 de marzo de 2020 |lingua=es}}</ref><ref>{{Cita novas |url=https://elpais.com/espana/2020-03-13/el-gobierno-debate-decretar-el-estado-de-alarma.html |título=Sánchez decreta el estado de alarma durante 15 días |xornal=[[El País]] |data=14 de marzo de 2020 |dataacceso=16 de marzo de 2020 |lingua=es}}</ref> == Participantes e sistema de competición == [[Ficheiro:Ayuntamiento, La Coruña, España, 2015-09-25, DD 44.jpg|miniatura|280px|O Palacio de María Pita foi o escenario do sorteo da competición copeira.]] Nesta edición participarán un total de oito equipos, os oito mellores clasificados logo da primeira volta da [[Tempada 2019-2020 da OK Liga|OK Liga 2019-20]]. Os catro primeiros clasificados da primeira volta da OK Liga serán cabezas de serie no sorteo das eliminatorias.<ref>{{Cita novas |url=https://fep.es/website/index.asp |título=La Copa del Rey ya tiene a sus ocho elegidos |xornal=[[Real Federación Española de Patinaxe]] |data=18 de decembro de 2019 |dataacceso=5 de febreiro de 2019 |lingua=es}}</ref> Todas as eliminatorias disputaranse a partido único. O xoves 30 de xaneiro ás 12:00 celebrouse o sorteo dos cuartos de final da competición, tanto en categoría masculina como na feminina. O escenario elixido para o acto foi o [[Palacio de María Pita]] e foi presentado polo cómico galego [[Xosé Antonio Touriñán]], ademais contou coa presenza do Secretario Xeral para o Deporte da [[Xunta de Galicia]] José Ramon Lete, o concelleiro de Deportes da Coruña Juan Ignacio Borrego, e o presidente da RFEP Carmelo Paniagua, así como xogadoras e xogadores dos equipos clasificados en ambas categorías.<ref>{{Cita web |url=https://fep.es/website/noticias.asp?idnoticia=12768&modalidad=14 |título=A Coruña acoge este 30 de enero el sorteo de la Copa de SM El Rey y de SM La Reina |editorial=[[Real Federación Española de Patinaxe]] |data=29 de xaneiro de 2020 |dataacceso=16 de marzo de 2020 |lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web |url=https://fep.es/website/noticias.asp?idnoticia=12814&modalidad=14&id_noticia=12814&id_modalitat=14&id_sexe=0&id_categoria=0 |título=Sorteados los cuadros de competición de la Copa de S.M. El Rey y de S.M. La Reina |editorial=[[Real Federación Española de Patinaxe]] |data=30 de xaneiro de 2020 |dataacceso=16 de marzo de 2020 |lingua=es}}</ref><ref>{{Cita novas |url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/torremarathon/2020/01/30/liceo-estrenara-ante-reus-copa-rey/00031580400200293719442.htm |título=El Liceo se estrenará ante el Reus en la Copa del Rey |xornal=[[La Voz de Galicia]] |data=30 de xaneiro de 2020 |dataacceso=16 de marzo de 2020 |lingua=es}}</ref> Os oito equipos participantes finalizaron co seguinte rexistro a primeira volta da OK Liga:<ref>{{Cita novas |url=http://hemeroteca.mundodeportivo.com/preview/2019/12/18/pagina-38/14739573/pdf.html |título=El Liceo pasa la prueba de Reus |editorial=[[Mundo Deportivo]] |data=18 de decembro de 2019 |dataacceso=5 de febreiro de 2019 |lingua=es}}</ref> <center> {| class="wikitable sortable" style="text-align: center;" ! align="center"|Pos ! align="center"|Equipo ! align="center"|Pts ! align="center"|PX ! align="center"|PG ! align="center"|PE ! align="center"|PP ! align="center"|GF ! align="center"|GC ! align="center"|DG |- |1||align="left"|[[Ficheiro:600px Blue HEX-00529F Gold HEX-FFDF1A White Purple HEX-A2214B Red HEX-E1393D.svg|20px]] '''[[Futbol Club Barcelona (hóckey a patíns)|Barça Lassa]]'''||'''36'''|| 13 || 12 || 0 || 1 || 76 || 25 || +51 |- |2||align="left"|[[Ficheiro:Verde e Bianco.png|20px]] '''[[H.C. Liceo|Deportivo Liceo]]'''||'''36'''|| 13 || 12 || 0 || 1 || 63 || 21 || +42 |- |3||align="left"|[[Ficheiro:600px chequered HEX-FF0000 HEX-0000FF.svg|20px]] '''[[Igualada HC|Igualada Rigat]]'''||'''25'''|| 13 || 8 || 1 || 4 || 58 || 47 || +11 |- |4||align="left"|[[Ficheiro:600px Chequered HEX-000000 HEX-DA251D.svg|20px]] '''[[Club Esportiu Noia|CE Noia Freixenet]]'''||'''23'''|| 13 || 7 || 2 || 4 || 50 || 34 || +16 |- |5||align="left"|[[Ficheiro:600px pentasection vertical Black HEX-DE1100.svg|20px]] '''[[Reus Deportiu|Reus Deportiu Miró]]'''||'''21'''|| 13 || 6 || 3 || 4 || 41 || 39 || +2 |- |6||align="left"|[[Ficheiro:600px horizontal White Red HEX-FF0000.svg|20px]] '''[[Girona Club d'Hoquei|Garatge Plana Girona]]'''||'''20'''|| 13 || 5 || 5 || 3 || 35 || 45 || -10 |- |7||align="left"|[[Ficheiro:600px Giallo e Blu.svg|20px]] '''[[Club Hoquei Caldes|Recam Làser Caldes]]'''||'''19'''|| 13 || 5 || 4 || 4 || 44 || 42 || +2 |- |8||align="left"|[[Ficheiro:Bianco e Verde (Quadrati).png|20px]] '''[[C.P. Calafell|Calafell Tot l’Any]]'''||'''18'''|| 13 || 5 || 3 || 5 || 39 || 36 || +3 |} </center> == Cadro de competición == {{Copa de 8 <!--Cuartos--> |''por determinar''| [[H.C. Liceo|Deportivo Liceo]] | | [[Reus Deportiu|Reus Deportiu Miró]] | | ''por determinar''| [[Igualada HC|Igualada Rigat]] | | [[C.P. Calafell|Calafell Tot l’Any]] | | ''por determinar''| [[Futbol Club Barcelona (hóckey sobre patíns)|Barça Lassa]] | | [[Girona Club d'Hoquei|Garatge Plana Girona]] | | ''por determinar''| [[Club Esportiu Noia|CE Noia Freixenet]] | | [[Club Hoquei Caldes|Recam Làser Caldes]] | | <!--Semis--> ''por determinar''| | | | | ''por determinar''| | | | | <!--Final--> ''por determinar''| | | | | }} == Notas == {{listaref|group=lower-alpha}} ;Referencias {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === *[https://copashp.fep.es/index.php# Sitio web da competición] {{es}} *[http://fep.es/website/index.asp Sitio web da Real Federación Española de Patinaxe] {{es}} {{Barra portal|Hóckey a patíns|A Coruña}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Copa do Rei de hóckey a patíns]] [[Categoría:Hóckey a patíns en 2020]] pad0iv66b7l0jlg0e67wl1nk9x632l7 2 488766 7108494 7104994 2025-06-27T16:03:36Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108494 wikitext text/x-wiki Esta é unha lista de artigos con entrada en '''[[Patrimonio Galego]]''' ('''[[:d:Property:P13567]]'''), segundo os datos que constan en Wikidata: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P13567 ?id. } GROUP BY ?item ?yob ?yod |sort=600 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,P18 |thumb=220 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q35644|Q35644]] | [[monte Pindo]] | [[Ficheiro:Carnota - Monte Pindo (A Coruña, Galicia, España) 06.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q54380|Q54380]] | [[torres de Altamira]] | [[Ficheiro:Torres de Altamira-Brión-Galicia 03.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q155443|Q155443]] | [[Hospital Real de Santiago de Compostela]] | [[Ficheiro:Hostal dos Reis Católicos. Praza do obradoiro. Santiago de Compostela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q177353|Q177353]] | [[mosteiro de Santa María da Armenteira]] | [[Ficheiro:Mosteiro de Santa María de Armenteira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q205136|Q205136]] | [[catedral de Santiago de Compostela]] | [[Ficheiro:Santiago cathedral 2021.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q239106|Q239106]] | [[igrexa de Santa Comba de Bande]] | [[Ficheiro:Church of Santa Comba de Bande. 2011.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q245151|Q245151]] | [[Torre de Hércules]] | [[Ficheiro:Torre de Hércules 2023.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q385474|Q385474]] | [[igrexa de San Salvador de Camanzo]] | [[Ficheiro:Absida igrexa de San Salvador de Camanzo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q387097|Q387097]] | [[capela de Ánimas]] | [[Ficheiro:Santiago, Chapel of Souls.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q389930|Q389930]] | [[castro de Elviña]] | [[Ficheiro:CastroElviñaV.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q597955|Q597955]] | [[capela e necrópole de San Vítor de Barxacova]] | [[Ficheiro:Necrópole Barxacova.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q680292|Q680292]] | [[mosteiro de Santa María de Sobrado dos Monxes]] | [[Ficheiro:Monasterio de Santa María de Sobrado dos Monxes (187457316).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q778705|Q778705]] | [[mosteiro de Santa María de Meira]] | [[Ficheiro:Mosteiro de Sta María de Meira - panoramio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q821621|Q821621]] | [[castelo de Pambre]] | [[Ficheiro:Castillo de Pambre, en Palas de Rey (Lugo, España).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q948719|Q948719]] | [[igrexa de Santo Antoniño de Toques]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Antoniño de Toques1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q954696|Q954696]] | [[edificio Simeón]] | [[Ficheiro:Edificio Simeón.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q961083|Q961083]] | [[castelo de Moeche]] | [[Ficheiro:Castelo e Val de Moeche.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q961912|Q961912]] | [[castelo de Santo Antón]] | [[Ficheiro:Castelo de Santo Antón na Coruña 14.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q1049903|Q1049903]] | [[castro de Baroña]] | [[Ficheiro:Castro de Baroña y playa de Arealonga-Complexo Húmido de Corrubedo-Coruña-Spain.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q1132288|Q1132288]] | [[capela de San Xes de Francelos]] | [[Ficheiro:San Xes de Francelos vista xeral.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q1137960|Q1137960]] | [[Cova da Bruxa]] | [[Ficheiro:Cova da bruxa, Muros (4855760229).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q1235932|Q1235932]] | [[dolmen de Dombate]] | [[Ficheiro:Dombate frontal 2013.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q1249989|Q1249989]] | [[mosteiro de Santo Estevo de Ribas de Sil]] | [[Ficheiro:Santo Estevo de Ribas de Sil, fachada principal.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q1361548|Q1361548]] | [[catedral de Ourense]] | [[Ficheiro:Ourense cathedral 2021 - west façade.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q1368996|Q1368996]] | [[Estaca de Bares]] | [[Ficheiro:Cap de la Estaca de Bares - Vue aérienne 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q1387914|Q1387914]] | [[igrexa de San Miguel de Eiré]] | [[Ficheiro:Absida igrexa de San Miguel de Eiré, Eiré, Pantón.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q1424832|Q1424832]] | [[IES Santa Irene|Instituto Santa Irene]] | [[Ficheiro:Instituto Santa Irene, Antonio Cominges Tapias.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q1442199|Q1442199]] | [[Vila romana de Cambre]] | [[Ficheiro:Balneum da Vila romana de Cambre.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q1466868|Q1466868]] | [[mosteiro de Santa María de Oseira]] | [[Ficheiro:Mosteiro de Oseira, exterior.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q1506827|Q1506827]] | [[mosteiro de Santa María de Aciveiro]] | [[Ficheiro:Mosteiro de Santa María de Acibeiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q1506850|Q1506850]] | [[mosteiro de Santa María de Monfero]] | [[Ficheiro:Mosteiro de Santa María de Monfero 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q1517058|Q1517058]] | [[mosteiro de San Salvador de Celanova]] | [[Ficheiro:Fachada San Salvador de Celanova.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q1575647|Q1575647]] | [[Catedral de Tui|catedral de Santa María de Tui]] | [[Ficheiro:Cathedral of Tui 2021 - exterior.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q1724494|Q1724494]] | [[mosteiro de Santa María de Penamaior]] | [[Ficheiro:Mosteiro de Penamaior.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q1775661|Q1775661]] | [[mosteiro de Santa María de Melón]] | [[Ficheiro:Igrexa do mosteiro de Santa María de Melón.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q1775768|Q1775768]] | [[mosteiro de Santa María de Oia]] | [[Ficheiro:Monasterio Oia Aérea.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q2019175|Q2019175]] | [[Torreón dos Andrade]] | [[Ficheiro:Pontedeume. Torreón de Andrade.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q2219901|Q2219901]] | [[igrexa de San Pedro de Vilanova de Dozón]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Pedro de Dozón.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q2219924|Q2219924]] | [[pazo episcopal de Diomondi]] | [[Ficheiro:San Paio de Diomondi.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q2222906|Q2222906]] | [[capela de Santa Eufemia de Ambía]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Eufemia de Ambía, Ambía, Baños de Molgas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q2223189|Q2223189]] | [[igrexa de Santa María de Mixós]] | [[Ficheiro:Igrexa prerrománica de Santa María de Mixós - Monterrei - Ourense.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q2411979|Q2411979]] | [[castro de Santa Trega]] | [[Ficheiro:Castro de Santa Trega (Galicia, España).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q2511318|Q2511318]] | [[igrexa de Santa María das Areas de Fisterra]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santa María das Areas de Fisterra (5335542140).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q2511328|Q2511328]] | [[ponte do Pedrido]] | [[Ficheiro:Puente del Pedrido.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q2511338|Q2511338]] | [[mosteiro de Santiago de Mens]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santiago de Mens (fachada principal).JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q2511354|Q2511354]] | [[Pazo de Meirás]] | [[Ficheiro:Pazo de Meirás - Fachada principal.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q2511415|Q2511415]] | [[Casa do Cabido]] | [[Ficheiro:Casa do Cabido (8471609144).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q2511554|Q2511554]] | [[igrexa de San Xurxo da Coruña]] | [[Ficheiro:A Coruña - Iglesia de San Jorge 01.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q2512443|Q2512443]] | [[faro da Estaca de Bares]] | [[Ficheiro:Ga-Estacadebares-faro 144.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q2513098|Q2513098]] | [[Pazo de Montecelo]] | [[Ficheiro:Pazo de Montecelo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q2513105|Q2513105]] | [[igrexa de Santiago da Coruña]] | [[Ficheiro:2165-Igrexa de Santiago na Cidade Vella da Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q2513122|Q2513122]] | [[castro de Borneiro]] | [[Ficheiro:Castro de borneiro 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q2513127|Q2513127]] | [[Pazo de Raxoi]] | [[Ficheiro:Ayuntamiento de Santiago de Compostela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q2513704|Q2513704]] | [[castro do Porto de Baixo]] | [[Ficheiro:Castro Porto de Baixo 3.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q2561808|Q2561808]] | [[Praia de Augas Santas|Augas Santas]] | [[Ficheiro:As Catedrais - Mariña luguesa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q2733427|Q2733427]] | [[muralla de Lugo]] | [[Ficheiro:Lugo 2023 - Roman Walls.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q2781943|Q2781943]] | [[ponte do Bibei]] | [[Ficheiro:Bibeyromanbridge.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q2838507|Q2838507]] | [[castelo da Palma]] | [[Ficheiro:Castillo de La palma (desde La Bailadora).JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q2880713|Q2880713]] | [[pazo de Tovar]] | [[Ficheiro:Pazo de Tovar.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q2881838|Q2881838]] | [[torre de Caldaloba]] | [[Ficheiro:Torre da Caldaloba (Pino, Cospeito) 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[:d:Q2889253|Q2889253]] | [[convento de San Domingos de Bonaval]] | [[Ficheiro:San domingos de bonaval fachada principal.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[:d:Q2941521|Q2941521]] | [[Castro de Viladonga]] | [[Ficheiro:Castro de Viladonga-vista aerea.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[:d:Q2941522|Q2941522]] | [[castro dos Prados]] | [[Ficheiro:Monumento con Forno 2 retouched.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 64 | [[:d:Q2942662|Q2942662]] | [[concatedral de San Xiao de Ferrol]] | [[Ficheiro:Concatedral Ferrol 2023 - West Façade.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[:d:Q2942708|Q2942708]] | [[catedral de Lugo]] | [[Ficheiro:Lugo Cathedral 2023 - West Façade.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[:d:Q2942729|Q2942729]] | [[catedral de Mondoñedo]] | [[Ficheiro:Mondoñedo Cathedral 2023 - West Façade.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[:d:Q2942858|Q2942858]] | [[concatedral de Santa María de Vigo]] | [[Ficheiro:Co-cathedral of Vigo 2021 - exterior 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[:d:Q2970717|Q2970717]] | [[castelo de Sobroso]] | [[Ficheiro:Sobroso Castle.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[:d:Q3284580|Q3284580]] | [[templo de Santalla de Bóveda]] | [[Ficheiro:Templo romano de Santalla de Bóveda.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[:d:Q3293833|Q3293833]] | [[mosteiro de Santa Catarina de Montefaro]] | [[Ficheiro:Mosteiro de Santa Catalina de Montefaro, Ares.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[:d:Q3326333|Q3326333]] | [[castelo de Maceda]] | [[Ficheiro:Castelo de Maceda 2.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[:d:Q3326441|Q3326441]] | [[igrexa de Santa María de Cambre]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María en Cambre. Galiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[:d:Q3326478|Q3326478]] | [[mosteiro de San Vicente do Pino]] | [[Ficheiro:Monforte vista san vicente.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[:d:Q3327219|Q3327219]] | [[mosteiro de San Xoán de Caaveiro]] | [[Ficheiro:Caaveiro absida.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[:d:Q3327268|Q3327268]] | [[castelo do Castro de Ouro]] | [[Ficheiro:CasteloPardodeCela.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[:d:Q3327316|Q3327316]] | [[fortaleza de San Paio de Narla]] | [[Ficheiro:San Paio de Narla en Friol (Provincia de Lugo).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[:d:Q3327474|Q3327474]] | [[convento de San Paio de Antealtares]] | [[Ficheiro:Monasterio de San Paio de Antealtares. Portada de la Iglesia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[:d:Q3327561|Q3327561]] | [[mosteiro de San Xulián de Samos]] | [[Ficheiro:Mosteiro de San Xulián de Samos 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[:d:Q3328059|Q3328059]] | [[Illa de San Simón]] | [[Ficheiro:Arquipélago de San Simón 2.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[:d:Q3329088|Q3329088]] | [[Estación da Coruña|Estación da Coruña - San Cristovo]] | [[Ficheiro:Estaçom da Crunha (1).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[:d:Q3329199|Q3329199]] | [[Illa Coelleira]] | [[Ficheiro:Illa Coelleira 4IX2015 (cropped).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[:d:Q3391291|Q3391291]] | [[torre da Candaira]] | [[Ficheiro:Torre da Candaira - O Saviñao - 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[:d:Q3392398|Q3392398]] | [[mosteiro de Santa Cristina de Ribas de Sil]] | [[Ficheiro:Mas Ribeira Sacra.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[:d:Q3392415|Q3392415]] | [[mosteiro de San Salvador de Lérez]] | [[Ficheiro:Mosteiro de San Salvador de Lérez.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[:d:Q3392505|Q3392505]] | [[Ponte Maior de Ourense]] | [[Ficheiro:Roman bridge, Ourense (Spain).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[:d:Q3392517|Q3392517]] | [[Ponte Vella Internacional Tui-Valença]] | [[Ficheiro:Puente internacional.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[:d:Q3392543|Q3392543]] | [[castelo da Peroxa]] | [[Ficheiro:Castelo da Peroxa.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[:d:Q3393544|Q3393544]] | [[torre de Marce]] | [[Ficheiro:Torre de Marce.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[:d:Q3393690|Q3393690]] | [[castelo de Monterrei]] | [[Ficheiro:Castelo de Monterrei, Monterrei, Ourense, vista sur.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 90 | [[:d:Q3394183|Q3394183]] | [[castelo de Naraío]] | [[Ficheiro:Castillo de Naraío II.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[:d:Q3394340|Q3394340]] | [[mosteiro de San Paio de Abeleda]] | [[Ficheiro:Monasterio de San Paio de Abeleda (8413605735).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 92 | [[:d:Q3394342|Q3394342]] | [[torre de Celas de Peiro]] | [[Ficheiro:Torre de Celas de Peiro, Culleredo (Galiza).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[:d:Q3394452|Q3394452]] | [[torre de Doncos]] | [[Ficheiro:Doncos 90037TM.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[:d:Q3394481|Q3394481]] | [[Aquis Querquennis]] | [[Ficheiro:Aquis Querquennis, Bande 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[:d:Q3394501|Q3394501]] | [[Castelo de Vilalba]] | [[Ficheiro:Parador de Vilalba 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[:d:Q3394519|Q3394519]] | [[castelo de Castroverde]] | [[Ficheiro:TorredeCastroverde.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[:d:Q3394959|Q3394959]] | [[mosteiro de San Lourenzo de Carboeiro]] | [[Ficheiro:San Lourenzo de Carboeiro.Silleda.Galicia1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[:d:Q3394962|Q3394962]] | [[castelo de Soutomaior]] | [[Ficheiro:Castelo de Soutomaior 2011.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[:d:Q3395068|Q3395068]] | [[castelo de San Filipe]] | [[Ficheiro:1557-San Felipe.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 100 | [[:d:Q3395078|Q3395078]] | [[castelo da Rocha Forte]] | [[Ficheiro:Reconstrución-fortaleza a rocha.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 101 | [[:d:Q3395314|Q3395314]] | [[castelo de Vimianzo]] | [[Ficheiro:Castelo de Vimianzo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 102 | [[:d:Q3395342|Q3395342]] | [[Torres de Oeste]] | [[Ficheiro:Torres de Catoira 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[:d:Q3395365|Q3395365]] | [[castelo de Tebra]] | [[Ficheiro:Castillo de Tebra.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[:d:Q3395380|Q3395380]] | [[castelo de Salvaterra]] | [[Ficheiro:Murallas de salvaterra.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 105 | [[:d:Q3397856|Q3397856]] | [[castelo de Sandiás]] | [[Ficheiro:Sandias 05 by-dpc.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 106 | [[:d:Q3397899|Q3397899]] | [[castelo da Frouxeira]] | [[Ficheiro:Panorámica pico do frouxeira foz rubengherrera v2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 107 | [[:d:Q3398340|Q3398340]] | [[mosteiro de San Martiño Pinario]] | [[Ficheiro:Exterior of the Monastery of Saint Martin Pinero 2021.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[:d:Q3399022|Q3399022]] | [[Illa de San Clemente]] | [[Ficheiro:Marin Illa Santo-do-Mar.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 109 | [[:d:Q3399144|Q3399144]] | [[convento de San Francisco do Val de Deus]] | [[Ficheiro:Monasterio de San Francisco, Santiago de Compostela, España, 2015-09-22, DD 03.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 110 | [[:d:Q3644071|Q3644071]] | [[O Chan da Ferradura]] | [[Ficheiro:Petróglifos do Chan da Ferradura - Amoeiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 111 | [[:d:Q3644182|Q3644182]] | [[castro de Ancos]] | [[Ficheiro:Castro de Ancos Neda monte de Ancos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[:d:Q3957962|Q3957962]] | [[Serra da Capelada]] | [[Ficheiro:Serra da capelada por Herbeira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[:d:Q4267528|Q4267528]] | [[dolmen de Axeitos]] | [[Ficheiro:Dolmen de Axeitos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[:d:Q5117106|Q5117106]] | [[igrexa de San Nicolao de Portomarín]] | [[Ficheiro:S. Xoán de Portomarín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 115 | [[:d:Q5117139|Q5117139]] | [[igrexa de San Xulián de Moraime]] | [[Ficheiro:20240124131250SanJulianMoraime.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 116 | [[:d:Q5117170|Q5117170]] | [[Colexiata de Santa María a Real do Sar|colexiata de Santa María de Sar]] | [[Ficheiro:Colexiata Santa María a Maior e Real do Sar, Santiago de Compostela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 117 | [[:d:Q5166342|Q5166342]] | [[convento de San Francisco de Pontevedra]] | [[Ficheiro:San-Francisco-Convent-2021.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 118 | [[:d:Q5392835|Q5392835]] | [[Edificio Bonín]] | [[Ficheiro:Edifcio Bonín fachada.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[:d:Q5410477|Q5410477]] | [[igrexa de San Salvador de Vilar de Donas]] | [[Ficheiro:Vilar de Donas Panorámica def.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 120 | [[:d:Q5413653|Q5413653]] | [[capela da Misericordia de Viveiro]] | [[Ficheiro:Capilla de la Misericordia @ Viveiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 121 | [[:d:Q5470369|Q5470369]] | [[castelo de Fornelos]] | |- | style='text-align:right'| 122 | [[:d:Q5477768|Q5477768]] | [[Casa das Ciencias]] | [[Ficheiro:Casa das Ciencias.001 - A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[:d:Q5560274|Q5560274]] | [[Estación de Ponte Ambía]] | |- | style='text-align:right'| 124 | [[:d:Q5652854|Q5652854]] | [[casa consistorial de Lugo]] | [[Ficheiro:Ayuntamiento, Lugo, España, 2015-09-19, DD 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[:d:Q5672573|Q5672573]] | [[ponte da Ramallosa]] | [[Ficheiro:Puente romanico.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 126 | [[:d:Q5754665|Q5754665]] | [[casa consistorial do Porriño]] | [[Ficheiro:Casa Consistorial do Porriño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 127 | [[:d:Q5754829|Q5754829]] | [[casa de Estanislao Durán]] | [[Ficheiro:Casa de Estanislao Durán, Manuel Felipe Quintana.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[:d:Q5754972|Q5754972]] | [[Casa de Pedro Román]] | [[Ficheiro:Casa de Pedro Román (2).JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[:d:Q5776801|Q5776801]] | [[Colexiata de Santiago Cangas|colexiata de Santiago de Cangas]] | [[Ficheiro:Excolexiata cangas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 130 | [[:d:Q5789988|Q5789988]] | [[mosteiro da Nosa Señora de Valdeflores]] | [[Ficheiro:Convento de Valdeflores Viveiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 131 | [[:d:Q5817986|Q5817986]] | [[edificio Albo]] | [[Ficheiro:Edificio Albo 02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 132 | [[:d:Q5818240|Q5818240]] | [[edificio Pardo Labarta]] | [[Ficheiro:Edificio Pardo Labarta, Jenaro de la Fuente.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 133 | [[:d:Q5911135|Q5911135]] | [[igrexa de San Pedro de Viveiro]] | [[Ficheiro:3398-San Pedro de Viveiro (Romanico S.X) (9854159893).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 134 | [[:d:Q5911192|Q5911192]] | [[igrexa de San Pedro Fiz do Hospital]] | [[Ficheiro:Incio 97011.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 135 | [[:d:Q5912570|Q5912570]] | [[igrexa da Soidade de Vigo]] | [[Ficheiro:Vigo - Iglesia de Nuestra Señora de la Soledad 06.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 136 | [[:d:Q5912583|Q5912583]] | [[Igrexa da Veracruz|templo da Vera Cruz do Carballiño]] | [[Ficheiro:2016 Templo da Vera Cruz. Carballiño 02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 137 | [[:d:Q5940264|Q5940264]] | [[Estación de Caldelas de Tui]] | [[Ficheiro:Estación de tren de Caldelas de Tui, Tui.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 138 | [[:d:Q6021376|Q6021376]] | [[mosteiro de San Salvador de Lourenzá]] | [[Ficheiro:Lorenzana Lugo monasterio e iglesia lou.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 139 | [[:d:Q6121540|Q6121540]] | [[Santuario da Nosa Señora dos Milagres do Medo|santuario de Nosa Señora dos Milagres do Medo]] | [[Ficheiro:Santuario da Nosa Señora dos Milagres 19.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 140 | [[:d:Q6150520|Q6150520]] | [[Torre de Xunqueiras]] | [[Ficheiro:Torre do Pazo de Xunqueiras - A Pobra do Caramiñal.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 141 | [[:d:Q6150601|Q6150601]] | [[Torre dos Moreno]] | [[Ficheiro:Cantonmoreno050207peq2.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[:d:Q8124415|Q8124415]] | [[santuario de Santa María a Real do Cebreiro]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María a Real, Pedrafita do Cebreiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[:d:Q8243797|Q8243797]] | [[basílica de San Martiño de Mondoñedo]] | [[Ficheiro:San Martiño de Mondoñedo, Foz.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 144 | [[:d:Q8341654|Q8341654]] | [[Casa Mülder]] | [[Ficheiro:Edificio Mülder, arquitecto Manuel Gómez Román, 1910.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 145 | [[:d:Q8341693|Q8341693]] | [[Casa Torre de Pazos Figueroa]] | [[Ficheiro:Palacete Urbano da Familia Pazos Figueroa, s. XVI, Praza de Almeida 4, Vigo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 146 | [[:d:Q8342716|Q8342716]] | [[Castro de Fazouro]] | [[Ficheiro:Castro de Fazouro.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 147 | [[:d:Q8347677|Q8347677]] | [[colexiata de Santa María do Campo]] | [[Ficheiro:Colegiata de Santa Maria6.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 148 | [[:d:Q8464522|Q8464522]] | [[cruceiro do Hío]] | [[Ficheiro:Cruceiro do Hío.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 149 | [[:d:Q8772009|Q8772009]] | [[edificio El Moderno]] | [[Ficheiro:Vigo - Edificio El Moderno 1.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 150 | [[:d:Q8779363|Q8779363]] | [[estación de Baños de Molgas]] | [[Ficheiro:Estación de ferrocarril de Baños de Molgas 04.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 151 | [[:d:Q8841715|Q8841715]] | [[Estación de San Clodio-Quiroga|Estación de San Clodio - Quiroga]] | [[Ficheiro:Estación de San Clodio - Quiroga (3).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 152 | [[:d:Q9007141|Q9007141]] | [[igrexa de San Xulián de Astureses]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xulián de Astureses.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 153 | [[:d:Q9007645|Q9007645]] | [[capela da Virxe Peregrina de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Capilla de la Virgen Peregrina 2021.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 154 | [[:d:Q9010996|Q9010996]] | [[xardín de San Carlos]] | [[Ficheiro:Jardín de San Carlos, La Coruña, España, 2015-09-25, DD 76.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 155 | [[:d:Q9034379|Q9034379]] | [[mosteiro de San Pedro de Tenorio]] | [[Ficheiro:Tenorio4.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 156 | [[:d:Q9054435|Q9054435]] | [[pazo de Cadro]] | [[Ficheiro:Pazo de Cadro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 157 | [[:d:Q9055873|Q9055873]] | [[Parque Arqueolóxico da Arte Rupestre]] | [[Ficheiro:Laxe dos carballos 01.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 158 | [[:d:Q9055940|Q9055940]] | [[parque do Pasatempo]] | [[Ficheiro:Estanque del Retiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 159 | [[:d:Q9057186|Q9057186]] | [[Pazo de Cadaval]] | [[Ficheiro:Pazo Urzáiz Cadaval.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 160 | [[:d:Q9057188|Q9057188]] | [[pazo de Fefiñáns]] | [[Ficheiro:Palacio de Fefiñanes, Cambados, Pontevedra, España, 2015-09-23, DD 23.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 161 | [[:d:Q9057194|Q9057194]] | [[Pazo de Mariñán]] | [[Ficheiro:Escalinata posterior Pazo Mariñán II.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 162 | [[:d:Q9064357|Q9064357]] | [[Ponte Lubiáns]] | [[Ficheiro:Puente Lubians.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 163 | [[:d:Q9064467|Q9064467]] | [[ponte da Misericordia]] | [[Ficheiro:Ponte da Misericordia, ría de Viveiro, Lugo, España.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 164 | [[:d:Q9074414|Q9074414]] | [[Santuario de Nosa Señora das Ermidas]] | [[Ficheiro:Santuario das Ermidas, O Bolo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 165 | [[:d:Q9085729|Q9085729]] | [[templo Votivo do Mar]] | [[Ficheiro:Templo Palacios 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 166 | [[:d:Q9627574|Q9627574]] | [[Arca da Piosa|A Arca da Piosa]] | [[Ficheiro:Arca da Piosa0.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 167 | [[:d:Q9705152|Q9705152]] | [[castelo de Doiras]] | [[Ficheiro:Castillo de Doiras (Lugo).JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 168 | [[:d:Q9705443|Q9705443]] | [[castelo de Lobeira]] | [[Ficheiro:Cruz Lobeira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 169 | [[:d:Q9705448|Q9705448]] | [[castelo de Mesía]] | [[Ficheiro:Castelo de Mesia (51).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 170 | [[:d:Q9705663|Q9705663]] | [[castelo de Ribadavia]] | [[Ficheiro:Castelo dos condes de Ribadavia.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 171 | [[:d:Q10269361|Q10269361]] | [[dolmen de Pedra Cuberta]] | [[Ficheiro:Dolmen Pedra Cuberta.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 172 | [[:d:Q10283611|Q10283611]] | [[pazo de Borraxeiros]] | [[Ficheiro:Pazo de Borraxeiros, vista posterior.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 173 | [[:d:Q10283618|Q10283618]] | [[pazo do Conde de Gondomar]] | [[Ficheiro:Pazo do Conde de Gondomar, porta.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 174 | [[:d:Q10283884|Q10283884]] | [[Forte de San Damián]] | [[Ficheiro:Fuerte de San Damián (N).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 175 | [[:d:Q10283886|Q10283886]] | [[forte de San Lourenzo]] | [[Ficheiro:Forte de San Lourenzo; entrada.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 176 | [[:d:Q10283898|Q10283898]] | [[castelo de Santa Cruz]] | [[Ficheiro:Castillo de Santa Cruz2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 177 | [[:d:Q10300592|Q10300592]] | [[igrexa de San Martiño de Sobrán]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Martiño de Sobrán.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 178 | [[:d:Q10300836|Q10300836]] | [[igrexa de San Pedro de Ansemil]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Ansemil.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 179 | [[:d:Q10315734|Q10315734]] | [[lagoa da Frouxeira]] | [[Ficheiro:Lagoa da Frouxeira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 180 | [[:d:Q10316068|Q10316068]] | [[Laxe das Rodas]] | [[Ficheiro:Laxe das Rodas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 181 | [[:d:Q10330196|Q10330196]] | [[Mina da Parxubeira]] | [[Ficheiro:Dolmen Mina da Perxubeira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 182 | [[:d:Q10331535|Q10331535]] | [[muíños do Folón e do Picón]] | [[Ficheiro:Folón.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 183 | [[:d:Q10332630|Q10332630]] | [[mosteiro de Santa María de Montederramo]] | [[Ficheiro:Fachada igrexa mosteiro de montederramo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 184 | [[:d:Q10351452|Q10351452]] | [[ponte do Burgo]] | [[Ficheiro:Pontevedra Capital Puente Burgo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 185 | [[:d:Q10383730|Q10383730]] | [[torre de Fírbeda]] | [[Ficheiro:Torre da Forxa en Porqueira (Ourense) (8058878721).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 186 | [[:d:Q10383734|Q10383734]] | [[Torre da Penela]] | [[Ficheiro:Torre da Penela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 187 | [[:d:Q10383739|Q10383739]] | [[torre de Cillobre]] | [[Ficheiro:Torre de Cillobre A Laracha.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 188 | [[:d:Q10383745|Q10383745]] | [[torre de San Sadurniño]] | [[Ficheiro:Cambados Galicia 85.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 189 | [[:d:Q10383747|Q10383747]] | [[Torre de Sande]] | [[Ficheiro:Torre de Sande.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 190 | [[:d:Q10383755|Q10383755]] | [[torre de Vilanova dos Infantes]] | [[Ficheiro:Torre de Vilanova dos Infantes - Celanova - Ourense.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 191 | [[:d:Q10383761|Q10383761]] | [[torre do Bolo]] | [[Ficheiro:O bolo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 192 | [[:d:Q10383785|Q10383785]] | [[torres de Mens]] | [[Ficheiro:Torres de Mens, Malpica.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 193 | [[:d:Q11680611|Q11680611]] | [[castro de Troña]] | [[Ficheiro:Castro de Troña e capela, Pías, Ponteareas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 194 | [[:d:Q11682819|Q11682819]] | [[mosteiro de San Pedro de Rocas]] | [[Ficheiro:San Pedro de Rocas (Esgos, Galiza).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 195 | [[:d:Q11682895|Q11682895]] | [[igrexa de Santa María de Adina]] | [[Ficheiro:Adina, Sanxenxo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 196 | [[:d:Q11682920|Q11682920]] | [[igrexa de Santa María a Real de Entrimo]] | [[Ficheiro:Iglesia de entrimo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 197 | [[:d:Q11687776|Q11687776]] | [[A Terraza]] | [[Ficheiro:A Terraza, Sada, fachada dianteira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 198 | [[:d:Q11693584|Q11693584]] | [[Monumento á mariña universal|Monumento á Mariña Universal]] | [[Ficheiro:Monumento á Mariña Universal, Monteferro, Panxón.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 199 | [[:d:Q11704641|Q11704641]] | [[torre de Bermúdez]] | [[Ficheiro:Museo-valle.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 200 | [[:d:Q12268090|Q12268090]] | [[faro de cabo Touriñán]] | [[Ficheiro:Cabo Touriñán - Faro -BT- 02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 201 | [[:d:Q12333143|Q12333143]] | [[Fervenza do Ézaro]] | [[Ficheiro:Carnota - Monte Pindo (A Coruña, Galicia, España) 02 - Cascada del Ézaro.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 202 | [[:d:Q12380438|Q12380438]] | [[Chousa Nova|A Chousa Nova]] | [[Ficheiro:Chousa-nova-lousa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[:d:Q12380459|Q12380459]] | [[Copa do Castro]] | |- | style='text-align:right'| 204 | [[:d:Q12381333|Q12381333]] | [[A Marola]] | [[Ficheiro:A Marola - panoramio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 205 | [[:d:Q12382506|Q12382506]] | [[Adro Vello]] | [[Ficheiro:Archaeological excavations in Adro Vello, O Grove, Galicia, Spain 17-01-2012 15-42-05.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 206 | [[:d:Q12383187|Q12383187]] | [[Aquis Originis]] | [[Ficheiro:Ancient Roman thermae in Lobios, Ourense, Galicia, Spain-2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 207 | [[:d:Q12383922|Q12383922]] | [[Auditorio de Galicia]] | [[Ficheiro:Auditorio de Galicia - Santiago de Compostela.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 208 | [[:d:Q12384021|Q12384021]] | [[Baldaquino de San Breixo de Arcos de Furco|baldaquino de San Breixo de Arcos]] | [[Ficheiro:Cuntis, Arcos, Furco 02-02.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 209 | [[:d:Q12384022|Q12384022]] | [[baldaquino de San Salvador de Meis]] | [[Ficheiro:Meis San Salvador 02-08.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 210 | [[:d:Q12384277|Q12384277]] | [[Baños de Cortegada]] | [[Ficheiro:Balneario de Cortegada.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 211 | [[:d:Q12385033|Q12385033]] | [[campamento romano da Ciadella]] | [[Ficheiro:2017 Campamento romano da Ciadella. Sobrado. Galiza-5.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 212 | [[:d:Q12385200|Q12385200]] | [[capela de San Miguel de Ribadeo]] | [[Ficheiro:Capilla de San Miguel, Ribadeo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 213 | [[:d:Q12385201|Q12385201]] | [[capela do Ciprés]] | [[Ficheiro:CapillaCiprésSamos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 214 | [[:d:Q12385248|Q12385248]] | [[carballeira de San Lourenzo]] | [[Ficheiro:Carballeira de san lourenzo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 215 | [[:d:Q12385483|Q12385483]] | [[Casa da Axudantía]] | [[Ficheiro:CasaAxudantía.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 216 | [[:d:Q12385489|Q12385489]] | [[Casa das Campás]] | [[Ficheiro:Pontevedra capital Casa de las Campanas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 217 | [[:d:Q12385491|Q12385491]] | [[Casa de Don Inocencio]] | [[Ficheiro:Casa de indianos de Rinlo, Ribadeo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 218 | [[:d:Q12385497|Q12385497]] | [[Casa de Sela]] | [[Ficheiro:Casa de Sela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 219 | [[:d:Q12385502|Q12385502]] | [[Casa do Óptico]] | [[Ficheiro:Casa do óptico. Fachada (Fronte SSO) 20220203 121027.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 220 | [[:d:Q12385634|Q12385634]] | [[castelo de Andrade]] | [[Ficheiro:Pontedeume-Andracast-04.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 221 | [[:d:Q12385635|Q12385635]] | [[castelo de Castro Caldelas]] | [[Ficheiro:Castelo de Castro Caldelas.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 222 | [[:d:Q12385638|Q12385638]] | [[castelo de Navia]] | [[Ficheiro:Navia 03064.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 223 | [[:d:Q12385657|Q12385657]] | [[castiñeiro de Pumbariños]] | [[Ficheiro:Castiñeiro de Pumbariños.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 224 | [[:d:Q12385711|Q12385711]] | [[Castro da Graña, Toques|castro da Graña]] | |- | style='text-align:right'| 225 | [[:d:Q12385713|Q12385713]] | [[castro da Lanzada]] | [[Ficheiro:2017 Castro da Lanzada. Noalla. Sanxenxo. Galiza-2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 226 | [[:d:Q12385714|Q12385714]] | [[castro da Subidá]] | [[Ficheiro:Castro da Subidá 2014.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 227 | [[:d:Q12385721|Q12385721]] | [[castro de Bordelle]] | |- | style='text-align:right'| 228 | [[:d:Q12385726|Q12385726]] | [[Castro de Castromao, Celanova|Castro de Castromao]] | [[Ficheiro:Castro de Castromao, 2014. PNOA cedido por © Instituto Geográfico Nacional.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 229 | [[:d:Q12385730|Q12385730]] | [[Castro de Cos]] | |- | style='text-align:right'| 230 | [[:d:Q12385735|Q12385735]] | [[castro de Ferrol]] | |- | style='text-align:right'| 231 | [[:d:Q12385738|Q12385738]] | [[castro de Leiro]] | |- | style='text-align:right'| 232 | [[:d:Q12385741|Q12385741]] | [[castro de Mabegondo]] | |- | style='text-align:right'| 233 | [[:d:Q12385745|Q12385745]] | [[castro de Montouto]] | [[Ficheiro:Castro de Montouto Figeroa Abegondo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 234 | [[:d:Q12385750|Q12385750]] | [[Castro de Nostián]] | [[Ficheiro:Castro de Nostián 02.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 235 | [[:d:Q12385751|Q12385751]] | [[castro de Nós]] | |- | style='text-align:right'| 236 | [[:d:Q12385752|Q12385752]] | [[castro de Pastoriza]] | [[Ficheiro:Castro da Pastoriza Arteixo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 237 | [[:d:Q12385753|Q12385753]] | [[castro de Pena Lopesa]] | [[Ficheiro:Castro pena lopesa o val1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 238 | [[:d:Q12385758|Q12385758]] | [[castro de Quintá]] | [[Ficheiro:Castro de quintá narón a coruña wikigl.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 239 | [[:d:Q12385763|Q12385763]] | [[castro de San Millao]] | [[Ficheiro:Castro de San Millao, Cualedro 11.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 240 | [[:d:Q12385764|Q12385764]] | [[Castro de San Román, A Laracha|castro de San Román]] | |- | style='text-align:right'| 241 | [[:d:Q12385767|Q12385767]] | [[castro de Santa Cristina]] | [[Ficheiro:Castro de Santa Cristina Oleiros A Coruña Galiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 242 | [[:d:Q12385768|Q12385768]] | [[castro de Santa Mariña]] | [[Ficheiro:Castro de santa mariña parapetos Ferrol wGL.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 243 | [[:d:Q12385770|Q12385770]] | [[castro de Sequeiro]] | [[Ficheiro:Vista de San Xiao dende o Castro de Sequeiro Narón A Coruañ Galiza wikigl.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 244 | [[:d:Q12385772|Q12385772]] | [[castro de Subiña]] | [[Ficheiro:Castro Vixía Subidiña Oleiros A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 245 | [[:d:Q12385773|Q12385773]] | [[castro de Toiriz]] | [[Ficheiro:Toiriz1.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 246 | [[:d:Q12385776|Q12385776]] | [[castro de Xaz]] | [[Ficheiro:Castro de Xaz Dorneda Oleiros Galiza A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 247 | [[:d:Q12385777|Q12385777]] | [[castro de Vizoño]] | [[Ficheiro:Castro de Vizoño Abegondo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 248 | [[:d:Q12385784|Q12385784]] | [[castro do Petouzal]] | [[Ficheiro:Castro do Petouzal O Couto Narón A Coruña Galiza Spain.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 249 | [[:d:Q12385909|Q12385909]] | [[cemiterio de Boisaca]] | [[Ficheiro:Rúa principal do cemiterio de Boisaca.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 250 | [[:d:Q12385927|Q12385927]] | [[Centro Arqueolóxico do Barbanza]] | [[Ficheiro:Boiro, Cespón, Centro Arqueolóxico do Barbanza 02-08.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 251 | [[:d:Q12385940|Q12385940]] | [[Centro de Interpretación da Muralla]] | [[Ficheiro:Centro de Interpretación da Muralla de Lugo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 252 | [[:d:Q12386327|Q12386327]] | [[Colexio de San Clemente]] | [[Ficheiro:Santiago Instituto Rosalía GDFL.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 253 | [[:d:Q12386447|Q12386447]] | [[convento de San Domingos da Coruña]] | [[Ficheiro:San Domingos A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 254 | [[:d:Q12386449|Q12386449]] | [[convento de San Xoán de Poio]] | [[Ficheiro:Mosteiro de San Xoán de Poio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 255 | [[:d:Q12386451|Q12386451]] | [[convento da Nosa Señora da Purificación de Vilavella]] | [[Ficheiro:Convento de Vilavella, Redondela.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 256 | [[:d:Q12386452|Q12386452]] | [[convento do Rosario de San Sadurniño]] | [[Ficheiro:Igrexa e convento do Rosario.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 257 | [[:d:Q12386750|Q12386750]] | [[Cruceiro do Barrio da Costa|Cruceiro da Costa]] | [[Ficheiro:Cruceiro da Costa - Castrelos -Vigo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 258 | [[:d:Q12386751|Q12386751]] | [[Cruceiro da Laxe de Taragoña]] | |- | style='text-align:right'| 259 | [[:d:Q12386752|Q12386752]] | [[cruceiro das Brañas]] | |- | style='text-align:right'| 260 | [[:d:Q12386754|Q12386754]] | [[cruceiro de Campos de Pazos]] | |- | style='text-align:right'| 261 | [[:d:Q12386756|Q12386756]] | [[Cruceiro de Cartomil]] | |- | style='text-align:right'| 262 | [[:d:Q12386761|Q12386761]] | [[cruceiro do Adro de Taragoña]] | |- | style='text-align:right'| 263 | [[:d:Q12386764|Q12386764]] | [[cruceiro dos Maios]] | [[Ficheiro:O Rosal, Tabagón, cruceiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 264 | [[:d:Q12386771|Q12386771]] | [[Cruz de Avelán|A Cruz do Abelán]] | [[Ficheiro:Cruz de Avelán cropped.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 265 | [[:d:Q12387163|Q12387163]] | [[Pedra da Arca (Dumbría)|Dolmen da Pedra da Arca]] | [[Ficheiro:Dolmen da Pedra da Arca, Olveira, Dumbría.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 266 | [[:d:Q12387164|Q12387164]] | [[dolmen de Pedra Moura]] | [[Ficheiro:Carballo, Aldemunde, Pedra Moura 01-03a.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 267 | [[:d:Q12387932|Q12387932]] | [[ermida das Virtudes de Pontedeume]] | [[Ficheiro:Igrexa das Virtudes.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 268 | [[:d:Q12388282|Q12388282]] | [[faro de Monte Louro]] | [[Ficheiro:Faro Monte Louro (4063760194).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 269 | [[:d:Q12388284|Q12388284]] | [[faro de Punta Nariga]] | [[Ficheiro:FaroNariga 2014-09.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 270 | [[:d:Q12388464|Q12388464]] | [[fervenza do Belelle]] | [[Ficheiro:A Fervenza-Río Belelle.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 271 | [[:d:Q12388820|Q12388820]] | [[fortaleza de Cira]] | [[Ficheiro:Torre de Cira - Silleda.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 272 | [[:d:Q12390499|Q12390499]] | [[Hospital Nicolás Peña]] | [[Ficheiro:Hospital Nicolas Peña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 273 | [[:d:Q12390598|Q12390598]] | [[Santuario da Nosa Señora da Escravitude|igrexa da Nosa Señora da Escravitude]] | [[Ficheiro:Image-A Escravitude.Padron.Galiza1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 274 | [[:d:Q12390600|Q12390600]] | [[igrexa de San Bieito de Fefiñáns]] | [[Ficheiro:Vista xeral da igrexa de San Bieito, Fefiñáns, Cambados.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 275 | [[:d:Q12390601|Q12390601]] | [[igrexa de San Fiz de Solovio]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Fiz de Solovio, Santiago de Compostela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 276 | [[:d:Q12390602|Q12390602]] | [[igrexa de San Froitoso de Santiago de Compostela]] | [[Ficheiro:Church of San Frutuoso, Santiago de Compostela-08-3 4.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 277 | [[:d:Q12390603|Q12390603]] | [[igrexa de San Mamede de Carnota]] | [[Ficheiro:San Mamede de Carnota.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 278 | [[:d:Q12390607|Q12390607]] | [[igrexa de San Martiño de Noia]] | [[Ficheiro:Noia Igrexa principal.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 279 | [[:d:Q12390609|Q12390609]] | [[igrexa de San Miguel de Breamo]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Breamo, Pontedeume.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 280 | [[:d:Q12390610|Q12390610]] | [[igrexa de San Miguel de Osmo]] | [[Ficheiro:IgrexaOsmo2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 281 | [[:d:Q12390611|Q12390611]] | [[igrexa de San Pedro de Angoares]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Pedro de Angoares - Ponteareas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 282 | [[:d:Q12390612|Q12390612]] | [[igrexa de San Pedro de Rebón]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Rebón, Moraña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 283 | [[:d:Q12390613|Q12390613]] | [[igrexa de San Salvador de Escuadro]] | [[Ficheiro:IglesiadeEscuadro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 284 | [[:d:Q12390614|Q12390614]] | [[igrexa de San Salvador de Padróns]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Salvador de Padróns, Ponteareas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 285 | [[:d:Q12390615|Q12390615]] | [[Igrexa de San Salvador de Taragoña|igrexa do Divino Salvador de Taragoña]] | [[Ficheiro:Taragoña igrexa Galicia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 286 | [[:d:Q12390616|Q12390616]] | [[igrexa de San Tomé de Serantes]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Tomé de Serantes.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 287 | [[:d:Q12390617|Q12390617]] | [[igrexa de Santa Mariña Dozo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña Dozo - Cambados-CA32.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 288 | [[:d:Q12390618|Q12390618]] | [[igrexa de San Xurxo de Sacos]] | [[Ficheiro:IgrexaSanXurxo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 289 | [[:d:Q12390620|Q12390620]] | [[igrexa de Santa María de Gomariz]] | [[Ficheiro:Fachada igrexa de gomariz.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 290 | [[:d:Q12390621|Q12390621]] | [[igrexa de Santa María a Nova de Noia]] | [[Ficheiro:Noia.Galiza.Igrexa do cemiterio.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 291 | [[:d:Q12390622|Q12390622]] | [[igrexa de Santa María de Abadín]] | [[Ficheiro:4 Abadín (1).JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 292 | [[:d:Q12390623|Q12390623]] | [[igrexa de Santa María de Sacos]] | [[Ficheiro:IgrexaSacos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 293 | [[:d:Q12390624|Q12390624]] | [[igrexa de Santa María de Vilaselán]] | [[Ficheiro:Vilaselanlateral.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 294 | [[:d:Q12390626|Q12390626]] | [[igrexa de Santiago de Breixa]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Breixa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 295 | [[:d:Q12390627|Q12390627]] | [[igrexa de Santiago de Taboada]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santiago de Taboada.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 296 | [[:d:Q12390628|Q12390628]] | [[igrexa de Santo Estevo de Cumiar]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santo Estevo de Cumiar, Ponteareas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 297 | [[:d:Q12390629|Q12390629]] | [[igrexa de Santo Estevo de Ribas de Miño]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santo Estevo de Ribas de Miño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 298 | [[:d:Q12390630|Q12390630]] | [[igrexa de Santo Estevo do Vicedo]] | |- | style='text-align:right'| 299 | [[:d:Q12390631|Q12390631]] | [[igrexa vella de Santa Comba de Louro]] | [[Ficheiro:Igrexa Vella de Santa Comba de Louro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 300 | [[:d:Q12391346|Q12391346]] | [[Quiosco Alfonso|Kiosco Alfonso]] | [[Ficheiro:Kiosko Alfonso, A Coruña (5482919562).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 301 | [[:d:Q12393648|Q12393648]] | [[mosteiro de San Vicenzo de Pombeiro]] | [[Ficheiro:Lateral Pombeiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 302 | [[:d:Q12393756|Q12393756]] | [[Museo Arqueolóxico Provincial de Ourense]] | [[Ficheiro:Ourense museo arqueolóxico 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 303 | [[:d:Q12393765|Q12393765]] | [[Museo Massó]] | [[Ficheiro:Bueu, Nuseo Massó.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 304 | [[:d:Q12393793|Q12393793]] | [[Mámoas de Montemuíño]] | |- | style='text-align:right'| 305 | [[:d:Q12396251|Q12396251]] | [[Obelisco dos Cantóns]] | [[Ficheiro:Obelisco.001 - A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 306 | [[:d:Q12397054|Q12397054]] | [[Panificadora de Vigo]] | [[Ficheiro:A antigua panadería.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 307 | [[:d:Q12397268|Q12397268]] | [[Pazo Baión]] | [[Ficheiro:Pazobaion1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 308 | [[:d:Q12397275|Q12397275]] | [[pazo de Anzuxao]] | |- | style='text-align:right'| 309 | [[:d:Q12397277|Q12397277]] | [[pazo de Bendoiro de Abaixo]] | |- | style='text-align:right'| 310 | [[:d:Q12397278|Q12397278]] | [[pazo de Cardexía]] | [[Ficheiro:Pazo de Cardexía en Filgueira, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 311 | [[:d:Q12397279|Q12397279]] | [[pazo de Cascaxide]] | [[Ficheiro:Pazo de Cascaxide en Escuadro (Silleda).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 312 | [[:d:Q12397280|Q12397280]] | [[Pazo de Castrelos]] | [[Ficheiro:Pazo Quiñones de León, Castrelos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 313 | [[:d:Q12397281|Q12397281]] | [[pazo de Chirleu]] | [[Ficheiro:Marin Monumental Pazo Chirleus.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 314 | [[:d:Q12397285|Q12397285]] | [[Pazo de Ibáñez]] | [[Ficheiro:Ribadeo, Pazo de Ibáñez, Casa do Concello.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 315 | [[:d:Q12397286|Q12397286]] | [[pazo de Liñares]] | [[Ficheiro:Pazo de Liñares, Prado.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 316 | [[:d:Q12397287|Q12397287]] | [[Pazo de Lourizán]] | [[Ficheiro:Pontevedra-Pazo de Montero Ríos en Lourizán (18780770493).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 317 | [[:d:Q12397290|Q12397290]] | [[pazo de San Lourenzo de Trasouto]] | [[Ficheiro:Pazo de San Lorenzo - Santiago de Compostela - 04 - Panorama.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 318 | [[:d:Q12397294|Q12397294]] | [[pazo de Vilar de Francos]] | [[Ficheiro:Fachada Pazo Vilardefrancos 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 319 | [[:d:Q12397295|Q12397295]] | [[pazo do Espiño]] | [[Ficheiro:Pazo da Finca do Espiño, López de Rego (Carme de Abaixo, Santiago de Compostela).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[:d:Q12397339|Q12397339]] | [[Pedra das Cabras]] | [[Ficheiro:Pedra Cabras.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 321 | [[:d:Q12397371|Q12397371]] | [[Pedregal de Irimia]] | [[Ficheiro:Meira Pedregal de Irimia 06.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 322 | [[:d:Q12397515|Q12397515]] | [[pendellos da feira de Agolada]] | [[Ficheiro:Pendellos de Agolada.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 323 | [[:d:Q12397632|Q12397632]] | [[petróglifos da Borna]] | [[Ficheiro:Moaña grabados de A Borna.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 324 | [[:d:Q12397633|Q12397633]] | [[Petróglifos de Mogor]] | [[Ficheiro:Marin Mogor Petroglifo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 325 | [[:d:Q12397834|Q12397834]] | [[Policlínico Cíes]] | [[Ficheiro:Policlínico Cíes (3).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 326 | [[:d:Q12397859|Q12397859]] | [[Ponte Nafonso]] | [[Ficheiro:Noia A Ponte Nafonso 10.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 327 | [[:d:Q12397861|Q12397861]] | [[Ponte Vella de Lugo|ponte vella de Lugo]] | [[Ficheiro:Ponte Romana de Lugo 12X2013.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 328 | [[:d:Q12397866|Q12397866]] | [[Ponte Vella de Monforte de Lemos]] | [[Ficheiro:Río Cabe DSC 0781.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 329 | [[:d:Q12397869|Q12397869]] | [[Ponte das Partidas]] | [[Ficheiro:Ponte Das Partidas (3).JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 330 | [[:d:Q12397870|Q12397870]] | [[ponte de Bermaña]] | [[Ficheiro:Caldas, ponte romana 01-04.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 331 | [[:d:Q12397873|Q12397873]] | [[ponte de San Xurxo]] | [[Ficheiro:RíoLérez.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 332 | [[:d:Q12397876|Q12397876]] | [[ponte do Pozo Negro]] | [[Ficheiro:Ponte Poozo Negro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 333 | [[:d:Q12397934|Q12397934]] | [[Portela da Laxe]] | [[Ficheiro:Portela da Laxe.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 334 | [[:d:Q12398108|Q12398108]] | [[praza de touros de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Pontevedra capital Plaza de Toros.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 335 | [[:d:Q12399328|Q12399328]] | [[Ruínas de San Domingos]] | [[Ficheiro:Pontevedra - Convento de Santo Domingo 01.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 336 | [[:d:Q12400104|Q12400104]] | [[santuario de Santo André de Teixido]] | [[Ficheiro:2014. Igrexa de Santo André de Teixido. Cedeira. Galiza. Tx10.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 337 | [[:d:Q12400946|Q12400946]] | [[Teatro Rosalía de Castro]] | [[Ficheiro:Teatro Rosalía de Castro A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 338 | [[:d:Q12401042|Q12401042]] | [[termas romanas de Lugo]] | [[Ficheiro:Termas romanas de Lugo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 339 | [[:d:Q12401204|Q12401204]] | [[torre da Lanzada]] | [[Ficheiro:2017 Restos da Torre da Lanzada. 02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 340 | [[:d:Q12401816|Q12401816]] | [[Viaduto de Madrid (Redondela)]] | [[Ficheiro:Redondela Viadukt.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 341 | [[:d:Q12401817|Q12401817]] | [[Viaduto de Pontevedra (Redondela)]] | [[Ficheiro:Viaduto de Pontevedra, Redondela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 342 | [[:d:Q12402365|Q12402365]] | [[Vila romana de Toralla|villa galaico-romana de Toralla]] | [[Ficheiro:Vila romana e salinas de Toralla - Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 343 | [[:d:Q12402385|Q12402385]] | [[Virxe da Rocha]] | [[Ficheiro:Virxe da Rocha, Antonio Palacios.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 344 | [[:d:Q13582018|Q13582018]] | [[castelo da Lúa]] | [[Ficheiro:Castelo-da-Lúa-ruínas.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 345 | [[:d:Q13582021|Q13582021]] | [[castro de Torroso]] | |- | style='text-align:right'| 346 | [[:d:Q14568091|Q14568091]] | [[pazo de Oca]] | [[Ficheiro:Pazo de Oca.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 347 | [[:d:Q14826246|Q14826246]] | [[dolmen de Cabaleiros]] | [[Ficheiro:Dolmen de Cabaleiros, Tordoia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 348 | [[:d:Q15410456|Q15410456]] | [[santuario da Virxe da Barca]] | [[Ficheiro:Santuario da Virxe da Barca, Muxía.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 349 | [[:d:Q15701659|Q15701659]] | [[igrexa de Santa María do Azougue]] | [[Ficheiro:Betanzos, Santa Maria do Azogue, fachada.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 350 | [[:d:Q16214320|Q16214320]] | [[Lapa de Gargantáns]] | [[Ficheiro:Lapa de Gargantans 01-04.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 351 | [[:d:Q16577676|Q16577676]] | [[igrexa de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Iglesia de los Franciscanos - Parque de San Lazaro - Ourense 8.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 352 | [[:d:Q16628988|Q16628988]] | [[Santuario de San Campio de Figueiró|santuario de San Martiño e San Campio de Figueiró]] | [[Ficheiro:S. Martiño e S. Campio de Figueiró, fachada.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 353 | [[:d:Q17279813|Q17279813]] | [[Xardín botánico de Padrón]] | [[Ficheiro:Padrón Galicia Xullo 2006 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 354 | [[:d:Q17631250|Q17631250]] | [[estación de Labacengos]] | [[Ficheiro:FEVE Labacengos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 355 | [[:d:Q18220881|Q18220881]] | [[igrexa de San Francisco de Betanzos]] | [[Ficheiro:Betanzos, San Francisco 01-01a.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 356 | [[:d:Q18229255|Q18229255]] | [[Torre de Nogueira]] | [[Ficheiro:Torres de Nogueira, San Roque, Coristanco.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 357 | [[:d:Q18247370|Q18247370]] | [[pazo de Hermida]] | [[Ficheiro:Torres de Lestrobe - Pazo de Hermida 001.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 358 | [[:d:Q18325225|Q18325225]] | [[capela de San Miguel de Celanova]] | [[Ficheiro:Capilla de San Miguel Arcángel de Celanova.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 359 | [[:d:Q18327586|Q18327586]] | [[Casas de Paredes]] | [[Ficheiro:Casa Paredes 11032.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 360 | [[:d:Q18327920|Q18327920]] | [[Torre de Figueiroa]] | [[Ficheiro:Figueroa 11163.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 361 | [[:d:Q18395817|Q18395817]] | [[Basílica de Santa María a Maior de Pontevedra|basílica de Santa María a Maior]] | [[Ficheiro:Main facade of the Basílica de Santa María a Maior de Pontevedra.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 362 | [[:d:Q18464866|Q18464866]] | [[capela da Nosa Señora do Pilar]] | [[Ficheiro:Santiago de Compostela. Parroquia do Pilar.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 363 | [[:d:Q18464888|Q18464888]] | [[igrexa de Santa María Salomé de Santiago de Compostela]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santa María Salomé de Santiago de Compostela (3679047850).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 364 | [[:d:Q18464897|Q18464897]] | [[igrexa de Santa María do Camiño]] | [[Ficheiro:Santiago-21ago-18-smaria-camino.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 365 | [[:d:Q18464907|Q18464907]] | [[igrexa de Santa Susana de Santiago de Compostela]] | [[Ficheiro:Santiago Santa Susana 4.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 366 | [[:d:Q18482667|Q18482667]] | [[convento de Santa Clara de Santiago de Compostela]] | [[Ficheiro:Convento de Santa Clara en Santiago de Compostela 3XI2013 1.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 367 | [[:d:Q18482709|Q18482709]] | [[convento do Carme de Arriba]] | [[Ficheiro:Santiago zona vella GDFL050914 019.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 368 | [[:d:Q18619978|Q18619978]] | [[cemiterio dos Ingleses]] | [[Ficheiro:CementerioIngleses 2014-09a.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 369 | [[:d:Q18688359|Q18688359]] | [[igrexa de Santa María de Cabanas]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santa María de Cabanas.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 370 | [[:d:Q18748054|Q18748054]] | [[mosteiro de Santa María de Mezonzo]] | [[Ficheiro:Santa Maria de Mezonzo. Vilasantar.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 371 | [[:d:Q19627223|Q19627223]] | [[Castelo Ramiro]] | |- | style='text-align:right'| 372 | [[:d:Q20021884|Q20021884]] | [[área arqueolóxica da Caeira]] | [[Ficheiro:Pedra grande de Montecelo, Boa Vista, A Caeira, Poio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 373 | [[:d:Q20021885|Q20021885]] | [[área arqueolóxica de Tourón]] | [[Ficheiro:Coto da siribela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 374 | [[:d:Q20052787|Q20052787]] | [[igrexa de San Bieito do Campo]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Bieito. Santiago de Compostela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 375 | [[:d:Q20056027|Q20056027]] | [[Hospital de San Roque de Santiago de Compostela|Antigo Hospital de San Roque]] | [[Ficheiro:Cloister of Hospital de San Roque, Santiago de Compostela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 376 | [[:d:Q20160171|Q20160171]] | [[Forno dos Mouros (Toques)|Forno dos Mouros]] | [[Ficheiro:Forno dos Mouros.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 377 | [[:d:Q20182113|Q20182113]] | [[Dolmen do Meixoeiro|dolmen de Meixoeiro]] | [[Ficheiro:Dolmen de Meixoeiro - Mos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 378 | [[:d:Q20535517|Q20535517]] | [[Hotel Universal]] | [[Ficheiro:Hotel AC Palacio Universal, Vigo, 2016.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 379 | [[:d:Q20535668|Q20535668]] | [[carballeira de Santa Susana]] | [[Ficheiro:Carballeira de Santa Susana1.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 380 | [[:d:Q20535857|Q20535857]] | [[Casa Yáñez]] | [[Ficheiro:Casa Yañez, Vigo, 2016.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 381 | [[:d:Q20535929|Q20535929]] | [[Casas de Oya]] | [[Ficheiro:MPacewick1904, AIglesias-MJMaldonado1998.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 382 | [[:d:Q20541047|Q20541047]] | [[Chan da Arquiña]] | [[Ficheiro:Dolmen de Chan da Arquiña (5666454416).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 383 | [[:d:Q20541170|Q20541170]] | [[Mámoa do Rei (Redondela)|Mámoa do Rei]] | [[Ficheiro:Mámoa do Rei, Monte Penide, Redondela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 384 | [[:d:Q20541234|Q20541234]] | [[ponte dos Remedios]] | [[Ficheiro:Ponteareas, Ponte dos Remedios.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 385 | [[:d:Q20541427|Q20541427]] | [[ponte Taboada]] | [[Ficheiro:Ponte Taboada, río Deza 3.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 386 | [[:d:Q20541831|Q20541831]] | [[Santuario da Nosa Señora dos Remedios de Mondoñedo|santuario da Nosa Señora dos Remedios]] | [[Ficheiro:Mondonedo08.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 387 | [[:d:Q20542073|Q20542073]] | [[Torre de Alarma de Barciela]] | [[Ficheiro:Torre de Barciela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 388 | [[:d:Q20542194|Q20542194]] | [[Zona especial de conservación A Ramallosa|A Ramallosa]] | [[Ficheiro:Esteiro do Miñor 1.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 389 | [[:d:Q20542582|Q20542582]] | [[castro da Revolta]] | [[Ficheiro:Croa Castro da Revolta Narón A Coruña Galiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 390 | [[:d:Q20542720|Q20542720]] | [[castro de Tralocastro]] | [[Ficheiro:Castro de Tralocastro Esmelle Ferrol A Coruña Spain.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 391 | [[:d:Q20543114|Q20543114]] | [[pazo do Pousadouro]] | [[Ficheiro:Pazo de Pousadouro.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 392 | [[:d:Q20543119|Q20543119]] | [[Castro de Traxeito]] | |- | style='text-align:right'| 393 | [[:d:Q20543324|Q20543324]] | [[Castro de Bexo]] | |- | style='text-align:right'| 394 | [[:d:Q20543448|Q20543448]] | [[Petróglifo de Bouza Abadín|petróglifos de Bouza Abadín]] | [[Ficheiro:Círculos do petróglifo de Bouza Abadín, Imo, San Xoán de Laíño, Dodro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 395 | [[:d:Q20543460|Q20543460]] | [[pazo de Petán]] | [[Ficheiro:Pazo de Petán, Redondela.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 396 | [[:d:Q20543758|Q20543758]] | [[convento de San Bieito da Guarda]] | [[Ficheiro:Convento de San Bieito, A Guarda.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 397 | [[:d:Q20543771|Q20543771]] | [[convento de San Francisco de Tui]] | [[Ficheiro:Tuy - Iglesia de San Francisco 03.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 398 | [[:d:Q20543959|Q20543959]] | [[faro de Oza]] | [[Ficheiro:Faro de Oza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 399 | [[:d:Q20544197|Q20544197]] | [[santuario da Nosa Señora do Corpiño]] | [[Ficheiro:Santuario de O Corpiño - panoramio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 400 | [[:d:Q20544313|Q20544313]] | [[Centro de Interpretación da Batalla e o Patrimonio Cultural de Rande]] | [[Ficheiro:Centro de Interpretación da Batalla e o Patrimonio Cultural de Rande.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 401 | [[:d:Q20544460|Q20544460]] | [[castro de Bouzalonga]] | |- | style='text-align:right'| 402 | [[:d:Q20544738|Q20544738]] | [[Pazo de Ortigueira]] | [[Ficheiro:Fonte do pazo de Santa Cruz de Ribadulla, Vedra.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 403 | [[:d:Q20545003|Q20545003]] | [[castelo dos Novais]] | [[Ficheiro:Castelo dos Novais.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 404 | [[:d:Q20545185|Q20545185]] | [[IES Virxe do Mar]] | |- | style='text-align:right'| 405 | [[:d:Q20545312|Q20545312]] | [[igrexa de San Miguel de Ponte]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Ponte, Silleda.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 406 | [[:d:Q20545452|Q20545452]] | [[igrexa de Santa María de Castrelos]] | [[Ficheiro:Santa María de Castrelos, Vigo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 407 | [[:d:Q20545460|Q20545460]] | [[ponte de Cernadela]] | [[Ficheiro:Mondariz 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 408 | [[:d:Q20545475|Q20545475]] | [[igrexa de San Pedro da Mezquita]] | [[Ficheiro:San Pedro de A Mezquita (50529009878).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 409 | [[:d:Q20545484|Q20545484]] | [[igrexa de San Pedro de Bembibre]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Bembibre - Taboada (Lugo) - Fachada.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 410 | [[:d:Q20545500|Q20545500]] | [[igrexa de San Salvador de Coruxo]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Salvador de Coruxo, Vigo, Galiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 411 | [[:d:Q20545513|Q20545513]] | [[igrexa de San Xián de Veiga]] | [[Ficheiro:Igrexa San Xián de Veiga.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 412 | [[:d:Q20545521|Q20545521]] | [[igrexa de San Xoán de Sadurnín]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Sadurnín, Cenlle.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 413 | [[:d:Q20545532|Q20545532]] | [[igrexa de Santa María de Baiona]] | [[Ficheiro:Ex-Colexiata de Santa María de Baiona.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 414 | [[:d:Q20545543|Q20545543]] | [[igrexa de Santa María de Darbo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Darbo, Cangas do Morrazo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 415 | [[:d:Q20545566|Q20545566]] | [[igrexa de San Martiño de Fiestras]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Martiño de Fiestras.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 416 | [[:d:Q20545567|Q20545567]] | [[igrexa de Santiago de Redondela]] | [[Ficheiro:Igrexa Parroquial Santiago Redondela.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 417 | [[:d:Q20545578|Q20545578]] | [[igrexa de Santiago de Vigo]] | [[Ficheiro:Santiago de Vigo, do arquitecto Manuel Felipe Quintana.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 418 | [[:d:Q20545590|Q20545590]] | [[igrexa de Santo Estevo de Sandiás]] | [[Ficheiro:Igrexa Santo Estevo de Sandiás.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 419 | [[:d:Q20545660|Q20545660]] | [[castro dos Bicás]] | [[Ficheiro:Castro de Vicás San Xiao Naron Galiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 420 | [[:d:Q20545755|Q20545755]] | [[Cruceiro de Bustelo]] | [[Ficheiro:Cruceiro de Bustelo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 421 | [[:d:Q20545849|Q20545849]] | [[pazo de Fillaboa]] | |- | style='text-align:right'| 422 | [[:d:Q20545860|Q20545860]] | [[ponte de Fillaboa]] | [[Ficheiro:Ponte medieval Tea Salvaterra.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 423 | [[:d:Q20546098|Q20546098]] | [[Monte do Castro, Ribadumia|Monte do Castro]] | [[Ficheiro:Monte do Castro 02-26.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 424 | [[:d:Q20546130|Q20546130]] | [[igrexa de San Martiño de Ozón]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Ozón, Muxía.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 425 | [[:d:Q20546239|Q20546239]] | [[Sálvora, Aguiño, Ribeira|Sálvora]] | [[Ficheiro:Illa de Sálvora - aldea.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 426 | [[:d:Q20546705|Q20546705]] | [[Pazo de Reboreda (Redondela)|pazo de Reboreda]] | [[Ficheiro:Pazo e igrexa de Reboreda, Redondela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 427 | [[:d:Q20546770|Q20546770]] | [[castro de Morro Canide]] | [[Ficheiro:Castro de Morro Canide Oleiros A Coruña Galiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 428 | [[:d:Q20546896|Q20546896]] | [[mosteiro de San Cibrao de Montecubeiro]] | [[Ficheiro:San Cibrao, Montecubeiro, Galiza.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 429 | [[:d:Q20546900|Q20546900]] | [[Cruceiro da Santísima Trindade]] | [[Ficheiro:Cruceiro da Santísima Trinidade, Baiona (4).JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 430 | [[:d:Q20546907|Q20546907]] | [[mosteiro de San Pedro de Soandres]] | [[Ficheiro:Igrexa Soandres.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 431 | [[:d:Q20546916|Q20546916]] | [[Mosteiro de San Nicolao de Cis|mosteiro de San Salvador de Cis]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Nicolao de Cis, Oza dos Ríos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 432 | [[:d:Q20546930|Q20546930]] | [[mosteiro de Santa María de Ferreira de Pallares]] | [[Ficheiro:FerreiraPallaresFrontal.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 433 | [[:d:Q20546938|Q20546938]] | [[mosteiro de Santa María de Ferreira de Pantón]] | [[Ficheiro:Ferreira de Pantón Santa María 162.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 434 | [[:d:Q20546947|Q20546947]] | [[mosteiro de Santo Estevo de Atán]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santo Estevo de Atan 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 435 | [[:d:Q20546958|Q20546958]] | [[mosteiro dos Santos Xusto e Pastor de Toxos Outos]] | [[Ficheiro:San Xusto. Lousame. Galicia 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 436 | [[:d:Q20547002|Q20547002]] | [[castro do Vilar]] | [[Ficheiro:Castro do Vilar Trasancos Narón.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 437 | [[:d:Q20547029|Q20547029]] | [[igrexa de Santa María de Caleiro]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santa María de Caleiro2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 438 | [[:d:Q20547444|Q20547444]] | [[Lagoa Sacra de Olives]] | [[Ficheiro:Lagoadexestoso7.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 439 | [[:d:Q20547725|Q20547725]] | [[igrexa de Santa María de Muxía]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María, Muxía (6989721903).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 440 | [[:d:Q20547822|Q20547822]] | [[fortaleza de Castro de Amarante]] | [[Ficheiro:Castelo de Amarante.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 441 | [[:d:Q20548067|Q20548067]] | [[fraga de Catasós]] | [[Ficheiro:2 Fraga de Catasós 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 442 | [[:d:Q20548119|Q20548119]] | [[Pazo da Pastora]] | |- | style='text-align:right'| 443 | [[:d:Q20548150|Q20548150]] | [[Pazo de Armuño]] | [[Ficheiro:Pazo de Armuño Bergondo A Coruña Galiza Spain.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 444 | [[:d:Q20548168|Q20548168]] | [[ermida da Nosa Señora da Lanzada]] | [[Ficheiro:Lateral view of A Lanzada Chapel, Sanxenxo, Galicia (Spain).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 445 | [[:d:Q20548185|Q20548185]] | [[ponte do Demo]] | [[Ficheiro:Ponte do Demo, Silleda.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 446 | [[:d:Q20548206|Q20548206]] | [[pazo de Montes Claros]] | [[Ficheiro:Pazo Montesclaros A Laracha.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 447 | [[:d:Q20548309|Q20548309]] | [[castro de Vilasanche]] | [[Ficheiro:Castro de Vilasanche croa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 448 | [[:d:Q20548406|Q20548406]] | [[castro de Vilasuso]] | [[Ficheiro:Castro de Vilasuso O val Narón.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 449 | [[:d:Q20548434|Q20548434]] | [[castro de Santa María de Cervantes]] | [[Ficheiro:Castro de Santa María de Cervantes 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 450 | [[:d:Q20548647|Q20548647]] | [[Castro Candaz]] | [[Ficheiro:Castro Candaz.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 451 | [[:d:Q20548893|Q20548893]] | [[castelo de Cans]] | [[Ficheiro:O Porriño, Castelo de Cans, 358 m.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 452 | [[:d:Q20548938|Q20548938]] | [[pazo de Lestrobe]] | [[Ficheiro:Pazo de Lestrobe, Dodro, Dodro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 453 | [[:d:Q20549052|Q20549052]] | [[capela da Virxe das Neves]] | [[Ficheiro:Capela da Virxe das Neves no Monte da Peneda.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 454 | [[:d:Q20549058|Q20549058]] | [[capela de Santa María de Oza]] | [[Ficheiro:Capela de Santa María de Oza (A Coruña).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 455 | [[:d:Q20549804|Q20549804]] | [[estación de Silleda]] | [[Ficheiro:Estación de Silleda.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 456 | [[:d:Q20549850|Q20549850]] | [[ponte vella de Xuño]] | [[Ficheiro:Ponte vello de Xuño Ou Ponte Río Sieira (Porto do Son).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 457 | [[:d:Q20549898|Q20549898]] | [[Casa da Alfóndega]] | [[Ficheiro:Casa da Alfóndiga, Redondela.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 458 | [[:d:Q20549907|Q20549907]] | [[Casa da Torre (Redondela)|Casa da Torre]] | [[Ficheiro:Casa da Torre, Redondela.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 459 | [[:d:Q20549919|Q20549919]] | [[Casa de Boado]] | |- | style='text-align:right'| 460 | [[:d:Q20550197|Q20550197]] | [[pazo de Soutoxuste]] | |- | style='text-align:right'| 461 | [[:d:Q20550285|Q20550285]] | [[castelo do Carbedo]] | [[Ficheiro:Carbedo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 462 | [[:d:Q20550300|Q20550300]] | [[igrexa de Santa María de Taboada dos Freires]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Taboada dos Freires, Galiza 5.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 463 | [[:d:Q20550390|Q20550390]] | [[fortaleza de Castrizán]] | [[Ficheiro:Muralla no Monte da Peneda.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 464 | [[:d:Q20550396|Q20550396]] | [[Teatro Cine Fraga]] | [[Ficheiro:Fraga, Luis Gutiérrez Soto, César Portela.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 465 | [[:d:Q20550409|Q20550409]] | [[igrexa de San Mamede do Castro]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Mamede do Castro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 466 | [[:d:Q20550435|Q20550435]] | [[teixo dos Tenreiro]] | [[Ficheiro:Teixo dos Tenreiro, xullo 2015.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 467 | [[:d:Q20550494|Q20550494]] | [[castro da Croa de Leixa]] | [[Ficheiro:Castro Croa de Leixa Ferrol.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 468 | [[:d:Q20550503|Q20550503]] | [[castro das Croas]] | |- | style='text-align:right'| 469 | [[:d:Q20550506|Q20550506]] | [[Castro das Travesas]] | [[Ficheiro:Castro das Travesas Carral.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 470 | [[:d:Q20550511|Q20550511]] | [[Castro de Altamira, Taboexa|castro de Altamira]] | [[Ficheiro:Petróglifo no Castro de Taboexa, As Neves, Pontevedra.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 471 | [[:d:Q20550517|Q20550517]] | [[Castro de Areosa-Xuanzos]] | |- | style='text-align:right'| 472 | [[:d:Q20550533|Q20550533]] | [[Castro de Castromaior]] | [[Ficheiro:Castromaior 2014.png|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 473 | [[:d:Q20550536|Q20550536]] | [[castro de Cerneda]] | [[Ficheiro:Castro de Cerneda Cambre.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 474 | [[:d:Q20550553|Q20550553]] | [[Castro de Mallou]] | |- | style='text-align:right'| 475 | [[:d:Q20550560|Q20550560]] | [[Castro de Montealegre]] | |- | style='text-align:right'| 476 | [[:d:Q20550568|Q20550568]] | [[castro de Montes Claros]] | [[Ficheiro:Castro de Montesclaros A Laracha.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 477 | [[:d:Q20550657|Q20550657]] | [[Castromiñán]] | [[Ficheiro:Castromiñán.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 478 | [[:d:Q20551300|Q20551300]] | [[Centro Arqueolóxico de Salinae]] | [[Ficheiro:Salinas do Areal - Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 479 | [[:d:Q20551362|Q20551362]] | [[castro de Centroña]] | [[Ficheiro:Castro de Castrelo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 480 | [[:d:Q20925487|Q20925487]] | [[Cemiterio de Pereiró]] | [[Ficheiro:Pereiró, a José García Barbón, 1831 - 1909.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 481 | [[:d:Q20925491|Q20925491]] | [[igrexa de Santiago de Bembrive]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santiago de Bembrive 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 482 | [[:d:Q21006157|Q21006157]] | [[igrexa de San Pedro de Lugo]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de San Pedro, Lugo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 483 | [[:d:Q21031178|Q21031178]] | [[castelo da Pena]] | [[Ficheiro:Castelo da Pena, Xinzo de Limia 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 484 | [[:d:Q21031179|Q21031179]] | [[torre do Castro]] | [[Ficheiro:Torre do Castro, O Castro de Valdeorras - 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 485 | [[:d:Q21155908|Q21155908]] | [[castelo de Monforte de Lemos]] | [[Ficheiro:Castelo (Monforte de Lemos).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 486 | [[:d:Q21155953|Q21155953]] | [[castro de Castrolandín]] | [[Ficheiro:Archaeological excavations in Castrolandin, Cuntis, Galicia, Spain (19-08-2012) 19-08-2012 18-47-27.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 487 | [[:d:Q21680701|Q21680701]] | [[castelo do Casón]] | [[Ficheiro:Castelo do Casón.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 488 | [[:d:Q23905886|Q23905886]] | [[Casa do Consulado]] | [[Ficheiro:Casa d Consulado (A Coruña).jpeg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 489 | [[:d:Q23993486|Q23993486]] | [[Illa da Creba|A Creba]] | [[Ficheiro:Esteiro.jpeg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 490 | [[:d:Q23995326|Q23995326]] | [[monte Louro]] | [[Ficheiro:Monte Louro (1).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 491 | [[:d:Q24003830|Q24003830]] | [[Punta Santa Comba]] | |- | style='text-align:right'| 492 | [[:d:Q24013690|Q24013690]] | [[edificio Banca Viñas-Aranda]] | [[Ficheiro:Banca Viñas Aranda, Antonio Palacios, 1941.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 493 | [[:d:Q24023111|Q24023111]] | [[parque da Palma]] | [[Ficheiro:Palco con decoración navideña (4197926851).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 494 | [[:d:Q24023118|Q24023118]] | [[pozo da Aguada]] | [[Ficheiro:Pozo da Aguada.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 495 | [[:d:Q24023122|Q24023122]] | [[cruceiro do Loureiro]] | |- | style='text-align:right'| 496 | [[:d:Q24024667|Q24024667]] | [[Atalaya Park (parke sa Espanya)]] | [[Ficheiro:Q24024667.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 497 | [[:d:Q24050379|Q24050379]] | [[Casa das Artes]] | [[Ficheiro:Fundación Laxeiro (10).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 498 | [[:d:Q24934149|Q24934149]] | [[torre de Escuredo]] | [[Ficheiro:Torre de Escudero, O Grove (Bien de Interés Cultural).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 499 | [[:d:Q24943653|Q24943653]] | [[pazo do Faramello]] | [[Ficheiro:Palace of Faramello, Rois, Galicia (Spain).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 500 | [[:d:Q25379584|Q25379584]] | [[dolmen de Pedra Moura de Monte Carneo]] | [[Ficheiro:Vimianzo, Treos, Pedra Moura 01-02b.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 501 | [[:d:Q25508906|Q25508906]] | [[Pazo de San Pedro de Bembibre]] | [[Ficheiro:Pazo de San Pedro de Bembibre (detalle 1), Taboada, Galiza.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 502 | [[:d:Q25509149|Q25509149]] | [[Poza da Moura]] | [[Ficheiro:Fervenza da Poza da Moura, Domaio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 503 | [[:d:Q25509185|Q25509185]] | [[igrexa de San Miguel de Bouzas]] | [[Ficheiro:S. Miguel de Bouzas, igrexa parroquial.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 504 | [[:d:Q25509197|Q25509197]] | [[arco visigótico de Panxón]] | [[Ficheiro:Los tiempos cambian.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 505 | [[:d:Q25509208|Q25509208]] | [[Convento de Santo Agostiño de Pontedeume]] | [[Ficheiro:Pontedeume.Galiza.041.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 506 | [[:d:Q25509221|Q25509221]] | [[castelo de Aranga]] | |- | style='text-align:right'| 507 | [[:d:Q25509222|Q25509222]] | [[Castelo de Vitres]] | |- | style='text-align:right'| 508 | [[:d:Q25509238|Q25509238]] | [[castelo de Brandufe]] | |- | style='text-align:right'| 509 | [[:d:Q25509257|Q25509257]] | [[fortaleza de Barcala]] | |- | style='text-align:right'| 510 | [[:d:Q25509258|Q25509258]] | [[torre de Broño]] | |- | style='text-align:right'| 511 | [[:d:Q25509263|Q25509263]] | [[pazo do Cotón]] | [[Ficheiro:Pazo do Cotón 29VII2012 2.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 512 | [[:d:Q25509264|Q25509264]] | [[castelo de Luania]] | |- | style='text-align:right'| 513 | [[:d:Q25509506|Q25509506]] | [[Devesa da Rogueira]] | [[Ficheiro:Ancares – Courel Devesa da Rogueira01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 514 | [[:d:Q25509517|Q25509517]] | [[castelo de Cedofeita]] | |- | style='text-align:right'| 515 | [[:d:Q25509639|Q25509639]] | [[Pedrafita do Casal]] | [[Ficheiro:Pedrafita do Casal.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 516 | [[:d:Q25509702|Q25509702]] | [[pazo de Rubiáns]] | [[Ficheiro:Vilagarcía de Arousa-Pazo de Rubians-Fachada principal (7008680485).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 517 | [[:d:Q25509705|Q25509705]] | [[Torres do Allo]] | [[Ficheiro:Torres do Allo, Zas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 518 | [[:d:Q25509802|Q25509802]] | [[castelo de Eirís]] | [[Ficheiro:Castelo de Eirís.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 519 | [[:d:Q25509950|Q25509950]] | [[Igrexa de San Francisco da Coruña|igrexa de San Francisco de Asís da Coruña]] | [[Ficheiro:Iglesia de los Franciscanos.001 - A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 520 | [[:d:Q25509954|Q25509954]] | [[igrexa de San Xoán de Vilanova]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Vilanova, Miño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 521 | [[:d:Q25509999|Q25509999]] | [[acueduto do Paseo das Pontes]] | [[Ficheiro:Acueduto do Paseo das Pontes (2).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 522 | [[:d:Q25510031|Q25510031]] | [[igrexa de San Vicenzo de Elviña]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Vicenzo de Elviña(Elviña, A Coruña).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 523 | [[:d:Q25510037|Q25510037]] | [[igrexa de Santa María de Oza]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Oza (Oza, A Coruña).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 524 | [[:d:Q25510044|Q25510044]] | [[igrexa de San Cristovo das Viñas]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Cristovo das Viñas.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 525 | [[:d:Q25510052|Q25510052]] | [[igrexa de San Pedro de Visma]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Visma (Visma, A Coruña) 02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 526 | [[:d:Q25510075|Q25510075]] | [[igrexa das Capuchinas da Coruña]] | [[Ficheiro:A Coruña - Antiguo Convento de las Capuchinas 02.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 527 | [[:d:Q25510080|Q25510080]] | [[Palacio de Capitanía]] | [[Ficheiro:A Coruña - Palacio de Capitanía General 1.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 528 | [[:d:Q25510094|Q25510094]] | [[igrexa de San Nicolao da Coruña]] | [[Ficheiro:Igrexa San Nicolao da Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 529 | [[:d:Q25510213|Q25510213]] | [[convento de San Diego de Canedo]] | [[Ficheiro:Convento de San Diego de Canedo (1816318161).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 530 | [[:d:Q25510442|Q25510442]] | [[ponte de Sárdoma]] | [[Ficheiro:Ponte de Sárdoma, río Lagares.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 531 | [[:d:Q25510445|Q25510445]] | [[Edificio da Equitativa]] | [[Ficheiro:La Equitativa, 1948, Vigo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 532 | [[:d:Q25510448|Q25510448]] | [[Pazo de San Roque]] | [[Ficheiro:San Roque puerta de entrada - panoramio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 533 | [[:d:Q25510879|Q25510879]] | [[Illote do Castelo]] | [[Ficheiro:Illote do Castelo 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 534 | [[:d:Q25511323|Q25511323]] | [[igrexa de Santo André da Coruña]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santo André.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 535 | [[:d:Q25511359|Q25511359]] | [[Capela da Venerable Orde Terceira|capela da Venerable Orde Terceira de San Francisco]] | [[Ficheiro:A Coruña - Ex Convento de San Francisco 1.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 536 | [[:d:Q25512158|Q25512158]] | [[fervenza de Entrecruces]] | [[Ficheiro:Fervenza de Entrecruces, Carballo (4467017047).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 537 | [[:d:Q25512871|Q25512871]] | [[convento de Santa Bárbara da Coruña]] | [[Ficheiro:Convento de Santa Bárbara, La Coruña, España, 2015-09-25, DD 86.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 538 | [[:d:Q27885520|Q27885520]] | [[pazo da Touza]] | [[Ficheiro:Pazo-da-Touza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 539 | [[:d:Q27885550|Q27885550]] | [[Pazo de Lamelas]] | [[Ficheiro:Pazo de Lamelas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 540 | [[:d:Q27885573|Q27885573]] | [[Pazo de Pías]] | [[Ficheiro:Pazo de Pías.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 541 | [[:d:Q28056054|Q28056054]] | [[cargadoiro da Minero Siderúrgica de Ponferrada]] | [[Ficheiro:Cargadoiro Coto Wagner, Minero Siderúrgica de Ponferrada.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 542 | [[:d:Q28121690|Q28121690]] | [[Moreira (Q28121690)|Moreira]] | |- | style='text-align:right'| 543 | [[:d:Q28355679|Q28355679]] | [[Edificio Aurora Polar]] | [[Ficheiro:Edificio Aurora Polar 1959 Jenaro de la Fuente Álvarez.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 544 | [[:d:Q28355683|Q28355683]] | [[edificio Curbera]] | [[Ficheiro:Edificio Rascacielos en García Barbón 30, siniestro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 545 | [[:d:Q28375228|Q28375228]] | [[faro da illa de Ons]] | [[Ficheiro:Faro da Illa de Ons.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 546 | [[:d:Q28375603|Q28375603]] | [[faro de Corrubedo]] | [[Ficheiro:Faro Corrubedo (4063782760).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 547 | [[:d:Q28376070|Q28376070]] | [[faro de Rebordiño]] | [[Ficheiro:Faro Rebordiño, Muros.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 548 | [[:d:Q28746111|Q28746111]] | [[Pazo de Brito]] | [[Ficheiro:Pazo de Brito portalón.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 549 | [[:d:Q29954477|Q29954477]] | [[faro de cabo Silleiro]] | [[Ficheiro:Faro de Cabo Silleiro (8117621122).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 550 | [[:d:Q30899426|Q30899426]] | [[batería J-3]] | |- | style='text-align:right'| 551 | [[:d:Q31280761|Q31280761]] | [[pazo de Lira]] | [[Ficheiro:Salvaterra de M., Pazo de Lira.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 552 | [[:d:Q31280815|Q31280815]] | [[castro de Loios]] | [[Ficheiro:Castro Loios Miño A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 553 | [[:d:Q31280824|Q31280824]] | [[castro de Figueiroa]] | [[Ficheiro:Castro de Figueiroa Arteixo A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 554 | [[:d:Q31280835|Q31280835]] | [[castro das Barreiras]] | [[Ficheiro:Castro das Barreiras 2020 08.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 555 | [[:d:Q31280846|Q31280846]] | [[pazo de Trasariz]] | [[Ficheiro:Pazo de Trasariz, Vimianzo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 556 | [[:d:Q31280851|Q31280851]] | [[Casota de Freáns]] | [[Ficheiro:Casota de Freáns (II).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 557 | [[:d:Q31280864|Q31280864]] | [[ponte de Mourentán]] | [[Ficheiro:Ponte Romana de San Xoan (1).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 558 | [[:d:Q31280865|Q31280865]] | [[pazo das Torres de Cereixo]] | [[Ficheiro:Torres de Cereixo, Cereixo, Vimianzo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 559 | [[:d:Q31280877|Q31280877]] | [[castro do Sino]] | |- | style='text-align:right'| 560 | [[:d:Q31280892|Q31280892]] | [[Penedos de Pasarela e Traba]] | [[Ficheiro:LAxePraiaTraba.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 561 | [[:d:Q31280923|Q31280923]] | [[castro do Croado]] | |- | style='text-align:right'| 562 | [[:d:Q31280991|Q31280991]] | [[dolmen de Pedra da Lebre]] | [[Ficheiro:Dolmen Pedra da lebre.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 563 | [[:d:Q31281015|Q31281015]] | [[Fornela dos Mouros]] | [[Ficheiro:Dolmen da Fornela dos Mouros.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 564 | [[:d:Q31281017|Q31281017]] | [[Mina de Recesindes]] | |- | style='text-align:right'| 565 | [[:d:Q31281019|Q31281019]] | [[Arca do Rabós]] | [[Ficheiro:Arca de Rabós (29746000160).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 566 | [[:d:Q31281024|Q31281024]] | [[Pedra Vixía]] | |- | style='text-align:right'| 567 | [[:d:Q31281025|Q31281025]] | [[Arquiña de Vilaseco]] | [[Ficheiro:Vimianzo, Castrelo, Arquiña de Vilaseco 01-01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 568 | [[:d:Q31281051|Q31281051]] | [[capela de Santa Liberata de Baiona]] | [[Ficheiro:Baiona - 11 - Igrexa de Santa Liberata.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 569 | [[:d:Q31281188|Q31281188]] | [[torre de Guimarei]] | [[Ficheiro:Torre de Guimarei.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 570 | [[:d:Q31281601|Q31281601]] | [[Montes de Brión]] | [[Ficheiro:Monte Brión Ferrol.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 571 | [[:d:Q31281705|Q31281705]] | [[capela dos Santos Reis do Valado]] | [[Ficheiro:Capela dos Santos Reis.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 572 | [[:d:Q31281728|Q31281728]] | [[castro de Lavacerido]] | [[Ficheiro:Castro de Lavacerido 1 Valdoviño A Coruña Galiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 573 | [[:d:Q31281773|Q31281773]] | [[Castro dos Castros]] | [[Ficheiro:Castro dos Castros Catabois Ferrol A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 574 | [[:d:Q31281774|Q31281774]] | [[Castro dos Gafos]] | [[Ficheiro:Catro dos Gafos Valón Ferrol A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 575 | [[:d:Q31281779|Q31281779]] | [[castro do Rodo]] | [[Ficheiro:Castro do Rodo Pantín Valdoviño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 576 | [[:d:Q31281780|Q31281780]] | [[castro de Lago]] | [[Ficheiro:Castro de Lago Meirás Valdoviño A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 577 | [[:d:Q31281835|Q31281835]] | [[castro de Lodeiro]] | [[Ficheiro:Castro de Lodeiro Valdoviño A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 578 | [[:d:Q31281866|Q31281866]] | [[castro de Crecente]] | [[Ficheiro:Castro de Crecente Valdoviño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 579 | [[:d:Q31281869|Q31281869]] | [[castro da Lagoa]] | [[Ficheiro:Castro da Lagoa Valdoviño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 580 | [[:d:Q31282827|Q31282827]] | [[igrexa de San Fiz de Cangas]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Fiz de Cangas, Pantón.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 581 | [[:d:Q31282831|Q31282831]] | [[casa da Fonte]] | [[Ficheiro:Casa da Fonte.jpeg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 582 | [[:d:Q31282894|Q31282894]] | [[pazo das Torres do Comareiro]] | |- | style='text-align:right'| 583 | [[:d:Q31282895|Q31282895]] | [[igrexa de Santo Antoíño de Baíñas]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Antoíño de Baíñas, Vimianzo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 584 | [[:d:Q31282896|Q31282896]] | [[Anta de Prado Garrido]] | |- | style='text-align:right'| 585 | [[:d:Q31283162|Q31283162]] | [[henge de Roda]] | [[Ficheiro:A Roda Barreiros Henge Lugo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 586 | [[:d:Q32044716|Q32044716]] | [[igrexa de Santa María de Vilabade]] | [[Ficheiro:Iglesiadevilabade.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 587 | [[:d:Q33105345|Q33105345]] | [[castelo de Santa Cruz]] | [[Ficheiro:Atalaya de La Guardia-08.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 588 | [[:d:Q33120456|Q33120456]] | [[Museo do Mar da Guarda]] | [[Ficheiro:Forte de defensa da Guarda. Galiza G39.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 589 | [[:d:Q43087819|Q43087819]] | [[igrexa de San Martiño de Pazó]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Pazó, Allariz.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 590 | [[:d:Q43087871|Q43087871]] | [[igrexa de Santiago de Allariz]] | [[Ficheiro:Allariz, Igrexa de Santiago, ábsida.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 591 | [[:d:Q43087881|Q43087881]] | [[colexiata de Santa María de Xunqueira de Ambía]] | [[Ficheiro:Mosteiro de Santa María de Xunqueira de Ambía, Galiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 592 | [[:d:Q43089868|Q43089868]] | [[igrexa e convento de San Francisco da Coruña]] | [[Ficheiro:Ruinas San Francisco 11038TM.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 593 | [[:d:Q43090727|Q43090727]] | [[igrexa de San Mamede de Moldes]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Mamede de Moldes (2148688712).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 594 | [[:d:Q43111307|Q43111307]] | [[Pazo de Martelo]] | [[Ficheiro:Pazomartelo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 595 | [[:d:Q43111434|Q43111434]] | [[igrexa de San Salvador de Bergondo]] | [[Ficheiro:Bergondo-ar-01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 596 | [[:d:Q43111790|Q43111790]] | [[Laxe da Rotea de Mendo]] | [[Ficheiro:Laxe da Rotea do Mendo - Campo Lameiro - macho na berrea.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 597 | [[:d:Q43112056|Q43112056]] | [[petróglifo do Monte do Facho]] | |- | style='text-align:right'| 598 | [[:d:Q43112191|Q43112191]] | [[Laxe dos Cebros]] | |- | style='text-align:right'| 599 | [[:d:Q43112200|Q43112200]] | [[Laxe do Cuco]] | |- | style='text-align:right'| 600 | [[:d:Q43112229|Q43112229]] | [[Pedra das Ferraduras (Q43112229)|Pedra das Ferraduras]] | |- | style='text-align:right'| 601 | [[:d:Q43112279|Q43112279]] | [[Pedra do Lombo da Costa]] | [[Ficheiro:Petróglifos Lombo da Costa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 602 | [[:d:Q43112376|Q43112376]] | [[Laxe das Coutadas]] | [[Ficheiro:Laxe das Coutadas, Viascón, Cotobade.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 603 | [[:d:Q43112457|Q43112457]] | [[Pedra das Procesións]] | [[Ficheiro:Panel nº 1 de Auga da Laxe - Gondomar.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 604 | [[:d:Q43112897|Q43112897]] | [[Casa da Rapadoira]] | |- | style='text-align:right'| 605 | [[:d:Q43112938|Q43112938]] | [[gravado rupestre do castro de Troña]] | [[Ficheiro:Castro de Troña 07.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 606 | [[:d:Q43113156|Q43113156]] | [[Pedra das Rodiñas]] | [[Ficheiro:Pedra das Rodiñas, A Nogueira, O Viso, Redondela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 607 | [[:d:Q43113204|Q43113204]] | [[Penoucos de Campo Redondo]] | |- | style='text-align:right'| 608 | [[:d:Q43113328|Q43113328]] | [[Laxe dos Homes]] | [[Ficheiro:Laxe dos Homes - Cequeril - Cuntis.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 609 | [[:d:Q43113340|Q43113340]] | [[Outeiro dos Campiños]] | |- | style='text-align:right'| 610 | [[:d:Q43113358|Q43113358]] | [[Outeiro do Galiñeiro]] | |- | style='text-align:right'| 611 | [[:d:Q43113487|Q43113487]] | [[igrexa de Santa María de Iria Flavia]] | [[Ficheiro:Lateral view of Saint Mary Church in Iria Flavia, Padrón, Galicia, Spain.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 612 | [[:d:Q43113668|Q43113668]] | [[pazo do Cuadrante]] | [[Ficheiro:Casa do Cuadrante. Villanueva de Arosa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 613 | [[:d:Q43115131|Q43115131]] | [[igrexa de Santiago de Barbadelo]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santiago de Barbadelo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 614 | [[:d:Q43115249|Q43115249]] | [[Mosteiro de Santa María de Xunqueira de Espadanedo]] | [[Ficheiro:Monasterio de Santa María - panoramio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 615 | [[:d:Q43115259|Q43115259]] | [[igrexa de San Facundo de Ribas do Miño]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Facundo de Ribas de Miño, Paradela, Galiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 616 | [[:d:Q43115395|Q43115395]] | [[torre-pazo da Xunqueira]] | [[Ficheiro:Torre do Pazo de Xunqueiras - A Pobra do Caramiñal.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 617 | [[:d:Q43115547|Q43115547]] | [[Pazo do Forno do Rato]] | [[Ficheiro:Vista xeral do Pazo do Forno do Rato.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 618 | [[:d:Q43115923|Q43115923]] | [[igrexa de Santiago de Meilán]] | [[Ficheiro:Igrexa Parroquial de Santiago de Meilán, Lugo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 619 | [[:d:Q43116098|Q43116098]] | [[igrexa de Santa María de Herbón]] | [[Ficheiro:Church of Santa María de Herbón, 1909.png|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 620 | [[:d:Q43144264|Q43144264]] | [[castelo de Porcas]] | |- | style='text-align:right'| 621 | [[:d:Q43144283|Q43144283]] | [[torre de Cerca]] | |- | style='text-align:right'| 622 | [[:d:Q43144307|Q43144307]] | [[Torre de Peito Bordel]] | [[Ficheiro:Torre Peito Bordel (Sarandóns - A Coruña).JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 623 | [[:d:Q43144322|Q43144322]] | [[Torre de Teodomiro]] | |- | style='text-align:right'| 624 | [[:d:Q43144339|Q43144339]] | [[Muralla de Betanzos]] | [[Ficheiro:Betanzos 11162TM.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 625 | [[:d:Q43144410|Q43144410]] | [[Castelo do Príncipe]] | [[Ficheiro:Castelo do Príncipe desde el mar.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 626 | [[:d:Q43144424|Q43144424]] | [[castelo do Cardeal]] | [[Ficheiro:Castelo do Cardenal, Corcubión.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 627 | [[:d:Q43144457|Q43144457]] | [[castelo de San Cristovo]] | [[Ficheiro:Interior do castelo de San Cristobal.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 628 | [[:d:Q43144481|Q43144481]] | [[batería de Viñas]] | [[Ficheiro:Punta Viñas 11023TM.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 629 | [[:d:Q43144539|Q43144539]] | [[Muralla de Noia]] | [[Ficheiro:Parte muralla medieval de Noia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 630 | [[:d:Q43144552|Q43144552]] | [[torre de Lorbé]] | [[Ficheiro:Lorbe 11130.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 631 | [[:d:Q43144819|Q43144819]] | [[castelo de Pobra]] | [[Ficheiro:Torre de Parga.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 632 | [[:d:Q43144863|Q43144863]] | [[torre de Riazón]] | [[Ficheiro:Torre de Riazón, Ombreiro, Lugo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 633 | [[:d:Q43144984|Q43144984]] | [[castelo de Maside]] | [[Ficheiro:Castelo de Masid, Pantón, Lugo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 634 | [[:d:Q43145219|Q43145219]] | [[castelo da Saínza]] | [[Ficheiro:Torre da Sainza Rairiz De Veiga.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 635 | [[:d:Q43145230|Q43145230]] | [[torre de Torán]] | [[Ficheiro:Torre Toran-1b.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 636 | [[:d:Q43145238|Q43145238]] | [[castelo de Viana do Bolo]] | [[Ficheiro:Torre da homenaxe de Viana do Bolo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 637 | [[:d:Q43145326|Q43145326]] | [[Torre de Méndez]] | |- | style='text-align:right'| 638 | [[:d:Q43145438|Q43145438]] | [[fortaleza do Monte Aloia]] | |- | style='text-align:right'| 639 | [[:d:Q43156300|Q43156300]] | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:RI-51-0010443.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 640 | [[:d:Q48894869|Q48894869]] | [[Monumento a Curros Enríquez]] | [[Ficheiro:Monumento a Curros Enriquez.001 - A Coruña.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 641 | [[:d:Q49794208|Q49794208]] | [[Monumento á tertulia]] | [[Ficheiro:Statues, Saint Joseph Square, Pontevedra, Galicia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 642 | [[:d:Q50689112|Q50689112]] | [[Roza das Modias]] | [[Ficheiro:ROZA DAS MODIAS.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 643 | [[:d:Q50689201|Q50689201]] | [[Mámoa do Rei (Vilaboa)|mámoa do Rei]] | [[Ficheiro:Chan de Castiñeiras I.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 644 | [[:d:Q51002168|Q51002168]] | [[esteiro do Tambre]] | [[Ficheiro:Ponte Nafonso - Outes - Noia - 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 645 | [[:d:Q51143816|Q51143816]] | [[ponte da Cigarrosa]] | [[Ficheiro:Ponte da Cigarrosa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 646 | [[:d:Q51885643|Q51885643]] | [[Pazo de Vista Alegre]] | [[Ficheiro:Pazo de Vista Alegre. Fachada principal.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 647 | [[:d:Q52720383|Q52720383]] | [[Mamoa do Alto da Portela do Pau 5]] | |- | style='text-align:right'| 648 | [[:d:Q52855596|Q52855596]] | [[mosteiro do Bon Xesús de Trandeiras]] | [[Ficheiro:Bon Xesus de Trandeiras 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 649 | [[:d:Q52863342|Q52863342]] | [[igrexa de Santa Baia de Palio]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Baia de Palio, Lalín.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 650 | [[:d:Q52865770|Q52865770]] | [[mosteiro de Santa Comba de Naves]] | [[Ficheiro:Santa Comba de Naves 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 651 | [[:d:Q52868713|Q52868713]] | [[Pazo de Bergazos]] | |- | style='text-align:right'| 652 | [[:d:Q52868804|Q52868804]] | [[pazo do Casal]] | |- | style='text-align:right'| 653 | [[:d:Q52871444|Q52871444]] | [[Torre de Taboi]] | [[Ficheiro:Torre de Taboi, Outeiro de Rei 4.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 654 | [[:d:Q54825779|Q54825779]] | [[castro de Vigo]] | [[Ficheiro:O Castro de Vigo (10).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 655 | [[:d:Q55758932|Q55758932]] | [[arco de Mazarelos]] | [[Ficheiro:Arco de Mazarelos.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 656 | [[:d:Q56042575|Q56042575]] | [[A Naiciña]] | [[Ficheiro:Naiciña 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 657 | [[:d:Q56302321|Q56302321]] | [[pedra chantada do Carrizo]] | |- | style='text-align:right'| 658 | [[:d:Q56322374|Q56322374]] | [[igrexa de Santiago de Betanzos]] | [[Ficheiro:Betanzos-igrexas-013-San.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 659 | [[:d:Q56371901|Q56371901]] | [[central hidroeléctrica do Tambre]] | [[Ficheiro:Roo, Central Hidroeléctrica do Tambre 01-01b.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 660 | [[:d:Q57946512|Q57946512]] | [[Monumento a Manuel Graña González]] | [[Ficheiro:Monumento a Manuel Graña González 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 661 | [[:d:Q57950408|Q57950408]] | [[Monumento a José Félix Soage Villarino]] | [[Ficheiro:Escultura a F. Soage Villarino de Francisco Asorey en Cangas. 1925. Galiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 662 | [[:d:Q59313669|Q59313669]] | [[castro do Coto de Mosteiro]] | [[Ficheiro:Castro do Coto de Mosteiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 663 | [[:d:Q59865118|Q59865118]] | [[igrexa de San Pedro de Oza]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Oza, Oza dos Ríos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 664 | [[:d:Q61060442|Q61060442]] | [[IES Otero Pedrayo de Ourense|IES Otero Pedrayo]] | [[Ficheiro:Ourense, instituto Otero Pedrayo 01-02.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 665 | [[:d:Q61060873|Q61060873]] | [[Paseo da Alameda de Santiago de Compostela]] | [[Ficheiro:Santiago GDFL Alameda24.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 666 | [[:d:Q61060929|Q61060929]] | [[Facultade de Medicina e Odontoloxía de Santiago de Compostela]] | |- | style='text-align:right'| 667 | [[:d:Q61061391|Q61061391]] | [[apeadoiro do Casal]] | [[Ficheiro:Estación de ferrocarril do Casal (Laraño, Santiago de Compostela) 04.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 668 | [[:d:Q61380412|Q61380412]] | [[ponte de Brandomil]] | [[Ficheiro:Brandomil (Ponte medieval sobre o Xallas) - panoramio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 669 | [[:d:Q61382858|Q61382858]] | [[Pórtico real da Catedral de Tui]] | [[Ficheiro:Tui, catedral, pórtico.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 670 | [[:d:Q61383719|Q61383719]] | [[Castro da Roda de Dentro]] | [[Ficheiro:Castro da Roda dos Godulfes, croa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 671 | [[:d:Q61385623|Q61385623]] | [[Ara de Eiras]] | [[Ficheiro:Ara de Bandua de Eiras 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 672 | [[:d:Q61385859|Q61385859]] | [[Castro das Merelas]] | [[Ficheiro:Castro das Merelas croa Curtis.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 673 | [[:d:Q61385879|Q61385879]] | [[castro das Escadas]] | [[Ficheiro:Castro das Escadas Mugardos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 674 | [[:d:Q61385891|Q61385891]] | [[castro de Meá]] | [[Ficheiro:Castro de Meá Mugardos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 675 | [[:d:Q61385908|Q61385908]] | [[Castro de Ares, Ares|castro de Ares]] | |- | style='text-align:right'| 676 | [[:d:Q61388067|Q61388067]] | [[castro de Cervás]] | [[Ficheiro:Castro de Cervás Ares A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 677 | [[:d:Q61388068|Q61388068]] | [[castro da Punta de Santa Mariña]] | [[Ficheiro:Castro Santa Mariña Ares A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 678 | [[:d:Q61388070|Q61388070]] | [[castro de Lubre]] | [[Ficheiro:Castro de Lubre Ares A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 679 | [[:d:Q61388076|Q61388076]] | [[A Roda do Castro]] | [[Ficheiro:Castro de Piñeiro Ares acceso.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 680 | [[:d:Q61388079|Q61388079]] | [[castro de Mugardos]] | [[Ficheiro:Castro de Mugardos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 681 | [[:d:Q61388096|Q61388096]] | [[Castro de Pico do Castro]] | [[Ficheiro:Castro de Pico do Castro Salto Cabanas A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 682 | [[:d:Q61388098|Q61388098]] | [[Castro de Piñeiros]] | [[Ficheiro:Castro de Piñeiros Cabanas A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 683 | [[:d:Q61388108|Q61388108]] | [[castro do Eixo]] | [[Ficheiro:Castro do Eixo Mugardos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 684 | [[:d:Q61388111|Q61388111]] | [[castro de San Victorio]] | [[Ficheiro:Castro de Sanvictorio Mugardos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 685 | [[:d:Q61388131|Q61388131]] | [[Castro de Cambre]] | [[Ficheiro:Castro de cambre en Festa Galaicoi.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 686 | [[:d:Q61388144|Q61388144]] | [[castro de Sedes]] | [[Ficheiro:Castro de Eiravedra Sedes Narón A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 687 | [[:d:Q61388179|Q61388179]] | [[Castro do Porto]] | [[Ficheiro:Castro do Porto Fisteus Curtis A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 688 | [[:d:Q61388184|Q61388184]] | [[Castro de Esmorís]] | |- | style='text-align:right'| 689 | [[:d:Q61388197|Q61388197]] | [[Castro de Balter]] | [[Ficheiro:Castro de Balter Curtis.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 690 | [[:d:Q61388202|Q61388202]] | [[Castro de Penedo]] | [[Ficheiro:Castro do Penedo Curtis A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 691 | [[:d:Q61388204|Q61388204]] | [[Castro de Frádegas]] | [[Ficheiro:Castro de Frádegas Curtis A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 692 | [[:d:Q61388216|Q61388216]] | [[Castro de Vilardois]] | [[Ficheiro:Castro de Vilardois Curtis A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 693 | [[:d:Q61388223|Q61388223]] | [[castro de Lousada]] | [[Ficheiro:Castro de Lousada Valdoviño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 694 | [[:d:Q61388238|Q61388238]] | [[castro de Muruxeses]] | [[Ficheiro:Castro dos Muruxeses Rodeiro Oza-Cesuras.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 695 | [[:d:Q61388240|Q61388240]] | [[castro de Pereirales]] | [[Ficheiro:Castro de Pereirales Belén Oza Cesuras.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 696 | [[:d:Q61388272|Q61388272]] | [[castro de Rupiallo]] | [[Ficheiro:Castro de Rupiallo San Sadurniño A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 697 | [[:d:Q61388275|Q61388275]] | [[castro do Valló]] | [[Ficheiro:Castro do Valló Aranga.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 698 | [[:d:Q61388293|Q61388293]] | [[Castro de Belelle]] | [[Ficheiro:Castro de Belelle Sillobre Fene.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 699 | [[:d:Q61388415|Q61388415]] | [[castro de Ril]] | [[Ficheiro:Castro de Ril Vilasantar A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 700 | [[:d:Q61388426|Q61388426]] | [[castro de Parramo]] | [[Ficheiro:Castro de Parramo Vilasantar.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 701 | [[:d:Q61388553|Q61388553]] | [[castro de Punta Castrelo]] | [[Ficheiro:Castro de Punta Castelo Cedeira A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 702 | [[:d:Q61388555|Q61388555]] | [[castro de Loiravella]] | [[Ficheiro:Castro de Loiravella Valdoviño A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 703 | [[:d:Q61388559|Q61388559]] | [[castro de Prismos]] | [[Ficheiro:Castro de Prismos Maniños Fene.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 704 | [[:d:Q61388572|Q61388572]] | [[Campo do Castro]] | [[Ficheiro:Campo do Castro Cedeira A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 705 | [[:d:Q61388590|Q61388590]] | [[Castro de Magalofes]] | [[Ficheiro:Castro de Magalofes Fene A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 706 | [[:d:Q61388593|Q61388593]] | [[Castro de Río Castro]] | [[Ficheiro:Castro de Río do Castro Fene A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 707 | [[:d:Q61388980|Q61388980]] | [[igrexa de San Martiño de Valongo]] | [[Ficheiro:Valongoigre.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 708 | [[:d:Q61390028|Q61390028]] | [[xacemento romano de Caldoval]] | [[Ficheiro:Xacemento Romano de Caldoval Mugardos A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 709 | [[:d:Q61390151|Q61390151]] | [[Cruceiro do adro de San Roque de Melide|Cruceiro de Melide]] | [[Ficheiro:Cruceiro de Melide.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 710 | [[:d:Q61390436|Q61390436]] | [[Castro da Trinidade]] | [[Ficheiro:Castro Trinidade Mondoñedo Lugo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 711 | [[:d:Q61390912|Q61390912]] | [[Santuario da Nosa Señora das Virtudes da Ponte]] | [[Ficheiro:IgrexaVirtudesAPonte050516peq.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 712 | [[:d:Q61391081|Q61391081]] | [[igrexa de San Martiño de Tribás]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Tribás.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 713 | [[:d:Q61391084|Q61391084]] | [[castro de Angrois]] | [[Ficheiro:Castro de Angrois.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 714 | [[:d:Q61397239|Q61397239]] | [[Castro das Croas (Cedeira)|Castro das Croas]] | [[Ficheiro:As Croas de San Miguel Cedeira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 715 | [[:d:Q62018640|Q62018640]] | [[A Troita]] | [[Ficheiro:A Troita 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 716 | [[:d:Q63246945|Q63246945]] | [[Xardíns do Pazo Quiñones de León]] | [[Ficheiro:Museo Quiñones de León Foto Miguel Angel Otero Soliño.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 717 | [[:d:Q64373470|Q64373470]] | [[Ponte Nova da Castellana]] | [[Ficheiro:Ponte Nova da Castelhana (2).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 718 | [[:d:Q64373754|Q64373754]] | [[Ponte Vella da Castellana]] | [[Ficheiro:Ponte da Castelhana (4).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 719 | [[:d:Q64373904|Q64373904]] | [[Ponte dos Carneiros]] | [[Ficheiro:Ponte dos Carneiros (3).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 720 | [[:d:Q64442467|Q64442467]] | [[Hospital Abente y Lago]] | [[Ficheiro:Hospital Abente y Lago, La Coruña, España, 2015-09-25, DD 63.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 721 | [[:d:Q64900676|Q64900676]] | [[Ponte Marzá]] | [[Ficheiro:Ponte Marzá (1).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 722 | [[:d:Q64917877|Q64917877]] | [[Ponte de Aranga]] | [[Ficheiro:Ponte Aranga 17IV2016 01.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 723 | [[:d:Q65275049|Q65275049]] | [[Prisión Provincial de Ourense]] | [[Ficheiro:Cárcere de Ourense 02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 724 | [[:d:Q65275242|Q65275242]] | [[Igrexa de San Tomé O Novo de Maside|igrexa de San Tomé de Maside o Novo]] | [[Ficheiro:Cruceiro - Maside.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 725 | [[:d:Q65275440|Q65275440]] | [[Parque de San Lázaro|Parque de San Lázaro, Ourense]] | [[Ficheiro:Orense - Parque de San Lázaro 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 726 | [[:d:Q65275457|Q65275457]] | [[ponte Navea]] | [[Ficheiro:Ponte Navea (7348627342).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 727 | [[:d:Q66605006|Q66605006]] | [[santuario da Nosa Señora das Ermidas]] | |- | style='text-align:right'| 728 | [[:d:Q66982278|Q66982278]] | [[Cruceiro do lugar de Alcabre]] | [[Ficheiro:Cruceiro de Alcabre 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 729 | [[:d:Q66993640|Q66993640]] | [[cruceiro do adro da igrexa de Bembrive]] | [[Ficheiro:Bembrive Cruceiro 41.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 730 | [[:d:Q66994126|Q66994126]] | [[cruceiro do Cacheno]] | [[Ficheiro:Cruceiro do Cacheno - panoramio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 731 | [[:d:Q66994495|Q66994495]] | [[Cruceiro Vello de Bouzas]] | [[Ficheiro:Cruceiro Vello de Bouzas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 732 | [[:d:Q67077402|Q67077402]] | [[Cruceiro do Aeroporto de Peinador]] | |- | style='text-align:right'| 733 | [[:d:Q67078310|Q67078310]] | [[Cruceiro da Praza da Pedra]] | [[Ficheiro:Q67078310.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 734 | [[:d:Q67085966|Q67085966]] | [[cruceiro do Berbés]] | [[Ficheiro:Vigo 02, O Berbés 02-01b.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 735 | [[:d:Q67088568|Q67088568]] | [[Cruceiro da Igrexa de Coruxo]] | [[Ficheiro:Cruceiro da Igrexa de San Salvador de Coruxo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 736 | [[:d:Q67102700|Q67102700]] | [[Cruceiro da Fontaíña]] | [[Ficheiro:Cruceiro da Fontaíña, Coruxo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 737 | [[:d:Q67131121|Q67131121]] | [[Cruceiro da Fortaleza do Castro de Vigo]] | [[Ficheiro:Vigo - Parque do Castro, Fortaleza do Castro 12.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 738 | [[:d:Q67141933|Q67141933]] | [[Cruceiro de ánimas da Rúa Poboadores]] | [[Ficheiro:Cruceiro de ánimas da Rúa Poboadores, en Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 739 | [[:d:Q67182847|Q67182847]] | [[Cruceiro do Castelo de San Sebastián]] | [[Ficheiro:Cruceiro (Castelo de San Sebastián de Vigo).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 740 | [[:d:Q67185461|Q67185461]] | [[igrexa de San Salvador de Sarria]] | [[Ficheiro:Sarria - Iglesia de San Salvador.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 741 | [[:d:Q67186673|Q67186673]] | [[Cruceiro da Taberna]] | |- | style='text-align:right'| 742 | [[:d:Q67201545|Q67201545]] | [[Cruceiro do cemiterio de Santa Cristina de Cobres]] | [[Ficheiro:Cruceiro do cemiterio de Santa Cristina de Cobres (2).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 743 | [[:d:Q67250781|Q67250781]] | [[cruceiro da capela de Santa Marta de Bértola]] | |- | style='text-align:right'| 744 | [[:d:Q67401485|Q67401485]] | [[cruceiro do Cristo do Outeiro de Comesaña]] | |- | style='text-align:right'| 745 | [[:d:Q67911983|Q67911983]] | [[pazo de Goiáns]] | [[Ficheiro:Pazo de Goiáns, Boiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 746 | [[:d:Q67913633|Q67913633]] | [[fonte de Troncoso]] | |- | style='text-align:right'| 747 | [[:d:Q74022902|Q74022902]] | [[igrexa de Santa Eufemia de Ourense]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Eufemia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 748 | [[:d:Q74224381|Q74224381]] | [[Dolmen da Casa dos Mouros|A Casa dos Mouros]] | [[Ficheiro:A Casa dos Mouros - Candeán - Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 749 | [[:d:Q76748247|Q76748247]] | [[Chan do Cereixo]] | |- | style='text-align:right'| 750 | [[:d:Q85725217|Q85725217]] | [[casa habanera de Guitiriz]] | [[Ficheiro:Casa Habaneira de Guitiriz.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 751 | [[:d:Q85819494|Q85819494]] | [[Biblioteca Pública Municipal de Dodro]] | [[Ficheiro:Praza Casa da Cultura de Dodro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 752 | [[:d:Q86102025|Q86102025]] | [[igrexa de Santa María Nai de Ourense]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santa María Madre (Ourense).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 753 | [[:d:Q87110931|Q87110931]] | [[Monumento a Curros Enríquez (Q87110931)|Monumento a Curros Enríquez]] | [[Ficheiro:La ciudad de Vigo a Curros Enriquez, 1911.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 754 | [[:d:Q88626174|Q88626174]] | [[santuario da Virxe dos Milagres de Amil]] | [[Ficheiro:Santuario da Virxe dos Milagres de Amil.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 755 | [[:d:Q94397615|Q94397615]] | [[castro da Torre]] | [[Ficheiro:Folgoso do Courel castro da Torre de Sobredo 21.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 756 | [[:d:Q94477069|Q94477069]] | [[pazo da Escola]] | [[Ficheiro:Pazo-Escola-Moreira-fronte.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 757 | [[:d:Q95402399|Q95402399]] | [[ponte de Mañufe]] | [[Ficheiro:Ponte-manhufe-oeste.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 758 | [[:d:Q95832751|Q95832751]] | [[cruceiro de Mañufe]] | [[Ficheiro:Cruceiro do Lugar do Acordo na Texosa, Mañufe, Gondomar.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 759 | [[:d:Q96097385|Q96097385]] | [[santuario da Virxe do Carme de Porto Nadelas]] | [[Ficheiro:2014 Santuario da Virxe do Carme. Queiruga. Porto do Son. Galiza Q4.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 760 | [[:d:Q96314937|Q96314937]] | [[igrexa de San Bartolomeu de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Pontevedra-PM 34409.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 761 | [[:d:Q96483008|Q96483008]] | [[ponte de Ricovanca]] | [[Ficheiro:Puente de Ricovanca.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 762 | [[:d:Q96582818|Q96582818]] | [[dolmen das Pedras Dereitas]] | [[Ficheiro:Dolmen de Montouto 02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 763 | [[:d:Q96621832|Q96621832]] | [[capela da Nosa Señora dos Remedios de Ourense]] | [[Ficheiro:Capilla de los Remedios, Ourense.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 764 | [[:d:Q96741807|Q96741807]] | [[convento de Santa Clara de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Pontevedra - Convento de Santa Clara 18.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 765 | [[:d:Q96759353|Q96759353]] | [[pazo de Mugartegui]] | [[Ficheiro:Pontevedra - Pazo de Mugartegui 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 766 | [[:d:Q97011403|Q97011403]] | [[burga de Xermeade]] | [[Ficheiro:Burga xermeade 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 767 | [[:d:Q97104150|Q97104150]] | [[Villa Pilar]] | [[Ficheiro:Pontevedra - Jardines de Vicenti 5.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 768 | [[:d:Q97155937|Q97155937]] | [[Pazo da Deputación de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Pazo Deputación de Pontevedra.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 769 | [[:d:Q97216309|Q97216309]] | [[Casa de Dona María]] | [[Ficheiro:Cristillon-Casa-Dona-Maria.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 770 | [[:d:Q97216359|Q97216359]] | [[cruceiro de Piquetes]] | [[Ficheiro:Cruceiro de Piquetes, Mañufe, Gondomar.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 771 | [[:d:Q97216660|Q97216660]] | [[igrexa de San Vicente de Mañufe]] | [[Ficheiro:San Vicente de Mañufe, igrexa e cruz de pedra.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 772 | [[:d:Q97220137|Q97220137]] | [[Ponte Freixo]] | [[Ficheiro:10-2011. Ponte Freixo - Río Arnoia - Cartelle - Galiza PF02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 773 | [[:d:Q98108824|Q98108824]] | [[igrexa de San Martiño de Tiobre]] | [[Ficheiro:Betanzos Tiobre Igrexa de San Martiño 28.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 774 | [[:d:Q98221430|Q98221430]] | [[igrexa vella de San Xenxo de Padriñán]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Ginés de Padriñán (Sanxenxo, Pontevedra).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 775 | [[:d:Q98551715|Q98551715]] | [[Hórreo da reitoral de San Martiño de Vilaboa|hórrea do Toural]] | [[Ficheiro:Hórreo Vilaboa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 776 | [[:d:Q98582296|Q98582296]] | [[capela dos Santos Xusto e Pastor de San Xurxo de Sacos]] | [[Ficheiro:Capela San Xusto.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 777 | [[:d:Q98665911|Q98665911]] | [[peto de ánimas do Toural]] | [[Ficheiro:Peto de ánimas do Toural.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 778 | [[:d:Q100257409|Q100257409]] | [[ponte Ledesma]] | [[Ficheiro:Ponte Ledesma (Boqueixón) (3260430034).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 779 | [[:d:Q100257525|Q100257525]] | [[ponte de Pontevea]] | [[Ficheiro:Teo Reis Ponte de Pontevea 05.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 780 | [[:d:Q100587408|Q100587408]] | [[ponte de Augapesada]] | [[Ficheiro:Augapesada - Ponte - Puente - Bridge - 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 781 | [[:d:Q100596412|Q100596412]] | [[ponte medieval de Rábade]] | [[Ficheiro:Ponte Vella de Rábade.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 782 | [[:d:Q100786560|Q100786560]] | [[mosteiro de San Miguel de Xagoaza]] | [[Ficheiro:Monasterio de San Miguel de Xagoaza Vista xeral.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 783 | [[:d:Q100964038|Q100964038]] | [[capela de San Sebastián do Pico Sacro]] | [[Ficheiro:Capela de San Sebastián do Pico Sacro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 784 | [[:d:Q100966971|Q100966971]] | [[ponte Vella de Navia de Suarna]] | [[Ficheiro:Castillo y puente romano - Navia de Suarna - panoramio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 785 | [[:d:Q100988062|Q100988062]] | [[igrexa de San Xulián de Bastavales]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xulián de Bastavales, Brión, Galiza 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 786 | [[:d:Q101500204|Q101500204]] | [[fábrica azucreira de Portas]] | [[Ficheiro:Azucreira de Portas (5790760852).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 787 | [[:d:Q102064197|Q102064197]] | [[convento de San Francisco de Louro]] | [[Ficheiro:Louro-04-San Francisco-Convent-1996-gje.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 788 | [[:d:Q104039406|Q104039406]] | [[capela de San Roque de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Pontevedra - Capilla de San Roque 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 789 | [[:d:Q104141258|Q104141258]] | [[baldaquino de San Xulián de Ventosa]] | [[Ficheiro:Agolada, Ventosa 01-01b.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 790 | [[:d:Q104207268|Q104207268]] | [[capela de Santo André do Mesón do Vento]] | [[Ficheiro:Ardemil Igrexa do Mesón do Bento 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 791 | [[:d:Q104531505|Q104531505]] | [[capela de San Caralampio e San Sebastián da Toxa]] | [[Ficheiro:Ermida de San Sebastián na Toxa, O Grove.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 792 | [[:d:Q104535940|Q104535940]] | [[mosteiro de San Salvador de Asma]] | [[Ficheiro:Fachada San Salvador de Asma (Chantada).JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 793 | [[:d:Q104542781|Q104542781]] | [[convento de Santa Clara de Monforte de Lemos]] | [[Ficheiro:Convento Clarisas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 794 | [[:d:Q104553982|Q104553982]] | [[Casa da Viúva]] | [[Ficheiro:Casa da Viúva.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 795 | [[:d:Q104641240|Q104641240]] | [[Capela das Ánimas de Pontevedra|capela das Ánimas]] | [[Ficheiro:Pontevedra capital Capilla de las Ánimas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 796 | [[:d:Q104641382|Q104641382]] | [[capela do Nazareno]] | [[Ficheiro:Pontevedra Capital Capilla del Nazareno.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 797 | [[:d:Q104659435|Q104659435]] | [[Monte da Lagoa, Narón|Monte da Lagoa]] | [[Ficheiro:Castro de Pena Grande O Val Narón.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 798 | [[:d:Q104733474|Q104733474]] | [[igrexa de San Martiño de Gargantáns]] | [[Ficheiro:Igrexa de Gargantáns, Moraña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 799 | [[:d:Q105072226|Q105072226]] | [[igrexa de San Pedro da Gudiña]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro da Gudiña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 800 | [[:d:Q105072336|Q105072336]] | [[igrexa de San Martiño da Gudiña]] | [[Ficheiro:Gudiña02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 801 | [[:d:Q105598994|Q105598994]] | [[igrexa de San Mamede de Pentes]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Mamede de Pentes.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 802 | [[:d:Q105606206|Q105606206]] | [[casa reitoral de Pentes]] | [[Ficheiro:Casa reitoral de Pentes.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 803 | [[:d:Q105611630|Q105611630]] | [[capela de San Xoán de Barxa]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Barxa, A Gudiña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 804 | [[:d:Q106364369|Q106364369]] | [[pazo do Seixo]] | [[Ficheiro:Pazo do Seixo 06.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 805 | [[:d:Q106364522|Q106364522]] | [[capela do Seixo]] | [[Ficheiro:Capela do Seixo - lateral.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 806 | [[:d:Q106602719|Q106602719]] | [[igrexa de Santiago de Triacastela]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santiago de Triacastela..jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 807 | [[:d:Q106602795|Q106602795]] | [[igrexa de Santalla de Alfoz]] | |- | style='text-align:right'| 808 | [[:d:Q106603113|Q106603113]] | [[igrexa de Santa María do Monte]] | |- | style='text-align:right'| 809 | [[:d:Q106603493|Q106603493]] | [[igrexa de San Salvador de Toldaos]] | |- | style='text-align:right'| 810 | [[:d:Q106627334|Q106627334]] | [[igrexa de San Martiño do Real]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño do Real.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 811 | [[:d:Q106627791|Q106627791]] | [[igrexa de San Xosé de Santalla]] | |- | style='text-align:right'| 812 | [[:d:Q106634877|Q106634877]] | [[igrexa de Santo Estevo de Calvor]] | |- | style='text-align:right'| 813 | [[:d:Q106675881|Q106675881]] | [[igrexa de Santa María de Castro de Rei de Lemos]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Castro de Rei de Lemos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 814 | [[:d:Q106676005|Q106676005]] | [[capela do mosteiro de Santa María de Loio]] | [[Ficheiro:Restos del monasterio de Sta. María de Loio (Cortes) Paradela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 815 | [[:d:Q106681523|Q106681523]] | [[igrexa de San Pedro de Seteventos]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Seteventos, Sarria.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 816 | [[:d:Q106685191|Q106685191]] | [[Cruz dos Lameiros]] | [[Ficheiro:Ligonde LameirosAbaixo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 817 | [[:d:Q106685342|Q106685342]] | [[igrexa nova de San Miguel de Esporiz]] | [[Ficheiro:Monterroso, igrexa e cruceiro.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 818 | [[:d:Q106685496|Q106685496]] | [[igrexa de San Miguel de Esporiz]] | [[Ficheiro:EsporizIgrexa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 819 | [[:d:Q106686026|Q106686026]] | [[igrexa de San Fiz de Vilapedre]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Fiz de Vilapedre, Sarria.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 820 | [[:d:Q106727292|Q106727292]] | [[igrexa de Santiago de Albá]] | [[Ficheiro:Muro sur da igrexa de Santiago de Albá, Palas de Rei.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 821 | [[:d:Q106729760|Q106729760]] | [[capela de San Lourenzo de Pedraza]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Lourenzo de Pedraza (2565524682).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 822 | [[:d:Q106729809|Q106729809]] | [[igrexa de San Miguel de Penas]] | [[Ficheiro:SanMiguelPenas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 823 | [[:d:Q106729975|Q106729975]] | [[torre de Penas]] | [[Ficheiro:San Miguel das Penas Pazo e Torre.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 824 | [[:d:Q106753737|Q106753737]] | [[igrexa de San Salvador de San Breixo]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Salvador de San Breixo, Monterroso.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 825 | [[:d:Q106754827|Q106754827]] | [[igrexa de Santa María de Tarrío]] | [[Ficheiro:TarríoIgrexaCruceiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 826 | [[:d:Q106755036|Q106755036]] | [[igrexa de San Cristovo de Viloíde]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Cristovo de Viloíde, Monterroso.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 827 | [[:d:Q106759343|Q106759343]] | [[igrexa de San Martiño de Fente]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Fente, Monterroso 5.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 828 | [[:d:Q106759499|Q106759499]] | [[igrexa de San Cibrao dos Ferreiros]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Cibrao dos Ferreiros, Monterroso.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 829 | [[:d:Q106766586|Q106766586]] | [[igrexa de Santa María de Marzá]] | [[Ficheiro:Marzá Igrexa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 830 | [[:d:Q106767063|Q106767063]] | [[ponte de Furelos]] | [[Ficheiro:Ponte di furelos.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 831 | [[:d:Q106767280|Q106767280]] | [[Hospital de peregrinos de Leboreiro]] | |- | style='text-align:right'| 832 | [[:d:Q106771257|Q106771257]] | [[igrexa de Santo Xusto da Repostería]] | [[Ficheiro:SantoXustoReposteria.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 833 | [[:d:Q106774275|Q106774275]] | [[capela de San Roque de Melide]] | [[Ficheiro:Melide 1-3b.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 834 | [[:d:Q106774422|Q106774422]] | [[igrexa de Santa María de Melide]] | [[Ficheiro:Melide, Santa Maria de Melide Camiño 01-04a.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 835 | [[:d:Q106840233|Q106840233]] | [[ermida da Nosa Señora das Angustias de Agualada]] | [[Ficheiro:Ermida da Nosa Señora das Angustias de Agualada 18.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 836 | [[:d:Q106869655|Q106869655]] | [[igrexa de Santa María da Peregrina]] | [[Ficheiro:Iglesia A Peregrina.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 837 | [[:d:Q106872242|Q106872242]] | [[capela de Santa Lucía do Valado]] | [[Ficheiro:Ermida de Santa Lucía, O Valado, Eixo 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 838 | [[:d:Q106888015|Q106888015]] | [[cruceiro da rúa Vista Alegre]] | |- | style='text-align:right'| 839 | [[:d:Q106888777|Q106888777]] | [[igrexa de San Paio de Sabugueira]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Paio de Sabugueira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 840 | [[:d:Q106898201|Q106898201]] | [[igrexa de Santa María de Figueiras]] | [[Ficheiro:Santa María de Figueiras (Santiago de Compostela) (4084797595).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 841 | [[:d:Q106898202|Q106898202]] | [[igrexa de San Martiño de Laraño]] | |- | style='text-align:right'| 842 | [[:d:Q106899689|Q106899689]] | [[ermida de Lamascal]] | |- | style='text-align:right'| 843 | [[:d:Q106900416|Q106900416]] | [[ermida da Nosa Señora de Belén]] | |- | style='text-align:right'| 844 | [[:d:Q106916523|Q106916523]] | [[igrexa de San Pedro de Busto]] | [[Ficheiro:Igrexa de Busto, Santiago de Compostela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 845 | [[:d:Q106916913|Q106916913]] | [[cruceiro de Aríns]] | |- | style='text-align:right'| 846 | [[:d:Q106936971|Q106936971]] | [[igrexa de San Miguel dos Agros]] | [[Ficheiro:Santiago, San Miguel dos Agros.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 847 | [[:d:Q107368591|Q107368591]] | [[Parque do Gafos]] | [[Ficheiro:Pontevedra capital Parque del río Gafos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 848 | [[:d:Q107689200|Q107689200]] | [[Casa do Correo Vello]] | [[Ficheiro:Casa del Correo Viejo - Pontevedra capital.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 849 | [[:d:Q107689620|Q107689620]] | [[Casa dos Vaamonde]] | [[Ficheiro:Casa de los Vaamonde en Pontevedra capital.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 850 | [[:d:Q108114851|Q108114851]] | [[Edificio Castelao|Edificio Castelao do Museo de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Pontevedra capital Museo de Pontevedra Sexto Edificio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 851 | [[:d:Q108167802|Q108167802]] | [[capela de San Roque de Mende]] | [[Ficheiro:Capilla de San Roque de Mende (Ourense).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 852 | [[:d:Q109331281|Q109331281]] | [[castro da Saceda]] | [[Ficheiro:Castro da Saceda - vista.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 853 | [[:d:Q109331424|Q109331424]] | [[Ponte de Ponte Sampaio]] | [[Ficheiro:Pontevedra, Ponte Sampaio 01-05.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 854 | [[:d:Q109331459|Q109331459]] | [[castro da Croa]] | [[Ficheiro:Castro da Croa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 855 | [[:d:Q109664389|Q109664389]] | [[igrexa de San Salvador de Manín]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Salvador de Manín - frontal.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 856 | [[:d:Q109786345|Q109786345]] | [[pedrafita de Rebordiño]] | |- | style='text-align:right'| 857 | [[:d:Q109947577|Q109947577]] | [[Castro dos Mouros (Laza)|castro dos Mouros]] | |- | style='text-align:right'| 858 | [[:d:Q110485465|Q110485465]] | [[casa consistorial de Betanzos]] | [[Ficheiro:Casa consistorial de Betanzos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 859 | [[:d:Q110707366|Q110707366]] | [[mosteiro de San Cibrán de Cálago]] | [[Ficheiro:Vilanova 04-05b Torre de Calogo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 860 | [[:d:Q110821235|Q110821235]] | [[ponte de Portomourisco]] | [[Ficheiro:Ponte sobre o Xares en Portomourisco.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 861 | [[:d:Q110834871|Q110834871]] | [[igrexa de San Vitoiro da Mezquita]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Vitoiro da Mezquita - norte.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 862 | [[:d:Q110953265|Q110953265]] | [[necrópole de San Mamede]] | |- | style='text-align:right'| 863 | [[:d:Q110962549|Q110962549]] | [[Casa Museo de Víctor Corral Castro]] | [[Ficheiro:Casa Museo de Víctor Corral Castro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 864 | [[:d:Q110972985|Q110972985]] | [[petróglifos de Ghorghalado]] | [[Ficheiro:Petroglifo-01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 865 | [[:d:Q111008526|Q111008526]] | [[cárcere da Coruña]] | [[Ficheiro:Prisión Provincial de A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 866 | [[:d:Q111650543|Q111650543]] | [[Parador de Santo Estevo]] | |- | style='text-align:right'| 867 | [[:d:Q111655409|Q111655409]] | [[pazo de Camba]] | [[Ficheiro:Pazo de Camba, Rodeiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 868 | [[:d:Q111872142|Q111872142]] | [[Hotel Ciudad de Vigo]] | [[Ficheiro:Hotel Ciudad de Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 869 | [[:d:Q111872309|Q111872309]] | [[Casa da Balea]] | [[Ficheiro:Casa da Balea.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 870 | [[:d:Q112011939|Q112011939]] | [[Hotel Boutique Loriente]] | |- | style='text-align:right'| 871 | [[:d:Q112130451|Q112130451]] | [[touro de Osborne de Zos]] | [[Ficheiro:Osborne-bull A-52 Xinzo de Lima.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 872 | [[:d:Q112660503|Q112660503]] | [[igrexa de Santa Lucía da Coruña]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial Santa Lucia na Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 873 | [[:d:Q113003243|Q113003243]] | [[igrexa de Santo André das Nogais]] | [[Ficheiro:Igrexa Santo André, As Nogais.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 874 | [[:d:Q113130505|Q113130505]] | [[convento de Santa Clara de Ribadeo]] | [[Ficheiro:Convento de Santa Clara en Ribadeo. As dúas fachadas exteriores.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 875 | [[:d:Q113282965|Q113282965]] | [[igrexa de San Pedro de Domaio]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Domaio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 876 | [[:d:Q113385988|Q113385988]] | [[igrexa de Santa Margarida da Coruña]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Margarida da Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 877 | [[:d:Q113450829|Q113450829]] | [[Ponte Nova de Sobradelo]] | [[Ficheiro:Ponte de Sobradelo, Carballeda de Valdeorras 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 878 | [[:d:Q113633330|Q113633330]] | [[castro da Peneda]] | [[Ficheiro:Monte da Peneda, Redondela.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 879 | [[:d:Q113633452|Q113633452]] | [[ermida de Santa Trega da Guarda]] | [[Ficheiro:Ermita de Santa Tecla, La Guardia (Pontevedra).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 880 | [[:d:Q113990697|Q113990697]] | [[praza do Peirao]] | [[Ficheiro:Pontevedra-Praza do peirao02 (3751792724).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 881 | [[:d:Q114232412|Q114232412]] | [[igrexa de San Miguel de Montefurado]] | [[Ficheiro:Montefurado, Quiroga - igrexa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 882 | [[:d:Q114257062|Q114257062]] | [[convento do Carme de Padrón]] | [[Ficheiro:Convento do Carme - Padrón - Galiza - PA29.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 883 | [[:d:Q114826967|Q114826967]] | [[Gran Hotel de Mondariz-Balneario]] | [[Ficheiro:Balneariovello.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 884 | [[:d:Q115233529|Q115233529]] | [[igrexa de Santiago de Rubiás dos Mixtos]] | [[Ficheiro:Couto Mixto IMG 9065 (9287920222).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 885 | [[:d:Q115476854|Q115476854]] | [[igrexa de San Miguel de Marcón]] | [[Ficheiro:Pontevedra, Marcón (San Miguel) 02-01b.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 886 | [[:d:Q115861916|Q115861916]] | [[pazo de Pegullal]] | |- | style='text-align:right'| 887 | [[:d:Q116056918|Q116056918]] | [[Praza do Bispo Cesáreo]] | [[Ficheiro:Fonte en Ourense. Galiza. Eue-2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 888 | [[:d:Q116197404|Q116197404]] | [[Escolas Labaca]] | [[Ficheiro:Fundación Labaca.005 - A Coruña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 889 | [[:d:Q116200966|Q116200966]] | [[Cuartel da Mestranza da Coruña|Cuartel da Mestranza]] | [[Ficheiro:A Coruña - Universidade da Coruña.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 890 | [[:d:Q116200983|Q116200983]] | [[igrexa de San Pedro de Mezonzo da Coruña]] | [[Ficheiro:A Coruña - Iglesia de San Pedro de Mezonzo 01.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 891 | [[:d:Q116235715|Q116235715]] | [[Chan do Cerqueiro]] | |- | style='text-align:right'| 892 | [[:d:Q116746086|Q116746086]] | [[convento de San Francisco de Vigo]] | [[Ficheiro:Vigo - Antiguo Convento de San Francisco 01.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 893 | [[:d:Q117457185|Q117457185]] | [[Edificio Fernández López do Museo de Pontevedra]] | [[Ficheiro:EdificioFernándezLópez.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 894 | [[:d:Q117474180|Q117474180]] | [[foxo do lobo de Pedroso]] | [[Ficheiro:Foxo do lobo de Pedroso 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 895 | [[:d:Q117750868|Q117750868]] | [[foxo das Brañeiras]] | [[Ficheiro:Foxo de lobo das Brañeiras en Viascón, Cotobade.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 896 | [[:d:Q117750909|Q117750909]] | [[foxo de lobo de Gargamala]] | [[Ficheiro:Foxo do Lobo de Gargamala, Mondariz.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 897 | [[:d:Q117828569|Q117828569]] | [[capela da Misericordia de Baiona]] | [[Ficheiro:Baiona Misericordia 115.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 898 | [[:d:Q118062872|Q118062872]] | [[santuario dos Remedios de Verín]] | [[Ficheiro:Santuario dos Remedios de Verín 02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 899 | [[:d:Q120000640|Q120000640]] | [[San Roque, Ponteareas, Ponteareas|San Roque]] | [[Ficheiro:Ponteareas, Capela de San Roque.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 900 | [[:d:Q120073617|Q120073617]] | [[torre de Sobrada de Aguiar]] | [[Ficheiro:Torre de Sobrada de Aguiar 4.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 901 | [[:d:Q121010420|Q121010420]] | [[igrexa de Santa María de Paraños]] | [[Ficheiro:Igrexa de Paraños, Covelo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 902 | [[:d:Q121029371|Q121029371]] | [[igrexa de San Miguel de Couselo]] | [[Ficheiro:Lateral da igrexa de San Miguel de Couselo, Cuntis.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 903 | [[:d:Q121029453|Q121029453]] | [[igrexa de San Fiz de Estacas]] | [[Ficheiro:Igrexa de Estacas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 904 | [[:d:Q121336859|Q121336859]] | [[Mosteiro de Santa María da Franqueira|igrexa de Santa María da Franqueira]] | [[Ficheiro:Igrexa da Franqueira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 905 | [[:d:Q121358756|Q121358756]] | [[igrexa de Santa Teresa da Cañiza]] | [[Ficheiro:Igrexa da Cañiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 906 | [[:d:Q122375485|Q122375485]] | [[igrexa de San Mamede de Zamáns]] | |- | style='text-align:right'| 907 | [[:d:Q122441226|Q122441226]] | [[igrexa de Santa María de Caritel]] | [[Ficheiro:Igrexa Caritel.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 908 | [[:d:Q122441380|Q122441380]] | [[igrexa de Santa Comba de Bértola]] | [[Ficheiro:Igrexa bértola.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 909 | [[:d:Q122441389|Q122441389]] | [[igrexa de Santa Cristina de Cobres]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Cristina de Cobres.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 910 | [[:d:Q122441404|Q122441404]] | [[igrexa de Santo Adrán de Cobres]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Adrán de Cobres.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 911 | [[:d:Q122441415|Q122441415]] | [[igrexa de Santo André de Figueirido]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santo André de Figueirido - Vilaboa - Pontevedra.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 912 | [[:d:Q122441434|Q122441434]] | [[capela de Santa Marta de Bértola]] | [[Ficheiro:Capela de Santa Marta, en Santa Comba de Bértola (Vilaboa).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 913 | [[:d:Q122441447|Q122441447]] | [[igrexa de San Martiño de Vilaboa]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Vilaboa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 914 | [[:d:Q122841020|Q122841020]] | [[convento de San Bieito de Pereira]] | |- | style='text-align:right'| 915 | [[:d:Q122956598|Q122956598]] | [[igrexa de San Miguel de Goiás]] | [[Ficheiro:Lalín, Goiás 01-01.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 916 | [[:d:Q123020206|Q123020206]] | [[igrexa de Santa María de Abades]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Abades.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 917 | [[:d:Q123020252|Q123020252]] | [[santuario da Nosa Señora dos Desamparados de Abades]] | [[Ficheiro:Santuario de Abades, Silleda.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 918 | [[:d:Q123084553|Q123084553]] | [[batería militar de Baredo]] | [[Ficheiro:Batería J-4 Cabo Silleiro (3339816998).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 919 | [[:d:Q123186945|Q123186945]] | [[muíño das Maquías]] | [[Ficheiro:Casa Muiño das Maquías, Zamáns, Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 920 | [[:d:Q123684775|Q123684775]] | [[igrexa de San Pedro de Cadoalla]] | [[Ficheiro:Cadoalla (2).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 921 | [[:d:Q123848534|Q123848534]] | [[Ponte Maceira|A Ponte Maceira]] | [[Ficheiro:Ponte Maceira2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 922 | [[:d:Q124072152|Q124072152]] | [[capela de Carballido]] | |- | style='text-align:right'| 923 | [[:d:Q124073080|Q124073080]] | [[igrexa de San Xoán de Baldomar]] | [[Ficheiro:Igrexa de Baldomar.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 924 | [[:d:Q124083855|Q124083855]] | [[igrexa de San Xiao de Gaibor]] | |- | style='text-align:right'| 925 | [[:d:Q124249020|Q124249020]] | [[Marco da Pena Verde]] | [[Ficheiro:Marco da pena verde.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 926 | [[:d:Q124299912|Q124299912]] | [[ponte dos Brozos]] | [[Ficheiro:Ponte dos Brozos 2.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 927 | [[:d:Q124618183|Q124618183]] | [[capela de Santa Filomena do Cadramón]] | [[Ficheiro:Capela de Santa Filomena do Cadramón, O Cadramón, O Valadouro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 928 | [[:d:Q124619183|Q124619183]] | [[castro de Ortoño]] | |- | style='text-align:right'| 929 | [[:d:Q124657664|Q124657664]] | [[igrexa de Santa Locaia de Perillo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Locaia de Perillo, Oleiros - 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 930 | [[:d:Q124660943|Q124660943]] | [[Ponte de ferro de Pontedeume]] | [[Ficheiro:Ponte de ferro de Pontedeume.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 931 | [[:d:Q124685328|Q124685328]] | [[pazo de Antequeira]] | [[Ficheiro:Pazo de antequeira.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 932 | [[:d:Q124789307|Q124789307]] | [[igrexa de Santiago de Requián]] | [[Ficheiro:Betanzos Requián 5.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 933 | [[:d:Q125078477|Q125078477]] | [[casa de Honorata]] | |- | style='text-align:right'| 934 | [[:d:Q125391203|Q125391203]] | [[balneario de Mondón]] | |- | style='text-align:right'| 935 | [[:d:Q125417724|Q125417724]] | [[Escolas Jesús García Naveira]] | [[Ficheiro:Betanzos Escola Xesús García Naveira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 936 | [[:d:Q125419549|Q125419549]] | [[capela de Santa Baia da Espenuca]] | [[Ficheiro:Capela da Espenuca Coirós 3.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 937 | [[:d:Q125422639|Q125422639]] | [[cruceiro da Cruz Verde]] | [[Ficheiro:Cruceiro da Cruz Verde, Betanzos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 938 | [[:d:Q125523570|Q125523570]] | [[miliario de Santiaguiño de Antas]] | [[Ficheiro:Miliario de Redondela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 939 | [[:d:Q125820061|Q125820061]] | [[capela de San Romao]] | [[Ficheiro:Capela de San Romao en Santo André de Castro, Lugo 04.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 940 | [[:d:Q125887205|Q125887205]] | [[Colección Fernando Blanco de Lema]] | |- | style='text-align:right'| 941 | [[:d:Q125887220|Q125887220]] | [[Palloza Casa do Sesto]] | |- | style='text-align:right'| 942 | [[:d:Q125887235|Q125887235]] | [[parque etnográfico do río Arnoia]] | |- | style='text-align:right'| 943 | [[:d:Q125986227|Q125986227]] | [[fábrica de conservas e factoría baleeira Massó]] | [[Ficheiro:Planta de Massó Cangas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 944 | [[:d:Q126058412|Q126058412]] | [[Pazo de Leis, A Baña|pazo de Leis]] | |- | style='text-align:right'| 945 | [[:d:Q126617373|Q126617373]] | [[igrexa de San Xoán de Barcala]] | [[Ficheiro:A Banha Barcala 1.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 946 | [[:d:Q126739498|Q126739498]] | [[igrexa de Santa Baia de Lañas]] | [[Ficheiro:Igrexa de Lañas, A Baña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 947 | [[:d:Q126829503|Q126829503]] | [[casa consistorial de Carnota]] | [[Ficheiro:Casa consistorial de Carnota.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 948 | [[:d:Q126829566|Q126829566]] | [[casa consistorial de Noia]] | [[Ficheiro:Casa do Concello de Noia - Galiza-3.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 949 | [[:d:Q126829584|Q126829584]] | [[casa consistorial da Pobra do Caramiñal]] | [[Ficheiro:Casa concello A Pobra.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 950 | [[:d:Q126829656|Q126829656]] | [[casa consistorial de Castroverde]] | [[Ficheiro:CastroverdeFonteConcello.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 951 | [[:d:Q126829676|Q126829676]] | [[casa consistorial de Guitiriz]] | [[Ficheiro:Guitiriz, Casa do Concello.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 952 | [[:d:Q126829683|Q126829683]] | [[casa consistorial de Meira]] | [[Ficheiro:KlosterMeira01.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 953 | [[:d:Q126829686|Q126829686]] | [[casa consistorial de Mondoñedo]] | [[Ficheiro:Mondonedo10.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 954 | [[:d:Q126829799|Q126829799]] | [[casa consistorial de Castro Caldelas]] | [[Ficheiro:Concello de Castro Caldelas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 955 | [[:d:Q126829809|Q126829809]] | [[casa consistorial de Cortegada]] | [[Ficheiro:Concello de Cortegada.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 956 | [[:d:Q126829824|Q126829824]] | [[casa consistorial de Leiro]] | [[Ficheiro:Casa do concello de Leiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 957 | [[:d:Q126829891|Q126829891]] | [[casa consistorial de San Cristovo de Cea]] | [[Ficheiro:Casa do concello de San Cristovo de Cea.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 958 | [[:d:Q126829906|Q126829906]] | [[casa consistorial da Veiga]] | [[Ficheiro:Concello da Veiga.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 959 | [[:d:Q126829910|Q126829910]] | [[casa consistorial de Verín]] | [[Ficheiro:Casa do Concello de Verín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 960 | [[:d:Q126829932|Q126829932]] | [[casa consistorial de Arbo]] | [[Ficheiro:Concello de Arbo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 961 | [[:d:Q126829954|Q126829954]] | [[casa consistorial da Estrada]] | [[Ficheiro:Casa consistorial da Estrada.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 962 | [[:d:Q126829971|Q126829971]] | [[casa consistorial de Mondariz]] | [[Ficheiro:Casa do Concello de Mondariz.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 963 | [[:d:Q126829973|Q126829973]] | [[casa consistorial de Mondariz-Balneario]] | [[Ficheiro:Casa do Concello de Mondariz-Balneario.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 964 | [[:d:Q127224922|Q127224922]] | [[Baños de San Xusto]] | [[Ficheiro:Baños de San Xusto, San Xurxo de Sacos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 965 | [[:d:Q127262042|Q127262042]] | [[igrexario da Grela]] | [[Ficheiro:Agrela Centro de Negocios 98anvaozwGL.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 966 | [[:d:Q127442475|Q127442475]] | [[igrexa de Santaia de Leiro]] | [[Ficheiro:Santaia de Leiro 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 967 | [[:d:Q127500772|Q127500772]] | [[igrexa de San Miguel de Taborda]] | [[Ficheiro:Tomiño, Taborda, igrexa.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 968 | [[:d:Q128576188|Q128576188]] | [[cruceiro do Home Santo]] | [[Ficheiro:Santiago 01, Home Santo 06-02e.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 969 | [[:d:Q128822214|Q128822214]] | [[igrexa de San Pedro de Cereixa]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Cereixa, A Pobra do Brollón.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 970 | [[:d:Q129811539|Q129811539]] | [[cemiterio dos Eidos]] | |- | style='text-align:right'| 971 | [[:d:Q130079109|Q130079109]] | [[cemiterio de Ouces]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Ouces, Bergondo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 972 | [[:d:Q130136659|Q130136659]] | [[O Castro de Orosa]] | |- | style='text-align:right'| 973 | [[:d:Q130210450|Q130210450]] | [[Castro dos Penedos]] | |- | style='text-align:right'| 974 | [[:d:Q130210584|Q130210584]] | [[castro de Vixil]] | |- | style='text-align:right'| 975 | [[:d:Q130212815|Q130212815]] | [[igrexa de Santa María da Atalaia]] | [[Ficheiro:A Coruña (provincia) 1992 11.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 976 | [[:d:Q130214554|Q130214554]] | [[castro de Codesido]] | |- | style='text-align:right'| 977 | [[:d:Q130218550|Q130218550]] | [[pazo de Cedofeita]] | [[Ficheiro:Pazo de Cedofeita á noitiña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 978 | [[:d:Q130219868|Q130219868]] | [[Castro de Lodeiro (Vilalba)|castro de Lodeiro]] | |- | style='text-align:right'| 979 | [[:d:Q130236025|Q130236025]] | [[Castro de San Simón da Costa]] | |- | style='text-align:right'| 980 | [[:d:Q130241442|Q130241442]] | [[Castro de Cuceiro]] | |- | style='text-align:right'| 981 | [[:d:Q130317831|Q130317831]] | [[igrexa de Santa Uxía de Ribeira]] | |- | style='text-align:right'| 982 | [[:d:Q130323240|Q130323240]] | [[Castro de San Vicente]] | |- | style='text-align:right'| 983 | [[:d:Q130639203|Q130639203]] | [[castelo de Torés]] | [[Ficheiro:Torre de Torés.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 984 | [[:d:Q133269223|Q133269223]] | [[capela de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Capela do cemiterio de Santo Amaro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 985 | [[:d:Q133286623|Q133286623]] | [[fortaleza da Mota de Ois]] | |- | style='text-align:right'| 986 | [[:d:Q133288342|Q133288342]] | [[igrexa do pazo de San Lourenzo]] | [[Ficheiro:Pazo de San Lourenzo de Trasouto 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 987 | [[:d:Q133288425|Q133288425]] | [[igrexa de San Lázaro de Santiago de Compostela]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Lázaro, Santiago de Compostela 03.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 988 | [[:d:Q133454779|Q133454779]] | [[capela de Santa Comba de Baroncelle]] | |- | style='text-align:right'| 989 | [[:d:Q133455699|Q133455699]] | [[igrexa de Santiago de Moncelos]] | [[Ficheiro:Igrexa de Moncelos, Abadín.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 990 | [[:d:Q133465732|Q133465732]] | [[igrexa de Santa María de Montouto]] | [[Ficheiro:Igrexa de Montouto, Santa Comba.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 991 | [[:d:Q133465905|Q133465905]] | [[igrexa de Santaia de Abegondo]] | [[Ficheiro:Santaia de Abegondo 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 992 | [[:d:Q133466084|Q133466084]] | [[capela de San Marco de Abegondo]] | [[Ficheiro:Capela de San Marco de Abegondo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 993 | [[:d:Q133466170|Q133466170]] | [[cruceiro Bonito de Abegondo]] | [[Ficheiro:Cruceiros Bonitos Abegondo 3.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 994 | [[:d:Q133467598|Q133467598]] | [[igrexa de San Salvador de Cerneda]] | [[Ficheiro:Igrexa de Cerneda.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 995 | [[:d:Q133467626|Q133467626]] | [[igrexa de Santo Estevo de Cos]] | [[Ficheiro:Igrexa de Cos (Abegondo).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 996 | [[:d:Q133467651|Q133467651]] | [[igrexa de San Pedro de Crendes]] | [[Ficheiro:Igrexa de Crendes.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 997 | [[:d:Q133467674|Q133467674]] | [[igrexa de Santa María de Cullergondo]] | |- | style='text-align:right'| 998 | [[:d:Q133467685|Q133467685]] | [[capela de San Caetano da Cerca]] | [[Ficheiro:Cullergondo Pazo da Cerca capela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 999 | [[:d:Q133483990|Q133483990]] | [[igrexa de San Salvador de Limiñón]] | [[Ficheiro:Igrexa de Limiñón (Abegondo).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1000 | [[:d:Q133485593|Q133485593]] | [[igrexa de San Tirso de Mabegondo]] | [[Ficheiro:Santirso de Mabegondo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1001 | [[:d:Q133501786|Q133501786]] | [[igrexa de Santiago de Meangos]] | [[Ficheiro:Igrexa de Meangos (Abegondo).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1002 | [[:d:Q133501795|Q133501795]] | [[igrexa de Santa Cristina de Montouto]] | [[Ficheiro:Santa Cristina de Montouto.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1003 | [[:d:Q133501870|Q133501870]] | [[igrexa de San Martiño de Orto]] | [[Ficheiro:San Martiño do Orto, Abegondo (Galiza).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1004 | [[:d:Q133501877|Q133501877]] | [[santuario da Nosa Señora da Saleta de Presedo]] | [[Ficheiro:Santa María de Presedo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1005 | [[:d:Q133501930|Q133501930]] | [[igrexa de Santa María de Sarandós]] | [[Ficheiro:Santa Maria de Sarandos 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1006 | [[:d:Q133501945|Q133501945]] | [[pazo de Barral]] | [[Ficheiro:Pazo de Barral Sarandos 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1007 | [[:d:Q133501976|Q133501976]] | [[capela de San Paio de Vilacova]] | [[Ficheiro:Igrexa de Vilacova 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1008 | [[:d:Q133501988|Q133501988]] | [[igrexa de San Tomé e santuario de San Paio de Vilacova]] | [[Ficheiro:Santuario de San Paio Vilacoba 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1009 | [[:d:Q133502113|Q133502113]] | [[igrexa de San Pedro de Vizoño]] | [[Ficheiro:San Pedro de Vizoño 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1010 | [[:d:Q133502677|Q133502677]] | [[igrexa de San Cristovo de Borraxeiros]] | [[Ficheiro:Borraxeiros Igrexa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1011 | [[:d:Q133514796|Q133514796]] | [[capela de San Caetano de Alba]] | [[Ficheiro:Capela de San Caetano en Alba.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1012 | [[:d:Q133520424|Q133520424]] | [[igrexa de Santa María do Canizo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María do Canizo, A Gudiña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1013 | [[:d:Q133520461|Q133520461]] | [[igrexa de San Lucas de Parada da Serra]] | [[Ficheiro:Parada da Serra igrexa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1014 | [[:d:Q133537942|Q133537942]] | [[ermida de San Xoán de Pousada]] | [[Ficheiro:Ermida de San Xoán de Pousada, Ames, Ames.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1015 | [[:d:Q133539037|Q133539037]] | [[capela de Santa Lucía de Rairo]] | [[Ficheiro:Parroquia Santa Lucía de Rairo, Ourense.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1016 | [[:d:Q133541809|Q133541809]] | [[igrexa de Santa María de Baredo]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Santa María de Baredo, Baiona.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1017 | [[:d:Q133574535|Q133574535]] | [[pazo da Peregrina]] | [[Ficheiro:Pazo da Peregrina - Bertamirans - Ames - 02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1018 | [[:d:Q133575017|Q133575017]] | [[igrexa de Santa Euxenia de Setados]] | [[Ficheiro:Igrexa Setados, As Neves.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1019 | [[:d:Q133575448|Q133575448]] | [[igrexa de San Xurxo da Touza]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xurxo da Touza, Taboadela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1020 | [[:d:Q133731237|Q133731237]] | [[porto de Palmeira]] | [[Ficheiro:2017. Porto de Palmeira. Ribeira. Galiza-2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1021 | [[:d:Q133747922|Q133747922]] | [[igrexa de Santa María Madanela de Montemaior]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial (Montemaior, A Laracha).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1022 | [[:d:Q133854054|Q133854054]] | [[igrexa de San Xoán de Camba]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Camba, Rodeiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1023 | [[:d:Q133864323|Q133864323]] | [[igrexa de San Pedro de Buxantes]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Buxantes - Dumbría - Galiza-4.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1024 | [[:d:Q133866189|Q133866189]] | [[ponte Albar]] | [[Ficheiro:Ponte Albar desde o lado norte 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1025 | [[:d:Q133868871|Q133868871]] | [[capela da Nosa Señora das Neves de Buxantes]] | [[Ficheiro:As Neves6.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1026 | [[:d:Q133874772|Q133874772]] | [[Arca do Barbanza]] | [[Ficheiro:Arca do Barbanza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1027 | [[:d:Q133876066|Q133876066]] | [[Casarota do Fusiño]] | [[Ficheiro:Casarota do Fusiño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1028 | [[:d:Q133876778|Q133876778]] | [[Casota do Páramo]] | [[Ficheiro:CasotaDoParamo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1029 | [[:d:Q133883636|Q133883636]] | [[capela de San Cibrán de Tomeza]] | [[Ficheiro:Capela de San Cibrán en Tomeza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1030 | [[:d:Q133895963|Q133895963]] | [[Chan da Armada]] | [[Ficheiro:Chan da Armada 1.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1031 | [[:d:Q134054377|Q134054377]] | [[ponte de Pontecesures]] | [[Ficheiro:Ponte romana de Pontecesures (século I).JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1032 | [[:d:Q134061378|Q134061378]] | [[capela de Santo Alberte de Parga]] | [[Ficheiro:Sambreixo de Parga, S. Alberte, 2.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1033 | [[:d:Q134063047|Q134063047]] | [[dolmen de Argalo]] | [[Ficheiro:Cova da Moura Argalo Noia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1034 | [[:d:Q134100284|Q134100284]] | [[igrexa de San Paio de Carreira]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Paio de Carreira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1035 | [[:d:Q134100295|Q134100295]] | [[capela de San Roque da Granxa]] | [[Ficheiro:Capela de San Roque da Granxa. Ribeira. Galiza R28.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1036 | [[:d:Q134100300|Q134100300]] | [[capela da Nosa Señora da Guía de Carreira]] | [[Ficheiro:Capela da Guia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1037 | [[:d:Q134100318|Q134100318]] | [[ermida da Nosa Señora da Guía de Teis]] | [[Ficheiro:Hermitage of Nosa Señora da Guía, Vigo, Galicia, Spain (PPL3-Altered) 2 julesvernex2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1038 | [[:d:Q134100402|Q134100402]] | [[capela de Santo Alberte de Artes]] | [[Ficheiro:Ermita de San Alberto de Artes (8393513256).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1039 | [[:d:Q134100450|Q134100450]] | [[igrexa de San Xián de Artes]] | [[Ficheiro:Artes, Ribeira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1040 | [[:d:Q134100765|Q134100765]] | [[igrexa do Bo Xesús de Ceboliño]] | [[Ficheiro:Iglesia do Bon Xesús de Ceboliño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1041 | [[:d:Q134129684|Q134129684]] | [[igrexa de Santo Ourente de Entíns]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Ourente de Entíns 05.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1042 | [[:d:Q134129974|Q134129974]] | [[capela da Nosa Señora do Rial]] | [[Ficheiro:Capela da Nosa Señora do Rial (Santo Ourente de Entíns, Outes).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1043 | [[:d:Q134132038|Q134132038]] | [[igrexa de Santa María de Entíns]] | [[Ficheiro:Cemiterio, campanario e igrexa de Santa María de Entíns.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1044 | [[:d:Q134139359|Q134139359]] | [[igrexa de San Martiño de Oleiros]] | [[Ficheiro:Oleiros, Ribeira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1045 | [[:d:Q134220060|Q134220060]] | [[igrexa de Santa María da Guarda]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María da Guarda. Galiza G58.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1046 | [[:d:Q134220077|Q134220077]] | [[igrexa de San Lourenzo de Salcidos]] | [[Ficheiro:A Guarda, S. Lourenzo de Salcidos, igrexa parroquial.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1047 | [[:d:Q134220153|Q134220153]] | [[capela de San Roque de Salcidos]] | [[Ficheiro:A Guarda, Salcidos, capela de S. Roque.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1048 | [[:d:Q134220344|Q134220344]] | [[capela de Santa Trega da Guarda]] | [[Ficheiro:Capela e cruceiro en Santa Tegra, A Guarda.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1049 | [[:d:Q134221044|Q134221044]] | [[capela da Nosa Señora das Mercedes da Gándara]] | |- | style='text-align:right'| 1050 | [[:d:Q134225900|Q134225900]] | [[igrexa de San Bartolomeu das Eiras]] | [[Ficheiro:As Eiras, O Rosal.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1051 | [[:d:Q134226216|Q134226216]] | [[igrexa de San Xoán de Tabagón]] | [[Ficheiro:Church San Juan de Tabagón. El Rosal . Pontevedra. España.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1052 | [[:d:Q134226746|Q134226746]] | [[igrexa de San Miguel de Tabagón]] | [[Ficheiro:O Rosal, S. Miguel de Tabagón, igrexa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1053 | [[:d:Q134227537|Q134227537]] | [[capela de Santa María Madalena das Eiras]] | [[Ficheiro:Fachada ermida As Eiras, O Rosal.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1054 | [[:d:Q134230961|Q134230961]] | [[igrexa de San Pedro de Burgueira]] | [[Ficheiro:San Pedro de Burgueira, Oia, igrexa parroquial.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1055 | [[:d:Q134231202|Q134231202]] | [[igrexa de San Mamede de Loureza]] | [[Ficheiro:San Mamede de Loureza, Oia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1056 | [[:d:Q134231231|Q134231231]] | [[igrexa de Santa Uxía de Mougás]] | [[Ficheiro:Mougás, igrexa, fachada.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1057 | [[:d:Q134231567|Q134231567]] | [[igrexa de San Miguel de Viladesuso]] | [[Ficheiro:Viladesuso, igrexa.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1058 | [[:d:Q134232051|Q134232051]] | [[capela de San Sebastián de Oia]] | [[Ficheiro:Ermida de S. Sebastián, O Arrabal, Oia.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1059 | [[:d:Q134267853|Q134267853]] | [[igrexa de San Xoán de Amorín]] | [[Ficheiro:Amorín, Tomiño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1060 | [[:d:Q134268280|Q134268280]] | [[igrexa de San Vicente de Barrantes]] | [[Ficheiro:Cruceiro no atrio da igrexa de San Vicente de Barrantes, Tomiño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1061 | [[:d:Q134268400|Q134268400]] | [[igrexa de San Martiño de Currás]] | [[Ficheiro:Currás, Tomiño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1062 | [[:d:Q134268483|Q134268483]] | [[igrexa de Santiago de Estás]] | [[Ficheiro:Tomiño 04.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1063 | [[:d:Q134268537|Q134268537]] | [[capela de San Sebastián de Estás]] | [[Ficheiro:Estás, Tomiño, capela.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1064 | [[:d:Q134268697|Q134268697]] | [[igrexa de San Pedro de Forcadela]] | [[Ficheiro:Forcadela, Tomiño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1065 | [[:d:Q134268798|Q134268798]] | [[igrexa de San Cristovo de Goián]] | [[Ficheiro:Igrexia de Goian.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1066 | [[:d:Q134268807|Q134268807]] | [[igrexa de San Bieito de Vilameán]] | [[Ficheiro:San Bieito de Vilameán, Tomiño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1067 | [[:d:Q134268861|Q134268861]] | [[igrexa de Santa María de Pinzás]] | [[Ficheiro:Santa María de Pinzás, Tomiño, igrexa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1068 | [[:d:Q134268886|Q134268886]] | [[igrexa de San Salvador de Piñeiro]] | [[Ficheiro:Tomiño, Piñeiro, igrexa.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1069 | [[:d:Q134269743|Q134269743]] | [[igrexa de San Salvador de Tebra]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Salvador de Tebra, Tomiño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1070 | [[:d:Q134269762|Q134269762]] | [[igrexa de San Salvador de Sobrada]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Salvador de Sobrada, Tomiño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1071 | [[:d:Q134269792|Q134269792]] | [[capela de San Roque de Goián]] | [[Ficheiro:Capela de San Roque.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1072 | [[:d:Q134284027|Q134284027]] | [[igrexa da Visitación de Camposancos]] | |- | style='text-align:right'| 1073 | [[:d:Q134284176|Q134284176]] | [[igrexa de Santa Mariña de Baíña]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña de Baíña, Baiona.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1074 | [[:d:Q134284266|Q134284266]] | [[igrexa de San Lourenzo de Belesar]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Lourenzo de Belesar, Baiona.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1075 | [[:d:Q134284273|Q134284273]] | [[igrexa de Santa Cristina da Ramallosa]] | [[Ficheiro:Igreja de Santa Cristina da Ramalhosa 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1076 | [[:d:Q134285544|Q134285544]] | [[igrexa de Santa Mariña de Areas]] | [[Ficheiro:Areas, Tui.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1077 | [[:d:Q134285570|Q134285570]] | [[igrexa de Santiago de Baldráns]] | |- | style='text-align:right'| 1078 | [[:d:Q134285598|Q134285598]] | [[igrexa de San Martiño de Caldelas de Tui]] | |- | style='text-align:right'| 1079 | [[:d:Q134285696|Q134285696]] | [[capela da Virxe do Camiño de Rebordáns]] | [[Ficheiro:Porrino-07-sta-maria-camino.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1080 | [[:d:Q134288831|Q134288831]] | [[capela de San Caetano da Guarda]] | |- | style='text-align:right'| 1081 | [[:d:Q134288897|Q134288897]] | [[capela da Nosa Señora da Graza da Pasaxe]] | |- | style='text-align:right'| 1082 | [[:d:Q134288910|Q134288910]] | [[capela de San Xosé da Pasaxe]] | |- | style='text-align:right'| 1083 | [[:d:Q134291475|Q134291475]] | [[igrexa de Santiago do Burgo]] | [[Ficheiro:O Burgo 090710 Galiza 09.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1084 | [[:d:Q134291515|Q134291515]] | [[ponte do Burgo]] | [[Ficheiro:Cambre Galiza 070330 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1085 | [[:d:Q134291813|Q134291813]] | [[igrexa de Santiago de Castelo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Castelo, Culleredo 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1086 | [[:d:Q134291821|Q134291821]] | [[igrexa de Santa María de Celas]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Celas.001 - Culleredo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1087 | [[:d:Q134291834|Q134291834]] | [[igrexa de Santo Estevo de Culleredo]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santo Estevo de Culleredo (6879949708).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1088 | [[:d:Q134296441|Q134296441]] | [[capela de San Ramón de Castelo]] | [[Ficheiro:Capela de San Ramón de Castelo, Culleredo 04.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1089 | [[:d:Q134300208|Q134300208]] | [[igrexa de San Mamede de Guillarei]] | |- | style='text-align:right'| 1090 | [[:d:Q134300220|Q134300220]] | [[igrexa de Santiago de Malvas]] | [[Ficheiro:Santiago de Malvas, Tui.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1091 | [[:d:Q134300227|Q134300227]] | [[igrexa de San Xoán de Paramos]] | [[Ficheiro:Tui, Paramos, fachada.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1092 | [[:d:Q134300250|Q134300250]] | [[igrexa da Nosa Señora das Dores de Frinxo]] | |- | style='text-align:right'| 1093 | [[:d:Q134300274|Q134300274]] | [[capela do Anxo da Garda de Pazos de Reis]] | |- | style='text-align:right'| 1094 | [[:d:Q134300288|Q134300288]] | [[igrexa de Santa María da Guía de Randufe]] | [[Ficheiro:Tui, Randufe, igrexa e cruceiro.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1095 | [[:d:Q134300292|Q134300292]] | [[igrexa de San Bartolomeu de Rebordáns]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Bartoloméu de Rebordáns, Tui, Galiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1096 | [[:d:Q134300309|Q134300309]] | [[igrexa de Santa Comba de Ribadelouro]] | |- | style='text-align:right'| 1097 | [[:d:Q134308294|Q134308294]] | [[igrexa de San Cibrán de Bribes]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de San Ciprián de Bribes, Cambre, Coruña.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1098 | [[:d:Q134308587|Q134308587]] | [[igrexa de San Salvador de Cecebre]] | |- | style='text-align:right'| 1099 | [[:d:Q134308751|Q134308751]] | [[igrexa de Santa María do Temple]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santa María do Temple (1732571344).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1100 | [[:d:Q134308838|Q134308838]] | [[igrexa de Santa María de Vigo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Vigo, Cambre.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1101 | [[:d:Q134310374|Q134310374]] | [[igrexa de Santa Mariña de Beira]] | [[Ficheiro:Carral Beira igrexa 02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1102 | [[:d:Q134310400|Q134310400]] | [[igrexa de Santa Baia de Cañás]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santaia de Cañás 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1103 | [[:d:Q134310420|Q134310420]] | [[igrexa de Santo Estevo de Paleo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Paleo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1104 | [[:d:Q134310933|Q134310933]] | [[igrexa de San Pedro de Quembre]] | [[Ficheiro:Carral Quembre Igrexa 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1105 | [[:d:Q134310964|Q134310964]] | [[igrexa de San Xián de Sergude]] | [[Ficheiro:Carral Sergude 03.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1106 | [[:d:Q134310980|Q134310980]] | [[igrexa de Santiago de Sumio]] | [[Ficheiro:Carral Sumio Igrexa 04.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1107 | [[:d:Q134311011|Q134311011]] | [[igrexa de San Martiño de Tabeaio]] | [[Ficheiro:Igrexa de Tabeaio, Carral.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1108 | [[:d:Q134311048|Q134311048]] | [[igrexa de San Vicente de Vigo]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Vicente de Vigo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1109 | [[:d:Q134311108|Q134311108]] | [[ermida de San Roque das Travesas]] | [[Ficheiro:Ermida de San Roque nas Travesas, Carral.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1110 | [[:d:Q134312390|Q134312390]] | [[igrexa de San Vicente do Grove]] | [[Ficheiro:Grove 15, Espadeñal 04-01b.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1111 | [[:d:Q134316947|Q134316947]] | [[capela de Santo Antón Abade do Grove]] | [[Ficheiro:O Grove, capela san Antonio 03-02a.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1112 | [[:d:Q134316998|Q134316998]] | [[igrexa de San Martiño de Borreiros]] | [[Ficheiro:San Martiño de Borreiros, Gondomar.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1113 | [[:d:Q134317048|Q134317048]] | [[igrexa de Santa María de Chaín]] | [[Ficheiro:Santa María de Chaín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1114 | [[:d:Q134317109|Q134317109]] | [[ermida de San Mamede de Malvas]] | [[Ficheiro:Ermida de San Mamede de Malvas, Tui.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1115 | [[:d:Q134317139|Q134317139]] | [[igrexa de San Cristovo de Couso]] | |- | style='text-align:right'| 1116 | [[:d:Q134317146|Q134317146]] | [[igrexa de Santa Baia de Donas]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Baia de Donas, Gondomar.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1117 | [[:d:Q134317209|Q134317209]] | [[igrexa de San Bieito de Gondomar]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Benito de Gondomar-12.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1118 | [[:d:Q134317259|Q134317259]] | [[capela do cemiterio de Cristillón]] | [[Ficheiro:Cristillon-Cemiterio-capela-nichos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1119 | [[:d:Q134319057|Q134319057]] | [[capela da Virxe da Luz da Xunqueira]] | [[Ficheiro:A Xunqueira, Borreiros, Gondomar.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1120 | [[:d:Q134319149|Q134319149]] | [[capela de San Sebastián de Mañufe]] | [[Ficheiro:Cruceiro e capela de San Sebastián en Mañufe - Gondomar.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1121 | [[:d:Q134319436|Q134319436]] | [[igrexa de Santiago de Morgadáns]] | [[Ficheiro:Santiago de Morgadáns, igrexa parroquial.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1122 | [[:d:Q134319917|Q134319917]] | [[igrexa de San Miguel de Peitieiros]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Miguel de Peitieiros - Gondomar (Pontevedra).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1123 | [[:d:Q134320385|Q134320385]] | [[igrexa de Santa María de Vilaza]] | [[Ficheiro:Santa María de Vilaza, Gondomar, Galicia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1124 | [[:d:Q134321269|Q134321269]] | [[igrexa de Santa Mariña de Vincios]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santa Mariña de Vincios (11233765343).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1125 | [[:d:Q134350497|Q134350497]] | [[igrexa de San Vicenzo de Vimianzo]] | [[Ficheiro:A igrexa parroquial de San Vicenzo de Vimianzo. Vimianzo. Galiza-V6.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1126 | [[:d:Q134385162|Q134385162]] | [[capela da Nosa Señora de Guadalupe do Tremo]] | [[Ficheiro:Capela de Nosa Señora de Guadalupe - 02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1127 | [[:d:Q134385204|Q134385204]] | [[santuario da Virxe de Guadalupe de Rianxo]] | [[Ficheiro:Santuario de Guadalupe. Rianxo. Galiza 2013.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1128 | [[:d:Q134385454|Q134385454]] | [[capela de Santa Cristiña de Berdoias]] | |- | style='text-align:right'| 1129 | [[:d:Q134385745|Q134385745]] | [[igrexa de San Salvador de Toirán]] | [[Ficheiro:Igrexa de Toirán, Láncara.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1130 | [[:d:Q134385810|Q134385810]] | [[capela da Nosa Señora do Rosario de Bravos]] | [[Ficheiro:CapelaRosario 02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1131 | [[:d:Q134408158|Q134408158]] | [[igrexa de Santa María de Dornelas]] | [[Ficheiro:Dornelas, Mos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1132 | [[:d:Q134425234|Q134425234]] | [[hórreos da Lavandeira]] | [[Ficheiro:Hórreos da Lavandeira en Imo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1133 | [[:d:Q134425333|Q134425333]] | [[hórreo do arco de Castro]] | [[Ficheiro:Hórreo do arco de Castro, Dodro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1134 | [[:d:Q134425443|Q134425443]] | [[muíño da Devesa]] | |- | style='text-align:right'| 1135 | [[:d:Q134426270|Q134426270]] | [[capela da Virxe do Bo Parto e do Leite de Laíño]] | [[Ficheiro:Capela da Virxe do Leite, Laíño (Dodro).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1136 | [[:d:Q134427492|Q134427492]] | [[capela de Santo Amaro de Bexo]] | [[Ficheiro:Ermida de Santo Amaro, Bexo, Dodro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1137 | [[:d:Q134427657|Q134427657]] | [[muíño de vento de Chenlo]] | [[Ficheiro:Muíño de vento de Chenlo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1138 | [[:d:Q134427835|Q134427835]] | [[brañas de Laíño]] | [[Ficheiro:Panorámica de Laíño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1139 | [[:d:Q134429654|Q134429654]] | [[pozo do Conxeiro]] | [[Ficheiro:Pozo do Conxeiro, Eiró.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1140 | [[:d:Q134435320|Q134435320]] | [[igrexa de San Pedro de Cesantes]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Cesantes, Redondela 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1141 | [[:d:Q134435354|Q134435354]] | [[capela de San Vicente de Soutoxuste]] | [[Ficheiro:Capela de San Vicente de Soutoxuste (O Viso, Redondela).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1142 | [[:d:Q134435551|Q134435551]] | [[santuario de Santa Eufemia e San Mateo de Vilouchada]] | [[Ficheiro:Santuario de Santa Eufemia e San Mateo de Vilouchada, Trazo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1143 | [[:d:Q134441149|Q134441149]] | [[igrexa de San Xoán de Campo]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Campo, Trazo 04.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1144 | [[:d:Q134442653|Q134442653]] | [[igrexa de San Xulián de Ventosa]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Ventosa, Agolada.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1145 | [[:d:Q134443585|Q134443585]] | [[capela de San Sebastián de Rebordechán]] | |- | style='text-align:right'| 1146 | [[:d:Q134443706|Q134443706]] | [[capela de San Sebastián do Formigueiro]] | [[Ficheiro:Capela de Formigueiro 2 - Amoeiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1147 | [[:d:Q134443737|Q134443737]] | [[capela de San Sebastián de Loxo]] | |- | style='text-align:right'| 1148 | [[:d:Q134443776|Q134443776]] | [[capela de San Sebastián do Rosal]] | |- | style='text-align:right'| 1149 | [[:d:Q134443786|Q134443786]] | [[capela de Santa Ana de Mera]] | |- | style='text-align:right'| 1150 | [[:d:Q134443806|Q134443806]] | [[capela de San Sebastián de Sandrenzo]] | |- | style='text-align:right'| 1151 | [[:d:Q134443813|Q134443813]] | [[pazo de Sandrenzo]] | |- | style='text-align:right'| 1152 | [[:d:Q134443838|Q134443838]] | [[capela de San Sebastián de Xinzo]] | [[Ficheiro:O Souto, Capela de San Sebastián.png|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1153 | [[:d:Q134443917|Q134443917]] | [[capela de San Sebastián de Lira]] | |- | style='text-align:right'| 1154 | [[:d:Q134443940|Q134443940]] | [[capela de Santo Amaro da Arnoia]] | |- | style='text-align:right'| 1155 | [[:d:Q134443950|Q134443950]] | [[capela de Santo Amaro de Lira]] | |- | style='text-align:right'| 1156 | [[:d:Q134443959|Q134443959]] | [[capela de San Sebastián de Taboexa]] | |- | style='text-align:right'| 1157 | [[:d:Q134459843|Q134459843]] | [[capela de San Roque de Quilmelas]] | |- | style='text-align:right'| 1158 | [[:d:Q134459930|Q134459930]] | [[igrexa de San Tomé de Piñeiro]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Tomé de Piñeiro (622226150).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1159 | [[:d:Q134460242|Q134460242]] | [[capela de San Campio da Ramallosa]] | [[Ficheiro:A Ramallosa cruceiro y capilla de San Campio - panoramio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1160 | [[:d:Q134460255|Q134460255]] | [[capela de San Campio de Pontellas]] | |- | style='text-align:right'| 1161 | [[:d:Q134461035|Q134461035]] | [[capela de San Lourenzo de Goián]] | |- | style='text-align:right'| 1162 | [[:d:Q134462681|Q134462681]] | [[igrexa de Santiago de Pontellas]] | [[Ficheiro:O Porriño, Santiago de Pontellas, igrexa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1163 | [[:d:Q134462694|Q134462694]] | [[igrexa de San Xurxo de Mosende]] | [[Ficheiro:O Porriño, Mosende, S. Xurxo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1164 | [[:d:Q134462721|Q134462721]] | [[igrexa de San Xoán o Bautista de Chenlo]] | [[Ficheiro:O Porriño, S. Xoán Bautista de Chenlo, igrexa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1165 | [[:d:Q134462726|Q134462726]] | [[igrexa de San Salvador de Budiño]] | [[Ficheiro:Fachada da Igrexa de San Salvador de Budiño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1166 | [[:d:Q134463515|Q134463515]] | [[igrexa de Santa Eulalia de Atios]] | [[Ficheiro:Igrexa Atios.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1167 | [[:d:Q134463666|Q134463666]] | [[capela da Nosa Señora da Guía do Porriño]] | [[Ficheiro:Capela da Virxe da Guía.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1168 | [[:d:Q134463840|Q134463840]] | [[igrexa de Santo Estevo de Cans]] | [[Ficheiro:O Porriño, Santo Estevo de Cans.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1169 | [[:d:Q134463924|Q134463924]] | [[igrexa de San Salvador de Torneiros]] | |- | style='text-align:right'| 1170 | [[:d:Q134464344|Q134464344]] | [[capela de San Sebastián do Porriño]] | [[Ficheiro:Capela de San Sebastián.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1171 | [[:d:Q134464355|Q134464355]] | [[capela de San Bieito do Porriño]] | [[Ficheiro:Capela de San Bieito, O Porriño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1172 | [[:d:Q134464458|Q134464458]] | [[igrexa de Santa María do Porriño]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María do Porriño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1173 | [[:d:Q134464478|Q134464478]] | [[capela da Virxe dos Milagres de Carracido]] | [[Ficheiro:Capela da Virxe dos Milagres.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1174 | [[:d:Q134466302|Q134466302]] | [[igrexa de Santa Baia de Camos]] | [[Ficheiro:Santa Baia de Camos, Nigrán.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1175 | [[:d:Q134466340|Q134466340]] | [[igrexa de San Xosé de Chandebrito]] | [[Ficheiro:San Xosé de Chandebrito, Nigrán 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1176 | [[:d:Q134466370|Q134466370]] | [[igrexa de San Fiz de Nigrán]] | [[Ficheiro:San Fiz de Nigrán.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1177 | [[:d:Q134466442|Q134466442]] | [[igrexa de Santiago de Parada]] | [[Ficheiro:Santiago de Parada, Nigrán, Galicia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1178 | [[:d:Q134466457|Q134466457]] | [[igrexa de San Mamede de Priegue]] | [[Ficheiro:San Mamede de Priegue, Nigrán.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1179 | [[:d:Q134466490|Q134466490]] | [[igrexa de San Pedro da Ramallosa]] | [[Ficheiro:San Pedro da Ramallosa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1180 | [[:d:Q134466528|Q134466528]] | [[capela da Virxe das Angustias de Nigrán]] | [[Ficheiro:Nigran church.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1181 | [[:d:Q134467945|Q134467945]] | [[capela da Nosa Señora do Monte Alba]] | [[Ficheiro:Monte Alba, Serra do Galiñeiro, Vigo 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1182 | [[:d:Q134467990|Q134467990]] | [[igrexa vella de Santa Baia de Alcabre]] | [[Ficheiro:Santa Baia de Alcabre, igrexa vella.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1183 | [[:d:Q134467999|Q134467999]] | [[igrexa nova de Santa Baia de Alcabre]] | [[Ficheiro:Igrexa Nova de Santa Baia de Alcabre, Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1184 | [[:d:Q134468059|Q134468059]] | [[igrexa de Santo Estevo de Beade]] | [[Ficheiro:Iglesia de beade - panoramio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1185 | [[:d:Q134468080|Q134468080]] | [[igrexa de Santa Mariña de Cabral]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Marina de Cabral.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1186 | [[:d:Q134468281|Q134468281]] | [[igrexa de San Cristovo de Candeán]] | |- | style='text-align:right'| 1187 | [[:d:Q134468593|Q134468593]] | [[capela da Nosa Señora do Carme do Vao]] | [[Ficheiro:Capela Nosa Señora do Carme, no Vao, Coruxo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1188 | [[:d:Q134468662|Q134468662]] | [[igrexa da Inmaculada Concepción de María do Calvario]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial da Inmaculada Concepción do arquitecto Antonio Román Conde, 1968, Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1189 | [[:d:Q134468711|Q134468711]] | [[capela da Nosa Señora das Dores]] | |- | style='text-align:right'| 1190 | [[:d:Q134468759|Q134468759]] | [[igrexa de San Tomé de Freixeiro]] | [[Ficheiro:Freixeiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1191 | [[:d:Q134468913|Q134468913]] | [[igrexa de Santa Cristina de Lavadores]] | [[Ficheiro:Vigo iglesia de Santa Cristina de Lavadores - panoramio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1192 | [[:d:Q134468964|Q134468964]] | [[igrexa de San Pedro de Matamá]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Pedro de Matamá.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1193 | [[:d:Q134468979|Q134468979]] | [[capela de Santo Amaro de Matamá]] | |- | style='text-align:right'| 1194 | [[:d:Q134469096|Q134469096]] | [[capela de San Xián do Rosal]] | |- | style='text-align:right'| 1195 | [[:d:Q134469268|Q134469268]] | [[igrexa nova de San Paio de Navia]] | [[Ficheiro:Igrexa de Navia, Vigo (1969).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1196 | [[:d:Q134469286|Q134469286]] | [[igrexa vella de San Paio de Navia]] | [[Ficheiro:Igrexa de Navia, vella, Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1197 | [[:d:Q134470433|Q134470433]] | [[capela de Santa Catarina de Parada]] | |- | style='text-align:right'| 1198 | [[:d:Q134470502|Q134470502]] | [[igrexa de Santa Mariña de Castro de Amarante]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña do Castro de Amarante.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1199 | [[:d:Q134474467|Q134474467]] | [[igrexa da Nosa Señora das Neves de Teis]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Nosa Señora das Neves, Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1200 | [[:d:Q134474699|Q134474699]] | [[igrexa de San Xurxo de Saiáns]] | [[Ficheiro:San Xurxo de Saiáns, Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1201 | [[:d:Q134474732|Q134474732]] | [[igrexa de Santo André de Comesaña]] | [[Ficheiro:Santo André de Comesaña, Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1202 | [[:d:Q134474736|Q134474736]] | [[igrexa de San Pedro de Sárdoma]] | [[Ficheiro:San Pedro de Sárdoma, Vigo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1203 | [[:d:Q134474743|Q134474743]] | [[igrexa de San Salvador de Teis]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de San Salvador de Teis.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1204 | [[:d:Q134474795|Q134474795]] | [[igrexa de María Auxiliadora de Vigo]] | [[Ficheiro:María Auxiliadora, Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1205 | [[:d:Q134474820|Q134474820]] | [[capela de María Auxiliadora de Camos]] | |- | style='text-align:right'| 1206 | [[:d:Q134474903|Q134474903]] | [[fonte da ermida de Flariz]] | [[Ficheiro:A fonte da Praza da Ermita no 2001. - panoramio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1207 | [[:d:Q134474945|Q134474945]] | [[capela de Santo Antón de Lañas]] | |- | style='text-align:right'| 1208 | [[:d:Q134475191|Q134475191]] | [[capela da Nosa Señora do Carme de Bouzas]] | [[Ficheiro:Capela da N. S. do Carme, rúa Ferreiros, Bouzas, Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1209 | [[:d:Q134475209|Q134475209]] | [[igrexa da Nosa Señora do Carme de Vigo]] | [[Ficheiro:Virgen del Carmen - panoramio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1210 | [[:d:Q134475335|Q134475335]] | [[igrexa de San Martiño de Coia]] | [[Ficheiro:Parroquia de San Martiño, Coia, Vigo.jpeg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1211 | [[:d:Q134475542|Q134475542]] | [[capela de San Miguel da Arnoia]] | |- | style='text-align:right'| 1212 | [[:d:Q134475544|Q134475544]] | [[cruceiro de San Miguel]] | |- | style='text-align:right'| 1213 | [[:d:Q134475547|Q134475547]] | [[fonte do Santiaguiño]] | [[Ficheiro:Fuente de Santiaguiño - Vilanova - Vedra.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1214 | [[:d:Q134475650|Q134475650]] | [[igrexa de San Lourenzo de Covelo]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Lourenzo de Covelo, Viana do Bolo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1215 | [[:d:Q134475700|Q134475700]] | [[igrexa da Nosa Señora de Fátima de Vigo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Fátima, Vigo (arquitecto Antonio Cominges Tapia, 1959).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1216 | [[:d:Q134475869|Q134475869]] | [[igrexa de San Xosé Obreiro e Santa Rita de Vigo]] | [[Ficheiro:Parroquía San Xosé Obreiro e Santa Rita e Hospital Xeral.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1217 | [[:d:Q134475926|Q134475926]] | [[igrexa de San Francisco de Cambados]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Santa Mariña de Cambados. Galiza 2015-2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1218 | [[:d:Q134476096|Q134476096]] | [[igrexa de San Xoán do Monte]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de San Xoán Bautista ou San Xoán do Monte, rúa San Xoán, Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1219 | [[:d:Q134476248|Q134476248]] | [[cruceiro no adro da igrexa de San Pedro da Gudiña]] | [[Ficheiro:Cruceiro de San Pedro da Gudiña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1220 | [[:d:Q134476262|Q134476262]] | [[peto de ánimas de Cuspedriños]] | [[Ficheiro:Peto de ánimas en Cuspedriños.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1221 | [[:d:Q134476313|Q134476313]] | [[capela de San Pedro do Rubieiro]] | [[Ficheiro:Carral Sumio Capela 06.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1222 | [[:d:Q134476684|Q134476684]] | [[pombal da reitoral de Santa María de Río Caldo]] | [[Ficheiro:Pombal de Padrendo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1223 | [[:d:Q134476694|Q134476694]] | [[necrópole de Soutelo Verde]] | |- | style='text-align:right'| 1224 | [[:d:Q134476710|Q134476710]] | [[igrexa de Santa Cruz da Retorta]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Cruz da Retorta, Guntín.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1225 | [[:d:Q134476760|Q134476760]] | [[capela da Virxe das Dores de Guillarei]] | |- | style='text-align:right'| 1226 | [[:d:Q134476769|Q134476769]] | [[igrexa de Santa María de Soutochao]] | [[Ficheiro:Igesia de Santa Maria.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1227 | [[:d:Q134476840|Q134476840]] | [[igrexa de Santa María de Lucenza]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Lucenza, Cualedro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1228 | [[:d:Q134476880|Q134476880]] | [[cruceiro do Liñar]] | |- | style='text-align:right'| 1229 | [[:d:Q134476881|Q134476881]] | [[capela de San Roque de Torneiros]] | |- | style='text-align:right'| 1230 | [[:d:Q134476883|Q134476883]] | [[capela da Ascensión de Entenza]] | [[Ficheiro:Coro de Entenza 2008.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1231 | [[:d:Q134476898|Q134476898]] | [[ponte de Vilardevós]] | |- | style='text-align:right'| 1232 | [[:d:Q134476912|Q134476912]] | [[capela de San Roque de Vilalba]] | [[Ficheiro:Vilalba Capela de San Roque 03.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1233 | [[:d:Q134477074|Q134477074]] | [[capela de San Lourenzo e San Bieito de Liñares]] | |- | style='text-align:right'| 1234 | [[:d:Q134477091|Q134477091]] | [[peto de ánimas de Sordos]] | [[Ficheiro:Peto de ánimas de Sordos (Bande).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1235 | [[:d:Q134478879|Q134478879]] | [[cruceiro da praza de Matamá]] | [[Ficheiro:Praza Matamá, Matamá, Laza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1236 | [[:d:Q134479306|Q134479306]] | [[capela de San Roque de Vigo]] | |- | style='text-align:right'| 1237 | [[:d:Q134479307|Q134479307]] | [[pazo de Santa María de Vigo]] | |- | style='text-align:right'| 1238 | [[:d:Q134479325|Q134479325]] | [[igrexa de San Martiño de Fruíme]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Fruime, Lousame.png|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1239 | [[:d:Q134479327|Q134479327]] | [[igrexa de San Xoán de Mandaio]] | |- | style='text-align:right'| 1240 | [[:d:Q134479351|Q134479351]] | [[capela de Traseirexa]] | |- | style='text-align:right'| 1241 | [[:d:Q134487439|Q134487439]] | [[cruceiro de Maíndo]] | [[Ficheiro:Estrada 07, Couso, Sequeiró 01-01b.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1242 | [[:d:Q134487444|Q134487444]] | [[pombal de Triacastela]] | |- | style='text-align:right'| 1243 | [[:d:Q134487445|Q134487445]] | [[cruceiro de Triacastela]] | |- | style='text-align:right'| 1244 | [[:d:Q134487447|Q134487447]] | [[capela de San Bartolomeu do Burgo]] | |- | style='text-align:right'| 1245 | [[:d:Q134487448|Q134487448]] | [[igrexa de San Martiño de Cerceda]] | [[Ficheiro:Cerceda Cerceda igrexa de San Martinho 03.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1246 | [[:d:Q134487462|Q134487462]] | [[igrexa de San Salvador de Moreda]] | [[Ficheiro:Igrexa de Moreda Monforte de Lemos Lugo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1247 | [[:d:Q134487469|Q134487469]] | [[igrexa de San Salvador de Cabreiroá]] | [[Ficheiro:Igrexa Cabreiroá.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1248 | [[:d:Q134487477|Q134487477]] | [[cruceiro e fonte de Cabreiroá]] | [[Ficheiro:Cruceiro e fonte en Cabreiroá.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1249 | [[:d:Q134488591|Q134488591]] | [[cruceiro da Rúa]] | [[Ficheiro:Cruz en Mos 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1250 | [[:d:Q134488613|Q134488613]] | [[pazo dos Marqueses de Mos]] | [[Ficheiro:Pazo de Mos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1251 | [[:d:Q134488622|Q134488622]] | [[igrexa de Santa Baia de Mos]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Baia de Mos 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1252 | [[:d:Q134488672|Q134488672]] | [[igrexa de San Xoán de Rubiós]] | [[Ficheiro:Igrexa de Rubiós, As Neves.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1253 | [[:d:Q134488677|Q134488677]] | [[capela de San Xosé Obreiro de Cristelos]] | |- | style='text-align:right'| 1254 | [[:d:Q134488689|Q134488689]] | [[torre de Miraz]] | [[Ficheiro:Torre de Miraz. Friol, Galiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1255 | [[:d:Q134489061|Q134489061]] | [[igrexa de San Martiño de Salcedo]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Salcedo, Pontevedra.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1256 | [[:d:Q134489064|Q134489064]] | [[igrexa da Nosa Señora do Rocío de Coia]] | [[Ficheiro:Nosa Señora do Rocío, Coia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1257 | [[:d:Q134496950|Q134496950]] | [[igrexa do Perpetuo Socorro de Coia]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial do Perpetuo Socorro, Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1258 | [[:d:Q134497094|Q134497094]] | [[capela da Soidade de Beirán]] | |- | style='text-align:right'| 1259 | [[:d:Q134497108|Q134497108]] | [[capela da Virxe da Soidade da Mourisca]] | |- | style='text-align:right'| 1260 | [[:d:Q134497127|Q134497127]] | [[igrexa do Cristo da Vitoria de Coia]] | [[Ficheiro:Parroquia do Cristo da Victoria, Coia, Vigo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1261 | [[:d:Q134497153|Q134497153]] | [[capela de Santa Lucía de Asados]] | |- | style='text-align:right'| 1262 | [[:d:Q134497156|Q134497156]] | [[pombal de Serres]] | |- | style='text-align:right'| 1263 | [[:d:Q134497158|Q134497158]] | [[ermida de Santa Marta de Castelaus]] | |- | style='text-align:right'| 1264 | [[:d:Q134497221|Q134497221]] | [[capela da Nosa Señora da Vitoria da Armada]] | [[Ficheiro:Capela da Armada (Cumbraos).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1265 | [[:d:Q134497954|Q134497954]] | [[ermida de San Vicente de Parada]] | [[Ficheiro:Ermida de San Vicenzo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1266 | [[:d:Q134498139|Q134498139]] | [[igrexa dos Santos Xusto e Pastor de Entenza]] | [[Ficheiro:Salceda de Caselas, Entenza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1267 | [[:d:Q134498169|Q134498169]] | [[igrexa de San Tomé de Parderrubias]] | [[Ficheiro:Igrexa Parderrubias.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1268 | [[:d:Q134498204|Q134498204]] | [[capela de Santa Bárbara de Mariña]] | [[Ficheiro:Salceda de Caselas, capela de S. Bárbara.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1269 | [[:d:Q134498365|Q134498365]] | [[igrexa de Santa María de Salceda]] | [[Ficheiro:Salceda-SMaria.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1270 | [[:d:Q134498383|Q134498383]] | [[igrexa de Santo Estevo de Budiño]] | [[Ficheiro:Salceda de Caselas, Budiño, fachada.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1271 | [[:d:Q134498400|Q134498400]] | [[igrexa de San Vicente de Soutelo]] | [[Ficheiro:San Vicente de Soutelo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1272 | [[:d:Q134498423|Q134498423]] | [[igrexa de San Vicente de Oitavén]] | [[Ficheiro:San Vicente de Oitavén, Fornelos de Montes.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1273 | [[:d:Q134498425|Q134498425]] | [[igrexa da Nosa Señora das Marabillas]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial As Marabillas, Cartelle.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1274 | [[:d:Q134498439|Q134498439]] | [[igrexa de San Martiño de Moaña]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Moaña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1275 | [[:d:Q134498453|Q134498453]] | [[capela de Santa Ana de Veiga do Seixo]] | [[Ficheiro:Capela de Santa Ana, A Veiga do Seixo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1276 | [[:d:Q134498465|Q134498465]] | [[cruceiro da Lama]] | [[Ficheiro:Cruceiro da Lama, cristo, Camos, Nigrán.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1277 | [[:d:Q134498486|Q134498486]] | [[cruceiro de Loureda]] | [[Ficheiro:Cruceiro de Loureda.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1278 | [[:d:Q134498487|Q134498487]] | [[igrexa de Santa María de Loureda]] | [[Ficheiro:Igrexa Loureda.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1279 | [[:d:Q134498576|Q134498576]] | [[hórreo da Fontaneira]] | |- | style='text-align:right'| 1280 | [[:d:Q134498577|Q134498577]] | [[igrexa de San Martiño de Dorneda]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Dorneda.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1281 | [[:d:Q134498621|Q134498621]] | [[ponte colgante de Leiro]] | [[Ficheiro:Leiro 03-13b.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1282 | [[:d:Q134506818|Q134506818]] | [[capela de San Gregorio de Tabagón]] | |- | style='text-align:right'| 1283 | [[:d:Q134506832|Q134506832]] | [[ponte da Tamuxe]] | [[Ficheiro:Ponte da Tamuxe en San Miguel de Tabagón, O Rosal 05.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1284 | [[:d:Q134509661|Q134509661]] | [[igrexa de San Pedro de Cela]] | |- | style='text-align:right'| 1285 | [[:d:Q134509667|Q134509667]] | [[igrexa de Santa María de Guizán]] | [[Ficheiro:Santa Maria de Guizan 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1286 | [[:d:Q134509683|Q134509683]] | [[igrexa de San Salvador de Louredo]] | [[Ficheiro:Mos, Louredo 01-01d.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1287 | [[:d:Q134509696|Q134509696]] | [[igrexa de Santa Eulalia de Mos]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Baia de Mos 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1288 | [[:d:Q134509706|Q134509706]] | [[igrexa de San Miguel de Pereiras]] | [[Ficheiro:San Miguel de Pereiras, Mos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1289 | [[:d:Q134509736|Q134509736]] | [[capela de Santo Amaro da Estibada]] | |- | style='text-align:right'| 1290 | [[:d:Q134509741|Q134509741]] | [[igrexa de Santa María de Sanguiñeda]] | [[Ficheiro:Sanguiñeda.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1291 | [[:d:Q134509745|Q134509745]] | [[igrexa de San Martiño de Tameiga]] | [[Ficheiro:Lateral igrexa Tameiga.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1292 | [[:d:Q134509754|Q134509754]] | [[igrexa de San Mamede de Torroso]] | [[Ficheiro:Torroso.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1293 | [[:d:Q134509774|Q134509774]] | [[capela da Nosa Señora das Angustias de Sanguiñeda]] | [[Ficheiro:Capela das Angustias de Sanguiñeda.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1294 | [[:d:Q134509781|Q134509781]] | [[capela do Santiaguiño de Anta]] | [[Ficheiro:Guizán, Mos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1295 | [[:d:Q134509792|Q134509792]] | [[capela de Santo Eleuterio de Tameiga]] | [[Ficheiro:Ermida de san Eleuterio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1296 | [[:d:Q134509799|Q134509799]] | [[capela da Nosa Señora da Pena de Francia de Dornelas]] | [[Ficheiro:Ermida da Pena - Nosa Señora de Francia, Dornelas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1297 | [[:d:Q134509904|Q134509904]] | [[peto de ánimas de Martiñán]] | |- | style='text-align:right'| 1298 | [[:d:Q134509905|Q134509905]] | [[igrexa de San Xoán de Piñeira]] | [[Ficheiro:IgrexaPinheiraRibadeo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1299 | [[:d:Q134509906|Q134509906]] | [[igrexa de Santa María de Temes]] | [[Ficheiro:Igrexa de Temes.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1300 | [[:d:Q134509909|Q134509909]] | [[legoeiro de Laxosa]] | [[Ficheiro:Leguario.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1301 | [[:d:Q134510094|Q134510094]] | [[capela de San Gregorio de Louredo]] | |- | style='text-align:right'| 1302 | [[:d:Q134510132|Q134510132]] | [[igrexa de Santo André da Barciela]] | [[Ficheiro:Igrexa da Barciela, Santiago.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1303 | [[:d:Q134510141|Q134510141]] | [[cruceiro da Laxa]] | [[Ficheiro:Criceiro en Caroi, Cerdedo-Cotobade.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1304 | [[:d:Q134510155|Q134510155]] | [[capela de Santo Antón da Barca]] | [[Ficheiro:Capela do Santo Antón da Barca.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1305 | [[:d:Q134510156|Q134510156]] | [[cruceiro de Chamín]] | [[Ficheiro:Cruceiro de Chamin.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1306 | [[:d:Q134510183|Q134510183]] | [[igrexa de San Martiño de Vilasobroso]] | [[Ficheiro:San Martiño de Vilasobroso, Mondariz. Igrexa parroquial.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1307 | [[:d:Q134510188|Q134510188]] | [[cruceiro da igrexa de Santa Mariña de Presqueiras]] | [[Ficheiro:Cruceiro no Igrexario (Santa Mariña de Presqueiras, Forcarei) 1.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1308 | [[:d:Q134510193|Q134510193]] | [[igrexa de Santa Mariña de Presqueiras]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña de Presqueiras, Forcarei.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1309 | [[:d:Q134510194|Q134510194]] | [[legoeiro de Cerponzóns]] | [[Ficheiro:Leguario Cerponzóns.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1310 | [[:d:Q134510204|Q134510204]] | [[igrexa de San Salvador do Castro]] | [[Ficheiro:O Castro (Dozón) 03.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1311 | [[:d:Q134510215|Q134510215]] | [[igrexa de Santo André de Cedeira]] | [[Ficheiro:Cedeira, Redondela (19618237532).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1312 | [[:d:Q134510228|Q134510228]] | [[igrexa de Santa María de Lestedo]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Santa Maria de Lestedo - Iglesia parroquial de Santa Maria de Lestedo - Parochial church of Santa Maria de Lestedo - 09.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1313 | [[:d:Q134510487|Q134510487]] | [[igrexa de Santa Isabel do Castro de Caldelas]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Isabel de Castro Caldelas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1314 | [[:d:Q134510489|Q134510489]] | [[igrexa de Santa María de Valonga]] | [[Ficheiro:Valongaigrexa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1315 | [[:d:Q134510499|Q134510499]] | [[peto de ánimas de Vide]] | [[Ficheiro:Neves 03-06b, Santa María de Vide.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1316 | [[:d:Q134510501|Q134510501]] | [[calvario de Vide]] | [[Ficheiro:Neves 03-03c, Santa María de Vide.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1317 | [[:d:Q134510508|Q134510508]] | [[capela de Santa Lucía de Vide]] | |- | style='text-align:right'| 1318 | [[:d:Q134510509|Q134510509]] | [[igrexa de Santa María de Vide]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Vide.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1319 | [[:d:Q134510743|Q134510743]] | [[igrexa vella de San Fausto de Chapela]] | [[Ficheiro:Chapela-vieja-parroquia-de-san-fausto.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1320 | [[:d:Q134510815|Q134510815]] | [[igrexa de Santo Estevo de Negros]] | [[Ficheiro:Santo Estevo de Negros, Redondela, igrexa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1321 | [[:d:Q134510854|Q134510854]] | [[pazo de Pousadouro]] | [[Ficheiro:Pazo de Pousadouro.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1322 | [[:d:Q134519358|Q134519358]] | [[igrexa de Santa María de Reboreda]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Santa María de Reboreda, Redondela, século XVIII.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1323 | [[:d:Q134519578|Q134519578]] | [[igrexa de San Martiño de Ventosela]] | [[Ficheiro:San Martiño de Ventosela, Redondela, Galicia.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1324 | [[:d:Q134519601|Q134519601]] | [[igrexa de Santa María do Viso]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Santa María do Viso.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1325 | [[:d:Q134519854|Q134519854]] | [[igrexa de San Paio de Alxén]] | [[Ficheiro:San Paio de Alxén, Salvaterra de Miño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1326 | [[:d:Q134519870|Q134519870]] | [[igrexa de San Pedro de Arantei]] | [[Ficheiro:Arantei, Salvaterra de Miño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1327 | [[:d:Q134519892|Q134519892]] | [[ermida da Nosa Señora da Asunción do monte Castelo]] | [[Ficheiro:Capela da Nosa Señora da Asunción (Pesqueiras, Salvaterra de Miño).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1328 | [[:d:Q134519951|Q134519951]] | [[igrexa de San Miguel de Cabreira]] | [[Ficheiro:Igrexa de Cabreira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1329 | [[:d:Q134519967|Q134519967]] | [[capela de San Roque de Cabreira]] | [[Ficheiro:Cabreira, S. Roque, Salvaterra de Miño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1330 | [[:d:Q134519999|Q134519999]] | [[igrexa de San Miguel de Corzáns]] | [[Ficheiro:Corzáns, Salvaterra de Miño.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1331 | [[:d:Q134520352|Q134520352]] | [[igrexa de San Paio de Fiolledo]] | [[Ficheiro:Fiolledo, Salvaterra de Miño.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1332 | [[:d:Q134520400|Q134520400]] | [[igrexa de San Xoán de Fornelos]] | [[Ficheiro:Fornelos, Salvaterra de Minho.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1333 | [[:d:Q134520446|Q134520446]] | [[igrexa de San Salvador de Leirado]] | [[Ficheiro:Salvaterra de M., Leirado.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1334 | [[:d:Q134520454|Q134520454]] | [[capela de San Roque de Leirado]] | |- | style='text-align:right'| 1335 | [[:d:Q134520468|Q134520468]] | [[igrexa de San Simón de Lira]] | [[Ficheiro:Salvaterra de M., San Simón de Lira.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1336 | [[:d:Q134520479|Q134520479]] | [[igrexa de Santo André de Lourido]] | [[Ficheiro:Salvaterra de Miño, Lourido.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1337 | [[:d:Q134520582|Q134520582]] | [[igrexa de Santo Adrián de Meder]] | [[Ficheiro:Salvaterra de Miño, Meder.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1338 | [[:d:Q134520595|Q134520595]] | [[capela da Virxe da Luz de Meder]] | |- | style='text-align:right'| 1339 | [[:d:Q134520652|Q134520652]] | [[igrexa de Santa María de Oleiros]] | [[Ficheiro:Oleiros, Salvaterra de Miño.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1340 | [[:d:Q134520668|Q134520668]] | [[igrexa de Santa Mariña de Pesqueiras]] | [[Ficheiro:Pesqueiras '1930', Salvaterra de Miño.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1341 | [[:d:Q134520676|Q134520676]] | [[igrexa de San Paulo de Porto]] | [[Ficheiro:Porto, Salvaterra de Miño, torre.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1342 | [[:d:Q134527582|Q134527582]] | [[igrexa de San Lourenzo de Salvaterra]] | [[Ficheiro:St Lawrence church in Salvaterra de Mino 06.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1343 | [[:d:Q134527799|Q134527799]] | [[igrexa de Santa Comba de Soutolobre]] | [[Ficheiro:Salvaterra de Miño, Soutolobre.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1344 | [[:d:Q134527814|Q134527814]] | [[igrexa de Santo André de Uma]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santo André de Uma.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1345 | [[:d:Q134527847|Q134527847]] | [[igrexa de San Xoán de Vilacova]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Vilacova.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1346 | [[:d:Q134527920|Q134527920]] | [[igrexa de San Breixo de Arcos]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de San Breixo de Arcos, Ponteareas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1347 | [[:d:Q134527976|Q134527976]] | [[igrexa de Santa María de Areas]] | [[Ficheiro:Areas, Ponteareas, SE HIZO EL AÑO DE 1779.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1348 | [[:d:Q134528001|Q134528001]] | [[igrexa de San Lourenzo de Arnoso]] | [[Ficheiro:S. Lourenzo de Arnoso, Ponteareas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1349 | [[:d:Q134528037|Q134528037]] | [[igrexa de Santa Cristina de Bugarín]] | [[Ficheiro:Santa Cristina de Bugarín, Ponteareas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1350 | [[:d:Q134528135|Q134528135]] | [[torre-tulla de Fafián]] | [[Ficheiro:Torre-tulla de Fafián 27.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1351 | [[:d:Q134528509|Q134528509]] | [[igrexa de San Salvador de Cristiñade]] | [[Ficheiro:Cristiñade, Ponteareas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1352 | [[:d:Q134528660|Q134528660]] | [[igrexa de San Mamede de Fontenla]] | [[Ficheiro:San Mamede de Fontenla, Ponteareas, igrexa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1353 | [[:d:Q134528698|Q134528698]] | [[igrexa de San Bartolomeu de Fozara]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Bartolomeu de Fozara.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1354 | [[:d:Q134528920|Q134528920]] | [[capela de San Gregorio de Guillade]] | [[Ficheiro:Guillade, Ponteareas, capela S. Gregorio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1355 | [[:d:Q134528932|Q134528932]] | [[igrexa de San Miguel de Guillade]] | [[Ficheiro:Guillade, Ponteareas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1356 | [[:d:Q134528956|Q134528956]] | [[igrexa de San Xulián de Guláns]] | [[Ficheiro:Guláns, Ponteareas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1357 | [[:d:Q134529034|Q134529034]] | [[igrexa de San Martiño de Moreira]] | [[Ficheiro:Igrexa San Martiño.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1358 | [[:d:Q134533015|Q134533015]] | [[igrexa de San Salvador de Nogueira]] | [[Ficheiro:Nogueira, Ponteareas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1359 | [[:d:Q134533134|Q134533134]] | [[capela da Virxe da Oliveira]] | [[Ficheiro:Altar en las murallas - panoramio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1360 | [[:d:Q134533207|Q134533207]] | [[igrexa de Santiago de Oliveira]] | [[Ficheiro:Santiago de Oliveira, Ponteareas.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1361 | [[:d:Q134533228|Q134533228]] | [[igrexa de San Mateo de Oliveira]] | [[Ficheiro:San Mateo de Oliveira, Ponteareas, igrexa parroquial.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1362 | [[:d:Q134533336|Q134533336]] | [[capela de San Ciríaco de Paredes]] | [[Ficheiro:Capela de San Ciríaco de Paredes (San Pedro de Laroá, Xinzo de Limia) 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1363 | [[:d:Q134533390|Q134533390]] | [[capela de San Ciríaco de Fradelo]] | [[Ficheiro:Fradelo, Viana do Bolo - capela de San Ciríaco 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1364 | [[:d:Q134533444|Q134533444]] | [[capela de San Ciríaco de Sanguñedo]] | [[Ficheiro:Sanguñedo, Campobecerros, Castrelo do Val - capela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1365 | [[:d:Q134533546|Q134533546]] | [[capela de San Ciríaco da Pedrosa]] | |- | style='text-align:right'| 1366 | [[:d:Q134539273|Q134539273]] | [[igrexa de Santa Mariña de Pías]] | [[Ficheiro:Iglesiapias.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1367 | [[:d:Q134539326|Q134539326]] | [[igrexa de San Miguel de Ponteareas]] | [[Ficheiro:Ponteareas, igrexa.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1368 | [[:d:Q134539335|Q134539335]] | [[igrexa de San Nicolao de Prado]] | [[Ficheiro:S. Nicolao de Prado, Ponteareas, igrexa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1369 | [[:d:Q134539351|Q134539351]] | [[igrexa de San Xurxo de Ribadetea]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de San Xurxo de Ribadetea, Ponteareas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1370 | [[:d:Q134539359|Q134539359]] | [[capela do Doce Nome de Xesús]] | [[Ficheiro:Troña, Pias, Ponteareas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1371 | [[:d:Q134539375|Q134539375]] | [[igrexa de Santa Mariña de Xinzo]] | [[Ficheiro:Ponteareas, Xinzo.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1372 | [[:d:Q134539487|Q134539487]] | [[capela de San Caetano de Bustelos]] | [[Ficheiro:Capela de San Caetano de Bustelos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1373 | [[:d:Q134539538|Q134539538]] | [[igrexa de Santo Adrián de Calvos]] | [[Ficheiro:Fornelos de Montes, Santo Adrián de Calvos, igrexa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1374 | [[:d:Q134539553|Q134539553]] | [[capela de Santo Amaro de Traspielas]] | |- | style='text-align:right'| 1375 | [[:d:Q134539559|Q134539559]] | [[igrexa de Santa María das Estacas]] | [[Ficheiro:Fornelos de Montes, Santa María das Estacas, igrexa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1376 | [[:d:Q134539565|Q134539565]] | [[igrexa de San Lourenzo de Fornelos de Montes]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Lourenzo de Fornelos de Montes.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1377 | [[:d:Q134539789|Q134539789]] | [[igrexa de Santa María de Traspielas]] | [[Ficheiro:Fornelos de Montes, Traspielas, igrexa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1378 | [[:d:Q134539852|Q134539852]] | [[igrexa de San Miguel de Ventín]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Ventín.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1379 | [[:d:Q134540183|Q134540183]] | [[igrexa de San Sadurniño de Amoedo]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Sadurniño de Amoedo, Pazos de Borbén.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1380 | [[:d:Q134540240|Q134540240]] | [[igrexa de Santiago de Bornén]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Santiago de Borbén, Pazos de Borbén.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1381 | [[:d:Q134540260|Q134540260]] | [[igrexa de San Pedro de Cepeda]] | [[Ficheiro:Pazos de Borbén, Cepeda.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1382 | [[:d:Q134540289|Q134540289]] | [[igrexa de San Paio de Moscoso]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Paio de Moscoso.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1383 | [[:d:Q134540321|Q134540321]] | [[igrexa de San Martiño de Nespereira]] | [[Ficheiro:Nespereira, Pazos de Borbén.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1384 | [[:d:Q134540350|Q134540350]] | [[igrexa de Santa María de Pazos]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Pazos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1385 | [[:d:Q134540362|Q134540362]] | [[igrexa de San Salvador de Xunqueiras]] | [[Ficheiro:Pazos de Borbén, Xunqueiras.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1386 | [[:d:Q134540381|Q134540381]] | [[igrexa de Santiago de Arcade]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Arcade, Soutomaior.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1387 | [[:d:Q134540408|Q134540408]] | [[igrexa de San Salvador de Soutomaior]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Salvador de Soutomaior.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1388 | [[:d:Q134543396|Q134543396]] | [[igrexa de San Martiño de Frades]] | [[Ficheiro:Mondariz, Frades, igrexa.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1389 | [[:d:Q134543453|Q134543453]] | [[igrexa de Santa María de Gargamala]] | [[Ficheiro:Mondariz, Gargamala, igrexa.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1390 | [[:d:Q134543497|Q134543497]] | [[igrexa de San Fiz de Lougares]] | [[Ficheiro:Mondariz, Lougares, igrexa.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1391 | [[:d:Q134543579|Q134543579]] | [[igrexa de Santo André de Meirol]] | [[Ficheiro:Mondariz, Meirol, fachada.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1392 | [[:d:Q134543585|Q134543585]] | [[igrexa de Santa Baia de Mondariz]] | [[Ficheiro:Mondariz, igrexa.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1393 | [[:d:Q134543595|Q134543595]] | [[igrexa de Santa María de Queimadelos]] | [[Ficheiro:Igrexa de Queimadelos, Mondariz.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1394 | [[:d:Q134543636|Q134543636]] | [[igrexa de San Miguel de Riofrío]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Riofrío, Mondariz.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1395 | [[:d:Q134546147|Q134546147]] | [[igrexa de San Mamede de Sabaxáns]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Mamede de Sabaxáns.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1396 | [[:d:Q134546157|Q134546157]] | [[igrexa de San Mateo de Toutón]] | [[Ficheiro:Toutón, 'AÑO 1713'.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1397 | [[:d:Q134546164|Q134546164]] | [[igrexa de San Mamede de Vilar]] | [[Ficheiro:Mondariz, Vilar, 'ano de 1797'.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1398 | [[:d:Q134546690|Q134546690]] | [[igrexa da Nosa Señora de Lourdes de Mondariz-Balneario]] | [[Ficheiro:Igrexa da Nosa Señora de Lurdes de Mondariz-Balneario.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1399 | [[:d:Q134546699|Q134546699]] | [[capela de San Pedro de Mondariz-Balneario]] | [[Ficheiro:Saint Peter Church Mondariz.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1400 | [[:d:Q134546709|Q134546709]] | [[capela da Nosa Señora do Carme de Mondariz-Balneario]] | [[Ficheiro:Mondariz-Balneario - 02 - Capilla Nuestra Señora del Carmen.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1401 | [[:d:Q134546719|Q134546719]] | [[igrexa de San Pedro de Batalláns]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Batalláns.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1402 | [[:d:Q134546724|Q134546724]] | [[igrexa de Santa Eulalia de Batalláns]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Eulalia de Batalláns.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1403 | [[:d:Q134546746|Q134546746]] | [[igrexa de San Xoán de Cerdeira]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Cerdeira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1404 | [[:d:Q134546751|Q134546751]] | [[igrexa de Santa María de Liñares]] | [[Ficheiro:Igrexa de Liñares, As Neves.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1405 | [[:d:Q134546884|Q134546884]] | [[igrexa de Santa María das Neves]] | [[Ficheiro:Iglesia das Neves III.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1406 | [[:d:Q134546915|Q134546915]] | [[igrexa de San Cibrán de Ribarteme]] | [[Ficheiro:Igrexa San Cibrán de Ribarteme, As Neves.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1407 | [[:d:Q134546948|Q134546948]] | [[igrexa de San Xosé de Ribarteme]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xosé de Ribarteme.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1408 | [[:d:Q134546977|Q134546977]] | [[igrexa de Santiago de Ribarteme]] | [[Ficheiro:Igrexa Santiago de Ribarteme, As Neves.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1409 | [[:d:Q134547089|Q134547089]] | [[capela de San Nomedio de Taboexa]] | [[Ficheiro:Ermita de San Nomedio (16284583103).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1410 | [[:d:Q134547119|Q134547119]] | [[capela de Sanomedio de Tomiño]] | |- | style='text-align:right'| 1411 | [[:d:Q134547125|Q134547125]] | [[igrexa de Santa María de Taboexa]] | |- | style='text-align:right'| 1412 | [[:d:Q134547130|Q134547130]] | [[igrexa de Santiago de Tortoreos]] | |- | style='text-align:right'| 1413 | [[:d:Q134547908|Q134547908]] | [[igrexa de Santa María de Arbo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Arbo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1414 | [[:d:Q134547931|Q134547931]] | [[igrexa de San Xoán o Bautista de Barcela]] | |- | style='text-align:right'| 1415 | [[:d:Q134547992|Q134547992]] | [[igrexa de San Sebastián de Cabeiras]] | [[Ficheiro:Igrexa Cabeiras, Arbo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1416 | [[:d:Q134548110|Q134548110]] | [[igrexa de San Cristovo de Mourentán]] | [[Ficheiro:Igrexa Mourentan, Arbo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1417 | [[:d:Q134548347|Q134548347]] | [[capela de San Pedro de Arbo]] | [[Ficheiro:Capela de San Pedro, Arbo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1418 | [[:d:Q134550675|Q134550675]] | [[igrexa de San Xoán de Albeos]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Albeos, Crecente.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1419 | [[:d:Q134550715|Q134550715]] | [[igrexa de San Bernabeu da Ameixeira]] | [[Ficheiro:Igrexa da Ameixeira, Crecente.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1420 | [[:d:Q134550729|Q134550729]] | [[igrexa de San Xoán de Angudes]] | [[Ficheiro:Igrexa Angudes, Crecente.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1421 | [[:d:Q134555626|Q134555626]] | [[igrexa de San Pedro de Crecente]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Pedro de Crecente.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1422 | [[:d:Q134555642|Q134555642]] | [[igrexa de San Pedro de Filgueira]] | [[Ficheiro:Igrexa de Filgueira, Crecente.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1423 | [[:d:Q134555876|Q134555876]] | [[igrexa de San Roque do Freixo]] | [[Ficheiro:Igrexa O Freixo, Crecente.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1424 | [[:d:Q134556122|Q134556122]] | [[igrexa de San Caetano de Quintela]] | [[Ficheiro:Igrexa Quintela, Crecente.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1425 | [[:d:Q134556145|Q134556145]] | [[igrexa de Santa María de Rebordechán]] | [[Ficheiro:Igrexa Rebordechán, Crecente.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1426 | [[:d:Q134556171|Q134556171]] | [[igrexa de Santa Mariña de Ribeira]] | [[Ficheiro:Igrexa Ribeira, Crecente.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1427 | [[:d:Q134556194|Q134556194]] | [[igrexa de Santa Cruz de Sendelle]] | [[Ficheiro:Igrexa Sendelle, Crecente.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1428 | [[:d:Q134556214|Q134556214]] | [[igrexa de San Xorxe de Vilar]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xurxo de Vilar, Crecente.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1429 | [[:d:Q134579885|Q134579885]] | [[igrexa de San Martiño de Barcia de Mera]] | [[Ficheiro:Igrexa de Barcia de Mera, Covelo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1430 | [[:d:Q134579932|Q134579932]] | [[igrexa de Santa María de Campo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Campo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1431 | [[:d:Q134579946|Q134579946]] | [[igrexa de Santo Estevo de Casteláns]] | |- | style='text-align:right'| 1432 | [[:d:Q134579986|Q134579986]] | [[convento de Santa María de Casteláns]] | [[Ficheiro:Ruinas de la iglesia monacal de Santa María de Casteláns (5517783300).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1433 | [[:d:Q134580012|Q134580012]] | [[igrexa de Santiago de Covelo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Covelo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1434 | [[:d:Q134580021|Q134580021]] | [[capela de San Bieito de Covelo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Covelo (Quins, Melón).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1435 | [[:d:Q134580161|Q134580161]] | [[capela de San Miguel de Corzós]] | [[Ficheiro:Capela de San Miguel en Corzós, Covelo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1436 | [[:d:Q134580250|Q134580250]] | [[igrexa de San Sebastián das Achas]] | [[Ficheiro:Igrexa das Achas, A Cañiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1437 | [[:d:Q134580264|Q134580264]] | [[igrexa de Santa María de Luneda]] | [[Ficheiro:Igrexa Luneda, A Cañiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1438 | [[:d:Q134580347|Q134580347]] | [[igrexa de San Bartolomeu do Couto]] | [[Ficheiro:Igrexa O Couto, A Cañiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1439 | [[:d:Q134580373|Q134580373]] | [[igrexa de Santa María de Oroso]] | [[Ficheiro:Igrexa de Oroso, A Cañiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1440 | [[:d:Q134580380|Q134580380]] | [[igrexa de Santiago de Parada das Achas]] | |- | style='text-align:right'| 1441 | [[:d:Q134580392|Q134580392]] | [[igrexa de San Xián de Petán]] | [[Ficheiro:Igrexa de Petán, A Cañiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1442 | [[:d:Q134580398|Q134580398]] | [[igrexa de Santa Cristina de Valeixe]] | [[Ficheiro:Igrexa Valeixe, A Cañiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1443 | [[:d:Q134580430|Q134580430]] | [[capela do Santo Cristo da Miranda]] | [[Ficheiro:Capela dos Arredores na Cañiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1444 | [[:d:Q134587102|Q134587102]] | [[capela da Virxe de Gundián]] | [[Ficheiro:Capela de Gundián, A Cañiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1445 | [[:d:Q134587139|Q134587139]] | [[capela de San Roque de Luneda]] | [[Ficheiro:Capela San Roque Luneda, A Cañiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1446 | [[:d:Q134587412|Q134587412]] | [[igrexa de San Salvador da Lama]] | [[Ficheiro:Igrexa da Lama.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1447 | [[:d:Q134587436|Q134587436]] | [[igrexa de San Sebastián de Covelo]] | [[Ficheiro:Laxedo a Lama Pontevedra 16-08-2019.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1448 | [[:d:Q134587442|Q134587442]] | [[igrexa de Santa Ana da Barcia do Seixo]] | |- | style='text-align:right'| 1449 | [[:d:Q134587467|Q134587467]] | [[igrexa de San Pedro de Gaxate]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Gaxate.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1450 | [[:d:Q134587488|Q134587488]] | [[capela do Sagrado Corazón de Xesús da Lama]] | [[Ficheiro:Capela do Sagrado Corazón de Xesús da Lama 02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1451 | [[:d:Q134587520|Q134587520]] | [[igrexa de San Martiño de Verducido]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Verducido, A Lama.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1452 | [[:d:Q134587563|Q134587563]] | [[capela de Santo Antonio da Regueira]] | |- | style='text-align:right'| 1453 | [[:d:Q134587591|Q134587591]] | [[igrexa de San Paulo de Xende]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Paulo de Xende.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1454 | [[:d:Q134587672|Q134587672]] | [[cruceiro con baldaquino de Xende]] | [[Ficheiro:Lama 03, Santa Cruz de Xende 01-06r.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1455 | [[:d:Q134587694|Q134587694]] | [[igrexa de San Bartolomeu de Xesta]] | |- | style='text-align:right'| 1456 | [[:d:Q134587703|Q134587703]] | [[igrexa de Santo André de Anceu]] | [[Ficheiro:Anceu, igrexa.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1457 | [[:d:Q134587724|Q134587724]] | [[igrexa de Santa María de Castro Barbudo]] | [[Ficheiro:Castro Barbudo, igrexa.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1458 | [[:d:Q134587736|Q134587736]] | [[igrexa de San Fiz de Forzáns]] | [[Ficheiro:Forzáns, igrexa.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1459 | [[:d:Q134587744|Q134587744]] | [[igrexa de Santa Mariña da Insua]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña da Insua.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1460 | [[:d:Q134588586|Q134588586]] | [[capela de San Miguel de Contixe]] | [[Ficheiro:Ponte Caldelas, Touron, Vilarchan Igrexa San Miguel 01-01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1461 | [[:d:Q134588626|Q134588626]] | [[capela de Santa Ana de Buchabade]] | [[Ficheiro:SantaAna retocada.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1462 | [[:d:Q134588846|Q134588846]] | [[capela do Calvario de Anceu]] | [[Ficheiro:Anceu, calvario e capela.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1463 | [[:d:Q134588861|Q134588861]] | [[capela da Virxe de Guadalupe de Anceu]] | [[Ficheiro:Capela Guadalupe.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1464 | [[:d:Q134588883|Q134588883]] | [[capela de Santa Comba de Rebordelo]] | [[Ficheiro:Capela de Santa Comba de Rebordelo (Santuario da virxe da saúde) 02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1465 | [[:d:Q134594240|Q134594240]] | [[capela de Cristo Rei de Xustáns]] | [[Ficheiro:Santuario de Cristo Rei de Xustáns.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1466 | [[:d:Q134594524|Q134594524]] | [[igrexa de Santa Eulalia de Ponte Caldelas]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Eulalia de Ponte Caldelas 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1467 | [[:d:Q134595012|Q134595012]] | [[capela do Sagrado Corazón de Caldelas]] | [[Ficheiro:Capela do Sagrado Corazón en Ponte Caldelas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1468 | [[:d:Q134595023|Q134595023]] | [[igrexa de Santiago de Taboadelo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Taboadelo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1469 | [[:d:Q134595059|Q134595059]] | [[igrexa de Santa María de Tourón]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Tourón.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1470 | [[:d:Q134595100|Q134595100]] | [[igrexa de San Martiño de Xustáns]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Xustáns.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1471 | [[:d:Q134595203|Q134595203]] | [[capela de San Bartolomeu de Meira]] | [[Ficheiro:Ermida San Bartolomeu Meira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1472 | [[:d:Q134595278|Q134595278]] | [[igrexa de Santa Eulalia de Meira]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Eulalia de Meira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1473 | [[:d:Q134595469|Q134595469]] | [[capela da Virxe Peregrina de Meira]] | [[Ficheiro:Moaña, capilla de la virgen Pelegrina en O Latón, Meira.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1474 | [[:d:Q134595484|Q134595484]] | [[igrexa de San Xoán de Tirán]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Tirán, Moaña.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1475 | [[:d:Q134595863|Q134595863]] | [[igrexa de San Cibrán de Aldán]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Cibrán de Aldán.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1476 | [[:d:Q134595946|Q134595946]] | [[capela do Hospital de Cangas]] | [[Ficheiro:Capela do Hospital. Cangas. Galiza-38.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1477 | [[:d:Q134596053|Q134596053]] | [[capela de San Brais da Madalena]] | [[Ficheiro:Ermita de San Blas de Darbo (749317006).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1478 | [[:d:Q134596066|Q134596066]] | [[igrexa de Santo André do Hío]] | [[Ficheiro:Igrexa do Hío.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1479 | [[:d:Q134596086|Q134596086]] | [[capela de San Roque do Monte]] | |- | style='text-align:right'| 1480 | [[:d:Q134596637|Q134596637]] | [[igrexa de Santa María de Beluso]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Beluso.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1481 | [[:d:Q134596855|Q134596855]] | [[igrexa de San Martiño de Bueu]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial San Martiño de Bueu 07.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1482 | [[:d:Q134596871|Q134596871]] | [[igrexa de Santa María de Cela]] | [[Ficheiro:Igrexa de Cela, Bueu 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1483 | [[:d:Q134596886|Q134596886]] | [[igrexa de Santiago de Ermelo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Ermelo, Bueu.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1484 | [[:d:Q134597485|Q134597485]] | [[igrexa de Santa María de Ardán]] | [[Ficheiro:Igrexa de Ardán, Marín 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1485 | [[:d:Q134597763|Q134597763]] | [[igrexa de Santa María do Campo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María do Campo, Marín.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1486 | [[:d:Q134605035|Q134605035]] | [[igrexa de San Xián de Marín]] | [[Ficheiro:Igrexa San Xián, Marín.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1487 | [[:d:Q134605177|Q134605177]] | [[igrexa vella de Santa María do Porto]] | [[Ficheiro:Igrexa Vella de Marín.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1488 | [[:d:Q134605573|Q134605573]] | [[igrexa de Santa María de Alba]] | [[Ficheiro:Igrexa Alba.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1489 | [[:d:Q134605596|Q134605596]] | [[capela de Santo Amaro de Mourente]] | [[Ficheiro:Capela santo Amaro, Pontevedra.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1490 | [[:d:Q134605644|Q134605644]] | [[igrexa de Santa Mariña de Bora]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña de Bora.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1491 | [[:d:Q134605706|Q134605706]] | [[igrexa de Santo Estevo da Canicouva]] | [[Ficheiro:Igrexa da Canicouva.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1492 | [[:d:Q134605728|Q134605728]] | [[igrexa de San Vicente de Cerponzóns]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Vicente de Cerponzóns - fachada.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1493 | [[:d:Q134606054|Q134606054]] | [[ermida de Santa Margarida de Mourente]] | [[Ficheiro:Pontevedra-Santa Margarita y el roble. (14074203564).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1494 | [[:d:Q134606385|Q134606385]] | [[igrexa de Santa María de Ponte Sampaio]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Santa María de Ponte Sampaio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1495 | [[:d:Q134606427|Q134606427]] | [[igrexa de San Pedro de Tomeza]] | [[Ficheiro:Igrexa de Tomeza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1496 | [[:d:Q134611464|Q134611464]] | [[igrexa de San Roque de Combarro]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Roque de Combarro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1497 | [[:d:Q134611610|Q134611610]] | [[capela da Virxe da Renda]] | [[Ficheiro:Capela da Virxe da Renda en Combarro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1498 | [[:d:Q134611684|Q134611684]] | [[igrexa de San Xoán de Dorrón]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Dorrón.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1499 | [[:d:Q134611701|Q134611701]] | [[igrexa de San Pedro de Bordóns]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Bordóns.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1500 | [[:d:Q134611896|Q134611896]] | [[igrexa de Santo Estevo de Noalla]] | [[Ficheiro:Noalla, Sanxenxo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1501 | [[:d:Q134611919|Q134611919]] | [[igrexa de San Pedro de Vilalonga]] | [[Ficheiro:Vilalonga, Sanxenxo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1502 | [[:d:Q134611938|Q134611938]] | [[capela de San Tomé de Gondar]] | [[Ficheiro:Sanxenxo, Gondar, San Tomé 03-01b.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1503 | [[:d:Q134611975|Q134611975]] | [[capela do pazo dos Pardo]] | [[Ficheiro:Capela do Rebel, Vilalonga, Sanxenxo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1504 | [[:d:Q134611992|Q134611992]] | [[pazo do Rebel]] | [[Ficheiro:Sanxenxo, Vilalonga, Pazo Rebel 02-01b.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1505 | [[:d:Q134612025|Q134612025]] | [[igrexa de Santa Baia de Nantes]] | [[Ficheiro:Nantes, Sanxenxo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1506 | [[:d:Q134612074|Q134612074]] | [[capela do Santo de Nantes]] | [[Ficheiro:Sanxenxo, Nantes, O Santo 02-01b.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1507 | [[:d:Q134612230|Q134612230]] | [[igrexa de Santa María de Simes]] | [[Ficheiro:Simes, igrexa Santa María 01-02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1508 | [[:d:Q134612246|Q134612246]] | [[igrexa de San Miguel de Lores]] | [[Ficheiro:Lores, Meaño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1509 | [[:d:Q134612258|Q134612258]] | [[capela de San Bieito de Lores]] | [[Ficheiro:Capela de san Bieito, Lores, Meaño.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1510 | [[:d:Q134612268|Q134612268]] | [[igrexa de San Xoán de Meaño]] | [[Ficheiro:Meaño, San Xoán 06-01c.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1511 | [[:d:Q134612294|Q134612294]] | [[igrexa de Santa Eulalia de Xil]] | [[Ficheiro:Meaño, Xil, Santa Eulalia 05-02b.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1512 | [[:d:Q134612304|Q134612304]] | [[capela da Nosa Señora das Angustias de Broullón]] | [[Ficheiro:Capela das Angustias de Broullón, Xil.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1513 | [[:d:Q134612317|Q134612317]] | [[igrexa de Santa Cristina de Covas]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Cristina de Covas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1514 | [[:d:Q134621516|Q134621516]] | [[capela de Santo Antonio Abade da Armenteira]] | [[Ficheiro:San anton abade san mamede 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1515 | [[:d:Q134621538|Q134621538]] | [[igrexa de San Salvador de Meis]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Salvador de Meis (1987433413).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1516 | [[:d:Q134621609|Q134621609]] | [[igrexa de San Martiño de Meis]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Martiño de Meis (2022940630).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1517 | [[:d:Q134622065|Q134622065]] | [[igrexa de San Vicente de Nogueira]] | [[Ficheiro:Igrexa de de San Vicente de Nogueira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1518 | [[:d:Q134622081|Q134622081]] | [[igrexa de Santa María do Mosteiro]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María do Mosteiro, Nogueira, Meis.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1519 | [[:d:Q134622118|Q134622118]] | [[igrexa de Santa María de Paradela]] | [[Ficheiro:Meis, Paradela 01-02.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1520 | [[:d:Q134622125|Q134622125]] | [[igrexa de San Tomé de Nogueira]] | [[Ficheiro:Meis, San Tomé de Nogueira 02-03.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1521 | [[:d:Q134623749|Q134623749]] | [[ponte do Almofrei]] | [[Ficheiro:PAlmofrei.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1522 | [[:d:Q134625721|Q134625721]] | [[igrexa de Santa María de Aguasantas]] | [[Ficheiro:Igrexa de Augasantas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1523 | [[:d:Q134625755|Q134625755]] | [[igrexa de San Salvador de Coiro]] | [[Ficheiro:Igrexa de Coiro, Cangas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1524 | [[:d:Q134625829|Q134625829]] | [[ponte de Comboa]] | [[Ficheiro:PComboa.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1525 | [[:d:Q134625888|Q134625888]] | [[ponte Borela]] | [[Ficheiro:Ponte en Borela.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1526 | [[:d:Q134625910|Q134625910]] | [[igrexa de San Martiño de Borela]] | [[Ficheiro:Borela2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1527 | [[:d:Q134626274|Q134626274]] | [[capela da Virxe dos Remedios de Filgueira]] | [[Ficheiro:Capela Remedios.png|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1528 | [[:d:Q134626558|Q134626558]] | [[igrexa de San Xoán de Cerdedo]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Cerdedo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1529 | [[:d:Q134627312|Q134627312]] | [[ponte de Santo Antón]] | [[Ficheiro:Ponte de Santo Antón.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1530 | [[:d:Q134648402|Q134648402]] | [[igrexa de San Lourenzo de Nogueira]] | [[Ficheiro:Meis, San Lourenzo de Nogueira 03-02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1531 | [[:d:Q134689742|Q134689742]] | [[capela da Nosa Señora do Socorro de Balea]] | [[Ficheiro:Balea, capela da Virxe do Socorro 01-02a.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1532 | [[:d:Q134689774|Q134689774]] | [[capela da Nosa Señora do Pego]] | [[Ficheiro:Ermida do Pego en Folgoso (Cerdedo-Cotobade).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1533 | [[:d:Q134690496|Q134690496]] | [[igrexa de Santo Estevo de Pedre]] | [[Ficheiro:Igrexa de Pedre.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1534 | [[:d:Q134690499|Q134690499]] | [[capela de San Lourenzo de Serrapio]] | [[Ficheiro:Capela de San Lourenzo de Serrapio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1535 | [[:d:Q134690765|Q134690765]] | [[capela do Santo Anxo da Guarda de Loureza]] | |- | style='text-align:right'| 1536 | [[:d:Q134690873|Q134690873]] | [[capela da Nosa Señora de Lixó]] | [[Ficheiro:CapelaLixo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1537 | [[:d:Q134691626|Q134691626]] | [[capela do pazo da Crega]] | [[Ficheiro:San Antoniño.Barro.Galiza 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1538 | [[:d:Q134691672|Q134691672]] | [[igrexa de Santo André de Valiñas]] | [[Ficheiro:Barro, Valiñas 01-01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1539 | [[:d:Q134697790|Q134697790]] | [[capela do Hospital de Cambados]] | [[Ficheiro:2013. Capela do Hospital. Cambados. Galiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1540 | [[:d:Q134698219|Q134698219]] | [[igrexa de San Xulián da Illa de Arousa]] | [[Ficheiro:IgrexaIlla4.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1541 | [[:d:Q134698295|Q134698295]] | [[capela de San Simón de Baión]] | [[Ficheiro:CSSBaión.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1542 | [[:d:Q134698597|Q134698597]] | [[igrexa de San Cibrán de Vilanova de Arousa]] | [[Ficheiro:Vilanova de Arousa.Galicia.02.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1543 | [[:d:Q134698606|Q134698606]] | [[capela de Santo Amaro de Vilanova de Arousa]] | [[Ficheiro:Vilanova 03-03a Capela de san Amaro.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1544 | [[:d:Q134698632|Q134698632]] | [[capela da Pastoriza de Vilanova de Arousa]] | [[Ficheiro:Vilanova de Arousa.Galicia.32.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1545 | [[:d:Q134698958|Q134698958]] | [[igrexa de San Cristovo de Abanqueiro]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Cristovo de Abanqueiro (8509516645).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1546 | [[:d:Q134699257|Q134699257]] | [[capela de San Cibrán de Sobradelo]] | |- | style='text-align:right'| 1547 | [[:d:Q134699261|Q134699261]] | [[capela da Virxe dos Milagres de Cortegada]] | |- | style='text-align:right'| 1548 | [[:d:Q134703341|Q134703341]] | [[igrexa de San Cristovo de Briallos]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Cristovo de Briallos.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1549 | [[:d:Q134703361|Q134703361]] | [[igrexa de Santa María de Portas]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Portas, Portas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1550 | [[:d:Q134703387|Q134703387]] | [[capela de San Xoán de Portas]] | [[Ficheiro:Capela de San Xoán nos Fontáns.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1551 | [[:d:Q134703403|Q134703403]] | [[capela de San Roque de Briallos]] | |- | style='text-align:right'| 1552 | [[:d:Q134703654|Q134703654]] | [[igrexa de San Mamede de Amil]] | [[Ficheiro:Moraña, Amil, San Mamede 01-04a.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1553 | [[:d:Q134704231|Q134704231]] | [[capela de Santa Lucía de Arcos da Condesa]] | [[Ficheiro:Capela Santa Lucía, Caldas de Reis.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1554 | [[:d:Q134704261|Q134704261]] | [[igrexa de San Tomé de Caldas de Reis]] | [[Ficheiro:Caldas de Reyes - panoramio.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1555 | [[:d:Q134704287|Q134704287]] | [[igrexa de Santa María de Caldas de Reis]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Caldas de Reis.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1556 | [[:d:Q134704312|Q134704312]] | [[capela de San Roque de Caldas de Reis]] | [[Ficheiro:Caldas, capela San Roque 01-01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1557 | [[:d:Q134704336|Q134704336]] | [[igrexa de Santa Mariña de Carracedo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Carracedo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1558 | [[:d:Q134704418|Q134704418]] | [[oratorio dos Camiñantes de Carracedo]] | |- | style='text-align:right'| 1559 | [[:d:Q134704556|Q134704556]] | [[capela de Santa Rita de Campelo]] | |- | style='text-align:right'| 1560 | [[:d:Q134704603|Q134704603]] | [[muíños de vento de Pedras Miúdas]] | [[Ficheiro:Muíños en Abalo, Catoira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1561 | [[:d:Q134704659|Q134704659]] | [[capela de San Cibrán de Dimo]] | |- | style='text-align:right'| 1562 | [[:d:Q134711218|Q134711218]] | [[capela da Virxe da Saúde de Casal de Eirigo]] | [[Ficheiro:Capela da Virxe da Saúde, Valga.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1563 | [[:d:Q134711228|Q134711228]] | [[capela de San Mamede dos Martores]] | [[Ficheiro:Capela dos Martores, Valga, Valga.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1564 | [[:d:Q134711237|Q134711237]] | [[igrexa de San Miguel de Valga]] | |- | style='text-align:right'| 1565 | [[:d:Q134711307|Q134711307]] | [[igrexa de San Xulián de Requeixo]] | [[Ficheiro:Pontecesures (San Xulián).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1566 | [[:d:Q134711444|Q134711444]] | [[capela da Nosa Señora das Neves de Arnois]] | |- | style='text-align:right'| 1567 | [[:d:Q134712473|Q134712473]] | [[igrexa de San Xurxo de Cereixo]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xurxo de Cereixo, A Estrada.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1568 | [[:d:Q134713536|Q134713536]] | [[capela dos Milagres de Requián]] | |- | style='text-align:right'| 1569 | [[:d:Q134713681|Q134713681]] | [[igrexa de Santa María de Loimil]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Loimil, A Estrada.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1570 | [[:d:Q134713700|Q134713700]] | [[capela da Virxe da Saleta de Loimil]] | |- | style='text-align:right'| 1571 | [[:d:Q134719557|Q134719557]] | [[igrexa de Santo Estevo de Oca]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Estevo de Oca.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1572 | [[:d:Q134719572|Q134719572]] | [[igrexa de San Pedro de Orazo]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Orazo, A Estrada.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1573 | [[:d:Q134719585|Q134719585]] | [[castro de Castrovite]] | [[Ficheiro:Castrovite - Flickr - Noel Feans.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1574 | [[:d:Q134720060|Q134720060]] | [[capela da Virxe da Regra do Foxo]] | |- | style='text-align:right'| 1575 | [[:d:Q134720230|Q134720230]] | [[igrexa de San Pedro de Ancorados]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Pedro de Ancorados (10221389253).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1576 | [[:d:Q134720240|Q134720240]] | [[igrexa de San Tomé de Ancorados]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Tomé de Ancorados 2.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1577 | [[:d:Q134720510|Q134720510]] | [[ponte vella de Andón]] | [[Ficheiro:Ponte Vella de Andón, Forcarei, Río Lérez.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1578 | [[:d:Q134810710|Q134810710]] | [[igrexa de San Martiño de Forcarei]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Forcarei.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1579 | [[:d:Q134811519|Q134811519]] | [[igrexa de Santo Amedio de Millarada]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Amedio de Millarada, Forcarei.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1580 | [[:d:Q134812454|Q134812454]] | [[igrexa de Santiago de Pardesoa]] | [[Ficheiro:Igrexa de Pardesoa, Forcarei.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1581 | [[:d:Q134812841|Q134812841]] | [[capela de San Xoán do Freixo]] | |- | style='text-align:right'| 1582 | [[:d:Q134813092|Q134813092]] | [[capela de San Marcos de Pardesoa]] | |- | style='text-align:right'| 1583 | [[:d:Q134814715|Q134814715]] | [[ermida dos Castros]] | |- | style='text-align:right'| 1584 | [[:d:Q134822554|Q134822554]] | [[igrexa de Santa María de Dozón]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Dozón, Dozón 2.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1585 | [[:d:Q134880104|Q134880104]] | [[capela de San Brais de Chapa]] | [[Ficheiro:Capela de San Brais, Chapa, Silleda.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1586 | [[:d:Q134880749|Q134880749]] | [[igrexa de San Martiño de Rellas]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Rellas, Silleda.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1587 | [[:d:Q134881126|Q134881126]] | [[igrexa de San Xoán de Anzo]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Anzo, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1588 | [[:d:Q134881142|Q134881142]] | [[capela da Virxe das Mercedes de Anzo]] | |- | style='text-align:right'| 1589 | [[:d:Q134881182|Q134881182]] | [[igrexa de San Miguel de Bendoiro]] | [[Ficheiro:Igrexa de Bendoiro.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1590 | [[:d:Q134881225|Q134881225]] | [[igrexa de Santa María de Bermés]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Bermés, Lalín.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1591 | [[:d:Q134881239|Q134881239]] | [[igrexa de San Facundo de Busto]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Facundo de Busto, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1592 | [[:d:Q134885419|Q134885419]] | [[igrexa de San Cristovo de Camposancos]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Cristovo de Camposancos, Lalín.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1593 | [[:d:Q134885438|Q134885438]] | [[igrexa de Santa Mariña de Cangas]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña de Cangas. Muro sur da nave y presbiterio moderno.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1594 | [[:d:Q134885464|Q134885464]] | [[capela de San Domingos de Cangas]] | |- | style='text-align:right'| 1595 | [[:d:Q134885507|Q134885507]] | [[igrexa de San Martiño do Cello]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño do Cello, Lalín.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1596 | [[:d:Q134885527|Q134885527]] | [[igrexa de Santiago de Cercio]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Cercio, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1597 | [[:d:Q134885533|Q134885533]] | [[capela de Santa Baia de Palio]] | |- | style='text-align:right'| 1598 | [[:d:Q134885675|Q134885675]] | [[igrexa de Santa Baia de Donsión]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Baia de Donsión, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1599 | [[:d:Q134885703|Q134885703]] | [[igrexa de Santa María de Filgueira]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Filgueira, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1600 | [[:d:Q134885739|Q134885739]] | [[igrexa de San Miguel de Galegos]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Galegos, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1601 | [[:d:Q134885759|Q134885759]] | [[capela da Virxe das Angustias de Pareizo]] | |- | style='text-align:right'| 1602 | [[:d:Q134886745|Q134886745]] | [[igrexa de Santa Baia de Losón]] | |- | style='text-align:right'| 1603 | [[:d:Q134886865|Q134886865]] | [[capela da Nosa Señora das Dores de Montouto]] | |- | style='text-align:right'| 1604 | [[:d:Q134887512|Q134887512]] | [[igrexa de Santo Adrao de Madriñán]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Adrao de Madriñán, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1605 | [[:d:Q134887543|Q134887543]] | [[igrexa de Santiago de Méixome]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Méixome, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1606 | [[:d:Q134888213|Q134888213]] | [[igrexa de San Lourenzo de Moimenta]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Lourenzo de Moimenta, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1607 | [[:d:Q134888266|Q134888266]] | [[igrexa de Santo Adrao de Moneixas]] | [[Ficheiro:Igrexa de Moneixas, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1608 | [[:d:Q134888301|Q134888301]] | [[igrexa de Santa María de Noceda]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Noceda, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1609 | [[:d:Q134888317|Q134888317]] | [[capela da Virxe dos Remedios de Noceda]] | [[Ficheiro:Capela da Virxe dos Remedios en Lamas, Noceda, Lalín.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1610 | [[:d:Q134888365|Q134888365]] | [[ermida de Santa Lucía de Noceda]] | |- | style='text-align:right'| 1611 | [[:d:Q134888396|Q134888396]] | [[igrexa de San Xoán de Palmou]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Palmou, Lalín.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1612 | [[:d:Q134888410|Q134888410]] | [[igrexa de San Pedro de Erbo]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Erbo, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1613 | [[:d:Q134888426|Q134888426]] | [[igrexa de Santa María de Parada]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Parada, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1614 | [[:d:Q134888437|Q134888437]] | [[igrexa de San Pedro de Alperiz]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Alperiz, Lalín.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1615 | [[:d:Q134953859|Q134953859]] | [[igrexa de San Xiao de Rodís]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xiao de Rodís, Lalín.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1616 | [[:d:Q134953870|Q134953870]] | [[igrexa de San Román de Santiso]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Román de Santiso, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1617 | [[:d:Q134953876|Q134953876]] | [[capela de San Brais de Santiso]] | |- | style='text-align:right'| 1618 | [[:d:Q134953973|Q134953973]] | [[igrexa de Santiago de Sello]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Sello, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1619 | [[:d:Q134953983|Q134953983]] | [[igrexa de Santa María de Soutolongo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Soutolongo, Lalín 2.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1620 | [[:d:Q134954016|Q134954016]] | [[capela de San Caetano de Soutolongo]] | |- | style='text-align:right'| 1621 | [[:d:Q134954025|Q134954025]] | [[igrexa de Santo André de Val do Carrio]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santo André de Val do Carrio, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1622 | [[:d:Q134954087|Q134954087]] | [[igrexa de San Lourenzo de Vilatuxe]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Lourenzo de Vilatuxe, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1623 | [[:d:Q134954099|Q134954099]] | [[capela de San Bieito de Vilatuxe]] | [[Ficheiro:Capela de San Bieito en Castro de Arriba, Vilatuxe, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1624 | [[:d:Q134954111|Q134954111]] | [[capela de Santo Antonio de Vilatuxe]] | |- | style='text-align:right'| 1625 | [[:d:Q134954117|Q134954117]] | [[capela de San Bartolomeu de Vilatuxe]] | |- | style='text-align:right'| 1626 | [[:d:Q134954125|Q134954125]] | [[igrexa de Santa María da Saleta de Xaxán]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María da Saleta de Xaxán, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1627 | [[:d:Q134954132|Q134954132]] | [[capela de San Bieito de Xaxán]] | [[Ficheiro:Capela de San Bieito de Xaxán, Lalín.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1628 | [[:d:Q134963029|Q134963029]] | [[igrexa de San Cibrao de Esperante]] | [[Ficheiro:Fachada da igrexa de San Cibrao de Esperante, Agolada.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1629 | [[:d:Q134963052|Q134963052]] | [[castro de Esperante]] | [[Ficheiro:Castro Esperante 2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1630 | [[:d:Q134963065|Q134963065]] | [[igrexa de San Pedro de Ferreiroa]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Ferreiroa, Agolada.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1631 | [[:d:Q134963145|Q134963145]] | [[igrexa de Santo André de Órrea]] | [[Ficheiro:Santo Andre de Orrea 01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1632 | [[:d:Q134963168|Q134963168]] | [[igrexa de San Martiño de Ramil]] | [[Ficheiro:San Martiño de Ramil, Agolada. Galiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1633 | [[:d:Q134963328|Q134963328]] | [[capela do Anxo da Garda de Axiaz]] | |- | style='text-align:right'| 1634 | [[:d:Q134972061|Q134972061]] | [[Ponte Pedroso]] | [[Ficheiro:Ponte Pedroso, sobre o río Arnego.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1635 | [[:d:Q134972303|Q134972303]] | [[igrexa de San Xiao de Pedroso]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xiao de Pedroso, Rodeiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1636 | [[:d:Q134980754|Q134980754]] | [[capela da Nosa Señora das Mercedes de Camanzo]] | |- | style='text-align:right'| 1637 | [[:d:Q134981403|Q134981403]] | [[igrexa de Santiago de Gres]] | |- | style='text-align:right'| 1638 | [[:d:Q134981460|Q134981460]] | [[capela de San Paio de Merza]] | |- | style='text-align:right'| 1639 | [[:d:Q134982604|Q134982604]] | [[igrexa de San Salvador de Portodemouros]] | |- | style='text-align:right'| 1640 | [[:d:Q134983079|Q134983079]] | [[igrexa de Santa María de Corrubedo]] | [[Ficheiro:Corrubedo, Ribeira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1641 | [[:d:Q134983136|Q134983136]] | [[igrexa nova de Santa María de Olveira]] | [[Ficheiro:Olveira, Ribeira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1642 | [[:d:Q134983157|Q134983157]] | [[capela da Sagrada Familia de Campelos]] | [[Ficheiro:Capela de Campelos, Olveira, Ribeira.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1643 | [[:d:Q134983171|Q134983171]] | [[capela da Virxe das Angustias de Bretal]] | |- | style='text-align:right'| 1644 | [[:d:Q134983193|Q134983193]] | [[igrexa vella de Santa María de Olveira]] | |- | style='text-align:right'| 1645 | [[:d:Q134983212|Q134983212]] | [[igrexa de San Pedro de Palmeira]] | [[Ficheiro:Palmeira (1).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1646 | [[:d:Q134985464|Q134985464]] | [[igrexa de San Vicente de Trasmañó]] | |- | style='text-align:right'| 1647 | [[:d:Q134985486|Q134985486]] | [[igrexa de San Miguel de Oia]] | |- | style='text-align:right'| 1648 | [[:d:Q134985847|Q134985847]] | [[igrexa de Santa María a Antiga do Caramiñal]] | |- | style='text-align:right'| 1649 | [[:d:Q134985893|Q134985893]] | [[capela da Virxe do Monte de Lesón]] | |- | style='text-align:right'| 1650 | [[:d:Q134985912|Q134985912]] | [[igrexa de Santo Isidro de Posmarcos]] | |- | style='text-align:right'| 1651 | [[:d:Q134985925|Q134985925]] | [[capela da Virxe de Guadalupe de Posmarcos]] | |- | style='text-align:right'| 1652 | [[:d:Q134985948|Q134985948]] | [[igrexa de Santiago do Deán]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago da Pobra do Deán, A Pobra do Caramiñal 3.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1653 | [[:d:Q134985962|Q134985962]] | [[igrexa de Santa María do Xobre]] | [[Ficheiro:Puebla del Caramiñal - panoramio (1).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1654 | [[:d:Q134986960|Q134986960]] | [[igrexa de San Breixo de Arcos]] | [[Ficheiro:Igrexa e cruceiro de San Breixo de Arcos de Furcos, Cuntis.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1655 | [[:d:Q134986979|Q134986979]] | [[capela de San Ramón da Anllada]] | |- | style='text-align:right'| 1656 | [[:d:Q134987006|Q134987006]] | [[igrexa de Santa María de Cequeril]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Cequeril.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1657 | [[:d:Q134987100|Q134987100]] | [[igrexa de Santa María de Baños de Cuntis]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Santa Mª dos Baños de Cuntis. Galiza eue-2.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1658 | [[:d:Q134987120|Q134987120]] | [[capela de Santiago da Ermida]] | |- | style='text-align:right'| 1659 | [[:d:Q134987140|Q134987140]] | [[capela de San Ramón de Mesego]] | |- | style='text-align:right'| 1660 | [[:d:Q134987165|Q134987165]] | [[capela de Santa Lucía de Magán]] | |- | style='text-align:right'| 1661 | [[:d:Q134987174|Q134987174]] | [[igrexa de San Mamede de Piñeiro]] | [[Ficheiro:Campanario da igrexa de San Mamede de Piñeiro, Cuntis.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1662 | [[:d:Q134987191|Q134987191]] | [[igrexa de Santa Eulalia de Portela]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Eulalia de Portela, Cuntis.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1663 | [[:d:Q134987258|Q134987258]] | [[ermida da Nosa Señora de Loreto do Castro Loureiro]] | |- | style='text-align:right'| 1664 | [[:d:Q134987265|Q134987265]] | [[igrexa de Santa María de Troáns]] | [[Ficheiro:Caídos na Igrexa de Troáns.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1665 | [[:d:Q134987275|Q134987275]] | [[capela de Santo Ildefonso de Troáns]] | [[Ficheiro:Capela de San Ildefonso en Troáns, Cuntis.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1666 | [[:d:Q134987292|Q134987292]] | [[igrexa de Santo Ildefonso de San Cibrao das Viñas]] | [[Ficheiro:Fachada igrexa San Cibrao das Viñas, San Cibrao das Viñas, San Cibrao das Viñas.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1667 | [[:d:Q134987612|Q134987612]] | [[igrexa de San Pedro de Baroña]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Pedro de Baroña (8374899423).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1668 | [[:d:Q134988007|Q134988007]] | [[igrexa de Santa María de Caamaño]] | [[Ficheiro:Caamaño, Porto do Son.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1669 | [[:d:Q134988196|Q134988196]] | [[capela da Virxe da Pedra Furada]] | [[Ficheiro:Capela da Pedra Furada, Caamaño, Porto do Son.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1670 | [[:d:Q134988322|Q134988322]] | [[igrexa de San Sadurniño de Goiáns]] | [[Ficheiro:Goiáns, Porto do Son.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1671 | [[:d:Q134988369|Q134988369]] | [[capela de San Caetano de Goiáns]] | |- | style='text-align:right'| 1672 | [[:d:Q134988417|Q134988417]] | [[igrexa de San Martiño de Miñortos]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Miñortos, Porto do Son.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1673 | [[:d:Q134988441|Q134988441]] | [[capela da Virxe dos Desamparados das Pardiñas]] | [[Ficheiro:Capela das Pardiñas, Miñortos, Porto do Son.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1674 | [[:d:Q134988473|Q134988473]] | [[igrexa de Santa María de Nebra]] | [[Ficheiro:Nebra, Porto do Son.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1675 | [[:d:Q134988594|Q134988594]] | [[igrexa de San Vicente de Noal]] | [[Ficheiro:Noal, Porto do Son.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1676 | [[:d:Q134988637|Q134988637]] | [[capela da Nosa Señora de Loreto de Noal]] | [[Ficheiro:Capela de Loreto, Noal, Porto do Son.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1677 | [[:d:Q134988680|Q134988680]] | [[igrexa de Santo Estevo de Queiruga]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Estevo de Queiruga. Galiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1678 | [[:d:Q134988714|Q134988714]] | [[capela de Santa Lucía de Queiruga]] | [[Ficheiro:Capela de Santa Lucía, Queiruga, Porto do Son.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1679 | [[:d:Q134988822|Q134988822]] | [[igrexa de San Fins de Ribasieira]] | [[Ficheiro:Ribasieira, Porto do Son.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1680 | [[:d:Q134989495|Q134989495]] | [[igrexa de Santa Mariña de Xuño]] | [[Ficheiro:Iglesia de Santa Mariña de Xuño (8188611728).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1681 | [[:d:Q134989512|Q134989512]] | [[capela da Purísima Concepción de Ventoso]] | |- | style='text-align:right'| 1682 | [[:d:Q134989522|Q134989522]] | [[capela da Nosa Señora de Loreto de Meilide]] | |- | style='text-align:right'| 1683 | [[:d:Q134989532|Q134989532]] | [[capela da Nosa Señora de Loreto de Cespón]] | [[Ficheiro:Boiro Capela Loreto.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1684 | [[:d:Q134989535|Q134989535]] | [[Capela da Nosa Señora de Loreto do Pereiro]] | [[Ficheiro:Capilla del Loreto.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1685 | [[:d:Q135016583|Q135016583]] | [[capela de San Martiño de Abanqueiro]] | [[Ficheiro:Capela de San Martiño, Boiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1686 | [[:d:Q135016611|Q135016611]] | [[capela de San Ramón de Bealo]] | [[Ficheiro:Ermida de San Ramón de Bealo, Boiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1687 | [[:d:Q135016677|Q135016677]] | [[capela da Virxe do Carme do Chazo]] | |- | style='text-align:right'| 1688 | [[:d:Q135016691|Q135016691]] | [[capela da Nosa Señora de Exipto]] | |- | style='text-align:right'| 1689 | [[:d:Q135016754|Q135016754]] | [[capela da Virxe das Angustias da Ponte Beluso]] | |- | style='text-align:right'| 1690 | [[:d:Q135016794|Q135016794]] | [[igrexa de Santa Baia de Boiro]] | [[Ficheiro:Igrexa Santa Baia de Boiro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1691 | [[:d:Q135016814|Q135016814]] | [[capela do Divino Salvador de Comoxo]] | |- | style='text-align:right'| 1692 | [[:d:Q135016828|Q135016828]] | [[igrexa de Santa María de Castro]] | |- | style='text-align:right'| 1693 | [[:d:Q135016852|Q135016852]] | [[capela da Nosa Señora do Carme de Cabo de Cruz]] | |- | style='text-align:right'| 1694 | [[:d:Q135016877|Q135016877]] | [[igrexa de San Vicenzo de Cespón]] | [[Ficheiro:Cespón, Boiro San Vicenzo 01-01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1695 | [[:d:Q135017161|Q135017161]] | [[capela de San Roque de Cespón]] | [[Ficheiro:Boiro, Cespón, Capela San Roque 01-01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1696 | [[:d:Q135017720|Q135017720]] | [[igrexa de Santo André de Cures]] | [[Ficheiro:Cures, Santo André de Cures, Boiro, igrexa parroquial.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1697 | [[:d:Q135019350|Q135019350]] | [[igrexa de Santiago de Lampón]] | |- | style='text-align:right'| 1698 | [[:d:Q135019529|Q135019529]] | [[igrexa de San Xoán de Macenda]] | |- | style='text-align:right'| 1699 | [[:d:Q135022506|Q135022506]] | [[capela de San Xoán da Badía]] | |- | style='text-align:right'| 1700 | [[:d:Q135022870|Q135022870]] | [[igrexa de Santa María de Asados]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Asados.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1701 | [[:d:Q135023615|Q135023615]] | [[igrexa de Santa María de Isorna]] | |- | style='text-align:right'| 1702 | [[:d:Q135023807|Q135023807]] | [[igrexa de Santa María de Leiro]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Leiro, Rianxo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1703 | [[:d:Q135024783|Q135024783]] | [[igrexa de Santa Comba de Rianxo]] | [[Ficheiro:Igrexa. Parque de Rianxo - Galiza.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1704 | [[:d:Q135024924|Q135024924]] | [[capela de San Xosé da Floresta]] | [[Ficheiro:Rianxo, capela do Patrocinio 01-01.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1705 | [[:d:Q135025129|Q135025129]] | [[capela de San Bartolomeu de Rianxo]] | [[Ficheiro:Capela de San Bartolomeu. Rianxo. Galicia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1706 | [[:d:Q135025163|Q135025163]] | [[cruceiro de capela de San Bartolomeu de Rianxo]] | [[Ficheiro:Cruceiro da capela de San Bartolomeu. Porto de Rianxo. Galiza-3.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1707 | [[:d:Q135025248|Q135025248]] | [[capela de San Xoán Bautista de Vista Real]] | |- | style='text-align:right'| 1708 | [[:d:Q135071027|Q135071027]] | [[igrexa de San Xoán de Camboño]] | [[Ficheiro:Camboño, Lousame.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1709 | [[:d:Q135071169|Q135071169]] | [[capela de Santa Mariña da Gorgosa]] | [[Ficheiro:Capela da Gorgosa (Camboño, Lousame).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1710 | [[:d:Q135071768|Q135071768]] | [[igrexa de San Martiño de Lesende]] | [[Ficheiro:Iglesia parroquial de San Martiño de lesende.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1711 | [[:d:Q135072078|Q135072078]] | [[igrexa de San Xoán de Lousame]] | [[Ficheiro:Iglesia da parroquia de Lousame.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1712 | [[:d:Q135072771|Q135072771]] | [[capela de San Cristovo de Ces]] | [[Ficheiro:Capela de San Cristovo, Ces.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1713 | [[:d:Q135073038|Q135073038]] | [[igrexa de San Pedro de Tállara]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Pedro de Tállara (8374926759).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1714 | [[:d:Q135073520|Q135073520]] | [[capela de San Roque de Tállara]] | [[Ficheiro:Capela de San Roquiño (Lousame, A Coruña).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1715 | [[:d:Q135074200|Q135074200]] | [[capela de San Lourenzo e San Mamede de Tállara]] | [[Ficheiro:Capela de San Mamede, Lousame.png|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1716 | [[:d:Q135074660|Q135074660]] | [[igrexa de Santa Eulalia de Vilacova]] | [[Ficheiro:Igrexa de Vilacova, Lousame.png|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1717 | [[:d:Q135080617|Q135080617]] | [[igrexa de Santa María de Argalo]] | [[Ficheiro:Argalo, Noia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1718 | [[:d:Q135081188|Q135081188]] | [[pazo de Bergondo]] | |- | style='text-align:right'| 1719 | [[:d:Q135081289|Q135081289]] | [[capela de San Diego de Bergondo]] | |- | style='text-align:right'| 1720 | [[:d:Q135081468|Q135081468]] | [[capela da Nosa Señora dos Remedios da Ponte de San Francisco]] | |- | style='text-align:right'| 1721 | [[:d:Q135081668|Q135081668]] | [[igrexa de Santa Cristina de Barro]] | [[Ficheiro:Santa Cristina de Barro, Noia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1722 | [[:d:Q135081994|Q135081994]] | [[capela de Santo Antón de Barro]] | [[Ficheiro:Capilla de San Antón de Barro (8067925251).jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1723 | [[:d:Q135082069|Q135082069]] | [[igrexa de San Francisco de Noia]] | [[Ficheiro:Iglesia de San Francisco (s. XVI). Noya.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1724 | [[:d:Q135082108|Q135082108]] | [[capela de San Bernardo de Noia]] | |- | style='text-align:right'| 1725 | [[:d:Q135082140|Q135082140]] | [[igrexa de Santa Mariña do Obre]] | [[Ficheiro:O Obre, Noia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1726 | [[:d:Q135082147|Q135082147]] | [[pazo da Pena do Ouro]] | [[Ficheiro:Pazo da Pena do Ouro, O Obre, Noia.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1727 | [[:d:Q135082157|Q135082157]] | [[igrexa de Santa María de Roo]] | [[Ficheiro:Roo, Noia..jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1728 | [[:d:Q135083903|Q135083903]] | [[capela de San Xosé de Imo]] | |- | style='text-align:right'| 1729 | [[:d:Q135092143|Q135092143]] | [[igrexa de San Vicente de Augasantas]] | [[Ficheiro:Igrexa de Augasantas, Rois.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1730 | [[:d:Q135092161|Q135092161]] | [[igrexa de San Xoán de Buxán]] | [[Ficheiro:Igrexa de Buxán.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1731 | [[:d:Q135092215|Q135092215]] | [[igrexa de San Martiño de Ermedelo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Ermedelo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1732 | [[:d:Q135092226|Q135092226]] | [[igrexa de San Pedro de Herbogo]] | [[Ficheiro:Igrexa de Herbogo.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1733 | [[:d:Q135092289|Q135092289]] | [[capela das Neves do pazo do Faramello]] | |- | style='text-align:right'| 1734 | [[:d:Q135092323|Q135092323]] | [[igrexa de Santa María de Urdilde]] | [[Ficheiro:Igrexa de Urdilde.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1735 | [[:d:Q135092326|Q135092326]] | [[capela da Nosa Señora de Soutullo]] | |- | style='text-align:right'| 1736 | [[:d:Q135097676|Q135097676]] | [[hórreos de arriba de Imo]] | [[Ficheiro:Eira das Cabanas - hórreos de arriba de Imo, Dodro.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1737 | [[:d:Q135102653|Q135102653]] | [[igrexa de Santa María dos Ánxeles]] | [[Ficheiro:Os Ánxeles, Brión, Galiza-13.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1738 | [[:d:Q135102694|Q135102694]] | [[capela da Nosa Señora do Carme de Bastavales]] | [[Ficheiro:Bastavales - 020 - Capela da Virxe do Carme.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1739 | [[:d:Q135102720|Q135102720]] | [[igrexa de San Miguel de Boullón]] | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Boullón.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1740 | [[:d:Q135102738|Q135102738]] | [[igrexa de San Fins de Brión]] | |- | style='text-align:right'| 1741 | [[:d:Q135102761|Q135102761]] | [[santuario de Santa Minia de Pedrouzos]] | [[Ficheiro:Brión, Pedrouzos, santa Minia 01-02.JPG|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1742 | [[:d:Q135102810|Q135102810]] | [[capela de San Clemente de Brión]] | |- | style='text-align:right'| 1743 | [[:d:Q135102922|Q135102922]] | [[capela de San Gregorio de Cornanda]] | |- | style='text-align:right'| 1744 | [[:d:Q135102936|Q135102936]] | [[igrexa de San Xulián de Luaña]] | [[Ficheiro:Igrexa de San Xulián de Luaña, Brión.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1745 | [[:d:Q135103394|Q135103394]] | [[igrexa de Santa María de Ons]] | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Ons.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1746 | [[:d:Q135103413|Q135103413]] | [[igrexa de San Salvador de Bastavales]] | [[Ficheiro:San Salvador de Bastavales, Brión.jpg|center|220px]] |- | style='text-align:right'| 1747 | [[:d:Q135103429|Q135103429]] | [[igrexa de Santa María de Viceso]] | [[Ficheiro:Igrexa de Viceso.jpg|center|220px]] |} {{Wikidata list end}} [[Categoría:Wikipedia:Listas con datos de Wikidata]] o8qek3h76xvt9shukspb36lj2n31bjw 0 491727 7108531 7098039 2025-06-27T16:54:27Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108531 wikitext text/x-wiki {{Pobo}}[[ficheiro:Egypt-Al Uqsur.png|miniatura|Localización de Naqada]] A '''cultura Naqada''' é unha [[cultura arqueolóxica]] da [[Idade do Cobre]] no [[Período predinástico|Exipto predinástico]] (ca. [[-4400|4400]] - [[-3000|3000 a. C.]]). O nome doullo [[Werner Kaiser]] e procede da cidade de [[Naqada]], situada ás marxes do [[Nilo]], a 25 [[Quilómetro|km]] ao norte de [[Tebas, Exipto|Tebas]]. Non obstante, un estudo de [[datación por radiocarbono]] da [[Universidade de Oxford]] do [[2013]] do [[Período predinástico|Período Predinástico]] do [[2013]] suxire unha data moito máis tardía que comeza entre o [[-3800|3800]] e [[-3700|3700 a. C.]]<ref>https://www.newscientist.com/article/dn24145-carbon-dating-shows-ancient-egypts-rapid-expansion/</ref> A última fase da cultura Naqada é a [[Naqada III]], que coincide co [[Período tinita|Período Protodinástico]] ( Idade de Bronce temperá, ca. [[-3200|3200]] ou [[-3000|3000 a. C.]]) no [[antigo Exipto]]. == Cronoloxía == === William Flinders Petrie === [[Ficheiro:Evolution of Egyptian prehistoric pottery styles, from Naqada I to Naqada II and Naqada III.jpg|miniatura|Sistema de clasificación cerámica de Petrie.]] [[Ficheiro:Chronological evolution of Egyptian prehistoric pottery styles, from Naqada I to Naqada III.jpg|miniatura|Evolución da cerámica entre Naqada I, II e III.]] O período Naqada dividiuse por primeira vez polo [[exiptólogo]] británico [[William Flinders Petrie]], que explorou o sitio en [[1894]], en tres subperíodos: * Naqada I: [[Amratiense]] (despois do [[cemiterio]] preto de [[El-Amrah]]) * Naqada II: [[Gerzeatiense]] (despois do cemiterio preto de [[Gerzeh]]) * Naqada III: [[Semaine]] (despois do cemiterio preto de [[Es-Semaina]]) === Werner Kaiser === A cronoloxía de Petrie substituíuse pola de [[Werner Kaiser (exiptólogo)|Werner Kaiser]] en [[1957]]. A cronoloxía de Kaiser comezaba ca. [[-4000|4000 a. C.]], pero a versión moderna comeza lixeiramente antes, do seguinte xeito: * [[Naqada I]] (ca. [[-4400|4400]] - [[-3500|3500 a. C.]]) ** Cerámica pintada de cor negra. ** Comercio con [[Nubia]], os [[oasis]] do [[Deserto occidental (Exipto)|deserto occidental]] e o [[Mediterráneo oriental]].<ref name="Shaw61">{{Cita libro|last=Shaw|first=Ian|title=The Oxford History of Ancient Egypt|publisher=Oxford University Press|year=2002|location=Oxford, England|page=[https://archive.org/details/chronicleofphara00clay/page/61 61]|isbn=0-500-05074-0|url=https://archive.org/details/chronicleofphara00clay/page/61}}</ref> ** [[Obsidiana]] de [[Historia de Etiopía|Etiopía]].<ref name="Aston">Barbara G. Aston, James A. Harrell, Ian Shaw (2000). Paul T. Nicholson and Ian Shaw editors. "Stone," in ''Ancient Egyptian Materials and Technology,'' Cambridge, 5-77, pp. 46-47. Also note: Barbara G. Aston (1994). "Ancient Egyptian Stone Vessels," ''Studien zur Archäologie und Geschichte Altägyptens'' 5, Heidelberg, pp. 23-26. (See on-line posts: [http://www.digitalegypt.ucl.ac.uk/stone/obsidian.html] and [http://www.digitalegypt.ucl.ac.uk/foreignrelations/obsidian.html].)</ref> * [[Naqada II]] (ca. [[-3500|3500]] - [[-3200|3200 a. C.]]) ** representado en todo Exipto ** primeira olería en [[marga]] e fabricación de metais * [[Naqada III]] (ca. [[-3200|3200]] - [[-3000|3000 a. C.]]) ** [[Enxoval funerario]] máis elaborado. ** Tarros cilíndricos. ** Escritura. == Monumentos e escavacións == Os [[Exipto Predinástico|exipcios predinásticos]] do período Naqada I negociaban con [[Nubia]] ao sur, cos oasis do [[deserto occidental, Exipto|deserto occidental]] ao oeste e as culturas do [[mediterráneo oriental]] ao leste.<ref name="Shaw612">{{Cita libro|title=The Oxford History of Ancient Egypt|last=Shaw|first=Ian|publisher=Oxford University Press|year=2002|isbn=0-500-05074-0|location=Oxford, England|page=[https://archive.org/details/chronicleofphara00clay/page/61 61]|url=https://archive.org/details/chronicleofphara00clay/page/61}}</ref> Tamén importaron [[obsidiana]] de [[Historia de Etiopía|Etiopía]] para dar forma a [[Cuchilla, ferramenta|cuchillas]] e outros obxectos de [[escamas líticas|lascas]].<ref>Barbara G. Aston, James A. Harrell, Ian Shaw (2000). Paul T. Nicholson and Ian Shaw editors. "Stone," in ''Ancient Egyptian Materials and Technology,'' Cambridge, 5-77, pp. 46-47. Also note: Barbara G. Aston (1994). "Ancient Egyptian Stone Vessels," ''Studien zur Archäologie und Geschichte Altägyptens'' 5, Heidelberg, pp. 23-26. See on-line posts: [http://www.digitalegypt.ucl.ac.uk/stone/obsidian.html <nowiki>[3]</nowiki>] and [http://www.digitalegypt.ucl.ac.uk/foreignrelations/obsidian.html <nowiki>[4]</nowiki>].</ref> As mostras de carbón atopadas nas tumbas de [[Nekhen]], datadas nos períodos Naqada I e II, identificáronse como [[Cedrus libani|cedro]] de [[Líbano]].<ref>{{Cita web|url=http://www.touregypt.net/featurestories/hierakonpolis.htm|title=Egypt: Hierakonpolis, A Feature Tour Egypt Story|last=Parsons|first=Marie|publisher=www.touregypt.net|accessdate=2008-07-09}}</ref> A análise craneométrica dun [[fósil]] da Naqada predinástica atopou que estaban estreitamente relacionados con outras poboacións de fala [[Linguas afroasiáticas afroasiaticas]] que habitaban no [[Corno de África]] e o [[Magreb]], así como co período da [[cultura Kerma|idade de bronce]] e [[Makuria|medieval]] [[Nubia|nubios]] e da antiga [[Xericó]]. Os esqueletos de Naqada tamén son morfoloxicamente próximos ás series osteolóxicas modernas de [[Europa]] e do [[subcontinente indio]]. Non obstante, os fósiles de Naqada e eses esqueletos antigos e recentes eran fenotípicamente distintos dos fósiles pertencentes ós modernos falantes [[linguas do Nixer-Congo|Nixer-Congo]] que habitan [[África tropical]], así como dos esqueletos mesolíticos escavados en [[Wadi Halfa]] no [[Val do Nilo]].<ref>{{Cita publicación periódica|authors=Brace, C. Loring|display-authors=etal|date=1993|title=Clines and clusters versus "race:" a test in ancient Egypt and the case of a death on the Nile|url=https://www.researchgate.net/publication/227805919|journal=American Journal of Physical Anthropology|volume=36|issue=S17|pages=1–31|accessdate=1 November 2017|doi=10.1002/ajpa.1330360603}}; also cf. Haddow (2012) for similar dental trait analysis [https://www.docdroid.net/A4OSCYj/dental-morphological-analysis-of-roman-era-burials-from-the0adakhleh-oasis-egypt-haddow-2012.pdf.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200413034810/https://www.docdroid.net/A4OSCYj/dental-morphological-analysis-of-roman-era-burials-from-the0adakhleh-oasis-egypt-haddow-2012-pdf |date=13 de abril de 2020 }}</ref> == Galería == <gallery widths="200" heights="150"> Ficheiro:Pre-dynastic Naqada cooking pot HARGM 9833.JPG|Pota da Naqada predinástica. A análise científica demostrou que esta potae contivo unha vez un guiso de carne con mel. Ficheiro:Incised hippopotamus ivory tusk, upper canine. Four holes around top. From Naqada Tomb 1419, Egypt. Naqada period. The Petrie Museum of Egyptian Archaeology, London.jpg|Colmillo de marfil de hipopótamo, canino superior. Catro buratos ao redor da parte superior. Da Tumba de Naqada 1419, Exipto. Período Naqada. Museo Petrie de Arqueoloxía Exipcia, Londres. Ficheiro:Spatha shell. From Naqada tomb 1539, Egypt. Naqada I period. The Petrie Museum of Egyptian Archaeology, London.jpg|Cuncha de [[spatha]]. Da tumba de Naqada 1539, Exipto. Período Naqada I. No Museo Petrie de Arqueoloxía Exipcia, Londres Ficheiro:Naqada D-ware Jar.jpg|Tarro de Naqada D cunha imaxe dun barco. Ficheiro:Palette with Bull-E 11255-IMG 9459-9466-gradient.jpg|Paleta de touros. Ficheiro:The Battlefield Palette 3100 BC - Joy of Museums.jpg|Paleta cunha representación dun campo de batalla, [[-3100|3100 a. C.]] </gallery> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Naqada}} [[Categoría:Antigo Exipto]] [[Categoría:Culturas arqueolóxicas]] 1zalb6y76k4p2gdmvkbnuj1hsodzneq 0 493730 7108638 7050538 2025-06-27T19:21:18Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108638 wikitext text/x-wiki O '''Código Internacional de Nomenclatura Zoolóxica''', ('''CINZ'''), coñecido internacionalmente polas súas siglas en [[lingua inglesa|inglés]]: '''''ICZN''''', e unha publicación que ten como propósito fundamental subministrar a máxima universalidade e continuidade dos [[Nomenclatura binomial|nomes científicos]] dos [[animal|animais]] compatíbeis coa liberdade dos [[científico]]s para clasificaren os animais segundo os seus criterios [[Taxonomía|taxonómicos]].<ref>ICZN, 1999, Introdución.</ref> == Características == O Código regulamenta os nomes dos [[taxon]]s de animais (reino [[Animalia]]) e doutros [[clado]]s de [[Célula eucariota|eucariotas]] tradicionalmente considerados como "[[protozoos]]". Este Código consta de '''artigos''' (que son obrigatorios) e '''recomendacións'''. Os artigos deseñáronse para permitir aos [[zoólogo]]s chegar aos nomes dos [[taxon]]s que sexan correctos en circunstancias taxonómicas concretas. O uso do Código permite a un zoólogo determinar o nome válido de calquera taxon ao que pertence un [[animal]] en calquera categoría das xerarquías [[especie]], [[Xénero (bioloxía)|xénero]] e [[Familia (bioloxía)|familia]] (incluíndo [[subespecie]], [[genus|subxénero]] e categorías do nivel familia tales como [[subfamilia]] e [[Tribo (bioloxía)|tribo]]). O Código non regula enteiramente os nomes dos taxons por riba do nivel familia ([[orde (bioloxía)|orde]], [[Clase (bioloxía)|clase]], [[filo]]) e non subministra regras para o uso por debaixo da categoría de [[subespecie]] (variedade, aberración etc.), xa que estas carecen de entidade taxonómica. == Antecedentes históricos == A necesidade da existencia dun Código Internacional de Nomenclatura Zoolóxica aceptado internacionalmente é consecuencia da confusión de nomes que tivo lugar na bibliografía zoolóxica a partir de [[Carl von Linné]] e ao longo do [[século XIX]], en parte debido ao [[Principio de autoridade (taxonomía)|principio de autoridade]], polo cal o nome válido dunha [[especie]] era o que lle atribuíra o primeiro especialista que a describira. O caos na [[nomenclatura]] alcanzou tal dimensión que, en [[1842]], o [[paleontólogo]] inglés [[Hugh Strickland]] promoveu a formación dun comité de expertos para crear un código de regras que regulasen a nomenclatura zoológica, con membros tan ilustres como [[Charles Darwin]] ou [[Richard Owen]]. Este primeiro embrión do Código Internacional de Nomenclatura Zoolóxica, aparecido en [[1843]], coécese como [[Código de Strickland]]. A este primeiro código seguíronlle outros, dentro e fóra da [[Gran Bretaña]]. No momento da celebración do Terceiro Congreso Internacional de Zooloxía ([[Leiden]], [[1895]]) existían tres conxuntos de regras nomenclaturais en uso, parcialmente incompatíbeis. Nese congreso suscitouse a necesidade dun consenso, e naceu a [[Comisión Internacional de Nomenclatura Zoolóxica]] co obxecto de reunir nun único código trilingüe unhas regras de nomenclatura aceptábeis por todos os zoólogos. Os resultados dos seus traballos publicáronse, tras numerosas vicisitudes, en [[1905]], co título de "Regras Internacionais", sendo o primeiro Código Internacional de Nomenclatura Zoolóxica.<ref>Houbo unha única versión en castelán: [[Ángel Cabrera Latorre|Cabrera, A.]] ([[1914]]): "Código de nomenclatura zoológica vigente en la actualidad con una introducción histórica". ''Bol. R. Soc. Esp. Hist. Nat.'' '''14''': 311-337.</ref> En [[1961]] publicouse a segunda edición do Código,<ref>Alvarado, R. (1962): ''Código Internacional de Nomenclatura Zoológica''. Madrid: Real Sociedad Española de Historia Natural e Instituto "José de Acosta" de Zoología. ISBN 84-0002-735-3.</ref> e en 1985 a terceira edición. Na actualidade a nomenclatura zoolóxica réxese pola cuarta edición do Código Internacional de Nomenclatura Zoolóxica, publicada en [[1999]] e que entrou en vigor o [[1 de xaneiro]] de [[2000]], e da que hai, por primeira vez, unha versión en castelán autorizada oficialmente pola Comisión. == Nomenclatura e taxonomía == {{AP|Nomenclatura binominal|Taxonomía (bioloxía)}} [[Ficheiro:Linnaeus1758-title-page.jpg|miniatura|250px|''[[Systema Naturae|Systema naturæ]]''. Cuberta da 10ª edición ([[Estocolmo]], 1758), data a partir da cal se establece a [[nomenclatura binominal]].]] A parte da [[Sistemática]] que se ocupa da ordenación dos organismos en diferentes grupos chamados [[taxon|taxa]] ou [[taxon]]s, é a '''[[Taxonomía]]'''. A parte da taxonomía na que se regula a adxudicación precisa e inequívoca dos nomes asignados aos diferentes taxons é o que denomina '''Nomenclatura'''. A unidade básica da clasificación é a [[especie]]. O conxunto de especies con certas características comúns agrúpanse nunha categoría taxonómica de maior erarquía denominada [[Xénero (bioloxía)|xénero]]. Un conxunto de xéneros con características similares agrúpase nunha categoría taxonómica de rango superior denominada [[Tribo (bioloxía)|tribo]]. O conxunto de tribos semellantes agrúpanse nunha mesma [[Familia (bioloxía)|familia]]. Á súa vez, as familias agrúpanse en [[Orde (bioloxía)|ordes]], estes en [[Clase (bioloxía)|clases]] e, á súa vez, as clases en [[Phylum|filos, troncos ou tipos de organización]]. Segundo as necesidades de clasificación poden intercalarse outras categorías usando os prefixos '''super-''' ([[Familia (bioloxía)|superfamilia]], [[superclase]]), '''sub-''' ([[suborde]], [[subespecie]]) ou '''infra-''' ([[infraclase]], [[infraorde]]). == Nomes científicos == {{VT|Nome científico}} O Código Internacional de Nomenclatura Zoolóxica establece normas que afectan aos niveis especie, xénero e familia. O '''nivel especie''' inclúe todos os taxons nominais das categorías '''especie''' e '''subespecie''' (Art. 45.1); o '''nivel xénero''' abarca todos os taxons nominais das categorías '''xénero''' e '''subxénero''' (Art. 42.1); o '''nivel familia''' inclúe todos os taxons nominais das categorías '''superfamilia''', '''familia''', '''tribo''', '''subtribo''', e calquera outra categoría por debaixo de superfamilia e por encima de xénero que se desexe (Art. 35.1). Para os niveis superiores existen diferenzas segundo as distintas escolas ou países. Os niveis por debaixo de subespecie non son contemplados polo Código, dado que subministrar nomes científicos a calquera variación [[fenotipo|fenotípica]], práctica frecuente nalgúns grupos ([[Lepidoptera|lepidópteros]], [[Coleoptera|coleópteros]] etc.), considérase de nula utilidade científica. As normas establecidas polo Código deben seren asumidas e respectadas por todos os zoólogos, constituíndo algo parecido a unha [[gramática]] que permita a todos falar un mesmo idioma científico universal. A [[nomenclatura]] [[zooloxía|zoolóxica]] require que aos nomes científicos, independentemente da súa orixe lingüística, se lles asigne un nome en [[Lingua latina|latín]], para o cal úsanse as 26 letras do [[alfabeto latino]] (incluíndo ''j, k, w, y'') e as [[Gramática |normas gramaticais]] desa lingua. Non poden usarse [[Diacrítico|signos diacríticos]] ([[Acento ortográfico|acentos]], [[diérese]]s etc.). Polo tanto a ''[[ñ]]'' castelá debe transformarse en ''[[n]]'' ou nos dígrafos ''ni, ny'' ou ''gn'' se se quere conservar a pronuncia.<ref>Porén, nalgúns casos (obras de divulgación, guías de campo, textos escolares), hai autores que usas "diéreses" ou gurupos ""aae", como en ''[[Aquila chrysaetos]]'' (a aguia real), que grafan como ''Aquila chrysaëtos'' ou ''Aquila chrysaaetos'' para sinalar que a pronuncia en latín non é ''-e-'', senón ''-ae-'').</ref> === Nomes uninomiais === Os nomes dos niveis familia e xénero son uninomiais, e dicir, constan dunha única [[palabra]]. ==== Nombs de nivel familia ==== Os nomes do nivel familia son plurais, e deben iniciarse sempre con [[maiúscula]] e presentar terminacións concretas para cada categoría, que son obrigatorias e específicas delas, para que resulte fácil recoñecer a que categoría taxonómica pertencen. As terminacións das categorías do nivel familia son: <center> {| class="wikitable" ! Categoría ! Terminación ! galeguización ! exemplos |----- | Superfamilia | '''-oidea''' | -oideos | [[Hominoidea]] (hominoideos) |-bgcolor="#EFEFEF" | Familia | '''-idae''' | -idos | [[Hominidae]] (homínidos) |----- | Subfamilia | '''-inae''' | -inos | [[Homininae]] (homininos)<ref>Dada a igualdade que a galeguización das terminacións latinas dos nomes das subfamilias, tribos e subrtribos é idéntica, para evitarmos as confuisións, en obras de divulgación deben usarse os nomes latinos, o ben indicar: homininos (subfamilia), homininos (tribo) e homininos (suntribo).</ref> |-bgcolor="#EFEFEF" | Tribo | '''-ini''' | -inos | [[Hominini]] (homininos) |----- | Subtribo | '''-ina''' | -inos | [[Hominina]] (homininos) |-bgcolor="#EFEFEF" |} </center> Se un autor utiliza outra categoría intercalada por conveniencia é libre de utilizar a terminación latina que desexe, diferente das obrigatorias. É frecuente utilizar, por exemplo a terminación '''-itae''' para as supertribos. Os nomes do nivel familia deben formarse obrigatoriamente sobre a raíz do [[xenitivo]] dun nome do nivel xénero considerado válido e contido no taxon que se nomea. Así, tomando o xénero ''[[Homo]]'', cuxo xenitivo é ''Hominis'', e cuxa raíz é ''Homin-'', fórmanse todos os nomes do nivel familia vistos anteriormente (''Homin''-'''idae''', ''Homin''-'''inae''' etc.). Formar estes nomes sobre o [[nominativo]] sería incorrecto. ==== Nomes de nivel xénero ==== Os nomes de nivel xénero son [[substantivo]]s singulares de dúas ou máis letras, en caso [[nominativo]]. Deben estaren adscritos a un dos [[Xénero gramatical|xéneros gramaticais]] latinos (masculino, feminino ou neutro) e deben escribirse sempre nun tipo de letra diferente ao do texto normal en que se encontran, en [[cursiva]] cando o texto está escrito en redonda e redonda cando o texto está escrito en cursiva. O xénero debe ter asociada polo menos unha especie, cuxo nome deberá concordar en xénero gramatical con aquel. O xénero gramatical é o que dean os dicionarios usuais de [[Lingua latina|latín]] e [[grego clásico]] (neste último caso, [[Latín|latinizado]]). É conveniente consultar tales dicionarios e non fiarse das aparencias; así, ''[[Felis]]'' é feminino (e de aí o nome ''[[Felis margarita|Felis marginata]]'', e non ''marginatus'', que sería masculino), ''[[Lepisma]]'' é neutro é ''[[Sitona]]'' é masculino. Os nomes subxenéricos escríbense entre parénteses intercalados entre o nome do xénero e o da especie. Así, en ''[[Buprestis sanguinea|Buprestis (Yamina) sanguinea]]'', ''Buprestis'' é o xénero, ''Yamina'' é o subxénero e ''sanguinea'' é o nome específico (obsérvese que se usa letra cursiva sempre que se escribe un nome científico). === Nomes binominais e trinominais === Os nomes dos taxons de nivel especie son [[Nomenclatura binominal|binominais]] para a especie e [[Nomenclatura trinominal|trinominais]] para a subespecie, é dicir, formados por dúas e tres palabras, respectivamente. Para os nomes das especies, das dúas palabras citadas, a primeira corresponde ao nome do xénero ao que pertence e escríbese sempre coa inicial en maiúscula; a segunda palabra é o [[especie|epíteto específico]] e debe escribirse enteiramente en minúscula, debendo concordar gramaticalmente co nome xenérico. Así, en ''[[Mantis religiosa]]'', ''Mantis'' é o nome xenérico, ''religiosa'' o nome específico e o binomio ''Mantis religiosa'' é o "[[nome científico]]" outorgado a certa especie de [[insecto]] da orde dos [[Mantodea]] (montoideos). No nome científico asignado ás especies, o nome específico nunca debe ir illado do xenérico, xa que carece de identidade propia e pode coincidir en especies diferentes. De terse citado previamente o nome completo e non cabe ningunha dúbida de a que xénero se refire (por exemplo, cando se citan varias especies do mesmo xénero), o nome do xénero pode abreviarse coa súa inicial (''M. religiosa''). Se unha especie presenta dúas ou máis subespecies, fórmará un trinomio (en [[latín científico]], ''trinomen''). Por exemplo, ''[[Felis silvestris]]'' presenta numerosas subespecies, entre elas ''[[Felis silvestris silvestris]]'', o [[Gato bravo|gato montés europeo]], e ''[[Felis silvestris catus]]'', o [[gato doméstico]]. Se nos referimos en concreto ao gato montés, debemos utilizar o trinomio ''Felis silvestris silvestris'', que significa ''[[Felis silvestris]]'' subespecie ''silvestris'', polo que repetir a palabra ''silvestris'' non é unha redundancia. Cando se fai referencia a un taxon do nivel especie recomendase indicar, tras o ''binomen'' ou o ''trinomen'', o nome do [[autoridade|autor]], ou autores que o describiu ou describiron, sen abreviar, e o ano da súa publicación, separados por unha coma. Por exemplo, ''[[Vipera seoanei]]'' [[Fernand Lataste|Lataste]], [[1879]]. Se o descritor dunha especie situona nun xénero diferente do que se lle asigna actualmente, o seu nome e a data deben ir entre parénteses. Así, o nome científico da rula debe escribirse ''[[Streptopelia turtur]]'' (Linnaeus, 1758); con este parénteses indícase que a especie citada non foi orixinariamente descrita dentro do xénero ''Streptopelia'', no cal actualmente se acha; en efecto, [[Linneo]] colocou esta especie no cénero ''[[Columba (xénero)|Columba]]'' cando a describiu. == Principio de prioridade e sinonimia == Con frecuencia un mesmo taxon posúe máis dun nome, o que pode crear moita confusión entre a [[comunidade científica]]. O [[Principio de autoridade (taxonomía)|Principio de autoridade]] utilizado antes da aparición do Código Internacional de Nomenclatura Zoolóxica contribuíu á proliferación de nomes e ao uso interesado dos mesmos por partidarios deste ou daquel zoólogo. Tras a aparición do Código, todos os nomes científicos réxense polo '''principio de prioridade'''. Segundo o mesmo, o nome válido dun taxon é o nome máis antigo. Todos os demais nomes dese taxon considéranse '''sinónimos'''. === Opinión 2027 === Esta excepción á regra, publicada pola [[ICZN]] no ano [[2003]], fai que prevalezan os nomes específicos dos animais silvestres fronte aos nomes dos animais domésticos.<ref>{{cita web |título = Opinion 2027 (Case 3010): Usage of 17 specific names based on wild species which are pre-dated by or contemporary with those based on domestic animals (Lepidoptera, Osteichthyes, Mammalia): conserved |autor = International Commission on Zoological Nomenclature |url = http://www.nhm.ac.uk/hosted_sites/iczn/BZNMar2003opinions.htm |urlarquivo = https://web.archive.org/web/20110111020208/http://www.nhm.ac.uk/hosted_sites/iczn/BZNMar2003opinions.htm |dataarquivo = 11 de xaneiro de 2011 | dataacceso = 2 de abril de 2020}}</ref> == Homonimia == Se dous taxons do mesmo nivel teñen o mesmo nome son '''homónimos'''. En todos os casos debe aplicarse o principio de prioridade que outorga validez ao nome descrito en primeiro lugar respecto aos descritos posteriormente. A diferenza nunha letra é suficiente para desfacer a homonimia (''calidus'' que significa "cálido" en latín e ''callidus'' que significa "hábil", non son homónimos). Polo que respecta ao nivel xénero, hai que ter en conta que inclúe as categorías taxonómicas xénero x subxénero e por tanto que nomes de ambas as categorías poden caeren en homonimia. Por exemplo, Linneo ([[1758]]) denominou ''[[Bubo bubo|Bubo]]'' a un xénero de [[aves]] da familia dos [[Strigidae]]; máis tarde, Rambur ([[1842]]) describiu o xénero ''Bubo'', xénero de [[insectos]] da familia dos [[Ascalaphidae]]. Ambos os nomes son do nivel xénero e entran en homonimia. McLachlan ([[1898]]) detectou a homonimia e creou o xénero ''[[Bubopsis]]'' —como ''nomen novum''— para substituír o nome máis recente (o de Rambur); por tanto, o nome válido para ese xénero de insectos é ''Bubopsis'' McLachlan, 1898. En definitiva, non poden existir dous nomes xenéricos iguais en todo o reino animal. Por tanto, un zoólogo que describa un xénero novo para a [[ciencia]] debe asegurarse de que o nome que elixa non exista xa. É, por tanto, relativamente fácil caer na homonimia. Unha ferramenta útil a este respecto é o ''Nomenclator Zoologicus'' en liña, que recolle máis de 340 000 nomes de nivel xénero (xéneros e subxéneros) do reino animal. Polo que se refire ao nivel especie, o sistema é o mesmo, pero poden darse casos máis complexos, nos que se dea homonimia e sinonimia á vez. Por exemplo: :A mosca azul común denominouse durante longo tempo ''[[Calliphora erythrocephala]]'' (Meigen, [[1826]]), e baixo este nome se publicaron a maioría dos traballos sobre a [[fisioloxía]] desta especie e, especialmente, algúns moi importantes sobre a súa [[metamorfose]]. :De feito, Meigen describiu a súa especie baixo o nome xenérico de ''[[Mosca|Musca]]'', usado nun sentido amplo, linneano. Pero De Geer describira con anterioridade ([[1776]]) unha ''Musca erythrocephala'' distinta da mosca azul común. Dúas especies diferentes tiñan, pois, o mesmo nome (homónimos) e o principio de prioridade obrigaba a que o nome máis recente fose cambiado. o nome de Meigen, aínda que hoxe estea noutro xénero distinto de ''Musca'' debía ser por tanto rexeitado. En tales casos, ou se crea un nome novo ou se utiliza o sinónimo máis antigo da especie en cuestión. :Se ''Calliphora erythrocephala'' (Meigen, 1826) non houbera tido sinónimos máis recentes, o primeiro taxónomo constatara a homonimia podería rebautizala cun nome escollido por el, por exemplo, ''Calliphora meigeni'' ou ''Calliphora rubrocapitata''. Pero Robineau-Desvoidy describira en [[1830]] unha ''Musca vicina'' que realmente era a mesma especie que a de Meigen (a mosca azul común). Por tanto, a situación era a seguinte: ::::::::::* 1776: ''Musca erythrocephala'' De Geer (non mosca azul) ::::::::::* 1826: ''Musca erythrocephala'' Meigen (mosca azul) ::::::::::* 1830: ''Musca vicina'' Robineau-Desvoidy (mosca azul) :O nome de Meigen debía, segundo o Código, rexeitarse e substituírse polo primeiro sinónimo válido, o de Robineau-Desvoidy: ::::::::::* ''Calliphora vicina'' (Robineau-Desvoidy, 1830) :::::::::::='' Musca erythrocephala'' Meigen, 1826 (non De Geer, 1776). == Tipos == Segundo o Código Internacional de Nomenclatura Zoolóxica, todo taxon de nivel especie debe ter polo menos un espécime do mesmo que serva como elemento de referencia e comparación para outros zoólogos, que será o '''tipo''' ou '''espécime típico''' da especie ou subespecie. O conxunto de espécimes sobre a que se basea a descrición orixinal do taxon chámase '''serie tipo''' ou '''serie típica'''. Os tipos poden seren exemplares de calquera sexo ou fase de desenvolvemento ([[ovo (bioloxía)|ovo]], [[larva]], [[adulto]]), completos ou parciais, [[fósil]]es ou non e, até [[1930]], unha mostra achada ou producida poloanimal (fósil ou non), como unha [[bugallo|bugalla]] ou unha pegada ([[icnofósil]]). O Código recoñece os seguintes tipos: * '''Sintipos'''. Todos os exemplares da serie tipo. * '''Holotipo'''. Un exemplar único, elixido entre os sintipos e designado explicitamente. * '''Paratipos'''. O resto de exemplares da serie tipo, excluído o holotipo. * '''Lectotipo'''. Se o autor da descrición orixinal non elixiu un holotipo (práctica común até mediados dos anos 40 ou 50 do [[século XX]]), calquera autor posterior debe designar explicitamente de entre os sintipos un exemplar único que se converte no exemplar típico da especie, e que recibe o nome de lectotipo. Equivale ao holotipo cando non houbo designación orixinal. * '''Paralectotipos'''. O resto de exemplares da serie tipo, excluído o lectotipo. Equivalen aos paratipos cando non houbo designación orixinal. * '''Neotipo'''. Un único exemplar, designado explicitamente, que substitúe ao holotipo, ao lectotipo ou aos sintipos perdidos. Non teñen validez as designacións de neotipos para taxons amplamente coñecidos e sen problemas taxonómicos que as xustifiquen. * '''Alotipo'''. Espécime paratípico do sexo oposto ao do holotipo. O seu uso está contemplado no Código, porén non terá os atributos formais dun holotipo (ver a Recomendación 72A). Todos os tipos deben rotularse adecuadamente cunha etiqueta conspicua e custodiarse de forma especial polas persoas ou institucións que os amparen, permitindo o seu estudo a todos os zoólogos, xa que son patrimonio da [[Zooloxía]]. == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * International Commission on Zoological Nomenclature (1999): ''International Code of Zoological Nomenclature.'' International Trust for Zoological Nomenclature. ISBN 0-8530-1006-4 (contido en liña en inglés [https://web.archive.org/web/20090524144249/http://www.iczn.org/iczn/index.jsp aquí]) * Matile, L.; Tassy, P. & Goujet, D. (1987): ''Introduction à la systématique zoologique: concepts, principes, méthodes''. París: Société française de systématique. ISBN 2-9068-9200-9. * Monserrat, V. J. & Alonso-Zarazaga, M. A. (2004): "Fundamentos de la nomenclatura zoológica". En: Barrientos, A. (ed.): ''Curso práctico de Entomología''. Barcelona: Manuals de la Universitat Autònoma de Barcelona, '''41''': 13-26. ISBN 84-4902-383-1. === Outros artigos === * [[Código Internacional de Nomenclatura Botánica]] * [[Código Internacional de Nomenclatura de Bacterias]] * [[Comité Internacional de Taxonomía de Virus]] === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20150801154338/http://iczn.org/ Comisión Internacional de Nomenclatura Zoológica]. * [http://www.ubio.org/NomenclatorZoologicus/ ''Nomenclator Zoologicus'' en liña], con nomes de nivel xénero do reino animal. * [http://zoobank.org/ Zoobank] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150320040938/http://zoobank.org/ |date=20 de marzo de 2015 }}, con 1,5 millóns de nomes científicos de animais. * [http://www.sam.mncn.csic.es/publicaciones1.php?idpublic=13 Código Internacional de Nomenclatura Zoolóxica, Cuarta Edición, versión oficial en castelán] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191025063317/http://www.sam.mncn.csic.es/publicaciones1.php?idpublic=13 |date=25 de outubro de 2019 }} e [https://web.archive.org/web/20181005182006/http://www.sam.mncn.csic.es/codigo.pdf en PDF]. ** [http://www.sam.mncn.csic.es/Enmienda-2012.pdf Emenda 2012] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160808112736/http://www.sam.mncn.csic.es/Enmienda-2012.pdf |date=08 de agosto de 2016 }} ao Código Internacional de Nomenclatura Zoolóxica, en PDF. {{ORDENAR:Codigo Internacional de Nomenclatura Zooloxica}} {{Clasificación biolóxica}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Zooloxía]] [[Categoría:Taxonomía]] [[Categoría:Termos zoolóxicos]] s9lytmcnf0g1m8u4ksn0zgt4z1fyh1s 0 494354 7108669 7086318 2025-06-27T20:06:04Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108669 wikitext text/x-wiki {{biografía}} '''Daniel Singer "Dan" Bricklin''', nado en [[Filadelfia]] o [[16 de xullo]] de [[1951]], é un informático [[Estados Unidos de América|estadounidense]], coñecido como o "pai das [[folla de cálculo|follas de cálculo]]", cocreador con [[Bob Frankston]], do programa [[VisiCalc]]. Fundou tamén [[Software Garden, Inc.]], da que é presidente e [[Trellix]]<ref name=Trell.NYT>{{cita publicación periódica|newspaper=[[The New York Times]]|url=https://www.nytimes.com/2001/04/16/technology/popular-web-publishing-service-to-get-help-from-trellix.html|title=Popular Web Publishing Service to Get Help From Trellix|quote=Dan Bricklin, the founder and chief technical officer of Trellix|nome=David F.|apelidos= Gallagher |date=16 de abril de 2001|lingua=en}}</ref> Corporation.<ref>which he left in 2004</ref><ref name="EI">[http://ei.cs.vt.edu/~history/BRICKLIN.Fleming.HTML Daniel Bricklin Bio]. [[CS Dept. NSF-Supported Education Infrastructure Project]]. Consultado o 3 de xaneiro de 2011.</ref> É ademais oficial xefe de tecnoloxía de [[Alpha Software]].<ref>{{cita web|url=https://www.alphasoftware.com/people.asp|title=Alpha Software - The Team Behind Alpha Software|first=Alpha|last=Software|website=www.alphasoftware.com}}</ref> O seu libro ''Bricklin on Technology'' foi publicado por Wiley en maio de 2009.<ref>{{cita web|last=Bricklin|first=Dan|title=Bricklin on Technology|url=http://www.bricklin.com/bontech/|date=maio de 2009|publisher=Wiley Publishing, Inc.|isbn=978-0-470-40237-5|pages=512}}</ref> == Traxectoria == Bricklin naceu nunha familia [[pobo xudeu|xudía]] en Filadelfia,<ref>{{cita web|title=A list of famous Jewish American Computer Scientists|url=http://www.jewishsoftware.net/jewish-software/jewish-american-computer-scientists|archive-url=https://archive.today/20131014110109/http://www.jewishsoftware.net/jewish-software/jewish-american-computer-scientists|archive-date=14 de outubro de 2013|publisher=Jewish Software|accessdate=14 de outubro de 2013|urlmorta=yes}}</ref> onde asistiu á Akiba Hebrew Academy durante os seus anos de escola secundaria. Comezou a súa carreira universitaria como un destacado matemático, mais axiña se cambiou á informática. Obtivo unha licenciatura en [[enxeñaría eléctrica]] e [[ciencias da computación]] polo [[Instituto de Tecnoloxía de Massachusetts]] en 1973, onde foi residente do Bexley Hall.<ref name="EI"/><ref name="TS">[http://www.techstars.org/mentors/dbricklin/ Dan Bricklin Co-creator of VisiCalc, and Founder of Software Garden, Inc.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101231035123/http://www.techstars.org/mentors/dbricklin/ |date=31 de decembro de 2010 }}. [[TechStars]]. Consultado o 3 de xaneiro de 2011.</ref> Ao graduarse do MIT, Bricklin traballou para Digital Equipment Corporation (DEC)<ref name="Spira2011">{{cita libro|nome=Jonathan B.|apelidos=Spira|title=Overload!: How Too Much Information is Hazardous to Your Organization|url=https://books.google.com/books?id=eC016EMcTmoC&pg=PA53&dq=%22WPS-8%22%20%20%22DEC%22|date=18 de abril de 2011|publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-1-118-06417-7|page=53|quote=...I spoke with Dan Bricklin, the co-inventor of [[VisiCalc]], who was on the team at DEC that developed WPS-8 in the mid-1970s...}}</ref> ata 1976, cando comezou a traballar para FasFax, fabricante de caixas rexistradoras. En 1977 decidiu volver aos estudos e en 1979 obtivo un MBA pola [[Universidade Harvard]].<ref name="EI"/> Mentres era alumno da Harvard Business School, Bricklin codesenvolveu [[VisiCalc]] en 1979, primeira folla de cálculo electrónica dispoñible para o seu uso no fogar e na oficina. Funcionaba nun computador [[Apple II]] e foi considerado un [[programa de cuarta xeración]]. VisiCalc está recoñecido por proporcionar un crecemento rápido á industria do computador persoal. En lugar de facer proxeccións financeiras con follas de cálculo manuais e ter que facer operacións aritméticas con cada cela individual, VisiCalc permitía ao usuario cambiar calquera cela, ademais de que toda a folla se podía calcular automaticamente. Isto deixaba atrás vinte horas de traballo, que pasaban a só ocupar quince minutos, así como permitir máis creatividade.<ref name="EI"/><ref name="Inventors">[http://inventors.about.com/library/weekly/aa010199.htm The First Spreadsheet - VisiCalc] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200413045648/https://www.thoughtco.com/dan-bricklin-bob-frankston-spreadsheet-visicalc-4078060 |date=13 de abril de 2020 }}. [[About.com: Inventors]]. Consultado o 3 de xaneiro de 2011.</ref> En 1979, Bricklin e Bob Frankston fundaron Software Arts, Inc., e comezaron a vender VisiCalc, mediante unha empresa separada chamada [[VisiCorp]]. Xunto co cofundador, comezou a escribir versións do programa para [[Tandy TRS-80]], [[Commodore PET]] e [[Atari 800]]. Pouco despois do lanzamento, VisiCalc converteuse nun programa moi vendido por 100 dólares.<ref name="EI"/><ref name="Inventors"/> Bricklin recibiu en 1981 o [[Grace Murray Hopper Award]] por VisiCalc. Bricklin non o puido patentar porque nesa época o software non era elixible para a protección por patente. En 1985, fundou Software Garden, unha pequena consultoría e desenvolvedora de aplicacións de software. En 1995, fundou [[Trellix|Trellix Corporation]],<ref name=Trell.NYT/> bautizada por ''Trellix Site Builder''.<ref name=Trellix.BuildNYT>{{cita novas|newspaper=[[The New York Times]]|url=https://www.nytimes.com/2003/12/18/technology/basics-setting-out-the-welcome-mat-at-your-home-on-the-web.html|title=Setting Out the Welcome Mat at Your Home on the Web|nome=Larry|apelidos=Magid|date=18 de decembro de 2003|quote=.. to create .. web pages with a tool called Trellix Site Builder.}}</ref> Trellix foi comprada por [[Web.com|Interland]] en 2003.<ref name="EI"/> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://lowendmac.com/coventry/06/1107.html Dan Bricklin interview on lowendmac.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120414184630/http://lowendmac.com/coventry/06/dan-bricklin-visicalc.html |date=14 de abril de 2012 }} * [http://www.bricklin.com/ Bricklin.com] * [http://www.trellix.com Trellix]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091027215256/http://www.trellix.com/ |date=27 de outubro de 2009 }} * [http://www.softwaregarden.com/ Software Garden] * [http://danbricklin.com/log/2005_11_09.htm#wikicalc I'm working on a new product called wikiCalc], from Dan Bricklin's blog on November 9, 2005, introducing [[wikiCalc]] * [https://www.pbs.org/cringely/nerdtv/guests/#b This page has a link to Dan's interview conducted by Robert Cringely] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160430054415/http://www.pbs.org/cringely/nerdtv/guests/#b |date=30 de abril de 2016 }} * [http://www.wiley.com/WileyCDA/WileyTitle/productCd-0470500581.html Bricklin On Technology book]{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }} * [http://www.ted.com/talks/dan_bricklin_meet_the_inventor_of_the_electronic_spreadsheet TED Talk] – "Dan Bricklin: Meet the inventor of the electronic spreadsheet" * [https://www.youtube.com/watch?v=ORvwzo-f1Sc TEDx Talk] – "A Problem That Changed The World | Dan Bricklin | TEDxBeaconStreet" {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Bricklin, Dan}} [[Categoría:Nados en Filadelfia, Pensilvania]] [[Categoría:Nados en 1951]] [[Categoría:Personalidades da informática]] [[Categoría:Estadounidenses de ascendencia xudía]] [[Categoría:Alumnos do Instituto de Tecnoloxía de Massachusetts]] [[Categoría:Alumnos da Universidade Harvard]] ej043c5v7lwcmbois5dw8z5wbh2i59k 0 495556 7108569 6282872 2025-06-27T18:00:23Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108569 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Célia Nunes Correa''', nada en [[1990]], máis coñecida como '''Célia Xakriabá'''  [ˈsɛ.li.ɐ ʃɐˌkɾi.ɐˈba], é unha educadora e activista [[indíxena]] do [[Brasil]] pertencente ó [[pobo xakriabá]]. É coñecida por promover, entre outras cousas, o avance no status e os dereitos das mulleres indíxenas, os dereitos das terras indíxenas e a educación indíxena.<ref name=g1>{{cita web|título=Não é privilégio, é dívida histórica', diz professora indígena sobre demarcação de terras no Brasil|url=https://g1.globo.com/df/distrito-federal/noticia/nao-e-privilegio-e-divida-historica-diz-professora-indigena-sobre-demarcacao-de-terras-no-brasil.ghtml|nome=Luiza|apelido=Garonce|páxina-web=[[G1 (páxina-web)|G1]]|data=27 de marzo de 2018|dataacceso=27 de xullo de 2019|lingua=portugués}}</ref><ref>{{cita web|título='Now belongs to us': Women take lead in Brazil's indigenous fight|url=https://www.aljazeera.com/indepth/features/belongs-women-lead-brazil-indigenous-fight-190425120740156.html|editor=[[Al Jazeera]]|nome=Mia|apelido=Alberti|data=25 de abril de 2019|dataacceso=28 de xullo de 2019}}</ref> == Traxectoria == Xakriabá naceu no concello de [[São João das Missões]] no estado brasileiro de [[Minas Xerais]]. Asistiu á Escola Estatal Indíxena Xukurnuk.<ref name=coleguium>{{cita web|título=Servidora indígena na Secretaria de Educação|url=https://coleguium.com.br/noticias/servidora-indigena-na-secretaria-de-educacao/|páxina-web=Coleguium: Rede de Ensino|dataacceso=27 de xullo de 2019|lingua=portugués|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20181211010146/https://coleguium.com.br/noticias/servidora-indigena-na-secretaria-de-educacao/|dataarquivo=11 de decembro de 2018|urlmorta=yes}}</ref> Posteriormente, foi alumna e mestra de educación indíxena na [[Universidade Federal de Minas Gerais]] en 2013.<ref name=g1/> Xakriabá conseguiu o seu mestrado en educación pola [[Universidade de Brasilia]] en 2018.<ref name=correioweb>{{cita web|título="Vivemos um momento de retrocesso", diz professora e ativista indígena Célia Xakriabá|url=http://sites.correioweb.com.br/app/noticia/encontro/revista/2018/06/06/interna_revista,4470/vivemos-um-momento-de-retrocesso-diz-professora-e-ativista-indigena.shtml|nome=Julyerme|apelido=Darverson|editor=Brasília Encontro|data=27 de marzo de 2018|dataacceso=27 de xullo de 2019|lingua=portugués|data-arquivo=27 de xullo de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190727230905/http://sites.correioweb.com.br/app/noticia/encontro/revista/2018/06/06/interna_revista,4470/vivemos-um-momento-de-retrocesso-diz-professora-e-ativista-indigena.shtml|url-morta=yes}}</ref> É a primeira membro da súa tribo en obter un graduado.<ref name=UnB>{{cita web|título=UnB recebe estudantes com palestra de Célia Xakriabá|url=https://noticias.unb.br/publicacoes/112-extensao-e-comunidade/2426-unb-recebe-estudantes-com-palestra-de-celia-xakriaba|editor=UnB Notícias|nome=Nair|apelido=Rabelo|data=9 de agosto de 2018|dataacceso=29 de xullo de 2019|language=Portuguese}}</ref> Xakriabá foi activista dos dereitos indíxenas dende os 13 anos de idade.<ref>{{cita web|título=Women Take the Lead in the Fight for Indigenous Rights in Brazil|url=https://givingcompass.org/article/women-take-the-lead-in-the-fight-for-indigenous-rights-in-brazil/|editor=Giving Compass|data=10 de xuño de 2019|dataacceso=28 de xullo de 2019}}</ref> === Carreira educativa === [[Ficheiro:-inspiraUnB - 2º 2018 (44072636851).jpg|miniatura|dereita|Xakriabá nunha conferencia da Universidade de Brasilia en 2018.]] En 2015, Xakriabá converteuse na primeira persoa de ascendencia indíxena no Departamento de Educación de Minas Xerais.<ref name=correioweb/><ref>{{cita web|título=Primeira indígena na Secretaria de Educação de Minas Gerais faz panorama do papel da mulher na defesa dos povos indígenas|url=http://apib.info/2018/03/26/primeira-indigena-na-secretaria-de-educacao-de-minas-gerais-faz-panorama-do-papel-da-mulher-na-defesa-dos-povos-indigenas/|páxina-web=APIB|lingua=portugués|data=26 de marzo de 2018|dataacceso=28 de xullo de 2019|data-arquivo=28 de xullo de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190728115735/http://apib.info/2018/03/26/primeira-indigena-na-secretaria-de-educacao-de-minas-gerais-faz-panorama-do-papel-da-mulher-na-defesa-dos-povos-indigenas/|url-morta=yes}}</ref> Estivo nese posto dende 2015 até 2017.<ref name=coleguium/> Xakriabá declarou que a educación da mocidade indíxena no Brasil non é axeitada porque non se lles ensina sobre os dereitos da súa terra nin sobre a súa historia.<ref name=hoje>{{cita web|título=Representante de indígenas na Educação defende modelo diferenciado de aprendizagem|url=https://www.hojeemdia.com.br/mais/representante-de-ind%C3%ADgenas-na-educa%C3%A7%C3%A3o-defende-modelo-diferenciado-de-aprendizagem-1.543666/c%C3%A9lia-xakriab%C3%A1-1.543667|editor=Hoje Em dia|nome=Malú|apelido=Damázio|data=17 de xullo de 2017|dataacceso=27 de xullo de 2019|lingua=portugués}}</ref> Tamén dixo que na educación occidental todo o coñecemento provén do mestre, pero que na educación indíxena todo o mundo comparte o seu coñecemento.<ref name=hoje/> Dende 2017, Xakriabá participou en numerosas conferencias e debates en universidades do Brasil centrándose nos dereitos indíxenas, promocionando a educación indíxena<ref name=UnB/> e na revitalización das linguas nativas do Brasil.<ref>{{cita web|título=Líder indígena defende preservação cultural de povos tradicionais|url=https://noticias.unb.br/publicacoes/112-extensao-e-comunidade/2172-lider-indigena-defende-preservacao-cultural-de-povos-tradicionais&xid=17259,15700022,15700186,15700190,15700256,15700259,15700262,15700265&usg=ALkJrhgM5lYitimowzjHGJ3Q6Phz0Zk5jw|editor=UnB Notícias|nome=Guilherme|apelido=Alves|data=28 de marzo de 2018|dataacceso=29 de xullo de 2019|lingua=portugués}}</ref> === Carreira política === Xakriabá opúxose a un proxecto de lei proposto na Asemblea Lexislativa de [[Minas Gerais]] que prohibiría ós falantes levar tocados ou traxes "extravagantes". Ela dixo que este proxecto de lei tiña como obxectivo limitar a visibilidade dos falantes nativos.<ref>{{cita web|título=A quem interessa barrar o uso de um cocar?|url=https://bhaz.com.br/2019/04/18/gabinetona-a-quem-interessa-barrar-o-uso-de-um-cocar/|nome=Cida|apelido=Falabella|editorial=BHAZ|editor=Gabinetona|data=18 de abril de 2019|dataacceso=27 de xullo de 2019|lingua=portugués|data-arquivo=27 de xullo de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190727232417/https://bhaz.com.br/2019/04/18/gabinetona-a-quem-interessa-barrar-o-uso-de-um-cocar/|url-morta=yes}}</ref> En febreiro de 2019, uniuse ao consello asesor para a representante do [[Partido Socialismo e Liberdade]], [[Áurea Carolina]], de Minas Xerais.<ref>{{cita web|url=https://ms-my.facebook.com/aureacarolina/videos/382975662535104/?video_source=permalink|título=Áurea Carolina - Respeito à cultura indígena (Video)|páxina-web=[[Facebook]]|data=19 de abril de 2019|dataacceso=27 de xullo de 2019|lingua=portugués}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} {{Barra portal|Muller|Pobos indíxenas de América}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Xakriaba, Celia}} [[Categoría:Nados en 1990]] [[Categoría:Brasileiros de ascendencia indíxena]] [[Categoría:Activistas do Brasil]] [[Categoría:Activistas pola normalización lingüística]] [[Categoría:Alumnos da Universidade de Brasilia]] [[Categoría:Indixenistas de América]] 96mx2etodqc5rtub7brtrs607rb9gq0 0 496134 7108696 6819759 2025-06-27T20:32:53Z O Breixo 127505 7108696 wikitext text/x-wiki {{Produto}} '''GeoStar-3''' é un bus para satélites fabricado pola empresa [[Orbital ATK]].<ref name=astronautix>{{Cita web|url=http://astronautix.com/g/geostar-3.html|título=GEOStar-3|dataacceso=27 de abril de 2020|autor=Mark Wade|apelidos= |nome= |ligazónautor= |coautores= |data=|ano=2019|mes= |formato= |obra= |editor= |páxinas= |lingua= inglés|doi= |urlarquivo= |dataarquivo= }}</ref><ref name=gunter>{{Cita web|url=https://space.skyrocket.de/doc_sat/osc_star-3.htm|título=OSC → Orbital ATK → Northrop Grumman Innovation Systems (NGIS): Star-3 → GeoStar-3|dataacceso=27 de abril de 2020|autor=Gunter Dirk Krebs|apelidos= |nome= |ligazónautor= |coautores= |data= |ano=2019|mes= |formato= |obra= |editor=Gunter's Space Page|páxinas= |lingua=inglés|doi= |urlarquivo= |dataarquivo= }}</ref> == Características == O bus GeoStar-3 é unha evolución do [[GeoStar-2]], aumentando as prestacións do anterior. GeoStar 3 usa [[Batería (electricidade)|baterías]] e [[Panel solar|paneis solares]] mellorados, capaces de producir ata 8000 [[Vatio|W]] de [[potencia]]. Pode levar ata 800&nbsp;kg de carga útil e diferentes combinacións de antenas e reflectores.<ref name=astronautix/><ref name=gunter/> == Satélites co bus GeoStar-3 == Os satélites que fan uso do bus GeoStar 3: *[[Al Yah 3]] *[[ASBM 1]] (GX 10A) *[[ASBM 2]] (GX 10B) *[[GovSat 1]] (SES 16) *[[HYLAS 4]] *[[MEV 1]] *[[MEV 2]] *[[MRV]] (RSGS) == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === *[[GeoStar-1]] *[[GeoStar-2]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Satélites artificiais]] 6pr4zoledp3phulvllvbx6wy803garq 0 497670 7108708 6569036 2025-06-27T20:40:15Z Breogan2008 23204 7108708 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Yeelen''''' (do [[Lingua bambara|bambara]] "brillo"/"luz") é un filme [[Malí|maliano]] de [[1987]] dirixido por [[Souleymane Cissé]]. É unha coprodución entre [[Malí]], [[Burkina Faso]], [[Francia]] e [[República Federal Alemá|Alemaña Occidental]]. Foi rodado en [[lingua bambara]] e [[Lingua fula|fula]], e baséase nunha lenda tradicional do pobo bambara. Aínda que está ambientado nunha época indefinida, está posiblemente ambientado no [[Imperio de Malí]] do [[século XIII]]. Está protagonizado por [[Issiaka Kane]] no papel de Nianankoro, un home que posúe poderes máxicos. [[Niamanto Sanogo]] interpreta o papel do pai de Niankoro que segue ó seu fillo a través das terras dos [[Pobo bambara|bambara]], dos [[Pobo fula|fula]] e dos [[Pobo dogon|dogon]] usando un madeiro máxico para guiarse. ''Yeelen'' foi un éxito da crítica, e foi galardoado co [[Premio do Xurado (Festival de Cannes)|Premio do Xurado]] no [[Festival Internacional de Cinema de Cannes de 1987]].<ref name="festival-cannes.com">{{cita web |url=http://www.festival-cannes.com/en/archives/ficheFilm/id/431/year/1987.html |título=Festival de Cannes: Yeelen |dataacceso=19 de xullo de 2009 |editor=festival-cannes.com |data-arquivo=24 de setembro de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140924084142/http://www.festival-cannes.com/en/archives/ficheFilm/id/431/year/1987.html |url-morta=yes }}</ref> Foi nomeado á [[Palma de Ouro]] ese mesmo ano. == Personaxes == * Issiaka Kane como Nianankoro * Aoua Sangare como Attou * Niamanto Sanogo como Soma / Djigui * [[Balla Moussa Keita]] como Rouma Boll, rei fula * Soumba Traore como Mah * Ismaila Sarr como Bofing * Youssouf Tenin Cissé como Le petit garcon d'Attou * Koke Sangare como xefe Komo == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * Samuel Lelièvre, ''La Lumière de Souleymane Cissé. Cinéma et Culture'', París, L'Harmattan, 2013 ({{ISBN|978-2-343-00201-9}}). === Ligazóns externas === * {{IMDb título|0094349}} * [https://www.allmovie.com/movie/v119420 Ficha en AllMovie] {{en}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1987]] [[Categoría:Filmes en lingua fula]] [[Categoría:Filmes en lingua bambara]] [[Categoría:Filmes de Malí]] [[Categoría:Filmes de Francia]] [[Categoría:Filmes de Burkina Faso]] [[Categoría:Filmes de Alemaña do Oeste]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Souleymane Cissé]] [[Categoría:Filmes ambientados no século XIII]] [[Categoría:Filmes ambientados en Malí]] 7z5e78jiffclfv66lwrsvm9r5138rft 0 498726 7109277 7017274 2025-06-28T09:49:17Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Rebelións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XIX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109277 wikitext text/x-wiki {{sen notas}}{{Acontecemento|imaxe=DSC08748a.JPG|descrición_imaxe=Estatua de Maria da Fonte en [[Lisboa]].}} '''Maria da Fonte''', ou '''Revolta do Miño''', é o nome dado a unha revolta popular ocorrida en [[Portugal]] na primavera de [[1846]] contra o goberno [[cartista]] presidido por [[António Bernardo da Costa Cabral]]. A sublevación foi resultado das tensións sociais remanentes das [[Guerra civil portuguesa|guerras liberais]], agravadas polo gran descontento popular xerado polas novas leis de recrutamento militar que as seguiron, polos cambios fiscais e pola prohibición de realizar enterramentos no interior das igrexas. Iniciouse na zona de [[Póvoa de Lanhoso]] ([[Provincia de Miño|Miño]]) unha sublevación popular que se foi progresivamente estendendo a todo o norte de Portugal. A instigadora dos motíns iniciais foi unha muller do pobo chamada Maria, natural da freguesía de [[Fontarcada, Póvoa de Lanhoso|Fontarcada]], polo que sería logo coñecida polo alcume de ''Maria da Fonte''. Como a fase inicial do movemento insurreccional tivo unha forte compoñente feminina, acabou por ser ese o nome dado á revolta.<ref name=":0">{{Cita web|url=http://www.arqnet.pt/dicionario/mariafonte.html|páxina-web=|título=Revolta de Maria da Fonte, Portugal - Dicionário Histórico, Corográfico, Heráldico, Biográfico, Bibliográfico, Numismático e Artístico, Volume IV|data-acceso=28 de maio de 2020|páxina=835|apelidos=Amaral|nome=Manuel|ano=2000-2010|lingua=pt|data-arquivo=16 de setembro de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190916120152/http://www.arqnet.pt/dicionario/mariafonte.html|url-morta=yes}}</ref> A sublevación propagouse despois ao resto do país e provocou a substitución do goberno de Costa Cabral por un presidido por [[Pedro de Sousa Holstein]], 1º [[duque de Palmela]]. Logo, nun golpe palaciano coñecido como a [[Emboscada (golpe)|Emboscada]], o [[6 de outubro]] daquel ano, a raíña [[María II de Portugal|María II]] destituíu o goberno e nomeou o mariscal [[João Oliveira e Daun, Duque de Saldanha|João Carlos de Saldanha Oliveira e Daun]], 1º [[Duque de Saldanha]], para constituír un novo ministerio, provocando isto que a insurrección se intensificase. O resultado foi unha nova [[guerra civil]] de 8 meses, a [[Guerra da Patuleia|Patuleia]], que rematou coa sinatura da [[Convención de Gramido]], o [[30 de xuño]] de [[1847]], tras a intervención de forzas militares estranxeiras ao abrigo da [[Cuádrupla Alianza (1834)|Cuádrupla Alianza]]. == A Revolución de Maria da Fonte (abril e maio de 1846) == === O contexto da revolta === [[Ficheiro:Antonio_Bernardo_da_Costa_Cabral.jpg|miniatura|[[António Bernardo da Costa Cabral]]]] A partir de 1842 foi instaurado en Portugal un réxime, por moitos entón considerado despótico, que tiña por líder a [[António Bernardo da Costa Cabral]], un dos xefes do movemento [[Constitución|constitucionalista]] de [[1842]], apoiado, entre outros, por seu irmán [[José Bernardo da Silva Cabral]], 1º [[conde de Cabral]] (de aí o alcume popular de ''goberno dos Cabrais'' ou ''[[cabralismo]]''). No intento de crear as estruturas dun estado moderno, Costa Cabral impulsou reformas e obras importantes. Para conseguir este obxectivo, o goberno comezou a traballar en privilexios instalados e hábitos moi arraigados. E, sobre todo, debido a que a reorganización tributaria e as subas de impostos fixéronse imprescindibles, Costa Cabral viuse obrigado a promover medidas para cambiar a estrutura tributaria, coa introdución do imposto sobre a propiedade. Fronte a estas medidas, a poboación rural revolveuse de forma espontánea e violenta. Co goberno mantendo un reformismo que exacerbaba aos grupos [[Miguelista|miguelistas]] (partidarios de [[Miguel I de Portugal|Miguel I]]), inimigos da aplicación do liberalismo, o descontento foi crecendo rapidamente, espertando vellos resentimentos das [[ Guerra Civil portuguesa |guerras liberais]] da década anterior. Os miguelistas, derrotados pero cun goberno na clandestinidade, con D. Miguel no exilio, usando os seus simpatizantes, alimentaron e aproveitaron o descontento popular, soñando con restaurar o [[absolutismo]]. En zonas rurais máis afastadas e suxeitas a unha maior conciencia relixiosa, especialmente no [[Minho-Lima|Alto Minho]] e [[Tras os Montes e Alto Douro|Trás-os-Montes]], pontificaban os axentes máis adversos á constitución de partidos políticos, e ferozmente anti-liberais. De feito, a guerra civil entre liberais e miguelistas, aínda que rematou oficialmente o 26 de maio de [[1834]], coa firma da [[Convención de Évora-Monte]], continuou dividindo os portugueses. Neste contexto de acendida contestación contra o goberno, a aparición de novos requisitos tributarios, o censo de bens e a creación de matrices de terras, chamadas de xeito significativo pola xente "''as papeletas da ladroeira''", para a avaliación de impostos e un maior rigor na contratación militar, levaron ao límite os ánimos das poboacións rurais. Non obstante, a mecha prendeu cun asunto que aparentemente tería menos impacto: por decreto do 28 de setembro de [[1844]] prohibíronse os enterros nas igrexas e impúxose o depósito dos restos do falecido, despois de que se rexistrase a morte e se obtivese licenza sanitaria, nos cemiterios construídos a campo aberto. Por vía da nova regulamentación dos servizos de saúde, o pobo tiña que romper coa tradición de moitos séculos de enterrar os defuntos nas igrexas, esperar que o delegado de saúde certificase o [[óbito]] e, despois pagar os gastos do funeral. Inicialmente a norma foi bastante ignorada, xa que eran poucos os cemiterios, pois a pesar da lei das taxas e da construción de cemiterios que databa do 21 de setembro de [[1835]],<ref>{{Cita web|url=https://www.academia.edu/35656318/A_luta_contra_os_cemit%C3%A9rios_p%C3%BAblicos_no_s%C3%A9culo_XIX|páxina-web=|título=A luta contra os cemitérios públicos no século XIX|data-acceso=28 de maio de 2020|lingua=pt}}</ref> nunca fóra cumprida dada a pobreza en que se vivía na época, agravada pola crise económica resultante da guerra civil e pola [[Phytophthora infestans|praga da pataca]] e a seca que asolaran o país durante boa parte da década anterior. Con todo, cando as autoridades decidiron impor as novas regras de enterramento, o pobo, enfadado polo resentimento acumulado, ergueuse violentamente contra o que consideraba a prepotencia dos políticos liberais. O propio clero máis conservador falaba da lei da prohibición dos enterros nas igrexas como anti-relixiosa e afirmaba que levaba o "''selo do diaño e da'' ''[[Masonaría|masonaria]]''". Para complicar a situación, a raíña [[María II de Portugal|Maria II]], que a [[8 de setembro]] de [[1845]] concedera o título de [[conde de Tomar]] a Costa Cabral, era vista como demasiado próxima aos Cabrais, non mantendo un distanciamento que permitise resgardar a monarquía do descontento popular. === Maria da Fonte e os motíns iniciais === Despois de múltiples incidentes e disturbios illados, ocorridos por todo o país, pero con maior protagonismo no norte, o causante da revolta foi un feito moi trivial: a morte, o 21 de marzo de [[1846]], da anciá Custódia Teresa, habitante do lugar de Simães na freguesía de [[Fontarcada, Póvoa de Lanhoso|Fontarcada]], nos arredores de [[Póvoa de Lanhoso]]. Cando, na mañá do día seguinte, 22 de marzo de 1846, un grupo de veciños, onde predominaban as mulleres, decidiron proceder ao enterro da falecida na [[Igrexa do Mosteiro de Fonte Arcada]], sen autorización da Xunta de Saúde e sen ter en conta as normas legais, as autoridades decidiron intervir. O motivo da dureza da intervención parece ser que xa era o segundo incidente deste tipo ese ano, xa que hai rexistros de graves disturbios en Fonte Arcada o 20 de xaneiro de 1846, cando foi enterrado José Joaquim Ribeiro. No enterro de Custódia Teresa, a xente golpeou o comisario sanitario e non permitiu que este certificase a morte, nin os membros da familia aceptaron pagar a taxa de ''covato''. O enterro fíxose ademais sen acompañamento relixioso, xa que o párroco rexeitara participar no desacato, aínda que a xente alegase que o facía por motivos relixiosos, xa que se o corpo estaba enterrado fóra da igrexa, en calquera outro chan que non fose o do templo, o ''"''morto estaría desprotexido". Quizais porque consideraron que as autoridades teñen menos probabilidades de actuar violentamente contra as mulleres, parece que estas tiveron un papel protagonista nos acontecementos e foi ás mulleres do lugar de Simães ás que se culpou principalmente. Esta imaxe do liderado feminino tamén pode resultar do xeito en que o suceso foi descrito polas autoridades, que buscaban minimizar os incidentes atribuíndoos a grupos de ''"''beatas fanatizadas polos apostólicos''"''. Á vista dos feitos, as autoridades decidiron arrestar ao xefe da sublevación e proceder á exhumación do cadáver e ao seu enterro nos terreos destinados ao cemiterio. Con este fin, o 24 de marzo dirixíronse á parroquia, sendo recibidos por pedradas da poboación armada, que ía armada con [[Fouce|fouces]], chuzos e paus. Ao non poder exhumar o corpo, arrestaron a catro mulleres ás que consideraban as líderes dos incidentes dos días anteriores: Joaquina Carneira, Maria Custódia Milagreta, Maria da Mota e Maria Vidas. [[Ficheiro:Pe._Casimiro_José_Vieira.png|miniatura| O Pai [[Casimiro José Vieira]] ]] Cando o 27 de marzo as prisioneiras ían ser oídas polo xuíz, as campás tocaron a rebelión, reunindo á xente, que marchou dende o [[cruceiro]] ata a vila para abrir as portas da prisión con machados. Á cabeza deste grupo, confiados en que non se atreverían a disparar a mulleres, atopábanse algunhas mulleres novas, entre elas, vestidas de vermello, Maria Angelina, a irmá do zapateiro de Simães, que foi a primeira en golpear co machado a porta do cárcere. Cando as autoridades intentaron identificar aos insurxentes colocaron na parte superior da lista á moza Maria Angelina. O seu irmán contou despois ao padre [[ Casimiro José Vieira |Casimiro José Vieira]] (que incluíu o testemuño nos seus ''Apontamentos para a História da Revolução do Minho em 1846 ou da Maria da Fonte'') que foi a máis famosa só porque ía vestida de vermello. Como os espectadores se negaron a identificar aos amotinados, foi rexistrada simplemente como ''Maria'' da Fonte Arcada, despois abreviada por ''Maria da Fonte''. Non obstante, sobre este asunto, as opinións difiren, xa que nos anos inmediatos moitas Marias da Fonte apareceron no norte de Portugal, alegando, con maior ou menor xustiza, a gloria do nome. A identificación con Maria Angelina, de Simães, que de feito foi procesada e pronunciada nos disturbios en [[Póvoa de Lanhoso]], parece a máis crible, xa que o padre [[ Casimiro José Vieira |Casimiro José Vieira]] era un [[ Sepembrismo |setembrista]] convencido, que xogou un papel importante nos acontecementos da Revolución de María da Fonte e que viviu de preto os acontecementos. Outra explicación alternativa, que colle unha gran verosimilitude, dado o marco social e político dos acontecementos, é que o alcume de ''Maria da Fonte'' era un [[epíteto]] despectivo lanzado polos políticos [[Cabralismo|cabralistas]] para designar colectivamente ás mulleres que, convenientemente para a versión que minimizou os incidentes, parecían liderar a contestación. Entón, en vez dunha ''Maria da Fonte'', teriamos unha multitude de ''Marias''. Despois, romantizada pola intelectualidade da época, ''Maria da Fonte'' converteríase no [[epítome]] das virtudes bélicas das mulleres do norte de Portugal, pasando de ser unha defensora das ideas reaccionarias, materializada en costumes atávicos, á auténtica expresión do desexo de liberdade da alma popular. De todos os xeitos, grazas a [[Camilo Castelo Branco]], o nome da taberneira Maria Luísa Balaio tamén recibiu moita atención e, moitos anos despois, en [[1883]], o xornal ''O Comércio de Portugal'' aínda informaba de que ''"''na noite do 7 ao 8 de decembro de 1874, morreu na parroquia de [[Verim, Póvoa de Lanhoso|Verim]], Ana Maria Esteves, nacida en Santiago de Oliveira, casada con António Joaquim Lopes da Silva daquela parroquia de Verim e que fora a infame Maria da Fonte". === A xeneralización da revolta === Nos días seguintes sucedéronse casos idénticos, estendéndose a revolta a todo o [[Provincia de Miño|Minho]]. Poucos días despois, na veciña parroquia de [[Galegos, Póvoa de Lanhoso|Galegos]], outros veciños enterraron a Francisco Lage ''no "''chan debido". As autoridades volveron emitir ordes de arresto, pero só arrestaron a Josefa Caetana, que foi enviada á prisión de [[Braga]]. Con todo, ao cruzar a Serra do Carvalho, os seis policías que a levaban foron agredidos por centos de mulleres, que liberaron a prisioneira. [[Ficheiro:Maria_da_Fonte.jpg|miniatura|Revolta de Maria da Fonte, en ''A Ilustração'', v. II, 1846, p. 71. ]] En poucas semanas os disturbios estendéronse por [[Provincia de Miño|Minho]] e [[Tras os Montes e Alto Douro|Trás-os-Montes]] e máis tarde ata [[Beira, Portugal|Beiras]] e [[Estremadura, Portugal|Estremadura]], gañando progresivamente un carácter político mediante a organización de xuntas revolucionarias que tomaron o poder localmente e rexeitaron a obediencia ao goberno. Xa non se trataba de ''Marias da Fonte'', senón que o país afrontaba un movemento insurreccional sen precedentes. A alarma xa estaba moi estendida en Lisboa, especialmente cando se soubo que en dúas cidades importantes, [[Santarém, Portugal|Santarém]] e [[Porto, Portugal|Porto]], organizáronse sublevacións. Os disturbios multiplicáronse rapidamente, tomando a forma dun grave levantamento que se daba en boa parte do país. Esta rebelión, iniciada, primeiro en Fonte Arcada, concello da [[Póvoa de Lanhoso]], en marzo de 1846, e despois propagada a outros puntos, ficou coñecida na Historia de Portugal como a "Revolución da Maria da Fonte", ou "Revolución do Miño", aínda que non fose, no sentido etimolóxico e político do termo, unha verdadeira [[revolución]]. Foi máis ben unha sublevación popular, o primeiro movemento de masas dos tempos modernos en Portugal. Ese carácter popular do movemento da ''Maria da Fonte'' ''é'' atestado polo principal aludido, [[António Bernardo da Costa Cabral|Costa Cabral]], que o 20 de abril de [[1846]], no auxe da revolta, proferiu un discurso na Cámara dos Deputados onde, a pesar de afirmar que "hai unha conspiración permanente contra as institucións actuais, contra a orde estabelecida, e mans ocultas que manexan estas conspiracións", recoñeceu que "a sublevación en curso no Miño é unha revolución distinta a todas as outras que até hoxe teñen aparecido, porque todas as outras revolucións tiñan por bandeira un principio político, máis ou menos, pero esta revolución é feita por homes de saco ao ombro e de fouce na man, para destruír facendas, asasinar, incendiar a propiedade, roubar os habitantes das terras que percorren e lanzar fogo ás notarías, reducindo a cinzas os arquivos". E continuou recoñecendo que era unha revolta sen xefe, na cal pontificaba a ''"''máis ínfima clase da sociedade", executada por "un bando de dúas mil catrocentas a tres mil persoas, armadas con fouces, pancas, chuzos, espingardas, con todo canto eles poden coller". Rapidamente á revolta popular uníronse movementos políticos organizados e a ela se asociaron todas as forzas anti-cartistas e, por unha vez, converxeron nunha loita común todas as forzas máis radicais do espectro político, entre elas os [[Miguelista|miguelistas]]. Pretendían o derrube dos Cabrais e mesmo o da Raíña, mais moitos, aínda que sen o afirmaren con clareza, pretendían tamén o fin do réxime liberal. === A suspensión das garantías constitucionais e a caída do goberno === En reacción á crecente insurrección crecente, pola Lei do 20 de abril de [[1846]], o goberno suspendeu as garantías constitucionais durante 60 días, pasando os crimes de [[sedición]] e [[rebelión]] a seren xulgados en tribunal de guerra. Nesa mesma ocasión, [[José Bernardo da Silva Cabral]], irmán do todopoderoso presidente do ministerio [[António Bernardo da Costa Cabral|Costa Cabral]], foi enviado ao [[Porto, Portugal|Porto]] co obxectivo de tentar calmar a revolta nacente. Cando as medidas tomadas non estancaron o movemento revolucionario, a raíña e os seus conselleiros, xenuinamente asustados fronte á dimensión da insurrección e á rapidez coa que se estendía polo país, consideraron destituír o ministerio cabralista. Aumentando aínda máis a tensión o [[Bernardo de Sá Nogueira de Figueiredo|Xeneral Sá da Bandeira]] tomara partido ao lado dos revoltosos, formando un exército, e algúns dos principais políticos de entón, entre eles [[Francisco de Almeida Portugal]] (o reputado 2º [[conde do Lavradio]]), [[Luís da Silva Mouzinho de Albuquerque]] e [[José Jorge Loureiro]], pediron á raíña a destitución do goberno. Nesta situación, [[María II de Portugal|Maria II]], incapaz de controlar a situación, e a pesar de ter sempre protexido a Costa Cabral, destituíu o goberno o [[17 de maio]] de [[1846]], chamando ao poder ao 1º [[duque de Palmela]], [[Pedro de Sousa Holstein]], e ao xeneral [[Luís da Silva Mouzinho de Albuquerque]].<ref name=":0" /> Ao mesmo tempo que remataba co goberno cabralista, a raíña nomeou o vello e respectado xeneral [[António José de Sousa Manuel de Meneses|António José de Sousa Manuel de Meneses Severim de Noronha]], 1º [[duque da Terceira]], como o seu lugartenente nas provincias do norte do país, co encargo de reprimir a sublevación e restabelecer alí a paz. Perante a contestación, os irmáns Cabral deixaron Lisboa camiño do exilio, embarcando no vapor ''Pachá''. Como acostumaba a acontecer na política portuguesa, o lugar elixido para o exilio foi [[Francia]], aínda que despois o trocasen por [[España]]. == O goberno do duque de Palmela == No medio de gran inestabilidade política e social, o 20 de maio de [[1846]] tomou posesión o goberno de Palmela. Na composición inicial, Palmela ocupou a presidencia e os ministerios do Reino, de Xustiza e de Facenda. O duque da Terceira acumulou os ministerios da Guerra, da Mariña e Colonias e de Asuntos Exteriores. [[Ficheiro:Duque_de_Palmela,_c._1840-1850,_Escola_inglesa_(talvez_John_Simpson).png|miniatura|[[Pedro de Sousa Holstein]], Duque de Palmela]] O duque de Saldanha, que fora nomeado para o Ministerio de Asuntos Exteriores, non ocupou o cargo por estar como embaixador en [[Viena]]. A raíña tentou, así, a formación dun [[triunvirato]] dos tres duques, capaz de sobrevivir ás crecentes tensións que parecían xa ameazar o trono e o réxime liberal. Nunha tentativa de ampliar a base de apoio do goberno, o 23 de maio [[Luís da Silva Mouzinho de Albuquerque]] entra no goberno, asumindo a carteira da Mariña e Colonias, ocupada días antes polo duque da Terceira. Uns días despois, e ante a necesidade de marchar cara ao norte do país para intentar sufocar a insurrección, o 26 de maio o duque da Terceira, nunha nova reorganización ministerial, deixou o goberno. Agora, o duque de Palmela mantiña só a presidencia e o Tesouro, pasando Mouzinho de Albuquerque á carteira do Reino. [[ José Jorge Loureiro |José Jorge Loureiro]] mantivo a carteira da Mariña e Colonias e o conde do Lavradio trasladouse a Asuntos Exteriores. [[ Joaquim Filipe de Soure |Joaquim Filipe de Soure]] asumiu a carteira de Xustiza. O 23 de xuño, o mariscal Saldanha regresou a Portugal desde [[Bruxelas-Capital|Bruxelas]], onde pasara o inverno de 1845-1846, despois de ser embaixador en [[Viena]] de 1841 a 1845. A pesar de apoiar formalmente o goberno, ao que fora invitado, a súa relación co ministerio era cada vez máis difícil, converténdose lentamente no principal polo de oposición, aínda que sen expresión pública desta posición. O 19 de xullo tivo lugar unha nova reorganización ministerial, coa entrada no goberno de [[Bernardo de Sá Nogueira de Figueiredo]], 1º [[marqués de Sá da Bandeira]] (ministro da Guerra), [[ Júlio Gomes da Silva Sanches |Júlio Gomes da Silva Sanches]] (ministro de Facenda) e [[ Joaquim António de Aguiar |Joaquim António de Aguiar]] (ministro de xustiza), e a saídas de [[ Joaquim Filipe de Soure |Joaquim Filipe de Soure]] . Para intentar calmar a oposición e lexitimar o goberno, publicouse un novo decreto electoral o 27 de xullo, que marcou as eleccións para o 11 de outubro e prometeu revisar as normas de recrutamento e de fixación de [[Décimo (imposto)|décimos]] sobre a propiedade. Aínda que os irmáns Cabral estaban ausentes do país, mantiveron unha poderosa influencia na vida política a través dos [[ Cartista |cartistas]]. Á vista das eleccións que se achegaban, o 23 de setembro os cabralistas procederon a organizar en Lisboa o Comité Central do [[Partido Cartista]], preparándose para un novo intento de recuperar o poder. Con estas medidas do goberno e a estabilización da vida política, comezou un período de relativa calma, xa que parecía que a crise acababa e o pobo se calmaba. Non obstante, só era a tranquilidade antes da tempestade, xa que logo un erro fatal de avaliación por parte da raíña e dos seus conselleiros volvería a acender de novo, con renovado vigor, a rebelión iniciada por María da Fonte. == A ''Emboscada'', o golpe palaciano do 6 de outubro de 1846 == Desexosa de pacificar aos cabralistas e convencida de que o [[duque de Palmela]] se inclinaba demasiado cara á esquerda, buscando cooptala coa satisfacción dalgunhas das súas demandas, a raíña decidiu sancionar un auténtico golpe de estado e o 6 de outubro de [[1846]], aínda que sen nomear a Costa Cabral, formou un ministerio notablemente [[cartista]], presidido polo [[João Oliveira e Daun, Duque de Saldanha|mariscal Saldanha]]. O golpe palaciano, que se coñeceu como a ''[[ Emboscada (golpe) |Emboscada]]'', foi organizado por Costa Cabral, daquela en [[Madrid]], e púxose en práctica os días 5 e 6 de outubro de 1846 pola raíña, en colusión coseu marido [[Fernando II de Portugal|Fernando de Saxe -Coburgo-Gota]], e cos seus conselleiros máis próximos, co mariscal Saldanha como principal apoio. [[Ficheiro:Saldanha.PNG|miniatura|O [[João Oliveira e Daun, Duque de Saldanha|mariscal Saldanha]] ]] Así, cando se esperaba que se calmase a situación, o 6 de outubro a raíña chamou ao duque de Palmela ao palacio, despedíndoo sumariamente. Ese mesmo día foi substituído no cargo de presidente do Consello polo mariscal Saldanha, un dos favoritos de sempre do palacio e un dos rostros máis eminentes do cartismo. Aínda a 6 de outubro, o novo goberno fixo unha proclama ao exército, na que o mariscal prometía manter as dimisións dos ministros eliminados pola Revolución de María da Fonte, fundamentalmente os odiados irmáns Cabral, e unha vez máis prometeu abolir os impostos reclamados pola sublevación. No novo goberno, totalmente cartista e dominado pola [[Masonaría|masonería]], o presidente fíxose cargo dos ministerios da Guerra e interinamente de Asuntos Exteriores. Os ministerios do Reino (ata o 28 de abril de 1847) e de Finanzas (ata o 13 de outubro de 1846) foron para [[ Marcelino Máximo de Azevedo e Melo |Marcelino Máximo de Azevedo e Melo]], [[vizconde de Oliveira]], o ministerio de Asuntos Eclesiásticos e Xustiza (ata o 28 de abril de 1847) para [[ José Jacinto Valente Farinho |José Jacinto Valente Farinho]], o ministerio da Mariña e do Exterior (ata o 28 de abril de 1847) ás mans de [[ Manuel de Portugal e Castro |Manuel de Portugal e Castro]] e no de Asuntos Exteriores, sen asumir funcións por ser ministro plenipotenciario en [[París]], quedou [[ Diogo Gomes de Abreu e Lima |Diogo Gomes de Abreu e Lima]], 2º [[vizconde da Carreira]] . O 7 de outubro volveron suspenderse as garantías constitucionais, esta vez durante 30 días. A suspensión prorrogouse os días 5 de novembro e 6 de decembro. Anulando o decreto que marcaba as eleccións para ese mes, o 9 de outubro os decretos electorais do 27 de xullo decláranse nulos, xa que se consideraban contrarios á Carta. As Cortes foron convocadas para o 2 de febreiro de [[1848]] . Cando se escoitaron estas noticias no norte de Portugal, especialmente na cidade de [[Porto, Portugal|Porto]], e se entendeu que os cartistas, aínda que cun líder interposto, volvían estar no poder, a sublevación reactivouse con renovada enerxía. O duque da Terceira, ao que a raíña lle encargara esmagar a revolta, foi inmediatamente arrestado, sendo nomeada unha xunta provisional, chamada Xunta Gobernativa do Porto, de orientación [[Setembrismo|setembrista]]. === A Xunta Gobernativa do Porto === A Xunta tiña como presidente a [[Francisco Xavier da Silva Pereira]], 1º [[conde das Antas]], e como vicepresidente a [[José da Silva Pasos|José da Silva Passos]], que, ademais de ser a alma da revolta, era irmán do político e exministro progresista [[Manuel da Silva Pasos|Manuel da Silva Passos]], o famoso Passos Manuel. Despois de coñecerse a revolta do [[Porto, Portugal|Porto]], o [[vizconde de Sá da Bandeira]] [[Bernardo de Sá Nogueira de Figueiredo]] apareceu naquela cidade, adheríndose á revolución e dándolle unha gran relevancia nacional. A Xunta do Porto, aínda que lexislaba en nome da raíña e lle xuraba obediencia e respecto, na realidade mantiña unha política contraria á opinión da soberana, facendo todo o posible para reverter o golpe do 6 de outubro. Nunha ousadía sen precedentes, ''O Espectro'', un xornal que se publicaba en [[Lisboa]], sen que a policía conseguise descubrir quen o imprimía nin os seus redactores, mais que era redactado por [[António Rodrigues Sampaio]], un político próximo aos revoltosos, atacaba persoalmente a raíña pola súa intervención na política partidaria. Naquel xornal, sen disimulos e con linguaxe insultante, denigrábase a figura de [[María II de Portugal|Maria II]] e suxeríase a súa abdicación, en prol da república ou, polo menos, en prol de calquera [[rexencia]] en nome de [[Pedro V de Portugal|Pedro V]], naquel momento con só nove anos de idade. Neste contexto, e perante o risco que corría o trono, a única solución parecía ser a vía militar. Abríase o camiño para outra unha guerra civil, pouco máis dunha década despois da celebración da [[Convención de Évora-Monte]]. == A Patuleia (outubro de 1846 a xuño de 1847) == [[Ficheiro:Patuleia.jpg|miniatura|Tropas aplican vergalladas a un popular durante a ''Patuleia''.]] Agora, co envolvemento dos militares e a participación de todo o espectro político, aquilo que comezara como un movemento de contestación popular desembocou nunha guerra civil xeneralizada. Para designar as forzas insurrectas, recuperouse o epíteto ''patuleia'', antes pexorativamente aplicado aos liberais radicais, vocábulo que despois a historia adoptaría para designar o enfrontamento de 1846-1847: a [[Patuleia]] ou Guerra da Patuleia. A orixe do termo ''patuleia'' parece ser a expresión ''patola'', utilizada coloquialmente para designar a alguén que non destaca pola súa intelixencia. Logo ''patuleia'' pasou a ser utilizado para designar o pobo e os gremios populares e, en especial, o partido [[Setembrismo|setembrista]]. Cando estalou a guerra, o termo pasou a ser utilizado para designar os que se adheriron ao movemento popular setembrista e ás forzas que o integraban. Coa evolución dos acontecementos, foron designados como ''patuleias'' os adversarios setembristas de [[António Bernardo da Costa Cabral|Costa Cabral]] e todos aqueles que os apoiaron, pasando, nesta acepción, a designar a todos os partidarios da Xunta do Porto. En 10 de outubro comezou a sublevación patuleia no Porto. O [[duque da Terceira]], que fora enviado á cidade como lugar-tenente da raíña, foi pronto prendido e expulsado da cidade. O día 11 de outubro, o [[conde das Antas]], chegado de [[Braga]], asumiu o comando militar da revolta. Presidiu a Xunta con [[José da Silva Passos]] como vicepresidente. Circularon manifestos afirmando que a Revolución do Miño, a ''revolución máis gloriosa da Nación Portuguesa'', fóra traizoada pola soberana. O ton da discordia comezou a subir e xurdiron [[Guerrilla|guerrillas]] por todas partes. O goberno e a banca xuntos tentaron armar a xente, pero só conseguiron 3 000 homes baixo o mando de [[Fernando II de Portugal|Fernando de Saxe-Coburgo-Gota]]. A guerra parecía xa inevitábel, dividindo unha vez máis o país entre os liberais e os [[miguelistas]], aínda que ambas as faccións o negasen. Agora eran os cartistas e os setembristas (os ''patuleias'') os enfrontados, mais as feridas mal curadas da anterior guerra civil rapidamente emerxeron. Nunha estraña coalición, a esquerda liberal, representada polos partidarios da [[Revolución de Setembro (Portugal)|Revolución de Setembro]], apareceu agora aliada á extrema dereita miguelista. A contenda ameazaba tomar tales proporcións que o 16 de outubro, Maria II, aconsellada polo [[João Oliveira e Daun, Duque de Saldanha|mariscal Saldanha]], pediu a intervención de [[España]], [[Francia]] e [[Gran Bretaña]], ao abrigo da [[Cuádrupla Alianza (1834)|Cuádrupla Alianza]], para acabar coa revolución, alegando que era unha sublevación [[miguelista]]. Os españois mandaron de inmediato forzas para a fronteira, mais o goberno británico non aceptou que se tratase dunha revolta miguelista. As garantías constitucionais continuaron sendo suspendidas por decreto durante 30 días cada vez. Promulgáronse novos decretos os días 27 de xaneiro, 6 de febreiro, 6 de marzo, 6 de abril, 6 de maio e 6 de xuño. Aos poucos, xurdiron en todo o país xuntas que afirmaban estar subordinadas á Xunta Provisional do Supremo Goberno do Reino, a de Porto, e todos se declaraban en rebelión contra o goberno de Lisboa. O malestar estendeuse por todo o imperio: o 25 de outubro houbo un pronunciamento en [[Ponta Delgada]], nos [[Azores]], formándose alí a Xunta Gobernativa do Distrito de Ponta Delgada; o 29 de abril de [[1847]] formouse a Xunta Gobernativa de Madeira; na [[Estado da India|India portuguesa]] estableceuse unha xunta e falouse de vender territorio aos británicos. Mesmo despois de que as forzas da [[Cuádrupla Alianza (1834)|Cuádrupla Alianza]] entraran en Portugal, os pronunciamentos continuaron: o 22 de maio de 1847, realizouse outra na [[illa Terceira]], nos Azores. Mentres tanto, o 26 de outubro, as forzas asignadas á Xunta do Porto dirixíronse cara [[Santarém, Portugal|Santarém]], ameazando directamente a capital, o que levou á raíña, o 27 de outubro, a asumir plenos poderes extraordinarios, suspendendo a legalidade constitucional. O 4 de novembro, Santarém foi ocupada polas forzas rebeldes. Sentíndose ameazado, o goberno decidiu apostar todo e o 6 de novembro, Costa Cabral, no exilio en España, foi nomeado embaixador dese país, sendo o encargado de meter presión ao goberno español para á entrada das súas forzas en Portugal en axuda do Goberno de Lisboa. O 7 de novembro, o mariscal [[João Oliveira e Daun, Duque de Saldanha|Saldanha]] saíu de Lisboa á fronte das forzas fieis ao exército despois de que a raíña e o seu marido pasasen revista ás tropas. Entón comezaron as hostilidades. Dadas as dificultades financeiras, o 14 de novembro promulgouse un decreto que impoñía o curso forzado permanente dos billetes do [[Banco de Lisboa]], impoñendo penas a aqueles que intentasen eximirse. Isto complementouse o 19 de novembro cun decreto que obrigaba á fusión do Banco de Lisboa coa [[Companhia de Confiança Nacional]], prevéndose a creación dun [[Banco de Portugal]], que se materializou o 26 de decembro inmediato, unha institución que continúa na actualidade. Afortunadamente para o goberno, a Xunta do Porto, a pesar de contar con importantes forzas militares e un apoio popular innegable, por culpa da mala práctica dos seus xenerais, non foi quen de impoñerse pola forza, saíndo as súas forzas derrotadas nun importante enfrontamento nos primeiros meses da guerra. No norte de Portugal, o xeneral [[barón do Casal]], comandante da división de [[Trás-os-Montes]], optou por manterse fiel á raíña e marchou coas súas tropas sobre o [[Porto, Portugal|Porto]], coa esperanza de que estoupase alí un contragolpe cartista que lle entregase a cidade. Non obstante, isto non sucedeu e, no seu lugar, [[Bernardo de Sá Nogueira de Figueiredo]], [[vizconde de Sá da Bandeira]], que se unira á ''patuleia'', saíulle ao encontro á fronte dunha división ben armada, marchando por [[Peso da Régua|Régua]] e [[Sabrosa, Portugal|Sabrosa]] ata [[Chaves, Portugal|Chaves]], onde se refuxiaban as forzas do barón do Casal. Ao mesmo tempo, forzas guerrilleiras comandadas por [[Luís Malheiro Peixoto de Lemos e Vasconcelos]], 1º [[barón de Castro Daire]], ocuparon [[Murça]], dando a impresión de que os patuleias ían controlar o norte. Esta situación inverteuse rapidamente xa que, o 15 de novembro, o vizconde de Sá da Bandeira decidiuse retirar para [[Valpaços]], aparentemente para alí atraer as forzas do barón do Casal e dar batalla. Efectivamente, a [[16 de novembro]], as forzas do barón do Casal marcharon sobre Valpaços e deron batalla. No encontro o vizconde de Sá da Bandeira foi vencido e obrigado, o día 20 de novembro, a recollerse precipitadamente ao Porto. Tras a batalla, todo o norte parecía ficar baixo o control das forzas leais ao goberno. Naquel momento a sublevación militar estenderase xa por todo o país. Ao sur do [[Río Texo|Texo]], o xeneral [[José Lúcio Travassos Valdez]], 1º [[ Conde de Bonfim |conde de Bonfim]], o brigadier [[ Francisco Pedro Celestino Soares |Francisco Pedro Celestino Soares]], futuro [[vizconde de Leceia]] e [[ Luís Francisco Estêvão Soares de Melo da Silva Breyner |Luís Francisco Estêvão Soares de Melo da Silva Breyner]], 1º [[ Conde de Melo |conde de Melo]], comandaban as tropas ''patuleias''. En [[Coímbra]], [[ Nuno José Severo de Mendoça Rolim de Moura Barreto |o marqués de Loulé]] tamén se rebelou e reconstituíu o Batallón Académico. Para empeorar a situación, durante a retirada, o que quedaba das forzas de Sá da Bandeira atopouse en Régua cun numeroso grupo guerrilleiro dirixido polo antigo xeneral realista [[ Reginald MacDonell |Reginald MacDonell]]. Nun raro contraataque, o 25 de novembro as forzas patuleias entraron en Guimarães. En Lisboa, a inestabilidade era grande e esperábase un levantamento patuleia en calquera momento. Aparentemente, a sublevación só esperaba a que as forzas rebeldes avanzasen en [[ Cartaxo |Cartaxo]], un lugar onde as forzas do mariscal Saldanha estaban acantonadas, e o fixesen recuar. Os días 3 e 4 de decembro, os mariñeiros do goberno, dirixidos por [[Francisco Soares Franco]], futuro 1º [[vizconde de Soares Franco]], tomaron [[Valença, Portugal|Valença]]. En [[Viana do Castelo]] as forzas gobernamentais conseguiron manter o castelo no seu poder, a pesar de ser atacadas o 4 de decembro polas forzas da Xunta. Mentres tanto, as actividades militares concentráronse en [[Estremadura, Portugal|Estremadura]], xa que os condes de Antas e Bonfim, coa maior parte das tropas patuleias, continuaron ocupando Santarém, mentres que o [[ Conde de Vila Real |conde de Vila Real]] estaba situado en [[Ourém]]. Foi contra esta última posición que o 4 de decembro, o mariscal Saldanha decidiu enviar unha brigada, que as forzas do conde de Bonfim intentaron interceptar. Ao non conseguilo, incorporouse ás forzas do conde de Vila Real, estacionado en [[Leiria]], onde tamén recibiu uns 3.000 homes enviados desde Santarém. Con estas forzas intentou avanzar cara ao sur, pero sorprendido polas forzas do mariscal Saldanha, retirouse sobre [[Torres Vedras]]. Foi nesa cidade que o 22 de decembro de 1846, nunha das batallas decisivas da guerra, o brigadier [[ José Travassos Valdez |José Lúcio Travassos Valdez]], 1º [[ Conde de Bonfim |conde de Bonfim]], foi vencido completamente polo [[João Oliveira e Daun, Duque de Saldanha|mariscal Saldanha]], nunha cruenta batalla na que perdeu a vida o xeneral [[ Luís da Silva Mouzinho de Albuquerque |Mouzinho de Albuquerque]]. Ao final dese día, tras un conxunto de botas decisións tácticas, Saldanha foi o claro vencedor, encarcerando case todas as tropas patuleias. O [[ Conde de Antas |conde das Antas]], naquel momento en Cercal, optou por non acudir á axuda das forzas de Bonfim, retirándose rapidamente ao Porto. Saldanha intentou perseguir as forzas do Conde das Antas, dirixíndose cara ao norte a marchas forzadas, pero cando entrou en Porto, optou por acuartelarse en [[Oliveira de Azeméis]]. Mentres tanto, o brigadier Celestino foi vencido en [[Viana do Castelo]] polo antigo xeneral [[ João Schwalbach |João Schwalbach]] (1774 - 1874), 1ª vizconde de [[Setúbal]], e o 31 de decembro as forzas cartistas do barón do Casal tomaron [[Braga]] pola forza despois dunha cruenta batalla cos guerrilleiros do xeneral MacDonnell. Por orde do barón do Casal, a cidade foi castigada duramente con fusilamentos polas rúas. O vello xeneral MacDonnel foi arrestado en [[Vila Pouca de Aguiar]] e executado por un sarxento de cabalería cartista. O 3 de xaneiro de [[1847]], [[ Álvaro Xavier da Fonseca Coutinho e Póvoas |Álvaro Xavier Coutinho e Póvoas]], antigo oficial da [[Lexión Portuguesa (napoleónica)|Lexión Portuguesa]] ao servizo de [[Francia]], e carismática figura do miguelismo, foi nomeado tenente xeneral do exército da Xunta e comandante militar das dúas Beiras. O 10 de xaneiro, o mariscal Saldanha propuxo secretamente á Xunta do Porto un acordo de paz baseado na [[Convención de Chaves]], o mesmo que en [[1837]] puxera fin á [[Revolta dos Mariscais]] . Nun momento clarificador do conflito, o 12 de xaneiro asináronse as bases da ''Unión dos realistas insurxentes coa Xunta do Porto'', é dicir, da alianza de miguelistas con [[ Sepembrismo |setembristas]]. A coalición fíxose finalmente oficial, pero a estas alturas o mariscal Saldanha xa estba preto do Porto, comandando as forzas militares leais ao goberno. A frota do goberno, dirixida por Soares Franco, xa estaba bloqueando o Douro. Intentando un contraataque, o exército da Patuleia, comandado polo conde de Melo, atacou [[Estremoz]] o 27 de febreiro, e o 9 de abril, Sá da Bandeira, asumíndose como tenente da Xunta, desembarcou no [[Algarve]] e comezou a marchar para [[Lisboa]]. Chegou a Setúbal e uniuse ás tropas do Conde de Melo e das guerrillas do sur. Tiña como colaboradores a [[ Anselmo Braamcamp Freire |Anselmo Braamcamp Freire]] e [[ José Estêvão Coelho de Magalhães |José Estêvão Coelho de Magalhães]]. O 11 de abril estalaron disturbios en Lisboa, onde estaban estacionadas tropas inglesas e españolas, e o goberno mandou ao xeneral Vinhais aos outeiros de [[ Azeitão |Azeitão]], co fin de evitar o avance sobre Lisboa das forzas patuleias estacionadas en [[Setúbal]]. O 16 de abril, as forzas enfrontáronse na [[batalla do Alto Viso]], ás portas de Setúbal, onde os patuleias perderon 500 homes. A loita rematou de xeito indeciso por un armisticio negociado polo comandante inglés do HMS ''Polyphemus'', que estaba situado na boca do Sado. O 29 de abril producíronse novos tumultos patuleias en Lisboa, permitindo a fuga de 600 presos do Limoeiro. A desorde creceu e a fame ameazou as poboacións. O 19 de marzo, o goberno portugués enviou unha nova solicitude oficial de axuda externa a Gran Bretaña, España e Francia segundo o tratado da Cuádrupla Alianza. Agora que, desde novembro, España, temendo o contaxio dos miguelistas e despois de ser apoiada pola Francia de [[François Guizot]], lograra que os británicos aceptasen en principio a intervención en Portugal, a entrada de tropas parecía inminente. === A intervención da Cuádrupa Alianza === O 21 de maio de [[1847]], asinouse en Londres un protocolo que fixaba as condicións para a intervención estranxeira en Portugal. Finalmente desbloqueouse a axuda que o goberno portugués necesitaba para acabar coa guerra civil. Finalmente, as tres potencias asinantes estiveron de acordo sobre a forma e os obxectivos da intervención en Portugal, e non menos porque a situación da veciña España, coa crecente actividade [[carlista]], facía adiviñar a posibilidade de que as dúas monarquías ibéricas caeran no caos ou volvesen ao absolutismo. Así, nos últimos días de maio, as forzas españolas, comandadas polo tenente xeneral [[ Manuel da Concha |Manuel de la Concha]], conde de Cancellada, cruzaron a fronteira en [[Trás-os-Montes]] e avanzaron cara a [[Valongo, Portugal|Valongo]]. O 25 de maio, unha frota inglesa bloqueou o Douro e nos días inmediatos aprisionou os barcos que transportaban en mar aberto, cara á [[península de Setúbal]], onde ían intentar desembarcar, a división patuleia comandada polo conde das Antas que pretendía unirse á forzas comandadas polo conde de Melo, inactivas desde a [[batalla do Alto do Viso]]. O 1 de xuño, a Xunta do Porto emitiu unha proclama na que declarou estar obrigada a aceptar o [[armisticio]] por mor da intervención estranxeira. O 3 de xuño, a división española entrou no Porto, ocupando militarmente a cidade, ao mesmo tempo que as forzas inglesas desembarcaron e ocuparon o Forte de São João da Foz. En cumprimento do acordado coas potencias da [[Cuádrupla Alianza (1834)|Cuádrupla Alianza]], o 10 de xuño a raíña [[María II de Portugal|María II]], nunha proclama ao país, anunciou unha amnistía xeral e prometeu cumprir as condicións de mediación. O 15 de xuño, Sá da Bandeira e Conde de Melo rendéronse en Setúbal. Con este acto final, a Patuleia desaparece ao sur do [[Río Texo|Texo]]. Obrigado polas circunstancias, o 29 de xuño, [[ Nuno José Severo de Mendoça Rolim de Moura Barreto |Nuno José Severo de Mendonça Rolim de Moura Barreto]], o entón [[ Duque de Loulé |marqués de Loulé]], e o xeneral [[ César de Vasconcelos |César de Vasconcelos]], como representantes da Xunta, reuníronse no lugar de Gramido cos comandantes das forzas inglesas e españolas e asinan a convención que puxo fin á contenda. == A Convención de Gramido e as súas consecuencias == A [[Convención de Gramido]], asinada o 29 de xuño de [[1847]], na Casa Branca do lugar de Gramido, [[Valbom, Gondomar, Porto|Valbom]], [[Gondomar, Porto|Gondomar]], puxo fin á sublevación da Patuleia. A convención articulouse do seguinte xeito: ''O tenente xeral D. Manuel de la Concha, conde de Cancellada, e o coronel Buenaga como representantes de España, o coronel Wilde como representante de Gran Bretaña, o marqués de Loulé, par do reino e o xeneral César de Vasconcelos, como representantes da Xunta Provisional, reunidos en Gramido co obxectivo de acordar as medidas necesarias para dar un cumprimento pacífico ás resolucións das Potencias Aliadas, acordaron que a cidade do Porto se sometería á obediencia do Goberno de Súa Maxestade Fidelísima [a raíña de Portugal] coa condicións establecidas nos oito artigos que están redactados ao final da acta'' . (. . . ) * Artigo 1º &#x2014; ''O fiel e exacto cumprimento dos 4 artigos de mediación incluídos no Protocolo do 21 de maio deste ano está garantido polos gobernos aliado'' . * Artigo 2º &#x2014; ''As tropas da Súa Maxestade Católica'' [a raíña de España] ''ocuparán exclusivamente desde o día 30 de xuño a cidade do Porto, Vila Nova de Gaia, e todos os fortes e fortalezas a ambos os dous lados do río sempre e cando a tranquilidade non estivera completamente establecida sen medo a que poida verse alterada pola súa ausencia, deixando na cidade do Porto unha forte guarnición das forzas Aliadas mentres estas permanecen en Portugal.'' ''Ao mesmo tempo, Castelo da Foz será ocupado por forzas inglesas, e no Douro estacionarán algúns barcos de guerra das potencias aliadas.'' * Artigo 3º &#x2014; ''O tempo para a entrada das tropas portuguesas na cidade do Porto será marcado polas potencias Aliadas'' . * Artigo 4º &#x2014; ''A propiedade e seguridade dos habitantes da cidade do Porto, e de todos os portugueses en xeral, confíanse na honra, protección e garantía das potencias Aliadas''. * Artigo 5º &#x2014; ''As forzas do exército da Súa Maxestade Católica recibirán as armas dos corpos de liña e voluntarios que obedecen á Xunta, entregándose guía ou pasaporte gratuíto ás persoas que teñan que deixar Porto para as terras da súa residencia e dándose baixa aos soldados de liña que completaron o seu servizo e aos que se alistaron durante esta loita para servir só ata a súa finalización'' . * Artigo 6º &#x2014; ''O Exército da Xunta será tratado con todos os honores da guerra sendo conservadas aos oficiais as espadas e cabalos da súa propiedade''. * Artigo 7º &#x2014; ''Concederanse pasaportes a calquera que desexe saír do Reino podendo volver a el cando lle conveña''. * Artigo 8º &#x2014; ''As tres potencias aliadas empregarán os seus esforzos para co Goberno da Súa Maxestade Fidelísima para mellorar a condición dos oficiais do antigo exército realista'' * &#x2014; (. . . ) &#x2014; ''Gramido, 29 de xuño de 1847.'' [[Ficheiro:Paulo_Midosi_-_Diario_Illustrado_(28Dez1888).png|dereita|miniatura| [[ Paulo Midosi Júnior |Paulo Midosi Júnior]] compuxo a letra orixinal do Himno de Maria da Fonte en 1846. Xurdiron sucesivamente outras versións populares, máis ou menos adaptadas ao momento político ]] A guerra civil, que tanto asustara á raíña, acabou así e a pesar do discurso pacificador que mantivo, [[María II de Portugal|María II]] mostrouse moi resentida cos perdedores, aos cales non sempre se lles mostrou a clemencia que se podía esperar, sendo niso acompañada polos principais líderes gañadores. Como resultado desta actitude, pronto se produciron persecucións sobre os vencidos, o que creou un novo clima de inestabilidade que levou a unha nova revolta, que estalaría en [[1851]], e que sería coñecida como [[Rexeneración (Portugal)|Rexeneración]]. A revolución de Maria da Fonte foi un dos episodios salientables da historia política de Portugal no [[século XIX]] . Neste movemento destacaron moitos homes, que despois se farían moi populares, como os dous irmáns Passos ([[ José da Silva Passos |José da Silva Passos]] e [[ Manuel da Silva Passos |Manuel da Silva Passos]]), [[ Rodrigo da Fonseca Magalhães |Rodrigo da Fonseca Magalhães]], [[ José Estêvão Coelho de Magalhães |José Estêvão Coelho de Magalhães]], [[ Manuel de Jesus Coelho |Manuel de Jesus Coelho]] e outros . Estas figuras marcarían a política do próximo cuarto de século. == O Himno de Maria da Fonte == Durante a Revolución de Maria da Fonte, o mestre [[ Angelo Frondoni |Angelo Frondoni]] compuxo un himno popular que foi coñecido como o Himno de Maria da Fonte ou Hino do Minho, unha obra que respira entusiasmo belicoso e que durante moito tempo foi a canción de guerra do [[Partido Progresista. (Portugal)|Partido Progresista]]. A letra composta por [[ Paulo Midosi Júnior |Paulo Midosi]] en 1846 e foi interpretado por primeira vez o 24 de xuño dese ano.<ref>{{Cita novas|data=14 de setembro de 2018|título=Uma revolta com nome de mulher: Maria da Fonte|url=https://www.nosdiario.gal/articulo/memoria/uma-revolta-com-nome-mulher-maria-da-fonte/20180914102756072040.html|data-acceso=28 de maio de 2020|xornal=[[Nós Diario]]}}</ref> Hai diversas versións do himno, sendo a letra orixinal a seguinte: {{columnas 2}} <poem> '''Letra en portugués''' ''Baqueou a tirania'' ''Nobre povo, és vencedor,'' ''Generoso, ousado e livre,'' ''Dêmos glória ao teu valor.'' '''Retrouso:''' ''Eia avante, Portugueses!'' ''Eia avante, não temer!'' ''Pela santa Liberdade, ''Triunfar ou perecer!'' ''Algemada era a Nação,'' ''Mas é livre ainda uma vez;'' ''Ora, e sempre, é caro à Pátria'' ''O heroísmo Português.'' ''Lá raiou a Liberdade'' ''Que a Nação há-de aditar!'' ''Glória ao Minho que primeiro'' ''O seu grito fez soar!'' ''Segue, ó Povo, o belo exemplo'' ''De tamanha heroicidade:'' ''Nunca mais deixes tiranos'' ''Ameaçar a Liberdade.'' ''Fugi déspotas! Fugi,'' ''Vis algozes da Nação!'' ''Livre, a Pátria vos repulsa,'' ''Terminou a escravidão!'' </poem> {{nova columna}} <poem> '''Tradución ao galego''' ''Rematou a tiranía'' ''Nobre pobo, es vencedor,'' ''Xeneroso, ousado e libre,'' ''Demos gloria ao teu valor.'' '''Retrouso:''' ''Veña, avante, Portugueses!'' ''Veña, avante, non temer!'' ''Pola santa Liberdade, ''Triunfar ou perecer!'' ''Oprimida estaba a Nación,'' ''Mais é libre de novo;'' ''Agora, e sempre, é caro á Patria'' ''O heroísmo Portugués.'' ''Alá raiou a Liberdade'' ''Que a Nación ha de engadir!'' ''Gloria ao Miño que primeiro'' ''O seu grito fixo soar!'' ''Segue, ó Pobo, o belo exemplo'' ''De tamaña heroicidade:'' ''Nunca mais deixes tiranos'' ''Ameazar a Liberdade.'' ''Fuxide déspotas! Fuxide,'' ''Vis verdugos da Nación!'' ''Libre, a Patria vos repulsa,'' ''Terminou a escravitude!'' </poem> {{final columnas}} Aínda hoxe, o Himno de María da Fonte continúa a ser a música coa que se saúdan os ministros portugueses, sendo utilizado en cerimonias civís e militares. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Guerra da Patuleia]] === Bibliografía === * {{Cita libro|título=História da Guerra Civil da Patuleia 1846-1847|apelidos=Bonifácio|nome=Maria de Fátima|editorial=Editorial Estampa|ano=1993|ISBN=9723309270|ref=harv|lugar=Lisboa|lingua=pt}} * {{Cita libro|título=A Revolução do Minho de 1846 e as reformas da administração|apelidos=Capela|nome=José Viriato|editorial=|ano=1996|ISBN=|ref=harv|apelidos2=Borralheiro|nome2=Rogério|lingua=pt}} * {{Cita libro|título=Maria da Fonte|apelidos=Castelo Branco|nome=Camilo|editorial=Ulmeiro|ano=1986|ISBN=|ref=harv|ligazónautor=Camilo Castelo Branco|lugar=Lisboa|outros=Con prefacio de Hélia Correia|lingua=pt}} * {{Cita libro|título=Algumas notas sobre a revolução das mulheres de Fontarcada|apelidos=Coelho|nome=José Abílio|editorial=|ano=1996|ISBN=|ref=|lugar=Póvoa de Lanhoso|lingua=pt}} * {{Cita libro|título=História da Revolução da Maria da Fonte|apelidos=Gomes|nome=João Augusto Marques|editorial=|ano=|ISBN=|ref=|serie=Biblioteca do Povo e das Escolas|volume=167|lugar=Lisboa|lingua=pt}} * {{Cita libro|título=Apontamentos para a história da Revolução do Minho em 1846 ou da Maria da Fonte|apelidos=Vieira|nome=Casimiro José|editorial=Typographia Lusitana|ano=1883|ISBN=|ref=harv|lingua=pt|lugar=Braga}} === Ligazóns externas === * [http://purl.pt/4375/3/ Alegoría á Revolución do Miño (15 de marzo de 1846)] {{Pt}}. * [http://www.bpb.uminho.pt/Default.aspx?tabid=4&pageid=29&lang=pt-PT Bibliografía da revolta]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200608110507/http://www.bpb.uminho.pt/Default.aspx?tabid=4&pageid=29&lang=pt-PT |date=08 de xuño de 2020 }} {{Pt}}. * [http://www.arqnet.pt/portal/pessoais/bulhao_tvedras.html A batalla de Torres Vedras nas Memorias de Bulhão Pato] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303212359/http://www.arqnet.pt/portal/pessoais/bulhao_tvedras.html |date=03 de marzo de 2016 }} {{Pt}}. * [https://web.archive.org/web/20090821082823/http://historiamulher.tripod.com/heroinas_portuguesas.htm#h Heroínas portuguesas - Maria da Fonte] {{Pt}}. * [http://www.arqnet.pt/portal/portugal/liberalismo/lib1846.html Cronoloxía do Liberalismo – A Patuleia e o Acto Adicional á Carta] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160506081237/http://www.arqnet.pt/portal/Portugal/liberalismo/lib1846.html |date=06 de maio de 2016 }} {{Pt}}. * [https://web.archive.org/web/20050115062554/http://www.iscsp.utl.pt/~cepp/governos_portugueses/cabralismo/saldanha_1846-1849.htm Goberno de Saldanha 1846-1849] {{Pt}}. * [http://www.ribatejo.com/hp/base/cgi-bin/ficha_documento.asp?cod_documento=201 Texto da Convención de Gramido] {{Pt}}. * [https://web.archive.org/web/20041228172402/http://abae.pt/jra/concurso04/JRA_2004/n070_2004/n070_2004_a.htm Situación da Casa Branca de Gramido] {{Pt}}. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Portugal]] [[Categoría:Revolucións do século XIX]] f0h6ldyvby42c1ciz5gia37xslc3e3q 7109278 7109277 2025-06-28T09:49:28Z HombreDHojalata 5863 engado a [[Categoría:1846]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109278 wikitext text/x-wiki {{sen notas}}{{Acontecemento|imaxe=DSC08748a.JPG|descrición_imaxe=Estatua de Maria da Fonte en [[Lisboa]].}} '''Maria da Fonte''', ou '''Revolta do Miño''', é o nome dado a unha revolta popular ocorrida en [[Portugal]] na primavera de [[1846]] contra o goberno [[cartista]] presidido por [[António Bernardo da Costa Cabral]]. A sublevación foi resultado das tensións sociais remanentes das [[Guerra civil portuguesa|guerras liberais]], agravadas polo gran descontento popular xerado polas novas leis de recrutamento militar que as seguiron, polos cambios fiscais e pola prohibición de realizar enterramentos no interior das igrexas. Iniciouse na zona de [[Póvoa de Lanhoso]] ([[Provincia de Miño|Miño]]) unha sublevación popular que se foi progresivamente estendendo a todo o norte de Portugal. A instigadora dos motíns iniciais foi unha muller do pobo chamada Maria, natural da freguesía de [[Fontarcada, Póvoa de Lanhoso|Fontarcada]], polo que sería logo coñecida polo alcume de ''Maria da Fonte''. Como a fase inicial do movemento insurreccional tivo unha forte compoñente feminina, acabou por ser ese o nome dado á revolta.<ref name=":0">{{Cita web|url=http://www.arqnet.pt/dicionario/mariafonte.html|páxina-web=|título=Revolta de Maria da Fonte, Portugal - Dicionário Histórico, Corográfico, Heráldico, Biográfico, Bibliográfico, Numismático e Artístico, Volume IV|data-acceso=28 de maio de 2020|páxina=835|apelidos=Amaral|nome=Manuel|ano=2000-2010|lingua=pt|data-arquivo=16 de setembro de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190916120152/http://www.arqnet.pt/dicionario/mariafonte.html|url-morta=yes}}</ref> A sublevación propagouse despois ao resto do país e provocou a substitución do goberno de Costa Cabral por un presidido por [[Pedro de Sousa Holstein]], 1º [[duque de Palmela]]. Logo, nun golpe palaciano coñecido como a [[Emboscada (golpe)|Emboscada]], o [[6 de outubro]] daquel ano, a raíña [[María II de Portugal|María II]] destituíu o goberno e nomeou o mariscal [[João Oliveira e Daun, Duque de Saldanha|João Carlos de Saldanha Oliveira e Daun]], 1º [[Duque de Saldanha]], para constituír un novo ministerio, provocando isto que a insurrección se intensificase. O resultado foi unha nova [[guerra civil]] de 8 meses, a [[Guerra da Patuleia|Patuleia]], que rematou coa sinatura da [[Convención de Gramido]], o [[30 de xuño]] de [[1847]], tras a intervención de forzas militares estranxeiras ao abrigo da [[Cuádrupla Alianza (1834)|Cuádrupla Alianza]]. == A Revolución de Maria da Fonte (abril e maio de 1846) == === O contexto da revolta === [[Ficheiro:Antonio_Bernardo_da_Costa_Cabral.jpg|miniatura|[[António Bernardo da Costa Cabral]]]] A partir de 1842 foi instaurado en Portugal un réxime, por moitos entón considerado despótico, que tiña por líder a [[António Bernardo da Costa Cabral]], un dos xefes do movemento [[Constitución|constitucionalista]] de [[1842]], apoiado, entre outros, por seu irmán [[José Bernardo da Silva Cabral]], 1º [[conde de Cabral]] (de aí o alcume popular de ''goberno dos Cabrais'' ou ''[[cabralismo]]''). No intento de crear as estruturas dun estado moderno, Costa Cabral impulsou reformas e obras importantes. Para conseguir este obxectivo, o goberno comezou a traballar en privilexios instalados e hábitos moi arraigados. E, sobre todo, debido a que a reorganización tributaria e as subas de impostos fixéronse imprescindibles, Costa Cabral viuse obrigado a promover medidas para cambiar a estrutura tributaria, coa introdución do imposto sobre a propiedade. Fronte a estas medidas, a poboación rural revolveuse de forma espontánea e violenta. Co goberno mantendo un reformismo que exacerbaba aos grupos [[Miguelista|miguelistas]] (partidarios de [[Miguel I de Portugal|Miguel I]]), inimigos da aplicación do liberalismo, o descontento foi crecendo rapidamente, espertando vellos resentimentos das [[ Guerra Civil portuguesa |guerras liberais]] da década anterior. Os miguelistas, derrotados pero cun goberno na clandestinidade, con D. Miguel no exilio, usando os seus simpatizantes, alimentaron e aproveitaron o descontento popular, soñando con restaurar o [[absolutismo]]. En zonas rurais máis afastadas e suxeitas a unha maior conciencia relixiosa, especialmente no [[Minho-Lima|Alto Minho]] e [[Tras os Montes e Alto Douro|Trás-os-Montes]], pontificaban os axentes máis adversos á constitución de partidos políticos, e ferozmente anti-liberais. De feito, a guerra civil entre liberais e miguelistas, aínda que rematou oficialmente o 26 de maio de [[1834]], coa firma da [[Convención de Évora-Monte]], continuou dividindo os portugueses. Neste contexto de acendida contestación contra o goberno, a aparición de novos requisitos tributarios, o censo de bens e a creación de matrices de terras, chamadas de xeito significativo pola xente "''as papeletas da ladroeira''", para a avaliación de impostos e un maior rigor na contratación militar, levaron ao límite os ánimos das poboacións rurais. Non obstante, a mecha prendeu cun asunto que aparentemente tería menos impacto: por decreto do 28 de setembro de [[1844]] prohibíronse os enterros nas igrexas e impúxose o depósito dos restos do falecido, despois de que se rexistrase a morte e se obtivese licenza sanitaria, nos cemiterios construídos a campo aberto. Por vía da nova regulamentación dos servizos de saúde, o pobo tiña que romper coa tradición de moitos séculos de enterrar os defuntos nas igrexas, esperar que o delegado de saúde certificase o [[óbito]] e, despois pagar os gastos do funeral. Inicialmente a norma foi bastante ignorada, xa que eran poucos os cemiterios, pois a pesar da lei das taxas e da construción de cemiterios que databa do 21 de setembro de [[1835]],<ref>{{Cita web|url=https://www.academia.edu/35656318/A_luta_contra_os_cemit%C3%A9rios_p%C3%BAblicos_no_s%C3%A9culo_XIX|páxina-web=|título=A luta contra os cemitérios públicos no século XIX|data-acceso=28 de maio de 2020|lingua=pt}}</ref> nunca fóra cumprida dada a pobreza en que se vivía na época, agravada pola crise económica resultante da guerra civil e pola [[Phytophthora infestans|praga da pataca]] e a seca que asolaran o país durante boa parte da década anterior. Con todo, cando as autoridades decidiron impor as novas regras de enterramento, o pobo, enfadado polo resentimento acumulado, ergueuse violentamente contra o que consideraba a prepotencia dos políticos liberais. O propio clero máis conservador falaba da lei da prohibición dos enterros nas igrexas como anti-relixiosa e afirmaba que levaba o "''selo do diaño e da'' ''[[Masonaría|masonaria]]''". Para complicar a situación, a raíña [[María II de Portugal|Maria II]], que a [[8 de setembro]] de [[1845]] concedera o título de [[conde de Tomar]] a Costa Cabral, era vista como demasiado próxima aos Cabrais, non mantendo un distanciamento que permitise resgardar a monarquía do descontento popular. === Maria da Fonte e os motíns iniciais === Despois de múltiples incidentes e disturbios illados, ocorridos por todo o país, pero con maior protagonismo no norte, o causante da revolta foi un feito moi trivial: a morte, o 21 de marzo de [[1846]], da anciá Custódia Teresa, habitante do lugar de Simães na freguesía de [[Fontarcada, Póvoa de Lanhoso|Fontarcada]], nos arredores de [[Póvoa de Lanhoso]]. Cando, na mañá do día seguinte, 22 de marzo de 1846, un grupo de veciños, onde predominaban as mulleres, decidiron proceder ao enterro da falecida na [[Igrexa do Mosteiro de Fonte Arcada]], sen autorización da Xunta de Saúde e sen ter en conta as normas legais, as autoridades decidiron intervir. O motivo da dureza da intervención parece ser que xa era o segundo incidente deste tipo ese ano, xa que hai rexistros de graves disturbios en Fonte Arcada o 20 de xaneiro de 1846, cando foi enterrado José Joaquim Ribeiro. No enterro de Custódia Teresa, a xente golpeou o comisario sanitario e non permitiu que este certificase a morte, nin os membros da familia aceptaron pagar a taxa de ''covato''. O enterro fíxose ademais sen acompañamento relixioso, xa que o párroco rexeitara participar no desacato, aínda que a xente alegase que o facía por motivos relixiosos, xa que se o corpo estaba enterrado fóra da igrexa, en calquera outro chan que non fose o do templo, o ''"''morto estaría desprotexido". Quizais porque consideraron que as autoridades teñen menos probabilidades de actuar violentamente contra as mulleres, parece que estas tiveron un papel protagonista nos acontecementos e foi ás mulleres do lugar de Simães ás que se culpou principalmente. Esta imaxe do liderado feminino tamén pode resultar do xeito en que o suceso foi descrito polas autoridades, que buscaban minimizar os incidentes atribuíndoos a grupos de ''"''beatas fanatizadas polos apostólicos''"''. Á vista dos feitos, as autoridades decidiron arrestar ao xefe da sublevación e proceder á exhumación do cadáver e ao seu enterro nos terreos destinados ao cemiterio. Con este fin, o 24 de marzo dirixíronse á parroquia, sendo recibidos por pedradas da poboación armada, que ía armada con [[Fouce|fouces]], chuzos e paus. Ao non poder exhumar o corpo, arrestaron a catro mulleres ás que consideraban as líderes dos incidentes dos días anteriores: Joaquina Carneira, Maria Custódia Milagreta, Maria da Mota e Maria Vidas. [[Ficheiro:Pe._Casimiro_José_Vieira.png|miniatura| O Pai [[Casimiro José Vieira]] ]] Cando o 27 de marzo as prisioneiras ían ser oídas polo xuíz, as campás tocaron a rebelión, reunindo á xente, que marchou dende o [[cruceiro]] ata a vila para abrir as portas da prisión con machados. Á cabeza deste grupo, confiados en que non se atreverían a disparar a mulleres, atopábanse algunhas mulleres novas, entre elas, vestidas de vermello, Maria Angelina, a irmá do zapateiro de Simães, que foi a primeira en golpear co machado a porta do cárcere. Cando as autoridades intentaron identificar aos insurxentes colocaron na parte superior da lista á moza Maria Angelina. O seu irmán contou despois ao padre [[ Casimiro José Vieira |Casimiro José Vieira]] (que incluíu o testemuño nos seus ''Apontamentos para a História da Revolução do Minho em 1846 ou da Maria da Fonte'') que foi a máis famosa só porque ía vestida de vermello. Como os espectadores se negaron a identificar aos amotinados, foi rexistrada simplemente como ''Maria'' da Fonte Arcada, despois abreviada por ''Maria da Fonte''. Non obstante, sobre este asunto, as opinións difiren, xa que nos anos inmediatos moitas Marias da Fonte apareceron no norte de Portugal, alegando, con maior ou menor xustiza, a gloria do nome. A identificación con Maria Angelina, de Simães, que de feito foi procesada e pronunciada nos disturbios en [[Póvoa de Lanhoso]], parece a máis crible, xa que o padre [[ Casimiro José Vieira |Casimiro José Vieira]] era un [[ Sepembrismo |setembrista]] convencido, que xogou un papel importante nos acontecementos da Revolución de María da Fonte e que viviu de preto os acontecementos. Outra explicación alternativa, que colle unha gran verosimilitude, dado o marco social e político dos acontecementos, é que o alcume de ''Maria da Fonte'' era un [[epíteto]] despectivo lanzado polos políticos [[Cabralismo|cabralistas]] para designar colectivamente ás mulleres que, convenientemente para a versión que minimizou os incidentes, parecían liderar a contestación. Entón, en vez dunha ''Maria da Fonte'', teriamos unha multitude de ''Marias''. Despois, romantizada pola intelectualidade da época, ''Maria da Fonte'' converteríase no [[epítome]] das virtudes bélicas das mulleres do norte de Portugal, pasando de ser unha defensora das ideas reaccionarias, materializada en costumes atávicos, á auténtica expresión do desexo de liberdade da alma popular. De todos os xeitos, grazas a [[Camilo Castelo Branco]], o nome da taberneira Maria Luísa Balaio tamén recibiu moita atención e, moitos anos despois, en [[1883]], o xornal ''O Comércio de Portugal'' aínda informaba de que ''"''na noite do 7 ao 8 de decembro de 1874, morreu na parroquia de [[Verim, Póvoa de Lanhoso|Verim]], Ana Maria Esteves, nacida en Santiago de Oliveira, casada con António Joaquim Lopes da Silva daquela parroquia de Verim e que fora a infame Maria da Fonte". === A xeneralización da revolta === Nos días seguintes sucedéronse casos idénticos, estendéndose a revolta a todo o [[Provincia de Miño|Minho]]. Poucos días despois, na veciña parroquia de [[Galegos, Póvoa de Lanhoso|Galegos]], outros veciños enterraron a Francisco Lage ''no "''chan debido". As autoridades volveron emitir ordes de arresto, pero só arrestaron a Josefa Caetana, que foi enviada á prisión de [[Braga]]. Con todo, ao cruzar a Serra do Carvalho, os seis policías que a levaban foron agredidos por centos de mulleres, que liberaron a prisioneira. [[Ficheiro:Maria_da_Fonte.jpg|miniatura|Revolta de Maria da Fonte, en ''A Ilustração'', v. II, 1846, p. 71. ]] En poucas semanas os disturbios estendéronse por [[Provincia de Miño|Minho]] e [[Tras os Montes e Alto Douro|Trás-os-Montes]] e máis tarde ata [[Beira, Portugal|Beiras]] e [[Estremadura, Portugal|Estremadura]], gañando progresivamente un carácter político mediante a organización de xuntas revolucionarias que tomaron o poder localmente e rexeitaron a obediencia ao goberno. Xa non se trataba de ''Marias da Fonte'', senón que o país afrontaba un movemento insurreccional sen precedentes. A alarma xa estaba moi estendida en Lisboa, especialmente cando se soubo que en dúas cidades importantes, [[Santarém, Portugal|Santarém]] e [[Porto, Portugal|Porto]], organizáronse sublevacións. Os disturbios multiplicáronse rapidamente, tomando a forma dun grave levantamento que se daba en boa parte do país. Esta rebelión, iniciada, primeiro en Fonte Arcada, concello da [[Póvoa de Lanhoso]], en marzo de 1846, e despois propagada a outros puntos, ficou coñecida na Historia de Portugal como a "Revolución da Maria da Fonte", ou "Revolución do Miño", aínda que non fose, no sentido etimolóxico e político do termo, unha verdadeira [[revolución]]. Foi máis ben unha sublevación popular, o primeiro movemento de masas dos tempos modernos en Portugal. Ese carácter popular do movemento da ''Maria da Fonte'' ''é'' atestado polo principal aludido, [[António Bernardo da Costa Cabral|Costa Cabral]], que o 20 de abril de [[1846]], no auxe da revolta, proferiu un discurso na Cámara dos Deputados onde, a pesar de afirmar que "hai unha conspiración permanente contra as institucións actuais, contra a orde estabelecida, e mans ocultas que manexan estas conspiracións", recoñeceu que "a sublevación en curso no Miño é unha revolución distinta a todas as outras que até hoxe teñen aparecido, porque todas as outras revolucións tiñan por bandeira un principio político, máis ou menos, pero esta revolución é feita por homes de saco ao ombro e de fouce na man, para destruír facendas, asasinar, incendiar a propiedade, roubar os habitantes das terras que percorren e lanzar fogo ás notarías, reducindo a cinzas os arquivos". E continuou recoñecendo que era unha revolta sen xefe, na cal pontificaba a ''"''máis ínfima clase da sociedade", executada por "un bando de dúas mil catrocentas a tres mil persoas, armadas con fouces, pancas, chuzos, espingardas, con todo canto eles poden coller". Rapidamente á revolta popular uníronse movementos políticos organizados e a ela se asociaron todas as forzas anti-cartistas e, por unha vez, converxeron nunha loita común todas as forzas máis radicais do espectro político, entre elas os [[Miguelista|miguelistas]]. Pretendían o derrube dos Cabrais e mesmo o da Raíña, mais moitos, aínda que sen o afirmaren con clareza, pretendían tamén o fin do réxime liberal. === A suspensión das garantías constitucionais e a caída do goberno === En reacción á crecente insurrección crecente, pola Lei do 20 de abril de [[1846]], o goberno suspendeu as garantías constitucionais durante 60 días, pasando os crimes de [[sedición]] e [[rebelión]] a seren xulgados en tribunal de guerra. Nesa mesma ocasión, [[José Bernardo da Silva Cabral]], irmán do todopoderoso presidente do ministerio [[António Bernardo da Costa Cabral|Costa Cabral]], foi enviado ao [[Porto, Portugal|Porto]] co obxectivo de tentar calmar a revolta nacente. Cando as medidas tomadas non estancaron o movemento revolucionario, a raíña e os seus conselleiros, xenuinamente asustados fronte á dimensión da insurrección e á rapidez coa que se estendía polo país, consideraron destituír o ministerio cabralista. Aumentando aínda máis a tensión o [[Bernardo de Sá Nogueira de Figueiredo|Xeneral Sá da Bandeira]] tomara partido ao lado dos revoltosos, formando un exército, e algúns dos principais políticos de entón, entre eles [[Francisco de Almeida Portugal]] (o reputado 2º [[conde do Lavradio]]), [[Luís da Silva Mouzinho de Albuquerque]] e [[José Jorge Loureiro]], pediron á raíña a destitución do goberno. Nesta situación, [[María II de Portugal|Maria II]], incapaz de controlar a situación, e a pesar de ter sempre protexido a Costa Cabral, destituíu o goberno o [[17 de maio]] de [[1846]], chamando ao poder ao 1º [[duque de Palmela]], [[Pedro de Sousa Holstein]], e ao xeneral [[Luís da Silva Mouzinho de Albuquerque]].<ref name=":0" /> Ao mesmo tempo que remataba co goberno cabralista, a raíña nomeou o vello e respectado xeneral [[António José de Sousa Manuel de Meneses|António José de Sousa Manuel de Meneses Severim de Noronha]], 1º [[duque da Terceira]], como o seu lugartenente nas provincias do norte do país, co encargo de reprimir a sublevación e restabelecer alí a paz. Perante a contestación, os irmáns Cabral deixaron Lisboa camiño do exilio, embarcando no vapor ''Pachá''. Como acostumaba a acontecer na política portuguesa, o lugar elixido para o exilio foi [[Francia]], aínda que despois o trocasen por [[España]]. == O goberno do duque de Palmela == No medio de gran inestabilidade política e social, o 20 de maio de [[1846]] tomou posesión o goberno de Palmela. Na composición inicial, Palmela ocupou a presidencia e os ministerios do Reino, de Xustiza e de Facenda. O duque da Terceira acumulou os ministerios da Guerra, da Mariña e Colonias e de Asuntos Exteriores. [[Ficheiro:Duque_de_Palmela,_c._1840-1850,_Escola_inglesa_(talvez_John_Simpson).png|miniatura|[[Pedro de Sousa Holstein]], Duque de Palmela]] O duque de Saldanha, que fora nomeado para o Ministerio de Asuntos Exteriores, non ocupou o cargo por estar como embaixador en [[Viena]]. A raíña tentou, así, a formación dun [[triunvirato]] dos tres duques, capaz de sobrevivir ás crecentes tensións que parecían xa ameazar o trono e o réxime liberal. Nunha tentativa de ampliar a base de apoio do goberno, o 23 de maio [[Luís da Silva Mouzinho de Albuquerque]] entra no goberno, asumindo a carteira da Mariña e Colonias, ocupada días antes polo duque da Terceira. Uns días despois, e ante a necesidade de marchar cara ao norte do país para intentar sufocar a insurrección, o 26 de maio o duque da Terceira, nunha nova reorganización ministerial, deixou o goberno. Agora, o duque de Palmela mantiña só a presidencia e o Tesouro, pasando Mouzinho de Albuquerque á carteira do Reino. [[ José Jorge Loureiro |José Jorge Loureiro]] mantivo a carteira da Mariña e Colonias e o conde do Lavradio trasladouse a Asuntos Exteriores. [[ Joaquim Filipe de Soure |Joaquim Filipe de Soure]] asumiu a carteira de Xustiza. O 23 de xuño, o mariscal Saldanha regresou a Portugal desde [[Bruxelas-Capital|Bruxelas]], onde pasara o inverno de 1845-1846, despois de ser embaixador en [[Viena]] de 1841 a 1845. A pesar de apoiar formalmente o goberno, ao que fora invitado, a súa relación co ministerio era cada vez máis difícil, converténdose lentamente no principal polo de oposición, aínda que sen expresión pública desta posición. O 19 de xullo tivo lugar unha nova reorganización ministerial, coa entrada no goberno de [[Bernardo de Sá Nogueira de Figueiredo]], 1º [[marqués de Sá da Bandeira]] (ministro da Guerra), [[ Júlio Gomes da Silva Sanches |Júlio Gomes da Silva Sanches]] (ministro de Facenda) e [[ Joaquim António de Aguiar |Joaquim António de Aguiar]] (ministro de xustiza), e a saídas de [[ Joaquim Filipe de Soure |Joaquim Filipe de Soure]] . Para intentar calmar a oposición e lexitimar o goberno, publicouse un novo decreto electoral o 27 de xullo, que marcou as eleccións para o 11 de outubro e prometeu revisar as normas de recrutamento e de fixación de [[Décimo (imposto)|décimos]] sobre a propiedade. Aínda que os irmáns Cabral estaban ausentes do país, mantiveron unha poderosa influencia na vida política a través dos [[ Cartista |cartistas]]. Á vista das eleccións que se achegaban, o 23 de setembro os cabralistas procederon a organizar en Lisboa o Comité Central do [[Partido Cartista]], preparándose para un novo intento de recuperar o poder. Con estas medidas do goberno e a estabilización da vida política, comezou un período de relativa calma, xa que parecía que a crise acababa e o pobo se calmaba. Non obstante, só era a tranquilidade antes da tempestade, xa que logo un erro fatal de avaliación por parte da raíña e dos seus conselleiros volvería a acender de novo, con renovado vigor, a rebelión iniciada por María da Fonte. == A ''Emboscada'', o golpe palaciano do 6 de outubro de 1846 == Desexosa de pacificar aos cabralistas e convencida de que o [[duque de Palmela]] se inclinaba demasiado cara á esquerda, buscando cooptala coa satisfacción dalgunhas das súas demandas, a raíña decidiu sancionar un auténtico golpe de estado e o 6 de outubro de [[1846]], aínda que sen nomear a Costa Cabral, formou un ministerio notablemente [[cartista]], presidido polo [[João Oliveira e Daun, Duque de Saldanha|mariscal Saldanha]]. O golpe palaciano, que se coñeceu como a ''[[ Emboscada (golpe) |Emboscada]]'', foi organizado por Costa Cabral, daquela en [[Madrid]], e púxose en práctica os días 5 e 6 de outubro de 1846 pola raíña, en colusión coseu marido [[Fernando II de Portugal|Fernando de Saxe -Coburgo-Gota]], e cos seus conselleiros máis próximos, co mariscal Saldanha como principal apoio. [[Ficheiro:Saldanha.PNG|miniatura|O [[João Oliveira e Daun, Duque de Saldanha|mariscal Saldanha]] ]] Así, cando se esperaba que se calmase a situación, o 6 de outubro a raíña chamou ao duque de Palmela ao palacio, despedíndoo sumariamente. Ese mesmo día foi substituído no cargo de presidente do Consello polo mariscal Saldanha, un dos favoritos de sempre do palacio e un dos rostros máis eminentes do cartismo. Aínda a 6 de outubro, o novo goberno fixo unha proclama ao exército, na que o mariscal prometía manter as dimisións dos ministros eliminados pola Revolución de María da Fonte, fundamentalmente os odiados irmáns Cabral, e unha vez máis prometeu abolir os impostos reclamados pola sublevación. No novo goberno, totalmente cartista e dominado pola [[Masonaría|masonería]], o presidente fíxose cargo dos ministerios da Guerra e interinamente de Asuntos Exteriores. Os ministerios do Reino (ata o 28 de abril de 1847) e de Finanzas (ata o 13 de outubro de 1846) foron para [[ Marcelino Máximo de Azevedo e Melo |Marcelino Máximo de Azevedo e Melo]], [[vizconde de Oliveira]], o ministerio de Asuntos Eclesiásticos e Xustiza (ata o 28 de abril de 1847) para [[ José Jacinto Valente Farinho |José Jacinto Valente Farinho]], o ministerio da Mariña e do Exterior (ata o 28 de abril de 1847) ás mans de [[ Manuel de Portugal e Castro |Manuel de Portugal e Castro]] e no de Asuntos Exteriores, sen asumir funcións por ser ministro plenipotenciario en [[París]], quedou [[ Diogo Gomes de Abreu e Lima |Diogo Gomes de Abreu e Lima]], 2º [[vizconde da Carreira]] . O 7 de outubro volveron suspenderse as garantías constitucionais, esta vez durante 30 días. A suspensión prorrogouse os días 5 de novembro e 6 de decembro. Anulando o decreto que marcaba as eleccións para ese mes, o 9 de outubro os decretos electorais do 27 de xullo decláranse nulos, xa que se consideraban contrarios á Carta. As Cortes foron convocadas para o 2 de febreiro de [[1848]] . Cando se escoitaron estas noticias no norte de Portugal, especialmente na cidade de [[Porto, Portugal|Porto]], e se entendeu que os cartistas, aínda que cun líder interposto, volvían estar no poder, a sublevación reactivouse con renovada enerxía. O duque da Terceira, ao que a raíña lle encargara esmagar a revolta, foi inmediatamente arrestado, sendo nomeada unha xunta provisional, chamada Xunta Gobernativa do Porto, de orientación [[Setembrismo|setembrista]]. === A Xunta Gobernativa do Porto === A Xunta tiña como presidente a [[Francisco Xavier da Silva Pereira]], 1º [[conde das Antas]], e como vicepresidente a [[José da Silva Pasos|José da Silva Passos]], que, ademais de ser a alma da revolta, era irmán do político e exministro progresista [[Manuel da Silva Pasos|Manuel da Silva Passos]], o famoso Passos Manuel. Despois de coñecerse a revolta do [[Porto, Portugal|Porto]], o [[vizconde de Sá da Bandeira]] [[Bernardo de Sá Nogueira de Figueiredo]] apareceu naquela cidade, adheríndose á revolución e dándolle unha gran relevancia nacional. A Xunta do Porto, aínda que lexislaba en nome da raíña e lle xuraba obediencia e respecto, na realidade mantiña unha política contraria á opinión da soberana, facendo todo o posible para reverter o golpe do 6 de outubro. Nunha ousadía sen precedentes, ''O Espectro'', un xornal que se publicaba en [[Lisboa]], sen que a policía conseguise descubrir quen o imprimía nin os seus redactores, mais que era redactado por [[António Rodrigues Sampaio]], un político próximo aos revoltosos, atacaba persoalmente a raíña pola súa intervención na política partidaria. Naquel xornal, sen disimulos e con linguaxe insultante, denigrábase a figura de [[María II de Portugal|Maria II]] e suxeríase a súa abdicación, en prol da república ou, polo menos, en prol de calquera [[rexencia]] en nome de [[Pedro V de Portugal|Pedro V]], naquel momento con só nove anos de idade. Neste contexto, e perante o risco que corría o trono, a única solución parecía ser a vía militar. Abríase o camiño para outra unha guerra civil, pouco máis dunha década despois da celebración da [[Convención de Évora-Monte]]. == A Patuleia (outubro de 1846 a xuño de 1847) == [[Ficheiro:Patuleia.jpg|miniatura|Tropas aplican vergalladas a un popular durante a ''Patuleia''.]] Agora, co envolvemento dos militares e a participación de todo o espectro político, aquilo que comezara como un movemento de contestación popular desembocou nunha guerra civil xeneralizada. Para designar as forzas insurrectas, recuperouse o epíteto ''patuleia'', antes pexorativamente aplicado aos liberais radicais, vocábulo que despois a historia adoptaría para designar o enfrontamento de 1846-1847: a [[Patuleia]] ou Guerra da Patuleia. A orixe do termo ''patuleia'' parece ser a expresión ''patola'', utilizada coloquialmente para designar a alguén que non destaca pola súa intelixencia. Logo ''patuleia'' pasou a ser utilizado para designar o pobo e os gremios populares e, en especial, o partido [[Setembrismo|setembrista]]. Cando estalou a guerra, o termo pasou a ser utilizado para designar os que se adheriron ao movemento popular setembrista e ás forzas que o integraban. Coa evolución dos acontecementos, foron designados como ''patuleias'' os adversarios setembristas de [[António Bernardo da Costa Cabral|Costa Cabral]] e todos aqueles que os apoiaron, pasando, nesta acepción, a designar a todos os partidarios da Xunta do Porto. En 10 de outubro comezou a sublevación patuleia no Porto. O [[duque da Terceira]], que fora enviado á cidade como lugar-tenente da raíña, foi pronto prendido e expulsado da cidade. O día 11 de outubro, o [[conde das Antas]], chegado de [[Braga]], asumiu o comando militar da revolta. Presidiu a Xunta con [[José da Silva Passos]] como vicepresidente. Circularon manifestos afirmando que a Revolución do Miño, a ''revolución máis gloriosa da Nación Portuguesa'', fóra traizoada pola soberana. O ton da discordia comezou a subir e xurdiron [[Guerrilla|guerrillas]] por todas partes. O goberno e a banca xuntos tentaron armar a xente, pero só conseguiron 3 000 homes baixo o mando de [[Fernando II de Portugal|Fernando de Saxe-Coburgo-Gota]]. A guerra parecía xa inevitábel, dividindo unha vez máis o país entre os liberais e os [[miguelistas]], aínda que ambas as faccións o negasen. Agora eran os cartistas e os setembristas (os ''patuleias'') os enfrontados, mais as feridas mal curadas da anterior guerra civil rapidamente emerxeron. Nunha estraña coalición, a esquerda liberal, representada polos partidarios da [[Revolución de Setembro (Portugal)|Revolución de Setembro]], apareceu agora aliada á extrema dereita miguelista. A contenda ameazaba tomar tales proporcións que o 16 de outubro, Maria II, aconsellada polo [[João Oliveira e Daun, Duque de Saldanha|mariscal Saldanha]], pediu a intervención de [[España]], [[Francia]] e [[Gran Bretaña]], ao abrigo da [[Cuádrupla Alianza (1834)|Cuádrupla Alianza]], para acabar coa revolución, alegando que era unha sublevación [[miguelista]]. Os españois mandaron de inmediato forzas para a fronteira, mais o goberno británico non aceptou que se tratase dunha revolta miguelista. As garantías constitucionais continuaron sendo suspendidas por decreto durante 30 días cada vez. Promulgáronse novos decretos os días 27 de xaneiro, 6 de febreiro, 6 de marzo, 6 de abril, 6 de maio e 6 de xuño. Aos poucos, xurdiron en todo o país xuntas que afirmaban estar subordinadas á Xunta Provisional do Supremo Goberno do Reino, a de Porto, e todos se declaraban en rebelión contra o goberno de Lisboa. O malestar estendeuse por todo o imperio: o 25 de outubro houbo un pronunciamento en [[Ponta Delgada]], nos [[Azores]], formándose alí a Xunta Gobernativa do Distrito de Ponta Delgada; o 29 de abril de [[1847]] formouse a Xunta Gobernativa de Madeira; na [[Estado da India|India portuguesa]] estableceuse unha xunta e falouse de vender territorio aos británicos. Mesmo despois de que as forzas da [[Cuádrupla Alianza (1834)|Cuádrupla Alianza]] entraran en Portugal, os pronunciamentos continuaron: o 22 de maio de 1847, realizouse outra na [[illa Terceira]], nos Azores. Mentres tanto, o 26 de outubro, as forzas asignadas á Xunta do Porto dirixíronse cara [[Santarém, Portugal|Santarém]], ameazando directamente a capital, o que levou á raíña, o 27 de outubro, a asumir plenos poderes extraordinarios, suspendendo a legalidade constitucional. O 4 de novembro, Santarém foi ocupada polas forzas rebeldes. Sentíndose ameazado, o goberno decidiu apostar todo e o 6 de novembro, Costa Cabral, no exilio en España, foi nomeado embaixador dese país, sendo o encargado de meter presión ao goberno español para á entrada das súas forzas en Portugal en axuda do Goberno de Lisboa. O 7 de novembro, o mariscal [[João Oliveira e Daun, Duque de Saldanha|Saldanha]] saíu de Lisboa á fronte das forzas fieis ao exército despois de que a raíña e o seu marido pasasen revista ás tropas. Entón comezaron as hostilidades. Dadas as dificultades financeiras, o 14 de novembro promulgouse un decreto que impoñía o curso forzado permanente dos billetes do [[Banco de Lisboa]], impoñendo penas a aqueles que intentasen eximirse. Isto complementouse o 19 de novembro cun decreto que obrigaba á fusión do Banco de Lisboa coa [[Companhia de Confiança Nacional]], prevéndose a creación dun [[Banco de Portugal]], que se materializou o 26 de decembro inmediato, unha institución que continúa na actualidade. Afortunadamente para o goberno, a Xunta do Porto, a pesar de contar con importantes forzas militares e un apoio popular innegable, por culpa da mala práctica dos seus xenerais, non foi quen de impoñerse pola forza, saíndo as súas forzas derrotadas nun importante enfrontamento nos primeiros meses da guerra. No norte de Portugal, o xeneral [[barón do Casal]], comandante da división de [[Trás-os-Montes]], optou por manterse fiel á raíña e marchou coas súas tropas sobre o [[Porto, Portugal|Porto]], coa esperanza de que estoupase alí un contragolpe cartista que lle entregase a cidade. Non obstante, isto non sucedeu e, no seu lugar, [[Bernardo de Sá Nogueira de Figueiredo]], [[vizconde de Sá da Bandeira]], que se unira á ''patuleia'', saíulle ao encontro á fronte dunha división ben armada, marchando por [[Peso da Régua|Régua]] e [[Sabrosa, Portugal|Sabrosa]] ata [[Chaves, Portugal|Chaves]], onde se refuxiaban as forzas do barón do Casal. Ao mesmo tempo, forzas guerrilleiras comandadas por [[Luís Malheiro Peixoto de Lemos e Vasconcelos]], 1º [[barón de Castro Daire]], ocuparon [[Murça]], dando a impresión de que os patuleias ían controlar o norte. Esta situación inverteuse rapidamente xa que, o 15 de novembro, o vizconde de Sá da Bandeira decidiuse retirar para [[Valpaços]], aparentemente para alí atraer as forzas do barón do Casal e dar batalla. Efectivamente, a [[16 de novembro]], as forzas do barón do Casal marcharon sobre Valpaços e deron batalla. No encontro o vizconde de Sá da Bandeira foi vencido e obrigado, o día 20 de novembro, a recollerse precipitadamente ao Porto. Tras a batalla, todo o norte parecía ficar baixo o control das forzas leais ao goberno. Naquel momento a sublevación militar estenderase xa por todo o país. Ao sur do [[Río Texo|Texo]], o xeneral [[José Lúcio Travassos Valdez]], 1º [[ Conde de Bonfim |conde de Bonfim]], o brigadier [[ Francisco Pedro Celestino Soares |Francisco Pedro Celestino Soares]], futuro [[vizconde de Leceia]] e [[ Luís Francisco Estêvão Soares de Melo da Silva Breyner |Luís Francisco Estêvão Soares de Melo da Silva Breyner]], 1º [[ Conde de Melo |conde de Melo]], comandaban as tropas ''patuleias''. En [[Coímbra]], [[ Nuno José Severo de Mendoça Rolim de Moura Barreto |o marqués de Loulé]] tamén se rebelou e reconstituíu o Batallón Académico. Para empeorar a situación, durante a retirada, o que quedaba das forzas de Sá da Bandeira atopouse en Régua cun numeroso grupo guerrilleiro dirixido polo antigo xeneral realista [[ Reginald MacDonell |Reginald MacDonell]]. Nun raro contraataque, o 25 de novembro as forzas patuleias entraron en Guimarães. En Lisboa, a inestabilidade era grande e esperábase un levantamento patuleia en calquera momento. Aparentemente, a sublevación só esperaba a que as forzas rebeldes avanzasen en [[ Cartaxo |Cartaxo]], un lugar onde as forzas do mariscal Saldanha estaban acantonadas, e o fixesen recuar. Os días 3 e 4 de decembro, os mariñeiros do goberno, dirixidos por [[Francisco Soares Franco]], futuro 1º [[vizconde de Soares Franco]], tomaron [[Valença, Portugal|Valença]]. En [[Viana do Castelo]] as forzas gobernamentais conseguiron manter o castelo no seu poder, a pesar de ser atacadas o 4 de decembro polas forzas da Xunta. Mentres tanto, as actividades militares concentráronse en [[Estremadura, Portugal|Estremadura]], xa que os condes de Antas e Bonfim, coa maior parte das tropas patuleias, continuaron ocupando Santarém, mentres que o [[ Conde de Vila Real |conde de Vila Real]] estaba situado en [[Ourém]]. Foi contra esta última posición que o 4 de decembro, o mariscal Saldanha decidiu enviar unha brigada, que as forzas do conde de Bonfim intentaron interceptar. Ao non conseguilo, incorporouse ás forzas do conde de Vila Real, estacionado en [[Leiria]], onde tamén recibiu uns 3.000 homes enviados desde Santarém. Con estas forzas intentou avanzar cara ao sur, pero sorprendido polas forzas do mariscal Saldanha, retirouse sobre [[Torres Vedras]]. Foi nesa cidade que o 22 de decembro de 1846, nunha das batallas decisivas da guerra, o brigadier [[ José Travassos Valdez |José Lúcio Travassos Valdez]], 1º [[ Conde de Bonfim |conde de Bonfim]], foi vencido completamente polo [[João Oliveira e Daun, Duque de Saldanha|mariscal Saldanha]], nunha cruenta batalla na que perdeu a vida o xeneral [[ Luís da Silva Mouzinho de Albuquerque |Mouzinho de Albuquerque]]. Ao final dese día, tras un conxunto de botas decisións tácticas, Saldanha foi o claro vencedor, encarcerando case todas as tropas patuleias. O [[ Conde de Antas |conde das Antas]], naquel momento en Cercal, optou por non acudir á axuda das forzas de Bonfim, retirándose rapidamente ao Porto. Saldanha intentou perseguir as forzas do Conde das Antas, dirixíndose cara ao norte a marchas forzadas, pero cando entrou en Porto, optou por acuartelarse en [[Oliveira de Azeméis]]. Mentres tanto, o brigadier Celestino foi vencido en [[Viana do Castelo]] polo antigo xeneral [[ João Schwalbach |João Schwalbach]] (1774 - 1874), 1ª vizconde de [[Setúbal]], e o 31 de decembro as forzas cartistas do barón do Casal tomaron [[Braga]] pola forza despois dunha cruenta batalla cos guerrilleiros do xeneral MacDonnell. Por orde do barón do Casal, a cidade foi castigada duramente con fusilamentos polas rúas. O vello xeneral MacDonnel foi arrestado en [[Vila Pouca de Aguiar]] e executado por un sarxento de cabalería cartista. O 3 de xaneiro de [[1847]], [[ Álvaro Xavier da Fonseca Coutinho e Póvoas |Álvaro Xavier Coutinho e Póvoas]], antigo oficial da [[Lexión Portuguesa (napoleónica)|Lexión Portuguesa]] ao servizo de [[Francia]], e carismática figura do miguelismo, foi nomeado tenente xeneral do exército da Xunta e comandante militar das dúas Beiras. O 10 de xaneiro, o mariscal Saldanha propuxo secretamente á Xunta do Porto un acordo de paz baseado na [[Convención de Chaves]], o mesmo que en [[1837]] puxera fin á [[Revolta dos Mariscais]] . Nun momento clarificador do conflito, o 12 de xaneiro asináronse as bases da ''Unión dos realistas insurxentes coa Xunta do Porto'', é dicir, da alianza de miguelistas con [[ Sepembrismo |setembristas]]. A coalición fíxose finalmente oficial, pero a estas alturas o mariscal Saldanha xa estba preto do Porto, comandando as forzas militares leais ao goberno. A frota do goberno, dirixida por Soares Franco, xa estaba bloqueando o Douro. Intentando un contraataque, o exército da Patuleia, comandado polo conde de Melo, atacou [[Estremoz]] o 27 de febreiro, e o 9 de abril, Sá da Bandeira, asumíndose como tenente da Xunta, desembarcou no [[Algarve]] e comezou a marchar para [[Lisboa]]. Chegou a Setúbal e uniuse ás tropas do Conde de Melo e das guerrillas do sur. Tiña como colaboradores a [[ Anselmo Braamcamp Freire |Anselmo Braamcamp Freire]] e [[ José Estêvão Coelho de Magalhães |José Estêvão Coelho de Magalhães]]. O 11 de abril estalaron disturbios en Lisboa, onde estaban estacionadas tropas inglesas e españolas, e o goberno mandou ao xeneral Vinhais aos outeiros de [[ Azeitão |Azeitão]], co fin de evitar o avance sobre Lisboa das forzas patuleias estacionadas en [[Setúbal]]. O 16 de abril, as forzas enfrontáronse na [[batalla do Alto Viso]], ás portas de Setúbal, onde os patuleias perderon 500 homes. A loita rematou de xeito indeciso por un armisticio negociado polo comandante inglés do HMS ''Polyphemus'', que estaba situado na boca do Sado. O 29 de abril producíronse novos tumultos patuleias en Lisboa, permitindo a fuga de 600 presos do Limoeiro. A desorde creceu e a fame ameazou as poboacións. O 19 de marzo, o goberno portugués enviou unha nova solicitude oficial de axuda externa a Gran Bretaña, España e Francia segundo o tratado da Cuádrupla Alianza. Agora que, desde novembro, España, temendo o contaxio dos miguelistas e despois de ser apoiada pola Francia de [[François Guizot]], lograra que os británicos aceptasen en principio a intervención en Portugal, a entrada de tropas parecía inminente. === A intervención da Cuádrupa Alianza === O 21 de maio de [[1847]], asinouse en Londres un protocolo que fixaba as condicións para a intervención estranxeira en Portugal. Finalmente desbloqueouse a axuda que o goberno portugués necesitaba para acabar coa guerra civil. Finalmente, as tres potencias asinantes estiveron de acordo sobre a forma e os obxectivos da intervención en Portugal, e non menos porque a situación da veciña España, coa crecente actividade [[carlista]], facía adiviñar a posibilidade de que as dúas monarquías ibéricas caeran no caos ou volvesen ao absolutismo. Así, nos últimos días de maio, as forzas españolas, comandadas polo tenente xeneral [[ Manuel da Concha |Manuel de la Concha]], conde de Cancellada, cruzaron a fronteira en [[Trás-os-Montes]] e avanzaron cara a [[Valongo, Portugal|Valongo]]. O 25 de maio, unha frota inglesa bloqueou o Douro e nos días inmediatos aprisionou os barcos que transportaban en mar aberto, cara á [[península de Setúbal]], onde ían intentar desembarcar, a división patuleia comandada polo conde das Antas que pretendía unirse á forzas comandadas polo conde de Melo, inactivas desde a [[batalla do Alto do Viso]]. O 1 de xuño, a Xunta do Porto emitiu unha proclama na que declarou estar obrigada a aceptar o [[armisticio]] por mor da intervención estranxeira. O 3 de xuño, a división española entrou no Porto, ocupando militarmente a cidade, ao mesmo tempo que as forzas inglesas desembarcaron e ocuparon o Forte de São João da Foz. En cumprimento do acordado coas potencias da [[Cuádrupla Alianza (1834)|Cuádrupla Alianza]], o 10 de xuño a raíña [[María II de Portugal|María II]], nunha proclama ao país, anunciou unha amnistía xeral e prometeu cumprir as condicións de mediación. O 15 de xuño, Sá da Bandeira e Conde de Melo rendéronse en Setúbal. Con este acto final, a Patuleia desaparece ao sur do [[Río Texo|Texo]]. Obrigado polas circunstancias, o 29 de xuño, [[ Nuno José Severo de Mendoça Rolim de Moura Barreto |Nuno José Severo de Mendonça Rolim de Moura Barreto]], o entón [[ Duque de Loulé |marqués de Loulé]], e o xeneral [[ César de Vasconcelos |César de Vasconcelos]], como representantes da Xunta, reuníronse no lugar de Gramido cos comandantes das forzas inglesas e españolas e asinan a convención que puxo fin á contenda. == A Convención de Gramido e as súas consecuencias == A [[Convención de Gramido]], asinada o 29 de xuño de [[1847]], na Casa Branca do lugar de Gramido, [[Valbom, Gondomar, Porto|Valbom]], [[Gondomar, Porto|Gondomar]], puxo fin á sublevación da Patuleia. A convención articulouse do seguinte xeito: ''O tenente xeral D. Manuel de la Concha, conde de Cancellada, e o coronel Buenaga como representantes de España, o coronel Wilde como representante de Gran Bretaña, o marqués de Loulé, par do reino e o xeneral César de Vasconcelos, como representantes da Xunta Provisional, reunidos en Gramido co obxectivo de acordar as medidas necesarias para dar un cumprimento pacífico ás resolucións das Potencias Aliadas, acordaron que a cidade do Porto se sometería á obediencia do Goberno de Súa Maxestade Fidelísima [a raíña de Portugal] coa condicións establecidas nos oito artigos que están redactados ao final da acta'' . (. . . ) * Artigo 1º &#x2014; ''O fiel e exacto cumprimento dos 4 artigos de mediación incluídos no Protocolo do 21 de maio deste ano está garantido polos gobernos aliado'' . * Artigo 2º &#x2014; ''As tropas da Súa Maxestade Católica'' [a raíña de España] ''ocuparán exclusivamente desde o día 30 de xuño a cidade do Porto, Vila Nova de Gaia, e todos os fortes e fortalezas a ambos os dous lados do río sempre e cando a tranquilidade non estivera completamente establecida sen medo a que poida verse alterada pola súa ausencia, deixando na cidade do Porto unha forte guarnición das forzas Aliadas mentres estas permanecen en Portugal.'' ''Ao mesmo tempo, Castelo da Foz será ocupado por forzas inglesas, e no Douro estacionarán algúns barcos de guerra das potencias aliadas.'' * Artigo 3º &#x2014; ''O tempo para a entrada das tropas portuguesas na cidade do Porto será marcado polas potencias Aliadas'' . * Artigo 4º &#x2014; ''A propiedade e seguridade dos habitantes da cidade do Porto, e de todos os portugueses en xeral, confíanse na honra, protección e garantía das potencias Aliadas''. * Artigo 5º &#x2014; ''As forzas do exército da Súa Maxestade Católica recibirán as armas dos corpos de liña e voluntarios que obedecen á Xunta, entregándose guía ou pasaporte gratuíto ás persoas que teñan que deixar Porto para as terras da súa residencia e dándose baixa aos soldados de liña que completaron o seu servizo e aos que se alistaron durante esta loita para servir só ata a súa finalización'' . * Artigo 6º &#x2014; ''O Exército da Xunta será tratado con todos os honores da guerra sendo conservadas aos oficiais as espadas e cabalos da súa propiedade''. * Artigo 7º &#x2014; ''Concederanse pasaportes a calquera que desexe saír do Reino podendo volver a el cando lle conveña''. * Artigo 8º &#x2014; ''As tres potencias aliadas empregarán os seus esforzos para co Goberno da Súa Maxestade Fidelísima para mellorar a condición dos oficiais do antigo exército realista'' * &#x2014; (. . . ) &#x2014; ''Gramido, 29 de xuño de 1847.'' [[Ficheiro:Paulo_Midosi_-_Diario_Illustrado_(28Dez1888).png|dereita|miniatura| [[ Paulo Midosi Júnior |Paulo Midosi Júnior]] compuxo a letra orixinal do Himno de Maria da Fonte en 1846. Xurdiron sucesivamente outras versións populares, máis ou menos adaptadas ao momento político ]] A guerra civil, que tanto asustara á raíña, acabou así e a pesar do discurso pacificador que mantivo, [[María II de Portugal|María II]] mostrouse moi resentida cos perdedores, aos cales non sempre se lles mostrou a clemencia que se podía esperar, sendo niso acompañada polos principais líderes gañadores. Como resultado desta actitude, pronto se produciron persecucións sobre os vencidos, o que creou un novo clima de inestabilidade que levou a unha nova revolta, que estalaría en [[1851]], e que sería coñecida como [[Rexeneración (Portugal)|Rexeneración]]. A revolución de Maria da Fonte foi un dos episodios salientables da historia política de Portugal no [[século XIX]] . Neste movemento destacaron moitos homes, que despois se farían moi populares, como os dous irmáns Passos ([[ José da Silva Passos |José da Silva Passos]] e [[ Manuel da Silva Passos |Manuel da Silva Passos]]), [[ Rodrigo da Fonseca Magalhães |Rodrigo da Fonseca Magalhães]], [[ José Estêvão Coelho de Magalhães |José Estêvão Coelho de Magalhães]], [[ Manuel de Jesus Coelho |Manuel de Jesus Coelho]] e outros . Estas figuras marcarían a política do próximo cuarto de século. == O Himno de Maria da Fonte == Durante a Revolución de Maria da Fonte, o mestre [[ Angelo Frondoni |Angelo Frondoni]] compuxo un himno popular que foi coñecido como o Himno de Maria da Fonte ou Hino do Minho, unha obra que respira entusiasmo belicoso e que durante moito tempo foi a canción de guerra do [[Partido Progresista. (Portugal)|Partido Progresista]]. A letra composta por [[ Paulo Midosi Júnior |Paulo Midosi]] en 1846 e foi interpretado por primeira vez o 24 de xuño dese ano.<ref>{{Cita novas|data=14 de setembro de 2018|título=Uma revolta com nome de mulher: Maria da Fonte|url=https://www.nosdiario.gal/articulo/memoria/uma-revolta-com-nome-mulher-maria-da-fonte/20180914102756072040.html|data-acceso=28 de maio de 2020|xornal=[[Nós Diario]]}}</ref> Hai diversas versións do himno, sendo a letra orixinal a seguinte: {{columnas 2}} <poem> '''Letra en portugués''' ''Baqueou a tirania'' ''Nobre povo, és vencedor,'' ''Generoso, ousado e livre,'' ''Dêmos glória ao teu valor.'' '''Retrouso:''' ''Eia avante, Portugueses!'' ''Eia avante, não temer!'' ''Pela santa Liberdade, ''Triunfar ou perecer!'' ''Algemada era a Nação,'' ''Mas é livre ainda uma vez;'' ''Ora, e sempre, é caro à Pátria'' ''O heroísmo Português.'' ''Lá raiou a Liberdade'' ''Que a Nação há-de aditar!'' ''Glória ao Minho que primeiro'' ''O seu grito fez soar!'' ''Segue, ó Povo, o belo exemplo'' ''De tamanha heroicidade:'' ''Nunca mais deixes tiranos'' ''Ameaçar a Liberdade.'' ''Fugi déspotas! Fugi,'' ''Vis algozes da Nação!'' ''Livre, a Pátria vos repulsa,'' ''Terminou a escravidão!'' </poem> {{nova columna}} <poem> '''Tradución ao galego''' ''Rematou a tiranía'' ''Nobre pobo, es vencedor,'' ''Xeneroso, ousado e libre,'' ''Demos gloria ao teu valor.'' '''Retrouso:''' ''Veña, avante, Portugueses!'' ''Veña, avante, non temer!'' ''Pola santa Liberdade, ''Triunfar ou perecer!'' ''Oprimida estaba a Nación,'' ''Mais é libre de novo;'' ''Agora, e sempre, é caro á Patria'' ''O heroísmo Portugués.'' ''Alá raiou a Liberdade'' ''Que a Nación ha de engadir!'' ''Gloria ao Miño que primeiro'' ''O seu grito fixo soar!'' ''Segue, ó Pobo, o belo exemplo'' ''De tamaña heroicidade:'' ''Nunca mais deixes tiranos'' ''Ameazar a Liberdade.'' ''Fuxide déspotas! Fuxide,'' ''Vis verdugos da Nación!'' ''Libre, a Patria vos repulsa,'' ''Terminou a escravitude!'' </poem> {{final columnas}} Aínda hoxe, o Himno de María da Fonte continúa a ser a música coa que se saúdan os ministros portugueses, sendo utilizado en cerimonias civís e militares. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Guerra da Patuleia]] === Bibliografía === * {{Cita libro|título=História da Guerra Civil da Patuleia 1846-1847|apelidos=Bonifácio|nome=Maria de Fátima|editorial=Editorial Estampa|ano=1993|ISBN=9723309270|ref=harv|lugar=Lisboa|lingua=pt}} * {{Cita libro|título=A Revolução do Minho de 1846 e as reformas da administração|apelidos=Capela|nome=José Viriato|editorial=|ano=1996|ISBN=|ref=harv|apelidos2=Borralheiro|nome2=Rogério|lingua=pt}} * {{Cita libro|título=Maria da Fonte|apelidos=Castelo Branco|nome=Camilo|editorial=Ulmeiro|ano=1986|ISBN=|ref=harv|ligazónautor=Camilo Castelo Branco|lugar=Lisboa|outros=Con prefacio de Hélia Correia|lingua=pt}} * {{Cita libro|título=Algumas notas sobre a revolução das mulheres de Fontarcada|apelidos=Coelho|nome=José Abílio|editorial=|ano=1996|ISBN=|ref=|lugar=Póvoa de Lanhoso|lingua=pt}} * {{Cita libro|título=História da Revolução da Maria da Fonte|apelidos=Gomes|nome=João Augusto Marques|editorial=|ano=|ISBN=|ref=|serie=Biblioteca do Povo e das Escolas|volume=167|lugar=Lisboa|lingua=pt}} * {{Cita libro|título=Apontamentos para a história da Revolução do Minho em 1846 ou da Maria da Fonte|apelidos=Vieira|nome=Casimiro José|editorial=Typographia Lusitana|ano=1883|ISBN=|ref=harv|lingua=pt|lugar=Braga}} === Ligazóns externas === * [http://purl.pt/4375/3/ Alegoría á Revolución do Miño (15 de marzo de 1846)] {{Pt}}. * [http://www.bpb.uminho.pt/Default.aspx?tabid=4&pageid=29&lang=pt-PT Bibliografía da revolta]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200608110507/http://www.bpb.uminho.pt/Default.aspx?tabid=4&pageid=29&lang=pt-PT |date=08 de xuño de 2020 }} {{Pt}}. * [http://www.arqnet.pt/portal/pessoais/bulhao_tvedras.html A batalla de Torres Vedras nas Memorias de Bulhão Pato] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303212359/http://www.arqnet.pt/portal/pessoais/bulhao_tvedras.html |date=03 de marzo de 2016 }} {{Pt}}. * [https://web.archive.org/web/20090821082823/http://historiamulher.tripod.com/heroinas_portuguesas.htm#h Heroínas portuguesas - Maria da Fonte] {{Pt}}. * [http://www.arqnet.pt/portal/portugal/liberalismo/lib1846.html Cronoloxía do Liberalismo – A Patuleia e o Acto Adicional á Carta] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160506081237/http://www.arqnet.pt/portal/Portugal/liberalismo/lib1846.html |date=06 de maio de 2016 }} {{Pt}}. * [https://web.archive.org/web/20050115062554/http://www.iscsp.utl.pt/~cepp/governos_portugueses/cabralismo/saldanha_1846-1849.htm Goberno de Saldanha 1846-1849] {{Pt}}. * [http://www.ribatejo.com/hp/base/cgi-bin/ficha_documento.asp?cod_documento=201 Texto da Convención de Gramido] {{Pt}}. * [https://web.archive.org/web/20041228172402/http://abae.pt/jra/concurso04/JRA_2004/n070_2004/n070_2004_a.htm Situación da Casa Branca de Gramido] {{Pt}}. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Portugal]] [[Categoría:Revolucións do século XIX]] [[Categoría:1846]] 7pzczx29gxb0phfvgwv5gc3ipprp3c6 0 500495 7108430 7039055 2025-06-27T15:18:01Z Autopistero20502020 127649 7108430 wikitext text/x-wiki {{homónimos}} {{Galizionario|serra}} O [[topónimo]] '''Pacios da Serra''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Pacios da Serra, Quiroga|Pacios da Serra]]''', parroquia do concello de [[Quiroga]]; **'''[[Pacios da Serra, Pacios da Serra, Quiroga|Pacios da Serra]]''', lugar de dita parroquia. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Pacios|A Serra}} {{control de autoridades}} 2se7ngh8lfa7smjomkonptgbopvbd61 0 501428 7108231 6984814 2025-06-27T13:12:32Z Autopistero20502020 127649 7108231 wikitext text/x-wiki {{homónimos}} {{Galizionario|parada}} {{Galizionario|seca}} O [[topónimo]] '''Parada Seca''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Parada Seca, Chandrexa de Queixa|Parada Seca]]''', parroquia do concello de [[Chandrexa de Queixa]]; **'''[[Parada Seca, Parada Seca, Chandrexa de Queixa|Parada Seca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Parada Seca, Vilar de Cerreda, Nogueira de Ramuín|Parada Seca]]''', lugar da parroquia de [[Vilar de Cerreda, Nogueira de Ramuín|Vilar de Cerreda]], no concello de [[Nogueira de Ramuín]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Parada|Seca (homónimos)|Paradaseca}} {{control de autoridades}} abm9uuu27x4r1b9k1okvbrv8q9h2fhk 0 501429 7108234 6984817 2025-06-27T13:12:56Z Autopistero20502020 127649 7108234 wikitext text/x-wiki {{homónimos}} {{Galizionario|parada}} {{Galizionario|seca}} O [[topónimo]] '''Paradaseca''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Paradaseca, Quiroga|Paradaseca]]''', parroquia do concello de [[Quiroga]]; **'''[[Paradaseca, Paradaseca, Quiroga|Paradaseca]]''', lugar de dita parroquia. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Parada|Seca (homónimos)|Parada Seca}} {{control de autoridades}} dryueowrw25zfoawf78fjhthzywmtrx 0 502649 7109337 7023122 2025-06-28T11:40:21Z 46.222.117.207 7109337 wikitext text/x-wiki {{Biografía|pé=Imaxe de Emilio Romanos Castiñeira.}} [[Ficheiro:Rochi Nóvoa Vázquez Farrapos de Boneca.jpg|alt=Fotosesión de Rochi Nóvoa Vázquez para Farraos de Boneca|miniatura|Fotosesión de Rochi Nóvoa Vázquez para Farraos de Boneca]] '''Rosa María Nóvoa Vázquez,''' máis coñecida como '''Rochi Nóvoa''', nada en [[Sobradelo, Xunqueira de Ambía|Sobradelo]] ([[Xunqueira de Ambía]]) o [[8 de novembro]] de [[1975]], é unha [[Escritor, escritora|escritora]], pintora, música e mestra [[Pobo galego|galega]].<ref name=":0">{{Cita web|título=Rochi Nóvoa Vázquez Museo da Limia|url=https://www.museodalimia.com/autores/rochi-novoa-vazquez/|data-acceso=2021-11-12|lingua=|páxina-web=.museodalimia.com}}</ref> == Traxectoria == En [[1992]] e [[1993]] creou a Asociación Cultural O Bouzo e a Asociación Xuvenil A Carreira Coba. Nesa época tamén comezou a editar o xornal ''O voceiro do Pobo'' no que colaboraban os negocios locais e o Concello de [[Xunqueira de Ambía]].<ref name=":0" /> Foi fundadora e promotora do Tangaraño Cultural de Sobradelo dende o 2013, presidenta da Asociación Cultural O Sobradelo do Tangaraño.<ref>{{Cita web|título=Ultiman la preparación del octavo Tangaraño Cultural en Xunqueira de Ambía|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ourense/xunqueira-de-ambia/2021/05/05/xunqueira-ambia-ultiman-preparacion-octavo-tangarano-cultural-sobradelo/0003_202105O5C4998.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2021-05-05|data-acceso=2025-04-02|lingua=es}}</ref> En [[2019]] recuperou a figura do Farrumeco, unha das personaxes típicas do [[Entroido]] da zona,<ref>{{Cita web|url=https://www.laregion.es/video/videos-ourense/farrumecos-sobradelo-follateiros-lobios-unen-mugae/202304222104191214643.html|páxina-web=laregion.es|título=Farrumecos de Sobradelo y Follateiros de Lobios se unen al Mugae|data-acceso=11 de maio de 2023|data-publicación=23 de abril de 2023|apelidos=Redacción}}</ref> común a outros concellos. Asistiu a irmandades de Entroidos como a Mascarada de Chantada, promovida polos Volantes e Maragatos de [[Santiago de Arriba, Chantada|Santiago de Arriba]].<ref>{{Cita novas|título=Sobradelo volveu ser unha festa no seu V Tangaraño|url=https://www.laregion.es/articulo/allariz/sobradelo-volveu-ser-festa-seu-v-tangarano/20180603115849798279.html|xornal=[[La Región]]|data=3 de xuño de 2018|data-acceso=15 de novembro de 2021}}</ref>, ou a VíboMask.<ref>{{Cita web|título=Figuras del entroido salvadas gracias a los abuelos|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ourense/xunqueira-de-ambia/2022/02/26/figuras-salvadas-gracias-abuelos/0003_202202O26C7992.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2022-02-26|data-acceso=2025-04-02|lingua=es}}</ref> En abril do [[2023]] cedeulle un Farrumeco ao Museo Galego do Entroido (MuGae)<ref>{{Cita web|título=El Museo do Entroido sumará dos trajes más a su colección|url=https://www.laregion.es/articulo/a-limia/museo-do-entroido-sumara-trajes-mas-coleccion/202304121741571212149.html|páxina-web=La Región|data=2023-04-13|data-acceso=2023-06-12|lingua=es|nome=La|apelidos=Región}}</ref><ref>{{Cita web|título=O despoboamento do rural complica a supervivencia dalgúns entroidos|url=https://cadenaser.com/2022/02/15/o-despoboamento-do-rural-complica-a-supervivencia-dalguns-entroidos/|páxina-web=cadena SER|data=2022-02-15|data-acceso=2023-06-12|lingua=|nome=Lucía|apelidos=Abarrategui}}</ref><ref>{{Cita web|título=El Museo Galego do Entroido presenta dos nuevos trajes|url=https://www.farodevigo.es/ourense/2023/04/05/museo-galego-do-entroido-presenta-85640087.html|páxina-web=Faro de Vigo|data=2023-04-05|data-acceso=2023-06-12|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|título=A incógnita dos Farrumecos de Sobradelo|url=https://www.laregion.es/articulo/allariz/incognita-farrumecos-sobradelo/202202081720241104912.html|páxina-web=La Región|data=2022-02-09|data-acceso=2023-06-12|lingua=|nome=La|apelidos=Región}}</ref> En 2024 constituíu o Encontro da Palabra Galaico Portugués, que trasladou ao Concello de Xinzo de Limia.<ref>{{Cita web|título=Galiportus Ep. 49- Rochi Nóvoa, a poesía e o "1º Encontro galaico-portugués da Palabra" - GALIPORTUS - Podcast en iVoox|url=https://www.ivoox.com/galiportus-ep-49-rochi-novoa-a-poesia-e-audios-mp3_rf_128186462_1.html|páxina-web=iVoox|data-acceso=2025-04-02|lingua=es}}</ref> No mesmo ano colaborou con Mikel Aristegui na peza teatral ''Las bodas de Fígaro'' Impartindo obradoiros de máscaras das persoanxes do Entroido<ref>{{Cita web|título=“Las bodas de Fígaro” ourensanas de Mikel Aristegui|url=https://www.laregion.es/vida/bodas-figaro-ourensanas-mikel-aristegui_1_20240623-2457441.html|páxina-web=La Región|data=2024-06-23|data-acceso=2025-04-02|lingua=es|nome=Mónica V.|apelidos=Lopo}}</ref> Participa activamente en recitais conxuntos con músicos e solidarios, como Festa da República Galega, [[Culturgal]], ParnaLixo, Encontros Poéticos, A porta Verde, Por un Ribeiro Poético ou o [[Festival do Condado]].<ref>{{Cita web|título=Rochi Novoa, o aturuxo do corazón|url=https://ourensenarede.com/rochi-novoa-aturuxo-do-corazon/|páxina-web=Ourense na Rede|data=2021-10-06|data-acceso=2021-11-12|lingua=}}</ref> Ten colaboracións con grupos musicais como [[Zënzar]], Inibo, Daniel Minimalia, Manuel Carballo, O Reverendo Can,<ref name=":0" /> Roberto Sobrado Grupo, Ray Porto y las Cruces (cuxo CD leva o título do poema que versionaron "Autoestrada"). Colaborou no programa de radio ''Banda Aparte 2.0'' cunha breve sección de poesía. Publicou artigos en xornais como ''Diario do Támega'', ''Follas caducas'', ''Ourense na Rede'' ou ''[[Nós Diario]]''. En xullo de 2024 publicou cinco relatos sobre a súa avoa en Nós Diario: "A maxia da avoa".<ref>{{Cita web|título=Rochi Nóvoa, escritora: "Quero que con estes relatos os meus fillos poidan coñecer en profundidade a súa bisavoa"|url=https://www.nosdiario.gal/articulo/cultura/contra/20240629122824201313.html|páxina-web=Nós Diario|data=2024-06-29|data-acceso=2024-07-06|lingua=gl|nome=María|apelidos=Vila Camino}}</ref> A nivel artístico a súa pintura amosa trazos de debuxos infantís en corpos espidos de mulleres con cabezas de paxaros, [[Cebola|cebolas]] ou [[Elefante|elefantes]], así como caras desproporcionadas, con moita cor, pero na maioría tristes. Algunhas das súas exposicións de "Versos " estiveron en Santiago de Compostela, AC Auriense, A Casa do escudo, entre outras. «Bonecas de papel no time 4lovers» expúxose en espazos culturais e asociacións, así como en tabernas como Umpalumpa,<ref>{{Cita web|título=Rochi Nóvoa abre mostra pictórica en Maceda|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ourense/maceda/2017/10/01/span-langglrochi-novoa-abre-mostra-pictorica-macedaspan/0003_201710O1C11997.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2017-10-01|data-acceso=2025-04-02|lingua=}}</ref> ou Barriga Verde. En 2025 expuxo en [[Baños de Molgas]] ''Veladuras do silencio''.<ref>{{Cita web|título="Veladuras do Silencio": a nova exposición de Rochi Novoa|url=https://ourensenarede.com/veladuras-silencio-nova-exposicion-rochi-novoa/|páxina-web=OUrensenarede.com|data=2025-03-28|data-acceso=2025-04-02|lingua=|apelidos=Redacción}}</ref>Versos blancos en Sandiás [https://www.nosdiario.gal/event/inauguracion-versos-blancos-27-06-2025/] Foi mestra e directora no CEIP Rodolfo Núñez de [[Vilardevós]],<ref name=":1">{{Cita web|título=Versos e música, a nova aposta de Rochi Nóvoa|url=https://www.laregion.es/articulo/ourense/versos-musica-nova-aposta-rochi-novoa/20170918002402736370.html|páxina-web=La Región|data=2017-09-18|data-acceso=2021-11-12|lingua=|nome=La|apelidos=Región}}</ref><ref>{{Cita web|título=O CEIP Rodolfo Núñez convoca a 150 escolares á súa loita contra o lume|url=https://www.laregion.es/articulo/monterrei/ceip-rodolfo-nunez-convoca-150-escolares-sua-loita-lume/20180522121140794943.html|páxina-web=La Región|data=2018-05-22|data-acceso=2023-06-12|lingua=|nome=La|apelidos=Región}}</ref><ref>{{Cita web|título=Comunicadores "moi riquiños"|url=https://www.laregion.es/articulo/xornal-escolar/comunicadores-moi-riquinos/20170308143752692119.html|páxina-web=La Región|data=2017-03-08|data-acceso=2023-06-12|lingua=|nome=La|apelidos=Región}}</ref><ref>{{Cita web|título=El colegio de Vilardevós busca fotos antiguas para un libro|url=https://www.laregion.es/articulo/monterrei/colegio-vilardevos-busca-fotos-antiguas-libro/20170114115029677903.html|páxina-web=La Región|data=2017-01-14|data-acceso=2023-06-12|lingua=es|nome=La|apelidos=Región}}</ref><ref>{{Cita web|título=Soldados da Paz de Vilardevós|url=https://www.laregion.es/articulo/xornal-escolar/soldados-da-paz-vilardevos/20170308143309692116.html|páxina-web=La Región|data=2017-03-08|data-acceso=2023-06-12|lingua=|nome=La|apelidos=Región}}</ref>no CEIP Novo de [[Arteixo]], CEIP Nosa Señora dos Remedios de [[Ponteareas]], CEIP Carlos Casares e CEIP Rosalia de Castro de [[Xinzo de Limia]]<ref>{{Cita web|título=Profesional CEIP CARLOS CASARES|url=https://www.edu.xunta.gal/centros/ceipcarloscasaresxinzo/taxonomy/term/7|páxina-web=www.edu.xunta.gal|data-acceso=2021-11-12}}</ref> e outros varios coincidindo no [[CEIP Lañas]] con [[Caxade (grupo)|Caxade]]. En 2022 gozou dunha bolsa para creadoras literarias da [[Deputación de Ourense]] en colaboración co proxecto Residencia Literaria 1863, que dirixe [[Yolanda Castaño]], para realizar unha estadía dun mes en [[Polonia]] para rematar ''Diagnóstico poético'', un ''libro-guía.''<ref>{{Cita web|título=NOTICIAS A LIMIA O retiro polaco de Rochi Nóvoa para escribir un libro-guía: ‘Diagnóstico poético”|url=https://www.diariodolimia.gal/articulo/cultura/noticias-limia-retiro-polaco-rochi-novoa-escribir-libro-guia-diagnostico-poetico/20220912190600011951.html|páxina-web=Diario do Limia|data=2022-09-13|data-acceso=2024-08-09|lingua=|nome=Diario do|apelidos=Limia}}</ref> == Obra == === Poesía en galego === * ''Cos pes na terra e a alma na Lúa'' ([[2009]]). Ed. Peto. ''En'' [[2010]], Edición Estendida. ISBN 978-1445207070. *''Sen ti son Eu'' ([[2012]]). Libro dixital Camaleo editado por Carlos Rodriguez Pérez. *''Farrapos de Boneca'' ([[2013]]).<ref>{{Cita web|título=Recital-presentación libro-disco: "Farrapos de boneca" de Rochi Nóvoa Museo Etnolóxico de Ribadavia|url=https://museoetnoloxicoribadavia.xunta.gal/gl/actividades/recital-presentacion-libro-disco-farrapos-de-boneca-de-rochi-novoa|páxina-web=museoetnoloxicoribadavia.xunta.gal|data-acceso=2025-04-02}}</ref> <ref>{{Cita web|título=Farrapos de boneca es el último libro de Rochi Nóvoa|url=https://www.elcorreogallego.es/galicia/2014/01/11/farrapos-boneca-ultimo-libro-rochi-110596388.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2014-01-11|data-acceso=2025-04-02|lingua=es|apelidos=m.g}}</ref> Libro musical + CD. ISBN 978-84-15045-36-6. ePub: ISBN 987-84-15045-37-3. 6 poemas musicados por Nacho Martínez, Daniel Soldevilla, Servando Barreiro e Antonio I. Fernández, que pon música a todo o recital. Fotografía: Emilio Romanos, Ana Nieto e Orenxebre Fotografía. *''Muller de Papel'' ([[2015]]). Edición artística numerada; crowfounding<ref>{{Cita web|título=Rochi Novoá: Muller de papel - ithcrowdfunding|url=https://ithcrowdfunding.org/projects/rochi-novoa-muller-de-papel/|data=2022-10-04|data-acceso=2025-04-02|lingua=es}}</ref> <ref>{{Cita web|título="MULLER DE PAPEL", Rochi Nóvoa - OZOCOgz Deseño Galego|url=https://ozocogz-atenda.com/p/muller-de-papel-rochi-novoa|páxina-web=ozocogz-atenda.com|data-acceso=2025-04-02|lingua=}}</ref> <ref>{{Cita web|título=musicaengalego: ROCHI NOVOA MULLER DE PAPEL|url=https://musicaengalego.blogspot.com/2013/12/rochi-novoa-muller-de-papel.html|páxina-web=musicaengalego|data-acceso=2025-04-02}}</ref>.Publicado baixo licenza [[Creative Commons]]. Con CD. Poemas musicados por: Nacho Martínez, Daniel Soldevilla, Servando Barreiro, Daniel Minimalia, INIBO, Castor Pérez e Antonio I. Fernández, que pon música a todo o recital. Fotografía: Pepe Escano, Róber García e Orenxebre Fotografía. Pintura e Escultura: Chús Lauzara. A exposición fotográfica e de arte estivo na A.C. Auriense, Sala Aposthrofe, Mingos Teixeira, Ateneo Ourensán e Taberna de Acevedo. *''Instances'' ([[2017]]).<ref>{{Cita web|título=Compostela: presentación de Instances, de Rochi Nóvoa Axenda cultural AELG|url=https://axendacultural.aelg.gal/2018/06/15/compostela-presentacion-de-instances-de-rochi-novoa/|data=2018-06-15|data-acceso=2025-04-02|lingua=gl-ES|apelidos=asociacionescritoras-es}}</ref> <ref>{{Cita web|título=Versos e música, a nova aposta de Rochi Nóvoa|url=https://www.laregion.es/comarca-de-ourense/versos-musica-nova-aposta-rochi-novoa_1_20170917-2932660.html|páxina-web=La Región|data=2017-09-17|data-acceso=2025-04-02|lingua=|nome=Xiana|apelidos=Cid}}</ref> Proxecto con Daniel Soldevilla e Punxta González. Publicado baixo licenza [[Creative Commons]]. *''MaXic'' ([[2020]]). Con CD.<ref>{{Cita web|título=Rochi Nóvoa: Sensual, sexual pero tamén social|url=https://www.atlantico.net/articulo/cultura/rochi-novoa-sensual-sexual-tamen-social/20200522120940776074.html|páxina-web=Atlántico|data=2020-05-22|data-acceso=2021-11-12|lingua=|apelidos=Atlántico}}</ref> Os membros de [[Zënzar]], Daniel Soldevilla, Manuel Carballo, Puntxa González Rivera e O Reverendo Can acompañan coa súa música a voz de Rochi Nóvoa.Publicado baixo licenza [[Creative Commons]]. *''Diagnóstico Poético os versos que levas dentro'' ([[2020|2023]]). Comunicación Gráfica SL. <ref>{{Cita web|título=Ourense: presentación de Diagnóstico Poético: Os versos que levas dentro, de Rochi Novoa Axenda cultural AELG|url=https://axendacultural.aelg.gal/2023/06/20/ourense-presentacion-de-diagnostico-poetico-os-versos-que-levas-dentro-de-rochi-novoa/|data=2023-06-20|data-acceso=2025-04-02|lingua=|apelidos=asociacionescritoras-es}}</ref> ISBN 978-8418514920. *''Arame e fio'' (2024). Deputación de Ourense. 84 páxs. ISBN 978-84-16643-67-7.<ref>{{Cita web|título=ARAME E FÍO – Publicacións Deputación Provincial de Ourense|url=https://publicacions.depourense.es/publicacion/arame-e-fio/|data-acceso=2025-04-02|lingua=gl-ES}}</ref> === Poesía bilingüe === * ''Punk-dereta'' ([[2021]]).<ref>{{Cita web|título=Rochi Nóvoa: "Punk-dereta 40 é un poemario dunha voz feminina na pandemia"|url=https://www.laregion.es/comarca-de-ourense/rochi-novoa-punk-dereta-40-poemario-dunha-voz-feminina-pandemia_1_20211125-2256705.html|páxina-web=La Región|data=2021-11-25|data-acceso=2025-04-02|lingua=|nome=Laura|apelidos=Lunardelli}}</ref> <ref>{{Cita libro|título=PUNK-DERETA - ROCHI NOVOA VAZQUEZ - 9788412374674|url=https://www.agapea.com/Rochi-Novoa-Vazquez/Punk-dereta-9788412374674-i.htm?srsltid=AfmBOoqKLyy_VJ5iMUHeXcqHF8JpH0NwVE8o2msD5hTD9FOeACliXWXV}}</ref> Entrelíneas Editores. ISBN 978-84-123746-7-4. Poemas en galego e castelán, ilustracións da autora e doutras colaboradoras. === Obra en Inglés === * ''Diccionario Visual Galego-English/ English-Galego'' (2009)''.'' Lulú.com. ISBN ‎978-1445204741. *''Recipes & Tips in the English Classroom<nowiki/>. Receitas, Zumes e Froitas na aula de inglés'' (2010). Lulu Press, Inc..ISBN 978-1409296775. === Obras colectivas=== * ''Alén do Silencio'' (2014). ISBN: 9788415045410 * ''Versus Cianuro'' (2013). ISBN 978-84-616-6956-1. Poemas contra a mina de Ouro de [[Corcoesto, Cabana de Bergantiños|Corcoesto]] * ''Xabarín 18 (18 anos dun proxecto normalizador)'' (2013). ISBN 84-87951-18-X. * ''Os Camiños da Brétema'' (2014-Editado 2015). * ''Letras Perennes de Folla Caduca'' (2014). * ''Dez anos da Porta Verde'' (2015). ISBN 978-84-943881-8-7. * ''105 Voces para Rosalía de Castro'' (2015). * ''Homenaxe poético para Manuel María'' (2015). * ''Xilgra'' (2015). CD recompilatorio, cuxo significado é “música” en barallete (fala característica dos afiadores), promovida pola Asociación Cultural “A Galleira” co obxectivo dar a coñecer a música feita en galego na “cidade da chispa”. No CD, participan un total de 10 bandas da cidade de Ourense, “bandas que practican estilos musicais tan diversos como o jazz, o rock, a música mestiza con grupos como Guezos ou Sonoro Maxín, Skalingrado&nbsp; Malheira e os poemas de Rochi Nóvoa. * ''A música das árbores'' (2016). <nowiki>ISBN 978-84-9914-917-2</nowiki>. * ''Aldeas sin voz'' (2016). ISBN 978-84-608-3704-6. * ''Calpurnias'' (2018). ISBN 978150479150. * ''Nove encontros na Coroa e o que queda'' (2018). * ''Canciones, algún desliz y dos o tres fotografías'' (2019)''.'' [[Los Suaves]] ISBN 9788416643240. * ''Antoloxia 21. voces poéticas 8 marzo'' (2020). * ''Wyspa Kwartalnik Literacki nr 4'' ( 2022) ISBN 9-77189-2612<nowiki/>. 25 Poemas traducidos ao polaco. * ''Irmás. Oito diálogos contra a desmemoria (2023). Alvarellos.'' ISBN 978-84-18567-39-1. * ''Miño, antoloxía do relato galego actual'' ( 2023)''.'' Galaxia. ISBN 978-84-1110-310-7. * ''Sempre Abril, 50 anos da revoluçâo dos cravos, 500 anos do nascimento de Camoes'' (2024 ). ISBN 978-8412768329. == Premios == Conseguiu galardóns poéticos xa no instituto, na Casa de Xuventude, no Certame escolar de Coca-Cola (1ª da Galiza e 2ª de España). * 3º premio no Leiras Pulpeiro 2020 pola obra ''Barazas e sedeños.''<ref>{{Cita web|título=Mondoñedo lembra a Leiras Pulpeiro cunha ofrenda floral e a entrega de premios|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/amarina/mondonedo/2020/12/13/span-langglmondonedo-lembra-leiras-pulpeiro-cunha-ofrenda-floral-entrega-premiosspan/0003_202012X13C4996.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2020-12-13|data-acceso=2024-08-09|lingua=}}</ref> * 1º premio no Concurso Lasarte Osoria por ''6 verdades.''<ref>{{Cita web|título=Entregados los premios de los Concursos Literarios de Lasarte-Oria del 2021|url=https://www.diariovasco.com/buruntzaldea/lasarte/entregados-premios-concursos-20211128220913-ntvo.html|páxina-web=El Diario Vasco|data=2021-11-28|data-acceso=2024-08-09|lingua=es|nome=El Diario|apelidos=Vasco}}</ref> * Xogos Florais de Ponteareas 2020 por Primavera Punk.<ref>{{Cita web|url=https://www.cousasde.com/ponteareas-entregou-os-premios-dos-xogos-florais-2020/|páxina-web=cousasde.com/ponteareas|título=Ponteareas entregou os premios dos Xogos Florais 2020!|data-acceso=9 de agosto de 2024}}</ref> * Premio O Corcel Negro por ''Punk-dereta'' en 2021.<ref>{{Cita web|título=Punk-dereta en tempos de Punk-demia|url=https://ourensenarede.com/punk-dereta-en-tempos-de-punk-demia/|páxina-web=OUrensenarede.com|data=2021-11-21|data-acceso=2024-08-09|lingua=|apelidos=Redacción}}</ref> * Accésit no Premio Acouga Casa dos Poetas 2024.<ref>{{Cita web|título=Naila María González gaña o premio Acouga Casa dos Poetas|url=https://www.laregion.es/articulo/celanova/naila-maria-gonzalez-gana-premio-acouga-casa-poetas/202408080745041317166.html?fbclid=IwY2xjawEiB0BleHRuA2FlbQIxMQABHQfzCiYZd2ZogvBO_MTseg7KhItPBd9TdN1of6iqBsNkIjqFIJA-HJFUhw_aem_35ahiuzzexwxCUnSBYcQXg|páxina-web=La Región|data=2024-08-08|data-acceso=2024-08-08|lingua=|nome=La|apelidos=Región}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://cadernodacritica.wordpress.com/2016/02/03/cuestionario-proust-rochi-novoa-vazquez/ Cuestionario Proust: Rochi Nóvoa Vázquez, Ramón Nicolás]. * [http://rochinovoavazquez.blogspot.com/ Blog de Rochi Nóvoa] * [https://www.youtube.com/live/AyHpk2iMwN8 Entrevista sobre os Farrumecos de Sobradelo (febreiro 2025)] [https://www.laregion.es/entroido/as-trasnadas-do-farrumeco-xunqueira_1_20250208-3403541.html] [https://www.diariodolimia.gal/album/a-limia/fotogaleria-farrumecos-adiantaronse-ao-petardazo-xinzo/20250210115251035051.html] * Entrada do traxa de Farrumecos de Sobradelo no MUGAE [https://www.laregion.es/a-limia/museo-do-entroido-sumara-trajes-mas-coleccion_1_20230413-2372971.html][https://www.laregion.es/entroido/museo-do-entroido-incrementa-coleccion_1_20230423-2375446.html] * IV Xornada sobre os entroidos, entrevista dos Farrumecos de Sobradelo en Orgullo Galego [https://www.youtube.com/watch?v=AyHpk2iMwN8] {{ORDENAR:Novoa Vazquez, Rochi}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Mestres de Galicia]] [[Categoría:Nados en 1975]] [[Categoría:Nados en Xunqueira de Ambía]] [[Categoría:Escritores de Galicia en lingua galega]] [[Categoría:Personalidades da música de Galicia]] ju4ysfmwgx8ymkzi65vgbrwfc2wannq 0 503834 7108448 6998411 2025-06-27T15:24:50Z Vitoriaogando 75439 7108448 wikitext text/x-wiki Os '''sesquiterpenos''' son os [[terpeno]]s de 15 carbonos, formados por tres unidades de [[isopreno]] (ou un [[monoterpeno]] e medio ; o prefixo sesqui significa 'un e medio'). Se conteñen modificacións como rearranxos e oxidacións que introducen átomos de oxíxeno, reciben o nome de '''sesquiterpenoides'''. Poden ser moléculas lineais ou ciclicas. Igual que os monoterpenoides, moitos sesquiterpenoides están presentes nos [[aceite esencial|aceites esenciais]] de plantas. Ademais moitos sesquiterpenoides actúan como [[fitoalexina]]s, compostos antibióticos producidos polas plantas en resposta á aparición de microbios, e como inhibidores da alimentación dos herbívoros oportunistas.<ref>{{cite book|title=Terpenes: Flavors, Fragrances, Pharmaca, Pheromones|chapter=Sesquiterpenes|author=Eberhard Breitmaier||year= 2006|isbn=9783527609949 |doi=10.1002/9783527609949.ch3|subscrición=Si}}</ref> == Exemplos == Os sesquiterpenos cíclicos son máis comúns que os monoterpenos cíclicos debido ao incremento da lonxitude da cadea e os [[dobre enlace|dobres enlaces]] adicionais nos precursores dos sesquiterpenos. Ademais dos sistemas comúns de aneis de seis membros como o do [[zinxibereno]] (un constituínte do aceite de [[xenxibre]]), a ciclación dun extremo da cadea ao outro pode orixinar aneis macrocíclicos como o do [[humuleno]]. [[Ficheiro:Zingiberene.png|miniatura|esquerda|100px|O [[zinxibereno]], un sesquiterpeno abundante no [[xenxibre]].]] [[Ficheiro:Cadinene.svg|miniatura|esquerda|100px|O &delta;-[[cadineno]], é un membro dunha familia de sesquiterpenos.]] [[Ficheiro:(S)-Humulone.svg|miniatura|100px|As [[humulona]]s son sesquiterpenoides que dan aroma á cervexa.]] Os [[cadineno]]s conteñen dous aneis de seis membros fusionados. O [[cariofileno]], un compoñente de moitos [[aceite esencial|aceites esenciais]] como o aceite de trevo, contén un anel de nove membros fusionado a un anel de [[ciclobutano]]. O [[vetivazuleno]] e o [[guaiazuleno]] son sesquiterpenoides bicíclicos aromáticos. Coa adición dun terceiro anel, as posibles estruturas son aínda máis variadas. Exemplos son o [[lonxifoleno]], o [[copaeno]] e o alcohol [[patchoulol]]. === Sesquiterpenoides === O esqueleto de [[farnesil pirofosfato|FPP]] pode ser remodelado de diferentes xeitos e unido con distintos grupos funcionais, orixinando unha gran variedade de sesquiterpenoides. A [[xeosmina]], o composto volátil que dá un sabor térreo e un olor a mofo á auga potable e o cheiro característico dos días de chuvia, é un sesquiterpenoide, producido por bacterias, especialmente [[cianobacterias]], que están presentes nos solos e traídas de auga.<ref>{{Cite journal| vauthors = Izaguirre G, Taylor WD | date = June 1995 |title=Geosmin and 2-methylisoborneol production in a major aqueduct system |journal=Water Science and Technology|volume=31|issue=11|pages=41–48|doi=10.1016/0273-1223(95)00454-u }}</ref> A oxidación do farneseno orixina o sesquiterpenoide [[farnesol]]. As [[lactona sesquiterpénica|lactonas sesquiterpénicas]] son un tipo común de sesquiterpenoides que conteñen un anel [[lactona]], de aí o seu nome. Encóntranse en moitas plantas e poden causar reaccións alérxicas e toxicidade se se consomen en exceso, especialmente polo gando que pasta.<ref>{{cite web |url=http://poisonousplants.ansci.cornell.edu/toxicagents/sesqlactone/sesqlactone.html|title=Sesquiterpene Lactones and their toxicity to livestock |author=<!--Non indicado--> |date= |website=Cornell CALS|publisher=Cornell University |access-date=December 29, 2018 }}</ref> O termo merosesquiterpenoides foi acuñado en 1968 para describir moléculas desta clase que teñen unha orixe biosintética mixta, o que significa que os precursores [[isoprenoide]]s como o [[isopentenil pirofosfato]] derivan tanto da vía do [[vía do mevalonato|mevalonato]] coma da [[vía non do mevalonato]].<ref>{{Cite journal|last=Simpson|first=Thomas J.|last2=Ahmed|first2=Salman A.|last3=Rupert McIntyre|first3=C.|last4=Scott|first4=Fiona E.|last5=Sadler|first5=Ian H.|date=1997-03-17|title=Biosynthesis of polyketide-terpenoid (meroterpenoid) metabolites andibenin B and andilesin A in Aspergillus variecolor|url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S004040209700015X|journal=Tetrahedron|language=en|volume=53|issue=11|pages=4013–4034|doi=10.1016/S0040-4020(97)00015-X|issn=0040-4020}}</ref> == Biosíntese == Os esqueletos de sesquiterpenos proveñen dun precursor común: o [[farnesil pirofosfato]]:<ref>{{cita libro|autor=Paul M. Dewick|título=Medicinal natural products: a biosynthetic approach|editorial=John Wiley and Sons|ano=2009|isbn=9780470741689}}</ref> [[Ficheiro:pirofosfatodefarnesilo.png|350px|center]] Varios sesquiterpenos de esqueleto lineal prodúcense como derivados do farnesil pirofosfato. A [[hormona vexetal|hormona das plantas]] [[ácido abscísico]] é estruturalmente un sesquiterpeno; o seu precursor de 15 carbonos, a [[xantosina]], non se sintetiza directamente de 3 unidades de isopreno senón que se produce por unha escisión oxidativa asimétrica dun [[carotenoide]] de 40 unidades. [[Ficheiro:Biosintesis de triprenoles.png|center|800px]] Os sesquiterpenos monocíclicos xéranse por reaccións de ciclación do farnesil pirofosfato ou algúns dos seus derivados (pero o esqueleto de drimano fórmase por unha diciclación concertada): [[Ficheiro:Biosíntesis de sesquiterpenos monociclicos.png|center|600px]] Principais esqueletos sesquiterpénicos (inclúense os esqueletos transpostos e os escindidos) == Farnesanos == {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- | [[Ficheiro:Farnesano -Numeración.png|centro|350px]] |- |'''[[Farnesano]]''' |} :* Epoxifarnesanos A merrekentrona D é un sesquiterpenfurano illado das raíces e os enxertos da planta ''[[Merremia kentrokaulus]]''.<ref>K. Jenett-Siems, K. Siems, L. Witte and E. Eich, ''J. Nat. Prod.'' (2001) v.64:p.1471</ref> A miomontanona obtívose de ''[[Myoporum montanum]]''.<ref>P. L. Metra and M. D. Sutherland. ''Tetrahedron Lett.'' (1983) v.24:p.1749</ref> A dendrolasina encóntrase nas secrecións defensivas da [[formiga]] ''[[Lasius fuliginosus]]''<ref> ''On the biosynthesis of dendrolasin, a body constituent of the ant Lasius fuliginosus Latr''. Waldner EE, Schlatter C, Schmid H. ''Helv Chim Acta.'' (1969) v.52(1):pp. 15-24.</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- | [[Ficheiro:Botrylactone.png|centro|150px]] | [[Ficheiro:Dendrolasin.svg|250px]] |- |'''[[Botrilactona]]''' |'''Dendrolasina''' |- |} == Ciclofarnesanos simples== === Cicloneridiol === O [[ciclonerodiol]] é un [[metabolito]] illado de ''[[Trichothecium]]'' spp., ''[[Fusarium culmorum]]'', ''[[Gibberella fujikuroi]]'' e ''[[Trichoderma polysporum]]'',<ref>Fujita, T. et al., Chem. Pharm. Bull. (1984) 32, 4419</ref> que contén un esqueleto de 6-(2,3-dimetilciclopentil)-2-metilheptano. O grupo do [[chokol]] está formado por un conxunto de [[terpeno]]s illados do [[endófito|fungo endófito]] ''[[Epichloe typhina]]'' que presentan aneis de 5 membros, tales como os chokol A e F<ref>Yoshihara, T. et al., ''Tet. Lett.'' (1985) 26:5551- 5554</ref> (que contén un esqueleto de 4-(2,3-dimetilciclopentil)pentano) e os chokol B, C, D e E (que conteñen un esqueleto de 6-(2,3-dimetilciclopentil)-2-metilheptano).<ref>Koshino, H. et al., ''Agric. Biol. Chem.'' (1989) 53:789- 796</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Ciclonerodiol.png|centro|120px]] |[[Ficheiro:Chokol A.png|centro|165px]] |[[Ficheiro:Chokol B.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Chokol C.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Chokol E.png|centro|150px]] |- |'''[[Ciclonerodiol]]''' |'''[[Chokol A]]''' |'''[[Chokol B]]''' |'''[[Chokol C]]''' |'''[[Chokol E]]''' |} === 5,9-Ciclofarnesanos === O [[cetol Carney]] é un 5,9-ciclofarnesano illado de plantas do xénero ''[[Myoporum]]''. O seu esqueleto de carbono é 1-(butan-2-il)-3-metil-2-(3-metilbutil)ciclopentano. Illáronse outros compostos con estrutura relacionada, tales como o [[cetol Brigalow]], o [[cetol Kindon]], o [[cetol Carr]], o [[cetol Jackson]], o [[cetol Warrego]] e o [[cetol Woogaroo]].<ref>Sutherland, M.D. et al., ''Aust. J. Chem.'' (1989) 42:1995 </ref> A [[curcumalactona]] é unha sesquiterpenlactona illada de ''[[Curcuma wenyujin]]''.<ref>Inayama, S. et al., Chem. Pharm. Bull., 1985, 33, 2179- 2182; 1986, 34, 5122- 5132 </ref> As ciclohidromiopironas e o eumorfistonol son compostos illados de ''[[Eumorphia prostata]]''.<ref>Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1978, 17, 1155 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:5,9-cyclofarnesane.png|150px|centro]] |[[Ficheiro:Cetol Carney.png|centro|135px]] |[[Ficheiro:Curcumalactone.png|centro|130px]] |[[Ficheiro:Cyclodehydromyopyrone A.png|centro|110px]] |[[Ficheiro:Gyrinidione.png|centro|170px]] |- |'''5,9-Ciclofarnesano''' |'''[[Cetol Carney]]''' |'''[[Curcumalactona]]''' |'''[[Ciclodeshidromiopirona]] A''' |'''Xirinidona''' |} :* {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Abeo 14(7--6) 5,9-cyclofarnesane.png|centro|150px]] | [[Ficheiro:Merrekentrona D.png|170px|centro]] | [[Ficheiro:Myomontanone.png|centro|130px]] | [[Ficheiro:Cyclodehydromyopyrone B.png|centro|170px]] | [[Ficheiro:Eumorphistonol.png|centro|170px]] |- |'''Abeo 14(7→6) 5,9-ciclofarnesano''' |'''Merrekentrona D''' |'''Miomontanona''' |'''Ciclodeshidromiopirona B''' |'''Eumorfistonol''' |- |} Caulolactona [[Ficheiro:Caulolactona.png|centro|150px]] == Herbasólido == [[Ficheiro:Herbasolide.png|centro|150px]] == Sesquiterpentropolonas == {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:1-(3-Metilbutil)-2-(propan-2-il)cicloheptano.png|centro|200px]] |[[Ficheiro:Nootkatin.png|centro|200px]] |[[Ficheiro:Cupressotropolone B.png|centro|340px]] |- |'''1-(3-Metilbutil)-2-(propan-2-il)cicloheptano''' |'''Nootkatina''' |'''Cupresotropolona B''' |} == Herbertianos == Os herbertianos (4-metil-2-(2-metilbutil)-1-(1-metiletil)ciclohexano, non confundir con [[herbertanos]]) son ciclofarnesanos obtidos a partir da ciclación do farnesil pirofosfato nas posicións 5 e 10. Exemplos destes compostos son o humbertitol e o penlanfurano, illado da [[porifera|esponxa]] mariña ''[[Dysidea fragilis]]''<ref> Takano et al. Journal of Heterocyclic Chemistry. Volume 34, Issue 4, pages 1111–1114.</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- | [[Ficheiro:Herbertiano - Numeración.png|centro|180px]] | [[Ficheiro:Penlanfuran.svg|centro|150px]] |- |'''[[Herbertiano]]''' |'''[[Penlanfurano]]''' |} == Derivados da ruta do bisabolano == ===Bisabolanos=== Os bisabolanos (1-(1,5-dimetilhexil)-4-metilciclohexano) son un grupo amplamente distribuído na natureza como compoñentes das plantas superiores. O sistema de numeración utilizado para os bisabolanos é o mesmo que o sistema do farnesano. Moitos bisabolanos contribúen ao aroma dos [[aceite esencial|aceites esenciais]], como o caso do [[zinxibereno]], o cal é un constituínte do aceite esencial do [[xenxibre]].<ref> Herout, Vlastimil; Benesova, Vera; Pliva, Josef (1953). "Terpenes. XLI. Sesquiterpenes of ginger oil". Collection of Czechoslovak Chemical Communications 18: 297–300.</ref> O sesquicineol é outro caso dun compoñente que contribúe aos aromas de aceites esenciais de ''[[Senecio subrubriflorus]]'', ''[[Anthemis alpestris]]'', ''[[Aydendron barbeyana]]'' e ''[[Boronia megastigma]]''.<ref>Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1982, 21, 1697 </ref> O ácido sidówico é un epoxibisabolano producido por ''[[Aspergillus sydowi]]''.<ref>Hamasaki, T. et al., Agric. Biol. Chem., 1975, 39, 2337</ref> O Yingzhaosu A é un endoperóxido de bisabolano que se illou da planta medicinal chinesa ''[[Artabotrys uncinatus]]''.<ref>Liang, X.T. et al., Huaxue Xuebao, 1979, 37, 215- 230 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- | [[Ficheiro:Bisabolano - Numeración.png|centro|150px]] | [[Ficheiro:Zingiberene.png|centro|200px]] | [[Ficheiro:Sesquicineol.png|centro|150px]] | [[Ficheiro:Sydowic acid.png|centro|200px]] | [[Ficheiro:Yingzhaosu A.png|centro|200px]] | [[Ficheiro:Gingembre.jpg|centro|200px]] |- |'''[[Bisabolano]]''' |'''[[Zinxibereno]]''' |'''Sesquicineol''' |'''Ácido sidówico''' |'''Yingzhaosu A''' |''[[Zingiber officinale]]'' |} [[Ficheiro:BIOSÍNTESIS DE BISABOLANOS.png|centro|550px]] Os panicúlidos son bisabol-1,14-ólidos illados de ''[[Andrographis paniculata]]''<ref>Allison, A.J. et al., Chem. Comm., 1968, 1493 </ref> [[Ficheiro:Paniculide A.png|centro|200px]] A diperezona é un dímero de acoplamento por [[radical libre|radicais libres]] illado de ''[[Perezia alamani]]'' var. ''oolepis'' e de ''[[Coreocarpus arizonicus]]''<ref>Joseph-Nathan, P. et al., Phytochemistry, 1982, 21, 1129 </ref> [[Ficheiro:Biperezone.png|centro|300px]] === Sesquicaranos === Os sesquicaranos (nome IUPAC 3,7-dimetil-7-(4-metil-pentil)biciclo-[4.1.0]heptano) son homólogos isoprénicos do [[Carano (alcano)|carano]]. Un exemplo representativo é o sesquicareno, un sesquiterpeno illado da planta ''[[Schisandra chinensis]]'' ([α]<small>25D</small> = -76,9 (c, 0,82 en [[cloroformo]])).<ref>Ohta, Y. et al., Tet. Lett., 1968, 1251 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Sesquicarano.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Sesquicarene.png|centro|200px]] |[[Ficheiro:Schisandra sinensis.jpg|centro|150px]] |- |'''[[Sesquicarano]]''' |'''Sesquicareno''' |''[[Schisandra chinensis]]'' |} === Sesquisabinanos === Os sesquisabinanos son homólogos isoprénicos do [[sabinano]]. O nome IUPAC é 1-(1,5-dimetilhexil)-4-metilbiciclo[3.1.0]-hexano. O 12-sesquisabinenal é un composto illado dos aceites esenciais de varias especies de ''[[Haplocarpha]]'' {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Sesquisabinano.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:12-Sesquisabinenal.png|centro|130px]] |[[Ficheiro:Haplocarpha cheilanthifolia 01.jpg|centro|230px]] |- |'''[[Sesquisabinano]]''' |'''12-Sesquisabinenal''' |''[[Haplocarpha]]'' |} === Macrocarpanos === Os macrocarpanos foron illados de ''[[Cupressus macrocarpa]]''<ref>Cool, L.G.Phytochemistry, 2005, 66, 249- 260 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Macrocarpano.png|centro|160px]] |[[Ficheiro:Β-Macrocarpene.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Ar-Macrocarpene.png|centro|150px]] |- |'''[[Macrocarpano]]''' |'''β-Macrocarpeno''' |'''''ar''-macrocarpeno''' |- |} === Acoranos === {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:ACORANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Β-Acoradienol.png|centro|160px]] |[[Ficheiro:Acoronene.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:15-Nor-2-acoren-4-one.png|centro|150px]] |- |'''[[Acorano]]''' |'''β-Acoradienol''' |'''Acorenona''' |'''15-Nor-2-acoren-4-ona''' |} O bakerol é un '''2-noracorano''' illado de ''[[Cupressus bakeri]]''<ref>Cool, L.G. et al., Phytochemistry, 1994, 36, 1283</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:2-NORACORANO - NUMERACIÓN.png|centro|135px]] |[[Ficheiro:Bakerol.png|centro|135px]] |- |'''2-Noracorano''' |'''Bakerol''' |- |} === Cedranos === {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:CEDRANO - NUMERACIÓN.png|centro|160px]] |[[Ficheiro:3,12-Cedranediol.png|centro|160px]] |- |'''[[Cedrano]]''' |'''3,12-Cedranediol''' |} === Isocedranos === {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:ISOCEDRANO - ESTRUCTURA.png|centro|150px]] |- |'''[[Isocedrano]]''' |} === Dupreziananos === Constituíntes de ''[[Cupressus dupreziana]]'' e ''[[Juniperus thurifera]]''<ref>Piovetti, L. et al., Phytochemistry, 1977, 16, 103 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Duprezianano.png|centro|120px]] |[[Ficheiro:Beta-duprezianene.png|centro|125px]] |- |'''[[Duprezianano]]''' |'''β-Duprezianeno''' |} === Zizaanos === ''[[Vetiveria zizanioides]]''<ref>Hanayama, N. et al., Tetrahedron, 1973, 29, 945</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:ZIZAANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Zizanoic acid.png|centro|160px]] |- |'''[[Zizaano]]''' |'''Ácido zizanoico''' |} Aceite esencial de vetiver<ref>Pal, S.K. et al., Tet. Lett., 1998, 39, 8889- 8890 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:12-Norzizaano.png|centro|140px]] |[[Ficheiro:Isokhusimona.png|centro|130px]] |- |'''12-Norzizaano''' |'''Isokhusimona''' |} === Prezizaanos === O alcohol e o seu ácido presentes en ''[[Vetiveria nigritana]]''<ref>Weyerstahl, P. et al., Flavour Fragrance J., 2000, 15, 61- 68; 395- 412</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:PREZIZAANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:7(15)-Prezizaen-12-ol.png|centro|120px]] |- |'''[[Prezizaano]]''' |'''(1β,2α,5β,8β)-7(15)-Prezizaen-12-ol ''' |} === Cuparanos === O cuparano (1-metil-4-(1,2,2-trimetilciclopentil)ciclohexano) fórmase pola ciclación entre os carbonos 6 e 11 do bisabolano. Os cuparanos encontráronse en [[Hepatophyta|hepáticas]], plantas superiores e organismos mariños. O δ-cuprenen-4-ol e o cuparadiepóxido son cuparanos illados da hepática ''[[Jungermannia asplenioides]]'' ([[Jungermanniaceae]])<ref>Nagashima, F. et al., J. Nat. Prod., 2001, 64, 1309- 1317</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Cuparano - numeración.png|centro|165px]] |[[Ficheiro:Delta-Cuprenen-4-ol..png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Cuparadiepoxide.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Jungermannia asplenioides — Flora Batava — Volume v11.jpg|centro|100px]] |- |'''[[Cuparano]]''' |'''δ-Cuprenen-4-ol''' |'''Cuparadiepóxido''' |''[[Jungermannia asplenioides]]'' |} Informouse de 14(7→6)-Abeo-2,7-cuparanos illados de [[Hepatophyta|hepáticas]] como o caso do isobazzaneno.<ref>Wu, C.-L. et al., Tet. Lett., 1983, 39, 2657- 2661</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:14(7--6)-Abeo-2,7-cuparano.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Isobazzanene structure.png|150px|centro]] |[[Ficheiro:Bazzania trilobata 260108.jpg|200px|centro]] |- |'''14(7→6)-Abeo-2,7-cuparano''' |'''Isobazaneno''' |''[[Bazzania]]'' |} === Lauranos e ciclolauranos === Os lauranos (1-metil-4-(1,2,3-trimetilciclopentil)ciclohexano) encóntranse en [[Rhodophyta|algas vermellas]] particularmente en ''[[Laurencia (xénero)|Laurencia]]''. Os ciclolauranos poden ser considerados como ciclocuparanos pero poden aparecer nas fontes con lauranos.<ref>Cameron, A.F. et al., JCS(B), 1969, 692- 697 </ref><ref>Sun, J. et al., J. Nat. Prod., 2005, 68, 915- 919 </ref> [[Ficheiro:Laurencia microcladia (herbarium item).jpg|thumb|''[[Laurencia]]'']] {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Laurano - Numeración.png|centro|230px]] |[[Ficheiro:11-Laurene-1,10-diol.png|centro|190px]] |- |'''[[Laurano]]''' |'''11-Laureno-1,10-diol''' |- |[[Ficheiro:Ciclolaurano - numeración.png|centro|200px]] |[[Ficheiro:Neolaurinterol.png|centro|185px]] |- |'''[[Ciclolaurano]]''' |'''Neolaurinterol''' |- |} === Herbertanos === Os herbertanos (non confundir cos herbertianos) son un pequeno grupo de compostos illados das [[Hepatophyta|hepáticas]] e os [[Fungi|fungos]]. Por exemplo o '''1,15-dihidroxiherberteno''' e a '''Herbertenona B''' foron illados da hepática ''[[Herbertus sakuraii]]''. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Herbertano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:1,15-Dihydroxyherbertene.png|centro|215px]] |[[Ficheiro:Herbertenone B.png|centro|150px]] |- |'''[[Herbertano]]''' |'''1,15-Dihidroxiherberteno''' |'''Herbertenona B''' |} === Tricotecanos === Os tricotecanos son [[epóxido]]s do esqueleto 1-(1,2-dimetilciclopentil)-1,4-dimetilciclohexano. A maioría dos tricotecanos conteñen un 12,13-epóxido (escirpano). Os tricotecenos son un grupo de [[micotoxina]]s encontradas en grans alimenticios infectados por fungos dos xéneros ''[[Baccharis]]'', ''[[Cephalosporum]]'', ''[[Myrothecium]]'', ''[[Trichothecium]]'', ''[[Stachyobotrys]]'', ''[[Calonectria]]'' e ''[[Fusarium]]''. O 3-acetildesoxinivalenol é un contaminante típico. As verrucarinas son micotoxinas dos tricotecanos conxugados con ácidos dioicos.<ref>Grove J.F. ''Prog. Chem. Org. Nat. Prod.'' (2007) 88:63–130.</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:1-(1,2-dimetilciclopentil)-1,4-dimetilciclohexano.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Tricotecano.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Isotrichodermin.svg|centro|200px]] |[[Ficheiro:Verrucarin A.svg|centro|200px]] |[[Ficheiro: K7725-1-sm.jpg|centro|200px]] |- |'''[[1-(1,2-dimetilciclopentil)-1,4-dimetilciclohexano]]''' |'''[[Escirpano]]''' |'''Isotricodermina''' |'''Verrucarina A''' |''[[Fusarium oxysporum]]'' |} A biosíntese dos tricotecanos parte do catión bisabolilo: [[Ficheiro:Biosíntesis de tricotecenos.png|centro|850px]] === Espirovetivanos (Vetispiranos) === {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:ESPIROVETIVANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Lubiminol.png|centro|160px]] |- |'''[[Espirovetivano]]''' |'''Lubiminol''' |} === Chamigranos === {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:CHAMIGRANO - NUMERACIÓN.png|centro|170px]] |[[Ficheiro:Elatol.png|centro|170px]] |[[Ficheiro:Steperoxide B.png|centro|170px]] |- |'''[[Chamigrano]]''' |'''Elatol''' |'''Esteperóxido B''' |} === Widranos === Illado de ''[[Juniperus sinensis]]''<ref>Kwon et al., Biotechnology and Bioprocess Engineering (2010) 15(1): 167-172</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Widrano.png|centro|150px]] |- |'''[[Widrano]]''' |} === Ximnomitranos === Illados de ''[[Gymnomitrion obtusum]]''<ref>Connolly, J.D. et al., JCS Perkin 1, 1974, 2487- 2493</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:GIMNOMITRANO - NUMERACIÓN.png|centro|120px]] |[[Ficheiro:Gymnomitrol.png|centro|150px]] |- |'''[[Ximnomitrano]]''' |'''Ximnomitrol''' |} ==Derivados da ruta dos drimanos== === Drimanos === O drimano é un hidrocarburo bicíclico sesquiterpénico que se encontra naturalmente no [[petróleo]].<ref>Alexander, R. et al., ''Chem. Comm.'' (1983) 226- 228</ref> É o prototipo estrutural de diversos [[metabolito]]s secundarios illados de fungos e plantas superiores. O primeiro composto deste tipo, o cal foi chamado drimenol, illouse da planta chilena ''[[Drimys winteri]]''.<ref>Appel, H.H., 1948. Scientia (Chile) 15, 31.</ref> Os esqueletos de drimano fórmanse por unha biciclación concertada de [[farnesil pirofosfato]]. Os compostos das series ''ent-'' tales como a iresina illáronse de plantas do xénero ''[[Iresine]]''.<ref name="Cordell_1">Cordell, G.A. (1976) Chem. Rev., 76, 425.</ref><ref name="Djerassi_1">Djerassi, C. et al. (1958) J. Am. Chem. Soc., 80, 2593.</ref><ref name="Jansen_1">Jansen, B.J.N. et al. (1991) Nat. Prod. Rep., 8, 309;319.</ref> Moitos destes compostos presentan actividade antialimentaria contra insectos.<ref>Messchendorp, L., Gols, G.J.Z., van Loon, J.J.A., ''Entomol. Experiment. Appl.'' (2000) 95:217.</ref> Os drimanos (decahidro-1,1,4a,5,6-pentametilnaftalenos) illáronse de fungos, esponxas e plantas superiores. A biosíntese elucidase como unha biciclación concertada do farnesil pirofosfato. [[Ficheiro:Biosíntesis de drimanos.png|centro|700px]] Os [[estereoisómero]]s da forma ''ent-'' tales como a [[iresina]] foron illados de plantas do xénero ''[[Iresine]]'' spp.<ref name="Cordell_1">Cordell, G.A. (1976) Chem. Rev., 76, 425.</ref><ref name="Djerassi_1">Djerassi, C. et al. (1958) J. Am. Chem. Soc., 80, 2593.</ref><ref name="Jansen_1">Jansen, B.J.N. et al. (1991) Nat. Prod. Rep., 8, 309;319.</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Drimano - Numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Fetidone B.png|centro|150px]] |- |'''[[Drimano]]''' |'''Fetidona B''' |} Informouse de 8,9-secodrimanos (8,9-seco-9(11)-drimen-8-ona) do tabaco.<ref>Hlubucek, J.R. et al., Acta Chem. Scand., Ser. B, 1974, 28, 18</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:8,9-Secodrimano.png|centro|120px]] |[[Ficheiro:8,9-Seco-9(11)-drimen-8-one.png|centro|150px]] |- |'''8,9-Secodrimano''' |'''8,9-Seco-9(11)-drimen-8-ona''' |} === Coloratanos === Os coloratanos (decahidro-1,2,4a,5,6-pentametilnaftalenos) son esqueletos de drimano transpostos onde o [[metilo]] da posición 4 migrou á posición 3. Atopáronse en plantas da familia [[Canellaceae]]. Un exemplo é o muzigadial, illado de ''[[Warburgia ugandensis]]''<ref>Kubo, I. et al., Tet. Lett., 1977, 18, 4553- 4556</ref> e ''[[Canella winterana]]''.<ref>El-Feraly, F.S. et al., Chem. Comm., 1978, 75- 76 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;". |- |[[Ficheiro:Coloratano - numeración.png|centro|160px]] |[[Ficheiro:Muzigadial.png|centro|165px]] |[[Ficheiro:4(13),7-Coloratadien-12,11-olide.png|150px|centro]] |[[Ficheiro:Canella winterana Guadeloupe.JPG|centro|200px]] |- |'''[[Coloratano]]''' |'''Muzigadial''' |'''4(13),7-Coloratadien-12,11-ólido''' |''[[Canella winterana]]'' |} ==Derivados da ruta do xermacrano == === Xermacranos === Os xermacranos son un grupo de terpenos amplamente distribuídos na natureza.<ref>Brown, D.S. et al. (1992) Heterocycles, 34, 807.</ref><ref>Fischer, N.H. et al. (1979) Prog. Chem. Org. Nat. Prod., 38, 47.</ref><ref>Fischer, N.H. (1990) Recent Adv. Phytochem., 24, 161.</ref> [[Ficheiro:Biosíntesis de germacranos.png|550px|centro]] O grupo dos xermacranos pode ser clasificado como: :* ''Xermacranos simples:'' Presentes nunha gran diversidade de organismos. As periplanonas son xermacranos epoxidados que funcionan como [[feromona]]s da [[Periplaneta americana|cascuda americana]].<ref>Okada, K et al.. "Behavioral responses of male Periplaneta americana L. to female sex pheromone components, periplanone-A and periplanone-B". Journal of Chemical Ecology (1990) 16(9):2605–2614</ref> O crisandiol é un 1,4-epoxixermacreno illado de ''[[Chrysanthemum morifolium]]''.<ref>Osawa, T. et al., Tet. Lett., 1974, 1569</ref> Os tanacetoles son compostos illados de ''[[Tanacetum]]''.<ref>Appendino, G. et al., Phytochemistry, 1983, 22, 509</ref> A ciclaquenina és un compoñente de ''[[Iva xanthifilia]]''.<ref>Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1979, 18, 1892</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Germacrano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Periplanone B.png|centro|120px]] |[[Ficheiro:Chrysandiol.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Tanacetol B.png|centro|140px]] |[[Ficheiro:Cyclachaenin.png|centro|200px]] |- |'''[[Xermacrano]]''' |'''[[Periplanona B]]''' |'''Crisandiol''' |'''Tanacetol B''' |'''Ciclaquenina''' |} :* Furanoxermacranos {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- | [[Ficheiro:Furanogermacrane.png|centro|150px]] |- |'''Furanoxermacrano''' |} :* 12,6-xermacranólidos A epibalsamina foi illada de ''[[Centaurea coronopifolia]]''<ref>Öksüz, S. et al., Phytochemistry, 1986, 25, 535- 537 </ref> e ''[[Stizolophus balsamita]]''<ref>Suleimenov, E.M. et al., Chem. Nat. Compd. (Engl. Transl.), 2005, 41, 556- </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Costunólido.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:9-Epibalsamin.png|centro|200px]] |- |'''[[Costunólido]]''' |'''9-Epibalsamina''' |} :* 12,8-xermacranólidos A vernomigdina é un compoñente dos extractos de ''[[Vernonia amygdalina]]''.<ref>Kupchan, S.M. et al., JOC, 1969, 34, 3908- 3911 </ref> O ineupatólido é unha sesquiterpenlactona de ''[[Inula eupatorioides]]''<ref>Herz, W. et al., JOC, 1980, 45, 4838</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Ineupatolide.png|centro|200px]] |[[Ficheiro:Vernomygdin.png|centro|160px]] |- |'''Vernomigdina''' |'''Ineupatólido''' |- |} :* 14,6-xermacranólidos {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Neoliacine.png|centro|150px]] |- |'''Neoliacina''' |- |} :* 15,6-xermacranólidos O ácido neoliacínico é un 15,6-xermacranólido da planta ''[[Neolitsea aciculata]]'' {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Neoliacinic acid.png|centro|190px]] |- |'''Ácido neoliacínico''' |- |} :* Norxermacranos :* Homoxermacranos, :* Secoxermacranos === Elemanos === Os elemanos numéranse igual que os [[eudesmano]]s e [[xermacrano]]s. Os elemanos fórmanse por transposición de Cope de 1(10), 4-xermacradienos. Por esta razón, moitos elemanos identificados poden ser compostos non naturais (formados polo proceso de purificación). Un exemplo é o 1,11-elemadien-15-al, illado do aceite vetiver de Haití.<ref>Weyerstahl, P. et al., ''Flavour Fragrance J.'' (2000) 15: 61- 83 </ref> Algúns elemanos prodúcense por modificación oxidativa, como a [[vernolepina]] illada de ''[[Vernonia amygdalina]]''.<ref>Laekeman G. M. ''Naunyn-Schmiedeberg's Archives of Pharmacology'' (1985) Vol.331(1):108-113</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Elemano - Numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:1,11-Elemadien-15-al.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Vernolepine.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Temisin.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Vernonia baldwinii.jpg|centro|110px]]'' |- |'''[[Elemano]]''' |'''1,11-Elemadien-15-al''' |'''[[Vernolepina]]''' |'''Temisina''' |''[[Vernonia]]'' |} O occidenol é un elemano oxepínico de ''[[Thuja occidentalis]]'', ''[[Thuja koraiensis]]'' e ''[[Nicotiana rustica]]''<ref>Von Rudloff, E. et al., Can. J. Chem., 1964, 42, 421- 425</ref> [[Ficheiro:Occidenol.png|centro|170px]] === Cadinanos === {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Decahidro-1,6-dimetil-4-isopropilnaftaleno.png|centro|140px]] |[[Ficheiro:Cadinano.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Muurolano.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Bulgarano.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Amorfano.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Calameno.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Cadaleno.png|centro|120px]] |- |'''[[Decahidro-1,6-dimetil-4-isopropilnaftaleno]]''' |'''[[Cadinano]]''' |'''[[Muurolano]]''' |'''[[Bulgarano]]''' |'''[[Amorfano]]''' |'''[[Calameneno]]''' |'''[[Cadaleno]]''' |} O primeiro informe do illamento dun cadinano en forma impura foi a mediados do século XX. Desde entón, outros esqueletos similares foron cadinenos amplamente distribuídos na natureza e na actualidade informouse de máis de 190. Mentres que o amorfinano ten orixe nun esqueleto de bisabolano,<ref>Bordoloi, M. et al. (1989) ''Phytochemistry'' 28(8):2007</ref> [[Ficheiro:Biosíntesis de amorfanos.png|centro|700px]] o cadinano ten a súa orixe no xermacrano.<ref>Manobjyoti Bordoloi, Vishunu S. Shukla, Subhan C. Nath, Ram P. Sharma. '''Naturally Occurring Cadinenes.''' ''Phytochemistry'' (1989) 28(8):2007-2037</ref> [[Ficheiro:Biosíntesis de cadinanos.png|centro|500px]] O isocadaleno é un 11(7→8)-abeo-1,3,5,7,9-cadinapentaeno illado de ''[[Heterotheca inuloides]]''<ref>Bohlmann, F. et al., Chem. Ber., 1976, 109, 2021</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:ISOCADALENO.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:4-Hydroxyisocadalene.png|centro|150px]] |- |'''Isocadaleno''' |'''4-Hidroxiisocadaleno''' |- |} O isocalameno é un 15(4→3)-abeo-1,3,5-cadinano que se encontrou en plantas do xénero ''[[Chiloscyphus]]'' e ''[[Bazzania]]''<ref>Chang, R.-C. et al., J. Chin. Chem. Soc. (Taipei), 1999, 46, 191- 195 </ref><ref>Ma, B. et al., Helv. Chim. Acta, 2007, 90, 52- 57 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Isocalameneno.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Chiloscyphenol A.png|centro|150px]] |- |'''Isocalameneno''' |'''Quiloscifenol A''' |- |} A [[artemisina]] é un derivado da oxidación do [[ácido artemísico]] (un amorfano) illado da planta composta ''[[Artemisia annua]]''. O esqueleto da artemisina corresponde ao 4,5-secoamorfano ou (''1R,2S,3R,4S'')-2-butil-1,3-dimetil-4-(propan-2-il)ciclohexano. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:(1R,2S,3R,4S)-2-butil-1,3-dimetil-4-(propan-2-il)ciclohexano.png|150px|centro]] |[[Ficheiro:Artemisia annua.jpg|150px|centro]] |- |'''4,5-Secoamorfano''' |''[[Artemisia annua]]'' |} [[Ficheiro:Biosíntesis de la artemisina.png|centro|900px]] === Oplopanos === Os oplopanos (1-etiloctahidro-4-metil-7-(1-metiletil)-1''H''-indeno) illáronse de plantas superiores. Son 3(4 → 5)-abeocadinanos. As pulioplopanonas son sesquiterpenos tipo oplopano de especies de ''[[Pulicaria]]''<ref>Triana, J. et al., J. Nat. Prod., 2005, 68, 523- 531 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Oplopano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Pulioplopanone A.png|150px|centro]] |[[Ficheiro:Pulicaria dysenterica Heelblaadjes DSCF2066.JPG|centro|200px]] |- |'''[[Oplopano]]''' |'''Pulioplopanona A''' |''Pulicaria'' |- |} === Erinxenanos === Os erinxenanos son 13(11→12)-abeo-9-cadinanos de ''[[Eryngium creticum]]''<ref>Ayoub, N.A. et al., Pharmazie, 2003, 58, 674- 676</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:ERINGENANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:9-Eryngen-15-al.png|centro|150px]] |- |'''[[Erinxenano]]''' |'''9-Erinxen-15-al''' |} === 6(7 → 8)-abeocadinanos === O [[mutisiantol]] é un composto que é a base de varios compostos con esqueleto (''1S,3S'')-1,5-dimetil-3-(2-metilpropil)-2,3-dihidro-1''H''-indeno. Foi illado por Bohlmann e colaboradores en 1979 a partir das raíces de ''[[Mutisia homoeantha]]''. Este grupo consiste en esqueletos de 6(7 → 8)-abeocadinanos de ''[[Jungia]]'' e ''[[Mutisia]]'. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:(1S,3S)-1,5-dimetil-3-(2-metilpropil)-2,3-dihidro-1H-indeno.png|centro|140px]] |[[Ficheiro:Mutisiantiol.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Mutisia sp., clavel del campo.jpg|centro|215px]] |- |'''(''1S,3S'')-1,5-dimetil-3-(2-metilpropil)- 2,3-dihidro-1''H''-indeno''' |'''[[Mutisiantol]]''' |''[[Mutisia]]'' |} === Eudesmanos === Os eudesmanos son denominados selinanos en literatura anterior á década de 1950. Os eudesmanos que presentan a configuración 4β,5α,7β,10β atópanse en plantas superiores mentres que os ''ent''- eudesmanos encóntranse en [[Hepatophyta|hepáticas]]. Os eudesmados son sesquiterpenos moi diversos, con moitas variacións estruturais: :* ''Eudesmanos e ent-eudesmanos'' (decahidro-1,4a-dimetil-7-(1-metiletil)-naftaleno): {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Eudesmano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Gerin.png|centro|200px]] |[[Ficheiro:Geraea viscida San Diego County.jpg|centro|200px]] |- |'''[[Eudesmano]]''' |'''Xerina''' |''[[Geraea viscida]]'' |} :* Eudesman-12,6-ólidos {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Santonin-2D-skeletal.png|centro|160px]] |- |'''[[α-Santonina]]''' |} :* Eudesman-12,8-ólidos :* Furanoeudesmanos :* ''Cicloeudesmanos:'' O 6,8-ciclo-4(15)-eudesmeno-1,2-diol illouse da planta ''[[Jatropha neopauciflora]]''<ref>García, A. et al., Helv. Chim. Acta, 2006, 89, 16- 29</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:6,8-Cicloeudesmano.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:6,8-Cyclo-4(15)-eudesmene-1,2-diol.png|centro|190px]] |- |'''6,8-Cicloeudesmano''' |'''6,8-Ciclo-4(15)-eudesmeno-1,2-diol''' |} :* ''Secoeudesmanos:'' O 6,7-seco-7(11)-eudesmen-6-al (''esqueleto base:'' 2,6-Dimetil-2-(4-metil-3-pentenil)ciclohexano) foi illado por Adio a partir da hepática ''[[Tritomaria polita]]''.<ref>Adio, A.M. et al., Phytochemistry, 2003, 64, 637- 644 </ref> O ácido 1,10-seco-3,5(10)-eudesmadien-12,6-olid-1-oico é un 1,10-secoeudesmano illado de ''[[Artemisia hugueti]]''.<ref>Marco, J.A. et al., Phytochemistry, 1994, 37, 477</ref> A [[azoridiona]] e o seu [[epímero]] α son 4,5-secoeudesmanos propios de ''[[Cyperus rotundus]]''<ref>Ohira, S. et al., Phytochemistry, 1998, 47, 1577- 1581</ref> e ''[[Laurus azorica]]''.<ref>Fraga, B.M. et al., Z. Naturforsch., C, 2001, 56, 503- 505 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:6,7-Secoeudesmano.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:6,7-Seco-7(11)-eudesmen-6-al.png|centro|160px]] |- |'''6,7-Secoeudesmano''' |'''6,7-Seco-7(11)-eudesmen-6-al''' |- |[[Ficheiro:1,10-Secoeudesmano.png|centro|160px]] |[[Ficheiro:1,10-Seco-3,5(10)-eudesmadien-12,6-olid-1-oic acid.png|centro|200px]] |- |'''1,10-Secoeudesmano''' |'''Ácido 1,10-seco-3,5(10)-eudesmadien-12,6-olid-1-oico''' |- |[[Ficheiro:4,5-Secoeudesmane.png|165px|centro]] |[[Ficheiro:Azoridione.png|centro|170px]] |- |'''4,5-Secoeudesmano''' |'''Azoridiona''' |} :* Noreudesmanos :* Agarofuranos e [[alcaloide]]s tipo evonina. 2,6,10,10-tetrametil-11-oxatriciclo[7.2.1.0^1,6]dodecano. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Dihydro-b-agarofuran.png|centro|130px]] |- |'''Dihidro-β-agarofurano''' |} Os eudesmanos teñen valor quimiotaxonómico. Por exemplo, os agarofuranos e os alcaloides tipo [[evonina]] son indicadores quimiotaxonómicos da familia [[Celastraceae]]. A xerina é un composto illado de ''[[Geraea viscida]]''.<ref>Rodriguez, E. et al., Phytochemistry, 1979, 18, 1741- 1742</ref> === Xatamansanos === Estes compostos, chamados tamén valeranos (o esqueleto é un decahidro-4a,8a-dimetil-2-(1-metiletil)naftaleno) foron illados principalmente de ''[[Valeriana]]''. Estes esqueletos son derivados de transposición do eudesmano onde o grupo metilo do carbono 4 migrou á posición 5. A xatamansona é un compoñente das raíces de ''[[Valeriana officinalis]]'' e ''[[Nardostachys jatamansi]]'' (de onde lle vén o nome: ''jatamansi'' → xatamansianos).<ref>Banerjee, D.K.J. Indian Chem. Soc., 1972, 49, 1 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Valerano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Jatamansone.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Valeriana officinalis.jpg|centro|150px]] |- |'''[[Xatamansano]]''' |'''Xatamansona''' |''[[Valeriana officinalis]]'' |} === Helmintosporanos === Illado de ''[[Helminthosporium sativum]]'' e ''[[Cochliobolus sativus]]''<ref>De Mayo, P. et al., Can. J. Chem., 1965, 43, 1357 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:HELMINTOSPORANO - NUMERACIÓN.png|centro|125px]] |[[Ficheiro:Helmintosporal.png|centro|130px]] |- |'''[[Helmintosporano]]''' |'''Helmintosporal''' |} [[Ficheiro:Biosíntesis del helmintosporal.png|centro|800px]] === Emotina === O esqueleto da [[emotina]], o 1,4-dimetil-6-(propan-2-il)naftaleno, é un 14(10 → 1)-abeoeudesmano cun anel [[composto aromático|aromático]] A e o metilo da posición 10 migrado á posición 1. Estes compostos illáronse de ''[[Emmotum nitens]]'', por exemplo a emotina C.<ref>de Oliviera, A.B. et al., Phytochemistry, 1974, 13, 1199- 1204 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Emotina - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Emmotin C.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Emmotum nitens.jpg|centro|200px]] |- |'''[[Emotina]]''' |'''[[Emotina]] C''' |''[[Emmotum]]'' |} === Opositanos === Os opositanos son 8(7 → 6)-abeoeudesmanos e encóntranse tanto en esponxas (''[[Axinella]]'') coma en plantas da familia [[Apiaceae]] (''[[Torilis japonica]]'', ''[[Erigeron annuus]]''),<ref>Itokawa, H. et al., Chem. Lett., 1983, 1253</ref><ref>Iijima, T. et al., Chem. Pharm. Bull., 2003, 51, 545- 549</ref> [[Annonaceae]] (''[[Annona bullata]]'') e [[Araceae]] (''[[Homalomena occulta]]''<ref>Wang, Y.-F. et al., Chem. Biodiversity, 2007, 4, 925- 931 </ref>) coma en organismos mariños. O seu esqueleto é un octahidro-3a,7-dimetil-1-(2-metilpropil)-1''H''-indeno. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Opositano - Numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:1-b-4(15),7(11)-Oppositadien-1-ol.png|centro|130px]] |[[Ficheiro:Torilis japonica.jpeg|centro|200px]] |- |'''[[Opositano]]''' |'''1-β-4(15),7(11)-Oppositadien-1-ol''' |''[[Torilis japonica]]'' |} === Farfuxina === O esqueleto da farfuxina, o 1,5-dimetil-3-(propan-2-il)naftaleno, consiste nun 14(10 → 9)-abeoeudesmano, o cal ten un anel aromático B e o metilo en posición 10 migrado á posición 9. As farfuxinas foron illadas de ''[[Farfugium japonicum]]'' (de onde lle vén o nome: ''Farfugium'' → farfuxina).<ref>Tada, M. et al., Bull. Chem. Soc. Jpn., 1977, 50, 463- 465</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Farfugina - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Farfugin A.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Farfugium japonicum - Atlanta Botanical Garden.JPG|centro|200px]] |- |'''[[Farfuxina]]''' |'''Farfuxina A''' |''[[Farfugium japonicum]]'' |} === Gorgonanos === Os gorgonanos (decahidro-1,4a-dimetil-8-(1-metiletil)naftalenos) son derivados do eudesmano por unha migración do grupo [[isopropilo]] á posición 6. Estes terpenos foron illados de [[coral (animal)|corais]] ''[[Pseudopterogorgia americana]]''<ref>Bilayet Hossain, M. et al., JACS, 1968, 90, 6607 </ref> e ''[[Saccogyna viticulosa]]''<ref>Hackl, T. et al., Phytochemistry, 2004, 65, 2261- 2275 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Gorgonano.png|centro|120px]] |[[Ficheiro:Beta-gorgonene.png|centro|120px]] |[[Ficheiro:Pseudopterogorgia americana.jpg|centro|200px]] |- |'''[[Gorgonano]]''' |'''β-Gorgoneno''' |''[[Pseudopterogorgia americana]]'' |- |} === Eremofilanos === Os eremofilanos derivan dos eudesmanos por migración do grupo metilo desde C-10 a C-5. Existe unha confusión na literatura sobre a numeración dos carbonos 14 e 15; a numeración bioxenética dada a continuación é a máis utilizada. Móstrase a estereoquímica normal, aínda que hai varias excepcións a esta. Igual que coas outras categorías máis grandes, os eremofilanos divídense en eremofilanos simples, eremophilanólidos e furanoeremofilanos, secoeremofilanos, abeoeremofilanos e noreremofilanos.<ref>Pinder, A.R. ''Prog. Chem. Org. Nat. Prod.'' (1977) 34, 82.</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Eremofilano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Eremofilenólido.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:8,9-Secoeremophilane.png|centro|150px]] |- |'''[[Eremofilano]]''' |'''[[Eremofilanólido]]''' |'''[[8,9-Secoeremofilano]] |} |[[Ficheiro:Ácido 8,9-seco-1(10),7(11)-eremofiladien-8,12-olid-9-oico.png|centro|miniatura|150px|Ácido 8,9-seco-1(10),7(11)-eremofiladien-8,12-olid-9-oico, illado de ''[[Coleus xanthanthus]]'']] === Quiloscifanos === Os quiloscifanos son sesquiterpenos con esqueleto base de octahidro-7,7a-dimetil-1-(2-metilpropil)-''1H''-indeno. Bioxeneticamente son considerados 8(7 → 6)-abeoeremofilanos. Estes compostos illáronse de hepáticas. Por exemplo, a 10-α-7,10-anhidro-11,12-dihidroquiloscifolona procede de ''[[Lepidozia fauriana]]''<ref>Paul, C. et al., Phytochemistry, 2001, 58, 789- 798</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Quiloscifano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:7,10-Anhydro-11,12-dihydrochiloscypholone.png|centro|170px]] |- |'''[[Quiloscifano]]''' |'''10-α-7,10-Anhidro-11,12-dihidroquiloscifolona''' |} === Aristolanos === Os aristolanos (decahidro-1,1,7,7a-tetrametil-''1H''-ciclopropa-[a]naftalenos) foron illados de varias especies de plantas do xénero ''[[Aristolochia]]'' e de hepáticas. Defínense como 6,11-cicloeremofilanos. O 9-aristolen-12-al é un aristolano illado de hepáticas do xénero ''[[Bazzania]]''.<ref>Wu, C.-L. et al., Phytochemistry, 1992, 31, 4213</ref> O α-feruleno é un composto relacionado encontrado en plantas vasculares (''[[Ferula communis]]'' e ''[[Acanthella cavernosa]]''), ademais de corais (''[[Pseudopterogorgia americana]]''). {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Aristolano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Α-Ferulene.png|centro|120px]] |[[Ficheiro:9-Aristolen-12-al.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Bazzania trilobata 260108.jpg|200px|centro]] |- |'''[[Aristolano]]''' |'''α-Feruleno''' |'''9-Aristolen-12-al''' |''[[Bazzania trilobata]]'' |} === Nardosinanos === Os narsidosanos son sesquiterpenos de organismos mariños que presentan o esqueleto base de decahidro-1,8a-dimetil-8-(1-metiletil)naftaleno. O Nardosinanol A é un furonardosinano de esponxas do xénero ''[[Lemnalia]]''.<ref>Bishara, A. et al., J. Nat. Prod., 2008, 71, 375- 380 </ref> Estes esqueletos son eremofilanos nos cales o grupo isopropilo migrou á posición 6. As paralemnolinas son derivados do nardosinano illados do coral ''[[Paralemnalia thyrsoides]]''.<ref>Wang, G.-H. et al., Chem. Pharm. Bull., 2010, 58, 30- 33 </ref> A nardosinona é un nardosinano constituínte de ''[[Nardostachys jatamansi]]''.<ref>{{cita publicación | autor = Schulte KE, Glauch G, Rücker G | título = Nardosinon, ein neuer Inhaltsstoff von ''Nardostachys chinensis'' Batalin | idioma = alemán | trans_title = Nardosinone, a new constituent of ''Nardostachys chinensis'' Batalin | publicación = Tetrahedron Letters | ano = 1965 | volume = 6 | número = 35 | páxinas = 3083–3084 | pmid = 5828044 | doi = 10.1016/S0040-4039(01)89226-1 }}</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Nardosinano - numeración.png|centro|135px]] |[[Ficheiro:Paralemnolin M.png|centro|170px]] |[[Ficheiro:Nardosinanol A.png|centro|130px]] |[[Ficheiro:Nardosinone.svg|centro|130px]] |[[Ficheiro:Nardostachys_grandiflora.jpg|centro|100px]] |- |'''[[Nardosinano]]''' |'''Paralemnolina M''' |'''Nardosinanol A''' |'''[[Nardosinona]]''' |''[[Nardostachys grandiflora]]'' |} === Cacaloides === O cacalol é un nafto[2,3-''b'']furano illado de ''[[Psacalium decompositum]]'' e posteriormente encontráronse compostos co esqueleto relacionado de 1,8-dimetil-2-(propan-2-il)naftaleno.<ref>Romo et al. The constituents of Cacalia decomposita A. Gray. Structures of cacaloland cacalone. ''Tetrahedron'' (1964) 20:2331-2337 </ref> Illáronse de plantas dos xéneros ''[[Cacalia]]'' e ''[[Psacalium]]''. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:1,8-dimetil-2-(propan-2-il)naftaleno.png|centro|140px]] |[[Ficheiro:Cacalol.png|centro|130px]] |[[Ficheiro:Cacalia atriplicifolia habitat.jpg|centro|120px]] |- |'''[[1,8-Dimetil-2-(propan-2-il)naftaleno]]''' |'''[[Cacalol]]''' |''[[Cacalia]]'' |} === Guaianos === Os guaianos (decahidro-1,4-dimetil-7-(1-metiletil)azulenos) son un grupo de sesquiterpenos amplamente distribuído na natureza en forma de hidrocarburos, alcohois e [[sesquiterpenlactona]]s (guaianólidos).<ref>Fischer, N.H. et al. (1990) Recent Adv. Phytochem., 24, 161</ref> Estes sesquiterpenos son típicos da familia [[Asteraceae]]. [[Ficheiro:Biosíntesis de guayanos.png|600px|centro]] Este grupo pode clasificarse en: :* Guaianos simples {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Guayano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Eurabidiol.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Euryops chrysanthemoides.jpg|centro|200px]] |- |'''[[Guaiano]]''' |'''Eurabidiol''' |''[[Euriops]]'' |} :* 12,6-guaianólidos {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Kauniolide.png|centro|130px]] |[[Ficheiro:Thapsigargin.png|centro|315px]] |- |'''Kauniólido''' |'''Tapsigargina''' |- |} :* 12,8-guaianólidos :[[Ficheiro:Helenalin.svg|centro|180px]] :* Secoguaianos Informouse de 3,4-secoguaianos (espicatólidos e zaluzaninas) illados de ''[[Zaluzania grayana]]'',<ref>Spring, O. et al., Phytochemistry, 1995, 39, 609- 612</ref> ''[[Pseudelephantopus spicatus]]''<ref>Díaz, O.J. et al., Phytochemistry, 2004, 65, 2557- 2560</ref> e ''[[Microliabum polymnioides]]'' ([[Asteraceae]]). Por outro lado, os 1,10-secoguaianos atopáronse en ''[[Cyperus articulatus]]''<ref>Nyasse, B. et al., Phytochemistry, 1988, 27, 3319- 3321</ref> e ''[[Alpinia oxyphylla]]''.<ref>Xu, F. et al., J. Nat. Prod., 2004, 67, 569- 576 </ref> Os xantanos (1-butil-2-metil-5-(1-metiletil)cicloheptanos) son 4,5-secoguaianos orixinalmente illados de ''[[Xanthium]]''. Outro exemplo é a xiberodiona obtida dos extractos de ''[[Sinularia gibberosa]]''<ref>Ahmed, A.F. et al., J. Nat. Prod., 2005, 68, 1208- 1212 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:3,4-Secoguayano.png|centro|135px]] |[[Ficheiro:Spicatolide H.png|centro|150px]] |- |'''3,4-secoguaianos''' |'''Espicatólido H''' |- |[[Ficheiro:1,10-Secoguayano.png|135px|centro]] |[[Ficheiro:Mandassidione.png|150px|centro]] |- |'''1,10-Secoguaiano''' |'''Mandasidiona''' |- |[[Ficheiro:Xantano (terpeno) - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Gibberodione.png|centro|150px]] |- |'''4,5-Secoguaiano (Xantano)''' |'''Xiberodiona''' |} :* Abeoguaianos: Informouse de diversos esqueletos producidos pola transposición de grupos metilo, como no caso do 11(7→6)-abeo-2-guaien-10-ol, illado da alga ''[[Ulva fasciata]]''.<ref>Chakraborty, K. et al., Eur. J. Med. Chem. (Chim. Ther.), 2010, 45, 2237- 2244</ref> Os pseudoguaianos (decahidro-4,8a-dimetil-7-(1-metiletil)azulenos) son abeoguaianos xerados pola migración dun metilo do carbono 4 á posición 5. Moitas veces o carbono 4 ten unha función orgánica con oxíxeno. A partenina é un exemplo de pseudoguaiano. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:11(7--6)-Abeo-2-guaien-10-ol.png|centro|110px]] ||[[Ficheiro:Pseudoguayano - numeración.jpg|centro|150px]] |[[Ficheiro:Parthenin.png|centro|135px]] |- |'''11(7→6)-Abeo-2-guayen-10-ol''' |'''[[Pseudoguaiano]]''' |'''Partenina''' |- |} :* Dímeros de guaianos: :1) Dímeros tipo [[absintina]]: a absintina é un [[aduto]] [[Reacción de Diels-Alder|Diels-Alder]] de dous guaianos. [[Ficheiro:Biosíntesis de la absintina.png|600px|centro]] :2) Acoplamento por radicais libres: O bisnubenólido, o bisnubidiol e a bistataxacina son dímeros por acoplamento do '''nubenólido.''' :3) Dímeros tipo [[microlenina]]. :4) Dímeros tipo [[maritimólido]] :5) Punxiólidos :6) Gochnatiólidos :7) Vietlaninas === Carabranos === Os carabranos (7-butil-1-metil-4-(1-metiletil)biciclo[4.1.0]heptanos) son un grupo de sesquiterpenos do tipo 5,10-cicloxantanos. Os curcarabranoles son carabranos illados de ''[[Curcuma zedoaria]]''.<ref>Yoshikawa, M. et al., Chem. Pharm. Bull., 1998, 46, 1186- 1188</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Carabrano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Curcarabranol A.png|centro|230px]] |[[Ficheiro:Curcuma zedoaria (Scott Zona) 001.jpg|centro|110px]] |- |'''[[Carabrano]]''' |'''Curcarabranol A''' |''[[Curcuma zedoaria]]'' |} === Aromadendranos === Os aromadendranos (decahidro-1,1,4,7-tetrametil-1''H''-cicloprop[''e'']azulenos) son 6,11-cicloguaianos. Outros derivados dos cicloguaianos son os 5,10-cicloaromadendranos, secoaromadendranos, incluíndo as [[plaxioquilina]]s (2,3-secoaromadendranos). {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Aromadendrano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:5,10-Aromadendrano.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:2,3-Secoaromadendrano.png|centro|150px]] |- |'''[[Aromadendrano]]''' |[[5,10-Cicloaromadendrano]] |[[2,3-Secoaromadendrano]] |} === Cubebanos === Os '''cubebanos''' (octahidro-3,7-dimetil-4-(1-metiletil)-1''H''-ciclopenta[1,3]ciclopropa[1,2]-bencenos) son 1,6-cicloguaianos. Foron identificados nos [[aceite esencial|aceites esenciais]] de ''[[Piper cubeba]]'' ([[Piperaceae]]),<ref>Thiessen, W.E.Acta Cryst. B, 1977, 33, 3838- 3842</ref> ''[[Jackiella javanica]]'' ([[Jackiellaceae]]),<ref>Nagashima, F. et al., Phytochemistry, 2005, 66, 1662- 1670 </ref> ''[[Eupatorium serotinum]]'' e ''[[Solidago canadensis]]'' ([[Asteraceae]]). {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Cubebano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Α-Cubebene.svg|centro|150px]] |[[Ficheiro:11-Cubebanol.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Piper cubeba muda.jpg|centro|150px]] |- |'''[[Cubebano]]''' |'''α-Cubebeno''' |'''11-Cubebanol''' |''[[Piper cubeba]]'' |} === Ivaxilaranos === Os ivaxilaranos (4,6b-dimetil-2-(propan-2-il)decahidrociclopropa[''e'']indenos) son 8,10-cicloguaianos. A ivaxilarina é un ivaxilaranólido de ''[[Iva axillaris]]''.<ref>Herz, W. et al., JOC, 1966, 31, 3232 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Ivaxilarano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Ivaxilarina.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Iva frutescens.jpg|centro|150px]] |- |'''[[Ivaxilarano]]''' |'''Ivaxilarina''' |''[[Iva]]'' |} === Patchoulanos === Os patchoulanos (4,10,11,11-tetrametiltriciclo[5.3.1.0^1,5]undecanos) son 1,11-cicloguaianos. No aceite de [[patchouli]] illáronse varios esqueletos transpostos de patchoulano. O ciperenol e o α-patchouleno son sesquiterpenos tipo patchoulano abundantes nos aceites esenciais de varias especies de plantas pertencentes ás familias [[Lamiaceae]] (''[[Pogostemon]]''),<ref>Nerali, S.B. et al., Tet. Lett., 1967, 8, 2447- 2449</ref> [[Lauraceae]] (''[[Lindera]]''), [[Cyperaceae]] (''[[Cyperus]]''), [[Asteraceae]] (''[[Cirsium]]''), valerianaceae (''[[Nardostachys]]'')<ref>Ruecker, G. et al., Phytochemistry, 1976, 15, 224 </ref> e [[Euphorbiaceae]] (''[[Joannesia]]'', ''[[Sandwithia]]'' e ''[[Croton]]''). {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Patchoulano - numeración.png|centro|130px]] |[[Ficheiro:Ciperenol.png|centro|170px]] |[[Ficheiro:Α-Patchoulene.png|centro|130px]] |[[Ficheiro:Nutgrass_Cyperus_rotundus02.jpg|centro|150px]] |- |'''[[Patchoulano]]''' |'''Ciperenol''' |'''α-Patchouleno''' |''[[Cyperus rotundus]]'' |- |} A ciperadiona é un 4,5-secopatchoulano illado do aceite esencial de ''[[Cyperus rotundus]]''.<ref>Sonwa, M.M. et al., Phytochemistry, 2001, 58, 799- 810</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:4,5-Secopatchoulano.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Ciperadiona.png|centro|160px]] |- |'''4,5-Secopatchoulano''' |'''Ciperadiona''' |- |} === Ishwaranos === {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:ISHWARANO - NUMERACIÓN.png|centro|120px]] |[[Ficheiro:Ishwarol.svg|centro|120px]] |- |'''[[Ishwarano]]''' |'''[[Ishwaranol]]''' |} === Valerenanos === Os valerenanos (octahidro-1,4-dimetil-7-(2-metilpropil)-1''H''-indeno) son 8(7 → 6)-abeoguaianos. Un exemplo é o α-valerenol e os seus derivados de oxidación, illados de plantas da familia [[Valerianaceae]] (''[[Valeriana]]'')<ref>Bos, R. et al., Phytochemistry, 1986, 25, 133- </ref> e [[Asteraceae]] (''[[Zexmenia]]'').<ref>Bohlmann, F. et al., Chem. Ber., 1980, 113, 2410- </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Valerenano - numeración.png|centro|130px]] |[[Ficheiro:Α-Valerenol.png|centro|140px]] |[[Ficheiro:Valeriana officinalis.jpg|centro|200px]] |- |'''[[Valerenano]]''' |'''α-Valerenol''' |''[[Valeriana officinalis]]'' |} === Daucanos === Os daucanos (decahidro-3a,6-dimetil-1-(1-metiletil)azulenos) son estruturas encontradas principalmente en plantas do xénero ''[[Ferula]]'', ''[[Blainvillea]]'', ''[[Daucus]]'', ''[[Rosa (flor)|Rosa]]''<ref>Hashidoko, Y. et al., Phytochemistry, 1991, 30, 3729- 3739; 1993, 32, 387- 390 </ref> e ''[[Homalomena]]'' así como os fungos ''[[Trichoderma]]'',<ref>Macìas, F.A. et al., J. Nat. Prod., 2000</ref> ''[[Aspergillus]]'' e ''[[Gliocladium]]''.<ref>Fraga, B.M. (1989) in Studies in Natural Products Chemistry, (ed. Atta-ur-Rahman) Elsevier, Amsterdam, p. 721.</ref><ref>Gonzaléz, A.G. et al. (1995), Prog. Chem. Org. Nat. Prod., 64, 1.</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:DAUCANO - NUMERACIÓN.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:2,8-Daucadiene-5,10-diol.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Trichocarane C.png|centro|220px]] |[[Ficheiro:Isodaucenal.png|centro|180px]] |''[[Ficheiro:Starr 070906-8753 Homalomena sp..jpg|centro|200px]]'' |- |'''[[Daucano]]''' |'''2,8-Daucadieno-5,10-diol ''' |'''Tricocarano C''' |'''Isodaucenal''' |''[[Homalomena]]'' |} === Salviolanos === Os salviolanos (chamados tamén isodaucanos) son sesquiterpenos con esqueletos de decahidro-3a,7-dimetil-1-(1-metiletil)azuleno. Un exemplo destes compostos é o homalomenol E, illado de ''[[Homalomena occulta]]''.<ref>Hu, Y.-M. et al., Phytochemistry, 2008, 69, 2367- 2373 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:ISODAUCANO - NUMERACIÓN.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:Homalomenol E.png|centro|180px]] |- |'''[[Salviolano]]''' |'''Homalomenol E''' |} == Derivados da ruta do humulano == === Humulanos e biciclohumulanos === O humulano é produto da ciclación do farnesil pirofosfato nas posicións 1 e 11. O [[humuleno]] encóntrase no lúpulo (''[[Humulus lupulus]])''. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- | [[Ficheiro:Humulano - numeración.png|centro|150px]] | [[Ficheiro:Humulene.png|centro|150px]] | [[Ficheiro:Hopfen1.jpg|centro|200px]] |- |'''[[Humulano]]''' |'''[[Humuleno]]''' |Lúpulo (''[[Humulus lupulus]]'') |} [[Ficheiro:BIOSINTESIS DE HUMULANOS.png|centro|600px]] === Cariofilanos === A ciclación do humulano nos carbonos 2 e 10 produce o esqueleto de cariofilano. O [[β-cariofileno]] illouse de varias plantas, tales como ''[[Syzygium aromaticum]]'' e ''[[Cinnamomum zeylanicum]]''. O taedolidol é un diepoxicariofileno obtido do fungo endófito ''[[Pestalotiopsis]]'' sp. illado de ''[[Pinus taeda]]''.<ref>Magnani, R.F. et al., Z. Naturforsch., C, 2003, 58, 319- 324 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Cariofilano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Beta-Caryophyllen.svg|centro|150px]] |[[Ficheiro:Taedolidol.png|centro|170px]] |[[Ficheiro:Syzygium aromaticum on tree.jpg|centro|200px]] |- |'''[[Cariofilano]]''' |'''[[β-Cariofileno]]''' |'''Taedolidol''' |''[[Syzygium aromaticum]]'' |} [[Ficheiro:BIOSINTESIS DE CARIOFILANOS.png|centro|550px]] === Cariolanos === Illados de ''[[Streptomyces]]'' e ''[[Botrytis]]''.<ref>Z. Yang et al. Chem. Pharm. Bull., 2011, 59, 1430.</ref><ref> J. Ascari et al., J. Nat. Prod., 2011, 74, 1007.</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:CARIOLANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:3β,8α-Cariolanodiol.png|centro|150px]] |- |'''[[Cariolano]]''' |'''3β,8α-Cariolanodiol''' |- |} === Iludanos === Os iludanos son sesquiterpenos illados de fungos dos xéneros ''[[Cyathus]]'', ''[[Clitocybe]]'', ''[[Pleurotus]]'', ''[[Mycena]]'' e ''[[Russula]]''<ref>Weber, D. et al., Z. Naturforsch., C, 2006, 61, 663- 669</ref> ademais de fentos dos xéneros ''[[Hypolepis]]'' e ''[[Pteridium]]''.<ref> Castillo, et al., Phytochemistry, 1997,44, 901</ref> : ''Nome IUPAC:'' Decahydro-2',2',4',6'-tetrametilespiro[ciclopropano-1,5'-[''5H'']indeno] {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:ILUDANO - NUMERACIÓN.png|centro|185px]] |[[Ficheiro:Iluda-7, 9(10)-dieno-3,14-diol.png|centro|170px]] |[[Ficheiro:Mycena 60303.jpg|centro|120px]] |- |'''[[Iludano]]''' |'''Iluda-7,9(10)-dieno-3,14-diol''' |''[[Mycena]]'' |} === Protoiludanos === Os protoiludanos son estruturas sesquiterpénicas illadas de fungos dos xéneros ''[[Armillaria]]'', ''[[Coprinus]]'', ''[[Fomitopsis]]'', ''[[Omphalotus]]'' e ''[[Clitocybe]]''. O 6-protoiludeno é un sesquiterpeno de ''[[Fomitopsis insularis]]'' e ''[[Omphalotus olearis]]''.<ref>Nozoe, S. et al., Tet. Lett., 1977, 1381 </ref> Os meleólidos son ésteres protoiludánicos esterificados con [[ácido orselínico]] illados de ''[[Armillaria mellea]]''. :''Nome IUPAC:'' decahidro-3,6,6,7b-tetrametil-''1H''-ciclobut[e]-indeno. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:PROTOILUDANO - NUMERACIÓN.png|centro|200px]] |[[Ficheiro:6-Protoilludene.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Melleolide E.png|centro|200px]] |[[Ficheiro:Fomitopsis pinicola 1.JPG|centro|230px]] |- |'''[[Protoiludano]]''' |'''6-Protoiludeno''' |'''Meleólido E''' |''[[Fomitopsis]]'' |} A armilasina é un 14-norprotoiludano esterificado co [[ácido orselínico]]. Tamén foron illados de ''[[Armillaria mellea]]''.<ref>Yang et al. Yaoxue Xuebao, 1991, 26, 117 (Chem. Abstr., 1991, 115, 89082).</ref> :''Nome IUPAC:'' decahidro-6,6,7b-trimetil-''1H''-ciclobut[e]-indeno. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:14-Norprotoiludano.png|160px|centro]] |[[Ficheiro:Armillasin.png|230px|centro]] |[[Ficheiro:Armillaria mellea 041031w.jpg|centro|230px]] |- |'''14-Norprotoiludano''' |'''Armilasina''' |''[[Armilaria melea]]'' |} A estrutura do fomosano corresponde á dun 8,9-secoprotoiludano. A iludosina é un fomosano illado do extracto do fungo ''[[Omphalotus illudens]]''.<ref>Arnone et al., J. Chem. Soc., Perkin Trans. 1, 1991, 1787.</ref> :''Nome IUPAC:'' 1,1-dimetil-3-[1-metil-2-(propan-2-il)ciclobutil]ciclopentano. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Fomosano.png|160px|centro]] |[[Ficheiro:Illudosin.png|150px|150px]] |[[Ficheiro:Omphalotus illudens 78007.jpg|centro|200px]] |- |'''Fomosano''' |'''Iludosina''' |''[[Omphalotus illudens]]'' |} === Iludalanos === Os iludalanos pódense considerar como 4,6-secoilludanos. Estes esqueletos atópanse en fungos (xéneros ''[[Clitocybe]]'', ''[[Fomes]]'' e ''[[Onychium]]'') e fentos (xéneros ''[[Pityrogramma]]'', ''[[Hypolepis]]'', ''[[Dennstaedtia]]'', ''[[Equisetum]]'' e ''[[Cibotium]]''). Os fungos do xénero ''[[Ripartites]]'' e ''[[Russula]]'' producen iludalanos fenólicos (riparois<ref>Weber, D. et al., Z. Naturforsch., C, 2006, 61, 663- 669 </ref> e rusuxaponois.<ref>Yoshikawa, K. et al., Chem. Pharm. Bull., 2009, 57, 311- 314 </ref>) {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:ILUDALANOS - NUMERACIÓN.png|centro|200px]] |[[Ficheiro:Russujaponol I.png|centro|250px]] |[[Ficheiro:Riparol B.png|centro|200px]] |[[Ficheiro:Ripartites tricholoma 85563.jpg|centro|250px]] |- |'''[[Iludalano]]''' |'''Rusuxaponol I''' |'''Riparol B''' |''[[Ripartites]]'' |} O [[cibrodol]] é un 10,11-secoiludalano illado do fungo ''[[Cyathus buller]]''.<ref>Ayer et al. Tetrahedron Lett., 1980, 21, 1917</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:10, 11- Secoiludalano.png|centro|190px]] |[[Ficheiro:Cybrodol.png|centro|190px]] |- |'''10,11-Secoiludalano''' |'''Cibrodol''' |- |} == Cerapicanos == {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:CARATOPICANO - Estructura.png|150px|centro]] |- |'''[[Caratopicano]]''' |} == Ceratiopicanos == {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:CERATOPICANO - NUMERACIÓN.png|centro|185px]] |[[Ficheiro:Ceratopicanol.png|centro|185px]] |- |'''[[Ceratopicano]]''' |'''Ceratopicanol''' |- |} == Hirsutanos == En esponxas do xénero ''[[Haliclona]]''<ref>Wang, G.-Y.-S. et al., Tetrahedron, 1998, 54, 7335- 7342 </ref> e ''[[Gloeostereum incarnatum]]''.<ref>Gao, J. et al., Acta Pharm. Sci., 1992, 27, 33- 36 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:HIRSUTANO - NUMERACIÓN.png|centro|185px]] |[[Ficheiro:Hirsutanol A.png|centro|185px]] |[[Ficheiro:Gloeosteretriol.png|centro|185px]] |- |'''[[Hirsutano]]''' |'''Hirsutanol A ''' |'''Gloeosteretriol''' |} === Pentalenanos === Illados de ''[[Streptomyces]]''.<ref>Seto, H. et al., Tet. Lett., 1978, 19, 4411- 4412</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:PENTALENANO - NUMERACIÓN.png|centro|185px]] |[[Ficheiro:Pentalenic acid.png|centro|185px]] |[[Ficheiro:Streptomyces sp 01.png|centro|200px]] |- |'''[[Pentalenano]]''' |'''Ácido pentalénico''' |''[[Streptomyces]]'' |} === Himachalanos === Os himachalanos (decahidro-2,5,9,9-tetrametil-''1H''-benzocicloheptenos) son sesquiterpenos illados de plantas da familia [[Pinaceae]] (''[[Cedrus]]''), [[Asteraceae]] (''[[Artemisia (planta)|Artemisia]]'', ''[[Lasianthaea]]'', ''[[Blumea (xénero)|Blumea]]'' e ''[[Acritopappus]]''). A bacciferina A é un himachalano de ''[[Cipadessa baccifera]]'' ([[Meliaceae]]).<ref>Lin, L.-G. et al., J. Nat. Prod., 2008, 71, 628- 632 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Himachalano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Bacciferina A.png|centro|165px]] |[[Ficheiro:Cipadessa baccifera 04.JPG|centro|200px]] |- |'''[[Himachalano]]''' |'''Bacciferina A''' |''[[Cipadessa baccifera]]'' |} === Africananos === Os africananos son decahidro-3,3,5,7b-tetrametil-1''H''-cicloprop[''e'']azulenos. O africantriol é un composto con este esqueleto base que é producido por ''[[Streptomyces]]'' (cepa HKI0297)<ref>Hu, J.-F. et al., J. Antibiot., 2003, 56, 747- 754 </ref> e o octocoral ''[[Lemnalia africana]]''.<ref>Jurek, J. et al., J. Nat. Prod., 1993, 56, 508- 513</ref> Por outro lado, a '''10-anxeloiloxi-2-africanen-4-ona''' foi illada da planta ''[[Senecio oxyriifolius]]''.<ref>Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1978, 17, 1669 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Africanano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Africantriol.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:10-Angeloyloxy-2-africanen-4-one.png|230px|centro]] |- |'''[[Africanano]]''' |'''Africantriol''' |'''10-Angeloiloxi-2-africanen-4-ona''' |} === Lonxipinanos === Os lonxipinanos (2,6,6,9-tetrametiltriciclo[5.4.0.0^2,8]undecanos) son 2,7-ciclohimachalanos. Estes esqueletos foron detectados en aceites esenciais de Asteraceae (''[[Lavandula]]'', ''[[Stevia (género)|Stevia]]'', ''[[Artemisia (planta)|Artemisia]]'', ''[[Tanacetum]]'', ''[[Santolina]]'') e [[Lamiaceae]] (''[[Lavandula]]''). A 2-longipinanona é un lonxipinano ''[[Artemisia filifolia]]''.<ref>Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1983, 22, 503</ref> O oblonguifoliol é un constituínte de ''[[Santolina oblongifolia]]'' e ''[[Santolina viscosa]].''<ref>De Pascual Teresa, J. et al., Phytochemistry, 1986, 25, 1185- 1190 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Longipinano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Alfa-longipineno.png|centro|165px]] |[[Ficheiro:2-Longipinanone.png|centro|140px]] |[[Ficheiro:Oblongifolidiol.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Santolina virens 2.jpg|centro|140px]] |- |'''[[Lonxipinano]]''' |'''α-Lonxipineno''' |'''2-Lonxipinanona''' |'''Oblonguifoliol''' |''[[Santolina]]'' |} === Lonxifolanos === Os lonxifolanos teñen a estrutura de decahidro-4,8,8,9-tetrametil-1,4-metanoazuleno.<ref>Dev, S. ''Prog. Chem. Org. Nat. Prod.'' (1981) 40:49.</ref> O lonxifoleno (chamado tamén xunipeno) é un lonxifolano amplamente distribuído no reino vexetal, sobre todo en especies dos xéneros ''[[Pinus]]'' e ''[[Juniperus]]''. O 7(15)-lonxifolen-5-ol é un lonxifolano de ''[[Juniperus conferta]]''. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Longifolano - numeración.png|centro|125px]] |[[Ficheiro:Longifolene plus acsv.svg|centro|150px]] |[[Ficheiro:7(15)-Longifolen-5-ol.png|centro|140px]] |[[Ficheiro:Juniperus conferta.JPG|centro|210px]] |- |'''[[Lonxifolano]]''' |'''Xunipeno''' |'''7(15)-Lonxifolen-5-ol''' |''[[Juniperus conferta]]'' |} === Lonxibornanos === Os lonxibornanos (decahidro-4,5,5,8a-tetrametil-1,4-metanoazulenos) son 3,7-ciclohimachalanos. Estes compostos están distribuídos en varias especies de coníferas dos xéneros ''[[Juniperus]]'', ''[[Pinus]]'', ''[[Cupressus]]'', ''[[Dacrydium]]'' e ''[[Cedrus]]''.<ref>Akiyoshi, S. et al., Tetrahedron, 1960, 9, 237- 239 </ref> Un exemplo destes compostos é o kuromatsuol (chamado tamén xuniperol ou 4β-lonxiborneol). {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Longibornano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Kuromatsuol.png|centro|140px]] |[[Ficheiro:Juvenile rimu.jpg|centro|220px]] |- |'''[[Lonxibornano]]''' |'''Kuromatsuol''' |''[[Dacrydium]]'' |} == Outros esqueletos == === Brasilanos === Os brasilanos son sesquiterpenos con esqueleto base de octahidro-1,6,6-trimetil-4-(1-metiletil)-''1H''-indeno. Illáronse de [[molusco]]s do xénero ''[[Aplysia]]''. Este esqueleto toma o seu nome de ''Aplysia brasilensis'' (sinónimo: ''[[Aplysia fasciata]]''). {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Brasilano - Numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Brasilenol.png|centro|120px]] |[[Ficheiro:Black sea hare Povoa de Varzim.JPG|centro|200px]] |- |'''[[Brasilano]]''' |'''[[Brasilenol]]''' |''[[Aplysia fasciata|Aplysia brasilensis]]'' |} === Hodgsonox === Os hodgsonoxes son sesquiterpenos illados da hepática ''[[Lepidolaena hodgsoniae]]''.<ref>Barlow, A.J. et al., J. Nat. Prod., 2005, 68, 825- 831</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:1-Etil-2-(pentan-2-il)-4-(propan-2-il)ciclopentano.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:Hodgsonox.png|centro|160px]] |[[Ficheiro:Hodgsonox B.png|centro|160px]] |- |'''1-Etil-2-(pentan-2-il)-4-(propan-2-il)ciclopentano''' |'''Hodgsonox''' |'''Hodgsonox B ''' |} === Artemona === A artemona é un sesquiterpeno irregular de ''[[Artemisia pallens]]'', ''[[Artemisia abrotanum]]'' e ''[[Polygonum barbatum]]''.<ref>Naegeli, P. et al., Tet. Lett., 1970, 11, 5021- 5024</ref><ref>Akhila, A. et al., Tet. Lett., 1986, 27, 5885- 5888</ref> [[Ficheiro:Biosíntesis de la artemona.png|centro|930px]] === Tapsanos === Os tapsanos (octahidro-1,2,3a,7,7,7a-hexametil-1''H''-indenos) foron illados de plantas do xénero ''[[Thapsia]]''.<ref name="De Pascual_1">De Pascual Teresa, J. et al., Phytochemistry, 1986, 25, 703</ref> O tapsanol é un 14,15 epoxitapsano illado da planta ''[[Thapsia villosa]]'' ([[Apiaceae]]'').<ref name="De Pascual_1">De Pascual Teresa, J. et al., Phytochemistry, 1986, 25, 703</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Tapsano - numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Thapsanol.png|centro|160px]] | |- |'''[[Tapsano]]''' |'''Tapsanol''' |''[[Thapsia villosa]]'' |} === Ácido helepuberínico === [[Ficheiro:Helepuberinic acid.png|centro|250px]] === Kumepaloxano === [[Ficheiro:Kumepaloxane.png|centro|200px]] == Aliacanos == Os aliacanos son sesquiterpenos con esqueleto base de octahidro-2,2,4-trimetil-7-(1-metiletil)-''1H''-indeno. Illáronse dos fungos ''[[Marasmius alliaceus]]'' e os primnatrienos aromáticos de ''[[Primnoeides]]''. Os primnatrienos son aneis [[composto aromático|aromáticos]] dos aliacanos. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Aliacano - Numeración.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Primnatrienone.png|centro|110px]] |[[Ficheiro:Alliacol B.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Alliacolide II.png|centro|140px]] |[[Ficheiro:Marasmius alliaceus 20070928wb.JPG|centro|150px]] |- |'''[[Aliacano]]''' |'''Primnatrienona''' |'''Aliacol B''' |'''Aliacólido II''' |''[[Marasmius alliaceus]]'' |} O [[rusulanorol]], illado de ''[[Russula delica]]'' é un exemplo dun esqueleto que corresponde a un abeo-11(4→3)-12-noraliacano.<ref>Yaoita, Y. et al., Chem. Pharm. Bull., 2003, 51, 1003- 1005</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Russulanorol.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:Russ.del.jpg|centro|200px]] |- |'''Rusulanorol A''' |''[[Russula delica]]'' |- |} == Lipifolianos == {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Lipifoliano - numeración.png|centro|150px]] |- |'''[[Lipifoliano]]''' |} == Pinguisanos == Os '''pinguisanos''' (5-etiloctahidro-1,3a,4,7a-tetrametil-1''H''-indenos) illáronse de hepáticas (''[[Trocholejeunea]]'', ''[[Porella]]'', ''[[Aneura]]''). Poden clasificarse en: :''Tapsanos simples'': un exemplo destes compostos é o pinguisanol obtido de varias especies de ''[[Porella]]''.<ref>Asakawa, Y. et al., Phytochemistry, 1978, 17, 457- 460 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Pinguisano - Numeración.png|centro|165px]] |[[Ficheiro:Pinguisenol.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Porella platyphylla.jpg|centro|200px]] |- |'''[[Pinguisano]]''' |'''Pinguisanol''' |''[[Porella]]'' |} :''Furanopinguisanos'': a pinguisanina é un exemplo deste tipo de compostos; foi illada de ''[[Porella platyphylla]]''.<ref>Asakawa, Y. et al., J. Chem. Res., Synop., 1987, 82 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Pinguisanin.png|centro|150px]] |- |'''Pinguisanina''' |} :''Abeopinguisanos'': o pinguisanólido e a espirodensifolina B son 7(6→5)-abeopinguisanos que se atoparon nas hepáticas ''[[Porella platyphylla]]''<ref>Connolly, J.D.Proc. Phytochem. Soc. Eur., 1990, 29, 41 </ref> e ''[[Frullanoides densifolia]]'',<ref>Tori, M. et al., Phytochemistry, 1993, 32, 335 </ref> respectivamente. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:7(6--5)-Abeopinguisane.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Pinguisanolide.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Spirodensifolin B.png|centro|150px]] |- |'''7(6→5)-Abeopinguisano''' |'''Pinguisanólido''' |'''Espirodensifolina B''' |} == Fukinanos == Os fukinanos (octahidro-2,3a,4-trimetil-2-(1-metiletil)-1''H''-indenos) illáronse de ''[[Petasites japonicus]]''. Tamén se illaron do [[coral (animal)|coral]] ''Coelogorgia''. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Fukinano - numeración.png|centro|150px]] |- |'''[[Fukinano]]''' |} == Picrotoxanos == Os picrotoxanos (octahidro-1,4,7a-trimetil-5-(1-metiletil)-1''H''-indenos) son compoñentes amargos e tóxicos de plantas da familia [[Orchidaceae]]. En xeral están altamente oxixenados.<ref>Fischer, N.H. et al. ''Prog. Chem. Org. Nat. Prod.'' (1979) 38: 47.</ref> Poden clasificarse en: :*''Picrotoxanos simples'': os dendronobilósidos son picrotoxanos illados de orquídeas do xénero ''[[Dendrobium]]''.<ref>Zhao, W. et al., J. Nat. Prod., 2001, 64, 1196- 1200 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:PICROTOXANO - NUMERACIÓN.png|centro|165px]] |[[Ficheiro:Dendronobiloside A.png|centro|250px]] |- |'''[[Picrotoxano]]''' |'''Dendronobilósido A''' |} :*''Picrotoxanólidos'': o exemplo típico é a [[picrotoxinina]], unha toxina antagonista dos receptores [[GABA]]_A illada de varias plantas, tales como ''[[Anamirta cocculus]]'' e ''[[Menispermum cocculus]]''.<ref>Clark, E.P.JACS, 1935, 57, 1111 </ref><ref>Jarboe, C.H. et al., J. Med. Chem., 1968, 11, 729- 731</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Picrotoxinin.svg|centro|165px]] |- |'''[[Picrotoxinina]]''' |} == Perforanos == Os perforanos teñen esqueleto de decahidro-1,4,7,9a-tetrametil-''1H''-benzocicloheptano. Atopáronse nas algas do xénero ''[[Laurencia]]'' (como o caso do guadalupol)<ref>Howard, B.M. et al., Phytochemistry, 1979, 18, 1224- 1225 </ref> e no molusco ''[[Aplysia]]''. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:PERFORANO - NUMERACIÓN.png|centro|170px]] |[[Ficheiro:Perforenone.png|centro|170px]] |[[Ficheiro:Guadalupol.png|centro|180px]] |- |'''[[Perforano]]''' |'''Perforenona''' |'''Guadalupol''' |} == Pacifigorxianos == Os pacifigorxianos son esqueletos de sesquiterpenos encontrados en corais do xénero ''[[Pacifigorgia]]'' e de [[hepatophyta|hepáticas]] do xénero ''[[Frullania]]''.<ref>Paul, C. et al., Phytochemistry, 2001, 57, 307- 313 </ref> :''Nome IUPAC:'' octahidro-1,5-dimetil-4-(2-metilpropil)-''1H''-indeno. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:PACIFIGORGIANO - NUMERACIÓN.png|centro|170px]] |[[Ficheiro:2,10-Pacifigorgiadiene.png|centro|130px]] |[[Ficheiro:Frullania tamarisci 200108b.jpg|centro|150px]] |- |'''[[Pacifigorgiano]]''' |'''2,10-Pacifigorgiadieno''' |''[[Frullania]]'' |} == Asteriscanos == Os asteriscanos son sesquiterpenos illados de ''[[Asteriscus]]'' ([[Asteraceae]]).<ref>El Dahmy, S. et al., Tetrahedron, 1985, 41, 309</ref> :''Nome IUPAC:'' Decahidro-2,2,4,8-tetrametil-''1H''-ciclopentacicloocteno. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:ASTERISCANO - NUMERACIÓN.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:15-Asteriscanoic acid.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Asteriscus maritimus flowers.jpg|centro|200px]] |- |'''[[Asteriscano]]''' |'''Ácido 15-asteriscanoico''' |''[[Asteriscus]]'' |} == Punctaporonanos == {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:PUNCTAPORONANO - Estructura.png|150px|centro]] |- |'''[[Punctaporonano]]''' |} == Pleurotelanos == {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:PLEUROTELANO - Estructura.png|150px|centro]] |- |'''[[Pleurotelano]]''' |} == Fomanosanos == {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:FOMANOSANO - Estructura.png|150px|centro]] |- |'''[[Fomanosano]]''' |} == Esterpuranos == Os esterpuranos son sesquiterpenos relacionados biosinteticamente cos iludanos. Illáronse dos fungos ''[[Merulis]]'' e ''[[Stereum]]''.<ref>Ayer, W.A. et al., Tetrahedron, Suppl., No. 1, 1981, 379</ref> :''Nome IUPAC:'' decahidro-2a,5,5,7-trimetil-''1H''-ciclobut[''f'']-indeno. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:ESTERPURANO - NUMERACIÓN.png|centro|170px]] |[[Ficheiro:Sterpuric acid.png|centro|195px]] |[[Ficheiro:Chondrostereum purpureum 051120A.jpg|centro|200px]] |- |'''[[Esterpurano]]''' |'''Ácido esterpúrico''' |''[[Chondrostereum purpureum|Stereum (Chondrostereum) purpureum]])'' |} == Lactaranos == Os lactaranos son sesquiterpenos illados case exclusivamente de ''[[Lactarius]]''.<ref>Magnusson, G. et al., Acta Chem. Scand., 1973, 27, 1573; 2396</ref> A rusulactarororrufina é un lactarano de ''[[Russula brevipes]]''.<ref>Cruz, Can. J. Chem., 1997, 75, 834.</ref> :''Nome IUPAC:'' 2,2,4,6,7-Pentametildecahidroazuleno. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:LACTARANO - NUMERACIÓN.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:Piperalol.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:Vellerolactone.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:Russulactarororufin.png|centro|230px]] |[[Ficheiro:Lactarius piperatus 98569.jpg|centro|200px]] |- |'''[[Lactarano]]''' |'''Piperalol''' |'''Velerolactona''' |'''Rusulactarororufina''' |''[[Lactarius piperatus]]'' |} Illáronse 8-norlactaranos dos fungos ''[[Lactarius]]'', como o caso da 8-norlactaranolactona.<ref>Bosetti, A. et al., Phytochemistry, 1989, 28, 1427 </ref> [[Ficheiro:8-Norlactaranelactone.png|centro|160px]] A lactaronecatorina A é un 8,9-secolactarano de ''[[Lactarius]]''.<ref>Daniewski, W.M. et al., Bull. Acad. Pol. Sci., Ser. Sci. Chim., 1975, 23, 639- 641 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:8,9-Secolactarano.png|centro|160px]] |[[Ficheiro:Lactaronecatorin A.png|centro|160px]] |- |'''8,9-Secolactarano''' |'''Lactaronecatorina A''' |- |} == Isolactaranos == Os isolactaranos foron illados de fungos ''[[Lactarius]]''.<ref>Daniewski, W.M. et al., Bull. Acad. Pol. Sci., Ser. Sci. Chim., 1970, 18, 585</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:ISOLACTARANO - NUMERACIÓN.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:Isolactarorufin.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:Merulidial.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:Merulactona.png|centro|170px]] |- |'''[[Isolactarano]]''' |'''Isolactarorufina''' |'''[[Merulidial]]''' |'''[[Merulactona]]''' |} == Merulanos == Illados de ''[[Merulius tremellosus]]''.<ref>Sterner, O. et al., Tetrahedron, 1990, 46, 2389 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:MERULANO - NUMERACION.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:Meruliolactone.png|150px|centro]] |[[Ficheiro:Merulius tremellosus - Lindsey.jpg|centro|220px]] |- |'''[[Merulano]]''' |'''Meruliolactona''' |''[[Merulius tremellosus]]'' |} == Marasmanos == {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:MARASMANO - NUMERACIÓN.png|centro|165px]] |[[Ficheiro:Velutinol.png|centro|180px]] |- |'''[[Marasmano]]''' |'''Velutinol''' |} == Tremulanos == Os tremulanos constitúen unha clase de sesquiterpenos que se caracterizan por ter o esqueleto 2,2,4,5,8-pentametildecahidroazuleno. O primeiro composto con este esqueleto illouse en 1993 a partir do saprófito do chopo ''[[Phellinus tremulae]]''.<ref>Ayer, W. A.; Cruz, E. R. J. Org. Chem. (1993) 58:7529–7534.</ref> Os conocenois illáronse de ''[[Conocybe siliginea]]''.<ref>Liu, D.-Z. et al., J. Nat. Prod., 2007, 70, 1503- 1506 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:TREMULANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Conocenol B.png|centro|170px]] |[[Ficheiro:2011-10-07 Conocybe siliginea (Fr. -Fr.) Kuhner 173098 crop.jpg|centro|150px]] |- |'''[[Tremulano]]''' |'''Conocerol B''' |''[[Conocybe siliginea]]'' |} Tamén se atoparon 5,6-secotemulanos (conocenólidos A e B) en ''[[Conocybe siliginea]]''. {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:5,6-Secotremulano.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Conocenolide A.png|centro|170px]] ||[[Ficheiro:Conocenolide B.png|centro|170px]] |- |'''5,6-Secotemulano''' |'''Conocenólido A''' |'''Conocenólido B''' |- |} == Furodisinas == {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:FURODISINA.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:3-Ethyldecahydro-1,1,6-trimethylnaphthalene.png|centro|150px]] |- |'''[[Furodisina]]''' |'''3-Etildecahidro-1,1,6-trimetilnaftaleno''' |} == Botridial == {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Botrydial.png|centro|110px]] |[[Ficheiro:Octahydro-1,1,3,3,4,5-hexamethyl-1H-indene.png|centro|150px]] |- |'''[[Botridial]]''' |'''Octahidro-1,1,3,3,4,5-hexametil-1''H''-indeno''' |} == Clovanos == Illados de ''[[Rumphella antipathies]]''.<ref>Chung et al. Bull.Chem. Soc. Jpn., 2011, 84, 119</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:CLOVANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:9a-hydroxyclovan-2-one.png|centro|150px]] |- |'''[[Clovano]]''' |'''9α-hidroxiclovan-2-ona''' |} {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:5,10-Secoclovano.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Rumphellclovane B.png|centro|170px]] |- |'''5,10-Secoclovano''' |'''Rumfelclovano B''' |} == Precapnelanos == Illados de ''[[Capnella imbricata]]''.<ref>Ayanoglu, E. et al., Tetrahedron, 1979, 35, 1035- 1039 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:PRECAPNELANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Precapnelladiene structure.png|centro|135px]] |- |'''[[Precapnelano]]''' |'''Precapneladieno''' |} == Cicloprecapnelano == Illados de ''[[Laurencia viridis]]''.<ref>Norte, M. et al., Tet. Lett., 1994, 35, 4607 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:CICLOPRECAPNELANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Viridianol.png|centro|135px]] |- |'''[[Cicloprecapnelano]]''' |'''Viridianol''' |} == Capnelanos == Illados do coral ''[[Capnella imbricata]]''.<ref>Chang, C.-H. et al., J. Nat. Prod., 2008, 71, 619- 621</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:CAPNELANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Delta-Capnellene.svg|centro|130px]] |[[Ficheiro:9(12)-Capnellene-8,10,13-triol.png|centro|155px]] |- |'''[[Capnelano]]''' |'''δ-Capneleno''' |'''9(12)-Capneleno-8,10,13-triol''' |} == Cucumanos == Illados de ''[[Macrocystidia cucumis]]'' {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:CUCUMANO - NUMERACIÓN.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:Cucumin E.png|centro|185px]] |[[Ficheiro:Cucumin F.png|centro|185px]] |- |'''[[Cucumano]]''' |'''Cucumina E ''' |'''Cucumina F''' |- |} == Silfinanos == Illados de ''[[Leptosphaeria maculans]]''.<ref>Pedras, M.S.C. et al., Bioorg. Med. Chem. Lett., 1999, 9, 3291- 3294</ref> e ''[[Phoma lingum]]''<ref>Pedras, M.S.C. et al., Bioorg. Med. Chem., 2005, 13, 2469- 2475</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:SILFINANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Phomalairdenol A.png|centro|120px]] |- |'''[[Silfinano]]''' |'''Fomalairdenol A''' |} == Silfihiperfolianos == Illados de ''[[Artemisia (planta)|Artemisia]]''<ref>Weyerstahl, P. et al., Phytochemistry, 1991, 30, 3349</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:SILFIPERFOLIANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:6-Silphiperfolene-3,5-dione.png|centro|120px]] |- |'''[[Silfihiperfoliano]]''' |'''6-Silfiperfoleno-3,5-diona''' |} == Presilfiperfolianos == Illados de ''[[Senecio anteuphorbium]]''<ref>Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1982, 21, 1331</ref> e de ''[[Echinops giganteus]]''<ref>Collado et al. Nat. Prod. Rep.,1998, 15, 187</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:PRESILFIPERFOLANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:2,5,8-Presilphiperfolanetriol.png|150px|centro]] |[[Ficheiro:Presilphiperfol-7-ene.png|125px|centro]] |- |'''[[Presilfiperfoliano]]''' |'''(2β,5β,8β)-Presilfiperfolanotriol''' |'''Presilfiperfol-7-eno''' |} Illado de ''[[Echinops giganteus]]'' var. ''lelyi''.<ref>Weyerstahl, P. et al., Eur. J. Org. Chem., 1998, 1205- 1212</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:11(7--8)-Abeopresilfiperfolano.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:7-Cameroonanol.png|centro|135px]] |- |'''11(7→8)-Abeopresilfiperfolano''' |'''7-Camerunanol''' |} == Isocomanos == Illado de ''[[Schistostephium ]]'' (Asteraceae).<ref>Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1983, 22, 1623</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:ISOCOMANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:2-Isocomen-13-ol.png|centro|150px]] |- |'''[[Isocomano]]''' |'''2-Isocomen-13-ol''' |} == Panasinsanos == Illados de ''[[Panax ginseng]]''.<ref>Yoshihara, K. et al., Bull. Chem. Soc. Jpn., 1975, 48, 2078</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:PANASINANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Β-Panasinsene.png|centro|135px]] |- |'''[[Panasinsano]]''' |'''β-Panasinseno''' |} == Modhefanos == Illados de ''[[Liabum eggersii]]''.<ref>Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1980, 19, 579- 582 </ref> e ''[[Isocoma wrightii]]''<ref>Zalkow, L.H. et al., J. Nat. Prod., 1979, 42, 96</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:MODHENANO - NUMERACIÓN.png|centro|140px]] |[[Ficheiro:2-Modhephen-12-ol.png|centro|115px]] |[[Ficheiro:2-Modhephene.png|centro|115px]] |- |'''[[Modhefano]]''' |'''2-Modhefen-12-ol''' |'''2-Modhefeno''' |} == Quadranos == Illados de ''[[Aspergillus terreus]]''.<ref>Nakagawa, M. et al., Agric. Biol. Chem., 1984, 48, 2279- 2283 </ref><ref>Ranieri, R.L.Tet. Lett., 1978, 19, 499- 502</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:QUADRANO - NUMERACIÓN.png|centro|110px]] |[[Ficheiro:Quadrone.png|120px|centro]] |[[Ficheiro:Terrecyclol.png|140px|centro]] |[[Ficheiro:Suberosenol A.png|centro|130px]] |- |'''[[Cuadrano]]''' |'''Cuadrona''' |'''Terreciclol''' |'''Suberosenol A''' |} == Canferanos == Obtidos de ''[[Cinnamomum camphora]]''.<ref>Hikino, H. et al., Tet. Lett., 1967, 5069 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:CANFERANO - ESTRUCTURA.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:Campherenol.png|centro|170px]] |- |'''[[Canferano]]''' |'''Canferenol''' |} == Canferenanos == Illados de ''[[Illicium tsangii]]''.<ref>Ngo, K.-S. et al., Phytochemistry, 1999, 50, 1213- 1218</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:CANFERENANO - NUMERACIÓN.png|centro|170px]] |[[Ficheiro:11-Campherenene-4,10-diol.png|centro|170px]] |- |'''[[Canferenano]]''' |'''11-Canfereneno-4,10-diol''' |} == α-Santalanos == {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:A-SANTALANO.png|centro|150px]] |- |'''[[α-Santalano]]''' |} == β-Santalanos == Illados do [[aceite esencial]] do sándalo (''[[Santalum album]]'').<ref>Buchbauer, G. et al., Annalen, 1990, 119- 121 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:B-SANTALANO.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:Β-Santalic acid.png|centro|180px]] |[[Ficheiro:(Z)-beta-santalol.svg|centro|190px]] |- |'''[[β-Santalano]]''' |'''[[Ácido β-santálico]]''' |'''[[β-Santalol]]''' |} == Sativanos == Illados de ''[[Helminthosporium sativum]]''.<ref>de Mayo, P. et al., JACS, 1965, 87, 3275 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:SATIVANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Ylangocamphene.png|centro|140px]] |- |'''[[Sativano]]''' |'''Ylangocanfeno''' |} == Copacanfanos == {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:COPACANFANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:2-Copacamphanol.png|centro|150px]] |- |'''[[Copacanfano]]''' |'''Copacanfanol''' |} == Ciclocopacanfanos == Illados de ''[[Vetiveria zizanioides]]''.<ref>Homma, A. et al., Tet. Lett., 1970, 231</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:CICLOCOPACANFANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Cyclocopacamphenol..png|centro|150px]] |- |'''[[Ciclocopacanfano]]''' |'''[[Ciclocopacanfenol]]''' |} == Sinularanos == Illados de ''[[Sinularia mayi]]''.<ref>Beechan, C.M. et al., Tet. Lett., 1977, 2395- 2398 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:SINULARANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Sinularene.png|centro|150px]] |- |'''[[Sinularano]]''' |'''[[Sinulareno]]''' |} == Ciclosinularanos == Illados de ''[[Clavularia inflata]]''.<ref>Braekman, J.C. et al., Tetrahedron, 1981, 37, 179- 186</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:CICLOSINULARANO.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Cyclosinularan-12-ol.png|centro|150px]] |- |'''[[Ciclosinularano]]''' |'''Ciclosinularan-12-ol''' |} == Copaanos == Illados de ''[[Cyperus rotundus]]''.<ref>Kapadia, V.H. et al., Tet. Lett., 1967, 4661</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:COPAANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Copadiene.png|centro|135px]] |- |'''[[Copaano]]''' |'''Copadieno''' |} == Rotundanos == Os seus [[éster]]es illados de ''[[Trixis vautheri]]''.<ref>Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1981, 20, 1649</ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:ROTUNDANO - NUMERACIÓN.png|centro|120px]] |[[Ficheiro:13,15-Dihydroxyrotundene.png|centro|215px]] |- |'''[[Rotundano]]''' |'''13,15-Dihidroxirotundeno''' |} == Tuiopsanos == Os [[Thuiopseno|tuiopsanos]] foron illados de plantas (''[[Microbiota decussata]]''<ref>Raldugin, V.A. et al., Khim. Prir. Soedin., 1981, 17, 163- 169; Chem. Nat. Compd. (Engl. Transl.), 124- 129</ref>), hepáticas e fungos (''[[Xylaria carpophila]]''<ref>Yin et al. Nat.Prod. Bioprospect., 2011, 1, 75</ref>). {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:TUYOPSANO.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:Thujopsene.svg|centro|120px]] |[[Ficheiro:7-Thujopsanol.png|centro|140px]] |[[Ficheiro:Xylcarpin C.png|centro|180px]] |- |'''[[Tuiopsano]]''' |'''Tuiopsano''' |'''7-Tuiopsanol''' |'''Xilcarpina C''' |} == Pseudowidrano == Illado de ''[[Thujopsis dolabrata]]''.<ref>Ito, S. et al., Tet. Lett., 1974, 1041- 1043 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:Pseudowidrano.png|150px|centro]] |[[Ficheiro:Α-Pseudowiddrene.png|centro|140px]] |- |'''[[Pseudowidrano]]''' |'''α-Pseudowidreno''' |} == Bourbonanos == Illados de ''[[Nephthea erecta]]''<ref>Cheng, S.-Y. et al., J. Nat. Prod., 2007, 70, 1449- 1453 </ref> {|align="center" class="wikitable" style="background-color:white;" |- |[[Ficheiro:BOURBONANO - NUMERACIÓN.png|centro|150px]] |[[Ficheiro:11-Bourbonen-7β-ol.png|centro|150px]] |- |'''[[Bourbonano]]''' |'''11-Bourbonen-7β-ol''' |} == Notas == {{listaref|30em}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Sesquiterpenos]] [[Categoría:Terpenos]] 4r4qmuxaqsffkr6zf20bf4yrsryznza 0 505609 7108505 6520116 2025-06-27T16:20:56Z CommonsDelinker 1410 Substitución automática de "[[commons:File:Die_Geliebte.jpg|Die_Geliebte.jpg]]" por "[[commons:File:The_Beloved_by_Dante_Gabriel_Rossetti.jpg|The_Beloved_by_Dante_Gabriel_Rossetti.jpg]]" segundo o ordenou [[commons:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]]. 7108505 wikitext text/x-wiki {{biografía}} [[Ficheiro:Hunt_rossetti.jpg|miniatura| '''Dante Gabriel Rossetti''', retrato realizado por [[William Holman Hunt]] (1853)]] '''Gabriel Charles Dante Rossetti''', nado en [[Londres]] o [[12 de maio]] de [[1828]] e finado en [[Birchington|Birchington-on-Follow]] ([[Kent, Inglaterra|Kent]]) o [[10 de abril]] de [[1882]], foi un [[Poesía|poeta]], ilustrador, [[pintor]] e tradutor [[Inglaterra|inglés]].<ref name="RBA">{{Cita libro|título=Diccionario de Arte II|lugar=Barcelona|editorial=Biblioteca de Consulta Larousse. Spes Editorial SL (RBA)|ano=2003|ISBN=84-8332-391-5|páxina=p.219|lingua=es|ID=DL M-50.522-2002}}</ref> == Traxectoria == Fillo dun erudito emigrante [[italia]]no, [[Gabriele Rossetti]], Dante Gabriel Rossetti naceu en [[Londres]]. A súa familia e amigos chamábano ''Gabriel'', pero nas súas publicacións asinou por primeira vez co nome de Dante, debido ás súas resonancias literarias. Era irmán da poeta [[Christina Rossetti]] e do crítico [[William Michael Rossetti]],<ref>Treuherz et al. (2003), pp. 15–18.</ref> e foi un dos fundadores da [[Irmandade Prerrafaelista]], xunto con [[John Everett Millais]] e [[William Holman Hunt]]. Dende moi novo mostrou un grande interese pola literatura. Como todos os seus irmáns, aspiraba a ser poeta. Non obstante, tamén quixo pintar e mostrou grande interese pola [[Arte en Italia|arte italiana]] [[Idade Media|medieval]]. Estudou con [[Ford Madox Brown]], con quen mantivo unha estreita relación ao longo da súa vida.<ref>Treuherz et al. (2003), pp. 15.</ref> Estudou linguas no [[King's College School|King's College]]<ref>{{Cita web|url=http://www.rossettiarchive.org/racs/chronology.rac.html|title=Rossetti Archive Chronology Exhibit|website=www.rossettiarchive.org|access-date=2018-02-01}}</ref> e máis tarde na [[Royal Academy of Arts|Royal Academy]]. [[Ficheiro:Rossetti_Annunciation.jpg|esquerda|miniatura| ''Ecce Ancilla Domini!'', 1850]] Despois da exposición da obra de Holman Hunt, ''A véspera de Santa Inés'', Rossetti buscou a súa amizade. O cadro ilustrou un poema de [[John Keats]], daquela pouco coñecido. O primeiro poema de Rossetti, ''The Blessed Damozel''<ref>[http://www.bartleby.com/101/771.html The Blessed Damozel]</ref> era unha imitación de Keats, polo que cría que Hunt podía compartir os seus ideais artísticos e literarios. Xuntos desenvolveron a filosofía da irmandade prerrafaelista. Rossetti estivo sempre máis interesado na parte medieval do movemento que na moderna. Publicou traducións de [[Dante Alighieri|Dante]] e doutros poetas italianos medievais, e a súa arte tamén buscou adoptar o estilo do [[Renacemento italiano]] temperán. Os primeiros grandes cadros de Rossetti amosan algunhas das características [[Realismo|realistas]] do movemento prerrafaelista. En 1849, pintou o seu primeiro lenzo inspirado nos pintores italianos antigos, ''A infancia da Virxe''. Ao ano seguinte pintou ''Ecce Ancilla Domini!'', unha representación da [[Anunciación]] que exaltaba a pureza. É unha interpretación moderna da [[Virxe María|Virxe]] e da Anunciación, en que María se representa como unha adolescente indiferente e asustada, pálida non tanto polo candor espiritual, senón por estar consumida. Destaca o uso de cabelos vermellos, un signo de sensualidade debido ao [[decadentismo]] e ao [[simbolismo]]. A presenza do [[lirio]] e a cortina azul entre os tons de branco son outros elementos que engaden contido simbólico á pintura. A súa obra é intensamente [[Misticismo|mística]] e primitiva, e achégase ao eclecticismo dos [[Nazarenismo|nazarenos]] alemáns. A pintura incompleta ''Found'' (1854) foi a única dedicada á vida moderna. Representaba unha [[Prostitución|prostituta]], sacada da rúa por un pastor que era o seu antigo amante. Non obstante, Rossetti preferiu progresivamente as imaxes simbólicas e mitolóxicas ás realistas.<ref name="Treuherz19">Treuherz et al. (2003), pp. 19, 24–25.</ref> Isto tamén se pode aplicar á súa poesía posterior. Aínda que [[John Ruskin]] o apoiou, as críticas sobre as súas pinturas en 1850 levárono a retirarse das exposicións públicas e dedicarse principalmente á [[acuarela]], que podía vender en privado. Tomou como tema favorito os textos de Dante, en particular da ''[[Vita nuova]]'', que traduciu ao inglés, e de ''[[Le Morte d'Arthur]] ,'' de [[Thomas Malory]]. As súas visións da [[Materia de Bretaña|historia artúrica]] e o deseño medieval tamén inspiraron os seus novos amigos da época, como [[William Morris]] e [[Edward Burne-Jones]].<ref name="Treuherz39">Treuherz et al. (2003), pp. 39–41.</ref> [[Ficheiro:Dante_Gabriel_Rossetti_-_Beata_Beatrix,_1864-1870.jpg|miniatura| ''Beata Beatrix'', 1863]] Estas tendencias víronse agravadas por certos acontecementos da súa vida privada, en particular pola morte da súa muller, [[Elizabeth Siddal]], que se suicidou ao inxerir [[láudano]] despois de dar a luz un neno morto.<ref>{{Cita web|first=Jan |last=Marsh |date=15 de febreiro de 2012 |url=https://www.the-tls.co.uk/articles/public/did-rossetti-really-need-to-exhume-his-wife/|title=Did Rossetti really need to exhume his wife?|website=TheTLS}}</ref><ref>{{Cita libro|url=https://books.google.com/books?id=tzBZAAAAIAAJ|title=Artists and Writers in Revolt: The Pre-Raphaelites|first=Audrey|last=Williamson|authorlink=Audrey Williamson (crítico) |year=1976|publisher=David & Charles|via=Google Books |page=46 |isbn=978-0-7153-72-623}}</ref> Rossetti caeu nunha depresión e soterrou a maior parte dos seus poemas inéditos na tumba da súa muller no cemiterio de [[Highgate]]. Idealizou a súa imaxe como a Beatrice de Dante en varias pinturas, como ''O soño de Dante antes da morte da súa amada'' (1856) e ''Beata Beatrix'' (1863),<ref name="Treuherz80">Treuherz et al. (2003), p. 80.</ref> unha obra que marca o camiño do pintor cara á maior ornamentación e simbolismo; este cadro [[Alegoría|alegórico]] alude á morte da súa muller. Representa a Elizabeth cunha pose lánguida e sensual, cos seus cabelos vermellos naturais reunidos nun peiteado arruinado; nas súas mans está colocando unha pomba vermella, símbolo da espiritualidade, que leva no pico unha póla aludindo ao láudano. Detrás del, unha escena difusa representa dúas personaxes, quizais Dante e [[Virxilio]]. O complexo simbolismo do retrato non deixa de ser unha fonte de debate entre os críticos. Deixou a Irmandade Prerafaelista en 1863, mais mantivo o seu mesmo estilo pictórico en obras posteriores: ''The Bride'' (1865), ''The Woman in the Window'', ''The Blue Silk Dress'' (1868), ''May Morris'' (1872), ''The Wounded Maiden'' (1879), ''Soño'' (1880), ''La pia'' (1881) e ''Joan of Arc'' (1882). ''Monna Vana'' (1866) é o arquetipo da feminidade decadente: o tema da pintura é unha muller de beleza sensual e andróxina que cepilla o pelo vermello rodeada de composicións florais. A rosa é a flor decadente quintessencial. Pintou varias veces o mito de [[Proserpina]] ou [[Perséfone]], secuestrada por [[Hades]], deus do inferno, e que tivo que liberala, mais coa condición de que non comese nada ao seu regreso; Hades enganouna para que comese seis sementes de [[milgranda (froito)|milgranda]], que é o froito dos mortos, obrigándoa a regresar seis meses ao ano, un por cada semente. A deusa está representada segundo un canon común ao [[romanticismo]] e ao simbolismo: a mestura de beleza e morte está indicada polos cabelos negros e unha sensual pose de muller fatal. Na súa man, a milgranda alude ao mito e tamén, en clave simbólica, á morte e ao sangue. A súa pintura influíu no desenvolvemento do movemento [[Simbolismo|simbolista]] europeo. Rossetti representaba mulleres estilizadas obsesivamente. Tendeu retratar a súa nova amante, [[Fanny Cornforth,]] como o [[epítome]] do erotismo físico, mentres que outra das súas amigas, [[Jane Burden]], a esposa do seu socio [[William Morris]], a idealizou como unha deusa etérea. Durante este tempo, Rossetti comezou a obsesionarse cos animais exóticos, e en particular cos [[Vombátidos|wombats]]. Moitas veces pedía aos seus amigos que se atopasen con el xunto ao wombat, no zoolóxico de [[Londres]], en [[Regent's Park]], e pasaba moitas horas alí. Finalmente, en setembro de 1869, adquiriu o seu primeiro wombat como mascota, ao que chamou "Top". O animal viviu pouco tempo. Rosseti levábao a miúdo á mesa e deixábao durmir no centro da mesa durante as comidas. De feito, di que inspirou o [[leirón]] de ''[[Alicia no País das marabillas]]'', de [[Lewis Carroll]]. A fascinación cos animais exóticos continuou toda a súa vida, acabando coa adquisición dunha [[llama]] e dun [[tucano]], que vestiu cun sombreiro de vaqueiro e adestrou para que montase a llama arredor da mesa do comedor.<ref>{{Cita web |url=http://www.nla.gov.au/grants/haroldwhite/papers/atrumble.html |título=National Library of Australia. |data-acceso=30 de agosto de 2020 |data-arquivo=06 de xuño de 2011 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110606012521/http://www.nla.gov.au/grants/haroldwhite/papers/atrumble.html |url-morta=yes }}</ref> Os amigos de Rossetti conseguiron que exhumase os poemas da tumba da súa esposa e os publicase: ''Poems'' (1870) foron altamente controvertidos e atacados como o epítome da escola da "poesía carnal". Ofenderon polo seu [[erotismo]] e [[sensualidade]]. Un poema, ''Nupcial Sleepial'', describía unha parella durmida despois do [[Relación sexual humana|sexo]]. Esa foi parte da secuencia de sonetos Rossetti ''The House of Life,'' unha serie de poemas que trazaban o desenvolvemento físico e espiritual dunha relación íntima. Rossetti describe a forma do [[soneto]] como o "monumento ao momento", xa que busca conter os sentimentos dun momento fugaz e reflectir o seu significado. Este foi o seu maior logro literario. En 1881 publicou ''Ballads and Sonets''. Rossetti tamén escribiu sonetos para as súas pinturas, como ''Syriac Astarte''. Como deseñador, traballou con William Morris e produciu imaxes para [[vidreira]]s e outros elementos decorativos. Cara ao final da súa vida, Rossetti caeu nun estado morboso, eclipsado pola [[drogadicción]] e a crecente inestabilidade mental, agravada pola súa reacción ante os salvaxes ataques dos críticos á súa poesía desenterrada (1869). Pasou os últimos anos xubilado, como un recluso. Morreu en [[Birchington|Birchington-on-Siga]], [[Kent, Inglaterra|Kent]]. == Galería == <gallery> Ficheiro:Dante Gabriel Rossetti - The Girlhood of Mary Virgin.jpg|''A infancia da Virxe'', 1848-1849. Ficheiro:Dante Gabriel Rossetti - The Wedding of St George and Princess Sabra.jpg|''A voda de San Xurxo e a princesa Sabra'', [[Tate Gallery]], [[Londres]], 1857 Ficheiro:Dante Gabriel Rossetti. Dantis Amor.jpg|''Dantis Amor'', 1859-1860 Ficheiro:Holygrail.jpg|''O [[Santo Graal]]'', 1860 Ficheiro:Rossetti-golden head.jpg|Ilustración para ''O mercado do Goblin e outros poemas'' (1862), o primeiro libro de poemas de Christina Rossetti Ficheiro:The Beloved by Dante Gabriel Rossetti.jpg|''O Amado'', 1865 Ficheiro:Rossetti-The Roseleaf1865.jpg|''A folla do rosebush'', 1865 Ficheiro:Dante Gabriel Rossetti - Monna Vanna.jpg|''Monna Vanna'', 1866, Tate Gallery, Londres Ficheiro:Dante Gabriel Rossetti - The Bower Meadow.jpg|''Xubilación no prado'', 1872 Ficheiro:Dante Gabriel Rossetti - Proserpine.JPG|''Perséfone'', 1873-1877, Tate Gallery, Londres Ficheiro:Astarte Syriaca.jpg|''Siria Astarte'', 1877, City Art Gallery, Manchester </gallery> == Música == O compositor inglés [[Reginald Steggall]] (1867-1938) puxo música a varios poemas de Rossetti. == Na cultura popular== Rossetti foi interpretadao por [[Oliver Reed]] no telefilme de [[Ken Russell]] ''[[Dante's Inferno (filme de 1967)|Dante's Inferno]]'' (1967). A irmandade prerrafaelista foi o tema de dous dramas de época da [[BBC]]. O primeiro, ''[[The Love School]]'' (1975) ten a [[Ben Kingsley]] como Rossetti. O segundo foi ''[[Desperate Romantics]]'', con [[Aidan Turner]] como Rossetti. Foi emitido en [[BBC Two]] o 21 de xullo de 2009.<ref>{{cita novas|url=http://www.bbc.co.uk/pressoffice/pressreleases/stories/2008/08_august/07/romantics.shtml |title=BBC Desperate Romantics |agency=[[BBC News]]}}</ref> O doutor Frasier Crane ([[Kelsey Grammer]]) aparece nun episodio de ''[[Cheers]]'' como Dante Gabriel Rossetti como disfrace de Halloween. A súa esposa a doutora Lilith Sternin-Crane aparece disfrazada como a súa irmá Christina. O seu fillo Frederick disfrazouse de Spider-man.<ref>Season 10, Episode 7, "Bar Wars V: The Final Judgment" first broadcast 31 October 1991</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} {{Portal|Reino Unido}} === Bibliografía === * [[Russell Ash|Ash, Russell]] (1995), ''Dante Gabriel Rossetti''. Londres: Pavilion Books {{ISBN|978-1-85793-412-0}}; Nova York: Abrams {{ISBN|978-1-85793-950-7}}. * Doughty, Oswald (1949), ''A Victorian Romantic: Dante Gabriel Rossetti''. Londres: Frederick Muller. * Drew, Rodger (2006), ''The Stream's Secret: The Symbolism of Dante Gabriel Rossetti''. Cambridge: The Lutterworth Press, {{ISBN|978-0-7188-3057-1}}. * Fredeman, William E. (1971). ''Prelude to the Last Decade: Dante Gabriel Rossetti in the summer of 1872''. Manchester [Eng.]: The John Rylands Library. * Fredeman, William E. (ed.) (2002–8), ''The Correspondence of Dante Gabriel Rossetti''. 7 vols. Cambridge: Brewer. * Hilton, Timothy (1970). ''The Pre-Raphaelites''. Londres: Thames and Hudson, Nova York: H. N. Abrams. {{ISBN|0810904241}}. * [[F. L. Lucas|Lucas, F. L.]] (2013), ''Dante Gabriel Rossetti - an anthology''. Cambridge University Press {{ISBN|9781107639799}} [http://www.cambridge.org/fr/academic/subjects/literature/english-literature-1830-1900/dante-gabriel-rossetti-anthology] * Marsh, Jan (1996). ''The Pre-Raphaelites: Their Lives in Letters and Diaries''. Londres: Collins & Brown. * McGann, J. J. (2000). ''Dante Gabriel Rossetti and the Game that Must Be Lost''. New Haven: Yale University Press. * Parry, Linda (1996), ed., ''William Morris''. Nova York: Abrams, {{ISBN|0-8109-4282-8}}. * Pedrick, G. (1964). ''Life with Rossetti: or, No peacocks allowed''. Londres: Macdonald. ISBN * Roe, Dinah: ''The Rossettis in Wonderland. A Victorian Family History''. Londres: Haus Publishing, 2011. * Rossetti, D. G., & J. Marsh (2000). ''Collected Writings of Dante Gabriel Rossetti''. Chicago: New Amsterdam Books. * Rossetti, D. G., & [[William Michael Rossetti|W. W. Rossetti]], ed. (1911), ''[http://www.rossettiarchive.org/docs/pr5240.f11.radheader.html The Works of Dante Gabriel Rossetti]''. Ellis, Londres. * Sharp, Frank C., and Jan Marsh (2012), ''The Collected Letters of Jane Morris'', Boydell & Brewer, Londres. * Simons, J. (2008). ''Rossetti's Wombat: Pre-Raphaelites and Australian animals in Victorian London''. Londres: Middlesex University Press. * Treuherz, Julian, [[Elizabeth Prettejohn|Prettejohn, Elizabeth]], and Becker, Edwin (2003). ''Dante Gabriel Rossetti''. Londres: Thames & Hudson, {{ISBN|0-500-09316-4}}. * Todd, Pamela (2001). ''Pre-Raphaelites at Home'', Nova York: Watson-Giptill Publications, {{ISBN|0-8230-4285-5}}. === Ligazóns externas === * [http://onlinebooks.library.upenn.edu/webbin/gutbook/lookup?num=3692 ''A casa da vida''] * [http://www.rossettiarchive.org O arquivo de Rossetti]. Todos os seus escritos e pinturas. * [http://www.tendreams.org/rossetti.htm Galería Ten Dreams] * [http://www.liverpoolmuseums.org.uk/walker/exhiitions/rossetti/index.asp Exposición de Rossetti] con case duascentas obras. * [http://www.LizzieSiddal.com Páxina web sobre a muller de Rossetti, Elizabeth Siddal] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Rossetti, Dante Gabriel}} [[Categoría:Nados en Londres]] [[Categoría:Nados en 1828]] [[Categoría:Finados en 1882]] [[Categoría:Pintores de Inglaterra]] [[Categoría:Poetas do Reino Unido]] [[Categoría:Escritores en lingua inglesa]] [[Categoría:Tradutores de Inglaterra]] 66peiw9vjw51734fbxnd5s95jy5wccp 7108813 7108505 2025-06-27T21:25:39Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108813 wikitext text/x-wiki {{biografía}} [[Ficheiro:Hunt_rossetti.jpg|miniatura| '''Dante Gabriel Rossetti''', retrato realizado por [[William Holman Hunt]] (1853)]] '''Gabriel Charles Dante Rossetti''', nado en [[Londres]] o [[12 de maio]] de [[1828]] e finado en [[Birchington|Birchington-on-Follow]] ([[Kent, Inglaterra|Kent]]) o [[10 de abril]] de [[1882]], foi un [[Poesía|poeta]], ilustrador, [[pintor]] e tradutor [[Inglaterra|inglés]].<ref name="RBA">{{Cita libro|título=Diccionario de Arte II|lugar=Barcelona|editorial=Biblioteca de Consulta Larousse. Spes Editorial SL (RBA)|ano=2003|ISBN=84-8332-391-5|páxina=p.219|lingua=es|ID=DL M-50.522-2002}}</ref> == Traxectoria == Fillo dun erudito emigrante [[italia]]no, [[Gabriele Rossetti]], Dante Gabriel Rossetti naceu en [[Londres]]. A súa familia e amigos chamábano ''Gabriel'', pero nas súas publicacións asinou por primeira vez co nome de Dante, debido ás súas resonancias literarias. Era irmán da poeta [[Christina Rossetti]] e do crítico [[William Michael Rossetti]],<ref>Treuherz et al. (2003), pp. 15–18.</ref> e foi un dos fundadores da [[Irmandade Prerrafaelista]], xunto con [[John Everett Millais]] e [[William Holman Hunt]]. Dende moi novo mostrou un grande interese pola literatura. Como todos os seus irmáns, aspiraba a ser poeta. Non obstante, tamén quixo pintar e mostrou grande interese pola [[Arte en Italia|arte italiana]] [[Idade Media|medieval]]. Estudou con [[Ford Madox Brown]], con quen mantivo unha estreita relación ao longo da súa vida.<ref>Treuherz et al. (2003), pp. 15.</ref> Estudou linguas no [[King's College School|King's College]]<ref>{{Cita web|url=http://www.rossettiarchive.org/racs/chronology.rac.html|title=Rossetti Archive Chronology Exhibit|website=www.rossettiarchive.org|access-date=2018-02-01}}</ref> e máis tarde na [[Royal Academy of Arts|Royal Academy]]. [[Ficheiro:Rossetti_Annunciation.jpg|esquerda|miniatura| ''Ecce Ancilla Domini!'', 1850]] Despois da exposición da obra de Holman Hunt, ''A véspera de Santa Inés'', Rossetti buscou a súa amizade. O cadro ilustrou un poema de [[John Keats]], daquela pouco coñecido. O primeiro poema de Rossetti, ''The Blessed Damozel''<ref>[http://www.bartleby.com/101/771.html The Blessed Damozel]</ref> era unha imitación de Keats, polo que cría que Hunt podía compartir os seus ideais artísticos e literarios. Xuntos desenvolveron a filosofía da irmandade prerrafaelista. Rossetti estivo sempre máis interesado na parte medieval do movemento que na moderna. Publicou traducións de [[Dante Alighieri|Dante]] e doutros poetas italianos medievais, e a súa arte tamén buscou adoptar o estilo do [[Renacemento italiano]] temperán. Os primeiros grandes cadros de Rossetti amosan algunhas das características [[Realismo|realistas]] do movemento prerrafaelista. En 1849, pintou o seu primeiro lenzo inspirado nos pintores italianos antigos, ''A infancia da Virxe''. Ao ano seguinte pintou ''Ecce Ancilla Domini!'', unha representación da [[Anunciación]] que exaltaba a pureza. É unha interpretación moderna da [[Virxe María|Virxe]] e da Anunciación, en que María se representa como unha adolescente indiferente e asustada, pálida non tanto polo candor espiritual, senón por estar consumida. Destaca o uso de cabelos vermellos, un signo de sensualidade debido ao [[decadentismo]] e ao [[simbolismo]]. A presenza do [[lirio]] e a cortina azul entre os tons de branco son outros elementos que engaden contido simbólico á pintura. A súa obra é intensamente [[Misticismo|mística]] e primitiva, e achégase ao eclecticismo dos [[Nazarenismo|nazarenos]] alemáns. A pintura incompleta ''Found'' (1854) foi a única dedicada á vida moderna. Representaba unha [[Prostitución|prostituta]], sacada da rúa por un pastor que era o seu antigo amante. Non obstante, Rossetti preferiu progresivamente as imaxes simbólicas e mitolóxicas ás realistas.<ref name="Treuherz19">Treuherz et al. (2003), pp. 19, 24–25.</ref> Isto tamén se pode aplicar á súa poesía posterior. Aínda que [[John Ruskin]] o apoiou, as críticas sobre as súas pinturas en 1850 levárono a retirarse das exposicións públicas e dedicarse principalmente á [[acuarela]], que podía vender en privado. Tomou como tema favorito os textos de Dante, en particular da ''[[Vita nuova]]'', que traduciu ao inglés, e de ''[[Le Morte d'Arthur]] ,'' de [[Thomas Malory]]. As súas visións da [[Materia de Bretaña|historia artúrica]] e o deseño medieval tamén inspiraron os seus novos amigos da época, como [[William Morris]] e [[Edward Burne-Jones]].<ref name="Treuherz39">Treuherz et al. (2003), pp. 39–41.</ref> [[Ficheiro:Dante_Gabriel_Rossetti_-_Beata_Beatrix,_1864-1870.jpg|miniatura| ''Beata Beatrix'', 1863]] Estas tendencias víronse agravadas por certos acontecementos da súa vida privada, en particular pola morte da súa muller, [[Elizabeth Siddal]], que se suicidou ao inxerir [[láudano]] despois de dar a luz un neno morto.<ref>{{Cita web|first=Jan |last=Marsh |date=15 de febreiro de 2012 |url=https://www.the-tls.co.uk/articles/public/did-rossetti-really-need-to-exhume-his-wife/|title=Did Rossetti really need to exhume his wife?|website=TheTLS}}</ref><ref>{{Cita libro|url=https://books.google.com/books?id=tzBZAAAAIAAJ|title=Artists and Writers in Revolt: The Pre-Raphaelites|first=Audrey|last=Williamson|authorlink=Audrey Williamson (crítico) |year=1976|publisher=David & Charles|via=Google Books |page=46 |isbn=978-0-7153-72-623}}</ref> Rossetti caeu nunha depresión e soterrou a maior parte dos seus poemas inéditos na tumba da súa muller no cemiterio de [[Highgate]]. Idealizou a súa imaxe como a Beatrice de Dante en varias pinturas, como ''O soño de Dante antes da morte da súa amada'' (1856) e ''Beata Beatrix'' (1863),<ref name="Treuherz80">Treuherz et al. (2003), p. 80.</ref> unha obra que marca o camiño do pintor cara á maior ornamentación e simbolismo; este cadro [[Alegoría|alegórico]] alude á morte da súa muller. Representa a Elizabeth cunha pose lánguida e sensual, cos seus cabelos vermellos naturais reunidos nun peiteado arruinado; nas súas mans está colocando unha pomba vermella, símbolo da espiritualidade, que leva no pico unha póla aludindo ao láudano. Detrás del, unha escena difusa representa dúas personaxes, quizais Dante e [[Virxilio]]. O complexo simbolismo do retrato non deixa de ser unha fonte de debate entre os críticos. Deixou a Irmandade Prerafaelista en 1863, mais mantivo o seu mesmo estilo pictórico en obras posteriores: ''The Bride'' (1865), ''The Woman in the Window'', ''The Blue Silk Dress'' (1868), ''May Morris'' (1872), ''The Wounded Maiden'' (1879), ''Soño'' (1880), ''La pia'' (1881) e ''Joan of Arc'' (1882). ''Monna Vana'' (1866) é o arquetipo da feminidade decadente: o tema da pintura é unha muller de beleza sensual e andróxina que cepilla o pelo vermello rodeada de composicións florais. A rosa é a flor decadente quintessencial. Pintou varias veces o mito de [[Proserpina]] ou [[Perséfone]], secuestrada por [[Hades]], deus do inferno, e que tivo que liberala, mais coa condición de que non comese nada ao seu regreso; Hades enganouna para que comese seis sementes de [[milgranda (froito)|milgranda]], que é o froito dos mortos, obrigándoa a regresar seis meses ao ano, un por cada semente. A deusa está representada segundo un canon común ao [[romanticismo]] e ao simbolismo: a mestura de beleza e morte está indicada polos cabelos negros e unha sensual pose de muller fatal. Na súa man, a milgranda alude ao mito e tamén, en clave simbólica, á morte e ao sangue. A súa pintura influíu no desenvolvemento do movemento [[Simbolismo|simbolista]] europeo. Rossetti representaba mulleres estilizadas obsesivamente. Tendeu retratar a súa nova amante, [[Fanny Cornforth,]] como o [[epítome]] do erotismo físico, mentres que outra das súas amigas, [[Jane Burden]], a esposa do seu socio [[William Morris]], a idealizou como unha deusa etérea. Durante este tempo, Rossetti comezou a obsesionarse cos animais exóticos, e en particular cos [[Vombátidos|wombats]]. Moitas veces pedía aos seus amigos que se atopasen con el xunto ao wombat, no zoolóxico de [[Londres]], en [[Regent's Park]], e pasaba moitas horas alí. Finalmente, en setembro de 1869, adquiriu o seu primeiro wombat como mascota, ao que chamou "Top". O animal viviu pouco tempo. Rosseti levábao a miúdo á mesa e deixábao durmir no centro da mesa durante as comidas. De feito, di que inspirou o [[leirón]] de ''[[Alicia no País das marabillas]]'', de [[Lewis Carroll]]. A fascinación cos animais exóticos continuou toda a súa vida, acabando coa adquisición dunha [[llama]] e dun [[tucano]], que vestiu cun sombreiro de vaqueiro e adestrou para que montase a llama arredor da mesa do comedor.<ref>{{Cita web |url=http://www.nla.gov.au/grants/haroldwhite/papers/atrumble.html |título=National Library of Australia. |data-acceso=30 de agosto de 2020 |data-arquivo=06 de xuño de 2011 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110606012521/http://www.nla.gov.au/grants/haroldwhite/papers/atrumble.html |url-morta=yes }}</ref> Os amigos de Rossetti conseguiron que exhumase os poemas da tumba da súa esposa e os publicase: ''Poems'' (1870) foron altamente controvertidos e atacados como o epítome da escola da "poesía carnal". Ofenderon polo seu [[erotismo]] e [[sensualidade]]. Un poema, ''Nupcial Sleepial'', describía unha parella durmida despois do [[Relación sexual humana|sexo]]. Esa foi parte da secuencia de sonetos Rossetti ''The House of Life,'' unha serie de poemas que trazaban o desenvolvemento físico e espiritual dunha relación íntima. Rossetti describe a forma do [[soneto]] como o "monumento ao momento", xa que busca conter os sentimentos dun momento fugaz e reflectir o seu significado. Este foi o seu maior logro literario. En 1881 publicou ''Ballads and Sonets''. Rossetti tamén escribiu sonetos para as súas pinturas, como ''Syriac Astarte''. Como deseñador, traballou con William Morris e produciu imaxes para [[vidreira]]s e outros elementos decorativos. Cara ao final da súa vida, Rossetti caeu nun estado morboso, eclipsado pola [[drogadicción]] e a crecente inestabilidade mental, agravada pola súa reacción ante os salvaxes ataques dos críticos á súa poesía desenterrada (1869). Pasou os últimos anos xubilado, como un recluso. Morreu en [[Birchington|Birchington-on-Siga]], [[Kent, Inglaterra|Kent]]. == Galería == <gallery> Ficheiro:Dante Gabriel Rossetti - The Girlhood of Mary Virgin.jpg|''A infancia da Virxe'', 1848-1849. Ficheiro:Dante Gabriel Rossetti - The Wedding of St George and Princess Sabra.jpg|''A voda de San Xurxo e a princesa Sabra'', [[Tate Gallery]], [[Londres]], 1857 Ficheiro:Dante Gabriel Rossetti. Dantis Amor.jpg|''Dantis Amor'', 1859-1860 Ficheiro:Holygrail.jpg|''O [[Santo Graal]]'', 1860 Ficheiro:Rossetti-golden head.jpg|Ilustración para ''O mercado do Goblin e outros poemas'' (1862), o primeiro libro de poemas de Christina Rossetti Ficheiro:The Beloved by Dante Gabriel Rossetti.jpg|''O Amado'', 1865 Ficheiro:Rossetti-The Roseleaf1865.jpg|''A folla do rosebush'', 1865 Ficheiro:Dante Gabriel Rossetti - Monna Vanna.jpg|''Monna Vanna'', 1866, Tate Gallery, Londres Ficheiro:Dante Gabriel Rossetti - The Bower Meadow.jpg|''Xubilación no prado'', 1872 Ficheiro:Dante Gabriel Rossetti - Proserpine.JPG|''Perséfone'', 1873-1877, Tate Gallery, Londres Ficheiro:Astarte Syriaca.jpg|''Siria Astarte'', 1877, City Art Gallery, Manchester </gallery> == Música == O compositor inglés [[Reginald Steggall]] (1867-1938) puxo música a varios poemas de Rossetti. == Na cultura popular== Rossetti foi interpretadao por [[Oliver Reed]] no telefilme de [[Ken Russell]] ''[[Dante's Inferno (filme de 1967)|Dante's Inferno]]'' (1967). A irmandade prerrafaelista foi o tema de dous dramas de época da [[BBC]]. O primeiro, ''[[The Love School]]'' (1975) ten a [[Ben Kingsley]] como Rossetti. O segundo foi ''[[Desperate Romantics]]'', con [[Aidan Turner]] como Rossetti. Foi emitido en [[BBC Two]] o 21 de xullo de 2009.<ref>{{cita novas|url=http://www.bbc.co.uk/pressoffice/pressreleases/stories/2008/08_august/07/romantics.shtml |title=BBC Desperate Romantics |agency=[[BBC News]]}}</ref> O doutor Frasier Crane ([[Kelsey Grammer]]) aparece nun episodio de ''[[Cheers]]'' como Dante Gabriel Rossetti como disfrace de Halloween. A súa esposa a doutora Lilith Sternin-Crane aparece disfrazada como a súa irmá Christina. O seu fillo Frederick disfrazouse de Spider-man.<ref>Season 10, Episode 7, "Bar Wars V: The Final Judgment" first broadcast 31 October 1991</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} {{Portal|Reino Unido}} === Bibliografía === * [[Russell Ash|Ash, Russell]] (1995), ''Dante Gabriel Rossetti''. Londres: Pavilion Books {{ISBN|978-1-85793-412-0}}; Nova York: Abrams {{ISBN|978-1-85793-950-7}}. * Doughty, Oswald (1949), ''A Victorian Romantic: Dante Gabriel Rossetti''. Londres: Frederick Muller. * Drew, Rodger (2006), ''The Stream's Secret: The Symbolism of Dante Gabriel Rossetti''. Cambridge: The Lutterworth Press, {{ISBN|978-0-7188-3057-1}}. * Fredeman, William E. (1971). ''Prelude to the Last Decade: Dante Gabriel Rossetti in the summer of 1872''. Manchester [Eng.]: The John Rylands Library. * Fredeman, William E. (ed.) (2002–8), ''The Correspondence of Dante Gabriel Rossetti''. 7 vols. Cambridge: Brewer. * Hilton, Timothy (1970). ''The Pre-Raphaelites''. Londres: Thames and Hudson, Nova York: H. N. Abrams. {{ISBN|0810904241}}. * [[F. L. Lucas|Lucas, F. L.]] (2013), ''Dante Gabriel Rossetti - an anthology''. Cambridge University Press {{ISBN|9781107639799}} [http://www.cambridge.org/fr/academic/subjects/literature/english-literature-1830-1900/dante-gabriel-rossetti-anthology] * Marsh, Jan (1996). ''The Pre-Raphaelites: Their Lives in Letters and Diaries''. Londres: Collins & Brown. * McGann, J. J. (2000). ''Dante Gabriel Rossetti and the Game that Must Be Lost''. New Haven: Yale University Press. * Parry, Linda (1996), ed., ''William Morris''. Nova York: Abrams, {{ISBN|0-8109-4282-8}}. * Pedrick, G. (1964). ''Life with Rossetti: or, No peacocks allowed''. Londres: Macdonald. ISBN * Roe, Dinah: ''The Rossettis in Wonderland. A Victorian Family History''. Londres: Haus Publishing, 2011. * Rossetti, D. G., & J. Marsh (2000). ''Collected Writings of Dante Gabriel Rossetti''. Chicago: New Amsterdam Books. * Rossetti, D. G., & [[William Michael Rossetti|W. W. Rossetti]], ed. (1911), ''[http://www.rossettiarchive.org/docs/pr5240.f11.radheader.html The Works of Dante Gabriel Rossetti]''. Ellis, Londres. * Sharp, Frank C., and Jan Marsh (2012), ''The Collected Letters of Jane Morris'', Boydell & Brewer, Londres. * Simons, J. (2008). ''Rossetti's Wombat: Pre-Raphaelites and Australian animals in Victorian London''. Londres: Middlesex University Press. * Treuherz, Julian, [[Elizabeth Prettejohn|Prettejohn, Elizabeth]], and Becker, Edwin (2003). ''Dante Gabriel Rossetti''. Londres: Thames & Hudson, {{ISBN|0-500-09316-4}}. * Todd, Pamela (2001). ''Pre-Raphaelites at Home'', Nova York: Watson-Giptill Publications, {{ISBN|0-8230-4285-5}}. === Ligazóns externas === * [http://onlinebooks.library.upenn.edu/webbin/gutbook/lookup?num=3692 ''A casa da vida''] * [http://www.rossettiarchive.org O arquivo de Rossetti]. Todos os seus escritos e pinturas. * [http://www.tendreams.org/rossetti.htm Galería Ten Dreams] * [http://www.liverpoolmuseums.org.uk/walker/exhiitions/rossetti/index.asp Exposición de Rossetti] con case duascentas obras. * [http://www.LizzieSiddal.com Páxina web sobre a muller de Rossetti, Elizabeth Siddal] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040325185140/http://www.lizziesiddal.com/ |date=25 de marzo de 2004 }} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Rossetti, Dante Gabriel}} [[Categoría:Nados en Londres]] [[Categoría:Nados en 1828]] [[Categoría:Finados en 1882]] [[Categoría:Pintores de Inglaterra]] [[Categoría:Poetas do Reino Unido]] [[Categoría:Escritores en lingua inglesa]] [[Categoría:Tradutores de Inglaterra]] g1je7fq6talh2wea68xmbaat8uv7w7r 0 509966 7108701 6569101 2025-06-27T20:37:15Z Breogan2008 23204 7108701 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''His House''''' é un filme [[Reino Unido|británico]]-[[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[2020]] escrito e dirixido por Remi Weekes. O guión baséase nunha historia orixinal de Felicity Evans e Toby Venables. Está protagonizado por [[Wunmi Mosaku]], [[Sope Dirisu]] e [[Matt Smith (actor)|Matt Smith]]. O filme conta a historia dunha parella de [[refuxiado]]s do [[Sudán do Sur]] que loitan por axustar a súa vida nunha casa de acollida dunha vila inglesa Tivo a súa estrea produciuse no [[Festival de Cinema de Sundance]] o 27 de xaneiro de 2020. Estreouse o 30 de outubro de 2020 a través de [[Netflix]]. == Personaxes == * [[Wunmi Mosaku]] como Rial * [[Sope Dirisu]] como Bol * [[Matt Smith (actor)|Matt Smith]] como Mark * [[Javier Botet]] e [[Cornell John]] como os bruxos * [[Emily Taaffe]] como Dr. Hayes * Malaika Abigaba como Nyagak == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|8508734}} {{Barra portal|Cine|Reino Unido|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2020]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua dinka]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Regency Enterprises]] [[Categoría:Filmes de BBC Films]] rl2utfkurwr7qb937whgh64z1hzk7hj 0 512084 7108356 7050968 2025-06-27T14:34:55Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108356 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} O '''crac do 29''' ou '''Xoves Negro''' (en inglés, '''''Black Thursday'''''<ref>[http://www.americaslibrary.gov/jb/wwii/jb_wwii_subj.html Depression & WWII (1929-1945)] America's Story. America's Library. Cita: ''October 29, 1929, was a dark day in history''. "Black Tuesday" is the day that the stock market crashed, officially setting off the Great Depression.</ref>) refírese ao día [[24 de outubro]] de [[1929]], cando ocorreu o crac da [[New York Stock Exchange|Bolsa de Valores de Nova York]]. O crac desencadeou a máis devastadora [[crise económica]] da [[Historia dos Estados Unidos de América|historia dos Estados Unidos]], considerándose a duración e a importancia dos seus efectos.<ref>{{Cita novas|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/money/reader_guides/article6250577.ece|título=The beginner's guide to stock markets|cita=The most savage bear market of all time was the Wall Street Crash of 1929-1932, in which share prices fell by 89 per cent.|data-acceso=06 de decembro de 2020|data-arquivo=25 de maio de 2010|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20100525124235/http://www.timesonline.co.uk/tol/money/reader_guides/article6250577.ece|url-morta=yes}}</ref> Marcou o inicio dos doce anos da [[Gran Depresión]], que afectou todos os países occidentais industrializados. == Antecedentes == === Os "Tolos Anos 20" === Trala [[primeira guerra mundial]], os países de [[Europa]] estaban en ruínas, mentres que os Estados Unidos vivían unha gran prosperidade, a causa da produción e a exportación en gran volume durante a guerra.<ref>{{Cita web|url=http://www.suapesquisa.com/pesquisa/crise_1929.htm|título=A Crise de 1929|apelidos=|data=|data-acceso=10 de xaneiro de 2012}}</ref> Co aumento da produción, os Estados Unidos, durante a [[década de 1920]], tiñan crecemento e prosperidade suficientes para dominar outros mercados, como o de [[América Latina]]. Ese período ficou coñecido como "Tolos Anos 20". O consumo aumentara, a [[industria]] creaba todo o tempo [[bens de consumo]], as festas e os clubs estaban cheos e o cinema tornábase nunha gran diversión. Con esta prosperidade, as [[Acción (finanzas)|accións]] eran valorizadas.<ref name="IE">{{Cita web|url=http://www.infoescola.com/historia/crise-de-1929-grande-depressao/|título=Crise de 1929 (Grande Depressão)|apelidos=|data=|data-acceso=10 de xaneiro de 2012}}</ref> [[Ficheiro:1929_wall_street_crash_graph.svg|lang=pt|miniatura|300x300px|Índice [[Dow Jones Industrial Average|Dow Jones]] durante a crise]] === Crise de 1929 === En setembro de 1929, o [[Dow Jones Industrial Average|índice Dow Jones]], que avalía o mercado de accións nas bolsas de valores, rexistrou o seu pico máximo e o mercado comezaba a sentir que unha caída no valor nominal das accións podería aproximarse. Con iso, e debido á desconfianza do mercado, o volume dos negocios caera substancialmente, ata a situación ficar insustentábel. Iniciouse entón a [[Gran Depresión|crise de 1929]], que, en suma, se traduciu nunha crise de credibilidade. Os [[accionista]]s puñan as súas accións en venda, en volumes enormes, e como había poucos compradores, os prezos das accións caían. Deuse inicio a unha espiral descendente: {{cita|Por falta de recursos, as empresas cesaban os seus traballadores, que ficaban sen emprego e deixaban de consumir. Sen vender, as empresas ficaban sen recursos. Por falta de recursos...}} Os [[banco]]s e as [[fábrica]]s afundíronse e os efectos da crise espalláronse polo mundo.<ref>{{Cita novas|url=http://nla.gov.au/nla.news-article16596498|título=Wild Selling. New York Panic.|xornal=[[The Sydney Morning Herald]]|data=26 de outubro de 1929}}</ref> A crise tivo lugar a causa da creba da bolsa e tamén por outros dous motivos:<ref name="IE"/> * Superprodución agrícola: formárase un excedente de produción agrícola nos Estados Unidos, porque non atopaba ningún comprador, nin dentro nin fóra do país. * Diminución do consumo: As industrias crecían, mais o [[poder adquisitivo]] da poboación non. Ou sexa, aumentaban as ofertas e diminuían os compradores, facendo que varias industrias crebasen. == A quebra da bolsa de Nova York == [[Ficheiro:American_union_bank.gif|miniatura|250x250px|Persoas reunidas en fronte dun banco durante a [[Gran Depresión]]. Ese período estivo marcado por repentinas perdas de accións e houbo casos de suicidio, tras accionistas descubriren que perderan todo.]] O xoves 24 de outubro de 1929, que ficou coñecido como Xoves Negro, ocorreu o ''crac'' (creba) da bolsa de valores de Nova York.<ref name="historiamais">{{Cita web|url=http://www.historiamais.com/crise_de_1929.htm|título=A Crise de 1929|apelidos=|data=|data-acceso=10 de janeiro de 2012|data-arquivo=27 de novembro de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20201127015340/http://www.historiamais.com/crise_de_1929.htm|url-morta=yes}}</ref> Ese día, a bolsa perdeu un 11% do seu valor en negociacións moi fortes. Varios líderes banqueiros de [[Wall Street]] reuníronse para atopar unha solución contra o pánico e os caos.<ref>''The Great Depression'', por Robert Goldston, páxinas 39 e 40</ref> O encontro contou con [[Thomas Lamont]], xefe interino do Morgan Bank, Albert Wiggin, xefe do Chase National Bank e Charles E. Mitchell, presidente do National City Bank of New York. Escolleron a [[Richard Whitney]], vicepresidente da Bolsa, para actuar no seu nome. Cos banqueiros e os seus recursos financeiros, Whitney colocou unha oferta de compra dun gran bloque de accións na [[U.S. Steel]] a un prezo ben por riba do mercado e moitos investidores de accións quixeron vender rapidamente as súas accións. 6 091 870 títulos financeiros foron rapidamente vendidos o mesmo día, o terceiro maior volume de negocios da historia da bolsa.<ref name="Veja">{{Cita web|url=http://veja.abril.com.br/historia/crash-bolsa-nova-york/especial-quebrou-panico-acoes-wall-street.shtml|título=Pânico na Bolsa de Nova York|apelidos=|data=|data-acceso=11 de xaneiro de 2011|urlarquivo=https://www.webcitation.org/64az0Jjtl?url=http://veja.abril.com.br/historia/crash-bolsa-nova-york/especial-quebrou-panico-acoes-wall-street.shtml|dataarquivo=10 de xaneiro de 2012|url-morta=yes}}</ref> Este crac fixo que empresas e bancos fosen á creba e o valor das accións, nas bolsas de valores, caesen moito dun día para o outro. Esa creba repercutiu na maior parte dos [[Capitalismo|países capitalistas]]. Moitas persoas perderon os seus empregos, había pánico entre a xente, levando algunhas ao [[suicidio]], incluídos once grandes especuladores da bolsa.<ref name="Veja"/> O [[desemprego]] aumentou, a produción industrial americana ficou reducida ao 54%,<ref name="historiamais"/> e o mercado perdeu máis de 30 mil millóns de dólares en dous días.<ref name=PBSNYDoc/> O mercado continuou a caer, chegando a un número negativo histórico en 13 de novembro de 1929, con 198,60. O mercado foise recuperando durante varios meses, atinxindo un pico de peche secundario de 294,07 o 17 de abril de 1930, antes de embarcarse nun outro pico negativo. No entanto, ese foi máis forte, cando o Dow Jones pechou en 41,22, o valor máis baixo do século XX. Non volvería recuperarse ata novembro de 1954.<ref name="yahoo">[http://finance.yahoo.com/q/ta?s=%5EDJI&t=my&l=on&z=l&q=l&p=&a=&c= "DJIA 1929 to Present"], Yahoo! Finance</ref><ref name="Pass 1929 peak">"U.S. Industrial Stocks Pass 1929 Peak", ''The Times'', 24 de novembro de 1954, p. 12.</ref> == Fundamentos económicos == O accidente financeiro seguiu a unha especulación que tivo lugar ao final de 1920, que levou centenares de americanos a investiren pesadamente no [[mercado de accións]]. Un número significativo deles foi pedir diñeiro prestado para comprar máis accións. En agosto de 1929, os corretores facían préstamos pequenos a investidores que estaban comprando accións. Prestáronse máis de 8,5 mil millóns de dólares, máis da metade de todo o diñeiro en circulación nos Estados Unidos nesa época.<ref>{{Cita novas|url=http://www.ft.com/cms/s/0/7173bb6a-552a-11dd-ae9c-000077b07658.html|título=Crashes, Bangs & Wallops|xornal=[[Financial Times]]|data-acceso=2008-09-30|cita=At the turn of the 20th century stock market speculation was restricted to professionals, but the 1920s saw millions of "ordinary Americans" investing in the New York Stock Exchange. By August 1929, brokers had lent small investors more than two-thirds of the face value of the stocks they were buying on margin - more than $8.5bn was out on loan.}}</ref><ref name=PBSNYDoc>[http://www.pbs.org/wnet/newyork/ ''New York: A Documentary Film''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141126172325/http://www.pbs.org/wnet/newyork/ |date=26 de novembro de 2014 }} PBS</ref><ref>{{Cita libro|título=Facing the Facts: An Economic Diagnosis|apelidos=Kemmerer|nome=Edwin Walter|editorial=James Gerald Smith|ano=1932|ISBN=9780836901276}}</ref> Os prezos das accións estaban subindo e impulsando máis persoas a investir, a xente agardaba que os prezos das accións subisen aínda máis. As especulacións alimentaron a subir aínda máis e creouse unha [[bocha económica]]. === Accións subsequentes === En 1932, o [[Senado dos Estados Unidos de América|Senado dos Estados Unidos]] estableceu a Comisión Pecora para estudar as causas do incidente. O ano seguinte, o [[Congreso dos Estados Unidos de América|Congreso dos Estados Unidos]] aprobou a [[Lei Glass-Steagall]], que fixo obrigatoria unha separación entre os bancos comerciais que reciben depósitos e dan préstamos, e os bancos de investimento que emiten e distribúen accións, títulos e outros produtos. Despois da creba da bolsa de valores, os mercados de accións arredor do mundo instituíron medidas para suspenderen a negociación no caso de caídas rápidas, alegando que as medidas ían impedir o pánico. Non obstante, aconteceu outra creba, coñecida como Luns Negro, o 19 de outubro de 1987, cando o Dow Jones Industrial Average caeu un 22,6%, a peor caída desde 1929. == Debate académico == Os economistas e os historiadores están en desacordo sobre o papel que tivo o crac nos eventos económicos, sociais e políticos subsecuentes. ''[[The Economist]]'' argumentou nun artigo de 1998 que a depresión non comezou co crac do mercado de accións.<ref>[http://www.economist.com/finance/displaystory.cfm?story_id=E1_TGVSDT "Economics focus: The Great Depression"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081211172738/http://www.economist.com/finance/displaystory.cfm?story_id=E1_TGVSDT |date=11 de decembro de 2008 }}, ''The Economist'' (17 de setembro de 1998)</ref> Non fica claro o momento en que unha depresión estaba a comezar. Preguntáronse: "Pode un colapso moi serio da bolsa producir un serio revés para a industria cando a produción industrial está na maior parte nunha condición saudábel e equilibrada?"<ref name="Nov1929">[http://www.economist.com/finance/displaystory.cfm?story_id=12327393 "Reactions of the Wall Street slump"], ''The Economist'' (23 de novembro de 1929)</ref> Porén, ''The Economist'' tamén advertiu que algunhas crebas bancarias tamén son esperadas, e algúns bancos poden non ter reservas para financiar empresas comerciais e industriais. Concluíron que a posición dos bancos é a chave para a situación, mais o que ía acontecer non podía preverse.<ref name="Nov1929"/> Os estudosos analizan o crac de Wall Street de 1929 como parte dun proceso histórico que foi unha parte das novas teorías de ''boom'' e ''bust''. De acordo con economistas como [[Joseph Schumpeter]], [[Nikolai Kondratiev]] e Charles E. Mitchell, o accidente foi simplemente un evento histórico no proceso continuo coñecido como [[Ciclo económico|ciclos económicos]]. O impacto do suceso foi só para aumentar a velocidade con que o ciclo proseguiu cara ao seu seguinte nivel. [[Milton Friedman]] no seu ensaio ''[[A Monetary History of the United States]]'', coescrito con [[Anna Schwartz]], avanza o argumento de que o que fixo a "gran contracción" tan grave non foi a desaceleración do ciclo económico, foi o [[proteccionismo]], ou o crac de mercado de accións de 1929 en si, mais, segundo Friedman, o que mergullou o país nunha fonda depresión foi o colapso do sistema bancario durante tres vagas de pánico durante o período 1930-33.<ref>[http://www.washingtontimes.com/news/2008/may/12/panic-control/ "Panic control"] ''The Washington Times''</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} {{Portal|Historia}} === Bibliografía === * Axon, Gordon V. ''The Stock Market Crash of 1929''. Londres: Mason & Lipscomb Publishers Inc., 1974. * {{cite encyclopedia|title=The 1929 Stock Market Crash|url=http://eh.net/encyclopedia/the-1929-stock-market-crash/|date=March 26, 2008|first=Harold|last=Bierman|encyclopedia=EH.Net Encyclopedia|publisher=Economic History Association|location=Santa Clara, California|editor-last=Whaples|editor-first=Robert|accessdate=2 de febreiro de 2017}} * [[John Brooks (escritor)|Brooks, John]]. (1969). ''Once in Golconda: A True Drama of Wall Street 1920–1938''. Nova York: Harper & Row. {{ISBN|0-393-01375-8}}. * [[John Kenneth Galbraith|Galbraith, John Kenneth]]. "1929: New York City." ''[[Lapham's Quarterly]]'', no. 2 (Spring 2015): 145–146 * [[Maury Klein|Klein, Maury]]. (2001). ''Rainbow's End: The Crash of 1929''. Nova York: Oxford University Press. {{ISBN|0-19-513516-4}}. * Klingaman, William K. (1989). ''1929: The Year of the Great Crash''. Nova York: Harper & Row. {{ISBN|0-06-016081-0}}. * Leone, Bruno. ''The Great Depression: Opposing Viewpoints,'' 14–25. San Diego, California: Bender, David L., 1994. * Pendergast, Tom. ''American Decades: 1920–1929''. Farmington Hills, Michigan: UXL American Decades Publishing, 2003. * [[Lawrence Reed|Reed, Lawrence W]]. (1981 & 2008). [https://web.archive.org/web/20090206005801/http://fee.org/wp-content/uploads/2008/12/greatmythsdepression2008feemcppfinalweb.pdf ''Great Myths of the Great Depression'']. Midland, Michigan: Mackinac Center. * {{cite book|title=America's Great Depression|url=https://mises.org/rothbard/agd.pdf|isbn=978-0-945466-05-5|author=[[Murray Rothbard|Rothbard, Murray N]].|year=2000|publisher=[[Ludwig von Mises Institute]]|location=Auburn, Alabama|edition=5th|accessdate=13 de maio de 2010}} * [[Tom Shachtman|Shachtman, Tom]]. (1979). ''The Day America Crashed: A Narrative Account of the Great Stock Market Crash of October 24, 1929''. Nova York: G.P. Putnam. {{ISBN|0-399-11613-3}}. * [[Gordon Thomas (author)|Thomas, Gordon]] and [[Max Morgan-Witts|Morgan-Witts, Max]]. (1979). ''The Day the Bubble Burst: A Social History of the Wall Street Crash of 1929''. Garden City, Nova York: Doubleday. {{ISBN|0-385-14370-2}}. * Watkins, Tom H. ''The Great Depression: America in the 1930s,'' 22–55. Nova York: Little, Brown & Company, 1993. === Ligazóns externas === * [https://www.investimentonabolsa.com/2014/02/a-grande-depressao-crise-de-1929.html Quebrou] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127104730/https://www.investimentonabolsa.com/2014/02/a-grande-depressao-crise-de-1929.html |date=27 de novembro de 2020 }}! A Gran Depresión Outubro de 1929 {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Crises]] [[Categoría:Economía dos Estados Unidos de América]] mhv9n1n11gu77qaa62suwjm5f5hbu39 0 512648 7109175 6569105 2025-06-28T06:31:33Z Breogan2008 23204 7109175 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Hillbilly Elegy''''' é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[2020]] dirixido por [[Ron Howard]], a partir dun guión de [[Vanessa Taylor]]. Baséase no [[Hillbilly Elegy|libro homónimo]] de [[J. D. Vance]]. Está protagonizado por [[Glenn Close]], [[Amy Adams]], [[Gabriel Basso]], [[Haley Bennett]], [[Freida Pinto]], [[Bo Hopkins]] e Owen Asztalos, e conta a historia dun estudante de dereito en Yale que debe regresar coa súa familia en Ohio para atender unha emerxencia familiar. Despois de mercar os dereitos do libro de Vance en 2017, Imagine anunuciou a Howard como director. [[Netflix]] adquiriu os dereitos de distribución en xaneiro de 2019, e a maioría do elenco uniuse en abril. A rodaxe produciuse dende xuño até agosto dese mesmo ano en Xeorxia e Ohio. ''Hillbilly Elegy'' estreouse en cinemas escollidos dos Estados Unidos o 11 de novembro de 2020, e dixitalmente a través de Netflix o 24 de novembro. O filme recibiu valoracións negativas por parte da crítica, que criticou o seu guión e narrativa, aínda que as interpretacións do elenco recibiron boas valoracións. == Personaxes == * [[Amy Adams]] como Beverly "Bev" Vance * [[Glenn Close]] as Bonnie "Mamaw" Vance ** [[Sunny Mabrey]] como Bonnie de nova * [[Gabriel Basso]] como [[J. D. Vance]] ** Owen Asztalos como J. D. de neno * [[Haley Bennett]] como Lindsay Vance * [[Freida Pinto]] como Usha * [[Bo Hopkins]] como Papaw Vance == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * {{IMDb título|6772802}} {{Ron Howard}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2020]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Ron Howard]] [[Categoría:Filmes de Imagine Entertainment]] [[Categoría:Filmes rodados en Ohio]] [[Categoría:Filmes rodados en Atlanta]] [[Categoría:Filmes con banda sonora de Hans Zimmer]] [[Categoría:Filmes sobre familias disfuncionais]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1997]] [[Categoría:Filmes ambientados en 2011]] 7qm9qq6zzy5pfg1efrt0769cwdj8u75 0 512651 7109034 7026303 2025-06-27T23:01:29Z O Breixo 127505 7109034 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Boeing 720''' é un avión de pasaxeiros de fuselaxe estreita fabricado por [[Boeing Commercial Airplanes]]. Foi anunciado en xullo de [[1957]] como un derivado do [[Boeing 707]] para voos máis curtos dende pistas máis pequenas. O 720 voou por vez primeira o día [[23 de novembro]] de [[1959]], foi certificado o [[30 de xuño]] de [[1960]] e entrou en servizo con [[United Airlines]] o [[5 de xullo]] dese ano. Fabricáronse un total de 154 Boeing 720 e 720B ata [[1967]].<ref name=":3">{{Cita web|título=Boeing: History -- Products - Boeing 707/720 Commercial Transport|url=http://www.boeing.com/history/boeing/707.html|páxina-web=web.archive.org|data=2011-06-29|data-acceso=2020-12-11|data-arquivo=29 de xuño de 2011|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110629092112/http://www.boeing.com/history/boeing/707.html|url-morta=unfit}}</ref> Como derivado do 707, o 720 tivo poucos custos de desenvolvemento, permitíndolle ser rendible a pesar das súas poucas vendas.<ref name=":4">{{Cita libro|título=From props to jets : commercial aviation's transition to the jet age 1952-1962|url=https://www.worldcat.org/oclc/430053146|editorial=Specialty Press|data=2010|lugar=North Branch, MN|ISBN=978-1-58007-146-8|OCLC=430053146|apelidos=Proctor, Jon, 1942-|nome=|ano=|ref=}}</ref> Comparado co 707-120, medía 2,7 m menos, tiña unha á modificada e unha estrutura máis lixeira para un menor [[peso máximo de engalaxe]]. Deseñouse orixinalmente para levar catro [[Turborreactor|turborreactores]] [[Pratt & Whitney J57|Pratt & Whitney JT3C]] e o modelo inicial tiña un alcance de 5 200 km cunha capacidade de 131 pasaxeiros en dúas clases. O reconfigurado 720B, con turboventiladores [[Pratt & Whitney JT3D|JT3D]], voou por primeira vez o [[6 de outubro]] de 1960, e entrou en servizo en marzo de 1961. Podía levar a 156 pasaxeiros nunha clase a 5 900 km de distancia. Algúns 720 foron despois convertidos a 720B. Foi sucedido polo trirreactor [[Boeing 727]]. O 720 é o único reactor de pasaxeiros de Boeing que non segue o esquema "7x7" no seu nome. A súa á modificada posteriormente foi engadida aos 707-120B e aos 707-120 adaptados ao estándar B.<ref name=":5">{{Cita web|título=AIRLINERCAFE.COM - Ultimate Boeing 707 Guide|url=https://www.airlinercafe.com/page.php?id=72|páxina-web=www.airlinercafe.com|data-acceso=2020-12-11|data-arquivo=14 de febreiro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220214234637/https://www.airlinercafe.com/page.php?id=72|url-morta=yes}}</ref> == Desenvolvemento == === 707 de curto alcance === Boeing anunciou os seus plans para desenvolver unha nova versión do [[Boeing 707|707]] en xullo de [[1957]].<ref>{{Cita libro|título=The illustrated encyclopedia of civil aircraft : from Leonardo da Vinci to the present|url=https://www.worldcat.org/oclc/47997262|editorial=Chartwell Books|data=2001|lugar=Edison, NJ|ISBN=0-7858-1389-6|OCLC=47997262|apelidos=Angelucci, Enzo.|nome=|ano=|ref=}}</ref> Esta variante desenvolveuse a partir do 707-120 para voos de curto a medio alcance dende pistas máis pequenas. O modelo designouse orixinalmente 707-020 antes de cambiarse a 720 por petición de [[United Airlines]].<ref name=":0">{{Cita web|título=Boeing: Commercial Airplanes - 707 - 720|url=http://www.boeing.com/commercial/707family/720.html|páxina-web=web.archive.org|data=2011-09-03|data-acceso=2020-12-11|data-arquivo=03 de setembro de 2011|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110903234346/http://www.boeing.com/commercial/707family/720.html|url-morta=unfit}}</ref> Comparado co 707-120, ten catro seccións menos en fronte da á e unha menos detrás, cunha redución total da lonxitude de 2,54 m.<ref name=":1">{{Cita libro|título=The international directory of civil aircraft, 2003/2004|url=https://www.worldcat.org/oclc/59344678|editorial=Airlife|data=2003|lugar=Shrewsbury|ISBN=1-875671-58-7|OCLC=59344678|apelidos=Frawley, Gerard.|nome=|ano=|ref=}}</ref> O novo modelo deseñouse para que tivese un menor [[peso máximo de engalaxe]] cunha á modificada e unha estrutura máis lixeira. As modificacións da á incluían flaps Krueger no na parte externa, velocidades máis baixas de engalaxe e aterraxe (acurtando así os requisitos de lonxitude de pista), e un bordo de ataque interior máis ancho cunha forma en frecha lixeiramente maior. Estas modificacións incrementaron a súa velocidade con respecto o 707-120.<ref name=":1" /> Tiña catro turborreactores [[Pratt & Whitney J57|Pratt & Whitney JT3C-7]] que producían 55,6 kN de pulo cada un.<ref name=":2">{{Cita libro|título=The complete encyclopedia of world aircraft|url=https://www.worldcat.org/oclc/37976989|lugar=New York, NY|ISBN=0-7607-0592-5|OCLC=37976989|apelidos=David Donald ed.|nome=|editorial=|ano=|ref=}}</ref> En certo momento da fase de desenvolvemento foi coñecido como 707-020 e despois como 717-020,<ref name=":0" /> aínda que esa foi a designación de Boeing do KC-135 e estivo sen usarse nun avión comercial ata que se lle aplicou ao [[Boeing 717|MD-95]], tras a fusión de Boeing con [[McDonnell Douglas]] en [[1997]].<ref>{{Cita web|url=https://www.boeing.com/news/frontiers/archive/2006/july/i_history.pdf|páxina-web=Boeing|título=The first KC-135 rolled out 50 years ago this month|data-acceso=11 de novembro de 2020}}</ref> Debido a que os sistemas do avión eran semellantes ao do Boeing 707, non se fabricou ningún prototipo do Boeing 720; os sistemas distintos probáronse no [[Boeing 367-80]].<ref>Pither 1998, p. 29</ref> O primeiro 720 realizou o seu voo de estrea o [[23 de novembro]] de [[1959]],<ref name=":1" /> e o tipo foi certificado o [[30 de xuño]] de [[1960]]. Entrou en servizo con United Airlines o [[5 de xullo]] de 1960<ref name=":1" /> e fabricáronse 65 unidades da versión orixinal.<ref name=":0" /> === Outros desenvolvementos === A versión 720B tiña motores [[turboventilador]] [[Pratt & Whitney JT3D|JT3D]],<ref name=":1" /> que producían 75,6 kN de pulo cada un.<ref name=":2" /> Os JT3D consumían menos combustible e tiñan máis potencia.<ref name=":6">{{Cita web|título=Boeing 720|url=https://www.airliners.net/aircraft-data/boeing-720/88|páxina-web=Airliners.net|data-acceso=2020-12-11}}</ref> O [[peso máximo de engalaxe]] do 720B incrementouse ata os 106 000 kg. O 720B voou por primeira vez o [[6 de outubro]] de 1960, e conseguiu a súa certificación e entrou en servizo con [[American Airlines]] en marzo de 1961.<ref name=":2" /> Fabricáronse un total de 89 720B e convertéronse 10 avións 720 de American a esta variante.<ref>Pither 1998, p. 30</ref> == Deseño == [[Ficheiro:Maersk 720B (6074178893).jpg|miniatura|260x260px|720B de [[Maersk]]]] O Boeing 720 é un avión catrimotor con á baixa cantilever. Aínda que era semellante ao [[Boeing 707]], era 2,74 m máis curto que a versión 707-120,<ref name=":3" /> e tiña unha estrutura máis lixeira debido ao uso de partes de metal forxado máis lixeiro e ao ter a pel da fuselaxe e outros elementos estruturais máis finos.<ref name=":4" /> === Fuselaxe === A máis traseira das saídas de emerxencia sobre as ás do 707 eliminouse en cada lado do 720, o que reducía a súa capacidade de pasaxe xa que esas saídas eran un requisito para configuracións de alta densidade.<ref name=":4" /> === Ás === O 720 usaba unha á mellorada baseada na do 707. A envergadura era a mesma que a do 707-120. Para o 720 cambiouse a parte entre a fuselaxe e os motores interiores engadindo unha luva na raíz da á. Este elemento reducía a resistencia da á.<ref>"The Boeing 720". ''Flight'', 19 de agosto de 1960</ref><ref name=":5" /> === Motores === Aínda que inicialmente estivo equipado con turborreactores, o motor dominante no Boeing 720 foi o [[Pratt & Whitney JT3D]], unha variante turboventilador do JT3C con menos consumo de combustible e máis potencia. Os 720 con motores JT3D tiñan o sufixo "B"; algúns 720B de [[American Airlines]] eran conversións de 720 co JT3C.<ref name=":6" /> Ao igual que o 707, o 720/720B usaba turbocompresores accionados polo motor para proporcionar aire a alta presión para a presurización da cabina. Os motores non podían proporcionar o suficiente aire para este propósito sen perder unha potencia considerable. As pequenas entradas de aire e chepas asociadas son visibles xusto enriba das entradas principais do motor dos dous motores interiores de todos os 720 e 720B; a falta da entrada do turbocompresor no motor exerior de estribor (o número 4) axuda a distinguir aos 720/720B da meirande parte dos 707, que tiñan tres turbocompresores. === Outro equipamento === O Boeing 720 carecía dunha [[unidade de potencia auxiliar]], e dependía no seu lugar de potencia en terra e de aire pneumático para alimentar os sistemas da aeronave, proporcionar aire acondicionado e acender os motores mentres estaba en terra. A práctica normal nun Boeing 720 era acender o motor número 3 (o interno de estribor) primeiro, despois desconectar a potencia de terra e aire. Tras iniciar o primeiro motor usábase aire purgado dese para proporcionar a presión de aire necesaria para iniciar o resto un a un. En terra, co persoal de arranque en terra a man, os catro motores normalmente eran iniciados coa axuda deste persoal: así era máis fiable e rápido. == Historial operacional == [[Ficheiro:Boeing 720 United Air Lines (7162682658).jpg|miniatura|250x250px|United Airlines foi o cliente de lanzamento do Boeing 720]] A primeira unidade foi un avión de produción para [[United Airlines]] que voou o 23 de novembro de 1959. A certificación para o 720 emitiuse o 30 de xuño de 1960. O primeiro servizo do 720 foi con United Airlines o 5 de xullo de 1960<ref name=":0" /> na ruta [[Os Ánxeles]]-[[Denver]]-[[Chicago]]. [[American Airlines]] foi a seguinte aeroliña en operalo estreándoo o 31 de xullo dese mesmo ano. O 2 de xaneiro de 1962 o primeiro Boeing 720B de [[Pakistan International Airlines]], a Boeing 720-040B con rexistro AP-AMG pilotado polo capitán Abdullah Baig e o copiloto Taimur Baig, estableceu un récord mundial durante un voo entre Londres e [[Karachi]], durante a súa entrega, de velocidade nun voo comercial, realizando o voo en 6 horas, 43 minutos e 55 segundos a unha velocidade media de 938,78 km/h.<ref>{{Cita web|título=1962 - PIA Boeing 720B Record Flight Info on FAI Website - History of PIA - Forum|url=https://www.historyofpia.com/forums/viewtopic.php?t=16793|páxina-web=www.historyofpia.com|data-acceso=2022-02-22}}</ref> O 720 foi substituído polo [[Boeing 727]] a mediados dos anos 60 no mercado de alcance medio e alto rendemento.<ref name=":0" /> A finais dos 60, avións 720 e 720B foron usados polos militares estadounidenses para transportar tropas ás guerras do [[Extremo Oriente]]. Os interiores deses avións foron despoxados dos separadores de clases. Algúns deses voos orixináronse na base de Travis en [[California]] e voaron sen escalas ata [[Xapón]]. Despois da retirada do 720 nas grandes aeroliñas, moitos exemplares foron mercados por operadores de segunda categoría, sobre todo en [[Suramérica]]. [[Ficheiro:CID pre-impact.jpg|miniatura|250x250px|720 do programa Controlled Impact Demonstration]] En 1984, un Boeing 720 voado por control remoto foi intencionalmente esnafrado na base de Edwards como unha parte do programa da FAA e da NASA Controlled Impact Demonstration. A proba proporcionou datos de aceleracións máximas durante un accidente. Durante o test tamén se probou o rendemento de combustible retardante de lume.<ref>{{Cita publicación periódica|título=Flight test experience and controlled impact of a remotely piloted jet transport aircraft|url=https://ntrs.nasa.gov/citations/19890006539|data=1988-11-01|lingua=en|nome=Timothy W.|apelidos=Horton|nome2=Robert W.|apelidos2=Kempel}}</ref> O primeiro 720 (N7201U) foi posteriormente bautizado "The Starship" e converteuse un chárter privado usado principalmente para levar de xira a bandas de [[Música rock|rock]]. O seu principal usuario foi [[Led Zeppelin]] nos nos 70s. A capacidade de asentos reducíuse e instalouse un bar cun órgano eléctrico incorporado, xunto con camas, unha ducha, unha sala de estar, un televisor e un reprodutor de vídeo.<ref>{{Cita web|título=LED ZEPPELIN & THE “STARSHIP” TRUE TALES FROM THE 70’S CRAZY ROCK-STAR PARTY PLANE.|url=https://www.youtube.com/watch?v=zwKQJqqrKLI|data-acceso=2022-02-22|lingua=gl-ES}}</ref> [[Honeywell]] operou o derradeiro Boeing 720 nos Estados Unidos, voando dende o [[aeroporto de Phoenix-Sky Harbor]]. O avión fora modificado cunha góndola extra para motores montada no lado dereito da fuselaxe para permitir probas dun motor de turbina en altitude, operando cunha certificación especial que lle permitía ser utilizado para uso experimental.<ref>{{Cita web|título=Phoenix Boeing N720H|url=http://www.visitingphx.com/phxn720h.html|páxina-web=www.visitingphx.com|data-acceso=2022-02-22}}</ref> Este 720B foi despezado en xuño de 2008 e Honeywell substituíuno por un Boeing 757. [[Pratt & Whitney Canada]] operou o derradeiro 720 ata o ano 2010. O seu derradeiro voo foi o 29 de setembro.<ref>{{Cita web|título=P&WC Boeing 720B “Red” Flying Test Bed bids farewell|url=http://www.pt6nation.com/en/community/story/pwc-boeing-720b-red-flying-tes/|páxina-web=www.pt6nation.com|data-acceso=2022-02-22|lingua=en|data-arquivo=22 de febreiro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220222125431/http://www.pt6nation.com/en/community/story/pwc-boeing-720b-red-flying-tes/|url-morta=yes}}</ref> Pratt & Whitney Canada substituíuno como banco de probas por un [[Boeing 747|Boeing 747SP]]. En maio de 2012, o antigo 720 de PWC voou ata a base de Trenton, en [[Ontario]], onde está exposto no National Air Force Museum of Canada.<ref>{{Cita web|título=Historic landing a success - Trenton Trentonian|url=http://www.trentonian.ca/2012/05/10/historic-landing-a-success|páxina-web=archive.ph|data=2012-09-12|data-acceso=2022-02-22|data-arquivo=12 de setembro de 2012|url-arquivo=https://archive.today/20120912191639/http://www.trentonian.ca/2012/05/10/historic-landing-a-success|url-morta=yes}}</ref><ref>{{Cita web|título=B720 – National Air Force Museum of Canada|url=http://airforcemuseum.ca/eng/?page_id=534|data-acceso=2022-02-22|lingua=en-CA}}</ref> == Variantes == === 720 === Primeira variante de produción con catro motores [[turborreactor]] [[Pratt & Whitney JT3C]]. Varias unidades entregáronse con distintas configuracións de alta densidade a [[Eastern Air Lines|Eastern Airlines]], incluídas catro saídas sobre as ás e ventiladores de refrixeración de freos para realizar paradas rápidas en sectores de rutas curtas. Estes avións, designados "720-025", estaban certificados para transportar ata 170 pasaxeiros, sempre que se cumprisen certos requirimentos de seguridade.<ref>{{Cita web|url=https://rgl.faa.gov/Regulatory_and_Guidance_Library/rgMakeModel.nsf/0/b72df74d3b1847ad852567240060a02d/$FILE/4a28.PDF|páxina-web=FAA|título=FAA Type Certificate Data Sheet|data-acceso=20 de febreiro de 2022|data-arquivo=24 de outubro de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20201024062003/https://rgl.faa.gov/Regulatory_and_Guidance_Library/rgMakeModel.nsf/0/b72df74d3b1847ad852567240060a02d/$FILE/4a28.PDF|url-morta=yes}}</ref> === 720B === Variante mellorada con catro motores [[turboventilador]] [[Pratt & Whitney JT3D]]. [[American Airlines]] converteu os seus 720 ao estándar 720B.<ref name=":6" /> == Notas == {{listaref|2}} == Bibliografía == * {{cite book|last=Pither|first=Tony|title=The Boeing 707 720 and C-135|year=1998|publisher=[[Air-Britain|Air-Britain (Historians) Ltd]]|location=Inglaterra|isbn=0-85130-236-X|título=|apelidos=|nome=|editorial=|ano=|ref=}} {{Boeing civil}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Aeronaves de Boeing]] [[Categoría:Aeronaves de pasaxeiros]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1959]] 7ckr1vdvjqc898zhs40nkkk82dbefco 0 513884 7108278 6968393 2025-06-27T13:49:51Z Autopistero20502020 127649 7108278 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Seilán}} {{Lugar |nome = Seilán |imaxe = |lenda = |parroquia = O Burgo |concello = Muras |ano = 2019 |poboación = 6 }} '''Seilán''' é un lugar da parroquia do [[O Burgo, Muras|Burgo]] no concello [[provincia de Lugo|lugués]] de [[Muras]] na [[comarca da Terra Chá]]. Segundo o [[Instituto Galego de Estatística|IGE]],<ref>{{Cita web |url= http://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator/nomenclator.jsp |título= IGE - Nomenclátor de Galicia |editor= IGE |data-acceso= 27 de abril de 2021 |data-arquivo= 30 de decembro de 2020 |url-arquivo= https://web.archive.org/web/20201230124345/https://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator%2Fnomenclator.jsp |url-morta= yes }}</ref> en [[2019]] tiña 6 habitantes (3 homes e 3 mulleres). == Lugares e parroquias == === Lugares do Burgo === {{Lp O Burgo, Muras}} === Parroquias de Muras === {{Muras}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Muras]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Lugares de Muras]] h4j0acp2hmgm6zul4r4ln4tc85jk144 0 514664 7108350 6976229 2025-06-27T14:33:22Z Autopistero20502020 127649 7108350 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Seo|O Seo}} {{Lugar |nome = O Seo |imaxe = |lenda = |parroquia = Cazás |concello = Xermade |ano = 2019 |poboación = 14 }} '''O Seo''' é un lugar da parroquia de [[Cazás, Xermade|Cazás]] no concello [[provincia de Lugo|lucense]] de [[Xermade]] na [[comarca da Terra Chá]]. Segundo o [[Instituto Galego de Estatística|IGE]],<ref>{{Cita web |url= http://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator/nomenclator.jsp |título= IGE - Nomenclátor de Galicia |editor= IGE |data-acceso= 26 de abril de 2021 |data-arquivo= 30 de decembro de 2020 |url-arquivo= https://web.archive.org/web/20201230124345/https://www.ige.eu/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator%2Fnomenclator.jsp |url-morta= yes }}</ref> en [[2019]] tiña 14 habitantes (9 homes e 5 mulleres). == Lugares e parroquias == === Lugares de Cazás === {{Lp Cazás}} === Parroquias de Xermade === {{Xermade}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Xermade]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Seo, O}} [[Categoría:Lugares de Xermade]] 47jqccxpmg0jg8xsfoevp0i54kcd97g 0 516774 7109219 7000617 2025-06-28T07:47:25Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109219 wikitext text/x-wiki {{biografía}} '''Domingo Pellicer Daviña''', nado en [[Vigo]] o [[15 de abril]] de [[1949]]<ref>{{Cita publicación periódica|url=https://www.boe.es/boe/dias/1979/05/12/|título=12320 ORDEN de 5 de abril de 1979 por la que se nombra Profesor adjunto de Universidad, disciplina del grupo XX, .Construcción 11. (Escuela Técnica Superior de Arquitectura), en virtud de concurso-oposición|data=12 de maio de 1979|revista=Boletín Oficial del Estado: Gaceta de Madrid|número=114|dataacceso=9 de xaneiro de 2020|páxina=10744|doi=|pmid=}}</ref> e finado en [[Pamplona]] o [[7 de xaneiro]] de [[2020]],<ref>{{Cita novas|apelidos=P.|nome=E.|título=Fallece el arquitecto vigués Domingo Pellicer, catedrático en la Universidad de Navarra|url=https://www.farodevigo.es/cartas/2020/01/09/fallece-arquitecto-vigues-domingo-pellicer/2228044.html|data=9 de xaneiro de 2020|dataacceso=9 de xaneiro de 2020|xornal=Faro de Vigo|lugar=Vigo}}{{Ligazón morta|data=setembro de 2021 }}</ref><ref name=":0">{{Cita web|url=https://www.diariodenavarra.es/noticias/navarra/2020/01/08/fallece-arquitecto-domingo-pellicer-catedratico-universidad-navarra-676339-300.html|título=Fallece el arquitecto Domingo Pellicer, catedrático de la Universidad de Navarra|dataacceso=20 de xaneiro de 2020|data=8 de xaneiro de 2020|páxina-web=Diario de Navarra|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/cultura/2020/01/09/docente-referencia-navarra-investigador-sobre-hormigon/0003_202001L9P29992.htm|título=Fallece el arquitecto gallego Domingo Pellicer, docente de referencia en Navarra y reputado investigador sobre el hormigón|dataacceso=20 de xaneiro de 2020|data=8 de xaneiro de 2020|páxina-web=La Voz de Galicia|lingua=es}}</ref> foi un arquitecto galego, catedrático de [[construción]]s da [[Universidade Politécnica de Madrid]] e da [[Universidade de Navarra]],<ref>{{Cita novas|apelidos=Redacción|nome=|título=Fallece Domingo Pellicer, arquitecto y catedrático de la Universidad de Navarra: "Hizo de la Escuela, su casa"|url=https://navarra.elespanol.com/articulo/sociedad/muerte-arquitecto-unav-domingo-pallicer-catedratico/20200108170408306399.html|data=8 de xaneiro de 2020|dataacceso=9 de xaneiro de 2020|xornal=Navarra.com|lugar=Pamplona|data-arquivo=17 de febreiro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210217103557/https://navarra.elespanol.com/articulo/sociedad/muerte-arquitecto-unav-domingo-pallicer-catedratico/20200108170408306399.html|url-morta=yes}}</ref> e investigador do [[formigón]]. == Traxectoria == === Formación e docencia === Tras licenciarse en arquitectura pola [[Universidade de Navarra]] (1973), comezou a súa actividade docente impartindo a materia "Construción II". En 1977 doutorouse coa tese ''Tecnología de los Hormigones Estructurales''. Dende 1978, ocupou diversos cargos académicos: director de estudos da [[Escola Técnica Superior de Arquitectura (Universidade de Navarra)|Escola Técnica Superior de Arquitectura]] (1978-1982); subdirector da Escola (1982-1994),<ref name=":1">{{Cita novas|apelidos=Gutiérrez|nome=Miguel Ángel|título=Domingo Pellicer, Arquitecto y catedrático de la Universidad de Navarra|url=|data=13 de xaneiro de 2020|xornal=Diario de Navarra|lugar=Pamplona|páxina=66|número=}}</ref> e director do departamento de Edificación.<ref>{{Cita novas|apelidos=Redacción|nome=|título=Fallece el arquitecto Domingo Pellicer, catedrático de Construcciones de la Universidad de Navarra|url=https://www.europapress.es/navarra/noticia-fallece-arquitecto-domingo-pellicer-catedratico-construcciones-universidad-navarra-20200108184146.html|data=8 de xaneiro de 2020|dataacceso=9 de xaneiro de 2020|xornal=Agencia Europa Press|lugar=Pamplona}}</ref> Posteriormente, continuou a traballar como profesor nas escolas de arquitectura de [[Escola Técnica Superior de Arquitectura de Sevilla|Sevilla]], [[Escola Técnica Superior de Arquitectura da Coruña|A Coruña]] e [[Escuela Técnica Superior de Arquitectura de Madrid|Madrid]], onde gañou a cátedra de construcións arquitectónicas en 1986.<ref>{{Cita novas|apelidos=Agencia EFE|nome=|título=Adiós a Domingo Pellicer, prolífico arquitecto y estudioso del hormigón|url=https://www.elcorreogallego.es/tendencias/ecg/adios-domingo-pellicer-prolifico-arquitecto-estudioso-hormigon/idEdicion-2020-01-09/idNoticia-1222708|data=9 de xaneiro de 2020|dataacceso=9 de xaneiro de 2020|xornal=La Voz de Galicia|lugar=A Coruña|data-arquivo=17 de febreiro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210217103602/https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/adios-domingo-pellicer-prolifico-arquitecto-estudioso-hormigon-NSCG1222708|url-morta=yes}}</ref> De regreso a Pamplona, continuou co seu labor docente ata a súa xubilación en 2019. === Investigación === Desenvolveu varios proxectos de investigación sobre construción con [[formigón]], algúns deles centrados no formigón fabricado en Navarra.<ref>{{Cita libro|apelidos=Dirección General de Política Científica|nome=|título=Recursos humanos en investigación y desarrollo. volumen I: Universidades y CSIC|url=https://books.google.es/books?id=-tU9CgAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=es&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false|dataacceso=9 de xaneiro de 2020|ano=1986|editorial=Centro de Publicaciones del Ministerio de Educación y Ciencia|isbn=8436913086|editor=Ministerio de Educación y Ciencia. Secretaría de Estado de Universidades e Investigación|lugar=Madrid|páxina=489|lingua=es|capítulo=Escuela Técnica Superior de Arquitectura. Universidad de Navarra|volume=I}}</ref> === Obra arquitectónica === Ademais da súa actividade docente, Pellicer dedicouse profesionalmente ao campo da [[Edificio|edificación]]. Concretamente dsenvolveu vivendas, tanto colectivas como unifamiliares, edificios destinados á docencia e naves industriais. En [[Bilbao]], participou como consultor na edificación do [[Museo Guggenheim Bilbao|Museo Guggenheim]] e na rehabilitación do colexio Luis Briñas,<ref>{{Cita web|url=http://www.bilbaopedia.info/ies-luis-brinas|título=IES Luis Briñas|dataacceso=9 de enero de 2020|ano=2014|lugar=Bilbao|publicación=Bilbaopedia: Enciclopedia del Bilbao metropolitano|data-arquivo=10 de agosto de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210810130358/http://www.bilbaopedia.info/ies-luis-brinas|url-morta=yes}}</ref> ademais de intervir na reparación do frontón de [[Gernika-Lumo]]. == Vida persoal == Casado con Blanca, o matrimonio tivo seis fillos: Blanca, María Eugenia, Teresa, Jesús, Diego e Javier.<ref name=":1" /> == Publicacións == === Arquitectura === Publicou, entre outras, as seguintes monografías: * ''El hormigón armado en la construcción arquitectónica'' (Tomo I e Tomo II), Madrid, Bellisco, 2010, 850 pp. Coedición con Cristina Sanz Larrea. * ''Principios de construcción de estructuras'', Pamplona, Ulzama, 2010, 289 pp. * ''El ladrillo cerámico en la construcción arquitectónica'', Madrid, Dossat, 2009, 340 pp. Coedición con Ana Sánchez-Ostiz. * ''Construcción de estructuras metálicas'', Madrid, Bellisco, 2002. * ''Revestimientos y pinturas'', Madrid, CIE Dossat 2000, 2003, 232 pp. * ''Pavimentos'', Madrid, CIE Dossat 2000, [2003], 228 pp. * ''Este Coirós, quién viene siendo?: (cartas a un invasor sobre la perversión de la arquitectura)'', Pamplona, EUNSA, 1986, 175 pp. === Outros temas === * ''Gaudeámonos, hijitos'', maio-novembro, 2015, 115 p. * ''Mascarada'', maio-novembro, 2013, 87 p. * ''Cuentos y cuentecillos'', 2012, 76 pp. * ''Evaristo y el fantasma y otros cuentos'', Pamplona, ed. do autor, 2012, 111 pp. * ''De obispos y de meigas'', Sant Joan Despí, Barcelona, Puerta con Puerta, 2010, 476 pp. Obra sobre o [[Camiño de Santiago]].<ref>{{Cita novas|apelidos=Redacción|nome=|título=Fallece el arquitecto Domingo Pellicer, catedrático de la Universidad de Navarra|url=https://www.diariodenavarra.es/noticias/navarra/2020/01/08/fallece-arquitecto-domingo-pellicer-catedratico-universidad-navarra-676339-300.html|data=8 de xaneiro de 2020|dataacceso=9 de xaneiro de 2020|xornal=Diario de Navarra|lugar=Pamplona}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Pellicer, Domingo}} [[Categoría:Nados en Vigo]] [[Categoría:Nados en 1949]] [[Categoría:Finados en 2020]] [[Categoría:Arquitectos de Galicia do século XX]] [[Categoría:Arquitectos de Galicia do século XXI]] [[Categoría:Profesores da Universidade da Coruña]] [[Categoría:Profesores da Universidade de Navarra‎]] [[Categoría:Profesores da Universidade de Sevilla]] [[Categoría:Personalidades da Universidade Politécnica de Madrid]] q93vpxlu6kkyo2mbbjelh59wr4yx07l 0 517056 7109115 6416120 2025-06-28T02:24:10Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109115 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:Detected Face using the cascadeObjectDetector function in Matlab. This function uses the viola-jones algorithm to detect faces.jpg|miniatura|Exemplo de detección de rostros]] O obxectivo da '''detección de rostros''' é atopar as localizacións e tamaños de todos os obxectos dunha imaxe que pertencen a unha clase determinada, neste caso, rostros<ref>{{Cita web|título=Face Detection: Facial recognition and finding Homepage|url=https://facedetection.com/|páxina-web=Face Detection & Recognition Homepage|data-acceso=2021-02-01}}</ref>. Para detectar rostros, os algoritmos de detección céntranse en detectar rostros humanos e se a imaxe coincide coas imaxes almacenadas na base de datos, os algoritmos validarán o proceso de comparación<ref>{{Cita web|título=Object Detection and Person Detection in Computer Vision|url=https://learn.alwaysai.co/object-detection|páxina-web=learn.alwaysai.co|data-acceso=2021-02-01|lingua=en|nome=alwaysAI|apelidos=Inc|data-arquivo=10 de febreiro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210210012032/https://learn.alwaysai.co/object-detection|url-morta=yes}}</ref>. Na práctica, a detección de rostro en tempo real úsase para a vixilancia e o seguimento de persoas<ref>{{Cita web|título=Face Detection For Beginners|url=https://towardsdatascience.com/face-detection-for-beginners-e58e8f21aad9|páxina-web=Medium|data=2019-03-27|data-acceso=2021-02-01|lingua=en|nome=Divyansh|apelidos=Dwivedi|data-arquivo=29 de abril de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220429014258/https://towardsdatascience.com/face-detection-for-beginners-e58e8f21aad9|url-morta=yes}}</ref>. == Aplicacións == * '''Entretemento''': [[Videoxogo|Videoxogos]], realidade virtual, programas de captación, humano-robótica, maquillaxe virtual, aplicacións de teléfono intelixente etc. * '''Tarxetas Intelixentes''': Licenzas de conducir, pasaportes, control parental de TV, seguridade de base de datos. * '''Aplicación da lei e vixilancia''': Seguimento e investigación. == Notas == <references /> == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Visión artificial]] * [[Robótica]] * [[Intelixencia artificial]] === Ligazóns externas === * [https://learn.alwaysai.co/anatomy-successful-cv-project Successful Computer Vision Project] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210127192002/https://learn.alwaysai.co/anatomy-successful-cv-project |date=27 de xaneiro de 2021 }} * [https://www.sciencedirect.com/topics/computer-science/face-detection Facial detection] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Intelixencia artificial]] 835f38hnopa7dan2954tuts93vb7110 0 518843 7108917 6146029 2025-06-27T22:04:12Z O Breixo 127505 7108917 wikitext text/x-wiki {{Edificio}}[[Ficheiro:FI-Tampere-20131007 164418 HDR.JPG|miniatura|Vista de Koskipuisto co [[Hotel Tammer]] en [[2017]].]] [[Ficheiro:Tammerkoski 2021 1.jpg|miniatura|O Koskipuisto, á dereita, en xaneiro de [[2021]].]] [[Ficheiro:Pikku-kakkosen-puisto.jpg|miniatura|O "Pikku Kakkosen leikkipuisto".]] '''Koskipuisto''' (en [[Lingua galega|galego]] '''Parque dos rápidos''') é unha área axardiñada situada na beira leste do [[Tammerkoski]] no barrio de [[Kyttälä]], na cidade de [[Tampere]] ([[Finlandia]]). En fronte, na beira oeste dos rápidos encóntrase o [[Kirjastonpuisto]] (en galego "Xardín da Biblioteca") – aínda que ás veces toda a zona é chamada Koskipuisto.{{Harvnp|Donner|2005|p=12}}{{Harvnp|Siitarinen|1999|pP=39–42}} O Tammerkoski e as súas beiras é unha das [[paisaxes nacionais de Finlandia]]. Esta beira foi marcada como parque no primeiro plano da cidade preparado polo arquitecto municipal [[F. L. Calonius]] para Kyttälä no ano 1886. A constrción do parque iniciouse a finais da década de 1890 ao mesmo tempo que a construción da nova área de Kyttälä, e finalizaron no cambio de século. A zona axardiñada estendíase tamén ao sur de [[Hämeenkatu (Tampere)|Hämeenkatu]], pero a construción da rúa [[Hatanpään valtatie]] e a nova ponte [[Hämeensilta]] nas décadas de 1920 e 1930 reduciron de xeito significativo a parte sur do parque. Actualmente a zona verde situada ao sur de Hämeenkatu é coñecida polo nome de [[Verkatehtaanpuisto]].{{Harvnp|Siitarinen|1999|pP=39–42}} Na década de 1930 Koskipuisto foi renovado e expandido, cando se construíu unha nova [[Central hidroeléctrica de Keskikoski|central hidroeléctrica]] e ao mesmo tempo estreitouse o río. Entre outras cousas construíuse un paseo máis amplo na área vaciada dos rápidos. O antigo banco da praia encontrábase aproximadamente en torno ao actual corredor medio di parque.{{Harvnp|Donner|2005|pp=13–16}} No ano [[1971]] inaugurouse a estatua de [[Aimo Tukiainen]] ''[[Virvatulet (estatua)|Virvatulet]]'', adicada aos soldados finlandeses.{{Harvnp|Siitarinen|1999|pP=39–42}} Antes da estatua de Tukiainen erixírase outra de [[Yrjö Liipola]] no mesmo lugar chamada ''Paimenpoika'' (1947), que foi trasladada ao Verkatehtaanpuisto.{{Harvnp|Donner|2005|p=31}} Na década de 1990 a área de xogos foi renovada e renomeada como parque de xogos de [[Pikku Kakkonen]]. == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat|Koskipuisto park}} === Bibliografía === * {{Cita libro |apelidos=Donner |nome=Julia |título=Koskimaiseman puistot – Koskipuiston ja Kirjastonpuiston historiallinen selvitys |data=2005 |editorial=Tampereen kaupunki, vihersuunnittelu |url=http://www.tampere.fi/tiedostot/5ehtb46Xv/koskimaisemanpuistot.pdf |formato=[[PDF]] |dataacceso=20 de febreiro de 2021 |lingua=fi |ref=harv |data-arquivo=15 de agosto de 2012 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120815012937/http://www.tampere.fi/tiedostot/5ehtb46Xv/koskimaisemanpuistot.pdf |url-morta=unfit }} * {{Cita libro |apelidos=Siitarinen |nome=Eila |título=Tampereen puistot 125 v |data=1999 |editorial=Tampereen kaupungin puistoyksikkö |url=http://www.tampere.fi/tiedostot/5yCljF2Hf/puistohistoriikki.pdf |formato=[[PDF]] |dataacceso=20 de febreiro de 2021 |lingua=fi |ref=harv |data-arquivo=15 de agosto de 2012 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120815004216/http://www.tampere.fi/tiedostot/5yCljF2Hf/puistohistoriikki.pdf |url-morta=unfit }} === Ligazóns externas === * [https://www.tampere.fi/asuminen-ja-ymparisto/ymparisto-ja-luonto/puistot-ja-viheralueet/puistot/koskipuisto.html O Koskupuisto no sitio web da Cidade de Tampere] {{fi}} * [https://visittampere.fi/en/venues/koskipuisto-park/ O Koskipuisto] en [https://visittampere.fi/ VisitTampere.fi] {{en}} * [https://www.virtualtampere.com/koskipuisto Imaxes panorámicas do Koskipuisto] en [https://www.virtualtampere.com VirtualTampere.com] {{LugaresdeintereseTampere}} {{Barra portal|Finlandia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Parques de Tampere]] t3izidodn8l50xpg1icgx8expg2qtfg 14 518856 7108922 5705871 2025-06-27T22:05:18Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Parques]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108922 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Tampere]] [[Categoría:Parques]] rmvezepalo7y01gmy2x40uo1d1t67mp 0 519195 7108926 7005683 2025-06-27T22:06:27Z O Breixo 127505 7108926 wikitext text/x-wiki {{Edificio}} '''Hämeenpuisto''' é unha vía pública e parque de máis dun [[quilómetro]] de longo que cruza de norte a sur o bordo occidental do centro da cidade [[Finlandia|finlandesa]] de [[Tampere]], dende [[Näsinpuisto]] ata [[Eteläpuisto]]. Esténdese polos barrios de [[Finlayson (barrio)|Finlayson]], [[Tammerkoski (barrio)|Tammerkoski]] e [[Nalkala]]. Inicialmente o nome da rúa era Esplanadi, e paralelamente era coñecida como "Itäinen" e "Läntinen Puistokatu", ata o ano [[1936]], cando adoptou a súa denominación actual. Ao longo da rúa encóntranse a [[Biblioteca Principal de Tampere|Biblioteca Principal de Tampere "Metso"]], a [[Igrexa de Alexandre de Tampere|Igrexa de Alexandre]], o [[Teatro dos Traballadores de Tampere]], a [[Casa dos Traballadores de Tampere|Casa dos Traballadores]], o [[Museo Lenin]] e o [[Pikkupalatsi]]. No seu extremo norte encóntrase a [[fonte de Näsikallio]]. {{Commonscat|Hämeenpuisto Park}} {{LugaresdeintereseTampere}} {{Barra portal|Finlandia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Parques de Tampere]] [[Categoría:Rúas de Tampere]] 6ajz8637hzdebbmwuo6tyi7s6rsh6lb 0 519408 7108623 6314391 2025-06-27T19:07:08Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 2 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108623 wikitext text/x-wiki {{biografía}} '''César Estrada Chávez''', nado en [[Yuma]] o [[31 de marzo]] de [[1927]] e finado en [[San Luis, Arizona]], o [[23 de abril]] de [[1993]], foi un líder sindical, organizador da comunidade, empresario, defensor dos [[dereitos civís]] e activista [[Estados Unidos de América|estadounidense]]. Xunto con [[Dolores Huerta]], cofundou a Asociación Nacional de Traballadores Agrícolas (NFWA), que máis tarde se uniu ao Comité Organizador dos Traballadores Agrícolas (AWOC) para converterse nos [[Traballadores Agrarios Unidos]] (UFW). Ideoloxicamente, a súa visión do mundo combinaba [[esquerda política|políticas de esquerda]] e ensinanzas sociais [[Igrexa católica|católicas]].<ref name="Pawel">{{cita libro|last=Pawel |first=Miriam |title=The Crusades of Cesar Chavez: A Biography |url=https://archive.org/details/crusadesofcesarc0000pawe |year=2014 |publisher=Bloomsbury Press |location=Nova York|lingua=en|isbn=978-1-60819-710-1 }}</ref><ref>Levy, Jacques E. e Chavez, Cesar. ''Cesar Chavez: Autobiography of La Causa'', (1975). {{ISBN|0-393-07494-3}}</ref><ref>{{cita publicación periódica|last=Zerzan |first=John |title=Cesar Chavez and the Farm Workers: The New American Revolution - What Went Wrong? |year=1972 |journal=Politics & Society |volume=3 |issue=1 |pages=117–128 |doi=10.1177/003232927200300107|lingua=en}}</ref> == Traxectoria == Chávez naceu en [[Arizona]], nunha familia [[México|mexicano]]-estadounidense. Comezou a traballar como braceiro antes de ingresar na [[Mariña dos Estados Unidos de América|Mariña dos Estados Unidos]], onde serviu durante dous anos. Trasladado a [[California]], casou, tivo fillos e despois participou nunha organización comunitaria, onde axudou a rexistrar os traballadores para votar. En 1959 converteuse en director nacional de CSO (Organización de Servizos á Comunidade), un posto con sede nos [[Os Ánxeles|Ánxeles]]. En 1962, deixou a OSC para fundar a NFWA, con sede en [[Delano, California]], a través da cal lanzou un plan de seguros, unha cooperativa de crédito e un xornal para traballadores do campo chamado ''El Malcriado''. Máis tarde nesa década, comezou a organizar [[folga]]s entre os traballadores rurais, sobre todo en Delano, onde organizou unha folga entre os vendimadores entre 1965 e 1970. Influído polo movemento de resistencia do líder indio [[Mahatma Gandhi]], Chávez enfatizou directamente as tácticas [[non violencia|non violentas]], incluídos [[piquete]]s e [[boicot]]s, facendo presión sobre os propietarios de granxas para que satisfixesen as demandas dos folguistas.<ref>Orosco, Jose-Antonio. ''Cesar Chavez and the Common Sense of Nonviolence'' (2008)</ref> Imbuíu as súas campañas co simbolismo católico romano, incluíndo procesións públicas, [[misa]]s e [[xaxún]]. Por recibir apoio de grupos de esquerdas e obreiros, foi investigado polo [[FBI]].<ref>Street, Richard Steven (1996). "The FBI's Secret File on César Chávez". Southern California Quarterly. 78 (4): 347–384</ref><ref>Bardacke, Frank. ''Trampling Out the Vintage: Cesar Chavez and the Two Souls of the United Farm Workers''. Nova York e Londres: Verso 2011. {{ISBN|978-1-84467-718-4}}</ref> A principios dos anos 70, Chávez intentou expandir a influencia dos seus sindicatos fóra de California a outras rexións dos Estados Unidos. Vendo os inmigrantes ilegais como unha importante fonte de [[crebafolgas]], fixo campaña contra a [[inmigración]] irregular, que xerou violencia na fronteira entre México e os Estados Unidos e provocou divisións dentro do seu sindicato, UFW. Interesado polo [[cooperativismo]] como forma organizativa, estableceu unha remota [[comuna]] en [[Keene, California]]. O seu maior illamento e énfase nas campañas implacables afastaron moitos agricultores californianos que o apoiaran anteriormente e, ata 1973, UFW perdeu a maioría dos contratos e membros que gañara a finais dos anos 60. A súa alianza co gobernador de California [[Jerry Brown]] axudou a asegurar a aprobación da Lei de relacións laborais agrícolas de California de 1975, aínda que a campaña da UFW para que as súas medidas estivesen consagradas na [[Constitución de California]] fracasou. Influído pola organización relixiosa [[Synanon]], fixo fincapé na vida comunitaria e eliminou os opositores percibidos. O número de membros da UFW continuou a caer na década de 1980, con Chávez dirixindo o foco ás campañas antipesticidas e pasando ao desenvolvemento inmobiliario, xerando controversia sobre o seu uso de traballadores non sindicados. Ata os anos noventa, a UFW continuou a defender a Chávez como unha figura heroica na defensa dos traballadores estadounidenses. En abril de 1993, á idade de 66 anos, morreu na cama por causas naturais.<ref>{{cita publicación periódica|last=Piar |first=Carlos R. |title=César Chávez and La Causa: Toward a Hispanic Christian Social Ethic |journal=The Annual of the Society of Christian Ethics |volume=16 |year=1996 |pages=103–120 |doi=10.5840/asce1996167 |jstor=23559711|lingua=en}}</ref><ref name="Pawel" /> == Legado == [[Ficheiro:P20210128AS-0845 (50937335927).jpg|miniatura|Busto de bronce de Chávez detrás do presidente Biden no [[Despacho Oval]], xaneiro de 2021]] Figura controvertida, os seus críticos dentro de UFW manifestaron dúbidas sobre o control autocrático de Chávez sobre o sindicato, as purgas do que el consideraba desleal e o [[culto á personalidade]] que o rodeaba, mentres que os grandes agricultores o consideraban [[comunismo|comunista]]. Converteuse nunha icona dos grupos de traballo organizados e de esquerda dos Estados Unidos e chegou a ser trala súa morte un "[[santo popular]]" entre os mexicanos americanos. En 1994 recibiu a título póstumo a [[Medalla Presidencial da Liberdade]].<ref>{{cita publicación periódica|last=Watson |first=James G. |title=Peter Matthiessen's Sal Si Puedes: In America with Cesar Chavez |journal=Genre |volume=38 |year=2005 |issue=1–2 |pages=95–114 |doi=10.1215/00166928-38-1-2-95|lingua=en}}</ref> O día do aniversario de César Chávez, 31 de marzo, é festa local en California,<ref>{{Cita web|url=https://www.cpuc.ca.gov/General.aspx?id=6442455761|title=2018 State Holidays|website=www.cpuc.ca.gov|data-acceso=26 de febreiro de 2021|data-arquivo=08 de marzo de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210308162510/https://www.cpuc.ca.gov/General.aspx?id=6442455761|url-morta=yes}}</ref> [[Denver|Denver (Colorado)]],<ref>{{Cita web|url=https://www.westword.com/news/denver-traded-for-cesar-chavez-day-but-colorado-legislature-still-honors-columbus-11282490|title=While Denver Celebrates Cesar Chavez Day, Columbus Still Afloat in Colorado|first=Patricia|last=Calhoun|date=25 de marzo de 2019|website=Westword}}</ref> e Texas.<ref>{{Cita web|url=https://comptroller.texas.gov/about/holidays.php|title=State of Texas Holiday Schedule - Fiscal 2021|website=comptroller.texas.gov}}</ref> Intenta promover os servizos á comunidade como honra ao traballo e á vida de Chávez. Moitas oficinas de goberno, escolas e bibliotecas pechan. Chavez Day ("día de Chávez") é unha festa opcional en Arizona. Aínda que non é unha festa federal, o presidente [[Barack Obama]] proclamou o 31 de marzo "[[Cesar Chavez Day]]" nos Estados Unidos, animando os estadounidenses a "observar este día co servizo apropiado, comunidade e programas educativos para honrar o legado de César Chávez".<ref>{{cite press release |url=https://www.whitehouse.gov/the-press-office/2011/03/30/presidential-proclamation-cesar-chavez-day |title=Presidential Proclamation: César Chávez Day |publisher=The White House |date=30 de marzo de 2011 |access-date=5 de marzo de 2013 |data-arquivo=22 de abril de 2013 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130422160636/http://www.whitehouse.gov/the-press-office/2011/03/30/presidential-proclamation-cesar-chavez-day |url-morta=yes }}</ref> A cidade de [[Laredo, Texas]], celebra en marzo o "mes de César Chávez" e a [[League of United Latin American Citizens]] organiza unha marcha cidadá na cidade o último sábado de marzo.<ref>Gabriela A. Trevino, "Chavez's March for Justice observed", ''[[Laredo Morning Times]]'', 30 de marzo de 2014, p. 3A</ref> Chávez é mencionado na canción "[[Black Man (canción)|Black Man]]" do álbum de [[Stevie Wonder]] de 1976 ''[[Songs in the Key of Life]]''.<ref>{{cita web |title=Power Grape: Cesar Chavez's Labor Legacy |url=https://igt.tilth.org/power-grapes-cesar-chavezs-labor-legacy/ |publisher=In Good Tilth |first=Andrew |last=Rodman |date=6 de xulo de 2016 |access-date=24 de agosto de 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160826132411/https://igt.tilth.org/power-grapes-cesar-chavezs-labor-legacy/ |archive-date=26 de agosto de 2016 |df=mdy-all |url-morta=yes }}</ref> Consérvase un retrato de Chávez na [[National Portrait Gallery (Estados Unidos de América)|National Portrait Gallery]] en [[Washington, D.C.]]<ref>[http://npgportraits.si.edu/emuseumnpg/code/emuseum.asp?searchstring=constituentid/,/is/,/8634/,/false/,/true&newvalues=1&rawsearch=constituentid/,/is/,/8634/,/false/,/true&newstyle=text&newprofile=CAP&newsearchdesc=Related%20to%20C%C3%A9sar%20Estrada%20Ch%C3%A1vez&newcurrentrecord=1&module=CAP&moduleid=1 database of portraits in the National Portrait gallery – Cesar Chavez]. Consultado o 20 de marzo de 2009.</ref> En 2003, o [[United States Postal Service]] honrouno cun selo postal.<ref>[http://usstampgallery.com/view.php?id=5a229d43a6d3f780cf00a6d6065aebbf8bda2125 Cesar E. Chavez] U.S. Stamp Gallery</ref> O [[American Friends Service Committee]] (AFSC) nomeouno en tres ocasións para o [[premio Nobel da Paz]].<ref>{{cita web |url=http://www.afsc.org/about/nobel/past-nominations.htm |title=Nobel Peace Prize Nominations |publisher=American Friends Service Committee |access-date=5 de marzo de 2013 |data-arquivo=15 de agosto de 2008 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20080815101402/https://www.afsc.org/about/nobel/past-nominations.htm |url-morta=yes }}</ref> No inicio da presidencia de [[Joe Biden]] colocouse un busto de Chávez nunha mesa xusto detrás do escritorio do [[Despacho Oval]].<ref>{{Cita novas|last=Linskey|first=Annie|title=A look inside Biden’s Oval Office|language=en|date=2021-01-20|work=The Washington Post|url=https://www.washingtonpost.com/politics/2021/01/20/biden-oval-office/|access-date=2021-01-20|issn=0190-8286}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} {{Portal|Estados Unidos de América}} === Bibliografía === * {{cita libro|last=Bruns |first=Roger |title=Cesar Chavez: A Biography |year=2005 |publisher=Greenwood |location=Westport, CT |isbn=9780313334528 |url=https://archive.org/details/isbn_9780313334528 }} * {{cita publicación periódica|first=Hosffman |last=Ospino |year=2013 |title=Religious Education and the Communal Shaping of a Christian Social Consciousness: The Testimony of César Chávez |journal=Religious Education |volume=108 |issue=4 |pages=403–417 |doi=10.1080/00344087.2013.805033}} * {{cita publicación periódica|last=Lichtenstein |first=Nelson |title=Introduction: Symposium on Cesar Chavez and the United Farm Workers |journal=International Labor and Working-Class History |number=83 |year=2013 |pages=143–145 |doi=10.1017/S014754791300001X}} * {{cita publicación periódica|last=O'Brien |first=Kevin J. |title="La Causa" and Environmental Justice: César Chávez as a Resource for Christian Ecological Ethics |journal=Journal of the Society of Christian Ethics |volume=32 |number=1 |year=2012 |pages=151–168 |doi=10.1353/sce.2012.0008 |jstor=23562893}} * {{cita libro|last=Pawel |first=Miriam |title=The Crusades of Cesar Chavez: A Biography |url=https://archive.org/details/crusadesofcesarc0000pawe |year=2014 |publisher=Bloomsbury Press |location=Nova York |isbn=978-1-60819-710-1 }} *{{cita publicación periódica|last=Piar |first=Carlos R. |title=César Chávez and La Causa: Toward a Hispanic Christian Social Ethic |journal=The Annual of the Society of Christian Ethics |volume=16 |year=1996 |pages=103–120 |doi=10.5840/asce1996167 |jstor=23559711 }} * {{cita publicación periódica|last=Soto |first=Lilia |title=La Mesa Popular: When César Chávez and Dolores Huerta Came to Napa |journal=Kalfou |year=2017 |volume=4 |issue=1 |pages=67– |doi=10.15367/kf.v4i1.144 }} * {{cita publicación periódica|last=Street |first=Richard Steven |title=The FBI's Secret File on César Chávez |journal=Southern California Quarterly |volume=78 |number=4 |year=1996 |pages=347–384 |doi=10.2307/41171831 |jstor=41171831 }} * {{cita publicación periódica|last=Watson |first=James G. |title=Peter Matthiessen's Sal Si Puedes: In America with Cesar Chavez |journal=Genre |volume=38 |year=2005 |issue=1–2 |pages=95–114 |doi=10.1215/00166928-38-1-2-95 }} * {{cita publicación periódica|last=Wells |first=Ronald A. |title=Cesar Chavez's Protestant Allies: The California Migrant Ministry and the Farm Workers |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-presbyterian-history_spring-summer-2009_87_1/page/5 |journal=The Journal of Presbyterian History |volume=87 |number=1 |year=2009 |pages=5–16 |jstor=23338055 }} * {{cita publicación periódica|last=Zerzan |first=John |title=Cesar Chavez and the Farm Workers: The New American Revolution - What Went Wrong? |year=1972 |journal=Politics & Society |volume=3 |issue=1 |pages=117–128 |doi=10.1177/003232927200300107}} === Ligazóns externas === * [http://reuther.wayne.edu/node/3202 UFW Office of the President: César Chávez Records] * [https://web.archive.org/web/20160207090606/http://www.ufw.org/_page.php?inc=history%2F07.html&menu=research "The Story of Cesar Chavez"] * [https://web.archive.org/web/20100330150812/http://www.colapublib.org/chavez/chronology.htm César E. Chávez Chronology], County of Los Angeles Public Library * [https://web.archive.org/web/20170223071842/http://www.chavezfoundation.org/pdf/LATimes5PartSeries.pdf Five Part Series on Cesar Chavez], ''Los Angeles Times'', Kids' Reading Room Classic, outubro de 2000 * [https://www.pbs.org/itvs/fightfields/index.html ''The Fight in the Fields: Cesar Chavez and the Farmworker's Struggle''] {{Webarchive|url=https://archive.today/20130113025618/http://www.pbs.org/itvs/fightfields/index.html |date=13 de xaneiro de 2013 }}, PBS Documentary * [https://web.archive.org/web/20091114163728/http://www.farmworkermovement.org/index.php Farmworker Movement Documentation Project] * [https://www.nytimes.com/1993/04/24/obituaries/cesar-chavez-66-organizer-of-union-for-migrants-dies.html Obituario] en ''The New York Times'', 24 de abril de 1993 {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Chavez, Cesar}} [[Categoría:Nados en Arizona]] [[Categoría:Nados en 1927]] [[Categoría:Finados en 1993]] [[Categoría:Activistas dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Sindicalistas dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Medalla Presidencial da Liberdade]] [[Categoría:Estadounidenses de ascendencia mexicana]] 06r20ipgtwsc2jnxtp8thlit2tke6ym 0 519485 7109246 7105050 2025-06-28T08:38:13Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XIX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109246 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Revolución húngara}} {{Acontecemento}} [[Ficheiro:Orlai-petofi1.jpg|miniatura|[[Sándor Petőfi]], poeta húngaro clave para a revolución de 1848.]] A '''Revolución húngara de 1848''' foi unha das [[Revolucións de 1848]] e estivo estreitamente relacionada coas revolucións na área dos [[Habsburgo|Habsburgos]] e [[Casa de Borbón|Borbóns]]. A diferenza das outras, a [[revolución]] en [[Hungría]] chegou a converterse nunha guerra pola independencia húngara do [[Imperio Austríaco|Imperio austríaco]]. Por iso, con posterioridade este feito converteuse nun dos fitos históricos do [[nacionalismo húngaro]]. Moitos dos seus líderes, incluíndo a [[Lajos Kossuth]], [[Sándor Petőfi]] e [[Mór Jókai]], son das maiores figuras nacionais na [[Historia húngara]], e o aniversario do día en que comezou a revolución, o [[15 de marzo]], é un dos tres días festivos nacionais. == Antecedentes da revolución == Tras a [[batalla de Mohács]] en [[1526]], a coroa húngara pasou a mans do monarca [[Fernando I, Sacro Emperador Romano-Xermánico|Fernando I de Habsburgo]] e a partir dese momento sucedéronse unha serie de monarcas desta Casa que gobernaron distanciados dos intereses da nobreza húngara e da poboación húngara en xeral. Producíronse varias guerras independentistas conducidas por [[Principado de Transilvania|príncipes húngaros de Transilvania]], como [[Estevo Bocskai]] e [[Gabriel Bethlen]], que tentaron lograr a separación da figura do monarca de Habsburgo, mais todas estas fracasaron. O impulso recibido polo crecente nacionalismo húngaro no século XIX foi calando paulatinamente na sociedade húngara, até que finalmente déronse as circunstancias para a rebelión contra os Habsburgo influenciada pola guerra de independencia hispanoamericana. O [[Parlamento de Budapest|Parlamento de Hungría]] foi reconvocado en [[1825]] para ocuparse das finanzas. Un [[Liberalismo|partido liberal]] xurdiu no Parlamento, que se concentraba en representar o labrego simbolicamente, xa que era incapaz de reunir os requisitos mínimos para outros traballadores. Lajos Kossuth rebelouse como líder das clases baixas. == Desenvolvemento == === Inicio da Revolución === [[Ficheiro:Barabas-batthyany.jpg|esquerda|miniatura|254x254px|Conde [[Lajos Batthyány]], primeiro ministro húngaro.]] [[Ficheiro:March15.jpg|miniatura|Rendición de [[Sándor Petőfi]] recitándolle o ''[[Nemzeti dal]]'' a unha multitude o 15 de marzo de 1848 (por Mihály Zichy).]] O [[15 de marzo]] de [[1848]], un grupo de mozos intelectuais húngaros, reunidos no café Pilvax en [[Budapest|Pest]], redactaron consignas e versos, así como ''os 12 puntos'' para esixir máis independencia da coroa dos Habsburgo. O poeta [[Sándor Petőfi]] lideraba os seus amigos intelectuais [[Mór Jókai]], [[Pál Vasvári]] e [[Gyula Bulyovszky]] entre outros, quen en conxunto comezaron a recitar ''os 12 puntos'' e un poema de Petőfi coñecido como ''[[Nemzeti dal]]'' (en [[Lingua húngara|húngaro]]: ''Toada Nacional''). Pronto avanzaron polas rúas de Pest seguidos por unha multitude de enxeñeiros, médicos, profesores e cidadáns húngaros que continuaban dando a coñecer as proclamas que pronto foron reproducidas nunha imprenta. Desta forma, a Revolución comezou o [[15 de marzo]] de [[1848]] con eventos pouco violentos en Pest e [[Buda (cidade)|Buda]], seguidos por insurreccións ao longo do reino, que lle permitiron aos reformistas húngaros declarar a autonomía de Hungría dentro do Imperio Habsburgo, baixo o goberno de [[Lajos Kossuth]] e, como [[Primeiro ministro|Primeiro Ministro]], [[Lajos Batthyány]]. O novo goberno aprobou unha serie de leis reformistas denominadas as "Leis de Abril", que creaban un Reino Nacional Autónomo de Hungría co Emperador Habsburgo como rei. Tamén se demandou que o goberno húngaro tivese o poder de recibir e gastar todos os impostos que se recadasen en Hungría e que tivese autoridade sobre os rexementos húngaros do exército Habsburgo. Consciente de que seguían o camiño cara a unha posible [[guerra civil]], en xullo de 1848 os ministros do goberno húngaro pretenderon obter o apoio dos Habsburgo contra [[Josip Jelačić]], un conservador da [[Croacia|Croacia-Eslavonia]], ao enviar tropas ao norte de [[Italia]]. A finais de agosto, o goberno imperial en [[Viena]] ordenoulle oficialmente ao goberno húngaro en Pest que terminase cos plans para un exército húngaro, e Jelačić comandou militares contra o goberno húngaro. Con guerras que ameazaban desde tres fronteiras (contra os [[Pobo croata|croatas]], no [[Banato (rexión histórica)|Banato húngaro]] e en [[Transilvania]]), os radicais de Pest viron unha oportunidade, mais o Parlamento fixo concesións en setembro para previr que os acontecementos culminasen en confrontacións violentas. Con complicacións por unha posible revolución en Viena, Austria aceptou a autonomía húngara. Mais, logo de que a revolución austríaca fose sufocada e de que [[Francisco Xosé I de Austria|Francisco Xosé I]] sucedese no trono o seu tío [[Fernando I de Austria|Fernando I]] como emperador, este rexeitou novamente aceptar a independencia de Hungría. A última confrontación entre Viena e Pest ocorreu cando o Conde de Lamberg asumiu como xeral de todos os exércitos en Hungría (incluíndo o de Jelačić). En resposta ao ataque que sufriu Lamberg ao chegar a Hungría poucos días despois, a corte imperial ordenou que se disolvese o goberno e o parlamento húngaro. A guerra pola independencia comezaba. === Guerra pola independencia === [[Ficheiro:Than_tapiobicskei_utközet2_1849_aprilis_4.jpg|dereita|miniatura|240x240px|A "Batalla de Tápióbicske" ([[4 de abril]] de [[1849]]), por Than Mór.]] Durante a guerra civil subsecuente, os maxiares xunto cos revolucionarios estranxeiros tiveron que loitar contra o exército austríaco, pero tamén contra os [[Serbia|serbios]], [[Pobo croata|croatas]], [[Eslovaquia|eslovacos]], [[Pobo romanés|romaneses]] e [[Pobo alemán|alemáns]] que habitaban territorios do [[Reino de Hungría]], quen posuían as súas propias ideoloxías [[Nacionalismo|nacionais]] e estaban en contra de aceptar un dominio dos [[Pobo maxiar|maxiares]]. Inicialmente, as forzas húngaras (''Honvédség'') conseguiron varias vitorias contra o exército austríaco (na [[batalla de Pákozd]] en setembro de 1848 e na [[batalla de Isaszeg]] en abril de 1849), co cal Hungría declarou a súa total independencia de Austria en [[1849]]. Debido ao triunfo da resistencia revolucionaria, Francisco Xosé I tivo que pedir axuda ao [[tsar]] de Rusia, [[Nicolao I de Rusia|Nicolao I]], e o exército ruso invadiu Hungría dando lugar a antagonismos entre as partes húngaras e [[Rusia|rusas]]. A guerra levou á [[Revolución de Octubre vienesa|Crise de Outubro]] en Viena, cando grupos insurxentes atacaron a comandancia dunha gornición no seu camiño a Hungría para apoiar as forzas de Jelačić. Despois de que [[Viena]] fose recuperada polas forzas imperiais o 31 de outubro, o xeneral Windisch-Graetz e 70.000 soldados foron enviados a [[Hungría]] para acabar coa última ameaza para o Imperio austríaco. A finais de decembro, o goberno húngaro evacuaba Pest. [[Julius Jacob von Haynau]], o xefe do exército austríaco que ocupou o goberno de Hungría durante un meses, ordenou a execución dos caudillos húngaros do exército en Arad e do primeiro ministro Batthyány en Pest. Desta forma, ocorreu o evento coñecido como a execución dos '''13''' '''[[Mártires de Arad]]''' o [[6 de outubro]] de [[1849]]. === Represión da revolución === [[Ficheiro:Than_tapiobicskei_utközet1_1849_aprilis_4.jpg|dereita|miniatura|240x240px|''Captura da ponte de Tapiobicske'' ([[4 de abril]] de [[1849]]), por Than Mór.]] Logo dos anos de guerra de 1848-49, o reino permaneceu pasivo. O [[arquiduque]] [[Alberte de Teschen|Alberte de Habsburgo]] asumiu o poder como gobernador do [[Reino de Hungría]], e desta vez Hungría foi xermanizada. [[Lajos Kossuth]] exiliouse en [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] (onde un condado en [[Iowa]] leva o seu nome), en Istambul, Turquía e en Turín, Italia. Confrontou as minorías en Hungría e popularizou a idea dunha [[confederación]] multiétnica de repúblicas no [[Río Danubio|Danubio]], polo que orixinou grandes descontentos nas minorías étnicas. Moitos dos seguidores de Kossuth no seu exilio, incluíndo os fillos dunha das súas irmás, así como quen apoiaban as revolucións de 1848, permaneceron en [[Estados Unidos de América|E]]UA e loitaron na Unión na [[Guerra civil estadounidense|Guerra Civil estadounidense]]. == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Historia de Hungría]] * [[Historia de Croacia]] * [[Historia de Austria]] === Bibliografía === * {{Cita libro|apelidos=Thomas Walter|capítulo=Revolutions in Everyday Life and Politics|título=History and Life|ano=1993|editorial=Scott, Foresman|ID=ISBN 0-673-35168-8}} * Bertényi, I. , Diószegi, I. , Horváth, J. , Kalmár, J. e Szabó P. (2004). Királyok Könyve. Magyarország és Erdély királyai, királynői, fejedelmei és kormányzói. Budapest, Hungría: Helikon Kiadó. * Nagy, L. (1993). Magyarország Európában (A honfoglalástól a közelmúltig). Budapest, Hungría: Honffy Kiadó.  {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Hungría]] [[Categoría:Guerras de independencia]] [[Categoría:Revolucións do século XIX]] [[Categoría:Guerras do século XIX]] j1wbicu8dujhtbjix0s56onakqfjpym 0 520019 7108928 5716936 2025-06-27T22:07:03Z O Breixo 127505 7108928 wikitext text/x-wiki {{Edificio}} '''Sorsapuisto''' (traducible ao [[Lingua galega|galego]] como '''Parque de Patos''') é un [[parque]] situado no barrio de [[Tulli (barrio)|Tulli]], na cidade de [[Tampere]] ([[Finlandia]]). O parque, de 4,2 [[hectárea]]s, foi creado na década de 1930. En [[1990]] construíuse na esquina sur do parque o [[Tampere-talo]], ao mesmo tempo que se renovou todo o parque. Entre [[1964]] e [[1972]] acolleu o [[Zoolóxico de Tampere]], coxas atraccións eran os [[león]]s Tam e Pere. == Véxase tamén == {{Commonscat|Sorsapuisto}} {{LugaresdeintereseTampere}} {{Barra portal|Finlandia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Parques de Tampere]] 0v3wv45hwzas325118itp45m9dicax9 0 520807 7108940 6505471 2025-06-27T22:13:55Z O Breixo 127505 7108940 wikitext text/x-wiki {{Xeografía física}}[[Ficheiro:Kaukaloistenkallion laavu.jpg|miniatura|Vista de Kaukaloistenkallio, un dos catro laavu de Kintulammi.]] A '''área de sendeirismo de Kintulammi''' é unha reserva natural e zona de sendeirismo situada en [[Teisko]], a uns 20 [[quilómetro]]s ao nordés do centro da cidade de [[Tampere]], [[Finlandia]]. A área é propiedade da cidade de Tampere e encóntrase nas proximidades do lago [[Kintulammi]]. Outros lagos da zona son o [[Kortejärvi, Tampere|Kortejärvi]] e o [[Saarijärvi, Tampere|Saarijärvi]]. A reserva ten unhas 600 [[hectárea]]s que a converten na maior de Tampere.<ref name="AL">{{Cita novas |url=https://www.aamulehti.fi/a/200901955 |nome=Sari |apelidos=Rautanen |título=Tampereen suurimman luonnonsuojelualueen vihkiäiset ovat lauantaina – Retkeilyreittejä 15 kilometrin verran |xornal=[[Aamulehti]] |data=4 de maio de 2018 |dataacceso=15 de marzo de 2021 |lingua=fi |data-arquivo=12 de outubro de 2019 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20191012070007/https://www.aamulehti.fi/a/200901955 |url-morta=yes }}</ref> <ref name="Tre">{{Cita web |url=https://www.tampere.fi/asuminen-ja-ymparisto/ymparisto-ja-luonto/luonnonsuojelu/luonnonsuojelualueet/kintulammi.html |título=Kintulammi |editorial=Cidade de Tampere |dataacceso=15 de marzo de 2021 |lingua=fi}}</ref> == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://kintulammi.fi Sitio web de Kintulammi] {{fi}} {{en}} {{LugaresdeintereseTampere}} {{Barra portal|Finlandia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Tampere]] qqcty81svvvia82s60o8ug5850t408n 7108941 7108940 2025-06-27T22:14:18Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Sendeirismo]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108941 wikitext text/x-wiki {{Xeografía física}}[[Ficheiro:Kaukaloistenkallion laavu.jpg|miniatura|Vista de Kaukaloistenkallio, un dos catro laavu de Kintulammi.]] A '''área de sendeirismo de Kintulammi''' é unha reserva natural e zona de sendeirismo situada en [[Teisko]], a uns 20 [[quilómetro]]s ao nordés do centro da cidade de [[Tampere]], [[Finlandia]]. A área é propiedade da cidade de Tampere e encóntrase nas proximidades do lago [[Kintulammi]]. Outros lagos da zona son o [[Kortejärvi, Tampere|Kortejärvi]] e o [[Saarijärvi, Tampere|Saarijärvi]]. A reserva ten unhas 600 [[hectárea]]s que a converten na maior de Tampere.<ref name="AL">{{Cita novas |url=https://www.aamulehti.fi/a/200901955 |nome=Sari |apelidos=Rautanen |título=Tampereen suurimman luonnonsuojelualueen vihkiäiset ovat lauantaina – Retkeilyreittejä 15 kilometrin verran |xornal=[[Aamulehti]] |data=4 de maio de 2018 |dataacceso=15 de marzo de 2021 |lingua=fi |data-arquivo=12 de outubro de 2019 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20191012070007/https://www.aamulehti.fi/a/200901955 |url-morta=yes }}</ref> <ref name="Tre">{{Cita web |url=https://www.tampere.fi/asuminen-ja-ymparisto/ymparisto-ja-luonto/luonnonsuojelu/luonnonsuojelualueet/kintulammi.html |título=Kintulammi |editorial=Cidade de Tampere |dataacceso=15 de marzo de 2021 |lingua=fi}}</ref> == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://kintulammi.fi Sitio web de Kintulammi] {{fi}} {{en}} {{LugaresdeintereseTampere}} {{Barra portal|Finlandia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Tampere]] [[Categoría:Sendeirismo]] rex8td0zonob6rpjgrcuoalbrr7l7a7 0 521746 7108954 6593009 2025-06-27T22:23:09Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Hospitais]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108954 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:TAYS hospital.JPG|miniatura|250px|Hospital Universitario de Tampere.]] O '''Hospital Universitario de Tampere''' (en [[Lingua finesa|finés]] '''Tampereen yliopistollinen sairaala'''), tamén coñecido polas súas siglas '''TAYS''',<ref>{{Cita web |url=http://www.kielitoimistonohjepankki.fi/ohje/367 |título=Lyhenneluettelo: T |editorial=Kotimaisten kielten keskus |dataacceso=29 de marzo de 2021 |lingua=fi}}</ref> é un [[hospital]] situado no barrio de [[Kauppi]], na cidade de [[Tampere]], [[Finlandia]]. Pertence ao [[distrito hospitalario de Pirkanmaa]]. O hospital ten cinco oficinas: Tays Keskussairaala e Tays Hatanpää en Tampere, Tays [[Valkeakoski]], Tays [[Sastamala]] e Tays Pitkäniemi en [[Nokia, Finlandia|Nokia]].<ref>{{Cita web |url=https://www.tays.fi/en-US/Hospital_District |título=Pirkanmaa Hospital District |editorial=tays.fi |dataacceso=30 de marzo de 2021 |lingua=en}}</ref> O edificio principal do hospital central foi deseñado polos arquitectos [[Erkki Helamaa]] e [[Veijo Martikainen]] e as súas obras finalizaron en [[1962]]<ref>{{Cita novas |url=https://www.aamulehti.fi/moro/art-2000007780083.html |título=Keskussairaalan tuttu päärakennus saatetaan purkaa remontissa, päätös tehtäneen tämän vuoden aikana |xornal=[[Aamulehti]] (Moro) |nome=Jukka |apelidos=Manninen |lingua=fi}}</ref> e dende aquela experimentou varias ampliacións. == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://www.tays.fi/tays Sitio web do TAYS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070526044757/http://www.tays.fi/tays/ |date=26 de maio de 2007 }} {{fi}} {{en}} {{ru}} {{sv}} * [https://www.tays.fi/fi-FI/Kartat/tayskartta Plano do complexo hospitalario] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210417162120/https://www.tays.fi/fi-FI/Kartat/tayskartta |date=17 de abril de 2021 }} {{Barra portal|Finlandia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Tampere]] [[Categoría:Hospitais]] apwuio6ny22j03j7nebvtoi1pit57gt 7108955 7108954 2025-06-27T22:23:25Z O Breixo 127505 7108955 wikitext text/x-wiki {{Edificio}} O '''Hospital Universitario de Tampere''' (en [[Lingua finesa|finés]] '''Tampereen yliopistollinen sairaala'''), tamén coñecido polas súas siglas '''TAYS''',<ref>{{Cita web |url=http://www.kielitoimistonohjepankki.fi/ohje/367 |título=Lyhenneluettelo: T |editorial=Kotimaisten kielten keskus |dataacceso=29 de marzo de 2021 |lingua=fi}}</ref> é un [[hospital]] situado no barrio de [[Kauppi]], na cidade de [[Tampere]], [[Finlandia]]. Pertence ao [[distrito hospitalario de Pirkanmaa]]. O hospital ten cinco oficinas: Tays Keskussairaala e Tays Hatanpää en Tampere, Tays [[Valkeakoski]], Tays [[Sastamala]] e Tays Pitkäniemi en [[Nokia, Finlandia|Nokia]].<ref>{{Cita web |url=https://www.tays.fi/en-US/Hospital_District |título=Pirkanmaa Hospital District |editorial=tays.fi |dataacceso=30 de marzo de 2021 |lingua=en}}</ref> O edificio principal do hospital central foi deseñado polos arquitectos [[Erkki Helamaa]] e [[Veijo Martikainen]] e as súas obras finalizaron en [[1962]]<ref>{{Cita novas |url=https://www.aamulehti.fi/moro/art-2000007780083.html |título=Keskussairaalan tuttu päärakennus saatetaan purkaa remontissa, päätös tehtäneen tämän vuoden aikana |xornal=[[Aamulehti]] (Moro) |nome=Jukka |apelidos=Manninen |lingua=fi}}</ref> e dende aquela experimentou varias ampliacións. == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://www.tays.fi/tays Sitio web do TAYS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070526044757/http://www.tays.fi/tays/ |date=26 de maio de 2007 }} {{fi}} {{en}} {{ru}} {{sv}} * [https://www.tays.fi/fi-FI/Kartat/tayskartta Plano do complexo hospitalario] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210417162120/https://www.tays.fi/fi-FI/Kartat/tayskartta |date=17 de abril de 2021 }} {{Barra portal|Finlandia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Tampere]] [[Categoría:Hospitais]] bkacvic97aiqseenn507h4n8rkxz39d 0 522007 7108925 5738718 2025-06-27T22:06:12Z O Breixo 127505 7108925 wikitext text/x-wiki {{Edificio}} O '''Arboretum de Hatanpää''' (en [[Lingua finesa|finés]] como '''Hatanpään arboretum''', e oficialmente '''Hatanpäänpuisto-Arboretum''') é un [[parque]] situado no barrio de [[Hatanpää]], na cidade de [[Tampere]] ([[Finlandia]]). O parque, situado a tres [[quilómetros]] ao sur do centro da cidade, foi creado na década de 1970 nos terreos da [[casa señorial de Hatanpää]] e comprende tres zonas diferenciadas. O Arboretum é unha popular área de recreación, e o seu xardín de rosas é unha das súas atraccións.<ref>{{Cita web |url=https://www.tampere.fi/asuminen-ja-ymparisto/ymparisto-ja-luonto/puistot-ja-viheralueet/puistot/hatanpaan-arboretum.html |título=Hatanpään arboretum |editorial=Cidade de Tampere |dataacceso=3 de abril de 2021 |lingua=fi}}</ref> No o lado do parque se encontra o [[TAYS Hatanpää|hospital de Hatanpää]]. == Notas == {{listaref}} {{LugaresdeintereseTampere}} {{Barra portal|Finlandia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Parques de Tampere]] fnbgr0epk0q2tdz9nwof1oo2kijjqte 0 522013 7108671 7086324 2025-06-27T20:17:00Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108671 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} {{Contén texto hebreo}} '''Daniel Barenboim''' (en {{lang-he|דניאל בארנבוים}}), nado en [[Buenos Aires]] o [[15 de novembro]] de [[1942]], é un [[Piano|pianista]] e [[dirección de orquestra|director de orquestra]] con nacionalidade [[arxentina]], [[israel]]í,<ref name="AFP">{{cita web|url=http://www.dawn.com/2011/08/11/conductor-barenboim-to-be-nobel-nominee.html|title=Conductor Barenboim to be Nobel nominee|last=AFP|publisher=Dawn.com|access-date=15 de outubro de 2011|location=Arxentina|date=11 de agosto de 2011}}</ref> [[Estado de Palestina|palestina]]<ref name="haaretz.com">{{cita novas|last=Hirsch |first=Yael |url=https://www.haaretz.com/1.4979045|title=Israeli pianist Daniel Barenboim takes Palestinian citizenship |newspaper=[[Haaretz]]|date=2008-01-13 |access-date=2014-08-01}}</ref> e [[España|española]].<ref>{{cita novas|last=Barenboim |first=Daniel |date=14 de maio de 2008 |title=Music gives me hope |url=https://www.theguardian.com/world/2008/may/14/israelandthepalestinians.classicalmusic |work=[[The Guardian]] |location=Londres|access-date=22 de novembro de 2017}}</ref> Foi a primeira persoa que tivo simultaneamente as cidadanías israelí e palestina. É coñecido tamén polo seu traballo coa [[West-Eastern Divan Orchestra]], unha orquestra de mozos músicos do mundo árabe e de Israel, que fundou con [[Edward Said]].<ref>{{cita web|url=http://artsbeat.blogs.nytimes.com/2014/05/06/plans-for-barenboim-said-academy-in-berlin-unveiled/|title=Plans for Barenboim–Said Academy in Berlin Unveiled|last=Schmid|first=Rebecca|work=[[The New York Times]]|access-date=6 de outubro de 2014|date=6 de maio de 2014}}</ref> == Traxectoria == Daniel Barenboim naceu en [[Buenos Aires]], neto de rusos [[asquenací]]<ref>{{cita publicación periódica| url=http://www.guardian.co.uk/music/2008/jul/13/classicalmusicandopera.culture |obra=The Guardian |lugar=Londres|título=Bridging the gap, part two |nome=Ed |apelidos=Vulliamy |data=14 de xullo de 2008 |dataacceso=28 de marzo de 2010}}</ref> e fillo de Aida (de solteira Schuster) e Enrique Barenboim, ambos pianistas profesionais.<ref>{{cita libro|last=Ben |first=Itzhak |url=https://books.google.com/books?id=NSVbAAAAIAAJ&q=Aida+Schuster++Enrique+Barenboim |title=Who's who in Israel and in the work for Israel abroad |publisher=Bronfman & Cohen Publications |date=1980 |access-date=1 de agosto de 2014}}</ref> Comezou a recibir aulas de [[piano]] coa súa nai aos cinco anos de idade, e continuou a estudar co seu pai, Enrique, que foi o seu único profesor. En agosto de 1950, cando tiña só sete anos de idade, presentou o seu primeiro concerto formal en Buenos Aires.<ref name="independent.co.uk">{{cita web|url=https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/music/features/daniel-barenboim-baton-charge-136263.html|title=Daniel Barenboim: Baton charge|website=Independent.co.uk|access-date=22 de outubro de 2018|date=16 de decembro de 2002}}</ref> En 1952 a familia de Barenboim mudouse a [[Israel]]. Dous anos despois, no verán de 1954, os seus pais marcharon a [[Salzburgo]], para que o mozo Daniel tivese aulas de dirección con [[Igor Markevitch]]. Nese verán Barenboim coñeceu e tocou para o mestre [[Wilhelm Furtwängler]], que foi para el unha influencia musical e un exemplo.<ref>{{cita web |url=http://www.danielbarenboim.com/journal_furtwangler.htm |título=Daniel Barenboim, "Why Wilhelm Furtwängler Still Moves Us Today". Entry from Barenboim's blog, translated from an article originally published in ''Der Tagesspiegel'' |data=novembro de 2004. |páxina-web=www.danielbarenboim.com |dataacceso=2011-01-03 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110708224559/http://www.danielbarenboim.com/journal_furtwangler.htm |data-arquivo=08 de xullo de 2011 |url-morta=yes }}</ref> Furtwängler chamou a Barenboim "fenómeno", e convocouno para tocar o Primeiro Concerto para Piano de [[Ludwig van Beethoven]] coa [[Filharmónica de Berlín]]; porén, o pai de Barenboim non o permitiu, considerando que a [[segunda guerra mundial]] aínda estaba próxima para que un neno de pais xudeus tocase en [[Berlín]].<ref>{{cita web| url=https://oe1.orf.at/artikel/249882/Festrede-von-Daniel-Barenboim| title=Festrede von Daniel Barenboim| date=26 de xullo de 2010| publisher=oe1.orf.at| language=de| data-acceso=05 de outubro de 2021|cita=Mein Vater lehnte sogar 1954 eine Einladung Furtwänglers an mich, mit den Berliner Philharmonikern aufzutreten, mit der Begründung ab, für einen jüdischen Jungen sei es - neun Jahre nach dem Krieg - noch zu früh, um nach Deutschland zu reisen}}</ref> En 1955 Barenboim estudou harmonía e composición con [[Nadia Boulanger]] en [[París]]. Barenboim estreouse como pianista en Viena e Roma en 1952, en París en 1955, en [[Londres]] en 1956, e en [[Nova York]] en 1957, baixo a batuta de [[Leopold Stokowski]]. Fixo xiras regulares por [[Europa]], os [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], [[Suramérica]], [[Australia]] e o [[Extremo Oriente]]. En 1967 casou coa [[Violoncello|violoncellista]] [[Jacqueline du Pré]] en [[Xerusalén]],<ref>{{cita publicación periódica|url=http://www.telegraph.co.uk/arts/main.jhtml?xml=/arts/2006/04/06/bmdan06.xml|título=The maestro and his demons|xornal=The Telegraph|nome=Jan|apelidos=Moir|data=6 de abril de 2006|dataacceso=2007-04-23|lugar=Londres|data-arquivo=08 de decembro de 2008|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20081208080841/http://www.telegraph.co.uk/arts/main.jhtml?xml=%2Farts%2F2006%2F04%2F06%2Fbmdan06.xml|url-morta=yes}}</ref> despois de que ela se convertese ao xudaísmo.<ref>{{cita libro|editor-last=Rosenblatt |editor-first=Judith Turk |date=2009 |chapter=Barenboim, Daniel |title=Who's Who in World Jewry |location=Baltimore |publisher=Who's Who in World Jewry |isbn=9780961827205}}</ref> O matrimonio durou ata a morte de du Pré por mor da [[esclerose múltipla]] en 1987. A súa amizade con músicos renomeados, como [[Itzhak Perlman]], [[Zubin Mehta]] e [[Pinchas Zukerman]], e o matrimonio con du Pré deron lugar a un filme de [[Christopher Nupen]] de 1969 sobre a súa interpretación do [[Quinteto da troita]] de [[Franz Schubert]].<ref>{{cita novas|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/music/classicalmusic/3645223/Why-make-war-when-you-can-make-music.html|title=Why make war when you can make music?|newspaper=The Telegraph|last=Lloyd Webber|first=Julian|author-link=Julian Lloyd Webber|date=21 de xullo de 2005|access-date =23 de abril de 2007|location=Londres}}</ref> A principios da década de 1980, Barenboim iniciou unha relación coa pianista rusa [[Elena Bashkirova]], con quen tivo dous fillos en París, David Arthur, nacido en 1983, e Michael, nacido en 1985. Barenboim mantivo a relación oculta para du Pré, e casou con Bashkirova en 1988. == Carreira musical == No comezo da súa carreira, Barenboim foi moi recoñecido como pianista. Concentrouse no repertorio da era clásica, como tamén en obras de compositores da era romántica. Algunhas gravacións notábeis dese período inclúen: * Sonatas para piano de [[Wolfgang Amadeus Mozart]] * Sonatas para piano de [[Ludwig van Beethoven]] * Concertos para piano de Wolfgang Amadeus Mozart (como director e pianista) * Concertos para piano de Ludwig van Beethoven (con [[Otto Klemperer]] e [[Filharmónica de Berlín]]) * Concertos para piano de [[Johannes Brahms]] (con [[John Barbirolli]] e [[Zubin Mehta]]) * Concertos para piano de [[Béla Bartók]] (con [[Pierre Boulez]]) Seguindo coa súa estrea como director coa Orquestra de Cámara Inglesa en [[Abbey Road Studios]], en 1966 en [[Londres]], Barenboim foi convidado a dirixir outras orquestras sinfónicas europeas e estadounidenses. Entre 1975 e 1989 foi o Director Musical da [[Orquestra de París]], onde dirixiu moita música contemporánea. Barenboim estreouse como director de ópera cunha produción de ''[[Don Giovanni]]'' de [[Wolfgang Amadeus Mozart|Mozart]] no Festival de Edimburgo. Debutou no [[Festival de Bayreuth]] en 1981, e dirixiu alí regularmente até 1999. Foi o director musical da [[Orquestra Sinfónica de Chicago]] entre 1991 e 2006. Mostrou frustración en traballar nos Estados Unidos, precisando recadar fondos para os seus programas.<ref name="Michael Shelden">{{cita publicación periódica|url= http://www.telegraph.co.uk/arts/main.jhtml?xml=/arts/2004/07/15/bmbare15.xml|título= My affair? I don't think Jackie knew|editorial= Telegraph|nome= Michael|apelidos= Shelden|data= 15 de xullo de 2004|dataacceso= 2007-04-23|lugar= Londres|data-arquivo= 08 de decembro de 2008|url-arquivo= https://web.archive.org/web/20081208025901/http://www.telegraph.co.uk/arts/main.jhtml?xml=%2Farts%2F2004%2F07%2F15%2Fbmbare15.xml|url-morta= yes}}</ref> Barenboim, que reside en Berlín,<ref name="Haaretz2011">{{cita novas| url=http://www.haaretz.com/news/diplomacy-defense/israeli-conductor-daniel-barenboim-to-perform-with-orchestra-in-gaza-1.359476| title= Israeli conductor Daniel Barenboim to perform with orchestra in Gaza|date=2 de maio de 2011|access-date=4 de maio de 2011| newspaper=[[Haaretz]]}}</ref> é, desde 1992, o director musical da [[Ópera Estatal de Berlín]] (Staatsoper Unter den Linden). Foi tentando manter un son tradicional e un estilo do leste xermánico coa orquestra. Tamén traballou constantemente para manter a independencia da ópera.<ref>{{cita publicación periódica|url= http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2002/11/16/wopera16.xml|título= Barenboim in battle to save Berlin opera house|editorial= Telegraph|nome= Kate|apelidos= Connolly|data= 15 de novembro de 2002|dataacceso= 2007-04-23|lugar= Londres|data-arquivo= 19 de novembro de 2007|url-arquivo= https://web.archive.org/web/20071119024124/http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=%2Fnews%2F2002%2F11%2F16%2Fwopera16.xml|url-morta= yes}}</ref> Foi nomeado mestre vitalicio da compañía.<ref>{{cita publicación periódica|url= http://www.telegraph.co.uk/arts/main.jhtml?xml=/arts/2006/06/20/bmboim20.xml|título= Goodbye Chicago, hello world|xornal= Telegraph|nome= Michael|apelidos= Henderson|data= 20 de xuño de 2006|dataacceso= 2007-04-23|lugar= Londres|data-arquivo= 08 de decembro de 2008|url-arquivo= https://web.archive.org/web/20081208083327/http://www.telegraph.co.uk/arts/main.jhtml?xml=%2Farts%2F2006%2F06%2F20%2Fbmboim20.xml|url-morta= yes}}</ref> O 15 de maio de 2006, Barenboim foi nomeado mestre convidado residente do [[Teatro alla Scala]] de [[Milán]].<ref>{{cita publicación periódica|url= http://arts.guardian.co.uk/news/story/0,,1775781,00.html|título= Barenboim to be La Scala's guest|xornal= The Guardian|nome= Barbara|apelidos= McMahon|data=16 de maio de 2006|dataacceso= 2007-04-23|lugar=Londres}}</ref> En novembro de 2006, [[Lorin Maazel]] causou controversia dicindo aos directores da [[Filharmónica de Nova York]] que Barenboim sería un gran nome para a súa sucesión;<ref>{{cita publicación periódica|url = http://www.nytimes.com/2006/11/29/arts/music/29phil.html?ex=1167973200&en=f112858e726b9c69&ei=5070|título= Unprompted, Lorin Maazel Nominates His Successor|xornal=The New York Times|nome= Daniel J.|apelidos=Wakin|data=29 de novembro de 2006|dataacceso= 2007-04-23}}</ref> Barenboim respondeu que ficou eloxiado mais nada podería estar máis lonxe do seu pensamento que regresar a un posto permanente nunha orquestra estadounidense<ref>{{cita publicación periódica|url = http://www.nytimes.com/2006/11/30/arts/music/30bare.html?ex=1322542800&en=9ce05f6877e2282c&ei=5088&partner=rssnyt&emc=rss|título= Proposed Philharmonic Candidate Is Flattered, if Coy|xornal=The New York Times|nome= Mark|apelidos=Landler|data=30 de novembro de 2006|dataacceso= 2007-04-23}}</ref><ref>{{cita publicación periódica|url = http://www.nytimes.com/2007/03/02/arts/music/02bare.html?ex=1173675600&en=ddf6b503ff93d0f4&ei=5070|título= Musing on the Barenboim X-Factor|nome= James R.|apelidos=Oestreich|xornal= The New York Times|data=2 de marzo de 2007|dataacceso= 2007-04-23}}</ref> En xaneiro de 2007 díxose que Barenboim non manifestou interese sobre o cargo de director musical da [[Filharmónica de Nova York]]. O 28 de novembro de 2008, Barenboim dirixiu por primeira vez na [[Metropolitan Opera House]] de Nova York, interpretando a 450.ª actuación da ópera ''[[Tristan und Isolde]]'', de [[Richard Wagner]]. No ano seguinte, foi o director escollido para o [[Concerto de Ano Novo de Viena]], coa [[Filharmónica de Viena]].<ref>{{cita web |url=http://www.wienerphilharmoniker.at/upload/files/0901_njk09_db_journal.pdf |title=On Conducting the New Year's Day Concert with the Vienna Philharmonic |nome=Daniel |apelidos=Barenboim |publisher=Wiener Philharmoniker |access-date=4 de maio de 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110719164851/http://www.wienerphilharmoniker.at/upload/files/0901_njk09_db_journal.pdf |archive-date=19 de xullo de 2011 |url-morta=yes }}</ref> En [[outubro]] de [[2022]] comunicou que padecía unha "grave enfermidade neurolóxica" que o obrigaba a tomar un descanso laboral.<ref>{{Cita web|título=Daniel Barenboim anuncia un retiro temporal por 'grave enfermedad neurológica'|url=https://www.telam.com.ar/notas/202210/606854-daniel-barenboim-anuncia-un-retiro-temporal-por-grave-enfermedad-neurologica.html|páxina-web=www.telam.com.ar|data-acceso=2023-01-07|lingua=es-Ar|apelidos=|data-arquivo=07 de xaneiro de 2023|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20230107093239/https://www.telam.com.ar/notas/202210/606854-daniel-barenboim-anuncia-un-retiro-temporal-por-grave-enfermedad-neurologica.html|url-morta=yes}}</ref> Uns meses máis tarde, en xaneiro de [[2023]], anunciou a súa renuncia á dirección musical da Ópera Estatal de Berlín por mor da súa saúde.<ref>{{Cita web|título=Barenboim tritt als Generalmusikdirektor der Staatsoper Unter den Linden zurück|url=https://www.rbb24.de/kultur/beitrag/2023/01/staatsoper-unter-den-linden-berlin-daniel-arenboim-ruecktritt.html|páxina-web=www.rbb24.de|data-acceso=2023-01-07|lingua=de|data-arquivo=07 de xaneiro de 2023|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20230107080034/https://www.rbb24.de/kultur/beitrag/2023/01/staatsoper-unter-den-linden-berlin-daniel-arenboim-ruecktritt.html|url-morta=yes}}</ref> [[Ficheiro:Daniel Barenboim.jpg|250px|miniatura|Daniel Barenboim ensaiando coa orquestra West-East Divan, no ano 2005]] === Dirixindo a Wagner en Israel === A [[Orquestra Filharmónica de Israel]] (entón Orquestra de Palestina) interpretara música de [[Richard Wagner]] durante o [[Mandato británico de Palestina]] mesmo nos primeiros anos da [[nazismo|era nazi]].<ref>"Bronislaw Szulc at Levant Fair Concert Hall [Tel Aviv]", ''[[Palestine Post]]'', 20 de xullo de 1938, p. 6</ref> Porén, trala [[Kristallnacht]],<ref>{{cita libro|chapter-url= https://books.google.com/books?id=zEHvO9Mz5IMC&pg=PA385 |editor-last=Zuckermann |editor-first=Moshe |chapter= Moralische Aspekte des Israelischen Wagner-Boykotts |last=Gans |first=Chaim |publisher= Verlag Wallstein Verlag |year=2003 |page=385 |title=Medien – Politik – Geschichte. Tel Aviver Jahrbuch für deutsche Geschichte |isbn=3892446571 |language=de}}</ref> os músicos xudeus evitaron tocar música de Wagner en Israel polo uso que a [[Alemaña nazi]] fixo do compositor por mor dos escritos [[antisemitismo|antisemitas]] do propio Wagner,<ref>{{cita libro|url=https://books.google.com/books?id=0Bu5GnLZCw0C&pg=PA330|editor1=Paul R. Mendes-Flohr|editor2=Jehuda Reinharz|title=The Jew in the Modern World|publisher=Oxford University Press|year=1995|page=230, fn1 to Richard Wagner, "Jewry in Music", translation and excerpt of "[[Das Judenthum in der Musik]]", pp. 327–331|isbn=9780195074536}}</ref> iniciando un boicot non oficial. Barenboim, opúxose publicamente á prohibición polo menos desde 1989. En xullo de 2001, Barenboim ía dirixir o primeiro acto de ''[[Die Walküre]]'' con tres cantantes, incluíndo o tenor [[Plácido Domingo]]. Non obstante, polas fortes protestas dos sobreviventes do [[Holocausto]] e polo goberno de Israel, fíxose un programa alternativo. Barenboim aceptou substituír a obra pola música de [[Robert Schumann]] e [[Igor Stravinskii]], mais expresou o seu desagrado por ter que tomar esa decisión.<ref>{{cita novas|last=Gozani |first=Ohad |date=14 de maio de 2001 |title=Israeli battle over Wagner |url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/israel/1330219/Israeli-battle-over-Wagner.html |work=The Telegraph |location=Londres|access-date=18 de agosto de 2019}}</ref> Porén, ao final do concerto coa [[Berlin Staatskapelle]], Barenboim anunciou que lle gustaría tocar Wagner como segundo bis e convidou aqueles que obxectasen que marchasen dicindo "a pesar das crenzas do Festival de Israel, hai xente sentada no público para os que Wagner non provoca asociacións cos nazis. Respecto aqueles para os que estas asociacións son opresivas. Será democrático interpretar a Wagner como bis para aqueles que desexen escoitalo. Xírome cara a vostedes agora preguntando se podo interpretar a Wagner". Continuou un debate de media hora, con algúns membros chamando a Barenboim "fascista". Ao final, un pequeno número de asistentes saíu e a maioría permaneceu, aplaudindo fortemente trala interpretación do preludio de ''[[Tristan und Isolde]]''.<ref>{{cita novas|last=Shohat |first=Zipi |date=18 de xullo de 2001 |title=Wagner gets in through the back door. Some are angry about Daniel Barenboim's decision to conduct Wagner, but call it a historic occasion nonetheless |url=http://www.haaretz.com/culture/arts-leisure/wagner-gets-in-through-the-back-door-1.64151 |work=[[Haaretz]]|location=Tel Aviv |access-date=20 de agosto de 2019}}</ref><ref>{{cita novas|last=Gilmore |first=Inigo |date=9 de xullo de 2001 |title=Barenboim shatters Israel taboo on Wagner |url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/israel/1333350/Barenboim-shatters-Israel-taboo-on-Wagner.html |work=The Daily Telegraph |location=Londres|access-date=20 de agosto de 2019}}</ref><ref>{{cita novas|last=Hodgkinson|first=Will|author-link=Will Hodgkinson|date=13 de agosto de 2004|title=Orchestral manoeuvres|url=https://www.theguardian.com/music/2004/aug/13/2|work=The Guardian|location=Londres|access-date=20 de agosto de 2019}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} {{Portal|Música clásica}} === Bibliografía === === Ligazóns externas === * [http://www.danielbarenboim.com/ Páxina oficial] * [https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=892575 Parallels and Paradoxes], NPR interview with Barenboim and Edward Said, 28 de decembro de 2002 * [https://www.theguardian.com/arts/features/story/0,11710,928744,00.html "In harmony"], ''[[The Guardian]]'' feature on Barenboim and Said, 5 de abril de 2003 * [https://www.bbc.co.uk/radio4/reith2006/ In the Beginning was Sound], 2006 [[BBC Radio 4]] [[Reith Lectures]] * [https://www.bbc.co.uk/bbcfour/audiointerviews/profilepages/barenboimd1.shtml BBC Radio 3 interviews]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090108091227/http://www.bbc.co.uk/bbcfour/audiointerviews/profilepages/barenboimd1.shtml |date=08 de xaneiro de 2009 }}, novembro de 1991 * [https://web.archive.org/web/20081224232025/http://sonybmgmasterworks.com/artists/danielbarenboim/ Discography at SonyBMG Masterworks] * [https://www.youtube.com/view_play_list?p=9FBA3821EA9E616E ''Elgar Cello Concerto in E minor'', opus 85 ''Jacqueline Du Pré'' with ''Daniel Barenboim'' and ''The New Philharmonia Orchestra'' on YouTube] * [https://web.archive.org/web/20090901013817/http://thethirdestate.net/2009/08/review-prom-50-fidelio-played-by-daniel-barenboim-and-the-west-eastern-divan-orchestra/ Review: Fidelio played by Daniel Barenboim and the West–Eastern Divan Orchestra] * [http://www.dw-world.de/dw/article/0,,6167342,00.html Westphalian Peace Prize] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120203214334/http://www.dw-world.de/dw/article/0,,6167342,00.html |date=03 de febreiro de 2012 }} * [https://web.archive.org/web/20120221042936/http://www.classicstoday.com/features/f3_0500.asp Barenboim's outstanding Beethoven], on the symphony cycle at classicstoday.com * [http://en.qantara.de/A-Classic-Example-of-Political-Naivety/19155c20205i1p500/index.html Daniel Barenboim and Arab Anti-Israel Sentiment: A Classic Example of Political Naivety] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210404115906/https://en.qantara.de/content/daniel-barenboim-and-arab-anti-israel-sentiment-a-classic-example-of-political-naivety |date=04 de abril de 2021 }} * [http://en.qantara.de/Mutual-Appreciation-Is-Essential/20181c21960i1p501/index.html ''Mutual Appreciation Is Essential''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210404115905/https://en.qantara.de/content/interview-with-daniel-barenboim-mutual-appreciation-is-essential |date=04 de abril de 2021 }} Interview with Daniel Barenboim * [http://www.bruceduffie.com/barenboim.html Two interviews with Daniel Barenboim] by Bruce Duffie, 2 de novembro de 1985 e 11 de setembro de 1993 {{Galardoados co Premio Princesa de Asturias da Concordia}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Barenboim, Daniel}} [[Categoría:Nados en Buenos Aires]] [[Categoría:Nados en 1942]] [[Categoría:Directores de orquestra]] [[Categoría:Pianistas]] [[Categoría:Personalidades do xudaísmo]] [[Categoría:Premios Princesa de Asturias da Concordia]] c8zhf60ikmcvnjtrtg9za84ndx1q86i 0 522298 7108938 6263420 2025-06-27T22:12:44Z O Breixo 127505 7108938 wikitext text/x-wiki {{Organización}}[[Ficheiro:Nysselogo.png|miniatura|250px|Logotipo de Nysse.]] A '''Tampereen seudun joukkoliikenne''' (en [[Lingua galega|galego]] '''Transporte público da rexión de Tampere'''), dende [[2014]] ''Tampereen joukkoliikenne'', é o nome comercial da empresa de transporte público da área da cidade de [[Tampere]], [[Finlandia]]. Tamén empresa o nome comercial '''Nysse'''. En [[2016]] realizou 36,9 millón de viaxes, o que supón un 6,6% máis que o ano anterior. Nysse é a segunda autoridade de transporte público máis grande de Finlandia en volume de viaxes por detrás de [[Helsingin seudun liikenne|HSL]], que opera na rexión de [[Helsinqui]]. Opera nos municipios da área metropolitana de Tampere, instó é: [[Tampere]], [[Nokia, Finlandia|Nokia]], [[Ylöjärvi]], [[Kangasala]], [[Lempäälä]], [[Pirkkala]], [[Orivesi]] e [[Vesilahti]], así como parte se [[Hämeenkyrö]]. == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://www.nysse.fi/ Sittio web da Tampereen seudónimo joukkoliikenne] {{fi}} {{en}} {{Barra portal|Finlandia}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Nysse}} [[Categoría:Transporte en Tampere]] lrvh3d2gltshi9n3fx77mp5l5bvvus3 0 522686 7108927 6608710 2025-06-27T22:06:48Z O Breixo 127505 7108927 wikitext text/x-wiki {{Edificio}} O '''parque da igrexa de Pyynikki''' (en [[Lingua finesa|finés]] como '''Pyynikin kirkkopuisto'''), anteriormente chamado '''parque de Alexandre''' (en finés '''Aleksanterin kirkkopuisto'''),<ref name="kirkkopuisto Tampereen sivuilla">{{Cita web |url=http://www.tampere.fi/ytoteto/puisto/puistot/pkirkkop/pkirkkop.htm |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080615005808/http://www.tampere.fi/ytoteto/puisto/puistot/pkirkkop/pkirkkop.htm |título=Pyynikin kirkkopuisto |data=22 de marzo de 2005 |editorial=Cidade de Tampere |dataacceso=12 de abril de 2021 |dataarquivo=28 de novembro de 2016 |lingua=fi}}</ref> é un [[parque]] situado no barrio de [[Kaakinmaa]] ao redor da [[Igrexa de Alexandre de Tampere|igrexa de Alexandre]], no centro da cidade de [[Tampere]] ([[Finlandia]]). O parque está situado onde orixinalmente se encontraba o antigo cemiterio da cidade, fundado en [[1785]], e que foi o primeiro da cidade. Na década de 1880 o cemiterio caeu en desuso cando se finalizou a construción do novo [[cemiterio de Kalevankangas]] en [[1880]]. Ese mesmo ano comezou a construción da igrexa de Alexandre entre o cemiterio e a [[Hämeenpuisto|Esplanada]], cuxa primeira pedra se colocou o [[2 de marzo]] de [[1880]].<ref>{{Cita web |url=http://www.tampere.fi/ytoteto/yva/ymparistoverkko/bl_kt_arkkitehtuuri_aleksanterinkirkko.html |título=Aleksanterin kirkko |editorial=Tampereen kaupunki |dataacceso=12 de abril de 2021 |lingua=fi}}</ref>. En [[1813]] plantáronse os [[bidueiro]]s no cemiterio<ref name="kirkkopuisto Tampereen sivuilla"/> pero a principios da década de 1880 o xardineiro da cidade [[Karl Johan Gauffin]] deseñou un novo parque ao redor da nova igrexa, onde entre outras plantáronse [[sauce prateado|sauces prateados]], [[alerce siberiano|alerces siberianos]] e [[olmo]]s. Na época do seu sucesor [[Onni Karsten]] o parque foi renovado en [[1898]], reducindo o número de árbores e construíndo novos accesos.<ref>{{Cita libro |apelidos=Siitarinen |nome=Eila |título=Tampereen puistot 125 v. |data=1999 |páxinas=12–13 |obra=Tampereen kaupungin puistoyksikkö |url=http://www.tampere.fi/tiedostot/5yCljF2Hf/puistohistoriikki.pdf |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120815004216/http://www.tampere.fi/tiedostot/5yCljF2Hf/puistohistoriikki.pdf |formato=PDF |dataacceso=12 de abril de 2021 |dataarquivo=30 de setembro de 2017 |lingua=fi}}</ref><ref name="kirkkopuisto Tampereen sivuilla"/> Aínda que o cemiterio é un parque dende hai máis de cen anos, aínda se conservan numerosas tumbas antigas. Durante a [[Guerra civil finlandesa|guerra civil]] en [[1918]], excavouse unha [[fosa común]] ao carón da igrexa, na que se enterraron aos vermellos executados. As tumbas non están marcadas e sobre elas pasan corredores do parque.<ref>{{Cita libro |apelidos=Ylikangas |nome=Heikki |título=Tie Tampereelle : 1918 : dokumentoitu kuvaus Tampereen antautumiseen johtaneista sotatapahtumista Suomen sisällissodassa |data==1993 |lugar=Porvoo |editorial=W. Söderström |isbn=9789510188972 |lingua=fi}}</ref> Con todo, de acordo con algunhas investigacións, esta información non é correcta.<ref>{{Cita novas |apelidos=Drufva |nome=Juha |url=http://www.kansanuutiset.fi/uutiset/kotimaa/2858396/onko-pyynikilla-teloitettujen-punaisten-joukkohauta |título=Onko Pyynikillä teloitettujen punaisten joukkohauta? |xornal=Kansan Uutiset |data=24 de agosto de 2012 |dataacceso=21 de abril de 2021 |lingua=fi}}</ref> No parque crece o [[lárice europeo]] máis groso de Finlandia, que ten unha circunferencia de 457 [[centímetro]]s.<ref name="kirkkopuisto Tampereen sivuilla"/> == Personalidades enterradas no parque == *[[Gustaf Lundahl (comerciante)|Gustaf Lundahl]], comerciante. *[[Johanna Wilhelmina Thurman|Johanna Wilhelmina Orell]], comerciante. == Notas == {{listaref}} {{LugaresdeintereseTampere}} {{Barra portal|Finlandia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Parques de Tampere]] egu9t1x4v8xzx241r8gesoekwavhwmw 0 522866 7108960 6501455 2025-06-27T22:25:20Z O Breixo 127505 7108960 wikitext text/x-wiki {{Edificio}}[[Ficheiro:Kehräsaari in Tampere Sep2007.jpg|miniatura|A parte máis antiga de Kehräsaari.]] '''Kehräsaari''' é unha área comercial e de negocios situado á beira do [[Tammerkoski]], no barrio de [[Nalkala]] entre a praza [[Laukontori]] e o centro comercial [[Koskikeskus]], na cidade de [[Tampere]] ([[Finlandia]]). Antigamente Kehräsaari foi unha illa na que se encontraba unha fábrica de agullas. Na actualidade acolle, entre outras cousas o Cine Niagara e varios restaurantes.<ref>{{Cita web |url=https://www.arthousecinemaniagara.fi/fi/info |título=INFO. SIJAINTI |editorial=Arhouse Cinema Niagara |dataacceso=15 de abril de 2021 |lingua=fi}}</ref> Ao carón de Kehräsaari encóntrase a fábrica de [[cartón]] de [[Metsä Board Tako|Tako]].<ref>{{Cita web |url=https://www.metsaboard.com/About-Us/Tako-board-mill/Pages/default.aspx |título=Tako board mill |editorial=metsaboard.com |dataacceso=15 de abril de 2021 |lingua=fi}}</ref> En [[1986]] finalizou a construción da [[ponte de Kehräsaari]], unha ponte peonil que conecta a área con [[Vuolteentori]] e Koskikeskus na outra beira do Tammerkoski.<ref>{{Cita xornal |apelidos=Koivisto |nome=Tuomo |título=Tammerkosken sillat |xornal=Tammerkoski |data=2010 |número=7 |páxina=5 |lingua=fi}}</ref><ref>{{Cita novas |url=https://www.aamulehti.fi/a/201444711 |título=Ennen tämä paikka oli sotkuinen rytöpesä – Nyt ydinkeskustan uusittu Vuolteentori palkittiin viihtyvyydestä |apelidos=Vasara |nome=Päivi |xornal=[[Aamulehti]] |data=7 de febreiro de 2019 |dataacceso=15 de abril de 2021 |lingua=fi |data-arquivo=07 de febreiro de 2019 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190207113001/https://www.aamulehti.fi/a/201444711 |url-morta=yes }}</ref> == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://www.virtualtampere.com/kehrasaari Panorámica de Kehräsaari en VirtualTampere.com] {{fi}} {{en}} {{LugaresdeintereseTampere}} {{Barra portal|Finlandia}} [[Categoría:Tampere]] biumgrkqj95muzdt7yvdry3qed49c28 0 523514 7108939 6497344 2025-06-27T22:13:01Z O Breixo 127505 7108939 wikitext text/x-wiki {{Organización}} A '''Tampereen Kaupunkiliikenne Liikelaitos''' ou '''TKL''' (anteriormente chamada ''Tampereen Kaupungin Liikennelaitos'') é un operador de transporte urbano propiedade da cidade de [[Tampere]], [[Finlandia]]. Foi fundada o [[20 de outubro]] de [[1948]]. == Historia == [[Ficheiro:Trolebus Tampere.jpg|miniatura|Antigo trolebús de Tampere en [[Museokeskus Vapriikki|Vapriikki]].]] Fundada o [[20 de outubro]] de [[1948]],{{Harvnp|Uola|1978|p=19}} o [[8 de decembro]] dese mesmo ano puxo en funcionamento a primeira liña regular de [[trolebús|trolebuses]] de Finlandia entre [[Hämeenkatu]] e [[Härmälä]].{{Harvnp|Uola|1978|pp=24, 29-30, 32-33, 39-40}} Con todo, o servizo de trolebuses finalizaría [[15 de maio]] de [[1976]].{{Harvnp|Uola|1978|p=58}} O [[10 de outubro]] de [[1995]] introduciu as novas tarxetas de viaxe electrónicas.<ref>{{Cita publicación |url=https://www.tampere.fi/tkl/tk2003.pdf |título=Kertomus vuoden 2003 toiminnasta |editorial=Tampereen kaupungin liikennelaitos |páxina=19 |lingua=fi |apelidos= |data-acceso=23 de abril de 2021 |data-arquivo=26 de xuño de 2016 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160626211838/http://www.tampere.fi/tkl/tk2003.pdf |url-morta=yes }}</ref> En [[2016]] TKL recibiu catro autobuses eléctricos por un período de alugueiro de cinco anos.<ref>{{Cita novas |url=https://www.aamulehti.fi/a/24145975 |título=Katso miltä Tampereen uudet sähköbussit näyttävät sisältä ja ulkoa – lähtevät reiteille maanantaina |nome=Kari |apelidos=Happonen |xornal=[[Aamulehti]] |data=16 de decembro de 2016 |dataacceso=23 de abril de 2021 |lingua=fi |data-arquivo=28 de abril de 2021 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210428055910/https://www.aamulehti.fi/talous/art-2000007389578.html |url-morta=yes }}</ref> == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Bibliografía === *{{Cita libro |apelidos=Peltola |nome=Jarmo |título=Onnikoita ja rollikoita: viisi vuosikymmentä (1948-1998) kunnallista joukkoliikennettä Tampereella |editorial=Tampereen kaupungin liikennelaitos |data=1998 |isbn=9516090877 |lingua=fi}} *{{Cita libro |apelidos1=Pyrhönen |nome1=Kimmo |apelidos2=Lehtonen |nome2=Timo |título=Tampereen siniset bussit |editorial=Tampereen kaupungin liikennelaitos |data=1998 |isbn=9516090796 |lingua=fi}} *{{Cita libro |apelidos=Uola |nome=Mikko |título=Tampereen kaupungin liikennelaitos 1948-1978 |editorial=Tampereen kaupungin liikennelaitos |data=1978 |isbn=9519917195 |lingua=fi}} === Ligazóns externas === *[http://www.tampere.fi/tkl/ Sitio web da Tampereen Kaupunkiliikenne] {{fi}} {{Barra portal|Finlandia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Transporte en Tampere]] sbacrdbvhnsqk6yh5hbj9mzsdoemkoy 0 524949 7109136 6506696 2025-06-28T05:25:43Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109136 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Disha A Ravi''' é unha rapaza activista [[india]] contra o cambio climático e organizadora de [[Folga escolar polo clima|Fridays For Future]] India. Obtivo unha maior atención internacional cando foi arrestada o 13 de febreiro de 2021 pola súa presunta participación nun kit de ferramentas en liña relacionado con [[Greta Thunberg]] e as [[Paro agrario de India de 2020-2021|protestas dos agricultores indios de 2020-2021]].<ref>{{Cita novas|título=India activist Disha Ravi arrested over farmers' protest 'toolkit'|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-56060232|xornal=BBC News|data=2021-02-14|data-acceso=2021-02-18|lingua=en-GB}}</ref><ref>https://www.thequint.com/news/india/delhi-police-arrests-climate-activist-disha-ravi-who-is-she</ref> O goberno indio alegou que o kit de ferramentas, que é estándar para a organización de [[xustiza social]], fomentaba os disturbios, pero esta afirmación e a maneira do arresto foron amplamente criticados tanto dentro como fóra da India.<ref name=":5">{{Cita web|url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2021/feb/14/21-year-old-climate-activist-picked-up-in-bengaluru-for-sharing-greta-toolkit-2263830.html|título=21-year-old climate activist ‘picked up’ in Bengaluru for sharing Greta ‘toolkit’|data-acceso=2021-02-18}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://indianexpress.com/article/cities/bangalore/bengaluru-youth-climate-activist-arrested-in-toolkit-case-7188094/|título=‘Key conspirator, collaborated with pro-Khalistani body’: Delhi Police on Disha Ravi, arrested in toolkit case|data-acceso=2021-02-18|data=2021-02-14|lingua=en}}</ref> == Traxectoria == Ravi, de 21 anos, é unha activista climática xuvenil de [[Bangalore]], India, e é unha dos fundadores de [[Folga escolar polo clima|Fridays For Future]] India.<ref name=":0">{{Cita web|url=https://www.vogue.co.uk/arts-and-lifestyle/article/activists-of-colour-environmental-racism|título=4 Activists Of Colour On The Urgent Need To Counteract Environmental Racism|data-acceso=2020-11-12|apelidos=Chan|nome=Emily|data=26 de setembro de 2020|lingua=|urlarquivo=|dataarquivo=}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.thenewsminute.com/article/climate-activist-disha-ravi-arrested-bengaluru-delhi-cops-say-she-shared-greta-toolkit-143401|título=Climate activist Disha Ravi arrested in Bengaluru in Greta Thunberg ‘toolkit’ case|data-acceso=2021-02-18|data=2021-02-14|lingua=en}}</ref> Ravi céntrase en levar voces a comunidades necesitadas.<ref name=":1">{{Cita web|url=https://bengaluru.citizenmatters.in/fridays-for-future-citizens-live-disha-ravi-fighting-climate-change-decentralised-protests-39402|título=How Bengaluru youth are taking part in the global movement against climate change|data-acceso=2020-11-12|apelidos=Kumar|nome=Manasi Paresh|data=2019-12-24|lingua=en-GB}}</ref><ref name=":2">{{Cita web|url=http://anccom.sociales.uba.ar/2020/09/23/proyectorazo-por-la-crisis-ambiental/|título=Proyectorazo por la crisis ambiental|data-acceso=2020-11-12|apelidos=Noticias|nome=ANCCOM|data=2020-09-23|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.boldsky.com/insync/pulse/fridays-for-future-when-students-adults-of-bangalore-came-together-to-demand-climate-justice-130212.html|título=Fridays For Future: When Students & Adults Of Bangalore Came Together To Demand Climate Justice|data-acceso=2020-11-12|apelidos=K|nome=Amritha|data=2019-09-30|lingua=en|urlarquivo=|dataarquivo=}}</ref> Comezou o seu activismo porque a crise da auga afectou á súa familia.<ref>{{Cita web|url=https://www.commondreams.org/news/2020/09/25/masked-socially-distanced-and-mad-hell-global-youth-take-streets-over-3200|título=Masked, Socially Distanced, and Mad as Hell: Global Youth Take to the Streets for Over 3,200 #ClimateStrike Events|data-acceso=2020-11-12|apelidos=Corbett|nome=Jessica|data=25 de setembro de 2020|lingua=en|urlarquivo=|dataarquivo=}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://www.theguardian.com/environment/2020/sep/25/young-people-resume-global-climate-strikes-calling-urgent-action-greta-thunberg|título=Young people resume global climate strikes calling for urgent action|data-acceso=2020-11-12|apelidos=Harvey|nome=Fiona|data=2020-09-25|lingua=|urlarquivo=|dataarquivo=}}</ref><ref name=":3">{{Cita web|url=https://blueprintnewsonline.com/5962/feature/the-climate-movement-across-the-world-part-4/|título=The Climate Movement in India and Israel|data-acceso=2020-11-12|apelidos=Lev-Tov|nome=Joel|data=2020-04-04|data-arquivo=18 de abril de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210418140131/https://blueprintnewsonline.com/5962/feature/the-climate-movement-across-the-world-part-4/|url-morta=yes}}</ref> É autora de varios editoriais publicados por activistas climáticos xuvenís internacionais.<ref>{{Cita web|url=https://news.trust.org/item/20200917201445-4iew6/|título=It's time to #FightClimateInjustice|data-acceso=2020-11-12|apelidos=Tan|nome=Mitzi Jonelle|data=18 de setembro de 2020|editorial=Thomson Reuters Foundation|urlarquivo=|dataarquivo=}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.climatechangenews.com/2020/11/09/young-people-urge-financial-institutions-stop-financing-fossil-fuels/|título=As young people, we urge financial institutions to stop financing fossil fuels|data-acceso=2020-11-12|apelidos=|nome=|data=2020-11-09|urlarquivo=|dataarquivo=}}</ref> Ravi graduouse na Mount Carmel College, Bangalore.<ref name=":5"/> Ravi é vegana e estaba a traballar para unha start-up [[Veganismo|vegana]] antes do seu arresto. Unha vez díxolle a ''[[Vogue]]'': «Para min, o feito de que elixas escoitar a unha persoa branca sobre o mesmo tema que a unha persoa de cor é racismo ambiental». Ravi dixo unha vez a ''Auto Report Africa'': «Vivimos nun país onde se suprime a disidencia [...] En Fridays For Future India fomos etiquetados como terroristas por opoñernos ao borrador da notificación de [[avaliación de impacto ambiental]] (EIA). Só un goberno que pon as ganancias por riba da xente consideraría que pedir aire limpo, auga limpa e un planeta habitable, sexa un acto de terrorismo.» == Arresto == O 4 de febreiro de 2021, Greta Thunberg tuiteou en apoio dos agricultores indios e noutro tuit vinculou o kit de ferramentas afirmando que estaba a ser utilizado "por persoas sobre o terreo na India".<ref name=":6">{{Cita web|url=https://www.deccanherald.com/national/greta-thunberg-faces-backlash-after-toolkit-tweet-key-things-to-know-947733.html|título=Greta Thunberg faces backlash after 'toolkit' tweet: Key things to know|data-acceso=2021-02-14|apelidos=|nome=|data=2021-02-05|lingua=|urlarquivo=|dataarquivo=}}</ref> Tralos informes dos medios de comunicación sobre as autoridades indias que presentaron un caso na súa contra (en realidade, a creadora orixinal), Thunberg tuiteou: Eu sigo #StandWithFarmers e apoio a súa protesta pacífica. Ningunha cantidade de odio, ameazas ou violacións dos dereitos humanos cambiará iso. #FarmersProtest ". Segundo Scroll.in, o kit de ferramentas é "un documento de rutina utilizado polos activistas pola xustiza social para crear conciencia sobre os problemas e suxerir estratexias para continuar".<ref name=":9">{{Cita web|url=https://scroll.in/article/985946/explainer-what-does-the-greta-thunberg-toolkit-cited-as-a-sign-of-conspiracy-actually-contain|título=Explainer: What does the Greta Thunberg ‘toolkit’ cited as a sign of ‘conspiracy’ actually contain?|data-acceso=2021-02-14|apelidos=|nome=|data=4 de febreiro de 2021|lingua=en-US|urlarquivo=|dataarquivo=}}</ref> O conxunto de ferramentas explica que está "destinado a permitir que calquera persoa que non estea familiarizada coas protestas dos agricultores en curso na India comprenda mellor a situación e tome decisións sobre como apoiar aos agricultores baseándose na súa propia análise." O kit de ferramentas suxire accións que se deben tomar, incluíndo "Organizar unha acción no terreo preto da Embaixada da India, a Casa de Medios ou o Goberno local máis próximo [...]." O 13 de febreiro de 2021, Disha foi detida para interrogala na xurisdición da comisaría de policía de Soladevanahalli en Bengaluru por un equipo da policía de Delhi por supostamente difundir o conxunto de ferramentas das redes sociais, que supostamente tiña a intención de crear disturbios na India baixo a aparencia de apoiar [[Paro agrario de India de 2020-2021|protestas dos agricultores indios de 2020-2021]].<ref name=":5"/> Foi enviada a unha custodia policial de 5 días.<ref>{{Cita web|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/climate-activist-disha-ravi-remanded-to-5-day-delhi-police-special-cell-custody-101613292598663.html|título=Climate activist Disha Ravi remanded to 5-day Delhi Police special cell custody|data-acceso=2021-02-14|apelidos=|nome=|data=2021-02-14|apelidos-editor=Rai|lingua=|urlarquivo=|dataarquivo=}}</ref><ref name=":7">{{Cita web|url=https://www.livelaw.in/news-updates/21-year-old-climate-activist-remanded-to-5-day-delhi-police-custody-in-greta-thunberg-toolkit-case-169850|título=21-Year Old Climate Activist Remanded To 5-Day Delhi Police Custody In Greta Thunberg 'Toolkit' Case|data-acceso=2021-02-14|apelidos=|nome=|data=2021-02-14|lingua=en|urlarquivo=|dataarquivo=}}</ref> A policía declarou que o kit de ferramentas describía plans que se asemellaban á violencia que se desenvolveu o 26 de xaneiro de 2021 en Nova Deli durante o desfile de tractores e que a investigación está vinculada ao grupo pro-Khalistani ''Poetic Justice Foundation''.<ref name=":10">{{Cita web|url=https://indianexpress.com/article/cities/bangalore/bengaluru-youth-climate-activist-arrested-in-toolkit-case-7188094/|título=‘Key conspirator, collaborated with pro-Khalistani body’: Delhi Police on Disha Ravi, arrested in toolkit case|data-acceso=2021-02-14|apelidos=|nome=|data=2021-02-14|lingua=|urlarquivo=|dataarquivo=}}</ref> "A chamada era ao soldo económico, social, guerra cultural e rexional en contra da India," declarou o comisario Especial de Policía de Delhi .<ref name=":8">{{Cita novas|data=2021-02-14|título=India activist Disha Ravi arrested over 'toolkit'|lingua=en-GB|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-56060232|data-acceso=2021-02-14}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.ndtv.com/india-news/greta-thunberg-toolkit-case-disha-ravi-21-year-old-climate-activist-arrested-from-bengaluru-by-delhi-cops-for-alleged-role-in-toolkit-shared-by-climat-2370207|título=Arrested Activist Disha Ravi, 22, Edited Greta Thunberg "Toolkit": Cops|data-acceso=2021-02-14|apelidos=Sengar|nome=Mukesh|data=14 de febreiro de 2021|urlarquivo=|dataarquivo=}}</ref> O 14 de febreiro, o fiscal afirmou ante o tribunal que esta detención formaba parte dunha conspiración maior. Ravi negouno dicindo "Só estaba a apoiar aos agricultores [...] Apoiei aos agricultores porque son o noso futuro e todos necesitamos comer".<ref name=":4">{{Cita web|url=https://www.thenewsminute.com/article/climate-activist-disha-ravi-arrested-bengaluru-delhi-cops-say-she-shared-greta-toolkit|título=Climate activist Disha Ravi arrested in Bengaluru, Delhi cops say she shared Greta ‘toolkit’|data-acceso=2021-02-14|data=2021-02-14|lingua=en|data-arquivo=14 de febreiro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210214050430/https://www.thenewsminute.com/article/climate-activist-disha-ravi-arrested-bengaluru-delhi-cops-say-she-shared-greta-toolkit|url-morta=yes}}</ref> === Reaccións === O 14 de febreiro, máis de 50 académicos, artistas e activistas indios emitiron unha declaración conxunta en apoio de Disha.<ref>{{Cita web|url=https://www.thenewsminute.com/article/academics-activists-condemn-disha-ravis-arrest-say-govt-distracting-real-issues-143429|título=Academics, activists condemn Disha Ravi's arrest, say govt distracting from real issues|data-acceso=2021-02-14|data=2021-02-14|lingua=en}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} {{control de autoridades}} {{ORDENAR:Ravi, Disha}} [[Categoría:Ecoloxistas da India]] [[Categoría:Nados en Karnataka]] [[Categoría:Nados en ano descoñecido]] 16zo0j4klgbfni85wqvcqnnecn2oidk 0 526593 7108859 6473563 2025-06-27T21:49:21Z O Breixo 127505 7108859 wikitext text/x-wiki {{Xeografía política}} '''Alagna''' (en [[lingua lombarda|lombardo]] ''Làgna'') é unha [[Comunas de Italia|comuna italiana]] da [[provincia de Pavia]], na rexión da [[Lombardía]]. == Xeografía == Situada a unha [[altitude]] media de 92 [[Nivel medio do mar|msnm]], ocupa unha superficie de 8,34 km². O ano [[2019]] contaba cunha poboación de 822 habitantes,<ref name=I>[http://demo.istat.it/bilmens/index.php?anno=2019&lingua=ita Alana] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190409085013/http://demo.istat.it/bilmens2019gen/index.html |date=09 de abril de 2019 }}, datos do [[ISTAT]].</ref> polo que a súa [[densidade de poboación]] nese ano era de 98,56 hab./km². === Evolución demográfica === *364 hab. en [[1707]] *738 hab. en [[1805]] *1.100 hab. en [[1818]] *1.239 hab. en [[1845]] *1.252 hab. en [[1859]]<ref>[http://www.lombardiabeniculturali.it/istituzioni/toponimi/9000003/ Alagna (Alagna, PV) – Istituzioni storiche – Lombardia Beni Culturali]</ref> *822 hab. en [[2019]]<ref name=I/> <center> {{Gráfica de evolución |tipo=demográfica |anchura=500 |posición_1=6 |1861|1206|1871|1301|1881|1519|1901|1503|1911|1430|1921|1498|1931|1218|1936|1219|1951|1139|1961|1007|1971|831|1981|742|1991|729|2001|28=755 |notas=Fonte [[ISTAT]] - elaboración gráfica de Wikipedia }} </center> == Historia == Alagna formou parte do [[Ducado de Milán]] desde [[1360]] até [[1466]], cando foi enfeudado por [[Francesco Sforza]] á familia Malaspina. Aínda se conserva o castelo renacentista de Malaspina (1534), hoxe residencia privada. A igrexa parroquial remóntase a principios do [[século XIX]]. A economía é principalmente agrícola con produción de arroz, trigo e forraxes.<ref>[https://www.sapere.it/enciclopedia/Alagna.html Alagna] en ''sapere.it''.</ref> == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == {{commonscat}} === Ligazóns externas === * [https://www.comune.alagna.pv.it/it-it/home Páxina web oficial da comuna] {{it}}. 7wnvyl58tg9rzulduscpmn05x4c9nlb 7108866 7108859 2025-06-27T21:51:07Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Cidades de Italia]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108866 wikitext text/x-wiki {{Xeografía política}} '''Alagna''' (en [[lingua lombarda|lombardo]] ''Làgna'') é unha [[Comunas de Italia|comuna italiana]] da [[provincia de Pavia]], na rexión da [[Lombardía]]. == Xeografía == Situada a unha [[altitude]] media de 92 [[Nivel medio do mar|msnm]], ocupa unha superficie de 8,34 km². O ano [[2019]] contaba cunha poboación de 822 habitantes,<ref name=I>[http://demo.istat.it/bilmens/index.php?anno=2019&lingua=ita Alana] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190409085013/http://demo.istat.it/bilmens2019gen/index.html |date=09 de abril de 2019 }}, datos do [[ISTAT]].</ref> polo que a súa [[densidade de poboación]] nese ano era de 98,56 hab./km². === Evolución demográfica === *364 hab. en [[1707]] *738 hab. en [[1805]] *1.100 hab. en [[1818]] *1.239 hab. en [[1845]] *1.252 hab. en [[1859]]<ref>[http://www.lombardiabeniculturali.it/istituzioni/toponimi/9000003/ Alagna (Alagna, PV) – Istituzioni storiche – Lombardia Beni Culturali]</ref> *822 hab. en [[2019]]<ref name=I/> <center> {{Gráfica de evolución |tipo=demográfica |anchura=500 |posición_1=6 |1861|1206|1871|1301|1881|1519|1901|1503|1911|1430|1921|1498|1931|1218|1936|1219|1951|1139|1961|1007|1971|831|1981|742|1991|729|2001|28=755 |notas=Fonte [[ISTAT]] - elaboración gráfica de Wikipedia }} </center> == Historia == Alagna formou parte do [[Ducado de Milán]] desde [[1360]] até [[1466]], cando foi enfeudado por [[Francesco Sforza]] á familia Malaspina. Aínda se conserva o castelo renacentista de Malaspina (1534), hoxe residencia privada. A igrexa parroquial remóntase a principios do [[século XIX]]. A economía é principalmente agrícola con produción de arroz, trigo e forraxes.<ref>[https://www.sapere.it/enciclopedia/Alagna.html Alagna] en ''sapere.it''.</ref> == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == {{commonscat}} === Ligazóns externas === * [https://www.comune.alagna.pv.it/it-it/home Páxina web oficial da comuna] {{it}}. [[Categoría:Cidades de Italia]] kxjyji8366caqv6cyhpyb8h1r33i3qx 7108867 7108866 2025-06-27T21:51:16Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Concellos da provincia de Pavia]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108867 wikitext text/x-wiki {{Xeografía política}} '''Alagna''' (en [[lingua lombarda|lombardo]] ''Làgna'') é unha [[Comunas de Italia|comuna italiana]] da [[provincia de Pavia]], na rexión da [[Lombardía]]. == Xeografía == Situada a unha [[altitude]] media de 92 [[Nivel medio do mar|msnm]], ocupa unha superficie de 8,34 km². O ano [[2019]] contaba cunha poboación de 822 habitantes,<ref name=I>[http://demo.istat.it/bilmens/index.php?anno=2019&lingua=ita Alana] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190409085013/http://demo.istat.it/bilmens2019gen/index.html |date=09 de abril de 2019 }}, datos do [[ISTAT]].</ref> polo que a súa [[densidade de poboación]] nese ano era de 98,56 hab./km². === Evolución demográfica === *364 hab. en [[1707]] *738 hab. en [[1805]] *1.100 hab. en [[1818]] *1.239 hab. en [[1845]] *1.252 hab. en [[1859]]<ref>[http://www.lombardiabeniculturali.it/istituzioni/toponimi/9000003/ Alagna (Alagna, PV) – Istituzioni storiche – Lombardia Beni Culturali]</ref> *822 hab. en [[2019]]<ref name=I/> <center> {{Gráfica de evolución |tipo=demográfica |anchura=500 |posición_1=6 |1861|1206|1871|1301|1881|1519|1901|1503|1911|1430|1921|1498|1931|1218|1936|1219|1951|1139|1961|1007|1971|831|1981|742|1991|729|2001|28=755 |notas=Fonte [[ISTAT]] - elaboración gráfica de Wikipedia }} </center> == Historia == Alagna formou parte do [[Ducado de Milán]] desde [[1360]] até [[1466]], cando foi enfeudado por [[Francesco Sforza]] á familia Malaspina. Aínda se conserva o castelo renacentista de Malaspina (1534), hoxe residencia privada. A igrexa parroquial remóntase a principios do [[século XIX]]. A economía é principalmente agrícola con produción de arroz, trigo e forraxes.<ref>[https://www.sapere.it/enciclopedia/Alagna.html Alagna] en ''sapere.it''.</ref> == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == {{commonscat}} === Ligazóns externas === * [https://www.comune.alagna.pv.it/it-it/home Páxina web oficial da comuna] {{it}}. [[Categoría:Cidades de Italia]] [[Categoría:Concellos da provincia de Pavia]] akjsyzm72jhlezbrsnstbsi1003v5t3 0 529176 7109140 6870528 2025-06-28T05:56:37Z Ogalego.gal 59564 7109140 wikitext text/x-wiki O '''Premio Manuel Murguía de Ensaio''', chamado así en recoñecemento da figura e obra de [[Manuel Murguía]], é convocado pola [[Deputación da Coruña]].<ref>{{Cita web|título=Premio "Manuel Murguía" de ensaio|url=https://www.dacoruna.gal/cultura/premios/murguia|páxina-web=www.dacoruna.gal|data-acceso=2021-07-13}}</ref> Está dotado con 6500 euros e a publicación da obra.<ref name=":0" /> == Edicións == {| class="wikitable" |- ! Convocatoria !! Persoa gañadora !! Obra |- | 1998<br />(I edición) || [[Alfonso Gomis Rodríguez]] || ''La insurrección de Ferrol de 1872'' |- | 1999<br />(II edición) || [[Marcelino Abuín Duro]] || ''El patrimonio histórico y la representación de la memoria'' |- | 2000<br />(III edición) || [[Fernando Pereira González]] || ''Raza e alteridade: A reflexión sobre a diversidade humana na Galicia do século XIX'' |- | 2002<br />(IV edición) || [[Raúl Soutelo Vázquez]] e [[Xosé Manoel Núñez Seixas]]|| ''As cartas do destino'' |- | 2004<br />(V edición) || [[Antonio Balboa Salgado]]|| ''A raíña Lupa. As orixes pagás de Santiago'' |- | 2006<br />(VI edición) || [[Amancio Liñares Giraut]] e [[Omayra Lista Liñares]] || ''Medios de comunicación comarcal en Negreira, A Baña e Brión no século XX'' |- | 2008<br />(VII edición) || [[María Liliana da Orden]] || ''Una familia y un océano de por medio. La emigración gallega a la Argentina: una historia a través de la memoria epistolar'' |- | 2010<br />(VIII edición)<ref>{{cita novas|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/santiago/2010/05/26/ensayo-sabela-taboada-sobre-idea-nacion-espanola-recibe-premio-manuel-murguia/0003_8507537.htm|título=Un ensayo de Sabela Taboada sobre la idea de nación española recibe el Premio Manuel Murguía|autor=Rodri García|xornal=La Voz de Galicia|data=26 de maio de 2010|lingua=es}}</ref> || [[Sabela Taboada González]] || ''E fíxose nación. A idea de nación española: liberais vs absolutistas na prensa galega da Guerra da Independencia (1808-1814)'' |- | 2013<br />(IX edición) || [[Diego Conde Gómez]] || ''Canto val unha vaca? Da cuestión agraria á cuestión pecuaria en Galicia'' |- | 2015<br />(X edición)<ref>{{cita novas|url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/agis-gana-x-premio-ensaio-manuel-murguia-MICG955485|título=Agís gaña o X Premio de Ensaio Manuel Murguía|data=30 de setembro de 2015|xornal=El Correo Gallego}}</ref> || [[Marcelino Agís Villaverde]]|| ''Historia do pensamento galego contemporáneo'' |- | 2017<br />(XI edición) || [[Raúl Soutelo Vázquez]] e [[José Manuel Vázquez Lijó]] || ''O Son que coñeceu Ramón Caamaño. Xentes e espazos dentro e fóra do marco fotográfico'' |- | 2019<br />(XII edición) || [[Martín Fernández Calo]] || ''Callaici Príncipes: os soberanos da Galiza Castrexa'' |- |2021<br />(XIII edición) || [[Bieito Alonso]] || ''Estendendo a rebelión. sindicalistas marítimos galegos na América Atlántica 1875-1930''<ref name=":0">{{Cita novas|título=O XIII Premio de Ensaio Manuel Murguía da Deputación da Coruña recae no historiador Bieito Alonso|url=http://www.galiciaconfidencial.com/noticia/169260-xiii-premio-ensaio-manuel-murguia-deputacion-coruna-recae-historiador-bieito-alonso|xornal=Galicia Confidencial|data-acceso=2021-07-13}}</ref> |- |2023<br />(XIV edición) || [[Blanca Paula Rodríguez Garabatos]] || ''Catro exemplos da 'arte dexenerada' galega fóra da España saudábel'' |- |2025 (XV edición) |[[Xosé Manoel Núñez Seixas|Xosé M. Núñez Seixas]]<ref>{{Cita web|título=Galicia e a División Azul, de Xosé M. Núñez Seixas, gaña o XV Premio Manuel Murguía de ensaio da Deputación da Coruña Axenda cultural AELG::|url=https://axendacultural.aelg.gal/2025/06/27/galicia-e-a-division-azul-de-xose-m-nunez-seixas-gana-o-xv-premio-manuel-murguia-de-ensaio-da-deputacion-da-coruna/|data=2025-06-27|data-acceso=2025-06-28|lingua=gl-ES|apelidos=asociacionescritoras-es}}</ref> |''Galicia e a División Azul'' |} == Notas == {{Listaref}} [[Categoría:Premios e certames literarios de Galicia de ensaio|Manuel Murguía]] [[Categoría:Manuel Murguía]] [[Categoría:Deputación da Coruña]] [[Categoría:Historia de Galicia]] lzpuhncnqid6zcv5gyhwuhqf3sk4nk8 4 529428 7108195 7107414 2025-06-27T12:01:44Z Jembot 33958 Bot: Actualizando ranking 7108195 wikitext text/x-wiki {{/begin|500}} |- | 1 || [[User:Breogan2008|Breogan2008]] || [[Special:Contributions/Breogan2008|{{formatnum:1601}}]] |- | 2 || [[User:Autopistero20502020|Autopistero20502020]] || [[Special:Contributions/Autopistero20502020|{{formatnum:1241}}]] |- | 3 || [[User:O Breixo|O Breixo]] || [[Special:Contributions/O Breixo|{{formatnum:994}}]] |- | 4 || [[User:Miguelferig|Miguelferig]] || [[Special:Contributions/Miguelferig|{{formatnum:435}}]] |- | 5 || [[User:Estevoaei|Estevoaei]] || [[Special:Contributions/Estevoaei|{{formatnum:186}}]] |- | 6 || [[User:Galton1892|Galton1892]] || [[Special:Contributions/Galton1892|{{formatnum:164}}]] |- | 7 || [[User:Vitoriaogando|Vitoriaogando]] || [[Special:Contributions/Vitoriaogando|{{formatnum:114}}]] |- | 8 || [[User:Mickie-Mickie|Mickie-Mickie]] || [[Special:Contributions/Mickie-Mickie|{{formatnum:96}}]] |- | 9 || [[User:Mark Gasoline|Mark Gasoline]] || [[Special:Contributions/Mark Gasoline|{{formatnum:83}}]] |- | 10 || [[User:Xanetas|Xanetas]] || [[Special:Contributions/Xanetas|{{formatnum:80}}]] |- | 11 || [[User:Angeldomcer|Angeldomcer]] || [[Special:Contributions/Angeldomcer|{{formatnum:73}}]] |- | 12 || [[User:MAGHOI|MAGHOI]] (Admin) || [[Special:Contributions/MAGHOI|{{formatnum:72}}]] |- | 13 || [[User:Alfonso Márquez|Alfonso Márquez]] || [[Special:Contributions/Alfonso Márquez|{{formatnum:57}}]] |- | 14 || [[User:Chairego apc|Chairego apc]] (Admin) || [[Special:Contributions/Chairego apc|{{formatnum:53}}]] |- | 15 || [[User:Xas|Xas]] || [[Special:Contributions/Xas|{{formatnum:52}}]] |- | 16 || [[User:Fendetestas|Fendetestas]] || [[Special:Contributions/Fendetestas|{{formatnum:49}}]] |- | 17 || [[User:SkyRugby|SkyRugby]] || [[Special:Contributions/SkyRugby|{{formatnum:34}}]] |- | 18 || [[User:HombreDHojalata|HombreDHojalata]] || [[Special:Contributions/HombreDHojalata|{{formatnum:26}}]] |- | 19 || [[User:Moedagalega|Moedagalega]] || [[Special:Contributions/Moedagalega|{{formatnum:23}}]] |- | 20 || [[User:Vanicorps|Vanicorps]] || [[Special:Contributions/Vanicorps|{{formatnum:20}}]] |- | 21 || [[User:Piquito|Piquito]] || [[Special:Contributions/Piquito|{{formatnum:20}}]] |- | 22 || [[User:Avelaneira Frolida|Avelaneira Frolida]] || [[Special:Contributions/Avelaneira Frolida|{{formatnum:17}}]] |- | 23 || [[User:Fis-mulleres|Fis-mulleres]] || [[Special:Contributions/Fis-mulleres|{{formatnum:17}}]] |- | 24 || [[User:Irimz|Irimz]] || [[Special:Contributions/Irimz|{{formatnum:16}}]] |- | 25 || [[User:Gasparoff|Gasparoff]] || [[Special:Contributions/Gasparoff|{{formatnum:15}}]] |- | 26 || [[User:Servando2|Servando2]] || [[Special:Contributions/Servando2|{{formatnum:14}}]] |- | 27 || [[User:Jglamela|Jglamela]] || [[Special:Contributions/Jglamela|{{formatnum:11}}]] |- | 28 || [[User:Lameiro|Lameiro]] || [[Special:Contributions/Lameiro|{{formatnum:11}}]] |- | 29 || [[User:Antongarcrive|Antongarcrive]] || [[Special:Contributions/Antongarcrive|{{formatnum:10}}]] |- | 30 || [[User:Ogalego.gal|Ogalego.gal]] || [[Special:Contributions/Ogalego.gal|{{formatnum:9}}]] |- | 31 || [[User:Regato das Tres Regueiras|Regato das Tres Regueiras]] || [[Special:Contributions/Regato das Tres Regueiras|{{formatnum:7}}]] |- | 32 || [[User:Joseolgon|Joseolgon]] || [[Special:Contributions/Joseolgon|{{formatnum:6}}]] |- | 33 || [[User:Iria.cestmoi|Iria.cestmoi]] || [[Special:Contributions/Iria.cestmoi|{{formatnum:5}}]] |- | 34 || [[User:Dedrif|Dedrif]] || [[Special:Contributions/Dedrif|{{formatnum:5}}]] |- | 35 || [[User:Beninho|Beninho]] || [[Special:Contributions/Beninho|{{formatnum:5}}]] |- | 36 || [[User:Manuel Riguera|Manuel Riguera]] || [[Special:Contributions/Manuel Riguera|{{formatnum:4}}]] |- | 37 || [[User:Uregapedia|Uregapedia]] || [[Special:Contributions/Uregapedia|{{formatnum:4}}]] |- | 38 || [[User:Atobar|Atobar]] (Admin) || [[Special:Contributions/Atobar|{{formatnum:4}}]] |- | 39 || [[User:Sobreira|Sobreira]] || [[Special:Contributions/Sobreira|{{formatnum:4}}]] |- | 40 || [[User:Kurush25|Kurush25]] || [[Special:Contributions/Kurush25|{{formatnum:4}}]] |- | 41 || [[User:ArtaiGZ|ArtaiGZ]] || [[Special:Contributions/ArtaiGZ|{{formatnum:4}}]] |- | 42 || [[User:Ziv|Ziv]] || [[Special:Contributions/Ziv|{{formatnum:4}}]] |- | 43 || [[User:Niegodzisie|Niegodzisie]] || [[Special:Contributions/Niegodzisie|{{formatnum:3}}]] |- | 44 || [[User:Andresv.63|Andresv.63]] || [[Special:Contributions/Andresv.63|{{formatnum:3}}]] |- | 45 || [[User:Oquefaltaba|Oquefaltaba]] || [[Special:Contributions/Oquefaltaba|{{formatnum:3}}]] |- | 46 || [[User:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] || [[Special:Contributions/Cristina Salgado Blanco|{{formatnum:3}}]] |- | 47 || [[User:Alexporteroverin|Alexporteroverin]] || [[Special:Contributions/Alexporteroverin|{{formatnum:3}}]] |- | 48 || [[User:!d'O Magriço valho|!d'O Magriço valho]] || [[Special:Contributions/!d'O Magriço valho|{{formatnum:3}}]] |- | 49 || [[User:Quinlan83|Quinlan83]] || [[Special:Contributions/Quinlan83|{{formatnum:3}}]] |- | 50 || [[User:Nadamusica|Nadamusica]] || [[Special:Contributions/Nadamusica|{{formatnum:3}}]] |- | 51 || [[User:Castelao|Castelao]] || [[Special:Contributions/Castelao|{{formatnum:2}}]] |- | 52 || [[User:Cinioengalicia|Cinioengalicia]] || [[Special:Contributions/Cinioengalicia|{{formatnum:2}}]] |- | 53 || [[User:Folladelata|Folladelata]] || [[Special:Contributions/Folladelata|{{formatnum:2}}]] |- | 54 || [[User:MathXplore|MathXplore]] || [[Special:Contributions/MathXplore|{{formatnum:2}}]] |- | 55 || [[User:Agarcialence|Agarcialence]] || [[Special:Contributions/Agarcialence|{{formatnum:2}}]] |- | 56 || [[User:Baralloco|Baralloco]] || [[Special:Contributions/Baralloco|{{formatnum:2}}]] |- | 57 || [[User:Perikleskova|Perikleskova]] || [[Special:Contributions/Perikleskova|{{formatnum:2}}]] |- | 58 || [[User:Randomp4rson|Randomp4rson]] || [[Special:Contributions/Randomp4rson|{{formatnum:2}}]] |- | 59 || [[User:Carsten Steger|Carsten Steger]] || [[Special:Contributions/Carsten Steger|{{formatnum:2}}]] |- | 60 || [[User:Artritris|Artritris]] || [[Special:Contributions/Artritris|{{formatnum:2}}]] |- | 61 || [[User:NPallares|NPallares]] || [[Special:Contributions/NPallares|{{formatnum:1}}]] |- | 62 || [[User:Hadrián Loureiro|Hadrián Loureiro]] || [[Special:Contributions/Hadrián Loureiro|{{formatnum:1}}]] |- | 63 || [[User:-Lemmy-|-Lemmy-]] || [[Special:Contributions/-Lemmy-|{{formatnum:1}}]] |- | 64 || [[User:Belagaile|Belagaile]] || [[Special:Contributions/Belagaile|{{formatnum:1}}]] |- | 65 || [[User:Wikibolo2955|Wikibolo2955]] || [[Special:Contributions/Wikibolo2955|{{formatnum:1}}]] |- | 66 || [[User:PaabloAC|PaabloAC]] || [[Special:Contributions/PaabloAC|{{formatnum:1}}]] |- | 67 || [[User:Terrícola|Terrícola]] || [[Special:Contributions/Terrícola|{{formatnum:1}}]] |- | 68 || [[User:Satna|Satna]] || [[Special:Contributions/Satna|{{formatnum:1}}]] |- | 69 || [[User:Ooligan|Ooligan]] || [[Special:Contributions/Ooligan|{{formatnum:1}}]] |- | 70 || [[User:Motxo98|Motxo98]] || [[Special:Contributions/Motxo98|{{formatnum:1}}]] |- | 71 || [[User:TheZoodles|TheZoodles]] || [[Special:Contributions/TheZoodles|{{formatnum:1}}]] |- | 72 || [[User:Д.Ильин|Д.Ильин]] || [[Special:Contributions/Д.Ильин|{{formatnum:1}}]] |- | 73 || [[User:Krisko|Krisko]] || [[Special:Contributions/Krisko|{{formatnum:1}}]] |- | 74 || [[User:Afonso705|Afonso705]] || [[Special:Contributions/Afonso705|{{formatnum:1}}]] |- | 75 || [[User:Lles|Lles]] || [[Special:Contributions/Lles|{{formatnum:1}}]] |- | 76 || [[User:Dodro|Dodro]] || [[Special:Contributions/Dodro|{{formatnum:1}}]] |- | 77 || [[User:Willtron|Willtron]] || [[Special:Contributions/Willtron|{{formatnum:1}}]] |- | 78 || [[User:Amherst99|Amherst99]] || [[Special:Contributions/Amherst99|{{formatnum:1}}]] |- | 79 || [[User:RaveDog|RaveDog]] || [[Special:Contributions/RaveDog|{{formatnum:1}}]] |- | 80 || [[User:Donpollo00|Donpollo00]] || [[Special:Contributions/Donpollo00|{{formatnum:1}}]] |- | 81 || [[User:Xabade|Xabade]] || [[Special:Contributions/Xabade|{{formatnum:1}}]] {{/end}} nqqclfel8jm6vv4tilirrbv0zpvkjw4 0 531172 7109313 7042887 2025-06-28T10:53:07Z HombreDHojalata 5863 acontece 7109313 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} [[Ficheiro:Revolucion Haitiana.png|miniatura|Imaxes da Revolución Haitiana]] A '''Revolución Haitiana''' (en {{lang-fr|Révolution haïtienne}}; en [[crioulo haitiano]]: ''Revolisyon ayisyen'') foi unha insurrección con éxito de [[escravitude|escravos]] autoliberados contra o [[Imperio colonial francés|dominio colonial francés]] en [[Saint-Domingue]], actualmente en [[Haití]]. A revolta comezou o 22 de agosto de [[1791]],<ref>{{cita libro|nome=Adam|apelidos=Hochschild |title=Bury the Chains |url=https://archive.org/details/burychainsprophe00hoch|year=2005 |page=[https://archive.org/details/burychainsprophe00hoch/page/257 257] |publisher=Houghton Mifflin}}</ref> e rematou en [[1804]] coa independencia da antiga colonia. Nela participaron negros, [[mulato]]s e participantes franceses, españois, británicos e polacos, co antigo escravo [[Toussaint Louverture]] emerxendo como o heroe máis carismático de Haití. A revolución foi a única sublevación de escravos que levou á fundación dun estado libre de escravitude (aínda que non de [[traballo forzado]]<ref>[https://www.brown.edu/Facilities/John_Carter_Brown_Library/exhibitions/haitian/pages/part7.html John Carter Brown Library]{{Ligazón morta|data=abril de 2025 }}</ref>) e gobernado por non brancos e antigos cativos.<ref>{{cita publicación periódica| url=https://drive.google.com/open?id=0B_q6VhhkczIYelM4ZnNoUE9RWmM | title=The Haitian Revolution |nome=Franklin W.|apelidos=Knight | journal=The American Historical Review |date=febreiro de 2000 | volume=105 | issue=1 | pages=103–15 | doi=10.2307/2652438| jstor=2652438 }}</ref> Está amplamente considerado como un momento decisivo na historia do mundo atlántico.<ref>{{cita web|url=https://aeon.co/essays/why-haiti-should-be-at-the-centre-of-the-age-of-revolution|title=Why Haiti should be at the centre of the Age of Revolution – Laurent Dubois |website=Aeon Essays|language=en|access-date=2019-09-04}}</ref><ref>{{cita publicación periódica| url=https://drive.google.com/open?id=0B_q6VhhkczIYVlo3S1JpSllvTkU | title='The Haitian Turn': An Appraisal of Recent Literary and Historiographical Works on the Haitian Revolution | apelidos=Joseph|nome=Celucien L. | journal=Journal of Pan African Studies | year=2012 | volume=5 | issue=6 | pages=37–55}}</ref> Os seus efectos sobre a institución da escravitude deixáronse sentir en todas as Américas. O final do dominio francés e a [[abolición da escravitude]] na antiga colonia foron seguidos dunha defensa de éxito das liberdades que gañaron e, coa colaboración de persoas libres de cor, a súa independencia dos europeos brancos.<ref>{{cita publicación periódica| title=Navigating Haiti's History: Saint-Domingue and the Haitian Revolution |apelidos=Taber|nome=Robert D. | journal=History Compass | year=2015 | volume=13 | issue=5 | pages=235–50 | doi=10.1111/hic3.12233}}</ref><ref name="Friends and Enemies">{{cita libro | url=https://books.google.com/books?id=ZaTGbfYDB7gC | title=Friends and Enemies: The Scribal Politics of Post/colonial Literature|publisher=Liverpool University Press |apelidos=Bongie|nome=Chris | year=2008 | location=Liverpool, UK | pages=45 | isbn=978-1846311420}}</ref><ref name="cross-border studies">{{cita libro| title=Incorporating Comparisons in the Rift: Making Use of Cross-Place Events and Histories in Moments of World Historical Change, a chapter in Anna Amelina, Beyond methodological nationalism: research methodologies for cross-border studies | publisher=Taylor and Francis |apelidos=Curtis Comstock|nome=Sandra | year=2012 | pages=183–85 | isbn=978-0-415-89962-8}}</ref> A revolución representou o maior levantamento de escravos desde a infrutuosa revolta de [[Espártaco]] contra a [[República Romana]] case 1900 anos antes,<ref name="Vulliamy">{{cita web|url=https://www.theguardian.com/culture/2015/aug/28/10-best-revolutionaries-che-guevara-mahatma-gandhi-leon-trotsky |title=The 10 best revolutionaries |editor=Vulliamy, Ed |date=28 de agosto de 2010 |work=The Guardian|access-date=15 de decembro de 2015}}</ref> e desafiou as antigas crenzas europeas sobre a suposta inferioridade negra e sobre a capacidade dos escravos para acadar e manter a súa propia liberdade. A capacidade organizativa e a tenacidade dos rebeldes baixo presión inspiraron historias que conmocionaron e asustaron os propietarios de escravos no hemisferio.<ref>{{cita libro| url=https://drive.google.com/open?id=0B_q6VhhkczIYWmthRC1STHVDWWs | title=The Literary Impact of the Haitian Revolution, PhD dissertation | publisher=University of Warwick |nome=Philip James|apelidos=Kaisary | year=2008 | pages=8–10}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * {{cita libro|last=Bryan|first=Patrick E.|title=The Haitian Revolution and Its Effects|url=https://books.google.com/books?id=q9owdkOc0wgC|year=1984|publisher=Heinemann|isbn=978-0-435-98301-7}} * {{cita libro| last = Dubois| first = Laurent| title = Avengers of the New World| year = 2005| publisher = Harvard University Press| isbn = 978-0-674-01826-6 }} * {{cita libro|last1=Girard |first1=Philippe R. |title=The Slaves Who Defeated Napoleon: Toussaint Louverture and the Haitian War of Independence, 1801–1804 |url=https://books.google.com/books?id=03XSP22p3kgC |year=2011 |publisher=University of Alabama Press |location=Tuscaloosa |isbn=978-0817317324}} * {{cita libro| nome= Cyril Lionel Robert|apelidos=James | author-link=C. L. R. James | title = The Black Jacobins: Toussaint Louverture and the San Domingo Revolution| year = 1989| publisher = Vintage| edition = 2nd| isbn = 978-0-679-72467-4| url = https://archive.org/details/blackjacobins00clrj}} * ''[[The Black Jacobins]]: Toussaint Louverture and the San Domingo Revolution'', 1st ed. Nova York: Vintage Books, (orixinal 1938, reimpresións 1963, 1989) * {{cita libro| last = Leyburn | first = James| title = ''The Haitian People''| year = 1961| publisher = Yale University Press }} * {{cita libro| last = Perry| first = James| title = ''Arrogant Armies: Great Military Disasters and the Generals Behind Them''| year = 2005 | publisher = Edison: CastleBooks }} === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20051103001454/http://www.thelouvertureproject.org/wiki/index.php?title=Main_Page The Louverture Project], a wiki about the history of Haiti * [https://www.marxists.org/history/haiti/index.htm Archive on the History of the Haitian Independence Struggle 1791–1804] at [[marxists.org]] * [http://bigthink.com/videos/haiti-history-of-a-shaken-country Haiti: History of Shaken Country] – Video interview with historian Laurent Dubois * [http://www.hartford-hwp.com/archives/43a/index.html Haiti Archives] * [https://www.pbs.org/egaliteforall/ "Égalité for All: Toussaint Louverture and the Haitian Revolution"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110730105531/https://www.pbs.org/egaliteforall/ |date=30 de xullo de 2011 }}. Noland Walker. [[Public Broadcasting Service|PBS]] documentary. 2009 * [http://www.democracynow.org/2010/8/17/france_urged_to_pay_40_billion France Urged to Pay $40&nbsp;Billion to Haiti in Reparations for "Independence Debt"] – video report by ''[[Democracy Now!]]'' * [https://www.brown.edu/Facilities/John_Carter_Brown_Library/haitian/index.html The Other Revolution: Haiti, 1789–1804] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150218133342/http://www.brown.edu/Facilities/John_Carter_Brown_Library/haitian/index.html |date=18 de febreiro de 2015 }}, digital exhibition from [[Brown University]] * [http://15minutehistory.org/2013/02/06/episode-11-the-haitian-revolution/ 15 Minutes History], [[University of Texas at Austin|UT at Austin]] * [https://www.gilderlehrman.org/history-by-era/global-history-and-us-foreign-policy/essays/two-revolutions-atlantic-world-connection Two Revolutions in the Atlantic World: Connections between the American Revolution and the Haitian Revolution] [[Gilder Lehrman Center for the Study of Slavery, Resistance, and Abolition|Gilder Lehrman Center]], Laurent Dubois. * [http://library.brown.edu/haitihistory/7.html"Upheavals in France and Saint-Domingue"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201114000543/https://library.brown.edu/haitihistory/7.html |date=14 de novembro de 2020 }} Brown University {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Haití]] [[Categoría:Revolucións]] 13wfi174v7okiidpjl4k3sjtbq2im7o 7109323 7109313 2025-06-28T11:00:50Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XVIII]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109323 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} [[Ficheiro:Revolucion Haitiana.png|miniatura|Imaxes da Revolución Haitiana]] A '''Revolución Haitiana''' (en {{lang-fr|Révolution haïtienne}}; en [[crioulo haitiano]]: ''Revolisyon ayisyen'') foi unha insurrección con éxito de [[escravitude|escravos]] autoliberados contra o [[Imperio colonial francés|dominio colonial francés]] en [[Saint-Domingue]], actualmente en [[Haití]]. A revolta comezou o 22 de agosto de [[1791]],<ref>{{cita libro|nome=Adam|apelidos=Hochschild |title=Bury the Chains |url=https://archive.org/details/burychainsprophe00hoch|year=2005 |page=[https://archive.org/details/burychainsprophe00hoch/page/257 257] |publisher=Houghton Mifflin}}</ref> e rematou en [[1804]] coa independencia da antiga colonia. Nela participaron negros, [[mulato]]s e participantes franceses, españois, británicos e polacos, co antigo escravo [[Toussaint Louverture]] emerxendo como o heroe máis carismático de Haití. A revolución foi a única sublevación de escravos que levou á fundación dun estado libre de escravitude (aínda que non de [[traballo forzado]]<ref>[https://www.brown.edu/Facilities/John_Carter_Brown_Library/exhibitions/haitian/pages/part7.html John Carter Brown Library]{{Ligazón morta|data=abril de 2025 }}</ref>) e gobernado por non brancos e antigos cativos.<ref>{{cita publicación periódica| url=https://drive.google.com/open?id=0B_q6VhhkczIYelM4ZnNoUE9RWmM | title=The Haitian Revolution |nome=Franklin W.|apelidos=Knight | journal=The American Historical Review |date=febreiro de 2000 | volume=105 | issue=1 | pages=103–15 | doi=10.2307/2652438| jstor=2652438 }}</ref> Está amplamente considerado como un momento decisivo na historia do mundo atlántico.<ref>{{cita web|url=https://aeon.co/essays/why-haiti-should-be-at-the-centre-of-the-age-of-revolution|title=Why Haiti should be at the centre of the Age of Revolution – Laurent Dubois |website=Aeon Essays|language=en|access-date=2019-09-04}}</ref><ref>{{cita publicación periódica| url=https://drive.google.com/open?id=0B_q6VhhkczIYVlo3S1JpSllvTkU | title='The Haitian Turn': An Appraisal of Recent Literary and Historiographical Works on the Haitian Revolution | apelidos=Joseph|nome=Celucien L. | journal=Journal of Pan African Studies | year=2012 | volume=5 | issue=6 | pages=37–55}}</ref> Os seus efectos sobre a institución da escravitude deixáronse sentir en todas as Américas. O final do dominio francés e a [[abolición da escravitude]] na antiga colonia foron seguidos dunha defensa de éxito das liberdades que gañaron e, coa colaboración de persoas libres de cor, a súa independencia dos europeos brancos.<ref>{{cita publicación periódica| title=Navigating Haiti's History: Saint-Domingue and the Haitian Revolution |apelidos=Taber|nome=Robert D. | journal=History Compass | year=2015 | volume=13 | issue=5 | pages=235–50 | doi=10.1111/hic3.12233}}</ref><ref name="Friends and Enemies">{{cita libro | url=https://books.google.com/books?id=ZaTGbfYDB7gC | title=Friends and Enemies: The Scribal Politics of Post/colonial Literature|publisher=Liverpool University Press |apelidos=Bongie|nome=Chris | year=2008 | location=Liverpool, UK | pages=45 | isbn=978-1846311420}}</ref><ref name="cross-border studies">{{cita libro| title=Incorporating Comparisons in the Rift: Making Use of Cross-Place Events and Histories in Moments of World Historical Change, a chapter in Anna Amelina, Beyond methodological nationalism: research methodologies for cross-border studies | publisher=Taylor and Francis |apelidos=Curtis Comstock|nome=Sandra | year=2012 | pages=183–85 | isbn=978-0-415-89962-8}}</ref> A revolución representou o maior levantamento de escravos desde a infrutuosa revolta de [[Espártaco]] contra a [[República Romana]] case 1900 anos antes,<ref name="Vulliamy">{{cita web|url=https://www.theguardian.com/culture/2015/aug/28/10-best-revolutionaries-che-guevara-mahatma-gandhi-leon-trotsky |title=The 10 best revolutionaries |editor=Vulliamy, Ed |date=28 de agosto de 2010 |work=The Guardian|access-date=15 de decembro de 2015}}</ref> e desafiou as antigas crenzas europeas sobre a suposta inferioridade negra e sobre a capacidade dos escravos para acadar e manter a súa propia liberdade. A capacidade organizativa e a tenacidade dos rebeldes baixo presión inspiraron historias que conmocionaron e asustaron os propietarios de escravos no hemisferio.<ref>{{cita libro| url=https://drive.google.com/open?id=0B_q6VhhkczIYWmthRC1STHVDWWs | title=The Literary Impact of the Haitian Revolution, PhD dissertation | publisher=University of Warwick |nome=Philip James|apelidos=Kaisary | year=2008 | pages=8–10}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * {{cita libro|last=Bryan|first=Patrick E.|title=The Haitian Revolution and Its Effects|url=https://books.google.com/books?id=q9owdkOc0wgC|year=1984|publisher=Heinemann|isbn=978-0-435-98301-7}} * {{cita libro| last = Dubois| first = Laurent| title = Avengers of the New World| year = 2005| publisher = Harvard University Press| isbn = 978-0-674-01826-6 }} * {{cita libro|last1=Girard |first1=Philippe R. |title=The Slaves Who Defeated Napoleon: Toussaint Louverture and the Haitian War of Independence, 1801–1804 |url=https://books.google.com/books?id=03XSP22p3kgC |year=2011 |publisher=University of Alabama Press |location=Tuscaloosa |isbn=978-0817317324}} * {{cita libro| nome= Cyril Lionel Robert|apelidos=James | author-link=C. L. R. James | title = The Black Jacobins: Toussaint Louverture and the San Domingo Revolution| year = 1989| publisher = Vintage| edition = 2nd| isbn = 978-0-679-72467-4| url = https://archive.org/details/blackjacobins00clrj}} * ''[[The Black Jacobins]]: Toussaint Louverture and the San Domingo Revolution'', 1st ed. Nova York: Vintage Books, (orixinal 1938, reimpresións 1963, 1989) * {{cita libro| last = Leyburn | first = James| title = ''The Haitian People''| year = 1961| publisher = Yale University Press }} * {{cita libro| last = Perry| first = James| title = ''Arrogant Armies: Great Military Disasters and the Generals Behind Them''| year = 2005 | publisher = Edison: CastleBooks }} === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20051103001454/http://www.thelouvertureproject.org/wiki/index.php?title=Main_Page The Louverture Project], a wiki about the history of Haiti * [https://www.marxists.org/history/haiti/index.htm Archive on the History of the Haitian Independence Struggle 1791–1804] at [[marxists.org]] * [http://bigthink.com/videos/haiti-history-of-a-shaken-country Haiti: History of Shaken Country] – Video interview with historian Laurent Dubois * [http://www.hartford-hwp.com/archives/43a/index.html Haiti Archives] * [https://www.pbs.org/egaliteforall/ "Égalité for All: Toussaint Louverture and the Haitian Revolution"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110730105531/https://www.pbs.org/egaliteforall/ |date=30 de xullo de 2011 }}. Noland Walker. [[Public Broadcasting Service|PBS]] documentary. 2009 * [http://www.democracynow.org/2010/8/17/france_urged_to_pay_40_billion France Urged to Pay $40&nbsp;Billion to Haiti in Reparations for "Independence Debt"] – video report by ''[[Democracy Now!]]'' * [https://www.brown.edu/Facilities/John_Carter_Brown_Library/haitian/index.html The Other Revolution: Haiti, 1789–1804] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150218133342/http://www.brown.edu/Facilities/John_Carter_Brown_Library/haitian/index.html |date=18 de febreiro de 2015 }}, digital exhibition from [[Brown University]] * [http://15minutehistory.org/2013/02/06/episode-11-the-haitian-revolution/ 15 Minutes History], [[University of Texas at Austin|UT at Austin]] * [https://www.gilderlehrman.org/history-by-era/global-history-and-us-foreign-policy/essays/two-revolutions-atlantic-world-connection Two Revolutions in the Atlantic World: Connections between the American Revolution and the Haitian Revolution] [[Gilder Lehrman Center for the Study of Slavery, Resistance, and Abolition|Gilder Lehrman Center]], Laurent Dubois. * [http://library.brown.edu/haitihistory/7.html"Upheavals in France and Saint-Domingue"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201114000543/https://library.brown.edu/haitihistory/7.html |date=14 de novembro de 2020 }} Brown University {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Haití]] [[Categoría:Revolucións do século XVIII]] 6i9qao1b1haisu6f0laledrn17t512a 0 533117 7108895 6757511 2025-06-27T21:59:45Z O Breixo 127505 7108895 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''A Chave d'os Rayos''''' foi un periódico publicado en [[Caldas de Reis]] en [[1922]]. == Historia e características == Apareceu en xaneiro de [[1922]]. No seu primeiro número anunciaba que "saldrá cando conveña" e proclamábase "defensor d’os intereses galegos e d’a xente honrada contra os pícaros".<ref>''El Compostelano'', 19-1-1922, p. 1.</ref> Dirixido por [[Laureano Salgado Rodríguez]], entre os seus colaboradores figuraron [[Jaime Solá]], [[Ramón Salgado Rodríguez]], [[Antonio Palacios]] e [[José Palacios]].<ref>''Vida Gallega'', 15-2-1922, p. 9.</ref><ref>"En el convento de San Patrik. El nimbo de la Virgen de la Roca y la Asociación de la Prensa de Vigo", ''El Pueblo Gallego'', 4-4-1924, p. 11.</ref> ''[[El Ideal Gallego]]'' cualificouno como "defensor de los labradores gallegos y fustigador del caciquismo!".<ref>''El Ideal Gallego'', 19-1-1922, p. </ref> En abril anunciouse a publicación dun número extarordinario dedicado ás vodas de prata do cardeal [[José María Martín de Herrera]].<ref>''El Compostelano'', 21-4-1922, p. 2.</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lista de publicacións impresas da provincia de Pontevedra]] === Ligazóns externas === * Salgado Sáenz, Luis María (18/2/2020). [https://caldasdereisysalgado.wordpress.com/2020/02/18/los-anos-de-la-eclosion-de-la-prensa-en-caldas-de-reis/ "Los años de la eclosión de la prensa en Caldas de Reis"] {{es}}. {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Chave d'os Rayos}} [[Categoría:Prensa escrita de Caldas de Reis]] [[Categoría:1922 en Galicia]] 6dwqewkjftq8p6b2ygjple97t9p2qul 0 536349 7108945 6822971 2025-06-27T22:16:26Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108945 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''David Abdón Galeano Olivera''', nado en [[Asunción]] o [[18 de febreiro]] de [[1961]], é un [[lingüista]], [[Antropoloxía|antropólogo]], [[Filoloxía|filólogo]], [[Tradución|tradutor]] e educador [[Paraguai|paraguaio]]. É tamén o presidente e fundador do Ateneo de Lingua e Cultura Guaraní. == Traxectoria == Galeano Olivera é fundador do [[Ateneo de Lingua e Cultura Guaraní]] en [[1985]] e é o presidente desta institución dende entón. É un activista da [[Lingua guaraní|lingua]] e a cultura guaranís. Organizou diversos eventos, conferencias, seminarios, foros sobre o guaraní en [[Paraguai]]. É membro de diversas comisóns da [[Universidade Nacional de Asunción]], así como utor de moitos libros sobre a cultura guaraní e paraguaia. En [[2005]],<ref>{{Cita web |url=http://stats.wikimedia.org/EN/TablesWikipediaGN.htm |título=Co.wiki |data-acceso=04 de outubro de 2021 |data-arquivo=31 de marzo de 2016 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160331171142/http://stats.wikimedia.org/EN/TablesWikipediaGN.htm |url-morta=yes }}</ref> axudou a crear a [[Wikipedia en guaraní]] grazas á colaboración co lituano Šarūnas Šimkus.<ref>{{cite web |url=http://dgaleanolivera.wordpress.com/vikipeta-o-wikipedia-en-guarani/ |title=Wikipedia en lengua guaraní|access-date=2 de setembro de 2018|publisher=Café Historia}} {{es}}</ref> == Obras == *''Mbo’ehao arapapaha Guarani ha España ñe’ême - Calendario Escolar Bilingüe'' (1988) *''Jakavere ypykue (15 káso ñemombe’u)'' (1989) *''Guarani Rayhupápe mbohapyha'' (1995) *''Guarani Rayhupápe irundyha'' (1995) *''Differencias gramaticales entre el Guarani y el Castellano: estudio contrastivo, y su incidencia en la educación'' (1999) *''Káso Ñemombe’u'' (1999) *''Antropología – Avakuaaty'' (2002) *''Guarani Ñe’êkuaaty – Lingüística (en) Guarani'' (2002) *''Sentimientos - Temiandu Pytu'' (2002) *''Pukarâmeme'' (2007) *''Pukarântevoi'' (2007) Tamén escribe artigos en xornais e revistas, e ensaios para conferencias. == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Galeano Olivera, David}} [[Categoría:Nados en 1961]] [[Categoría:Nados en Asunción]] [[Categoría:Escritores de Paraguai]] [[Categoría:Escritores en lingua guaraní]] [[Categoría:Tradutores de Paraguai]] [[Categoría:Tradutores ao guaraní]] [[Categoría:Tradutores do guaraní]] [[Categoría:Alumnos da Universidade Nacional de Asunción]] 8801tda2dc89pae9io4pu1csq4zv2wl 0 536785 7108218 7040361 2025-06-27T12:58:59Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108218 wikitext text/x-wiki {{Avisomedico}} {{Imaxe múltiple|título=Deseños predominantes|texto=|foto1=Coupe-menstruelle.jpg|ancho1=190|texto1=Copa menstrual con forma de campá|foto2=Instead cup.jpg|ancho2=255|texto2=Disco menstrual descartábel, cunha aparencia similar ao [[Diafragma (anticonceptivo)|diafragma]].}} A '''copa menstrual''' ou '''copa vaxinal''' é un recipiente que se insire na vaxina durante a [[menstruación]] para recoller o sangrado. O seu funcionamento consiste en xerar un selo que evita posíbeis filtracións. A diferenza doutros absorbentes internos, coma os tampóns, a copa non absorbe o fluído, senón que fica depositado até a súa extracción e baleirado.<ref name="sergen">{{Cita web|título=Menstrual cup|url=https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/menstrual+cup|obra=Segen's Medical Dictionary.|editorial=Farlex, Inc.|lingua=en|data-acceso=12 de marzo de 2021|cita=A reusable cup-shaped device made of latex, silicone or thermoplastic elastome, which is placed inside the vagina, held in place by suction and used to collect menstrual flow in lieu of absorbent pads.}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.diagonalperiodico.net/cuerpo/32611-piradas-hablan-la-menstruacion.html|título=Las 'piradas' que hablan de la menstruación|data-acceso=4 de agosto de 2021|apelidos=Lourdes Jiménez|data=24 de decembro de 2016}}</ref> Está fabricada principalmente en [[látex]] ou [[silicona]] médica. Para garantir un correcto uso, cómpre hixienizar as mans ao introducila e retirala, non deixala colocada máis de doce horas continuas, e desinfectala ao principio e final do ciclo menstrual.<ref name=":12">{{Cita web|url=https://www.medicalnewstoday.com/articles/325093|título=Menstrual cups: Everything you need to know|data-acceso=18 de marzo de 2021|apelidos=Galan , Nicole|data=2 de maio de 2019|lingua=en}}</ref><ref name="ny">{{Cita web|url=https://www.nytimes.com/wirecutter/reviews/best-menstrual-cup/#sources|título=The Best Menstrual Cup|data-acceso=16 de marzo de 2021|apelidos=Eveleth, Rose|data=11 de decembro de 2020|lingua=en}}</ref> As primeiras patentes rexístranse dende 1867, mentres que os primeiros casos de comercialización déronse na década de 1930 nos Estados Unidos. Estes dispositivos comercializáronse de maneira intermitente durante o século XX até a década de 1980, co xurdimento da marca The Keeper. A copa menstrual pode adquirirse en máis de 99 países, malia que a taxa de uso segue sendo baixa.<ref name="guardian2">{{Cita web|apelidos1=Turns|nome1=Anna|título=The women taking the plastic out of periods |url=https://www.theguardian.com/world/2019/oct/02/the-women-taking-the-plastic-out-of-periods|obra=The Guardian|lingua=en|data=2 de outubro de 2019|data-acceso=13 de marzo de 2021}}</ref><ref name=":7"/> En termos sanitarios, a copa menstrual é considerada un dispositivo seguro e aceptábel para a hixiene menstrual.<ref name=":9">{{Cita Harvard sen parénteses|van Eijk|Zulaika|Lenchner|Mason|2019|p=391}}</ref> Con todo, poden aparecer síntomas coma dor, irritación da canle vaxinal e lesións leves.<ref name=":15">{{Cita Harvard sen parénteses|van Eijk|Zulaika|Lenchner|Mason|2019|p=376}}</ref> Non se probou unha relación co aumento de enfermidades ou patoloxías específicas, como a [[síndrome de choque tóxico|síndrome de shock tóxico]] ou a [[endometriose]]. Porén, si se observaron beneficios, como unha menor taxa de candidiase e vaxinose bacteriana.<ref name=":7/> Polo seu carácter reutilizábel, a copa menstrual ten menor [[impacto ambiental]] cós produtos de hixiene descartábeis.<ref name=":4">{{Cita tese|título=In The Red: A private economic cost and qualitative analysis of environmental and health implications for five menstrual products|url=https://dalspace.library.dal.ca//handle/10222/76546|data=2015-04|lingua=en|nome=Caitlyn|apelidos=Weir|páxina=53}}</ref> A nivel económico, ten unha vida útil de até dez anos, malia que a súa adquisición pode supoñer un obstáculo en determinados sectores socioeconómicos.<ref name=":16">{{Cita Harvard sen parénteses|Doncel|Guarnizo-Tole|Olmedo Mosquera|Prado-Galarza1|2020|p=102}}</ref> Existen trazos culturais que dificultan ou mesmo evitan o acceso a este dispositivo, especialmente en contornas que manteñen un [[tabú]] sobre a [[virxindade]] e a [[Sexualidade humana|sexualidade]] feminina, ou onde a [[educación sexual]], a xestión da menstruación ou as infraestruturas de saneamento son deficientes.<ref name="lascasas"/> == Historia == === Século XIX === [[Ficheiro:Menstrual_cup_patent_1867.jpg|esquerda|miniatura|Primeira patente coñecida de «saco catamenial», creada por S, L. Hockert e autorizada en 1867, Estados Unidos.]] O primeiro antecedente coñecido dun dispositivo afín á copa menstrual é o «saco catamenial», patentado en 1867 en [[Chicago]], [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], por S, L. Hockert. O invento consistía en cinco estruturas unidas de uso interno e externo. Dentro da [[vaxina]] colocábase unha especie de saco de goma e un anel que rodeaba o [[colo uterino]] e suxeitaba o saco, feito de goma ou outro material que Hockert consideraba apto. A este anel uníase un arame que percorría a canle vaxinal até saír ao exterior, curvábase cara a arriba e terminaba nunha almofada na parte baixa do [[abdome]]. Todo o dispositivo sostíñase cun cinto atado sobre a cadeira. O saco podía ser o suficientemente longo para saír ao exterior polo orificio vaxinal, e dentro dela colocábanse esponxas para absorber o [[Menstruación|fluxo]]. Segundo a patente, o arame podía ser de prata ou «outro material adecuado», cunha lonxitude regulábel mediante un parafuso. A almofada era de prata, goma ou materiais similares.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US70843|título=Hockert — US70843A|data-acceso=04 de marzo de 2021|apelidos=Hockert, S, L.|lingua=en|formato=PDF}}</ref> Durante o [[Século XIX|século]] [[Século XIX|XIX]] seguiron a rexistrarse patentes de recolectores internos. En 1876, George E. Johnston inventou unha copa unida a un saco exterior en que se recollía o sangue. O distintivo era o sistema de dúas recámaras internas. Unha acumulaba o ar, o que permitiría que a copa se expandise dentro do corpo, e a outra, en contacto co cérvix, recollía a menstruación. Baixo a copa situábanse dous condutos: un, sen saída, para o ar, e outro para redirixir o fluído cara a un saco externo. O saco debía de atarse de xeito que resultase cómodo.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US182024|data-acceso=04 de marzo de 2021|apelidos=Johnston, George E.|formato=PDF|título=Improvement in catamenial sacks — US182024A|páxina-web=Google Patents|lingua=en}}</ref> En 1884, unha patente de Hiram G. Farr describía unha copa de [[metal]], cun sistema de recámaras, unida a un apéndice oco e brando que levaría o fluxo cara a unha bolsa exterior.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US300770|data-acceso=04 de marzo de 2021|apelidos=Farr, Hiram G.|lingua=en|formato=PDF|título=Menstrual receptacle — US300770A}}</ref> Un anuncio deste modelo apareceu na revista estadounidense ''American Druggist'' co nome de «soporte de útero».<ref>{{Cita web|apelidos1=Goldberg|nome1=Johanna|título=“Solving Woman’s Oldest Hygienic Problem in a New Way”: A History of Period Products|url=https://nyamcenterforhistory.org/2016/03/04/solving-womans-oldest-hygienic-problem-in-a-new-way-a-history-of-period-products/|editorial=[[Academia de Medicina de Nova York]]|lingua=en|data=4 de marzo de 2016|data-acceso=14 de marzo de 2021}}</ref> En 1892, Julius J. Wernier rexistrou un colector menstrual regulábel mediante tubos telescópicos, o que permitía ser adaptado conforme a profundidade da vaxina. A copa e os tubos aos que estaba unida eran flexíbeis, e levaban o líquido a un receptáculo de goma ou tea impermeabilizada que se podía baleirar cando estiver cheo.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US467963|título=Gatamenial sack — US467963A|data-acceso=04 de marzo de 2021|apelidos=Wernier, Julius J.|formato=PDF|lingua=en|páxina-web=Google Patents}}</ref> Tres anos despois, Philip W. Dautrich patentou un saco tubular de dobre entrada., Este, introducido na canle vaxinal, sostiña o cérvix cun extremo en forma de anel groso, o cal saía ao exterior. Para evitar que se derramase o fluxo menstrual, o outro extremo dispoñía dunha pinza que se podía abrir para evacuar o contido. O aparello estaba provisto dun sistema de cintos que percorrían a cadeira e a entreperna, e o saco podía situarse cara a adiante, atrás ou de lado.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US535980|título=Catamenial sack — US467963A|data-acceso=04 de marzo de 2021|apelidos=Dautrich, Philip W.|lingua=en|formato=PDF}}</ref> En 1898, Seth Beach propuxo un dispositivo con forma de globo, cun colo alongado e cónico e un anel no extremo que rodeaba a entrada do [[útero]]. O interior tiña fendas que creaban cámaras para acumular o fluído.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US599955|título=Catamenial sack and womb-supporter — US599955A|data-acceso=04 de marzo de 2021|apelidos=Beach, Seth|apelidos-editor=Google Patents|lingua=en|formato=PDF}}</ref> === Século xx === Nas primeiras décadas do [[Século XX|século]] [[Século XX|XX]], a maioría dos deseños centráronse en mellorar a estrutura interna. En 1903, Lee H. Mallaleiu describiu unha copa cun anel, un corpo flexíbel en forma de túnel e unha válvula cunha esfera para evitar derramamentos.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US737258|título=Catamenial sack — US737258A|data-acceso=4 de marzo de 2021|apelidos=L Mallaleiu, Lee H.|editorial=Google Books|lingua=en|formato=PDF}}</ref> En 1907 patentouse un pesario cun cabo firme como colector menstrual. Creado por Louise Nelson, describiuno como un tubo cunha capa externa de goma e unha interna de goma máis branda. No interior desta última coseríase unha esponxa para recoller o sangue.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US854593|título=Pessary — US854593A|data-acceso=4 de marzo de 2021|apelidos=Nelson, Louise|editorial=Google Books|lingua=en|formato=PDF}}</ref> John Jorgenson propuxo en 1917 un modelo de metal con forma de cilindro oco e un extremo hemisférico pechado.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US1113561|título=Catamenial device — US1113561A|data-acceso=4 de marzo de 2021|apelidos=Jorgenson, John|editorial=Google Books|lingua=en|formato=PDF}}</ref> Un ano despois, Lester E. Norquist patentou un aparello catamenial con forma de copa alargada, con aberturas laterais, que terminaba nun apéndice en forma de anel plano. Tamén recomendaba o uso dun material absorbente no interior do aparello, preferentemente unha esponxa.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US1263797|título=Catamenial appliance — US1263797A|data-acceso=4 de marzo de 2021|apelidos=Norquist, Lester E.|editorial=Google Books|lingua=en|formato=PDF}}</ref> En 1928, Emil Spardel inscribiu unha copa encartábel unida a unha bolsa exterior mediante un cabo tubular.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US1743733|título=Catamenial appliance — US1743733A|data-acceso=5 de marzo de 2021|apelidos=Spardel, Emil.|editorial=Google Books|lingua=en|formato=PDF}}</ref> Lester J. Goddard rexistrou en 1932 un «receptáculo vaxinal». A diferenza dos seus antecesores, este deseño, sen orificios, estaba fabricado nunha soa peza de caucho sintético brando que non debería de entrar en contacto co cérvix.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US1891761A/en|título=Vaginal receptacle — US1891761A|data-acceso=4 de marzo de 2021|apelidos=Goodard, Lestkr J|lingua=en|formato=PDF}}</ref> Ese mesmo ano Charles F. Emery Jr. licenciou un modelo de aparello sanitario cunha embocadura, un corpo en forma de bolsa que recollía o fluxo e un remate de pinza dobrada para evitar fugas.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US2031638|título=Sanitary appliance — US2031638A|data-acceso=5 de marzo de 2021|apelidos=Emery, Charles F. Jr|editorial=Google Books|lingua=en|formato=PDF}}</ref>A patente de Arthur F. Hagedorn, de 1935, baseada no modelo de Goddard, incluía un patrón sobre a cara externa para facilitar a suxeición ás paredes vaxinais. Tamén tiña modificacións no deseño do aro co fin de mellorar a distribución da presión do ar na canle vaxinal.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US2031638|título=— US1996242A|apelidos=Hagedorn, Arthur F|editorial=Google Patents|lingua=en|formato=PDF|data-acceso=5 de marzo de 2021}}</ref> Un modelo de copa con cabo en forma de botón foi rexistrado ese ano por John Robert Manegold.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US2061384|título=Catamenial receptacle — US2061384A|apelidos=Manegold, John Robert|lingua=en|formato=PDF|data-acceso=5 de marzo de 2021}}</ref> ==== Primeiros modelos comerciais ==== Durante a [[década de 1930]] comezou a produción das primeiras marcas comerciais. Algunhas eran a Daintette Cup, fabricada por The Dainty Maid Inc. en Middlefield, [[Connecticut]], e a Foldene Cup, por Foldene Inc. en [[Cleveland, Ohio|Cleveland]], [[Ohio]]. Ambas tiñan un molde moi similar, mais variaban en cor e tamaño.<ref>{{Cita web|url=http://www.mum.org/cupfold.htm|título=Foldene (1930s-1940s?, U.S.A.)|data-acceso=8 de marzo de 2021|editorial=Museum of Menstruation|lingua=en}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://www.mum.org/daincup.htm#anchor314620|título=Daintette, an early cup|data-acceso=8 de marzo de 2021|editorial=Museum of Menstruation|lingua=en}}</ref> En 1937, a inventora e actriz estadounidense Leona Chalmers patentou un modelo que, a diferenza dos anteriores, era de [[caucho]] vulcanizado e presentaba pequenas aberturas baixo o aro para liberar presión.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US2089113A/en?oq=US+Patente+2%2c089%2c113|título=Catamenial appliance — US2089113A|data-acceso=4 de marzo de 2021|apelidos=[[Leona Chalmers|Chalmers, Leona]]|editorial=Google Books|lingua=en|formato=PDF}}</ref> Lanzou o seu produto baixo a marca Tass-ette, mais durante a [[segunda guerra mundial]] a carencia de caucho como materia prima prexudicou a súa produción.<ref>{{Cita web|url=http://www.mum.org/CupPat1.htm|título=Leona Chalmers possibly produces the first commercial menstrual cup, around 1937|data-acceso=8 de marzo de 2021|editorial=Museum of Menstruation|lingua=en}}</ref> A barreira cultural sobre a sexualidade feminina impedía incorporar métodos internos de xestión menstrual como as copas ou os tampóns, patentados e lanzados nesta década. Tamén existía preocupación sobre a seguridade destes dispositivos e a posibilidade de que «rompesen o [[hime]], estimulasen sexualmente [a muller] e fomentasen a promiscuidade».<ref name="ps"/> En 1950, Chalmers documentou un segundo modelo con cambios na composición do material. Desta volta empregábase caucho brando, que permitía maior flexibilidade no encartado, e mais aditivos para que a copa volvese á súa forma orixinal unha vez inserida. Outro punto característico era o patrón de liñas entrecruzadas e en forma de espiral sobre o aro e corpo da copa, o que garantía unha mellor succión.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US2534900A/en?oq=US+Patente+2%2c534%2c900|título=Menstrual cup — US2534900A|data-acceso=4 de marzo de 2021|apelidos=Chalmers, Leona W.|editorial=Google Patents|lingua=en|formato=PDF}}</ref> Outro modelo patentado na época foi o de Adele Gordon en 1952. Tratábase dunha «trampa catamenial», composta dunha copa de boca ampla e cónica que rodeaba o cérvix e o tramo superior da canle vaxinal. Deste xeito, recollía o fluxo menstrual nun saco.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US2616426|título=Catamenial trap — US2616426A|data-acceso=5 de marzo de 2021|apelidos=Gordon, Adele|editorial=Google Patents|lingua=en|formato=PDF}}</ref> Nesta época, Chalmers traballou co empresario Robert Oreck, quen fundou a compañía Tassette Inc. para comercializar o seu modelo de copa co nome de Tassette.<ref name="tassaway">{{Cita web|título=Women Tossed Away the Tassaway|url=http://www.mum.org/CupTsway.htm|editorial=Museum of Menstruation|lingua=en|data-acceso=10 de marzo de 2021}}</ref> A promoción do produto destacaba a sensación de «frescura» que brindaba e a súa forma «bonita». Publicitouse mediante anuncios na prensa, foi a primeira publicidade radiofónica dun produto menstrual nos EE. UU. con aval médico. Tamén se alugou un espazo en [[Times Square]], co que se converteu no primeiro anuncio deste espazo neoiorquino dedicado a un artigo menstrual.<ref>{{Cita web|url=http://www.mum.org/tastmigg.htm|título=Tassette rubber menstrual cup (catamenial receptor) prospectus,instructions, promotional leaflets for women, doctors & medical community (1950s-1960s, U.S.A.)|data-acceso=13 de marzo de 2021|lingua=en}}</ref><ref name="ps"/> Aínda que a copa logrou entrar no mercado, houbo certa resistencia á idea de lavar e reutilizar un dispositivo xenital e optouse polo uso do tampón descartábel.<ref name="tech" /> A revista especializada ''Obstetrics & Gynecology'' publicou unha serie de notas entre 1959 e 1963 que avaliaban o modelo de Chalmers e concluíu que «a copa probou ser segura, hixiénica e cómoda». Destacou os seus beneficios e a maior seguridade fronte a produtos como tampóns e compresas sanitarias. En 1962, esta publicación realizou un estudo con 150 usuarias de copa menstrual. Incluíu exames pelvianos, [[Análise de urina|uroanálises]] e [[Hemograma|hemogramas]], con resultados favorábeis. Aconsellou, con todo, evitar utilizala en casos de prolapso uterino, útero retroverso ou en anteflexo con distancia curta de canle vaxinal,e avaliar o uso desta por persoas [[Virxindade|virxes]]. A revista recomendou nunha ocasión o sanitizado cunha solución débil de auga e [[cloro]].<ref>{{Cita publicación periódica|url=https://journals.lww.com/greenjournal/Citation/1959/05000/Internal_Menstrual_Protection__Use_of_a_safe_and.3.aspx|título=Internal Menstrual Protection Use of a safe and sanitary menstrual cup|apelidos=Liswood|nome=Rebecca|data=maio de 1959|editorial=The American College of Obstetricians and Gynecologists|volume=13|número=5|páxinas=540 - 541|lingua=en|formato=PDF}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|url=https://journals.lww.com/greenjournal/Citation/1962/05000/Menstrual_Protection__Advantages_of_the_Menstrual.19.aspx|título=Menstrual Protection Advantages of the Menstrual Cup|nome=Eduardo|apelido=Peña|data=maio de 1962|editorial=The American College of Obstetricians and Gynecologists|volume=19|número=5|páxina=684|lingua=en}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|url=https://coupemenstruelle.net/wp-content/uploads/2016/07/Menstrual-Cup-Scientific-research.pdf|título=Internal Menstrual Protection with the Rubber Menstrual Cup|apelidos=Karnaky|nome=Karl Jhon|data=maio de 1962|editorial=The American College of Obstetricians and Gynecologists|volume=19|número=5|lingua=en|formato=PDF}}</ref> A finais de 1963, Tasette Inc presentou dificultades económicas e retirou a súa copa reutilizábel do mercado.<ref name="tech">{{Cita publicación periódica|apelido=O'Donnel|nome=Kelly|título=The whole idea might seem a little strange to you: Selling the menstrual cup|data=4 de decembro de 2017|volume=5|número=4|doi=10.15763/jou.ts.2017.12.04.02|url=https://www.technologystories.org/menstrual-cups/#_ftnref20|editorial=The Society for the History of Technology|lingua=en|ISSN=2572-3413}}</ref> En 1961, Warren E. Adams patentou un dispositivo catamenial descartábel con forma de saco fabricado en termoplástico flexíbel. O modelo, amais, incluía un aplicador en forma de tubo para facilitar a inserción.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US3102541|título=Catamenial device — US3102541A|data-acceso=5 de marzo de 2021|apelidos=Adams, Warren E.|editorial=Google Patents|lingua=en|formato=PDF}}</ref> Un ano despois fíxoo Maurice E. Bakunin cun recipiente tubular, dobre recámara interna e un sistema de inflado.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US3157180|título=Catamenial receptacle — US3157180A|data-acceso=5 de marzo de 2021|apelidos=Bakunin, Maurice E.|editorial=Google Patents|lingua=en|formato=PDF}}</ref> Entre os anos 1960 e [[Década de 1960|1970]], o novo panorama social, relacionado coa revolución sexual e a aparición de anticonceptivos hormonais, forxou novos hábitos de consumo na xestión menstrual. Isto detectouse sobre todo na mocidade, que prefería os tampóns ás compresas.<ref name="ps">{{Cita web|url=https://www.popsci.com/menstrual-cups-history-period-care/|título=Menstrual cups were invented in 1867. What took them so long to gain popularity?|data-acceso=12 de marzo de 2021|apelidos=Renault, Marion|lingua=en|publicación=[[Popular Science]]}}</ref> Entre 1965 e 1971, Barbara M. Waldron patentou dous deseños de copas baseados no de Chalmers, coa adición de catro nervaduras radiais para mellorar a suxeición. O primeiro era descartábel e incluía un aplicador, mentres que o segundo era reutilizábel.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US3404682|título=Vaginal cup and means for inserting same — US3404682A|data-acceso=5 de marzo de 2021|apelidos=Waldron, Barbara M.|editorial=Google Patents|lingua=en|formato=PDF}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US3626942|título=Vaginal cup having radially arranged internal supporting ribs — US3626942A|data-acceso=5 de marzo de 2021|apelidos=Waldron, Barbara M.|editorial=Google Patents|lingua=en|formato=PDF}}</ref> En 1974 patentouse un modelo que se podía empregar durante todo o período de xeito ininterrompido grazas ao seu sistema de válvula.<ref>{{Cita web|url=https://patents.google.com/patent/US3841333|título=Menses collector — US3841333A|data-acceso=8 de marzo de 2021|apelidos=Kazimierz, Zalucki|editorial=Google Patents|lingua=en|formato=PDF}}</ref> En 1969 Oreck refundou a súa empresa baixo o nome de Tassaway Inc. e lanzou á venda a copa Tassaway, a cal, a diferenza da súa predecesora, era descartábel. Isto permitíalle, por unha banda, unha mellor acollida por un público reticente a reutilizar un dispositivo menstrual, ademais dunha maior influencia de vendas ao ser constantemente substituídas.<ref name="tassaway"/> A nova estratexia comercial incluíu a aparición en revistas como ''Cosmopolitan ou'' ''Ms''.''Ebony'', e o investimento en anuncios na televisión estadounidense. Deste xeito, converteuse nun dos primeiros produtos de hixiene menstrual en chegar á pantalla neste país. Tassaway Inc asinou un acordo de distribución nalgunhas cadeas de supermercados e farmacias, e mesmo chegou a Europa. Con todo, de novo o produto probou non ser rendíbel, principalmente pola incomodidade de inserción e extracción da copa do corpo, que difería notablemente dos tampóns. Oreck, amais, afirmou non ter a experiencia necesaria en materia de produtos de hixiene menstrual para lograr situala fronte a competencia.<ref name="tech"/> Malia o investimento de máis dun millón de dólares, a compañía só tiña activos por un valor de 225 000 dólares, e un xuíz confirmou que Oreck incumprira leis de seguridade e fraude.<ref name="ps" /> Até o seu peche a principios de 1973, a marca vendera corenta millóns de copas no mercado estadounidense.<ref name="tech" /> ==== Estabelecemento no mercado ==== [[Ficheiro:Diva_Cup_and_the_Keeper.jpg|alt=|miniatura|The Keeper (dereita), fabricada en látex, presente no mercado desde 1987. Á esquerda, modelo Diva Cup, de silicona transparente. As bolsas de tea son para gardalas entre usos.]] Na década de 1970 caeu a venda de tampóns nos Estados Unidos polo rexistro de casos de [[síndrome de choque tóxico|síndrome de shock tóxico]], asociados ao seu uso. Isto propiciou a consolidación dun sector que buscaba alternativas, entre elas, a copa menstrual. Outros factores eran a difusión de ideas sobre [[ecoloxía]] e [[espiritualidade]] asociadas á menstruación.<ref>{{Cita Harvard sen parénteses|Felitti|2017|p=40}}</ref> En 1987, Lou Crawford comezou a fabricar a copa de [[látex]] The Keeper, en [[Cincinnati]], Estados Unidos, que na actualidade segue no mercado.<ref name="ps"/> A presentación orixinal incluía dous talles: un para usuarias nulíparas e outro, máis grande, para as que xa experimentaran [[Parto|partos vaxinais]]. A Administración de Medicamentos e Alimentos (FDA) requiriu advertir sobre unha posíbel alerxia ao látex.<ref name="nurse">{{Cita web|apelidos1=Wysock|título=New Options in Menstrual Protection|url=http://nurse-practitioners-and-physician-assistants.advanceweb.com/Editorial/Content/Editorial.aspx?CC=182215|obra=|lingua=en|data=1 de novembro de 1997|data-acceso=8 de marzo de 2021|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110809125902/http://nurse-practitioners-and-physician-assistants.advanceweb.com/Editorial/Content/Editorial.aspx?CC=182215|dataarquivo=9 de agosto de 2011|páxina-web=nurse-practitioners-and-physician-assistants.advanceweb.com}}</ref> En 1989 a empresa australiana Chattan Australia Pty Ltd. desenvolveu Gynaeseal, un colector menstrual descartábel de látex con aplicador e colector de plástico chamado «tampón diafragma». O deseño era similar a un disco menstrual e estaba orientado a persoas que practicaban planificación familiar natural, o que permitía a penetración durante a menstruación. O cambio do contexto social favoreceu a incorporación paulatina deste método de hixiene. Os factores principais foron o nacemento das [[Rede social|redes sociais]] como espazos de debate, movementos como o ''body positivity'', novos conceptos como xustiza ambiental e a demanda dun consumo de produtos máis «naturais».<ref name="ps"/> En 2002 lanzouse ao mercado a primeira marca de copa menstrual reutilizábel de [[silicona]] médica hipoalerxénica, a británica Mooncup.{{Refn|Algunhas fontes mencionan 1998<ref>{{harvsp|Arenas-Gallo|González-Hakspiel|Merlano-Alcendra|Palomino-Suárez|2020|p=}}</ref><ref>{{cita publicación|apelidos1=Caballero|nome1=Alexandra|título=La copa menstrual: un nuevo método de higiene femenina|data=novembro de 2016|url=https://www.researchgate.net/publication/322627154_La_copa_menstrual_un_nuevo_metodo_de_higiene_femenina|dataacceso=13 de marzo de 2021}}</ref> pero sen referirse á empresa ou á marca, aínda que coinciden no lugar.|group=nota}} Este material é unha alternativa con menor taxa de alerxia que o látex.<ref name="guardian">{{Cita web|apelidos1=Stevens|título=‘People were revolted’: how Mooncup bust period taboos and built a big success|url=https://www.theguardian.com/society/2019/oct/24/people-revolted-mooncup-bust-period-taboos|obra=|lingua=en|data=24 de outubro de 2019|data-acceso=9 de marzo de 2021|páxina-web=[[The Guardian]]|nome=Jenny}}</ref> Existen arredor de 199 marcas en 99 países.<ref name="guardian2"/> == Deseño e uso == [[Ficheiro:Compare_cup.jpg|esquerda|miniatura|250x250px|As copas menstruais teñen diferentes tamaños. Á dereita da imaxe, unha regra permite comparar a súa altura.]] === Descrición e talles === Os materiais inclúen o [[látex]] (modelo The Keeper) ou a [[silicona]] hipoalerxénica.<ref name="mayo">{{Cita web|url=https://newsnetwork.mayoclinic.org/discussion/menstrual-cups-vs-tampons-things-you-might-not-know-about-the-cup/|título=Menstrual Cups vs. Tampons: Things You Might Not Know|data-acceso=14 de marzo de 2021|data=24 de marzo de 2016|editorial=|lingua=en|apelidos1=Dorfner|páxina-web=[[Mayo Clinic]]|nome=Susan}}</ref> As dimensións medias son de 6 cm de longo e 4,2 cm de diámetro na súa parte máis ancha, cunha capacidade de almacenamento de entre 10 e 38 ml, aínda que tamén existen modelos de até 66 ml.<ref name=":8">{{Cita Harvard sen parénteses|Arenas-Gallo|Ramírez-Rocha|González-Hakspiel|Merlano-Alcendra|2020|p=}}</ref><ref name="ny"/> A vida útil do produto pode alcanzar os dez anos de uso.<ref name="lascasas"/> Para elixir o modelo de copa, cunha lonxitude e capacidade adecuadas, cómpre ter en conta diversos factores. Algúns deles son a idade, a fortaleza dos músculos do [[Diafragma da pelve|chan pelviano]], a lonxitude da canle vaxinal até o cérvix e o volume medio de fluxo menstrual. A selección pódese facer de maneira conxunta nunha consulta médica.<ref name="healthline">{{Cita web|url=https://www.healthline.com/health/womens-health/menstrual-cup#how-to-use|título=Everything You Need to Know About Using Menstrual Cups|apelidos=Scaccia, Annamarya|data=9 de abril de 2019|lingua=en}}</ref> Como regra xeral, os talles pequenos son para menores de trinta anos sen partos vaxinais, mentres que os grandes están indicados para maiores desta idade, con fluxo menstrual abundante ou que xa tiveron partos vaxinais. As copas menstruais adoitan ter forma de campá e poden atoparse con moldes asimétricos, con forma de bulbo, con válvula para a drenaxe ou con sistema antiderrames e plegables. === Como utilizar a copa menstrual === [[Ficheiro:Washing_a_menstrual_cup_under_a_stream_of_fresh_water_in_a_sink_3.jpg|miniatura|266x266px|A copa menstrual debe enxaugarse con [[Auga potable|auga potábel]] e coas mans limpas cada vez que se retira do corpo.]] Para inserir a copa, debe encartarse sobre si mesma, coas mans limpas. Pódese facilitar a inserción mollándoa con auga ou cun lubrificante a base de auga. Xa dentro da vaxina, pode ser virada para despregala por completo e cree o baleiro que impedirá as filtracións, a uns centímetros do cérvix.<ref name="healthline"/> Se a copa está colocada correctamente, non se debe sentir.<ref name="healthline" /> Para extraela, coas mans limpas debe suxeitarse a copa desde a base, non desde o cabo. Cos dedos matapiollos e furabolos, apertarase para romper o baleiro e sacala da vaxina. O contido deposítase no [[Retrete|inodoro]] ou no lavabo.<ref name="healthline" /> Non se deben empregar os músculos do [[Diafragma da pelve|solo pelviano]] para facer descender a copa pola canle vaxinal debido ao risco de prolapso.<ref name="prolapse">{{Cita web|apelidos1=Adams|título=Menstrual cup misuse 'can cause pelvic organ prolapse'|url=https://www.bbc.com/news/health-51805689|editorial=|lingua=en|data=11 de marzo de 2020|data-acceso=14 de marzo de 2021|páxina-web=[[BBC]]|nome=Anna}}</ref> Para ser reutilizada debe limparse con [[Auga potable|auga potábel]]. Se se retirar nun baño público e non houber acceso a unha billa, pódese empregar papel hixiénico.<ref name=":12"/> Como factor de seguridade, o uso continuo non debe superar as doce horas.<ref name=":0">{{Cita Harvard sen parénteses|Doncel|Guarnizo-Tole|Olmedo Mosquera|Prado-Galarza1|2020|p=102}}</ref><ref name=":3" />De maneira preventiva, pode ser introducida nun momento próximo á menstruación para evitar as perdas do primeiro día.<ref name="mayo"/> Pode ser colocada en crequenas, en pé ou cunha perna levantada.<ref name=":12" /> [[Ficheiro:Boiling_a_menstrual_cup2.jpg|esquerda|miniatura|230x230px|Unha copa esterilizada por fervura.]] A desinfección pode facerse ao principio e ao final do sangrado,<ref>{{Cita web|título=Investigadores comprueban la eficacia de la copa menstrual|url=https://www.milenio.com/estilo/copa-menstrual-investigadores-comprueban-eficacia-seguridad|obra=[[Milenio (periódico)|Milenio]]|data=17 de xullo de 2019|data-acceso=17 de marzo de 2021}}</ref> en función do material e das instrucións do fabricante.<ref name=":12"/> O método máis habitual é a [[ebulición]] entre tres e dez minutos en auga potábel. O obxectivo é a diminución da carga de [[Microorganismo|microorganismos]]: [[bacterias]], [[Fungo (bioloxía)|fungos]] e [[virus]]. Non se deben empregar [[lixivia]] ou [[Peróxido de hidróxeno|auga osixenada]] porque poden resultar corrosivos para a copa, nin se deben utilizar [[Xabón|xabóns]] con fragrancias, xeles antibacterianos ou alcol, para evitar posíbeis irritacións na vaxina. Así mesmo, débese gardar a copa preferibelmente nunha bolsa de tea transpirábel e non expola ao sol, á humidade ou a temperaturas extremas.<ref name="ny" /><ref>{{Cita web|url=https://www.sabervivirtv.com/ginecologia/que-debes-saber-quieres-empezar-usar-copa-menstrual_285|título=Cómo usar bien la copa menstrual: 5 datos que debes saber|data-acceso=14 de marzo de 2021|apelidos=Osuna, Isabel|data=16 de setembro de 2020|data-arquivo=03 de marzo de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210303183717/https://www.sabervivirtv.com/ginecologia/que-debes-saber-quieres-empezar-usar-copa-menstrual_285|url-morta=yes}}</ref> A copa podería adquirir un ton avermellado ou amarelado pola acumulación de [[Hemoglobina|ferro]] no sangue. Pódese destinguir cunha solución rebaixada de auga oxigenada durante unhas oito horas{{Imaxe múltiple|título=Comparación da posición relativa na canle vaxinal|posición_título=center|fondo_de_título=gainsboro|foto1=Menstrual cup inserted.png|ancho1=200|texto1=A copa menstrual insírese na parte inferior da vaxina, mais a súa altura dentro da canle pode variar.|foto2=Disposable menstrual diaphragm inserted.png|ancho2=200|texto2=O disco menstrual colócase inmediatamente debaixo do [[cérvix]] e mantense nesa posición pola presión do [[óso pubiano]].|foto3=Tampon inserted.png|ancho3=200|texto3=O tampón debe chegar até a proximidade do cérvix, pois permite que este se expanda tanto en lonxitude como en grosor conforme vai absorbendo o fluxo.}} === Condicións de uso === Estímase que cómpren entre tres e seis [[Ciclo menstrual|ciclos menstruais]] para habituarse ao seu uso.<ref name=":0">{{Cita Harvard sen parénteses|Doncel|Guarnizo-Tole|Olmedo Mosquera|Prado-Galarza1|2020|p=102}}</ref><ref name=":1">{{Cita Harvard sen parénteses|Arenas-Gallo|Ramírez-Rocha|González-Hakspiel|Merlano-Alcendra|2020|p=}}</ref> Malia que a súa inserción non debería causar dor, é posíbel experimentar algunha molestia ou incomodidade.<ref name="lascasas">{{Cita publicación periódica|apelidos=Pontes Sempere, Lorena|apelidos2=Martínez-Sabater, Antonio|apelidos3=Casal Angulo, Carmen|apelidos4=Ballestar Tarín, M.Luisa|título=Proyecto de investigación: conocimiento sobre el síndrome de shock tóxico en las estudiantes de grado de enfermería”|volume=11|número=2|páxina=8|url=http://www.index-f.com/lascasas/documentos/lc0837.pd|editorial=Biblioteca Lascasas}}</ref> A copa ten similar porcentaxe de filtracións que outros métodos de xestión menstrual. Algúns factores que poden causar este problema son a necesidade dun talle maior, unha mala colocación ou un rebordo.<ref name=":7">{{Cita Harvard sen parénteses|van Eijk|Zulaika|Lenchner|Mason||2019|p=379}}</ref> [[Ficheiro:Gestion_menstrual_copita_copa_menstrual_menstruación_periodicas_02.jpg|esquerda|miniatura|270x270px|No contido desta copa obsérvase a separación do plasma (na parte superior) dos demais compoñentes e tecidos da menstruación.]] A copa pode utilizarse durante a noite e tamén mentres se realiza exercicio físico.<ref>{{Cita Harvard sen parénteses|Arenas-Gallo|Ramírez-Rocha|González-Hakspiel|Merlano-Alcendra|2020|p=}}</ref> O seu uso é seguro tamén na [[natación]], xa que non absorbe a auga que poida entrar na vaxina.<ref>{{Cita web|apelidos=Cornforth, Tracee|título=Why Swimming During Your Period Is Both Safe and Recommended|url=https://www.verywellhealth.com/can-i-go-swimming-during-my-period-2721940|lingua=en|data=7 de abril de 2020|data-acceso=12 de marzo de 2021|páxinaweb=Verywell|cita=If you are comfortable using a menstrual cup, this is an excellent option for swimming because it does not absorb any water that may enter your vagina.}}</ref> Ao tratarse dun obxecto hixiénico de uso persoal, non debe ser compartida.<ref name=":13">{{Cita web|url=https://www.medicalnewstoday.com/articles/menstrual-cup-dangers#vs-tampons-and-pads|título=Are there dangers to using menstrual cups?|data-acceso=11 de xullo de 2021|apelidos=Villines, Zawn|data=12 de novembro de 2020|lingua=en}}</ref> Segundo a anatomía de cada persoa, tanto a copa coma os tampóns poden estirar o [[hime]]. Porén, isto non afecta en absoluto á [[virxindade]], pois isto último está relacionado co primeiro [[Relación sexual humana|coito]] e non con métodos de xestión menstrual. <ref name=":13"/> Algunhas fontes estiman que o produto pode ser dificultoso para quen aínda non experimentasen penetración vaxinal ou non coñezan suficientemente a súa anatomía, xa que para colocala deben de manipularse os xenitais.<ref>{{Cita Harvard sen parénteses|Arenas-Gallo|Ramírez-Rocha|González-Hakspiel|Merlano-Alcendra|2020|p=}}</ref> Non se aconsella o uso da copa menstrual no caso de prolapso uterino, ou se a distancia da canle vaxinal é menor a cinco centímetros.<ref>{{Cita publicación periódica|url=http://www.jogao.org/article/255/10.11648.j.jgo.20190706.12|título=Five Year Study of a Unique, Eco-friendly, Menstrual Cup,That Enhances the Quality of Women’s Lives During Menstruation|apelidos=Adib Shihata|nome=Alfred|apelidos2=Brody|nome2=Steven|data=23 de outubro de 2019|volume=7|número=6|páxinas=161-165|data-acceso=11 de marzo de 2021|lingua=en|formato=PDF|doi=10.11648/j.jgo.20190706.12|cita=Women are clearly precautioned that they should never use a menstrual cup if they have any stage of cervical prolapse or if the distance between the vaginal opening and the cervix is less than 2 inches during menstruation.|revista=|data-arquivo=08 de outubro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20211008213352/http://www.jogao.org/article/255/10.11648.j.jgo.20190706.12|url-morta=yes}}</ref> Tampouco pode ser utilizada por persoas que padecesen [[Ablación de clítoris|mutilación xenital feminina]] con [[infibulación]] .<ref>{{Cita web|url=https://genderedinnovations.stanford.edu/case-studies/menstrualcups.html#tabs-2|título=Menstrual Cups: Life-Cycle Assessment|data-acceso=14 de marzo de 2021|editorial=Stanford University|lingua=en|publicación=Gendered Innovations}}</ref> Algunhas patoloxías poden afectar o uso da copa, coma o vaxinismo, o mioma uterino, a [[endometriose]] ou algunhas variacións da posición uterina. Nestes casos é aconsellábel solicitar unha consulta de [[xinecoloxía]].<ref name=":13" /><ref>{{Cita web|url=https://www.healthline.com/health/menstrual-cup-dangers|título=Are Menstrual Cups Dangerous? 17 Things to Know About Safe Use|data-acceso=2 de abril de 2021|apelidos=Nall, Rachel|data=27 de marzo de 2019|editorial=HealthLine|lingua=en}}</ref> É importante lembrar que a copa, como calquera outro artigo de hixiene feminina, non ten ningunha función [[Contracepción|anticonceptiva]]. Tampouco protexe de [[Infección de transmisión sexual|infeccións de transmisión sexual]], mais pode utilizarse en conxunto con métodos de contracepción coma o [[Anel vaxinal|anel vaginal]] ou o DIU.{{Refn|Existen posturas contrapuestas sobre el uso combinado con DIU, véase sección [[Copa menstrual#Estudios|Estudios]]}}<ref>{{Cita web|url=https://www.islandsexualhealth.org/birthcontrol/ring/|título=Vaginal (Nuva) Ring|data-acceso=17 de marzo de 2021|lingua=en|cita=Can you use a tampon or menstrual cup with a ring inserted? Yes, the two products can be used at the same time.}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.plannedparenthood.org/es/temas-de-salud/anticonceptivos/anillo-anticonceptivo-vaginal-nuvaring/como-debo-usar-el-nuvaring|título=¿Cómo debo usar el NuvaRing?|data-acceso=17 de marzo de 2021|editorial=[[Planned Parenthood]]|cita=Puedes usar tampones, copas menstruales o toallas sanitarias sin problema mientras usas el NuvaRing (solo ten cuidado de que el anillo no se salga cuando te quites los tampones o la copa menstrual).}}</ref><ref name="healthlinedisc">{{Cita web|url=https://www.healthline.com/health/menstrual-disc#insertion|título=Are Menstrual Discs the Period Product We’ve Been Waiting For?|data-acceso=11 de marzo de 2021|apelidos=Santos-Longhurst, Adrienne|data=10 de febreiro de 2020|lingua=en}}</ref> A copa pode empregarse para a recolección de menstruación destinada a estudos ''[[in vitro]]'' e con outros propósitos clínicos, como o manexo da fístula vesicovaxinal e enterovaxinal.<ref name="verywellsex">{{Cita web|apelidos=Chisholm, Andrea|título=Tips for Having Sex During Your Period|url=https://www.verywellhealth.com/sex-during-your-period-2721991|lingua=en|data=13 de febreiro de 2021|data-acceso=12 de marzo de 2021|páxinaweb=Verywell|cita=Your partner shouldn’t feel the cup, and there shouldn’t be any leaks during intercourse. However, some women may feel discomfort using this sort of device during sex; the vagina may feel crowded and/or there may be pain.(...)The menstrual cup does not protect against pregnancy.(..)The menstrual cup and the sponge will not protect you against STIs.}}</ref><ref>{{Cita Harvard sen parénteses|Arenas-Gallo|Ramírez-Rocha|González-Hakspiel|Merlano-Alcendra|2020|p=}}</ref> Convén consultar cun ou cunha profesional da saúde se se quixer empregar para controlar o [[Puerperio|sangrado post parto]] ou [[Aborto|post aborto]],<ref>{{Cita web|url=https://www.healthywomen.org/content/ask-expert/6970/menstrual-cup|título=Menstrual Cup|data-acceso=16 de marzo de 2021|data=20 de novembro de 2010|lingua=en}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://ttps/|título=Medical Abortion, Counseling Guide for Health Care Providers|data-acceso=|data=novembro de 2019|editorial=DKT Etiopía|lingua=en|formato=|data-arquivo=25 de xullo de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130725171209/http://ttps/|url-morta=yes}}</ref><ref>{{Cita web|título=Preparing for a Surgical Abortion Procedure|editorial=Míchigan University]]. Departamento de Obstetricia y ginecología.|data-acceso=16 de marzo de 2021|páxina=7|lingua=en|formato=PDF|url=http://www.med.umich.edu/1libr/Gyn/PreparingForSurgicalAbortion.pdf}}</ref> mais a recomendación habitual é evitar o seu uso nestes casos. O produto require certa manipulación sen contacto visual directo, polo que utilizalas pode resultar traballoso para persoas con discapacidade motriz. Existen alternativas para estes casos, como copas cun cabo flexíbel que rompe o baleiro cando se extrae do corpo. Robyn Steward, no seu libro ''The Autism Friendly Guide to Periods'', revelou tras unha enquisa a cen persoas con autismo que estas prefiren xestionar o período mediante a copa, a roupa interior menstrual ou as compresas sanitarias de tea, especialmente en casos de hipersensibilidade sensorial.<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Weckesser, Annalise|apelidos2=Williams, Gemma|apelidos3=Hewett, Angela|apelidos4=Randhawa, Amie|título=Inclusivity & Diversity – UK Expert Views|páxina=5|editorial=Birmingham City University|lingua=en|formato=PDF|cita=Steward found that those with sensory sensitivities may prefer cloth pads, period pants or menstrual cups, but such options are often not discussed with those with autism}}</ref> == Seguridade == === Estándar, regulación e certificación === [[Ficheiro:Fleurcup_and_tampons.jpg|esquerda|miniatura|250x250px|Copa menstrual (centro) comparada con tampóns con e sen aplicador.]] Non existe un estándar internacional para a fabricación de copas menstruais nin testeos específicos de calidade. Con todo, si hai certo consenso sobre utilizar materiais de calidade, como a silicona médica.<ref name="prolapse"/> Un aliñamento habitual sobre os dispositivos de silicona é que sexan biocompatibles e libres de axentes nocivos como [[látex]], [[plástico]], PVC, [[Polimetilmetacrilato|acrílico]], acrilato, BPA, ftalato, elastómero e polietileno.<ref name="senado">{{Cita web|título=Gaceta: LXIII/1SPO-132/62263|url=https://www.senado.gob.mx/64/gaceta_del_senado/documento/62263#:~:text=Seg%C3%BAn%20el%20comunicado%20la%20copa,cient%C3%ADfica%20avalada%20por%20la%20Cofepris%E2%80%9D.&text=La%20copa%20tambi%C3%A9n%20permite%20que,que%20gastar%20en%20toallas%20sanitarias.|obra=Gaceta del Senado|editorial=[[Senado de México]]|data=26 de abril de 2016|data-acceso=13 de marzo de 2021}}</ref> Os estándares aplicábeis da [[Organización Internacional para a Estandarización|Organización Internacional de Normalización]] (ISO) inclúen o ISO 10993-5 ([[citotoxicidade]]), o ISO 10993-10 (irritación intracutánea), o ISO 10993- 11 (toxicidade sistémica aguda) ou os ISO 13485 e ISO 14024 de etiquetaxe ambiental.<ref name="senado" /><ref>{{Cita web|url=https://www.rhsupplies.org/activities-resources/webinars/standards-for-menstrual-cups-menstrual-health-standards-webinar-series-162/|título=Standars for Menstrual Cups (Menstrual Health Standards Webinar Series)|editorial=[[Reproductive Health Supplies Coalition]]|lingua=en|formato=PDF}}</ref> Algunhas empresas e organizacións que avaliaron copas menstruais son o Instituto Federal de Avaliación de Riscos (BfR) de Alemaña, Farmacopea dos Estados Unidos,<ref>{{Cita web|url=https://safetymonitor.org/resources/media/|título=Menstrual Cup Companies Struggle to Go Mainstream in India|data-acceso=18 de marzo de 2021|lingua=en|data-arquivo=30 de marzo de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220330072040/https://safetymonitor.org/resources/media/|url-morta=yes}}</ref><ref name=":18">{{Cita publicación periódica|url=https://www.researchgate.net/publication/49717451_Preclinical_Clinical_and_Over-the-Counter_Postmarketing_Experience_with_a_New_Vaginal_Cup_Menstrual_Collection|título=Preclinical, Clinical, and Over-the-Counter Postmarketing Experience with a New Vaginal Cup: Menstrual Collection|apelidos=North|nome=Barbara|apelidos2=Oldham|nome2=Michael|volume=20|número=1|data-publicación=Febreiro de 2011|páxina=304|lingua=en|doi=10.1089/jwh.2009.1929}}</ref> a Société Générale de Surveillance (SGS) en Suíza e as certificacións TÜV (Alemaña).<ref name="milenio">{{Cita novas||título=Lo que debes saber al escoger tu copa menstrual|url=https://www.milenio.com/ciencia-y-salud/copa-menstrual-como-escogerla|data-acceso=17 de marzo de 2021|data=16 de xullo de 2019|publicación=[[Milenio (periódico)|Milenio]]}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.tuv.com/regulations-and-standards/en/us-(california)-ingredient-disclosure-requirements-for-menstrual-products.html|título=US (California) - Ingredient Disclosure Requirements for Menstrual Products|data-acceso=19 de marzo de 2021|editorial=[[TÜV]] Rheinland|lingua=en|data-arquivo=08 de outubro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20211008213350/https://www.tuv.com/regulations-and-standards/en/us-(california)-ingredient-disclosure-requirements-for-menstrual-products.html|url-morta=yes}}</ref> A [[Organización Mundial da Propiedade Intelectual]] clasifícaas como dispositivos de clase dez, xunto con outros utilizados para menstruación, partos e anticoncepción.<ref>{{Cita web|título=Class 10|url=https://www.wipo.int/classifications/nice/nclpub/en/fr/|lingua=en|data-acceso=31 de marzo de 2021|editorial=[[Organización Mundial da Propiedade Intelectual]]}}</ref> A lexislación varía segundo o país ou a rexión. Os organismos reguladores nacionais poden catalogalas como produtos de uso médico, terapéutico, hixiénico ou produto de consumo, de acordo aos seus criterios. === Estudos === [[Ficheiro:Menstruationstasse_im_Roentgenbild_28W_-_CR_pa_-_001.jpg|miniatura|Copa menstrual visíbel nunha [[radiografía]].]] A revista médica ''The Lancet'' publicou en 2019 unha revisión de bibliografía de 43 estudos da copa menstrual, e non atopou relación directa entre o seu uso e o desenvolvemento de enfermidades, infeccións ou alteracións da canle vaxinal e cérvix.<ref name=":7/> Esa mesma revista advirte que a porcentaxe de candidiase e vaxinose bacteriana é similar ou menor ao dos demais métodos de xestión menstrual.<ref name=":7"/>Crese que o baleiro que crea dentro do corpo xera un ambiente anaeróbico, co que limita o osíxeno e prevén o desenvolvemento de bacterias.<ref>{{Cita tese|título=In The Red: A private economic cost and qualitative analysis of environmental and health implications for five menstrual products|url=https://dalspace.library.dal.ca//handle/10222/76546|data=2015-04|lingua=en|nome=Caitlyn|apelidos=Weir|páxina=54}}</ref>De feito, ao non perturbar a calidade da [[Flora vaxinal|microbiota vaxinal]], non debería interferir cos niveis de humidade ou [[pH]] estables da mucosa, xa que recolle o fluxo sen absorbelo. Sobre a posibilidade de expulsión ou movemento accidental do DIU, a recomendación xeral a modo de prevención é a de asegurarse de romper o baleiro da copa antes de retirala do corpo.<ref name="medpage">{{Cita web|apelidos1=D'Ambrosio|título=Menstrual Cup Users at Increased Risk of IUD Displacement|url=https://www.medpagetoday.com/meetingcoverage/acog/86150|editorial=|lingua=en|data=24 de abril de 2020|data-acceso=10 de marzo de 2021|páxina-web=MedPage Today|nome=Amanda}}</ref> Non existen probas da relación entre o uso de copa menstrual e a enfermidade pelviana inflamatoria (EPI) ou a [[endometriose]].<ref name=":8"/>Porén, coma no caso dos tampóns, si se teñen dado casos illados de [[síndrome de choque tóxico|shock tóxico]] (SST). == Enfoque sociocultural == === Mercado, economía e demografía === A copa menstrual experimentou un aumento na súa demanda, malia non supoñer unha opción habitual. De feito, hai quen non coñece o seu funcionamento ou mesmo que non sabe da súa existencia. Poden adquirirse en comercio en liña, en tendas especializadas, en supermercados e en farmacias. O custo do investimento inicial ao poder resultar elevado, non é unha alternativa realista para certos sectores socioeconómicos. Nalgúns países, este artigo aínda non se coñece ou difunde.<ref name=":16">{{Cita Harvard sen parénteses|Doncel|Guarnizo-Tole|Olmedo Mosquera|Prado-Galarza1|2020|p=102}}</ref> === Contexto cultural e aceptación === [[Ficheiro:Girl_explaining_how_to_use_Ruby_Cup.jpg|miniatura|300x300px|Unha nena ensina unha copa menstrual nunha aula. O acompañamento e a educación son necesarios para unha maior aceptación deste método de xestión menstrual. ]] A barreira cultural sobre conceptos de [[virxindade]] e [[Sexualidade humana|sexualidade]] pode dificultar o acceso e a aceptación deste dispositivo por crenzas persoais, relixiosas ou culturais.{{Refn|Segundo a [[Organización Mundial da Saúde]] a virxinidade non é un concepto médico ou científico, e como é imposible demostrala, considera que se pode asociar a unha forma de discriminación por xénero.<ref>{{cita web|título=Los test de virginidad: una prueba inútil y humillante|url=https://news.un.org/es/story/2018/10/1443811|editorial=News.un.org/es/ Noticias [[ONU]]|data=17 de outubro de 2018|dataacceso=9 de marzo de 2021|cita=La virginidad, de hecho, no es un término médico o científico, sino un concepto social, cultural y religioso, que “refleja la discriminación de género”, indica la OMS.}}</ref>|group=nota}} Nalgúns países do [[Asia Meridional|sur de Asia]] a copa é considerada «inapropiada» ou «inaceptábel» pola asociación da inserción desta coa [[Relación sexual humana|penetración]].<ref>{{Cita web|url=https://washmatters.wateraid.org/sites/g/files/jkxoof256/files/WA_MHM_SYNTHESIS.pdf|título=Menstrual hygiene management in schools in South Asia|data-acceso=4 de agosto de 2021|apelidos=Keatman|nome=Tracey|editorial=[[Water Aid]]. UNICEF|lingua=en|formato=PDF|cita=Cups are deemed inappropriate or unacceptable in several other countries in the region, where myths about infertility and concerns about the association with penetration/virginity reportedly exist.|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20210308023513/https://washmatters.wateraid.org/sites/g/files/jkxoof256/files/WA_MHM_SYNTHESIS.pdf|dataarquivo=8 de marzo de 2021|apelidos2=Cavill|nome2=Sue|apelidos3=Mahon|nome3=Thérèse|páxina-web=washmatters.wateraid.org}}</ref> O uso de copa menstrual non esta moi difundido en culturas en que a virxindade da muller é un requirimento para o [[matrimonio]]. Témese que poida «romper» o [[hime]]<ref name="lascasas"/> ou causar «a perda da virxindade».<ref name=":14">{{Cita publicación periódica|url=https://reproductive-health-journal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12978-020-01036-0|título=Acceptability and feasibility of using vaginal menstrual cups among schoolgirls in rural Nepal: a qualitative pilot study|apelidos2=Bhattarai, Sabina|data=25 de xaneiro de 2021|volume=18|número=20|páxinas=5,6|lingua=en|doi=10.1186/s12978-020-01036-0|apelidos3=Emgård, Malin|apelidos4=Von Schickfus, Michael|apelidos5=C. Forsberg, Birger|apelidos6=Biermann, Olivia|apelidos=Pokhrel, Diksha}}</ref> Isto ten como consecuencia que a copa poida ser percibida como apta só para mulleres casadas.<ref>{{Cita web|url=https://www.globalcitizen.org/en/content/period-poverty-taboo-menstrual-cups-vanessa-paranj/|título=Freedom Cups Founder’s Driving Mission Is to End Period Poverty|apelidos=Calderwood, Imogen|data=3 de maio de 2018|lingua=en|data-acceso=08 de outubro de 2021|data-arquivo=08 de outubro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20211008213348/https://www.globalcitizen.org/en/content/period-poverty-taboo-menstrual-cups-vanessa-paranj/|url-morta=yes}}</ref> Outros preconceptos inclúen a posibilidade de non poder inserir o dispositivo, que este fique atoado na canle vaxinal, se perda ou se estrague dentro desta, ou mesmo poida afectar a fertilidade.<ref name=":14" /> Algunhas contornas culturais perciben de maneira negativa a exposición pública da menstruación, valoración que tamén se estende aos produtos de hixiene. Este [[tabú]] dificulta a escolla dun método de xestión menstrual. Neste aspecto, a copa presentou, coma vantaxe, unha maior comodidade e discreción fronte a compresas sanitarias de tea, que deben ser lavadas, secadas e gardadas en lugares comúns do fogar.<ref name="unicef">{{Cita publicación periódica|url=https://www.unicef.org/wash/files/UNICEF-Guide-menstrual-hygiene-materials-2019.pdf|título=Guide to menstrual hygiene materials|data=maio de 2019|editorial=[[UNICEF]]|lingua=en|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20210216160422/https://www.unicef.org/wash/files/UNICEF-Guide-menstrual-hygiene-materials-2019.pdf|dataarquivo=16 de febreiro de 2021}}</ref><ref name=":2">{{Cita publicación periódica|url=https://www.nber.org/system/files/working_papers/w14828/w14828.pdf|título=Determinants Of Technology Adoption: Peer Effects In Menstrual Cup Take‐Up|apelidos=Oster,|nome=Emily|apelidos2=Thornton,|nome2=Rebecca|volume=10|número=6|páxinas=1, 8, 25-26|data-publicación=19 de marzo de 2009|lingua=en|formato=PDF|ISSN=1542-4774|doi=10.1111/j.1542-4774.2012.01090.x}}</ref> Porén, esta mesma convivencia pode desalentar o uso da copa por carecer de espazos privados para cambio, hixiene e desinfección. Non existe consenso respecto ao uso da copa en lugares e rexións con dificultades para o acceso á [[Auga potable|auga potábel]]. Estímase que non é un método adecuado para quen non teñan acceso a un [[Cuarto de baño|baño]] en condicións sanitarias, tanto para persoas que viven en refuxios temporais como que manteñan traballos pouco convencionais.<ref>{{Cita publicación periódica|url=https://repository.law.umich.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1224&context=mjgl|título=The Ground on Which We All Stand: A Conversation About Menstrual Equity Law and Activism|apelidos2=Johnson, Margaret E|volume=26|número=2|páxina=379|lingua=en|formato=PDF|ISSN=2688-5565|doi=10.36641/mjgl.26.2.plight|cita=But menstrual cups are not yet realistic alternatives for people living in shelters or working in non-traditional jobs due to a lack of access to needed water, sanitary storage, and disposal options. Nor is it realistic for menstruators that have not received education about insertion, use, or cleaning.|apelidos3=Karin, Marcy L.|apelidos4=Strausfeld, Laura|apelidos5=Gold Waldman, Emily|apelidos=Crawford, Bridget J.}}</ref> A copa introduciuse en poboacións de [[Refuxiado|persoas refuxiadas]] e, a nivel estrutural, reducen o gasto de auga para a hixiene, un recurso escaso nestes [[Campo de refuxiados|asentamentos]]. En lugares cunha taxa baixa de educación en xestión menstrual, atópanse preconceptos erróneos, como que se trata dun método anticonceptivo ou que pode «danar o hime», o que fai que se prohiba o seu uso dentro das familias.<ref>{{Cita publicación periódica|url=https://womena.dk/wp-content/uploads/2018/12/Ruby-Cups-Girls-in-Imvepi-Refugee-Settlement-Taking-Control-03.12.18-Final-report.pdf|título=Ruby Cups: Girls in Imvepi Refugee Settlement Taking Control|data=1 de decembro de 2018}}</ref> === Impacto social === [[Ficheiro:Women_examining_Menstrual_Cups_(5926114037).jpg|miniatura|350x350px|Mulleres de Meru, [[Kenya]], examinando unha copa menstrual.]] A copa menstrual utilizouse como parte de políticas públicas sobre [[Saúde sexual|saúde reprodutiva]] e sexual, e tamén para a prevención do absentismo escolar, particularmente en lugares en desenvolvemento. Tamén son artigos de interese de [[Organización non gobernamental|organizacións sociais]] dedicadas á promoción de saúde e benestar menstrual.<ref name=":11">{{Cita Harvard sen parénteses|van Eijk|Zulaika|Lenchner|Mason|2019|p=377}}</ref><ref name="senado"/> As filtracións accidentais son unha preocupación especialmente en idade escolar, xa que se percibe a exposición pública destas manchas como algo «vergoñento». A copa menstrual forneceu unha maior seguridade ao evitar fugas. Así, manifestouse máis tranquilidade ao non ter que continuar mantendo certas precaucións para evitar o manchado. Á súa vez, deuse un aumento na comodidade e confianza,<ref name="brief">{{Cita publicación periódica|título=Policy Brief: Use of menstrual cup by adolescent girls and women: Potential benefits and key challenges|data=novembro de 2010|número=21|url=http://www.susana.org/_resources/documents/default/2-985-policybriefno222010useofmenstrualcupbyadolescentgirlsandwomenpotentialbenefitsandkeychallenges.pdf|editorial=African Population and Health Research Center|lingua=en|formato=PDF}}</ref> debido a que a copa menstrual reduce a presenza de olores. A copa ten especial interese en certas correntes do feminismo, especialmente no posfeminismo<ref>{{Cita Harvard sen parénteses|Felitti|2017|p=46}}</ref> e no [[ecofeminismo]].<ref>{{Cita web|url=https://www.bitchmedia.org/post/fertile-ground-ecofeminism-menstruation-blood-environment|título=Fertile Ground: Bloody Ecofeminism|data-acceso=14 de marzo de 2021|apelidos=Parker, Alison|data=17 de abril de 2012|lingua=en|publicación=[[Bitch (revista)|Bitch]]|data-arquivo=10 de xuño de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210610163749/https://www.bitchmedia.org/post/fertile-ground-ecofeminism-menstruation-blood-environment|url-morta=yes}}</ref> Este método de hixiene require coñecer a anatomía, o que se pode considerar como «unha forma de [[Apoderamento|apoderamento»]]. No ciberactivismo, as representacións gráficas de copas menstruais utilizáronse para promover mensaxes [[Ecoloxismo|ecoloxistas]] e ecofeministas.<ref>{{Cita publicación periódica|título=Menstrual cyber-activism, feminism in social networks|url=http://www.udgvirtual.udg.mx/paakat/index.php/paakat/article/view/438|revista=PAAKAT: Revista de Tecnología y Sociedad|data=2019-09-01|doi=10.32870/Pk.a9n17.438|nome=María del Rosario|apelidos=Ramírez Morales}}</ref> == Impacto ambiental == [[Ficheiro:Period_pants_menstrual_cup_and_textile_bandage.jpg|miniatura|250x250px|Copa menstrual (arriba) xunto a outros métodos reutilizábeis: compresas sanitarias de tea (centro) e roupa interior absorbente (abaixo)]] O uso da copa menstrual adoita estar relacionado cunha [[Ecoloxismo|perspectiva ecoloxista]].<ref name=":24">{{Cita Harvard sen parénteses|Felitti|2017|p=37}}</ref> Penelope Phillips-Howard, autora líder do estudo publicado en ''The Lancet'', sostén que «as copas menstruais contribuirán a reducir a contaminación por refugallos plásticos (procedentes) do uso de produtos sanitarios descartábeis».<ref name="guardian2"/> Fronte a isto, valórase de maneira positiva a natureza reutilizábel da copa, xa que dita característica vólvea «ambientalmente sustentábel».<ref name=":3">{{Cita Harvard sen parénteses|Arenas-Gallo|Ramírez-Rocha|González-Hakspiel|Merlano-Alcendra|2020|p=}}</ref>[[Ficheiro:Pads_and_tampon_garbage.jpg|esquerda|miniatura|250x250px|A copa menstrual é reutilizábel, polo que non xera residuos inorgánicos durante a súa vida útil, a diferenza de métodos descartábeis como as compresas sanitarias e os tampóns.]]Outros métodos reutilizábeis de xestión menstrual inclúen as compresas sanitarias de tea, a [[Roupa interior|roupa interior menstrual]] e os tampóns de esponxa mariña.<ref>{{Cita Harvard sen parénteses|Felitti|2017|p=39}}</ref><ref name="london">{{Cita web|título=Written evidence we received during the investigation into single‐use plastics: Unflushables.|data=Agosto de 2018|editorial=[[Asemblea de Londres]]. Comité ambiental.|data-acceso=13 de marzo de 2021|localización=Londres|lingua=en|url=https://www.london.gov.uk/sites/default/files/plastics_unflushables_-_submited_evidence.pdf}}</ref> Así mesmo, foi incluída en proxectos de leis de promoción de métodos de xestión menstrual respectuosos co medio ambiente e coa saúde.<ref>{{Cita web|url=https://www4.hcdn.gob.ar/dependencias/dsecretaria/Periodo2020/PDF2020/TP2020/3287-D-2020.pdf|título=Proyecto de ley. Promoción de productos de gestión menstrual respetuosos del medio ambiente.|data-acceso=30 de marzo de 2021|ano=2020|editorial=Cámara de Diputados de la Nación Argentina|páxina=5|formato=PDF}}</ref> Sobre o fin da súa vida útil, aínda non se estudou a [[biodegradabilidade]] da copa. Respecto ao consumo de auga, unha copa require de media dous litros por ciclo para a súa hixiene, fronte aos quince necesarios para lavar as [[Compresa|compresas de tea]].<ref name=":22">{{Cita web|url=https://womena.dk/what-is-the-environmental-impact-of-menstrual-products/#_ftnref1|título=What is the environmental impact of menstrual products?|data-acceso=14 de marzo de 2021|data=6 de marzo de 2019|apelidos-editor=Womena|lingua=en}}</ref> A diferenza das compresas sanitarias e os tampóns, a copa non afecta á corta de bosques para a súa fabricación.<ref name=":24">{{Cita Harvard sen parénteses|Felitti|2017|p=37}}</ref> Tense rexistrada a práctica de utilizar o fluxo menstrual como [[fertilizante]] de plantas, de maneira análoga á fariña de sangue (produto comercial fabricado con restos da industria cárnica). Debido á presenza de [[nitróxeno]], [[Fósforo (elemento)|fósforo]] e [[potasio]] na composición do sangue, ten un efecto beneficioso para o solo. Con todo, posto que a menstruación posúe tamén restos de tecidos e secrecións vaxinais, así como cantidades variábeis de calcio, ferro e sodio, é difícil prever o impacto na xardinaría. Isto podería converterse nun potencial [[risco biolóxico]] polas bacterias propias da [[Flora vaxinal|microbiota vaginal]] e pola posibilidade de albergar virus como o [[Virus da inmunodeficiencia humana|VIH]] e os das hepatites B ou C. Para evitar o aumento da [[salinidade]] no solo, o procedemento habitual é rebaixar previamente a menstruación en auga.<ref name="continent">{{Cita web|url=https://www.abc.net.au/news/science/2018-07-21/period-blood-as-plant-fertiliser/10003240|título=Period blood as plant fertiliser: Repurposed resource … or a biohazard?|data-acceso=14 de marzo de 2021|apelidos=Warren, Chloe|data=20 de xullo de 2018|apelidos-editor=[[Australian Broadcasting Corporation]]|lingua=en}}</ref><ref name="infobae">{{Cita web|url=https://www.infobae.com/tendencias/2019/11/15/copas-menstruales-sus-ventajas-y-desventajas-y-la-verdad-sobre-su-poder-fertilizante/|título=Copas menstruales: sus ventajas y desventajas y la verdad sobre su poder fertilizante|data-acceso=1 de abril de 2021|data=15 de novembro de 2019|editorial=[[Infobae]]}}</ref> == Notas == {{Listaref|group=nota}} === Lista de referencias === {{Listaref|40em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === *{{Cita publicación periódica|título=Aceptabilidad y seguridad de la copa menstrual: revisión sistemática de la literatura|url=https://revista.fecolsog.org/index.php/rcog/article/view/3425|revista=Revista Colombiana de Obstetricia y Ginecología|data=2020-05-20|ISSN=2463-0225|volume=71|número=2|doi=10.18597/rcog.3425|nome=Camilo|apelidos=Arenas-Gallo|nome2=Gabriela|apelidos2=Ramírez-Rocha|nome3=Laura Constanza|apelidos3=González-Hakspiel|nome4=Catalina|apelidos4=Merlano-Alcendra|nome5=Daniela|apelidos5=Palomino-Suárez|nome6=Santiago|apelidos6=Rueda-Espinel|ref=harv}} *{{Cita publicación periódica|título=La copa menstrual, una alternativa de higiene femenina. Revisión de la literatura|url=http://www.scielo.cl/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0717-75262020000100099&lng=en&nrm=iso&tlng=en|revista=Revista chilena de obstetricia y ginecología|data=2020-02|ISSN=0717-7526|páxina=99–109|volume=85|número=1|doi=10.4067/S0717-75262020000100099|lingua=en|nome=Magdely|apelidos=Prado-Galarza|nome2=William Andrés|apelidos2=Doncel C|nome3=Oscar Olmedo|apelidos3=Mosquera B|nome4=Mildred|apelidos4=Guarnizo-Tole|ref=harv}} *{{Cita publicación periódica|título=Cíclica y la copa menstrual argentina : historia, propuestas y desafíos del movimiento Maggacup|url=https://ri.conicet.gov.ar/handle/11336/75253|data=2017-09|ISSN=2250-5555|nome=Karina Alejandra|apelidos=Felitti|ref=harv|ano=2017}} *{{Cita publicación periódica|título=Menstrual cup use, leakage, acceptability, safety, and availability: a systematic review and meta-analysis|url=https://doi.org/10.1016/S2468-2667(19)30111-2|revista=The Lancet Public Health|data=2019-08|ISSN=2468-2667|PMC=6669309|PMID=31324419|páxina=e376–e393|volume=4|número=8|doi=10.1016/s2468-2667(19)30111-2|nome=Anna Maria|apelidos=van Eijk|nome2=Garazi|apelidos2=Zulaika|nome3=Madeline|apelidos3=Lenchner|nome4=Linda|apelidos4=Mason|nome5=Muthusamy|apelidos5=Sivakami|nome6=Elizabeth|apelidos6=Nyothach|nome7=Holger|apelidos7=Unger|nome8=Kayla|apelidos8=Laserson|nome9=Penelope A|apelidos9=Phillips-Howard|subscrición=si|ref=harv|ano=2019}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Menstruación]] o8n3j0hrlagmtud0zirv6u46s50ocvf 0 537880 7109132 6788084 2025-06-28T05:16:52Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109132 wikitext text/x-wiki '''Sleater-Kinney''' é unha banda [[estadounidense]] de [[rock alternativo]] formada en [[Olympia, Washington]] en [[1994]]. A discografía do grupo está formada por 10 álbums de estudio, un álbum ao vivo, unha caixa recompilatoria, 16 sinxelos e 10 vídeos musicais. A banda publicou o seu álbum de estrea, ''[[Sleater-Kinney (álbum)|Sleater-Kinney]]'', en 1995 a través do selo independente [[Chainsaw Records]]. O seu segundo álbum, ''[[Call the Doctor]]'', apareceu en 1996 coa aclamación da crítica, cementando a reputación da banda como un dos grandes artistas do Noroeste do Pacífico. ''[[Dig Me Out]]'', o terceiro álbum de Sleater-Kinney, editouse o ano seguinte a través de [[Kill Rock Stars]]. Este converteuse nun dos seus traballos máis exitosos, aparecendo en varias listas de mellores álbums.<ref>{{Cita web|título=Sleater-Kinney Biography, Songs, & Albums|url=https://www.allmusic.com/artist/sleater-kinney-mn0000026164/biography|páxina-web=AllMusic|data-acceso=2021-10-20|lingua=en}}</ref> Sleater-Kinney lanzou o seu cuarto álbum, ''[[The Hot Rock]]'', en 1999. ''The Hot Rock'' converteuse no seu primeiro disco en entrar na lista estadounidense [[Billboard 200|''Billboard'' ''200'']]. O seu seguinte traballo, ''[[All Hands on the Bad One]]'', lanzouse en 2000 e recibiu unha nomeación ao Outstanding Music Album na 12º edición dos premios da Gay and Lesbian Alliance Against Defamation.<ref>{{Cita web|título=GLAAD|url=http://www.glaad.org/org/press/index.html?record=2663|páxina-web=web.archive.org|data=2001-04-09|data-acceso=2021-10-20|data-arquivo=09 de abril de 2001|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20010409041111/http://www.glaad.org/org/press/index.html?record=2663|url-morta=unfit}}</ref><ref>{{Cita web|título=GLAAD|url=http://www.glaad.org/org/press/index.html?record=2752|páxina-web=web.archive.org|data=2001-06-04|data-acceso=2021-10-20|data-arquivo=04 de xuño de 2001|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20010604153512/http://www.glaad.org/org/press/index.html?record=2752|url-morta=unfit}}</ref> ''[[One Beat]]'', o sexto álbum de Sleater-Kinney, apareceu en 2002 sendo loado pola crítica. Sleater-Kinney publicou o seu sétimo disco, ''[[The Woods]]'', en 2005 a través de Sub Pop. O álbum produciu os sinxelos "Entertain" e "Jumpers". No ano 2006 a banda anunciou un hiato indefinido.<ref>{{Cita web|título=Sleater-Kinney Going On 'Indefinite Hiatus'|url=https://www.billboard.com/articles/news/57992/sleater-kinney-going-on-indefinite-hiatus|páxina-web=Billboard|data-acceso=2021-10-20|lingua=en}}</ref> Tras dez anos de hiato, Sleater-Kinney publicou o seu oitavo álbum de estudio, ''[[No Cities to Love]]'', en 2015.<ref>{{Cita web|título=Sleater-Kinney Return With New Album, Tour|url=https://www.rollingstone.com/music/music-news/sleater-kinney-reform-share-powerful-new-song-bury-our-friends-232812/|páxina-web=Rolling Stone|data=2014-10-20|data-acceso=2021-10-20|lingua=en-US|nome=Kory|apelidos=Grow}}</ref> En 2019 apareceu o seu noveno traballo, ''[[The Center Won't Hold]]'', a través do selo [[Mom + Pop Music]].<ref name=":1">{{Cita web|título=The Center Won't Hold, by Sleater-Kinney|url=https://sleaterkinney.bandcamp.com/album/the-center-wont-hold|páxina-web=Sleater-Kinney|data-acceso=2021-10-21|lingua=en|data-arquivo=21 de outubro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20211021175632/https://sleaterkinney.bandcamp.com/album/the-center-wont-hold|url-morta=yes}}</ref> O seu derradeiro álbum ata a data, ''[[Path of Wellness]]'', apareceu en xuño de 2021.<ref name=":2">{{Cita web|título=Path of Wellness, by Sleater-Kinney|url=https://sleaterkinney.bandcamp.com/album/path-of-wellness|páxina-web=Sleater-Kinney|data-acceso=2021-10-21|lingua=en}}</ref> == Álbums de estudio == {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:left" ! rowspan="2" scope="col" |Título ! rowspan="2" scope="col" |Detalles ! colspan="4" scope="col" |Posición máis alta nas listas ! rowspan="2" scope="col" |Vendas |- ! scope="col" style="width:2.5em;font-size:90%;" |[[Billboard 200|US]]<ref>{{Cita web|título=Sleater-Kinney - Billboard 200|url=https://www.billboard.com/music/sleater-kinney/chart-history/TLP|páxina-web=Billboard|data-acceso=2021-10-20}}</ref> ! scope="col" style="width:2.5em;font-size:90%;" |[[Heatseekers Albums|USHeat.]]<ref>{{Cita web|título=Sleater-Kinney|url=https://www.billboard.com/music/sleater-kinney/chart-history/TLN|páxina-web=Billboard|data-acceso=2021-10-20}}</ref> ! scope="col" style="width:2.5em;font-size:90%;" |[[Independent Albums|USIndie]]<ref>{{Cita web|título=Sleater-Kinney|url=https://www.billboard.com/music/sleater-kinney/chart-history/IND|páxina-web=Billboard|data-acceso=2021-10-20}}</ref> ! scope="col" style="width:2.5em;font-size:90%;" |[[UK Albums Chart|UK]]<ref>{{Cita web|título=Sleater-Kinney|url=https://www.billboard.com/music/sleater-kinney/chart-history/IND|páxina-web=Billboard|data-acceso=2021-10-20}}</ref> |- ! scope="row" |''[[Sleater-Kinney (álbum)|Sleater-Kinney]]'' | * Editado: 1995<ref>{{Cita web|título=Sleater-Kinney - Sleater-Kinney|url=https://www.allmusic.com/album/sleater-kinney-mw0000023187|data-acceso=2021-10-20|lingua=en|páxina-web=AllMusic}}</ref> * Selo: [[Chainsaw Records|Chainsaw]] <small>(CHSW #12)</small> * Formatos: [[Compact disc|CD]], [[LP record|LP]] | align="center" |— | align="center" |— | align="center" |— | align="center" |— | align="center" |25 000<ref name=":0">{{Cita novas|título=Unfinished Business|url=https://www.npr.org/sections/therecord/2015/02/03/383507767/unfinished-business|xornal=NPR|data=2015-02-03|data-acceso=2021-10-20|lingua=en|nome=Chris|apelidos=Molanphy}}</ref> <small>(en febreiro de 2015)</small> |- ! scope="row" |''[[Call the Doctor]]'' | * Editado: 25 de marzo de 1996<ref>{{Cita web|título=Call the Doctor - Sleater-Kinney|url=https://www.allmusic.com/album/call-the-doctor-mw0000182190|data-acceso=2021-10-20|lingua=en|páxina-web=AllMusic}}</ref> * Selo: Chainsaw <small>(CHSW #13)</small> * Formatos: CD, LP | align="center" |— | align="center" |— | align="center" |— | align="center" |— | align="center" |60 000<ref name=":0" /> <small>(en febreiro de 2015)</small> |- ! scope="row" |''[[Dig Me Out]]'' | * Editado: 8 de abril de 1997<ref>{{Cita web|título=Dig Me Out (Remastered), by Sleater-Kinney|url=https://sleaterkinney.bandcamp.com/album/dig-me-out-remastered|páxina-web=Sleater-Kinney|data-acceso=2021-10-21|lingua=en}}</ref> * Selo: [[Kill Rock Stars]] <small>(KRS #279)</small> * Formatos: CD, LP | align="center" |— | align="center" |— | align="center" |— | align="center" |— | align="center" |130 000<ref name=":0" /> <small>(en febreiro de 2015)</small> |- ! scope="row" |''[[The Hot Rock]]'' | * Editado: 23 de febreiro de 1999<ref>{{Cita web|título=The Hot Rock (Remastered), by Sleater-Kinney|url=https://sleaterkinney.bandcamp.com/album/the-hot-rock-remastered|páxina-web=Sleater-Kinney|data-acceso=2021-10-21|lingua=en}}</ref> * Selo: Kill Rock Stars <small>(KRS #321)</small> * Formatos: CD, LP | align="center" |181 | align="center" |12 | align="center" |— | align="center" |— | align="center" |97 000<ref name=":0" /> <small>(en febreiro de 2015)</small> |- ! scope="row" |''[[All Hands on the Bad One]]'' | * Editado: 2 de maio de 2000<ref>{{Cita web|título=All Hands on the Bad One (Remastered), by Sleater-Kinney|url=https://sleaterkinney.bandcamp.com/album/all-hands-on-the-bad-one-remastered|páxina-web=Sleater-Kinney|data-acceso=2021-10-21|lingua=en}}</ref> * Selo: Kill Rock Stars <small>(KRS #360)</small> * Formatos: CD, LP | align="center" |177 | align="center" |12 | align="center" |— | align="center" |— | align="center" |98 000<ref name=":0" /> <small>(en febreiro de 2015)</small> |- ! scope="row" |''[[One Beat]]'' | * Editado: 20 de agosto de 2002<ref>{{Cita web|título=One Beat (Remastered), by Sleater-Kinney|url=https://sleaterkinney.bandcamp.com/album/one-beat-remastered|páxina-web=Sleater-Kinney|data-acceso=2021-10-21|lingua=en}}</ref> * Selo: Kill Rock Stars <small>(KRS #387)</small> * Formatos: CD, LP | align="center" |107 | align="center" |2 | align="center" |5 | align="center" |— | align="center" |90 000<ref name=":0" /> <small>(en febreiro de 2015)</small> |- ! scope="row" |''[[The Woods]]'' | * Editado: 24 de maio de 2005<ref>{{Cita web|título=The Woods, by Sleater-Kinney|url=https://sleaterkinney.bandcamp.com/album/the-woods|páxina-web=Sleater-Kinney|data-acceso=2021-10-21|lingua=en}}</ref> * Selo: [[Sub Pop]] <small>(SP #670)</small> * Formatos: CD, LP | align="center" |80 | align="center" |— | align="center" |2 | align="center" |— | align="center" |94 000<ref name=":0" /> <small>(en febreiro de 2015)</small> |- ! scope="row" |''[[No Cities to Love]]'' | * Editado: 20 de xaneiro de 2015<ref name=":4">{{Cita web|título=Sleater-Kinney Return! New Album No Cities to Love! 2015 Tour! "Bury Our Friends" Lyric Video!|url=https://pitchfork.com/news/57108-sleater-kinney-return-new-album-no-cities-to-love-2015-tour-bury-our-friends-lyric-video/|páxina-web=Pitchfork|data=2014-10-20|data-acceso=2021-10-21|lingua=en-US|nome=Amy|apelidos=Phillips}}</ref> * Selo: Sub Pop <small>(SP #1100)</small> * Formatos: CD, LP, descarga | align="center" |18 | align="center" |— | align="center" |2 | align="center" |27 | align="center" |28 000<ref name=":0" /> <small>(en febreiro de 2015)</small> |- ! scope="row" |''[[The Center Won't Hold]]'' | * Editado: 16 de agosto de 2019<ref name=":1" /> * Selo: [[Mom + Pop Music|Mom + Pop]] * Formatos: CD, LP, descarga, streaming | align="center" |27 | align="center" |— | align="center" |— | align="center" |45 | align="center" | |- ! scope="row" |''[[Path of Wellness]]'' | * Editado: 11 de xuño de 2021<ref name=":2" /> * Selo: Mom + Pop * Formatos: CD, LP, descarga | align="center" |— | align="center" |— | align="center" |— | align="center" |— | align="center" | |- | colspan="7" style="font-size:90%" align="center" |"—" indica unha gravación que non entrou na lista. |} == Sinxelos == {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:left" ! scope="col" |Título ! scope="col" |Detalles ! scope="col" |Álbum |- ! scope="row" |"You Ain't It!" | * Editado: 1994 * Selo: Villa Villakula <small>(VVK #2)</small> * Formato: [[7"]] | rowspan="2" |Non pertencentes a ningún álbum |- ! scope="row" |"Big Big Lights" en ''[[Free to Fight]] Seven Inch Series #1'' <small>(sinxelo compartido con [[Cypher in the Snow]])</small> | * Editado: febreiro de 1998<ref>{{Cita web|título=Sleater-Kinney Support Women's Self-Defense Project|url=http://www.mtv.com/news/3028/sleater-kinney-support-womens-self-defense-project/|páxina-web=MTV News|data-acceso=2021-10-20|lingua=en|apelidos=Archive-Chris-Nelson|data-arquivo=20 de outubro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20211020211458/http://www.mtv.com/news/3028/sleater-kinney-support-womens-self-defense-project/|url-morta=yes}}</ref> * Selo: [[Candy Ass Records]] <small>(CAR #28)</small> * Formato: 7" |- ! scope="row" |"One More Hour" | * Editado: 8 de xuño de 1998<ref name=":3">{{Cita web|título=Matador Records Catalog by Artist|url=http://www.matadorrecords.com/releases/artist.html|páxina-web=web.archive.org|data=2013-05-15|data-acceso=2021-10-21|data-arquivo=15 de maio de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130515082810/http://www.matadorrecords.com/releases/artist.html|url-morta=unfit}}</ref> * Selo: [[Matador Records]] <small>(OLE #321)</small> * Formatos: CD, 7" | rowspan="2" |''Dig Me Out'' |- ! scope="row" |"Little Babies" | * Editado: 24 de agosto de 1998<ref name=":3" /> * Selo: Matador Records <small>(OLE #326)</small> * Formatos: CD, 7" |- ! scope="row" |"Get Up" | * Editado: 22 de xaneiro de 1999 * Selo: Kill Rock Stars <small>(KRS #337)</small> * Formatos: CD, 7" | rowspan="2" |''The Hot Rock'' |- ! scope="row" |"A Quarter to Three" | * Editado: 8 de febreiro de 1999<ref name=":3" /> * Selo: Matador Records <small>(OLE #351)</small> * Formato: CD |- ! scope="row" |"You're No Rock n' Roll Fun" | * Editado: 2 de maio de 2000 * Selo: Kill Rock Stars <small>(KRS #364)</small> * Formatos: CD, 7" |''All Hands on the Bad One'' |- ! scope="row" |"Entertain" | * Editado: 10 de maio de 2005<ref>{{Cita web|título=WebCite query result|url=http://www.subpop.com/releases/sleater_kinney/singles/entertain|páxina-web=www.webcitation.org|data-acceso=2021-10-21|data-arquivo=27 de outubro de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20131027080735/http://www.subpop.com/releases/sleater_kinney/singles/entertain|url-morta=yes}}</ref> * Selo: Sub Pop <small>(SP #687)</small> * Formatos: CD, 7" | rowspan="2" |''The Woods'' |- ! scope="row" |"Jumpers" | * Editado: 12 de setembro de 2005<ref>{{Cita web|título=Sub Pop Records : Sleater-Kinney : Jumpers|url=http://www.subpop.com/releases/sleater_kinney/singles/jumpers|páxina-web=web.archive.org|data=2013-01-28|data-acceso=2021-10-21|data-arquivo=28 de xaneiro de 2013|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20130128100736/http://www.subpop.com/releases/sleater_kinney/singles/jumpers|url-morta=unfit}}</ref> * Selo: Sub Pop <small>(SP #698)</small> * Formatos: CD, 7" |- ! scope="row" |"Bury Our Friends" | * Editado: 21 de outubro de 2014<ref name=":4" /> * Selo: Sub Pop * Formato: 7" |''No Cities to Love'' |- ! scope="row" |"Hurry On Home" | * Editado: 29 de maio de 2019<ref>{{Cita web|título=Hurry on Home - Single by Sleater-Kinney|url=https://music.apple.com/us/album/hurry-on-home-single/1462805225|data=2019-05-29|data-acceso=2021-10-21|lingua=en-US}}</ref> * Selo: Mom + Pop * Formato: descarga dixital, streaming | rowspan="2" |''The Center Won't Hold'' |- ! scope="row" |"Can I Go On" | * Editado: 5 de agosto de 2019 * Selo: Mom + Pop * Format: descarga dixital, streaming |- ! scope="row" |"Animal" | * Editado: 2 de outubro de 2019 * Selo: Mom + Pop * Formato: descarga dixital, streaming |Non-album single |- ! scope="row" |"Worry with You" | * Editado: 11 de maio de 2021 * Selo: Mom + Pop * Formato: descarga dixital, streaming | rowspan="3" |''Path of Wellness'' |- ! scope="row" |"High in the Grass" | * Editado: 26 de maio de 2021 * Selo: Mom + Pop * Formato: descarga dixital, streaming |- ! scope="row" |"Method" | * Editado: 9 de xuño de 2021 * Selo: Mom + Pop * Formato: descarga dixital, streaming |} == Álbums ao vivo == {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:left" ! scope="col" |Título ! scope="col" |Detalles ! scope="col" |Certificacións |- ! scope="row" |''[[Live in Paris]]'' | * Editado: 27 de xaneiro de 2017<ref>{{Cita web|título=Friday Music News|url=https://www.kexp.org/read/2017/01/27/friday-music-news-238/|páxina-web=www.kexp.org|data-acceso=2021-10-21}}</ref> * Selo: Sub Pop <small>(SP #1191)</small> * Formatos: CD, LP, casete | * Rusia (Ouro - 10 000 copias en xuño de 2018)<ref>Certification Updates in Russia and the CIS, 240618izvestiamusic-pdf</ref> |} == Recompilatorios == {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:left" ! scope="col" |Título ! scope="col" |Detalles ! scope="col" |Vendas |- ! scope="row" |''[[Start Together]]'' | * Editado: 21 de outubro de 2014<ref>{{Cita web|título=Sleater-Kinney Releasing Career-Spanning Box Set|url=https://www.rollingstone.com/music/music-news/sleater-kinney-releasing-career-spanning-start-together-box-set-59871/|páxina-web=Rolling Stone|data=2014-09-02|data-acceso=2021-10-21|lingua=en-US|nome=Daniel|apelidos=Kreps}}</ref> * Selo: Sub Pop <small>(SP #1110)</small> * Formatos: CD, LP | align="center" |3 000<ref name=":0" /><small>(en febreiro de 2015)</small> |} == Vídeos musicais == {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:left" ! scope="col" |Título ! scope="col" |Detalles ! scope="col" |Álbum |- ! scope="row" |"Get Up" | * Editado: febreiro de 1999<ref>{{Cita web|título=Exclusive: Sleater-Kinney Join Fans For First-Ever Video|url=http://www.mtv.com/news/512197/exclusive-sleater-kinney-join-fans-for-first-ever-video/|páxina-web=MTV News|data-acceso=2021-10-23|lingua=en|apelidos=Archive-Chris-Nelson|data-arquivo=23 de outubro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20211023054045/http://www.mtv.com/news/512197/exclusive-sleater-kinney-join-fans-for-first-ever-video/|url-morta=yes}}</ref> * Director: [[Miranda July]] |''The Hot Rock'' |- ! scope="row" |"You're No Rock n' Roll Fun" | * Editado: 2 de maio de 2000<ref>{{Cita web|título=You're No Rock N Roll Fun - Sleater-Kinney - Music Video - MTV|url=http://www.mtv.com/videos/sleater-kinney/9987/youre-no-rock-n-roll-fun.jhtml|páxina-web=web.archive.org|data=2012-11-06|data-acceso=2021-10-23|data-arquivo=06 de novembro de 2012|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20121106085737/http://www.mtv.com/videos/sleater-kinney/9987/youre-no-rock-n-roll-fun.jhtml|url-morta=unfit}}</ref> * Director: Brett Vapnek |''All Hands on the Bad One'' |- ! scope="row" |"Entertain" | * Editado: 22 de xuño de 2005<ref>{{Cita web|título="Sleater-Kinney - Entertain"|url=http://www.mtv.com/videos/sleater-kinney/56106/entertain.jhtml|páxina-web=MTV|data-acceso=2021-10-23|data-arquivo=05 de setembro de 2013|url-arquivo=https://archive.today/20130905163413/http://www.mtv.com/videos/sleater-kinney/56106/entertain.jhtml|url-morta=yes}}</ref> * Director: Molly and Mariah | rowspan="3" |''The Woods'' |- ! scope="row" |"Jumpers" | * Editado: 7 de outubro de 2005<ref>{{Cita web|título="Sleater-Kinney - Jumpers"|url=http://www.mtv.com/videos/sleater-kinney/63085/jumpers.jhtml|páxina-web=MTV|data-acceso=2021-10-23|data-arquivo=05 de setembro de 2013|url-arquivo=https://archive.today/20130905163255/http://www.mtv.com/videos/sleater-kinney/63085/jumpers.jhtml|url-morta=yes}}</ref> * Director: Matt McCormick |- ! scope="row" |"Modern Girl" (live) | * Editado: 22 de agosto de 2006 * Director: Christoph Green |- ! scope="row" |"Bury Our Friends" | * Editado: 20 de outubro de 2014<ref name=":4" /> * Director: Miranda July | rowspan="2" |''No Cities to Love'' |- ! scope="row" |"A New Wave" | * Editado: 19 de febreiro de 2015<ref>{{Cita web|título=Sleater-Kinney – “A New Wave” Video (Feat. Bob’s Burgers)|url=https://www.stereogum.com/1739931/sleater-kinney-a-new-wave-video-feat-bobs-burgers/news/|páxina-web=Stereogum|data=2015-02-19|data-acceso=2021-10-23|lingua=en}}</ref> * Director: Bernard Derriman |- ! scope="row" |"Can I Go On" | * Editado: 5 de setembro de 2019 * Director: Ashley Connor | rowspan="2" |''The Center Won't Hold'' |- ! scope="row" |"Love" | * Editado: 14 de novembro de 2019 * Director: Lance Bangs |- ! scope="row" |"Worry With You" | * Editado: 11 de maio de 2021<ref>{{Cita web|título=Sleater-Kinney - Worry With You (Official Video)|url=https://www.youtube.com/watch?v=34XX_fg-R_4|data-acceso=2021-10-23|lingua=gl-ES}}</ref> * Director: Alberta Poon | rowspan="1" |''Path of Wellness'' |} == Outras aparicións == {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:left" ! scope="col" |Canción ! scope="col" |Álbum ! scope="col" |Ano |- ! scope="row" |"You Ain't It!" | rowspan="3" |''Move Into The Villa Villakula''<ref>{{Cita web|título=Move Into The Villa Villakula / Stargirl EP (1996, CD)|url=https://www.discogs.com/release/1977276-Various-Move-Into-The-Villa-Villakula-Stargirl-EP|data-acceso=2021-12-25|lingua=es}}</ref> | rowspan="3" |1994 |- ! scope="row" |"Write Me Back, Fucker" |- ! scope="row" |"[[More Than a Feeling]]" |- ! scope="row" |"I Wanna Be Your Joey Ramone" |''[[All Over Me (film)#Music|All Over Me: Original Motion Picture Soundtrack]]''<ref>{{Cita web|título=All Over Me - Original Soundtrack|url=https://www.allmusic.com/album/all-over-me-mw0000594276|data-acceso=2021-12-25|lingua=en|páxina-web=AllMusic}}</ref> |1997 |- ! scope="row" |"It's Enough" | ''CMJ New Music: Volume 48, August 1997''<ref>{{Cita web|título=CMJ New Music Monthly Volume 48 August 1997 (1997, CD)|url=https://www.discogs.com/release/1100140-Various-CMJ-New-Music-Monthly-Volume-48-August-1997|data-acceso=2021-12-25|lingua=es}}</ref> |1997 |- ! scope="row" |"Get Up" | ''CMJ New Music: Volume 65, January 1999''<ref>{{Cita web|título=CMJ New Music Monthly Volume 65 January 1999 (1998, CD)|url=https://www.discogs.com/release/3883820-Various-CMJ-New-Music-Monthly-Volume-65-January-1999|data-acceso=2021-12-25|lingua=es}}</ref> |1999 |- ! scope="row" |"Dance Song '97" (ao vivo) |''Yo-Yo a Go-Go '97: Another Live Compilation''<ref>{{Cita web|título=Yo-Yo a Go-Go '97: Another Live Compilation - Various Artists|url=https://www.allmusic.com/album/yo-yo-a-go-go-97-another-live-compilation-mw0000602480|data-acceso=2021-12-25|lingua=en|páxina-web=AllMusic}}</ref> |1999 |- ! scope="row" |"Banned from the End of the World" |''[[Everything Is Nice: The Matador Records 10th Anniversary Anthology]]'' |1999 |- ! scope="row" |"The End of You" |''After The Fair: 21st Century Women'' |2000 |- ! scope="row" |"What If I Was Right?" |''Jackson's Jukebox''<ref>{{Cita web|título=Jackson's Jukebox, by Various Artists|url=https://killrockstars.bandcamp.com/album/jacksons-jukebox|páxina-web=Kill Rock Stars|data-acceso=2021-12-25|lingua=en}}</ref> |2000 |- ! scope="row" |"The Ballad of a Ladyman" |''Turbo's Tunes'' |2000 |- ! scope="row" |"Banned from the End of the World" (ao vivo) |''Yo-Yo a Go-Go 1999''<ref>{{Cita web|título=Yo-Yo a Go-Go 1999 - Various Artists|url=https://www.allmusic.com/album/yo-yo-a-go-go-1999-mw0000729902|data-acceso=2021-12-25|lingua=en|páxina-web=AllMusic}}</ref> |2001 |- ! scope="row" |"The Ballad of a Ladyman" (ao vivo) |''[[Calling All Kings & Queens]]'' |2001 |- ! scope="row" |"Maraca" |''Group (Soundtrack)'' |2002 |- ! scope="row" |"Oh!" |''Mollie's Mix''<ref>{{Cita web|título=Mollie's Mix - Various Artists|url=https://www.allmusic.com/album/mollies-mix-mw0000018255|data-acceso=2021-12-25|lingua=en|páxina-web=AllMusic}}</ref> |2003 |- ! scope="row" |"Combat Rock" |''Peace Not War'' |2003 |- ! scope="row" |"[[Angry Inch]]" (con [[Fred Schneider]]) |''[[Wig in a Box|Wig in a Box: Songs from and Inspired by Hedwig and the Angry Inch]]'' |2003 |- ! scope="row" |"Off With Your Head" |''[[Rock Against Bush, Vol. 2]]'' |2004 |- ! scope="row" |"Off With Your Head" |''[[Future Soundtrack for America]]'' |2004 |- ! scope="row" |"Entertain" |''Songbook of Songs'' |2004 |- ! scope="row" |"Turn It On" |''[[Whatever: The '90s Pop & Culture Box]]''<ref>{{Cita web|título=Whatever: The '90s Pop and Culture Box - Various Artists|url=https://www.allmusic.com/album/whatever-the-90s-pop-and-culture-box-mw0000306373|data-acceso=2021-12-25|lingua=en|páxina-web=AllMusic}}</ref> |2005 |- ! scope="row" |"Jumpers" (ao vivo) |''Live at KEXP, Vol. 2'' |2006 |- ! scope="row" |"Step Aside" |''Safe Haven, A Benefit for SMYRC''<ref>{{Cita web|título=Safe Haven, A Benefit for SMYRC - Various Artists|url=https://www.allmusic.com/album/safe-haven-a-benefit-for-smyrc-mw0000751028|data-acceso=2021-12-25|lingua=en|páxina-web=AllMusic}}</ref> |2006 |- ! scope="row" |"Jumpers" (ao vivo) |''[[List of The L Word soundtracks#Season 3 Soundtrack|The L Word: Season Three Soundtrack]]'' |2006 |- ! scope="row" |"Modern Girl" |''Rough Trade Shops: Counter Culture 05'' |2006 |- ! scope="row" |"Step Aside" | rowspan="2" |''Wed-Rock: A Benefit for Freedom To Marry'' | rowspan="2" |2006 |- ! scope="row" |"[[Fortunate Son]]" (ao vivo) |- ! scope="row" |"You're No Rock n' Roll Fun" (ao vivo) |''[[Metro: The Official Bootleg Series, Volume 1]]''<ref>{{Cita web|título=The Metro Releases Metro: The Official Bootleg Series, Volume 1. July 22|url=http://gapersblock.com/transmission/2010/07/08/the_metro_releases_metro_the_official_bootleg_series_volume_1_july_22/|páxina-web=Gapers Block|data-acceso=2021-12-25|nome=Aharona|apelidos=Ament}}</ref> |2010 |- ! scope="row" |"Here we Come" |7-inches for Planned Parenthood |2017 |} == Notas == {{Listaref|30em}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Discografías|Sleater-Kinney]] h2j72gkum8tplh561ocamw83t8zbyhs 0 538562 7109038 6543556 2025-06-27T23:02:26Z MAGHOI 15490 engado a [[Categoría:Cesarianos]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109038 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Lucio Munacio Planco''' (en [[Lingua latina|latín]], '''Lucius Munatius Plancus'''), nado no [[-87|87 a.C]]. e finado no [[-15|15 a.C.]], foi un militar e político do final da [[República Romana]] e do comezo do reinado de [[Octavio Augusto|Augusto]]. Foi [[legado]] de [[Xulio César]] durante a [[Guerra das Galias]] e a [[Segunda guerra civil da República romana|Guerra Civil]] contra [[Cneo Pompeio Magno|Pompeio]], converteuse en [[procónsul]] da ''[[Galia Comata]]'' no [[-43|43 a.C.]] e anunciou ao [[Senado romano|Senado]] que xuntaba as súas forzas coa causa republicana mais, finalmente, uniuse ao campamento de [[Marco Antonio]] trala [[Guerra de Módena]] e foi unha figura clave que permitiu o establecemento do [[Segundo Triunvirato]] o mesmo ano. Foi [[Cónsul romano|cónsul]] con [[Marco Emilio Lépido|Lépido]] no [[-42|42 a.C.]] e, durante a [[Guerra civil de Perusia]], estivo á expectativa coma os outros legados de [[Marco Antonio]], deixando a [[Lucio Antonio]] cercado e obrigado a renderse. Tamén foi procónsul entre o [[-40|40]]/[[-39|39 a.C.]] en [[Asia (provincia romana)|Asia]] e no [[-36|36 a.C.]], en [[Siria (provincia romana)|Siria]] durante a [[Guerra romano-pártica do 40 ao 33 a.C.]] Aínda que apoiou a Marco Antonio e [[Cleopatra VII|Cleopatra]], delatounos a [[Octavio Augusto|Octaviano]] na véspera da [[Cuarta guerra civil da República romana|derradeira guerra civil da República Romana]]. Foi un dos homes máis importantes do comezo do principado de [[Octavio Augusto|Augusto]] e converteuse en [[Censor (Roma antiga)|censor]] con [[Emilio Lépido Paulo]] no [[-22|22 a.C.]] Ademais, durante o seu goberno na Galia, fundou as [[Colonia romana|colonias romanas]] de ''[[Lugdunum]]'' ([[Lión]]) e ''[[Augusta Raurica]]'' ([[Augst]], en [[Suíza]]). Representou un exemplo clásico dos políticos que conseguen sobrevivir a base de cambiar, constantemente, de lealdades e de bandos.[[Ficheiro:Plancus-Statue.jpg|miniatura| A moderna estatua de Lucio Munacio Planco en [[Basilea]] (que data de 1580).]] == Traxectoria == === Familia === Proviña dunha familia de notables italianos.{{Sfnp|Ferriès|2007|p=439}} O seu pai tamén se chamaba ''Lucio Munacio Planco'', así como o seu avó e o seu bisavó, o primeiro cidadán romano da familia.{{Sfnp|Ferriès|2007|p=438}} O alcume (''[[cognomen]]'') da súa familia, "''Plancus''", significa "[[pé plano]]".<ref>[[Plinio o Vello]], ''Naturalis Historia'', XI, 105.</ref> Naceu no [[-87|87 a.C.]] quizais en [[Tívoli|Tibur]], cidade coa que a súa familia tiña vínculos privilexiados. Puido ter dous irmáns, un ''Caius,'' adoptivo e un ''Tito'' co ''agnomen Byrsa'', e outro parente chamado ''Tito Munatio Planco.''{{Sfnp|Ferriès|2007|p=438}} O seu sobriño [[Marco Ticio]], partidario de Marco Antonio, foi quen deu a orde de executar a [[Sexto Pompeio]] e, finalmente, unírase a [[Octavio Augusto|Octavio]] antes de [[Accio|Actium]] polo que foi recompensado cun [[Cónsul romano|consulado]] no [[-31|31 a.C.]] Tivo un fillo, tamén chamado ''Lucio Munatio Planco.''{{Sfnp|Ferriès|2007|p=438}} Ademais, foi o bisavó de [[Munatia Plancina]] quen xunto co seu marido, [[Cneo Calpurnio Pisón]], foi acusada de ter asasinado a [[Xermánico]], o sobriño e fillo adoptivo do emperador [[Tiberio]]. === Legado de César === [[Ficheiro:Giulio-cesare-enhanced_1-800x1450.jpg|esquerda|miniatura| Busto de [[Xulio César]], Nápoles.]] Coñécese pouco sobre os inicios da súa carreira antes dos [[idos de marzo]].{{Sfnp|Ferriès|2007|p=439}} Foi oficial de [[Xulio César]] durante a [[Guerra das Galias]] e a [[Segunda guerra civil da República romana|Guerra Civil contra Pompeio]]. Aparece no [[-54|54 a.C.]], no inverno entre os [[belgae]] e, despois, entre os [[carnutos]]. Volve aparecer nas fontes, no [[-49|49 a.C.]], loitando en [[Hispania]] contra os xenerais de [[Cneo Pompeio Magno|Pompeio]] e onde atopou dificultades. Despois, durante o [[-47|47]] e [[-46|46 a.C.]], acompañou a César en [[África Proconsular (provincia romana)|África]].{{Sfnp|Ferriès|2007|p=439}} No [[-45|45 a.C.]], converteuse en [[prefecto de Roma]], nomeado polo ditador César quen, daquela, estaba en [[Hispania]] e quizais combinou o posto coa maxistratura de [[Pretor|pretor urbano]]. A partir de entón converteuse tamén nun membro do [[Epulón|colexio de Epulones]]. Tamén obtivo o [[proconsulado]] da [[Galia Comata]] durante o ano [[-43|43 a.C.]] e César, quen tiña o poder de designar futuros maxistrados, tamén o elixiu para o consulado do [[-42|42 a.C.]]{{Sfnp|Ferriès|2007|p=439}} Cando [[Asasinato de César|César foi asasinado]] o [[Idos de marzo|15 de marzo]] do [[-44|44 a.C.]], Munacio Planco estaba en Roma. Pronunciou un discurso a favor da paz civil, o 17 de marzo despois de [[Marco Antonio]] e [[Cicerón]]. O [[Senado romano|Senado]] confirmouno como procónsul da Galia para o ano seguinte e á espera dun novo consulado.{{Sfnp|Ferriès|2007|p=439}} === Gobernador da Galia === Levantou tropas e dirixiu unha expedición a [[Recia (provincia romana)|Recia]] con tres [[Lexión romana|lexións]], durante a cal foi recibido co título de ''[[Emperador|imperator]]''.{{Sfnp|Ferriès|2007|p=439}} No [[-43|43 a.C.]], como gobernador na Galia, fundou as colonias romanas de ''Lugdunum'' ([[Lión]]) e ''Augusta Raurica'' (actual [[Augst]] en [[Suíza]], non moi lonxe da fronteira franco-alemá)<ref name=":0" group="nota">Segundo o epitafio da súa tumba, referenciado en CIL X, 6087</ref> e, en xuño, un escrito da súa man a [[Cicerón]] permite para dar fe da existencia da aldea de ''Cularo'' ([[Grenoble]]).<ref>Cicerón, ''Ad Familiares,'' X, cartas 17, 18 e 23.</ref> Ese mesmo ano, foi solicitado por [[Marco Antonio]], quen intentou apoderarse da [[Gallia Cisalpina|Galia Cisalpina]], gobernada por [[Décimo Xunio Bruto Albino]] e por Cicerón, que quería impedir o seu control por Marco Antonio.<ref>Cicéron, ''Ad Familiares'', XI, 5 e 7</ref>{{Sfnp|Ferriès|2007|p=440}} Tivo fortes lazos co partido do Senado e fixo ofertas de paz que foron rexeitadas por [[Cicerón]].{{Sfnp|Roddaz|2000|p=837}} En contacto con ambos a principios do [[-43|43 a.C.]], Planco enviou cartas conciliadoras ao Senado en marzo e asegurou a Cicerón o seu apoio, poñendo as súas cinco lexións ao servizo da causa republicana. Mais a situación de Marco Antonio, derrotado durante a [[guerra civil de Módena]], mellorou grazas a [[Publio Ventidio Baso]] e, de súpeto, Lépido e [[Caio Asinio Polión|Asinio Polión]] uníronse de contado a Marco Antonio, até o punto de que este reuniu o exército máis grande de Occidente. Polión serviu de intermediario, aínda que os dous homes tiñan malas relacións, pero conseguiu reconciliar a Marco Antonio e a Planco, de tal xeito que este, tras pensalo moito, rematou por se unir a Marco Antonio. A seguir, un dos conspiradores, Décimo Xunio Bruto, que fora enviado polo Senado para perseguir os restos do exército de Marco Antonio, atopándose en inferioridade numérica, tentou escapar mais foi capturado e asasinado.{{Sfnp|Ferriès|2007|pp=440-441}}{{Sfnp|Roddaz|2000|pp=838-840}}{{Sfnp|David|2000|p=250}} === Partidario de Marco Antonio === [[Ficheiro:M_Antonius_modified.png|miniatura| Busto de [[Marco Antonio]], [[Museos Vaticanos]] .]] Xunto a Marco Antonio, Lépido e Polión, marcharon cara a Italia onde Marco Antonio e mais Octavio se aliaron contra a facción senatorial dirixida por Cicerón, que non conseguira converter a Octavio en aliado e, pouco despois, estableceuse o [[segundo triunvirato]].{{Sfnp|Ferriès|2007|p=441}} Durante a [[proscrición do 43 a.C.]], varios dos seus parentes foron incluídos na lista de proscritos, o seu irmán foi executado sen que el intervise, e tamén foron proscritos varios rivais de Tibur, a cidade da súa familia. Ademais, defendeu a [[Lucio Xulio César]] e a un tal ''Sergius''.{{Sfnp|Ferriès|2007|p=441}}{{Sfnp|Hinard|1985|p=249}} A finais dese mesmo ano, 43 a.C., celebrou un triunfo sobre os ''[[Raeti]],'' ao mesmo tempo que Lépido.{{Sfnp|Ferriès|2007|p=441}} No 42 a.C, os [[Segundo triunvirato|triunviros]] mantiveron a honra deste ''[[homo novus]]''{{Sfnp|Dettenhofer|1992|p=16}} do consulado xunto a Lépido que substituíu a Décimo Xunio Bruto que era o que, inicialmente, estaba previsto. Durante o seu consulado, promulgouse a ''Lei Emilia-Munatia'' pola que se regulamentaba a concesión do dereito de cidadanía e as inmunidades.{{Sfnp|Ferriès|2007|p=441}} Durante a campaña de [[Batalla de Filipos|Filipos]], na [[Tercera guerra civil da República romana]], Planco asegurou o control de Occidente con [[Quinto Fufio Caleno]], outro partidario de Marco Antonio, mentres Lépido controlaba Roma.{{Sfnp|Roddaz|2000|p=849}}{{Sfnp|David|2000|p=251}} Logo foi a Benevento onde se encargou de repartir terras aos veteranos. Cando estala a [[Guerra civil de Perusia|Guerra de Perusia]], reuniu tropas e, por consello de [[Fulvia]], tentou unirse ao asediado [[Lucio Antonio]], conseguindo un dos poucos éxitos dos antonianos nesta guerra civil. Con todo, foi rexeitado por [[Marco Vipsanio Agripa]] e tivo que se retirar a [[Spoleto]]. Durante o resto do conflito, mantívose á espera, como os outros partidaros de Marco Antonio cos que mantivo malas relacións.{{Sfnp|Roddaz|2000|pp=863-864}} Ao remata-lo conflito, Marco Antonio deulle a benvida mais as fontes antigas póñenlle a etiqueta de "traidor", por non ter rescatado finalmente a Lucio, e de "covarde", por fuxir apresuradamente trala rendición de Perusia e temer pola súa vida esquecendo. a dos seus partidarios.{{Sfnp|Ferriès|2007|pp=441-442}} Os historiadores modernos subliñan a actitude de "precaución" e "esperar e ver" de Planco neste caso, mais tamén noutras circunstancias similares.{{Sfnp|Ferriès|2007|p=442}}{{Sfnp|Roddaz|2000|p=863}} Arredor do [[-40|40 a.C.]], converteuse en procónsul de Asia. Non se sabe, exactamente, se chegou despois da grande ofensiva dos partos{{Sfnp|Ferriès|2007|p=442}} pero tivo que fuxir en canto chegou á súa provincia.{{Sfnp|Roddaz|2000|p=877}} Despois, participou nas batallas vitoriosamente libradas por [[Publio Ventidio Baso]] contra os partos e foi aclamado co título de ''imperator bis'' e foi adorado nunha cidade que sufriu o ataque dos partos dirixido por [[Quinto Labieno]], que estaba refuxiado entre eles. Probablemente permaneceu en Asia ata o 39 a.C. posiblemente tendo como sucesor a Marcus Cocceius Nerva.{{Sfnp|Ferriès|2007|p=443}}{{Sfnp|Broughton|1952|p=392}} [[Ficheiro:Kleopatra-VII.-Altes-Museum-Berlin1.jpg|esquerda|miniatura| Busto de [[Cleopatra VII]], [[-40|40/30]] a.[[-30|C.]], [[Altes Museum]] de [[Berlín]].]] A seguir, marchou con Marco Antonio a Exipto, participando nas súas festas con Cleopatra. El foi o árbitro do desafío que ela lle botou a Antonio para consumir unha fortuna nunha soa comida. Planco declarouna vencedora ao disolver en vinagre unha magnífica perla dun dos seus pendentes e parouna cando estaba a piques de face-lo mesmo co outro. Daquela, Planco estaba no cume da súa relación con Antonio e Cleopatra.{{Sfnp|Ferriès|2007|p=443}} Durante as expedicións de Marco Antonio en [[Reino de Armenia|Armenia]] e [[Partos|Partia]] para vingar a morte de [[Marco Licinio Craso|Craso]], foi nomeado procónsul de [[Siria (provincia romana)|Siria]] en substitución de [[Caio Sosio]]. [[Sexto Pompeio]], outro dos proscritos, foi executado baixo as ordes do seu sobriño [[Marco Ticio]], mais os historiadores modernos debaten se actuou por iniciativa do seu tío Planco ou de Marco Antonio.{{Sfnp|Ferriès|2007|p=443}} Por xuño ou xullo do [[-32|32 a.C.]], Marco Ticio e o seu tío abandonaron o bando de Marco Antonio e declaráronse a favor de Octavio.<ref>Veleio Patérculo, ''Historia romana'', II, 83.1-2</ref><ref>Dion Casio, ''Historia Romana,'' L, 3.2-3</ref><ref name=":1">Plutarco, ''Vidas paralelas de homes ilustres, Antonio'', 58.3.</ref> Segundo o antigo biógrafo [[Plutarco de Queronea|Plutarco]], os dous homes cambiaron de bando porque foron menosprezzados por Cleopatra VII ao rexeitar participar na guerra.<ref name=":1" /> Quizais a verdadeira razón da súa deserción sexa o seu oportunismo. No pasado, foran amigos de Cleopatra e, apartir dese momento, os dous homes foron considerados "os máis viles adoradores da raíña".<ref>Macrobio, ''Saturnales'', III, 17, 5</ref> Durante a preparación militar e a propaganda bélica, Planco e o seu sobriño tiveron dúbidas sobre a vitoria de Marco Antonio e isto, sen dúbida, empurrou ao vello cónsul e ao seu sobriño a desertar.{{Sfnp|Grant|1998|pp=265–266}}{{Sfnp|Schäfer|2006|p=209}}{{Sfnp|Roddaz|2000|p=895}}{{Sfnp|Cosme|2009|pp=99-100}} Quizais a súa decisión estivese influenciada tamén polas liortas dos outros principais partidarios de Marco Antonio, polas relacións, cada véz, máis frías entre Planco e o [[triunviro]], e polo feito de que Marco Antonio descubrise [[malversacións]] por parte de Planco.{{Sfnp|Roddaz|2000|p=895}}{{Sfnp|Cosme|2009|pp=99-100}}{{Sfnp|Schäfer|2006|p=210}} === Partidario de Octavio Augusto === [[Ficheiro:Statue-Augustus.jpg|miniatura| Estatua de [[Octavio Augusto|Augusto]] denominado "[[Augusto de Prima Porta|de Prima Porta]]", I&nbsp;século&nbsp;a.C., [[Museo Chiaramonti]], [[Cidade do Vaticano|Vaticano]], [[Roma]].]] Os dous desertores relataron a Octaviano todo tipo de anécdotas sobre os "esplendores de [[Alexandría]]" de Antonio e Cleopatra que resultaron útiles e foron empregadas pola propaganda de Octaviano.{{Sfnp|Cosme|2009|pp=99-100}}{{Sfnp|Roddaz|2000|p=895, 898}} Sobre todo, revelaron o contido do testamento que Marco Antoine depositara na casa das [[Vestal|vestais]]. Daquela, Octaviano, de xeito totalmene ilegal, apoderouse del e develou o seu contido como unha táctica para facer un labor propagandístico en contra de Marco Antonio. Este afirmaba no testamento, e baixo xuramento, que [[Cesarión]] era realmente o fillo de César e deixaba un considerable legado aos fillos de Cleopatra, e pedía ser enterrado en Alexandría. Deste xeito, a propaganda de Octaviano, presentaba a Marco Antonio como unha especie de príncipe oriental e estranxeiro de Roma, polo que, Octavio podía presentarse como o verdadeiro defensor de [[República Romana|Roma]] e [[Italia (provincia romana)|Italia]].{{Sfnp|David|2000|pp=259-259}} Segundo [[Suetonio]], foi Planco quen suxeriu a Octaviano que adoptase o título de "[[Augusto (título)|Augusto]]",{{Sfnp|Ferriès|2007|p=444}} en lugar de "[[Rómulo e Remo|Rómulo]]" como "o segundo fundador de Roma".<ref>Suetonio, ''Vidas dos doce Césares'', ''Augusto'', 7</ref> Así, Planco, aparece como unhas figuras máis relevantes do [[Principado (Roma antiga)|principado]] e, por exemplo, recibiu a dedicatoria dunha [[oda]] de [[Horacio]],<ref>Horacio, ''Odas'' I, 7 («Oda a Lucius Munatius Plancus»).</ref> nunha serie que incluía a Augusto, Agripa, Mecenas e Virxilio.{{Sfnp|Ferriès|2007|p=443}} No 22 a.C., Augusto designou a Planco e a Emilio Lépido Paulo como censores.{{Sfnp|Syme|1939|p=402}}<ref>Apiano, ''Guerras civís, V, 2''</ref><ref>Suetonio, ''Augusto'', 16</ref><ref>Dion Casio, ''Historia romana'', LIV, 2</ref><ref>Veleio Patérculo, ''Historia romana'', II, 95</ref> Foron os derradeiros censores designados porque o seu exercicio foi moi contestado por toda a comunidade política da época que os acusaron de ilexitimidade e incompetencia. Ó asumi-lo posto o primeiro día, a plataforma na que debían subir, derrubouse e, a seguir, os dous censores houberon renunciar ao cargo por mor dese mal agoiro.{{Sfnp|Cosme|2009|p=165}} Augusto tamén involucrou a Planco no seu programa de reconstrución en Roma e, este, restaurou o templo de [[Saturno (deus)|Saturno]].<ref>Suetonio, ''Vida dos doce Césares'', Augusto, 29</ref> Cómpre sinalar, non obstante, que acometeu esta restauración ao día seguinte do seu triunfo do 43 a.C. pero que a obra non rematou até despois de [[Batalla de Accio|Actium]]. A dedicatoria honrou o triunfo de Italia (represntada por Octaviano) sobre Oriente (Antonio e Cleopatra) e encádrase no contexto ideolóxico da nova época dourada, o século de Augusto.{{Sfnp|Ferriès|2007|p=441}} Segundo [[Plinio o Vello]], [[Caio Asinio Polión|Asinio Polión]] estaba a preparar discursos contra Planco, que pretendía publicar despois da morte deste para que non poidese responder. Informado sobre o proxecto, Planco tería replicado: {{Cita|Só os vermes fan a guerra contra os mortos<ref>[[Plinio o Vello]], ''Naturalis Historia'', I, 24.</ref>}} Morreu no ano [[-15|15 a.C.]] en [[Gaeta]]. Tanto para os seus contemporáneos como para as fontes antigas posteriores, Munacio Planco representaba, sen dúbida de forma abusiva, a imaxe dun traidor e dun cortesán. Non obstante, mostrou talento militar e político. Dende o eido literario, cómpre admitir que escribía con elegancia e tiña unhas cualidades de [[oratoria]] notables. Foi un dos últimos nobres romanos en recibir culto póstumo.{{Sfnp|Ferriès|2007|p=444}} == Mausoleo de Gaeta == [[Ficheiro:Mausoleo_di_Lucio_Munazio_Planco.JPG|miniatura| Mausoleo de Plancus en Gaeta.]] [[Ficheiro:Mausoleo_di_Lucio_Munazio_Planco_interno.JPG|miniatura| Vista interior.]] Planco foi unha das figuras romanas cuxa tumba sobreviviu e segue a ser identificable, aínda que o seu corpo desapareceu hai tempo. O Mausoleo de Munacio Planco é unha tumba formada por un enorme [[cilindro]] hoxe ben reconstruído (e erroneamente atribuído á [[Virxe María]] a finais do [[século XIX]]), está situado en Gaeta, Italia, nun outeiro que domina o mar e asegura a súa exposición. É semellante ao [[mausoleo de Augusto]] e resume a súa traxectoria e as súas pretensións: a decoración é unha mestura de influencias [[Etruscos|etruscas]] e [[Período helenístico|helenísticas]] de [[Mileto, Grecia|Mileto]] ou [[Pérgamo]] e o tema principal fai referencia á idea do triunfo.{{Sfnp|Ferriès|2007|p=444}} Esta tumba leva a seguinte inscrición que resume a súa vida:<ref name=":0" group="nota" /> {{Cita| L · MVNATIVS · L · F · L · N · L · PRON</BR> PLANCVS · COS · CENS · IMP · ITRE · VII · VIR</BR> EPVLON · TRIVMP · ES · RAETIS · AEDEM · SATVRNI</BR> FECIT · DE MANIBIS · AGROS · DIVISIT · IN · ITALIA</BR> BENEVENTI · IN GALLIA · COLONIAS · DEDVXIT</BR> LUGDVDVM · ET · RAVRICAM |col2= "Lucio Munacio, fillo de Lucio, neto de Lucio, bisneto de Lucio,</BR> Planco, cónsul, censor, imperator por segunda vez, septemviro</BR> do colexio dos Epulóns, triunfou sobre os [[Rhaeti]], construíu o templo de Saturno</BR> repartiu terras conquistadas en Italia</BR> en Beneventum, na [[Galia]] fundou as colonias</BR> de Lugdunum e Raurica”.}} == Recoñecementos == O 3 de novembro de 2014, os representantes electos da oposición lionesa pediron ao alcalde de [[Lión]] que se lle rendese unha homenaxe ao fundador da cidade.<ref>{{Cita web|url=http://www.lyonpremiere.com/Des-elus-lyonnais-interpellent-Gerard-Collomb-sur-Lucius-Munatius-Plancus_a7076.html|páxina-web=lyonpremiere.com|título=Des élus lyonnais interpellent Gérard Collomb sur… Lucius Munatius Plancus|data-acceso=29 de outubro de 2021|lingua=fr|data-arquivo=19 de maio de 2015|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20150519011512/http://www.lyonpremiere.com/Des-elus-lyonnais-interpellent-Gerard-Collomb-sur-Lucius-Munatius-Plancus_a7076.html|url-morta=yes}}</ref> O 5 de maio de 2015, votouse que unha rúa do Parc de la Visitation no 5 distrito de Lión levase o seu nome. Unha placa conmemorativa da fundación de Lugdunum está instalada no xardín do parque que se converteu no Hôtel de Fourvière. == Notas == {{listaref|group=nota|02}} ;Referencias {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{commonscat}} === Bibliografía === ==== Fontes antigas ==== * [[Cicerón]], ''Ad familiares'' *[[Veleio Patérculo]], ''Historia romana'' *[[Dión Casio]], ''Historia romana'' *[[Plutarco de Queronea|Plutarco]], ''Vidas paralelas de homes ilustres'' *[[Macrobio]], ''Saturnales'' *[[Suetonio]], ''Vida dos doce Césares'' *[[Horacio]], ''Odas'' *[[Apiano]], ''Guerras civís'' ==== Fontes modernas ==== *{{Cita libro|título=The Magistrates of the Roman Republic. Vol. II : 99 Β. C. - 31 Β. C.|apelidos=Broughton|nome=T. Robert S.|editorial=American Philological Association|ano=1952|ref=harv|url=https://web.ics.purdue.edu/~rauhn/Hist_416/Hist419/T.%20Robert%20S.%20Broughton%20-%20The%20Magistrates%20of%20the%20Roman%20Republic%2099%20B.C.-31%20B.C.%20Vol.%202.%20(Philological%20Monographs)%20(1952,%20American%20Philological%20Association).pdf|lugar=Nova York|lingua=en}} *{{Cita libro|título=Auguste|apelidos=Cosme|nome=Pierre|editorial=Perrin|ano=2009|ISBN=978-2-262-03020-9|ref=harv|lugar=París|serie=Colección: Tempus, nº 271|lingua=fr}} *{{Cita libro|título=La République romaine de la deuxième guerre punique à la bataille d'Actium, 218-31. Crise d'une aristocratie|apelidos=David|nome=Jean-Michel|editorial=Points|ano=2000|ISBN=2-02-023959-0|ref=harv|serie=Colección: Histoire / Nouvelle histoire de l'Antiquité, nº 7|lugar=París|lingua=fr}} *{{Cita libro|título=Perdita iuventus: zwischen den Generationen von Caesar und Augustus|url=https://archive.org/details/perditaiuventusz0000dett|apelidos=Dettenhofer|nome=Maria H.|editorial=C.H.Beck|ano=1992|ISBN=3-406-35856-X|ref=harv|lugar=Múnic|lingua=de}} *{{Cita libro|título=Kleopatra. Biographie|apelidos=Grant|nome=Michael|editorial=Lübbe|ano=1988|ISBN=9783404614165|ref=harv|lugar=Colonia|lingua=de}} *{{Cita libro|título=Les partisans d'Antoine. Des orphelins de César aux complices de Cléopâtre|apelidos=Ferriès|nome=Marie-Claire|editorial=Ausonius|ano=2007|ISBN=978-2910023836|ref=harv|lugar=Bordeos|serie=Colección: Scripta antiqua, nº 20|lingua=fr}} *{{Cita libro|título=Les proscriptions de la Rome républicaine|apelidos=Hinard|nome=François|editorial=Publications de l'École française de Rome|ano=1985|ISBN=2-7283-0094-1|ref=harv|lugar=Roma|lingua=fr|url=https://www.persee.fr/doc/efr_0000-0000_1985_ths_83_1|serie=Colection de l´École Française de Rome, nº 83}} *{{Cita libro|título=Histoire romaine. T. I: Des origines à Auguste|apelidos=Roddaz|nome=Jean-Michel|editorial=Fayard|ano=2000|ISBN=2-213-03194-0|ref=harv|nome-editor=François|apelidos-editor=Hinard|lugar=París|lingua=fr|capítulo=L'héritage|páxinas=825-912}} *{{Cita libro|título=Kleopatra. GestaltenderAntike|apelidos=Schäfer|nome=Christoph|editorial=WBG academic|ano=2006|ISBN=978-3534154180|ref=harv|lugar=Darmstadt|lingua=de}} *{{Cita libro|título=The Roman Revolution|apelidos=Syme|nome=Ronald|editorial=Clarendon Press|ano=1939|ref=harv|lugar=Oxford|lingua=en|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.73667/page/n415/mode/2up}} === Outros artigos === * [[Xulio César]] {{Start box}} {{Succession box|período=[[-42|42 a.C.]]|predecesor=[[Caio Carrinas]] e<br /> [[Publio Ventidio Baso]] |sucesor=[[Lucio Antonio]] e<br /> [[Publio Servilio Vatia Isáurico]]|título=[[Imaxe:Project Rome logo Clear.png|50px]]<br/> Cónsul da República Romana<br/>con [[Marco Emilio Lépido]]}}{{End box}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Planco, Lucio Munacio}} [[Categoría:Finados en -15]] [[Categoría:Cónsules da República romana]] [[Categoría:Nados en -87]] [[Categoría:Censores romanos]] [[Categoría:Cesarianos]] jc540pgxs2b8xf7d7z2huktw9npanqs 0 539981 7109311 6474566 2025-06-28T10:51:50Z HombreDHojalata 5863 7109311 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} A '''revolución guna''' refírese ao levantamento social producido entre febreiro e marzo de [[1925]], onde os indíxenas [[Pobo guna|gunas]] combateron as autoridades [[Panamá|panameñas]], como unha resposta á [[occidentalización]] forzada á que foron sometidos. En dita revolución proclamouse a [[República de Tule]], de curta existencia, e combateron os policías indíxenas contra os policías panameños.<ref name="Prensa">{{cita noticia |título = La revolución de los gunas|url = http://impresa.prensa.com/panorama/revolucion-gunas_0_3876362402.html| xornal = La Prensa (Panamá)|editorial = |data= 25 de febreiro de 2014 |dataacceso =14 de abril de 2017 }}</ref><ref name="Estrella">{{cita noticia| título = A 90 años de la revolución guna|url = http://laestrella.com.pa/estilo/cultura/90-anos-revolucion-guna/23846241|xornal = La Estrella de Panamá|editorial = |data = 25 de febreiro de 2015|dataacceso = 14 de abril de 2017|urlarquivo = https://web.archive.org/web/20181110080244/http://laestrella.com.pa/estilo/cultura/90-anos-revolucion-guna/23846241|dataarquivo = 10 de novembro de 2018}}</ref> O 4 de marzo de 1925 asinouse un acordo de paz entre as autoridades locais e o goberno panameño, onde se renunciou á independencia a cambio do respecto aos costumes indíxenas e a autonomía da zona, que logo se convertería na comarca indíxena de [[Guna Yala]].<ref name="Estrella"/> == Antecedentes == [[Ficheiro:Sittande Nele de Kantule - SMVK - 004519.tif|miniatura|[[Nele Kantule]], xestor da Revolución guna, xunto con outros gunas. (Foto de 1927).]] Durante os primeiros vinte anos de [[Panamá]] como país independente, os gunas tiveron serias diferenzas cos gobernos nacionais, porque procuraban erradicar a súa cultura, non respectaban os seus costumes e as súas autoridades indíxenas, á parte de que querían botalos das súas terras e eran asoballados polos intendentes e os policías ''coloniais'' (un ''colono'' para un indíxena, é un ''non indíxena''). Ligado a isto, deuse un incidente o [[20 de abril]] de [[1921]], que se escenificou en [[Narganá]] e [[Corazón de Jesús]], onde se levaba a cabo un plan de occidentalización das mulleres guna, que consistía en mudarlles a roupa, quitarlles o aro de ouro puro do nariz, as pranchas de ouro de alto [[quilate]], os [[abalorio]]s, os güines e os [[colar]]es de moeda que usaban de adornos. Pero unha muller fuxiu de Narganá e agochouse en [[Río Azúcar]], de onde era orixinaria. A policía, en represalia, mantivo encarcerados os seus fillos e o seu xenro, quen foi liberado para que a fora buscar. Ese día, en Río Azúcar había un congreso indíxena e alí decidiuse non deixar ir a muller, polo que o [[sáhila]] enviou, en nome da comunidade, unha mensaxe á policía indicándolle que non foran buscar a muller. Os policías fixeron caso omiso desta mensaxe e enviaron esa mesma noite unha comisión a Río Azúcar de dous policías coloniais e tres policías indíxenas. Ao intentar deter algúns dos parentes varóns da muller, empezou unha batalla onde morreron tres moradores do lugar; dous policías indíxenas e os outros foron feridos ferozmente con [[machete]] cando fuxían nun [[caiuco]]. Os cadáveres dos policías deixáronse na auga, amarrados a un pau cravado na area, até que chegaron os seus familiares a recollelos. O ambiente seguiu tenso até [[xaneiro]] de 1925. [[Juan Demóstenes Arosemena]] era o gobernador da [[provincia de Colón]] e sentía preocupación pola información que lle dera o intendente de San Blas, Andrés Mojica, sobre un suposto movemento independentista entre os indíxenas, polo que decidiu comunicarlle ao secretario de Relacións Exteriores, [[Horacio F. Alfaro]], que seguira de cerca as accións dos estadounidenses a misioneira [[Anne Coope]] e o explorador [[Richard Oglesby Marsh]]. Precisamente Marsh foi o impulsor da "independencia". Ao seu regreso a Panamá en xaneiro de 1925, encontrou un conflito entre policías e indíxenas a punto de estoupar, polo que pediu a intervención de militares estadounidenses da [[Zona do Canal]], para que exerceran un protectorado, e redactou a ''Declaración de independencia e dereitos humanos do pobo de Tule e Darién''. Marsh obtivo o apoio do embaixador estadounidense, quen axudou a que o goberno panameño firmara un acordo de paz que garantía os dereitos humanos e políticos dos gunas. == A revolución == [[Ficheiro:Flag_of_Kuna_Yala.svg|thumb|Bandeira da Revolución Kuna, adoptada en 1925.]] A situación agravouse até o [[12 de febreiro]] de [[1925]], na que se celebrou un congreso guna en [[Ailigandí]], onde se reuniron os principais xefes de 45 aldeas e tribos. As discusións duraron 26 días, e decidiuse proclamar a [[República de Tule]] e fixáronse os seus límites territoriais. [[Ficheiro:Simral Colman.jpg|thumb|Simral Colman en 1924.]] Desta sublevación xurdiu unha bandeira, que fora confeccionada por [[Waga Ebinkili]] (María Colman), neta do cacique [[Simral Colman]]. Esta tiña un deseño rectangular con franxas. O centro era de cor amarela e os bordos de cor rubia e cunha figura [[esvástica]] no centro. O [[21 de febreiro]], dez días despois da declaración de independencia, durante as festas do [[carnaval]] desatouse a revolución indíxena que se prolongou até o [[27 de febreiro]], a cal estivo encabezada por [[Simral Colman]] e [[Nele Kantule]]. Os sublevados indíxenas viaxaron en [[caiuco]]s desde [[Ailigandí]] e [[Cartí]] co propósito de atacar os cuarteis da Policía Nacional en [[Playón Chico]], Río Tigre, [[Tigantikí]], [[Narganá]], [[Ukapa]] e outros puntos do arquipélago, e executaron unha parte importante do continxente policial. O saldo foi de 27 mortos. O [[4 de marzo]], coa presenza do ministro estadounidense [[John G. South]], asinouse o acordo de paz cos indíxenas e prometéuselles un mellor trato respecto aos seus costumes; non impoñer o establecemento de escolas, e aseguróuselles a mesma protección e os mesmos dereitos dos que gozaban os demais cidadáns. Os indíxenas, en cambio, comprometéronse a depoñer as armas, a retirar a declaración de independencia e a acatar as leis de Panamá. == Consecuencias == O 16 de setembro de 1938, a través da Lei 2 creouse a comarca indíxena de [[Comarca Guna Yala|San Blas]], logo chamada Kuna Yala en [[1998]] e Guna Yala en [[2010]].<ref name="leyes">{{cita libro |url=http://bibliohistorico.juridicas.unam.mx/libros/8/3640/11.pdf |título=La jurisdicción indígena en la legislación panameña |dataacceso=15 de outubro de 2016 |autor=Valiente López, Aresio |editorial=Biblioteca Jurídica Virtual del Instituto de Investigaciones Jurídicas de la UNAM |ano=2008 |páxina=211 (9 do pdf)}}</ref> Coa creación da comarca, empezouse a consolidar a protección dos costumes e [[Lingua guna|lingua]] do pobo guna.<ref name="Prensa"/> == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == ===Ligazóns externas=== *[http://www.geocities.ws/mundokuna/revolucionkuna.htm Revolución Kuna de 1925] {{es}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Panamá]] [[Categoría:Revolucións]] h2o0g2je4r2uk8wy68nl49jot1qyrpn 7109312 7109311 2025-06-28T10:52:07Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109312 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} A '''revolución guna''' refírese ao levantamento social producido entre febreiro e marzo de [[1925]], onde os indíxenas [[Pobo guna|gunas]] combateron as autoridades [[Panamá|panameñas]], como unha resposta á [[occidentalización]] forzada á que foron sometidos. En dita revolución proclamouse a [[República de Tule]], de curta existencia, e combateron os policías indíxenas contra os policías panameños.<ref name="Prensa">{{cita noticia |título = La revolución de los gunas|url = http://impresa.prensa.com/panorama/revolucion-gunas_0_3876362402.html| xornal = La Prensa (Panamá)|editorial = |data= 25 de febreiro de 2014 |dataacceso =14 de abril de 2017 }}</ref><ref name="Estrella">{{cita noticia| título = A 90 años de la revolución guna|url = http://laestrella.com.pa/estilo/cultura/90-anos-revolucion-guna/23846241|xornal = La Estrella de Panamá|editorial = |data = 25 de febreiro de 2015|dataacceso = 14 de abril de 2017|urlarquivo = https://web.archive.org/web/20181110080244/http://laestrella.com.pa/estilo/cultura/90-anos-revolucion-guna/23846241|dataarquivo = 10 de novembro de 2018}}</ref> O 4 de marzo de 1925 asinouse un acordo de paz entre as autoridades locais e o goberno panameño, onde se renunciou á independencia a cambio do respecto aos costumes indíxenas e a autonomía da zona, que logo se convertería na comarca indíxena de [[Guna Yala]].<ref name="Estrella"/> == Antecedentes == [[Ficheiro:Sittande Nele de Kantule - SMVK - 004519.tif|miniatura|[[Nele Kantule]], xestor da Revolución guna, xunto con outros gunas. (Foto de 1927).]] Durante os primeiros vinte anos de [[Panamá]] como país independente, os gunas tiveron serias diferenzas cos gobernos nacionais, porque procuraban erradicar a súa cultura, non respectaban os seus costumes e as súas autoridades indíxenas, á parte de que querían botalos das súas terras e eran asoballados polos intendentes e os policías ''coloniais'' (un ''colono'' para un indíxena, é un ''non indíxena''). Ligado a isto, deuse un incidente o [[20 de abril]] de [[1921]], que se escenificou en [[Narganá]] e [[Corazón de Jesús]], onde se levaba a cabo un plan de occidentalización das mulleres guna, que consistía en mudarlles a roupa, quitarlles o aro de ouro puro do nariz, as pranchas de ouro de alto [[quilate]], os [[abalorio]]s, os güines e os [[colar]]es de moeda que usaban de adornos. Pero unha muller fuxiu de Narganá e agochouse en [[Río Azúcar]], de onde era orixinaria. A policía, en represalia, mantivo encarcerados os seus fillos e o seu xenro, quen foi liberado para que a fora buscar. Ese día, en Río Azúcar había un congreso indíxena e alí decidiuse non deixar ir a muller, polo que o [[sáhila]] enviou, en nome da comunidade, unha mensaxe á policía indicándolle que non foran buscar a muller. Os policías fixeron caso omiso desta mensaxe e enviaron esa mesma noite unha comisión a Río Azúcar de dous policías coloniais e tres policías indíxenas. Ao intentar deter algúns dos parentes varóns da muller, empezou unha batalla onde morreron tres moradores do lugar; dous policías indíxenas e os outros foron feridos ferozmente con [[machete]] cando fuxían nun [[caiuco]]. Os cadáveres dos policías deixáronse na auga, amarrados a un pau cravado na area, até que chegaron os seus familiares a recollelos. O ambiente seguiu tenso até [[xaneiro]] de 1925. [[Juan Demóstenes Arosemena]] era o gobernador da [[provincia de Colón]] e sentía preocupación pola información que lle dera o intendente de San Blas, Andrés Mojica, sobre un suposto movemento independentista entre os indíxenas, polo que decidiu comunicarlle ao secretario de Relacións Exteriores, [[Horacio F. Alfaro]], que seguira de cerca as accións dos estadounidenses a misioneira [[Anne Coope]] e o explorador [[Richard Oglesby Marsh]]. Precisamente Marsh foi o impulsor da "independencia". Ao seu regreso a Panamá en xaneiro de 1925, encontrou un conflito entre policías e indíxenas a punto de estoupar, polo que pediu a intervención de militares estadounidenses da [[Zona do Canal]], para que exerceran un protectorado, e redactou a ''Declaración de independencia e dereitos humanos do pobo de Tule e Darién''. Marsh obtivo o apoio do embaixador estadounidense, quen axudou a que o goberno panameño firmara un acordo de paz que garantía os dereitos humanos e políticos dos gunas. == A revolución == [[Ficheiro:Flag_of_Kuna_Yala.svg|thumb|Bandeira da Revolución Kuna, adoptada en 1925.]] A situación agravouse até o [[12 de febreiro]] de [[1925]], na que se celebrou un congreso guna en [[Ailigandí]], onde se reuniron os principais xefes de 45 aldeas e tribos. As discusións duraron 26 días, e decidiuse proclamar a [[República de Tule]] e fixáronse os seus límites territoriais. [[Ficheiro:Simral Colman.jpg|thumb|Simral Colman en 1924.]] Desta sublevación xurdiu unha bandeira, que fora confeccionada por [[Waga Ebinkili]] (María Colman), neta do cacique [[Simral Colman]]. Esta tiña un deseño rectangular con franxas. O centro era de cor amarela e os bordos de cor rubia e cunha figura [[esvástica]] no centro. O [[21 de febreiro]], dez días despois da declaración de independencia, durante as festas do [[carnaval]] desatouse a revolución indíxena que se prolongou até o [[27 de febreiro]], a cal estivo encabezada por [[Simral Colman]] e [[Nele Kantule]]. Os sublevados indíxenas viaxaron en [[caiuco]]s desde [[Ailigandí]] e [[Cartí]] co propósito de atacar os cuarteis da Policía Nacional en [[Playón Chico]], Río Tigre, [[Tigantikí]], [[Narganá]], [[Ukapa]] e outros puntos do arquipélago, e executaron unha parte importante do continxente policial. O saldo foi de 27 mortos. O [[4 de marzo]], coa presenza do ministro estadounidense [[John G. South]], asinouse o acordo de paz cos indíxenas e prometéuselles un mellor trato respecto aos seus costumes; non impoñer o establecemento de escolas, e aseguróuselles a mesma protección e os mesmos dereitos dos que gozaban os demais cidadáns. Os indíxenas, en cambio, comprometéronse a depoñer as armas, a retirar a declaración de independencia e a acatar as leis de Panamá. == Consecuencias == O 16 de setembro de 1938, a través da Lei 2 creouse a comarca indíxena de [[Comarca Guna Yala|San Blas]], logo chamada Kuna Yala en [[1998]] e Guna Yala en [[2010]].<ref name="leyes">{{cita libro |url=http://bibliohistorico.juridicas.unam.mx/libros/8/3640/11.pdf |título=La jurisdicción indígena en la legislación panameña |dataacceso=15 de outubro de 2016 |autor=Valiente López, Aresio |editorial=Biblioteca Jurídica Virtual del Instituto de Investigaciones Jurídicas de la UNAM |ano=2008 |páxina=211 (9 do pdf)}}</ref> Coa creación da comarca, empezouse a consolidar a protección dos costumes e [[Lingua guna|lingua]] do pobo guna.<ref name="Prensa"/> == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == ===Ligazóns externas=== *[http://www.geocities.ws/mundokuna/revolucionkuna.htm Revolución Kuna de 1925] {{es}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Panamá]] [[Categoría:Revolucións do século XX]] 1ai7p2twbqi56dse6nfqdthzzqp009g 0 545975 7108675 7103113 2025-06-27T20:19:43Z O Breixo 127505 7108675 wikitext text/x-wiki {{Obra}}'''Bolero''' ('''Boléro''', no título orixinal [[Lingua francesa|francés]]) é unha obra musical dun só movemento escrita para orquestra por [[Maurice Ravel]]. Composta orixinalmente para un ''[[ballet]]'', a obra, ''estreada'' en [[1928]], está considerada a obra máis famosa de [[Maurice Ravel|Ravel.]] <ref>[http://books.google.com/books?id=1b_JlAZLiZAC&pg=PA99&vq=%22most+widely+known+composition%22&dq=ravel:+man+and+musician&as_brr=3&sig=_2p1U_REjh8ZRTpX2ZtLnBEuDzU Orestein, Arbie, ''Ravel: Man and Musician'' (:"Ravel: Homem e Músico")---matéria ''Online'' em Inglês.]</ref> == A música == [[File:Disco_Pizarra_El_Bolero_de_Ravel.JPG|miniatura|Primeira gravación do Bolero]] [[Composición musical|Composto]] entre xullo e outubro de [[1928]] no ''Tempo di Bolero, moderato assai'' ("tempo de bolero, moi moderado"), o Bolero ten un [[Ritmo|ritmo invariable]] (escrito para [[Ficheiro:Quarter_note_with_upwards_stem.svg|33x33px|nota de cuarto]] = 72, é dicir, cunha duración teórica de catorce minutos e dez segundos), e unha [[melodía]] uniforme e repetitiva. Deste xeito, a única sensación de cambio vén dada polos efectos de orquestración e dinámica, cun crescendo progresivo (a obra chámase en broma ás veces ''"o crescendo máis longo do mundo"'') e unha pequena modulación en mi maior preto do final, pero volve ao dó maior orixinal con só oito compases do final. Orixinalmente, na propia copia da [[partitura]] de Ravel, a marca do [[metrónomo]] é [[Ficheiro:Quarter_note_with_upwards_stem.svg|33x33px|nota de cuarto]] = 76, pero este está tachado e ''66'' está a substituír a marca orixinal. <ref name="Woodley">[http://books.google.com/books?id=rLDc8oHUBi0C&pg=PA236&vq=coppola&dq=coppola+bolero&sig=dRzUzyao_DyP57xuFZPGAfy_2lU Woodley, Ronald (2000), "Syle and practice in the early recordings", em Mawer, Deborah, The Cambridge Companion to Ravel, Cambridge University Press, pp. 236-237, ISBN 0-521-64856-4 ---em Inglês]</ref> Ravel sinala esta segunda marca na súa gravación coa Orquestra ''Lamoureux''.<ref name="Woodley" /> Posteriormente, outras edicións do Bolero suxiren o ''72''.<ref>[http://books.google.com/books?id=lFtn3egpF8sC&pg=RA1-PA541&vq=coppola&dq=%22piero+coppola%22+gerar&as_brr=3&sig=JRJ2HBtqC_FDhaSrbqpL-OSADUU Ravel & Orenstein, ''A Ravel Reader'', "Correspondência, Matérias e Intrevistas", por Maurice Ravel, Arbie Orestein, Appendix F, p. 541---em Inglês.]</ref> Na primeira gravación de Piero Coppola,<ref>[''Boléro'' de Maurice Ravel, ''The Gramophone Company'', Audio (gravação), por Piero Coppola, Paris, 8 de janeiro de 1930.]</ref> na que Ravel estivo presente, o Bolero tivo unha duración similar de 15 minutos e 40 segundos. Ravel comentou máis tarde a un xornalista do ''Daily Telegraph'' que o traballo duraría 17 minutos.<ref>[http://books.google.com/books?id=lFtn3egpF8sC&pg=RA1-PA477&vq=%22orchestral+tissue+without+music%22&dq=bolero+%22without+music%22&as_brr=3&sig=eN3yDGokAkJr_1fU1jghaxq8tQs Calvocoressi, M. D.. "M. Ravel discusses his own work: The Boléro explained", Daily Telegraph, 1931-07-11.&nbsp; re-editado em "Ravel & Orenstein", p. 477---em Inglês]</ref> O director portugués Pedro de Freitas Branco, amigo de Ravel, dirixiu unha lenta interpretación da obra ([[Ficheiro:Quarter_note_with_upwards_stem.svg|33x33px|nota de cuarto]] = 54), que fixo que a obra durase 18m30s.[[Ficheiro:Cellule_rythmique_boléro.jpg|miniatura|450x450px| Repetidos cento sesenta e nove veces ao longo da [[Caixa (instrumento musical)|trampa]], estes dous compases en [[ostinato]] dan ''ao Bolero de Ravel o'' seu ritmo uniforme e invariable.|centro]]Constitúe unha obra singular, que Ravel consideraba un simple estudo de orquestración. A súa inmensa popularidade tende a facer secundaria a amplitude da súa orixinalidade e os verdadeiros obxectivos do seu autor, que pasou por un exercicio compositivo privilexiando as dinámicas nas que se pretendía unha redefinición e reinvención dos movementos da danza. O propio Ravel quedou sorprendido pola difusión e popularidade da obra, en gran parte debido ás variacións que numerosos directores, entre eles Willem Mengelberg e [[Arturo Toscanini]], introduciron nas súas interpretacións. === Orixe === [[Ficheiro:Portrait_of_Ida_Rubenstein1.jpg|esquerda|miniatura| Ida Rubinstein, a inspiración de ''Bolero''. Retrato pintado por Valentin Serov .]] [[File:Ida_Rubinstein_1922c.jpg|esquerda|miniatura| Ida Rubinstein, en 1922]] A orixe do ''Bolero'' provén dunha petición da bailarina Ida Rubinstein, quen encargou a Ravel a creación dun ballet con carácter hispano. Ravel pensou que podería conseguir algúns extractos de '''[[Iberia]]''', un conxunto de pezas para piano de [[Isaac Albéniz]], pero non puido obter os dereitos para facer o que desexaba, xa que Albéniz cedera os dereitos de arranxo ao seu alumno Ferdinand Enrique Arbos. En vez diso, Ravel compuxo unha nova obra. A estrea tivo lugar en [[París]], na [[Ópera Garnier]], o [[22 de novembro|22 de novembro de]] [[1928]] baixo a dirección de Walther Straram, con [[coreografía]] de Bronislava Nijinska e decorados de Alexandre Benois. Unha das bailarinas foi Ida Rubinstein, e a obra causou un escándalo pola sensualidade da coreografía. === Dereitos de autoría === A obra é de [[dominio público]] en toda [[Europa]] desde o 1 de maio de 2016 <ref name="fuol">{{Cita web|url=http://www1.folha.uol.com.br/ilustrada/2016/05/1766677-classico-musical-bolero-de-ravel-entra-para-dominio-publico.shtml|título=Clássico musical, 'Bolero', de Ravel, entra para domínio público|data=1 de maio de 2016|data-acceso=3 de maio de 2016}}</ref>. En [[1988]] acadou esa condición no [[Canadá]], no [[Xapón]] e nos demais países nos que a duración da protección é de 50 anos ''post mortem auctoris'' (a partir da morte do autor). Na [[Unión Europea]] (''excepto Francia''), e nos demais países onde a duración da protección é de 70 anos ''pma'', entrou no dominio público en [[2008]]. En [[Francia]], tras o fallo da ''Cour de cassation'' (Tribunal de casación) do 27 de febreiro de 2007,<ref>{{Cite web|url=http://www.courdecassation.fr/jurisprudence_publications_documentation_2/actualite_jurisprudence_21/premiere_chambre_civile_568/arrets_569/br_arret_9941.html|title=|autor=|closeaccess=|lingua=francés|páxina-web=Cour de cassation|título=«Arrêt n° 281 do 27 de febreiro de 2007»|data-acceso=17 de outubro de 2008|data-arquivo=14 de abril de 2008|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20080414205611/http://www.courdecassation.fr/jurisprudence_publications_documentation_2/actualite_jurisprudence_21/premiere_chambre_civile_568/arrets_569/br_arret_9941.html|url-morta=yes}}</ref> O ''Boléro'' estivo protexido até o 30 de marzo de 2016.<ref>Consulte tamén: {{Cita web|url=http://www.ps.fr/index.php?2007/03/14/69-un-peu-de-gym-grace-au-bolero-cas-pratique-sur-les-prorogations-de-guerra|título="Chroniques": Un peu de gym grâce au Boléro&nbsp;: cas pratique sur les prorogations de guerre|autor=Calamo|editor=PostScriptum|pechar=|closeaccess=|lingua=francés|data-acceso=17 de outubro de 2008}}{{Ligazón morta|data=xaneiro de 2022 }}</ref> Ao ser publicado en 1929, o ''Boléro'' será de dominio público nos [[Estados Unidos|EEUU]] en 2024.<ref>Os 95 anos despois do peche da publicación. {{Cita web|url=http://www.copyright.cornell.edu/public_domain/copyrightterm.pdf|título=Cornell Univ. Táboa de protección dos dereitos de autor nos Estados Unidos|autor=Peter B. Hirtle|closeaccess=|Idioma=|formato=PDF|urlarchivo=|closefile=|páxina-web=copyright.cornell.edu/public_domain (en inglés)|data-acceso=17 de outubro de 2008|data-arquivo=16 de setembro de 2008|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20080916073351/http://www.copyright.cornell.edu/public_domain/copyrightterm.pdf|url-morta=unfit}}</ref> Até 1993, o ''Boléro'' mantívose no primeiro lugar na listaxe de dereitos da ''Société des auteurs, compositeurs et éditeurs de musique'' (SACEM) de Francia. En 2005, aínda era a quinta obra musical francesa non incluída no dominio público máis exportada,<ref>{{Cite web|url=http://www.sacem.fr/portailSacem/jsp/ep/contentView.do?channelId=-536879970&position=2&contentId=536888562=536888562&program&program%Id0493&program%F0496&program%2Fprogram%2Feditorial.jsp&contentType=EDITORIAL&offset=0|título=Les œuvres de la Sacem les plus exports en 2005 (en francés)|autor=''Palmarès'' 2005|editor=Portail SACEM|closeaccess=|idioma=francés|urlarchivo=|closefile=|páxina-web=Sacem.fr|data-acceso=17 de outubro de 2008|data-arquivo=28 de novembro de 2008|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20081128081550/http://www.sacem.fr/portailSacem/jsp/ep/contentView.do?channelId=-536879970&position=2&contentId=536888562=536888562&program&program%Id0493&program%F0496&program%2Fprogram%2Feditorial.jsp&contentType=EDITORIAL&offset=0|url-morta=unfit}}</ref> e reporta cada ano uns 1,5 millóns de [[euros]] de [[Dereitos de autor|regalías]]. Como Ravel morreu sen fillos, a herdanza dos dereitos foi complexa. A xestión dos ingresos, que superou os 46 millóns de euros desde 1970, segue a ser motivo de polémica.<ref>Irène Inchauspé, Rémi Godeau, ''Main basse sur la musique. Enquête sur la SACEM'', Calmann-Lévy, París, 2003, 239 p. (ISBN 2-7021-3367-3).</ref> ==== Manuscrito ==== [[Ficheiro:Bolero_manuscrit_piano_4m.png|thumb|manuscrito orixinal]] A reprodución da partitura, documento de máis de trinta páxinas, entrou no dominio público en 1992. O Estado francés utilizou o dereito de retracto para adquirir o orixinal por unha cantidade de 1,8 millóns de [[Franco francés|francos franceses]].<ref>{{Cita web|url=http://www.humanite.fr/journal/1992-04-09/1992-04-09-651432|título=Le «Boléro» (orixinal francés) ''L'Humanite''|editor=|closeaccess=|lingua=|data-acceso=17 de outubro de 2008}}{{Ligazón morta|data=xaneiro de 2022 }}</ref> A [[Biblioteca Nacional de Francia]] é o depósito actual.<ref>{{Cita web|url=http://www.bnf.fr/pages/collections/musique.htm#ancre_5|título=BnF-Collections&nbsp;: Musique - Partitions imprimeés et manuscrites|author=''Bibliothèque nationale de France''|closeaccess=|lingua=francés|data-acceso=17 de outubro de 2008|data-arquivo=24 de setembro de 2008|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20080924053420/http://www.bnf.fr/PAGES/collections/musique.htm#ancre_5|url-morta=yes}}</ref> ==== Controversias ==== Despois da morte de Ravel, en 1937, o seu irmán Edouard converteuse no único herdeiro. En 1954, Edouard Ravel e a súa muller sufriron un grave [[accidente de tráfico]], que lles obrigou a contratar os servizos dunha [[enfermeira]], Jeanne Taverne, de 48 anos. Tamén empregaron como chofer ao seu marido, Alexandre. Pouco despois morreu a muller de Edouard e os Taverne instáronse a vivir na casa do viúvo. En 1957 Edouard viaxou a París e prometeu publicamente que á súa morte o 80% dos ingresos por dereitos do autor do seu irmán pertencerían á cidade de París. A idea de Edouard era crear con estes cartos un premio anual para compositores ao estilo do [[Premio Nobel]], unha promesa que nunca se cumpriu. No último momento, Edouard cambiou a súa vontade e deixou todo á súa enfermeira, Jeanne Taverne. O resto da familia Ravel non tomou ningunha medida até que se tomou a decisión e o caso foi levado aos [[xulgados]]. O xuízo durou unha década, Jeanne Taverne morreu en 1964 e o seu marido Alexandre continuou a disputa legal. Mentres, o ''Boléro'' seguía xerando millóns, pero o director xurídico da SACEM, Jean-Jacques Lemoine, decidiu conxelar os pagamentos até rematar o xuízo. En 1970, o último tribunal francés de apelación ditou sentenza: Alexandre Taverne, o marido da enfermeira do irmán do compositor, era o herdeiro lexítimo de Maurice Ravel. Durante os anos que durou o xulgado, os dereitos do autor xeraran unha fortuna, equivalente a uns 6 millóns de euros na actualidade. Poucos días despois de rematar o xulgado, Lemoine despediuse da SACEM, montou unha nova empresa e o seu primeiro cliente foi Alexandre Taverne. Jean-Jacques Lemoine e Alexandre Taverne non se conformaron co botín millonario. Presentaron unha demanda contra o editor de Maurice Ravel e conseguiron renegociar os contratos anteriores. Ravel cedera as tres cuartas partes dos seus dereitos de autor á súa editorial, en lugar do terzo habitual. Gañoron Lemoine e Taverne. En 1972 Lemoine aumentou a súa participación no negocio. Creou unha empresa, ARIMA, á que, por razóns que non se explican, Alexandre Taverne e a nova esposa Georgette Taverne, cederon a maior parte da propiedade dos dereitos do autor de Ravel. Outro dos grandes beneficiarios foi Jean-Manuel de Scarano, propietario de «Éditions Durand», editora de Ravel, de 1982 a 2000. Scarano, como presidente da Unión de Editores de Música de Francia, foi un dos que conseguiron convencer ao goberno francés de ampliar a duración dos dereitos de autor de cincuenta anos a setenta despois da morte do autor. Segundo Scarano a ''The Guardian'', a familia Taverne segue a cobrar a súa parte a través de ARIMA. Os que non reciben nada son os familiares directos de Ravel.<ref>{{Cita web|url=http://www.guardian.co.uk/education/2001/apr/25/arts.highereducation|título=Jon Henley investiga o misterio dos millóns de Bolero desaparecidos|autor=''Palmarès'' 2005|editor=[[The Guardian]]|closeaccess=|idioma=inglés|data-acceso=17 de outubro de 2008}}</ref> === Na cultura popular === [[File:Drones_durante_a_abertura_das_Olimpíadas_de_Tóquio.jpg|miniatura|esquerda|O Bolero formou parte da cerimonia inaugural das Olimpíadas de Toquio 2020]] * O Bolero soa a diario na Praia do Jacaré en [[Paraíba]] durante o solpor, a cargo do músico Jurandy do Sax. Tamén en Belém, na Baía do Guajará, diariamente ás 18:00 horas soa o Bolero. * A canción forma parte da banda sonora do anime ''[[Digimon Adventure 02|Digimon Adventure]]'', a película ''Legend of Galactic Heroes'' e o xogo <i>Xenogears</i>. * En 1961, o bailarín e coreógrafo [[Maurice Béjart]] creou a súa versión para o [[Bolero]]. En 1980, a coreografía de Béjart foi reproducida polo bailarín arxentino Jorge Donn na película <i>Les uns et les autres</i> do director francés [[Claude Lelouch]]. * Unha parte de Bolero reprodúcese no oitavo episodio da segunda tempada do remake da popular serie británica [[Doutor Who]]. Tamén aparecen fragmentos en series como ''ALF'', [[Dragon Ball Kai]], ''[[Shin-Chan]]'', [[Cuéntame cómo pasó|Cuéntame]], [[Castle]], [[Futurama]] etc. Directores como [[Akira Kurosawa]] e [[Brian De Palma]] usárono como [[Banda sonora orixinal|BSO]] en filmes seus. * [[Billie Joe Armstrong]] interpretou unha parte desta peza no primeiro álbum en directo da banda de [[Punk-Rock|punk rock]] [[Green Day|Green Day.]]Outros músicos como [[Jeff Beck]], [[Jimmy Page]], [[Charlie Palmieri]], [[Frank Zappa]], [[Rufus Wainwright]] ou [[Tarja Turunen]] ([[Nightwish]]) fixeron versións en estilos rock, hard rock, jazz, mambo etc. * Foi reproducido en varias cerimonias e soou en diversas probas no [[Mundial de Fútbol de 2006|Mundial de Fútbol]] (1998 e 2006) e nos [[Xogos Olímpicos]] de Inverno e de Verán, entre elas a de [[Xogos Olímpicos de 2020|Toquio 2020]]. * En YouTube hai varias versións do ''Bolero'' con varios millóns de reproducións, entre elas a da Orquestra Xove da [[Orquestra Sinfónica de Galicia|Sinfónica de Galicia]], con máis de 34 millóns de visitas.<ref>{{Cita audiovisual|título=Bolero de Ravel pola Orquestra Xoven da OSG|url=https://www.youtube.com/watch?v=8KsXPq3nedY|data=10-1-2022}}</ref> * [[Carlos Núñez]] tocou unha versión con [[Gaita galega|gaita]] no [[Fórum de Barcelona]] en 2006.<ref>{{Cita web|url=https://ghostarchive.org/varchive/qlJyT3hwZdE|páxina-web=arquivado en Ghostarchive.org|título=Carlos Núñez toca o Boléro|data-acceso=2006}}</ref> * [[Kalandraka]] publicou un libro ilustrado titulado O bolero de Ravel, protagonizado por animais en perigo de [[extinción]] personificados, en [[Lingua galega|galego]], [[Lingua portuguesa|portugués]], [[Lingua castelá|castelán]] e [[Lingua éuscara|éuscaro]].<ref>{{Cita web|url=https://www.kalandraka.com/o-bolero-de-ravel-pt.html|páxina-web=Ed. Kalandraka|título=O bolero de Ravel|data-acceso=9-1-2022|data-arquivo=10-01-2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220110214731/https://www.kalandraka.com/o-bolero-de-ravel-pt.html|url-morta=yes}}</ref> === Extractos de son en MIDI === {| border="0" style="text-align:center;" width="100%" | width="33%" | {| class="wikitable" border="1" |{{Son|Ritmo do ''Bolero''|}} |- |} | width="33%" | {| class="wikitable" border="1" |{{Son|Tema A do ''Bolero''|}} |- |} | width="33%" | {| class="wikitable" border="1" |{{Son|Tema B do ''Bolero''|}} |- |} |} == Notas == {{referencias|30em}} == Véxase tamén == {{Portal|Música clásica}} === Ligazóns externas === * [http://bejart.ch/ Béjart Ballet Lausanne] * [http://www.jorgedonn.com/ Jorge Donn] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141217225041/http://jorgedonn.com/ |date=17 de decembro de 2014 }} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Composicións musicais de 1928]] [[Categoría:Música clásica]] [[Categoría:Música de Francia]] [[Categoría:1928]] qwhc3pj1rnix1xbiw863qovsd0c91tj 0 546354 7108550 6065344 2025-06-27T17:40:17Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108550 wikitext text/x-wiki {{título en cursiva}} {{Taxobox | name = ''Cyanocorax yucatanicus'' | image = Yucatan Jay -Mexico -adult-8.jpg | image_caption=Adulto en México. | image_width= 270px | status = LC | status_ref =<ref name=U>[[BirdLife International]] (2020): [https://www.iucnredlist.org/species/22705693/137744682 ''Cyanocorax yucatanicus''] na ''[[UICN|Lista vermella]]'' da [[UICN]]. Versión 2021-3. Consultgada o 13 de xaneiro de 2022.</ref> | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordata]] | subphylum = [[Vertebrata]] | classis = [[Aves]] | ordo = [[Passeriformes]] | subordo = [[Passeri]] | superfamilia= [[Corvoidea]] | familia = [[Corvidae]] | genus = [[Cyanocorax]] | species = '''C. yucatanicus''' | binomial = '''Cyanocorax yucatanicus''' | binomial_authority = ([[Alphonse Joseph Charles Dubois|Dubois]], [[1875]]) | range_map = Cyanocorax yucatanicus map.png | range_map_width = 270px | range_map_caption = [[Área de distribución]] de '''''Cyanocorax yucatanicus''''' | synonyms = }} '''''Cyanocorax yucatanicus''''' é unha [[especie]] de [[aves|ave]] [[paseriforme]] da [[familia (bioloxía)|familia]] dos [[córvidos]], unha das 17 comprendidas no [[genus|xénero]] ''[[Cyanocorax]]''.<ref name=G>[https://www.gbif.org/species/2482574 ''Cyanocorax yucatanicus'' (Dubois, 1875)] no [[GBIF]]. Consultado o 13 de xaneiro de 2022.</ref><ref name=I>[https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=559633#null ''Cyanocorax yucatanicus'' (Dubois, 1875)] no [[ITIS]]. Consultado o 13 de xaneiro de 2022.</ref><ref>Gill, Frank; Donsker, David, eds. (2018): [https://www.worldbirdnames.org/bow/crows/ "Crows, mudnesters, birds-of-paradise"]. World Bird List Version 8.1. [[Unión Ornitolóxica Internacional|International Ornithologists' Union]]. Consultada o 21 de febreiro de 2022.</ref> É unha especie case [[endémica]] da [[península do Iucatán]], pero tamén habita en [[Belize]], [[Guatemala]] ([[El Petén]]) e no sur de [[México]] (estados de [[Quintana Roo]], [[Estado de Campeche|Campeche]], [[Estado do Iucatán|Iucatán]] e [[Tabasco]]). O seu [[hábitat]] natural son os [[bosque]]s secos [[trópico|subtropicais]] e tropicais, e os bosques antigos degradados. == Taxonomía == === Descrición === A especie foi descrita en [[1875]] polo [[ornitólogo]] [[Bélxica|belga]] [[Alphonse Joseph Charles Dubois]], baixo o nome de ''Cissilopha yucatanica''.<ref name=BL>[https://www.biolib.cz/en/taxon/id27515/ ''Cyanocorax yucatanicus'' (A. J. C. Dubois, 1875)] no [[BioLib]]. Consultado o 21 de febreiro de 2022.</ref> === Sinónimo === Ademais de polo nome actualmente válido, a especie coñceuse tamén polo sinónimo:<ref name=BL/> *''Cissilopha yucatanica'' ([[protónimo]]) === Subespecies === Na especie recoñecense dúas [[subespecies]]:<ref name=G/><ref name=BL/> *''Cyanocorax yucatanicus rivularis'' <small>(Brodkorb, 1940)</small> *''Cyanocorax yucatanicus yucatanicus'' <small>(A. J. C. Dubois, 1875)</small> == Características == ''Cyanocorax yucatanicus'' mide aproximadamente 30 cm de lonxitude. Os adultos teñen a [[plumaxe]] negra na maior parte do [[corpo]], coas [[á]]s, o dorso e a [[cola (zooloxía)|cola]] de cor azul cerúlea; os [[peteiro]]s son negros. Os aneis oculares e as [[pata]]s son de cor amarela. Os xuvenís do Iucatán teñen as partes espidas completamente amarelas e a plumaxe corporal branca en lugar de negra. [[Écdise|Mudan]] a plumaxe branca en setembro ou outubro, pero conservan o bico amarelo e o anel dos ollos durante uns meses máis. Tamén teñen as [[pluma|rectrices]] coa punta pálida, das que carecen os [[adulto]]s. == Distribución e hábitat == Atópase principalmente na [[península de Iucatán]], que comprende a parte norte de [[Belize]] e o [[departamento de El Petén]] do norte de [[Guatemala]] e os estados mexicanos de [[Estado de Iucatán|Iucatán]], [[Quintana Roo]] e [[Estado de Campeche|Campeche]]. Tamén está presente en partes dos estados veciños de [[Chiapas]] e [[Tabasco]].<ref name=U/> Os seus [[hábitat]]s naturais son [[bosque]]s secos [[trópico|tropicais]] e subtropicais, antigos bosques moi degradados e plantacións, encontrándose até os 250 m de altitude.<ref>Van Perlo, Ber (2006): ''Birds of Mexico and Central America''. [[Princeton, Nova Jersey]]: Princeton University Press. ISBN 978-0-6911-2070-6.</ref> == Estado de conservación == A [[Unión Internacional para a Conservación da Natureza e dos Recursos Naturais]] (UICN), considerdo que ''Cyanocorax yucatanicus'' é unha especie común na maior parte da súa [[área de distribución]], que é unha especie adaptábel e pénsase que a poboación vai aumentando a medida que a roza dos bosques está creando novas áreas de hábitat axeitado, e que non se identificaron ameazas particulares cualifica o seu status como ''LC'' (pouco preocupante).<ref name=U/> == Galería == <gallery mode="packed"> Chara Yucateca, Yucatan Jay, Cyanocorax yucatanicus (11066962386).jpg|En Quintana Roo Blue Jay Belize.jpg|En Belize Yucatan Jay (Cyanocorax yucatanicus) (7222925986).jpg|Comendo no chan Cyanocorax yucatanicus -Central America -immature-8.jpg|Inmaturo Cyanocorax yucatanicus -Tulum, Mexico - immature-8.jpg|Inmaturos en México </gallery> == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == {{commonscat}} {{wikispecies}} === Bibliografía === * Bird, J .P., Martin, R., Akçakaya, H. R., Gilroy, J., Burfield, I. J., Garnett, S. G., Symes, A., Taylor, J., Şekercioğlu, Ç. H. and Butchart, S. H. M. (2020): "Generation lengths of the world’s birds and their implications for extinction risk". ''Conservation Biology'' '''34''' (5): 1252-1261. === Outros artigos === * [[Córvidos]] * ''[[Cyanocorax]]'' === Ligazóns externas === * [http://ibc.lynxeds.com/species/yucatan-jay-cyanocorax-yucatanicus Yucatan Jay videos] on the Internet Bird Collection * [http://vireo.acnatsci.org/search.html?Form=Search&SEARCHBY=Common&KEYWORDS=yucatan+jay&showwhat=images&AGE=All&SEX=All&ACT=All&Search=Search&VIEW=All&ORIENTATION=All&RESULTS=24 Yucatan Jay photo gallery] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220113170851/http://vireo.acnatsci.org/search.html?Form=Search&SEARCHBY=Common&KEYWORDS=yucatan+jay&showwhat=images&AGE=All&SEX=All&ACT=All&Search=Search&VIEW=All&ORIENTATION=All&RESULTS=24 |date=13 de xaneiro de 2022 }} VIREO * [http://www.mangoverde.com/birdsound/picpages/pic189-16-4.html Photo-Medium Res] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120207100025/http://www.mangoverde.com/birdsound/picpages/pic189-16-4.html |date=07 de febreiro de 2012 }}; [http://www.mangoverde.com/birdsound/spec/spec189-16.html Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304055524/http://www.mangoverde.com/birdsound/spec/spec189-16.html |date=04 de marzo de 2016 }} mangoverde [http://www.mangoverde.com/birdsound/picpages/pic189-16-3.html Photo no. 2 of 5] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160306024814/http://www.mangoverde.com/birdsound/picpages/pic189-16-3.html |date=06 de marzo de 2016 }} * [http://world.std.com/~eva/mexico/immature_yucatan_jay.jpg Photo]; [http://world.std.com/~eva/mexico.html Article] world.std.com&ndaslh;"Mexican Birds: [[Villahermosa, Tabasco|Villahermosa]] and [[Palenque, Chiapas|Palenque]]" [http://world.std.com/~eva/mexico/yucatan_jay.jpg Photo-2] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Córvidos]] [[Categoría:Aves de América Central]] [[Categoría:Animais descritos en 1875]] mls2c7fd45f95zwgjypuxvr4nqvcftg 0 547498 7108481 6922311 2025-06-27T15:56:15Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108481 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:Liebig-Karte_Wie_der_Fuchs_den_Gänsen_predigt.jpg|miniatura| Cromo dun raposo predicando aos gansos]] Un '''cromo''', antes chamado '''cromolitografía''', é un pequeno papel impreso con patróns de cores que se recolle ou se usa en determinados xogos.<ref>{{Cita web|título=Dicionario|url=https://academia.gal/dicionario/-/termo/busca/cromolitograf%C3%ADa|páxina-web=Real Academia Galega|data-acceso=2022-01-23}}</ref> Hai varios tipos, dende os que se venden soltos -como unha especie de carta de colección- até os que forman coleccións temáticas, pensados para ser pegados nun álbum, pasando por edicións. cromos limitados conmemorativos, publicitarios ou educativos. Comercialízanse en sobres ou como agasallo coa compra dun artigo. Aínda que a súa forma máis habitual é rectangular, pódense atopar con moitos perfís, incluíndo [[Troqueo|troquelados]]. A liña entre ''cromos'' e ''adhesivos'' é difusa. O seu contido pode ser un debuxo ou unha fotografía, unha impresión ou calquera outro tipo de imaxe. Adoitan estar feitos para nenos e adolescentes, aínda que tamén poden atraer coleccionistas adultos. Os cromos de coleccións adoitan estar numerados e contan con ilustracións relacionadas con temas xenéricos como o [[deporte]], a [[arte]], a [[natureza]], a [[xeografía]], a [[historia]] ou a [[ciencia]], entre outras materias, ou algún específico como [[películas]], [[videoxogos]], [[Serie de televisión|series de televisión]] etc. == Historia == [[Ficheiro:Chromolithographie_(10).jpg|esquerda|miniatura| Cromolitografía publicada en [[1888]] por ''Liebig'', filial francesa de ''Campbell's'']] [[Ficheiro:Liebig_344_ITA_Front.jpg|miniatura|esquerda|Serie italiana de ''Liebig'']] Os precursores dos cromos remóntanse á antiga [[Sumeria]] e [[Roma antiga|Roma]], onde algúns nenos xa xogaban con taboíñas gravadas e papiros con debuxos. <ref name="vila">{{Cita web|url=http://www.vilaweb.cat/www/elpunt/noticia?p_idcmp=-990438|apelidos-editor=Vilaweb|data=23 de xaneiro de 2015|título=Un món ple de vida i color (cat)}}</ref> A principios do século XIX aparecen sinxelos gravados en branco e negro que os nenos pintaban a man. A partir de [[1820]], os cromos comezan a ser máis elaborados. En [[1837]], coa aparición da cromolitografía, as técnicas de impresión permitiron un grande aumento da produción, até entón artesanal. Máis tarde, a empresa alemá Mamelok &amp;amp; Söhne (''M&S'') converteuse no principal fabricante de cromos de cores, impresos e vernizados. Algúns pasteleiros alemáns utilizábanos para decorar os seus bolos.<ref>{{Cita web|título=Los Cromos, origen e historia|url=https://www.tispain.com/2011/12/los-cromos-origen-e-historia.html|páxina-web=Te interesa saber|data-acceso=2022-01-23|lingua=es|nome=Pedro|apelidos=PC|data-arquivo=23 de xaneiro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220123034913/https://www.tispain.com/2011/12/los-cromos-origen-e-historia.html|url-morta=yes}}</ref> Grazas ás novas técnicas de impresión, coincidindo cos inicios da publicidade popularizáronse os cromos. O primeiro documentado foi parte dunha serie de ''Bognard Litografia'' en [[1867]] para ilustrar os pavillóns da [[Exposición Universal]] de [[París]]. En [[1879]]'','' os cigarros ''Marqués de Lorne'' nos [[Estados Unidos de América|EEUU]] incorporaron imaxes de cartón para reforzar os paquetes, iniciativa que foi seguida alí pola maioría das [[Tabaco (planta)|tabacaleIras]]. Estas empresas desenvolveron unha intensa actividade durante as [[Década de 1880|décadas de 1880]] e [[Década de 1890|1890]] como editoras de cromos e emitiron numerosas coleccións, especialmente de xogadores de [[Béisbol|béisbol.]] === Ilustración === Historicamente e até a aparición da fotografía no mundo dos cromos, eran reproducións de debuxos creados para a colección. Ao longo dos anos, foron numerosos os debuxantes e ilustradores de todo o mundo que destacaron neste traballo. === Cromos de chocolate === O sector alimentario foi o que deu o pulo definitivo aos cromos. Os produtos de [[América]] e [[África]], como o [[cacao]], o [[café]] e os [[Dátil|dátiles,]] estaban envoltos en etiquetas brillantes, con deseños que eran unha atracción para os nenos. Algúns comerciantes visionarios pensaron que esas imaxes poderían converterse en impresións coleccionables. En [[1884]], ao francés Albert Poulain (de ''Chocolat Poulain'') <ref>{{Cita web|url=http://www.prodimarques.com/sagas_marques/poulain/poulain.php|data=2010|título=Poulain|data-acceso=23 de xaneiro de 2022|data-arquivo=05 de agosto de 2020|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200805081157/http://www.prodimarques.com/sagas_marques/poulain/poulain.php|url-morta=yes}}</ref> tivo a idea de poñer cromos nas tabletas de chocolate; o éxito daquela iniciativa deu lugar ao cambio de cromos, xa que moitas das imaxes se repetían. Durante anos, o cromo estivo ligado aos produtos alimenticios, sobre todo aos [[Chocolate|chocolates]]. === Os primeiros álbums de cromos === [[Ficheiro:Early_flight_02562u.jpg|miniatura| Serie de cartas coleccionables publicada en París por ''Romanet & Cie.'' arredor de 1890]] Nun principio os cromos non tiñan álbums e os coleccionistas pegábanos en todo tipo de soportes: xornais, cartafoles, tarxetas, felicitacións de Nadal etc. Tamén se empregaban para decorar caixas de madeira, mobles e outros obxectos mediante a técnica do ''decoupage''.<ref name="ara">{{Cita web|url=http://www.ara.cat/premium/societat/Nostalgia-que-pot-tocar-dits_0_430756952.html|apelidos-editor=Ara|data=20 febreiro 2011|título=Nostalgia que pot tocar els dits (cat)}}</ref> En [[1852]], Aristide Boucicaut, da tenda ''Le Bon Marché'', comezou a proporcionar un álbum para pegar cromos a cambio dos vales que obtivesen os clientes en cada compra. Entre os moitos produtos que regalaron cromos, mistos, caramelos e despois chocolates, foron os primeiros en distribuír álbums temáticos <ref name="ara"/> Nun principio, os álbums de cromos eran unha creación individual e única de cada coleccionista, a partir dun libro en branco (de aí o nome ''album'', "branco" en [[Lingua latina|latín]]). En [[Francia]], esta condición tivo moito éxito. Posteriormente, algunhas editoriais comezaron a editar os primeiros álbums co contido fixo, en forma de libros pedagóxicos que incorporaban ilustracións para pegar no lugar correspondente. === Eclosión durante o século XX === [[Ficheiro:Bill_Macdonald_1951.jpg|miniatura|Cromo do xogador de béisbol Bill Macdonald]] As coleccións de xogadores de béisbol, populares nos Estados Unidos, consolidáronse durante o século XX. O coleccionismo de cromos converteuse nun fenómeno mundial con numerosos seguidores, tanto en [[América do Norte|Norteamérica]] como en [[Europa]]. En [[1934]], Mamelok trasladou a súa sede e maquinaria de [[Alemaña]] a [[Gran Bretaña]] e converteuse en ''Mamelok Press Ltd'' e converteuse nun líder mundial na industria de cromos. <ref name="saber">{{Cita web|url=http://www.teinteresasaber.com/2011/12/los-cromos-origen-e-historia.html|data=abril 2013|título=Los cromos, origen e historia (en castelán)}}</ref> Durante as [[Década de 1930|décadas de 1930]] e [[Década de 1940|1940]], as coleccións foron cada vez máis variadas, centradas en todo tipo de temas, desde a historia ás ciencias naturais, xeografía, historia das relixións etc. Nos Estados Unidos, popularizáronse as coleccións dedicadas ao [[baloncesto]], [[fútbol americano]] e [[hóckey sobre xeo]], alén das habituais de [[béisbol]]. Daquela, tamén se popularizaron os cromos de [[goma de mascar]], un costume que se estendeu cedo polo mundo. Nos 40s, a maioría eran imaxes de personaxes de [[banda deseñada]], como [[Superman]], no formato de pequenos cromos de cartón. Na seguinte década, os cromos fotográficos de actores e actrices de Hollywood fixéronse populares. Durante a [[década de 1960]], os máis habituais eran os de personaxes de [[debuxos animados]] ou as ilustracións dun artista contratado especificamente pola empresa de gomas de mascar, aínda que tamén houbo algúns de grupos musicais famosos, especialmente os [[The Beatles|Beatles]]. [[Ficheiro:The_Del_Vikings_1957.JPG|miniatura|Cromos de estrelas da música e do cinema foron moi populares na segunda metade do s. XX]] === En España === No Estado español o coleccionismo popularizouse a finais da década dos 40. Durante a ditadura franquista, todos os cromos publicados en [[España]] foron en [[Lingua castelá|castelán]]. Previamente algunhas [[Auca|aucas]] pasaron aos cromos, como a ''Vida d'en Bernat Xinxola'', <ref name="ara"/> e o ''Àlbum Catalunya'', unha colección de adhesivos distribuídos pola revista ''Carnet''. En 1934 aparecen dous relixiosos: ''Álbum del Catecisme'' e ''Álbum d'Historia Sagrada'', do que tamén había versión en castelán e houbo outros intentos de publicar cromos en [[Lingua catalá|catalán]], como a colección ''Història de Catalunya'' de Xocolata Juncosa ([[1933]]). Nos [[Década de 1950|anos 50]] aparecen numerosas coleccións, xa só en castelán, algunhas das cales foron especialmente lembradas, como os volumes enciclopédicos de ''Las marabillas del universo''. e moitas outras. <ref name="saber"/> O historiador Javier Matesanz fai un percorrido pola historia dos cromos na súa obra ''La vida en cromos.'' <ref>{{Cita web|título=La vida en cromos: Los álbumes de nuestra infancia|url=https://dolmeneditorial.com/tienda/la-vida-en-cromos-los-albumes-de-nuestra-infancia/|páxina-web=Dolmen Editorial|data-acceso=2022-01-23|lingua=es}}</ref> === En Galiza === [[Ficheiro:Treboada_ou_Zés_pereira_en_Compostela_(1922).png|thumb|300px|esquerda|As estampas de [[Luís Casado|Ksado]] sobre festas, mercados, feiras e romarías tiveron moito éxito de vendas]] Cara a mediados do [[Século XX|s. XX]] houbo exemplos diversos: a colección de Casulleras recollía xoias monumentais galegas; as ''estampas'' de [[Ksado]], con 407 fotos [[Sepia (cor)|sepia]] sobre mercados e feiras populares <ref>{{Cita web|título=estampas de galicia. album nº 1. colección ksad - Comprar Álbumes antiguos completos en todocoleccion - 287250023|url=https://www.todocoleccion.net/album-completo/estampas-galicia-album-n-1-coleccion-ksado-vigo-1936-fotografias-antiguas-completo~x287250023|páxina-web=www.todocoleccion.net|data-acceso=2022-01-23}}</ref>, esgotáronse en dous meses. ''Bellezas de Galicia'' de [[Gil Cañellas]] foi outra moi exitosa composta por 528 estampas en [[branco e negro]], con vistas tomadas en [[1926]] de pontes, ríos, illas, cruceiros, romarías..; a capa do álbum era un debuxo da [[catedral de Santiago]] asinado por Mel <ref>{{Cita web|título=Las bellezas de Galicia. 528 cromos en negro. 1926. J. G. Cañellas|url=https://www.elcoleccionistaeclectico.com/es/las-bellezas-de-galicia-528-cromos-en-negro-1926-j-g-canellas-p22503|páxina-web=El Coleccionista Ecléctico|data-acceso=2022-01-23|lingua=es}}</ref>. Trinta anos despois, en 1966, Cromoastur editou outra colección co mesmo nome coordinada por Luis Martínez Estrada, con 553 vistas de vilas, paisaxes, mosteiros, praias, portos etc.<ref>{{Cita web|título=las bellezas de galicia (cromoastur) - Comprar Álbumes antiguos completos en todocoleccion - 27125881|url=https://www.todocoleccion.net/album-completo/las-bellezas-galicia-cromoastur~x27125881|páxina-web=www.todocoleccion.net|data-acceso=2022-01-23|data-arquivo=23 de xaneiro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220123023358/https://www.todocoleccion.net/album-completo/las-bellezas-galicia-cromoastur~x27125881|url-morta=yes}}</ref> Galiza tamén tivo presenza en coleccións lanzadas en todo o Estado. Motivos galegos aparecen en álbums como ''Marabillas del mundo'' e ''Bellezas de España'', de [[Editorial Bruguera|Bruguera]]. Tamén, coa terminoloxía peculiar da época, editaron ''Razas humanas'' con 128 adhesivos a toda cor. A imaxe número 1 é o ''Gaiteiro Gallego'' co pé de páxina: ''"Los gallegos proceden de los celtas, que pertenecieron a su vez a la raza aria o indoeuropea. Galicia es un país de clima humedo y suelo muy fértil y montañoso. En la costa la pesca ofrece una saneada fuente de riqueza y saneados beneficios".''<ref>{{Cita web|título=Proxecto Virtual Patrimonio Musical Galego: Debuxos e a música nas revistas, xornais e outros I|url=https://patrimoniomusicalgalego.blogspot.com/2011/05/debuxos-e-musica-nas-revistas-xornais-e.html|páxina-web=Proxecto Virtual Patrimonio Musical Galego|data=2011-05-01|data-acceso=2022-01-23}}</ref> En ''Bellezas de España'', álbum de 250 cromos, o capítulo dedicado a Galiza consta de cinco páxinas, 28 estampas con lugares e monumentos como a [[Torre de Hércules]], a igrexa de [[Vilar de Donas, Palas de Rei|Vilar de Donas]], a [[Capela da Virxe Peregrina de Pontevedra|capela da Peregina]] ou a [[Ponte Maior de Ourense|ponte romana de Ourense]]. Bruguera tamén incluíu a sé compostelá en ''Maravillas del Mundo II'', Nestlé nos álbums ''Las Maravillas del Universo'' <ref>{{Cita web|título=vv.aa. las maravillas del universo. ii volumen. - Comprar Álbumes antiguos incompletos en todocoleccion - 55021214|url=https://www.todocoleccion.net/album-incompleto/vv-aa-maravillas-universo-ii-volumen-series-25-48-rm73683~x55021214|páxina-web=www.todocoleccion.net|data-acceso=2022-01-23}}</ref> e ''Historia de España'' e a editorial Casulleras no álbum ''Monumentos y Bellezas de España.'' Nestlé en ''Mi álbum'', na serie dedicada aos castelos recolle a fortificación luguesa de [[Pambre, Palas de Rei|Pambre]], que tamén aparece xunto coas fortalezas de [[Andrade, Pontedeume|Andrade]], [[Castelo de Santo Antón|San Antón]], a [[Torre da homenaxe|Torre do Homenaje]] no álbum ''Castillos de España'' de Casulleras, en 1957. A editorial Ruiz Romero na súa colección ''Los Hombres del Norte'' de 185 cromos, dedica tres deles á chegada dos viquingos á costa galega, enviados por Gunderald. A breve resención indica que desembarcaron oito mil guerreiros aos que o bispo compostelán, [[Sisnando II de Iria|Sisnando]], se enfrontou tras armar á poboación local. Tras falecer na [[batalla de Fornelos]], [[Rosendo de Celanova|San Rosendo]] toma o relevo e ''"lanzándose contra el enemigo, electrizó a los gallegos con su ejemplo, haciéndoles contener en principio a las mesnadas invasoras"''.<ref>{{Cita web|título=Galicia vista a través de los viejos álbumes de cromos|url=https://www.elcorreogallego.es/hemeroteca/galicia-vista-traves-viejos-albumes-cromos-PGCG573905|páxina-web=www.elcorreogallego.es|data-acceso=2022-01-23|lingua=es-ES}}</ref> === Entrada das principais editoriais === Durante a década de 1960, os cromos convertéronse nun fenómeno a escala mundial grazas á súa chegada ao [[quiosco]]. Desde o momento no que os fans tiñan as súas tarxetas e álbums ao alcance dos seus dedos sen ter que mercar ningún alimento, só tiñan que acudir a unha librería, papelería ou quiosco para facelo, os cromos espallados entre amplas capas da poboación de todo o mundo. No Estado español a maioría das editoriais estaban en Madrid, Barcelona e País Vasco, como [[Editorial Bruguera|Bruguera]], Ruiz Romero, Ibis, Difusora de Cultura, Álbumes Españoles (creadores de ''Vida y Color'' <ref name="vila"/>), Ediciones Este, Susaeta, Nueva Situación e Publicaciones Fher[[País Vasco (rexión histórica)|.]] Outra editorial moi presente no Estado daquela era a [[México|mexicana]] Novaro. Ademais a filial catalá de Bimbo creaba anualmente coleccións de cromos (incluídas como agasallo na súa pastelería) con clásicos como ''Nuestro Mundo'' ou ''El porqué de las cosas''.<ref>{{Cita web|url=http://www.vilaweb.cat/www/elpunt/noticia?p_idcmp=-990928|apelidos-editor=El punt|data=|título=Vilaweb}}</ref> === Cromos de fútbol === [[Ficheiro:Henri_Michel_en_1971.jpg|miniatura|Un cromo dos primeiros autoadhesivos]] O impulso internacional definitivo para os cromos deuno o italiano Giuseppe Panini, fundador en [[1961]] da empresa líder mundial de edición de cromos, Panini, con sede en [[Módena]]. As súas coleccións de futbolistas, series de TV, filmes etc. chegaron a todo o mundo. Os máis populares que publica, non obstante, seguen sendo os de fútbol: a primeira colección que publicou a empresa foi deste deporte e vendeu 3 millóns de sobres; ao ano seguinte, a cifra ascendeu a 15 millóns, e un ano despois alcanzou os 29 millóns de sobres. <ref name="saber"/> En [[1965]], publicouse o primeiro álbum de Panini non futbolístico'': Aerei e Missili'' ("Avións e mísiles"), seguido da colección ''Animali di tutto il mondo''. En [[1970]], durante a [[Mundial de Fútbol de 1970|Copa do Mundo en México]], foi lanzado por primeira vez un álbum edición internacional e despois apareceron os primeiros cromos autoadhesivos, na tempada de fútbol [[1971]] / [[1972|72]]. Os cromos, sobre todo os relacionados co fútbol, puxéronse de moda. Cada ano, aproximadamente un mes antes do comezo [[Liga de Fútbol Profesional|da liga de fútbol]], a nova colección aparecía cos xogadores de cada equipo. A inclusión de futbolistas famosos nas coleccións aumentou considerablemente as vendas de cromos. Algunhas editoriais incluso regalaron os álbums cando saían da escola para animar aos nenos a comezar e completar a colección. <ref name="saber"/> Os autoadhesivos non existían até mediados dos anos 70, había que pegalos ao álbum con cola. As coleccións duraban como as tempadas futbolísticas: comezaban en setembro e remataban ao ano seguinte en xuño se a colección tiña éxito. <ref name="hisc" /> En liñas xerais, un intercambio de cromos duraba un curso escolar. === Evolución a partir dos anos 70 === En canto aos cromos de alimentos, durante a década dos 70 continuou a gran popularidade das coleccións Bimbo, compartida coa de marcas de goma de mascar. A maioría destes tipos de cromos xa eran de plástico autoadhesivo, sendo moi coñecido o de [[regalicia]] ''Cosmos'', con cromos de [[ciencia ficción]] (naves espaciais, robots e similares). Nos [[Década de 1980|anos 1980]], coa abundancia de marcas no mercado houbo varias innovacións, como os cromos prateados dos [[Ewoks: The Battle for Endor|Ewoks]], os cromos-calcomanía dos Snorkels, He-Man e os outros, e os cromos [[Holografía|holográficos]]. Moitas veces había premios cos que conseguir un cartel ou álbum para pegalos. Durante a [[década de 1990]], a maioría dos cromos de goma de mascar seguiron a estética dos oitenta. [[Dragon Ball]] e [[D'Artacán y los tres mosqueperros|D'Artacan]] trouxeron novos editores de cromos como ''Sonric's'' e ''Boomer''. === Actualidade === Algunhas das antigas marcas de goma de mascar, como ''Dubble Bubble'' e ''Boomer'', aínda existen hoxe en día, aínda que case todas deixaron de incluír cromos nos seus produtos (como o fixeron os fabricantes de chocolate, tabaco e panadería). Hoxe o cromo evolucionou cara a outros formatos e variantes, incluíndo cromo perfumado ou figura, xoguete ou doce.<ref name="vila"/> Con todo, o clásico cromo continúa sobre todo grazas ás grandes editoriais como Panini: nas últimas tempadas, Panini produciu ata mil millóns de sobres de cromos ao ano. Ao longo dos seus máis de 40 anos de existencia, a compañía italiana imprimiu máis de 20 billóns de cromos.<ref>{{Cita web|título=Panini United Kingdom: Curiosity|url=http://collectibles.panini.co.uk/company/curiosity.html|páxina-web=web.archive.org|data=2015-10-01|data-acceso=2022-01-23|data-arquivo=01 de outubro de 2015|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20151001000735/http://collectibles.panini.co.uk/company/curiosity.html|url-morta=unfit}}</ref> A afección polos cromos segue viva hoxe, sendo o fútbol aínda o tema máis popular. Por outra banda, a chegada de [[Internet]] facilitou moito este tipo de coleccionismo, xa que existen numerosas páxinas web para intercambiar cromos repetidos con outros afeccionados. Outras webs ofrecen a posibilidade de realizar coleccións virtuais. <ref name="saber"/> Tamén hai todo tipo de webs e blogs nostálxicos onde lembrar a historia dos cromos, álbums, coleccións e todo o relacionado con eles. En Galiza, unha iniciativa de ''Quepasanacosta?'' materializouse no primeiro álbum de cromos do Fútbol Feminino Galego (e estatal) protagonizado por 600 xogadoras das ligas estatais e galega, e por estrelas internacionais, incluíndo a Vero Boquete que aparece na capa.<ref>{{Cita web|url=https://twitter.com/albumfutfemgal?|páxina-web=Twitter de AlbumFutFemGal|título=Álbum de Cromos do Fútbol Feminino Galego|data-acceso=22-1-2022}}</ref> Para rematar, os cromos convertéronse nun elemento cotián e deixaron expresións e frases populares como ''"estar feito un cromo"'' ou ''"cambio de cromos"'' para falar de negociacións políticas.<ref>{{Cita web|título=De "cambio de cromos" a "recambio sen proxecto de país": as mudanzas de Feixoo na Xunta non convencen a oposición |url=https://www.nosdiario.gal/articulo/politica/mudanzas-feixoo-xunta-non-convencen-marea-psdeg-nin-bng/20180926195202072375.html|páxina-web=[[Nós Diario]]|data-acceso=2022-01-23 }}</ref> == Pasatempos e xogos == Durante décadas, xa no recreo ou ao saír do colexio, amigos e compañeiros reuníanse para intercambiar aqueles cromos que repetiran. Algúns deles, os máis difíciles de conseguir pola súa escasa presenza nos sobres, obtiveron un prezo elevado que nalgúns casos podía chegar aos 40 cromos a cambio dun só. <ref name="hisc">{{Cita web|url=http://factoriadelcomic.blogspot.com.es/2011/03/la-historia-de-nuestros-cromos.html|apelidos-editor=Factoría del Cómic|data=25 de marzo de 2011|título=Historia de nuestros cómics (en castelán)}}</ref> As temáticas das coleccións eran, como se dixo, moi diversas.<ref>{{Cita web|título=Te lo cambio (Aquellas colecciones de cromos)|url=https://yofuiaegb.com/te-lo-cambio-aquellas-colecciones-de-cromos/|data-acceso=2022-01-23|lingua=es|nome=Javier|apelidos=Ikaz}}</ref> Incluso había xogos pensados para xogar con cromos e aumentar a colección privada ao mesmo tempo, entre os que era moi popular o coñecido como ''"La Pila":'' Púxose en xogo unha cantidade estipulada de cromos, cada un do mesmo xogador, a non ser que houbese algúns que fosen máis difíciles de conseguir e que valían máis que un - amontoados no chan, deixando o debuxo boca abaixo (tamén podías optar por deixalos boca abaixo) e o xogo consistía en pegar á pila co teu baleiro. man intentando darlle a volta o maior número posible de cromos. Os xogadores foron golpeando a pila na orde preestablecida e cada un colleu as cartas que se podían virar co golpe. En galego nalgunhas vilas é chamado o ''xogo dos pallasos''. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * [http://www.cromopedia.es ''Web de Cromopedia'', dedicada aos cromos] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220121202806/http://cromopedia.es/ |date=21 de xaneiro de 2022 }} {{Es}} * [http://www.micromo.es ''Sitio web Mi Cromo'', dedicado ás coleccións históricas] {{Es}} * [http://memoriasdeplasticoypapel.blogspot.com.es/ Blog ''Memorias de plástico e papel'', con información sobre a historia dos cromos] {{Es}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Edición]] [[Categoría:Coleccionismo]] [[Categoría:Artes gráficas]] dpt6qtg71v98j9fp2kywxjvjzhn0l0q 0 551250 7109111 6490624 2025-06-28T01:48:13Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109111 wikitext text/x-wiki {{biografía}} '''Des Rocs''' é un músico [[estadounidense]] de [[Música rock|rock]] orixinario da cidade de [[Nova York]]. Trátase dun proxecto en solitario producido e liderado polo neoiorquino Daniel Rocco. Cando está de xira, acompáñano William Tully e Eric Mendelsohn, amigos seus e compañeiros a nivel musical dende hai moitos anos.<ref>{{Cita web|url=https://desrocs.com/bio/|2=|título=i’m Des Rocs! enough about me though, how are you doin?|data-acceso=30 de xullo de 2021|lingua=en-US|data-arquivo=30 de xullo de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210730234358/https://desrocs.com/bio/|url-morta=yes}}</ref><ref>{{Cita web|data=30 de xullo de 2021|url=https://www.altpress.com/features/des-rocs-mmc-new-album-lp/|título=Des Rocs Announces Debut Album, Unleashes Anthemic New Single “MMC”: Stream|data-acceso=30 de xullo de 2021|lingua=en-US}}</ref><ref>{{Cita web|data=2021-04-12|url=https://wmmr.com/2021/04/12/des-rocs-in-studio-z/|título=Des Rocs in Studio Z|data-acceso=4 de agosto de 2021|lingua=en|data-arquivo=19 de maio de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210519203207/https://wmmr.com/2021/04/12/des-rocs-in-studio-z/|url-morta=yes}}</ref> Des Rocs ten feito xiras con bandas de rock como [[Muse]] ou [[The Rolling Stones]].<ref name=":1">{{Cita web|data=2020-08-24|url=https://americansongwriter.com/des-rocs-is-hell-bent-on-resuscitating-rock-n-roll/|título=Des Rocs is Hell-bent on Resuscitating Rock N’ Roll|data-acceso=3 de agosto de 2021|lingua=en-US}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.newsday.com/entertainment/music/des-roc-rolling-stones-tour-1.32015872|título=LI's Des Rocs to open for Rolling Stones on their stadium tour|data-acceso=3 de agosto de 2021|lingua=en|data-arquivo=21 de maio de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210521215419/https://www.newsday.com/entertainment/music/des-roc-rolling-stones-tour-1.32015872|url-morta=yes}}</ref><ref name=":2">{{Cita web|url=https://www.psychologytoday.com/us/blog/brick-brick/202012/conversation-about-the-power-music-des-rocs|título=A Conversation About the Power of Music With Des Rocs|data-acceso=3 de agosto de 2021|lingua=en}}</ref> A música de Rocco ten influencias de [[Muse]], [[Elvis Presley]], [[Jimi Hendrix]], [[Roy Orbison]], [[Kanye West]] e [[Queen]]. Porén, ten un estilo propio e xenuíno.<ref name=":1" /><ref>{{Cita web|url=https://www.xsnoize.com/interview-incendiary-us-artist-des-rocs-im-going-to-change-rock-music-forever/|título=INTERVIEW: Incendiary US artist DES ROCS - "I'm going to change rock music forever!"|data-acceso=4 de agosto de 2021lingua=en-GB}}</ref><ref>{{Cita web|data=2020-12-11|url=https://www.wonderlandmagazine.com/2020/12/11/new-noise-des-rocs/|título=NEW NOISE: DES ROCS|data-acceso=3 de agosto de 2021|lingua=en-US}}</ref><ref>{{Cita web|data=2021-08-03|url=http://cloutcloutclout.com/features/who-tf/des-rocs/|título=WHO TF IS DES ROCS?|data-acceso=4 de agosto de 2021|lingua=en-GB}}</ref> == Historia == === Orixes e EPs (2018–2020) === Rocco comezou a actuar en bares e sotos xa dende os 13 anos.<ref>{{Cita web|data=18 de maio de 2021|url=https://loudwire.com/des-rocs-first-headline-tour-fall-2021/|título=Des Rocs Announces First Headlilne Tour This Fall|data-acceso=3 de agosto de 2021|lingua=en}}</ref><ref>{{Cita web|data=21 de agosto de 2019|url=https://loudwire.com/des-rocs-modernize-rock-interview/|título=Des Rocs Is Pushing Boundaries To Modernize Rock And Roll One Song At A Time|data-acceso=3 de agosto de 2021|lingua=en}}</ref> Antes de iniciar o proxecto Des Rocs, formaba parte da banda Secret Weapons, a cal foi abreconcertos de bandas como [[Panic! at the Disco]], [[Fall Out Boy]] ou [[Weezer]].<ref name=":2"/> Secret Weapons decidiu ficar nun parón permanente tralo deterioración da saúde de Gerry Lang a causa da [[doenza de Lyme]] que padece.<ref>{{Cita web|data=2019-02-22|url=https://www.newsday.com/entertainment/columnists/glenn-gamboa/des-rocs-danny-rocco-secret-weapons-1.27592962|título=LI Sound: For his next act, Secret Weapons' Danny Rocco becomes Des Rocs|data-acceso=3 de agosto de 2021|lingua=en|data-arquivo=04 de agosto de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210804082613/https://www.newsday.com/entertainment/columnists/des-rocs-danny-rocco-secret-weapons-1.27592962|url-morta=yes}}</ref> Rocco, xa en solitario, publicou o seu primeiro EP, ''Let The Vultures In'', en [[novembro]] de [[2018]]. === Xira ''Alive'' e ''A Real Good Person in a Real Bad Place'' (2021) === Na [[primavera]] de [[2021]], Des Rocs anunciou a xira ''Alive'' cun concerto en ''[[streaming]]'' (o "Des Rocs Alive Virtual Concert"). Ao comezo do [[outono]] de [[2021]], iniciou unha xira, con concertos en máis de 20 cidades dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], que rematou no Bowery Ballroom da cidade de [[Nova York]].<ref>{{Cita web|data=2021-06-08|url=https://www.xsnoize.com/des-rocs-announces-worldwide-livestream-event/|título=DES ROCS announces worldwide livestream event|data-acceso=2021-09-21|lingua=en}}</ref> O concerto virtual, no cal estreou o [[EP]] ''This is Our Life'', rematou co tema "Tick", do que sería o seu próximo álbum, xa previamente anunciado. A letra do tema tamén aludía ao título de dito álbum, ''A Real Good Person in a Real Bad Place''. O título e os cortes do álbum anunciáronse o [[30 de xullo]] de [[2021]], coincidindo co lanzamento do primeiro single do álbum, "MMC" (Mickey Mouse Club).<ref>{{Cita web|url=https://consequence.net/2021/07/des-rocs-debut-album-new-single-mmc/|título=Des Rocs Announces Debut Album, Unleashes Anthemic New Single “MMC”: Stream|lingua=en|data-acceso=2021-09-21}}</ref> Des Rocs lanzou dous singles máis antes da estrea do álbum: "Imaginary Friends" e "Hanging by a Thread". == Discografía == === Álbums de estudio === {| class="wikitable plainrowheaders" |- ! rowspan="2" |Título ! rowspan="2" |Datos do álbum ! colspan="2" |Posto máis alto das listas de vendas |- ! scope="col" style="width:3em;font-size:85%;" | [[Billboard 200|US]] ! scope="col" style="width:3em; font-size:85%;" | [[Top Rock Albums|US<br />Rock]] |- ! scope="row" | ''A Real Good Person In A Real Bad Place'' | *Data de lanzamento: 24 de setembro de 2021 *Discográfica: [[300 Entertainment]] *Formato: Descarga dixital, streaming | style="text-align:center;" |— | style="text-align:center;" |— |} === EP === {| class="wikitable plainrowheaders" !Título ! Datos do [[EP]] |- !''Let The Vultures In'' | *Lanzamento: 2 de novembro de 2018 *Discográfica: ''autoeditado'' *Formato: Descarga dixital, streaming |- !''Martyr Parade'' | *Lanzamento: 2 de novembro de 2019 *Discográfica: Lowly *Formato: Descarga dixital, streaming |- !''This Is Our Life'' | *Lanzamento: 11 de decembro de 2020 *Discográfica: 300 Entertainment *Formato: [[Long Play|LP]], descarga dixital, streaming |} === Singles === {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center;" ! rowspan="2" |Título ! rowspan="2" |Ano ! colspan="2" |Posto máis alto das listas de vendas ! rowspan="2" |EP ou álbum |- ! scope="col" style="width:3em;font-size:85%;" |[[Alternative Songs|US<br>Alt.]] ! scope="col" style="width:3em;font-size:85%;" |[[Mainstream Rock (chart)|US<br>Main.]] |- !"Used to the Darkness" | rowspan="3" |2018 |— |— | rowspan="3" |''Let The Vultures In'' |- !"Let Me Live / Let Me Die" |— |— |- !"Maybe, I" |— |— |- !"Outta My Mind" | rowspan="3" |2019 |— |— | rowspan="3" |''Martyr Parade'' |- !"Dead Ringer" |— |— |- !"SLO" |— |— |- !"This Is Our Life" | rowspan="4" |2020 |36<ref>{{Cita web||url=https://www.racpro.com/grid.php?pid=4&sid=80954&type=md&nossl=1|data-acceso=2021-09-29|páxina-web=www.racpro.com|título=Records & Charts}}</ref> |23<ref>{{Cita web|url=https://www.racpro.com/grid.php?pid=4&sid=80954&type=ms&nossl=1|data-acceso=2021-09-29|páxina-web=www.racpro.com|título=Records and Charts}}</ref> | rowspan="2" |''This Is Our Life'' |- !"Nothing Personal" |— |— |- !"Wayne" |— || — | rowspan="2" | sen álbum |- !"I Know" |— |— |- !"MMC" | rowspan="3" |2021 |— |— | rowspan="3" |''A Real Good Person In A Real Bad Place'' |- !"Imaginary Friends" |— |— |- !"Hanging by a Thread" |— |— |} === Videoclips === {| class="wikitable" !Ano !Título !Produción !Dirección !Ref. |- |2018 |"HVY MTL DRMR (Official Visual Experience)" | |Kristjan Thor |align=center|<ref>{{Cita web|título=Des Rocs - Ruby with the Sharpest Lies (Official Music Video)|url=https://www.youtube.com/watch?v=STNOhMkSZh4|lingua=en|data-acceso=29 de outubro de 2021}}</ref> |- | rowspan="7" |2020 |"Wayne (Official Video Experience)" |Des Rocs | |align=center|<ref>{{Cita web|título=Des Rocs - Wayne (Official Video Experience)|url=https://www.youtube.com/watch?v=rXYnYsFxaHE|archive-url=https://web.archive.org/web/20210504144012/https://www.youtube.com/watch?v=rXYnYsFxaHE|lingua=en|data-acceso=30 de xullo de 2021|dataarquivo=4 de maio de 2021|urlmorta=non}}</ref> |- |"I Know" |Des Rocs | |align=center|<ref>{{Cita web|título=Des Rocs - I Know (Official Music Video)|url=https://www.youtube.com/watch?v=jU8vGxFicoU|archive-url=https://web.archive.org/web/20210804082622/https://www.youtube.com/watch?v=jU8vGxFicoU|lingua=en|data-acceso=30 de xullo de 2021|dataarquivo=4 de agosto de 2021|urlmorta=non}}</ref> |- |"This Is Our Life" |Dreambear |Rock & Egg |align=center|<ref name=":0">{{Cita web|título=Des Rocs - This is Our Life (Official Music Video)|url=https://www.youtube.com/watch?v=n0LOyYtWny8|archive-url=https://web.archive.org/web/20210730234355/https://www.youtube.com/watch?v=n0LOyYtWny8|lingua=en|data-acceso=30 de xullo de 2021|dataarquivo=30 de xullo de 2021|urlmorta=non}}</ref> |- |"Nothing Personal (Official Video Experience)" | | |align=center|<ref>{{Cita web|título=Des Rocs - Nothing Personal (Official Video Experience)|url=https://www.youtube.com/watch?v=cV0Eyvm49KA|archive-url=https://web.archive.org/web/20210804082623/https://www.youtube.com/watch?v=cV0Eyvm49KA|lingua=en|data-acceso=30 de xullo de 2021|dataarquivo=4 de agosto de 2021|urlmorta=non}}</ref> |- |"POS (Official Video Experience)" | | |align=center|<ref>{{Cita web|título=Des Rocs - POS (Official Video Experience)|url=https://www.youtube.com/watch?v=3t1E7zh33NM|archive-url=https://web.archive.org/web/20210730234359/https://www.youtube.com/watch?v=3t1E7zh33NM|lingua=en|data-acceso=30 de xullo de 2021|dataarquivo=30 de xullo de 2021|urlmorta=non}}</ref> |- |"Suicide Romantics (Official Video Experience)" | | |align=center|<ref>{{Cita web|título=Des Rocs - Suicide Romantics (Official Video Experience)|url=https://www.youtube.com/watch?v=7dwICsr0a6Y|archive-url=https://web.archive.org/web/20210731083625/https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=7dwICsr0a6Y&feature=youtu.be|lingua=en|data-acceso=30 de xullo de 2021|dataarquivo=31 de xullo 2021|urlmorta=non}}</ref> |- |"Pieces (Official Video Experience)" | | |align=center|<ref>{{Cita web|título=Des Rocs - Pieces (Official Video Experience)|url=https://www.youtube.com/watch?v=h-B9K9jCFkQ|archive-url=https://web.archive.org/web/20210731082253/https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=h-B9K9jCFkQ|lingua=en|data-acceso=30 de xullo de 2021|dataarquivo=31 de xullo 2021|urlmorta=non}}</ref> |- | rowspan="3" |2021 |"Pieces (Official Music Video)" | | |align=center|<ref>{{Cita web|título=Des Rocs - Pieces (Official Music Video)|url=https://www.youtube.com/watch?v=ZXQD_M-UfAE|archive-url=https://web.archive.org/web/20210731015155/https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=ZXQD_M-UfAE&feature=youtu.be|lingua=en|data-acceso=30 de xullo de 2021|dataarquivo=31 de xullo 2021|urlmorta=non}}</ref> |- |"MMC" | |Bobby Hanaford |align=center|<ref>{{Cita web|título=Des Rocs - MMC (Official Music Video)|url=https://www.youtube.com/watch?v=HPFEWN317Xw|archive-url=https://web.archive.org/web/20210731075652/https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=HPFEWN317Xw&feature=youtu.be|lingua=en|data-acceso=30 de xullo de 2021|dataarquivo=31 de xullo 2021|urlmorta=non}}</ref> |- |"Ruby with the Sharpest Lies (Official Music Video)" | | |<ref>{{Cita web|título=Des Rocs - Ruby with the Sharpest Lies (Official Music Video)|url=https://www.youtube.com/watch?v=STNOhMkSZh4|lingua=en|data-acceso=28 de outubro de 2021}}</ref> |} == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Ligazóns externas === * [http://www.desrocs.com/ Sitio web oficial] {{control de autoridades}} [[Categoría:Personalidades do rock]] [[Categoría:Nados en Nova York]] 9c01m12zcry6lluwlq6dykevh3b0vtg 0 554438 7108620 6204046 2025-06-27T18:58:12Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108620 wikitext text/x-wiki As '''células épsilon''' (células ε) son un dos cinco tipos de [[célula (bioloxía)|células]] [[sistema endócrino|endócrinas]] que se encontran nas rexións do [[páncreas]] chamadas [[illote de Langerhans|illotes de Langerhans]].<ref>{{Cite web|url=https://courses.lumenlearning.com/boundless-ap/chapter/the-pancreas/|title=The Pancreas {{!}} Boundless Anatomy and Physiology|website=courses.lumenlearning.com|access-date=2019-02-19}}</ref> As células épsilon producen a [[hormona]] [[ghrelina]], que induce o apetito. Descubríronse primeiramente en [[rato]]s. En humanos estas células supoñen menos do 1% de todas as células dos illotes. Están conectadas por medio de [[unión estreita|unións estreitas]] que as fan impermeables a compostos hidrosolubles.<ref>{{Cite book|title=Molecular cell biology|author=Lodish, Harvey F.|isbn=9781464183393|oclc=1003278428|date=2016-04-01}}</ref> == Descubrimento == Estas células descubríronse cando uns investigadores estudaron os illotes pancreáticos de ratos comparando o tecido pancreático de rato normal durante o desenvolvemento co de [[rato knockout|ratos knockout]].<ref>{{Cite journal|last1=Sussel|first1=Lori|last2=Sosa-Pineda|first2=Beatriz|last3=Elghazi|first3=Lynda|last4=Pugh-Bernard|first4=Aimee E.|last5=Prado|first5=Catherine L.|date=2004-03-02|title=Ghrelin cells replace insulin-producing β cells in two mouse models of pancreas development|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences|language=en|volume=101|issue=9|pages=2924–2929|doi=10.1073/pnas.0308604100|issn=0027-8424|pmid=14970313|pmc=365721|bibcode=2004PNAS..101.2924P }}</ref> Atoparon que un páncreas de rato normal incluía unha poboación de células produtoras de [[ghrelina]]. Ata que se fixeron máis investigacións, o que se cría era que os [[xene]]s ''[[NKX2-2|Nkx2.2]]'' e ''[[PAX4|Pax4]]'' promovían a [[diferenciación celular]] de [[célula beta|células β]], pero na súa ausencia o que orixinaban era células ε. Isto foi confirmado máis tarde ao descubrirse que en ausencia tanto do xene ''Nkx2.2'' coma do ''Pax4'', non se podían formar células β e eran substituídas por células ε. En conxunto, os descubrimentos atoparon que hai unha poboación de células ε produtoras de ghrelina no páncreas de rato e que o [[knockout de xenes|knockout]] das células β produtoras de [[insulina]] orixina unha enorme cantidade de células ε. As células son de forma redonda ou oval e adoitan estar no perímetro dos illotes, ás veces con extensións citoplasmáticas.<ref name=":0">{{Cite journal|last1=Wierup|first1=Nils|last2=Sundler|first2=Frank|last3=Heller|first3=R Scott|date=2013-09-18|title=The islet ghrelin cell|journal=Journal of Molecular Endocrinology|volume=52|issue=1|pages=R35–R49|doi=10.1530/jme-13-0122|pmid=24049065|issn=0952-5041 }}</ref> Tamén se propuxo que as células ε se forman a partir dunha liñaxe cellar similar á das [[célula alfa|células α]] e β, pero descubriuse que están máis relacionadas coas células α. As células ε atopáronse tamén no páncreas de ras ''[[Xenopus]]'', peixes [[siluriformes]] e [[peixe cebra]], entre outros animais. Isto suxire que esta célula dos illotes está conservada evolutivamente. Un estudo diferente utilizou a [[hibridación in situ]] para o [[ARNm]] da ghrelina e concluíu igualmente que existe unha poboación diferenciada de células dos illotes, previamente non coñecida, que eran as células ε. Os investigadores esperan que o descubrimento destas células produtoras de ghrelina sexa unha axuda no tratamento terapéutico para bloquear a formación de células ε, o cal podería bloquear un cadoiro celular que podería axudar no tratamento da [[diabetes tipo II]]. Estas células dos illotes tamén se estudan nos cancros de páncreas, onde se espera que poidan actuar como marcadores de tumores silenciosos. == As células épsilon durante o desenvolvemento == Nos páncreas fetais humanos as células ε están separadas espalladas no tecido primitivo e obsérvase que empezan a agregarse formando grupos despois da semana 13 de [[xestación]].<ref name="pmid19096824">{{cite journal|last1=Andralojc|first1=K. M|last2=Mercalli|first2=A|last3=Nowak|first3=K. W|last4=Albarello|first4=L|last5=Calcagno|first5=R|last6=Luzi|first6=L|last7=Bonifacio|first7=E|last8=Doglioni|first8=C|last9=Piemonti|first9=L|year=2008|title=Ghrelin-producing epsilon cells in the developing and adult human pancreas|journal=Diabetologia|volume=52|issue=3|pages=486–93|doi=10.1007/s00125-008-1238-y|pmid=19096824 }}</ref> Obsérvase un pico nos niveis de ghrelina na semana 14 de xestación. A partir da semana 21 de xestación, as células ε están arredor dos illotes humanos en desenvolvemento, formando unha capa case continua no bordo dos illotes. As células ε están centralizadas no páncreas fetal de ratos, e unhas poucas atópanse no estómago.<ref>{{Cite journal|last1=Raghay|first1=Kawtar|last2=Gallego|first2=Rosalia|last3=Scoazec|first3=Jean-Yves|last4=Garcia-Caballero|first4=Tomas|last5=Morel|first5=Gérard|date=2013-04-13|title=Different ghrelin localisation in adult human and rat endocrine pancreas|journal=Cell and Tissue Research|volume=352|issue=3|pages=487–494|doi=10.1007/s00441-013-1593-y|pmid=23584608|issn=0302-766X}}</ref> Estes resultados no páncreas de ratos foron descubertos e confirmados co uso de [[microscopia confocal]], que permite ober imaxes de mostras grosas e exclúe áreas [[fluorescencia|fluorescentes]] fóra do plano focal. Estas células dos illotes son a fonte principal de ghrelina durante o desenvolvemento. A ghrelina liberada das células ε promove o crecemento celular e a proliferación, mentres que tamén inhibe a [[apoptose]] de [[célula beta|células beta]] pancreáticas en humanos.<ref name="pmid19096824" /> Algunhas células ε expresan a [[citoqueratina 20]], un marcador das células do conducto e células precursoras dos illotes, o que insinúa que estas células dos illotes se orixinan a partir de células do epitelio do conducto. O desenvolvemento destas células deriva do [[factor de transcrición]] ''[[Neuroxenina-3|Ngn3]]''. Os ratos mutantes con xenes [[NKX2-2|Nkx2.2]] mostran un incremento de células ε.<ref name=":0" /> A nivel celular, as células ε coproducen tanto [[NKX2-2]] coma [[ISL1]], pero non [[NKX6-1|NKS6-1]] nin [[PAX6]] como se hipotetizaba previamente.<ref name="pmid19096824" /> Ademais, este tipo de célula coproduce ISL1, que xoga un papel no dsenvolvemento do [[mesénquima]] da xema pancreática dorsal, e a diferenciación do epitelio pancreático dorsal en células endócrinas. Un total de 36 xenes están enriquecidos significativamente nas células ε e axudan na inhibición da [[proteinase]], procesamento de hormonas, [[migración celular]] e actividade inmunitaria que as diferencia das [[célula alfa|células α]], [[célula beta|β]], [[célula delta|δ]] e [[célula PP|PP]].<ref name=":1">{{Cite journal|last1=Xin|first1=Yurong|last2=Gromada|first2=Jesper|last3=Murphy|first3=Andrew J.|last4=Adler|first4=Christina|last5=Ni|first5=Min|last6=Ding|first6=Yueming|last7=Wei|first7=Yi|last8=Gray|first8=Sarah M.|last9=Niu|first9=JingJing|date=2018-12-01|title=Gene Signature of the Human Pancreatic ε Cell|journal=Endocrinology|language=en|volume=159|issue=12|pages=4023–4032|doi=10.1210/en.2018-00833|pmid=30380031|pmc=6963699}}</ref> Adicionalmente, as vesículas secretoras das células ε (de 110±3 nm) son moito menores que as das [[célula alfa|células α]] (de 185±7 nm).<ref name="pmid19096824" /> A diferenza doutras células dos illotes pancreáticos, as células ε non producen outras hormonas pancreáticas (insulina, glicagón, homeostática) e non expresan o [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4418456/ péptido CART]. Exemplos de xenes específicos que inflúen nas células ε son o [[ACSL1]] (acil-CoA sintetase de cadea longa 1) e o [[DEFB1]] (defensina beta 1).<ref name=":1" /> Pénsase que o ACSL1 exerce un papel no procesamento da ghrelina, mentres que a defensina beta 1 produce unha proteína que pode matar [[bacterias]], [[virus]] e [[lévedo]]s para regular a inmunidade. <ref name="pmid19096824" /> Durante o nacemento, o número de células ε diminúe e fanse raras na idade adulta. Os estudos feitos en roedores como ratos, [[Gerbillinae|xérbilos]] do deserto e certas ratas africanas deron resultados moi similares sobre este tema. == As células épsilon en adultos == Os humanos son a única especie coñecida que na idade adulta conserva no páncreas células ε produtoras de ghrelina.<ref name=":1" /> Como resultado, é difícil estudar este tipo de células en adultos, xa que só se poden observar no páncreas humano. Durante as semanas 15-26 do feto durante o desenvolvemento, as células ε comprenden aproximadamente o 10% das células dos illotes, mais despois do nacemento, esta porcentaxe descende ata só un 1% das células dos illotes do adulto.<ref>{{Cite web|url=https://discovery.lifemapsc.com/in-vivo-development/pancreas/islets-of-langerhans/epsilon-cells-ghrelin-cells|title=Epsilon Cells, Ghrelin Cells Development in the Islets of Langerhans - LifeMap Discovery|website=discovery.lifemapsc.com|access-date=2019-02-25|data-arquivo=08 de novembro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20211108201509/https://discovery.lifemapsc.com/in-vivo-development/pancreas/islets-of-langerhans/epsilon-cells-ghrelin-cells|url-morta=yes}}</ref> As estimacións do número medio de células ε por illote en adultos varían no seu número con resultados diferentes. Un estudo encontrou que en cada illote en adultos están presentes de 3 a 5 células ε, e no páncreas hai un total duns mil illotes.<ref name=":0" /> Outro estudo observou unha media de 12±1.2 células ε por illote.<ref name="pmid19096824" /> En mostras de páncreas adultos estas células son redondas ou ovais e están localizadas no manto dos illotes en diferentes cantidades, tanto formando grupos coma células separadas. En ratos as células ε están presentes nos illotes pancreáticos e no estómago durante o desenvolvemento, pero encóntranse estritamente só no estómago despois de nacer. Tanto en humanos coma en ratos os resultados varían en se a ghrelina está ou non colocalizada con outras hormonas en etapas da vida adulta ou do desenvolvemento. Debido á escaseza de células ε no páncreas adulto, predise que non continúan producindo grandes cantidades de ghrelina circulantes.<ref name=":1" /> O páncreas humano adulto ten unha composición de células ε duns 0,13 gramos.<ref name="pmid19096824" /> O sexo e a idade non afecta ao número medio e células ε nos illotes. Porén, atopouse unha relación inversa entre o [[índice de masa corporal|IMC]] e número de células ε: a medida que se incrementa o peso corporal, descende o número de células ε.<ref name=":1" /> A perda destas células debido ao incremento do IMC leva a un aumento da secreción de [[insulina]] e un aumento do risco de [[apoptose]] e [[inflamación]] nos illotes pancreáticos. Os [[receptor de membrana|receptores da membrana]] celular en células ε adultas inclúen o receptor de ácidos graxos de cadea curta [[FFAR3]], o receptor de ácidos biliares acoplado á proteína G 1 ([[GPCR]]), a [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/3454 subunidade receptora 1 do interferón-α e interferón-β], o [[receptor do interferón-gamma|receptor do interferón-γ 2]], un receptor coñecido pola súa regulación da captación de [[inmunoglobulina G]], o receptor do [[plasminóxeno]] e un receptor de [[CD320]]. A variedade de receptores permite a unión de [[ligando]]s [[hormona]]s, nutrientes, [[lípido]]s e [[citocina]]s. O principal factor de vía metabólica celular presente en células ε son membros que forman a vía metabólica dos [[ácido graxo|ácidos graxos]], [[ACSL1]]. ACSL1 é un encima implicado no primeiro paso da [[beta-oxidación dos ácidos graxos|oxidación de ácidos graxos]] e esta vía funciona nesta célula do illote especificamente para alterar a modificacion de acilos da ghrelina. Os factores de transcrición que son necesarios para a maduración e preservación de células ε son un total de 366. As funcións de cada un dos factores de transcrición aínda non foron estudados. == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * https://web.archive.org/web/20101128140558/http://www.diamap.eu/report/DIAMAP-Chapter-2.pdf * {{cite journal |pmid=2695308 |year=1989 |last1=Kikutani |first1=H |title=Structure and function of Fc epsilon receptor II (Fc epsilon RII/CD23): A point of contact between the effector phase of allergy and B cell differentiation |journal=Ciba Foundation Symposium |volume=147 |pages=23–31; discussion 31–5 |last2=Yokota |first2=A |last3=Uchibayashi |first3=N |last4=Yukawa |first4=K |last5=Tanaka |first5=T |last6=Sugiyama |first6=K |last7=Barsumian |first7=E. L |last8=Suemura |first8=M |last9=Kishimoto |first9=T |series=Novartis Foundation Symposia |doi=10.1002/9780470513866.ch3 |isbn=9780470513866 }} *{{cite book |doi=10.1002/9780470513866.ch3 |pmid=2695308 |chapter=Structure and Function of Fcε Receptor II (FcεRII/CD23): A Point of Contact Between the Effector Phase of Allergy and B Cell Differentiation |title=Ciba Foundation Symposium 147 - IgE, Mast Cells and the Allergic Response |pages=23–35 |series=Novartis Foundation Symposia |year=2007 |last1=Kikutani |first1=Hitoshi |last2=Yokota |first2=Akira |last3=Uchibayashi |first3=Naoto |last4=Yukawa |first4=Kazunori |last5=Tanaka |first5=Tetsuji |last6=Sugiyama |first6=Kenji |last7=Barsumian |first7=Edward L |last8=Suemura |first8=Masaki |last9=Kishimoto |first9=Tadamitsu |volume=147 |isbn=978-0-470-51386-6 }} * {{cite journal |doi=10.1007/s00125-008-1238-y |pmid=19096824 |title=Ghrelin-producing epsilon cells in the developing and adult human pancreas |journal=Diabetologia |volume=52 |issue=3 |pages=486–93 |year=2008 |last1=Andralojc |first1=K. M |last2=Mercalli |first2=A |last3=Nowak |first3=K. W |last4=Albarello |first4=L |last5=Calcagno |first5=R |last6=Luzi |first6=L |last7=Bonifacio |first7=E |last8=Doglioni |first8=C |last9=Piemonti |first9=L }} * {{cite journal |doi=10.1677/JME-10-0019 |pmid=20595321 |title=Unraveling the role of the ghrelin gene peptides in the endocrine pancreas |journal=Journal of Molecular Endocrinology |volume=45 |issue=3 |pages=107–18 |year=2010 |last1=Granata |first1=R |last2=Baragli |first2=A |last3=Settanni |first3=F |last4=Scarlatti |first4=F |last5=Ghigo |first5=E }} * http://www.copewithcytokines.de/cope.cgi?key=Epsilon%20cells * {{cite journal |doi=10.1172/JCI114557 |pmid=2138633 |pmc=296556 |title=Early expression of high-affinity receptor for immunoglobulin E (Fc epsilon RI) during differentiation of mouse mast cells and human basophils |journal=Journal of Clinical Investigation |volume=85 |issue=4 |pages=1227–33 |year=1990 |last1=Thompson |first1=H L |last2=Metcalfe |first2=D D |last3=Kinet |first3=J P }} * http://www.biolcell.org/boc/098/0667/0980667.pdf{{dead link|date=abril de 2018}} * http://www.cfsph.iastate.edu/Factsheets/pdfs/epsilon_toxin_clostridium.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201024181359/http://www.cfsph.iastate.edu/Factsheets/pdfs/epsilon_toxin_clostridium.pdf |date=24 de outubro de 2020 }} * http://www.abcam.com/TCP1-epsilon-antibody-ab82778.pdf * https://web.archive.org/web/20070927093559/http://www.ihop-net.org/UniPub/iHOP/pm/10257219.html?pmid=14970313 {{Células humanas derivadas do endoderma}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Endocrinoloxía]] [[Categoría:Histoloxía]] olvix7i3vf4j39aerekq3umfqffbvas 0 555631 7109118 6851260 2025-06-28T03:08:35Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109118 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Diana López Varela''', nada en [[Pontevedra]] en [[1986]], é unha [[xornalista]], [[guionista]] e [[Escritor, escritora|escritora]] [[Pobo galego|galega]].<ref>{{Cita web|título=Diana López Varela|url=https://guionistas.gal/guionistas/diana-lopez-varela/|páxina-web=guionistas.gal|data-acceso=2022-03-23|data-arquivo=01 de decembro de 2021|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20211201133342/https://guionistas.gal/guionistas/diana-lopez-varela/|url-morta=yes}}</ref><ref>{{Cita web|título=Diana López Varela|url=https://www.planetadelibros.com/autor/diana-lopez-varela/000046093|páxina-web=PlanetadeLibros|data-acceso=2022-03-23|lingua=es-es}}</ref> == Traxectoria == Licenciouse en [[Xornalismo]] na [[Universidade de Santiago de Compostela|Universidade de Santiago]] en [[2008]] e fixo mestrados na [[Universidade San Pablo CEU]] ([[2010]]), na [[Universidade de Vigo]] ([[2012]]) e na [[UNED]] ([[2019]]).<ref name=":0">{{Cita web|título=sobre mí – DIANA LÓPEZ VARELA|url=https://dianalopezvarela.com/bio|data-acceso=2022-03-23|lingua=es|apelidos=Admin|data-arquivo=05 de decembro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20221205035500/https://dianalopezvarela.com/bio|url-morta=yes}}</ref> Ten traballado como xornalista no ''[[Diario de Pontevedra]], Diario de Arousa, [[Radio Galega]] ([[Galicia por diante]]), VEO 7, [[Telecinco]]'' e ''[[Telelugo]]'' (presentou e dirixiu ''De tarde en tarde''). Tamén colaborou en ''Jot Down'', ''Elnacional.cat'', ''[[Luzes de Galiza|Luzes de Galicia]]'', ''Yes ([[La Voz de Galicia]]),'' ''[[Público (España)|Público]], [[Onda Cero]]''<ref>{{Cita web|título=Diana López Varela: “La anorexia fue el bicho de mi adolescencia, una etapa sobre la que nunca había escrito" Onda Cero Radio|url=https://www.ondacero.es/emisoras/galicia/pontevedra/audios-podcast/diana-lopez-varela-anorexia-fue-bicho-adolescencia-etapa-que-nunca-habia-escrito_20210218602e749bc092770001d4e794.html|páxina-web=www.ondacero.es|data=2021-02-18|data-acceso=2022-03-23|lingua=es}}</ref> ''(Un alto en el camino,'' desde [[2017]]'').'' En [[2012]] abriu o blog ''Suspenso en Religión''<ref>{{Cita web|título=Galiciae|url=https://www.galiciae.com/blog/author/diana-lopez-varela|páxina-web=Galiciae|data-acceso=2022-03-23|lingua=es|apelidos=Galiciae}}</ref> no que publicou o artigo "Mi coño", sobre o [[aborto]], que tivo moita repercusión nos medios.<ref>{{Cita web|título=Entrevista. Diana López Varela nos cuenta por qué España no es país para coños. Cactus|url=https://www.revistacactus.com/entrevista-diana-lopez-varela/|data=2016-12-21|data-acceso=2022-03-23|lingua=es|data-arquivo=09 de outubro de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20171009103946/https://www.revistacactus.com/entrevista-diana-lopez-varela/|url-morta=yes}}</ref> Desde [[2018]] organiza con [[Susana Pedreira]] o congreso ''As Mulleres que Opinan son Perigosas'', encontro de mulleres columnistas que se celebra en Pontevedra arredor do 8 de marzo.<ref>{{Cita web|título=As mulleres que opinan son perigosas|url=https://igualdade.pontevedra.gal/actividades/as-mulleres-que-opinan-son-perigosas/|páxina-web=IGUALDADE do Concello de Pontevedra|data-acceso=2022-03-23|lingua=gl-ES}}</ref> Ten participado en múltiples palestras, encontros etc sobre [[Xénero (ciencias sociais)|xénero]] e [[feminismo]].<ref name=":0" /> == Obra == * ''No es país para coños'' ([[2016]]). Península. 296 páxs. ISBN 978-84-9942-545-0. (en castelán) * ''No es país para coños,'' obra de teatro escrita e dirixida por Diana López Varela.<ref>{{Cita web|título=«No es país para coños» en teatro|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/vigo/vigo/2016/12/29/pais-conos-teatro/0003_201612V29C7995.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2016-12-29|data-acceso=2022-03-23|lingua=es}}</ref> * ''Maternofobia'' ([[2019]]). Península. 232 páxs. ISBN 978-84-9942-814-7. (en castelán) === Obra colectiva === * ''Todas Contamos. Antología benéfica'' (2019). Amazon.<ref>{{Cita web|título=Todas contamos|url=https://silviasancho.com/2019/04/02/todas-contamos/|páxina-web=Silvia Sancho|data=2019-04-02|data-acceso=2022-03-23|lingua=es}}</ref> (en castelán) * ''As mulleres que opinan son perigosas'' ([[2022]]). Con Susana Pedreira. Deputación de Pontevedra.<ref>{{Cita web|título=Noticia - A memoria de “As mulleres que opinan son perigosas” chega en formato libro - edepo - Liferay|url=https://www.depo.gal/-/noticia-a-memoria-de-as-mulleres-que-opinan-son-perigosas-chega-en-formato-libro|páxina-web=edepo|data-acceso=2022-03-23|lingua=gl-ES}}</ref> == Guionista == * ''O gato con botas'', 4 tempadas na [[Televisión de Galicia|TVG]].<ref>{{Cita web|título=O gato con botas CRTVG|url=https://www.crtvg.es/tvg/programas/o-gato-con-botas|páxina-web=www.crtvg.es|data-acceso=2022-03-23|lingua=gl}}</ref> * ''[[Land Rober Tunai Show]]'', 4ª tempada, TVG. * ''Vou que teño que ir'', TVG<ref>{{Cita web|título=Vou que teño que ir CRTVG|url=https://www.crtvg.es/tvg/programas/vou-que-teno-que-ir|páxina-web=www.crtvg.es|data-acceso=2022-03-23|lingua=gl}}</ref> * ''Clases de lo Social'', webserie, 2ª tempada * ''Superpunky,'' curta musical * ''Feminazi'', curta * ''25 anos de Cinema Galego'', documental, en colaboración. * ''Memorias de un Hombre en Pijama,'' película de animación. * ''Mañana no te Olvides'', película''.'' * ''O home e o can'', película<ref>{{Cita web|título=O Home e o Can » Ézaro Films|url=https://ezarofilms.com/2019/06/10/o-home-e-o-can/|páxina-web=Ézaro Films|data=2019-06-10|data-acceso=2022-03-23|lingua=es|nome=Juan|apelidos=Nouche}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://dianalopezvarela.com/ Web de Diana López Varela] {{Control de autoridades}} {{DEFAULTSORT:López Varela, Diana}} [[Categoría:Nados en Pontevedra]] [[Categoría:Escritores de Galicia en lingua castelá]] [[Categoría:Escritores de Galicia en lingua galega]] [[Categoría:Nados en 1986]] [[Categoría:Xornalismo en Galicia]] [[Categoría:Guionistas de Galicia]] 42vltw8rcn209z7g76jfft5qj3qe6ym 0 556878 7109173 6033330 2025-06-28T06:31:16Z Breogan2008 23204 7109173 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Solo: A Star Wars Story''''' (tamén coñecido sinxelamente como '''''Solo''''') é un filme [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[2018]] dirixido por [[Ron Howard]]. É un filme do xénero wéstern espacial<ref>{{cite web|url=https://www.straight.com/movies/1080431/solo-star-wars-story-lifts-space-western-playing-it-safe|title=Solo: A Star Wars Story lifts off as a space Western while playing it safe|first=Craig|last=Takeuchi|work=[[The Georgia Straight]]|date=25 de maio de 2018|access-date=18 de xuño de 2018|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20180531205633/https://www.straight.com/movies/1080431/solo-star-wars-story-lifts-space-western-playing-it-safe|dataarquivo=31 de maio de 2018|urlmorta=non}}</ref><ref>{{cite web|url=https://the-peak.ca/2018/06/solo-a-star-wars-story-is-an-entertaining-space-western-adventure/|title=Solo: A Star Wars Story is an entertaining space Western adventure|first=Jonathan|last=Pabico |date= 2 de xuño de 2018 |access-date= 18 de xuño de 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20200413234341/https://the-peak.ca/2018/06/solo-a-star-wars-story-is-an-entertaining-space-western-adventure/|dataarquivo=13 de abril de 2020|urlmorta=non}}</ref> que se centra no personaxe de [[Han Solo]] da saga ''[[Star Wars]]''. Foi producido por [[Lucasfilm]] e distribuído por [[Walt Disney Studios Motion Pictures]], sendo o segundo dos filmes antolóxicos de ''Star Wars'' logo de ''[[Rogue One]]'' (2016). [[Alden Ehrenreich]] interpreta a Solo, e o resto do elenco está composto por [[Woody Harrelson]], [[Emilia Clarke]], [[Donald Glover]], [[Thandiwe Newton]], [[Phoebe Waller-Bridge]], [[Joonas Suotamo]] e [[Paul Bettany]]. == Personaxes == * [[Alden Ehrenreich]] como [[Han Solo]] * [[Woody Harrelson]] como Tobias Beckett * [[Emilia Clarke]] como Qi'ra * [[Donald Glover]] como [[Lando Calrissian]] * [[Thandiwe Newton]] como Val * [[Phoebe Waller-Bridge]] como L3-37 * [[Joonas Suotamo]] como [[Chewbacca]] * [[Paul Bettany]] como Dryden Vos == Notas == {{Listaref|30em}} {{Ron Howard}} {{Barra portal|Cine|Estados Unidos de América|Star Wars}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2018]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Ron Howard]] [[Categoría:Filmes de acción e ciencia ficción dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Filmes de Lucasfilm]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] [[Categoría:Filmes rodados nas Illas Canarias]] [[Categoría:Filmes rodados en Italia]] [[Categoría:Filmes de Pinewood Studios]] [[Categoría:Filmes sobre orfos]] [[Categoría:Filmes de 2018 en 3D]] [[Categoría:Secuelas de filmes dos Estados Unidos de América]] 5y0dlo8wv05b7gmoq0vqwcvf8sapkih 0 560644 7109030 6613582 2025-06-27T23:00:54Z O Breixo 127505 7109030 wikitext text/x-wiki {{Produto}} O '''Convair B-58 Hustler''' foi o primeiro bombardeiro operativo capaz de voar a Mach 2.<ref>Wilson 2000, p. 38</ref> O Hustler foi deseñado e fabricado poa compañía estadounudense [[Convair]]. O B-58 desenvolveuse durante os anos 50 para o Mando Aéreo Estratéxico (SAC) da [[USAF]]. Para acadar as altas velocidades desexadas, Convair elixiu un deseño en á en delta usado por cazas contemporáneos como o [[Convair F-102]]. O bombardeiro estaba impulsado por catro motores [[General Electric J79]] en góndolas baixo as ás. O Hustler non tiña bodega de bombas: levaba unha única arma nuclear máis combustible nunha vaina baixo a fuselaxe. Posteriormente engadíronselle catro soportes externos, permitíndolle levar ata cinco armas. O B-58 entrou en servizo en marzo de 1960, e voou durante unha década con dúas unidades do SAC: a 43ª Á de Bombardeo e a 305ª Á de Bombardeo.<ref>{{Cita novas|título=Robert H. Widmer, Designer of Military Aircraft, Dies at 95|url=https://www.nytimes.com/2011/07/03/business/03widmer.html|xornal=The New York Times|data=2011-07-02|data-acceso=2022-05-08|issn=0362-4331|lingua=en-US|nome=Douglas|apelidos=Martin}}</ref> Era considerado difícil de voar, impoñendo unha gran carga de traballo aos seus tres tripulantes. Deseñado para substituír o bombardeiro estratéxico subsónico [[Boeing B-47 Stratojet]], o B-58 fíxose famoso polo seu estoupido sónico escoitado en terra pola xente cando pasaba en voo supersónico.<ref>"B-58's Sonic Boom Rattles Kentuckians". Chicago Daily Tribune. 1961-12-19</ref> O B-58 foi deseñado para voar a grande altura e a velocidade supersónica para evitar aos interceptores soviéticos. Pero coa introdución de mísiles terra-aire soviéticos de grande altura, o B-58 viuse forzado a adoptar un rol de penetración a baixa cota que limitou gravemente o seu alcance e valor estratéxico. Nunca foi usado para lanzar bombas convencionais. O B-58 era substancialmente máis caro de operar que outros bombardeiros, como o [[Boeing B-52 Stratofortress]], e precisaba repostaxe aérea máis frecuente. O B-58 tamén sufriu unha alta taxa de perdas en accidentes. Estes factores fixeron nunha carreira operativa de tn só dez anos. O B-58 foi sucedido no seu rol polo máis pequeno avión de xeometría variable [[General Dynamics F-111 Aardvark|FB-111A]].<ref>Morrison, David C. (febreiro de 1984). "[https://books.google.se/books?id=0QUAAAAAMBAJ&pg=PA34&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false The Weapons Tutorial: Air-Breathing Nuclear Delivery Systems]". ''Bulletin of the Atomic Scientists''. '''40''' (2): 34.</ref> == Notas == {{listaref}} == Bibliografía == * Wilson, Stewart. ''Combat Aircraft since 1945''. Fyshwick, ACT, Australia: Aerospace Publications Pty Ltd, 2000, p.&nbsp;38. {{ISBN|1-875671-50-1}}. [[Categoría:Aeronaves de Convair]] [[Categoría:Aeronaves co primeiro voo en 1956]] [[Categoría:Bombardeiros]] 254m0wea4932h83fzyd04mtqr2nbbmo 0 562155 7108374 6580876 2025-06-27T14:45:44Z Autopistero20502020 127649 7108374 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Serín}} {{Lugar |nome = Serín |imaxe = |lenda = |parroquia = Bergazo |concello = O Corgo |ano = |poboación = }} '''Serín''' é un lugar da parroquia de [[Bergazo, O Corgo|Bergazo]] no concello [[provincia de Lugo|lucense]] do [[O Corgo|Corgo]] na [[comarca de Lugo]]. Forma un único núcleo con [[Serín, O Corgo, O Corgo|Serín]] ([[O Corgo, O Corgo|O Corgo]]). == Lugares e parroquias == === Lugares de Bergazo === {{Lp Bergazo}} === Parroquias do Corgo === {{O Corgo}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Serín}} [[Categoría:Lugares do Corgo]] [[Categoría:Lugares divididos entre dúas parroquias]] euds84apx0ifs7vprbfhqlkka503pg4 0 562176 7108371 6580875 2025-06-27T14:41:31Z Autopistero20502020 127649 7108371 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Serín}} {{Lugar |nome = Serín |imaxe = |lenda = |parroquia = O Corgo |concello = O Corgo |ano = |poboación = }} '''Serín''' é un lugar da parroquia do [[O Corgo, O Corgo|Corgo]] no concello [[provincia de Lugo|lucense]] do [[O Corgo|Corgo]] na [[comarca de Lugo]]. Forma un único núcleo con [[Serín, Bergazo, O Corgo|Serín]] ([[Bergazo, O Corgo|Bergazo]]). == Lugares e parroquias == === Lugares do Corgo === {{Lp O Corgo}} === Parroquias do Corgo === {{O Corgo}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Serín}} [[Categoría:Lugares do Corgo]] [[Categoría:Lugares divididos entre dúas parroquias]] qg7pzb5tula0cuu3vchto8yugl719yg 0 568525 7109106 6943477 2025-06-28T01:00:52Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 0 fontes e etiquetando 1 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109106 wikitext text/x-wiki {{Organización}} O '''Departamento de Estado dos Estados Unidos de América''' (en {{Lang-en|United States Department of State}}; [[acrónimo]] : '''DOS'''&nbsp;<ref>{{Cita web|url=https://2001-2009.state.gov/g/oes/rlnks/gl//index.htm|título=Glossary of Acronyms|data-acceso=2022-06-24|apelidos=Department Of State. The Office of Electronic Information|nome=Bureau of Public Affairs|data=2004-06-18|lingua=en}}</ref>) é o departamento executivo federal responsable das relacións internacionais e da política exterior dos [[Estados Unidos]], equivalente aos Ministerios de Asuntos Exteriores doutros países, e forma parte do [[poder executivo]] dese [[Estado nación|Estado-nación]]. == Historia == O Departamento de Estado foi creado en [[1789]] e foi o primeiro departamento executivo integrado organicamente. === [[Século XVIII]] === A [[Constitución dos Estados Unidos|Constitución]], elaborada en [[Filadelfia]] en [[1787|setembro de 1787]] e ratificada polas [[Trece Colonias]] no ano seguinte atribúelle ao [[Lista de presidentes dos Estados Unidos de América|Presidente dos Estados Unidos]] as relacións internacionais dos [[Estados Unidos de América|EUA]]<ref>{{Cita web|título=Milestones: 1776–1783 - Office of the Historian|url=https://history.state.gov/milestones/1776-1783/declaration|páxina-web=history.state.gov|data-acceso=2022-07-09}}</ref> Para iso, o [[21 de xullo]] de [[1789]], o [[Congreso dos Estados Unidos]] aprobou a lexislación que establece o Departamento de Asuntos Exteriores. O [[27 de xullo]], a lei foi asinada por [[George Washington]] convertendo o Departamento de Asuntos Exteriores na primeira axencia federal dos Estados Unidos creada baixo a nova constitución. Tal lexislación segue sendo a lei básica que rexe o departamento aínda hoxe. En setembro de [[1789]] unha lexislación adicional cambiou o nome da axencia polo Departamento de Estado, que comezou a gobernar outros asuntos de política interna ademais da diplomacia. Tales responsabilidades pasaron a incluír a administración da [[United States Mint|Mint]], a emisión do [[Gran Selo dos Estados Unidos|Gran Selo]] e a realización do [[Censo dos Estados Unidos de América do 2000|Censo dos Estados Unidos]]. Washington asinou a nova lexislación que modifica os poderes do departamento o [[15 de setembro]] do mesmo ano. Porén, a maioría destas tarefas internas foron finalmente transferidas a outros departamentos federais a medida que se estableceron ao longo dos séculos seguintes. Non obstante, o secretario de Estado segue a encargarse dalgunhas cuestións internas, como a emisión do Gran Selo e o eventual procedemento en caso de renuncia presidencial ou vicepresidencial. O [[29 de setembro]] de [[1789]], Washington nomeou ao entón embaixador [[Thomas Jefferson]] como primeiro secretario de Estado dos Estados Unidos. Até entón, as relacións diplomáticas estadounidenses foran dirixidas por [[John Jay]] desde a emisión dos [[Artigos da Confederación]]. Desde [[1790]] até [[1800]], o Departamento de Estado tivo a súa sede na cidade de [[Filadelfia]], entón a [[capital]] federal dos Estados Unidos. O departamento ocupou un modesto edificio no centro da cidade (aínda que, durante un breve período despois dunha epidemia de [[febre amarela]]), despois foi trasladado ao Capitolio do Estado de Nova Jersey, en [[Trenton]]. === [[Século XIX]] === En [[1800]], o departamento foi finalmente transferido ao [[Distrito de Columbia]], onde ocupou brevemente o Departamento do Tesouro e o complexo de edificios gobernamentais na Pennsylvania Avenue. O Departamento de Estado tivo varias sedes en toda a capital nas décadas seguintes, incluíndo o Edificio Eisenhower, entón a sede do [[Departamento da Mariña]]. === [[Século XX]] === En maio de [[1947]], xa no contexto da [[guerra fría]], o Departamento de Estado trasladouse finalmente á súa propia e definitiva sede, o [[Edificio Harry S. Truman]], no barrio de [[ Foggy Bottom]], nas proximidades da [[Casa Branca]]. En [[1997]], [[Madeleine Albright]], secretaria de Estado entre [[1997]] e [[2001]], converteuse na primeira estranxeira en servir no [[Gabinete dos Estados Unidos]]. === [[Século XXI]] === En [[2005]], na presidencia de [[George W. Bush]], [[Condoleezza Rice]] converteuse na segunda muller en ocupar o cargo e na segunda afroamericana, despois de [[Colin Powell]]. Na Oficina Presidencial de [[Barack Obama|Obama]], [[Hillary Clinton]] foi a terceira muller en ocupar o cargo de Secretaria de Estado, exercendo desde [[2009]] até [[2013]]. == Atribucións == A pesar do carácter de [[Presidencialismo|república presidencial]], a Constitución atribúe ao presidente dos Estados Unidos as competencias en materia de acción exterior xunto co [[Congreso dos Estados Unidos de América|Congreso]]. O Departamento de Estado está dirixido por un [[Secretario de Estado]] (equivalente a Ministro), nomeado polo Presidente e ao que o Congreso debe conceder a súa praza. Desde o 26 de xaneiro de [[2021]], Antony Blinken exerceu como secretario de Estado dos [[EEUU]]. === Programa Fellow Franklin === O programa Fellow Franklin foi creado en [[2006]] para directivos de nivel medio do sector privado e organizacións sen ánimo de lucro para asesorar ao Departamento e traballar en proxectos<ref>{{Cita web|url=http://www.lmdulye.com/oldp/october07/print/AlumniCorner1.pdf|título=Operation Development Leadership Project, Alumni Corner, September 2007|data-acceso=2 de marzo de 2012|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120302094944/http://www.lmdulye.com/oldp/october07/print/AlumniCorner1.pdf|dataarquivo=2 de marzo de 2012}}</ref>. Os bolseiros tamén poden traballar con outras entidades gobernamentais, incluíndo o Congreso, a [[Casa Branca]] e axencias do lado executivo, incluíndo o Departamento de Defensa, o Departamento de Comercio e o Departamento de Seguridade Nacional. O programa recibe o nome de Benjamin Franklin e, xunto cos Thomas Jefferson Science Fellows, ten como obxectivo reunir profesionais de media carreira para enriquecer e ampliar as capacidades do Departamento. === Competencias === O Departamento de Estado ten as seguintes competencias gobernamentais e institucionais: * Asesorar ao presidente dos Estados Unidos sobre política internacional. * A dirección da representación dos Estados Unidos no exterior, ante outros países e ante organismos internacionais, agás naqueles asuntos nos que a representación estea expresamente reservada a outro Departamento. * Elevar, propoñer e levar a cabo os tratados internacionais do [[Estado]] con terceiros. * Representar ao Goberno Federal ante calquera evento internacional. * Toda a representación diplomática da República. * Protexa os cidadáns, empresas e institucións estadounidenses no estranxeiro. == Outros == En 2009, o Departamento de Estado foi o cuarto lugar de traballo máis desexado entre os estudantes universitarios, segundo BusinessWeek. O Departamento lanzou un [[blog]] en [[2007]], coñecido como ''Dipnote'', e mantén unha conta de [[Twitter]] co mesmo nome<ref>{{Cita web|url=http://www.businessweek.com/interactive_reports/most_desirable_employers.html|título=The Most Desirable Employers|data-acceso=24 de xaneiro de 2011|editorial=[[BusinessWeek]]|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110130171503/http://www.businessweek.com/interactive_reports/most_desirable_employers.html|dataarquivo=30 de xaneiro de 2011}}</ref>. A súa [[wiki]] interna chámase [[Caixa de resonancia do Departamento de Estado|Diplopedia]]<ref>{{Cita web|url=http://blogs.abcnews.com/politicalradar/2009/02/hillary-clint-1.html|título=Hillary Clinton Launches E-Suggestion Box..’The Secretary is Listening’|data-acceso=16 de xuño de 2012|data=10 de febreiro de 2009|editorial=[[ABC News|Blogs.abcnews.com]]|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110429180846/http://blogs.abcnews.com/politicalradar/2009/02/hillary-clint-1.html|dataarquivo=29 de abril de 2011}}</ref> O blog interno de consellos para empregados coñécese como "a caixa de resonancia" e o seu [[software]] de rede profesional interno, "Corridor", ten moito éxito<ref>{{Cita web|url=http://fcw.com/articles/2011/04/22/state-dept--preparing-to-launch-corridor-social-network-for-employees-only.aspx|título=State Department to launch "Corridor" internal social network - Federal Computer Week|data-acceso=16 de xuño de 2012|apelidos=Lipowicz|nome=Alice|data=22 de abril de 2011|editorial=Fcw.com|data-arquivo=27 de setembro de 2012|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120927232621/http://fcw.com/articles/2011/04/22/state-dept--preparing-to-launch-corridor-social-network-for-employees-only.aspx|url-morta=yes}}</ref> <ref>{{Cita web|url=http://www.businessofgovernment.org/blog/business-government/peering-down-corridor-new-social-networks-features-and-their-uses|título=Peering down the Corridor: The New Social Network's Features and Their Uses &#124; IBM Center for the Business of Government|data-acceso=16 de xuño de 2012|data=5 de maio de 2011|editorial=Businessofgovernment.org}}</ref>. O Departamento tamén adoptou colaboracións abertas co Goberno coa creación do Servizo Virtual de Asuntos Exteriores para estudantes. En [[2009]], puxo en marcha o programa "Diplomacia do século XXI", cuxa descrición oficial é: ''"Complementar as ferramentas tradicionais de política exterior con innovacións recentes que aproveiten ao máximo as redes, tecnoloxías e tendencias demográficas do noso mundo interconectado".'' En novembro de [[2010]], revelouse que [[WikiLeaks]] obtivo máis dun cuarto de millón de cables diplomáticos entre o Departamento de Estado e as embaixadas de todo o mundo. A entón [[secretaria de Estado]] [[Hillary Clinton]] condenou a filtración como prexudicial para a diplomacia internacional<ref>{{Cita web|url=http://www.state.gov/statecraft/overview/index.htm|título=21st Century Statecraft|data-acceso=1 de abril de 2012|editorial=The Office of Electronic Information, Bureau of Public Affairs}}</ref>. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{Commonscat|United States Department of State}} * [[Diplomacia]] * Servizo de Seguridade Diplomática (EUA)-DSS * Oficina de Asuntos do Hemisferio Occidental === Ligazóns externas === * [http://www.state.gov/ Sitio oficial] (en inglés) * [http://iipdigital.usembassy.gov/spanish/ IIP Digital]{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }} (en varios idiomas) {{Control de autoridades}} {{Estados Unidos}} [[Categoría:Estados Unidos de América]] [[Categoría:Diplomacia]] latpg7pl2vuxe6d22zxollg0x4po3fg 0 569636 7109089 6882400 2025-06-27T23:11:04Z MAGHOI 15490 engado a [[Categoría:Pompeianos]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109089 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Papías''' foi un almirante romano no [[Século -I|século I a.C.]] Durante as guerras civís romanas participou na [[Guerra de Sicilia]] como un dos almirantes baixo o mando de [[Sexto Pompeio]]. == Traxectoria == Canto se sabe del provén de [[Apiano]] que menciona a Papías varias veces na súa obra ''De bellis civilibus'' (en galego'', As guerras civís'' [''Emphylia, Ἐμφύλια]''), cando describe a loita por [[Sicilia (provincia romana)|Sicilia]]. No verán do [[-36|36 a. C.,]] Papías atacou a frota de [[Marco Emilio Lépido|Lépido]] que estaba a transporta-lo seu exército de invasión dende [[África Proconsular (provincia romana)|África]] a ''Lilybaeum'' ([[Marsala]]) no suroeste de Sicilia. Aínda que conseguiu inflixir grandes perdas á frota de Lépido, pois das catro lexións, conseguiu destruír dúas,<ref>Apiano (1985), Libro V, 104, p. 325</ref> non puido impedir que as outras dúas desenbarcasen e se reunisen con Lépido.<ref>[[iarchive:completehistoryo00burc/page/169/mode/1up|Burchett (1720), p. 169]] </ref> Máis tarde, o [[11 de agosto]] do mesmo ano, dirixiu a frota de Sexto Pompeio que se enfrontou a Agripa na [[Batalla de Mylae (36 a. C.)|batalla de Mylae]]. === Batalla de Mylae === Durante o curso da batalla, o propio barco de Papías foi embestido pola proa do barco de Agripa e afundido pero logrou nadar ata outro barco da súa frota que estaba preto e continuou a batalla.<ref>Apiano (1985) Libro V, 107, p. 327</ref> Non obstante, Sexto Pompeio, que observou a batalla dende a costa, ordenou a retirada despois de recoñecer que a batalla parecía inclinarse a favor de Agripa e que tamén lle chegaban reforzos. Papías conseguiu unha retirada ordenada da frota cara a zonas de escaso calado, onde os barcos máis grandes e pesados ​​da frota de Agripa non se atreviron a seguilos. Tras perder trinta barcos e afundir cinco, os restantes 17 barcos que Papías conseguiu salvar, escaparon, e navegaron cara aos seus portos.<ref>Apiano (1985), Libro V, 108, p. 328</ref> Con posterioridade á batalla de Milae, Papias desaparece e non volve ser mencionado, descoñecéndose o seu destino. == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{Cita libro|título=Historia Romana III. Guerras civiles (Libros III-V)|apelidos=Apiano|editorial=Gredos|ano=1985|lugar=Madrid|lingua=es|outros=(tradución e notas de Antonio Sancho Royo)|serie=(Colección: Biblioteca Cláscia Gredos, nº 84)|ISBN=84-249-3552-7}} * {{Cita libro|título=A Complete History of the Most Remarkable Transactions at Sea, from the Earliest Accounts of Time to the Conclusion of the Last War with France: Wherein is Given an Account of the ... Naval-expeditions, Sea-fights, Stratagems, Discoveries, and Other Maritime Occurences that Have Happen'd Among ...|apelidos=Burchett|nome=Josiah|editorial=W. B. for J. Walthoe and J. Walthoe, junior|ano=1720|ref=harv|lugar=Londres|lingua=en|url=https://archive.org/details/completehistoryo00burc/mode/2up}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Nados no século -I]] [[Categoría:Finados no século -I]] [[Categoría:Personalidades da Roma antiga]] [[Categoría:Pompeianos]] kidpakhyv1pvvtnem8li2wf34xhivra 0 569644 7108382 6544467 2025-06-27T14:48:49Z Autopistero20502020 127649 7108382 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Serpe (homónimos)|A Serpe}} {{Lugar |nome = A Serpentiña |imaxe = |lenda = |parroquia = San Vicente de Castillón |concello = Pantón |ano = |poboación = }} '''A Serpentiña''' é un lugar da parroquia de [[San Vicente de Castillón, Pantón|San Vicente de Castillón]] no concello [[provincia de Lugo|lucense]] de [[Pantón]] na [[comarca de Terra de Lemos]]. == Lugares e parroquias == === Lugares de San Vicente de Castillón === {{Lp San Vicente de Castillón}} === Parroquias de Pantón === {{Pantón}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Serpentiña, A}} [[Categoría:Lugares de Pantón]] oz1s3ey703hbpl744btdanc82le1oee 0 570073 7108442 6270559 2025-06-27T15:22:42Z Autopistero20502020 127649 7108442 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|A Serra}} {{Lugar |nome = A Serra |imaxe = |lenda = |parroquia = Santa Cristina de Paradela |concello = Paradela |ano = |poboación = }} '''A Serra''' é un lugar da parroquia de [[Santa Cristina de Paradela, Paradela|Santa Cristina de Paradela]] no concello [[provincia de Lugo|lucense]] de [[Paradela]], na [[comarca de Sarria]]. == Toponimia == Segundo [[Nicandro Ares]] ''Serra é'' palabra latina tamén, montes con picos.<ref>{{Cita libro|título=Estudios de toponimia galega, tomo I|apelidos=Ares Vázquez|nome=Nicandro|ligazónautor=Nicandro Ares Vázquez|editorial=Real Academia Galega|ano=2011|ISBN=978-84-87987-83-0|ref=}}</ref> == Notas == <references group=""></references> ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Santa Cristina de Paradela=== {{Lp Santa Cristina de Paradela}} ===Parroquias de Paradela=== {{Paradela}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Serra, A}} [[Categoría:Lugares de Paradela]] [[Categoría:Topónimos galegos con etimoloxía]] az5ifk2wg665a515kpuuea42isgak9n 0 570971 7108310 6687150 2025-06-27T14:10:03Z Autopistero20502020 127649 7108310 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Selas|As Selas}} {{Lugar |nome = As Selas |imaxe = |lenda = |parroquia = Xudán |concello = A Pontenova |ano = |poboación = }} '''As Selas''' é un lugar da parroquia de [[Xudán, A Pontenova|Xudán]] no concello [[provincia de Lugo|lugués]] da [[A Pontenova|Pontenova]], na [[comarca da Mariña Oriental]]. ==Toponimia== O [[Toponimia|topónimo]] '''As Selas''' procede do [[Lingua latina|latín]] {{Versaleta|Sělla}}, en referencia a un terreo con forma de sela.<ref>{{TopPontenova|92-93}}</ref> == Lugares e parroquias == === Lugares de Xudán === {{Lp Xudán}} === Parroquias da Pontenova === {{A Pontenova}} ==Notas== {{listaref}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Selas, As}} [[Categoría:Lugares da Pontenova]] [[Categoría:Topónimos galegos con etimoloxía]] 7nx2oit2mi7h0xx63500x5g14lh9493 0 571837 7108930 6947696 2025-06-27T22:08:02Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108930 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}}'''David Joseph'''<ref>{{Cita web|título=David Bohm - Biografía de David Bohm|url=https://www.biografias.es/famosos/david-bohm.html|páxina-web=www.biografias.es|data-acceso=2022-07-17}}</ref> ou '''Joseph David'''<ref>{{Cita web|título=FamilySearch.org; Joseph David Bohm|url=https://ancestors.familysearch.org/en/M5S5-MMF/joseph-david-bohm-1917-1992|páxina-web=ancestors.familysearch.org|data-acceso=2022-07-17}}</ref> '''Bohm''' ({{IPAc-en|b|oʊ|m}}), coñecido como '''David Bohm,''' nado en [[Wilkes-Barre]], [[Pensilvania]], o [[20 de decembro|20 de decembro de]] [[1917]] e finado en [[Londres]] o [[27 de outubro|27 de outubro de]] [[1992]] foi un [[Física teórica|físico teórico]] [[estadounidense]], [[brasileiro]] e [[británico]] que fixo importantes e pouco ortodoxas contribucións nos campos da [[física teórica]], a [[epistemoloxía]] e a [[neuropsicoloxía]]. Foi considerado como un dos maiores [[Física cuántica|físicos cuánticos]] de todos os tempos<ref name="DavidPeat">F. David Peat, ''Infinite Potential: The Life and Times of David Bohm'', Reading, [[Massachusetts]]: Addison Wesley, 1997, pp. 316-317. {{ISBN|0-201-32820-8}}.</ref>. Avanzou a opinión de que a física cuántica significaba que o vello [[René Descartes|modelo cartesiano]] da realidade -que hai dous tipos de substancias, a mental e a física, que interactúan dalgún xeito- era demasiado limitado. Para complementalo, desenvolveu unha teoría matemática e física da orde "implícita" e "explícita".<ref name="wholeness">David Bohm: ''A totalidade e a ordem implicada'' , Routledge, 1980 ({{ISBN|0-203-99515-5}}).</ref><ref>{{Cita publicación periódica|título=DAVID BOHM A Totalidade e a Ordem Implicada|url=https://www.academia.edu/es/11028349/DAVID_BOHM_A_Totalidade_e_a_Ordem_Implicada|nome=Guto|apelidos=Mardegan}}</ref> Cría que o [[cerebro]], a nivel celular, funciona segundo as [[matemáticas]] dalgúns efectos cuánticos, e postulou que o [[pensamento]] se distribúe e non está localizado igual que as entidades [[Cuántica|cuánticas]]. Bohm advertiu dos perigos da tecnoloxía desenfreada, defendendo a necesidade dun [[diálogo]] auténtico de apoio, que afirmou que podería ampliar e unificar divisións conflitivas e problemáticas no mundo social. Nisto, a súa [[epistemoloxía]] reflectiu a súa [[ontoloxía]].<ref>'''David Bohm''': ''On Dialogue'' ([[2004]]) Routledge</ref> Polas súas afiliacións [[Comunismo|comunistas]], foi obxecto dunha investigación do goberno en [[1949]], o que o levou a abandonar os Estados Unidos.<ref>{{Cita novas|título=David Bohm, o comunista rebelde da mecânica quântica que era amigo de Einstein e deu aula na USP|url=https://www.bbc.com/portuguese/geral-57730270|xornal=BBC News Brasil|data-acceso=2022-07-25|lingua=pt-BR}}</ref> Seguiu a súa carreira científica en varios países, converténdose primeiro en [[brasileiro]], sendo no Brasil profesor universitario, e despois en cidadán británico. A principal preocupación de Bohm era comprender a natureza da [[realidade]] en xeral e da [[conciencia]] en particular como un todo coherente, que, segundo el, nunca é estático nin completo. == Traxectoria == === Xuventude e formación === Fillo dun xudeu [[Pobo maxiar|maxiar]], Samuel Bohm,<ref>{{Cita web|título=archive.ph|url=https://archive.today/|páxina-web=archive.ph|data-acceso=2022-07-17}}</ref> e unha [[Xudaísmo|xudía]] [[Lituania|lituana]], foi criado principalmente polo seu pai, propietario dunha tenda de mobles. A pesar de criarse nunha familia xudía, fíxose [[Agnosticismo|agnóstico]] na adolescencia.<ref>{{cita libro|título=Infinite Potential: The Life And Times of David Bohm|url=https://archive.org/details/infinitepotentia0000peat|ano=1997|editor=[[Libros básicos]]|isbn=978-0-201-32820-2|autor=F. David Peat|page=[https://archive.org/details/infinitepotentia0000peat/page/21 21]|quote=Se identificase as tradicións e costumes xudeus co seu pai, entón esta era unha forma de distanciarse de Samuel. Cando chegou ao final da súa adolescencia, tornouse firmemente agnóstico.|author-link=F. David Peat}}<!--|access-date=16 de abril de 2012 --></ref> Asistiu á Pennsylvania State College (hoxe [[Pennsylvania State University]]), graduándose en [[1939]], e ao [[California Institute of Technology]], durante un ano. Despois trasladouse ao grupo de [[física teórica]] dirixido por [[Robert Oppenheimer]] no Laboratorio de Radiación da [[Universidade de California, Berkeley]], onde obtivo o doutoramento. David Bohm vivía no mesmo barrio que outros estudantes como [[Joseph Weinberg]] e [[Max Friedman]] e con eles foise implicando na política. Estivo activo en organizacións comunistas, incluíndo a [[Young Communist League|YCL]], o Comité contra o recrutamento militar e o [[American Peace Mobilization|APM]]. Durante o seu tempo no Laboratorio de Radiación, mantivo unha relación con [[Betty Friedan]] e axudou a organizar a [[Federación de Arquitectos, Enxeñeiros, Químicos e Técnicos]], un pequeno sindicato afiliado ao [[Congress of Industrial Organizations|CIO]].<ref name="Garber">{{cita libro|last1=Garber|first1=Marjorie|last2=Walkowitz|first2=Rebecca|data=1995|title=Secret Agents : O caso Rosenberg, o macartismo e a América dos anos cincuenta|url=https://books.google.com/books?id=Ae2OAQAAQBAJ|location=New York|publisher=Routledge|pages=130–131|isbn=9781135206949|author-link1=Marjorie Garber}}</ref> Bohm desligouse do [[Partido Comunista]] e rexeitou o [[stalinismo]] a raíz do [[Revolución Húngara de 1956|Levantamento húngaro]] en [[1956]].<ref>{{cita libro|last1=Becker|first1=Adam|autor-link=|título=What Is Real The Unfinished Quest For The Meaning of Quantum Physics (Que é real?: A procura inacabada do significado da física cuántica)|editor=Libros básicos|data=2018|page=115|isbn=978-0-465-09605-3}}</ref><ref>{{cita libro|last1=|primeiro1=|autor-link=|título=David Bohm: A Life Dedicated to Understanding the Quantum World|editor=|data=2019|páxina=37|isbn=978-3-030-22714-2|apelidos=Freire Jr.|nome=Olival}}</ref> == Traballo e doutoramento == === Contribucións do Proxecto Manhattan === Durante a [[Segunda Guerra Mundial|Segunda guerra mundial]], o [[Proxecto Manhattan]] mobilizou gran parte da investigación física de Berkeley no esforzo por producir a primeira [[bomba atómica]]. Aínda que Oppenheimer pedira a Bohm que traballase con el en [[Los Alamos National Laboratory|Los Alamos]] (laboratorio de alto segredo establecido en [[1942]] para deseñar a [[bomba atómica]]), o director do proxecto, [[Leslie Groves]], non aprobou a autorización de seguridade de Bohm despois de ver probas da súa filiación política e da súa estreita amizade con [[Alvin Weinberg|Weinberg]], sospeitoso de [[espionaxe]]. Durante a [[Segunda guerra mundial|guerra]], Bohm permaneceu en Berkeley, onde ensinou Física e realizou investigacións sobre o [[Plasma (estado da materia)|plasma]], o [[sincrotrón]] e o [[sincrociclotrón]]. Rematou o seu [[PhD]] en [[1943]] por unha circunstancia infrecuente. Segundo o biógrafo [[F. David Peat|David Peat]] (ver referencia a continuación, p.&nbsp;64), ''"Os cálculos de dispersión (de colisións de protóns e deuteróns) que completara resultaron útiles para o Proxecto Manhattan e foron inmediatamente clasificados. Sen autorización de seguridade, a Bohm foille denegado o acceso ao seu propio traballo; non só se lle prohibiría defender a súa tese, nin sequera se lle permitiu escribila".'' Para satisfacer á Universidade, Oppenheimer certificou que Bohm concluíra con éxito a investigación. Posteriormente, Bohm realizou cálculos teóricos para os [[Calutron|calutrons]] na instalación do [[Y-12 National Security Complex|Y-12]] en Oak Ridge, [[Tennessee]], que se utilizaron para o [[Uranio enriquecido|enriquecemento electromagnético de uranio]] para a bomba lanzada sobre [[Hiroshima]] en [[1945]]. === Mcartismo e saída dos Estados Unidos === Despois da guerra, Bohm foi profesor asistente na [[Universidade de Princeton]]. Tamén traballou en estreita colaboración con [[Albert Einstein]] no próximo [[Instituto de Estudos Avanzados]]. En maio de [[1949]], o Comité de Actividades Antiamericanas pediu a Bohm que declarase por mor dos seus vínculos anteriores co [[sindicalismo]] e comunismo. Bohm invocou o seu dereito da Quinta emenda a negarse a declarar, e negouse a prestar declaración contra os seus colegas<ref>{{Cita publicación periódica|título=David Bohm, sua estada no Brasil e a teoria quântica|url=http://www.scielo.br/j/ea/a/7fxJG6GMN4cy3Nq8ShrxbhK/?lang=pt|revista=Estudos Avançados|data=1994-04|ISSN=0103-4014|páxina=53–82|volume=8|doi=10.1590/S0103-40141994000100012|lingua=pt|nome=Olival|apelidos=Freire Jr.|nome2=Michel|apelidos2=Paty|nome3=Alberto Luiz da Rocha|apelidos3=Barros}}</ref>. En [[1950]], Bohm foi arrestado por se negar a responder as preguntas do comité. Foi absolto en maio de [[1951]], pero Princeton xa o suspendera. Despois da súa absolución, os colegas de Bohm buscaron que o reintegrasen en Princeton, pero o reitor [[Harold W. Dodds]]<ref>{{Cita web|título=Russell Olwell: Física e política na Guerra Fría en América: Os dous exilios de David Bohm; Documento de traballo nº 20. Programa en Ciencia, Tecnoloxía e Sociedade. Instituto Tecnolóxico de Massachusetts.|url=https://sts-program.mit.edu/|páxina-web=MIT STS|data-acceso=2022-07-17|lingua=en-US}}</ref> decidiu non renovarlle o contrato. Aínda que Einstein considerou nomealo como o seu asistente de investigación no Instituto, Oppenheimer (que fora presidente do Instituto desde [[1947]]) ''"opúxose á idea e [...] aconsellou ao seu antigo alumno que abandonase o país".''<ref>{{Cita libro|título=Quantum: Einstein, Bohr, and the Great Debate about the Nature of Reality|url=https://books.google.com/books?id=1TutRoSE2XcC&q=bohm+einstein+oppenheimer&pg=PR130|editorial=W. W. Norton & Company|data=2010-05-24|ISBN=978-0-393-08009-4|lingua=en|nome=Manjit|apelidos=Kumar}}</ref> A súa solicitude para ir á [[Universidade de Manchester]] recibiu o apoio de Einstein pero non tivo éxito.<ref>[[Albert Einstein]] a [[Patrick Blackett]], 17 de abril de [[1951]] (Arquivos Albert Einstein). Citado despois de Olival Freire, Jr.: ''[http://www.controversia.fis.ufba.br/index_arquivos/Freire-Bohm-HSPS.pdf Ciencia e exilio: David Bohm, a guerra fría e unha nova interpretación da mecánica cuántica]'', HSPS, vol.&nbsp;36, Parte&nbsp;1, pp.&nbsp;1–34, ISSN 0890-9997, 2005, ver nota a pé de páxina&nbsp;8. https://web.archive.org/web/20120326192406/http://www.controversia.fis.ufba.br/index_arquivos/Freire-Bohm-HSPS.pdf , 26 de marzo de 2012.</ref> Bohm partiu entón para o [[Brasil]] para asumir unha cátedra de física na [[Universidade de São Paulo]], por invitación de [[Jayme Tiomno]] e por recomendación tanto de Einstein como de Oppenheimer. === Teoría cuántica e difusión de Bohm === {{principal|Difusión de Bohm|Teoría de De Broglie–Bohm}} [[Ficheiro:Doppelspalt.svg|miniatura|180x180px|As traxectorias de Bohm para un electrón que atravesa o experimento de dúas fendas. Tamén se observou un patrón similar para fotóns únicos.<ref>[https://www.science.org/doi/10.1126/science.1202218 Observando as traxectorias medias de fotóns únicos nun interferómetro de dúas fendas].</ref>]] Durante o seu primeiro período, Bohm fixo unha serie de contribucións significativas á [[física]], especialmente á [[mecánica cuántica]] e a [[teoría da relatividade]]. Como posgraduado en Berkeley, desenvolveu unha teoría do [[Plasma (estado da materia)|plasma]], descubrindo o fenómeno do [[electrón]] agora coñecido como [[difusión de Bohm]].<ref>D. Bohm: ''As características das descargas eléctricas en campos magnéticos'', en: A.&nbsp;Guthrie, R.&nbsp;K. Wakerling (eds.), McGraw–Hill, 1949.</ref> O seu primeiro libro, ''Quantum Theory,'' publicado en [[1951]]<ref>{{Cita libro|título=Quantum Theory by David Bohm|url=http://archive.org/details/QuantumTheoryDavidBohm|data=1951|apelidos=David Bohm}}</ref>, foi ben recibido por Einstein, entre outros. Pero Bohm quedou insatisfeito coa interpretación ortodoxa da teoría cuántica sobre a que escribiu nel. Partindo da constatación de que a [[aproximación WKB]] da mecánica cuántica leva a ecuacións deterministas e convencido de que unha mera aproximación non podería converter unha teoría probabilista nunha teoría determinista, dubidou da inevitabilidade do enfoque convencional da mecánica cuántica. O obxectivo de Bohm non era establecer un punto de vista [[Determinismo nas ciencias naturais|determinista]] e [[Mecánica cuántica|mecánico]], senón mostrar que se podía atribuír propiedades a unha realidade subxacente, en contraste co enfoque convencional.<ref>B. J. Hiley: [http://www.bbk.ac.uk/tpru/BasilHiley/History_of_Bohm_s_QT.pdf ''Algunhas observacións sobre a evolución das propostas de Bohm para unha alternativa á mecánica cuántica''], 30 de xaneiro de 2010. Comezou a desenvolver a súa propia interpretación (a [[teoría de De Broglie–Bohm]], tamén chamada teoría da [[onda piloto]]), cuxas predicións concordaban perfectamente coa teoría cuántica non determinista. Inicialmente chamou ao seu enfoque teoría de [[Teorías de variables ocultas|variables ocultas]], pero máis tarde chamouno ''teoría ontolóxica'', reflectindo a súa opinión de que un [[proceso estocástico]] subxacente aos fenómenos descritos pola súa teoría podería día atoparse. '''Bohm''' e o seu colega [[Basil Hiley]] declararon máis tarde que atoparan a súa propia elección de termos dunha "interpretación en termos de variables ocultas" demasiado restritiva, especialmente porque as súas variables, posición e momento "non están realmente ocultos". David Bohm, Basil Hiley: ''The Undivided Universe: An Ontological Interpretation of Quantum Theory'', edición publicada na Taylor & Francis e-library [[2009]] (primeira edición Routledge, [[1993]]), {{ISBN|0 -203-98038-7}}, [https://books.google.com/books?id=vt9XKjc4WAQC&pg=PA2 páx. 2].</ref> O traballo de Bohm e o [[Paradoxo EPR|argumento EPR]] convertéronse no principal factor que motiva a [[Desigualdade de Bell|desigualdade]] de [[John Stewart Bell]], que descarta as teorías de variables ocultas do [[Principio de localidade|local]] ; aínda se están investigando as consecuencias completas do traballo de Bell. === No Brasil === Despois da chegada de Bohm ao Brasil o 10 de outubro de [[1951]], o cónsul dos Estados Unidos en [[São Paulo]] confiscoulle o seu [[pasaporte]], informándolle que só podía recuperalo para regresar ao seu país, o que, segundo os informes, asustou a Bohm<ref>Russell Olwell: ''[ http://web.mit.edu/sts/pubs/pdfs/MIT_STS_WorkingPaper_20_Olwell.pdf Física e política na guerra fría América: os dous exiliados de David Bohm]'', Working Paper Number&nbsp;2, Working Program in Science, Technology, e Sociedade; [[Massachusetts Institute of Technology]]</ref> e baixou significativamente o seu ánimo, xa que esperaba viaxar a [[Europa]]. Solicitou e recibiu a cidadanía brasileira, pero por lei, tivo que renunciar á cidadanía estadounidense; puido recuperala só décadas despois, en [[1986]], despois de iniciar unha demanda.<ref name=":0">{{Cita web|url=https://arxiv.org/ftp/physics/papers/0508/0508184.pdf|páxina-web=arxiv.org|título=Science and exile: David Bohm, the hot times of the Cold War, and his struggle for a new interpretation of quantum mechanics|data-acceso=18 de xullo de 2022|lingua=en}}</ref> Na [[Universidade de São Paulo]], Bohm traballou na teoría causal que se converteu no tema das súas publicacións en [[1952]]. [[Jean-Pierre Vigier]] viaxou a [[São Paulo]], onde traballou con Bohm durante tres meses; Ralph Schiller, estudante do [[Cosmoloxía|cosmólogo]] [[Peter Bergmann]], foi o seu asistente durante dous anos; traballou con Tiomno e Walther Schützer; e [[Mario Bunge]] quedou traballando con el durante un ano. Estivo en contacto cos físicos brasileiros [[Mário Schenberg]], [[Jean Meyer]], [[José Leite Lopes|Leite Lopes]], e mantivo discusións ocasionalmente con visitantes no Brasil, incluíndo [[Richard Feynman]], [[Isidor Rabi]], [[Léon Rosenfeld]], [[Carl Friedrich von Weizsäcker]], [[Herbert L. Anderson]], [[Donald Kerst]], [[Marcos Moshinsky]], Alejandro Medina e o antigo asistente de [[Werner Heisenberg|Heisenberg]], [[Guido Beck]], que o animou no seu traballo e axudoulle a conseguir financiamento. O [[CNPq]] brasileiro apoiou explicitamente o seu traballo sobre a teoría causal e financiou varios investigadores arredor de Bohm. O seu traballo con Vigier foi o inicio dunha longa cooperación entre ambos e [[Louis De Broglie]], en particular, nas conexións co modelo hidrodinámico proposto por [[Erwin Madelung|Madelung]].<ref>{{Cita web|título=Erwin Madelung - Goethe-Universität|url=http://www.uni-frankfurt.de/fb/fb13/Dateien/paf/paf73.html|páxina-web=web.archive.org|data=2012-02-12|data-acceso=2022-07-18|data-arquivo=12 de febreiro de 2012|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120212130742/http://www.uni-frankfurt.de/fb/fb13/Dateien/paf/paf73.html|url-morta=unfit}}</ref> Porén, a teoría causal atopou moita resistencia e escepticismo, e moitos físicos consideraron que a [[interpretación de Copenhague]] era a única aproximación viable á mecánica cuántica.<ref>{{Cita publicación periódica|título=A Collective Description of Electron Interactions: III. Coulomb Interactions in a Degenerate Electron Gas|url=https://link.aps.org/doi/10.1103/PhysRev.92.609|revista=Physical Review|data=1953-11-01|páxina=609–625|volume=92|número=3|doi=10.1103/PhysRev.92.609|nome=David|apelidos=Bohm|nome2=David|apelidos2=Pines}}</ref><ref name=":0" /> === Bohm e Aharonov, o paradoxo EPR === En [[1955]] Bohm trasladouse a [[Israel]], onde pasou dous anos no Technion de Haifa. Alí coñeceu a [[Sarah Woolfson]], que se converteu nunha figura importante no desenvolvemento das súas ideas. A parella casou en [[1956]]. En [[1957]], Bohm trasladouse ao Reino Unido como investigador na [[Universidade de Bristol]] onde en [[1959]], Bohm e o seu estudante Yakir Aharonov publicaron unha nova versión do [[Paradoxo EPR|Paradoxo de Einstein–Podolsky–Rosen (EPR)]], reformulando o argumento orixinal en termos de xiro.<ref>{{Cita publicación periódica|título=Discussion of Experimental Proof for the Paradox of Einstein, Rosen, and Podolsky|url=https://link.aps.org/doi/10.1103/PhysRev.108.1070|revista=Physical Review|data=1957-11-15|páxina=1070–1076|volume=108|número=4|doi=10.1103/PhysRev.108.1070|nome=D.|apelidos=Bohm|nome2=Y.|apelidos2=Aharonov}}</ref> Foi esa forma do paradoxo da EPR que foi discutida por [[John Stewart Bell]] no seu artigo de [[1964]].<ref>{{Cita publicación periódica|título=On the Einstein Podolsky Rosen paradox|url=https://link.aps.org/doi/10.1103/PhysicsPhysiqueFizika.1.195|revista=Physics Physique Fizika|data=1964-11-01|páxina=195–200|volume=1|número=3|doi=10.1103/PhysicsPhysiqueFizika.1.195|nome=J. S.|apelidos=Bell}}</ref> === Efecto Aharonov-Bohm === {{principal|efecto Aharonov-Bohm}} [[Ficheiro:Aharonov-Bohm_effect.svg|dereita|miniatura|210x210px|Esquema do experimento de dobre fenda no que se pode observar o [[Efecto Aharonov-Bohm|efecto Aharonov–Bohm]]: os electróns pasan por dúas fendas, interferindo nunha pantalla de observación, co patrón de interferencia cambiado cando se activa un campo magnético '''B''' no solenoide cilíndrico.]] En [[1957]], Bohm trasladouse ao Reino Unido como investigador na Universidade de Bristol. En [[1959]], Bohm e Aharonov descubriron o [[efecto Aharonov-Bohm]], que mostra como un [[campo magnético]] podía afectar a unha rexión do espazo na que o campo fora apantallado, pero o seu potencial vectorial non desaparecía alí. No chamado [[efecto Aharonov-Bohm]], a presenza dun campo magnético altera a propagación dunha carga, aínda que se propague en zonas onde dito campo non estea presente. Iso mostrou por primeira vez que o [[potencial vector magnético]], até entón un convenio matemático, podería ter efectos físicos (cuánticos) reais. En [[1961]], Bohm foi nomeado profesor de [[Física teórica|Física Teórica]] no Birkbeck College da [[Universidade de Londres]], converténdose en emérito en [[1987]]. Os seus traballos recollidos están almacenados alí. === Orde implícita e explícita === No Birkbeck College, gran parte do traballo de Bohm e [[Basil Hiley]] expandiuse na noción de ordes implicadas, explicadas e xerativas proposta por Bohm.<ref>David Bohm, F. David Peat: ''[[Science, Order, and Creativity]]'', 1987</ref><ref>{{Cita publicación periódica|título=On a new mode of description in physics|url=https://doi.org/10.1007/BF00671000|revista=International Journal of Theoretical Physics|data=1970-06-01|ISSN=1572-9575|páxina=171–183|volume=3|número=3|doi=10.1007/BF00671000|lingua=en|nome=David|apelidos=Bohm|nome2=Basil J.|apelidos2=Hiley|nome3=Allan E. G.|apelidos3=Stuart}}</ref> Segundo Bohm e Hiley, "as cousas , como partículas, obxectos e, de feito, suxeitos" existen como "características cuasi-locais semiautónomas" dunha actividade subxacente. Tales características poden considerarse independentes só ata un certo nivel de aproximación no que se cumpran determinados criterios. Nesa imaxe, o [[límite clásico]] para os fenómenos cuánticos, en termos dunha condición de que a [[Acción (física)|función de acción]] non é moito maior que a [[constante de Planck]], indica un deses criterios. Usaron a palabra "[[holomovemento]]" para a actividade en tales ordes.<ref>Basil J. Hiley: ''Process and the Implicate Order: their relevance to Quantum Theory and Mind.'' ([http:// www.ctr4process.org/publications/Articles/LSI05/Hiley%20paper.pdf PDF] {{Cita web |url=http://www.ctr4process.org/publications |título=Copia arquivada |data-acceso=07 de agosto de 2022 |data-arquivo=26 de setembro de 2011 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110926212330/http://www.ctr4process.org/publications |url-morta=unfit }})</ref> ==== Teoría da holocinese ==== A chegada da tecnoloxía [[Holografía|holográfica]] deu a Bohm a base para postular a teoría pola que é coñecido hoxe en día. Segundo Bohm, hai dúas ordes no universo: a orde explícita, cuxa característica esencial é a multiplicidade, e a orde implícita, cuxa característica esencial é a unidade. Ambos se atopan en cada punto do universo, e o movemento entre ambos é a holokinese ou holocinese. [[Ficheiro:Holography-reconstruct.png|dereita|miniatura|215x215px|Nunha reconstrución holográfica, cada rexión dunha placa fotográfica contén a imaxe completa.]] En colaboración co neurocientífico [[Karl Pribram|Karl H. Pribram]] da [[Universidade de Stanford]], Bohm participou no desenvolvemento temperán do [[modelo holonómico]] do funcionamento do [[cerebro]], un modelo para a cognición humana que é drasticamente diferente das ideas convencionalmente aceptadas.<ref name="holo">{{Cita web|título=Comparison between Karl Pribram's "Holographic Brain Theory" and ore conventional models of neuronal computation|url=http://www.acsa2000.net/bcngroup/jponkp/#chap4|páxina-web=www.acsa2000.net|data-acceso=2022-07-22}}</ref> Bohm traballou con [[Karl Pribram|Pribram]] na teoría de que o cerebro funciona dun xeito similar a un [[holograma]], de acordo con principios matemáticos cuánticos e as características dos patróns de ondas.<ref>{{Cita web|título=THE HOLOGRAPHIC BRAIN with KARL PRIBRAM, Ph.D.|url=http://www.intuition.org/txt/pribram.htm|páxina-web=www.intuition.org|data-acceso=2022-08-07}}</ref> === Conciencia e pensamento === Ademais do seu traballo científico, Bohm estaba profundamente interesado en explorar a natureza da [[conciencia]] e a [[consciencia]], con especial atención ao papel do pensamento no que se relaciona coa atención, a motivación e o conflito no individuo e na sociedade. Esas preocupacións foron unha extensión natural do seu interese anterior pola [[Marxismo|ideoloxía marxista]] e a [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel|filosofía hegeliana]]. As súas opinións fixéronse máis nítidas grazas a extensas interaccións co filósofo, orador e escritor [[Jiddu Krishnamurti]], a partir de [[1961]].<ref name="Years">{{cite book|author=Mary Lutyens|title=Krishnamurti : The Years of Fulfillment|chapter=Freedom is Not Choice|chapter-url=https://books.google.com/books?id=WKmJndX5B8wC&q=208|year=1983|publisher=Krishnamurti Foundation Trust Ltd.|isbn=978 -0-900506-20-8|page=208|title-link=Krishnamurti: The Years of Fulfillment|author-link=Mary Lutyens}}</ref><ref name="Uncommon">{{cita libro|autor=David Edmund Moody|title=Unha colaboración pouco común: David Bohm e J. Krishnamurti|url=https://books.google.com/books?id=2gZjvgAACAAJ|year=2016|publisher=Alpha Centauri Press|isbn=978- 0692854273}}{{Ligazón morta|data=xaneiro de 2023 }}</ref> A súa colaboración durou un cuarto de século, e os seus diálogos gravados foron publicados en varios volumes.<ref name="T&A">{{cite book|author=J. Krishnamurti|title=Truth and Actuality|url=https://books.google.com/books?id=zYIF1nO4cdkC|year=2000|publisher=Krishnamurti Foundation Trust Ltd.|isbn=978-8187326182|título=}}</ref><ref name="Ending">{{cita libro|autor=J. Krishnamurti e D. Bohm|título=O final do tempo|url=https://archive.org/details/endingoftime00kris|url-access=|year=1985|publisher=HarperCollins|isbn=978-0060647964}}</ref><ref name="Límites">{{cita libro|autor=J. Krishnamurti e D. Bohm|title=Os límites do pensamento: discusións entre J. Krishnamurti e David Bohm|url=https://books.google.com/books?id=At2FAgAAQBAJ|ano=1999|editor=Routledge|isbn=978-0415193986}}</ref> A prolongada implicación de Bohm coa filosofía de Krishnamurti foi considerada con certo escepticismo por algúns dos seus compañeiros científicos.<ref>{{Cita publicación periódica|título=Infinite Potential: The Life and Times of David Bohm|url=https://physicstoday.scitation.org/doi/10.1063/1.881697|revista=Physics Today|data=1997-03-01|ISSN=0031-9228|páxina=77–78|volume=50|número=3|doi=10.1063/1.881697|nome=F.|apelidos=David Peat|nome2=James T.|apelidos2=Cushing}}</ref> Bohm recoñeceulle a David Moody que as ensinanzas de Krishnamurti carecían dun "enfoque fino" (''fine focus'')<ref>{{Cita libro|título=The Unconditioned Mind: J. Krishnamurti and the Oak Grove School|url=https://books.google.es/books/about/The_Unconditioned_Mind.html?id=-lBbBgAAQBAJ&redir_esc=y|editorial=Quest Books|data=2013-01-07|ISBN=978-0-8356-3034-4|lingua=en|nome=David Edmund|apelidos=Moody}}</ref>; claramente cría que fixera unha enorme contribución, pero tamén que había un traballo importante por facer.<ref>{{Cita web|título=Deconstructing Krishnamurti|url=https://deconstructingkrishnamurti.com/|páxina-web=Deconstructing Krishnamurti|data-acceso=2022-07-25|lingua=en}}</ref> Un exame recente mostra o traballo de Bohm no campo psicolóxico como complementario ás súas contribucións á física teórica.<ref name="Uncommon" /> A expresión madura das opinións de Bohm no campo psicolóxico foi presentada nun seminario realizado en [[1990]] na [[Oak Grove School (Ojai, California)|Oak Grove School]], fundada por Krishnamurti en [[Ojai]], [[California]]. Publicouse como ''Thought as a System''.<ref name="Thought">{{cite book|author=David Bohm|title=Pensado como sistema|url=https://books.google.com/books?id=9Q-3WN0LajsC|year=1994|publisher=Psychology Press|isbn=978-0415110303}}</ref> No seminario, Bohm describiu a influencia xeneralizada do pensamento na sociedade, incluíndo as moitas suposicións erróneas sobre a natureza do pensamento e os seus efectos na vida diaria. No seminario, Bohm desenvolve varios temas interrelacionados. Sinala que o pensamento é a ferramenta omnipresente que se utiliza para resolver todo tipo de problemas: persoais, sociais, científicos, etc. Porén, o pensamento, sostén, tamén é inadvertidamente a fonte de moitos deses problemas. Recoñece e sinala a ironía da situación: é coma se un se enferma acudindo ao médico.<ref name="Uncommon" /><ref name="Thought" /> Bohm sostén que o pensamento é un sistema, no sentido de que é unha rede interconectada de conceptos, ideas e presupostos que pasan sen problemas entre os individuos e en toda a sociedade. Se hai un fallo no funcionamento do pensamento, polo tanto, debe ser un fallo sistémico, que infecta a toda a rede. Polo tanto, o pensamento que se aplica para resolver calquera problema é susceptible ao mesmo fallo que creou o problema que intenta resolver.<ref name="Uncommon" /><ref name="Thought" /> O pensamento procede como se só se tratase de informar obxectivamente, pero de feito, moitas veces está coloreando e distorsionando a percepción de xeito inesperado. O que se require para corrixir as distorsións introducidas polo pensamento, segundo Bohm, é unha forma de [[propiocepción]], ou autoconciencia. Os receptores neuronais de todo o corpo infórmannos directamente da nosa posición física e movemento, pero non hai unha conciencia correspondente da actividade do pensamento. Tal conciencia representaría propiocepción psicolóxica e permitiría a posibilidade de percibir e corrixir as consecuencias non desexadas do proceso de pensamento.<ref name="Uncommon" /><ref name="Thought" /> === Máis intereses === No seu libro ''On Creativity'', citando a [[Alfred Korzybski]], o polaco-estadounidense que desenvolveu o campo da [[Semántica|Semántica Xeral]], Bohm expresou a opinión de que "a metafísica é unha expresión dunha visión do mundo" e é "polo tanto, debe ser considerado como unha forma de arte, que se asemella á poesía nalgúns aspectos e ás matemáticas noutros, máis que como un intento de dicir algo verdadeiro sobre a realidade no seu conxunto".<ref>{{cita libro|author=David Bohm|title=On Creativity|url=https://books.google.com/books?id=Mcd4SsIjVKUC&pg=PA118|date=12 de outubro de 2012|publisher=Routledge|isbn=978-1-136-76818-7|pages=118}}</ref> Bohm era moi consciente de varias ideas fóra da corrente científica. No seu libro ''Science, Order and Creativity'', Bohm referiuse ás opinións de varios [[Biólogo, bióloga|biólogos,]] como [[Rupert Sheldrake]] e outros, sobre a [[evolución humana]].<ref name="BohmPeat20142">{{cita libro|author1=David Bohm|autor2=F. David Peat|title=Science, Order and Creativity Second Edition|url=https://books.google.com/books?id=4ZTsAgAAQBAJ&pg=PA204|date=25 February 2014|publisher=Routledge|isbn=978-1-317 -83546-2|pages=204–}}</ref> Tamén coñecía as ideas de [[Wilhelm Reich]].<ref name="Peat19972">{{cita libro|author=F. David Peat|title=Infinite Potential: The Life and Times of David Bohm|url=https://archive.org/details/isbn_9780201406351|url-access=|year=1997|publisher=Addison Wesley|isbn=978-0 -201-40635-1|page=[https://archive.org/details/isbn_9780201406351/page/80 80]|título=}}</ref> Ao contrario de moitos outros científicos, Bohm non excluíu o paranormal. Bohm estivo presente nunha demostración e mesmo considerou temporalmente posible a flexión de chaves e culleres de [[Uri Geller]], o que provocou comentarios de advertencia do seu colega [[Basil Hiley]] de que podería minar a credibilidade científica do seu traballo en física. [[Martin Gardner]] informou isto nun artigo de ''[[Skeptical Inquirer]]'' e tamén criticou as opinións de [[Jiddu Krishnamurti]], a quen coñecera con Bohm en [[1959]] e tivo moitos intercambios posteriores. Gardner dixo que a visión de Bohm sobre a interconexión da mente e a materia (nunha ocasión, resumiu: ''"Até o electrón está informado cun certo nivel de mente"'')<ref>{{cite book|title=Quantum Implications: Essays in Honor. de David Bohm|editor=Routledge|ano=2012|isbn=9781134914173|páxina=443|editor1=|editor2=|título=|editorial=Hiley, Basil; Peat, F. David}}</ref> "coqueteou co [[panpsiquismo]]".<ref>{{Cita web|título=David Bohm and Jiddo Krishnamurti|url=https://indexarticles.com/reference/skeptical-inquirer/david-bohm-and-jiddo-krishnamurti/|páxina-web=IndexArticles|data=2021-06-30|data-acceso=2022-07-25|lingua=en-US}}{{Ligazón morta|data=setembro de 2024 }}</ref> ==== Diálogo de Bohm ==== Para abordar os problemas da sociedade durante os seus últimos anos, Bohm escribiu unha proposta de solución que se coñeceu como "[[Diálogo de Bohm]]", na que a igualdade de status e o "espazo libre" constitúen os requisitos previos máis importantes da [[Comunicación (linguaxe)|comunicación]] e da valoración do crenzas persoais diferentes. Un ingrediente esencial desta forma de diálogo é que os participantes "suspenden" a acción ou o xuízo inmediatos e se dan a si mesmos e aos outros a oportunidade de tomar conciencia do propio proceso de pensamento. Bohm suxeriu que se os "grupos de diálogo" fosen experimentados a unha escala suficientemente ampla, poderían axudar a superar o illamento e a fragmentación que Bohm observaba na sociedade. == Vida posterior == Bohm continuou o seu traballo en física cuántica despois da súa xubilación, en [[1987]]. O seu traballo final, o ''The Undivided Universe: An Ontological Interpretation of Quantum Theory'' (1993), foi o resultado dunha colaboración de décadas con[[ Basil Hiley]]. Tamén falou ao público de toda Europa e América do Norte sobre a importancia do diálogo como forma de socioterapia, un concepto que tomou prestado do psiquiatra de Londres e practicante de Análise de Grupo [[Patrick de Maré]], e tivo unha serie de reunións co [[Dalai Lama]]. Foi elixido [[Fellow of the Royal Society]] en [[1990]]. Preto do final da súa vida, Bohm comezou a experimentar unha recorrencia da [[Depresión (psicoloxía)|depresión]] que sufrira anteriormente na súa vida. Ingresou no [[Maudsley Hospital]] do Sur de [[Londres]] o 10 de maio de [[1991]]. O seu estado empeorou e decidiuse que o único tratamento que podía axudarlle era a [[terapia electroconvulsiva]]. A muller de Bohm consultou co psiquiatra David Shainberg, amigo e colaborador de sempre de Bohm, quen coincidiu en que os tratamentos electroconvulsivos eran probablemente a súa única opción. Bohm mostrou unha melloría cos tratamentos e foi dado de alta o 29 de agosto, pero a súa depresión volveu e foi tratada con medicamentos.<ref name="F. David Peat 1997, pp. 308–317">F. David Peat, ''Infinite Potential: The Life and Times of David Bohm'', Reading, Massachusetts: Addison Wesley, 1997, pp.&nbsp;308–317. {{ISBN|0-201-32820-8}}.</ref> Bohm morreu tras sufrir un [[ataque cardíaco]] en [[Hendon]], Londres, o 27 de outubro de [[1992]], aos 74 anos.<ref name="F. David Peat 1997, pp. 308–317">F. David Peat, ''Infinite Potential: The Life and Times of David Bohm'', Reading, Massachusetts: Addison Wesley, 1997, pp. 308–317. {{ISBN|0-201-32820-8}}.</ref> A película ''Infinite Potential'' está baseada na vida e nos estudos de Bohm; adopta o mesmo nome que a biografía de [[F. David Peat]].<ref>{{Cita web|título=Infinite Potential: The Life and Ideas of David Bohm|url=https://www.infinitepotential.com/|páxina-web=Infinite Potential|data-acceso=2022-08-07|lingua=en-US}}</ref> == Opinións sobre David Bohm == [[Albert Einstein|Einstein]] expresou sobre Bohm: "É o único que pode ir máis aló da mecánica cuántica". <ref>{{Cita web|url=http://librodenotas.com/cienciasyletras/23263/david-bohm-el-universo-conexo-e-implicado|título=Libro de Notas: David Bohm, el Universo conexo e implicado|data-acceso=4 de setembro de 2018|data-arquivo=04 de setembro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180904084719/http://librodenotas.com/cienciasyletras/23263/david-bohm-el-universo-conexo-e-implicado|url-morta=yes}}</ref> Co paso do tempo, os libros de Bohm gañaron o status de culto, debido en parte ao enfoque filosófico que hai detrás deles, que vai máis aló do típico [[positivismo]] da [[Interpretación de Copenhaguen|interpretación de Copenhague]]. == Obra == * 1951. ''[[iarchive:QuantumTheoryDavidBohm|Quantum Theory]]'', Nova York: Prentice Hall. 1989 [https://books.google.com/books/about/Quantum_Theory.html?id=-vhCqN2twGQC reimpresot], Nova York: Dover, {{ISBN|0-486-65969-0}} * 1957. ''[[iarchive:causalitychancei00bohm/page/n191/mode/2up|Causality and Chance in Modern Physics]]'', 1961 Edición de Harper reimpresa en 1980 por [[Filadelfia]]: U of Pennsylvania Press, {{ISBN|0-8122-1002-6}} * 1962. ''Quanta and Reality, A Symposium'', con N. R. Hanson e Mary B. Hesse, dun programa da [[British Broadcasting Corporation|BBC]] publicado polo American Research Council * 1965. ''The Special Theory of Relativity'', [[Nova York]]: W.A. Benjamin. * 1980. ''Wholeness and the Implicate Order'', [[Londres]]: Routledge, {{ISBN|0-7100-0971-2}}, 1983 Ark paperback: {{ISBN|0-7448-0000-5}}, 2002 paperback: {{ISBN|0-415-28979-3}} * 1985. ''Unfolding Meaning: A weekend of dialogue with David Bohm'' (Donald Factor, editor), Gloucestershire: Foundation House, {{ISBN|0-948325-00-3}}, 1987 Ark paperback: {{ISBN|0-7448-0064-1}}, 1996 Routledge paperback: {{ISBN|0-415-13638-5}} * 1985. ''[[iarchive:endingoftime00kris|The Ending of Time]]'', with Jiddu Krishnamurti, [[San Francisco]]: Harper, {{ISBN|0-06-064796-5}}. * 1987. ''Science, Order, and Creativity'', with F. David Peat. Londres: Routledge. 2nd ed. 2000. {{ISBN|0-415-17182-2}}. * 1989. ''[https://archive.today/20111009151609/http://www.tkpi.org/content/meaning-and-information-david-bohm Meaning And Information]'', In: P. Pylkkänen (ed.): ''The Search for Meaning: The New Spirit in Science and Philosophy'', Crucible, The Aquarian Press, 1989, {{ISBN|978-1-85274-061-0}}. * 1991. ''Changing Consciousness: Exploring the Hidden Source of the Social, Political and Environmental Crises Facing our World'' (a dialogue of words and images), coauthor Mark Edwards, Harper San Francisco, {{ISBN|0-06-250072-4}} * 1992. ''Thought as a System'' (transcrición do seminario que tivo lugar en Ojai, [[California]], do 30 de novembro ao 2 de decembro de 1990), Londres: Routledge. {{ISBN|0-415-11980-4}}. * 1993. ''The Undivided Universe: An ontological interpretation of quantum theory'', with B.J. Hiley, Londres: Routledge, {{ISBN|0-415-12185-X}} (final work) * 1996. ''On Dialogue''. editor Lee Nichol. Londres: Routledge, hardcover: {{ISBN|0-415-14911-8}}, paperback: {{ISBN|0-415-14912-6}}, 2004 edition: {{ISBN|0-415-33641-4}} * 1998. ''On Creativity'', editor Lee Nichol. Londres: Routledge, hardcover: {{ISBN|0-415-17395-7}}, paperback: {{ISBN|0-415-17396-5}}, 2004 edition: {{ISBN|0-415-33640-6}} * 1999. ''Limits of Thought: Discussions'', with Jiddu Krishnamurti, Londres: Routledge, {{ISBN|0-415-19398-2}}. * 1999. ''Bohm–Biederman Correspondence: Creativity and Science'', con Charles Biederman. editor Paavo Pylkkänen. {{ISBN|0-415-16225-4}}. * 2002. ''The Essential David Bohm''. editor Lee Nichol. Londres: Routledge, {{ISBN|0-415-26174-0}}. preface by the [[Dalai Lama]] * 2018. ''The Unity of Everything: A Conversation with David Bohm'', con Nish Dubashia. [[Hamburgo]], [[Alemaña]]: Tredition, {{ISBN|978-3-7439-9299-3}}. === Edicións en portugués === * ''Totalidade e a Ordem Implicada'' (2000) ISBN 8537003131 * ''Diálogo: Comunicação e Redes de Convivência. Tapa blanda'' (2005) ISBN 8572420541 * ''Causalidade e acaso na Física Moderna'' (2015) ISBN 8578661125 === Edicións en castelán === * {{Cita libro|título=La totalidad y el orden implicado|ano=1992|editorial=Kairós|ISBN=978-84-7245-178-0}} * {{Cita libro|título=Sobre la creatividad|ano=2001|editorial=Kairós|ISBN=9788472455269}} * {{Cita libro|título=Sobre el diálogo|ano=1996|editorial=Kairós|ISBN=9788472453791}} * {{Cita libro|título=Ciencia, orden y creatividad. Las raíces creativas de la ciencia y la vida|outros=Con [[F. David Peat]]|ano=1988|editorial=Kairós|ISBN=9788472451841}} * {{Cita libro|título=Más allá del tiempo|outros=Con [[Jiddu Krishnamurti]]|ano=1996|editorial=Kairós|ISBN=9788499886800}} == Notas == <div class="reflist" style="-moz-column-count: 3; -webkit-column-count: 3; column-count: 3; list-style-type: decimal;"> <references group="" responsive="0"></references> </div> == Véxase tamén == {{Commonscat}} {{Galicitas}} === Ligazóns externas === * {{Cita publicación periódica|nome=David|apelidos=Bohm|título=Una Interpretación Sugerida de la Teoría Cuántica en Términos de Variables Ocultas I|ano=1952|url=https://www.academia.edu/82229812/Una_Interpretacion_Sugerida_de_la_Teoria_Cuantica_en_Terminos_de_Variables_Ocultas_I}} (Texto en castelán) * [https://www.academia.edu/32274664/PB_Totalidade_e_a_ordem_implicada#:~:text=A%20totalidade%20e%20a%20ordem%20implicada%3A%20uma%20nova,mat%C3%A9ria%2C%20n%C3%A3o%20comportando%20constantes%2C%20leis%20ou%20equa%C3%A7%C3%B5es%20fundamentais. Totalidade e a ordem implicada | Vinicius Romao - Sérgio Almeida Loiola] Recensión do libro de D. Bohm (Texto en portugués) * {{Cita publicación periódica|nome=David|apelidos=Bohm|título=Una Interpretación Sugerida de la Teoría Cuántica en Términos de Variables Ocultas II|ano=1952|url=https://www.academia.edu/82229811/Una_Interpretacion_Sugerida_de_la_Teoria_Cuantica_en_Terminos_de_Variables_Ocultas_II}} (Texto en castelán) * [http://www.jcruizfranco.es/David%20Bohm_un%20fisico%20heterodoxo.pdf David Bohm, un físico heterodoxo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211116154914/http://www.jcruizfranco.es/David%20Bohm_un%20fisico%20heterodoxo.pdf |date=16 de novembro de 2021 }} Extensa biografía del físico, en español * [http://cienciauanl.uanl.mx/?p=70 El orden implicado de David Bohm] Explicación da teoría da Holokinese, en castelán {{Control de autoridades}} [[Categoría:Nados en 1917]] [[Categoría:Finados en 1992]] [[Categoría:Físicos cuánticos]] [[Categoría:Personalidades do Proxecto Manhattan]] [[Categoría:Membros da Royal Society]] [[Categoría:Físicos dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Comunistas dos Estados Unidos de América]] s5pwos9oz5a2cse40tg1om497evofdb 0 572751 7108403 6680215 2025-06-27T15:02:54Z Vitoriaogando 75439 7108403 wikitext text/x-wiki En [[xenética]], a '''complementación''' ocorre cando dúas [[cepa (bioloxía)|cepas]] dun organismo con diferentes [[mutación]]s [[homocigoto|homocigotas]] recesivas que producen o mesmo [[fenotipo]] mutante (por exemplo, un cambio na estrutura das ás das moscas) ten unha descendencia que expresa o fenotipo de [[tipo silvestre]] cando se aparean ou cruzan. A complementación ocorre normalmente se as mutacións están en distintos [[xene]]s (complementación interxénica), pero pode tamén ocorrer se están en diferentes sitios do mesmo xene (complementación intraxénica), aínda que este efecto adoita ser máis débil que o da complementación interxénica. En caso de que as mutacións estean en distintos xenes, o [[xenoma]] de cada cepa subministra o [[alelo]] de tipo silvestre para "complementar" o alelo mutado que ten o xenoma da outra cepa. Como as mutacións son recesivas, a descendencia mostrará o fenotipo do tipo silvestre. Unha '''proba''' ou '''test de complementación''' (ás veces chamado test "[[Cistrón|cis-trans]]") pode utilizarse para comprobar se as mutacións nas dúas cepas están en diferentes xenes. A complementación xeralmente ocorre máis debilmente ou non ocorre en absoluto se as mutacións están no mesmo xene. A conveniencia e esencia deste test é que as mutacións que producen un fenotipo poden asignarse a diferentes xenes sen coñecer exactamente que produto xénico está actuando a nivel molecular. O test de complementación foi desenvolvido polo xenetista estadounidense [[Edward B. Lewis]]. Se a combinación de dous xenomas que conteñen mutacións recesivas diferentes orixina un fenotipo mutante, entón hai tres posibilidades: # As mutacións ocorren no mesmo xene. # Unha mutación nun afecta a expresión do outro. # Unha mutacións pode orixinar un produto inhibitorio. == Exemplo dun test de complementación simple == [[Ficheiro:Complementation.svg|miniatura|300px|Exemplo dunha proba ou test de complementación. Dúas cepas de moscas teñen ambas ollos brancos debido a dúas mutacións autosómicas recesivas diferentes que interrompen distintos pasos dunha [[ruta metabólica]] que produce un único [[pigmento biolóxico|pigmento]] vermello. As moscas da cepa 1 teñen mutacións complementarias coas das moscas da cepa 2, porque cando se cruzan a súa proxenie pode completar a vía metabólica completa e así teñen finalmente ollos vermellos.]] Un exemplo simple de proba ou test de complementación é o seguinte no que se queren estudar dúas cepas de moscas de ollos brancos da especie ''[[Drosophila melanogaster]]'' (mosca do vinagre). Nesta especie as moscas de [[tipo silvestre]] teñen ollos vermellos e sábese que a cor de ollos está relacionada con dous xenes, chamados A e B. Cada un destes xenes ten dous alelos, un dominante que codifica unha proteína funcional (alelos ''A'' e ''B'' respectivamente) e un recesivo que codifica unha proteína non funcional (alelos ''a'' e ''b'' respectivamente). Como ambas as proteínas son necesarias para a síntese da pigmentación vermella do ollo, se unha determinada mosca é [[homocigose|homocigota]] para ''a'' ou para ''b'' (aa ou bb), terá os ollos brancos. O test pode realizarse con dúas cepas puras (homocigotas) obtidas separadamente de moscas de ollos brancos. O test realízase cruzando estas moscas, unha de cada cepa. Se a proxenie resultante ten os ollos vermellos, dise que as dúas cepas se complementan; se a proxenie ten ollos brancos, non se complementan. Cando hai complementación o alelo de cada unha das cepas proporciona a proteína funcional que lle falta á outra cepa. Se as cepas se complementan, pódese deducir que unha das cepas tiña o [[xenotipo]] aaBB e a outra o AAbb, e cando se cruzan a proxenie ten o xenotipo AaBb. Por tanto, cada cepa é homocigota para unha deficiencia diferente que produce o mesmo [[fenotipo]] (ollos brancos). Se as cepas non se complementan, ambas deben ter xenotipos aaBB, AAbb ou aabb (por exemplo, cruzamentos aaBB × aaBB, AAbb × AAbb, aabb × aabb), polo que a proxenie ten o mesmo fenotipo que os pais (ollos brancos). == Tests de complementación en fungos e bacteriófagos == Os tests de complementación poden tamén realizarse con eucariotas haploides como moitos [[fungo (bioloxía)|fungos]], e [[bacterias]] e con [[virus]] como os [[bacteriófago]]s.<ref>{{cite journal |author=Fincham JRS |title=Genetic Complementation |journal=Science Progress |publisher=W.A. Benjamin |year=1966 |pages=1–18 |url=https://books.google.com/books?id=hdc9AAAAIAAJ |asin=B009SQ0G9C |volume=3 |series=Microbial and molecular biology |issue=222 |pmid=4879184 |oclc=239023}}</ref> As investigacións feitas co fungo ''[[Neurospora crassa]]'' levaron ao desenvolvemento do [[hipótese un xene, un encima|concepto "un xene, un encima"]] que supuxo os alicerces para o posterior desenvolvemento da xenética molecular.<ref>{{cite book |author=Beadle GW |chapter=Biochemical genetics: Some recollections |chapter-url= https://books.google.com/books?id=g_JSw4LVKtIC&pg=PA23 |title=Phage and the Origins of Molecular Biology |publisher=Cold Spring Harbor Laboratory of Quantitative Biology |editor1-first=J. |editor1-last=Cairns |editor2-first=G.S. |editor2-last=Stent |editor3-first=J.D. |editor3-last=Watson |year=2007 |isbn=978-0879698003 |pages=23–32 |edition=4th}}</ref><ref>{{cite journal |author=Horowitz NH |title=Fifty years ago: the Neurospora revolution |journal=Genetics |volume=127 |issue=4 |pages=631–5 |date=abril de 1991 |doi=10.1093/genetics/127.4.631 |pmid=1827628 |pmc=1204391 |url=http://www.genetics.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=1827628}}</ref> O test de complementación foi unha das principais ferramentas usadas nos primeiros traballos con ''Neurospora crassa'', porque eran doados de facer e permitían determinar se algúns dos dous mutantes nutricionais eran defectivos no mesmo ou en diferente xenes. Os test de complementación tamén se usaron nos primeiros desenvolvementos da xenética molecular cando o [[bacteriófago T4]] era un dos principais obxectos de estudo.<ref>{{cite journal |vauthors=Epstein RH, Bolle A, Steinberg CM, Kellenberger E, Boy De La Tour E, Chevalley R, Edgar RS, Susman M, Denhardt GH, Lielausis A |title=Physiological studies of conditional lethal mutants of bacteriophage T4D |journal=Cold Spring Harb. Symp. Quant. Biol. |volume=28 |pages=375–394 |year=1963 |doi=10.1101/SQB.1963.028.01.053 }}</ref> Neste caso os tests dependen de infeccións mixtas de células bacterianas hóspede con dous tipos de bacteriófagos mutantes. O seu uso foi clave para definir a maioría dos xenes dos virus e proporcionou os fundamentos para o estudo de procesos fundamentais como a [[replicación do ADN|replicación]] e [[reparación do ADN]] e de como están construídas as máquinas moleculares. == Complementación xenética, heterose e evolución da reprodución sexual == A [[heterose]] é a tendencia que teñen os individuos híbridos de exceder aos seus parentes que eran razas puras en tamaño e vigor. O fenómeno coñécese desde hai moito tempo en animais e plantas. A heterose parece ser en gran medida debida á complementación xenética, que é o enmascaramento dos alelos recesivos deletéreos nos individuos híbridos. En xeral, os dous aspectos fundamentais da [[reprodución sexual]] en [[eukarya|eucariotas]] son a [[meiose]] e o [[cruzamento]]. Propúxose que estes dous aspectos teñen dúas vantaxes selectivas naturais. A meiose pode ser adaptativa porque facilita a [[Meiose|reparación recombinacional]] dos [[danos no ADN]], que doutro modo serían difíciles de reparar. O cruzamento pode ser adaptativo porque facilita a complementación, que é o enmascaramento de alelos recesivos deletéreos <ref>{{cite journal |vauthors=Bernstein H, Byerly HC, Hopf FA, Michod RE |title=Genetic damage, mutation, and the evolution of sex |journal=Science |volume=229 |issue=4719 |pages=1277–81 |date=setembro de 1985 |pmid=3898363 |doi=10.1126/science.3898363|bibcode=1985Sci...229.1277B }}</ref> (ver tamén [[Heterose#Bases xenéticas e epixenéticas da heterose|heterose]]). O beneficio de enmascarar os alelos deletéreos pode ser un importante factor no [[Evolución da reprodución sexual|mantemento da reprodución sexual]] entre os eucariotas. Ademais, a vantaxe selectiva da complementación que procede dos cruzamentos entre distintas razas, variedades ou cepas pode explicar en boa parte porque na natureza hai unha tendencia a evitar a [[endogamia]] (véxase, por exemplo, [[recoñecemento do parentesco]], [[depresión por endogamia]] e [[tabú do incesto]]).<ref>Burt, A. 2000. Perspective: sex, recombination, and the efficacy of selection—was Weismann right? Evolution 54: 337–351.</ref> == Test de complementación cuantitativa == Usado por Quantitative Genetics para desenmascarar mutantes recesivos. Tómanse as deficiencias e crúzanse cun [[haplotipo]] que se cre contén o mutante recesivo. == Excepcións == Hai excepcións a estas regras. Dous mutantes non alélicos poden de cando en vez non complementarse (o que se chama "non complementación non alélica" ou "non complementación non ligada"). Esta situación é rara e depende da natureza particular dos mutantes que van ser testados. Por exemplo, dúas mutacións poden ser dominantes negativas sinteticamente. Outra excepción é a [[transvección (xenética)|transvección]], na cal a combinación heterocigota de dous alelos con mutacións en diferentes partes dun xene compleméntase para restaurar o fenotipo de tipo silvestre. == Complementación intraxénica == Cando se mide a complementación entre dous mutantes defectivos no mesmo xene, atópase xeralmente que ou non hai complementación ou o fenotipo de complementación é intermedio entre o do mutante e os fenotipos de tipo silvestre. A complementación intraxénica (tamén chamada complementación interalélica) demostrouse en moitos xenes dunha gran variedade de organismos, como nos fungos ''[[Neurospora crassa]]'', ''[[Saccharomyces cerevisiae]]'' e ''[[Schizosaccharomyces pombe]]''; na bacteria ''[[Salmonella typhimurium]]''; e no virus [[bacteriófago T4]].<ref>Bernstein H, Edgar RS, Denhardt GH. Intragenic complementation among temperature sensitive mutants of bacteriophage T4D. Genetics. 1965;51(6):987-1002.</ref> En varios deses estudos, illáronse numerosas [[mutación]]s defectivas no mesmo xene e mapáronse en orde lineal baseándose nas frecuencias de [[recombinación xenética|recombinación]] para formar un [[mapa xenético]] do xene. Separadamente, os mutantes foron testados en combinacións por pares para medir a complementación. Unha análise dos resultados dos estudos fixo chegar á conclusión de que a complementación intraxénica orixínase, en xeral, da interacción de [[monómero]]s de [[polipéptido]]s diferentemente defectivos para formar un agregado chamado “[[multímero]]”.<ref>Crick FH, Orgel LE. The theory of inter-allelic complementation. J Mol Biol. 1964 Jan;8:161-5. doi: 10.1016/s0022-2836(64)80156-x. PMID 14149958</ref> Os xenes que codifican polipéptidos formadores de multímeros parecen ser comúns. Unha interpretación dos datos é que os monómeros do polipéptido están a miúdo aliñados no multímero de tal maneira que os polipéptidos mutantes defectivos en sitios próximos no mapa xenético tenden a formar un multímero mixto que funciona bastante mal, mentres que os polipéptidos mutantes defectivos en sitios afastados tenden a formar multímeros mixtos que funcionan con maior efectividade. As forzas intermoleculares que probablemente son responsables do autorrecoñecemento e formación de multímeros foron tratadas por Jehle.<ref>Jehle H. Intermolecular forces and biological specificity. Proc Natl Acad Sci U S A. 1963;50(3):516-524. doi:10.1073/pnas.50.3.516</ref> == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Cribado azul-branco]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Xenética]] 2duuld0f5etw2akq3z5q5hur1wr7joj 0 573718 7108297 6467458 2025-06-27T14:03:26Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 1 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108297 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:Seal of Alabama.svg|miniatura|Selo de Alabama]] As '''Cortes de Alabama''' (en inglés, ''Alabama Legislature'') é a institución que ostenta o [[poder lexislativo]] no estado de [[Alabama]] nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]]. As súas facultades están determinadas polo artigo 3 e 4 da constitución de Alabama de 1901. A súa sede está na Casa do Estado de Alabama, na capital do estado, [[Montgomery]]. == Composición == A sección 44 da Constitución de Alabama de 1901 establece que as Cortes están compostas por dúas cámaras:<ref>{{Cita web|título=SECTION 44 of the Constitution of Alabama (1901)|url=http://alisondb.legislature.state.al.us/alison/CodeOfAlabama/Constitution/1901/CA-245579.htm|páxina-web=alisondb.legislature.state.al.us|data-acceso=2022-08-25|data-arquivo=25 de agosto de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220825162325/http://alisondb.legislature.state.al.us/alison/CodeOfAlabama/Constitution/1901/CA-245579.htm|url-morta=yes}}</ref> * A Cámara de Representantes conformado por 105 membros. * O Senado integrado por 35 membros e presidido polo tenente gobernador, aínda que entre os seus integrantes se escolle a un presidente para as sesións das que se ausente o tenente gobernador. Ambas cámaras renóvanse na súa totalidade cada catro anos. [[Ficheiro:President Reagan's Speech to the Alabama State Legislature on March 15, 1982.webm|miniatura|[[Ronald Reagan]], [[presidente dos Estados Unidos]], dirixindo un discurso ás Cortes de Alabama (15 de marzo de 1982)]] == Procedemento lexislativo == Un membro da calquera das cámara pode presentar unha proposta de lei. Na súa primeira lectura, dáse a coñecer o título do proxecto e asígnase a un [[Comisión parlamentaria|comité]]. Nel é valorada e unha vez feito, de continuar co proceso, o proxecto é remitido ao pleno da cámara. A cámara debate nunha sesión o proxecto de lei, e unha vez discutida é votada polos membros. No caso de ser aprobada, pasa á outra cámara da Lexislatura para a súa consideración e votación.<ref>{{Cita web|url=https://www.alarise.org/wp-content/uploads/2018/11/Alabama-Legislative-Process.pdf|páxina-web=Arise Citizens’ Policy Project|título=Alabama’s Legislative Process}}</ref> Unha vez aprobada polas cámaras, o proxecto de lei é remitido ao gobernador que pode rexeitala (vetala) ou aprobala (asinala). As Cortes teñen capacidade para revogar o veto do gobernador por maioría simple das cámaras.<ref>{{Cita web|título=SECTION 125 of the Constitution of Alabama (1901)|url=http://alisondb.legislature.state.al.us/alison/CodeOfAlabama/Constitution/1901/CA-245662.htm|páxina-web=alisondb.legislature.state.al.us|data-acceso=2022-08-25}}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> == Notas == <references /> == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Alabama|Estado de Alabama]] === Ligazóns externas === * [https://alison.legislature.state.al.us Páxina web da Lexislatura de Alabama] {{control de autoridades}} [[Categoría:Alabama]] [[Categoría:Política dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Parlamentos]] nj2pqe3sya2nf8n56bsqok6d4s2u6oy 0 573776 7108510 7096626 2025-06-27T16:29:47Z Galton1892 156153 /* Edicións */ 7108510 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} O '''Congreso Internacional de Matemáticos''' é o maior evento celebrado entre [[Matemático, matemática|matemáticos]] de todo o mundo. Celébrase cada catro anos desde 1893 nunha cidade diferente cada vez.<ref>{{Cita publicación periódica|título=Let's Meet at the Congress|url=https://www.jstor.org/stable/2322535|revista=The American Mathematical Monthly|data=1986|ISSN=0002-9890|páxina=3–8|volume=93|número=1|doi=10.2307/2322535|nome=Yousef|apelidos=Alavi|nome2=Peter|apelidos2=Hilton|nome3=Jean|apelidos3=Pedersen}}</ref> == Historia == No [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1900]] en [[París]], [[Francia]], [[David Hilbert]] anunciou a súa famosa lista de 23 problemas abertos en matemáticas, agora chamados os [[problemas de Hilbert]]. Durante o [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1912]] en [[Cambridge]], [[Inglaterra]], [[Edmund Landau]] enumerou catro problemas básicos sobre números primos, agora chamados [[problemas de Landau]]. O [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1924]] en Toronto foi organizado por [[John Charles Fields]], iniciador da [[Medalla Fields]]; incluía unha excursión en tren de ida e volta a [[Vancouver]] e un transbordador a Victoria. As dúas primeiras [[Medalla Fields|medallas Fields]] outorgáronse no [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1936]] en [[Oslo]]. Ao [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1998]] asistiron 3.346 participantes. O programa constou de 21 horas de lecturas plenarias e 169 conferencias de 45 minutos sobre temas especializados impartidas por matemáticos distinguidos seleccionados polos organizadores do Congreso. Segundo a [[American Mathematical Society|Sociedade Estadounidense de Matemáticas]], máis de 4.500 participantes asistiron ao [[Congreso Internacional de Matemáticos de 2006]] en [[Madrid]]. == Edicións == En 1893, organizouse un [[Congreso Internacional de Matemáticas]] en [[Chicago]], nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], celebrado xunto coa Exposición Mundial de Columbia en 1893, no que [[Felix Klein]] deu o discurso de apertura "[[O estado actual das matemáticas]]" . Catro anos despois celebrouse o [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1897]]. Logo da [[Primeira guerra mundial|Primeira Guerra Mundial]], ante a insistencia das Potencias Aliadas, o [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1920]] en Estrasburgo e o [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1924]] en Toronto excluíron aos matemáticos dos países que antes formaban parte das Potencias Centrais. Isto resultou nunha controversia aínda non resolta sobre se contar os congresos de Estrasburgo e Toronto como verdadeiros Congresos Internacionais de Matemáticos. Na inauguración do [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1932]] en Zúrich, Hermann Weyl dixo: "Asistimos aquí a un evento improbable extraordinario. Para o número de n, correspondente ao Congreso Internacional de Matemáticos acabado de inaugurar, temos a desigualdade 7 ≤ n ≤ 9; desafortunadamente, os nosos fundamentos axiomáticos non son suficientes para dar unha declaración máis precisa". Como consecuencia desta controversia, desde o congreso de Zúrich de 1932 en diante, os congresos internacionais de matemáticos non están numerados. {{columnas 2}} *1897: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1897]] *1900: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1900]] *1904: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1904]] *1908: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1908]] *1912: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1912]] *1920: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1920]] *1924: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1924]] *1928: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1928]] *1932: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1932]] *1936: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1936]] {{nova columna}} *1950: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1950]] *1954: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1954]] *1958: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1958]] *1962: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1962]] *1966: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1966]] *1970: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1970]] *1974: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1974]] *1978: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1978]] *1983: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1982]] *1986: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1986]] {{nova columna}} *1990: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1990]] *1994: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1994]] *1998: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 1998]] *2002: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 2002]] *2006: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 2006]] *2010: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 2010]] *2014: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 2014]] *2018: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 2018]] *2022: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 2022]] *2026: [[Congreso Internacional de Matemáticos de 2026]] {{final columnas}} == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Congreso Internacional de Matemáticos]] l39elz9p01rk4f6g2y4dkz7yo4irlpl 0 577592 7109322 7105087 2025-06-28T11:00:13Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109322 wikitext text/x-wiki {{Artigo de calidade}} {{Acontecemento |imaxe = Spice Islands (Zanzibar highlighted).svg |descrición_imaxe = [[Unguja]] e [[Pemba]], as dúas illas principais de Zanzíbar. |resultado = Vitoria revolucionaria. <br/> * Caída do [[Sultanato de Zanzíbar]]. * Creación da [[República Popular de Zanzíbar]]. |combatentes1 = {{flagicon|Zanzibar|1964}} Revolucionarios * [[Ficheiro:Flag of Afro-Shirazi party.svg|20px]] [[Partido Afro-Shirazi]] * [[Partido Umma (Zanzíbar)|Partido Umma]] |combatentes2 = [[Ficheiro:Flag of the Sultanate of Zanzibar (1963).svg|20px]] [[Sultanato de Zanzíbar]] |comandante1 = {{flagicon|Zanzibar|1964}} [[John Okello]] |comandante2 = [[Ficheiro:Flag of the Sultanate of Zanzibar (1963).svg|20px]] [[Jamshid bin Abdullah of Zanzibar|Sultán Jamshid bin Abdullah]]<br>[[Ficheiro:Flag of the Sultanate of Zanzibar (1963).svg|20px]] [[Muhammad Shamte Hamadi]] |soldados1 = 600-800 combatentes{{Harvnp|Parsons|2003|p=107}}{{Harvnp|Speller|2007|p=6}} |soldados2 = Forza Policial de Zanzíbar |outras_perdas=Canto menos 80 persoas mortas e 200 feridas durante a revolución (a maioría eran árabes)<ref name="nyt14jan"/><br> 2&nbsp;000–4&nbsp;000 (ata 20&nbsp;000) civís mortos como consecuencia<ref name="nyt19jan"/><ref name="latimes">{{Cita novas |xornal=Los Angeles Times |título=Slaughter in Zanzibar of Asians, Arabs Told |páxina=4 |data=20 de xaneiro de 1964 |url=https://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/465909962.html?dids=465909962:465909962&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Jan+20%2C+1964&author=&pub=Los+Angeles+Times+(1886-Current+File)&edition=&startpage=4&desc=Slaughter+in+Zanzibar+of+Asians%2C+Arabs+Told |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090116131907/https://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/465909962.html?dids=465909962:465909962&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Jan+20%2C+1964&author=&pub=Los+Angeles+Times+(1886-Current+File)&edition=&startpage=4&desc=Slaughter+in+Zanzibar+of+Asians%2C+Arabs+Told |dataacceso=25 de setembro de 2022 |dataarquivo=16 de xaneiro dee 2009 |lingua=en}}</ref>}} A '''Revolución de Zanzíbar''' ({{Lang-ar|ثورة زنجبار|Thawrat Zanjibār}}) tivo lugar en [[1964]] e levou ao derrocamento do [[Jamshid bin Abdullah of Zanzibar|Sultán de Zanzíbar]] e o seu goberno principalmente [[Árabes|árabe]] a mans de revolucionarios negros locais. [[Sultanato de Zanzíbar|Zanzíbar]] era un estado etnicamente diverso que constaba dunha serie de illas fronte a costa de [[Tanganica]], ao que o [[Reino Unido]] lle concedera a independencia en [[1963]]. Nunha serie de eleccións parlamentarias previas á independencia, a minoría árabe logrou manter o poder que tivera cando Zanzíbar era un territorio de ultramar de [[Muscat e Omán|Omán]]. Frustrado pola baixa representación no Parlamento a pesar de gañar co 54% dos votos nas [[Eleccións xerais de Zanzíbar de 1963|eleccións de xullo de 1963]], o africano [[Partido Afro-Shirazi]] (PAS) na mañá cedo do 12 de xaneiro de 1964, dirixido por [[John Okello]], o líder xuvenil (PAS) da á [[Pemba]], mobilizou en torno a 600–800 revolucionarios na illa principal de [[Illa de Zanzíbar|Unguja]] (Illa de Zanzíbar). Logo de someter a policía do país e apropiarse das súas armas, os insurxentes dirixíronse a [[Stone Town|Cidade Zanzíbar]], onde derrocaron o sultán e o seu goberno. Seguíronlle represalias contra civís árabes e do sur de Asia na illa; o número de mortos resultantes está en discusión, con estimacións que van dende varios centos ata os 20&nbsp;000. O líder moderado do PAS [[Abeid Karume]] converteuse no primeiro presidente e [[xefe de Estado]] do país. Os aparentes lazos [[comunismo|comunistas]] do novo goberno preocuparon aos gobernos occidentais. Como Zanzíbar se encontraba dentro da [[esfera de influencia]] británica, o goberno británico elaborou unha serie de plans de intervención. Con todo, o temido [[estado comunista]] nunca se materializou, e debido a que os cidadáns británicos e estadounidenses foran evacuadas con éxito, estes plans non se puxeron en marcha. Mentres tanto, as potencias do [[bloque do leste|bloque comunista]] como [[República Democrática Alemá|Alemaña Oriental]] e a [[Unión Soviética]], xunto coa [[República Popular da China]], crearon relacións de amizade co novo goberno mediante o recoñecemento do país e o envío de asesores. Karume tivo éxito na negociación de unión de Zanzíbar e Tanganica para formar a nova nación de [[Tanzania]], un acto que os medios de comunicación contemporáneos xulgaron como un esforzo de evitar a [[subversión]] comunista de Zanzíbar. A revolución puxo fin a 200 anos de dominación árabe en Zanzíbar, e é conmemorada na illa cada ano con celebracións de aniversario e un día festivo. == Antecedentes == O [[arquipélago de Zanzíbar]], agora parte da república de Tanzania, no sueste de [[África]], é un grupo de illas situadas no [[océano Índico]] fronte a costa de Tanganica. Comprende a illa principal de Unguja (tamén coñecida como Zanzíbar), situada ao sur, e a illa de [[Pemba]] ao norte, así como numerosos illotes circundantes. Cunha [[Historia de Zanzíbar|longa historia]] de dominio árabe que se remonta ata [[1698]], Zanzíbar foi un territorio de ultramar de Omán ata que conseguiu a independencia en [[1858]] baixo o seu [[Sultanato de Zanzíbar|propio sultanato]].{{Harvnp|Hernon|2003|p=397}} En 1890, durante o reinado de Ali ibn Sa'id, Zanzíbar converteuse nun [[protectorado]] británico,{{Harvnp|Ingrams|1967|pp=172–173}} e aínda que nunca estivo formalmente baixo o goberno directo, considerouse parte do [[Imperio Británico]].{{Harvnp|Shillington|2005|p=1710}} En [[1964]], o país era unha [[monarquía constitucional]] gobernada polo sultán [[Jamshid bin Abdullah of Zanzibar|Jamshid bin Abdullah]].{{Harvnp|Shillington|2005|p=1716}} Zanzíbar tiña unha poboación [[Grupos étnicos de África|africana]] de en torno a 230&nbsp;000—algúns dos cales afirmaban ter ascendencia [[Persia|persas]] e eran coñecidos localmente como [[Shirazi (grupo étnico)|Shirazis]]{{Harvnp|Speller|2007|p=4}}—e tamén contaba con minorías significativas con 50&nbsp;000 árabes e 20&nbsp;000 surasiáticos, que salientaban nos negocios e o comercio.{{Harvnp|Speller|2007|p=4}} Os diversos grupos étnicos estaban comezando a mesturarse e as diferenzas entre eles desdebuxáranse;{{Harvnp|Shillington|2005|p=1716}} segundo un historiador, un motivo importante para o apoio xeral do sultán Jamshid foi a diversidade étnica da súa familia.{{Harvnp|Shillington|2005|p=1716}} Con todo, a poboación árabe da illa, como principais terratenentes, era xeralmente máis rica que a poboación negra{{Harvnp|Parsons|2003|p=106}} e gozaba de acceso a servizos sociais de maior calidade, como a saúde e a educación, que as persoas negras. Á parte disto, a autoridade británica consideraba a Zanzíbar como un país árabe e sempre mantivo unha posición de apoio á minoría árabe para permanecer no poder.<ref>{{Cita libro |apelidos=Mapuri |nome=Omar |título=Zanzibar the 1964 Revolution: Achievements and Prospects |url=https://archive.org/details/zanzibar1964revo0000mapu |editorial=TEMA Publishers Company Ltd. |data=1996 |isbn=9987250114 |lugar=[[Dar es Salaam]] |páxina=[https://archive.org/details/zanzibar1964revo0000mapu/page/n21 8] |lingua=en}}</ref> Como resultado, durante o proceso de descolonización a maior parte dos partidos políticos estaban organizados en boa parte segundo liñas étnicas, coa minoría árabe dominando o [[Partido Nacionalista de Zanzíbar]] (PNZ) e a maioría negra o [[Partido Afro-Shirazi]] (PAS).{{Harvnp|Shillington|2005|p=1716}} O PNZ mirou cara a [[Exipto]] como modelo, o que causou algunhas tensións cos oficiais coloniais británicos, mais Zanzíbar estivera dominado durante centos de anos pola elite árabe, e a Oficina Colonial non podía imaxinar un Zanzíbar gobernado por negros.{{Harvnp|Petterson|2004|p=11}} En xaneiro de 1961, como parte do proceso de [[descolonización]], as autoridades británicas da illa estableceron [[Distrito electoral|distritos electorais]] e celebraron [[Eleccións xerais de Zanzíbar de xaneiro de 1961|eleccións democráticas]].{{Harvnp|Parsons|2003|p=106}} O PAS e o PNZ gañaron 11 dos 22 escanos posibles no Parlamento de Zanzíbar,{{Harvnp|Shillington|2005|p=1716}} polo que en xuño se celebraron [[Eleccións xerais de Zanzíbar de xuño de 1961|outras eleccións]] nas que o número de escanos elevouse ata os 23. O PNZ entrou en coalición co [[Partido Popular de Zanzíbar e Pemba]] (PPZP) e desta volta conseguiu 13 escanos, mentres que o PAS, a pesar de recibir a maior parte dos votos, tan só conseguiu 10.{{Harvnp|Shillington|2005|p=1716}} O PAS sospeitou de [[fraude electoral]] e desatou unha desorde civil, que acabou con 68 mortes.{{Harvnp|Shillington|2005|p=1716}} Para manter o control, a coalición de goberno prohibiu os partidos da oposición máis radicais, encheu o servizo civil cos seus propios funcionarios designados, e politizou a policía.{{Harvnp|Parsons|2003|p=106}} En 1963, co número de escanos do parlamento aumentado ata os 31, [[Eleccións xerais de Zanzíbar de xuño de 1963|noutras elections]] repetíronse os mesmos resultados que en 1961. Debido á disposición dos distritos electorais, que foran [[Gerrymandering|manipulados]] polo PNZ, o PAS, liderado por [[Abeid Amani Karume]], conseguiu o 54&nbsp;% do voto popular, mais tan só 13 escanos,{{Harvnp|Speller|2007|p=5}} mentres que o PNZ/PPZP conseguiu o resto e dispuxo dun fortalecemento do seu control de poder.{{Harvnp|Parsons|2003|p=106}} O [[Partido Umma (Zanzíbar)|Partido Umma]], formado ese ano por partidarios socialistas árabes descontentos do PNZ,{{Harvnp|Bakari|2001|p=204}} foi prohibido, e todos os policías de orixe africana continental foron despedidos.{{Harvnp|Speller|2007|p=5}}{{Harvnp|Sheriff|Ferguson|1991|p=239}} Isto eliminou unha boa parte da única forza de seguridade da illa, e creou un grupo de homes enfadados con adestramento paramilitar e con coñecemento dos edificios, o equipamento e os procedementos da policía.{{Harvnp|Speller|2007|pp=5–6}} Ademais, o novo goberno dominado polos árabes deixou claro que na política exterior, o Sultanato de Zanzíbar procuraría vínculos próximos co mundo árabe, especialmente con Exipto, e non tiña interese en forxar relacións coas nacións da África negra continental como a maioría negra desexaba.{{Harvnp|Petterson|2004|p=12}} A escravitude fora abolida en Zanzíbar en 1897, mais boa parte da elite árabe que dominaba a política da illa fixo poucos esforzos para ocultar as súas visións racistas respecto da maioría negra como inferiores a eles, á que consideraban unha xente apta só para a escravitude.{{Harvnp|Petterson|2004|p=12}} No Parlamento, o ministro de finanzas Juma Aley respondeu a preguntas de Karume de xeito insultante dicindo que non precisaba contestar as preguntas dun simple "barqueiro".{{Harvnp|Petterson|2004|p=41}} Aley explicou tamén noutro discurso no Parlamento que se os árabes estaban sobrerrepresentados no gabinete non era por racismo, senón só porque as habilidades mentais dos negros eran abismalmente inferiores e as habilidades mentais dos árabes como el mesmo eran moi altas, unhas declaracións que enfureceron á maioría negra.{{Harvnp|Petterson|2004|p=41}} Os recordos do comercio de escravos árabe no pasado (algúns dos negros máis vellos foran escravos na súa xuventude) xunto cunha visión claramente condescendente da elite árabe cara á maioría negra no presente significou que boa parte da poboación negra de Zanzíbar tiña un odio feroz cara aos árabes, vendo o goberno dominado por estes como ilexítimo.{{Harvnp|Petterson|2004|p=12}} O goberno non axudou a ampliar o seu atractivo para a maioría negra ao recurtar de xeito drástico o gasto en escolas de áreas de gran concentración de poboación negra.{{Harvnp|Petterson|2004|p=40}} O orzamento do goberno cos seus recortes draconianos nos gastos nas escolas das áreas negras foi visto amplamente como un signo de que o goberno dominado polos árabes estaba a planear pechar á poboación negra nun status permanente de segunda clase.{{Harvnp|Petterson|2004|p=40}} A independencia total do dominio británico foi concedida o [[10 de decembro]] de [[1963]], coa coalición do PNZ/PPZP como órgano de goberno. O goberno solicitou un acordo de defensa ao Reino Unido, pedindo que un batallón de tropas británicas ficara na illa para tarefas de seguridade interna,{{Harvnp|Speller|2007|p=6}} mais isto foi rexeitado porque considerou inapropiado que as tropas británicas participaran no mantemento da lei e a orde tan pouco despois da independencia.{{Harvnp|Speller|2007|p=6}} A maior parte do gabinete, que procuraba vínculos máis estreitos con Exipto (gobernado por Nasser), non quería de ningún xeito tropas británicas en Zanzíbar.{{Harvnp|Petterson|2004|p=40}} Os informes da [[intelixencia británica]] predicían que disturbios civís, acompañados polo incremento da actividade comunista, eran probables no futuro próximo e que a chegada das tropas británicas podería provocar que a situación se deteriorara máis aínda.{{Harvnp|Speller|2007|p=6}} Con todo, moitos cidadáns estranxeiros permaneceron na illa, incluídos 130 británicos que eran empregados directos do goberno de Zanzíbar.{{Harvnp|Speller|2007|pp=27–28}} En 1959, un carismático ugandés chamado [[John Okello]] chegou a Pemba para traballar como albanel, e en febreiro de 1963 trasladouse a Zanzíbar.{{Harvnp|Petterson|2004|pp=25–26}} Traballando como funcionario no Sindicato de Traballadores da Pintura de Zanzíbar e Pemba e combo activista do PAS, Okello gañara seguidores e case dende o momento en que chegou a Zanzíbar estivera a organizar unha revolución que planeaba que tivese lugar pouco despois da independencia.{{Harvnp|Petterson|2004|pp=26–27}} == Revolución == En torno ás 3:00&nbsp;am do 12 de xaneiro de 1964, entre 600 e 800 insurxentes pobremente armados, principalmente negros, axudados por algúns dos expolicías recentemente despedidos, atacaron as comisarías de Unguja, tanto as súas armerías como a estación de radio.{{Harvnp|Parsons|2003|p=107}}{{Harvnp|Speller|2007|p=6}} Os atacantes non tiñan pistolas, estaban equipados só con lanzas, machetes, e fermentas metálicas, tendo só a vantaxe numérica e o factor sorpresa.{{Harvnp|Petterson|2004|p=49}} Os reemprazos da policía árabe non recibiran case adestramento e, a pesar de responder cunha forza móbil, foron axiña superados.{{Harvnp|Parsons|2003|p=107}}{{Harvnp|Clayton|1999|p=109}} O propio Okello liderou o ataque ao cuartel xeral da policía de Ziwani, que tamén resultou ser o arsenal máis grande da illa.{{Harvnp|Petterson|2004|p=49}} Varios dos rebeldes foron abatidos a tiros, mais a policía foi superada polo seu gran número. Okello atacou persoalmente a un sentinela, arrebatoulle o seu rifle, e empregouno para matar ao policía cunha [[baioneta]].{{Harvnp|Petterson|2004|p=49}} Armándose a si mesmos con centos de rifles automáticos, metralladoras e [[Metralladora lixeira Bren|metralladoras Bren]], os insurxentes tomaron o control de edificios estratéxicos na capital, a [[Zanzíbar|Cidade de Zanzíbar]].{{Harvnp|Speller|2007|pp=6–7}}<ref name="nyt13jan">{{Cita novas |apelidos=Conley |nome=Robert |título=African Revolt Overturns Arab Regime in Zanzibar |xornal=The New York Times |páxina=1 |data=13 de xaneiro de 1964 |url=https://www.nytimes.com/1964/01/13/archives/african-revolt-overturns-arab-regime-in-zanzibar-all-strategic.html |dataacceso=30 de novembro de 2022 |lingua=en}}</ref> En torno ás 7:00&nbsp;am, Okello realizou a súa primeira transmisión radiofónica dende unha estación de radio local que os seus seguidores capturaran dúas horas antes, chamando á poboación negra a levantarse e derrocar os "imperialistas".{{Harvnp|Petterson|2004|p=52}} Nese momento, Okello referiuse a si mesmo como "mariscal de campo", o que provocou moitas especulacións en Zanzíbar sobre a identidade desa misteriosa figura que lideraba a revolución, que falaba o seu [[Lingua suahili|suahili]] cun marcado acento [[Lingua acholí|acholí]] que non era familiar en Zanzíbar.{{Harvnp|Petterson|2004|p=52}} Ás seis horas do inicio das hostilidades, a oficina local de [[Telégrafo eléctrico|telégrafos]] e os principais edificios gobernamentais estaban baixo o control revolucionario, e a única pista de aterraxe da illa foi capturada ás 2:18&nbsp;pm.{{Harvnp|Speller|2007|pp=6–7}}<ref name="nyt13jan"/> No campo, estalaran as loitas entre os Manga, como eran chamados os árabes do rural, e os negros.{{Harvnp|Petterson|2004|p=64}} Os Manga estaban armados principalmente con rifles de caza, e unha vez que as armas arrebatadas ás comisarías de policía chegaron aos rebeldes no rural, os negros as empregaron contra os Manga.{{Harvnp|Petterson|2004|p=64}} En Stone Town, a maior resistencia tivo lugar na comisaría de policía de Malindi, onde baixo o mando do comisario de policía J. M. Sullivan (un policía británico que permaneceu no posto ata que se puido contratar a un substituto local), todos os ataques rebeldes foron rexeitados, entre outros motivos porque os insurxentes tendían a retirarse cando eran atacados.{{Harvnp|Petterson|2004|p=64}} Sullivan só rendeu a comisaría de Melindi a finais da tarde logo de quedar sen munición, e marchou con todas as súas forzas (ningún policía morrera ou resultara ferido) ata o peirao de Stonetown para embarcar en barcas que os levaran a un barco, o ''Salama'', para sacalos de Zanzíbar.{{Harvnp|Petterson|2004|p=65}} En todo Stone Town, as tendas e casas que eran propiedade de árabes ou de persoas do sur de Asia foron saqueadas, mentres que as mulleres destes grupos étnicos foron violadas en grupo.{{Harvnp|Petterson|2004|p=65}} O sultán, xunto co primeiro ministro [[Muhammad Shamte Hamadi]] e membros do gabinete, fuxiron da illa a bordo do [[iate real]] ''Seyyid Khalifa'',<ref name="nyt13jan"/>{{Harvnp|Speller|2007|p=7}} e o goberno revolucionario apoderouse do palacio do sultán e doutras propiedades.<ref name="nyt14jan">{{Cita novas |apelidos=Conley |nome=Robert |título=Regime Banishes Sultan |xornal=[[The New York Times]] |páxina=4 |data=14 de xaneiro de 1964 |url=https://www.nytimes.com/1964/01/14/archives/regime-banishes-sultan.html |dataacceso=11 de outubro de 2023 |dataarquivo=7 de xaneiro de 2020 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20200107133450/https://www.nytimes.com/1964/01/14/archives/regime-banishes-sultan.html |lingua=en}}</ref> Morreron canto menos 80 persoas e 200 resultaron feridas, a maioría das cales eran árabes, durante as 12 horas de loita na rúa que seguiron.<ref name="nyt14jan"/> 61 cidadáns estadounidenses, incluídos 16 homes do persoal dunha estación de seguimento de satélites da [[NASA]], buscaron refuxio no English Club da [[Zanzíbar, cidade|Cidade de Zanzíbar]], e catro xornalistas da mesma nacionalidade foron detidos polo novo goberno da illa.<ref name="nyt13jan"/><ref name="nyt19jan">{{Cita novas |apelidos=Conley |nome=Robert |título=Nationalism Is Viewed as Camouflage for Reds |xornal=[[The New York Times]] |páxina=1 |data=19 de xaneiro de 1964 |url=https://www.nytimes.com/1964/01/19/nationalism-is-viewed-as-camouflage-for-redstoll-2000-to-4000.html |dataacceso=11 de outubro de 2023 |dataarquivo=3 de xullo de 2019 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20190703083422/https://www.nytimes.com/1964/01/19/nationalism-is-viewed-as-camouflage-for-redstoll-2000-to-4000.html |lingua=en}}</ref> Descoñecendo que Okello dera ordes de non matar a ningún branco, os estadounidenses que vivían en Stone Town fuxiron ao English Club, onde se encontraba o punto de evacuación.{{Harvnp|Petterson|2004|pp=66–67}} As persoas que viaxaban no convoi de automóbiles ao English Club sorprendéronse de ver os corpos maltratados de homes árabes tirados nas rúas de Stone Town cos seus penes curtados e os testículos metidos nas súas bocas.{{Harvnp|Petterson|2004|p=68}} Como parte dos plans coidadosamente trazados de Okello, por toda a illa, grupos de negros armados con coitelos, lanzas e ''pangas'' (machetes) adicáronse a matar sistematicamente a todos os árabes e asiáticos do sur que puideron atopar.{{Harvnp|Petterson|2004|pp=3–4}} O diplomático estadounidense Don Petterson describiu o seu horror cando viu dende a súa casa como un grupo de homes negros asaltaba a casa dun árabe, o decapitaban en público cunha ''panga'', seguido dos berros dende o interior da súa casa cando a súa muller e as tres criaturas eran violadas e asasinadas, seguida da mesma escena repetida na seguinte casa dun árabe, seguida doutra e outra.{{Harvnp|Petterson|2004|pp=3–4}} Logo de tomar o contro de Stone Town o primeiro día, os revolucionarios continuaron a loitar cos Manga polo control do rural durante canto menos dous días, e familias de árabes foron asasinadas logo de que as súas casas foran asaltadas.{{Harvnp|Petterson|2004|p=76}} Segundo a historia oficial de Zanzíbar, a revolución foi proposta e liderada polo líder do PAS Abeid Amani Karume.{{Harvnp|Speller|2007|p=6}} Con todo, no momento da revolución Karume encontrábase na África continental do mesmo xeito que o líder do Partido Umma, [[Abdulrahman Muhammad Babu]].{{Harvnp|Speller|2007=p=7}} Okello, na súa calidade de secretario das mocidades do PAS en Pemba, enviara a Karume ao continente para asegurar a súa seguridade.{{Harvnp|Parsons|2003|p=107}}{{Harvnp|Speller|2007|p=7}} Okello chegara a Zanzíbar procedente de [[Kenya]] en [[1959]]{{Harvnp|Shillington|2005|p=1716}} afirmando ter sido [[mariscal de campo]] dos rebeldes kenyanos durante a [[rebelión Mau Mau]], aínda que en realidade non tiña experiencia militar.{{Harvnp|Parsons|2003|p=107}} Sostivo que escoitara unha voz que lle ordenaba, como cristián, que liberara á xente de Zanzíbar dos árabes musulmáns, aínda que a propia poboación de Zanzíbar era predominantemente musulmá{{Harvnp|Shillington|2005|p=1716}} e foi Okello quen liderou os revolucionarios, principalmente membros desempregados da Liga Xuvenil Afro-Shirazi, o 12 de xaneiro.{{Harvnp|Speller|2007|p=6}}{{Harvnp|Sheriff|Ferguson|1991|p=239}} Un comentarista especulou ademais que probablemente foi Okello, coa Liga Xuvenil, quen propuxo a revolución.{{Harvnp|Speller|2007|p=6}} Semella ter habido tres complots diferentes para derrocar o goberno, liderados por Karume, Babu e Okello, mais foi o plano deste último o que estaba máis avanzado e foi el quen asestou o golpe que derrubou o réxime do sultán.{{Harvnp|Lofchie|1967|p=37}} Okello non era moi coñecido en Zanzíbar, e o goberno estaba máis preocupado de controlar os partidos PAS e Umma que a un pintor de casas pouco coñecido e case analfabeto e un dirixente sindical menor.{{Harvnp|Lofchie|1967|p=38}} Okello era un completo misterio para o mundo no momento da revolución, e o MI5 informou a Whitehall que era un antigo policía que loitara cos Mau Mau en Kenya e fora adestrado en [[Cuba]] na arte da violencia revolucionaria.<ref>{{Cita libro |apelidos=Petterson |nome=Don |data=2002 |título=Revolution in Zanzibar: An American's Cold War Tale |lugar=[[Nova York]] |editorial=Basic Books |páxinas=74–75 |lingua=fi}}</ref> O propio Okello nunha conferencia de prensa varios días despois negou iradamente ter estado en Cuba ou China, afirmando que era un cristián cuxo lema era "Todo pode aprenderse da Biblia".{{Harvnp|Petterson|2004|p=75}} Durante a revolución, houbo unha orxía de violencia cometida contra as comunidades de persoas do sur de Asia e árabes con milleiros de mulleres violadas polos seguidores de Okello, e moitos saqueos e masacres de árabes en toda a illa.{{Harvnp|Petterson|2004|p=65}} O diplomático estadounidense Don Petterson describiu os asasinatos dos árabes pola maioría negra como un acto de xenocidio.{{Harvnp|Petterson|2004|p=94}} Petterson escribiu "''Xenocidio'' non era un termo que estivera tan de moda entón como o estivo despois, mais é xusto dicir que en partes de Zanzíbar, o asasinato de árabes foi un xenocidio, puro e simple".{{Harvnp|Petterson|2004|p=94}} Okello acudía frecuentemente á radio a instar aos seus seguidores nunha atroadora linguaxe do Antigo Testamento a matar tantos árabes como fora posible, co máximo de brutalidade.{{Harvnp|Petterson|2004|pp=94–95}} Como nacionalista panafricano que facía cantar aos seus seguidores "God Bless Africa" cada vez que marchaba pola rúa, Okello apelou á maioría negra, mais ao mesmo tempo, como cristián militante que afirmaba escoitara a voz de Deus na súa cabeza, o atractivo de Okello nunha illa na que o 95&nbsp;% da poboación era musulmá, era limitado.{{Harvnp|Petterson|2004|pp=94–95}} == Consecuencias == [[Ficheiro:Winners of the Elections for Members of Parliament.jpg|miniatura|Xornal amosando as fotografías dos antigos funcionarios do goberno desfigurados logo da revolución.]] Os partidos PAS e Umma crearon un Consello Revolucionario para exercer de goberno interino, con Karume liderando o consello como [[Presidente de Zanzíbar|presidente]] e Babu exercendo de ministro de exteriores.{{Harvnp|Speller|2007|p=7}} O país pasou a denominarse República Popular de Zanzíbar e Pemba;{{Harvnp|Parsons|2003|p=107}} as primeiras accións do novo goberno foron desterrar permanentemente o sultán e expulsar o PNZ e o PPZP.<ref name="nyt14jan"/> Buscando distanciarse do volátil Okello, Karume afastouno discretamente da escena política aínda que se lle permitiu manter o título que el mesmo se outorgara de mariscal de campo.{{Harvnp|Parsons|2003|p=107}}{{Harvnp|Speller|2007|p=7}} Con todo, os revolucionarios de Okello comezaron a tomar represalias contra as poboacións de persoas árabes e do sur de Asia en Unguja, levando a cabo malleiras, violacións, asasinatos e ataques á propiedade.{{Harvnp|Parsons|2003|p=107}}{{Harvnp|Speller|2007|p=7}} Nos seus discursos radiofónicos afirmaba ter matado ou encarcerado a decenas de miles dos seus "inimigos e secuaces",{{Harvnp|Parsons|2003|p=107}} mais as estimacións actuais sobre o número de mortes varía moito, dende os "centos" ata os 20&nbsp;000. Algúns xornais occidentais dan cifras de 2&nbsp;000 a 4&nbsp;000;<ref name="nyt19jan"/><ref name="latimes"/> mais os números máis elevados puideron ter sido inchados polas transmisións do propio Okello e os informes esaxerados dalgúns medios occidentais e árabes.{{Harvnp|Parsons|2003|p=107}}{{Harvnp|Plekhanov|2004|p=91}}{{Harvnp|Sheriff|Ferguson|1991|p=241}} A matanza de prisioneiros árabes e o seu enterramento en [[fosa común|fosas comúns]] foi documentado por un equipo de filmación italiano, filmando dende un helicóptero, para ''[[Africa Addio]]'' e esta secuencia de película constitúe o único documento visual coñecido dos asasinatos.{{Harvnp|Daly|2009|p=42}} Moitos árabes fuxiron a [[Omán]],{{Harvnp|Plekhanov|2004|p=91}} aínda que por orde de Okello ningunha persoa branca foi ferida.{{Harvnp|Speller|2007|p=7}} A violencia postrevolucionaria non se expandiu a Pemba.{{Harvnp|Sheriff|Ferguson|1991|p=241}} O 3 de febreiro Zanzíbar finalmente volveu á normalidade, e Karume foi amplamente aceptado pola xente como o seu presidente.<ref name="nyt4feb">{{Cita novas |autor=Dispatch of The Times London |título=Zanzibar Quiet, With New Regime Firmly Seated |xornal=The New York Times |páxina=9 |data=4 de febreiro de 1964 |url=https://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB0811FB3E5415738DDDAD0894DA405B848AF1D3 |access-date=16 November 2008 |dataarquivo=27 de xaneiro de 2012 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120127210238/http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB0811FB3E5415738DDDAD0894DA405B848AF1D3 |lingua=en}}</ref> A policía volveu ás rúas, as tendas saqueadas abriron de novo, e a poboación civil estaba entregando as armas sen licenza.<ref name="nyt4feb"/> O goberno revolucionario anunciou que os seus presos políticos, cifrados en 500, serían xulgados por tribunais especiais. Okello formou a Freedom Military Force (FMF), unha unidade paramilitar integrada polos seus partidarios, que patrullaban as cidades e saqueaban as propiedades árabes.{{Harvnp|Speller|2007|p=15}}{{Harvnp|Sheriff|Ferguson|1991|p=242}} O comportamento dos partidarios de Okello, a súa retórica violenta, o seu acento ugandés, e as súas crenzas cristiás estaban alienando a moitos no PAS de Zanzíbar e musulmá, maioritariamente moderada,{{Harvnp|Speller|2007|p=17}} e en marzo moitos membros da súa FMF foron desarmados polos seguidores de Karume e a milicia do Partido Umma. O 11 de marzo retiráronlle a Okello o seu rango de mariscar de campo,{{Harvnp|Sheriff|Ferguson|1991|p=242}}{{Harvnp|Speller|2007|p=17}}<ref>{{Cita novas |apelidos=Conley |nome=Robert |título=Zanzibar Regime Expels Okello |xornal=The New York Times |páxina=11 |data=12 de marzo de 1964 |url=https://www.nytimes.com/1964/03/12/archives/zanzibar-regime-expels-okello-he-headed-revolutionary-army.html |dataacceso=6 de novembro de 2023 |dataarquivo=28 de decembro de 2013 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20131228163757/http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F10B14FC3A5C147A93C0A81788D85F408685F9 |lingua=en}}</ref> e negóuselle a entrada cando tentou regresar a Zanzíbar logo dunha viaxe ao continente. Foi deportado a [[Tanganica]] e logo a [[Kenya]], antes de regresar pobre a [[Uganda]].{{Harvnp|Speller|2007|p=17}} En abril o goberno creou o People's Liberation Army (PLA) e completou o desarme do que quedaba da milicia de Okello.{{Harvnp|Speller|2007|p=17}} O 26 de abril Karume anunciou que se estaba a negociar unha unión con [[Tanganica]] para formar o novo país de [[Tanzania]].<ref name="merge">{{Cita novas |apelidos=Conley |nome=Robert |título=Tanganyika gets new rule today |xornal=The New York Times |páxina=11 |data=27 de abril de 1964 |url=https://www.nytimes.com/1964/04/27/archives/tanganyika-gets-new-rule-today-nyerere-and-zanzibar-head-to-govern.html |dataacceso=6 de novembro de 2023 |dataarquivo=28 de decembro de 2013 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20131228162344/http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F50910F9385B1B728DDDAE0A94DC405B848AF1D3 |lingua=en}}</ref> A unión foi vista na prensa contemporánea como un xeito de previr unha subversión comunista en Zanzíbar; canto menos un historiador sinala que puido ter sido un intento de Karume, un socialista moderado, para limitar a influencia do radicalmente esquerdista Partido Umma.{{Harvnp|Speller|2007|p=15}}<ref name="merge"/>{{Harvnp|Speller|2007|p=19}} Babu achegárase aos diplomáticos chineses que organizaran varios envíos de armas a Zanzíbar para permitirlle ao Partido Umma ter un á paramilitar.{{Harvnp|Petterson|2004|p=207}} Tanto Karume como o presidente Nyerere de Tanganica estaban preocupados por que Zanzíbar estivera comezando a converterse nun foco das tensións da [[Guerra Fría]], xa que os diplomáticos estadounidenses e británicos competían pola influencia cos diplomáticos soviéticos, chineses e alemáns orientais, e ter unha unión co non aliñado Tanganica considerouse o mellor xeito para sacar a Zanzíbar do foco mundial.{{Harvnp|Petterson|2004|p=207}} Con todo, moitas das políticas socialistas do Partido Umma en materia de saúde, educación e benestar social foron adoptadas polo goberno.{{Harvnp|Sheriff|Ferguson|1991|p=241}} == Reacción estranxeira == As forzas militares británicas en [[Kenya]] foron conscientes da revolución ás 4:45&nbsp;am do [[12 de xaneiro]], e logo dunha solicitude do sultán puxéronse en espera de 15 minutos para levar a cabo un asalto ao aeródromo de Zanzíbar.{{Harvnp|Parsons|2003|p=107}}{{Harvnp|Speller|2007|p=8}} Con todo, o Alto Comisario Británico en Zanzíbar, Timothy Crosthwait, non informou de ningún ataque a cidadáns británicos e desaconsellou a intervención. Como resultado, as tropas británicas en Kenya víronse reducidas a catro horas de espera esa mesma noite. Crosthwait decidiu non aprobar unha evacuación inminente de cidadáns británicos, xa que moitos deles ocupaban postos chave no goberno e a súa mudanza repentina podía perturbar máis a economía e o goberno do país.{{Harvnp|Speller|2007|p=8}} Ás poucas horas da revolución, o embaixador estadounidense autorizara a retirada da illa dos cidadáns estadounidenses, e o destrutor da [[Armada dos Estados Unidos de América|armada estadounidense]] [[USS Manley (DD-940)|USS ''Manley'']], chegou o [[13 de xaneiro]].{{Harvnp|Speller|2007|pp=8–9}} O ''Manley'' atracou no porto de Cidade Zanzíbar, mais os [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] non solicitaran permiso de evacuación ao Consello Revolucionario, e o barco foi recibido por un grupo de homes armados.{{Harvnp|Speller|2007|pp=8–9}} Finalmente concedéuselles o permiso o [[15 de xaneiro]], mais os británicos consideraron que esta confrontación foi a causa de boa parte do mal talante posterior contra as potencias occidentais en Zanzíbar.{{Harvnp|Speller|2007|p=9}} As axencias de intelixencia occidentais crían que a revolución fora organizada por comunistas apoiados con armas dos países do [[Pacto de Varsovia]]. Esta sospeita acrecentouse co nomeamento de Babu como Ministro e Asuntos Exteriores e [[Abdullah Kassim Hanga]] como Primeiro Ministro, ambos coñecidos esquerdistas con posibles vencellos comunistas.{{Harvnp|Parsons|2003|p=107}} O Reino Unido cría que estes dous eran colaboradores próximos de [[Oscar Kambona]], o Ministro de Asuntos Exteriores de Tanganica, e que antigos membros dos [[Tanganyika Rifles]] estiveran dispoñibles para axudar na revolución.{{Harvnp|Parsons|2003|p=107}} Algúns membros do Partido Umma levaban [[uniformes de combate]] [[Cuba|cubanos]] e barbas ao estilo de [[Fidel Castro]], o que se considerou como un indicio do apoio cubano á revolución.{{Harvnp|Lofchie|1967|p=37}} Con todo, esta práctica comezou por parte dos membros que formaran parte da oficina do PNZ en Cuba e converteuse nun xeito de vestir común entre os membros do partido da oposición nos meses anteriores á revolución.{{Harvnp|Lofchie|1967|p=37}} O recoñecemento do novo goberno de Zanzíbar por parte da [[República Democrática Alemá]] (o primeiro goberno africano que a recoñeceu) e de [[Corea do Norte]] foi unha proba máis para as potencias occidentais de que Zanzíbar se aliñara estreitamente co [[bloque do leste]].{{Harvnp|Sheriff|Ferguson|1991|p=242}} Tan só seis días despois da revolución, o ''[[The New York Times]]'' afirmou que Zanzíbar estaba "próxima a converterse na Cuba de África", mais o 26 de xaneiro negou que houbera unha participación comunista activa.<ref name="nyt19jan"/><ref>{{Cita novas |apelidos=Franck |nome=Thomas M. |título=Zanzibar Reassessed |xornal=The New York Times |páxina=E10 |data=26 de xaneiro de 1964 |url=https://www.nytimes.com/1964/01/26/archives/letters-to-the-times-tax-reduction-opposed-banker-sees-heavy.html |dataacceso=8 de decembro de 2023 |dataarquivo=22 de xullo de 2018 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20180722214301/https://www.nytimes.com/1964/01/26/archives/letters-to-the-times-tax-reduction-opposed-banker-sees-heavy.html |lingua=en}}</ref> Zanzíbar continuou a recibir apoio dos países comunistas e contra o mes de febreiro sabíase que recibía conselleiros da Unión Soviética, a República Democrática Alemá e China.{{Harvnp|Speller|2007|p=18}} Cuba tamén prestou o seu apoio ao país, co [[Che Guevara]] afirmando o 15 de agosto que "Zanzíbar é o noso amigo e démoslle a nosa pequena axuda, a nosa axuda fraternal, a nosa axuda revolucionaria no momento no que foi necesaria", mais negando que houbera tropas cubanas presentes durante a revolución.{{Harvnp|Guevara|1968|p=347}} Ao mesmo tempo, a influencia occidental foi diminuíndo e contra o mes de xullo de [[1964]] só un británico, un dentista, permanecía ao servizo do goberno de Zanzíbar.{{Harvnp|Speller|2007|pp=27–28}} Alegouse que o [[mestre de espías]] [[Israel|israelí]] [[David Kimche]] foi un dos que apoiaron a revolución<ref>{{Cita novas |url=http://www.smh.com.au/national/obituaries/israeli-spymaster-found-himself-embroiled-in-irancontra-20100315-q9i4.html |título=Israeli spymaster found himself embroiled in Iran-Contra |data=16 de marzo de 2010 |xornal=The Sydney Morning Herald |dataacceso=8 de decembro de 2023 |dataarquivo=5 de novembro de 2012 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20121105205849/http://www.smh.com.au/national/obituaries/israeli-spymaster-found-himself-embroiled-in-irancontra-20100315-q9i4.html |lingua=en}}</ref> estando el en Zanzíbar no día da mesma.<ref>{{Cita libro |apelidos=Pateman |nome=Roy |título=Residual Uncertainty: Trying to Avoid Intelligence and Policy Mistakes in the Modern World |data=2003 |editorial=University Press of Kentucky |páxina=161 |lingua=en}}</ref> O sultán deposto fixo un chamamento infrutuoso a Kenya e Tanganica solicitando axuda militar,{{Harvnp|Speller|2007|p=8}} aínda que Tanganica enviou 100 policías paramilitares a Zanzíbar para conter os disturbios.{{Harvnp|Parsons|2003|p=107}} Á parte dos Tanganyika Rifles (antigamente os [[King's African Rifles]] coloniais), a policía era a única forza armada en Tanganica, e o 20 de xaneiro a ausencia de policía levou a todo o rexemento de Rifles a amotinarse.{{Harvnp|Parsons|2003|p=107}} Insatisfeitos polos seus baixos salarios e co lento progreso na substitución dos seus oficiais británicos por africanos,{{Harvnp|Speller|2007|p=10}} o motín dos soldados provocou levantamentos similares tanto en Uganda como en Kenya. Con todo, os levantamentos no continente foron sufocados rapidamente polo exército británico e os marines reais sen incidentes graves.{{Harvnp|Parsons|2003|pp=109–110}} O posible xurdimento dun estado comunista africano seguiu a ser unha fonte de inquedanza en occidente. En febreiro, o Comité Británico de Defensa e de Política Exterior dixo que, se ben os intereses británicos en Zanzíbar eran "pequenos" e a revolución en si mesma "non [era] importante", a posibilidade de intervención debía manterse.{{Harvnp|Speller|2007|p=12}} Ao comité preocupáballe que Zanzíbar puidera converterse nun centro para a promoción do comunismo en África, moi parecido ao que Cuba fixera en América.{{Harvnp|Speller|2007|p=12}} Gran Bretaña, a maior parte da [[Commonwealth de Nacións|Commonwealth]], e os Estados Unidos retiveron o recoñecemento do novo réxime ata o 23 de febreiro, momento no que xa fora recoñecido por boa parte do bloque do leste.{{Harvnp|Speller|2007|p=13}} En opinión de Crosthwait, isto contribuíu a que Zanzíbar se aliñara coa [[Unión Soviética]]; Crosthwait e o seu persoal foron expulsados do país o 20 de febreiro e só se lles permitiu regresar unha vez se acordara o recoñecemento.{{Harvnp|Speller|2007|p=13}} === Resposta militar británica === [[Ficheiro:RFA Hebe 1972.jpg|miniatura|O RFA ''Hebe''.]] {{VT|Resposta británica á Revolución de Zanzíbar}} Logo da evacuación dos seus cidadáns o 13 de xaneiro, o goberno dos Estados Unidos declarou que recoñecía que Zanzíbar se encontraba dentro da [[esfera de influencia]] británica e non interviría.{{Harvnp|Speller|2007|pp=13–14}} Os Estados Unidos, con todo, instaron a Gran Bretaña a cooperar con outros países do sueste africano para restaurar a orde.{{Harvnp|Speller|2007|pp=13–14}} O primeiro buque militar en chegar ao lugar foi o [[HMS Owen (K640)|HMS ''Owen'']], que foi desviado dende a costa de Kenya e chegou na tarde do 12 de xaneiro.{{Harvnp|Speller|2007|p=9}} Ao ''Owen'' uníuselle o 15 de xaneiro a [[Fragata (buque)|fragata]] [[HMS Rhyl (F129)|''Rhyl'']] e o barco da [[Frota Real Auxiliar]] [[RFA Hebe|''Hebe'']]. Se ben o ''Owen'', lixeiramente armado, puidera prover aos revolucionarios dun discreto recordatorio do poder militar británico, o ''Hebe'' e o ''Rhyl'' eran asuntos diferentes.{{Harvnp|Speller|2007|p=9}} Debido a informes inexactos de que a situación en Zanzíbar se estaba a deteriorar, o ''Rhyl'' transportaba unha compañía de tropas do primeiro batallón do [[Rexemento Staffordshire]] dende Kenya, cuxo embarque foi amplamente reportado nos medios kenyanos, e obstaculizaría as negociacións británicas con Zanzíbar.{{Harvnp|Speller|2007|p=9}} O ''Hebe'' acababa de retirar provisións do almacén naval de [[Mombasa]] e estaba cargado con armas e explosivos. Aínda que o Consello Revolucionario descoñecía a natureza do cargamento do ''Hebe'', a negativa por parte da Armada Real de permitir un rexistro do barco creou sospeitas en terra e circularon rumores de que era un barco de asalto anfibio.{{Harvnp|Speller|2007|p=9}} [[Ficheiro:HMS Centaur 1955.jpg|miniatura|esquerda|O HMS ''Centaur''.]] Unha evacuación parcial de cidadáns británicos completouse o 17 de xaneiro,{{Harvnp|Speller|2007|pp=9–10}} cando os disturbios do exército no sueste africano provocaron o desvío do ''Rhyl'' a Tanganica para que as tropas que levaba puideran axudar a sufocar o motín. En substitución, unha compañía dos [[Gordon Highlanders]] embarcou no ''Owen'' para que aínda se puidera realizar unha intervención se era preciso.{{Harvnp|Speller|2007|p=11}} Os portaavións [[HMS Centaur (R06)|''Centaur'']] e [[HMS Victorious (R38)|''Victorious'']] tamén foron trasladados á rexión como parte da Operación Parthenon.{{Harvnp|Speller|2007|p=13}} Aínda que nunca se promulgou, a Parthenon foi concibida como unha medida de precaución en caso de que Okello ou radicais do partido Umma tentaran arrebatarlle o poder ao máis moderado PAS.{{Harvnp|Speller|2007|p=17}} Ademais dos dous portaavións, o plan incluía a tres destrutores, ''Owen'', 13 helicópteros, 21 avións de transporte e recoñecemento, o segundo batallón dos [[Scots Guards]], o [[45 Commando]] dos Marines Reais e unha compañía do segundo batallón do [[Rexemento de Paracaidistas (Reino Unido)|Rexemento de Paracaidistas]]. A illa de Unguja, e o seu aeroporto, serían tomados mediante ataques de paracaidistas e helicópteros, seguidos da ocupación de Pemba. A Parthenon tería sido a maior operación aerotransportada e anfibia británica dende a [[Guerra de Suez|Crise de Suez]].{{Harvnp|Speller|2007|p=17}} Logo da revelación de que os revolucionarios podían ter recibido adestramento do bloque comunista, a Operación Parthenon foi substituída pola Operación Boris. Isto requiría un asalto con paracaidistas en Unguja dende Kenya, mais posteriormente foi abandonado a causa da inseguridade en Kenya e a oposición do seu goberno a empregar os seus aeródromos.{{Harvnp|Speller|2007|pp=18–19}} No seu lugar deseñouse a Operación Finery, que debía implicar un asalto en helicóptero por parte dos Marines Reais dende o [[HMS Bulwark (R08)|HMS ''Bulwark'']], un [[buque de asalto anfibio]] que daquela se encontraba en Oriente Medio.{{Harvnp|Speller|2007|p=19}} Como o ''Bulwark'' estaba fóra da rexión, a posta en marcha de Finery requiriría dun aviso de 14 días, polo que no caso de que fora precisa unha resposta inmediata, situáronse forzas axeitadas cun aviso de 24 horas para lanzar unha operación a menor escala para protexer aos cidadáns británicos.{{Harvnp|Speller|2007|p=19}} Coa unión de Tanganica e Zanzíbar o 23 de abril, existía a preocupación de que o Partido Umma dera un golpe de estado; a Operación Shed foi deseñada para prever unha intervención se isto ocorría.{{Harvnp|Speller|2007|p=19}} Shed tería requirido que un batallón de tropas, con vehículos de exploración, fora transportado á illa para apoderarse do aeródromo e protexer o goberno de Karume.{{Harvnp|Speller|2007|p=20}} Con todo, o perigo dunha revolta pola unificación pasou axiña, e o 29 de abril as tropas destinadas a Shed reducíronse a un aviso de 24 horas. A Operación Finery foi cancelada o mesmo día.{{Harvnp|Speller|2007|p=20}} A preocupación por un posible golpe de estado persistiu, e en torno ao 23 de setembro Shed foi substituído polo Plan Giralda, que implicaba a utilización de tropas británicas de [[Colonia de Aden|Aden]] e o extremo oriente, e que se implementaría se o Partido Umma tentaba derrocar o presidente de Tanzania [[Julius Nyerere]].{{Harvnp|Speller|2007|p=24}} Un batallón de infantaría, unha unidade de cuartel xeral táctico e elementos dos Marines Reais debían ser enviados a Zanzíbar para lanzar un ataque anfibio, apoiado polas tropas de seguimento das bases británicas en Kenya e Aden.{{Harvnp|Speller|2007|p=25}} Giralda foi descartado en decembro, finalizando os plans británicos de intervir militarmente no país.{{Harvnp|Speller|2007|p=26}} == Legado == [[Ficheiro:Zanzibar revolution 40 years.JPG|miniatura|O presidente [[Amani Abeid Karume]] participando nun desfile militar durante o 40º aniversario da revolución.]] [[Ficheiro:ASP-TANU kanga.jpg|miniatura|Un [[Kanga (vestimenta)|kanga]] conmemorando os dez anos dende a revolución (''mapinduzi''), con referencias ao [[Partido Afro-Shirazi|PAS]] e ao [[TANU]] (museo da [[Casa das Marabillas]], [[Stone Town]])]] Un dos principais resultados da revolución en Zanzíbar foi a ruptura do poder da clase dirixente árabe/asiática, que o ostentara durante uns 200 anos.{{Harvnp|Triplett|1971|p=612}}{{Harvnp|Speller|2007|p=1}} A pesar da unión con Tanganica, Zanzíbar mantivo un [[Consello Revolucionario (Zanzíbar)|Consello Revolucionario]] e unha [[Casa de Representantes de Zanzíbar|Casa de Representantes]] que, ata 1992, rexíase por un sistema de [[Unipartidismo|partido único]] e tiña poder sobre os asuntos internos.<ref name="one party">{{Cita novas |apelidos=Sadallah |nome=Mwinyi |título=Revert to single party system, CUF Reps say |xornal=[[The Guardian]] |data=23 de xaneiro de 2006 |url=http://kurayangu.com/ipp/guardian/2006/01/23/58381.html |dataacceso=8 de xaneiro 2024 |urlarquivo=https://archive.today/20070802153207/http://kurayangu.com/ipp/guardian/2006/01/23/58381.html |dataarquivo=2 de agosto de 2007 |lingua=en}}</ref> O goberno doméstico está dirixido polo [[Lista de presidentes de Zanzíbar|presidente de Zanzíbar]], sendo Karume o primeiro titular deste cargo. Este goberno empregou o éxito da revolución para implementar reformas en toda a illa. Moitas delas implicaron a supresión do poder da minoría árabe. A administración pública de Zanzíbar, por exemplo, converteuse nunha organización completamente negra, e a terra redistribuíuse dos árabes aos negros.{{Harvnp|Triplett|1971|p=612}} O goberno revolucionario tamén instituíu reformas sociais como a sanidade gratuíta e a apertura do sistema educativo aos estudantes negros, que ocupaban tan só o 12&nbsp;% das prazas de educación secundaria antes da revolución.{{Harvnp|Triplett|1971|p=612}} O goberno procurou a axuda da [[Unión Soviética]], a [[República Democrática Alemá]] (RDA) e a [[República Popular da China]] para financiar varios proxectos, e para asesoramento militar.{{Harvnp|Triplett|1971|p=612}} O fracaso de varios proxectos liderados pola RDA, incluído o Proxecto Nova Zanzíbar, un [[Renovación urbana|plan de redesenvolvemento urbano]] de [[1968]] para proporcionar apartamentos novos para toda a poboación zanzibarí, levou a Zanzíbar a centrarse na axuda chinesa.{{Harvnp|Myers|1994|p=453}}{{Harvnp|Triplett|1971|p=613}} O goberno postrevolucionario de Zanzíbar foi acusado de control draconiano sobre as liberdades persoais e de exercer [[nepotismo]] nos nomeamentos para cargos políticos e industriais, sendo o novo goberno de Tanzania incapaz de intervir.{{Harvnp|Triplett|1971|p=614}}{{Harvnp|Triplett|1971|p=616}} O descontento co goberno levou a un punto crítico co asasinato de Karume o [[7 de abril]] de [[1972]], ao que seguirán semanas de loita entre as forzas favorables e contrarias ao goberno.<ref name="karume">{{Cita novas |apelidos=Said |nome=Salma |título=Thousand attend Karume memorial events in Zanzibar |xornal=The Citizen, Tanzania |data=8 de abril de 2009 |url=http://www.thecitizen.co.tz/newe.php?id=11853 |dataacceso=14 de abril de 2009 |dataarquivo=26 de abril de 2020 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20200426023449/http://www.thecitizen.co.tz/newe.php?id=11853 |url-morta=yes |lingua=en}}</ref> Finalmente estableceuse un [[Pluripartidismo|sistema multipartidista]] en [[1992]], mais Zanzíbar segue acosado por acusacións de corrupción e [[fraude electoral]], aínda que se considerou que as [[Eleccións xerais 2010 en Tanzania|eleccións xerais de 2010]] supuxeron unha mellora considerable.<ref name="one party"/><ref name="freedom">{{Cita web |autor=Freedom House |ligazónautor=Freedom House |título=Freedom in the World – Tanzania |data=2008 |url=http://www.freedomhouse.org/report/freedom-world/2008/tanzania |dataacceso=8 de xaneiro de 2024 |dataarquivo=16 de novembro de 2018 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20181116142245/https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2008/tanzania |lingua=en}}</ref><ref>{{Cita web |autor=Freedom House |ligazónautor=Freedom House |title=Freedom in the World – Tanzania |data=2011 |url=http://www.freedomhouse.org/report/freedom-world/2011/tanzania |dataacceso=8 de xaneiro de 2024 |dataarquivo=16 de novembro de 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181116133654/https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2011/tanzania |lingua=en}}</ref> A revolución segue a ser un evento de interese para os habitantes de Zanzíbar e os académicos. Os historiadores teñen analizado que a revolución tivo unha base racial e social, e algúns afirman que os revolucionarios negros representan o [[proletariado]] que se revela contra as clases gobernantes e comerciais, representadas polas persoas árabes e do sur de Asia.{{Harvnp|Kuper|1971|pp=87–88}} Outros descartan esta teoría e a presentan como unha revolución racial que foi exacerbada pola disparidade económica entre as razas.{{Harvnp|Kuper|1971|p=104}} Dentro de Zanzíbar, a revolución é un evento cultural clave, celebrado coa liberación de 545 prisioneiros no seu décimo aniversario e por un desfile militar no seu 40º aniversario.{{Harvnp|Kalley|Schoeman|Andor|1999|p=611}} O Día da Revolución de Zanzíbar foi designado día festivo polo goberno de Tanzania; celébrase cada ano o 12 de xaneiro.<ref>{{Cita web |autor=Secretariado da Commonwealth |ligazónautor=Secretariado da Commonwealth Secretariat |título=Tanzania |data=2005 |url=http://www.thecommonwealth.org/YearbookInternal/140064/society/ |dataacceso=10 de febreiro de 2009 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20081201170736/http://www.thecommonwealth.org/YearbookInternal/140064/society/ |dataarquivo=1 de decembro de 2008 |lingua=en}}</ref> A [[Copa Mapinduzi]] (Copa da Revolución), unha competición eliminatoria de [[fútbol]], é organizada pola [[Asociación de Fútbol de Zanzíbar]] a principios de xaneiro para celebrar o [[Día da Revolución de Zanzíbar|día da Revolución]] (12 de xaneiro).<ref>{{Cita web |título=Simba face Tusker in Mapinduzi Cup |url=https://supersport.com/football/tanzania/news/121228/Simba_face_Tusker_in_Mapinduzi_Cup |dataacceso=8 de xaneiro de 2024 |editorial=supersport.com |lingua=en |dataarquivo=16 de agosto de 2021 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20210816160005/https://supersport.com/football/tanzania/news/121228/Simba_face_Tusker_in_Mapinduzi_Cup}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == === Bibliografía === *{{Cita libro |apelidos=Bakari |nome=Mohammed Ali |título=The Democratisation Process in Zanzibar |data=2001 |editorial=GIGA-Hamburg |url=https://books.google.com/books?id=9yCSamtUeiAC |isbn=978-3-928049-71-9 |dataacceso=15 de xaneiro de 2024 |dataarquivo=12 de xaneiro de 2023 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20230112070407/https://books.google.com/books?id=9yCSamtUeiAC |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita libro |apelidos=Clayton |nome=Anthony |título=Frontiersmen: Warfare in Africa Since 1950 |data=1999 |editorial=Taylor & Francis |url=https://books.google.com/books?id=Zg5hipdurBkC |isbn=978-1-85728-525-3 |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita publicación |apelidos=Daly |nome=Samuel |título=Our Mother is Afro-Shirazi, Our Father Is the Revolution |data=2009 |editorial=Columbia University |lugar=[[Nova York]] |url=http://www.columbia.edu/cu/history/resource-library/Daly_thesis.pdf |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20111214001230/http://www.columbia.edu/cu/history/resource-library/Daly_thesis.pdf |dataarquivo=14 de decembro de 2011 |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita libro |editor1=Fouéré, Marie-Aude |editor2=William C. Bissell |data=2018 |url=https://books.google.com/books?id=oEZbDwAAQBAJ |título=Social Memory, Silenced Voices, and Political Struggle: Remembering the Revolution in Zanzibar |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20230112070420/https://books.google.com/books?id=oEZbDwAAQBAJ&printsec=frontcover |dataarquivo=12 de xaneiro de 2023 |lugar=Dar es Salaam |editorial=Mkuki na Nyota|isbn=978-9987-08-317-6 |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita libro |apelidos=Glassman |nome=Jonathon |título=War of Words, War of Stones: Racial Thought and Violence in Colonial Zanzibar |url=https://archive.org/details/warofwordswarofs0000glas |data=2011 |editorial=Indiana University Press |lugar=Bloomington, Ind. |isbn=978-0-253-22280-0 |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita libro |apelidos=Guevara |nome=Ernesto |título=Venceremos!:The speeches and writings of Ernesto Che Guevara |data=1968 |editorial=Macmillan |url=https://books.google.com/books?id=i8oEAQAAIAAJ |isbn=978-0-297-76438-0 |dataarquivo=12 de xaneiro de 2023 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20230112070409/https://books.google.com/books?id=i8oEAQAAIAAJ |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita libro |apelidos=Hernon |nome=Ian |título=Britain's Forgotten Wars: Colonial Campaigns of the 19th century |editorial=[[Sutton Publishing]] |data=2003 |lugar=Stroud, Gloucestershire |isbn=978-0-7509-3162-5 |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita libro |apelidos=Ingrams |nome=William H. |título=Zanzibar: Its History and Its People |url=https://archive.org/details/zanzibaritshisto0000whin |editorial=[[Routledge]] |lugar=Abingdon |data=1967 |isbn=978-0-7146-1102-0 |oclc=186237036 |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita libro |apelidos1=Kalley |nome1=Jacqueline Audrey |apelidos2=Schoeman |nome2=Elna |apelidos3=Andor |nome3=Lydia Eve |título=Southern African Political History |data=1999 |editorial=Greenwood Publishing Group |url=https://books.google.com/books?id=oVrVK2ElINMC |isbn=978-0-313-30247-3 |dataarquivo=12 de xaneiro de 2023 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20230112070406/https://books.google.com/books?id=oVrVK2ElINMC |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita novas |apelidos=Kuper |nome=Leo |título=Theories of Revolution and Race Relations |xornal=Comparative Studies in Society and History |data=1971 |volume=13 |issue=1 |pages=87–107 |jstor=178199 |doi=10.1017/S0010417500006125 |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita novas |apelidos=Lofchie |nome=Michael F. |título=Was Okello's Revolution a Conspiracy? |xornal=Transition |data=Outubro–Novembro 1967 |issue=33 |pages=36–42 |doi=10.2307/2934114 |jstor=2934114 |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita libro |apelidos=Mwakikagile |nome=Godfrey |título=The Union of Tanganyika and Zanzibar: Formation of Tanzania and Its Challenges |isbn=978-9987160464 |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita libro |apelidos=Mwakikagile |nome=Godfrey |título=Why Tanganyika united with Zanzibar to form Tanzania |isbn=978-9987-16-045-7 |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita libro |apelidos=Mwakikagile |nome=Godfrey |título=The Union of Tanganyika and Zanzibar: Product of the Cold War |isbn=978-0981425856 |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita novas |apelidos=Myers |nome=Garth A. |título=Making the Socialist City of Zanzibar |xornal=Geographical Review |data=1994 |volume=84 |issue=4 |pages=451–464 |doi=10.2307/215759 |jstor=215759|bibcode=1994GeoRv..84..451M |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita libro |apelidos=Parsons |nome=Timothy |título=The 1964 Army Mutinies and the Making of Modern East Africa |data=2003 |editorial=Greenwood Publishing Group |url=https://books.google.com/books?id=KoLbjlIYLzwC |isbn=978-0-325-07068-1 |dataarquivo=12 de xaneiro de 2023 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20230112070420/https://books.google.com/books?id=KoLbjlIYLzwC |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita libro |apelidos=Petterson |nome=Don |título=Revolution in Zanzibar: An American's Cold War Tale |data=22 de setembro de 2004 |editorial=Basic Books |lugar=Nova York |isbn=9780813342689 |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita libro |apelidos=Plekhanov |nome=Sergey |título=A Reformer on the Throne: Sultan Qaboos Bin Said Al Said |data=2004 |editorial=Trident Press Ltd |url=https://books.google.com/books?id=-U8BL-tEPLwC |isbn=978-1-900724-70-8 |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita libro |apelidos1=Sheriff |nome1=Abdul |apelidos2=Ferguson |nome2=Ed |título=Zanzibar Under Colonial Rule |data=1991 |editorial=James Currey Publishers |url=https://books.google.com/books?id=FxUCbQeKjogC |isbn=978-0-85255-080-9 |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita libro |apelidos=Shillington |nome=Kevin |título=Encyclopedia of African History |data=2005 |editorial=CRC Press |url=https://books.google.com/books?id=Ftz_gtO-pngC |isbn=978-1-57958-245-6 |dataarquivo=12 de xaneiro de 2023 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20230112070420/https://books.google.com/books?id=Ftz_gtO-pngC |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita novas |apelidos=Speller |nome=Ian |título=An African Cuba? Britain and the Zanzibar Revolution, 1964 |xornal=Journal of Imperial and Commonwealth History |data=2007 |volume=35 |issue=2 |pages=1–35 |doi=10.1080/03086530701337666 |url=http://eprints.nuim.ie/archive/00000841/ |dataacceso=15 de xaneiro de 2024 |dataarquivo=4 de decembro de 2012 |urlarquivo=https://archive.today/20121204150700/http://eprints.nuim.ie/archive/00000841/ |lingua=en |ref=harv}} *{{Cita novas |apelidos=Triplett |nome=George W. |título=Zanzibar: The Politics of Revolutionary Inequality |xornal=The Journal of Modern African Studies |data=1971 |volume=9 |issue=4 |pages=612–617 |jstor=160218 |doi=10.1017/S0022278X0005285X |lingua=en |ref=harv}} {{Barra portal|Tanzania|Historia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Historia de Zanzíbar]] [[Categoría:Revolucións do século XX|Zanzíbar]] [[Categoría:1964]] 354o1jyqk375p1p1xl4unbkcjccwa6z 0 580167 7108517 7005940 2025-06-27T16:44:32Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 4 fontes e etiquetando 1 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108517 wikitext text/x-wiki {| id="283" style="border: 1px #cccccc solid; border-collapse: collapse; background: #f9f9f9; margin: 0 0 0 1em; clear:right;" align="right" ! id="286" style="width:320px; padding:2px; background: #abcdef;" |Cuarto de dólar dos 50 estados |- |<center>[[Ficheiro:1999_Obverse_Proof.png|140x140px]]</center> |- style="font-size: 85%; vertical-align: top;" | style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" |<center>'''Anverso común'''</center><br />[[Retrato]] de perfil [[George Washington]] cara á esquerda. Marcas de [[Gravado|gravador]] (JF e WC) e [[marca de ceca]]. Lendas: UNITED STATES OF AMERICA / LIBERTY / [[In God We Trust|IN GOD WE TRUST]] / QUARTER DOLLAR. |- | style="width:300px;font-size: 85%; padding:2px; line-height: 1.5em;" | * '''Datas''': [[1999]]-[[2008]]. * '''Cecas''' '''e marcas''': [[Casa da Moeda de Filadelfia|Filadelfia]] (P) e [[Casa da Moeda de Denver|Denver]] (D). * '''Deseño do anverso''': [[John F. Flanagan|John Flanagan]] e William Cousins. * '''Tiraxe total''': 34.797.600.000 exemplares. * '''Aliaxe''': [[Cobre|Cu]] bañado en [[Cuproníquel|Cu-Ni]]. * '''Diámetro''': 24,26 [[Milímetro|mm]]. * '''Pesos''': 5,67 [[Gramo|g]]. * '''Espesor''': 1,75 mm. * '''Canto''': estriado. |} Os '''cuartos de dólar dos 50 estados''' son unha serie de [[moeda]]s dun cuarto de dólar postas en circulación pola [[Casa da Moeda dos Estados Unidos]] en conmemoración de cada un dos [[Estados dos Estados Unidos de América|estados constituíntes dos Estados Unidos]]. Este programa foi creado pola Lei 105-124, do [[1 de decembro]] de [[1997]], e as moedas foron [[Cuñaxe|cuñadas]] e postas en circulación entre [[1999]] e [[2008]] en bloques de cinco estados cada ano.<ref name=":47">"[https://www.govinfo.gov/content/pkg/PLAW-105publ124/pdf/PLAW-105publ124.pdf Public Law 105-124 - DEC. 1, 1997]". ''Govinfo.gov''</ref> O deseño común do [[anverso]] correspóndese co coñecido como [[cuarto de dólar Washington]], creado por [[John F. Flanagan|John Flanagan]] en [[1923]] e adaptado nesta ocasión polo [[Gravado|gravador]] da ''[[Casa da Moeda dos Estados Unidos|US Mint]]'' William Cousins, en tanto que o [[Reverso (moedas)|reverso]] é específico para cada estado.<ref name=":49">"[https://www.usmint.gov/learn/coin-and-medal-programs/50-state-quarters 50 State Quarters Program]". ''United States Mint''.</ref><ref name=":172">"[https://es.numista.com/catalogue/index.php?mode=avance&ct=coin&se=United+States+Mint%27s+50+State+Quarters%C2%AE+Program&e=etats-unis United States Mint's 50 State Quarters Program]". ''Numista.com''</ref> O programa dos cuartos de dólar dos 50 estados púxose en marcha para promover unha nova xeración de [[Coleccionismo de moedas|coleccionistas]] de moedas,<ref name=":9">Muoio, A. (1999). "[https://www.fastcompany.com/38508/mint-condition Mint Condition]". ''FastCompany.com''. 30 de novembro.</ref><ref>Ganz, D. L. (2000).</ref> e converteuse no programa [[Numismática|numismático]] máis existoso da historia dos [[Estados Unidos de América|EEUU]], xa que aproximadamente a metade da poboación coleccionou as moedas desta serie. Isto provocou, ademais, un beneficio de arredor de 3.000 millóns de [[Dólar estadounidense|dólares]] para o Goberno federal, motivado da retirada da circulación das moedas por parte dos coleccionistas.<ref name=":48">[https://web.archive.org/web/20160310125307/http://www.usmint.gov/downloads/mint_programs/50sqReport.pdf US Mint (c. 2009)].</ref> En [[2009]], a Casa da Moeda dos Estados Unidos comezou a complementar esta serie cun novo programa de moedas dun [[Cuartos de dólar do Distrito de Columbia e dos territorios dos Estados Unidos|cuarto de dólar dedicadas ao Distrito de Columbia e dos territorios dos EEUU]], nos que se inclúen [[Porto Rico]], [[Samoa Americana]], [[Guam]], as [[illas Virxes Estadounidenses]] e as [[illas Marianas do Norte]].<ref>"[https://www.usmint.gov/learn/coin-and-medal-programs/dc-and-us-territories DC and U.S. Territories Quarters Program]". ''United States Mint''.</ref><ref>"[https://www.usmint.gov/news/image-library/district-of-columbia-and-us-territories-quarters 2009 District of Columbia and U.S. Territories Quarter Images]". ''United States Mint''. </ref><ref>"[https://es.numista.com/catalogue/index.php?mode=avance&ct=coin&se=United+States+Mint%27s+District+of+Columbia+and+United+States+Territories+Quarters%C2%AE+Program&e=etats-unis United States Mint's District of Columbia and United States Territories Quarters Program]". ''Numista.com''</ref> == Creación da serie == === Concepción da idea === [[Ficheiro:Mike_Castle_official_portrait.jpg|miniatura|275x275px|O [[Cámara de Representantes dos Estados Unidos de América|representante]] por [[Delaware]] Michael Castle, promotor do proxecto de lei para a creación do programa de cuartos de dólar dos 50 estados.]] As orixes deste programa de emisións están no [[Comité Consultivo Cidadán sobre a Moeda|Comité Consultivo Cidadán de Moedas Conmemorativas]] (CCCAC), nomeado polo secretario do [[Departamento de Tesouro dos Estados Unidos|Tesouro]], Lloyd Bentsen, en decembro de [[1993]] e presidido polo [[Director da Casa da Moeda dos Estados Unidos|director da Casa da Moeda dos EEUU]], [[Philip N. Diehl]]. Desde os primeiros días de existencia deste organismo, varios dos seus membros a título individual, encabezados por David Ganz, instaron o comité a apoiar o programa dos cuartos de dólar dos 50 estados.<ref name=":50" /> Ao principio esta iniciativa só atopou o apoio de Charles Atherton, da [[Comisión de Belas Artes dos Estados Unidos|Comisión de Belas Artes dos EEUU]], e de Dan Hoffman, un [[numismático]] novo de [[Carolina do Sur]] que tamén formaba parte do CCCAC. Mais a partir de [[1995]] o CCCAC comezou a sumarse formalmente o proxecto. O comité buscou daquela o apoio do [[Cámara de Representantes dos Estados Unidos de América|representante]] [[Partido Republicano (Estados Unidos de América)|republicano]] por [[Delaware]] Michael Castle, que presidía o Subcomité Bancario da [[Cámara de Representantes dos Estados Unidos de América|Cámara de Representantes]], con xurisdición sobre as moedas do país. A cautela inicial de Castle resolveuse cando Diehl suxeriu que as moedas se emitisen na orde en que os estados foran entrando na Unión e ratificaran a [[Constitución dos Estados Unidos de América|Constitución dos Estadios Unidos]]. Delaware, o estado natal de Castle, foi o primeiro en facelo e, xa que logo, sería o primeiro estado en ver en circulación a súa moeda dun cuarto de dólar. Posteriormente, Castle realizou varias comparecencias na cámara e presentou un proxecto de lei para a autorización do programa.<ref name=":50">''U.S. Mint's commemorative coin program: hearing before the Subcommittee on Domestic and International Monetary Policy of the Committee on Banking and [...] One Hundred Fourth Congress, first session, July 12, 1995''. United States Congresss 2011. ISBN 978-1245598989</ref> === Oposición do Tesouro e apoio do Congreso === Malia o apoio do [[Director da Casa da Moeda dos Estados Unidos|director da ''US Mint'']] e do CCCAC, que fora designado polo Departamento do Tesouro, este mesmo departamento opúxose ao programa dos cuartos de dólar dos 50 estados, xa que as cuñaxes conmemorativas chegaran a identificarse nos últimos tempos con abusos e excesos. As previsións [[Economía|económicas]] da [[Casa da Moeda dos Estados Unidos|Casa da Moeda dos EEUU]] apuntaban a que o programa faría que o Goberno gañase entre 2.600 e 5.100 millóns de dólares, motivados pola [[señoriaxe]] —é dicir, na diferenza entre o [[Valor facial|valor nominal]] das moedas e o custo da súa produción—, mais outros 110 millóns noutros beneficios pola comercialización numismática. Diehl e Castle utilizaron estas previsións da Casa da Moeda para solicitar o apoio do Tesouro, mais os directivos desta institución consideraban que os cálculos carecían de credibilidade —ao final do programa, a ''US Mint'' estimou que o programa xerara 3.000 millóns de dólares en señoriaxe e 136,2 millóns en beneficios numismáticos—.<ref name=":48" /> Diehl traballou con Castle con discreción para sacar adiante o proxecto de lei, malia a oposición do Tesouro ao programa.<ref name=":9" /><ref>Hildebrand, C. (1999) [https://web.archive.org/web/20161019215655/http://www.cio.com.au/article/106677/new_realm_coin/ "The New Realm of the Coin"]. En ''CIO magazine''. 24 de abril.</ref> No entanto, o Tesouro suxeriu que o departamento realizase un estudo para determinar a viabilidade do programa. Co asesoramento de Diehl, Castle aceptou a suxestión do Tesouro e o estudo de viabilidade incluíuse no proxecto de Lei de Moedas Conmemorativas dos Estados Unidos de [[1996]],<ref>"[https://scvhistory.com/scvhistory/signal/coins/worden-coinage1205a.htm 50-State Quarters: Credit Where Credit Is Due]". En ''[[COINage|COINage Magazine]]''. Decembro de 2005</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20160310125307/http://www.usmint.gov/downloads/mint_programs/50sqReport.pdf US Mint (ca. 2009)]. Páxina 4.</ref> que tamén autorizaba o secretario do Tesouro a executar o programa sen necesidade de novas decisións do [[Congreso dos Estados Unidos de América|Congreso]], no caso de que os resultados de viabilidade fosen favorables.<ref name=":51">"[https://www.govinfo.gov/content/pkg/PLAW-104publ329/pdf/PLAW-104publ329.pdf Public Law 104-329 - OCT. 20, 1996]". ''Govinfo.gov''</ref> O Tesouro contratou coa [[Empresa|compañía]] consultora ''Coopers and Lybrand'' a realización do estudo en 1997, e os seus resultados confirmaron as proxeccións da Casa da Moeda tanto sobre a demanda como sobre a señoriaxe e sobre os beneficios numismáticos do programa. Entre outras conclusións, o estudo determinou que era probable que 98 millóns de estadounidenses gardasen un ou máis xogos completos de moedas dun cuarto de dólar desta serie —ao concluír o programa, a ''US Mint'' anunciou que foron 147 millóns as persoas que os coleccionaron—. Malia todo, o Departamento do Tesouro seguía a oporse á creación do programa e negábase a levalo a cabo sen un mandato claro do Congreso para o facer.<ref name=":48" /> En 1997, o Congreso emitiu ese mandato en forma de Lei do Programa de Moedas Conmemorativas dos 50 estados, que foi promulgada polo [[Lista de presidentes dos Estados Unidos de América|presidente]] [[Bill Clinton]] o [[1 de decembro]] de 1997.<ref name=":51" /><ref>"[https://www.congress.gov/bill/105th-congress/senate-bill/1228 S.1228 - 50 States Commemorative Coin Program Act]". ''Congress.gov''</ref> === O programa dos cuartos de dólar dos 50 Estados === [[Ficheiro:Assignment-_48-DPA-08-03-07_SOI_K_ID_Quiarter_Event)_Ceremony_marking_the_official_release_of_the_Idaho_quarter_(--part_of_the_U.S._Mint's_50_State_Quarters_Program--at_the_Boise_De_-_DPLA_-_12122c76569ddac9ecdccea6ae176c7e.JPG|miniatura|320x320px|Cerimonia de lanzamento do cuarto de dólar dedicado ao estado de [[Idaho]] en [[2007]].]] Consonte o programa aprobado pola lei, a Casa da Moeda dos Estados Unidos comezou coa emisión dos cuartos de dólar dos 50 estados cunha cadencia dunha moeda cada dez semanas, ou cinco moedas por ano, na orde en que cada estado ratificou a Constitución ou entrou a formar parte da Unión. O reverso de cada moeda conmemora un dos 50 estados cun [[deseño]] emblemático da súa [[historia]], as súas [[tradición]]s ou os seus [[símbolo]]s.<ref name=":49" /> A lei que autorizaba a serie e os procedementos habituais da Casa da Moeda outorgáronlle a cada estado un papel relevante á hora de determinar o deseño que o representaría na moeda correspondente. Na maioría dos casos seguiuse un proceso polo que o [[Gobernador, gobernadora|gobernador]] lle solicitaba á cidadanía do estado que presentase conceptos de deseño e nomeou un grupo asesor para supervisar o proceso. Estes gobernadores presentaron entre tres e cinco conceptos de deseño finalistas ao secretario do Tesouro para a súa aprobación, e os deseños aprobados devolvéronse aos respectivos estados para a elección do deseño final.<ref>"[http://quarterdesigns.com/ 50 State Commemorative Quarters Program: Early designs] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221030213049/http://quarterdesigns.com/ |date=30 de outubro de 2022 }}". ''Quarterdesigns.com''</ref> [[Ficheiro:Unc Quarter-Dollar bag and rolls.JPG|miniatura|320px|Bolsa e rolos da [[Casa da Moeda dos Estados Unidos|''US Mint'']] para a distribución dos cuartos de dólar dos 50 estados.]] Os estados optaron, en xeral, entre dous procedementos. En 33 casos, o gobernador escolleu o deseño final recomendado, baseándose adoito en recomendacións de grupos consultivos e representantes da cidadanía. Nos outros 17 estados, os cidadáns elixiron o deseño final recomendado a través de votacións [[Internet|en liña]], por [[correo]], por [[teléfono]] ou por outros medios establecidos para o efecto. Finalmente, os gravadores da ''[[Casa da Moeda dos Estados Unidos|US Mint]]'' aplicaron todos os conceptos de deseño finalmente aprobados polo secretario do Tesouro entre os recomendados por cada estado. A atención popular e dos [[Medio de comunicación|medios de comunicación]] en torno a este proceso foi intensa, o que lle proporcionou ao programa unha gran [[publicidade]] previa á posta en circulación das moedas.<ref name=":48" /> O programa dos cuartos de dólar dos 50 estados foi a serie de moedas conmemorativas máis popular da historia numismática dos Estados Unidos. A Casa da Moeda estimou que, ademais dos 147 estadounidenses que coleccionaron estas moedas, 3,5 millóns participaron tamén no proceso de selección dos deseños de cada estado.<ref name=":48" /> No final de 2008 cuñáranse e puxéranse en circulación todas as moedas dun cuarto de dólar previstas no programa. Consonte os datos da Casa da Moeda, a cantidade total de moedas cuñadas foi de 34.797.600.000. A tiraxe media foi de 695.952.000 moedas por cada estado, aínda que oscilou entre as 1.594.616.000 da moeda de [[Virxinia]] e as 416.600.000 do de [[Oklahoma]].<ref>"[https://coinmintages.com/state-quarters-mintage/ State Quarters Mintage]". ''Coinmintages.com''</ref> Todas as moedas circulantes foron cuñadas na [[Casa da Moeda de Filadelfia|Ceca de Filadelfia]] e na [[Casa da Moeda de Denver|Ceca de Denver]],<ref name=":49" /> e as versións con acabamento especial ''proof'' para ''coleccionistas'' na [[Casa da Moeda de San Francisco|Ceca de San Francisco]].<ref name=":172" /> === Primeira serie (1999) === <center> {| class="wikitable" style="background:#ffffff" border="0" align="top" |+ style="background:Gray; color:white" align="center" |'''1999''' !<small>Imaxe do reverso</small> !<small>Estado</small> !<small>Data incorporación</small> !<small>Tiraxe</small> !<small>Data emisión</small> !<small>Deseñador/a</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:1999_DE_Proof.png|130x130px|Delaware quarter]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Delaware}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>7-I-[[1787]]</small> | style="text-align:center;" |<small>774.824.000</small> | style="text-align:center;" |<small>1-I-[[1999]]</small> | style="text-align:center;" |<small>William Cousins</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': imaxe inspirada na [[estatua]] en [[Wilmington, Delaware|Wilmington]] de [[Caesar Rodney]] a [[cabalo]], o congresista que co seu [[voto]] moveu a balanza cara á [[independencia]] dos Estados Unidos.</small><ref name=":0">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/delaware Delaware State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /><small>'''Lendas''': DELAWARE 1787 / THE FIRST STATE / CAESAR RODNEY / 1999 / EPLURIBUS UNUM <ref name=":0" /></small> | colspan="2" |<center>[[Ficheiro:Caesar_Rodney_Statue_-_Wilmington_Delaware_(44673972025).jpg|150x150px]]</center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:1999_PA_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Pensilvania}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>12-I-1787</small> | style="text-align:center;" |<small>707.332.000</small> | style="text-align:center;" |<small>8-III-1999</small> | style="text-align:center;" |<small>[[John Mercanti]]</small> |- | colspan="6" |<small>'''Descrición''': estatua ''Commonwealth,'' de Roland Hinton Perry, do Capitolio de Pensilvania, superposta á [[silueta]] do estado que contén unha [[Clave (arquitectura)|doela clave]].</small><ref name=":1">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/pennsylvania Pennsylvania State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /><small>'''Lendas''': PENNSYLNAVIA 1787 / VIRTUTE, LIBERTY, INDEPENDENCE / 1999 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":1" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:1999_NJ_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Nova Jersey}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>18-I-1787</small> | style="text-align:center;" |<small>662.228.000</small> | style="text-align:center;" |<small>17-V-1999</small> | style="text-align:center;" |<small>Alfred Maletsky</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': escena do [[xeneral]] [[George Washington]] xunto a membros do [[exército]] colonial cruzando o [[río Delaware]], cara ás batallas da [[Guerra de Independencia dos Estados Unidos de América|guerra de independencia]],<ref name=":2">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/new-jersey New Jersey State Quarter]". ''United States Mint''.</ref>baseada</small> <small>na [[pintura]] de E. Leutze ''Washington Crossing the Delaware''. É a primeira moeda que representa a Washington en ambas as faces.<ref>"[https://www.coin-collecting-guide-for-beginners.com/new-jersey-state-quarter.html New Jersey State Quarter]". ''Coin Collectin Guide for Beginners''.</ref></small> <small>'''Lendas''': NEW JERSEY / 1787 / CROSSROADS OF THE TEVOLUTION /1999 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":2" /></small> | colspan="2" |<center>[[Ficheiro:Washington_Crossing_the_Delaware_by_Emanuel_Leutze,_MMA-NYC,_1851.jpg|150x150px]]</center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:1999_GA_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>''''''{{Bandeira|Xeorxia (EEUU)}}'''''</small> | style="text-align:center;" |<small>2-I-[[1788]]</small> | style="text-align:center;" |<small>939.932.000</small> | style="text-align:center;" |<small>19-VII-1999</small> | style="text-align:center;" |<small>T. James Ferrell</small> |- | colspan="5" |<small>'''Descrición''': varios símbolos dese estado: [[pexego]] dentro da silueta do [[mapa]], con [[póla]]s de [[carballo]] aos lados e un estandarte enriba.</small><ref name=":3">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/georgia Georgia State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> <small>O mapa omite, por erro, o [[Condados dos Estados Unidos de América|condado]] de [[Condado de Dade, Xeorxia|Dade]], no extremo [[noroeste]] (en [[1860]], os cidadáns deste condado votaron pola secesión dos EEUU e de Xeorxia, aínda que nunca se lle recoñeceu legalmente).</small><ref>"[https://web.archive.org/web/20121112162444/http://www.dadecounty-ga.gov/StateofDade.cfm?lid=1119 The State of Dade]". ''Dadecounty-ga.gov''</ref><br /><small>'''Lendas''': GEORGIA / 1788 / WISDOM, JUSTICE, MODERATION / 1999 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":3" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:1999_CT_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Connecticut}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>9-I-1788</small> | style="text-align:center;" |<small>1.346.624.000</small> | style="text-align:center;" |<small>12-X-1999</small> | style="text-align:center;" |<small>T. James Ferrell</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': imaxe do carballo no que o capitán Joseph Wadsworth agochou a [[Constitución]] de Connecticut, ameazada polo [[Monarquía británica|rei]] [[Xacobe II de Inglaterra|Xacobe II]], impedindo así a caída do estado en mans [[Reino Unido|británicas]].</small><ref name=":4">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/connecticut Connecticut State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> <small>Este carballo, que caeu por un [[Treboada|trebón]] o [[21 de agosto]] de [[1856]],</small><ref>"[https://www.newenglandhistoricalsociety.com/legend-charter-oak/ The Legend of the Charter Oak]". ''New England Historical Society''.</ref> <small>aparece tamén no [[Medio dólar do Tricentenario de Connecticut|medio dólar do tricentenario de Connecticut]], de [[1935]].</small><ref>"[https://en.numista.com/catalogue/pieces78898.html ½ Dollar Connecticut]". ''Numista.com''</ref> <small>'''Lendas''': CONNECTICUT / 1788 / THE CHARTER OAK / 1999 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":4" /></small> | colspan="2" |<center>[[Ficheiro:The_Charter_Oak_Charles_De_Wolf_Brownell_1857.jpeg|150x150px]]</center> | |- |} </center> === Segunda serie (2000) === <center> {| class="wikitable" style="background:#ffffff" border="0" align="top" |+ style="background:Gray; color:white" align="center" |'''2000''' !<small>Imaxe do reverso</small> !<small>Estado</small> !<small>Data incorporación</small> !<small>Tiraxe</small> !<small>Data emisión</small> !<small>Deseñador/a</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2000_MA_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Massachusetts}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>6-II-1788</small> | style="text-align:center;" |<small>1.163.784.000</small> | style="text-align:center;" |<small>3-I-[[2000]]</small> | style="text-align:center;" |<small>[[Thomas D. Rogers|Thomas D. Rodgers]]</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': sobre un mapa do estado, a estatua ''The Minute Man'', sita no ''Minute National Historical Park de'' Massachusetts, que representa as [[milicia]]s que axudaron a combater pola independencia.<ref name=":5">"Massachusetts State Quarter". ''United States Mint''.</ref></small><small><br />'''Lendas''': MASSACHUSETTS / 1788 / THE BAY STATE / 2000 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":5" /></small> | colspan="2" |<center>[[Ficheiro:Minute_Man_National_Historical_Park_(951c7883-9a9e-47b3-a0d7-564af1024507).jpg|150x150px]]</center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2000_MD_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Maryland}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>18-IV-1788</small> | style="text-align:center;" |<small>1.234.732.000</small> | style="text-align:center;" |<small>13-III-2000</small> | style="text-align:center;" |<small>[[Thomas D. Rogers|Thomas D. Rodgers]]</small> |- | colspan="4" |<small>'''Descrición''': torre da Casa do Estado, construída en [[1772]], e aos seus lados pólas de carballo branco.<ref name=":6">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/maryland Maryland State Quarter] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220531184838/https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/maryland |date=31 de maio de 2022 }}". ''United States Mint''.</ref> A Casa do Estado ten a maior [[cúpula]] de [[madeira]] do país [[Construción|construída]] sen [[cravo]]s.<ref>"[https://msa.maryland.gov/msa/mdstatehouse/html/story.html History of the State House and Its Dome]". ''Msa.maryland.gov''</ref> Houbo propostas para que o motivo central fose o famoso [[cangrexo]] azul, típico de Maryland.<ref>Ataiyer, K. (1988). "[https://cnsmaryland.org/1998/10/01/is-that-a-crab-in-your-pocket-maryland-seeks-design-for-new-coin/ Is That a Crab in Your Pocket? Maryland Seeks Design for New Coin]". En ''Capital News Service''. 1 de outubro. </ref><br /></small><small>'''Lendas''': MARYLAND /1788/ THE OLD LINE STATE / 2000 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":6" /></small> |<center>[[Ficheiro:Maryland_State_House_MD3.jpg|140x140px]]</center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2000_SC_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Carolina do Sur}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>23-V-1788</small> | style="text-align:center;" |<small>1.308.784.000</small> | style="text-align:center;" |<small>22-V-2000</small> | style="text-align:center;" |<small>[[Thomas D. Rogers|Thomas D. Rodgers]]</small> |- | colspan="6" |<small>'''Descrición''': silueta do estado e, sobre esta, á esquerda unha [[estreliña do norte]] rodeada de [[Jasminum|xasmíns]] [[amarelo]]s e á dereita unha [[Palmeira (botánica)|palmeira]]; no medio unha estrela que indica a [[capital]] do estado: [[Columbia, Carolina do Sur|Columbia]]. <ref name=":7">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/south-carolina South Carolina State Quarter] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220531184839/https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/south-carolina |date=31 de maio de 2022 }}". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': SOUTH CAROLINA / 1788 / THE PALMETTO STATE / 2000 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":7" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2000_NH_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Nova Hampshire}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>21-VI-1788</small> | style="text-align:center;" |<small>1.169.016.000</small> | style="text-align:center;" |<small>7-VIII-2000</small> | style="text-align:center;" |<small>William Cousins</small> |- | colspan="4" |<small>'''Descrición:''' [[formación rochosa]] deste estado coñecida como " O vello da montaña". Á esquerda, nove estrelas, por ser o noveno estado en ingresar na federación.<ref name=":8">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/new-hampshire New Hampshire State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> Esta formación rochosa colapsou en [[2003]].<ref>"[https://www.cbsnews.com/news/old-man-of-the-mountain-collapses/ Old Man Of The Mountain Collapses]". ''[[CBS|CBS News]]''. 3 de maio de 2003.</ref></small><small><br />'''Lendas''': NEW HAMPSHIRE / 1788 / LIVE FREE OR DIE / OLD MAN OF THE MOUNTAIN / 2000 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":8" /></small> |<center>[[Ficheiro:New_Hampshire_1955_U.S._stamp.tiff|140x140px]]</center> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2000_VA_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Virxinia}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>25-VI-1788</small> | style="text-align:center;" |<small>1.346.624.000</small> | style="text-align:center;" |<small>16-X-2000</small> | style="text-align:center;" |<small>Edgar Z. Steever</small> |- | colspan="6" |<small>'''Descrición''': os tres [[barco]]s (o ''Susan Constant'', o ''Godspeed'' e o ''Discovery'') que trouxeron os primeiros [[Colonización|colonos]] ao primeiro asentamento fixo inglés dos Estados Unidos: [[Jamestown, Virxinia|Jamestown]]. <ref name=":10">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/virginia Virginia State Quarter]", ''United States Mint''.</ref></small><small><br />'''Lendas''': VIRXINIA / 1788/ JAMESTOWN / 1607 - 2007 / QUADRICENTENNIAL / 2000 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":10" /></small> |- |} </center> === Terceira serie (2001) === <center> {| class="wikitable" style="background:#ffffff" border="0" align="top" |+ style="background:Gray; color:white" align="center" |'''2001''' !<small>Imaxe do reverso</small> !<small>Estado</small> !<small>Data incorporación</small> !<small>Tiraxe</small> !<small>Data emisión</small> !<small>Deseñador/a</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2001_NY_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Nova York}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>26-VII-1788</small> | style="text-align:center;" |<small>1.275.040.000</small> | style="text-align:center;" |<small>2-I-[[2001]]</small> | style="text-align:center;" |<small>Alfred Maletsky</small> |- | colspan="4" |<small>'''Descrición:''' a [[Estatua da Liberdade]] superposta ao mapa do estado no que se marcan o [[río Hudson]] e a [[canle de Erie]]; á súa esquerda once estrelas, que indican que foi o undécimo estado en ingresar na Unión.<ref name=":11">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/new-york New York State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> <br /></small><small>'''Lendas''': NEW YORK / 1788 / GATE OF FREEDOM / 2001 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":11" /></small> |<center>[[Ficheiro:Statue_of_Liberty_2018.jpg|140x140px]]</center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2001_NC_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Carolina do Norte}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>21-XI-[[1789]]</small> | style="text-align:center;" |<small>1.055.476.000</small> | style="text-align:center;" |<small>12-III-2001</small> | style="text-align:center;" |<small>John Mercanti</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': reprodución da [[fotografía]] "O primeiro voo", de [[1903]], na que un ultralixeiro planea sobre o chan, entanto que unha persoa observa. <ref name=":12">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/north-carolina North Carolina State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': NORTH CAROLINA / 1789 / FIRST FLIGHT / 2001 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":12" /></small> | colspan="2" |<center><small>[[Ficheiro:Wright_brothers_first_successful_flight_Kill_Devil_Hills_North_Carolina_December_1903.jpg|150x150px]]</small></center> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2001_RI_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Rhode Island}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>29-V-[[1790]]</small> | style="text-align:center;" |<small>870.100.000</small> | style="text-align:center;" |<small>21-V-2001</small> | style="text-align:center;" |<small>Thomas D. Rodgers</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': o ''Reliance'', [[iate]] na [[Copa América]] de 1903, na [[baía]] de [[Baía Narragansett|Narragansett]] coa [[ponte]] Pell de fondo, representación do [[deporte]] máis popular deste estado.<ref name=":13">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/rhode-island Rhode Island State Quarter]{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}". ''United States Mint''.</ref> <br /></small><small>'''Lendas''': RHODE ISLAND / 1790 / THE OCEAN STATE / 2001 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":13" /></small> | colspan="2" |<center><small>[[Ficheiro:Reliance_&_Shamrock_III-6.jpg|150x150px]]</small></center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2001_VT_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Vermont}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>4-III-[[1791]]</small> | style="text-align:center;" |<small>882.804.000</small> | style="text-align:center;" |<small>6-VIII-2001</small> | style="text-align:center;" |<small>T. James Ferrell</small> |- | colspan="5" |<small>'''Descrición''': [[montaña]] Camel's Hump ("Xiba de [[camelo]]"), con dous [[pradairo]]s en primeiro plano e un home apañando [[Zume (botánica)|zume]] nuns caldeiros. O estado é un gran produtor de [[xarope]] e de [[azucre]] de pradairo.<ref name=":14">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/vermont Vermont State Quarter] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191225204548/https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/vermont |date=25 de decembro de 2019 }}". ''United States Mint''.</ref> <br /></small><small>'''Lendas''': VERMONT / 1791 // FREEDOM AND UNITY / 2001 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":14" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2001_KY_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Kentucky}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>1-VI-[[1792]]</small> | style="text-align:center;" |<small>723.564.000</small> | style="text-align:center;" |<small>15-X-2001</small> | style="text-align:center;" |<small>T. James Ferrell</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición:''' [[Casa señorial|mansión]] da plantación ''Federal Hill'' ("Outeiro federal"), hoxe parte do parque estatal ''My Old Kentucky Home''. [[Cabalo]] de carreiras e un valado, en homenaxe ao Derby de Kentucky.<ref name=":15">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/kentucky Kentucky State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': KENTUCKY / 1792 / MY OLD KENTUCKY HOME / 2001 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":15" /></small> | colspan="2" |<center><small>[[Ficheiro:Historic_American_Buildings_Survey_Lester_Jones,_Photographer_May_27,_1940_VIEW_FROM_NORTHEAST_-_My_Old_Kentucky_Home,_501_East_Stephen_Foster_Avenue,_Bardstown,_Nelson_County,_HABS_KY,90-BARTO.V,1-2.tif|150x150px]]</small></center> | |- |} </center> === Cuarta serie (2002) === <center> {| class="wikitable" style="background:#ffffff" border="0" align="top" |+ style="background:Gray; color:white" align="center" |'''2002''' !<small>Imaxe do reverso</small> !<small>Estado</small> !<small>Data incorporación</small> !<small>Tiraxe</small> !<small>Data emisión</small> !<small>Deseñador/a</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2002_TN_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Tennessee}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>1-VI-[[1796]]</small> | style="text-align:center;" |<small>648.068.000</small> | style="text-align:center;" |<small>2-I-[[2002]]</small> | style="text-align:center;" |<small>Donna Weaver</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': [[guitarra]], [[trompeta]] e [[violín]], cun [[libro]] de [[Partitura|partituras]] detrás. Tres estrelas aos lados, alusivas ás tres rexións en que se divide o estado, coas súas [[música]]s típicas: [[country]], [[blues]] e música [[Apalaches|apalache]]. Debaixo, estandarte.<ref name=":16">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/tennessee Tennessee State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> Algúns medios criticaron inexactitudes nos instrumentos representados, como o número de [[Corda (instrumento)|cordas]] da guitarra ou a situación do tubo da trompeta.</small><ref>"[https://coin-brothers.com/catalog/coin557 25 Cents United States of America (USA) 2002] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230404145312/https://coin-brothers.com/catalog/coin557 |date=04 de abril de 2023 }}". ''Coin-brothers.com''</ref><small><br /></small><small>'''Lendas''': TENNESSEE / 1796 / MUSICAL HERITAGE / 2002 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":16" /></small> | colspan="2" |<center>[[Ficheiro:TenneseeQuarter5String.jpg|150x150px]]</center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2002_OH_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Ohio}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>1-III-[[1803]]</small> | style="text-align:center;" |<small>632.032.000</small> | style="text-align:center;" |<small>18-III-2002</small> | style="text-align:center;" |<small>Donna Weaver</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': [[avión]] ''[[Wright Flyer III]]'', dos [[irmáns Wright]], e un [[astronauta]], sobre a silueta do estado, en homenaxe á contribución de Ohio ao avance aeroespacial<ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/ohio Ohio State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> (os astronautas [[John Glenn]], [[Neil Armstrong]], [[Jim Lovell|James Lovell]] e [[Judith Resnik]] eran nativos de Ohio, así como os Wright).<br /></small><small>'''Lendas''': OHIO / 1803 / BIRTHPLACE OF AVIATION PIONEERS / 2002 / E PLURIBUS UNUM</small> | colspan="2" |<center><small>[[Ficheiro:1905_Wright_Flyer_III_(flight_23)_thin.jpg|150x150px]]</small></center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2002_LA_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Louisiana}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>30-IV-[[1812]]</small> | style="text-align:center;" |<small>764.204.000</small> | style="text-align:center;" |<small>30-V-2002</small> | style="text-align:center;" |<small>[[John Mercanti]]</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': un [[Pelecanus occidentalis|pelicano]] ([[Aves|ave]] do estado), unha trompeta con [[Nota musical|notas musicais]] e a silueta dos EEUU cos territorios da [[Compra de Luisiana|Compra de Louisiana]] resaltados. <ref name=":17">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/louisiana Louisiana State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': LOUISIANA / 1812 / LOUISIANA PURCHASE / 2002 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":17" /></small> | colspan="2" |<center><small>[[Ficheiro:Map_of_the_Louisiana_Purchase_Territory_-_NARA_-_594889.jpg|150x150px]]</small></center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2002_IN_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Indiana}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>11-I-[[1816]]</small> | style="text-align:center;" |<small>689.800.000</small> | style="text-align:center;" |<small>8-VIII-2002</small> | style="text-align:center;" |<small>Donna Weaver</small> |- | colspan="5" |<small>'''Descrición''': [[monopraza]] de [[Automobilismo|carreiras]] participante das [[500 Millas de Indianapolis|500 millas de Indianapolis]], sobre a silueta do mapa do estado e rodeado de 19 estrelas (19º estado en ingresar na Unión).<ref name=":18">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/indiana Indiana State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': INDIANA / 1816 / CROSSROADS OF AMERICA / 2002 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":18" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2002_MS_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Mississippi}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>10-I-[[1817]]</small> | style="text-align:center;" |<small>579.600.000</small> | style="text-align:center;" |<small>15-X-2002</small> | style="text-align:center;" |<small>Donna Weaver</small> |- | colspan="6" |<small>'''Descrición''': dúas [[flor]]es de [[magnolio]], a flor nacional do estado.<ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/mississippi Mississippi State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> <br /></small><small>'''Lendas''': MISSISSIPPI / 1816 / THE MAGNOLIA STATE / 2002 / E PLURIBUS UNUM</small> |- |} </center> === Quinta serie (2003) === <center> {| class="wikitable" style="background:#ffffff" border="0" align="top" |+ style="background:Gray; color:white" align="center" |'''2003''' !<small>Imaxe do reverso</small> !<small>Estado</small> !<small>Data incorporación</small> !<small>Tiraxe</small> !<small>Data emisión</small> !<small>Deseñador/a</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2003_IL_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Illinois}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>3-I-[[1818]]</small> | style="text-align:center;" |<small>463.200.000</small> | style="text-align:center;" |<small>2-I-[[2003]]</small> | style="text-align:center;" |<small>Donna Weaver</small> |- | colspan="6" |<small>'''Descrición''': figura [[Xuventude|xuvenil]] de [[Abraham Lincoln]], rodeada pola silueta do mapa do estado; á súa esquerda unha [[granxa]] e á dereita a silueta da cidade de [[Chicago]]. 21 estrelas, alusivas á orde da incorporación do estado á Unión.<ref name=":19">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/illinois Illinois State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': ILLINOIS / 1818 / LAND OF LINCOLN / ''21^st State - Century'' / 2003 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":19" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2003_AL_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Alabama}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>14-I-[[1819]]</small> | style="text-align:center;" |<small>457.400.000</small> | style="text-align:center;" |<small>17-III-2003</small> | style="text-align:center;" |<small>Norman E. Nemeth</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': [[Helen Keller|Hellen Keller]] sentada nunha [[Cadeira (moble)|cadeira]] e lendo un libro en [[braille]]; o seu nome en braille e en [[Lingua inglesa|inglés]]. A ambos lados, póla de [[piñeiro]] e [[grilanda]] de [[magnolia]]s.<ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/alabama Alabama State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> É a única moeda da serie con texto en braille.<ref>Faler, B. (2003). "[https://www.washingtonpost.com/archive/politics/2003/03/24/helen-keller-quarter-coins-a-breakthrough/cc62233f-e325-4882-817c-625272284744/ Helen Keller Quarter Coins a Breakthrough]". En ''[[The Washington Post]]''. 24 de marzo.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': ALABAMA / 1819 / HELLEN HELLER / SPIRIT OF COURAGE / 2003 / E PLURIBUS UNUM</small> | colspan="2" |<center><small>[[Ficheiro:Helen_Keller15.jpg|150x150px]]</small></center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2003_ME_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Maine}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>15-III-[[1820]]</small> | style="text-align:center;" |<small>448.800.000</small> | style="text-align:center;" |<small>2-VI-2003</small> | style="text-align:center;" |<small>Donna Weaver</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': [[Faro (construción)|faro]] da [[península]] de [[Bristol, Maine|Pemaquid]] e a [[Goleta (embarcación)|goleta]] ''Victory Chimes'' no [[mar]].<ref name=":27">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/maine Maine State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': MAINE / 1820 / 2003 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":27" /></small> | colspan="2" |<center><small>[[Ficheiro:Pemaquid_Lighthouse_(7971004302).jpg|150x150px]]</small></center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2003_MO_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Missouri}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>10-VIII-[[1821]]</small> | style="text-align:center;" |<small>453.200.000</small> | style="text-align:center;" |<small>4-VIII-2003</small> | style="text-align:center;" |<small>Alfred Maletsky</small> |- | colspan="5" |<small>'''Descrición''': [[Meriwether Lewis]] e [[William Clark|Wlliam Clark]] regresan a [[St. Louis|San Luís]], co arco ''Gateway'' ao fondo.<ref name=":20">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/missouri Missouri State Quarter]". ''United States Mint''.</ref></small> <small>O deseño orixinal de Paul Jackson, gañador do concurso, foi alterado polos gravadores da ''US Mint'' aducindo razóns técnicas da cuñaxe, polo que hai controversia sobre a atribución da autoría a Alfred Maletsky.<ref>Worden, L. (2005). "[https://scvhistory.com/scvhistory/signal/coins/worden-coinage1205a.htm 50-State Quarters: Credit Where Credit Is Due]". ''Santa Clarita Valley Historical Society''. </ref><ref>"[https://www.pauljackson.com/Quartergate.pdf Quartergate: the story of the Missouri State Commemorative Quarter]". ''Pauljackson.com''</ref><br /></small><small>'''Lendas''': MISSOURI / 1821 / CORPS OF DISCOVERY / 1804 2004 / 2003 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":20" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2003_AR_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Arcansas}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>15-VI-[[1836]]</small> | style="text-align:center;" |<small>457.800.000</small> | style="text-align:center;" |<small>20-X-2003</small> | style="text-align:center;" |<small>[[John Mercanti]]</small> |- | colspan="6" |<small>'''Descrición''': un [[diamante]], [[arroz]] e un [[lavanco]] voando sobre un [[lago]], elementos típicos do estado de Arcansas". <ref name=":21">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/arkansas Arkansas State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': ARKANSAS / 1836 / 2003 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":21" /></small> |- |} </center> === Sexta serie (2004) === <center> {| class="wikitable" style="background:#ffffff" border="0" align="top" |+ style="background:Gray; color:white" align="center" |'''2004''' !<small>Imaxe do reverso</small> !<small>Estado</small> !<small>Data incorporación</small> !<small>Tiraxe</small> !<small>Data emisión</small> !<small>Deseñador/a</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2004_MI_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Míchigan}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>26-I-[[1837]]</small> | style="text-align:center;" |<small>459,600,000</small> | style="text-align:center;" |<small>26-I-[[2004]]</small> | style="text-align:center;" |<small>Donna Weaver</small> |- | colspan="6" |<small>'''Descrición''': contorno do mapa do estado do estado e dos [[Grandes Lagos, América do Norte|Grandes Lagos]]. <ref name=":22">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/michigan Michigan State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': MICHIGAN / GREAT LAKES STATE 2004 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":22" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2004_FL_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Florida}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>3-III-[[1845]]</small> | style="text-align:center;" |<small>481.800.000</small> | style="text-align:center;" |<small>29-III-2004</small> | style="text-align:center;" |<small>T. James Ferrell</small> |- | colspan="6" |<small>'''Descrición''': [[transbordador espacial]], [[galeón]] [[España|español]] do [[século XVI]] e terra con [[Palmeira (botánica)|palmeiras]], [[árbore]] símbolo do estado. <ref name=":23">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/florida Florida State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': FLORIDA / 1845 / GATEWAY TO DISCOVERY / 2004 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":23" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2004_TX_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Texas}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>29-I-1845</small> | style="text-align:center;" |<small>541.800.000</small> | style="text-align:center;" |<small>1-VI-2004</small> | style="text-align:center;" |<small>Norman E. Nemeth</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': contorno do mapa do estado coa estrela de cinco puntas da súa [[bandeira]] superposta, todo rodeado por unha [[corda]] das usadas polos [[Cowboy|vaqueiros]]. <ref name=":24">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/texas Texas State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': TEXAS / 1845 / THE LONE STAR STATE / 2004 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":24" /></small> | colspan="2" |<center><small>[[Ficheiro:Map_of_Texas.jpg|150x150px]]</small></center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2004_IA_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Iowa}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>28-I-[[1846]]</small> | style="text-align:center;" |<small>465.200.000</small> | style="text-align:center;" |<small>30-VIII-2004</small> | style="text-align:center;" |<small>[[John Mercanti]]</small> |- | colspan="5" |<small>'''Descrición''': escena dunha [[escola]] e o [[Docente|profesor]] con [[Alumnado|alumnos]] plantando unha árbore, baseado na pintura ''Arbor Day'', de [[Grant Wood]].<ref name=":25">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/iowa Iowa State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> <br /></small><small>'''Lendas''': IOWA / 1846 / FOUNDATION IN EDUCATION / GRANT WOOD / 2004 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":25" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2004_WI_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Wisconsin}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>29-V-[[1848]]</small> | style="text-align:center;" |<small>453.200.000</small> | style="text-align:center;" |<small>25-X-2004</small> | style="text-align:center;" |<small>Alfred Maletsky</small> |- | colspan="6" |<small>'''Descrición''': unha [[vaca]], un anaco de [[queixo]] e unha [[espiga]] de [[millo]], produtos [[Agricultura|agrícolas]] típicos de Wisconsin. Debaixo estandarte co [[Lemas dos Estados Unidos de América|lema]] do estado.<ref name=":26">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/wisconsin Wisconsin State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> Algúns exemplares desta moeda cuñados na Ceca de Denver presentan unha [[folla]] de máis na espiga de millo e hai algunha variante máis nestas follas.<ref>Hagenbaugh, B. (2005). "[https://usatoday30.usatoday.com/money/2005-02-10-quarter-usat_x.htm Coin collectors flip, rumors fly after quarters sprout extra leaf]". En ''Usatoday.com''. 10 de febreiro.</ref><ref>Hagenbaugh, B. (2006). "[https://usatoday30.usatoday.com/money/2006-01-20-quarter-goof-usat_x.htm State quarter's extra leaf grew out of lunch break]". En ''Usatoday.com''. 20 de xaneiro.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': WISCONSIN / 1848 / FORWARD2004 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":26" /></small> |- |} </center> === Sétima serie (2005) === <center> {| class="wikitable" style="background:#ffffff" border="0" align="top" |+ style="background:Gray; color:white" align="center" |'''2005''' !<small>Imaxe do reverso</small> !<small>Estado</small> !<small>Data incorporación</small> !<small>Tiraxe</small> !<small>Data emisión</small> !<small>Deseñador/a</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2005_CA_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|California}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>9-IX-[[1850]]</small> | style="text-align:center;" |<small>520.400.000</small> | style="text-align:center;" |<small>31-I-[[2005]]</small> | style="text-align:center;" |<small>Don Everhart</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': o [[naturalista]] John Muir admirando o [[monólito]] de [[granito]] ''Half Dome'', no [[Parque Nacional de Yosemite]], cun [[Cóndor dos Andes|cóndor]] sobrevoando.<ref name=":28">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/california California State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': CALIFORNIA / 1850 / JOHN MUIR / YOSEMITE VALLEY / 2005 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":28" /></small> | colspan="2" |<center><small>[[Ficheiro:Half_Dome_from_Glacier_Point,_Yosemite_NP_-_Diliff.jpg|150x150px]]</small></center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2005_MN_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Minnesota}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>11-V-[[1858]]</small> | style="text-align:center;" |<small>488.000.000</small> | style="text-align:center;" |<small>4-IV-2005</small> | style="text-align:center;" |<small>Charles Vickers</small> |- | colspan="6" |<small>'''Descrición''': unha [[movella grande]] nada nun [[lago]] bordeado de árbores; dúas persoas [[Pesca|pescan]] nun [[bote]]. Superposto, un contorno texturizado do estado.<ref name=":29">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/minnesota Minnesota State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': MINNESOTA / 1858 / LAND OF 10,000 LAKES / 2005 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":29" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2005_OR_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Oregón}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>14-II-[[1859]]</small> | style="text-align:center;" |<small>720.200.000</small> | style="text-align:center;" |<small>6-VI-2005</small> | style="text-align:center;" |<small>Donna Weaver</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': lago do [[Parque nacional|Parque Nacional]] Crater Lake visto desde a beira sur-suroeste, coa illa Wizard e os picos Watchman e Hillman. [[Conífera]]s en primeiro plano.<ref name=":30">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/oregon Oregon State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': OREGON / 1859 / CRATER LAKE / 2005 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":30" /></small> | colspan="2" |<center><small>[[Ficheiro:Wizard_Island_in_Crater_Lake_National_Park_-_Oregon_2008.jpg|150x150px]]</small></center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2005_KS_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Kansas}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>29-I-[[1861]]</small> | style="text-align:center;" |<small>563.400.000</small> | style="text-align:center;" |<small>29-VIII-2005</small> | style="text-align:center;" |<small>Norman Nemeth</small> |- | colspan="5" |<small>'''Descrición''': un [[bisonte americano]] e [[xirasol]]es, ambos emblemas da riqueza natural do estado.<ref name=":31">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/kansas Kansas State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': KANSAS / 1861 / 2005 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":31" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2005_WV_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Virxinia Occidental}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>20-VI-[[1863]]</small> | style="text-align:center;" |<small>721.600.000</small> | style="text-align:center;" |<small>14-X-2005</small> | style="text-align:center;" |<small>[[John Mercanti]]</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': vista da [[Foz (xeografía)|foz]] do New River coa ponte ao fondo.</small><ref name=":32">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/west-virginia West Virginia State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> <small>Antes de se escoller este deseño, houbo algunhas propostas de que o motivo representado fose o ser imaxinario Mothman.</small><ref>Saxton, M. (2003). "[https://eu.starnewsonline.com/story/news/2003/06/15/pick-a-coin-mountains-a-bridge-or-mothman/30303959007/ Pick a coin: Mountains, a bridge or Mothman]". En ''Star News Online''. 15 de xuño.</ref><br /><small>'''Lendas''': WEST VIRGINIA / 1863 / NEW RIVER GORGE / 2005 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":32" /></small> | colspan="2" |<center>[[Ficheiro:New_River_Gorge_Bridge_from_a_Different_angle.jpg|150x150px]]</center> | |- |} </center> === Oitava serie (2006) === <center> {| class="wikitable" style="background:#ffffff" border="0" align="top" |+ style="background:Gray; color:white" align="center" |'''2006''' !<small>Imaxe do reverso</small> !<small>Estado</small> !<small>Data incorporación</small> !<small>Tiraxe</small> !<small>Data emisión</small> !<small>Deseñador/a</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2006_NV_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Nevada}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>31-X-[[1864]]</small> | style="text-align:center;" |<small>589.800.000</small> | style="text-align:center;" |<small>31-I-[[2006]]</small> | style="text-align:center;" |<small>Don Everhart</small> |- | colspan="6" |<small>'''Descrición''': tres [[cabalo]]s salvaxes ''[[Mustang (cabalo)|mustang]]'', co [[Orto|sol nacente]] tras as montañas [[Neve|nevadas]], todo rodeado de pólas de [[artemisia]] e cun estandarte abaixo co lema do estado. <ref name=":33">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/nevada Nevada State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': NEVADA / 1864 / THE SILVER STATE / 2006 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":33" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2006-50-state-quarters-coin-nebraska-uncirculated-reverse.jpg|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Nebrasca}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>1-III-[[1867]]</small> | style="text-align:center;" |<small>591.000.000</small> | style="text-align:center;" |<small>3-IV-2006</small> | style="text-align:center;" |<small>Charles Vickers</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': [[Carro|dilixencia]] don bois, que transporta pioneiros; á dereita a Chimney Rock e ao fondo o [[Sol]] de [[mediodía]].<ref name=":34">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/nebraska Nebraska State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> Un finalista no concurso do deseño da moeda centrábase no xefe [[ponca]] Standing Bear, defensor dos dereitos dos [[Pobos indíxenas de América|nativos]].<ref>"[http://www.quarterdesigns.com/proposed/nebraska.html Nebraska Proposed Designs] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221030213405/http://quarterdesigns.com/proposed/nebraska.html |date=30 de outubro de 2022 }}". ''Quarterdesigns.com''</ref> <br /></small><small>'''Lendas''': NMEBRASKA / 1867 / CHIMNEY ROCK 2006 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":34" /></small> | colspan="2" |<center><small>[[Ficheiro:Chimney_Rock_NE.jpg|150x150px]]</small></center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small> </small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Colorado}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>1-VIII-[[1876]]</small> | style="text-align:center;" |<small>569.000.000</small> | style="text-align:center;" |<small>14-VI-2006</small> | style="text-align:center;" |<small>Norm Nemeth</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición:''' o [[Cumio (topografía)|cumio]] Longs Peak, das [[montañas Rochosas]], con árbores [[Perennifolio|perennifolias]] ao pé. Abaixo, un estandarte cun lema do estado. <ref name=":35">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/colorado Colorado State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': COLORADO / 1876 / COLORFUL COLORADO / 2006 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":35" /></small> | colspan="2" |<center><small>[[Ficheiro:Fall05-LongsPeakCU_JPG_RSZ_md.jpg|150x150px]]</small></center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2006 ND Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Dacota do Norte}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>2-XI-[[1889]]</small> | style="text-align:center;" |<small>664.800.000</small> | style="text-align:center;" |<small>28-VIII-2006</small> | style="text-align:center;" |<small>Donna Weaver</small> |- | colspan="5" |<small>'''Descrición''': parella de [[Bison bison|bisontes americanos]] camiñando ao [[Ocaso|solpor]] polas ''Badlans''.<ref name=":36">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/north-dakota North Dakota State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': NORTH DAKOTA / 1889 / 2006 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":36" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2006-50-state-quarters-coin-south-dakota-proof-reverse.jpg|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Dacota do Sur}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>2-XI-1889</small> | style="text-align:center;" |<small>510.800.000</small> | style="text-align:center;" |<small>6-XI-2006</small> | style="text-align:center;" |<small>John Mercanti</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': escena dun [[Faisán común|faisán]] (a ave estatal) sobrevoando o [[Monte Rushmore]], enmarcado en dúas espigas de [[Triticum|trigo]].<ref name=":37">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/south-dakota South Dakota State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> <br /></small><small>'''Lendas''': SOUTH DAKOTA / 1889 / 2006 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":37" /></small> | colspan="2" |<center>[[Ficheiro:Mount_Rushmore_Blue_Sky.jpg|150x150px]]</center> | |- |} </center> === Novena serie (2007) === <center> {| class="wikitable" style="background:#ffffff" border="0" align="top" |+ style="background:Gray; color:white" align="center" |'''2007''' !<small>Imaxe do reverso</small> !<small>Estado</small> !<small>Data incorporación</small> !<small>Tiraxe</small> !<small>Data emisión</small> !<small>Deseñador/a</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2007 MT Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Montana}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>8-XI-1889</small> | style="text-align:center;" |<small>513.240.000</small> | style="text-align:center;" |<small>29-I-[[2007]]</small> | style="text-align:center;" |<small>Don Everhart</small> |- | colspan="6" |<small>'''Descrición''': [[cranio]] de [[bisonte americano]] sobre unha [[paisaxe]] típica deste estado.<ref name=":38">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/montana Montana State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> <br /></small><small>'''Lendas''': MONTANA / 1889 / BIG SKY COUNTRY / 2007 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":38" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2007 WA Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Washington}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>11-XI-1889</small> | style="text-align:center;" |<small>545.200.000</small> | style="text-align:center;" |<small>11-IV-2007</small> | style="text-align:center;" |<small>Charles Vickers</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': un [[salmón real]] saltando; ao fondo o [[Monte Rainier]].<ref name=":39">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/washington Washington State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> <br /></small><small>'''Lendas''': WASHINGTON / 1889 / THE EVERGREEN STATE / 2007 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":39" /></small> | colspan="2" |<center>[[Ficheiro:Mount_Rainier_from_west.jpg|150x150px]]</center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small> </small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Idaho}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>3-VII-[[1890]]</small> | style="text-align:center;" |<small>581.400.000</small> | style="text-align:center;" |<small>5-VI-2007</small> | style="text-align:center;" |<small>Don Everhart</small> |- | colspan="6" |<small>'''Descrición''': un [[falcón peregrino]] e o contorno do mapa do estado de Idaho, cunha estrela na súa capital, [[Boise, Idaho|Boise]].<ref name=":40">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/idaho Idaho State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> <br /></small><small>'''Lendas''': IDAHO / 1890 / ESTO PERPETUA / 2007 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":40" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2007 WY Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Wyoming}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>10-VII-1890</small> | style="text-align:center;" |<small>564.400.000</small> | style="text-align:center;" |<small>4-IX-2007</small> | style="text-align:center;" |<small>Norman E. Nemeth</small> |- | colspan="5" |<small>'''Descrición''': o ''Bucking Horse and Rider'', inicialmente [[Marca rexistrada|rexistrado como marca]] en [[1936]] para as matrículas e convertido en [[logotipo]] identificador do estado.<ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/wyoming Wyoming State Quarter]". ''United States Mint''.</ref></small> <small>Este deseño xerou controversia en sectores da poboación, que o consideraron carente de detalles.<ref>"[https://coinweek.com/coins/coin-profiles/modern-coin-profiles/united-states-2007-p-wyoming-50-state-quarter/ United States 2007-P Wyoming 50 State Quarter] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220926101030/https://coinweek.com/coins/coin-profiles/modern-coin-profiles/united-states-2007-p-wyoming-50-state-quarter/ |date=26 de setembro de 2022 }}". En ''Coin Week''. 22 de setembro de 2021.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': WYOMING / 1890 / THE EQUALITY STATE / 2007 / E PLURIBUS UNUM</small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2007_UT_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Utah}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>4-I-[[1896]]</small> | style="text-align:center;" |<small>508.200.000</small> | style="text-align:center;" |<small>5-XI-2007</small> | style="text-align:center;" |<small>Joseph Menna</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': as [[locomotora]]s ''Jupiter'' e ''No. 119'' enfrontadas ao "cravo de ouro", que completaba a primeira liña férrea transcontinental dos EEUU, o [[10 de maio]] de [[1869]].<ref name=":41">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/utah Utah State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': UTAH / 1896 / CROSSROADS OF THE WEST / 2007 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":41" /></small> | colspan="2" |<center>[[Ficheiro:Crofutt's_new_overland_tourist_and_Pacific_coast_guide_-_containing_a_condensed_and_authentic_description_of_over_one_thousand_two_hundred_cities,_towns,_villages,_stations,_government_fort_and_camps,_(14571740220).jpg|150x150px]]</center> | |- |} </center> === Décima serie (2008) === <center> {| class="wikitable" style="background:#ffffff" border="0" align="top" |+ style="background:Gray; color:white" align="center" |'''2008''' !<small>Imaxe do reverso</small> !<small>Estado</small> !<small>Data incorporación</small> !<small>Tiraxe</small> !<small>Data emisión</small> !<small>Deseñador/a</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2008_OK_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Oklahoma}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>16-XI-[[1907]]</small> | style="text-align:center;" |<small>416.600.000</small> | style="text-align:center;" |<small>28-I-[[2008]]</small> | style="text-align:center;" |<small>[[Phebe Hemphill]]</small> |- | colspan="6" |<small>'''Descrición''': o [[Aves|paxaro]] do estado, ''Tyrannus forficatus'', coas [[pluma]]s da cola abertas, e as flores do estado, ''Gaillardia pulchella''.<ref name=":42">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/oklahoma Oklahoma State Quarter] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221003113609/https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/oklahoma |date=03 de outubro de 2022 }}". ''United States Mint''.</ref> <br /></small><small>'''Lendas''': OKLAHOMA / 1907 / 2008 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":42" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2008_NM_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Novo México}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>6-I-[[1912]]</small> | style="text-align:center;" |<small>488.600.000</small> | style="text-align:center;" |<small>7-IV-2008</small> | style="text-align:center;" |<small>Don Everhart</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': contorno do estado en relevo, e sobre el o símbolo do Sol dos [[Zia]], que figura na bandeira do estado.<ref name=":43">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/new-mexico New Mexico State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /></small><small>'''Lendas''': NEW MEXICO / 1912 / LAND OF ENCHANTMENT / 2008 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":43" /></small> | colspan="2" |<center><small>[[Ficheiro:Flag_of_New_Mexico.svg|150x150px]]</small></center> | |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2008_AZ_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Arizona}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>14-II-1912</small> | style="text-align:center;" |<small>509.600.000</small> | style="text-align:center;" |<small>2-VI-2008</small> | style="text-align:center;" |<small>[[Joseph Menna]]</small> |- | colspan="6" |<small>'''Descrición''': imaxe do [[Gran Canón]] e dun [[cacto]] á dereita; ao pé un estandarte cun lema do estado.<ref name=":44">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/arizona Arizona State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> O estandarte serve para separar os dous motivos, xa que o cacto non é propio da zona do Gran Canón, senón doutras do estado.<ref>"[https://web.archive.org/web/20080517012607/http://www.azgovernor.gov/azquarter/QPoll.asp Arizona State Quarter]". ''Azgovernor.gov''</ref><br /></small><small>'''Lendas''': ARIZONA / 1912 / GRAND CANYON STATE / 2008 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":44" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2008_AK_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Alasca}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>3-I-[[1959]]</small> | style="text-align:center;" |<small>505.800.000</small> | style="text-align:center;" |<small>23-VIII-2008</small> | style="text-align:center;" |<small>Charles Vickers</small> |- | colspan="5" |<small>'''Descrición''': un [[Ursus arctos horribilis|oso grizzly]] capturando coa [[boca]] un [[Salmónidos|salmón]] (o [[Peixes|peixe]] estatal). No [[ceo]], a [[Polaris|estrela do Norte]].<ref name=":45">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/alaska Alaska State Quarter]". ''United States Mint''.</ref> <br /></small><small>'''Lendas''': ALASKA / !1959 / THE GREAT LAND / 2008 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":45" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2008_HI_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{Bandeira|Hawai}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>21-VIII-1959</small> | style="text-align:center;" |<small>517.600.000</small> | style="text-align:center;" |<small>3-XI-2008</small> | style="text-align:center;" |<small>Don Everhart</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': estatua do [[monarca]] hawaiano [[Kamehameha I]], xunto co contorno do mapa do estado e o seu lema en [[Lingua hawaiana|hawaiano]].</small><ref name=":46">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/50-state-quarters/hawaii Hawaii State Quarter]". ''United States Mint''.</ref><br /><small>'''Lendas''': HAWAII / 1959 / [[Ua Mau ke Ea o ka ʻĀina i ka Pono|UA MAU KE EA O KA 'AINA I KA PONO]] ("A vida da terra perpetúase en [[honradez]]") / 2008 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":46" /></small> | colspan="2" |<center>[[Ficheiro:King_Kamehameha_statue_(51871639852).jpg|150x150px]]</center> | |- |} </center> == Mapa das emisións == O mapa amosa os anos de emisión da moeda de cada estado (inclúese a extensión do programa en 2009 ao [[Cuartos de dólar do Distrito de Columbia e dos territorios dos Estados Unidos|Distrito de Columbia e a outros territorios]]). <center> {| |+ |[[Ficheiro:Statehood_quarters_map_2009.svg|600x600px]] |} </center> Na táboa seguinte amósanse os cuartos de dólar agrupados por ano e, dentro de cada ano, a orde do seu lanzamento. As cores correspóndense coas do mapa anterior, para facilitar a localización dos grupos de estados. <center> {| class="wikitable" ! rowspan="2" |<small>Cor</small> ! rowspan="2" |<small>Ano</small> ! colspan="5" |<small>Orde de lanzamento</small> |- !<small>1º</small> !<small>2º</small> !<small>3º</small> !<small>4º</small> !<small>5º</small> |- | bgcolor="#FF0000" |<small>&nbsp;</small> |<small>1999</small> |<small>[[Delaware]]</small> |<small>[[Pensilvania]]</small> |[[Nova Jersey|<small>Nova Jersey</small>]] |[[Xeorxia, Estados Unidos de América|<small>Xeorxia</small>]] |<small>[[Connecticut]]</small> |- | bgcolor="#FF9A00" |<small>&nbsp;</small> |<small>2000</small> |<small>[[Massachusetts]]</small> |<small>[[Maryland]]</small> |[[Carolina do Sur|<small>Carolina do Sur</small>]] |[[New Hampshire|<small>New Hampshire</small>]] |<small>[[Virxinia]]</small> |- | bgcolor="#FAF800" |<small>&nbsp;</small> |<small>2001</small> |[[Nova York (estado)|<small>Nova York</small>]] |[[Carolina do Norte|<small>Carolina do Norte</small>]] |[[Rhode Island|<small>Rhode Island</small>]] |<small>[[Vermont]]</small> |<small>[[Kentucky]]</small> |- | bgcolor="#00FF8C" |<small>&nbsp;</small> |<small>2002</small> |<small>[[Tennessee]]</small> |<small>[[Ohio]]</small> |<small>[[Louisiana]]</small> |<small>[[Indiana]]</small> |<small>[[Mississippi]]</small> |- | bgcolor="#51D000" |<small>&nbsp;</small> |<small>2003</small> |<small>[[Illinois]]</small> |<small>[[Alabama]]</small> |[[Maine, Estados Unidos de América|<small>Maine</small>]] |<small>[[Missouri]]</small> |<small>[[Arcansas]]</small> |- | bgcolor="#51ACFF" |<small>&nbsp;</small> |<small>2004</small> |<small>[[Míchigan]]</small> |[[Florida, Estados Unidos de América|<small>Florida</small>]] |<small>[[Texas]]</small> |<small>[[Iowa]]</small> |<small>[[Wisconsin]]</small> |- | bgcolor="#3B35FF" |<small>&nbsp;</small> |<small>2005</small> |<small>[[California]]</small> |<small>[[Minnesota]]</small> |<small>[[Oregón]]</small> |<small>[[Kansas]]</small> |[[Virxinia Occidental|<small>Virxinia Occidental</small>]] |- | bgcolor="#CA35FF" |<small>&nbsp;</small> |<small>2006</small> |<small>[[Nevada]]</small> |<small>[[Nebrasca]]</small> |[[Colorado, Estados Unidos de América|<small>Colorado</small>]] |[[Dacota do Norte|<small>Dacota do Norte</small>]] |[[Dacota do Sur|<small>Dacota do Sur</small>]] |- | bgcolor="#AB00AB" |<small>&nbsp;</small> |<small>2007</small> |<small>[[Montana]]</small> |[[Washington (estado)|<small>Washington</small>]] |<small>[[Idaho]]</small> |<small>[[Wyoming]]</small> |<small>[[Utah]]</small> |- | bgcolor="#FF0099" |<small>&nbsp;</small> |<small>2008</small> |<small>[[Oklahoma]]</small> |[[Novo México|<small>Novo México</small>]] |<small>[[Arizona]]</small> |<small>[[Alasca]]</small> |<small>[[Hawai]]</small> |} </center> == Coleccionismo == [[Ficheiro:2000_Washington_Sacagawea_dollar_mule_obverse.jpg|miniatura|186x186px|Anverso da moeda híbrida do cuarto de dólar co [[dólar Sacagawea]].]] A lei que aprobou a creación do programa de moedas dun cuarto de dólar dos 50 estavos especificaba que o fin desta serie era "honrar a singular república federal dos 50 estados que compoñen os Estados Unidos, e promover a difusión do coñecemento entre a [[xuventude]] dos Estados Unidos sobre os estados individuais, a súa [[historia]] e [[xeografía]], e a rica diversidade do patrimonio nacional", así como "animar a xente nova e as súas familias a coleccionar recordos de todos os estados polo [[Valor facial|valor nominal]] das moedas".<ref name=":47" /> Ao ser este o propósito, as tiraxes foron realmente moi amplas, para que a súa difusión fose masiva, o que ocasionou que ningunha das moedas desta serie supoña un [[investimento]] valioso, nin sequera nas versións con acabamento ''proof'', producidas pola [[Casa da Moeda de San Francisco|Ceca de San Francisco]], que malia ter tiraxes moito máis exiguas resultan tamén accesibles para calquera [[Coleccionismo de moedas|coleccionista]].<ref name=":172" /> No entanto, o interese dalgúns coleccionistas centrouse en pequenas variantes e erros provocados durante a produción das moedas, como é o ocorrido nalgúns espécimes do cuarto de dólar de Wisconsin (2004) cuñados na [[Casa da Moeda de Denver]], que presentan variantes na cantidade, no tamaño e na orientación das [[folla]]s da espiga.<ref>Mikkelson, D. (2011). "[https://www.snopes.com/fact-check/cornstalked/ Wisconsin Quarter Error]". ''Snopes.com''. 17 de maio.</ref><ref name=":52">"[https://hobbylark.com/collecting/Value-of-State-Quarters State Quarter Errors List]". ''Hobbylark.com''</ref> En febreiro de 2005 vendeuse en [[eBay]] un conxunto de tres exemplares con estas variantes por 300 dólares e despois producíronse aumentos salientables, que chegaron ata os 1.500 dólares por moedas individuais; no entanto, a listaxe de prezos de [[2020]] de ''[[Professional Coin Grading Service]]'' (PCGS) atribúe aos exemplares mellor conservados unha valoración de entre 92 e 130 dólares.<ref>"[https://www.pcgs.com/prices/detail/washington-50-states-quarters/720/most-active Washington 50 States Quarters Price Guide] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220519060100/https://www.pcgs.com/prices/detail/washington-50-states-quarters/720/most-active |date=19 de maio de 2022 }}". ''[[Professional Coin Grading Service]]''.</ref> [[Ficheiro:InGodWeRust.jpg|miniatura|210x210px|Moeda co [[Lemas dos Estados Unidos de América|lema]] parcialmente borrado, de xeito que se le <small>IN GOD WE RUST</small>.]] En maio de 2000 descubriuse un erro de gran relevancia ao aparecer unha moeda híbrida co anverso do cuarto de dólar e o reverso do [[dólar Sacagawea]]; este exemplar estaba nun rolo de moedas dun dólar adquirido nunha [[Banco|oficina bancaria]] de Mountain Home, [[Arcansas]].<ref name=":312">[[Paul A. Gilkes|Gilkes, P.]] (2019). "[https://www.coinworld.com/news/us-coins/19th-known-double-denomination-mule-error-coin-coming-to-auction Double-Denomination Mule Features Sacagawea $1 Reverse]". En ''[[Coin World]]''. 20 de agosto.</ref> Esta moeda híbrida, que pola súa configuración non amosa data, foi a primeira dunha serie de once que se foron descubrindo e autenticando.<ref name=":323">Gikes, P. (2011). "[https://www.coinworld.com/news/us-coins/11th-quarter-dollar-dollar-mule-surfaces.html 11th quarter-dollar/dollar mule surfaces: Chicago dealer acquires NGC-certified coin]". En ''[[Coin World]]''. 17 de xullo.</ref> As autoridades da [[Casa da Moeda dos Estados Unidos]] supoñen que estas pezas, que amosan a [[marca de ceca]] da [[Casa da Moeda de Filadelfia|Ceca de Filadelfia]], foron cuñadas entre finais de abril e principios de maio de 2000.<ref name=":313">Gilkes, P. (2010). "Double-Denomination Mule Features Sacagawea $1 Reverse". En ''[[Coin World]]''. 8 de marzo. Páxinas 132-133, 177.</ref> Estes híbridos producíronse nos habituais discos das moedas dun dólar, revestidas de [[latón]] de [[manganeso]], e non nos do cuarto de dólar, que están revestidas de [[cuproníquel]].<ref name=":323" /><ref>"[https://web.archive.org/web/20111112180446/http://www.fredweinberg.com/mules.php 2000-P "Mule" Sacagawea Dollar Reverse w/ States Quarter Obverse]". ''Fred Weinberg & Co''.</ref> Outras variantes coñecidas provocadas por erros son o cuarto de dólar de Minnesota (2005) con dobre cuñaxe e esta mesma moeda con diferente cantidade de follas nas árbores.<ref name=":52" /> E unha rotura do cuño na moeda de Kansas (2005) creou a aparencia de que o bisonte do seu reverso ten unha xiba.<ref>"[https://www.worthpoint.com/worthopedia/2005-kansas-state-quarter-humpback-422590169 Rare 2005 P Kansas State Quarter Humpack Bison error Uncirculated]". ''Worthpoint.com''</ref><ref>"[https://bisonunitedstates.com/2005-p-kansas-state-quarter-25c-humpback-bison-pcgs-ms67-business-strike.html 2005 P Kansas State Quarter 25 c Humpback Bison]". ''BisonUnitedStates.com''</ref> Por outra banda, son relativamente habituais os cuartos de dólar de Kansas nos que se le o lema "<small>IN GOD WE RUST</small>" (sen o "<small>T</small>" de "<small>TRUST</small>") no anverso.<ref>"[https://www.thesprucecrafts.com/in-god-we-rust-error-768831 In God we rust. A State Quarter Error]". ''The SpruceCrafts.com''</ref><ref name=":52" /> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * Ganz, D. L. (2000). ''The Official Guidebook to America's State Quarters.'' House of Collectibles. ISBN 978-0609807705 * Noles, J. (2009). ''A Pocketful of History: Four Hundred Years of America. One State Quarter at a Time''. Da Capo Press, Boston. ISBN 978-0306817892 * [[Scott A. Travers|Travers, S. A]]. (2008). ''The Insider's Guide to Coins Values 2009''. Random House Pub. ISBN 978-0-440-24168-3 * [[Casa da Moeda dos Estados Unidos|US Mint]] (c. 2009). "[https://web.archive.org/web/20160310125307/http://www.usmint.gov/downloads/mint_programs/50sqReport.pdf 50 States Quarters Report]". ''United States Mint Financial Department''. * [[Richard S. Yeoman|Yeoman, R. S.]] (2010). ''A Guide Book of United States Coins'' (63ª ed.). Whitman Pub., Atlanta. ISBN 978-0-7948-2767-0 === Outros artigos === * [[Cuarto de dólar Washington]] * [[Cuartos de dólar do Distrito de Columbia e dos territorios dos Estados Unidos]] * [[Moedas do dólar estadounidense]] * [[Casa da Moeda dos Estados Unidos]] === Ligazóns externas === * [https://www.usmint.gov/learn/coin-and-medal-programs/50-state-quarters 50 State Quarters Program (''USMint.gov'')] * [http://quarterdesigns.com/ Deseños finalistas nos concursos de cada estado (''Quarterdesigns.com'')] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221030213049/http://quarterdesigns.com/ |date=30 de outubro de 2022 }} * [https://www.statequarterguide.com/mintages/ State Quarter Mintage (''Statequarterguide.com'')] * [https://onlinecoin.club/Coins/CoinType/United_States/State_Quarter_Dollar/ State Quarter Dollar. Coin Type from United States. Detailed information (''OnlineCoin.Club'')] <small>{{sucesión|título=[[Ficheiro:1999 Obverse Proof.png|60px]]<br />Cuarto de dólar estadounidense|período=([[1999]] - [[2008]])|predecesor=[[Cuarto de dólar Washington]]<br/>(modelo orixinal)|sucesor=[[Cuartos de dólar do Distrito de Columbia e dos territorios dos Estados Unidos]]}} </small> {{Barra portal|Estados Unidos de América}} [[Categoría:Moedas dun cuarto de dólar estadounidense]] [[Categoría:Moedas conmemorativas dos Estados Unidos de América]] 7mi0vebsyymhb6x89ius7qjmxs6h2ih 0 580527 7108515 6504087 2025-06-27T16:36:44Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108515 wikitext text/x-wiki {| id="283" style="border: 1px #cccccc solid; border-collapse: collapse; background: #f9f9f9; margin: 0 0 0 1em; clear:right;" align="right" ! id="286" style="width:320px; padding:2px; background: #abcdef;" |Cuarto de dólar dos 50 estados |- |<center>[[Ficheiro:1999_Obverse_Proof.png|140x140px]]</center> |- style="font-size: 85%; vertical-align: top;" | style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" |<center>'''Anverso común'''</center><br />[[Retrato]] de perfil [[George Washington]] cara á esquerda. Marcas de [[Gravado|gravador]] (JF e WC) e [[marca de ceca]]. Lendas: UNITED STATES OF AMERICA / LIBERTY / [[In God We Trust|IN GOD WE TRUST]] / QUARTER DOLLAR. |- | style="width:300px;font-size: 85%; padding:2px; line-height: 1.5em;" | * '''Data''': [[2009]]. * '''Cecas''' '''e marcas''': [[Casa da Moeda de Filadelfia|Filadelfia]] (P) e [[Casa da Moeda de Denver|Denver]] (D). * '''Deseño do anverso''': [[John F. Flanagan|John Flanagan]] e William Cousins. * '''Tiraxe total''': 636.200.000 exemplares. * '''Aliaxe''': [[Cobre|Cu]] bañado en [[Cuproníquel|Cu-Ni]]. * '''Diámetro''': 24,26 [[Milímetro|mm]]. * '''Pesos''': 5,67 [[Gramo|g]]. * '''Espesor''': 1,75 mm. * '''Canto''': estriado. |} Os '''cuartos de dólar do Distrito de Columbia e dos territorios dos Estados Unidos''' constitúen unha serie de seis [[moeda]]s emitidas en [[2009]] pola [[Casa da Moeda dos Estados Unidos]], a modo de continuación do programa de [[cuartos de dólar dos 50 estados]] constituíntes do país, vixente entre [[1999]] e [[2008]].<ref name=":16">"[https://www.usmint.gov/learn/coin-and-medal-programs/dc-and-us-territories DC and U.S. Territories Quarters Program]". ''United States Mint''.</ref> As moedas desta serie están dedicadas ao [[Washington, D.C.|Distrito de Columbia]] e ás zonas [[Illa|insulares]] non incorporadas de [[Porto Rico]], [[Guam]], as [[Illas Virxes Estadounidenses|Illas Virxes estadounidenses]], a [[Samoa Americana]] e as [[illas Marianas do Norte]].<ref name=":16" /> Este programa non abrangue outras illas, ás que se lles atribúe adoito a denominación de [[Illas ultramarinas dos Estados Unidos|Illas Periféricas Menores dos Estados Unidos]], xa que a lei que autoriza a emisión limitou o ámbito da palabra "territorio" ás zonas mencionadas.<ref name=":5" /> O [[anverso]] das moedas desta serie coincide co das da anterior dedicada aos 50 estados, creado por [[John F. Flanagan|John Flanagan]] en [[1923]] e adaptado polo [[Gravado|gravador]] da ''[[Casa da Moeda dos Estados Unidos|US Mint]]'' William Cousins, en tanto que o [[Reverso (moedas)|reverso]] é específico para cada territorio.<ref name=":16" /><ref name=":17">"[https://es.numista.com/catalogue/index.php?mode=avance&ct=coin&se=United+States+Mint%27s+District+of+Columbia+and+United+States+Territories+Quarters%C2%AE+Program&e=etats-unis District of Columbia and United States Territories Quarters Program]". ''Numista.com''</ref> == Proceso lexislativo == [[Ficheiro:2009_quarters_letter.jpg|esquerda|miniatura|336x336px|Carta do [[Congreso dos Estados Unidos de América|congresista]] por [[Virxinia]] Ed Schrock en resposta á pregunta dun cidadán sobre o programa proposto ([[2008]]).]] Aínda que a lei de [[1997]] que aprobara o programa anterior de moedas dun cuarto de dólar prevía a inclusión unicamente dos cincuenta estados dos EEUU, a finais de [[2007]] promulgouse unha nova lei para incluír tamén outras entidades territoriais distintas, chamada Lei do Programa de Cuartos de Dólar Circulantes do Distrito de Columbia e dos territorios dos Estados Unidos. Aquela lei de 1997 prevía xa que no caso de que o Distrito de Columbia ou calquera outro territorio ou comunidade se convertese en estado antes de 2009, ese territorio entraría no programa de moedas dun carto de dólar dos 50 estados.<ref>"[https://www.govinfo.gov/content/pkg/PLAW-105publ124/pdf/PLAW-105publ124.pdf Public Law 105-124 - DEC. 1, 1997]". ''Govinfo.gov''</ref> Anteriormente, presentárase no congreso en catro ocasións —nos [[Congreso dos Estados Unidos de América|Congresos]] 106º, 107º, 108º e 109º— un proxecto de lei para ampliar un ano máis o programa das moedas dos 50 estados, co fin de abranguer tamén o resto dos territorios. Estes proxectos de foran xa aprobados pola [[Cámara de Representantes dos Estados Unidos de América|Cámara de Representantes]] e mesmo tiveran 34 patrocinadores no [[Senado dos Estados Unidos de América|Senado]], mais en ningunha das catro ocasións chegara a ser aprobado por esta última cámara.<ref>"[https://www.congress.gov/bill/109th-congress/house-bill/3885 H.R.3885 - District of Columbia and United States Territories Circulating Quarter Dollar Program Act]". ''Congress.gov''</ref> A delegada [[Partido Demócrata (Estados Unidos de América)|demócrata]] do Distrito de Columbia Eleanor Holmes Norton presentou o [[10 de xaneiro]] de 2007 ante o 110º Congreso o proxecto de lei H. R. 392, que foi aprobado pola Cámara de Representantes o [[23 de xaneiro]].<ref>"[https://www.congress.gov/bill/110th-congress/house-bill/392 H.R.392 - District of Columbia and United States Territories Circulating Quarter Dollar Program Act]". ''Congress.gov''</ref> O [[10 de decembro]] de, 2007, o representante demócrata por [[Nova York]] José Serrano, nado en Porto Rico, xuntou o texto dese proxecto de lei ao da Lei de Gastos Xerais H. R. 2764, que tamén aprobou a Cámara de Representantes.<ref>"[https://www.congress.gov/bill/110th-congress/house-bill/2764 H.R.2764 - Consolidated Appropriations Act, 2008]". ''Congress.gov''</ref> Finalmente, este proxecto de lei foi aprobado tamén polo Senado o día [[6 de setembro]], e asinado polo [[Lista de presidentes dos Estados Unidos de América|presidente]] [[George W. Bush]] o [[26 de decembro]] para o converter na Lei Pública 110-161.<ref name=":5">"[https://www.govinfo.gov/content/pkg/PLAW-110publ161/pdf/PLAW-110publ161.pdf Public Law 110-161 - DEC. 26, 2007]". ''Govinfo.gov''</ref> Pretendíase que as seis moedas deste programa que se cuñarían en 2009 renovasen o interese xa espertado pola serie dos 50 estados. Estimábase que se xeraría un ingreso adicional de 400 millóns de [[Dólar estadounidense|dólares]] para o [[Departamento do Tesouro dos Estados Unidos|Tesouro]] e que moitos fabricantes e editores producirían novos produtos para que os [[Coleccionismo de moedas|coleccionistas]] dispuxesen as seis moedas novas. A mesma lei pola que se aprobou este novo programa de moedas dun cuarto de dólar creou tamén o programa da moeda dun [[dólar presidencial]].<ref name=":5" /> Á parte da emisión ordinaria das seis novas moedas, destinada á súa posta en circulación, que se levou a cabo na [[Casa da Moeda de Denver|Ceca de Denver]] ([[marca de ceca]] D) e na [[Casa da Moeda de Filadelfia|Ceca de Filadelfia]] (P), a [[Casa da Moeda de San Francisco|Ceca de San Francisco]] (S) produciu as respectivas versións ''proof'' de cada unha destas moedas, tanto en [[prata]] como coa composición habitual revestida en [[cuproníquel]], para o [[Coleccionismo de moedas|coleccionismo numismático]].<ref name=":16" /><ref name=":17" /> === Distrito de Columbia === O [[1 de febreiro]] de 2008, Adrian M. Fenty, [[Alcalde, alcaldesa|alcalde]] do Distrito de Columbia, creou un consello asesor para o desenvolvemento dun concepto de [[deseño]] do reverso da moeda conmemorativa dun cuarto de dólar que resultase representativo do distrito, para o que debería solicitar, recoller e canalizar as achegas da poboación. A continuación presentou estes conceptos de deseño á [[Casa da Moeda dos Estados Unidos]], consonte un calendario previsto para o efecto.<ref>"[https://web.archive.org/web/20100602064253/http://newsroom.dc.gov/show.aspx?agency=os&section=2&release=12825&year=2008&month=2&file=file.aspx%2frelease%2f12825%2fMayor%2520Order%2520Design%2520of%2520DC%2520Quarter%2520Dollar%2520Coin.pdf Design of the District of Columbia Qarter Dollar Coin]" ''Governement of the District of Columbia''.</ref><ref name=":0" /> O [[25 de febreiro]] de 2008, o Goberno do distrito presentou na Casa da Moeda tres propostas de deseño para o seu cuarto de dólar: un coa [[bandeira]] do distrito, outra coa imaxe de [[Benjamin Banneker]] e outro coa de [[Duke Ellington]].<ref name=":18" /><ref name=":6" /> O distrito suxeriu que cada un dos tres deseños incluíse a expresión ''Taxation Without Representation'' ("Imposto sen representación") ou ben ''No Taxation Without Representation'' ("Non hai imposto sen representación"), en referencia aos esforzos do distrito por obter unha representación plena no Congreso.<ref name=":18">[https://os.dc.gov/sites/default/files/dc/sites/os/publication/attachments/OS_DC_Quarter_Design_Narratives.pdf Carta do alcalde do Distrito de Columbia ao director da ''US Mint''](25 de febreiro de 2008). ''Governement of the District of Columbia''.</ref><ref name=":6">Duggan, P. (2008). "[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/02/27/AR2008022703445.html Mint Rejects Voting Rights Message]". En ''[[The Washington Post]]''. 28 de febreiro. Páxina B03.</ref> A Casa da Moeda dos Estados Unidos rexeitou ambas as mensaxes acolléndose á prohibición de incluír nas moedas inscricións comprometidas.<ref>"[https://web.archive.org/web/20120320054031/http://dcist.com/2008/02/27/breaking_us_min.php Breaking: U.S. Mint Rejects D.C. Quarter Design]". ''Dcist.com''. 27 de febreiro de 2008.</ref> Os seus representantes declararon que, aínda que non se pronunciaba acerca do dereito a voto do distrito no Congreso, consideraba que as mensaxes xeraban controversia ao "non haber un consenso nacional" sobre a cuestión.<ref name=":6" /> Logo da negativa da Casa da Moeda, o Goberno do Distrito revisou os seus deseños presentados para o cuarto de dólar e substituíu o texto rexeitado pola expresión ''Justice for all'' ("Xustiza para todos"),<ref name=":7">[https://web.archive.org/web/20080411050056/http://newsroom.dc.gov/show.aspx?agency=os&section=2&release=12831&year=2008&file=file.aspx%2frelease%2f12831%2fNarratives%2520and%2520Letter%2520Revised.pdf Carta do alvcalde do distrito de Columbia ao director da ''US Mint''] (28 de febreiro de 2008). ''Governement of the District of Columbia''.</ref><ref name=":8">"[https://os.dc.gov/sites/default/files/dc/sites/os/publication/attachments/OS_DC_Quarter_Design_Revised_Naratives.pdf District of Columbia Quarter Dollar Coin Narrative]". ''Governement of the District of Columbia''.</ref> que é unha [[tradución]] ao [[Lingua inglesa|inglés]] do [[Lemas dos Estados Unidos de América|lema]] do distrito, en [[Lingua latina|latín]], ''Justitia Omnibus'', que aparece no seu selo oficial.<ref name=":6" /><ref>"[https://web.archive.org/web/20090424103624/https://www.merriam-webster.com/dictionary/justitia%20omnibus iustitia omnibus]". En ''Merriam-Webster Online Dictionary''.</ref> O distrito tamén cambiou un dos deseños presentados, que representaba a bandeira, por outro cunha imaxe de Frederick Douglass, e revisou as inscricións das outras dúas propostas: a de Banneker e a de Ellington.<ref name=":7" /><ref name=":8" /><ref>"[http://quarterdesigns.com/proposed/2009/district.html District of Columbia Proposed Designs] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220409195644/http://quarterdesigns.com/proposed/2009/district.html |date=09 de abril de 2022 }}". ''Quarterdesigns.com''</ref> Logo destes cambios nas propostas, a ''US Mint'' puxo en coñecemento da poboación os tres deseños.<ref>"[https://web.archive.org/web/20180115230136/http://www.coinnews.net/2008/06/04/washington-dc-quarter-designs-ready-public-asked-to-vote-for-favorite-4147/ Washington DC Quarter Design Images Released, Public Asked to Vote for Favorite]". En ''CoinNews.net''. 4 de xuño de 2008.</ref> Logo dunha votación das persoas residentes no Distrito de Columbia, o alcalde Fenty recomendoulle á Casa da Moeda que seleccionase a proposta que representaba a Duke Ellington, ao tempo que expresaba a decepción do distrito ante o rexeitamento das inscricións relativas aos [[imposto]]s.<ref>[https://os.dc.gov/sites/default/files/dc/sites/os/publication/attachments/OS_Recommendation_Letter_to_the_%20US_Mint_June_19_2008.pdf Carta do alcalde do Distrito de Columbia ao director da ''US Mint''] (19 de xuño de 2008). ''Governement of the District of Columbia''.</ref> Finalmente, o secretario do Tesouro aprobou o deseño o [[31 de xullo]] de 2008.<ref name=":0" /> === Porto Rico === O Senado de Porto Rico aprobou en xuño de 2008 unha resolución, copatrocinada polo presidente da cámara, Kenneth McClintock, e polo líder da minoría, José Luis Dalmau, pola que se instaba a Casa da Moeda dos Estados Unidos a seleccionar unha imaxe do [[Observatorio de Arecibo]] para o cuarto de dólar conmemorativo de Porto Rico. O [[15 de decembro]] de 2008, o membro da Cámara de Representantes dos Estados Unidos José Serrano, de Nova York, deu a coñecer o deseño gañador, que era a segunda das opcións desenvolvidas pola Casa da Moeda.<ref>"[https://web.archive.org/web/20081219030546/http://www.elnuevodia.com/diario/noticia/politica/noticias/la_peseta_boricua/505559 La peseta boricua]". En ''Elnuevodia.com''. 16 de decembro de 2008.</ref><ref>"[http://quarterdesigns.com/proposed/2009/rico.html Puerto Rico Proposed Designs] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221030213058/http://quarterdesigns.com/proposed/2009/rico.html |date=30 de outubro de 2022 }}". ''Quarterdesigns.com''</ref> Este deseño representa unha [[garita]] de sentinela e unha vista do [[Océano Atlántico|océano]] desde castelo de San Filipe no vello [[San Xoán, Porto Rico|San Xoán]], así como unha "[[Thespesia grandiflora|flor de maga]]" e o lema ''Isla del Encanto''. Este cuarto de dólar de Porto Rico é a primeira moeda dos Estados Unidos que amosa unha inscrición en [[Lingua castelá|castelán]].<ref>"Puerto Rico Gets Some Change: U.S. Mint Unveils Coin with Spanish Inscription". En ''New York Daily News''. 3 de abril de 2009.</ref> == Moedas == <center> {| class="wikitable" style="background:#ffffff" border="0" align="top" |+ style="background:Gray; color:white" align="center" |'''2009''' ! rowspan="2" |<small>Imaxe do reverso</small> ! rowspan="2" |<small>Territorio</small> ! colspan="2" |<small>Tiraxe</small> ! rowspan="2" |<small>Data emisión</small> ! rowspan="2" |<small>Deseñador/a</small> |- !<small>Ceca de Denver</small> !<small>Ceca de Filadelfia</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2009_DC_Proof.png|130x130px|Delaware quarter]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{US-DC}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>88.800.000</small> | style="text-align:center;" |<small>83.600.000</small> | style="text-align:center;" |<small>26-I-2009</small> | style="text-align:center;" |<small>Don Everhart</small> |- | colspan="3" |<small>'''Descrición''': [[Duke Ellington]], recoñecido [[Músico, música|músico]] e [[Composición musical|compositor]], sentado ante un [[piano]] de cola.<ref name=":0">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/dc-and-us-territories/district-of-columbia District of Columbia Quarter]". ''United States Mint''.</ref><ref name=":9">"[https://www.statequarterguide.com/2009-district-of-columbia-quarter/ 2009 District of Columbia Quarter]". ''Statequarterguide.com''</ref><br /></small><small>'''Lendas''': DISTRICT OF COLUMBIA / DUKE ELLINGTON / JUSTICE FOR ALL / E PLURIBUS UNUM 2009 <ref name=":0" /><ref name=":9" /></small> | colspan="2" |<center><small>[[Ficheiro:Jazz_musician_Duke_Ellington.JPEG|150x150px]]</small></center> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2009_PR_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{PRI}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>86.000.000</small> | style="text-align:center;" |<small>53.200.000</small> | style="text-align:center;" |<small>30-III-2009</small> | style="text-align:center;" |<small>[[Joseph Menna|Joseph F. Menna]]</small> |- | colspan="4" |<small>'''Descrición''': [[garita]] de sentinela no Castelo de San Filipe (un forte [[España|español]] do [[século XVI]]), co [[mar]] ao fondo, e unha flor á dereita.<ref name=":1">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/dc-and-us-territories/puerto-rico Puerto Rico Quarter]". ''United States Mint''.</ref><ref name=":10">"[https://www.statequarterguide.com/2009-puerto-rico-quarter/ 2009 Puerto Rico Quarter]". ''Statequarterguide.com''</ref><br /></small><small>'''Lendas''': PUERTO RICO /ISLA DEL ENCANTO / E PLURIBUS UNUM 2009 <ref name=":1" /><ref name=":10" /></small> |<center><small>[[Ficheiro:Puerto_Rico_8c_1971_issue.JPG|150x150px]]</small></center> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2009_GU_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{GUM}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>42.600.000</small> | style="text-align:center;" |<small>45.000.000</small> | style="text-align:center;" |<small>26-V-2009</small> | style="text-align:center;" |<small>Jim Licaretz</small> |- | colspan="5" |<small>'''Descrición''': contorno do [[mapa]] da illa, [[Barco|embarcación]] típica de [[Vela (tea)|vela]] e pedra ''latte''.<ref name=":2">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/dc-and-us-territories/guam Guam Quarter]". ''United States Mint''.</ref><ref name=":11">"[https://www.statequarterguide.com/2009-guam-quarter/ 2009 Guam Quarter]". ''Statequarterguide.com''</ref></small> <small>'''Lendas''': GUAM / GUAHAN I TANÓ MANCHAMORRO ("Guam, terra dos [[Pobo chamorro|Chamorros]]") / E PLURIBUS UNUM 2009 <ref name=":2" /><ref name=":11" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2009_AS_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>''''''{{ASM}}'''''</small> | style="text-align:center;" |<small>39.600.000</small> | style="text-align:center;" |<small>42.600.000</small> | style="text-align:center;" |<small>27-VII-1999</small> | style="text-align:center;" |<small>Charles S. Vickers</small> |- | colspan="5" |<small>'''Descrición''': en primeiro plano, [[cunca]] de ''ava'', [[batedor]] e bastón (símbolos da autoridade tradicional), cunha [[Palmeira (botánica)|palmeira]] ao fondo, na beira.<ref name=":3">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/dc-and-us-territories/american-samoa American Samoa Quarter]". ''United States Mint''.</ref> <ref name=":12">"[https://www.statequarterguide.com/2009-american-samoa-quarter/ 2009 American Samoa Quarter]". ''Statequarterguide.com''</ref><br /></small><small>'''Lendas''': AMERICAN SAMOA SAMOA MUAMUA LEATUA / WISDOM, JUSTICE, MODERATION / 1999 / E PLURIBUS UNUM <ref name=":3" /><ref name=":12" /></small> |- | colspan="6" |<small>&nbsp;</small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2009_USVI_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{VIR}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>41.000.000</small> | style="text-align:center;" |<small>41.000.000</small> | style="text-align:center;" |<small>28-IX-2009</small> | style="text-align:center;" |<small>[[Joseph Menna|Joseph F. Menna]]</small> |- | colspan="5" |<small>'''Descrición''': contorno do mapa das tres illas principais: [[Santa Cruz, Illas Virxes|Santa Cruz]], [[San Tomé, Illas Virxes|San Tomé]] e [[San Xoán, Illas Virxes|San Xoán]]. Debaixo un [[Aves|paxaro]] (''Coereba flaveola)'', unha [[flor]] (''Tecoma stans'') e unha [[árbore]] (''Coccothrinax alta''), que son as oficiais do territorio.<ref name=":4">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/dc-and-us-territories/us-virgin-islands U.S. Virgin Islands Quarter]". ''United States Mint''.</ref><ref name=":13">"[https://www.statequarterguide.com/2009-virgin-islands-quarter/ 2009 US Virgin Islands Quarter]". ''Statequarterguide.com''</ref></small> <small>'''Lendas''': U.S. VIRGIN ISLANDS / UNITED IN PRIDE AND HOPE / E PLURIBUS UNUM 2009 <ref name=":4" /><ref name=":13" /></small> |- | rowspan="2" width="160" |<center><small>[[Ficheiro:2009_NMI_Proof.png|130x130px]]</small></center> | style="text-align:center;" |<small>'''{{MNP}}'''</small> | style="text-align:center;" |<small>37.600.000</small> | style="text-align:center;" |<small>35.200.000</small> | style="text-align:center;" |<small>30-XI-2009</small> | style="text-align:center;" |<small>[[Phebe Hemphill]]</small> |- | colspan="4" |<small>'''Descrición''': pedra ''latte'' á beira dunha [[praia]], con tres palmeiras. No mar, unha [[canoa]] do [[pobo carolino]]. No [[ceo]], dúas aves (''Sterna Nereis''). Debaixo de todo isto, un colar tradicional.<ref name=":14">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/dc-and-us-territories/northern-mariana-islands Northern Mariana Islands Quarter] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221201061041/https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/dc-and-us-territories/northern-mariana-islands |date=01 de decembro de 2022 }}". ''United States Mint''.</ref><ref name=":15">"[https://www.statequarterguide.com/2009-northern-mariana-islands-quarter/ 2009 Nothern Mariana Islands Quarter]". ''Statequarterguide.com''</ref></small> <small>'''Lendas''': NOTHERN MARIANA ISLANDS / E PLURIBUS UNUM 2009 <ref name=":14" /><ref name=":15" /></small> |<center><small>[[Ficheiro:Latte1.jpg|150x150px]]</small></center> | |- |} </center> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Outros artigos === * [[Cuarto de dólar Washington]] * [[Cuartos de dólar dos 50 estados]] * [[Moedas do dólar estadounidense]] * [[Casa da Moeda dos Estados Unidos]] === Ligazóns externas === * [https://www.usmint.gov/learn/coin-and-medal-programs/dc-and-us-territories DC and U.S. Territories Quarters Program (''USMint.gov'')] * [http://quarterdesigns.com/ Deseños finalistas nos concursos de cada territorio (''Quarterdesigns.com'')] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221030213049/http://quarterdesigns.com/ |date=30 de outubro de 2022 }} * [https://www.statequarterguide.com/mintages/ State Quarter Mintage (''Statequarterguide.com'')] <small>{{sucesión|título=[[Ficheiro:1999 Obverse Proof.png|60px]]<br />Cuarto de dólar estadounidense|período=[[2009]]|predecesor=[[Cuartos de dólar dos 50 estados]]|sucesor=[[Cuartos de dólar America the Beautiful]]}} </small> {{Barra portal|Estados Unidos de América}} [[Categoría:Moedas dun cuarto de dólar estadounidense]] [[Categoría:Moedas conmemorativas dos Estados Unidos de América]] 57rdsc39ciq23f0yjg220slr92keizd 0 582115 7108512 7086294 2025-06-27T16:31:44Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108512 wikitext text/x-wiki {| id="283" style="border: 1px #cccccc solid; border-collapse: collapse; background: #f9f9f9; margin: 0 0 0 1em; clear:right;" align="right" ! id="286" style="width:320px; padding:2px; background: #abcdef;" |Cuartos de dólar Mulleres Americanas <ref>"[https://en.numista.com/catalogue/index.php?mode=avance&ct=coin&se=American+Women+Quarter+Program&e=etats-unis American Women Quarter Program]". ''Numista.com''</ref> |- |<center>[[Ficheiro:Circle_Battleship-Grey_Solid.svg|140x140px]]</center> |- style="font-size: 85%; vertical-align: top;" | style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" |<center>'''Anverso común'''</center><br />[[Retrato]] de perfil [[George Washington]] cara á dereita. Marcas de [[Gravado|gravador]] (LGF) e [[Marca de ceca|de ceca]]. Lendas: LIBERTY / [[In God We Trust|IN GOD WE TRUST]] |- | style="width:300px;font-size: 85%; padding:2px; line-height: 1.5em;" | * '''Datas''': desde [[2022]]. * '''Cecas''' '''e marcas''': [[Casa da Moeda de Filadelfia|Filadelfia]] (P), [[Casa da Moeda de Denver|Denver]] (D). * '''Deseño do anverso''': [[Laura Gardin Fraser]]. * '''Aliaxe''': núcleo de [[cobre]] ([[Cobre|Cu]] 100 %), forro de [[cuproníquel]] (Cu 91,67 % e [[Níquel|Ni]] 8,33 %). * '''Diámetro''': 24,26 [[Milímetro|mm]]. * '''Pesos''': 5,67 [[Gramo|g]]. * '''Espesor''': 1,75 mm. * '''Canto''': estriado. |} Os '''cuartos de dólar Mulleres Americanas''' (en inglés ''American Women quarters'') son unha serie de [[moeda]]s con [[valor facial]] dun cuarto de dólar ou 25 centavos, emitidas pola [[Casa da Moeda dos Estados Unidos]] a partir de [[2022]]. Este programa da ''[[Casa da Moeda dos Estados Unidos|US Mint]]'' está dedicado a [[muller]]es senlleiras na [[Historia dos Estados Unidos de América|historia dos Estados Unidos]], en conmemoración do centenario da décimo novena emenda da [[Constitución dos Estados Unidos de América|Constitución dese país]].<ref name=":0">[[Paul A. Gilkes|Gilkes, P.]] (2021). "[https://www.coinworld.com/news/us-coins/circulating-collectible-coin-redesign-act-of-2020-signed-by-president-trump Circulating Collectible Coin Redesign Act of 2020 signed by president]". En ''[[Coin World]]''. 15 de xaneiro de 2021.</ref> O programa prevé a emisión de cinco moedas anualmente entre 2022 e 2025, cun total de 20 deseños, cada un dos cales estará dedicado a unha muller, á que se lle dedicará o [[Reverso (moedas)|reverso]], en homenaxe ás súas contribucións aos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], en aspectos como o [[Sufraxio feminino|sufraxio]], os [[Dereitos civís e políticos|dereitos civís]], a abolición da [[escravitude]], as [[humanidades]], a [[ciencia]] ou as [[arte]]s.<ref name=":3">"[https://www.congress.gov/bill/116th-congress/house-bill/1923/text/enr R.1923 - Circulating Collectible Coin Redesign Act of 2020]". ''Congress.gov''</ref> Pola súa banda, o [[Reverso (moedas)|reverso]] continúa representando un [[busto]] de [[George Washington]], mais nesta ocasión cun novo deseño, creado por [[Laura Gardin Fraser]].<ref>Fischer, D.; Masto, C. C. "[https://eu.usatoday.com/story/opinion/2021/02/14/new-quarters-coin-designs-featuring-american-women-column/4406811001/ American women who shaped history are coming soon to quarters, just like George Washington]". En ''[[USA Today]]''. 14 de febreiro de 2021.</ref><ref name=":2" /> A serie de cuartos de dólar Mulleres Americanas foi autorizada pola Lei de Redeseño de Moedas Circulantes de Colección de [[2020]],<ref name=":3" /> promovida polos membros da [[Cámara de Representantes dos Estados Unidos de América|Cámara de Representantes]] Barbara Lee e Anthony Gonzalez.<ref>"[https://lee.house.gov/news/press-releases/as-part-of-womens-history-month-reps-lee-and-gonzalez-lead-bipartisan-effort-to-issue-quarters-honoring-prominent-american-women As Part of Women's History Month, Reps. Lee & Gonzalez Lead Bipartisan Effort to Issue Quarters Honoring Prominent American Women] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231023210410/https://lee.house.gov/news/press-releases/as-part-of-womens-history-month-reps-lee-and-gonzalez-lead-bipartisan-effort-to-issue-quarters-honoring-prominent-american-women |date=23 de outubro de 2023 }}". ''Lee.house.gov''. 28 de marzo de 2019.</ref><ref name=":1">"[https://anthonygonzalez.house.gov/news/documentsingle.aspx?DocumentID=285 Gonzalez bill to honor American women on the quarter passes U.S. House of Representatives] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200927024859/https://anthonygonzalez.house.gov/news/documentsingle.aspx?DocumentID=285 |date=27 de setembro de 2020 }}". ''Anthonygonzalez.house.gov''. 23 de setembro de 2020.</ref> A proposta inicial consistiu en 56 moedas, cada unha delas dedicada a unha muller dun [[Estados dos Estados Unidos de América|estado]] e doutros territorios,<ref>Wattles, J. (2018). "[https://money.cnn.com/2018/03/15/news/women-quarters-rosie-rios/index.html Lawmakers push to put women on quarters]". En ''[[CNN]] Money''. 15 de marzo.</ref> mais esta idea modificouse para acurtala no tempo, ante a pretensión de lanzar en 2026 unha serie de moedas en conmemoración do 250 aniversario dos Estados Unidos. Ademais, unha das cinco moedas desta nova serie terá tamén como protagonista a figura dunha muller.<ref name=":0" /> O programa de cuartos de dólar Mulleres Americanas sucede a anterior serie de [[Cuartos de dólar America the Beautiful|cuartos de dólar ''America the Beautiful'']],<ref name=":02">"[https://www.usmint.gov/learn/coin-and-medal-programs/america-the-beautiful-quarters#quarters America the Beautiful Quarters Program] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190207015022/https://www.usmint.gov/learn/coin-and-medal-programs/america-the-beautiful-quarters#quarters |date=07 de febreiro de 2019 }}". ''United States Mint''</ref> e será substituído no período 2027-2030 por outro dedicado aos [[deporte]]s [[Xuventude|xuvenís]].<ref name=":3" /><ref name=":1" /> == Deseños == === Anverso === O retrato de George Washington creado por [[Laura Gardin Fraser]], que fora presentado orixinariamente en [[1931]] como proposta para o anverso do [[cuarto de dólar Washington]], foi o seleccionado pola [[Comisión de Belas Artes dos Estados Unidos|Comisión de Belas Artes]] e polo [[Comité Consultivo Cidadán sobre a Moeda]] dos Estados Unidos para aparecer nos anversos do programa de cuartos de dólar Mulleres Americanas.<ref name=":2">"[https://www.usmint.gov/coins/coin-programs/american-women-quarters-program/ American Women Quarters Program]". ''United States Mint''.</ref><ref>Gilkes, P. (2021). "[https://www.coinworld.com/news/us-coins/fraser-portrait-to-finally-debut-on-quarter-in-2022 Fraser portrait to finally debut on quarter in 2022]". En ''Coin World''. 23 de abril.</ref> Este retrato xa fora utilizado en [[1999]] para a moeda de [[ouro]] de 5 [[Dólar estadounidense|dólares]] conmemorativa do 200º aniversario da morte de George Washington.<ref>Gilkes, P. (2021). "[https://www.coinworld.com/news/us-coins/fraser-portrait-to-finally-debut-on-quarter-in-2022 Fraser portrait to finally debut on quarter in 2022]". En ''Coin World''. 23 de abril.</ref><ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/commemorative-coins/george-washington-gold George Washington Commemorative Gold Five-Dollar]". ''United States Mint''.</ref> === Reversos === O secretario do [[Departamento do Tesouro dos Estados Unidos|Tesouro]] dos Estados Unidos é o encargado da selección das mulleres estadounidenses homenaxeadas anualmente neste programa, en consulta con diferentes entidades, como son a Iniciativa de Historia das Mulleres Americanas —do [[Instituto Smithsoniano]]—, o Museo Nacional de Historia das Mulleres e o Grupo do [[Congreso dos Estados Unidos de América|Congreso]] para Asuntos da Muller.<ref name=":2" /><ref>Pietsch, B. (2021). "[https://www.nytimes.com/2021/05/09/us/quarters-maya-angelou-sally-ride.html Maya Angelou and Sally Ride Will Be Honored on Quarters]". En ''[[The New York Times]]''. 9 de maio.</ref> {| class="wikitable" ! rowspan="2" |<small>Ano</small> ! rowspan="2" |<small>Deseño do reverso</small> ! rowspan="2" |<small>Muller</small> ! rowspan="2" |<small>Descrición</small> ! rowspan="2" |<small>Lanzamento</small> ! rowspan="2" |<small>Deseño / gravado</small> ! colspan="4" |<small>Tiraxes das moedas circulantes</small> |- ![[Casa da Moeda de Denver|<small>Denver</small>]] ![[Casa da Moeda de Filadelfia|<small>Filadelfia</small>]] ![[Casa da Moeda de San Francisco|<small>S. Francisco</small>]] !<small>Total</small> |- | rowspan="5" |<small>2022</small> |<center><small>[[Ficheiro:American Women Quarter 2022 Maya Angelou.jpg|130x130px]]</small> </center> |<small>[[Maya Angelou]].<br /><ref>"[https://en.numista.com/catalogue/pieces314278.html ¼ Dollar <nowiki>''Washington Quarter''</nowiki> Maya Angelou]". ''Numista.com''</ref><ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/american-women-quarters/maya-angelou Maya Angelou Quarter]". ''United States Mint''.</ref></small> |<small>Angelou cos brazos en alto, cun [[Aves|paxaro]] en voo e un [[Sol]] nacente detrás.</small> | align="center" |<small>03/01/2022</small> |<small>E. Damstra / C. Campbell</small> | align="right" |<small>258.200.000</small> | align="right" |<small>237.600.000</small> | align="right" |<small>303.480</small> | align="right" |<small>496.103.480</small> |- |<center><small>[[Ficheiro:2022 Dr. Sally Ride Womens Quarter.jpg|130x130px]]</small></center> |<small>[[Sally Ride]].<br /><ref>"[https://en.numista.com/catalogue/pieces314280.html ¼ Dollar <nowiki>''Washington Quarter''</nowiki> Dr. Sally Ride]". ''Numista.com''</ref><ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/american-women-quarters/sally-ride Dr. Sally Ride Quarter]". ''United States Mint''.</ref></small> |<small>Ride nunha [[Fiestra|ventá]] dun [[transbordador espacial]], coa [[Terra]] ao fondo.</small> | align="center" |<small>22/03/2022</small> |<small>E. Hagler / [[Phebe Hemphill|P. Hemphil]]</small><small><nowiki/></small><small>l</small> | align="right" |<small>278.000.000</small> | align="right" |<small>275.200.000</small> | align="right" |<small>304.000</small> | align="right" |<small>553.504.000</small> |- |<center><small>[[Ficheiro:2022 Wilma Mankiller Womens Quarter.jpg|130x130px]]</small></center> |<small>[[Wilma Mankiller]].<br /><ref>"[https://en.numista.com/catalogue/pieces314283.html ¼ Dollar <nowiki>''Washington Quarter''</nowiki> Wilma Mankiller]". ''Numista.com''</ref><ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/american-women-quarters/wilma-mankiller Wilma Mankiller Quarter]". ''United States Mint''.</ref></small> |<small>Maniker cun chal tradicional. Á esquerda, estrela [[Pobo cherokee|cherokee]].</small> | align="center" |<small>06/06/2022</small> |<small>B. Sowars / [[Phebe Hemphill|P. Hemphill]]</small> | align="right" |<small>296.800.000</small> | align="right" |<small>310.000.000</small> | align="right" |<small>304.680</small> | align="right" |<small>607.104.680</small> |- |<center><small>[[Ficheiro:2022 Nina Otero-Warren Womens Quarter.jpg|130x130px]]</small></center> |<small>[[Nina Otero-Warren]].<br /><ref>"[https://en.numista.com/catalogue/pieces314287.html ¼ Dollar <nowiki>''</nowiki>Washington Quarter<nowiki>''</nowiki> Nina Otero-Warren]". ''Numista.com''</ref><ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/american-women-quarters/nina-otero-warren Nina Otero-Warren Quarter]". ''United States Mint''.</ref></small> |<small>Otero-Warren con tres [[flor]]es de [[mandioca]], a flor estatal de [[Novo México]].</small> | align="center" |<small>15/08/2022</small> |<small>C. Costello / C. Campbell</small> | align="right" |<small>219.200.000</small> | align="right" |<small>225.000.000</small> | align="right" |<small>305.560</small> | align="right" |<small>444.505.560</small> |- |<center><small>[[Ficheiro:Wong-quarter.jpg|130x130px]]</small></center> |<small>[[Anna May Wong]].<br /><ref>"[https://en.numista.com/catalogue/pieces314288.html ¼ Dollar <nowiki>''Washington Quarter''</nowiki> Anna May Wong]". ''Numista.com''</ref><ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/american-women-quarters/anna-may-wong Anna May Wong Quarter]". ''United States Mint''.</ref></small> |<small>Retrato en primeiro plano coa [[cabeza]] apoiada na [[man]], rodeada de luces brillantes.</small> | align="center" |<small>25/10/2022</small> |<small>J. P. McGraw / E. Damstra</small> | align="right" |<small>240.800.000</small> | align="right" |<small>226.800.000</small> | align="right" |<small>303.080</small> | align="right" |<small>467.903.080</small> |- | rowspan="5" |<small>2023</small> |<center><small>[[Ficheiro:2023 Bessie Coleman Womens Quarter.jpg|130x130px]]</small></center> |<small>[[Bessie Coleman]].<br /><ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/american-women-quarters/bessie-coleman Bessie Coleman Quarter]". ''United States Mnit''.</ref></small><ref>"[https://en.numista.com/catalogue/pieces349990.html ¼ Dollar "Washington Quarter" Bessie Coleman]". ''Numista.com''</ref> |<small>Coleman disposta para voar.</small> | align="center" |<small>03/01/2023</small> |<small>C. Costello / E. D. Custer</small> | align="right" |<small>317.200.000</small> | align="right" |<small>302.000.000</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>619.200.000</small> |- |<center><small>[[Ficheiro:2023 Edith Kanakaʻole Womens Quarter.jpg|130x130px]]</small></center> |<small>[[Edith Kanakaʻole]].<br /><ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/american-women-quarters/edith-kanakaole Edith Kanakaʻole Quarter]". ''United States Mint.''</ref></small><ref>"[https://en.numista.com/catalogue/pieces349991.html ¼ Dollar "Washington Quarter" Edith Kanakaʻole]". ''Numista.com''</ref> |<small>Edith Kanakaʻole con elementos da paisaxe [[Hawai|hawaiana]].</small> | align="center" |<small>27/03/2023</small> |<small>E. Damstra / R. Gordon</small> | align="right" |<small>368.600.000</small> | align="right" |<small>372.800.000</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>741.400.000</small> |- |<center><small>[[Ficheiro:2023 Eleanor Roosevelt Womens Quarter.jpg|130x130px]]</small></center> |<small>[[Eleanor Roosevelt]].<br /><ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/american-women-quarters/eleanor-roosevelt Eleanor Roosevelt Quarter]". ''United States Mint.''</ref></small><ref>" [https://en.numista.com/catalogue/pieces349993.html Dollar "Washington Quarter" Eleanor]". ''Numista.com''</ref> |<small>E. Roosevelr e a balanza da [[xustiza]], co [[Globo terrestre|globo terráqueo]] ao fondo.</small> | align="center" |<small>05/06/2023</small> |<small>D. Eveerhart / C. Campbell</small> | align="right" |<small>271.800.000</small> | align="right" |<small>284.000.000</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>555.800.000</small> |- |<center><small>[[Ficheiro:2023 Jovita Idar Womens Quarter.jpg|130x130px]]</small></center> |<small>[[Jovita Idar]].<br /><ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/american-women-quarters/jovita-idar Jovita Idar Quarter]". ''United States Mint''</ref></small><ref>"[https://en.numista.com/catalogue/pieces349994.html ¼ Dollar "Washington Quarter" Jovita Idar]". ''Numista.com''</ref> |<small>Retrato de Jovita Idar. Na súa [[roupa]], inscricións relativas á súa traxectoria.</small> | align="center" |<small>14/08/2023</small> |<small>J. P. McGraw</small> | align="right" |<small>184.800.000</small> | align="right" |<small>190.600.000</small> | align="right" |<small>—</small> |<small>378.600.000</small> |- |<center><small>[[Ficheiro:2023 Maria Tallchief Womens Quarter.jpg|130x130px]]</small></center> |<small>[[Maria Tallchief]].<br /><ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/american-women-quarters/maria-tallchief Maria Tallchief Quarter]". ''United States Mint.''</ref></small><ref>"[https://en.numista.com/catalogue/pieces349995.html ¼ Dollar "Washington Quarter" Maria Tallchief]". ''Numista.com''</ref> |<small>Tallchief nunha pose de [[ballet]], iluminada por un foco.</small> | align="center" |<small>23/10/2023</small> |<small>J. Menna / B. Sowards</small> | align="right" |<small>184.800.000</small> | align="right" |<small>185.800.000</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>370-600.000</small> |- | rowspan="5" |<small>2024</small> |<center><small>[[Ficheiro:2024 Pauli Murray Womens Quarter.jpg|130x130px]]</small></center> |<small>[[Pauli Murray]].<br /><ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/american-women-quarters/pauli-murray Reverend Dr. Pauli Murray Quarter]". ''United States Mnit''.</ref></small><ref>"[https://en.numista.com/catalogue/pieces390861.html 25 Cents "Washington Quarter" Rev. Dr. Pauli]". ''Numista.com''</ref> |<small>Retrato de Murray dentro da palabra HOPE ("Esperanza").</small> | align="center" |<small>01/02/2024</small> |<small>J. Menna / E. Damstra</small> | align="right" |<small>185.500.000</small> | align="right" |<small>168.400.000</small> | align="right" |<small>400.000</small> | align="right" |<small>354.200.000</small> |- |<center><small>[[Ficheiro:2024 Patsy Takemoto Mink Womens Quarter.jpg|130x130px]]</small></center> |<small>[[Patsy Mink]].<br /><ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/american-women-quarters/patsy-takemoto-mink The Honorable Patsy Takemoto Mink Quarter]". ''United States Mnit''.</ref></small><ref>"[https://en.numista.com/catalogue/pieces390860.html 25 Cents "Washington Quarter" Patsy Takemoto Mink]". ''Numista.com''</ref> |<small>Mink fronte ao [[Capitolio dos Estados Unidos|Capitolio]] cunha lei na man.</small> | align="center" |<small>25/03/2024</small> |<small>J. P. McGraw / B. Zaiken</small> | align="right" |<small>187.200.000</small> | align="right" |<small>210.200.000</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>397.400.000</small> |- |<center><small>[[Ficheiro:2024 Mary Edwards Walker Womens Quarter.jpg|130x130px]]</small></center> |<small>[[Mary Walker|Mary Edwards Walker]].<br /><ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/american-women-quarters/mary-edwards-walker Dr. Mary Edwards Walker Quarter]". ''United States Mnit''.</ref></small><ref>"[https://en.numista.com/catalogue/pieces390989.html 25 Cents "Washington Quarter" Dr. Mary Edwards Walker]". ''Numista.com''</ref> |<small>Edwards coa súa [[Medalla de Honra]].</small> | align="center" |<small>03/06/2024</small> |<small>P. Hemphill</small> | align="right" |<small>159.400.000</small> | align="right" |<small>141.200.000</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>300.600.000</small> |- |<center><small>[[Ficheiro:2024 Celia Cruz Womens Quarter.jpg|130x130px]]</small></center> |<small>[[Celia Cruz]].<br /><ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/american-women-quarters/celia-cruz Celia Cruz Quarter]". ''United States Mnit''.</ref></small><ref>"[https://en.numista.com/catalogue/pieces390991.html 25 Cents "Washington Quarter" Celia Cruz]". ''Numista.com''</ref> |<small>Celia cruz cun [[micrófono]] e o seu característico AZÚCAR!.</small> | align="center" |<small>12/08/2024</small> |<small>P. Hemphill</small> | align="right" |<small>156.200.000</small> | align="right" |<small>149.600</small> | align="right" |<small>—</small> |<small>305.800.000</small> |- |<center><small>[[Ficheiro:2024 Zitkala-Sa Womens Quarter.jpg|130x130px]]</small></center> |<small>[[Zitkala-Ša]].<br /><ref>"[https://www.usmint.gov/coins/coin-medal-programs/american-women-quarters/zitkala-sa Zitkala-Ša Quarter]". ''United States Mnit''.</ref></small><ref>"[https://en.numista.com/catalogue/pieces391010.html 25 Cents "Washington Quarter" Zitkala-Ša]". ''Numista.com''</ref> |<small>Zitkala-Ša co traxe tradicional [[Pobo dakota|Dakota]].</small> | align="center" |<small>21/10/2024</small> |<small>R. Gordon / D. Everhart</small> | align="right" |<small>170.200.000</small> | align="right" |<small>152.600.000</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>322.800.000</small> |- | rowspan="5" |<small>2025</small> |<center><small>[[Ficheiro:MASTER AWQIW.webp|160x160px]]</small></center> |<small>[[Ida B. Wells]].<br /><ref>"[https://en.numista.com/catalogue/pieces454415.html 25 Cents "Washington Quarter" Ida B. Wells]". ''Numista.com''</ref></small> |<small>Ida B. Wells ollando cara ao futuro.</small> | align="center" |<small>04/02/2025</small> |<small>E. Hagler / [[Phebe Hemphill|P. Hemphil]]<nowiki/>l</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> |- |<center><small>[[Ficheiro:MASTER AWQJL.webp|160x160px]]</small></center> |<small>[[Juliette Gordon Low]].<br /></small> |<small>—</small> | align="center" |<small>—</small> |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> |- |<center><small>[[Ficheiro:MASTER AWQVR.webp|160x160px]]</small></center> |<small>[[Vera Rubin]].<br /></small> |<small>—</small> | align="center" |<small>—</small> |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> |- |<center><small>[[Ficheiro:MASTER AWQSM.webp|160x160px]]</small></center> |<small>[[Stacey Milbern]].<br /></small> |<small>—</small> | align="center" |<small>—</small> |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> |- |<center><small>[[Ficheiro:MASTER AWQAG.webp|160x160px]]</small></center> |<small>[[Althea Gibson]].<br /></small> |<small>—</small> | align="center" |<small>—</small> |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> | align="right" |<small>—</small> |} == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Cuarto de dólar Washington]] * [[Moedas do dólar estadounidense]] * [[Casa da Moeda dos Estados Unidos]] === Ligazóns externas === * [https://www.usmint.gov/learn/coin-and-medal-programs/american-women-quarters American Women Quarters (''USMint.gov'')] <small>{{sucesión|título=[[Ficheiro:Wong-quarter.jpg|60px]]<br />Cuarto de dólar estadounidense|período=Desde [[2022]]|predecesor=[[Cuartos de dólar America the Beautiful]]|sucesor=En uso}} </small> {{Barra portal|Estados Unidos de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Moedas dun cuarto de dólar estadounidense]] [[Categoría:Moedas conmemorativas dos Estados Unidos de América]] mpewdcz0g2iwnz6f5nz2jkaqv90bp9m 0 582269 7108616 7107823 2025-06-27T18:39:22Z Cinioengalicia 153820 7108616 wikitext text/x-wiki '''A Roza''' é un lugar da parroquia de [[Beluso, Bueu|Beluso]], no concello [[provincia de Pontevedra|pontevedrés]] de [[Bueu]] na [[comarca do Morrazo]]. Por aquí pasa unha estrada que conecta á [[Praia de Mourisca]] , no [[Cabo Udra]]. ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Beluso=== {{Lp Beluso}} ===Parroquias de Bueu=== {{Bueu}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Roza, A}} [[Categoría:Lugares de Bueu]] lbrlpwp3ar0q7586le6xn81g3s6yn86 7108617 7108616 2025-06-27T18:40:14Z Quinlan83 114718 Restored revision 7107823 by [[Special:Contributions/Cinioengalicia|Cinioengalicia]] ([[User talk:Cinioengalicia|talk]]): Restore (TwinkleGlobal) 7108617 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|A Roza}} {{Lugar |nome = A Roza |imaxe = |lenda = |parroquia = Beluso |concello = Bueu |ano = |poboación = }} '''A Roza''' é un lugar da parroquia de [[Beluso, Bueu|Beluso]], no concello [[provincia de Pontevedra|pontevedrés]] de [[Bueu]] na [[comarca do Morrazo]]. Por aquí pasa unha estrada que conecta á [[Praia a Mourisca]], no [[Cabo Udra]]. ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Beluso=== {{Lp Beluso}} ===Parroquias de Bueu=== {{Bueu}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Roza, A}} [[Categoría:Lugares de Bueu]] d0a2prfatfhocntcz4ko3aiz2q3p160 0 582275 7108615 6559550 2025-06-27T18:38:09Z Cinioengalicia 153820 7108615 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|San Amedio}} {{Lugar |nome = San Amedio |imaxe = |lenda = |parroquia = Beluso |concello = Bueu |ano = |poboación = }} '''San Amedio''' é un lugar da parroquia de [[Beluso, Bueu|Beluso]], no concello [[provincia de Pontevedra|pontevedrés]] de [[Bueu]] na [[comarca do Morrazo]]. Por alí pasa unha estrada que dirixe ó centro de [[Beluso, Bueu|Beluso]]. ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Beluso=== {{Lp Beluso}} ===Parroquias de Bueu=== {{Bueu}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:San Amedio}} [[Categoría:Lugares de Bueu]] qeij7bhlpkkaow06f54kzofflj6cozp 0 585693 7109267 6846854 2025-06-28T09:00:57Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109267 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=Theodor Seuss Geisel}}'''Theodor Seuss Geisel''', nado en [[Springfield, Massachusetts|Springfield]], [[Massachusetts]], o [[2 de marzo]] de [[1904]] e finado en [[La Jolla, California|La Jolla]], [[California]], o [[24 de setembro]] de [[1991]] foi un [[Escritor, escritora|escritor]] e [[Debuxo|debuxante]] [[Estados Unidos de América|estadounidense]] de [[Springfield, Massachusetts]]. Era máis coñecido polo seu [[pseudónimo]], '''Dr. Seuss'''. Despois da [[Primeira guerra mundial]] foi estudiante no instituto. Non lle interesaba moito o [[deporte]] pero ía á escola e facía actividades diarias. El pronunciaba o seu nome como: /ˈsɔɪs/, pero adoita dicirse en inglés como: /ˈsuːs/. <ref>[http://www.afn.org/~afn15301/seussfiles/shock.html A Seuss Shocker] afn.org. Arquivos. (''en [[Lingua inglesa|inglés]]'')</ref> == Traxectoria == === Publicacións === Na súa longa vida Geisel escribiu máis de 60 libros. Comezou a escribir as súas historias porque cando abría a súa xanela escoitaba os animais do [[zoo]] próximo'''.''' Geisel publicou a maioría dos seus libros baixo o nome de Dr. Seuss. Porén, tamén escribiu 13 libros co nome de '''Theo''' '''LeSieg'''. Tamén escribiu un libro co nome de '''Rosetta Stone''''','' o mesmo nome que a [[pedra de Rosetta]]. Moita xente coñece a obra de Theodor Seuss Geisel como autor infantil, e as súas frases pegadizas. Os seus libros venderon máis de 222 millóns de copias e foron traducidos a máis de 15 idiomas.<ref name="seussville">{{Cita web|url=http://www.seussville.com/lb/bio.html|páxina-web=www.seussville.com|título=Biografía|lingua=en}}</ref> Varias das súas obras foron levadas ao cine, algunhas delas, como ''[[Os 5.000 dedos do Dr. T|Os 5000 dedos do Dr. T]],'' foron traducidas so galego e emitidas na [[Televisión de Galicia|TVG]]. Despois da súa morte, en [[1991]], publicáronse varios libros baseados nos seus bosquexos e notas; estes inclúen ''Hooray for Diffendoofer Day!'' e ''Daisy-Head'' ''Mayzie''. Aínda que todos foron publicados co nome de Dr. Seuss, só ''My Many Colored Days'', escrito orixinalmente en [[1973]], foi integramente de Geisel. Antes da súa morte, vendeu 200 millóns de copias dos seus libros. Un museo en Springfield, Massachusetts está dedicado a Geisel e os seus libros. === Pasamento === O doutor Seuss morreu de [[cancro]] oral en La Jolla, [[San Diego]], [[California|California,]] aos 87 anos. === Como o doutor Seuss === * ''The Pocket Book of Boners'' (1931) * ''And to Think That I Saw It on Mulberry Street'' (1937) * ''The 500 Hats of Bartholomew Cubbins'' (1938) * ''The King's Stilts'' (1939) * ''The Seven Lady Godivas'' (1940) * ''Horton Hatches the Egg'' (1940) * ''McElligot's Pool'' (Caldecott Honor Book, 1947) * ''Thidwick the Big-Hearted Moose'' (1948) * ''Bartholomew and the Oobleck'' (Caldecott Honor Book, 1949) * ''If I Ran the Zoo'' (Caldecott Honor Book, 1950) * ''Scrambled Eggs Super!'' (1953) * ''Horton Hears a Who!'' (1954) * ''On Beyond Zebra!'' (1955) * ''If I Ran the Circus'' (1956) * ''[[How the Grinch Stole Christmas!]]'' (1957) * ''The Cat in the Hat'' (1957) * ''The Cat in the Hat Comes Back'' (1958) * ''Yertle the Turtle and Other Stories'' (1958) * ''Happy Birthday to You!'' (1959) * ''[[Green Eggs and Ham]]'' (1960) * ''One Fish Two Fish Red Fish Blue Fish'' (1960) * ''The Sneetches and Other Stories'' (1961) * ''Dr. Seuss's Sleep Book'' (1962) * ''Dr. Seuss's ABC'' (1963) * ''Hop on Pop'' (1963) * ''Fox in Socks'' (1965) * ''I Had Trouble in Getting to Solla Sollew'' (1965) * ''The Cat in the Hat Song Book'' (1967) * ''The Foot Book'' (1968) * ''I Can Lick 30 Tigers Today! and Other Stories'' (1969) * ''My Book about ME'' (Ilustrado por Roy McKie, 1970) * ''I Can Draw It Myself'' (1970) * ''Mr. Brown Can Moo! Can You?: Dr. Seuss's Book of Wonderful Noises! (1970) * ''The Lorax'' (1971) * ''Marvin K. Mooney Will You Please Go Now!'' (1972) * ''Did I Ever Tell You How Lucky You Are?'' (1973) * ''The Shape of Me and Other Stuff'' (1973) * ''[[There's a Wocket in My Pocket]]'' (1974) * ''Great Day for Up!'' (Ilustrado por [[Quentin Blake]], 1974) * ''Oh, the Thinks You Can Think!'' (1975) * ''The Cat's Quizzer'' (1976) * ''I Can Read with My Eyes Shut!'' (1978) * ''Oh Say Can You Say?'' (1979) * ''Hunches in Bunches'' (1982) * ''The Butter Battle Book'' (1984) * ''You're Only Old Once! : A Book for Obsolete Children'' (1986) * ''I Am NOT Going to Get Up Today!'' (Ilustrado por James Stevenson, 1987) * ''Oh, the Places You'll Go!'' (1990) * ''Daisy-Head Mayzie'' (Posthumous, 1995) * ''My Many Colored Days'' (Posthumous, ilustrado por Steve Johnson with Lou Fancher, 1996) * ''Hooray for Diffendoofer Day!'' (Póstumo, de notas, con Jack Prelutsky e Lane Smith, 1998) === Como Theo LeSieg === {{Col-begin}} {{Col-2}} * ''Ten Apples Up on Top!'' ( ilustrado por Roy McKie, 1961) * ''I Wish That I Had Duck Feet'' ( ilustrado por B Tobey, 1965) * ''Come over to My House'' ( ilustrado por Richard Erdoes, 1966) * ''The Eye Book'' ( ilustrado por Joe Mathieu/Roy McKie, 1968) * ''I Can Write'' ( ilustrado por Roy McKie, 1971) * ''In a People House'' ( ilustrado por Roy McKie, 1972) * ''Wacky Wednesday'' ( ilustrado por George Booth, 1974) * ''The Many Mice of Mr. Brice'' ( ilustrado por Roy McKie, 1974) {{Col-2}} * ''Would You Rather Be a Bullfrog?'' ( ilustrado por Roy McKie, 1975) * ''Hooper Humperdink...? Not Him!'' ( ilustrado por Charles E. Martin, 1976) * ''Please Try to Remember the First of Octember!'' ( ilustrado por Art Cummings, 1977) * ''Maybe You Should Fly a Jet! Maybe You Should Be a Vet!'' ( ilustrado por Michael J. Smollin, 1981) * ''The Tooth Book'' ( ilustrado por Joe Mathieu/Roy McKie, 1989) {{Col-end}} === Como Rosetta Stone === * ''Because a Little Bug Went Ka-choo'' (ilustrado por Michael Frith, 1975) == Notas == {{Listaref|2}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === * ''Theodor Seuss Geisel: The Early Works, Volume 1'' (Checker Book Publishing, 2005;{{ISBN|1-933160-01-2}} ), Early Works Volume 1 é o primeiro dunha serie que recolle varios debuxos animados políticos, anuncios e varias imaxes debuxadas por Geisel moito antes de que escribira algún dos seus famosos libros. * ''Dr. Seuss From Then to Now'' (Nova York: Random House, 1987;{{ISBN|0-394-89268-2}} ) é unha retrospectiva biográfica publicada para a exposición do mesmo título no Museo de Arte de San Diego * ''Dr. Seuss & Mr. Geisel'', unha biografía de amigos íntimos Judith e Neil Morgan (1995, Random House) * ''The Secret Art of Dr. Seuss'' de Audrey Geisel (Nova York: Random House, 1995;{{ISBN|0-679-43448-8}} ) contén moitas reproducións a toda cor da obra de arte privada de Geisel inédita. * ''Dr. Seuss Goes to War: The World War II Editorial Cartoons of Theodor Seuss Geisel'', unha selección con comentarios de Richard Minnear (New Press, 2001;{{ISBN|1-56584-704-0}} ). * ''Oh, the Places He Went'', unha historia sobre o doutor Seuss de Maryann Weidt (Carolrhoda Books, 1995;{{ISBN|0-87614-627-2}} ) * ''The Seuss, the Whole Seuss and Nothing But the Seuss: A Visual Biography of Theodor Seuss Geisel'' de Charles Cohen (Random House Books for Young Readers, 2004;{{ISBN|0-375-82248-8}} ). * ''Dr. Seuss: American Icon'' de Philip Nel (Continuum Publishing, 2004;{{ISBN|0-8264-1434-6}} ) * ''The Annotated Cat: Under the Hats of Seuss and His Cats'' de Philip Nel (Random House, 2007;{{ISBN|978-0-375-83369-4}} ) * ''The Tough Coughs as he Plows the Dough: Early Writings and Cartoons by Dr. Seuss'', editado e cunha introdución de Richard Marschall (tamén inclúe material autobiográfico);{{ISBN|0-688-06548-1}} * ''The Boy on Fairfield Street'' de Kathleen Krull. Conta sobre a infancia do doutor Seuss e mostra as fontes de moitas das súas inspiracións. === Outros artigos === * [[Os 5.000 dedos do Dr. T|''Os 5000 dedos do Dr. T'']] * [[Grinch]] * ''[[The Cat in the Hat]]'' === Ligazóns externas === * [http://www.seussville.com/ Sitio de Seussville] Random House * Biografía do [http://lambiek.net/artists/s/seuss_dr.htm doutor Seuss] en Lambiek Comiclopedia * [http://orpheus.ucsd.edu/speccoll/testing/html/mss0230a.html The Register of Dr. Seuss Collection] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110604050945/http://orpheus.ucsd.edu/speccoll/testing/html/mss0230a.html |date=04 de xuño de 2011 }} Arquivado en UC San Diego * [http://orpheus.ucsd.edu/speccoll/dsads/index.shtml The Advertising Artwork of Dr. Seuss] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060820082513/http://orpheus.ucsd.edu/speccoll/dsads/index.shtml |date=20 de agosto de 2006 }} Arquivado en UC San Diego * [http://orpheus.ucsd.edu/speccoll/dspolitic/ ''O doutor Seuss foi á guerra:'' un catálogo de debuxos animados políticos] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060820082104/http://orpheus.ucsd.edu/speccoll/dspolitic/ |date=20 de agosto de 2006 }} Arquivado en o 20 de UC San Diego * [http://humanity.org/voices/commencements/speeches/index.php?page=seuss_commencement_poem "O meu tío Terwilliger sobre a arte de comer popovers"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111123204911/http://www.humanity.org/voices/commencements/speeches/index.php?page=seuss_commencement_poem |date=23 de novembro de 2011 }} Arquivado en Poema de inicio no Lake Forest College (4 de xuño de 1977) * [http://www.google.com.mx/logos/drseuss09.gif Doodle de Google homenaxeando a Dr. Seuss] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221226173152/http://www.google.com.mx/logos/drseuss09.gif |date=26 de decembro de 2022 }} {{control de autoridades}} {{ORDENAR:Seuss, Dr}} [[Categoría:Poetas dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Escritores de literatura infantil dos Estados Unidos de América]] [[Categoría:Finados en 1991]] [[Categoría:Nados en 1904]] [[Categoría:Debuxantes]] [[Categoría:Finados por cancro]] [[Categoría:Escritores dos Estados Unidos de América]] 73aamwk76336sxo2fzauhdoapx67f6k 0 586851 7108367 6331906 2025-06-27T14:38:18Z Autopistero20502020 127649 7108367 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|O Sequelo}} {{Lugar |nome = O Sequelo |imaxe = |lenda = |parroquia = Troáns |concello = Cuntis |ano = |poboación = }} '''O Sequelo''' é un lugar da parroquia de [[Troáns, Cuntis|Troáns]] no concello [[provincia de Pontevedra|pontevedrés]] de [[Cuntis]], na [[comarca de Caldas]]. == Lugares e parroquias == === Lugares de Troáns === {{Lp Troáns}} === Parroquias de Cuntis === {{Cuntis}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Cuntis]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Sequelo, O}} [[Categoría:Lugares de Cuntis]] igbu13wehubttrdehf3qkudli6m1jxh 0 589177 7108439 6300238 2025-06-27T15:22:11Z Autopistero20502020 127649 7108439 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|A Serra}} {{Lugar |nome = A Serra |imaxe = |lenda = |parroquia = Vincios |concello = Gondomar |ano = |poboación = }} '''A Serra''' é un lugar da parroquia de [[Vincios, Gondomar|Vincios]], no concello [[provincia de Pontevedra|pontevedrés]] de [[Gondomar]] na [[comarca de Vigo]]. ==Lugares e parroquias== ===Lugares de Vincios=== {{Lp Vincios}} ===Parroquias de Gondomar=== {{Gondomar}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Gondomar]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Serra, A}} [[Categoría:Lugares de Gondomar]] imdbj6f9q5c05lmu5nkvw0ttpwbbq67 0 592004 7108437 7030625 2025-06-27T15:21:14Z Autopistero20502020 127649 7108437 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''A Serralleira''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[A Serralleira, Santa Cristina da Ramallosa, Baiona|A Serralleira]]''', lugar da parroquia de [[Santa Cristina da Ramallosa, Baiona|Santa Cristina da Ramallosa]], no concello de [[Baiona]]; *'''[[A Serralleira, Vilar de Lebres, Trasmiras|A Serralleira]]''', lugar da parroquia de [[Vilar de Lebres, Trasmiras|Vilar de Lebres]], no concello de [[Trasmiras]]; *'''[[A Serralleira, Corzáns, Salvaterra de Miño|A Serraleira]]''', lugar da parroquia de [[Corzáns, Salvaterra de Miño|Corzáns]], no concello de [[Salvaterra de Miño]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|A Serra|Leira}} {{Control de autoridades}} 8mb0ciqqvznb58borvqmsxzr565z1i9 0 592716 7109131 6712440 2025-06-28T05:14:19Z Ziv 151336 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Pyaling.jpg]] → [[File:Ingush towers in Pyaling.jpg]] [[c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] · More precise 7109131 wikitext text/x-wiki {{Edificio |nome = Torres inguxas |imaxe = Niy.jpg |pé = |estilo = Arquitectura inguxa. |localización =[[República dos Inguxos]], {{RUS}} |uso = militar |inicio = |ano construción = séc. IX - XIII |estim_completado = |término = }} {{Contén texto cirílico}} As '''torres inguxas''',<ref>{{DiGalego|36697|inguxo, -xa|noa=s}}</ref> (en {{Lang-ru|Ингушские башни}}) son un conxunto monumental de edificios de pedra para defensa e observación, situados maiormente nos distritos de Dzheirakhsky e Sunzha, na [[República dos Inguxos]]. == Cronoloxía == A súa construción no norte do [[Cáucaso]] (Circaucasia) puido comezar posibelmente vinculada ás vivendas [[Megalitismo|megalíticas]] [[Cachotería ciclópea|ciclópeas]] (na datación de investigadores inguxos, [[II milenio a. C.|II]] - [[I milenio a. C.|I milenio a.]] [[I milenio a. C.|C.]]) das aldeas de Targim, Khamkhi, Egikal, Doshkhakle, Kart e outras.{{sfn|Чахкиев Д.Ю.|2003}} Houbo un renacemento [[Idade Media|medieval]] da cultura das torres, manifestada nas montañas da [[República dos Inguxos]], que recibiu o nome de "país das torres".<ref name="АО ИД «Комсомольская правда»"/><ref>{{Cita web|url=https://lifehacker.ru/2014/10/15/eto-nado-videt-egikal/|título=никальные места России, о которых вы вряд ли слышали: Эгикал|lingua=ru}}</ref> Hoxe, só fican en pé as de batalla, con máis de 120 identificadas.<ref>Чахкиев Д.Ю. ''О территории и этнической основе зарождения боевых башен с пирамидальным венчанием на Кавказе //Археология и вопросы этнической истории Северного Кавказа''. [[Chechenia|Грозный]], [[1979]]. c. 153.</ref> A datación segue a ser un problema: vai dos séculos [[Século XIII|XIII]] ao [[Século XIV|XIV]] até os [[Século XVI|XVI]] e [[Século XVII|XVII]],<ref>{{Cita web|título=Скачать Кодзоев Н.Д., Долгиева М.Б., Матиев Т.Х., Картоев М.М. История Ингушетии [PDF]|url=https://www.twirpx.com/file/2891579/|páxina-web=www.twirpx.com|data-acceso=2023-03-03|lingua=ru}}</ref> e tamén a cuestión da súa conservación: danos significativos na arquitectura das torres foron causados como resultado de expedicións punitivas dos tempos [[Tsar|tsaristas]], e durante as deportacións de [[1944]] a [[1957]]. Case a metade dos monumentos foron destruídos. Moitos sitios históricos seguen sen explorar pola inaccesibilidade e por restricións en zona fronteiriza. === Orixe e desenvolvemento === [[Ficheiro:Targim.jpg|dereita|miniatura| Targim]] [[Ficheiro:Khamkhi.jpg|dereita|miniatura| Hamhi]] [[Ficheiro:Egikhal.jpg|dereita|miniatura| Egikhal]] [[Ficheiro:Kart_Ingushetia.jpg|dereita|miniatura| Kart]] [[Ficheiro:Niy_2.jpg|dereita|miniatura| Niy]] [[Ficheiro:Erzi.jpg|dereita|miniatura| Erzie]] Restos ciclópeos megalíticos das antigas tribos Inush Koban circaucásicas atópanse preto das antigas cidades do período [[neolítico]]. Normalmente, servían de barreira na entrada ás covas ou arredor da vivenda. Foron indo substituídas por estruturas de rocha común con algunha solución de unión e case nunca usaban pedras redondeadas, xa que se conectaban mal entre si. É difícil datar o inicio das torres: algúns atribúeno aos primeiros séculos da nosa era, outros ao [[Século VIII|s. VIII]]. Como resultado de escavacións arqueolóxicas en vivendas megalíticas, atopáronse restos de [[cerámica]] da cultura Koban do [[I milenio a. C.]] Por signos de planificación, a técnica de [[cachotaría]] e algunhas outras características, os edificios ciclópeos teñen características comúns coas estruturas de torres posteriores. Os investigadores sinalan a continuidade da arquitectura, moi desenvolvida na [[Idade Media]], a partir da tecnoloxía de construción de pedra do Cáucaso Central. O renacemento da cultura das torres na Circaucasia, durante o [[medievo]], maniféstase nas montañas da República dos Inguxos onde esta [[construción]] recibiu o maior desenvolvemento.<ref name="АО ИД «Комсомольская правда»"/><ref>{{Cita web|url=https://lifehacker.ru/2014/10/15/eto-nado-videt-egikal/|título=Уникальные места России, о которых вы вряд ли слышали: Эгикал|lingua=ru}}</ref> Este feito, así como as tradicións etnoxenéticas dos pobos da rexión e trazos da [[arquitectura]], que salientan a unidade da súa orixe, permiten considerar que os fundadores da construción de torres na zona montañosa, abarcando o territorio da moderna Inguxetia, [[Chechenia]] e a parte montañosa oriental de [[Xeorxia]] son tribos inguxas.<ref name="АО ИД «Комсомольская правда»" /><ref>Erol YILDIR., Kuzey Kafkasyada Vaynah Kule Mimarisi (Vaynah Kuleleri), Flaş Ajans, [[Istambul]], [[1997]]. ISBN 975-7129-01-1</ref> Uns 150 asentamentos na zona montañosa inguxa, no actual [[Dzheyrakhsky]], consistían en complexos de torres residenciais de pedra. Moitas aldeas eran castelos fortificadas, con torres harmoniosamente proporcionadas e muros dun metro de espesor na base, o que evidencia un alto nivel de desenvolvemento da arquitectura medieval e unha ilustración desa época belicosa. Agresións externas, conflitos internos, e a situación xeográfica no cruzamento de camiños de [[Transcaucasia]] coas chairas circaucásicas, obrigaron aos [[Pobo inguxo|inguxos]] a construír fortes casas de pedra.<ref name="АО ИД «Комсомольская правда»">{{Cita web|url=http://www.stav.kp.ru/photo/gallery/44542/|título=Ингушетия - страна башен|lingua=ru}}</ref> Co aumento de poboación, o asentamento medieval evolucionou até se converter nunha [[Fortaleza (arquitectura militar)|fortaleza]] con torres de batalla, murallas, residencias e dependencias. Cada un destes asentamentos era unha asociación forte e autosuficiente, regulada polos [[Vellez|anciáns]] a través do ''adat''. Estes asentamentos semellaban pequenas cidades medievais cunha única política baseada nos intereses de cidadáns libres e iguais. Os portos de montaña, que agrupaban varias ducias de asentamentos, eran unha especie de federación cun centro político propio, similar á capital, que adoitaba ser o maior asentamento do canón, situado na zona estratexicamente máis vantaxosa que controlaba as vías de tránsito.<ref name="АО ИД «Комсомольская правда»"/> As torres inguxas destacan pola súa graza e detalles arquitectónicos feitos en pedra dos comedeiros de cabalos montados nos muros e valados, a presenza de detalles de pedra nas fiestras, entre outros. Tamén presentan unha altura significativa en relación á base, de 10:1. O farqueólogo soviético e estudoso caucásico [[E. Krupnov]] na súa obra ''Medieval Inguchetia'' escribe:{{Cita centrada|«Ингушские боевые башни являются в подлинном смысле вершиной архитектурного и строительного мастерства древнего населения края. Она поражает простотой формы, монументальностью и строгим изяществом. <…> Ингушские башни для своего времени были подлинным чудом человеческого гения, как для нашего столетия новые шаги человека в небо»{{sfn|Крупнов Е.И.|1971|c=71}}.}} {{Cita centrada|As torres de batalla dos inguxos son, en verdade, o auxe das habilidades arquitectónicas e de construción da poboación antiga da rexión. É impresionante na súa simplicidade de forma, monumentalidade e graza estrita. (...) Para o seu tempo, as torres inguxas eran un verdadeiro milagre da xenialidade humana, como nos nosos tempos o son os pasos humanos no espazo{{sfn|Крупнов Е.И.|1971|c=71}}.}} == Arte da construción inguxa == [[Ficheiro:Ингушская_боевая_башня_в_разрезе.jpg|dereita|miniatura|Torre de batalla inguxa. Figura de IP Shcheblykina de [[1928]]]] Os asentamentos de torres e fortalezas medievais inguxas construíronse en lugares estratéxicos como entradas de desfiladeiros, cruzamentos de ríos e camiños para controlar as vías de comunicación. Tamén se tiveron en conta as condicións naturais do terreo e a calidade do solo, evitando terras aptas para a [[agricultura]]. En xeral, construíronse sobre solo rochoso e en zonas áridas. Os asentamentos de torres inguxas tamén tiveron en conta factores de seguridade ante catástrofes naturais, como avalanchas, [[Terremoto|terremotos]] e [[Inundación|inundacións]], e fundáronse preto de fontes de [[auga potable]]. A estética e a orde das estruturas das torres tamén foran observadas con rigor. A construción da torre inguxa organizábase solemnemente, acompañada de varios rituais. As primeiras filas de pedras estaban manchadas co sangue dun animal. Os pedreiros albaneis traballaban sen utilizar as estadas exteriores, comezando por pisos especiais, placas de esquina sobresaíndo, e nichos para futuros pisos. Os [[Tellado|tellados]] piramidais eran construídos desde fóra, apoiado en [[Corda|cordas]]. O mestre deixaba unha pegada de palma na solución aínda húmida ou rodeaba os seus contornos cun cinel na pedra. Existen cancións populares inguxas que glorifican a beleza das torres.<ref>{{Cita web|url=https://ghalghay.com/2010/01/12/илли-о-том-как-построили-башню/|título=Илли о том как построили башню|lingua=ru|urlarquivo=}}</ref> Construír torres inguxas era importante e rigoroso, tendo que ser concluídas nun ano. Se a construción se estendese, a familia era considerada fraca ou feble, e se a torre caíse, a culpa era atribuída á familia. Os construtores non eran ben pagos pero era unha ocupación moi honrosa. Os mestres responsábeis da pedra da cuberta eran ben recompensados.<ref>{{Cita web|título=Ингушские башни|url=https://geosystems.ru/use/arkhitektura-i-pamyatniki-istorii/articles/ingushskie-bashni/|páxina-web=geosystems.ru|data-acceso=2023-02-22|data-arquivo=04 de marzo de 2023|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20230304174135/https://geosystems.ru/use/arkhitektura-i-pamyatniki-istorii/articles/ingushskie-bashni/|url-morta=yes}}</ref> === Mestres de obras inguxas === Na Inguxetia medieval, unha das áreas máis desenvolvidas foi a construción. Na literatura científica, hai algunha información sobre a existencia na industria da construción e certas "especialidades" - mineiros de pedra, canteiros e transportistas por contrato.<ref>''Хасиев С.-М. А.'' Из истории развития кустарных промыслов чеченцев и ингушей в дореволюционном прошлом (обработка металла и камня) // Хозяйство и хозяйственный быт народов Чечено-Ингушетии. Грозный, 1983. С. 23.</ref> A construción de torres de batalla requiría unha grande habilidade, anos de experiencia, coñecementos e habilidades técnicas e había un círculo bastante limitado de construtores especialistas. A construción de edificios relixiosos asociados a conceptos sagrados para os montañeses só podía ser encomendada a mestres seleccionados. Para o mestre, esta confianza era unha honra, o recoñecemento por parte da sociedade dos seus méritos profesionais e das altas calidades morais e éticas.<ref>''Муталиев Т. Х.-Б, Чахкиев Д.Ю.'' Славные сыновья и дочери Ингушетии. С. 47.</ref> Ás veces, o oficio da construción era cousa de case todas as fraternidades familiares, unha especie de "clan profesional".<ref>''Хасиев С.-М. А.'' Из истории развития кустарных промыслов чеченцев и ингушей в дореволюционном прошлом (обработка металла и камня) // Хозяйство и хозяйственный быт народов Чечено-Ингушетии. Грозный, 1983. С. 25.</ref> Os mestres inguxos tamén eran coñecidos fóra da [[República dos Inguxos]] - en [[Chechenia]], [[Osetia]] e [[Xeorxia]], onde eran convidados a construír. == Torres residenciais == Unha torre residencial ( ингуш., plural h. гӏа́лаш ) era un edificio de pedra duns dous ou tres pisos, cun tellado plano de terra, ben revestido de [[arxila]]. A altura da torre de tres pisos tiña unha media de 10 a 12 metros, e o tamaño da base variaba de 5 × 6 a 10 × 12 m. Os muros da torre eran estreitos até a parte superior, o que é unha característica distintiva da arquitectura inguxa medieval. Por exemplo, as torres de batalla tiñan un ángulo de estreitamento significativo das murallas, alcanzando unha media de 10 a 11 graos, chegando ás veces a 14 graos. A [[Cachotaría|cachotería]] dos muros consistía en bloques de pedra toscamente mecanizados, e era máis primitiva que a das torres de batalla. A tarefa de construír un edificio residencial era diferente dun de batalla en que requiría a finalización máis cedo para o asentamento familiar, polo que non se prestaba moita atención á aparencia. En todas partes das torres da República dos Inguxos, as torres eran construídas con morteiro de cal, e na parte superior cubertas cunha grosa capa de [[estuco]] amarelo ou branco amarelado; no seu interior cubríanse con morteiro as xuntas. Este foi un detalle característico de todos os monumentos arquitectónicos da zona montañosa da República dos Inguxos: torres militares e residenciais, criptas e santuarios. Segundo a lenda, á composición da solución de cal engadíase soro de leite e ovos de galiña. [[Ficheiro:Опорный_столб_ингушской_башни.jpg|dereita|miniatura|270x270px| O piar central da torre residencial ''Erdabӏoagkha'' Inguche]] O primeiro andar da torre residencial estaba reservado para unha cuadra na que se amarraba o gando a un [[presebe]]. Parte desta sala estaba cercada: o gran gardábase nun recuncho. Nalgúns casos, todo o segundo piso foi despexado para o gando pequeno, onde o [[gando]] foi conducido por un chan de madeira disposto para este fin. Un alicerce cadrado de pedra (“erdabӏoagӏa”) levantouse no medio da torre dende a base, que sostén as principais vigas grosas dos pisos. “Atravesaban vigas máis finas, apoiándose nun extremo contra as pedras do lado oposto, proxectando paralelas a elas. Enriba das vigas colocábase un arbusto, sobre o que se botaba arxila e se batía” <ref>Мужухоев М.Б. Средневековая материальная культура Горной Ингушетии. Грозный, 1977. С. 20.</ref> . Na maioría das torres, o segundo piso era a sala principal ("lakhera tsa"). A área media era de 40-45 m², nalgunhas torres a área é bastante importante - 60-70 m²) A altura deste piso superou os 3-4 m. Era unha habitación ampla na que se atopaban os principais artigos domésticos: roupa de cama, louza, utensilios de cociña. Aquí, dispoñíase un fogar central ("Khuvrch"). A sala principal era utilizada pola familia para actividades de lecer. O piso superior utilizábase para almacenar alimentos e ferramentas agrícolas, ademais de servir como sala de recreo para os hóspedes. Ás veces construíuse unha terraza no terceiro andar por motivos económicos. A estrutura arquitectónica incluía detalles defensivos como parapetos nas torres e compartimentos para gardar [[Escravitude|escravos]]. == Torretas de semicombate == As torres de semicombate considéranse unha transición entre as residenciais e as de batalla, con elementos de ambas. Teñen de 3 a 4 andares e son máis pequenas que as residenciais. As torretas varían entre 4,5-5 m de ancho até 5-5,5 m de longo e 12-16 m de alto. Non teñen un piar central, pero teñen balcóns con ''mashikuli'' articulado como as torres de batalla. A entrada está na planta baixa, como nas residenciais, pero ás veces tamén se pode atopar no segundo andar. == Torres de batalla == [[Ficheiro:Niy_3.jpg|dereita|miniatura| Torre de batalla en Ny]] [[Ficheiro:Ingush towers in Pyaling.jpg|dereita|miniatura| Pyaling]] A evolución da tecnoloxía para construír estruturas defensivas nas montañas do Cáucaso do Norte reflíctese nos diferentes tipos de torres de batalla. Crese que estas torres evolucionaron a partir de torres residenciais, primeiro nas de semicombate, despois nas de batalla con cubertas planas e, finalmente, torres con revestimento piramidal. Porén, a construción dos tipos anteriores continuou do mesmo xeito até finais da Idade Media. Cada planta das torres de batalla tiña funcións específicas. O primeiro andar era usado como prisión e depósito de subministracións agrícolas. O segundo andar servía de abrigo durante un asedio e accedíase por unha porta fechada dende o interior con persianas de madeira á que só se podía acceder por un burato no segundo piso. O terceiro e cuarto pisos estaban reservados para os defensores e as súas familias, mentres que o quinto andar era usado para os observadores e as súas familias. Os tellados das torres foron construídos con pedras en forma de bóveda de lanceta falsa para aumentar a resistencia aos terremotos e evitar que os invasores queiman a torre. Algunhas torres foron reforzadas cun arco de pedra adicional entre o cuarto e o quinto piso, como o complexo Lyazhgi construído polo mestre Hana Hing. A entrada da torre adoitaba situarse no segundo andar, evitando as agresións por sorpresa. Na maioría dos casos, outros pisos verticais estaban separados por chan de madeira, a base de bordos especiais de pedra e [[Cornixa|cornixas]]. A comunicación entre plantas realizábase mediante caixas de inspección cadradas -caixas de inspección equipadas nas esquinas das torres- mediante escaleiras en forma de troncos irregulares. Estes corredores entre pisos foron dispostas en zigzag . A partir do segundo piso, había xanelas, nichos de batalla e fendas de visualización en cada piso. ''“O dispositivo dos ocos fíxose de tal xeito que cubrise todas as aproximacións posíbeis á torre”.'' <ref name="Ingushi">Мужухоев М.Б. Ингуши. Страницы истории, вопросы материальной и духовной культуры. Саратов, 1995. С. 30.</ref> No nivel do último (quinto ou sexto) andar, que era o principal punto de observación e ao mesmo tempo plataforma principal de batalla, almacenábanse armas: pedras, arcos, frechas etc. Estaban cubertos con pórticos con [[Matacán|matacáns]] (ингуш). A abertura superior quedaba libre para a observación. O arqueólogo Muzhukhev suxire que a elección de construír un tipo particular de torre defensiva dependía do terreo. Partindo da arquitectura con cuberta piramidal, que se distingue polas defensas máis altas, cre que este tipo de torres foron construídas en lugares de fácil acceso. Tales torres foron construídas tendo en conta que o inimigo podía achegarse aos muros da torre. En lugares de difícil acceso, desde o punto de vista dun posíbel ataque, erixíanse torres de cuberta plana menos fortificadas.<ref name="Ingushi">Мужухоев М.Б. Ингуши. Страницы истории, вопросы материальной и духовной культуры. Саратов, 1995. С. 30.</ref> [[Ficheiro:Khyani_2.jpg|dereita|miniatura|300x300px| Torre de batalla en Hyani]] Do total de torres de batalla, 50 torres teñen un teito piramidal, máis de 40 torres teñen un tellado plano, máis de 30 torres están en ruínas, non se conservan nin están sen explorar.<ref>Чахкиев Д.Ю. О территории и этнической основе зарождения боевых башен с пирамидальным венчани- ем на Кавказе //Археология и вопросы этнической истории Северного Кавказа. Грозный, 1979. С. 153.</ref> === Torres piramidais === A maioría das torres con revestimento piramidal construíronse con cinco pisos e alcanzaban unha altura de 20 a 25 metros. A altura das torres de seis pisos podería variar entre 26 e 30 metros. Son os máis perfectos en canto a arquitectura e, por regra xeral, forman parte dos conxuntos castelos. Torres semellantes existían en vilas como Ezmi superior e inferior, Pamet, Dzheyrakh inferior, Lyazh, Morch, Erzi, Huli superior, Hyani, Doshkhakle, Kart e Kart superior, Ozdig superior e medio e inferior, Kiy, Egikal, Pui, Pyaling, Niy e algúns outros. A cuberta piramidal da torre, por regra xeral, estaba formada por trece [[Lousa|lousas]] e coroábase cunha gran pedra en forma [[Cono|cónica]]. === Torres revestidas planas === [[Ficheiro:Byalgan.jpg|dereita|miniatura|250x250px| Torre de batalla de cara plana [[Século XII|do século XII]] no asentamento de Bialgan]] As torres de pel plana adoitaban construírse con 4 ou 5 pisos. A súa cuberta defensiva reforzábase cun parapeto ou cuberta dentada. A súa altura variou de media de 16 (en Metskhal) a 25 m (en Barkin). As torres de combate de pel plana, rematadas cun alto parapeto (barrera). Os conxuntos castrexos da vila estaban dotados de torres almenadas nas esquinas do tellado. Un exemplo desta torre é tamén a torre de batalla de Bialgan. Está situado na ladeira do monte Myatli, na aldea de Bialgan (tamén chamada Belkhan). É unha torre de combate de 16 metros con tellado plano. Preto, 4 torres residenciais máis. Trátase de monumentos arquitectónicos dos séculos [[Século IX|IX]] e [[Século X|X.]]<ref>{{Cita web|url=http://www.geocaching.su/?pn=101&cid=18168|título=Башня Бялган|lingua=ru}}</ref> Porén, esta torre particular data do [[século XII]].<ref>{{Cita web|url=http://bakdar.org/view_index.php?id=6977|título=Радиоуглеродные датировки боевой башни с. Бялган|lingua=ru|data-acceso=04 de marzo de 2023|data-arquivo=13 de abril de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170413072929/http://bakdar.org/view_index.php?id=6977|url-morta=yes}}</ref> == Torres das cavernas == <gallery> Ficheiro:Девичья_башня_4.jpg| Torre da doncela Ficheiro:Khay.jpg| Asentamento da torre "Hai" </gallery> == Sistema de sinalización == [[Ficheiro:Vovnushki_fon.jpg|dereita|miniatura| Vovnushki]] As aldeas [[Pobo inguxo|inguxas]] foron construídas preto unhas das outras, cun intervalo de 500 metros a un quilómetro. Dunha aldea sempre era posíbel distinguir as torres de batalla das veciñas: as torres tamén se usaban como torres de sinalización, en cuestión de segundos transmitíase o sinal de alarma durante moitos quilómetros. Case todas as aldeas estaban situadas enriba de outeiros, ladeiras de canóns ou cordilleiras. Na zona montañosa da [[República dos Inguxos]], pódese ver que as aldeas torre estendense continuamente polos vales de Assy, Armha e os seus afluentes. Un dos complexos de torres de defensa máis famosos de [[Rusia]] é o complexo Vovnushki. == Decoración == Na entrada da torre xeralmente hai unha estampa das mans do mestre que erixiu o edificio. Era unha especie de garantía da forza da creación do arquitecto, confirmada polo tempo: as torres sobreviviron aos seus creadores durante moitos séculos. Moitas delas están esculpidas con [[Petróglifo|petróglifos]], como [[Letra|letras]], [[Cruz|cruces]], [[Espiral|espirais]], [[Esvástica|esvásticas]], [[Sol|círculos solares]], imaxes de artigos domésticos e [[Arma|armas]]. == Galería == <gallery> Ficheiro:Таргим 7.jpg| Ficheiro:Ingushetia - Erzi.jpeg| Ficheiro:Vovnushki.jpg| Ficheiro:Bashni vovnushki.jpg| Ficheiro:Vovnushki vaynakh.jpg| Ficheiro:Nazran. Memorial of memory and glory PB060293 2200.jpg| </gallery> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Bibliografía === Entre parénteses os nome en [[alfabeto latino]] e o título traducido (aínda que as obras non estean publicadas en galego), * Белоконский И. (Belokonsky I.) ''На высотах Кавказа''. М. ("Nas alturas do Cáucaso"), [[1906]]. * Виноградов В. Б., Марковин В. И. (Vinogradov VB, Markovin ) ''Археологические памятники Чечено-Ингушской АССР''. ("Monumentos Arqueolóxicos da República Socialista Soviética Autónoma Checheno-Ingush"). Grozny, [[Chechenia]] [[1966]]. * Goldstein AF ''. Башни в горах. — <abbr>М.</abbr>: «Советский художник»,'' ("Torres nas montañas") [[1977]]. — 334 с. * Goldstein AF ''Средневековое зодчество Чечено-Ингушетии и Северной Осетии.'' ("Arquitectura na Idade Media de Chechenia-Ingushetia e Osetia do Norte"). - M.: Nauka, [[1975]]. * Долгиева М. Б., Картоев М. М., Кодзоев Н. Д., Матиев Т. Х. (Dolgieva M. Б., Картоев М. М., Kodzoev ND, Matiev T.Kh.) ''История Ингушетии.'' — 4-е изд. ("Historia de Ingushetia"). - 3ª ed. - [[Rostov do Don]]: Editorial Sur, [[2013]]. <nowiki>ISBN 978-5-98864-056-1</nowiki> * Крупнов Е. И. (Krulnov E. I.) ''Средневековая Ингушетия'' ("Inguxetia medieval"). M., [[1971]]. * Марковин В.И (Markovin В. И.) ''Некоторые особенности средневековой ингушской архитектуры // Архитектурное наследство'' ("Algunhas características da arquitectura medieval ingush // Patrimonio arquitectónico"). M., [[1975]]. * Чахкиев Д. Ю. ''Древности Горной Ингушетии'' (''"''Antigüidades de montaña Ingushetia") - Nazran, [[2003]]. - T.1 * Робакидзе Л. И. ''Жилища и поселения горных ингушей // КЭС'' ("Vivendas e Asentamentos de Montaña Ingush // IES").. - Vol. II - [[Tbilisi]], [[1968]]. * Щеблыкин И. П. ''Искусство ингушей в памятниках материальной культуры // Известия ИНИИК.'' ("Arte ingush nos monumentos da cultura material / Anais de INIIK"). - vol. I - Ordzhonikidze, [[1928]]. {{Barra portal||Rusia|}}{{Control de autoridades}} [[Categoría:Arquitectura de Rusia]] [[Categoría:Wikipedia:Páxinas con traducións non revisadas]] 4c0id6xe16wlmjjsurqu0fd326n3j28 0 594812 7108404 6531508 2025-06-27T15:02:58Z Autopistero20502020 127649 7108404 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Serrallo (homónimos)|O Serrallo}} {{Lugar |nome = O Serrallo |imaxe = |lenda = |parroquia = Viladesuso |concello = Oia |ano = 2022 |poboación = 293 }} '''O Serrallo''' é un lugar da [[parroquia civil|parroquia]] de [[Viladesuso, Oia|Viladesuso]], no concello [[provincia de Pontevedra|pontevedrés]] de [[Oia]], na [[comarca do Baixo Miño]]. Segundo o [[Instituto Galego de Estatística|IGE]],<ref name="IGE">{{Cita web|url= https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator/nomenclator.jsp |título= IGE - Nomenclátor estatístico de Galicia |editor= IGE|lingua= [[Lingua galega|galego]]|data-acceso= 26 de febreiro de 2023}}</ref> en [[2022]] tiña 293 habitantes (145 [[home]]s e 148 [[muller]]es). == Lugares e parroquias == === Lugares de Viladesuso === {{Lp Viladesuso}} === Parroquias de Oia === {{Oia}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Oia]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Serrallo, O}} [[Categoría:Lugares de Oia]] s9st2uxzpvnqpyd3xvys0c89k42sikh 0 596016 7108956 6854956 2025-06-27T22:23:50Z O Breixo 127505 7108956 wikitext text/x-wiki {{Edificio}} O '''Imatra''' foi unha [[sala de cinema]] da cidade de [[Tampere]], [[Finlandia]]. A sala estaba situada no número 12 da rúa [[Hämeenkatu, Tampere|Hämeenkatu]], no lugar no que na actualidade está situado o [[Edificio do Tampereen Säästöpanki (Hämeenkatu)|edificio do Tampereen Säästöpanki]]. O cine é tristemente famoso polo incendio que se desencadeou no seu interior durante unha proxección o [[23 de outubro]]&nbsp;de [[1927]] e no que morreron 20 persoas e 28 resultaron feridas, das cales unha morreu posteriormente no hospital. == Antecedentes == [[Ficheiro:Tampere City Hall on 29th November 2016 2.jpg|miniatura|250px|Salón de baile da [[Casa do Concello de Tampere]], onde se presentou a primeira proxección cinematográfica da cidade.]] A primeira proxección cinematográfica na cidade de [[Tampere]] data do día [[2 de marzo]] de [[1897]], cando o xornal [[Aamulehti]] anunciou que esa mesma tarde o fotógrafo de [[Helsinqui]] K. E. Ståhlberg proxectaría cun cinematógrafo "fotografías vivas" no salón de baile da [[Casa do Concello de Tampere]]. O día seguinte e mesmo xornal sinalaba que as imaxes eran naturais e claras. Logo destas proxeccións tiveron lugar outros eventos organizados aleatoriamente nos que a xente puido ver outras proxeccións, mais non foi ata finais do ano [[1905]] cando se abriu a primeira sala de cinema da cidade e as proxeccións cinematográficas convertéronse nunha actividade de lecer habitual das persoas da cidade.<ref>{{Cita web |url=http://www.koskestavoimaa.fi/kulttuuri/1900-1918/vapaa-aika/tampereen-ensimmainen-elokuvanaytos/ |título=Tampereen ensimmäinen elokuvanäytös |nome=Pekka |apelidos=Stenlund |editorial=koskestavoimaa.fi |dataacceso=24 de abril de 2023 |lingua=fi |data-arquivo=28 de maio de 2023 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20230528002455/http://www.koskestavoimaa.fi/kulttuuri/1900-1918/vapaa-aika/tampereen-ensimmainen-elokuvanaytos/ |url-morta=yes }}</ref> == O edificio == [[Ficheiro:Tampere - Hämeenkatu 12.jpg|miniatura|esquerda|250px|O lugar que ocupaba o cine Imatra está ocupado na actualidade polo [[Edificio do Tampereen Säästöpanki (Hämeenkatu)|edificio do Tampereen Säästöpanki]].]] O cine Imatra construíuse no lugar que albergaba un antigo almacén no número 12 de [[Hämeenkatu, Tampere|Hämeenkatu]], a uns poucos bloques da [[estación de Tampere]], no centro da cidade, onde na actualidade está situado o [[Edificio do Tampereen Säästöpanki (Hämeenkatu)|edificio do Tampereen Säästöpanki]].<ref>{{Cita libro |título=Tampereen kantakaupungin rakennuskulttuuri 1998 |data=1998 |páxina=153 |lugar=[[Tampere]] |editorial=Tampereen kaupungin kaavoitusyksikkö |isbn=951-609-076-1 |lingua=fi}}</ref> Aínda que as paredes exteriores do edificio eran de ladrillo, todas as paredes interiores eran de madeira.<ref name="seura">{{Cita web |url=https://seura.fi/ilmiot/historia/kuolemanteatteri-imatralla-1927-palavan-filmin-aiheuttama-tulipalo-vaati-useita-kuolonuhreja/ |título=Elokuvateatteri Imatrasta tuli kuolemanteatteri vuonna 1927 – Palavasta filmistä levinnyt tulipalo vaati useita kuolonuhreja Tampereella |nome=Antero |apelidos=Raevuori |editorial=Seura.fi |data=3 de novembro de 2019 |dataacceso=24 de abril de 2023 |lingua=fi}}</ref> O cine contaba cunha zona elevada ou "galiñeiro" con capacidade para 80 persoas que adoitaban ser persoas novas que traballaban nas fábricas da cidade. A este "galiñeiro" accedíase mediante unha escaleira de caracol estreita e empinada, e carecía de saída de emerxencia.<ref name="seura"/> No interior, o vestíbulo era estreito, e a construción dunha tenda de doces na entrada fixérao aínda máis estreito. Ademais, o último chanzo das escaleiras do galiñeiro ocupada parcialmente o vestíbulo, obrigando á xente a esquivalo. Dentro da sala de proxección, o corredor que separaba as dúas filas de asentos medía pouco máis dun metro, mais a última ringleira de butacas estendíase ata case a metade da porta de entrada da sala, polo que a entrada medía tan só 65 [[centímetro]]s de ancho.<ref name="seura"/> == Historia == En [[1926]] Simo Artturi "Arttu" Määtä, quen se gañara a vida como [[violín|violinista]] tocando en filmes mudos, tivo acceso ao teatro Apollo, situado no número 12 de Hämeenkatu, que pechara debido a un crime contra a propiedade no verán dese mesmo ano. Logo de enviarlle ao maxistrado da cidade unha carta cos certificados precisos, este autorizou que Määtä se inscribira no rexistro de comerciantes, aínda que finalmente non o fixo. O Imatra comezara a desenvolverse coa axuda de Emil Mäkinen, e Määtä alugou por 4&nbsp;500&nbsp;[[marco finlandés|marcos]] mensuais un teatro plantexado como almacén a Rosa Tirkkonen, viúva de Adam Tirkkonen. Con todo, xa en [[1923]] o interior do edificio fora habilitado para acoller proxeccións de imaxes en movemento.<ref name="ala">{{Cita web |url=https://www.oocities.org/elokuvadynastia/imatra.html |título=Tampereelle - elokuva-alalle |editorial=oocities.org |data=3 de novembro de 2019 |dataacceso=26 de abril de 2023 |lingua=fi}}</ref> == Incendio == [[Ficheiro:Wages of Virtue poster.jpg|miniatura|A noite da traxedia proxectábase no Imatra o filme de [[Gloria Swanson]] ''[[Wages of Virtue]]''.]] O [[23 de outubro]] de [[1927]], durante unha proxección do filme ''[[Wages of Virtue]]'', protagonizado por [[Gloria Swanson]], tivo lugar un tráxico accidente no cine cando se iniciou un incendio na sala de máquinas do cine.<ref name=p2/> Ás 19:40 o proxeccionista do Imatra observou que por debaixo da caixa que protexía o carrete inferior da película saía fume. O traballador abriu a caixa para retirar a película, mais daquela xa se encontraba completamente en chamas.<ref name=p2>Panel ''ELOKUVATEATTERI IMATRAN TULIPALO. The Imatra cinema fire'' da exposición "Tampere liekeissä" no museo Vapriikki (consultado o 30 de abril de 2023)</ref><ref name="tules"/> O lume axiña se propagou polo resto do edificio, de xeito que cando chegaron os [[bombeiros]] o interior do edificio estaba xa completamente envolto en chamas. Como resultado do incendio máis de 20 persoas faleceron, entre elas varias persoas novas.<ref>{{Cita web |url=https://webpages.tuni.fi/koskivoimaa/vuodet/1927c.html |título=1927. Selkkauksia ja onnettomuutta |nome=Jenni |apelidos=Hokka |editorial=koskestavoimaa.fi |dataacceso=3 de maio de 2023 |lingua=fi}}</ref><ref>{{Cita web |url=https://webpages.tuni.fi/koskivoimaa/vuodet/1927.html |título=AHERRUSTA JA MURHETTA v.1927 |nome=Jenni |apelidos=Hokka |editorial=koskestavoimaa.fi |dataacceso=3 de maio de 2023 |lingua=fi}}</ref> Houbo varios factores que conduciron á traxedia do cine Imatra. Por unha banda houbo unha carencia na supervisión da seguridade do cine, ademais cometéranse erros na renovación do edificio, que tamén carecía de saídas de emerxencia, non se seguiran as regulacións, e houbo erros humanos unha vez se desencadenou o incendio. Con todo, o problema final foi a propia película de nitrato que se empregaba para as filmacións, que era altamente inflamable e podía chegar a arder a unha temperatura de tan só 40º de xeito rápido e explosivo.<ref name=p1>Panel ''TRAAGINEN TULIPALO KIINNITTÄÄ HUOMIOTA TURVALLISUUTEEN. Tragic fire calls attention to safety'' da exposición "Tampere liekeissä" no museo Vapriikki (consultado o 30 de abril de 2023)</ref><ref name="tules"/> == Consecuencias == O incendio do cine Imatra provocou unha serie de mudanzas nos cines de todo o país. En [[1929]] entrou en vigor un decreto sobre seguridade nos cines de Finlandia. Creouse o "Valtion filmiteknillinen lautakunta" (traducible ao [[Lingua galega|galego]] como "Xunta Técnica Estatal de Cine"), cuxo cometido era supervisar a seguridade dos cines en caso de incendios. O "Valtion filmiteknillinen lautakunta", que sería suprimido en [[1976]], contou con inspectores itinerantes e comezou a formación para os encargados de proxectar nas salas de cine, e que debían completar un curso antes de conseguir a súa licenza. Logo da traxedia do Imatra, estableceuse que a máquina de proxección debía estar illada do resto do espazo e a sala de proxección dos teatros de cine de Finlandia debía ter unha saída de emerxencia separada.<ref name=p1/><ref name="tules">{{Cita web |url=https://tukes.fi/-/blogi-tulenarka-selluloidi-saados-historian-myrskyissa |título=Blogi: Tulenarka selluloidi - säädös historian myrskyissä |editorial=Turvallisuus- ja kemikaalivirasto |nome=Tomi |apelidos=Lounema |data=14 de febreiro de 2017 |dataacceso=1 de xuño de 2023 |lingua=fi}}</ref> == Legado == [[Ficheiro:Elokuvateatteri Imatran muistomerkki.jpg|miniatura|250px|Memorial adicado ás vítimas da traxedia no [[cemiterio de Kalevankangas]].]] En [[1928]] erixiuse un memorial ás vítimas do incendio do cine Imatra no [[cemiterio de Kalevankangas]], obra do arquitecto [[Veikko Kallio (arquitecto)|Veikko Kallio]].<ref>{{Cita web |url=https://tampereenseurakunnat.fi/sivustot/in_english/who_we_are/cemeteries?place_id__25821=113&place_id__26039=114 |título=Cemeteries in Tampere. Kalevankankaan hautausmaa |editorial=Tampereen seurakunnat |dataacceso=3 de maio de 2023 |lingua=en |data-arquivo=03 de maio de 2023 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20230503094416/https://tampereenseurakunnat.fi/sivustot/in_english/who_we_are/cemeteries?place_id__25821=113&place_id__26039=114 |url-morta=yes }}</ref> O [[1 de outubro]] de [[2021]] abriu as súas portas a exposición "Tampere liekeissä" (en [[Lingua galega|galego]] "Tampere en chamas"), que repasaba a historia dos incendios e a loita contra eles na cidade de [[Tampere]]. Na exposición había un espazo adicado aos feitos ocorridos no cine Imatra, con filmacións, paneis informativos e imaxes da prensa da época. A exposición estivo aberta ata o [[30 de abril]] de [[2023]].<ref>{{Cita web |url=https://www.vapriikki.fi/nayttelyt/tampere-liekeissa/ |título=Tampere liekeissä |editorial=[[Museokeskus Vapriikki]] |dataacceso=3 de maio de 2023 |lingua=fi}}</ref> == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [[Ficheiro:High-contrast-camera-video.svg|20px]] {{Cita web |url=https://www.youtube.com/watch?v=eb-0arncd3U |título=66. Elokuvateatteri Imatran tulipalo - 120 tarinaa Pirkanmaan pelastuslaitokselta |editorial=[[Pirkanmaan Pelastuslaitos]] |lingua=fi}} {{Barra portal|Finlandia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Tampere]] [[Categoría:Salas de cine]] [[Categoría:Arquitectura de Finlandia]] oe8c2q54zpqjcj5k0a4uq53y5bojott 2 596319 7108560 7108171 2025-06-27T17:54:58Z Alfonso Márquez 1987 Tambor sigo a traducir 7108560 wikitext text/x-wiki En canto ao número de tambores, a pesar de que a maioría se tocan sós –é dicir, un único membranófono é considerado o instrumento- tamén hai múltiples exemplos de instrumentos configurados por dous ou máis tambores. Entre os tambores que van por parellas ou por grupos máis numerosos, os dous exemplos máis comúns son o da [[Batería (instrumento musical)|batería]] e o dos [[timbala|timbales]] de orquestra; no primeiro caso trátase de varios tambores cilíndricos combinados con algúns idiófonos; no segundo o número de instrumentos que integran o conxunto foi aumentando desde as dúas iniciais que había no século [[século XVIII]], se nos referimos á [[orquestra]], ou no [[século XV]], se nos referimos aos seus antecesores non orquestrais. Pero tamén é o caso do [[Tablá (instrumento de percusión)|táboa]] da [[India]]; un dos tambores é cilíndrico e o outro cónico. Este tambor forma parte do grupo de música máis habitual daquel país, acompañando o [[sitar]] e establecendo o [[talla]] ou principio rítmico da composición. En [[Costa do Marfil]] tamén se tocan conxuntos de tambores de copa, de até cinco instrumentos encadernados entre eles. <gallery> Ficheiro:Timpani setup.jpg|Tres combinaciones diferentes de timbales orquestales. Ficheiro:Kettle drums Trooping the Color 16 June 2007.jpg|Timbales dispuestos sobre un caballo para poder ser tocadas por el jinete. Ficheiro:Tabla y duggi6.JPG|Tabla de la India. Ficheiro:Tama Artstar Custom.jpg|Tambores múltiples que forman parte de la [[Batería (instrumento musical)|batería]]. Ficheiro: Richmondshire Orchestra.jpg|Timbales en una orquesta. Ficheiro:Timpani.jpg|Timbala antigua. Ficheiro:Wiki bongos.jpg|Bongos Ficheiro: 2006-06-03 Congas1.JPG|Congas </gallery> Otros instrumentos de tipo tambor son también los instrumentos de percusión más comunes. Algunos son: {{lista de columnas|3| * [[Mazhar]] * [[Redoblante]] * [[Taiko]] * [[Tambor alegre]] * [[Tambora dominicana]] * [[Tambor llamador]] * [[Tambores de candombe]] * [[Tamboril]] * [[Timbal de concierto|Timbal]] * [[Tumbador]] * [[Tambor cuadrado]] * [[Tambor chang-ku]] * [[Huehuetl]]}} qpkaanlp2ukjungr7ko21jmyaa2209z 7108564 7108560 2025-06-27T17:57:46Z Alfonso Márquez 1987 Tambor sigo a traducir 7108564 wikitext text/x-wiki En canto ao número de tambores, a pesar de que a maioría se tocan sós –é dicir, un único membranófono é considerado o instrumento- tamén hai múltiples exemplos de instrumentos configurados por dous ou máis tambores. Entre os tambores que van por parellas ou por grupos máis numerosos, os dous exemplos máis comúns son o da [[Batería (instrumento musical)|batería]] e o dos [[timbala|timbales]] de orquestra; no primeiro caso trátase de varios tambores cilíndricos combinados con algúns idiófonos; no segundo o número de instrumentos que integran o conxunto foi aumentando desde as dúas iniciais que había no século [[século XVIII]], se nos referimos á [[orquestra]], ou no [[século XV]], se nos referimos aos seus antecesores non orquestrais. Pero tamén é o caso do [[Tablá (instrumento de percusión)|táboa]] da [[India]]; un dos tambores é cilíndrico e o outro cónico. Este tambor forma parte do grupo de música máis habitual daquel país, acompañando o [[sitar]] e establecendo o [[Tala (música india)|tala]] ou principio rítmico da composición. En [[Costa do Marfil]] tamén se tocan conxuntos de tambores de copa, de até cinco instrumentos encadernados entre eles. <gallery> Ficheiro:Timpani setup.jpg|Tres combinacións diferentes de timbaiss orquestrais. Ficheiro:Kettle drums Trooping the Color 16 June 2007.jpg|Timbales dispuestos sobre un caballo para poder ser tocadas por el jinete. Ficheiro:Tabla y duggi6.JPG|Tabla de la India. Ficheiro:Tama Artstar Custom.jpg|Tambores múltiples que forman parte de la [[Batería (instrumento musical)|batería]]. Ficheiro: Richmondshire Orchestra.jpg|Timbales en una orquesta. Ficheiro:Timpani.jpg|Timbala antigua. Ficheiro:Wiki bongos.jpg|Bongos Ficheiro: 2006-06-03 Congas1.JPG|Congas </gallery> Otros instrumentos de tipo tambor son también los instrumentos de percusión más comunes. Algunos son: {{lista de columnas|3| * [[Mazhar]] * [[Redoblante]] * [[Taiko]] * [[Tambor alegre]] * [[Tambora dominicana]] * [[Tambor llamador]] * [[Tambores de candombe]] * [[Tamboril]] * [[Timbal de concierto|Timbal]] * [[Tumbador]] * [[Tambor cuadrado]] * [[Tambor chang-ku]] * [[Huehuetl]]}} p7ioba85at4buqja36zdkp61cd3aerx 0 596730 7109032 6686200 2025-06-27T23:01:05Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109032 wikitext text/x-wiki {{Compañía|fondo=|letra=black|nome_compañía=''De La Rue plc''<br/>|logo_compañía=De La Rue (Unternehmen) logo.svg|imaxe=Bank of England printing at Debden.jpg|pé_imaxe=<small>Planta de impresión de billetes do Banco de Inglaterra en Debden, operada por ''De La Rue''</small><br/><br/>|pé=|tipo_compañía=Sociedade Pública de Responsabilidade Limitada (desde [[1991]]).|fundación=[[1821]]|matriz=|localización=Basingstoke, [[Hampshire]]<br/>{{UK}}|fundador=Thomas de la Rue.|persoas_clave=Clive Vacher (director executivo).<ref>"[https://www.delarue.com/about/executive-leadership Executive Leadership team]". ''Delarue.com''</ref>|industria=[[Impresión]] de [[seguridade]].|produtos=[[Papel moeda|Billetes]], [[Selo postal|selos]], [[pasaporte]]s, etc.|beneficio=381.200.000 [[libra esterlina|libras]] ([[2022]]).<ref name=":0">"[https://2752422.fs1.hubspotusercontent-na1.net/hubfs/2752422/AGM%20Documents/2022/DLR_AR22_Bookmarked.pdf Annual Report 2022]". ''De La Rue plc''.</ref>|beneficio_operativo=36.400.000 libras (2022).<ref name=":0" />|beneficio_neto=29.700.000 libras (2022).<ref name=":0" />|núm_empregados=2.311 (2022).<ref name=":0" />|páxina_web=[https://www.delarue.com Sitio web]|notas=}} '''''De La Rue plc''''' (''De La Rue public limited company'') é unha [[Empresa|compañía]] [[Gran Bretaña|británica]] con sede en [[Basingstoke]], [[Inglaterra]], que produce [[impresión]]s de [[seguridade]], así como solucións dixitais e físicas para protexer bens, comercio e identidades en 140 países.<ref name=":0">"[https://2752422.fs1.hubspotusercontent-na1.net/hubfs/2752422/AGM%20Documents/2022/DLR_AR22_Bookmarked.pdf Annual Report 2022]". ''De La Rue plc''.</ref> A súa división de [[moeda]] deseña e produce [[papel moeda]], substratos de [[polímero]] seguros e elementos de seguridade para billetes, como [[Holografía|hologramas]], fíos e outros sistemas de protección, para diversos [[banco]]s centrais autoridades emisoras de moeda.<ref>"[https://www.delarue.com/currency/overview De La Rue Currency]". ''Delarue.com''</ref> A súa división de [[autenticación]] produce selos fiscais, protección de [[Marca comercial|marcas]] e solucións de seguridade para documentos de identidade, como páxinas de datos de [[policarbonato]] para os [[pasaporte]]s.<ref>"[https://www.delarue.com/authentication-solutions/overview De La Rue Authentication solutions]". ''Delarue.com''</ref> ''De La Rue'' cotiza na [[Bolsa de Londres]] e é o maior impresor comercial de billetes do mundo.<ref name=":2">Newcomb, A. (2019). "[https://www.nbcnews.com/business/consumer/world-s-largest-printer-money-running-out-money-n1094426 World's largest printer of money is running out of money]". ''[[NBC News]]''. 3 de decembro.</ref> == Historia == A compañía foi fundada por Thomas de la Rue, que se trasladou en [[1821]] de [[Guernsey|Guernesey]] a [[Londres]], onde se estableceu como fabricante de [[sombreiro]]s de [[palla]] ''Leghorn'' e, posteriormente, como papeleiro e impresor.<ref name=":3">"[https://www.delarue.com/about-us/our-history-orig Our History] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230509213515/https://www.delarue.com/about-us/our-history-orig |date=09 de maio de 2023 }}". ''Delarue.com''</ref> En [[1831]], De la Rue acadou unha concesión (''Royal Warrant'') que lle outorgaba o dereito para a fabricación de [[Baralla de cartas|naipes]]. En [[1855]] comezou a imprimir [[Selo postal|selos de correos]] e en [[1860]] [[Papel moeda|billetes de banco]].<ref name=":3" /> O primeiro papel moeda producido pola compañía foi para a [[Mauricio|illa Mauricio]].<ref>"[https://www.bbc.com/news/business-50557097 UK banknote printer De La Rue fears for its future]". ''[[British Broadcasting Corporation|BBC News]]''. 26 de novembro de 2019.</ref> En [[1896]], a sociedade familiar converteuse nunha empresa privada.<ref name=":3" /> En [[1921]], a familia De la Rue vendeu as súas [[Acción (finanzas)|participacións]] na compañía, e esta comezou a cotizar na Bolsa de Londres en [[1947]].<ref name=":3" /> Daquela a súa denominación era ''Thomas De La Rue & Company, Limited'', e en [[1958]] cambiou a ''The De La Rue Company Limited''. En [[1968]], a compañía [[Cine|cinematográfica]] británica ''Rank Organisation'' presentou unha oferta pública de adquisición de ''De La Rue'', que foi rexeitada pola Comisión de [[Monopolio]]s por considerar a operación contraria ao interese público.<ref>"[https://web.archive.org/web/20090304105855/http://www.competition-commission.org.uk/rep_pub/reports/1960_1969/fulltext/054c02.pdf Competition Commission Reports: 1960-1969]". Páxinas 4 a 9.</ref> En [[1991]], a empresa cambiou unha vez máis o seu nome, para se simplificar en ''De La Rue plc.''<ref name=":3" /> En [[1965]], ''De La Rue'' creou unha empresa conxunta co impresor e [[Invento|inventor]] [[Italia|italiano]] Gualtiero Giori, chamada ''De La Rue Giori''. Con sede en [[Suíza]], a empresa especializouse na construción de equipamentos de impresión de papel moeda.<ref>''International Directory of Company Histories''. Volume 34. 2000. Páxina 141.</ref> Esta compañía imprimiu billetes para o Banco Central de [[Irán]] durante a [[década de 1960]].<ref>Shargi, A. (1998). "''[https://www.iranicaonline.org/articles/eskenas Eskenās]''". En ''Encyclopædia Iranica''. Vol. VIII/6. Páxinas 615-624</ref> En [[1995]], a compañía adquiriu ''Portals Limited'', que cotizaba no mercado de valores londiniense desde [[1904]]. Durante case 300 anos, ''Portals'' fora un dos principais fabricantes de papel moeda do mundo, e encargárase da súa produción para o [[Banco de Inglaterra]] desde [[1724]].<ref>"[https://www.economist.com/britain/2012/08/11/cash-machine De La Rue: Cash machine]". En ''[[The Economist]]''. 11 de agosto de 2012.</ref> En [[1997]], ''De La Rue'' adquiriu tamén ''Harrison and Sons'', a planta de impresión de selos e billetes de High Wycombe, que pechou definitivamente en [[2003]].<ref>Clements, J. (2002). "[https://www.bucksfreepress.co.uk/news/215890.up-to-350-jobs-to-go-at-printing-firm/ Up to 350 jobs to go at printing firm]". En ''Bucks Free Press''. 7 de outubro.</ref> A principios de [[2002]], ''De La Rue'' comprou por 23 millóns de [[Dólar estadounidense|dólares]] ''Sequoia Voting Systems'', unha compañía con sede en [[California]] que era un gran provedor de sistemas de [[Voto|votación]] electrónica nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]].<ref>"[https://www.kioskmarketplace.com/news/sequoia-voting-systems-receives-mandate-from-de-la-rue/ Sequoia Voting systems Receives Mandate from De La Rue]". En ''Kiosk Marketplace''. 29 de maio de 2002.</ref> Logo de perder [[diñeiro]] durante tres anos nun negocio moi arredado das liñas tradicionais da empresa, en marzo de [[2005]] ''Sequoia'' foi vendida a ''Smartmatic'', unha [[multinacional]] [[Tecnoloxía|tecnolóxica]] que desenvolvera sistemas electorais avanzados, entre eles máquinas de votación.<ref>"[https://www.smartmatic.com/media/article/smartmatic-corporation-and-sequoia-voting-systems-move-to-align-corporate-structures-with-future-business-goals/ Smartmatic Corporation and Sequoia Voting Systems move to align corporate structures with future business goals]". ''Smartmatic.com''. 22 de decembro de 2006.</ref> Logo da filtración dos coñecidos como [[Papeis de Panamá]], xurdiu a polémica ao se revelar que desde 2002 ata [[2010]], ''De La Rue'' contratara en segredo o empresario de [[Nova Deli|Nova Delhi]] Somendra Khosla para obter contratos en troques dunha comisión do 15 %.<ref>Leroux, M. (2016). "[https://www.thetimes.co.uk/article/banknote-paper-trail-leads-from-panama-to-india-say-emails-wpbpsxbvf Banknote paper trail leads from Panama to India, say emails]". En [[The Times|''The Times'']]. 11 de abril.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20160421001532/http://www.thesundaytimes.co.uk/sto/business/Finance/article1686350.ece?CMP=OTH-gnws-standard-2016_04_10 Fortson, D. (2016). "De La Rue’s secret deal exposed by Panama leak]". En ''The Sunday Times''. 10 de abril.</ref><ref>P Vaidyanathan Iyer (2016). "[https://indianexpress.com/article/india/india-news-india/panama-papers-currency-maker-offered-payoff-for-its-india-deal/ Panama Papers: Currency maker De La Rue offered payoff for its India deal]". En ''The Indian Express''. 7 de abril.</ref><ref>IANS (2016). "[https://www.hindustantimes.com/india/after-politicians-and-industrialists-niira-radia-named-in-panama-papers/story-StyqIKboXAYDejJiHINvjK.html After politicians and industrialists, Niira Radia named in Panama Papers]". En ''Hindustan Times''. 6 de abril.</ref> En [[2003]], a compañía asumiu a contrata das operacións de impresión dos billetes do Banco de Inglaterra, na planta situada en Debden, no [[Condados de Inglaterra|condado]] de [[Essex]].<ref>"[https://web.archive.org/web/20061003100045/http://www.bankofengland.co.uk/publications/news/2003/041.htm Sale of Bank Note Printing Operations]". ''[[Banco de Inglaterra|Bank of England]]''. 31 de marzo de 2003.</ref> En 2003 e [[2004]], ''De La Rue'' subministrou igualmente billetes a [[Iraq]].<ref>"De La Rue shares surge on deal to print new banknotes for post-Saddam". En ''[[The Independent]]''. 8 de xullo de 2003. </ref><ref>Moore, J. (2003). "[https://www.telegraph.co.uk/finance/2863686/Iraq-windfall-gives-lift-to-De-La-Rue.html Iraq windfall gives lift to De La Rue]". En ''[[The Daily Telegraph|The Telegraph]]''. 20 de setembro.</ref> A compañía foi recoñecida como modelo para outras pequenas e medianas empresas por Hermann Simon no seu [[libro]] ''Hidden Champions'' ("Campións ocultos"), publicado en [[2009]].<ref>Simon, H. (2009). ''Hidden Champions of the 21st Century: Success Strategies of unknown World Market Leaders''. Springer, Londres. ISBN 978-0-387-98147-5</ref> Outra publicación, de [[2011]], escrita por Peter Pugh e titulada ''The Highest Perfection'', recolle unha [[historia]] da compañía ''De La Rue'' ata o ano 2003.<ref>Pugh, P. (2011). ''The Highest Perfection''. Icon Books. ISBN 978-184831-335-4</ref> En [[2016]], a división de xestión de efectivo (''Cash Processing Systems'') foi vendida a ''Privet Capital'' e en decembro dese mesmo ano ''De La Rue'' anunciou a compra dunha nova división, ''DuPont Authentication.''<ref>"[https://www.delarue.com/media-center/de-la-rue-to-acquire-dupont-authentication De La Rue to acquire DuPont Authentication]". ''Delarue.com''. 12 de decembro de 2016.</ref><ref>"[https://m.belfasttelegraph.co.uk/business/uk-banknote-printer-de-la-rue-to-buy-dupont-authentication-in-198m-cash-deal/35287676.html UK banknote-printer De La Rue to buy DuPont Authentication in £19.8m cash deal]". En ''Belfast Telegraph''. 12 de decembro de 2016.</ref> En marzo de [[2018]], a compañía vendeu o negocio do [[papel]] e conservou unha participación do 10 % no novo negocio, ''Portals International Limited''.<ref>"[https://polaris.brighterir.com/public/de_la_rue/news/rns/story/xp0p7mw De La Rue plc. Completion of paper transaction]". ''Polaris.brighterir.com''. 29 de marzo de 2018.</ref> O mes seguinte, ''De La Rue'' decidiu recorrer a decisión do Goberno británico de fabricar os pasaportes en [[Francia]],<ref>Elgot, J. (2018). "[https://www.theguardian.com/business/2018/apr/02/post-brexit-passports-contract-de-la-rue-to-appeal-against-decision Post-Brexit passports contract: De La Rue to appeal against decision]". En ''[[The Guardian]]''. 2 de abril.</ref> aínda que finalmente non seguiu adiante co recurso.<ref>Monaghan, A. ( 2018). "[https://www.theguardian.com/business/2018/apr/18/de-la-rue-drops-passport-appeal-issues-profit-warning De La Rue drops passport appeal and issues profit warning]". En ''The Guardian''. 18 de abril.</ref> O [[26 de xullo]] de [[2019]], a Oficina de Fraudes Graves abriu unha investigación a ''De La Rue plc'' por sospeitas de [[corrupción]] en [[Sudán do Sur]]. Máis tarde decidiuse pechar o caso.<ref>"[https://www.sfo.gov.uk/cases/de-la-rue-plc/ De La Rue Plc]". ''Serious Fraude Office''. 26 de xullo de 2019.</ref><ref>"[https://www.sfo.gov.uk/2020/06/16/sfo-closes-investigation-into-de-la-rue/ SFO closes investigation into De La Rue Plc]". Serious Fraude Office. 16 de xuño de 2020.</ref> En outubro de 2019, a compañía vendeu o seu negocio de solucións de identidade a ''HID Global'' por 42 millóns de libras.<ref>"[https://www.delarue.com/media-center/de-la-rue-announces-sale-of-identity-solutions-business De La Rue announces sale of Identity Solutions Business] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220407114555/https://www.delarue.com/media-center/de-la-rue-announces-sale-of-identity-solutions-business |date=07 de abril de 2022 }}". ''Delarue.com''. 12 de xuño de 2019.</ref> En abril de [[2023]] anunciouse que o presidente da compañía, Kevin Loosemore, presentaría a súa dimisión en no mes de maio, para "pór fin ás recentes especulacións en torno ao liderado da empresa", polo que o consello da empresa emprendeu a procura do seu substituto.<ref>"[https://www.delarue.com/media-center/resignation-of-chairman-and-accelerated-search-for-replacement Resignation of Chairman and accelerated search for replacement]". ''Delarue.com''</ref> De xeito interio, Nick Bray ocupou o seu posto.<ref>"[https://www.delarue.com/governance/board-of-directors Board of Directors]". ''Delarue.com''</ref> == Operacións actuais == === Billetes de banco === ''De La Rue'' produce billetes de alta seguridade totalmente acabados, así como substrato de polímero e elementos de seguridade para máis de 69 sistemas monetarios nacionais.<ref name=":2" /><ref name=":1">"[https://www.delarue.com/about About us]". ''Delarue.com''</ref> === Fabricación de papel e impresión de seguridade === A compañía tamén produce outros documentos de seguridade, entre eles selos fiscais.<ref name=":1" /> == Produtos de épocas anteriores == === Selos de correos === A empresa tamén imprimiu selos postais para o [[Reino Unido]] e algúns dos seus territorios, así como para outros países, como [[Italia]] ou [[Perú]], e para os [[Estados Confederados de América]]. Algúns selos moi famosos no ámbito [[Filatelia|filatélico]], como os [[Triángulo|triangulares]] do [[Cabo de Boa Esperanza]], foron impresos por ''De La Rue & Co.'' despois de que ''Perkins Bacon'' perdera a confianza das autoridades postais da época.<ref>Easton, J. (1958). ''The De La Rue History of British and Foreign Postage Stamps 1855-1901.'' Faber & Faber, Londres.</ref> [[Ficheiro:Die_Woche_1904-09-10_S._VI_Elfin_Pen,_Thomas_de_la_Rue.jpg|miniatura|260x260px|[[Publicidade|Anuncio]] dunha pluma estilográfica creada por ''De La Rue'', [[París]] ([[1904]]).]] === Instrumentos de escritura === ''De La Rue'' afirma ter desenvolvido a primeira pluma [[Pluma estilográfica|estilográfica]] práctica en [[1881]] e posteriormente foi un dos principais fabricantes destes artigos de Gran Bretaña. Os produtos comercializábanse baixo a marca ''Onoto''. A produción de plumas estilográficas de ''De La Rue'' cesou en Gran Bretaña en [[1958]], aínda que continuou uns anos máis en [[Australia]].<ref>"[https://onoto.com/world-of-onoto/heritage/ Heritage. A century of reinventions]". ''Onoto.com''</ref> === Barallas === En [[1843]], ''De La Rue'' estableceu o seu primeiro comercio no estranxeiro, xa que o irmán de Thomas De la Rue, Paul, viaxou a [[Rusia]] para asesorar sobre a fabricación de naipes. Os deseños de [[Baralla de cartas|barallas]] de Thomas de la Rue son a base do deseño estándar moderno. O negocio de naipes vendéuselle a John Waddington en [[1969]].<ref>Wintle, S. (2001). "[https://www.wopc.co.uk/delarue/index Thomas de la Rue: a brief history of De la Rue’s playing-cards]". ''The World of Playing Cards (wopc.co.uk)''.</ref><ref>"[https://www.delarue.com/about-us/our-history-orig Our History] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230509213515/https://www.delarue.com/about-us/our-history-orig |date=09 de maio de 2023 }}". ''Delarue.com''</ref> === Xogos de mesa === Na [[década de 1930]], ''De La Rue'' creou varios [[Xogo de mesa|xogos de mesa]]; entre eles, un xogo de [[crícket]] chamado ''Stumpz'', do que se produciron varias edicións, e tamén o xogo ''Round The Horn'', que recreaba a carreira anual de [[barco]]s mercantes de [[Vela (tea)|vela]], cargados de [[Cereal|gran]], que ía de Australia a Londres. Os xogos estaban formados por compoñentes de alta calidade e utilizaban naipes como parte do seu conxunto.<ref>"[https://web.archive.org/web/20150402120908/http://replaycricket.com/2010/03/14/stumpz/ Stumpz by Thos. de la Rue & Co. Ltd.]". ''Replaycricket.com''</ref> <center> <gallery> Ficheiro:Delarue-king-diamonds.jpg|<small>Carta dunha [[Baralla de cartas|baralla]] de De La Rue ([[Circa|ca.]] [[1860]]).</small> Ficheiro:Banco_Nacional_Ultramarino,_Angola_(1921)_-_2.50_Escudos,_Reverse_(Proof).jpg|<small>[[Papel moeda|Billete]] de 2,5 [[Escudo portugués|escudos]] da [[África Occidental Portuguesa|Angola portuguesa]] ([[1921]]).</small> Ficheiro:One Cent Straits Settlements Malay States 1st July 1941.png|<small>Billete dun centavo das [[Colonias do Estreito]] ([[1941]]).</small> Ficheiro:Confederate stamp Jefferson Davis 5c 1862 issue.jpg|<small>[[Selo postal|Selo]] de 5 centavos dos [[Estados Confederados de América]] ([[1862]]).</small> Ficheiro:1925_3d_carmine_revenue_stamp_of_Malta.jpg|<small>Selo de 3 peniques de [[Malta]] ([[1925]]).</small> Ficheiro:Stamp_of_Peru_-_1965_-_Colnect_352617_-_Symbol_of_education_-_With_Foot_Note.jpeg|<small>Selo de 3 centavos do [[Perú]] ([[1965]]).</small> </gallery> </center> == Notas == {{listaref|30em}} == Véxase tamén == {{Commonscat}} === Outros artigos === * [[Casa de moeda]] * [[Papel moeda]] * [[Selo postal]] === Ligazóns externas === * [https://www.delarue.com/ Sitio web de De La Rue plc] * [http://www.fundinguniverse.com/company-histories/de-la-rue-plc-history/ "De La Rue plc History" ''(Fundinguniverse.com)''] [[Categoría:Fabricantes de billetes]] [[Categoría:Empresas do Reino Unido]] [[Categoría:Impresión]] 5qy8sehq9p3v326fyyg5hgmwtwht8on 0 597055 7108443 6395203 2025-06-27T15:22:49Z Autopistero20502020 127649 7108443 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|A Serra}} {{Lugar |nome = A Serra |imaxe = |lenda = |parroquia = Arcos |concello = Ponteareas |ano = 2022 |poboación = 67 }} '''A Serra''' é un lugar da [[parroquia civil|parroquia]] de [[Arcos, Ponteareas|Arcos]] no concello [[provincia de Pontevedra|pontevedrés]] de [[Ponteareas]], na [[comarca do Condado]]. Segundo o [[Instituto Galego de Estatística|IGE]],<ref name="IGE">{{Cita web|url= https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator/nomenclator.jsp |título= IGE - Nomenclátor estatístico de Galicia |editor= IGE|lingua= [[Lingua galega|galego]]|data-acceso= 26 de febreiro de 2023}}</ref> en [[2022]] tiña 67 habitantes (28 [[home]]s e 39 [[muller]]es). == Lugares e parroquias == === Lugares de Arcos === {{Lp Arcos, Ponteareas}} === Parroquias de Ponteareas === {{Ponteareas}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Ponteareas]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Serra, A}} [[Categoría:Lugares de Ponteareas]] qb7x9co9grnb48z6ummn1k9ggirz7yr 0 597298 7108967 6794866 2025-06-27T22:30:57Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108967 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''David Edú García Mitogo''', nado en [[Bata, Guinea Ecuatorial|Bata]] o [[18 de maio]] de [[1990]] e finado o [[11 de maio]] de [[2023]] no cruzamento entre os ríos [[Río Avia|Avia]] e [[Río Miño|Miño]]<ref>{{Cita novas|data=12 de maio de 2023|título=Buscan a Mitogo, exfutbolista de la Ponferradina y Unionistas de Salamanca, en el río Miño|url=https://as.com/tikitakas/buscan-a-mitogo-exfutbolista-de-unionistas-de-salamanca-en-el-rio-mino-n/|data-acceso=20 de maio de 2023|lingua=es|xornal=[[As (xornal)|As]]}}</ref><ref>{{Cita novas|data=11 de maio de 2023|título=Máxima preocupación por el futbolista David Mitogo, que se encuentra desaparecido|url=https://diariodeavisos.elespanol.com/canariastequiero/2023/05/maxima-preocupacion-por-el-futbolista-david-mitogo-que-se-encuentra-desaparecido/|data-acceso=20 de maio de 2023|lingua=es|data-arquivo=11 de maio de 2023|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20230511231215/https://diariodeavisos.elespanol.com/canariastequiero/2023/05/maxima-preocupacion-por-el-futbolista-david-mitogo-que-se-encuentra-desaparecido/|url-morta=yes}}</ref>, foi un [[Fútbol|futbolista]] [[Guinea Ecuatorial|ecuatoguineano]] que xogaba como [[Dianteiro, dianteira|dianteiro]]. Desenvolveu a maior parte da súa carreira deportiva entre o [[O Bierzo|Bierzo]] e [[Galicia]] e foi internacional coa [[Selección de fútbol de Guinea Ecuatorial|selección de Guinea Ecuatorial]]. == Traxectoria == Naceu na cidade [[Guinea Ecuatorial|ecuatoguineana]] de Bata, sendo fillo dun español e unha ecuatoguineana da etnia [[Pobo fang|fang]],<ref name=":0">{{Cita novas|data=22 de setembro de 2009|título=De Guinea Ecuatorial a Villafrancadel Bierzo|url=https://www.diariodeleon.es/articulo/deportes/guinea-ecuatorial-villafrancadel-bierzo/200909220532001055759.html|data-acceso=20 de maio de 2023|lingua=es}}</ref> e aos tres anos instalouse coa súa familia en [[Vilafranca do Bierzo]]. Comezou a xogar ao fútbol co CD La Morenica de [[La Bañeza]], e xogou unha tempada no equipo cadete da [[Sociedad Deportiva Ponferradina|Ponferradina]], antes de regresar ao La Morenica.<ref name=":0" /> Aos 16 anos volveu á Ponferradina e un ano despois debutou co [[SD Ponferradina B|filial]] na [[Terceira División RFEF|Terceira División]].<ref>{{Cita web|título=El GCE Villaralbo manda en su debut en la liga y golea a la Ponferradina B|url=https://www.elnortedecastilla.es/20080914/deportes_zamora/futbol/villaralbo-manda-debut-liga-20080914.html|páxina-web=El Norte de Castilla|data=2008-09-14|data-acceso=2023-11-08|lingua=es-ES}}</ref> O 20 de setembro de 2009, con 19 anos, produciuse a súa estrea co primeiro equipo da Ponferradina, nun partido da [[Segunda División RFEF|Segunda División B]] ante o [[Sociedad Deportiva Eibar|Eibar]], no que marcou ademais o seu primeiro gol, que serviu para colocar ao seu equipo líder.<ref>{{Cita novas|data=20 de setembro de 2009|título=Mitogo pone líder a la Ponferradina|url=https://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/Mitogo-Pone-Lider-A-La-Ponferradina-vn36333-vst219|data-acceso=20 de maio de 2023|lingua=es}}</ref> Disputou outros seis encontros coa primeira escuadra nesa tempada, na que o conxunto berciano logrou o ascenso á [[Segunda división española de fútbol|Segunda División]]. O 24 de outubro de 2010, xogando coa Ponferradina B ante o [[Club Deportivo Huracán Z|CD Huracán Z]], sufriu unha rotura do ligamento cruzado anterior do xeonllo esquerdo, polo que estivo seis meses de baixa, e non volveu vestir a camiseta do primeiro equipo. Na tempada 2012/13 xogou no [[Club Deportivo Teruel|Teruel]], tamén de Segunda B, co que acabou descendendo a Terceira. En 2013 regresou ao Bierzo fichando polo [[Club Atlético Bembibre|Atlético Bembibre]]. Tras unha breve experiencia no fútbol [[Malta|maltés]], vestindo a camisola do [[Vittoriosa Stars FC|Vittoriosa Stars]] de [[Birgu]], e de xogar de novo no Atlético Bembibre, recalou en 2015 en [[Galicia]], onde xogou durante os seguintes anos, coa única excepción duns meses no [[Unionistas de Salamanca Club de Fútbol|Unionistas de Salamanca]].<ref>{{Cita novas|data=6 de xaneiro de 2017|título=Unionistas CF refuerza su delantera con el ecuatoguineano David Mitogo|url=https://salamancartvaldia.es/noticia/2017-01-06-unionistas-cf-refuerza-su-delantera-con-el-ecuatoguineano-david-mitogo-158685|data-acceso=20 de maio de 2023|lingua=es}}</ref> Así, militou no [[Centro de Deportes Barco|Barco]], no [[Sociedade Deportiva Compostela|Compostela]], no [[Club Deportivo Arenteiro|Arenteiro]], no [[Unión Deportiva Somozas|Somozas]], no [[Club Deportivo As Pontes|As Pontes]] e no [[Atlético Arnoia]], no que xogaba no momento da súa desaparición.<ref name=":1">{{Cita novas|data=17 de maio de 2023|título=Continúa la búsqueda de Mitogo, futbolista del Atlético de Arnoia, tras cinco días desaparecido en Galicia|url=https://www.elmundo.es/deportes/2023/05/17/6464a904e4d4d85b668b458b.html|data-acceso=20 de maio de 2023|lingua=es|xornal=[[El Mundo]]}}</ref> === Selección nacional === En abril de 2010 foi convocado pola selección sub-20 de Guinea Ecuatorial para o un partido contra Gabón correspondente á clasificación para o Campionato Africano Xuvenil de 2011. Marcou o gol ecuatoguineano, nun encontro que acabou en empate (1-1). A finais de xullo de 2010 recibiu a súa primeira convocatoria para a [[Selección de fútbol de Guinea Ecuatorial|selección absoluta de Guinea Ecuatorial]], coa que debutou nun amigable ante [[Selección de fútbol de Marrocos|Marrocos]] o 11 de agosto no [[estadio Mohammed V]] de [[Rabat]]. Entrou como substituto de [[Juan Mbela]] no minuto 67 pero non puido evitar a derrota do seu equipo (2-1).<ref>{{Cita novas|data=13 de agosto de 2010|título=El “Nzalang” nacional derrotado en su primer partido amistoso contra Marruecos|url=https://guineaecuatorialpress.com/noticias/el_%E2%80%9Cnzalang%E2%80%9D_nacional_derrotado_en_su_primer_partido_amistoso_contra_marruecos|data-acceso=20 de maio de 2023|lingua=es}}</ref> Nos seis anos seguintes disputou outros cinco partidos coa selección. == Desaparición == Desapareceu o 12 de maio de 2023, despois de enviar varias mensaxes de despedida ás súas amizades que fixeron pensar nun posible suicidio.<ref>{{Cita novas|data=20 de maio de 2023|título=Desgarrador mensaje de la madre del desaparecido Mitogo: "Que no haya hecho algo malo"|url=https://www.antena3.com/noticias/deportes/futbol/desgarrador-mensaje-madre-desaparecido-mitogo-que-haya-hecho-algo-malo_202305176464f6236cbd630001a78ca5.html|data-acceso=20 de maio de 2023|lingua=es|xornal=[[Antena 3]]}}</ref><ref>{{Cita novas|data=22 de maio de 2023|título=La Guardia Civil continúa la búsqueda del futbolista David García Mitogo en el río Miño|url=https://www.europapress.es/sociedad/sucesos-00649/noticia-guardia-civil-continua-busqueda-futbolista-david-garcia-mitogo-rio-mino-20230522135657.html|data-acceso=24 de maio de 2023|lingua=es}}</ref> Saíu da casa dun amigo de madrugada, foi a un bar na Arnoia e despois desapareceu. O seu [[teléfono móbil]] apareceu na ponte que une [[A Arnoia]] e [[Ribadavia]], e as autoridades iniciaron unha busca de varios días no [[río Miño]].<ref name=":1" /> O 23 de maio, 11 días despois da súa desaparición, o seu corpo foi finalmente localizado sen vida na gallada onde se xuntan as augas do [[Río Avia|Avia]] coas do Miño<ref>{{Cita novas|data=23 de maio de 2023|título=Encontran no río Avia o cadáver do futbolista David García Mitogo, desaparecido desde o 11 de maio|url=https://www.nosdiario.gal/articulo/social/encontra-rio-avia/20230523111026169347.html|data-acceso=24 de maio de 2023|xornal=[[Nós Diario]]}}</ref>, máis próximo do lugar da [[A Barca, Arnoia, Arnoia|Barca]], na ribeira sur<ref>{{Cita web|título=Aparece en el río el cuerpo sin vida de David García Mitogo|url=https://www.laregion.es/articulo/ourense/aparece-rio-avia-cuerpo-vida-david-garcia-mitogo/202305231102281221561.html|páxina-web=La Región|data=2023-05-23|data-acceso=2023-05-24|lingua=es|nome=Patricia|apelidos=Casteleiro}}</ref>, a uns 250 metros de onde se presume que se botou ao río. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://www.lapreferente.com/J43470/.html Datos do xogador] en LaPreferente.com {{Es}}. {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Mitogo, David}} [[Categoría:Nados en 1990]] [[Categoría:Nados en Guinea Ecuatorial]] [[Categoría:Finados en 2023]] [[Categoría:Ecuatoguineanos de ascendencia española]] [[Categoría:Futbolistas de Guinea Ecuatorial]] [[Categoría:Futbolistas de Castela e León]] [[Categoría:Futbolistas de España]] [[Categoría:Dianteiros de fútbol]] [[Categoría:Xogadores da SD Ponferradina]] [[Categoría:Xogadores do CD Teruel]] [[Categoría:Xogadores do CD Barco]] [[Categoría:Xogadores da SD Compostela]] [[Categoría:Xogadores do Unionistas de Salamanca]] [[Categoría:Xogadores do CD Arenteiro]] [[Categoría:Xogadores da UD Somozas]] [[Categoría:Xogadores do CD As Pontes]] [[Categoría:Xogadores da selección de fútbol de Guinea Ecuatorial]] g2dcvy8ip426y7h8c3nuetcvv793kx6 0 598302 7108207 6927948 2025-06-27T12:43:55Z Estevoaei 1131 {{Acontecemento}} 7108207 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} O '''Certame de pintura Otero Baena''' é un premio convocado polo Concello de Bueu para artistas noveis. Creárono en 2022 a familia do exalcalde e pintor [[José Benito Otero Baena]] e o Concello de Bueu co obxectivo de homenaxear a súa memoria. O certame, dotado con 1500 euros de premio, ten carácter bianual.<ref>{{Cita web|título=Bueu salda la deuda con su “alcalde artista”|url=https://www.farodevigo.es/o-morrazo/2022/11/19/bueu-jose-otero-baena-pintor-otero-baena-arte-78770198.html|páxina-web=Faro de Vigo|data=2022-11-19|data-acceso=2023-06-10|lingua=es|nome=David|apelidos=García}}</ref> Na súa primeira edición recibiu un total de 52 obras pictóricas, das que 13 foron finalistas. == Gañadores == 2023: António Bahia.<ref>{{Cita web|título=El artista portugués António Bahia gana el I Certame de Pintura Otero Baena de Bueu|url=https://www.farodevigo.es/o-morrazo/2023/06/09/antonio-bahia-gana-premio-otero-baena-88517691.html|páxina-web=Faro de Vigo|data=2023-06-09|data-acceso=2023-06-10|lingua=es|nome=David|apelidos=García}}</ref> == Notas == {{Listaref}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Premios de arte de Galicia|Otero Baena]] [[Categoría:Bueu]] [[Categoría:Pintura de Galicia]] ieda34ujb8kgm4c82n051x53sd2vdx1 0 598536 7108243 6416962 2025-06-27T13:20:05Z Autopistero20502020 127649 7108243 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|A Seca}} {{Lugar |nome = A Seca |imaxe = |lenda = |parroquia = Padróns |concello = Ponteareas |ano = 2022 |poboación = 89 }} '''A Seca''' é un lugar da [[parroquia civil|parroquia]] de [[Padróns, Ponteareas|Padróns]], do concello [[Pontevedra|pontevedrés]] de [[Ponteareas]], na [[comarca do Condado]].<ref>{{Cita web|url=https://www.xunta.gal/nomenclator|título=Lugares da parroquia de Padróns, Ponteareas|editor=[[Nomenclátor]] de Galicia. Busca directa|dataacceso=18 de maio de 2023}}</ref> Segundo o [[Instituto Galego de Estatística|IGE]],<ref name="IGE">{{Cita web|url= https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator/nomenclator.jsp |título= IGE - Nomenclátor estatístico de Galicia |editor= IGE|lingua= [[Lingua galega|galego]]|data-acceso= 26 de febreiro de 2023}}</ref> en [[2022]] tiña 89 habitantes (39 [[home]]s e 50 [[muller]]es). == Lugares e parroquias == === Lugares de Padróns === {{Lp Padróns}} === Parroquias de Ponteareas === {{Ponteareas}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Ponteareas]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Seca, A}} [[Categoría:Lugares de Ponteareas]] 5l8ka0m8o4cny5pxrn7bx3ex7boafzq 0 598537 7108444 6416963 2025-06-27T15:22:55Z Autopistero20502020 127649 7108444 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|A Serra}} {{Lugar |nome = A Serra |imaxe = |lenda = |parroquia = Padróns |concello = Ponteareas |ano = 2022 |poboación = 47 }} '''A Serra''' é un lugar da [[parroquia civil|parroquia]] de [[Padróns, Ponteareas|Padróns]], do concello [[Pontevedra|pontevedrés]] de [[Ponteareas]], na [[comarca do Condado]].<ref>{{Cita web|url=https://www.xunta.gal/nomenclator|título=Lugares da parroquia de Padróns, Ponteareas|editor=[[Nomenclátor]] de Galicia. Busca directa|dataacceso=18 de maio de 2023}}</ref> Segundo o [[Instituto Galego de Estatística|IGE]],<ref name="IGE">{{Cita web|url= https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator/nomenclator.jsp |título= IGE - Nomenclátor estatístico de Galicia |editor= IGE|lingua= [[Lingua galega|galego]]|data-acceso= 26 de febreiro de 2023}}</ref> en [[2022]] tiña 47 habitantes (25 [[home]]s e 22 [[muller]]es). == Lugares e parroquias == === Lugares de Padróns === {{Lp Padróns}} === Parroquias de Ponteareas === {{Ponteareas}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Ponteareas]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Serra, A}} [[Categoría:Lugares de Ponteareas]] ewthxge8vcr80tg8fcq5yalazh6p2r0 0 601060 7109210 7064232 2025-06-28T06:45:04Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109210 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} [[Ficheiro:Pinochet en Historia Política BCN.JPG|250px|miniatura|O [[Comandante en xefe do Exército de Chile|xeneral]] [[Augusto Pinochet]], líder da [[ditadura militar]], durante un discurso.]] A '''ditadura militar de Chile''', tamén chamada '''Réxime Militar''',<ref>{{cita noticia|apelido=Fernández|nome=Oriana|título=¿"Dictadura" o "régimen" militar? Connotados historiadores entran a la polémica por cambio en los textos escolares|url=http://www.lasegunda.com/noticias/nacional/2012/01/710639/dictadura-o-regimen-militar-connotados-historiadores-entran-a-la-polemica-por-cambio-en-los-textos-escolares|data=5 de xaneiro de 2012|dataacceso=19 de outubro de 2017|xornal=[[La Segunda]]|editorial=|localización=|páxina=|número=}}</ref> foi o [[Ditadura militar|réxime ditatorial]] militar estabelecido en [[Chile]] entre o [[11 de setembro]] de [[1973]] e o [[11 de marzo]] de [[1990]], e por extensión coñécese así ao [[Historia de Chile|período da historia chilena]] en que devandita ditadura estivo vixente. Este período comezou co [[Golpe de estado do 11 de setembro de 1973|golpe de estado]] que derrocou o goberno democrático do [[presidente de Chile|presidente]] [[Salvador Allende]]. As [[Forzas Armadas de Chile|forzas armadas]] e [[Forzas de Orde e Seguridade de Chile|de orde]] estabeleceron unha [[Xunta de Goberno de Chile (1973-1990)|Xunta Militar de Goberno]] presidida polo [[Comandante en xefe do Exército de Chile|comandante en xefe]] do [[Exército de Chile|Exército]], [[Augusto Pinochet]], quen se convertería no líder da ditadura durante toda a súa extensión. O resto da Xunta estivo conformada nos seus primeiros anos por [[José Toribio Merino]], [[Gustavo Leigh]] e [[César Mendoza]], en representación da [[Armada de Chile|Armada]], a [[Forza Aérea de Chile|Forza Aérea]] e [[Carabineros de Chile|Carabineros]] respectivamente. Aínda que orixinalmente tivo un neto [[goberno militar|carácter militar]], co paso dos anos foron incorporándose colaboradores civís ao goberno. O [[Forma de goberno|novo réxime]] caracterizouse por un modelo [[autoritarismo|autoritario]], estabelecido sobre [[Pinochetismo|principios]] emanados da [[ultradereita]], tales como o [[anticomunismo]], a prohibición legal dos [[Partido político|partidos políticos]] (até 1987),<ref>{{cita web|url=http://elpais.com/diario/1987/01/16/internacional/537750015_850215.html|título=La Junta Militar chilena autoriza los partidos políticos, excepto los marxistas|dataacceso=12 de outubro de 2015|data=16 de xaneiro de 1987|obra=[[El País]]}}</ref> a prohibición dos [[sindicato]]s, a limitación da [[liberdade de expresión]], a disolución do [[Congreso Nacional de Chile|Congreso Nacional]] (substituído por unha [[Xunta de Goberno de Chile (1973-1990)|Xunta Militar de Goberno]]) e a carencia de [[democracia]].<ref>Fermandois, Joaquín, ''Mundo y fin de mundo, Chile en la política mundial 1900-2004'', 2005, p.397-400</ref> O anterior reflectiouse nas sistemáticas violacións dos [[dereitos humanos]] cometidas pola ditadura,<ref name=repetida_1>{{cita Harvard|Vial|2002|pp=236–239|sp=sí}}</ref><ref name="#1">{{cita libro|autor=Correa y otros|ano=2002|título=Historia del siglo XX chileno|páxinas=p. 280-283}}</ref> rexistrándose cando menos 28&nbsp;259 vítimas de [[Preso político|prisión política]] e [[tortura]],<ref>{{cita web|título=Nómina de personas reconocidas como víctimas|url=http://www.indh.cl/wp-content/uploads/2010/10/nomina.pdf|dataacceso=5 de xaneiro de 2012|autor=Comisión Nacional sobre Prisión Política y Tortura|cita=nominavalech|data-arquivo=08 de decembro de 2012|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20121208182743/http://www.indh.cl/wp-content/uploads/2010/10/nomina.pdf|url-morta=yes}}</ref><ref>{{cita web|título=Informe de la Comisión Presidencial Asesora para la Calificación de Detenidos Desaparecidos, Ejecutados Políticos y Víctimas de Prisión Política y Tortura|url=http://www.indh.cl/wp-content/uploads/2011/10/Informe2011.pdf|dataacceso=5 de xaneiro de 2012|autor=Instituto Nacional de Derechos Humanos|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150924035541/http://www.indh.cl/wp-content/uploads/2011/10/Informe2011.pdf|dataarquivo=24 de setembro de 2015}}</ref> 2298 executados e 1209 [[Detido desaparecido|detidos desaparecidos]].<ref>{{cita web|título=Informe - Tomo 2|url=http://www.indh.cl/wp-content/uploads/2010/10/tomo2.zip|dataacceso=5 de xaneiro de 2012|autor=Comisión Nacional de Verdad y Reconciliación|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150924034538/http://www.indh.cl/wp-content/uploads/2010/10/tomo2.zip|dataarquivo=24 de setembro de 2015}}</ref> Sumado ao anterior, a medida sancionatoria que afectou ao maior número de opositores foi o exilio político, con máis de 200&nbsp;000 persoas en total (expulsados e autoexiliados) coas súas familias, o que representou o meirande movemento emigratorio na historia do país.<ref name="SchiavonDurand2014">{{cita libro|autor1=Jorge A. Schiavon|autor2=Jorge Durand|título=Perspectivas migratorias: Un análisis interdisciplinario de la migración internacional|url=http://books.google.com/books?id=qcNTBAAAQBAJ&pg=PT22|data=21 de agosto de 2014|editorial=Centro de Investigación y Docencia Económicas|isbn=978-607-7843-07-8|páxinas=22}}</ref> Durante este tempo, Chile experimentou unha notoria transformación económica, social e cultural. No estritamente económico, significou unha mudanza radical de orientación do papel do estado, dun rol produtor e interventor a un de tipo subsidiario, inspirado nas doutrinas económicas [[Neoliberalismo|neoliberais]]. No social, significou o dominio sen contrapeso dos sectores empresariais, o aumento sostido da [[desigualdade de ingreso]],<ref>{{cita web|título=Distribución de Ingresos en Chile: 1958 – 2001|url=http://www.econ.uchile.cl/uploads/publicacion/84039632-4684-4c2e-8a54-49475e2e3edb.pdf|dataacceso=5 de xaneiro de 2012|autor=Larrañaga, Osvaldo|data=outubro de 2011|cita=desigualdad}}</ref><ref>{{cita web|título=Cambios socioeconómicos a partir de la década del ´70: los casos de Argentina y Chile|url=https://www.scribd.com/document/95021438/Schteingart-Daniel-Cambios-socioeconomicos-a-partir-de-la-decada-del-70-los-casos-de-Argentina-y-Chile|dataacceso=14 de novembro de 2023|autor=Schteingart, Daniel|data=2008}}</ref> xunto cun incremento na precariedade e inestabilidade laboral dos sectores asalariados. No cultural, deu lugar ao denominado «apagón cultural», caracterizado pola represión e [[Censura en Chile|censura]] de certas manifestacións culturais consideradas contrarias aá liña oficial.<ref>{{cita web|url=http://lanic.utexas.edu/project/etext/llilas/cpa/spring03/culturaypaz/navarro.pdf|autor=Navarro Ceardi, Arturo|título=Cultura, televisión y violencia en América Latina (El caso chileno)}}</ref> En [[1980]], logo dun [[Plebiscito nacional de Chile de 1980|irregular plebiscito]],<ref name = "gallardo">{{cita web |url=http://books.google.com.ar/books?id=nTbvAQAAQBAJ&pg=PA70&dq=plebiscito+1980+irregular&hl=es-419&sa=X&ei=ZQhkVJ_EB8vooASbtIGYCQ&redir_esc=y#v=onepage&q=plebiscito%201980%20irregular&f=false |título=Sistema político: partidos y marcos institucionales |dataacceso=12 de novembro de 2014|autor= Mayarí Castillo Gallardo|data= 2009|obra=Identidades políticas. Trayectorias y cambios en el caso chileno}}</ref><ref name = "vega">{{cita web |url=http://books.google.com.ar/books?id=RHwaAAAAYAAJ&q=plebiscito+1980+irregular&dq=plebiscito+1980+irregular&hl=es-419&sa=X&ei=ZQhkVJ_EB8vooASbtIGYCQ&redir_esc=y |título=Estado militar y transición democrática en Chile|dataacceso=12 de novembro de 2014|autor=Luis Vega|data=1991|obra=Estado militar y transición democrática en Chile}}</ref> foi aprobada unha [[Constitución de Chile|nova constitución]] na cal Pinochet reafirmou o seu cargo como [[Presidente de Chile|Presidente da República]], mentres a Xunta de Goberno se limitaba ao poder lexislativo. O texto constitucional estabeleceu tamén unha serie de disposicións que, finalmente, permitirían o retorno á democracia como consecuencia do resultado do [[Plebiscito nacional de Chile de 1988|plebiscito]] do [[5 de outubro]] de [[1988]]. En devandito referendo, o pobo chileno denegoulle a Pinochet un novo mandato e, en consecuencia, celebráronse [[Elección presidencial de Chile de 1989|eleccións presidenciais democráticas o ano seguinte]]. A ditadura militar acabou en 1990 coa entrega de mando de Augusto Pinochet ao novo presidente [[Patricio Aylwin]], comezando así un novo período histórico coñecido como [[Transición á democracia en Chile|Transición á democracia]]. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Transición á democracia en Chile]] * [[Pinochetismo]] === Bibliografía === {{refbegin|26em}} * {{cita libro|autor=Barros, Robert|título=La Junta Militar Pinochet y la Constitución|ano=1980|editorial=Santiago de Chile: Editorial Sudamericana|isbn = 956-262-248-7}} * {{cita libro|autor=Cavallo, Ascanio; Salazar, Manuel y Sepúlveda, Óscar|título=La Historia Oculta del Régimen Militar|ano=1998|editorial=Santiago de Chile: Editorial Sudamericana|isbn = 956-262-061-1}} * {{cita libro|autor=[[Joaquín Fermandois|Fermandois, Joaquín]]|título=Mundo y Fin de Mundo, Chile en la política mundial 1900-2004|url=https://archive.org/details/mundoyfindemundo0000ferm|ano=2005|editorial=Santiago de Chile: Ediciones Universidad Católica|isbn = 956-14-0812-0}} * {{cita libro|autor=Sofía Correa; Consuelo Figueroa; Alfredo Jocelyn-Holt; Claudio Rolle; Manuel Vicuña.|título=La Historia del siglo XX chileno|url=https://archive.org/details/historiadelsiglo0000unse|ano=2001|editorial=Santiago de Chile: Editorial Sudamericana|isbn = 956-262-144-8}} * Fernández Fernández, D.: ''Historia de la Iglesia Católica en Santiago de Chile desde el Concilio Vaticano II hasta la actualidad: el testimonio oral como fuente.'' Universidad de Cádiz, 1995. * Fernández Fernández, D.: ''La "Iglesia" que resistió a Pinochet. Historia, desde la fuente oral, del Chile que no puede olvidarse.'' Madrid: IEPALA, 1996. * {{cita libro|autor=Huneeus, Carlos|título=El Régimen de Pinochet|ano=2000|editorial=Santiago de Chile: Editorial Sudamericana|isbn = 956-262-126-X}} * {{cita libro|autor=Katz, Claudel|título=Chile Bajo Pinochet|editorial=Anagrama|isbn = 84-339-2537-7}} * {{cita libro|apelidos=Kornbluh|nome=Peter|ligazónautor=Peter Kornbluh|capítulo=Chile and the United States: Declassified Documents Relating to the Military Coup, September 11, 1973|título=National Security Archive Electronic Briefing Book No. 8|localización=Washington|editorial=National Security Council|url=http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB8/nsaebb8i.htm|ano=2011|dataacceso=10 de setembro de 2013}} * {{cita libro|apelidos=Verdugo|nome=Patricia|ligazónautor=Patricia Verdugo|título=Allende: Cómo la Casa Blanca preparó su muerte|url=http://www.salvador-allende.cl/Biblioteca/verdugo.pdf|editorial=Catalonia|localización=Santiago|isbn=978-956-8303-00-6|ano=2008|dataacceso=9 de xaneiro de 2012|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120206122516/http://www.salvador-allende.cl/Biblioteca/verdugo.pdf|dataarquivo=6 de febreiro de 2012}} * {{cita libro|autor=[[Gonzalo Vial|Vial, Gonzalo]]|título=Pinochet La Biografía|ano=2002|editorial=Santiago de Chile: El Mercurio - Aguilar|isbn = 956-239-234-1}} {{Refend}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Ditaduras militares]] [[Categoría:Historia de Chile]] iwhxsmsvz1uvutw0q34y031yffzjgg2 0 602487 7108384 6689678 2025-06-27T14:52:45Z Vitoriaogando 75439 7108384 wikitext text/x-wiki {{Chembox |Verifiedfields = changed |Watchedfields = changed |verifiedrevid = 411004179 |Name = 1-Butanol |ImageFileL1 = 1-Butanol skeletal.svg |ImageNameL1 = Fórmula esquelética do n-butanol |ImageFileR1 = Butan-1-ol-3D-vdW.png |ImageNameR1 = Modelo de recheo de espazos do n-butanol |ImageFile2 = Butan-1-ol Lewis.svg |ImageSize2 = 121 |ImageName2 = Fórmula esquelética do n-butanol con todos os hidróxenos explícitos engadidos |OtherNames = ''n''-Butanol<br />Alcohol ''n''-butílico<br />Hidróxido ''n''-butílico<br />''n''-Propilcarbinol<br />''n''-Propilmetanol<br />1-Hidroxibutano<br />Metilolpropano<br />'''PIN:''' Butan-1-ol<ref>{{Cite web|title = 1-Butanol - Compound Summary|url = https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/summary/summary.cgi?cid=263&loc=ec_rcs|work = The PubChem Project|location = USA|publisher = National Center of Biotechnology Information}}</ref> |Section1 = {{Chembox Identifiers |CASNo = 71-36-3 |PubChem = 263 |ChemSpiderID = 258 |UNII = 8PJ61P6TS3 |EINECS = 200-751-6 |UNNumber = 1120 |DrugBank = DB02145 |KEGG = D03200 |MeSHName = 1-Butanol |ChEBI = 28885 |ChEMBL = 14245 |RTECS = EO1400000 |Beilstein = 969148 |Gmelin = 25753 |3DMet = B00907 |SMILES = OCCCC |StdInChI = 1S/C4H10O/c1-2-3-4-5/h5H,2-4H2,1H3 |InChI = 1/C4H10O/c1-2-3-4-5/h5H,2-4H2,1H3 |StdInChIKey = LRHPLDYGYMQRHN-UHFFFAOYSA-N }} |Section2 = {{Chembox Properties |C=4 | H=10 | O=1 |Appearance = Líquido incoloro refrinxente |Odor = a [[banana]],<ref>[n-Butanol Product Information, The Dow Chemical Company, Form No. 327-00014-1001, page 1]</ref> áspero, alcohólico e doce |Density = 0,81 g/cm³ |MeltingPtC = −89,8 |BoilingPtC = 117,7 |Solubility = 73 g/L a 25&nbsp;°C |SolubleOther = moi soluble en [[acetona]] <br> miscible con [[etanol]], [[etil éter]] |LogP = 0.839 |RefractIndex = 1,3993 (20&nbsp;°C) |Viscosity = 2,573 mPa·s (a 25&nbsp;°C) <ref>{{cite journal | last1 = Dubey | first1 = Gyan | year = 2008 | title = Study of densities, viscosities, and speeds of sound of binary liquid mixtures of butan-1-ol with n-alkanes (C6, C8, and C10) at T = (298.15, 303.15, and 308.15) K | journal = The Journal of Chemical Thermodynamics | volume = 40 | issue = 2 | pages = 309–320 | doi = 10.1016/j.jct.2007.05.016 }}</ref> |Dipole = 1,66 D |pKa = 16,10 |VaporPressure = 0,58 kPa (20&nbsp;°C) ILO International Chemical Safety Cards (ICSC) |MagSus = −56,536·10⁻⁶ cm³/mol }} |Section3 = {{Chembox Thermochemistry |DeltaHf = −328(4) kJ/mol |DeltaHc = −2670(20) kJ/mol |Entropy = 225,7 J/(K·mol) }} |Section4 = {{Chembox Hazards |ExternalSDS = [http://www.inchem.org/documents/icsc/icsc/eics0111.htm ICSC 0111] |GHSPictograms = {{GHS02}}{{GHS05}}{{GHS07}} |NFPA-H = 1 |NFPA-F = 3 |NFPA-R = 0 |FlashPtC = 35 |AutoignitionPtC = 343 |ExploLimits = 1.45–11.25% |LD50 = 790 mg/kg (rat, oral) |IDLH = 1400 ppm<ref name=PGCH/> |REL = C 50 ppm (150 mg/m³) [pel]<ref name=PGCH>{{PGCH|0076}}</ref> |LC50 = 9221 ppm (mamífero)<br/>8000 ppm (rata, 4 [[hora|h]])<ref name=IDLH>{{IDLH|71363|N-butyl alcohol}}</ref> |LDLo = 3484 mg/kg (coello, oral)<br/>790 mg/kg (rata, oral)<br/>1700 mg/kg (can, oral)<ref name=IDLH/> }} |Section5 = {{Chembox Related |OtherCpds = [[Butanetiol]]<br/>[[N-Butilamina|''n''-Butilamina]]<br/>[[Dietil éter]]<br/>[[Pentano]] }} }} O '''1-butanol''', tamén chamado '''butan-1-ol''' ou '''''n''-butanol''', é un [[alcohol]] primario coa [[fórmula química]] C₄H₉OH e unha estrutura lineal. Son [[isómero]]s do 1-butanol o [[isobutanol]], o [[butan-2-ol]] e o [[ter-butanol|''ter''-butanol]]. O termo sen máis modificacións [[butanol]] adoita referirse ao isómero de cadea recta 1-butanol. O 1-butanol aparece na natureza como un produto menor da [[fermentación etanólica]] de [[azucre]]s e outros [[sacárido]]s<ref>{{cita publicación periódica | last1 = Hazelwood | first1 = Lucie A. | last2 = Daran | first2 = Jean-Marc | last3 = van Maris | first3 = Antonius J. A. | last4 = Pronk | first4 = Jack T. | last5 = Dickinson | first5 = J. Richard | title = The Ehrlich pathway for fusel alcohol production: a century of research on ''Saccharomyces cerevisiae'' metabolism | url = https://archive.org/details/sim_applied-and-environmental-microbiology_2008-04_74_8/page/2259 | journal = Appl. Environ. Microbiol. | volume = 74 | issue = 8 | pages = 2259–66 | year = 2008 | pmid = 18281432 | pmc = 2293160 | doi = 10.1128/AEM.02625-07 | bibcode = 2008ApEnM..74.2259H }}.</ref> e está presente en moitos alimentos e bebidas.<ref name="EHC">{{EHC-ref | id = 65 | name = Butanols: four isomers | date = 1987 | isbn = 92-4-154265-9}}</ref><ref name="SIDS">{{SIDS-ref | name = ''n''-Butanol | id = 71363 | date = abril 2005}}.</ref> Tamén é un aromatizante artificial permitido nalgúns países, como EUA,<ref>21 C.F.R. § 172.515; 42 FR 14491, 15 de marzo de 1977, emendado.</ref> usado en manteigas, cremas, froitas, ron, whisky, xeados, caramelos, bolería e refrescos.<ref>{{cita publicación periódica | last1 = Hall | first1 = R. L. | last2 = Oser | first2 = B. L. | year = 1965 | title = Recent progress in the consideration of flavouring ingredients under the food additives amendment. III. Gras substances | journal = Food Technol. | page = 151}}, citado en {{EHC-ref | id = 65 | name = Butanols: four isomers | date = 1987 | isbn = 92-4-154265-9}}.</ref> Tamén se usa nunha ampla variedade de produtos de consumo non alimentarios.<ref name="EHC"/> Non figura na lista de aditivos alimentarios permitidos na [[Unión Europea]]<ref>Universidade de Granada [http://histolii.ugr.es/EuroE/NumerosE.pdf Lista de los aditivos alimentarios permitidos actualmente en la Unión Europea y sus números E] (2010)</ref> e está na lista positiva da regulación da Unión Europea 10/2011 para plásticos que están en contacto con alimentos.<ref>Unión Europea [https://www.boe.es/doue/2011/012/L00001-00089.pdf Reglamento 10/2011 da Comisión]</ref><ref>Merck [https://www.sigmaaldrich.com/ES/es/product/sial/19422 1-butanol]</ref> O amplo uso do 1-butanol como intermediario industrial, especialmente para a produción de [[acetato de butilo]] (que el mesmo é un aromatizante e solvente industrial). É un composto [[petroquímico]] derivado do [[propileno]]. A produción estimada en 1997 era: Estados Unidos 784,000&nbsp;toneladas; Europa occidental 575,000&nbsp;toneladas; Xapón 225,000&nbsp;toneladas.<ref name="SIDS"/> == Produción == Desde a década de 1950, a maioría dot 1-butanol prodúcese por [[hidroformilación]] do [[propeno]] (proceso oxo) para formar preferencialmente o [[butiraldehido]] ''n''-butanal. A catálise típica baséase no [[cobalto]] e o [[rodio]]. O butiraldehido é despois [[hidroxenación|hidroxenado]] para producir butanol. [[Ficheiro:Propen_Hydroformylierung_zu_Butanol.svg|center]] Un segundo método para producir butanol é pola [[reacción de Reppe]] do propileno con [[monóxido de carbono|CO]] e [[auga]]:<ref name=Ull>{{Ullmann | first1 = Heinz-Dieter | last1 = Hahn | first2 = Georg | last2 = Dämbkes | first3 = Norbert | last3 = Rupprich | title = Butanols|doi = 10.1002/14356007.a04_463|year=2005}}.</ref> :CH₃CH=CH₂ + H₂O + 2 CO → CH₃CH₂CH₂CH₂OH + CO₂ En épocas anteriores, o butanol preparábase a partir do [[crotonaldehido]], que pode obterse do [[acetaldehido]]. O butanol pode tamén producirse por [[fermentación]] bacteriana de [[biomasa]]. Antes da década de 1950 utilizábase ''[[Clostridium acetobutylicum]]'' en [[fermentación industrial]] para producir butanol. Investigacións feitas nas pasadas décadas mostraron os resultados que se obtiñan con outros organismos que poden producir butanol por fermentación. O butanol pode producirse por hidroxenación do [[furano]] con catálise con [[paladio]] ou [[platino]] a alta temperatura e alta presión.<ref>Shengguang Wang , Vassili Vorotnikov, Dionisios G. Vlachos. A DFT study of furan hydrogenation and ring opening on Pd(111). Green Chem., 2014, 16, 736-747. DOI 10.1039/C3GC41183D [https://pubs.rsc.org/en/content/articlehtml/2014/gc/c3gc41183d]</ref> == Uso industrial == A produción de [[verniz|vernices]] supón o 85% do uso do 1-butanol. É un solvente moi utilizado, por exemplo para a [[nitrocelulosa]]. Diversos derivados do butanol utilízanse como solventes, como o [[butoxietanol]] ou [[acetato de butilo]]. Moitos [[plastificante]]s están baseados en ésteres butilo, por exemplo o [[ftalato de dibutilo]]. O [[monómero]] [[acrilato de butilo]] utilízase para producir [[polímero]]s. É o precursor das [[n-butilamina]]s.<ref name=Ull/> === Biocombustible === O 1-butanol propúxose como substituto ao [[gasóleo]] para [[diésel]] e para a [[gasolina]]. É producido en pequenas cantidades en case todas as [[Fermentación (bioquímica)|fermentacións]] ([[combustible fusel]]). O ''[[Clostridium]]'' produce moito maior rendemento de butanol. Están a facerse investigacións para incrementar o rendemento de biobutanol a partir de biomasa. O butanol é considerado como un potencial [[biocombustible]] ([[combustible butanol]]). O butanol ao 85% pode utilizarse en coches deseñados para gasolina sen necesidade de facer cambios no motor (a diferenza do [[etanol]] ao 85%), e proporciona máis enerxía por un mesmo volume que o etanol, case tanto coma a gasolina. Por tanto, un vehículo que use butanol tería un consumo de combustible máis comparable ao da gasolina que ao do etanol. O butanol pode tamén engadirse ao combustible para diésel para reducir as emisións de [[feluxe]].<ref>{{cite journal|author=Antoni, D.|author2=Zverlov, V.|author3=Schwarz, W. H.|year=2007|title=Biofuels from Microbes|journal=Applied Microbiology and Biotechnology|volume=77|issue=1|pages=23–35|doi=10.1007/s00253-007-1163-x|pmid=17891391}}</ref> A produción ou nalgúns casos o uso das seguintes substancias pode causar unha exposición ao 1-butanol: [[coiro sintético]], [[butil éster]]es, [[cola de caucho]], tinguiduras, esencias de froitas, lacas, película de cine e de fotografía, chubasqueiros, perfumes, plásticos de [[piroxilina]], [[raión]], cristais de seguridade, verniz de [[goma laca]] e teas impermeables.<ref name="EHC"/> == Distribución na natureza == O butan-1-ol aparece de forma natural como resultado da fermentación de [[carbohidrato]]s en varias [[bebida alcohólica|bebidas alcohólicas]], como [[cervexa]],<ref>{{cita publicación periódica | last = Bonte | first = W. | year = 1979 | title = Congener substances in German and foreign beers | journal = Blutalkohol | volume = 16 | pages = 108–24}}, cited in {{EHC-ref | id = 65 | name = Butanols: four isomers | date = 1987 | isbn = 92-4-154265-9}}.</ref> [[brandy]] de uvas,<ref>{{cita publicación periódica | last1 = Schreier | first1 = Peter | last2 = Drawert | first2 = Friedrich | last3 = Winkler | first3 = Friedrich | year = 1979 | title = Composition of neutral volatile constituents in grape brandies | journal = J. Agric. Food Chem. | volume = 27 | issue = 2 | pages = 365–72| doi = 10.1021/jf60222a031}}.</ref> [[viño]],<ref>{{cita publicación periódica | last = Bonte | first = W. | year = 1978 | title = Congener content of wine and similar beverages | journal = Blutalkohol | volume = 15 | pages = 392–404}}, citado en {{EHC-ref | id = 65 | name = Butanols: four isomers | date = 1987 | isbn = 92-4-154265-9}}.</ref> e [[whisky]].<ref>{{cita publicación periódica | last1 = Postel | first1 = W. | last2 = Adam | first2 = L. | year = 1978 | title = Gas chromatographic characterization of whiskey. III. Irish whiskey | journal = Branntweinwirtschaft | volume = 118 | pages = 404–7}}, citdo en {{EHC-ref | id = 65 | name = Butanols: four isomers | date = 1987 | isbn = 92-4-154265-9}}.</ref> Detectouse nos volátiles do [[lúpulo]],<ref>{{cita publicación periódica | last1 = Tressl | first1 = Roland | last2 = Friese | first2 = Lothar | last3 = Fendesack | first3 = Friedrich | last4 = Koeppler | first4 = Hans | year = 1978 | title = Studies of the volatile composition of hops during storage | journal = J. Agric. Food Chem. | volume = 26 | issue = 6 | pages = 1426–30 | doi = 10.1021/jf60220a036}}.</ref> froito de ''[[Artocarpus heterophyllus]]'',<ref>{{cita publicación periódica | last1 = Swords | first1 = G. | last2 = Bobbio | first2 = P. A. | last3 = Hunter | first3 = G. L. K. | year = 1978 | title = Volatile constituents of jack fruit (''Arthocarpus heterophyllus'') | journal = J. Food Sci. | volume = 43 | issue = 2 | pages = 639–40 | doi = 10.1111/j.1365-2621.1978.tb02375.x}}.</ref> [[leite]] tratado con calor,<ref>{{cita publicación periódica | last1 = Jaddou | first1 = Haytham A. | last2 = Pavey | first2 = John A. | last3 = Manning | first3 = Donald J. | year = 1978 | title = Chemical analysis of flavor volatiles in heat-treated milks | url = https://archive.org/details/sim_journal-of-dairy-research_1978-10_45_3/page/391 | journal = J. Dairy Res. | volume = 45 | issue = 3 | pages = 391–403 | doi = 10.1017/S0022029900016617 }}.</ref> [[melón]] da variedade musk,<ref>{{cita publicación periódica | last1 = Yabumoto | first1 = K. | last2 = Yamaguchi | first2 = M. | last3 = Jennings | first3 = W. G. | year = 1978 | title = Production of volatile compounds by Muskmelon, ''Cucumis melo'' | journal = Food Chem. | volume = 3 | issue = 1 | pages = 7–16 | doi = 10.1016/0308-8146(78)90042-0}}.</ref> [[queixo]],<ref>{{cita publicación periódica | last1 = Dumont | first1 = Jean Pierre | last2 = Adda | first2 = Jacques | year = 1978 | title = Occurrence of sesquiterpones in mountain cheese volatiles | journal = J. Agric. Food Chem. | volume = 26 | issue = 2 | pages = 364–67 | doi = 10.1021/jf60216a037}}.</ref> sementes de ''[[Vigna unguiculata]]'',<ref>{{cita publicación periódica | last1 = Fisher | first1 = Gordon S. | last2 = Legendre | first2 = Michael G. | last3 = Lovgren | first3 = Norman V. | last4 = Schuller | first4 = Walter H. | last5 = Wells | first5 = John A. | year = 1979 | title = Volatile constituents of southernpea seed [''Vigna unguiculata'' (L.) Walp.] | journal = J. Agric. Food Chem. | volume = 27 | issue = 1 | pages = 7–11 | doi = 10.1021/jf60221a040}}.</ref> e [[arroz]] cocido.<ref>{{cita publicación periódica | last1 = Yajima | first1 = Izumi | last2 = Yanai | first2 = Tetsuya | last3 = Nakamura | first3 = Mikio | last4 = Sakakibara | first4 = Hidemasa | last5 = Habu | first5 = Tsutomu | year = 1978 | title = Volatile flavor components of cooked rice | journal = Agric. Biol. Chem. | volume = 42 | issue = 6 | pages = 1229–33 | url = https://www.jstage.jst.go.jp/article/bbb1961/42/6/42_6_1229/_pdf/-char/en | doi = 10.1271/bbb1961.42.1229 }}.</ref> O 1-butanol tamén se forma durante a fritura profunda con aceite de millo, aceite de semente de algodón, [[trilinoleína]] e [[trioleína]].<ref>{{cita publicación periódica | last1 = Chang | first1 = S. S. | last2 = Peterson | first2 = K. J. | last3 = Ho | first3 = C. | year = 1978 | title = Chemical reactions involved in the deep-fat frying of foods | url = https://archive.org/details/sim_jaocs-journal-of-the-american-oil-chemists-society_1978-10_55_10/page/718 | journal = J. Am. Oil Chem. Soc. | volume = 55 | issue = 10 | pages = 718–27| doi = 10.1007/BF02665369 | pmid = 730972 }}, citado en {{EHC-ref | id = 65 | name = Butanols: four isomers | date = 1987 | isbn = 92-4-154265-9}}.</ref> O butan-1-ol é un dos "[[alcohol fusel|alcohois fusel]]" (do alemán "licor malo"), que son alcohois que teñen máis de dous átomos de carbonos e unha solubilidade significativa en auga.<ref>{{Cite journal |last1=Atsumi |first1=S. |last2=Hanai |first2=T. |last3=Liao |first3=J. C. |year=2008 |title=Non-fermentative pathways for synthesis of branched-chain higher alcohols as biofuels |journal=Nature |volume=451 |issue=7174 |pages=86–89 |doi=10.1038/nature06450 |pmid=18172501|bibcode=2008Natur.451...86A }}</ref> É un compoñente natural de moitas bebidas alcohólicas, aínda que en concentracións baixas e variables.<ref>{{cita publicación periódica |last=Woo |first=Kang-Lyung |title=Determination of low molecular weight alcohols including fusel oil in various samples by diethyl ether extraction and capillary gas chromatography |journal=J. AOAC Int. |year=2005 |volume=88 |issue=5 |pages=1419–27 |doi=10.1093/jaoac/88.5.1419 |pmid=16385992}}.</ref><ref>{{cita publicación periódica |last1=Lachenmeier |first1=Dirk W. |last2=Haupt |first2=Simone |last3=Schulz |first3=Katja |title=Defining maximum levels of higher alcohols in alcoholic beverages and surrogate alcohol products |journal=[[Regul. Toxicol. Pharmacol.]] |year=2008 |volume=50 |issue=3 |pages=313–21 |pmid=18295386 |doi=10.1016/j.yrtph.2007.12.008}}.</ref> Este alcohol, xunto con outros alcohois fusel similares, considérase responsable de [[resaca]]s graves, aínda que os experimentos en modelos animais non mostran evidencias disto.<ref>{{cita publicación periódica |last1=Hori |first1=Hisako |last2=Fujii |first2=Wataru |last3=Hatanaka |first3=Yutaka |last4=Suwa |first4=Yoshihide |title=Effects of fusel oil on animal hangover models |journal=Alcohol. Clin. Exp. Res. |year=2003 |volume=27 |issue=8 Suppl |pages=37S–41S |pmid=12960505 |doi=10.1097/01.ALC.0000078828.49740.48}}.</ref> O 1-butanol utilízase como ingrediente en aromas procesados e artificiais,<ref name="Mellan">{{cita publicación periódica | last = Mellan | first = I. | year = 1950 | title = Industrial Solvents | location = New York | publisher = Van Nostrand Reinhold | pages = 482–88}}, citado en {{EHC-ref | id = 65 | name = Butanols: four isomers | date = 1987 | isbn = 92-4-154265-9}}.</ref> e para a extracción de proteínas libres de lípidos da xema do ovo,<ref>{{cita publicación periódica | last1 = Meslar | first1 = Harry W. | last2 = White | first2 = Harold B., III | year = 1978 | title = Preparation of lipid-free protein extracts of egg yolk | journal = Anal. Biochem. | volume = 91 | issue = 1 | pages = 75–81 | doi = 10.1016/0003-2697(78)90817-5 | pmid = 9762085}}.</ref> materiais aromatizantes naturais e aceites vexetais, a produción de extracto de lúpulo para a fabricación de cervexa e como solvente para quitar pigmentos proteicos de [[concentrado de proteínas de follas]] húmido.<ref>{{cita publicación periódica | last1 = Bray | first1 = Walter J. | last2 = Humphries | first2 = Catherine | year = 1978 | title = Solvent fractionation of leaf juice to prepare green and white protein products | journal = J. Sci. Food Agric. | volume = 29 | issue = 10 | pages = 839–46 | doi = 10.1002/jsfa.2740291003}}.</ref> == Metabolismo e toxicidade == A toxicidade aguda do 1-butanol é relativamente baixa, cuns valores de [[LD50|LD₅₀]] oral de 790–4.360&nbsp;mg/kg (rata; valores comparables para o etanol son 7.000–15.000&nbsp;mg/kg).<ref name="SIDS"/><ref>{{SIDS-ref|name=Ethanol|id=64175|date=agosto de 2005}}.</ref><ref name=Ull/> Metabolízase completamente en vertebrados de maneira similar ao [[etanol]]: a [[alcohol deshidrocenase]] converte o 1-butanol en [[butiraldehido]]; este convértese entón en [[ácido butírico]] pola acción da [[aldehido deshidroxenase]]. O ácido butírico pode metabolizarse completamente a [[dióxido de carbono]] e [[auga]] pola vía da [[beta-oxidación|β-oxidación]]. Na rata, soamente se excreta pola urina o 0,03% dunha dose oral de 2.000&nbsp;mg/kg.<ref>{{cita publicación periódica |last1=Gaillard |first1=D. |last2=Derache |first2=R. |year=1965 |title=Métabilisation de différents alcools présents dans les biossons alcooliques chez le rat |journal=Trav. Soc. Pharmacol. Montpellier |volume=25 |pages=541–62}}, citado en {{EHC-ref |id=65 |name=Butanols: four isomers |date=1987 |isbn=92-4-154265-9}}.</ref> A doses subletais o 1-butanol actúa como un [[depresor]] do [[sistema nervioso central]], similar ao etanol: un estudo en ratas indicou que a potencia intoxicante do 1-butanol é unhas 6 veces maior que a do etanol, posiblemente debido á súa transformación máis lenta pola alcohol deshidroxenase.<ref>{{cita publicación periódica |last1=McCreery |first1=N. J. |last2=Hunt |first2=W. A. |year=1978 |title=Physico-chemical correlates of alcohol intoxication |journal=Neuropharmacology |volume=17 |issue=7 |pages=451–61 |doi=10.1016/0028-3908(78)90050-3 |pmid=567755 }}.</ref> === Outros perigos === O 1-butanol líquido, como é común con outros solventes orgánicos, é extremadamente irritante para os ollos; o contacto repetido coa pel pode causar irritación.<ref name="SIDS"/> Isto crese que é un efecto xenérico do [[desgraxado]]. Non se observou ningunha sensibilización da pel. A irritación das vías respiratorias ocorre soamente a concentracións moi altas (>2.400&nbsp;ppm).<ref name="Monell">{{cita publicación periódica |last1=Wysocki |first1=C. J. |last2=Dalton |first2=P. |year=1996 |title=Odor and Irritation Thresholds for 1-Butanol in Humans |publisher=Monell Chemical Senses Center |location=Philadelphia}}, citado en {{SIDS-ref |name=''n''-Butanol |id=71363 |date=April 2005}}.</ref> Cun [[punto de inflamabilidade]] de 35&nbsp;°C, o 1-butanol presenta un perigo de incendio moderado: é lixeiramente máis inflamable que o [[queroseno]] ou o combustible para diésel pero menos inflamable que moitos outros solventes orgánicos comúns. O efecto depresor sobre o [[sistema nervioso central]] (similar á intoxicación por etanol) é un perigo potencial cando se traballa co 1-butanol en espazos pechados, aínda que o limiar de olor (0,2–30&nbsp;ppm) é moito menor que a concentración á cal habería un efecto neurolóxico.<ref name="Monell"/><ref>{{cita publicación periódica |last1=Cometto-Muñiz |first1=J. Enrique |last2=Cain |first2=William S. |year=1998 |title=Trigeminal and Olfactory Sensitivity: Comparison of Modalities and Methods of Measurement |journal=Int. Arch. Occup. Environ. Health |volume=71 |issue=2 |pages=105–10 |doi=10.1007/s004200050256 |pmid=9580447 |url=http://www.escholarship.org/uc/item/52f8x48p }}.</ref> == Notas == {{listaref|2}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Combustible butanol]] === Ligazóns externas === *{{ICSC|0111|01}} *{{PGCH|0076}} *{{SIDS|name=''n''-Butanol|id=71363|date=April 2005}} *{{EHC|65|name=Butanols: four isomers}} *{{HSG|id=003|number=3|name=1-Butanol|date=1987|issn=0259-7268}} <!-- O ISBN impreso no documento é malo; isto causa un erro checksum (fallo de suma de verificación) --> {{control de autoridades}} {{DEFAULTSORT:Butanol, 1-}} [[Categoría:Solventes]] [[Categoría:Alcohois primarios]] [[Categoría:Alcanois]] f9cgji8503lwway7w3oqdg7dgz50uvo 0 604223 7108998 7055001 2025-06-27T22:47:21Z MAGHOI 15490 engado a [[Categoría:Populares]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108998 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Quinto Sertorio''', orixinalmente '''Quintus Sertorius''', nado preto do [[-126|126 a. C.]] e falecido no [[outono]] de [[-73|73 a. C.]],<ref name=":0">{{Cita libro|título=Plutarch's Sertorius: A Historical Commentary|apelidos=Konrad|nome=Christoph F.|editorial=University of North Carolina Press|ano=1994|ISBN=0-8078-2139-X|url=https://books.google.com/books?id=S-yVPY7TDUQC}}</ref> foi un [[xeneral]] e [[Estatística|estadista]] [[República Romana|romano]] que liderou unha grande [[rebelión]] contra o [[Senado romano]] na [[Península Ibérica]]. Fora un membro destacado da facción populista de [[Lucio Cornelio Cinna]] e [[Caio Mario]]. Durante os últimos anos da guerra civil do [[-83|83 a.C.]] ao [[-81|81 a.C.]], foi enviado para recuperar a Península Ibérica. Cando a súa facción perdeu a guerra, Sertorio foi [[Proscrición|proscrito]] polo ditador [[Lucio Cornelio Sila]]. Apoiado pola maioría das tribos nativas ibéricas, Sertorio usou hábilmente a [[guerra irregular]] para derrotar repetidamente a varios [[Comandante|comandantes]] enviados por Roma para sometelo. Nunca foi derrotado de forma decisiva no campo de batalla e permaneceu como unha espiña no costado do Senado ata o seu asasinato no [[-73|73 a.C.]]. O famoso [[biógrafo]] [[Pobo grego|grego]] [[Plutarco de Queronea|Plutarco]] dedicoulle a Sertorio unha das súas ''[[Bioi parallēlloi|Vidas paralelas]]''; nela emparella a Sertorio con [[Eumenes]]. Como Eumenes, Sertorio foi traizoado polos seus propios homes.<ref name=":1">{{Cita libro|título=Sertorius and the struggle for Spain|apelidos=Matyszak|nome=Philip|editorial=Pen & Sword Military|ano=2013|ISBN=978-1848847873|url=https://www.amazon.es/Sertorius-Struggle-Spain-Philip-Matyszak/dp/1848847874}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.britannica.com/biography/Quintus-Sertorius|páxina-web=britannica.com|título=Quintus Sertorius|data-acceso=2023}}</ref> == Traxectoria == Sertorio naceu en [[Nursia]] ([[Perugia]], [[Italia]]) ao redor do 126 a.C.<ref name=":0" /><ref name=":2">{{Cita libro|título=Quintus Sertorius and the Legacy of Sulla|apelidos=Spann|nome=Philip O.|editorial=University of Arkansas Press|ano=1987|ISBN=0-938626-64-7|url=https://books.google.com/books?id=rBrGNbYF_H0C}}</ref> A familia Sertorio eran [[Aristócrata|aristócratas]] menores, case con toda seguridade ''[[Cabalaría romana|Equites Romani]]'' (cabalaría romana), a clase directamente por debaixo da clase senatorial. O seu pai morreu antes de que el fose maior de idade e a súa nai, Rhae, centrouse en criar ao seu único fillo. Ela asegurouse de que recibise a mellor educación posible para un mozo da súa condición. A cambio, segundo Plutarco, afeccionouse en exceso á súa nai. Do mesmo xeito que moitos outros mozos ''domi nobiles'', Sertorio mudouse a [[Roma]] na súa adolescencia, intentando facerse grande como orador e xurista.<ref name=":1" /> Causou unha "impresión" suficiente no mozo [[Cicerón]] para merecer unha mención especial nun tratado de oratoria:<blockquote>''De todos os oradores totalmente analfabetos e bastos, ben, en realidade declamadores, eu sempre souben -e tamén podería engadir "completamente basto e rústico"- o máis rudo e listo era Q. Sertorius...''<ref>{{Cita libro|título=Brutus|apelidos=Marcus Tullius|nome=Cicero}}</ref></blockquote>Despois da súa mediocre carreira en Roma como xurista e orador, entrou no exército. A súa primeira campaña rexistrada foi baixo [[Quinto Servilio Cepión (cónsul 140 a. C.)|Quinto Servilio Cepión]] e rematou na [[batalla de Arausio]] no [[-105|105 a. C.]], onde demostrou ter moita [[coraxe]]. Servindo ao mando de [[Caio Mario]], Sertorio conseguiu espiar as tribos xermánicas errantes que derrotaran a Cepión.<ref name=":3">{{Cita libro|título=Sulla: A Dictator Reconsidered|apelidos=Telford|nome=Lynda|editorial=Pen & Sword Military|ano=2014|ISBN=978-1783030484|url=https://www.amazon.es/Sulla-Dictator-Reconsidered-Lynda-Telford/dp/1783030488}}</ref> Despois deste éxito, case con toda seguridade loitou na [[batalla de Aquae Sextiae]] (hoxe [[Aix-en-Provence]], [[Francia]]) no [[-102|102 a. C.]] na que os [[teutóns]] e os [[ambrones]] foron derrotados decisivamente. Probablemente tamén loitou na [[batalla de Vercellae]] no [[-101|101 a. C.]], onde os [[cimbros]] foron tamén derrotados, poñendo fin á invasión xermánica.<ref name=":1" /> Poucos anos despois da [[Guerra cimbria]], o mecenas de Sertorio, Caio Mario, caeu en desgraza polo seu apoio ao demagogo [[Lucio Apuleio Saturnino]] e el e Sertorio tiveron que saír de Roma por un tempo. Sertorio viaxou a [[Hispania Ulterior]] e serviu ao seu gobernador, [[Tito Didio]], como [[tribuno militar]]. Distinguiuse por sufocar unha insurrección en [[Cástulo]] e foi galardoado coa [[Coroa gramínea]].<ref>{{Cita libro|título=Vidas paralelas|ano=1879|url=https://archive.org/details/lasvidasparalel00plutgoog|nome=Lucio|apelidos=Mestrio Plutarco|capítulo=Marius}}</ref> === Guerra Social === {{Artigo principal|Guerra Social}}[[Ficheiro:Sulla Glyptothek Munich 309.jpg|miniatura|[[Lucio Cornelio Sila]]]] No [[-91|91 a. C.]], foi elixido [[cuestor]] e serviu na [[Gallia Cisalpina|Galia Cisalpina]], onde se encargou de recrutar e formar lexionarios para a [[Guerra Social]]. Durante a guerra sufriu unha ferida que lle custou un dos seus ollos.<ref name=":1" /> Sertorio utilizou as súas feridas como propaganda persoal. Estar marcado na cara tiña as súas vantaxes.<blockquote>''Outros homes, adoitaba dicir, non sempre podían levar con eles a evidencia dos seus logros heroicos. Os seus amuletos, coroas de flores e lanzas de honra deben deixarse de lado nalgúns momentos. A súa proba de valor permaneceu con el en todo momento.''<ref name=":4">{{Cita libro|título=Vidas paralelas|ano=1879|url=https://archive.org/details/lasvidasparalel00plutgoog|apelidos=Mestrio Plutarco|nome=Lucio|capítulo=Sertorius}}</ref></blockquote> Ao seu regreso a Roma presentouse como [[tribuno da plebe]], pero [[Lucio Cornelio Sila]] frustrou os seus esforzos (por razóns descoñecidas, pero probablemente porque estaba na [[Clientelismo|clientela]] de Mario, e Sila e Mario estaban en conflito), o que provocou que Sertorio se opuxese a Sila.<ref name=":3" /> Sertorio, con todo, logrou converterse en senador grazas á súa anterior cuestura. No [[-88|88 a. C.]], tras ser apartado polos seus opoñentes políticos, Sila marchou coas súas [[Lexión romana|lexións]] a Roma e tomou a capital. Vingouse dos seus inimigos e obrigou a Mario ao [[exilio]], despois Sila abandonou [[Italia (provincia romana)|Italia]] para loitar na [[Primeira Guerra Mitridática]] contra [[Mitrídates VI do Ponto]]. Despois da marcha de Sila, estalou a violencia entre os [[optimates]], dirixidos polo [[Cónsul romano|cónsul]] [[Cneo Octavio]], e os populares, dirixidos polo cónsul [[Lucio Cornelio Cinna]]. Sertorio, sendo un antigo subordinado de Mario, declarouse por Cinna e os [[populares]].<ref name=":1" /> Cando Cinna foi expulsado de Roma, el e Sertorio comezaron a recrutar ex-lexionarios e reunir o suficiente apoio para permitirlles, á súa vez, marchar sobre Roma. Aínda que para entón tiña unha moi mala opinión de Mario, consentiu o seu regreso ao entender que Mario atendía á petición de Cinna e non por vontade propia.<blockquote>''De veras? Aquí estaba a pensar que Mario decidira por si mesmo vir a Italia, e por iso estaba tentando decidir que ben podería facer. Pero resulta que non hai nada que discutir. Xa que despois de todo o convidaches, entón tes que recibilo e empregalo. Non hai dúbida sobre iso.''<ref name=":4" /></blockquote>En outubro do [[-87|87 a. C.]], Cinna marchou sobre Roma, Sertorio comandaba unha das divisións de Cinna e loitou unha batalla coas tropas comandadas por [[Cneo Pompeio Estrabón|Pompeio Estrabón]].<ref name=":5">{{Cita libro|título=Pompey the Great|apelidos=Leach|nome=John|editorial=Routledge|ano=2013|ISBN=978-0415747332|url=https://www.amazon.es/Pompey-Great-Routledge-Revivals-Leach/dp/0415747333}}</ref> Despois de que Octavio rendise Roma ás forzas de Mario, Cinna e Sertorio, Sertorio abstívose de cumprir a [[proscrición]] a que se comprometeron os seus compañeiros comandantes. Sertorio chegou a reprender a Mario e mover a Cinna á moderación.<ref name=":3" /> Despois da morte de Mario, aniquilou o exército de escravos de Mario que aínda estaba aterrorizando Roma.<ref name=":1" /> Os anos 87 e [[-84|84 a. C.]] descríbense a miúdo como gastados "esperando a Sila".<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Badian|nome=E.|data=1962|título=Waiting for Sulla|revista=Journal of Roman Studies|volume=52}}</ref> Mario morreu en xaneiro do [[-86|86 a. C.]] Cinna foi asasinado no [[-84|84 a. C.]], linchado polas súas propias tropas. É probable que Sertorio se convertese en [[pretor]] no ano da morte de Cinna.<ref name=":1" /> === Guerra Civil de Sila === {{Artigo principal|Guerra Civil de Sila}} Ao regreso de Sila de [[Oriente]] no [[-83|83 a. C.]], estalou a Segunda Guerra Civil de Sila. Sertorio, agora pretor, foi chamado a servir nos exércitos do goberno. Cando o cónsul [[Lucio Cornelio Escipión Asiático]] marchou contra Sila, Sertorio formaba parte do seu persoal. Sila chegou a [[Campania]] e atopou ao outro cónsul, [[Caio Norbano]], bloqueando o camiño a [[Capua]], [[Provincia de Caserta|Caserta]]. Na [[batalla do monte Tifata]], Sila inflixiu unha esmagadora derrota a Norbano, e Norbano perdeu seis mil dos seus homes ante os setenta de Sila.<ref name=":3" /> O vencido Norbano retirouse cos restos do seu exército a Capua. Sila foi detido na súa persecución polo avance de Escipión. Porén, Escipión non estaba disposto a arriscarse a unha batalla e comezou as negociacións. Sertorio non confiaba en Sila e aconselloulle a Escipión que forzase unha acción decisiva. En cambio, foi enviado a Norbano para explicar que un [[armisticio]] estaba en vigor e as negociacións estaban en curso. Sertorio fixo un rodeo polo seu camiño e capturou a cidade de [[Suessa]] que pasara a Sila. Cando Sila se queixou a Escipión por esta falta de confianza, devolvéronlle os seus reféns como mostra de boa fe, este comportamento fixo que as tropas de Escipión perderan a fe nel, non querendo loitar na guerra de Sila e os veteranos desertaron. Escipión e o seu fillo foron atopados nas súas tendas e leváronos a Sila, quen os soltou despois de facerlles prometer que nunca volverían loitar contra el nin volverían a reunirse con [[Carbo]].<ref name=":1" /> No [[-82|82 a. C.]], o fillo de Mario, [[Caio Mario (cónsul 82 a. C.)|Caio Mario o Mozo]], converteuse en cónsul sen ter ocupado os cargos que debería ter ocupado un candidato ao consulado, e á idade inconstitucional de 27 anos, pero isto foi ignorado. Plutarco resume os acontecementos:<blockquote>''Cinna foi asasinado contra os desexos de Sertorio, e contra a lei, o máis novo Mario tomou o consulado mentres homes [ineficaces] como Carbo, Norbano e Escipión non tiveron éxito en deter o avance de Sila sobre Roma, polo que a causa mariana estaba a ser arruinada e perdida; a covardía e a debilidade dos xenerais desempeñaron o seu papel, e a traizón fixo o resto, e non había razón para que Sertorio se quedara a ver as cousas ir de mal en peor grazas ao xuízo inferior dos homes con poder superior.''<ref name=":4" /></blockquote> === Propraetor de Hispania e Fuxitivo === [[Ficheiro:Setorius and the Example of the Horses, after Hans Holbein the Younger.jpg|miniatura|430x430px|''Sertorio e o exemplo dos cabalos'', de [[Hans Holbein o Novo]]. O debuxo ilustra o exemplo que deu Sertorio aos seus seguidores de que, da mesma maneira, a cola dun cabalo pode ser escollida pelo a pelo pero non se tira dunha soa vez, polo que as forzas máis pequenas poderían derrotar aos exércitos romanos.]]Despois de ter peleado co novo liderado popular, Sertorio foi enviado a [[Hispania romana|Hispania]] como [[propretor]], representando á facción Cinna-Mariana e a súa causa en Hispania. Cando Sertorio marchou pola cordilleira dos [[Pireneos]] topou con mal tempo e unha tribo da montaña esixiulle un tributo por permitir o seu paso. Os seus compañeiros aínda que consideraban vergonzoso ceder á extorsión, Sertorio simplemente pagou á tribo e comentou que se gañaba tempo, e que se un home tiña moito que facer, nada é máis precioso que o tempo. O gobernador das dúas provincias, [[Hispania Ulterior]] e [[Hispania Citerior]], [[Caio Valerio Flaco]] non recoñeceu a súa autoridade, pero Sertorio utilizou o seu exército para asumir o control. Despois convenceu aos xefes locais de que o aceptasen como novo gobernador e compadeceuse coa poboación reducindo os impostos. Despois de facerse co control de ambas as provincias, Sertorio buscou controlalas enviando un exército, ao mando de [[Xulio Salinator]], para fortificar o paso polos Pireneos; con todo, as forzas de Sila, baixo o mando de [[Caio Anio Lusco]], romperon despois de que Salinator fose asasinado por [[Calpurnio Lanario]], quen desertou e marchou con Sila.<ref name=":1" /> Incapaz de convencer ás tribos ibéricas de que loitasen por el, Sertorio viuse seriamente superado en número e decidiu abandonar as súas provincias. Con 3.000 dos seus seguidores máis leais fuxiu a [[Mauretania Tingitana|Mauritania]], pero foi expulsado polos veciños que non querían participar na súa rebelión. Logo entrou cunha banda de [[piratas cilicios]] que saqueaban a costa ibérica. Xuntos atacaron e tomaron as [[Pitiusas]], a máis [[meridional]] das [[illas Baleares]], que comezaron a utilizar como base. Cando isto foi informado a Anio Lusco, enviou unha frota de buques de guerra e case unha lexión completa que expulsou a Sertorio e aos seus aliados piratas das Baleares. Os piratas desertaron e foron a [[África]] para axudar a instalar ao [[Tiranía|tirano]] [[Ascalis]], un cliente local de Sila, no trono de ''Tingis'' ([[Tánxer]]). Sertorio seguiunos ata África, reuniu aos veciños nas proximidades de ''Tingis'', que estaban descontentos con Ascalis porque o vían como un monicreque de Sila, e derrotou aos homes de Ascalis e aos piratas na batalla.<ref name=":1" /> Despois de conseguir o control de ''Tingis'', Sertorio derrotou a [[Paciano]], un dos xenerais de Sila, que fora enviado para poñer a Ascalis no trono.<ref name=":1" /> Conta a lenda local que [[Anteo]], o fillo de [[Poseidón]] e [[Xea]], e o marido de [[Tinge]] que deu nome a ''Tingis'', foi enterrado en [[Mauretania Tingitana|Mauritania]]. Sertorio mandou escavar a tumba porque quería ver o corpo de Anteo, que tiña sesenta [[Cóbado (unidade de medida)|cóbados]] de tamaño (noventa [[Pé (medida)|pés]]). Segundo Plutarco, Sertorio quedou abraiado polo que viu e, despois de realizar un [[sacrificio]], encheu de novo a tumba, e despois estivo entre os que promovían as súas tradicións e honras.<ref name=":4" /> O éxito do [[África do Norte|norte de África]] gañoulle a fama e admiración do pobo de Hispania, en particular a dos belicosos [[lusitanos]] do occidente, a quen os xenerais romanos e os procónsules do partido de Sila saquearan e oprimiran. Os lusitanos, sendo ameazados de novo por un gobernador de Sila, pediron a Sertorio que fose o seu xefe de guerra. Sertorio decidiu aceptar a oferta lusitana e preparou o seu exército e a súa frota para regresar á península.<ref name=":1" /> === Guerra de Sertorio === {{Artigo principal|Guerra de Sertorio}}[[Ficheiro:(Venice) Pompey the Great, Museo Archeologico Nazionale.jpg|miniatura|[[Cneo Pompeio Magno]], copia augustea dun orixinal do [[-70|70]] - [[-60|60 a. C.]], ''[[Museo Archeologico Nazionale di Venezia]]'']] Nunha noite sen lúa do ano [[-80|80 a. C.]], Sertorio embarcou as súas forzas desde ''Tingis'' a través do [[estreito de Xibraltar]] ata Hispania. Unha pequena frota ao mando de [[Caio Aurelio Cota]] da cidade costeira de [[Mellaria]] (preto de [[Tarifa]]) intentou detelo, pero el apartounos e desembarcou o seu exército na pequena cidade pesqueira de [[Baelo Claudia]], preto das [[Columnas de Hércules]]. Despois de ser reforzado polos lusitanos marchou cara a [[Lucio Fufidio]], o gobernador romano local, coa intención de derrotalo para reforzar o seu apoio e prestixio. Na [[batalla do río Betis]], actual [[río Guadalquivir]], derrotou a Fufidio e comezou a consolidar o seu poder en Hispania.<ref name=":1" /> Valente, nobre e dotado de elocuencia, Sertorio era o home para impresionar aos guerreiros nativos, aos que organizou nun exército. Falaban del como do "novo [[Haníbal]]" ao que se parecía fisicamente (cun só ollo) e en habilidade militar; era un xeneral extraordinario que derrotou repetidamente forzas moito maiores cas súas propias. Moitos refuxiados e desertores romanos e italianos uníronse a el, e con estes e os seus voluntarios e mercenarios ibéricos e africanos derrotou por completo a varios dos xenerais de Sila (Fufidio, [[Domicio Calvino]] e, en menor medida, Torio e Manlio). No [[-77|77 a. C.]] expulsou da súa propia provincia a [[Quinto Cecilio Metelo Pío]], o procónsul de [[Hispania Ulterior]], que recibira un mando proconsular especificamente para derrotalo. No [[-76|76 a. C.]], despois de que Sertorio fora reforzado polas cincuenta e tres [[Cohorte|cohortes]] romanas de [[Marco Perperna Veiento]], o Senado romano recorreu a dar un mando extraordinario (''pro consulibus'') a [[Cneo Pompeio Magno]] para axudar a Metelo, quen estaba fallando na súa misión contra Sertorio.<ref name=":6">{{Cita libro|título=Vidas Paralelas|ano=1879|url=https://archive.org/details/lasvidasparalel00plutgoog|apelidos=Mestrio Plutarco|nome=Lucio|capítulo=Pompeio}}</ref> Pompeio recrutou un gran exército entre os veteranos de seu pai e Sila e marchou á península. Confiado no éxito, enfrontouse a Sertorio na [[batalla de Laurón]] no leste de Hispania só para sufrir unha grande derrota.<ref name=":4" /><ref name=":6" /><ref name=":1" /><ref name=":5" /> O punto de inflexión chegou no [[-75|75 a. C.]] cando Pompeio e Metelo comezaron a conseguir vitorias contra os subordinados de Sertorio. Pompeio derrotou aos legados de Sertorio [[Marco Perperna Veiento|Perperna]] e [[Caio Herenio]] na [[batalla de Valentia]] e Metelo derrotou a [[Lucio Hirtuleio]] na [[batalla de Itálica]]. Sertorio respondeu marchando contra Pompeio e case capturandoo na [[batalla de Sucro]], cun alto custo, para ser derrotado despois na [[batalla de Saguntum]], obrigándoo á defensiva e a volta a guerra de guerrillas. Aínda que Pompeio e Metelo gañaran a iniciativa, a guerra estaba lonxe de rematar, Sertorio aínda gozaba do apoio das tribos do interior.<ref name=":6" /><ref name=":5" /><ref name=":1" /> ==== Lenda do cervato branco ==== [[Ficheiro:Léon Pallière - Sertório e sua corça, 1849.jpg|miniatura|[[Léon Pallière]] - ''Sertorio e a súa corza'', [[1849]]]] Sertorio debe parte do seu éxito á súa habilidade como estadista. O seu obxectivo era construír un goberno estable en Hispania co consentimento e a cooperación do pobo, que desexaba civilizar na liña do modelo romano. Estableceu un senado de 300 membros, procedentes de emigrantes romanos (probablemente tamén algúns dos máis altos aristócratas de Hispania) e tivo un escolta hispano. Para os fillos das principais familias nativas proporcionou unha escola en ''Osca'' ([[Huesca]]), onde recibiron unha educación romana e mesmo adoptaron a vestimenta e a educación dos mozos romanos. Isto seguiu a práctica romana de tomar reféns. Ao final das súas campañas, xurdiu unha revolta dos nativos e Sertorio matou a varios dos nenos que enviara á escola en Osca, vendendo a moitos outros como escravos.<ref name=":4" /> Aínda que era estrito e severo cos seus soldados, era particularmente considerado coa xente en xeral, e facía as súas cargas o máis leves posible. Parece evidente que tiña un don peculiar para suscitar o entusiasmo das tribos nativas, e podemos entender como foi quen de utilizar o seu famoso [[Cérvidos|cervato]] branco, un agasallo dun dos indíxenas que debía comunicarlle os consellos da deusa [[Diana]], ao seu favor. [[Spano]], un dos comuneiros que vivían no país atopouse cunha [[Corzo|corza]] que intentaba escapar dos cazadores. A corza fuxiu máis rápido do que el podía perseguila, pero o animal acababa de parir un cervato de cor branca pura. Perseguiuno e colleuno. Sertorio estaba na zona, e sabíase que premiaba sobradamente a quen lle traía caza e produtos. Así que Spano deulle o cervato a Sertorio, que naquel momento só agradeceu habitualmente coma quen recibe tal agasallo. Despois dun tempo o animal fíxose tan manso e ben adestrado que chegaba cando se lle chamaba, e seguia a Sertorio nos seus paseos sen importarlle a multitude e o bullicio da vida no campamento. Finalmente, a Sertorio ocorréuselle que os nativos caían facilmente na [[superstición]], polo que comezou a darlle un significado relixioso ao cervato. Anunciou que a corza fora enviada pola deusa Diana, e afirmou solemnemente que a través da corza foiselle revelada información oculta. Axudou á idea con varios trucos; se oía falar dunha incursión inimiga no seu territorio, ou dun intento de subverter a lealdade dunha cidade, dicía que o cervato llo contara en soños e mandaría aos seus homes que se preparasen. Ou cando os seus mandos lle enviaban mensaxes de vitoria, el ocultaba o mensaxeiro e saía co cervato branco con guirlandas de celebración. Cando realizaba os sacrificios aos deuses dicía que a xente celebrase porque pronto escoitarían boas novas. Con tales estrataxemas convenceu ao pobo de que o seu poder non viña da sabedoría dun estranxeiro, senón do poder divino. Entón, a xente fíxose afín, máis manexable e disposta a axudarlle cos seus plans e, en consecuencia, o extraordinario crecemento do poder de Sertorio.<ref name=":4" /> ==== Últimos anos ==== [[Ficheiro:Dood van Quintus Sertorius, RP-P-1904-2877.jpg|miniatura|Stuart, Martinus - ''Dood van Quintus Sertorius'', [[1798]]]] Pompeio escribiu a Roma para pedir reforzos, sen os cales, dixo, el e Metelo serían expulsados de Hispania. Con estes reforzos Pompeio e Metelo nos anos [[-74|74]] e [[-73|73 a. C.]] foron gañando a vantaxe, esmagando ao seu inimigo por guerra de desgaste, tomando fortaleza tras fortaleza. Aínda que Sertorio aínda puido gañar algunhas vitorias, estaba perdendo a guerra e a súa autoridade sobre os seus homes estaba a diminuír. Perdeu gran parte da súa perspicacia e autoridade, descendendo ao [[alcoholismo]] e ao libertinaxe.<ref name=":1" /> Metelo, ao ver que a clave da vitoria era eliminar a Sertorio, aclamou aos romanos aínda fieles a Sertorio: <blockquote>''Se algún romano matase a Sertorio, daríanselle cen [[Talento (unidade)|talentos]] de prata e vinte mil acres de terreo. Se fose un exiliado sería libre para volver a Roma.''</blockquote>Isto volveu paranoico a Sertorio, comezou a desconfiar do seu propio séquito romano. Tampouco confiaba máis no seu escolta romano, trocándoo por un hispano.<ref name=":5" /> A guerra non ía ben, polo que os aristócratas e senadores romanos que formaban as clases máis altas do seu dominio quedaron descontentos con Sertorio. Eles tiñan celos do poder de Sertorio, e Perperna, aspirando a ocupar o lugar de Sertorio, alentou eses celos para os seus propios fins. Os conspiradores comezaron a danar a Sertorio oprimindo no seu nome ás tribos ibéricas locais. Isto provocou o descontento e a revolta nas tribos, o que resultou nun ciclo de opresión e revolta, descoñecendo Sertorio quen estaba a crear tal travesura. Perperna e o seu compañeiro conspirador convidaron a Sertorio a unha festa para celebrar unha suposta vitoria. Aínda que na maioría das circunstancias, todas as festas ás que Sertorio era convidado eran levadas a cabo con gran decoro, esta festa en particular era vulgar, destinada a ofender ao hábil xeneral e levantalo do sofá e levalo entre a multitude onde se lle podía asasinar sen dificultade. Anoxado, Sertorio cambiou de postura no sofá, intentando ignoralos a todos. Isto supuxo un problema xa que Sertorio, aínda que de idade media tardía, tiña unha merecida reputación como un hábil loitador. Cambiaron a súa táctica, Perperna deu o sinal aos seus compañeiros conspiradores, e eles correron e apuñalaron ao desprevido Sertorio ata que morreu.<ref name=":1" /> === Consecuencias === [[Ficheiro:Stèle funéraire de Quintus Sertorius (01).jpg|miniatura|Estela funeraria de Quinto Sertorio]] Ao coñecer a morte de Sertorio, algúns dos seus aliados ibéricos enviaron embaixadores a Pompeio ou Metelo e fixeron a paz. Para empeorar as cousas para Perperna, o testamento de Sertorio nomeou a Perperna o seu principal beneficiario. Xa deshonrado como o home que matara ao seu comandante, o home que lle dera santuario, agora tamén se revelou que Perperna matou o seu principal benfeitor e amigo. E agora que estaba morto, recordáronse as virtudes de Sertorio e esquecéronse as súas recentes atrocidades.<ref name=":1" /> A ira contra el converteuse de súpeto en afecto e os soldados levantáronse clamorosamente en protesta contra Perperna. Moitos comentaristas<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Murphy|nome=William J.|data=1973|título=Quintus Sertorius: the reluctant rebel|revista=Michigan State University|doi=10.25335/M5KH0F06S}}</ref> describiron a vida de Sertorio como unha traxedia. Spann concluíu: <blockquote>''Os talentos de Sertorius foron desperdiciados, a súa vida perdida, nunha loita sen gloria que non quería, non puido gañar e non puido escapar.''<ref name=":2" /></blockquote> == Na ficción == * A obra francesa ''Sertorius'' de [[Pierre Corneille]] de [[1662]] e a obra inglesa ''Sertorius'' de [[John Bancroft]] de [[1679]] retratan os acontecementos da rebelión. * Nas novelas de [[Colleen McCullough]] ''The First Man in Rome'' e ''Fortune's Favourites'', ''Quintus Sertorius'' aparece como un dos personaxes secundarios. * No conto de [[Steven Saylor]] ''The White Fawn'', ''Quintus Sertorius'' aparece como un dos personaxes secundarios. * Na novela de [[Vincent B. Davis II]], ''The Man With Two Names: A Novel of Ancient Rome (The Sertorius Scrolls Book 1)'' ''Quintus Sertorius'' é o personaxe principal. == Notas == {{Listaref|30em}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Nobres romanos]] [[Categoría:Finados en -73]] [[Categoría:Gobernadores romanos de Hispania]] [[Categoría:Populares]] 8invo1u5xbv8f387wnwqcc5r9pngwd9 0 604824 7108946 6882562 2025-06-27T22:16:59Z MAGHOI 15490 /* Véxase tamén */ formato 7108946 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Partido Político |cor = |cortexto = |nome = Populares |logo = |definición = |líder = |fundación = [[Circa|c.]] [[-150|150 a. C.]] |disolución = [[-36|36 a. C.]] |precedido por = |sucedido por = |sede = [[Senado romano]], [[República Romana]] |ideoloxía = [[aristocracia]], [[populismo]], causa [[Plebe|plebea]]. |escanos_título1 = |escanos1 = |escanos_título2 = |escanos2 = |escanos_título3 = |escanos3 = |filiación internacional = |mocidades = |publicación = |web = |twitter = |facebook = }} Os '''''Populares''''' foi unha facción de senadores romanos progresistas que se opuñan aos ''[[Optimates]]'', os conservadores. Os ''Populares'' defenderon unha maior intervención das [[Asemblea|asembleas]] populares no goberno da [[República Romana]] e a perda paulatina do poder absoluto do [[Senado romano]], usando "o pobo, máis que o senado, como medio".<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Mackie|nome=Nicola|data=1992|título=Popularis' ideology and popular politics at Rome in the first century BC|revista=Rheinisches Museum für Philologie|ISSN=0035-449X|volume=135|número=1|JSTOR=41233843}}</ref> As súas ideas políticas incluían a concesión da [[cidadanía romana]] a todas as persoas que vivían baixo o dominio romano e reformas agrarias co fin de acabar cos [[Latifundio|latifundios]] improdutivos. == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{cita novas|apelidos =Seager|nome =Robin|data=1972 |título=Cicero and the Word Popularis|url=https://www.cambridge.org/core/journals/classical-quarterly/article/abs/cicero-and-the-word-popularis/3BB5033358612DB22004CEA8500A8403|xornal=The Classical Quarterly|lingua=en|volume=22|número=2|páxinas=328–338|doi=10.1017/S0009838800042117 |issn=1471-6844}} === Outros artigos === * ''[[Optimates]]'' * ''[[Liberatores]]'' [[Categoría:Populares]] [[Categoría:Goberno da Roma antiga]] 2r4yd14jnqyo1ypunwjvvuy5myymaag 0 605478 7108685 6897257 2025-06-27T20:26:35Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108685 wikitext text/x-wiki {{Biografía |nome_xogador = Dani Martín |imaxe = |pé = |nome_completo = Daniel Martín Rodríguez |altura = 1,87 m. |posición = [[Porteiro, porteira|Porteiro]] |club_actual = [[Club de Fútbol Rayo Majadahonda|Rayo Majadahonda]] |club_número = 1 |youthyears1 = –2022 |youthclubs1 = [[Club de Fútbol Rayo Majadahonda|Rayo Majadahonda]] |years1 = 2022–2023 |clubs1 = [[Club Deportivo Básico Paracuellos Antamira|Paracuellos Antamira]] |caps1 = 16 |goals1 = 0 |years2 = 2023– |clubs2 = [[Club de Fútbol Rayo Majadahonda|Rayo Majadahonda]] |caps2 = 7 |goals2 = 0 |nationalyears1 = |nationalteam1 = |nationalcaps1 = |nationalgoals1 = |medaltemplates = |club-update = 12 de outubro de 2023. |nationalteam-update = }} '''Daniel Martín Rodríguez''', nado en [[Madrid]] o [[26 de setembro]] de [[2005]], é un [[Fútbol|futbolista]] [[España|español]], que xoga como [[Porteiro, porteira|porteiro]] no [[Club de Fútbol Rayo Majadahonda|Rayo Majadahonda]], da [[Primeira División RFEF]]. == Traxectoria == Formado na canteira do [[Club de Fútbol Rayo Majadahonda|Rayo Majadahonda]], xogou co equipo xuvenil na [[División de Honra Xuvenil|División de Honra]]. Na tempada 2022/23 militou no filial do club, o [[Club Deportivo Básico Paracuellos Antamira|Paracuellos Antamira]], na [[Terceira División RFEF]]. Para a [[Primeira División RFEF 2023/24|campaña 2023/24]] subiu ao primeiro equipo do Rayo Majadahonda, debutando na primeira xornada contra o [[Deportivo da Coruña]] con só 17 anos, converténdose así no gardameta máis novo en xogar na categoría. A súa destacada actuación ante os máis de 20.000 espectadores de [[Estadio Municipal de Riazor|Riazor]], permitiulle ao seu equipo manter a portería a cero e conseguir o primeiro punto da tempada.<ref>{{Cita novas|título=La actuación de Dani Martín fue alabada por toda la prensa nacional|url=https://mesassport.com/dani-martin-rompe-records-rayo-majadahonda/|data-acceso=12 de outubro de 2023|lingua=es|data-arquivo=22 de setembro de 2023|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20230922111718/https://mesassport.com/dani-martin-rompe-records-rayo-majadahonda/|url-morta=yes}}</ref> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://www.lapreferente.com/J410756/dani-martin.html Datos do xogador] en LaPreferente.com {{Es}}. {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Martin Rodriguez, Daniel}} [[Categoría:Nados en Madrid]] [[Categoría:Nados en 2005]] [[Categoría:Gardametas de fútbol]] [[Categoría:Futbolistas da Comunidade de Madrid]] [[Categoría:Xogadores do CF Rayo Majadahonda]] ir47jehdkl86ckdmtq6m94lrf8gjsr8 0 606842 7108446 6526702 2025-06-27T15:23:44Z Autopistero20502020 127649 7108446 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|A Serra}} {{Lugar |nome = A Serradela |imaxe = |lenda = |parroquia = Meder |concello = Salvaterra de Miño |ano = 2022 |poboación = 11 }} '''A Serradela''' é un lugar da [[parroquia civil|parroquia]] de [[Meder, Salvaterra de Miño|Meder]], no concello [[provincia de Pontevedra|pontevedrés]] de [[Salvaterra de Miño]] na [[comarca do Condado]].<ref>{{Cita web|url=https://www.xunta.gal/nomenclator|título=Lugares da parroquia de Meder, Salvaterra de Miño|editor=[[Nomenclátor de Galicia]]. Busca directa|dataacceso=18 de maio de 2023}}</ref> Segundo o [[Instituto Galego de Estatística|IGE]],<ref name="IGE">{{Cita web|url= https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?paxina=002001&ruta=nomenclator/nomenclator.jsp |título= IGE - Nomenclátor estatístico de Galicia |editor= IGE|lingua= [[Lingua galega|galego]]|data-acceso= 26 de febreiro de 2023}}</ref> en [[2022]] tiña 11 habitantes (5 [[home]]s e 6 [[muller]]es). == Lugares e parroquias == === Lugares de Meder === {{Lp Meder}} === Parroquias de Salvaterra de Miño === {{Salvaterra de Miño}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Salvaterra de Miño]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Serradela, A}} [[Categoría:Lugares de Salvaterra de Miño]] npgbp3cl0mxp253vq1w656zm3nwcu6y 2 607584 7108622 7061493 2025-06-27T19:05:01Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108622 wikitext text/x-wiki ==Edicións en lingua galega== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q3331189 . ?item wdt:P407* wd:Q9307. } |sort=label |columns=label:Título,p50:Autoría,p123:Editorial,p393:Nº,p577:Data,p291:Lugar,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Título ! Autoría ! Editorial ! Nº ! Data ! Lugar ! Wikidata |- | 22 segundos | [[Eva Mejuto]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | 1 | 2018-11 | [[Vigo]] | [[:d:Q104704382|Q104704382]] |- | A Boda do Reimundo e outras verídicas historias | [[Manuel Casado Nieto]] | [[Edicións Castrelos]] | | 1980-12 | | [[:d:Q123053691|Q123053691]] |- | A Gaita a Falare | [[Ramón Rey Baltar]] | | | 1939-03-05 | [[Buenos Aires]] | [[:d:Q124985346|Q124985346]] |- | A Sociedade Literaria e do Pastel de Pel de Pataca de Guernsey | [[Mary Ann Shaffer]]<br/>Annie Barrows | [[Rinoceronte Editora]] | | 2016 | [[Cangas]] | [[:d:Q105444774|Q105444774]] |- | A chamada da selva | [[Jack London]] | | | 1986-03-01 | | [[:d:Q116210969|Q116210969]] |- | A compañía clandestina de contrapublicidade | [[Marilar Aleixandre]] | [[Editorial Galaxia]] | 3 | 2007-04-26 | | [[:d:Q84319839|Q84319839]] |- | A dama que fala | [[Grupo Rompente]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 1983 | [[Vigo]] | [[:d:Q93462362|Q93462362]] |- | A esmorga (1959) | [[Eduardo Blanco Amor]] | [[Editorial Citania]] | 1 | 1959-04-03 | [[Buenos Aires]] | [[:d:Q71044613|Q71044613]] |- | A esmorga (1970) | [[Eduardo Blanco Amor]] | [[Editorial Galaxia]] | 2 | 1970 | | [[:d:Q95186472|Q95186472]] |- | A esmorga (1978) | [[Eduardo Blanco Amor]] | [[Editorial Galaxia]] | 4 | 1978-12 | | [[:d:Q63430803|Q63430803]] |- | A esmorga (1983) | [[Eduardo Blanco Amor]] | | | 1983 | | [[:d:Q95186484|Q95186484]] |- | A esmorga (1985) | [[Eduardo Blanco Amor]] | [[Editorial Galaxia]] | 2 | 1985 | [[Vigo]] | [[:d:Q95185247|Q95185247]] |- | A esmorga (1986) | [[Eduardo Blanco Amor]] | [[Editorial Galaxia]] | 3 | 1986 | [[Vigo]] | [[:d:Q95186186|Q95186186]] |- | A esmorga (1989) | [[Eduardo Blanco Amor]] | [[Editorial Galaxia]] | 4 | 1989 | [[Vigo]] | [[:d:Q95186473|Q95186473]] |- | A esmorga (1991) | [[Eduardo Blanco Amor]] | [[Editorial Galaxia]] | | 1991 | [[Vigo]] | [[:d:Q95186480|Q95186480]] |- | A esmorga (1992) | [[Eduardo Blanco Amor]] | [[Editorial Galaxia]] | 11 | 1992 | [[Vigo]] | [[:d:Q95186479|Q95186479]] |- | A esmorga (1995) | [[Eduardo Blanco Amor]] | [[Editorial Galaxia]] | | 1995 | [[Vigo]] | [[:d:Q95186487|Q95186487]] |- | A esmorga (2010) | [[Eduardo Blanco Amor]] | [[Editorial Galaxia]] | 4 | 2010 | [[Vigo]] | [[:d:Q95183421|Q95183421]] |- | A esmorga (2012, ebook) | [[Eduardo Blanco Amor]] | [[Editorial Galaxia]] | 1 | 2012-04 | | [[:d:Q72070026|Q72070026]] |- | A función do tequila | [[Manuel Guede]] | [[Deputación da Coruña]] | 1 | 2011 | [[A Coruña]] | [[:d:Q124546958|Q124546958]] |- | A guerra dos botóns | [[Louis Pergaud]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2019 | [[Vigo]] | [[:d:Q94429214|Q94429214]] |- | A guerra dos mundos | [[H.G. Wells]] | [[La Voz de Galicia]] | | 2005-01-01 | | [[:d:Q116195190|Q116195190]] |- | A irmandade da uva | [[John Fante]] | [[Editorial Hugin e Munin]] | | 2013 | [[Santiago de Compostela]] | [[:d:Q84488015|Q84488015]] |- | A luva de tres dedos | Maurice Tillieux | Editorial Casals | | 1990-10 | | [[:d:Q74690250|Q74690250]] |- | A lúa da colleita | [[Anxos Sumai]] | [[Editorial Galaxia]] | 1 | 2013-11-12 | [[Vigo]] | [[:d:Q130334854|Q130334854]] |- | A raíña Lupa | | | | 2005 | [[España]] | [[:d:Q125501166|Q125501166]] |- | A romaría de Xelmírez | [[Ramón Otero Pedrayo]] | [[Editorial Galaxia]] | 2 | 1991-06-17 | | [[:d:Q60295934|Q60295934]] |- | A teima (1974) | [[Carlos Durán|Carlos Durán Rodríguez]] | [[Editorial Galaxia]] | 1 | 1973-04-05 | | [[:d:Q88866126|Q88866126]] |- | A terra prometida (1975) | [[Xesús Rábade|Xesús Rábade Paredes]] | [[Akal|Ediciones Akal]] | 1 | 1975 | [[Madrid]] | [[:d:Q113775299|Q113775299]] |- | A terra prometida (1990) | [[Xesús Rábade|Xesús Rábade Paredes]] | [[Editorial Galaxia]] | 2 | 1990-05-10 | [[Vigo]] | [[:d:Q113775841|Q113775841]] |- | A tumba de Breogán | Abel Alves<br/>Esteban Tolj | [[Demo Editorial]] | 1 | 2018-11 | [[A Coruña]] | [[:d:Q124806117|Q124806117]] |- | A vexetariana | [[Han Kang]] | | | 2022 | [[Cangas]] | [[:d:Q133288664|Q133288664]] |- | A vontade de cambiar: homes, masculinidade e amor | [[bell hooks]] | [[Edicións Laiovento]] | | 2023 | | [[:d:Q123053877|Q123053877]] |- | A vontade de cambiar: homes, masculinidade e amor | [[bell hooks]] | [[Edicións Laiovento]] | | 2023 | | [[:d:Q123054012|Q123054012]] |- | A xente da Barreira | [[Ricardo Carballo Calero]] | [[Editorial de los Bibliófilos Gallegos]] | 1 | 1951-01-07 | [[Santiago de Compostela]] | [[:d:Q91564099|Q91564099]] |- | A xente da Barreira (2002) | [[Ricardo Carballo Calero]] | [[La Voz de Galicia]] | 4 | 2002 | | [[:d:Q91564927|Q91564927]] |- | Agromar (1936) | [[Xosé Filgueira Valverde]] | | 1 | 1936-05-30 | [[Lugo]] | [[:d:Q91611638|Q91611638]] |- | Alfagann é Flanagan | [[Andreu Martín]]<br/>[[Jaume Ribera]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 1996-12 | | [[:d:Q75135400|Q75135400]] |- | Amor amén | [[Iolanda Zúñiga]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2008-11-21 | | [[:d:Q132253761|Q132253761]] |- | Apocalipse Z. A ira dos xustos | [[Manel Loureiro]] | [[Urco Editora]] | | 2015-10-31 | | [[:d:Q85176007|Q85176007]] |- | Apocalipse Z. O comezo da fin | [[Manel Loureiro]] | [[Urco Editora]] | | 2013-11-13 | | [[:d:Q85102450|Q85102450]] |- | Apocalipse Z. Os días escuros | [[Manel Loureiro]] | [[Urco Editora]] | | 2014-09-02 | | [[:d:Q85175145|Q85175145]] |- | Aportacións ó cancioneiro de Cotobade (1985) | | [[Fundación Otero Pedrayo]] | 1 | 1985-06-09 | | [[:d:Q88885459|Q88885459]] |- | Areaquente | [[An Alfaya]] | [[Sotelo Blanco Edicións]] | 1 | 2009 | [[Santiago de Compostela]] | [[:d:Q84481052|Q84481052]] |- | Arredor da conformación do Reino de Galicia (711-910) | [[Xosé Antonio López Teixeira]] | [[Editorial Toxosoutos]] | 1 | 2003 | | [[:d:Q69426229|Q69426229]] |- | As aventuras de Said e Sheila | [[Ramón Caride|Ramón Caride Ogando]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2001-12-04 | | [[:d:Q133782338|Q133782338]] |- | As valgadas bravas | [[Raimon Casellas]] | [[Editorial Hugin e Munin]] | | 2013-04-01 | | [[:d:Q88373055|Q88373055]] |- | Asasinato no Consello Nacional | [[Diego Ameixeiras]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2010-09 | | [[:d:Q60388409|Q60388409]] |- | Asterix e a fouce de ouro | [[René Goscinny]]<br/>[[Albert Uderzo]] | Mas-Ivars Editores | | 1978 | | [[:d:Q74700425|Q74700425]] |- | Asterix e os godos | [[René Goscinny]]<br/>[[Albert Uderzo]] | Mas-Ivars Editores | | 1978 | | [[:d:Q74701057|Q74701057]] |- | Asterix o galo | [[René Goscinny]]<br/>[[Albert Uderzo]] | Mas-Ivars Editores | | 1977 | | [[:d:Q74697598|Q74697598]] |- | Así nacen as baleas | [[Anxos Sumai]] | [[Editorial Galaxia]] | 1 | 2007-10-30 | [[Vigo]] | [[:d:Q130334847|Q130334847]] |- | Atlas histórico da Galiza | | | 1 | 2008-03 | | [[:d:Q69523781|Q69523781]] |- | Autobiografía dun labrego | [[Xosé Ramón Mariño Ferro]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 1986 | [[Vigo]] | [[:d:Q126713209|Q126713209]] |- | Avelaíñas eléctricas | [[Sica Romero]] | Nêspera Editora | | 2022 | | [[:d:Q131102577|Q131102577]] |- | Bibliópatas e fobólogos | [[Emma Pedreira]] | | | | | [[:d:Q133054586|Q133054586]] |- | Bonus Track | [[Rosalía Fernández Rial]] | | | 2018-01-30 | | [[:d:Q132110222|Q132110222]] |- | Cabaret Voltaire | [[Santiago Jaureguizar|Santiago Jaureguízar]] | | | 2005-11-16 | | [[:d:Q133279802|Q133279802]] |- | Cara ó faro | [[Virginia Woolf]] | [[Sotelo Blanco Edicións]] | | 1993 | [[Santiago de Compostela]] | [[:d:Q105395384|Q105395384]] |- | Carmiña Burana | Santiago Bergantinhos | | | 2010 | | [[:d:Q131767684|Q131767684]] |- | Carmiña Sierra | [[Aurora Marco]] | [[Alvarellos Editora]] | | 2023-09 | | [[:d:Q123048032|Q123048032]] |- | Carne de Leviatán | [[Chus Pato]] | [[Editorial Galaxia]]<br/>[[Vigo]] | | 2013-04-23 | | [[:d:Q132204597|Q132204597]] |- | Carta a unha profesora | Lorenzo Milani<br/>[[Escola de Barbiana]] | [[Kalandraka]] | | 2019-01 | [[Pontevedra]] | [[:d:Q65275879|Q65275879]] |- | Cartas á nai 1905-1950 | [[Ramón Otero Pedrayo]]<br/>[[Eladia Pedrayo|Eladia Pedrayo Ansoar]] | [[Editorial Galaxia]]<br/>[[Fundación Otero Pedrayo]] | | 2017-06 | [[Vigo]]<br/>[[Trasalba, Amoeiro|Trasalba]] | [[:d:Q67080128|Q67080128]] |- | Cartas á nai 1951-1956 | [[Ramón Otero Pedrayo]]<br/>[[Eladia Pedrayo|Eladia Pedrayo Ansoar]] | [[Editorial Galaxia]]<br/>[[Fundación Otero Pedrayo]] | 1 | 2017-06 | [[Vigo]]<br/>[[Trasalba, Amoeiro|Trasalba]] | [[:d:Q67035326|Q67035326]] |- | Castelao. Escolma posible | | [[Editorial Galaxia]] | | 1964 | [[Vigo]] | [[:d:Q84546871|Q84546871]] |- | Catálogo de velenos | [[Marilar Aleixandre]] | Sociedad de Cultura Valle-Inclán | | 1999-03-22 | [[Ferrol]] | [[:d:Q124881268|Q124881268]] |- | Colleita vermella | [[Dashiell Hammett]] | [[Editorial Hugin e Munin]] | | 2016-10-01 | [[Santiago de Compostela]] | [[:d:Q92491318|Q92491318]] |- | Concepción Arenal. A conciencia da razón | | [[Universidade de Santiago de Compostela]] | | 2021 | [[Santiago de Compostela]] | [[:d:Q105135261|Q105135261]] |- | Contos pra nenos | [[Laureano Prieto]] | [[Editorial Galaxia]] | 1 | 1968-01-22 | | [[:d:Q124250064|Q124250064]] |- | Da segregación á inclusión educativa | María Teresa Núñez Mayán | | | 2008-06-01 | | [[:d:Q133504604|Q133504604]] |- | Darío a diario | [[Xela Arias]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | 1 | 1996-12-22 | | [[:d:Q104601668|Q104601668]] |- | De letras e de signos (1987) | [[Anxo Tarrío]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | 1 | 1987 | | [[:d:Q89380243|Q89380243]] |- | Declaración dos dereitos da muller e da cidadá | [[Olympe de Gouges]] | | | | | [[:d:Q52662459|Q52662459]] |- | [[Declaración dos dereitos do neno e outras cousas nosas]] | | [[Edicións Celta]]<br/>[[IES Lucus Augusti]] | 1 | 1973-04 | [[A Coruña]] | [[:d:Q113376339|Q113376339]] |- | Dende o conflito | [[María Reimóndez]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | 1 | 2014 | [[Vigo]] | [[:d:Q84488794|Q84488794]] |- | Desde Arcadia para Govinda | [[Charo Pita]] | [[Espiral Maior|Espiral Maior Edicións]] | | 2001-12-21 | [[Culleredo]] | [[:d:Q124980243|Q124980243]] |- | Despois do cataclismo | [[María Alonso Alonso]] | [[Urco Editora]] | 1 | 2015-08 | | [[:d:Q84319277|Q84319277]] |- | Deus sentado nun sillón azul | [[Carlos Casares]] | [[Editorial Galaxia]] | | 1996-03 | | [[:d:Q74415534|Q74415534]] |- | Diario de Eva | [[Mark Twain]] | [[Edicións Positivas]] | | 1991-12 | [[Santiago de Compostela]] | [[:d:Q124972893|Q124972893]] |- | Diccionario de escritores en lingua galega | | [[Ediciós do Castro]] | | | | [[:d:Q122387821|Q122387821]] |- | Diccionario enciclopédico gallego-castellano (1980) | [[Eladio Rodríguez González]] | | | 1980 | [[Vigo]] | [[:d:Q88415790|Q88415790]] |- | Dicionario da Real Academia Galega (ed.dixital 2012) | | [[Real Academia Galega]] | | 2012 | | [[:d:Q50897150|Q50897150]] |- | Dicionario de Mulleres Galegas | [[Aurora Marco]] | [[Edicións A Nosa Terra]] | | 2007-03 | [[Vigo]] | [[:d:Q89514404|Q89514404]] |- | Dino Pacio Lindín: O guía dunha vangarda cultural | | | 1 | 2021-09 | | [[:d:Q111971353|Q111971353]] |- | Do que estou a falar cando falo de correr | [[Haruki Murakami]] | [[Editorial Galaxia]] | | 2009-02-27 | [[Vigo]] | [[:d:Q120960779|Q120960779]] |- | Doentes | [[Roberto Vidal Bolaño]] | [[Deputación da Coruña]] | | 1998 | [[A Coruña]] | [[:d:Q124538369|Q124538369]] |- | Dédalus en Compostela | [[Fernando Iglesias]]<br/>[[Vicente Risco]] | [[Deputación de Ourense]]<br/>[[Fundación Vicente Risco]] | | 2014 | | [[:d:Q92221542|Q92221542]] |- | Espérame | [[Xosé Antonio Perozo]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2006-03-17 | | [[:d:Q133055057|Q133055057]] |- | Estatuto Real de 1834 | | | | | | [[:d:Q125502031|Q125502031]] |- | Fala o fistor e fáise o dia | | | | 1982 | | [[:d:Q133273866|Q133273866]] |- | Fariña | [[Nacho Carretero]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2018-06 | [[Vigo]] | [[:d:Q92206116|Q92206116]] |- | Fariña | [[Nacho Carretero]]<br/>Luis Bustos | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2019-11 | [[Vigo]] | [[:d:Q92206335|Q92206335]] |- | Fascinio | [[Chus Pato]] | | | | | [[:d:Q132497986|Q132497986]] |- | Ferroláns (1996) | [[Guillermo Llorca]] | [[Edicións Embora]] | 1 | 1996-12 | [[Ferrol]] | [[:d:Q66309230|Q66309230]] |- | Ferroláns (2018) | [[Guillermo Llorca]] | [[Edicións Embora]] | 2 | 2018-11 | | [[:d:Q66309266|Q66309266]] |- | Festina lente | [[Marcos Calveiro|Marcos S. Calveiro]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2008-05-23 | | [[:d:Q133841150|Q133841150]] |- | Flanagan 007 | [[Andreu Martín]]<br/>[[Jaume Ribera]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 1998-11 | | [[:d:Q75135866|Q75135866]] |- | Flanagan Blues Band | [[Andreu Martín]]<br/>[[Jaume Ribera]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 1997-03 | | [[:d:Q75135433|Q75135433]] |- | Flanagan de luxe | [[Andreu Martín]]<br/>[[Jaume Ribera]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 1994-12 | | [[:d:Q75129809|Q75129809]] |- | Flanagan, só Flanagan | [[Andreu Martín]]<br/>[[Jaume Ribera]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2000-10 | | [[:d:Q75156844|Q75156844]] |- | Fontán | [[Marcos Calveiro|Marcos S. Calveiro]] | | | 2015-10-28 | | [[:d:Q133020296|Q133020296]] |- | Fortunato de Trasmundi | [[Darío Xohán Cabana]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 1990 | [[Vigo]] | [[:d:Q124542295|Q124542295]] |- | Fumes de papel | [[Xavier Alcalá]] | | | 1988-05 | [[A Coruña]] | [[:d:Q134397725|Q134397725]] |- | Futuro imperfecto | [[Xulia Alonso Díaz]] | [[Editorial Galaxia]] | 1 | 2010-10 | [[Vigo]] | [[:d:Q84482828|Q84482828]] |- | Galicia | [[Filomena Dato]]<br/>[[Andrés Martínez Salazar]]<br/>[[Pablo Pérez Costanti]]<br/>[[Francisco Tettamancy|Francisco Tettamancy Gastón]]<br/>[[Uxío Carré Aldao]]<br/>[[Wenceslao Fernández Flórez]]<br/>[[Eladio Rodríguez González]]<br/>[[Manuel Murguía]]<br/>[[Waldo A. Insua]]<br/>[[César Vaamonde Lores]]<br/>[[Sofía Casanova]]<br/>[[Benito Fernández Alonso]]<br/>[[Aurelio Ribalta]]<br/>[[Juan Manuel Espada Montaos]]<br/>[[Manuel Lugrís Freire]]<br/>[[Florencio Vaamonde|Florencio Vaamonde Lores]]<br/>[[José Rodríguez Carracido]]<br/>[[Xoán Neira Cancela]]<br/>[[Federico Maciñeira]]<br/>[[Manuel Casás Fernández]]<br/>[[Augusto de Santiago Gadea]]<br/>[[Isidoro Brocos]] | | | 1908-05-30 | [[A Coruña]] | [[:d:Q130272987|Q130272987]] |- | Galicia. Cen días con Fraga | [[Xavier Navaza]] | | | 1990 | | [[:d:Q125889419|Q125889419]] |- | Historia da música galega. Cantos, cantigas e cánticos | | [[Edicións A Nosa Terra]] | 1 | 1997-11 | [[Galicia]] | [[:d:Q125592693|Q125592693]] |- | Historia dunha granxa africana | [[Olive Schreiner]] | | | | | [[:d:Q132532302|Q132532302]] |- | Historias de Oregón | [[Diego Ameixeiras]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2011-11-16 | | [[:d:Q133050519|Q133050519]] |- | Historias de emigrantes | [[Xosé Neira Vilas]] | | | 1975 | [[A Coruña]] | [[:d:Q125825755|Q125825755]] |- | Intres de soidade | [[Sabino Torres]] | [[Ediciós do Castro]] | 1 | 2001 | [[Sada]] | [[:d:Q124608424|Q124608424]] |- | La Saudade | [[Ramón Piñeiro]]<br/>[[Domingo García-Sabell]]<br/>[[Lois Tobío Fernández]]<br/>[[Xoán Rof Carballo]]<br/>[[Francisco Elías de Tejada]]<br/>[[Xesús Alonso Montero]]<br/>[[Manuel Vidán]]<br/>[[Francisco Fernández del Riego]] | [[Editorial Galaxia]] | 1 | 1953-11-27 | [[Vigo]] | [[:d:Q94084477|Q94084477]] |- | Lar | [[Xosé Neira Vilas]] | [[Akal|Ediciones Akal]] | | 1974 | | [[:d:Q125825805|Q125825805]] |- | Las siete canciones de amor | Pedro Vindel Álvarez<br/>[[Martin Codax|Martín Codax]] | | | 1915 | [[Madrid]] | [[:d:Q115182948|Q115182948]] |- | [[Letras do noso tempo]] | [[Francisco Fernández del Riego]] | [[Editorial Galaxia]] | | 1974-07 | | [[:d:Q116961452|Q116961452]] |- | Lingua galega 6. Ciclo superior E.X.B. | [[Modesto Hermida]] | | | 1981 | | [[:d:Q125535168|Q125535168]] |- | Livros que nom lê ninguém | [[Isaac Lourido]] | [[Através Editora]] | | 2014-10-10 | | [[:d:Q132204640|Q132204640]] |- | Luns | | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2017-08 | [[Vigo]] | [[:d:Q125489501|Q125489501]] |- | Made in Galiza | [[Séchu Sende]] | [[Editorial Galaxia]] | | 2007-05-28 | [[Vigo]] | [[:d:Q104192708|Q104192708]] |- | Makinaria | [[Carlos Negro]] | | | 2009-06-01 | | [[:d:Q60388411|Q60388411]] |- | Matarte lentamente | [[Diego Ameixeiras]] | | | | | [[:d:Q133280190|Q133280190]] |- | Memoria diversa | [[Eva Mejuto]] | | | 2022-05-09 | | [[:d:Q135091703|Q135091703]] |- | Memoria e fuga dun mestre anarquista galego | [[Luis Bazal]] | | | 2007 | | [[:d:Q132205109|Q132205109]] |- | Morgana en Esmelle | [[Begoña Caamaño]] | | | 2012-02-27 | | [[:d:Q133055335|Q133055335]] |- | Na maleta | [[Xurxo Borrazás]] | [[Sotelo Blanco Edicións]] | 1 | 2000 | | [[:d:Q65080556|Q65080556]] |- | Ninguén coma min | [[Ignacio Chao]] | | | 2020 | | [[:d:Q134261188|Q134261188]] |- | Noites de safari | [[Iolanda Zúñiga]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2018-02-08 | | [[:d:Q132110197|Q132110197]] |- | Non hai misericordia | [[Xelís de Toro]] | [[Edicións Positivas]] | | 1990-12 | | [[:d:Q96974784|Q96974784]] |- | Nove contos | [[J.D. Salinger]] | [[Sotelo Blanco Edicións]] | | 1994 | [[Santiago de Compostela]] | [[:d:Q124608447|Q124608447]] |- | Nós no mundo. Unha política exterior para Galicia | [[Xulio Ríos]] | | | 2010-05-14 | | [[:d:Q132313615|Q132313615]] |- | O Códice esmeralda | [[Alberte Blanco|Alberte Negro]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2017-03-09 | | [[:d:Q134053945|Q134053945]] |- | O Manifesto Comunista | [[Karl Marx]]<br/>[[Friedrich Engels]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 1998 | [[Vigo]] | [[:d:Q92692334|Q92692334]] |- | O Mariscal (1926) | [[Ramón Cabanillas]] | [[Lar (editorial)|Lar]] | 1 | 1926-08-31 | [[A Coruña]] | [[:d:Q91611688|Q91611688]] |- | O asasino que hai en min | [[Jim Thompson]] | [[Rinoceronte Editora]] | | 2012 | [[Cangas]] | [[:d:Q90269453|Q90269453]] |- | O carlismo galego | [[Xosé Ramón Barreiro]] | [[Edicións Laiovento]] | | 2008 | [[Ames]] | [[:d:Q132802572|Q132802572]] |- | O chinés das 2 rodas | Maurice Tillieux | Editorial Casals | | 1991-10 | | [[:d:Q74691333|Q74691333]] |- | O circo Bodoni | [[Peyo]] | Editorial Casals | | 1991-10 | | [[:d:Q74689023|Q74689023]] |- | O coelliño branco | [[Xosé Ballesteros]] | [[Kalandraka]] | 3 | 2006-03 | | [[:d:Q109418358|Q109418358]] |- | O coelliño branco : conto popular portugués | [[Xosé Ballesteros]] | [[Kalandraka]] | 1 | 1998-09 | [[provincia de Pontevedra]] | [[:d:Q109418346|Q109418346]] |- | O curioso incidente do can á media noite | [[Mark Haddon]] | [[Rinoceronte Editora]] | | 2013 | [[Cangas]] | [[:d:Q60232970|Q60232970]] |- | O filósofo coxo | [[Eduard del Castillo Velasco]] | [[Espiral Maior|Espiral Maior Edicións]] | 1 | 2017-07-25 | | [[:d:Q88374050|Q88374050]] |- | O fracaso de Clayton | [[Darío Álvarez Blázquez]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | 1 | | | [[:d:Q84489466|Q84489466]] |- | O hobbit (2001) | [[J. R. R. Tolkien]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2000-03 | [[Vigo]] | [[:d:Q92076495|Q92076495]] |- | O hobbit (2018) | [[J. R. R. Tolkien]] | [[Rinoceronte Editora]] | | 2018 | [[Cangas]] | [[:d:Q92076524|Q92076524]] |- | O lapis do carpinteiro | [[Manuel Rivas]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 1998-06-12 | | [[:d:Q132875597|Q132875597]] |- | O lume branco | [[Xosé María Álvarez Cáccamo]] | [[Espiral Maior|Espiral Maior Edicións]] | 1 | 1991-11-27 | [[A Coruña]] | [[:d:Q124808586|Q124808586]] |- | O mesón dos ermos | [[Ramón Otero Pedrayo]] | [[Editorial Galaxia]] | 2 | 1984-06-15 | [[Vigo]] | [[:d:Q93398661|Q93398661]] |- | O novo xuez | [[Gonzalo López Abente]] | [[Editorial Galaxia]] | | 1971-05-17 | [[Vigo]] | [[:d:Q104177646|Q104177646]] |- | O porco de pé | [[Vicente Risco]] | [[Editorial Nós]] | 1 | 1928-07-06 | [[A Coruña]] | [[:d:Q124738650|Q124738650]] |- | O problema político de Galiza | [[Vicente Risco]] | [[Editorial SEPT]] | 2 | 1976-08-18 | [[Vigo]] | [[:d:Q94415338|Q94415338]] |- | O puño e a letra | [[Yolanda Castaño]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2019-03 | [[Vigo]] | [[:d:Q112180317|Q112180317]] |- | O rei Túnix | [[Mira Lobe]] | [[Grupo SM]]<br/>[[Editorial Galaxia]] | | 1987 | | [[:d:Q123307911|Q123307911]] |- | O reino medieval de Galicia | [[Anselmo López Carreira]] | [[Edicións A Nosa Terra]] | 1 | 2005 | | [[:d:Q69424820|Q69424820]] |- | O señorito da Reboraina | [[Ramón Otero Pedrayo]] | [[Editorial Galaxia]] | 1 | 1960-10-29 | [[Vigo]] | [[:d:Q103853418|Q103853418]] |- | O señorito da Reboraina | [[Ramón Otero Pedrayo]] | [[Editorial Galaxia]] | 3 | 2020-11-16 | [[Vigo]] | [[:d:Q103853485|Q103853485]] |- | O señorito da Reboraina | [[Ramón Otero Pedrayo]] | [[Editorial Galaxia]] | 2 | 2011 | [[Vigo]] | [[:d:Q103854346|Q103854346]] |- | O silencio redimido | [[Silvio Santiago]] | [[Editorial Galaxia]] | 1 | 1976-12 | [[Vigo]] | [[:d:Q130459222|Q130459222]] |- | O tatuador de Auschwitz | Heather Morris | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2019-10 | | [[:d:Q73620096|Q73620096]] |- | O templo do sol | [[Hergé]] | Editorial Juventud | | 1988 | | [[:d:Q74692871|Q74692871]] |- | O tío Plácido | Gos<br/>[[Peyo]] | Editorial Casals | | 1990-10 | | [[:d:Q74681211|Q74681211]] |- | O violinista de Malá Strana | [[Xerardo Agrafoxo]] | [[Editorial Galaxia]] | 1 | 2008-11 | [[Vigo]] | [[:d:Q84320639|Q84320639]] |- | Orfo de ti en terra adentro | [[Fiz Vergara Vilariño]] | [[Akal|Ediciones Akal]] | 1 | 1976 | | [[:d:Q125357975|Q125357975]] |- | Os cabalos da troula | | Nova Galicia Edicións | 1 | 1992 | [[España]] | [[:d:Q133311136|Q133311136]] |- | Os días felices de Benvido Seixas | [[Eduard del Castillo Velasco]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | 1 | 2019-05 | | [[:d:Q88372789|Q88372789]] |- | Os reis de Galicia | [[Anselmo López Carreira]] | [[Edicións A Nosa Terra]] | 1 | 2003-07 | | [[:d:Q69523242|Q69523242]] |- | Os taxis vermellos | [[Peyo]] | Editorial Casals | | 1991-10 | | [[:d:Q74682771|Q74682771]] |- | Palabras de Opoton o Vello | [[Avel·lí Artís-Gener]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | 1ª en galego | 2020-02 | | [[:d:Q88374686|Q88374686]] |- | Panificadora | [[Xosé Cid Cabido]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 1994 | [[Vigo]] | [[:d:Q124650879|Q124650879]] |- | Patria do Mar (1989) | [[Darío Xohán Cabana]] | [[Ir Indo|Ir Indo Edicións]] | 1 | 1989 | | [[:d:Q89222474|Q89222474]] |- | Peito de vimbio | [[Alfonso Álvarez Cáccamo]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 1988-12-15 | | [[:d:Q133267803|Q133267803]] |- | Pensamentos impuros | | [[Edicións Xerais de Galicia]] | 1 | 2002-09 | [[Galicia]] | [[:d:Q125576725|Q125576725]] |- | Percival e outras historias (1958) | [[Xosé Luís Méndez Ferrín]] | [[Editorial Galaxia]] | 1 | 1958-02-06 | [[Vigo]] | [[:d:Q92085534|Q92085534]] |- | Percival e outras historias (2013) | [[Xosé Luís Méndez Ferrín]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2013-09 | [[Vigo]] | [[:d:Q92086277|Q92086277]] |- | Perfume exótico | [[Charles Baudelaire]] | | | | | [[:d:Q111542475|Q111542475]] |- | Periferia | [[Iolanda Zúñiga]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | 1 | 2010-10 | | [[:d:Q60388413|Q60388413]] |- | Polos camiños das horas | [[Ricardo Carballo Calero]]<br/>[[Ramón Otero Pedrayo]] | [[Real Academia Galega]] | | 2020 | [[A Coruña]] | [[:d:Q105192115|Q105192115]] |- | Polos vieiros da saudade | [[Ramón Otero Pedrayo]] | [[Editorial Galaxia]] | 2 | 2020-11-16 | [[Vigo]] | [[:d:Q103851079|Q103851079]] |- | Por os vieiros da saudade | [[Ramón Otero Pedrayo]] | [[Editorial Galaxia]] | 1 | 1952-09-19 | [[Vigo]] | [[:d:Q94085973|Q94085973]] |- | Pé das Burgas | [[Francisco Álvarez de Nóvoa]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | 2 | 1988 | | [[:d:Q84319869|Q84319869]] |- | Residente privilexiada | [[María Casares]] | | | | [[Oleiros]] | [[:d:Q123067863|Q123067863]] |- | Resistencia | [[Rosa Aneiros]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2002-12-12 | | [[:d:Q133267435|Q133267435]] |- | Rexistro de entidades locais de Galicia (conxunto de datos) | [[Xunta de Galicia]] | [[Xunta de Galicia]] | | 2013-04-03 | | [[:d:Q109419892|Q109419892]] |- | Romanceiro da Terra Chá (1973) | [[Darío Xohán Cabana]] | [[Edicións Castrelos]] | 1 | 1973-08-31 | | [[:d:Q89221156|Q89221156]] |- | Romanceiro da Terra Chá (1984) | [[Darío Xohán Cabana]] | [[Editorial Galaxia]] | 2 | 1984 | | [[:d:Q89221714|Q89221714]] |- | Ruído de trens | [[Eduard del Castillo Velasco]] | [[Espiral Maior|Espiral Maior Edicións]] | 1 | 2015-04-25 | | [[:d:Q88373281|Q88373281]] |- | Sapos e sereas | [[Ana Cabaleiro]] | | | 2017-02-27 | | [[:d:Q132274840|Q132274840]] |- | Sede en Ourense | | [[Editorial Galaxia]] | 1 | 2005-04 | [[Galicia]] | [[:d:Q125620143|Q125620143]] |- | Seis cordas e un corazón | [[Xelís de Toro]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 1989-12 | [[España]] | [[:d:Q96849267|Q96849267]] |- | Sempre en Galiza (1974) | [[Alfonso Daniel Rodríguez Castelao]] | | 4 | 1974-01-07 | | [[:d:Q91807298|Q91807298]] |- | Servizo de Correos | [[Charles Bukowski]] | [[Editorial Hugin e Munin]] | | 2011-10-01 | [[Santiago de Compostela]] | [[:d:Q122198524|Q122198524]] |- | Silencio | [[Fran Alonso]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | 2 | 2001 | [[Vigo]] | [[:d:Q84482102|Q84482102]] |- | Sonora | | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2023-11 | | [[:d:Q126085332|Q126085332]] |- | Soños eléctricos | [[Ramón Caride|Ramón Caride Ogando]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 1992-12-15 | | [[:d:Q133267724|Q133267724]] |- | Tempos de bebidas isotónicas e fast-food | [[Álex Alonso]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | 1 | 2016-03 | | [[:d:Q84479508|Q84479508]] |- | Tertúlia | [[Xavier Alcalá]] | | 1 | 1985 | [[Barcelona]] | [[:d:Q84475220|Q84475220]] |- | Testamento de Heilingenstadt | | | | | | [[:d:Q21175631|Q21175631]] |- | Todo OK | [[Diego Ameixeiras]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2012-11-22 | | [[:d:Q132274780|Q132274780]] |- | Todo ben | [[Manuel Rivas]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 1985 | [[Vigo]] | [[:d:Q93398681|Q93398681]] |- | Toponimia de Antas de Ulla | [[Andrea Santiso Arias]] | [[Real Academia Galega]] | 1 | 2023 | | [[:d:Q124129951|Q124129951]] |- | Toponimia de Begonte e Rábade | [[Paulo Martínez Lema]] | [[Real Academia Galega]] | 1 | 2018 | | [[:d:Q124052827|Q124052827]] |- | Trompeta | Jackie Kay | [[Editorial Hugin e Munin]] | | 2023-10 | [[Santiago de Compostela]] | [[:d:Q123313962|Q123313962]] |- | Tráiler | [[Fran Alonso]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | 3 | | | [[:d:Q84319848|Q84319848]] |- | Ulises | [[James Joyce]] | [[Editorial Galaxia]] | | 2013-10-28 | | [[:d:Q131101224|Q131101224]] |- | Un home do pobo | | [[Editorial Hugin e Munin]] | | 2012 | [[Galicia]] | [[:d:Q125459812|Q125459812]] |- | Un ianqui na corte do rei Artur | [[Mark Twain]] | [[Kalandraka]] | | 2013-03 | | [[:d:Q104554191|Q104554191]] |- | Un ianqui na corte do rei Arturo | [[Mark Twain]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 1996 | | [[:d:Q104554190|Q104554190]] |- | Unha desolación | [[Yasmina Reza]] | | | | | [[:d:Q126706290|Q126706290]] |- | Unha presa de terra | [[Marilar Aleixandre]] | [[La Voz de Galicia]] | | 2002 | | [[:d:Q84475898|Q84475898]] |- | Unha volta ao mundo | [[Joseba Sarrionandia|Joseba Sarrionaindia]] | [[Kalandraka]]<br/>Pamiela | | 2023 | | [[:d:Q117246832|Q117246832]] |- | Vento ferido (1967) | [[Carlos Casares]] | [[Editorial Galaxia]] | | 1967-02-10 | [[Vigo]] | [[:d:Q92110672|Q92110672]] |- | Vida brava | [[Richard Ford]] | [[Sotelo Blanco Edicións]] | | 1995 | | [[:d:Q110904991|Q110904991]] |- | Vidas post-it | [[Iolanda Zúñiga]] | [[Edicións Xerais de Galicia]] | | 2007 | | [[:d:Q60388414|Q60388414]] |- | Vieiro choído (1957) | [[Xosé Luís Franco Grande]] | [[Editorial Galaxia]] | 1 | 1957-07-24 | [[Vigo]] | [[:d:Q92087263|Q92087263]] |- | Vieiro choído (2018) | [[Xosé Luís Franco Grande]] | [[Editorial Galaxia]] | | 2018-04-14 | [[Vigo]] | [[:d:Q92088366|Q92088366]] |- | Vocabulario Galego Castelán (1972) | [[Xosé Luís Franco Grande]] | [[Editorial Galaxia]] | 1 | 1972-08-01 | [[Vigo]] | [[:d:Q91609193|Q91609193]] |- | Voltar. Seis personaxes e un fado | [[Xavier Alcalá]] | [[Editorial Galaxia]] | 2 | 1988-04 | [[Vigo]] | [[:d:Q84320710|Q84320710]] |- | Xente no rodicio (1965) | [[Xosé Neira Vilas]] | [[Editorial Galaxia]] | 1 | 1965-04-02 | | [[:d:Q91635381|Q91635381]] |- | [de]construçom | [[Susana Sanches Arins]] | [[Espiral Maior|Espiral Maior Edicións]] | 1 | 2009-04-13 | [[Culleredo]] | [[:d:Q124979149|Q124979149]] |- | eSPedición | [[Juanra Madariaga]] | | | 2017 | | [[:d:Q132469153|Q132469153]] |- | m-Talá | [[Chus Pato]] | | | 2000 | | [[:d:Q60487954|Q60487954]] |- | Às vezes vida | [[Eugénio Outeiro]] | [[Ateneo de Pontevedra]] | 1 | 2002 | [[Pontevedra]] | [[:d:Q124608405|Q124608405]] |} {{wikidata list end}} ==Véxase tamén== *[[Usuario:Estevoaei/Obras literarias en galego]] *[[Usuario:Estevoaei/Edicións de Hugin e Munin]] hpznn5z0ht7cnfwowveyo6s1c1xd8bp 0 608323 7108388 6578467 2025-06-27T14:55:35Z Vitoriaogando 75439 7108388 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} {{Contén texto chinés}} '''Li Jun''' ([[Simplificación da escritura chinesa|chinés simplificado]]: {{lang|zh|李峻}}; ''pinyin'': ''Lǐ Jùn''), nado en [[Guangyuan]] no [[1980]], é un [[escritor]] [[República Popular da China|chinés]] de [[ciencia ficción]], máis coñecido co [[pseudónimo]] de '''Baoshu''' (chinés simplificado: 宝树; ''pinyin'': ''Bǎoshù''). == Traxectoria == Tras licenciarse na [[Universidade de Pequín]], realizou un máster en filosofía na [[Universidade KU Leuven]] de [[Bélxica]]. Viviu tempadas nos [[Estados Unidos]] e [[Europa]]. Na actualidade traballa como escritor ''freelance'' na [[China]], e desde [[2010]] leva publicado catro novelas e máis de trinta novelas curtas e relatos. Entre as súas novelas máis populares atópanse 三体X：观想之宙 ("A redención do tempo") unha secuela, como admirador, da triloxía [[O Problema dos tres corpos|dos tres corpos]] de [[Liu Cixin]], e 时间之墟 ("As ruínas do tempo"), gañadora en [[2014]] do premio Xingyun (Nebula) á Mellor Novela. Como consecuencia dos seus estudos en filosofía, moitas das súas historias cuestionan o concepto do tempo lineal. A alteración da orde dos sucesos históricos é recorrente non seus escritos como en 'What Has Passed Shall In Kinder Light Appear' onde os protagonistas viven na súa xuventude os sucesos dos [[Atentados do 11 de setembro de 2001|atentados do 11 de setembro]] e na súa vellez as [[protestas da Praza Tian'anmen]].<ref>{{cita libro|nome=Ken|apelido=Liu|título=Estrellas Rotas|url=https://www.lecturalia.com/libro/102362/estrellas-rotas|data=11 de novembro de 2023|editor=Runas|isbn=978-84-9181-924-0|páxinas=183–}}</ref> ==Obra== === Novelas === * ''Three Body X: Aeon of Contemplation'' (《三体X：观想之宙》, 2011; ''The Redemption of Time''; tradución de [[Ken Liu]]; 2019) * ''Ruins of Time'' (《时间之墟》; 2013) * ''Garuda'' (《金翅鸟》; 2014) * ''Maharoga'' (《伏地龙》; 2014) === Novelas curtas === * ''The Song of Ancient Earth'' (《古老的地球之歌》; 2012) * ''Fantasies of Time'' (《时间狂想故事集》; 2015) ==Notas== {{listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://dtieao.uab.cat/txicc/lite/autores/Bao-Shu 宝树] (La literatura china traducida en España) {{Control de autoridades}} [[Categoría:Escritores da China]] [[Categoría:Escritores en lingua inglesa]] [[Categoría:Escritores de ficción científica]] [[Categoría:Nados en 1980]] [[Categoría:Personalidades sen imaxes]] pw60ecw87m2rdwqft2mrdhb74gi25n5 7108408 7108388 2025-06-27T15:04:54Z Vanicorps 141412 Nome chinés 7108408 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} {{Contén texto chinés}} '''Li Jun''' (en [[Simplificación da escritura chinesa|chinés simplificado]]: 李峻; en ''[[pinyin]]'': Lǐ Jùn), nado en [[Guangyuan]] no [[1980]], é un [[escritor]] [[República Popular da China|chinés]] de [[ciencia ficción]], máis coñecido co [[pseudónimo]] de '''Baoshu''' (chinés simplificado: 宝树; ''pinyin'': ''Bǎoshù''). == Traxectoria == Tras licenciarse na [[Universidade de Pequín]], realizou un máster en filosofía na [[Universidade KU Leuven]] de [[Bélxica]]. Viviu tempadas nos [[Estados Unidos]] e [[Europa]]. Na actualidade traballa como escritor ''freelance'' na [[China]], e desde [[2010]] leva publicado catro novelas e máis de trinta novelas curtas e relatos. Entre as súas novelas máis populares atópanse 三体X：观想之宙 ("A redención do tempo") unha secuela, como admirador, da triloxía [[O Problema dos tres corpos|dos tres corpos]] de [[Liu Cixin]], e 时间之墟 ("As ruínas do tempo"), gañadora en [[2014]] do premio Xingyun (Nebula) á Mellor Novela. Como consecuencia dos seus estudos en filosofía, moitas das súas historias cuestionan o concepto do tempo lineal. A alteración da orde dos sucesos históricos é recorrente non seus escritos como en 'What Has Passed Shall In Kinder Light Appear' onde os protagonistas viven na súa xuventude os sucesos dos [[Atentados do 11 de setembro de 2001|atentados do 11 de setembro]] e na súa vellez as [[protestas da Praza Tian'anmen]].<ref>{{cita libro|nome=Ken|apelido=Liu|título=Estrellas Rotas|url=https://www.lecturalia.com/libro/102362/estrellas-rotas|data=11 de novembro de 2023|editor=Runas|isbn=978-84-9181-924-0|páxinas=183–}}</ref> ==Obra== === Novelas === * ''Three Body X: Aeon of Contemplation'' (《三体X：观想之宙》, 2011; ''The Redemption of Time''; tradución de [[Ken Liu]]; 2019) * ''Ruins of Time'' (《时间之墟》; 2013) * ''Garuda'' (《金翅鸟》; 2014) * ''Maharoga'' (《伏地龙》; 2014) === Novelas curtas === * ''The Song of Ancient Earth'' (《古老的地球之歌》; 2012) * ''Fantasies of Time'' (《时间狂想故事集》; 2015) ==Notas== {{listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://dtieao.uab.cat/txicc/lite/autores/Bao-Shu 宝树] (La literatura china traducida en España) {{Control de autoridades}} [[Categoría:Escritores da China]] [[Categoría:Escritores en lingua inglesa]] [[Categoría:Escritores de ficción científica]] [[Categoría:Nados en 1980]] [[Categoría:Personalidades sen imaxes]] ewg7e1x9g893lnxs7iykj3772wdviw6 7108415 7108408 2025-06-27T15:08:59Z Vanicorps 141412 Ligazóns. Estilo 7108415 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} {{Contén texto chinés}} '''Li Jun''' (en [[Simplificación da escritura chinesa|chinés simplificado]]: 李峻; en ''[[pinyin]]'': Lǐ Jùn), nado en [[Guangyuan]] no [[1980]], é un [[escritor]] [[República Popular da China|chinés]] de [[ciencia ficción]], máis coñecido co [[pseudónimo]] de '''Baoshu''' (en chinés simplificado: 宝树; en ''pinyin'': Bǎoshù). == Traxectoria == Tras [[Licenciatura|licenciarse]] na [[Universidade de Beijing]], realizou un [[mestrado]] en [[filosofía]] na [[Universidade KU Leuven]] de [[Bélxica]]. Viviu tempadas nos [[Estados Unidos]] e [[Europa]]. Na actualidade, traballa como escritor ''freelance'' na [[China]], e desde [[2010]] leva publicado catro novelas e máis de trinta novelas curtas e relatos. Entre as súas novelas máis populares atópanse 三体X：观想之宙 ("A redención do tempo") unha secuela, como admirador, da triloxía [[San ti|dos tres corpos]] de [[Liu Cixin]], e 时间之墟 ("As ruínas do tempo"), gañadora en [[2014]] do premio Xingyun (Nebula) á Mellor Novela. Como consecuencia dos seus estudos en filosofía, moitas das súas historias cuestionan o concepto do [[tempo]] lineal. A alteración da orde dos sucesos históricos é recorrente non seus escritos como en 'What Has Passed Shall In Kinder Light Appear' onde os protagonistas viven na súa xuventude os sucesos dos [[Atentados do 11 de setembro de 2001|atentados do 11 de setembro]] e, na súa vellez, as [[protestas da Praza Tian'anmen]].<ref>{{cita libro|nome=Ken|apelido=Liu|título=Estrellas Rotas|url=https://www.lecturalia.com/libro/102362/estrellas-rotas|data=11 de novembro de 2023|editor=Runas|isbn=978-84-9181-924-0|páxinas=183–}}</ref> ==Obra== === Novelas === * ''Three Body X: Aeon of Contemplation'' (《三体X：观想之宙》, 2011; ''The Redemption of Time''; tradución de [[Ken Liu]]; 2019) * ''Ruins of Time'' (《时间之墟》; 2013) * ''Garuda'' (《金翅鸟》; 2014) * ''Maharoga'' (《伏地龙》; 2014) === Novelas curtas === * ''The Song of Ancient Earth'' (《古老的地球之歌》; 2012) * ''Fantasies of Time'' (《时间狂想故事集》; 2015) ==Notas== {{Listaref|2}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://dtieao.uab.cat/txicc/lite/autores/Bao-Shu 宝树] (La literatura china traducida en España) {{Control de autoridades}} [[Categoría:Escritores da China]] [[Categoría:Escritores en lingua inglesa]] [[Categoría:Escritores de ficción científica]] [[Categoría:Nados en 1980]] [[Categoría:Personalidades sen imaxes]] 3vaixlcc3wnn0c623s10dth1w7ho3t0 7108416 7108415 2025-06-27T15:09:32Z Vanicorps 141412 Engadir portal 7108416 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} {{Contén texto chinés}} '''Li Jun''' (en [[Simplificación da escritura chinesa|chinés simplificado]]: 李峻; en ''[[pinyin]]'': Lǐ Jùn), nado en [[Guangyuan]] no [[1980]], é un [[escritor]] [[República Popular da China|chinés]] de [[ciencia ficción]], máis coñecido co [[pseudónimo]] de '''Baoshu''' (en chinés simplificado: 宝树; en ''pinyin'': Bǎoshù). == Traxectoria == Tras [[Licenciatura|licenciarse]] na [[Universidade de Beijing]], realizou un [[mestrado]] en [[filosofía]] na [[Universidade KU Leuven]] de [[Bélxica]]. Viviu tempadas nos [[Estados Unidos]] e [[Europa]]. Na actualidade, traballa como escritor ''freelance'' na [[China]], e desde [[2010]] leva publicado catro novelas e máis de trinta novelas curtas e relatos. Entre as súas novelas máis populares atópanse 三体X：观想之宙 ("A redención do tempo") unha secuela, como admirador, da triloxía [[San ti|dos tres corpos]] de [[Liu Cixin]], e 时间之墟 ("As ruínas do tempo"), gañadora en [[2014]] do premio Xingyun (Nebula) á Mellor Novela. Como consecuencia dos seus estudos en filosofía, moitas das súas historias cuestionan o concepto do [[tempo]] lineal. A alteración da orde dos sucesos históricos é recorrente non seus escritos como en 'What Has Passed Shall In Kinder Light Appear' onde os protagonistas viven na súa xuventude os sucesos dos [[Atentados do 11 de setembro de 2001|atentados do 11 de setembro]] e, na súa vellez, as [[protestas da Praza Tian'anmen]].<ref>{{cita libro|nome=Ken|apelido=Liu|título=Estrellas Rotas|url=https://www.lecturalia.com/libro/102362/estrellas-rotas|data=11 de novembro de 2023|editor=Runas|isbn=978-84-9181-924-0|páxinas=183–}}</ref> ==Obra== === Novelas === * ''Three Body X: Aeon of Contemplation'' (《三体X：观想之宙》, 2011; ''The Redemption of Time''; tradución de [[Ken Liu]]; 2019) * ''Ruins of Time'' (《时间之墟》; 2013) * ''Garuda'' (《金翅鸟》; 2014) * ''Maharoga'' (《伏地龙》; 2014) === Novelas curtas === * ''The Song of Ancient Earth'' (《古老的地球之歌》; 2012) * ''Fantasies of Time'' (《时间狂想故事集》; 2015) ==Notas== {{Listaref|2}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://dtieao.uab.cat/txicc/lite/autores/Bao-Shu 宝树] (La literatura china traducida en España) {{Barra portal|China}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Baoshu}} [[Categoría:Escritores da China]] [[Categoría:Escritores en lingua inglesa]] [[Categoría:Escritores de ficción científica]] [[Categoría:Nados en 1980]] [[Categoría:Personalidades sen imaxes]] m7gcnxsyorxgxmsewvkwhfdwwq9hwfn 7108418 7108416 2025-06-27T15:10:55Z Vanicorps 141412 Cambios de estilo 7108418 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} {{Contén texto chinés}} '''Li Jun''' (en [[Simplificación da escritura chinesa|chinés simplificado]]: 李峻; en ''[[pinyin]]'': Lǐ Jùn), nado en [[Guangyuan]] no [[1980]], é un [[escritor]] [[República Popular da China|chinés]] de [[ciencia ficción]], máis coñecido co [[pseudónimo]] de '''Baoshu''' (en chinés simplificado: 宝树; en ''pinyin'': Bǎoshù). == Traxectoria == Tras [[Licenciatura|licenciarse]] na [[Universidade de Beijing]], realizou un [[mestrado]] en [[filosofía]] na [[Universidade KU Leuven]] de [[Bélxica]]. Viviu tempadas nos [[Estados Unidos]] e [[Europa]]. Na actualidade, traballa como escritor ''freelance'' na [[China]], e desde [[2010]] leva publicado catro novelas e máis de trinta novelas curtas e relatos. Entre as súas novelas máis populares atópanse 三体X：观想之宙 ("A redención do tempo") unha secuela, como admirador, da triloxía [[San ti|dos tres corpos]] de [[Liu Cixin]], e 时间之墟 ("As ruínas do tempo"), gañadora en [[2014]] do premio Xingyun (Nebula) á Mellor Novela. Como consecuencia dos seus estudos en filosofía, moitas das súas historias cuestionan o concepto do [[tempo]] lineal. A alteración da orde dos sucesos históricos é recorrente non seus escritos como en 'What Has Passed Shall In Kinder Light Appear' onde os protagonistas viven na súa xuventude os sucesos dos [[Atentados do 11 de setembro de 2001|atentados do 11 de setembro]] e, na súa vellez, as [[protestas da Praza Tian'anmen]].<ref>{{cita libro|nome=Ken|apelido=Liu|título=Estrellas Rotas|url=https://www.lecturalia.com/libro/102362/estrellas-rotas|data=11 de novembro de 2023|editor=Runas|isbn=978-84-9181-924-0|páxinas=183–}}</ref> ==Obra== === Novelas === * ''Three Body X: Aeon of Contemplation'' (《三体X：观想之宙》, 2011) * ''Ruins of Time'' (《时间之墟》; 2013) * ''Garuda'' (《金翅鸟》; 2014) * ''Maharoga'' (《伏地龙》; 2014) === Novelas curtas === * ''The Song of Ancient Earth'' (《古老的地球之歌》; 2012) * ''Fantasies of Time'' (《时间狂想故事集》; 2015) == Traducións == === En inglés === * ''The Redemption of Time'' (2019). Tradución de [[Ken Liu]]. ==Notas== {{Listaref|2}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://dtieao.uab.cat/txicc/lite/autores/Bao-Shu 宝树] (La literatura china traducida en España) {{Barra portal|China}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Baoshu}} [[Categoría:Escritores da China]] [[Categoría:Escritores en lingua inglesa]] [[Categoría:Escritores de ficción científica]] [[Categoría:Nados en 1980]] [[Categoría:Personalidades sen imaxes]] k83srwc2gsogkoc0ixmwc48x30jo00i 7108426 7108418 2025-06-27T15:17:10Z Vanicorps 141412 Títulos 7108426 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} {{Contén texto chinés}} '''Li Jun''' (en [[Simplificación da escritura chinesa|chinés simplificado]]: 李峻; en ''[[pinyin]]'': Lǐ Jùn), nado en [[Guangyuan]] no [[1980]], é un [[escritor]] [[República Popular da China|chinés]] de [[ciencia ficción]], máis coñecido co [[pseudónimo]] de '''Baoshu''' (en chinés simplificado: 宝树; en ''pinyin'': Bǎoshù). == Traxectoria == Tras [[Licenciatura|licenciarse]] na [[Universidade de Beijing]], realizou un [[mestrado]] en [[filosofía]] na [[Universidade KU Leuven]] de [[Bélxica]]. Viviu tempadas nos [[Estados Unidos]] e [[Europa]]. Na actualidade, traballa como escritor ''freelance'' na [[China]], e desde [[2010]] leva publicado catro novelas e máis de trinta novelas curtas e relatos. Entre as súas novelas máis populares atópanse 三体X：观想之宙 ("A redención do tempo") unha secuela, como admirador, da triloxía [[San ti|dos tres corpos]] de [[Liu Cixin]], e 时间之墟 ("As ruínas do tempo"), gañadora en [[2014]] do premio Xingyun (Nebula) á Mellor Novela. Como consecuencia dos seus estudos en filosofía, moitas das súas historias cuestionan o concepto do [[tempo]] lineal. A alteración da orde dos sucesos históricos é recorrente non seus escritos como en 'What Has Passed Shall In Kinder Light Appear' onde os protagonistas viven na súa xuventude os sucesos dos [[Atentados do 11 de setembro de 2001|atentados do 11 de setembro]] e, na súa vellez, as [[protestas da Praza Tian'anmen]].<ref>{{cita libro|nome=Ken|apelido=Liu|título=Estrellas Rotas|url=https://www.lecturalia.com/libro/102362/estrellas-rotas|data=11 de novembro de 2023|editor=Runas|isbn=978-84-9181-924-0|páxinas=183–}}</ref> ==Obra== === Novelas === * [[2011]]: ''San ti X: guanxiang zhi zhou'' (en {{Lang-gl|Os tres corpos X: a contemplación do universo}}) * [[2013]]: ''Shijian zhi xu'' (en {{Lang-gl|As ruínas do tempo}}) * [[2014]]: ''Garuda'' * [[2014]]: ''Maharoga'' === Novelas curtas === * [[2012]]: ''Gulao de diqiu zhi ge'' (en {{Lang-gl|A canción da antiga Terra}}) * [[2015]]: ''Shijian kuangxiang gushi ji'' (en {{Lang-gl|A fantasía do tempo: escolma de relatos}}) == Traducións == === En inglés === * ''The Redemption of Time'' (2019). Tradución de [[Ken Liu]]. ==Notas== {{Listaref|2}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://dtieao.uab.cat/txicc/lite/autores/Bao-Shu 宝树] (La literatura china traducida en España) {{Barra portal|China}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Baoshu}} [[Categoría:Escritores da China]] [[Categoría:Escritores en lingua inglesa]] [[Categoría:Escritores de ficción científica]] [[Categoría:Nados en 1980]] [[Categoría:Personalidades sen imaxes]] 2z07ywe25sqnrzduzbwiidafst95wx4 7108435 7108426 2025-06-27T15:20:46Z Vanicorps 141412 7108435 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} {{Contén texto chinés}} '''Li Jun''' (en [[Simplificación da escritura chinesa|chinés simplificado]]: 李峻; en ''[[pinyin]]'': Lǐ Jùn), nado en [[Guangyuan]] no [[1980]], é un [[escritor]] [[República Popular da China|chinés]] de [[ciencia ficción]], máis coñecido co [[pseudónimo]] de '''Baoshu''' (en chinés simplificado: 宝树; en ''pinyin'': Bǎoshù). == Traxectoria == Tras [[Licenciatura|licenciarse]] na [[Universidade de Beijing]], realizou un [[mestrado]] en [[filosofía]] na [[Universidade KU Leuven]] de [[Bélxica]]. Viviu tempadas nos [[Estados Unidos]] e [[Europa]]. Na actualidade, traballa como escritor ''freelance'' na [[China]], e desde [[2010]] leva publicado catro novelas e máis de trinta novelas curtas e relatos. Entre as súas novelas máis populares atópanse 三体X：观想之宙 ("A redención do tempo") unha secuela, como admirador, da triloxía [[San ti|dos tres corpos]] de [[Liu Cixin]], e 时间之墟 ("As ruínas do tempo"), gañadora en [[2014]] do premio Xingyun (Nebula) á Mellor Novela. Como consecuencia dos seus estudos en filosofía, moitas das súas historias cuestionan o concepto do [[tempo]] lineal. A alteración da orde dos sucesos históricos é recorrente non seus escritos como en 'What Has Passed Shall In Kinder Light Appear' onde os protagonistas viven na súa xuventude os sucesos dos [[Atentados do 11 de setembro de 2001|atentados do 11 de setembro]] e, na súa vellez, as [[protestas da Praza Tian'anmen]].<ref>{{cita libro|nome=Ken|apelido=Liu|título=Estrellas Rotas|url=https://www.lecturalia.com/libro/102362/estrellas-rotas|data=11 de novembro de 2023|editor=Runas|isbn=978-84-9181-924-0|páxinas=183–}}</ref> ==Obra== === Novelas === * [[2011]]: ''San ti X: guanxiang zhi zhou'' (en {{Lang-gl|Os tres corpos X: a contemplación do universo}}) * [[2013]]: ''Shijian zhi xu'' (en {{Lang-gl|As ruínas do tempo}}) * [[2014]]: ''Garuda'' * [[2014]]: ''Maharoga'' === Novelas curtas === * [[2012]]: ''Gulao de diqiu zhi ge'' (en {{Lang-gl|A canción da antiga Terra}}) * [[2015]]: ''Shijian kuangxiang gushi ji'' (en {{Lang-gl|A fantasía do tempo: escolma de relatos}}) == Traducións == === En castelán === * ''La redención del tiempo'' (2018). Tradución directa de Agustín Alepuz. Nova. {{ISBN|9788417347345}} === En inglés === * ''The Redemption of Time'' (2019). Tradución directa de [[Ken Liu]]. Tor. {{ISBN|978-1-250-30602-9}} ==Notas== {{Listaref|2}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [https://dtieao.uab.cat/txicc/lite/autores/Bao-Shu 宝树] (La literatura china traducida en España) {{Barra portal|China}} {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Baoshu}} [[Categoría:Escritores da China]] [[Categoría:Escritores en lingua inglesa]] [[Categoría:Escritores de ficción científica]] [[Categoría:Nados en 1980]] [[Categoría:Personalidades sen imaxes]] g8kvolucblby23r367grwwlstnfhlub 0 610146 7108995 6582459 2025-06-27T22:46:57Z O Breixo 127505 7108995 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}}[[Ficheiro:Otis 2023 path.png|alt=Camiño seguido polo furacán.|miniatura|Camiño seguido polo furacán.]] O '''Furacán Otis''' foi un furacán que aterrou na costa sur de [[México]] a finais de outubro de 2023. Cualificado nos seus comezos de tormenta tropical, en tan só 12 horas foi recualificado como [[furacán]] de forza 5, impactando como tal na veciñanza de [[Acapulco]], México. O seu ollo o día 24 de outubro, ó comezar a entrar en terra, tiña un diámetro duns 25 km. A intensidade de ventos de 265 km/h provocados por el, fíxoo o máis potente dos que sufriu México na súa costa pacífica.<ref>{{Cita web|título=Earth from Space: Hurricane Otis|url=https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Images/2023/12/Earth_from_Space_Hurricane_Otis|páxina-web=www.esa.int|data-acceso=2023-12-08|lingua=en}}</ref> == Notas == {{listaref}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Furacáns|Otis]] [[Categoría:2023]] e42yr92a2jr5te3hjxvuueuos98x3e6 0 610334 7108943 6888780 2025-06-27T22:16:16Z O Breixo 127505 7108943 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''La Buena Senda''''' foi un periódico editado en [[Santiago de Compostela]] en [[1923]]. == Historia e características == Apareceu en xullo de 1923. Periódico naturista dirixido por R. C. Rey,<ref>''El Compostelano'', 12-9-1923, p. 2.</ref> animado por un grupo de naturistas recien chegados da emigración en [[Uruguai]]. O último número coñecido foi o 4, aparecido en novembro de 1923.<ref>''El Compostelano'', 13-11-1923, p. 2.</ref> == Notas == {{Listaref|02}} == Véxase tamén == === Bibliografía === * {{Cita enciclopedia |artigo=Buena Senda |url-capítulo=https://egu.xunta.gal/gl/termo/90799/Buena%20Senda |enciclopedia=[[Enciclopedia Galega Universal]] |ano=1999-2002 |volume= |páxina= |editorial=[[Ir Indo]] |isbn=84-7680-288-9}} *{{Cita libro |nome=Francisco |apelidos=Díaz-Fierros |ligazón-autor=Francisco Díaz-Fierros |ano=2008 |artigo=Un achegamento ao protoecoloxismo do movemento anarquista en Galicia |título=A patria enteira |editorial=[[Consello da Cultura Galega|CCG]], [[Real Academia Galega|RAG]] e [[Universidade de Santiago de Compostela|USC]] |isbn=978-84-9887-000-8 |páxina=763 }} === Outros artigos === * ''[[Vida Naturista]]'' * [[Lista de publicacións impresas da provincia da Coruña]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Buena Senda}} [[Categoría:Prensa escrita de Santiago de Compostela]] [[Categoría:1923 en Galicia]] dvv9uzoo3qtu5bbjrq1huxvxskblxib 2 611022 7109264 7105447 2025-06-28T08:49:24Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7109264 wikitext text/x-wiki {{mapa lista de coordenadas}} {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q744099 . ?item wdt:P131* wd:Q3908. } |sort=label |columns=label:Nome,p131:Lugar,p625:Coordenadas,P18:Imaxe,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Nome ! Lugar ! Coordenadas ! Imaxe ! Wikidata |- | [[A Croa de Carracedo]] | [[Montoxo, Cedeira|Montoxo]] | {{Coord|43.645719|-7.954283|display=inline}} | | [[:d:Q61388674|Q61388674]] |- | [[A Croa do Castro]] | [[Santa Mariña do Monte, San Sadurniño|Santa Mariña do Monte]] | {{Coord|43.5804622|-8.0732965|display=inline}} | | [[:d:Q61388630|Q61388630]] |- | [[A Roda de Espiño]] | [[Grixalba, Sobrado|Grixalba]] | {{Coord|43.07510556|-8.00779444|display=inline}} | [[Ficheiro:A Roda de Espiño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q63507265|Q63507265]] |- | [[A Roda do Castro]] | [[Caamouco, Ares|Caamouco]] | {{Coord|43.4373245|-8.2050422|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Piñeiro Ares acceso.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388076|Q61388076]] |- | [[Campo do Castro]] | [[Cedeira, Cedeira|Cedeira]] | {{Coord|43.660669|-8.072181|display=inline}} | [[Ficheiro:Campo do Castro Cedeira A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388572|Q61388572]] |- | [[Castelón de Castañoso]] | [[Maderne, A Fonsagrada|Maderne]] | {{Coord|43.1722171|-7.1353635|display=inline}} | [[Ficheiro:Sauna do castro de Castañoso.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388077|Q61388077]] |- | [[Castriño de Conxo]] | [[Conxo, Santiago de Compostela|Conxo]] | {{Coord|42.86555556|-8.56722222|display=inline}} | [[Ficheiro:Castrino de conxo gravado.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2511345|Q2511345]] |- | [[Castro Candaz]] | [[Pedrafita, Chantada|Pedrafita]] | {{Coord|42.659263888889|-7.7369833333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro Candaz.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20548647|Q20548647]] |- | [[Castro Lupario]] | [[Bastavales, Brión|Bastavales]]<br/>[[Ribasar, Rois|Ribasar]] | {{Coord|42.81333333333333|-8.631666666666666|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro Lupario.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20550597|Q20550597]] |- | [[Castro Maior]] | [[Vizoño, Abegondo|Vizoño]] | {{Coord|43.17388888888889|-8.329444444444444|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro Maior As Travesas abegondo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385708|Q12385708]] |- | Castro da Canda | [[Valdín, A Veiga|Valdín]] | {{Coord|42.23777222222222|-6.965247222222223|display=inline}} | | [[:d:Q116948653|Q116948653]] |- | [[Castro da Carabela]] | [[Baíña, Baiona|Baíña]] | {{Coord|42.111355|-8.852599|display=inline}} | | [[:d:Q12385709|Q12385709]] |- | [[Castro da Croa de Fontá]] | [[Doniños, Ferrol|Doniños]] | {{Coord|43.48761|-8.3093|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro da Croa de Fontá Ferrol A Coruña Galiza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31281755|Q31281755]] |- | Castro da Punta do Muíño de Vento | [[Vigo]] | {{Coord|42.224366666667|-8.7699833333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Punta do Muinho do Vento - Vigo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q59417353|Q59417353]] |- | [[Castro da Roda de Dentro]] | [[Fisteus, Curtis|Fisteus]] | {{Coord|43.14597|-8.11187|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro da Roda dos Godulfes, croa.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61383719|Q61383719]] |- | [[Castro da Trinidade]] | [[Vilamor, Mondoñedo|Vilamor]]<br/>[[Lourenzá]] | {{Coord|43.456893|-7.326788|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro Trinidade Mondoñedo Lugo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61390436|Q61390436]] |- | Castro das Caborcas | [[Meixide, A Veiga|Meixide]] | {{Coord|42.26178888888889|-6.940816666666667|display=inline}} | | [[:d:Q116949506|Q116949506]] |- | Castro das Corbaceiras | [[Corzos, A Veiga|Corzos]] | {{Coord|42.2345|-7.022752777777778|display=inline}} | | [[:d:Q116948953|Q116948953]] |- | [[Castro das Croas (Cedeira)|Castro das Croas]] | [[Esteiro, Cedeira|Esteiro]] | {{Coord|43.641481|-8.032256|display=inline}} | [[Ficheiro:As Croas de San Miguel Cedeira.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61397239|Q61397239]] |- | [[Castro das Croas (Vilalba)|Castro das Croas]] | [[Corvelle, Vilalba|Corvelle]] | {{Coord|43.355639|-7.556422|display=inline}} | | [[:d:Q130241336|Q130241336]] |- | [[Castro das Croias (Cedeira)|Castro das Croias]] | [[Esteiro, Cedeira|Esteiro]] | {{Coord|43.6444644|-8.0554193|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro das Croias Cedeira.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61397252|Q61397252]] |- | [[Castro das Grobas]] | [[Vilaselán, Ribadeo|Vilaselán]] | {{Coord|43.55475|-7.049416666666667|display=inline}} | [[Ficheiro:Detalle de escavación no Castro das Grobas.JPG|center|128px]] | [[:d:Q12385715|Q12385715]] |- | [[Castro das Merelas]] | [[Fisteus, Curtis|Fisteus]] | {{Coord|43.15629|-8.11112|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro das Merelas croa Curtis.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61385859|Q61385859]] |- | [[Castro das Modias]] | [[As Modias, San Martiño de Porto, Cabanas|As Modias]] | {{Coord|43.42691666666666|-8.180855555555556|display=inline}} | [[Ficheiro:Vista do Castro das Modias Cabanas A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388095|Q61388095]] |- | [[Castro das Pías]] | [[O Cruceiro, Perlío, Fene|O Cruceiro]] | {{Coord|43.47428|-8.17086|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro das Pías, Perlío Fene.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61379090|Q61379090]] |- | [[Castro das Rodas]] | [[Cumbraos, Mesía|Cumbraos]] | {{Coord|43.071666666666665|-8.179722222222223|display=inline}} | | [[:d:Q20544346|Q20544346]] |- | [[Castro das Travesas]] | [[Carral]] | {{Coord|43.16543055555555|-8.358555555555556|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro das Travesas Carral.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20550506|Q20550506]] |- | [[Castro de Amboade]] | [[Vilar de Ortelle, Pantón|Vilar de Ortelle]] | {{Coord|42.530564|-7.693911|display=inline}} | | [[:d:Q61379025|Q61379025]] |- | [[Castro de Areosa-Xuanzos]] | [[Cullergondo, Abegondo|Cullergondo]] | {{Coord|43.213425|-8.242883333333333|display=inline}} | | [[:d:Q20550517|Q20550517]] |- | [[Castro de Balter]] | [[Fisteus, Curtis|Fisteus]] | {{Coord|43.1048|-8.10105|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Balter Curtis.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388197|Q61388197]] |- | [[Castro de Barallobre]] | [[Barallobre, Fene|Barallobre]] | {{Coord|43.4643|-8.17853|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Barallobre Fene A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388384|Q61388384]] |- | [[Castro de Bardaos]] | [[Bardaos, Tordoia|Bardaos]] | | | [[:d:Q2511592|Q2511592]] |- | [[Castro de Belelle]] | [[Sillobre, Fene|Sillobre]] | {{Coord|43.4669367|-8.113258|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Belelle Sillobre Fene.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388293|Q61388293]] |- | [[Castro de Bexo]] | [[Bexo, San Xoán de Laíño, Dodro|Bexo]] | {{Coord|42.7002873|-8.7500558|display=inline}} | | [[:d:Q20543324|Q20543324]] |- | [[Castro de Burela]] | [[Burela]] | {{Coord|43.669913888889|-7.3581333333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Burela.JPG|center|128px]] | [[:d:Q11303958|Q11303958]] |- | [[Castro de Cambre]] | [[Cambre, Cambre|Cambre]] | {{Coord|43.2919935|-8.3482183|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de cambre en Festa Galaicoi.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388131|Q61388131]] |- | [[Castro de Castrelo]] | [[Soesto, Laxe|Soesto]] | {{Coord|43.194501|-9.005016|display=inline}} | | [[:d:Q20550366|Q20550366]] |- | [[Castro de Castrelo (San Sadurniño)|Castro de Castrelo]] | [[Santa Mariña do Monte, San Sadurniño|Santa Mariña do Monte]] | {{Coord|43.5836875|-8.0751767|display=inline}} | | [[:d:Q61397256|Q61397256]] |- | [[Castro de Castrillón]] | [[Meirás, Valdoviño|Meirás]] | {{Coord|43.57611111111111|-8.195833333333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Galician celtic hillfort-castrillon.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385723|Q12385723]] |- | [[Castro de Castromaior]] | [[Castromaior, Portomarín|Castromaior]] | {{Coord|42.833211|-7.719879|display=inline}} | [[Ficheiro:Castromaior 2014.png|center|128px]] | [[:d:Q20550533|Q20550533]] |- | [[Castro de Castromao, Celanova|Castro de Castromao]] | [[Celanova]] | {{Coord|42.161722222222|-7.9771694444444|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Castromao, 2014. PNOA cedido por © Instituto Geográfico Nacional.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385726|Q12385726]] |- | [[Castro de Casón]] | [[Viveiro, Viveiro|Viveiro]] | {{Coord|43.63541|-7.554974|display=inline}} | | [[:d:Q12385728|Q12385728]] |- | [[Castro de Cerdeira]] | [[Requeixo de Valverde, Allariz|Requeixo de Valverde]]<br/>[[A Graña, Xunqueira de Ambía|A Graña]] | | | [[:d:Q12385729|Q12385729]] |- | [[Castro de Condomiñas]] | [[Santo André de Boimente, Viveiro|Santo André de Boimente]] | {{Coord|43.598385|-7.562221|display=inline}} | | [[:d:Q20543353|Q20543353]] |- | [[Castro de Cos]] | [[O Barral de Abaixo, Cos, Abegondo|O Barral de Abaixo]] | {{Coord|43.2298778|-8.2487528|display=inline}} | | [[:d:Q12385730|Q12385730]] |- | [[Castro de Cuceiro]] | [[Belesar, Vilalba|Belesar]] | {{Coord|43.279097|-7.750922|display=inline}} | | [[:d:Q130241442|Q130241442]] |- | [[Castro de Esmorís]] | [[Fisteus, Curtis|Fisteus]] | {{Coord|43.09205|-8.11183|display=inline}} | | [[:d:Q61388184|Q61388184]] |- | [[Castro de Estremil]] | [[Fisteus, Curtis|Fisteus]] | {{Coord|43.0965913|-8.1323851|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Estremil Curtis.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388182|Q61388182]] |- | [[Castro de Fazouro]] | [[Foz]] | {{Coord|43.60333333|-7.29880556|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Fazouro.JPG|center|128px]] | [[:d:Q8342716|Q8342716]] |- | [[Castro de Ferreira]] | [[Ferreira de Pantón, Pantón|Ferreira de Pantón]] | {{Coord|42.507777777777775|-7.626111111111111|display=inline}} | [[Ficheiro:O castro de Ferreira de Pantón.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31281933|Q31281933]] |- | [[Castro de Fisteus]] | [[Fisteus, Curtis|Fisteus]] | {{Coord|43.11552|-8.04169|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Fisteus Curtis.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31280840|Q31280840]] |- | [[Castro de Flores]] | [[Feás, Aranga|Feás]] | | | [[:d:Q109331503|Q109331503]] |- | [[Castro de Folgoso]] | [[Folgoso, Allariz|Folgoso]] | | | [[:d:Q20550548|Q20550548]] |- | [[Castro de Forca]] | [[Landrove, Viveiro|Landrove]] | {{Coord|43.618878|-7.599971|display=inline}} | | [[:d:Q20547484|Q20547484]] |- | [[Castro de Frádegas]] | [[Frádegas, Curtis, Curtis|Frádegas]] | {{Coord|43.13882|-8.05289|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Frádegas Curtis A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388204|Q61388204]] |- | [[Castro de Goiriz]] | [[O Castro, Goiriz, Vilalba|O Castro]] | {{Coord|43.311533|-7.626356|display=inline}} | | [[:d:Q130141731|Q130141731]] |- | [[Castro de Gondaísque]] | [[O Castro, Gondaísque, Vilalba|O Castro]] | {{Coord|43.296311|-7.731124|display=inline}} | | [[:d:Q130138644|Q130138644]] |- | [[Castro de Ladra]] | [[Ladra, Vilalba|Ladra]] | {{Coord|43.246113|-7.684429|display=inline}} | | [[:d:Q130220113|Q130220113]] |- | [[Castro de Lanzós]] | [[O Adro, San Martiño de Lanzós, Vilalba|O Adro]] | {{Coord|43.342309|-7.662122|display=inline}} | | [[:d:Q130236002|Q130236002]] |- | [[Castro de Lobadiz]] | [[San Xurxo da Mariña, Ferrol|San Xurxo da Mariña]] | {{Coord|43.5079584|-8.3302546|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Lobadiz Ferrol Galiza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20549443|Q20549443]] |- | [[Castro de Loureiro]] | [[Chavín, Viveiro|Chavín]] | {{Coord|43.615415|-7.532292|display=inline}} | | [[:d:Q20541515|Q20541515]] |- | [[Castro de Lourido (Viveiro)|Castro de Lourido]] | [[Chavín, Viveiro|Chavín]] | {{Coord|43.611871|-7.590043|display=inline}} | | [[:d:Q20541697|Q20541697]] |- | [[Castro de Magalofes]] | [[Magalofes, Fene|Magalofes]] | {{Coord|43.45097|-8.14772|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Magalofes Fene A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388590|Q61388590]] |- | [[Castro de Magoira]] | [[Cervo, Cedeira|Cervo]] | {{Coord|43.6912745|-8.0297344|display=inline}} | | [[:d:Q61388648|Q61388648]] |- | [[Castro de Moldes]] | [[Moldes, Boborás|Moldes]] | {{Coord|42.416834|-8.127427|display=inline}} | [[Ficheiro:Souto Moldes.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385743|Q12385743]] |- | [[Castro de Monte Castrelo]] | [[San Vitoiro da Mezquita, Allariz|San Vitoiro da Mezquita]]<br/>[[San Mamede de Urrós, Allariz|San Mamede de Urrós]]<br/>[[Proente, A Merca|Santo André de Proente]] | | | [[:d:Q12385744|Q12385744]] |- | [[Castro de Montealegre]] | [[Domaio, Moaña|Domaio]] | {{Coord|42.293055555555554|-8.670583333333333|display=inline}} | | [[:d:Q20550560|Q20550560]] |- | [[Castro de Moreda, Taboada|Castro de Moreda]] | [[Moreda, Taboada|Moreda]] | {{Coord|42.70811111111111|-7.776658333333334|display=inline}} | | [[:d:Q12385748|Q12385748]] |- | [[Castro de Moreira]] | [[Lamas de Moreira, A Fonsagrada|Lamas de Moreira]] | | [[Ficheiro:Monte A Coroa (Lamas de Moreira).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385747|Q12385747]] |- | [[Castro de Morás]] | [[Xove]] | {{Coord|43.720819444444444|-7.501222222222222|display=inline}} | [[Ficheiro:O Coto da Vela, Xove.jpg|center|128px]] | [[:d:Q25509295|Q25509295]] |- | [[Castro de Nete]] | [[Nete, Vilalba|Nete]] | {{Coord|43.249727|-7.663742|display=inline}} | | [[:d:Q130235932|Q130235932]] |- | [[Castro de Nostián]] | [[Visma, A Coruña|Visma]] | {{Coord|43.35138888888889|-8.4575|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Nostián 02.JPG|center|128px]] | [[:d:Q12385750|Q12385750]] |- | [[Castro de Orra]] | [[Sillobre, Fene|Sillobre]] | {{Coord|43.471458|-8.152425|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Orra Sillobre Fene.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388291|Q61388291]] |- | Castro de Pedra Moura | [[Borreiros, Gondomar|Borreiros]] | {{Coord|42.098272222222|-8.7987166666667|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro da Pedra Moura (6210561939).jpg|center|128px]] | [[:d:Q59282538|Q59282538]] |- | [[Castro de Pedreira]] | [[Foxado, Curtis|Foxado]] | {{Coord|43.1196497|-8.0015311|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Pedreira Foxado Curtis A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388158|Q61388158]] |- | [[Castro de Pena do Couto]] | [[Augas Santas, Allariz|Augas Santas]] | {{Coord|42.22805555555556|-7.778611111111111|display=inline}} | | [[:d:Q12385755|Q12385755]] |- | [[Castro de Penedo]] | [[O Penedo de Teixeiro, Curtis, Curtis|O Penedo de Teixeiro]] | {{Coord|43.1462643|-8.0425937|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro do Penedo Curtis A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388202|Q61388202]] |- | [[Castro de Pereiruga]] | [[Pedroso, Narón|Pedroso]] | {{Coord|43.543527777777776|-8.119194444444444|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Pereiroa Narón wikigl.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385754|Q12385754]] |- | [[Castro de Pico do Castro]] | [[Irís, Cabanas|Irís]] | {{Coord|43.43293055555556|-8.144175|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Pico do Castro Salto Cabanas A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388096|Q61388096]] |- | [[Castro de Piñeiros]] | [[Regoela, Cabanas|Regoela]] | {{Coord|43.447|-8.109422222222221|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Piñeiros Cabanas A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388098|Q61388098]] |- | [[Castro de Remourán]] | [[Foxado, Curtis|Foxado]] | {{Coord|43.160388888889|-7.9676944444444|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Remourán Curtis.jpg|center|128px]] | [[:d:Q59417875|Q59417875]] |- | [[Castro de Riba]] | [[San Román de Montoxo, Cedeira|San Román de Montoxo]] | {{Coord|43.655501|-7.9972778|display=inline}} | | [[:d:Q61388652|Q61388652]] |- | [[Castro de Rueta]] | [[Cervo, Cervo|Cervo]] | {{Coord|43.68333333333333|-7.401333333333333|display=inline}} | | [[:d:Q12385761|Q12385761]] |- | [[Castro de Río Castro]] | [[Limodre, Fene|Limodre]] | {{Coord|43.42409|-8.18628|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Río do Castro Fene A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388593|Q61388593]] |- | [[Castro de Samoedo]] | [[Osedo, Sada|Osedo]] | {{Coord|43.3311671|-8.273491|display=inline}} | | [[:d:Q12385762|Q12385762]] |- | [[Castro de San Simón da Costa]] | [[Vilamaior, San Simón da Costa, Vilalba|Vilamaior]] | {{Coord|43.387269|-7.616322|display=inline}} | | [[:d:Q130236025|Q130236025]] |- | [[Castro de San Vicente]] | [[Avión, Avión|Avión]] | {{Coord|42.385247|-8.251768|display=inline}} | | [[:d:Q130323240|Q130323240]] |- | [[Castro de Santa Lucía]] | [[Castrelo de Miño, Castrelo de Miño|Castrelo de Miño]] | | | [[:d:Q12385769|Q12385769]] |- | [[Castro de Santaia]] | [[Santaia, Curtis, Curtis|Santaia]] | {{Coord|43.11552|-8.04169|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Santaia en Curtis.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20548691|Q20548691]] |- | [[Castro de Santomé]] | [[Ourense]] | {{Coord|42.348016666666666|-7.829575|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Santomé (2).jpg|center|128px]] | [[:d:Q28887202|Q28887202]] |- | [[Castro de Traxeito]] | [[Traxeito, Laíño, Dodro|Traxeito]] | {{Coord|42.74861111111111|-8.700833333333334|display=inline}} | | [[:d:Q20543119|Q20543119]] |- | [[Castro de Vila do Castro]] | [[Foxado, Curtis|Foxado]] | {{Coord|43.1189862|-8.0078186|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Vila do Castro Foxado Curtis.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388164|Q61388164]] |- | [[Castro de Viladonga]] | [[Viladonga, Castro de Rei|Viladonga]] | {{Coord|43.160822|-7.3887|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Viladonga-vista aerea.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2941521|Q2941521]] |- | [[Castro de Vilardois]] | [[Vilardois, Curtis, Curtis|Vilardois]] | {{Coord|43.1840454|-8.0171681|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Vilardois Curtis A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388216|Q61388216]] |- | [[Castro de Vilarullo]] | [[O Castro de Vilarullo, Curtis, Curtis|O Castro de Vilarullo]] | {{Coord|43.13052|-8.06608|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Vilarullo Curtis.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20547799|Q20547799]] |- | Castro de Xares | [[Xares, A Veiga|Xares]] | {{Coord|42.23824166666667|-6.928788888888889|display=inline}} | | [[:d:Q116949534|Q116949534]] |- | [[Castro de Zoñán]] | [[Os Remedios, Mondoñedo|Os Remedios]] | {{Coord|43.42633611111111|-7.394366666666667|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Zoñán, 2014. PNOA cedido por © Instituto Geográfico Nacional.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8342733|Q8342733]] |- | [[Castro do Castriño]] | [[Taragoña, Rianxo|Taragoña]] | {{Coord|42.673027777777776|-8.82425|display=inline}} | | [[:d:Q12385780|Q12385780]] |- | Castro do Chao | [[Pontedeume]] | {{Coord|43.418351|-8.142969|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Chao Pontedeume A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q59314278|Q59314278]] |- | [[Castro do Cura]] | [[Cervo, Cedeira|Cervo]] | {{Coord|43.6838367|-8.0441513|display=inline}} | | [[:d:Q61388633|Q61388633]] |- | Castro do Facho | [[O Hío, Cangas|O Hío]] | {{Coord|42.276655555556|-8.860975|display=inline}} | [[Ficheiro:Excavacións no Facho 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q59285847|Q59285847]] |- | [[Castro do Monte da Cidá]] | [[Carreira, Ribeira|Carreira]]<br/>[[Artes, Ribeira|Artes]] | {{Coord|42.561386111111|-9.0136277777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro A Cida 4.JPG|center|128px]] | [[:d:Q2513720|Q2513720]] |- | [[Castro do Outeiro]] | [[Castrelo de Miño, Castrelo de Miño|Castrelo de Miño]] | | | [[:d:Q12385783|Q12385783]] |- | [[Castro do Porto]] | [[Fisteus, Curtis|Fisteus]] | {{Coord|43.16087|-8.05644|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro do Porto Fisteus Curtis A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388179|Q61388179]] |- | [[Castro do Valebo]] | [[Castrelo de Miño]] | | | [[:d:Q20550593|Q20550593]] |- | Castro dos Cabeceiros | [[Prada, A Veiga|Prada]] | {{Coord|42.31356111111111|-7.0137833333333335|display=inline}} | | [[:d:Q116949584|Q116949584]] |- | [[Castro dos Castros]] | [[Serantes, Ferrol|Serantes]] | {{Coord|43.51459|-8.23087|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro dos Castros Catabois Ferrol A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31281773|Q31281773]] |- | [[Castro dos Gafos]] | [[Doniños, Ferrol|Doniños]] | {{Coord|43.494|-8.27674|display=inline}} | [[Ficheiro:Catro dos Gafos Valón Ferrol A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31281774|Q31281774]] |- | [[Castro dos Mouros (Miño)|Castro dos Mouros]] | [[Perbes, Miño|Perbes]] | {{Coord|43.372467|-8.208594|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro dos Mouros Perbes Miños A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388439|Q61388439]] |- | [[Castro dos Penedos]] | [[Belesar, Vilalba|Belesar]] | {{Coord|43.276554|-7.747167|display=inline}} | | [[:d:Q130210450|Q130210450]] |- | [[Castro grande de Alcaiana]] | [[Vizoño, Abegondo|Vizoño]] | {{Coord|43.1619601|-8.3460713|display=inline}} | | [[:d:Q12385785|Q12385785]] |- | [[Castromelas]] | [[Foxado, Curtis|Foxado]] | {{Coord|43.1472121|-7.9775861|display=inline}} | [[Ficheiro:Castromelas Foxado Curtis A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388165|Q61388165]] |- | [[Castromiñán]] | [[Sardiñeiro, Fisterra|Sardiñeiro]] | {{Coord|42.954166666666666|-9.283055555555556|display=inline}} | [[Ficheiro:Castromiñán.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20550657|Q20550657]] |- | Chao do Castro | [[Burela]] | {{Coord|43.667525|-7.361888888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Chao do Castro anotado.jpg|center|128px]] | [[:d:Q117187005|Q117187005]] |- | [[Chao do Castro]] | [[Burela, Burela, Burela|Burela]] | | | [[:d:Q133247959|Q133247959]] |- | [[Copa do Castro]] | [[O Castro, Silleda|O Castro]] | {{Coord|42.71888888888889|-8.248611111111112|display=inline}} | | [[:d:Q12380459|Q12380459]] |- | [[Coto da Croa]] | [[Bardaos, San Sadurniño|Bardaos]] | {{Coord|43.5778546|-8.0330311|display=inline}} | | [[:d:Q61388610|Q61388610]] |- | [[Couto do Castro]] | [[Castro, Mesía|Castro]] | {{Coord|43.066944444444445|-8.1725|display=inline}} | | [[:d:Q20550406|Q20550406]] |- | [[Monte do Castro, Ribadumia|Monte do Castro]] | [[Besomaño, Ribadumia|Besomaño]]<br/>[[Leiro, Ribadumia|Leiro]] | {{Coord|42.523472222222|-8.7393888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Monte do Castro 02-26.JPG|center|128px]] | [[:d:Q20546098|Q20546098]] |- | [[Castro do Castrelo|O Castrelo]] | [[Castrelo de Miño, Castrelo de Miño|Castrelo de Miño]] | {{Coord|42.29076470955863|-8.115365519676207|display=inline}} | | [[:d:Q20542775|Q20542775]] |- | [[O Castro, Castrelo de Miño|O Castro]] | [[Castrelo de Miño, Castrelo de Miño|Castrelo de Miño]] | | | [[:d:Q12394622|Q12394622]] |- | [[O Castro, Marzoa|O Castro]] | [[Marzoa, Oroso|Marzoa]] | {{Coord|43.02919|-8.345424|display=inline}} | | [[:d:Q12394642|Q12394642]] |- | [[O Castro da Frouxeira]] | [[A Frouseira, Sancovade, Vilalba|A Frouseira]] | {{Coord|43.284495|-7.658948|display=inline}} | | [[:d:Q130235961|Q130235961]] |- | [[O Castro das Croas]] | [[Piñeiro, Cedeira|Piñeiro]] | {{Coord|43.666966|-8.023022|display=inline}} | | [[:d:Q61388666|Q61388666]] |- | [[O Castro de Cheda de Abaixo]] | [[Montoxo, Cedeira|Montoxo]] | {{Coord|43.64685|-7.9799715|display=inline}} | | [[:d:Q61388667|Q61388667]] |- | [[O Castro de Orosa]] | [[O Castro, Vilapedre, Vilalba|O Castro]] | {{Coord|43.391044|-7.666225|display=inline}} | | [[:d:Q130136659|Q130136659]] |- | [[O Castro de Samarugo]] | [[San Simón da Costa, Vilalba|San Simón da Costa]] | {{Coord|43.37228388888889|-7.602118888888889|display=inline}} | | [[:d:Q130135754|Q130135754]] |- | [[Os Castros, Viveiro|Os Castros]] | [[San Pedro de Viveiro, Viveiro|San Pedro de Viveiro]] | | | [[:d:Q20550669|Q20550669]] |- | [[Os Castros (Montoxo, Cedeira)|Os Castros]] | [[Montoxo, Cedeira|Montoxo]] | {{Coord|43.656348|-7.976598|display=inline}} | | [[:d:Q61397258|Q61397258]] |- | [[Os Castros (Cervo, Cedeira)|Os Castros]] | [[Cervo, Cedeira|Cervo]] | {{Coord|43.6986821|-8.0172891|display=inline}} | | [[:d:Q61397261|Q61397261]] |- | [[Os Castros (Vilalba)|Os Castros]] | [[Carballido, Vilalba|Carballido]] | {{Coord|43.322422|-7.553899|display=inline}} | | [[:d:Q130241418|Q130241418]] |- | [[Os Castros de Mourence]] | [[Mourence, Vilalba|Mourence]] | {{Coord|43.31856|-7.699073|display=inline}} | | [[:d:Q130241372|Q130241372]] |- | [[Os Castros de Torre]] | [[Bascoi, Mesía|Bascoi]] | {{Coord|43.12555555555556|-8.228055555555555|display=inline}} | | [[:d:Q20542061|Q20542061]] |- | [[castro da Braña]] | [[Visantoña, Mesía|Visantoña]]<br/>[[Filgueira de Traba, Oza-Cesuras|Filgueira de Traba]] | {{Coord|43.1306438|-8.2860664|display=inline}} | | [[:d:Q20544651|Q20544651]] |- | castro da Cabeza | [[Santa Cristina, A Veiga|Santa Cristina]] | {{Coord|42.269894444444446|-7.046336111111111|display=inline}} | | [[:d:Q116949198|Q116949198]] |- | [[castro da Croa]] | [[Ribadetea, Ponteareas|Ribadetea]] | {{Coord|42.20674722222222|-8.519519444444445|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro da Croa.jpg|center|128px]] | [[:d:Q109331459|Q109331459]] |- | [[castro da Croa de Leixa]] | [[Leixa, Ferrol|Leixa]] | {{Coord|43.52283333333333|-8.20823611111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro Croa de Leixa Ferrol.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20550494|Q20550494]] |- | [[castro da Croa do Redo]] | [[Lamas, San Sadurniño|Lamas]] | {{Coord|43.5467959|-8.0346941|display=inline}} | | [[:d:Q61388628|Q61388628]] |- | [[castro da Ermida]] | [[Pedroso, Narón|Pedroso]] | {{Coord|43.53353|-8.10398|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro da Ermida Pedroso Narón A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20541948|Q20541948]] |- | castro da Espenuca | [[Prada, A Veiga|Prada]] | {{Coord|42.319272222222224|-7.038030555555555|display=inline}} | | [[:d:Q116949231|Q116949231]] |- | [[castro da Frouxeira]] | [[Valdoviño, Valdoviño|Valdoviño]] | {{Coord|43.61839|-8.14895|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro da Frouxeira Valdoviño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20548615|Q20548615]] |- | [[Castro da Graña, Toques|castro da Graña]] | [[A Capela, Toques|A Capela]] | {{Coord|42.971944444444446|-7.973055555555556|display=inline}} | | [[:d:Q12385711|Q12385711]] |- | [[castro da Lagoa]] | [[Pantín, Valdoviño|Pantín]] | {{Coord|43.63167|-8.11931|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro da Lagoa Valdoviño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31281869|Q31281869]] |- | [[castro da Lanzada]] | [[Noalla, Sanxenxo|Noalla]] | {{Coord|42.429178|-8.874939|display=inline}} | [[Ficheiro:2017 Castro da Lanzada. Noalla. Sanxenxo. Galiza-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385713|Q12385713]] |- | [[castro da Pedreira]] | [[O Val, Narón|O Val]] | {{Coord|43.56076|-8.22888|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro da Pedreira O Val Narón.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20541206|Q20541206]] |- | [[castro da Pena Negra]] | [[Silleda]] | {{Coord|42.71160975035971|-8.249925738123256|display=inline}} | [[Ficheiro:A Pena Negra, Silleda.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20542024|Q20542024]] |- | [[castro da Punta de Santa Mariña]] | [[Cervás, Ares|Cervás]] | {{Coord|43.4347956|-8.277955|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro Santa Mariña Ares A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388068|Q61388068]] |- | [[castro da Revolta]] | [[Sedes, Narón|Sedes]] | {{Coord|43.53902|-8.15681|display=inline}} | [[Ficheiro:Croa Castro da Revolta Narón A Coruña Galiza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20542582|Q20542582]] |- | [[castro da Roda]] | [[Albixoi, Mesía|Albixoi]] | {{Coord|43.0747511|-8.2161991|display=inline}} | | [[:d:Q20544337|Q20544337]] |- | [[castro da Saceda]] | [[A Saceda, Lucenza, Cualedro|A Saceda]] | {{Coord|41.931602|-7.627271|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro da Saceda - vista.jpg|center|128px]] | [[:d:Q109331281|Q109331281]] |- | [[castro da Subidá]] | [[Marín]] | {{Coord|42.38251388888889|-8.709155555555556|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro da Subidá 2014.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385714|Q12385714]] |- | [[castro das Barreiras]] | [[Cambeda, Vimianzo|Cambeda]] | {{Coord|43.09883333333333|-9.042333333333334|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro das Barreiras 2020 08.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31280835|Q31280835]] |- | [[castro das Croas]] | [[Salcedo, Pontevedra|Salcedo]] | {{Coord|42.39694444444444|-8.650833333333333|display=inline}} | | [[:d:Q20550503|Q20550503]] |- | [[castro das Escadas]] | [[Franza, Mugardos|Franza]]<br/>[[Fene]] | {{Coord|43.45913|-8.20861|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro das Escadas Mugardos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61385879|Q61385879]] |- | [[castro das Insuas]] | [[Boebre, Pontedeume|Boebre]] | {{Coord|43.386238|-8.221186|display=inline}} | [[Ficheiro:Punta da Insua.JPG|center|128px]] | [[:d:Q61389808|Q61389808]] |- | castro das Mourinallas | [[Espiño, A Veiga|Espiño]] | {{Coord|42.270472222222224|-6.983313888888889|display=inline}} | | [[:d:Q116949445|Q116949445]] |- | [[castro de Abade]] | [[Abade, Moeche|Abade]] | {{Coord|43.576954|-8.000567|display=inline}} | | [[:d:Q61388686|Q61388686]] |- | [[castro de Abegondo]] | [[Abegondo, Abegondo|Abegondo]] | {{Coord|43.22388888888889|-8.3|display=inline}} | | [[:d:Q12385718|Q12385718]] |- | [[Castro de Altamira, Brión|castro de Altamira]] | [[Brión, Brión|Brión]] | {{Coord|42.87737777777778|-8.687727777777777|display=inline}} | [[Ficheiro:Torres de Altamira - Brion - 04.JPG|center|128px]] | [[:d:Q20550508|Q20550508]] |- | [[Castro de Altamira, Taboexa|castro de Altamira]] | [[Altamira, Taboexa, As Neves|Altamira]] | {{Coord|42.124805555555554|-8.428611111111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Petróglifo no Castro de Taboexa, As Neves, Pontevedra.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20550511|Q20550511]] |- | [[castro de Ancos]] | [[Casadelos, Santa María de Neda, Neda|Casadelos]] | {{Coord|43.52196|-8.14037|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Ancos Neda monte de Ancos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3644182|Q3644182]] |- | [[castro de Angrois]] | [[Sar, Santiago de Compostela|Sar]] | {{Coord|42.8554555675|-8.52794408798|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Angrois.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61391084|Q61391084]] |- | [[Castro de Ares, Ares|castro de Ares]] | [[Ares]] | {{Coord|43.4322868|-8.2354088|display=inline}} | | [[:d:Q61385908|Q61385908]] |- | [[castro de Armeá]] | [[Armeá, Augas Santas, Allariz|Armeá]] | {{Coord|42.24583333333333|-7.791944444444445|display=inline}} | | [[:d:Q20550523|Q20550523]] |- | castro de Arxeriz | [[Fión, O Saviñao|Fión]] | {{Coord|42.56074|-7.668391|display=inline}} | | [[:d:Q30904224|Q30904224]] |- | [[castro de Baroña]] | [[Baroña, Porto do Son|Baroña]] | {{Coord|42.694944444444445|-9.032219444444443|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Baroña y playa de Arealonga-Complexo Húmido de Corrubedo-Coruña-Spain.jpg|center|128px]] | [[:d:Q1049903|Q1049903]] |- | [[castro de Belesar]] | [[Belesar, Baiona|Belesar]] | {{Coord|42.095299|-8.827174|display=inline}} | | [[:d:Q20550529|Q20550529]] |- | [[castro de Bemil]] | [[Bastavales, Brión|Bastavales]] | {{Coord|42.823055555555555|-8.67|display=inline}} | | [[:d:Q12385719|Q12385719]] |- | [[castro de Boado]] | [[Boado, Mesía|Boado]] | {{Coord|43.043055555555554|-8.191944444444445|display=inline}} | | [[:d:Q20543697|Q20543697]] |- | [[castro de Bordelle]] | [[Bordelle, Sarandós, Abegondo|Bordelle]] | {{Coord|43.2122103|-8.3399068|display=inline}} | | [[:d:Q12385721|Q12385721]] |- | [[castro de Borneiro]] | [[Borneiro, Cabana de Bergantiños|Borneiro]] | {{Coord|43.19472222|-8.95277778|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de borneiro 01.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2513122|Q2513122]] |- | [[castro de Bouzalonga]] | [[Deixebre, Oroso|Deixebre]] | {{Coord|43.021804|-8.408239|display=inline}} | | [[:d:Q20544460|Q20544460]] |- | [[castro de Brea]] | [[Abegondo, Abegondo|Abegondo]] | {{Coord|43.2375|-8.29|display=inline}} | | [[:d:Q12385722|Q12385722]] |- | [[castro de Carreira]] | [[Meirás, Valdoviño|Meirás]] | {{Coord|43.575555|-8.196388|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Carreira Valdoviño A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20549786|Q20549786]] |- | [[castro de Casabranca]] | [[San Xoán de Moeche, Moeche|San Xoán de Moeche]] | {{Coord|43.562916|-8.008551|display=inline}} | | [[:d:Q61388710|Q61388710]] |- | [[castro de Casianes]] | [[Pantín, Valdoviño|Pantín]] | {{Coord|43.6339818|-8.0986901|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Casiares Pantín Valdoviño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388516|Q61388516]] |- | [[castro de Castiñeiras]] | [[Mesía, Mesía|Mesía]] | {{Coord|43.12166666666667|-8.273333333333333|display=inline}} | | [[:d:Q20550346|Q20550346]] |- | [[castro de Castro]] | [[Castro, Narón|Castro]] | {{Coord|43.544625|-8.178580555555556|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de castro narón a coruña galiza wikigl.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385724|Q12385724]] |- | castro de Castrolandín | [[Castrolandín, Cuntis, Cuntis|Castrolandín]] | {{Coord|42.636877777778|-8.5523611111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Archaeological excavations in Castrolandin, Cuntis, Galicia, Spain (19-08-2012) 19-08-2012 18-47-27.jpg|center|128px]] | [[:d:Q21155953|Q21155953]] |- | [[Castro de Castromao, Ponteareas|castro de Castromao]] | [[Guillade, Ponteareas|Guillade]] | {{Coord|42.18222222222222|-8.440277777777778|display=inline}} | | [[:d:Q12385727|Q12385727]] |- | castro de Castromao | [[Castromao, A Veiga|Castromao]] | {{Coord|42.229575|-7.042591666666667|display=inline}} | | [[:d:Q116949110|Q116949110]] |- | castro de Castrovite | [[Castrovite, Orazo, A Estrada|Castrovite]] | {{Coord|42.74653151518272|-8.342861796441229|display=inline}} | [[Ficheiro:Castrovite - Flickr - Noel Feans.jpg|center|128px]] | [[:d:Q134719585|Q134719585]] |- | [[castro de Celeiros]] | [[Celeiros, Ponteareas|Celeiros]] | {{Coord|42.16785845943517|-8.45265062410884|display=inline}} | | [[:d:Q119441044|Q119441044]] |- | [[castro de Centroña]] | [[Centroña, Pontedeume|Centroña]] | {{Coord|43.40153|-8.19498|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Castrelo.JPG|center|128px]] | [[:d:Q20551362|Q20551362]] |- | [[castro de Cerneda]] | [[Cerneda, Abegondo|Cerneda]] | {{Coord|43.2103807|-8.2831474|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Cerneda Cambre.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20550536|Q20550536]] |- | [[castro de Cervás]] | [[Cervás, Ares|Cervás]] | {{Coord|43.439316|-8.2737349|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Cervás Ares A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388067|Q61388067]] |- | [[castro de Codesido]] | [[Ferreira, Codesido, Vilalba|Ferreira]] | {{Coord|43.323568|-7.763211|display=inline}} | | [[:d:Q130214554|Q130214554]] |- | [[castro de Croas de Ramil]] | [[Lamas, San Sadurniño|Lamas]] | {{Coord|43.5411539|-8.042156|display=inline}} | | [[:d:Q61388615|Q61388615]] |- | [[castro de Donramiro]] | [[Donramiro, Lalín|Donramiro]] | {{Coord|42.654923|-8.118828|display=inline}} | | [[:d:Q20549176|Q20549176]] |- | [[castro de Edreira]] | [[Oleiros, Oleiros|Oleiros]] | {{Coord|43.33805555555555|-8.303611111111111|display=inline}} | | [[:d:Q12385731|Q12385731]] |- | [[castro de Eiravedra]] | [[Sedes, Narón|Sedes]] | {{Coord|43.5538768|-8.1305537|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Eiravedra Sedes Narón PXOM.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385732|Q12385732]] |- | [[castro de Elviña]] | [[Elviña, A Coruña|Elviña]] | {{Coord|43.32944444|-8.41527778|display=inline}} | [[Ficheiro:CastroElviñaV.jpg|center|128px]] | [[:d:Q389930|Q389930]] |- | [[castro de Erboedo]] | [[Lestón, A Laracha|Lestón]] | | | [[:d:Q12385733|Q12385733]] |- | castro de Esperante | [[Esperante, Agolada|Esperante]] | {{Coord|42.76173594639319|-8.045021748822014|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro Esperante 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q134963052|Q134963052]] |- | [[castro de Ferrol]] | [[Ferrol]] | {{Coord|43.47823611111111|-8.242858333333333|display=inline}} | | [[:d:Q12385735|Q12385735]] |- | [[castro de Figueiroa]] | [[Arteixo]] | {{Coord|43.31207|-8.51585|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Figueiroa Arteixo A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31280824|Q31280824]] |- | [[castro de Formigueiros]] | [[Formigueiros, Samos|Formigueiros]] | {{Coord|42.70583333333333|-7.354166666666667|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Formigueiros Samos Galiza.JPG|center|128px]] | [[:d:Q20547628|Q20547628]] |- | [[castro de Forxán]] | [[Viceso, Brión|Viceso]] | {{Coord|42.87833333333333|-8.755555555555556|display=inline}} | | [[:d:Q12385736|Q12385736]] |- | [[castro de Foxado]] | [[Foxado, Curtis|Foxado]] | {{Coord|43.0939235|-8.00826|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Foxado Curtis.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388146|Q61388146]] |- | [[castro de Frádigas]] | [[Pantín, Valdoviño|Pantín]] | {{Coord|43.636534|-8.085344|display=inline}} | | [[:d:Q61388536|Q61388536]] |- | [[castro de Galán]] | [[Oseiro, Arteixo|Oseiro]] | {{Coord|43.32804|-8.4886|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Galán Arteixo A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31280829|Q31280829]] |- | [[castro de Labacengos]] | [[Labacengos, Moeche|Labacengos]] | {{Coord|43.564048|-7.981409|display=inline}} | | [[:d:Q61388689|Q61388689]] |- | [[castro de Lago]] | [[Meirás, Valdoviño|Meirás]] | {{Coord|43.59218|-8.1712|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Lago Meirás Valdoviño A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31281780|Q31281780]] |- | castro de Lamaredonda | [[Meixide, A Veiga|Meixide]] | {{Coord|42.26755277777778|-6.949463888888889|display=inline}} | | [[:d:Q116949481|Q116949481]] |- | [[castro de Lamiño]] | [[Brión, Brión|Brión]] | {{Coord|42.865833333333335|-8.665833333333333|display=inline}} | | [[:d:Q12385737|Q12385737]] |- | [[castro de Lavacerido]] | [[Meirás, Valdoviño|Meirás]] | {{Coord|43.60171|-8.1992|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Lavacerido 1 Valdoviño A Coruña Galiza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31281728|Q31281728]] |- | [[castro de Leiro]] | [[Leiro, Abegondo|Leiro]] | {{Coord|43.196111|-8.2737456|display=inline}} | | [[:d:Q12385738|Q12385738]] |- | [[castro de Lestón]] | [[Lestón, A Laracha|Lestón]] | | | [[:d:Q12385739|Q12385739]] |- | [[castro de Lodeiro]] | [[O Sequeiro, Valdoviño|O Sequeiro]] | {{Coord|43.57585|-8.16992|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Lodeiro Valdoviño A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31281835|Q31281835]] |- | [[Castro de Lodeiro (Vilalba)|castro de Lodeiro]] | [[Penadrade, A Torre, Vilalba|Penadrade]] | {{Coord|43.248191|-7.717187|display=inline}} | | [[:d:Q130219868|Q130219868]] |- | [[castro de Loios]] | [[Miño, Miño|Miño]] | {{Coord|43.35338|-8.21701|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro Loios Miño A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31280815|Q31280815]] |- | [[castro de Loira]] | [[Pantín, Valdoviño|Pantín]] | {{Coord|43.6395819|-8.0936002|display=inline}} | | [[:d:Q61388535|Q61388535]] |- | [[castro de Loiravella]] | [[Loira, Valdoviño|Loira]] | {{Coord|43.594643|-8.058764|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Loiravella Valdoviño A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388555|Q61388555]] |- | [[castro de Lousada]] | [[Loira, Valdoviño|Loira]] | {{Coord|43.6190875|-8.088929|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Lousada Valdoviño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388223|Q61388223]] |- | [[castro de Lubre]] | [[Ares]] | {{Coord|43.4311634|-8.2517479|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Lubre Ares A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388070|Q61388070]] |- | [[castro de Mabegondo]] | [[Mabegondo, Abegondo|Mabegondo]] | {{Coord|43.2413102|-8.2843321|display=inline}} | | [[:d:Q12385741|Q12385741]] |- | castro de Magros | [[Magros, Beariz, Beariz|Magros]] | {{Coord|42.45944444444444|-8.24611111111111|display=inline}} | | [[:d:Q96603008|Q96603008]] |- | [[castro de Mallou]] | [[Santa Comba de Carnota, Carnota|Santa Comba de Carnota]] | {{Coord|42.8075|-9.101111111111113|display=inline}} | | [[:d:Q20550553|Q20550553]] |- | [[castro de Meangos]] | [[Meangos, Abegondo|Meangos]] | {{Coord|43.2280521|-8.2583444|display=inline}} | | [[:d:Q12385742|Q12385742]] |- | [[castro de Meá]] | [[Meá, Mugardos|Meá]] | {{Coord|43.4593061|-8.2448295|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Meá Mugardos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61385891|Q61385891]] |- | [[castro de Moares]] | [[Ermedelo, Rois|Ermedelo]] | | | [[:d:Q12385740|Q12385740]] |- | [[castro de Monte do Foro]] | [[Valdoviño, Valdoviño|Valdoviño]] | {{Coord|43.5841643|-8.1331655|display=inline}} | | [[:d:Q61388124|Q61388124]] |- | [[castro de Monteiro]] | [[A Rañoa, Bascoi, Mesía|A Rañoa]] | {{Coord|43.12|-8.227222222222222|display=inline}} | | [[:d:Q20544859|Q20544859]] |- | [[castro de Monterreal]] | [[Baiona]] | {{Coord|42.124009|-8.850121|display=inline}} | | [[:d:Q20550565|Q20550565]] |- | [[castro de Montes Claros]] | [[Vilaño, A Laracha|Vilaño]] | {{Coord|43.24448|-8.60602|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Montesclaros A Laracha.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20550568|Q20550568]] |- | [[castro de Montouto]] | [[Montouto, Abegondo|Montouto]]<br/>[[Figueroa, Abegondo|Figueroa]] | {{Coord|43.2100383|-8.324753|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Montouto Figeroa Abegondo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385745|Q12385745]] |- | [[castro de Montrove]] | [[Liáns, Oleiros|Liáns]] | {{Coord|43.3256|-8.35554|display=inline}} | | [[:d:Q20546481|Q20546481]] |- | [[castro de Morade]] | [[Baíña, Baiona|Baíña]] | | | [[:d:Q12385746|Q12385746]] |- | [[castro de Morro Canide]] | [[Maianca, Oleiros|Maianca]] | {{Coord|43.37101|-8.34198|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Morro Canide Oleiros A Coruña Galiza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20546770|Q20546770]] |- | [[castro de Moura]] | [[Frexulfe, San Cristovo de Lóuzara, Samos|Frexulfe]] | {{Coord|42.684325|-7.23475|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro da Moura Frexulfe Lóuzara Samos Galiza.JPG|center|128px]] | [[:d:Q20547124|Q20547124]] |- | [[castro de Mugardos]] | [[Mugardos, Mugardos|Mugardos]] | {{Coord|43.458541|-8.262354|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Mugardos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388079|Q61388079]] |- | [[castro de Muruxeses]] | [[Rodeiro, Oza-Cesuras|Rodeiro]] | {{Coord|43.1648708|-8.1012716|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro dos Muruxeses Rodeiro Oza-Cesuras.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388238|Q61388238]] |- | [[castro de Nogueirosa]] | [[Nogueirosa, Pontedeume|Nogueirosa]] | {{Coord|43.408364|-8.147357|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Nogueirosa Pontedeume.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61390064|Q61390064]] |- | [[castro de Noville]] | [[Meá, Mugardos|Meá]] | {{Coord|43.45566|-8.22883|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Meá, cumio do monte en Mugardos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20542363|Q20542363]] |- | [[castro de Nós]] | [[San Pedro de Nós, Oleiros|San Pedro de Nós]] | {{Coord|43.31496|-8.32792|display=inline}} | | [[:d:Q12385751|Q12385751]] |- | [[castro de Ons]] | [[Ons, Brión|Ons]] | {{Coord|42.888333333333335|-8.728333333333333|display=inline}} | | [[:d:Q20550572|Q20550572]] |- | [[castro de Orto]] | [[Orto, Abegondo|Orto]] | {{Coord|43.2709505|-8.2832093|display=inline}} | | [[:d:Q20550577|Q20550577]] |- | castro de Ortoño | [[Ortoño, Ames|Ortoño]] | {{Coord|42.8573431406|-8.63750696182|display=inline}} | | [[:d:Q124619183|Q124619183]] |- | [[castro de Papoi]] | [[Marmancón, Ferrol|Marmancón]] | {{Coord|43.53929|-8.24869|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Papoi Ferrol A Coruña Galiza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20546949|Q20546949]] |- | [[castro de Parramo]] | [[Barbeito, Vilasantar|Barbeito]] | {{Coord|43.109289|-8.142639|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Parramo Vilasantar.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388426|Q61388426]] |- | [[castro de Pastoriza]] | [[Pastoriza, Arteixo|Pastoriza]] | {{Coord|43.33703055555556|-8.47265|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro da Pastoriza Arteixo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385752|Q12385752]] |- | [[castro de Pena Lopesa]] | [[O Val, Narón|O Val]] | {{Coord|43.576880555555555|-8.225811111111112|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro pena lopesa o val1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385753|Q12385753]] |- | [[castro de Penas do Castelo]] | [[Salcedo, A Pobra do Brollón|Salcedo]] | {{Coord|42.532496021022425|-7.32145824124|display=inline}} | | [[:d:Q134729790|Q134729790]] |- | [[castro de Pereirales]] | [[Rodeiro, Oza-Cesuras|Rodeiro]] | {{Coord|43.1671884|-8.0900187|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Pereirales Belén Oza Cesuras.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388240|Q61388240]] |- | [[castro de Pereiro]] | [[Valdoviño, Valdoviño|Valdoviño]] | {{Coord|43.6191412|-8.1353015|display=inline}} | | [[:d:Q61388540|Q61388540]] |- | [[castro de Poulo]] | [[Valdoviño, Valdoviño|Valdoviño]] | {{Coord|43.60393|-8.14239|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Poulo Valdoviño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20542922|Q20542922]] |- | [[castro de Pousada]] | [[Castro, Mesía|Castro]] | {{Coord|43.071666666666665|-8.179722222222223|display=inline}} | | [[:d:Q20542983|Q20542983]] |- | [[castro de Presedo]] | [[Presedo, Abegondo|Presedo]] | {{Coord|43.202777777777776|-8.27138888888889|display=inline}} | | [[:d:Q20550579|Q20550579]] |- | [[castro de Prismos]] | [[Limodre, Fene|Limodre]] | {{Coord|43.44564|-8.18211|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Prismos Maniños Fene.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388559|Q61388559]] |- | [[castro de Punta Castrelo]] | [[Pantín, Valdoviño|Pantín]] | {{Coord|43.660678|-8.091231|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Punta Castelo Cedeira A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388553|Q61388553]] |- | [[castro de Punta Mourón]] | [[Caamouco, Ares|Caamouco]] | {{Coord|43.4194417|-8.2151972|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Punta Mourón Caamouco Ares.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61385889|Q61385889]] |- | [[castro de Punta Roza]] | [[Dexo, Oleiros|Dexo]] | {{Coord|43.4022|-8.31789|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro Punta Roza Oleiros A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20544603|Q20544603]] |- | [[castro de Punta Torrella]] | [[Dexo, Oleiros|Dexo]] | {{Coord|43.403333333333336|-8.307777777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Punta Torrella Oleiros Galiza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20544616|Q20544616]] |- | [[castro de Punta do Bico]] | [[Valdoviño, Valdoviño|Valdoviño]] | {{Coord|43.62222|-8.14744|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Punta do Bico Valdoviño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20544582|Q20544582]] |- | [[castro de Quintá]] | [[O Val, Narón|O Val]] | {{Coord|43.55283333333333|-8.2143|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de quintá narón a coruña wikigl.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385758|Q12385758]] |- | [[castro de Rañobre]] | [[Oseiro, Arteixo|Oseiro]] | {{Coord|43.3382|-8.489002777777777|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Rañobre Arteixo vista xeral.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385757|Q12385757]] |- | [[castro de Riboira]] | [[Lamas, San Sadurniño|Lamas]] | {{Coord|43.5431643|-8.0547222|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Riboira Lamas San Sadurniño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388355|Q61388355]] |- | [[castro de Ricos]] | [[Visantoña, Mesía|Visantoña]] | {{Coord|43.13722222222222|-8.310555555555556|display=inline}} | | [[:d:Q20543632|Q20543632]] |- | [[castro de Ril]] | [[Barbeito, Vilasantar|Barbeito]] | {{Coord|43.110115|-8.148546|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Ril Vilasantar A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388415|Q61388415]] |- | [[castro de Riotorto]] | [[Cabovilaño, A Laracha|Cabovilaño]] | {{Coord|43.25666666666667|-8.608611111111111|display=inline}} | | [[:d:Q12385760|Q12385760]] |- | [[castro de Rupiallo]] | [[San Sadurniño, San Sadurniño|San Sadurniño]] | {{Coord|43.5371062|-8.0801065|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Rupiallo San Sadurniño A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388272|Q61388272]] |- | [[castro de San Cibrao de Las]] | [[San Amaro]]<br/>[[Punxín]] | {{Coord|42.36|-8.03194|display=inline}} | [[Ficheiro:Corpo de guardia da porta principal San Cibrao de Las.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2742973|Q2742973]] |- | [[castro de San Estevo]] | [[Sedes, Narón|Sedes]] | {{Coord|43.5503142|-8.1361107|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de San Estevo Sedes Narón A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388141|Q61388141]] |- | castro de San Lourenzo | [[Cereixa, A Pobra do Brollón|Cereixa]] | {{Coord|42.55589138463342|-7.411161442390917|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de San Lourenzo, Cereixa, A Pobra do Brollón 05.jpg|center|128px]] | [[:d:Q113407487|Q113407487]] |- | [[castro de San Millao]] | [[San Millao, Cualedro|San Millao]] | {{Coord|41.90400277777778|-7.605286111111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de San Millao, Cualedro 11.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385763|Q12385763]] |- | [[Castro de San Román, A Laracha|castro de San Román]] | [[Cabovilaño, A Laracha|Cabovilaño]] | {{Coord|43.25111111111111|-8.628055555555555|display=inline}} | | [[:d:Q12385764|Q12385764]] |- | [[Castro de San Román, Oroso|castro de San Román]] | [[Pasarelos, Oroso|Pasarelos]] | {{Coord|43.005479|-8.309816|display=inline}} | | [[:d:Q12385765|Q12385765]] |- | [[castro de San Sadurniño]] | [[San Sadurniño, San Sadurniño|San Sadurniño]] | {{Coord|43.5434675|-8.0653383|display=inline}} | | [[:d:Q61388613|Q61388613]] |- | [[castro de San Victorio]] | [[Franza, Mugardos|Franza]] | {{Coord|43.4469766|-8.2237245|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Sanvictorio Mugardos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388111|Q61388111]] |- | [[castro de San Xoán]] | [[San Xoán de Moeche, Moeche|San Xoán de Moeche]] | {{Coord|43.549249|-8.011479|display=inline}} | | [[:d:Q61388707|Q61388707]] |- | castro de Santa Baia | [[Soandres, A Laracha|Soandres]] | {{Coord|43.236620069259814|-8.472588545120088|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Santa Baia (Soandres, A Laracha) - vista xeral 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q125358209|Q125358209]] |- | [[castro de Santa Cecilia]] | [[Santa Cecilia de Trasancos, Ferrol|Santa Cecilia de Trasancos]] | {{Coord|43.51093|-8.20005|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Santa Icía Ferrol.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20548217|Q20548217]] |- | [[castro de Santa Comba]] | [[Covas, Ferrol|Covas]] | {{Coord|43.559718|-8.283192|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Santa Comba Illa de Santa Comba Covas Ferrol.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385766|Q12385766]] |- | [[castro de Santa Cristina]] | [[Perillo, Oleiros|Perillo]] | {{Coord|43.34342|-8.37309|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Santa Cristina Oleiros A Coruña Galiza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385767|Q12385767]] |- | [[castro de Santa Cruz]] | [[Santa Cruz de Moeche, Moeche|Santa Cruz de Moeche]] | {{Coord|43.554048|-7.951222|display=inline}} | | [[:d:Q61388704|Q61388704]] |- | [[castro de Santa Mariña]] | [[Ferrol]] | {{Coord|43.49758055555556|-8.225027777777777|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de santa mariña parapetos Ferrol wGL.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385768|Q12385768]] |- | [[castro de Santa Marta]] | [[Baíña, Baiona|Baíña]] | {{Coord|42.114746|-8.836506|display=inline}} | | [[:d:Q20550587|Q20550587]] |- | [[castro de Santa María]] | [[Castro, Miño|Castro]] | {{Coord|43.3636917|-8.1914962|display=inline}} | | [[:d:Q61389822|Q61389822]] |- | [[castro de Santa María de Cervantes]] | [[O Castro, Cervantes|O Castro]] | {{Coord|42.86472222222222|-7.042222222222223|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Santa María de Cervantes 1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20548434|Q20548434]] |- | [[castro de Santa Trega]] | [[A Guarda]] | {{Coord|41.89275|-8.869808|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Santa Trega (Galicia, España).jpg|center|128px]] | [[:d:Q2411979|Q2411979]] |- | [[castro de Santo Tomás]] | [[Meirás, Valdoviño|Meirás]] | {{Coord|43.59203|-8.18717|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Santo Tomás de Taraza Meirás Valdoviño A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31281784|Q31281784]] |- | [[castro de Sedes]] | [[Sedes, Narón|Sedes]] | {{Coord|43.55108|-8.13342|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Eiravedra Sedes Narón A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388144|Q61388144]] |- | [[castro de Sequeiro]] | [[San Xiao de Narón, Narón|San Xiao de Narón]] | {{Coord|43.533677777777775|-8.172869444444444|display=inline}} | [[Ficheiro:Vista de San Xiao dende o Castro de Sequeiro Narón A Coruañ Galiza wikigl.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385770|Q12385770]] |- | [[castro de Sigrás]] | [[Sobrecarreira, Sigrás, Cambre|Sobrecarreira]] | {{Coord|43.2849137|-8.361795|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Sigrás Cambre.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388125|Q61388125]] |- | [[castro de Soutelo]] | [[Olas, Mesía|Olas]] | {{Coord|43.11376944444444|-8.3025|display=inline}} | | [[:d:Q20550078|Q20550078]] |- | [[castro de Subiña]] | [[Serantes, Oleiros|Serantes]] | {{Coord|43.39277777777778|-8.335|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro Vixía Subidiña Oleiros A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385772|Q12385772]] |- | [[castro de Tembra]] | [[Boullón, Brión|Boullón]] | {{Coord|42.852777777777774|-8.697222222222223|display=inline}} | | [[:d:Q12385771|Q12385771]] |- | [[castro de Toiriz]] | [[Toiriz, Silleda, Silleda|Toiriz]] | {{Coord|42.69638888888889|-8.252777777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Toiriz1.JPG|center|128px]] | [[:d:Q12385773|Q12385773]] |- | [[castro de Torroso]] | [[Torroso, Mos|Torroso]] | {{Coord|42.19833333|-8.62777778|display=inline}} | | [[:d:Q13582021|Q13582021]] |- | [[castro de Tralocastro]] | [[Esmelle, Ferrol|Esmelle]] | {{Coord|43.53202|-8.26749|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Tralocastro Esmelle Ferrol A Coruña Spain.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20542720|Q20542720]] |- | [[castro de Troña]] | [[Pías, Ponteareas|Pías]] | {{Coord|42.213752777778|-8.4893888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Troña e capela, Pías, Ponteareas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11680611|Q11680611]] |- | [[castro de Untia]] | [[Betanzos]] | {{Coord|43.28142|-8.21081|display=inline}} | [[Ficheiro:Croa do Castro de Untia Betanzos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20550591|Q20550591]] |- | [[castro de Vidueiros]] | [[Vilaboa, Valdoviño|Vilaboa]] | {{Coord|43.5977335|-8.0481656|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Vidueiros Valdoviño A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388523|Q61388523]] |- | [[castro de Vigo]] | [[Vigo]] | {{Coord|42.23222837364978|-8.727766551080945|display=inline}} | [[Ficheiro:O Castro de Vigo (10).jpg|center|128px]] | [[:d:Q54825779|Q54825779]] |- | [[castro de Vilachave]] | [[Labacengos, Moeche|Labacengos]] | {{Coord|43.586269|-7.952294|display=inline}} | | [[:d:Q61388694|Q61388694]] |- | [[castro de Viladonelle]] | [[Viladonelle, Neda|Viladonelle]] | {{Coord|43.4851952|-8.1200803|display=inline}} | | [[:d:Q61388313|Q61388313]] |- | [[castro de Vilar]] | [[Vilar, Crendes, Abegondo|Vilar]] | {{Coord|43.2558306|-8.2723821|display=inline}} | | [[:d:Q12385774|Q12385774]] |- | [[castro de Vilarrube]] | [[Pantín, Valdoviño|Pantín]] | {{Coord|43.626028|-8.065986|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Vilarrube Valdoviño A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388518|Q61388518]] |- | [[castro de Vilasanche]] | [[Serantes, Ferrol|Serantes]] | {{Coord|43.50097|-8.26174|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Vilasanche croa.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20548309|Q20548309]] |- | [[castro de Vilasuso]] | [[O Val, Narón|O Val]] | {{Coord|43.56693|-8.22015|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Vilasuso O val Narón.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20548406|Q20548406]] |- | [[castro de Vilela]] | [[Mandiá, Ferrol|Mandiá]] | {{Coord|43.52411|-8.23946|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Vilela en Ferrol, A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20548611|Q20548611]] |- | [[castro de Vixil]] | [[Vixil, Boizán, Vilalba|Vixil]] | {{Coord|43.270977|-7.700307|display=inline}} | | [[:d:Q130210584|Q130210584]] |- | [[castro de Vizoño]] | [[Vizoño, Abegondo|Vizoño]] | {{Coord|43.1584788|-8.322985|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Vizoño Abegondo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385777|Q12385777]] |- | [[castro de Xanceda]] | [[Xanceda, Mesía|Xanceda]] | {{Coord|43.08277777777778|-8.243333333333334|display=inline}} | | [[:d:Q20549563|Q20549563]] |- | [[castro de Xaz]] | [[Dorneda, Oleiros|Dorneda]] | {{Coord|43.352647222222224|-8.325094444444444|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Xaz Dorneda Oleiros Galiza A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385776|Q12385776]] |- | [[castro de Xeixade]] | [[Sarandós, Abegondo|Sarandós]] | {{Coord|43.205|-8.339444444444444|display=inline}} | | [[:d:Q12385775|Q12385775]] |- | [[castro de Xoez]] | [[Serantes, Oleiros|Serantes]] | {{Coord|43.38519|-8.34036|display=inline}} | | [[:d:Q12385778|Q12385778]] |- | [[castro do Achadizo]] | [[Castro, Boiro|Castro]] | {{Coord|42.61638889|-8.88444444|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro do Achadizo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2511580|Q2511580]] |- | castro do Castelo | [[Meda, A Veiga|Meda]] | {{Coord|42.30672222222222|-7.018352777777777|display=inline}} | | [[:d:Q116949262|Q116949262]] |- | castro do Castelo | [[Castromarigo, A Veiga|Castromarigo]] | {{Coord|42.27123611111111|-7.0350166666666665|display=inline}} | | [[:d:Q116949269|Q116949269]] |- | [[castro do Cociñadoiro]] | [[Suevos, Arteixo|Suevos]] | {{Coord|43.35327777777778|-8.498297222222222|display=inline}} | [[Ficheiro:Tallada Punta Langosteira Cociñadoiro Arteixo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385781|Q12385781]] |- | castro do Coto de Mosteiro | [[Lobás, O Carballiño|Lobás]] | {{Coord|42.472647222222|-8.0570916666667|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro do Coto de Mosteiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q59313669|Q59313669]] |- | [[castro do Croado]] | [[Cereixo, Vimianzo|Cereixo]] | {{Coord|43.13063888888889|-9.107444444444443|display=inline}} | | [[:d:Q31280923|Q31280923]] |- | [[castro do Eixo]] | [[Piñeiro, Mugardos|Piñeiro]] | {{Coord|43.4465602|-8.2036187|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro do Eixo Mugardos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388108|Q61388108]] |- | [[castro do Petouzal]] | [[O Couto, Narón, Narón|O Couto]] | {{Coord|43.50165277777778|-8.178902777777777|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro do Petouzal O Couto Narón A Coruña Galiza Spain.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385784|Q12385784]] |- | [[castro do Porto de Baixo]] | [[Carreira, Ribeira|Carreira]] | {{Coord|42.540330555556|-9.0338666666667|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro Porto de Baixo 3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2513704|Q2513704]] |- | [[castro do Rodo]] | [[Pantín, Valdoviño|Pantín]] | {{Coord|43.6438|-8.10998|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro do Rodo Pantín Valdoviño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q31281779|Q31281779]] |- | [[castro do Sino]] | [[Castrelo, Vimianzo|Castrelo]] | {{Coord|43.05997222222222|-9.058805555555557|display=inline}} | | [[:d:Q31280877|Q31280877]] |- | [[castro do Valló]] | [[O Valló, San Vicente de Fervenzas, Aranga|O Valló]] | {{Coord|43.19656|-8.08999|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro do Valló Aranga.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388275|Q61388275]] |- | [[castro do Vilar]] | [[Trasancos, Narón|Trasancos]] | {{Coord|43.54385|-8.22206|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro do Vilar Trasancos Narón.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20547002|Q20547002]] |- | [[castro do encoro de Cecebre]] | [[Orto, Abegondo|Orto]] | {{Coord|43.281416666666665|-8.291952777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Encoro Abegondo Cecebre 11.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388109|Q61388109]] |- | [[castro dos Bicás]] | [[San Xiao de Narón, Narón|San Xiao de Narón]] | {{Coord|43.53442|-8.15844|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro de Vicás San Xiao Naron Galiza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20545660|Q20545660]] |- | [[Castro dos Mouros (Laza)|castro dos Mouros]] | [[Soutelo Verde, O Castro de Laza, Laza|Soutelo Verde]] | {{Coord|42.08675330391982|-7.505941786782616|display=inline}} | | [[:d:Q109947577|Q109947577]] |- | [[castro dos Prados]] | [[Espasante, Ortigueira|Espasante]] | {{Coord|43.72335|-7.8126777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Monumento con Forno 2 retouched.JPG|center|128px]] | [[:d:Q2941522|Q2941522]] |- | [[castros de Punta Neixón]] | [[Cespón, Boiro|Cespón]] | {{Coord|42.663838888889|-8.8426833333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Castros de Neixón (8350268070).jpg|center|128px]] | [[:d:Q20550673|Q20550673]] |} {{wikidata list end}} i9swtnl6us3wmhol10mw3v6zg4tyvx1 2 612038 7109272 7100327 2025-06-28T09:22:00Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7109272 wikitext text/x-wiki {{mapa lista de coordenadas}} ==Estacións de tren== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q55488 . ?item wdt:P131* wd:Q3908. } |sort=label |columns=label:Nome,p131:Lugar,p138:Nome,p625:Coordenadas,P18:Imaxe,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Nome ! Lugar ! Nome ! Coordenadas ! Imaxe ! Wikidata |- | Apalla | [[San Sadurniño]] | | {{Coord|43.550472222222226|-8.018638888888889|display=inline}} | | [[:d:Q17993375|Q17993375]] |- | [[Apeadoiro de Pontevedra-Universidade|Apeadoiro de Pontevedra - Universidade]] | [[Pontevedra]] | | {{Coord|42.43888888888889|-8.630333333333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de la Universidad de Pontevedra.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8016360|Q8016360]] |- | Barreiros | [[Barreiros]] | | {{Coord|43.54747|-7.22532|display=inline}} | | [[:d:Q17631159|Q17631159]] |- | Bidueiros | [[Cervo]] | | {{Coord|43.69675278|-7.46881389|display=inline}} | | [[:d:Q17631165|Q17631165]] |- | Cangas de Foz | [[Foz]] | | {{Coord|43.626083333333334|-7.33325|display=inline}} | | [[:d:Q17631176|Q17631176]] |- | Espasante | [[Ortigueira]] | | {{Coord|43.70879722|-7.80481944|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Espasante.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17631208|Q17631208]] |- | [[Estación da Bandeira]] | [[Silleda]] | | {{Coord|42.7462|-8.30449|display=inline}} | [[Ficheiro:Plataforma da Estación da Bandeira, Silleda.JPG|center|128px]] | [[:d:Q8779334|Q8779334]] |- | [[Estación da Coruña|Estación da Coruña - San Cristovo]] | [[A Coruña]] | | {{Coord|43.3526|-8.40977|display=inline}} | [[Ficheiro:Estaçom da Crunha (1).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3329088|Q3329088]] |- | [[Estación da Coruña-Término]] | [[A Coruña]] | | {{Coord|43.35436111111111|-8.404361111111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Afonso-xiii-na-estacion de Norte.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61390546|Q61390546]] |- | [[Estación da Pobra de San Xiao]] | [[Moscán, O Páramo|Moscán]] | | {{Coord|42.87013888888889|-7.455138888888888|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación da Pobra de San Xiao variante.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388078|Q12388078]] |- | [[Estación da Pousa-Crecente|Estación da Pousa - Crecente]] | [[Crecente]] | | {{Coord|42.1367|-8.2349|display=inline}} | | [[:d:Q8841534|Q8841534]] |- | [[Estación da Sionlla]] | [[A Enfesta, Santiago de Compostela|A Enfesta]] | | {{Coord|42.919235201634805|-8.485628263553078|display=inline}} | | [[:d:Q12388080|Q12388080]] |- | [[Apeadoiro de Arcade|Estación de Arcade]] | [[Soutomaior]] | | {{Coord|42.3405|-8.61051|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Arcade.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8004097|Q8004097]] |- | [[Estación de Areas]] | [[Sober]] | | {{Coord|42.45791666666667|-7.629194444444444|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Areas, Sober.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11681632|Q11681632]] |- | [[Apeadoiro de Barallobre|Estación de Barallobre]] | [[Barallobre, Fene|Barallobre]] | [[Barallobre, Fene|Barallobre]] | {{Coord|43.4628|-8.18858|display=inline}} | [[Ficheiro:Baralhobre01.jpg|center|128px]] | [[:d:Q7830477|Q7830477]] |- | [[Estación de Betanzos-Cidade|Estación de Betanzos - Cidade]] | [[Betanzos]] | | {{Coord|43.2842|-8.21623|display=inline}} | [[Ficheiro:Estacion Betanzos Cidade - Jose Luis Cernadas Iglesias.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5845821|Q5845821]] |- | [[Estación de Betanzos-Infesta|Estación de Betanzos - Infesta]] | [[Betanzos]] | | {{Coord|43.27075|-8.225833333333334|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación Betanzos Infesta vista xeral.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5429473|Q5429473]] |- | [[Estación de Boborás]] | [[Boborás]] | | {{Coord|42.444|-8.132|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Boborás.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388083|Q12388083]] |- | [[Apeadoiro de Cabanas-Areal|Estación de Cabanas - Areal]] | [[Cabanas]] | | {{Coord|43.4156|-8.16884|display=inline}} | [[Ficheiro:2986-Estacion do Tren en Cabanas (Coruña).jpg|center|128px]] | [[:d:Q7812984|Q7812984]] |- | [[Estación de Caldelas de Tui]] | [[Tui]] | | {{Coord|42.0556|-8.56787|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de tren de Caldelas de Tui, Tui.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5940264|Q5940264]] |- | [[Apeadoiro de Cambre|Estación de Cambre]] | [[Cambre]] | | {{Coord|43.2905|-8.35211|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Cambre A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q6389550|Q6389550]] |- | [[Estación de Catoira]] | [[Catoira]] | | {{Coord|42.67219444444444|-8.725416666666666|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Catoira.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8027331|Q8027331]] |- | [[Estación de Cerceda-Meirama|Estación de Cerceda]] | [[Cerceda]] | | {{Coord|43.20766666666667|-8.44663888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Cerceda-Meirama, A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11681642|Q11681642]] |- | [[Estación de Cesuras]] | [[Oza-Cesuras]] | | {{Coord|43.173|-8.200472222222222|display=inline}} | [[Ficheiro:ESTACION CESURAS.JPG|center|128px]] | [[:d:Q5429435|Q5429435]] |- | [[Estación de Curtis]] | [[Curtis]] | | {{Coord|43.12716666666667|-8.143138888888888|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación ferroviaria - Curtis - Galiza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11681644|Q11681644]] |- | [[Apeadoiro de Elviña-Universidade|Estación de Elviña - Universidade]] | [[A Coruña]] | | {{Coord|43.33522222222222|-8.413|display=inline}} | [[Ficheiro:Apeadeiro de Elvina Universidade A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q583277|Q583277]] |- | [[Estación de Ferrol]] | [[Ferrol]] | | {{Coord|43.4881|-8.23106|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Ferrol Fachada.JPG|center|128px]] | [[:d:Q5809045|Q5809045]] |- | [[Estación de Garga-Trasmonte|Estación de Garga]] | [[Trasmonte, Oroso|Trasmonte]] | | {{Coord|43.01480556|-8.45711111|display=inline}} | [[Ficheiro:Casa das estacion de garga trasmonte.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388085|Q12388085]] |- | [[Estación de Guitiriz]] | [[Guitiriz]] | | {{Coord|43.179|-7.89514|display=inline}} | [[Ficheiro:Guitiriz, Adif.JPG|center|128px]] | [[:d:Q583256|Q583256]] |- | [[Estación de Lugo]] | [[Lugo]] | | {{Coord|43.01508333333334|-7.552138888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Lugo Renfe Galiza Spain.jpg|center|128px]] | [[:d:Q596245|Q596245]] |- | [[Estación de Lugo-Mercadorías]] | [[Lugo]] | | {{Coord|43.05013888888889|-7.555777777777777|display=inline}} | | [[:d:Q61390455|Q61390455]] |- | [[Apeadoiro de Miño|Estación de Miño]] | [[Miño]] | | {{Coord|43.34944444|-8.20722222|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación Miño Renfe A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20545374|Q20545374]] |- | [[Estación de Miño-Castro|Estación de Miño - Castro]] | [[Miño]] | | {{Coord|43.34221|-8.20555|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Miño-Castro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q7735166|Q7735166]] |- | [[Estación de Monforte de Lemos]] | [[Monforte de Lemos]] | | {{Coord|42.529555555555554|-7.503527777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación Monforte.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2884612|Q2884612]] |- | [[Estación de Ordes]] | [[Ordes]] | | {{Coord|43.03798|-8.44784|display=inline}} | [[Ficheiro:Estacion de Ordes Fosado A Coruña - Santiago de Compostela.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11681663|Q11681663]] |- | [[Apeadoiro de Osebe|Estación de Osebe]] | [[Teo]] | | {{Coord|42.82525|-8.61586111111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Osebe.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8040872|Q8040872]] |- | [[Estación de Ourense|Estación de Ourense - Empalme]] | [[Ourense]] | | {{Coord|42.350369444444|-7.8725722222222|display=inline}} | [[Ficheiro:Ourense 30-07-2008 06 estacion.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3268431|Q3268431]] |- | [[Apeadoiro de Ourense-San Francisco|Estación de Ourense - San Francisco]] | [[Ourense]] | | {{Coord|42.33263888888889|-7.860916666666666|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Orense-San Francisco.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8841347|Q8841347]] |- | [[Estación de Oza dos Ríos]] | [[Oza-Cesuras]] | | {{Coord|43.2187|-8.18703|display=inline}} | [[Ficheiro:Oza dos Rios.jpg|center|128px]] | [[:d:Q6392795|Q6392795]] |- | [[Estación de Parga]] | [[Guitiriz]] | | {{Coord|43.1636|-7.83731|display=inline}} | [[Ficheiro:Guitiriz, Santo Estevo de Parga, Adif.JPG|center|128px]] | [[:d:Q5429494|Q5429494]] |- | [[Estación de Pedrelo-Céltigos|Estación de Pedrelo - Céltigos]] | [[Céltigos, A Veiga, Sarria|Céltigos]] | | {{Coord|42.8329|-7.39335|display=inline}} | [[Ficheiro:Apeadoiro Pedrelo Céltigos Sarria, Lugo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5429454|Q5429454]] |- | [[Apeadoiro de Perbes|Estación de Perbes]] | [[Perbes, Miño|Perbes]] | | {{Coord|43.3782|-8.20112|display=inline}} | [[Ficheiro:Apeadoiro de Perbes Miño Renfe.jpg|center|128px]] | [[:d:Q7740709|Q7740709]] |- | [[Apeadoiro de Perlío|Estación de Perlío]] | [[Fene]] | | {{Coord|43.4724|-8.17473|display=inline}} | [[Ficheiro:Apeadorio de Perlío Fene, A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5846914|Q5846914]] |- | [[Apeadoiro de Piñoi|Estación de Piñoi]] | [[Oza-Cesuras]] | | {{Coord|43.1453|-8.1912|display=inline}} | [[Ficheiro:Apeadoiro de Piñoi Cesuras.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5429446|Q5429446]] |- | [[Estación de Ponte Ambía]] | [[Baños de Molgas]] | | {{Coord|42.22552777777778|-7.721083333333333|display=inline}} | | [[:d:Q5560274|Q5560274]] |- | [[Estación de Pontevedra]] | [[Pontevedra]] | | {{Coord|42.42158333333333|-8.635972222222222|display=inline}} | [[Ficheiro:Pontevedra Capital Estación RENFE.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11681671|Q11681671]] |- | [[Estación de Quereño]] | [[Rubiá]] | | {{Coord|42.42066666666667|-6.829555555555555|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de trens de Quereño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8841564|Q8841564]] |- | [[Estación de Ribadavia]] | [[Ribadavia]] | | {{Coord|42.2931|-8.13912|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación ferrocarril Ribadavia.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8841616|Q8841616]] |- | [[Apeadoiro de Rubiáns|Estación de Rubiáns]] | [[Rubiáns, Vilagarcía de Arousa|Rubiáns]] | | {{Coord|42.57628073546579|-8.72639910705678|display=inline}} | | [[:d:Q12388095|Q12388095]] |- | [[Estación de Salvaterra]] | [[Salvaterra de Miño]] | | {{Coord|42.0816|-8.4953|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Salvaterra do Miño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8841689|Q8841689]] |- | Estación de San Cibrao | [[Cervo]] | | {{Coord|43.692166666666665|-7.441861111111111|display=inline}} | | [[:d:Q17631375|Q17631375]] |- | [[Estación de San Clodio-Quiroga|Estación de San Clodio - Quiroga]] | [[San Clodio, Ribas de Sil, Ribas de Sil|San Clodio]] | | {{Coord|42.46522222222222|-7.287166666666667|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de San Clodio - Quiroga (3).jpg|center|128px]] | [[:d:Q8841715|Q8841715]] |- | [[Estación de San Pedro do Sil]] | [[Pantón]] | | {{Coord|42.45283333333333|-7.712361111111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de San Pedro do Sil.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11681678|Q11681678]] |- | [[Estación de Santa Cruz de Arrabaldo]] | [[Arrabaldo, Ourense|Arrabaldo]] | | {{Coord|42.35274086133597|-7.989597872945673|display=inline}} | | [[:d:Q12388097|Q12388097]] |- | [[Estación de Santiago de Compostela-Daniel Castelao|Estación de Santiago de Compostela - Daniel Castelao]] | [[Santiago de Compostela]] | | {{Coord|42.870777777777775|-8.544722222222223|display=inline}} | [[Ficheiro:Santiago de Compostela 24-07-08 79.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8841900|Q8841900]] |- | [[Estación de Sarria]] | [[Sarria]] | | {{Coord|42.7841|-7.41887|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Sarria Lugo Galiza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5142552|Q5142552]] |- | [[Estación de Sela]] | [[Arbo]] | | {{Coord|42.092|-8.35601|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de tren de Sela.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2834535|Q2834535]] |- | [[Estación de Teixeiro]] | [[Teixeiro, Curtis, Curtis|Teixeiro]] | | {{Coord|43.14138888888889|-8.037638888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Teixeiroestacion.JPG|center|128px]] | [[:d:Q583245|Q583245]] |- | [[Estación de Vedra-Ribadulla|Estación de Vedra - Ribadulla]] | [[Vedra]] | | {{Coord|42.77661111111111|-8.428166666666666|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Vedra-Ribadulla (1).jpg|center|128px]] | [[:d:Q5673968|Q5673968]] |- | [[Estación de Vigo-Urzaiz|Estación de Vigo]] | [[Vigo]] | | {{Coord|42.234257|-8.713612|display=inline}} | [[Ficheiro:Adif Alta Velocidad Vigo-Urzáiz.JPG|center|128px]] | [[:d:Q3320436|Q3320436]] |- | [[Estación de Vigo-Guixar|Estación de Vigo - Guixar]] | [[Vigo]] | | {{Coord|42.239224982612754|-8.712069475382036|display=inline}} | [[Ficheiro:Vigo - Guixar Adif.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3330602|Q3330602]] |- | [[Estación de Vilamartín de Valdeorras]] | [[Vilamartín de Valdeorras]] | | {{Coord|42.4116|-7.0615|display=inline}} | | [[:d:Q8842239|Q8842239]] |- | [[Estación do Burgo-Santiago|Estación do Burgo - Santiago]] | [[Culleredo]] | | {{Coord|43.3179|-8.36868|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación O Burgo Santiago Culleredo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q6389560|Q6389560]] |- | [[Estación do Carballiño]] | [[O Carballiño]] | | {{Coord|42.4314|-8.06888|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación do Carballiño 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8779500|Q8779500]] |- | [[Estación do Freixeiro]] | [[O Freixeiro, Quintá de Lor, Quiroga|O Freixeiro]] | | {{Coord|42.483333333333334|-7.344388888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación do Freixeiro 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388100|Q12388100]] |- | [[Estación do Oural]] | [[O Oural, Chorente, Sarria|O Oural]] | | {{Coord|42.721833333333336|-7.447777777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación do Oural.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388090|Q12388090]] |- | Esteiro | [[Ribadeo]] | | {{Coord|43.55169444444444|-7.146083333333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Esteiro Feve.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17631212|Q17631212]] |- | Folgueiro | [[O Vicedo]] | | {{Coord|43.69278056|-7.63501389|display=inline}} | | [[:d:Q17631228|Q17631228]] |- | Foz | [[Foz]] | | {{Coord|43.560916666666664|-7.27225|display=inline}} | | [[:d:Q17631237|Q17631237]] |- | Lago | [[Xove]] | | {{Coord|43.68711111111111|-7.481944444444444|display=inline}} | | [[:d:Q17631255|Q17631255]] |- | Lamas | [[San Sadurniño]] | | {{Coord|43.547222|-8.049167|display=inline}} | | [[:d:Q17631258|Q17631258]] |- | Loiba | [[Ortigueira]] | | {{Coord|43.73038888888889|-7.750055555555555|display=inline}} | | [[:d:Q17631266|Q17631266]] |- | Madeiro | [[Cervo]] | | {{Coord|43.686194444444446|-7.412694444444444|display=inline}} | | [[:d:Q17631280|Q17631280]] |- | Mosende | [[O Vicedo]] | | {{Coord|43.70614444|-7.63630278|display=inline}} | | [[:d:Q17631297|Q17631297]] |- | Nois | [[Foz]] | | {{Coord|43.610278|-7.31218|display=inline}} | | [[:d:Q17631308|Q17631308]] |- | Ortigueira railway station | [[Ortigueira]] | | {{Coord|43.686268|-7.849488|display=inline}} | | [[:d:Q17631329|Q17631329]] |- | Ponte de Mera | [[Ortigueira]] | | {{Coord|43.66603611|-7.90258889|display=inline}} | | [[:d:Q17631359|Q17631359]] |- | San Claudio | [[Ortigueira]] | | {{Coord|43.660944444444446|-7.873472222222222|display=inline}} | | [[:d:Q17631377|Q17631377]] |- | San Sadurniño | [[San Sadurniño]] | | {{Coord|43.54602777777778|-8.077944444444444|display=inline}} | | [[:d:Q17631392|Q17631392]] |- | San Xoan | [[Ferrol]] | | {{Coord|43.494611|-8.213667|display=inline}} | | [[:d:Q17631395|Q17631395]] |- | Santa María de Mera | [[Ortigueira]] | | {{Coord|43.64091666666667|-7.916194444444445|display=inline}} | | [[:d:Q17631406|Q17631406]] |- | Senra | [[Ortigueira]] | | {{Coord|43.66878333|-7.85455|display=inline}} | | [[:d:Q17631423|Q17631423]] |- | [[Senreiro, San Xurxo, San Xoán de Río|Senreiro]] | [[San Xurxo, San Xoán de Río|San Xurxo]] | | {{Coord|42.39535989279931|-7.295892673756411|display=inline}} | | [[:d:Q113516229|Q113516229]] |- | Virxe do Mar | [[Narón]] | | {{Coord|43.496569|-8.204833|display=inline}} | | [[:d:Q17631460|Q17631460]] |- | Viveiro train station | [[Viveiro]] | | {{Coord|43.656972222222|-7.6001972222222|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación Viveiro Feve 2010.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17631464|Q17631464]] |- | Viveiro-Apeadero | [[Viveiro]] | | {{Coord|43.66313888888889|-7.592083333333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Viveiro-Apeadero.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17631468|Q17631468]] |- | Xove | [[Xove]] | | {{Coord|43.681075|-7.49549722|display=inline}} | [[Ficheiro:FEVE Xove.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17631470|Q17631470]] |- | Xove Pobo | [[Xove]] | | {{Coord|43.68358889|-7.51098333|display=inline}} | [[Ficheiro:Xove Pobo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17631474|Q17631474]] |- | [[apeadoiro da Vila da Igrexa]] | [[Cerceda, Cerceda|Cerceda]] | | {{Coord|43.18611111|-8.465|display=inline}} | [[Ficheiro:Apeadoiro da Vila da Igrexa, Cerceda.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388081|Q12388081]] |- | [[Apeadoiro de Redondela-Picota|apeadoiro de Redondela - Picota]] | [[Redondela]] | | {{Coord|42.28675|-8.607277777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Redondela - Estación de Redondela-Picota 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5405392|Q5405392]] |- | [[apeadoiro do Casal]] | [[O Casal, Laraño, Santiago de Compostela|O Casal]] | | {{Coord|42.861666666666665|-8.58763888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de ferrocarril do Casal (Laraño, Santiago de Compostela) 04.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61061391|Q61061391]] |- | [[Estación da Alberguería-Prado|estación da Alberguería - Prado]] | [[Laza]] | | {{Coord|42.1257|-7.5126|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación da Alberguería - Prado exterior.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8779210|Q8779210]] |- | estación da Cuqueira | [[A Cuqueira, A Barqueira, Cerdido|A Cuqueira]] | [[A Cuqueira, A Barqueira, Cerdido|A Cuqueira]] | {{Coord|43.60780555555556|-7.921805555555555|display=inline}} | | [[:d:Q17631198|Q17631198]] |- | [[estación da Escravitude]] | [[A Escravitude, Cruces, Padrón|A Escravitude]] | | {{Coord|42.78333333333333|-8.650555555555556|display=inline}} | [[Ficheiro:Image-A Escravitude.Padron.Galiza2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8039362|Q8039362]] |- | [[estación da Frieira]] | [[Crecente]] | | {{Coord|42.15488888888889|-8.200972222222223|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación da Frieira 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8779810|Q8779810]] |- | [[Estación da Friela-Maside|estación da Friela - Maside]] | [[Maside]] | | {{Coord|42.41138888888889|-8.028916666666667|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación da Friela - Maside 02.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8779813|Q8779813]] |- | [[estación da Gudiña]] | [[A Gudiña]] | | {{Coord|42.06066666666667|-7.132444444444444|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de La Gudiña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8779960|Q8779960]] |- | estación da Gudiña - Porta de Galicia | [[A Gudiña]] | | {{Coord|42.06345665305803|-7.134525845462147|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación da Gudiña - Porta de Galicia (en construción) 02.jpg|center|128px]] | [[:d:Q106492279|Q106492279]] |- | [[Estación da Mezquita-A Vilavella|estación da Mezquita - A Vilavella]] | [[A Mezquita]] | | {{Coord|42.04444444444445|-7.019277777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de A Mezquita-Vilavella.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8779968|Q8779968]] |- | estación da Pobra de San Xiao | [[A Pobra de San Xiao, Láncara|A Pobra de San Xiao]] | | {{Coord|42.86613888888889|-7.446888888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación da Pobra de San Xiao - 2022.jpg|center|128px]] | [[:d:Q106418535|Q106418535]] |- | [[estación da Pobra do Brollón]] | [[A Pobra do Brollón]] | | {{Coord|42.533722222222224|-7.400111111111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación da Pobra do Brollón - sur.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8841547|Q8841547]] |- | [[estación da Ponte Taboada]] | [[A Estación, Taboada, Silleda|A Estación]] | | {{Coord|42.6844|-8.20686|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Puente Taboada.JPG|center|128px]] | [[:d:Q2887410|Q2887410]] |- | [[estación da Susana]] | [[A Susana, Marrozos, Santiago de Compostela|A Susana]] | [[A Susana, Marrozos, Santiago de Compostela|A Susana]] | {{Coord|42.82941|-8.488351|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de ferrocarril da Susana 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20550272|Q20550272]] |- | [[estación das Neves]] | [[As Neves, As Neves|As Neves]] | | {{Coord|42.0754|-8.42002|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de ferrocarril das Neves.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8840901|Q8840901]] |- | [[estación de Arbo]] | [[A Estación, Arbo, Arbo|A Estación]] | [[Arbo, Arbo|Arbo]] | {{Coord|42.106972222222225|-8.30025|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de ferrocarril de Arbo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8779298|Q8779298]] |- | [[estación de Baamonde]] | [[Baamonde, Begonte|Baamonde]] | | {{Coord|43.1734|-7.75624|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Baamonde, Begonte.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5429420|Q5429420]] |- | [[estación de Barbantes]] | [[A Barca de Barbantes, Cenlle|A Barca de Barbantes]] | | {{Coord|42.3386|-8.01159|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Barbantes vías.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8779339|Q8779339]] |- | [[estación de Barra de Miño]] | [[Barra de Miño, Santo Eusebio da Peroxa, Coles|Barra de Miño]] | | {{Coord|42.40108333333333|-7.802638888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de ferrocarril de Barra de Miño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8779352|Q8779352]] |- | [[estación de Baños de Molgas]] | [[Baños de Molgas]] | | {{Coord|42.23755555555555|-7.683|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de ferrocarril de Baños de Molgas 04.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8779363|Q8779363]] |- | [[Apeadoiro de Begonte|estación de Begonte]] | [[Begonte, Begonte, Begonte|Begonte]] | | {{Coord|43.14908333333333|-7.68625|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Begonte Lugo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5429462|Q5429462]] |- | estación de Burela | [[Burela]] | | {{Coord|43.65994444444444|-7.360527777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Tren.102 - Burela.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17631168|Q17631168]] |- | [[estación de Bóveda]] | [[Bóveda, Bóveda|Bóveda]] | | {{Coord|42.6225|-7.486666666666666|display=inline}} | [[Ficheiro:Agardando polo tren...Bóveda 1998 - panoramio.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20542988|Q20542988]] |- | [[estación de Canaval]] | [[Sober]] | | {{Coord|42.48266666666667|-7.587666666666666|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Canaval Sober.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11681638|Q11681638]] |- | [[Estación de Castrelo do Val-Verín|estación de Castrelo do Val - Verín]] | [[Campobecerros, Castrelo do Val|Campobecerros]] | | {{Coord|42.0626|-7.33335|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Castrelo del Valle-Verín-Campobecerros 03.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8779535|Q8779535]] |- | estación de Cerdido | [[Cerdido]] | | {{Coord|43.58719167|-7.93463056|display=inline}} | [[Ficheiro:FEVE Cerdido.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17631190|Q17631190]] |- | [[Apeadoiro de Cesantes|estación de Cesantes]] | [[Redondela]] | | {{Coord|42.31016666666667|-8.616444444444445|display=inline}} | [[Ficheiro:Cesantes, apeadoiro (2).JPG|center|128px]] | [[:d:Q8002684|Q8002684]] |- | [[estación de Cornes]] | [[Conxo, Santiago de Compostela|Conxo]] | | {{Coord|42.86983333333333|-8.552305555555556|display=inline}} | [[Ficheiro:Casa das Asociacións (Santiago de Compostela).jpg|center|128px]] | [[:d:Q61061423|Q61061423]] |- | [[estación de Covas]] | [[Rubiá]] | | {{Coord|42.47527777777778|-6.830861111111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Covas, Rubiá.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8779662|Q8779662]] |- | estación de Covas | [[Covas, Viveiro|Covas]] | | {{Coord|43.67023333|-7.61467778|display=inline}} | | [[:d:Q17631192|Q17631192]] |- | estación de Entrambasrías | [[Entrambasrías, Labacengos, Moeche|Entrambasrías]] | | {{Coord|43.57708611|-7.95429722|display=inline}} | | [[:d:Q17631205|Q17631205]] |- | estación de Fazouro | [[Fazouro, Foz|Fazouro]] | | {{Coord|43.600906|-7.299783|display=inline}} | [[Ficheiro:Gare de Fazouro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17631220|Q17631220]] |- | estación de Ferrerías | [[Narón]] | | {{Coord|43.527969444444|-8.1503972222222|display=inline}} | | [[:d:Q17631223|Q17631223]] |- | [[Apeadoiro de Figueirido|estación de Figueirido]] | [[Figueirido, Vilaboa|Figueirido]] | | {{Coord|42.37991666666667|-8.632694444444445|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Figueirido.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388084|Q12388084]] |- | [[estación de Filgueira]] | [[Filgueira, Crecente|Filgueira]] | | {{Coord|42.2199|-8.18482|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de ferrocarril de Filgueira 1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2883529|Q2883529]] |- | [[estación de Franza]] | [[A Estación, Piñeiro, Mugardos|A Estación]] | | {{Coord|43.4385|-8.19748|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Franza Mugardos Renfe A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q7829355|Q7829355]] |- | [[estación de Guillarei]] | [[Guillarei, Tui|Guillarei]] | [[Guillarei, Tui|Guillarei]] | {{Coord|42.0656|-8.62247|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Guillarei.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5142578|Q5142578]] |- | estación de Labacengos | [[Labacengos, Moeche|Labacengos]] | | {{Coord|43.56527777777778|-7.980194444444445|display=inline}} | [[Ficheiro:FEVE Labacengos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17631250|Q17631250]] |- | [[estación de Lalín]] | [[A Estación, Botos, Lalín|A Estación]] | Lalín | {{Coord|42.6325|-8.14259|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Lalín.JPG|center|128px]] | [[:d:Q8779998|Q8779998]] |- | [[estación de Laxosa]] | [[Laxosa, O Corgo|Laxosa]] | [[Laxosa, O Corgo|Laxosa]] | {{Coord|42.957763653950046|-7.481630727071466|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Laxosa.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20548641|Q20548641]] |- | [[Estación de Laza-Cerdedelo|estación de Laza - Cerdedelo]] | [[Laza]] | | {{Coord|42.087916666666665|-7.403888888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Cerdedelo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8840914|Q8840914]] |- | [[Estación de Louredo-Valos|estación de Louredo - Valos]] | [[Louredo, Mos|Louredo]] | | {{Coord|42.23436111111111|-8.596722222222223|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Louredo - Os Valos 01.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8840983|Q8840983]] |- | estación de Marzán | [[Marzán, Foz, Foz|Marzán]] | | {{Coord|43.574777777777776|-7.269444444444445|display=inline}} | | [[:d:Q17631284|Q17631284]] |- | estación de Maside | [[Maside]] | | {{Coord|42.4115|-8.006777777777778|display=inline}} | | [[:d:Q130216308|Q130216308]] |- | [[estación de Meirama]] | [[Meirama, Cerceda|Meirama]] | | {{Coord|43.215|-8.449444444444444|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Meirama.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388088|Q12388088]] |- | estación de Moeche | [[Moeche]] | | {{Coord|43.56211111111111|-8.00275|display=inline}} | | [[:d:Q17631291|Q17631291]] |- | [[estación de Montefurado]] | [[Quiroga]] | | {{Coord|42.39375|-7.194527777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Montefurado, Quiroga 1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8841089|Q8841089]] |- | [[estación de Neda]] | [[Neda]] | | {{Coord|43.4954|-8.161|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Neda.JPG|center|128px]] | [[:d:Q5846804|Q5846804]] |- | [[Estación de Ordes-A Pontraga|estación de Ordes - A Pontraga]] | [[Parada, Ordes|Parada]] | [[Ordes, Ordes, Ordes|Ordes]]<br/>[[A Pontraga, Numide, Tordoia|A Pontraga]] | {{Coord|43.05361111|-8.44694444|display=inline}} | [[Ficheiro:Antiga Estacion de Renfe en Ordes A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20544507|Q20544507]] |- | [[Apeadoiro de Oroso-Vilacide|estación de Oroso - Vilacide]] | [[A Estación de Oroso, Oroso, Oroso|A Estación de Oroso]] | | {{Coord|42.98288889|-8.45894444|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Vilacide.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20544654|Q20544654]] |- | [[Estación de Paderne-Cantoña|estación de Paderne - Cantoña]] | [[Paderne de Allariz]] | | {{Coord|42.2564|-7.75311|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Paderne-Cantoña 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8841399|Q8841399]] |- | [[estación de Padrón]] | [[Padrón]] | | {{Coord|42.739|-8.65259|display=inline}} | [[Ficheiro:Padrón Vertical.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8037564|Q8037564]] |- | estación de Pedroso | [[Pedroso, Narón|Pedroso]] | | {{Coord|43.536667|-8.109167|display=inline}} | [[Ficheiro:Apeadeiro de Pedroso.JPG|center|128px]] | [[:d:Q17996449|Q17996449]] |- | estación de Piñeiros | [[Narón]] | | {{Coord|43.50955555555556|-8.183916666666667|display=inline}} | [[Ficheiro:FEVE Pineiros.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17631353|Q17631353]] |- | [[estación de Pontecesures]] | [[Pontecesures]] | | {{Coord|42.72291666666667|-8.652138888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Pontecesures 060905 016.JPG|center|128px]] | [[:d:Q8028272|Q8028272]] |- | [[estación de Pontedeume]] | [[Pontedeume]] | | {{Coord|43.4117|-8.18056|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Pontedeume.JPG|center|128px]] | [[:d:Q5552484|Q5552484]] |- | [[estación de Portas]] | [[Portas]] | | {{Coord|42.587472222222225|-8.657972222222222|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Portas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388091|Q12388091]] |- | [[estación de Portela]] | [[Portela, Barro|Portela]] | | {{Coord|42.51775|-8.654527777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Portela, Barro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8021843|Q8021843]] |- | [[estación de Pumares]] | [[Pumares, Carballeda de Valdeorras|Pumares]] | | {{Coord|42.4045|-6.859083333333333|display=inline}} | | [[:d:Q388148|Q388148]] |- | [[estación de Redondela]] | [[Redondela]] | | {{Coord|42.286027777777775|-8.619416666666666|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación ADIF Redondela.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8841588|Q8841588]] |- | [[estación de Redondela AV]] | [[Redondela]] | | {{Coord|42.284416666667|-8.6038333333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación Redondela AVE.jpg|center|128px]] | [[:d:Q19760237|Q19760237]] |- | estación de Reinante | [[Reinante, Barreiros|Reinante]] | | {{Coord|43.54969|-7.17428|display=inline}} | | [[:d:Q17631363|Q17631363]] |- | estación de Ribadeo | [[Ribadeo]] | | {{Coord|43.53603|-7.055619|display=inline}} | [[Ficheiro:Ribadeo station I.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17631368|Q17631368]] |- | estación de Rinlo | [[Rinlo, Ribadeo|Rinlo]] | | {{Coord|43.5498|-7.1088|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de ferrocarril de Rinlo 03.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17631371|Q17631371]] |- | [[estación de Rubián]] | [[Rubián, Bóveda|Rubián]] | [[Rubián, Bóveda|Rubián]] | {{Coord|42.64911111111111|-7.484861111111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Rubián.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388093|Q12388093]] |- | [[estación de Rábade]] | [[Rábade]] | | {{Coord|43.1213|-7.62475|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Rábade Lugo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5429479|Q5429479]] |- | [[estación de San Xoán de Vilanova]] | [[Vilanova, Lalín|Vilanova]] | | {{Coord|42.612222|-8.116389|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de San Xoán de Vilanova, Lalín.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388096|Q12388096]] |- | [[estación de Santo Estevo do Sil]] | [[Pantón]] | | {{Coord|42.4275|-7.663027777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Santo Estevo de Ribas de Sil.JPG|center|128px]] | [[:d:Q8841724|Q8841724]] |- | estación de Sedes | [[Narón]] | | {{Coord|43.542611111111114|-8.140194444444445|display=inline}} | | [[:d:Q17631417|Q17631417]] |- | [[estación de Silleda]] | [[O Castro, Silleda|O Castro]] | | {{Coord|42.72047053262115|-8.243241405740198|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Silleda.JPG|center|128px]] | [[:d:Q20549804|Q20549804]] |- | [[estación de Sobradelo]] | [[Sobradelo, Carballeda de Valdeorras|Sobradelo]] | | {{Coord|42.414833333333334|-6.911944444444444|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Sobradelo, Carballeda de Valdeorras - novo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8841969|Q8841969]] |- | [[Estación de Soldón-Sequeiros|estación de Soldón - Sequeiros]] | [[Sequeiros, Quiroga|Sequeiros]] | | {{Coord|42.44547521450427|-7.227413803031987|display=inline}} | [[Ficheiro:Apeadoiro de Soldón-Sequeiros 3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388099|Q12388099]] |- | [[estación de Taboadela]] | [[Taboadela]] | | {{Coord|42.26541666666667|-7.8318055555555555|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Taboadela interior.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5649015|Q5649015]] |- | [[estación de Tui]] | [[Tui]] | | {{Coord|42.0565|-8.64302|display=inline}} | [[Ficheiro:Tuy - Estación de tren 2.JPG|center|128px]] | [[:d:Q7935734|Q7935734]] |- | [[estación de Uxes]] | [[Morás, Arteixo|Morás]] | [[Uxes, Morás, Arteixo|Uxes]] | {{Coord|43.29741666666666|-8.444416666666667|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Uxes Arteixo WGL.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11681688|Q11681688]] |- | estación de Vegadeo | [[Ribadeo]] | | {{Coord|43.479638888888886|-7.0569444444444445|display=inline}} | | [[:d:Q130308821|Q130308821]] |- | [[estación de Verdía]] | [[Verdía, Santiago de Compostela|Verdía]] | | {{Coord|42.95444444|-8.51027778|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Verdía.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388098|Q12388098]] |- | [[estación de Vilagarcía de Arousa]] | [[Vilagarcía de Arousa]] | | {{Coord|42.602|-8.76232|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de tren de Vilagarcía de Arousa (de noite).jpg|center|128px]] | [[:d:Q8026084|Q8026084]] |- | [[estación de Vilar de Barrio]] | [[Vilar de Barrio]] | | {{Coord|42.1633|-7.59861|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Vilar de Barrio interior.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11681690|Q11681690]] |- | [[Estación de Vilariño de Conso-A Capela|estación de Vilariño de Conso - A Capela]] | [[Vilariño de Conso]] | | {{Coord|42.07|-7.23427|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación da Venda da Capela 3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11681691|Q11681691]] |- | estación de Xuances | [[Xuances, Xove|Xuances]] | | {{Coord|43.68864167|-7.55325556|display=inline}} | | [[:d:Q17631477|Q17631477]] |- | estación de Xuvia | [[Narón]] | | {{Coord|43.51713888888889|-8.161333333333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación Xuvia 2.JPG|center|128px]] | [[:d:Q17631481|Q17631481]] |- | estación do Alto do Castiñeiro | [[O Alto do Castiñeiro, Narón, Narón|O Alto do Castiñeiro]] | | {{Coord|43.503194444444446|-8.195555555555556|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de O Alto do Castiñeiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17993341|Q17993341]] |- | [[estación do Barco de Valdeorras]] | [[O Barco de Valdeorras]] | | {{Coord|42.4182|-6.98493|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de ferrocarril do Barco de Valdeorras - fachada.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8779694|Q8779694]] |- | estación do Barqueiro | [[O Barqueiro, Mañón, Mañón|O Barqueiro]] | | {{Coord|43.73572222222222|-7.702888888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:FEVE O Barqueiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17631318|Q17631318]] |- | [[estación do Carril]] | [[O Carril, Vilagarcía de Arousa|O Carril]] | | {{Coord|42.60805555555555|-8.767222222222221|display=inline}} | [[Ficheiro:Vilagarcia, Museo ferrocarril 23032010 02-03.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388101|Q12388101]] |- | [[estación do Irixo]] | [[Campo, O Irixo|Campo]] | [[O Irixo, Campo, O Irixo|O Irixo]] | {{Coord|42.519666666666666|-8.105055555555555|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación do Irixo.JPG|center|128px]] | [[:d:Q8779914|Q8779914]] |- | estación do Ponto | [[Narón]] | | {{Coord|43.514805555555554|-8.17775|display=inline}} | [[Ficheiro:FEVE O Ponto.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17631321|Q17631321]] |- | [[estación do Porriño]] | [[O Porriño]] | | {{Coord|42.164|-8.62199|display=inline}} | [[Ficheiro:Frontal estación do Porriño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5639114|Q5639114]] |- | estación do Vicedo | [[O Vicedo]] | | {{Coord|43.731027777777776|-7.673194444444444|display=inline}} | | [[:d:Q17631324|Q17631324]] |- | estación dos Castros | [[A Devesa, Ribadeo|A Devesa]] | | {{Coord|43.55154206969954|-7.130768486794977|display=inline}} | | [[:d:Q17631333|Q17631333]] |- | [[estación dos Peares]] | [[A Peroxa]] | | {{Coord|42.451166666666666|-7.735638888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de tren de Os Peares.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8840968|Q8840968]] |} {{wikidata list end}} ==Apeadoiros== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q55678 . ?item wdt:P131* wd:Q3908. } |sort=label |columns=label:Nome,p131:Lugar,p138:Nome,p625:Coordenadas,P18:Imaxe,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Nome ! Lugar ! Nome ! Coordenadas ! Imaxe ! Wikidata |- | [[Apeadoiro da Ponte Pasaxe]] | [[Oza, A Coruña|Oza]] | | {{Coord|43.33225|-8.384638888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Ponte da Pasaxe (principios do s.XX).jpg|center|128px]] | [[:d:Q61390525|Q61390525]] |- | [[Apeadoiro de Paderne]] | [[A Fraga, Paderne, Paderne|A Fraga]] | | {{Coord|43.31777777777778|-8.203611111111112|display=inline}} | | [[:d:Q61390528|Q61390528]] |- | [[apeadoiro de Gorgullos-Tordoia]] | [[Gorgullos, Tordoia|Gorgullos]] | [[Gorgullos, Tordoia|Gorgullos]]<br/>[[Tordoia]] | {{Coord|43.08762009854294|-8.479019442459569|display=inline}} | [[Ficheiro:Apeadoiro de Gorgullos - Tordoia 03.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388087|Q12388087]] |- | estación de Santa Icía | [[Narón]] | | {{Coord|43.49975|-8.2|display=inline}} | [[Ficheiro:Apeadoiro de Santa Icía Feve.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17631397|Q17631397]] |} {{wikidata list end}} ==Antigas estacións== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q4663385 . ?item wdt:P131* wd:Q3908. } |sort=label |columns=label:Nome,p131:Lugar,p138:Nome,p625:Coordenadas,P18:Imaxe,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Nome ! Lugar ! Nome ! Coordenadas ! Imaxe ! Wikidata |- | [[Antiga estación de Vigo]] | [[Vigo]] | | {{Coord|42.234722222222224|-8.712777777777777|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de tren de Vigo.JPG|center|128px]] | [[:d:Q122166993|Q122166993]] |- | [[Estación de Queixas-Londoño|estación de Queixas - Londoño]] | [[A Estación, Xesteda, Cerceda|A Estación]] | | {{Coord|43.13571149281868|-8.48722991541896|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Queixas-Londoño 01.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388092|Q12388092]] |} {{wikidata list end}} ==Estacións de bus== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q494829 . ?item wdt:P131* wd:Q3908. } |sort=label |columns=label:Nome,p131:Lugar,p138:Nome,p625:Coordenadas,P18:Imaxe,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Nome ! Lugar ! Nome ! Coordenadas ! Imaxe ! Wikidata |- | [[Estación de autobuses de Pontevedra]] | [[Pontevedra]] | | {{Coord|42.42102777777778|-8.637305555555555|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de Autobuses de Pontevedra Capital fachada oeste general.jpg|center|128px]] | [[:d:Q112317390|Q112317390]] |- | [[Antiga estación de autobuses de Vigo|estación de autobuses de Vigo]] | [[Vigo]] | | {{Coord|42.22401050547191|-8.709612622776985|display=inline}} | [[Ficheiro:Estación de autobuses de Vigo (9).jpg|center|128px]] | [[:d:Q133877808|Q133877808]] |} {{wikidata list end}} ==Estacións intermodais== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q1147171 . ?item wdt:P131* wd:Q3908. } |sort=label |columns=label:Nome,p131:Lugar,p138:Nome,p625:Coordenadas,P18:Imaxe,item:Wikidata |links=text }} {{wikidata list end}} ==Portos== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q44782 . ?item wdt:P131* wd:Q3908. } |sort=label |columns=label:Nome,p131:Lugar,p138:Nome,p625:Coordenadas,P18:Imaxe,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Nome ! Lugar ! Nome ! Coordenadas ! Imaxe ! Wikidata |- | Port of A Guarda | [[A Guarda]] | | {{Coord|41.89952497986566|-8.87718616956878|display=inline}} | [[Ficheiro:Porto da Guarda. Galiza G43.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133730099|Q133730099]] |- | Port of A Pobra do Caramiñal | [[A Pobra do Caramiñal]] | | {{Coord|42.60660672688728|-8.933878754593524|display=inline}} | [[Ficheiro:Caraminal1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731005|Q133731005]] |- | Port of Aguiño | [[Ribeira]] | | {{Coord|42.520559208863105|-9.01757497268847|display=inline}} | [[Ficheiro:Porto e o Carreiro de Aguiño coa súa ponte. Ribeira. Galiza R30.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731008|Q133731008]] |- | Port of Baiona | [[Baiona]] | | {{Coord|42.12172376387771|-8.84542099028664|display=inline}} | [[Ficheiro:Baiona, Monte Real Club de Yates.JPG|center|128px]] | [[:d:Q113303960|Q113303960]] |- | Port of Barqueiro | [[Mañón]] | | {{Coord|43.73707282322483|-7.700684979762915|display=inline}} | [[Ficheiro:Barqueiro-133.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731023|Q133731023]] |- | Port of Brens | [[Cee]] | | {{Coord|42.94436202321182|-9.18172379173398|display=inline}} | [[Ficheiro:Brens - Puerto -BT- 01.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133857402|Q133857402]] |- | Port of Bueu | [[Bueu]] | | {{Coord|42.32833565447531|-8.785724929935776|display=inline}} | [[Ficheiro:Bueu-Puerto05 (4165539629).jpg|center|128px]] | [[:d:Q133856382|Q133856382]] |- | Port of Burela | [[Burela]] | | {{Coord|43.65746305842148|-7.352093778518131|display=inline}} | [[Ficheiro:Barcos.001 - Burela.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731278|Q133731278]] |- | Port of Cabo de Cruz | [[Boiro]] | | {{Coord|42.61606592249746|-8.8892507049253|display=inline}} | [[Ficheiro:Barqueiro-133.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731031|Q133731031]] |- | Port of Caión | [[A Laracha]] | | {{Coord|43.3191517955451|-8.603904036052482|display=inline}} | [[Ficheiro:Porto de Caión, A Laracha, Galiza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133857403|Q133857403]] |- | Port of Camariñas | [[Camariñas]] | | {{Coord|43.12618913028505|-9.18203320866517|display=inline}} | [[Ficheiro:Porto de Camariñas. Galiza. 108.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731037|Q133731037]] |- | Port of Cambados | [[Cambados]] | | {{Coord|42.51137357927242|-8.818411645781115|display=inline}} | [[Ficheiro:Porto deportivo de Cambados. Galiza CA03.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133730052|Q133730052]] |- | Port of Cangas | [[Cangas]] | | {{Coord|42.260147888176235|-8.78362908668927|display=inline}} | [[Ficheiro:Cangas. Galiza-61.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133730066|Q133730066]] |- | Port of Cariño | [[Cariño]] | | {{Coord|43.73629143785106|-7.865660174099133|display=inline}} | | [[:d:Q133731081|Q133731081]] |- | Port of Castiñeiras | [[Ribeira]] | | {{Coord|42.53026284599151|-8.996572050024454|display=inline}} | [[Ficheiro:Castiñeiras Ribeira Galiza Spain.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133857405|Q133857405]] |- | Port of Cesantes | [[Redondela]] | | {{Coord|42.29556181407134|-8.616820107548786|display=inline}} | [[Ficheiro:Embarcadoiro en Cesantes, Redondela, Galiza 3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731536|Q133731536]] |- | Port of Combarro | [[Poio]] | | {{Coord|42.428654889139345|-8.705519270241993|display=inline}} | [[Ficheiro:Poio, Combarro 03-01b.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133730076|Q133730076]] |- | Port of Corvaceiras | [[Pontevedra]] | | {{Coord|42.42797832070235|-8.65278380158641|display=inline}} | [[Ficheiro:Muelle das Corbaceiras - panoramio.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133730923|Q133730923]] |- | Port of Domaio | [[Moaña]] | | {{Coord|42.28723771859192|-8.677585493507259|display=inline}} | [[Ficheiro:Puerto deportivo de Domaio.jpg|center|128px]] | [[:d:Q6092024|Q6092024]] |- | Port of Escarabote | [[Boiro]] | | {{Coord|42.63644063009469|-8.901449605682187|display=inline}} | [[Ficheiro:O Porto.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731096|Q133731096]] |- | Port of Fisterra | [[Fisterra]] | | {{Coord|42.90780630400853|-9.260692107992051|display=inline}} | [[Ficheiro:Fisterra Port.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731110|Q133731110]] |- | Port of Foz | [[Foz]] | | {{Coord|43.566425520815415|-7.255409837801491|display=inline}} | [[Ficheiro:Foz - panoramio.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731272|Q133731272]] |- | Port of Laxe | [[Laxe]] | | {{Coord|43.2229950420333|-9.003140169874762|display=inline}} | [[Ficheiro:Laje - panoramio (5).jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731116|Q133731116]] |- | Port of Malpica de Bergantiños | [[Malpica de Bergantiños]] | | {{Coord|43.32242744887767|-8.806772040181784|display=inline}} | [[Ficheiro:Porto de Malpica - panoramio.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731124|Q133731124]] |- | Port of Meloxo | [[O Grove]] | | {{Coord|42.48960257779163|-8.889255469258377|display=inline}} | [[Ficheiro:Porto Meloxo 04-01 141108.JPG|center|128px]] | [[:d:Q133730040|Q133730040]] |- | Port of Moaña | [[Moaña]] | | {{Coord|42.27498063084398|-8.735188468142299|display=inline}} | [[Ficheiro:Moaña, porto.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133730128|Q133730128]] |- | Port of Muros | [[Muros]] | | {{Coord|42.77708936511199|-9.055253568983952|display=inline}} | [[Ficheiro:Muros.Galiza.04-2008 65.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731164|Q133731164]] |- | Port of Muxía | [[Muxía]] | | {{Coord|43.10557014939707|-9.21430233842012|display=inline}} | [[Ficheiro:2014 Muxía - Galiza-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731200|Q133731200]] |- | Port of O Carril | [[Vilagarcía de Arousa]] | | {{Coord|42.614414024993174|-8.77827748777219|display=inline}} | [[Ficheiro:Porto do Carril-Vilagarcía de Arousa-Galicia-20.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133730965|Q133730965]] |- | Port of O Grove | [[O Grove]] | | {{Coord|42.49666451607676|-8.860508751641156|display=inline}} | [[Ficheiro:Mejillonera en el puerto o grove - panoramio.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133730027|Q133730027]] |- | Port of Pedras Negras | [[O Grove]] | | {{Coord|42.45780441173695|-8.919153646238007|display=inline}} | [[Ficheiro:O Grove, praia do Espiño 02-01d.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133730043|Q133730043]] |- | Port of Porto do Son | [[Porto do Son]] | | {{Coord|42.72787845005492|-9.00206871618735|display=inline}} | [[Ficheiro:Vista xeral Porto do Son dende o peirao. Galiza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731244|Q133731244]] |- | Port of Portosín | [[Porto do Son]] | | {{Coord|42.7623297468499|-8.947294648917095|display=inline}} | [[Ficheiro:Porto de Portosín. 2013-g.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731251|Q133731251]] |- | Port of Redes | [[Redes, Caamouco, Ares|Redes]] | | {{Coord|43.4241|-8.2037|display=inline}} | [[Ficheiro:Puerto redes.JPG|center|128px]] | [[:d:Q61987126|Q61987126]] |- | Port of Rianxo | [[Rianxo]] | | {{Coord|42.64850505165147|-8.823882704020832|display=inline}} | [[Ficheiro:Porto de Rianxo. Galiza-13.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731257|Q133731257]] |- | Port of Ribeira | [[Ribeira]] | | {{Coord|42.558856958107|-8.989341907241585|display=inline}} | [[Ficheiro:Riberira Galicia 060521 2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731260|Q133731260]] |- | Port of Rinlo | [[Ribadeo]] | | {{Coord|43.5582509270533|-7.104635510912685|display=inline}} | [[Ficheiro:Peirao de Rinlo, Ribadeo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731293|Q133731293]] |- | Port of Sanxenxo | [[Sanxenxo]] | | {{Coord|42.39765326602886|-8.803920683040277|display=inline}} | [[Ficheiro:Porto de Sanxenxo - Galiza-18.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133730953|Q133730953]] |- | Port of Vilanova de Arousa | [[Vilanova de Arousa]] | | {{Coord|42.56465364475765|-8.833280282983486|display=inline}} | [[Ficheiro:2014 Porto de Vilanova de Arousa - Galiza-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133730971|Q133730971]] |- | Porto Deportivo de Viveiro | [[Viveiro]] | | {{Coord|43.666483|-7.594811|display=inline}} | [[Ficheiro:PortoDeportivoViveiro050731.JPG|center|128px]] | [[:d:Q6092544|Q6092544]] |- | [[Porto comercial de Ribadeo]] | [[Ribadeo]] | | {{Coord|43.533295673782085|-7.038148086323073|display=inline}} | [[Ficheiro:Madeira en Mirasol 20170911.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61388485|Q61388485]] |- | [[Porto de Celeiro]] | [[Viveiro]] | | {{Coord|43.678661|-7.594436|display=inline}} | [[Ficheiro:Buque M Presas. Viveiro, Galiza.jpg|center|128px]] | [[:d:Q6092253|Q6092253]] |- | Porto de Panxón | [[Nigrán]] | | {{Coord|42.14235385555997|-8.824689576583655|display=inline}} | | [[:d:Q133731325|Q133731325]] |- | [[Porto de San Cibrao]] | [[Cervo]]<br/>[[Xove]] | | {{Coord|43.707141394760775|-7.462028439526977|display=inline}} | [[Ficheiro:Fábrica de Aluminio de Alcoa.001 - San Cibrao (Cervo).jpg|center|128px]] | [[:d:Q31283136|Q31283136]] |- | [[Porto deportivo de Pontevedra]] | [[Pontevedra]] | | {{Coord|42.4355|-8.650305555555555|display=inline}} | [[Ficheiro:Pontevedra-Lluvias del final del verano (15456315244).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3393980|Q3393980]] |- | [[porto da Coruña]] | [[A Coruña]] | | {{Coord|43.36447|-8.39382|display=inline}} | [[Ficheiro:Puerto de A Coruña - panoramio (1).jpg|center|128px]] | [[:d:Q956068|Q956068]] |- | porto de Espasante | [[Espasante, Ortigueira|Espasante]] | | {{Coord|43.721666666666664|-7.810277777777777|display=inline}} | [[Ficheiro:Espasante.JPG|center|128px]] | [[:d:Q5398728|Q5398728]] |- | [[porto de Lorbé]] | [[Lorbé, Dexo, Oleiros|Lorbé]] | | {{Coord|43.390555555556|-8.2980555555556|display=inline}} | [[Ficheiro:Porto de Lorbé Oleiros.jpg|center|128px]] | [[:d:Q25509204|Q25509204]] |- | [[Porto de Marín|porto de Marín e ría de Pontevedra]] | [[Pontevedra]]<br/>[[Marín]] | | {{Coord|42.400888888888886|-8.692166666666667|display=inline}} | [[Ficheiro:Farola y grúa en el puerto de Marín (10754328805).jpg|center|128px]] | [[:d:Q96484531|Q96484531]] |- | porto de Palmeira | [[Palmeira, Ribeira|Palmeira]] | | {{Coord|42.579517064431066|-8.957222704647751|display=inline}} | [[Ficheiro:2017. Porto de Palmeira. Ribeira. Galiza-2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731237|Q133731237]] |- | porto de Portocubelo | [[Portocubelo, Lira, Carnota|Portocubelo]] | | {{Coord|42.80502782066442|-9.136448735643889|display=inline}} | [[Ficheiro:Porto e praia de Portocubelo. Lira. Carnota. Galiza LI04.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133731089|Q133731089]] |- | porto de San Cibrao | [[Lieiro, Cervo|Lieiro]] | | {{Coord|43.7|-7.433333333333334|display=inline}} | | [[:d:Q111387322|Q111387322]] |- | [[porto de Vigo]] | [[Vigo]] | | {{Coord|42.237|-8.733|display=inline}} | [[Ficheiro:Vigo2.jpg|center|128px]] | [[:d:Q947819|Q947819]] |} {{wikidata list end}} 0ljhrytgipk53rb4kxahr407xer0hee 2 613030 7108518 7099633 2025-06-27T16:45:51Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108518 wikitext text/x-wiki {{mapa lista de coordenadas}} ==Cemiterios== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q39614 . ?item wdt:P131* wd:Q3908. } |sort=label |columns=label:Nome,p131:Lugar,p625:Coordenadas,P18:Imaxe,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Nome ! Lugar ! Coordenadas ! Imaxe ! Wikidata |- | [[Casa das Palabras]] | [[A Coruña]] | {{Coord|43.38511894430779|-8.39245365926042|display=inline}} | [[Ficheiro:Casa de las Palabras (A Coruña) (5440973129).jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385488|Q12385488]] |- | [[Cemiterio de Pereiró]] | [[Castrelos, Vigo|Castrelos]] | {{Coord|42.208788888889|-8.7335333333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Pereiró, a José García Barbón, 1831 - 1909.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20925487|Q20925487]] |- | Cemiterio de Picacho | [[Vigo]] | | | [[:d:Q105133545|Q105133545]] |- | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ourense]] | {{Coord|42.336308|-7.860248|display=inline}} | [[Ficheiro:RI-51-0010443.jpg|center|128px]] | [[:d:Q43156300|Q43156300]] |- | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Mourente, Pontevedra|Mourente]] | {{Coord|42.426666666667|-8.6255555555556|display=inline}} | [[Ficheiro:Cemiterio San Amaro Pontevedra.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20019903|Q20019903]] |- | cemiterio da Gudiña | [[A Gudiña]] | {{Coord|42.05629|-7.13089|display=inline}} | [[Ficheiro:Cemiterio da Gudiña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q111217411|Q111217411]] |- | [[cemiterio de Adina]] | [[Iria Flavia, Padrón|Iria Flavia]] | {{Coord|42.74555556|-8.65527778|display=inline}} | [[Ficheiro:Oliveiras cemiterio de Adina.jpg|center|128px]] | [[:d:Q29413419|Q29413419]] |- | cemiterio de Betanzos | [[Tiobre, Betanzos|Tiobre]] | {{Coord|43.284632552491885|-8.205404245342931|display=inline}} | [[Ficheiro:Cemiterio de Betanzos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q125398345|Q125398345]] |- | [[cemiterio de Boisaca]] | [[Boisaca, San Caetano, Santiago de Compostela|Boisaca]] | {{Coord|42.9086111111|-8.51777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Rúa principal do cemiterio de Boisaca.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12385909|Q12385909]] |- | cemiterio de Bouzas | [[Bouzas, Vigo|Bouzas]] | {{Coord|42.21317404668622|-8.752876828889617|display=inline}} | [[Ficheiro:Cemiterio de Bouzas - vista xeral.jpg|center|128px]] | [[:d:Q133237410|Q133237410]] |- | cemiterio de Figueiroa | [[Figueiroa de Abaixo, A Estrada, A Estrada|Figueiroa de Abaixo]] | {{Coord|42.69637701428493|-8.490103454477262|display=inline}} | [[Ficheiro:Cemiterio de Figueroa, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[:d:Q124363805|Q124363805]] |- | cemiterio de Ouces | [[Ouces, Bergondo|Ouces]] | {{Coord|43.3365932471803|-8.240988678478983|display=inline}} | [[Ficheiro:Cemiterio de Ouces, Bergondo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q130079109|Q130079109]] |- | [[cemiterio de Ribadeo]] | [[Ribadeo]] | {{Coord|43.53064571630585|-7.047337477242813|display=inline}} | [[Ficheiro:Exhumacións en Ribadeo en 2023 13.jpg|center|128px]] | [[:d:Q120228232|Q120228232]] |- | cemiterio de Rábade | [[Rábade]] | {{Coord|43.249|-7.481161111111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Cemiterio de Rábade.jpg|center|128px]] | [[:d:Q123284889|Q123284889]] |- | cemiterio de San Froilán | [[Piúgos, Lugo|Piúgos]] | {{Coord|42.98534338652806|-7.580682094264822|display=inline}} | [[Ficheiro:Cemiterio de San Froilán, Lugo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q124337092|Q124337092]] |- | [[cemiterio de San Salvador de Manín]] | [[Manín, Lobios|Manín]] | {{Coord|41.88527777777778|-8.141944444444444|display=inline}} | [[Ficheiro:Cemiterio de Manín.jpg|center|128px]] | [[:d:Q109664448|Q109664448]] |- | cemiterio de San Xián de Laíño | [[Laíño, Dodro|Laíño]] | {{Coord|42.72444444444445|-8.713888888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Panteóns no cemiterio de S. Xián de Laíño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q132457298|Q132457298]] |- | cemiterio de San Xoán de Laíño | [[San Xoán de Laíño, Dodro|San Xoán de Laíño]] | {{Coord|42.71652777777778|-8.728583333333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Cemiterio de San Xoán de Laíño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q134954241|Q134954241]] |- | cemiterio de Santa María de Dodro | [[A Igrexa, Dodro, Dodro|A Igrexa]] | {{Coord|42.717416666666665|-8.688666666666666|display=inline}} | [[Ficheiro:Cemiterio de Santa María de Dodro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q135097125|Q135097125]] |- | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[A Coruña]] | {{Coord|43.37805556|-8.39555556|display=inline}} | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro (2).JPG|center|128px]] | [[:d:Q22076394|Q22076394]] |- | cemiterio de Serantes | [[Mera, Oleiros|Mera]] | {{Coord|43.382333333333335|-8.330822222222222|display=inline}} | [[Ficheiro:Cemiterio de Serantes 1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q109380340|Q109380340]] |- | cemiterio dos Eidos | [[Redondela, Redondela|Redondela]] | {{Coord|42.2837381206012|-8.606347525496043|display=inline}} | | [[:d:Q129811539|Q129811539]] |- | [[cemiterio dos Ingleses]] | [[Xaviña, Camariñas|Xaviña]] | {{Coord|43.18593|-9.17005|display=inline}} | [[Ficheiro:CementerioIngleses 2014-09a.jpg|center|128px]] | [[:d:Q18619978|Q18619978]] |- | [[cemiterio vello de Mondoñedo]] | [[Mondoñedo]] | {{Coord|43.4322308|-7.3652846|display=inline}} | [[Ficheiro:Cemiterio vello de Mondoñedo. Parte central.jpg|center|128px]] | [[:d:Q61391028|Q61391028]] |- | [[igrexa de Santa Mariña Dozo]] | [[Santa Mariña Dozo, Cambados, Cambados|Santa Mariña Dozo]] | {{Coord|42.51194444|-8.8075|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña Dozo - Cambados-CA32.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390617|Q12390617]] |} {{wikidata list end}} ==Véxase tamén== *[[Usuario:Estevoaei/lápidas]] *[[Usuario:Estevoaei/mortes naturais]] *[[Usuario:Estevoaei/mortes non naturais]] p5rtb0io8q5pcvhmdoifk4ul78qyebf 0 613256 7109270 6660881 2025-06-28T09:16:28Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109270 wikitext text/x-wiki {{Organización}} {{Ortografía}} {{FormatoWiki}} '''Druid Theatre Company''', coñecida simplemente como '''Druid''', é unha compañía de teatro [[Irlanda|irlandesa]], con sede en [[Galway]]. Ademais de realizar xiras decote por Irlanda, as producións da compañía foron representadas internacionalmente na Australia, Canadá, Nova Zelanda, Reino Unido e Estados Unidos. Druid foi "pioneira" no desenvolvemento do teatro irlandés e atribúeselle (xunto con Macnas e o Galway Festival de Artes) con facer de Galway un dos principais centros culturais de Irlanda.<ref>{{Cita web|url=http://www.irishtheatre.ie/companies/30028/druid}}</ref> == Historia == A compañía fundárona en [[1975]] Garry Hynes, Marie Mullen e Mick Lally, quen se coñeceron e traballaron xuntos por primeira vez como membros da sociedade dramática da University College Galway, coñecida comunmente como NUIG Dramasoc. Foi a primeira compañía [[Illa de Irlanda|irlandesa]] de [[teatro]] profesional estabelecida fóra de [[Dublín]].<ref name="about">{{Cita web|url=http://www.druid.ie/about/about-druid|páxinaweb=www.druid.ie|lingua=en}}</ref> Desde 1979, Druid posúe un edificio de teatro no centro da cidade de Galway. Un antigo almacén de té que fora orixinalmente propiedade dos McDonagh, unha das familias ricas de comerciantes de Galway. A finais da década de 1970, a compañía negociou cos propietarios un aluguer simbólico, o que permitiu á compañía renovar e instalar o seu local propio teatro e lugar de ensaio, que foi posteriormente doada a Druid pola familia McDonagh. No 2011, tras a reforma, o que orixinalmente era coñecido como Druid Theatre pasou a chamarse The Mick Lally Theatre en memoria do cofundador de Druid, o falecido Mick Lally. O teatro úsase como espazo de traballo da compañía e tamén se consolidou como recurso cultural para a promoción e o desenvolvemento das artes en Galway.&nbsp;[{{citation needed|date=January 2021}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact">&#x5B;</sup>] A rúa onde está o teatro pasou por varios nomes, incluíndo Red Earls' Lane, Chapel Lane, Courthouse Lane, e dende 1996, Druid Lane, cando foi rebautizado polo concello de Galway en conmemoración do 21 aniversario da compañía .<ref>{{Cita web|url=http://www.druid.ie/the-mick-lally-theatre/about-the-theatre}}</ref> No 1996, Druid estreou a obra de debut de [[Martin McDonagh]], ''[[A raíña da beleza de Leenane|A Raíña de Beleza de Leenane]]'', en co-produción co [[:en:Royal_Court_Theatre|Royal Court Theatre]], Londres. Despois da presentación en Galway, a produción foi representada por toda Irlanda, en [[Londres]], [[Sydney]], e [[Nova York|Newa York City]]. Durante a súa presentación en Broadway, o espectáculo gañou catro [[Premios Tony|Tony Awards]], incluíndo Mellor Dirección para Garry Hynes—a primeira muller en gañar un premio de Dirección na historia destes premios. No 2005, a compañía presentou ''DruidSynge'', unha produción das seis pezas de [[John Millington Synge]] como acontecemento teatral de todo un día completo, no Galway Arts Festival sendo aclamada pola crítica. Anos máis tarde, Druid recupera unha triloxía de Tom Murphy (''Conversations on a Homecoming'', ''A Whistle in the Dark'' and ''Famine'') titulada ''DruidMurphy''; esta produción gañou varios Premios de Teatro irlandés do ''Irish Times'' no 2014. Druid continuou representando producións de gran formato no 2015 con DruidShakespeare—Richard II de [[William Shakespeare]] , ''[[:en:Henry_IV,_Part_1|Henry IV, Part 1]]'', ''[[:en:Henry_IV,_Part_2|Henry IV, Part 2]]'' e ''[[Henrique V (obra de teatro)|Henry V]]'' nunha adaptación feita por [[:en:Mark_O'Rowe|Mark O'Rowe]]— que xirou por Irlanda, o Reino Unido, prestixioso [[:en:Lincoln_Center_Festival|Lincoln Center Festival]]. No 2013, a Druid tivo un grupo de traballos estable para traballar ao lado da directora artístico Garry Hynes para, alén da programación da compañía, "investigar novas posibilidades creativas." Este grupo está composto por Marie Mullen, Marty Rea, Rory Nolan, Aaron Monaghan, Aisling O ullivan, Garrett Lombard e Derbhle Crotty.<ref>{{Cita web|url=http://www.druid.ie/about/the-druids/the-druid-ensemble|título=Copia arquivada|data-acceso=02 de febreiro de 2024|data-arquivo=07 de agosto de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190807133943/http://www.druid.ie/about/the-druids/the-druid-ensemble|url-morta=yes}}</ref>&nbsp;<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[compre referencia]</sup> == Espectáculos destacados == {{Col-begin}} {{Col-break}} Esta é unha listaxe extensa dos espectáculos destacados producidos e representados pola Druid Theatre Company ó longo de corenta e catro anos. Sen embargo, algúns espectáculos foron omitidos.<ref>{{Cite web | url=http://www.druid.ie/productions/previous-productions |title = Previous Productions - Druid Theatre}}</ref> * ''[[Conversations on a Homecoming]]'', de [[Tom Murphy (playwright)|Tom Murphy]]. Estrea mundial, dirixida por Garry Hynes e protagonizada por Paul Brennan, [[Jane Brennan]] e Marie Mullan. (1985). * ''[[Bailegangaire]]'', de Tom Murphy. Estrea mundial, dirixida por Garry Hynes e interpretada por [[Siobhán McKenna]], Marie Mullan, [[Mary McEvoy]] (1985). * ''At the Black Pig's Dyke'', de [[Vincent Woods]]. Estrea mundial (1992), dirixida por Maeliosa Stafford. * ''The Beauty Queen of Leenane (A raíña da beleza de Leenane)'', de Martin McDonagh. Estrea mundial, dirixida por Garry Hynes e interpretada por Anna Manahan, Marie Mullen, Tom Murphy e Brian F. O'Byrne (1996). * ''[[The Lonesome West]]'', de Martin McDonagh. Estrea mundial, dirixida por Garry Hynes e interpretada por Brian F. O'Byrne, Dawn Bradfield e Maeliosa Stafford (1997). * ''[[A Skull in Connemara]]'', de Martin McDonagh. Estrea mundial, dirixida por Garry Hynes e interpretada por Mick Lally, Anna Manahan, Brian F. O'Byrne (1997). * ''[[On Raftery’s Hill]]'', de [[Marina Carr]]. Estrea mundial (2000). * ''[[Sive (play)|Sive]]'', de John B. Keane. Dirixida por Garry Hynes e interpretada por Anna Manahan, Derbhle Crotty, Ruth Bradley, [[Eamon Morrissey (actor)|Eamon Morrissey]] (2002). * ''[[The Playboy of the Western World]]'', de John Millington Synge. Dirixida por Garry Hynes e interpretada por [[Cillian Murphy]], [[Anne-Marie Duff]], Aisling O'Sullivan, Eamon Morrissey (2004). * ''[[DruidSynge]]'', obras de John Millington Synge. Dirixida por Garry Hynes e interpretada por Aaron Monaghan, Marie Mullen, [[Catherine Walsh (actress)|Catherine Walsh]], Eamon Morrissey (2005). * ''[[The Walworth Farce]]'', de Enda Walsh. Estrea mundial, dirixida por Mikel Murfi e interpretada por Aaron Monaghan, Garrett Lombard, [[Denis Conway]] (2007). * ''[[My Brilliant Divorce]]'', de Geraldine Aron. Estrea mundial, dirixida por Garry Hynes e interpretada por [[Deirdre O’Kane]] (2007). * ''[[The Cripple of Inishmaan]]'', de Martin McDonagh. Dirixida por Garry Hynes e interpretada por Aaron Monaghan e Marie Mullen (2008). * ''[[The Gigli Concert]]'', de Tom Murphy. Dirixida por Garry Hynes e interpretada por Denis Conway, [[Eileen Walsh]] (2009). * ''[[The New Electric Ballroom]]'', de [[Enda Walsh]]. Estrea mundial, dirixida por Garry Hynes e interpretada por Rosaleen Linehan, Catherine Walsh, Mikel Murfi (2009). * ''[[Penelope]]'', de Enda Walsh. Estrea mundial, dirixida por Mikel Murfi e interpretada por Aaron Monaghan, Denis Conway, Karl Shiels, Niall Buggy (2010). * ''[[The Silver Tassie (play)|The Silver Tassie]]'', de Sean O'Casey. Dirixida por Garry Hynes e interpretada por Aaron Monaghan, Derbhle Crotty, John Olohan, Eamon Morrissey (2010). * ''[[Big Maggie]]'', de [[John B. Keane]]. Dirixida por Garry Hynes e interpretada por Aisling O'Sullivan, [[Keith Duffy]], John Olohan, [[Charlie Murphy (actress)|Charlie Murphy]], [[Sarah Greene]]. (2011). * ''DruidMurphy: Conversations on a Homecoming, A Whistle in the Dark, Famine''; de Tom Murphy. Dirixida por Garry Hynes e interpretada por Aaron Monaghan, Marty Rea, Marie Mullen, Garrett Lombard, Rory Nolan, John Olohan, [[Eileen Walsh]], Niall Buggy, Sarah Greene, [[Gavin Drea]] (2012). * ''[[The Colleen Bawn]]'', de [[Dion Boucicault]]. Dirixida por Garry Hynes e interpretada por Aaron Monaghan, Marie Mullen, Marty Rea, Aisling O'Sullivan, Rory Nolan (2013). * ''Be Infants in Evil'', de Brian Martin. Estrea mundial presenteda como parte dun programa dobre con Bailegangaire, dirixida por Garry Hynes e interpretada por Marty Rea (2014). * ''Brigit'', de Tom Murphy. Estrea mundial, dirixida por Garry Hynes e interpretada por Marie Mullen, Catherine Walsh, Aisling O'Sullivan, Marty rea, Jane Brennan, (2014). * ''DruidShakespeare'': ''Richard II'', ''Henry IV Part 1'', ''Henry IV Part 2'', ''Henry V'', de William Shakespeare, adaptadas por Mark O'Rowe (2015). dirixida por Garry Hynes e interpretada por Marty Rea, Marie Mullen, Aisling O'Sullivan, Derbhle Crotty, Aaron Monaghan, Rory Nolan, Garrett Lombard, John Olohan, Gavin Drea. * ''Helen and I'', by Meadhbh McHugh. Estrea mundial, dirixida por [[Annabelle Comyn]] e interpretada por [[Cathy Belton]] e[[Rebecca O'Mara]]. * ''[[The Beauty Queen of Leenane]]'', de Martin McDonagh. Twentieth anniversary revival, dirixida por Garry Hynes e interpretada por Marie Mullen, Aisling O'Sullivan, Marty Rea, Aaron Monaghan (2016) * ''[[Waiting for Godot]]'', de [[Samuel Beckett]], dirixida por Garry Hynes e interpretada por Marty Rea, Aaron Monaghan, Rory Nolan and Garrett Lombard. * ''[[Crestfall]]'', de [[Mark O'Rowe]]. Dirixida por Annabelle Comyn e interpretada por [[Siobhán Cullen]], Kate Stanley Brennan e Amy McElhatton (2017). * ''King of the Castle'', de Eugene McCabe. Dirixida por Garry Hynes e interpretada por Marty Rea, John Olohan, Seán McGinley (2017). * ''[[Sive (play)|Sive]]'', de John B. Keane. dirixida por Garry Hynes e interpretada por Marie Mullen, [[Tommy Tiernan]] (2018). * ''[[Furniture (play)|Furniture]]'', de Sonya Kelly. World premiere, dirixida por Cathal Cleary e interpretada por Aisling O'Sullivan, [[Rebecca O'Mara]], Garrett Lombard, Niall Buggy (2018). * ''[[Shelter (play)|Shelter]]'', de Cristín Kehoe. Estrea mundial, dirixida por Oonagh Murphy e interpretada por Aaron Monaghan, Rory Nolan (2018). * ''[[DruidShakespeare: Richard III]]'', de [[William Shakespeare]]. Dirixida por Garry Hynes e interpretada por Marty Rea, Aaron Monaghan, Garrett Lombard, Jane Brennan, Rory Nolan (2018). ==A Raíña da Beleza de Leenane== {{Col-begin}} {{Col-break}} Garry Hynes volveu á Druid Theatre Company como directora artística no 1995, despois de rematada a súa etapa no [[Abbey Theatre]] (directora artística, 1991–1994). Foi neste tempo que Hynes e a súa colega Anne Butler leron ''A Raíña a Beleza de Leenane (https://gl.wikipedia.org/wiki/A_ra%C3%AD%C3%B1a_da_beleza_de_Leenane) —un texto enviado por un autor descoñecido chamado [[Martin McDonagh]]. (https://gl.wikipedia.org/wiki/Martin_McDonagh) Uns meses despois, o 1 de febreiro do 1996, a obra de McDonagh's tivo a súa estrea mundial no renovado [[Town Hall Theatre (Galway)|Town Hall Theatre, Galway]], en coprodución do Druid e mais do Royal Court Theatre, London. Dirixida porHynes, o reparto estaba formado por catro intérpretes: A fundadora do Druid Marie Mullen como Maureen Foley; Anna Manahan como a súa nai anciá Mag; Brian F. O'Byrne como Ray Dooley; e Tom Murphy comoPato Dooley. A resposta, quer de crítica como de público foi inmediata e extraordinariamente positiva. Como subliñaba the Sunday Times o 10 de marzo do 1996, ''A Raíña da Beleza de Leenane" foi "unha das estreas máis impresionantes en anos ref>{{Cite web | url=http://archive.druid.ie/websites/2009-2017/productions/thea-beauty-queen-of-leenane-ireland-and-uk-tour-96#reviews | title=Raíña da Beleza de Leenane 1996 -Estrea mundial, xira irlandesa e Londres - website archive - Druid Theatre Company, Galway, Ireland|título=}}</ref> O espectáculo xirou por Irlanda antes de mudarse ó Royal Court Theatre, Londres, o 24 de febreiro do 1996. Seguindo o seu camiño aclamado pola crítica, o espectáculo volveu a Irlanda onde fixo unha ampla xira nacional, antes de voltar, outra vez, a Londres, ó [[West End theatre|West End]] onde foi representada no [[Duke of York's Theatre]] durante varios meses, comezando no 29 de novembro do1996. Logo foi nominado nos [[Olivier Awards]] de 1996 para Play of the Year. En febreiro do 1998, o espectáculo foi estreado en America [[off-Broadway]] no [[Linda Gross Theater]], en co-producción ca [[Atlantic Theater Company]],<ref>{{iobdb title|295|The Beauty Queen of Leenane}}</ref> antes de se mudar a Broadway's [[Walter Kerr Theatre]] o 23 de abril do 1998.<ref>{{ibdb title|4725|The Beauty Queen of Leenane}}</ref> Despois, ''A Raíña da Beleza de Leenane'' obtivo seis candidaturas ós [[52nd Tony Awards]]: Mellor Espectáculo, Mellor Dirección, Mellor Actriz, Mellor Actriz Secundaria , así como dúas candidaturas a Mellor Actor Secundario. Na cerimonia do 7 de xuño, o espectáculo gañou catro premios: Mellor Actriz (Marie Mullen); Mellor Actriz Secundaria (Anna Manahan); Mellor Actor Secundario (Tom Murphy); e Mellor Dirección para Garry Hynes—un premio histórico, porque Hynes foi a primeira muller en recibir un Tony Award por Dirección. Ademais, a primeira posta en escena do Druid Theatre recibiu [[Drama Desk Award]] do 1998 ó Espectáculo Destacado; o [[Drama League Award]] ó Mellor Espectáculo; o [[Outer Critics Circle Award]] ó Mellor Espectáculo de Broadway; e mais o [[Lucille Lortel Award]]s ó Espectáculo Destacado e Dirección Destacada.<ref>Infoplease. Sandbox Networks, Inc. Retrieved 10 May 2006.</ref> Dende entón, a ''Raíña da Beleza de Leenane'' foi representada por todo o mundo en diferentes idiomas, pero, para moita xente, a versión orixinal do Druid segue sendo a máis acertada.<ref>Como apunta Garry Hynes' no adro do programa da montaxe da Raíña da Beleza de Leenane do 2016, p.2-3.</ref> No 2016, para celebrar o 20 aniversario deste espectáculo icónico, Druid repuxo ''A Raíña da Beleza de Leenane'' con Marie Mullen. Se na primeira montaxe interpretara a Maureen, Mullen agora interpretaba o papel de Mag. Neste espectáculo participaban tamén os membros do elenco do Druid Aisling O'Sullivan (Maureen), Marty Rea e Aaron Monaghan. Nos [[Irish Theatre Awards]] do ''Irish Times'' dese ano, Hynes gañou o premio a Mellor Dirección mentres Mullen e O'Sullivan obtiñan cadansúa candidatura Mellor Actriz.<ref>{{Cite web | url=http://www.druid.ie/news/latest-news/druid-wins-irish-times-irish-theatre-awards-2017 |title = Success at Irish Times Irish Theatre Awards 2017 - Druid Theatre}}</ref> ==DruidSynge== {{Artigo principal|DruidSynge}} No verán do 2005, Druid presentou a primeira posta en escena do catálogo teatral ó completo de [[John Millington Synge]]—''[[Riders to the Sea]]''; ''[[The Tinker's Wedding]]''; ''[[The Well of the Saints]]'''; ''[[In the Shadow of the Glen]]''; ''[[The Playboy of the Western World]]''; e ''[[Deirdre of the Sorrows]]'' que estaba sen rematar cando Synge morreu. Cualificada polo ''[[The Irish Times]]'' como "un dos máis grandes logros da historia do teatro irlandés" ref>{{Cite web | url=https://www.irishtimes.com/culture/bringing-death-to-vivid-life-1.469970?mode=sample&auth-failed=1&pw-origin=https%3A%2F%2Fwww.irishtimes.com%2Fculture%2Fbringing-death-to-vivid-life-1.469970 |title = Bringing death to vivid life|título=}}</ref> esta representación conxunta das seis pezas foi representada en series de programas dobres durante dous ou tres días. O DruidSynge foi estreado no Galway Arts Festival do 2005, no Town Hall Theatre no sábado 16 de xullo, seguiron representacións no [[Olympia Theatre, Dublin|Olympia Theatre]] de Dublín e mais o [[Edinburgh International Festival]] antes de pechar as actuación do 2005 cunha semana de actuacións nas Illas de Aran [[Inis Meain]] nunha serie de localizacións que inclúen unha ó aire libre en Dun Chonchur (unha gran fortaleza circular).<ref>{{Cite web | url=http://archive.druid.ie/websites/2002-2009/press.php?id=96 |title = Welcome to the DRUID Theatre Company}}</ref> ==DruidMurphy== {{Col-begin}} {{Col-break}} Existe dende 1980 unha forte relación de traballo entre o Druid e o autor irlandés Tom Murphy. No 1985, Druid realizou a estrea mundial de ''[[Conversations on a Homecoming]]'' e de ''[[Bailegangaire]]''—consideradas as mellores obras de Murphy.<ref>{{Cite web | url=http://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780198706137.001.0001/oxfordhb-9780198706137-e-26 |doi = 10.1093/oxfordhb/9780198706137.013.26|year = 2016|last1 = Troupe|first1 = Shelley|title = From Druid/Murphy to DruidMurphy|journal = The Oxford Handbook of Modern Irish Theatre}}</ref> No novembro do 2011, Garry Hynes anunciou o segunte espectáculo de gran formato da compañía que se chamaría ''DruidMurphy''—tres obras de [[Tom Murphy (playwright)|Tom Murphy]] presentadas como unha triloxía. Este acontecemento teatral seria coproducido polo Druid, NUI Galway, o Galway Arts Festival, Lincoln Center Festival de New York City, e maiso [[Quinnipiac University]] de [[Hamden, Connecticut]] onde reside a maior colección de arte, obxectos e material impreso relacionado ca [[Great Irish Famine]]. Aínda que Murphy non escribiu estas obras expresamente como unha triloxía ''[[Conversations on a Homecoming]]'' (1985), ''[[A Whistle in the Dark]]'' (1961) e ''[[Famine]]'' (1968), a idea do Druid pretendía conectalas temáticamente para ofrecer unha ollada luminosa e "valente sobre o impacto da emigración na psicoloxía irlandesa no período dun cento de anos".<ref>{{Cite web | url=http://itmarchive.ie/web/Reviews/Current/DruidMurphy.aspx.html |title = Irish Theatre Magazine &#124; Reviews &#124; Current &#124; DruidMurphy}}</ref> Como subliñou Garry Hynes: "Murphy escribe unha historia íntima de Irlanda, un país que agora- ca presión da crise da débeda que deviu en crise de identidade - re-examina os materiais e as estratexias retóricas sobre as que se fixo."<ref>{{Cite web | url=https://www.irishexaminer.com/lifestyle/artsfilmtv/artsvibe/the-life-and-soul-of-the-diaspora-206734.html | title=The life and soul of the diaspora| date=2012-09-06}}</ref> ''DruidMurphy'' foi estreada no Galway Arts Festival do 2012. Despois do festival, a triloxía fixo unha xira extensa por Irlanda–sendo representada en [[Cork (city)|Cork]], [[Limerick]], [[Waterford]], [[Tuam]], Dublin, [[Inis Mor]] e [[Inis Meain]] nas [[Aran Islands]], antes de presentarse no [[Oxford Playhouse]], e logo no [[Hampstead Theatre]] de Londres, the Lincoln Center Festival de New York City, e o [[Kennedy Center for the Performing Arts]] de [[Washington, D.C.]]<ref name=overview>{{Cite web | url=http://archive.druid.ie/websites/2009-2017/druidmurphy/overview | title=DruidMurphy – Plays by Tom Murphy - website archive - Druid Theatre Company, Galway, Ireland}}</ref> As tres foron dirixidas por Garry Hynes cun elenco de dezaseis intérpretes no que se atopaban actores e actrices recorrentes nos espectáculos do Druid como Marie Mullen, Aaron Monaghan, Garrett Lombard, Rory Nolan, Marty Rea, Gavin Drea, Eileen Walsh and John Olohan. A triloxía podía ser vista separadamente en tres días consecutivos, ou como unha sesión única nun só día que duraba arredor das nove horas .<ref name=overview/> Este acontecemento teatral gañou o premio de Mellor Espectáculo do 2012 nos Irish Theatre Awards do ''Irish Times'' e foi amplamente aclamado pola crítica, sendo louvado polo ''[[The New York Times]]'' como unha "produción teatral épica".<ref>{{Cite web | url=http://www.druid.ie/productions/druidmurphy-conversations-on-a-homecoming-a-whistle-in-the-dark-nasc-irish-tour | title=DruidMurphy: Conversations on a Homecoming, A Whistle in the Dark - Druid Theatre}}</ref> ''DruidMurphy'' dominaron as categorías de intérpretes con seis candidaturas. Marty Rea, Gavin Drea e Eileen Walsh foron candidatas a Mellor Actor, Mellor Actor Secundario e Mellor Actriz respectivamente polas súas interpretacións en A Whistle in the Dark. Garrett Lombard, Aaron Monaghan e Marie Mullen foron candidatas a Mellor Actor, Mellor Actor Secundario e Mellor Actriz secundaria respectivamente.<ref>{{Cite web | url=https://www.irishtimes.com/culture/stage/the-best-of-irish-theatre-this-year-s-nominees-1.957579?mode=sample&auth-failed=1&pw-origin=https%3A%2F%2Fwww.irishtimes.com%2Fculture%2Fstage%2Fthe-best-of-irish-theatre-this-year-s-nominees-1.957579 |title = The best of Irish theatre: This year's nominees}}</ref> ==DruidShakespeare== {{Col-begin}} {{Col-break}} No 2014, para celebrar o 40 aniversario da fundación da compañía Druid Theatre, Garry Hynes anunciou a súa intención de dirixir catro das obras históricas de [[William Shakespeare]], comunmente denominadas often por xunto como [[The Henriad]]: ''[[Richard II (a obra)|Richard II]]''; ''[[Henry IV, Parte 1]]''; ''[[Henry IV, Parte 2]]''; e mais ''[[Henry V (a obra)|Henry V]]''. Para adaptar estas obras históricas, Hynes convocou ó autor irlandés [[Mark O'Rowe]] con quen xa traballara anteriormente cando dirixiu a estrea mundial da súa obra ''[[Crestfall]]'' no [[Gate Theatre]] no 2003. En marzo do 2015 na presentación pública do ''DruidShakespeare'', Hynes deu a súa opinión de que "actuar é, primeiro e sobre todo, un acto de imaxinación. Esa imaxinación transcende nacionalidade, carácter, xeografía, experiencia; e non vexo por que non había transcender tamén o xénero."Ca decisión do Druid de non fixarse no xénero, os papeis do Rei Ricardo II, do rei Henrique IV e do rei Henrique V foron interpretados por un actor e dúas actrices: Actor e actrices do elenco do Druid Marty Rea, Derbhle Crotty e Aisling O’Sullivan respectivamente.<ref>{{Cite web | url=https://www.rte.ie/player/ie/show/druidshakespeare-30003724/10505900/ | title=RTÉ Player}}</ref> ''DruidShakespeare'' foi estreada no teatro do Druid, o Mick Lally Theatre, preferido sobre o Galway’s Town Hall Theatre— a primeira das grandes producións do Druid. O espectáculo foi cualificado como "unha maratón fascinante"<ref>{{Cite news | url=https://www.nytimes.com/2015/07/14/theater/review-druidshakespeare-the-history-plays-is-complete-with-a-crown-fit-for-many-kings.html |title = Review: 'DruidShakespeare: The History Plays' is Complete with a Crown Fit for Many Kings|newspaper = The New York Times|date = 2015-07-19|last1 = Brantley|first1 = Ben}}</ref> polo ''The New York Times'', o espectáculo duraba algo máis das seis horas e foi vista tanto como unha representación completa nun só día ou dividida en dúas partes en días consecutivos, cun elenco de trece actores—constituído por artistas recorrentes no Druid—interpretando máis de cincuenta personaxes ó longo das catro pezas. Despois xirou por Irlanda antes de ir ó [[Gerald W. Lynch Theatre]] de Nova Iorque, de onde tornou a Irlanda onde pechou a programacións do [[Kilkenny Arts Festival]] no 2015. O espectáculo foi aclamado pola crítica, con Peter Crawley do ''The Irish Times'' declarando que "[t]non hai nada tan fermoso nin tortuoso como o trono de Inglaterra que vemos nesta extraordinaria posta en escena do Druid".<ref>{{Cite web | url=https://www.irishtimes.com/culture/stage/druidshakespeare-richard-iii-review-striking-intoxicating-disturbing-1.3643446?mode=sample&auth-failed=1&pw-origin=https%3A%2F%2Fwww.irishtimes.com%2Fculture%2Fstage%2Fdruidshakespeare-richard-iii-review-striking-intoxicating-disturbing-1.3643446 |title = DruidShakespeare: Richard III review – Striking, intoxicating, disturbing}}</ref> ''DruidShakespeare'' dominou os Irish Theatre Awards do ''The Irish Times'' do ano 2015 onde gañou Mellor Espectáculo, Mellor Dirección, Mellor Actriz (Derbhle Crotty), Mellor Actor (Marty Rea), Mellor Vestiario, e foi candidata a Mellor Actriz (Aisling O’Sullivan), Mellor Actor Secundario (Rory Nolan), Mellor Escenografía, Mellor Son, e a candidatura ó Premio Especial do Xurado pola maneira na que a compañía conseguiu que un grupo de actores traballaran como un elenco compacto, "o ramo deste fenómeno tan extraordinario que é ''DruidShakespeare''."<ref>{{Cite web | url=https://www.irishtimes.com/culture/stage/irish-times-irish-theatre-awards-and-the-nominees-are-1.2498210 |title = Irish Times Irish Theatre Awards: And the nominees are . .}}</ref> Druid representou ''DruidShakespeare: Richard III'' no 2018, unha continuación do seu Ciclo dos Henriques, que foi coproducida co Abbey Theatre, Dublin. Foi estreada o 22 de setembro no Town Hall Theatre, de Galway antes de presentalo no Abbey Theatre onde estivo entre 3–27 de outubro.<ref>{{Cite web | url=https://www.abbeytheatre.ie/whats-on/richard-iii/ |title = DruidShakespeare: Richard III}}</ref> No xaneiro do 2019, a lista dos Irish Theatre Awards do ''The Irish Times'' anunciou que o espectáculo ''Richard III'' do Druid fora recoñecido como Mellor Espectáculo, Mellor Dirección (Garry Hynes), Mellor Actor (Aaron Monaghan), Mellor Escenografía, e Mellor Vestiario. Os gañadores serán proclamados o 31 de marzo.<ref>{{Cite web | url=https://nomoreworkhorse.com/2018/02/26/irish-times-theatre-awards-2018-winners/ |title = Irish Times Theatre Awards 2018 – Winners|date = 2018-02-26}}</ref> ==Notas== {{Listaref}} ==Véxase tamén== ===Ligazóns externas=== * [http://www.druidtheatre.com Druid Theatre Company website] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Cultura de Irlanda]] [[Categoría:Compañías de teatro]] gcysfwux1yhcq52haga4inyzk4pgeti 0 614370 7108309 6653653 2025-06-27T14:09:52Z Autopistero20502020 127649 7108309 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Selas}} {{Lugar |nome = Selas |imaxe = |lenda = |parroquia = Calvelle |concello = O Pereiro de Aguiar |ano = |poboación = }} '''Selas''' é un lugar da [[Parroquia civil|parroquia]] de [[Calvelle, O Pereiro de Aguiar|Calvelle]], no concello [[provincia de Ourense|ourensán]] do [[O Pereiro de Aguiar|Pereiro de Aguiar]], na [[comarca de Ourense]].<ref>{{Cita web|url=https://www.xunta.gal/nomenclator|título=Lugares da parroquia de Calvelle, O Pereiro de Aguiar|editor=[[Nomenclátor de Galicia]]. Busca directa|dataacceso=18 de maio de 2023}}</ref> == Lugares e parroquias == === Lugares de Calvelle === {{Lp Calvelle}} === Parroquias do Pereiro de Aguiar === {{O Pereiro de Aguiar}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares do Pereiro de Aguiar]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Selas}} [[Categoría:Lugares do Pereiro de Aguiar]] ri5vejoiwkq3p9q6o9r4sdwr94okgjf 0 614773 7108376 7058034 2025-06-27T14:46:10Z Vitoriaogando 75439 7108376 wikitext text/x-wiki A '''espectrometría de masas''' ou '''espectrometría de masa'''<ref> No BUSCatermos aparecen ambas as variantes: [https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/buscas/busca.htm#61894 espectrometría de masas ou de masa.]</ref> (abreviada '''EM''' e na literatura inglesa, '''MS''') é unha técnica analítica que se usa para medir a [[razón masa-carga]] de [[ión]]s. Os resultados preséntanse como un ''[[espectro de masas]]'', un gráfico da intensidade en función da razón masa-carga. A espectrometría de masas utilízase en moitos campos da ciencia e aplícase a mostras puras ou a mesturas complexas. Un espectro de masas é un tipo de gráfico do sinal dos ións en función da razón masa-carga. Estes espectros úsanse para determinar a [[sinatura isotópica]] ou elemental dunha mostra, así como as masas de partículas e [[molécula]]s e para dilucidar a identidade química ou estrutura de moléculas e outros compostos químicos. [[Ficheiro:Discovery of neon isotopes.JPG|miniatura|Descubrimento dos [[isótopo]]s do [[neon]].]] Nun procedemento típico de espectrometría de masas, unha mostra, que pode ser sólida, líquida ou gasosa, é [[ionización|ionizada]], por exemplo bombardeándoa cun feixe de electróns. Isto pode causar que algunhas das moléculas da mostra rompan en fragmentos cargados positivamente ou simplemente queden cargadas positivamente sen se fragmentar. Estes ións (fragmentos) son despois separados de acordo coa súa razón masa-carga, por exemplo ao aceleralos e sometelos a un campo magnético ou eléctrico: os [[ión]]s da mesma razón masa-carga sofren a mesma cantidade de desviación.<ref name="isbn0-9660813-2-3">{{cite book |author=Sparkman, O. David |title=Mass spectrometry desk reference |url=https://archive.org/details/massspectrometry0000spar |publisher=Global View Pub |location=Pittsburgh |year=2000 |isbn=978-0-9660813-2-9}}</ref> Os ións detéctanse por un mecanismo que pode detectar partículas cargadas, como un [[multiplicador de electróns]]. Os resultados móstranse como espectros da intensidade do sinal dos ións detectados en función da razón masa-carga. Os [[átomo]]s ou moléculas da mostra poden ser identificados correlacionando as masas coñecidas (por exemplo, unha molécula enteira) para identificar masas ou por un padrón de fragmentación característico. == Historia da espectrometría de masas == [[Ficheiro:Early Mass Spectrometer (replica).jpg|miniatura|upright=1.35|Réplica do terceiro espectrómetro de masas de [[F.W. Aston]].]] En 1886, [[Eugen Goldstein]] observou os raios dunhas [[descarga de gas|descargas de gas]] a baixa presión que viaxaban desde o [[ánodo]] e a través de canles nun [[cátodo]] perforado, en dirección oposta á dos [[raios catódicos]] cargados negativamente (que viaxan do cátodo ao ánodo). Goldstein chamou a estes [[raios anódicos]] cargados positivamente "Kanalstrahlen"; a tradución habitual deste termo é "[[raios canais]]". [[Wilhelm Wien]] atopou que fortes campos eléctricos ou magnéticos deflectaban os raios canais e, en 1899, construíu un aparello con campos magnéticos e eléctricos perpendiculares que separaba os raios positivos de acordo coa súa razón carga-masa (''Q/m''). Wien atopou que a razón carga-masa dependía da natureza do gas no tubo de descarga. O científico inglés [[J. J. Thomson]] mellorou posteriormente o traballo de Wien ao reducir a presión para crear o '''espectrógrafo de masas'''. [[Ficheiro:Alpha calutron tank.jpg|miniatura|esquerda|upright|Os espectrómetros de masa [[calutrón]] utilizáronse no [[Proxecto Manhattan]] para o enriquecemento do [[uranio]].]] A palabra ''espectrógrafo'' pasou a formar parte do [[vocabulario científico internacional]] en 1884.<ref>"[http://dev.m-w.com/dictionary/spectrograph Definition of spectrograph]|date=setembro de 2017." Merriam Webster. Consultado o 13 de xuño de 2008.</ref><ref>{{cite book| vauthors = Downard K |title=Mass Spectrometry - A Foundation Course| url = https://archive.org/details/massspectrometry0000down |publisher=Royal Society of Chemistry|year=2004|isbn=978-0-85404-609-6|doi=10.1039/9781847551306}}</ref> Os primeiros aparellos de ''espectrometría'' que medían a razón masa-carga de ións denomináronse ''[[espectrógrafo|especrógrafos de masas]]'', que consistían en instrumentos que rexistraban un espectro de valores de masas nunha [[placa fotográfica]].<ref name='a804629h'>{{cite journal|title=Francis Aston and the mass spectrograph|journal=[[Dalton Transactions]]|year=1998 | vauthors = Squires G |pages=3893–3900|doi= 10.1039/a804629h|issue=23}}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Downard KM | title = Historical account: Francis William Aston: the man behind the mass spectrograph | journal = European Journal of Mass Spectrometry | volume = 13 | issue = 3 | pages = 177–90 | year = 2007 | pmid = 17881785 | doi = 10.1255/ejms.878 }}</ref> Un ''espectroscopio de masas'' é similar a un ''espectrógrafo de masas'' excepto en que o feixe de ións se dirixe a unha pantalla fosforescente.<ref>{{cite book| vauthors = Thomson JJ |author-link = J. J. Thomson|title = Rays Of Positive Electricity and Their Application to Chemical Analysis|publisher = Longman's Green and Company|year = 1913|location = Londres|url = https://archive.org/details/RaysOfPositiveElectricity}}</ref> A configuración dun espectroscopio de masas utilizouse nos primeiros instrumentos cando se desexaba que os efectos dos axustes se observasen rapidamente. Unha vez que o instrumento era debidamente axustado, inseríase e expoñíase unha placa fotográfica. O termo espectroscopio de masas continuou usándose incluso a pesar de que a iluminación directa dunha pantalla fosforescente foi substituída por medidas indirectas feitas cun [[osciloscopio]].<ref name='Siri_1947'>{{cite journal|title=Mass spectroscope for analysis in the low-mass range|journal=Review of Scientific Instruments|year= 1947 | vauthors = Siri W |volume=18|issue=8|pages=540–545|doi= 10.1063/1.1740998|bibcode = 1947RScI...18..540S }}</ref> O uso do termo '''''espectroscopia de masas''''' agora é desaconsellado debido á posible confusión coa [[espectroscopia]] de luz.<ref name="isbn0-9660813-2-3"/><ref name='Price 1991'>{{cite journal | vauthors = Price P | title = Standard definitions of terms relating to mass spectrometry : A report from the committee on measurements and standards of the American society for mass spectrometry | journal = Journal of the American Society for Mass Spectrometry | volume = 2 | issue = 4 | pages = 336–48 | date = agosto de 1991 | pmid = 24242353 | doi = 10.1016/1044-0305(91)80025-3 }}</ref> A espectrometría de masas abréviase miúdo como ''EM'' ou ''MS'' (do inglés ''mass-spec'' ou ''mass spectrometry'').<ref name="isbn0-9660813-2-3"/> As técnicas modernas da espectrometría de masas foron ideados por [[Arthur Jeffrey Dempster]] e [[F.W. Aston]] en 1918 e 1919, respectivamente. Os espectrómetros de masas de sector coñecidos como [[calutrón]]s desenvolveunos [[Ernest O. Lawrence]] e usáronse para separar os [[isótopos do uranio]] durante o [[Proxecto Manhattan]].<ref name='OSTI ID: 20699216'>{{cite journal| vauthors = Parkins WE |title=The uranium bomb, the calutron, and the space-charge problem|journal=Physics Today|volume=58|issue=5|year=2005|pages=45–51|issn=0031-9228|doi=10.1063/1.1995747|bibcode = 2005PhT....58e..45P }}</ref> Os espectrómetros de masa calutrón utilizáronse para o [[enriquecemento do uranio]] na [[Complexo de Seguridade Nacional Y-12|planta Y-12]] de [[Oak Ridge, Tennessee]] creada durante a [[segunda guerra mundial]]. En 1989, unha metade do [[Premio Nobel de Física]] concedéuselles a [[Hans Dehmelt]] e [[Wolfgang Paul]] polo desenvolvemento da técnica da trampa nas décadas de 1950 e 1960. En 2002 o [[Premio Nobel de Química]] recibírono [[John Bennett Fenn]] polo desenvolvemento da [[ionización electrospray]] (ESI, do inglés ''electrospray ionization '') e [[Koichi Tanaka]] polo desenvolvemento da [[desorción láser suave]] (SLD, do inglés ''soft laser desorption '') e a súa aplicación á ionización de macromoléculas biolóxicas, especialmente [[proteína]]s.<ref>{{cite news| title=The Nobel Prize in Chemistry 2002: Information for the Public | date=9 de outubro de 2002 | publisher=The Nobel Foundation | url =https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2002/popular.html | access-date = 2007-08-29 }}</ref> == Partes dun espectrómetro de masas == [[Ficheiro:Mass Spectrometer Schematic.svg|miniatura|upright=1.2|Esquema dun espectrómetro de masas simple cun analizador de masas de tipo sector. Este serve para a medición das proporcións dos [[isótopo]]s do [[dióxido de carbono]] ([[espectrometría de masas de razón isotópica|IRMS]]) como na [[proba de alento da urea]] co [[carbono-13]].]] Un espectrómetro de masas consta de tres compoñentes: unha fonte de ións, un analizador de masas e un detector. O ''[[fonte de ións|ionizador]]'' converte unha porción da mostra en ións. Hai unha ampla variedade de técnicas de ionización, dependendo da fase (sólida, líquida ou gasosa) da mostra e a eficiencia de varios mecanismos de ionización para especies descoñecidas. Un sistema de extracción quita os ións da mostra, os cales son despois dirixidos a través do analizador de masas e ao ''detector''. As diferenzas en masa dos fragmentos permiten que o analizador de masas clasifique os ións pola súa razón masa-carga. O detector mide o valor dunha cantidade indicadora e así proporciona datos para calcular as abundancias de cada ión presente. Algúns detectores tamén dan información espacial, por exemplo, unha placa multicanle. === Exemplo teórico === Seguidamente, descríbese a operación dun analizador de espectrómetro de masas, que é de tipo [[instrumento sector|sector]]. (Outros tipos de analizadores trátanse máis abaixo). Consideremos unha mostra de [[cloruro de sodio]] (sal de mesa). Na fonte de ións a mostra é vaporizada (pasa ao estado [[gas]]oso) e ionizada (transformada en partículas cargadas electricamente) formando ións [[sodio]] (Na⁺) e [[cloruro]] (Cl⁻). Os átomos de sodio e os seus ións son [[elemento monoisotópico|monoisotópicos]], cunha masa de 23 [[Dalton (unidade)|daltons]] (úsase o símbolo Da ou o símbolo antigo u). Os átomos e ións de cloruro poden aparecer como dous [[isótopos do cloro|isótopos]] estables con masas de aproximadamente 35 u (cunha abundancia natural do 75 %) e de 37 u (cunha abundancia natural do 25 %). A parte correspondente ao analizador do espectrómetro contén campos [[campo eléctrico|eléctricos]] e [[campo magnético|magnéticos]], que exercen forzas sobre os ións que viaxan a través deles. A velocidade dunha partícula cargada pode ser incrementada ou diminuída mentres pasan a través do campo eléctrico, e a súa dirección pode ser alterada polo campo magnético. A magnitude da deflexión da traxectoria dos ións en movemento depende da súa razón masa-carga. Os ións máis lixeiros son desviados pola forza magnética a un maior grao que os máis pesados (baseándose na [[segunda lei de Newton|segunda lei de Newton do movemento]], ''F'' = ''ma''). As correntes de ións clasificados magneticamente pasan desde o analizador ao detector, o cal rexistra a abundancia relativa de cada tipo de ión. Esta información utilízase para determinar a composición en [[elemento químico|elementos químicos]] da mostra orixinal (é dicir, que están presentes na mostra tanto o sodio coma o cloro) e a composición isotópica dos seus constituíntes (a razón de ³⁵Cl respecto a ³⁷Cl). == Creación de ións == [[Ficheiro:CARIBU at ATLAS.jpg|miniatura|Fonte de [[ionización de superficie]] no acelerador lineal do [[Argonne National Laboratory]].]] A [[fonte de ións]] é a parte do espectrómetro de masas que ioniza o material sometido a análise (o [[analito]]). Os ións son despois transportados por campos magnéticos ou eléctricos ao analizador de masas. As técnicas de ionización foron claves para determinar que tipos de mostras se poden analizar por espectrometría de masas. A [[ionización de electróns]] e a [[ionización química]] utilízanse para [[gas]]es e [[vapor]]es. Nas fontes de ionización química, o analito é ionizado por reaccións ión-molécula químicas durante as colisións na fonte. Dúas técnicas que se utilizan con frecuencia con mostras biolóxicas líquidas ou sólidas son a [[ionización electrospray]] (inventada por [[John Bennett Fenn|John Fenn]]<ref>{{cite journal | vauthors = Fenn JB, Mann M, Meng CK, Wong SF, Whitehouse CM | title = Electrospray ionization for mass spectrometry of large biomolecules | journal = Science | volume = 246 | issue = 4926 | pages = 64–71 | date = outubro de 1989 | pmid = 2675315 | doi = 10.1126/science.2675315 | bibcode = 1989Sci...246...64F }}</ref>) e a [[desorción/ionización láser asistida por matriz]] (MALDI, desenvolvida inicialmente como unha técnica similar chamada "desorción láser suave ou SLD" por [[Koichi Tanaka|K. Tanaka]],<ref>{{cite journal | vauthors = Tanaka K, Waki H, Ido Y, Akita S, Yoshida Y, Yoshida T |title=Protein and Polymer Analyses up to m/z 100 000 by Laser Ionization Time-of flight Mass Spectrometry |journal=[[Rapid Communications in Mass Spectrometry|Rapid Commun Mass Spectrom]] |volume=2 |issue=20 |pages=151–3 |year=1988|doi=10.1002/rcm.1290020802|bibcode=1988RCMS....2..151T }}</ref> pola cal se concedeu un [[Premio Nobel]], e como MALDI por M. Karas e F. Hillenkamp<ref>{{cite journal | vauthors = Karas M, Bachman D, Bahr U, Hillenkamp F |title=Matrix-Assisted Ultraviolet Laser Desorption of Non-Volatile Compounds |journal=[[International Journal of Mass Spectrometry|Int J Mass Spectrom Ion Proc]] |volume=78 |pages=53–68 |year=1987|doi=10.1016/0168-1176(87)87041-6|bibcode = 1987IJMSI..78...53K }} </ref>). === Ionizacións dura e suave === [[Ficheiro:Fenn ESI Instrument.jpg|miniatura|O espectrómetro de masas cuadrupolo e a fonte de ións electrospray usados para o traballo inicial de [[John Fenn]].]] Na espectrometría de masas, ionización refírese á produción de ións da fase de gas axeitados para a resolución no analizador de masas ou filtro de masas. A ionización ocorre na [[fonte de ións]]. Hai varias fontes de ións dispoñibles; cada unha delas ten vantaxes e desvantaxes para determinadas aplicacións. Por exemplo, a [[ionización electrónica]] (EI) proporciona un alto grao de fragmentación, creando espectros de masas moi detallados que, cando se analizan apropiadamente, poden darnos información importante para a dilucidación/caracterización estrutural e facilitan a identificación de compostos descoñecidos comparándoos con bibliotecas de espectros de masas obtidas en condicións operativas idénticas. Porén, a EI non é axeitada para acoplarse coa [[cromatografía líquida de alto rendemento]] (HPLC), é dicir, a [[cromatografía líquida–espectrometría de masas|LC-MS]], xa que á presión atmosférica, os filamentos usados para xerar electróns arden rapidamente. Así, a EI acóplase predominantemente coa [[cromatografía de gas]] (GC), é dicir, [[GC-MS]], na cal o sistema completo está nun alto [[baleiro]]. As técnicas de ionización dura son procesos que aplican gran cantidade de enerxía residual na molécula suxeito orixinando un alto grao de fragmentación (é dicir, a rotura sistemática de enlaces actúa eliminando o exceso de enerxía, restaurando a estabilidade do ión resultante). Os ións orixinados adoitan ter un ''m/z'' máis baixo que o ión molecular (á parte de no caso de transferencia de protóns e non incluíndo picos isotópicos). O exemplo máis común de ionización dura é a ionización electrónica (EI). A ionización suave refírese aos procesos nos que se aplica pouca enerxía residual na molécula suxeito e como resultado hai pouca fragmentación. Exemplos son o [[bombardeo atómico rápido]] (FAB), a [[ionización química]] (CI), a [[ionización química a presión atmosférica]] (APCI), a [[fotoionización a presión atmosférica]] (APPI), a [[ionización electrospray]] (ESI), a [[ionización electrospray de desorción]] (DESI), e a [[ionización/desorción láser asistida por matriz]] (MALDI). === Plasma acoplado indutivamente === [[Ficheiro:ICPMS Thermo torch 1.JPG|miniatura|Fonte de ións de plasma acoplado indutivamente.]] As fontes de [[ICP-MS|plasma acoplado indutivamente]] (ICP) utilízanse principalmente para a análise de catións dunha ampla gama de tipos de mostras. Nesta fonte, utilízase un [[plasma (estado da materia)|plasma]] que é en conxunto neutro electricamente, pero que ten unha fracción substancial dos seus átomos ionizados por altas temperaturas, para atomizar as moléculas da mostra introducida e para arrancar máis electróns externos deses átomos. O plasma xérase habitualmente a partir de gas [[argon]], xa que a primeira enerxía de ionización de átomos de argon é maior que a primeira enerxía de ionización de calquera outro elemento excepto o [[helio|He]], [[flúor|F]] e o [[neon|Ne]], pero máis baixa que a segunda enerxía de ionización de todos excepto os metais máis [[electropositivo]]s. O quentamento conséguese por correntes de radio-frecuencias que pasan a través dunha bobina que rodea o plasma. === Espectrometría de masas de fotoionización === A [[fotoionización]] pode utilizarse en experimentos que pretenden usar a espectrometría de masas como medio para resolver os mecanismos cinéticos químicos e a ramificación de produtos [[isómero]]s.<ref>{{cite journal | vauthors = Osborn DL, Zou P, Johnsen H, Hayden CC, Taatjes CA, Knyazev VD, North SW, Peterka DS, Ahmed M, Leone SR | title = The multiplexed chemical kinetic photoionization mass spectrometer: a new approach to isomer-resolved chemical kinetics | journal = The Review of Scientific Instruments | volume = 79 | issue = 10 | pages = 104103–104103–10 | date = outubro de 2008 | pmid = 19044733 | doi = 10.1063/1.3000004 | url = https://digital.library.unt.edu/ark:/67531/metadc930185/ | author-link10 = Stephen Leone | type = Submitted manuscript | bibcode = 2008RScI...79j4103O }}</ref> En tales exemplos, utilízase un [[fotón]] de alta enerxía, dunha fonte de [[raios X]] ou [[raios ultravioleta|UV]], para disociar moléculas gasosas estables nun gas transportador de He ou Ar. En casos nos que se utiliza unha fonte de luz [[sincrotrón]], pode usarse unha enerxía de fotón axustable para adquirir unha curva de eficiencia de fotoionización que pode usarse xunto coa razón de carga m/z para obter a pegada dactilar de especies moleculares e iónicas. Máis recentemente, desenvolveuse a [[fotoionización a presión atmosférica]] (APPI) para ionizar moléculas principalmente como efluentes de sistemas [[LC-MS]]. === Ionización do ambiente === Algunhas aplicacións para a [[ionización do ambiente]] son aplicacións medioambientais e clínicas. Nestas técnicas, fórmanse ións nunha fonte de ións fóra do espectrómetro de masas. A obtención de mostras é máis fácil, xa que estas non necesitan unha previa separación ou preparación. Algúns exemplos de técnicas de ionización do ambiente son a [[fonte de ións DART|Análise Directa en Tempo Real]] (DART), a [[ionización electrospray de desorción|DESI]], a [[ionización electrospray secundaria|SESI]], a [[ionización elecrospray de ablación láser|LAESI]], a ionización química a presión atmosférica de desorción (DAPCI), e a fotoionización a presión atmosférica de desorción [[DAPPI]], entre outras. === Outras técnicas de ionización === Outras técnicas son a [[descarga luminescente]], a [[desorción de campo]] (FD), o [[bombardeo atómico rápido]] (FAB), o [[termospray]], a [[desorción/ionización en silicio]] (DIOS), a [[ionización química a presión atmosférica]] (APCI), a [[espectrometría de masas de ións secundarios]] (SIMS), a [[ionización de chispas]] e a [[ionización térmica]] (TIMS).<ref>{{cite journal|author = Bruins, A. P. |title = Mass spectrometry with ion sources operating at atmospheric pressure|url = https://archive.org/details/sim_mass-spectrometry-reviews_1991-01_10_1/page/53 |year = 1991|journal = [[Mass Spectrometry Reviews]]|volume = 10|issue = 1|pages = 53–77|doi = 10.1002/mas.1280100104|bibcode = 1991MSRv...10...53B}}</ref> == Selección de masas == Os analizadores de masas separan os ións segundo a súa [[razón masa-carga]]. As seguintes dúas leis gobernan a dinámicas das partículas cargadas en campos eléctricos e magnéticos no baleiro: :<math>\mathbf{F} = Q (\mathbf{E} + \mathbf{v} \times \mathbf{B})</math> ([[forza de Lorentz|lei da forza de Lorentz]]); :<math>\mathbf{F}=m\mathbf{a}</math> ([[segunda lei de Newton]] do movemento nun caso non relativista, é dicir, válida só a unha velocidade dos ións moito máis baixa que a [[velocidade da luz]]). Aquí '''F''' é a forza aplicada ao ión, ''m'' é a masa do ión, '''a''' é a aceleración, ''Q'' é a carga iónica, '''E''' é un campo elécrico, e '''v''' × '''B''' é o [[produto vectorial]] da velocidade do ión polo campo magnético Creando unha ecuación coas expresións anteriores para a forza aplicada ao ión obtemos: : <math>(m/Q)\mathbf{a} = \mathbf{E}+ \mathbf{v} \times \mathbf{B}.</math> Esta ecuación é a clásica ecuación do movemento para [[patícula cargada|partículas cargadas]]. Xunto coas condicións iniciais da partícula, determina completamente o movemento da partícula no espazo e o tempo en termos de ''m/Q''. Así, os espectrómetros de masas poderían considerarse como "espectrómetrs de masa respecto á carga". Cando se presentan os datos, é común usar ''m/z'' [[magnitude adimensional|adimensionais]] (oficialmente), onde z é o número de [[carga elemental|cargas elementais]] (''e'') no ión (z=Q/e). Esta cantidade, aínda que se chama informalmente razón masa-carga, falando con máis precisión representa a razón do número másico e do número de carga, ''z''. Hai moitos tipos de analizadores de masas, que usan tanto campos estáticos coma dinámicos, e campos magnéticos ou eléctricos, pero todos operan segundo a ecuación anterior. Cada tipo de analizador ten as súas vantaxes e inconvenientes. Moitos espectrómedtros de masas usan dous ou máis analizadores para a [[espectrometría de masas en tándem]] (MS/MS). Ademais dos analizadores de masas máis común da listaxe de máis abaixo, hai outros deseñados para situacións especiais. Hai varias características que son importantes nos analizadores. O [[poder de resolución de masas]] é a medida da capacidade de distinguir dous picos con ''m/z'' lixeiramente diferente. A exactitude da masa é o erro da medida da razón ''m/z'' respecto do verdadeiro m/z. A exactitude da masa mídese xeralmente en [[partes por millón]] (ppm) ou [[mili unidades de masa]] (mmu). O rango de masas é o rango de ''m/z'' que se pode analizar cun determinado analizador. O rango dinámico lineal é o rango no cal o sinal iónico é lineal coa concentración de analito. A velocidade refírese ao marco de tempo do experimento e basicamente utilízase para determinar o número de espectros por unidade de tempo que se poden xerar. === Instrumentos de sector === [[Ficheiro:FAB MS.jpg|miniatura|Espectrómetro de masas de sector ThermoQuest AvantGarde.]] Un analizador de masas de campo de sector usa un campo eléctrico e/ou magnético estático que afecta dalgunha maneira o camiño e/ou a velocidade das partículas cargadas. Como se sinalou anteriormente, os [[instrumento de sector|instrumentos de sector]] curvan as traxectorias dos ións a medida que pasan polo analizador de masas, segundo as súas razóns de masa-carga, desviando máis os ións máis lixeiros, máis cargados e que se moven máis rápido. O analizador pode utilizarse para seleccionar un estreito rango de ''m/z'' ou para escanear un rango de ''m/z'' para catalogar os ións presentes.<ref>{{cite journal|year = 1986|title = Extending the Mass Range of a Sector Mass Spectrometer |url = https://archive.org/details/sim_mass-spectrometry-reviews_fall-1986_5_3/page/215| vauthors = Cottrell JS, Greathead RJ |journal = Mass Spectrometry Reviews|volume = 5|pages = 215–247|doi = 10.1002/mas.1280050302|issue = 3|bibcode=1986MSRv....5..215C}}</ref> === Tempo de voo === O analizador de [[tempo de voo]] (TOF) usa un [[campo eléctrico]] para acelerar os ións nun mesmo [[voltaxe|potential]], e entón mide o tempo que tardan en chegar ao detector. Se as partículas teñen todas a mesma [[carga eléctrica|carga]], a súa [[enerxía cinética]] será idéntica e a súa velocidade dependerá soamente da súa masa. Os ións cunha masa máis baixa chegarán antes ao detector. Se os ións non empezan con enerxías cinéticas idénticas, entón algúns ións poden quedar atrasados respecto dos ións de maior enerxía cinética, diminuíndo a resolución. Empréganse habitualmente as xeometrías de reflexión para corrixir este problema.<ref>{{cite journal | doi = 10.1002/mas.1280120202 | title = Time-of-flight mass analyzers | url = https://archive.org/details/sim_mass-spectrometry-reviews_1993-03_12_2/page/89 | year = 1993 | author = Wollnik, H. | journal = Mass Spectrometry Reviews | volume = 12 | pages = 89–114 | issue = 2 | bibcode = 1993MSRv...12...89W }}</ref> Porén, en realidade, mesmo as partículas coa mesma m/z poden chegar en diferentes momentos ao detector, porque teñen diferentes velocidades iniciais. A velocidade inicial adoita depender da masa do ión, e convértese nunha diferenza na velocidade final. Debido a isto, os ións coa mesma razón m/z chegarán ao detector en diversos momentos, o cal fai máis anchos os picos mostrados no gráfico de reconto fronte a m/z, pero xeralmente non cambian a localización central dos picos, xa que a velocidade inicial dos ións está xeralmente centrada a cero. Para solucionar este problema, acoplouse o enfoque de retardo temporal/[[extracción retardada]] coa TOF-MS.<ref>{{cite journal| vauthors = Guilhaus M |title=Principles and Instrumentation in Time-of-flight Mass Spectrometry| url = https://pdfs.semanticscholar.org/f8b2/3adb80b33deadb9a1e521409e84b9fdae04d.pdf | archive-url = https://web.archive.org/web/20180206073619/https://pdfs.semanticscholar.org/f8b2/3adb80b33deadb9a1e521409e84b9fdae04d.pdf | archive-date = 2018-02-06 |journal=Journal of Mass Spectrometry|volume=30|issue=11|pages=1519–1532|via=Google Scholar|year=1998|doi=10.1002/jms.1190301102}}</ref> (Ver [[espectrometría de masas de tempo de voo]]). === Filtro de masas cuadrupolo === O [[analizador de masas cuadrupolo]] usa campos eléctricos oscilantes para estabilizar ou desestabilizsar selectivamente os camiños dos ións que pasan a través dun campo [[cuadrupolo]] de [[radio-frecuencia]] (RF) creado entre catro barras paralelas. Soamente os ións nun certo rango de razón masa/carga pasan a través do sistema en calquera momento dado, pero os cambios nos potenciais nas barras permiten que sexan varridos rapidamente un amplo rango de valores m/z, sexa continuamente ou nunha sucesión de saltos discretos. Un analizador de masas cuadrupolo actúa como un filtro selectivo para a masa e está estreitamente relacionado coa [[trampa iónica cuadrupolo]], particularmente coa trampa iónica cuadrupolo lineal, excepto que está deseñado para que pasen os ións non atrapados en vez de recoller os atrapados, e por iso recibe o nome de cuadrupolo de transmisión. Un analizador de masas cuadrupolo potenciado magneticamente inclúe a adición dun campo magnético, tanto aplicado axialmente coma transversalmente. Este novo tipo de instrumento leva a unha mellora de rendemento adicional en canto á resolución e/ou sensibilidade dependendo da magnitude e orientación do campo magnético aplicado.<ref>{{cite journal | vauthors = Syed SU, Maher S, Taylor S | title = Quadrupole mass filter operation under the influence of magnetic field | journal = Journal of Mass Spectrometry | volume = 48 | issue = 12 | pages = 1325–39 | date = decembro de 2013 | pmid = 24338888 | doi = 10.1002/jms.3293 | bibcode = 2013JMSp...48.1325S }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Maher S, Syed SU, Hughes DM, Gibson JR, Taylor S | title = Mapping the stability diagram of a quadrupole mass spectrometer with a static transverse magnetic field applied | journal = Journal of the American Society for Mass Spectrometry | volume = 24 | issue = 8 | pages = 1307–14 | date = agosto de 2013 | pmid = 23720050 | doi = 10.1007/s13361-013-0654-5 | bibcode = 2013JASMS..24.1307M }}</ref> Unha variación común do cuadrupolo de transmisión é o espectrómetro de masa de cuadrupolo triplo. O ''"triple quad"'' (triplo cuadrupolo) ten tres estadios cuadrupolo consecutivos, o primeiro deles actúa como un filtro de masas para transmitir un determinado ión entrante ao segundo cuadrupolo, que é unha cámara de colisión, onde o ión pode romper en fragmentos. O terceiro cuadrupolo tamén actúa como un filtro de masas, para transmitir un fragmento iónico particular ao detector. Se o cuadrupolo está feito para facer ciclos rápidos e repetitivos nun rango de axustes de filtro de masa, pode obterse un espectro completo. Igualmente, pode facerse un ''"triple quad"'' para realizar varios tipos de escaneamento característicos da [[espectrometría de masas en tándem]]. === Trampas iónicas === ==== Trampa iónica cuadrupolo tridimensional ==== A [[trampa iónica cuadrupolo]] funciona cos mesmos principios físicos que o analizador de masas cuadrupolo, pero os ións son atrapados e exectados secuencialmente. Os ións son atrapados nun campo de radio-frecuencia (RF) principalmente cuadrupolo, nun espazo definido por un [[eléctrodo]] anular (usualmente conectado ao potencial RF principal) entre dous eléctrodos ''endcap'' ou de tapa de extremo (normalmente conectados a potenciais de corrente continua ou de corrente alterna auxiliar). A mostra ionízase internamente (por exemplo cun feixe de electróns ou láser) ou externamente, e nese caso os ións introdúcense a miúdo a través da apertura dun eléctrodo ''endcap''. Hai moitos métodos de separación masa/carga e illamento pero o que se usa máis habitualmente é o modo de inestabilidade de masa no cal o potencial RF se aumenta para que as órbitas dos ións con masa {{math|''a'' &gt; ''b''}} sexan estables, mentres que os ións con masa ''b'' se fagan inestables e sexan exectados polo eixe ''z'' ao detector. Hai tamén métodos de análise non destrutivos. Os ións poden tamén ser exectados polo método de excitación de resonancia, por medio do cal se aplica unha voltaxe de excitación oscilatoria suplementaria aos eléctrodos ''endcap'', e a amplitude de voltaxe de atrapamento e/ou a frecuencia da voltaxe de excitación faise variar para trer os ións a unha condición de resonancia en orde ás súas razóns masa/carga.<ref>{{cite journal | vauthors = Paul W, Steinwedel H |year = 1953|title = Ein neues Massenspektrometer ohne Magnetfeld|journal = Zeitschrift für Naturforschung A|volume = 8|issue = 7|pages = 448–450|bibcode = 1953ZNatA...8..448P|doi=10.1515/zna-1953-0710 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = March RE |title = Quadrupole ion trap mass spectrometry: a view at the turn of the century|year = 2000|journal = [[International Journal of Mass Spectrometry]]|volume = 200|issue = 1–3|pages = 285–312|doi = 10.1016/S1387-3806(00)00345-6|bibcode = 2000IJMSp.200..285M }}</ref> ==== Trampa iónica cilíndrica ==== O [[espectrómetro de masas de trampa iónica cilíndrica]] (CIT) é un derivado da trampa iónica cuadrupolo no cal os eléctrodos están formados por aneis planos en vez de por eléctrodos de forma hiperbólica. A arquitectura permite unha fácil miniaturización porque como o tamaño da trampa é reducido, a forma do campo eléctrico preto do centro da trampa, que é a rexión onde están atrapados os ións, toma unha forma similar á dunha trampa hiperbólica. ==== Trampa iónica cuadrupolo lineal ==== Unha [[trampa iónica cuadrupolo liñal|trampa iónica cuadrupolo lineal]] é similar a unha trampa iónica cuadrupolo, pero atrapa ións nun campo cuadrupolo bidimensional en vez de facelo nun campo cuadrupolo tridimensional como nas trampas iónicas cuadrupolo 3D. O LTQ (do inglés ''linear trap quadrupole'', cuadrupolo de trampa lineal) de Thermo Fisher é un exemplo de trampa iónica lineal.<ref>{{cite journal | vauthors = Schwartz JC, Senko MW, Syka JE | title = A two-dimensional quadrupole ion trap mass spectrometer | journal = Journal of the American Society for Mass Spectrometry | volume = 13 | issue = 6 | pages = 659–69 | date = xuño de 2002 | pmid = 12056566 | doi = 10.1016/S1044-0305(02)00384-7 }}</ref> Unha trampa iónica toroidal pode considerarse como un cuadrupolo lineal curvado e conectado nos extremos ou como unha sección transversal dunha trampa iónica 3D rotada sobre o bordo para formar un [[toroide]] (trampa con forma de donut). A trampa pode almacenar grandes volumes de ións distribuíndoos pola estrutura de forma anular da trampa. Esta trampa de forma toroidal é unha configuración que permite un aumento da miniaturización dun analizador de masa de trampa iónica. Ademais, todos os ións se almacenan no mesmo campo atrapador e son exectados xuntos simplificando a detección, a cal pode ser complicada con configuracións en matriz (''array'') debido a variacións no aliñamento do detector e á fabricación das matrices.<ref>{{cite journal | vauthors = Lammert SA, Rockwood AA, Wang M, Lee ML, Lee ED, Tolley SE, Oliphant JR, Jones JL, Waite RW | title = Miniature toroidal radio frequency ion trap mass analyzer | journal = Journal of the American Society for Mass Spectrometry | volume = 17 | issue = 7 | pages = 916–922 | date = xullo de 2006 | pmid = 16697659 | doi = 10.1016/j.jasms.2006.02.009 }}</ref> Igual que as trampas toroidais, as tampas lineais e as trampas de cuadrupolo 3D son os analizadores de masas que se miniaturizan máis habitualmente debido á súa alta sensibilidade, tolerancia a presións de mTorr e capacidades para a espectrometría de masas en tándem de analizador simple (por exemplo, escaneamento de ións de produtos).<ref>{{cite journal | vauthors = Snyder DT, Pulliam CJ, Ouyang Z, Cooks RG | title = Miniature and Fieldable Mass Spectrometers: Recent Advances | journal = Analytical Chemistry | volume = 88 | issue = 1 | pages = 2–29 | date = xaneiro de 2016 | pmid = 26422665 | pmc = 5364034 | doi = 10.1021/acs.analchem.5b03070 }}</ref> ==== Orbitrap ==== [[Ficheiro:Orbitrap mass analyzer - partial cross-section.JPG|miniatura|Analizador de masas Orbitrap.]] Os instrumentos [[Orbitrap]] son similares a espectrómetros de masas de [[resonancia de ciclotrón de ións de transformada de Fourier]] (ver texto máis abaixo). Os ións están atrapados electrostaticamente nunha órbita arredor dun eléctrodo fusiforme central. O eléctrodo confina os ións para que orbiten arredor do eléctrodo central e oscilen adiante e atrás ao longo do eixe longo do eléctrodo central. Esta oscilación xera unha corrente imaxe nas placas do detector que o instrumento rexistra. As frecuencias destas correntes imaxe dependen das razóns masa-carga dos ións. Os espectros de masa obtéñense pola [[transformada de Fourier]] das correntes imaxe rexistradas. Os Orbitraps teñen unha alta exactitude de masa, alta sensibilidade e un bo rango dinámico.<ref>{{cite journal | vauthors = Hu Q, Noll RJ, Li H, Makarov A, Hardman M, Graham Cooks R | title = The Orbitrap: a new mass spectrometer | journal = Journal of Mass Spectrometry | volume = 40 | issue = 4 | pages = 430–43 | date = abril de 2005 | pmid = 15838939 | doi = 10.1002/jms.856 | bibcode = 2005JMSp...40..430H }}</ref> === Resonancia de ciclotrón de ións de transformada de Fourier === [[Ficheiro:IonSpec FT-ICR (Fourier transform Ion cyclotron resonance) Mass spectrometer.jpg|miniatura|esquerda|Espectrómetro de masas de resonancia de ciclotrón de ións de transformada de Fourier.]] A [[espectrometría de masas de transformada de Fourier]] (FTMS), ou de xeito máis preciso espectrometría de masas de [[resonancia de ciclotrón de ións de transformada de Fourier]], mide a masa ao detectar a corrente imaxe producida polos ións que [[ciclotrón|"ciclotronan"]] en presenza dun campo magnético. En lugar de medir a deflexión de ións cun detector de ións como un [[multiplicador de electróns]], os ións son inxectados nunha [[trampa Penning]] (unha [[trampa de ións]] eléctrica/magnética estática) onde forman parte dun circuíto. Os detectores que están situados en posicións fixas no espazo miden o sinal eléctrico dos ións que pasan preto deles co paso do tempo, producindo un sinal periódico. Como a frecuencia do ciclado dun ión se determina pola súa razón masa-carga, isto pode ser [[deconvolución|deconvolucionado]] realizando unha [[transformada de Fourier]] do sinal. A [[FTMS]] ten a vantaxe da súa alta sensibilidade (xa que "se conta" cada ión máis dunha vez) e moita maior [[resolución (especrometría de masas)|resolución]] e, polo tanto, precisión.<ref>{{cite journal | vauthors = Comisarow MB, Marshall AG |title = Fourier-transform ion cyclotron resonance spectroscopy|year = 1974|journal = [[Chemical Physics Letters]]|volume = 25|issue = 2|pages = 282–283|doi = 10.1016/0009-2614(74)89137-2|bibcode = 1974CPL....25..282C }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Marshall AG, Hendrickson CL, Jackson GS | title = Fourier-transform ion cyclotron resonance mass spectrometry: a primer | journal = Mass Spectrometry Reviews | volume = 17 | issue = 1 | pages = 1–35 | year = 1998 | pmid = 9768511 | doi = 10.1002/(SICI)1098-2787(1998)17:1<1::AID-MAS1>3.0.CO;2-K | bibcode = 1998MSRv...17....1M }}</ref> A [[resonancia de ciclotrón de ións]] (ICR) é unha técnica de análise de masa máis vella similar á FTMS agás en que os ións se detectan cun detector tradicional. Os ións atrapados nunha trampa Penning son excitados por un campo elécrico de radio-frecuencia (RF) ata que impactan contra a parede da trampa, onde se localiza o detector. Os ións de diferentes masas resólvense de acordo co tempo de impacto. == Detectores == [[Ficheiro:Cont dynode detector.jpg|miniatura|Un detector multiplicador de partículas de [[dínodo]] continuo.]] O elemento final do espectrómetro de masas é o detector. O detector rexistra a carga inducida ou a corrente producida cando pasa un ión ou golpea a súa superficie. Nun instrumento de escaneamento, o sinal producido no detector durante o curso do escaneamento confrontado con onde está o instrumento no escaneamento (a que ''m/Q'') produce un espectro de masas, un rexistro de ións en función de ''m/Q''. Normalmente, úsanse algúns tipos de [[multiplicador de electróns|multiplicadores de electróns]], aínda que tamén se usan outros detectores como as [[copa de Faraday|copas de Faraday]] e os [[detector ión-fotón|detectores ión-fotón]]. Como o número de ións que abandonan o analizador de masas nun determinado momento é normalmente bastante pequeno, adoita ser necesaria unha considerable amplificación para conseguir un sinal. Nos instrumentos comerciais modernos úsanse comunmente [[detector de placas microcanle|detectores de placas microcanle]].<ref>{{cite journal|title = A comparison between ion-to-photon and microchannel plate detectors|year = 1999|journal = [[Rapid Communications in Mass Spectrometry]]|volume = 13|issue = 9|pages = 786–791|doi = 10.1002/(SICI)1097-0231(19990515)13:9<786::AID-RCM566>3.0.CO;2-3 | vauthors = Dubois F, Knochenmuss R, Zenobi R, Brunelle A, Deprun C, Le Beyec Y |bibcode = 1999RCMS...13..786D}}</ref> Na [[FTMS]] e nos [[Orbitrap]]s, o detector consiste nun par de superficies de metal dentro da rexión do analizador de masas/trampa de ións das cales os ións só pasan preto a medida que oscilan. Non se produce [[corrente continua]], senón só unha feble corrente imaxe de [[corrente alterna]] nun circuíto entre os eléctrodos. Tamén se teñen utilizado outros detectores indutivos.<ref>{{cite journal|title = An inductive detector for time-of-flight mass spectrometry|year = 1994|journal = [[Rapid Communications in Mass Spectrometry]]|volume = 8|issue = 4|pages = 317–322|doi = 10.1002/rcm.1290080407 | vauthors = Park MA, Callahan JH, Vertes A |bibcode = 1994RCMS....8..317P}}</ref> == Espectrometría de masas en tándem == [[Ficheiro:TandemMS.svg|miniatura|upright=1.75|Espectrometría de masas en tándem para moléculas biolóxicas usando ESI ou MALDI.]] Un [[espectrómetro de masas en tándem]] é aquel que pode realizar múltiples roldas de espectrometría de masas, usualmente separadas por algunha forma de fragmentación da molécula. Por exemplo, un analizador de masas pode illar un [[péptido]] de entre moitos que entren no espectrómetro de masas. Unha cela de colisión estabiliza despois os ións do péptido mentres coliden cun gas, causando que se fragmenten por [[disociación inducida por colisión]] (CID). Un analizador de masas adicional clasifica despois os fragmentos producidos a partir dos péptidos. A espectrometría de masas en tándem pode facerse tamén nun analizador de masas único a medida que pasa o tempo, como na [[trampa iónica cuadrupolo]]. Hai varios métodos para a fragmentación de moléculas para a espectrometría de masas en tándem, como a disociación inducida por colisión (CID), a [[disociación de captura de electróns]] (ECD), a [[disociación de transferencia de electróns]] (ETD), a [[disociación multifotón infravermello]] (IRMPD), a [[disociación radiactiva infravermella de corpo negro]] (BIRD), a [[disociación de separación de electróns]] (EDD) e a [[disociación inducida por superficie]] (SID). Unha importante aplicación que usa a espectrometría de masas en tándem é a [[#Caracterización de proteínas|identificación de proteínas]].<ref>{{cite journal|author = Boyd, Robert K. |title = Linked-scan techniques for MS/MS using tandem-in-space instruments|year = 1994|journal = [[Mass Spectrometry Reviews]]|volume = 13|issue = 5–6|pages = 359–410|doi = 10.1002/mas.1280130502|bibcode = 1994MSRv...13..359B}}</ref> A espectrometría de masas en tándem permite diversas secuencias experimentais. Moitos espectrómetros de masas comerciais deséñanse para unha execución rápida de secuencias de rutina como a [[monitorización de reaccións seleccionadas]] (SRM), escaneamento de ións precursores, escaneamento de ións de produtos e escaneamento de perda neutra.<ref>{{cite web |last1=Busch |first1=Kenneth L. |title=A Glossary for Mass Spectrometry |url=https://www.waters.com/webassets/cms/library/docs/720000807en.pdf |website=Waters.com |publisher=Waters |access-date=12 de febreiro de 2024 |data-arquivo=14 de maio de 2021 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210514093425/https://www.waters.com/webassets/cms/library/docs/720000807en.pdf |url-morta=yes }}</ref> * Na SRM, o primeiro analizador permite pasar unha soa masa e o segundo analizador monitoriza ións de fragmentos definidos para múltiples usuarios en tempos de morada (''dwell-times'') máis longos que os que poderían conseguirse nun escaneamento completo. Isto incrementa a sensibilidade. * En escaneamentos de ións de produtos, o primeiro analizador de masas fíxase para seleccionar un determinado ión precursor ("parental"), mentres que o segundo escanéase para topar todos os fragmentos ("produtos", ou "ións fillos") nos cales pode ser fragmentado na cela de colisión. * Nos escaneamentos de ións precursores, o segundo analizador de masas fíxase para seleccionar un determinado ión de fragmento ("fillo"), mentres que o primeiro é escaneado para atopar todos os posibles ións precursores que poderían dar lugar a este fragmento. * Nos escaneamentos de perda neutra, os dous analizadores de masas escanéanse en paralelo, pero separados pola masa dunha subunidade molecular de interese para o analista. Os ións detéctanse se perden esa masa fixada durante a fragmentación. Isto pode utilizarse para buscar calquera composto químico que teña a capacidade de perder un determinado grupo neutro, por exemplo un [[residuo (química)|residuo]] de [[monosacárido|azucre]]. A perda neutra e os escaneamentos de ión precursor usados xuntos poden servir para atopar compostos químicos que presenten motivos moleculares determinados. Outro tipo de espectrometría de masas en tándem usado para a [[datación de radiocarbono]] é a [[espectrometría de masas con acelerador]] (AMS), que utiliza [[voltaxe]]s moi altas, xeralmente no rango dos megavolts, para acelerar ións negativos nun tipo de espectrómetro de masas en tándem. A ''[[METLIN|METLIN Metabolite and Chemical Entity Database]]'' (Base de Datos de Entidades Químicas e Metabolitos METLIN)<ref name="Xue-2020">{{cite journal | vauthors = Xue J, Guijas C, Benton HP, Warth B, Siuzdak G | title = METLIN MS² molecular standards database: a broad chemical and biological resource | journal = Nature Methods | volume = 17 | issue = 10 | pages = 953–954 | date = outubro de 2020 | pmid = 32839599 | doi = 10.1038/s41592-020-0942-5 | pmc = 8802982 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Smith CA, O'Maille G, Want EJ, Qin C, Trauger SA, Brandon TR, Custodio DE, Abagyan R, Siuzdak G | title = METLIN: a metabolite mass spectral database | journal = Therapeutic Drug Monitoring | volume = 27 | issue = 6 | pages = 747–51 | date = decembro de 2005 | pmid = 16404815 | doi = 10.1097/01.ftd.0000179845.53213.39 | url = https://dx.doi.org/10.1097/01.ftd.0000179845.53213.39 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Guijas C, Montenegro-Burke JR, Domingo-Almenara X, Palermo A, Warth B, Hermann G, Koellensperger G, Huan T, Uritboonthai W, Aisporna AE, Wolan DW, Spilker ME, Benton HP, Siuzdak G | title = METLIN: A Technology Platform for Identifying Knowns and Unknowns | journal = Analytical Chemistry | volume = 90 | issue = 5 | pages = 3156–3164 | date = marzo de 2018 | pmid = 29381867 | pmc = 5933435 | doi = 10.1021/acs.analchem.7b04424 | url = }}</ref> é o maior repositorio de datos de espectrometría de masas en tándem experimental adquiridos a partir de estándares. Proporciónanse os datos de espectrometría de masas en tándem sobre uns 850.000 estándares moleculares (que había o 24 de agosto de 2020)<ref name="Xue-2020" /> para facilitar a identificación de entidades químicas a partir de experimentos de espectrometría de masas en tándem. Ademais de para a identificación de moléculas coñecidas, tamén é útil para identificar as descoñecidas usando a súa busca/análise de similitude.<ref>{{cite journal | vauthors = Benton HP, Wong DM, Trauger SA, Siuzdak G | title = XCMS2: processing tandem mass spectrometry data for metabolite identification and structural characterization | journal = Analytical Chemistry | volume = 80 | issue = 16 | pages = 6382–9 | date = agosto de 2008 | pmid = 18627180 | pmc = 2728033 | doi = 10.1021/ac800795f | url = }}</ref> Todos os datos de espectrometría de masas en tándem proceden de análises experimentais de estándares a múltiples enerxías de colisión e tanto en modos de ionización positivos coma negativos.<ref name="Xue-2020" /> == Configuracións e técnicas comúns con espectrómetro de masas == Cando unha combinación específica de fonte, analizador e detector se fai convencional na práctica, adoita orixinarse un acrónimo para designalo sucintamente, as máis das veces usado na súa forma en inglés. Un exemplo é [[MALDI-TOF]], que é unha combinación dunha fonte de [[ionización/desorción láser asistida por matriz]] cun analizador de masas de [[tempo de voo]]. Outros exemplos son: [[ICP-MS|plasma acoplado indutivamente-espectrometría de masas (ICP-MS)]], [[espectrometría de masas con acelerador (AMS)]], [[ionización térmica|ionización térmica-espectrometría de masas (TIMS)]] e [[ionización de chispa|espectrometría de masas de fonte de chispa (SSMS)]]. Certas aplicacións da espectrometría de masas desenvolveron alias que, aínda que falando estritamente parecerían referirse a unha aplicación ampla, na práctica acabaron por connotar un número específico ou limitado de configuracións de instrumentos. Un exemplo disto é a [[espectrometría de masas de razón isotópica]] (IRMS), que se refire na práctica ao uso dun limitado número de analizadores de masas baseados en sectores; este nome úsase para indicar tanto a aplicación coma o instrumento usado para a aplicación. == Técnicas de separación combinadas con espectrometría de masas == Unha importante mellora para resolver a masa e a determinación das capacidades da espectrometría de masas é usala en tándem con técnicas [[cromatografía|cromatográficas]] e outras técnicas de separación. === Cromatografía de gases === [[Ficheiro:GCMS open.jpg|miniatura|Unha cromatografía de gases (dereita) acoplada directamente a un espectrómetro de masas (esquerda).]] Unha combinación común é a [[cromatografía de gases-espectrometría de masas]] (GC/MS ou GC-MS). Nesta técnica, utilízase unha [[cromatografía de gases]] para separar compostos diferentes. Esta corrente de compostos separados é facilitada en liña á fonte de ións, un filamento metálico ao que se aplica voltaxe. Este filamento emite electróns que ionizan os compostos. Os ións poden despois fragmentarse máis, dando padróns predicibles. Os ións intactos e os fragmentos pasan ao analizador do espectrómetro de masas e son finalmente detectados.<ref>Eiceman, G.A. (2000). Gas Chromatography. In R.A. Meyers (Ed.), ''Encyclopedia of Analytical Chemistry: Applications, Theory, and Instrumentation'', pp. 10627. Chichester: Wiley. {{ISBN|0-471-97670-9}}</ref> Porén, as altas temperaturas (300&nbsp;°C) usadas no porto (e forno) de inxección da GC-MS poden resultar nunha degradación térmica das moléculas inxectadas, facendo que se midan os produtos de degradación en vez da(s) verdadeira(s) molécula(s) que interesa(n).<ref>{{cite journal | vauthors = Fang M, Ivanisevic J, Benton HP, Johnson CH, Patti GJ, Hoang LT, Uritboonthai W, Kurczy ME, Siuzdak G | title = Thermal Degradation of Small Molecules: A Global Metabolomic Investigation | journal = Analytical Chemistry | volume = 87 | issue = 21 | pages = 10935–41 | date = novembro de 2015 | pmid = 26434689 | pmc = 4633772 | doi = 10.1021/acs.analchem.5b03003 | url = }}</ref> === Cromatografía líquida === [[Ficheiro:IMA Conservation Science.jpg|miniatura|upright|Científicos conservadores do [[Museo de Arte de Indianapolis]] realizando unha [[cromatografía líquida-espectrometría de masas]].]] De xeito similar á cromatografía de gases-espectrometría de masas (GC-MS), a [[cromatografía líquida-espectrometría de masas]] (LC/MS ou LC-MS) separa os compostos cromatograficamente antes de que sexan introducidos na fonte de ións e o espectrómetro de masas. Diferénciase da GC-MS en que a fase móbil é líquida, normalmente unha mestura de [[auga]] e [[solvente]]s orgánicos, en lugar dun gas. O máis común é usar na LC-MS unha fonte de [[ionización electrospray]]. Outras fontes iónicas de LC-MS de uso común e dispoñibles comercialmente son a [[ionización química a presión atmosférica]] e a [[fotoionización a presión atmosférica]]. Desenvolvéronse tamén algunhas técnicas novas de ionización como o [[spray láser]]. === Electroforese capilar–espectrometría de masas === A [[electroforese capilar-espectrometría de masas]] (CE-MS) é unha técnica que combina o proceso de separación líquida da [[electroforese de capilaridade]] coa espectrometría de masas.<ref name="pmid2774189">{{cite journal | vauthors = Loo JA, Udseth HR, Smith RD | title = Peptide and protein analysis by electrospray ionization-mass spectrometry and capillary electrophoresis-mass spectrometry | journal = Analytical Biochemistry | volume = 179 | issue = 2 | pages = 404–12 | date = xuño de 1989 | pmid = 2774189 | doi = 10.1016/0003-2697(89)90153-X | url = https://zenodo.org/record/1253788 }}</ref> A CE-MS é normalmente acoplada á ionización electrospray.<ref name="pmid18790125">{{cite journal | vauthors = Maxwell EJ, Chen DD | title = Twenty years of interface development for capillary electrophoresis-electrospray ionization-mass spectrometry | journal = Analytica Chimica Acta | volume = 627 | issue = 1 | pages = 25–33 | date = outubro de 2008 | pmid = 18790125 | doi = 10.1016/j.aca.2008.06.034 | bibcode = 2008AcAC..627...25M }}</ref> === Mobilidade de ións === A [[espectrometría de mobilidade de ións-espectrometría de masas]] (IMS/MS ou IMMS) é unha técnica na que primeiro se separan os ións por tempo de deriva a través dalgún gas neutro baixo un gradiente de potencial eléctrico aplicado, antes de seren introducidos nun espectrómetro de masas.<ref name='GFVerbeck06012002'>{{cite journal | vauthors = Verbeck GF, Ruotolo BT, Sawyer HA, Gillig KJ, Russell DH | title = A fundamental introduction to ion mobility mass spectrometry applied to the analysis of biomolecules | journal = Journal of Biomolecular Techniques | volume = 13 | issue = 2 | pages = 56–61 | date = xuño de 2002 | pmid = 19498967 | pmc = 2279851 }}</ref> O tempo de deriva é unha medida da sección transversal colisional relativa á carga do ión. O [[ciclo de traballo]] da IMS (o tempo durante o cal ten lugar o experimento) é maior que o da maioría das técnicas espectrométricas de masas, como o espectrómetro de masas pode mostrear ao longo do curso da separación por IMS. Isto produce datos sobre a separación por IMS e a razón masa-carga dos ións de maneira similar á [[cromatografía líquida-espectrometría de masas|LC-MS]].<ref>{{cite journal | vauthors = Matz LM, Asbury GR, Hill HH | title = Two-dimensional separations with electrospray ionization ambient pressure high-resolution ion mobility spectrometry/quadrupole mass spectrometry | journal = Rapid Communications in Mass Spectrometry | volume = 16 | issue = 7 | pages = 670–5 | year = 2002 | pmid = 11921245 | doi = 10.1002/rcm.623 | bibcode = 2002RCMS...16..670M }}</ref> O ciclo de traballo da IMS é curto en relación ás separacións por cromatografía líquida ou de gas e pode así ser acoplado a tales técnicas, producindo modalidades triplas como a LC/IMS/MS.<ref>{{cite journal | vauthors = Sowell RA, Koeniger SL, Valentine SJ, Moon MH, Clemmer DE | title = Nanoflow LC/IMS-MS and LC/IMS-CID/MS of protein mixtures | journal = Journal of the American Society for Mass Spectrometry | volume = 15 | issue = 9 | pages = 1341–53 | date = setembro de 2004 | pmid = 15337515 | doi = 10.1016/j.jasms.2004.06.014 }}</ref> == Datos e análise == [[Ficheiro:ObwiedniaPeptydu.gif|miniatura|upright=1.3|O espectro de masas dun péptido mostrando a distribución [[isótopo|isotópica]].]] === Representación dos datos === A espectrometría de masas produce varios tipos de datos. A representación máis común dos datos é por medio dun [[espectro de masas]]. Certos tipos de datos de espectrometría de masas represéntanse mellor como un [[cromatograma de masas]]. Tipos de cromatogramas son os seguintes: [[monitorización de ións seleccionados]] (SIM), [[corrente iónica total]] (TIC), e [[monitorización de reacción seleccionada]] (SRM), entre moitos outros. Outros tipos de datos de espectrometría de datos represéntanse ben como un mapa de contornos de [[isoliña]]s tridimensional. Desta forma, a masa respecto á carga ''m/z'' está no eixe ''X'', a intensidade no eixe ''Y'' e un parámetro experimental adicional, como o tempo, rexístrase no eixe ''Z''. === Análise de datos === A análise de datos de espectrometría de masas é específica para o tipo de experimento que produciu os datos. As subdivisións xerais dos datos son fundamentais para comprendelos. Moitos espectrómetros de masas funcionan ou en ''modo ión negativo'' ou en ''modo ión positivo''. É moi importante coñecer se os ións observados teñen carga positiva ou negativa para poder determinar a masa neutra, pero tamén indica algo sobre a natureza das moléculas. Diferentes tipos de fontes de ións orixinan un distinto conxunto de fragmentos producidos a partir das moléculas orixinais. Unha fonte de ionización de electróns produce moitos fragmentos e principalmente [[radical (química)|radicais]] cunha soa carga (1−), que é un número impar de [[electrón]]s), mentres que unha fonte electrospray adoita producir ións cuasemoleculares non radicais que frecuentemente teñen múltiples cargas. A espectrometría de masas en tándem produce á mantenta ións de fragmentos post-fonte e pode cambiar drasticamente a clasificación dos datos obtidos nun experimento. O coñecemento da orixe dunha mostra pode proporcionar unha idea das moléculas que compoñen a mostra e das súas fragmentacións. Unha mostra procedente dun proceso de síntese/fabricación probablemente conterá impurezas relacionadas quimicamente co compoñente diana. Unha mostra biolóxica preparada crúa probablemente conterá unha certa cantidade de sales, os cales poden formar [[aduto]]s coas moléculas do [[analito]] en certas análises. Os resultados poden tamén depender moito da preparación da mostra e de como foi introducida ou analizada. Un exemplo importante é o tipo de matriz que se utiliza para a detección por MALDI, xa que gran parte da enerxética do evento de desorción/ionización é controlada pola matriz en vez de pola potencia láser. Ás veces ás mostras incorpórase sodio ou outra especie química portadora de ións para producir adutos en lugar de especies protonadas. A espectrometría de masas pode medir a masa molar, a estrutura molecular e a pureza da mostra. Cada unha destas cuestións necesitan un procedemento experimental diferente; polo tanto, unha definición axeitada do obxectivo do experimento é un prerrequisito para a recollida adecuada de datos e a correcta interpretación dos mesmos. ==== Interpretación dos espectros de masas ==== Como a [[estrutura química|estrutura]] precisa ou a [[secuencia peptídica]] dunha molécula se descifra por medio dun conxunto de masas de fragmentos, a [[análise de espectros de masas|interpretación de espectros de masas]] require o uso combinado de varias técnicas. Habitualmente a primeira estratexia para identificar un composto descoñecido é comparar o seu espectro de masas experimental cunha biblioteca de espectros de masas. Se non se encontran correspondencias na busca, entón debe realizarse unha interpretación manual<ref>{{cite book | vauthors = Tureček F, McLafferty FW |year=1993|title=Interpretation of mass spectra|publisher=University Science Books|place=Sausalito|isbn=978-0-935702-25-5|url=https://books.google.com/books?id=xQWk5WQfMQAC}}</ref> ou unha [[software de espectrometría de masas|interpretación do espectro de masas asistida por software]]. A simulación por computador dos procesos de ionización e de fragmentación que ocorren no espectrómetro de masas é a ferramenta principal para asignar unha estrutura ou secuencia peptídica a unha molécula. Unha información estrutural a priori fragméntase ''[[in silico]]'' e o padrón resultante compárase co espectro observado. Tal simulación está a miúdo apoiada por unha biblioteca de fragmentación<ref>{{cite web| vauthors = Mistrik R |url = http://www.highchem.com/publications/a-new-concept-for-the-interpretation-of-mass-spectra.html |website = Highchem.com|archive-url =https://web.archive.org/web/20120111151406/http://www.highchem.com/publications/a-new-concept-for-the-interpretation-of-mass-spectra.html |archive-date = 11 de xaneiro de 2012|title =A New Concept for the Interpretation of Mass Spectra Based on a Combination of a Fragmentation Mechanism Database and a Computer Expert System }}</ref> que contén os padróns publicados de reaccións de descomposición coñecidas. Desenvolveuse software que aproveita esta idea para pequenas moléculas e para [[Pegada peptídica|proteínas]]. A análise de [[espectro de masas|espectros de masas]] pode tamén ser de espectros con [[masa precisa]]. Un valor da razón masa-carga (''m/z'') cuxa precisión é só de números enteiros (sen decimais) pode representar un inmenso número de estruturas iónicas teoricamente posibles; porén, cifras de masa máis precisas reducen significativamente o número de fórmulas moleculares candidatas. Un [[algoritmo]] de computador chamado xerador de fórmulas calcula todas as fórmulas moleculares que se axustan teoricamente a unha masa precisa dada coa tolerancia especificada. Unha técnica recente para dilucidar estruturas en espectrometría de masas chamada [[pegada dactilar de ión precursor]], identifica as informacións estruturais realizando unha busca dos [[espectrometría de masas en tándem|espectros en tándem]] da molécula baixo investigación nunha biblioteca de espectros de ións de produtos de ións precursores caracterizados estruturalmente.<ref>{{cite journal | vauthors = Sheldon MT, Mistrik R, Croley TR | title = Determination of ion structures in structurally related compounds using precursor ion fingerprinting | journal = Journal of the American Society for Mass Spectrometry | volume = 20 | issue = 3 | pages = 370–6 | date = marzo de 2009 | pmid = 19041260 | doi = 10.1016/j.jasms.2008.10.017 }}</ref> == Aplicacións == [[Ficheiro:WB-57 PALMS Mount.jpg|miniatura|[[Espectrómetro de masas de aerosol]] de Análise de Partículas por Espectrometría de Masas Láser da [[NOAA]] a bordo do avión de investigación de alta altitude da [[NASA]] [[Martin B-57 Canberra|WB-57]].]] A espectrometría de masas ten usos cualitativos e cuantitativos. Estes inclúen a identificación de compostos descoñecidos, a determinación da composición [[isótopo|isotópica]] de elementos dunha molécula, e a determinación da estrutura dun composto observando a súa fragmentación. Outros usos son cuantificar a cantidade dun composto nunha mostra ou estudar os fundamentos da [[química de ións en fase gasosa]] (a química de ións e espécimes neutros no [[baleiro]]). A espectrometría de masas é agora usada frecuentemente en laboratorios analíticos que estudan as propiedades físicas, químicas ou biolóxicas dunha gran variedade de compostos. A cuantificación pode ser relativa (analizada en relación a unha mostra de referencia) ou absoluta (analizada usando un método de curva estándar).<ref>{{cite web |last=Metabolon |date=2022-01-06 |title=Solutions to Overcome Limitations of Mass Spectrometry |url=https://www.metabolon.com/blog/metabolon-overcome-limitations-mass-spec/ |access-date=2022-10-27 |website=Metabolon |language=en-US}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Zhou |first1=Bin |last2=Xiao |first2=Jun Feng |last3=Tuli |first3=Leepika |last4=Ressom |first4=Habtom W. |date=2012 |title=LC-MS-based metabolomics |journal=Mol. BioSyst. |language=en |volume=8 |issue=2 |pages=470–481 |doi=10.1039/c1mb05350g |pmid=22041788 |pmc=3699692 |issn=1742-206X}}</ref> Como técnica analítica posúe claras vantaxes como: (1) un incremento da sensibilidade comparada con outras técnicas analíticas porque o analizador, como filtro de masa-carga, reduce a interferencia de fondo; (2) unha excelente especificidade a partir dos padróns de fragmentación característicos para identificar compostos descoñecidos ou confirmar a presenza de compostos dos que se sospeita; (3) información sobre o peso molecular; (4) información sobre a abundancia isotópica de elementos, e (5) datos químicos resoltos temporalmente. Algunhas das desvantaxes deste método son que a miúdo non pode distinguir entre [[isómero óptico|isómeros ópticos]] e [[isómero xeométrico|xeométricos]] e as posicións dos [[substituínte]]s nas posicións o-, m- e p- en aneis [[aromaticidade|aromáticos]]. Ademais, o seu alcance está limitado a identificar hidrocarburos que producen ións fragmentados similares. === Espectrometría de masas de razón isotópica: datos e rastreo de isótopos === [[Ficheiro:Mass-spectrometer awi hg.jpg|miniatura|Especrómetro de masas para determinar a razón isotópica de ¹⁶O/¹⁸O e ¹²C/¹³C nun carbonato bióxeno.]] A espectrometría de masas tamén se usa para determinar a composición isotópica de elementos na mostra. As diferenzas na masa entre [[isótopo]]s dun [[elemento químico|elemento]] son moi pequenas, e os isótopos menos abundantes dun elemento son normalmente moi raros, así que cómpre dispoñer dun instrumento moi sensible. Estes instrumentos, ás veces denominados espectrómetros de masa de razón isotópica (IR-MS), actualmente usan un só imán para curvar un raio de partículas ionizadas cara a unha serie de [[copa de Faraday|copas de Faraday]] que converten os impactos das partículas en [[corrente eléctrica]]. Pode facerse unha análise on line rápida do contido de [[deuterio]] da [[auga]] usando a [[especrometría de masas luminescente fluínte|espectrometría de masas luminescente fluínte]], FA-MS. Probablemente o espectrómetro de masas máis sensible e preciso para este propósito é o [[espectrometría de masas con acelerador|espectrómetro de masas con acelerador]] (AMS). Isto débese a que proporciona mellor sensibilidade, con capacidade de medir átomos individuais e medir [[núclido]]s cun rango dinámico de ~10¹⁵ en relación co isótopo estable principal.<ref name="Maher S, Jjunju FPM, Taylor S 2015 113–135">{{cite journal |vauthors = Maher S, Jjunju FP, Taylor S |title=100 years of mass spectrometry: Perspectives and future trends |journal=Rev. Mod. Phys. |volume=87 |issue=1 |pages=113–135 |year=2015 |doi= 10.1103/RevModPhys.87.113 |bibcode=2015RvMP...87..113M}}</ref> As razóns isotópicas son marcadores importantes de diversos procesos. Algunhas razóns isotópicas utilízanse para determinar a idade de materiais, como por exemplo na [[datación por carbono]]. O etiquetado con isótopos estables tamén se usa para a cuantificación de proteínas. (ver máis abaixo [[#Caracterización de proteínas]]). ====Espectrometría de masas de introdución en membrana: medición de gases en disolución ==== A [[espectrometría de masas de introdución en membrana]] combina a espectrometría de masas de razón isotópica cunha cela/cámara de reacción separada por unha membrana permeable ao gas. Este método permite o estudo de gases a medida que evolucionan en solución. É un método amplamente usado para o estudo da produción de [[oxíxeno]] polo [[fotosistema II]].<ref>{{cite journal | vauthors = Shevela D, Messinger J | title = Studying the oxidation of water to molecular oxygen in photosynthetic and artificial systems by time-resolved membrane-inlet mass spectrometry | journal = Frontiers in Plant Science | volume = 4 | pages = 473 | date = novembro de 2013 | pmid = 24324477 | pmc = 3840314 | doi = 10.3389/fpls.2013.00473 }}</ref> === Análise de gases traza === Varias técnicas utilizan ións creados nunha fonte iónica específica inxectados nun tubo de fluxo ou un tubo de deriva. O [[tubo de fluxo de ións selecionados]] (SIFT-MS), e a [[especrometría de masas de reacción de ransferencia de protóns|reacción de transferencia de protóns]] (PTR-MS), son variantes da [[ionización química]] específicos para a análise de [[gas traza|gases traza]] do [[aire]], alento ou espazo líquido usando un tempo de reacción ben definido que permita facer cálculos da concentración do analito a partir da cinética da reacción coñecida sen a necesidade dun estándar interno ou calibración. Outra técnica con aplicacións no campo da análise de gases traza é a [[ionización electrospray secundaria]] (SESI-MS), que é unha variante da [[ionización electrospray]]. A SESI consiste nunha pluma electrospray de solvente acidificado puro que interacciona con vapores neutros. As moléculas de vapor quedan ionizadas a [[presión atmosférica]] cando se transfire a carga desde os ións formados no electrospray ás moléculas. Unha vantaxe deste método é que é compatible coa maioría dos sistemas ESI-MS.<ref>{{cite journal | vauthors = Li X, Huang L, Zhu H, Zhou Z | title = Direct human breath analysis by secondary nano-electrospray ionization ultrahigh-resolution mass spectrometry: Importance of high mass resolution and mass accuracy | journal = Rapid Communications in Mass Spectrometry | volume = 31 | issue = 3 | pages = 301–308 | date = febreiro de 2017 | pmid = 27859758 | doi = 10.1002/rcm.7794 | bibcode = 2017RCMS...31..301L }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Barrios-Collado C, Vidal-de-Miguel G, Martinez-Lozano Sinues P |date=febreiro de 2016|title=Numerical modeling and experimental validation of a universal secondary electrospray ionization source for mass spectrometric gas analysis in real-time|journal=Sensors and Actuators B: Chemical|language=en|volume=223|pages=217–225|doi=10.1016/j.snb.2015.09.073|hdl=20.500.11850/105470}}</ref> === Análise de gas residual === [[Ficheiro:RGA lyo.jpg|miniatura|Analizador de gas residual instalado nun liofilizador de laboratorio.]] Un '''analizador de gas residual''' ('''RGA''') é un espectrómetro de masas pequeno e xeralmente robusto, tipicamente deseñado para o control de procesos e monitorizar a contaminación en [[sistema de baleiro|sistemas de baleiro]]. Cando se constrúe como un [[analizador de masas cuadrupolo]], existen dúas aplicacións, que utilizan ambas unha fonte iónica aberta (OIS) ou pechada (CIS). Os RGAs poden encontrarse en aplicacións de alto baleiro como as cámaras de investigación, equipos de [[ciencia de superficies]], [[acelerador de partículas|aceleradores]], [[microscopia de sonda de varrido|microscopios de varrido]] etc. Os RGAs utilízanse na maioría dos casos para monitorizar a calidade do baleiro e detectar facilmente trazas diminutas de impurezas no ambiente gasoso a baixa presión. Estas impurezas poden medirse baixando ata niveis de <math>10^{-14}</math> [[Torr]], presentando unha detectabilidade de sub-[[Partes por millón|ppm]] en ausencia de interferencias de fondo. Os RGAs tamén se poden usar como detectores de fugas in situ sensibles que xeralmente utilizan [[helio]], [[alcohol isopropílico]] ou outras moléculas trazadoras. Con sistemas de baleiro que bombean ata chegar a <math>10^{-5}</math> Torr, comprobando a integridade dos selos de baleiro e a calidade das fugas de baleiro, poden detectarse fugas de aire, fugas virtuais e outros contaminantes a baixo nivel antes que se inicie un proceso. === Sonda atómica === Unha [[sonda atómica]] é un instrumento que combina a espectrometría de masas de [[tempo de voo]] e a microscopia de evaporación de campo para mapar a localización de átomos individuais. === Farmacocinética === A [[farmacocinética]] adoita estudarse usando a espectrometría de masas debido á natureza complexa da matriz (xeralmente [[sangue]] ou [[urina]]) e a necesidade dunha alta sensibilidade para observar datos puntuais de baixa dose e longo tempo. Os instrumentos máis usados nesta aplicación son os da [[cromatografía líquida-especrometría de mass|LC-MS]] cun [[analizador de masas cuadrupolo|espectrómetro de masas triplo cuadrupolo]]. Para engadir especificidade emprégase usualmente a espectrometría de masas en tándem. As curvas estándar e os estándares internos utilízanse para a cuantificación de normalmente un só fármaco nas mostras. As mostras representan diferentes puntos temporais a medida que se administra o fármaco e despois metabolízase ou elimínase do corpo. As mostras en branco ou t=0 tomadas antes da administración son importantes para determinar o fondo e asegurar a integridade dos datos con ditas matrices de mostras complexas. Dáselle moita importancia á linearidade da curva estándar; porén, non é raro usar un [[axuste de curvas]] con funcións máis complexas como as cuadráticas, xa que a resposta da maioría dos espectrómetos de masas é menor que a lineal en rangos de concentracións grandes.<ref>{{cite journal | vauthors = Hsieh Y, Korfmacher WA | title = Increasing speed and throughput when using HPLC-MS/MS systems for drug metabolism and pharmacokinetic screening | journal = Current Drug Metabolism | volume = 7 | issue = 5 | pages = 479–89 | date = xuño de 2006 | pmid = 16787157 | doi = 10.2174/138920006777697963 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Covey TR, Lee ED, Henion JD | title = High-speed liquid chromatography/tandem mass spectrometry for the determination of drugs in biological samples | journal = Analytical Chemistry | volume = 58 | issue = 12 | pages = 2453–60 | date = October 1986 | pmid = 3789400 | doi = 10.1021/ac00125a022 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Covey TR, Crowther JB, Dewey EA, Henion JD | title = Thermospray liquid chromatography/mass spectrometry determination of drugs and their metabolites in biological fluids | journal = Analytical Chemistry | volume = 57 | issue = 2 | pages = 474–81 | date = febreiro de 1985 | pmid = 3977076 | doi = 10.1021/ac50001a036 }}</ref> Actualmente hai un considerable interese no uso da espectrometría de masas de alta sensibilidade para estudos de [[microdosaxe]], que poderían ser unha alternativa á [[experimentación animal]]. Estudos recentes mostran que a [[ionización electrospray secundaria]] (SESI) é unha técnica poderosa para monitorizar a cinética de fármacos por análise do alento.<ref name="Gamez-2011">{{cite journal | vauthors = Gamez G, Zhu L, Disko A, Chen H, Azov V, Chingin K, Krämer G, Zenobi R | title = Real-time, in vivo monitoring and pharmacokinetics of valproic acid via a novel biomarker in exhaled breath | journal = Chemical Communications | volume = 47 | issue = 17 | pages = 4884–6 | date = maio de 2011 | pmid = 21373707 | doi = 10.1039/c1cc10343a | url = http://xlink.rsc.org/?DOI=c1cc10343a }}</ref><ref name="Li-2015">{{cite journal | vauthors = Li X, Martinez-Lozano Sinues P, Dallmann R, Bregy L, Hollmén M, Proulx S, Brown SA, Detmar M, Kohler M, Zenobi R | title = Drug Pharmacokinetics Determined by Real-Time Analysis of Mouse Breath | journal = Angewandte Chemie | volume = 54 | issue = 27 | pages = 7815–8 | date = xuño de 2015 | pmid = 26015026 | doi = 10.1002/anie.201503312 | hdl = 20.500.11850/102558 }}</ref> Como o alento se produce naturalmente, poden recollerse doadamente varios tipos de datos. Isto permite que o número recollido de tipos de datos aumente substancialmente.<ref>{{cite journal | vauthors = Gaugg MT, Engler A, Nussbaumer-Ochsner Y, Bregy L, Stöberl AS, Gaisl T, Bruderer T, Zenobi R, Kohler M, Martinez-Lozano Sinues P | title = Metabolic effects of inhaled salbutamol determined by exhaled breath analysis | journal = Journal of Breath Research | volume = 11 | issue = 4 | pages = 046004 | date = setembo de 2017 | pmid = 28901297 | doi = 10.1088/1752-7163/aa7caa | url = http://stacks.iop.org/1752-7163/11/i=4/a=046004?key=crossref.0e4dda11499cb5865d320d955e97003f | bibcode = 2017JBR....11d6004G | hdl = 20.500.11850/220016 }}</ref> En estudos animais, esta estratexia con SESI pode reducir o sacrificio animal.<ref name="Li-2015" /> En humanos, a análise con SESI-MS non invasivo do alento pode axudar ao estudo da cinética de fármacos a nivel personalizado.<ref name="Gamez-2011" /><ref>{{cite journal | vauthors = Martinez-Lozano Sinues P, Kohler M, Brown SA, Zenobi R, Dallmann R | title = Gauging circadian variation in ketamine metabolism by real-time breath analysis | journal = Chemical Communications | volume = 53 | issue = 14 | pages = 2264–2267 | date = febreiro de 2017 | pmid = 28150005 | doi = 10.1039/C6CC09061C | url = http://xlink.rsc.org/?DOI=C6CC09061C }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Tejero Rioseras A, Singh KD, Nowak N, Gaugg MT, Bruderer T, Zenobi R, Sinues PM | title = Real-Time Monitoring of Tricarboxylic Acid Metabolites in Exhaled Breath | journal = Analytical Chemistry | volume = 90 | issue = 11 | pages = 6453–6460 | date = xuño de 2018 | pmid = 29767961 | doi = 10.1021/acs.analchem.7b04600 }}</ref> === Caracterización de proteínas === A espectrometría de masas é un método importante para a caracterización e [[secuenciación de proteínas|secuenciación]] de proteínas, o que se chama [[espectrometría de masas de proteínas]]. Os dous métodos primarios para a ionización de proteínas completas son a [[ionización electrospray]] (ESI) e a [[desorción/ionización láser asistida por matriz]] (MALDI). Conforme co rendemento e rango de masas dos espectrómetros de masas dispoñibles, utilízanse dúas estratexias para a caracterización de proteínas. Na primeira, ionízanse as proteínas intactas por medio dalgunha das dúas técnicas descritas antes, e despois introdúcense nun analizador de masas. Esta estratexia denomínase estratexia "[[proteómica de arriba a abaixo|de arriba a abaixo]]" (''top-down'') da análise de proteínas. Porén, a estratexia de arriba a abaixo está en gran medida limitada a estudos dunha soa proteína de baixo rendemento. Na segunda, as proteínas dixírense encimaticamente orixinando pequenos [[péptido]]s usando [[protease]]s como a [[tripsina]] ou a [[pepsina]], sexa en solución, sexa en [[dixestión en xel|en xel]] despois da separación [[electroforese|electroforética]]. Tamén se usan outros axentes [[proteólise|proteolíticos]]. O conxunto recollido de produtos péptidos adoita separarse por [[cromatografía]] antes da introdución do analizador de masas. Cando se usa o padrón característico de péptidos para a identificación de proteínas, o método denomínase [[pegada dactilar de masa de péptido]] (PMF), se a identificación se realiza usando os datos de secuencia determinados en análises de espectrometría de masas en tándem, chámase [[secuenciación de péptidos de novo|secuenciación de péptidos ''de novo'']]. Estes procedementos de análise de proteínas tamén se denominan estratexia "[[proteómica de abaixo a arriba|de abaixo a arriba]]" (''bottom-up''), e tamén foi usada para analizar a distribución e posición de [[modificación postraducional|modificacións postranducionais]], como a [[fosforilación]] de proteínas.<ref>{{cite journal | vauthors = Ferries S, Perkins S, Brownridge PJ, Campbell A, Eyers PA, Jones AR, Eyers CE | title = Evaluation of Parameters for Confident Phosphorylation Site Localization Using an Orbitrap Fusion Tribrid Mass Spectrometer | journal = Journal of Proteome Research | volume = 16 | issue = 9 | pages = 3448–3459 | date = setembro de 2017 | pmid = 28741359 | doi = 10.1021/acs.jproteome.7b00337 }}</ref> Está tamén empezando a utilizarse unha terceira estratexia intermedia chamada "da metade a abaixo" (''middle-down''), que supón analizar péptidos proteolíticos que son maiores que os típicos péptidos [[tripsina|trípticos]].<ref>{{cite journal | vauthors = Chait BT | title = Mass spectrometry in the postgenomic era | url = https://archive.org/details/sim_annual-review-of-biochemistry_2011_80/page/239 | journal = Annual Review of Biochemistry | volume = 80 | pages = 239–46 | date = 2011 | pmid = 21675917 | doi = 10.1146/annurev-biochem-110810-095744 }}</ref> === Exploración espacial === [[Ficheiro:Rosy Red to TEGA.jpg|miniatura|upright|A [[Phoenix (sonda espacial)|Phoenix Mars Lander]] da [[NASA]] analizando unha mostra de solo da trincheira "Rosy Red" de [[Marte]] co espectrómetro de masas [[Analizador de Gas Evolucionado e Térmico|TEGA]].]] Como método estándar para a análise, os espectrómetros de masa chegaron a outros [[planeta]]s e [[satélite natural|lúas]] levados por naves de exploración. Dous foron levados a [[Marte]] polo [[programa Viking]]. A sonda espacial [[Phoenix (sonda espacial)|Mars Phoenix Lander]] lanzada en 2007 levaba un espectrómetro de masas [[Analizador de Gases Evolucionado e Térmico]] para estudar mostras do solo de Marte.<ref>{{cite journal | vauthors = Hoffman JH, Chaney RC, Hammack H | title = Phoenix Mars Mission--the thermal evolved gas analyzer | journal = Journal of the American Society for Mass Spectrometry | volume = 19 | issue = 10 | pages = 1377–83 | date = outubro de 2008 | pmid = 18715800 | doi = 10.1016/j.jasms.2008.07.015 }}</ref> Por outra parte, a inicios de 2005 a misión [[sonda Cassini-Huygens|Cassini–Huygens]] levaba un instrumento [[GC-MS]] especializado a bordo da [[sonda Huygens]] que atravesou a atmosfera de [[Titán (lúa)|Titán]], a lúa máis grande do planeta [[Saturno]]. Este instrumento analizou mostras atmosféricas durante o seu traxecto descendente e vaporizou e analizou mostras da superficie conxelada cuberta de hidrocarburos de Titán unha vez que a sonda aterrou. Estas medidas compararon a abundancia de isótopos de cada partícula en relación á súa abundancia natural na Terra.<ref>{{cite journal | vauthors = Petrie S, Bohme DK | title = Ions in space | journal = Mass Spectrometry Reviews | volume = 26 | issue = 2 | pages = 258–80 | year = 2007 | pmid = 17111346 | doi = 10.1002/mas.20114 | bibcode = 2007MSRv...26..258P }}</ref> Ademais, a bordo da nave Cassini–Huygens había un espectrómetro de masas neutro e iónico que tomara medicións da composición atmosférica de Titán e das plumas de [[Encelado (lúa)|Encelado]]. Os espectrómetros de masas son tamén amplamente utilizados en misións espaciais para medir a composición de [[plasma (estado da materia)|plasmas]]. Por exemplo, a nave Cassini levaba o Espectrómetro de Plasma Cassini (CAPS),<ref>{{cite web |url=http://caps.space.swri.edu/ |title=Cassini Plasma Spectrometer |access-date=2008-01-04 |publisher=[[Southwest Research Institute]] |archive-date=2018-10-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181008150548/http://caps.space.swri.edu/ }}</ref> para medir a masa de ións na [[magnetosfera]] de Saturno. === Monitor de gas respirado === Os espectrómetros de masas foron utilizados nos hospitais para a análise de gases respiratorios desde 1975 ata o final do século XX. Algúns dos antigos probablemente seguen en uso pero xa non se fabrica ningún máis.<ref>{{cite journal | vauthors = Riker JB, Haberman B | title = Expired gas monitoring by mass spectrometry in a respiratory intensive care unit | journal = Critical Care Medicine | volume = 4 | issue = 5 | pages = 223–9 | year = 1976 | pmid = 975846 | doi = 10.1097/00003246-197609000-00002}}</ref> Estaban situados normalmente na [[sala de operacións]] (quirófano), formaban parte dun sistema complexo no cal as mostras de gases respiratorios de pacientes que foran [[anestesia]]dos facíanse pasar polo instrumento por un mecanismo de válvula deseñado para conectar secuencialmente ata 32 salas co espectrómetro de masas. Un computador dirixía todas as operacións do sistema. Os datos recollidos polo espectrómetro de masas enviábanse ás salas individuais para o uso do anestesista. A característica máis especial deste espectrómetro de masas de sector magnético talvez era que un plano de detectores, cada un situado apropiadamente para recoller todas as especies iónicas que se esperaba que houbese nas mostras, permitía que o instrumento informase simultaneamente de todos os gases respirados polo paciente. Aínda que o rango de masas estaba limitado a pouco máis de 120 [[unidade de masa atómica|u]], a fragmentación dalgunhas das moléculas máis pesadas evitaba a necesidade de ter un límite de detección máis alto.<ref>{{cite journal | vauthors = Gothard JW, Busst CM, Branthwaite MA, Davies NJ, Denison DM | title = Applications of respiratory mass spectrometry to intensive care | url = https://archive.org/details/sim_anaesthesia_1980-09_35_9/page/890 | journal = Anaesthesia | volume = 35 | issue = 9 | pages = 890–5 | date = setembro de 1980 | pmid = 6778243 | doi = 10.1111/j.1365-2044.1980.tb03950.x }}</ref> === Espectrometría de masas preparativa === A función primaria da espectrometría de masas é unha ferramenta para análises químicas baseada na detección e cuantificación de ións de acordo coa súa razón masa-carga. Porén, a espectrometría de masas tamén mostra boas perspectivas para a síntese de materiais.<ref name="Maher S, Jjunju FPM, Taylor S 2015 113–135"/> A caída ou aterraxe suave de ións caracterízase pola deposición de especies intactas sobre superficies a baixa enerxía cinética que exclúe a fragmentación das especies incidentes.<ref>{{cite journal | vauthors = Verbeck G, Hoffmann W, Walton B | title = Soft-landing preparative mass spectrometry | journal = The Analyst | volume = 137 | issue = 19 | pages = 4393–407 | date = outubro de 2012 | pmid = 22900257 | doi = 10.1039/C2AN35550G | bibcode = 2012Ana...137.4393V }}</ref> Informouse da técnica da caída suave por primeira vez en 1977 para a reacción de ións de baixa enerxía que conteñen [[xofre]] sobre unha superficie de [[chumbo]].<ref>{{cite journal |vauthors = Franchetti V, Solka BH, Baitinger WE, Amy JW, Cooks RG |title=Soft landing of ions as a means of surface modification |journal=Mass Spectrom. Ion Phys. |volume=23 |issue=1 |pages=29–35 |year=1977 |doi= 10.1016/0020-7381(77)80004-1|bibcode = 1977IJMSI..23...29F }}</ref> == Notas == {{listaref|35em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Método Dumas de determinación do peso molecular]] * [[Análise de gas evolucionado]] * [[Espectrómetro de masas de helio]] * [[Dilución isotópica]] * [[MassBank (base de datos)]], unha base de datos espectrais xaponesa * [[Imaxes de espectrometría de masas]] * [[Software de espectrometría de masas]] * [[MasSpec Pen]] * [[Micromatrices para espectrometría de masas]] * [[Espectrometría de masas de ións secundarios a nanoescala]] * [[Reflectrón]] === Bibliografía === {{refempeza}} * {{cite book | last1 = Tureček | first1 = František | last2 = McLafferty | first2 = Fred W. |title=Interpretation of mass spectra |publisher=University Science Books |location=Sausalito, Calif |year=1993 |isbn=978-0-935702-25-5|url=https://books.google.com/books?id=xQWk5WQfMQAC}} * {{cite book | first1 = Edmond | last1 = de Hoffman | first2 = Vincent | last2 = Stroobant |title = Mass Spectrometry: Principles and Applications|edition = 2nd|publisher = John Wiley and Sons|year = 2001|isbn = 978-0-471-48566-7}} * {{cite book | last = Downard | first = Kevin |title=Mass Spectrometry – A Foundation Course |publisher=Royal Society of Chemistry |location=Cambridge UK |year=2004 |url=https://books.google.com/books?id=-8LtzxKrSwkC|isbn=978-0-85404-609-6}} * {{cite book|author-link=Gary Siuzdak | last = Siuzdak | first = Gary |title=Mass spectrometry for biotechnology |url=https://archive.org/details/massspectrometry0000siuz |publisher=Academic Press |location=Boston |year=1996 |isbn=978-0-12-647471-8}} * {{cite book | last = Dass | first = Chhabil |title=Principles and practice of biological mass spectrometry | url = https://archive.org/details/principlespracti0000dass |publisher=John Wiley |location=New York |year=2001 |isbn=978-0-471-33053-0}} * {{cite journal | vauthors = Muzikar P |title=Accelerator Mass Spectrometry in Geologic Research| url = https://archive.org/details/sim_geological-society-of-america-bulletin_2003-06_115_6/page/643 |journal=Geological Society of America Bulletin|volume=115|year=2003|pages=643–654|doi=10.1130/0016-7606(2003)115<0643:AMSIGR>2.0.CO;2|issn=0016-7606|bibcode = 2003GSAB..115..643M |display-authors=etal}} * {{cite journal |vauthors = Maher S, Jjunju FP, Taylor S |title=100 years of mass spectrometry: Perspectives and future trends |journal=Rev. Mod. Phys. |volume=87 |issue=1 |pages=113–135 |year=2015 |doi= 10.1103/RevModPhys.87.113 |bibcode=2015RvMP...87..113M}} * {{cite book | first = Frank | last = Sobott |title=Biological Mass Spectrometry |publisher=Crc Pr I Llc |location=Boca Raton |year= 2014|isbn=978-1439895276}} * {{cite book | first = O. David | last = Sparkman |title=Mass Spectrometry Desk Reference |publisher=Global View Pub |location=Pittsburgh |year= 2006|isbn=978-0-9660813-9-8}} * {{cite book | first1 = J. Throck | last1 = Watson | first2 = O. David | last2 = Sparkman |title=Introduction to Mass Spectrometry: Instrumentatio, Applications, and Strategies for Data Interpretation | url = https://archive.org/details/introductiontoma0000wats_b9m2 | edition = 4th |publisher=Jonh Wiley & Sons |location=Chichester |year= 2007|isbn=978-0-470-51634-8}} * {{cite book | vauthors = Tuniz C |title=Accelerator mass spectrometry: ultrasensitive analysis for global science |publisher=CRC Press |location=Boca Raton |year=1998|isbn=978-0-8493-4538-8|url=https://books.google.com/books?id=RhW2k4u70ZcC}} * {{cite journal | vauthors = Kandiah M, Urban PL | title = Advances in ultrasensitive mass spectrometry of organic molecules | journal = Chemical Society Reviews | volume = 42 | issue = 12 | pages = 5299–322 | date = xuño de 2013 | pmid = 23471277 | doi = 10.1039/c3cs35389c }} * {{cite thesis | title= Mass spec : the biography of a scientific instrument|last=Calmes|first=Jordan|type=MS|date=2011|publisher=Massachusetts Instite of Technology|hdl=1721.1/68473}} {{reftermina}} === Ligazóns externas === {{Commons}} * {{Curlie|Science/Chemistry/Analytical/Mass_Spectrometry|Mass Spectrometry|}} * [https://web.archive.org/web/20141023124721/http://www.magnet.fsu.edu/education/tutorials/java/massspectra/index.html Titorial interactivo sobre espectros de masas] do National High Magnetic Field Laboratory * [http://www.vias.org/simulations/simusoft_msscope.html Simulación dun espectrómetro de masas]. Unha aplicación interactiva que simula a consola dun espectrómetro de masas. * [https://sgazard.github.io/elemental/ Simulación dun espectrómetro de masas en tempo real]. Ferramenta para simular espectros de masas no buscador. {{control de autoridades}} [[Categoría:Espectrometría de masas| ]] [[Categoría:Espectrómetros]] [[Categoría:Técnicas de laboratorio]] 0y3ak1wcph5bzi2jr0gew9hvb5v0k0l 7108387 7108376 2025-06-27T14:55:23Z Miguelferig 27155 Existen radiativo e radiactivo. Aquí é radiativo, que ten que ver con radiar (luz). Ao contrario, cando ten que ver coa radioactividade sería radiactivo. 7108387 wikitext text/x-wiki A '''espectrometría de masas''' ou '''espectrometría de masa'''<ref> No BUSCatermos aparecen ambas as variantes: [https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/buscas/busca.htm#61894 espectrometría de masas ou de masa.]</ref> (abreviada '''EM''' e na literatura inglesa, '''MS''') é unha técnica analítica que se usa para medir a [[razón masa-carga]] de [[ión]]s. Os resultados preséntanse como un ''[[espectro de masas]]'', un gráfico da intensidade en función da razón masa-carga. A espectrometría de masas utilízase en moitos campos da ciencia e aplícase a mostras puras ou a mesturas complexas. Un espectro de masas é un tipo de gráfico do sinal dos ións en función da razón masa-carga. Estes espectros úsanse para determinar a [[sinatura isotópica]] ou elemental dunha mostra, así como as masas de partículas e [[molécula]]s e para dilucidar a identidade química ou estrutura de moléculas e outros compostos químicos. [[Ficheiro:Discovery of neon isotopes.JPG|miniatura|Descubrimento dos [[isótopo]]s do [[neon]].]] Nun procedemento típico de espectrometría de masas, unha mostra, que pode ser sólida, líquida ou gasosa, é [[ionización|ionizada]], por exemplo bombardeándoa cun feixe de electróns. Isto pode causar que algunhas das moléculas da mostra rompan en fragmentos cargados positivamente ou simplemente queden cargadas positivamente sen se fragmentar. Estes ións (fragmentos) son despois separados de acordo coa súa razón masa-carga, por exemplo ao aceleralos e sometelos a un campo magnético ou eléctrico: os [[ión]]s da mesma razón masa-carga sofren a mesma cantidade de desviación.<ref name="isbn0-9660813-2-3">{{cite book |author=Sparkman, O. David |title=Mass spectrometry desk reference |url=https://archive.org/details/massspectrometry0000spar |publisher=Global View Pub |location=Pittsburgh |year=2000 |isbn=978-0-9660813-2-9}}</ref> Os ións detéctanse por un mecanismo que pode detectar partículas cargadas, como un [[multiplicador de electróns]]. Os resultados móstranse como espectros da intensidade do sinal dos ións detectados en función da razón masa-carga. Os [[átomo]]s ou moléculas da mostra poden ser identificados correlacionando as masas coñecidas (por exemplo, unha molécula enteira) para identificar masas ou por un padrón de fragmentación característico. == Historia da espectrometría de masas == [[Ficheiro:Early Mass Spectrometer (replica).jpg|miniatura|upright=1.35|Réplica do terceiro espectrómetro de masas de [[F.W. Aston]].]] En 1886, [[Eugen Goldstein]] observou os raios dunhas [[descarga de gas|descargas de gas]] a baixa presión que viaxaban desde o [[ánodo]] e a través de canles nun [[cátodo]] perforado, en dirección oposta á dos [[raios catódicos]] cargados negativamente (que viaxan do cátodo ao ánodo). Goldstein chamou a estes [[raios anódicos]] cargados positivamente "Kanalstrahlen"; a tradución habitual deste termo é "[[raios canais]]". [[Wilhelm Wien]] atopou que fortes campos eléctricos ou magnéticos deflectaban os raios canais e, en 1899, construíu un aparello con campos magnéticos e eléctricos perpendiculares que separaba os raios positivos de acordo coa súa razón carga-masa (''Q/m''). Wien atopou que a razón carga-masa dependía da natureza do gas no tubo de descarga. O científico inglés [[J. J. Thomson]] mellorou posteriormente o traballo de Wien ao reducir a presión para crear o '''espectrógrafo de masas'''. [[Ficheiro:Alpha calutron tank.jpg|miniatura|esquerda|upright|Os espectrómetros de masa [[calutrón]] utilizáronse no [[Proxecto Manhattan]] para o enriquecemento do [[uranio]].]] A palabra ''espectrógrafo'' pasou a formar parte do [[vocabulario científico internacional]] en 1884.<ref>"[http://dev.m-w.com/dictionary/spectrograph Definition of spectrograph]|date=setembro de 2017." Merriam Webster. Consultado o 13 de xuño de 2008.</ref><ref>{{cite book| vauthors = Downard K |title=Mass Spectrometry - A Foundation Course| url = https://archive.org/details/massspectrometry0000down |publisher=Royal Society of Chemistry|year=2004|isbn=978-0-85404-609-6|doi=10.1039/9781847551306}}</ref> Os primeiros aparellos de ''espectrometría'' que medían a razón masa-carga de ións denomináronse ''[[espectrógrafo|especrógrafos de masas]]'', que consistían en instrumentos que rexistraban un espectro de valores de masas nunha [[placa fotográfica]].<ref name='a804629h'>{{cite journal|title=Francis Aston and the mass spectrograph|journal=[[Dalton Transactions]]|year=1998 | vauthors = Squires G |pages=3893–3900|doi= 10.1039/a804629h|issue=23}}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Downard KM | title = Historical account: Francis William Aston: the man behind the mass spectrograph | journal = European Journal of Mass Spectrometry | volume = 13 | issue = 3 | pages = 177–90 | year = 2007 | pmid = 17881785 | doi = 10.1255/ejms.878 }}</ref> Un ''espectroscopio de masas'' é similar a un ''espectrógrafo de masas'' excepto en que o feixe de ións se dirixe a unha pantalla fosforescente.<ref>{{cite book| vauthors = Thomson JJ |author-link = J. J. Thomson|title = Rays Of Positive Electricity and Their Application to Chemical Analysis|publisher = Longman's Green and Company|year = 1913|location = Londres|url = https://archive.org/details/RaysOfPositiveElectricity}}</ref> A configuración dun espectroscopio de masas utilizouse nos primeiros instrumentos cando se desexaba que os efectos dos axustes se observasen rapidamente. Unha vez que o instrumento era debidamente axustado, inseríase e expoñíase unha placa fotográfica. O termo espectroscopio de masas continuou usándose incluso a pesar de que a iluminación directa dunha pantalla fosforescente foi substituída por medidas indirectas feitas cun [[osciloscopio]].<ref name='Siri_1947'>{{cite journal|title=Mass spectroscope for analysis in the low-mass range|journal=Review of Scientific Instruments|year= 1947 | vauthors = Siri W |volume=18|issue=8|pages=540–545|doi= 10.1063/1.1740998|bibcode = 1947RScI...18..540S }}</ref> O uso do termo '''''espectroscopia de masas''''' agora é desaconsellado debido á posible confusión coa [[espectroscopia]] de luz.<ref name="isbn0-9660813-2-3"/><ref name='Price 1991'>{{cite journal | vauthors = Price P | title = Standard definitions of terms relating to mass spectrometry : A report from the committee on measurements and standards of the American society for mass spectrometry | journal = Journal of the American Society for Mass Spectrometry | volume = 2 | issue = 4 | pages = 336–48 | date = agosto de 1991 | pmid = 24242353 | doi = 10.1016/1044-0305(91)80025-3 }}</ref> A espectrometría de masas abréviase miúdo como ''EM'' ou ''MS'' (do inglés ''mass-spec'' ou ''mass spectrometry'').<ref name="isbn0-9660813-2-3"/> As técnicas modernas da espectrometría de masas foron ideados por [[Arthur Jeffrey Dempster]] e [[F.W. Aston]] en 1918 e 1919, respectivamente. Os espectrómetros de masas de sector coñecidos como [[calutrón]]s desenvolveunos [[Ernest O. Lawrence]] e usáronse para separar os [[isótopos do uranio]] durante o [[Proxecto Manhattan]].<ref name='OSTI ID: 20699216'>{{cite journal| vauthors = Parkins WE |title=The uranium bomb, the calutron, and the space-charge problem|journal=Physics Today|volume=58|issue=5|year=2005|pages=45–51|issn=0031-9228|doi=10.1063/1.1995747|bibcode = 2005PhT....58e..45P }}</ref> Os espectrómetros de masa calutrón utilizáronse para o [[enriquecemento do uranio]] na [[Complexo de Seguridade Nacional Y-12|planta Y-12]] de [[Oak Ridge, Tennessee]] creada durante a [[segunda guerra mundial]]. En 1989, unha metade do [[Premio Nobel de Física]] concedéuselles a [[Hans Dehmelt]] e [[Wolfgang Paul]] polo desenvolvemento da técnica da trampa nas décadas de 1950 e 1960. En 2002 o [[Premio Nobel de Química]] recibírono [[John Bennett Fenn]] polo desenvolvemento da [[ionización electrospray]] (ESI, do inglés ''electrospray ionization '') e [[Koichi Tanaka]] polo desenvolvemento da [[desorción láser suave]] (SLD, do inglés ''soft laser desorption '') e a súa aplicación á ionización de macromoléculas biolóxicas, especialmente [[proteína]]s.<ref>{{cite news| title=The Nobel Prize in Chemistry 2002: Information for the Public | date=9 de outubro de 2002 | publisher=The Nobel Foundation | url =https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2002/popular.html | access-date = 2007-08-29 }}</ref> == Partes dun espectrómetro de masas == [[Ficheiro:Mass Spectrometer Schematic.svg|miniatura|upright=1.2|Esquema dun espectrómetro de masas simple cun analizador de masas de tipo sector. Este serve para a medición das proporcións dos [[isótopo]]s do [[dióxido de carbono]] ([[espectrometría de masas de razón isotópica|IRMS]]) como na [[proba de alento da urea]] co [[carbono-13]].]] Un espectrómetro de masas consta de tres compoñentes: unha fonte de ións, un analizador de masas e un detector. O ''[[fonte de ións|ionizador]]'' converte unha porción da mostra en ións. Hai unha ampla variedade de técnicas de ionización, dependendo da fase (sólida, líquida ou gasosa) da mostra e a eficiencia de varios mecanismos de ionización para especies descoñecidas. Un sistema de extracción quita os ións da mostra, os cales son despois dirixidos a través do analizador de masas e ao ''detector''. As diferenzas en masa dos fragmentos permiten que o analizador de masas clasifique os ións pola súa razón masa-carga. O detector mide o valor dunha cantidade indicadora e así proporciona datos para calcular as abundancias de cada ión presente. Algúns detectores tamén dan información espacial, por exemplo, unha placa multicanle. === Exemplo teórico === Seguidamente, descríbese a operación dun analizador de espectrómetro de masas, que é de tipo [[instrumento sector|sector]]. (Outros tipos de analizadores trátanse máis abaixo). Consideremos unha mostra de [[cloruro de sodio]] (sal de mesa). Na fonte de ións a mostra é vaporizada (pasa ao estado [[gas]]oso) e ionizada (transformada en partículas cargadas electricamente) formando ións [[sodio]] (Na⁺) e [[cloruro]] (Cl⁻). Os átomos de sodio e os seus ións son [[elemento monoisotópico|monoisotópicos]], cunha masa de 23 [[Dalton (unidade)|daltons]] (úsase o símbolo Da ou o símbolo antigo u). Os átomos e ións de cloruro poden aparecer como dous [[isótopos do cloro|isótopos]] estables con masas de aproximadamente 35 u (cunha abundancia natural do 75 %) e de 37 u (cunha abundancia natural do 25 %). A parte correspondente ao analizador do espectrómetro contén campos [[campo eléctrico|eléctricos]] e [[campo magnético|magnéticos]], que exercen forzas sobre os ións que viaxan a través deles. A velocidade dunha partícula cargada pode ser incrementada ou diminuída mentres pasan a través do campo eléctrico, e a súa dirección pode ser alterada polo campo magnético. A magnitude da deflexión da traxectoria dos ións en movemento depende da súa razón masa-carga. Os ións máis lixeiros son desviados pola forza magnética a un maior grao que os máis pesados (baseándose na [[segunda lei de Newton|segunda lei de Newton do movemento]], ''F'' = ''ma''). As correntes de ións clasificados magneticamente pasan desde o analizador ao detector, o cal rexistra a abundancia relativa de cada tipo de ión. Esta información utilízase para determinar a composición en [[elemento químico|elementos químicos]] da mostra orixinal (é dicir, que están presentes na mostra tanto o sodio coma o cloro) e a composición isotópica dos seus constituíntes (a razón de ³⁵Cl respecto a ³⁷Cl). == Creación de ións == [[Ficheiro:CARIBU at ATLAS.jpg|miniatura|Fonte de [[ionización de superficie]] no acelerador lineal do [[Argonne National Laboratory]].]] A [[fonte de ións]] é a parte do espectrómetro de masas que ioniza o material sometido a análise (o [[analito]]). Os ións son despois transportados por campos magnéticos ou eléctricos ao analizador de masas. As técnicas de ionización foron claves para determinar que tipos de mostras se poden analizar por espectrometría de masas. A [[ionización de electróns]] e a [[ionización química]] utilízanse para [[gas]]es e [[vapor]]es. Nas fontes de ionización química, o analito é ionizado por reaccións ión-molécula químicas durante as colisións na fonte. Dúas técnicas que se utilizan con frecuencia con mostras biolóxicas líquidas ou sólidas son a [[ionización electrospray]] (inventada por [[John Bennett Fenn|John Fenn]]<ref>{{cite journal | vauthors = Fenn JB, Mann M, Meng CK, Wong SF, Whitehouse CM | title = Electrospray ionization for mass spectrometry of large biomolecules | journal = Science | volume = 246 | issue = 4926 | pages = 64–71 | date = outubro de 1989 | pmid = 2675315 | doi = 10.1126/science.2675315 | bibcode = 1989Sci...246...64F }}</ref>) e a [[desorción/ionización láser asistida por matriz]] (MALDI, desenvolvida inicialmente como unha técnica similar chamada "desorción láser suave ou SLD" por [[Koichi Tanaka|K. Tanaka]],<ref>{{cite journal | vauthors = Tanaka K, Waki H, Ido Y, Akita S, Yoshida Y, Yoshida T |title=Protein and Polymer Analyses up to m/z 100 000 by Laser Ionization Time-of flight Mass Spectrometry |journal=[[Rapid Communications in Mass Spectrometry|Rapid Commun Mass Spectrom]] |volume=2 |issue=20 |pages=151–3 |year=1988|doi=10.1002/rcm.1290020802|bibcode=1988RCMS....2..151T }}</ref> pola cal se concedeu un [[Premio Nobel]], e como MALDI por M. Karas e F. Hillenkamp<ref>{{cite journal | vauthors = Karas M, Bachman D, Bahr U, Hillenkamp F |title=Matrix-Assisted Ultraviolet Laser Desorption of Non-Volatile Compounds |journal=[[International Journal of Mass Spectrometry|Int J Mass Spectrom Ion Proc]] |volume=78 |pages=53–68 |year=1987|doi=10.1016/0168-1176(87)87041-6|bibcode = 1987IJMSI..78...53K }} </ref>). === Ionizacións dura e suave === [[Ficheiro:Fenn ESI Instrument.jpg|miniatura|O espectrómetro de masas cuadrupolo e a fonte de ións electrospray usados para o traballo inicial de [[John Fenn]].]] Na espectrometría de masas, ionización refírese á produción de ións da fase de gas axeitados para a resolución no analizador de masas ou filtro de masas. A ionización ocorre na [[fonte de ións]]. Hai varias fontes de ións dispoñibles; cada unha delas ten vantaxes e desvantaxes para determinadas aplicacións. Por exemplo, a [[ionización electrónica]] (EI) proporciona un alto grao de fragmentación, creando espectros de masas moi detallados que, cando se analizan apropiadamente, poden darnos información importante para a dilucidación/caracterización estrutural e facilitan a identificación de compostos descoñecidos comparándoos con bibliotecas de espectros de masas obtidas en condicións operativas idénticas. Porén, a EI non é axeitada para acoplarse coa [[cromatografía líquida de alto rendemento]] (HPLC), é dicir, a [[cromatografía líquida–espectrometría de masas|LC-MS]], xa que á presión atmosférica, os filamentos usados para xerar electróns arden rapidamente. Así, a EI acóplase predominantemente coa [[cromatografía de gas]] (GC), é dicir, [[GC-MS]], na cal o sistema completo está nun alto [[baleiro]]. As técnicas de ionización dura son procesos que aplican gran cantidade de enerxía residual na molécula suxeito orixinando un alto grao de fragmentación (é dicir, a rotura sistemática de enlaces actúa eliminando o exceso de enerxía, restaurando a estabilidade do ión resultante). Os ións orixinados adoitan ter un ''m/z'' máis baixo que o ión molecular (á parte de no caso de transferencia de protóns e non incluíndo picos isotópicos). O exemplo máis común de ionización dura é a ionización electrónica (EI). A ionización suave refírese aos procesos nos que se aplica pouca enerxía residual na molécula suxeito e como resultado hai pouca fragmentación. Exemplos son o [[bombardeo atómico rápido]] (FAB), a [[ionización química]] (CI), a [[ionización química a presión atmosférica]] (APCI), a [[fotoionización a presión atmosférica]] (APPI), a [[ionización electrospray]] (ESI), a [[ionización electrospray de desorción]] (DESI), e a [[ionización/desorción láser asistida por matriz]] (MALDI). === Plasma acoplado indutivamente === [[Ficheiro:ICPMS Thermo torch 1.JPG|miniatura|Fonte de ións de plasma acoplado indutivamente.]] As fontes de [[ICP-MS|plasma acoplado indutivamente]] (ICP) utilízanse principalmente para a análise de catións dunha ampla gama de tipos de mostras. Nesta fonte, utilízase un [[plasma (estado da materia)|plasma]] que é en conxunto neutro electricamente, pero que ten unha fracción substancial dos seus átomos ionizados por altas temperaturas, para atomizar as moléculas da mostra introducida e para arrancar máis electróns externos deses átomos. O plasma xérase habitualmente a partir de gas [[argon]], xa que a primeira enerxía de ionización de átomos de argon é maior que a primeira enerxía de ionización de calquera outro elemento excepto o [[helio|He]], [[flúor|F]] e o [[neon|Ne]], pero máis baixa que a segunda enerxía de ionización de todos excepto os metais máis [[electropositivo]]s. O quentamento conséguese por correntes de radio-frecuencias que pasan a través dunha bobina que rodea o plasma. === Espectrometría de masas de fotoionización === A [[fotoionización]] pode utilizarse en experimentos que pretenden usar a espectrometría de masas como medio para resolver os mecanismos cinéticos químicos e a ramificación de produtos [[isómero]]s.<ref>{{cite journal | vauthors = Osborn DL, Zou P, Johnsen H, Hayden CC, Taatjes CA, Knyazev VD, North SW, Peterka DS, Ahmed M, Leone SR | title = The multiplexed chemical kinetic photoionization mass spectrometer: a new approach to isomer-resolved chemical kinetics | journal = The Review of Scientific Instruments | volume = 79 | issue = 10 | pages = 104103–104103–10 | date = outubro de 2008 | pmid = 19044733 | doi = 10.1063/1.3000004 | url = https://digital.library.unt.edu/ark:/67531/metadc930185/ | author-link10 = Stephen Leone | type = Submitted manuscript | bibcode = 2008RScI...79j4103O }}</ref> En tales exemplos, utilízase un [[fotón]] de alta enerxía, dunha fonte de [[raios X]] ou [[raios ultravioleta|UV]], para disociar moléculas gasosas estables nun gas transportador de He ou Ar. En casos nos que se utiliza unha fonte de luz [[sincrotrón]], pode usarse unha enerxía de fotón axustable para adquirir unha curva de eficiencia de fotoionización que pode usarse xunto coa razón de carga m/z para obter a pegada dactilar de especies moleculares e iónicas. Máis recentemente, desenvolveuse a [[fotoionización a presión atmosférica]] (APPI) para ionizar moléculas principalmente como efluentes de sistemas [[LC-MS]]. === Ionización do ambiente === Algunhas aplicacións para a [[ionización do ambiente]] son aplicacións medioambientais e clínicas. Nestas técnicas, fórmanse ións nunha fonte de ións fóra do espectrómetro de masas. A obtención de mostras é máis fácil, xa que estas non necesitan unha previa separación ou preparación. Algúns exemplos de técnicas de ionización do ambiente son a [[fonte de ións DART|Análise Directa en Tempo Real]] (DART), a [[ionización electrospray de desorción|DESI]], a [[ionización electrospray secundaria|SESI]], a [[ionización elecrospray de ablación láser|LAESI]], a ionización química a presión atmosférica de desorción (DAPCI), e a fotoionización a presión atmosférica de desorción [[DAPPI]], entre outras. === Outras técnicas de ionización === Outras técnicas son a [[descarga luminescente]], a [[desorción de campo]] (FD), o [[bombardeo atómico rápido]] (FAB), o [[termospray]], a [[desorción/ionización en silicio]] (DIOS), a [[ionización química a presión atmosférica]] (APCI), a [[espectrometría de masas de ións secundarios]] (SIMS), a [[ionización de chispas]] e a [[ionización térmica]] (TIMS).<ref>{{cite journal|author = Bruins, A. P. |title = Mass spectrometry with ion sources operating at atmospheric pressure|url = https://archive.org/details/sim_mass-spectrometry-reviews_1991-01_10_1/page/53 |year = 1991|journal = [[Mass Spectrometry Reviews]]|volume = 10|issue = 1|pages = 53–77|doi = 10.1002/mas.1280100104|bibcode = 1991MSRv...10...53B}}</ref> == Selección de masas == Os analizadores de masas separan os ións segundo a súa [[razón masa-carga]]. As seguintes dúas leis gobernan a dinámicas das partículas cargadas en campos eléctricos e magnéticos no baleiro: :<math>\mathbf{F} = Q (\mathbf{E} + \mathbf{v} \times \mathbf{B})</math> ([[forza de Lorentz|lei da forza de Lorentz]]); :<math>\mathbf{F}=m\mathbf{a}</math> ([[segunda lei de Newton]] do movemento nun caso non relativista, é dicir, válida só a unha velocidade dos ións moito máis baixa que a [[velocidade da luz]]). Aquí '''F''' é a forza aplicada ao ión, ''m'' é a masa do ión, '''a''' é a aceleración, ''Q'' é a carga iónica, '''E''' é un campo elécrico, e '''v''' × '''B''' é o [[produto vectorial]] da velocidade do ión polo campo magnético Creando unha ecuación coas expresións anteriores para a forza aplicada ao ión obtemos: : <math>(m/Q)\mathbf{a} = \mathbf{E}+ \mathbf{v} \times \mathbf{B}.</math> Esta ecuación é a clásica ecuación do movemento para [[patícula cargada|partículas cargadas]]. Xunto coas condicións iniciais da partícula, determina completamente o movemento da partícula no espazo e o tempo en termos de ''m/Q''. Así, os espectrómetros de masas poderían considerarse como "espectrómetrs de masa respecto á carga". Cando se presentan os datos, é común usar ''m/z'' [[magnitude adimensional|adimensionais]] (oficialmente), onde z é o número de [[carga elemental|cargas elementais]] (''e'') no ión (z=Q/e). Esta cantidade, aínda que se chama informalmente razón masa-carga, falando con máis precisión representa a razón do número másico e do número de carga, ''z''. Hai moitos tipos de analizadores de masas, que usan tanto campos estáticos coma dinámicos, e campos magnéticos ou eléctricos, pero todos operan segundo a ecuación anterior. Cada tipo de analizador ten as súas vantaxes e inconvenientes. Moitos espectrómedtros de masas usan dous ou máis analizadores para a [[espectrometría de masas en tándem]] (MS/MS). Ademais dos analizadores de masas máis común da listaxe de máis abaixo, hai outros deseñados para situacións especiais. Hai varias características que son importantes nos analizadores. O [[poder de resolución de masas]] é a medida da capacidade de distinguir dous picos con ''m/z'' lixeiramente diferente. A exactitude da masa é o erro da medida da razón ''m/z'' respecto do verdadeiro m/z. A exactitude da masa mídese xeralmente en [[partes por millón]] (ppm) ou [[mili unidades de masa]] (mmu). O rango de masas é o rango de ''m/z'' que se pode analizar cun determinado analizador. O rango dinámico lineal é o rango no cal o sinal iónico é lineal coa concentración de analito. A velocidade refírese ao marco de tempo do experimento e basicamente utilízase para determinar o número de espectros por unidade de tempo que se poden xerar. === Instrumentos de sector === [[Ficheiro:FAB MS.jpg|miniatura|Espectrómetro de masas de sector ThermoQuest AvantGarde.]] Un analizador de masas de campo de sector usa un campo eléctrico e/ou magnético estático que afecta dalgunha maneira o camiño e/ou a velocidade das partículas cargadas. Como se sinalou anteriormente, os [[instrumento de sector|instrumentos de sector]] curvan as traxectorias dos ións a medida que pasan polo analizador de masas, segundo as súas razóns de masa-carga, desviando máis os ións máis lixeiros, máis cargados e que se moven máis rápido. O analizador pode utilizarse para seleccionar un estreito rango de ''m/z'' ou para escanear un rango de ''m/z'' para catalogar os ións presentes.<ref>{{cite journal|year = 1986|title = Extending the Mass Range of a Sector Mass Spectrometer |url = https://archive.org/details/sim_mass-spectrometry-reviews_fall-1986_5_3/page/215| vauthors = Cottrell JS, Greathead RJ |journal = Mass Spectrometry Reviews|volume = 5|pages = 215–247|doi = 10.1002/mas.1280050302|issue = 3|bibcode=1986MSRv....5..215C}}</ref> === Tempo de voo === O analizador de [[tempo de voo]] (TOF) usa un [[campo eléctrico]] para acelerar os ións nun mesmo [[voltaxe|potential]], e entón mide o tempo que tardan en chegar ao detector. Se as partículas teñen todas a mesma [[carga eléctrica|carga]], a súa [[enerxía cinética]] será idéntica e a súa velocidade dependerá soamente da súa masa. Os ións cunha masa máis baixa chegarán antes ao detector. Se os ións non empezan con enerxías cinéticas idénticas, entón algúns ións poden quedar atrasados respecto dos ións de maior enerxía cinética, diminuíndo a resolución. Empréganse habitualmente as xeometrías de reflexión para corrixir este problema.<ref>{{cite journal | doi = 10.1002/mas.1280120202 | title = Time-of-flight mass analyzers | url = https://archive.org/details/sim_mass-spectrometry-reviews_1993-03_12_2/page/89 | year = 1993 | author = Wollnik, H. | journal = Mass Spectrometry Reviews | volume = 12 | pages = 89–114 | issue = 2 | bibcode = 1993MSRv...12...89W }}</ref> Porén, en realidade, mesmo as partículas coa mesma m/z poden chegar en diferentes momentos ao detector, porque teñen diferentes velocidades iniciais. A velocidade inicial adoita depender da masa do ión, e convértese nunha diferenza na velocidade final. Debido a isto, os ións coa mesma razón m/z chegarán ao detector en diversos momentos, o cal fai máis anchos os picos mostrados no gráfico de reconto fronte a m/z, pero xeralmente non cambian a localización central dos picos, xa que a velocidade inicial dos ións está xeralmente centrada a cero. Para solucionar este problema, acoplouse o enfoque de retardo temporal/[[extracción retardada]] coa TOF-MS.<ref>{{cite journal| vauthors = Guilhaus M |title=Principles and Instrumentation in Time-of-flight Mass Spectrometry| url = https://pdfs.semanticscholar.org/f8b2/3adb80b33deadb9a1e521409e84b9fdae04d.pdf | archive-url = https://web.archive.org/web/20180206073619/https://pdfs.semanticscholar.org/f8b2/3adb80b33deadb9a1e521409e84b9fdae04d.pdf | archive-date = 2018-02-06 |journal=Journal of Mass Spectrometry|volume=30|issue=11|pages=1519–1532|via=Google Scholar|year=1998|doi=10.1002/jms.1190301102}}</ref> (Ver [[espectrometría de masas de tempo de voo]]). === Filtro de masas cuadrupolo === O [[analizador de masas cuadrupolo]] usa campos eléctricos oscilantes para estabilizar ou desestabilizsar selectivamente os camiños dos ións que pasan a través dun campo [[cuadrupolo]] de [[radio-frecuencia]] (RF) creado entre catro barras paralelas. Soamente os ións nun certo rango de razón masa/carga pasan a través do sistema en calquera momento dado, pero os cambios nos potenciais nas barras permiten que sexan varridos rapidamente un amplo rango de valores m/z, sexa continuamente ou nunha sucesión de saltos discretos. Un analizador de masas cuadrupolo actúa como un filtro selectivo para a masa e está estreitamente relacionado coa [[trampa iónica cuadrupolo]], particularmente coa trampa iónica cuadrupolo lineal, excepto que está deseñado para que pasen os ións non atrapados en vez de recoller os atrapados, e por iso recibe o nome de cuadrupolo de transmisión. Un analizador de masas cuadrupolo potenciado magneticamente inclúe a adición dun campo magnético, tanto aplicado axialmente coma transversalmente. Este novo tipo de instrumento leva a unha mellora de rendemento adicional en canto á resolución e/ou sensibilidade dependendo da magnitude e orientación do campo magnético aplicado.<ref>{{cite journal | vauthors = Syed SU, Maher S, Taylor S | title = Quadrupole mass filter operation under the influence of magnetic field | journal = Journal of Mass Spectrometry | volume = 48 | issue = 12 | pages = 1325–39 | date = decembro de 2013 | pmid = 24338888 | doi = 10.1002/jms.3293 | bibcode = 2013JMSp...48.1325S }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Maher S, Syed SU, Hughes DM, Gibson JR, Taylor S | title = Mapping the stability diagram of a quadrupole mass spectrometer with a static transverse magnetic field applied | journal = Journal of the American Society for Mass Spectrometry | volume = 24 | issue = 8 | pages = 1307–14 | date = agosto de 2013 | pmid = 23720050 | doi = 10.1007/s13361-013-0654-5 | bibcode = 2013JASMS..24.1307M }}</ref> Unha variación común do cuadrupolo de transmisión é o espectrómetro de masa de cuadrupolo triplo. O ''"triple quad"'' (triplo cuadrupolo) ten tres estadios cuadrupolo consecutivos, o primeiro deles actúa como un filtro de masas para transmitir un determinado ión entrante ao segundo cuadrupolo, que é unha cámara de colisión, onde o ión pode romper en fragmentos. O terceiro cuadrupolo tamén actúa como un filtro de masas, para transmitir un fragmento iónico particular ao detector. Se o cuadrupolo está feito para facer ciclos rápidos e repetitivos nun rango de axustes de filtro de masa, pode obterse un espectro completo. Igualmente, pode facerse un ''"triple quad"'' para realizar varios tipos de escaneamento característicos da [[espectrometría de masas en tándem]]. === Trampas iónicas === ==== Trampa iónica cuadrupolo tridimensional ==== A [[trampa iónica cuadrupolo]] funciona cos mesmos principios físicos que o analizador de masas cuadrupolo, pero os ións son atrapados e exectados secuencialmente. Os ións son atrapados nun campo de radio-frecuencia (RF) principalmente cuadrupolo, nun espazo definido por un [[eléctrodo]] anular (usualmente conectado ao potencial RF principal) entre dous eléctrodos ''endcap'' ou de tapa de extremo (normalmente conectados a potenciais de corrente continua ou de corrente alterna auxiliar). A mostra ionízase internamente (por exemplo cun feixe de electróns ou láser) ou externamente, e nese caso os ións introdúcense a miúdo a través da apertura dun eléctrodo ''endcap''. Hai moitos métodos de separación masa/carga e illamento pero o que se usa máis habitualmente é o modo de inestabilidade de masa no cal o potencial RF se aumenta para que as órbitas dos ións con masa {{math|''a'' &gt; ''b''}} sexan estables, mentres que os ións con masa ''b'' se fagan inestables e sexan exectados polo eixe ''z'' ao detector. Hai tamén métodos de análise non destrutivos. Os ións poden tamén ser exectados polo método de excitación de resonancia, por medio do cal se aplica unha voltaxe de excitación oscilatoria suplementaria aos eléctrodos ''endcap'', e a amplitude de voltaxe de atrapamento e/ou a frecuencia da voltaxe de excitación faise variar para trer os ións a unha condición de resonancia en orde ás súas razóns masa/carga.<ref>{{cite journal | vauthors = Paul W, Steinwedel H |year = 1953|title = Ein neues Massenspektrometer ohne Magnetfeld|journal = Zeitschrift für Naturforschung A|volume = 8|issue = 7|pages = 448–450|bibcode = 1953ZNatA...8..448P|doi=10.1515/zna-1953-0710 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = March RE |title = Quadrupole ion trap mass spectrometry: a view at the turn of the century|year = 2000|journal = [[International Journal of Mass Spectrometry]]|volume = 200|issue = 1–3|pages = 285–312|doi = 10.1016/S1387-3806(00)00345-6|bibcode = 2000IJMSp.200..285M }}</ref> ==== Trampa iónica cilíndrica ==== O [[espectrómetro de masas de trampa iónica cilíndrica]] (CIT) é un derivado da trampa iónica cuadrupolo no cal os eléctrodos están formados por aneis planos en vez de por eléctrodos de forma hiperbólica. A arquitectura permite unha fácil miniaturización porque como o tamaño da trampa é reducido, a forma do campo eléctrico preto do centro da trampa, que é a rexión onde están atrapados os ións, toma unha forma similar á dunha trampa hiperbólica. ==== Trampa iónica cuadrupolo lineal ==== Unha [[trampa iónica cuadrupolo liñal|trampa iónica cuadrupolo lineal]] é similar a unha trampa iónica cuadrupolo, pero atrapa ións nun campo cuadrupolo bidimensional en vez de facelo nun campo cuadrupolo tridimensional como nas trampas iónicas cuadrupolo 3D. O LTQ (do inglés ''linear trap quadrupole'', cuadrupolo de trampa lineal) de Thermo Fisher é un exemplo de trampa iónica lineal.<ref>{{cite journal | vauthors = Schwartz JC, Senko MW, Syka JE | title = A two-dimensional quadrupole ion trap mass spectrometer | journal = Journal of the American Society for Mass Spectrometry | volume = 13 | issue = 6 | pages = 659–69 | date = xuño de 2002 | pmid = 12056566 | doi = 10.1016/S1044-0305(02)00384-7 }}</ref> Unha trampa iónica toroidal pode considerarse como un cuadrupolo lineal curvado e conectado nos extremos ou como unha sección transversal dunha trampa iónica 3D rotada sobre o bordo para formar un [[toroide]] (trampa con forma de donut). A trampa pode almacenar grandes volumes de ións distribuíndoos pola estrutura de forma anular da trampa. Esta trampa de forma toroidal é unha configuración que permite un aumento da miniaturización dun analizador de masa de trampa iónica. Ademais, todos os ións se almacenan no mesmo campo atrapador e son exectados xuntos simplificando a detección, a cal pode ser complicada con configuracións en matriz (''array'') debido a variacións no aliñamento do detector e á fabricación das matrices.<ref>{{cite journal | vauthors = Lammert SA, Rockwood AA, Wang M, Lee ML, Lee ED, Tolley SE, Oliphant JR, Jones JL, Waite RW | title = Miniature toroidal radio frequency ion trap mass analyzer | journal = Journal of the American Society for Mass Spectrometry | volume = 17 | issue = 7 | pages = 916–922 | date = xullo de 2006 | pmid = 16697659 | doi = 10.1016/j.jasms.2006.02.009 }}</ref> Igual que as trampas toroidais, as tampas lineais e as trampas de cuadrupolo 3D son os analizadores de masas que se miniaturizan máis habitualmente debido á súa alta sensibilidade, tolerancia a presións de mTorr e capacidades para a espectrometría de masas en tándem de analizador simple (por exemplo, escaneamento de ións de produtos).<ref>{{cite journal | vauthors = Snyder DT, Pulliam CJ, Ouyang Z, Cooks RG | title = Miniature and Fieldable Mass Spectrometers: Recent Advances | journal = Analytical Chemistry | volume = 88 | issue = 1 | pages = 2–29 | date = xaneiro de 2016 | pmid = 26422665 | pmc = 5364034 | doi = 10.1021/acs.analchem.5b03070 }}</ref> ==== Orbitrap ==== [[Ficheiro:Orbitrap mass analyzer - partial cross-section.JPG|miniatura|Analizador de masas Orbitrap.]] Os instrumentos [[Orbitrap]] son similares a espectrómetros de masas de [[resonancia de ciclotrón de ións de transformada de Fourier]] (ver texto máis abaixo). Os ións están atrapados electrostaticamente nunha órbita arredor dun eléctrodo fusiforme central. O eléctrodo confina os ións para que orbiten arredor do eléctrodo central e oscilen adiante e atrás ao longo do eixe longo do eléctrodo central. Esta oscilación xera unha corrente imaxe nas placas do detector que o instrumento rexistra. As frecuencias destas correntes imaxe dependen das razóns masa-carga dos ións. Os espectros de masa obtéñense pola [[transformada de Fourier]] das correntes imaxe rexistradas. Os Orbitraps teñen unha alta exactitude de masa, alta sensibilidade e un bo rango dinámico.<ref>{{cite journal | vauthors = Hu Q, Noll RJ, Li H, Makarov A, Hardman M, Graham Cooks R | title = The Orbitrap: a new mass spectrometer | journal = Journal of Mass Spectrometry | volume = 40 | issue = 4 | pages = 430–43 | date = abril de 2005 | pmid = 15838939 | doi = 10.1002/jms.856 | bibcode = 2005JMSp...40..430H }}</ref> === Resonancia de ciclotrón de ións de transformada de Fourier === [[Ficheiro:IonSpec FT-ICR (Fourier transform Ion cyclotron resonance) Mass spectrometer.jpg|miniatura|esquerda|Espectrómetro de masas de resonancia de ciclotrón de ións de transformada de Fourier.]] A [[espectrometría de masas de transformada de Fourier]] (FTMS), ou de xeito máis preciso espectrometría de masas de [[resonancia de ciclotrón de ións de transformada de Fourier]], mide a masa ao detectar a corrente imaxe producida polos ións que [[ciclotrón|"ciclotronan"]] en presenza dun campo magnético. En lugar de medir a deflexión de ións cun detector de ións como un [[multiplicador de electróns]], os ións son inxectados nunha [[trampa Penning]] (unha [[trampa de ións]] eléctrica/magnética estática) onde forman parte dun circuíto. Os detectores que están situados en posicións fixas no espazo miden o sinal eléctrico dos ións que pasan preto deles co paso do tempo, producindo un sinal periódico. Como a frecuencia do ciclado dun ión se determina pola súa razón masa-carga, isto pode ser [[deconvolución|deconvolucionado]] realizando unha [[transformada de Fourier]] do sinal. A [[FTMS]] ten a vantaxe da súa alta sensibilidade (xa que "se conta" cada ión máis dunha vez) e moita maior [[resolución (especrometría de masas)|resolución]] e, polo tanto, precisión.<ref>{{cite journal | vauthors = Comisarow MB, Marshall AG |title = Fourier-transform ion cyclotron resonance spectroscopy|year = 1974|journal = [[Chemical Physics Letters]]|volume = 25|issue = 2|pages = 282–283|doi = 10.1016/0009-2614(74)89137-2|bibcode = 1974CPL....25..282C }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Marshall AG, Hendrickson CL, Jackson GS | title = Fourier-transform ion cyclotron resonance mass spectrometry: a primer | journal = Mass Spectrometry Reviews | volume = 17 | issue = 1 | pages = 1–35 | year = 1998 | pmid = 9768511 | doi = 10.1002/(SICI)1098-2787(1998)17:1<1::AID-MAS1>3.0.CO;2-K | bibcode = 1998MSRv...17....1M }}</ref> A [[resonancia de ciclotrón de ións]] (ICR) é unha técnica de análise de masa máis vella similar á FTMS agás en que os ións se detectan cun detector tradicional. Os ións atrapados nunha trampa Penning son excitados por un campo elécrico de radio-frecuencia (RF) ata que impactan contra a parede da trampa, onde se localiza o detector. Os ións de diferentes masas resólvense de acordo co tempo de impacto. == Detectores == [[Ficheiro:Cont dynode detector.jpg|miniatura|Un detector multiplicador de partículas de [[dínodo]] continuo.]] O elemento final do espectrómetro de masas é o detector. O detector rexistra a carga inducida ou a corrente producida cando pasa un ión ou golpea a súa superficie. Nun instrumento de escaneamento, o sinal producido no detector durante o curso do escaneamento confrontado con onde está o instrumento no escaneamento (a que ''m/Q'') produce un espectro de masas, un rexistro de ións en función de ''m/Q''. Normalmente, úsanse algúns tipos de [[multiplicador de electróns|multiplicadores de electróns]], aínda que tamén se usan outros detectores como as [[copa de Faraday|copas de Faraday]] e os [[detector ión-fotón|detectores ión-fotón]]. Como o número de ións que abandonan o analizador de masas nun determinado momento é normalmente bastante pequeno, adoita ser necesaria unha considerable amplificación para conseguir un sinal. Nos instrumentos comerciais modernos úsanse comunmente [[detector de placas microcanle|detectores de placas microcanle]].<ref>{{cite journal|title = A comparison between ion-to-photon and microchannel plate detectors|year = 1999|journal = [[Rapid Communications in Mass Spectrometry]]|volume = 13|issue = 9|pages = 786–791|doi = 10.1002/(SICI)1097-0231(19990515)13:9<786::AID-RCM566>3.0.CO;2-3 | vauthors = Dubois F, Knochenmuss R, Zenobi R, Brunelle A, Deprun C, Le Beyec Y |bibcode = 1999RCMS...13..786D}}</ref> Na [[FTMS]] e nos [[Orbitrap]]s, o detector consiste nun par de superficies de metal dentro da rexión do analizador de masas/trampa de ións das cales os ións só pasan preto a medida que oscilan. Non se produce [[corrente continua]], senón só unha feble corrente imaxe de [[corrente alterna]] nun circuíto entre os eléctrodos. Tamén se teñen utilizado outros detectores indutivos.<ref>{{cite journal|title = An inductive detector for time-of-flight mass spectrometry|year = 1994|journal = [[Rapid Communications in Mass Spectrometry]]|volume = 8|issue = 4|pages = 317–322|doi = 10.1002/rcm.1290080407 | vauthors = Park MA, Callahan JH, Vertes A |bibcode = 1994RCMS....8..317P}}</ref> == Espectrometría de masas en tándem == [[Ficheiro:TandemMS.svg|miniatura|upright=1.75|Espectrometría de masas en tándem para moléculas biolóxicas usando ESI ou MALDI.]] Un [[espectrómetro de masas en tándem]] é aquel que pode realizar múltiples roldas de espectrometría de masas, usualmente separadas por algunha forma de fragmentación da molécula. Por exemplo, un analizador de masas pode illar un [[péptido]] de entre moitos que entren no espectrómetro de masas. Unha cela de colisión estabiliza despois os ións do péptido mentres coliden cun gas, causando que se fragmenten por [[disociación inducida por colisión]] (CID). Un analizador de masas adicional clasifica despois os fragmentos producidos a partir dos péptidos. A espectrometría de masas en tándem pode facerse tamén nun analizador de masas único a medida que pasa o tempo, como na [[trampa iónica cuadrupolo]]. Hai varios métodos para a fragmentación de moléculas para a espectrometría de masas en tándem, como a disociación inducida por colisión (CID), a [[disociación de captura de electróns]] (ECD), a [[disociación de transferencia de electróns]] (ETD), a [[disociación multifotón infravermello]] (IRMPD), a [[disociación radiativa infravermella de corpo negro]] (BIRD), a [[disociación de separación de electróns]] (EDD) e a [[disociación inducida por superficie]] (SID). Unha importante aplicación que usa a espectrometría de masas en tándem é a [[#Caracterización de proteínas|identificación de proteínas]].<ref>{{cite journal|author = Boyd, Robert K. |title = Linked-scan techniques for MS/MS using tandem-in-space instruments|year = 1994|journal = [[Mass Spectrometry Reviews]]|volume = 13|issue = 5–6|pages = 359–410|doi = 10.1002/mas.1280130502|bibcode = 1994MSRv...13..359B}}</ref> A espectrometría de masas en tándem permite diversas secuencias experimentais. Moitos espectrómetros de masas comerciais deséñanse para unha execución rápida de secuencias de rutina como a [[monitorización de reaccións seleccionadas]] (SRM), escaneamento de ións precursores, escaneamento de ións de produtos e escaneamento de perda neutra.<ref>{{cite web |last1=Busch |first1=Kenneth L. |title=A Glossary for Mass Spectrometry |url=https://www.waters.com/webassets/cms/library/docs/720000807en.pdf |website=Waters.com |publisher=Waters |access-date=12 de febreiro de 2024 |data-arquivo=14 de maio de 2021 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20210514093425/https://www.waters.com/webassets/cms/library/docs/720000807en.pdf |url-morta=yes }}</ref> * Na SRM, o primeiro analizador permite pasar unha soa masa e o segundo analizador monitoriza ións de fragmentos definidos para múltiples usuarios en tempos de morada (''dwell-times'') máis longos que os que poderían conseguirse nun escaneamento completo. Isto incrementa a sensibilidade. * En escaneamentos de ións de produtos, o primeiro analizador de masas fíxase para seleccionar un determinado ión precursor ("parental"), mentres que o segundo escanéase para topar todos os fragmentos ("produtos", ou "ións fillos") nos cales pode ser fragmentado na cela de colisión. * Nos escaneamentos de ións precursores, o segundo analizador de masas fíxase para seleccionar un determinado ión de fragmento ("fillo"), mentres que o primeiro é escaneado para atopar todos os posibles ións precursores que poderían dar lugar a este fragmento. * Nos escaneamentos de perda neutra, os dous analizadores de masas escanéanse en paralelo, pero separados pola masa dunha subunidade molecular de interese para o analista. Os ións detéctanse se perden esa masa fixada durante a fragmentación. Isto pode utilizarse para buscar calquera composto químico que teña a capacidade de perder un determinado grupo neutro, por exemplo un [[residuo (química)|residuo]] de [[monosacárido|azucre]]. A perda neutra e os escaneamentos de ión precursor usados xuntos poden servir para atopar compostos químicos que presenten motivos moleculares determinados. Outro tipo de espectrometría de masas en tándem usado para a [[datación de radiocarbono]] é a [[espectrometría de masas con acelerador]] (AMS), que utiliza [[voltaxe]]s moi altas, xeralmente no rango dos megavolts, para acelerar ións negativos nun tipo de espectrómetro de masas en tándem. A ''[[METLIN|METLIN Metabolite and Chemical Entity Database]]'' (Base de Datos de Entidades Químicas e Metabolitos METLIN)<ref name="Xue-2020">{{cite journal | vauthors = Xue J, Guijas C, Benton HP, Warth B, Siuzdak G | title = METLIN MS² molecular standards database: a broad chemical and biological resource | journal = Nature Methods | volume = 17 | issue = 10 | pages = 953–954 | date = outubro de 2020 | pmid = 32839599 | doi = 10.1038/s41592-020-0942-5 | pmc = 8802982 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Smith CA, O'Maille G, Want EJ, Qin C, Trauger SA, Brandon TR, Custodio DE, Abagyan R, Siuzdak G | title = METLIN: a metabolite mass spectral database | journal = Therapeutic Drug Monitoring | volume = 27 | issue = 6 | pages = 747–51 | date = decembro de 2005 | pmid = 16404815 | doi = 10.1097/01.ftd.0000179845.53213.39 | url = https://dx.doi.org/10.1097/01.ftd.0000179845.53213.39 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Guijas C, Montenegro-Burke JR, Domingo-Almenara X, Palermo A, Warth B, Hermann G, Koellensperger G, Huan T, Uritboonthai W, Aisporna AE, Wolan DW, Spilker ME, Benton HP, Siuzdak G | title = METLIN: A Technology Platform for Identifying Knowns and Unknowns | journal = Analytical Chemistry | volume = 90 | issue = 5 | pages = 3156–3164 | date = marzo de 2018 | pmid = 29381867 | pmc = 5933435 | doi = 10.1021/acs.analchem.7b04424 | url = }}</ref> é o maior repositorio de datos de espectrometría de masas en tándem experimental adquiridos a partir de estándares. Proporciónanse os datos de espectrometría de masas en tándem sobre uns 850.000 estándares moleculares (que había o 24 de agosto de 2020)<ref name="Xue-2020" /> para facilitar a identificación de entidades químicas a partir de experimentos de espectrometría de masas en tándem. Ademais de para a identificación de moléculas coñecidas, tamén é útil para identificar as descoñecidas usando a súa busca/análise de similitude.<ref>{{cite journal | vauthors = Benton HP, Wong DM, Trauger SA, Siuzdak G | title = XCMS2: processing tandem mass spectrometry data for metabolite identification and structural characterization | journal = Analytical Chemistry | volume = 80 | issue = 16 | pages = 6382–9 | date = agosto de 2008 | pmid = 18627180 | pmc = 2728033 | doi = 10.1021/ac800795f | url = }}</ref> Todos os datos de espectrometría de masas en tándem proceden de análises experimentais de estándares a múltiples enerxías de colisión e tanto en modos de ionización positivos coma negativos.<ref name="Xue-2020" /> == Configuracións e técnicas comúns con espectrómetro de masas == Cando unha combinación específica de fonte, analizador e detector se fai convencional na práctica, adoita orixinarse un acrónimo para designalo sucintamente, as máis das veces usado na súa forma en inglés. Un exemplo é [[MALDI-TOF]], que é unha combinación dunha fonte de [[ionización/desorción láser asistida por matriz]] cun analizador de masas de [[tempo de voo]]. Outros exemplos son: [[ICP-MS|plasma acoplado indutivamente-espectrometría de masas (ICP-MS)]], [[espectrometría de masas con acelerador (AMS)]], [[ionización térmica|ionización térmica-espectrometría de masas (TIMS)]] e [[ionización de chispa|espectrometría de masas de fonte de chispa (SSMS)]]. Certas aplicacións da espectrometría de masas desenvolveron alias que, aínda que falando estritamente parecerían referirse a unha aplicación ampla, na práctica acabaron por connotar un número específico ou limitado de configuracións de instrumentos. Un exemplo disto é a [[espectrometría de masas de razón isotópica]] (IRMS), que se refire na práctica ao uso dun limitado número de analizadores de masas baseados en sectores; este nome úsase para indicar tanto a aplicación coma o instrumento usado para a aplicación. == Técnicas de separación combinadas con espectrometría de masas == Unha importante mellora para resolver a masa e a determinación das capacidades da espectrometría de masas é usala en tándem con técnicas [[cromatografía|cromatográficas]] e outras técnicas de separación. === Cromatografía de gases === [[Ficheiro:GCMS open.jpg|miniatura|Unha cromatografía de gases (dereita) acoplada directamente a un espectrómetro de masas (esquerda).]] Unha combinación común é a [[cromatografía de gases-espectrometría de masas]] (GC/MS ou GC-MS). Nesta técnica, utilízase unha [[cromatografía de gases]] para separar compostos diferentes. Esta corrente de compostos separados é facilitada en liña á fonte de ións, un filamento metálico ao que se aplica voltaxe. Este filamento emite electróns que ionizan os compostos. Os ións poden despois fragmentarse máis, dando padróns predicibles. Os ións intactos e os fragmentos pasan ao analizador do espectrómetro de masas e son finalmente detectados.<ref>Eiceman, G.A. (2000). Gas Chromatography. In R.A. Meyers (Ed.), ''Encyclopedia of Analytical Chemistry: Applications, Theory, and Instrumentation'', pp. 10627. Chichester: Wiley. {{ISBN|0-471-97670-9}}</ref> Porén, as altas temperaturas (300&nbsp;°C) usadas no porto (e forno) de inxección da GC-MS poden resultar nunha degradación térmica das moléculas inxectadas, facendo que se midan os produtos de degradación en vez da(s) verdadeira(s) molécula(s) que interesa(n).<ref>{{cite journal | vauthors = Fang M, Ivanisevic J, Benton HP, Johnson CH, Patti GJ, Hoang LT, Uritboonthai W, Kurczy ME, Siuzdak G | title = Thermal Degradation of Small Molecules: A Global Metabolomic Investigation | journal = Analytical Chemistry | volume = 87 | issue = 21 | pages = 10935–41 | date = novembro de 2015 | pmid = 26434689 | pmc = 4633772 | doi = 10.1021/acs.analchem.5b03003 | url = }}</ref> === Cromatografía líquida === [[Ficheiro:IMA Conservation Science.jpg|miniatura|upright|Científicos conservadores do [[Museo de Arte de Indianapolis]] realizando unha [[cromatografía líquida-espectrometría de masas]].]] De xeito similar á cromatografía de gases-espectrometría de masas (GC-MS), a [[cromatografía líquida-espectrometría de masas]] (LC/MS ou LC-MS) separa os compostos cromatograficamente antes de que sexan introducidos na fonte de ións e o espectrómetro de masas. Diferénciase da GC-MS en que a fase móbil é líquida, normalmente unha mestura de [[auga]] e [[solvente]]s orgánicos, en lugar dun gas. O máis común é usar na LC-MS unha fonte de [[ionización electrospray]]. Outras fontes iónicas de LC-MS de uso común e dispoñibles comercialmente son a [[ionización química a presión atmosférica]] e a [[fotoionización a presión atmosférica]]. Desenvolvéronse tamén algunhas técnicas novas de ionización como o [[spray láser]]. === Electroforese capilar–espectrometría de masas === A [[electroforese capilar-espectrometría de masas]] (CE-MS) é unha técnica que combina o proceso de separación líquida da [[electroforese de capilaridade]] coa espectrometría de masas.<ref name="pmid2774189">{{cite journal | vauthors = Loo JA, Udseth HR, Smith RD | title = Peptide and protein analysis by electrospray ionization-mass spectrometry and capillary electrophoresis-mass spectrometry | journal = Analytical Biochemistry | volume = 179 | issue = 2 | pages = 404–12 | date = xuño de 1989 | pmid = 2774189 | doi = 10.1016/0003-2697(89)90153-X | url = https://zenodo.org/record/1253788 }}</ref> A CE-MS é normalmente acoplada á ionización electrospray.<ref name="pmid18790125">{{cite journal | vauthors = Maxwell EJ, Chen DD | title = Twenty years of interface development for capillary electrophoresis-electrospray ionization-mass spectrometry | journal = Analytica Chimica Acta | volume = 627 | issue = 1 | pages = 25–33 | date = outubro de 2008 | pmid = 18790125 | doi = 10.1016/j.aca.2008.06.034 | bibcode = 2008AcAC..627...25M }}</ref> === Mobilidade de ións === A [[espectrometría de mobilidade de ións-espectrometría de masas]] (IMS/MS ou IMMS) é unha técnica na que primeiro se separan os ións por tempo de deriva a través dalgún gas neutro baixo un gradiente de potencial eléctrico aplicado, antes de seren introducidos nun espectrómetro de masas.<ref name='GFVerbeck06012002'>{{cite journal | vauthors = Verbeck GF, Ruotolo BT, Sawyer HA, Gillig KJ, Russell DH | title = A fundamental introduction to ion mobility mass spectrometry applied to the analysis of biomolecules | journal = Journal of Biomolecular Techniques | volume = 13 | issue = 2 | pages = 56–61 | date = xuño de 2002 | pmid = 19498967 | pmc = 2279851 }}</ref> O tempo de deriva é unha medida da sección transversal colisional relativa á carga do ión. O [[ciclo de traballo]] da IMS (o tempo durante o cal ten lugar o experimento) é maior que o da maioría das técnicas espectrométricas de masas, como o espectrómetro de masas pode mostrear ao longo do curso da separación por IMS. Isto produce datos sobre a separación por IMS e a razón masa-carga dos ións de maneira similar á [[cromatografía líquida-espectrometría de masas|LC-MS]].<ref>{{cite journal | vauthors = Matz LM, Asbury GR, Hill HH | title = Two-dimensional separations with electrospray ionization ambient pressure high-resolution ion mobility spectrometry/quadrupole mass spectrometry | journal = Rapid Communications in Mass Spectrometry | volume = 16 | issue = 7 | pages = 670–5 | year = 2002 | pmid = 11921245 | doi = 10.1002/rcm.623 | bibcode = 2002RCMS...16..670M }}</ref> O ciclo de traballo da IMS é curto en relación ás separacións por cromatografía líquida ou de gas e pode así ser acoplado a tales técnicas, producindo modalidades triplas como a LC/IMS/MS.<ref>{{cite journal | vauthors = Sowell RA, Koeniger SL, Valentine SJ, Moon MH, Clemmer DE | title = Nanoflow LC/IMS-MS and LC/IMS-CID/MS of protein mixtures | journal = Journal of the American Society for Mass Spectrometry | volume = 15 | issue = 9 | pages = 1341–53 | date = setembro de 2004 | pmid = 15337515 | doi = 10.1016/j.jasms.2004.06.014 }}</ref> == Datos e análise == [[Ficheiro:ObwiedniaPeptydu.gif|miniatura|upright=1.3|O espectro de masas dun péptido mostrando a distribución [[isótopo|isotópica]].]] === Representación dos datos === A espectrometría de masas produce varios tipos de datos. A representación máis común dos datos é por medio dun [[espectro de masas]]. Certos tipos de datos de espectrometría de masas represéntanse mellor como un [[cromatograma de masas]]. Tipos de cromatogramas son os seguintes: [[monitorización de ións seleccionados]] (SIM), [[corrente iónica total]] (TIC), e [[monitorización de reacción seleccionada]] (SRM), entre moitos outros. Outros tipos de datos de espectrometría de datos represéntanse ben como un mapa de contornos de [[isoliña]]s tridimensional. Desta forma, a masa respecto á carga ''m/z'' está no eixe ''X'', a intensidade no eixe ''Y'' e un parámetro experimental adicional, como o tempo, rexístrase no eixe ''Z''. === Análise de datos === A análise de datos de espectrometría de masas é específica para o tipo de experimento que produciu os datos. As subdivisións xerais dos datos son fundamentais para comprendelos. Moitos espectrómetros de masas funcionan ou en ''modo ión negativo'' ou en ''modo ión positivo''. É moi importante coñecer se os ións observados teñen carga positiva ou negativa para poder determinar a masa neutra, pero tamén indica algo sobre a natureza das moléculas. Diferentes tipos de fontes de ións orixinan un distinto conxunto de fragmentos producidos a partir das moléculas orixinais. Unha fonte de ionización de electróns produce moitos fragmentos e principalmente [[radical (química)|radicais]] cunha soa carga (1−), que é un número impar de [[electrón]]s), mentres que unha fonte electrospray adoita producir ións cuasemoleculares non radicais que frecuentemente teñen múltiples cargas. A espectrometría de masas en tándem produce á mantenta ións de fragmentos post-fonte e pode cambiar drasticamente a clasificación dos datos obtidos nun experimento. O coñecemento da orixe dunha mostra pode proporcionar unha idea das moléculas que compoñen a mostra e das súas fragmentacións. Unha mostra procedente dun proceso de síntese/fabricación probablemente conterá impurezas relacionadas quimicamente co compoñente diana. Unha mostra biolóxica preparada crúa probablemente conterá unha certa cantidade de sales, os cales poden formar [[aduto]]s coas moléculas do [[analito]] en certas análises. Os resultados poden tamén depender moito da preparación da mostra e de como foi introducida ou analizada. Un exemplo importante é o tipo de matriz que se utiliza para a detección por MALDI, xa que gran parte da enerxética do evento de desorción/ionización é controlada pola matriz en vez de pola potencia láser. Ás veces ás mostras incorpórase sodio ou outra especie química portadora de ións para producir adutos en lugar de especies protonadas. A espectrometría de masas pode medir a masa molar, a estrutura molecular e a pureza da mostra. Cada unha destas cuestións necesitan un procedemento experimental diferente; polo tanto, unha definición axeitada do obxectivo do experimento é un prerrequisito para a recollida adecuada de datos e a correcta interpretación dos mesmos. ==== Interpretación dos espectros de masas ==== Como a [[estrutura química|estrutura]] precisa ou a [[secuencia peptídica]] dunha molécula se descifra por medio dun conxunto de masas de fragmentos, a [[análise de espectros de masas|interpretación de espectros de masas]] require o uso combinado de varias técnicas. Habitualmente a primeira estratexia para identificar un composto descoñecido é comparar o seu espectro de masas experimental cunha biblioteca de espectros de masas. Se non se encontran correspondencias na busca, entón debe realizarse unha interpretación manual<ref>{{cite book | vauthors = Tureček F, McLafferty FW |year=1993|title=Interpretation of mass spectra|publisher=University Science Books|place=Sausalito|isbn=978-0-935702-25-5|url=https://books.google.com/books?id=xQWk5WQfMQAC}}</ref> ou unha [[software de espectrometría de masas|interpretación do espectro de masas asistida por software]]. A simulación por computador dos procesos de ionización e de fragmentación que ocorren no espectrómetro de masas é a ferramenta principal para asignar unha estrutura ou secuencia peptídica a unha molécula. Unha información estrutural a priori fragméntase ''[[in silico]]'' e o padrón resultante compárase co espectro observado. Tal simulación está a miúdo apoiada por unha biblioteca de fragmentación<ref>{{cite web| vauthors = Mistrik R |url = http://www.highchem.com/publications/a-new-concept-for-the-interpretation-of-mass-spectra.html |website = Highchem.com|archive-url =https://web.archive.org/web/20120111151406/http://www.highchem.com/publications/a-new-concept-for-the-interpretation-of-mass-spectra.html |archive-date = 11 de xaneiro de 2012|title =A New Concept for the Interpretation of Mass Spectra Based on a Combination of a Fragmentation Mechanism Database and a Computer Expert System }}</ref> que contén os padróns publicados de reaccións de descomposición coñecidas. Desenvolveuse software que aproveita esta idea para pequenas moléculas e para [[Pegada peptídica|proteínas]]. A análise de [[espectro de masas|espectros de masas]] pode tamén ser de espectros con [[masa precisa]]. Un valor da razón masa-carga (''m/z'') cuxa precisión é só de números enteiros (sen decimais) pode representar un inmenso número de estruturas iónicas teoricamente posibles; porén, cifras de masa máis precisas reducen significativamente o número de fórmulas moleculares candidatas. Un [[algoritmo]] de computador chamado xerador de fórmulas calcula todas as fórmulas moleculares que se axustan teoricamente a unha masa precisa dada coa tolerancia especificada. Unha técnica recente para dilucidar estruturas en espectrometría de masas chamada [[pegada dactilar de ión precursor]], identifica as informacións estruturais realizando unha busca dos [[espectrometría de masas en tándem|espectros en tándem]] da molécula baixo investigación nunha biblioteca de espectros de ións de produtos de ións precursores caracterizados estruturalmente.<ref>{{cite journal | vauthors = Sheldon MT, Mistrik R, Croley TR | title = Determination of ion structures in structurally related compounds using precursor ion fingerprinting | journal = Journal of the American Society for Mass Spectrometry | volume = 20 | issue = 3 | pages = 370–6 | date = marzo de 2009 | pmid = 19041260 | doi = 10.1016/j.jasms.2008.10.017 }}</ref> == Aplicacións == [[Ficheiro:WB-57 PALMS Mount.jpg|miniatura|[[Espectrómetro de masas de aerosol]] de Análise de Partículas por Espectrometría de Masas Láser da [[NOAA]] a bordo do avión de investigación de alta altitude da [[NASA]] [[Martin B-57 Canberra|WB-57]].]] A espectrometría de masas ten usos cualitativos e cuantitativos. Estes inclúen a identificación de compostos descoñecidos, a determinación da composición [[isótopo|isotópica]] de elementos dunha molécula, e a determinación da estrutura dun composto observando a súa fragmentación. Outros usos son cuantificar a cantidade dun composto nunha mostra ou estudar os fundamentos da [[química de ións en fase gasosa]] (a química de ións e espécimes neutros no [[baleiro]]). A espectrometría de masas é agora usada frecuentemente en laboratorios analíticos que estudan as propiedades físicas, químicas ou biolóxicas dunha gran variedade de compostos. A cuantificación pode ser relativa (analizada en relación a unha mostra de referencia) ou absoluta (analizada usando un método de curva estándar).<ref>{{cite web |last=Metabolon |date=2022-01-06 |title=Solutions to Overcome Limitations of Mass Spectrometry |url=https://www.metabolon.com/blog/metabolon-overcome-limitations-mass-spec/ |access-date=2022-10-27 |website=Metabolon |language=en-US}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Zhou |first1=Bin |last2=Xiao |first2=Jun Feng |last3=Tuli |first3=Leepika |last4=Ressom |first4=Habtom W. |date=2012 |title=LC-MS-based metabolomics |journal=Mol. BioSyst. |language=en |volume=8 |issue=2 |pages=470–481 |doi=10.1039/c1mb05350g |pmid=22041788 |pmc=3699692 |issn=1742-206X}}</ref> Como técnica analítica posúe claras vantaxes como: (1) un incremento da sensibilidade comparada con outras técnicas analíticas porque o analizador, como filtro de masa-carga, reduce a interferencia de fondo; (2) unha excelente especificidade a partir dos padróns de fragmentación característicos para identificar compostos descoñecidos ou confirmar a presenza de compostos dos que se sospeita; (3) información sobre o peso molecular; (4) información sobre a abundancia isotópica de elementos, e (5) datos químicos resoltos temporalmente. Algunhas das desvantaxes deste método son que a miúdo non pode distinguir entre [[isómero óptico|isómeros ópticos]] e [[isómero xeométrico|xeométricos]] e as posicións dos [[substituínte]]s nas posicións o-, m- e p- en aneis [[aromaticidade|aromáticos]]. Ademais, o seu alcance está limitado a identificar hidrocarburos que producen ións fragmentados similares. === Espectrometría de masas de razón isotópica: datos e rastreo de isótopos === [[Ficheiro:Mass-spectrometer awi hg.jpg|miniatura|Especrómetro de masas para determinar a razón isotópica de ¹⁶O/¹⁸O e ¹²C/¹³C nun carbonato bióxeno.]] A espectrometría de masas tamén se usa para determinar a composición isotópica de elementos na mostra. As diferenzas na masa entre [[isótopo]]s dun [[elemento químico|elemento]] son moi pequenas, e os isótopos menos abundantes dun elemento son normalmente moi raros, así que cómpre dispoñer dun instrumento moi sensible. Estes instrumentos, ás veces denominados espectrómetros de masa de razón isotópica (IR-MS), actualmente usan un só imán para curvar un raio de partículas ionizadas cara a unha serie de [[copa de Faraday|copas de Faraday]] que converten os impactos das partículas en [[corrente eléctrica]]. Pode facerse unha análise on line rápida do contido de [[deuterio]] da [[auga]] usando a [[especrometría de masas luminescente fluínte|espectrometría de masas luminescente fluínte]], FA-MS. Probablemente o espectrómetro de masas máis sensible e preciso para este propósito é o [[espectrometría de masas con acelerador|espectrómetro de masas con acelerador]] (AMS). Isto débese a que proporciona mellor sensibilidade, con capacidade de medir átomos individuais e medir [[núclido]]s cun rango dinámico de ~10¹⁵ en relación co isótopo estable principal.<ref name="Maher S, Jjunju FPM, Taylor S 2015 113–135">{{cite journal |vauthors = Maher S, Jjunju FP, Taylor S |title=100 years of mass spectrometry: Perspectives and future trends |journal=Rev. Mod. Phys. |volume=87 |issue=1 |pages=113–135 |year=2015 |doi= 10.1103/RevModPhys.87.113 |bibcode=2015RvMP...87..113M}}</ref> As razóns isotópicas son marcadores importantes de diversos procesos. Algunhas razóns isotópicas utilízanse para determinar a idade de materiais, como por exemplo na [[datación por carbono]]. O etiquetado con isótopos estables tamén se usa para a cuantificación de proteínas. (ver máis abaixo [[#Caracterización de proteínas]]). ====Espectrometría de masas de introdución en membrana: medición de gases en disolución ==== A [[espectrometría de masas de introdución en membrana]] combina a espectrometría de masas de razón isotópica cunha cela/cámara de reacción separada por unha membrana permeable ao gas. Este método permite o estudo de gases a medida que evolucionan en solución. É un método amplamente usado para o estudo da produción de [[oxíxeno]] polo [[fotosistema II]].<ref>{{cite journal | vauthors = Shevela D, Messinger J | title = Studying the oxidation of water to molecular oxygen in photosynthetic and artificial systems by time-resolved membrane-inlet mass spectrometry | journal = Frontiers in Plant Science | volume = 4 | pages = 473 | date = novembro de 2013 | pmid = 24324477 | pmc = 3840314 | doi = 10.3389/fpls.2013.00473 }}</ref> === Análise de gases traza === Varias técnicas utilizan ións creados nunha fonte iónica específica inxectados nun tubo de fluxo ou un tubo de deriva. O [[tubo de fluxo de ións selecionados]] (SIFT-MS), e a [[especrometría de masas de reacción de ransferencia de protóns|reacción de transferencia de protóns]] (PTR-MS), son variantes da [[ionización química]] específicos para a análise de [[gas traza|gases traza]] do [[aire]], alento ou espazo líquido usando un tempo de reacción ben definido que permita facer cálculos da concentración do analito a partir da cinética da reacción coñecida sen a necesidade dun estándar interno ou calibración. Outra técnica con aplicacións no campo da análise de gases traza é a [[ionización electrospray secundaria]] (SESI-MS), que é unha variante da [[ionización electrospray]]. A SESI consiste nunha pluma electrospray de solvente acidificado puro que interacciona con vapores neutros. As moléculas de vapor quedan ionizadas a [[presión atmosférica]] cando se transfire a carga desde os ións formados no electrospray ás moléculas. Unha vantaxe deste método é que é compatible coa maioría dos sistemas ESI-MS.<ref>{{cite journal | vauthors = Li X, Huang L, Zhu H, Zhou Z | title = Direct human breath analysis by secondary nano-electrospray ionization ultrahigh-resolution mass spectrometry: Importance of high mass resolution and mass accuracy | journal = Rapid Communications in Mass Spectrometry | volume = 31 | issue = 3 | pages = 301–308 | date = febreiro de 2017 | pmid = 27859758 | doi = 10.1002/rcm.7794 | bibcode = 2017RCMS...31..301L }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Barrios-Collado C, Vidal-de-Miguel G, Martinez-Lozano Sinues P |date=febreiro de 2016|title=Numerical modeling and experimental validation of a universal secondary electrospray ionization source for mass spectrometric gas analysis in real-time|journal=Sensors and Actuators B: Chemical|language=en|volume=223|pages=217–225|doi=10.1016/j.snb.2015.09.073|hdl=20.500.11850/105470}}</ref> === Análise de gas residual === [[Ficheiro:RGA lyo.jpg|miniatura|Analizador de gas residual instalado nun liofilizador de laboratorio.]] Un '''analizador de gas residual''' ('''RGA''') é un espectrómetro de masas pequeno e xeralmente robusto, tipicamente deseñado para o control de procesos e monitorizar a contaminación en [[sistema de baleiro|sistemas de baleiro]]. Cando se constrúe como un [[analizador de masas cuadrupolo]], existen dúas aplicacións, que utilizan ambas unha fonte iónica aberta (OIS) ou pechada (CIS). Os RGAs poden encontrarse en aplicacións de alto baleiro como as cámaras de investigación, equipos de [[ciencia de superficies]], [[acelerador de partículas|aceleradores]], [[microscopia de sonda de varrido|microscopios de varrido]] etc. Os RGAs utilízanse na maioría dos casos para monitorizar a calidade do baleiro e detectar facilmente trazas diminutas de impurezas no ambiente gasoso a baixa presión. Estas impurezas poden medirse baixando ata niveis de <math>10^{-14}</math> [[Torr]], presentando unha detectabilidade de sub-[[Partes por millón|ppm]] en ausencia de interferencias de fondo. Os RGAs tamén se poden usar como detectores de fugas in situ sensibles que xeralmente utilizan [[helio]], [[alcohol isopropílico]] ou outras moléculas trazadoras. Con sistemas de baleiro que bombean ata chegar a <math>10^{-5}</math> Torr, comprobando a integridade dos selos de baleiro e a calidade das fugas de baleiro, poden detectarse fugas de aire, fugas virtuais e outros contaminantes a baixo nivel antes que se inicie un proceso. === Sonda atómica === Unha [[sonda atómica]] é un instrumento que combina a espectrometría de masas de [[tempo de voo]] e a microscopia de evaporación de campo para mapar a localización de átomos individuais. === Farmacocinética === A [[farmacocinética]] adoita estudarse usando a espectrometría de masas debido á natureza complexa da matriz (xeralmente [[sangue]] ou [[urina]]) e a necesidade dunha alta sensibilidade para observar datos puntuais de baixa dose e longo tempo. Os instrumentos máis usados nesta aplicación son os da [[cromatografía líquida-especrometría de mass|LC-MS]] cun [[analizador de masas cuadrupolo|espectrómetro de masas triplo cuadrupolo]]. Para engadir especificidade emprégase usualmente a espectrometría de masas en tándem. As curvas estándar e os estándares internos utilízanse para a cuantificación de normalmente un só fármaco nas mostras. As mostras representan diferentes puntos temporais a medida que se administra o fármaco e despois metabolízase ou elimínase do corpo. As mostras en branco ou t=0 tomadas antes da administración son importantes para determinar o fondo e asegurar a integridade dos datos con ditas matrices de mostras complexas. Dáselle moita importancia á linearidade da curva estándar; porén, non é raro usar un [[axuste de curvas]] con funcións máis complexas como as cuadráticas, xa que a resposta da maioría dos espectrómetos de masas é menor que a lineal en rangos de concentracións grandes.<ref>{{cite journal | vauthors = Hsieh Y, Korfmacher WA | title = Increasing speed and throughput when using HPLC-MS/MS systems for drug metabolism and pharmacokinetic screening | journal = Current Drug Metabolism | volume = 7 | issue = 5 | pages = 479–89 | date = xuño de 2006 | pmid = 16787157 | doi = 10.2174/138920006777697963 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Covey TR, Lee ED, Henion JD | title = High-speed liquid chromatography/tandem mass spectrometry for the determination of drugs in biological samples | journal = Analytical Chemistry | volume = 58 | issue = 12 | pages = 2453–60 | date = October 1986 | pmid = 3789400 | doi = 10.1021/ac00125a022 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Covey TR, Crowther JB, Dewey EA, Henion JD | title = Thermospray liquid chromatography/mass spectrometry determination of drugs and their metabolites in biological fluids | journal = Analytical Chemistry | volume = 57 | issue = 2 | pages = 474–81 | date = febreiro de 1985 | pmid = 3977076 | doi = 10.1021/ac50001a036 }}</ref> Actualmente hai un considerable interese no uso da espectrometría de masas de alta sensibilidade para estudos de [[microdosaxe]], que poderían ser unha alternativa á [[experimentación animal]]. Estudos recentes mostran que a [[ionización electrospray secundaria]] (SESI) é unha técnica poderosa para monitorizar a cinética de fármacos por análise do alento.<ref name="Gamez-2011">{{cite journal | vauthors = Gamez G, Zhu L, Disko A, Chen H, Azov V, Chingin K, Krämer G, Zenobi R | title = Real-time, in vivo monitoring and pharmacokinetics of valproic acid via a novel biomarker in exhaled breath | journal = Chemical Communications | volume = 47 | issue = 17 | pages = 4884–6 | date = maio de 2011 | pmid = 21373707 | doi = 10.1039/c1cc10343a | url = http://xlink.rsc.org/?DOI=c1cc10343a }}</ref><ref name="Li-2015">{{cite journal | vauthors = Li X, Martinez-Lozano Sinues P, Dallmann R, Bregy L, Hollmén M, Proulx S, Brown SA, Detmar M, Kohler M, Zenobi R | title = Drug Pharmacokinetics Determined by Real-Time Analysis of Mouse Breath | journal = Angewandte Chemie | volume = 54 | issue = 27 | pages = 7815–8 | date = xuño de 2015 | pmid = 26015026 | doi = 10.1002/anie.201503312 | hdl = 20.500.11850/102558 }}</ref> Como o alento se produce naturalmente, poden recollerse doadamente varios tipos de datos. Isto permite que o número recollido de tipos de datos aumente substancialmente.<ref>{{cite journal | vauthors = Gaugg MT, Engler A, Nussbaumer-Ochsner Y, Bregy L, Stöberl AS, Gaisl T, Bruderer T, Zenobi R, Kohler M, Martinez-Lozano Sinues P | title = Metabolic effects of inhaled salbutamol determined by exhaled breath analysis | journal = Journal of Breath Research | volume = 11 | issue = 4 | pages = 046004 | date = setembo de 2017 | pmid = 28901297 | doi = 10.1088/1752-7163/aa7caa | url = http://stacks.iop.org/1752-7163/11/i=4/a=046004?key=crossref.0e4dda11499cb5865d320d955e97003f | bibcode = 2017JBR....11d6004G | hdl = 20.500.11850/220016 }}</ref> En estudos animais, esta estratexia con SESI pode reducir o sacrificio animal.<ref name="Li-2015" /> En humanos, a análise con SESI-MS non invasivo do alento pode axudar ao estudo da cinética de fármacos a nivel personalizado.<ref name="Gamez-2011" /><ref>{{cite journal | vauthors = Martinez-Lozano Sinues P, Kohler M, Brown SA, Zenobi R, Dallmann R | title = Gauging circadian variation in ketamine metabolism by real-time breath analysis | journal = Chemical Communications | volume = 53 | issue = 14 | pages = 2264–2267 | date = febreiro de 2017 | pmid = 28150005 | doi = 10.1039/C6CC09061C | url = http://xlink.rsc.org/?DOI=C6CC09061C }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Tejero Rioseras A, Singh KD, Nowak N, Gaugg MT, Bruderer T, Zenobi R, Sinues PM | title = Real-Time Monitoring of Tricarboxylic Acid Metabolites in Exhaled Breath | journal = Analytical Chemistry | volume = 90 | issue = 11 | pages = 6453–6460 | date = xuño de 2018 | pmid = 29767961 | doi = 10.1021/acs.analchem.7b04600 }}</ref> === Caracterización de proteínas === A espectrometría de masas é un método importante para a caracterización e [[secuenciación de proteínas|secuenciación]] de proteínas, o que se chama [[espectrometría de masas de proteínas]]. Os dous métodos primarios para a ionización de proteínas completas son a [[ionización electrospray]] (ESI) e a [[desorción/ionización láser asistida por matriz]] (MALDI). Conforme co rendemento e rango de masas dos espectrómetros de masas dispoñibles, utilízanse dúas estratexias para a caracterización de proteínas. Na primeira, ionízanse as proteínas intactas por medio dalgunha das dúas técnicas descritas antes, e despois introdúcense nun analizador de masas. Esta estratexia denomínase estratexia "[[proteómica de arriba a abaixo|de arriba a abaixo]]" (''top-down'') da análise de proteínas. Porén, a estratexia de arriba a abaixo está en gran medida limitada a estudos dunha soa proteína de baixo rendemento. Na segunda, as proteínas dixírense encimaticamente orixinando pequenos [[péptido]]s usando [[protease]]s como a [[tripsina]] ou a [[pepsina]], sexa en solución, sexa en [[dixestión en xel|en xel]] despois da separación [[electroforese|electroforética]]. Tamén se usan outros axentes [[proteólise|proteolíticos]]. O conxunto recollido de produtos péptidos adoita separarse por [[cromatografía]] antes da introdución do analizador de masas. Cando se usa o padrón característico de péptidos para a identificación de proteínas, o método denomínase [[pegada dactilar de masa de péptido]] (PMF), se a identificación se realiza usando os datos de secuencia determinados en análises de espectrometría de masas en tándem, chámase [[secuenciación de péptidos de novo|secuenciación de péptidos ''de novo'']]. Estes procedementos de análise de proteínas tamén se denominan estratexia "[[proteómica de abaixo a arriba|de abaixo a arriba]]" (''bottom-up''), e tamén foi usada para analizar a distribución e posición de [[modificación postraducional|modificacións postranducionais]], como a [[fosforilación]] de proteínas.<ref>{{cite journal | vauthors = Ferries S, Perkins S, Brownridge PJ, Campbell A, Eyers PA, Jones AR, Eyers CE | title = Evaluation of Parameters for Confident Phosphorylation Site Localization Using an Orbitrap Fusion Tribrid Mass Spectrometer | journal = Journal of Proteome Research | volume = 16 | issue = 9 | pages = 3448–3459 | date = setembro de 2017 | pmid = 28741359 | doi = 10.1021/acs.jproteome.7b00337 }}</ref> Está tamén empezando a utilizarse unha terceira estratexia intermedia chamada "da metade a abaixo" (''middle-down''), que supón analizar péptidos proteolíticos que son maiores que os típicos péptidos [[tripsina|trípticos]].<ref>{{cite journal | vauthors = Chait BT | title = Mass spectrometry in the postgenomic era | url = https://archive.org/details/sim_annual-review-of-biochemistry_2011_80/page/239 | journal = Annual Review of Biochemistry | volume = 80 | pages = 239–46 | date = 2011 | pmid = 21675917 | doi = 10.1146/annurev-biochem-110810-095744 }}</ref> === Exploración espacial === [[Ficheiro:Rosy Red to TEGA.jpg|miniatura|upright|A [[Phoenix (sonda espacial)|Phoenix Mars Lander]] da [[NASA]] analizando unha mostra de solo da trincheira "Rosy Red" de [[Marte]] co espectrómetro de masas [[Analizador de Gas Evolucionado e Térmico|TEGA]].]] Como método estándar para a análise, os espectrómetros de masa chegaron a outros [[planeta]]s e [[satélite natural|lúas]] levados por naves de exploración. Dous foron levados a [[Marte]] polo [[programa Viking]]. A sonda espacial [[Phoenix (sonda espacial)|Mars Phoenix Lander]] lanzada en 2007 levaba un espectrómetro de masas [[Analizador de Gases Evolucionado e Térmico]] para estudar mostras do solo de Marte.<ref>{{cite journal | vauthors = Hoffman JH, Chaney RC, Hammack H | title = Phoenix Mars Mission--the thermal evolved gas analyzer | journal = Journal of the American Society for Mass Spectrometry | volume = 19 | issue = 10 | pages = 1377–83 | date = outubro de 2008 | pmid = 18715800 | doi = 10.1016/j.jasms.2008.07.015 }}</ref> Por outra parte, a inicios de 2005 a misión [[sonda Cassini-Huygens|Cassini–Huygens]] levaba un instrumento [[GC-MS]] especializado a bordo da [[sonda Huygens]] que atravesou a atmosfera de [[Titán (lúa)|Titán]], a lúa máis grande do planeta [[Saturno]]. Este instrumento analizou mostras atmosféricas durante o seu traxecto descendente e vaporizou e analizou mostras da superficie conxelada cuberta de hidrocarburos de Titán unha vez que a sonda aterrou. Estas medidas compararon a abundancia de isótopos de cada partícula en relación á súa abundancia natural na Terra.<ref>{{cite journal | vauthors = Petrie S, Bohme DK | title = Ions in space | journal = Mass Spectrometry Reviews | volume = 26 | issue = 2 | pages = 258–80 | year = 2007 | pmid = 17111346 | doi = 10.1002/mas.20114 | bibcode = 2007MSRv...26..258P }}</ref> Ademais, a bordo da nave Cassini–Huygens había un espectrómetro de masas neutro e iónico que tomara medicións da composición atmosférica de Titán e das plumas de [[Encelado (lúa)|Encelado]]. Os espectrómetros de masas son tamén amplamente utilizados en misións espaciais para medir a composición de [[plasma (estado da materia)|plasmas]]. Por exemplo, a nave Cassini levaba o Espectrómetro de Plasma Cassini (CAPS),<ref>{{cite web |url=http://caps.space.swri.edu/ |title=Cassini Plasma Spectrometer |access-date=2008-01-04 |publisher=[[Southwest Research Institute]] |archive-date=2018-10-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181008150548/http://caps.space.swri.edu/ }}</ref> para medir a masa de ións na [[magnetosfera]] de Saturno. === Monitor de gas respirado === Os espectrómetros de masas foron utilizados nos hospitais para a análise de gases respiratorios desde 1975 ata o final do século XX. Algúns dos antigos probablemente seguen en uso pero xa non se fabrica ningún máis.<ref>{{cite journal | vauthors = Riker JB, Haberman B | title = Expired gas monitoring by mass spectrometry in a respiratory intensive care unit | journal = Critical Care Medicine | volume = 4 | issue = 5 | pages = 223–9 | year = 1976 | pmid = 975846 | doi = 10.1097/00003246-197609000-00002}}</ref> Estaban situados normalmente na [[sala de operacións]] (quirófano), formaban parte dun sistema complexo no cal as mostras de gases respiratorios de pacientes que foran [[anestesia]]dos facíanse pasar polo instrumento por un mecanismo de válvula deseñado para conectar secuencialmente ata 32 salas co espectrómetro de masas. Un computador dirixía todas as operacións do sistema. Os datos recollidos polo espectrómetro de masas enviábanse ás salas individuais para o uso do anestesista. A característica máis especial deste espectrómetro de masas de sector magnético talvez era que un plano de detectores, cada un situado apropiadamente para recoller todas as especies iónicas que se esperaba que houbese nas mostras, permitía que o instrumento informase simultaneamente de todos os gases respirados polo paciente. Aínda que o rango de masas estaba limitado a pouco máis de 120 [[unidade de masa atómica|u]], a fragmentación dalgunhas das moléculas máis pesadas evitaba a necesidade de ter un límite de detección máis alto.<ref>{{cite journal | vauthors = Gothard JW, Busst CM, Branthwaite MA, Davies NJ, Denison DM | title = Applications of respiratory mass spectrometry to intensive care | url = https://archive.org/details/sim_anaesthesia_1980-09_35_9/page/890 | journal = Anaesthesia | volume = 35 | issue = 9 | pages = 890–5 | date = setembro de 1980 | pmid = 6778243 | doi = 10.1111/j.1365-2044.1980.tb03950.x }}</ref> === Espectrometría de masas preparativa === A función primaria da espectrometría de masas é unha ferramenta para análises químicas baseada na detección e cuantificación de ións de acordo coa súa razón masa-carga. Porén, a espectrometría de masas tamén mostra boas perspectivas para a síntese de materiais.<ref name="Maher S, Jjunju FPM, Taylor S 2015 113–135"/> A caída ou aterraxe suave de ións caracterízase pola deposición de especies intactas sobre superficies a baixa enerxía cinética que exclúe a fragmentación das especies incidentes.<ref>{{cite journal | vauthors = Verbeck G, Hoffmann W, Walton B | title = Soft-landing preparative mass spectrometry | journal = The Analyst | volume = 137 | issue = 19 | pages = 4393–407 | date = outubro de 2012 | pmid = 22900257 | doi = 10.1039/C2AN35550G | bibcode = 2012Ana...137.4393V }}</ref> Informouse da técnica da caída suave por primeira vez en 1977 para a reacción de ións de baixa enerxía que conteñen [[xofre]] sobre unha superficie de [[chumbo]].<ref>{{cite journal |vauthors = Franchetti V, Solka BH, Baitinger WE, Amy JW, Cooks RG |title=Soft landing of ions as a means of surface modification |journal=Mass Spectrom. Ion Phys. |volume=23 |issue=1 |pages=29–35 |year=1977 |doi= 10.1016/0020-7381(77)80004-1|bibcode = 1977IJMSI..23...29F }}</ref> == Notas == {{listaref|35em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Método Dumas de determinación do peso molecular]] * [[Análise de gas evolucionado]] * [[Espectrómetro de masas de helio]] * [[Dilución isotópica]] * [[MassBank (base de datos)]], unha base de datos espectrais xaponesa * [[Imaxes de espectrometría de masas]] * [[Software de espectrometría de masas]] * [[MasSpec Pen]] * [[Micromatrices para espectrometría de masas]] * [[Espectrometría de masas de ións secundarios a nanoescala]] * [[Reflectrón]] === Bibliografía === {{refempeza}} * {{cite book | last1 = Tureček | first1 = František | last2 = McLafferty | first2 = Fred W. |title=Interpretation of mass spectra |publisher=University Science Books |location=Sausalito, Calif |year=1993 |isbn=978-0-935702-25-5|url=https://books.google.com/books?id=xQWk5WQfMQAC}} * {{cite book | first1 = Edmond | last1 = de Hoffman | first2 = Vincent | last2 = Stroobant |title = Mass Spectrometry: Principles and Applications|edition = 2nd|publisher = John Wiley and Sons|year = 2001|isbn = 978-0-471-48566-7}} * {{cite book | last = Downard | first = Kevin |title=Mass Spectrometry – A Foundation Course |publisher=Royal Society of Chemistry |location=Cambridge UK |year=2004 |url=https://books.google.com/books?id=-8LtzxKrSwkC|isbn=978-0-85404-609-6}} * {{cite book|author-link=Gary Siuzdak | last = Siuzdak | first = Gary |title=Mass spectrometry for biotechnology |url=https://archive.org/details/massspectrometry0000siuz |publisher=Academic Press |location=Boston |year=1996 |isbn=978-0-12-647471-8}} * {{cite book | last = Dass | first = Chhabil |title=Principles and practice of biological mass spectrometry | url = https://archive.org/details/principlespracti0000dass |publisher=John Wiley |location=New York |year=2001 |isbn=978-0-471-33053-0}} * {{cite journal | vauthors = Muzikar P |title=Accelerator Mass Spectrometry in Geologic Research| url = https://archive.org/details/sim_geological-society-of-america-bulletin_2003-06_115_6/page/643 |journal=Geological Society of America Bulletin|volume=115|year=2003|pages=643–654|doi=10.1130/0016-7606(2003)115<0643:AMSIGR>2.0.CO;2|issn=0016-7606|bibcode = 2003GSAB..115..643M |display-authors=etal}} * {{cite journal |vauthors = Maher S, Jjunju FP, Taylor S |title=100 years of mass spectrometry: Perspectives and future trends |journal=Rev. Mod. Phys. |volume=87 |issue=1 |pages=113–135 |year=2015 |doi= 10.1103/RevModPhys.87.113 |bibcode=2015RvMP...87..113M}} * {{cite book | first = Frank | last = Sobott |title=Biological Mass Spectrometry |publisher=Crc Pr I Llc |location=Boca Raton |year= 2014|isbn=978-1439895276}} * {{cite book | first = O. David | last = Sparkman |title=Mass Spectrometry Desk Reference |publisher=Global View Pub |location=Pittsburgh |year= 2006|isbn=978-0-9660813-9-8}} * {{cite book | first1 = J. Throck | last1 = Watson | first2 = O. David | last2 = Sparkman |title=Introduction to Mass Spectrometry: Instrumentatio, Applications, and Strategies for Data Interpretation | url = https://archive.org/details/introductiontoma0000wats_b9m2 | edition = 4th |publisher=Jonh Wiley & Sons |location=Chichester |year= 2007|isbn=978-0-470-51634-8}} * {{cite book | vauthors = Tuniz C |title=Accelerator mass spectrometry: ultrasensitive analysis for global science |publisher=CRC Press |location=Boca Raton |year=1998|isbn=978-0-8493-4538-8|url=https://books.google.com/books?id=RhW2k4u70ZcC}} * {{cite journal | vauthors = Kandiah M, Urban PL | title = Advances in ultrasensitive mass spectrometry of organic molecules | journal = Chemical Society Reviews | volume = 42 | issue = 12 | pages = 5299–322 | date = xuño de 2013 | pmid = 23471277 | doi = 10.1039/c3cs35389c }} * {{cite thesis | title= Mass spec : the biography of a scientific instrument|last=Calmes|first=Jordan|type=MS|date=2011|publisher=Massachusetts Instite of Technology|hdl=1721.1/68473}} {{reftermina}} === Ligazóns externas === {{Commons}} * {{Curlie|Science/Chemistry/Analytical/Mass_Spectrometry|Mass Spectrometry|}} * [https://web.archive.org/web/20141023124721/http://www.magnet.fsu.edu/education/tutorials/java/massspectra/index.html Titorial interactivo sobre espectros de masas] do National High Magnetic Field Laboratory * [http://www.vias.org/simulations/simusoft_msscope.html Simulación dun espectrómetro de masas]. Unha aplicación interactiva que simula a consola dun espectrómetro de masas. * [https://sgazard.github.io/elemental/ Simulación dun espectrómetro de masas en tempo real]. Ferramenta para simular espectros de masas no buscador. {{control de autoridades}} [[Categoría:Espectrometría de masas| ]] [[Categoría:Espectrómetros]] [[Categoría:Técnicas de laboratorio]] 1lzunljxaqyo5ggellb8mor32561jxa 0 615320 7109282 7103611 2025-06-28T09:53:06Z HombreDHojalata 5863 elimino a [[Categoría:Revolucións]]; engado a [[Categoría:Revolucións do século XX]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7109282 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento |comandante1= * [[Getúlio Vargas]] * [[Pedro Aurélio de Góis Monteiro]] * [[Olegário Maciel]] * [[Miguel Costa]] * [[Juarez Távora]] * [[Isidoro Dias Lopes]] |comandante2= * [[Washinton Luis]] * [[Júlio Prestes]] |combatentes1=[[Alianza Liberal]] *Policía Militar do Estado de Minas Xerais *Policía Militar de Paraíba *Brigada Militar de Río Grande do Sur *[[Batallóns Patrióticos (Brasil)|Corpo Provisional]] *Tenetentistas **Guarnición do Río Grande do Sur **Guarnición de Paraná **Guarnición de Santa Catarina(maioría) **Guarnición de Ceará **[[Espírito Santo]] Garrison **Guarnición de Pernambuco(minoría) **Exiliados da [[Revolución brasileira de 1924]] e da [[Coluna de Prestes]] *Manifestantes civís en prol da revolución (especialmente en [[Pernambuco]]) |combatentes2= [[Primeira República Brasileira]] *Exército brasileiro (Leais) *Forzas Públicas Leais *[[Batallóns Patrióticos (Brasil)|Batallóns Patrióticos]] |casus=Tensións sociais derivadas da [[Gran Depresión]] *Derrota da [[Alianza Liberal (Brasil)]] nas [[eleccións presidenciais brasileiras de 1930]] *Secesión do [[Territorio das Princesas]] *Asasinato de [[João Pessoa]] |resultado=Vitoria Rebelde *[[Washington Luís]] é deposto *[[Júlio Prestes]] non toma posesión *Golpe Militar de [[1930]] *Inicio da [[Era Vargas]] }} A '''revolución brasileira de 1930''' (en [[Lingua portuguesa|portugués]]: ''Revolução de 1930'' ) foi un movemento armado, liderado polos [[Estados do Brasil|estados]] de [[Minas Xerais]], [[Paraíba]] e [[Río Grande do Sur]], que culminou co [[Golpe de Estado|golpe de estado]], menos coñecido como '''Golpe de 1930''',<ref>{{Cita web|url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/radioagencia-nacional/acervo/geral/audio/2017-02/historia-hoje-julio-prestes-iniciou-carreira-politica-aos-27-anos-relembre/|páxina-web=agenciabrasil.ebc.com.br|título=História Hoje: Júlio Prestes iniciou carreira política aos 27 anos; relembre trajetória|data-acceso=2017|data-arquivo=29 de xullo de 2023|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20230729202526/https://agenciabrasil.ebc.com.br/radioagencia-nacional/acervo/geral/audio/2017-02/historia-hoje-julio-prestes-iniciou-carreira-politica-aos-27-anos-relembre/|url-morta=yes}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Souza|nome=Celina|data=2005|título=Federalismo, desenho contitucional e instituições federativas no Brasil pós-1988|revista=Revista de Sociologia e Política|doi=10.1590/S0104-44782005000100008|ISSN=0104-4478|páxinas=105–121|url=http://www.scielo.br/j/rsocp/a/w75TqBF3yjv4JHqyV65vcjb/}}</ref> que depuxo ao presidente da república [[Washington Luís Pereira de Sousa|Washington Luís]] o [[24 de outubro]] de [[1930]], impediu a toma de posesión do presidente electo [[Júlio Prestes]] e puxo fin á ''[[Primeira República Brasileira|República Velha]]''.<ref>{{Cita web|url=http://www.fgv.br/cpdoc/acervo/dicionarios/verbete-tematico/alianca-liberal|páxina-web=fgv.br|título=Aliança Liberal|data-acceso=2020}}</ref> Co colapso da [[bolsa de Nova York]], acontecido en outubro de [[1929]], comezou unha [[crise económica]] global, esmagando todas as economías con certa participación nos mercados internacionais, como [[Brasil]] e as súas exportacións de [[café]].<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Fausto|nome=Boris|data=2010|título=A revolução de 1930: historiografia e história|revista=Companhia das Letras|páxinas=65–74|url=https://drive.google.com/file/d/1cGZCIMKJ13sVCLIj_lx1Rs81T1uAqY1M/view}}</ref> En [[1929]], os líderes da [[oligarquía]] [[São Paulo|paulista]] romperon a alianza cos mineiros, coñecida como a [[política do café con leite]], e nomearon ao paulista [[Júlio Prestes]] como candidato á presidencia da República. Como reacción, o presidente de Minas Xerais,  [[Antônio Carlos Ribeiro de Andrada]], apoiou a candidatura opositora do [[Río Grande do Sur]], [[Getúlio Vargas]]. O [[1 de marzo]] de [[1930]] celebráronse eleccións para presidente da república, que deron a vitoria ao candidato do goberno, que era o presidente do estado de [[São Paulo]], [[Júlio Prestes]]. Pero o golpe de estado lanzado o [[3 de outubro]] de [[1930]] frustrou a toma de posesión. Júlio foi desterrado e converteuse no único político elixido presidente da República do Brasil por votación popular ao que se lle impediu a toma de posesión.<ref>{{Cita web|url=https://www2.camara.leg.br/camaranoticias/noticias/DIREITO-E-JUSTICA/458829-CAMARA-APROVA-INCLUSAO-DE-JULIO-PRESTES-ENTRE-OS-PRESIDENTES-DA-REPUBLICA.html|páxina-web=camara.leg.br|título=Câmara aprova inclusão de Júlio Prestes entre os presidentes da República|data-acceso=2014}}</ref> [[Getúlio Vargas]] asumiu o liderado do ''“Governo Provisório”'' o [[3 de novembro]] de [[1930]], data que marca o fin da [[Primeira República Brasileira]].<ref>{{Cita web|url=http://educacao.uol.com.br/historia-brasil/revolucao-de-1930-movimento-revolucionario-derrubou-a-republica-velha.jhtm|páxina-web=educacao.uol.com.br|título=Revolução de 1930 - História do Brasil|data-acceso=2012}}</ref> == Notas == {{Listaref}} [[Categoría:Golpes de Estado]] [[Categoría:Historia do Brasil]] [[Categoría:1930]] [[Categoría:Revolucións do século XX]] 9d3sxjd047js16fxyx8abksxvukekrc 0 615532 7108317 6665806 2025-06-27T14:15:11Z Autopistero20502020 127649 7108317 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Senderiz}} {{Lugar |nome = Senderiz |imaxe = |lenda = |parroquia = Barrán |concello = Piñor |ano = 2023 |poboación = 6 }} '''Senderiz''' é un lugar da [[Parroquia civil|parroquia]] de [[Barrán, Piñor|Barrán]], no concello [[provincia de Ourense|ourensán]] de [[Piñor]], na [[comarca do Carballiño]].<ref>{{Cita web|url=https://www.xunta.gal/nomenclator|título=Lugares da parroquia de Barrán, Piñor|editor=[[Nomenclátor de Galicia]]. Busca directa|dataacceso=18 de maio de 2023}}</ref> Segundo o [[Instituto Galego de Estatística|IGE]],<ref>{{Cita web|url= https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?paxina=003003002&c=-1&ruta=nomenclator/nomenbuscar.jsp|título= Instituto Galego de Estatística, consulta do nomenclátor|editorial= [[Xunta de Galicia]]}}</ref> en [[2023]] tiña 6 habitantes (4 [[home]]s e 2 [[muller]]es). == Lugares e parroquias == === Lugares de Barrán === {{Lp Barrán}} === Parroquias de Piñor === {{Piñor}} == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Piñor]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Senderiz}} [[Categoría:Lugares de Piñor]] pf0o9kj7ks5t37uwo9mamuogltubl1g 0 615582 7108242 6665920 2025-06-27T13:19:57Z Autopistero20502020 127649 7108242 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|A Seca}} {{Lugar |nome = A Seca |imaxe = |lenda = |parroquia = Loeda |concello = Piñor |ano = 2023 |poboación = 9 }} '''A Seca''' é un lugar da [[Parroquia civil|parroquia]] de [[Loeda, Piñor|Loeda]], no concello [[provincia de Ourense|ourensán]] de [[Piñor]], na [[comarca do Carballiño]].<ref>{{Cita web|url=https://www.xunta.gal/nomenclator|título=Lugares da parroquia de Loeda, Piñor|editor=[[Nomenclátor de Galicia]]. Busca directa|dataacceso=18 de maio de 2023}}</ref> Segundo o [[Instituto Galego de Estatística|IGE]],<ref>{{Cita web|url= https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?paxina=003003002&c=-1&ruta=nomenclator/nomenbuscar.jsp|título= Instituto Galego de Estatística, consulta do nomenclátor|editorial= [[Xunta de Galicia]]}}</ref> en [[2023]] tiña 9 habitantes (5 [[home]]s e 4 [[muller]]es). == Lugares e parroquias == === Lugares de Loeda === {{Lp Loeda}} === Parroquias de Piñor === {{Piñor}} == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Piñor]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Seca, A}} [[Categoría:Lugares de Piñor]] duye5t46zpu4k57nl6c0pie0poeqxme 0 616368 7108411 6996054 2025-06-27T15:05:47Z Autopistero20502020 127649 7108411 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Serrapio}} {{Xeografía política}} '''Serrapio'''<ref>{{Cita web|url=https://sede.asturias.es/Asturias/descargas/toponimia/AYER.pdf|título=Topónimos oficiais do concello de Ayer|data-acceso=10 de marzo de 2024|páxina-web=sede.asturias.es}}</ref> é unha parroquia do [[Lista de concellos de Asturias|concello]] [[Asturias|asturiano]] de [[Ayer]]. Atópase a unha altitude de 444 metros e a un [[quilómetro]] da capital do concello, [[Cabanaquinta, Ayer|Cabanaquinta]]. == Xeografía == === Localidades === {{lista de columnas|3| *El Casar *La Casa Baxo *Uriés *El Pedregal *Les Quintanes *Serrapio *Tablizo}} === Sitios === {{lista de columnas|3| *La Barraca *Bustianes *Los Cargaeros *La Casina *El Castañíu *El Corazal *El Cotarexu *La Guariza *El Molinón *Los Praos *Riafarta *Rozadieḷḷa *La Sierra }} == Notas == {{Listaref}} {{Portal|Asturias}} {{Parroquias de Ayer}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Parroquias de Ayer]] szcqhq8j7x9asbagzrwhe3tqz84wo82 0 620236 7108229 6724412 2025-06-27T13:07:51Z Autopistero20502020 127649 7108229 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Sebio|O Sebio}} {{Lugar |nome = O Sebio |imaxe = |lenda = |parroquia = San Martiño de Calvos de Sobrecamiño |concello = Arzúa |ano = 2023 |poboación = 7 }} '''O Sebio''' é un lugar da [[parroquia civil|parroquia]] de [[San Martiño de Calvos de Sobrecamiño, Arzúa|San Martiño de Calvos de Sobrecamiño]], no concello [[provincia da Coruña|coruñés]] de [[Arzúa]], na [[comarca de Arzúa|comarca homónima]].<ref>[http://www.xunta.es/nomenclator?p_p_id=NomenclatorPortlet_WAR_NomenclatorPortlet&p_p_lifecycle=1&busquedaGuiada=1 Nomenclátor] [[Xunta de Galicia]].</ref> Segundo o [[Instituto Galego de Estatística|IGE]],<ref>{{Cita web|url= https://www.ige.gal/igebdt/esq.jsp?paxina=003003002&c=-1&ruta=nomenclator/nomenbuscar.jsp|título= Instituto Galego de Estatística, consulta do nomenclátor|editorial= [[Xunta de Galicia]]}}</ref> en [[2023]] tiña 7 habitantes (3 [[home]]s e 4 [[muller]]es). ==Lugares e parroquias== ===Lugares de San Martiño de Calvos de Sobrecamiño=== {{Lp San Martiño de Calvos de Sobrecamiño}} ===Parroquias de Arzúa=== {{Arzúa}} ==Notas== {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Arzúa]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Sebio, O}} [[Categoría:Lugares de Arzúa]] 22iz4hhagce5jcymyimwnzbl2jukx39 0 621980 7108292 7058267 2025-06-27T13:57:53Z Autopistero20502020 127649 7108292 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|seixal}} O [[topónimo]] '''Seixal''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Seixal, Padriñán, Sanxenxo|Seixal]]''', lugar da parroquia de [[Padriñán, Sanxenxo|Padriñán]], no concello de [[Sanxenxo]]; *'''[[O Seixal, Sofán, Carballo|O Seixal]]''', lugar da parroquia de [[Sofán, Carballo|Sofán]], no concello de [[Carballo]]; *'''[[O Seixal, San Xusto, Coristanco|O Seixal]]''', lugar da parroquia de [[San Xusto, Coristanco|San Xusto]], no concello de [[Coristanco]]; *'''[[O Seixal, Santa Baia de Castro, Coristanco|O Seixal]]''', lugar da parroquia de [[Santa Baia de Castro, Coristanco|Santa Baia de Castro]], no concello de [[Coristanco]]; *'''[[O Seixal, Albeos, Crecente|O Seixal]]''', lugar da parroquia de [[Albeos, Crecente|Albeos]], no concello de [[Crecente]]; *'''[[O Seixal, San Pedro de Nós, Oleiros|O Seixal]]''', lugar da parroquia de [[San Pedro de Nós, Oleiros|San Pedro de Nós]], no concello de [[Oleiros]]; *'''[[O Seixal, Pazos de Reis, Tui|O Seixal]]''', lugar da parroquia de [[Pazos de Reis, Tui|Pazos de Reis]], no concello de [[Tui]]; *'''[[O Seixal, Caldelas de Tui, Tui|O Seixal]]''', lugar da parroquia de [[Caldelas de Tui, Tui|Caldelas de Tui]], no concello de [[Tui]]; *'''[[O Seixal, Niveiro, Val do Dubra|O Seixal]]''', lugar da parroquia de [[Niveiro, Val do Dubra|Niveiro]], no concello de [[Val do Dubra]]. ;Fóra de Galiza ;En [[Portugal]] *'''[[Seixal]]''', cidade [[Portugal|portuguesa]] pertencente ao [[Distrito de Setúbal]], [[rexión de Lisboa]] e [[Península de Setúbal|subrexión da Península de Setúbal]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Seixas}} *'''[[Seixán, Cabaleiros, Tordoia|Seixán]]''', lugar da parroquia de [[Cabaleiros, Tordoia|Cabaleiros]], no concello de [[Tordoia]]. {{Control de autoridades}} p31apqg4b48ft7s8vapgt3pi80lo2wi 0 623628 7108402 6742693 2025-06-27T15:02:51Z Autopistero20502020 127649 7108402 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Serrallo (homónimos)|Serrallo}} {{Lugar |nome = Serrallo |imaxe = |lenda = |parroquia = Santa María de Melide |concello = Melide |ano = |poboación = }} '''Serrallo''' é un lugar da [[Parroquia civil|parroquia]] de [[Santa María de Melide, Melide|Santa María de Melide]] no concello [[provincia da Coruña|coruñés]] de [[Melide]], na [[comarca da Terra de Melide]].<ref>[http://www.xunta.es/nomenclator?p_p_id=NomenclatorPortlet_WAR_NomenclatorPortlet&p_p_lifecycle=1&busquedaGuiada=1 Nomenclátor] [[Xunta de Galicia]].</ref> == Lugares e parroquias == === Lugares da parroquia de Santa María de Melide === {{Lp Santa María de Melide}} === Parroquias de Melide === {{Melide}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Melide]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Serrallo}} [[Categoría:Lugares de Melide]] t6cywkmjbf9o5tg5uc4i4e258q5mc9m 0 623917 7108341 6744050 2025-06-27T14:29:14Z Autopistero20502020 127649 7108341 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Señores}} {{Lugar |nome = Señores |imaxe = |lenda = |parroquia = San Martiño de Ozón |concello = Muxía |ano = |poboación = }} '''Señores''' é un lugar da [[Parroquia civil|parroquia]] de [[San Martiño de Ozón, Muxía|San Martiño de Ozón]] no concello [[provincia da Coruña|coruñés]] de [[Muxía]], na [[comarca de Fisterra]].<ref>[http://www.xunta.es/nomenclator?p_p_id=NomenclatorPortlet_WAR_NomenclatorPortlet&p_p_lifecycle=1&busquedaGuiada=1 Nomenclátor] [[Xunta de Galicia]].</ref> ==Lugares e parroquias== ===Lugares de San Martiño de Ozón=== {{Lp San Martiño de Ozón}} ===Parroquias de Muxía=== {{Muxía}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Muxía]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Señores}} [[Categoría:Lugares de Muxía]] nx5hhq146g360s3bzq17w3lafkt7quz 0 623936 7109098 6804186 2025-06-27T23:24:03Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 0 fontes e etiquetando 3 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109098 wikitext text/x-wiki O '''debate sobre o hipocampo''' ou '''controversia sobre o hipocampo''', que tamén se coñeceu como a '''gran cuestión do hipocampo''', foi unha controversia cientíica do [[século XIX]] sobre a [[anatomía]] dos [[simios]] e a singularidade dos [[humano]]s. A disputa entre [[Thomas Henry Huxley]] e [[Richard Owen]] sobre este tema converteuse nun asunto central no debate científico sobre a [[evolución humana]] que se produciu despois da publicación do libro ''[[A orixe das especies]]'' de [[Charles Darwin]]. O nome da polémica ("gran cuestión") procede do título dunha sátira que escribiu o reverendo [[Charles Kingsley]] sobre as discusións, que en forma modificada apareceu como "o gran test do hipopótamo" no libro para nenos de Kingsley de 1863 ''[[The Water-Babies, A Fairy Tale for a Land Baby]]'' (Os bebés de auga, un conto de fadas para un bebé de terra). Xunto con outras comedias humorísticas sobre o tema, este libro axudou a espallar a popularidade das ideas de Darwin sobre evolución. O punto clave que Owen sostiña era que os humanos eran os únicos que tiñan unha parte do [[cerebro]] que entón se coñecía como hipocampo menor (agora chámase [[calcar avis]]), e que esta característica deu ao ser humano características únicas. Porén, unha disección coidadosa mostrou finalmente que os simios e outros monos tamén tiñan un hipocampo menor. == Introdución == En outubro de 1836 [[Charles Darwin]] tornou da súa [[Segunda viaxe do HMS Beagle|viaxe no ''Beagle'']] con coleccións de fósiles que o anatomista [[Richard Owen]] describiu, contribuíndo ao [[comezo da teoría de Darwin]] da [[evolución]] por [[selección natural]]. Darwin esbozou a súa teoría no seu libro ''Essay'' de 1844, e discutiu a transmutación co seu amigo [[Joseph Dalton Hooker]]. Non lle dixo nada a Owen, quen era un prometedor "[[Georges Cuvier|Cuvier]] inglés" e mantiña a crenza convencional de que cada especie fora creada como única e perfectamente adaptada. A brillantez e habilidades políticas de Owen convertérono nunha figura destacada entre a clase científica, desenvolvendo as ideas dos [[arquetipo]]s divinos producidos por vagas leis secundarias similares a unha forma de [[evolución teísta]], á vez que salientaba as diferenzas que separaban os simios dos humanos.<ref name=villain>{{cite book |url=http://friendsofdarwin.com/articles/2001/owen/ |title=Sir Richard Owen: the archetypal villain |year=2006 |publisher=The Friends of Charles Darwin |accessdate=2009-11-06}}</ref><ref>{{harvnb|Bowler|2003|pp=124–126}}</ref> A finais de 1844 o libro anónimo ''[[Vestiges of the Natural History of Creation]]'' (Vestixios da Historia Natural da Creación) espertou un grande interese público na [[transmutación das especies]] e na idea de que os seres humanos descendían dos simios, e despois dunha lenta resposta inicial, sufriu unha forte condena do estamento científico.<ref name=g403/> Darwin debatía o seu interese pola transmutación con amigos como [[Charles Lyell]], mentres que Hooker finalmente leu o ''Essay'' de Darwin en 1847. Cando [[Thomas Henry Huxley]] fixo unha crítica severa da última edición de ''Vestiges'' en 1854, Darwin escribiulle, amigablemente pero admitindo cautelosamente que era "case heterodoxo sobre as especies".<ref>{{cite web |url=http://www.darwinproject.ac.uk/darwinletters/calendar/entry-1587.html |archive-url=https://archive.today/20120724065303/http://www.darwinproject.ac.uk/darwinletters/calendar/entry-1587.html |archive-date=2012-07-24 |title=Letter 1587 — Darwin, C. R. to Huxley, T. H., 2 Sept (1854) |publisher=Darwin Correspondence Project }}</ref> Huxley estaba cada vez máis irritado pola subestimación e manipulación de Owen, e ao obter un posto de profesor na Escola de Minas, empezou a atacar abertamente o traballo de Owen.<ref name=g406>{{harvnb|Gross|1993|pp=406–407}}</ref> == O hipocampo menor == En 1564 [[Julius Caesar Aranzi|Aranzi]] deulle o nome de [[hipocampo (anatomía)|hipocampo]] a unha característica prominente do piso dos [[ventrículos laterais]] do cerebro, xa que a súa forma curva en cada lado parecía lembrar un cabaliño de mar ou ''[[Hippocampus]]'' (aínda que [[Johann Christoph Andreas Mayer|Mayer]] usou por erro o termo [[hipopótamo]] en 1779, e foi seguido por outros ata 1829). Nesa mesma época unha crista do [[corno posterior do ventículo lateral|corno occipital]] denominouse [[calcar avis]], pero en 1786 foi renomeado como hipocampo menor, mentres que o hipocampo foi nomeado hipocampo maior.<ref name=g405>{{harvnb|Gross|1993|p=405}}</ref> [[Ficheiro:Gray739-emphasizing-hippocampus-minor.png|miniatura|esquerda|alt=cerebro seccionado e etiquetado para mostrar as súas partes internas|O [[calcar avis|hipocampo menor]] é un pequeno pregamento sobre o [[corno posterior do ventrículo lateral|corno occipital]] cara á parte posterior do cerebro (á dereita) ata a parte posterior do [[hipocampo (anatomía)|hipocampo maior]], que forma unha crista curva a cada lado da área cental inferior.]] [[Richard Owen]] presentou varios artigos sobre as diferenzas anatómicas entre monos e humanos, argumentando que foran creados separadamente e salientando a imposibilidade de que os simios fosen [[transmutación das especies|transmutados]] a seres humanos.<ref name=g404>{{harvnb|Gross|1993|p=404}}</ref> En 1857 foi aínda máis lonxe, presentando un artigo acreditado á [[Sociedade Lineana de Londres]] sobre os seus estudos anatómicos dos cerebros de [[primates]] e afirmando que os humanos non eran simplemente unha [[orde (bioloxía)|orde biolóxica]] distinta dentro dos primates, como aceptaran grandes naturalistas como [[Carl Linné]] e [[Georges Cuvier]], senón unha [[Clase (bioloxía)|subclase]] separada de [[mamíferos]], diferente de todos os outros primates e mamíferos en xeral. Owen apoiaba este argumento cunha figura feita por el dun mono de Suramérica, unha figura do cerebro dunha muller [[khoikhoi]] surafricana feita por [[Friedrich Tiedemann]], e outra dun cerebro de [[chimpancé]] obra de [[Jacobus Schroeder van der Kolk]] e [[Willem Vrolik]].<ref>{{harvnb|Lyell|1863|pp=[http://darwin-online.org.uk/content/frameset?viewtype=side&itemID=A282&pageseq=502 480–481]}}</ref> Aínda que Owen concedía que a "omnipresente similitude de estrutura, cada dente, cada óso, [era] estritamente homóloga", o que facía difícil que os anatomistas determinasen as diferenzas entre humanos e simios, el baseaba a súa nova clasificación en tres características, as cales para el distinguían "a superior forma do cerebro" dos humanos, a máis importante era que, segundo el, soamente o [[cerebro humano]] tiña un hipocampo menor. Para Owen en 1857, esta característica xunto coa extensión á que se proxectaba o [[lobo occipital|"lobo posterior"]] alén do [[cerebelo]] e a presenza do corno posterior eran o que permitía que o ser humano "cumprise co seu destino de ser o dominador supremo desta Terra e da creación inferior."<ref name=g403>{{harvnb|Gross|1993|pp=403–405}}</ref> [[Charles Darwin]] comentou, "o de Owen é un gran artigo; pero non me trago que o home sexa unha división tan distinta do chimpancé coma un [[ornitorrinco]] dun cabalo: pregúntome que diría disto un chimpancé?".<ref name=Letter2117>{{cite web |url=http://www.darwinproject.ac.uk/darwinletters/calendar/entry-2117.html |archive-url=https://archive.today/20120802040311/http://www.darwinproject.ac.uk/darwinletters/calendar/entry-2117.html |archive-date=2012-08-02 |title=Letter 2117 — Darwin, C. R. to Hooker, J. D., 5 July (1857) |publisher=Darwin Correspondence Project }}</ref> Owen repetiu o seu artigo como [[conferencia de Rede]]<ref>A conferencia de Rede (''Rede's Lecture'' ou ''Rede Lecture'') dáse anualmente na Universidade de Cambridge e leva o nome de Sir Robert Rede.</ref> na [[Universidade de Cambridge]] o 10 de maio de 1859 cando el foi o primeiro que recibiu un doutoramento honorario da universidade.<ref name=g403/><ref name=o26>{{harvnb|Owen|1859|p=[http://darwin-online.org.uk/content/frameset?viewtype=side&itemID=A335&pageseq=34 26]}}</ref> Para [[Thomas Henry Huxley]] a afirmación sobre o hipocampo menor parecíalle un erro manifesto significativo de Owen, e Huxley empezou a diseccionar sistematicamente cerebros de monos, determinando que "antes de que termine con esa falsa farsa, cravareino, como unha cometa a unha porta de graneiro, un exemplo para todos os malfeitores"<ref>Orixinal: "before I have done with that mendacious humbug I will nail him out, like a kite to a barn door, an example to all evil doers."</ref> Non discutiu isto en público nesta etapa,<ref name=g407>{{harvnb|Gross|1993|pp=407–408}}</ref><ref name=dm504>{{harvnb|Desmond|Moore|1991|pp=504–505}}</ref> pero continuou atacando outras ideas de Owen, tratando de socavar o status de Owen. Na súa [[conferencia Croonian]]<ref>A Conferencia e Medalla Croonian é un prestixioso premio, medalla e conferencia que se dá por invitación da Sociedade Real e o Colexio Real de Médicos.</ref> do 17 de xuño de 1858 na [[Institución Real]] titulada "Sobre a teoría do cranio dos vertebrados", Huxley puxo en dúbida directamente a idea central de Owen dos arquetipos mostrados por [[homoloxía (bioloxía)|homoloxía]], estando o propio Owen entre o público. A intención de Huxley era superar a dominación da ciencia polos cregos ricos liderados por Owen, para crear un servizo científico civil asalariado profesional e converter a ciencia en [[secularismo|secular]]. Baixo a influencia de Darwin comezou pola transmutación como forma de separar a ciencia da teoloxía, e en xaneiro de 1859 aduciu que "é tan respectable ser un mono modificado coma un barro modificado".<ref name=dm472>{{harvnb|Desmond|Moore|1991|pp=472–473}}</ref><ref name="urlT. H. Huxley: Letters and Diary: 1859">{{cite web|url=http://aleph0.clarku.edu/huxley/letters/59.html |title=T. H. Huxley: Letters and Diary: 1859}}</ref> === Debate de Owen e Huxley sobre a estrutura do cerebro de simios e humanos === [[Ficheiro:The Lion of the Season.jpg|miniatura|Despois da publicación da teoría de Darwin, a descendencia a partir dos monos converteuse nun tema de conversación de moda: en maio de 1861, un "lacaio alarmado" tatexa ao anunciar "señor G-G-G-O-O-O-Rila".]] Huxley contábase entre os amigos que se xuntaban para apoiar a publicación do libro de Darwin ''[[A orixe das especies]]'', e foi afiando os seu "peteiros e gadoupas" para destripar "as maldicións que ladrarán e ouvearán".<ref name="Letter=2544">{{cite book|url= http://www.darwinproject.ac.uk/darwinletters/calendar/entry-2544.html|title= Letter 2544 — Huxley, T. H. to Darwin, C. R., 23 Nov (1859)|publisher= Darwin Correspondence Project|access-date= 2009-11-06|archive-url= https://web.archive.org/web/20080131230929/http://www.darwinproject.ac.uk/darwinletters/calendar/entry-2544.html|archive-date= 2008-01-31}}</ref><ref>{{harvnb|Darwin|1887|pp=[http://darwin-online.org.uk/content/frameset?itemID=F1452.2&viewtype=text&pageseq=244 228–232]}}</ref> [[Charles Kingsley]] recibiu unha copia para revisar, e díxolle a Darwin que "desde hai moito tempo, desde que observei o cruzamento dos animais domésticos e plantas, aprendín a descrer do dogma da permanencia das especies."<ref>{{Harvnb|Darwin|1887|p=[http://darwin-online.org.uk/content/frameset?itemID=F1452.2&viewtype=text&pageseq=303 287].}}</ref> Darwin quedou encantado de que este "célebre autor e divino" "aprendera gradualmente a ver que é igual de nobre unha concepción da Deidade que cre que El creou unhas poucas formas orixinais capaces de autodesenvolverse noutras formas necesarias, que crer que El necesitaba un acto novo de creación para cubrir os baleiros causados pola acción das Súas leis."<ref>{{Harvnb|Darwin|1860|p=[http://darwin-online.org.uk/content/frameset?itemID=F376&viewtype=text&pageseq=499 481].}}</ref> Aínda que as críticas de libros acostumaban a ser anónimas, xeralmente coñecíanse os seus autores. As críticas de Huxley de ''A orixe das especies'' irritaban a Owen, cuxa propia crítica anónima de abril alabábao a el e ao seu propio ''axioma do funcionamento continuo do devir ordenado en cousas vivas'', ofendíase polo xeito en que se representara a posición creacionista, e queixábase de que a súa propia preeminencia fose ignorada.<ref>{{Harvnb|Owen|1860}}</ref> Owen atacou amargamente Huxley, Hooker e Darwin, pero tamén sinalou a aceptación dun tipo de evolución como un plan [[teleolóxico]] nun "devir ordenado" continuo, no que aparecían novas especies por nacemento natural.<ref>{{harvnb|Desmond|Moore|1991|pp=490–491, 545–547}}<br>{{harvnb|Secord|2003|p=512}}</ref> A disputa entre Huxley e Owen sobre a singularidade humana empezou en público no [[debate sobre evolución de Oxford de 1860]], durante a xuntanza da [[Asociación Británica para o Avance da Ciencia]] en Oxford o 28 de xuño de 1860. Despois do artigo de [[Charles Daubeny]] "On the Final Causes of the Sexuality of Plants with Particular Reference to Mr. Darwin's Work" (Sobre as causas finais da sexualidade das plantas con particular referencia ao traballo do Sr. Darwin), o presidente pediulle a Huxley que fixese uns comentarios, mais el declinou a oferta porque pensaba que o sitio público non era axeitado. Entón Owen falou de feitos que permitirían ao público "chegar a algunhas conclusións&nbsp;... sobre a verdade da teoría do Sr. Darwin", argumentando segundo consta que "o cerebro do gorila era máis diferente do dun home que do de primates inferiores concretamente porque só o home ten un lobo posterior, un corno posterior e un hipocampo menor." En resposta, Huxley de forma rotunda pero educada "negou totalmente que a diferenza entre o cerebro do [[gorila]] e o home fose tan grande" en "contradición directa e sen reservas" con Owen, citando estudos previos así como prometendo proporcionar un fundamento detallado da súa posición.<ref name=g407/><ref name=thomson>{{cite book |url= http://www.americanscientist.org/issues/pub/2000/5/huxley-wilberforce-and-the-oxford-museum |title= Huxley, Wilberforce and the Oxford Museum |last= Thomson |first= Keith Stewart |date= maio-xuño de 2000 |publisher= [[American Scientist]] |accessdate= 2009-11-06 |archive-date= 2011-06-11 |archive-url= https://web.archive.org/web/20110611202651/http://www.americanscientist.org/issues/pub/2000/5/huxley-wilberforce-and-the-oxford-museum }}</ref><ref>{{harvnb|Browne|2002|pp=119–122}}</ref> A angustia pola morte do seu fillo de [[escarlatina]] en setembro de 1860 empurrou a Huxley ao bordo do abismo, de onde Kingsley o rescatou cunha serie de cartas. Huxley descagou a raiba por esta morte escribindo un artigo que combatía violentamente as ideas de Owen e a súa reputación profesional. Foi publicado en xaneiro de 1861 no primeiro número da revista ''[[Natural History Review]]'' relanzada por Huxley, e presentou referencias, citas e cartas de anatomistas de gran sona para atacar as tres afirmacións de Owen, tratando de probar que era "culpable de teimuda e deliberada falsidade" citando ao propio Owen, e (cunha xustificación menos clara) aos anatomistas cuxas ilustracións usara Owen no artigo de 1857. Aínda que aceptaba sen problemas que o cerebro humano era diferente do de simios en tamaño, proporcións e complexidade de circunvolucións, Huxley restaba importancia a estas características, e argumentaba que en menor medida estas tamén diferían entre as razas humanas "superiores" e "inferiores".<ref name=g407/><ref name=b136>{{harvnb|Browne|2002|pp=136–138}}</ref> Darwin felicitou a Huxley por este artigo "destrutor" contra o "charlatán hipócrita" de Owen.<ref>{{cite web |url=http://www.darwinproject.ac.uk/darwinletters/calendar/entry-3041.html |title=Letter 3041 — Darwin, C. R. to Huxley, T. H., 3 Jan (1861) |publisher=Darwin Correspondence Project }}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> De febreiro a maio Huxley deu unha serie moi popular de conferencias de [[penique|seis peniques]] para a clase traballadora na [[Colexio Imperial de Londres|Escola de Minas]] onde el ensinaba, sobre "A relación do home co resto do reino animal". Dixo á súa esposa que "os meus traballadores apóianme marabillosamente, a sala estaba máis chea que nunca a pasada noite. O próximo venres ao serán estarán todos convencidos de que son monos."<ref name=b136/><ref name=THH61>{{cite web |url=http://aleph0.clarku.edu/huxley/letters/61.html |title=T. H. Huxley: Letters and Diary: 1861 |publisher=The Huxley File}}</ref> [[Ficheiro:Brain-Negro-Gorilla.png|miniatura|esquerda|Ilustración de Owen dos cerebros dun gorila e un home negro da obra ''The Gorilla and the Negro''.]] Os gorilas convertéronse no tema do día cando regresou das súas viaxes o explorador [[Paul Du Chaillu]]. Owen arranxou que el falase e presentase as súas coleccións no escenario nunha xuntanza espectacular da [[Real Sociedade Xeográfica]] o 25 de febreiro, e despois diso deu unha conferencia na [[Institución Real]] o 19 de marzo sobre os cerebros de ''The Gorilla and the Negro'', afirmando que a disputa era máis de interpretación que de feitos,<ref name=b156>{{harvnb|Browne|2002|pp=156–159}}</ref> e asegurou a súa afirmación previa declarando que só os humanos tiñan un hipocampo menor "como se define en anatomía humana". Esta conferencia publicouse na revista ''[[Athenaeum (revista británica)|Athenæum]]'' o 23 de marzo con ilustracións inadecuadas e sen etiquetar, e a resposta de Huxley no seguinte número unha semana despois, ''Man and the Apes'', ridiculizou o uso por Owen destas ilustracións e que non mencionase os descubrimentos de anatomistas de que as tres estruturas estaban presentes en animais. No número da semana seguinte unha carta de Owen culpaba "o artista" das ilustracións, pero afirmaba que o argumento era correcto e remitiu o lector ao seu artigo de 1858.<ref name=b156/><ref>{{cite web |url=http://aleph0.clarku.edu/huxley/comm/ScPr/owen.html |title=The Gorilla and the Negro (1861) |publisher=The Huxley File}}<br>{{cite web |url=http://aleph0.clarku.edu/huxley/UnColl/PMG/PMGetal/Man-Apes.html |title=Man and the Apes (1861) |publisher=The Huxley File}}</ref><ref name=g409>{{harvnb|Gross|1993|pp=409–410}}</ref> Na revista ''Athenæum'' do 13 de abril Huxley respondeu a esta reiteración das afirmacións escribindo que "a vida é demasiado curta para ocuparse un mesmo de matar os mortos máis dunha vez."<ref name="Browne 2002 159">{{harvnb|Browne|2002|p=159}}</ref><ref>{{cite book|title=The Athenaeum|url=https://books.google.com/books?id=evbfIPxyEW4C&pg=PA498|year=1861|publisher=British Periodicals Limited|page=498}}</ref> Todos os sábados Darwin lía as últimas réplicas na revista ''Athenæum''. Owen tratou de desprestixiar Huxley presentándoo como un "partidario da orixe do home a partir dun simio transmutado", e unha das súas contribucións titulábase "Ape-Origin of Man as Tested by the Brain" (Orixe simiesca do home comprobada polo cerebro). Isto foille contraproducente, porque Huxley xa deleitara a Darwin especulando sobre o "home pitecoide" (home similar a simio), e alegrouse da invitación a converter publicamente a anatomía da estrutura do cerebro nunha cuestión sobre os antepasados do home. Darwin alentouno, escribindo "Oh Señor que espiña debes ser no costado do querido pobre home".<ref name=dm504/><ref>{{cite book|url= http://www.darwinproject.ac.uk/darwinletters/calendar/entry-3107.html|title= Letter 3107 — Darwin, C. R. to Huxley, T. H., 1 Apr (1861)|publisher= Darwin Correspondence Project}}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> Huxley díxolle ao amigo de Darwin [[Joseph Dalton Hooker]], "Owen tomou unha posición completamente insostible&nbsp;... O feito é que el fixo unha prodixiosa metedura de pata ao comezar o ataque, e agora a súa única oportunidade é estar calado e deixar que a xente esqueza a exposición. Non creo que en toda a historia da ciencia haxa un caso dun home con reputación poñéndose en tal desprezable posición. Será a irrisión de todos os anatomistas continentais."<ref name=THH61/><ref name=pat/> === Interese público e sátiras === Este intercambio de ataques tan público atraeu moita atención, e os humoristas rapidamente aproveitaron a oportunidade para facer sátiras. A revista ''[[Punch (revista)|Punch]]'' presentou o asunto varias veces ese ano, concretamente o 18 de maio de 1861 cando un debuxo co encabezamento ''Monkeyana'' mostraba un gorila de pé cun cartel parodiando o lema antiescravista de [[Josiah Wedgwood#"Non son eu un home e un irmán?"|Josiah Wedgwood]] ''"Am I Not A Man And A Brother?"'' (Non son eu un home e un irmán?). Este ía acompañado dun poema satírico do "Gorila" no zoo pedindo que lle dixesen se el era "un home en forma de simio, un [[simio antropoide]], ou un mono privado do rabo?", e dicía así (ofrécese unha tadución literal):<ref name=b157>{{harvnb|Browne|2002|pp=157–158}}</ref><ref name=R221/> [[Ficheiro:Monkeyana.png|miniatura|Son un home e un irmán?]] {{cita| :Says Owen, you can see :The brain of Chimpanzee :Is always exceedingly small, :With the hindermost "horn" :Of extremity shorn, :And no "Hippocampus" at all.|col2= Di Owen, pode ver<br/> que o cerebro do chimpancé<br/> é sempre extremadamente pequeno,<br/> co "corno" máis postremo<br/> da extemidade cortado<br/> e sen ningún "Hipocampo" en absoluto.}} Despois relata a resposta de Huxley, e: {{cita| :Next Huxley replies, :That Owen he lies, :And garbles his Latin quotation; :That his facts are not new, :His mistakes not a few. :Detrimental to his reputation. :"To twice slay the slain," :By dint of the Brain, :(Thus Huxley concludes his review) :Is but labour in vain, :Unproductive of gain. :And so I shall bid you "Adieu!"|col2=Despois Huxley replica<br/> que Owen mente,<br/> e confunde a súa cita en latín;<br/> que os seus feitos non son novos,<br/> os seus erros non son poucos.<br/> Prexudiciais para a súa reputación.<br/> "Matar o morto dúas veces"<br/> a forza de Cerebro,<br/> (así Huxley conclúe a súa crítica)<br/> non é senón traballo en van,<br/> que non produce ganancias. e así dígoche "Adeus!" |Gorilla (Sir Philip Egerton), ''Monkeyana''.<ref>{{harvnb|Gross|1993|p=411}}</ref>}} O poema era en realidade do eminente paleontólogo [[Sir Philip Grey Egerton, 10º baronet|Philip Egerton]] quen, como administrador do [[Colexio Real de Cirurxián de Inglaterra|Colexio Real de Cirurxiáns]] e do [[Museo Británico]], actuaba como patrocinador de Owen. Cando un Huxley encantado descubriu quen era o autor da peza, pensou que "di moito sobre o total éxito de Owen en condenarse a si mesmo."<ref name=b157/> No segundo número da ''Natural History Review'' de Huxley, un artigo de [[George Rolleston]] sobre o cerebro do [[orangután]] mostraba as características das que Owen afirmaba carecían os simios, e cando Owen respondeu nunha carta a ''[[Annals and Magazine of Natural History]]'' que o asunto era máis cuestión de definición que de feitos, Huxley fixo unha disección pública dun [[mono araña]] que morrera no zoo para apoiar o seu caso. No número seguinte [[John Marshall (anatomista)|John Marshall]] proporcionou medidas detalladas facendo o mesmo co [[chimpancé]], así como explicando como un cerebro de chimpancé podía ser distorsionado ao non ser debidamente conservado e retirado do cranio, de modo que parecería como o da ilustación de Owen.<ref name=g409/><ref>{{cite journal|last=Marshall|first=John|date=1860|title=On the brain of a young Chimpanzee|journal=Natural History Review|pages=296–315|url=https://archive.org/stream/naturalhistoryre1861belf#page/296/mode/2up|accessdate=23 de abril de 2015}}</ref> == A gran cuestión do hipocampo == [[Ficheiro:Lord Dundreary.jpg|miniatura|[[Lord Dundreary]] vestido para a obra ''[[Our American Cousin]]'' (O noso curmán americano) famosa pola súa asociación co [[asasinato de Abraham Lincoln]] en 1865.]] O debate continuou en 1862. Un artigo detallado de [[William Henry Flower]] no prestixioso xornal ''[[Philosophical Transactions of the Royal Society]]'', revisou a literatura anterior e presentou os seus propios estudos baseándose en ter diseccionado dezaseis especies de primates, incluíndo [[prosimios]], monos e un orangután. Declarando desde o principio que non tiña ningunha opinión sobre a [[transmutación das especies|transmutación]] ou a orixe dos humanos, refutou as tres afirmacións de Owen, e foi máis alá, afirmando que en relación coa masa do cerebro, o hipocampo menor era proporcionalmente máis grande nos [[tití]]s, e proporcionalmente máis pequeno nos humanos. O artigo usaba termos recentemente acuñados por Huxley, e Flower era un dos seus colegas próximos. Huxley presentou máis evidencias contra Owen na súa ''[[Natural History Review]]'' (Revisión da Historia Natural). Os anatomistas holandeses [[Jacobus Schroeder van der Kolk]] e [[Willem Vrolik]] atoparon que Owen utilizara repetidamente a súa ilustración de 1849 do cerebro dun chimpancé para apoiar os seus argumentos, e para previr que o público se confundise disecionou o cerebro dun orangután que morrera no zoo de Amsterdam, informando nunha xuntanza da [[Academai Real Holandesa de Artes e Ciencias]] que as tres características que Owen sostiña que eran únicas dos humanos estaban presentes neste simio. Admitiron que as súas ilustracións anteriores eran incorrectas debido á maneira en que o cerebro fora sacado do cranio para inspeccionalo, e suxeriron que Owen se "perdera" e "caera nunha trampa" ao debater contra Darwin. Huxley reimprimiu o informe en francés na súa ''Review''. Os seus enfrontamentos con Owen continuaron.<ref name=g410>{{harvnb|Gross|1993|pp=410–411}}</ref> En 1862 na xuntanza da [[Asociación Británica]] en Cambridge Owen presentou dous artigos opoñéndose a Darwin: un sostiña que as adaptacións do lémure ''[[Daubentonia madagascariensis]]'' refutaban a evolución, e o segundo artigo reiteraba a postura de Owen sobre que o cerebro humano era único, e discutía a cuestión de se os simios tiñan dedas ou polgares. Huxley dixo que Owen parecía estar "mentindo & mesturando", e os aliados de Huxley realizaron sucesivos ataques a Owen. Esta foi a primeira xuntanza anual da Asociación Británica á que asistiu [[Charles Kingsley]], e durante ela escribiu unha comedia sobre o argumento impresa privadamente, "unha pequena sátira para que circulase entre os seus amigos" escrita no estilo do entón popular personaxe teatral [[Lord Dundreary]], un aristócrata bo pero un pouco parvo coñecido polas súas enormes e pobradas patillas e por dicir mal proverbios ou ditos en "dundrearyismos". A comedia titulouse ''Speech of Lord Dundreary in Section D, on Friday Last, On the Great Hippocampus Question'' (Discurso de Lord Dundreary en sección D, o pasado venres, sobre a gran cuestión do hipocampo).<ref>{{harvnb|Browne|2002|p=160}}<br>{{harvnb|Rupke|2009|p=221}}</ref> {{cita|we were very much delighted, and I may say, quite interested, to find that we had all hippopotamuses in our brains. Of course they're right, you know, because seeing's believing.<br>Certainly, I never felt one in mine; but perhaps it's dead, and so didn't stir, and then of course, it don't count, you know.&nbsp;.... every one has brains in his head, unless he's a skeleton; and it curled its tail round things like a monkey, that I know, for I saw it with my own eyes. That was Professor Rolleston's theory, you know. It was Professor Huxley said it was in his tail–not Mr. Huxley's, of course, but the ape's: only apes have no tails, so I don't quite see that. And then the other gentleman who got up last, Mr. Flower, you know, he said that it was all over the ape, everywhere. All over hippocampuses, from head to foot, poor beast, like a dog all over ticks! I wonder why they don't rub bluestone into the back of its neck, as one does to a pointer. Well, then. Where was I? Oh! and Professor Owen said it wasn't in apes at all: but only in the order bimana, that's you and me. Well, he know best. And they all know best too, for they are monstrous clever fellows. So one must be right, and all the rest wrong, or else one of them wrong, and all the rest right–you see that? I wonder why they don't toss up about it.<br> Professor Huxley says there's a gulf between a man and an ape. I'm sure I'm glad of it, especially if the ape bit; and Professor Owen says there ain't. What? am I wrong, eh? Of course. Yes–beg a thousand pardons, really now. Of course–Professor Owen says there is, and Professor Huxley says there ain't. Well, a fellow can't recollect everything. But I say, if there's a gulf, the ape might get over it and bite one after all.|col2=estabamos encantadísimos, e podo dicir, moi interesados, ao descubrir que tiñamos todos hipopótamos nos nosos cerebros. Claro que teñen razón, sabes, porque ver é crer. Certamente, nunca sentín un no meu; mais quizais estea morto, e por iso non se moveu, e entón, por suposto, non conta, xa sabes. .... cada un ten un cerebro na súa cabeza, a menos que sexa un esqueleto; e enroscou o rabo arredor das cousas como un mono, o cal sei porque o vin cos meus propios ollos. Esa era a teoría do profesor Rolleston, sabes. Foi o profesor Huxley quen dixo que estaba no seu rabo, non o do Sr. Huxley, por suposto, senón o do simio: só os simios non teñen rabo, así que non o vexo. E despois o outro cabaleiro que se ergueu o último, o Sr. Flower, xa sabes, dixo que estaba por todo o mono, por todas partes. Por todos os hipocampos, de pés a cabeza, pobre besta, como un can con carrachas! Pregúntome por que non fretan pedra azul na parte posterior do seu pescozo, como se fai cun can pointer. Ben, entón. Por onde ía? Oh! e o profesor Owen dixo que non estaba nos simios en absoluto, senón só na orde bímana, que é vostede e mais eu. Ben, el sábeo mellor. E todos o saben mellor, porque son tipos enormemente intelixentes. Así que un debe ter razón, e todos os demais están errados, ou un deles está errado, e todos os demais están no certo, Velo? Pregúntome por que non o botan a sortes. O profesor Huxley di que hai un abismo entre un home e un simio. Estou seguro de que me alegro diso, especialmente se o mono morde; e o profesor Owen di que non o hai. Que? Estou errado, eh? Por suposto. Si, pido mil perdóns, de verdade. Por suposto, o profesor Owen di que si, e o profesor Huxley di que non. Ben, unha persoa non pode lembrar todo. Mais eu digo, se hai un abismo, o simio podería saltalo e morder un despois de todo.|Charles Kingsley, ''Speech of Lord Dundreary in Section D, on Friday Last, On the Great Hippocampus Question''.<ref>{{cite web |url=http://aleph0.clarku.edu/huxley/comm/Books/Dundreary.html |title=Lord Dundreary (1861) |publisher=The Huxley File}}</ref>}} O ''[[British Medical Journal]]'' preguntou, "Non vai sendo xa hora de que o intercambio anual de palabras ferintes entre o profesor Owen e o profesor Huxley, sobre a distinción cerebral entre homes e monos, remate?&nbsp;... Se continúa sobre a súa base actual, convértese nun obstáculo e un prexuízo para a ciencia, un chiste para a xente, e un escándalo para o mundo científico." O ''[[Quarterly Review]]'' de Londres aproveitou o chiste, describindo dramaticamente a confrontación entre Owen e Huxley e os seus partidarios [[George Rolleston|Rolleston]] e Flower: "A animación increméntase, a 'reticencia decorosa' acabou, e todas as partes gozaron da escena excepto os disputantes. Seguramente os simios nunca antes foron tan honrados, como para ser o tema das máis encendidas discusións nunha das dúas principais cidades universitarias de Inglaterra. É unha estraña imaxe ver que tres ou catro dos máis consumados anatomistas estivesen contendendo un contra o outro como moitos gorilas, e ou ben reducindo o home a un mono, ou ben elevando o mono ao home!"<ref name=R221>{{harvnb|Rupke|2009|p=221}}</ref> En outubro a ''[[Medical Times and Gazette]]'' publicou a presentación de Owen con todos os detalles das respostas de Huxley, Rolleston e Flower, así como a refutación de Owen. A disputa continuou nos seguintes dous números da revista.<ref name=g410/> === O gran test do hipopótamo === [[Ficheiro:Water-babies 2.jpg|miniatura|300px|Richard Owen e Thomas Henry Huxley inspeccionan un bebé de auga nun gran [[garrafón]], nunha ilustración de [[Linley Sambourne]] de 1885.]] Ao mesmo tempo que el estaba asistindo á xuntanza da Asociación Británica en Cambridge en 1862, estaban publicándose capítulos da historia para nenos de Charles Kingsley ''[[The Water-Babies, A Fairy Tale for a Land Baby]]'' (Os bebés de auga, un conto de fadas para un bebé de terra) no ''[[Macmillan's Magazine]]'' como unha serie. Kingsley incorporou material modificado da súa comedia sobre o discurso de Dundreary de ''On the Great Hippocampus Question'', así como outras referencias aos protagonistas, a Asociación Británica, e notables científicos da época. Cando o protagonista Tom é convertido nun bebé de auga polas fadas, formúlase a cuestión de que se había bebés de auga, seguramente alguén tería collido un e teríao "posto en alcohol", ou sairía en ''Illustrated News'', ou quizais o tería cortado en metades, malpocadiño, e enviaría unha ao profesor Owen, e outra ao profesor Huxley, para ver o que que dirían sobre iso."<ref name=rr221>{{harvnb|Rupke|2009|pp=221–222}}</ref> En canto á insinuación de que os bebés de auga son contrarios á natureza; {{cita|You must not say that this cannot be, or that that is contrary to nature. You do not know what Nature is, or what she can do; and nobody knows; not even Sir Roderick Murchison, or Professor Owen, or Professor Sedgwick, or Professor Huxley, or Mr. Darwin, or Professor Faraday, or Mr. Grove, or any other of the great men whom good boys are taught to respect. They are very wise men; and you must listen respectfully to all they say: but even if they should say, which I am sure they never would, “That cannot exist. That is contrary to nature,” you must wait a little, and see; for perhaps even they may be wrong.|col2=Non debes dicir que isto non pode ser ou que é contrario á natureza. Non sabes o que é a Natureza ou o que pode facer; e ninguén o sabe; nin sequera Sir [[Roderick Murchison]] ou o profesor Owen ou o profesor [[Adam Sedgwick|Sedgwick]] ou o profesor Huxley ou o Sr. Darwin ou o profesor [[Michael Faraday|Faraday]] ou o Sr. [[William Robert Grove|Grove]] ou ningún outro dos grandes homes aos que aos rapaces se lle ensina a respectar. Son homes moi sabios; e debes escoitar respectuosamente todo o que din: pero mesmo se eles o dixesen, o cal estou seguro non farían, “que non poden existir, que é contrario á natureza”, debes esperar un pouco, e ver; porque quizais incluso eles poden estar errados.|Charles Kingsley, ''The Water Babies''.<ref name=WB/>}} Mantendo un tratamento imparcial, Kingsley introduciu como personaxe da historia o profesor Ptthmllnsprts (do inglés ''Put-them-all-in-spirits'') como amálgama de Owen e Huxley, satirizándoos a ambos. Igual que o moi posesivo Owen, o profesor era "moi bo con todo o mundo con tal que fosen bos con el. Só tiña unha falta, a cal os paporrubios tiñan tamén, como podes ver se ves pola fiestra da gardería, que, cando calquera outro encontra un verme curioso, chouta arredor del, e petéirao e ergue a cola e incha as plumas, como un paporrubio faría; e declara que el atopou o verme primeiro; e que era o seu verme; e se non, que entón non era un verme en absoluto." Igual que Huxley, "o profesor non ten a menor noción de permitir que as cousas fosen certas, simplemente porque a xente pensase que eran bonitas.&nbsp;... O profesor, de feito, ía máis alá, e sostiña que ningún home estaba obrigado a crer que ningunha cousa fose verdade, senón o que podía ver, oír, gustar ou manexar." Un parágrafo do "gran test do hipopótamo" empeza co profesor, que igual que Huxley, decalra "que os simios teñen hipopótamos maiores nos seus cerebros igual que os teñen os homes", pero despois igual que Owen presenta o argumento de que "se ti tes un hipopótamo maior no teu cerebro, ti non es un simio".<ref name=rr221/> {{cita|He held very strange theories about a good many things. He had even got up once at the British Association, and declared that apes had hippopotamus majors in their brains just as men have. Which was a shocking thing to say; for, if it were so, what would become of the faith, hope, and charity of immortal millions? You may think that there are other more important differences between you and an ape, such as being able to speak, and make machines, and know right from wrong, and say your prayers, and other little matters of that kind; but that is a child’s fancy, my dear. Nothing is to be depended on but the great hippopotamus test. If you have a hippopotamus major in your brain, you are no ape, though you had four hands, no feet, and were more apish than the apes of all aperies. But if a hippopotamus major is ever discovered in one single ape’s brain, nothing will save your great-great-great-great-great-great-great-great-great-great-great-greater-greatest-grandmother from having been an ape too. No, my dear little man; always remember that the one true, certain, final, and all-important difference between you and an ape is, that you have a hippopotamus major in your brain, and it has none; and that, therefore, to discover one in its brain will be a very wrong and dangerous thing, at which every one will be very much shocked, as we may suppose they were at the professor.—Though really, after all, it don’t much matter; because—as Lord Dundreary and others would put it—nobody but men have hippopotamuses in their brains; so, if a hippopotamus was discovered in an ape’s brain, why it would not be one, you know, but something else.|col2=El sostiña teorías moi estrañas sobre unha gran cantidade de cousas. Mesmo unha vez se erguera [para falar] na Asociación Británica e declarara que os simios tiñan hipopótamos maiores nos seus cerebros igual que os teñen os homes. O que era algo abraiante de dicir; pois, se fose así, que sería da fe, a esperanza e a caridade de millóns de inmortais? Podes pensar que hai outras diferenzas máis importantes entre ti e un mono, como ser capaz de falar e fabricar máquinas e saber o que é correcto e incorrecto e rezar as túas oracións, e outros pequenos asuntos dese tipo; pero iso son imaxinacións de nenos, querido. Non vai depender de nada máis que do test do hipopótamo. Se ti tes un hipopótamo maior no cerebro, non es un simio, aínda que teñas catro mans, ningún pé e foses máis simiesco que os simios de todas as simierías. Mais se algunha vez se descubre un hipopótamo maior nun só cerebro de simio, nada salvará a túa bis-bis-bis-bis-bis-bis-bis-bis-bis-bis-bis-máis bis-bisísima-avoa de ter sido unha simia tamén. Non, meu querido homiño; lembra sempre que unha diferenza verdadeira, certa, final, e da máxima importania entre ti e un simio é que ti tes un hipopótamo maior no teu cerebro e el non ten ningún; e que, polo tanto, descubrir un no seu cerebro será unha cousa errada e perigosa, da cal todo o mundo debería estar moi conmocionado, como podemos supoñer estaba no profesor. Aínda que realmente, despois de todo, non importa moito; porque —como Lord Dundreary e outros dirían— ninguén senón o home ten hipopótamos no cerebro; así que, se se descubre un hipopótamo no cerebro dun simio, por que non sería un, sabes, senón outra cousa.|Charles Kingsley, ''The Water Babies''.<ref name=WB>{{cite book |url=http://www.gutenberg.org/dirs/etext97/wtrbs10h.htm |title=The Water-Babies |last= Kingsley |first=Charles |authorlink=Charles Kingsley|publisher=[[Project Gutenberg]]}}</ref>}} Entón, ao formularlle unha incómoda pregunta, "pero por que non existen os bebés de auga?", o profesor na característica voz de Huxley contestou bastante bruscamente: "Porque non existen."<ref name=WB/> ''The Water-Babies'' (Os bebés de auga) publicouse en forma de libro en 1863, e o mesmo ano publicouse unha obra de teatro curta máis satírica anonimamente polo autor [[George Pycroft]].<ref name=rr221/> Na obra ''A Report of a Sad Case Recently Tried before the Lord Mayor, Owen versus Huxley... the Great Bone Case'' (Un informe dun triste caso recentemente xulgado perante o Lord Mayor, Owen contra Huxley... o gran caso do óso) parodiábase a vulgaridade do comportamento de Owen e Huxley ao levalos a xuízo por pelexar na rúa e alterar a paz. No tribunal, berraban termos como "corno posterior" e "hippocampus minor". Ao testemuñar, Huxley declara que "Ben, como estaba dicindo, Owen e mais eu estamos no mesmo negocio; e ambos cortamos en cachos monos, e eu atopei algo no cerebro deles. Anda! digo eu, velaquí o hipocampo. Non, non o hai di Owen. Mira aquí está digo eu. Non o podo ver di el e ponse a queixarse e relear sobre iso, e vai dicirllo a todo o mundo, que o que eu atopei non está alí e o que el atopou si".<ref name=g412>{{harvnb|Gross|1993|p=412}}</ref> == O lugar do home na Natureza == [[Ficheiro:Huxley - Mans Place in Nature.jpg|esquerda|300px|miniatura|O libro de [[Thomas Henry Huxley|Huxley]] ''[[Evidence as to Man's Place in Nature]]'' utilizaba ilustracións para mostrar que humanos e simios teñen a mesma anatomía básica.<ref>{{harvnb|Bowler|2003|p=208}}</ref>]] Huxley ampliou as súas conferencias para a clase traballadora nun libro titulado ''[[Evidence as to Man's Place in Nature]]'' (Evidencia do lugar do home na Natureza), publicado en 1863. Expresou a súa intención nunha carta a [[Charles Lyell]], a cal se refería ao poema ''Monkeyana'' de 1861: "Non creo que atopes lugar para te queixar de calquera falta de distinción na miña definición da posición de Owen no tocante á cuestión do Hipocampo. Refírome a dar toda a historia do asunto nunha nota, así que a paráfrase da liña de Sir Ph. Egerton 'Ao que Huxley responde que Owen mente', será inconfundible."<ref>{{cite web |url=http://aleph0.clarku.edu/huxley/letters/62.html |title=T. H. Huxley: Letters and Diary: 1862}}</ref> Darwin exclamou, "Hurra! o libro do mono chegou".<ref>{{cite web |url=http://www.darwinproject.ac.uk/darwinletters/calendar/entry-3996.html |title=Letter 3996 — Darwin, C. R. to Huxley, T. H., 18 (Feb 1863) |publisher=Darwin Correspondence Project }}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> Unha parte central do libro dá unha explicación paso a paso axeitada para os leigos en anatomía da similitude fundamental dos cerebros de simios e humanos, con particular referencia a que ambos teñen un lobo posterior, un corno posterior e un hipocampo menor. O capítulo conclúe que esta estreita semellanza entre simios e seres humanos proba que a definición orixinal de [[Linné]] da [[Orde (bioloxía)|orde biolóxica]] dos [[Primates]] era correcta ao incluír ambos e menciona que a teoría de Darwin proporciona unha explicación de que os humanos se orixinaron a partir dos simios. O libro tamén inclúe seis páxinas de letra pequena nas que se dá "unha sucinta historia da controversia respecto da estrutura cerebral do home e dos simios" describindo como Owen "suprimira" e negara o que Huxley agora mostara que era a verdade sobre o hipocampo menor, o corno posterior e o lobo posterior, describindo que isto reflectía como era a "veracidade persoal" de Owen. Os críticos consideraron o libro como unha polémica contra Owen, e a maioría deles puxéronse do lado de Huxley.<ref name=g412/> [[Ficheiro:Lyell Structure Of Brain.png|miniatura|O libro de Lyell incluía unha ilustración que mostraba a imaxe distorsionada dun cerebro de chimpancé usada por Owen, e unha vista correcta doutro anatomista que mostraba a proxección do lobo occipital na parte posterior que Owen dicía non estaba presente nos simios.]] O acreditado libro de Sir Charles Lyell ''[[Geological Evidences of the Antiquity of Man]]'' (Evidencias xeolóxicas da antigüidade do home) publicouse tamén en 1863, e incluía unha detallada revisión da cuestión do hipocampo que daba un apoio sólido e inequívoco aos argumentos de Huxley. Nun intento de refutar o dictame de Lyell, Owen defendeu de novo o seu esquema de clasificación, presentando unha nova afirmación de que o hipocampo menor estaba virtualmente ausente dun "idiota". Despois no libro de 1866 de Owen ''On the Anatomy of Vertebrates'' (Sobre a anatomía dos vertebrados) presentou ilustracións precisas do cerebro. Nunha longa nota a rodapé, Owen citouse a si mesmo e á literatura anterior para admitir por fin que nos simios "existen todas as partes homólogas do órgano cerebral humano". Porén, aínda cría que isto non invalidaba a súa clasificación do home nunha subclase separada. Agora mantiña que as estruturas concernidas –o lobo posterior, o corno posterior e o hipocampo menor– estaban presentes nos simios pero só "nunha forma modificada e baixo grao de desenvolvemento". Acusou a Huxley e os seus aliados de facer ataques "puerís", "ridículos" e "vergoñosos" ao seu esquema de clasificación.<ref name=g412b>{{harvnb|Gross|1993|pp=412–413}}</ref> A publicidade que rodeou o caso danou a reputación de Owen.<ref>{{Cite book |url= http://www.ucmp.berkeley.edu/history/owen.html |title=Richard Owen (1804–1892) |author=Ben Waggoner |year=2000 |publisher=[[University of California Museum of Paleontology]] |accessdate=2009-04-25}}</ref> Aínda que Owen tiña a loable meta de atopar unha vía obxectiva para definir a singularidade da humanidade e distinguir a súa anatomía cerebral de maneira cualitativa, non só cuantitativa, a súa obstinación ao negarse a admitir os seus erros ao tratar de atopar esa diferenza levou á súa caída do pináculo da ciencia británica.<ref name=g412b/> A influencia de Huxley aumentou e o seu [[X Club]] de científicos de igual mentalidadae utilizaba o xornal ''[[Nature (xornal)|Nature]]'' para promover a [[evolución]] e o naturalismo, que moldeou gran parte da ciencia da parte final da [[era vitoriana]].<ref>{{harvnb|Larson|2004|p=108}}</ref> Incluso así moitos dos seus partidarios, entre eles [[Charles Lyell]] e [[Alfred Russel Wallace]], pensaban que aínda que os humanos compartían un [[antepasado común]] con simios, as facultades mentais superiores non podían ter evolucionado por un proceso puramente material. Darwin publicou a súa propia explicación en 1871 na obra ''[[Descent of Man]]'' (A orixe do home).<ref>{{harvnb|Bowler|2003|pp=208–211, 214–216}}</ref> == Relevancia moderna == Nunha charla sobre [[sistemática]] biolóxica (clasificación) e [[cladística]] celebrada no [[Museo de Historia Natural Americano]] en 1981, o [[paleontólogo]] [[Colin Patterson (paleontólogo)|Colin Patterson]] discutiu un argumento publicado por [[Ernst Mayr]] de que os humanos poderían distinguirse dos simios pola presenza da [[área de Broca]] no cerebro. Patterson comentou que isto lle lembraba a "gran cuestión do hipocampo" rexistrada na ficción por Kingsley, e que fora unha controversia entre Huxley e Owen que "finalmente, como de costume, gañou Huxley."<ref name=pat>{{cite web |url=http://www.linnean.org/fileadmin/images/Linnean/Linnean_Archive/Linnean_18-2_April_2002.pdf |title=Speech by Dr. Colin Patterson at the American Museum of Natural History, New York City, November 5, 1981 |work=Anniversary Meeting 2002 |publisher=The Linnean 2002 Volume 18 |pages=18–19 |accessdate=2009-11-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090708062038/http://www.linnean.org/fileadmin/images/Linnean/Linnean_Archive/Linnean_18-2_April_2002.pdf |archive-date=8 de xullo de 2009 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.talkorigins.org/faqs/patterson.html |title=Patterson Misquoted: A Tale of Two 'Cites' |author=Lionel Theunissen |date=24 de xuño de 1997 |publisher=[[TalkOrigins Archive]] |accessdate=2009-11-17}}</ref> == Notas e referencias == {{listaref|2}} === Referencias === *{{cite book |last = Bowler |first = Peter J. |author-link=Peter J. Bowler |year = 2003 |title = Evolution: The History of an Idea |edition = 3ª |publisher = University of California Press |isbn = 0-520-23693-9 |url = https://archive.org/details/evolutionhistory0000bowl_n7y8 }} *{{Cite book | last = Browne | first = E. Janet | author-link = Janet Browne | year = 2002 | title = Charles Darwin: vol. 2 The Power of Place | location = Londres | publisher = Jonathan Cape | isbn = 0-7126-6837-3 }} *{{cite book |last = Darwin |first = Charles |year = 1860 |title = On the Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life |edition = 2ª |location = Londres |publisher = John Murray |url =http://darwin-online.org.uk/content/frameset?itemID=F376&viewtype=text&pageseq=1 }} *{{Cite book | last = Darwin | first = Charles | year = 1887 | editor-last = Darwin | editor-first = Francis | editor-link =Francis Darwin | title = The life and letters of Charles Darwin, including an autobiographical chapter | location = Londres | publisher = John Murray | url =http://darwin-online.org.uk/EditorialIntroductions/Freeman_LifeandLettersandAutobiography.html }} *{{Cite ODNB | last = Desmond | first = Adrian | authorlink = Adrian Desmond | last2 = Moore | first2 = James | author2-link = James Moore (biographer) | last3=Browne | first3=Janet | year = 2004 | title = [[Oxford Dictionary of National Biography]] | location = Oxford, Inglaterra | doi = 10.1093/ref:odnb/7176| isbn = 9780198614111 }} * {{cite book | last1 = Desmond | first1 = Adrian | year = 1991 | last2 = Moore | first2 = James | title = Darwin | location = Londres | publisher = Joseph |url=https://archive.org/details/darwin0000desm }} *{{Cite book |last = Gross |first =Charles G. |year =1993 |title =Hippocampus Minor and Man's Place in Nature: A Case Study in the Social Construction of Neuroanatomy |periodical =[[Hippocampus (journal)|Hippocampus]] |volume = 3 |issue = 4 |pages = 403–416 |doi =10.1002/hipo.450030403 |pmid=8269033 }} *{{cite book |last = Larson |first = Edward J. |authorlink = Edward Larson |year = 2004 |title = Evolution: The Remarkable History of a Scientific Theory |url = https://archive.org/details/evolutionremarka0000lars |publisher = Modern Library |place = Nova York |isbn = 0-8129-6849-2}} *{{cite book |last =Lyell |first = Charles |author-link = Charles Lyell |year = 1863 |title = The geological evidences of the antiquity of man with remarks on the origin of species by variation |edition = 3ª |location = Londres |publisher = John Murray |url =http://darwin-online.org.uk/content/frameset?viewtype=text&itemID=A282&pageseq=1 }} *{{cite book |last =Owen |first = Richard |author-link = Richard Owen |year = 1859 |title = On the classification and geographical distribution of the mammalia, being the lecture on Sir Robert Reade's foundation, delivered before the University of Cambridge, in the Senate-House, May 10, 1859. To which is added an appendix "on the gorilla," and "on the extinction and transmutation of species." |edition = |location = Londres |publisher = John Parker |url =http://darwin-online.org.uk/content/frameset?viewtype=text&itemID=A335&pageseq=1 }} *{{Cite book |last = Owen |first = Richard (published anonymously) |author-link = |date =abril de 1860 |title = Darwin ''on the Origin of Species'' |periodical =Edinburgh Review |issue = 111 |pages =487–532 |url =http://darwin-online.org.uk/content/frameset?viewtype=text&itemID=A30&pageseq=1 }} *{{Cite book|last1 = Rupke|first1 = Nicolaas A.|author-link = Nicolaas Adrianus Rupke |title = Richard Owen : biology without Darwin|year = 2009|publisher = University of Chicago Press|location = Chicago|isbn = 978-0-226-73177-3}} * {{cite book |author-link=James A. Secord |last=Secord |first=James A. |title=Victorian sensation: the extraordinary publication, reception, and secret authorship of Vestiges of the natural history of creation |publisher=University of Chicago Press |location=Chicago |year=2003 |isbn=978-0-226-74410-0 |url=https://books.google.com/books?id=6LL9PGRhlXYC}} == Véxase tamén == === Bibliografía === {{Cite journal | last1 = Owen | first1 = C. | last2 = Howard | first2 = A. | last3 = Binder | first3 = D. | title = Hippocampus minor, calcar avis, and the Huxley-Owen debate | journal = Neurosurgery | volume = 65 | issue = 6 | pages = 1098–1104; discussion 1104–5 | year = 2009 | pmid = 19934969 | doi = 10.1227/01.NEU.0000359535.84445.0B }} [[Categoría:Historia da ciencia]] [[Categoría:Evolución]] shgsmoghmt16rcuh7ie9edg5isljl31 0 624800 7108270 6748019 2025-06-27T13:44:15Z Autopistero20502020 127649 7108270 wikitext text/x-wiki {{Outros homónimos|Sedeás|Os Sedeás}} {{Lugar |nome = Os Sedeás |imaxe = |lenda = |parroquia = Mera de Arriba |concello = Ortigueira |ano = |poboación = }} '''Os Sedeás''' é un lugar da [[Parroquia civil|parroquia]] de [[Mera de Arriba, Ortigueira|Mera de Arriba]] no concello [[provincia da Coruña|coruñés]] de [[Ortigueira]], na [[comarca do Ortegal]].<ref>[http://www.xunta.es/nomenclator?p_p_id=NomenclatorPortlet_WAR_NomenclatorPortlet&p_p_lifecycle=1&busquedaGuiada=1 Nomenclátor] [[Xunta de Galicia]].</ref> == Lugares e parroquias == === Lugares de Mera de Arriba === {{Lp Mera de Arriba}} === Parroquias de Ortigueira === {{Ortigueira}} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lugares de Ortigueira]] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Sedeás, Os}} [[Categoría:Lugares de Ortigueira]] 3ewt0r0bxx95va1qkipb7bbtca8q988 0 626826 7108381 6767939 2025-06-27T14:48:23Z Autopistero20502020 127649 7108381 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|serpe}} O [[topónimo]] '''Serpe''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Serpe, Raxó, Poio|Serpe]]''', lugar da parroquia de [[Raxó, Poio|Raxó]], no concello de [[Poio]]; *'''[[A Serpentiña, San Vicente de Castillón, Pantón|A Serpentiña]]''', lugar da parroquia de [[San Vicente de Castillón, Pantón|San Vicente de Castillón]], no concello de [[Pantón]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|A Cova da Serpe}} *'''[[As Serpes, Tui, Tui|As Serpes]]''', lugar da parroquia de [[Tui, Tui|Tui]], no concello de [[Tui]]. {{Control de autoridades}} bdoccnmomhsuf149ooy5wgynfw1rxnx 0 628339 7108705 6793383 2025-06-27T20:39:14Z Breogan2008 23204 7108705 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Bye Bye Bluebird''''' é un filme [[Dinamarca|dinamarqués]]-[[Illas Feroe|feroés]] de [[1999]] dirixido por [[Katrin Ottarsdóttir]] e protagonizado por [[Hildigunn Eyðfinsdóttir]] e [[Sigri Mitra Gaïni]]. O filme recibiu premios en varios festivais de cinema, incluíndo o Festival de Cinema Nórdico de Lübeck, o Festival de Cinema Nórdico de Ruán e o [[Festival Internacional de Cinema de Rotterdam]].<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Ae4QqlUDt9wC&dq=%22Bye+Bye+Bluebird%22+1999&pg=PA307|title=Historical Dictionary of Scandinavian Cinema|first1=John|last1=Sundholm|first2=Isak|last2=Thorsen|first3=Lars Gustaf|last3=Andersson|first4=Olof|last4=Hedling|first5=Gunnar|last5=Iversen|first6=Birgir Thor|last6=Møller|date=31 de agosto de 2012|publisher=Scarecrow Press|isbn=9780810855243|via=Google Books}}</ref><ref>{{Cite book|last=Elkington|first=Trevor|url=https://books.google.com/books?id=OjKad6rDXwsC&dq=%22Bye+Bye+Bluebird%22+1999&pg=PA279|title=Transnational Cinema in a Global North: Nordic Cinema in Transition|date=28 de xaneiro de 2005|publisher=Wayne State University Press|isbn=0814332439|via=Google Books}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=uTfvg7es7VQC&dq=%22Bye+Bye+Bluebird%22+1999&pg=PA364|title=Danske filmskuespillere: 525 portrætter|date=28 de xaneiro de 2003|publisher=Gyldendal A/S|isbn=9788702021042|via=Google Books}}</ref> == Sinopse == Conta a historia de dúas mulleres novas excéntricas que, despois de anos no estranxeiro, regresan ás Illas Feroe e emprenden unha estraña viaxe por estrada. == Personaxes == {{Div col}} * [[Hildigunn Eyðfinsdóttir]] como Rannvá * [[Sigri Mitra Gaïni]] como Barba * [[Johan Dalsgaard]] como Rúni * [[Elin K. Mouritsen]] como nai de Barba * [[Peter Hesse Overgaard]] como padrasto de Rannvá * [[Nora Bærentsen]] como nai de Rannvá * [[Egi Dam]] como pai de Rannvá * [[Lovisa Køtlum Petersen]] como filla de Rannvá * [[Adelborg Linklett]] como avoa de Rannvá * [[Sverri Egholm]] como avó de Rannvá * [[Birita Mohr]] como camareira / cantante * [[Sjúrður Sólstein]] como Smukke * [[Høgni Johansen]] como Helmsman * [[Kári Øster]] como Hærget Mand * [[Anna Kristin Bæk]] como Blafferpige {{Div col end}} == Notas == {{Listaref|30em}} {{Barra portal|Cine|Dinamarca}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1999]] [[Categoría:Filmes en lingua feroesa]] [[Categoría:Filmes en lingua dinamarquesa]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua francesa]] [[Categoría:Filmes de Dinamarca]] [[Categoría:Filmes das Illas Feroe]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Katrin Ottarsdóttir]] 4dvq0bc4v81ktvzsm221v78j4hluml2 0 628413 7108700 6795481 2025-06-27T20:36:45Z Breogan2008 23204 7108700 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Dhauvaa''''' é un filme [[Maldivas|maldivano]] de [[1998]] dirixido por [[Arifa Ibrahim]].<ref>{{cite news|url=https://en.sun.mv/41378 |title=Amjay honored with Lifetime Achievement Award |work=Sun |date=22 de decembro de 2016 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181116063339/https://en.sun.mv/41378 |urlmorta=non |archivedate=16 de novembro de 2018 |accessdate=16 de novembro de 2018}}</ref> Producido por Aslam Rasheed baixo Slam Studio, está protagonizado por [[Reeko Moosa Manik]], [[Niuma Mohamed]] e [[Waleedha Waleed]].<ref>{{cite news|url=https://presidency.gov.mv/NationalAwards/Winner/168 |title=Gaumee Inaam 2011 – Niuma Mohamed |work=Presidency Maldives |language=Divehi |archiveurl=https://archive.today/20190405062639/https://presidency.gov.mv/NationalAwards/Winner/168 |urlmorta=non |archivedate=5 de abril de 2019 |accessdate=3 de decembro de 2018}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.haveeru.com.mv:80/dhivehi/entertainment/132620 |title="Dhilakani" is originated from "Sazaa"'s experience |language=Divehi |work=Haveeru |last=Nadheem |first=Ahmed |date=10 de xaneiro de 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130613131401/http://www.haveeru.com.mv/dhivehi/entertainment/132620 |urlmorta=si |archivedate=13 de xuño de 2013 |accessdate=27 de outubro de 2018 }}</ref><ref>{{cite news|url=http://haveeru.com.mv/?page=details&id=102955&category=ihUfinum |title=Niuma; a must watch |language=Divehi|work=Haveeru |last=Nadheem |first=Ahmed |date=4 de novembro de 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101124093750/http://haveeru.com.mv/?page=details&id=102955&category=ihUfinum |urlmorta=si |archivedate=24 de novembro de 2010 |accessdate=26 de setembro de 2018 }}</ref> Producido por Aslam Rasheed baixo Slam Studio, está protagonizado por [[Reeko Moosa Manik]], [[Niuma Mohamed]] e [[Waleedha Waleed]].<ref>{{cite news|url=https://presidency.gov.mv/NationalAwards/Winner/168 |title=Gaumee Inaam 2011 – Niuma Mohamed |work=Presidency Maldives |language=Divehi |archiveurl=https://archive.today/20190405062639/https://presidency.gov.mv/NationalAwards/Winner/168 |urlmorta=non |archivedate=5 de abril de 2019 |accessdate=3 de decembro de 2018}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.haveeru.com.mv:80/dhivehi/entertainment/132620 |title="Dhilakani" is originated from "Sazaa"'s experience |language=Divehi |work=Haveeru |last=Nadheem |first=Ahmed |date=10 de xaneiro de 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130613131401/http://www.haveeru.com.mv/dhivehi/entertainment/132620 |urlmorta=si |archivedate=13 de xuño de 2013 |accessdate=27 de outubro de 2018 }}</ref><ref>{{cite news|url=http://haveeru.com.mv/?page=details&id=102955&category=ihUfinum |title=Niuma; a must watch |language=Divehi|work=Haveeru |last=Nadheem |first=Ahmed |date=4 de novembro de 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101124093750/http://haveeru.com.mv/?page=details&id=102955&category=ihUfinum |urlmorta=si |archivedate=24 de novembro de 2010 |accessdate=26 de setembro de 2018 }}</ref> É un remake non oficial do filme de Bollywood ''[[Aaina (filme de 1993)|Aaina]]'' (1993) de [[Deepak Sareen]], protagonizado por [[Juhi Chawla]], [[Jackie Shroff]] e [[Amrita Singh]].<ref>{{Cite web|url=https://www.firstpost.com/entertainment/bollywood/how-amrita-singh-jackie-shroff-juhi-chawla-starrer-aaina-addressed-taboo-within-the-framework-of-a-family-entertainer-4410983.html|title=How Amrita Singh, Jackie Shroff, Juhi Chawla-starrer Aaina addressed taboo within the framework of a family entertainer|date=2018-03-31|website=Firstpost|language=en|access-date=2019-06-26}}</ref> == Personaxes == * [[Reeko Moosa Manik]] como Mohamed Areesh * [[Niuma Mohamed]] como Seema Hassan * Sheleen como Seema Hassan de nova * [[Waleedha Waleed]] como Soma Hassan * Shifaza como Soma Hassan de nova * [[Arifa Ibrahim]] como nai de Soma e Seema * [[Ali Shameel]] como Hassan Manik * [[Ibrahim Wisan]] como Ayaz * [[Roanu Hassan Manik]] * Aminath Ibrahim Didi como membro da poxa (aparición especial) * [[Hamid Ali]] como doutor de Seema (aparición especial) == Notas == {{Listaref|30em}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1998]] [[Categoría:Filmes en lingua maldivana]] [[Categoría:Filmes das Maldivas]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Arifa Ibrahim]] kt9h0yl1bbalgd0091ph52s3iiel50p 2 628778 7109144 7096740 2025-06-28T06:07:37Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7109144 wikitext text/x-wiki == Académico de número == {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?ini ?fin WHERE { ?item p:P463 ?rol. ?rol ps:P463 wd:Q2728155; pq:P2868 wd:Q59584696; OPTIONAL { ?rol pq:P580 ?ini. } OPTIONAL { ?rol pq:P582 ?fin. } } |section=131 |sort=label |columns=label:Article,?ini:comezo,?fin:fin,item:Wikidata |thumb=128 |min_section=2 }} {| class='wikitable sortable' ! Article ! comezo ! fin ! Wikidata |- | [[Adriano López Morillo]] | 1910-11-17 | 1913-01-30 | [[:d:Q47787977|Q47787977]] |- | [[Alejandro Barreiro Noya]] | 1936-03-12 | 1948-11-22 | [[:d:Q20534499|Q20534499]] |- | [[Alfonso Daniel Rodríguez Castelao]] | 1934-07-25 | 1950-01-07 | [[:d:Q736924|Q736924]] |- | [[Amador Montenegro]] | 1909-12-13 | 1932-09-22 | [[:d:Q12382876|Q12382876]] |- | [[Ana Boullón|Ana Isabel Boullón Agrelo]] | 2021-12-11 | | [[:d:Q20534990|Q20534990]] |- | [[Ana Romaní]] | 2019-04-06 | | [[:d:Q11905435|Q11905435]] |- | [[Andrés Fernández-Albalat Lois]] | 1999-05-28 | 2019-12-29 | [[:d:Q8199340|Q8199340]] |- | [[Andrés Martínez Salazar]] | 1905-09-04 | 1923-10-06 | [[:d:Q8199364|Q8199364]] |- | [[Andrés Torres Queiruga]] | 1980-06-20 | | [[:d:Q524892|Q524892]] |- | [[Antonio Couceiro Freijomil]] | 1941-07-27 | 1955-05-09 | [[:d:Q12383062|Q12383062]] |- | [[Antonio Gil Merino]] | 1975-12-13 | 2009-10-18 | [[:d:Q12383079|Q12383079]] |- | [[Antonio López Ferreiro]] | 1905-09-04 | 1910-03-20 | [[:d:Q3320987|Q3320987]] |- | [[Antonio Meijide Pardo]] | 1963-05-25 | 2004-06-25 | [[:d:Q12383092|Q12383092]] |- | [[Antonio Noriega Varela]] | 1939-04-22 | 1947-03-27 | [[:d:Q2758970|Q2758970]] |- | [[Antonio Rey Soto]] | 1940-01-01 | 1966-02-20 | [[:d:Q20535817|Q20535817]] |- | [[Antón Fraguas]] | 1956-05-08 | 1999-11-05 | [[:d:Q8201228|Q8201228]] |- | [[Antonio Iglesias Vilarelle|Antón Iglesias Vilarelle]] | 1951-12-29 | 1971-05-11 | [[:d:Q12383142|Q12383142]] |- | [[Antón Santamarina]] | 1998-10-24 | | [[:d:Q10963569|Q10963569]] |- | [[Antón Villar Ponte]] | 1934-07-24 | 1936-03-04 | [[:d:Q3319847|Q3319847]] |- | [[Anxo Angueira]] | 2024-04-27 | | [[:d:Q3802044|Q3802044]] |- | [[Aquilino Iglesia Alvariño]] | 1949-04-16 | 1961-07-29 | [[:d:Q3327596|Q3327596]] |- | [[Arturo Vázquez Núñez]] | 1905-09-04 | 1907-03-02 | [[:d:Q12383353|Q12383353]] |- | [[Atanasio López Fernández]] | 1941-07-27 | 1944-03-01 | [[:d:Q47627677|Q47627677]] |- | [[Aureliano Pardo Villar]] | 1941-07-27 | 1957-01-13 | [[:d:Q12383946|Q12383946]] |- | [[Benito Fernández Alonso]] | 1905-09-04 | 1922-05-08 | [[:d:Q8246366|Q8246366]] |- | [[Bernardino Graña]] | 2010-06-12 | 2025-01-18 | [[:d:Q3398876|Q3398876]] |- | [[Camilo Gonsar]] | 2002-12-14 | 2008-11-09 | [[:d:Q3397774|Q3397774]] |- | [[Carlos Casares]] | 1978-05-26 | 2002-03-09 | [[:d:Q3398675|Q3398675]] |- | [[Casimiro Torres Rodríguez]] | 1979-03-04 | 1989-05-03 | [[:d:Q17413208|Q17413208]] |- | [[Casto Sampedro|Casto Sampedro Folgar]] | 1905-09-04 | 1937-04-08 | [[:d:Q12385661|Q12385661]] |- | [[Celestino Sánchez Rivera]] | 1941-07-27 | 1948-11-30 | [[:d:Q12385894|Q12385894]] |- | [[Celso García de la Riega]] | 1905-09-04 | 1914-02-03 | [[:d:Q5760262|Q5760262]] |- | [[Chus Pato]] | 2017-09-23 | | [[:d:Q3311831|Q3311831]] |- | [[Constantino García]] | 1982-03-12 | 2008-10-23 | [[:d:Q12386428|Q12386428]] |- | [[Darío Xohán Cabana]] | 2006-04-22 | 2021-11-16 | [[:d:Q3399232|Q3399232]] |- | [[David Fernández Diéguez]] | 1925-03-28 | 1936-12-24 | [[:d:Q20535457|Q20535457]] |- | [[Domingo García-Sabell]] | 1959-06-20 | 2003-08-05 | [[:d:Q3395173|Q3395173]] |- | [[Eduardo Blanco Amor]] | 1972-01-30 | 1979-12-01 | [[:d:Q3310967|Q3310967]] |- | [[Eduardo Moreiras]] | 1978-01-28 | 1991-04-28 | [[:d:Q3398565|Q3398565]] |- | [[Eduardo Pondal]] | 1905-09-04 | 1917-03-08 | [[:d:Q867025|Q867025]] |- | [[Eladio Oviedo Arce]] | 1905-09-04 | 1918-01-19 | [[:d:Q20533056|Q20533056]] |- | [[Eladio Rodríguez González]] | 1905-09-04 | 1949-04-14 | [[:d:Q3396889|Q3396889]] |- | [[Emilio Tapia Rivas]] | 1905-09-04 | 1918-06-12 | [[:d:Q12387810|Q12387810]] |- | [[Enrique Chao Espina]] | 1954-04-24 | 1989-01-19 | [[:d:Q20532969|Q20532969]] |- | [[Enrique Vidal Abascal]] | 1971-03-27 | 1994-10-31 | [[:d:Q8776277|Q8776277]] |- | [[Euloxio R. Ruibal]] | 2006-03-24 | | [[:d:Q11921224|Q11921224]] |- | [[Evaristo Martelo Paumán]] | 1921-06-16 | 1928-03-31 | [[:d:Q12388193|Q12388193]] |- | [[Federico Maciñeira]] | 1905-09-04 | 1943-01-25 | [[:d:Q10280787|Q10280787]] |- | [[Fermín Bouza-Brey]] | 1941-07-27 | 1973-06-11 | [[:d:Q3327684|Q3327684]] |- | [[Fernando Cortés Bugía]] | 1941-07-27 | 1948-03-25 | [[:d:Q12388388|Q12388388]] |- | [[Fernando Martínez Morás]] | 1926-11-20 | 1937-09-11 | [[:d:Q12388402|Q12388402]] |- | [[Fina Casalderrey]] | 2013-11-22 | | [[:d:Q2919423|Q2919423]] |- | [[Florencio Vaamonde|Florencio Vaamonde Lores]] | 1905-09-04 | 1925-10-20 | [[:d:Q8961851|Q8961851]] |- | [[Florentino López Cuevillas]] | 1941-07-27 | 1958-07-30 | [[:d:Q3074161|Q3074161]] |- | [[Francisca Herrera Garrido]] | 1945-03-04 | 1950-11-05 | [[:d:Q3399032|Q3399032]] |- | [[Francisco Díaz-Fierros]] | 2002-09-28 | | [[:d:Q20534449|Q20534449]] |- | [[Francisco Fernández Rei]] | 1999-09-25 | | [[:d:Q7583119|Q7583119]] |- | [[Francisco Fernández del Riego]] | 1960-11-03 | 2010-11-26 | [[:d:Q3296700|Q3296700]] |- | [[Francisco Ponte Blanco]] | 1921-09-23 | 1926-08-23 | [[:d:Q20534915|Q20534915]] |- | [[Francisco Romero Blanco]] | 1905-09-04 | 1918-11-21 | [[:d:Q12388959|Q12388959]] |- | [[Francisco Río Barxa]] | 1983-06-25 | 2011-01-05 | [[:d:Q12388961|Q12388961]] |- | [[Francisco Tettamancy|Francisco Tettamancy Gastón]] | 1905-09-04 | 1921-05-15 | [[:d:Q12388973|Q12388973]] |- | [[Francisco Vales Villamarín]] | 1941-07-27 | 1982-08-25 | [[:d:Q8962569|Q8962569]] |- | [[Francisco Vázquez Saco]] | 1952-06-14 | 1962-12-27 | [[:d:Q12388978|Q12388978]] |- | [[Félix Estrada Catoyra]] | 1921-08-08 | 1938-03-14 | [[:d:Q12389113|Q12389113]] |- | [[Gonzalo Brañas Fernández]] | 1941-07-27 | 1948-08-02 | [[:d:Q12390105|Q12390105]] |- | [[Gonzalo López Abente]] | 1941-07-27 | 1963-07-23 | [[:d:Q3395050|Q3395050]] |- | [[Gonzalo Navaza]] | 2022-11-05 | | [[:d:Q12390111|Q12390111]] |- | [[Henrique Monteagudo]] | 2012-02-25 | | [[:d:Q9002934|Q9002934]] |- | [[Indalecio Varela Lenzano]] | 1905-09-04 | 1940-06-14 | [[:d:Q12390665|Q12390665]] |- | [[Isidoro Millán González-Pardo]] | 1975-05-16 | 2002-12-16 | [[:d:Q12390752|Q12390752]] |- | [[Isidro Parga Pondal]] | 1960-06-25 | 1986-05-04 | [[:d:Q9009496|Q9009496]] |- | [[Jaime Ozores de Prado]] | 1905-09-15 | 1922-05-02 | [[:d:Q20533068|Q20533068]] |- | [[Jaime Solá]] | 1939-04-22 | 1940-01-09 | [[:d:Q12390808|Q12390808]] |- | [[Jenaro Marinhas del Valle]] | 1978-02-25 | 1999-12-23 | [[:d:Q2891396|Q2891396]] |- | [[Joaquín Freire de Andrade|Joaquín Freyre de Andrade y Valverde]] | 1956-11-30 | 1972-02-18 | [[:d:Q61060290|Q61060290]] |- | [[José Antonio Parga Sanjurjo]] | 1907-09-28 | 1917-09-12 | [[:d:Q20533489|Q20533489]] |- | [[José Espinosa Rodríguez]] | 1952-10-18 | 1966-12-13 | [[:d:Q20535070|Q20535070]] |- | [[José García Acuña]] | 1932-11-15 | 1933-06-10 | [[:d:Q12391028|Q12391028]] |- | [[José Luis Bugallal Marchesi]] | 1951-01-04 | 1989-12-26 | [[:d:Q12391050|Q12391050]] |- | [[José Ogea|José Ojea Otero]] | 1905-10-27 | 1909-12-03 | [[:d:Q9014634|Q9014634]] |- | [[José Salgado Rodríguez]] | 1905-09-04 | 1916-05-20 | [[:d:Q12391169|Q12391169]] |- | [[José Vega Blanco]] | 1905-09-04 | 1933-02-15 | [[:d:Q20536002|Q20536002]] |- | [[Juan Barcia Caballero]] | 1905-09-04 | 1926-10-10 | [[:d:Q3327119|Q3327119]] |- | [[Juan Domínguez Fontela]] | 1939-04-22 | 1942-03-11 | [[:d:Q12391227|Q12391227]] |- | [[Juan Rodríguez Cabrero]] | 1946-06-10 | 1949-12-27 | [[:d:Q61060292|Q61060292]] |- | [[Julio Dávila]] | 1927-08-30 | 1971-06-12 | [[:d:Q12391299|Q12391299]] |- | [[Julio Rodríguez Yordi]] | 1955-10-06 | 1967-09-27 | [[:d:Q12391313|Q12391313]] |- | [[Leandro Carré Alvarellos]] | 1945-03-03 | 1976-02-14 | [[:d:Q12391680|Q12391680]] |- | [[Leandro de Saralegui Medina]] | 1905-09-04 | 1910-10-06 | [[:d:Q5850471|Q5850471]] |- | [[Lisardo Barreiro]] | 1939-04-22 | 1943-05-14 | [[:d:Q12391910|Q12391910]] |- | [[Lourenzo Fernández Prieto]] | 2023-06-03 | | [[:d:Q12392136|Q12392136]] |- | [[Luz Pozo Garza]] | 1996-11-29 | 2020-04-20 | [[:d:Q11934305|Q11934305]] |- | [[Luís Iglesias Iglesias]] | 1947-12-18 | 1976-12-29 | [[:d:Q12392510|Q12392510]] |- | [[Manuel Amor Meilán]] | 1905-09-04 | 1933-12-09 | [[:d:Q12392662|Q12392662]] |- | [[Manuel Banet|Manuel Banet Fontenla]] | 1905-09-04 | 1962-09-30 | [[:d:Q20534308|Q20534308]] |- | [[Manuel Casás Fernández]] | 1936-03-13 | 1960-07-30 | [[:d:Q20535931|Q20535931]] |- | [[Manuel Chamoso Lamas]] | 1956-05-26 | 1985-04-24 | [[:d:Q17413394|Q17413394]] |- | [[Manuel Díez Sanjurjo]] | 1908-06-20 | 1941-12-03 | [[:d:Q47787996|Q47787996]] |- | [[Manuel González González]] | 1992-02-07 | | [[:d:Q11934955|Q11934955]] |- | [[Manuel Gómez Román]] | 1951-12-30 | 1964-11-11 | [[:d:Q9027845|Q9027845]] |- | [[Manuel Lago González]] | 1917-10-12 | 1925-03-18 | [[:d:Q11690626|Q11690626]] |- | [[Manuel Leiras Pulpeiro]] | 1905-09-04 | 1912-11-09 | [[:d:Q3329263|Q3329263]] |- | [[Manuel Lugrís Freire]] | 1905-09-04 | 1940-02-15 | [[:d:Q3327610|Q3327610]] |- | [[Manuel María]] | 2003-02-15 | 2004-09-08 | [[:d:Q2803707|Q2803707]] |- | [[Manuel Murguía]] | 1905-09-04 | 1923-02-02 | [[:d:Q3055400|Q3055400]] |- | [[Manuel Rivas]] | 2009-12-12 | | [[:d:Q2320966|Q2320966]] |- | [[Manuel Vázquez Seijas]] | 1941-07-27 | 1982-12-04 | [[:d:Q12392846|Q12392846]] |- | [[Marcelo Macías]] | 1905-09-04 | 1941-03-08 | [[:d:Q9028592|Q9028592]] |- | [[Marcial Miguel de la Iglesia Vázquez]] | 1905-09-04 | 1918-08-14 | [[:d:Q61060288|Q61060288]] |- | [[Margarita Ledo|Margarita Ledo Andión]] | 2009-02-07 | | [[:d:Q2880279|Q2880279]] |- | [[Marilar Aleixandre]] | 2017-01-14 | | [[:d:Q3328074|Q3328074]] |- | [[Marino Dónega]] | 1973-11-03 | 2001-04-01 | [[:d:Q12392939|Q12392939]] |- | [[Dolores Sánchez Palomino|María Dolores Sánchez Palomino]] | 2022-12-17 | | [[:d:Q102047768|Q102047768]] |- | [[María López Sández]] | 2023-03-11 | | [[:d:Q12393039|Q12393039]] |- | [[Miguel Anxo Araúxo Iglesias]] | 1980-05-30 | 2007-07-22 | [[:d:Q1481913|Q1481913]] |- | [[Narciso Correal]] | 1939-04-22 | 1951-07-20 | [[:d:Q36385873|Q36385873]] |- | [[Olga Gallego]] | 1986-11-15 | 2010-09-04 | [[:d:Q12396298|Q12396298]] |- | [[Pablo Pérez Costanti]] | 1905-09-04 | 1938-09-19 | [[:d:Q12396947|Q12396947]] |- | [[Paulino Pedret]] | 1941-07-27 | 1969-05-26 | [[:d:Q12397244|Q12397244]] |- | [[Pegerto Saavedra]] | 2013-09-14 | | [[:d:Q12397442|Q12397442]] |- | [[Rafael Dieste]] | 1970-04-18 | 1981-10-15 | [[:d:Q3327435|Q3327435]] |- | [[Rafael González Villar]] | 1941-07-27 | 1941-03-11 | [[:d:Q6097379|Q6097379]] |- | [[Rafael Pérez Barreiro]] | 1905-09-04 | 1932-04-29 | [[:d:Q12398520|Q12398520]] |- | [[Ramón Armada Teixeiro]] | 1905-09-04 | 1920-07-01 | [[:d:Q20533982|Q20533982]] |- | [[Ramón Bernárdez González]] | 1905-09-04 | 1911-06-16 | [[:d:Q20534790|Q20534790]] |- | [[Ramón Cabanillas]] | 1920-08-31 | 1957-10-13 | [[:d:Q602214|Q602214]] |- | [[Ramón Lorenzo]] | 1999-05-07 | | [[:d:Q12398607|Q12398607]] |- | [[Ramón López de Vicuña]] | 1905-09-15 | 1909-02-14 | [[:d:Q47915744|Q47915744]] |- | [[Ramón Martínez López]] | 1976-01-22 | 1989-09-12 | [[:d:Q9066439|Q9066439]] |- | [[Ramón María Aller|Ramón María Aller Ulloa]] | 1941-07-27 | 1966-03-28 | [[:d:Q9066442|Q9066442]] |- | [[Ramón Otero Pedrayo]] | 1929-12-09 | 1976-04-10 | [[:d:Q965263|Q965263]] |- | [[Ramón Piñeiro]] | 1967-11-25 | 1990-08-27 | [[:d:Q3394407|Q3394407]] |- | [[Ramón Tojo Pérez]] | 1905-09-04 | 1944-10-07 | [[:d:Q20535348|Q20535348]] |- | [[Ramón Villar Ponte]] | 1951-06-16 | 1953-09-14 | [[:d:Q12398636|Q12398636]] |- | [[Ramón Villares]] | 2006-11-24 | | [[:d:Q3395985|Q3395985]] |- | [[Ramón de Artaza Malvárez]] | 1939-04-22 | 1976-12-29 | [[:d:Q12398639|Q12398639]] |- | [[Ricardo Carballo Calero]] | 1958-05-17 | 1990-03-25 | [[:d:Q3047766|Q3047766]] |- | [[Rosario Álvarez Blanco]] | 2003-06-06 | | [[:d:Q11267084|Q11267084]] |- | [[Salustiano Portela Pazos]] | 1941-07-27 | 1976-05-03 | [[:d:Q12399499|Q12399499]] |- | [[Salvador Cabeza de León]] | 1905-09-04 | 1934-05-20 | [[:d:Q12399501|Q12399501]] |- | [[Salvador García-Bodaño]] | 1992-11-25 | 2023-03-07 | [[:d:Q11946767|Q11946767]] |- | [[Salvador Golpe]] | 1905-09-04 | 1909-06-23 | [[:d:Q9073031|Q9073031]] |- | [[Samuel Eiján]] | 1941-07-27 | 1945-12-14 | [[:d:Q9073255|Q9073255]] |- | [[Sebastián Martínez-Risco]] | 1953-04-18 | 1977-09-24 | [[:d:Q6122940|Q6122940]] |- | [[Uxío Carré Aldao]] | 1905-09-04 | 1932-12-18 | [[:d:Q3327621|Q3327621]] |- | [[Uxío Torre Enciso]] | 1970-10-24 | 1994-04-17 | [[:d:Q48336028|Q48336028]] |- | [[Valentín Lamas Carvajal]] | 1905-09-04 | 1906-09-04 | [[:d:Q3307004|Q3307004]] |- | [[Valentín Paz-Andrade]] | 1978-02-11 | 1987-05-19 | [[:d:Q379988|Q379988]] |- | [[Valentín Villanueva Rivas]] | 1924-08-03 | 1931-11-08 | [[:d:Q48431640|Q48431640]] |- | [[Vicente Risco]] | 1929-02-23 | 1963-04-30 | [[:d:Q3047707|Q3047707]] |- | [[Victoriano Taibo]] | 1948-10-15 | 1966-03-13 | [[:d:Q3393165|Q3393165]] |- | [[Víctor F. Freixanes|Víctor Freixanes]] | 2004-02-27 | | [[:d:Q3395044|Q3395044]] |- | [[Wenceslao Requejo Pérez]] | 1905-09-04 | 1947-10-14 | [[:d:Q48033690|Q48033690]] |- | [[Xaime Isla Couto]] | 1999-01-29 | 2012-04-25 | [[:d:Q12402543|Q12402543]] |- | [[Xaquín Lorenzo]] | 1951-09-16 | 1989-07-18 | [[:d:Q3323080|Q3323080]] |- | [[Xesús Alonso Montero]] | 1993-10-30 | | [[:d:Q3320854|Q3320854]] |- | [[Xesús Carro]] | 1941-07-27 | 1973-12-08 | [[:d:Q7069316|Q7069316]] |- | [[Xesús Ferro Couselo]] | 1951-09-16 | 1975-04-23 | [[:d:Q3397940|Q3397940]] |- | [[Xesús Ferro Ruibal]] | 1996-05-04 | | [[:d:Q205918|Q205918]] |- | [[Xesús Rodríguez López]] | 1905-09-04 | 1917-03-24 | [[:d:Q12402687|Q12402687]] |- | [[Xesús Taboada Chivite]] | 1965-11-20 | 1976-11-27 | [[:d:Q17413380|Q17413380]] |- | [[Xohana Torres]] | 2001-10-27 | 2017-09-12 | [[:d:Q3397681|Q3397681]] |- | [[Xosé Baldomir]] | 1941-07-27 | 1947-02-01 | [[:d:Q20534221|Q20534221]] |- | [[Xosé Fernández Ferreiro]] | 2013-03-09 | 2015-12-16 | [[:d:Q9096722|Q9096722]] |- | [[Xosé Filgueira Valverde]] | 1941-07-27 | 1996-09-13 | [[:d:Q3327256|Q3327256]] |- | [[Xosé Luís Axeitos]] | 2004-10-30 | | [[:d:Q12402812|Q12402812]] |- | [[Xosé Luís Franco Grande]] | 1998-07-03 | 2020-03-31 | [[:d:Q14541195|Q14541195]] |- | [[Xosé Luís Méndez Ferrín]] | 2000-09-30 | 2013-03-13 | [[:d:Q2744512|Q2744512]] |- | [[Xosé Luís Regueira]] | 2012-06-02 | | [[:d:Q12402819|Q12402819]] |- | [[Xosé María Álvarez Blázquez]] | 1964-11-28 | 1985-03-02 | [[:d:Q3397750|Q3397750]] |- | [[Xosé Neira Vilas]] | 2001-11-17 | 2015-11-27 | [[:d:Q3322486|Q3322486]] |- | [[Xosé Pérez Ballesteros]] | 1905-09-04 | 1918-10-30 | [[:d:Q12402872|Q12402872]] |- | [[Xosé Ramón Barreiro]] | 1997-02-14 | 2021-03-17 | [[:d:Q12402873|Q12402873]] |- | [[Xosé Trapero Pardo]] | 1971-06-05 | 1995-10-10 | [[:d:Q17413209|Q17413209]] |- | [[Xulio Francisco Ogando]] | 1980-04-18 | 2005-04-01 | [[:d:Q12402935|Q12402935]] |- | [[Xulio Sigüenza]] | 1956-01-28 | 1965-04-15 | [[:d:Q19799202|Q19799202]] |- | [[Álvaro Cunqueiro]] | 1963-04-21 | 1981-02-28 | [[:d:Q2621397|Q2621397]] |- | [[Ángel Amor Ruibal]] | 1905-09-04 | 1905-10-27 | [[:d:Q11705519|Q11705519]] |- | [[Ángel del Castillo|Ángel del Castillo López]] | 1927-03-18 | 1961-03-14 | [[:d:Q9098397|Q9098397]] |- | [[Ánxel Fole]] | 1963-10-05 | 1986-05-09 | [[:d:Q3321054|Q3321054]] |} {{Wikidata list end}} == Académico de honra == {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?ini ?fin WHERE { ?item p:P463 ?rol. ?rol ps:P463 wd:Q2728155; pq:P2868 wd:Q10519151; OPTIONAL { ?rol pq:P580 ?ini. } OPTIONAL { ?rol pq:P582 ?fin. } } |section=131 |sort=label |columns=label:Article,?ini:comezo,?fin:fin,item:Wikidata |thumb=128 |min_section=2 }} {| class='wikitable sortable' ! Article ! comezo ! fin ! Wikidata |- | [[Antón Tovar]] | 1997-03-15 | 2004-06-16 | [[:d:Q17155919|Q17155919]] |- | [[Arcadio López-Casanova]] | 2013-11-09 | 2022-04-11 | [[:d:Q3393932|Q3393932]] |- | [[Azorín]] | 1945-01-02 | 1967-03-02 | [[:d:Q443403|Q443403]] |- | [[Basilio Losada]] | 2015-10-03 | 2022-07-09 | [[:d:Q3393619|Q3393619]] |- | [[Camilo José Cela]] | 1980-01-26 | 2002-01-17 | [[:d:Q132589|Q132589]] |- | [[Carlos Zubillaga]] | 2012-04-21 | | [[:d:Q5752163|Q5752163]] |- | [[Dámaso Alonso]] | 1969-04-19 | 1990-01-25 | [[:d:Q312945|Q312945]] |- | [[Emilia Pardo Bazán]] | 1905-09-04 | 1921-05-12 | [[:d:Q275929|Q275929]] |- | [[Eugenio Montero Ríos]] | 1905-09-15 | 1914-05-12 | [[:d:Q662588|Q662588]] |- | [[Fermín Penzol]] | 1973-11-04 | 1981-03-05 | [[:d:Q12388368|Q12388368]] |- | [[Fernando Quiroga Palacios]] | 1951-04-19 | 1971-12-07 | [[:d:Q290415|Q290415]] |- | [[Fernando Álvarez de Sotomayor]] | 1954-09-03 | 1960-03-17 | [[:d:Q1378117|Q1378117]] |- | [[Francisco Asorey]] | 1957-10-13 | 1961-07-02 | [[:d:Q3331308|Q3331308]] |- | [[Francisco Javier Sánchez Cantón]] | 1949-04-17 | 1971-11-27 | [[:d:Q3327107|Q3327107]] |- | [[Gala Murguía de Castro|Gala Murguía]] | 1956-05-27 | 1964-01-18 | [[:d:Q116513900|Q116513900]] |- | [[Giulia Lanciani]] | 2014-03-07 | 2018-11-14 | [[:d:Q3769275|Q3769275]] |- | [[Giuseppe Tavani]] | 2004-05-22 | 2019-03-22 | [[:d:Q3771510|Q3771510]] |- | [[Gonzalo Torrente Ballester]] | 1981-07-19 | 1999-01-27 | [[:d:Q500546|Q500546]] |- | [[Gustavo Cordeiro Ramos]] | 1950-03-26 | 1974-11-13 | [[:d:Q16930110|Q16930110]] |- | [[Joaquim Rodrigues dos Santos Júnior|Joaquim Santos Júnior]] | 1988-09-07 | 1990-03-12 | [[:d:Q10307405|Q10307405]] |- | [[John Rutherford]] | 2008-10-04 | | [[:d:Q3182404|Q3182404]] |- | [[Joseph-Maria Piel]] | 1980-01-26 | 1992-05-28 | [[:d:Q106660|Q106660]] |- | [[José Luis Pensado]] | 1987-04-05 | 2000-12-15 | [[:d:Q12391064|Q12391064]] |- | [[José Rodríguez Carracido]] | 1922-05-13 | 1928-01-03 | [[:d:Q3395176|Q3395176]] |- | [[José Rubinos Ramos]] | 1954-08-20 | 1963-12-03 | [[:d:Q12391166|Q12391166]] |- | [[José Viale Moutinho]] | 2008-12-20 | 2013-03-01 | [[:d:Q10310612|Q10310612]] |- | [[Kathleen March]] | 2023-09-23 | | [[:d:Q12391340|Q12391340]] |- | [[Leopoldo Eijo Garay|Leopoldo Eijo y Garay]] | 1945-01-02 | 1963-08-31 | [[:d:Q3324888|Q3324888]] |- | [[Luis Rodríguez de Viguri|Luis Rodríguez de Viguri Seoane]] | | 1945-10-12 | [[:d:Q3390665|Q3390665]] |- | [[Manuel Curros Enríquez]] | 1905-09-15 | 1908-03-07 | [[:d:Q2242172|Q2242172]] |- | ''[[:d:Q123153219|Manuela Esteban-Collantes]]'' | 1956-05-27 | 1959-07-08 | [[:d:Q123153219|Q123153219]] |- | [[Marina Mayoral]] | 2000-09-30 | | [[:d:Q3399927|Q3399927]] |- | [[María Rosa Lojo]] | 2022-09-28 | | [[:d:Q521866|Q521866]] |- | [[María del Adalid]] | 1929-03-05 | 1930-01-18 | [[:d:Q55726343|Q55726343]] |- | [[Niceto Alcalá-Zamora]] | 1934-08-09 | 1949-02-18 | [[:d:Q313785|Q313785]] |- | ''[[:d:Q61572159|Nieves Quiroga Pardo Bazán]]'' | 1956-05-27 | 1970-12-02 | [[:d:Q61572159|Q61572159]] |- | [[Nélida Piñón|Nélida Piñon]] | 2014-09-27 | 2022-12-17 | [[:d:Q260893|Q260893]] |- | [[Ramón Cabanillas]] | 1957-10-13 | 1959-11-09 | [[:d:Q602214|Q602214]] |- | [[Ramón Menéndez Pidal]] | 1945-01-02 | 1968-11-14 | [[:d:Q381953|Q381953]] |- | [[Ramón Pérez Costales]] | 1905-09-04 | 1911-01-18 | [[:d:Q9066491|Q9066491]] |- | [[Sofía Casanova]] | 1952-05-04 | 1958-01-16 | [[:d:Q3398780|Q3398780]] |- | [[Takekazu Asaka]] | 2024-06-08 | | [[:d:Q50378430|Q50378430]] |- | [[Victoriano García Martí]] | 1961-04-23 | 1966-07-07 | [[:d:Q11705074|Q11705074]] |- | [[Álvaro Gil Varela]] | 1971-10-31 | 1980-10-02 | [[:d:Q9098195|Q9098195]] |- | [[Ángel Amor Ruibal]] | 1905-10-27 | 1930-11-04 | [[:d:Q11705519|Q11705519]] |- | ''[[:d:Q127388319|Ángel Hermosilla]]'' | 1922-10-14 | 1924-09-15 | [[:d:Q127388319|Q127388319]] |} {{Wikidata list end}} == Académico correspondente == {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?ini ?fin WHERE { ?item p:P463 ?rol. ?rol ps:P463 wd:Q2728155; pq:P2868 wd:Q2625729; OPTIONAL { ?rol pq:P580 ?ini. } OPTIONAL { ?rol pq:P582 ?fin. } } |section=131 |sort=label |columns=label:Article,?ini:comezo,?fin:fin,item:Wikidata |thumb=128 |min_section=2 }} {| class='wikitable sortable' ! Article ! comezo ! fin ! Wikidata |- | [[Abelardo Moralejo|Abelardo Moralejo Laso]] | | 1983-04-10 | [[:d:Q5256360|Q5256360]] |- | ''[[:d:Q9581893|Acúrcio Pereira]]'' | | 1978-01-01 | [[:d:Q9581893|Q9581893]] |- | ''[[:d:Q110137058|Adelaide Félix]]'' | | 1971-01-01 | [[:d:Q110137058|Q110137058]] |- | [[Adelardo Novo Brocas]] | | 1939-06-16 | [[:d:Q20535956|Q20535956]] |- | [[Adolfo Rey Ruibal]] | | 1923-03-01 | [[:d:Q20535811|Q20535811]] |- | [[Adolfo Víctor Calveiro]] | | 1977-08-17 | [[:d:Q12382494|Q12382494]] |- | ''[[:d:Q47462791|Adrián de Loyarte]]'' | | 1962-10-29 | [[:d:Q47462791|Q47462791]] |- | [[Afonso Vázquez-Monxardín]] | 2018-10-26 | | [[:d:Q20535997|Q20535997]] |- | [[Agustín Portela Paz]] | | 1992-12-06 | [[:d:Q17413360|Q17413360]] |- | [[Agustín Sixto Seco]] | | 2004-12-30 | [[:d:Q2827346|Q2827346]] |- | [[Alba Nogueira]] | 2012-01-30 | | [[:d:Q53383734|Q53383734]] |- | ''[[:d:Q20894961|Alberto Balil Illana]]'' | | 1989-08-23 | [[:d:Q20894961|Q20894961]] |- | ''[[:d:Q110137063|Alberto Bessa]]'' | | | [[:d:Q110137063|Q110137063]] |- | [[Alberto Insúa]] | | | [[:d:Q1311305|Q1311305]] |- | [[Alberto Vilanova|Alberto Vilanova Rodríguez]] | | | [[:d:Q12382672|Q12382672]] |- | [[Alejandro Barreiro Noya]] | 1905-09-15 | 1936-03-12 | [[:d:Q20534499|Q20534499]] |- | [[Alejandro Miguéns|Alejandro Miguéns Parrado]] | | | [[:d:Q94958836|Q94958836]] |- | [[Alejandro Quereizaeta]] | | | [[:d:Q20535355|Q20535355]] |- | [[Alejandro Raimúndez]] | | | [[:d:Q111507782|Q111507782]] |- | [[Alejo Carrera]] | | | [[:d:Q20535814|Q20535814]] |- | [[Alexandre de Fisterra]] | | | [[:d:Q1340775|Q1340775]] |- | [[Alfonso Alcalá Martín]] | | | [[:d:Q20533060|Q20533060]] |- | [[Alfonso Molina]] | | | [[:d:Q12382771|Q12382771]] |- | [[Alfonso Vázquez Martínez]] | | | [[:d:Q12382781|Q12382781]] |- | [[Alfredo Cid Rumbao]] | | | [[:d:Q17413425|Q17413425]] |- | [[Alfredo García Alén]] | | | [[:d:Q12382791|Q12382791]] |- | [[Alfredo García Dóriga]] | | | [[:d:Q12382792|Q12382792]] |- | [[Alfredo García Ramos]] | | | [[:d:Q3393453|Q3393453]] |- | [[Alfredo Nan de Allariz]] | | | [[:d:Q12393829|Q12393829]] |- | [[Alfredo Vicenti]] | | | [[:d:Q5405876|Q5405876]] |- | [[Alfredo de la Iglesia]] | | | [[:d:Q47787956|Q47787956]] |- | ''[[:d:Q32690|Alonso Zamora Vicente]]'' | | | [[:d:Q32690|Q32690]] |- | [[Amada López Meneses]] | 1942-01-01 | 1976-10-04 | [[:d:Q47455128|Q47455128]] |- | [[Amador Montenegro]] | 1905-09-15 | 1909-12-13 | [[:d:Q12382876|Q12382876]] |- | [[Amancio Landín Carrasco]] | | | [[:d:Q12382884|Q12382884]] |- | ''[[:d:Q107214775|Amelia Gallego de Miguel]]'' | | | [[:d:Q107214775|Q107214775]] |- | ''[[:d:Q110137054|Américo Lopes de Oliveira]]'' | | | [[:d:Q110137054|Q110137054]] |- | [[Ana Boullón|Ana Isabel Boullón Agrelo]] | 2012-01-20 | 2021-12-11 | [[:d:Q20534990|Q20534990]] |- | [[Ana Romero Masiá]] | 2022-10-14 | | [[:d:Q12382961|Q12382961]] |- | [[Andrés Comerma]] | | | [[:d:Q12382978|Q12382978]] |- | [[Andrés Landín]] | | | [[:d:Q20532958|Q20532958]] |- | [[Andrés Martínez Morás]] | | | [[:d:Q123154444|Q123154444]] |- | ''[[:d:Q55838419|Aniceto Valdivia]]'' | | | [[:d:Q55838419|Q55838419]] |- | [[Antolín López Peláez]] | | | [[:d:Q20533673|Q20533673]] |- | [[Antonino Cerviño González]] | | | [[:d:Q30608463|Q30608463]] |- | [[Antonio Blanco Freijeiro]] | | | [[:d:Q386566|Q386566]] |- | [[Antonio Carballo Tenorio]] | | | [[:d:Q20535692|Q20535692]] |- | [[Antonio Couceiro Freijomil]] | 1926-08-26 | 1941-07-27 | [[:d:Q12383062|Q12383062]] |- | [[Antonio Fernández Gómez]] | | | [[:d:Q8201211|Q8201211]] |- | [[Antonio Fernández Tafall]] | | | [[:d:Q12383076|Q12383076]] |- | [[Antonio Fernández-Cid]] | | | [[:d:Q12383071|Q12383071]] |- | [[Antonio García Conde]] | | | [[:d:Q20533721|Q20533721]] |- | [[Antonio García Vázquez-Queipo]] | | | [[:d:Q20534170|Q20534170]] |- | [[Antonio Garrido Villazán]] | | | [[:d:Q12383078|Q12383078]] |- | [[Antonio Gil Merino]] | 1954-04-25 | 1975-12-13 | [[:d:Q12383079|Q12383079]] |- | [[Antonio Iglesias Álvarez|Antonio Iglesias]] | | | [[:d:Q12383087|Q12383087]] |- | [[Antonio López Acuña]] | | | [[:d:Q25510181|Q25510181]] |- | [[Antonio López Carballeira]] | | | [[:d:Q20533493|Q20533493]] |- | [[Antonio Méndez Casal]] | | | [[:d:Q21782637|Q21782637]] |- | [[Antonio Noriega Varela]] | 1905-09-15 | 1907-04-09 | [[:d:Q2758970|Q2758970]] |- | [[Antonio Odriozola]] | | | [[:d:Q17413417|Q17413417]] |- | ''[[:d:Q107050913|Antonio Padula]]'' | | | [[:d:Q107050913|Q107050913]] |- | [[Antonio Rey Soto]] | 1905-09-15 | 1920-08-30 | [[:d:Q20535817|Q20535817]] |- | ''[[:d:Q81819849|Antonio Rodríguez Rouco]]'' | | | [[:d:Q81819849|Q81819849]] |- | [[Antonio Rodríguez de Fraga]] | | | [[:d:Q28950256|Q28950256]] |- | [[Antonio Taboada Roca]] | | | [[:d:Q12383116|Q12383116]] |- | [[Antón Fraguas]] | 1942-12-13 | 1956-05-08 | [[:d:Q8201228|Q8201228]] |- | [[Antonio Iglesias Vilarelle|Antón Iglesias Vilarelle]] | 1942-12-13 | 1951-12-29 | [[:d:Q12383142|Q12383142]] |- | [[Antón Losada Diéguez]] | | | [[:d:Q3393880|Q3393880]] |- | [[Antón Palacio]] | 2012-01-21 | | [[:d:Q89359111|Q89359111]] |- | [[Antón Tovar]] | 1984-01-29 | 1997-03-15 | [[:d:Q17155919|Q17155919]] |- | [[Antón Villar Ponte]] | 1905-09-15 | 1934-07-24 | [[:d:Q3319847|Q3319847]] |- | ''[[:d:Q94352563|António Gomes da Rocha Madahil]]'' | | | [[:d:Q94352563|Q94352563]] |- | ''[[:d:Q2857743|António Jorge Dias]]'' | | | [[:d:Q2857743|Q2857743]] |- | ''[[:d:Q9619450|António José de Sousa Barroso]]'' | | | [[:d:Q9619450|Q9619450]] |- | ''[[:d:Q16491975|António Manuel de Almeida]]'' | | | [[:d:Q16491975|Q16491975]] |- | ''[[:d:Q9619738|António Maria Santos da Cunha]]'' | | | [[:d:Q9619738|Q9619738]] |- | ''[[:d:Q4777592|António Mendes Correia]]'' | | | [[:d:Q4777592|Q4777592]] |- | ''[[:d:Q111017098|António Xavier da Gama Pereira Coutinho]]'' | | | [[:d:Q111017098|Q111017098]] |- | [[Aníbal Otero]] | | | [[:d:Q2857944|Q2857944]] |- | [[Aquilino Iglesia Alvariño]] | 1942-12-13 | 1949-04-16 | [[:d:Q3327596|Q3327596]] |- | [[Armando Cotarelo Valledor]] | | | [[:d:Q3397925|Q3397925]] |- | ''[[:d:Q9629434|Armando de Matos]]'' | | | [[:d:Q9629434|Q9629434]] |- | ''[[:d:Q113585091|Arminda Fortes]]'' | | | [[:d:Q113585091|Q113585091]] |- | ''[[:d:Q127513934|Arnaldo de Miranda Barbosa]]'' | | | [[:d:Q127513934|Q127513934]] |- | ''[[:d:Q82027824|Artur Moreira de Sá]]'' | | | [[:d:Q82027824|Q82027824]] |- | ''[[:d:Q472961|Arturo Farinelli]]'' | | | [[:d:Q472961|Q472961]] |- | ''[[:d:Q30901144|Arturo García Carraffa]]'' | | | [[:d:Q30901144|Q30901144]] |- | ''[[:d:Q131694835|Arturo Senra Eiroa]]'' | | | [[:d:Q131694835|Q131694835]] |- | [[Atanasio López Fernández]] | 1916-02-07 | 1941-07-27 | [[:d:Q47627677|Q47627677]] |- | ''[[:d:Q128303894|Augusto Botelho da Costa Veiga]]'' | | | [[:d:Q128303894|Q128303894]] |- | ''[[:d:Q16495188|Augusto César Pires de Lima]]'' | | | [[:d:Q16495188|Q16495188]] |- | [[Augusto González Besada]] | | | [[:d:Q3293857|Q3293857]] |- | [[Augusto Pérez Alberti]] | 2004-02-07 | | [[:d:Q20534117|Q20534117]] |- | [[Augusto de Santiago Gadea]] | | | [[:d:Q20534137|Q20534137]] |- | [[Aureliano Pereira]] | | | [[:d:Q12383947|Q12383947]] |- | [[Aurelio Ribalta]] | | | [[:d:Q12383949|Q12383949]] |- | [[Aurora Vidal Martínez]] | | | [[:d:Q20536081|Q20536081]] |- | [[Avelino Barbeito]] | | | [[:d:Q20534355|Q20534355]] |- | [[Avelino Barrio López]] | | | [[:d:Q12383954|Q12383954]] |- | [[Avelino Díaz]] | | | [[:d:Q12383956|Q12383956]] |- | [[Avelino Gómez Ledo]] | | | [[:d:Q12383958|Q12383958]] |- | [[Avelino Rodríguez Elías]] | | | [[:d:Q12383961|Q12383961]] |- | [[Avelino Seijas Vázquez]] | | | [[:d:Q111017115|Q111017115]] |- | [[Basilio Losada]] | 1969-01-26 | 2015-10-03 | [[:d:Q3393619|Q3393619]] |- | [[Basilio Álvarez]] | | | [[:d:Q12384244|Q12384244]] |- | ''[[:d:Q127690109|Benigno Cortés García]]'' | | | [[:d:Q127690109|Q127690109]] |- | [[Fausto Galdo|Benigno Fausto Galdo Fernández]] | | | [[:d:Q12384351|Q12384351]] |- | [[Benigno Salgado Vázquez]] | | | [[:d:Q20533794|Q20533794]] |- | [[Benigno Teijeiro Martínez]] | | | [[:d:Q27430218|Q27430218]] |- | [[Benito Varela Jácome]] | | | [[:d:Q17413493|Q17413493]] |- | ''[[:d:Q17612370|Benjamín Fernández y Medina]]'' | | | [[:d:Q17612370|Q17612370]] |- | [[Bernardo Bermúdez Jambrina]] | | | [[:d:Q24013692|Q24013692]] |- | ''[[:d:Q120031965|Bieito Silva Valdivia]]'' | 2023-06-29 | | [[:d:Q120031965|Q120031965]] |- | [[Blanca de los Ríos]] | | | [[:d:Q5729862|Q5729862]] |- | [[Borobó]] | | | [[:d:Q12384564|Q12384564]] |- | [[Camilo José Cela]] | 1944-01-16 | 1980-01-26 | [[:d:Q132589|Q132589]] |- | [[Carlos Aenlle]] | 2004-10-09 | | [[:d:Q12385325|Q12385325]] |- | [[Carlos Caba|Carlos Caba Landa]] | | | [[:d:Q111016485|Q111016485]] |- | ''[[:d:Q111011127|Carlos Compairé Fernández]]'' | 1968-03-10 | 2022-02-05 | [[:d:Q111011127|Q111011127]] |- | [[Carlos García Martínez]] | 1972-01-30 | 2018-03-17 | [[:d:Q12385345|Q12385345]] |- | ''[[:d:Q56000328|Carlos Martínez Valverde]]'' | | | [[:d:Q56000328|Q56000328]] |- | [[Carlos Martínez-Barbeito]] | | | [[:d:Q8264058|Q8264058]] |- | [[Carlos Xavier Rodríguez Brandeiro]] | 2016-12-16 | | [[:d:Q53676156|Q53676156]] |- | [[Carlos Zubillaga]] | 1970-10-25 | 2012-04-21 | [[:d:Q5752163|Q5752163]] |- | [[Carlos de Passos]] | | | [[:d:Q9697428|Q9697428]] |- | ''[[:d:Q127402355|Carme Pazos Balado]]'' | 2018-03-17 | | [[:d:Q127402355|Q127402355]] |- | ''[[:d:Q50672228|Carmela Eulate Sanjurjo]]'' | | | [[:d:Q50672228|Q50672228]] |- | [[Carmen Beceiro]] | | | [[:d:Q57172137|Q57172137]] |- | [[Carolina Michaëlis de Vasconcelos]] | | | [[:d:Q76158|Q76158]] |- | [[Cayetano Aldrey Salvado]] | | | [[:d:Q12385846|Q12385846]] |- | ''[[:d:Q111017124|Celestino Fernández Herba]]'' | | | [[:d:Q111017124|Q111017124]] |- | [[Celestino Fernández de la Vega]] | | | [[:d:Q8092921|Q8092921]] |- | [[Celestino García Romero]] | | | [[:d:Q20534072|Q20534072]] |- | [[Celestino Sánchez Rivera]] | 1905-09-26 | 1941-07-27 | [[:d:Q12385894|Q12385894]] |- | [[Celia Pereira|Celia Pereira Porto]] | 2021-10-23 | | [[:d:Q101252367|Q101252367]] |- | [[Celso Emilio Ferreiro]] | | | [[:d:Q1053162|Q1053162]] |- | [[Cesáreo García Álvarez]] | | | [[:d:Q20533666|Q20533666]] |- | ''[[:d:Q85727396|Cesáreo Gil Atrio]]'' | | | [[:d:Q85727396|Q85727396]] |- | ''[[:d:Q5076473|Charles Corm]]'' | | | [[:d:Q5076473|Q5076473]] |- | [[Cipriano Torre Enciso]] | | | [[:d:Q66762505|Q66762505]] |- | [[Ciriaco Pérez Bustamante]] | | | [[:d:Q21707462|Q21707462]] |- | [[Clara Corral]] | | | [[:d:Q20533492|Q20533492]] |- | [[Claudio Rodríguez|Claudio Rodríguez García]] | | | [[:d:Q3753452|Q3753452]] |- | [[Claudio Sánchez-Albornoz|Claudio Sánchez Albornoz]] | | | [[:d:Q2276791|Q2276791]] |- | [[Clodio González Pérez]] | 2016-11-05 | | [[:d:Q13582206|Q13582206]] |- | ''[[:d:Q123115592|Concepción Rocafull Priante]]'' | | | [[:d:Q123115592|Q123115592]] |- | [[Constante Amor]] | | | [[:d:Q24287687|Q24287687]] |- | [[Constantino Lobo Montero]] | | | [[:d:Q83873562|Q83873562]] |- | [[Constantino Sánchez Mosquera]] | | | [[:d:Q12386429|Q12386429]] |- | [[Craig Patterson]] | 2007-01-13 | | [[:d:Q20533541|Q20533541]] |- | [[Cándido Viñas Calvo]] | | | [[:d:Q20536173|Q20536173]] |- | [[César Abellás Vázquez]] | | | [[:d:Q22122567|Q22122567]] |- | [[César Barja]] | | | [[:d:Q74997|Q74997]] |- | [[César Vaamonde Lores]] | | | [[:d:Q12386897|Q12386897]] |- | ''[[:d:Q18711752|Dalmiro de la Válgoma y Díaz-Varela]]'' | | | [[:d:Q18711752|Q18711752]] |- | [[Daniel Fraga Aguiar]] | | | [[:d:Q26035941|Q26035941]] |- | [[Daniel López López]] | | | [[:d:Q20533579|Q20533579]] |- | [[Daniel Vidart]] | 1970-07-05 | 2019-05-14 | [[:d:Q5798762|Q5798762]] |- | [[Darío Álvarez Blázquez]] | 1966-02-27 | 1979-06-07 | [[:d:Q12386947|Q12386947]] |- | [[David Mackenzie]] | | | [[:d:Q23912612|Q23912612]] |- | [[Dictinio de Castillo]] | | | [[:d:Q29642181|Q29642181]] |- | ''[[:d:Q87596374|Diego Bugallo Pita]]'' | | | [[:d:Q87596374|Q87596374]] |- | [[Diego Delicado Marañón]] | | | [[:d:Q20534280|Q20534280]] |- | ''[[:d:Q120032181|Diego Rodríguez González]]'' | 2023-06-29 | | [[:d:Q120032181|Q120032181]] |- | ''[[:d:Q6772756|Diego de Quiroga Losada]]'' | | | [[:d:Q6772756|Q6772756]] |- | [[Dieter Kremer]] | 2002-02-09 | | [[:d:Q47489818|Q47489818]] |- | [[Dionisio Gamallo|Dionisio Gamallo Fierros]] | | | [[:d:Q8560094|Q8560094]] |- | [[Domingo Frades]] | 2004-10-09 | 2023-01-10 | [[:d:Q52741166|Q52741166]] |- | [[Domingo García-Sabell]] | 1953-01-19 | 1959-06-20 | [[:d:Q3395173|Q3395173]] |- | [[Domingo Quiroga]] | | | [[:d:Q12387169|Q12387169]] |- | [[Domingo Villar Grangel]] | | | [[:d:Q30141903|Q30141903]] |- | [[Dámaso Alonso]] | 1945-03-04 | 1969-04-19 | [[:d:Q312945|Q312945]] |- | [[Eduardo Blanco Amor]] | 1951-04-19 | 1972-01-30 | [[:d:Q3310967|Q3310967]] |- | [[Eduardo Lence-Santar]] | | | [[:d:Q12387289|Q12387289]] |- | [[Eduardo Moreiras]] | 1961-04-23 | 1978-01-28 | [[:d:Q3398565|Q3398565]] |- | [[Eduardo Núñez Sarmiento]] | | | [[:d:Q20536036|Q20536036]] |- | [[Eduardo Pérez Hervada]] | | | [[:d:Q29586444|Q29586444]] |- | [[Eduardo Vincenti]] | | | [[:d:Q12387302|Q12387302]] |- | [[Eduardo de Torres Taboada]] | | | [[:d:Q19796713|Q19796713]] |- | [[Eduardo Álvarez Carballido]] | | | [[:d:Q116172866|Q116172866]] |- | ''[[:d:Q12256501|Edward Spencer Dodgson]]'' | | | [[:d:Q12256501|Q12256501]] |- | [[Eladio Fernández Diéguez]] | | | [[:d:Q12387510|Q12387510]] |- | ''[[:d:Q71739791|Eladio Leirós Fernández]]'' | | | [[:d:Q71739791|Q71739791]] |- | [[Eladio Vázquez Ferro]] | | | [[:d:Q12387516|Q12387516]] |- | [[Eladio de Lema Martín]] | | | [[:d:Q38083761|Q38083761]] |- | [[Elena Quiroga]] | | | [[:d:Q4355840|Q4355840]] |- | ''[[:d:Q111017127|Elisardo Sayáns Ocampo]]'' | | | [[:d:Q111017127|Q111017127]] |- | [[Eliseo Alonso]] | | | [[:d:Q20533309|Q20533309]] |- | [[Emilia Calé]] | | | [[:d:Q5830823|Q5830823]] |- | [[Emiliano Balás Silva]] | | | [[:d:Q55769576|Q55769576]] |- | [[Emilio Canda Adán]] | | | [[:d:Q20535540|Q20535540]] |- | [[Emilio Duro Peña]] | | | [[:d:Q12387798|Q12387798]] |- | ''[[:d:Q45845616|Emilio Fernández Vaamonde]]'' | | | [[:d:Q45845616|Q45845616]] |- | ''[[:d:Q73038195|Emilio Fraga Lago]]'' | | | [[:d:Q73038195|Q73038195]] |- | [[Emilio González López]] | | | [[:d:Q3341500|Q3341500]] |- | [[Emilio Merino Losada]] | | | [[:d:Q17413481|Q17413481]] |- | [[Emilio Pita]] | | | [[:d:Q12387807|Q12387807]] |- | [[Emilio Romay Montoto]] | | | [[:d:Q20533352|Q20533352]] |- | [[Emilio Sías|Emilio Sías Comas]] | | | [[:d:Q20534525|Q20534525]] |- | [[Emilio Villelga Rodríguez]] | | | [[:d:Q20536166|Q20536166]] |- | [[Emilio Álvarez Blázquez]] | 1957-07-07 | 1988-09-22 | [[:d:Q12387812|Q12387812]] |- | [[Emilio Álvarez Giménez]] | | | [[:d:Q10272420|Q10272420]] |- | [[Emilio Álvarez Martínez]] | | | [[:d:Q69978638|Q69978638]] |- | ''[[:d:Q51276289|Emmanuel Contamine de Latour]]'' | | | [[:d:Q51276289|Q51276289]] |- | [[Enrique Chao Espina]] | 1946-02-03 | 1954-04-24 | [[:d:Q20532969|Q20532969]] |- | [[Enrique Fernández-Villamil|Enrique Fernández-Villamil Alegre]] | | | [[:d:Q29171519|Q29171519]] |- | [[Enrique Labarta Pose]] | | | [[:d:Q12387853|Q12387853]] |- | [[Enrique Otero Aenlle]] | | | [[:d:Q12387857|Q12387857]] |- | [[Enrique Peinador]] | | | [[:d:Q20533730|Q20533730]] |- | [[Enrique Pérez Serantes]] | | | [[:d:Q5833719|Q5833719]] |- | [[Enrique Vidal Abascal]] | 1951-04-19 | 1971-03-27 | [[:d:Q8776277|Q8776277]] |- | [[Enrique Zas Simó]] | | | [[:d:Q12387866|Q12387866]] |- | ''[[:d:Q19441241|Enrique de Leguina y Vidal]]'' | | | [[:d:Q19441241|Q19441241]] |- | [[Ernesto X. González Seoane|Ernesto Xosé González Seoane]] | 2004-03-27 | | [[:d:Q52984960|Q52984960]] |- | ''[[:d:Q55837973|Esteban Borrero Echeverría]]'' | | | [[:d:Q55837973|Q55837973]] |- | [[Eugenia Osterberger]] | | | [[:d:Q47011235|Q47011235]] |- | [[Eugenio Elices Gasset]] | | | [[:d:Q12388173|Q12388173]] |- | ''[[:d:Q3573036|Eugeniusz Frankowski]]'' | | | [[:d:Q3573036|Q3573036]] |- | ''[[:d:Q106464351|Eugénio Jalhay]]'' | | | [[:d:Q106464351|Q106464351]] |- | [[Eugénio de Castro]] | 1905-09-15 | 1944-08-17 | [[:d:Q1373516|Q1373516]] |- | [[Eumenio Rodríguez Rodríguez]] | | | [[:d:Q92444913|Q92444913]] |- | ''[[:d:Q19802897|Eva Lloréns Rodríguez]]'' | | | [[:d:Q19802897|Q19802897]] |- | [[Evaristo Martelo Paumán]] | 1905-09-15 | 1905-10-18 | [[:d:Q12388193|Q12388193]] |- | [[Fanny Garrido]] | | | [[:d:Q8960839|Q8960839]] |- | [[Farruco Sesto Novás]] | 2011-01-15 | | [[:d:Q12388288|Q12388288]] |- | [[Faustino Ande|Faustino Ande García]] | | | [[:d:Q113396366|Q113396366]] |- | [[Faustino Rey|Faustino Rey Romero]] | | | [[:d:Q12388294|Q12388294]] |- | [[Federico Landrove Moíño]] | | | [[:d:Q87928658|Q87928658]] |- | ''[[:d:Q110970805|Federico Pita Espelosín]]'' | | | [[:d:Q110970805|Q110970805]] |- | [[Federico Zamora]] | | | [[:d:Q20536255|Q20536255]] |- | [[Felipe Bello Piñeiro]] | | | [[:d:Q12388350|Q12388350]] |- | [[Felipe Cordero Carrete]] | | | [[:d:Q42909942|Q42909942]] |- | [[Felipe Lubián]] | 2004-10-09 | | [[:d:Q5858287|Q5858287]] |- | [[Fermín Bouza-Brey]] | 1925-02-28 | 1941-07-27 | [[:d:Q3327684|Q3327684]] |- | [[Fermín Penzol]] | 1952-05-04 | 1973-11-04 | [[:d:Q12388368|Q12388368]] |- | [[Fernando Acuña Castroviejo]] | 1972-01-30 | 2016-09-13 | [[:d:Q12388377|Q12388377]] |- | [[Fernando Cortés Bugía]] | 1909-12-03 | 1941-07-27 | [[:d:Q12388388|Q12388388]] |- | [[Fernando López-Acuña]] | 2001-11-17 | | [[:d:Q105004654|Q105004654]] |- | [[Fernando Martínez Morás]] | 1908-03-23 | 1926-11-20 | [[:d:Q12388402|Q12388402]] |- | [[Fernando Mon Rodríguez]] | | | [[:d:Q17413455|Q17413455]] |- | [[Fernando Pérez-Barreiro Nolla]] | | | [[:d:Q12388412|Q12388412]] |- | [[Fernando Ramallo|Fernando Ramallo Fernández]] | 2012-06-22 | | [[:d:Q112468873|Q112468873]] |- | ''[[:d:Q5860280|Fernando Suárez de Tangil y Angulo]]'' | | | [[:d:Q5860280|Q5860280]] |- | ''[[:d:Q937355|Fernando Sylvan]]'' | | | [[:d:Q937355|Q937355]] |- | ''[[:d:Q19443313|Fernando de Antón del Olmet]]'' | | | [[:d:Q19443313|Q19443313]] |- | ''[[:d:Q8961580|Fidelino de Figueiredo]]'' | | | [[:d:Q8961580|Q8961580]] |- | [[Filomena Dato]] | | | [[:d:Q20534211|Q20534211]] |- | [[Florencio Cerviño González]] | | | [[:d:Q58223839|Q58223839]] |- | [[Florencio Delgado|Florencio Delgado Gurriarán]] | 1981-01-01 | 1987-05-14 | [[:d:Q11681875|Q11681875]] |- | [[Florentino López Cuevillas]] | 1925-04-27 | 1941-07-27 | [[:d:Q3074161|Q3074161]] |- | [[Fortunato Cruces]] | | | [[:d:Q8962079|Q8962079]] |- | ''[[:d:Q5401802|Francesc Carreras i Candi]]'' | | | [[:d:Q5401802|Q5401802]] |- | [[Francisca Herrera Garrido]] | 1916-05-26 | 1950-11-05 | [[:d:Q3399032|Q3399032]] |- | ''[[:d:Q111016673|Francisco Antonio Cidrás Escáneo]]'' | 2004-03-27 | | [[:d:Q111016673|Q111016673]] |- | [[Francisco Asorey]] | 1946-02-03 | 1957-10-13 | [[:d:Q3331308|Q3331308]] |- | [[Francisco Bellot Rodríguez]] | | | [[:d:Q21392555|Q21392555]] |- | [[Francisco Calo Lourido]] | 2003-02-22 | | [[:d:Q12388908|Q12388908]] |- | [[Francisco Camba]] | | | [[:d:Q20535444|Q20535444]] |- | [[Francisco Cerviño]] | 2012-01-30 | | [[:d:Q12388913|Q12388913]] |- | ''[[:d:Q87894237|Francisco Conde-Valvís Fernández]]'' | | | [[:d:Q87894237|Q87894237]] |- | [[Francisco Esmorís Recamán]] | | | [[:d:Q26270028|Q26270028]] |- | [[Francisco Fanego Losada]] | | | [[:d:Q58874598|Q58874598]] |- | [[Francisco Fernández del Riego]] | 1948-04-04 | 1960-11-03 | [[:d:Q3296700|Q3296700]] |- | [[Francisco Guitián Ojea]] | | | [[:d:Q73285760|Q73285760]] |- | [[Francisco Leal Insua]] | | | [[:d:Q20533073|Q20533073]] |- | [[Francisco Lloréns|Francisco Llorens]] | | | [[:d:Q5866532|Q5866532]] |- | [[Francisco Luís Bernárdez]] | | | [[:d:Q1442088|Q1442088]] |- | [[Francisco Mayán]] | | | [[:d:Q42304603|Q42304603]] |- | [[Francisco Pillado Rivadulla]] | | | [[:d:Q24013679|Q24013679]] |- | ''[[:d:Q15401862|Francisco Pons Sorolla]]'' | | | [[:d:Q15401862|Q15401862]] |- | [[Francisco Ponte Blanco]] | 1905-09-15 | 1921-09-23 | [[:d:Q20534915|Q20534915]] |- | [[Francisco Portela Pérez]] | | | [[:d:Q20534974|Q20534974]] |- | [[Francisco Porto Rey]] | | | [[:d:Q12388948|Q12388948]] |- | ''[[:d:Q556648|Francisco Rodríguez Marín]]'' | | | [[:d:Q556648|Q556648]] |- | [[Francisco Río Barxa]] | 1962-06-24 | 1983-06-25 | [[:d:Q12388961|Q12388961]] |- | ''[[:d:Q110970919|Francisco Serrano Castilla]]'' | | | [[:d:Q110970919|Q110970919]] |- | ''[[:d:Q10285164|Francisco Soares de Lacerda Machado]]'' | | | [[:d:Q10285164|Q10285164]] |- | [[Francisco Suárez Salgado]] | | | [[:d:Q12388971|Q12388971]] |- | [[Francisco Sánchez García]] | | | [[:d:Q81819855|Q81819855]] |- | ''[[:d:Q98272786|Francisco Sánchez-Castañer]]'' | | | [[:d:Q98272786|Q98272786]] |- | [[Francisco Vales Villamarín]] | 1927-05-10 | 1941-07-27 | [[:d:Q8962569|Q8962569]] |- | [[Francisco Vázquez Saco]] | 1942-12-13 | 1952-06-14 | [[:d:Q12388978|Q12388978]] |- | [[Francisco Álvarez de Nóvoa]] | | | [[:d:Q12388984|Q12388984]] |- | ''[[:d:Q100320256|Frazão de Vasconcelos]]'' | | | [[:d:Q100320256|Q100320256]] |- | [[Félix Estrada Catoyra]] | 1916-11-29 | 1921-08-08 | [[:d:Q12389113|Q12389113]] |- | [[Gabino Bugallal]] | | | [[:d:Q735252|Q735252]] |- | [[Galo Salinas]] | | | [[:d:Q5477368|Q5477368]] |- | ''[[:d:Q18934964|Georges Gaillard]]'' | | | [[:d:Q18934964|Q18934964]] |- | ''[[:d:Q18910807|Georgiana Goddard King]]'' | | | [[:d:Q18910807|Q18910807]] |- | [[Gerardo Doval]] | | | [[:d:Q12389981|Q12389981]] |- | ''[[:d:Q10289281|Gervásio Lima]]'' | | | [[:d:Q10289281|Q10289281]] |- | ''[[:d:Q1092463|Giacomo Prampolini]]'' | | | [[:d:Q1092463|Q1092463]] |- | [[Gonzalo López Abente]] | 1918-12-20 | 1941-07-27 | [[:d:Q3395050|Q3395050]] |- | [[Gonzalo Navaza]] | 2012-01-21 | 2022-11-05 | [[:d:Q12390111|Q12390111]] |- | [[Goretti Sanmartín]] | 2012-06-22 | | [[:d:Q20534104|Q20534104]] |- | [[Gregorio Marañón|Gregorio Marañón y Posadillo]] | | | [[:d:Q708559|Q708559]] |- | [[Guillermo Sarmiento Gil]] | | | [[:d:Q131468104|Q131468104]] |- | ''[[:d:Q20002823|Guillermo Tomás Bouffartigue]]'' | | | [[:d:Q20002823|Q20002823]] |- | [[Guillermo Vázquez Núñez]] | | | [[:d:Q56000234|Q56000234]] |- | [[Gumersindo Buján Buján]] | | | [[:d:Q20535153|Q20535153]] |- | [[Gumersindo Busto|Gumersindo Busto Villanueva]] | | | [[:d:Q109337663|Q109337663]] |- | [[Gumersindo Placer]] | | | [[:d:Q12390294|Q12390294]] |- | ''[[:d:Q28089647|Gustavo Sánchez Galarraga]]'' | | | [[:d:Q28089647|Q28089647]] |- | [[Göran Björkman]] | | | [[:d:Q5577867|Q5577867]] |- | [[Helena González Fernández]] | 2017-06-17 | | [[:d:Q24054877|Q24054877]] |- | [[Helena Villar Janeiro]] | 2017-06-17 | | [[:d:Q12390366|Q12390366]] |- | [[Helena Zernova]] | 2017-06-17 | | [[:d:Q21530432|Q21530432]] |- | [[Heliodoro Fernández Gastañaduy]] | | | [[:d:Q12390367|Q12390367]] |- | [[Heraclio Pérez Placer]] | | | [[:d:Q12390379|Q12390379]] |- | [[Herminia Fariña]] | | | [[:d:Q9003182|Q9003182]] |- | [[Herminio Ramos|Herminio Ramos González]] | | | [[:d:Q20535550|Q20535550]] |- | ''[[:d:Q127514181|Hernâni Bastos Monteiro]]'' | | | [[:d:Q127514181|Q127514181]] |- | ''[[:d:Q10295198|Hernâni Cidade]]'' | | | [[:d:Q10295198|Q10295198]] |- | ''[[:d:Q131436978|Hilda Ruíz-Castañeda]]'' | | | [[:d:Q131436978|Q131436978]] |- | [[Hipólita Moíño]] | | | [[:d:Q12390407|Q12390407]] |- | [[Hipólito de Sa|Hipólito de Sa Bravo]] | | | [[:d:Q12390414|Q12390414]] |- | ''[[:d:Q1634772|Hugo Albert Rennert]]'' | | | [[:d:Q1634772|Q1634772]] |- | [[Hugo Rocha (escritor)]] | | | [[:d:Q19564121|Q19564121]] |- | [[Héctor Silveiro]] | 2004-10-09 | | [[:d:Q53676900|Q53676900]] |- | [[Isidoro Brocos]] | | | [[:d:Q20535072|Q20535072]] |- | [[Isidoro Bugallal]] | | | [[:d:Q12390750|Q12390750]] |- | [[Isidoro Millán Mariño]] | | | [[:d:Q11926906|Q11926906]] |- | [[Isidro Parga Pondal]] | 1955-07-10 | 1960-06-25 | [[:d:Q9009496|Q9009496]] |- | [[Ivo Castro]] | 2002-02-09 | | [[:d:Q61060777|Q61060777]] |- | [[Jacinto do Prado Coelho]] | | | [[:d:Q9010443|Q9010443]] |- | ''[[:d:Q22809706|Jaume Barrera i Escudero]]'' | | | [[:d:Q22809706|Q22809706]] |- | [[Javier Ozores Pedrosa]] | | | [[:d:Q12390831|Q12390831]] |- | [[Javier Valcarce Ocampo]] | | | [[:d:Q12390835|Q12390835]] |- | [[Javier Vales Faílde]] | | | [[:d:Q12390836|Q12390836]] |- | ''[[:d:Q58804362|Jerónimo Sal Lence]]'' | 1944-01-16 | 1960-06-19 | [[:d:Q58804362|Q58804362]] |- | [[Jesús Bal y Gay]] | | | [[:d:Q3398317|Q3398317]] |- | [[Jesús Barreiro Costoya]] | | | [[:d:Q113557865|Q113557865]] |- | [[Jesús Carballo Taboada|Jesús Carballo García]] | | | [[:d:Q9011593|Q9011593]] |- | [[Jesús Fernández Suárez]] | | | [[:d:Q28753661|Q28753661]] |- | [[Jesús Noya González]] | | | [[:d:Q20535993|Q20535993]] |- | [[Jesús Peynó Piñeiro]] | | | [[:d:Q12390875|Q12390875]] |- | [[Jesús Rey Alvite]] | | | [[:d:Q20535778|Q20535778]] |- | ''[[:d:Q99482293|Jesús Tobío Fernández]]'' | | | [[:d:Q99482293|Q99482293]] |- | [[Joaquim Rodrigues dos Santos Júnior|Joaquim Santos Júnior]] | 1942-12-13 | 1988-09-07 | [[:d:Q10307405|Q10307405]] |- | ''[[:d:Q131438302|Joaquim Sellés Paes de Vilas-Boas]]'' | | 1990-05-14 | [[:d:Q131438302|Q131438302]] |- | [[Joaquín Calvo Sotelo]] | | | [[:d:Q9012217|Q9012217]] |- | [[Joaquín Freire de Andrade|Joaquín Freyre de Andrade y Valverde]] | 1907-11-21 | 1956-11-30 | [[:d:Q61060290|Q61060290]] |- | [[Joaquín Martín Martínez]] | | | [[:d:Q12390899|Q12390899]] |- | ''[[:d:Q128574916|Joaquín María de Agra Cadarso]]'' | | | [[:d:Q128574916|Q128574916]] |- | ''[[:d:Q15635122|Joaquín Nicolás Aramburu]]'' | | | [[:d:Q15635122|Q15635122]] |- | [[Juan Joaquín Otero|Joaquín Otero Pérez]] | | | [[:d:Q17413386|Q17413386]] |- | [[Joaquín Pesqueira]] | | | [[:d:Q12390905|Q12390905]] |- | [[Johannes Kabatek]] | 2002-09-28 | | [[:d:Q20430165|Q20430165]] |- | [[Jorge Arbeleche]] | 2005-09-20 | | [[:d:Q1703762|Q1703762]] |- | ''[[:d:Q1703887|Jorge Mañach]]'' | | | [[:d:Q1703887|Q1703887]] |- | [[Jorge Mira]] | 2016-12-16 | | [[:d:Q9012849|Q9012849]] |- | [[Josefina López de Serantes]] | | | [[:d:Q23702458|Q23702458]] |- | [[Joseph-Maria Piel]] | 1951-04-19 | 1980-01-26 | [[:d:Q106660|Q106660]] |- | [[José Alguero Penedo]] | | | [[:d:Q110243695|Q110243695]] |- | ''[[:d:Q131436805|José Almoina Vigil]]'' | | | [[:d:Q131436805|Q131436805]] |- | ''[[:d:Q5938001|José Antonio Ochaíta García]]'' | | | [[:d:Q5938001|Q5938001]] |- | [[José Antonio Parga Sanjurjo]] | 1905-09-15 | 1907-09-28 | [[:d:Q20533489|Q20533489]] |- | ''[[:d:Q10308899|José Augusto Ferreira]]'' | | | [[:d:Q10308899|Q10308899]] |- | [[José Benito Cerdeira]] | | | [[:d:Q113462379|Q113462379]] |- | [[José Blanco Amor]] | | | [[:d:Q5938550|Q5938550]] |- | ''[[:d:Q102339184|José Caamaño Bournacell]]'' | | | [[:d:Q102339184|Q102339184]] |- | [[José Campelo]] | | | [[:d:Q97362532|Q97362532]] |- | [[José Cao Moure]] | | | [[:d:Q12390996|Q12390996]] |- | [[Chané|José Castro González]] | | | [[:d:Q12391002|Q12391002]] |- | [[José Costa Figueiras]] | | | [[:d:Q12391008|Q12391008]] |- | [[José Couselo Bouzas]] | | | [[:d:Q20533787|Q20533787]] |- | [[José Espinosa Rodríguez]] | 1940-12-08 | 1952-10-18 | [[:d:Q20535070|Q20535070]] |- | [[José Fernández Gallego]] | | | [[:d:Q20535497|Q20535497]] |- | ''[[:d:Q10309479|José Gabriel Pinto Coelho]]'' | | | [[:d:Q10309479|Q10309479]] |- | [[José Gómez Martínez]] | | | [[:d:Q20533614|Q20533614]] |- | [[José Gómez Posada-Curros]] | | | [[:d:Q17413198|Q17413198]] |- | [[José Isorna]] | 1967-06-25 | 2016-04-26 | [[:d:Q24004828|Q24004828]] |- | [[José Joaquim Nunes]] | | | [[:d:Q10309666|Q10309666]] |- | ''[[:d:Q16930188|José Júlio Gonçalves Coelho]]'' | | | [[:d:Q16930188|Q16930188]] |- | [[José Lapique Adrio]] | | | [[:d:Q30608342|Q30608342]] |- | [[José Leite de Vasconcelos]] | | | [[:d:Q2721769|Q2721769]] |- | [[Xosé Leyra|José Leyra]] | | | [[:d:Q43569704|Q43569704]] |- | [[José Lombardero Franco]] | | | [[:d:Q12391046|Q12391046]] |- | [[José Luis Bugallal Marchesi]] | 1942-12-13 | 1951-01-04 | [[:d:Q12391050|Q12391050]] |- | [[José Luis Pensado]] | 1963-01-27 | 1987-04-05 | [[:d:Q12391064|Q12391064]] |- | [[José Luis Varela Iglesias]] | 1950-03-26 | | [[:d:Q17414087|Q17414087]] |- | ''[[:d:Q111446658|José Manuel González Herrán]]'' | 2012-06-22 | | [[:d:Q111446658|Q111446658]] |- | [[José Manuel Pita Andrade]] | | | [[:d:Q1185766|Q1185766]] |- | [[José María Abalo|José María Abalo Abad]] | | | [[:d:Q126173528|Q126173528]] |- | [[José María Luengo Martínez]] | | | [[:d:Q6293266|Q6293266]] |- | [[José María Moar|José María Moar Fandiño]] | | | [[:d:Q28114019|Q28114019]] |- | [[José María Montenegro Soto]] | | | [[:d:Q11929169|Q11929169]] |- | [[José María Ozores de Prado]] | | | [[:d:Q20533076|Q20533076]] |- | [[José María Riguera Montero]] | | | [[:d:Q5943426|Q5943426]] |- | ''[[:d:Q64025725|José María Ruano Corbo]]'' | | | [[:d:Q64025725|Q64025725]] |- | ''[[:d:Q111011289|José María Viqueira Barreiro]]'' | | | [[:d:Q111011289|Q111011289]] |- | ''[[:d:Q55938853|José María de Bustamante Urrutia]]'' | | | [[:d:Q55938853|Q55938853]] |- | [[José Millán]] | | | [[:d:Q20535285|Q20535285]] |- | [[José Ortega y Gasset]] | | | [[:d:Q153020|Q153020]] |- | [[José Pan de Soraluce]] | | | [[:d:Q12391135|Q12391135]] |- | [[José Pereira Rodríguez]] | | | [[:d:Q20534042|Q20534042]] |- | ''[[:d:Q113395139|José Ribeiro Alves Júnior]]'' | | | [[:d:Q113395139|Q113395139]] |- | ''[[:d:Q10310441|José Rodrigo Dias Sanches]]'' | | | [[:d:Q10310441|Q10310441]] |- | [[José Rodríguez Carracido]] | 1905-11-15 | 1922-05-13 | [[:d:Q3395176|Q3395176]] |- | [[José Rodríguez Mourelo]] | | | [[:d:Q9014763|Q9014763]] |- | [[José Rodríguez de Vicente]] | | | [[:d:Q12391163|Q12391163]] |- | [[José Rubinos Ramos]] | 1940-12-08 | 1954-08-20 | [[:d:Q12391166|Q12391166]] |- | [[José Santaló Rodríguez]] | | | [[:d:Q134786999|Q134786999]] |- | [[José Santiago Crespo Pozo]] | | | [[:d:Q538075|Q538075]] |- | [[José Seijo Rubio]] | 1905-09-15 | 1970-09-09 | [[:d:Q5945539|Q5945539]] |- | [[José Sánchez Anido]] | | | [[:d:Q12391175|Q12391175]] |- | [[José Toubes|José Toubes Pego]] | | | [[:d:Q12391178|Q12391178]] |- | ''[[:d:Q111011304|José Varela Zequeira]]'' | | | [[:d:Q111011304|Q111011304]] |- | [[José Villa-amil y Castro|José Villaamil Castro]] | | | [[:d:Q12391187|Q12391187]] |- | [[José Zunzunegui Freire]] | | 1978-12-06 | [[:d:Q131444650|Q131444650]] |- | [[José de Castro Arines]] | | | [[:d:Q9014911|Q9014911]] |- | ''[[:d:Q60827049|João Afonso Corte Real]]'' | | | [[:d:Q60827049|Q60827049]] |- | [[Juan Armada Losada]] | | | [[:d:Q3390621|Q3390621]] |- | ''[[:d:Q127603509|Juan Bautista Casas González]]'' | | | [[:d:Q127603509|Q127603509]] |- | [[Juan Beltrán]] | | | [[:d:Q42909826|Q42909826]] |- | [[Xoán Carlos Alonso|Juan Carlos Alonso]] | | | [[:d:Q12391213|Q12391213]] |- | ''[[:d:Q127403170|Juan Carlos Rivas Fernández]]'' | 1977-05-14 | 2025-06-25 | [[:d:Q127403170|Q127403170]] |- | [[Juan Domínguez Fontela]] | 1911-09-01 | 1939-04-22 | [[:d:Q12391227|Q12391227]] |- | ''[[:d:Q73126697|Juan Donapetry Iribarnegaray]]'' | | | [[:d:Q73126697|Q73126697]] |- | [[Juan Fernández Latorre]] | | | [[:d:Q3394771|Q3394771]] |- | [[Juan Gil Armada]] | | | [[:d:Q20534432|Q20534432]] |- | [[Juan Golpe]] | | | [[:d:Q12391238|Q12391238]] |- | ''[[:d:Q104126170|Juan González Cebrián]]'' | | | [[:d:Q104126170|Q104126170]] |- | [[Juan González del Valle]] | | | [[:d:Q108202400|Q108202400]] |- | [[Juan Jacobo Durán Loriga]] | | | [[:d:Q12391242|Q12391242]] |- | ''[[:d:Q19601563|Juan José Remos y Rubio]]'' | | | [[:d:Q19601563|Q19601563]] |- | ''[[:d:Q73278789|Juan López Soler]]'' | | | [[:d:Q73278789|Q73278789]] |- | [[Juan Manuel Espada Montaos]] | | | [[:d:Q87655500|Q87655500]] |- | ''[[:d:Q21143020|Juan Manuel López de Azcona]]'' | | | [[:d:Q21143020|Q21143020]] |- | [[Juan Menéndez Pidal]] | | | [[:d:Q6300512|Q6300512]] |- | [[Juan Naya Pérez]] | | | [[:d:Q12391265|Q12391265]] |- | [[Juan Novás|Juan Novás Guillán]] | | | [[:d:Q12391266|Q12391266]] |- | [[Juan Rodríguez Cabrero]] | 1918-12-09 | 1946-06-10 | [[:d:Q61060292|Q61060292]] |- | [[Juan Rodríguez Quesada]] | | | [[:d:Q20533085|Q20533085]] |- | ''[[:d:Q6301093|Juan Uría Ríu]]'' | | | [[:d:Q6301093|Q6301093]] |- | [[Juan Vázquez de Mella]] | | | [[:d:Q3324630|Q3324630]] |- | ''[[:d:Q5953077|Juan de Contreras y López de Ayala]]'' | | | [[:d:Q5953077|Q5953077]] |- | [[Juana de Ibarbourou]] | | | [[:d:Q237914|Q237914]] |- | ''[[:d:Q1711671|Jules Cornu]]'' | | | [[:d:Q1711671|Q1711671]] |- | [[Julio Dávila]] | 1905-09-15 | 1927-08-30 | [[:d:Q12391299|Q12391299]] |- | ''[[:d:Q21192854|Julio Guillén Tato]]'' | | | [[:d:Q21192854|Q21192854]] |- | ''[[:d:Q111011628|Julio Martínez Almoyna]]'' | | | [[:d:Q111011628|Q111011628]] |- | ''[[:d:Q5955488|Julio Martínez Santa-Olalla]]'' | | | [[:d:Q5955488|Q5955488]] |- | [[Julio Prieto Nespereira]] | | | [[:d:Q5849796|Q5849796]] |- | [[Julio Rodríguez Yordi]] | 1945-03-04 | 1955-10-06 | [[:d:Q12391313|Q12391313]] |- | ''[[:d:Q3780375|Julià Ribera Tarragó]]'' | | | [[:d:Q3780375|Q3780375]] |- | [[Júlio Dantas]] | | | [[:d:Q1388664|Q1388664]] |- | ''[[:d:Q125448981|Júlio de Lemos]]'' | 1922-05-13 | | [[:d:Q125448981|Q125448981]] |- | [[Kirsty Hooper]] | 2017-06-17 | | [[:d:Q20535504|Q20535504]] |- | [[Laureano Álvarez Martínez]] | | | [[:d:Q108047167|Q108047167]] |- | ''[[:d:Q5493157|Laurent de Rillé]]'' | | | [[:d:Q5493157|Q5493157]] |- | [[Leandro Carré Alvarellos]] | 1918-12-20 | 1945-03-03 | [[:d:Q12391680|Q12391680]] |- | [[Leandro Pita Romero]] | | | [[:d:Q3393376|Q3393376]] |- | [[Leandro Pita Sánchez-Boado]] | | | [[:d:Q20534844|Q20534844]] |- | [[Leopoldo Basa Villadefrancos]] | | | [[:d:Q20534602|Q20534602]] |- | [[Leopoldo Eijo Garay|Leopoldo Eijo y Garay]] | 1910-03-12 | 1945-01-02 | [[:d:Q3324888|Q3324888]] |- | [[Leopoldo López Teijeiro]] | | | [[:d:Q20533735|Q20533735]] |- | [[Leopoldo Pedreira Taibo]] | | | [[:d:Q78144793|Q78144793]] |- | [[Lino Gómez Canedo]] | | | [[:d:Q9022788|Q9022788]] |- | [[Lisardo Barreiro]] | 1905-09-26 | 1939-04-22 | [[:d:Q12391910|Q12391910]] |- | ''[[:d:Q9023349|Lluís Pericot i Garcia]]'' | | | [[:d:Q9023349|Q9023349]] |- | ''[[:d:Q22965299|Lluís-Carles Viada i Lluch]]'' | | | [[:d:Q22965299|Q22965299]] |- | [[Lois Carré Alvarellos]] | | | [[:d:Q20535780|Q20535780]] |- | [[Lois Tobío Campos]] | | | [[:d:Q20535325|Q20535325]] |- | [[Luciano Cid Hermida]] | | | [[:d:Q20533080|Q20533080]] |- | [[Luciano Rodríguez Gómez]] | 2023-03-16 | | [[:d:Q12392185|Q12392185]] |- | [[Luciano Seoane]] | | | [[:d:Q24013691|Q24013691]] |- | [[Luciano del Río Besada]] | | | [[:d:Q126488962|Q126488962]] |- | [[Luís A. Mestre|Luis A. Mestre]] | | | [[:d:Q20535247|Q20535247]] |- | [[Luis Cortés Vázquez]] | | | [[:d:Q3395838|Q3395838]] |- | [[Luis Legaz Lacambra]] | | | [[:d:Q12392467|Q12392467]] |- | [[Luís Monteagudo|Luis Monteagudo]] | | | [[:d:Q17413487|Q17413487]] |- | ''[[:d:Q55769793|Luis Mosquera Gómez]]'' | | | [[:d:Q55769793|Q55769793]] |- | ''[[:d:Q101046644|Luis Máiz Eleizegui]]'' | | | [[:d:Q101046644|Q101046644]] |- | [[Luis Quintas Goyanes]] | | | [[:d:Q55769400|Q55769400]] |- | ''[[:d:Q116640432|Luis Taibo García]]'' | | | [[:d:Q116640432|Q116640432]] |- | [[Luz Méndez]] | 2012-06-22 | | [[:d:Q20535163|Q20535163]] |- | [[Luz Pozo Garza]] | 1950-03-26 | 1996-11-29 | [[:d:Q11934305|Q11934305]] |- | ''[[:d:Q110137042|Luís Chaves]]'' | | | [[:d:Q110137042|Q110137042]] |- | [[Luís Cornide Quiroga]] | | | [[:d:Q11934246|Q11934246]] |- | [[Luís Daviña Facal]] | 2002-11-28 | | [[:d:Q12392503|Q12392503]] |- | [[Luís García Mañá]] | 2007-04-28 | | [[:d:Q12392506|Q12392506]] |- | [[Luís Iglesias Iglesias]] | 1941-08-12 | 1947-12-18 | [[:d:Q12392510|Q12392510]] |- | [[Luís Iglesias de Souza]] | | | [[:d:Q12392509|Q12392509]] |- | [[Luís Pimentel]] | | | [[:d:Q2256688|Q2256688]] |- | ''[[:d:Q10321632|Luís Ribeiro Soares]]'' | | | [[:d:Q10321632|Q10321632]] |- | [[Luís Viñas Cortegoso]] | | | [[:d:Q5646882|Q5646882]] |- | ''[[:d:Q2777066|Luís da Câmara Cascudo]]'' | | | [[:d:Q2777066|Q2777066]] |- | [[Manuel Abelenda Zapata]] | | | [[:d:Q20532861|Q20532861]] |- | ''[[:d:Q10323919|Manuel Afonso do Paço]]'' | | | [[:d:Q10323919|Q10323919]] |- | [[Manuel Bares Giráldez]] | | | [[:d:Q20534437|Q20534437]] |- | [[Manuel Bergueiro]] | | | [[:d:Q12392673|Q12392673]] |- | [[Manuel Caamaño Suárez]] | 2004-02-18 | | [[:d:Q20535235|Q20535235]] |- | [[Manuel Casado Nieto]] | | | [[:d:Q11934940|Q11934940]] |- | [[Manuel Casariego]] | | | [[:d:Q20535925|Q20535925]] |- | [[Manuel Castro Gil]] | | | [[:d:Q16947522|Q16947522]] |- | [[Manuel Castro López]] | | | [[:d:Q12392689|Q12392689]] |- | [[Manuel Casás Fernández]] | 1905-09-15 | 1936-03-13 | [[:d:Q20535931|Q20535931]] |- | [[Manuel Chamoso Lamas]] | 1945-03-04 | 1956-05-26 | [[:d:Q17413394|Q17413394]] |- | [[Manuel Curros Enríquez]] | | | [[:d:Q2242172|Q2242172]] |- | [[Manuel Cuña Novás]] | | | [[:d:Q3273293|Q3273293]] |- | [[Manuel Díaz y Díaz|Manuel Díaz Díaz]] | | | [[:d:Q5992631|Q5992631]] |- | [[Manuel Fabeiro|Manuel Fabeiro Gómez]] | | | [[:d:Q20535220|Q20535220]] |- | [[Manuel Fernández-Valdés Costas]] | | | [[:d:Q108411193|Q108411193]] |- | ''[[:d:Q118397570|Manuel Figueirido Feal]]'' | | | [[:d:Q118397570|Q118397570]] |- | [[Manuel Formoso Lamas]] | | | [[:d:Q116180465|Q116180465]] |- | [[Manuel Fraga]] | | | [[:d:Q276043|Q276043]] |- | ''[[:d:Q113584307|Manuel Fraga de Lis]]'' | | | [[:d:Q113584307|Q113584307]] |- | [[Manuel García Barros]] | | | [[:d:Q20533675|Q20533675]] |- | ''[[:d:Q5839989|Manuel García Blanco]]'' | | | [[:d:Q5839989|Q5839989]] |- | [[Manuel Hermida Balado]] | | | [[:d:Q12392745|Q12392745]] |- | [[Manuel J. Lema]] | | | [[:d:Q20533158|Q20533158]] |- | [[Manuel Lezón]] | | | [[:d:Q20533201|Q20533201]] |- | [[Manuel Linares Rivas]] | | | [[:d:Q9027891|Q9027891]] |- | [[Manuel Lucas|Manuel Lucas Álvarez]] | 1955-03-04 | 2014-09-01 | [[:d:Q17413474|Q17413474]] |- | [[Manuel Martínez Sueiro]] | | | [[:d:Q12392774|Q12392774]] |- | [[Manuel María]] | 1970-04-19 | 1975-06-22 | [[:d:Q2803707|Q2803707]] |- | [[Manuel Mato Vizoso]] | | | [[:d:Q11690654|Q11690654]] |- | [[Manuel Mosquera Lequerica]] | | | [[:d:Q118224340|Q118224340]] |- | [[Manuel Novoa Costoya]] | | | [[:d:Q20535976|Q20535976]] |- | [[Manuel Núñez González]] | | | [[:d:Q20536015|Q20536015]] |- | [[Manuel Otero Acevedo]] | | | [[:d:Q20532829|Q20532829]] |- | [[Manuel Pardo Becerra]] | | | [[:d:Q12392793|Q12392793]] |- | [[Manuel Posse Rodríguez]] | | | [[:d:Q61061172|Q61061172]] |- | [[Manuel Prego de Oliver]] | | | [[:d:Q28113994|Q28113994]] |- | [[Manuel Rabanal Álvarez]] | | | [[:d:Q91945812|Q91945812]] |- | [[Manuel Remuñán Ferro]] | 1983-12-11 | 2014-02-01 | [[:d:Q89189072|Q89189072]] |- | [[Manuel Rodrigues Lapa]] | | | [[:d:Q10324477|Q10324477]] |- | [[Manuel Rubén García Álvarez]] | | | [[:d:Q17413462|Q17413462]] |- | [[Manuel Taboada Roca]] | | | [[:d:Q17413244|Q17413244]] |- | [[Manuel Torres]] | | | [[:d:Q12392834|Q12392834]] |- | [[Manuel Vázquez Seijas]] | 1928-05-22 | 1941-07-27 | [[:d:Q12392846|Q12392846]] |- | ''[[:d:Q10324570|Manuel da Cruz Malpique]]'' | | | [[:d:Q10324570|Q10324570]] |- | [[Manuel de Marcos Santos]] | | | [[:d:Q20534408|Q20534408]] |- | ''[[:d:Q23309987|Manuel de Saralegui y Medina]]'' | | | [[:d:Q23309987|Q23309987]] |- | [[Marcelino Martínez Morás]] | | | [[:d:Q23451692|Q23451692]] |- | [[Marcial Taboada de la Riva]] | | | [[:d:Q12392895|Q12392895]] |- | ''[[:d:Q127513824|Marco M. Avellaneda]]'' | | | [[:d:Q127513824|Q127513824]] |- | [[Marcos Bagno]] | 2017-06-17 | | [[:d:Q10325405|Q10325405]] |- | [[Marcos Valcárcel]] | | | [[:d:Q913077|Q913077]] |- | ''[[:d:Q3291389|Mariano Miguel de Val]]'' | | | [[:d:Q3291389|Q3291389]] |- | ''[[:d:Q55992752|Mario Briceño Perozo]]'' | | | [[:d:Q55992752|Q55992752]] |- | [[Marta de Mesquita da Câmara]] | | | [[:d:Q10326814|Q10326814]] |- | ''[[:d:Q6776582|Martin Hume]]'' | | | [[:d:Q6776582|Q6776582]] |- | [[Martín Echegaray|Martín Echegaray Olañeta]] | | | [[:d:Q23308602|Q23308602]] |- | [[Martí de Riquer|Martín de Riquer]] | | | [[:d:Q726995|Q726995]] |- | [[María Barbeito]] | | | [[:d:Q9029953|Q9029953]] |- | [[Dolores Sánchez Palomino|María Dolores Sánchez Palomino]] | 2004-03-27 | 2022-12-17 | [[:d:Q102047768|Q102047768]] |- | ''[[:d:Q6004118|María Laffitte]]'' | | | [[:d:Q6004118|Q6004118]] |- | [[María Victoria Fernández-España]] | | | [[:d:Q9030197|Q9030197]] |- | [[María Vinyals]] | | | [[:d:Q26310349|Q26310349]] |- | [[María del Rosario Castells Vila]] | | | [[:d:Q47512443|Q47512443]] |- | ''[[:d:Q55229150|Mateo Escagedo Salmón]]'' | | | [[:d:Q55229150|Q55229150]] |- | ''[[:d:Q10327386|Matias de Lima]]'' | | | [[:d:Q10327386|Q10327386]] |- | [[Mauricio Farto Parra]] | | | [[:d:Q6006934|Q6006934]] |- | [[Mercedes Queixas]] | 2018-12-14 | | [[:d:Q20535340|Q20535340]] |- | [[Mercedes Tella]] | | | [[:d:Q31513895|Q31513895]] |- | [[Mercedes Vieito]] | | | [[:d:Q42911231|Q42911231]] |- | ''[[:d:Q6014221|Miguel Durán Salgado]]'' | | | [[:d:Q6014221|Q6014221]] |- | [[Miguel Fernández Lema]] | | | [[:d:Q12393301|Q12393301]] |- | [[Miguel González Garcés]] | | | [[:d:Q9032742|Q9032742]] |- | ''[[:d:Q127432891|Modesto Aníbal Rodríguez Neira]]'' | 2004-03-27 | | [[:d:Q127432891|Q127432891]] |- | [[Moisés González Besada]] | | | [[:d:Q12393451|Q12393451]] |- | [[Montse Pena]] | 2023-06-29 | | [[:d:Q12393573|Q12393573]] |- | ''[[:d:Q94893561|Mário Cardozo]]'' | | | [[:d:Q94893561|Q94893561]] |- | ''[[:d:Q104767512|Mário Gonçalves Viana]]'' | | | [[:d:Q104767512|Q104767512]] |- | ''[[:d:Q113380393|Máximo Luis Aldrey Pereira]]'' | | | [[:d:Q113380393|Q113380393]] |- | [[Narciso Correal]] | 1907-03-04 | 1939-04-22 | [[:d:Q36385873|Q36385873]] |- | ''[[:d:Q2837607|Narciso Díaz de Escovar]]'' | | | [[:d:Q2837607|Q2837607]] |- | [[Nicandro Ares|Nicandro Ares Vázquez]] | 2006-04-22 | 2017-07-22 | [[:d:Q36457710|Q36457710]] |- | ''[[:d:Q10340241|Odette de Saint-Maurice]]'' | | | [[:d:Q10340241|Q10340241]] |- | [[Olga Castro]] | 2017-06-17 | | [[:d:Q52442685|Q52442685]] |- | [[Olga Gallego]] | 1980-10-26 | 1986-11-15 | [[:d:Q12396298|Q12396298]] |- | [[Olivia Rodríguez]] | 2012-06-22 | | [[:d:Q12396303|Q12396303]] |- | ''[[:d:Q6065431|Pascual Galindo]]'' | | | [[:d:Q6065431|Q6065431]] |- | ''[[:d:Q19754064|Paul Guinard]]'' | | | [[:d:Q19754064|Q19754064]] |- | ''[[:d:Q7154948|Paulina Luisi]]'' | | | [[:d:Q7154948|Q7154948]] |- | [[Pedro Manuel Trobo]] | | | [[:d:Q20535585|Q20535585]] |- | [[Pilar Castillo Sánchez]] | | | [[:d:Q47788127|Q47788127]] |- | [[Plácido Ángel Rey Lemos]] | | | [[:d:Q5392074|Q5392074]] |- | ''[[:d:Q113540894|Porfírio Augusto Rebelo Bonito]]'' | | | [[:d:Q113540894|Q113540894]] |- | [[Primitivo Rodríguez Sanjurjo]] | | | [[:d:Q20533162|Q20533162]] |- | [[Prudencio Canitrot]] | | | [[:d:Q12398277|Q12398277]] |- | [[Prudencio Landín Tobío]] | | | [[:d:Q12398280|Q12398280]] |- | [[Pura Vázquez]] | 1949-04-17 | 2006-07-25 | [[:d:Q11701399|Q11701399]] |- | [[Pura González Varela|Purificación González Varela]] | | | [[:d:Q128303737|Q128303737]] |- | ''[[:d:Q127513778|Rafael Armada Sagrera]]'' | | | [[:d:Q127513778|Q127513778]] |- | [[Rafael Balsa]] | | | [[:d:Q40687115|Q40687115]] |- | ''[[:d:Q55769672|Rafael Barros Merino]]'' | | | [[:d:Q55769672|Q55769672]] |- | [[Rafael Dieste]] | 1949-04-17 | 1970-04-18 | [[:d:Q3327435|Q3327435]] |- | ''[[:d:Q12901739|Rafael Estrada Arnáiz]]'' | | | [[:d:Q12901739|Q12901739]] |- | [[Rafael González Villar]] | 1929-02-23 | 1941-03-11 | [[:d:Q6097379|Q6097379]] |- | [[Rafael Lapesa]] | | | [[:d:Q2121312|Q2121312]] |- | ''[[:d:Q6098177|Rafael Álvarez Sereix]]'' | | | [[:d:Q6098177|Q6098177]] |- | [[Ramiro Fonte]] | | | [[:d:Q2060784|Q2060784]] |- | [[Ramiro Vieira|Ramiro Vieira Durán]] | | | [[:d:Q20536093|Q20536093]] |- | [[Ramona de la Peña]] | | | [[:d:Q57315394|Q57315394]] |- | [[Ramón Armada Sagrera]] | | | [[:d:Q30608442|Q30608442]] |- | [[Ramón Bermúdez de Castro Plá]] | | | [[:d:Q20534761|Q20534761]] |- | ''[[:d:Q104621602|Ramón Canosa Suárez]]'' | | | [[:d:Q104621602|Q104621602]] |- | [[Ramón Carballal Pernas]] | | | [[:d:Q108910198|Q108910198]] |- | [[Ramón D. Villar]] | | | [[:d:Q111586801|Q111586801]] |- | [[Ramón Fernández Mato]] | | | [[:d:Q11047427|Q11047427]] |- | [[Ramón Fernández Pousa]] | | | [[:d:Q94626880|Q94626880]] |- | [[Ramón Franco]] | | | [[:d:Q704616|Q704616]] |- | [[Ramón Gallego García]] | | | [[:d:Q20533551|Q20533551]] |- | [[Ramón González-Alegre]] | | | [[:d:Q9066400|Q9066400]] |- | [[Ramón Lugrís]] | | | [[:d:Q12398608|Q12398608]] |- | [[Ramón María Aller|Ramón María Aller Ulloa]] | 1926-02-10 | 1941-07-27 | [[:d:Q9066442|Q9066442]] |- | [[Ramón Menéndez Pidal]] | 1907-02-01 | 1945-01-02 | [[:d:Q381953|Q381953]] |- | [[Ramón Méndez Gaite]] | | | [[:d:Q24013689|Q24013689]] |- | [[Ramón Nicolás]] | 2021-10-23 | | [[:d:Q20535878|Q20535878]] |- | [[Ramón Piñeiro]] | 1953-04-19 | 1967-11-25 | [[:d:Q3394407|Q3394407]] |- | [[Ramón Salgado Toimil]] | | | [[:d:Q20533776|Q20533776]] |- | [[Ramón Sobrino Buhigas]] | | | [[:d:Q12398629|Q12398629]] |- | [[Ramón Sobrino Lorenzo-Ruza]] | | | [[:d:Q12398630|Q12398630]] |- | ''[[:d:Q111011681|Ramón Touceda Fontenla]]'' | | | [[:d:Q111011681|Q111011681]] |- | [[Ramón Villar Ponte]] | 1942-12-03 | 1951-06-16 | [[:d:Q12398636|Q12398636]] |- | ''[[:d:Q113396430|Ramón de Arana Pérez]]'' | | | [[:d:Q113396430|Q113396430]] |- | [[Ramón de Artaza Malvárez]] | 1905-09-15 | 1939-04-22 | [[:d:Q12398639|Q12398639]] |- | [[Ramón Álvarez de la Braña]] | | | [[:d:Q20533445|Q20533445]] |- | [[Raúl Grien|Raúl Grien Docampo]] | | | [[:d:Q98167147|Q98167147]] |- | [[Renato Ulloa]] | | | [[:d:Q20535631|Q20535631]] |- | [[Ricardo Blanco-Cicerón]] | | | [[:d:Q6108032|Q6108032]] |- | [[Ricardo Carballo Calero]] | 1951-04-19 | 1958-05-17 | [[:d:Q3047766|Q3047766]] |- | [[Ricardo Conde Salgado]] | | | [[:d:Q20533365|Q20533365]] |- | [[Ricardo Goyanes Melgarejo]] | | | [[:d:Q24013709|Q24013709]] |- | ''[[:d:Q7322692|Ricardo Lancaster-Jones y Verea]]'' | | | [[:d:Q7322692|Q7322692]] |- | [[Rita Corral Aller]] | | | [[:d:Q105549073|Q105549073]] |- | ''[[:d:Q101049|Robert Lehmann-Nitsche]]'' | | | [[:d:Q101049|Q101049]] |- | [[Roberto González Pastoriza]] | | | [[:d:Q20534995|Q20534995]] |- | [[Roberto Nóvoa|Roberto Nóvoa Santos]] | | | [[:d:Q3398870|Q3398870]] |- | [[Roberto Vidal Bolaño]] | | | [[:d:Q3327779|Q3327779]] |- | [[Rodolfo Prada]] | | | [[:d:Q20535096|Q20535096]] |- | [[Rodrigo de Santiago|Rodrigo Alfredo de Santiago Majó]] | | | [[:d:Q2911992|Q2911992]] |- | [[Rodrigo Sanz]] | | | [[:d:Q12399164|Q12399164]] |- | [[Román Navarro]] | | | [[:d:Q12399235|Q12399235]] |- | [[Roxelio Lois Estévez]] | | | [[:d:Q20533373|Q20533373]] |- | [[Sabino Torres]] | 1952-05-04 | 2016-05-23 | [[:d:Q17414086|Q17414086]] |- | [[Samuel Eiján]] | 1915-10-02 | 1941-07-27 | [[:d:Q9073255|Q9073255]] |- | ''[[:d:Q127690211|Santiago Daviña Sáinz]]'' | | | [[:d:Q127690211|Q127690211]] |- | [[Santiago Montero Díaz]] | | | [[:d:Q3391721|Q3391721]] |- | [[Santiago Tafall Abad]] | | | [[:d:Q55838477|Q55838477]] |- | [[Santiago de la Iglesia Santos]] | | | [[:d:Q60502123|Q60502123]] |- | [[Sarah Lorenzana]] | | | [[:d:Q19854161|Q19854161]] |- | ''[[:d:Q104629313|Saturnino Rivera Manescau]]'' | | | [[:d:Q104629313|Q104629313]] |- | [[Sebastián González García-Paz]] | | | [[:d:Q17413384|Q17413384]] |- | [[Sebastián Martínez-Risco]] | 1944-01-16 | 1953-04-18 | [[:d:Q6122940|Q6122940]] |- | ''[[:d:Q127513870|Secundino Baños Vilar]]'' | | | [[:d:Q127513870|Q127513870]] |- | [[Segundo Moreno Barcia]] | | | [[:d:Q12400195|Q12400195]] |- | [[Senén Canido Pardo]] | | | [[:d:Q12400275|Q12400275]] |- | ''[[:d:Q131438256|Silverio Moreda Albariño]]'' | | | [[:d:Q131438256|Q131438256]] |- | [[Sofía Casanova]] | 1905-09-15 | 1952-05-04 | [[:d:Q3398780|Q3398780]] |- | ''[[:d:Q123165147|Sérgio da Silva Pinto]]'' | | | [[:d:Q123165147|Q123165147]] |- | [[Teixeira de Pascoaes]] | | | [[:d:Q1377326|Q1377326]] |- | [[Teresa Barro]] | 2002-06-22 | | [[:d:Q5809894|Q5809894]] |- | [[Teófilo Braga]] | | | [[:d:Q345926|Q345926]] |- | ''[[:d:Q65204864|Tomàs Mirambell i Maristany]]'' | | | [[:d:Q65204864|Q65204864]] |- | [[Tomás Barros|Tomás Barros Pardo]] | | | [[:d:Q11704547|Q11704547]] |- | [[Torcuato Ulloa]] | | | [[:d:Q20535636|Q20535636]] |- | [[Ulpiano Nogueira]] | | | [[:d:Q20535926|Q20535926]] |- | [[Urbano González]] | | | [[:d:Q24013711|Q24013711]] |- | [[Urbano Lugrís González]] | | | [[:d:Q543857|Q543857]] |- | [[Uxío Carré Alvarellos]] | | | [[:d:Q9092145|Q9092145]] |- | [[Uxío Torre Enciso]] | 1964-03-15 | 1970-10-24 | [[:d:Q48336028|Q48336028]] |- | [[Valentín Paz-Andrade]] | 1952-05-04 | 1978-02-11 | [[:d:Q379988|Q379988]] |- | [[Valentín Villanueva Rivas]] | 1910-05-31 | 1924-08-03 | [[:d:Q48431640|Q48431640]] |- | [[Valeriano Villanueva]] | | | [[:d:Q20536150|Q20536150]] |- | [[Ventura García Rivera]] | | | [[:d:Q20534049|Q20534049]] |- | ''[[:d:Q24941931|Verardo García Rey]]'' | | | [[:d:Q24941931|Q24941931]] |- | [[Vicente Carnota Pérez]] | | | [[:d:Q12401825|Q12401825]] |- | [[Vicente Díaz González]] | | | [[:d:Q55769512|Q55769512]] |- | [[Vicente Fraiz Andón]] | | | [[:d:Q12401828|Q12401828]] |- | [[Vicente García de Diego]] | | | [[:d:Q9093285|Q9093285]] |- | [[Vicente Llópiz Méndez]] | | | [[:d:Q20533307|Q20533307]] |- | [[Vicente López Veiga]] | | | [[:d:Q9093317|Q9093317]] |- | ''[[:d:Q111016515|Vicente Serrano Puente]]'' | | | [[:d:Q111016515|Q111016515]] |- | [[Victoriano Sánchez Latas]] | | | [[:d:Q131694623|Q131694623]] |- | [[Victoriano Taibo]] | 1918-12-20 | 1948-10-15 | [[:d:Q3393165|Q3393165]] |- | [[Victorino Abente Lago]] | | | [[:d:Q11705076|Q11705076]] |- | ''[[:d:Q127604338|Victorino Cobas]]'' | | | [[:d:Q127604338|Q127604338]] |- | [[Viktor Björkman]] | | | [[:d:Q5577968|Q5577968]] |- | [[Víctor Campio Pereira]] | 2011-01-15 | 2018-07-24 | [[:d:Q12402475|Q12402475]] |- | [[Víctor Castro Rodríguez]] | | | [[:d:Q24013684|Q24013684]] |- | [[Víctor Luis Molinari]] | | | [[:d:Q20535396|Q20535396]] |- | [[Víctor Said Armesto]] | | | [[:d:Q12402490|Q12402490]] |- | [[Víctor de Silva Posada]] | | | [[:d:Q20534587|Q20534587]] |- | [[Waldo A. Insua]] | | | [[:d:Q20533484|Q20533484]] |- | [[Wenceslao Fernández Flórez]] | | | [[:d:Q1377191|Q1377191]] |- | [[Xaquín Lorenzo]] | 1942-12-13 | 1951-09-16 | [[:d:Q3323080|Q3323080]] |- | [[Xavier Carro]] | 2001-11-17 | | [[:d:Q20535836|Q20535836]] |- | [[Xavier Senín]] | 2020-10-03 | | [[:d:Q12402595|Q12402595]] |- | [[Xavier Vence]] | 2012-06-22 | | [[:d:Q12402597|Q12402597]] |- | [[Xerardo Álvarez Limeses]] | | | [[:d:Q12402639|Q12402639]] |- | [[Xesús Carro]] | 1925-02-28 | 1941-07-27 | [[:d:Q7069316|Q7069316]] |- | [[Xesús Fernández González]] | | | [[:d:Q12402677|Q12402677]] |- | [[Xesús Ferro Couselo]] | 1946-01-23 | 1951-09-16 | [[:d:Q3397940|Q3397940]] |- | [[Xesús San Luís Romero]] | | | [[:d:Q20533891|Q20533891]] |- | [[Xesús Taboada Chivite]] | | | [[:d:Q17413380|Q17413380]] |- | [[Xosé Antón Fraga]] | 2013-01-18 | | [[:d:Q12402763|Q12402763]] |- | [[Xosé Carro Otero]] | | | [[:d:Q20535831|Q20535831]] |- | [[Xosé Casal Lois]] | | | [[:d:Q20535887|Q20535887]] |- | [[Xosé Conde Fernández]] | | | [[:d:Q12402780|Q12402780]] |- | [[Xosé Crecente Vega]] | | | [[:d:Q12391107|Q12391107]] |- | [[Xosé Díaz Jácome]] | | | [[:d:Q12402788|Q12402788]] |- | [[Xosé Filgueira Valverde]] | 1929-01-29 | 1941-07-27 | [[:d:Q3327256|Q3327256]] |- | [[Xosé Fontenla Leal]] | | | [[:d:Q951732|Q951732]] |- | [[Xosé Iglesias Roura]] | | | [[:d:Q20535625|Q20535625]] |- | [[Xosé Luís López Cid]] | | | [[:d:Q20533505|Q20533505]] |- | [[Xosé Luís Méndez Ferrín]] | 1961-04-23 | 1967-03-12 | [[:d:Q2744512|Q2744512]] |- | [[Xosé Luís Regueira]] | 2002-06-22 | 2012-06-02 | [[:d:Q12402819|Q12402819]] |- | [[Xosé López Calo]] | 1967-10-22 | 2020-05-10 | [[:d:Q12402821|Q12402821]] |- | [[Xosé Manuel González Reboredo]] | 1972-01-30 | | [[:d:Q20535031|Q20535031]] |- | [[Xosé María Castroviejo]] | | | [[:d:Q11955425|Q11955425]] |- | [[Xosé María Díaz Castro]] | 1973-11-04 | 1990-10-02 | [[:d:Q9096733|Q9096733]] |- | [[Xosé María Lema Suárez]] | 2002-06-22 | | [[:d:Q12402859|Q12402859]] |- | [[Xosé María Álvarez Blázquez]] | 1949-04-17 | 1964-11-28 | [[:d:Q3397750|Q3397750]] |- | [[Xosé Mosquera Pérez]] | | | [[:d:Q20535663|Q20535663]] |- | [[Xosé Ramón Barreiro]] | 1971-03-28 | 1997-02-14 | [[:d:Q12402873|Q12402873]] |- | [[Xosé Ramón Fernández-Oxea]] | | | [[:d:Q12402876|Q12402876]] |- | [[Xosé Rubia Barcia]] | | | [[:d:Q13639973|Q13639973]] |- | [[Xosé Sesto]] | | | [[:d:Q17413403|Q17413403]] |- | [[Xosé Trapero Pardo]] | 1942-12-13 | 1971-06-05 | [[:d:Q17413209|Q17413209]] |- | [[Xosé Xove|Xosé Xove Ferreiro]] | 2004-03-27 | | [[:d:Q109536588|Q109536588]] |- | [[Xosé-Henrique Costas]] | 2012-01-21 | | [[:d:Q12402755|Q12402755]] |- | [[Xoán Babarro]] | 2002-12-14 | | [[:d:Q12402898|Q12402898]] |- | [[Xoán Bernárdez Vilar]] | 2003-02-22 | | [[:d:Q9096746|Q9096746]] |- | [[Xoán Cuveiro Piñol]] | | | [[:d:Q20534099|Q20534099]] |- | [[Xoán Neira Cancela]] | | | [[:d:Q20535855|Q20535855]] |- | [[Xulia Minguillón]] | | | [[:d:Q17413354|Q17413354]] |- | [[Xulio Alonso Sánchez]] | | | [[:d:Q20533334|Q20533334]] |- | [[Xulio Francisco Ogando]] | 1942-12-13 | 1980-04-18 | [[:d:Q12402935|Q12402935]] |- | [[Xulio Ríos]] | 2002-06-22 | | [[:d:Q12402938|Q12402938]] |- | [[Xulio Sigüenza]] | 1945-03-04 | 1956-01-28 | [[:d:Q19799202|Q19799202]] |- | [[Álvaro Cunqueiro]] | 1957-01-16 | 1963-04-21 | [[:d:Q2621397|Q2621397]] |- | [[Álvaro Gil Varela]] | 1952-05-04 | 1971-10-31 | [[:d:Q9098195|Q9098195]] |- | [[Álvaro Paradela]] | | | [[:d:Q17413418|Q17413418]] |- | ''[[:d:Q251474|Álvaro d'Ors]]'' | | | [[:d:Q251474|Q251474]] |- | [[Álvaro das Casas]] | | | [[:d:Q9098239|Q9098239]] |- | [[Álvaro de la Iglesia]] | | | [[:d:Q6172985|Q6172985]] |- | [[Ángel Aller|Ángel Aller Villa]] | | | [[:d:Q42382454|Q42382454]] |- | [[Ángel López Pérez]] | | | [[:d:Q19997789|Q19997789]] |- | [[Ángel Suances Piñeiro]] | | | [[:d:Q61710000|Q61710000]] |- | [[Ánxel Romero Cerdeiriña]] | 1942-12-13 | 1987-02-22 | [[:d:Q12403091|Q12403091]] |- | [[Ánxel Sevillano]] | | | [[:d:Q12403092|Q12403092]] |- | ''[[:d:Q3587752|Élie Lambert]]'' | | | [[:d:Q3587752|Q3587752]] |- | ''[[:d:Q30149562|Émile Schaub-Koch]]'' | | | [[:d:Q30149562|Q30149562]] |- | [[Óscar Lojo-Batalla Sampedro]] | | | [[:d:Q20987130|Q20987130]] |- | [[Óscar Nevado de Bouza]] | | | [[:d:Q128188012|Q128188012]] |} {{Wikidata list end}} 3ytnogoz9lm2sggp2mmxbl57ourqwgx 2 630241 7109174 7100267 2025-06-28T06:31:31Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7109174 wikitext text/x-wiki ==Xente soterrada en Galicia== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P119 ?sepul. ?sepul wdt:P131* wd:Q3908. } |sort=label |columns=label:Nome,p570:Data,p119:Sepultura,p1442:Imaxe,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Nome ! Data ! Sepultura ! Imaxe ! Wikidata |- | [[Afonso VIII de León e Galicia]] | 1230-09-24<br/>1230-09-23 | [[Panteón Real da Catedral de Santiago]] | [[Ficheiro:Tomb of Afonso VIII de Galicia León (Capela das Reliquias da catedral de Santiago de Compostela).jpg|center|128px]] | [[:d:Q316115|Q316115]] |- | [[Alberto Vilanova|Alberto Vilanova Rodríguez]] | 1985-05-13 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Ourense, cemiterio 01-07a Alberto Vilanova.JPG|center|128px]] | [[:d:Q12382672|Q12382672]] |- | [[Alejandra Murguía]] | 1937-03-22 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Tumba de Manuel Murguía e descendencia no cemiterio de Santo Amaro da Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q21816268|Q21816268]] |- | [[Alejandro Pérez Lugín]] | 1926-09-05 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q1619108|Q1619108]] |- | [[Alejandro Rodríguez Cadarso]] | 1933-12-16 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q585099|Q585099]] |- | [[Alejandro Rodríguez Veiras]] | 1977 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | | [[:d:Q30608417|Q30608417]] |- | [[Alexandre Bóveda]] | 1936-08-17 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 26.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3320475|Q3320475]] |- | [[Alfonso Daniel Rodríguez Castelao]] | 1950-01-07 | [[Panteón de Galegos Ilustres]] | | [[:d:Q736924|Q736924]] |- | [[Alfonso Zulueta de Haz]] | 2017-06-27 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q20536269|Q20536269]] |- | [[Alfredo Brañas]] | 1900-02-21 | [[Panteón de Galegos Ilustres]] | | [[:d:Q2778481|Q2778481]] |- | Alfredo Rodríguez Grandío | 2019-10-07 | cemiterio de San Froilán | | [[:d:Q124354156|Q124354156]] |- | Alonso Sánchez de Moscoso | 1367 | [[catedral de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q21003353|Q21003353]] |- | [[Amable Durán Bergueiro]] | 1965-11-13 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | | [[:d:Q65275030|Q65275030]] |- | Amador López Valcárcel | 2009-05-29 | [[San Vitoiro de Ribas de Miño, O Saviñao|San Vitoiro de Ribas de Miño]] | | [[:d:Q66498983|Q66498983]] |- | [[Amalia Álvarez Gallego]] | 2001-11-27 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 25.jpg|center|128px]] | [[:d:Q47455819|Q47455819]] |- | [[Amando Castroviejo|Amando Castroviejo Nobajas]] | 1934-08-07 | [[Coiro, Cangas|Coiro]] | [[Ficheiro:Tumba de Amando Castroviejo en Coiro, Cangas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q28525037|Q28525037]] |- | Amara Murguía de Castro | 1921-12-28 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Tumba de Manuel Murguía e descendencia no cemiterio de Santo Amaro da Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q116514200|Q116514200]] |- | Amelia Ortas | 1961-12-21 | cemiterio de San Froilán | | [[:d:Q95738412|Q95738412]] |- | [[Amparo López Jeán|Amparo López Jean]] | 1942-11-12 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Alvajar.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12382947|Q12382947]] |- | [[Ana Kiro]] | 2010-09-24 | cemiterio de Serantes | [[Ficheiro:Nicho de Ana Kiro no cemiterio de Serantes, Oleiros.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8198034|Q8198034]] |- | Andrés Gallego González | 1916-08-27 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q130926665|Q130926665]] |- | [[Andrés Martínez Salazar]] | 1923-10-06 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q8199364|Q8199364]] |- | [[Andrés Muruais]] | 1882-10-21 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | | [[:d:Q12382986|Q12382986]] |- | Aniceto Charro Arias | 1979-09-19 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q97113322|Q97113322]] |- | [[Antonio Blanco Freijeiro]] | 1991-01-06 | [[Marín]] | | [[:d:Q386566|Q386566]] |- | [[Antonio Gil Merino]] | 2009-10-18 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q12383079|Q12383079]] |- | [[Antonio Heredero]] | 2008-11-08 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | | [[:d:Q12383085|Q12383085]] |- | [[Antonio Lens Viera]] | 1933-09-18 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Antonio Lens.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383089|Q12383089]] |- | [[Antonio Páramo e Somoza]] | 1786-03-08 | [[catedral de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q12383105|Q12383105]] |- | [[Antonio Riveira Ponte]] | 1947-04-21 | [[Doroña, Vilarmaior|Doroña]] | | [[:d:Q30608221|Q30608221]] |- | [[Antonio Sanjurjo Badía]] | 1919<br/>1922-01-08 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q11679883|Q11679883]] |- | [[Antonio Seoane|Antonio Seoane Sánchez]] | 1948-11-06 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q3392220|Q3392220]] |- | [[Antón Fraguas]] | 1999-11-05 | [[cemiterio de Boisaca]] | [[Ficheiro:Tumba de Antonio Fraguas en Boisaca - Santiago - Galicia (Spain).jpg|center|128px]] | [[:d:Q8201228|Q8201228]] |- | [[Antonio Iglesias Vilarelle|Antón Iglesias Vilarelle]] | 1971-05-11 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Sepulcro Antonio Iglesias Vilarelle.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383142|Q12383142]] |- | [[Antón Tovar]] | 2004-06-16 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 114.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17155919|Q17155919]] |- | [[Antón Villar Ponte]] | 1936-03-04 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q3319847|Q3319847]] |- | [[Anuncia Casado|Anunciación Casado Atanes]] | 1936-08-21 | [[O Castro, Pexeiros, Viana do Bolo|O Castro]] | [[Ficheiro:Homenaxe a Anunciación Casado Atanes no Castro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535873|Q20535873]] |- | [[Arcadio Vilela Gárate]] | 1946-05-19 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Arcadio Vilela Gárate.jpg|center|128px]] | [[:d:Q24013714|Q24013714]] |- | [[Arias Pérez]] | 1129 | [[Praza da Quintana]] | | [[:d:Q4790260|Q4790260]] |- | [[Arsenio Iglesias]] | 2023-05-05 | [[Arteixo, Arteixo|Arteixo]] | | [[:d:Q704688|Q704688]] |- | Arístides Humberto Ávila Alonso | 2023-07-12 | [[Viana do Bolo]] | | [[:d:Q120634165|Q120634165]] |- | [[Aura Murguía de Castro|Aura Murguía]] | 1942-03 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Tumba de Manuel Murguía e descendencia no cemiterio de Santo Amaro da Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q116513696|Q116513696]] |- | [[Aurelio Aguirre]] | 1858-07-30 | [[cemiterio de Boisaca]] | [[Ficheiro:Sepulcro Aurelio Aguirre.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12383948|Q12383948]] |- | Aurora Taracido | 2014-07-25 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | | [[:d:Q131450674|Q131450674]] |- | [[Aurora Vidal Martínez]] | 2005-05-10 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 15.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20536081|Q20536081]] |- | [[Avelino Abuín de Tembra]] | 2009-03-02 | cemiterio de San Xoán de Laíño | [[Ficheiro:Lápida de Avelino Abuín González cemiterio de S. Xoán de Laíño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3398643|Q3398643]] |- | [[Benigno Andrade García]] | 1952-08-07 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q2895938|Q2895938]] |- | [[Benigno Fraga Pita]] | 1949-04-28 | [[Celeiros, Chandrexa de Queixa|Celeiros]]<br/>[[Ferrol]] | | [[:d:Q12384352|Q12384352]] |- | [[Benigno López Sanmartín]] | 1928-03-26 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | | [[:d:Q59784349|Q59784349]] |- | [[Benito Corbal]] | 1926-03-18 | [[Bora, Pontevedra|Bora]] | | [[:d:Q20533428|Q20533428]] |- | [[Benito Fernández Alonso]] | 1922-05-08 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | | [[:d:Q8246366|Q8246366]] |- | [[Benito Plá Cancela]] | 1874-07-03 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Pla y Cancela.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534866|Q20534866]] |- | [[Benito Vázquez Vázquez]] | 2025-02-02 | [[Río Caldo, Lobios|Río Caldo]] | | [[:d:Q124827877|Q124827877]] |- | Berengaria of León | 1237-04-12 | [[catedral de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q457667|Q457667]] |- | [[Berenguela de Barcelona]] | 1149-01-15 | [[Panteón Real da Catedral de Santiago]] | | [[:d:Q113021|Q113021]] |- | [[Vermudo Peréz de Traba|Bermudo Pérez de Traba]] | 1168 | [[mosteiro de Santa María de Sobrado dos Monxes]] | | [[:d:Q15728413|Q15728413]] |- | [[Bernardo González del Valle]] | 1848-09-06<br/>1848 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q20534871|Q20534871]] |- | Bernardo Saavedra Pita | 2022-09-24 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q131754455|Q131754455]] |- | [[Bernardo Álvarez Trabajo]] | 1949-06-22 | [[Teilán, Bóveda|Teilán]] | | [[:d:Q29582270|Q29582270]] |- | [[Bibiano Fernández Osorio-Tafall]] | 1990-08-13 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | | [[:d:Q3398823|Q3398823]] |- | Buenaventura Cañizares del Rey | 1940-04-26 | [[catedral de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q99424540|Q99424540]] |- | [[Camilo José Cela]] | 2002-01-17 | [[cemiterio de Adina]] | [[Ficheiro:Lápida CJC.jpg|center|128px]] | [[:d:Q132589|Q132589]] |- | [[Carlos Díaz Gestal]] | 1993-01-04 | [[Razo, Carballo|Razo]] | | [[:d:Q17415356|Q17415356]] |- | [[Carlos Oroza]] | 2015-11-21 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q3393175|Q3393175]] |- | [[Castor Cordal Garrido]] | 1936-09-15 | fosa no cemiterio de Curro | | [[:d:Q88860067|Q88860067]] |- | [[Celestino Carbia Campaña]] | 1937-05-11 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]]<br/>[[Cordeiro, Valga|Cordeiro]] | | [[:d:Q24287656|Q24287656]] |- | [[Celestino Poza Cobas]] | 1954-08-08 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | | [[:d:Q20535069|Q20535069]] |- | [[Celestino Torres]] | 2005-08-16 | [[A Pobra do Brollón]] | | [[:d:Q12385893|Q12385893]] |- | [[Celso Emilio Ferreiro]] | 1979-08-30 | [[Celanova]] | [[Ficheiro:Tumba de Celso Emilio Ferreiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q1053162|Q1053162]] |- | [[Celso Vázquez-Gulías|Celso Vázquez-Gulías Álvarez]] | 1994-01-24 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | | [[:d:Q12385908|Q12385908]] |- | [[Cesáreo Corbal]] | 1952-12-07 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q105633932|Q105633932]] |- | [[Cesáreo González]] | 1968-03-20 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q3328982|Q3328982]] |- | [[Clara Corral]] | 1908-02-09 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Clara Corral.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533492|Q20533492]] |- | [[Claudio San Martín]] | 1988-05-27 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Claudio San Martín.jpg|center|128px]] | [[:d:Q24013666|Q24013666]] |- | [[Concepción Arenal]] | 1893-02-04 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q671852|Q671852]] |- | [[Concepción Pérez Iglesias]] | 1939-12 | [[Lantaño, Portas|Lantaño]] | | [[:d:Q12386372|Q12386372]] |- | [[Constantino Gómez Barcia]] | 1977-03-13 | [[Lalín]] | | [[:d:Q20534593|Q20534593]] |- | Constanza Enríquez | 1425 | igrexa de San Pedro de Lugo | | [[:d:Q21006461|Q21006461]] |- | [[Costanza de Castro e Osorio]] | 1489 | [[igrexa de San Francisco de Viveiro]] | | [[:d:Q16188113|Q16188113]] |- | Cristina Nóvoa Pedreira | 2014-06-16 | [[Cemiterio de Pereiró]] | [[Ficheiro:Nichos de Xaime Isla Couto e Cristina Nóvoa en Pereiró.jpg|center|128px]] | [[:d:Q108463817|Q108463817]] |- | [[Cándida Otero|Cándida Otero Fontán]] | 1915-03-07 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q110636554|Q110636554]] |- | [[Cándido Fernández Mazas]] | 1942-11-15 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | | [[:d:Q8353082|Q8353082]] |- | Cástor Lata | 2009-01-26 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q5795994|Q5795994]] |- | [[César Alvajar]] | 1965-06-06 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q12386889|Q12386889]] |- | [[Darío Álvarez Blázquez]] | 1979-06-07 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q12386947|Q12386947]] |- | [[Delia Osorio Otero]] | 1966-11-14 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | | [[:d:Q112198368|Q112198368]] |- | [[Diego de Andrade]] | 1492 | [[mosteiro de Santa María de Monfero]] | | [[:d:Q12387094|Q12387094]] |- | [[Domingo Fontán]] | 1866-10-24 | [[Panteón de Galegos Ilustres]] | | [[:d:Q5791473|Q5791473]] |- | [[Domingo García-Sabell]] | 2003-08-05 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q3395173|Q3395173]] |- | [[Domingo Páramos Núñez]] | 1936-10-04 | [[Mondariz]]<br/>[[Valle de Cuelgamuros]] | | [[:d:Q108783668|Q108783668]] |- | [[Domingos Dosil]] | 2012-02-06 | [[Muros]] | | [[:d:Q12387172|Q12387172]] |- | [[Dora Vázquez]] | 2010-09-23 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 87.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12387197|Q12387197]] |- | [[Eduardo Blanco Amor]] | 1979-12-01 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 140.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3310967|Q3310967]] |- | [[Eduardo Cabello]] | 1957-07-26 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q64363061|Q64363061]] |- | [[Eduardo Iglesias Añino]] | 1916-06-18 | [[Cemiterio de Pereiró]] | [[Ficheiro:Familias E. Iglesias y Curty Domínguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q6737805|Q6737805]] |- | [[Eduardo Moreno López]] | 1911-11-21 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | | [[:d:Q24845126|Q24845126]] |- | [[Eduardo Pondal]] | 1917-03-08 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Pondal.jpg|center|128px]] | [[:d:Q867025|Q867025]] |- | [[Eduardo Rodríguez-Losada Rebellón]] | 1973-11-02 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Eduardo Rodríguez-Losada.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12387297|Q12387297]] |- | [[Eduardo Vincenti]] | 1924-04-04 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Sepulcro Eduardo Vincenti.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12387302|Q12387302]] |- | [[Eladia Pedrayo|Eladia Pedrayo Ansoar]] | 1957-02-04 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 73.jpg|center|128px]] | [[:d:Q55116425|Q55116425]] |- | [[Eladio de Lema Martín]] | 1928-10-05 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q38083761|Q38083761]] |- | [[Eleuterio González Salgado]] | 1977-03-29 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 75.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12387767|Q12387767]] |- | [[Elías López Armesto]] | 1949 | [[Teilán, Bóveda|Teilán]] | | [[:d:Q28942279|Q28942279]] |- | [[Emilio Amor Rolán]] | 1937-05-19 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Emilio Amor Rolán.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533660|Q20533660]] |- | [[Emilio González López]] | 1991-12-19 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - González López.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3341500|Q3341500]] |- | [[Emilio Tapia Rivas]] | 1918-06-12 | [[Mondoñedo]] | | [[:d:Q12387810|Q12387810]] |- | [[Enrique Lorenzo Docampo]] | 1981 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q3390270|Q3390270]] |- | Enrique Marescot Iglesias | 1962-03-17 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 13.jpg|center|128px]] | [[:d:Q108153181|Q108153181]] |- | [[Enrique Vidal de Bustamante]] | 1964-02-17 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q28950260|Q28950260]] |- | Erasmo Buceta | 1964-12-10 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q108196562|Q108196562]] |- | [[Ernestina Otero]] | 1956-02-13 | cemiterio dos Eidos | [[Ficheiro:Lápida de Ernestina Otero.jpg|center|128px]] | [[:d:Q8777342|Q8777342]] |- | [[Estanislao Durán Gómez]] | 1974-05-16 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q17413349|Q17413349]] |- | [[Eugenio Montero Ríos]] | 1914-05-12 | [[Pazo de Lourizán]]<br/>[[igrexa da Nosa Señora dos Praceres]] | [[Ficheiro:Pontevedra, Lourizán 02-08b.jpg|center|128px]] | [[:d:Q662588|Q662588]] |- | [[Eusebio Lorenzo Baleirón]] | 1986-12-14 | cemiterio de San Xián de Laíño | [[Ficheiro:Lápida Eusebio Lorenzo Baleirón camposanto de S. Xián de Laíño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388182|Q12388182]] |- | [[Eusebio da Guarda]] | 1897-03-20 | [[igrexa de Santo André da Coruña]] | | [[:d:Q12388183|Q12388183]] |- | [[Federico Ayala Victoria]] | 1937-04-17 | [[Serantes, Ferrol|Serantes]] | | [[:d:Q85966668|Q85966668]] |- | [[Federico Tapia]] | 1891-09-02 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Federico Tapia.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535158|Q20535158]] |- | Felipe de Castela | 1327-04 | [[Allariz]]<br/>[[Mosteiro de las Huelgas]] | | [[:d:Q732899|Q732899]] |- | [[Fernando Acuña Castroviejo]] | 2016-09-13 | [[Trobe, Vedra|Trobe]] | | [[:d:Q12388377|Q12388377]] |- | [[Fernando Afonso]] | 1214-08 | [[Panteón Real da Catedral de Santiago]] | [[Ficheiro:Fernando Afonso.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5860480|Q5860480]] |- | [[Fernando Arias Rodríguez]] | 1936-09-03 | [[Vilarraso, Aranga|Vilarraso]] | | [[:d:Q65275940|Q65275940]] |- | Fernando Bermúdez de Castro | 16th century | [[colexiata de Santa María do Campo]] | [[Ficheiro:Fernando Bermúdez de Castro, Colegiata de Santa María del Camino. Sepulcro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q54823845|Q54823845]] |- | [[Fernando II de León e Galicia|Fernando II de Galiza e León]] | 1188-01-22 | [[Panteón Real da Catedral de Santiago]] | [[Ficheiro:Lauda de Fernando II.jpg|center|128px]] | [[:d:Q316768|Q316768]] |- | Fernando Lino | 2008-08-03 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q60739656|Q60739656]] |- | [[Fernando Quiroga Palacios]] | 1971-12-07 | [[catedral de Santiago de Compostela]] | [[Ficheiro:Lápida Quiroga Palacios.jpg|center|128px]] | [[:d:Q290415|Q290415]] |- | [[Fernando Rubio Estévez]] | 1936-10-04 | [[Mondariz]]<br/>[[Valle de Cuelgamuros]] | | [[:d:Q109331524|Q109331524]] |- | [[Fernando Sarabia|Fernando Sarabia Zuazo]] | 1849-09-15 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 3.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534264|Q20534264]] |- | [[Fernando de Andrade e Soutomaior|Fernando de Andrade Soutomaior]] | 1655-01-22 | [[catedral de Santiago de Compostela]] | [[Ficheiro:Catedral, claustro, 02-29b.JPG|center|128px]] | [[:d:Q3754421|Q3754421]] |- | [[Fernán Peres de Andrade o Boo|Fernán Peres de Andrade, O Boo]] | 1397 | [[igrexa de San Francisco de Betanzos]] | [[Ficheiro:Sepulcro de Fernán Pérez de Andrade, el Bueno (Betanzos).jpg|center|128px]] | [[:d:Q3297917|Q3297917]] |- | [[Fernán Pérez de Andrade o Mozo]] | No/unknown value | [[mosteiro de Santa María de Monfero]] | | [[:d:Q10281622|Q10281622]] |- | [[Finita Gay]] | 1989-02-16 | [[Castelo, Culleredo|Castelo]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Castelo, Culleredo - Finita Gay.jpg|center|128px]] | [[:d:Q130386874|Q130386874]] |- | [[Florentino López Cuevillas]] | 1958-07-30 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 34.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3074161|Q3074161]] |- | [[Florentino Rodríguez Palacios]] | 1936-09-23 | [[Vilarraso, Aranga|Vilarraso]] | | [[:d:Q12388610|Q12388610]] |- | [[Fortunato Vega Rodríguez]] | 1936-11-25 | [[Seoane, A Veiga|Seoane]] | | [[:d:Q111333197|Q111333197]] |- | [[Francisca Herrera Garrido]] | 1950-11-05 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q3399032|Q3399032]] |- | [[Francisco Asorey]] | 1961-07-02 | [[Panteón de Galegos Ilustres]] | | [[:d:Q3331308|Q3331308]] |- | Francisco Gil Zamora | 2005-05-29 | [[Maceda]] | | [[:d:Q128792532|Q128792532]] |- | [[Francisco Javier Sánchez Cantón]] | 1971-11-27 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Nicho Sánchez Cantón.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3327107|Q3327107]] |- | [[Francisco Lloréns|Francisco Llorens]] | 1948-02-11 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Francisco Llorens.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5866532|Q5866532]] |- | [[Paco de Aguiño|Francisco Lorenzo Mariño]] | 2004-01-16 | [[Noal, Porto do Son|Noal]] | | [[:d:Q113700957|Q113700957]] |- | [[Francisco María de la Iglesia]] | 1897-04-05 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Francisco de la Iglesia.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12388943|Q12388943]] |- | [[Francisco Otero Guldrís]] | 2019-09-21 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q21816270|Q21816270]] |- | [[Francisco Porto Mella]] | 2012-07-26 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q102185513|Q102185513]] |- | [[Francisco Pérez Carballo]] | 1936-07-24 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Pérez Carballo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3394899|Q3394899]] |- | [[Francisco Tettamancy|Francisco Tettamancy Gastón]] | 1921-05-15 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q12388973|Q12388973]] |- | [[Gala Murguía de Castro|Gala Murguía]] | 1964-01-18 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Tumba de Manuel Murguía e descendencia no cemiterio de Santo Amaro da Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q116513900|Q116513900]] |- | [[Gervasio Lamas Lourido]] | 1966-10-18 | [[A Pontenova]] | | [[:d:Q126474002|Q126474002]] |- | [[Gonzalo Adrio]] | 2018-01-01 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 8.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20532957|Q20532957]] |- | Gonzalo Rey Alar | 1987-01-09 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q133875239|Q133875239]] |- | [[Graciano Paz Amieiro]] | 1938-01-11 | [[cemiterio vello de Mondoñedo]] | | [[:d:Q47787833|Q47787833]] |- | [[Guillerme X de Aquitania|Guillerme X, duque de Aquitania]] | 1137-04-09 | [[catedral de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q453121|Q453121]] |- | [[Guillermo Lago|Guillermo Lago Pérez]] | 2016-01-21 | cemiterio da Gudiña | [[Ficheiro:Nicho Guillermo Lago Pérez A Gudiña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390252|Q12390252]] |- | [[Gumersindo Pardo Reguera]] | 1916-04-28 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q55769629|Q55769629]] |- | [[Hermenexildo Aloitez]] | 966 | [[mosteiro de Santa María de Sobrado dos Monxes]] | | [[:d:Q11682452|Q11682452]] |- | [[Herminia Borrell|Herminia Borell Feijóo]] | 1971-02-18 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Herminia Borrell.jpg|center|128px]] | [[:d:Q59516401|Q59516401]] |- | [[Herminio Barreiro]] | 2010-11-06 | [[Sisán, Ribadumia|Sisán]] | [[Ficheiro:Sisán, Ribadumia - nicho Herminio Barreiro Rodríguez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390393|Q12390393]] |- | [[Hipólito Suárez]] | 1980-03-21 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q17413376|Q17413376]] |- | [[Hipólito de Sa|Hipólito de Sa Bravo]] | 2001-08-16 | [[Bemil, Caldas de Reis|Bemil]] | [[Ficheiro:Hipólito de Saa, Bemil, Caldas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390414|Q12390414]] |- | [[Indalecio Armesto]] | 1890-02-22 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | | [[:d:Q12390662|Q12390662]] |- | Irene de Ceballos | 1935-08-19 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q87768646|Q87768646]] |- | [[Isaac Díaz Pardo]] | 2012-01-05 | [[cemiterio de Boisaca]] | [[Ficheiro:Sepulcro Isaac Díaz Pardo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3327706|Q3327706]] |- | [[Isaac Fraga]] | 1982 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q12390733|Q12390733]] |- | [[Jaime Caamaño Comparada]] | 1936-12-01 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q85966157|Q85966157]] |- | [[Jaime Ozores de Prado]] | 1922-05-02 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q20533068|Q20533068]] |- | [[Jaime Paz Bernardo]] | 2005-11-25 | [[cemiterio de San Salvador de Manín]] | | [[:d:Q61062449|Q61062449]] |- | [[Jenaro Marinhas del Valle]] | 1999-12-23 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Marinhas del Valle.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2891396|Q2891396]] |- | [[Jenaro de la Fuente Domínguez]] | 1922-08-21 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q20532761|Q20532761]] |- | [[Jenaro de la Fuente Álvarez]] | 1963-01-04 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q12390846|Q12390846]] |- | [[Jesús Muruais]] | 1903-07-01 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Sepulcro Jesús Muruais.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390869|Q12390869]] |- | [[Jesús Soria]] | 1951-01 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | | [[:d:Q20534827|Q20534827]] |- | [[Joaquín Fernández Santomé]] | 1988-10-20 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q11928153|Q11928153]] |- | Joaquín Lázaro | 1786-07-07 | [[catedral de Mondoñedo]] | | [[:d:Q108858352|Q108858352]] |- | [[John Moore]] | 1809-01-16 | [[xardín de San Carlos]] | [[Ficheiro:Tumba de John Moore.jpg|center|128px]] | [[:d:Q711378|Q711378]] |- | [[John Trulock]] | 1919-06-08 | [[cemiterio de Adina]] | [[Ficheiro:Lápida familia Trulock Bertorini.jpg|center|128px]] | [[:d:Q97061861|Q97061861]] |- | [[Jorge Canda|Jorge Canda Martínez]] | 2024-09-01 | [[A Lama, A Lama|A Lama]] | | [[:d:Q12390926|Q12390926]] |- | [[Jorge Víctor Sueiro]] | 1991-01-25 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q9012954|Q9012954]] |- | [[Josefina Arruti|Josefina Arruti Viaño]] | 2003-10-24 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | | [[:d:Q89342800|Q89342800]] |- | Josefina Bustamante Muñoz | 1975-04-08 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 73.jpg|center|128px]] | [[:d:Q55116465|Q55116465]] |- | [[José Adrio Barreiro]] | 1936-11-12 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 24.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12390945|Q12390945]] |- | José Almoina Vigil | 1914-03-01 | cemiterio de San Froilán | | [[:d:Q131436805|Q131436805]] |- | [[José Antonio Arán Trillo]] | 2018-08-16 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q112731119|Q112731119]] |- | [[José Araújo Pérez (canteiro)|José Araújo Pérez]] | 1929-08-08 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q86823255|Q86823255]] |- | [[José Barreras Massó]] | 1950-06-29 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q12390979|Q12390979]] |- | [[José Cao Moure]] | 1960-02-11 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q12390996|Q12390996]] |- | [[José Elduayen]] | 1898-06-24 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q3392057|Q3392057]] |- | [[José Fernández Vide]] | 1981-11-20 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Mestre Vide Tumba.jpg|center|128px]] | [[:d:Q57031794|Q57031794]] |- | [[José Folla Yordi]] | 1918-04-01 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Folla Yordi.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20532944|Q20532944]] |- | [[José Galán Núñez]] | 1952-06-02 | [[Visantoña, Mesía|Visantoña]] | | [[:d:Q30608184|Q30608184]] |- | [[José García Acuña]] | 1933-06-10 | cemiterio de Betanzos | [[Ficheiro:Nicho de José García Acuña no cemiterio de Betanzos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12391028|Q12391028]] |- | [[José Gómez Gayoso]] | 1948-11-06 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q3392314|Q3392314]] |- | [[José Lamela Bautista]] | 2021-01-04 | [[Río Caldo, Lobios|Río Caldo]] | | [[:d:Q12391045|Q12391045]] |- | [[José Luis Blanco Vega]] | 2005-01-25 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q131830368|Q131830368]] |- | [[José Luis Bouzas Fernández]] | 1936-09-01 | [[Pentes, A Gudiña|Pentes]] | | [[:d:Q113530282|Q113530282]] |- | [[José Luis Vázquez Platas]] | 1980-10-04 | [[Santa María de Ois, Coirós|Santa María de Ois]] | | [[:d:Q20535793|Q20535793]] |- | José Manuel Caamaño Gesto | 2019-11-07 | [[Lendo, A Laracha|Lendo]] | | [[:d:Q134395070|Q134395070]] |- | [[José Marchesi Dalmau]] | 1896-11-01 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Marchesi Dalmau.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402850|Q12402850]] |- | [[José Martínez Fontenla]] | 1918-01-28 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Martínez Fontenla.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534720|Q20534720]] |- | [[José María Martín de Herrera]] | 1922-12-08 | [[catedral de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q929376|Q929376]] |- | [[José María Martínez Cerviño]] | 1951-12 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | | [[:d:Q31282904|Q31282904]] |- | [[José María de Frutos Isabel]] | 2019-11-15 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q90517655|Q90517655]] |- | [[José Pardo Bazán]] | 1890-03-23 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]]<br/>[[Pazo de Meirás]] | | [[:d:Q20533330|Q20533330]] |- | [[José Pascual López Cortón]] | 1878-01-15 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - López Cortón.jpg|center|128px]] | [[:d:Q25510482|Q25510482]] |- | [[José Pasín Romero]] | 1960-07-10 | [[cemiterio de Boisaca]] | [[Ficheiro:Tumba de José Pasín Romero e dos seus fillos Luís e Palmiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12391137|Q12391137]] |- | [[José Piñeiro González]] | 1927-02-03 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q12391141|Q12391141]] |- | [[Policarpo Sanz|José Policarpo Sanz Souto]] | 1889-09-09 | [[Cemiterio de Pereiró]]<br/>Cemiterio de Picacho | | [[:d:Q3397368|Q3397368]] |- | [[José Queizán Hermida]] | 1938-08-14 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q58559306|Q58559306]] |- | [[José Ramón Curbera Puig]] | 1918-05-08 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q20534084|Q20534084]] |- | [[José Rodríguez Martínez (médico)|José Rodríguez Martínez]] | 1921-03-18 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q20533011|Q20533011]] |- | [[José Villaverde Velo]] | 1936-09-24 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q12391189|Q12391189]] |- | [[Juan Díaz Porlier]] | 1815-10-03 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q3077096|Q3077096]] |- | [[Juan Manuel Paz Novoa]] | 1895-09-26 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 97.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12391255|Q12391255]] |- | [[Juan de Ciórraga]] | 1931-06-08 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q20533179|Q20533179]] |- | [[Juana Capdevielle]] | 1936-08-18 | cemiterio de Rábade | [[Ficheiro:Tumba Juana Capdevielle Rábade.jpg|center|128px]] | [[:d:Q949685|Q949685]] |- | [[Juana de Vega]] | 1872-06-22 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Juana de Vega.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5946701|Q5946701]] |- | Julián Trincado Settier | 2000-08-21 | [[O Barco de Valdeorras]] | | [[:d:Q112489445|Q112489445]] |- | [[Justo Fernández Suárez]] | 1936-07-23 | [[cemiterio de Ribadeo]] | | [[:d:Q118998543|Q118998543]] |- | [[Justo Taladrid Catá]] | 1938-03-28 | [[Magazos, Viveiro|Magazos]] | | [[:d:Q47787898|Q47787898]] |- | [[Laureano Martínez Brañas]] | 1941-12-25 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Laureano Martínez Brañas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q25509290|Q25509290]] |- | [[Laureano Álvarez Martínez]] | 1991-09-18 | [[Ortigueira]] | | [[:d:Q108047167|Q108047167]] |- | [[Leandro Carré Alvarellos]] | 1976-02-14 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q12391680|Q12391680]] |- | [[Leandro Llorente Navarro]] | 1946-04-03 | [[Recesende, Baralla|Recesende]] | | [[:d:Q20533331|Q20533331]] |- | Leonor Enríquez | No/unknown value | [[A Mezquita]] | | [[:d:Q21008883|Q21008883]] |- | [[Leopoldo Calvo-Sotelo Bustelo|Leopoldo Calvo Sotelo Bustelo]] | 2008-05-03 | [[cemiterio de Ribadeo]] | [[Ficheiro:Tumba de Leopoldo Calvo Sotelo no cemiterio de Ribadeo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q273129|Q273129]] |- | [[Lois Pereiro]] | 1996-05-24 | [[O Viso, O Incio|O Viso]] | | [[:d:Q727777|Q727777]] |- | [[Lorenzo Varela]] | 1978-11-25 | [[Fufín, Monterroso|Fufín]] | [[Ficheiro:Fufín2b LorenzoVarelaSTL.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3312633|Q3312633]] |- | [[Luciano Puga Blanco]] | 1899-09-24 | [[Pazo de Anzobre]] | | [[:d:Q9024668|Q9024668]] |- | Lucila Pedrayo Ansoar | 1946-02-05 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 78.jpg|center|128px]] | [[:d:Q67000661|Q67000661]] |- | [[Luis Fábrega Coello]] | 1960-12-27 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | | [[:d:Q11934252|Q11934252]] |- | [[Luis González Taboada]] | 2009-08-01 | [[Lalín]] | | [[:d:Q12392465|Q12392465]] |- | [[Luís Huici|Luis Huici]] | 1936-08-20 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Luis Huici.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392464|Q12392464]] |- | Luis María Fernández Espinosa | 1960-04-08 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | | [[:d:Q134002305|Q134002305]] |- | [[Luis Poza Pastrana]] | 1936-11-12 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 23.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392473|Q12392473]] |- | [[Luís Amado Carballo]] | 1927-09-03 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | | [[:d:Q2761995|Q2761995]] |- | [[Luís Pereira Míguez]] | 1937-06-06 | cemiterio dos Eidos | [[Ficheiro:Lápida de Ernestina Otero.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534032|Q20534032]] |- | [[Luís Porteiro Garea]] | 1918-10-27 | [[Gafoi, Frades|Gafoi]] | | [[:d:Q12392516|Q12392516]] |- | [[Luís Seoane]] | 1979-04-05 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Luís Seoane.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3314977|Q3314977]] |- | [[Luís Trabazo]] | 1978-11-13 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | | [[:d:Q20968901|Q20968901]] |- | [[Luís de Castro García]] | 1977-10-04 | [[igrexa de Santa María a Real de Entrimo]] | | [[:d:Q130621908|Q130621908]] |- | [[Luísa Villalta]] | 2004-03-06 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Villalta.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20536140|Q20536140]] |- | [[Luísa Viqueira Landa]] | 2014-11-03 | cemiterio de Ouces | [[Ficheiro:Sepulcro de Luísa Viqueira Landa en Ouces, Bergondo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q73906295|Q73906295]] |- | [[Maior Guntroda Rodríguez|Maior Rodríguez]] | 1129 | [[Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q61984591|Q61984591]] |- | [[Manuel Allo Allo]] | 2013-07-02 | [[Freixeiro, Santa Comba|Freixeiro]] | | [[:d:Q58073101|Q58073101]] |- | [[Manuel Casás Fernández]] | 1960-07-30 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q20535931|Q20535931]] |- | [[Manuel Chamoso Lamas]] | 1985-04-24 | [[Moldes, Boborás|Moldes]] | [[Ficheiro:Lápida Chamoso Lamas.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17413394|Q17413394]] |- | [[Manuel Curros Enríquez]] | 1908-03-07 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Curros Enríquez.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2242172|Q2242172]] |- | [[Manuel Cuña Novás]] | 1992-05-18 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Nicho Cuña Novás.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3273293|Q3273293]] |- | [[Manuel Fernández Soto]] | 1949-06-22 | [[Teilán, Bóveda|Teilán]] | | [[:d:Q12392716|Q12392716]] |- | [[Manuel Ferreiro Panadeiro]] | 1936-08-27 | [[Soutolongo, Lalín|Soutolongo]] | [[Ficheiro:Nicho de Manuel Ferreiro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17413222|Q17413222]] |- | Manuel Fuentes Pedreira | 1986-05-20 | [[Brántega, Agolada|Brántega]] | | [[:d:Q109328118|Q109328118]] |- | [[Manuel Gómez Román]] | 1964 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q9027845|Q9027845]] |- | [[Manuel Leiras Pulpeiro]] | 1912-11-09 | [[cemiterio vello de Mondoñedo]] | [[Ficheiro:Pulpeiro.JPG|center|128px]] | [[:d:Q3329263|Q3329263]] |- | [[Manuel Lemus Noya]] | 1978-04-06 | [[A Ponte do Porto, Camariñas|A Ponte do Porto]] | | [[:d:Q17415307|Q17415307]] |- | [[Manuel Lugrís Freire]] | 1940-02-15 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Lugrís Freire.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3327610|Q3327610]] |- | [[Luis Ríos|Manuel Luis Ríos Losada]] | 1966-12-18 | cemiterio de Manga<br/>cemiterio de San Froilán | | [[:d:Q134086560|Q134086560]] |- | [[Manuel Lustres Rivas]] | 1936-11-10 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q9027911|Q9027911]] |- | [[Manuel López Seijo]] | 1977-06-03 | [[Teis, Vigo|Teis]] | | [[:d:Q12392766|Q12392766]] |- | [[Manuel Martínez-Risco]] | 1954-05-03 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 103.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3390697|Q3390697]] |- | [[Manuel María]] | 2004-09-08 | [[Outeiro de Rei, Outeiro de Rei|Outeiro de Rei]] | [[Ficheiro:Tumba de Manuel María e Saleta Goi en Outeiro de Rei.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2803707|Q2803707]] |- | [[Manuel María Puga Feijoo]] | 1879 | [[Pazo de Anzobre]] | | [[:d:Q5993622|Q5993622]] |- | [[Manuel María Puga Parga|Manuel María Puga y Parga]] | 1918-09-30 | [[Pazo de Anzobre]] | | [[:d:Q9027940|Q9027940]] |- | [[Manuel Mon Miranda]] | 1936-07-23 | [[cemiterio de Ribadeo]] | | [[:d:Q119000196|Q119000196]] |- | [[Manuel Murguía]] | 1923-02-02 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Tumba de Manuel Murguía e descendencia no cemiterio de Santo Amaro da Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3055400|Q3055400]] |- | [[Manuel Peña Rey]] | 1957-04-30 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 121.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12392798|Q12392798]] |- | [[Manuel Piñeiro Zúñiga]] | 1936-10-04 | [[Mondariz]]<br/>[[Valle de Cuelgamuros]] | | [[:d:Q108800920|Q108800920]] |- | [[Manuel Prego de Oliver]] | 1986-04-28 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | | [[:d:Q28113994|Q28113994]] |- | [[Manuel Pérez Besada]] | 1936-10-04 | [[Mondariz]]<br/>[[Valle de Cuelgamuros]] | | [[:d:Q109331527|Q109331527]] |- | [[Manuel Ramiro Souto]] | 1952-06-02 | [[Visantoña, Mesía|Visantoña]] | | [[:d:Q28355703|Q28355703]] |- | Manuel Riobó González | 1999-10-12 | [[Seixo, Marín|Seixo]] | | [[:d:Q93224657|Q93224657]] |- | [[Manuel Rodríguez López]] | 1990-02-13 | [[Paradela]] | | [[:d:Q3393078|Q3393078]] |- | [[Manuel Rodríguez Núñez]] | 1938-01-11 | [[cemiterio vello de Mondoñedo]] | | [[:d:Q47787856|Q47787856]] |- | [[Manuel Vidal Villaverde]] | 2024-10-19 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q20536091|Q20536091]] |- | [[Manuel de Dios]] | 2009-11-12 | [[Albán, Coles|Albán]] | | [[:d:Q12392848|Q12392848]] |- | Marcelino García Pérez | 2020-04-02 | [[San Pedro de Nós, Oleiros|San Pedro de Nós]] | | [[:d:Q89860442|Q89860442]] |- | Marcelo Fraga | 1983-12-15 | [[Vilalba]] | | [[:d:Q60231675|Q60231675]] |- | [[Marcelo Macías]] | 1941-03-08 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 104.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9028592|Q9028592]] |- | [[Marcial del Adalid]] | 1881-10-16 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q3098932|Q3098932]] |- | Margarita de la Cerda | 1328 | [[Allariz]] | | [[:d:Q5997138|Q5997138]] |- | Mario Conde Oliva | 1996-02-25 | [[Guillarei, Tui|Guillarei]] | | [[:d:Q124356481|Q124356481]] |- | [[Martín Echegaray|Martín Echegaray Olañeta]] | 1931-07-18 | [[Buenos Aires]]<br/>[[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q23308602|Q23308602]] |- | [[María Balteira]] | No/unknown value | [[mosteiro de Santa María de Sobrado dos Monxes]] | | [[:d:Q3850630|Q3850630]] |- | [[María Luisa Sanjurjo de Oza]] | 1949-09 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q117034937|Q117034937]] |- | [[María Mariño]] | 1967-05-19 | [[Seoane do Courel, Folgoso do Courel|Seoane do Courel]] | [[Ficheiro:Tumba de María Mariño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3327497|Q3327497]] |- | [[María Martín Alonso]] | 2002-05-23 | [[Marín]] | | [[:d:Q20534512|Q20534512]] |- | María de las Nieves Pedrayo Ansoar | 1945-12-13 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 78.jpg|center|128px]] | [[:d:Q67000659|Q67000659]] |- | [[Matilde Martínez Domínguez]] | 1987-06-19 | [[Nocedo, Quiroga|Nocedo]] | | [[:d:Q71862864|Q71862864]] |- | Matías García Benayas | 1737-03-14 | [[Catedral de Tui|catedral de Santa María de Tui]] | | [[:d:Q115354309|Q115354309]] |- | [[Melchor López]] | 1822-08-19 | [[catedral de Santiago de Compostela]] | [[Ficheiro:Melchor López.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533768|Q20533768]] |- | [[Mercedes Núñez|Mercedes Núñez Targa]] | 1986-08-04 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q12393224|Q12393224]] |- | [[Mercedes Romero Abella]] | 1936-11-19 | [[Vilarraso, Aranga|Vilarraso]] | | [[:d:Q17413379|Q17413379]] |- | [[Michel Pacewicz]] | 1921-02-02 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q12393276|Q12393276]] |- | [[Miguel Cid|Miguel Antonio Cid Álvarez]] | 2023-10-10 | [[Barxa, Celanova|Barxa]] | | [[:d:Q14094797|Q14094797]] |- | [[Miguel Ares Canaval]] | 1611-01-01 | [[catedral de Ourense]] | | [[:d:Q53146342|Q53146342]] |- | [[Miguel García Cuesta]] | 1873-04-14 | [[catedral de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q778740|Q778740]] |- | [[Miguel Ángel Blanco]] | 1997-07-13 | [[Faramontaos, Faramontaos, A Merca|Faramontaos]] | [[Ficheiro:Tumba de Miguel Ángel Blanco en Faramontaos, A Merca - lápida.jpg|center|128px]] | [[:d:Q1284141|Q1284141]] |- | [[Milagros López Blanco]] | 1995-02-21 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | | [[:d:Q50989312|Q50989312]] |- | [[Modesto Pasín Noya]] | 1936-12-03 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q17413225|Q17413225]] |- | [[Moncho Reboiras]] | 1975-08-12 | cemiterio de San Xoán de Laíño | [[Ficheiro:Lápida de Moncho Reboiras cemiterio de San Xoán de Laíño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3327822|Q3327822]] |- | [[Nicolás Taboada Leal]] | 1883-12-04 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q12393909|Q12393909]] |- | [[Nicomedes Pastor Díaz]] | 1863-03-22 | [[igrexa de San Francisco de Viveiro]] | | [[:d:Q3032159|Q3032159]] |- | [[Norberto Velázquez Moreno]] | 1852-10-12 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q20535948|Q20535948]] |- | [[Nuno Freire de Andrade, o Mao|Nuno Freire de Andrade]] | 1431 | [[mosteiro de Santa María de Monfero]] | | [[:d:Q10338187|Q10338187]] |- | [[Odoario (bispo)|Odoario]] | 786 | [[Lugo]] | | [[:d:Q7077897|Q7077897]] |- | Odón Fernández Lavandera | 2001 | [[Arneiro, Goá, Cospeito|Arneiro]] | | [[:d:Q92602451|Q92602451]] |- | [[Olga Gallego]] | 2010-09-04 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 132.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12396298|Q12396298]] |- | [[Ovidio Murguía]] | 1900-01-01 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Tumba de Manuel Murguía e descendencia no cemiterio de Santo Amaro da Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q6140475|Q6140475]] |- | [[Pablo Pérez Costanti]] | 1938-09-19 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q12396947|Q12396947]] |- | [[Paio Gómez Chariño]] | 1295 | [[convento de San Francisco de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Sartego Pai Gómez Chariño.jpg|center|128px]] | [[:d:Q2438896|Q2438896]] |- | [[Pardo de Cela]] | 1483-08-03 | [[catedral de Mondoñedo]] | | [[:d:Q3375530|Q3375530]] |- | [[Pascual Veiga]] | 1906-07-12 | [[cemiterio vello de Mondoñedo]] | [[Ficheiro:Tumba de Pascual Veiga.jpg|center|128px]] | [[:d:Q727088|Q727088]] |- | [[Pedro Antonio Sánchez Vaamonde]] | 1806-10-04 | [[catedral de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q12397386|Q12397386]] |- | [[Pedro Barrié de la Maza]] | 1971-03-14 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Barrié.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3395307|Q3395307]] |- | Pedro Bermúdez de Montaos | 1445-05-24 | [[mosteiro de San Martiño Pinario]] | | [[:d:Q54853382|Q54853382]] |- | Pedro Enríquez | 1445-08-21 | [[catedral de Mondoñedo]] | | [[:d:Q6068672|Q6068672]] |- | [[Pedro Fernández de Andrade II]] | 1435 | [[mosteiro de Santa María de Monfero]] | | [[:d:Q12397394|Q12397394]] |- | [[Pedro Fernández de Castro]] | 1342 | [[mosteiro de Santa María de Sobrado dos Monxes]] | | [[:d:Q3327285|Q3327285]] |- | [[Pedro Ferrer]] | 1939-06-09 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Pedro Ferrer.jpg|center|128px]] | [[:d:Q51467956|Q51467956]] |- | [[Pedro Froilaz de Traba]] | 1126 | [[Panteón Real da Catedral de Santiago]] | | [[:d:Q3327274|Q3327274]] |- | [[Pedro Galán Calvete|Pedro Galán]] | 1936-09-16 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Pedro Galán.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12397395|Q12397395]] |- | [[Pedro Henríques de Castela]] | 1400-05-02 | igrexa de San Pedro de Lugo | [[Ficheiro:Sepulcro gótico en una de las capillas de la cabecera.JPG|center|128px]] | [[:d:Q6068678|Q6068678]] |- | Pedro Moreno | 1921 | [[cemiterio de Ribadeo]] | | [[:d:Q55863628|Q55863628]] |- | [[Pedro de Quevedo y Quintano|Pedro de Quevedo Quintano]] | 1818-03-28 | [[catedral de Ourense]] | [[Ficheiro:Sepulcro de P. de Quevedo y Quintano (cropped).jpg|center|128px]] | [[:d:Q1969424|Q1969424]] |- | [[Perfecto Feijoo]] | 1935-06-10 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | | [[:d:Q9058451|Q9058451]] |- | [[Pilar Sanjurjo|Pilar Sanjurjo Carro]] | 2022-04-06 | [[Sada]] | | [[:d:Q111516760|Q111516760]] |- | [[Placeres Castellanos]] | 1971-06-25 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q29639840|Q29639840]] |- | [[Primitivo Rodríguez Sanjurjo]] | 1947-12-20 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 64.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533162|Q20533162]] |- | [[Prudencio Landín Carrasco]] | 1988-06-30 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 18.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12398279|Q12398279]] |- | [[Prudencio Landín Tobío]] | 1955-05-18 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 17.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12398280|Q12398280]] |- | [[Pucho Boedo]] | 1986-01-26 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Pucho Boedo Cidade Vella A Coruña.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9064268|Q9064268]] |- | [[Pura Vázquez]] | 2006-07-25 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 87.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11701399|Q11701399]] |- | [[Rafael Antonio Orense]] | 1887-04-27 | [[cemiterio de Adina]] | | [[:d:Q20536065|Q20536065]] |- | [[Rafael Areses Vidal]] | 1953-12-07 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 19.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12398507|Q12398507]] |- | [[Rafael González Villar]] | 1941-03-11 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q6097379|Q6097379]] |- | [[Rafael Landín Carrasco]] | 2005-04-01 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 5.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17414078|Q17414078]] |- | [[Raimundo de Borgoña]] | 1107-09-20<br/>1107-05-24 | [[catedral de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q562630|Q562630]] |- | [[Ramiro Martínez Rodríguez]] | 1942-05-31 | [[Soaserra, Cabanas|Soaserra]] | | [[:d:Q29034874|Q29034874]] |- | [[Ramiro Paredes Ramos]] | 1958-12-06 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q12398568|Q12398568]] |- | [[Ramiro Vidal Carrera]] | 1967-04-28 | [[Vilasobroso, Mondariz|Vilasobroso]] | | [[:d:Q20536073|Q20536073]] |- | [[Ramón Barreiro Rodríguez]] | 1936-09-15 | fosa no cemiterio de Curro | | [[:d:Q88859347|Q88859347]] |- | [[Ramón Beade Méndez]] | 1956-07-03 | cemiterio de Betanzos | [[Ficheiro:Nicho de Ramón Beade Méndez e Consuelo Dopico no cemiterio de Betanzos.jpg|center|128px]] | [[:d:Q11217892|Q11217892]] |- | [[Ramón Bermúdez de Castro Plá]] | 1972-03-22 | [[Galdo, Viveiro|Galdo]] | | [[:d:Q20534761|Q20534761]] |- | [[Ramón Cabanillas]] | 1959-11-09 | [[Panteón de Galegos Ilustres]] | | [[:d:Q602214|Q602214]] |- | [[Ramón Cueto Noval]] | 1928-02-27 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Ramón del Cueto.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20534027|Q20534027]] |- | [[Ramón Fernández Mato]] | 1980-11-22 | [[Ferreira, O Valadouro|Ferreira]] | | [[:d:Q11047427|Q11047427]] |- | [[Ramón García-Malvar Mariño]] | 2014-10-24 | [[Noia]] | | [[:d:Q20533935|Q20533935]] |- | [[Ramón María del Valle-Inclán]] | 1936-01-05 | [[cemiterio de Boisaca]] | [[Ficheiro:Tumba Valle Inclán.jpg|center|128px]] | [[:d:Q311001|Q311001]] |- | [[Ramón Otero Pedrayo]] | 1976-04-10 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 74.jpg|center|128px]] | [[:d:Q965263|Q965263]] |- | [[Ramón Parada Justel]] | 1902 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 84.jpg|center|128px]] | [[:d:Q9066475|Q9066475]] |- | [[Ramón Pardo Arias]] | 1998-04-27 | [[Deade, Pantón|Deade]] | | [[:d:Q12398616|Q12398616]] |- | [[Ramón Pedrayo Silva]] | 1899-05-03 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 78.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533664|Q20533664]] |- | [[Ramón Suárez Picallo]] | 1964-10-14 | Cemiterio de La Chacarita<br/>[[Sada]] | [[Ficheiro:Cinzas de Ramón Suárez Picallo no cemiterio de Sada.jpg|center|128px]] | [[:d:Q944434|Q944434]] |- | [[Ramón Villar Ponte]] | 1953-09-14 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q12398636|Q12398636]] |- | [[Ramón Villar Ulloa]] | 1913-04-04 | [[mosteiro de Santa María de Oseira]] | | [[:d:Q20536159|Q20536159]] |- | [[Ramón Yáñez Pereira]] | 1943-07-13 | [[Celanova]] | | [[:d:Q29582267|Q29582267]] |- | [[Ricardo Carballo Calero]] | 1990-03-25 | [[cemiterio de Boisaca]] | [[Ficheiro:Nicho Carvalho Calero.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3047766|Q3047766]] |- | [[Ricardo Mella]] | 1925-08-06 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q3049391|Q3049391]] |- | [[Ricardo Outeiriño]] | 1986-01-25 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | | [[:d:Q12399055|Q12399055]] |- | Ricardo Pedrayo Ansoar | 1928-12-01 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 78.jpg|center|128px]] | [[:d:Q67000653|Q67000653]] |- | [[Roberto Blanco Torres]] | 1936-10-03 | [[Galez, Entrimo|Galez]] | | [[:d:Q11703277|Q11703277]] |- | [[Roberto Nóvoa|Roberto Nóvoa Santos]] | 1933-12-09 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q3398870|Q3398870]] |- | [[Roberto Vidal Bolaño]] | 2002-09-11 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q3327779|Q3327779]] |- | Rodrigo López de Quiroga | 1632 | [[Cangas, Pantón|Cangas]] | | [[:d:Q6110733|Q6110733]] |- | Rodrigo de Moscoso | 1382-04-26 | [[catedral de Santiago de Compostela]] | [[Ficheiro:Tumba del arzobispo Rodrigo de Moscoso (Catedral de Santiago de Compostela).jpg|center|128px]] | [[:d:Q21006937|Q21006937]] |- | [[Rogelio Caridad Pita]] | 1936-11-09 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Caridad Pita.jpg|center|128px]] | [[:d:Q607698|Q607698]] |- | [[Rosalía Mera]] | 2013-08-15 | [[Liáns, Oleiros|Liáns]] | | [[:d:Q1086680|Q1086680]] |- | [[Rosalía de Castro]] | 1885-07-22 | [[Panteón de Galegos Ilustres]] | [[Ficheiro:Convento de Santo Domingos de Bonaval - Panteón de galegos ilustres - 02 - Rosalía de Castro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q464264|Q464264]] |- | [[Rosario Porto Ortega]] | 2020-11-18 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q102115279|Q102115279]] |- | [[Roxelio Lois Estévez]] | 1905-10-11 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 6.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20533373|Q20533373]] |- | Sabela de Castro | | igrexa de San Pedro de Lugo | | [[:d:Q5920910|Q5920910]] |- | Saleta Goi | 2022-09-10 | [[Outeiro de Rei, Outeiro de Rei|Outeiro de Rei]] | [[Ficheiro:Tumba de Manuel María e Saleta Goi en Outeiro de Rei.jpg|center|128px]] | [[:d:Q54862615|Q54862615]] |- | [[Sancho Ordóñez|Sancho I]] | 929 | [[Castrelo de Miño]] | | [[:d:Q2467013|Q2467013]] |- | [[Santiago Rey Pedreira]] | 1977-07-10 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q20535801|Q20535801]] |- | [[Santiago o Maior]] | 44 | [[catedral de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q43999|Q43999]] |- | [[Sebastián González García-Paz]] | 1967-08-05 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | | [[:d:Q17413384|Q17413384]] |- | [[Sebastián Martínez-Risco]] | 1977-09-24 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Martínez Risco.jpg|center|128px]] | [[:d:Q6122940|Q6122940]] |- | Segundo Martínez Sexto | 2019-03-06 | [[Sarria]] | | [[:d:Q134054730|Q134054730]] |- | [[Sergio Peñamaría de Llano]] | 2004-12-29 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Peñamaría.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17413456|Q17413456]] |- | [[Sergio Vázquez Rouco]] | 2006-04-03 | [[Salaia, Palas de Rei|Salaia]] | | [[:d:Q63929813|Q63929813]] |- | [[Severino Rivas Barja]] | 1936-10-29 | [[Cortapezas, Portomarín|Cortapezas]]<br/>[[Loentia, Castro de Rei|Loentia]] | | [[:d:Q11703786|Q11703786]] |- | [[Siervo González Rivas]] | 1938-01-11 | [[cemiterio vello de Mondoñedo]] | [[Ficheiro:Cemiterio vello de Mondoñedo. Monolito ó seu carón en lembranza de tres paseados.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12400453|Q12400453]] |- | [[Simeón García de la Riva]] | 1889-05-31 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q20533740|Q20533740]] |- | [[Sofía Novoa]] | 1987-01-03 | [[Cangas]] | | [[:d:Q50355829|Q50355829]] |- | [[Sueiro Gómez de Soutomaior|Sueiro Gomes de Soutomaior]] | 1490 | [[Ruínas de San Domingos]] | [[Ficheiro:Sepulcro de Sueiro Gomes de Soutomaior.jpg|center|128px]] | [[:d:Q7634374|Q7634374]] |- | [[Teodomiro (bispo)|Teodomiro]] | 847 | [[catedral de Santiago de Compostela]] | [[Ficheiro:Teodomiro, obispo de Iria Flavia. Sepulcro.jpg|center|128px]] | [[:d:Q937553|Q937553]] |- | Tomàs Mirambell i Maristany | 1947-05-28 | [[Cemiterio de Pereiró]] | [[Ficheiro:Pereiró, Tomás Mirambell Maristany.jpg|center|128px]] | [[:d:Q65204864|Q65204864]] |- | [[Tomás Abeigón Pazos]] | 1975-03-19 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 11.jpg|center|128px]] | [[:d:Q17024005|Q17024005]] |- | [[Urbano Lugrís González]] | 1973-12-23 | [[Vigo]] | | [[:d:Q543857|Q543857]] |- | [[Uxío Carré Aldao]] | 1932-12-18 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q3327621|Q3327621]] |- | [[Uxío Novoneyra]] | 1999-10-30 | [[Lugo]]<br/>Casa Museo de Uxío Novoneyra | [[Ficheiro:Casa Museo de Uxío Novoneyra - lápida.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3052784|Q3052784]] |- | [[Valentín Lamas Carvajal]] | 1906-09-04 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 52.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3307004|Q3307004]] |- | [[Ventura Requejo]] | 1939-08-08 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q61804773|Q61804773]] |- | [[Bermudo Froilaz|Vermudo Froilaz]] | | [[Mosteiro de San Martiño do Couto|Mosteiro do Couto]] | | [[:d:Q9655094|Q9655094]] |- | [[Vicente Risco]] | 1963-04-30 | [[Allariz]] | | [[:d:Q3047707|Q3047707]] |- | [[Virxinia Pereira|Virxinia Pereira Renda]] | 1969-12-23 | cemiterio de Figueiroa | [[Ficheiro:Tumba de Virxinia Pereira e fillo no cemiterio de Figueroa, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402391|Q12402391]] |- | [[Vitorino Núñez]] | 2010-06-19 | [[Quiroga]] | | [[:d:Q3397184|Q3397184]] |- | [[Víctor López Seoane]] | 1900-07-14 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q3396401|Q3396401]] |- | [[Wenceslao Fernández Flórez]] | 1964-04-29 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q1377191|Q1377191]] |- | [[Wenceslao Requejo Pérez]] | 1947-10-14 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q48033690|Q48033690]] |- | [[Xacobe Casal]] | 1955-04-20 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Xoán Casal.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535891|Q20535891]] |- | [[Xaime Isla Couto]] | 2012-04-25 | [[Cemiterio de Pereiró]] | [[Ficheiro:Nichos de Xaime Isla Couto e Cristina Nóvoa en Pereiró.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402543|Q12402543]] |- | [[Xaime Quintanilla Ulla]] | 2002-10-28 | [[Catabois, Serantes, Ferrol|Catabois]] | | [[:d:Q11684371|Q11684371]] |- | [[Xaime Seixas]] | 1994-11 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q17413465|Q17413465]] |- | [[Xaquín Lorenzo]] | 1989-07-18 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 135.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3323080|Q3323080]] |- | [[Xavier Prado Rodríguez]] | 1942-12-26 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Cemiterio de San Francisco, Ourense 123.jpg|center|128px]] | [[:d:Q20535130|Q20535130]] |- | [[Xela Arias]] | 2003-11-02 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q443940|Q443940]] |- | [[Xerardo Fernández Albor]] | 2018-07-12 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q2749500|Q2749500]] |- | [[Xerardo Álvarez Limeses]] | 1940-02-19 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 30.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402639|Q12402639]] |- | [[Xoana de Castro]] | 1374-08-21 | [[Panteón Real da Catedral de Santiago]] | [[Ficheiro:Sepulcro de la reina Juana de Castro, segunda esposa de Pedro I el Cruel, rey de Castilla y León (Catedral de Santiago de Compostela).jpg|center|128px]] | [[:d:Q429905|Q429905]] |- | [[Xohán Casal]] | 1960-01-10 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Xoán Casal.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402741|Q12402741]] |- | [[Xosé Baldomir]] | 1947-02-01 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q20534221|Q20534221]] |- | [[Xosé Cribeiro]] | 1995-05-02 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 7.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402782|Q12402782]] |- | [[Xosé García Barbón]] | 1908-03-07 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q11685816|Q11685816]] |- | [[Xosé Gil Gil|Xosé Gil y Gil]] | 1937-01-01 | [[Cemiterio de Pereiró]] | | [[:d:Q12402796|Q12402796]] |- | [[Xosé Gómez]] | 2008-01-08 | [[catedral de Lugo]] | | [[:d:Q1709256|Q1709256]] |- | [[Xosé Humberto Baena|Xosé Humberto Baena Alonso]] | 1975-09-27 | [[Vigo]] | | [[:d:Q94602|Q94602]] |- | [[Xosé Neira Vilas]] | 2015-11-27 | [[Gres, Vila de Cruces|Gres]] | | [[:d:Q3322486|Q3322486]] |- | [[Xosé Pérez Ballesteros]] | 1918-10-30 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q12402872|Q12402872]] |- | [[Xosé Ramón Fernández-Oxea]] | 1988-05-02 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Ben-Cho-Sey.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402876|Q12402876]] |- | [[Xoán Vicente Viqueira]] | 1924-08-29 | cemiterio de Ouces | [[Ficheiro:Tumba de Xoán Vicente Viqueira en Ouces, Bergondo 1.jpg|center|128px]] | [[:d:Q3327571|Q3327571]] |- | [[Xoán Vidal Martínez]] | 1994-06-19 | [[Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra]] | [[Ficheiro:Lápida santo Amaro Pontevedra - 14.jpg|center|128px]] | [[:d:Q5687664|Q5687664]] |- | [[Xoán Xesús González]] | 1936-09-12 | [[cemiterio de Boisaca]] | | [[:d:Q2889587|Q2889587]] |- | Xoán de Navarrete | 1528 | [[convento de San Francisco de Pontevedra]] | | [[:d:Q104688576|Q104688576]] |- | [[Xurxo Lorenzo Fernández]] | 1934-04-02 | [[Cemiterio de San Francisco de Ourense]] | [[Ficheiro:Ourense, cemiterio 01-06b Xurxo Lorenzo.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12402967|Q12402967]] |- | [[Álvaro Cebreiro]] | 1956-11-09 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q17413220|Q17413220]] |- | [[Álvaro Cunqueiro]] | 1981-02-28 | [[cemiterio vello de Mondoñedo]] | [[Ficheiro:Tumba Cunqueiro.JPG|center|128px]] | [[:d:Q2621397|Q2621397]] |- | [[Álvaro das Casas]] | 1950-03-08 | [[Sabucedo de Montes, Cartelle|Sabucedo de Montes]] | | [[:d:Q9098239|Q9098239]] |- | Ángel Hermosilla | 1924-09-15 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | | [[:d:Q127388319|Q127388319]] |- | [[Ángel Senra]] | 1932-04-02 | [[cemiterio de Santo Amaro da Coruña]] | [[Ficheiro:Cemiterio de Santo Amaro - Senra.jpg|center|128px]] | [[:d:Q12403084|Q12403084]] |- | [[Ángel Villanueva Cendón]] | 2015-01-10 | [[Melón]] | | [[:d:Q8124806|Q8124806]] |} {{wikidata list end}} osayrjlmu6vepf27mmqprkljs0deflh 14 630576 7108933 6822146 2025-06-27T22:10:01Z O Breixo 127505 engado a [[Categoría:Música de Finlandia]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108933 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Cultura en Tampere]] [[Categoría:Música de Finlandia]] mkyf8a36le15fz2pk5fza93e9fakr9c 4 631543 7108785 7096449 2025-06-27T21:19:12Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108785 wikitext text/x-wiki Esta é unha '''lista de persoas nadas en Galicia e finadas no ano [[2023]]''', segundo os datos que constan en [[Wikidata]]: {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?date ?yob ?yod (COUNT(distinct ?sitelink) as ?count) WHERE { ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q3908 . ?item wdt:P570 ?date . ?item wdt:P31 wd:Q5 . ?sitelink schema:about ?item . FILTER (?date >= "2023-01-01T00:00:00Z"^^xsd:dateTime) FILTER (?date < "2024-01-01T00:00:00Z"^^xsd:dateTime) OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } } GROUP BY ?item ?date ?yob ?yod ORDER BY ?date |sort=569 |columns=number:#,item:elemento,label:Nome,p19,p569,p20,p570,P18 |thumb=150 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! elemento ! Nome ! lugar de nacemento ! data de nacemento ! lugar de falecemento ! data de falecemento ! imaxe |- | style='text-align:right'| 1 | [[:d:Q270367|Q270367]] | [[Luis Suárez Miramontes|Luis Suárez]] | [[A Coruña]] | 1935-05-02 | [[Milán]] | 2023-07-09 | [[Ficheiro:Luis Suárez Miramontes.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[:d:Q453653|Q453653]] | [[Amancio Amaro]] | [[A Coruña]] | 1939-10-16 | [[Madrid]] | 2023-02-21 | [[Ficheiro:Real Madrid tegen Partizan 2-1 te Brussel, elftal Real Madrid, Bestanddeelnr 919-1283 (Amancio).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[:d:Q704688|Q704688]] | [[Arsenio Iglesias]] | [[A Baiuca, Arteixo, Arteixo|A Baiuca]] | 1930-12-24 | [[A Coruña]] | 2023-05-05 | [[Ficheiro:ArsenioIglesias.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[:d:Q2890302|Q2890302]] | [[Adela Akers]] | [[Santiago de Compostela]] | 1933-02-07 | | 2023-08-09 | |- | style='text-align:right'| 5 | [[:d:Q3032186|Q3032186]] | [[Xosé Castro (deseñador)|Xosé Castro]] | [[A Cañiza]] | 1971-03-29 | [[A Cañiza]] | 2023-06-12 | |- | style='text-align:right'| 6 | [[:d:Q3328116|Q3328116]] | [[Pepe Domingo Castaño]] | [[Lestrobe, Dodro, Dodro|Lestrobe]] | 1942-10-08 | [[Madrid]] | 2023-09-17 | [[Ficheiro:Pepedomingo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[:d:Q3330416|Q3330416]] | [[Rodolfo Ares]] | [[Riós]] | 1954-06-25 | [[Bilbao]] | 2023-01-26 | [[Ficheiro:Rodolfo Ares (2010).jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[:d:Q3384992|Q3384992]] | [[Rosendo Naseiro]] | [[Rodas, Samarugo, Vilalba|Rodas]] | 1935-06-11<br/>1935 | [[Madrid]] | 2023-10-12 | |- | style='text-align:right'| 9 | [[:d:Q5985074|Q5985074]] | [[Luís Blanco Vila]] | [[Boiro]] | 1936-11-09 | [[Boiro]] | 2023-12-31 | [[Ficheiro:Luis Blanco Vila.JPG|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[:d:Q7821935|Q7821935]] | [[Tony Bouza]] | [[O Seixo, Franza, Mugardos|O Seixo]] | 1928-04-10 | [[Bloomington]] | 2023 | |- | style='text-align:right'| 11 | [[:d:Q8462141|Q8462141]] | [[Constantino Méndez Martínez]] | [[Pontecesures]] | 1950-10-25 | | 2023-08-13 | |- | style='text-align:right'| 12 | [[:d:Q9011665|Q9011665]] | [[Jesús Núñez Fernández]] | [[Betanzos]] | 1927-11-06 | [[Betanzos]] | 2023-10-06 | |- | style='text-align:right'| 13 | [[:d:Q9096471|Q9096471]] | [[Xabier González]] | [[Ourense]] | 1958-03-26 | [[Ourense]] | 2023-04-28 | |- | style='text-align:right'| 14 | [[:d:Q11929101|Q11929101]] | [[Pepe Lemos|José Lemos Rodríguez]] | [[Salvaterra de Miño]] | 1962-02-01 | [[Vigo]] | 2023-09-21 | |- | style='text-align:right'| 15 | [[:d:Q11946767|Q11946767]] | [[Salvador García-Bodaño]] | [[Teis, Vigo|Teis]] | 1935-07-17 | [[Veitureira, Lampai, Teo|Veitureira]] | 2023-03-07 | [[Ficheiro:Salvador García-Bodaño (AELG)-2.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[:d:Q12383039|Q12383039]] | [[Antonio Alonso Fontán]] | [[Meder, Salvaterra de Miño|Meder]] | 1931-03-05 | [[Meder, Salvaterra de Miño|Meder]] | 2023-04-08 | |- | style='text-align:right'| 17 | [[:d:Q12383155|Q12383155]] | [[Antúnez Pousa]] | [[Estás, Tomiño|Estás]] | 1945 | | 2023-08-07 | |- | style='text-align:right'| 18 | [[:d:Q12384369|Q12384369]] | [[Benito Pereira|Benito Pereira Domínguez]] | [[Lantemil, A Illa, Entrimo|Lantemil]] | 1964-05-14 | [[Lantemil, A Illa, Entrimo|Lantemil]] | 2023-03-18 | [[Ficheiro:Benito Pereira por Distrito Xermar - AELG.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[:d:Q12386928|Q12386928]] | [[Daniel Barata Quintas]] | [[Rairiz de Veiga]] | 1943-12-25 | [[Ourense]] | 2023-05-31 | |- | style='text-align:right'| 20 | [[:d:Q12390968|Q12390968]] | [[José Antonio Rodríguez Fernández]] | [[Taraza, Meirás, Valdoviño|Taraza]] | 1937-02-02 | No/unknown value | 2023-11-05 | |- | style='text-align:right'| 21 | [[:d:Q12391168|Q12391168]] | [[José Sangil|José Sangil Fernández]] | [[Láncara]] | 1936 | [[Láncara]] | 2023-06-18 | |- | style='text-align:right'| 22 | [[:d:Q12393015|Q12393015]] | [[Maruxa Barrio]] | [[Berredo, Agolada|Berredo]] | 1949-09-12<br/>1949 | [[Cangas]] | 2023-01-01 | |- | style='text-align:right'| 23 | [[:d:Q12402849|Q12402849]] | [[Xosé María Arias]] | [[Santiago de Compostela]] | 1953-12-03 | [[Madrid]] | 2023-12-11 | |- | style='text-align:right'| 24 | [[:d:Q12402916|Q12402916]] | [[Xoán Xosé Fernández Abella]] | [[Monforte de Lemos]] | 1933-09-11 | | 2023-08-17 | [[Ficheiro:Xoán Xosé Fernández Abella (AELG)-1.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[:d:Q14093227|Q14093227]] | [[Senén Pousa|Senén Pousa Soto]] | [[Beade]] | 1939-03-27 | No/unknown value | 2023-11-02 | |- | style='text-align:right'| 26 | [[:d:Q14094797|Q14094797]] | [[Miguel Cid|Miguel Antonio Cid Álvarez]] | [[Celanova]] | 1950-11-03 | No/unknown value | 2023-10-10 | |- | style='text-align:right'| 27 | [[:d:Q16473011|Q16473011]] | [[Fernando Fernández Tapias]] | [[Vigo]] | 1938-11-24 | [[Madrid]] | 2023-10-25 | [[Ficheiro:(Fernando Fernández Tapias) Rodríguez Zapatero recibe al Comité Ejecutivo del Consejo Superior de Cámaras de Comercio. Pool Moncloa. 18 de abril de 2006 (cropped).jpeg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[:d:Q17029829|Q17029829]] | [[Juanjo Ferreiro Suárez]] | [[Lugo]] | 1944-04-01 | | 2023-04-06 | |- | style='text-align:right'| 29 | [[:d:Q17420720|Q17420720]] | [[Ramón Díaz del Río|Ramón Díaz del Río Jáudenes]] | [[Vigo]] | 1940-12-11 | [[Vigo]] | 2023-11-20 | |- | style='text-align:right'| 30 | [[:d:Q17420729|Q17420729]] | [[Emilio Durán Corsanego]] | [[A Coruña]] | 1923-02-14 | [[Madrid]] | 2023-05-28 | |- | style='text-align:right'| 31 | [[:d:Q19950585|Q19950585]] | [[Manuel Sánchez Salorio]] | [[A Coruña]] | 1930-01-22 | [[A Coruña]] | 2023-03-16 | |- | style='text-align:right'| 32 | [[:d:Q20532801|Q20532801]] | [[Marcial Castro Guerra]] | [[Santiago de Compostela]] | 1934 | [[Santiago de Compostela]] | 2023-10-19 | |- | style='text-align:right'| 33 | [[:d:Q20534472|Q20534472]] | [[José Ramón Barral|Nené Barral]] | [[Ribadumia]] | 1943-12 | [[Ribadumia]] | 2023-11-23 | |- | style='text-align:right'| 34 | [[:d:Q20534664|Q20534664]] | [[Rafael Pillado]] | [[Cervo]] | 1942-06-12 | [[Ferrol]] | 2023-02-20 | |- | style='text-align:right'| 35 | [[:d:Q25509464|Q25509464]] | [[Hematocrítico]] | [[A Coruña]] | 1976 | [[Vigo]] | 2023-11-27 | [[Ficheiro:Hematocrítico.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[:d:Q25510060|Q25510060]] | [[Guillermo Salgueiro Abad]] | [[Area, Faro, Viveiro|Area]] | 1932 | [[Viveiro]] | 2023-08-21 | |- | style='text-align:right'| 37 | [[:d:Q25510113|Q25510113]] | [[Agustín Malvido]] | [[Cangas]] | 1928-10-28 | | 2023-01-05 | |- | style='text-align:right'| 38 | [[:d:Q28036720|Q28036720]] | [[Lázaro Candal|Antonio Lázaro Candal Bravo]] | [[A Coruña]] | 1931-12-04 | | 2023-08-24 | |- | style='text-align:right'| 39 | [[:d:Q29918655|Q29918655]] | [[Salvador Bará Temes]] | [[Pontevedra]] | 1930-08-06 | [[Pontevedra]] | 2023-08-19 | |- | style='text-align:right'| 40 | [[:d:Q53951299|Q53951299]] | [[Agustín Estévez Lores]] | [[Pontevedra]] | 1934 | | 2023-12-31 | [[Ficheiro:Agustín Estévez Lores.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[:d:Q61062218|Q61062218]] | [[Xosé Luís Torrado]] | [[Mugardos]] | 1935 | | 2023-07-15 | [[Ficheiro:José Luis Torrado-O Bruxo.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[:d:Q106314958|Q106314958]] | [[Antonio Sánchez Taboada]] | [[Sada]] | 1932-03-16 | | 2023-08 | |- | style='text-align:right'| 43 | [[:d:Q107617042|Q107617042]] | [[Manuel Ayaso]] | [[Aguiño, Ribeira|Aguiño]] | 1934 | | 2023-05-15 | |- | style='text-align:right'| 44 | [[:d:Q108567532|Q108567532]] | [[Manuel Vázquez Outeiriño]] | [[Zarracós, A Merca|Zarracós]] | 1940-12-12 | [[Zarracós, A Merca|Zarracós]] | 2023-08-14 | |- | style='text-align:right'| 45 | [[:d:Q109331079|Q109331079]] | [[Aurichu Pereira]] | [[Santiago de Compostela]] | 1940-01-15 | [[Santiago de Compostela]] | 2023-11-01 | |- | style='text-align:right'| 46 | [[:d:Q111100345|Q111100345]] | [[Julio Antonio Mato]] | [[Barro, Noia|Barro]] | 1937-05-02 | [[Noia]] | 2023-08-25 | |- | style='text-align:right'| 47 | [[:d:Q111236830|Q111236830]] | [[Francisco López Silva]] | [[Cabo de Cruz, Castro, Boiro|Cabo de Cruz]] | 1932 | [[Boiro]] | 2023-02-25 | |- | style='text-align:right'| 48 | [[:d:Q111358001|Q111358001]] | [[Juan Bautista Santos Ramos|Juan Bautista Ramos Santos]] | [[Xaviña, Camariñas|Xaviña]] | 1943-03-27 | [[Xaviña, Camariñas|Xaviña]] | 2023-06-03 | |- | style='text-align:right'| 49 | [[:d:Q113547980|Q113547980]] | [[Xan María Castro]] | [[A Coruña]] | 1945-05-19 | | 2023-11-05 | |- | style='text-align:right'| 50 | [[:d:Q115948101|Q115948101]] | [[Manuel Moscoso]] | [[Arzúa]] | 1947-09-21 | [[Arzúa]] | 2023-07-18 | |- | style='text-align:right'| 51 | [[:d:Q116151483|Q116151483]] | [[Arcadio Silvosa]] | [[San Xiao de Mos, Castro de Rei|San Xiao de Mos]] | 1958-08-07 | [[Hospital Universitario Lucus Augusti]] | 2023-01-09 | |- | style='text-align:right'| 52 | [[:d:Q117050566|Q117050566]] | [[Julio Gallego Losada]] | [[Samos]] | 1927 | [[Samos]] | 2023-01-12 | |- | style='text-align:right'| 53 | [[:d:Q117424912|Q117424912]] | [[Luis Sobrino]] | [[Arcos, O Carballiño|Arcos]] | 1961-04-07 | [[Ourense]] | 2023-04-03 | |- | style='text-align:right'| 54 | [[:d:Q119349650|Q119349650]] | [[Ramón Irago Silva]] | [[Moldes, Melide|Moldes]] | 1940-06-29 | [[Santiago de Compostela]] | 2023-05-24 | [[Ficheiro:Ramon Irago Silva Pintando.jpg|center|150px]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[:d:Q122904383|Q122904383]] | [[Lhosca Arias]] | [[Monforte de Lemos]] | 1970 | | 2023-09-28 | |- | style='text-align:right'| 56 | [[:d:Q124051882|Q124051882]] | [[Bárbara Gómez|Bárbara Gómez Oubel]] | [[Taragoña, Rianxo|Taragoña]] | 1994-09-01 | [[Caboalles de Abajo]] | 2023-09-02 | |- | style='text-align:right'| 57 | [[:d:Q124083048|Q124083048]] | [[Francisco Javier Padín Vaamonde]] | [[Santiago de Compostela]] | 1941 | [[A Coruña]] | 2023-12-31 | |- | style='text-align:right'| 58 | [[:d:Q124307887|Q124307887]] | [[Avelino Ramos]] | [[Parada, Silleda|Parada]] | 1940-06-21 | [[Lalín]] | 2023-12-02 | |- | style='text-align:right'| 59 | [[:d:Q130633081|Q130633081]] | [[Elvira Martínez|Elvira Martínez Lorenzo]] | [[O Rosal]] | 1942-09-25 | [[Vigo]] | 2023-10-31 | |- | style='text-align:right'| 60 | [[:d:Q134881777|Q134881777]] | [[Julio Eulogio Villarino Fernández]] | [[Riós]] | 1954-02-03 | [[Baiona]] | 2023-09-25 | |} {{Wikidata list end}} == Véxase tamén == * [[:Categoría:Finados en 2023]] <div style="border-top: 1px solid #a7d7f9; border-bottom: 1px solid #a7d7f9; background-color: #f4f4f4;"> {|style="font-size: 80%;" |- | width="50%" align="left" | [[Wikipedia:Lista de galegos finados en 2022 segundo Wikidata|&#x25C4; ano anterior]] | | width="50%" align="right" | [[Wikipedia:Lista de galegos finados en 2024 segundo Wikidata|&#x25BA; ano seguinte]] |} </div> [[Categoría:Wikipedia:Listas de galegos por ano de defunción|2023]] [[Categoría:Finados en 2023| ]] mkh20oiiwv1js2mcfi1rddylxxv02ml 10 631943 7108571 7101484 2025-06-27T18:01:29Z O Breixo 127505 7108571 wikitext text/x-wiki <templatestyles src="Modelos/styles.css" />{{Infobox |bodystyle = infobox_bodystyle |titleclass = infobox_titlestyle |aboveclass = infobox_abovestyle |headerclass = infobox_headerclass_w_botton_top |subheaderclass = infobox_subheaderstyle |labelclass = infobox-label |datastyle = text-align:start |captionstyle = infobox_captionstyle |belowstyle = infobox_belowstyle |headerstyle = background-color: #E5DDC5; border: 1px solid #b3b4b6; border-radius: 5px; |abovestyle = background-color: #E5DDC5; border: 1px solid #b3b4b6; border-radius: 5px; | above = {{{nome|<includeonly>{{PAGENAME}}</includeonly>}}}<br> | image1 = {{Propiedade|P18|{{#if:{{{imaxe|{{{image|}}}}}}{{#property:P18|from={{{item|}}}}}|{{#invoke:InfoboxImage | InfoboxImage | image={{{imaxe|{{{image|}}}}}} | size={{{imaxe_tamaño|}}}| sizedefault=300px | maxsize=300px }}}}|4=Wikidata/Formatos|5=formatoImaxe|prioridad=no|uno=si}} | caption1 = {{#if:{{{pé|}}}|<span style="font-size: 95%">{{{pé}}}</span>}}<hr /> |label1 = Instancia de |data1 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P31 | value={{{instancia_de|}}} }} |label2 = Subclase de |data2 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P279 | value={{{subclase_de|}}} }} |label3 = Parte de |data3 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P361 | value={{{parte_de|}}} }} |label13 = Nome curto |data13 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1813 | value={{{nome_curto|}}} }} |label14 = Epónimo |data14 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P138 | value={{{epónimo|}}} }} |label15 = Tema principal |data15 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P921 | value={{{tema_principal|}}} }} |label16 = Uso(s) |data16 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P5817 | value={{{uso|{{{estado_uso|}}}}}} }} |label17 = Xénero artístico |data17 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P136 | value={{{xénero_artístico|}}} }} |label18 = Estilo |data18 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P149 | value={{{estilo|}}} }} |label19 = Historia |data19 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2184 | value={{{historia|}}} }} |label20 = Cultura |data20 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2596 | value={{{cultura|}}} }} |label21 = Creador |data21 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P170 | value= {{{creador|}}} }} |label22 = Fabricante |data22 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P176 | value= {{{fabricante|}}} }} |label23 = Material usado |data23 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P186 | value={{{material_usado|{{{materiais|}}}}}} }} |label25 = Lingua |data25 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P407 | value={{{lingua|}}} }} |label26 = Alfabeto |data26 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P282 | value={{{alfabeto|}}} }} |data27 = {{#if:{{#property:P180|from={{{item|}}}}}|{{lista despregable|titulo = Representa a|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{representa_a|}}} |property=P180 |separator=<br /> |rowformat=* $0 |showsomevalue=no |shownovalue=no |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} |data28 = {{#if:{{#property:P1684|from={{{item|}}}}}|{{lista despregable|titulo = Inscrición|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{inscrición|}}} |property=P1684 |separator=<br /> |rowformat=$0 |showsomevalue=no |shownovalue=no |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} |data29 = {{#if:{{#property:P6568|from={{{item|}}}}}|{{lista despregable|titulo = Mención da inscrición|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{mención_inscrición|}}} |property=P6568 |separator=<br /> |rowformat=* $0 |showsomevalue=no |shownovalue=no |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} |header35 = {{#if:{{{data|}}}{{{data_creación|}}}{{#property:P585 |from={{{item|}}}}}{{#property:P571 |from={{{item|}}}}}{{#property:P2348 |from={{{item|}}}}}{{{período|}}}{{#property:P7584 |from={{{item|}}}}}{{{idade_estimada_método_datación|}}}|Datas}} |label36 = Idade estimada |data36 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P7584 | value={{{idade_estimada_método_datación|}}} | formatting=unitcode }} |label37 = Data |data37 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P585 | value={{{data|}}} }} |label38 = Data de creación |data38 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P571 | value={{{data_creación|}}} }} |label39 = Período |data39 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2348 | value={{{período|}}} }} |header40 = {{#if:{{{altura|}}}{{{anchura|}}}{{{lonxitude|}}}{{{volume|}}}{{{capacidade|}}}{{{diámetro|}}}{{{perímetro|}}}{{{superficie|{{{área|}}}}}}{{#property:P2048 |from={{{item|}}}}}{{#property:P2049 |from={{{item|}}}}}{{#property:P2043 |from={{{item|}}}}}{{#property:P2234 |from={{{item|}}}}}{{#property:P1083 |from={{{item|}}}}}{{#property:P2386 |from={{{item|}}}}}{{#property:P2547 |from={{{item|}}}}}{{#property:P2046 |from={{{item|}}}}}{{{peso|}}}{{#property:P2067 |from={{{item|}}}}}|Dimensións}} |label41 = Altura |data41 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2048 | value={{{altura|}}} | formatting=unitcode }} |label42 = Anchura |data42 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2049 | value={{{anchura|}}} | formatting=unitcode }} |label43 = Lonxitude |data43 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2043 | value={{{lonxitude|}}} | formatting=unitcode }} |label44 = Volume |data44 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2234 | value={{{volume|}}} | formatting=unitcode }} |label45 = Capacidade |data45 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1083 | value={{{capacidade|}}} | formatting=unitcode }} |label46 = Diámetro |data46 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2386 | value={{{diámetro|}}} | formatting=unitcode }} |label47 = Perímetro |data47 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2547 | value={{{perímetro|}}} | formatting=unitcode }} |label48 = Superficie |data48 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2046 | value={{{superficie|{{{área|}}}}}} | formatting=unitcode }} |label49 = Peso |data49 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2067 | value={{{peso|}}} | formatting=unitcode }} |header50 = {{#if:{{{localización_descuberta|{{{lugar_de_descubrimento|}}}}}}{{{coordenadas_descuberta|}}}{{{descuberto_por|{{{descubridor|}}}}}}{{#property:P189 |from={{{item|}}}}}{{{data_descuberta|}}}{{#property:P575 |from={{{item|}}}}}{{#property:P61 |from={{{item|}}}}}|Descuberta}} |label51 = Localización descuberta |data51 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P189 | value={{{localización_descuberta|{{{lugar_de_descubrimento|}}}}}} }} |label52 = Data descuberta |data52 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P575 | value={{{data_descuberta|}}} }} |label53 = Coordenadas |data53 = {{{coordenadas_descuberta|}}} |label54 = Descuberto por |data54 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P61 | value={{{descuberto_por|{{{descubridor|}}}}}} }} |header70 = {{#if:{{{localización_actual|{{{localización|}}}}}}{{{identificación|}}}{{#property:P276 |from={{{item|}}}}}{{{colección|}}}{{#property:P195 |from={{{item|}}}}}{{{conservación|{{{estadoactual|{{{estado_actual|}}}}}}}}}{{#property:P5816 |from={{{item|}}}}}{{#property:P625 |from={{{item|}}}}}{{#property:P131 |from={{{item|}}}}}{{{situado_en|}}}|Conservación}} |label71 = Conservación |data71 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P5816 | value={{{conservación|{{{estadoactual|{{{estado_actual|}}}}}}}}} }} |label72 = Localización |data72 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P276 | value={{{localización_actual|{{{localización|}}}}}} }} |label73 = Colección |data73 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P195 | value={{{colección|}}} }} |label74 = Identificación |data74 = {{{identificación|}}} | label75 = Coordenadas | data75 = {{Propiedade | P625 | {{{coordenadas|}}} }} | label76 = Situado en | data76 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P131 | value={{{situado_en|}}} }} |data77 = {{#if:{{#property:P528|from={{{item|}}}}}|{{lista despregable|titulo = Código do catálogo|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{código_catálogo|}}} |property=P528 |qualifier=P972 |separator=<br /> |rowformat=* $0 $1 |rowsubformat1=<small>($1)</small> |showsomevalue=no |shownovalue=no |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} |data78 = {{#if:{{#property:P217|from={{{item|}}}}}|{{lista despregable|titulo =Número de inventario|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{número_inventario|}}} |property=P217 |qualifier=P195 |separator=<br /> |rowformat=* $0 $1 |rowsubformat1=<small>($1)</small> |showsomevalue=no |shownovalue=no |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} | header80 = {{#if:{{{patrimonio_cultural|}}}{{#property:P1435 |from={{{item|}}}}}{{heritage protection/P3259}}|Patrimonio cultural}} | data81 = {{#ifeq:{{{patrimonio_cultural|}}}|NONE|<!-- skip --> |{{heritage protection/P3259 |item={{{item|}}} | lang={{{lang|}}} }} {{#if:{{#invoke:Wikidades |claim |property= P1435|list=firstrank |editicon=no}} |{{heritage protection/P3259 |property_protection=P1435 |item={{{item|}}} | lang={{{lang|}}} }} }} }} |below = {{#ifeq:{{#invoke:Wikibase|id}}|||<span style="font-size:80%;">[&nbsp;[[d:{{#invoke:Wikibase|id}}|Wikidata]]&nbsp;]</span>}}{{#if:{{#property:P935|from={{{item|}}}}}|&nbsp;<span style="font-size:80%;">[&nbsp;[[Commons:{{#invoke:Wikidades | claim | property=P935 | formatting=label | editicon=false}}|G:Commons]]&nbsp;]</span>}}{{#if:{{#property:P373|from={{{item|}}}}}|&nbsp;<span style="font-size:80%;">[&nbsp;[[Commons:Category:{{#invoke:Wikidades | claim | property=P373| formatting=label | editicon=false}}|C:Commons]]&nbsp;]</span>}} }}<noinclude> {{Uso de marcador}} </noinclude> me4r9clpm8t3l0hltklqg3hxzmqen3e 0 632489 7109306 6973200 2025-06-28T10:37:41Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109306 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} O '''Día Internacional das [[Lingua de sinais|Linguas de Sinais]]''' (''International Day of Sign Languages'', IDSL) celébrase anualmente en todo o mundo o [[23 de setembro]] de cada ano xunto coa '''Semana Internacional das Persoas Xordas'''. A elección do 23 de setembro é a mesma data na que se creou a [[Federación Mundial de Xordos]] en [[1951]]. <ref>{{Cita web|título=United Nations declared 23 September as International Day of Sign Languages|url=https://wfdeaf.org/news/un-23-sept-as-international-day-of-sign-languages/|páxina-web=WFD|data=2017-12-19|data-acceso=2024-09-24|lingua=en-US}}</ref> <ref>{{Cita web|título=Third Committee Approves 16 Drafts with Friction Exposed in Contentious Votes on Glorification of Nazism, Cultural Diversity, Right to Development|url=https://press.un.org/en/2017/gashc4221.doc.htm|páxina-web=press.un.org|data-acceso=2024-09-24}}</ref> == Temas == [[Ficheiro:Spring-Festival 2012 in Willingen (Upland)-01.jpg|esquerda|miniatura|Festival de primavera en Willingen, [[Alemaña]], previo a 2017.|280x280px]] Desde a súa proposta en 2017, foi proposto un tema e un lema anuais para cada Día Internacional das Linguas de Sinais. Foron os seguintes: * '''2018''' : ''Coa lingua de sinais, todos están incluídos!'' <ref>{{Cita web|título=International Day of Sign Languages and International Week of the Deaf 2018|url=https://wfdeaf.org/news/theme-for-international-day-of-sign-languages-and-international-week-of-the-deaf-2018/|páxina-web=WFD|data=2018-03-16|data-acceso=2024-09-24|lingua=en-US}}</ref> * '''2019''' : ''Dereitos da lingua de sinais para todos!'' <ref>{{Cita web|título=Announcement: Sub-themes of the International Week of the Deaf|url=https://wfdeaf.org/news/announcement-sub-themes-international-week-deaf/|páxina-web=WFD|data=2019-03-15|data-acceso=2024-09-24|lingua=en-US|data-arquivo=23 de setembro de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190923123656/http://wfdeaf.org/news/announcement-sub-themes-international-week-deaf/|url-morta=yes}}</ref> * '''2020''' : ''As linguas de sinais son para todos!'' * '''2021''' : ''Asinamos polos Dereitos Humanos!'' <ref>{{Cita web|título=International Day of Sign Languages|url=https://www.un.org/en/observances/sign-languages-day|páxina-web=United Nations|data-acceso=2024-09-24|lingua=en|nome=United|apelidos=Nations}}</ref> * '''2022''' : ''As linguas de sinais únennos!'' <ref>{{Cita web|título=International Day of Sign Languages|url=https://www.un.org/en/observances/sign-languages-day|páxina-web=United Nations|data-acceso=2024-09-24|lingua=en|nome=United|apelidos=Nations}}</ref> * '''2023''' : ''Un mundo onde as persoas xordas de todas partes poden falar en calquera lugar!'' <ref>{{Cita web|título=International Week of Deaf People 2023|url=https://wfdeaf.org/iwdeaf2023/|páxina-web=WFD|data-acceso=2024-09-24|lingua=en-US}}</ref> * '''2024''' : ''Asina polos dereitos da lingua de sinais!'' <ref>{{Cita web|título=International Day of Sign Languages|url=https://www.un.org/en/observances/sign-languages-day|páxina-web=United Nations|data-acceso=2024-09-24|lingua=en|nome=United|apelidos=Nations}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === {{Div col}} * [[Accesibilidade]] * [[Comunicación visual]] * [[Comunidade xorda]] * [[Dereitos humanos]] * [[Discapacidade]] * [[Educación inclusiva]] * [[Lingua de signos]] * [[ONU]] * [[UNESCO]] * [[Xordeira]] {{Fin div col}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Xordeira]] [[Categoría:Días de homenaxe]] [[Categoría:Días internacionais da Organización das Nacións Unidas]] 4oidyh1n12m2shc2juxqvqonvkbwp3r 0 633482 7108433 6855918 2025-06-27T15:18:46Z Autopistero20502020 127649 7108433 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|parada}} {{Galizionario|serra}} O [[topónimo]] '''Parada da Serra''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Parada da Serra]]''', [[Parroquia eclesiástica galega|parroquia eclesiástica]] do [[arciprestado de Verín]]; *'''[[Parada da Serra, Castrelo do Val|Parada da Serra]]''', parroquia do concello de [[Castrelo do Val]]; *'''[[Parada da Serra, A Gudiña|Parada da Serra]]''', parroquia do concello da [[A Gudiña|Gudiña]]; **'''[[Parada da Serra, Parada da Serra, A Gudiña|Parada da Serra]]''', lugar de dita parroquia. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Parada|A Serra}} {{Control de autoridades}} tdrdc6wc40cv2gjwb65p1tqcx64mglw 0 633485 7108230 6856010 2025-06-27T13:11:23Z Autopistero20502020 127649 7108230 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Seca''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Parada Seca, Chandrexa de Queixa|Parada Seca]]''', parroquia do concello de [[Chandrexa de Queixa]]; **'''[[Parada Seca, Parada Seca, Chandrexa de Queixa|Parada Seca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Piñeira Seca, Xinzo de Limia|Piñeira Seca]]''', parroquia do concello de [[Xinzo de Limia]]; **'''[[Piñeira Seca, Piñeira Seca, Xinzo de Limia|Piñeira Seca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Paradaseca, Quiroga|Paradaseca]]''', parroquia do concello de [[Quiroga]]; **'''[[Paradaseca, Paradaseca, Quiroga|Paradaseca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Vilaseca, Trasmiras|Vilaseca]]''', parroquia do concello de [[Trasmiras]]; **'''[[Vilaseca, Vilaseca, Trasmiras|Vilaseca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Arnoia Seca, O Val, Gomesende|Arnoia Seca]]''', lugar da parroquia do [[O Val, Gomesende|Val]], no concello de [[Gomesende]]; *'''[[Parada Seca, Vilar de Cerreda, Nogueira de Ramuín|Parada Seca]]''', lugar da parroquia de [[Vilar de Cerreda, Nogueira de Ramuín|Vilar de Cerreda]], no concello de [[Nogueira de Ramuín]]; *'''[[Bandaseca, O Xobre ou O Maño, A Pobra do Caramiñal|Bandaseca]]''', lugar da parroquia do [[O Xobre, A Pobra do Caramiñal|Xobre]], no concello da [[A Pobra do Caramiñal|Pobra do Caramiñal]]; *'''[[Fonteseca, Xiá, Friol|Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Xiá, Friol|Xiá]], no concello de [[Friol]]; *'''[[Fonteseca, Pastor, O Pino|Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Pastor, O Pino|Pastor]], no concello do [[O Pino|Pino]]; *'''[[Vilaseca, Ardán, Marín|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Ardán, Marín|Ardán]], no concello de [[Marín]]; *'''[[Vilaseca, Negueira, Negueira de Muñiz|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Negueira, Negueira de Muñiz|Negueira]], no concello de [[Negueira de Muñiz]]; *'''[[Vilaseca, Santa Marta de Meilán, Riotorto|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Santa Marta de Meilán, Riotorto|Santa Marta de Meilán]], no concello de [[Riotorto]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|A Seca|Seco|Parada Seca|Piñeira Seca|Fonteseca|Paradaseca|Vilaseca}} {{Control de autoridades}} ed8ejjyckxmv2vprxwjg5doeour09y2 7108236 7108230 2025-06-27T13:13:26Z Autopistero20502020 127649 7108236 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|seca}} O [[topónimo]] '''Seca''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Parada Seca, Chandrexa de Queixa|Parada Seca]]''', parroquia do concello de [[Chandrexa de Queixa]]; **'''[[Parada Seca, Parada Seca, Chandrexa de Queixa|Parada Seca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Piñeira Seca, Xinzo de Limia|Piñeira Seca]]''', parroquia do concello de [[Xinzo de Limia]]; **'''[[Piñeira Seca, Piñeira Seca, Xinzo de Limia|Piñeira Seca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Paradaseca, Quiroga|Paradaseca]]''', parroquia do concello de [[Quiroga]]; **'''[[Paradaseca, Paradaseca, Quiroga|Paradaseca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Vilaseca, Trasmiras|Vilaseca]]''', parroquia do concello de [[Trasmiras]]; **'''[[Vilaseca, Vilaseca, Trasmiras|Vilaseca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Arnoia Seca, O Val, Gomesende|Arnoia Seca]]''', lugar da parroquia do [[O Val, Gomesende|Val]], no concello de [[Gomesende]]; *'''[[Parada Seca, Vilar de Cerreda, Nogueira de Ramuín|Parada Seca]]''', lugar da parroquia de [[Vilar de Cerreda, Nogueira de Ramuín|Vilar de Cerreda]], no concello de [[Nogueira de Ramuín]]; *'''[[Bandaseca, O Xobre ou O Maño, A Pobra do Caramiñal|Bandaseca]]''', lugar da parroquia do [[O Xobre, A Pobra do Caramiñal|Xobre]], no concello da [[A Pobra do Caramiñal|Pobra do Caramiñal]]; *'''[[Fonteseca, Xiá, Friol|Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Xiá, Friol|Xiá]], no concello de [[Friol]]; *'''[[Fonteseca, Pastor, O Pino|Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Pastor, O Pino|Pastor]], no concello do [[O Pino|Pino]]; *'''[[Vilaseca, Ardán, Marín|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Ardán, Marín|Ardán]], no concello de [[Marín]]; *'''[[Vilaseca, Negueira, Negueira de Muñiz|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Negueira, Negueira de Muñiz|Negueira]], no concello de [[Negueira de Muñiz]]; *'''[[Vilaseca, Santa Marta de Meilán, Riotorto|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Santa Marta de Meilán, Riotorto|Santa Marta de Meilán]], no concello de [[Riotorto]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|A Seca|Seco|Parada Seca|Piñeira Seca|Fonteseca|Paradaseca|Vilaseca}} {{Control de autoridades}} 44rrzr5w2f3vjrl2lwc9luv6kzww0qn 7108250 7108236 2025-06-27T13:30:41Z Autopistero20502020 127649 7108250 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|seca}} O [[adxectivo]] '''Seca''' pode referirse a: *'''[[Estación seca]]''', termo da climatoloxía (véxase tamén [[seca]] e [[estiaxe]]); *'''[[Froita seca]]''', produto que se obtén do [[secado]] realizado a determinadas [[froita]]s especiais, propensas a este proceso;. *'''[[Lei seca]]''' (prohibición das bebidas alcohólicas); *'''[[Pila seca]]''', tipo de [[Pila (electricidade)|pila]] con [[electrólito]]s pastosos; *'''[[Punta seca]]''', tipo de técnica de [[gravado]]; *'''[[Temperatura seca]]''', magnitude do aire; *'''[[Praia|A seca]]''', parte dun areal que queda ao descuberto na marea baixa; *'''[[Baixamar]]''', nivel máis baixo que acada a marea. Como [[topónimo]], pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Parada Seca, Chandrexa de Queixa|Parada Seca]]''', parroquia do concello de [[Chandrexa de Queixa]]; **'''[[Parada Seca, Parada Seca, Chandrexa de Queixa|Parada Seca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Piñeira Seca, Xinzo de Limia|Piñeira Seca]]''', parroquia do concello de [[Xinzo de Limia]]; **'''[[Piñeira Seca, Piñeira Seca, Xinzo de Limia|Piñeira Seca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Paradaseca, Quiroga|Paradaseca]]''', parroquia do concello de [[Quiroga]]; **'''[[Paradaseca, Paradaseca, Quiroga|Paradaseca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Vilaseca, Trasmiras|Vilaseca]]''', parroquia do concello de [[Trasmiras]]; **'''[[Vilaseca, Vilaseca, Trasmiras|Vilaseca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Arnoia Seca, O Val, Gomesende|Arnoia Seca]]''', lugar da parroquia do [[O Val, Gomesende|Val]], no concello de [[Gomesende]]; *'''[[Parada Seca, Vilar de Cerreda, Nogueira de Ramuín|Parada Seca]]''', lugar da parroquia de [[Vilar de Cerreda, Nogueira de Ramuín|Vilar de Cerreda]], no concello de [[Nogueira de Ramuín]]; *'''[[Bandaseca, O Xobre ou O Maño, A Pobra do Caramiñal|Bandaseca]]''', lugar da parroquia do [[O Xobre, A Pobra do Caramiñal|Xobre]], no concello da [[A Pobra do Caramiñal|Pobra do Caramiñal]]; *'''[[Fonteseca, Xiá, Friol|Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Xiá, Friol|Xiá]], no concello de [[Friol]]; *'''[[Fonteseca, Pastor, O Pino|Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Pastor, O Pino|Pastor]], no concello do [[O Pino|Pino]]; *'''[[Vilaseca, Ardán, Marín|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Ardán, Marín|Ardán]], no concello de [[Marín]]; *'''[[Vilaseca, Negueira, Negueira de Muñiz|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Negueira, Negueira de Muñiz|Negueira]], no concello de [[Negueira de Muñiz]]; *'''[[Vilaseca, Santa Marta de Meilán, Riotorto|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Santa Marta de Meilán, Riotorto|Santa Marta de Meilán]], no concello de [[Riotorto]]. Amais, como [[apelido]], pode referirse a: *'''[[Pedro Muñoz Seca]]''', dramaturgo español. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|A Seca|Seco|Parada Seca|Piñeira Seca|Fonteseca|Paradaseca|Vilaseca}} {{Control de autoridades}} anuovquian0gmf2wbm9rv45hyt1hxoy 7108254 7108250 2025-06-27T13:37:39Z Autopistero20502020 127649 7108254 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|seca}} O [[adxectivo]] '''Seca''' pode referirse a: *'''[[Estación seca]]''', termo da climatoloxía (véxase tamén [[seca]] e [[estiaxe]]); *'''[[Froita seca]]''', produto que se obtén do [[secado]] realizado a determinadas [[froita]]s especiais, propensas a este proceso;. *'''[[Lei seca]]''' (prohibición das bebidas alcohólicas); *'''[[Pila seca]]''', tipo de [[Pila (electricidade)|pila]] con [[electrólito]]s pastosos; *'''[[Punta seca]]''', tipo de técnica de [[gravado]]; *'''[[Temperatura seca]]''', magnitude do aire; *'''[[Praia|A seca]]''', parte dun areal que queda ao descuberto na marea baixa; *'''[[Baixamar]]''', nivel máis baixo que acada a marea. Como [[topónimo]], pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Parada Seca, Chandrexa de Queixa|Parada Seca]]''', parroquia do concello de [[Chandrexa de Queixa]]; **'''[[Parada Seca, Parada Seca, Chandrexa de Queixa|Parada Seca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Piñeira Seca, Xinzo de Limia|Piñeira Seca]]''', parroquia do concello de [[Xinzo de Limia]]; **'''[[Piñeira Seca, Piñeira Seca, Xinzo de Limia|Piñeira Seca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Paradaseca, Quiroga|Paradaseca]]''', parroquia do concello de [[Quiroga]]; **'''[[Paradaseca, Paradaseca, Quiroga|Paradaseca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Vilaseca, Trasmiras|Vilaseca]]''', parroquia do concello de [[Trasmiras]]; **'''[[Vilaseca, Vilaseca, Trasmiras|Vilaseca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Arnoia Seca, O Val, Gomesende|Arnoia Seca]]''', lugar da parroquia do [[O Val, Gomesende|Val]], no concello de [[Gomesende]]; *'''[[Parada Seca, Vilar de Cerreda, Nogueira de Ramuín|Parada Seca]]''', lugar da parroquia de [[Vilar de Cerreda, Nogueira de Ramuín|Vilar de Cerreda]], no concello de [[Nogueira de Ramuín]]; *'''[[Bandaseca, O Xobre ou O Maño, A Pobra do Caramiñal|Bandaseca]]''', lugar da parroquia do [[O Xobre, A Pobra do Caramiñal|Xobre]], no concello da [[A Pobra do Caramiñal|Pobra do Caramiñal]]; *'''[[Fonteseca, Xiá, Friol|Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Xiá, Friol|Xiá]], no concello de [[Friol]]; *'''[[Fonteseca, Pastor, O Pino|Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Pastor, O Pino|Pastor]], no concello do [[O Pino|Pino]]; *'''[[Vilaseca, Ardán, Marín|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Ardán, Marín|Ardán]], no concello de [[Marín]]; *'''[[Vilaseca, Negueira, Negueira de Muñiz|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Negueira, Negueira de Muñiz|Negueira]], no concello de [[Negueira de Muñiz]]; *'''[[Vilaseca, Santa Marta de Meilán, Riotorto|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Santa Marta de Meilán, Riotorto|Santa Marta de Meilán]], no concello de [[Riotorto]]. ;Fóra de Galiza ;Na [[Arxentina]] *'''[[Pampa seca]]''' ou '''Pampa occidental''', subrexión xeográfica da [[Arxentina]], pertencente á [[Pampa, Suramérica|rexión pampeana]]. ;Nos [[Estados Unidos de América]] *'''[[Laguna Seca]]''', ou '''Mazda Raceway Laguna Seca''', autódromo en [[Monterey]] ([[California]]; *'''[[Laguna Seca, Texas]]''', localidade do [[condado de Hidalgo]] no estado [[Texas]]. Amais, como [[apelido]], pode referirse a: *'''[[Pedro Muñoz Seca]]''', dramaturgo español. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|A Seca|Seco|Parada Seca|Piñeira Seca|Fonteseca|Paradaseca|Vilaseca}} {{Control de autoridades}} a89prgfzrrxpccnxjo2d2bq5fzfgxkw 7108256 7108254 2025-06-27T13:37:57Z Autopistero20502020 127649 7108256 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|seca}} O [[adxectivo]] '''Seca''' pode referirse a: *'''[[Estación seca]]''', termo da climatoloxía (véxase tamén [[seca]] e [[estiaxe]]); *'''[[Froita seca]]''', produto que se obtén do [[secado]] realizado a determinadas [[froita]]s especiais, propensas a este proceso;. *'''[[Lei seca]]''' (prohibición das bebidas alcohólicas); *'''[[Pila seca]]''', tipo de [[Pila (electricidade)|pila]] con [[electrólito]]s pastosos; *'''[[Punta seca]]''', tipo de técnica de [[gravado]]; *'''[[Temperatura seca]]''', magnitude do aire; *'''[[Praia|A seca]]''', parte dun areal que queda ao descuberto na marea baixa; *'''[[Baixamar]]''', nivel máis baixo que acada a marea. Como [[topónimo]], pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Parada Seca, Chandrexa de Queixa|Parada Seca]]''', parroquia do concello de [[Chandrexa de Queixa]]; **'''[[Parada Seca, Parada Seca, Chandrexa de Queixa|Parada Seca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Piñeira Seca, Xinzo de Limia|Piñeira Seca]]''', parroquia do concello de [[Xinzo de Limia]]; **'''[[Piñeira Seca, Piñeira Seca, Xinzo de Limia|Piñeira Seca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Paradaseca, Quiroga|Paradaseca]]''', parroquia do concello de [[Quiroga]]; **'''[[Paradaseca, Paradaseca, Quiroga|Paradaseca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Vilaseca, Trasmiras|Vilaseca]]''', parroquia do concello de [[Trasmiras]]; **'''[[Vilaseca, Vilaseca, Trasmiras|Vilaseca]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Arnoia Seca, O Val, Gomesende|Arnoia Seca]]''', lugar da parroquia do [[O Val, Gomesende|Val]], no concello de [[Gomesende]]; *'''[[Parada Seca, Vilar de Cerreda, Nogueira de Ramuín|Parada Seca]]''', lugar da parroquia de [[Vilar de Cerreda, Nogueira de Ramuín|Vilar de Cerreda]], no concello de [[Nogueira de Ramuín]]; *'''[[Bandaseca, O Xobre ou O Maño, A Pobra do Caramiñal|Bandaseca]]''', lugar da parroquia do [[O Xobre, A Pobra do Caramiñal|Xobre]], no concello da [[A Pobra do Caramiñal|Pobra do Caramiñal]]; *'''[[Fonteseca, Xiá, Friol|Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Xiá, Friol|Xiá]], no concello de [[Friol]]; *'''[[Fonteseca, Pastor, O Pino|Fonteseca]]''', lugar da parroquia de [[Pastor, O Pino|Pastor]], no concello do [[O Pino|Pino]]; *'''[[Vilaseca, Ardán, Marín|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Ardán, Marín|Ardán]], no concello de [[Marín]]; *'''[[Vilaseca, Negueira, Negueira de Muñiz|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Negueira, Negueira de Muñiz|Negueira]], no concello de [[Negueira de Muñiz]]; *'''[[Vilaseca, Santa Marta de Meilán, Riotorto|Vilaseca]]''', lugar da parroquia de [[Santa Marta de Meilán, Riotorto|Santa Marta de Meilán]], no concello de [[Riotorto]]. ;Fóra de Galiza ;Na [[Arxentina]] *'''[[Pampa seca]]''' ou '''Pampa occidental''', subrexión xeográfica da [[Arxentina]], pertencente á [[Pampa, Suramérica|rexión pampeana]]. ;Nos [[Estados Unidos de América]] *'''[[Laguna Seca]]''', ou '''Mazda Raceway Laguna Seca''', autódromo en [[Monterey]] ([[California]]; *'''[[Laguna Seca, Texas|Laguna Seca]]''', localidade do [[condado de Hidalgo]] no estado [[Texas]]. Amais, como [[apelido]], pode referirse a: *'''[[Pedro Muñoz Seca]]''', dramaturgo español. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|A Seca|Seco|Parada Seca|Piñeira Seca|Fonteseca|Paradaseca|Vilaseca}} {{Control de autoridades}} 7w54ey1dcn5qrauvkxw97neagzzyyj9 0 633486 7108232 6856015 2025-06-27T13:12:39Z Autopistero20502020 127649 7108232 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|piñeira}} {{Galizionario|seca}} O [[topónimo]] '''Piñeira Seca''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Piñeira Seca, Xinzo de Limia|Piñeira Seca]]''', parroquia do concello de [[Xinzo de Limia]]; **'''[[Piñeira Seca, Piñeira Seca, Xinzo de Limia|Piñeira Seca]]''', lugar de dita parroquia. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Piñeira|Seca (homónimos)}} {{Control de autoridades}} npfusayptcwmpwk132c1jwsze6ayud0 0 634081 7108909 6862468 2025-06-27T22:02:30Z Breogan2008 23204 7108909 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto xaponés}} '''''Kimitachi wa Dō Ikiru ka''''' (en {{lang-ja|君たちはどう生きるか}}) é un filme [[Xapón|xaponés]] de [[2023]] escrito e dirixido por [[Hayao Miyazaki]]. Producido por [[Studio Ghibli]], o título do filme é unha referencia á nome homónima de 1937 de Genzaburō Yoshino, mais non é unha adaptación dela. Está protagonizado polas voces de [[Soma Santoki]], [[Masaki Suda]], [[Ko Shibasaki]], [[Aimyon]], [[Yoshino Kimura]], [[Takuya Kimura]], [[Kaoru Kobayashi (actor)|Kaoru Kobayashi]] e [[Shinobu Otake]]. Descrito como un "filme grande e fantástico",<ref name="EW">{{cite magazine |last=Romano |first=Nick |date=May 13, 2020 |title=Studio Ghibli co-founder teases Hayao Miyazaki's next 'big, fantastical' film |url=https://ew.com/movies/studio-ghibli-hayao-miyazaki-how-do-you-live |urlmorta=non |magazine=[[Entertainment Weekly]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20200515021325/https://ew.com/movies/studio-ghibli-hayao-miyazaki-how-do-you-live/ |archive-date=15 de maio de 2020 |access-date=13 de maio de 2020}}</ref> segue a un neno chamado Mahito Maki que se muda ao campo despois da morte da súa nai, descobre unha torre abandonada preto do seu novo fogar e entra nun mundo fantástico cunha [[garza real]] que fala. == Personaxes == {| class="wikitable plainrowheaders" ! Personaxe ! Voz xaponesa |- | Mahito Maki | [[Soma Santoki]] |- | [[Garza real]] | [[Masaki Suda]] |- | Lady Himi | [[Aimyon]] |- | Natsuko | [[Yoshino Kimura]] |- | Shoichi Maki | [[Takuya Kimura]] |- | Granduncle | [[Shōhei Hino]] |- | Kiriko | [[Ko Shibasaki]] |- | Noble Pelican | [[Kaoru Kobayashi (actor)|Kaoru Kobayashi]] |- | The Parakeet King | [[Jun Kunimura]] |- | Izumi (Maid #1) | [[Keiko Takeshita]] |- | Utako (Maid #2) | [[Jun Fubuki]] |- | Eriko (Maid #3) | [[Sawako Agawa]] |- | Aiko (Maid #4) | [[Shinobu Otake]] |- | Warawara | [[Karen Takizawa]] |} == Notas == {{Listaref}} {{Hayao Miyazaki}} {{Barra portal|Cine|Xapón}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2023]] [[Categoría:Filmes en lingua xaponesa]] [[Categoría:Filmes do Xapón]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Hayao Miyazaki]] [[Categoría:Filmes de Studio Ghibli]] [[Categoría:Filmes distribuídos en sistemas IMAX]] [[Categoría:Globo de Ouro á mellor animación]] [[Categoría:Óscar ó mellor filme de animación]] 21so7puppx3nj8zigj3ii73o7sni3qg 0 634293 7108710 6871118 2025-06-27T20:42:17Z Breogan2008 23204 7108710 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Eksperimentet''''' é un filme [[Dinamarca|dinamarqués]] de [[2010]]<ref name="dfi">{{cite web |url=http://www.dfi.dk/faktaomfilm/danishfilms/dffilm.aspx?id=20982 |publisher=[[Danish Film Institute]] |title=Fakta om film |accessdate=30 de agosto de 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100624043927/http://www.dfi.dk/faktaomfilm/danishfilms/dffilm.aspx?id=20982 |archive-date=24 de xuño de 2010 |urlmorta=si |df=dmy-all }}</ref><ref name="date">{{cite news |url=http://knr.gl/index.php?id=183&tx_ttnews%5Btt_news%5D=59424&tx_ttnews%5BbackPid%5D=143&cHash=a62b7258e0 |title=Verdenspremiere på 'Eksperimentet' |work=[[Kalaallit Nunaata Radioa]] |language=da |date=28 de agosto de 2010 |accessdate=1 de setembro de 2010}}</ref><ref name="premiere">{{cite news |url=http://sermitsiaq.ag/kultur/article127955.ece |title=Premiere på 'Eksperimentet' |work=[[Sermitsiaq (newspaper)|Sermitsiaq]] |date=27 de agosto de 2010 |language=Danish |accessdate=1 de setembro de 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100829103259/http://sermitsiaq.ag/kultur/article127955.ece# |archive-date=2010-08-29 |urlmorta=si}}</ref> escrito e dirixido por [[Louise Friedberg]],<ref name="nimbus">{{cite web |url=http://www.nimbusfilm.dk/Film/Featurefilms/Id32 |publisher=[[Nimbus Film]], Official Website |title=Eksperimentet |accessdate=28 de agosto de 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110719130833/http://www.nimbusfilm.dk/Film/Featurefilms/Id32# |archive-date=2011-07-19 |urlmorta=si }}</ref> e protagonizado por [[Ellen Hillingsø]].<ref name="nimbus"/> Estreouse o 28 de agosto de 2010 no Centro Cultural Katuaq de [[Nuuk]], a capital de [[Groenlandia]].<ref name="date"/><ref name="premiere"/> En Dinamarca estreouse o 9 de setembro de 2010.<ref name="dfi"/> == Contexto == O filme trata do [[experimento dos pequenos dinamarqueses]], [[experimento social]] da década de 1950 e o problema do [[xenocidio cultural]] en Groenlandia. En 1951 as autoridades coloniais dinamarquesas sacaron das súas casas 22 nenos [[Pobo groenlandés|inuit groenlandeses]] (9 nenas e 13 nenos), con dubidoso consentimento dos seus pais ou titores, trasladándoos a Dinamarca para a súa adopción e reeducación.<ref name="premiere"/> Os nenos seleccionados, con idades comprendidas entre os 6 e os 8 anos,<ref name="review">{{cite news |url=http://sermitsiaq.ag/kultur/article128089.ece |title=Anmeldelse: Stærk og rørende film |work=[[Sermitsiaq (newspaper)|Sermitsiaq]] |date=29 de agosto de 2010 |language=da |accessdate=29 de agosto de 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100919163843/http://sermitsiaq.ag/kultur/article128089.ece# |archive-date=2010-09-19 |urlmorta=si }}</ref> procedían de familias desfavorecidas; o goberno quería a súa adopción para integralos na sociedade dinamarquesa "moderna" co obxectivo de transformar os nenos en "pequenos dinamarqueses".<ref name="cp" /><ref name="premiere"/><ref name="review"/> Os nenos sobreviventes perderon a súa [[lingua groenlandesa|lingua nativa]] e a súa cultura, e sufriron o [[trauma psicolóxico]] de ser separados das súas familias a maior parte da súa vida.<ref name="review"/><ref name="knr">{{cite news |url=http://www.knr.gl/index.php?id=183&tx_ttnews%5Btt_news%5D=58285&cHash=8b84d7ae3a |title=Eksperimentet vises i september |work=[[Kalaallit Nunaata Radioa]] |language=Danish |date=22 de xullo de 2010 |accessdate=28 de agosto de 2010}}</ref> Algúns dos nenos foron devoltos a Groenlandia despois dun ano, onde foron levados a un [[orfanato]] en Nuuk, no canto de ser devoltos ás súas familias. Outros quedaron en Dinamarca o resto das súas vidas.<ref name="knr"/> Máis da metade morreron sendo adultos mozos.<ref name="cp">{{cite news |url=http://cphpost.dk/news/international/89-international/46619-no-apology-from-denmark.html |title=No apology from Denmark |work=[[The Copenhagen Post]] |date=20 de agosto de 2009 |accessdate=28 de agosto de 2010}}</ref><ref name="ice">{{cite news |url=http://www.icenews.is/index.php/2009/08/14/greenland-demands-apology-for-danish-child-experiments/ |title=Greenland demands apology for Danish child experiments |work=IceNews |date=14 de agosto de 2009 |accessdate=30 de agosto de 2010}}</ref> == Personaxes == O elenco está composto por actores groenlandeses e dinamarqueses:<ref name="nimbus"/><ref name="knr"/> {| class="wikitable" ! Actor !! Papel |- | [[Ellen Hillingsø]] || enfermeira Gert |- | [[Nukâka Coster-Waldau]] || Margrethe |- | [[Morten Grunwald]] || Omann |- | Laura Skaarup Jensen || Karen |- | [[Kurt Ravn]] || Svendsen |- | Laura Bro || Høgh |- | Mads Ville || Dr. Brandt |- | Finn Nielsen || Møller |- | Domilia Marianne Singertat || Marie |- | Paniaraq R. Søltoft || Ingrid |- | Najaaraq Margit Davidsen || Dorthe |- | Kristian Falck-Petersen || Daniel |} == Notas == {{Listaref|30em}} {{Barra portal|Cine|Dinamarca|Pobos indíxenas de América}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2010]] [[Categoría:Filmes en lingua dinamarquesa]] [[Categoría:Filmes en lingua groenlandesa]] [[Categoría:Filmes de Dinamarca]] [[Categoría:Filmes de Nimbus Film]] [[Categoría:Filmes baseados en feitos reais]] [[Categoría:Filmes rodados en Groenlandia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Groenlandia]] [[Categoría:Desprazamento de nenos indíxenas]] 8lpu9ywfy6akgni11vtdgzrn514qbsj 0 634355 7108335 6864667 2025-06-27T14:26:15Z Autopistero20502020 127649 7108335 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|vila}} {{Galizionario|señor}} O [[topónimo]] '''Vilaseñor''' pode referirse a: ;En Galiza *''' [[Vilaseñor, Seivane de Vilarente, Abadín|Vilaseñor]]''', lugar da parroquia de [[Seivane de Vilarente, Abadín|Seivane de Vilarente]], no concello de [[Abadín]]; *''' [[Vilaseñor, Balmonte, Castro de Rei|Vilaseñor]]''', lugar da parroquia de [[Balmonte, Castro de Rei|Balmonte]], no concello de [[Castro de Rei]]; *''' [[Vilaseñor, Mosteiro de Devesa, Palas de Rei|Vilaseñor]]''', lugar da parroquia de [[Mosteiro de Devesa, Palas de Rei|Mosteiro de Devesa]], no concello de [[Palas de Rei]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Vila (homónimos)|Señor}} {{Control de autoridades}} kbyo48x3c8ta3fwqjf22bldft3b2t57 0 635667 7108460 7062899 2025-06-27T15:33:10Z Vitoriaogando 75439 7108460 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:EcDHFR raytraced.png|miniatura|upright=1.2|A [[dihidrofolato redutase]] de ''[[Escherichia coli|E. coli]]'' cos seus dous substratos: [[ácido dihidrofólico|dihidrofolato]] (dereita) e [[Nicotinamida adenina dinucleótido fosfato|NADPH]] (esquerda), unidos no [[sitio activo]]. A proteína móstrase como un [[diagrama de fitas]], coas [[hélice alfa|hélices alfa]] en vermello, as [[folla beta|follas beta]] en amarelo e os bucles en azul. ({{PDB|7DFR}})]] A '''cinética encimática''' é o estudo das velocidades de [[reacciçon química|reaccións químicas]] [[catálise encimática|catalizadas por encimas]]. Na cinética encimática, mídese a [[velocidade de reacción]] e investíganse os efectos de variar as condicións da reacción. Estudar a [[cinética química|cinética]] dun encima desta maneira pode revelar o mecanismo catalítico dese encima, o seu papel no [[metabolismo]], como se controla a súa actividade, e como un [[fármaco]] ou un modificador ([[inhibidor encimático|inhibidor]] ou [[activador encimático|activador]]) poderían afectar a velocidade. Un [[encima]] (E) é unha [[proteína]] que funciona como catalizador biolóxico para facilitar e acelerar unha reacción química no corpo. Faino ao unirse a outra molécula, o seu [[Substrato (bioquímica)|substrato]] (S), sobre o cal actúa o encima para formar o [[produto (química)|produto]] desexado. O substrato únese ao [[sitio activo]] do encima para formar o complexo encima-substrato ES, e transfórmase no complexo encima-produto EP e a partir del fórmase o produto P, a través dun [[estado de transición]] ES*. Esta serie de pasos coñécese como mecanismo da catálise: : E + S ⇄ ES ⇄ ES* ⇄ EP ⇄ E + P Este exemplo é o caso máis simple dunha reacción cun só substrato e un só produto. Tales casos existen: por exemplo, unha [[mutase]] como a [[fosfoglicomutase]] cataliza a transferencia dun grupo fosfato desde unha posición a outra; este encima pertence ao grupo das [[isomerase]]s, que é un termo máis xeral para un encima que cataliza calquera reacción de [[isomería|isomerización]] cun substrato e un produto, como a [[triosa-fosfato isomerase]]. Porén, ditos encimas non son moi comúns, e son moi superados en número por encimas que catalizan reaccións con dous substratos e dous produtos; entre estes están, por exemplo, as [[deshidroxenase]]s dependentes de [[NAD|NAD⁺]] como a [[alcohol deshidroxenase]], a cal cataliza a oxidación de [[etanol]] polo NAD⁺. As reaccións con tres ou catro substratos ou produtos son menos comúns, pero tamén hai casos. Non é necesario que o número de produtos sexa igual ao de substratos; por exemplo, a [[gliceraldehido 3-fosfato deshidroxenase]] ten tres substratos e dous produtos. Cando os encimas se unen a múltiples substratos, como a [[dihidrofolato redutase]] (mostrada á dereita), a cinética encimática pode tamén mostrar a secuencia na cal se liberan os produtos. Un exemplo de encimas que se unen a un só substrato e liberan múltiples produtos son as [[protease]]s, que dividen un substrato proteíco en dous produtos polipeptídicos. Outros únense a dous substratos á vez, como a [[ADN polimerase]] que enlaza [[nucleótido]]s ao [[ADN]]. Aínda que estes mecanismos constan a miúdo de series complexas de pasos, hai normalmente un ''paso que determina a velocidade'' (limitante) do que depende a cinética global. Este [[paso limitante da velocidade]] pode ser unha reacción química ou un cambio [[isomería conformacional|conformacional]] do encima ou os substratos, como os implicados na liberación de produto(s) do encima. O coñecemento da [[estrutura das proteínas|estrutura do encima]] é útil para interpretar os datos cinéticos. Por exemplo, a estrutura pode suxerir como se unen os substratos e produtos durante a catálise; que cambios ocorren durante a reacción; e mesmo o papel exercido por determinados [[residuo (química)|residuos]] de [[aminoácido]]s no mecanismo. Algúns encimas cambian de forma significativamente durante o mecanismo; en tales casos, é útil determinar a estrutura do encima con e sen análogos do substrato unidos que non experimentan a reacción encimática. Non todos os catalizadores biolóxicos son encimas proteicos, xa que existen tamén catalizadores baseados no [[ARN]] como os [[ribocima]]s e os [[ribosoma]]s, que son esenciais en moitas funcións celulares, como o [[splicing|empalme de ARN]] e a [[tradución de proteínas]]. A principal diferenza entre os ribocimas e os encimas é que os catalizadores de ARN están compostos por [[nucleótido]]s, mentres que os encimas están compostos de aminoácidos. Os ribocimas tamén realizan un conxunto máis limitado de reaccións, aínda que os seus [[mecanismo de reacción|mecanismos de reacción]] e cinética poden analizarse e clasificarse polos mesmos métodos. == Principios xerais == [[Ficheiro:KinEnzymo(en).svg|miniatura|300px|A medida que se engaden maiores cantidades de substrato á reacción, os [[sitio de unión|sitios de unión]] de moléculas dispoñibles do encima quedan cheos, e chégase a un límite chamado [[cinética de Michaelis-Menten|<math>V_\max</math>]]. Alén dese límite o encima está saturado de substrato e a velocidade da reacción xa non pode incrementarse.]] A reacción catalizada por un encima usa exactamente os mesmos reactivos e produce exactamente os mesmos produtos que esa mesma reacción non catalizada. Igual que outros [[catalizador]]es, os encimas non alteran o punto de [[equilibrio químico|equilibrio]] entre substratos e produtos.<ref>{{cite book| vauthors = Wrighton MS, Ebbing DD |title=General chemistry | url = https://archive.org/details/generalchemistry0004edebbi_c8z4 |publisher=Houghton Mifflin |location=Boston |year=1993 |isbn=978-0-395-63696-1 |edition=4ª}}</ref> Porén, a diferenza de reaccións químicas catalizadas, as reaccións catalizadas por encimas mostran cinéticas de saturación. Para unha concentración dada de encima e para concentracións relativamente baixas de substrato, a velocidade de reacción increméntase linealmente coa concentración de substrato; as moléculas de encima están en gran parte libres para poder catalizar a reacción, e incrementar a concentración de substrato significa aumentar a velocidade á que as moléculas de encima e as de substrato se encontran unhas con outras. Porén, a concentracións de substrato relativamente altas, a velocidade de reacción aproxímase [[asíntota|asintoticamente]] ao máximo teórico; os sitios activos do encima están case todos ocupados por moléculas de substrato, o que resulta na saturación, e a velocidade da reacción está determinada pola velocidade de recambio intrínseca do encima.<ref name="Fromm H.J. 2012">Fromm H.J., Hargrove M.S. (2012) Enzyme Kinetics. In: Essentials of Biochemistry. Springer, Berlin, Heidelberg</ref> A concentración de substrato que están no punto medio entre estes dous casos limitantes extremos denótase como ''K''_M. Deste xeito, ''K''_M é a concentración de substrato á cal a velocidade da reacción é a metade da velocidade máxima.<ref name="Fromm H.J. 2012"/> As dúas propiedades importantes da cinética encimática son a facilidade coa cal o encima pode ser saturado cun substrato, e a velocidade máxima que pode acadar. Coñecer estas propiedades indica o que un encima podería facer na célula e pode mostrar como respondería o encima aos cambios desas condicións. == Ensaios encimáticos == [[Ficheiro:Enzyme progress curve.svg|miniatura|250px|esquerda|Curva do progreso dunha reacción encimática. A pendente no período de velocidade inicial é a '''velocidade inicial de reacción''' ''v''. A [[ecuación de Michaelis–Menten]] describe como esta pendente varía coa concentración de substrato.]] Os [[ensaio encimático|ensaios encimáticos]] son procedementos de laboratorio que miden a velocidade das reaccións encimáticas. Como os encimas non se consomen nas reaccións que catalizan, os ensaios encimáticos xeralmente seguen os cambios na concentración dos substratos ou dos produtos para medir a velocidade da reacción. Hai moitos métodos de medida. Os ensaios [[espectroscopia ultravioleta-visible|espectofotométricos]] observan o cambio na [[absorbancia]] de luz entre produtos e reactivos; os ensaios radiométricos implican a incorporación ou liberación de [[radioactividade]] para medir a cantidade de produto feito co paso do tempo. Os ensaios espectrofotométricos son os máis convenientes porque permiten medir a velocidade de reacción de forma continua. Aínda que para facer os ensaios radiométricos cómpre retirar e contar as mostras (é dicir, son ensaios descontinuos) adoitan ser extremadamente sensibles e poden medir niveis moi baixos de actividade encimática.<ref>{{cite book| vauthors = Danson M, Eisenthal R |title=Enzyme assays: a practical approach | url = https://archive.org/details/enzymeassaysprac0000unse_x7h6 |publisher=Oxford University Press |location=Oxford [Oxfordshire] |year=2002 |isbn=978-0-19-963820-8 }}</ref> Unha estratexia análoga é usar a [[espectroscopia de masas]] para monitorizar a incorporación ou liberación de [[isótopo estable|isótopos estables]] a medida que o substrato é convertido en produto. Os ensaios de encimas máis sensibles usan [[láser]]es enfocados cun [[microscopio]] para observar cambios nunha soa molécula de encima a medida que cataliza a súa reacción. Estas medidas poden usar os cambios na [[fluorescencia]] de [[cofactor]]es durante o mecanismo de reacción dun encima, ou de [[tinguidura fluorescente|marcadores fluorescentes]] engadidos a sitios específicos da [[proteína]] para informar dos movementos que ocorren durante a catálise.<ref>{{cite journal | vauthors = Xie XS, Lu HP | title = Single-molecule enzymology | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 274 | issue = 23 | pages = 15967–15970 | date = xuño de 1999 | pmid = 10347141 | doi = 10.1074/jbc.274.23.15967 }}</ref> Estes estudos proporcionan unha nova perspectiva da cinética e dinámica dunha soa molécula de encima, o que se diferenza da cinética tradicional, que observa o comportamento medio de poboacións de millóns de moléculas dun encima.<ref>{{cite journal | vauthors = Lu HP | title = Single-molecule spectroscopy studies of conformational change dynamics in enzymatic reactions | journal = Current Pharmaceutical Biotechnology | volume = 5 | issue = 3 | pages = 261–269 | date = xuño de 2004 | pmid = 15180547 | doi = 10.2174/1389201043376887 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Schnell JR, Dyson HJ, Wright PE | title = Structure, dynamics, and catalytic function of dihydrofolate reductase | journal = Annual Review of Biophysics and Biomolecular Structure | volume = 33 | pages = 119–140 | year = 2004 | pmid = 15139807 | doi = 10.1146/annurev.biophys.33.110502.133613 | author-link2 = Jane Dyson }}</ref> Un exemplo de curva de progreso da reacción para un ensaio encimático é a que se mostra arriba. O encima produce o produto a unha velocidade inicial que é aproximadamente lineal durante un curto período de tempo desde o comezo da reacción. A medida que a reacción avanza e se vai consumindo o substrato, a velocidade decrece continuamente (con tal de que o substrato non estea xa a niveis de saturación). Para medir a velocidade inicial (e a máxima) os ensaios encimáticos lévanse normalmente a cabo mentres a reacción avanzou só unha pequena porcentaxe antes de completarse totalmente. A lonxitude do período de velocidade inicial depende das condicións do ensaio e pode estar dentro dun rango de milisegundos ou horas. Porén, o equipamento necesario para mesturar líquidos rapidamente permite medidas cinéticas rápidas a velocidades iniciais de menos dun segundo.<ref>{{cite book|author=Gibson QH |title=Rapid mixing: Stopped flow |volume=16 |pages=187–228 |year=1969 |doi=10.1016/S0076-6879(69)16009-7 |isbn=978-0-12-181873-9|series=Methods in Enzymology |chapter=&#91;6&#93; Rapid mixing: Stopped flow }}</ref> Estes ensaios moi rápidos son esenciais para medir a cinética pre-estado estacionario, que se explican máis abaixo. A maioría dos estudos de cinéticas encimáticas concéntranse nesta parte inicial e aproximadamente lineal das reaccións encimáticas. Porén, tamén é posible medir a curva de reacción completa e axustar estes datos a unha ecuación de velocidade non lineal. Este xeito de medirmos as reaccións encimáticas chámase análise de curva de progreso da reacción.<ref>{{cite book|author=Duggleby RG |title=Analysis of enzyme progress curves by non-linear regression |volume=249 |pages=61–90 |year=1995 |doi=10.1016/0076-6879(95)49031-0 |pmid=7791628 |isbn=978-0-12-182150-0|series=Methods in Enzymology |chapter=&#91;3&#93; Analysis of enzyme progress curves by nonlinear regression }}</ref> Este método é útil como alternativa á [[cinética rápida]] cando a velocidade inicial é demasiado rápida para medila con precisión. As directrices dos estándares para o informe de datos encimolóxicos ou STRENDA (do inglés ''[[Standards for Reporting Enzymology Data]]'') proporcionan a información mínima necesaria para informar de forma completa de datos cinéticos e de equilibrio de investigacións sobre actividades de encimas, incluíndo as condicións experimentais correspondentes. As directrices foron desenvolvidas para informar de datos de encimas funcionais con rigor e robustez. == Reaccións dun só substrato == Entre os encimas con mecanismos nos que intervén un só substrato están as [[isomerase]]s como as [[triosa-fosfato isomerase]] ou a [[bisfosfoglicerato mutase]], [[liase]]s intramoleculares como a [[adenilato ciclase]] e o [[ribocima cabeza de martelo]], e a ARN liase.<ref>{{cite journal | vauthors = Murray JB, Dunham CM, Scott WG | title = A pH-dependent conformational change, rather than the chemical step, appears to be rate-limiting in the hammerhead ribozyme cleavage reaction | journal = Journal of Molecular Biology | volume = 315 | issue = 2 | pages = 121–130 | date = xaneiro de 2002 | pmid = 11779233 | doi = 10.1006/jmbi.2001.5145 | url = https://escholarship.org/uc/item/28h464wj }}</ref> Porén, algúns encimas que só teñen un só substrato non entran dentro desta categoría de mechanismo. A [[catalase]] é un exemplo disto, xa que o encima reacciona cunha primeira molécula do substrato [[peróxido de hidróxeno]], queda oxidado e é despois reducido por unha segunda molécula de substrato. Aínda que está implicado un só substrato, a existencia dun intermediario encimático modificado significa que o mecanismo da catalase é realmente un mecanismo pimpón, un tipo de mecanismo que é explicado nas ''reaccións multisubstrato'' da sección de máis abaixo. === Cinética de Michaelis–Menten === {{multiple image | direction= vertical | width = 325 | footer = | image1 = Enzyme mechanism 2.svg | alt1 = Diagramas de reacción esquemáticos para o (substrato a produto) non catalizado e (encima + substrato a complexo encima/substrato e a encima + produto) catalizado | caption1 = Un mecanismo de reacción química con ou sen [[catálise encimática]]. O encima (E) únese ao [[substrato (bioquímica)|substrato]] (S) para producir o [[produto (química)|produto]] (P). | image2 = Michaelis Menten curve 2.svg | alt2 = Unha gráfica bidimensional da concentración de substrato (eixe X) fronte á velocidade de reacción (eixe Y). A foma da curva é hiperbólica. A velocidade de reacción é cero á concentración cero de substrato e a velocidade chega asintoticamente a un máimo a unha concentación alta de substrato. | caption2 = Unha [[cinética de Michaelis–Menten|curva de saturación]] para unha reacción encimática que mostra a relación entre a concentración de substrato e a velocidade de reacción. }} {{Artigo principal|Cinética de Michaelis–Menten}} As reaccións catalizadas por encimas son saturables, a súa velocidade de catálise non mostra unha reposta lineal ao incremento de substrato. Se a velocidade inicial da reacción se mide nun rango de concentracións de substrato (denotadas como [S]), a velocidade de reacción inicial (<math>v_0</math>) aumenta a medida que se incrementa a [S], como se mostra á dereita. Porén, a medida que [S] se fai máis alta, o encima faise saturado de substrato e a velocidade inicial chega a ''V''_max, a velocidade máxima do encima. O [[cinética de Michaelis–Menten|modelo cinético de Michaelis–Menten para reaccións cun só substrato]] móstrase á dereita. Hai unha reacción bimolecular inicial entre o encima E e o substrato S para formar o complexo encima–substrato ES. A velocidade dunha reacción encimática increméntase co aumento da concentración de substrato ata un certo nivel chamado V_max; á V_max, o incremento na concentración de substrato non causa ningún incremento na velocidade da reacción, xa que non hai dispoñible máis encima (E) para que reaccione co substrato (S). Aquí, a velocidade da reacción faise independente do complexo ES e a reacción convértese nunha reacción unimolecular de orde cero. Aínda que o mecanismo encimático da reacción unimolecular <small><chem> ES -> [k_{cat}] E + P </chem></small> pode ser bastante complexo, hai normalmente un paso limitante da velocidade que permite modelar esta reacción como un só paso catalítico cunha velocidade unimolecular aparente constante ''k''_cat. Se a reacción procede a través dun ou varios intermediarios, ''k''_cat será unha función de varias constantes de velocidade elementais, mentres que no caso máis simple dunha soa reacción elemental (por exemplo, sen intermediarios) será idéntica á constante de velocidade unimolecular elemental ''k''₂. A constante de velocidade unimolecular aparente ''k''_cat tamén se chama [[número de recambio]] ou renovación, e indica o número máximo de reaccións encimáticas catalizadas por segundo. A [[ecuación de Michaelis–Menten]]<ref>Michaelis L. and Menten M.L. ''Kinetik der Invertinwirkung'' Biochem. Z. 1913; 49:333–369 [http://web.lemoyne.edu/~giunta/menten.html English translation] Consultado o 6 de abril de 2007</ref> describe como a velocidade de reacción (inicial) ''v''₀ depende da posición do equilibrio na unión do substrato e a constante de velocidade ''k''₂. :<math chem> v_0 = \frac{V_{\max}[\ce{S}]}{K_M + [\ce{S}]} </math>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;''(ecuación de Michaelis–Menten)'' coas constantes :<math chem> \begin{align} K_M \ &\stackrel{\mathrm{def}}{=}\ \frac{k_{2} + k_{-1}}{k_{1}} \approx K_D\\ V_\max \ &\stackrel{\mathrm{def}}{=}\ k_{cat}\ce{[E]}_{tot} \end{align} </math> Esta ecuación de Michaelis–Menten é a base da maioría das cinéticas de encimas cun só substrato. Dous supostos esenciais que subxacen nesta ecuación (á parte do suposto xeral sobre o mecanismo que só implica que non hai intermediario ou inhibición do produto, e non hai [[regulación alostérica|alostericidade]] ou [[unión cooperativa|cooperatividade]]). A primeira suposición é a chamada [[estado estacionario (química)|suposición do estado case estacionario]] (ou hipótese do estado pseudoestacionario), concretamente que a concentración do encima unido ao substrato (e, polo tanto, tamén do encima non unido) cambia moito máis de vagar que a do produto e substrato e así o cambio co paso do tempo do complexo pode ser establecida en cero <math chem> d\ce{[ES]}/{dt} \; \overset{!} = \;0 </math>. O segundo suposto é que a concentración de encima total non cambia co tempo, así <math chem> \ce{[E]}_\text{tot} = \ce{[E]} + \ce{[ES]} \; \overset{!} = \; \text{const} </math>. A constante de Michaelis ''K''_M é experimentalmente definida como a concentración á cal a velocidade da reacción encimática é a metade da ''V''_max, o cal pode verificarse substituíndo [S] = ''K''_M na ecuación de Michaelis–Menten e pode tamén verse graficamente. Se o paso encimático limitante da velocidade é lento comparado coa disociación do substrato (<math>k_2 \ll k_{-1} </math>), a constante de Michaelis ''K''_M é aproximadamente a [[constante de disociación]] ''K''_D do complexo ES. Se <chem>[S]</chem> é pequena comparada coa <math>K_M</math>, entón o termo <math chem>[\ce S] / (K_M + [\ce S]) \approx [\ce S] / K_M </math> e tamén se forma moi pouco complexo ES, así <chem>[E]_{\rm tot} \approx [E]</chem>. Polo tanto, a velocidade de formación do produto é :<math chem>v_0 \approx \frac{k_{cat}}{K_M} \ce{[E] [S]} \qquad \qquad \text{se } [\ce S] \ll K_M</math> Deste modo, a velocidade de formación do produto depende da concentración do encima así como da de substato, a ecuación lembra unha reacción bimolecular cunha constante de velocidade de pseudosegunda orde correspondente <math>k_2 / K_M</math>. Esta constante é unha medida da [[eficiencia catalítica]]. Os encimas máis eficientes acadan unha <math>k_2 / K_M</math> no rango de {{math|10⁸ – 10¹⁰&nbsp;[[concentración molar|M]]⁻¹&nbsp;[[segundo|s]]⁻¹}}. Eses encimas son tan eficientes que catalizan a reacción cada vez que se encontran cunha molécula de substrato e chegan así un límite teórico superior para a eficiencia ([[encima de difusión limitada|límite de difusión]]); e denomínanse ás veces [[encima de difusión limitada|encimas cineticamente perfectos]].<ref>{{cite journal | vauthors = Stroppolo ME, Falconi M, Caccuri AM, Desideri A | title = Superefficient enzymes | journal = Cellular and Molecular Life Sciences | volume = 58 | issue = 10 | pages = 1451–1460 | date = setembro de 2001 | pmid = 11693526 | doi = 10.1007/PL00000788 | pmc = 11337273 }}</ref> Pero a maioría dos encimas están lonxe de ser perfectos: os valores medios de <math>k_{2}/K_{\rm M}</math> e <math>k_{2}</math> son de aproximadamente <math> 10^5 {\rm s}^{-1}{\rm M}^{-1}</math> e <math>10 {\rm s}^{-1}</math>, respectivamente.<ref name="Bar-Even_2011">{{cite journal | vauthors = Bar-Even A, Noor E, Savir Y, Liebermeister W, Davidi D, Tawfik DS, Milo R | title = The moderately efficient enzyme: evolutionary and physicochemical trends shaping enzyme parameters | journal = Biochemistry | volume = 50 | issue = 21 | pages = 4402–4410 | date = maio de 2011 | pmid = 21506553 | doi = 10.1021/bi2002289 }}</ref> === Uso directo da ecuación de Michaelis–Menten para a análise cinética co paso do tempo === As velocidades observadas preditas pola ecuación de Michaelis–Menten poden ser utilizadas para modelizar directamente a [[análise cinética do progreso da reacción|desaparición do substrato no curso do tempo]] e a produción de produto pola incorporación da ecuación de Michaelis–Menten na ecuación de cinética química de primeira orde. Con todo, isto só pode conseguirse se se recoñece o problema asociado co uso do [[número de Euler]] na descrición da cinética química de primeira orde, é dicir, ''e''^−''k'' é unha constante dividida que introduce un erro sistemático en cálculos e pode reescribirse como unha soa constante que representa o substrato restante que queda despois de cada período de tempo.<ref>{{cite journal | vauthors = Walsh R, Martin E, Darvesh S | title = A method to describe enzyme-catalyzed reactions by combining steady state and time course enzyme kinetic parameters | journal = Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - General Subjects | volume = 1800 | issue = 1 | pages = 1–5 | date = xaneiro de 2010 | pmid = 19840832 | doi = 10.1016/j.bbagen.2009.10.007 }}</ref> :<math>[S]=[S]_0(1-k)^{t}\,</math> :<math>[S]=[S]_0(1-v/[S]_0)^{t}\,</math> :<math>[S]=[S]_0(1-(V_{\max} [S]_0 / (K_M + [S]_0)/[S]_0))^{t}\,</math> En 1983 Stuart Beal (e tamén independentemente [[Santiago Schnell]] e Claudio Mendoza en 1997) derivaron unha [[forma pechada]] de solución para a análise cinética no curso do tempo do mecanismo de Michaelis-Menten.<ref>{{cite journal | vauthors = Beal SL | title = Computation of the explicit solution to the Michaelis-Menten equation | journal = Journal of Pharmacokinetics and Biopharmaceutics | volume = 11 | issue = 6 | pages = 641–657 | date = decembro de 1983 | pmid = 6689584 | doi = 10.1007/BF01059062 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Schnell S, Mendoza C | title = Closed Form Solution for Time-dependent Enzyme Kinetics | journal = Journal of Theoretical Biology | volume = 187 | issue = 2 | pages = 207–212 | year = 1997 | doi = 10.1006/jtbi.1997.0425 | bibcode = 1997JThBi.187..207S }}</ref> A solución, coñecida como a ecuación de Schnell-Mendoza, ten a seguinte forma: :<math>\frac{[S]}{K_M} = W \left[ F(t) \right]\, </math> onde W[ ] é a [[función W de Lambert]].<ref>{{cite journal | vauthors = Goudar CT, Sonnad JR, Duggleby RG | title = Parameter estimation using a direct solution of the integrated Michaelis-Menten equation | journal = Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Protein Structure and Molecular Enzymology | volume = 1429 | issue = 2 | pages = 377–383 | date = xaneiro de 1999 | pmid = 9989222 | doi = 10.1016/s0167-4838(98)00247-7 | url = http://rdbiotech.drivehq.com/Biblio/Pubs/Pub103.pdf | archive-url = https://www.webcitation.org/6cuXxfqIj?url=http://rdbiotech.drivehq.com/Biblio/Pubs/Pub103.pdf | archive-date = 9 de novembro de 2015 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Goudar CT, Harris SK, McInerney MJ, Suflita JM | title = Progress curve analysis for enzyme and microbial kinetic reactions using explicit solutions based on the Lambert W function | journal = Journal of Microbiological Methods | volume = 59 | issue = 3 | pages = 317–326 | date = decembro de 2004 | pmid = 15488275 | doi = 10.1016/j.mimet.2004.06.013 }}</ref> e onde F(t) é :<math>F(t) = \frac{[S]_0}{K_M} \exp\!\left(\frac{[S]_0}{K_M} - \frac{V_\max}{K_M}\,t \right) \, </math> Esta ecuación está incluída na ecuación de abaixo, obtida por Berberan-Santos,<ref>{{cite journal | vauthors = Berberan-Santos MN |date=2010|title=A General Treatment of Henri Michaelis Menten Enzyme Kinetics: Exact Series Solution and Approximate Analytical Solutions|url=http://match.pmf.kg.ac.rs/electronic_versions/Match63/n2/match63n2_283-318.pdf|journal=MATCH Communications in Mathematical and in Computer Chemistry|volume=63|pages=283 }}</ref> a cal é tamén válida cando a concentración inicial de substrato é próxima á do encima, :<math>\frac{[S]}{K_M} = W \left[ F(t) \right]- \frac{V_\max}{k_{cat} K_M}\ \frac{W \left[ F(t) \right]}{1+W \left[ F(t) \right]}\, </math> onde W[ ] é outra vez a función W de Lambert. === Gráficas lineais da ecuación de Michaelis–Menten === {{Véxase tamén|Gráfica de Lineweaver–Burk|Gráfica de Eadie–Hofstee|Gráfica de Hanes–Woolf}} [[Ficheiro:Lineweaver-Burke plot.svg|miniatura|350px|Unha gráfica de Lineweaver–Burk ou dobre recíproca dos datos cinéticos que mostra a significatividade dos puntos de corte co eixe e o gradiente.]] O gráfico de ''v'' fronte a [S] de arriba non é lineal; aínda que é inicialmente lineal a baixa [S], cúrvase ata saturarse a alta [S]. Antes da era moderna do [[regresión non-liñal|axuste de curvas non-lineais]] con computadores, esta non-linealidade podía facer que fose difícil estimar a ''K''_M e a ''V''_max con precisión. Polo tanto, varios investigadores desenvolveron liñalizacións da ecuación de Michaelis–Menten, como a [[representación de Lineweaver–Burk]], a de [[gráfica de Eadie–Hofstee|Eadie–Hofstee]] e a de [[gráfica de Hanes–Woolf|Hanes–Woolf]]. Todas estas representacións lineais poden ser útiles para visualizarmos os datos, pero ningunha debería usarse para determinar os parámetros cinéticos, xa hai [[software]] informático que está facilmente dispoñible e permite unha determinación máis exacta polos métodos de [[regresión non-liñal|regresión non-lineal]].<ref>{{cite journal | vauthors = Jones ME | title = Analysis of algebraic weighted least-squares estimators for enzyme parameters | journal = The Biochemical Journal | volume = 288 ( Pt 2) | issue = Pt 2 | pages = 533–538 | date = decembro de 1992 | pmid = 1463456 | pmc = 1132043 | doi = 10.1042/bj2880533 }}</ref> A gráfica de Lineweaver–Burk ou da dobre recíproca é unha forma común de ilustrar os datos cinéticos encimáticos. Orixínase ao tomar a recíproca de ambos os membros da ecuación de Michaelis–Menten. Como se mostra á dereita, isto é unha forma lineal da ecuación de Michaelis–Menten e produce unha liña recta coa ecuación ''y'' = m''x'' + c cun punto de corte en ''Y'' equivalente a 1/''V''_max e un punto de corte en ''X'' que representa −1/''K''_M. :<math>\frac{1}{v} = \frac{K_{M}}{V_{\max} [\mbox{S}]} + \frac{1}{V_\max}</math> Naturalmente, non se pode tomar ningún valor experimental con valores negativos de 1/[S]; o valor limitante baixo 1/[S] = 0 (o punto de corte en ''Y'') corresponde a unha concentración de substrato infinita, onde ''1/v=1/V_max'' como se ve á dereita; así, o punto de corte en ''X'' é unha [[extrapolación]] dos datos experimentais tomados a concentracións positivas. Máis xeralmente, a representación de Lineweaver–Burk distorsiona a importancia das medidas tomadas a concentracións baixas de substrato e, deste xeito, pode producir estimacións inexactas de ''V''_max e ''K''_M.<ref name=Tseng>{{cite journal | vauthors = Tseng SJ, Hsu JP | title = A comparison of the parameter estimating procedures for the Michaelis-Menten model | journal = Journal of Theoretical Biology | volume = 145 | issue = 4 | pages = 457–464 | date = agosto de 1990 | pmid = 2246896 | doi = 10.1016/S0022-5193(05)80481-3 | bibcode = 1990JThBi.145..457T }}</ref> Un método de representación gráfica lineal máis exacto é a [[gráfica de Eadie–Hofstee]]. Neste caso, ''v'' represéntase fronte a ''v''/[S]. Na terceira representación lineal común, a [[gráfica de Hanes–Woolf]], [S]/''v'' represéntase fronte a [S]. En xeral, a normalización de datos pode axudar a diminuír a cantidade de traballo experimental e pode incrementar a fiabilidade do resultado, e é axeitado tanto para a análise gráfica coma numérica.<ref>{{cite journal | vauthors = Bravo IG, Busto F, De Arriaga D, Ferrero MA, Rodríguez-Aparicio LB, Martínez-Blanco H, Reglero A | title = A normalized plot as a novel and time-saving tool in complex enzyme kinetic analysis | journal = The Biochemical Journal | volume = 358 | issue = Pt 3 | pages = 573–583 | date = setembro de 2001 | pmid = 11577687 | pmc = 1222113 | doi = 10.1042/bj3580573 }}</ref> === Significado práctico das constantes cinéticas === O estudo da cinética encimática é importante por dúas razóns básicas. Primeiramente, axuda a explicar como funcionan os encimas, e en segundo lugar, axuda a predicir como se comportan os encimas nos organismos vivos. As constantes cinéticas definidas arriba, ''K''_M e ''V''_max, son fundamentais para intentar entender o funcionamento conxunto dos encimas para o control do [[metabolismo]]. Facer estas predicións non é trivial, incluso en sistemas simples. Por exemplo, o [[oxalacetato]] fórmase pola acción da [[malato deshidroxenase]] na [[mitocondria]]. O oxalacetato pode despois ser utilizado pola [[citrato sintase]], a [[fosfoenolpiruvato carboxiquinase]] ou a [[aspartato aminotransferase]], alimentando o [[ciclo do ácido cítrico]], a [[gliconeoxénese]] ou a biosíntese de [[ácido aspártico]], respectivamente. Poder predicir a cantidade de oxalacetato que vai parar a cada ruta cómpre coñecer a concentración do oxalacetato, así como a concentración e cinética de cada un destes encimas. Este obxectivo de predicir o comportamento de [[ruta metabólica|rutas metabólicas]] chega á súa expresión máis complexa na síntese de grandes cantidades de datos cinéticos e de [[expresión xénica]] en modelos matemáticos de organismos enteiros. Alternativamente, unha simplificación útil do problema da modelización metabólica é ignorar a cinética encimática subxacente e soamente depender da información sobre a [[estequiometría]] das redes de reaccións, unha técnica chamada [[análise de balance de fluxo]].<ref>{{cite journal | vauthors = Almaas E, Kovács B, Vicsek T, Oltvai ZN, Barabási AL | title = Global organization of metabolic fluxes in the bacterium Escherichia coli | journal = Nature | volume = 427 | issue = 6977 | pages = 839–843 | date = febreiro de 2004 | pmid = 14985762 | doi = 10.1038/nature02289 | arxiv = q-bio/0403001 | bibcode = 2004Natur.427..839A }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Reed JL, Vo TD, Schilling CH, Palsson BO | title = An expanded genome-scale model of Escherichia coli K-12 (iJR904 GSM/GPR) | journal = Genome Biology | volume = 4 | issue = 9 | pages = R54 | year = 2003 | pmid = 12952533 | pmc = 193654 | doi = 10.1186/gb-2003-4-9-r54 }}</ref> === Cinética de Michaelis–Menten con intermediario === Consideremos o caso máis simple : <chem> {E} + S <=>[k_{1}][k_{-1}] ES ->[k_2] EI ->[k_3] {E} + P </chem> onde existe un complexo co encima e un intermediario, e o intermediario é convertido en produto nun segundo paso. Neste caso temos unha ecuación moi similar<ref>para unha derivación completa, ver [[commons:Ficheiro:Enzyme Kinetics.pdf|aquí]]</ref> : <math chem> v_0 = k_{cat}\frac\ce{[S] [E]_0}{K_M^{\prime}+ \ce{[S]}} </math> pero as constantes son diferentes :<math> \begin{align} K_M^{\prime} \ &\stackrel{\mathrm{def}}{=}\ \frac{k_3}{k_2 + k_3} K_M = \frac{k_3}{k_2 + k_3} \cdot \frac{k_{2} + k_{-1}}{k_{1}}\\ k_{cat} \ &\stackrel{\mathrm{def}}{=}\ \dfrac{k_3 k_2}{k_2 + k_3} \end{align} </math> Obtemos isto para o caso limitante <math>k_3 \gg k_2</math>, así cando o último paso desde <chem>EI -> E + P</chem> é moito máis rápido que o paso previo, obtemos de novo a ecuación orixinal. Matematicamente, temos entón <math> K_M^{\prime} \approx K_M </math> e <math>k_{cat} \approx k_2</math>. == Reaccións multisubstrato == As reaccións multisubstrato seguen complexas ecuacións da velocidade que describen como se unen os substratos e en que secuencia. A análise destas reaccións é moito máis simple se a concentración do substrato A se mantén constante e a do substrato B varía. Baixo estas condicións, o encima compórtase como se for un encima cun só substrato e unha gráfica de ''v'' fronte a [S] dá lugar a unhas constantes aparentes ''K''_M e ''V''_max para o substrato B. Se se realiza un conxunto destas medidas a diferentes concentracións fixas de A, estes datos poden utilizarse para atopar qué mecanismo de reacción se trata. Para un encima que ten dous substratos A e B e que os converte en dous produtos P e Q, hai dous tipos de mecanismos: complexo ternario e pimpón. === Mecanismos de complexo ternario === [[Ficheiro:Random order ternary mechanism.svg|miniatura|310px|O mecanismo do complexo ternario de orde aleatoria para unha reacción encimática. A ruta da reacción móstrase como unha liña e os intermediarios encimáticos que conteñen os substratos A e B ou produtos P e Q está escritos baixo a liña.]] Nestes encimas, ambos os substratos únense ao encima ao mesmo tempo para producir un complexo tenario EAB. A orde de unión pode ser aleatoria (nun mecanismo ao chou) ou os substratos poden ter que unirse seguindo unha secuencia particular (nun mecanismo ordenado). Cando se representa nunha [[gráfica de Lineweaver–Burk]] un conxunto de curvas de ''v'' fronte a [S] (A fixa e B variable) para un encima cun mecanismo de complexo ternario, o conxunto de liñas vanse cortar. Encimas con mecanismos de complexo ternario son, por exemplo, a [[Glutatión S-transferase|glutatión ''S''-transferase]],<ref>{{cite journal | vauthors = Dirr H, Reinemer P, Huber R | title = X-ray crystal structures of cytosolic glutathione S-transferases. Implications for protein architecture, substrate recognition and catalytic function | journal = European Journal of Biochemistry | volume = 220 | issue = 3 | pages = 645–661 | date = marzo de 1994 | pmid = 8143720 | doi = 10.1111/j.1432-1033.1994.tb18666.x | doi-access = }}</ref> a [[dihidrofolato redutase]]<ref>{{cite journal | vauthors = Stone SR, Morrison JF | title = Dihydrofolate reductase from Escherichia coli: the kinetic mechanism with NADPH and reduced acetylpyridine adenine dinucleotide phosphate as substrates | journal = Biochemistry | volume = 27 | issue = 15 | pages = 5493–5499 | date = xullo de 1988 | pmid = 3052577 | doi = 10.1021/bi00415a016 }}</ref> ou a [[ADN polimerase]].<ref>{{cite book |author=Fisher PA |title=Enzymologic mechanism of replicative DNA polymerases in higher eukaryotes |volume=47 |pages=[https://archive.org/details/progressinnuclei0000unse/page/371 371–97] |year=1994 |pmid=8016325 |doi=10.1016/S0079-6603(08)60257-3 |isbn=978-0-12-540047-3 |series=Progress in Nucleic Acid Research and Molecular Biology |url=https://archive.org/details/progressinnuclei0000unse/page/371 }}</ref> As seguintes ligazóns mostran animacións curtas dos mecanismos de complexo ternario dos encimas dihidrofolato redutase{{Ref_label|B|β|none}} e ADN polimerase{{Ref_label|C|γ|none}}. === Mecanismos pimpón === {{Image frame|content=<chem>\overset{}{E ->[\ce{A \atop \downarrow}] EA <=> E^\ast P ->[\ce{P \atop \uparrow}] E^\ast ->[\ce{B \atop \downarrow}] E^\ast B <=> EQ ->[\ce{Q \atop \uparrow}] E}</chem>|width=410|align=right|caption=Mecanismo pimpón nunha reacción encimática. Os intermediarios conteñen os substratos A e B ou os produtos P e Q.}} Como se mostra á dereita, os encimas cun mecanismo pimpón poden existir en dous estados, que son E e a forma quimicamente modificada do encima E*; este encima modificado coñécese como [[intermediario reactivo|intermediario]]. En tales mecanismos, únese o substrato A, cambia o encima a E* ao, por exemplo, transferir un grupo químico ao sitio activo, e é despois liberado. Soamente despois de que se libera o primeiro substrato poderá unirse o substrato B e reaccionar co encima modificado, rexenerando a forma E non modificada. Cando se representa coa gráfica de Lineweaver–Burk un conxunto de curvas de ''v'' fronte [S] (A fixa, B variable) para un encima con mecanismo pimpón, orixínanse un conxunto de liñas paralelas. Isto chámase gráfica secundaria. Exemplos de encimas con mecanismos pimpón son: algunhas [[oxidorredutase]]s como a [[peroxidase|tiorredoxina peroxidase]],<ref>{{cite journal | vauthors = Akerman SE, Müller S | title = 2-Cys peroxiredoxin PfTrx-Px1 is involved in the antioxidant defence of Plasmodium falciparum | journal = Molecular and Biochemical Parasitology | volume = 130 | issue = 2 | pages = 75–81 | date = agosto de 2003 | pmid = 12946843 | doi = 10.1016/S0166-6851(03)00161-0 }}</ref> [[transferase]]s como a acilneuraminato citidililtransferase<ref>{{cite journal | vauthors = Bravo IG, Barrallo S, Ferrero MA, Rodríguez-Aparicio LB, Martínez-Blanco H, Reglero A | title = Kinetic properties of the acylneuraminate cytidylyltransferase from Pasteurella haemolytica A2 | journal = The Biochemical Journal | volume = 358 | issue = Pt 3 | pages = 585–598 | date = setembro de 2001 | pmid = 11577688 | pmc = 1222114 | doi = 10.1042/bj3580585 }}</ref> e [[serina protease]]s como a [[tripsina]] e a [[quimotripsina]].<ref>{{cite journal | vauthors = Kraut J | title = Serine proteases: structure and mechanism of catalysis | journal = Annual Review of Biochemistry | volume = 46 | pages = 331–358 | year = 1977 | pmid = 332063 | doi = 10.1146/annurev.bi.46.070177.001555 }}</ref> As serina proteases son unha familia moi común e diversa de encimas, incluíndo encimas [[dixestión|dixestivos]] (tripsina, quimotripsina e [[elastase]]), varios encimas do [[coagulación do sangue|cadoiro de coagulación sanguínea]] e moitos outros. Nestas serina proteases, o intermediario E* é unha especie de acil-encima formado polo ataque dun residuo de [[serina]] do [[sitio activo]] sobre un [[enlace peptídico]] dun substrato proteico. Unha animación curta que mostra o mecanismo da quimotripsina pode verse na seguinte ligazón.{{Ref_label|D|δ|none}} == Catálise reversible e ecuación de Haldane == {{Artigo principal|Cinética de Michaelis-Menten reversible}} Os factores externos poden limitar a capacidade dun encima de catalizar unha reacción en ambas as direccións (mentres que a natureza dun catalizador é a de non poder catalizar só nunha dirección, segundo o principio da [[reversibilidade microscópica]]). Consideremos o caso dun encima que cataliza a reacción en ambas as direccións: <chem> {E} + {S} <=>[k_{1}][k_{-1}] ES <=>[k_{2}][k_{-2}] {E} + {P} </chem> No estado estacionario, a velocidade inicial da reacción é <math> v_0 = \frac{d\, [{\rm P}]}{dt} = \frac{(k_1 k_2\, [{\rm S}]- k_{-1}k_{-2}[{\rm P}])[{\rm E}]_0}{k_{-1}+k_2+k_1\, [{\rm S}]+k_{-2}\, [{\rm P}]} </math> <math>v_0</math> é positiva se a reacción avanza cara a adiante (<math>S \rightarrow P</math>) e negativa se vai cara a atrás. O equilibrio require que <math>v=0</math>, o cal ocorre cando <math> \frac{[{\rm P}]_{\rm eq}}{[{\rm S}]_{\rm eq}}=\frac{k_1 k_2}{k_{-1} k_{-2}}=K_{\rm eq} </math>. Isto mostra que a termodinámica forza unha relación entre os valores das catro constantes de velocidade. Os valores da velocidade ''máxima'' cara a adiante e cara a atrás obtidos para <math>[{\rm S}] \rightarrow \infty</math>, <math>[{\rm P}] =0</math>, e <math>[{\rm S}] =0 </math>, <math>[{\rm P}] \rightarrow \infty</math>, respectivamente, son <math>V_{\rm max}^f = k_{2} {\rm [E]}_{tot}</math> e <math>V_{\rm max}^b = -k_{-1} {\rm [E]}_{tot}</math>, respectivamente. As súa proporción non é igual á constante de equilibrio, o cal implica que a termodinámica non restrinxe a proporción das velocidades máximas. Isto explica que o encima pode ser un "catalizador moito mellor" (''en termos de velocidades máximas'') nunha determinada dirección da reacción.<ref>{{cite book|author-link1=Athel Cornish-Bowden|last=Cornish-Bowden |first=Athel |date=2012|title=Fundamentals of Enzyme Kinetics |publisher=Wiley-Blackwell |quote=Algúns encimas son catalizadores moito máis efectivos nunha dirección que na outra. Un exemplo claro é que as velocidades limitantes da reacción cara a adiante catalizada pola metionina adenosiltransferase son unhas 10⁵ veces maiores que na dirección inversa, mesmo no caso de que a constante de equilibrio estea próxima á unidade (páxina 59).}}</ref> Tamén se poden derivar as dúas constantes de Michaelis <math>K_M^S=(k_{-1}+k_2)/k_1</math>e <math>K_M^P=(k_{-1}+k_2)/k_{-2}</math>. A ecuación de Haldane é a relación <math>K_{\rm eq}=\frac{[{\rm P}]_{\rm eq}}{[{\rm S}]_{\rm eq}}=\frac{V_{\rm max}^f / K_M^S}{V_{\rm max}^b / K_M^P}</math>. Polo tanto, a termodinámica restrinxe a proporción entre os valores da reacción cara a adiante e cara a atrás <math>V_{\rm max}/K_M</math>, non a proporción dos valores <math>V_{\rm max}</math>. == Cinética non de Michaelis–Menten == {{Artigo principal|Regulación alostérica}} [[Ficheiro:Allosteric v by S curve.svg|miniatura|300px|esquerda|Curva de saturación para unha reacción encimática que mostra unha cinética sigmoide.]] Hai moitos sistemas encimáticos que non seguen o comportamento de Michaelis-Menten. Uns poucos exemplos seleccionados son a cinética de encimas autocatalíticos, encimas cooperativos e alostéricos, encimas interfaciais e intracelulares, encimas procesivos e moitos outros. Algúns encimas producen unha gráfica [[función sigmoide|sigmoide]] de ''v'' fronte a [S], que adoita indicar unha [[unión cooperativa]] do substrato ao sitio activo. Isto significa que a unión dunha molécula de substrato afecta a unión de sucesivas moléculas de substrato. Este comportamento é máis común en encimas [[estrutura das proteínas|multiméricos]] con varios sitios activos que interaccionan.<ref>{{cite journal | vauthors = Ricard J, Cornish-Bowden A | title = Co-operative and allosteric enzymes: 20 years on | journal = European Journal of Biochemistry | volume = 166 | issue = 2 | pages = 255–272 | date = xullo de 1987 | pmid = 3301336 | doi = 10.1111/j.1432-1033.1987.tb13510.x }}</ref> Aquí, o mecanismo de cooperación é similar ao da [[hemoglobina]], no que a unión do substrato a un sitio activo altera a afinidade doutros sitios activos para moléculas de substrato. A cooperatividade positiva ocorre cando a unión da primeira molécula de substrato ''incrementa'' a afinidade dos outros sitios activos polo substrato. A cooperatividade negativa prodúcese cando a unión do primeiro substrato ''diminúe'' a afinidade do encima por outras moléculas de substrato. Entre os encimas [[alosterismo|alostéricos]] están a tirosil ARNt-sintetase de mamífero, que mostra cooperatividade negativa,<ref>{{cite journal | vauthors = Ward WH, Fersht AR | title = Tyrosyl-tRNA synthetase acts as an asymmetric dimer in charging tRNA. A rationale for half-of-the-sites activity | journal = Biochemistry | volume = 27 | issue = 15 | pages = 5525–5530 | date = xullo de 1988 | pmid = 3179266 | doi = 10.1021/bi00415a021 }}</ref> e a [[aspartato transcarbamoilase]] bacteriana<ref>{{cite journal | vauthors = Helmstaedt K, Krappmann S, Braus GH | title = Allosteric regulation of catalytic activity: Escherichia coli aspartate transcarbamoylase versus yeast chorismate mutase | journal = Microbiology and Molecular Biology Reviews | volume = 65 | issue = 3 | pages = 404–21, table of contents | date = setembro de 2001 | pmid = 11528003 | pmc = 99034 | doi = 10.1128/MMBR.65.3.404-421.2001 }}</ref> e a [[fosfofrutoquinase]],<ref>{{cite journal | vauthors = Schirmer T, Evans PR | title = Structural basis of the allosteric behaviour of phosphofructokinase | journal = Nature | volume = 343 | issue = 6254 | pages = 140–145 | date = xaneiro de 1990 | pmid = 2136935 | doi = 10.1038/343140a0 | bibcode = 1990Natur.343..140S }}</ref> que mostra cooperatividade positiva. A cooperatividade é sorprendentemente común e pode contribuír a regular as respostas dos encimas a cambios nas concentracións dos substratos. A cooperatividade positiva fai que os encimas sexan moito máis sensibles á [S] e que as súas actividades poidan mostrar grandes cambios nun estreito intervalo de concentracións de substrato. Inversamente, a cooperatividade negativa fai que os encimas sexan insensibles a pequenos cambios na [S]. A [[ecuación de Hill (bioquímica)|ecuación de Hill]]<ref>{{cite journal | vauthors = Hill AV | title = The possible effects of the aggregation of the molecules of haemoglobin on its dissociation curves. | journal = J. Physiol. | date = 1910 | volume = 40 | pages = iv–vii }}</ref> adoita utilizarse para describir o grao de cooperatividade cuantitativamente en cinética non de Michaelis–Menten. O coeficiente de Hill derivado ''n'' mide canto afecta a unión dun substrato a un sitio activo a unión do susbtrato a outros sitios activos. Un coeficiente de Hill <1 indica cooperatividade negativa e un coeficiente >1 indica cooperatividade positiva. == Cinética do estado pre-estacionario == [[Ficheiro:Burst phase.svg|miniatura|300px|Curva do progreso do estado pre-estacionario, mostrando a fase explosiva (''burst'' na imaxe) dunha reacción encimática.]] No primeiro momento despois de que un encima se mestura co seu substrato, non se formou aínda produto e non existen intermediarios. O estudo dos seguintes milisegundos da reacción chámase tudo da cinética do estado pre-estacionario. A cinética do estado pre-estacionario trata, pois, da formación e consumo dos intermediarios encima-substrato (como ES ou E*) ata que se chega ás súas concentracións do [[estado estacionario (química)|estado estacionario]]. Este procedemento foi aplicado primeiramente á reacción de [[hidrólise]] catalizada pola [[quimotripsina]].<ref>{{cite journal | vauthors = Hartley BS, Kilby BA | title = The reaction of p-nitrophenyl esters with chymotrypsin and insulin | journal = The Biochemical Journal | volume = 56 | issue = 2 | pages = 288–297 | date = febreiro de 1954 | pmid = 13140189 | pmc = 1269615 | doi = 10.1042/bj0560288 }}</ref> Con frecuencia, a detección dun intermediario é unha proba fundamental en investigacións dos mecanismos que segue un encima. Por exemplo, nos mecanismos pimpón que se mostraron máis arriba, poden facerse medidas cinéticas rápidas da liberación do produto P e pódese medir a cinética do intermediario modificado do encima E*.<ref name=Fersht>{{cite book|author=Fersht, Alan |title=Structure and mechanism in protein science: a guide to enzyme catalysis and protein folding |publisher=W.H. Freeman |location=San Francisco |year=1999 |isbn=978-0-7167-3268-6 }}</ref> No caso da quimotripsina, este intermediario fórmase por un ataque ao substrato pola [[serina]] [[nucleófilo|nucleófila]] do sitio activo e a formación do intermediario acil-encima. Na figura da dereita, o encima produce E* rapidamente nos primeiros poucos segundos da reacción. Despois, a velocidade faise máis lenta a medida que se chega ao estado estacionario. Esta rápida fase explosiva da reacción mide un só recambio ou ''turnover'' do encima. En consecuencia, a cantidade de produto liberado nesta explosión de actividade, mostrada como o corte co eixe ''Y'' da gráfica, tamén nos dá a cantidade de encima funcional que está presente no ensaio.<ref>{{cite journal | vauthors = Bender ML, Begué-Cantón ML, Blakeley RL, Brubacher LJ, Feder J, Gunter CR, Kézdy FJ, Killheffer JV, Marshall TH, Miller CG, Roeske RW, Stoops JK | display-authors = 6 | title = The determination of the concentration of hydrolytic enzyme solutions: alpha-chymotrypsin, trypsin, papain, elastase, subtilisin, and acetylcholinesterase | journal = Journal of the American Chemical Society | volume = 88 | issue = 24 | pages = 5890–5913 | date = decembro de 1966 | pmid = 5980876 | doi = 10.1021/ja00976a034 }}</ref> == Mecanismo químico == Un importante obxectivo de medir a cinética encimática é determinar o mecanismo químico da reacción encimática, é dicir, a secuencia de pasos químicos que transforman o substrato no produto. Os procedementos cinéticos expostos antes mostran a que velocidade se forman e son interconvertidos os intermediarios, mais non se pode identificar exactamente que intermediarios son. As medidas cinéticas tomadas en varias condicións da solución ou con encimas ou substratos lixeiramente modificados adoitan servir para aclarar cal é o mecanismo químico implicado, xa que revelan o paso limitante da velocidade ou os intermediarios da reacción. Por exemplo, a rotura dun [[enlace covalente]] dun [[átomo]] de [[hidróxeno]] é un paso limitante común. Pode mostrarse cal das posibles transferencias de hidróxeno é limitante da velocidade, medindo os efectos cinéticos de substituír cada hidróxeno por [[deuterio]], o seu [[isótopo]] estable. A velocidade cambiará cando se substitúe o hidróxeno que é crítico para esa reacción, debido a un [[efecto isotópico cinético]] primario, que ocorre porque os enlaces que establece o deuterio son máis difíciles de romper que os do hidróxeno normal.<ref>{{cite journal | vauthors = Cleland WW | title = The use of isotope effects to determine enzyme mechanisms | journal = Archives of Biochemistry and Biophysics | volume = 433 | issue = 1 | pages = 2–12 | date = xaneiro de 2005 | pmid = 15581561 | doi = 10.1016/j.abb.2004.08.027 }}</ref> Tamén é posible medir efectos similares con outras substitucións isotópicas, como con ¹³C/¹²C e ¹⁸O/¹⁶O, pero estes efectos son máis sutís.<ref>{{cite journal | vauthors = Northrop DB | title = The expression of isotope effects on enzyme-catalyzed reactions | journal = Annual Review of Biochemistry | volume = 50 | pages = 103–131 | year = 1981 | pmid = 7023356 | doi = 10.1146/annurev.bi.50.070181.000535 }}</ref> Os isótopos poden usarse tamén para revelar o destino de variantes da molécula do substrato no produto final. Por exemplo, por veces é difícil a orixe dun átomo de [[oxíxeno]] no produto final; xa que pode proceder da auga ou dalgunha parte do substrato. Isto pode determinarse substituíndo sistematicamente o isótopo estable do oxíxeno ¹⁸O nas varias moléculas que participan na reacción e comprobando a presenza do isótopo no produto.<ref>{{cite journal | vauthors = Baillie TA, Rettenmeier AW | title = Drug biotransformation: mechanistic studies with stable isotopes | journal = Journal of Clinical Pharmacology | volume = 26 | issue = 6 | pages = 448–451 | year = 1986 | pmid = 3734135 | doi = 10.1002/j.1552-4604.1986.tb03556.x }}</ref> O mecanismo químico pode tamén dilucidarse examinando a cinética e os efectos isotópicos en diferentes condicións de [[pH]],<ref>{{cite journal | vauthors = Cleland WW | title = Use of isotope effects to elucidate enzyme mechanisms | journal = CRC Critical Reviews in Biochemistry | volume = 13 | issue = 4 | pages = 385–428 | year = 1982 | pmid = 6759038 | doi = 10.3109/10409238209108715 }}</ref> alterando os ións metálicos e outros [[cofactor]]es unidos,<ref>{{cite journal |author1-link=David W. Christianson| vauthors = Christianson DW, Cox JD | title = Catalysis by metal-activated hydroxide in zinc and manganese metalloenzymes |url=https://archive.org/details/sim_annual-review-of-biochemistry_1999_68/page/n48| journal = Annual Review of Biochemistry | volume = 68 | pages = 33–57 | year = 1999 | pmid = 10872443 | doi = 10.1146/annurev.biochem.68.1.33 }}</ref> por medio de [[mutaxénese dirixida a sitio]] de residuos de aminoácidos conservados, ou estudando o comportamento do encima en presenza de análogos do substrato.<ref>{{cite journal | vauthors = Kraut DA, Carroll KS, Herschlag D | title = Challenges in enzyme mechanism and energetics | journal = Annual Review of Biochemistry | volume = 72 | pages = 517–571 | year = 2003 | pmid = 12704087 | doi = 10.1146/annurev.biochem.72.121801.161617 }}</ref> == Inhibición e activación de encimas == {{artigo principal|Inhibición encimática}} [[Ficheiro:Reversible inhibition.svg|miniatura|300px|Esquema cinético para inhibidores encimáticos reversibles.]] Os inhibidores encimáticos son moléculas que reducen ou eliminan a actividade encimática, mentres que os activadores encimáticos son moléculas que incrementan a velocidade catalítica dos encimas. Estas interaccións poden ser ''reversibles'' (é dicir, a retirada do inhibidor restaura a actividade encimática) ou ''irreversibles'' (é dicir, o inhibidor inactiva permanentemente o encima). === Inhibidores reversibles === Tradicionalmente on inhibidores encimáticos reversibles foron clasificados como [[inhibición competitiva|competitivos]], [[inhibición incompetitiva|incompetitivos]] (acompetitivos), ou [[inhibición non-competitiva|non-competitivos]], segundo os seus efectos sobre a ''K''_M e a ''V''_max. Estes diferentes efectos resultan da unión do inhibidor ao encima E, ao complexo encima–substrato ES, ou a ambos os dous, respectivamente. A división destas clases orixínase dun problema na súa derivación e da necesidade de usar dúas constantes de unión diferentes para un evento de unión. A unión dun inhibidor e o seu efecto sobre a actividade encimática son dúas cousas claramente diferentes, o que é outro problema que as ecuacións tradicionais non resolven. Na inhibición non-competitiva a unión do inhibidor ten como resultado un 100 % de inhibición do encima só, e non entra a considerar a posibilidade de que haxa algo en medio.<ref>{{cite journal | vauthors = Walsh R, Martin E, Darvesh S | title = Limitations of conventional inhibitor classifications | journal = Integrative Biology | volume = 3 | issue = 12 | pages = 1197–1201 | date = decembro de 2011 | pmid = 22038120 | doi = 10.1039/c1ib00053e }}</ref> Na inhibición non-competitiva, o inhibidor únese a un encima no seu sitio alostérico; polo tanto, a afinidade de unión, ou inversa de ''K''_M, do substrato co encima permanecerá igual. Por outra parte, a V_max diminuirá en comparación cun encima non inhibido. Nunha [[gráfica de Lineweaver-Burk]], a presenza dun inhibidor non-competitivo ilústrase por un cambio no punto de corte co eixe Y, definido como 1/V_max. O punto de corte co eixe X, definido como −1/''K''_M, permanece igual. Na inhibición competitiva o inhibidor únese ao encima no sitio activo, competindo co substrato. Como resultado, a ''K''_M aumenta e a V_max queda igual.<ref>{{cite journal | vauthors = Cleland WW | title = The kinetics of enzyme-catalyzed reactions with two or more substrates or products. III. Prediction of initial velocity and inhibition patterns by inspection | journal = Biochimica et Biophysica Acta | volume = 67 | pages = 188–196 | date =febreiro de 1963 | pmid = 14021669 | doi = 10.1016/0006-3002(63)91816-x }}</ref> A forma común do termo inhibitorio tamén agocha as relacións entre a unión do inhibidor ao encima e as súas relacións con calquera outro termo de unión que haxa na ecuación Michaelis–Menten ou unha curva de resposta á dose asociada coa unión do receptor ao ligando. Para demostrar as relacións pódense facer as seguintes operacións: :<math>\cfrac{V_\max}{1 + \cfrac{[I]}{K_i}} = \cfrac{V_\max}{\cfrac{[I]+K_i}{K_i}} </math> Engadindo cero no denominador ([I]-[I]) :<math>\cfrac{V_\max}{\cfrac{[I]+K_i}{[I]+K_i-[I]}} </math> Dividindo por [I]+K_i :<math>\cfrac{V_\max}{\cfrac{1}{1 - \cfrac{[I]}{[I]+K_i}}} = V_\max - V_\max \cfrac{[I]}{[I]+K_i} </math> Esta notación demostra que de maneira similar á ecuación de Michaelis–Menten, na cal a velocidade da reacción depende da porcentaxe da poboación de encima que interacción co substrato, o efecto do inhibidor é o resultado da porcentaxe da poboación de encima que interacciona co inhibidor. O único problema con esa ecuación na súa forma actual é que supón unha inhibición absoluta do encima coa unión do inhibidor, cando en realidade podería haber un amplo rango de efectos situados nalgún punto entre o 100 % de inhibición do recambio de substrato e xusto >0 %. Para ter en conta isto, a ecuación pode modificarse doadamente para permitir diferentes graos de inhibición, incluíndo un termo delta ''V''_max. :<math>V_\max - \Delta V_\max \cfrac{[I]}{[I]+K_i} </math> ou :<math>V_{\max1} - (V_{\max1} - V_{\max2} ) \cfrac{[I]}{[I]+K_i} </math> Este termo pode entón definir a actividade encimática residual presente cando o inhibidor interacciona cos encimas individuais da poboación. Porén, a inclusión deste termo ten o valor engadido de permitir a posibilidade de activación se o termo ''V''_max secundaria resulta ser máis alto que o termo inicial. Para ter en conta a posibilidade de activación tamén, a notación pode reescribirse substituíndo o inhibidor "I" cun termo modificador denotado aquí como "X". :<math>V_{\max1} - (V_{\max1} - V_{\max2} ) \cfrac{[X]}{[X]+K_x} </math> Aínda que esta terminoloxía resulta nunha forma simplificada de tratar os efectos cinéticos relacionados coa velocidade máxima da ecuación de Michaelis–Menten, serve para salientar os posibles problemas co termo utilizado para describir os efectos relacionados coa ''K''_M. A ''K''_M que se relaciona coa afinidade do encima polo substrato debería en moitos casos relacionarse con posibles cambios no [[sitio de unión]] do encima que resultaría directamente de interaccións entre o inhibidor e o encima. Como un termo similar ao proposto máis arriba para modular ''V''_max debería ser apropiado na maioría das situacións quedaría:<ref>{{cite journal | vauthors = Walsh R, Martin E, Darvesh S | title = A versatile equation to describe reversible enzyme inhibition and activation kinetics: modeling beta-galactosidase and butyrylcholinesterase | journal = Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - General Subjects | volume = 1770 | issue = 5 | pages = 733–746 | date = maio de 2007 | pmid = 17307293 | doi = 10.1016/j.bbagen.2007.01.001 }}</ref> :<math>K_{m1} - (K_{m1} - K_{m2} ) \cfrac{[X]}{[X]+K_x} </math> === Inhibidores irreversibles === Os inhibidores encimáticos poden tamén inactivar irreversiblemente encimas, xeralmente pola modificación covalente de residuos do sitio activo. Estas reaccións, que se poden chamar de substratos suicidas, seguen un [[decaimento exponencial]] no seu funcionamento e son usualmente saturables. Por debaixo da saturación, seguen unha cinética de primeira orde con respecto ao inhibidor. A inhibición irreversible pode clasificarse en dous tipos distintos. O etiquetado de afinidade é un tipo de inhibición irreversible onde un grupo funcional que é altamente reactivo modifica un residuo catalítico esencial na proteína de interese para levar a cabo a inhibición. O outro tipo é a inhibición baseada no mecanismo, que implica que a unión do inhibidor vai seguida de alteracións mediadas polo encima que transforma este último nun grupo reactivo que irreversiblemente modifica o encima. === Consideracións sobre a reversibilidade e irreversibilidade da inhibición === Unha vez explicadas as inhibicións reversible e irreversible nos capítulos anteriores, cómpre sinalar que o concepto de irreversibilidade (ou irreversibilidade) é unha construción puramente teórica que depende exclusivamente do marco de tempo do ensaio, é dicir, un ensaio reversible que implica a asociación e disociación da molécula inhibidora en escalas temporais de minutos parecería irreversible se nun ensaio o resultado se toma en segundos e viceversa. Hai un continuo no comportamento do inhibidor que vai desde a reversibilidade á irreversibilidade nun marco de tempo do ensaio non arbitrario. Hai inhibidores que mostran un comportamento de comezo lento e a maioría destes inhibidores, invariablemente, tamén mostran unha unión moi estreita á proteína diana de interese. == Mecanismos da catálise == {{Artigo principal|Catálise encimática}} [[Ficheiro:Activation2 updated.svg|miniatura|300px|A variación de enerxía en función da [[coordinada de reacción]] mostra a estabilización do estado de transición dun encima.]] O modelo máis utilizado para a interacción encima-substrato é o modelo de axuste inducido.<ref>{{cite journal | vauthors = Koshland DE | title = Application of a Theory of Enzyme Specificity to Protein Synthesis | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 44 | issue = 2 | pages = 98–104 | date = febreiro de 1958 | pmid = 16590179 | pmc = 335371 | doi = 10.1073/pnas.44.2.98 | bibcode = 1958PNAS...44...98K }}</ref> Este modelo propón que a interación inicial entre o encima e o substrato é relativamente débil, pero que estas interaccións febles inducen rapidamente [[cambio conformacional|cambios conformacionais]] no encima que reforzan a unión. Estes cambios [[estrutura terciaria das proteínas|conformacionais]] tamén achegan os residuos catalíticos do sitio activo ás proximidades dos enlaces químicos do substrato que serán alterados na reacción.<ref>{{cite journal | vauthors = Hammes GG | title = Multiple conformational changes in enzyme catalysis | journal = Biochemistry | volume = 41 | issue = 26 | pages = 8221–8228 | date = xullo de 2002 | pmid = 12081470 | doi = 10.1021/bi0260839 }}</ref> Os cambios conformacionais poden medirse usando o [[dicroísmo circular]] ou a [[interferometría de polarización dual]]. Unha vez que ten lugar a unión, un ou máis mecanismos de catálise causan a rebaixa da enerxía do [[estado de transición]] da reacción proporcionando unha vía química alternativa para a reacción. Entre os mecanismos de catálise están a catálise por tensión no enlace; por proximidade e orientación; por doantes ou acepto de protóns do sitio activo; a catálise covalente e o [[efecto túnel]] cuántico.<ref name=Fersht/><ref>{{cite journal | vauthors = Sutcliffe MJ, Scrutton NS | title = A new conceptual framework for enzyme catalysis. Hydrogen tunnelling coupled to enzyme dynamics in flavoprotein and quinoprotein enzymes | journal = European Journal of Biochemistry | volume = 269 | issue = 13 | pages = 3096–3102 | date = xullo de 2002 | pmid = 12084049 | doi = 10.1046/j.1432-1033.2002.03020.x }}</ref> A cinética encimática non pode probar que modos de catálise usa un encima. Porén, algúns datos cinéticos poden suxerir algunhas posibilidades para examinalas con outras técnicas. Por exemplo, un mecanismo pimpón cunha cinética de estado pre-estacionario de fase explosiva suxeriría que a catálise covalente podería ser importante nese mecanismo encimático. Alternativamente, a observación dun forte efecto do pH sobre a ''V''_max pero non sobre a ''K''_M podería indicar que un residuo do sitio activo necesita estar nun estado determinado de [[ionización]] para que poida ter lugar a catálise. == Historia == En 1902 [[Victor Henri]] propuxo unha teoría cuantitativa da cinética encimática,<ref>{{cite journal | vauthors = Henri V | year = 1902 | title = Theorie generale de l'action de quelques diastases|journal=Compt. Rend. Acad. Sci. Paris|volume=135|pages=916–9}}</ref> pero daquela aínda non se recoñecera a importancia experimental da [[pH|concentración do ión hidróxeno]]. Despois de que [[S. P. L. Sørensen|Peter Lauritz Sørensen]] definira a escala logarítmica de pH e introducira o concepto do [[solución tampón|tamponamento]] en 1909<ref>{{cite journal | vauthors = Sørensen PL | year = 1909 | title = Enzymstudien {II}. Über die Messung und Bedeutung der Wasserstoffionenkonzentration bei enzymatischen Prozessen | journal = Biochem. Z. | volume = 21 | pages = 131–304 | language = de | trans-title = Estudos de encimas III: Sobre a medida e importancia da concentración de ión hidróxeno en procesos encimáticos }}</ref> o químico alemán [[Leonor Michaelis]] e a doutora [[Maud Leonora Menten]] (que era unha investigadora de posdoutoramento no laboratorio de Michaelis naquel momento) repetiron os experimentos de Henri e confirmaron a súa ecuación, que xeralmente se denomina agora [[cinética de Michaelis-Menten]] (ás veces tamén ''cinética de Henri-Michaelis-Menten'').<ref>{{cite journal | vauthors = Michaelis L, Menten M | year = 1913 | title = Die Kinetik der Invertinwirkung | journal = Biochem. Z. | volume = 49 | pages = 333–369 | language = de | trans-title = A cinética da acción da invertase }}; {{cite journal | vauthors = Michaelis L, Menten ML, Johnson KA, Goody RS | title = The original Michaelis constant: translation of the 1913 Michaelis-Menten paper | journal = Biochemistry | volume = 50 | issue = 39 | pages = 8264–8269 | date = outubro de 2011 | pmid = 21888353 | pmc = 3381512 | doi = 10.1021/bi201284u }}</ref> O seu traballo continuaron desenvolvéndoo [[George Edward Briggs|G. E. Briggs]] e [[J. B. S. Haldane]], que derivaron as ecuacións cinéticas que aínda se consideran xeneralizadamente hoxe como un punto de partida na modelización da actividade encimática.<ref>{{cite journal | vauthors = Briggs GE, Haldane JB | title = A Note on the Kinetics of Enzyme Action | journal = The Biochemical Journal | volume = 19 | issue = 2 | pages = 338–339 | year = 1925 | pmid = 16743508 | pmc = 1259181 | doi = 10.1042/bj0190338 }}</ref> A principal contribución do enfoque seguido por Henri-Michaelis-Menten foi entender as reaccións encimáticas en dúas etapas. Na primeira, o substrato únese reversiblemente ao encima, formando o complexo encima substrato. Isto chámase ás veces complexo de Michaelis. O encima despois cataliza o paso químico da reacción e libera o produto. A cinética de moitos encimas descríbese axeitadamente polo modelo simple de Michaelis-Menten, mais todos os encimas teñen [[dinámica das proteínas|movementos internos]] que o modelo non ten en conta e poden ter contribucións significativas ao conxunto da cinética da reacción. Isto pode ser modelizado introducindo varias vías de Michaelis-Menten que están conectadas con velocidades flutuantes,<ref name=OF_2005>{{cite journal | vauthors = Flomenbom O, Velonia K, Loos D, Masuo S, Cotlet M, Engelborghs Y, Hofkens J, Rowan AE, Nolte RJ, Van der Auweraer M, de Schryver FC, Klafter J | display-authors = 6 | title = Stretched exponential decay and correlations in the catalytic activity of fluctuating single lipase molecules | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 102 | issue = 7 | pages = 2368–2372 | date = febreiro de 2005 | pmid = 15695587 | pmc = 548972 | doi = 10.1073/pnas.0409039102 | bibcode = 2005PNAS..102.2368F }}</ref><ref name=English_2006>{{cite journal | vauthors = English BP, Min W, van Oijen AM, Lee KT, Luo G, Sun H, Cherayil BJ, Kou SC, Xie XS | display-authors = 6 | title = Ever-fluctuating single enzyme molecules: Michaelis-Menten equation revisited | journal = Nature Chemical Biology | volume = 2 | issue = 2 | pages = 87–94 | date = febreiro de 2006 | pmid = 16415859 | doi = 10.1038/nchembio759 }}</ref><ref name=Lu_1998>{{cite journal | vauthors = Lu HP, Xun L, Xie XS | title = Single-molecule enzymatic dynamics | journal = Science | volume = 282 | issue = 5395 | pages = 1877–1882 | date = decembro de 1998 | pmid = 9836635 | doi = 10.1126/science.282.5395.1877 | bibcode = 1998Sci...282.1877P }}</ref> o que é unha ampliación matemática do mecanismo básico de Michaelis-Menten.<ref name=XX_2006>{{cite journal | vauthors = Xue X, Liu F, Ou-Yang ZC | title = Single molecule Michaelis-Menten equation beyond quasistatic disorder | journal = Physical Review E| volume = 74 | issue = 3 Pt 1 | pages = 030902 | date = setembro de 2006 | pmid = 17025584 | doi = 10.1103/PhysRevE.74.030902 | arxiv = cond-mat/0604364 | bibcode = 2006PhRvE..74c0902X }}</ref> == Programas informáticos == '''ENZO''' (Enzyme Kinetics) é unha ferramenta de interface gráfico para construír modelos cinéticos de reaccións catalizadas por encimas. ENZO xera automaticamente as correspondentes ecuacións diferenciais a partir dun esquema de reacción encimática estipulado. Estas ecuacións diferenciais son procesadas por un solucionador numérico e un [[algoritmo]] de regresión que axusta os coeficientes das ecuacións diferenciais a curvas do curso da reacción co tempo observadas experimentalmente. ENZO permite unha avaliación rápida de esquemas de reacción rivais e pode usarse para tests de rutina en cinética encimática.<ref>{{cite journal | vauthors = Bevc S, Konc J, Stojan J, Hodošček M, Penca M, Praprotnik M, Janežič D | title = ENZO: a web tool for derivation and evaluation of kinetic models of enzyme catalyzed reactions | journal = PLOS ONE | volume = 6 | issue = 7 | pages = e22265 | year = 2011 | pmid = 21818304 | pmc = 3139599 | doi = 10.1371/journal.pone.0022265 | bibcode = 2011PLoSO...622265B }} [http://enzo.cmm.ki.si/ ENZO server]</ref> == Notas a rodapé == :'''α.''' {{Note_label|A|α|none}}[https://web.archive.org/web/20120616044431/http://cti.itc.virginia.edu/~cmg/Demo/scriptFrame.html Ligazón: Titorial interactivo da cinética de Michaelis–Menten (necesario Java)] :'''β.''' {{Note_label|B|β|none}}[https://web.archive.org/web/20060820062258/http://chem-faculty.ucsd.edu/kraut/dhfr.html Ligazón: Mecanismo da dihidrofolato redutase (Gif)] :'''γ.''' {{Note_label|C|γ|none}}[https://web.archive.org/web/20060514070741/http://chem-faculty.ucsd.edu/kraut/dNTP.html Ligazón: Mecanismo da ADN polimerase (Gif)] :'''δ.''' {{Note_label|D|δ|none}}[https://web.archive.org/web/20070319235224/http://courses.cm.utexas.edu/jrobertus/ch339k/overheads-2/06_21_chymotrypsin.html Ligazón: Mecanismo da quimiotripsina (necesario Flash)] == Notas == {{listaref|35em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === *[[Dinámica das proteínas]] *[[Encima de difusión limitada]] *[[Modelo de adsorción de Langmuir]] === Bibliografía === '''Introdutoria''' * {{cite book| vauthors = Cornish-Bowden A |title=Fundamentals of enzyme kinetics |publisher=Wiley-Blackwell |location=Weinheim |year=2012 |isbn = 978-3-527-33074-4 |edition=4ª}} * {{cite book| vauthors = Stevens L, Price NC |title=Fundamentals of enzymology: the cell and molecular biology of catalytic proteins | url = https://archive.org/details/fundamentalsofen0000pric_h0c7 |publisher=Oxford University Press |location=Oxford [Oxfordshire] |year=1999 |isbn=978-0-19-850229-6 }} * {{cite book| vauthors = Bugg T |title=Introduction to Enzyme and Coenzyme Chemistry | url = https://archive.org/details/introductiontoen0000bugg_s7l4 |publisher=Blackwell Publishers |location=Cambridge, MA |year=2004 |isbn=978-1-4051-1452-3 }} * {{cite book| vauthors = Segel IH |title=Enzyme kinetics: behavior and analysis of rapid equilibrium and steady state enzyme systems |publisher=Wiley |location=New York |year=1993 |isbn=978-0-471-30309-1}} '''Avanzada''' * {{cite book| vauthors = Fersht A |title=Structure and mechanism in protein science: a guide to enzyme catalysis and protein folding |publisher=W.H. Freeman |location=San Francisco |year=1999 |isbn=978-0-7167-3268-6 }} * {{cite journal| vauthors = Schnell S, Maini PK |title=A century of enzyme kinetics: Reliability of the K_M and v_max estimates |journal=Comments on Theoretical Biology |volume=8 |pages=169–87 |year=2004 |doi=10.1080/08948550302453 |issue=2–3 }} * {{cite book| vauthors = Walsh C |title=Enzymatic reaction mechanisms |publisher=W. H. Freeman |location=San Francisco |year=1979 |isbn=978-0-7167-0070-8 }} * {{cite book| vauthors = Cleland WW, Cook P |title=Enzyme kinetics and mechanism | url = https://archive.org/details/enzymekineticsme0000cook |publisher=Garland Science |location=Nova York |year=2007 |isbn=978-0-8153-4140-6 }} === Ligazóns extenas === * [http://www.kscience.co.uk/animations/model.swf Animación dun ensaio encimático] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111006004731/http://www.kscience.co.uk/animations/model.swf |date=06 de outubro de 2011 }} — Mostra os efectos de manipular as condicións do ensaio * [http://www.ebi.ac.uk/thornton-srv/databases/MACiE/ MACiE] — Unha base de datos dos mecanismos de reacción do encima * [https://web.archive.org/web/20061006064937/http://us.expasy.org/enzyme/ ENZYME] — A base de datos de nomenclatura de encimas Expasy * [http://enzo.cmm.ki.si/ ENZO] — Aplicación web para a construción fácil e o testado rápido de modelos cinéticos de reaccións catalizadas por encimas * [http://ezcatdb.cbrc.jp/EzCatDB/ ExCatDB] — Unha base de datos de mecanismos catalíticos de encimas * [http://www.brenda-enzymes.info/ BRENDA] — Base de datos de encimas completa, que dá os substratos, inhibidores e diagramas de reacción * [http://sabio.h-its.org/ SABIO-RK] — Unha base de datos da cinética de reaccións * [https://web.archive.org/web/20060820062258/http://chem-faculty.ucsd.edu/kraut/dhfr.html Grupo de investigación de Joseph Kraut, Universidade de California San Diego] — Animacións de varios mecanismos de reacción de encimas * [https://web.archive.org/web/20060712051732/http://www.chem.qmul.ac.uk/iubmb/kinetics/ Simbolismo e terminoloxía en cinética encimática] — Unha explicación completa de conceptos e terminoloxía en cinética encimática * [https://web.archive.org/web/20040612065857/http://orion1.paisley.ac.uk/kinetics/contents.html Unha introdución á cinética encimática] — Un conxunto accesible de tutoriais on line sobre cinética encimática * [http://www.wiley.com/college/pratt/0471393878/student/animations/enzyme_kinetics/index.html Titorial animado de cinética encimática] — Un titorial animado con audio {{control de autoridades}} [[Categoría:Cinética encimática| ]] [[Categoría:Catálise]] 093mrle3h8s8dau6vxv288avlf37ouc 7108589 7108460 2025-06-27T18:11:55Z Miguelferig 27155 7108589 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:EcDHFR raytraced.png|miniatura|upright=1.2|A [[dihidrofolato redutase]] de ''[[Escherichia coli|E. coli]]'' cos seus dous substratos: [[ácido dihidrofólico|dihidrofolato]] (dereita) e [[Nicotinamida adenina dinucleótido fosfato|NADPH]] (esquerda), unidos no [[sitio activo]]. A proteína móstrase como un [[diagrama de fitas]], coas [[hélice alfa|hélices alfa]] en vermello, as [[folla beta|follas beta]] en amarelo e os bucles en azul. ({{PDB|7DFR}})]] A '''cinética encimática''' é o estudo das velocidades de [[reacciçon química|reaccións químicas]] [[catálise encimática|catalizadas por encimas]]. Na cinética encimática, mídese a [[velocidade de reacción]] e investíganse os efectos de variar as condicións da reacción. Estudar a [[cinética química|cinética]] dun encima desta maneira pode revelar o mecanismo catalítico dese encima, o seu papel no [[metabolismo]], como se controla a súa actividade, e como un [[fármaco]] ou un modificador ([[inhibidor encimático|inhibidor]] ou [[activador encimático|activador]]) poderían afectar a velocidade. Un [[encima]] (E) é unha [[proteína]] que funciona como catalizador biolóxico para facilitar e acelerar unha reacción química no corpo. Faino ao unirse a outra molécula, o seu [[Substrato (bioquímica)|substrato]] (S), sobre o cal actúa o encima para formar o [[produto (química)|produto]] desexado. O substrato únese ao [[sitio activo]] do encima para formar o complexo encima-substrato ES, e transfórmase no complexo encima-produto EP e a partir del fórmase o produto P, a través dun [[estado de transición]] ES*. Esta serie de pasos coñécese como mecanismo da catálise: : E + S ⇄ ES ⇄ ES* ⇄ EP ⇄ E + P Este exemplo é o caso máis simple dunha reacción cun só substrato e un só produto. Tales casos existen: por exemplo, unha [[mutase]] como a [[fosfoglicomutase]] cataliza a transferencia dun grupo fosfato desde unha posición a outra; este encima pertence ao grupo das [[isomerase]]s, que é un termo máis xeral para un encima que cataliza calquera reacción de [[isomería|isomerización]] cun substrato e un produto, como a [[triosa-fosfato isomerase]]. Porén, ditos encimas non son moi comúns, e son moi superados en número por encimas que catalizan reaccións con dous substratos e dous produtos; entre estes están, por exemplo, as [[deshidroxenase]]s dependentes de [[NAD|NAD⁺]] como a [[alcohol deshidroxenase]], a cal cataliza a oxidación de [[etanol]] polo NAD⁺. As reaccións con tres ou catro substratos ou produtos son menos comúns, pero tamén hai casos. Non é necesario que o número de produtos sexa igual ao de substratos; por exemplo, a [[gliceraldehido 3-fosfato deshidroxenase]] ten tres substratos e dous produtos. Cando os encimas se unen a múltiples substratos, como a [[dihidrofolato redutase]] (mostrada á dereita), a cinética encimática pode tamén mostrar a secuencia na cal se liberan os produtos. Un exemplo de encimas que se unen a un só substrato e liberan múltiples produtos son as [[protease]]s, que dividen un substrato proteíco en dous produtos polipeptídicos. Outros únense a dous substratos á vez, como a [[ADN polimerase]] que enlaza [[nucleótido]]s ao [[ADN]]. Aínda que estes mecanismos constan a miúdo de series complexas de pasos, hai normalmente un ''paso que determina a velocidade'' (limitante) do que depende a cinética global. Este [[paso limitante da velocidade]] pode ser unha reacción química ou un cambio [[isomería conformacional|conformacional]] do encima ou os substratos, como os implicados na liberación de produto(s) do encima. O coñecemento da [[estrutura das proteínas|estrutura do encima]] é útil para interpretar os datos cinéticos. Por exemplo, a estrutura pode suxerir como se unen os substratos e produtos durante a catálise; que cambios ocorren durante a reacción; e mesmo o papel exercido por determinados [[residuo (química)|residuos]] de [[aminoácido]]s no mecanismo. Algúns encimas cambian de forma significativamente durante o mecanismo; en tales casos, é útil determinar a estrutura do encima con e sen análogos do substrato unidos que non experimentan a reacción encimática. Non todos os catalizadores biolóxicos son encimas proteicos, xa que existen tamén catalizadores baseados no [[ARN]] como os [[ribocima]]s e os [[ribosoma]]s, que son esenciais en moitas funcións celulares, como o [[splicing|empalme de ARN]] e a [[tradución de proteínas]]. A principal diferenza entre os ribocimas e os encimas é que os catalizadores de ARN están compostos por [[nucleótido]]s, mentres que os encimas están compostos de aminoácidos. Os ribocimas tamén realizan un conxunto máis limitado de reaccións, aínda que os seus [[mecanismo de reacción|mecanismos de reacción]] e cinética poden analizarse e clasificarse polos mesmos métodos. == Principios xerais == [[Ficheiro:KinEnzymo(en).svg|miniatura|300px|A medida que se engaden maiores cantidades de substrato á reacción, os [[sitio de unión|sitios de unión]] de moléculas dispoñibles do encima quedan cheos, e chégase a un límite chamado [[cinética de Michaelis-Menten|<math>V_\max</math>]]. Alén dese límite o encima está saturado de substrato e a velocidade da reacción xa non pode incrementarse.]] A reacción catalizada por un encima usa exactamente os mesmos reactivos e produce exactamente os mesmos produtos que esa mesma reacción non catalizada. Igual que outros [[catalizador]]es, os encimas non alteran o punto de [[equilibrio químico|equilibrio]] entre substratos e produtos.<ref>{{cite book| vauthors = Wrighton MS, Ebbing DD |title=General chemistry | url = https://archive.org/details/generalchemistry0004edebbi_c8z4 |publisher=Houghton Mifflin |location=Boston |year=1993 |isbn=978-0-395-63696-1 |edition=4ª}}</ref> Porén, a diferenza de reaccións químicas catalizadas, as reaccións catalizadas por encimas mostran cinéticas de saturación. Para unha concentración dada de encima e para concentracións relativamente baixas de substrato, a velocidade de reacción increméntase linealmente coa concentración de substrato; as moléculas de encima están en gran parte libres para poder catalizar a reacción, e incrementar a concentración de substrato significa aumentar a velocidade á que as moléculas de encima e as de substrato se encontran unhas con outras. Porén, a concentracións de substrato relativamente altas, a velocidade de reacción aproxímase [[asíntota|asintoticamente]] ao máximo teórico; os sitios activos do encima están case todos ocupados por moléculas de substrato, o que resulta na saturación, e a velocidade da reacción está determinada pola velocidade de recambio intrínseca do encima.<ref name="Fromm H.J. 2012">Fromm H.J., Hargrove M.S. (2012) Enzyme Kinetics. In: Essentials of Biochemistry. Springer, Berlin, Heidelberg</ref> A concentración de substrato que están no punto medio entre estes dous casos limitantes extremos denótase como ''K''_M. Deste xeito, ''K''_M é a concentración de substrato á cal a velocidade da reacción é a metade da velocidade máxima.<ref name="Fromm H.J. 2012"/> As dúas propiedades importantes da cinética encimática son a facilidade coa cal o encima pode ser saturado cun substrato, e a velocidade máxima que pode acadar. Coñecer estas propiedades indica o que un encima podería facer na célula e pode mostrar como respondería o encima aos cambios desas condicións. == Ensaios encimáticos == [[Ficheiro:Enzyme progress curve.svg|miniatura|250px|esquerda|Curva do progreso dunha reacción encimática. A pendente no período de velocidade inicial é a '''velocidade inicial de reacción''' ''v''. A [[ecuación de Michaelis–Menten]] describe como esta pendente varía coa concentración de substrato.]] Os [[ensaio encimático|ensaios encimáticos]] son procedementos de laboratorio que miden a velocidade das reaccións encimáticas. Como os encimas non se consomen nas reaccións que catalizan, os ensaios encimáticos xeralmente seguen os cambios na concentración dos substratos ou dos produtos para medir a velocidade da reacción. Hai moitos métodos de medida. Os ensaios [[espectroscopia ultravioleta-visible|espectofotométricos]] observan o cambio na [[absorbancia]] de luz entre produtos e reactivos; os ensaios radiométricos implican a incorporación ou liberación de [[radioactividade]] para medir a cantidade de produto feito co paso do tempo. Os ensaios espectrofotométricos son os máis convenientes porque permiten medir a velocidade de reacción de forma continua. Aínda que para facer os ensaios radiométricos cómpre retirar e contar as mostras (é dicir, son ensaios descontinuos) adoitan ser extremadamente sensibles e poden medir niveis moi baixos de actividade encimática.<ref>{{cite book| vauthors = Danson M, Eisenthal R |title=Enzyme assays: a practical approach | url = https://archive.org/details/enzymeassaysprac0000unse_x7h6 |publisher=Oxford University Press |location=Oxford [Oxfordshire] |year=2002 |isbn=978-0-19-963820-8 }}</ref> Unha estratexia análoga é usar a [[espectroscopia de masas]] para monitorizar a incorporación ou liberación de [[isótopo estable|isótopos estables]] a medida que o substrato é convertido en produto. Os ensaios de encimas máis sensibles usan [[láser]]es enfocados cun [[microscopio]] para observar cambios nunha soa molécula de encima a medida que cataliza a súa reacción. Estas medidas poden usar os cambios na [[fluorescencia]] de [[cofactor]]es durante o mecanismo de reacción dun encima, ou de [[tinguidura fluorescente|marcadores fluorescentes]] engadidos a sitios específicos da [[proteína]] para informar dos movementos que ocorren durante a catálise.<ref>{{cite journal | vauthors = Xie XS, Lu HP | title = Single-molecule enzymology | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 274 | issue = 23 | pages = 15967–15970 | date = xuño de 1999 | pmid = 10347141 | doi = 10.1074/jbc.274.23.15967 }}</ref> Estes estudos proporcionan unha nova perspectiva da cinética e dinámica dunha soa molécula de encima, o que se diferenza da cinética tradicional, que observa o comportamento medio de poboacións de millóns de moléculas dun encima.<ref>{{cite journal | vauthors = Lu HP | title = Single-molecule spectroscopy studies of conformational change dynamics in enzymatic reactions | journal = Current Pharmaceutical Biotechnology | volume = 5 | issue = 3 | pages = 261–269 | date = xuño de 2004 | pmid = 15180547 | doi = 10.2174/1389201043376887 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Schnell JR, Dyson HJ, Wright PE | title = Structure, dynamics, and catalytic function of dihydrofolate reductase | journal = Annual Review of Biophysics and Biomolecular Structure | volume = 33 | pages = 119–140 | year = 2004 | pmid = 15139807 | doi = 10.1146/annurev.biophys.33.110502.133613 | author-link2 = Jane Dyson }}</ref> Un exemplo de curva de progreso da reacción para un ensaio encimático é a que se mostra arriba. O encima produce o produto a unha velocidade inicial que é aproximadamente lineal durante un curto período de tempo desde o comezo da reacción. A medida que a reacción avanza e se vai consumindo o substrato, a velocidade decrece continuamente (con tal de que o substrato non estea xa a niveis de saturación). Para medir a velocidade inicial (e a máxima) os ensaios encimáticos lévanse normalmente a cabo mentres a reacción avanzou só unha pequena porcentaxe antes de completarse totalmente. A lonxitude do período de velocidade inicial depende das condicións do ensaio e pode estar dentro dun rango de milisegundos ou horas. Porén, o equipamento necesario para mesturar líquidos rapidamente permite medidas cinéticas rápidas a velocidades iniciais de menos dun segundo.<ref>{{cite book|author=Gibson QH |title=Rapid mixing: Stopped flow |volume=16 |pages=187–228 |year=1969 |doi=10.1016/S0076-6879(69)16009-7 |isbn=978-0-12-181873-9|series=Methods in Enzymology |chapter=&#91;6&#93; Rapid mixing: Stopped flow }}</ref> Estes ensaios moi rápidos son esenciais para medir a cinética pre-estado estacionario, que se explican máis abaixo. A maioría dos estudos de cinéticas encimáticas concéntranse nesta parte inicial e aproximadamente lineal das reaccións encimáticas. Porén, tamén é posible medir a curva de reacción completa e axustar estes datos a unha ecuación de velocidade non lineal. Este xeito de medirmos as reaccións encimáticas chámase análise de curva de progreso da reacción.<ref>{{cite book|author=Duggleby RG |title=Analysis of enzyme progress curves by non-linear regression |volume=249 |pages=61–90 |year=1995 |doi=10.1016/0076-6879(95)49031-0 |pmid=7791628 |isbn=978-0-12-182150-0|series=Methods in Enzymology |chapter=&#91;3&#93; Analysis of enzyme progress curves by nonlinear regression }}</ref> Este método é útil como alternativa á [[cinética rápida]] cando a velocidade inicial é demasiado rápida para medila con precisión. As directrices dos estándares para o informe de datos encimolóxicos ou STRENDA (do inglés ''[[Standards for Reporting Enzymology Data]]'') proporcionan a información mínima necesaria para informar de forma completa de datos cinéticos e de equilibrio de investigacións sobre actividades de encimas, incluíndo as condicións experimentais correspondentes. As directrices foron desenvolvidas para informar de datos de encimas funcionais con rigor e robustez. == Reaccións dun só substrato == Entre os encimas con mecanismos nos que intervén un só substrato están as [[isomerase]]s como as [[triosa-fosfato isomerase]] ou a [[bisfosfoglicerato mutase]], [[liase]]s intramoleculares como a [[adenilato ciclase]] e o [[ribocima cabeza de martelo]], e a ARN liase.<ref>{{cite journal | vauthors = Murray JB, Dunham CM, Scott WG | title = A pH-dependent conformational change, rather than the chemical step, appears to be rate-limiting in the hammerhead ribozyme cleavage reaction | journal = Journal of Molecular Biology | volume = 315 | issue = 2 | pages = 121–130 | date = xaneiro de 2002 | pmid = 11779233 | doi = 10.1006/jmbi.2001.5145 | url = https://escholarship.org/uc/item/28h464wj }}</ref> Porén, algúns encimas que só teñen un só substrato non entran dentro desta categoría de mechanismo. A [[catalase]] é un exemplo disto, xa que o encima reacciona cunha primeira molécula do substrato [[peróxido de hidróxeno]], queda oxidado e é despois reducido por unha segunda molécula de substrato. Aínda que está implicado un só substrato, a existencia dun intermediario encimático modificado significa que o mecanismo da catalase é realmente un mecanismo pimpón, un tipo de mecanismo que é explicado nas ''reaccións multisubstrato'' da sección de máis abaixo. === Cinética de Michaelis–Menten === {{multiple image | direction= vertical | width = 325 | footer = | image1 = Enzyme mechanism 2.svg | alt1 = Diagramas de reacción esquemáticos para o (substrato a produto) non catalizado e (encima + substrato a complexo encima/substrato e a encima + produto) catalizado | caption1 = Un mecanismo de reacción química con ou sen [[catálise encimática]]. O encima (E) únese ao [[substrato (bioquímica)|substrato]] (S) para producir o [[produto (química)|produto]] (P). | image2 = Michaelis Menten curve 2.svg | alt2 = Unha gráfica bidimensional da concentración de substrato (eixe X) fronte á velocidade de reacción (eixe Y). A foma da curva é hiperbólica. A velocidade de reacción é cero á concentración cero de substrato e a velocidade chega asintoticamente a un máimo a unha concentación alta de substrato. | caption2 = Unha [[cinética de Michaelis–Menten|curva de saturación]] para unha reacción encimática que mostra a relación entre a concentración de substrato e a velocidade de reacción. }} {{Artigo principal|Cinética de Michaelis–Menten}} As reaccións catalizadas por encimas son saturables, a súa velocidade de catálise non mostra unha reposta lineal ao incremento de substrato. Se a velocidade inicial da reacción se mide nun rango de concentracións de substrato (denotadas como [S]), a velocidade de reacción inicial (<math>v_0</math>) aumenta a medida que se incrementa a [S], como se mostra á dereita. Porén, a medida que [S] se fai máis alta, o encima faise saturado de substrato e a velocidade inicial chega a ''V''_max, a velocidade máxima do encima. O [[cinética de Michaelis–Menten|modelo cinético de Michaelis–Menten para reaccións cun só substrato]] móstrase á dereita. Hai unha reacción bimolecular inicial entre o encima E e o substrato S para formar o complexo encima–substrato ES. A velocidade dunha reacción encimática increméntase co aumento da concentración de substrato ata un certo nivel chamado V_max; á V_max, o incremento na concentración de substrato non causa ningún incremento na velocidade da reacción, xa que non hai dispoñible máis encima (E) para que reaccione co substrato (S). Aquí, a velocidade da reacción faise independente do complexo ES e a reacción convértese nunha reacción unimolecular de orde cero. Aínda que o mecanismo encimático da reacción unimolecular <small><chem> ES -> [k_{cat}] E + P </chem></small> pode ser bastante complexo, hai normalmente un paso limitante da velocidade que permite modelar esta reacción como un só paso catalítico cunha velocidade unimolecular aparente constante ''k''_cat. Se a reacción procede a través dun ou varios intermediarios, ''k''_cat será unha función de varias constantes de velocidade elementais, mentres que no caso máis simple dunha soa reacción elemental (por exemplo, sen intermediarios) será idéntica á constante de velocidade unimolecular elemental ''k''₂. A constante de velocidade unimolecular aparente ''k''_cat tamén se chama [[número de recambio]] ou renovación, e indica o número máximo de reaccións encimáticas catalizadas por segundo. A [[ecuación de Michaelis–Menten]]<ref>Michaelis L. and Menten M.L. ''Kinetik der Invertinwirkung'' Biochem. Z. 1913; 49:333–369 [http://web.lemoyne.edu/~giunta/menten.html English translation] Consultado o 6 de abril de 2007</ref> describe como a velocidade de reacción (inicial) ''v''₀ depende da posición do equilibrio na unión do substrato e a constante de velocidade ''k''₂. :<math chem> v_0 = \frac{V_{\max}[\ce{S}]}{K_M + [\ce{S}]} </math>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;''(ecuación de Michaelis–Menten)'' coas constantes :<math chem> \begin{align} K_M \ &\stackrel{\mathrm{def}}{=}\ \frac{k_{2} + k_{-1}}{k_{1}} \approx K_D\\ V_\max \ &\stackrel{\mathrm{def}}{=}\ k_{cat}\ce{[E]}_{tot} \end{align} </math> Esta ecuación de Michaelis–Menten é a base da maioría das cinéticas de encimas cun só substrato. Dous supostos esenciais que subxacen nesta ecuación (á parte do suposto xeral sobre o mecanismo que só implica que non hai intermediario ou inhibición do produto, e non hai [[regulación alostérica|alostericidade]] ou [[unión cooperativa|cooperatividade]]). A primeira suposición é a chamada [[estado estacionario (química)|suposición do estado case estacionario]] (ou hipótese do estado pseudoestacionario), concretamente que a concentración do encima unido ao substrato (e, polo tanto, tamén do encima non unido) cambia moito máis de vagar que a do produto e substrato e así o cambio co paso do tempo do complexo pode ser establecida en cero <math chem> d\ce{[ES]}/{dt} \; \overset{!} = \;0 </math>. O segundo suposto é que a concentración de encima total non cambia co tempo, así <math chem> \ce{[E]}_\text{tot} = \ce{[E]} + \ce{[ES]} \; \overset{!} = \; \text{const} </math>. A constante de Michaelis ''K''_M é experimentalmente definida como a concentración á cal a velocidade da reacción encimática é a metade da ''V''_max, o cal pode verificarse substituíndo [S] = ''K''_M na ecuación de Michaelis–Menten e pode tamén verse graficamente. Se o paso encimático limitante da velocidade é lento comparado coa disociación do substrato (<math>k_2 \ll k_{-1} </math>), a constante de Michaelis ''K''_M é aproximadamente a [[constante de disociación]] ''K''_D do complexo ES. Se <chem>[S]</chem> é pequena comparada coa <math>K_M</math>, entón o termo <math chem>[\ce S] / (K_M + [\ce S]) \approx [\ce S] / K_M </math> e tamén se forma moi pouco complexo ES, así <chem>[E]_{\rm tot} \approx [E]</chem>. Polo tanto, a velocidade de formación do produto é :<math chem>v_0 \approx \frac{k_{cat}}{K_M} \ce{[E] [S]} \qquad \qquad \text{se } [\ce S] \ll K_M</math> Deste modo, a velocidade de formación do produto depende da concentración do encima así como da de substato, a ecuación lembra unha reacción bimolecular cunha constante de velocidade de pseudosegunda orde correspondente <math>k_2 / K_M</math>. Esta constante é unha medida da [[eficiencia catalítica]]. Os encimas máis eficientes acadan unha <math>k_2 / K_M</math> no rango de {{math|10⁸ – 10¹⁰&nbsp;[[concentración molar|M]]⁻¹&nbsp;[[segundo|s]]⁻¹}}. Eses encimas son tan eficientes que catalizan a reacción cada vez que se encontran cunha molécula de substrato e chegan así un límite teórico superior para a eficiencia ([[encima de difusión limitada|límite de difusión]]); e denomínanse ás veces [[encima de difusión limitada|encimas cineticamente perfectos]].<ref>{{cite journal | vauthors = Stroppolo ME, Falconi M, Caccuri AM, Desideri A | title = Superefficient enzymes | journal = Cellular and Molecular Life Sciences | volume = 58 | issue = 10 | pages = 1451–1460 | date = setembro de 2001 | pmid = 11693526 | doi = 10.1007/PL00000788 | pmc = 11337273 }}</ref> Pero a maioría dos encimas están lonxe de ser perfectos: os valores medios de <math>k_{2}/K_{\rm M}</math> e <math>k_{2}</math> son de aproximadamente <math> 10^5 {\rm s}^{-1}{\rm M}^{-1}</math> e <math>10 {\rm s}^{-1}</math>, respectivamente.<ref name="Bar-Even_2011">{{cite journal | vauthors = Bar-Even A, Noor E, Savir Y, Liebermeister W, Davidi D, Tawfik DS, Milo R | title = The moderately efficient enzyme: evolutionary and physicochemical trends shaping enzyme parameters | journal = Biochemistry | volume = 50 | issue = 21 | pages = 4402–4410 | date = maio de 2011 | pmid = 21506553 | doi = 10.1021/bi2002289 }}</ref> === Uso directo da ecuación de Michaelis–Menten para a análise cinética co paso do tempo === As velocidades observadas preditas pola ecuación de Michaelis–Menten poden ser utilizadas para modelizar directamente a [[análise cinética do progreso da reacción|desaparición do substrato no curso do tempo]] e a produción de produto pola incorporación da ecuación de Michaelis–Menten na ecuación de cinética química de primeira orde. Con todo, isto só pode conseguirse se se recoñece o problema asociado co uso do [[número de Euler]] na descrición da cinética química de primeira orde, é dicir, ''e''^−''k'' é unha constante dividida que introduce un erro sistemático en cálculos e pode reescribirse como unha soa constante que representa o substrato restante que queda despois de cada período de tempo.<ref>{{cite journal | vauthors = Walsh R, Martin E, Darvesh S | title = A method to describe enzyme-catalyzed reactions by combining steady state and time course enzyme kinetic parameters | journal = Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - General Subjects | volume = 1800 | issue = 1 | pages = 1–5 | date = xaneiro de 2010 | pmid = 19840832 | doi = 10.1016/j.bbagen.2009.10.007 }}</ref> :<math>[S]=[S]_0(1-k)^{t}\,</math> :<math>[S]=[S]_0(1-v/[S]_0)^{t}\,</math> :<math>[S]=[S]_0(1-(V_{\max} [S]_0 / (K_M + [S]_0)/[S]_0))^{t}\,</math> En 1983 Stuart Beal (e tamén independentemente [[Santiago Schnell]] e Claudio Mendoza en 1997) derivaron unha [[forma pechada]] de solución para a análise cinética no curso do tempo do mecanismo de Michaelis-Menten.<ref>{{cite journal | vauthors = Beal SL | title = Computation of the explicit solution to the Michaelis-Menten equation | journal = Journal of Pharmacokinetics and Biopharmaceutics | volume = 11 | issue = 6 | pages = 641–657 | date = decembro de 1983 | pmid = 6689584 | doi = 10.1007/BF01059062 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Schnell S, Mendoza C | title = Closed Form Solution for Time-dependent Enzyme Kinetics | journal = Journal of Theoretical Biology | volume = 187 | issue = 2 | pages = 207–212 | year = 1997 | doi = 10.1006/jtbi.1997.0425 | bibcode = 1997JThBi.187..207S }}</ref> A solución, coñecida como a ecuación de Schnell-Mendoza, ten a seguinte forma: :<math>\frac{[S]}{K_M} = W \left[ F(t) \right]\, </math> onde W[ ] é a [[función W de Lambert]].<ref>{{cite journal | vauthors = Goudar CT, Sonnad JR, Duggleby RG | title = Parameter estimation using a direct solution of the integrated Michaelis-Menten equation | journal = Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Protein Structure and Molecular Enzymology | volume = 1429 | issue = 2 | pages = 377–383 | date = xaneiro de 1999 | pmid = 9989222 | doi = 10.1016/s0167-4838(98)00247-7 | url = http://rdbiotech.drivehq.com/Biblio/Pubs/Pub103.pdf | archive-url = https://www.webcitation.org/6cuXxfqIj?url=http://rdbiotech.drivehq.com/Biblio/Pubs/Pub103.pdf | archive-date = 9 de novembro de 2015 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Goudar CT, Harris SK, McInerney MJ, Suflita JM | title = Progress curve analysis for enzyme and microbial kinetic reactions using explicit solutions based on the Lambert W function | journal = Journal of Microbiological Methods | volume = 59 | issue = 3 | pages = 317–326 | date = decembro de 2004 | pmid = 15488275 | doi = 10.1016/j.mimet.2004.06.013 }}</ref> e onde F(t) é :<math>F(t) = \frac{[S]_0}{K_M} \exp\!\left(\frac{[S]_0}{K_M} - \frac{V_\max}{K_M}\,t \right) \, </math> Esta ecuación está incluída na ecuación de abaixo, obtida por Berberan-Santos,<ref>{{cite journal | vauthors = Berberan-Santos MN |date=2010|title=A General Treatment of Henri Michaelis Menten Enzyme Kinetics: Exact Series Solution and Approximate Analytical Solutions|url=http://match.pmf.kg.ac.rs/electronic_versions/Match63/n2/match63n2_283-318.pdf|journal=MATCH Communications in Mathematical and in Computer Chemistry|volume=63|pages=283 }}</ref> a cal é tamén válida cando a concentración inicial de substrato é próxima á do encima, :<math>\frac{[S]}{K_M} = W \left[ F(t) \right]- \frac{V_\max}{k_{cat} K_M}\ \frac{W \left[ F(t) \right]}{1+W \left[ F(t) \right]}\, </math> onde W[ ] é outra vez a función W de Lambert. === Gráficas lineais da ecuación de Michaelis–Menten === {{Véxase tamén|Gráfica de Lineweaver–Burk|Gráfica de Eadie–Hofstee|Gráfica de Hanes–Woolf}} [[Ficheiro:Lineweaver-Burke plot.svg|miniatura|350px|Unha gráfica de Lineweaver–Burk ou dobre recíproca dos datos cinéticos que mostra a significatividade dos puntos de corte co eixe e o gradiente.]] O gráfico de ''v'' fronte a [S] de arriba non é lineal; aínda que é inicialmente lineal a baixa [S], cúrvase ata saturarse a alta [S]. Antes da era moderna do [[regresión non-liñal|axuste de curvas non-lineais]] con computadores, esta non-linealidade podía facer que fose difícil estimar a ''K''_M e a ''V''_max con precisión. Polo tanto, varios investigadores desenvolveron liñalizacións da ecuación de Michaelis–Menten, como a [[representación de Lineweaver–Burk]], a de [[gráfica de Eadie–Hofstee|Eadie–Hofstee]] e a de [[gráfica de Hanes–Woolf|Hanes–Woolf]]. Todas estas representacións lineais poden ser útiles para visualizarmos os datos, pero ningunha debería usarse para determinar os parámetros cinéticos, xa hai [[software]] informático que está facilmente dispoñible e permite unha determinación máis exacta polos métodos de [[regresión non-liñal|regresión non-lineal]].<ref>{{cite journal | vauthors = Jones ME | title = Analysis of algebraic weighted least-squares estimators for enzyme parameters | journal = The Biochemical Journal | volume = 288 ( Pt 2) | issue = Pt 2 | pages = 533–538 | date = decembro de 1992 | pmid = 1463456 | pmc = 1132043 | doi = 10.1042/bj2880533 }}</ref> A gráfica de Lineweaver–Burk ou da dobre recíproca é unha forma común de ilustrar os datos cinéticos encimáticos. Orixínase ao tomar a recíproca de ambos os membros da ecuación de Michaelis–Menten. Como se mostra á dereita, isto é unha forma lineal da ecuación de Michaelis–Menten e produce unha liña recta coa ecuación ''y'' = m''x'' + c cun punto de corte en ''Y'' equivalente a 1/''V''_max e un punto de corte en ''X'' que representa −1/''K''_M. :<math>\frac{1}{v} = \frac{K_{M}}{V_{\max} [\mbox{S}]} + \frac{1}{V_\max}</math> Naturalmente, non se pode tomar ningún valor experimental con valores negativos de 1/[S]; o valor limitante baixo 1/[S] = 0 (o punto de corte en ''Y'') corresponde a unha concentración de substrato infinita, onde ''1/v=1/V_max'' como se ve á dereita; así, o punto de corte en ''X'' é unha [[extrapolación]] dos datos experimentais tomados a concentracións positivas. Máis xeralmente, a representación de Lineweaver–Burk distorsiona a importancia das medidas tomadas a concentracións baixas de substrato e, deste xeito, pode producir estimacións inexactas de ''V''_max e ''K''_M.<ref name=Tseng>{{cite journal | vauthors = Tseng SJ, Hsu JP | title = A comparison of the parameter estimating procedures for the Michaelis-Menten model | journal = Journal of Theoretical Biology | volume = 145 | issue = 4 | pages = 457–464 | date = agosto de 1990 | pmid = 2246896 | doi = 10.1016/S0022-5193(05)80481-3 | bibcode = 1990JThBi.145..457T }}</ref> Un método de representación gráfica lineal máis exacto é a [[gráfica de Eadie–Hofstee]]. Neste caso, ''v'' represéntase fronte a ''v''/[S]. Na terceira representación lineal común, a [[gráfica de Hanes–Woolf]], [S]/''v'' represéntase fronte a [S]. En xeral, a normalización de datos pode axudar a diminuír a cantidade de traballo experimental e pode incrementar a fiabilidade do resultado, e é axeitado tanto para a análise gráfica coma numérica.<ref>{{cite journal | vauthors = Bravo IG, Busto F, De Arriaga D, Ferrero MA, Rodríguez-Aparicio LB, Martínez-Blanco H, Reglero A | title = A normalized plot as a novel and time-saving tool in complex enzyme kinetic analysis | journal = The Biochemical Journal | volume = 358 | issue = Pt 3 | pages = 573–583 | date = setembro de 2001 | pmid = 11577687 | pmc = 1222113 | doi = 10.1042/bj3580573 }}</ref> === Significado práctico das constantes cinéticas === O estudo da cinética encimática é importante por dúas razóns básicas. Primeiramente, axuda a explicar como funcionan os encimas, e en segundo lugar, axuda a predicir como se comportan os encimas nos organismos vivos. As constantes cinéticas definidas arriba, ''K''_M e ''V''_max, son fundamentais para intentar entender o funcionamento conxunto dos encimas para o control do [[metabolismo]]. Facer estas predicións non é trivial, incluso en sistemas simples. Por exemplo, o [[oxalacetato]] fórmase pola acción da [[malato deshidroxenase]] na [[mitocondria]]. O oxalacetato pode despois ser utilizado pola [[citrato sintase]], a [[fosfoenolpiruvato carboxiquinase]] ou a [[aspartato aminotransferase]], alimentando o [[ciclo do ácido cítrico]], a [[gliconeoxénese]] ou a biosíntese de [[ácido aspártico]], respectivamente. Poder predicir a cantidade de oxalacetato que vai parar a cada ruta cómpre coñecer a concentración do oxalacetato, así como a concentración e cinética de cada un destes encimas. Este obxectivo de predicir o comportamento de [[ruta metabólica|rutas metabólicas]] chega á súa expresión máis complexa na síntese de grandes cantidades de datos cinéticos e de [[expresión xénica]] en modelos matemáticos de organismos enteiros. Alternativamente, unha simplificación útil do problema da modelización metabólica é ignorar a cinética encimática subxacente e soamente depender da información sobre a [[estequiometría]] das redes de reaccións, unha técnica chamada [[análise de balance de fluxo]].<ref>{{cite journal | vauthors = Almaas E, Kovács B, Vicsek T, Oltvai ZN, Barabási AL | title = Global organization of metabolic fluxes in the bacterium Escherichia coli | journal = Nature | volume = 427 | issue = 6977 | pages = 839–843 | date = febreiro de 2004 | pmid = 14985762 | doi = 10.1038/nature02289 | arxiv = q-bio/0403001 | bibcode = 2004Natur.427..839A }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Reed JL, Vo TD, Schilling CH, Palsson BO | title = An expanded genome-scale model of Escherichia coli K-12 (iJR904 GSM/GPR) | journal = Genome Biology | volume = 4 | issue = 9 | pages = R54 | year = 2003 | pmid = 12952533 | pmc = 193654 | doi = 10.1186/gb-2003-4-9-r54 }}</ref> === Cinética de Michaelis–Menten con intermediario === Consideremos o caso máis simple : <chem> {E} + S <=>[k_{1}][k_{-1}] ES ->[k_2] EI ->[k_3] {E} + P </chem> onde existe un complexo co encima e un intermediario, e o intermediario é convertido en produto nun segundo paso. Neste caso temos unha ecuación moi similar<ref>para unha derivación completa, ver [[commons:Ficheiro:Enzyme Kinetics.pdf|aquí]]</ref> : <math chem> v_0 = k_{cat}\frac\ce{[S] [E]_0}{K_M^{\prime}+ \ce{[S]}} </math> pero as constantes son diferentes :<math> \begin{align} K_M^{\prime} \ &\stackrel{\mathrm{def}}{=}\ \frac{k_3}{k_2 + k_3} K_M = \frac{k_3}{k_2 + k_3} \cdot \frac{k_{2} + k_{-1}}{k_{1}}\\ k_{cat} \ &\stackrel{\mathrm{def}}{=}\ \dfrac{k_3 k_2}{k_2 + k_3} \end{align} </math> Obtemos isto para o caso limitante <math>k_3 \gg k_2</math>, así cando o último paso desde <chem>EI -> E + P</chem> é moito máis rápido que o paso previo, obtemos de novo a ecuación orixinal. Matematicamente, temos entón <math> K_M^{\prime} \approx K_M </math> e <math>k_{cat} \approx k_2</math>. == Reaccións multisubstrato == As reaccións multisubstrato seguen complexas ecuacións da velocidade que describen como se unen os substratos e en que secuencia. A análise destas reaccións é moito máis simple se a concentración do substrato A se mantén constante e a do substrato B varía. Baixo estas condicións, o encima compórtase como se for un encima cun só substrato e unha gráfica de ''v'' fronte a [S] dá lugar a unhas constantes aparentes ''K''_M e ''V''_max para o substrato B. Se se realiza un conxunto destas medidas a diferentes concentracións fixas de A, estes datos poden utilizarse para atopar qué mecanismo de reacción se trata. Para un encima que ten dous substratos A e B e que os converte en dous produtos P e Q, hai dous tipos de mecanismos: complexo ternario e pimpón. === Mecanismos de complexo ternario === [[Ficheiro:Random order ternary mechanism.svg|miniatura|310px|O mecanismo do complexo ternario de orde aleatoria para unha reacción encimática. A ruta da reacción móstrase como unha liña e os intermediarios encimáticos que conteñen os substratos A e B ou produtos P e Q está escritos baixo a liña.]] Nestes encimas, ambos os substratos únense ao encima ao mesmo tempo para producir un complexo tenario EAB. A orde de unión pode ser aleatoria (nun mecanismo ao chou) ou os substratos poden ter que unirse seguindo unha secuencia particular (nun mecanismo ordenado). Cando se representa nunha [[gráfica de Lineweaver–Burk]] un conxunto de curvas de ''v'' fronte a [S] (A fixa e B variable) para un encima cun mecanismo de complexo ternario, o conxunto de liñas vanse cortar. Encimas con mecanismos de complexo ternario son, por exemplo, a [[Glutatión S-transferase|glutatión ''S''-transferase]],<ref>{{cite journal | vauthors = Dirr H, Reinemer P, Huber R | title = X-ray crystal structures of cytosolic glutathione S-transferases. Implications for protein architecture, substrate recognition and catalytic function | journal = European Journal of Biochemistry | volume = 220 | issue = 3 | pages = 645–661 | date = marzo de 1994 | pmid = 8143720 | doi = 10.1111/j.1432-1033.1994.tb18666.x | doi-access = }}</ref> a [[dihidrofolato redutase]]<ref>{{cite journal | vauthors = Stone SR, Morrison JF | title = Dihydrofolate reductase from Escherichia coli: the kinetic mechanism with NADPH and reduced acetylpyridine adenine dinucleotide phosphate as substrates | journal = Biochemistry | volume = 27 | issue = 15 | pages = 5493–5499 | date = xullo de 1988 | pmid = 3052577 | doi = 10.1021/bi00415a016 }}</ref> ou a [[ADN polimerase]].<ref>{{cite book |author=Fisher PA |title=Enzymologic mechanism of replicative DNA polymerases in higher eukaryotes |volume=47 |pages=[https://archive.org/details/progressinnuclei0000unse/page/371 371–97] |year=1994 |pmid=8016325 |doi=10.1016/S0079-6603(08)60257-3 |isbn=978-0-12-540047-3 |series=Progress in Nucleic Acid Research and Molecular Biology |url=https://archive.org/details/progressinnuclei0000unse/page/371 }}</ref> As seguintes ligazóns mostran animacións curtas dos mecanismos de complexo ternario dos encimas dihidrofolato redutase{{Ref_label|B|β|none}} e ADN polimerase{{Ref_label|C|γ|none}}. === Mecanismos pimpón === {{Image frame|content=<chem>\overset{}{E ->[\ce{A \atop \downarrow}] EA <=> E^\ast P ->[\ce{P \atop \uparrow}] E^\ast ->[\ce{B \atop \downarrow}] E^\ast B <=> EQ ->[\ce{Q \atop \uparrow}] E}</chem>|width=410|align=right|caption=Mecanismo pimpón nunha reacción encimática. Os intermediarios conteñen os substratos A e B ou os produtos P e Q.}} Como se mostra á dereita, os encimas cun mecanismo pimpón poden existir en dous estados, que son E e a forma quimicamente modificada do encima E*; este encima modificado coñécese como [[intermediario reactivo|intermediario]]. En tales mecanismos, únese o substrato A, cambia o encima a E* ao, por exemplo, transferir un grupo químico ao sitio activo, e é despois liberado. Soamente despois de que se libera o primeiro substrato poderá unirse o substrato B e reaccionar co encima modificado, rexenerando a forma E non modificada. Cando se representa coa gráfica de Lineweaver–Burk un conxunto de curvas de ''v'' fronte [S] (A fixa, B variable) para un encima con mecanismo pimpón, orixínanse un conxunto de liñas paralelas. Isto chámase gráfica secundaria. Exemplos de encimas con mecanismos pimpón son: algunhas [[oxidorredutase]]s como a [[peroxidase|tiorredoxina peroxidase]],<ref>{{cite journal | vauthors = Akerman SE, Müller S | title = 2-Cys peroxiredoxin PfTrx-Px1 is involved in the antioxidant defence of Plasmodium falciparum | journal = Molecular and Biochemical Parasitology | volume = 130 | issue = 2 | pages = 75–81 | date = agosto de 2003 | pmid = 12946843 | doi = 10.1016/S0166-6851(03)00161-0 }}</ref> [[transferase]]s como a acilneuraminato citidililtransferase<ref>{{cite journal | vauthors = Bravo IG, Barrallo S, Ferrero MA, Rodríguez-Aparicio LB, Martínez-Blanco H, Reglero A | title = Kinetic properties of the acylneuraminate cytidylyltransferase from Pasteurella haemolytica A2 | journal = The Biochemical Journal | volume = 358 | issue = Pt 3 | pages = 585–598 | date = setembro de 2001 | pmid = 11577688 | pmc = 1222114 | doi = 10.1042/bj3580585 }}</ref> e [[serina protease]]s como a [[tripsina]] e a [[quimotripsina]].<ref>{{cite journal | vauthors = Kraut J | title = Serine proteases: structure and mechanism of catalysis | journal = Annual Review of Biochemistry | volume = 46 | pages = 331–358 | year = 1977 | pmid = 332063 | doi = 10.1146/annurev.bi.46.070177.001555 }}</ref> As serina proteases son unha familia moi común e diversa de encimas, incluíndo encimas [[dixestión|dixestivos]] (tripsina, quimotripsina e [[elastase]]), varios encimas do [[coagulación do sangue|cadoiro de coagulación sanguínea]] e moitos outros. Nestas serina proteases, o intermediario E* é unha especie de acil-encima formado polo ataque dun residuo de [[serina]] do [[sitio activo]] sobre un [[enlace peptídico]] dun substrato proteico. Unha animación curta que mostra o mecanismo da quimotripsina pode verse na seguinte ligazón.{{Ref_label|D|δ|none}} == Catálise reversible e ecuación de Haldane == {{Artigo principal|Cinética de Michaelis-Menten reversible}} Os factores externos poden limitar a capacidade dun encima de catalizar unha reacción en ambas as direccións (mentres que a natureza dun catalizador é a de non poder catalizar só nunha dirección, segundo o principio da [[reversibilidade microscópica]]). Consideremos o caso dun encima que cataliza a reacción en ambas as direccións: <chem> {E} + {S} <=>[k_{1}][k_{-1}] ES <=>[k_{2}][k_{-2}] {E} + {P} </chem> No estado estacionario, a velocidade inicial da reacción é <math> v_0 = \frac{d\, [{\rm P}]}{dt} = \frac{(k_1 k_2\, [{\rm S}]- k_{-1}k_{-2}[{\rm P}])[{\rm E}]_0}{k_{-1}+k_2+k_1\, [{\rm S}]+k_{-2}\, [{\rm P}]} </math> <math>v_0</math> é positiva se a reacción avanza cara a adiante (<math>S \rightarrow P</math>) e negativa se vai cara a atrás. O equilibrio require que <math>v=0</math>, o cal ocorre cando <math> \frac{[{\rm P}]_{\rm eq}}{[{\rm S}]_{\rm eq}}=\frac{k_1 k_2}{k_{-1} k_{-2}}=K_{\rm eq} </math>. Isto mostra que a termodinámica forza unha relación entre os valores das catro constantes de velocidade. Os valores da velocidade ''máxima'' cara a adiante e cara a atrás obtidos para <math>[{\rm S}] \rightarrow \infty</math>, <math>[{\rm P}] =0</math>, e <math>[{\rm S}] =0 </math>, <math>[{\rm P}] \rightarrow \infty</math>, respectivamente, son <math>V_{\rm max}^f = k_{2} {\rm [E]}_{tot}</math> e <math>V_{\rm max}^b = -k_{-1} {\rm [E]}_{tot}</math>, respectivamente. As súa proporción non é igual á constante de equilibrio, o cal implica que a termodinámica non restrinxe a proporción das velocidades máximas. Isto explica que o encima pode ser un "catalizador moito mellor" (''en termos de velocidades máximas'') nunha determinada dirección da reacción.<ref>{{cite book|author-link1=Athel Cornish-Bowden|last=Cornish-Bowden |first=Athel |date=2012|title=Fundamentals of Enzyme Kinetics |publisher=Wiley-Blackwell |quote=Algúns encimas son catalizadores moito máis efectivos nunha dirección que na outra. Un exemplo claro é que as velocidades limitantes da reacción cara a adiante catalizada pola metionina adenosiltransferase son unhas 10⁵ veces maiores que na dirección inversa, mesmo no caso de que a constante de equilibrio estea próxima á unidade (páxina 59).}}</ref> Tamén se poden derivar as dúas constantes de Michaelis <math>K_M^S=(k_{-1}+k_2)/k_1</math>e <math>K_M^P=(k_{-1}+k_2)/k_{-2}</math>. A ecuación de Haldane é a relación <math>K_{\rm eq}=\frac{[{\rm P}]_{\rm eq}}{[{\rm S}]_{\rm eq}}=\frac{V_{\rm max}^f / K_M^S}{V_{\rm max}^b / K_M^P}</math>. Polo tanto, a termodinámica restrinxe a proporción entre os valores da reacción cara a adiante e cara a atrás <math>V_{\rm max}/K_M</math>, non a proporción dos valores <math>V_{\rm max}</math>. == Cinética non de Michaelis–Menten == {{Artigo principal|Regulación alostérica}} [[Ficheiro:Allosteric v by S curve.svg|miniatura|300px|esquerda|Curva de saturación para unha reacción encimática que mostra unha cinética sigmoide.]] Hai moitos sistemas encimáticos que non seguen o comportamento de Michaelis-Menten. Uns poucos exemplos seleccionados son a cinética de encimas autocatalíticos, encimas cooperativos e alostéricos, encimas interfaciais e intracelulares, encimas procesivos e moitos outros. Algúns encimas producen unha gráfica [[función sigmoide|sigmoide]] de ''v'' fronte a [S], que adoita indicar unha [[unión cooperativa]] do substrato ao sitio activo. Isto significa que a unión dunha molécula de substrato afecta a unión de sucesivas moléculas de substrato. Este comportamento é máis común en encimas [[estrutura das proteínas|multiméricos]] con varios sitios activos que interaccionan.<ref>{{cite journal | vauthors = Ricard J, Cornish-Bowden A | title = Co-operative and allosteric enzymes: 20 years on | journal = European Journal of Biochemistry | volume = 166 | issue = 2 | pages = 255–272 | date = xullo de 1987 | pmid = 3301336 | doi = 10.1111/j.1432-1033.1987.tb13510.x }}</ref> Aquí, o mecanismo de cooperación é similar ao da [[hemoglobina]], no que a unión do substrato a un sitio activo altera a afinidade doutros sitios activos para moléculas de substrato. A cooperatividade positiva ocorre cando a unión da primeira molécula de substrato ''incrementa'' a afinidade dos outros sitios activos polo substrato. A cooperatividade negativa prodúcese cando a unión do primeiro substrato ''diminúe'' a afinidade do encima por outras moléculas de substrato. Entre os encimas [[alosterismo|alostéricos]] están a tirosil ARNt-sintetase de mamífero, que mostra cooperatividade negativa,<ref>{{cite journal | vauthors = Ward WH, Fersht AR | title = Tyrosyl-tRNA synthetase acts as an asymmetric dimer in charging tRNA. A rationale for half-of-the-sites activity | journal = Biochemistry | volume = 27 | issue = 15 | pages = 5525–5530 | date = xullo de 1988 | pmid = 3179266 | doi = 10.1021/bi00415a021 }}</ref> e a [[aspartato transcarbamoilase]] bacteriana<ref>{{cite journal | vauthors = Helmstaedt K, Krappmann S, Braus GH | title = Allosteric regulation of catalytic activity: Escherichia coli aspartate transcarbamoylase versus yeast chorismate mutase | journal = Microbiology and Molecular Biology Reviews | volume = 65 | issue = 3 | pages = 404–21, table of contents | date = setembro de 2001 | pmid = 11528003 | pmc = 99034 | doi = 10.1128/MMBR.65.3.404-421.2001 }}</ref> e a [[fosfofrutoquinase]],<ref>{{cite journal | vauthors = Schirmer T, Evans PR | title = Structural basis of the allosteric behaviour of phosphofructokinase | journal = Nature | volume = 343 | issue = 6254 | pages = 140–145 | date = xaneiro de 1990 | pmid = 2136935 | doi = 10.1038/343140a0 | bibcode = 1990Natur.343..140S }}</ref> que mostra cooperatividade positiva. A cooperatividade é sorprendentemente común e pode contribuír a regular as respostas dos encimas a cambios nas concentracións dos substratos. A cooperatividade positiva fai que os encimas sexan moito máis sensibles á [S] e que as súas actividades poidan mostrar grandes cambios nun estreito intervalo de concentracións de substrato. Inversamente, a cooperatividade negativa fai que os encimas sexan insensibles a pequenos cambios na [S]. A [[ecuación de Hill (bioquímica)|ecuación de Hill]]<ref>{{cite journal | vauthors = Hill AV | title = The possible effects of the aggregation of the molecules of haemoglobin on its dissociation curves. | journal = J. Physiol. | date = 1910 | volume = 40 | pages = iv–vii }}</ref> adoita utilizarse para describir o grao de cooperatividade cuantitativamente en cinética non de Michaelis–Menten. O coeficiente de Hill derivado ''n'' mide canto afecta a unión dun substrato a un sitio activo a unión do susbtrato a outros sitios activos. Un coeficiente de Hill <1 indica cooperatividade negativa e un coeficiente >1 indica cooperatividade positiva. == Cinética do estado pre-estacionario == [[Ficheiro:Burst phase.svg|miniatura|300px|Curva do progreso do estado pre-estacionario, mostrando a fase explosiva (''burst'' na imaxe) dunha reacción encimática.]] No primeiro momento despois de que un encima se mestura co seu substrato, non se formou aínda produto e non existen intermediarios. O estudo dos seguintes milisegundos da reacción chámase tudo da cinética do estado pre-estacionario. A cinética do estado pre-estacionario trata, pois, da formación e consumo dos intermediarios encima-substrato (como ES ou E*) ata que se chega ás súas concentracións do [[estado estacionario (química)|estado estacionario]]. Este procedemento foi aplicado primeiramente á reacción de [[hidrólise]] catalizada pola [[quimotripsina]].<ref>{{cite journal | vauthors = Hartley BS, Kilby BA | title = The reaction of p-nitrophenyl esters with chymotrypsin and insulin | journal = The Biochemical Journal | volume = 56 | issue = 2 | pages = 288–297 | date = febreiro de 1954 | pmid = 13140189 | pmc = 1269615 | doi = 10.1042/bj0560288 }}</ref> Con frecuencia, a detección dun intermediario é unha proba fundamental en investigacións dos mecanismos que segue un encima. Por exemplo, nos mecanismos pimpón que se mostraron máis arriba, poden facerse medidas cinéticas rápidas da liberación do produto P e pódese medir a cinética do intermediario modificado do encima E*.<ref name=Fersht>{{cite book|author=Fersht, Alan |title=Structure and mechanism in protein science: a guide to enzyme catalysis and protein folding |publisher=W.H. Freeman |location=San Francisco |year=1999 |isbn=978-0-7167-3268-6 }}</ref> No caso da quimotripsina, este intermediario fórmase por un ataque ao substrato pola [[serina]] [[nucleófilo|nucleófila]] do sitio activo e a formación do intermediario acil-encima. Na figura da dereita, o encima produce E* rapidamente nos primeiros poucos segundos da reacción. Despois, a velocidade faise máis lenta a medida que se chega ao estado estacionario. Esta rápida fase explosiva da reacción mide un só recambio ou ''turnover'' do encima. En consecuencia, a cantidade de produto liberado nesta explosión de actividade, mostrada como o corte co eixe ''Y'' da gráfica, tamén nos dá a cantidade de encima funcional que está presente no ensaio.<ref>{{cite journal | vauthors = Bender ML, Begué-Cantón ML, Blakeley RL, Brubacher LJ, Feder J, Gunter CR, Kézdy FJ, Killheffer JV, Marshall TH, Miller CG, Roeske RW, Stoops JK | display-authors = 6 | title = The determination of the concentration of hydrolytic enzyme solutions: alpha-chymotrypsin, trypsin, papain, elastase, subtilisin, and acetylcholinesterase | journal = Journal of the American Chemical Society | volume = 88 | issue = 24 | pages = 5890–5913 | date = decembro de 1966 | pmid = 5980876 | doi = 10.1021/ja00976a034 }}</ref> == Mecanismo químico == Un importante obxectivo de medir a cinética encimática é determinar o mecanismo químico da reacción encimática, é dicir, a secuencia de pasos químicos que transforman o substrato no produto. Os procedementos cinéticos expostos antes mostran a que velocidade se forman e son interconvertidos os intermediarios, mais non se pode identificar exactamente que intermediarios son. As medidas cinéticas tomadas en varias condicións da solución ou con encimas ou substratos lixeiramente modificados adoitan servir para aclarar cal é o mecanismo químico implicado, xa que revelan o paso limitante da velocidade ou os intermediarios da reacción. Por exemplo, a rotura dun [[enlace covalente]] dun [[átomo]] de [[hidróxeno]] é un paso limitante común. Pode mostrarse cal das posibles transferencias de hidróxeno é limitante da velocidade, medindo os efectos cinéticos de substituír cada hidróxeno por [[deuterio]], o seu [[isótopo]] estable. A velocidade cambiará cando se substitúe o hidróxeno que é crítico para esa reacción, debido a un [[efecto isotópico cinético]] primario, que ocorre porque os enlaces que establece o deuterio son máis difíciles de romper que os do hidróxeno normal.<ref>{{cite journal | vauthors = Cleland WW | title = The use of isotope effects to determine enzyme mechanisms | journal = Archives of Biochemistry and Biophysics | volume = 433 | issue = 1 | pages = 2–12 | date = xaneiro de 2005 | pmid = 15581561 | doi = 10.1016/j.abb.2004.08.027 }}</ref> Tamén é posible medir efectos similares con outras substitucións isotópicas, como con ¹³C/¹²C e ¹⁸O/¹⁶O, pero estes efectos son máis sutís.<ref>{{cite journal | vauthors = Northrop DB | title = The expression of isotope effects on enzyme-catalyzed reactions | journal = Annual Review of Biochemistry | volume = 50 | pages = 103–131 | year = 1981 | pmid = 7023356 | doi = 10.1146/annurev.bi.50.070181.000535 }}</ref> Os isótopos poden usarse tamén para revelar o destino de variantes da molécula do substrato no produto final. Por exemplo, por veces é difícil a orixe dun átomo de [[oxíxeno]] no produto final; xa que pode proceder da auga ou dalgunha parte do substrato. Isto pode determinarse substituíndo sistematicamente o isótopo estable do oxíxeno ¹⁸O nas varias moléculas que participan na reacción e comprobando a presenza do isótopo no produto.<ref>{{cite journal | vauthors = Baillie TA, Rettenmeier AW | title = Drug biotransformation: mechanistic studies with stable isotopes | journal = Journal of Clinical Pharmacology | volume = 26 | issue = 6 | pages = 448–451 | year = 1986 | pmid = 3734135 | doi = 10.1002/j.1552-4604.1986.tb03556.x }}</ref> O mecanismo químico pode tamén dilucidarse examinando a cinética e os efectos isotópicos en diferentes condicións de [[pH]],<ref>{{cite journal | vauthors = Cleland WW | title = Use of isotope effects to elucidate enzyme mechanisms | journal = CRC Critical Reviews in Biochemistry | volume = 13 | issue = 4 | pages = 385–428 | year = 1982 | pmid = 6759038 | doi = 10.3109/10409238209108715 }}</ref> alterando os ións metálicos e outros [[cofactor]]es unidos,<ref>{{cite journal |author1-link=David W. Christianson| vauthors = Christianson DW, Cox JD | title = Catalysis by metal-activated hydroxide in zinc and manganese metalloenzymes |url=https://archive.org/details/sim_annual-review-of-biochemistry_1999_68/page/n48| journal = Annual Review of Biochemistry | volume = 68 | pages = 33–57 | year = 1999 | pmid = 10872443 | doi = 10.1146/annurev.biochem.68.1.33 }}</ref> por medio de [[mutaxénese dirixida a sitio]] de residuos de aminoácidos conservados, ou estudando o comportamento do encima en presenza de análogos do substrato.<ref>{{cite journal | vauthors = Kraut DA, Carroll KS, Herschlag D | title = Challenges in enzyme mechanism and energetics | journal = Annual Review of Biochemistry | volume = 72 | pages = 517–571 | year = 2003 | pmid = 12704087 | doi = 10.1146/annurev.biochem.72.121801.161617 }}</ref> == Inhibición e activación de encimas == {{artigo principal|Inhibición encimática}} [[Ficheiro:Reversible inhibition.svg|miniatura|300px|Esquema cinético para inhibidores encimáticos reversibles.]] Os inhibidores encimáticos son moléculas que reducen ou eliminan a actividade encimática, mentres que os activadores encimáticos son moléculas que incrementan a velocidade catalítica dos encimas. Estas interaccións poden ser ''reversibles'' (é dicir, a retirada do inhibidor restaura a actividade encimática) ou ''irreversibles'' (é dicir, o inhibidor inactiva permanentemente o encima). === Inhibidores reversibles === Tradicionalmente on inhibidores encimáticos reversibles foron clasificados como [[inhibición competitiva|competitivos]], [[inhibición incompetitiva|incompetitivos]] (acompetitivos), ou [[inhibición non-competitiva|non-competitivos]], segundo os seus efectos sobre a ''K''_M e a ''V''_max. Estes diferentes efectos resultan da unión do inhibidor ao encima E, ao complexo encima–substrato ES, ou a ambos os dous, respectivamente. A división destas clases orixínase dun problema na súa derivación e da necesidade de usar dúas constantes de unión diferentes para un evento de unión. A unión dun inhibidor e o seu efecto sobre a actividade encimática son dúas cousas claramente diferentes, o que é outro problema que as ecuacións tradicionais non resolven. Na inhibición non-competitiva a unión do inhibidor ten como resultado un 100 % de inhibición do encima só, e non entra a considerar a posibilidade de que haxa algo en medio.<ref>{{cite journal | vauthors = Walsh R, Martin E, Darvesh S | title = Limitations of conventional inhibitor classifications | journal = Integrative Biology | volume = 3 | issue = 12 | pages = 1197–1201 | date = decembro de 2011 | pmid = 22038120 | doi = 10.1039/c1ib00053e }}</ref> Na inhibición non-competitiva, o inhibidor únese a un encima no seu sitio alostérico; polo tanto, a afinidade de unión, ou inversa de ''K''_M, do substrato co encima permanecerá igual. Por outra parte, a V_max diminuirá en comparación cun encima non inhibido. Nunha [[gráfica de Lineweaver-Burk]], a presenza dun inhibidor non-competitivo ilústrase por un cambio no punto de corte co eixe Y, definido como 1/V_max. O punto de corte co eixe X, definido como −1/''K''_M, permanece igual. Na inhibición competitiva o inhibidor únese ao encima no sitio activo, competindo co substrato. Como resultado, a ''K''_M aumenta e a V_max queda igual.<ref>{{cite journal | vauthors = Cleland WW | title = The kinetics of enzyme-catalyzed reactions with two or more substrates or products. III. Prediction of initial velocity and inhibition patterns by inspection | journal = Biochimica et Biophysica Acta | volume = 67 | pages = 188–196 | date =febreiro de 1963 | pmid = 14021669 | doi = 10.1016/0006-3002(63)91816-x }}</ref> A forma común do termo inhibitorio tamén agocha as relacións entre a unión do inhibidor ao encima e as súas relacións con calquera outro termo de unión que haxa na ecuación Michaelis–Menten ou unha curva de resposta á dose asociada coa unión do receptor ao ligando. Para demostrar as relacións pódense facer as seguintes operacións: :<math>\cfrac{V_\max}{1 + \cfrac{[I]}{K_i}} = \cfrac{V_\max}{\cfrac{[I]+K_i}{K_i}} </math> Engadindo cero no denominador ([I]-[I]) :<math>\cfrac{V_\max}{\cfrac{[I]+K_i}{[I]+K_i-[I]}} </math> Dividindo por [I]+K_i :<math>\cfrac{V_\max}{\cfrac{1}{1 - \cfrac{[I]}{[I]+K_i}}} = V_\max - V_\max \cfrac{[I]}{[I]+K_i} </math> Esta notación demostra que de maneira similar á ecuación de Michaelis–Menten, na cal a velocidade da reacción depende da porcentaxe da poboación de encima que interacción co substrato, o efecto do inhibidor é o resultado da porcentaxe da poboación de encima que interacciona co inhibidor. O único problema con esa ecuación na súa forma actual é que supón unha inhibición absoluta do encima coa unión do inhibidor, cando en realidade podería haber un amplo rango de efectos situados nalgún punto entre o 100 % de inhibición do recambio de substrato e xusto >0 %. Para ter en conta isto, a ecuación pode modificarse doadamente para permitir diferentes graos de inhibición, incluíndo un termo delta ''V''_max. :<math>V_\max - \Delta V_\max \cfrac{[I]}{[I]+K_i} </math> ou :<math>V_{\max1} - (V_{\max1} - V_{\max2} ) \cfrac{[I]}{[I]+K_i} </math> Este termo pode entón definir a actividade encimática residual presente cando o inhibidor interacciona cos encimas individuais da poboación. Porén, a inclusión deste termo ten o valor engadido de permitir a posibilidade de activación se o termo ''V''_max secundaria resulta ser máis alto que o termo inicial. Para ter en conta a posibilidade de activación tamén, a notación pode reescribirse substituíndo o inhibidor "I" cun termo modificador denotado aquí como "X". :<math>V_{\max1} - (V_{\max1} - V_{\max2} ) \cfrac{[X]}{[X]+K_x} </math> Aínda que esta terminoloxía resulta nunha forma simplificada de tratar os efectos cinéticos relacionados coa velocidade máxima da ecuación de Michaelis–Menten, serve para salientar os posibles problemas co termo utilizado para describir os efectos relacionados coa ''K''_M. A ''K''_M que se relaciona coa afinidade do encima polo substrato debería en moitos casos relacionarse con posibles cambios no [[sitio de unión]] do encima que resultaría directamente de interaccións entre o inhibidor e o encima. Como un termo similar ao proposto máis arriba para modular ''V''_max debería ser apropiado na maioría das situacións quedaría:<ref>{{cite journal | vauthors = Walsh R, Martin E, Darvesh S | title = A versatile equation to describe reversible enzyme inhibition and activation kinetics: modeling beta-galactosidase and butyrylcholinesterase | journal = Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - General Subjects | volume = 1770 | issue = 5 | pages = 733–746 | date = maio de 2007 | pmid = 17307293 | doi = 10.1016/j.bbagen.2007.01.001 }}</ref> :<math>K_{m1} - (K_{m1} - K_{m2} ) \cfrac{[X]}{[X]+K_x} </math> === Inhibidores irreversibles === Os inhibidores encimáticos poden tamén inactivar irreversiblemente encimas, xeralmente pola modificación covalente de residuos do sitio activo. Estas reaccións, que se poden chamar de substratos suicidas, seguen un [[decaimento exponencial]] no seu funcionamento e son usualmente saturables. Por debaixo da saturación, seguen unha cinética de primeira orde con respecto ao inhibidor. A inhibición irreversible pode clasificarse en dous tipos distintos. O etiquetado de afinidade é un tipo de inhibición irreversible onde un grupo funcional que é altamente reactivo modifica un residuo catalítico esencial na proteína de interese para levar a cabo a inhibición. O outro tipo é a inhibición baseada no mecanismo, que implica que a unión do inhibidor vai seguida de alteracións mediadas polo encima que transforma este último nun grupo reactivo que irreversiblemente modifica o encima. === Consideracións sobre a reversibilidade e irreversibilidade da inhibición === Unha vez explicadas as inhibicións reversible e irreversible nos capítulos anteriores, cómpre sinalar que o concepto de irreversibilidade (ou irreversibilidade) é unha construción puramente teórica que depende exclusivamente do marco de tempo do ensaio, é dicir, un ensaio reversible que implica a asociación e disociación da molécula inhibidora en escalas temporais de minutos parecería irreversible se nun ensaio o resultado se toma en segundos e viceversa. Hai un continuo no comportamento do inhibidor que vai desde a reversibilidade á irreversibilidade nun marco de tempo do ensaio non arbitrario. Hai inhibidores que mostran un comportamento de comezo lento e a maioría destes inhibidores, invariablemente, tamén mostran unha unión moi estreita á proteína diana de interese. == Mecanismos da catálise == {{Artigo principal|Catálise encimática}} [[Ficheiro:Activation2 updated.svg|miniatura|300px|A variación de enerxía en función da [[coordinada de reacción]] mostra a estabilización do estado de transición dun encima.]] O modelo máis utilizado para a interacción encima-substrato é o modelo de axuste inducido.<ref>{{cite journal | vauthors = Koshland DE | title = Application of a Theory of Enzyme Specificity to Protein Synthesis | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 44 | issue = 2 | pages = 98–104 | date = febreiro de 1958 | pmid = 16590179 | pmc = 335371 | doi = 10.1073/pnas.44.2.98 | bibcode = 1958PNAS...44...98K }}</ref> Este modelo propón que a interación inicial entre o encima e o substrato é relativamente débil, pero que estas interaccións febles inducen rapidamente [[cambio conformacional|cambios conformacionais]] no encima que reforzan a unión. Estes cambios [[estrutura terciaria das proteínas|conformacionais]] tamén achegan os residuos catalíticos do sitio activo ás proximidades dos enlaces químicos do substrato que serán alterados na reacción.<ref>{{cite journal | vauthors = Hammes GG | title = Multiple conformational changes in enzyme catalysis | journal = Biochemistry | volume = 41 | issue = 26 | pages = 8221–8228 | date = xullo de 2002 | pmid = 12081470 | doi = 10.1021/bi0260839 }}</ref> Os cambios conformacionais poden medirse usando o [[dicroísmo circular]] ou a [[interferometría de polarización dual]]. Unha vez que ten lugar a unión, un ou máis mecanismos de catálise causan a rebaixa da enerxía do [[estado de transición]] da reacción proporcionando unha vía química alternativa para a reacción. Entre os mecanismos de catálise están a catálise por tensión no enlace; por proximidade e orientación; por doantes ou aceptores de protóns do sitio activo; a catálise covalente e o [[efecto túnel]] cuántico.<ref name=Fersht/><ref>{{cite journal | vauthors = Sutcliffe MJ, Scrutton NS | title = A new conceptual framework for enzyme catalysis. Hydrogen tunnelling coupled to enzyme dynamics in flavoprotein and quinoprotein enzymes | journal = European Journal of Biochemistry | volume = 269 | issue = 13 | pages = 3096–3102 | date = xullo de 2002 | pmid = 12084049 | doi = 10.1046/j.1432-1033.2002.03020.x }}</ref> A cinética encimática non pode probar que modos de catálise usa un encima. Porén, algúns datos cinéticos poden suxerir algunhas posibilidades para examinalas con outras técnicas. Por exemplo, un mecanismo pimpón cunha cinética de estado pre-estacionario de fase explosiva suxeriría que a catálise covalente podería ser importante nese mecanismo encimático. Alternativamente, a observación dun forte efecto do pH sobre a ''V''_max pero non sobre a ''K''_M podería indicar que un residuo do sitio activo necesita estar nun estado determinado de [[ionización]] para que poida ter lugar a catálise. == Historia == En 1902 [[Victor Henri]] propuxo unha teoría cuantitativa da cinética encimática,<ref>{{cite journal | vauthors = Henri V | year = 1902 | title = Theorie generale de l'action de quelques diastases|journal=Compt. Rend. Acad. Sci. Paris|volume=135|pages=916–9}}</ref> pero daquela aínda non se recoñecera a importancia experimental da [[pH|concentración do ión hidróxeno]]. Despois de que [[S. P. L. Sørensen|Peter Lauritz Sørensen]] definira a escala logarítmica de pH e introducira o concepto do [[solución tampón|tamponamento]] en 1909<ref>{{cite journal | vauthors = Sørensen PL | year = 1909 | title = Enzymstudien {II}. Über die Messung und Bedeutung der Wasserstoffionenkonzentration bei enzymatischen Prozessen | journal = Biochem. Z. | volume = 21 | pages = 131–304 | language = de | trans-title = Estudos de encimas III: Sobre a medida e importancia da concentración de ión hidróxeno en procesos encimáticos }}</ref> o químico alemán [[Leonor Michaelis]] e a doutora [[Maud Leonora Menten]] (que era unha investigadora de posdoutoramento no laboratorio de Michaelis naquel momento) repetiron os experimentos de Henri e confirmaron a súa ecuación, que xeralmente se denomina agora [[cinética de Michaelis-Menten]] (ás veces tamén ''cinética de Henri-Michaelis-Menten'').<ref>{{cite journal | vauthors = Michaelis L, Menten M | year = 1913 | title = Die Kinetik der Invertinwirkung | journal = Biochem. Z. | volume = 49 | pages = 333–369 | language = de | trans-title = A cinética da acción da invertase }}; {{cite journal | vauthors = Michaelis L, Menten ML, Johnson KA, Goody RS | title = The original Michaelis constant: translation of the 1913 Michaelis-Menten paper | journal = Biochemistry | volume = 50 | issue = 39 | pages = 8264–8269 | date = outubro de 2011 | pmid = 21888353 | pmc = 3381512 | doi = 10.1021/bi201284u }}</ref> O seu traballo continuaron desenvolvéndoo [[George Edward Briggs|G. E. Briggs]] e [[J. B. S. Haldane]], que derivaron as ecuacións cinéticas que aínda se consideran xeneralizadamente hoxe como un punto de partida na modelización da actividade encimática.<ref>{{cite journal | vauthors = Briggs GE, Haldane JB | title = A Note on the Kinetics of Enzyme Action | journal = The Biochemical Journal | volume = 19 | issue = 2 | pages = 338–339 | year = 1925 | pmid = 16743508 | pmc = 1259181 | doi = 10.1042/bj0190338 }}</ref> A principal contribución do enfoque seguido por Henri-Michaelis-Menten foi entender as reaccións encimáticas en dúas etapas. Na primeira, o substrato únese reversiblemente ao encima, formando o complexo encima substrato. Isto chámase ás veces complexo de Michaelis. O encima despois cataliza o paso químico da reacción e libera o produto. A cinética de moitos encimas descríbese axeitadamente polo modelo simple de Michaelis-Menten, mais todos os encimas teñen [[dinámica das proteínas|movementos internos]] que o modelo non ten en conta e poden ter contribucións significativas ao conxunto da cinética da reacción. Isto pode ser modelizado introducindo varias vías de Michaelis-Menten que están conectadas con velocidades flutuantes,<ref name=OF_2005>{{cite journal | vauthors = Flomenbom O, Velonia K, Loos D, Masuo S, Cotlet M, Engelborghs Y, Hofkens J, Rowan AE, Nolte RJ, Van der Auweraer M, de Schryver FC, Klafter J | display-authors = 6 | title = Stretched exponential decay and correlations in the catalytic activity of fluctuating single lipase molecules | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 102 | issue = 7 | pages = 2368–2372 | date = febreiro de 2005 | pmid = 15695587 | pmc = 548972 | doi = 10.1073/pnas.0409039102 | bibcode = 2005PNAS..102.2368F }}</ref><ref name=English_2006>{{cite journal | vauthors = English BP, Min W, van Oijen AM, Lee KT, Luo G, Sun H, Cherayil BJ, Kou SC, Xie XS | display-authors = 6 | title = Ever-fluctuating single enzyme molecules: Michaelis-Menten equation revisited | journal = Nature Chemical Biology | volume = 2 | issue = 2 | pages = 87–94 | date = febreiro de 2006 | pmid = 16415859 | doi = 10.1038/nchembio759 }}</ref><ref name=Lu_1998>{{cite journal | vauthors = Lu HP, Xun L, Xie XS | title = Single-molecule enzymatic dynamics | journal = Science | volume = 282 | issue = 5395 | pages = 1877–1882 | date = decembro de 1998 | pmid = 9836635 | doi = 10.1126/science.282.5395.1877 | bibcode = 1998Sci...282.1877P }}</ref> o que é unha ampliación matemática do mecanismo básico de Michaelis-Menten.<ref name=XX_2006>{{cite journal | vauthors = Xue X, Liu F, Ou-Yang ZC | title = Single molecule Michaelis-Menten equation beyond quasistatic disorder | journal = Physical Review E| volume = 74 | issue = 3 Pt 1 | pages = 030902 | date = setembro de 2006 | pmid = 17025584 | doi = 10.1103/PhysRevE.74.030902 | arxiv = cond-mat/0604364 | bibcode = 2006PhRvE..74c0902X }}</ref> == Programas informáticos == '''ENZO''' (Enzyme Kinetics) é unha ferramenta de interface gráfico para construír modelos cinéticos de reaccións catalizadas por encimas. ENZO xera automaticamente as correspondentes ecuacións diferenciais a partir dun esquema de reacción encimática estipulado. Estas ecuacións diferenciais son procesadas por un solucionador numérico e un [[algoritmo]] de regresión que axusta os coeficientes das ecuacións diferenciais a curvas do curso da reacción co tempo observadas experimentalmente. ENZO permite unha avaliación rápida de esquemas de reacción rivais e pode usarse para tests de rutina en cinética encimática.<ref>{{cite journal | vauthors = Bevc S, Konc J, Stojan J, Hodošček M, Penca M, Praprotnik M, Janežič D | title = ENZO: a web tool for derivation and evaluation of kinetic models of enzyme catalyzed reactions | journal = PLOS ONE | volume = 6 | issue = 7 | pages = e22265 | year = 2011 | pmid = 21818304 | pmc = 3139599 | doi = 10.1371/journal.pone.0022265 | bibcode = 2011PLoSO...622265B }} [http://enzo.cmm.ki.si/ ENZO server]</ref> == Notas a rodapé == :'''α.''' {{Note_label|A|α|none}}[https://web.archive.org/web/20120616044431/http://cti.itc.virginia.edu/~cmg/Demo/scriptFrame.html Ligazón: Titorial interactivo da cinética de Michaelis–Menten (necesario Java)] :'''β.''' {{Note_label|B|β|none}}[https://web.archive.org/web/20060820062258/http://chem-faculty.ucsd.edu/kraut/dhfr.html Ligazón: Mecanismo da dihidrofolato redutase (Gif)] :'''γ.''' {{Note_label|C|γ|none}}[https://web.archive.org/web/20060514070741/http://chem-faculty.ucsd.edu/kraut/dNTP.html Ligazón: Mecanismo da ADN polimerase (Gif)] :'''δ.''' {{Note_label|D|δ|none}}[https://web.archive.org/web/20070319235224/http://courses.cm.utexas.edu/jrobertus/ch339k/overheads-2/06_21_chymotrypsin.html Ligazón: Mecanismo da quimiotripsina (necesario Flash)] == Notas == {{listaref|35em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === *[[Dinámica das proteínas]] *[[Encima de difusión limitada]] *[[Modelo de adsorción de Langmuir]] === Bibliografía === '''Introdutoria''' * {{cite book| vauthors = Cornish-Bowden A |title=Fundamentals of enzyme kinetics |publisher=Wiley-Blackwell |location=Weinheim |year=2012 |isbn = 978-3-527-33074-4 |edition=4ª}} * {{cite book| vauthors = Stevens L, Price NC |title=Fundamentals of enzymology: the cell and molecular biology of catalytic proteins | url = https://archive.org/details/fundamentalsofen0000pric_h0c7 |publisher=Oxford University Press |location=Oxford [Oxfordshire] |year=1999 |isbn=978-0-19-850229-6 }} * {{cite book| vauthors = Bugg T |title=Introduction to Enzyme and Coenzyme Chemistry | url = https://archive.org/details/introductiontoen0000bugg_s7l4 |publisher=Blackwell Publishers |location=Cambridge, MA |year=2004 |isbn=978-1-4051-1452-3 }} * {{cite book| vauthors = Segel IH |title=Enzyme kinetics: behavior and analysis of rapid equilibrium and steady state enzyme systems |publisher=Wiley |location=New York |year=1993 |isbn=978-0-471-30309-1}} '''Avanzada''' * {{cite book| vauthors = Fersht A |title=Structure and mechanism in protein science: a guide to enzyme catalysis and protein folding |publisher=W.H. Freeman |location=San Francisco |year=1999 |isbn=978-0-7167-3268-6 }} * {{cite journal| vauthors = Schnell S, Maini PK |title=A century of enzyme kinetics: Reliability of the K_M and v_max estimates |journal=Comments on Theoretical Biology |volume=8 |pages=169–87 |year=2004 |doi=10.1080/08948550302453 |issue=2–3 }} * {{cite book| vauthors = Walsh C |title=Enzymatic reaction mechanisms |publisher=W. H. Freeman |location=San Francisco |year=1979 |isbn=978-0-7167-0070-8 }} * {{cite book| vauthors = Cleland WW, Cook P |title=Enzyme kinetics and mechanism | url = https://archive.org/details/enzymekineticsme0000cook |publisher=Garland Science |location=Nova York |year=2007 |isbn=978-0-8153-4140-6 }} === Ligazóns extenas === * [http://www.kscience.co.uk/animations/model.swf Animación dun ensaio encimático] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111006004731/http://www.kscience.co.uk/animations/model.swf |date=06 de outubro de 2011 }} — Mostra os efectos de manipular as condicións do ensaio * [http://www.ebi.ac.uk/thornton-srv/databases/MACiE/ MACiE] — Unha base de datos dos mecanismos de reacción do encima * [https://web.archive.org/web/20061006064937/http://us.expasy.org/enzyme/ ENZYME] — A base de datos de nomenclatura de encimas Expasy * [http://enzo.cmm.ki.si/ ENZO] — Aplicación web para a construción fácil e o testado rápido de modelos cinéticos de reaccións catalizadas por encimas * [http://ezcatdb.cbrc.jp/EzCatDB/ ExCatDB] — Unha base de datos de mecanismos catalíticos de encimas * [http://www.brenda-enzymes.info/ BRENDA] — Base de datos de encimas completa, que dá os substratos, inhibidores e diagramas de reacción * [http://sabio.h-its.org/ SABIO-RK] — Unha base de datos da cinética de reaccións * [https://web.archive.org/web/20060820062258/http://chem-faculty.ucsd.edu/kraut/dhfr.html Grupo de investigación de Joseph Kraut, Universidade de California San Diego] — Animacións de varios mecanismos de reacción de encimas * [https://web.archive.org/web/20060712051732/http://www.chem.qmul.ac.uk/iubmb/kinetics/ Simbolismo e terminoloxía en cinética encimática] — Unha explicación completa de conceptos e terminoloxía en cinética encimática * [https://web.archive.org/web/20040612065857/http://orion1.paisley.ac.uk/kinetics/contents.html Unha introdución á cinética encimática] — Un conxunto accesible de tutoriais on line sobre cinética encimática * [http://www.wiley.com/college/pratt/0471393878/student/animations/enzyme_kinetics/index.html Titorial animado de cinética encimática] — Un titorial animado con audio {{control de autoridades}} [[Categoría:Cinética encimática| ]] [[Categoría:Catálise]] 1u96qkhud9wfyy4kl7lyzwh4kf0p4bm 0 635903 7109007 6892821 2025-06-27T22:50:09Z O Breixo 127505 7109007 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento|pé=Fotografía de Vargas posterior ás inundacións, onde se ven edificios que non colapsaron totalmente e partes das montañas de barro devastadas, que levaron por diante, en forma de ríos de lama.}} A '''traxedia de Vargas''' é unha das peores catástrofes que asolou o Estado [[Vargas]] do país [[Venezuela|venezolano]] o 15 de decembro de [[1999]]. Foi o resultado das fortes [[Chuvia|chuvias]], [[Inundación|inundacións]] e desprendementos de material [[Arxila|arxiloso]] e [[Lama (material)|lama]] que se sucederon entre o 14 e o 16 de decembro de 1999, que mataron entre 10.000 e 30.000 persoas.<ref>{{Cita web|url=https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/highest-mudslide-death-toll-|páxina-web=guinnessworldrecords.com|título=Highest-mudslide-death-toll|lingua=EN}}</ref> Este desastre coñeceuse como "''el día que la montaña avanzó hasta el mar''" e provocou un colapso total das infraestruturas do Estado de Vargas.<ref>{{Cita web|título=A 22 años de la tragedia de Vargas: La huella imborrable que marcó a Venezuela|url=https://www.eluniversal.com/venezuela/114507/a-22-anos-de-la-tragedia-de-vargas-la-huella-que-marco-a-venezuela|páxina-web=El Universal|data=2021-12-15|data-acceso=2024-11-01|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|título=La tragedia de Vargas, el día que la montaña avanzó hasta el mar|url=https://culturizando.com/la-tragedia-vargas-dia-la-montana-avanzo-mar/|páxina-web=culturizando.com|data=2023-12-15|data-acceso=2024-11-01|lingua=es}}</ref> == Causas == [[Ficheiro:Vargas debris flow deposits 1999.jpg|miniatura|Depósito de caudal de cascallos, de 2,9 m de espesor, afectado pola posterior inundación da canle no Río Camurí Chiquito. A matriz de gran fino inclúe partículas grosas.]] Moitas cidades foron arrastradas até o [[Mar Caribe|mar]] debido ás inundacións. Pobos enteiros como [[Cerro Grande]] e [[Carmen de Uria]] desapareceron por completo. Até o 10% da poboación de Vargas morreu durante este evento.<ref name=":0">{{Cita web|título=Debris-flow and flooding hazards caused by the December 1999 storm in coastal Venezuela with a discussion of mitigation option|url=https://pubs.usgs.gov/of/2001/ofr-01-0144/|páxina-web=pubs.usgs.gov|data-acceso=2024-11-01}}</ref> A zona costeira de Vargas estivo sometida dende había tempo a desprendementos e inundacións: catástrofes xeoloxicamente similares ocorrían con regularidade. A máis recente gran inundación tiña sido en [[1951]], porén ese suceso non causou tantos danos.<ref name=":0" /> Nun lapso de 52 horas durante os días 14, 15 e 16 de decembro de 1999, 91'1 cm de choiva (aproximadamente a precipitación total dun ano para a rexión) mediuse na costa centro-norte de Venezuela no [[Aeroporto internacional Simón Bolívar|aeroporto internacional Simón Bolívar de]] [[Maiquetía]], [[Venezuela]]. Estas fortes choivas incluíron 7'2 cm de acumulación en só unha hora, entre as 6 e as 7 da mañá do día 16; as precipitacións tanto os días 15 como 16 superaron a probabilidade de precipitación de 1.000 anos. Aínda así, a costa recibiu moita menos choiva que algunhas rexións augas arriba. == Danos persoais e materiais == [[Ficheiro:Caraballeda 1999 Deposits and Damage.jpg|miniatura|Danos do fluído de detritos en Caraballeda, un dos lugares principalmente afectados. A canle principal (á esquerda) desbordouse a un novo curso que o levou a través das casas á dereita. Estes depósitos de desbordamento teñen até 6 metros de grosor e suman aproximadamente 1,8 millóns de metros cúbicos de pedras e outros materiais.]] O desastre causou danos estimados entre 1,79 e 3,5 millóns de dólares.<ref name=":0" /> Considerouse que o número de mortos estaba entre 10.000 <ref name="HardToForget">{{Cita novas|url=http://www.tierramerica.net/2004/0105/iacentos.shtml|título=tierramerica.net; iacentos|data-acceso=|lingua=es|data-arquivo=25 de abril de 2010|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20100425064101/http://www.tierramerica.net/2004/0105/iacentos.shtml|url-morta=yes}}</ref> e 30.000 <ref name=":0" /> &#x2014; o número exacto de vítimas é difícil de determinar xa que non había datos fiables do censo, especialmente sobre as vilas de chabolas, chamadas ''ranchitos'', e as pequenas comunidades que foron completamente eliminadas; ademais, só se recuperaron uns 1.000 cadáveres, o resto foron arrastrados ao [[océano]] pola [[Lama (material)|lama]] ou sepultados nos desprendementos.<ref name=":0" /> Máis de 8.000 vivendas e 700 edificios de vivendas foron destruídos en Vargas, desprazando ata 75.000 persoas.<ref name=":0" /> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == * [[catástrofe natural]] * [[inundación]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Inundacións]] [[Categoría:Catástrofes naturais]] [[Categoría:Venezuela]] gu8cbd73d645o1n2itmr51pcol43x4y 0 636596 7109008 7087228 2025-06-27T22:51:23Z O Breixo 127505 7109008 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} O '''Día Mundial de Concienciación sobre os Tsunamis''' é un evento anual que se celebra o '''[[5 de novembro]]''' para concienciar sobre a preparación e a alerta temperá e os perigosos efectos dos [[Tsunami|tsunamis]].<ref>{{Cita web|título=World Tsunami Awareness Day 2022|url=https://tsunamiday.undrr.org/|data-acceso=2023-10-10}}</ref> <ref>{{Cita web|título=United Nations Calls for Support for World Tsunami Awareness Day|url=https://www.weather.gov/news/tsunami-awareness-day|data-acceso=2023-10-10}}</ref> <ref>{{Cita novas|título=November 5 is World Tsunami Awareness Day|url=https://appliedsciences.nasa.gov/our-impact/news/november-5-world-tsunami-awareness-day|data-acceso=2023-10-10|data=5 de novembro de 2020|data-arquivo=10 de novembro de 2024|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20241110160246/https://appliedsciences.nasa.gov/our-impact/news/november-5-world-tsunami-awareness-day|url-morta=yes}}</ref> <ref>{{Cita novas|título=World Tsunami Awareness Day 2022|url=https://www.geonet.org.nz/news/3AXNHLtP9Gldc5vmKns1Le|data-acceso=2023-10-10|data=4 de novembro de 2022}}</ref> Foi establecido por primeira vez en [[2015]] pola Resolución 70/23 da [[Asemblea Xeral das Nacións Unidas]].<ref>{{Cita web|título=WORLD TSUNAMI AWARENESS DAY|url=https://nationaltoday.com/world-tsunami-awareness-day/|data=17 de junho de 2022|data-acceso=2023-10-10}}</ref> <ref>{{Cita web|título=World Tsunami Awareness Day|url=https://www.un.org/en/observances/tsunami-awareness-day|data-acceso=2023-10-10}}</ref> Neste día celébranse eventos en varios países e anímase á xente a difundir a conciencia nas [[redes sociais]].<ref name="Calendar">{{Cita web|título=World Tsunami Awareness Day|url=https://nationaldaycalendar.com/world-tsunami-awareness-day-november-5/|data-acceso=2023-10-10}}</ref> A concienciación sobre os tsunamis é moi importante xa que nos últimos cen anos producíronse un total de 58 tsunamis cun total de [[Morte|vítimas mortais]] de máis de 260.000 persoas. <ref>{{Cita web|título=World Tsunami Awareness Day|url=https://ioc.unesco.org/topics/world-tsunami-awareness-day|data-acceso=2023-10-10|data-arquivo=02 de decembro de 2024|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20241202131713/https://www.ioc.unesco.org/topics/world-tsunami-awareness-day|url-morta=yes}}</ref> Entre [[1998]] e [[2018]], perdéronse 200.000 millóns de dólares debido aos tsunamis.<ref>{{Cita novas|título=tsunâmis account for $280 billion in economic losses over last twenty years|url=https://reliefweb.int/report/world/tsunâmis-account-280-billion-economic-losses-over-last-twenty-years|data-acceso=2023-10-10|data=2 de novembro de 2018}}</ref> Existe a posibilidade de que o número de mortes por tsunamis aumente no futuro debido aos efectos combinados do crecemento da poboación nas [[Costa (xeografía)|zonas costeiras]] e do aumento do [[nivel do mar]].<ref>{{Cita novas|título=Message from Ms Audrey Azoulay, Director-General of UNESCO, on the occasion of World Tsunami Awareness Day|url=https://tsunamiday.undrr.org/news/message-ms-audrey-azoulay-director-general-unesco-occasion-world-tsunami-awareness-day|data-acceso=2023-10-10|data=3 de novembro de 2022}}</ref> O lema oficial do Día Mundial de Concienciación sobre o Tsunami 2022 foi "#GetToHighGround", que anima á xente a practicar plans de evacuación do tsunami, con actividades como camiñadas organizadas en [[Portugal]], [[Mauricio]] etc.<ref>{{Cita web|título=#GetToHighGround Campaign|url=https://tsunamiday.undrr.org/gettohighground-campaign|data=5 de novembro de 2022|data-acceso=2023-10-10|data-arquivo=10 de novembro de 2024|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20241110160247/https://tsunamiday.undrr.org/gettohighground-campaign|url-morta=yes}}</ref> == Historia == O Día Mundial de Concienciación sobre os Tsunamis foi creado pola Resolución 70/23 da Asemblea Xeral das Nacións Unidas o 22 de decembro de 2015.<ref>{{Cita web|título=World Tsunami Awareness Day|url=http://itic.ioc-unesco.org/index.php?option=com_content&view=category&id=2262&Itemid=2782|data-acceso=2023-10-10}}</ref> Ese día concreto foi solicitado expresamente pola delegación [[xaponesa]], xa que era o día do tradicional conto xaponés “O lume dos feixes de arroz”, que lembra as accións de [[Hamaguchi Goryō]].<ref name="Humboldt">{{Cita web|título=World Tsunami Awareness Day|url=https://rctwg.humboldt.edu/world-tsunami-awareness-day|data-acceso=2023-10-10}}</ref> Hamaguchi Goryō protexeu a súa aldea de Hiro dun tsunami que seguiu ao [[terremoto]] da fosa de Nankai de [[1854]] que afectou a illa de [[Honshu]], queimou o seu campo de [[arroz]] para avisar e guiar aos veciños a un lugar seguro.<ref>{{Cita libro|título=Inamura no Hi (The Fire of Rice Sheaves)|data=março de 2015|páxina=1|url=https://www.gov-online.go.jp/eng/publicity/book/hlj/html/201503/201503_09_en.html}}</ref> <ref name="Calendar" /> Yuki Matsuoka, xefe da Oficina das Nacións Unidas para a Redución do Risco de Desastres no Xapón, afirmou que: <ref name="Humboldt" /><blockquote>"''En lugar de elixir un día de recordo ou un día tráxico, como o 11 de marzo ou o 26 de decembro, o 5 de novembro foi elixido como un día "de [[futuro]]" no que se salvaron moitas vidas debido a accións proactivas.''"</blockquote>Máis tarde, Hamaguchi Goryō construíu un muro de 5 metros de altura que protexeu a aldea do tsunami do terremoto de Nankai de [[1946]], case un século despois. Esta acción, así como o feito de contratar vítimas do tsunami para a súa construción, convertérono nun modelo de concienciación, prevención e recuperación do tsunami.<ref>{{Cita publicación periódica|título=The Fire of Rice Sheaves and its Connection to World Tsunami Awareness Day|revista=Ocean Newsletter|data=5 de novembro de 2017|número=23|páxinas=10–11|url=https://www.spf.org/en/_opri_media/projects/information/newsletter/selected/pdf/ssp23.pdf#page=10|data-acceso=2023-10-10}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lista de días internacionais segundo a Organización das Nacións Unidas|Lista de días internacionais segundo a ONU]] === Ligazóns externas === * {{Cita web|url=https://www.unesco.org/en/days/tsunami-awareness|título=Tsunami awareness resources by UNESCO|data=5 de novembro de 2022|data-acceso=2023-10-10}} (''en [[Lingua inglesa|inglés]]'') * {{Cita web|url=https://tsunamiday.undrr.org/sites/default/files/2022-11/Tsunami-awareness-activation-toolkit.pdf|título=Tsunami awareness activation toolkit by UNDRR|data-acceso=2023-10-10}} (''en [[Lingua inglesa|inglés]]''){{Control de autoridades}} {{DEFAULTSORT:Dia Mundial da Conscientizacao sobre Tsunamis}} [[Categoría:Tsunamis]] [[Categoría:Días internacionais da Organización das Nacións Unidas]] k7jxbiwcnk5tgyu7h8yhlz33teh9ks2 0 638929 7109241 7100384 2025-06-28T08:23:56Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 0 fontes e etiquetando 1 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109241 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto xaponés}} {{nihongo|'''''Doraemon e as mil e unha aventuras'''''<ref>{{Cita web|url=https://www.xabarin.gal/videos/detail/185496-doraemon-e-as-mil-e-unha-aventuras|título=Doraemon e as mil e unha aventuras en Xabarín TV|editor=xabarin.gal|dataacceso=8 de novembro de 2024}}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref>|ドラえもん のび太のドラビアンナイト|Doraemon: Nobita no Dorabian Naito}}<ref>[http://www.dora-movie.com/film_history/history_12.html official website] for the 25th anniversary of the movie franchise.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.lukinternacional.com/es/catalogo/doraemon-y-las-mil-y-una-aventuras.html|title = LUK Internacional}}</ref> é un filme [[Xapón|xaponés]] de animación de [[1991]] dirixido por [[Tsutomu Shibayama]]. Estreouse nos cinemas do Xapón o 9 de marzo de 1991, baséase no 11º volume homónimo de ''[[Doraemon]]'' e é o 12º filme da serie. Estreouse dobrado ao [[Lingua galega|galego]] nos cinemas de Galicia o [[15 de xuño]] de [[2001]], e comercializouse en VHS o 10 de outubro de 2001. Emitiuse na TVG o 12 de outubro de 2006. Estreouse en liña o [[5 de decembro]] de [[2024]] na plataforma do [[Xabarín Club]].<ref>{{cita novas|título=Doraemon e as mil e unha aventuras, que podes ver XA en xabarin.gal|url=https://x.com/XabarinGal/status/1864693716478242901|data=5 de decembro de 2024|dataacceso=6 de decembro de 2021|editor=@XabarinGal}}</ref> == Personaxes == {| class="wikitable" |- ! Personaxe ! Voz |- |[[Doraemon (personaxe)|Doraemon]] |[[Nobuyo Ōyama]] |- | Nobita Nobi | [[Noriko Ohara]] |- | Shizuka Minamoto | [[Michiko Nomura]] |- | Suneo Honekawa | [[Kaneta Kimotsuki]] |- | Gian (Takeshi Goda) | [[Kazuya Tatekabe]] |- | Nai de Nobita | [[Sachiko Chijimatsu]] |- | Nai de Shizuka | Masako Matsubara |- | Nai de Suneo | [[Mari Yokoo]] |- | Sinbad | [[Osamu Saka]] |- | Mikujin | [[Minori Matsushima]] |- | Abdil | [[Seizō Katō]] |- | [[Cassim]] | [[Osamu Kato]] |- | Cassim's Henchmens | [[Reizo Nomoto]]<br />[[Takashi Taguchi (actor)|Takashi Taguchi]] |- | Soldado | [[Shozo Iizuka]] |- | [[Harun al-Rashid]] | [[Jun Hazumi]] |- | Xenio da Lámpada | [[Teiyu Ichiryusai]] |- | Xenio da Botella | [[Daisuke Gouri]] |- | [[Q-tarō]] | [[Fusako Amachi]] |- | [[Sindbad]] | [[Hirohiko Kakegawa]] |- | Jack | [[Hiroko Emori]] |- | [[The Fairy with Turquoise Hair|Fairy]] | [[Yoshino Takamori]] |- | Bruxa | [[Kyoko Yamada]] |- | Mercador | Masayuki Sato<br/>[[Koichi Hashimoto]]<br/>[[Ryoichi Tanaka]] |- |} == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lista de títulos con versión en galego nas plataformas de streaming]] {{Doraemon}} {{Barra portal|Cine|Xapón|Xabarín Club}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1991]] [[Categoría:Filmes en lingua xaponesa]] [[Categoría:Filmes do Xapón]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Tsutomu Shibayama]] [[Categoría:Filmes de Doraemon]] [[Categoría:Xabarín Club]] [[Categoría:Filmes de 1991 con versión en galego]] 4spxu7lt3g0kp5vufuhdebadyz4wax4 0 639588 7108977 6958424 2025-06-27T22:34:23Z O Breixo 127505 7108977 wikitext text/x-wiki {{Personaxe}} [[Ficheiro:SerapisHellenistic.jpg|miniatura|385x385px| O deus helenístico-exipcio '''Serapis''' e os seus atributos, segundo a ''Nouveau Larousse Illustre'' ([[1894]]). A identificación, con todo, é dubidosa, xa que é [[Plutón (deus)|Plutón]] o que adoita estar cun bidente xunto a [[Cérbero]].]] '''Serapis''' (en [[Lingua grega|grego]]: '''Σέραπις''' ou '''Σάραπις''', [[Transliteración|transl.]] ''Sérapis'' ou ''Sárapis''; en [[Lingua latina|latín]]: ''Serapis'') foi unha [[deidade]] sincrética [[Período helenístico|helenístico]]-[[Antigo Exipto|exipcia]] da [[Antigüidade clásica]]. O seu [[templo]] máis famoso estaba situado en [[Alexandría]], [[Exipto]].<ref>"''Dos [[Santuario|santuarios]] exipcios de Serapis, o máis famoso está en [[Alexandría|Alexandria]]''", <br />[[Pausanias (xeógrafo)|Pausanias]] comentou (''Descrición de Grecia'', 1.18.4, [[século II]]), ao describir o ''Serapeion'', de [[Atenas]], erguido por [[Tolomeo I Sóter|Tolomeo]] nas encostas escarpadas da [[Acrópole de Atenas|Acrópole]]: <br />"''Á medida que descendes daqui até a parte baixa da cidade, está o santuario de Serapis, cuxo culto os atenienses introduciran a partir de Tolomeo.''"</ref> O seu símbolo era unha [[cruz]].<ref name="Morte">{{Cita web|url=http://www.ufjf.br/ppghistoria/files/2009/12/Fernanda-Matos.pdf|título=A MORTE E O MORRER EM JUIZ DE FORA: Transformações nos costumes fúnebres, 1851-1890|data-acceso=15 de outubro de 2011|data=2007|formato=PDF|páxinas=82|cita=A cruz, como um símbolo, teve seu significado associado a questões de natureza transcendental, em diferentes sociedades. [...] entre os Cristão é sinal veneral, porque nela padeceu Jesus Cristo. Era também insígnia do ídolo Serápis, do Egipto.|lingua=pt}}</ref> Baixo [[Tolomeo I Sóter]] fixéronse varios esforzos para integrar a [[Relixión exipcia antiga|relixión exipcia]] coa dos seus gobernantes [[Grecia antiga|helenos]]. A política de Tolomeo consistía en atopar unha divindade que ordenase a reverencia dos dous grupos étnicos do país, a pesar das maldicións xuradas polos [[Sacerdote|sacerdotes]] exipcios contra os deuses dos antigos gobernantes estranxeiros (como o deus Seth, loado polos [[hicsos]]). [[Alexandre o Grande|Alexandre Magno]] tentara utilizar a [[Amón]] para este propósito, pero este deus era máis adorado no [[Alto Exipto]] que no [[Baixo Exipto]], onde había unha maior influencia grega. Os gregos tiñan pouco respecto polas figuras con cabeza de [[animais]], polo que unha [[estatua]] [[Antropomorfismo|antropomórfica]], ao estilo grego, foi elixida como ídolo e oficialmente proclamada como equivalente ao popular deus exipcio [[Apis]].<ref>De acordo co comentario de ''sir'' [[James Frazer]] á ''Biblioteca'' de [[Pseudo-Apolodoro]], 2.1.1: <br />"''[[Apolodoro]] identifica o Ápis [[Argos|argivo]] co [[touro]] exipcio Ápis, que pola súa vez foi identificado con Serapis (Sarapis)''"; <br />[[Pausanias]] tamén funde Serapis co Apis exipcio: <br />"''Dos santuarios exipcios de Serapis o máis famoso está en Alexandria, o máis antigo en [[Mênfis|Menfis]]. Neste último nen estranxeiro nen sacerdote poden entrar, até que Apis sexa enterrado.''" (Pausanias, ''Descrición de Grecia'', 1.18.4).</ref> Inicialmente chamábase, en [[Lingua exipcia|exipcio]], ''Aser-hapi'' (é dicir, ''[[Osiris (deus)|Osiris]] - [[Apis]]''), que se converteu en '''Serapis'''; considerábase que era o deus [[Osiris (deus)|Osiris]] na súa totalidade, e non só o seu [[Ka]] (forza vital). == Historia == Crese que o [[culto]] a Serapis foi introducido en Alexandría ao redor do [[Século -IV|século IV a. C.]] co propósito de reunir no [[sincretismo]] as tradicións relixiosas [[Relixión exipcia antiga|exipcias]] e [[Período helenístico|helénicas]]. No lado exipcio, o [[deus]] identificouse con [[Osiris (deus)|Osiris]], o marido de [[Isis]]; no lado grego, achegouse ao [[Hades]] e aos seus misterios. En ambas as tradicións, estes deuses presidían a [[vexetación]] e gobernaban o [[inframundo]]. No reinado do emperador [[Teodosio I]], en [[391]], o [[Serapeo]], en Alexandría, foi atacado e destruído por orde do bispo Teófilo. === Na Gallecia === Durante un certo tempo, Serapis gañou a condición de deus masculino universal ("''o único [[Zeus]] Serapis''"), e o seu culto, xeralmente asociado ao de [[Isis]], estendeuse por todo o mundo grecorromano, incluída a [[Península Ibérica]]. Un exemplo do seu culto pódese atopar no santuario [[Gallaecia|galaicorromano]] das [[Santuario de Panóias|Fragas de Panóias]], en [[Tras-os-Montes]], [[Portugal]]. === Iconografía === Serapis está representado coa aparencia dun [[home]] de idade madura e rostro serio, con barba e cabelo longo. O seu atributo é a [[ménsula]] sagrada dos misterios, símbolo da abundancia, xunto coa [[Cobras|serpe]] de [[Asclepio]], xa que tamén era un deus [[Curación|curativo]].   <gallery> File:Serapis.JPG|Lampariña en [[terracota]] representando a Serapis no [[Museo Británico]]. File:BegramSerapis.jpg|Estatua de Serapis orixinaria de [[Bagram]], [[Afganistán]], no [[Museo Guimet]]. File:Serapis head london.jpg|Escultura atopada nun templo romano de culto a [[Mitra (mitoloxía)|Mitra]] (mitreo) en [[Londres]].<ref>Informacións sobre o antigo templo [[Londres|londinense]] dedicado a Mitra no [[sitio web]] [http://heritage-key.com/site/temple-mithras-london Heritage Key] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100511064730/http://heritage-key.com/site/temple-mithras-london |date=11 de maio de 2010 }}. Accedido o [[7 de maio]] de [[2010]].</ref> </gallery> == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == {{commonscat}} === Outros artigos === * [[Relixión exipcia antiga]] * [[Relixión da Grecia antiga]] * [[Relixión da Roma antiga]] * [[Sincretismo]] {{Control de autoridades}} {{Relixión en progreso}} [[Categoría:Deuses exipcios]] [[Categoría:Deuses gregos]] m5o9pyx4uuoo9puyjk267qk3lr47e3w 0 640917 7108328 6929406 2025-06-27T14:22:37Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 0 fontes e etiquetando 2 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108328 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | image = North African Thekla's lark (Galerida theklae carolinae) Kebili.jpg | image_caption = ''G. t. carolinae''<br>no deserto ao sueste de [[Douz]], [[Tunisia]] | status = LC | status_system = iucn3.1 | status_ref = <ref name="iucn status 19 November 2021">{{cite journal |author=BirdLife International |date=2017 |title=''Galerida theklae'' |volume=2017 |page=e.T22717387A111112049 |doi=10.2305/IUCN.UK.2017-1.RLTS.T22717387A111112049.en |access-date=19 de novembro de 2021}}</ref> | domain = [[Eukaryota]] | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordata]] | classis = [[Aves]] | ordo = [[Passeriformes]] | familia = [[Alaudidae]] | genus = [[Galerida]] | species = '''Galerida theklae''' | species_authority = [[Alfred Edmund Brehm|Brehm, AE]], 1857 | subdivision_ranks = Subespecies | subdivision = Ver texto | synonyms = * ''Galerita theklae'' * ''Galerida malabarica theklae'' | range_map = Galerida theklae distribution map.png }} A '''cotovía escura'''<ref>{{Cita web|título=Denominación das aves|url=https://academia.gal/aves/denominacion/-/ave/cotovia-escura|páxina-web=Real Academia Galega|data-acceso=2024-12-05|lingua=gl-ES}}</ref> ('''''Galerida theklae''''') é unha especie de cotovía que se reproduce na [[Península Ibérica]] (pero non en Galicia), no norte de África e na [[África subsahariana]] desde [[Senegal]] a [[Somalia]]. É unha especie sedentaria non migratoria. É un paxaro común en rexións abertas secas, a miúdo a certa altitude. A cotovía escura foi nomeada por [[Alfred Edmund Brehm]] en 1857 co nome da súa recentemente finada irmá Thekla Brehm (1833–1857). Este nome procede do grego moderno, Θέκλα (''Thekla''), que procede do grego antigo Θεόκλεια (''Theokleia'') derivado de θεός (''theos'', 'deus') e κλέος (''kleos'', 'gloria, honor').<ref>[http://www.behindthename.com/name/thekla ''Thekla'']. Behind the Name, consultado o 16-01-2013.</ref> A súa poboación esta´declinando en España, pero é un paxaro común cunha ampla área de distribución e a [[Unión Internacional para a Conservación da Natureza]] considera que o o seu status é "pouco preocupante".<ref name="iucn status 19 November 2021" /> == Taxonomía e sistemática == A cotovía escura ten varias subespecies en África oriental que mostran unha gran diverxencia xenética tanto entre elas coma coas poboacións mediteráneas e son, en consecuencia, fortes candidatos a consideralas especies separadas.<ref>{{Cite journal|last=Alström|first=Per|last2=Barnes|first2=Keith N.|last3=Olsson|first3=Urban|last4=Barker|first4=F. Keith|last5=Bloomer|first5=Paulette|last6=Khan|first6=Aleem Ahmed|last7=Qureshi|first7=Masood Ahmed|last8=Guillaumet|first8=Alban|last9=Crochet|first9=Pierre-André|date=2013-12-01|title=Multilocus phylogeny of the avian family Alaudidae (larks) reveals complex morphological evolution, non-monophyletic genera and hidden species diversity|journal=Molecular Phylogenetics and Evolution|volume=69|issue=3|pages=1043–1056|doi=10.1016/j.ympev.2013.06.005|issn=1095-9513|pmid=23792153|url=https://pub.epsilon.slu.se/11222/2/alstrom_fig_1.pdf}}</ref> Anteriormente, algunhas autoridades consideraban que ''G. theklae'' e ''[[Galerida malabarica|G. malabarica]] eran conespecíficas.<ref>{{Cite web|url=http://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=5351025CD2FE0285|title=Galerida theklae - Avibase|website=avibase.bsc-eoc.org|access-date=2016-12-10}}</ref> === Subspecies === Recoñécense doce [[subespecie]]s:<ref>{{Cite journal|title=IOC World Bird List 6.4|url=http://www.worldbirdnames.org/ioc-lists/crossref|journal=IOC World Bird List Datasets|doi=10.14344/ioc.ml.6.4 }}</ref> * ''G. t. theklae'' - <small>[[Alfred Edmund Brehm|Brehm, AE]], 1857</small>: vive en [[Portugal]], [[España]] peninsular, as [[illas Baleares]] e o extremo do [[sur de Francia]]. * ''G. t. erlangeri'' - <small>[[Ernst Hartert|Hartert]], 1904</small>: atopada no norte de [[Marrocos]]. * ''G. t. ruficolor'' - <small>[[Joseph Whitaker (ornitólogo)|Whitaker]], 1898</small>: atoapda no centro e nordés de Marrocos, norte de [[Alxeria]] e norte de [[Tunisia]]. * ''G. t. theresae'' - <small>[[Richard Meinertzhagen|Meinertzhagen, R]], 1939</small>: vive no suroeste de Marrocos e [[Mauritania]]. * ''G. t. superflua'' - <small>Hartert, 1897</small>: atopada no leste de Marrocos, norte de Alxeria e leste de [[Tunisia]]. * ''G. t. carolinae'' - <small>[[Carlo von Erlanger|Erlanger]], 1897</small>: do leste de Marocos e polo norte do [[Sáhara]] ao noroeste de [[Exipto]]. * ''G. t. harrarensis'' - <small>[[Christian Érard|Érard]] & [[Guy Jarry|Jarry]], 1973</small>: do leste de [[Etiopía]]. * ''G. t. huei'' - <small>Érard & [[René de Naurois|Naurois]], 1973</small>: do centro sur de Etiopía * ''G. t. praetermissa'' - <small>([[William Thomas Blanford|Blanford]], 1869)</small>: do sur de [[Eritrea]] ata Etiopía central. * ''G. t. ellioti'' - <small>Hartert, 1897</small>: descrita orixinalmente como especie separada. Atopada no norte e centro de [[Somalia]]. * ''G. t. mallablensis'' - <small>Colston, 1982</small>: atopada no sur de Somalia. * ''G. t. huriensis'' - <small>[[Constantine Walter Benson|Benson]], 1947</small>: do sur de Etiopía e norte de [[Kenya]]. <gallery mode = packed heights = 180px> Thekla's lark (Galerida theklae theklae) Loja.jpg|''G. t. theklae''<br>en montes preto de [[Loja, Granada]], España Thekla lark (Galerida theklae ruficolor).jpg|''G. t. ruficolor''<br>no [[Parque Nacional Souss-Massa]], Marrocos </gallery> == Descrición == É unha cotovía pequena, lixeiramente máis pequena que a [[laverca dos campos]]. Ten unha crista eréctil longa e de punta. É máis gris que a laverca dos campos, e carece da á e beira da cola brancos desa especie. É moi similar á moi espallada [[cotovía cristada]]. É máis pequena e algo máis gris que esa especie, e ten un bico máis curto. En voo, mostra as partes inferiores das ás grises, mentres que a cotovía cristada tenas avermelladas. O corpo é pincipalmente gris con manchas escuras polo dorso e abrancazada pola parte ventral. Os sexos son similares.<ref name=Beaman>{{cite book|author1=Mark Beaman|author2=Steve Madge|title=The Handbook of Bird Identification: For Europe and the Western Palearctic|url=https://books.google.com/books?id=p968cQkfSroC&pg=PA549 |year=1998 |publisher=Christopher Helm |isbn=978-0-7136-3960-5 |page=549}}</ref> == Distribución e hábitat == A cotovía escura é nativa e residente en Francia, España, Portugal, Alxeria, Exipto, Eritrea, Etiopía, Kenya, [[Libia]], Marrocos, Somalia, Tunisia e [[Sáhara Occidental]].<ref name="iucn status 19 November 2021" /> O seu hábitat típico son áreas accidentadas con mato, zonas de chan espido e pradarías semiáridas.<ref name = HBWA/> == Comportamento e ecoloxía == [[Ficheiro:Galerida theklae MHNT 232 Laghouat Algérie.jpg|miniatura|Ovos de ''Galerida theklae'' [[MHNT]]]] Nidifica no chan, poñendo de dous a seis ovos. A súa comida consiste en maleza, sementes e insectos, estes últimos especialmente na estación reprodutora.<ref name = HBWA>{{cite web | url = http://www.hbw.com/node/57675 | title = Thekla Lark (''Galerida theklae'')| accessdate = 17 de novembro de 2016 | publisher = Lynx Edicions|work = Handbook of the Birds of the World Alive}}</ref> A canción é melodiosa e variada, con asubíos tristes incluíndo imitacións. É máis suave e máis entoada que as da cotovía cristada, e poden cantala durante o voo ou desde o chan ou desde unha póla exposta.<ref name=Beaman/> == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === {{Commonscat|Galerida theklae}} {{Wikispecies|Galerida theklae}} * [http://ibc.lynxeds.com/species/thekla-lark-galerida-theklae Vídeos, fotos e sons] – Internet Bird Collection *[http://aulaenred.ibercaja.es/wp-content/uploads/300_TheklaLarkGtheklae.pdf Iddes e sexos (PDF; 2.3 MB) de Javier Blasco-Zumeta & Gerd-Michael Heinze]{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }} * [http://aulaenred.ibercaja.es/wp-content/uploads/300a_IdentificationG_cristata-G_theklae.pdf Caracteres distintivos entre a cotovía escura e a cotovía cristada (PDF; 1.7 MB)]{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }} {{control de autoridades}} [[Categoría:Aláudidos]] [[Categoría:Animais descritos en 1857]] 861xtk2iusfn6kznqe32ad81nmawcof 0 641898 7108318 6939181 2025-06-27T14:16:17Z Autopistero20502020 127649 7108318 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Sendín''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Sendín, Olveda, Antas de Ulla|Sendín]]''', lugar da parroquia de [[Olveda, Antas de Ulla|Olveda]], no concello de [[Antas de Ulla]]; *'''[[Sendín, A Arnoia, A Arnoia|Sendín]]''', lugar da parroquia da [[A Arnoia, A Arnoia|Arnoia]], no concello da [[A Arnoia|Arnoia]]; *'''[[Sendín, A Franqueira, A Cañiza|Sendín]]''', lugar da parroquia da [[A Franqueira, A Cañiza|Franqueira]], no concello da [[A Cañiza|Cañiza]]; *'''[[Sendín, O Corgo, O Corgo|Sendín]]''', lugar da parroquia do [[O Corgo, O Corgo|Corgo]], no concello do [[O Corgo|Corgo]]; *'''[[Sendín, San Xurxo de Lourenzá, Lourenzá|Sendín]]''', lugar da parroquia de [[San Xurxo de Lourenzá, Lourenzá|San Xurxo de Lourenzá]], no concello de [[Lourenzá]]; *'''[[Sendín, Os Ferreiros, Monterroso|Sendín]]''', lugar da parroquia dos [[Os Ferreiros, Monterroso|Ferreiros]], no concello de [[Monterroso]]; *'''[[Sendín, Couxela, Ribadeo|Sendín]]''', lugar da parroquia de [[Couxela, Ribadeo|Couxela]], no concello de [[Ribadeo]]; *'''[[Lamasendín, Arcos, Chantada|Lamasendín]]''', lugar da parroquia de [[Arcos, Chantada|Arcos]], no concello de [[Chantada]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Senín}} *'''[[Sendia, Nebra, Porto do Son|Sendia]]''', lugar da parroquia de [[Nebra, Porto do Son|Nebra]], no concello de [[Porto do Son]]. {{Control de autoridades}} ahoaifezu6dds1hb90z9isknug7ig8k 7108320 7108318 2025-06-27T14:16:48Z Autopistero20502020 127649 /* Outros artigos */ 7108320 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Sendín''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Sendín, Olveda, Antas de Ulla|Sendín]]''', lugar da parroquia de [[Olveda, Antas de Ulla|Olveda]], no concello de [[Antas de Ulla]]; *'''[[Sendín, A Arnoia, A Arnoia|Sendín]]''', lugar da parroquia da [[A Arnoia, A Arnoia|Arnoia]], no concello da [[A Arnoia|Arnoia]]; *'''[[Sendín, A Franqueira, A Cañiza|Sendín]]''', lugar da parroquia da [[A Franqueira, A Cañiza|Franqueira]], no concello da [[A Cañiza|Cañiza]]; *'''[[Sendín, O Corgo, O Corgo|Sendín]]''', lugar da parroquia do [[O Corgo, O Corgo|Corgo]], no concello do [[O Corgo|Corgo]]; *'''[[Sendín, San Xurxo de Lourenzá, Lourenzá|Sendín]]''', lugar da parroquia de [[San Xurxo de Lourenzá, Lourenzá|San Xurxo de Lourenzá]], no concello de [[Lourenzá]]; *'''[[Sendín, Os Ferreiros, Monterroso|Sendín]]''', lugar da parroquia dos [[Os Ferreiros, Monterroso|Ferreiros]], no concello de [[Monterroso]]; *'''[[Sendín, Couxela, Ribadeo|Sendín]]''', lugar da parroquia de [[Couxela, Ribadeo|Couxela]], no concello de [[Ribadeo]]; *'''[[Lamasendín, Arcos, Chantada|Lamasendín]]''', lugar da parroquia de [[Arcos, Chantada|Arcos]], no concello de [[Chantada]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Sendón|Senín}} *'''[[Sendia, Nebra, Porto do Son|Sendia]]''', lugar da parroquia de [[Nebra, Porto do Son|Nebra]], no concello de [[Porto do Son]]. {{Control de autoridades}} gjlubf4bzevwx8h6vmnczwziv0dvqfh 7108327 7108320 2025-06-27T14:21:23Z Autopistero20502020 127649 7108327 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Sendín''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Sendín, Olveda, Antas de Ulla|Sendín]]''', lugar da parroquia de [[Olveda, Antas de Ulla|Olveda]], no concello de [[Antas de Ulla]]; *'''[[Sendín, A Arnoia, A Arnoia|Sendín]]''', lugar da parroquia da [[A Arnoia, A Arnoia|Arnoia]], no concello da [[A Arnoia|Arnoia]]; *'''[[Sendín, A Franqueira, A Cañiza|Sendín]]''', lugar da parroquia da [[A Franqueira, A Cañiza|Franqueira]], no concello da [[A Cañiza|Cañiza]]; *'''[[Sendín, O Corgo, O Corgo|Sendín]]''', lugar da parroquia do [[O Corgo, O Corgo|Corgo]], no concello do [[O Corgo|Corgo]]; *'''[[Sendín, San Xurxo de Lourenzá, Lourenzá|Sendín]]''', lugar da parroquia de [[San Xurxo de Lourenzá, Lourenzá|San Xurxo de Lourenzá]], no concello de [[Lourenzá]]; *'''[[Sendín, Os Ferreiros, Monterroso|Sendín]]''', lugar da parroquia dos [[Os Ferreiros, Monterroso|Ferreiros]], no concello de [[Monterroso]]; *'''[[Sendín, Couxela, Ribadeo|Sendín]]''', lugar da parroquia de [[Couxela, Ribadeo|Couxela]], no concello de [[Ribadeo]]; *'''[[Lamasendín, Arcos, Chantada|Lamasendín]]''', lugar da parroquia de [[Arcos, Chantada|Arcos]], no concello de [[Chantada]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Sendón|Senín}} *'''[[Sentín, Rubiáns, Vilagarcía de Arousa|Sentín]]''', lugar da parroquia de [[Rubiáns, Vilagarcía de Arousa|Rubiáns]], no concello de [[Vilagarcía de Arousa]]; *'''[[Sendia, Nebra, Porto do Son|Sendia]]''', lugar da parroquia de [[Nebra, Porto do Son|Nebra]], no concello de [[Porto do Son]]. {{Control de autoridades}} bwoscbrpaicpxhkcio6ihp2x2yliwfe 0 642849 7108306 7107310 2025-06-27T14:09:08Z Galton1892 156153 /* Historia */ 7108306 wikitext text/x-wiki {{Organización}} '''GalUAB''' é o equipo da [[Universidade Autónoma de Barcelona]] na [[Liga Matemática]]. == Historia == O 6 de outubro de 2023, o reitor da Universidade Autónoma de Barcelona, ​​[[Javier Lafuente]], recibiu ao equipo.<ref>{{Cita web|título=El Rector recibe el equipo de la UAB de la Liga Matemática|url=https://www.uab.cat/web/detalle-de-noticia/el-rector-recibe-el-equipo-de-la-uab-de-la-liga-matematica-1345803266914.html?noticiaid=1345897799630|páxina-web=UAB Barcelona|data-acceso=2025-01-19|lingua=es|nome=UAB-Universitat Autònoma de|apelidos=Barcelona}}</ref> O 18 de febreiro de 2024 disputouse persoalmente no Museo de Matemáticas de Cataluña o partido entre o [[GaUB]], equipo da Universidade de Barcelona e o Gatois, antigo nome do equipo.<ref>{{Cita web|título=Els equips matemàtics de la UB i UAB jugaran a la ciutat|url=https://elfar.cat//art/47847/els-equips-matematics-de-la-ub-i-uab-jugaran-a-la-ciutat|páxina-web=Les notícies i tota la informació del Baix Llobregat i l'Hospitalet|data=2024-02-15|data-acceso=2025-01-19|lingua=ca|nome=El Far|apelidos=Notícies}}</ref> Oriol Bosquet foi o delegado na primeira edición.<ref>{{Cita novas|data=2024-04-04|título=Un equip de l'UAB participa l'equip de la UAB de la Lliga Matemàtica|url=https://www.calameo.com/read/007404595c67c0d54f98f|data-acceso=2025-06-27|xornal=Cerdanyola al día}}</ref> O 21 de novembro de 2024 GalUAB asinou un convenio de colaboración co ''[[TOT Cerdanyola]]''.<ref>{{Cita web|título=El TOT Cerdanyola i GalUAB signen un acord de col·laboració|url=https://www.totcerdanyola.cat/actualitat/tot-cerdanyola-galuab-signen-acord-collaboracio_2206067102.html|páxina-web=Tot Cerdanyola|data=2024-11-21|data-acceso=2025-01-19|lingua=ca}}</ref> O 24 de novembro de 2024 disputouse persoalmente o partido entre o [[GaUB]] e o GalUAB no Museo de Matemáticas de Cataluña.<ref>{{Cita web|título=Els equips matemàtics de la UAB i UB jugaran aquest diumenge|url=https://elfar.cat//art/51745/els-equips-matematics-de-la-uab-i-ub-jugaran-aquest-diumenge|páxina-web=Les notícies i tota la informació del Baix Llobregat i l'Hospitalet|data=2024-11-22|data-acceso=2025-01-19|lingua=ca|nome=El Far|apelidos=Notícies}}</ref> O 5 de decembro de 2024 disputouse presencialmente o partido entre o GalUAB e o UdGenius, equipo da [[Universidade de Xirona]], na [[Universidade de Vic - Universidade Central de Cataluña|Universidade de Vic]]. O partido rematou 2-2.<ref>{{Cita web|título=Empat en la 9a Jornada de la Lliga Matemàtica a la UVic-UCC|url=https://mon.uvic.cat/fcte/empat-en-la-jornada-9-de-la-lliga-matematica-udgenius-udg-2-2-galuab-uab-a-la-uvic/|páxina-web=Facultat de Ciències, Tecnologia i Enginyeries|data=2024-12-11|data-acceso=2025-01-19|lingua=ca|apelidos=yolandatristancho}}</ref> O 14 de febreiro de 2025, impartiron unha charla no Instituto Jaume Mimó de Cerdanyola del Vallès.<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=|data=2025-02-25|título=Xerrada al Institut Jaume Mimò|revista=Tot Cerdanyola|url=https://issuu.com/totsantcugat/docs/tot_cerdanyola_1875_-_20_febrer|páxinas=37|número=1875}}</ref> O 25 de febreiro de 2025, GalUAB organizou un partido entre [[Eulerianos]] e GalUAB na Facultade de Ciencias da Educación da [[Universidade Autónoma de Barcelona]], tras unha mesa redonda sobre a relación entre as matemáticas e a educación matemática. Participaron [[Nicolás Atanes]], Tomàs Planelles como moderador e [[Núria Planas]]. A decana da Facultade Marta Bertrán presentou a mesa redonda.<ref>{{Cita web|título=Taula rodona amb estudiants del Grau de Matemàtiques de la UAB a la nostra Facultat|url=http://www.uab.cat/web/detall-de-noticia/taula-rodona-amb-estudiants-del-grau-de-matematiques-de-la-uab-a-la-nostra-facultat--1345721038860.html?noticiaid=1345948913286|páxina-web=UAB Barcelona|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca|nome=UAB-Universitat Autònoma de|apelidos=Barcelona}}</ref> O 7 de marzo de 2025, xogouse un partido entre Los Algebraicos e GalUAB en [[Tarragona]]. O resultado foi unha vitoria por 2-1 para o equipo barcelonés.<ref>{{Cita web|título=L’ETSE de la URV organitza la jornada final de la Lliga Matemàtica de l’ANEM|url=https://diaridigital.urv.cat/letse-de-la-urv-organitza-la-jornada-final-de-la-lliga-matematica-de-lanem/|páxina-web=Diari digital de la URV|data=2025-03-11|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca}}</ref> O 5 de marzo de 2025, xogouse un partido no campus de [[Sabadell]] da Universidade Autónoma de Alacant contra o equipo, que gañaron por 3-0. O atleta olímpico e estudante da Universidade Autónoma [[Pepe Cunill]] asistiu a ese partido para coñecer aos xogadores.<ref>{{Cita web|título=L'equip de la UAB triomfa a la Lliga Matemàtica amb una victòria contundent|url=http://www.uab.cat/web/detall-de-noticia/l-equip-de-la-uab-triomfa-a-la-lliga-matematica-amb-una-victoria-contundent-1345697198279.html?noticiaid=1345951168840|páxina-web=UAB Barcelona|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca|nome=UAB-Universitat Autònoma de|apelidos=Barcelona}}</ref> O 11 de marzo de 2025 reuníronse con [[Carlos Cordón]], alcalde de [[Cerdanyola del Vallès]], para promover as [[matemáticas]].<ref>{{Cita web|título=Cordón dona suport a GalUAB per fomentar les matemàtiques a Cerdanyola|url=http://www.totcerdanyola.cat/actualitat/cordon-dona-suport-galuab-fomentar-matematiques-cerdanyola_2211046102.html|páxina-web=TOT Cerdanyola|data=2025-12-03|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca}}</ref> Do 6 ao 9 de abril de 2025 asistiron á Fase Final da Liga Matemática 2024-2025 no [[Oviedo]].<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=|data=2025-04-10|título=La UAB a la Fase Final de la Lliga Matemàtica 2024-2025 a Oviedo|revista=Tot Cerdanyola|páxinas=37|número=1882|url=https://issuu.com/totsantcugat/docs/tot_cerdanyola_1882_-_10_abril}}</ref> O 9 de abril de 2025 participaron na Feira de Entidades da Universidade Autónoma de Barcelona.<ref>{{Cita web|título=Fira d’Entitats (12 – 16h)|url=https://webs.uab.cat/lacomunitariauab/fira-dentitats/|páxina-web=webs.uab.cat|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20250407080838/https://webs.uab.cat/lacomunitariauab/fira-dentitats/|dataarquivo=2025-04-07}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} [[Categoría:Universidade Autónoma de Barcelona]] [[Categoría:Liga Matemática]] rpvh3z8lxhmqb5wcq91z0h57jwaah3t 0 642889 7108525 7105597 2025-06-27T16:51:54Z Galton1892 156153 /* Historia */ 7108525 wikitext text/x-wiki {{Organización}} A '''Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas''' é unha asociación que representa os estudantes de [[matemáticas]] en [[España]]. Ademais, encárgase de organizar actividades de [[divulgación das matemáticas]], de crear un vínculo entre o alumnado de matemáticas en España e de promover o papel dos matemáticos no mundo laboral. Durante a asemblea xeral anual elíxese unha xunta directiva, responsable de dirixir e representar aos estudantes da Asociación noutras asociacións relevantes, e de supervisar e apoiar as ideas dentro do ámbito da asociación. Desde xullo de 2023 a directiva fóromana [[Marina Díaz]] (presidenta), Laura Pons (vicepresidenta), Marina Polo (secretaria) e Andrea Díaz (tesoureira). == Historia == [[Ficheiro:Escudo ANEM.png|miniatura|Logo da Asociación antigo]] A idea de crear a asociación xurdiu no terceiro [[Encontro Nacional de Estudantes de Matemáticas]] en 2002.<ref>{{Cita publicación periódica|título=Encuentro Nacional de Estudiantes de Matemáticas (ENEM): una cita imprescindible|url=https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=7313918|revista=Boletín de la Titulación de Matemáticas de la UAL|data=2015|ISSN=1988-5318|páxina=20–21|volume=9|número=2|nome=José|apelidos=Ojeda López|nome2=Antonio|apelidos2=Zarauz Moreno|nome3=Andrés|apelidos3=Mateo Piñol}}</ref> O Encontro Nacional de Estudantes de Matemáticas de 2011 formou parte do Centenario da Real Sociedade Española de Matemáticas.<ref>{{Cita web|título=Encuentro Nacional de Estudiantes de Matemáticas y el Centenario|url=https://www.rsme.es/2011/07/encuentro-nacional-de-estudiantes-de-matematicas-y-el-centenario/|páxina-web=Real Sociedad Matemática Española|data=2011-07-19|data-acceso=2025-01-20|lingua=es}}</ref> Desde 2017 a asociación publica anualmente a revista [[TEMat]], que difunde traballos de matemáticas.<ref>{{Cita web|título=Nace TEMat, la primera revista electrónica de divulgación de trabajos de estudiantes de matemáticas|url=https://cfis.upc.edu/es/noticias/nace-temat-la-primera-revista-electronica-de-divulgacion-de-trabajos-de-estudiantes-de-matematicas|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-01-20|lingua=es}}</ref> En torno ao Día Internacional das Matemáticas de 2017, a Asociación organizou por primeira vez o ''Concurso do Día Pi''.<ref>{{Cita web|título=“Raíz cúbica de 512, en cinco segundos”|url=https://cadenaser.com/emisora/2018/03/14/radio_santander/1521038030_762047.html|páxina-web=Cadena SER|data=2018-03-14|data-acceso=2025-01-20|lingua=es-ES|nome=Marta|apelidos=Bustamante}}</ref> En 2018 converteuse nunha das asinantes do ''Manifesto da Rede de Divulgación Matemática para o recoñecemento da divulgación das matemáticas'', promovido pola Rede de Divulgación Matemática.<ref>{{Cita web|título=Manifiesto por el reconocimiento de la divulgación de las matemáticas|url=https://www.abc.es/ciencia/abci-manifiesto-reconocimiento-divulgacion-matematicas-201806041041_noticia.html|páxina-web=Diario ABC|data=2018-06-04|data-acceso=2025-01-20|lingua=es}}</ref> En 2019 converteuse nunha das institucións impulsoras do Museo de Matemáticas de Aragón.<ref>{{Cita web|título=El primer museo de las Matemáticas de Aragón se abrirá en el monasterio de Casbas|url=https://www.heraldo.es/noticias/aragon/huesca/2019/06/04/el-primer-museo-de-las-matematicas-de-aragon-se-abrira-en-el-monasterio-de-casbas-1318515.html|páxina-web=heraldo.es|data=2019-06-04|data-acceso=2025-01-20|lingua=es|nome=Heraldo de|apelidos=Aragón}}</ref> Desde 2023 é a organizadora da [[Liga Matemática]].<ref>{{Cita web|título=Al estilo Eureka, así funciona la Liga Matemática de la Asociación Nacional de Estudiantes de Matemáticas|url=https://www.estadiodeportivo.com/estar-al-dia/sociedad/estilo-eureka-asi-funciona-liga-matematica-asociacion-nacional-estudiantes-matematicas-20240504-450815.html#:~:text=El%20efecto%20Eureka%20que%20promueve,puntuaciones:%20o%20gol%20o%20error.|páxina-web=Estadio Deportivo|data=2024-05-04|data-acceso=2025-01-20|lingua=es}}</ref> O 4 de febreiro de 2024 anunciouse que a Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas apoiaría o Congreso Europeo de Matemáticas de 2024.<ref>{{Cita web|título=La Junta apoyará el noveno Congreso Europeo de Matemáticas que se celebrará en Sevilla con 1.900 participantes|url=https://www.europapress.es/esandalucia/sevilla/noticia-junta-apoyara-noveno-congreso-europeo-matematicas-celebrara-sevilla-1900-participantes-20240204104740.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2024-02-04|data-acceso=2025-01-20|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> En xuño de 2025, a Asociación denunciou a decisión da Xunta de Galicia de eliminar o Máster en Matemáticas da USC, apoiando a plataforma [[En defensa do mestrado de Matemáticas da USC]].<ref>{{Cita web|url=https://x.com/DefensaMesMat/status/1929506168658935904|páxina-web=X|título=A ANEM denuncia a decisión da Xunta de suprimir o Mestrado en Matemáticas da USC|data-acceso=11-6-2025|apelidos=En defensa do mestrado de Matemáticas da USC|nome=|ligazónautor=En defensa do mestrado de Matemáticas da USC}}</ref> ==Presidencia== O presidente ou presidenta é a máximo representante da asociación. Elíxese anualmente no [[Encontro Nacional de Estudantes de Matemáticas]], durante a asemblea xeral, por maioría absoluta, dentro dunha candidatura. A candidatura á xunta directiva inclúe presidencia, vicepresidencia, secretaría e tesouraría. #[[Juan Miguel Ribera Puchades]] (elixido en 2007) #Esther Ramos (elixida en 2010) #Adrià Alcalá Mena (elixido en 2011) #Jaime Sánchez Fernández (elixido en 2012; fora vicepresidente) #José Luis Ríos Calle (elixido en 2013, reelixido en 2014) #Jaime Ferrer Velasco (elixido en 2015; foi a primeira vez que se votaba entre máis dun candidato) #Andrés Mateo Piñol (elixido en 2016) #Guillem García (elixido en 2017, reelixido en 2018) #Alfonso Márquez (elixido en 2019, reelixido en 2020) #Clara Martínez (elixida en 2021, reelixido en 2022) #[[Marina Díaz]] (elixida en 2023, reelixida en 2024) == Notas == {{listaref|30em}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]] [[Categoría:Asociacións de España]] [[Categoría:Asociacións de estudantes]] jt1ibvrq94wx2ckic4ghripzipandhs 0 643813 7109242 7100386 2025-06-28T08:25:28Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 0 fontes e etiquetando 1 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109242 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} {{Contén texto xaponés}} {{nihongo|'''''Doraemon e o segredo do labirinto'''''<ref>{{Cita web|url=https://www.xabarin.gal/videos/detail/185423-doraemon-e-o-segredo-do-labirinto|título=Doraemon e o segredo do labirinto na plataforma do Xabarín Club|editor=xabarin.gal|data=31 de xaneiro de 2025|dataacceso=1 de febreiro de 2025}}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref>|ドラえもん のび太とブリキの{{ruby|迷宮|ラビリンス}}|Doraemon Nobita to Buriki no Rabirinsu}} é un filme [[Xapón|xaponés]] de [[1993]] dirixido por [[Tsutomu Shibayama]]. Estreouse nos cinemas do Xapón o 6 de marzo de 1993, e baséase no 13º volume da serie ''[[Doraemon Long Stories]]''. É o décimo cuarto filme da serie ''[[Doraemon]]''. Estreouse dobrado ao [[Lingua galega|galego]] na TVG en [[2004]]. Estreouse en liña o [[31 de xaneiro]] de [[2025]] na plataforma do [[Xabarín Club]].<ref>{{cita novas|título=Estamos de estrea! O Gato Cósmico e Nobita protagonizan 'Doraemon e o segredo do labirinto', e xa a podes ver en xabarin.gal|url=https://x.com/XabarinGal/status/1885287769699688652|data=31 de xaneiro de 2025|dataacceso=1 de febreiro de 2021|editor=@XabarinGal}}</ref> == Personaxes == {| class="wikitable" |- |[[Doraemon (personaxe)|Doraemon]] | [[Nobuyo Ōyama]] |- | Nobita Nobi | [[Noriko Ohara]] |- | Minamoto Shizuka | [[Michiko Nomura]] |- | Honekawa Suneo | [[Kaneta Kimotsuki]] |- | Takeshi Gōuda (Gian) | [[Kazuya Tatekabe]] |- | Nobita's Mama | [[Sachiko Chijimatsu]] |- | Nobita's Papa | Yousuke Naka |- | Sensei | [[Ryoichi Tanaka]] |- | Mini-Dora | [[Rei Sakuma]] |- | Garion's Spouse | [[Yuko Minaguchi]] |- | Burikin | [[Tamio Ohki]] |- | Tap | [[Mie Suzuki]] |- | Clown | [[Kenyu Horiuchi]] |- | Napogisutora Issei | [[Shuichiro Moriyama]] |- | Nejirin Shogun | Osamu Kato |- | Nejirin captain | [[Kenichi Ogata (voice actor)|Kenichi Ogata]] |- | Professors | [[Masashi Hirose]]<br />[[Kazuhiko Kishino]] |- | Soldiers | [[Takumi Yamazaki]]<br />[[Chafurin]] |- | Galion Marquis | [[Yuusaku Yara]] |- | Mrs. Galion | [[Rei Sakuma]] |} == Notas == {{Listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Lista de títulos con versión en galego nas plataformas de streaming]] {{Doraemon}} {{Barra portal|Cine|Xapón|Xabarín Club}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1993]] [[Categoría:Filmes en lingua xaponesa]] [[Categoría:Filmes do Xapón]] [[Categoría:Filmes de Toho]] [[Categoría:Filmes dirixidos por Tsutomu Shibayama]] [[Categoría:Filmes ambientados en Sicilia]] [[Categoría:Filmes de Doraemon]] [[Categoría: Xabarín Club]] [[Categoría:Filmes de 1993 con versión en galego]] mvokxqw8ufdlz273mcs2biapne0skdz 10 644639 7108987 7106673 2025-06-27T22:44:02Z O Breixo 127505 7108987 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Enuso}}</noinclude><templatestyles src="Modelos/styles.css" />{{Infobox |bodystyle = infobox_bodystyle |titleclass = infobox_titlestyle |aboveclass = infobox_abovestyle |headerclass = infobox_headerclass_w_botton_top |subheaderclass = infobox_subheaderstyle |labelclass = infobox-label |datastyle = text-align:start |captionstyle = infobox_captionstyle |belowstyle = infobox_belowstyle |headerstyle = background-color: #D3E0BA; border: 1px solid #b3b4b6; border-radius: 5px; |abovestyle = background-color: #D3E0BA; border: 1px solid #b3b4b6; border-radius: 5px; | above = {{{nome|<includeonly>{{PAGENAME}}</includeonly>}}} | subheader1 = {{#if:{{#property:P1705 |from={{{item|}}}}}{{{nome_orixinal|}}}|<small>'''Lingua orixinal:'''</small> {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1705 | value={{{nome_orixinal|}}} | list=false }} }} | subheader2 = {{#if:{{#property:P607 |from={{{item|}}}}}{{{conflito|}}}|<small>'''Conflito:'''</small> {{#invoke:Wikidades | claim | property=P607 | value={{{conflito|}}} | list=false }} }} | subheader3 = {{#if:{{#property:P361 |from={{{item|}}}}}{{{parte_de|}}}|<small>'''Parte de:'''</small> {{#invoke:Wikidades | claim | property=P361 | value={{{parte_de|}}} | list=false }} }} | image1 = {{#invoke:InfoboxImage |InfoboxImage |image={{#invoke:Wikidades |claim| property=P154 | list=false |editicon=false |shownovalue=no |showsomevalue=no |value={{{logo|{{{logotipo|}}}}}} }} |size={{{logo_tamaño|{{{tamaño logotipo|}}}}}}|sizedefault=150px | maxsize=300px}}{{#if:{{#property:P154 |from={{{item|}}}}}|<hr />}} | image2 = {{Propiedade|P18|{{#if:{{{imaxe|{{{image|}}}}}}{{#property:P18|from={{{item|}}}}}|{{#invoke:InfoboxImage | InfoboxImage | image={{{imaxe|{{{image|}}}}}} | size={{{imaxe_tamaño|}}}| sizedefault=300px | maxsize=300px }}}}|4=Wikidata/Formatos|5=formatoImaxe|prioridad=no|uno=si}} | caption2 = {{#if:{{{pé|{{{descrición_imaxe|}}}}}}|<span style="font-size: 95%">{{{pé|{{{descrición_imaxe|}}}}}}</span>}}<hr /> | label1 = Instancia de | data1 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P31 | value={{{instancia_de|}}} }} | label2 = Aspecto de | data2 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1269 | value={{{aspecto_de|}}} }} | label3 = Subclase | data3 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P279 | value={{{subclase_de|}}} }} |label4 = Epónimo |data4 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P138 | value={{{epónimo|}}} }} | label5 = Resultado | data5 = {{{resultado|}}} | label6 = Tema principal | data6 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P921 | value={{{tema_principal|}}} }} | label7 = Historia | data7 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2184 | value={{{historia|}}} }} | label8 = Estudado por | data8 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2579 | value={{{estudado_por|}}} }} | label9 = Concedido por | data9 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1027 | value={{{concedido_por|}}} }} | label10 = Trofeo outorgado | data10 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P4622 | value={{{trofeo_outorgado|}}} }} | data11 = {{#if:{{#property:P527 |from={{{item|}}}}}|{{lista despregable|titulo = Composto por|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;border-radius: 5px;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{composto_por|}}} |property=P527 |qualifier=P585 |separator=<br /> |rowformat=* $1 $0 |showsomevalue=no |shownovalue=no |rowsubformat1=$1: |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} | data12 = {{#if:{{#property:P1552 |from={{{item|}}}}}|{{lista despregable|titulo = Caracterizado por|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;border-radius: 5px;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{caracterizado_por|}}} |property=P1552 |separator=<br /> |rowformat=* $0 |showsomevalue=no |shownovalue=no |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} | header20 = {{#if:{{{fundación|}}}{{{día_periódico|}}}{{{data|}}}{{{data_comezo|}}}{{{data_remate|}}}{{#property:P571 |from={{{item|}}}}}{{#property:P837 |from={{{item|}}}}}{{#property:P585 |from={{{item|}}}}}{{#property:P580 |from={{{item|}}}}}{{#property:P582 |from={{{item|}}}}}{{{duración|}}}{{#property:P2047 |from={{{item|}}}}}{{{promulgación|}}}{{#property:P7589 |from={{{item|}}}}}{{{entrada_en_vigor|}}}{{#property:P7588 |from={{{item|}}}}}{{{día_semana|}}}{{#property:P2894 |from={{{item|}}}}}{{#property:P2922 |from={{{item|}}}}}{{{mes_ano|}}}{{{data_estrea|}}}{{#property:P1191 |from={{{item|}}}}}{{{período|}}}{{#property:P2348 |from={{{item|}}}}}|Data}} | label21 = Fundación | data21 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P571 | value={{{fundación|}}} }} | label22 = Promulgación | data22 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P7589 | value={{{promulgación|}}} }} | label23 = Período | data23 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2348 | value={{{período|}}} }} | label24 = Día da semana | data24 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2894 | value={{{día_semana|}}} }} | label25 = Mes do ano | data25 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2922 | value={{{mes_ano|}}} }} | label26 = Data | data26 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P585 | value={{{data|}}} }} | label27 = Comezo | data27 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P580 | value={{{data_comezo|}}} }} | label28 = Remate | data28 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P582 | value={{{data_remate|}}} }} | label29 = Entrada en vigor | data29 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P7588 | value={{{entrada_en_vigor|}}} }} | label30 = Duración | data30 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2047 | value={{{duración|}}} | formatting=unitcode }} | label31 = Data de estrea | data31 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1191 | value={{{data_estrea|}}} }} | data32 = {{#if:{{#property:P837 |from={{{item|}}}}}|{{lista despregable|titulo = Día periódico|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;border-radius: 5px;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |tablesort=1 |sorting=-1 |value={{{día_periódico|}}} |showsomevalue=no |shownovalue=no |separator=<hr /> |property=P837 |qualifier1=P518 |qualifier2=P9002 |qualifier3=P361 |qualifier4=P1013 |qualifier5=P17 |rowsubformat='''$0'''|rowsubformat1=<small>$1</small> |rowsubformat2=<small>$2</small> |rowsubformat3=<small>$3</small> |rowsubformat4=($4) |rowsubformat5=($5) |rowformat=* $0 $1 $2 $3 $4 $5}} }} }} | header40 = {{#if:{{{conmemora|}}}{{{obxectivo|}}}{{{causado_por|}}}{{{lingua|}}}{{{armamento|}}}{{{causa_de|}}}{{#property:P547|from={{{item|}}}}}{{#property:P533 |from={{{item|}}}}}{{#property:P828 |from={{{item|}}}}}{{#property:P520 |from={{{item|}}}}}{{#property:P407 |from={{{item|}}}}}{{{relixión|}}}{{#property:P140 |from={{{item|}}}}}{{#property:P1542 |from={{{item|}}}}}{{{contribuínte_de|}}}{{#property:P1537 |from={{{item|}}}}}{{{depositario|}}}{{#property:P2058 |from={{{item|}}}}}{{{revisión_de|}}}{{#property:P4032 |from={{{item|}}}}}{{{emendado_por|}}}{{#property:P2567 |from={{{item|}}}}}{{{causa_inmediata_de|}}}{{#property:P1536 |from={{{item|}}}}}{{{momento_sísmico|}}}{{{escala_richter|}}}{{#property:P2528 |from={{{item|}}}}}{{#property:P2527 |from={{{item|}}}}}{{{alimentos_tradicionalmente_asociados|}}}{{#property:P868 |from={{{item|}}}}}{{#property:P1534 |from={{{item|}}}}}{{{causa_da_fin|}}}{{{casus|{{{causa|}}}}}}{{#property:P1478 |from={{{item|}}}}}{{#property:P2895 |from={{{item|}}}}}{{#property:P2630 |from={{{item|}}}}}{{#property:P2532 |from={{{item|}}}}}{{{vento_máximo_sustentado|}}}{{{custo_danos|}}}{{{presión_atmosférica_máis_baixa|}}}|Características}} | label41 = Conmemora | data41 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P547| value={{{conmemora|}}} }} | label42 = Contribuínte de | data42 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1537 | value={{{contribuínte_de|}}} }} | label43 = Obxectivo | data43 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P533 | value={{{obxectivo|}}} }} | label44 = Relixión | data44 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P140 | value={{{relixión|}}} }} | label45 = Lingua | data45 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P407 | value={{{lingua|}}} }} | label46 = Depositario | data46 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2058 | value={{{depositario|}}} }} | label47 = Revisión de | data47 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P4032 | value={{{revisión_de|}}} }} | label48 = Emendado por | data48 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2567 | value={{{emendado_por|}}} }} | label50 = Vento máximo sustentado | data50 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2895 | value={{{vento_máximo_sustentado|}}} | formatting=unitcode }} | label51 = Custo dos danos | data51 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2630 | value={{{custo_danos|}}} | formatting=unitcode }} | label52 = Presión atmosférica máis baixa | data52 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2532 | value={{{presión_atmosférica_máis_baixa|}}} | formatting=unitcode }} | label71 = Escala de Richter | data71 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2528 | value={{{escala_richter|}}} }} | label72 = Momento sísmico | data72 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P2527 | value={{{momento_sísmico|}}} }} | label73 = Armamento | data73 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P520 | value={{{armamento|}}} }} | label74 = Alimentos asociados | data74 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P868 | value={{{alimentos_tradicionalmente_asociados|}}} }} | data75 = {{#if:{{#property:P1478 |from={{{item|}}}}}{{{casus|{{{causa|}}}}}}|{{lista despregable|titulo = Causa|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;border-radius: 5px;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{casus|{{{causa|}}}}}} |property=P1478 |separator=<br /> |rowformat=*$0 |showsomevalue=no |shownovalue=no |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} | data76 = {{#if:{{#property:P828 |from={{{item|}}}}}{{{causado_por|}}}|{{lista despregable|titulo = Causado por|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;border-radius: 5px;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{causado_por|}}} |property=P828 |separator=<br /> |rowformat=*$0 |showsomevalue=no |shownovalue=no |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} | data77 = {{#if:{{#property:P1542 |from={{{item|}}}}}{{{causa_de|}}}|{{lista despregable|titulo = Causa de|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;border-radius: 5px;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{causa_de|}}} |property=P1542 |separator=<br /> |rowformat=*$0 |showsomevalue=no |shownovalue=no |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} | data78 = {{#if:{{#property:P1536 |from={{{item|}}}}}{{{causa_inmediata_de|}}}|{{lista despregable|titulo = Causa inmediata de|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;border-radius: 5px;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{causa_inmediata_de|}}} |property=P1536 |separator=<br /> |rowformat=*$0 |showsomevalue=no |shownovalue=no |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} | data79 = {{#if:{{#property:P1534 |from={{{item|}}}}}{{{causa_da_fin|}}}|{{lista despregable|titulo = Causa da fin|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;border-radius: 5px;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{causa_da_fin|}}} |property=P1534 |separator=<br /> |rowformat=*$0 |showsomevalue=no |shownovalue=no |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} | header80 = {{#if:{{{participantes|}}}{{{perpetrador|}}}{{{organizador|}}}{{{vítima|}}}{{#property:P8032 |from={{{item|}}}}}{{#property:P710 |from={{{item|}}}}}{{#property:P664 |from={{{item|}}}}}{{#property:P8031 |from={{{item|}}}}}{{{patrocinador|}}}{{#property:P859 |from={{{item|}}}}}{{{acusado|}}}{{#property:P1591 |from={{{item|}}}}}{{{autor|}}}{{#property:P50 |from={{{item|}}}}}{{{asinantes|}}}{{#property:P1891 |from={{{item|}}}}}{{{ratificado_por|}}}{{#property:P6193 |from={{{item|}}}}}{{{persoa_relevante|}}}{{#property:P3342 |from={{{item|}}}}}{{{presentador|}}}{{#property:P371 |from={{{item|}}}}}{{#property:P1346 |from={{{item|}}}}}{{{gañadores|}}}|Implicados}} | label81 = Persoa relevante | data81 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P3342 | value={{{persoa_relevante|}}} }} | label82 = Autor | data82 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P50 | value={{{autor|}}} }} | label84 = Organizador | data84 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P664 | value={{{organizador|}}} }} | label85 = Perpetrador | data85 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P8031 | value={{{perpetrador|}}} }} | label86 = Vítima | data86 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P8032 | value={{{vítima|}}} }} | label87 = Patrocinador | data87 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P859 | value={{{patrocinador|}}} }} | label88 = Acusado | data89 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1591 | value={{{acusado|}}} }} | label90 = Presentador | data90 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P371 | value={{{presentador|}}} }} | data96 = {{#if:{{#property:P710 |from={{{item|}}}}}{{{participantes|}}}|{{lista despregable|titulo = Participantes|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;border-radius: 5px;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{participantes|}}} |property=P710 |separator=<br /> |rowformat=*$0 |showsomevalue=no |shownovalue=no |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} | data97 = {{#if:{{#property:P1891 |from={{{item|}}}}}{{{asinantes|}}}|{{lista despregable|titulo = Asinantes|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;border-radius: 5px;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{asinantes|}}} |property=P1891 |qualifier=P585 |separator=<br /> |rowformat=* $1 $0 |showsomevalue=no |shownovalue=no |rowsubformat1=$1: |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} | data98 = {{#if:{{#property:P6193 |from={{{item|}}}}}{{{ratificado_por|}}}|{{lista despregable|titulo = Ratificado por|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;border-radius: 5px;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{ratificado_por|}}} |property=P6193 |qualifier=P585 |separator=<br /> |rowformat=* $1 $0 |showsomevalue=no |shownovalue=no |rowsubformat1=$1: |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} | data99 = {{#if:{{#property:P1346 |from={{{item|}}}}}{{{gañadores|}}}|{{lista despregable|titulo = Gañadores|titulo_estilo =background:#ededed;padding-right:1.2em;text-align:start;font-weight:bold;border-radius: 5px;|{{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{gañadores|}}} |property=P1346 |qualifier=P585 |qualifier2=P393 |separator=<br /> |rowformat=* $1 $0 $2 |showsomevalue=no |shownovalue=no |rowsubformat1=$1: |rowsubformat2=<small>($2 edición)</small> |tablesort=1 |sorting=-1}} }} }} | header100 = {{#if:{{{combatentes1|}}}{{{combatentes2|}}}{{{combatentes3|}}}|Combatentes}} | data101 = {{Ficha/Columnas | {{{combatentes1|}}} | {{{combatentes2|}}} | {{{combatentes3|}}} }} | header102 = {{#if:{{{comandante1|}}}{{{comandante2|}}}{{{comandante3|}}}|Líderes}} | data103 = {{Ficha/Columnas | {{{comandante1|}}} | {{{comandante2|}}} | {{{comandante3|}}} }} | header104 = {{#if:{{{soldados1|}}}{{{soldados2|}}}{{{soldados3|}}}|Forzas}} | data105 = {{Ficha/Columnas | {{{soldados1|}}} | {{{soldados2|}}} | {{{soldados3|}}} }} | header106 = {{#if:{{{baixas1|}}}{{{baixas2|}}}{{{baixas3|}}}{{{número_mortes|}}}|Baixas}} | data107 = {{Ficha/Columnas | {{{baixas1|}}} | {{{baixas2|}}} | {{{baixas3|}}} }} | header108 = {{#if:{{{feridos1|}}}{{{feridos2|}}}{{{feridos3|}}}|Feridos}} | data109 = {{Ficha/Columnas | {{{feridos1|}}} | {{{feridos2|}}} | {{{feridos3|}}} }} | header110 = {{#if:{{{outras_perdas|}}}|Outras perdas}} | data111 = {{{outras_perdas|}}} | header120 = {{#if:{{{número_perpetradores|}}}{{{número_feridos|}}}{{{número_mortes|}}}{{{número_vítimas|}}}{{#property:P1339|from={{{item|}}}}}{{#property:P1120|from={{{item|}}}}}{{#property:P3886 |from={{{item|}}}}}{{#property:P1590 |from={{{item|}}}}}{{{número_desaparecidos|}}}{{#property:P1446|from={{{item|}}}}}{{{número_superviventes|}}}{{#property:P1561|from={{{item|}}}}}|N^o implicados}} | label121 = N^o perpetradores | data121 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P3886 | value={{{número_perpetradores|}}} | formatting=unitcode }} | label122 = N^o vítimas | data122 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1590 | value={{{número_vítimas|}}} | formatting=unitcode }} | label123 = N^o feridos | data123 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1339| value={{{número_feridos|}}} | formatting=unitcode }} | label124 = N^o mortes | data124 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1120| value={{{número_mortes|}}} | formatting=unitcode }} | label125 = N^o desaparecidos | data125 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1446| value={{{número_desaparecidos|}}} | formatting=unitcode }} | label126 = N^o superviventes | data126 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1561| value={{{número_superviventes|}}} | formatting=unitcode }} | header127 = {{#if:{{{patrimonio_cultural|}}}{{#property:P1435 |from={{{item|}}}}}{{heritage protection/P3259}}|Patrimonio Cultural}} | data128 = {{#ifeq:{{{patrimonio_cultural|}}}|NONE|<!-- skip --> |{{heritage protection/P3259 |item={{{item|}}} | lang={{{lang|}}} }} {{#if:{{#invoke:Wikidades |claim |property= P1435|list=firstrank |editicon=no}} |{{heritage protection/P3259 |property_protection=P1435 |item={{{item|}}} | lang={{{lang|}}} }} }} }} | header130 = {{#if:{{{acontecementos|}}}{{#property:P793 |from={{{item|}}}}}|Acontecementos}} | data131 = {{#invoke:Wikidades |claim |formatting=table |case0=gender |value={{{acontecementos|}}} |separator=<hr/> |property=P793 |qualifier=P585 OR P580 |qualifier2=P582 |rowformat=$1 $2 $0 |showsomevalue=no |shownovalue=no |rowsubformat1=<small>'''$1'''</small> |rowsubformat2=<small>- '''$2'''</small> |tablesort=1 |sorting=-1}} | header140 = {{#if: {{#property:p155|from={{{item|}}}}}{{#property:p156|from={{{item|}}}}}{{{precedido_por|}}}{{{sucedido_por|}}}{{#property:P179 |from={{{item|}}}}}{{#property:P1365|from={{{item|}}}}}{{#property:P1366|from={{{item|}}}}}{{{parte_serie|}}}{{{número_edición|}}}{{{substitúe_a|}}}{{{substituído_por|}}}{{#property:P393 |from={{{item|}}}}}|Cronoloxía}} | label141 = Parte da serie | data141 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P179| value={{{parte_serie|}}} }} | label142 = N^o edición | data142 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P393| value={{{número_edición|}}} }} |label143 = Precedido por |data143 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P155| value={{{precedido_por|}}} }} |label144 = Sucedido por |data144 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P156| value={{{sucedido_por|}}} }} |label145 = Substitúe a |data145 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1365| value={{{substitúe_a|}}} }} |label146 = Substituído por |data146 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1366| value={{{substituído_por|}}} }} | header150 = {{#if:{{{localización|}}}{{#property:P276 |from={{{item|}}}}}{{{lugar_de_saída|}}}{{{lugar_de_chegada|}}}{{#property:P1427 |from={{{item|}}}}}{{#property:P1444 |from={{{item|}}}}}{{{situado_UA|}}}{{#property:P131 |from={{{item|}}}}}{{{país|}}}{{#property:P17|from={{{item|}}}}}{{{publicado_en|}}}{{#property:P1433 |from={{{item|}}}}}{{{país_orixe|}}}{{#property:P495 |from={{{item|}}}}}|Localización}} | label151 = Localización | data151 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P276 | value={{{localización|}}} }} | label152 = Coordenadas | data152 = {{Propiedade | P625 | {{{coordenadas|}}} }} | label153 = Lugar de saída | data153 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1427 | value={{{lugar_de_saída|}}} }} | label154 = Lugar de chegada | data154 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1444 | value={{{lugar_de_chegada|}}} }} | label155 = Situado en | data155 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P131 | value={{{situado_UA|}}} }} | label156 = Publicado en | data156 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1433 | value={{{publicado_en|}}} }} | label157 = País | data157 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P17 | value={{{país|}}} }} | label158 = País de orixe | data158 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P495 | value={{{país_orixe|}}} }} | header160 = {{#if:{{#property:P856 |from={{{item|}}}}}{{Redes sociais |item={{{item|}}}}}{{{teléfono|}}}{{#property:P1329 |from={{{item|}}}}}{{{correo|}}}{{#property:P968 |from={{{item|}}}}}{{#property:P953 |from={{{item|}}}}}{{{obra_completa|}}}|Contacto}} |label161 = Páxina WEB | data161 = {{#invoke:Wikidades |claim |property=P856 |list=false |formatting=weblink }} |label162 = Teléfono | data162 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P1329 | value={{{teléfono|}}} }} |label163 = Correo | data163 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P968 | value={{{correo|}}} }} |label164 = Redes | data164 = {{Redes sociais |item={{{item|}}}}} | label165 = Obra completa | data165 = {{#invoke:Wikidades | claim | property=P953 | value={{{obra_completa|}}} |formatting=weblink}} | below = {{#ifeq:{{#invoke:Wikibase|id}}|||<span style="font-size:80%;">[&nbsp;[[d:{{#invoke:Wikibase|id}}|Wikidata]]&nbsp;]</span>}}{{#if:{{#property:P935|from={{{item|}}}}}|&nbsp;<span style="font-size:80%;">[&nbsp;[[Commons:{{#invoke:Wikidades | claim | property=P935 | formatting=label | editicon=false}}|G:Commons]]&nbsp;]</span>}}{{#if:{{#property:P373|from={{{item|}}}}}|&nbsp;<span style="font-size:80%;">[&nbsp;[[Commons:Category:{{#invoke:Wikidades | claim | property=P373| formatting=label | editicon=false}}|C:Commons]]&nbsp;]</span>}} }}<noinclude>{{Uso de marcador}}</noinclude> nps5w4zh54cqqs6281qje6tvfpehjyg 0 645917 7109273 6982327 2025-06-28T09:39:43Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109273 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Duarte Galbán''', nado en [[Rianxo]] o [[30 de xuño]] de [[1992]], é un humorista, creador e presentador [[Pobo galego|galego]].<ref>{{Cita novas|apelidos=Lorenzo|nome=Ana|título=Duarte Galbán: Un artista a los dos lados de la cámara|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/barbanza/2018/12/17/artista-dos-lados-camaraformacion-estreno/0003_201812B17C8991.htm|data=17 de decembro de 2018|xornal=La Voz de Galicia|lugar=Ribeira}}</ref><ref>{{Cita novas|apelidos=Redacción|título="O meu soño é seguir facendo contido aquí, en Galicia"|url=https://www.elcorreogallego.es/santiago/ecg/meu-sono-seguir-facendo-contido-aqui-galicia/idEdicion-2019-07-16/idNoticia-1193918|data=16 de xullo de 2019|xornal=El Correo Gallego|lugar=Santiago de Compostela|7=|data-acceso=23 de febreiro de 2025|data-arquivo=01 de outubro de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20191001185923/https://www.elcorreogallego.es/santiago/ecg/meu-sono-seguir-facendo-contido-aqui-galicia/idEdicion-2019-07-16/idNoticia-1193918|url-morta=yes}}</ref> == Traxectoria == Graduado en Comunicación Audiovisual pola [[Universidade de Santiago de Compostela]], comezou a súa carreira diante da cámara no ano 2015. Inicia a súa carreira como produtor e guionista de ''Lentes de Pallaso'', unha webserie en galego que acadou nomeamentos nos [[premios Mestre Mateo]]. Participou en curtametraxes como ''Rural Horror Stories'', que tamén produciu. A finais de 2017 participou na campaña de tráfico “Ti decides quen te leva”. Tamén nese ano protagonizou a campaña publicitaria “Vayaburrada”, viaxando da Coruña a Málaga á procura de historias relacionados con [[Burro|burros]] para que se incluíse unha emoticona coa figura deste animal en [[WhatsApp]]. Creou canda a Román Castaño ''Cousas de Rianxo''. Copresentou canda a Tamara Pérez o concurso da [[Televisión de Galicia]] ''O porquiño polo que vale!''<ref>{{Cita novas|apelidos=Redacción - Agencia Europa Press|nome=|título=La nueva programación de la TVG arranca este lunes con mucha "información en directo" y "ficción con sello gallego"|url=https://www.galiciapress.es/texto-diario/mostrar/1181424/nueva-programacion-tvg-arranca-lunes-mucha-informacion-directo-ficcion-sello-gallego|data=10 de setembro de 2018|xornal=Galici@Press|lugar=Santiago de Compostela}}</ref> e foi reporteiro e colaborador en ''Aquí Galicia Tour'', presentado por [[Lucía Rodríguez Vázquez|Lucía Rodríguez]].<ref>{{Cita novas|apelidos=Redacción|nome=|título=Diversión y jamones gracias a "O porquiño polo que vale"|url=https://www.laregion.es/articulo/sociedad/diversion-jamones-gracias-porquino-polo-vale/20190630090321880023.html|data=30 de xuño de 2019|xornal=La Región|lugar=Ourense}}</ref> En 2019 formouse en Madrid, xunto ao presentador [[Roberto Leal]], nun curso de improvisación, e preparou o espectáculo ''Vello aos vinte e pico!'', que contou co cómico [[David Perdomo]] nas dúas primeiras datas baixo o nome de “Tempos Modernos”. No verán do 2019 formou parte do equipo de ''Adiviña quen vén esta tarde'', na TVG. Presentou eventos como o Laconnetwork 2019 en [[Palexco]], os Premios TIC Galicia, a Gala Amodiña ou a I Feira da Innovación 2019 no Gaiás, organizada pola USC, Abanca e a Xunta de Galicia. == Notas == {{Listaref}} {{control de autoridades}} {{ORDENAR:Galban}} [[Categoría:Presentadores de televisión de Galicia]] [[Categoría:Humoristas de Galicia]] [[Categoría:Alumnos da Universidade de Santiago de Compostela]] [[Categoría:Nados en Rianxo]] [[Categoría:Nados en 1992]] [[Categoría:Personalidades de Galicia sen imaxes]] 8evadsx8e7xcggjfn1uxvpjixa2tedc 0 651101 7108470 7086256 2025-06-27T15:42:29Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 1 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108470 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Cristina Segura Graíño''' nada en [[Madrid]] o 30 de xaneiro de 1942 é unha profesora de historia medieval xubilada, feminista e investigadora en historia das mulleres. Participou a finais dos anos 80 na fundación do [[Instituto de Investigaciones Feministas|Instituto de Investigacións Feministas da Universidade Complutense de Madrid]]. As súas investigacións centráronse, en boa medida, na valoración das fontes literarias para a construción da historia, abrindo novas posibilidades de investigación e sempre desde os principios da historia social.<ref>{{Cita web|url=https://cvc.cervantes.es/literatura/arcipreste_hita/05/segura.htm|título=Paralelos en el tratamiento a las mujeres en el Libro de Buen Amor del Arcipreste de Hita y en La Lozana Andaluza de Francisco Delicado. Cristina Segura Graíño.|data-acceso=20 de maio de 2018|apelidos=Segura Graíño|nome=Cristina|lingua=es|páxina-web=Centro Virtual Cervantes}}</ref> == Traxectoria == Cristina Segura Graíño estudou Filosofía e Letras na sección de Historia da Universidade Complutense de Madrid. Despois de rematar a carreira, comezou traballar como profesora axudante na mesma facultade. Realizou a súa [[tese de doutoramento]] en 1972 baixo a dirección de [[Julio González González]], co título ''Repoblación de Almería tras la conquista de los Reyes Católicos''. Ata ese ano, os estudos de Historia estaban vinculados a cursos comúns dentro da Facultade de Filosofía e Letras. A modificación do Plan de estudos de 1972 deu lugar á remodelación institucional e de grao, creando a Facultade de Xeografía e Historia e en 1975 os distintos departamentos de especialización de estudos.<ref>{{Cita web|url=https://geografiaehistoria.ucm.es/presentacion|título=Facultad de Geografía e Historia|data-acceso=8 de outubro de 2018|lingua=es|páxina-web=Universidad Complutense de Madrid}}</ref> === Docencia e investigación === Nesta nova facultade, a finais dos anos 70, Cristina Segura comezou a realizar estudos, investigar e organizar grupos de traballo sobre a situación das mulleres na Idade Media. A súa dedicación e interese por esta materia, da que foi pioneira, converteuse na súa liña de traballo, ao tempo que inicia novos campos de investigación relacionados con esta etapa histórica.<ref>{{Cita publicación periódica|url=https://e-revistas.uc3m.es/index.php/REVHISTO/article/viewFile/2641/1441|título=Cómo construimos la Historia de las Mujeres desde las Universidades españolas|apelidos=Segura Graíño|nome=Cristina|data=2015|data-acceso=|doi=|PMID=|revista=Revista de Historiografía|número=22|páxinas=255-271}}</ref> Durante o curso 1988-1989 contribuíu á fundación do [[Instituto de Investigaciones Feministas|Instituto de Investigacións Feministas]] da Universidade Complutense de Madrid, cuxo obxectivo principal era a xeración e difusión do pensamento feminista e dos estudos de xénero mediante a creación e mantemento de equipos científicos interdisciplinares de investigación. En 1995 fíxose cargo da Área de Publicacións e nese mesmo ano foi nomeada directora, cargo que ocuparía durante dous anos.<ref>{{Cita web|url=https://www.ucm.es/investigacionesfeministas/historia|título=Investigaciones Feministas|data-acceso=5 de febreiro de 2018|lingua=es|páxina-web=Universidad Complutense de Madrid}}</ref> Foi vicedecana de Investigación e Estudos de Posgrao da Facultade de Xeografía e Historia entre 2005-2009, sendo [[Carlos Berzosa]] o reitor da Universidade Complutense de Madrid naquel tempo.<ref>{{Cita web|url=http://webs.ucm.es/centros/cont/descargas/documento12872.pdf|título=Falcultad de Geografía e Historia. Decanato|páxina-web=Universidad Complutense de Madrid}}</ref><ref>{{Cita novas|apelidos=País|nome=Ediciones El|título=El compromiso con una universidad democrática|url=https://elpais.com/diario/2006/04/10/agenda/1144620006_850215.html|data=10 de abril de 2006|data-acceso=23 de septiembre de 2018|xornal=El País|issn=1134-6582|lingua=es}}</ref> Segura Graíño, obtivo a Cátedra de Historia Medieval da Universidade Complutense de Madrid en 2007.<ref>{{Cita web|url=http://geografiaehistoria.ucm.es/profesores-destacados|título=Facultad de Geografía e Historia|data-acceso=31 de marzo de 2018|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.boe.es/diario_boe/txt.php?id=BOE-A-2007-1738|título=BOE.es - Documento BOE-A-2007-1738|data-acceso=16 de setembro de 2018|lingua=es}}</ref> Ao longo da súa traxectoria profesional foi docente en diversas universidades españolas e europeas. Impartiu cursos como Historia das Mulleres na Idade Media, e mestrados como o máster Erasmus Mundos, o Joint European Máster en Women and Gender Studies, o máster en Investigación Feminista (sendo coordinadora en 2009-2010), mestrado xénero e diversidade, Mestrado Interfacultade en Axentes Sociais en Igualdade de Xénero, etc. Foi directora da Oficina de Igualdade de Xénero da Universidade Complutense de Madrid (2009-2011), directora do Grupo de Investigación ''Fontes Literarias para a Historia da Muller en España'', que daría lugar a un seminario permanente.<ref>{{Cita web|url=http://www.campusmoncloa.es/497/|título=Fuentes literarias para la historia de las mujeres {{!}} Patrimonio Cultural {{!}} Campus Moncloa|data-acceso=23 de setembro de 2018|apelidos=Merino|nome=Sergio Gonzalez Dominguez / Carlos Ancochea Nodal / Eduardo Celeiro|lingua=es}}</ref> <ref>{{Cita novas|apelidos=Usuario|nome=Super|título=Las escrituras del yo|url=http://fabricadelamemoria.com/recursos-de-interes/381-las-escrituras-del-yo|data-acceso=23 de setembro de 2018|xornal=Fabrica de la Memoria {{!}} Recuperación de la Historia de las Mujeres|lingua=es-es}}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> <ref>{{Cita web|url=https://www.ucm.es/data/cont/docs/995-2018-01-15-Programa%20Fuentes%20Literarias.pdf|título=Seminario Permanente. FUENTES LITERARIAS PARA LA HISTORIA DE LAS MUJERES EL AMOR Y EL SENTIMIENTO AMOROSO EN LA VIDA COTIDIANA DE LAS MUJERES}}</ref> <ref>{{Cita web|url=https://www.ucm.es/data/cont/media/www/35160/Programa%20XVIII%20%20Seminario%20Permanente%20(1).pdf|título=XVIII Seminario Permanente. Fuentes Literarias para la Historia de las Mujeres}}</ref>Colaborou na elaboración do Dicionario Biográfico Español da Real Academia da Historia con diversas entradas, principalmente sobre mulleres, como Beatriz Galindo.<ref>{{Cita web|título=Historia Hispánica|url=https://historia-hispanica.rah.es/biografias/18843-beatriz-galindo|páxina-web=historia-hispanica.rah.es|data-acceso=2025-04-23|lingua=es|nome=HI Iberia Ingeniería y|apelidos=Proyectos}}</ref><ref>{{Cita web|título=DB-e Real Academia de la Historia|url=https://dbe.rah.es/|páxina-web=dbe.rah.es|data-acceso=2025-04-19}}</ref> Cristina Segura, seguindo coas súas investigacións, expuxo preguntas convidando a reflexionar acerca dos motivos da ausencia das mulleres na historia, formulando como tema a debater a cuestión de si a historia das mulleres é tamén historia social.<ref>{{Cita web|url=https://www.asociacionhistoriasocial.org.es/|título=Asociación de Historia Social|data-acceso=16 de setembro de 2018|apelidos=|lingua=es-es}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Segura Graíño|nome=Cristina|data=2005|título=Historia, historia de las mujeres, historia social|revista=Gerónimo de Uztariz|páxinas=9-22|número=21}}</ref>Nesta mesma liña, en 2004 con motivo dunhas xornadas da Universidade pública de Navarra ''Las mujeres en la historia reciente, jornadas de la Universidad pública de Navarra'', declarou que o problema fundamental era que non se tiña en conta ás mulleres nos diversos ensinos. Explicou que "Non é que as mulleres non acheguen nestas materias, o que ocorre é que non se destaca e non se valora. Os ensinos que se imparten son desde os homes e non desde as mulleres, coma se non existisen".''<ref name=":0">{{Cita novas|apelidos=noticias.universia.es|título=La Historia olvida el papel de la mujer en los conflictos sociales|url=http://noticias.universia.es/vida-universitaria/noticia/2004/09/28/611144/historia-olvida-papel-mujer-conflictos-sociales.html|data-acceso=20 de maio de 2018|xornal=Noticias Universia España|lingua=es}}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref>'' Dentro dos temas de estudo na historia social, considerou algúns sobre os que índa non se daba moita información dentro desta disciplina. Así foi como, preocupada polas relacións das persoas no medio ambiente no que vivían, desenvolveu durante 4 anos o ''Proxecto ao Plan Sectorial de Estudos de Mulleres e de Xénero do III Plan Nacional de I+D'' co título de «Acciones y actitudes de las Mujeres frente al medio ambiente. Perspectivas Históricas y Proyecciones de Futuro». Froito deste proxecto realizáronse varias publicacións e levaron a cabo tres reunións científicas na Universidade Complutense de Madridː Encuentros I: Mujeres y espacios urbanos (2000), Simposio Internacional Mujeres y Ecología: Perspectivas Histórico-filosóficas (2001) que deu orixe ao libro ''Mujeres y ecologíaː historia, pensamiento, sociedad''<ref name=":1">{{Cita libro|título=MUJERES Y ECOLOGIA: HISTORIA, PENSAMIENTO, SOCIEDAD|editorial=Asoc. Cult. al Mudayna|ISBN=9788487090318}}</ref> e ''Mujeres y Espacios Urbanos''. ''Historia y Realidad Actual'' (2002). Con este traballo de reivindicación ecofeminista expuxo a conveniencia de iniciar unha historia das actitudes medioambientais e das prácticas produtivas das mulleres na Idade Media. Todo iso levaría á reflexión sobre os problemas que expón facer Historia do Medio Ambiente ou Historia Ecolóxica.<ref>{{Cita publicación periódica|título=Historia ecofeminista|url=https://revistas.ucm.es/index.php/OBMD/article/view/OBMD0606110045A/21416|revista=Observatorio Medioambiental|data=2006-06-06|ISSN=1988-3277|páxina=45–60|número=9|lingua=es|nome=Cristina Segura|apelidos=Graiño}}</ref> Ao longo da súa traxectoria investigadora contribueu a visibilizar o papel silenciado das mulleres na Idade Media. Cristina Segura, preocupada pola historia das mulleres, destaca a importancia dos espazos domésticos como lugares moi produtivos, onde as mulleres realizaban os traballos fundamentais para a vida e sen os que a sociedade non puidese avanzar.<ref>{{Cita web|título=3º CICLO CULTURAL JACA JACOBEA - (I Parte)|url=https://www.youtube.com/watch?v=E9M7TR5qoUE|data=2011-11-30|data-acceso=2025-04-20|apelidos=Jaca Jacobea (A.A.C. Santiago de Jaca)}}</ref><ref>{{Cita web|título=3º CICLO CULTURAL JACA JACOBEA - (II Parte)|url=https://www.youtube.com/watch?v=EYy2OuQGb9Y|data=2011-12-02|data-acceso=2025-04-20|apelidos=Jaca Jacobea (A.A.C. Santiago de Jaca)}}</ref>Sempre defendeu que as denominadas tarefas domésticas son un traballo non remunerado e desenvolvido no ámbito privado. === Activismo === No seo da Universidade Complutense, concretamente no Departamento de Historia Medieval, creou xunto con outras compañeiras a Asociación Cultural Al-Mudayna a finais dos anos 80. "Reivindicar unha Historia científica de Madrid na Idade Media e difundir a realidade social das Mulleres a través da súa Historia" foi o labor da asociación.<ref>{{Cita web|url=https://sites.google.com/site/acalmudayna/|título=Asociación Cultural Almudayna|data-acceso=19 de setembro de 2018}}</ref> Promoveron numerosos seminarios, cursos e coloquios. Levaron a cabo programas de investigación e estudos sobre a Historia da Comunidade de Madrid con especial interese na Vila de Madrid e sobre a Historia das Mulleres. Tamén trataron a temática relixiosa. Estes estudos plásmanse en numerosas publicacións monográficas, actas de congresos e documentación de carácter inédito.<ref>{{Cita novas|título=Ángela Muñoz|url=http://congresodeteologia.info/2018/06/19/angela-munoz/|data=19 de xuño de 2018|data-acceso=19 de setembro de 2018|xornal=Congreso de Teología|lingua=es-ES|data-arquivo=29 de agosto de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180829132748/http://congresodeteologia.info/2018/06/19/angela-munoz/|url-morta=yes}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://sites.google.com/site/acalmudayna/publicaciones|título=Publicaciones - Asociación Cultural Almudayna|data-acceso=19 de setembro de 2018}}</ref> Foi tesoureira da [[Asociación de Historia Social]] (AHS), creada no ano 1990 en Madrid, cos fins fundacionais de promover e contribuír a desenvolver os estudos de Historia Social en España.<ref>{{Cita web|url=http://www.asociacionhistoriasocial.org.es/|título=Inicio|data-acceso=13 de maio de 2018|lingua=es-es}}</ref> Presidiu desde 1998 e até 2002 a [[Asociación Española de Investigación de Historia de las Mujeres|Asociación Española de Investigación de Historia das Mulleres]] (AEIHM), constituída para contribuír a incorporar a historia das mulleres e do xénero no ensino e a divulgación da historia en todos os niveis educativos.<ref>{{Cita web|url=http://geografiaehistoria.ucm.es/profesores-destacados|título=Facultad de Geografía e Historia|data-acceso=13 de maio de 2018|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://www.aeihm.org/|título=AEIHM {{!}} Asociación Española de Investigación de Historia de las Mujeres|data-acceso=17 de marzo de 2018|lingua=es}}</ref> Participou en numerosas actividades organizadas pola asociación: coloquios internacionais, presentacións de libros, seminarios e congresos, tratando temas como o mecenado feminino, as mulleres e o poder, a representación, construción e Interpretación da imaxe visual das Mulleres, a historia das mulleres nas sociedades preindustriales e nas guerras, entre outros.<ref>{{Cita web|url=http://aeihm.org/colquios-seminarios/xvi-coloquio-internacional-aeihm-comiendo-el-fruto-prohibido-mujeres-ciencia-y|título=XVI Coloquio Internacional AEIHM. Comiendo el fruto prohibido: Mujeres, ciencia y creación a través de la Historia {{!}} AEIHM|data-acceso=16 de setembro de 2018|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://aeihm.org/publicaciones/entre-dos-orillas-las-mujeres-en-la-historia-de-espana-y-america-latina|título=Entre dos orillas. Las mujeres en la historia de España y América Latina {{!}} AEIHM|data-acceso=16 de setembro de 2018|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://aeihm.org/publicaciones/representacion-construccion-e-interpretacion-de-la-imagen-visual-de-las-mujeres|título=Representación, Construcción e Interpretación de la imagen visual de las Mujeres {{!}} AEIHM|data-acceso=16 de setembro de 2018|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://aeihm.org/publicaciones/las-mujeres-y-las-guerras-el-papel-de-las-mujeres-en-las-guerras-de-la-edad-antigua-la|título=Las Mujeres y las Guerras. El papel de las Mujeres en las Guerras de la Edad Antigua a la Contemporánea {{!}} AEIHM|data-acceso=16 de setembro de 2018|lingua=es}}</ref> En 2011 formou parte da VII Xornada anual de ADIM (Asociación para o Diálogo Interreligioso da Comunidade de Madrid). Nesa ocasión, o tema de debate versou sobre A muller nas relixións. Cristina Segura falou do papel das mulleres na Idade Media e como na sociedade anterior ao concilio de Trento, as mulleres atopaban un espazo de liberdade nos mosteiros e nos conventos. Nos [[beaterios]] - [[Beguinas|beguinatos]] en Europa- vivíase unha relixiosidade non regrada, fóra da lei. Nestes espazos as mulleres cultivaban a experiencia co divino e á vez contribuían ás necesidades da sociedade. As emparedadas vivían expresamente a conexión coa divindade. Argumentou como nin os textos sacros nin algunhas tradicións xustifican a marxinación á que foron sometidas historicamente.<ref>{{Cita web|url=http://adimadrid.com/resumen-de-la-viii-jornada-interreligiosa-de-adim/|título=VIII Jornada Anual (2011): La mujer en las religiones {{!}} ADIM|data-acceso=15 de setembro de 2018|lingua=es-ES|data-arquivo=06 de xullo de 2019|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20190706113836/http://adimadrid.com/resumen-de-la-viii-jornada-interreligiosa-de-adim/|url-morta=yes}}</ref><ref>{{Cita novas|apelidos=País|nome=Ediciones El|título=Las religiones perderán a la mujer por el patriarcado|url=https://elpais.com/diario/2011/04/03/sociedad/1301781605_850215.html|data=3 de abril de 2011|data-acceso=15 de setembro de 2018|xornal=El País|issn=1134-6582|lingua=es}}</ref> Participou no Terceiro ciclo cultural Jaca Jacobea 2011, organizado pola asociación Jaca Jacobea, cuxo fin primordial é o de traballar para a conservación, defensa e revitalización do Camiño Xacobeo. Cristina Segura, deu a conferencia titulada ''En la Edad Media las mujeres también hicieron el Camino de Santiago''. Nela, Cristina Segura presentou a idea que radicaba en que "o Camiño era un pretexto para abandonar os espazos domésticos e poder realizar unha viaxe, a pesar dos riscos que entrañaba, libres da tutela masculina".<ref>{{Cita web|url=http://www.jacajacobea.com/ciclo_cultural2011.php#/|título=III CICLO CULTURAL JACA JACOBEA|data-acceso=22 de maio de 2018|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120502091103/http://www.jacajacobea.com/ciclo_cultural2011.php#/|dataarquivo=2 de maio de 2012}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|url=http://revistaseug.ugr.es/index.php/arenal/article/view/1461|título=En la Edad Media las mujeres también hicieron el Camino de Santiago|apelidos=Graíño|nome=Cristina Segura|data=27 de maio de 2010|volume=17|número=1|páxinas=33–53|data-acceso=22 de maio de 2018|lingua=es|ISSN=1134-6396|doi=10.30827/arenal.vol17.num1.33-53|revista=Arenal}}</ref> Xubilada no ano 2012, continúa a súa actividade impartindo clases de historia de España, participando en debates e conferencias en universidades e outras institucións.<ref>{{Cita novas|título=Conferencia “La querella de las mujeres" {{!}} Canal UGR|url=https://canal.ugr.es/noticia/la-querella-las-mujeres-literatura-politica-e-historia-las-mujeres-la-edad-media/|data-acceso=23 de setembro de 2018|xornal=Canal UGR|lingua=es-ES}}</ref> Aínda que a súa especialidade é a Idade Media, tamén colaborou noutros debates e conferencias relativas á situación das mulleres na historia máis recente. Defende que para terminar coas diferenzas entre mulleres e homes, é necesaria a transformación da sociedade tendo un papel fundamental o ensino e as persoas dedicadas á educación, cuxa responsabilidade radica en transmitir valores de igualdade.<ref name=":02">{{Cita novas|apelidos=noticias.universia.es|título=La Historia olvida el papel de la mujer en los conflictos sociales|url=http://noticias.universia.es/vida-universitaria/noticia/2004/09/28/611144/historia-olvida-papel-mujer-conflictos-sociales.html|data-acceso=20 de maio de 2018|xornal=Noticias Universia España|lingua=es}}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> Tamén participou en 2014 na aula de historia "O papel das mulleres republicanas", organizado polas Asembleas Cidadás Somos Máis conxuntamente co [[Club de Amigos de la UNESCO de Madrid|Club de Amigos da Unesco de Madrid]] (CAUM).<ref>{{Cita novas|título=Aula de historia: El papel de las mujeres republicanas|url=https://aaccsomosmas.wordpress.com/2014/11/24/aula-de-historia-el-papel-de-las-mujeres-republicanas/|data=24 de novembro de 2014|data-acceso=17 de setembro de 2018|lingua=es-ES}}</ref> Pertence á Sociedade Española de Historia da Construción, creada nos anos 90 coa intención de contribuír a potenciar e difundir os traballos correspondentes a esta materia e facilitar os contactos entre as persoas que se interesen por este ámbito do coñecemento en España, tanto desde o punto de vista académico, profesional ou por interese persoal.<ref>{{Cita web|url=http://www.sedhc.es/sociedad/objetivos.php|título=SEdHC: la sociedad: objetivos|data-acceso=23 de setembro de 2018|apelidos=SEdHC|lingua=es}}</ref> == Premios e recoñecementos == O Concello de [[Alcalá la Real]] (Xaén) fíxolle unha homenaxe en 2010, no VIII Congreso de Estudos de Fronteira, editando o libro ''Cristina Segura Graiño: Biobibliografía'', coa relación de todas as súas publicacións até esa data.<ref>{{Cita web|url=http://www.cabei.es/inicio/noticias/102-viii-estudios-de-la-frontera-mujeres-y-fronteras-congreso-homenaje-a-cristina-segura-graino.html|título=VIII Estudios de la Frontera. Mujeres y Fronteras. Congreso-Homenaje a Cristina Segura Graiño|data-acceso=20 de maio de 2018|apelidos=Webmaster}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|url=http://www.juntadeandalucia.es/cultura/archivos_html/sites/default/contenidos/archivos/aga/biblioteca/documentos/NOV._21_MARZO-ABRIL_2011_.pdf|título=Boletín de novedades documentales|apelidos=Biblioteca del Archivo General de Andalucía|nome=|data=marzo-abril 2011|data-acceso=|doi=|PMID=|revista=Junta de Andalucía. Consejería de Cultura|número=21}}</ref> Cristina Segura Graíño xubilouse no ano 2012, xunto a [[Alicia Alonso Sagaseta de Ilurdo]], [[Mercedes Guinea Bueno|Mercedes Guinea Bo]], María Viltoria López-Cordón Cortezo, José Luís Martínez Sanz e José Manuel Roldán Hervás. A Universidade Complutense de Madrid realizou un acto-homenaxe conxunta por ese motivo.<ref>{{Cita web|url=http://geografiaehistoria.ucm.es/actividades-2011-2012|título=Facultad de Geografía e Historia|data-acceso=13 de maio de 2018|lingua=es}}</ref> A Universidade de Huelva publicou a obra colectiva ''Impulsando a historia desde la historia de las mujeres''. ''La estela de Cristina Segura'' (2012), na que participaron 33 historiadoras e 9 historiadores con traballos enmarcados no panorama historiográfico das liñas de investigación sobre a historia das mulleres, realizando así a súa homenaxe á profesora Cristina Segura Graíño como unha das pioneiras da historia das mulleres en España.<ref>{{Cita publicación periódica|url=https://dialnet.unirioja.es/servlet/libro?codigo=523428|título=Impulsando la historia desde la historia de las mujeres.: La estela de Cristina Segura|apelidos=Sánchez Díaz|nome=Pilar|apelidos2=Franco|nome2=Gloria A.|data=2012|data-acceso=23 de setembro de 2018|lingua=es|apelidos3=Fuente Pérez|nome3=María Jesús|revista=Collectanea|número=177}}</ref> Cristina Segura Graíño é autora de numerosas publicacións sobre Historia das Mulleres, metodoloxía e historiografía feminista.<ref>{{Cita web|url=https://dialnet.unirioja.es/servlet/autor?codigo=515172|título=Cristina Segura Graíño - Dialnet|data-acceso=16 de setembro de 2018|lingua=es}}</ref> == Obra (escolma) == === Libros === * ''Los espacios femeninos en el Madrid medieval''. Asociación Cultural Almudayna. Colección Laya. Madrid, 2016. * ''La querella de las mujeres. XII: Las mujeres sabias se querellan''. Asociación Cultural Almudayna. Colección Quere-Ya. Madrid, 2013. * ''Estudios de Frontera en Alcalá la Real. Su incidencia en mi obra.'' VIII Estudios de Frontera. Mujeres y fronteras, Jaén, 2011. Deputación Provincial de Xaén. * ''La querella de las mujeres. III: La Querella de las mujeres antecedente de la polémica feminista''. Asociación Cultural Almudayna. Colección Quere-Ya. Madrid, 2011. * ''La querella de las mujeres. Vol. X: Algunos textos relacionados con la Querella''. Asociación Cultural Almudayna. Colección Quere-Ya. Sevilla, 2011. * ''Feminismo y misoginia en la literatura española. Fuentes literarias para la Historia de las Mujeres''. Colección Mujeres. Ed. Narcea, 2001. === Capítulos de libros === * "Actividades económicas de las mujeres musulmanas en la frontera", en ''IX Encuentros de Frontera. Economía, sociedad y Derecho en la Frontera. Homenaje al profesor Emilio Molina López''. Jaén, 2014. Deputación Provincial de Xaén. * "Las mujeres medievales: perspectivas historiográficas", en ''Las mujeres en la Edad Media'' (M.I. del Val y J.F. Jiménez, eds.), Murcia, 2013 * "Mujer, marginación y violencia entre la Edad Media y los tiempos modernos", en ''Catalina de Belunçe. Una mujer apela a la justicia de los Reyes Católicos.'' Universidad de Córdoba, 2006, 127-147. * "Vivir del agua en las ciudades medievales", en ''Los oficios del agua.'' Universidad de Valladolid, 2006, 11-24. * "Isabel la Católica y Granada", ''en V Centenario'' en ''Isabel I, Reina de Castilla y mujer de su época.'' Granada, Universidad de Granada, 2004, 39-45. * "Integrated Land and Water Resources Management in History"'','' en ''Hydraulic Management Systems in Madrid (Spain) XV-XVI century.'' Siegburg (Deutschland), Schriften der Deutschen Wasser Historischen Gesellschaft, 2005, 57-70. * "Hª de las Mujeres en España y América Latina. I De la Prehistoria a la Edad Media", en ''Mujeres en el mundo urbano. Sociedad, instituciones y trabajo''. Madrid, Cátedra, 2005, 517-545. * "History Ander Debate", en ''Teaching Women's History in Spanish University''. New York, 2004, 83-94. * "Mujeres y Ecología. Historia, Pensamiento y Sociedad", en ''Historia ecofeminista.'' Madrid, Almudayna, 2004, 35-50. * "Las mujeres y el poder en la España visigoda", en ''Homenaje al profesor Juan Torres Fontes (Vol. 2)'', Murcia, 1987. Secret. Public. Universidad de Murcia-Acad. Alfonso X el Sabio. === Artigos === * "Modelos desautorizadores de las mujeres en los cuentos tradicionales", na revista ''Arenal'', 21:2; xulio-decembro, 2014, 221-241 * "Flora Tristán. Una mujer preocupada por la realidad social" (RI 405039), en ''e-Legal History Review (e-LHR)'', 5 de xaneiro de 2008. * "La violencia sobre las mujeres en la Edad Media. Estado de la cuestión", en ''Clio and Crimen''. ''Revista del Centro de Historia del Crimen de Durango. La Violencia del Género en la Edad Media'', n.º 5, 2008, 24-38. * "Apuntes sobre las monjas del monasterio de Santo Domingo el Real de Toledo", en ''Estudios en memoria del Profesor Dr. Carlos Sáez'', Alcalá de Henares, Universidade de Alcalá, 2007, 383-390. * "Veinticinco años de Historia de las Mujeres en España", en ''Memoria y civilización'', 9, 2006, 85-107. * "Usos del tiempo, trabajo y ocio de las mujeres en la Edad Media", na revista ''Crítica'', LVI, 933, 2006, 24-27. * "Isabel I y Juana I de Castilla. Formación de un modelo y de su contramodelo. Influencias recíprocas entre Historia y Literatura", en ''Arenal. Revista de Historia de las Mujeres'', 11, 1, 2004, 29-57. === Publicacións colectivas === * ''Madrid. Historia de una capital''. Juliá, Santos; Ringrose, David e Segura Graíño, Cristina. Alianza Editorial. Madrid, 2008. * ''Historia de las mujeres en España.'' Elisa Garrido González, Pilar Folguera Crespo e Margarita Ortega López. Síntesis. Madrid; 1997. == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == === Ligazóns externas === * [http://opac.regesta-imperii.de/lang_en/autoren.php?name=Segura+Gra%C3%AD%C3%B1o%2C+Cristina RI OPAC] * Web de biografías de mujeres Andaluzas: http://historiamujeres.es/index.html * Asociación de Historia Social http://www.asociacionhistoriasocial.org.es/ * Sociedad Española de Estudios Medievales http://www.medievalistas.es/ * Conferencia 2017 https://www.ugr.es/universidad/noticias/la-querella-de-las-mujeres-literatura-politica-e-historia * Aula de historia CAUM - Vídeo en youtubeː El papel de las mujeres republicanas https://www.youtube.com/watch?v=TQi9wJ4mq_c * [https://zaguan.unizar.es/record/31192/files/TAZ-TFG-2014-2861.pdf Historiadoras en la España del siglo XX:una visión de género.] {{Control de autoridades}} {{ORDENAR:Segura Graíño, Cris}} [[Categoría:Nados en 1942]] [[Categoría:Historiadores de España]] [[Categoría:Medievalistas]] [[Categoría:Feministas de España]] [[Categoría:Nados en Madrid]] 2eo3rsqo0wain2nm885g81cqdh0o3zt 4 651483 7108201 7108192 2025-06-27T12:17:22Z UKBot 154739 Updating 7108201 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=24|novo=20|kilobyte=137|palabra=11439|referencia=83|imaxe=24}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 27. Xuño 2025, 12:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<br>[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<br>[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<br>[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<br>[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<br>[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<br>[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (314 p) === 3 articles, {{formatnum:35.37}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (225 p) === 2 articles, {{formatnum:30.42}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-27 12:17:22 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] 5i8bupht52wlga8tkac9sg11j1ixybo 7108237 7108201 2025-06-27T13:17:16Z UKBot 154739 Updating 7108237 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=24|novo=20|kilobyte=137|palabra=11439|referencia=83|imaxe=24}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 27. Xuño 2025, 13:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<br>[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<br>[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<br>[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<br>[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<br>[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<br>[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (314 p) === 3 articles, {{formatnum:35.37}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (225 p) === 2 articles, {{formatnum:30.42}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-27 13:17:16 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] 2f6029mf4rf181hrxjayd3zn5ta0cqe 7108321 7108237 2025-06-27T14:17:19Z UKBot 154739 Updating 7108321 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=25|novo=21|kilobyte=142|palabra=11586|referencia=90|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 27. Xuño 2025, 14:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<br>[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<br>[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<br>[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<br>[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<br>[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<br>[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (360 p) === 4 articles, {{formatnum:40.42}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">46.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 6.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 5052 bytes, 147 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (225 p) === 2 articles, {{formatnum:30.42}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-27 14:17:18 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] 7e0itee7wfsj0cdzzqv19weqa5gjh3n 7108427 7108321 2025-06-27T15:17:19Z UKBot 154739 Updating 7108427 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=25|novo=21|kilobyte=142|palabra=11582|referencia=89|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 27. Xuño 2025, 15:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<br>[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<br>[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<br>[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<br>[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<br>[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (360 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">46.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 6.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4723 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (225 p) === 2 articles, {{formatnum:30.42}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-27 15:17:19 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] ttgy1u6525946hsabd1glx5pdp98wy8 7108503 7108427 2025-06-27T16:17:17Z UKBot 154739 Updating 7108503 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=25|novo=21|kilobyte=142|palabra=11582|referencia=89|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 27. Xuño 2025, 16:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<br>[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<br>[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<br>[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (225 p) === 2 articles, {{formatnum:30.42}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-27 16:17:17 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] 5syrccybwiqptla63lga77oohnu3n39 7108539 7108503 2025-06-27T17:17:17Z UKBot 154739 Updating 7108539 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=25|novo=21|kilobyte=142|palabra=11582|referencia=89|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 27. Xuño 2025, 17:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<br>[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<br>[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<br>[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<br>[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<br>[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (225 p) === 2 articles, {{formatnum:30.42}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-27 17:17:17 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] 6fx9b88ovug5g5du08eesdbp1xrrkfu 7108605 7108539 2025-06-27T18:17:39Z UKBot 154739 Updating 7108605 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=25|novo=21|kilobyte=142|palabra=11582|referencia=89|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 27. Xuño 2025, 18:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<br>[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<br>[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<br>[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<br>[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<br>[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<br>[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (225 p) === 2 articles, {{formatnum:30.42}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-27 18:17:39 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] jjuq3mkwy7bln8dj43d14cabo29mnjv 7108631 7108605 2025-06-27T19:17:17Z UKBot 154739 Updating 7108631 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=25|novo=21|kilobyte=142|palabra=11582|referencia=89|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 27. Xuño 2025, 19:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<br>[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<br>[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<br>[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<br>[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<br>[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<br>[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<br>[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (225 p) === 2 articles, {{formatnum:30.42}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-27 19:17:17 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] e7top44a2drzojf9dhpp10xn0wmggt2 7108672 7108631 2025-06-27T20:17:17Z UKBot 154739 Updating 7108672 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=26|novo=22|kilobyte=149|palabra=12122|referencia=92|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 27. Xuño 2025, 20:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<br>[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<br>[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<br>[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<br>[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<br>[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<br>[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (280 p) === 3 articles, {{formatnum:37.60}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> # [[:Enfermaría do traballo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">54.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108659|27.06, 19:48]]: 5.0 p (new page) + 35.9 p (7182 bytes) + 10.8 p (540 words) + 3.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 7182 bytes, 540 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-27 20:17:17 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] d54rxy53fq56xwh6txxw8hp7idlqawj 7108775 7108672 2025-06-27T21:17:40Z UKBot 154739 Updating 7108775 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=26|novo=22|kilobyte=149|palabra=12122|referencia=92|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 27. Xuño 2025, 21:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<br>[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<br>[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<br>[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<br>[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<br>[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<br>[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (280 p) === 3 articles, {{formatnum:37.60}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> # [[:Enfermaría do traballo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">54.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108659|27.06, 19:48]]: 5.0 p (new page) + 35.9 p (7182 bytes) + 10.8 p (540 words) + 3.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 7182 bytes, 540 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-27 21:17:40 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] fy3hiow9m0z0gnxv1alq0byd81yxsuv 7108947 7108775 2025-06-27T22:17:25Z UKBot 154739 Updating 7108947 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=26|novo=22|kilobyte=149|palabra=12122|referencia=92|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 27. Xuño 2025, 22:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<br>[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<br>[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<br>[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<br>[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<br>[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (280 p) === 3 articles, {{formatnum:37.60}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> # [[:Enfermaría do traballo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">54.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108659|27.06, 19:48]]: 5.0 p (new page) + 35.9 p (7182 bytes) + 10.8 p (540 words) + 3.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 7182 bytes, 540 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-27 22:17:25 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] odsi5odajey7v3iirt2smh9ivi1b3cb 7109097 7108947 2025-06-27T23:17:16Z UKBot 154739 Updating 7109097 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=26|novo=22|kilobyte=149|palabra=12122|referencia=92|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 27. Xuño 2025, 23:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<br>[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<br>[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<br>[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<br>[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<br>[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<br>[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (280 p) === 3 articles, {{formatnum:37.60}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> # [[:Enfermaría do traballo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">54.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108659|27.06, 19:48]]: 5.0 p (new page) + 35.9 p (7182 bytes) + 10.8 p (540 words) + 3.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 7182 bytes, 540 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-27 23:17:16 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] 3162zlbwfyg80aou3fl1alo3kqnkphu 7109104 7109097 2025-06-28T00:17:18Z UKBot 154739 Updating 7109104 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=26|novo=22|kilobyte=149|palabra=12122|referencia=92|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 28. Xuño 2025, 00:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<br>[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<br>[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<br>[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<br>[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<br>[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<br>[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (280 p) === 3 articles, {{formatnum:37.60}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> # [[:Enfermaría do traballo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">54.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108659|27.06, 19:48]]: 5.0 p (new page) + 35.9 p (7182 bytes) + 10.8 p (540 words) + 3.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 7182 bytes, 540 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-28 00:17:17 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] 9lbpbrztbzt882jjvz6nz4pgr2ezww9 7109108 7109104 2025-06-28T01:17:17Z UKBot 154739 Updating 7109108 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=26|novo=22|kilobyte=149|palabra=12122|referencia=92|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 28. Xuño 2025, 01:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<br>[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<br>[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<br>[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<br>[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<br>[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (280 p) === 3 articles, {{formatnum:37.60}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> # [[:Enfermaría do traballo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">54.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108659|27.06, 19:48]]: 5.0 p (new page) + 35.9 p (7182 bytes) + 10.8 p (540 words) + 3.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 7182 bytes, 540 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-28 01:17:17 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] 8imo49c49ahmm71yv2czgu06o5dyr98 7109114 7109108 2025-06-28T02:17:18Z UKBot 154739 Updating 7109114 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=26|novo=22|kilobyte=149|palabra=12122|referencia=92|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 28. Xuño 2025, 02:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<br>[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<br>[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<br>[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<br>[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<br>[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (280 p) === 3 articles, {{formatnum:37.60}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> # [[:Enfermaría do traballo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">54.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108659|27.06, 19:48]]: 5.0 p (new page) + 35.9 p (7182 bytes) + 10.8 p (540 words) + 3.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 7182 bytes, 540 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-28 02:17:18 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] dt9u1lldltdrot7lcerdrcf2ojqvl32 7109119 7109114 2025-06-28T03:17:16Z UKBot 154739 Updating 7109119 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=26|novo=22|kilobyte=149|palabra=12122|referencia=92|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 28. Xuño 2025, 03:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<br>[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<br>[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<br>[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<br>[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<br>[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (280 p) === 3 articles, {{formatnum:37.60}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> # [[:Enfermaría do traballo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">54.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108659|27.06, 19:48]]: 5.0 p (new page) + 35.9 p (7182 bytes) + 10.8 p (540 words) + 3.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 7182 bytes, 540 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-28 03:17:15 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] aqs950l85r5jewkqg407yk0w5bt9ieh 7109127 7109119 2025-06-28T04:17:17Z UKBot 154739 Updating 7109127 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=26|novo=22|kilobyte=149|palabra=12122|referencia=92|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 28. Xuño 2025, 04:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<br>[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<br>[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<br>[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<br>[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<br>[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<br>[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (280 p) === 3 articles, {{formatnum:37.60}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> # [[:Enfermaría do traballo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">54.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108659|27.06, 19:48]]: 5.0 p (new page) + 35.9 p (7182 bytes) + 10.8 p (540 words) + 3.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 7182 bytes, 540 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-28 04:17:17 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] lupsa43gyqg5bxlcuw9rwg7238biiu3 7109133 7109127 2025-06-28T05:17:22Z UKBot 154739 Updating 7109133 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=26|novo=22|kilobyte=149|palabra=12122|referencia=92|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 28. Xuño 2025, 05:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<br>[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<br>[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<br>[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<br>[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (280 p) === 3 articles, {{formatnum:37.60}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> # [[:Enfermaría do traballo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">54.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108659|27.06, 19:48]]: 5.0 p (new page) + 35.9 p (7182 bytes) + 10.8 p (540 words) + 3.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 7182 bytes, 540 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-28 05:17:22 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] 7yl7j8hmpffdddp80k874cd4q23m03h 7109147 7109133 2025-06-28T06:17:17Z UKBot 154739 Updating 7109147 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=26|novo=22|kilobyte=149|palabra=12122|referencia=92|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 28. Xuño 2025, 06:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<br>[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<br>[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<br>[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<br>[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<br>[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<br>[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (280 p) === 3 articles, {{formatnum:37.60}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> # [[:Enfermaría do traballo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">54.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108659|27.06, 19:48]]: 5.0 p (new page) + 35.9 p (7182 bytes) + 10.8 p (540 words) + 3.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 7182 bytes, 540 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-28 06:17:17 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] c2o3wt7s4fv7dkvpysskhi2c8zmb6v3 7109216 7109147 2025-06-28T07:17:20Z UKBot 154739 Updating 7109216 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=26|novo=22|kilobyte=149|palabra=12122|referencia=92|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 28. Xuño 2025, 07:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<br>[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<br>[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<br>[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<br>[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<br>[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (280 p) === 3 articles, {{formatnum:37.60}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> # [[:Enfermaría do traballo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">54.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108659|27.06, 19:48]]: 5.0 p (new page) + 35.9 p (7182 bytes) + 10.8 p (540 words) + 3.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 7182 bytes, 540 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-28 07:17:20 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] 6cx7m531vim92y9f1k7dmyblmrqzv8m 7109232 7109216 2025-06-28T08:17:21Z UKBot 154739 Updating 7109232 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=26|novo=22|kilobyte=149|palabra=12122|referencia=92|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 28. Xuño 2025, 08:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<br>[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<br>[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<br>[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<br>[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<br>[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<br>[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (280 p) === 3 articles, {{formatnum:37.60}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> # [[:Enfermaría do traballo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">54.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108659|27.06, 19:48]]: 5.0 p (new page) + 35.9 p (7182 bytes) + 10.8 p (540 words) + 3.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 7182 bytes, 540 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-28 08:17:21 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] 2du7sk2qsq577mkd0z0o87e03cb54h2 7109271 7109232 2025-06-28T09:17:25Z UKBot 154739 Updating 7109271 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=26|novo=22|kilobyte=149|palabra=12122|referencia=92|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 28. Xuño 2025, 09:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<br>[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<br>[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<br>[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<br>[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<br>[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (280 p) === 3 articles, {{formatnum:37.60}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> # [[:Enfermaría do traballo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">54.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108659|27.06, 19:48]]: 5.0 p (new page) + 35.9 p (7182 bytes) + 10.8 p (540 words) + 3.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 7182 bytes, 540 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-28 09:17:25 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] 6c2z0g4j2267000193fns6qmfk4e45c 7109302 7109271 2025-06-28T10:17:18Z UKBot 154739 Updating 7109302 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=26|novo=22|kilobyte=149|palabra=12122|referencia=92|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 28. Xuño 2025, 10:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<br>[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<br>[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<br>[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<br>[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<br>[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<br>[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<br>[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (280 p) === 3 articles, {{formatnum:37.60}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> # [[:Enfermaría do traballo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">54.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108659|27.06, 19:48]]: 5.0 p (new page) + 35.9 p (7182 bytes) + 10.8 p (540 words) + 3.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 7182 bytes, 540 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-28 10:17:18 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] 7wk0ggtffofqnienaxex4eujyramo9l 7109325 7109302 2025-06-28T11:17:33Z UKBot 154739 Updating 7109325 wikitext text/x-wiki {{UKB infotabla | title = II Concurso de Edición da Galipedia | organizador = [[Usuario:Chairego_apc|Chairego_apc]] | comezo = 2025-06-01 | remate = 2025-09-20 | status ={{UKB status||pages=26|novo=22|kilobyte=149|palabra=12122|referencia=92|imaxe=26}} }} A [[Universidade de Santiago de Compostela]] convocou, a través das comisións de normalización lingüística das Facultade de Matemáticas, da Facultade de Psicoloxía, da Escola Técnica Superior de Enxeñaría, da Escola de Enfermaría e da Facultade de Humanidades, o '''II Concurso de Edición da Galipedia''', dirixido a toda a comunidade universitaria co obxecto de promover a produción e a difusión de artigos de calidade contrastada da Wikipedia en galego. [https://assets.usc.gal/sites/default/files/paragraphs/more_info_service/2025-05/ii.concurso.edicion.galipedia.pdf_asinado.pdf_.pdf Velaquí a convocatoria]. Para participar no concurso cómpre inscribirse antes do 20 de xuño de 2025. Teranse en conta as edicións feitas dende o 1 de xuño de 2025 ata o día 20 de setembro, xa sexan creando un artigo novo ou mellorando de forma significativa algún xa existente. Concederanse un total de dez premios, dous por cada área de coñecemento. [https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/promover/concursos-premios/ii-concurso-edicion-galipedia Nesta ligazón tes máis información sobre o concurso]. == Como participar == Poderán presentarse a estes premios os membros da comunidade universitaria da USC no curso académico 2024/2025. Cómpre rexistrarse como usuario para participar no concurso. Unha vez feito, vai á sección Participantes e apúntate. Se non tes experiencia en Wikipedia, recomendamos que revises [[Axuda:Introdución|este titorial]] para coñecer as pautas básicas a seguir á hora de redactar ou editar un artigo. Podes editar artigos que che suxerimos na sección correspondente, ou ben algún outro que propoñas. Neste último caso, lembra anotalo na sección Artigos. == Duración == O concurso esténdese dende as 00:00 h. do 1 de xuño de 2025 até as 23:59 h. do 20 de setembro de 2025 (UTC). == Sistema de puntuación == Para axudar no reconto de puntos do concurso, executarase o bot [[Usuario:UKBot|UKBot]], que fará un reconto automatizado por hora e só terá en conta as páxinas listadas na sección de Artigos. Se queres que un artigo conte, debe estar {{UKB criterio|ligado dende|Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}}. * {{UKB puntos|novo|5}}. * {{UKB puntos|byte|0.005}}. * {{UKB puntos|palabra|0.02}}. * {{UKB puntos|referencia|1|0.5}}. * {{UKB puntos|imaxe|1|propio=3|max=10}}. Os resultados que aparezan nesta páxina non serán os definitivos, á espera da revisión e resolución do xurado. == Participantes == Para apuntarte, engade <nowiki>*~~~~</nowiki> a continuación: *[[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] ([[Conversa usuario:Antón Figueroa|conversa]]) 22 de maio de 2025 ás 18:22 (UTC) *[[Usuaria:LauAI|LauAI]] ([[Conversa usuario:LauAI|conversa]]) 4 de xuño de 2025 ás 13:47 (UTC) *[[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] ([[Conversa usuario:Mpazcou|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:00 (UTC) *[[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] ([[Conversa usuario:CarmedaPoza|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:08 (UTC) *[[Usuario:Xtquique|Xtquique]] ([[Conversa usuario:Xtquique|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 16:09 (UTC) *[[Usuaria:Irimz|Irimz]] ([[Conversa usuario:Irimz|conversa]]) 12 de xuño de 2025 ás 17:18 (UTC) *[[Usuario:LuzSall|LuzSall]] ([[Conversa usuario:LuzSall|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 02:24 (UTC) *[[Usuaria:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] ([[Conversa usuario:Sara-Bellum-inha|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:38 (UTC) *[[Usuaria:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] ([[Conversa usuario:Sapiens.gal|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 09:43 (UTC) *[[Usuaria:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] ([[Conversa usuario:AbrahamTrashorras|conversa]]) 13 de xuño de 2025 ás 14:50 (UTC) *[[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] ([[Conversa usuario:Alejandro2406|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 20:24 (UTC) *[[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] ([[Conversa usuario:AndreaMorPez|conversa]]) 15 de xuño de 2025 ás 23:15 (UTC) *[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 12:08 (UTC) *[[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] ([[Conversa usuario:Sabela Pérez|conversa]]) 17 de xuño de 2025 ás 15:43 (UTC) *[[Usuario:Martindios|Martindios]] ([[Conversa usuario:Martindios|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 13:23 (UTC) *[[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] ([[Conversa usuario:Belenperez14|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 12:12 (UTC) *[[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] ([[Conversa usuario:SamuCompostela|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 13:19 (UTC) *[[Usuario:PSPX10|PSPX10]] ([[Conversa usuario:PSPX10|conversa]]) 19 de xuño de 2025 ás 23:17 (UTC) *[[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] ([[Conversa usuario:Claralvrez|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 19:40 (UTC) *[[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] ([[Conversa usuario:Lgarcan|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:04 (UTC) *[[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] ([[Conversa usuario:AlbaFL|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:06 (UTC) *[[Usuario:Xeometria|Xeometria]] ([[Conversa usuario:Xeometria|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 18:43 (UTC) *[[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] ([[Conversa usuario:Raqquelcampos|conversa]]) 20 de xuño de 2025 ás 21:34 (UTC) *[[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] ([[Conversa usuario:Agarcialence|conversa]]) 26 de xuño de 2025 ás 16:13 (UTC) == Artigos == A seguinte lista é unha proposta de traballo inicial. Se queres engadir calquera outro artigo e que conten as túas achegas, modifica a páxina [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos]]. {{Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos}} == Premios == Concederanse 10 premios, dous por área de coñecemento, repartidos do seguinte xeito, tendo en conta que cada persoa usuaria só pode ser premiada nunha única categoría: A. Matemáticas. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € B. Psicoloxía. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € C. Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental). Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € D. Enfermaría. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € E. Patrimonio cultural galego. Dous premios: *Primeiro premio: 350 € *Segundo premio: 150 € == Resultados == <!-- Begin:ResultsSection -->''Last updated 28. Xuño 2025, 11:17. The contest is open from 1. Xuño 2025, 00:00 to 20. Setembro 2025, 23:59.'' === [[Usuario:Xtquique|Xtquique]] (377 p) === 16 articles, {{formatnum:39.65}} kB {{Kolonner}} # [[:Logaritmo complexo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">32.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093671|12.06, 16:15]]: 5.0 p (new page) + 2.7 p (547 bytes) + 2.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094151|13.06, 09:12]]: 2.4 p (485 bytes)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision., Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094146|13.06, 09:04]]: 14.3 p (2865 bytes) + 1.2 p (62 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[File:Ambox warning yellow.svg|12px|Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text.]] [[Special:Diff/7094150|13.06, 09:09]]: 1.2 p (61 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3706 bytes, 101 words.</div></div> # [[:Enteiro cadrático]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094144|13.06, 08:48]]: 3.9 p (776 bytes) + 1.6 p (82 words)<br>[[Special:Diff/7093677|12.06, 16:30]]: 5.0 p (new page) + 4.5 p (907 bytes) + 1.9 p (94 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1702 bytes, 176 words.</div></div> # [[:Topoloxía diferencial]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">19.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093705|12.06, 17:12]]: 1.7 p (335 bytes) + 0.7 p (34 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7094158|13.06, 09:24]]: 2.1 p (426 bytes)<br>[[Special:Diff/7093691|12.06, 16:45]]: 5.0 p (new page) + 5.5 p (1104 bytes) + 1.9 p (97 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1868 bytes, 133 words.</div></div> # [[:Teoría de Lie]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093694|12.06, 16:57]]: 5.0 p (new page) + 6.5 p (1299 bytes) + 3.3 p (163 words)<br>[[Special:Diff/7094164|13.06, 09:42]]: 4.1 p (819 bytes) + 1.6 p (80 words) + 2.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2119 bytes, 243 words.</div></div> # [[:Límite inverso]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">28.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093697|12.06, 17:03]]: 5.0 p (new page) + 3.7 p (746 bytes) + 1.8 p (92 words)<br>[[Special:Diff/7094168|13.06, 09:54]]: 11.4 p (2277 bytes) + 5.4 p (272 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3023 bytes, 364 words.</div></div> # [[:Sucesión de Cauchy]] (<abbr class="uk-ap">0.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093700|12.06, 17:07]]: 0.1 p (20 bytes)</div> # [[:Fibra (matemáticas)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">40.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094199|13.06, 10:16]]: 0.8 p (150 bytes)<br>[[Special:Diff/7093724|12.06, 17:25]]: 5.0 p (new page) + 23.6 p (4719 bytes) + 10.8 p (540 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4689 bytes, 335 words.</div></div> # [[:Grupo linear xeral]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">26.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095362|14.06, 15:41]]: 2.4 p (486 bytes) + 1.1 p (57 words)<br>[[Special:Diff/7094257|13.06, 10:34]]: 5.0 p (new page) + 6.0 p (1196 bytes) + 3.1 p (155 words)<br>[[Special:Diff/7095363|14.06, 15:46]]: 2.6 p (510 bytes) + 0.8 p (39 words)<br>[[Special:Diff/7094346|13.06, 11:00]]: 0.2 p (43 bytes)<br>[[Special:Diff/7095372|14.06, 16:15]]: 4.0 p (802 bytes) + 1.5 p (77 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3041 bytes, 329 words.</div></div> # [[:Teorema de Ceva]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">33.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094426|13.06, 11:20]]: 5.0 p (new page) + 19.0 p (3802 bytes) + 5.6 p (282 words) + 2.0 p (references) + 2.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 3802 bytes, 282 words.</div></div> # [[:Cambio de variábel]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">21.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7099092|18.06, 18:21]]: 2.6 p (519 bytes) + 0.5 p (23 words)<br>[[Special:Diff/7094476|13.06, 11:33]]: 5.0 p (new page) + 7.7 p (1538 bytes) + 3.3 p (166 words)<br>[[Special:Diff/7099101|18.06, 18:37]]: 1.1 p (211 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2269 bytes, 190 words.</div></div> # [[:Función erro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">20.0 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094490|13.06, 11:46]]: 5.0 p (new page) + 10.3 p (2061 bytes) + 2.7 p (135 words) + 2.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2044 bytes, 135 words.</div></div> # [[:Regra de inferencia]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">17.8 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094808|13.06, 19:09]]: 5.0 p (new page) + 8.0 p (1604 bytes) + 3.8 p (188 words) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 1604 bytes, 188 words.</div></div> # [[:Máximo común divisor polinómico]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094810|13.06, 19:17]]: 5.0 p (new page) + 3.4 p (678 bytes) + 1.7 p (84 words)<br>[[Special:Diff/7095359|14.06, 15:33]]: 8.7 p (1743 bytes) + 4.7 p (234 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2424 bytes, 319 words.</div></div> # [[:Torneo (teoría de grafos)]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">23.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095183|14.06, 11:07]]: 1.4 p (285 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095135|14.06, 08:23]]: 5.0 p (new page) + 9.8 p (1965 bytes) + 4.6 p (231 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 2250 bytes, 231 words.</div></div> # [[:Conxectura de Poincaré]] (<abbr class="uk-ap">2.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095369|14.06, 16:00]]: 1.4 p (282 bytes) + 1.0 p (references)</div> # [[:Teorema da bóla peluda]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">47.1 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7095377|14.06, 16:43]]: 5.0 p (new page) + 24.2 p (4844 bytes) + 7.9 p (395 words) + 5.0 p (references) + 5.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4806 bytes, 395 words.</div></div> === [[Usuario:Irimz|Irimz]] (358 p) === 4 articles, {{formatnum:40.09}} kB # [[:Olaría de Gundivós]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">147.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7096261|15.06, 19:57]]: 1.2 p (231 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100879|20.06, 11:24]]: 0.6 p (121 bytes) + 0.2 p (12 words)<br>[[Special:Diff/7105750|24.06, 16:42]]: 0.1 p (29 bytes)<br>[[Special:Diff/7094574|13.06, 13:52]]: 39.1 p (7819 bytes) + 15.4 p (772 words) + 13.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7096338|15.06, 21:12]]: 1.1 p (215 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7096244|15.06, 19:35]]: 2.2 p (438 bytes) + 0.3 p (15 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7096363|15.06, 21:44]]: 1.2 p (234 bytes) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7100449|20.06, 08:14]]: 16.2 p (3236 bytes) + 4.4 p (222 words) + 3.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093728|12.06, 17:30]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<br>[[Special:Diff/7100799|20.06, 10:47]]: 1.7 p (338 bytes) + 7.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7100549|20.06, 09:05]]: 10.7 p (2136 bytes) + 0.8 p (40 words) + 8.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7107185|26.06, 08:52]]: 6.1 p (1226 bytes) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 16217 bytes, 1075 words.</div></div> # [[:Alquerque]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">9.9 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7093776|12.06, 18:07]]: 1.7 p (344 bytes) + 0.3 p (13 words) + 1.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7093768|12.06, 17:59]]: 5.0 p (new page) + 1.3 p (264 bytes) + 0.6 p (32 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 608 bytes, 45 words.</div></div> # [[:Olaría de Bonxe]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">156.5 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7106743|25.06, 18:17]]: 0.2 p (39 bytes)<br>[[Special:Diff/7105791|24.06, 17:14]]: 5.0 p (new page) + 1.7 p (340 bytes) + 1.1 p (56 words)<br>[[Special:Diff/7106716|25.06, 17:52]]: 48.6 p (9730 bytes) + 19.1 p (954 words) + 13.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7105923|24.06, 19:16]]: 0.1 p (20 bytes)<br>[[Special:Diff/7106723|25.06, 17:58]]: 0.3 p (60 bytes) + 0.1 p (7 words)<br>[[Special:Diff/7106028|24.06, 21:56]]: 2.4 p (488 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7106449|25.06, 12:01]]: 0.4 p (75 bytes) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7106021|24.06, 21:27]]: 39.1 p (7818 bytes) + 9.1 p (456 words) + 11.0 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 18545 bytes, 1474 words.</div></div> # [[:Ailá]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">44.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108281|27.06, 13:53]]: 5.0 p (new page) + 22.3 p (4460 bytes) + 2.8 p (138 words) + 6.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7108319|27.06, 14:16]]: 3.0 p (592 bytes) + 0.2 p (9 words) + 1.0 p (references) + 4.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 4725 bytes, 143 words.</div></div> === [[Usuario:Agarcialence|Agarcialence]] (280 p) === 3 articles, {{formatnum:37.60}} kB # [[:Diagnóstico enfermeiro]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">169.3 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107708|26.06, 17:01]]: 5.0 p (new page) + 118.9 p (23778 bytes) + 44.4 p (2220 words) + 1.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 23778 bytes, 2220 words.</div></div> # [[:Enfermaría pediátrica]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">55.6 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7107714|26.06, 17:36]]: 5.0 p (new page) + 33.2 p (6644 bytes) + 15.3 p (767 words) + 1.0 p (references) + 1.0 p (images)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 6644 bytes, 767 words.</div></div> # [[:Enfermaría do traballo]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">54.7 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7108659|27.06, 19:48]]: 5.0 p (new page) + 35.9 p (7182 bytes) + 10.8 p (540 words) + 3.0 p (references)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 7182 bytes, 540 words.</div></div> === [[Usuario:LauAI|LauAI]] (248 p) === 2 articles, {{formatnum:31.61}} kB # [[:Rastro (informática)]] (<abbr class="uk-ap">161.4 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7094509|13.06, 12:13]]: 14.2 p (2832 bytes) + 1.3 p (67 words) + 3.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7095976|15.06, 11:56]]: 7.9 p (1575 bytes) + 6.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7094511|13.06, 12:18]]: 2.1 p (412 bytes) + 2.0 p (references)<br>[[Special:Diff/7095972|15.06, 11:38]]: 23.4 p (4683 bytes) + 11.3 p (564 words) + 1.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7090230|09.06, 12:26]]: 30.6 p (6118 bytes) + 5.8 p (290 words)<br>[[Special:Diff/7090503|09.06, 16:24]]: 1.1 p (213 bytes)<br>[[Special:Diff/7093914|12.06, 21:05]]: 2.3 p (467 bytes) + 2.0 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093793|12.06, 18:41]]: 0.2 p (35 bytes)<br>[[Special:Diff/7090497|09.06, 16:11]]: 26.2 p (5241 bytes) + 9.9 p (495 words) + 9.5 p (references, reference pointers)<br>[[Special:Diff/7093909|12.06, 21:01]]: 0.7 p (141 bytes) + 0.4 p (22 words)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 21681 bytes, 1437 words.</div></div> # [[:Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <abbr class="newpage" title="New page">N</abbr> (<abbr class="uk-ap">86.2 p</abbr>)<div class="uk-ap-title">[[Special:Diff/7097933|17.06, 17:07]]: 5.0 p (new page) + 42.5 p (8505 bytes) + 20.0 p (1001 words) + 6.0 p (images)<br>[[Special:Diff/7097986|17.06, 17:34]]: 7.1 p (1412 bytes) + 5.5 p (references, reference pointers)<div style="border-top:1px solid #CCC">Total: 9929 bytes, 1000 words.</div></div> === [[Usuario:Raqquelcampos|Raqquelcampos]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Xeometria|Xeometria]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AlbaFL|AlbaFL]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Lgarcan|Lgarcan]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Claralvrez|Claralvrez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:PSPX10|PSPX10]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:SamuCompostela|SamuCompostela]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Belenperez14|Belenperez14]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Martindios|Martindios]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sabela Pérez|Sabela Pérez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AndreaMorPez|AndreaMorPez]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Alejandro2406|Alejandro2406]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:AbrahamTrashorras|AbrahamTrashorras]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sapiens.gal|Sapiens.gal]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Sara-Bellum-inha|Sara-Bellum-inha]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:LuzSall|LuzSall]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:CarmedaPoza|CarmedaPoza]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Mpazcou|Mpazcou]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' === [[Usuario:Antón Figueroa|Antón Figueroa]] (0 p) === ''No qualifying contributions registered yet'' {{UKB botinfo | 1=note | 2=2025-06-28 11:17:33 | 3= * UKBot encountered the following problems with the page [[:Logaritmo complexo]] ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094146 7094146]: The word count difference might be wrong, because no words were found in the parent revision (7093671) of size 537, possibly due to unclosed tags or templates in that revision. ** Revision [//gl.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=7094150 7094150]: The word count difference might be wrong, because the word count increase (61) is larger than the byte increase (-19). Wrong word counts can occur for invalid wiki text. }} <!-- End:ResultsSection --> == Ferramentas == *[[Especial:ContentTranslation|Tradutor da Wikipedia]] *[https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm bUSCatermos] *Lembrade que se estades a traballar nun artigo, podedes incluír o marcador {{m|en uso}} == Axuda para a edición == * [[Axuda:Introdución]] * [[Wikipedia:Libro de estilo]] * [[Wikipedia:Citar as fontes]] * [[Wikipedia:Modelo básico de artigo]] * [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos]] == Outros proxectos relacionados == *[[:Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 10 kB)|Artigos que precisan ampliación dos 1.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 176 por ampliar o día 6 de maio de 2025).}} *[[Wikipedia:Artigos vitais/Expandido|Lista expandida dos 10.000 artigos que toda Wikipedia debería ter]] {{small|(faltaban 1.099 por crear o día 17 de abril de 2025).}} *[[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Matemáticas|Wikiproxecto Matemáticas]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Física e Química|Wikiproxecto Física e Química]]. *[[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina/Artigos por crear|Artigos por crear]] do [[Wikipedia:Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina|Wikiproxecto Bioloxía, Xeoloxía e Medicina]]. *[[Wikipedia:Artigos solicitados|Artigos solicitados pola comunidade de Wikipedia en galego]]. == Véxase tamén == === Outras páxinas === *[[Wikipedia:I Concurso de Edición da Galipedia]] *[[Wikipedia:Wikiproxecto]] {{UKB botinfo | ok | 2025-06-04 11:17:10 }} [[Categoría:Wikipedia:Wikiconcursos]] 5hzzmajb64zn620818zz3xz4s80r7t4 0 651537 7109099 7106738 2025-06-27T23:29:15Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 3 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109099 wikitext text/x-wiki {{Obra}} A '''Declaración de Independencia de Estonia''', formalmente titulada '''Manifesto aos Pobos de Estonia''' (en [[Lingua estoniana|estoniano]]: ''Manifest Eestimaa rahvastele''), é o documento fundacional que estableceu a República democrática independente de Estonia en [[1918]]. Emitida a raíz do colapso do [[Imperio Ruso]] na [[Revolución Rusa de 1917|Revolución de 1917]], a [[Primeira guerra mundial|I Guerra Mundial]], a ocupación bolxevique de Estonia e a declaración do golpe de estado alemán durante a I Guerra Mundial. A soberanía nacional de Estonia e o compromiso coa gobernanza democrática. A declaración anunciaba e explicaba a separación de Estonia do antigo Imperio Ruso, e declarou a república, recentemente creada, como un [[país neutral]] naquela en curso da [[Primeira guerra mundial|Primeira Guerra Mundial]]. A Declaración foi redactada baixo a supervisión do [[Comité de Salvación de Estonia]] e adoptada o 21 de febreiro de 1918 por unanimidade polo Consello de Anciáns da [[Asemblea Provincial de Estonia]]. Foi lida publicamente por primeira vez o 23 de febreiro de 1918, ás 20.00 horas, dende o balcón do [[teatro Endla]] de [[Pärnu]] por [[Hugo Kuusner]], delegado da Asemblea Provincial. Este acto marcou a primeira proclamación formal da independencia de Estonia. A proclamación en Pärnu precedeu á declaración oficial en Tallin o 24 de febreiro de 1918, cando o [[Goberno provisional de Estonia]] asumiu o control. A Declaración de Independencia de Estonia proclamou formalmente a Estonia como república democrática soberana, delimitada dentro das súas fronteiras históricas e etnográficas. Arraigado en reivindicacións históricas, culturais e étnicas, o manifesto foi á vez unha declaración política e un acto simbólico de [[Dereito de autodeterminación|autodeterminación]] nacional. Esbozou os principios dun estado libre e democrático, garantiu as liberdades civís e estableceu o camiño para a construción das institucións nacionais de Estonia. A declaración serviu como pedra angular para a República de Estonia, influíndo no seu marco legal e político e inspirando a loita pola independencia da nación ao longo do século XX. Desde entón, o [[24 de febreiro]] celébrase o [[Día da Independencia de Estonia]], o día nacional de Estonia. == Contexto histórico == === Primeiras propostas para a independencia de Estonia === Dende que Estonia pasou a formar parte do [[Imperio Ruso]], despois da [[Gran Guerra do Norte]], o [[Espertar nacional estoniano|espertar nacional estonio]], no [[século XIX]], reafirmou a identidade étnica estonia e abriu o camiño para as aspiracións [[Nacionalismo|nacionalistas]] cara á independencia do país. Un aspecto significativo do movemento foi a recollida e preservación do folclore de Estonia, incluídos os mitos e tradicións precristiás, que fomentaron un sentimento de orgullo nunha era imaxinada ou histórica de liberdade anterior ás [[Cruzadas do Norte]]. Este espertar cultural levou á publicación da épica nacional de Estonia, ''[[Kalevipoeg]]'', de [[Friedrich Reinhold Kreutzwald]] en [[1857]]. A épica, escrita en [[Canción rúnica|verso rúnico]], fala dun reino mítico estonio precristián e inclúe unha coñecida profecía sobre o regreso do rei [[Kalev]].<ref>Oinas (1979)</ref> No seu discurso moi publicitado de 1868, [[Carl Robert Jakobson]] avanzou aínda máis os ideais nacionalistas, idealizando a antiga liberdade dos estonianos como un "tempo de luz", contrastándoo co "período de escuridade" que trouxo a dominación [[Cristianismo|cristiá]], e imaxinando un "amencer" de renovación. Expresou a súa esperanza en reformas que ofrezan máis dereitos e mellores condicións aos estonianos, especialmente aos agricultores, o que indica o optimismo para un futuro máis brillante.<ref>Jakobson (1991)</ref> A idea dunha Estonia republicana foi mencionada por primeira vez por escrito por [[Andres Dido]], unha figura do movemento nacional de Estonia. En 1882, o poema de Dido, ''Eesti sõalaul'' ("Canción de guerra de Estonia") incluía a liña "e sobre a República de Estonia", marcando a referencia máis antiga coñecida a unha República de Estonia. Dido imaxinaba Estonia como unha república e defendía a igualdade e a solidariedade entre as nacións.<ref>{{Cita web|url=https://ekspress.delfi.ee/artikkel/69017983/andres-dido-ja-tema-tahendus-eesti-motte-loos|páxina-web=ekspress.delfi.ee|título=Andres Dido ja tema tähendus Eesti-mõtte loos|data-acceso=24 de abril de 2025|data-publicación=5 de setembro de 2005|lingua=et|nome=Hando|apelidos=Runnel}}</ref> O concepto dunha Estonia independente vai ser expresado por [[Juhan Liiv]] no seu coñecido poema ''Kas vašad?'' ("Ensinarásme?"), onde escribiu: "Algún día, haberá un Estado Estonio". Aínda que o poema non ten data, o crítico literario [[Friedebert Tuglas]] suxeriu que probablemente se inspirase nos acontecementos revolucionarios de 1905. Malia que, daquela, Juhan Liiv, estaba nun manicomio e pensar nu estado estoniano independente semellaba utópico, esas palabras convertéronse nun poderoso símbolo das aspiracións de Estonia pola soberanía e a identidade nacional.<ref>{{Cita web|url=https://kultuur.err.ee/653102/sada-eesti-motet-juhan-liiv-ukskord-on-eesti-riik|páxina-web=kultuur.err.ee|título=Sada Eesti mõtet. Juhan Liiv: ükskord on Eesti riik|data-acceso=24 de abril de 2025|data-publicación=9 de xaneiro de 2018|lingua=et|nome=Urmas|apelidos=Vadi}}</ref> Durante a [[Revolución Rusa de 1905|Revolución de 1905]], fundáronse os primeiros partidos políticos estonios legais. Convocouse un congreso nacional de Estonia, que reclamaba a unificación das áreas de Estonia nun único territorio autónomo e o fin da [[rusificación]]. Os disturbios foron acompañados por [[Manifestación|manifestacións políticas]] pacíficas e [[Tumulto|disturbios violentos]] con saqueos no distrito comercial de Talín e en varias mansións de ricos terratenentes da zona rural de Estonia.<ref>Smith (2013), p. 10</ref> A [[bandeira de Estonia]], adoptada pola [[Sociedade de Estudantes de Estonia]] desde 1881, tivo un papel destacado durante estas manifestacións. En decembro de 1905, o primeiro intento de declarar a Estonia como país independente tivo lugar na aldea de Vaali, [[Condado de Järva|Järvamaa]].<ref>{{Cita web|url=https://arvamus.postimees.ee/7850677/ajalugu-eesti-vabariik-sundis-vaali-kulas-1905-aasta-revolutsioonikatse|páxina-web=arvamus.postimees.ee|título=AJALUGU. Eesti Vabariik sündis Vaali külas: 1905. aasta revolutsioonikatse|data-acceso=24 de abril de 2025|data-publicación=9 de setembro de 2023|nome=Tõnu|apelidos=Trubetsky|lingua=et}}</ref> O goberno tsarista respondeu cunha represión brutal; unhas 500 persoas foron executadas e centos máis encarceradas ou deportadas a [[Siberia]].<ref>Raukas (2002), p. 292</ref> === A Primeira Guerra Mundial e a Revolución de Febreiro === [[Ficheiro:Estonian soldiers congress 1917.jpg|miniatura|Congreso de soldados estonianos que servían no exército ruso, celebrado en Talín os días 18 e 21 de xuño de [[1917]].]] Durante a [[Primeira guerra mundial|Primeira Guerra Mundial]], máis de 100.000 homes estonianos foron recrutados no Exército Imperial Ruso, con aproximadamente 8.000 a 10.000 mortos<ref>Miljan (2004), p. 15</ref> e un de cada cinco feridos. No medio das dificultades e escaseza causadas pola guerra, as ideas de formar un exército nacional de Estonia comezaron a gañar relevancia. Os disturbios civís na fronte interior alimentaron aínda máis as demandas de maior autonomía, especialmente cando os estonianos e outros grupos minoritarios buscaron alivio do control imperial. En maio de 1916, o político [[Jüri Vilms]] renovou o chamamento á autonomía nacional, aliñándose coas aspiracións anteriores de unificar Estonia e partes de [[Livonia]] nunha única entidade administrativa.<ref>{{Cita web|url=https://ekspress.delfi.ee/artikkel/69023563/juri-vilmsi-teine-hukkamine|páxina-web=ekspress.delfi.ee|título=Jüri Vilmsi teine hukkamine|data-acceso=27 de abril de 2025|data-publicación=10 de xaneiro de 2007|lingua=et|nome=Pekka|apelidos=Erelt}}</ref> A [[Revolución Rusa de 1917|Revolución de Febreiro de 1917]] trouxo un importante trastorno a Estonia. O 15 de marzo, unha folga en Talín converteuse en protestas, con manifestantes atacando institucións gobernamentais, liberando presos e desmantelando as estruturas administrativas do Goberno provincial. Isto coincidiu coa abdicación do [[tsar]] [[Nicolao II de Rusia|Nicolao II]], marcando o fin do goberno autocrático en Rusia. Cando as institucións estatais se disolveron, Estonia comezou a avanzar cara ao autogoberno. As eleccións para o Consello de Deputados dos Traballadores e Soldados de Talín tiveron lugar, e o consello reuniuse por primeira vez o 16 de marzo, sinalando o inicio dunha gobernanza local máis organizada.<ref>{{Cita web|url=http://a-pesni.org/grvojna/kr/a-krym1917.php|páxina-web=a-pesni.org|título=КРЫМ В 1917 ГОДУ: ОТ ЭЙФОРИИ МАРТА К КОНФРОНТАЦИИ ОКТЯБРЯ|data-acceso=27 de abril de 2025|data-publicación=2006|nome=Николай Александрович|apelidos=Борисов|lingua=ru|outros=Revista: Историческое наследие Крыма ("Patrimonio Histórico de Crimea")}}</ref> Dos 198 delegados elixidos, 58 eran bolxeviques, 87 [[Partido Social-Revolucionario|socialrevolucionarios]], 29 [[Menxevique|menxeviques]] e 22 apartidistas.<ref>{{Cita web|url=http://www.rusrevolution.info/books/index.shtml?12_app|páxina-web=rusrevolution.info|título=Революция и Гражданская война|data-acceso=27 de abril de 2025|data-publicación=3 de decembro de 2011|lingua=ru|data-arquivo=03 de decembro de 2011|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20111203064257/http://www.rusrevolution.info/books/index.shtml?12_app|url-morta=unfit}}</ref> O 19 de marzo, [[Jaan Poska]] foi nomeado como o primeiro gobernador estoniano da [[gobernación de Estonia]] polo [[Goberno provisional ruso]]. Isto marcou o inicio da autoridade administrativa do Goberno provisional na rexión. Pouco despois, do 24 ao 27 de marzo, representantes de cidades e municipios de Estonia reuníronse en [[Tartu]] para discutir un novo sistema de goberno para substituír o control da [[nobreza báltica]]. Aínda que se considerou o modelo electoral de [[Finlandia]], escolleuse un sistema máis sinxelo de eleccións xerais e indirectas como medida temporal, o que supuxo un paso fundamental cara ao autogoberno. O 31 de marzo presentouse ao Goberno Provisional o proxecto de Lei de Goberno Local, que sinala unha crecente determinación entre os líderes de Estonia para formalizar a autonomía.<ref name=":0">{{Cita publicación periódica|apelidos=Pajur|nome=Ago|data=2014|título=Meie riigipoliitiliseks paleuseks on autonoomia: 30. märtsi 1917. aasta määrus Eestimaa ajutise valitsemiskorra kohta|revista=Acta et commentationes Archivi Historici Estoniae|volume=22|páxinas=217−269|número=29|lingua=et}}</ref> O 8 de abril, preto de 40.000 estonianos, incluíndo ata 15.000 soldados, marcharon en Petrogrado (actual [[San Petersburgo]]), a entón capital de Rusia, para reclamar autonomía para a súa terra natal. Portando bandeiras de Estonia e cantando cancións patrióticas, os manifestantes entregaron a súa petición ao Goberno Provisional Ruso no [[Palacio de Tauride]].<ref name=":0" /> Os seus esforzos deron os seus froitos poucos días despois, cando o 12 de abril o Goberno Provisional ditou a Lei de Autogoberno Temporal de Estonia. Este decreto concedeu unha [[Autotomía|autonomía]] significativa, unindo a gobernación do norte de Estonia coas rexións de lingua estonia de Livonia para formar unha entidade autónoma.<ref>Calvert (1987), p. 67</ref> Este logro, nacido dos esforzos coordinados dos líderes estonios en Tartu, Petrogrado e Talín, enfrontouse á resistencia das faccións bolxeviques e imperialistas. Non obstante, estableceu unha base para o avance das aspiracións nacionais de Estonia, evolucionando desde as demandas de autonomía ata as aspiracións de igual posición nunha Rusia federativa.<ref name=":0" /> O ano 1917, tamén viu cambios críticos na organización militar de Estonia. Baixo o liderado de [[Konstantin Päts]], estableceuse a Oficina Militar de Estonia, e o coronel [[Siegfried Pinding]] foi nomeado para formar un rexemento de Estonia. En xullo de 1917, o Primeiro Congreso de Soldados Estonios elixiu un Alto Mando Militar Estoniano, de novo baixo o liderado de Päts, consolidando aínda máis o exército como unha forza clave na loita de Estonia pola autodeterminación. Estes esforzos políticos e militares combinados sentaron as bases para a eventual declaración de independencia de Estonia. === Asemblea Provincial de Estonia === O Goberno Provisional Ruso decretou que a asemblea provincial se crearía con membros elixidos por [[sufraxio universal]] indirecto. As eleccións para os 62 deputados da [[Asemblea Provincial de Estonia]] celebráronse por etapas, cos representantes da comunidade rural elixidos en maio-xuño e os representantes das cidades elixidos en xullo-agosto. As eleccións impulsaron o establecemento e a reorganización dos partidos nacionais estonianos, con seis partidos representados na asemblea xunto con tres deputados independentes e representantes das minorías de fala [[Alemáns do Báltico|alemá]] e [[Suecos de Estonia|sueca]]. As eleccións foron tomadas en serio polas faccións políticas estonianas, incluídos os nacionalistas e os bolxeviques. Non obstante, a nobreza báltica boicoteou en gran medida o proceso e moitos alemáns consideraron a asemblea ilexítima. Ademais, os soldados e mariñeiros rusos, unha forza revolucionaria significativa en Estonia, estiveron notablemente ausentes da Asemblea Provincial, o que reflictía a crecente división entre os nacionalistas estonianos e o movemento revolucionario.<ref>Valge (2019), p. 53</ref> A primeira sesión da Asemblea Provincial celebrouse o 1 de xullo de 1917 no [[Castelo de Toompea]]. No seu discurso de apertura, o gobernador comisario [[Jaan Poska]] proclamou simbolicamente unha nova era para que os estonianos gobernasen a súa terra. As decisións iniciais da asemblea incluíron o establecemento do [[Lingua estoniana|estoniano]] como a súa lingua oficial de traballo e a elección de [[Artur Vallner]] como o seu presidente temporal.<ref>Valge (2019), p. 54</ref> A Asemblea Provincial tamén nomeou o [[Goberno Provincial Estoniano]]. En medio da crecente inestabilidade en Rusia, a asemblea asumiu gradualmente poderes máis aló dos que normalmente se lles outorgan aos órganos de goberno provinciais, evolucionando ata se converter, [[de facto]], nunha lexislatura nacional de facto. Como manifestación evidente deste papel ampliado, entrou en uso o termo ''Maapäev'' ("Dieta da Terra").<ref>Valge (2019), p. 56</ref> En xullo, a asemblea estableceu un consello de anciáns, composto polos seus líderes e representantes de tódolo partidos políticos, que desempeñou un papel fundamental na orientación do movemento independentista durante os períodos nos que a asemblea completa non podía reunirse.<ref>Valge (2019), pp. 56–57</ref> A captura de [[Riga]] polas forzas alemás o 3 de setembro e o posterior avance alemán en Estonia influíron profundamente nas accións da asemblea.<ref>{{Cita web|url=http://www.greatwardifferent.com/Great_War/Russian_Battery/Retirement_01.htm|páxina-web=greatwardifferent.com|título='Russian Retirement and Its Sequel'|data-acceso=28 de abril de 2025|data-publicación=18 de xuño de 2011|lingua=en|data-arquivo=18 de xuño de 2011|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110618041140/http://www.greatwardifferent.com/Great_War/Russian_Battery/Retirement_01.htm|url-morta=unfit}}</ref> Nunha sesión extraordinaria, a asemblea debateu a formación dunha unión coas nacións bálticas e escandinavas e comezou a sentar as bases para a representación estranxeira.<ref>Valge (2019), p. 58</ref> O 26 de setembro, en resposta ás esixencias bolxeviques de disolución, a asemblea declarouse representante legal do pobo estoniano e formou unha comisión para redactar unha proposta para o futuro goberno de Estonia, facendo fincapé en que o propio pobo estoniano determinaría a súa [[constitución]], posiblemente mediante un [[referendo]]. Aínda que a asemblea inicialmente afirmou o lugar de Estonia dentro dunha Rusia federativa e democrática, reservouse o dereito de buscar a independencia se tales condicións non se materializasen. No outono de 1917, o caos da guerra, incluída a ocupación alemá do [[arquipélago de Estonia Occidental]] durante a [[Operación Albión]] e a retirada das forzas rusas, estimulou unha maior unidade entre os nacionalistas estonianos.<ref>Valge (2019), p. 60</ref> Aínda que, inicialmente, moitos consideraban pouco práctica a independencia total, os partidos políticos estonianos apoiaron cada vez máis a idea de que o futuro do país sería decidido pola súa futura Asemblea Constituínte, o que sinalaba un cambio significativo cara á soberanía.<ref name=":1">Valge (2019), p. 62</ref> === Golpe bolxevique === Tralo [[Revolución de Outubro|golpe]] [[Revolución de Outubro|bolxevique]] que, en [[San Petersburgo|Petrogrado]], derrocara o [[Goberno provisional ruso|Goberno Provisional Ruso]] o 7 de novembro, o Comité Revolucionario de Guerra de Estonia declarouse a máxima autoridade de Estonia. Ao día seguinte, [[Viktor Kingissepp]], vicepresidente do comité, asumiu a administración de [[Jaan Poska]], emitindo ordes para a transferencia de poder. Os bolxeviques estableceron unha ditadura dun só partido, prohibindo todos os demais partidos políticos e introducindo regulacións temporais para os consellos das aldeas rurais. A influencia da ideoloxía bolxevique, particularmente entre os soldados e mariñeiros rusos estacionados en Estonia, permitiulles consolidar o poder en Talín, o que supuxo un serio desafío para os movementos nacionalistas estonianos.<ref name=":1" /> O golpe de estado de Petrogrado e os acontecementos posteriores en Estonia provocaron debates urxentes entre os líderes nacionalistas estonianos. Na noite do 26 de outubro, cando a noticia do golpe chegou a Talín, membros do goberno provincial, incluído Jaan Poska, discutiron a posibilidade de declarar a independencia de Estonia. Os debates centráronse entón nos métodos polos que se podería acada-la independencia, con debates continuos sobre as accións a realizar.<ref name=":1" /> As faccións de [[Dereita política|dereitas]] da Asemblea Provincial defendían unha postura nacionalista decisiva, impulsando a autonomía e a independencia, mentres que os partidos de [[Esquerda política|esquerdas]] dubidaban pois tiñan esperanzas sobre unha posible cooperación cos bolxeviques. Non obstante, houbo excepcións notables dentro de ámbolos dous bandos.<ref>Valge (2019), p. 71</ref> A pesar do dominio bolxevique en Talín, a [[Asemblea Provincial de Estonia|Asemblea Provincial]] negouse a recoñecer a súa autoridade, marcando o comezo dun período de dobre goberno en Estonia.<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Arens|nome=Olavi|data=2007|título=RIIK, VÕIM JA LEGITIIMSUS EESTIS AASTAIL 1917 1920|revista=Acta Historica Tallinnensia|ISSN=1406-2925|páxinas=71–79|número=11|url=https://www.kirj.ee/public/Acta_hist/2007/acta-2007-1-4.pdf|lingua=et|doi=10.3176/hist.2007.1.04}}</ref> En novembro de 1917, os bolxeviques disolveron formalmente a Asemblea Provincial, pero o seu control sobre Estonia seguía estando incompleto. Xurdiu unha dobre autoridade, coa administración bolxevique competindo contra as institucións nacionalistas. O movemento nacionalista obtivo un apoio significativo das forzas nacionais estonianas, especialmente do 1º Rexemento Estoniano, que gañara protagonismo defendendo [[Muhu]] durante a ofensiva alemá. O 8 de novembro, a asemblea xeral do rexemento instou á Asemblea Provincial a asumir a plena autoridade, suxerindo que se reunise en [[Haapsalu]] baixo a súa protección. O compromiso do rexemento cos ideais nacionalistas e o seu papel no mantemento da orde no oeste de Estonia foron fundamentais na resistencia ao dominio bolxevique.<ref>Valge (2019), p. 64</ref> Os nacionalistas estonianos tamén recibiron o apoio dos soldados [[Pobo ucraíno|ucraínos]] estacionados en Estonia, que estaban menos influenciados polo bolxevismo.<ref>Valge (2019), pp. 62 e 78</ref> === Declaración de soberanía pola Asemblea Provincial === O 1 de novembro de 1917, durante unha reunión do Consello de Anciáns da Asemblea Provincial, fíxose evidente a necesidade de que Estonia atopase o seu propio camiño. Por suxestión de [[Jüri Vilms]], o Consello aprobou unha resolución condenando a toma do poder polos bolxeviques en Petrogrado, considerándoa unha ameaza para a liberdade de todos os pobos de Rusia. A isto seguiulle unha decisión o 7 de novembro de convocar unha sesión da Asemblea Provincial e preparar eleccións para establecer unha Asemblea Constituínte estoniana.<ref>Valge 2019, p. 68</ref> As negociacións iniciais con [[Jaan Anvelt]], o líder bolxevique local, fracasaron, xa que rexeitou a idea do federalismo e advertiu á Asemblea que se disolvese, ameazando coa disolución se continuaba reuníndose.<ref>Valge 2019, pp. 65–66</ref> O Consello de Anciáns negouse a cooperar e, o 12 de novembro, os bolxeviques ordenaron a disolución da Asemblea mentres programaban eleccións para unha Asemblea Constituínte en xaneiro. A pesar disto, o Consello resolveu convocar a Asemblea o 28 de novembro desafiando a autoridade bolxevique.<ref>Valge 2019, p. 68</ref> O 28 de novembro de 1917, nunha sesión extraordinaria, presidida por [[Otto Strandman]], a Asemblea Provincial adoptou tres resolucións históricas preparadas polo Consello de Anciáns. Estas decisións incluían plans para convocar unha Asemblea Constituínte estoniana, unha declaración que afirmaba a Asemblea Provincial como a autoridade suprema de Estonia ata que se convocase a Asemblea Constituínte e a concesión de poder lexislativo ao Consello de Anciáns e ao Goberno Provincial durante os períodos de recesión.<ref>Tannberg, Mäesalu, Lukas, Lauer e Pajur (2002)</ref> Ao reclamar a autoridade suprema, a Asemblea Provincial separou legalmente a Estonia do estado ruso, afirmando o dereito dos estonianos a determinar o seu propio destino. Este acto sentou as bases para o establecemento dun estado estoniano independente, mesmo cando os lazos teóricos cunha federación rusa reformada aínda eran unha posibilidade.<ref>Truuväli (2008), pp. 27, 50</ref> A negativa da Asemblea a cumpri-las ordes bolxeviques de disolverse foi unánime, marcando unha postura desafiante a prol da autodeterminación.<ref>Valge (2019), p. 75</ref> Aos poucos minutos de comezar a sesión, manifestantes bolxeviques irromperon na cámara, axitando bandeiras vermellas e declarando disolta a Asemblea Provincial. Simultaneamente, estalaron disturbios fóra do [[Castelo de Toompea]], e varios membros da Asemblea sufriron agresións físicas.<ref>Valge (2019), pp. 76–77.</ref> Estes acontecementos fixeron imposible que a Asemblea se reunise durante o día seguinte obrigando aos principais políticos nacionalistas a se agocharen. A pesar desta represión, nas eleccións de principios de 1918 organizadas polos bolxeviques, dous terzos dos votantes apoiaron os partidos que defendían a independencia nacional. A principios de febreiro, os bolxeviques anularon as eleccións en curso e comezaron unha represión xeneralizada. Os nacionalistas estonianos, ante a represión bolxevique, cambiaron a súa estratexia. As reunións nos modestos salóns do [[Club de Intelectuais Estonianos]] no [[Teatro Estoniano]] de Talín convertéronse no epicentro do movemento independentista. Durante unha destas reunións, decidiuse buscar a independencia por "medios revolucionarios". Isto requiría redactar unha Declaración de Independencia dirixida ao pobo estoniano e proclamala publicamente na primeira oportunidade axeitada,<ref>Pajur (2003), p. 27-28</ref> concretamente nun lugar onde se puidese arrebatar o control aos bolxeviques. Isto marcou un cambio decisivo na estratexia para acadar a soberanía estoniana, preparando o escenario para o anuncio público da independencia a finais dese mes. === Ofensiva alemá e o Comité de Salvación === No outono de 1917, formouse o Consello de Fideicomiso Báltico (''Balti Usaldusnõukogu''), reflectindo as aspiracións dos alemáns bálticos de independencia de Rusia. En outubro, [[Eduard von Dellingshausen]], xefe da [[Cabalaría Estoniana]], informou ao goberno alemán de que os [[Alemáns do Báltico|alemáns bálticos]] cortaran efectivamente os lazos con Rusia. O xeneral [[Erich Ludendorff]], a principios de novembro, salientou a necesidade de apoio dos estonianos e letóns durante as negociacións de [[Tratado de Brest-Litovsk|paz de Brest-Litovsk]], defendendo declaracións de secesión baseadas no principio de autodeterminación aprobado polos [[Unión Soviética|soviéticos]]. O 13 de decembro, a Cabalaría Estoniana declarou a independencia de Rusia e solicitou a ocupación militar alemá. A [[Cabalería Livonia]] fixo unha declaración similar o 30 de decembro.<ref name=":2">Valge (2019), p. 82</ref> En medio destes acontecementos, os líderes nacionalistas estonianos opuxéronse ao aliñamento coa ocupación alemá, propoñendo no seu lugar resistir declarando a independencia de Estonia para elevar a súa soberanía internacionalmente.<ref name=":2" /> Nunha reunión crítica do Consello de Anciáns o 6 de xaneiro, [[Gustav Suits]], un destacado intelectual estoniano, defendeu a acción inmediata, salientando a importancia estratéxica dunha declaración de independencia tanto a nivel nacional como internacional, especialmente para os círculos democráticos de Alemaña. Unha declaración de independencia, argumentou, posicionaría a Estonia como unha entidade soberana no escenario internacional, contrarrestando a ameaza inminente de anexión por parte de Alemaña. Isto marcou un punto de inflexión, xa que os nacionalistas estonianos buscaron capitalizar a inestabilidade xeopolítica para afirmar o seu dereito á autodeterminación e sentar as bases para o recoñecemento internacional.<ref>Valge (2019), p. 83</ref> A urxencia deste esforzo medrou cando as forzas alemás lanzaron a [[Operación Faustschlag]] o 18 de febreiro, tras a retirada de [[Lev Trotski]] das negociacións de Brest-Litovsk. As tropas alemás desembarcaron preto de [[Virtsu]] o 20 de febreiro e avanzaron cara a Talín. O 21 de febreiro, entregaron un ultimato ao goberno soviético esixindo a retirada rusa de Estonia, [[Finlandia]], [[Letonia]] e [[Ucraína]]. As forzas alemás capturaron [[Haapsalu]] ese mesmo día e [[Valga, Estonia|Valga]] o 22 de febreiro.<ref>Valge (2019), p. 86</ref> A retirada das forzas bolxeviques soviéticas deixou un baleiro de poder, que os líderes nacionalistas estonianos viron como unha oportunidade fugaz. O 19 de febreiro, formouse o [[Comité de Salvación de Estonia]] baixo a autoridade da Asemblea Provincial, composto por [[Konstantin Päts]], [[Jüri Vilms]] e [[Konstantin Konik]]. Este comité liderou a redacción da Declaración de Independencia de Estonia, que pronto se proclamaría para consolidar a reivindicación de soberanía de Estonia en medio da caótica paisaxe xeopolítica.<ref name=":13">Petersen (2001)</ref> == Redacción e aprobación == [[Ficheiro:Vaade Estonia teatrile ja Uuele turule., AM 12854-472 F 5496-472.jpg|miniatura|O [[Teatro Estoniano]] en Tallin, onde se promulgou e adoptou a Declaración de Independencia o 21 de febreiro de 1918. A histórica decisión tomouse nas salas do piso superior do [[Club dos Intelectuais]].]] A principios de 1918, baixo as restricións da ditadura bolxevique, era imposible establecer un estado estoniano independente por medios legais. Os nacionalistas estonianos decidiron proclamar a independencia publicamente mediante unha declaración. O [[18 de febreiro]], celebrouse unha reunión crucial no Club de Intelectuais Estonianos para deliberar sobre o borrador da Declaración de Independencia de Estonia. Os principios fundamentais da Declaración recibiron aprobación unánime e formouse rapidamente unha comisión para finalizar o texto. A comisión, formada por [[Karl Ast]], [[Jüri Jaakson]], [[Juhan Kukk]] e Jüri Vilms, todos membros da Asemblea Provincial,<ref>Pajur (2003), p. 28</ref> recibiu instrucións para completar o seu traballo ao día seguinte, reflectindo a urxencia da rápida evolución da situación política. A Kukk encargóuselle a preparación do borrador inicial, traballando clandestinamente debido aos riscos das incursións bolxeviques. Cada frase foi redactada coidadosamente, con múltiples revisións para garantir a claridade e a precisión. Kukk escribiu o manifesto en follas soltas de papel de caderno, mantendo cada folla separada como precaución contra a posibilidade de que todo o documento caese en mans bolxeviques durante posibles redadas ou rexistros. [[Ficheiro:Juhan kukk.jpg|miniatura|[[Juhan Kukk]], un dos redactores do Manifesto.]] O [[20 de febreiro]], o xornalista [[Johan Juhtund]] chegou a Talín cunha proposta da dirección do 1.º Rexemento Estoniano para declarar a independencia baixo a protección do rexemento en Haapsalu. Despois de percorrer a cidade e atopar moitas figuras destacadas ausentes dos seus lugares habituais, Juhtund finalmente chegou ao Club dos Intelectuais, onde presentou a súa misión. Sorprendentemente, os líderes informárono de que a viaxe a Haapsalu non podía continuar de inmediato debido a que o manifesto aínda non fora completamente editado. A reunión concluíu cun acordo para reunirse de novo á mañá seguinte no mesmo lugar para finalizar e aprobar a declaración.<ref name=":2" /> Esa noite, os líderes nacionalistas reuníronse no Club dos Intelectuais para discutir o borrador do manifesto. O enxeñeiro [[Ferdinand Petersen]] criticou o texto por ser demasiado xeral e semellante a un "folleto de propaganda", o que provocou revisións adicionais. Formouse un comité editorial de tres membros, composto por Juhan Kukk, Ferdinand Petersen e Jüri Jaakson, para refinar o texto. Non obstante, Jaakson abandonou a reunión antes de tempo, deixando a Peterson e Kukk para completar as revisións no apartamento de Kukk.<ref>Pajur (2003), p. 30</ref> "Sopesaron coidadosamente as palabras e frases para garantir que o manifesto expresase as aspiracións do pobo estoniano, aliñado coas opinións da maioría dos representantes, e que os pensamentos e expresións fosen claros e evitasen calquera futura malinterpretación". O autor principal do manifesto, Juhan Kukk, traballou en estreita colaboración con Ferdinand Peterson para finalizar o texto. Kukk, operando baixo a ameaza constante das autoridades bolxeviques, redactou o manifesto en anacos de papel e revisouno en reunións. O 20 de febreiro, o borrador presentouse nunha reunión conxunta do Consello de Anciáns, o Goberno Provincial Provisional e representantes dos partidos políticos no Club de Intelectuais de Talín. Reunidos arredor de mesas de xadrez, os asistentes discutiron e aprobaron o borrador con pequenos cambios. Un comité de edición final, incluídos Jaan Poska, Konstantin Päts e Juhan Kukk, completou o documento, garantindo que cumprise cos máis altos estándares de claridade e propósito.<ref name=":3">{{Cita libro|título=Kuidas Eesti iseseisvuse manifest sündis|apelidos=Kukk|nome=Juhan|editorial=Vaba Maa|ano=24 de febreiro de 1919|lingua=et|títulotrad=Como naceu o Manifesto da Independencia de Estonia}}</ref><ref name=":4">Runner (1998), pp. 382–385</ref> A súa aprobación final tivo lugar ao día seguinte, na mañá do [[21 de febreiro]] de [[1918]]. A Declaración de Independencia completouse na mañá do 21 de febreiro. Unhas horas despois, durante outra reunión no Club dos Intelectuais, foi aprobada oficialmente polo Consello de Anciáns da Asemblea Provincial. Segundo Ferdinand Peterson, el e Juhan Kukk non incluíran esta sinatura antes, asumindo que os asinantes serían membros do Comité de Salvación. O manifesto publicouse, con data do 21 de febreiro, titulado "Manifesto a tódolos pobos de Estonia" e proclamaba a Estonia como unha república democrática independente.<ref name=":8">{{Cita web|url=https://evvl.ee/eesti-iseseivusmanifest/|páxina-web=evvl.ee|título=Eesti iseseivusmanifest|data-acceso=19 de xuño de 2025|data-publicación=18 de febreiro de 2021|lingua=et|nome=Tiit|apelidos=Põder}}</ref> == Proclamación pública == === Plans iniciais === Unha vez completada, a distribución e duplicación da Declaración de Independencia de Estonia enfrontouse a importantes desafíos. Naquel momento, o control bolxevique sobre todas as imprentas de Talín facía imposible producir o manifesto abertamente. Facer copias a man para a súa distribución conlevaba riscos considerables, xa que a súa captura polas autoridades bolxeviques podía levar ao arresto de membros da Asemblea Provincial e do goberno. A pesar destes perigos, preparáronse varias copias manuscritas do manifesto e introducíronse de contrabando en cidades clave como [[Pärnu]], Haapsalu e [[Tartu]], ocultadas creativamente en forros de roupa ou botas. A copia orixinal foi protexida por un oficial estoniano, que a escondeu nun sobre impermeable ata a proclamación oficial.<ref name=":3" /><ref name=":4" /> Aínda que a proclamación estaba prevista inicialmente para o 21 de febreiro, problemas loxísticos e de seguridade atrasárona. Inicialmente, escolleuse Haapsalu como lugar de celebración debido á presenza do 1.º Rexemento Estoniano, que se opoñía á influencia bolxevique. Non obstante, os informes sobre o avance dunha ofensiva alemá provocaron unha acción urxente. O coronel [[Ernst Põdder]], do rexemento, solicitou que un líder nacional viaxase a Haapsalu para declarar a independencia polo que varios membros do [[Comité de Salvación]] e outros oficiais intentaron chegar a Haapsalu,<ref name=":5">Pajur (2003), p. 31</ref> pero víronse obrigados a regresar cando souberon que as tropas alemás xa entraran na cidade. A súa viaxe de regreso a Talín estivo chea de perigos, incluídos enfrontamentos coas forzas bolxeviques mais conseguiron escapar ilesos.<ref name=":5" /> Porén, pode afirmarse que a proclamación de independencia se levou a cabo o 21 de febreiro, por E. Pödder quen, unha vez que marcharon os enviados nacionalistas, na noite do 20 de febreiro, dirixiu a oficiais e soldados nacionalistas e arrestaron os líderes bolxeviques locais e desarmaron os equipos das baterías de artillería suecas de Noa e do Batallón da Morte Vormsi que chegaran á cidade. Cando chegaron as tropas alemás nunha reunión co oficial ao mando, Pödder declarou que Estonia era un estado independente e se consideraba neutral na guerra ruso-alemá en curso.<ref name=":6">Pajur (2003), p. 32</ref> Con Haapsalu baixo control alemán, Tartu xurdiu como unha localización alternativa para a proclamación. Como centro intelectual e nacionalista de Estonia, Tartu ofrecía un valor simbólico e o apoio potencial do Batallón de Reserva Estoniano estacionado alí. Non obstante, o [[23 de febreiro]], os avances alemáns cortaran as conexións ferroviarias coa cidade. Os esforzos para enviar representantes con copias da Declaración a Tartu víronse frustrados, o que obrigou aos líderes nacionalistas a reorientar os seus plans. Finalmente, Pärnu foi elixido como o lugar para a primeira proclamación pública, xa que ofrecía un ambiente máis favorable para afirmar a independencia estoniana evitando a interferencia bolxevique.<ref name=":6" /> === Proclamación en Pärnu === [[Ficheiro:Declaration of Estonian independence in Pärnu.jpg|miniatura|Multitude reunida perante do [[Teatro Endla]], en Pärnu, para escoitar a primeira proclamación da Declaración de Independencia de Estonia, o 23 de febreiro de 1918. ]] Na reunión do 20 de febreiro no Club de Intelectuais de Talín, [[August Jürman]] propuxo Pärnu como un lugar alternativo para proclamar a independencia se outros plans fracasaban.<ref name=":8" /> Pärnu, cunha presenza bolxevique máis débil, considerouse unha alternativa máis segura. Antes da viaxe planeada a Haapsalu, Konstantin Päts instruíu a [[Hugo Kuusner]] para que procedese coa proclamación en Pärnu se fose necesario. Sen que os de Talín o soubesen, produciuse un cambio significativo de poder en Pärnu o 20 de febreiro. A noticia do avance das forzas alemás fixo fuxir ás autoridades bolxeviques e, ao día seguinte, o comandante do Batallón Estoniano en Pärnu, anunciou que o batallón tomara o control. Esa noite, unha reunión pública confirmou a declaración de independencia, simbolizando o apoio do pobo á causa nacionalista.<ref>Pajur (2003), p. 33</ref> O [[22 de febreiro]], o Batallón de Pärnu declarou oficialmente que o poder executivo en Pärnu fora transferido ás forzas nacionais estonianas. Mentres, os soviéticos e as tropas rusas fuxiron, abandonaron importantes subministracións, deixando a cidade baixo control nacionalista. Esa noite, os líderes locais, incluído August Jürman, reuníronse no [[Teatro Endla]] para discutir os cambios políticos e preparar unha proclamación formal de independencia. O ambiente estaba cargado de expectación mentres se sentaban as bases para o evento histórico.<ref name=":7">{{Cita web|url=https://koiduaeg.ee/eesti-vabariik-kuulutati-valja-puhalikus-torvikuvalguses/|páxina-web=koiduaeg.ee|título=Eesti Vabariik kuulutati välja pühalikus tõrvikuvalguses|data-acceso=20 de xuño de 2025|data-publicación=24 de febreiro de 2024|lingua=et}}</ref> [[Ficheiro:Pärnu, Endla seltsimaja.jpg|miniatura|O edificio orixinal do [[Teatro Endla]], onde se proclamou publicamente por primeira vez a Declaración de Independencia de Estonia o 23 de febreiro de 1918. Dende o seu balcón, Hugo Kuusner leu o manifesto a unha multitude entusiasmada. Esta estrutura histórica foi destruída durante a [[Segunda guerra mundial|Segunda Guerra Mundial]].]] Ao día seguinte, [[23 de febreiro]], [[Jaan Soop]], un funcionario do goberno nacionalista, chegou a Pärnu con dúas copias da Declaración. Estes documentos, agochados nas súas galochas e no seu abrigo, foran sacados de contrabando de Talín en circunstancias terribles, e Soop escapaba por pouco da persecución bolxevique. O manifesto preparouse inmediatamente para a súa impresión na imprenta Meie Kodumaa, dirixida por Aleksander e Maria Jürvetson.<ref name=":8" /> Baixo a supervisión de Maria, a impresión completouse con urxencia, producindo entre 20.000 e 60.000 copias para a súa distribución. A pesar dos desafíos loxísticos, a Declaración chegou rapidamente aos centros urbanos e ás zonas rurais, garantindo a súa ampla difusión. A declaración foi proclamada publicamente máis tarde esa noite, ás 20:00 horas, dende o balcón do Teatro Endla. [[Hugo Kuusner]], membro da ''Maapäev'' ([[Asemblea Provincial de Estonia]]), pronunciou o histórico discurso á luz dunha [[Facho|facha]].<ref>Pajur (2003), p. 34</ref> O seu discurso foi recibido cun entusiasmo abafador pola multitude reunida. As nenas da escola local distribuíron cintas azuis, negras e brancas, simbolizando o orgullo nacional, mentres que o Batallón de Pärnu conmemorou a ocasión con salvas de fusil cerimoniais. A reunión culminou co canto do [[Mu isamaa, mu õnn ja rõõm|himno nacional]], ''[[Mu isamaa, mu õnn ja rõõm]]'' (en [[Lingua galega|galego]], ''A miña patria, a miña felicidade e alegría'') mentres a multitude celebraba a tan esperada declaración de independencia de Estonia.<ref name=":7" /><ref name=":9">{{Cita web|url=https://www.postimees.ee/1529637/kes-langes-esimesena-eesti-vabariigi-eest|páxina-web=postimees.ee|título=Kes langes esimesena Eesti Vabariigi eest?|data-acceso=21 de xuño de 2025|data-publicación=23 de febreiro de 2006|lingua=et|nome=Küllo|apelidos=Arjakas|trad_título=Quen foi o primeiro en namorarse da República de Estonia?}}</ref> === Proclamación en Talín === [[Ficheiro:Tallinn24Feb1919.jpg|miniatura|A primeira celebración do Día da Independencia de Estonia tivo lugar en Tallin, Estonia, o 24 de febreiro de 1919.]] A situación en Talín seguía sendo tensa, xa que os bolxeviques aínda mantiñan o poder. Os plans iniciais de que Jüri Vilms lese o manifesto o 23 de febreiro durante unha función nocturna no Teatro Estoniano frustráronse cando os bolxeviques declararon o [[estado de emerxencia]] e prohibiron as reunións públicas. A pesar disto, o profesor de arte conseguiu imprimir algunhas copias do manifesto esa noite, que foron distribuídas e colgadas pola cidade por [[Voldemar Päts]] e [[Aleksander Veiler]]. Mentres tanto, as forzas nacionais comezaron a mobilizarse a medida que a autoridade bolxevique comezaba a flaquear.<ref>Pajur (2003), p. 36</ref> A situación cambiou drasticamente na noite do 23 de febreiro, cando as autoridades soviéticas enviaron unha mensaxe oficial sobre a transferencia de Estonia ás forzas alemás. Isto desencadeou a evacuación das forzas bolxeviques de Talín na madrugada do [[24 de febreiro]], retirándose ao porto en preparación para a partida. Os nacionalistas aproveitaron a oportunidade, con grupos como a milicia de [[Aleksander Hellat]] avanzando para manter a orde e afirmar o control estoniano. Mentres os bolxeviques se resistían a perder o control do porto e da central eléctrica, as Forzas de autodefensa locais e os estudantes voluntarios repelieron os ataques, con sacrificios notables, incluíndo a ferida mortal do líder estudantil, Johann Muischneek, que máis tarde se coñecería como un dos primeiros mártires da Estonia independente.<ref name=":9" /> O [[Comité de Salvación]] reuniuse na sede do [[Banco de Estonia]] para coordinar os esforzos para a transferencia oficial do poder. Aínda que a declaración se asociou posteriormente coa sala principal do Banco Estatal, foron as circunstancias en rápida evolución as que facilitaron a proclamación oficial.<ref>{{Cita web|url=https://www.eestipank.ee/en/buildings-eesti-pank|páxina-web=eestipank.ee|título=The buildings of Eesti Pank|data-acceso=20 de xuño de 2025|lingua=en}}</ref> A impresión do manifesto en Talín só foi posible despois de que os bolxeviques comezasen a súa retirada. [[Konstantin Konik]], por encargo do Comité de Salvación, comezou a imprimir na imprenta de Päevaleht na tarde do 24 de febreiro. Coa axuda de Veiler, Karl Mikita e Arthur Devis, o manifesto produciuse en prensas manuais baixo vixilancia armada, e distribuíronse arredor de 200 exemplares pola noite. O [[Partido Laborista de Estonia]] desempeñou un papel importante neste esforzo, garantindo que o manifesto chegase aos espazos públicos de toda a cidade. Anteriormente, expúxose unha copia mecanografada na Farmacia Municipal de Tallin, na rúa Väike-Karja.<ref>Pajur (2003), p. 41</ref> A declaración celebrouse formalmente o [[25 de febreiro]] con cerimonias en escolas e igrexas, seguidas dun desfile militar no centro da cidade, durante o cal [[Konstantin Päts]] leu publicamente o manifesto á multitude reunida.<ref>{{Cita web|url=https://www.postimees.ee/1633461/89-aastapaeva-sinimustvalgega-ja-ilma|páxina-web=postimees.ee|título=89 aastapäeva sinimustvalgega ja ilma|data-acceso=24 de xuño de 2025|data-publicación=232 de febreiro de 2007|lingua=et|nome=Lauri|apelidos=Vahtre}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.postimees.ee/1762169/23-ja-24-veebruar-1918-kuidas-iseseisvust-kuulutati|páxina-web=postimees.ee|título=23. ja 24. veebruar 1918: kuidas iseseisvust kuulutati|data-acceso=24 de xuño de 2025|data-publicación=23 de febreiro de 2008|lingua=et|nome=Küllo|apelidos=Arjakas}}</ref> === Proclamación noutras cidades === A Declaración chegou a [[Viljandi]] o 24 de febreiro, levada por Jakob Karu desde Pärnu. A cidade, atopábase agora baixo o control do 2º Rexemento Estoniano trala retirada das forzas bolxeviques na noite do 22 ao 23 de febreiro, e estaba relativamente tranquila pero incerta sobre a situación xeral en Estonia. Esa tarde, distribuíronse e expuxéronse carteis anunciando a proclamación de independencia, chamando á cidadanía a reunirse no concello. Ás 16:00, o alcalde leu o manifesto en voz alta e izouse a [[Bandeira de Estonia|bandeira nacional]], simbolizando a nova independencia de Estonia. A multitude reunida cantou o himno nacional. Ao día seguinte, 25 de febreiro, o tenente do 2º Rexemento Estoniano, que liderou os seus soldados no canto do himno, deu unha segunda lectura do manifesto.<ref>Pajur (2003), p. 35</ref> [[Ficheiro:Paide raekoda, mälestustahvel.JPG|miniatura|Placa conmemorativa no Concello de Paide, conmemorando a proclamación do 25 de febreiro de 1918.]] En [[Paide]], a independencia foi proclamada o 24 de febreiro baixo o liderado do capitán [[Jaan Maide]], comandante do batallón estoniano local.<ref name=":10">Pajur (2003), p. 37</ref> A noite anterior, o batallón arrestara a líderes bolxeviques e asegurara instalacións clave, allanando o camiño para a proclamación. Pola tarde, o xefe da milicia do condado, o escritor [[Jaan Lintrop]], chegou a Paide cunha copia do manifesto de independencia. O 25 de febreiro, celebrouse unha reunión formal na praza da cidade de Paide, onde o capitán Maide leu publicamente o manifesto aos residentes.<ref name=":10" /> A cerimonia incluíu música, cantos e unha saúdo cerimonial por parte dos soldados. A Declaración foi posteriormente traducida ao alemán e os oficiais militares alemáns locais foron informados da declaración e de que Estonia pretendía manterse independente e neutral.<ref>Pajur (2003), pp. 37-38</ref> A proclamación de independencia chegou a [[Rakvere]] a través dun telegrama enviado polo tenente [[Theodor Käärik]] desde Talín o 24 de febreiro. Malia o control bolxevique da oficina de correos local, [[Tõnis Kalbus]], un antigo comisario do condado, interceptou a mensaxe e pasoulla a [[Mihkel Juhkam]], xefe do goberno do condado. Distribuíronse copias da mensaxe por toda a cidade. O 25 de febreiro, os bolxeviques comezaron a retirarse e, na mañá do 26 de febreiro, o control de Rakvere pasou ás forzas nacionais, coa axuda do 4º Batallón Estoniano. Nunha reunión pública ese día, Tõnis Kalbus leu a Declaración, anunciando oficialmente a independencia de Estonia á poboación local.<ref name=":11">Pajur (2003), p. 38</ref> O telegrama do tenente Käärik tamén chegou a Petrogrado e [[Narva]]. En Petrogrado, o xornal ''[[Eesti]]'' publicou a declaración de independencia no seu número do 26 de febreiro, incluíndo o texto completo da Declaración e as ordes do Comité de Salvación. Non obstante, a comunidade estoniana de Petrogrado pouco máis puido facer baixo o control bolxevique. Pola contra, os nacionalistas de Narva tomaron medidas adicionais. Na noite do 25 de febreiro, [[Christjan Kaarna]], editor do xornal ''Meie Elu'', convocou unha reunión de activistas independentistas nas instalacións do comité local do Partido Laborista e leu o telegrama de Käärik. O telegrama foi recibido con entusiasmo e, tras a emoción inicial, a mensaxe foi impresa e exposta publicamente. A imprenta K. Anvelt and Co., dirixida por Jakob Kull, imprimiu uns 2.500 exemplares antes das 8:00 da mañá. Non obstante, a distribución do telegrama foi clandestina, xa que os bolxeviques aínda mantiñan un firme control en Narva. Pronto se produciron detencións masivas, que detiveron a difusión da mensaxe. Ao mesmo tempo, os bolxeviques anunciaron dende o concello que non existía unha entidade chamada República de Estonia, que o poder bolxevique en Talín estaba seguro e que o telegrama distribuído era unha falsidade provocativa.<ref name=":11" /> == Exemplares e copias == [[Ficheiro:Kirjapainon muistolaatta 2011.jpg|miniatura|Lápida conmemorativa na primeira imprenta de Pärnu onde se imprimiu a declaración.]] É probable que a declaración tamén se lise publicamente en [[Otepää]] o 25 de febreiro.<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Truu|nome=Heivi|data=22 de febreiro de 2018|título=Manifestist ja sellest, kuidas iseseisvus Otepääle jõudis|revista=Otepää Teataja|volume=4|páxinas=1|número=463|lingua=et|trad_título=Sobre o Manifesto e como chegou a independencia a Otepää|url=https://teataja.otepaa.ee/463OTnr4_22022018.pdf}}</ref> O manifesto imprimiuse e distribuíuse en Pärnu, Paide e Talín e descoñécese o número de exemplares impresos, variando moito as cifras entre 20.000 e 60.000 copias e chegando, mesmo ás 100.000.<ref name=":12">Pajur (2003), p. 42</ref> Ademais, o texto publicouse o 25 de febreiro no xornal ''[[Päevaleht]]'' e o 26 de febreiro no xornal ''Eesti'', con sede en Petrogrado. Estes esforzos aseguraron a ampla difusión da declaración, consolidando o anuncio da independencia estoniana tanto para o público nacional como internacional. Por outra parte, tamén se establecen, polo menos, 2 copias do manifesto en que varían lixeiramente no título. Mentres un deles se titula ''Manifest Eestimaa rahvaste'' (en galego: ''Manifesto para o pobo de Estonia''), o segundo titúlase ''Manifest kõigile Eestimaa rah'' ''vastele'' (''Manifesto para tódolos pobos de Estonia'').<ref name=":12" /> Tamén hai unha certa confusión respecto a data de edición. Así, na esquina inferior esquerda da primeira edición, o lugar de recompilación do manifesto indícase como «Talín» e a data como «21 de febreiro de 1918»; no caso da segunda edición, ou falta a data ou é o 24 de febreiro. A primeira edición probablemente completouse en Pärnu, a segunda imprimiuse definitivamente en Tallin. A «edición de Pärnu (?)» corresponde exactamente ao orixinal (malia poder existir algúns erros de impresión), pero a «edición de Talín» é algo diferente del. O autor Mati Graf, defende que o orixinal do manifesto se fixo despois das "correccións e aclaracións editoriais" do 21 de febreiro, razón pola que o que se publicou o 24 de febreiro non coincide palabra por palabra cos publicados anteriormente.<ref>Graf (1993), p. 238 (nota 1)</ref> == Contido da Declaración == A declaración afirmaba a independencia de Estonia e esbozaba os principios da [[república]] recentemente establecida. O propósito da declaración era definir claramente a soberanía territorial, os principios legais e a futura gobernanza democrática do estado estoniano. Os autores traballaron durante toda a noite para garantir que o texto expresase as esperanzas e aspiracións do pobo estoniano. Foi deseñado como un documento fundacional do estado, semellante a unha constitución breve, que articulaba as liberdades, os dereitos e as responsabilidades dos cidadáns estonianos, ao tempo que pedía a formación dunha asemblea constituínte para establecer a gobernanza da nación.<ref name=":13" /> O manifesto declaraba Estonia unha república democrática independente. Estipulaba que a orde nacional do estado estoniano sería determinada pola futura [[Asemblea Constituínte de Estonia]]. === Referencias culturais e mitolóxicas === A Declaración de Independencia de Estonia comezaba cunha referencia simbólica ao perdurable espírito nacional e á esperanza centenaria de liberdade. Baseándose en imaxes do [[Kalevipoeg]], a épica nacional estoniana, evocaba a profecía final de que "cando todas as espiñas, polos dous extremos, estoupean en chamas" e "Kalev volverá á casa para levar a felicidade aos seus fillos". Estas palabras conectaban a declaración coa herdanza mitolóxica de Estonia, presentando a independencia como o cumprimento dunha promesa longamente esperada. A Declaración concluía coa estrofa final de ''Mu isamaa, mu õnn ja rõõm'', máis tarde o himno nacional, buscando a protección divina e a prosperidade para a nova república. Esta mestura de elementos mitolóxicos, espirituais e patrióticos elevaba a Declaración máis aló dun documento legal ou político, converténdoa nun símbolo de renacemento e unidade nacional.<ref>{{Cita web|url=https://counter-currents.com/2023/06/how-do-we-secure-ethnic-continuity/|páxina-web=counter-currents.com|título=How Do We Secure Ethnic Continuity?|data-acceso=25 de xuño de 2025|data-publicación=12 de xuño de 2023|lingua=en|nome=Ruuben|apelidos=Kaalep}}</ref> O texto tamén enfatizaba a conexión ininterrompida entre as xeracións pasadas, presentes e futuras. Instaba aos "Fillos e Fillas da Nosa Patria" a honrar os sacrificios dos seus antepasados ​​e cumprir o seu deber coas xeracións futuras construíndo unha Estonia forte e independente. Esta reverencia interxeracional reflectía o núcleo da identidade estoniana, onde a familia, a herdanza e a veneración dos antepasados ​​estaban profundamente arraigadas, facendo eco de temas da relixión popular estoniana. Ao entrelazar a herdanza cultural e a loita pola independencia, a declaración presentaba o nacemento da república como a culminación de séculos de perseveranza e como unha misión sagrada para protexer a soberanía da nación para as xeracións futuras. === Goberno democrático === A Declaración de Independencia de Estonia poñia énfase na creación dun [[Democracia|estado democrático]], coa promesa de convocar unha Asemblea Constituínte para establecer a gobernanza e a orde xurídica da nación. O manifesto detallaba a inclusión dos territorios estonianos dentro das súas fronteiras e afirmaba a lexitimidade do [[Comité de Salvación de Estonia|Comité de Salvación]], ao tempo que subliñaba a súa conexión coa [[Asemblea Provincial de Estonia]]. Ata que a Asemblea Constituínte puidese determinar a estrutura permanente do goberno, o manifesto confiaba poderes lexislativos e executivos á Asemblea e ao [[Goberno Provisional de Estonia|Goberno Provisional]] que esta establecería.<ref>{{Cita web|url=https://pohiseadus.ee/sisu/3466|páxina-web=pohiseadus.ee|título=SISSEJUHATUS. Eesti Vabariigi põhiseaduste ajaloost (INTRODUCCIÓN. Historia das Constitucións da República de Estonia)|data-acceso=25 de xuño de 2025|data-publicación=2020|lingua=et|apelidos=Narits|nome=Raul|apelidos2=Kalmo|nome2=Hent|apelidos3=Madise|nome3=Lauri}}</ref> Un elemento central da declaración era un marco sólido de liberdades civís. Consagraba dereitos fundamentais como a igualdade ante a lei, a liberdade de expresión, de prensa, de relixión, de reunión, de asociación e o dereito de folga. O manifesto tamén garantía a seguridade e a protección da poboación e os seus bens, afirmando a responsabilidade do Goberno Provisional de abordar as cuestións sociais, económicas e organizativas urxentes. A declaración enfatizaba o compromiso de Estonia coa neutralidade nas relacións internacionais, expresando o desexo de neutralidade recíproca por parte doutros estados. Este compromiso cunha orde democrática e pacífica subliñaba a intención do país de comprometerse coa comunidade global como unha nación responsable e independente. Ao afirmar estes principios e dereitos democráticos, a Declaración de Independencia de Estonia estableceu unha base sólida para un estado-nación constitucional moderno. Estes elementos non só abordaban os desafíos inmediatos da construción da nación, senón que tamén proxectaban un compromiso a longo prazo cos ideais de democracia e soberanía.<ref>{{Cita web|url=https://pohiseadus.ee/sisu/3467|páxina-web=pohiseadus.ee|título=PREAMBUL. EESTI VABARIIGI PÕHISEADUS: 10, 11, 12, 13, 14 (PREÁMBULO. CONSTITUCIÓN DE LA REPÚBLICA DE ESTONIA)|data-acceso=25 de xuño de 2025|lingua=et|apelidos=Narits|nome=Raúl|apelidos2=Kalmo|nome2=Hent|apelidos3=Madise|nome3=Lauri|data-publicación=2020}}</ref> === Relacións étnicas === Aínda que a Declaración de Independencia de Estonia buscaba establecer un [[Estado nación|estado-nación]] étnico para o pobo estoniano, tamén enfatizaba o principio da igualdade de dereitos para todos os cidadáns. O manifesto serviu tanto como declaración de autodeterminación para os estonianos como invitación a outros grupos étnicos residentes no país a participar na nacente república. Este dobre propósito reflíctese no seu título orixinal, "Manifesto para os pobos de Estonia", que se dirixía a todos os habitantes da rexión, incluídas as minorías étnicas, como parte integral do proceso de construción do Estado.<ref>{{Cita web|url=https://pohiseadus.ee/sisu/3467|páxina-web=pohiseadus.ee|título="PREAMBUL. EESTI VABARIIGI PÕHISEADUS: 19 (PREÁMBULO. CONSTITUCIÓN DE LA REPÚBLICA DE ESTONIA)".|data-acceso=25 de xuño de 2025|data-publicación=2020|lingua=et|apelidos=Narits|nome=Raúl|apelidos2=Kalmo|nome2=Hent|apelidos3=Madise|nome3=Lauri}}</ref> [[Kaarel Eenpalu]], membro do comité da Asemblea Constituínte, comentou máis tarde que o novo estado buscaba establecer unha base libre de intolerancia ou opresión nacional.<ref>{{Cita web|url=https://www.herder-institut.de/digitale-angebote/dokumente-und-materialien/themenmodule/quelle/1412/details/2142.html|páxina-web=herder-institut.de|título=Rede des Parlamentsvorsitzenden Karl Einbund (Eenpalu) zum 10. Jahrestag der Republik (Discurso do Presidente do Parlamento, Karl Einbund (Eenpalu), con motivo do 10º aniversario da República. Extracto da acta da reunión cerimonial do III Riigikogu n.º 130, 24 de febreiro de 1928)|data-acceso=25 de xuño de 2025|data-publicación=24 de febreiro de 1928|lingua=et|nome=Karl|apelidos=Einbund}}</ref> Unha característica notable da declaración foi a súa promesa de autonomía cultural para as minorías étnicas. Garantía especificamente este dereito aos [[Pobo ruso|rusos]], [[Pobo alemán|alemáns]], [[Pobo sueco|suecos]], [[Pobo xudeu|xudeus]] e outros grupos dentro das fronteiras de Estonia, un compromiso progresista formalizado na Lei de Autonomía Cultural aprobada en 1925. Esta lei, única en Europa naquel momento, permitía ás minorías cunha poboación de máis de 3.000 habitantes e con vínculos de longa data con Estonia formar consellos culturais e xestionar os seus asuntos culturais de forma independente. A lei foi restablecida despois de que Estonia restaurase a súa independencia en 1991.<ref>Smith (2005), p. 211</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.riigiteataja.ee/en/eli/504042019005/consolide%7Caccess-date=2022-04-07%7Cwebsite=Riigi|páxina-web=riigiteataja.ee|título=National Minorities Cultural Autonomy Act|data-acceso=25 de xuño de 2025|data-publicación=26 de novembro de 1993|apelidos=Riigikogu|lingua=en}}</ref> === Fronteiras estatais === A Declaración estableceu formalmente Estonia como unha república democrática soberana, definida dentro das súas fronteiras históricas e etnográficas. Esta proclamación marcou o comezo dos esforzos de Estonia para delimitar a súa integridade territorial, enumerando explicitamente as rexións que estiveran habitadas por estonianos durante moito tempo. Os territorios mencionados na Declaración incluían [[Condado de Harju|Harjumaa]], [[Condado de Lääne|Läänemaa]], [[Condado de Järva|Järvamaa]], Virumaa (incluíndo a cidade de [[Narva]] e os seus arredores), [[Condado de Tartu|Tartumaa]], [[Condado de Võru|Võrumaa]], [[Condado de Viljandi|Viljandimaa]], [[Condado de Pärnu|Pärnumaa]] e as illas bálticas de [[Condado de Saare|Saaremaa]], [[Condado de Hiiu|Hiiumaa]] e [[Muhu]]. A declaración tamén esbozou un mecanismo para resolver disputas nas zonas fronteirizas, afirmando que a determinación final das fronteiras de Estonia con [[Letonia]] e Rusia se levaría a cabo mediante [[Referendo|plebiscito]] despois da conclusión da [[Primeira guerra mundial|Primeira Guerra Mundial]]. Naquel momento, certas áreas mencionadas na declaración non formaban parte administrativamente do territorio estoniano. Esta afirmación de soberanía sobre territorios disputados subliñou as aspiracións nacionais incrustadas na declaración, a pesar das incertezas causadas polo colapso do [[Imperio Ruso|Imperio ruso]] e o conflito global en curso.<ref>Buttar (2017)</ref> A fronteira oriental con Rusia determinouse posteriormente mediante o [[Tratado de Tartu]], tras a [[Guerra de independencia de Estonia|Guerra de Independencia de Estonia]].<ref>{{Cita web|url=http://www.worldlii.org/int/other/LNTSer/1922/92.html|páxina-web=worldlii.org|título=Esthonia and Soviet Republic of Russia - Peace Treaty, signed at Tartu, February 2, 1920 [1922] LNTSer 92; 11 LNTS 30|data-acceso=25 de xuño de 2025}}</ref> A fronteira meridional con Letonia resolveuse mediante arbitraxe británica tras a [[crise de Walk]], unha disputa territorial que xurdiu no período de posguerra. == Legado == [[Ficheiro:Iseseisvuse väljak 1.jpg|miniatura|Praza da Independencia en Pärnu, co monumento á Declaración de Independencia: unha reconstrución do balcón do Teatro Endla.]] Aínda que as forzas alemás ocuparon Estonia pouco despois da proclamación, a Declaración sentou as bases para o recoñecemento internacional da independencia estoniana despois do final da Primeira Guerra Mundial. Tras a derrota das [[Potencias Centrais]], Alemaña retirou as súas tropas de Estonia en novembro de 1918 e entregou formalmente o poder ao [[Goberno Provisional Estoniano]]. Os principios da Declaración convertéronse na base da República de Estonia, guiando o seu xurdimento como estado independente.<ref>{{Cita web|url=http://www.estonica.org/en/History/1914-1920_The_First_World_War_and_Estonian_independence/World_War_I/|páxina-web=estonica.org|título=World War I|data-acceso=25 de xuño de 2025|data-publicación=22 de outubro de 2009 [modificado o 3 de outubro de 2012]|nome=Reigo|apelidos=Rosenthal|lingua=en|data-arquivo=27 de xuño de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170627212414/http://www.estonica.org/en/History/1914-1920_The_First_World_War_and_Estonian_independence/World_War_I/|url-morta=unfit}}</ref> A invasión bolxevique rusa e a [[Guerra de independencia de Estonia|Guerra de Independencia de Estonia]] de 1918-1920 puxeron a proba a determinación da nación, culminando coa sinatura do [[Tratado de Tartu]] o [[2 de febreiro]] de [[1920]]. Este tratado asegurou a independencia de Estonia e estableceu as súas fronteiras orientais.<ref>{{Cita web|url=http://www.estonica.org/en/History/1914-1920_The_First_World_War_and_Estonian_independence/Estonian_War_of_Independence/|páxina-web=estonica.org|título=Estonian War of Independence|data-acceso=25 de xuño de 2025|apelidos=Rosenthal|nome=Reigo|data-publicación=22 de outubro de 2009 [modificado o 3 de outubro de 2012]|lingua=en|data-arquivo=12 de maio de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170512040625/http://www.estonica.org/en/History/1914-1920_The_First_World_War_and_Estonian_independence/Estonian_War_of_Independence/|url-morta=unfit}}</ref> En 1921, Estonia obtivo recoñecemento internacional e uniuse á [[Sociedade de Nacións]], consolidando o seu lugar como estado soberano na comunidade global. Os ideais consagrados na declaración deron forma á gobernanza democrática e ao marco xurídico de Estonia, influíndo na identidade e as aspiracións nacionais.<ref>{{Cita web|url=http://www.estonica.org/en/History/1920-1939_The_Republic_of_Estonia_between_the_two_World_Wars/Years_of_parliamentarian_democracy/|páxina-web=estonica.org|título=Years of parliamentarian democracy|data-acceso=25 de xuño de 2025|lingua=en|nome=Ago|apelidos=Pajur|data-publicación=18 de decembro de 2009 [modificado o 3 de outubro de 2012]|data-arquivo=31 de maio de 2017|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20170531234953/http://www.estonica.org/en/History/1920-1939_The_Republic_of_Estonia_between_the_two_World_Wars/Years_of_parliamentarian_democracy/|url-morta=unfit}}</ref> Os lugares asociados coa declaración (por exemplo, o balcón do Teatro Endla en Pärnu, onde a declaración se leu publicamente por primeira vez, e a praza adxacente) convertéronse en monumentos históricos. E, igualmente, o 24 de febreiro celébrase anualmente, dende 1919, como o [[Día da Independencia de Estonia]]. A viaxe para transportar a declaración de Tallin a Pärnu foi representada no primeiro episodio da serie de televisión estoniana de 2013, ''Tuulepealnė maa''.<ref>{{Cita web|url=https://www.postimees.ee/39701/uheks-paevaks-iseseisvust|páxina-web=postimees.ee|título=Üheks päevaks iseseisvust (Un día de independencia)|data-acceso=25 de xuño de 2025|data-publicación=10 de outubro de 2008|nome=Lauri|apelidos=Vahtre|lingua=et}}</ref> === O documento hoxe en día === O 21 de febreiro de 2013, coincidindo co 95 aniversario da Declaración de Independencia de Estonia, inaugurouse unha exposición conmemorativa na Sala Verde da [[Casa Stenbock]], sede do goberno estoniano en Tallin. A exposición presenta de xeito destacado o doucmento orixinal do ''Manifesto para os Pobos de Estonia'', xunto cun borrador manuscrito do manifesto preparado por [[Juhan Kukk]]. O manifesto orixinal e unha fotocopia ampliada do borrador manuscrito de Juhan Kukk foron proporcionados polos Arquivos Nacionais de Estonia. A Sala Verde, agora coñecida informalmente como a Sala do Manifesto da Independencia, tamén exhibe retratos de persoas clave que contribuíron ao manifesto, incluídos Juhan Kukk e Jüri Jaakson, o que subliña o papel simbólico da sala na preservación e celebración do camiño de Estonia cara á independencia.<ref>{{Cita web|url=https://www.valitsus.ee/uudised/tanasest-stenbocki-majas-eksponeeritud-iseseisvusmanifesti-originaal|páxina-web=valitsus.ee|título=Tänasest on Stenbocki majas eksponeeritud iseseisvusmanifesti originaal (No día de hoxe, exhíbese na Stenbock House o orixinal da Declaración de Independencia)|data-acceso=25 de xuño de 2025|data-publicación=21 de febreiro de 2013|lingua=et}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} == Véxase tamén == {{commonscat}} {{Portal|Estonia}} === Bibliografía === * {{Cita libro|título=The Splintered Empires: The Eastern Front 1917–21|apelidos=Buttar|nome=Prit|editorial=Osprey Publishing|ano=2017|ISBN=978-1-4728-1985-7|ref=harv|OCLC=1005199565|lugar=Oxford|lingua=en}} * {{Cita libro|título=The Process of Political Succession|apelidos=Calvert|nome=Peter|editorial=Palgrave Macmillan|ano=1987|ISBN=9781349089789|ref=harv|lingua=en|DOI=10.1007/978-1-349-08978-9|lugar=Nova York}} * {{Cita libro|título=Eesti rahvusriik. Ideed ja lahendused: ärkamisajast Eesti Vabariigi sünnini|apelidos=Graf|nome=Mati|ano=1993|ref=harv|lingua=et|títulotrad=A nación estoniana. Ideas e solucións: desde a era do espertar ata o nacemento da República de Estonia|editorial=Tallinna Pedagoogikaülikooli kirjastusgrupp|ISBN=9985580036|lugar=Talín}} * {{Cita libro|título=Kolm isamaa kõnet|apelidos=Jakobson|nome=Carl Robert|editorial=Eesti Raamat|ano=1991|ref=harv|lugar=Talín|lingua=et|ISBN=5450014880|LCCN=92221268|OL=1337583M|títulotrad=Tres discursos patrióticos}} * {{Cita publicación periódica|apelidos=Kuldkepp|nome=Mart|data=2017|título=Liisi Esse, Eesti sõdurid Esimeses maailmasõjas: Sõjakogemus ja selle sõjajärgne tähendus|revista=Journal of Baltic Studies|doi=10.1080/01629778.2016.1251068|ISSN=1751-7877|volume=48|páxinas=99–101|número=1|lingua=en|editor=Association for the Advancement of Baltic Studies|trad_título=Liisi Esse, Soldados estonianos na Primeira Guerra Mundial: A experiencia bélica e o seu significado na posguerra}} * {{Cita libro|título=The Walls between Conflict and Peace|editorial=Brill|ano=2016|ISBN=978-9004272842|ref=arv|nome-editor=Alberto|apelidos-editor=Gasparini|lugar=Leiden|lingua=en|apelidos=Lundén|nome=Thomas|capítulo=Models Examples and Problems of Formal and Informal Cooperation|páxinas=263-293}} * {{Cita libro|título=Historical Dictionary of Estonia|url=https://archive.org/details/historicaldictio0000milj|apelidos=Miljan|nome=Toivo|editorial=Scarecrow Press|ano=2004|ISBN=978-0-8108-4904-4|ref=harv|lugar=Oxford|lingua=en}} * {{Cita libro|título=Kalevipoeg kütkeis ja muid esseid rahvaluulest, mütoloogiast ja kirjandusest|apelidos=Oinas|nome=Felix|editorial=Oma Press|ano=1979|ref=harv|lingua=et|lugar=Toronto|serie=Serie: Studia Estonica, Fennica, Baltica (vol. I)}} * {{Cita publicación periódica|apelidos=Pajur|nome=Ago|data=2003|título=Iseseisvusmanifesti sünd|revista=Tuna|páxinas=27-43|número=2|lingua=et|ISSN=1406-4030|trad_título=O nacemento do Manifesto da Independencia|url=https://www.ra.ee/wp-content/uploads/2017/03/PajurAgo_Iseseisvusmanifesti_TUNA2003_2.pdf}} * {{Cita libro|título=Mälestusi ja tähelepanekuid|apelidos=Petersen|nome=Ferdinand|editorial=Tallinna Tehnikaülikooli Kirjastus|ano=2001|ref=harv|lugar=Tallín|lingua=et|ISBN=9985591968|OL=8964390A|títulotrad=Memorias e observacións}} * {{Cita libro|título=Имена городов: вчера и сегодня (1917–1992). Топонимический словарь|apelidos=Поспелов (Pospelov)|nome=Е. М. (Ye)|editorial=Русские словари|ano=1993|ref=harv|lugar=Moscova|lingua=ru|títulotrad=Nomes de cidades: onte e hoxe (1917–1992). Diccionario toponímico}} * {{Cita libro|título=Eesti entsüklopeedia 11: Eesti üld|apelidos=Raukas|nome=Anto|editorial=Eesti Entsüklopeediakirjastus|ISBN=9985701151|ref=harv|lingua=et|títulotrad=Enciclopedia estoniana}} * {{Cita libro|título=Jüri Vilms mälestustes|ano=1998|ref=harv|apelidos-editor=Runnel|nome-editor=Hando|lugar=Tartu|lingua=et|títulotrad=Jüri Vilms nas súas memorias}} * {{Cita libro|título=The Baltic States and Their Region: New Europe Or Old?|apelidos=Smith|nome=David James|editorial=Rodopi B.V.|ano=2005|ISBN=978-90-420-1666-8|ref=harv|lingua=en|lugar=Amsterdam / Nova York|apelidos-editor=Smith|nome-editor=David James|páxinas=211-216|capítulo=Non-territorial cultural autonomy as a Baltic contribution to Europe between the wars}} * {{Cita libro|título=Estonia: Independence and European Integration|apelidos=________________|nome=|editorial=Routledge|ano=2013|ISBN=9781136452130|ref=harv|lingua=en|lugar=Londres}} * {{Cita libro|título=History of Estonia|apelidos=Tannberg|nome=Tõnu|editorial=Avita|ano=2002|ISBN=9985-2-0606-1|ref=harv|apelidos2=Maesalu|nome2=Ain|apelidos3=Lukas|nome3=Tõnis|apelidos4=Laur|nome4=Mati|apelidos5=Pajur|nome5=Ago|lingua=en|lugar=Talín}} * {{Cita libro|título=Põhiseaduse teel|apelidos=Truuväli|nome=Eerik-Juhan|editorial=Ilo|ano=2008|ISBN=9789916102633|ref=harv|lugar=Talaín|lingua=et|títulotrad=Pola Constitución}} * {{Cita libro|título=Eesti parlament 1917–1940: poliitiline ajalugu|apelidos=Valge|nome=Jaak|editorial=Eesti Rahvusraamatukogu|ano=2019|ref=harv|lugar=Talín|lingua=et|títulotrad=Parlamento estoniano 1917–1940: Historia política}} === Ligazóns externas === * [https://web.archive.org/web/20090522173844/http://www.president.ee/en/estonia/ Manifesto de independencia de Estonia: ''A tódolos pobos de Estonia''] {{et}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Independencia de Estonia]] [[Categoría:Política de Estonia]] [[Categoría:1918]] [[Categoría:Manifestos]] [[Categoría:Historia política de Estonia]] i99xqhxbzxt3n9d09mwu6x24p7ljjol 0 651797 7109010 7102583 2025-06-27T22:52:44Z O Breixo 127505 7109010 wikitext text/x-wiki {{Produto}} '''Weblate''' é unha ferramenta de [[tradución]] na web de [[Software de código aberto|código aberto]] con [[control de versións]]. Inclúe soporte para centos de [[Lingua|linguas]] con definicións básicas, e habilita a adición de máis definicións de lingua. Todas as traducións poden ser editadas pola comunidade na web ou por un conxunto definido de persoas, así como por [[tradución automática]], como DeepL Translator, [[Amazon Translate]], ou [[Google Translate]].<ref>{{Cita web|url=https://www.admin-magazine.com/Archive/2019/51/Translation-tool-with-version-control|páxina-web=Admin Network and Security|título=Translation tool with version control|data=2019|lingua=en|autor=Ulrich Bantle}}</ref> == Obxectivos == Weblate ten como obxectivo facilitar a tradución baseada na web cunha estreita integración con [[Git]] para unha ampla gama de formatos de ficheiro, axudando aos tradutores a contribuír sen ter coñecementos do fluxo de traballo de Git. As traducións seguen o desenvolvemento de preto, xa que se aloxan no mesmo repositorio no que está almacenado o código fonte. Non hai plans para a resolución de conflitos importantes, xa que se argumenta que estes deberían ser principalmente xestionados no lado de Git. <ref>{{Cita web|url=https://docs.weblate.org/en/latest/formats.html|páxinaweb=|páxina-web=Weblate Documentation (en inglés)|título=Documentación oficial}}</ref> == Nome do proxecto == O nome do proxecto é unha [[Amálgama (gramática)|amálgama]] formada polas palabras inglesas ''web'' e ''translate'' (en galego, web e traducir). == Usos notables == Estes son algúns proxectos que empregan Weblate: * [[Godot (game engine)|Godot Engine]] * [[Blender]]<ref>{{Cita web|título=Blender Translate|url=https://translate.blender.org/|páxina-web=Blender Translate|data-acceso=2025-05-01|lingua=gl|nome=Michal|apelidos=Čihař}}</ref> * [[FreePBX]]<ref>{{Cite web|url=https://wiki.freepbx.org/display/FOP/Translating+FreePBX+with+Weblate|title=Translating FreePBX with Weblate - FreePBX OpenSource Project - Documentation|website=wiki.freepbx.org|access-date=2020-02-11|archive-date=2022-10-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20221019173829/https://wiki.freepbx.org/display/FOP/Translating%20FreePBX%20with%20Weblate|urlmorta=non}}</ref> * [[OsmAnd]]<ref>{{Cite web|url=https://osmand.net/help-online/technical-articles#What_Languages|title=OsmAnd - Offline Mobile Maps and Navigation|access-date=2019-03-31|archive-date=2019-03-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20190331142705/https://osmand.net/help-online/technical-articles#What_Languages|urlmorta=si}}</ref> * [[phpMyAdmin]]<ref>{{Cite web|url=https://www.phpmyadmin.net/translate/|title=Translating|website=phpMyAdmin|access-date=2015-09-22|archive-date=2022-01-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20220124112903/https://www.phpmyadmin.net/translate/|urlmorta=non}}</ref> * [[Organic Maps]]<ref>{{Cite web|url=https://hosted.weblate.org/projects/organicmaps/|title=OrganicMaps|first=Michal|last=Čihař|website=Hosted Weblate|access-date=2024-12-24|archive-date=2024-09-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20240913193235/https://hosted.weblate.org/projects/organicmaps/|urlmorta=non}}</ref> * [[Unknown Horizons]]<ref>{{Cite web|url=http://www.unknown-horizons.org/devblog/101/114/Weblate-replaces-Pootle-for-managing-translations/|title=Weblate replaces Pootle for managing translations|access-date=2015-09-22|archive-date=2016-05-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20160512223849/http://www.unknown-horizons.org/devblog/101/114/Weblate-replaces-Pootle-for-managing-translations/|urlmorta=si}}</ref> * OpenPetra<ref>{{Cite web|url=https://wiki.openpetra.org/index.php/Documentation_for_Translators|title=Documentation for Translators - OpenPetra Wiki|website=wiki.openpetra.org|access-date=2015-09-23|archive-date=2020-01-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20200129215952/https://wiki.openpetra.org/index.php/Documentation_for_Translators|urlmorta=non}}</ref> * [[Turris Omnia]]<ref>{{Cite web|url=https://wiki.turris.cz/en/howto/localisation|title=How to Participate in the Foris Interface Translation [Turris wiki]|website=wiki.turris.cz}}{{Ligazón morta|data=xuño de 2025 }}</ref> * [[Debian|Debian Handbook]]<ref>{{Cite web|url=https://goinggnu.wordpress.com/2013/06/05/web-based-translation-system/|title=Web based translation system|date=5 de xuño de 2013|access-date=19 de xuño de 2016|archive-date=19 de outubro de 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221019173828/https://goinggnu.wordpress.com/2013/06/05/web-based-translation-system/|urlmorta=non}}</ref> * [[LibreOffice]] e [[Collabora Online]]<ref>{{Cite web|url=https://translations.documentfoundation.org/|title=TDF Weblate - LibreOffice|first=Michal|last=Čihař|website=TDF Weblate - LibreOffice|access-date=2020-02-20|archive-date=2021-01-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20210104023400/https://translations.documentfoundation.org/|urlmorta=non}}</ref> * [[Monero]]<ref>{{cite web|url=https://translate.getmonero.org/|title=Quick Start and Info|access-date=2023-10-31|archive-date=2022-10-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20221019173945/https://translate.getmonero.org/|urlmorta=si}}</ref> * [[openSUSE]]<ref>{{Cite web|url=https://l10n.opensuse.org/|title=openSUSE Weblate|first=Michal|last=Čihař|website=openSUSE Weblate|access-date=2020-08-11|archive-date=2022-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20221020154927/https://l10n.opensuse.org/|urlmorta=non}}</ref> * [[Open Journal Systems]]<ref>{{Cite web|url=https://docs.pkp.sfu.ca/translating-guide/en/translate-software.html|title=How to Translate PKP Software - Open Journal Systems (OJS), Open Monograph Press (OMP), and Open Preprint Systems (OPS)|website=PKP Docs|access-date=2024-12-24|archive-date=2024-05-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20240518061834/https://docs.pkp.sfu.ca/translating-guide/en/translate-software.html|urlmorta=non}}</ref> * [[H5P]]<ref>{{Cite web|url=https://translate-h5p.tk/weblate/|title=Translate H5P|first=Michal|last=Čihař|website=Translate H5P|access-date=2024-12-24|archive-date=2022-02-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20220207184216/https://translate-h5p.tk/weblate/|urlmorta=non}}</ref> * [[Kodi (software)|Kodi]]<ref>{{Cite web|title=News {{!}} Switching Translations to Weblate|url=https://kodi.tv/article/switching-translations-to-weblate/|access-date=2021-07-13|website=kodi.tv|language=en|archive-date=2021-07-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20210713145425/https://kodi.tv/article/switching-translations-to-weblate/|urlmorta=non}}</ref> * CryptPad<ref>{{cite web|url=https://weblate.cryptpad.org/|title=CryptPad Translations|access-date=2023-10-31|archive-date=2023-10-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20231031194450/https://weblate.cryptpad.org/|urlmorta=non}}</ref> * [[ParaView]]<ref>{{cite web|url=https://weblate.kitware.com/projects/paraview/|title=ParaView|access-date=2024-12-24|archive-date=2024-12-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20241202230342/https://weblate.kitware.com/projects/paraview/|urlmorta=non}}</ref> * SCP: Secret Laboratory<ref>{{Cite web|url=https://translate.scpslgame.com/|title=Northwood Translations}}</ref> ==Notas== {{listaref|30em}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Informática]] [[Categoría:Tradución automática]] laaezt81nku659r10tp9c8s9kd51vs4 4 651867 7108661 7108191 2025-06-27T19:49:48Z Agarcialence 156971 7108661 wikitext text/x-wiki {{lista de columnas|2| '''Psicoloxía''' *[[Comportamento]] <small>{{Q|Q9332}} </small> *[[Discapacidade]] <small>{{Q|Q12131}} </small> *[[Enfermidade mental]] <small>{{Q|Q12135}} </small> *[[Sistema nervioso]] <small>{{Q|Q9404}} </small> *[[Xoán Vicente Viqueira]] <small>{{Q|Q3327571}} </small> *[[Xosé Manuel Sabucedo]] <small>{{Q|Q28732289}} </small> *[[Declive cognitivo asociada ao cancro]] <small>{{Q|Q60605249}} </small> '''Enfermaría''' *[[Saúde]] <small>{{Q|Q12147}} </small> *[[Respiración pulmonar]] <small>{{Q|Q9530}} </small> *[[Sistema endócrino]] <small>{{Q|Q11078}} </small> *[[Intestino groso]] <small>{{Q|Q11083}} </small> *[[Centro de saúde]] <small>{{Q|Q569500}} </small> *[[Bomba de insulina]] <small>{{Q|Q941674}} </small> *[[Diagnóstico enfermeiro]] <small>{{Q|Q2084125}} </small> *[[Enfermaría pediátrica]] <small>{{Q|Q1741837}} </small> *[[Enfermaría do traballo]] <small>{{Q|Q7075801}} </small> '''Enxeñaría informática (e intelixencia artificial) ou enxeñaría química (ou ambiental)''' *[[Enxeñaría de software]] <small>{{Q|Q80993}} </small> *[[Seguridade informática]] <small>{{Q|Q3510521}} </small> *[[Compresión de datos]] <small>{{Q|Q2493}} </small> *[[Rastro (informática)]] <small>{{Q|Q178995}} </small> *[[Intercambio de claves Diffie-Hellman]] <small>{{Q|Q623447}} </small> *[[Enxeñaría ambiental]] <small>{{Q|Q146326}} </small> *[[Enxeñaría química]] <small>{{Q|Q83588}} </small> *[[Enerxía]] <small>{{Q|Q11379}} </small> *[[Industria]] <small>{{Q|Q8148}} </small> '''Matemáticas''' *[[Logaritmo complexo]] <small>{{Q|Q2520206}}</small> *[[Grupo linear xeral]] <small>{{Q|Q524607}}</small> *[[Función erro]] <small>{{Q|Q579262}}</small> *[[Regra de inferencia]] <small>{{Q|Q1068763}}</small> *[[Teorema de Ceva]] <small>{{Q|Q213603}}</small> *[[Enteiro cadrático]] <small>{{Q|Q803531}}</small> *[[Máximo común divisor polinómico]] <small>{{Q|Q7226640}}</small> *[[Topoloxía diferencial]] <small>{{Q|Q1224402}}</small> *[[Fibra (matemáticas)]] <small>{{Q|Q1640811}}</small> *[[Teoría de Lie]] <small>{{Q|Q357300}}</small> *[[Teorema do valor medio]] <small>{{Q|Q189136}} </small> *[[Cambio de variábel]] <small>{{Q|Q1934165}}</small> *[[Sucesión de Cauchy]] <small>{{Q|Q217847}}</small> *[[Torneo (teoría de grafos)]] <small>{{Q|Q1320634}}</small> *[[Límite inverso]] <small>{{Q|Q2634828}}</small> *[[Conxectura de Poincaré]] <small>{{Q|Q203586}}</small> *[[Teorema da bóla peluda]] <small>{{Q|Q1077741}}</small> *[[Desarranxos]] <small>{{Q|Q1207920}} (Probabilidade) </small> *[[Problema dos puntos]] <small>{{Q|Q623680}} (Probabilidade) </small> *[[Números de Stirling do primeiro tipo]] <small>{{Q|Q2657556}} (Probabilidade) </small> *[[Ecuación paramétrica]] <small>{{Q|Q35889}} (concepto xenérico) </small> *[[Serie binomial]] <small>{{Q|Q833480}} (análise, combinatoria) </small> *[[Método de Newton]] <small>{{Q|Q374195}} (análise) </small> *[[Matriz compañeira]] <small>{{Q|Q814361}} (álxebra linear) </small> *[[Grupo multiplicativo de enteiros módulo n]] <small>{{Q|Q1169249}} (álxebra abstracta) </small> *[[Integración por redución]] <small>{{Q|Q3823543}} (cálculo) </small> *[[Mátriz diagonalizábel]] <small>{{Q|Q1767080}} (álxebra linear) </small> *[[Lev Pontryagin]] <small>{{Q|Q451319}} (biografía) </small> *[[Dualidade de Pontryagin]] <small>{{Q|Q1632419}} (topoloxía, análise)</small> *[[Teorema de inversión de Legendre]] <small>{{Q|Q544292}} (análise) </small> *[[Teorema de Carmichael]] <small>{{Q|Q3889376}} (teoría de números) </small> *[[Completamento dun anel]] <small>{{Q|Q3685258}} (álxebra abstracta) </small> *[[Grupo de Galois]] <small>{{Q|Q730384}} (álxebra abstracta) </small> *[[Grupo de Lie]] <small>{{Q|Q622679}} (topoloxía, álxebra abstracta) </small> *[[Modus ponens]] <small>{{Q|Q655742}} (lóxica) </small> *[[Difeomorfismo]] <small>{{Q|Q1058314}} (topoloxía) </small> *[[Método bola trazo]] <small>{{Q|Q7602343}} (combinatoria) </small> *[[Nabla]] <small>{{Q|Q334508}} (concepto xenérico) </small> '''Patrimonio cultural galego''' *[[Patrimonio cultural inmaterial de Galicia]] <small>{{Q|Q134269987}} </small> *[[Arquitectura de Galicia]] <small>{{Q|Q9471694}} </small> *[[Barroco compostelán]] <small>{{Q|Q134303361}} </small> *[[Cárcere de Lugo]] <small>{{Q|Q134303238}} </small> *[[Colexiata de Santa María de Xunqueira de Ambía]] <small>{{Q|Q43087881}} </small> *[[Patrimonio arqueolóxico de Galicia]] <small>{{Q|Q134303115}} </small> *[[Domus do Mitreo]] <small>{{Q|Q63869344}} </small> *[[Olaría de Gundivós]] <small>{{Q|Q134270086}} </small> *[[Olaría de Bonxe]] <small>{{Q|Q135068077}} </small> *[[Diego AS]] <small>{{Q|Q134302055}} </small> *[[Lula Goce]] <small>{{Q|Q113112853}} </small> *[[Manuel Pallín]] <small>{{Q|Q134302086}} </small> *[[As Meninas de Canido]]<small>{{Q|Q134312285}} </small> *[[Cántigas e Frores]] <small>{{Q|Q134312255}} </small> *[[Adufeiras de Salitre]] <small>{{Q|Q134271908}} </small> *[[Bouba Pandeireteiras]] <small>{{Q|Q134303158}} </small> *[[Ailá]] <small>{{Q|Q134271983}} </small> *[[Alquerque]] <small>{{Q|Q519071}} </small> }} ee7wywrpahbx6p7ltsv0wbzy86tw4p6 2 651958 7109129 7100235 2025-06-28T04:39:34Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7109129 wikitext text/x-wiki Igrexas, capelas, mosteiros e conventos da provincia de Pontevedra (sección de [[Usuario:Estevoaei/igrexas]]). Primeiro irei revisando as da [[diocese de Tui-Vigo]] (revisadas as igrexas parroquiais dos concellos da Guarda, O Rosal, Oia, Tomiño, Baiona, Tui e Gondomar). Despois seguirei coas da [[diocese de Lugo]], e finalmente coas da [[arquidiocese de Santiago de Compostela]]. {{mapa lista de coordenadas}} ==Igrexas== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q16970 . ?item wdt:P131* wd:Q95086. } |sort=label |columns=label:Nome,p131:Lugar,p625:Coordenadas,P18:Imaxe,P825:Advocación,P708:Diocese,P5607:Arciprestado,P140:Relixión,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Nome ! Lugar ! Coordenadas ! Imaxe ! Advocación ! Diocese ! Arciprestado ! Relixión ! Wikidata |- | [[arco visigótico de Panxón]] | [[Panxón, Nigrán|Panxón]] | {{Coord|42.145257|-8.823685|display=inline}} | [[Ficheiro:Los tiempos cambian.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q25509197|Q25509197]] |- | capela da Nosa Señora do Carme da Xesta | [[A Xesta, A Xesta, Lalín|A Xesta]] | {{Coord|42.617386101670014|-8.115300643062362|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela do Carme, A Xesta, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134954146|Q134954146]] |- | igrexa da Inmaculada Concepción de María do Calvario | [[Lavadores, Vigo|Lavadores]] | {{Coord|42.232196866841555|-8.700339699542978|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial da Inmaculada Concepción do arquitecto Antonio Román Conde, 1968, Vigo.jpg|center|128px]] | [[Inmaculada Concepción]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134468662|Q134468662]] |- | igrexa da Nosa Señora da Anunciación da Ermida | [[A Ermida, A Ermida, Pazos de Borbén|A Ermida]] | {{Coord|42.31168466936018|-8.529082270912905|display=inline}} | [[Ficheiro:Pazos de Borbén, A Ermida.jpg|center|128px]] | [[Anunciación]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134540271|Q134540271]] |- | igrexa da Nosa Señora da Piedade das Cruces | [[Vila de Cruces, As Cruces, Vila de Cruces|Vila de Cruces]] | {{Coord|42.7944909879696|-8.170660530395221|display=inline}} | [[Ficheiro:Vila de Cruces - Galiza - 070325 075.JPG|center|128px]] | [[Nosa Señora das Dores|Virxe das Dores]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134980805|Q134980805]] |- | igrexa da Nosa Señora da Xunqueira | [[Vilagarcía, Vilagarcía de Arousa|Vilagarcía]] | {{Coord|42.587334183566256|-8.768684720538765|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia a xunqueira.jpg|center|128px]] | Nosa Señora | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134699249|Q134699249]] |- | igrexa da Nosa Señora das Dores de Frinxo | [[Frinxo, Pazos de Reis, Tui|Frinxo]] | {{Coord|42.06924976019434|-8.67369598809536|display=inline}} | | [[Nosa Señora das Dores|Virxe das Dores]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134300250|Q134300250]] |- | igrexa da Nosa Señora das Neves de Teis | [[Teis, Vigo|Teis]] | {{Coord|42.25086014866931|-8.694897895758354|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Nosa Señora das Neves, Vigo.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora das Neves]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134474467|Q134474467]] |- | igrexa da Nosa Señora de Lourdes de Mondariz-Balneario | Mondariz-Balneario | {{Coord|42.22507636896919|-8.470840342462525|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da Nosa Señora de Lurdes de Mondariz-Balneario.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora de Lurdes]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134546690|Q134546690]] |- | igrexa da Nosa Señora do Carme de Seixo | [[Seixo, Seixo, Marín|Seixo]] | {{Coord|42.36846890368674|-8.732100614984011|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Seixo, Marín.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134605200|Q134605200]] |- | igrexa da Nosa Señora do Rocío de Coia | [[Coia, Vigo|Coia]] | {{Coord|42.21835452033801|-8.748608742270704|display=inline}} | [[Ficheiro:Nosa Señora do Rocío, Coia.jpg|center|128px]] | Virxe do Rocío | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134489064|Q134489064]] |- | [[igrexa da Nosa Señora dos Praceres]] | [[Os Praceres, Lourizán, Pontevedra|Os Praceres]] | {{Coord|42.40533333333333|-8.683416666666666|display=inline}} | [[Ficheiro:Pontevedra. Igrexa de Placeres.jpg|center|128px]] | Nosa Señora | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q103730105|Q103730105]] |- | [[igrexa da Soidade de Vigo]] | [[Vigo]] | {{Coord|42.22908611|-8.72720556|display=inline}} | [[Ficheiro:Vigo - Iglesia de Nuestra Señora de la Soledad 06.JPG|center|128px]] | Nosa Señora da Soidade | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q5912570|Q5912570]] |- | igrexa da Virxe do Camiño de Pontevedra | [[Pontevedra]] | {{Coord|42.42919444444444|-8.635055555555555|display=inline}} | [[Ficheiro:A Virxe do Camiño, Pontevedra.jpg|center|128px]] | Virxe do Camiño | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q110977356|Q110977356]] |- | igrexa da Virxe do Carme de Moaña | [[A Seara, Moaña (Virxe do Carme), Moaña|A Seara]] | {{Coord|42.28543017470844|-8.734955013831595|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da Virxe do Carme de Moaña.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134595340|Q134595340]] |- | igrexa da Visitación de Camposancos | [[Camposancos, A Guarda|Camposancos]] | {{Coord|41.885350769129595|-8.863250779712185|display=inline}} | | Visitación | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134284027|Q134284027]] |- | igrexa de San Bartolomeu da Lamosa | [[A Lamosa, Covelo|A Lamosa]] | {{Coord|42.20952884405081|-8.355964178981557|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da Lamosa, Covelo.jpg|center|128px]] | [[Bartolomeu, apóstolo|Bartolomeu]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q121010259|Q121010259]] |- | igrexa de San Bartolomeu das Eiras | [[As Eiras, O Rosal|As Eiras]] | {{Coord|41.92828317783112|-8.781720126283451|display=inline}} | [[Ficheiro:As Eiras, O Rosal.jpg|center|128px]] | [[Bartolomeu, apóstolo|Bartolomeu]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134225900|Q134225900]] |- | igrexa de San Bartolomeu de Fozara | [[Fozara, Ponteareas|Fozara]] | {{Coord|42.23575201487781|-8.507267818070046|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Bartolomeu de Fozara.jpg|center|128px]] | [[Bartolomeu, apóstolo|Bartolomeu]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134528698|Q134528698]] |- | igrexa de San Bartolomeu de Pereira | [[San Bartolomeu, Pereira, Forcarei|San Bartolomeu]] | {{Coord|42.630258422656375|-8.31704255228641|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Pereira, Forcarei.jpg|center|128px]] | [[Bartolomeu, apóstolo|Bartolomeu]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134813494|Q134813494]] |- | [[igrexa de San Bartolomeu de Pontevedra]] | [[Pontevedra]] | {{Coord|42.433055555555555|-8.6425|display=inline}} | [[Ficheiro:Pontevedra-PM 34409.jpg|center|128px]] | [[Bartolomeu, apóstolo|Bartolomeu]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q96314937|Q96314937]] |- | igrexa de San Bartolomeu de Rebordáns | [[San Bartolomeu, Tui, Tui|San Bartolomeu]] | {{Coord|42.05332257283404|-8.639022179123033|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Bartoloméu de Rebordáns, Tui, Galiza.jpg|center|128px]] | [[Bartolomeu, apóstolo|Bartolomeu]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134300292|Q134300292]] |- | igrexa de San Bartolomeu de Seixido | [[O Seixido, Seixido, A Lama|O Seixido]] | {{Coord|42.42573225657357|-8.380152390640148|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Seixido.jpg|center|128px]] | [[Bartolomeu, apóstolo|Bartolomeu]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado de Redondela-Oitavén]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587499|Q134587499]] |- | igrexa de San Bartolomeu de Xesta | [[Xesta, A Lama|Xesta]] | {{Coord|42.387876753314515|-8.381453622766436|display=inline}} | | [[Bartolomeu, apóstolo|Bartolomeu]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado de Redondela-Oitavén]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587694|Q134587694]] |- | igrexa de San Bartolomeu do Couto | [[O Porto, O Couto, A Cañiza|O Porto]] | {{Coord|42.18042072964622|-8.244908165917739|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa O Couto, A Cañiza.jpg|center|128px]] | [[Bartolomeu, apóstolo|Bartolomeu]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580347|Q134580347]] |- | igrexa de San Bernabeu da Ameixeira | [[A Ameixeira, Crecente|A Ameixeira]] | {{Coord|42.21324455076011|-8.222192243864818|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da Ameixeira, Crecente.jpg|center|128px]] | [[Bernabeu, apóstolo|Bernabeu apóstolo]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134550715|Q134550715]] |- | igrexa de San Bernabeu da Graña | [[A Graña, Covelo|A Graña]] | {{Coord|42.32638420454942|-8.320801549492227|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da Graña.jpg|center|128px]] | [[Bernabeu, apóstolo|Bernabeu apóstolo]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580033|Q134580033]] |- | igrexa de San Bernardo de Combarro | [[Combarro, Combarro, Poio|Combarro]] | {{Coord|42.43179098933197|-8.708468507881122|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Bernardo de Combarro.jpg|center|128px]] | [[Bernaldo de Claraval]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611442|Q134611442]] |- | [[igrexa de San Bieito de Fefiñáns]] | [[Fefiñáns, Cambados, Cambados|Fefiñáns]] | {{Coord|42.51972222|-8.81361111|display=inline}} | [[Ficheiro:Vista xeral da igrexa de San Bieito, Fefiñáns, Cambados.jpg|center|128px]] | [[Bieito de Nursia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390600|Q12390600]] |- | igrexa de San Bieito de Gondomar | [[Gondomar, Gondomar, Gondomar|Gondomar]] | {{Coord|42.11217665080961|-8.758539193685072|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Benito de Gondomar-12.jpg|center|128px]] | [[Bieito de Nursia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134317209|Q134317209]] |- | igrexa de San Bieito de Vilameán | [[Vilameán, Tomiño|Vilameán]] | {{Coord|42.02518790893699|-8.740685487130163|display=inline}} | [[Ficheiro:San Bieito de Vilameán, Tomiño.jpg|center|128px]] | [[Bieito de Nursia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134268807|Q134268807]] |- | igrexa de San Breixo de Arcos | [[A Igrexa, Arcos, Ponteareas|A Igrexa]] | {{Coord|42.179825882241865|-8.478979124059455|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de San Breixo de Arcos, Ponteareas.jpg|center|128px]] | [[Breixo, mártir|Breixo mártir]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134527920|Q134527920]] |- | igrexa de San Breixo de Arcos | [[Arcos, Cuntis|Arcos]] | {{Coord|42.660899197229|-8.537821105885097|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa e cruceiro de San Breixo de Arcos de Furcos, Cuntis.jpg|center|128px]] | [[Breixo, mártir|Breixo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134986960|Q134986960]] |- | igrexa de San Breixo de Barro | [[Barro, Barro|Barro]] | {{Coord|42.55601322263423|-8.626196124318115|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Breixo de Barro.jpg|center|128px]] | [[Breixo, mártir|Breixo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691568|Q134691568]] |- | igrexa de San Breixo de Lamas | [[Lamas, A Estrada|Lamas]] | {{Coord|42.68240124643285|-8.403466006621686|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Breixo de Lamas, A Estrada.JPG|center|128px]] | [[Breixo, mártir|Breixo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134713659|Q134713659]] |- | igrexa de San Caetano de Quintela | [[A Capela, Quintela, Crecente|A Capela]] | {{Coord|42.149191958108624|-8.20915362752614|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Quintela, Crecente.jpg|center|128px]] | [[Caetano de Thiene]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134556122|Q134556122]] |- | igrexa de San Cibrao de Chapa | [[Eirexe, Chapa, Silleda|Eirexe]] | {{Coord|42.71951048886229|-8.296083514413708|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Cibrao de Chapa.JPG|center|128px]] | [[Cibrán de Cartago]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880097|Q134880097]] |- | igrexa de San Cibrao de Esperante | [[San Cibrao, Esperante, Agolada|San Cibrao]] | {{Coord|42.76088484818408|-8.044692669744126|display=inline}} | [[Ficheiro:Fachada da igrexa de San Cibrao de Esperante, Agolada.JPG|center|128px]] | [[Cibrán de Cartago]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134963029|Q134963029]] |- | igrexa de San Cibrao de Negrelos | [[Negrelos, Negrelos, Rodeiro|Negrelos]] | {{Coord|42.66773142040247|-7.965200247350482|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Cibrao de Negrelos, Rodeiro.JPG|center|128px]] | [[Cibrán de Cartago]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134972171|Q134972171]] |- | igrexa de San Cibrao de Sesto | [[Sesto, Agolada|Sesto]] | {{Coord|42.82834965194882|-8.111143106151944|display=inline}} | [[Ficheiro:Agolada, Sesto 01-05.jpg|center|128px]] | [[Cibrán de Cartago]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | | [[:d:Q134963217|Q134963217]] |- | igrexa de San Cibrán de Aldán | [[San Cibrán, Aldán, Cangas|San Cibrán]] | {{Coord|42.2792304607722|-8.815818448147697|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Cibrán de Aldán.jpg|center|128px]] | [[Cibrán de Cartago]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134595863|Q134595863]] |- | igrexa de San Cibrán de Paredes | [[Paredes, Ponteareas|Paredes]] | {{Coord|42.25735796513802|-8.517344686773157|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Cibrán de Paredes.jpg|center|128px]] | [[Cibrán de Cartago]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134533273|Q134533273]] |- | igrexa de San Cibrán de Ribarteme | [[A Igrexa, San Cibrán de Ribarteme, As Neves|A Igrexa]] | {{Coord|42.10701125868881|-8.385722533971384|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa San Cibrán de Ribarteme, As Neves.jpg|center|128px]] | [[Cibrán de Cartago]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134546915|Q134546915]] |- | igrexa de San Cibrán de Vilanova de Arousa | [[Vilanova de Arousa, Vilanova de Arousa, Vilanova de Arousa|Vilanova de Arousa]] | {{Coord|42.563823030404784|-8.826829240475032|display=inline}} | [[Ficheiro:Vilanova de Arousa.Galicia.02.jpg|center|128px]] | [[Cibrán de Cartago]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698597|Q134698597]] |- | igrexa de San Clemente de Cesar | [[A Igrexa, San Clemente de Cesar, Caldas de Reis|A Igrexa]] | {{Coord|42.64688605646485|-8.619513903844494|display=inline}} | [[Ficheiro:San Clemente de Cesar, Caldas de Reis.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704531|Q134704531]] |- | igrexa de San Clemenzo de Sisán | [[A Igrexa, Sisán, Ribadumia|A Igrexa]] | {{Coord|42.492483596382165|-8.787423110326884|display=inline}} | [[Ficheiro:Sisán, Ribadumia - igrexa lateral.jpg|center|128px]] | [[Clemente I, papa|Clemente I]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698159|Q134698159]] |- | igrexa de San Cristovo da Portela | [[A Portela, A Portela, Rodeiro|A Portela]] | {{Coord|42.685395172222634|-7.912670144916683|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Cristovo da Portela, Rodeiro.JPG|center|128px]] | [[Cristovo de Licia]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134972326|Q134972326]] |- | igrexa de San Cristovo de Borraxeiros | [[Borraxeiros, Agolada|Borraxeiros]] | {{Coord|42.79948602493548|-8.005656665794124|display=inline}} | [[Ficheiro:Borraxeiros Igrexa.jpg|center|128px]] | [[Cristovo de Licia]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q133502677|Q133502677]] |- | igrexa de San Cristovo de Briallos | [[Briallos, Portas|Briallos]] | {{Coord|42.56409524065006|-8.638492948222952|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Cristovo de Briallos.jpg|center|128px]] | [[Cristovo de Licia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134703341|Q134703341]] |- | igrexa de San Cristovo de Camposancos | [[Camposancos, Camposancos, Lalín|Camposancos]] | {{Coord|42.7548402906002|-8.143420069695509|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Cristovo de Camposancos, Lalín.jpg|center|128px]] | [[Cristovo de Licia]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885419|Q134885419]] |- | igrexa de San Cristovo de Candeán | [[A Igrexa, Candeán, Vigo|A Igrexa]] | {{Coord|42.24190325814628|-8.66520593469743|display=inline}} | | [[Cristovo de Licia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134468281|Q134468281]] |- | igrexa de San Cristovo de Couso | [[Couso, Gondomar|Couso]] | {{Coord|42.08540616035123|-8.741484790885808|display=inline}} | | [[Cristovo de Licia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134317139|Q134317139]] |- | igrexa de San Cristovo de Goián | [[Goián, Tomiño|Goián]] | {{Coord|41.946941133730704|-8.772734578869114|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexia de Goian.JPG|center|128px]] | [[Cristovo de Licia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134268798|Q134268798]] |- | igrexa de San Cristovo de Martixe | [[Martixe, Silleda|Martixe]] | {{Coord|42.745769791968726|-8.265731230831738|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Cristovo de Martixe, Silleda.JPG|center|128px]] | [[Cristovo de Licia]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880437|Q134880437]] |- | igrexa de San Cristovo de Mourentán | [[A Igrexa, Mourentán, Arbo|A Igrexa]] | {{Coord|42.139128020517774|-8.300667472035508|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Mourentan, Arbo.jpg|center|128px]] | [[Cristovo de Licia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134548110|Q134548110]] |- | igrexa de San Cristovo de Remesar | [[Remesar, A Estrada|Remesar]] | {{Coord|42.7296015005865|-8.391749729712428|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Cristovo de Remesar, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[Cristovo de Licia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134719954|Q134719954]] |- | igrexa de San Cristovo do Az | [[O Az, San Cristovo do Az, Rodeiro|O Az]] | {{Coord|42.71720408618812|-7.954608561147545|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Cristovo do Az, Rodeiro.JPG|center|128px]] | [[Cristovo de Licia]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | | [[:d:Q134972890|Q134972890]] |- | igrexa de San Cristovo do Couso | [[O Couso, Campo Lameiro|O Couso]] | {{Coord|42.57900175180963|-8.553966784193802|display=inline}} | | [[Cristovo de Licia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691286|Q134691286]] |- | igrexa de San Facundo de Busto | [[Busto, Lalín|Busto]] | {{Coord|42.72994869939851|-8.184856400113453|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Facundo de Busto, Lalín.JPG|center|128px]] | Fagundo | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134881239|Q134881239]] |- | igrexa de San Fins de Celeiros | [[Celeiros, Ponteareas|Celeiros]] | {{Coord|42.167865300556514|-8.45233216197718|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Fins de Celeiros, Ponteareas.jpg|center|128px]] | [[Fiz de Xirona]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134528401|Q134528401]] |- | igrexa de San Fins de Lois | [[Lois, Ribadumia|Lois]] | {{Coord|42.52835734062157|-8.727219955220706|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Fins de Lois - lateral.jpg|center|128px]] | [[Fiz de Xirona]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698216|Q134698216]] |- | igrexa de San Fins de Solobeira | [[Solobeira, Vilagarcía de Arousa|Solobeira]] | {{Coord|42.55152577111107|-8.752518746477786|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Solobeira, Vilagarcía de Arousa.jpg|center|128px]] | [[Fiz de Xirona]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134699241|Q134699241]] |- | igrexa de San Fiz da Xesta | [[San Fiz, A Xesta, Lalín|San Fiz]] | {{Coord|42.62087504827247|-8.11123395344253|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da Xesta, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Fiz de Xirona]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134954156|Q134954156]] |- | igrexa de San Fiz de Besexos | [[Barrio, Besexos, Vila de Cruces|Barrio]] | {{Coord|42.7832672857773|-8.169427316971593|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Fiz de Besexos, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | [[Fiz de Xirona]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134099846|Q134099846]] |- | igrexa de San Fiz de Estacas | [[Estacas, Cuntis|Estacas]] | {{Coord|42.642942203947314|-8.603760930641196|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Estacas.jpg|center|128px]] | [[Fiz de Xirona]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q121029453|Q121029453]] |- | igrexa de San Fiz de Forzáns | [[Forzáns, Forzáns, Ponte Caldelas|Forzáns]] | {{Coord|42.36940430858772|-8.449951592218662|display=inline}} | [[Ficheiro:Forzáns, igrexa.JPG|center|128px]] | [[Fiz de Xirona]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado de Redondela-Oitavén]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587736|Q134587736]] |- | igrexa de San Fiz de Lougares | [[Lougares, Mondariz|Lougares]] | {{Coord|42.235929680052315|-8.414709419622836|display=inline}} | [[Ficheiro:Mondariz, Lougares, igrexa.JPG|center|128px]] | [[Fiz de Xirona]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134543497|Q134543497]] |- | igrexa de San Fiz de Margaride | [[San Fiz, Margaride, Silleda|San Fiz]] | {{Coord|42.70552339373091|-8.267074332341162|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Fiz de Margaride, Silleda.JPG|center|128px]] | [[Fiz de Xirona]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880431|Q134880431]] |- | igrexa de San Fiz de Nigrán | [[O Ceán, Nigrán, Nigrán|O Ceán]] | {{Coord|42.14218877920923|-8.792067564720881|display=inline}} | [[Ficheiro:San Fiz de Nigrán.jpg|center|128px]] | [[Fiz de Xirona]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134466370|Q134466370]] |- | igrexa de San Francisco Xavier de Vigo | [[Teis, Vigo|Teis]] | {{Coord|42.24515927590588|-8.703624587009656|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial San Francisco Xabier no colexio xesuíta Apóstolo Santiago, do arquitecto Antonio Cominges Tapias, Teis, Vigo.jpg|center|128px]] | [[Francisco Xavier]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134468737|Q134468737]] |- | igrexa de San Francisco de Cambados | [[Cambados, Cambados|Cambados]] | {{Coord|42.5145576714|-8.81306000059|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Santa Mariña de Cambados. Galiza 2015-2.jpg|center|128px]] | [[Francisco de Asís]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134475926|Q134475926]] |- | igrexa de San Gregorio de Corredoira | [[Corredoira, Cerdedo-Cotobade|Corredoira]] | {{Coord|42.4968534699038|-8.438431750037612|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Gregorio de Corredoira, Cerdedo-Cotobade 02.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134639551|Q134639551]] |- | igrexa de San Lourenzo de Almofrei | [[A Arrotea, Almofrei, Cerdedo-Cotobade|A Arrotea]] | {{Coord|42.43489065544551|-8.549329115894837|display=inline}} | [[Ficheiro:Almofrei.jpg|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134625740|Q134625740]] |- | igrexa de San Lourenzo de András | [[A Igrexa, András, Vilanova de Arousa|A Igrexa]] | {{Coord|42.55748691794821|-8.779681363408923|display=inline}} | [[Ficheiro:Vilanova, András 01-03.JPG|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698339|Q134698339]] |- | igrexa de San Lourenzo de Arnoso | [[O Covelo, Arnoso, Ponteareas|O Covelo]] | {{Coord|42.17609816022489|-8.543322634716299|display=inline}} | [[Ficheiro:S. Lourenzo de Arnoso, Ponteareas.jpg|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134528001|Q134528001]] |- | igrexa de San Lourenzo de Belesar | [[Belesar, Baiona|Belesar]] | {{Coord|42.094392889045125|-8.822543056951377|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Lourenzo de Belesar, Baiona.JPG|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134284266|Q134284266]] |- | igrexa de San Lourenzo de Brántega | [[A Eirexe, Brántega, Agolada|A Eirexe]] | {{Coord|42.793441953671746|-8.088477055803986|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Brántega, Agolada.JPG|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q133516725|Q133516725]] |- | igrexa de San Lourenzo de Escuadra | [[San Lourenzo, Escuadra, A Lama|San Lourenzo]] | {{Coord|42.4373889511052|-8.43214740093479|display=inline}} | | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587449|Q134587449]] |- | igrexa de San Lourenzo de Fornelos de Montes | [[A Igrexa, Fornelos de Montes, Fornelos de Montes|A Igrexa]] | {{Coord|42.34029893426192|-8.452652047476155|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Lourenzo de Fornelos de Montes.jpg|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134539565|Q134539565]] |- | igrexa de San Lourenzo de Moimenta | [[Moimenta, Moimenta, Lalín|Moimenta]] | {{Coord|42.729960316965055|-8.065837742138392|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Lourenzo de Moimenta, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134888213|Q134888213]] |- | igrexa de San Lourenzo de Moraña | [[San Lourenzo de Moraña, Moraña|San Lourenzo de Moraña]] | {{Coord|42.555261284334755|-8.583674042013083|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Lourenzo de Moraña.jpg|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134703878|Q134703878]] |- | igrexa de San Lourenzo de Nogueira | [[San Lourenzo de Nogueira, Meis|San Lourenzo de Nogueira]] | {{Coord|42.52413392010756|-8.69100985288218|display=inline}} | [[Ficheiro:Meis, San Lourenzo de Nogueira 03-02.jpg|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134648402|Q134648402]] |- | igrexa de San Lourenzo de Oliveira | [[A Pedreira, San Lourenzo de Oliveira, Ponteareas|A Pedreira]] | {{Coord|42.19037683287128|-8.461718911522697|display=inline}} | [[Ficheiro:San Lourenzo de Oliveira, Ponteareas.jpg|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134533222|Q134533222]] |- | igrexa de San Lourenzo de Ouzande | [[Ouzande, A Estrada|Ouzande]] | {{Coord|42.67926897024194|-8.490199405275064|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Lourenzo de Ouzande.jpg|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134719732|Q134719732]] |- | igrexa de San Lourenzo de Sabucedo | [[Sabucedo, Sabucedo, A Estrada|Sabucedo]] | {{Coord|42.58673922383739|-8.415233272383608|display=inline}} | [[Ficheiro:Sabucedo - panoramio (2).jpg|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720192|Q134720192]] |- | igrexa de San Lourenzo de Salcidos | [[Salcidos, A Guarda|Salcidos]] | {{Coord|41.90931358674592|-8.852528364278868|display=inline}} | [[Ficheiro:A Guarda, S. Lourenzo de Salcidos, igrexa parroquial.jpg|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134220077|Q134220077]] |- | igrexa de San Lourenzo de Salvaterra | [[O Castelo da Ermida, Salvaterra, Salvaterra de Miño|O Castelo da Ermida]] | {{Coord|42.080920924657754|-8.495817769921233|display=inline}} | [[Ficheiro:St Lawrence church in Salvaterra de Mino 06.jpg|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134527582|Q134527582]] |- | igrexa de San Lourenzo de Vilatuxe | [[San Lourenzo, Vilatuxe, Lalín|San Lourenzo]] | {{Coord|42.61377855388629|-8.193794214535272|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Lourenzo de Vilatuxe, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134954087|Q134954087]] |- | igrexa de San Mamede das Trabancas | [[As Trabancas, As Trabancas, Agolada|As Trabancas]] | {{Coord|42.76595025081431|-7.98725530742163|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa das Trabancas.JPG|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134963233|Q134963233]] |- | igrexa de San Mamede de Abalo | [[Abalo, Catoira|Abalo]] | {{Coord|42.6439099902441|-8.726620254491971|display=inline}} | [[Ficheiro:O Condado.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704632|Q134704632]] |- | igrexa de San Mamede de Amil | [[Amil, Moraña|Amil]] | {{Coord|42.54018376763734|-8.578947540432909|display=inline}} | [[Ficheiro:Moraña, Amil, San Mamede 01-04a.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134703654|Q134703654]] |- | igrexa de San Mamede de Bodaño | [[Bodaño, Vila de Cruces|Bodaño]] | {{Coord|42.75760303626476|-8.199140066357193|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Mamede de Bodaño, Vila de Cruces.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134980676|Q134980676]] |- | igrexa de San Mamede de Corvillón | [[Corvillón, Cambados|Corvillón]] | {{Coord|42.527522657812526|-8.802371701677412|display=inline}} | [[Ficheiro:Cambados, Corvillón 02-02b.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134697874|Q134697874]] |- | igrexa de San Mamede de Fontenla | [[Barbáns, Fontenla, Ponteareas|Barbáns]] | {{Coord|42.16823850103151|-8.483093046906124|display=inline}} | [[Ficheiro:San Mamede de Fontenla, Ponteareas, igrexa.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134528660|Q134528660]] |- | igrexa de San Mamede de Guillarei | [[A Igrexa, Guillarei, Tui|A Igrexa]] | {{Coord|42.06825371738304|-8.617146265978626|display=inline}} | | [[Mamede de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134300208|Q134300208]] |- | igrexa de San Mamede de Loureza | [[Loureza, Oia|Loureza]] | {{Coord|41.986750685413895|-8.81810536853092|display=inline}} | [[Ficheiro:San Mamede de Loureza, Oia.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134231202|Q134231202]] |- | igrexa de San Mamede de Loño | [[Outeiro, Loño, Vila de Cruces|Outeiro]] | {{Coord|42.83163692897274|-8.152061914273867|display=inline}} | | [[Mamede de Capadocia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134981443|Q134981443]] |- | igrexa de San Mamede de Moalde | [[Eirexe, Moalde, Silleda|Eirexe]] | {{Coord|42.71392725332802|-8.323118896809198|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Mamede de Moalde, Silleda.JPG|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880449|Q134880449]] |- | igrexa de San Mamede de Pedornes | [[Pedornes, Oia|Pedornes]] | {{Coord|42.022390410037175|-8.876998019544306|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Mamede de Pedornes, Oia.JPG|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134231411|Q134231411]] |- | igrexa de San Mamede de Petelos | [[Petelos, Mos|Petelos]] | {{Coord|42.191667860495656|-8.64056131849331|display=inline}} | [[Ficheiro:Petelos.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134509721|Q134509721]] |- | igrexa de San Mamede de Piñeiro | [[A Igrexa, Piñeiro, Cuntis|A Igrexa]] | {{Coord|42.6559735075282|-8.573487814523098|display=inline}} | [[Ficheiro:Campanario da igrexa de San Mamede de Piñeiro, Cuntis.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134987174|Q134987174]] |- | igrexa de San Mamede de Portela | [[Portela, Barro|Portela]] | {{Coord|42.51251533090872|-8.64788673923253|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Mamede de Portela.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691651|Q134691651]] |- | igrexa de San Mamede de Priegue | [[Priegue, Nigrán|Priegue]] | {{Coord|42.16145907461199|-8.797929810711562|display=inline}} | [[Ficheiro:San Mamede de Priegue, Nigrán.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134466457|Q134466457]] |- | igrexa de San Mamede de Quintela | [[Quintela, Redondela|Quintela]] | {{Coord|42.268914765228786|-8.601675363691855|display=inline}} | [[Ficheiro:San Mamede de Quintela, Redondela, igrexa.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134510882|Q134510882]] |- | igrexa de San Mamede de Sabaxáns | [[A Igrexa, Sabaxáns, Mondariz|A Igrexa]] | {{Coord|42.26185932469536|-8.419201674727793|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Mamede de Sabaxáns.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134546147|Q134546147]] |- | igrexa de San Mamede de Torroso | [[Torroso, Mos|Torroso]] | {{Coord|42.2035769919|-8.6200363934|display=inline}} | [[Ficheiro:Torroso.JPG|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134509754|Q134509754]] |- | igrexa de San Mamede de Vilar | [[A Igrexa, Vilar, Mondariz|A Igrexa]] | {{Coord|42.231623983977|-8.47906212300503|display=inline}} | [[Ficheiro:Mondariz, Vilar, 'ano de 1797'.JPG|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134546164|Q134546164]] |- | [[igrexa de San Mamede de Zamáns]] | [[Zamáns, Vigo|Zamáns]] | {{Coord|42.1551|-8.688244444444445|display=inline}} | | [[Mamede de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q122375485|Q122375485]] |- | [[igrexa de San Mamede do Castro]] | [[O Castro, Silleda|O Castro]] | {{Coord|42.72|-8.2475|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Mamede do Castro.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q20550409|Q20550409]] |- | igrexa de San Martiño da Picoña | [[Ataúde, A Picoña, Salceda de Caselas|Ataúde]] | {{Coord|42.12104259662053|-8.560903389865244|display=inline}} | [[Ficheiro:Salceda de Caselas, A Picoña.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134498182|Q134498182]] |- | igrexa de San Martiño de Agudelo | [[Agudelo, Barro|Agudelo]] | {{Coord|42.527387441915074|-8.652571032649176|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Agudelo.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134032284|Q134032284]] |- | igrexa de San Martiño de Asperelo | [[Asperelo, San Martiño de Asperelo, Rodeiro|Asperelo]] | {{Coord|42.610906433846914|-7.931412198905455|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Asperelo 1.JPG|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134973006|Q134973006]] |- | igrexa de San Martiño de Barbude | [[San Martiño, Barbude, A Estrada|San Martiño]] | {{Coord|42.7304668008095|-8.458461301907889|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Barbude, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | | [[:d:Q134711806|Q134711806]] |- | igrexa de San Martiño de Barcia de Mera | [[Barcia de Mera, Covelo|Barcia de Mera]] | {{Coord|42.259712937588816|-8.402598087373246|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Barcia de Mera, Covelo.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134579885|Q134579885]] |- | igrexa de San Martiño de Borela | [[Borela, Cerdedo-Cotobade|Borela]] | {{Coord|42.44347573119372|-8.519079717172529|display=inline}} | [[Ficheiro:Borela2.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134625910|Q134625910]] |- | igrexa de San Martiño de Borreiros | [[San Martiño, Borreiros, Gondomar|San Martiño]] | {{Coord|42.103267641170554|-8.803292990710277|display=inline}} | [[Ficheiro:San Martiño de Borreiros, Gondomar.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134316998|Q134316998]] |- | igrexa de San Martiño de Bueu | [[Bueu (San Martiño de Fóra), Bueu|Bueu (San Martiño de Fóra)]] | {{Coord|42.31926663066518|-8.789398279395732|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial San Martiño de Bueu 07.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134596855|Q134596855]] |- | igrexa de San Martiño de Caldelas de Tui | [[A Igrexa, Caldelas de Tui, Tui|A Igrexa]] | {{Coord|42.06018230006207|-8.563661926043995|display=inline}} | | [[Martiño de Tours]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134285598|Q134285598]] |- | igrexa de San Martiño de Callobre | [[Callobre, A Estrada|Callobre]] | {{Coord|42.70172216505535|-8.439291211745267|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da San Martiño de Callobre, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134712317|Q134712317]] |- | igrexa de San Martiño de Coia | [[Coia, Vigo|Coia]] | {{Coord|42.220946346133175|-8.745474910644985|display=inline}} | [[Ficheiro:Parroquia de San Martiño, Coia, Vigo.jpeg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134475335|Q134475335]] |- | igrexa de San Martiño de Currás | [[Currás, Tomiño|Currás]] | {{Coord|42.00937311884237|-8.677284079881428|display=inline}} | [[Ficheiro:Currás, Tomiño.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134268400|Q134268400]] |- | [[igrexa de San Martiño de Dornelas]] | [[Dornelas, Silleda|Dornelas]] | {{Coord|42.20806|-8.63558|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Dornelas, Silleda.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390605|Q12390605]] |- | [[igrexa de San Martiño de Fiestras]] | [[San Martiño, Fiestras, Silleda|San Martiño]] | {{Coord|42.681555555555555|-8.274416666666667|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Martiño de Fiestras.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | | [[:d:Q20545566|Q20545566]] |- | igrexa de San Martiño de Figueiroa | [[San Martiño, Figueiroa, Cerdedo-Cotobade|San Martiño]] | {{Coord|42.536720513462015|-8.40229944651996|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Figueiroa.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134639721|Q134639721]] |- | igrexa de San Martiño de Forcarei | [[Forcarei, Forcarei, Forcarei|Forcarei]] | {{Coord|42.59162654017224|-8.350255558124513|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Forcarei.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134810710|Q134810710]] |- | igrexa de San Martiño de Frades | [[Frades, Mondariz|Frades]] | {{Coord|42.25309393040123|-8.472222289957344|display=inline}} | [[Ficheiro:Mondariz, Frades, igrexa.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134543396|Q134543396]] |- | igrexa de San Martiño de Gargantáns | [[Gargantáns, Moraña|Gargantáns]] | {{Coord|42.5666|-8.588|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Gargantáns, Moraña.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q104733474|Q104733474]] |- | [[igrexa de San Martiño de Lalín]] | [[Lalín de Arriba, Lalín, Lalín|Lalín de Arriba]] | {{Coord|42.66111111|-8.10694444|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Lalín, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390606|Q12390606]] |- | igrexa de San Martiño de Laxe | [[Fontenla, Laxe, Moraña|Fontenla]] | {{Coord|42.59858014850242|-8.55311911326107|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Laxe.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Dumio]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134703740|Q134703740]] |- | igrexa de San Martiño de Maceira | [[Maceira, Maceira, Lalín|Maceira]] | {{Coord|42.66002533990648|-8.048787543668052|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Maceira, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | | [[:d:Q134887449|Q134887449]] |- | igrexa de San Martiño de Meis | [[Os Cruceiros, San Martiño de Meis, Meis|Os Cruceiros]] | {{Coord|42.495361226693866|-8.750531713261124|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Martiño de Meis (2022940630).jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134621609|Q134621609]] |- | igrexa de San Martiño de Moaña | [[O Cruceiro, Moaña (San Martiño), Moaña|O Cruceiro]] | {{Coord|42.285325886372|-8.7488722801208|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Moaña.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134498439|Q134498439]] |- | igrexa de San Martiño de Moreira | [[Moreira, Ponteareas|Moreira]] | {{Coord|42.15107044893645|-8.508817892503554|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa San Martiño.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134529034|Q134529034]] |- | igrexa de San Martiño de Negreiros | [[San Martiño, Negreiros, Silleda|San Martiño]] | {{Coord|42.72035220343604|-8.26040762550694|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa e cruceiro de Negreiros, Silleda.JPG|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880498|Q134880498]] |- | igrexa de San Martiño de Nespereira | [[O Valado, Nespereira, Pazos de Borbén|O Valado]] | {{Coord|42.249055721235806|-8.58527394919376|display=inline}} | [[Ficheiro:Nespereira, Pazos de Borbén.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134540321|Q134540321]] |- | igrexa de San Martiño de Padrenda | [[Padrenda, Meaño|Padrenda]] | {{Coord|42.48028035299365|-8.791327419499599|display=inline}} | [[Ficheiro:Meaño, Padrenda 02-04c.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134612331|Q134612331]] |- | igrexa de San Martiño de Pazos | [[Pazos, Silleda|Pazos]] | {{Coord|42.754917669138926|-8.27813607556357|display=inline}} | | [[Martiño de Tours]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880549|Q134880549]] |- | igrexa de San Martiño de Prado | [[A Eirexe, Prado, Lalín|A Eirexe]] | {{Coord|42.681085558343355|-8.188337931851521|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Prado, vista posteiror.JPG|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134888453|Q134888453]] |- | igrexa de San Martiño de Ramil | [[Ramil, Agolada|Ramil]] | {{Coord|42.84232241103599|-7.977423522876863|display=inline}} | [[Ficheiro:San Martiño de Ramil, Agolada. Galiza.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134963168|Q134963168]] |- | [[igrexa de San Martiño de Rebordelo]] | [[Rebordelo, Cerdedo-Cotobade|Rebordelo]] | {{Coord|42.46583333|-8.48972222|display=inline}} | [[Ficheiro:Rebordelo.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390608|Q12390608]] |- | igrexa de San Martiño de Rellas | [[Eirexe, Rellas, Silleda|Eirexe]] | {{Coord|42.7058807632483|-8.290742085489386|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Rellas, Silleda.JPG|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880749|Q134880749]] |- | igrexa de San Martiño de Riobó | [[San Martiño, Riobó, A Estrada|San Martiño]] | {{Coord|43.18252887730541|-8.857261574174217|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Riobó.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720025|Q134720025]] |- | igrexa de San Martiño de Salcedo | [[A Igrexa, Salcedo, Pontevedra|A Igrexa]] | {{Coord|42.41141666666667|-8.647638888888888|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Salcedo, Pontevedra.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134489061|Q134489061]] |- | [[igrexa de San Martiño de Sobrán]] | [[Sobrán (San Martiño), Vilagarcía de Arousa|Sobrán (San Martiño)]] | {{Coord|42.58542382369633|-8.786636957021882|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Martiño de Sobrán.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q10300592|Q10300592]] |- | igrexa de San Martiño de Tameiga | [[A Igrexa, Tameiga, Mos|A Igrexa]] | {{Coord|42.2029011967|-8.64652558735|display=inline}} | [[Ficheiro:Lateral igrexa Tameiga.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134509745|Q134509745]] |- | igrexa de San Martiño de Ventosela | [[Ventosela, Redondela|Ventosela]] | {{Coord|42.3004345754|-8.58613997698|display=inline}} | [[Ficheiro:San Martiño de Ventosela, Redondela, Galicia.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134519578|Q134519578]] |- | igrexa de San Martiño de Verducido | [[Verducido, A Lama|Verducido]] | {{Coord|42.354430622966696|-8.41689391085996|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Verducido, A Lama.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado de Redondela-Oitavén]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587520|Q134587520]] |- | igrexa de San Martiño de Verducido | [[Verducido, Pontevedra|Verducido]] | {{Coord|42.479567644740975|-8.619563618474805|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Verducido.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134606472|Q134606472]] |- | igrexa de San Martiño de Vilaboa | [[O Toural, Vilaboa, Vilaboa|O Toural]] | {{Coord|42.359246262739525|-8.638559310543403|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Vilaboa.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q122441447|Q122441447]] |- | igrexa de San Martiño de Vilar | [[Vilar, Silleda|Vilar]] | {{Coord|42.699752391048534|-8.21697153383014|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Vilar, Silleda.JPG|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | | [[:d:Q134881018|Q134881018]] |- | igrexa de San Martiño de Vilar de Infesta | [[A Igrexa, Vilar de Infesta, Redondela|A Igrexa]] | {{Coord|42.24111865913903|-8.61557373774844|display=inline}} | [[Ficheiro:Vilar de Infesta, Redondela, igrexa.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134519591|Q134519591]] |- | igrexa de San Martiño de Vilasobroso | [[Vilasobroso, Mondariz|Vilasobroso]] | {{Coord|42.204600233984|-8.4598052501678|display=inline}} | [[Ficheiro:San Martiño de Vilasobroso, Mondariz. Igrexa parroquial.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134510183|Q134510183]] |- | igrexa de San Martiño de Xustáns | [[Xustáns, Ponte Caldelas|Xustáns]] | {{Coord|42.40186937561425|-8.52905063970528|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Xustáns.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134595100|Q134595100]] |- | igrexa de San Martiño do Cello | [[O Cello, O Cello, Lalín|O Cello]] | {{Coord|42.743453864483186|-8.116041940140954|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño do Cello, Lalín.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885507|Q134885507]] |- | igrexa de San Martiño do Grove | [[O Grove, O Grove|O Grove]] | {{Coord|42.48931929252226|-8.86840087244516|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa San Martinho 03-01.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134312369|Q134312369]] |- | igrexa de San Mateo de Oliveira | [[San Mateo de Oliveira, Ponteareas|San Mateo de Oliveira]] | {{Coord|42.15701666954079|-8.482369724067858|display=inline}} | [[Ficheiro:San Mateo de Oliveira, Ponteareas, igrexa parroquial.jpg|center|128px]] | [[Mateu o Evanxelista|Mateo o Evanxelista]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134533228|Q134533228]] |- | igrexa de San Mateo de Toutón | [[Toutón, Mondariz|Toutón]] | {{Coord|42.255973765215735|-8.492921622609858|display=inline}} | [[Ficheiro:Toutón, 'AÑO 1713'.JPG|center|128px]] | [[Mateu o Evanxelista|Mateo o Evanxelista]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134546157|Q134546157]] |- | igrexa de San Miguel de Agra | [[Agra, Agolada|Agra]] | {{Coord|42.843215226420405|-8.087039810823565|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Agra, Agolada.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q133502400|Q133502400]] |- | igrexa de San Miguel de Arca | [[Arca, A Estrada|Arca]] | {{Coord|42.62376224365488|-8.491724040012722|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Arca.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711410|Q134711410]] |- | igrexa de San Miguel de Barcala | [[San Miguel de Barcala, A Estrada|San Miguel de Barcala]] | {{Coord|42.73439526050777|-8.592547335633643|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Barcala.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720198|Q134720198]] |- | igrexa de San Miguel de Bendoiro | [[A Igrexa, Bendoiro, Lalín|A Igrexa]] | {{Coord|42.682825608886375|-8.172164372612665|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Bendoiro.JPG|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134881182|Q134881182]] |- | [[igrexa de San Miguel de Bouzas]] | [[Bouzas, Vigo|Bouzas]] | {{Coord|42.226460531880896|-8.753418945249889|display=inline}} | [[Ficheiro:S. Miguel de Bouzas, igrexa parroquial.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q25509185|Q25509185]] |- | igrexa de San Miguel de Cabreira | [[Cabreira, Salvaterra de Miño|Cabreira]] | {{Coord|42.09451338810954|-8.544698301485024|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Cabreira.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | | [[:d:Q134519951|Q134519951]] |- | igrexa de San Miguel de Carballedo | [[A Igrexa, Carballedo, Cerdedo-Cotobade|A Igrexa]] | {{Coord|42.48035083984944|-8.479765463404902|display=inline}} | [[Ficheiro:MiguelCarballedo.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134626123|Q134626123]] |- | igrexa de San Miguel de Castro | [[San Miguel, San Miguel de Castro, A Estrada|San Miguel]] | {{Coord|42.780069646276246|-8.375950328607752|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Castro, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720209|Q134720209]] |- | igrexa de San Miguel de Catoira | [[Catoira, Catoira|Catoira]] | {{Coord|42.66704151081496|-8.72199344203632|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Catoira.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704643|Q134704643]] |- | igrexa de San Miguel de Cequeliños | [[A Igrexa, Cequeliños, Arbo|A Igrexa]] | {{Coord|42.13473772161499|-8.267284401192908|display=inline}} | | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134548270|Q134548270]] |- | igrexa de San Miguel de Cora | [[Cora, A Estrada|Cora]] | {{Coord|42.74607512154517|-8.52029249763974|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Cora, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134713283|Q134713283]] |- | igrexa de San Miguel de Corzáns | [[Petán, Corzáns, Salvaterra de Miño|Petán]] | {{Coord|42.11126109325374|-8.470766185611742|display=inline}} | [[Ficheiro:Corzáns, Salvaterra de Miño.JPG|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134519999|Q134519999]] |- | igrexa de San Miguel de Couselo | [[Couselo, Cuntis|Couselo]] | {{Coord|42.672886337184224|-8.56475192644926|display=inline}} | [[Ficheiro:Lateral da igrexa de San Miguel de Couselo, Cuntis.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q121029371|Q121029371]] |- | igrexa de San Miguel de Curantes | [[Curantes, A Estrada|Curantes]] | {{Coord|42.69842345625661|-8.383978552866893|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Curantes, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134713477|Q134713477]] |- | igrexa de San Miguel de Deiro | [[Deiro, Vilanova de Arousa|Deiro]] | {{Coord|42.542427217163215|-8.804340506651108|display=inline}} | [[Ficheiro:Vilanova, Deiro 01-01.JPG|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698357|Q134698357]] |- | igrexa de San Miguel de Duxame | [[San Miguel, Duxame, Vila de Cruces|San Miguel]] | {{Coord|42.83981190539435|-8.178063384252235|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Duxame, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134980840|Q134980840]] |- | igrexa de San Miguel de Fofe | [[A Aldea de Riba, Fofe, Covelo|A Aldea de Riba]] | {{Coord|42.28194023761339|-8.343064729217176|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Fofe.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580027|Q134580027]] |- | igrexa de San Miguel de Galegos | [[Galegos, Lalín|Galegos]] | {{Coord|42.77038559989379|-8.131026771945107|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Galegos, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885739|Q134885739]] |- | igrexa de San Miguel de Goiás | [[A Igrexa, Goiás, Lalín|A Igrexa]] | {{Coord|42.68081371105379|-8.0914622347486|display=inline}} | [[Ficheiro:Lalín, Goiás 01-01.JPG|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q122956598|Q122956598]] |- | igrexa de San Miguel de Guillade | [[A Igrexa, Guillade, Ponteareas|A Igrexa]] | {{Coord|42.167140904623174|-8.42766147610134|display=inline}} | [[Ficheiro:Guillade, Ponteareas.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134528932|Q134528932]] |- | igrexa de San Miguel de Gurgueiro | [[San Miguel, Gurgueiro, Agolada|San Miguel]] | {{Coord|42.72167578483377|-8.010677081538127|display=inline}} | | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134963132|Q134963132]] |- | igrexa de San Miguel de Lamela | [[Lamela, Silleda|Lamela]] | {{Coord|42.7362788670158|-8.319905336085034|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Lamela, Silleda.JPG|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880277|Q134880277]] |- | igrexa de San Miguel de Lores | [[A Igrexa, Lores, Meaño|A Igrexa]] | {{Coord|42.43134438086784|-8.781892092482476|display=inline}} | [[Ficheiro:Lores, Meaño.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134612246|Q134612246]] |- | igrexa de San Miguel de Marcón | [[Marcón, Pontevedra|Marcón]] | {{Coord|42.41255407623456|-8.614363313683075|display=inline}} | [[Ficheiro:Pontevedra, Marcón (San Miguel) 02-01b.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q115476854|Q115476854]] |- | igrexa de San Miguel de Moreira | [[Moreira, A Estrada|Moreira]] | {{Coord|42.71633061512068|-8.447828627385787|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Moreira, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134719503|Q134719503]] |- | igrexa de San Miguel de Oia | [[A Igrexa, Oia, Vigo|A Igrexa]] | {{Coord|42.182697398928|-8.8013336062431|display=inline}} | | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134985486|Q134985486]] |- | igrexa de San Miguel de Oleiros | [[Oleiros, Silleda|Oleiros]] | {{Coord|42.6501694017727|-8.214539432321507|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Miguel de Oleiros (8225976903).jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880521|Q134880521]] |- | igrexa de San Miguel de Peitieiros | [[Peitieiros, Gondomar|Peitieiros]] | {{Coord|42.09917630993549|-8.736864638426633|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Miguel de Peitieiros - Gondomar (Pontevedra).jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134319917|Q134319917]] |- | igrexa de San Miguel de Pereiras | [[Pereiras, Mos|Pereiras]] | {{Coord|42.17042268278945|-8.64820456214601|display=inline}} | [[Ficheiro:San Miguel de Pereiras, Mos.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134509706|Q134509706]] |- | igrexa de San Miguel de Pexegueiro | [[Pexegueiro, Tui|Pexegueiro]] | {{Coord|42.04172007110483|-8.69791859196935|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Pexegueiro, Tui 4.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134300284|Q134300284]] |- | [[igrexa de San Miguel de Ponte]] | [[Ponte, Silleda|Ponte]] | {{Coord|42.71604244030293|-8.22557521654922|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Ponte, Silleda.JPG|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q20545312|Q20545312]] |- | igrexa de San Miguel de Ponteareas | [[Ponteareas, Ponteareas, Ponteareas|Ponteareas]] | {{Coord|42.1739439974037|-8.504885897678646|display=inline}} | [[Ficheiro:Ponteareas, igrexa.JPG|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134539326|Q134539326]] |- | igrexa de San Miguel de Presqueiras | [[San Miguel, San Miguel de Presqueiras, Forcarei|San Miguel]] | {{Coord|42.5248321468043|-8.346734329421833|display=inline}} | [[Ficheiro:SanMiguelPresqueiras.JPG|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134814082|Q134814082]] |- | igrexa de San Miguel de Riobó | [[Aldea de Riba, Riobó, Rodeiro|Aldea de Riba]] | {{Coord|42.63714355346238|-7.95507742459026|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Riobó, Rodeiro.JPG|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134972454|Q134972454]] |- | igrexa de San Miguel de Riofrío | [[San Miguel, Riofrío, Mondariz|San Miguel]] | {{Coord|42.23892826093233|-8.464223253134005|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Riofrío, Mondariz.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134543636|Q134543636]] |- | igrexa de San Miguel de Siador | [[Siador, Silleda|Siador]] | {{Coord|42.68006078822532|-8.24376098790191|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Siador, Silleda.JPG|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]]<br/>A Nosa Señora da Saleta | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880849|Q134880849]] |- | igrexa de San Miguel de Tabagón | [[O Cruceiro, San Miguel de Tabagón, O Rosal|O Cruceiro]] | {{Coord|41.91790854695855|-8.814211820855732|display=inline}} | [[Ficheiro:O Rosal, S. Miguel de Tabagón, igrexa.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134226746|Q134226746]] |- | igrexa de San Miguel de Taborda | [[O Pazo, Taborda, Tomiño|O Pazo]] | {{Coord|42.01072114|-8.7130433321|display=inline}} | [[Ficheiro:Tomiño, Taborda, igrexa.JPG|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q127500772|Q127500772]] |- | igrexa de San Miguel de Valga | [[A Eirexe, Valga, Valga|A Eirexe]] | {{Coord|42.6946331418636|-8.638468932943736|display=inline}} | | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711237|Q134711237]] |- | igrexa de San Miguel de Ventín | [[Ventín de Arriba, Ventín, Fornelos de Montes|Ventín de Arriba]] | {{Coord|42.32728501407982|-8.441113171258653|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Ventín.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134539852|Q134539852]] |- | igrexa de San Miguel de Viladesuso | [[Viladesuso, Oia|Viladesuso]] | {{Coord|42.03664447943474|-8.872258721841227|display=inline}} | [[Ficheiro:Viladesuso, igrexa.JPG|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134231567|Q134231567]] |- | igrexa de San Miguel do Campo | [[O Campo, Campo Lameiro|O Campo]] | {{Coord|42.5371349515645|-8.542807906105534|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel do Campo 2.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691085|Q134691085]] |- | igrexa de San Nicolao de Prado | [[Prado, Ponteareas|Prado]] | {{Coord|42.203905716334845|-8.505247451120505|display=inline}} | [[Ficheiro:S. Nicolao de Prado, Ponteareas, igrexa.jpg|center|128px]] | [[Nicolao de Mira]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134539335|Q134539335]] |- | igrexa de San Nicolao de Ventoxo | [[Ventoxo, Ventoxo, Forcarei|Ventoxo]] | {{Coord|42.543496400451666|-8.322867995118186|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Ventoxo, Forcarei.jpg|center|128px]] | [[Nicolao de Mira]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134814968|Q134814968]] |- | igrexa de San Paio da Estrada | [[A Estrada, A Estrada, A Estrada|A Estrada]] | {{Coord|42.69126070206522|-8.490427076506808|display=inline}} | [[Ficheiro:A Estrada 2005 GFDL26.jpg|center|128px]] | [[Paio, mártir|Paio de Albeos]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134713493|Q134713493]] |- | igrexa de San Paio de Alxén | [[A Igrexa, Alxén, Salvaterra de Miño|A Igrexa]] | {{Coord|42.10964208852551|-8.527175635099411|display=inline}} | [[Ficheiro:San Paio de Alxén, Salvaterra de Miño.jpg|center|128px]] | [[Paio, mártir|Paio de Albeos]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134519854|Q134519854]] |- | igrexa de San Paio de Bais | [[San Paio de Bais, San Paio de Bais, Agolada|San Paio de Bais]] | {{Coord|42.79657834063518|-8.043424847568996|display=inline}} | [[Ficheiro:Agolada, Paio de Bais 01-03.jpg|center|128px]] | [[Paio, mártir|Paio de Albeos]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134963192|Q134963192]] |- | igrexa de San Paio de Fiolledo | [[Burguete, Fiolledo, Salvaterra de Miño|Burguete]] | {{Coord|42.09923341969004|-8.473275303840637|display=inline}} | [[Ficheiro:Fiolledo, Salvaterra de Miño.JPG|center|128px]] | [[Paio, mártir|Paio de Albeos]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134520352|Q134520352]] |- | igrexa de San Paio de Lavadores | [[San Paio, Lavadores, Vigo|San Paio]] | {{Coord|42.23441522960243|-8.689889248392067|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de San Paio de Fóra ou San Paio de Lavadores, Vigo.JPG|center|128px]] | [[Paio, mártir|Paio de Albeos]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134475731|Q134475731]] |- | igrexa de San Paio de Lodeiro | [[San Paio, Lodeiro, Lalín|San Paio]] | {{Coord|42.61073518194926|-8.157338706389476|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Paio de Lodeiro, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Paio, mártir|Paio de Albeos]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885935|Q134885935]] |- | igrexa de San Paio de Moscoso | [[Moscoso, Pazos de Borbén|Moscoso]] | {{Coord|42.318116152618074|-8.503421277624987|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Paio de Moscoso.jpg|center|128px]] | [[Paio, mártir|Paio de Albeos]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134540289|Q134540289]] |- | igrexa de San Paio de Refoxos | [[Refoxos, Silleda|Refoxos]] | {{Coord|42.63583951647618|-8.258285743041721|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Paio de Refoxos, Silleda.JPG|center|128px]] | [[Paio, mártir|Paio de Albeos]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880730|Q134880730]] |- | igrexa de San Paio de Senra | [[San Paio, San Paio de Senra, Rodeiro|San Paio]] | {{Coord|42.621132506478006|-7.937411506109042|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Paio de Senra, Rodeiro.JPG|center|128px]] | [[Paio, mártir|Paio de Albeos]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134973015|Q134973015]] |- | igrexa de San Paulo de Porto | [[A Igrexa, Porto, Salvaterra de Miño|A Igrexa]] | {{Coord|42.06588736174361|-8.536733814315879|display=inline}} | [[Ficheiro:Porto, Salvaterra de Miño, torre.JPG|center|128px]] | [[Paulo de Tarso]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134520676|Q134520676]] |- | igrexa de San Paulo de Xende | [[A Igrexa, Xende, A Lama|A Igrexa]] | {{Coord|42.38751804446977|-8.41769751582249|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Paulo de Xende.jpg|center|128px]] | [[Paulo de Tarso]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado de Redondela-Oitavén]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587591|Q134587591]] |- | igrexa de San Pedro da Baíña | [[A Eirexe, A Baíña, Agolada|A Eirexe]] | {{Coord|42.81716559710792|-8.053548691433507|display=inline}} | [[Ficheiro:Agolada, Baíña 01-03.JPG|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q133502461|Q133502461]] |- | igrexa de San Pedro da Ramallosa | [[San Pedro, A Ramallosa, Nigrán|San Pedro]] | {{Coord|42.12562248923584|-8.803314352058589|display=inline}} | [[Ficheiro:San Pedro da Ramallosa.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134466490|Q134466490]] |- | igrexa de San Pedro de Alperiz | [[Alperiz, Parada, Lalín|Alperiz]] | {{Coord|42.710071908805325|-8.030706408869465|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Alperiz, Lalín.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134888437|Q134888437]] |- | igrexa de San Pedro de Ancorados | [[San Pedro, San Pedro de Ancorados, A Estrada|San Pedro]] | {{Coord|42.71512611749292|-8.414489862812593|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Pedro de Ancorados (10221389253).jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720230|Q134720230]] |- | [[igrexa de San Pedro de Angoares]] | [[Angoares, Ponteareas|Angoares]] | {{Coord|42.16583333|-8.50333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Pedro de Angoares - Ponteareas.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390611|Q12390611]] |- | [[igrexa de San Pedro de Ansemil]] | [[Ansemil, Ansemil, Silleda|Ansemil]] | {{Coord|42.7414|-8.26815556|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Ansemil.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q10300836|Q10300836]] |- | igrexa de San Pedro de Arantei | [[A Igrexa, Arantei, Salvaterra de Miño|A Igrexa]] | {{Coord|42.07908185571336|-8.536532521247864|display=inline}} | [[Ficheiro:Arantei, Salvaterra de Miño.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134519870|Q134519870]] |- | igrexa de San Pedro de Añobre | [[Añobre, Añobre, Vila de Cruces|Añobre]] | {{Coord|42.80504762556332|-8.313833171721976|display=inline}} | | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134980609|Q134980609]] |- | igrexa de San Pedro de Batalláns | [[San Pedro de Batalláns, As Neves|San Pedro de Batalláns]] | {{Coord|42.15545681895201|-8.418698619510884|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Batalláns.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134546719|Q134546719]] |- | igrexa de San Pedro de Bordóns | [[Bordóns, Sanxenxo|Bordóns]] | {{Coord|42.40710800889416|-8.785274711875223|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Bordóns.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611701|Q134611701]] |- | igrexa de San Pedro de Burgueira | [[A Mouta de Abaixo, Burgueira, Oia|A Mouta de Abaixo]] | {{Coord|42.00839819662836|-8.827635727597059|display=inline}} | [[Ficheiro:San Pedro de Burgueira, Oia, igrexa parroquial.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134230961|Q134230961]] |- | igrexa de San Pedro de Campañó | [[Campañó, Pontevedra|Campañó]] | {{Coord|42.46400899215604|-8.663932628809617|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Campañó.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134605680|Q134605680]] |- | igrexa de San Pedro de Carmoega | [[Eirexe, Carmoega, Agolada|Eirexe]] | {{Coord|42.780182536830935|-8.093367666739807|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Carmoega, Agolada.JPG|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134962986|Q134962986]] |- | igrexa de San Pedro de Castro de Cabras | [[Eirexe, Castro de Cabras, Lalín|Eirexe]] | {{Coord|42.64885875606259|-7.996548000482966|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa e cemiterio de San Pedro de Castro de Cabras, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134864913|Q134864913]] |- | igrexa de San Pedro de Cela | [[Cela, Mos|Cela]] | {{Coord|42.1616315885|-8.66597056389|display=inline}} | | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134509661|Q134509661]] |- | igrexa de San Pedro de Cepeda | [[Cepeda, Pazos de Borbén|Cepeda]] | {{Coord|42.263576946222585|-8.56915528687382|display=inline}} | [[Ficheiro:Pazos de Borbén, Cepeda.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134540260|Q134540260]] |- | igrexa de San Pedro de Cesantes | [[San Pedro, Cesantes, Redondela|San Pedro]] | {{Coord|42.29986437664989|-8.612264002723968|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Cesantes, Redondela 01.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134435320|Q134435320]] |- | igrexa de San Pedro de Coirados | [[Coirados, Marín (San Xián), Marín|Coirados]] | {{Coord|42.38207464461904|-8.696262261796177|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Coirados, Marín.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134597707|Q134597707]] |- | igrexa de San Pedro de Cornazo | [[A Igrexa, Cornazo, Vilagarcía de Arousa|A Igrexa]] | {{Coord|42.57898077268555|-8.75767403981758|display=inline}} | [[Ficheiro:Vilagarcía, Cornazo 01-03.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134699096|Q134699096]] |- | igrexa de San Pedro de Crecente | [[Crecente, Crecente, Crecente|Crecente]] | {{Coord|42.15374625882817|-8.223037112256788|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Pedro de Crecente.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134555626|Q134555626]] |- | igrexa de San Pedro de Cumeiro | [[Cumeiro, Vila de Cruces|Cumeiro]] | {{Coord|42.808218231355745|-8.17540680905355|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Cumeiro en Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134980825|Q134980825]] |- | igrexa de San Pedro de Dimo | [[Tarrío, Dimo, Catoira|Tarrío]] | {{Coord|42.667478314894446|-8.693448548982902|display=inline}} | [[Ficheiro:Dimo, Catoira.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704651|Q134704651]] |- | igrexa de San Pedro de Doade | [[San Pedro, Doade, Lalín|San Pedro]] | {{Coord|42.61060350015415|-8.143555500386801|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Doade - Lalín - Galicia.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885599|Q134885599]] |- | igrexa de San Pedro de Domaio | [[Domaio, Moaña|Domaio]] | {{Coord|42.29088963875489|-8.677809834480287|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Domaio.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q113282965|Q113282965]] |- | igrexa de San Pedro de Erbo | [[Erbo de Abaixo, Palmou, Lalín|Erbo de Abaixo]] | {{Coord|42.7199534718454|-8.113738835877982|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Erbo, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134888410|Q134888410]] |- | igrexa de San Pedro de Ferreiroa | [[Ferreiroa, Ferreiroa, Agolada|Ferreiroa]] | {{Coord|42.74625965804175|-8.02349927571259|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Ferreiroa, Agolada.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134963065|Q134963065]] |- | igrexa de San Pedro de Filgueira | [[Filgueira, Crecente|Filgueira]] | {{Coord|42.2123638282069|-8.197063775124034|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Filgueira, Crecente.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134555642|Q134555642]] |- | igrexa de San Pedro de Fontecarmoa | [[Fontecarmoa, Fontecarmoa, Vilagarcía de Arousa|Fontecarmoa]] | {{Coord|42.58510208251145|-8.770599979648038|display=inline}} | [[Ficheiro:Vilagarcía, Fontecarmoa 02-01.JPG|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134699109|Q134699109]] |- | igrexa de San Pedro de Forcadela | [[Os Cruceiros, Forcadela, Tomiño|Os Cruceiros]] | {{Coord|41.98113713600663|-8.736527101205718|display=inline}} | [[Ficheiro:Forcadela, Tomiño.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134268697|Q134268697]] |- | igrexa de San Pedro de Gaxate | [[A Igrexa, Gaxate, A Lama|A Igrexa]] | {{Coord|42.371217539170296|-8.426371456077536|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Gaxate.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado de Redondela-Oitavén]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587467|Q134587467]] |- | igrexa de San Pedro de Lantaño | [[Lantaño, Portas|Lantaño]] | {{Coord|42.56742735731927|-8.682015874259598|display=inline}} | [[Ficheiro:Portas, Lantaño 01-01c.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134703347|Q134703347]] |- | igrexa de San Pedro de Losón | [[San Pedro de Losón, Vila de Cruces|San Pedro de Losón]] | {{Coord|42.740410079685674|-8.221582394676101|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Losón, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134864130|Q134864130]] |- | igrexa de San Pedro de Matamá | [[A Igrexa, Matamá, Vigo|A Igrexa]] | {{Coord|42.20097926305116|-8.738213274070489|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Pedro de Matamá.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134468964|Q134468964]] |- | igrexa de San Pedro de Merlín | [[Merlín, Agolada|Merlín]] | {{Coord|42.78360936381157|-8.052168325328893|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Merlín.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134963136|Q134963136]] |- | igrexa de San Pedro de Orazo | [[A Igrexa, Orazo, A Estrada|A Igrexa]] | {{Coord|42.739078697494755|-8.354039719571785|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Orazo, A Estrada.JPG|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134719572|Q134719572]] |- | igrexa de San Pedro de Parada | [[Parada, Cerdedo-Cotobade|Parada]] | {{Coord|42.55346828408121|-8.360090933859713|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Parada, Cerdedo.JPG|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690490|Q134690490]] |- | igrexa de San Pedro de Parada | [[Parada, Parada, A Estrada|Parada]] | {{Coord|42.65253751070711|-8.439565177597741|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Parada, A Estrada.JPG|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134719907|Q134719907]] |- | igrexa de San Pedro de Quintillán | [[Quintillán, Forcarei|Quintillán]] | {{Coord|42.63083809050856|-8.370419275791807|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Quintillán, Forcarei.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134813870|Q134813870]] |- | [[igrexa de San Pedro de Rebón]] | [[Rebón, Moraña|Rebón]] | {{Coord|42.55527778|-8.60388889|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Rebón, Moraña.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390612|Q12390612]] |- | igrexa de San Pedro de Salgueiros | [[O Penedo, Salgueiros, Vila de Cruces|O Penedo]] | {{Coord|42.81774717472958|-8.26247748578293|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Salgueiros, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134982646|Q134982646]] |- | igrexa de San Pedro de Sárdoma | [[Sárdoma, Vigo|Sárdoma]] | {{Coord|42.21725259666607|-8.711658108718622|display=inline}} | [[Ficheiro:San Pedro de Sárdoma, Vigo.JPG|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134474736|Q134474736]] |- | igrexa de San Pedro de Tomeza | [[San Pedro, Tomeza, Pontevedra|San Pedro]] | {{Coord|42.40232237147787|-8.625625512005161|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Tomeza.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134606427|Q134606427]] |- | igrexa de San Pedro de Vilalonga | [[O Igrexario, Vilalonga, Sanxenxo|O Igrexario]] | {{Coord|42.43488429572872|-8.839679275009045|display=inline}} | [[Ficheiro:Vilalonga, Sanxenxo.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611919|Q134611919]] |- | [[igrexa de San Pedro de Vilanova de Dozón]] | [[O Mosteiro, Dozón, Dozón|O Mosteiro]] | {{Coord|42.5770554116134|-8.02256213752154|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Pedro de Dozón.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q2219901|Q2219901]] |- | igrexa de San Ramón da Veiga | [[A Veiga, Lalín|A Veiga]] | {{Coord|42.70549868263004|-8.063702174465124|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Ramón da Veiga, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Ramón Nonato]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134954037|Q134954037]] |- | igrexa de San Remixio das Maceiras | [[As Maceiras, Dozón|As Maceiras]] | {{Coord|42.59545157344805|-8.060353320937496|display=inline}} | [[Ficheiro:Dozon 10 Maceiras-San Remigio by-dpc.jpg|center|128px]] | [[Remixio de Reims]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134822626|Q134822626]] |- | igrexa de San Román de Santiso | [[Eirexe, Santiso, Lalín|Eirexe]] | {{Coord|42.69202136582902|-8.158636225499764|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Román de Santiso, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Román de Antioquía]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134953870|Q134953870]] |- | igrexa de San Román de Saxamonde | [[Saxamonde, Redondela|Saxamonde]] | {{Coord|42.25257714060485|-8.600784524835433|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Saxamonde.jpg|center|128px]] | [[Román de Antioquía]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134519377|Q134519377]] |- | igrexa de San Roque de Combarro | [[Combarro, Combarro, Poio|Combarro]] | {{Coord|42.432041893372755|-8.70493206423095|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Roque de Combarro.jpg|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611464|Q134611464]] |- | igrexa de San Roque do Freixo | [[O Freixo, O Freixo, Crecente|O Freixo]] | {{Coord|42.15963839090792|-8.198619298397363|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa O Freixo, Crecente.jpg|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134555876|Q134555876]] |- | igrexa de San Rosendo de Torneiros | [[A Relva, Torneiros, O Porriño|A Relva]] | {{Coord|42.15411882565683|-8.630407801361466|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa San Rosendo de Torneiros.jpg|center|128px]] | [[Rosendo de Celanova]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134464041|Q134464041]] |- | igrexa de San Sadurniño de Amoedo | [[A Igrexa, Amoedo, Pazos de Borbén|A Igrexa]] | {{Coord|42.2953535868852|-8.544460952154651|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Sadurniño de Amoedo, Pazos de Borbén.jpg|center|128px]] | [[Sadurniño de Tolosa]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134540183|Q134540183]] |- | igrexa de San Salvador da Lama | [[A Lama, A Lama|A Lama]] | {{Coord|42.397781962307256|-8.443781697831307|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da Lama.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado de Redondela-Oitavén]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587412|Q134587412]] |- | igrexa de San Salvador de Baloira | [[A Igrexa, Baloira, A Estrada|A Igrexa]] | {{Coord|42.722168595355136|-8.523238874907157|display=inline}} | | San Salvador | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711776|Q134711776]] |- | igrexa de San Salvador de Budiño | [[San Salvador de Budiño, O Porriño|San Salvador de Budiño]] | {{Coord|42.103573777619374|-8.59930572877856|display=inline}} | [[Ficheiro:Fachada da Igrexa de San Salvador de Budiño.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134462726|Q134462726]] |- | [[igrexa de San Salvador de Camanzo]] | [[Os Camanceiros, Camanzo, Vila de Cruces|Os Camanceiros]] | {{Coord|42.79444444|-8.32111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Absida igrexa de San Salvador de Camanzo.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | | [[:d:Q385474|Q385474]] |- | igrexa de San Salvador de Camba | [[San Salvador, San Salvador de Camba, Rodeiro|San Salvador]] | {{Coord|42.69960262366339|-7.904665568038145|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Salvador de Camba, Rodeiro.JPG|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134973020|Q134973020]] |- | igrexa de San Salvador de Cervaña | [[Cervaña, Silleda|Cervaña]] | {{Coord|42.72609411766026|-8.329825729802726|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Salvador de Cervaña, Silleda.JPG|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880092|Q134880092]] |- | igrexa de San Salvador de Coiro | [[O Igrexario, Coiro, Cangas|O Igrexario]] | {{Coord|42.28264224883164|-8.771285568761119|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Coiro, Cangas.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134625755|Q134625755]] |- | [[igrexa de San Salvador de Coruxo]] | [[A Igrexa, Coruxo, Vigo|A Igrexa]] | {{Coord|42.18864167|-8.77673889|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Salvador de Coruxo, Vigo, Galiza.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | | [[:d:Q20545500|Q20545500]] |- | igrexa de San Salvador de Cristiñade | [[Cristiñade, Ponteareas|Cristiñade]] | {{Coord|42.14681037845502|-8.529169204964166|display=inline}} | [[Ficheiro:Cristiñade, Ponteareas.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134528509|Q134528509]] |- | [[igrexa de San Salvador de Escuadro]] | [[Escuadro, Escuadro, Silleda|Escuadro]] | {{Coord|42.6897|-8.2993|display=inline}} | [[Ficheiro:IglesiadeEscuadro.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390613|Q12390613]] |- | igrexa de San Salvador de Laro | [[Laro, Laro, Silleda|Laro]] | {{Coord|42.629779611694566|-8.236907995984335|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Salvador de Laro, Silleda.JPG|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880359|Q134880359]] |- | igrexa de San Salvador de Leirado | [[Leirado, Salvaterra de Miño|Leirado]] | {{Coord|42.1264429947|-8.45555126667|display=inline}} | [[Ficheiro:Salvaterra de M., Leirado.JPG|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | | [[:d:Q134520446|Q134520446]] |- | igrexa de San Salvador de Louredo | [[Louredo, Mos|Louredo]] | {{Coord|42.2187585314356|-8.595837224883448|display=inline}} | [[Ficheiro:Mos, Louredo 01-01d.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134509683|Q134509683]] |- | igrexa de San Salvador de Maceira | [[A Igrexa, Maceira, Covelo|A Igrexa]] | {{Coord|42.26495865830813|-8.350215884638468|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Maceira, Covelo.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580149|Q134580149]] |- | igrexa de San Salvador de Meis | [[A Igrexa, Meis, Meis|A Igrexa]] | {{Coord|42.49717554703839|-8.727262189193597|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Salvador de Meis (1987433413).jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134621538|Q134621538]] |- | igrexa de San Salvador de Nogueira | [[Nogueira, Ponteareas|Nogueira]] | {{Coord|42.12091669186136|-8.5131043030728|display=inline}} | [[Ficheiro:Nogueira, Ponteareas.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134533015|Q134533015]] |- | [[igrexa de San Salvador de Padróns]] | [[Padróns, Ponteareas|Padróns]] | {{Coord|42.22583333|-8.5325|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Salvador de Padróns, Ponteareas.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390614|Q12390614]] |- | igrexa de San Salvador de Piñeiro | [[O Bouzón, Piñeiro, Tomiño|O Bouzón]] | {{Coord|42.01634712776076|-8.699179697323292|display=inline}} | [[Ficheiro:Tomiño, Piñeiro, igrexa.JPG|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134268886|Q134268886]] |- | igrexa de San Salvador de Portodemouros | [[Portodemouros, Vila de Cruces|Portodemouros]] | {{Coord|42.854110088506864|-8.178435285496061|display=inline}} | | San Salvador | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134982604|Q134982604]] |- | igrexa de San Salvador de Prado | [[Prado, Covelo|Prado]] | {{Coord|42.29229068797691|-8.306368007387102|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Prado, Covelo.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580215|Q134580215]] |- | igrexa de San Salvador de Saiáns | [[Suigrexa, Saiáns, Moraña|Suigrexa]] | {{Coord|42.57587468529307|-8.598788829606786|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Saiáns, Moraña.jpg|center|128px]] | Vera Cruz | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134703853|Q134703853]] |- | igrexa de San Salvador de Setecoros | [[A Eirexe, Setecoros, Valga|A Eirexe]] | {{Coord|42.671756027290115|-8.659566296863408|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Setecoros.JPG|center|128px]] | San Salvador | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711199|Q134711199]] |- | igrexa de San Salvador de Sobrada | [[Sobrada, Tomiño|Sobrada]] | {{Coord|42.0215005797579|-8.676942887766653|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Salvador de Sobrada, Tomiño.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado de Tui-Entenza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134269762|Q134269762]] |- | igrexa de San Salvador de Sobradelo | [[Sobradelo, Vilagarcía de Arousa|Sobradelo]] | {{Coord|42.58468490236763|-8.780513277002926|display=inline}} | [[Ficheiro:Vilagarcía, Sobradelo 02-03.JPG|center|128px]] | San Salvador | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134699229|Q134699229]] |- | igrexa de San Salvador de Soutomaior | [[O Rial, Soutomaior, Soutomaior|O Rial]] | {{Coord|42.334259473166654|-8.568898813665914|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Salvador de Soutomaior.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134540408|Q134540408]] |- | igrexa de San Salvador de Tebra | [[San Salvador de Tebra, Tomiño|San Salvador de Tebra]] | {{Coord|42.03306083403977|-8.728223639467329|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Salvador de Tebra, Tomiño.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134269743|Q134269743]] |- | igrexa de San Salvador de Teis | [[A Igrexa, Teis, Vigo|A Igrexa]] | {{Coord|42.257548175423224|-8.686666028365932|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de San Salvador de Teis.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134474743|Q134474743]] |- | igrexa de San Salvador de Torneiros | [[O Contrasto, Torneiros, O Porriño|O Contrasto]] | {{Coord|42.15751641262473|-8.645528960039073|display=inline}} | | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134463924|Q134463924]] |- | igrexa de San Salvador de Xunqueiras | [[Xunqueiras, Pazos de Borbén|Xunqueiras]] | {{Coord|42.30071861293019|-8.488196772985464|display=inline}} | [[Ficheiro:Pazos de Borbén, Xunqueiras.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134540362|Q134540362]] |- | igrexa de San Salvador do Castro | [[O Castro, Dozón|O Castro]] | {{Coord|42.5700367253|-8.04855018854|display=inline}} | [[Ficheiro:O Castro (Dozón) 03.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134510204|Q134510204]] |- | igrexa de San Sebastián das Achas | [[A Aldea de Abaixo, As Achas, A Cañiza|A Aldea de Abaixo]] | {{Coord|42.210261938969694|-8.285283470790525|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa das Achas, A Cañiza.jpg|center|128px]] | [[Sebastián, mártir|Sebastián]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580250|Q134580250]] |- | igrexa de San Sebastián de Cabeiras | [[A Igrexa, Cabeiras, Arbo|A Igrexa]] | {{Coord|42.11020907643419|-8.335076213334924|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Cabeiras, Arbo.jpg|center|128px]] | [[Sebastián, mártir|Sebastián]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134547992|Q134547992]] |- | igrexa de San Sebastián de Covelo | [[Laxedo, Covelo, A Lama|Laxedo]] | {{Coord|42.423765749967295|-8.410804735938978|display=inline}} | [[Ficheiro:Laxedo a Lama Pontevedra 16-08-2019.jpg|center|128px]] | [[Sebastián, mártir|Sebastián]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587436|Q134587436]] |- | igrexa de San Simón de Lira | [[Lira, Salvaterra de Miño|Lira]] | {{Coord|42.154577441229755|-8.470456302165985|display=inline}} | [[Ficheiro:Salvaterra de M., San Simón de Lira.JPG|center|128px]] | [[Simón, apóstolo|Simón]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134520468|Q134520468]] |- | igrexa de San Tirso de Manduas | [[San Tirso, Manduas, Silleda|San Tirso]] | {{Coord|42.73791309536387|-8.294371338120708|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Tirso de Manduas, Silleda.jpg|center|128px]] | [[Tiso de Apolonia|Tirso de Apolonia]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | | [[:d:Q134880407|Q134880407]] |- | igrexa de San Tomé de Ancorados | [[San Tomé, San Tomé de Ancorados, A Estrada|San Tomé]] | {{Coord|42.72446064576068|-8.40973233562191|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Tomé de Ancorados 2.JPG|center|128px]] | [[Tomé, apóstolo|Tomé]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720240|Q134720240]] |- | igrexa de San Tomé de Caldas de Reis | [[Caldas de Reis, Caldas de Reis (San Tomé e Santa María), Caldas de Reis|Caldas de Reis]] | {{Coord|42.60434194811049|-8.642655211683087|display=inline}} | [[Ficheiro:Caldas de Reyes - panoramio.jpg|center|128px]] | [[Thomas Becket]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704261|Q134704261]] |- | igrexa de San Tomé de Freixeiro | [[Freixeiro, Vigo|Freixeiro]] | {{Coord|42.21787162964869|-8.727366350255366|display=inline}} | [[Ficheiro:Freixeiro.jpg|center|128px]] | [[Tomé, apóstolo|Tomé]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134468759|Q134468759]] |- | igrexa de San Tomé de Insua | [[San Tomé de Insua, Vila de Cruces|San Tomé de Insua]] | {{Coord|42.84054444958224|-8.203763689509072|display=inline}} | | [[Tomé, apóstolo|Tomé]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134982667|Q134982667]] |- | igrexa de San Tomé de Nogueira | [[San Tomé de Nogueira, Meis|San Tomé de Nogueira]] | {{Coord|42.512873387097464|-8.700913405776802|display=inline}} | [[Ficheiro:Meis, San Tomé de Nogueira 02-03.jpg|center|128px]] | [[Tomé, apóstolo|Tomé]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134622125|Q134622125]] |- | igrexa de San Tomé de Obra | [[Obra, Obra, Vila de Cruces|Obra]] | {{Coord|42.83257542448422|-8.336249235974426|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Tomé de Obra, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | [[Tomé, apóstolo|Tomé]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134981534|Q134981534]] |- | igrexa de San Tomé de Parada | [[Eirexe, Parada, Silleda|Eirexe]] | {{Coord|42.61923321176737|-8.229375362651371|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Tomé de Parada, Silleda.JPG|center|128px]] | [[Tomé, apóstolo|Tomé]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880544|Q134880544]] |- | igrexa de San Tomé de Parderrubias | [[A Portela, Parderrubias, Salceda de Caselas|A Portela]] | {{Coord|42.09937230894225|-8.573682484349515|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Parderrubias.JPG|center|128px]] | [[Tomé, apóstolo|Tomé]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134498169|Q134498169]] |- | igrexa de San Tomé de Piñeiro | [[O Igrexario, San Tomé de Piñeiro, Marín|O Igrexario]] | {{Coord|42.355019823268094|-8.719282150268555|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Tomé de Piñeiro (622226150).jpg|center|128px]] | [[Tomé, apóstolo|Tomé]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134459930|Q134459930]] |- | igrexa de San Tomé de Quireza | [[Quireza, Cerdedo-Cotobade|Quireza]] | {{Coord|42.56976477680041|-8.438472778906865|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Tomé de Quireza, Cerdedo.JPG|center|128px]] | [[Tomé, apóstolo|Tomé]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690512|Q134690512]] |- | igrexa de San Vicente de Barrantes | [[Barrantes, Tomiño|Barrantes]] | {{Coord|42.015305782384175|-8.762979584286784|display=inline}} | [[Ficheiro:Cruceiro no atrio da igrexa de San Vicente de Barrantes, Tomiño.jpg|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134268280|Q134268280]] |- | igrexa de San Vicente de Cerponzóns | [[Cerponzóns, Pontevedra|Cerponzóns]] | {{Coord|42.47559446619743|-8.641338049391848|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Vicente de Cerponzóns - fachada.jpg|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134605728|Q134605728]] |- | [[igrexa de San Vicente de Mañufe]] | [[Mañufe, Gondomar|Mañufe]] | {{Coord|42.10805555555555|-8.772472222222222|display=inline}} | [[Ficheiro:San Vicente de Mañufe, igrexa e cruz de pedra.JPG|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q97216660|Q97216660]] |- | igrexa de San Vicente de Nogueira | [[Nogueira, Meis|Nogueira]] | {{Coord|42.51534773935171|-8.718552141656767|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de de San Vicente de Nogueira.jpg|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134622065|Q134622065]] |- | igrexa de San Vicente de Oitavén | [[San Vicente, Oitavén, Fornelos de Montes|San Vicente]] | {{Coord|42.3249618567|-8.47196906805|display=inline}} | [[Ficheiro:San Vicente de Oitavén, Fornelos de Montes.JPG|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134498423|Q134498423]] |- | igrexa de San Vicente de Rodeiro | [[A Eirexa, Rodeiro, Rodeiro|A Eirexa]] | {{Coord|42.65145080249112|-7.952533465693195|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Vicente de Rodeiro, Rodeiro.jpg|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134972471|Q134972471]] |- | igrexa de San Vicente de Soutelo | [[A Igrexa, Soutelo, Salceda de Caselas|A Igrexa]] | {{Coord|42.07496263332747|-8.601497132275917|display=inline}} | [[Ficheiro:San Vicente de Soutelo.jpg|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134498400|Q134498400]] |- | igrexa de San Vicente de Trasmañó | [[A Igrexa, Trasmañó, Redondela|A Igrexa]] | {{Coord|42.2727361822|-8.65723997355|display=inline}} | | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134985464|Q134985464]] |- | igrexa de San Vicente do Grove | [[A Igrexa, San Vicente do Grove, O Grove|A Igrexa]] | {{Coord|42.47567114679299|-8.925888878845772|display=inline}} | [[Ficheiro:Grove 15, Espadeñal 04-01b.jpg|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134312390|Q134312390]] |- | igrexa de San Vicenzo de Berres | [[A Igrexa, Berres, A Estrada|A Igrexa]] | {{Coord|42.7411242082155|-8.421441930391694|display=inline}} | [[Ficheiro:Berres, A Estrada 01-02.jpg|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711787|Q134711787]] |- | igrexa de San Vicenzo de Oubiña | [[Oubiña, Cambados|Oubiña]] | {{Coord|42.534254266967395|-8.762388885485842|display=inline}} | [[Ficheiro:Cambados, Oubiña 02-02.jpg|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134697978|Q134697978]] |- | igrexa de San Xens de Bamio | [[Bamio, Vilagarcía de Arousa|Bamio]] | {{Coord|42.63350877498886|-8.760704411073641|display=inline}} | [[Ficheiro:Bamio.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134699038|Q134699038]] |- | igrexa de San Xiao de Arnois | [[Arnois, A Estrada|Arnois]] | {{Coord|42.76422355289757|-8.407600281080368|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xiao de Arnois, A Estrada.JPG|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711424|Q134711424]] |- | igrexa de San Xiao de Guimarei | [[San Xiao, Guimarei, A Estrada|San Xiao]] | {{Coord|42.677145858971336|-8.46679605007615|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Guimarei.jpg|center|128px]] | [[Xián o Hospitaleiro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134713599|Q134713599]] |- | igrexa de San Xiao de Pedroso | [[A Eirexe, Pedroso, Rodeiro|A Eirexe]] | {{Coord|42.68482994097533|-7.993264311186725|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xiao de Pedroso, Rodeiro.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134972303|Q134972303]] |- | igrexa de San Xiao de Piñeiro | [[Piñeiro, Silleda|Piñeiro]] | {{Coord|42.74688413122697|-8.321872380052463|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xiao de Piñeiro.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880597|Q134880597]] |- | igrexa de San Xiao de Rodís | [[Rodís da Igrexa, Rodís, Lalín|Rodís da Igrexa]] | {{Coord|42.753183481782685|-8.087169672365663|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xiao de Rodís, Lalín.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134953859|Q134953859]] |- | igrexa de San Xiao de Vea | [[A Igrexa, San Xiao de Vea, A Estrada|A Igrexa]] | {{Coord|42.717291209712|-8.534542509176742|display=inline}} | [[Ficheiro:Estrada, San Xiao de Vea 01-06.JPG|center|128px]] | [[Xián o Hospitaleiro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720381|Q134720381]] |- | igrexa de San Xián de Marín | [[O Igrexario, Marín (San Xián), Marín|O Igrexario]] | {{Coord|42.37933720540397|-8.687882197028388|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa San Xián, Marín.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134605035|Q134605035]] |- | igrexa de San Xián de Petán | [[A Suigrexa, Petán, A Cañiza|A Suigrexa]] | {{Coord|42.23615414347623|-8.282180679319918|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Petán, A Cañiza.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580392|Q134580392]] |- | igrexa de San Xián de Romai | [[Romai, Portas|Romai]] | {{Coord|42.55058748185124|-8.683222466537673|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Xulián de Romai.jpg|center|128px]] | [[Xián o Hospitaleiro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134703374|Q134703374]] |- | igrexa de San Xoaquín da Illa de Ons | [[A Illa de Ons, Bueu|A Illa de Ons]] | {{Coord|42.37647137080985|-8.932736406259359|display=inline}} | [[Ficheiro:Illa de Ons Curro San Xaquincinho da Illa 1.jpg|center|128px]] | [[Xoaquín, pai de María|Xoaquín]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134597065|Q134597065]] |- | igrexa de San Xorxe de Vilar | [[Vilar, Crecente|Vilar]] | {{Coord|42.16448478079724|-8.238609631625245|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xurxo de Vilar, Crecente.JPG|center|128px]] | [[Xurxo de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134556214|Q134556214]] |- | igrexa de San Xosé da Laxe | [[Entrerríos, A Laxe, Fornelos de Montes|Entrerríos]] | {{Coord|42.34977480302982|-8.386627715103842|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xosé da Laxe.jpg|center|128px]] | [[Xosé de Nazaret]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134539582|Q134539582]] |- | igrexa de San Xosé de Campolongo | [[San Xosé, Pontevedra|San Xosé]] | {{Coord|42.427277777777775|-8.6435|display=inline}} | [[Ficheiro:Pontevedra - Iglesia de San José de Campolongo 01.JPG|center|128px]] | [[Xosé de Nazaret]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q110977793|Q110977793]] |- | igrexa de San Xosé de Chandebrito | [[A Igrexa, Chandebrito, Nigrán|A Igrexa]] | {{Coord|42.16210733778593|-8.75379518508881|display=inline}} | [[Ficheiro:San Xosé de Chandebrito, Nigrán 2.jpg|center|128px]] | [[Xosé de Nazaret]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134466340|Q134466340]] |- | igrexa de San Xosé de Ribarteme | [[San Xosé de Ribarteme, As Neves|San Xosé de Ribarteme]] | {{Coord|42.11512173397441|-8.395831897533663|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xosé de Ribarteme.jpg|center|128px]] | [[Xosé de Nazaret]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134546948|Q134546948]] |- | igrexa de San Xoán Bautista de Liripio | [[A Igrexa, Liripio, A Estrada|A Igrexa]] | {{Coord|42.6298884640536|-8.398157215026666|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Liripio, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[Xoán Bautista|Xoán o Bautista]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134713672|Q134713672]] |- | igrexa de San Xoán de Albeos | [[Albeos, Crecente|Albeos]] | {{Coord|42.14496959408558|-8.252565522512151|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Albeos, Crecente.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134550675|Q134550675]] |- | igrexa de San Xoán de Amorín | [[Amorín, Tomiño|Amorín]] | {{Coord|41.9997977752949|-8.683640288409139|display=inline}} | [[Ficheiro:Amorín, Tomiño.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134267853|Q134267853]] |- | igrexa de San Xoán de Angudes | [[A Carreira, Angudes, Crecente|A Carreira]] | {{Coord|42.17866971740861|-8.184388158608279|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Angudes, Crecente.jpg|center|128px]] | [[Xoán Bautista|Xoán o Bautista]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134550729|Q134550729]] |- | igrexa de San Xoán de Anzo | [[Eirixe, Anzo, Lalín|Eirixe]] | {{Coord|42.717986796564695|-8.199228237046015|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Anzo, Lalín.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134881126|Q134881126]] |- | igrexa de San Xoán de Baión | [[Baión, Vilanova de Arousa|Baión]] | {{Coord|42.561693727517174|-8.725780018845988|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Xoan de Baion 5.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698282|Q134698282]] |- | igrexa de San Xoán de Botos | [[Botos, Lalín|Botos]] | {{Coord|42.64542992532199|-8.144243182479485|display=inline}} | [[Ficheiro:Igresiadebotos.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | | [[:d:Q134881235|Q134881235]] |- | igrexa de San Xoán de Cabeiro | [[A Igrexa, Cabeiro, Redondela|A Igrexa]] | {{Coord|42.25752149441271|-8.629182047683551|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Cabeiro, Redondela.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134510207|Q134510207]] |- | igrexa de San Xoán de Camba | [[San Xoán de Camba, Camba, Rodeiro|San Xoán de Camba]] | {{Coord|42.670295591086536|-7.912074930275221|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Camba, Rodeiro.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q133854054|Q133854054]] |- | igrexa de San Xoán de Carbia | [[O Casal, Carbia, Vila de Cruces|O Casal]] | {{Coord|42.79773717565274|-8.236451709928076|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Carbia, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134980762|Q134980762]] |- | igrexa de San Xoán de Cerdedo | [[Cerdedo, Cerdedo, Cerdedo-Cotobade|Cerdedo]] | {{Coord|42.531547965391255|-8.390489768691486|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Cerdedo.jpg|center|128px]] | [[Xoán Bautista|Xoán o Bautista]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134626558|Q134626558]] |- | igrexa de San Xoán de Cerdeira | [[O Regueiriño, Cerdeira, As Neves|O Regueiriño]] | {{Coord|42.136616288670936|-8.373839159896038|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Cerdeira.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134546746|Q134546746]] |- | igrexa de San Xoán de Dorrón | [[Dorrón, Sanxenxo|Dorrón]] | {{Coord|42.410895425871985|-8.762960831167558|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Dorrón.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611684|Q134611684]] |- | igrexa de San Xoán de Fornelos | [[A Loña, Fornelos, Salvaterra de Miño|A Loña]] | {{Coord|42.135249032146|-8.4956207871437|display=inline}} | [[Ficheiro:Fornelos, Salvaterra de Minho.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134520400|Q134520400]] |- | igrexa de San Xoán de Larazo | [[Caxide, Larazo, Vila de Cruces|Caxide]] | {{Coord|42.821858085751856|-8.158713373848704|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Larazo, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134981434|Q134981434]] |- | igrexa de San Xoán de Leiro | [[Leiro, Ribadumia|Leiro]] | {{Coord|42.52756830555365|-8.742796652111041|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Leiro.jpg|center|128px]] | [[Xoán o Evanxelista]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698210|Q134698210]] |- | igrexa de San Xoán de Meavía | [[Seoane, Meavía, Forcarei|Seoane]] | {{Coord|42.649622167801994|-8.377608917835767|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Meavía.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134810755|Q134810755]] |- | igrexa de San Xoán de Meaño | [[Meaño, Meaño|Meaño]] | {{Coord|42.4442806419466|-8.784460826435714|display=inline}} | [[Ficheiro:Meaño, San Xoán 06-01c.jpg|center|128px]] | [[Xoán Bautista|Xoán o Bautista]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134612268|Q134612268]] |- | igrexa de San Xoán de Palmou | [[Palmou, Palmou, Lalín|Palmou]] | {{Coord|42.73053664065477|-8.119784891830987|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Palmou, Lalín.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134888396|Q134888396]] |- | igrexa de San Xoán de Paramos | [[A Igrexa, Paramos, Tui|A Igrexa]] | {{Coord|42.06398211559988|-8.604797427776635|display=inline}} | [[Ficheiro:Tui, Paramos, fachada.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134300227|Q134300227]] |- | igrexa de San Xoán de Rubiós | [[A Igrexa, Rubiós, As Neves|A Igrexa]] | {{Coord|42.112886426|-8.42311531305|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Rubiós, As Neves.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134488672|Q134488672]] |- | igrexa de San Xoán de Santa Comba | [[Santa Comba, Santa Comba, Agolada|Santa Comba]] | {{Coord|42.775726437226915|-8.062687938605372|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Santa Comba, Agolada.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134963205|Q134963205]] |- | igrexa de San Xoán de Santeles | [[Santeles, A Estrada|Santeles]] | {{Coord|42.74189301413965|-8.491173774559263|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Santeles, A Estrada.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720455|Q134720455]] |- | igrexa de San Xoán de Saídres | [[Saídres, Silleda|Saídres]] | {{Coord|42.73398183132441|-8.247166872521296|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Saídres.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880782|Q134880782]] |- | igrexa de San Xoán de Tabagón | [[A Paradela, Tabagón, O Rosal|A Paradela]] | {{Coord|41.92670677308671|-8.803083112625758|display=inline}} | [[Ficheiro:Church San Juan de Tabagón. El Rosal . Pontevedra. España.jpg|center|128px]] | [[Xoán Bautista|Xoán o Bautista]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134226216|Q134226216]] |- | igrexa de San Xoán de Tirán | [[O Igrexario, Tirán, Moaña|O Igrexario]] | {{Coord|42.269308510456895|-8.747828831644426|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Tirán, Moaña.jpg|center|128px]] | [[Xoán o Evanxelista]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134595484|Q134595484]] |- | igrexa de San Xoán de Toiriz | [[Toiriz, Vila de Cruces|Toiriz]] | {{Coord|42.79453928991056|-8.131743240773432|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Toiriz, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134863802|Q134863802]] |- | igrexa de San Xoán de Vilacova | [[Vilacova, Salvaterra de Miño|Vilacova]] | {{Coord|42.157650841151515|-8.428093594027843|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Vilacova.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134527847|Q134527847]] |- | igrexa de San Xoán de Vilanova | [[O Cruceiro, Vilanova, Lalín|O Cruceiro]] | {{Coord|42.613390976194|-8.129365476367154|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Vilanova, Lalín.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134954070|Q134954070]] |- | igrexa de San Xoán do Piñeiro | [[O Piñeiro, Covelo|O Piñeiro]] | {{Coord|42.28178888772979|-8.379959186254416|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa do Piñeiro, Covelo.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580182|Q134580182]] |- | igrexa de San Xoán do Sisto | [[A Eirexa, O Sisto, Dozón|A Eirexa]] | {{Coord|42.62833559851708|-8.057572937115882|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán do Sisto, Dozón.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134822692|Q134822692]] |- | igrexa de San Xoán o Bautista de Barcela | [[Barcela, Arbo|Barcela]] | {{Coord|42.096776374895875|-8.336359793424881|display=inline}} | | [[Xoán Bautista|Xoán o Bautista]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134547931|Q134547931]] |- | igrexa de San Xoán o Bautista de Chenlo | [[Chenlo, O Porriño|Chenlo]] | {{Coord|42.1215954658774|-8.668600911851277|display=inline}} | [[Ficheiro:O Porriño, S. Xoán Bautista de Chenlo, igrexa.jpg|center|128px]] | [[Xoán Bautista|Xoán o Bautista]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134462721|Q134462721]] |- | igrexa de San Xulián da Illa de Arousa | [[A Torre, A Illa de Arousa, A Illa de Arousa|A Torre]] | {{Coord|42.56108550480117|-8.867454594399993|display=inline}} | [[Ficheiro:IgrexaIlla4.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698219|Q134698219]] |- | igrexa de San Xulián de Guláns | [[Guláns, Ponteareas|Guláns]] | {{Coord|42.153953634495345|-8.542864607470513|display=inline}} | [[Ficheiro:Guláns, Ponteareas.jpg|center|128px]] | [[Xián o Hospitaleiro]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134528956|Q134528956]] |- | igrexa de San Xulián de Pontecesures | [[San Luís, Pontecesures, Pontecesures|San Luís]] | {{Coord|42.72099782833661|-8.651843875478436|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de San Xulián. Pontecesures. Galiza. 2012-8.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711299|Q134711299]] |- | igrexa de San Xulián de Requeixo | [[San Xulián, Pontecesures, Pontecesures|San Xulián]] | {{Coord|42.72529870101732|-8.650630722790877|display=inline}} | [[Ficheiro:Pontecesures (San Xulián).jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711307|Q134711307]] |- | igrexa de San Xulián de Ventosa | [[A Eirexe, Ventosa, Agolada|A Eirexe]] | {{Coord|42.73637613219445|-7.984760107157248|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Ventosa, Agolada.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134442653|Q134442653]] |- | igrexa de San Xurxo de Cereixo | [[A Igrexa, Cereixo, A Estrada|A Igrexa]] | {{Coord|42.68188234340129|-8.441088359066846|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xurxo de Cereixo, A Estrada.JPG|center|128px]] | [[Xurxo de Capadocia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134712473|Q134712473]] |- | igrexa de San Xurxo de Codeseda | [[Codeseda, A Estrada|Codeseda]] | {{Coord|42.61840729870677|-8.437343337312567|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xurxo de Codeseda, Codeseda, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[Xurxo de Capadocia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134713098|Q134713098]] |- | igrexa de San Xurxo de Cristimil | [[Cristimil, Lalín|Cristimil]] | {{Coord|42.66676051186321|-8.190437765747161|display=inline}} | [[Ficheiro:Cristimil, Lalín, igrexa e cemiterio.jpg|center|128px]] | [[Xurxo de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885572|Q134885572]] |- | igrexa de San Xurxo de Mogor | [[Mogor, Mogor, Marín|Mogor]] | {{Coord|42.386076620573206|-8.712849578635044|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Mogor.JPG|center|128px]] | [[Xurxo de Capadocia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134605187|Q134605187]] |- | igrexa de San Xurxo de Mosende | [[Mosende, O Porriño|Mosende]] | {{Coord|42.12358994417773|-8.657613885427304|display=inline}} | [[Ficheiro:O Porriño, Mosende, S. Xurxo.jpg|center|128px]] | [[Xurxo de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134462694|Q134462694]] |- | igrexa de San Xurxo de Ribadetea | [[Ribadetea, Ponteareas|Ribadetea]] | {{Coord|42.19469734213142|-8.520056290630789|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de San Xurxo de Ribadetea, Ponteareas.jpg|center|128px]] | [[Xurxo de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134539351|Q134539351]] |- | [[igrexa de San Xurxo de Sacos]] | [[San Xurxo de Sacos, Cerdedo-Cotobade|San Xurxo de Sacos]] | {{Coord|42.51027778|-8.5175|display=inline}} | [[Ficheiro:IgrexaSanXurxo.jpg|center|128px]] | [[Xurxo de Capadocia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390618|Q12390618]] |- | igrexa de San Xurxo de Saiáns | [[A Capela, Saiáns, Vigo|A Capela]] | {{Coord|42.1677318923028|-8.804762868519035|display=inline}} | [[Ficheiro:San Xurxo de Saiáns, Vigo.jpg|center|128px]] | [[Xurxo de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134474699|Q134474699]] |- | igrexa de San Xurxo de Salceda | [[Mariña, San Xurxo de Salceda, Salceda de Caselas|Mariña]] | {{Coord|42.11148990468297|-8.565857625081922|display=inline}} | [[Ficheiro:Salceda de Caselas, S. Xurxo e S. Bárbara.JPG|center|128px]] | [[Xurxo de Capadocia]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134498279|Q134498279]] |- | igrexa de San Xurxo de Vea | [[Piñeiro, San Xurxo de Vea, A Estrada|Piñeiro]] | {{Coord|42.72897822440403|-8.561865462552712|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xurxo de Vea.jpg|center|128px]] | [[Xurxo de Capadocia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720437|Q134720437]] |- | igrexa de San Xés de Ferreirós | [[Ferreirós, Vila de Cruces|Ferreirós]] | {{Coord|42.810457416335126|-8.1953011679572|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xes de Ferreirós, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | [[Xenxo de Roma]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134980899|Q134980899]] |- | igrexa de Santa Ana da Barcia do Seixo | [[A Barcia, A Barcia do Seixo, A Lama|A Barcia]] | {{Coord|42.467559393391184|-8.362169036277598|display=inline}} | | [[Ana, nai de María|Santa Ana]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587442|Q134587442]] |- | igrexa de Santa Baia de Arealonga | [[Vilagarcía, Vilagarcía, Vilagarcía de Arousa|Vilagarcía de Arousa]] | {{Coord|42.5938548225324|-8.765061093183478|display=inline}} | [[Ficheiro:Vilagarcía, Santa Baia 02-04.JPG|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698987|Q134698987]] |- | igrexa de Santa Baia de Camba | [[Santa Baia de Camba, Rodeiro|Santa Baia de Camba]] | {{Coord|42.64411378298157|-7.921124801726674|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Baia de Camba, Rodeiro.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134973159|Q134973159]] |- | igrexa de Santa Baia de Camos | [[Camos, Nigrán|Camos]] | {{Coord|42.14690565869697|-8.76506057753565|display=inline}} | [[Ficheiro:Santa Baia de Camos, Nigrán.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134466302|Q134466302]] |- | igrexa de Santa Baia de Castro | [[Castro, Cerdedo-Cotobade|Castro]] | {{Coord|42.55633491147897|-8.427395684269127|display=inline}} | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134626286|Q134626286]] |- | igrexa de Santa Baia de Cira | [[Santa Baia, Cira, Silleda|Santa Baia]] | {{Coord|42.77414351950517|-8.351485033102993|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Cira, Silleda.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134863153|Q134863153]] |- | igrexa de Santa Baia de Donas | [[O Mosteiro, Donas, Gondomar|O Mosteiro]] | {{Coord|42.09767126204239|-8.788158400961896|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Baia de Donas, Gondomar.jpg|center|128px]] | [[Baia de Mérida]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134317146|Q134317146]] |- | igrexa de Santa Baia de Donsión | [[A Eirixe, Donsión, Lalín|A Eirixe]] | {{Coord|42.66057666093008|-8.152359036327676|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Baia de Donsión, Lalín.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885675|Q134885675]] |- | igrexa de Santa Baia de Losón | [[Losón, Lalín|Losón]] | {{Coord|42.745061225804115|-8.208651577155685|display=inline}} | | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134886745|Q134886745]] |- | igrexa de Santa Baia de Matalobos | [[Matalobos, A Estrada|Matalobos]] | {{Coord|42.70363718866643|-8.517322558220481|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Matalobos, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[Baia de Mérida]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134719478|Q134719478]] |- | igrexa de Santa Baia de Mondariz | [[Mondariz, Mondariz|Mondariz]] | {{Coord|42.232012198592834|-8.454687951471437|display=inline}} | [[Ficheiro:Mondariz, igrexa.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134543585|Q134543585]] |- | igrexa de Santa Baia de Mos | [[A Rúa, Mos, Mos|A Rúa]] | {{Coord|42.2039033114|-8.60549747944|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Baia de Mos 01.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134488622|Q134488622]] |- | igrexa de Santa Baia de Nantes | [[A Igrexa, Nantes, Sanxenxo|A Igrexa]] | {{Coord|42.42739622450257|-8.801904846416619|display=inline}} | [[Ficheiro:Nantes, Sanxenxo.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134612025|Q134612025]] |- | igrexa de Santa Baia de Oeste | [[A Fabeira, Oeste, Catoira|A Fabeira]] | {{Coord|42.67725539710872|-8.709651948566508|display=inline}} | [[Ficheiro:Catoira, Oeste 01-01b (Santa Baia).jpg|center|128px]] | [[Baia de Barcelona]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704674|Q134704674]] |- | igrexa de Santa Baia de Palio | [[Santa Baia, Cercio, Lalín|Santa Baia]] | {{Coord|42.757547|-8.107091|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Baia de Palio, Lalín.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q52863342|Q52863342]] |- | igrexa de Santa Baia de Pardemarín | [[Pardemarín, A Estrada|Pardemarín]] | {{Coord|42.67237171062258|-8.395213095408433|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Baia de Pardemarín, A Estrada.JPG|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134719938|Q134719938]] |- | igrexa de Santa Baia de Ribadumia | [[Ribadumia, Ribadumia|Ribadumia]] | {{Coord|42.51577368070649|-8.760235465599761|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Baia de Ribadumia.jpg|center|128px]] | [[Baia de Barcelona]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698189|Q134698189]] |- | igrexa de Santa Baia de Silleda | [[Silleda, Silleda, Silleda|Silleda]] | {{Coord|42.696175154217414|-8.246901572022791|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Silleda. Galiza-2.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | | [[:d:Q134880882|Q134880882]] |- | igrexa de Santa Clara de Vigo | [[Lavadores, Vigo|Lavadores]] | {{Coord|42.22689632931144|-8.675893409929802|display=inline}} | [[Ficheiro:Parroquia de Santa Clara de Vigo Lavadores.jpg|center|128px]] | [[Clara de Asís]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134468628|Q134468628]] |- | igrexa de Santa Comba de Bértola | [[Santa Comba de Bértola, Vilaboa|Santa Comba de Bértola]] | {{Coord|42.38433624221639|-8.626291856187242|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa bértola.JPG|center|128px]] | [[Comba de Sens]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q122441380|Q122441380]] |- | igrexa de Santa Comba de Cordeiro | [[Cordeiro, Valga|Cordeiro]] | {{Coord|42.69252712428954|-8.684455974081056|display=inline}} | [[Ficheiro:Valga, Cordeiro, Santa Comba 02-01a.jpg|center|128px]] | [[Comba de Sens]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711188|Q134711188]] |- | igrexa de Santa Comba de Ribadelouro | [[Ribadelouro, Tui|Ribadelouro]] | {{Coord|42.0970348711074|-8.642584887216577|display=inline}} | | [[Comba de Sens]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134300309|Q134300309]] |- | igrexa de Santa Comba de Soutolobre | [[Soutolobre, Salvaterra de Miño|Soutolobre]] | {{Coord|42.13084056431669|-8.473941055671785|display=inline}} | [[Ficheiro:Salvaterra de Miño, Soutolobre.JPG|center|128px]] | [[Comba de Sens]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134527799|Q134527799]] |- | igrexa de Santa Cristina da Ramallosa | [[A Ramallosa, Santa Cristina da Ramallosa, Baiona|A Ramallosa]] | {{Coord|42.11363443030897|-8.815938010858034|display=inline}} | [[Ficheiro:Igreja de Santa Cristina da Ramalhosa 1.jpg|center|128px]] | [[Cristina de Bolsena]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134284273|Q134284273]] |- | igrexa de Santa Cristina de Bugarín | [[Bugarín, Ponteareas|Bugarín]] | {{Coord|42.19091162310097|-8.502900936264604|display=inline}} | [[Ficheiro:Santa Cristina de Bugarín, Ponteareas.jpg|center|128px]] | [[Cristina de Bolsena]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134528037|Q134528037]] |- | igrexa de Santa Cristina de Campaña | [[A Eirexe, Campaña, Valga|A Eirexe]] | {{Coord|42.71165560707369|-8.668440450447187|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de Santa Cristina de Campaña (5414102836).jpg|center|128px]] | [[Cristina de Pizán|Christine de Pisan]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711180|Q134711180]] |- | igrexa de Santa Cristina de Cobres | [[Santa Cristina de Cobres, Vilaboa|Santa Cristina de Cobres]] | {{Coord|42.330652425977505|-8.646995628424836|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Cristina de Cobres.jpg|center|128px]] | [[Cristina de Bolsena]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q122441389|Q122441389]] |- | igrexa de Santa Cristina de Covas | [[A Igrexa, Covas, Meaño|A Igrexa]] | {{Coord|42.47836840575719|-8.774078302099625|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Cristina de Covas.jpg|center|128px]] | [[Cristina de Bolsena]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134612317|Q134612317]] |- | igrexa de Santa Cristina de Lavadores | [[Lavadores, Vigo|Lavadores]] | {{Coord|42.22662110157325|-8.696891637203747|display=inline}} | [[Ficheiro:Vigo iglesia de Santa Cristina de Lavadores - panoramio.jpg|center|128px]] | [[Cristina de Bolsena]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134468913|Q134468913]] |- | igrexa de Santa Cristina de Valeixe | [[Valeixe, A Cañiza|Valeixe]] | {{Coord|42.16794832727538|-8.272371552068758|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Valeixe, A Cañiza.jpg|center|128px]] | [[Cristina de Bolsena]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580398|Q134580398]] |- | igrexa de Santa Cristina de Vea | [[Santa Cristina de Vea, A Estrada|Santa Cristina de Vea]] | {{Coord|42.73435761184785|-8.515415947616285|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Cristina de Vea.jpg|center|128px]] | [[Cristina de Bolsena]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720441|Q134720441]] |- | igrexa de Santa Cristina de Vinseiro | [[Vinseiro, A Estrada|Vinseiro]] | {{Coord|42.67309822955896|-8.428667171122457|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Cristina de Vinseiro, A Estrada.JPG|center|128px]] | [[Cristina de Bolsena]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720494|Q134720494]] |- | igrexa de Santa Cruz de Castrelo | [[O Adro, Castrelo, Cambados|O Adro]] | {{Coord|42.479783429352885|-8.809578512127493|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de la Santa Cruz de Castrelo.JPG|center|128px]] | Vera Cruz | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134612367|Q134612367]] |- | igrexa de Santa Cruz de Lamas | [[A Igrexa, Lamas, Moraña|A Igrexa]] | {{Coord|42.60468846491248|-8.582083614062741|display=inline}} | [[Ficheiro:Lamas.jpg|center|128px]] | Vera Cruz | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134703718|Q134703718]] |- | igrexa de Santa Cruz de Sendelle | [[Sendelle, Crecente|Sendelle]] | {{Coord|42.16316129488439|-8.181305850870531|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Sendelle, Crecente.jpg|center|128px]] | Vera Cruz | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134556194|Q134556194]] |- | igrexa de Santa Eulalia de Atios | [[A Torre, Atios, O Porriño|A Torre]] | {{Coord|42.14703536230678|-8.604195033324693|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Atios.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134463515|Q134463515]] |- | igrexa de Santa Eulalia de Batalláns | [[Batalláns, As Neves|Batalláns]] | {{Coord|42.1575391247091|-8.403964909336189|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Eulalia de Batalláns.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134546724|Q134546724]] |- | igrexa de Santa Eulalia de Dena | [[A Eirexe, Dena, Meaño|A Eirexe]] | {{Coord|42.44904257437356|-8.808238182786583|display=inline}} | [[Ficheiro:Meaño, Dena 06-02b, Santa Eulalia.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134619915|Q134619915]] |- | igrexa de Santa Eulalia de Meira | [[A Ribeira, Meira, Moaña|A Ribeira]] | {{Coord|42.289954128664974|-8.720480470160078|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Eulalia de Meira.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134595278|Q134595278]] |- | igrexa de Santa Eulalia de Mos | [[A Rúa, Mos, Mos|A Rúa]] | {{Coord|42.20383680863834|-8.605464933696647|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Baia de Mos 01.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134509696|Q134509696]] |- | igrexa de Santa Eulalia de Ponte Caldelas | [[Caldelas, Ponte Caldelas, Ponte Caldelas|Caldelas]] | {{Coord|42.39691217529206|-8.504773085019274|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Eulalia de Ponte Caldelas 2.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134594524|Q134594524]] |- | igrexa de Santa Eulalia de Portela | [[Portela, Portela, Cuntis|Portela]] | {{Coord|42.680563582797795|-8.553888049390418|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Eulalia de Portela, Cuntis.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134987191|Q134987191]] |- | igrexa de Santa Eulalia de Xil | [[Xil, Meaño|Xil]] | {{Coord|42.45896318716809|-8.785759232187353|display=inline}} | [[Ficheiro:Meaño, Xil, Santa Eulalia 05-02b.jpg|center|128px]] | [[Baia de Barcelona]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134612294|Q134612294]] |- | igrexa de Santa Euxenia de Setados | [[A Igrexa, Setados, As Neves|A Igrexa]] | {{Coord|42.08619629262319|-8.398149391925992|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Setados, As Neves.jpg|center|128px]] | [[Uxía de Alexandría|Uxía de Roma]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q133575017|Q133575017]] |- | igrexa de Santa Mariña da Insua | [[A Insua, A Insua, Ponte Caldelas|A Insua]] | {{Coord|42.36802070617066|-8.528515358591708|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña da Insua.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado de Redondela-Oitavén]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587744|Q134587744]] |- | igrexa de Santa Mariña de Agar | [[Agar, A Estrada|Agar]] | {{Coord|42.71652895649953|-8.38808279323367|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña de Agar, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711397|Q134711397]] |- | igrexa de Santa Mariña de Arcos da Condesa | [[Arcos da Condesa, Caldas de Reis|Arcos da Condesa]] | {{Coord|42.57738934152432|-8.631487240088315|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña de Arcos da Condesa.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704178|Q134704178]] |- | igrexa de Santa Mariña de Areas | [[O Atrio, Areas, Tui|O Atrio]] | {{Coord|42.03190819658194|-8.661813236154495|display=inline}} | [[Ficheiro:Areas, Tui.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134285544|Q134285544]] |- | igrexa de Santa Mariña de Barcala | [[Santa Mariña, Barcala, A Estrada|Santa Mariña]] | {{Coord|42.71563133558497|-8.58881232298474|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña de Barcala, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134369848|Q134369848]] |- | igrexa de Santa Mariña de Bascuas | [[A Igrexa, Bascuas, Vila de Cruces|A Igrexa]] | {{Coord|42.77819717319586|-8.289922091093676|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña de Bascuas, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134980653|Q134980653]] |- | igrexa de Santa Mariña de Baíña | [[A Igrexa, Baíña, Baiona|A Igrexa]] | {{Coord|42.10766063727067|-8.849608888756883|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña de Baíña, Baiona.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134284176|Q134284176]] |- | igrexa de Santa Mariña de Bora | [[A Igrexa, Bora, Pontevedra|A Igrexa]] | {{Coord|42.43566784598686|-8.593130761357916|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña de Bora.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134605644|Q134605644]] |- | igrexa de Santa Mariña de Cabral | [[A Igrexa, Cabral, Vigo|A Igrexa]] | {{Coord|42.22324452078684|-8.656797674878781|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Marina de Cabral.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134468080|Q134468080]] |- | igrexa de Santa Mariña de Cangas | [[Cangas, Lalín|Cangas]] | {{Coord|42.73977077873182|-8.102674854097627|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña de Cangas. Muro sur da nave y presbiterio moderno.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885438|Q134885438]] |- | igrexa de Santa Mariña de Carracedo | [[Carracedo, Caldas de Reis|Carracedo]] | {{Coord|42.65185867856532|-8.645740234469034|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Carracedo.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704336|Q134704336]] |- | igrexa de Santa Mariña de Castrelo | [[A Barciela, Castrelo, Forcarei|A Barciela]] | {{Coord|42.56042475547984|-8.365669722075285|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Castrelo, Forcarei.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134810696|Q134810696]] |- | igrexa de Santa Mariña de Covelo | [[Covelo, Covelo|Covelo]] | {{Coord|42.22735795589531|-8.374284773914333|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Santa Mariña, Covelo, Pontevedra.JPG|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134579943|Q134579943]] |- | [[igrexa de Santa Mariña de Fragas]] | [[Fragas, Campo Lameiro|Fragas]] | {{Coord|42.52472222|-8.55777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña de Fragas.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390619|Q12390619]] |- | igrexa de Santa Mariña de Pescoso | [[Santa Mariña, Santa Mariña de Pescoso, Rodeiro|Santa Mariña]] | {{Coord|42.69147918493596|-7.939986945239436|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña de Pescoso, Rodeiro.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134973172|Q134973172]] |- | igrexa de Santa Mariña de Pesqueiras | [[Pesqueiras, Salvaterra de Miño|Pesqueiras]] | {{Coord|42.11375962369324|-8.492342990896532|display=inline}} | [[Ficheiro:Pesqueiras '1930', Salvaterra de Miño.JPG|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134520668|Q134520668]] |- | igrexa de Santa Mariña de Presqueiras | [[Santa Mariña de Presqueiras, Forcarei|Santa Mariña de Presqueiras]] | {{Coord|42.5130722717|-8.33893418312|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña de Presqueiras, Forcarei.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134510193|Q134510193]] |- | igrexa de Santa Mariña de Pías | [[Pías, Ponteareas|Pías]] | {{Coord|42.21720385061511|-8.494504836419258|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesiapias.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134539273|Q134539273]] |- | igrexa de Santa Mariña de Ribeira | [[Ribeira, Crecente|Ribeira]] | {{Coord|42.13876076284457|-8.227724917020177|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Ribeira, Crecente.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134556171|Q134556171]] |- | igrexa de Santa Mariña de Ribeira | [[Ribeira, A Estrada|Ribeira]] | {{Coord|42.73856259074859|-8.440681746071883|display=inline}} | [[Ficheiro:Igexa en ribeira - panoramio.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134719971|Q134719971]] |- | igrexa de Santa Mariña de Ribela | [[A Pedreira, Ribela, A Estrada|A Pedreira]] | {{Coord|42.639555300098785|-8.406871597122727|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña de Ribela.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720005|Q134720005]] |- | igrexa de Santa Mariña de Vincios | [[Vincios, Gondomar|Vincios]] | {{Coord|42.14448137670061|-8.727733988742402|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de Santa Mariña de Vincios (11233765343).jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134321269|Q134321269]] |- | igrexa de Santa Mariña de Xinzo | [[Xinzo, Ponteareas|Xinzo]] | {{Coord|42.18175882761466|-8.558402749345259|display=inline}} | [[Ficheiro:Ponteareas, Xinzo.JPG|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134539375|Q134539375]] |- | igrexa de Santa Mariña de Zobra | [[Zobra, Lalín|Zobra]] | {{Coord|42.5679392567618|-8.199529569372793|display=inline}} | [[Ficheiro:ZobraIgrexa.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134954166|Q134954166]] |- | igrexa de Santa Mariña do Rosal | [[O Rosal, O Rosal|O Rosal]] | {{Coord|41.93671817457355|-8.836233440979939|display=inline}} | [[Ficheiro:Santa Mariña do Rosal.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134227067|Q134227067]] |- | igrexa de Santa María Madanela de Montes | [[Soutelo de Montes, A Madanela de Montes, Forcarei|Soutelo de Montes]] | {{Coord|42.5363829861326|-8.299953814631388|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da Madanela de Montes, Forcarei.jpg|center|128px]] | [[María Madalena|María Magdalena]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134810719|Q134810719]] |- | [[Mosteiro de Santa María da Franqueira|igrexa de Santa María da Franqueira]] | [[A Franqueira, A Cañiza|A Franqueira]] | {{Coord|42.18175833|-8.35935|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da Franqueira.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q121336859|Q121336859]] |- | igrexa de Santa María da Guarda | [[A Guarda, A Guarda, A Guarda|A Guarda]] | {{Coord|41.90214109225447|-8.873838033100213|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María da Guarda. Galiza G58.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134220060|Q134220060]] |- | igrexa de Santa María da Guía de Randufe | [[A Guía, Randufe, Tui|A Guía]] | {{Coord|42.04663366290472|-8.658710604684941|display=inline}} | [[Ficheiro:Tui, Randufe, igrexa e cruceiro.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134300288|Q134300288]] |- | igrexa de Santa María da Saleta de Xaxán | [[Xaxán, Lalín|Xaxán]] | {{Coord|42.6750746945001|-8.107576918346576|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María da Saleta de Xaxán, Lalín.JPG|center|128px]] | A Nosa Señora da Saleta | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134954125|Q134954125]] |- | igrexa de Santa María das Dores de Lalín | [[Lalín, Lalín|Lalín]] | {{Coord|42.66097298418989|-8.111010359591457|display=inline}} | [[Ficheiro:Lalin.eirexa.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora das Dores|Virxe das Dores]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | | [[:d:Q134885805|Q134885805]] |- | igrexa de Santa María das Estacas | [[As Estacas, Fornelos de Montes|As Estacas]] | {{Coord|42.336498203499175|-8.41388069535076|display=inline}} | [[Ficheiro:Fornelos de Montes, Santa María das Estacas, igrexa.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134539559|Q134539559]] |- | igrexa de Santa María das Neves | [[As Neves, As Neves, As Neves|As Neves]] | {{Coord|42.0880289622077|-8.414751424380734|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia das Neves III.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134546884|Q134546884]] |- | igrexa de Santa María de Abades | [[Abades, Silleda|Abades]] | {{Coord|42.752210868614895|-8.302815607752224|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Abades.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q123020206|Q123020206]] |- | [[igrexa de Santa María de Adina]] | [[A Igrexa, Adina, Sanxenxo|A Igrexa]] | {{Coord|42.40833333|-8.83333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Adina, Sanxenxo.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q11682895|Q11682895]] |- | igrexa de Santa María de Aguasantas | [[O Igrexario, Aguasantas, Cerdedo-Cotobade|O Igrexario]] | {{Coord|42.421403409556014|-8.455696207581644|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Augasantas.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134625721|Q134625721]] |- | igrexa de Santa María de Aguións | [[Aguións, A Estrada|Aguións]] | {{Coord|42.70182816501577|-8.47385269593396|display=inline}} | [[Ficheiro:Santa María de Aguións.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711405|Q134711405]] |- | igrexa de Santa María de Alba | [[Alba, Pontevedra|Alba]] | {{Coord|42.46172629585841|-8.64439345087226|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Alba.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134605573|Q134605573]] |- | igrexa de Santa María de Albarellos | [[Albarellos, Lalín|Albarellos]] | {{Coord|42.647035847589194|-8.047862308675496|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Albarellos.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q122970228|Q122970228]] |- | igrexa de Santa María de Alemparte | [[Alemparte, Alemparte, Lalín|Alemparte]] | {{Coord|42.67980695232165|-8.00363523256602|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Alemparte, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134865320|Q134865320]] |- | igrexa de Santa María de Arbo | [[Arbo, Arbo|Arbo]] | {{Coord|42.115213724650175|-8.315595983482972|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Arbo.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134547908|Q134547908]] |- | igrexa de Santa María de Ardán | [[O Igrexario, Ardán, Marín|O Igrexario]] | {{Coord|42.350185662196374|-8.736496737837248|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Ardán, Marín 2.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134597485|Q134597485]] |- | igrexa de Santa María de Areas | [[Areas, Ponteareas|Areas]] | {{Coord|42.17821784093911|-8.527980941633569|display=inline}} | [[Ficheiro:Areas, Ponteareas, SE HIZO EL AÑO DE 1779.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134527976|Q134527976]] |- | igrexa de Santa María de Arnego | [[Eirexe, Arnego, Vila de Cruces|Eirexe]] | {{Coord|42.82750734083065|-8.140987008803252|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Arnego, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134980633|Q134980633]] |- | igrexa de Santa María de Asorei | [[Asorei, Asorei, Vila de Cruces|Asorei]] | {{Coord|42.75174265566362|-8.159513188617204|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Asorei, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134980639|Q134980639]] |- | [[igrexa de Santa María de Baiona]] | [[Baiona]] | {{Coord|42.11802778|-8.85047222|display=inline}} | [[Ficheiro:Ex-Colexiata de Santa María de Baiona.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q20545532|Q20545532]] |- | [[igrexa de Santa María de Baredo]] | [[O Cancelo, Baredo, Baiona|O Cancelo]] | {{Coord|42.10622097442823|-8.873041867249858|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Santa María de Baredo, Baiona.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q133541809|Q133541809]] |- | igrexa de Santa María de Basadre | [[Santa María, Basadre, Agolada|Santa María]] | {{Coord|42.84317955820822|-7.990160868689597|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Basadre, Agolada.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q133502477|Q133502477]] |- | igrexa de Santa María de Baños de Cuntis | [[Cuntis, Cuntis, Cuntis|Cuntis]] | {{Coord|42.63378775487891|-8.563083795543106|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Santa Mª dos Baños de Cuntis. Galiza eue-2.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134987100|Q134987100]] |- | igrexa de Santa María de Beluso | [[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]] | {{Coord|42.330929672277655|-8.813574454431604|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Beluso.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134596637|Q134596637]] |- | [[igrexa de Santa María de Bemil]] | [[Bemil, Caldas de Reis|Bemil]] | {{Coord|42.61873333|-8.64841944|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de Santa Maria de Bemil.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q25509126|Q25509126]] |- | igrexa de Santa María de Bermés | [[Bermés, Bermés, Lalín|Bermés]] | {{Coord|42.71945476687272|-8.13576272720327|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Bermés, Lalín.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134881225|Q134881225]] |- | igrexa de Santa María de Berredo | [[A Eirexe, Berredo, Agolada|A Eirexe]] | {{Coord|42.82107762035914|-8.027735704852981|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Berredo, Agolada.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q133502663|Q133502663]] |- | igrexa de Santa María de Besomaño | [[Besomaño, Ribadumia|Besomaño]] | {{Coord|42.51671224447194|-8.742176677485118|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Besomaño.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698199|Q134698199]] |- | igrexa de Santa María de Bidueiros | [[Bidueiros, Dozón|Bidueiros]] | {{Coord|42.55900287148139|-8.018180153350118|display=inline}} | | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134822517|Q134822517]] |- | igrexa de Santa María de Caldas de Reis | [[Caldas de Reis, Caldas de Reis (San Tomé e Santa María), Caldas de Reis|Caldas de Reis]] | {{Coord|42.60017188030172|-8.643072872659873|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Caldas de Reis.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704287|Q134704287]] |- | [[igrexa de Santa María de Caleiro]] | [[Caleiro, Caleiro, Vilanova de Arousa|Caleiro]] | {{Coord|42.56166667|-8.81361111|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de Santa María de Caleiro2.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q20547029|Q20547029]] |- | igrexa de Santa María de Campo | [[Campo, Covelo|Campo]] | {{Coord|42.287991876247375|-8.334469936503174|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Campo.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134579932|Q134579932]] |- | igrexa de Santa María de Caritel | [[Caritel, Ponte Caldelas|Caritel]] | {{Coord|42.38611111111111|-8.460555555555555|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Caritel.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q122441226|Q122441226]] |- | [[igrexa de Santa María de Castrelos]] | [[A Igrexa, Castrelos, Vigo|A Igrexa]] | {{Coord|42.21052778|-8.72575|display=inline}} | [[Ficheiro:Santa María de Castrelos, Vigo.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q20545452|Q20545452]] |- | igrexa de Santa María de Castro Barbudo | [[Barbudo, Castro Barbudo, Ponte Caldelas|Barbudo]] | {{Coord|42.36002411236162|-8.488860250226162|display=inline}} | [[Ficheiro:Castro Barbudo, igrexa.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado de Redondela-Oitavén]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587724|Q134587724]] |- | igrexa de Santa María de Cela | [[Igrexario, Cela, Bueu|Igrexario]] | {{Coord|42.326747657220125|-8.752789618051292|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Cela, Bueu 2.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134596871|Q134596871]] |- | igrexa de Santa María de Cequeril | [[A Igrexa, Cequeril, Cuntis|A Igrexa]] | {{Coord|42.59681435409705|-8.532704720915536|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Cequeril.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134987006|Q134987006]] |- | igrexa de Santa María de Chaín | [[A Igrexa, Chaín, Gondomar|A Igrexa]] | {{Coord|42.11739794391755|-8.741932748815122|display=inline}} | [[Ficheiro:Santa María de Chaín.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134317048|Q134317048]] |- | igrexa de Santa María de Cortegada | [[Cortegada, Silleda|Cortegada]] | {{Coord|42.667862034213975|-8.232138041515139|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Cortegada, Silleda.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880140|Q134880140]] |- | igrexa de Santa María de Cosoirado | [[Cosoirado, Cosoirado, Moraña|Cosoirado]] | {{Coord|42.55381487201193|-8.570792272777192|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Cosoirado, Moraña.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134703664|Q134703664]] |- | igrexa de Santa María de Couso | [[Couso, A Estrada|Couso]] | {{Coord|42.751104788343994|-8.551203950281417|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Couso, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134713412|Q134713412]] |- | igrexa de Santa María de Curro | [[Curro, Barro|Curro]] | {{Coord|42.509645469678915|-8.675111481613696|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Curro.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691592|Q134691592]] |- | [[igrexa de Santa María de Darbo]] | [[O Seixo, Darbo, Cangas|O Seixo]] | {{Coord|42.26277778|-8.80166667|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Darbo, Cangas do Morrazo.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q20545543|Q20545543]] |- | igrexa de Santa María de Donramiro | [[Donramiro, Donramiro, Lalín|Donramiro]] | {{Coord|42.656446732096114|-8.119177748898059|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Donramiro, Lalín.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885625|Q134885625]] |- | igrexa de Santa María de Dornelas | [[Dornelas, Mos|Dornelas]] | {{Coord|42.2080611116|-8.63558113575|display=inline}} | [[Ficheiro:Dornelas, Mos.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134408158|Q134408158]] |- | igrexa de Santa María de Dozón | [[Dozón, Dozón|Dozón]] | {{Coord|42.583840964355005|-8.022637845649493|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Dozón, Dozón 2.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134822554|Q134822554]] |- | igrexa de Santa María de Dúas Igrexas | [[Dúas Igrexas, Forcarei|Dúas Igrexas]] | {{Coord|42.60234620324865|-8.33483626232621|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Dúas Igrexas, Forcarei.jpg|center|128px]] | [[Santa Mariña, Outeiro de Rei|Santa Mariña]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q124829844|Q124829844]] |- | igrexa de Santa María de Filgueira | [[Filgueira, Filgueira, Lalín|Filgueira]] | {{Coord|42.68959540243983|-8.133609034454935|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Filgueira, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885703|Q134885703]] |- | igrexa de Santa María de Folgoso | [[Folgoso, Cerdedo-Cotobade|Folgoso]] | {{Coord|42.54418735423697|-8.358098277991576|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Folgoso, Cerdedo-Cotobade.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134689754|Q134689754]] |- | igrexa de Santa María de Frades | [[Frades, Frades, A Estrada|Frades]] | {{Coord|42.71657923107218|-8.567412143527648|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Frades, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134713531|Q134713531]] |- | igrexa de Santa María de Gargamala | [[Gargamala, Mondariz|Gargamala]] | {{Coord|42.259744249408286|-8.443039427929808|display=inline}} | [[Ficheiro:Mondariz, Gargamala, igrexa.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134543453|Q134543453]] |- | igrexa de Santa María de Godos | [[O Reguengo, Godos, Caldas de Reis|O Reguengo]] | {{Coord|42.58096536475181|-8.705950153471262|display=inline}} | [[Ficheiro:Caldas, Godos 01-01a.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704436|Q134704436]] |- | igrexa de Santa María de Godóns | [[Godóns, Covelo|Godóns]] | {{Coord|42.281250178487845|-8.322917718026538|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Godóns, Covelo.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580030|Q134580030]] |- | igrexa de Santa María de Graba | [[Eirexe, Graba, Silleda|Eirexe]] | {{Coord|42.676008074140846|-8.292383225297732|display=inline}} | [[Ficheiro:Grabafesta.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880243|Q134880243]] |- | igrexa de Santa María de Guillar | [[Guillar, Rodeiro|Guillar]] | {{Coord|42.70003479414784|-7.971271462391807|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Guillar, Rodeiro.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134972163|Q134972163]] |- | igrexa de Santa María de Guizán | [[Guizán, Mos|Guizán]] | {{Coord|42.21881263640839|-8.619400017850435|display=inline}} | [[Ficheiro:Santa Maria de Guizan 1.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134509667|Q134509667]] |- | igrexa de Santa María de Liñares | [[A Igrexa, Liñares, As Neves|A Igrexa]] | {{Coord|42.08769903496785|-8.439146994310732|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Liñares, As Neves.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134546751|Q134546751]] |- | igrexa de Santa María de Loimil | [[Loimil, Loimil, A Estrada|Loimil]] | {{Coord|42.747859252167856|-8.365279133244067|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Loimil, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134713681|Q134713681]] |- | igrexa de Santa María de Luneda | [[Luneda, Luneda, A Cañiza|Luneda]] | {{Coord|42.160468483934594|-8.315812515016637|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Luneda, A Cañiza.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580264|Q134580264]] |- | igrexa de Santa María de Merza | [[Merza, Vila de Cruces|Merza]] | {{Coord|42.769566202701185|-8.259892417068782|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de Santa María de Merza.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134864470|Q134864470]] |- | igrexa de Santa María de Moimenta | [[Moimenta, Moimenta, Campo Lameiro|Moimenta]] | {{Coord|42.553860421829995|-8.525199073768439|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Moimenta - fachada.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691299|Q134691299]] |- | igrexa de Santa María de Mourente | [[Mourente, Pontevedra|Mourente]] | {{Coord|42.43846739455099|-8.613323006371168|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Mourente.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134605976|Q134605976]] |- | igrexa de Santa María de Nigoi | [[Nigoi, A Estrada|Nigoi]] | {{Coord|42.6506636517441|-8.45708248348016|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Nigoi, A Estrada.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134719508|Q134719508]] |- | igrexa de Santa María de Noceda | [[Eirixe, Noceda, Lalín|Eirixe]] | {{Coord|42.699386858614936|-8.191189911287376|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Noceda, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134888301|Q134888301]] |- | igrexa de Santa María de Oirós | [[Eirexe, Oirós, Vila de Cruces|Eirexe]] | {{Coord|42.761680340228814|-8.187610904179506|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Oirós, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134982144|Q134982144]] |- | igrexa de Santa María de Oleiros | [[Oleiros, Salvaterra de Miño|Oleiros]] | {{Coord|42.09307437782142|-8.472422809131247|display=inline}} | [[Ficheiro:Oleiros, Salvaterra de Miño.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134520652|Q134520652]] |- | igrexa de Santa María de Olives | [[Olives, A Estrada|Olives]] | {{Coord|42.68363603344559|-8.386613485003501|display=inline}} | | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134719621|Q134719621]] |- | igrexa de Santa María de Ollares | [[Ollares, Vila de Cruces|Ollares]] | {{Coord|42.81828408350014|-8.22761890987283|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Ollares, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134982154|Q134982154]] |- | igrexa de Santa María de Oroso | [[A Igrexa, Oroso, A Cañiza|A Igrexa]] | {{Coord|42.21741127306745|-8.248434482047553|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Oroso, A Cañiza.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580373|Q134580373]] |- | igrexa de Santa María de Parada | [[A Eirixe, Parada, Lalín|A Eirixe]] | {{Coord|42.7215170779878|-8.0310738901905|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Parada, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134888426|Q134888426]] |- | igrexa de Santa María de Paradela | [[Paradela, Meis|Paradela]] | {{Coord|42.54536613124518|-8.72106269422433|display=inline}} | [[Ficheiro:Meis, Paradela 01-02.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134622118|Q134622118]] |- | igrexa de Santa María de Paradela | [[A Igrexa, Paradela, A Estrada|A Igrexa]] | {{Coord|42.739154624456006|-8.46357958013801|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Paradela, A Estrada.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134719927|Q134719927]] |- | igrexa de Santa María de Paraños | [[A Margarida, Paraños, Covelo|A Margarida]] | {{Coord|42.20163714509299|-8.38845288279408|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Paraños, Covelo.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q121010420|Q121010420]] |- | igrexa de Santa María de Pazos | [[Pazos, Pazos de Borbén|Pazos]] | {{Coord|42.289061398094326|-8.53206622303512|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Pazos.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134540350|Q134540350]] |- | igrexa de Santa María de Perdecanai | [[A Igrexa, Perdecanai, Barro|A Igrexa]] | {{Coord|42.532489298569395|-8.62747348667945|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Perdecanai.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691609|Q134691609]] |- | igrexa de Santa María de Piloño | [[Piloño, Vila de Cruces|Piloño]] | {{Coord|42.80200997615828|-8.263757485772498|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Piloño, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134982217|Q134982217]] |- | igrexa de Santa María de Pinzás | [[A Igrexa, Pinzás, Tomiño|A Igrexa]] | {{Coord|42.05473995458574|-8.781935225121607|display=inline}} | [[Ficheiro:Santa María de Pinzás, Tomiño, igrexa.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134268861|Q134268861]] |- | igrexa de Santa María de Ponte Sampaio | [[Ponte Sampaio, Pontevedra|Ponte Sampaio]] | {{Coord|42.34881679680361|-8.606673314523665|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Santa María de Ponte Sampaio.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134606385|Q134606385]] |- | igrexa de Santa María de Portas | [[Portas, Portas|Portas]] | {{Coord|42.57918008820068|-8.668918877307977|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Portas, Portas.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134703361|Q134703361]] |- | igrexa de Santa María de Queimadelos | [[Queimadelos, Mondariz|Queimadelos]] | {{Coord|42.21767361337301|-8.431000294864727|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Queimadelos, Mondariz.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134543595|Q134543595]] |- | igrexa de Santa María de Rebordechán | [[Rebordechán, Crecente|Rebordechán]] | {{Coord|42.19236600514933|-8.185681743455222|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Rebordechán, Crecente.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134556145|Q134556145]] |- | igrexa de Santa María de Reboreda | [[Reboreda, Redondela|Reboreda]] | {{Coord|42.2836630148|-8.59445214272|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Santa María de Reboreda, Redondela, século XVIII.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134519358|Q134519358]] |- | igrexa de Santa María de Rubiáns | [[Rubiáns, Vilagarcía de Arousa|Rubiáns]] | {{Coord|42.5766676676629|-8.740960742870726|display=inline}} | [[Ficheiro:Santa Maria de Rubians.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134699216|Q134699216]] |- | igrexa de Santa María de Rubín | [[Rubín, A Estrada|Rubín]] | {{Coord|42.69746621187547|-8.411691760672893|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Rubín, A Estrada.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720032|Q134720032]] |- | igrexa de Santa María de Río | [[Leboro, Río, Rodeiro|Leboro]] | {{Coord|42.657643429450054|-7.931493875814321|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Río, Rodeiro.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134972333|Q134972333]] |- | igrexa de Santa María de Sabrexo | [[Sabrexo, Vila de Cruces|Sabrexo]] | {{Coord|42.78480030627432|-8.196352973747867|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Sabrexo, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134982621|Q134982621]] |- | [[igrexa de Santa María de Sacos]] | [[Sacos, Cerdedo-Cotobade|Sacos]] | {{Coord|42.51388889|-8.49388889|display=inline}} | [[Ficheiro:IgrexaSacos.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390623|Q12390623]] |- | igrexa de Santa María de Salceda | [[Santa María de Salceda, Salceda de Caselas|Santa María de Salceda]] | {{Coord|42.11091009770792|-8.550587872045117|display=inline}} | [[Ficheiro:Salceda-SMaria.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134498365|Q134498365]] |- | igrexa de Santa María de Samieira | [[A Igrexa, Samieira, Poio|A Igrexa]] | {{Coord|42.419501060122144|-8.740569356929518|display=inline}} | [[Ficheiro:Samieira 02-02b.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611627|Q134611627]] |- | igrexa de Santa María de Sanguiñeda | [[Piñeiro, Sanguiñeda, Mos|Piñeiro]] | {{Coord|42.175894236059314|-8.63378753140261|display=inline}} | [[Ficheiro:Sanguiñeda.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134509741|Q134509741]] |- | igrexa de Santa María de Sanguiñedo | [[Sanguiñedo, Dozón|Sanguiñedo]] | {{Coord|42.582426685520595|-8.086509405714141|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Sanguiñedo, Dozón.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134822661|Q134822661]] |- | igrexa de Santa María de Sela | [[Sela, Arbo|Sela]] | {{Coord|42.100402555991046|-8.350159689169294|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Sela, Arbo.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134548263|Q134548263]] |- | igrexa de Santa María de Simes | [[A Igrexa, Simes, Meaño|A Igrexa]] | {{Coord|42.434956924620565|-8.765837915861402|display=inline}} | [[Ficheiro:Simes, igrexa Santa María 01-02.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134612230|Q134612230]] |- | igrexa de Santa María de Soutolongo | [[Eirexe, Soutolongo, Lalín|Eirexe]] | {{Coord|42.62320835210563|-8.160605408951966|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Soutolongo, Lalín 2.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134953983|Q134953983]] |- | igrexa de Santa María de Taboexa | [[A Igrexa, Taboexa, As Neves|A Igrexa]] | {{Coord|42.124957246673624|-8.430922619768129|display=inline}} | | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134547125|Q134547125]] |- | igrexa de Santa María de Tebra | [[A Igrexa, Tebra, Tomiño|A Igrexa]] | {{Coord|42.04202874699142|-8.736109927365126|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Tebra, Tomiño.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134269751|Q134269751]] |- | igrexa de Santa María de Tomiño | [[O Mosteiro, Tomiño, Tomiño|O Mosteiro]] | {{Coord|41.98673199123771|-8.750565125656363|display=inline}} | [[Ficheiro:Tomiño 01.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134269775|Q134269775]] |- | igrexa de Santa María de Tomonde | [[Tomonde, Cerdedo-Cotobade|Tomonde]] | {{Coord|42.578446244686674|-8.39759063028463|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Tomonde, Cerdedo.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690959|Q134690959]] |- | igrexa de Santa María de Tourón | [[Tourón, Ponte Caldelas|Tourón]] | {{Coord|42.40185996139963|-8.52905965834269|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Tourón.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134595059|Q134595059]] |- | igrexa de Santa María de Traspielas | [[Traspielas, Traspielas, Fornelos de Montes|Traspielas]] | {{Coord|42.310501401623235|-8.46854079916511|display=inline}} | [[Ficheiro:Fornelos de Montes, Traspielas, igrexa.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134539789|Q134539789]] |- | igrexa de Santa María de Troáns | [[Troáns, Cuntis|Troáns]] | {{Coord|42.61900226724124|-8.592848386195909|display=inline}} | [[Ficheiro:Caídos na Igrexa de Troáns.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134987265|Q134987265]] |- | igrexa de Santa María de Val de Sangorza | [[Vilameá, Val de Sangorza, Agolada|Vilameá]] | {{Coord|42.813580460986614|-8.088010155349982|display=inline}} | [[Ficheiro:Agolada, Val 01-07.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134963243|Q134963243]] |- | igrexa de Santa María de Vide | [[A Igrexa, Vide, As Neves|A Igrexa]] | {{Coord|42.08978543428|-8.3783733844757|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Vide.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134510509|Q134510509]] |- | igrexa de Santa María de Vilariño | [[A Eirexe, Vilariño, Agolada|A Eirexe]] | {{Coord|42.7556070968216|-8.062554772989795|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Vilariño, Agolada.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134963299|Q134963299]] |- | igrexa de Santa María de Vilaza | [[A Igrexa, Vilaza, Gondomar|A Igrexa]] | {{Coord|42.118085861200335|-8.763566271014026|display=inline}} | [[Ficheiro:Santa María de Vilaza, Gondomar, Galicia.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134320385|Q134320385]] |- | igrexa de Santa María de Vilela | [[Vilela, Vilela, Rodeiro|Vilela]] | {{Coord|42.69743728348931|-7.881245685478616|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Vilela, Rodeiro.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134973213|Q134973213]] |- | igrexa de Santa María de Xanza | [[A Eirexe, Xanza, Valga|A Eirexe]] | {{Coord|42.69353448917434|-8.651497186690266|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Xanza, Valga.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q121092810|Q121092810]] |- | igrexa de Santa María de Xestoso | [[Xestoso, Xestoso, Silleda|Xestoso]] | {{Coord|42.66593873675603|-8.329223242435983|display=inline}} | | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134881039|Q134881039]] |- | igrexa de Santa María de Xeve | [[A Igrexa, Santa María de Xeve, Pontevedra|A Igrexa]] | {{Coord|42.47116687561885|-8.601950146792493|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Xeve.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134606491|Q134606491]] |- | igrexa de Santa María de Álceme | [[Álceme, Rodeiro|Álceme]] | {{Coord|42.633548017092025|-7.9845471654778|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Álceme, Rodeiro.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134972074|Q134972074]] |- | igrexa de Santa María do Campo | [[Ameal, O Campo, Marín|Ameal]] | {{Coord|42.36529861816904|-8.719377143516116|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María do Campo, Marín.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134597763|Q134597763]] |- | igrexa de Santa María do Mosteiro | [[O Mosteiro, Meis|O Mosteiro]] | {{Coord|42.519321350817336|-8.705159582302848|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María do Mosteiro, Nogueira, Meis.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134622081|Q134622081]] |- | igrexa de Santa María do Porriño | [[O Porriño, O Porriño, O Porriño|O Porriño]] | {{Coord|42.15940712400947|-8.620784698649691|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María do Porriño.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134464458|Q134464458]] |- | igrexa de Santa María do Viso | [[O Viso, Redondela|O Viso]] | {{Coord|42.32194909662407|-8.593959115638508|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Santa María do Viso.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134519601|Q134519601]] |- | igrexa de Santa Tareixa de Xesús de Lavadores | [[Lavadores, Vigo|Lavadores]] | {{Coord|42.22965602509547|-8.684497460254164|display=inline}} | [[Ficheiro:Sta Teresa de Xesús Lavadores Vigo.jpg|center|128px]] | [[Teresa de Ávila|Tareixa de Ávila]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134468887|Q134468887]] |- | igrexa de Santa Teresa da Cañiza | [[A Cañiza, A Cañiza|A Cañiza]] | {{Coord|42.21343996993252|-8.273307147734858|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da Cañiza.jpg|center|128px]] | [[Teresa de Ávila|Tareixa de Ávila]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q121358756|Q121358756]] |- | igrexa de Santa Uxía de Mougás | [[A Igrexa, Mougás, Oia|A Igrexa]] | {{Coord|42.04926604736907|-8.874268931993582|display=inline}} | [[Ficheiro:Mougás, igrexa, fachada.JPG|center|128px]] | [[Uxía de Alexandría|Uxía de Roma]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134231231|Q134231231]] |- | igrexa de Santa Xusta de Moraña | [[A Igrexa, Santa Xusta de Moraña, Moraña|A Igrexa]] | {{Coord|42.58595265269257|-8.57208239866959|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Xusta de Moraña.jpg|center|128px]] | Xusta de Hispalis | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134703913|Q134703913]] |- | igrexa de Santalla de Artoño | [[Artoño, Agolada|Artoño]] | {{Coord|42.80921523447276|-8.033794006401248|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santalla de Artoño, Agolada.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q133502420|Q133502420]] |- | igrexa de Santiago Peregrino do Burgo | [[O Burgo, Pontevedra|O Burgo]] | {{Coord|42.43763888888889|-8.641444444444444|display=inline}} | [[Ficheiro:Burgo.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q110977918|Q110977918]] |- | igrexa de Santiago de Anseán | [[Anseán, Lalín|Anseán]] | {{Coord|42.64779728815183|-8.19815654273979|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Anseán, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | | [[:d:Q134881112|Q134881112]] |- | igrexa de Santiago de Antas | [[O Calvario, Antas, A Lama|O Calvario]] | {{Coord|42.40911436176664|-8.425894198978009|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Antas.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado de Redondela-Oitavén]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587409|Q134587409]] |- | igrexa de Santiago de Arcade | [[Arcade, Soutomaior|Arcade]] | {{Coord|42.34034227870808|-8.602066590963995|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Arcade, Soutomaior.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134540381|Q134540381]] |- | igrexa de Santiago de Arnego | [[Mourigás, Arnego, Rodeiro|Mourigás]] | {{Coord|42.586158192515235|-7.969583980865635|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Arnego, Rodeiro.JPG|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134972112|Q134972112]] |- | igrexa de Santiago de Baldráns | [[A Igrexa, Baldráns, Tui|A Igrexa]] | {{Coord|42.0605956203969|-8.58980962137926|display=inline}} | | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134285570|Q134285570]] |- | [[igrexa de Santiago de Bembrive]] | [[Bembrive, Vigo|Bembrive]] | {{Coord|42.20395|-8.68672222|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de Santiago de Bembrive 2.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q20925491|Q20925491]] |- | igrexa de Santiago de Bornén | [[Cuartos de Borbén, Borbén, Pazos de Borbén|Cuartos de Borbén]] | {{Coord|42.2795983900068|-8.525253375507795|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Santiago de Borbén, Pazos de Borbén.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134540240|Q134540240]] |- | [[igrexa de Santiago de Breixa]] | [[Breixa, Breixa, Silleda|Breixa]] | {{Coord|42.735083333333336|-8.257972222222222|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Breixa.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390626|Q12390626]] |- | igrexa de Santiago de Caroi | [[A Eirexe, Caroi, Cerdedo-Cotobade|A Eirexe]] | {{Coord|42.48606845837785|-8.417045429086537|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Caroi, Cerdedo-Cotobade 03.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134626176|Q134626176]] |- | igrexa de Santiago de Catasós | [[Catasós, Catasós, Lalín|Catasós]] | {{Coord|42.62862424192571|-8.102845955050727|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Catasós, Lalín-2.JPG|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885475|Q134885475]] |- | igrexa de Santiago de Cercio | [[Cercio, Lalín|Cercio]] | {{Coord|42.75573305490836|-8.121862713102612|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Cercio, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885527|Q134885527]] |- | igrexa de Santiago de Covelo | [[Santiago de Covelo, Santiago de Covelo, Covelo|Santiago de Covelo]] | {{Coord|42.23147541432659|-8.363738632898176|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Covelo.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580012|Q134580012]] |- | igrexa de Santiago de Eidián | [[Eidián, Eidián, Agolada|Eidián]] | {{Coord|42.8263953244261|-8.006284699448239|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Eidián, Agolada.JPG|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134963010|Q134963010]] |- | igrexa de Santiago de Ermelo | [[Ermelo, Ermelo, Bueu|Ermelo]] | {{Coord|42.303403749478|-8.76612015204746|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Ermelo, Bueu.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134596886|Q134596886]] |- | igrexa de Santiago de Estás | [[A Igrexa, Estás, Tomiño|A Igrexa]] | {{Coord|41.97572214268232|-8.76125719802808|display=inline}} | [[Ficheiro:Tomiño 04.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134268483|Q134268483]] |- | igrexa de Santiago de Fafián | [[Fafián, Fafián, Rodeiro|Fafián]] | {{Coord|42.654725927907926|-7.913619153630672|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Fafián, Rodeiro.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134972151|Q134972151]] |- | igrexa de Santiago de Fontao | [[Fontao, Vila de Cruces|Fontao]] | {{Coord|42.76274727397739|-8.226444168936743|display=inline}} | | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134864665|Q134864665]] |- | igrexa de Santiago de Gres | [[Gres, Gres, Vila de Cruces|Gres]] | {{Coord|42.79125012530308|-8.339651371357748|display=inline}} | | [[Santiago o Maior]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134981403|Q134981403]] |- | igrexa de Santiago de Gresande | [[Gresande, Lalín|Gresande]] | {{Coord|42.650503810174854|-8.182108218627134|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Gresande, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885776|Q134885776]] |- | igrexa de Santiago de Lebozán | [[Lebozán, Lalín|Lebozán]] | {{Coord|42.581937151660576|-8.154902729032953|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de santiago de Lebozán, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885819|Q134885819]] |- | igrexa de Santiago de Loureiro | [[O Igrexario, Loureiro, Cerdedo-Cotobade|O Igrexario]] | {{Coord|42.46019315373922|-8.468780601535931|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Loureiro, Cerdedo-Cotobade.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690331|Q134690331]] |- | igrexa de Santiago de Malvas | [[Malvas, Tui|Malvas]] | {{Coord|42.057656004944846|-8.702493447841377|display=inline}} | [[Ficheiro:Santiago de Malvas, Tui.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134300220|Q134300220]] |- | igrexa de Santiago de Morgadáns | [[A Pedra, Morgadáns, Gondomar|A Pedra]] | {{Coord|42.11032383438258|-8.723882723120449|display=inline}} | [[Ficheiro:Santiago de Morgadáns, igrexa parroquial.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134319436|Q134319436]] |- | igrexa de Santiago de Morillas | [[Morillas, Morillas, Campo Lameiro|Morillas]] | {{Coord|42.54989064015622|-8.502451962657547|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Morillas.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q121033047|Q121033047]] |- | igrexa de Santiago de Méixome | [[Méixome, Méixome, Lalín|Méixome]] | {{Coord|42.708743277358906|-8.168996473299341|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Méixome, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134887543|Q134887543]] |- | igrexa de Santiago de Oliveira | [[Oliveira, Ponteareas|Oliveira]] | {{Coord|42.184049543436544|-8.451462957781692|display=inline}} | [[Ficheiro:Santiago de Oliveira, Ponteareas.JPG|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134533207|Q134533207]] |- | igrexa de Santiago de Parada | [[A Igrexa, Parada, Nigrán|A Igrexa]] | {{Coord|42.13012953832496|-8.777963126362902|display=inline}} | [[Ficheiro:Santiago de Parada, Nigrán, Galicia.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134466442|Q134466442]] |- | igrexa de Santiago de Parada das Achas | [[A Igrexa, Parada das Achas, A Cañiza|A Igrexa]] | {{Coord|42.17342208874925|-8.304693240216823|display=inline}} | | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580380|Q134580380]] |- | igrexa de Santiago de Pardesoa | [[Pardesoa, Forcarei|Pardesoa]] | {{Coord|42.51845172179407|-8.309166236604005|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Pardesoa, Forcarei.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | | [[:d:Q134812454|Q134812454]] |- | igrexa de Santiago de Pontellas | [[A Igrexa, Pontellas, O Porriño|A Igrexa]] | {{Coord|42.1355686256516|-8.647311512633319|display=inline}} | [[Ficheiro:O Porriño, Santiago de Pontellas, igrexa.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134462681|Q134462681]] |- | igrexa de Santiago de Prado de Canda | [[A Aldea de Baixo, Prado de Canda, Covelo|A Aldea de Baixo]] | {{Coord|42.196967903105026|-8.361227122134087|display=inline}} | | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580225|Q134580225]] |- | [[igrexa de Santiago de Redondela]] | [[Redondela, Redondela|Redondela]] | {{Coord|42.28305556|-8.60722222|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Parroquial Santiago Redondela.JPG|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q20545567|Q20545567]] |- | igrexa de Santiago de Ribarteme | [[A Abadía, Santiago de Ribarteme, As Neves|A Abadía]] | {{Coord|42.10777077508231|-8.395651913458854|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Santiago de Ribarteme, As Neves.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134546977|Q134546977]] |- | igrexa de Santiago de Saa | [[Saa, Dozón|Saa]] | {{Coord|42.60476860615446|-8.024619068054449|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Saa, Dozón.JPG|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134822649|Q134822649]] |- | igrexa de Santiago de Sello | [[Sello, Sello, Lalín|Sello]] | {{Coord|42.709875663072985|-8.11773042451815|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Sello, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134953973|Q134953973]] |- | igrexa de Santiago de Tabeirós | [[Tabeirós, Tabeirós, A Estrada|Tabeirós]] | {{Coord|42.66283866467857|-8.46255655710778|display=inline}} | [[Ficheiro:Absida igrexa de Santiago de Tabeirós, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134713231|Q134713231]] |- | [[igrexa de Santiago de Taboada]] | [[Taboada, Silleda|Taboada]] | {{Coord|42.6868|-8.2178|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de Santiago de Taboada.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390627|Q12390627]] |- | igrexa de Santiago de Taboadelo | [[Taboadelo, Taboadelo, Ponte Caldelas|Taboadelo]] | {{Coord|42.379107012739354|-8.549352715332269|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Taboadelo.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134595023|Q134595023]] |- | igrexa de Santiago de Tortoreos | [[A Igrexa, Tortoreos, As Neves|A Igrexa]] | {{Coord|42.09871741817069|-8.430105607523364|display=inline}} | | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134547130|Q134547130]] |- | igrexa de Santiago de Viascón | [[Viascón, Viascón, Cerdedo-Cotobade|Viascón]] | {{Coord|42.48538120951488|-8.543454867378058|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Viascón.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691008|Q134691008]] |- | igrexa de Santiago do Carril | [[O Carril, O Carril, Vilagarcía de Arousa|O Carril]] | {{Coord|42.614961355001654|-8.774285478870585|display=inline}} | [[Ficheiro:Santiago de Carril 01 02.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134699075|Q134699075]] |- | igrexa de Santiago do Sexo | [[O Sexo, Agolada|O Sexo]] | {{Coord|42.8429111118733|-8.073193410660734|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago do Sexo, Agolada.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134963224|Q134963224]] |- | igrexa de Santo Adrao de Madriñán | [[Santradao, Madriñán, Lalín|Santradao]] | {{Coord|42.707779456347644|-8.179168478487771|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Adrao de Madriñán, Lalín.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134887512|Q134887512]] |- | igrexa de Santo Adrao de Moneixas | [[Moneixas, Lalín|Moneixas]] | {{Coord|42.639031988877754|-8.115885520273052|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Moneixas, Lalín.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134888266|Q134888266]] |- | igrexa de Santo Adrián de Calvos | [[Calvos, Fornelos de Montes|Calvos]] | {{Coord|42.333416830383825|-8.495070906012149|display=inline}} | [[Ficheiro:Fornelos de Montes, Santo Adrián de Calvos, igrexa.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134539538|Q134539538]] |- | igrexa de Santo Adrián de Meder | [[A Igrexa, Meder, Salvaterra de Miño|A Igrexa]] | {{Coord|42.121316350474416|-8.443835377693176|display=inline}} | [[Ficheiro:Salvaterra de Miño, Meder.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134520582|Q134520582]] |- | igrexa de Santo Adrián de Vilariño | [[O Sineiro, Vilariño, Cambados|O Sineiro]] | {{Coord|42.51592911235522|-8.7933802912975|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Adrián de Vilariño.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134697991|Q134697991]] |- | igrexa de Santo Adrán de Cobres | [[Santradán, Cobres, Vilaboa|Santradán]] | {{Coord|42.303380995020376|-8.658049272210318|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Adrán de Cobres.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q122441404|Q122441404]] |- | igrexa de Santo Amedio de Millarada | [[Millarada, Forcarei|Millarada]] | {{Coord|42.575195674253024|-8.306060487517728|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Amedio de Millarada, Forcarei.JPG|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134811519|Q134811519]] |- | igrexa de Santo André da Somoza | [[A Somoza, A Estrada|A Somoza]] | {{Coord|42.6645450687702|-8.482831451279102|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo André da Somoza, A Estrada.JPG|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720472|Q134720472]] |- | igrexa de Santo André de Anceu | [[Anceu, Anceu, Ponte Caldelas|Anceu]] | {{Coord|42.36181720213697|-8.466160676341895|display=inline}} | [[Ficheiro:Anceu, igrexa.JPG|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado de Redondela-Oitavén]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587703|Q134587703]] |- | igrexa de Santo André de Barrantes | [[A Igrexa, Barrantes, Ribadumia|A Igrexa]] | {{Coord|42.49438655082973|-8.76246408315128|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Andre de Barrantes.jpg|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698153|Q134698153]] |- | igrexa de Santo André de Cedeira | [[A Aldea, Cedeira, Redondela|A Aldea]] | {{Coord|42.275857375866494|-8.624715479182859|display=inline}} | [[Ficheiro:Cedeira, Redondela (19618237532).jpg|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134510215|Q134510215]] |- | igrexa de Santo André de Cesar | [[Santo André de Cesar, Caldas de Reis|Santo André de Cesar]] | {{Coord|42.610467144925266|-8.626852140460992|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Santo André de Cesar, Caldas de Reis.jpg|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704569|Q134704569]] |- | igrexa de Santo André de Comesaña | [[A Igrexa, Santo André de Comesaña, Vigo|A Igrexa]] | {{Coord|42.19951350605717|-8.754028089142448|display=inline}} | [[Ficheiro:Santo André de Comesaña, Vigo.jpg|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134474732|Q134474732]] |- | igrexa de Santo André de Figueirido | [[Figueirido, Vilaboa|Figueirido]] | {{Coord|42.36944012694544|-8.62897518303577|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de Santo André de Figueirido - Vilaboa - Pontevedra.jpg|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q122441415|Q122441415]] |- | igrexa de Santo André de Lourido | [[Lourido, Salvaterra de Miño|Lourido]] | {{Coord|42.1286053314|-8.48778069019|display=inline}} | [[Ficheiro:Salvaterra de Miño, Lourido.JPG|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134520479|Q134520479]] |- | igrexa de Santo André de Lourizán | [[A Igrexa, Lourizán, Pontevedra|A Igrexa]] | {{Coord|42.411267589795806|-8.66806373838126|display=inline}} | [[Ficheiro:Capelalourizán.jpg|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134605951|Q134605951]] |- | igrexa de Santo André de Meirol | [[Meirol, Mondariz|Meirol]] | {{Coord|42.2117523550824|-8.416317713790189|display=inline}} | [[Ficheiro:Mondariz, Meirol, fachada.JPG|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134543579|Q134543579]] |- | igrexa de Santo André de Souto | [[Souto, A Estrada|Souto]] | {{Coord|42.61672303763349|-8.465099415988508|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Souto, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720476|Q134720476]] |- | igrexa de Santo André de Uma | [[Santo André, Uma, Salvaterra de Miño|Santo André]] | {{Coord|42.16882700611724|-8.41527137940481|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo André de Uma.JPG|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134527814|Q134527814]] |- | igrexa de Santo André de Val do Carrio | [[Val do Carrio, Lalín|Val do Carrio]] | {{Coord|42.7465184604464|-8.133555449416072|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo André de Val do Carrio, Lalín.JPG|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134954025|Q134954025]] |- | igrexa de Santo André de Valiñas | [[Valiñas, Barro|Valiñas]] | {{Coord|42.55289698601979|-8.655016674008085|display=inline}} | [[Ficheiro:Barro, Valiñas 01-01.jpg|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691672|Q134691672]] |- | igrexa de Santo André de Valongo | [[O Igrexario, Valongo, Cerdedo-Cotobade|O Igrexario]] | {{Coord|42.43707395021512|-8.454438307213008|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Valongo.jpg|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691001|Q134691001]] |- | igrexa de Santo André de Vea | [[Santo André de Vea, A Estrada|Santo André de Vea]] | {{Coord|42.70808570025181|-8.551273386564485|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo André de Vea, A Estrada.jpg|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720461|Q134720461]] |- | igrexa de Santo André de Vilarello | [[Vilarello, Dozón|Vilarello]] | {{Coord|42.61052425025109|-8.02679762114097|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo André de Vilarello, Dozón.JPG|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134822698|Q134822698]] |- | igrexa de Santo André de Xeve | [[Xeve, Pontevedra|Xeve]] | {{Coord|42.46234645420058|-8.583999440073748|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo André de Xeve.jpg|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134606505|Q134606505]] |- | igrexa de Santo André de Órrea | [[Órrea, Órrea, Agolada|Órrea]] | {{Coord|42.79803912684092|-8.065462399112885|display=inline}} | [[Ficheiro:Santo Andre de Orrea 01.jpg|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134963145|Q134963145]] |- | igrexa de Santo André do Hío | [[O Igrexario, O Hío, Cangas|O Igrexario]] | {{Coord|42.27001475784796|-8.829120084635985|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa do Hío.jpg|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134596066|Q134596066]] |- | igrexa de Santo Estevo da Canicouva | [[A Canicouva, A Canicouva, Pontevedra|A Canicouva]] | {{Coord|42.37160639442063|-8.6140766276996|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da Canicouva.jpg|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134605706|Q134605706]] |- | igrexa de Santo Estevo de Barcia | [[Eirexe, Barcia, Lalín|Eirexe]] | {{Coord|42.62858314264766|-8.19048725479655|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Estevo de Barcia, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134881171|Q134881171]] |- | igrexa de Santo Estevo de Beade | [[Beade, Vigo|Beade]] | {{Coord|42.192184733640715|-8.706566758975013|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de beade - panoramio.jpg|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134468059|Q134468059]] |- | igrexa de Santo Estevo de Budiño | [[O Barral, Santo Estevo de Budiño, Salceda de Caselas|O Barral]] | {{Coord|42.09832119365138|-8.60531616447436|display=inline}} | [[Ficheiro:Salceda de Caselas, Budiño, fachada.jpg|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134498383|Q134498383]] |- | igrexa de Santo Estevo de Cadrón | [[Cadrón, Cadrón, Lalín|Cadrón]] | {{Coord|42.74222285717248|-8.057633847925045|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Estevo de Cadrón, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885403|Q134885403]] |- | igrexa de Santo Estevo de Cans | [[Os Eidos, Cans, O Porriño|Os Eidos]] | {{Coord|42.16245384676246|-8.596247884206571|display=inline}} | [[Ficheiro:O Porriño, Santo Estevo de Cans.JPG|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134463840|Q134463840]] |- | igrexa de Santo Estevo de Carboentes | [[Carboentes, Carboentes, Rodeiro|Carboentes]] | {{Coord|42.61513984531521|-7.9699683670044|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Estevo de Carboentes, Rodeiro.JPG|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134972143|Q134972143]] |- | igrexa de Santo Estevo de Casteláns | [[O Coto, Casteláns, Covelo|O Coto]] | {{Coord|42.239061664387286|-8.394645341493973|display=inline}} | | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134579946|Q134579946]] |- | [[igrexa de Santo Estevo de Cumiar]] | [[Cumiar, Ponteareas|Cumiar]] | {{Coord|42.19|-8.45083333|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de Santo Estevo de Cumiar, Ponteareas.jpg|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390628|Q12390628]] |- | igrexa de Santo Estevo de Lagartóns | [[O Viso, Lagartóns, A Estrada|O Viso]] | {{Coord|42.690657928981445|-8.44823180966489|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Estevo de Lagartóns.jpg|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134713643|Q134713643]] |- | igrexa de Santo Estevo de Negros | [[A Igrexa, Negros, Redondela|A Igrexa]] | {{Coord|42.2566628608|-8.61742794514|display=inline}} | [[Ficheiro:Santo Estevo de Negros, Redondela, igrexa.jpg|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134510815|Q134510815]] |- | igrexa de Santo Estevo de Noalla | [[A Igrexa, Noalla, Sanxenxo|A Igrexa]] | {{Coord|42.43202831645118|-8.8540985154608|display=inline}} | [[Ficheiro:Noalla, Sanxenxo.jpg|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611896|Q134611896]] |- | igrexa de Santo Estevo de Oca | [[Oca de Arriba, Oca, A Estrada|Oca de Arriba]] | {{Coord|42.75007923857004|-8.380149919368764|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Estevo de Oca.jpg|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134719557|Q134719557]] |- | igrexa de Santo Estevo de Pedre | [[Pedre, Pedre, Cerdedo-Cotobade|Pedre]] | {{Coord|42.53013420147641|-8.43500212735836|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Pedre.jpg|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690496|Q134690496]] |- | igrexa de Santo Estevo de Saiar | [[A Igrexa, Saiar, Caldas de Reis|A Igrexa]] | {{Coord|42.60747993976695|-8.686291494301242|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Santo Estevo de Saiar, Caldas de Reis.jpg|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704483|Q134704483]] |- | igrexa de Santo Estevo de Tremoedo | [[A Igrexa, Tremoedo, Vilanova de Arousa|A Igrexa]] | {{Coord|42.53869961240946|-8.779885836645537|display=inline}} | | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698312|Q134698312]] |- | igrexa de Santo Estevo do Salto | [[O Couto, O Salto, Rodeiro|O Couto]] | {{Coord|42.718865333184425|-7.900819098032544|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Estevo do Salto, Rodeiro.JPG|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134972478|Q134972478]] |- | igrexa de Santo Ignacio de Loiola de Maceiras | [[Maceiras, Teis, Vigo|Maceiras]] | {{Coord|42.25178178060136|-8.700093392989963|display=inline}} | [[Ficheiro:San Ignacio de Loyola, Vigo.jpg|center|128px]] | [[Ignacio de Loiola]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134468950|Q134468950]] |- | igrexa de Santo Isidro de Montes | [[San Isidro, Montes, Campo Lameiro|San Isidro]] | {{Coord|42.52908373461843|-8.474441056034461|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Montes, Campo Lameiro.jpg|center|128px]] | [[Sidro Labrego]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691304|Q134691304]] |- | igrexa do Bo Pastor de Monte Porreiro | [[Monte Porreiro, Mourente, Pontevedra|Monte Porreiro]] | {{Coord|42.44766666666666|-8.622722222222222|display=inline}} | [[Ficheiro:Fachada igrexa Monte Porreiro.jpg|center|128px]] | [[Bo Pastor]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q110977869|Q110977869]] |- | igrexa do Cristo da Vitoria de Coia | [[Coia, Vigo|Coia]] | {{Coord|42.21489710178896|-8.74998676373035|display=inline}} | [[Ficheiro:Parroquia do Cristo da Victoria, Coia, Vigo.jpg|center|128px]] | [[Xesús de Nazaret]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134497127|Q134497127]] |- | igrexa do Perpetuo Socorro de Coia | [[Coia, Vigo|Coia]] | {{Coord|42.2212457322139|-8.734020553642637|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial do Perpetuo Socorro, Vigo.jpg|center|128px]] | Nosa Señora do Perpetuo Socorro | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134496950|Q134496950]] |- | igrexa dos Santos Xusto e Pastor de Entenza | [[A Igrexa, Entenza, Salceda de Caselas|A Igrexa]] | {{Coord|42.07864476363424|-8.560840241799177|display=inline}} | [[Ficheiro:Salceda de Caselas, Entenza.jpg|center|128px]] | [[Xusto e Pastor]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134498139|Q134498139]] |- | igrexa evanxélica de Vilar | [[Vilar, Silleda|Vilar]] | {{Coord|42.69865929402241|-8.218139739143663|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela evanxélica de Vilar, Silleda.JPG|center|128px]] | | | | [[luteranismo]] | [[:d:Q134881023|Q134881023]] |- | igrexa nova de San Fausto de Chapela | [[A Igrexa, Chapela, Redondela|A Igrexa]] | {{Coord|42.26430166254084|-8.669953458278789|display=inline}} | [[Ficheiro:Chapela-nueva-iglesia-san-fausto.jpg|center|128px]] | Fausto de Córdoba | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134510780|Q134510780]] |- | igrexa nova de San Gregorio de Raxó | [[A Igrexa, Raxó, Poio|A Igrexa]] | {{Coord|42.403585610758725|-8.75523835510101|display=inline}} | [[Ficheiro:Raxó, 05-06b, igrexa nova de San Gregorio.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611593|Q134611593]] |- | igrexa nova de San Miguel de Brandariz | [[Vilar, Brandariz, Vila de Cruces|Vilar]] | {{Coord|42.81392446183438|-8.303989977404933|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Brandariz, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134980696|Q134980696]] |- | igrexa nova de San Miguel de Brocos | [[Brocos, Brocos, Agolada|Brocos]] | {{Coord|42.83350663187454|-8.124353208214231|display=inline}} | | [[Arcanxo Miguel]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q133518874|Q133518874]] |- | igrexa nova de San Paio de Navia | [[A Igrexa, Navia, Vigo|A Igrexa]] | {{Coord|42.2079880019276|-8.767188263419934|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Navia, Vigo (1969).jpg|center|128px]] | [[Paio, mártir|Paio de Albeos]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134469268|Q134469268]] |- | igrexa nova de San Pedro de Ferreiroa | [[Agolada, Ferreiroa, Agolada|Agolada]] | {{Coord|42.761530359204954|-8.019493217037303|display=inline}} | | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134963088|Q134963088]] |- | igrexa nova de San Salvador de Poio | [[Poio (San Salvador), Poio|Poio (San Salvador)]] | {{Coord|42.43278789914694|-8.668476806986433|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa nova de San Salvador de Poio.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611529|Q134611529]] |- | igrexa nova de San Xenxo de Padriñán | [[Sanxenxo, Padriñán, Sanxenxo|Sanxenxo]] | {{Coord|42.402112|-8.802688|display=inline}} | [[Ficheiro:Novo templo sanxenxo.png|center|128px]] | [[Xenxo de Arles]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q98276026|Q98276026]] |- | igrexa nova de Santa Baia de Alcabre | [[A Igrexa, Alcabre, Vigo|A Igrexa]] | {{Coord|42.221475863464235|-8.764804344604599|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Nova de Santa Baia de Alcabre, Vigo.jpg|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134467999|Q134467999]] |- | igrexa nova de Santa María do Porto | [[Marín, Marín (Santa María do Porto), Marín|Marín]] | {{Coord|42.39094196691416|-8.699704286749238|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa nova de Santa María do Porto de Marín — 2024.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134605166|Q134605166]] |- | igrexa vella de San Fausto de Chapela | [[A Igrexa, Chapela, Redondela|A Igrexa]] | {{Coord|42.264394503830154|-8.6702258700068|display=inline}} | [[Ficheiro:Chapela-vieja-parroquia-de-san-fausto.jpg|center|128px]] | Fausto de Córdoba | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134510743|Q134510743]] |- | igrexa vella de San Gregorio de Raxó | [[A Igrexa, Raxó, Poio|A Igrexa]] | {{Coord|42.40340026087161|-8.75510200360116|display=inline}} | [[Ficheiro:Raxó, 05-05b, igrexa de San Gregorio.jpg|center|128px]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611537|Q134611537]] |- | igrexa vella de San Miguel de Brandariz | [[Brandariz, Brandariz, Vila de Cruces|Brandariz]] | {{Coord|42.8112414202815|-8.293950817296604|display=inline}} | | [[Arcanxo Miguel]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134980709|Q134980709]] |- | igrexa vella de San Paio de Navia | [[A Igrexa, Navia, Vigo|A Igrexa]] | {{Coord|42.20715546336106|-8.767511209167251|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Navia, vella, Vigo.jpg|center|128px]] | [[Paio, mártir|Paio de Albeos]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134469286|Q134469286]] |- | igrexa vella de San Salvador de Poio | [[Poio (San Salvador), Poio|Poio (San Salvador)]] | {{Coord|42.43277278733036|-8.667970787186974|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa vella de San Salvador de Poio.jpg|center|128px]] | San Salvador | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611531|Q134611531]] |- | igrexa vella de San Xenxo de Padriñán | [[Sanxenxo, Padriñán, Sanxenxo|Sanxenxo]] | {{Coord|42.399662|-8.80699|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Ginés de Padriñán (Sanxenxo, Pontevedra).jpg|center|128px]] | [[Xenxo de Arles]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q98221430|Q98221430]] |- | igrexa vella de Santa Baia de Alcabre | [[A Igrexa, Alcabre, Vigo|A Igrexa]] | {{Coord|42.22266825112536|-8.765252704223355|display=inline}} | [[Ficheiro:Santa Baia de Alcabre, igrexa vella.JPG|center|128px]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134467990|Q134467990]] |- | [[igrexa vella de Santa Comba de Louro]] | [[Cordeiro, Valga|Cordeiro]] | {{Coord|42.68944444|-8.68222222|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Vella de Santa Comba de Louro.jpg|center|128px]] | [[Comba de Sens]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390631|Q12390631]] |- | igrexa vella de Santa María do Porto | [[Marín (San Xián), Marín|Marín]] | {{Coord|42.39252445882831|-8.703432382814025|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Vella de Marín.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134605177|Q134605177]] |- | [[Santuario de San Campio de Figueiró|santuario de San Martiño e San Campio de Figueiró]] | [[Figueiró, Tomiño|Figueiró]] | {{Coord|41.96393846288527|-8.771973365690865|display=inline}} | [[Ficheiro:S. Martiño e S. Campio de Figueiró, fachada.jpg|center|128px]] | [[Campio]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q16628988|Q16628988]] |- | [[templo Votivo do Mar]] | [[Panxón, Nigrán|Panxón]] | {{Coord|42.145667|-8.82331|display=inline}} | [[Ficheiro:Templo Palacios 1.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q9085729|Q9085729]] |} {{wikidata list end}} ==Capelas== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q108325 . ?item wdt:P131* wd:Q95086. } |sort=label |columns=label:Nome,p131:Lugar,p625:Coordenadas,P18:Imaxe,P825:Advocación,P138:[Advocación],P708:Diocese,P5607:Arciprestado,P140:Relixión,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Nome ! Lugar ! Coordenadas ! Imaxe ! Advocación ! [Advocación] ! Diocese ! Arciprestado ! Relixión ! Wikidata |- | capela da Angustia de Mourentán | [[A Ermida, Mourentán, Arbo|A Ermida]] | {{Coord|42.14569994026271|-8.295358363893746|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Angustia de Mourentán.jpg|center|128px]] | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580330|Q134580330]] |- | capela da Ascensión de Entenza | [[A Ascensión, Entenza, Salceda de Caselas|A Ascensión]] | {{Coord|42.0761971345|-8.56653571129|display=inline}} | [[Ficheiro:Coro de Entenza 2008.jpg|center|128px]] | ascensión de Xesús | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134476883|Q134476883]] |- | capela da Misericordia de Baiona | [[Baiona]] | {{Coord|42.11948|-8.84961|display=inline}} | [[Ficheiro:Baiona Misericordia 115.JPG|center|128px]] | Virxe da Mercede | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q117828569|Q117828569]] |- | [[capela da Misericordia de Tui]] | [[Tui]] | {{Coord|42.046073986134054|-8.643992476686794|display=inline}} | [[Ficheiro:Tui, capela da Santa Casa da Misericordia.jpg|center|128px]] | Virxe da Mercede | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q117828511|Q117828511]] |- | capela da Nosa Señora da Concepción de Mos | [[Mos, Saiáns, Moraña|Mos]] | {{Coord|42.58951903443511|-8.585873013216377|display=inline}} | | [[Inmaculada Concepción]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704033|Q134704033]] |- | capela da Nosa Señora da Consolación de Tabeirós | [[A Consolación, Tabeirós, A Estrada|A Consolación]] | {{Coord|42.66119203395848|-8.461812844899356|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Consolación en Tabeirós, A Estrada.JPG|center|128px]] | Nosa Señora da Consolación | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134713211|Q134713211]] |- | capela da Nosa Señora da Graza da Pasaxe | [[A Pasaxe, Camposancos, A Guarda|A Pasaxe]] | {{Coord|41.88821091807417|-8.852078335382123|display=inline}} | | Virxe da Graza | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134288897|Q134288897]] |- | capela da Nosa Señora da Guía do Porriño | [[A Guía, Atios, O Porriño|A Guía]] | {{Coord|42.14971705069112|-8.621713567130227|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Virxe da Guía.jpg|center|128px]] | Nosa Señora da Guía | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134463666|Q134463666]] |- | capela da Nosa Señora da Milagrosa dos Codesás | [[Os Codesás, A Madanela de Montes, Forcarei|Os Codesás]] | {{Coord|42.53496712126798|-8.27308547338504|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela nos Codesás, Forcarei.jpg|center|128px]] | Nosa Señora | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134862103|Q134862103]] |- | capela da Nosa Señora da Pena de Francia de Dornelas | [[Dornelas, Mos|Dornelas]] | {{Coord|42.20856151|-8.64321604371|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida da Pena - Nosa Señora de Francia, Dornelas.jpg|center|128px]] | Nosa Señora da Pena de Francia | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134509799|Q134509799]] |- | capela da Nosa Señora da Pena de Francia de Dozón | [[Dozón, Dozón|Dozón]] | {{Coord|42.580201603426666|-8.004704196503587|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Pena de Francia, Dozón.jpg|center|128px]] | Nosa Señora da Pena de Francia | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134822600|Q134822600]] |- | capela da Nosa Señora das Angustias de Broullón | [[Broullón, Xil, Meaño|Broullón]] | {{Coord|42.46660411958345|-8.781709806581794|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela das Angustias de Broullón, Xil.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora das Dores|Virxe das Dores]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134612304|Q134612304]] |- | capela da Nosa Señora das Angustias de San Miguel de Castro | [[San Miguel de Castro, A Estrada|San Miguel de Castro]] | {{Coord|42.773260272841185|-8.384026952827645|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Nosa Señora das Angustias, A Estrada.jpg|center|128px]] | Nosa Señora | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711636|Q134711636]] |- | capela da Nosa Señora das Angustias de Sanguiñeda | [[Sanguiñeda, Mos|Sanguiñeda]] | {{Coord|42.16606031241324|-8.619992236161377|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela das Angustias de Sanguiñeda.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora das Dores|Virxe das Dores]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134509774|Q134509774]] |- | capela da Nosa Señora das Dores | [[Castrelos, Vigo|Castrelos]] | {{Coord|42.208717326925104|-8.733549095686977|display=inline}} | | [[Nosa Señora das Dores|Virxe das Dores]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134468711|Q134468711]] |- | capela da Nosa Señora das Dores de Dorvisón | [[Dorvisón, San Tomé de Insua, Vila de Cruces|Dorvisón]] | {{Coord|42.82785667228201|-8.196593537108118|display=inline}} | | [[Nosa Señora das Dores|Virxe das Dores]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134982675|Q134982675]] |- | capela da Nosa Señora das Dores de Montouto | [[Montouto, Losón, Lalín|Montouto]] | {{Coord|42.751275729866016|-8.18305871619964|display=inline}} | | [[Nosa Señora das Dores|Virxe das Dores]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134886865|Q134886865]] |- | capela da Nosa Señora das Mercedes da Gándara | [[A Gándara, Salcidos, A Guarda|A Gándara]] | {{Coord|41.91526559671106|-8.848241219006274|display=inline}} | | Virxe da Mercede | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134221044|Q134221044]] |- | capela da Nosa Señora das Mercedes da Peroxa | [[A Peroxa, Lamas, Moraña|A Peroxa]] | {{Coord|42.59495392584162|-8.574392932670401|display=inline}} | | Virxe da Mercede | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134703999|Q134703999]] |- | capela da Nosa Señora das Mercedes de Camanzo | [[Camanzo, Vila de Cruces|Camanzo]] | {{Coord|42.78931919224389|-8.311964158034117|display=inline}} | | Virxe da Mercede | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134980754|Q134980754]] |- | capela da Nosa Señora das Mercedes de Chaín | [[Pintor, Chaín, Gondomar|Pintor]] | {{Coord|42.11821850580947|-8.739148999870382|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida da Nosa Señora das Mercedes, Chaín, Gondomar.jpg|center|128px]] | Virxe da Mercede | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134317071|Q134317071]] |- | capela da Nosa Señora das Neves de Arnois | [[Arnois, A Estrada|Arnois]] | {{Coord|42.75788026125275|-8.399176186701263|display=inline}} | | [[Nosa Señora das Neves]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711444|Q134711444]] |- | capela da Nosa Señora de Aránzazu da Cerqueira | [[A Cerqueira, Santa Cristina de Vea, A Estrada|A Cerqueira]] | {{Coord|42.73714024889197|-8.528993394344205|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Nosa Señora de Aranzazu.jpg|center|128px]] | Nosa Señora de Aránzazu | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711722|Q134711722]] |- | capela da Nosa Señora de Lixó | [[San Xurxo de Sacos, Cerdedo-Cotobade|San Xurxo de Sacos]] | {{Coord|42.525555320701336|-8.508302281238453|display=inline}} | [[Ficheiro:CapelaLixo.jpg|center|128px]] | Nosa Señora | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690873|Q134690873]] |- | capela da Nosa Señora de Loreto de Meilide | [[Meilide, Cerdedo, Cerdedo-Cotobade|Meilide]] | {{Coord|42.52613712487793|-8.380952010505274|display=inline}} | | Virxe de Loreto | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134989522|Q134989522]] |- | capela da Nosa Señora de Lourdes de Borela | [[A Ponte Borela, Borela, Cerdedo-Cotobade|A Ponte Borela]] | {{Coord|42.443038778213854|-8.529024895723671|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Lourdes, Borela, Cotobade.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora de Lurdes]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134625934|Q134625934]] |- | capela da Nosa Señora do Carme de Bouzas | [[Bouzas, Vigo|Bouzas]] | {{Coord|42.22403853558728|-8.754629104470325|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da N. S. do Carme, rúa Ferreiros, Bouzas, Vigo.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134475191|Q134475191]] |- | capela da Nosa Señora do Carme de Mondariz-Balneario | [[Mondariz-Balneario, Mondariz-Balneario, Mondariz-Balneario|Mondariz-Balneario]] | {{Coord|42.22684107707311|-8.464394648534935|display=inline}} | [[Ficheiro:Mondariz-Balneario - 02 - Capilla Nuestra Señora del Carmen.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134546709|Q134546709]] |- | capela da Nosa Señora do Carme do Vao | O Vao | {{Coord|42.197358837915026|-8.789715548793792|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela Nosa Señora do Carme, no Vao, Coruxo.JPG|center|128px]] | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134468593|Q134468593]] |- | capela da Nosa Señora do Monte Alba | [[Valadares, Vigo|Valadares]] | {{Coord|42.17247536379964|-8.73617528866045|display=inline}} | [[Ficheiro:Monte Alba, Serra do Galiñeiro, Vigo 2.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134467945|Q134467945]] |- | capela da Nosa Señora do Pego | [[Parada, Cerdedo-Cotobade|Parada]] | {{Coord|42.544975520615864|-8.361342731078192|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida do Pego en Folgoso (Cerdedo-Cotobade).jpg|center|128px]] | Nosa Señora | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134689774|Q134689774]] |- | capela da Nosa Señora do Socorro de Balea | [[Balea, San Vicente do Grove, O Grove|Balea]] | {{Coord|42.4687928703|-8.90002548695|display=inline}} | [[Ficheiro:Balea, capela da Virxe do Socorro 01-02a.jpg|center|128px]] | Virxe do Socorro | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134689742|Q134689742]] |- | capela da Nosa Señora dos Milagres de Vilariño | [[Vilariño, Millarada, Forcarei|Vilariño]] | {{Coord|42.551570246138446|-8.283901607359468|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela dos Milagros de Vilariño.jpg|center|128px]] | Nosa Señora | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134811807|Q134811807]] |- | capela da Nosa Señora dos Remedios de Tremoedo | [[Tremoedo, Vilanova de Arousa|Tremoedo]] | {{Coord|42.54656313189492|-8.754988142065974|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Nosa Señora dos Remedios en Tremoedo.jpg|center|128px]] | Virxe dos Remedios | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698320|Q134698320]] |- | capela da Pastora de Cambados | [[Cambados, Cambados|Cambados]] | {{Coord|42.51266592364608|-8.806145007302446|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Pastora, Cambados.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134697816|Q134697816]] |- | capela da Pastoriza de Vilanova de Arousa | [[Vilanova de Arousa, Vilanova de Arousa, Vilanova de Arousa|Vilanova de Arousa]] | {{Coord|42.56325866699008|-8.82801721947843|display=inline}} | [[Ficheiro:Vilanova de Arousa.Galicia.32.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698632|Q134698632]] |- | capela da Piedade de Folgoso | [[Parada das Achas, A Cañiza|Parada das Achas]] | {{Coord|42.18607604864646|-8.332956914798789|display=inline}} | [[Ficheiro:A Cañiza, Pontevedra, Spain - panoramio (10).jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora das Dores|Virxe das Dores]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587127|Q134587127]] |- | capela da Soidade de Beirán | [[Beirán, Matamá, Vigo|Beirán]] | {{Coord|42.1907673946607|-8.725730493962068|display=inline}} | | Nosa Señora da Soidade | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134497094|Q134497094]] |- | capela da Virxe Peregrina de Meira | [[O Latón, Meira, Moaña|O Latón]] | {{Coord|42.27875834118692|-8.709949725689583|display=inline}} | [[Ficheiro:Moaña, capilla de la virgen Pelegrina en O Latón, Meira.JPG|center|128px]] | Nosa Señora | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134595469|Q134595469]] |- | [[capela da Virxe Peregrina de Pontevedra]] | [[Pontevedra, Pontevedra, Pontevedra|Pontevedra]] | {{Coord|42.4308|-8.64361|display=inline}} | [[Ficheiro:Capilla de la Virgen Peregrina 2021.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q9007645|Q9007645]] |- | capela da Virxe da Guía de Maceira | [[Maceira, Covelo|Maceira]] | {{Coord|42.249086904006816|-8.341692927220615|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida da Guía, Covelo.jpg|center|128px]] | Nosa Señora da Guía | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580133|Q134580133]] |- | capela da Virxe da Guía do Piñeiro | [[O Piñeiro, Covelo|O Piñeiro]] | {{Coord|42.27473123075784|-8.383798447312351|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida da Virxe da Guía, Covelo.jpg|center|128px]] | Nosa Señora da Guía | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580196|Q134580196]] |- | capela da Virxe da Luz da Xunqueira | [[A Xunqueira, Borreiros, Gondomar|A Xunqueira]] | {{Coord|42.11173398187449|-8.800239095701617|display=inline}} | [[Ficheiro:A Xunqueira, Borreiros, Gondomar.jpg|center|128px]] | Nosa Señora da Luz | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134319057|Q134319057]] |- | capela da Virxe da Luz de Meder | [[A Luz, Meder, Salvaterra de Miño|A Luz]] | {{Coord|42.11779191496608|-8.442002087831497|display=inline}} | | Nosa Señora da Luz | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134520595|Q134520595]] |- | capela da Virxe da Oliveira | [[O Castelo da Ermida, Salvaterra, Salvaterra de Miño|O Castelo da Ermida]] | {{Coord|42.080241|-8.496512|display=inline}} | [[Ficheiro:Altar en las murallas - panoramio.jpg|center|128px]] | Nosa Señora | | | | | [[:d:Q134533134|Q134533134]] |- | capela da Virxe da Regra do Foxo | [[O Foxo, Rubín, A Estrada|O Foxo]] | {{Coord|42.70620396711748|-8.40469356055542|display=inline}} | | Nosa Señora da Regra | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720060|Q134720060]] |- | capela da Virxe da Renda | [[Xuviño, Combarro, Poio|Xuviño]] | {{Coord|42.440088970290745|-8.706772382791046|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Virxe da Renda en Combarro.jpg|center|128px]] | Nosa Señora | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611610|Q134611610]] |- | capela da Virxe da Saleta de Loimil | [[Loimil, Loimil, A Estrada|Loimil]] | {{Coord|42.74738990401114|-8.366178849356851|display=inline}} | | A Nosa Señora da Saleta | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134713700|Q134713700]] |- | capela da Virxe da Saúde de Casal de Eirigo | [[Casal de Eirigo, Setecoros, Valga|Casal de Eirigo]] | {{Coord|42.66888098581989|-8.630435267290174|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Virxe da Saúde, Valga.jpg|center|128px]] | Nosa Señora da Saúde | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711218|Q134711218]] |- | capela da Virxe da Soidade da Mourisca | [[A Mourisca, Chaín, Gondomar|A Mourisca]] | {{Coord|42.1177178367503|-8.751535209845935|display=inline}} | | Nosa Señora da Soidade | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134497108|Q134497108]] |- | capela da Virxe das Angustias de Nigrán | [[A Angustia, Nigrán, Nigrán|A Angustia]] | {{Coord|42.1477871491929|-8.80348015306309|display=inline}} | [[Ficheiro:Nigran church.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora das Dores|Virxe das Dores]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134466528|Q134466528]] |- | capela da Virxe das Angustias de Pareizo | [[Pareizo, Goiás, Lalín|Pareizo]] | {{Coord|42.68842482471762|-8.106277760081106|display=inline}} | | Nosa Señora | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885759|Q134885759]] |- | capela da Virxe das Dores de Guillarei | [[Guillarei, Tui|Guillarei]] | {{Coord|42.0786659086|-8.62471282482|display=inline}} | | [[Nosa Señora das Dores|Virxe das Dores]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134476760|Q134476760]] |- | capela da Virxe das Mercedes de Anzo | [[O Cruceiro, Anzo, Lalín|O Cruceiro]] | {{Coord|42.71423847443296|-8.19440758079707|display=inline}} | | Virxe da Mercede | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | | [[:d:Q134881142|Q134881142]] |- | [[capela da Virxe das Neves]] | [[Soutomaior, Soutomaior|Soutomaior]] | {{Coord|42.32678611111111|-8.590252777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Virxe das Neves no Monte da Peneda.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora das Neves]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q20549052|Q20549052]] |- | capela da Virxe de Fátima de Campelo | Campelo | {{Coord|42.43100651638106|-8.682009550643492|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Virxe de Fátima de Campelo.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora de Fátima]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611516|Q134611516]] |- | capela da Virxe de Guadalupe de Anceu | [[Anceu, Anceu, Ponte Caldelas|Anceu]] | {{Coord|42.358403393176616|-8.466425037419434|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela Guadalupe.jpg|center|128px]] | Nosa Señora de Guadalupe | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134588861|Q134588861]] |- | capela da Virxe de Gundián | [[Petán, A Cañiza|Petán]] | {{Coord|42.2477122227432|-8.299997484490824|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Gundián, A Cañiza.jpg|center|128px]] | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587102|Q134587102]] |- | capela da Virxe de Monserrat de Donramiro | [[O Monserrat, Donramiro, Lalín|O Monserrat]] | {{Coord|42.65329517393064|-8.120240204747647|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela do Monserrat. Donramiro, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Nosa Señora de Montserrat]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885636|Q134885636]] |- | capela da Virxe de Oibás | [[Piloño, Vila de Cruces|Piloño]] | {{Coord|42.79865748818885|-8.266729562855247|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Oibás en Piloño, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | Nosa Señora | | | | | [[:d:Q134982570|Q134982570]] |- | capela da Virxe do Camiño de Rebordáns | [[O Virxe do Camiño, Rebordáns, Tui|O Virxe do Camiño]] | {{Coord|42.06589812883296|-8.63862038801301|display=inline}} | [[Ficheiro:Porrino-07-sta-maria-camino.jpg|center|128px]] | Virxe do Camiño | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134285696|Q134285696]] |- | capela da Virxe do Carme | [[Castrelos, Vigo|Castrelos]] | {{Coord|42.21330045695349|-8.72738750860787|display=inline}} | [[Ficheiro:Palaco Quiñones de León. Kapelo.JPG|center|128px]] | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134468523|Q134468523]] |- | capela da Virxe do Carme de Baiona | [[Baiona, Baiona|Baiona]] | {{Coord|42.12514761128625|-8.848547496788358|display=inline}} | [[Ficheiro:Parador de Baiona, capela.JPG|center|128px]] | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134284659|Q134284659]] |- | capela da Virxe do Carme de Cesantes | [[Cesantes, Redondela|Cesantes]] | {{Coord|42.30915155184041|-8.621625779095819|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela Virxe do Carme, Cesantes.JPG|center|128px]] | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134510805|Q134510805]] |- | capela da Virxe do Carme de Cuspedriños | [[Cuspedriños, San Xurxo de Sacos, Cerdedo-Cotobade|Cuspedriños]] | {{Coord|42.49542117159962|-8.517082581482377|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Virxe do Carme de Cuspedriños.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690887|Q134690887]] |- | capela da Virxe do O de Castro de Orto | [[Castro, O Couso, Campo Lameiro|Castro]] | {{Coord|42.578137795434955|-8.523366309218417|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Virxe do O no Couso.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora do O|Virxe do O]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691160|Q134691160]] |- | capela da Virxe dos Milagres de Carracido | [[Carracido, O Porriño, O Porriño|Carracido]] | {{Coord|42.179050827764705|-8.609876615108421|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Virxe dos Milagres.jpg|center|128px]] | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134464478|Q134464478]] |- | capela da Virxe dos Milagres de Cortegada | [[O Carril, Vilagarcía de Arousa|O Carril]] | {{Coord|42.61495062413679|-8.786088646089098|display=inline}} | | Nosa Señora | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134699261|Q134699261]] |- | capela da Virxe dos Remedios de Filgueira | [[Filgueira, Castro, Cerdedo-Cotobade|Filgueira]] | {{Coord|42.5648950241019|-8.418829983901507|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela Remedios.png|center|128px]] | Virxe dos Remedios | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134626274|Q134626274]] |- | capela da Virxe dos Remedios de Noceda | [[Noceda, Lalín|Noceda]] | {{Coord|42.69609554130735|-8.173786700047994|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Virxe dos Remedios en Lamas, Noceda, Lalín.jpg|center|128px]] | Virxe dos Remedios | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134888317|Q134888317]] |- | capela das Virtudes de Agolada | [[Agolada, Ferreiroa, Agolada|Agolada]] | {{Coord|42.76234608156731|-8.018696272751656|display=inline}} | | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134963081|Q134963081]] |- | [[Capela das Ánimas de Pontevedra|capela das Ánimas]] | [[Pontevedra]] | {{Coord|42.43227777777778|-8.644861111111112|display=inline}} | [[Ficheiro:Pontevedra capital Capilla de las Ánimas.jpg|center|128px]] | ánimas do purgatorio | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q104641240|Q104641240]] |- | capela de Cristo Rei de Xustáns | [[Xustáns, Ponte Caldelas|Xustáns]] | {{Coord|42.387210197691694|-8.57145487605093|display=inline}} | [[Ficheiro:Santuario de Cristo Rei de Xustáns.jpg|center|128px]] | Christ the King | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134594240|Q134594240]] |- | capela de María Auxiliadora de Camos | [[Camos, Nigrán|Camos]] | {{Coord|42.15270521928259|-8.776907564670895|display=inline}} | | [[María Auxiliadora]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134474820|Q134474820]] |- | capela de San Bartolomeu de Chamadoira | [[Chamadoira, Cerdedo, Cerdedo-Cotobade|Chamadoira]] | {{Coord|42.50771019541199|-8.410880324515826|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Bartolomeu en Chamadoira.jpg|center|128px]] | [[Bartolomeu, apóstolo|Bartolomeu]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134629104|Q134629104]] |- | capela de San Bartolomeu de Meira | [[Meira, Moaña|Meira]] | {{Coord|42.283975188801705|-8.720428934145275|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida San Bartolomeu Meira.jpg|center|128px]] | [[Bartolomeu, apóstolo|Bartolomeu]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134595203|Q134595203]] |- | capela de San Bartolomeu de San Xiao de Vea | [[O San Bartolomeu, San Xiao de Vea, A Estrada|O San Bartolomeu]] | {{Coord|42.71336057111115|-8.539497951413086|display=inline}} | | [[Bartolomeu, apóstolo|Bartolomeu]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134720387|Q134720387]] |- | capela de San Bartolomeu de Vilatuxe | [[Bustelos, Vilatuxe, Lalín|Bustelos]] | {{Coord|42.58529547663703|-8.24379030314441|display=inline}} | | [[Bartolomeu, apóstolo|Bartolomeu]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134954117|Q134954117]] |- | capela de San Bieito de Domaio | [[A Costa, Domaio, Moaña|A Costa]] | {{Coord|42.288875620285765|-8.685232554795792|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida San Bieito Domaio.jpg|center|128px]] | [[Bieito de Nursia]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134595440|Q134595440]] |- | capela de San Bieito de Lores | [[Lores, Meaño|Lores]] | {{Coord|42.42928928423253|-8.785445991085053|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de san Bieito, Lores, Meaño.jpg|center|128px]] | [[Bieito de Nursia]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134612258|Q134612258]] |- | capela de San Bieito de Pinlle | [[Pinlle, Brandariz, Vila de Cruces|Pinlle]] | {{Coord|42.799111186136805|-8.296523344309632|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Benito en Pinlle, Brandariz, Vila de Cruces.JPG|center|128px]] | [[Bieito de Nursia]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134980717|Q134980717]] |- | capela de San Bieito de Vilarchán | [[Vilarchán, Quireza, Cerdedo-Cotobade|Vilarchán]] | {{Coord|42.5509084194644|-8.446969838261158|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Bieito de Vilarchán (Quireza, Cerdedo-Cotobade).jpg|center|128px]] | [[Bieito de Nursia]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690518|Q134690518]] |- | capela de San Bieito de Vilatuxe | [[Castro de Arriba, Vilatuxe, Lalín|Castro de Arriba]] | {{Coord|42.606349382883785|-8.17492606038358|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Bieito en Castro de Arriba, Vilatuxe, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Bieito de Nursia]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134954099|Q134954099]] |- | capela de San Bieito de Xaxán | [[Xaxán, Lalín|Xaxán]] | {{Coord|42.67524784793252|-8.107241799236082|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Bieito de Xaxán, Lalín.JPG|center|128px]] | [[Bieito de Nursia]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134954132|Q134954132]] |- | capela de San Bieito do Porriño | [[O Porriño, O Porriño, O Porriño|O Porriño]] | {{Coord|42.1581594717704|-8.620322463830387|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Bieito, O Porriño.jpg|center|128px]] | [[Bieito de Nursia]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134464355|Q134464355]] |- | capela de San Brais da Carballeira | [[Montes, Campo Lameiro|Montes]] | {{Coord|42.53096999812751|-8.461759363965708|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Brais da Carballeira.jpg|center|128px]] | [[Brais de Sebaste]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691443|Q134691443]] |- | capela de San Brais da Madalena | [[A Madalena, Darbo, Cangas|A Madalena]] | {{Coord|42.28377077916724|-8.783730654497854|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermita de San Blas de Darbo (749317006).jpg|center|128px]] | [[Brais de Sebaste]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134596053|Q134596053]] |- | capela de San Brais de Chapa | [[Chapa, Silleda|Chapa]] | {{Coord|42.72280111636791|-8.303571928889797|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Brais, Chapa, Silleda.JPG|center|128px]] | [[Brais de Sebaste]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880104|Q134880104]] |- | capela de San Brais de Monteagudo | [[Monteagudo, Codeseda, A Estrada|Monteagudo]] | {{Coord|42.6079060523584|-8.452239463757667|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Antonio, Monteagudo, Codeseda, A Estrada.JPG|center|128px]] | [[Antonio de Padua|Antón de Padua]]<br/>[[Brais de Sebaste]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711700|Q134711700]] |- | capela de San Brais de Salcedo | [[Salcedo, Pontevedra|Salcedo]] | {{Coord|42.418195143140295|-8.643691898338886|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela e aldea de San Brais (Salcedo, Pontevedra).jpg|center|128px]] | [[Brais de Sebaste]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134606515|Q134606515]] |- | capela de San Brais de Santiso | [[Santiso do Fondo, Santiso, Lalín|Santiso do Fondo]] | {{Coord|42.69344528146958|-8.162212410764779|display=inline}} | | [[Brais de Sebaste]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134953876|Q134953876]] |- | capela de San Breixo de Maceira | [[San Breixo, Maceira, Covelo|San Breixo]] | {{Coord|42.25912553344955|-8.335790760067766|display=inline}} | | [[Breixo, mártir|Breixo mártir]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580176|Q134580176]] |- | capela de San Caetano da Guarda | [[A Guarda, A Guarda|A Guarda]] | {{Coord|41.89475712441294|-8.87698281075406|display=inline}} | | [[Caetano de Thiene]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134288831|Q134288831]] |- | capela de San Caetano de Alba | [[San Caetano, Alba, Pontevedra|San Caetano]] | {{Coord|42.46810396217642|-8.648043914403088|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Caetano en Alba.jpg|center|128px]] | [[Caetano de Thiene]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q133514796|Q133514796]] |- | capela de San Caetano de Bustelos | [[Bustelos, As Estacas, Fornelos de Montes|Bustelos]] | {{Coord|42.32145354606348|-8.41243153948883|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Caetano de Bustelos.jpg|center|128px]] | [[Caetano de Thiene]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134539487|Q134539487]] |- | capela de San Caetano de Soutolongo | [[Soutolongo, Lalín|Soutolongo]] | {{Coord|42.619359644419646|-8.163913730988488|display=inline}} | | [[Caetano de Thiene]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134954016|Q134954016]] |- | capela de San Campio da Ramallosa | [[A Ramallosa, A Ramallosa, Nigrán|A Ramallosa]] | {{Coord|42.11621339033519|-8.81329889506903|display=inline}} | [[Ficheiro:A Ramallosa cruceiro y capilla de San Campio - panoramio.jpg|center|128px]] | [[Campio]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134460242|Q134460242]] |- | capela de San Campio de Pontellas | [[Pontellas, O Porriño|Pontellas]] | {{Coord|42.13348260447269|-8.641050536244958|display=inline}} | | [[Campio]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134460255|Q134460255]] |- | capela de San Caralampio e San Sebastián da Toxa | [[A Toxa, O Grove, O Grove|A Toxa]] | {{Coord|42.48403|-8.84649|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida de San Sebastián na Toxa, O Grove.jpg|center|128px]] | [[Sebastián, mártir|Sebastián]]<br/>[[Caralampio]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q104531505|Q104531505]] |- | capela de San Cibrán de Agudelo | [[Agudelo, Barro|Agudelo]] | {{Coord|42.52470946356586|-8.660640884232652|display=inline}} | | [[Cibrán de Cartago]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691553|Q134691553]] |- | capela de San Cibrán de Dimo | [[Dimo, Catoira|Dimo]] | {{Coord|42.64873817404363|-8.700857943605298|display=inline}} | | [[Cibrán de Cartago]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704659|Q134704659]] |- | capela de San Cibrán de Donas | [[San Cibrán, Donas, Gondomar|San Cibrán]] | {{Coord|42.078204957314185|-8.792662019730011|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de S. Cibrán, Donas, Gondomar.jpg|center|128px]] | [[Cibrán de Cartago]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134317459|Q134317459]] |- | capela de San Cibrán de Sobradelo | [[San Cibrán, Sobradelo, Vilagarcía de Arousa|San Cibrán]] | {{Coord|42.586845500302154|-8.7829693485729|display=inline}} | | [[Cibrán de Cartago]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134699257|Q134699257]] |- | capela de San Cibrán de Tomeza | [[Tomeza, Pontevedra|Tomeza]] | {{Coord|42.41141246500922|-8.627069341684741|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Cibrán en Tomeza.jpg|center|128px]] | [[Cibrán de Cartago]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q133883636|Q133883636]] |- | capela de San Cibrán de Vilalén | [[Vilalén, Tomonde, Cerdedo-Cotobade|Vilalén]] | {{Coord|42.57236022737377|-8.402716199758778|display=inline}} | | [[Cibrán de Cartago]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690993|Q134690993]] |- | capela de San Diego de Mosende | [[Mosende, O Porriño|Mosende]] | {{Coord|42.116603686181314|-8.660412284169034|display=inline}} | [[Ficheiro:O Porriño, Mosende, capela de S. Diego.jpg|center|128px]] | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134464403|Q134464403]] |- | capela de San Domingos de Cangas | [[Cangas, Cangas, Lalín|Cangas]] | {{Coord|42.74424935119221|-8.08720921152373|display=inline}} | | | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | | [[:d:Q134885464|Q134885464]] |- | capela de San Domingos de Sanguiñedo | [[Santo Domingo, Sanguiñedo, Dozón|Santo Domingo]] | {{Coord|42.588626351525015|-8.067435698460715|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida de Santo Domingo, Sanguiñedo, Dozón.JPG|center|128px]] | [[Domingos de Guzmán]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134822669|Q134822669]] |- | capela de San Gregorio de Guillade | [[Guillade, Ponteareas|Guillade]] | {{Coord|42.1679665480586|-8.428275654340782|display=inline}} | [[Ficheiro:Guillade, Ponteareas, capela S. Gregorio.jpg|center|128px]] | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134528920|Q134528920]] |- | capela de San Gregorio de Louredo | [[O Pantaño, Louredo, Mos|O Pantaño]] | {{Coord|42.23820493824675|-8.591799886904363|display=inline}} | | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134510094|Q134510094]] |- | capela de San Gregorio de Tabagón | [[San Gregorio, San Miguel de Tabagón, O Rosal|San Gregorio]] | {{Coord|41.9149464773|-8.83302390575|display=inline}} | | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134506818|Q134506818]] |- | capela de San Lourenzo de Goián | [[Goián, Tomiño|Goián]] | {{Coord|41.94999485909712|-8.794997337185244|display=inline}} | | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134461035|Q134461035]] |- | capela de San Lourenzo de Sacos | [[Sacos, Cerdedo-Cotobade|Sacos]] | {{Coord|42.50627232742143|-8.479452868474436|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela san Lourenzo Sacos.jpg|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690694|Q134690694]] |- | capela de San Lourenzo de Serrapio | [[Serrapio, Pedre, Cerdedo-Cotobade|Serrapio]] | {{Coord|42.53653805963896|-8.441957723304897|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Lourenzo de Serrapio.jpg|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690499|Q134690499]] |- | capela de San Lourenzo e San Bieito de Liñares | [[Liñares, Xesta, A Lama|Liñares]] | {{Coord|42.385877007868|-8.3923431813171|display=inline}} | | | | | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134477074|Q134477074]] |- | capela de San Mamede dos Martores | [[Os Martores, Valga, Valga|Os Martores]] | {{Coord|42.689653574743986|-8.615492192478998|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela dos Martores, Valga, Valga.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134711228|Q134711228]] |- | capela de San Marcos de Pardesoa | [[San Marcos, Pardesoa, Forcarei|San Marcos]] | {{Coord|42.531114475649|-8.3163692929522|display=inline}} | | [[Marcos o Evanxelista]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134813092|Q134813092]] |- | capela de San Miguel de Contixe | [[Contixe, Tourón, Ponte Caldelas|Contixe]] | {{Coord|42.41637357766951|-8.557335140207995|display=inline}} | [[Ficheiro:Ponte Caldelas, Touron, Vilarchan Igrexa San Miguel 01-01.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134588586|Q134588586]] |- | capela de San Miguel de Corzós | [[Corzós, A Lamosa, Covelo|Corzós]] | {{Coord|42.20344626966741|-8.349204600908738|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Miguel en Corzós, Covelo.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580161|Q134580161]] |- | capela de San Miguel de Tambo | [[Combarro, Poio|Combarro]] | {{Coord|42.41337082224911|-8.709265985444796|display=inline}} | [[Ficheiro:Illa de Tambo - capela de San Miguel.jpg|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611406|Q134611406]] |- | capela de San Nomedio de Taboexa | [[Sandomedio, Taboexa, As Neves|Sandomedio]] | {{Coord|42.13533128386289|-8.412981332854805|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermita de San Nomedio (16284583103).jpg|center|128px]] | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134547089|Q134547089]] |- | capela de San Paio de Merza | [[Merza, Vila de Cruces|Merza]] | {{Coord|42.76387442154859|-8.266161444506661|display=inline}} | | [[Paio, mártir|Paio de Albeos]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134981460|Q134981460]] |- | capela de San Pedro de Arbo | [[Arbo, Arbo|Arbo]] | {{Coord|42.11543664485371|-8.313861839473264|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Pedro, Arbo.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134548347|Q134548347]] |- | capela de San Pedro de Mondariz-Balneario | [[San Pedro, Mondariz-Balneario, Mondariz-Balneario|San Pedro]] | {{Coord|42.22371965217156|-8.462649953854784|display=inline}} | [[Ficheiro:Saint Peter Church Mondariz.JPG|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134546699|Q134546699]] |- | capela de San Pedro de Parada | [[Parada, Montes, Campo Lameiro|Parada]] | {{Coord|42.53036879463651|-8.495096661624755|display=inline}} | | San Pedro ad Vincula | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691483|Q134691483]] |- | capela de San Ramón da Anllada | [[A Anllada, Arcos, Cuntis|A Anllada]] | {{Coord|42.662763696402195|-8.555640750395238|display=inline}} | | [[Ramón Nonato]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134986979|Q134986979]] |- | capela de San Ramón de Artoño | [[A Capela, Artoño, Agolada|A Capela]] | {{Coord|42.81636332696958|-8.031705251042904|display=inline}} | | | [[Ramón Nonato]] | | | | [[:d:Q133502438|Q133502438]] |- | capela de San Ramón de Mesego | [[Mesego, Cuntis, Cuntis|Mesego]] | {{Coord|42.63304695720944|-8.526006499636651|display=inline}} | | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134987140|Q134987140]] |- | capela de San Roque de Briallos | [[San Roque, Briallos, Portas|San Roque]] | {{Coord|42.55950858047101|-8.649475449813947|display=inline}} | | [[Roque de Montpellier]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134703403|Q134703403]] |- | capela de San Roque de Cabreira | [[O San Roque, Cabreira, Salvaterra de Miño|O San Roque]] | {{Coord|42.09264561461245|-8.54469801537472|display=inline}} | [[Ficheiro:Cabreira, S. Roque, Salvaterra de Miño.jpg|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134519967|Q134519967]] |- | capela de San Roque de Caldas de Reis | [[Caldas de Reis, Caldas de Reis (San Tomé e Santa María), Caldas de Reis|Caldas de Reis]] | {{Coord|42.60839259800789|-8.645421149411066|display=inline}} | [[Ficheiro:Caldas, capela San Roque 01-01.jpg|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704312|Q134704312]] |- | capela de San Roque de Carballedo | [[O Berberote, Carballedo, Cerdedo-Cotobade|O Berberote]] | {{Coord|42.4740059883467|-8.481780890405048|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Roque de Carballedo.jpg|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134626161|Q134626161]] |- | capela de San Roque de Goián | [[O Couto, Goián, Tomiño|O Couto]] | {{Coord|41.94485256673616|-8.76042056482115|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Roque.JPG|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134269792|Q134269792]] |- | capela de San Roque de Leirado | [[San Roque, Leirado, Salvaterra de Miño|San Roque]] | {{Coord|42.129981868|-8.46054285765|display=inline}} | | [[Roque de Montpellier]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134520454|Q134520454]] |- | capela de San Roque de Luneda | [[San Roque, Luneda, A Cañiza|San Roque]] | {{Coord|42.15854953194091|-8.314692934448308|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela San Roque Luneda, A Cañiza.jpg|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587139|Q134587139]] |- | capela de San Roque de Morgadáns | [[San Roque, Morgadáns, Gondomar|San Roque]] | {{Coord|42.11295018266932|-8.732896372362815|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Roque de Morgadáns, Gondomar, Galicia.jpg|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134318968|Q134318968]] |- | capela de San Roque de Pazos | [[Pazos, Borela, Cerdedo-Cotobade|Pazos]] | {{Coord|42.45241840171782|-8.516547053807027|display=inline}} | [[Ficheiro:CapelaPazos.jpg|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134625929|Q134625929]] |- | capela de San Roque de Ponteareas | [[San Roque, Ponteareas, Ponteareas|San Roque]] | {{Coord|42.17656279392908|-8.511141819697956|display=inline}} | [[Ficheiro:Ponteareas, Capela de San Roque.jpg|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134539303|Q134539303]] |- | [[capela de San Roque de Pontevedra]] | [[Pontevedra]] | {{Coord|42.42982086986891|-8.65119749801625|display=inline}} | [[Ficheiro:Pontevedra - Capilla de San Roque 1.jpg|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | | [[:d:Q104039406|Q104039406]] |- | capela de San Roque de Puxallos | [[Puxallos, Catasós, Lalín|Puxallos]] | {{Coord|42.605825|-8.083435|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Roque, Puxallos 03.jpg|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q96239101|Q96239101]] |- | capela de San Roque de Riofrío | [[O Carballal, Riofrío, Mondariz|O Carballal]] | {{Coord|42.23819603341996|-8.47246817877644|display=inline}} | | [[Roque de Montpellier]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134543671|Q134543671]] |- | capela de San Roque de Salcidos | [[San Roque, Salcidos, A Guarda|San Roque]] | {{Coord|41.910104040579846|-8.855339319235348|display=inline}} | [[Ficheiro:A Guarda, Salcidos, capela de S. Roque.jpg|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134220153|Q134220153]] |- | capela de San Roque de Torneiros | [[Torneiros, O Porriño|Torneiros]] | {{Coord|42.1576596382|-8.65001410246|display=inline}} | | [[Roque de Montpellier]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134476881|Q134476881]] |- | capela de San Roque de Vilagarcía de Arousa | [[San Roque, Vilagarcía, Vilagarcía de Arousa|San Roque]] | {{Coord|42.594114928169425|-8.760558470896239|display=inline}} | | [[Roque de Montpellier]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134699294|Q134699294]] |- | capela de San Roque do Grove | [[O Grove, O Grove|O Grove]] | {{Coord|42.492330155157894|-8.865719408039455|display=inline}} | [[Ficheiro:O Grove, capela de San Roque 01-03a.jpg|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134312540|Q134312540]] |- | capela de San Roque do Monte | [[San Roque do Monte, Darbo, Cangas|San Roque do Monte]] | {{Coord|42.25839860320537|-8.790165820533312|display=inline}} | | [[Roque de Montpellier]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134596086|Q134596086]] |- | capela de San Roque do Monte | [[San Roque do Monte, Deiro, Vilanova de Arousa|San Roque do Monte]] | {{Coord|42.54651023516133|-8.819159583471103|display=inline}} | [[Ficheiro:Capilla de San Roque do monte. - panoramio.jpg|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698516|Q134698516]] |- | capela de San Sebastián de Estás | [[San Sebastián, Estás, Tomiño|San Sebastián]] | {{Coord|41.97429267843008|-8.76107869308419|display=inline}} | [[Ficheiro:Estás, Tomiño, capela.JPG|center|128px]] | [[Sebastián, mártir|Sebastián]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134268537|Q134268537]] |- | capela de San Sebastián de Lira | [[Lira, Salvaterra de Miño|Lira]] | {{Coord|42.15277007297784|-8.460488962166758|display=inline}} | | [[Sebastián, mártir|Sebastián]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134443917|Q134443917]] |- | capela de San Sebastián de Mañufe | [[San Sebastián, Mañufe, Gondomar|San Sebastián]] | {{Coord|42.102118670022065|-8.778396828594113|display=inline}} | [[Ficheiro:Cruceiro e capela de San Sebastián en Mañufe - Gondomar.jpg|center|128px]] | [[Sebastián, mártir|Sebastián]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134319149|Q134319149]] |- | capela de San Sebastián de Oia | [[Oia, Oia|Oia]] | {{Coord|41.994982936007816|-8.880418779196258|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida de S. Sebastián, O Arrabal, Oia.JPG|center|128px]] | [[Sebastián, mártir|Sebastián]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134232051|Q134232051]] |- | capela de San Sebastián de Rebordechán | [[Rebordechán, Crecente|Rebordechán]] | {{Coord|42.20136662914199|-8.182566090938431|display=inline}} | | [[Sebastián, mártir|Sebastián]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134443585|Q134443585]] |- | capela de San Sebastián de Taboexa | [[A Moreira, Taboexa, As Neves|A Moreira]] | {{Coord|42.124189073|-8.4383046627|display=inline}} | | [[Sebastián, mártir|Sebastián]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134443959|Q134443959]] |- | capela de San Sebastián de Xinzo | [[Xinzo, Ponteareas|Xinzo]] | {{Coord|42.18210505678715|-8.563298132390603|display=inline}} | [[Ficheiro:O Souto, Capela de San Sebastián.png|center|128px]] | [[Sebastián, mártir|Sebastián]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134443838|Q134443838]] |- | capela de San Sebastián do Porriño | [[O Porriño, O Porriño, O Porriño|O Porriño]] | {{Coord|42.15684050448892|-8.619796357476758|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Sebastián.jpg|center|128px]] | [[Sebastián, mártir|Sebastián]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134464344|Q134464344]] |- | capela de San Sebastián do Rosal | [[O Rosal, O Rosal|O Rosal]] | {{Coord|41.9354298085092|-8.843727802587955|display=inline}} | | [[Sebastián, mártir|Sebastián]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134443776|Q134443776]] |- | capela de San Simón | [[Cesantes, Redondela|Cesantes]] | {{Coord|42.30820742021162|-8.628549917722928|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Simón.JPG|center|128px]] | [[Simón, apóstolo|Simón]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134519552|Q134519552]] |- | capela de San Simón de Baión | [[San Simón, Baión, Vilanova de Arousa|San Simón]] | | [[Ficheiro:CSSBaión.jpg|center|128px]] | [[Simón, apóstolo|Simón]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698295|Q134698295]] |- | capela de San Telmo de Tui | [[Tui, Tui, Tui|Tui]] | {{Coord|42.045874411954195|-8.64354264925665|display=inline}} | [[Ficheiro:Chapel of San Telmo, Tui.jpg|center|128px]] | [[Pedro González Telmo]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134316254|Q134316254]] |- | capela de San Tomé de Gondar | [[Gondar, Sanxenxo|Gondar]] | {{Coord|42.43360079394812|-8.83157884966775|display=inline}} | [[Ficheiro:Sanxenxo, Gondar, San Tomé 03-01b.jpg|center|128px]] | [[Tomé, apóstolo|Tomé]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611938|Q134611938]] |- | capela de San Vicente de Ribeira | [[San Vicente, Ribeira, A Estrada|San Vicente]] | {{Coord|42.729238186488296|-8.441470099082064|display=inline}} | | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134712396|Q134712396]] |- | capela de San Vicente de Soutoxuste | [[O Viso, Redondela|O Viso]] | {{Coord|42.32397511207232|-8.612008674879238|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Vicente de Soutoxuste (O Viso, Redondela).jpg|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134435354|Q134435354]] |- | capela de San Vicente do Mar | [[San Vicente do Mar, San Vicente do Grove, O Grove|San Vicente do Mar]] | {{Coord|42.45608343893597|-8.925564397249499|display=inline}} | [[Ficheiro:O Grove capela Pedras Negras 01-02.jpg|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134312505|Q134312505]] |- | capela de San Xaquín de Ons | [[A Illa de Ons, Bueu|A Illa de Ons]] | {{Coord|42.371092841230734|-8.93468658779579|display=inline}} | [[Ficheiro:Illa de Ons Capela de San Xaquín 1.jpg|center|128px]] | [[Xoaquín, pai de María|Xoaquín]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134596917|Q134596917]] |- | capela de San Xián do Rosal | [[San Xián, O Rosal, O Rosal|San Xián]] | {{Coord|41.9660817067|-8.87777656317|display=inline}} | | Julian of Cuenca | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134469096|Q134469096]] |- | capela de San Xosé Obreiro de Cristelos | [[Cristelos, Barrantes, Tomiño|Cristelos]] | {{Coord|42.0282784575|-8.7685328722|display=inline}} | | [[Xosé de Nazaret]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134488677|Q134488677]] |- | capela de San Xosé Obreiro do Progreso | [[O Progreso, Oeste, Catoira|O Progreso]] | {{Coord|42.671843946408146|-8.725470379991242|display=inline}} | [[Ficheiro:Catoira 060905 038.JPG|center|128px]] | [[Xosé de Nazaret]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704696|Q134704696]] |- | capela de San Xosé da Pasaxe | [[A Pasaxe, Camposancos, A Guarda|A Pasaxe]] | {{Coord|41.88917564068028|-8.850916350720059|display=inline}} | | [[Xosé de Nazaret]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134288910|Q134288910]] |- | capela de San Xosé de Chacente | [[Chacente, O Campo, Campo Lameiro|Chacente]] | {{Coord|42.552044578426504|-8.54249890952773|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Chacente.jpg|center|128px]] | [[Xosé de Nazaret]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691107|Q134691107]] |- | capela de San Xosé de Fondós | [[Fondós, Quireza, Cerdedo-Cotobade|Fondós]] | {{Coord|42.56092489330414|-8.439564618262628|display=inline}} | | [[Xosé de Nazaret]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690521|Q134690521]] |- | capela de San Xosé de Moalde | [[San Xosé, Moalde, Silleda|San Xosé]] | {{Coord|42.71167714205536|-8.32550024882583|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela en Moalde, Silleda.JPG|center|128px]] | [[Xosé de Nazaret]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880478|Q134880478]] |- | capela de San Xosé de Penelas | [[Penelas, Aguasantas, Cerdedo-Cotobade|Penelas]] | {{Coord|42.42875015712791|-8.456003179935385|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida de san Xosé de Penelas.jpg|center|128px]] | [[Xosé de Nazaret]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134625736|Q134625736]] |- | capela de San Xoán de Aios | [[Aios, Noalla, Sanxenxo|Aios]] | {{Coord|42.41468319719709|-8.851496693306085|display=inline}} | [[Ficheiro:Sanxenxo, Noalla, Aios 11-01a.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611907|Q134611907]] |- | capela de San Xoán de Portas | [[San Xoán, Portas, Portas|San Xoán]] | {{Coord|42.57578080487911|-8.658571847037857|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Xoán nos Fontáns.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134703387|Q134703387]] |- | capela de San Xoán do Freixo | [[San Xoán, Valadares, Vigo|San Xoán]] | {{Coord|42.185918359265|-8.7491803756947|display=inline}} | | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134812841|Q134812841]] |- | capela de San Xoán o Evanxelista de Dorna | [[Dorna, Sacos, Cerdedo-Cotobade|Dorna]] | {{Coord|42.51698907521989|-8.479266261129943|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Xoán Evanxelista en Dorna.jpg|center|128px]] | [[Xoán o Evanxelista]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690659|Q134690659]] |- | capela de San Xulián do monte Aloia | [[Rebordáns, Tui|Rebordáns]] | {{Coord|42.0847935109067|-8.68016457998875|display=inline}} | [[Ficheiro:Monte Aloia Ermita de San Xiao.png|center|128px]] | Xián de Anazarbus | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134312249|Q134312249]] |- | capela de Sanomedio de Tomiño | [[Sanomedio, Tomiño, Tomiño|Sanomedio]] | {{Coord|41.9849273489|-8.76992493868|display=inline}} | | [[Mamede de Capadocia]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134547119|Q134547119]] |- | capela de Santa Ana de Buchabade | [[Buchabade, Tourón, Ponte Caldelas|Buchabade]] | {{Coord|42.40507299729502|-8.541165857067192|display=inline}} | [[Ficheiro:SantaAna retocada.jpg|center|128px]] | [[Ana, nai de María|Santa Ana]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134588626|Q134588626]] |- | capela de Santa Baia de Palio | [[Santa Baia, Cercio, Lalín|Santa Baia]] | {{Coord|42.75752246407691|-8.107188921675784|display=inline}} | | | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134885533|Q134885533]] |- | capela de Santa Bárbara de Mariña | [[Mariña, San Xurxo de Salceda, Salceda de Caselas|Mariña]] | {{Coord|42.11130684524731|-8.566152668063694|display=inline}} | [[Ficheiro:Salceda de Caselas, capela de S. Bárbara.jpg|center|128px]] | [[Bárbara de Nicomedia]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134498204|Q134498204]] |- | capela de Santa Catarina de Lourido | [[Lourido, Cerdedo, Cerdedo-Cotobade|Lourido]] | {{Coord|42.527076981956554|-8.395601234515857|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Sta. Catarina de Lourido.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134629288|Q134629288]] |- | capela de Santa Catarina de Portonovo | [[Portonovo, Adina, Sanxenxo|Portonovo]] | {{Coord|42.3925753679337|-8.823829569095553|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia Santa Catalina Portonovo.jpg|center|128px]] | [[Catarina de Alexandría]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q99500618|Q99500618]] |- | capela de Santa Comba de Rebordelo | [[A Insua, Ponte Caldelas|A Insua]] | {{Coord|42.37126470135393|-8.506893299818442|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Santa Comba de Rebordelo (Santuario da virxe da saúde) 02.jpg|center|128px]] | [[Comba de Sens]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134588883|Q134588883]] |- | capela de Santa Isabel de Sela | [[Os Eidos de Arriba, Sela, Arbo|Os Eidos de Arriba]] | {{Coord|42.097750670057415|-8.348307971819043|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela Santa Isabel Sela, Arbo.jpg|center|128px]] | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134548291|Q134548291]] |- | [[capela de Santa Liberata de Baiona]] | [[Baiona]] | {{Coord|42.11830220897832|-8.851013586299606|display=inline}} | [[Ficheiro:Baiona - 11 - Igrexa de Santa Liberata.jpg|center|128px]] | [[Liberata de Baiona|Liberata]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q31281051|Q31281051]] |- | capela de Santa Lucía de Arcos da Condesa | [[O Ameal, Arcos da Condesa, Caldas de Reis|O Ameal]] | {{Coord|42.57051838285048|-8.642121746969812|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela Santa Lucía, Caldas de Reis.jpg|center|128px]] | [[Lucía de Siracusa]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704231|Q134704231]] |- | capela de Santa Lucía de Famelga | [[Famelga, Aguasantas, Cerdedo-Cotobade|Famelga]] | {{Coord|42.4462018852505|-8.471222360067502|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Santa Lucía, Famelga.jpg|center|128px]] | [[Lucía de Siracusa]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134625726|Q134625726]] |- | capela de Santa Lucía de Magán | [[Magán, Estacas, Cuntis|Magán]] | {{Coord|42.66479024066319|-8.601580268396539|display=inline}} | | [[Lucía de Siracusa]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134987165|Q134987165]] |- | capela de Santa Lucía de Vide | [[O Souto, Vide, As Neves|O Souto]] | {{Coord|42.0899307373|-8.37628394365|display=inline}} | | [[Lucía de Siracusa]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134510508|Q134510508]] |- | capela de Santa Lucía de Vincios | [[Vincios, Gondomar|Vincios]] | {{Coord|42.1423923942175|-8.732915045865893|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida de Santa Lucía, Vincios, Gondomar.jpg|center|128px]] | | [[Lucía de Siracusa]] | | | | [[:d:Q133538953|Q133538953]] |- | capela de Santa Margarida de Cambados | [[Cambados, Cambados, Cambados|Cambados]] | {{Coord|42.51127496179899|-8.815320714047992|display=inline}} | | [[Margarida de Antioquía]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134606106|Q134606106]] |- | capela de Santa Margarida de Paredes | [[Paredes, Moimenta, Campo Lameiro|Paredes]] | {{Coord|42.545438687897416|-8.522792026146993|display=inline}} | | [[Margarida de Antioquía]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691477|Q134691477]] |- | capela de Santa Margarida de Saiáns | [[Santa Margarida, Saiáns, Moraña|Santa Margarida]] | {{Coord|42.58295942761488|-8.599474898337434|display=inline}} | | [[Margarida de Antioquía]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704047|Q134704047]] |- | capela de Santa Mariña de Castrovite | [[Castrovite, Orazo, A Estrada|Castrovite]] | {{Coord|42.74660801927254|-8.342677269095915|display=inline}} | [[Ficheiro:Castrovite (46089224235).jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134712973|Q134712973]] |- | capela de Santa Mariña de Graba | [[Santa Mariña, Graba, Silleda|Santa Mariña]] | {{Coord|42.66150239083796|-8.293844566664733|display=inline}} | [[Ficheiro:CapelaSantaMariña.JPG|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880225|Q134880225]] |- | capela de Santa Marta de Bértola | [[Santa Comba de Bértola, Vilaboa|Santa Comba de Bértola]] | {{Coord|42.39462651948425|-8.62915263268237|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Santa Marta, en Santa Comba de Bértola (Vilaboa).jpg|center|128px]] | | [[Marta de Betania]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q122441434|Q122441434]] |- | [[capela de Santa Marta do Burgo]] | [[O Burgo, Baíña, Baiona|O Burgo]] | {{Coord|42.11486|-8.8364|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Santa Marta de Baíña, Baiona.jpg|center|128px]] | [[Marta de Betania]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q20925485|Q20925485]] |- | capela de Santa María Madalena das Eiras | [[As Eiras, O Rosal|As Eiras]] | {{Coord|41.92946298089823|-8.783143977154966|display=inline}} | [[Ficheiro:Fachada ermida As Eiras, O Rosal.jpg|center|128px]] | [[María Madalena|María Magdalena]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134227537|Q134227537]] |- | capela de Santa María dos Aflixidos de Camporrapado | [[Camporrapado, Cortegada, Silleda|Camporrapado]] | {{Coord|42.66795193518432|-8.219266708335603|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela dos Aflixidos en Camporrapado, Cortegada, Silleda.JPG|center|128px]] | Nosa Señora dos Aflixidos | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880150|Q134880150]] |- | capela de Santa Rita de Campelo | [[Campelo, San Clemente de Cesar, Caldas de Reis|Campelo]] | {{Coord|42.63287866408302|-8.629494930959977|display=inline}} | | [[Rita de Cascia]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704556|Q134704556]] |- | capela de Santa Tareixa de Bugarín | [[Bugarín, Castro, Cerdedo-Cotobade|Bugarín]] | {{Coord|42.547244702552106|-8.440930795942874|display=inline}} | | [[Teresa de Ávila|Tareixa de Ávila]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690535|Q134690535]] |- | capela de Santa Trega da Guarda | [[Santa Trega, A Guarda, A Guarda|Santa Trega]] | {{Coord|41.888870234781905|-8.870822418958912|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela e cruceiro en Santa Tegra, A Guarda.jpg|center|128px]] | [[Trega de Iconio]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134220344|Q134220344]] |- | capela de Santiago da Ermida | [[Ermida, Cuntis, Cuntis|Ermida]] | {{Coord|42.60781846728091|-8.538892181060934|display=inline}} | | [[Santiago o Maior]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134987120|Q134987120]] |- | capela de Santiago de Godos | [[O Cruceiro de Santiago, Godos, Caldas de Reis|O Cruceiro de Santiago]] | {{Coord|42.5862391630271|-8.693534520405075|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da Santiago de Godos, Caldas de Reis.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704443|Q134704443]] |- | capela de Santiago do Oeste | [[Oeste, Catoira|Oeste]] | {{Coord|42.67650594061535|-8.725765097156422|display=inline}} | [[Ficheiro:1500-Torres do Oeste-Catoira (Pontevedra).jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134704740|Q134704740]] |- | capela de Santo Amaro da Estibada | [[A Estibada, Petelos, Mos|A Estibada]] | {{Coord|42.1903400388|-8.63131374121|display=inline}} | | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134509736|Q134509736]] |- | capela de Santo Amaro de Arra | [[Arra, Arra, Sanxenxo|Arra]] | {{Coord|42.40478436580648|-8.841094393242457|display=inline}} | [[Ficheiro:Sanxenxo, Arra 04-01a.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q133269086|Q133269086]] |- | capela de Santo Amaro de Lira | [[Lira, Salvaterra de Miño|Lira]] | {{Coord|42.1532352432|-8.47318410873|display=inline}} | | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134443950|Q134443950]] |- | capela de Santo Amaro de Matamá | [[San Amaro, Matamá, Vigo|San Amaro]] | {{Coord|42.20043578680835|-8.73962359481367|display=inline}} | | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134468979|Q134468979]] |- | capela de Santo Amaro de Meavía | [[Meavía, Forcarei|Meavía]] | {{Coord|42.64082813579893|-8.379328845685162|display=inline}} | | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134811306|Q134811306]] |- | capela de Santo Amaro de Meaño | [[San Amaro, Meaño, Meaño|San Amaro]] | {{Coord|42.44682617986823|-8.786628466877733|display=inline}} | [[Ficheiro:Meaño, San Amaro 01-01c.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134612280|Q134612280]] |- | capela de Santo Amaro de Mourente | [[San Amaro, Mourente, Pontevedra|San Amaro]] | {{Coord|42.42758260749313|-8.626072239347506|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela santo Amaro, Pontevedra.jpg|center|128px]] | [[Amaro o Peregrino|Amaro]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134605596|Q134605596]] |- | capela de Santo Amaro de Portela | [[San Amaro, Portela, Barro|San Amaro]] | {{Coord|42.504662265067445|-8.649678910815696|display=inline}} | [[Ficheiro:Barro, Portela 02-06c.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691657|Q134691657]] |- | capela de Santo Amaro de Traspielas | [[San Amaro, Traspielas, Fornelos de Montes|San Amaro]] | {{Coord|42.3024600348|-8.46883356571|display=inline}} | | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134539553|Q134539553]] |- | capela de Santo Amaro de Vilanova de Arousa | [[Vilanova de Arousa, Vilanova de Arousa, Vilanova de Arousa|Vilanova de Arousa]] | {{Coord|42.564019270482675|-8.826810990689511|display=inline}} | [[Ficheiro:Vilanova 03-03a Capela de san Amaro.JPG|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698606|Q134698606]] |- | capela de Santo Antonio Abade da Armenteira | [[San Amedio, A Armenteira, Meis|San Amedio]] | {{Coord|42.467378133931014|-8.744016129456023|display=inline}} | [[Ficheiro:San anton abade san mamede 2.jpg|center|128px]] | [[Antón Abade]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134621516|Q134621516]] |- | capela de Santo Antonio da Regueira | [[Verducido, A Lama|Verducido]] | {{Coord|42.355996426387385|-8.412163853597264|display=inline}} | | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado de Redondela-Oitavén]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587563|Q134587563]] |- | capela de Santo Antonio de Vilatuxe | [[Vilatuxe, Vilatuxe, Lalín|Vilatuxe]] | {{Coord|42.60569492395446|-8.190679361669972|display=inline}} | | | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | | [[:d:Q134954111|Q134954111]] |- | capela de Santo Antoniño da Caeira | [[A Caeira, Poio (San Salvador), Poio|A Caeira]] | {{Coord|42.43455572161328|-8.655652739718454|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Antoniño na Caeira (Poio).jpg|center|128px]] | [[Antonio de Padua|Antón de Padua]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611281|Q134611281]] |- | capela de Santo Antón Abade do Grove | [[O Grove, O Grove|O Grove]] | {{Coord|42.49557197045552|-8.864555639750893|display=inline}} | [[Ficheiro:O Grove, capela san Antonio 03-02a.jpg|center|128px]] | [[Antón Abade]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134316947|Q134316947]] |- | capela de Santo Antón de Cerdedo | [[Cerdedo, Cerdedo-Cotobade|Cerdedo]] | {{Coord|42.52985119505131|-8.393498124775148|display=inline}} | [[Ficheiro:CapelaAntón.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134628203|Q134628203]] |- | capela de Santo Antón de Oca | [[A Praza, Oca, A Estrada|A Praza]] | {{Coord|42.74593939645264|-8.394488054240098|display=inline}} | [[Ficheiro:Pazo de Oca capela.jpg|center|128px]] | [[Antonio de Padua|Antón de Padua]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134719630|Q134719630]] |- | capela de Santo Antón de Penalba | [[O Campo, Campo Lameiro|O Campo]] | {{Coord|42.542720619732194|-8.552679599580179|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Santo Antón, Castro de Penalba, Campo Lameiro.jpg|center|128px]] | [[Antonio de Padua|Antón de Padua]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691117|Q134691117]] |- | [[capela de Santo Antón de Vilariño]] | [[Santo Antón, Vilariño, Cambados|Santo Antón]] | {{Coord|42.52409994866176|-8.79249182022071|display=inline}} | [[Ficheiro:Fachada da Igrexa de San Antón, Vilariño.jpg|center|128px]] | [[Antón Abade]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390599|Q12390599]] |- | capela de Santo Eleuterio de Tameiga | [[Tameiga, Mos|Tameiga]] | {{Coord|42.19168908813203|-8.645078723492537|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida de san Eleuterio.jpg|center|128px]] | [[Eutelo, papa|Eutelo]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134509792|Q134509792]] |- | capela de Santo Huberto de Barcala | [[Barcala, A Estrada|Barcala]] | {{Coord|42.71652288085045|-8.600272842483115|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Santo Huberto de Barcala.jpg|center|128px]] | Huberto de Liexa | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134369878|Q134369878]] |- | capela de Santo Ignacio de Rañestras | [[Rañestras, Álceme, Rodeiro|Rañestras]] | {{Coord|42.61449726578388|-8.006179545796869|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Rañestras.jpg|center|128px]] | [[Ignacio de Loiola]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134972081|Q134972081]] |- | capela de Santo Ildefonso de Troáns | [[San Ildefonso, Troáns, Cuntis|San Ildefonso]] | {{Coord|42.61671013876049|-8.591687964270529|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Ildefonso en Troáns, Cuntis.jpg|center|128px]] | [[Ildefonso de Toledo]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134987275|Q134987275]] |- | capela do Anxo da Garda de Axiaz | [[Axiaz, Ventosa, Agolada|Axiaz]] | {{Coord|42.719352910943655|-7.993946530338771|display=inline}} | | [[anxo da garda]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Camba-Ventosa]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134963328|Q134963328]] |- | capela do Anxo da Garda de Pazos de Reis | [[O Ánxel, Pazos de Reis, Tui|O Ánxel]] | {{Coord|42.05945336091714|-8.645804917757872|display=inline}} | | [[anxo da garda]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134300274|Q134300274]] |- | capela do Anxo da Garda de Valeixe | [[Valeixe, A Cañiza|Valeixe]] | {{Coord|42.16379345809581|-8.262031400112242|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela Anxo Valeixe, A Cañiza.jpg|center|128px]] | [[anxo da garda]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580405|Q134580405]] |- | capela do Anxo da Garda do Cádavo | [[O Cádavo, Sacos, Cerdedo-Cotobade|O Cádavo]] | {{Coord|42.50958691652125|-8.458496455280793|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela do Santo Anxo da Garda do Cávado.jpg|center|128px]] | [[anxo da garda]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690588|Q134690588]] |- | capela do Calvario de Anceu | [[Anceu, Anceu, Ponte Caldelas|Anceu]] | {{Coord|42.362345796171915|-8.465882947845822|display=inline}} | [[Ficheiro:Anceu, calvario e capela.JPG|center|128px]] | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134588846|Q134588846]] |- | capela do Doce Nome de Xesús | [[Pías, Ponteareas|Pías]] | {{Coord|42.21397337606151|-8.489951300870029|display=inline}} | [[Ficheiro:Troña, Pias, Ponteareas.jpg|center|128px]] | [[Xesús de Nazaret]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134539359|Q134539359]] |- | capela do Hospital de Cambados | [[Cambados, Cambados, Cambados|Cambados]] | {{Coord|42.51289071702303|-8.815072742483487|display=inline}} | [[Ficheiro:2013. Capela do Hospital. Cambados. Galiza.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134697790|Q134697790]] |- | capela do Hospital de Cangas | [[Cangas, Cangas, Cangas|Cangas]] | {{Coord|42.26319815871682|-8.783214247133255|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela do Hospital. Cangas. Galiza-38.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134595946|Q134595946]] |- | [[capela do Nazareno]] | [[Pontevedra]] | {{Coord|42.432611111111115|-8.64611111111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Pontevedra Capital Capilla del Nazareno.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | | [[:d:Q104641382|Q104641382]] |- | capela do Neno Xesús de Caroi | [[O Coto, Caroi, Cerdedo-Cotobade|O Coto]] | {{Coord|42.486877981350474|-8.415352284517938|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela do Neno Xesús de Caroi, Cerdedo-Cotobade.jpg|center|128px]] | neno Xesús | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134626192|Q134626192]] |- | capela do Pereiro | [[O Pereiro, Laro, Silleda|O Pereiro]] | {{Coord|42.62906274459124|-8.218623660631145|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela do Pereiro, Laro, Silleda.JPG|center|128px]] | | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134880400|Q134880400]] |- | capela do Sagrado Corazón de Caldelas | [[Caldelas, Ponte Caldelas, Ponte Caldelas|Caldelas]] | {{Coord|42.398349530428305|-8.504483027466923|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela do Sagrado Corazón en Ponte Caldelas.jpg|center|128px]] | [[Sagrado Corazón de Xesús]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134595012|Q134595012]] |- | capela do Sagrado Corazón de Xesús da Lama | [[A Lama, A Lama|A Lama]] | {{Coord|42.39936855055389|-8.444951145982811|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela do Sagrado Corazón de Xesús da Lama 02.jpg|center|128px]] | [[Sagrado Corazón de Xesús]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado de Redondela-Oitavén]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134587488|Q134587488]] |- | capela do Santiaguiño de Anta | [[Guizán, Mos|Guizán]] | {{Coord|42.22846231705022|-8.61053911685051|display=inline}} | [[Ficheiro:Guizán, Mos.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134509781|Q134509781]] |- | capela do Santo Anxo da Garda de Buxel | [[Buxel, Artoño, Agolada|Buxel]] | {{Coord|42.80595526314166|-8.029993169881097|display=inline}} | | | [[anxo da garda]] | | | | [[:d:Q133502433|Q133502433]] |- | capela do Santo Anxo da Guarda de Loureza | [[Loureza, Loureza, Oia|Loureza]] | {{Coord|41.98830636434741|-8.813815367972765|display=inline}} | | [[anxo da garda]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690765|Q134690765]] |- | capela do Santo Cristo da Agonía do Porriño | [[O Porriño, O Porriño, O Porriño|O Porriño]] | {{Coord|42.16256247075785|-8.620495585806276|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela do Santo Cristo da Agonía, O Porriño.jpg|center|128px]] | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134464538|Q134464538]] |- | capela do Santo Cristo da Miranda | [[Valeixe, A Cañiza|Valeixe]] | {{Coord|42.15133776938951|-8.271519321785469|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela dos Arredores na Cañiza.jpg|center|128px]] | [[Xesús de Nazaret]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134580430|Q134580430]] |- | capela do Santo de Nantes | [[O Santo, Nantes, Sanxenxo|O Santo]] | {{Coord|42.42386719809857|-8.811568691517138|display=inline}} | [[Ficheiro:Sanxenxo, Nantes, O Santo 02-01b.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134612074|Q134612074]] |- | capela do cemiterio de Cristillón | [[Cristillón, Mañufe, Gondomar|Cristillón]] | {{Coord|42.10558083812143|-8.773054137038962|display=inline}} | [[Ficheiro:Cristillon-Cemiterio-capela-nichos.jpg|center|128px]] | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134317259|Q134317259]] |- | capela do pazo da Crega | [[Santo Antoniño, Perdecanai, Barro|Santo Antoniño]] | {{Coord|42.526091409664744|-8.639097372018224|display=inline}} | [[Ficheiro:San Antoniño.Barro.Galiza 2.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134691626|Q134691626]] |- | capela do pazo dos Pardo | [[O Rebel, Vilalonga, Sanxenxo|O Rebel]] | {{Coord|42.438801238101334|-8.839770101797038|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela do Rebel, Vilalonga, Sanxenxo.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134611975|Q134611975]] |- | capela dos Milagres de Requián | [[Requián, Frades, A Estrada|Requián]] | {{Coord|42.69068910053516|-8.593359818169331|display=inline}} | | Nosa Señora | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134713536|Q134713536]] |- | [[capela dos Santos Reis do Valado]] | [[Bueu (San Martiño de Fóra), Bueu|Bueu (San Martiño de Fóra)]] | {{Coord|42.31361111111111|-8.789444444444445|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela dos Santos Reis.jpg|center|128px]] | [[Reis Magos]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q31281705|Q31281705]] |- | capela dos Santos Xusto e Pastor de San Xurxo de Sacos | [[San Xurxo de Sacos, Cerdedo-Cotobade|San Xurxo de Sacos]] | {{Coord|42.51694444444445|-8.511111111111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela San Xusto.jpg|center|128px]] | [[Xusto e Pastor]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q98582296|Q98582296]] |- | capela evanxélica de Marín | [[Marín (San Xián), Marín|Marín]] | {{Coord|42.39114400853733|-8.702664410881109|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela evanxélica de Marín.jpg|center|128px]] | | | | | [[Igrexa Evanxélica de Marín]] | [[:d:Q134605047|Q134605047]] |- | capela evanxélica de Seixo | [[Seixo, Seixo, Marín|Seixo]] | {{Coord|42.36669710393038|-8.733882515494797|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela evanxélica de Seixo.jpg|center|128px]] | | | | | [[Igrexa Evanxélica de Marín]] | [[:d:Q134605059|Q134605059]] |- | ermida da Nosa Señora da Asunción do monte Castelo | [[Pesqueiras, Salvaterra de Miño|Pesqueiras]] | {{Coord|42.1041489203|-8.49024832249|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Nosa Señora da Asunción (Pesqueiras, Salvaterra de Miño).jpg|center|128px]] | [[Asunción de María]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134519892|Q134519892]] |- | ermida da Nosa Señora da Guía de Teis | [[A Guía, Teis, Vigo|A Guía]] | {{Coord|42.25554|-8.7018|display=inline}} | [[Ficheiro:Hermitage of Nosa Señora da Guía, Vigo, Galicia, Spain (PPL3-Altered) 2 julesvernex2.jpg|center|128px]] | Nosa Señora da Guía | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134100318|Q134100318]] |- | [[ermida da Nosa Señora da Lanzada]] | [[A Lanzada, Noalla, Sanxenxo|A Lanzada]] | {{Coord|42.429833333333|-8.8776833333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Lateral view of A Lanzada Chapel, Sanxenxo, Galicia (Spain).jpg|center|128px]] | Nosa Señora | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q20548168|Q20548168]] |- | ermida da Nosa Señora de Loreto do Castro Loureiro | [[Loureiro de Abaixo, Portela, Cuntis|Loureiro de Abaixo]] | {{Coord|42.67803539207111|-8.542564210001636|display=inline}} | | Virxe de Loreto | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134987258|Q134987258]] |- | ermida da Virxe das Neves de Ribalta | [[Ribalta, Loureiro, Cerdedo-Cotobade|Ribalta]] | {{Coord|42.4631382711003|-8.453321389939502|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida da Virxe das Neves den Ribalta.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora das Neves]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134690394|Q134690394]] |- | ermida de San Mamede de Malvas | [[Malvas, Tui|Malvas]] | {{Coord|42.05916000087538|-8.720892745953664|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida de San Mamede de Malvas, Tui.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134317109|Q134317109]] |- | [[ermida de San Simón]] | [[Cesantes, Redondela|Cesantes]] | {{Coord|42.30765555555555|-8.628452777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Simón.JPG|center|128px]] | | | | | | [[:d:Q25509539|Q25509539]] |- | ermida de San Vicente de Parada | [[Ponte Caldelas, Ponte Caldelas|Ponte Caldelas]] | {{Coord|42.38464554229|-8.5395473168673|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida de San Vicenzo.jpg|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | | | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134497954|Q134497954]] |- | ermida de San Xoán do Mosteiro | [[Sabaxáns, Mondariz|Sabaxáns]] | {{Coord|42.28023946396092|-8.405768544233768|display=inline}} | [[Ficheiro:San Juan del Monasterio - panoramio (2).jpg|center|128px]] | [[Xoán o Evanxelista]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134579915|Q134579915]] |- | ermida de Santa Lucía de Noceda | [[Noceda, Lalín|Noceda]] | {{Coord|42.68905509687053|-8.185693910967673|display=inline}} | | [[Lucía de Siracusa]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134888365|Q134888365]] |- | ermida de Santa Margarida de Mourente | [[Santa Margarida, Mourente, Pontevedra|Santa Margarida]] | {{Coord|42.437574177569815|-8.626316626208512|display=inline}} | [[Ficheiro:Pontevedra-Santa Margarita y el roble. (14074203564).jpg|center|128px]] | [[Margarida de Antioquía]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134606054|Q134606054]] |- | ermida dos Castros | [[San Miguel de Presqueiras, Forcarei|San Miguel de Presqueiras]] | {{Coord|42.52654836953207|-8.336256427232652|display=inline}} | | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134814715|Q134814715]] |- | igrexa de Santa Lucía de Figueiroa | [[Figueiroa, Cerdedo-Cotobade|Figueiroa]] | {{Coord|42.553815494132294|-8.394395645045552|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Santa Lucía, Cerdedo.jpg|center|128px]] | [[Lucía de Siracusa]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134640200|Q134640200]] |- | oratorio dos Camiñantes de Carracedo | [[Carracedo, Caldas de Reis|Carracedo]] | {{Coord|42.652917198601976|-8.643129884188335|display=inline}} | | | | | | | [[:d:Q134704418|Q134704418]] |} {{wikidata list end}} ==Mosteiros== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q44613 . ?item wdt:P131* wd:Q95086. } |sort=label |columns=label:Nome,p131:Lugar,p625:Coordenadas,P18:Imaxe,P825:Advocación,P138:[Advocación],P708:Diocese,P5607:Arciprestado,P140:Relixión,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Nome ! Lugar ! Coordenadas ! Imaxe ! Advocación ! [Advocación] ! Diocese ! Arciprestado ! Relixión ! Wikidata |- | [[convento de San Xoán de Poio]] | [[O Convento, Poio (San Xoán), Poio|O Convento]] | {{Coord|42.446388888889|-8.685|display=inline}} | [[Ficheiro:Mosteiro de San Xoán de Poio.jpg|center|128px]] | [[Xoán Bautista|Xoán o Bautista]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q12386449|Q12386449]] |- | [[Mosteiro de Santa María da Franqueira|igrexa de Santa María da Franqueira]] | [[A Franqueira, A Cañiza|A Franqueira]] | {{Coord|42.18175833|-8.35935|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da Franqueira.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q121336859|Q121336859]] |- | mosteiro da Virxe do Carme e San Xosé de Sabarís | [[Sabarís, Santa Cristina da Ramallosa, Baiona|Sabarís]] | {{Coord|42.11218035803663|-8.817059910175683|display=inline}} | [[Ficheiro:Mosteiro de Carmelitas Descalzas da Virxe do Carme e San Xosé de Sabarís, Baiona.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]]<br/>[[Xosé de Nazaret]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134284345|Q134284345]] |- | [[mosteiro da Visitación das Salesas Reais]] | [[Teis, Vigo|Teis]] | {{Coord|42.24325|-8.704777777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Mosteiro da Visitación, Salesas Reais, Vigo, 1942, Antonio Palacios.jpg|center|128px]] | | | | | | [[:d:Q66990620|Q66990620]] |- | [[mosteiro de San Cibrán de Cálago]] | [[Cálago, Vilanova de Arousa, Vilanova de Arousa|Cálago]] | {{Coord|42.56699036698047|-8.828178829426188|display=inline}} | [[Ficheiro:Vilanova 04-05b Torre de Calogo.jpg|center|128px]] | [[Cibrán de Cartago]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q110707366|Q110707366]] |- | [[mosteiro de San Lourenzo de Carboeiro]] | [[Carboeiro, Silleda|Carboeiro]] | {{Coord|42.755025|-8.246761|display=inline}} | [[Ficheiro:San Lourenzo de Carboeiro.Silleda.Galicia1.jpg|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | [[arciprestado de Deza-Trasdeza]] | | [[:d:Q3394959|Q3394959]] |- | [[mosteiro de San Pedro de Tenorio]] | [[Tenorio, Cerdedo-Cotobade|Tenorio]] | {{Coord|42.46638889|-8.55333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Tenorio4.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q9034379|Q9034379]] |- | [[mosteiro de San Salvador de Lérez]] | [[Lérez, Pontevedra|Lérez]] | {{Coord|42.44916667|-8.63222222|display=inline}} | [[Ficheiro:Mosteiro de San Salvador de Lérez.jpg|center|128px]] | [[Xesús de Nazaret]] | | | | | [[:d:Q3392415|Q3392415]] |- | [[mosteiro de Santa María da Armenteira]] | [[A Armenteira, Meis|A Armenteira]] | {{Coord|42.46305556|-8.74722222|display=inline}} | [[Ficheiro:Mosteiro de Santa María de Armenteira.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q177353|Q177353]] |} {{wikidata list end}} ==Conventos== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q1128397 . ?item wdt:P131* wd:Q95086. } |sort=label |columns=label:Nome,p131:Lugar,p625:Coordenadas,P18:Imaxe,P825:Advocación,P138:[Advocación],P708:Diocese,P5607:Arciprestado,P140:Relixión,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Nome ! Lugar ! Coordenadas ! Imaxe ! Advocación ! [Advocación] ! Diocese ! Arciprestado ! Relixión ! Wikidata |- | convento da Anunciada de Baiona | [[Baiona]] | {{Coord|42.12001569054184|-8.849757254820041|display=inline}} | [[Ficheiro:Baiona - Convento de la Anunciada (Dominicas) 6.JPG|center|128px]] | | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134284398|Q134284398]] |- | [[convento da Nosa Señora da Purificación de Vilavella]] | [[Redondela, Redondela|Redondela]] | {{Coord|42.278333333333336|-8.610555555555555|display=inline}} | [[Ficheiro:Convento de Vilavella, Redondela.JPG|center|128px]] | Nosa Señora da Purificación | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | | [[:d:Q12386451|Q12386451]] |- | [[convento de San Bieito da Guarda]] | [[A Guarda]] | {{Coord|41.90005833|-8.87370278|display=inline}} | [[Ficheiro:Convento de San Bieito, A Guarda.JPG|center|128px]] | [[Bieito de Nursia]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | [[arciprestado da Guarda-Tebra]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q20543758|Q20543758]] |- | convento de San Bieito de Pereira | [[Cuntis]] | {{Coord|42.635045942481824|-8.567550637522913|display=inline}} | | [[Bieito de Nursia]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q122841020|Q122841020]] |- | [[convento de San Diego de Canedo]] | [[Canedo, Ponteareas, Ponteareas|Canedo]] | {{Coord|42.181825|-8.491877777777777|display=inline}} | [[Ficheiro:Convento de San Diego de Canedo (1816318161).jpg|center|128px]] | Diego de Alcalá | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q25510213|Q25510213]] |- | convento de San Domingos de Tui | [[Tui]] | {{Coord|42.048852|-8.640154|display=inline}} | [[Ficheiro:Santo domingoTUI.jpg|center|128px]] | [[Domingos de Guzmán]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q43088185|Q43088185]] |- | convento de San Francisco de Vigo | [[Vigo]] | {{Coord|42.23623182379819|-8.730937469016439|display=inline}} | [[Ficheiro:Vigo - Antiguo Convento de San Francisco 01.JPG|center|128px]] | [[Francisco de Asís]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q116746086|Q116746086]] |- | [[convento de Santa Clara de Pontevedra]] | [[Pontevedra]] | {{Coord|42.43222222222222|-8.64|display=inline}} | [[Ficheiro:Pontevedra - Convento de Santa Clara 18.jpg|center|128px]] | [[Clara de Asís]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q96741807|Q96741807]] |- | convento de Santa Clara de Tui | [[Tui]] | {{Coord|42.04701602465957|-8.64373149356906|display=inline}} | [[Ficheiro:Tuy - Convento de Santa Clara (Clarisas) 1.JPG|center|128px]] | [[Inmaculada Concepción]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134300323|Q134300323]] |- | convento de Santa María de Casteláns | [[Casteláns, Covelo|Casteláns]] | {{Coord|42.23532557046055|-8.393179800849671|display=inline}} | [[Ficheiro:Ruinas de la iglesia monacal de Santa María de Casteláns (5517783300).jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Diocese católica latina de Tui-Vigo|diocese de Tui-Vigo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134579986|Q134579986]] |} {{wikidata list end}} 3v1elcz7cep3iqwflmflknft5h1pwss 2 651961 7108497 7105002 2025-06-27T16:10:45Z ListeriaBot 65707 Wikidata list updated [V2] 7108497 wikitext text/x-wiki Igrexas, capelas, mosteiros e conventos da provincia da Coruña (sección de [[Usuario:Estevoaei/igrexas]]) {{mapa lista de coordenadas}} ==Igrexas== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q16970 . ?item wdt:P131* wd:Q82119. } |sort=label |columns=label:Nome,p131:Lugar,p625:Coordenadas,P18:Imaxe,P825:Advocación,P138:[Advocación],P708:Diocese,P140:Relixión,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Nome ! Lugar ! Coordenadas ! Imaxe ! Advocación ! [Advocación] ! Diocese ! Relixión ! Wikidata |- | convento do Espírito Santo de Melide | [[Melide]] | {{Coord|42.91544444444445|-8.016388888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Melide Galiza 2008-02-07 24.jpg|center|128px]] | [[Espírito Santo]] | | | [[catolicismo]] | [[:d:Q106774348|Q106774348]] |- | [[ermida das Virtudes de Pontedeume]] | [[Pontedeume]] | {{Coord|43.405277777777776|-8.168333333333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa das Virtudes.JPG|center|128px]] | | | | | [[:d:Q12387932|Q12387932]] |- | [[Igrexa da Compañía de Xesús de Santiago de Compostela|igrexa da Compañía de Santiago de Compostela]] | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.87847222|-8.54227778|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da Companía-099-1.jpg|center|128px]] | [[Compañía de Xesús]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q18464845|Q18464845]] |- | igrexa da Nosa Señora de Fátima do Castiñeiriño | [[O Castiñeiriño, Santiago de Compostela|O Castiñeiriño]] | {{Coord|42.85994664522276|-8.539535472714002|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa do Castiñeiriño. Santiago de Compostela.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora de Fátima]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q133288222|Q133288222]] |- | igrexa da Nosa Señora do Carme de Aguiño | [[Aguiño, Ribeira|Aguiño]] | {{Coord|42.52556464468639|-9.015873549563342|display=inline}} | [[Ficheiro:Aguiño, Ribeira.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134100241|Q134100241]] |- | igrexa da Santa Cruz de Lesón | [[Santa Cruz, Lesón, A Pobra do Caramiñal|Santa Cruz]] | {{Coord|42.62383819757082|-8.946037960160615|display=inline}} | | Vera Cruz | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134985879|Q134985879]] |- | [[igrexa das Capuchinas da Coruña]] | [[A Coruña]] | {{Coord|43.37277777777778|-8.399166666666666|display=inline}} | [[Ficheiro:A Coruña - Antiguo Convento de las Capuchinas 02.JPG|center|128px]] | Orde das Clarisas Capuchinas | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q25510075|Q25510075]] |- | igrexa de San Bieito do Campo | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.881027777778|-8.5419444444444|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Bieito. Santiago de Compostela.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q20052787|Q20052787]] |- | igrexa de San Cibrán de Bribes | [[Bribes, Cambre|Bribes]] | {{Coord|43.27619660668745|-8.305867685461122|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de San Ciprián de Bribes, Cambre, Coruña.JPG|center|128px]] | [[Cibrán de Cartago]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134308294|Q134308294]] |- | igrexa de San Cristovo do Eixo | [[O Eixo, Santiago de Compostela|O Eixo]] | {{Coord|42.85308333333333|-8.514527777777777|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa do Eixo, Santiago de Compostela.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106901418|Q106901418]] |- | igrexa de San Cristovo da Enfesta | [[A Igrexa, A Enfesta, Santiago de Compostela|A Igrexa]] | {{Coord|42.93080520185658|-8.463112025333672|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da Enfesta, Santiago de Compostela.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133288685|Q133288685]] |- | [[igrexa de San Cristovo das Viñas]] | [[San Cristovo das Viñas, A Coruña|San Cristovo das Viñas]] | {{Coord|43.345|-8.418333333333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Cristovo das Viñas.JPG|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q25510044|Q25510044]] |- | igrexa de San Cristovo de Abanqueiro | [[A Igrexa, Abanqueiro, Boiro|A Igrexa]] | {{Coord|42.63926976262931|-8.851360549755523|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Cristovo de Abanqueiro (8509516645).jpg|center|128px]] | [[Cristovo de Licia]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134698958|Q134698958]] |- | igrexa de San Fernando de Feáns | [[Feáns, Elviña, A Coruña|Feáns]] | {{Coord|43.3257844248089|-8.428595081722762|display=inline}} | [[Ficheiro:Parroquia San Fernando, Feáns, A Coruña.JPG|center|128px]] | | | | | [[:d:Q134060771|Q134060771]] |- | igrexa de San Fins de Brión | [[A Igrexa, Brión, Brión|A Igrexa]] | {{Coord|42.871301622450666|-8.68542599863271|display=inline}} | | [[Fiz de Xirona]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135102738|Q135102738]] |- | igrexa de San Fins de Ribasieira | [[A Madanela, Ribasieira, Porto do Son|A Madanela]] | {{Coord|42.66787432084991|-8.986692083318319|display=inline}} | [[Ficheiro:Ribasieira, Porto do Son.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134988822|Q134988822]] |- | [[igrexa de San Fiz de Solovio]] | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.87944444|-8.54166667|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Fiz de Solovio, Santiago de Compostela.jpg|center|128px]] | [[Fiz de Xirona]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390601|Q12390601]] |- | [[Igrexa de San Francisco da Coruña|igrexa de San Francisco de Asís da Coruña]] | [[A Coruña]] | {{Coord|43.36388888888889|-8.41388888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de los Franciscanos.001 - A Coruña.jpg|center|128px]] | [[Francisco de Asís]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q25509950|Q25509950]] |- | [[igrexa de San Francisco de Betanzos]] | [[Betanzos]] | {{Coord|43.28222222|-8.21138889|display=inline}} | [[Ficheiro:Betanzos, San Francisco 01-01a.JPG|center|128px]] | [[Francisco de Asís]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q18220881|Q18220881]] |- | igrexa de San Francisco de Noia | [[Noia, Noia, Noia|Noia]] | {{Coord|42.78495499599615|-8.887483297878292|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Francisco (s. XVI). Noya.jpg|center|128px]] | [[Francisco de Asís]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135082069|Q135082069]] |- | [[igrexa de San Froitoso de Santiago de Compostela]] | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.880638888889|-8.54675|display=inline}} | [[Ficheiro:Church of San Frutuoso, Santiago de Compostela-08-3 4.jpg|center|128px]] | [[Froitoso de Braga]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390602|Q12390602]] |- | igrexa de San Lourenzo de Bruma | [[Hospital, Bruma, Mesía|Hospital]] | {{Coord|43.15038876281741|-8.363430643382621|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Lourenzo de Bruma 3.jpg|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134308718|Q134308718]] |- | igrexa de San Lourenzo de Meixigo | [[San Lourenzo, Meixigo, Cambre|San Lourenzo]] | {{Coord|43.27259396273729|-8.334793209106538|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Meixigo.jpg|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134308624|Q134308624]] |- | igrexa de San Lourenzo de Seira | [[A Eirexa, Seira, Rois|A Eirexa]] | {{Coord|42.77619633186822|-8.670970769208568|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Seira.jpg|center|128px]] | [[Lourenzo, mártir|Lourenzo mártir]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135092305|Q135092305]] |- | igrexa de San Lázaro de Santiago de Compostela | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.88663798174995|-8.51985741914474|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Lázaro, Santiago de Compostela 03.jpg|center|128px]] | [[Lázaro de Betania]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q133288425|Q133288425]] |- | [[igrexa de San Mamede de Carnota]] | [[San Mamede de Carnota, Carnota|San Mamede de Carnota]] | {{Coord|42.853108|-9.079975|display=inline}} | [[Ficheiro:San Mamede de Carnota.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390603|Q12390603]] |- | igrexa de San Mamede de Laraxe | [[Laraxe, Cabanas|Laraxe]] | {{Coord|43.43728640355517|-8.154126084229398|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Laraxe 1.JPG|center|128px]] | | [[Mamede de Capadocia]] | | | [[:d:Q134214848|Q134214848]] |- | igrexa de San Mamede de Rois | [[Rois, Rois|Rois]] | {{Coord|42.76166402221406|-8.6998859961269|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia Rois.jpg|center|128px]] | [[Mamede de Capadocia]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135092294|Q135092294]] |- | igrexa de San Marcos de Corcubión | [[Corcubión, Corcubión, Corcubión|Corcubión]] | {{Coord|42.94429308791682|-9.191455640624088|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Marcos, Corcubión.jpg|center|128px]] | | [[Marcos o Evanxelista]] | | | [[:d:Q133566421|Q133566421]] |- | igrexa de San Martiño de Andeiro | [[A Igrexa, Andeiro, Cambre|A Igrexa]] | {{Coord|43.2611989598159|-8.336141405560339|display=inline}} | | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134307590|Q134307590]] |- | [[igrexa de San Martiño de Andrade]] | [[Andrade, Pontedeume|Andrade]] | {{Coord|43.3825|-8.162777777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Andrade.JPG|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q12390604|Q12390604]] |- | igrexa de San Martiño de Brabío | [[Brabío, Betanzos|Brabío]] | {{Coord|43.266451330582065|-8.199682223303611|display=inline}} | [[Ficheiro:Betanzos Brabío Igrexa 21.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q124789221|Q124789221]] |- | igrexa de San Martiño de Cerceda | [[A Igrexa, Cerceda, Cerceda|A Igrexa]] | {{Coord|43.187874813639|-8.4660816192627|display=inline}} | [[Ficheiro:Cerceda Cerceda igrexa de San Martinho 03.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134487448|Q134487448]] |- | igrexa de San Martiño de Dorneda | [[Dorneda, Oleiros|Dorneda]] | {{Coord|43.3572832995|-8.33117723465|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Dorneda.JPG|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134498577|Q134498577]] |- | igrexa de San Martiño de Ermedelo | [[Ermedelo, Rois|Ermedelo]] | {{Coord|42.807789509173574|-8.75213752186899|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Ermedelo.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135092215|Q135092215]] |- | igrexa de San Martiño de Fruíme | [[Fruíme, Fruíme, Lousame|Fruíme]] | {{Coord|42.7319732863|-8.82504398136|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Fruime, Lousame.png|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134479325|Q134479325]] |- | igrexa de San Martiño de Laraño | [[Laraño, Santiago de Compostela|Laraño]] | {{Coord|42.865767|-8.583136|display=inline}} | | | | | | [[:d:Q106898202|Q106898202]] |- | igrexa de San Martiño de Lesende | [[Lesende, Lousame|Lesende]] | {{Coord|42.790191309998335|-8.82061436837692|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia parroquial de San Martiño de lesende.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135071768|Q135071768]] |- | igrexa de San Martiño de Miñortos | [[Miñortos, Porto do Son|Miñortos]] | {{Coord|42.76501538494965|-8.929407574288408|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Miñortos, Porto do Son.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134988417|Q134988417]] |- | igrexa de San Martiño de Moldes | [[Moldes, Melide|Moldes]] | {{Coord|42.88569444444445|-8.027861111111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Martiño de Moldes, Melide.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106774453|Q106774453]] |- | [[igrexa de San Martiño de Noia]] | [[Noia, Noia, Noia|Noia]] | {{Coord|42.7825|-8.88833333|display=inline}} | [[Ficheiro:Noia Igrexa principal.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390607|Q12390607]] |- | igrexa de San Martiño de Oleiros | [[A Igrexa, Oleiros, Ribeira|A Igrexa]] | {{Coord|42.60289487744615|-9.005709732107302|display=inline}} | [[Ficheiro:Oleiros, Ribeira.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134139359|Q134139359]] |- | igrexa de San Martiño de Orto | [[Orto, Abegondo|Orto]] | {{Coord|43.27832934510678|-8.284429602581826|display=inline}} | [[Ficheiro:San Martiño do Orto, Abegondo (Galiza).jpg|center|128px]] | | [[Martiño de Tours]] | | | [[:d:Q133501870|Q133501870]] |- | [[igrexa de San Martiño de Ozón]] | [[San Martiño de Ozón, Muxía|San Martiño de Ozón]] | {{Coord|43.085059|-9.165956|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Ozón, Muxía.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q20546130|Q20546130]] |- | igrexa de San Martiño de Porto | [[San Martiño de Porto, Cabanas|San Martiño de Porto]] | {{Coord|43.42313909162534|-8.175023949221828|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Porto.JPG|center|128px]] | | | | | [[:d:Q134215745|Q134215745]] |- | igrexa de San Martiño de Sésamo | [[Sésamo, Culleredo|Sésamo]] | {{Coord|43.27314513089993|-8.390205139538084|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Martiño de Sésamo, Culleredo 03.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134291950|Q134291950]] |- | igrexa de San Martiño de Tabeaio | [[A Eirexa, Tabeaio, Carral|A Eirexa]] | {{Coord|43.2462478633738|-8.360715766797853|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Tabeaio, Carral.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134311011|Q134311011]] |- | [[igrexa de San Martiño de Tiobre]] | [[Tiobre, Betanzos|Tiobre]] | {{Coord|43.29333333333334|-8.201944444444445|display=inline}} | [[Ficheiro:Betanzos Tiobre Igrexa de San Martiño 28.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q98108824|Q98108824]] |- | igrexa de San Miguel de Boullón | [[Boullón, Brión|Boullón]] | {{Coord|42.84862900973622|-8.710565703538107|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Boullón.JPG|center|128px]] | [[Arcanxo Miguel]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135102720|Q135102720]] |- | [[igrexa de San Miguel de Breamo]] | [[Breamo, Pontedeume|Breamo]] | {{Coord|43.39994|-8.18351|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Miguel de Breamo, Pontedeume.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q12390609|Q12390609]] |- | igrexa de San Miguel de Costa | [[Costa, Rois|Costa]] | {{Coord|42.79433561417473|-8.710046289031004|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa e cruceiro de Costa, Rois.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135092179|Q135092179]] |- | igrexa de San Miguel de Figueroa | [[Figueroa, Abegondo|Figueroa]] | {{Coord|43.2165026740506|-8.320875033136726|display=inline}} | [[Ficheiro:Figueiroa San Miguel.png|center|128px]] | | [[Arcanxo Miguel]] | | | [[:d:Q133467708|Q133467708]] |- | igrexa de San Miguel de Pereira | [[Pereira, O Pino|Pereira]] | {{Coord|42.89055555555556|-8.40188888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Pereira, O Pino.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106783044|Q106783044]] |- | igrexa de San Miguel dos Agros | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.881944|-8.543056|display=inline}} | [[Ficheiro:Santiago, San Miguel dos Agros.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106936971|Q106936971]] |- | [[igrexa de San Nicolao da Coruña]] | [[A Coruña]] | {{Coord|43.37130555555556|-8.398666666666667|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa San Nicolao da Coruña.jpg|center|128px]] | [[Nicolao de Mira]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q25510094|Q25510094]] |- | igrexa de San Paio de Brexo | [[San Paio, Brexo, Cambre|San Paio]] | {{Coord|43.26973871296781|-8.31731052677879|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Brexo.jpg|center|128px]] | [[Paio, mártir|Paio de Albeos]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134307627|Q134307627]] |- | igrexa de San Paio de Carreira | [[San Paio, Carreira, Ribeira|San Paio]] | {{Coord|42.549009547227506|-9.00616805606861|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Paio de Carreira.jpg|center|128px]] | [[Paio, mártir|Paio de Albeos]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134100284|Q134100284]] |- | igrexa de San Paio de Sabugueira | [[A Lavacolla, Sabugueira, Santiago de Compostela|A Lavacolla]] | {{Coord|42.899722|-8.446389|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Paio de Sabugueira.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106888777|Q106888777]] |- | igrexa de San Pedro da Mella | [[A Mella, Arzúa|A Mella]] | {{Coord|42.97222222222222|-8.136916666666666|display=inline}} | [[Ficheiro:Cruceiro e igrexa da Mella.JPG|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106775712|Q106775712]] |- | igrexa de San Pedro de Baroña | [[A Igrexa, Baroña, Porto do Son|A Igrexa]] | {{Coord|42.69897777839414|-9.01673508510407|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Pedro de Baroña (8374899423).jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134987612|Q134987612]] |- | igrexa de San Pedro de Bealo | [[A Igrexa, Bealo, Boiro|A Igrexa]] | {{Coord|42.69469330584193|-8.847827756112537|display=inline}} | [[Ficheiro:Boiro, Bealo, San Pedro 01-03dm.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135016624|Q135016624]] |- | igrexa de San Pedro de Boa | [[Boa, Noia|Boa]] | {{Coord|42.776990471271915|-8.92868175799435|display=inline}} | [[Ficheiro:Boa noia.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135082045|Q135082045]] |- | igrexa de San Pedro de Busto | [[Busto, Santiago de Compostela|Busto]] | {{Coord|42.971833|-8.499042|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Busto, Santiago de Compostela.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106916523|Q106916523]] |- | [[igrexa de San Pedro de Buxantes]] | [[Buxantes, Dumbría|Buxantes]] | {{Coord|42.97382158665938|-9.117888679727445|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Buxantes - Dumbría - Galiza-4.jpg|center|128px]] | | [[Pedro, papa|Pedro]] | | | [[:d:Q133864323|Q133864323]] |- | igrexa de San Pedro de Crendes | [[Crendes, Abegondo|Crendes]] | {{Coord|43.26631189009886|-8.27245309499724|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Crendes.jpg|center|128px]] | | [[Pedro, papa|Pedro]] | | | [[:d:Q133467651|Q133467651]] |- | igrexa de San Pedro de Fóra | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.881083|-8.537667|display=inline}} | [[Ficheiro:Capilla de San Pedro, Santiago de Compostela.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106872950|Q106872950]] |- | igrexa de San Pedro de Herbogo | [[Herbogo, Rois|Herbogo]] | {{Coord|42.7815625073974|-8.708968200225513|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Herbogo.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135092226|Q135092226]] |- | igrexa de San Pedro de Ledoño | [[Ledoño, Culleredo|Ledoño]] | {{Coord|43.264232840459535|-8.41712396999724|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Ledoño, Culleredo 02.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134291882|Q134291882]] |- | igrexa de San Pedro de Lema | [[Carballos Altos, Lema, Arzúa|Carballos Altos]] | {{Coord|42.91625|-8.161111111111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Lema, Arzúa.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106775660|Q106775660]] |- | [[igrexa de San Pedro de Mezonzo da Coruña]] | [[A Coruña]] | {{Coord|43.35758|-8.40635|display=inline}} | [[Ficheiro:A Coruña - Iglesia de San Pedro de Mezonzo 01.JPG|center|128px]] | | [[Pedro de Mezonzo]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q116200983|Q116200983]] |- | igrexa de San Pedro de Muro | [[A Igrexa, San Pedro de Muro, Porto do Son|A Igrexa]] | {{Coord|42.61976433693603|-9.022636672750432|display=inline}} | [[Ficheiro:San Pedro de Muro, Porto do Son.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134989101|Q134989101]] |- | igrexa de San Pedro de Muros | [[Muros, Muros|Muros]] | {{Coord|42.77333333333333|-9.056666666666668|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María do Campo. Muros. Galiza MU33.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q101865430|Q101865430]] |- | igrexa de San Pedro de Oza | [[Oza, Oza-Cesuras|Oza]] | {{Coord|43.221294444444|-8.1770666666667|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Oza, Oza dos Ríos.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q59865118|Q59865118]] |- | igrexa de San Pedro de Palmeira | [[Palmeira, Ribeira|Palmeira]] | {{Coord|42.57862028730969|-8.959509441887365|display=inline}} | [[Ficheiro:Palmeira (1).jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134983212|Q134983212]] |- | igrexa de San Pedro de Quembre | [[A Eirexa, Quembre, Carral|A Eirexa]] | {{Coord|43.21177662577461|-8.369715094158643|display=inline}} | [[Ficheiro:Carral Quembre Igrexa 01.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134310933|Q134310933]] |- | igrexa de San Pedro de Tállara | [[A Eirexa, Tállara, Lousame|A Eirexa]] | {{Coord|42.74260980048618|-8.877172426533715|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Pedro de Tállara (8374926759).jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135073038|Q135073038]] |- | igrexa de San Pedro de Vilar | [[A Igrexa, Vilar, Pontedeume|A Igrexa]] | {{Coord|43.39693|-8.16585|display=inline}} | [[Ficheiro:Pontedeume-Iglesia de Vilar 03.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133257733|Q133257733]] |- | [[igrexa de San Pedro de Visma]] | [[Visma, A Coruña|Visma]] | {{Coord|43.36805555555556|-8.429166666666667|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Pedro de Visma (Visma, A Coruña) 02.jpg|center|128px]] | | [[Pedro, papa|Pedro]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q25510052|Q25510052]] |- | igrexa de San Pedro de Vizoño | [[Vizoño, Abegondo|Vizoño]] | {{Coord|43.16990626551315|-8.314540392110976|display=inline}} | [[Ficheiro:San Pedro de Vizoño 1.jpg|center|128px]] | | [[Pedro, papa|Pedro]] | | | [[:d:Q133502113|Q133502113]] |- | igrexa de San Sadurniño de Goiáns | [[A Igrexa, Goiáns, Porto do Son|A Igrexa]] | {{Coord|42.75780563504032|-8.944689286161765|display=inline}} | [[Ficheiro:Goiáns, Porto do Son.jpg|center|128px]] | [[Sadurniño de Tolosa]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134988322|Q134988322]] |- | igrexa de San Salvador de Bastavales | [[San Salvador, San Salvador de Bastavales, Brión|San Salvador]] | {{Coord|42.83216343604243|-8.663551504927922|display=inline}} | [[Ficheiro:San Salvador de Bastavales, Brión.jpg|center|128px]] | San Salvador | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135103413|Q135103413]] |- | igrexa de San Salvador de Bergondo | [[Bergondo, Bergondo|Bergondo]] | {{Coord|43.322598|-8.24142|display=inline}} | [[Ficheiro:Bergondo-ar-01.jpg|center|128px]] | San Salvador | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q43111434|Q43111434]] |- | igrexa de San Salvador de Cecebre | [[Sobreguexe, Cecebre, Cambre|Sobreguexe]] | {{Coord|43.29137835581899|-8.300851402446202|display=inline}} | | San Salvador | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134308587|Q134308587]] |- | igrexa de San Salvador de Cerneda | [[Cerneda, Abegondo|Cerneda]] | {{Coord|43.21125654371421|-8.281133209435907|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Cerneda.jpg|center|128px]] | | [[Transfiguración de Xesús]] | | | [[:d:Q133467598|Q133467598]] |- | igrexa de San Salvador de Limiñón | [[O Curro, Limiñón, Abegondo|O Curro]] | {{Coord|43.24782406776956|-8.23481616208982|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Limiñón (Abegondo).jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133483990|Q133483990]] |- | igrexa de San Salvador de Orro | [[Orro, Culleredo|Orro]] | {{Coord|43.284123385375906|-8.426921086862205|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Orro, Culleredo.JPG|center|128px]] | San Salvador | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134291898|Q134291898]] |- | igrexa de San Salvador de Viós | [[Viós, Abegondo|Viós]] | {{Coord|43.19398738497716|-8.281656024891921|display=inline}} | [[Ficheiro:San Salvador de Vios 2.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133502109|Q133502109]] |- | igrexa de San Silvestre de Veiga | [[Veiga, Culleredo|Veiga]] | {{Coord|43.25789003635319|-8.41344134058881|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Silvestre de Veiga, Culleredo 01.jpg|center|128px]] | [[Silvestre I, papa|Silvestre I]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134291884|Q134291884]] |- | igrexa de San Tirso de Mabegondo | [[A Igrexa, Mabegondo, Abegondo|A Igrexa]] | {{Coord|43.24191344562214|-8.277013100466107|display=inline}} | [[Ficheiro:Santirso de Mabegondo.jpg|center|128px]] | | [[Tiso de Apolonia|Tirso de Apolonia]] | | | [[:d:Q133485593|Q133485593]] |- | igrexa de San Tomé de Sorribas | [[Sorribas, Sorribas, Rois|Sorribas]] | {{Coord|42.78960422574935|-8.675348068160469|display=inline}} | [[Ficheiro:Rois, Sorribas (Santo Tomé) 01-01c.jpg|center|128px]] | [[Tomé, apóstolo|Tomé]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135092314|Q135092314]] |- | igrexa de San Tomé e santuario de San Paio de Vilacova | [[A Xesteira, Vilacova, Abegondo|A Xesteira]] | {{Coord|43.1713479628428|-8.290424910306102|display=inline}} | [[Ficheiro:Santuario de San Paio Vilacoba 2.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133501988|Q133501988]] |- | igrexa de San Vicente de Augasantas | [[Augasantas, Rois|Augasantas]] | {{Coord|42.793931726406456|-8.73794682179412|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Augasantas, Rois.jpg|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135092143|Q135092143]] |- | igrexa de San Vicente de Marantes | [[Marantes, Santiago de Compostela|Marantes]] | {{Coord|42.957222|-8.464778|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Marantes, Santiago de Compostela.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106840049|Q106840049]] |- | igrexa de San Vicente de Noal | [[Suigrexas, Noal, Porto do Son|Suigrexas]] | {{Coord|42.727217|-8.996386|display=inline}} | [[Ficheiro:Noal, Porto do Son.jpg|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134988594|Q134988594]] |- | igrexa de San Vicente de Regoela | [[Regoela, Cabanas|Regoela]] | {{Coord|43.452271865191314|-8.112987826905762|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Regoela.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q134215256|Q134215256]] |- | igrexa de San Vicente de Vigo | [[A Igrexa de San Vicente, Vigo, Carral|A Igrexa de San Vicente]] | {{Coord|43.24885604785604|-8.307540261463993|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Vicente de Vigo.JPG|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134311048|Q134311048]] |- | igrexa de San Vicente de Vitiriz | [[Vitiriz, Melide|Vitiriz]] | {{Coord|42.921|-8.069444444444445|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Vitiriz.JPG|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106774541|Q106774541]] |- | igrexa de San Vicenzo de Cespón | [[A Igrexa, Cespón, Boiro|A Igrexa]] | {{Coord|42.67591687021449|-8.85474410686909|display=inline}} | [[Ficheiro:Cespón, Boiro San Vicenzo 01-01.jpg|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135016877|Q135016877]] |- | [[igrexa de San Vicenzo de Elviña]] | [[Elviña, A Coruña|Elviña]] | {{Coord|43.33416666666667|-8.403055555555556|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Vicenzo de Elviña(Elviña, A Coruña).jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q25510031|Q25510031]] |- | igrexa de San Vicenzo de Vilouchada | [[A Irexe, Vilouchada, Trazo|A Irexe]] | {{Coord|42.99240328704539|-8.52428114745006|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Vicenzo de Vilouchada 3.jpg|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134440974|Q134440974]] |- | igrexa de San Vicenzo de Vimianzo | [[Vimianzo, Vimianzo, Vimianzo|Vimianzo]] | {{Coord|43.10994874610583|-9.032450537017732|display=inline}} | [[Ficheiro:A igrexa parroquial de San Vicenzo de Vimianzo. Vimianzo. Galiza-V6.jpg|center|128px]] | [[Vicente de Zaragoza|Vicente de Huesca]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134350497|Q134350497]] |- | igrexa de San Xiao de Cebreiro | [[Cebreiro, O Pino|Cebreiro]] | {{Coord|42.88944444444444|-8.30888888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Cebreiro, O Pino.JPG|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106782470|Q106782470]] |- | igrexa de San Xiao de Lardeiros | [[Lardeiros, O Pino|Lardeiros]] | {{Coord|42.99458333333333|-8.2925|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xiao de Lardeiros.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106782969|Q106782969]] |- | igrexa de San Xián de Almeiras | [[Almeiras, Culleredo|Almeiras]] | {{Coord|43.30798133936651|-8.36669670322669|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Almeiras (Culleredo).jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q124217686|Q124217686]] |- | igrexa de San Xián de Artes | [[Artes, Ribeira|Artes]] | {{Coord|42.576002216357374|-9.006406756341828|display=inline}} | [[Ficheiro:Artes, Ribeira.jpg|center|128px]] | [[Xián o Hospitaleiro]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134100450|Q134100450]] |- | igrexa de San Xián de Cabanas | [[O Igrexario, Cabanas, Abegondo|O Igrexario]] | {{Coord|43.21160303224003|-8.297457007935305|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Cabanas (Abegondo).jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133466318|Q133466318]] |- | igrexa de San Xián de Laíño | [[A Igrexa, Laíño, Dodro|A Igrexa]] | {{Coord|42.72475|-8.714777777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xián de Laíño, Dodro.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134425784|Q134425784]] |- | igrexa de San Xián de Serantes | [[Serantes, Oleiros|Serantes]] | {{Coord|43.38211111111111|-8.331922222222222|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xián de Serantes, Oleiros.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q129532392|Q129532392]] |- | igrexa de San Xián de Sergude | [[San Xián, Sergude, Carral|San Xián]] | {{Coord|43.246652610083416|-8.338908008996354|display=inline}} | [[Ficheiro:Carral Sergude 03.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134310964|Q134310964]] |- | [[igrexa de San Xoán Bautista de Eirís]] | [[Monserrat, Oza, A Coruña|Monserrat]] | {{Coord|43.33628021628212|-8.390490657517466|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán o Bautista de Monserrat (Oza, A Coruña).jpg|center|128px]] | [[Xoán Bautista|Xoán o Bautista]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q131306982|Q131306982]] |- | igrexa de San Xoán de Anceis | [[Seoane, Anceis, Cambre|Seoane]] | {{Coord|43.27629673259147|-8.357187837309006|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Anceis, Cambre.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134307504|Q134307504]] |- | [[igrexa de San Xoán de Barcala]] | [[Seoane, Barcala, A Baña|Seoane]] | {{Coord|42.931903257|-8.76681089401|display=inline}} | [[Ficheiro:A Banha Barcala 1.JPG|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q126617373|Q126617373]] |- | igrexa de San Xoán de Buxán | [[Buxán, Rois|Buxán]] | {{Coord|42.757589814606206|-8.725821118404932|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Buxán.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135092161|Q135092161]] |- | igrexa de San Xoán de Camboño | [[Camboño, Lousame|Camboño]] | {{Coord|42.75428885742553|-8.91745519701825|display=inline}} | [[Ficheiro:Camboño, Lousame.jpg|center|128px]] | [[Xoán Bautista|Xoán o Bautista]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135071027|Q135071027]] |- | igrexa de San Xoán de Campo | [[A Igrexa, Campo, Trazo|A Igrexa]] | {{Coord|43.02860304907839|-8.492419795157883|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Campo, Trazo 04.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134441149|Q134441149]] |- | igrexa de San Xoán de Fecha | [[Fecha, Santiago de Compostela|Fecha]] | {{Coord|42.970208|-8.578833|display=inline}} | | | | | | [[:d:Q106899688|Q106899688]] |- | igrexa de San Xoán de Furelos | [[Furelos, Melide|Furelos]] | {{Coord|42.908972222222225|-7.998861111111111|display=inline}} | [[Ficheiro:Melide Furelos Galiza 08.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106767090|Q106767090]] |- | igrexa de San Xoán de Laíño | [[San Xoán de Laíño, Dodro|San Xoán de Laíño]] | {{Coord|42.71608333333333|-8.72863888888889|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de S. Xoán de Laíño.jpg|center|128px]] | [[Xoán Bautista|Xoán o Bautista]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134550184|Q134550184]] |- | igrexa de San Xoán de Lousame | [[Seoane, Lousame, Lousame|Seoane]] | {{Coord|42.77256804143859|-8.843928752620474|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia da parroquia de Lousame.jpg|center|128px]] | [[Xoán, Apóstolo|Xoán o Apóstolo]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135072078|Q135072078]] |- | igrexa de San Xoán de Macenda | [[A Igrexa, Macenda, Boiro|A Igrexa]] | {{Coord|42.717350376882955|-8.877384010630571|display=inline}} | | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135019529|Q135019529]] |- | igrexa de San Xoán de Mandaio | [[Quintá, Mandaio, Oza-Cesuras|Quintá]] | {{Coord|43.196371455153|-8.199580013752|display=inline}} | | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134479327|Q134479327]] |- | igrexa de San Xoán de Pravio | [[Pravio, Cambre|Pravio]] | {{Coord|43.2971384457879|-8.317736276582261|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Pravio.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134308653|Q134308653]] |- | [[igrexa de San Xoán de Vilanova]] | [[Vilanova, Miño|Vilanova]] | {{Coord|43.3769312|-8.2019683|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xoán de Vilanova, Miño.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q25509954|Q25509954]] |- | [[igrexa de San Xulián de Bastavales]] | [[A Igrexa, Bastavales, Brión|A Igrexa]] | {{Coord|42.82434|-8.67041|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xulián de Bastavales, Brión, Galiza 2.jpg|center|128px]] | [[Xián o Hospitaleiro]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q100988062|Q100988062]] |- | igrexa de San Xulián de Cela | [[A Igrexa, Cela, Cambre|A Igrexa]] | {{Coord|43.28981220107574|-8.331400836823427|display=inline}} | | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134308614|Q134308614]] |- | igrexa de San Xulián de Luaña | [[A Igrexa, Luaña, Brión|A Igrexa]] | {{Coord|42.85200727518577|-8.761969945975101|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Xulián de Luaña, Brión.jpg|center|128px]] | [[Xián o Hospitaleiro]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135102936|Q135102936]] |- | [[igrexa de San Xulián de Moraime]] | [[Moraime, Muxía|Moraime]] | {{Coord|43.08472222|-9.19972222|display=inline}} | [[Ficheiro:20240124131250SanJulianMoraime.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q5117139|Q5117139]] |- | igrexa de San Xulián do Carballal | [[O Carballal, Santiago de Compostela|O Carballal]] | {{Coord|42.924897|-8.435722|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa do Carballal.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106916414|Q106916414]] |- | [[igrexa de San Xurxo da Coruña]] | [[A Coruña]] | {{Coord|43.37160556|-8.39692222|display=inline}} | [[Ficheiro:A Coruña - Iglesia de San Jorge 01.JPG|center|128px]] | | [[Xurxo de Capadocia]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q2511554|Q2511554]] |- | igrexa de Santa Baia de Boiro | [[Boiro, Boiro, Boiro|Boiro]] | {{Coord|42.64843766361636|-8.881628570602523|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Santa Baia de Boiro.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135016794|Q135016794]] |- | igrexa de Santa Baia de Cañás | [[Bacelo, Cañás, Carral|Bacelo]] | {{Coord|43.23347345177863|-8.326005538505985|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santaia de Cañás 2.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134310400|Q134310400]] |- | [[igrexa de Santa Baia de Lañas]] | [[Lañas, A Baña|Lañas]] | {{Coord|42.95371531267324|-8.706977341260302|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Lañas, A Baña.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q126739498|Q126739498]] |- | igrexa de Santa Baia do Araño | [[O Araño, Rianxo|O Araño]] | {{Coord|42.69371152052045|-8.80020614331699|display=inline}} | [[Ficheiro:Rianxo, Santa Baia de Araño 01-02.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135022333|Q135022333]] |- | igrexa de Santa Comba de Rianxo | [[Rianxo, Rianxo, Rianxo|Rianxo]] | {{Coord|42.65049564205147|-8.818578005567678|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa. Parque de Rianxo - Galiza.jpg|center|128px]] | [[Comba de Sens]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135024783|Q135024783]] |- | igrexa de Santa Cristina de Barro | [[A Igrexa, Barro, Noia|A Igrexa]] | {{Coord|42.795897284575446|-8.88455929116984|display=inline}} | [[Ficheiro:Santa Cristina de Barro, Noia.jpg|center|128px]] | [[Cristina de Bolsena]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135081668|Q135081668]] |- | igrexa de Santa Cristina de Montouto | [[Montouto, Abegondo|Montouto]] | {{Coord|43.20421266962713|-8.327041483541803|display=inline}} | [[Ficheiro:Santa Cristina de Montouto.jpg|center|128px]] | | [[Cristina de Bolsena]] | | | [[:d:Q133501795|Q133501795]] |- | igrexa de Santa Cristina de Nemenzo | [[Nemenzo, Santiago de Compostela|Nemenzo]] | {{Coord|42.954917|-8.482333|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Nemenzo, Santiago de Compostela.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106840443|Q106840443]] |- | igrexa de Santa Cruz do Salto | [[Santa Cruz do Salto, Cabanas|Santa Cruz do Salto]] | {{Coord|43.44445829448793|-8.13965432920013|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Cruz do Salto.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q134215951|Q134215951]] |- | igrexa de Santa Dorotea de Folgoso | [[A Igrexa, Folgoso, Abegondo|A Igrexa]] | {{Coord|43.19483719324241|-8.308628713425234|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa e cruceiro de Folgoso (Abegondo).jpg|center|128px]] | | [[Dorotea de Cesarea]] | | | [[:d:Q133478939|Q133478939]] |- | igrexa de Santa Eulalia de Bando | [[Bando de Abaixo, Bando, Santiago de Compostela|Bando de Abaixo]] | {{Coord|42.884149874662945|-8.486113920721255|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Bando, Santiago de Compostela.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133288247|Q133288247]] |- | igrexa de Santa Eulalia de Vilacova | [[Vilacova, Lousame|Vilacova]] | {{Coord|42.777950606698816|-8.80719160814189|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Vilacova, Lousame.png|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135074660|Q135074660]] |- | igrexa de Santa Locaia de Branzá | [[Branzá, Arzúa|Branzá]] | {{Coord|42.87388888888889|-8.214166666666667|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Branzá, Arzúa.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106775073|Q106775073]] |- | igrexa de Santa Locaia de Perillo | [[Perillo, Oleiros|Perillo]] | {{Coord|43.33460291584881|-8.372419304148204|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Locaia de Perillo, Oleiros - 1.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q124657664|Q124657664]] |- | [[igrexa de Santa Lucía da Coruña]] | [[A Coruña]] | {{Coord|43.36552777777778|-8.406916666666667|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial Santa Lucia na Coruña.jpg|center|128px]] | | [[Lucía de Siracusa]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q112660503|Q112660503]] |- | igrexa de Santa Margarida da Coruña | [[A Coruña]] | {{Coord|43.36272590774457|-8.4143663381371|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Margarida da Coruña.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q113385988|Q113385988]] |- | igrexa de Santa Mariña de Beira | [[Beira, Carral|Beira]] | {{Coord|43.195265740593875|-8.355127961659726|display=inline}} | [[Ficheiro:Carral Beira igrexa 02.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134310374|Q134310374]] |- | igrexa de Santa Mariña de Ribasar | [[Ribasar, Rois|Ribasar]] | {{Coord|42.80655297938911|-8.659036571933976|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Mariña de Ribasar - Rois - Galiza.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135092268|Q135092268]] |- | igrexa de Santa Mariña de Verdía | [[Verdía, Santiago de Compostela|Verdía]] | {{Coord|42.954228|-8.506792|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Verdía, Santiago de Compostela.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106916529|Q106916529]] |- | igrexa de Santa Mariña de Xuño | [[Santa Mariña, Xuño, Porto do Son|Santa Mariña]] | {{Coord|42.63861435845952|-9.02556153787468|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de Santa Mariña de Xuño (8188611728).jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134989495|Q134989495]] |- | igrexa de Santa Mariña do Obre | [[A Igrexa, O Obre, Noia|A Igrexa]] | {{Coord|42.78212037305469|-8.897714919988923|display=inline}} | [[Ficheiro:O Obre, Noia.jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135082140|Q135082140]] |- | igrexa de Santa María Madanela de Montemaior | [[O Igrexario, Montemaior, A Laracha|O Igrexario]] | {{Coord|43.1960903182521|-8.541549256779408|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial (Montemaior, A Laracha).jpg|center|128px]] | | [[María Madalena|María Magdalena]] | | | [[:d:Q133747922|Q133747922]] |- | [[igrexa de Santa María Salomé de Santiago de Compostela]] | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.878496|-8.543653|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de Santa María Salomé de Santiago de Compostela (3679047850).jpg|center|128px]] | [[Salomé, discípula|Salomé]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q18464888|Q18464888]] |- | igrexa de Santa María a Antiga do Caramiñal | [[A Pobra do Caramiñal, O Caramiñal, A Pobra do Caramiñal|A Pobra do Caramiñal]] | {{Coord|42.60357367808192|-8.93968091541065|display=inline}} | | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134985847|Q134985847]] |- | [[igrexa de Santa María a Nova de Noia]] | [[Noia, Noia, Noia|Noia]] | {{Coord|42.783488|-8.885955|display=inline}} | [[Ficheiro:Noia.Galiza.Igrexa do cemiterio.JPG|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390621|Q12390621]] |- | igrexa de Santa María da Atalaia | [[Laxe]] | {{Coord|43.2227|-9.0047|display=inline}} | [[Ficheiro:A Coruña (provincia) 1992 11.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q130212815|Q130212815]] |- | igrexa de Santa María da Peregrina | [[A Peregrina, Santiago de Compostela|A Peregrina]] | {{Coord|42.9225|-8.553333|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia A Peregrina.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106869655|Q106869655]] |- | [[igrexa de Santa María das Areas de Fisterra]] | [[Fisterra, Fisterra|Fisterra]] | {{Coord|42.90138889|-9.26388889|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de Santa María das Areas de Fisterra (5335542140).jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q2511318|Q2511318]] |- | igrexa de Santa María de Argalo | [[A Igrexa, Argalo, Noia|A Igrexa]] | {{Coord|42.76552239569641|-8.900782590619913|display=inline}} | [[Ficheiro:Argalo, Noia.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135080617|Q135080617]] |- | igrexa de Santa María de Asados | [[Asados, Rianxo|Asados]] | {{Coord|42.67731105455514|-8.78801839616323|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Asados.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135022870|Q135022870]] |- | igrexa de Santa María de Caamaño | [[Caamaño, Porto do Son|Caamaño]] | {{Coord|42.65559417576247|-9.025053532003325|display=inline}} | [[Ficheiro:Caamaño, Porto do Son.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134988007|Q134988007]] |- | [[igrexa de Santa María de Cambre]] | [[Cambre]] | {{Coord|43.2920228|-8.3442262|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María en Cambre. Galiza.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q3326441|Q3326441]] |- | igrexa de Santa María de Castro | [[Castro, Boiro|Castro]] | {{Coord|42.62181933653731|-8.872566715146224|display=inline}} | | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135016828|Q135016828]] |- | igrexa de Santa María de Celas | [[Celas, Celas, Culleredo|Celas]] | {{Coord|43.24950409090092|-8.40703028389032|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Celas.001 - Culleredo.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134291821|Q134291821]] |- | igrexa de Santa María de Cesar | [[Cesar, Santiago de Compostela|Cesar]] | {{Coord|42.96402777777778|-8.41625|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Cesar.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106916343|Q106916343]] |- | igrexa de Santa María de Cornanda | [[Cornanda, Brión|Cornanda]] | {{Coord|42.85251702925096|-8.79162398808354|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Cornanda.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135102827|Q135102827]] |- | igrexa de Santa María de Corrubedo | [[Corrubedo, Ribeira|Corrubedo]] | {{Coord|42.57350333795338|-9.073782883254232|display=inline}} | [[Ficheiro:Corrubedo, Ribeira.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134983079|Q134983079]] |- | igrexa de Santa María de Cullergondo | [[A Cerca, Cullergondo, Abegondo|A Cerca]] | | | | [[Virxe María|Santa María]] | | | [[:d:Q133467674|Q133467674]] |- | [[igrexa de Santa María de Dodro]] | [[A Igrexa, Dodro, Dodro|A Igrexa]] | {{Coord|42.71738055555556|-8.688483333333334|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Dodro. Dodro. Galiza-2.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q20545554|Q20545554]] |- | igrexa de Santa María de Entíns | [[Entíns, Outes|Entíns]] | {{Coord|42.84413778312898|-8.897176022607152|display=inline}} | [[Ficheiro:Cemiterio, campanario e igrexa de Santa María de Entíns.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q134132038|Q134132038]] |- | igrexa de Santa María de Figueiras | [[Figueiras, Santiago de Compostela|Figueiras]] | {{Coord|42.897778|-8.585833|display=inline}} | [[Ficheiro:Santa María de Figueiras (Santiago de Compostela) (4084797595).jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106898201|Q106898201]] |- | igrexa de Santa María de Gonzar | [[Gonzar, O Pino|Gonzar]] | {{Coord|42.95361111111111|-8.305|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Gonzar.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106782885|Q106782885]] |- | igrexa de Santa María de Grixoa | [[A Igrexa, Grixoa, Santiago de Compostela|A Igrexa]] | {{Coord|42.9468920973008|-8.548621629985606|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Grixoa, Santiago de Compostela 04.jpg|center|128px]] | | [[Virxe María|Santa María]] | | | [[:d:Q133288299|Q133288299]] |- | igrexa de Santa María de Herbón | [[Herbón, Padrón|Herbón]] | {{Coord|42.73464028644194|-8.6282516411638|display=inline}} | [[Ficheiro:Church of Santa María de Herbón, 1909.png|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q43116098|Q43116098]] |- | igrexa de Santa María de Iria Flavia | [[Padrón]] | {{Coord|42.74580555555555|-8.654861111111112|display=inline}} | [[Ficheiro:Lateral view of Saint Mary Church in Iria Flavia, Padrón, Galicia, Spain.jpg|center|128px]] | | | [[diocese de Iria]] | [[Igrexa católica latina]] | [[:d:Q43113487|Q43113487]] |- | igrexa de Santa María de Isorna | [[Sestelo, Isorna, Rianxo|Sestelo]] | {{Coord|42.6713938333351|-8.74759914966788|display=inline}} | | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135023615|Q135023615]] |- | igrexa de Santa María de Leiro | [[A Igrexa, Leiro, Rianxo|A Igrexa]] | {{Coord|42.65543198042801|-8.778129013311924|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Leiro, Rianxo.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135023807|Q135023807]] |- | igrexa de Santa María de Leroño | [[A Eirexa, Leroño, Rois|A Eirexa]] | {{Coord|42.78749289890026|-8.726206176975682|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Leroño.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135092238|Q135092238]] |- | igrexa de Santa María de Lestedo | [[Lestedo, Boqueixón|Lestedo]] | {{Coord|42.8013520922|-8.46709012985|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa parroquial de Santa Maria de Lestedo - Iglesia parroquial de Santa Maria de Lestedo - Parochial church of Santa Maria de Lestedo - 09.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | | | [[:d:Q134510228|Q134510228]] |- | igrexa de Santa María de Loureda | [[O Igrexario, Loureda, Arteixo|O Igrexario]] | {{Coord|43.29358295501|-8.4883975982666|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Loureda.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134498487|Q134498487]] |- | igrexa de Santa María de Marrozos | [[Marrozos, Santiago de Compostela|Marrozos]] | {{Coord|42.837583|-8.4975|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Marrozos, Santiago de Compostela.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106860598|Q106860598]] |- | igrexa de Santa María de Melide | [[Melide]] | {{Coord|42.91155555555556|-8.025361111111112|display=inline}} | [[Ficheiro:Melide, Santa Maria de Melide Camiño 01-04a.JPG|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106774422|Q106774422]] |- | igrexa de Santa María de Montouto | [[Montouto, Santa Comba|Montouto]] | {{Coord|43.03631145371|-8.7782150172302|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Montouto, Santa Comba.JPG|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133465732|Q133465732]] |- | [[igrexa de Santa María de Muxía]] | [[Muxía, Muxía|Muxía]] | {{Coord|43.10861111111111|-9.216944444444444|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María, Muxía (6989721903).jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q20547725|Q20547725]] |- | igrexa de Santa María de Nebra | [[A Igrexa, Nebra, Porto do Son|A Igrexa]] | {{Coord|42.72357107192411|-8.963783391119208|display=inline}} | [[Ficheiro:Nebra, Porto do Son.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134988473|Q134988473]] |- | igrexa de Santa María de Ons | [[Fonte Paredes, Ons, Brión|Fonte Paredes]] | {{Coord|42.88996241093927|-8.737182689620292|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Ons.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135103394|Q135103394]] |- | [[igrexa de Santa María de Oza]] | [[Oza, A Coruña|Oza]] | {{Coord|43.34861111111111|-8.400833333333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Oza (Oza, A Coruña).jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q25510037|Q25510037]] |- | igrexa de Santa María de Oín | [[A Eirexa, Oín, Rois|A Eirexa]] | {{Coord|42.7618082013477|-8.687264542073383|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de Santa María de Oín, Rois - panoramio.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135092247|Q135092247]] |- | igrexa de Santa María de Pontellas | [[Pontellas, Betanzos|Pontellas]] | {{Coord|43.298838265128275|-8.228238762041101|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Pontellas Betanzos.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q124789302|Q124789302]] |- | igrexa de Santa María de Queixas | [[Queixas, Cerceda|Queixas]] | {{Coord|43.15115842707996|-8.478932511239774|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Queixas, Cerceda 03.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134441406|Q134441406]] |- | igrexa de Santa María de Roo | [[A Igrexa, Roo, Noia|A Igrexa]] | {{Coord|42.81387990712532|-8.858009099287717|display=inline}} | [[Ficheiro:Roo, Noia..jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135082157|Q135082157]] |- | igrexa de Santa María de Rutis | [[Rutis, Culleredo|Rutis]] | {{Coord|43.315074751889554|-8.391396355674528|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Rutis, Culleredo 02.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134291932|Q134291932]] |- | igrexa de Santa María de Sarandós | [[Sarandós, Abegondo|Sarandós]] | {{Coord|43.21983064826475|-8.3320984274276|display=inline}} | [[Ficheiro:Santa Maria de Sarandos 2.jpg|center|128px]] | | [[Virxe María|Santa María]] | | | [[:d:Q133501930|Q133501930]] |- | igrexa de Santa María de Sendelle | [[A Igrexa, Sendelle, Boimorto|A Igrexa]] | {{Coord|42.98487951049243|-8.154361692186082|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa María de Sendelle, Boimorto.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q134002707|Q134002707]] |- | igrexa de Santa María de Urdilde | [[A Calle, Urdilde, Rois|A Calle]] | {{Coord|42.83175346071387|-8.731390513154981|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Urdilde.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135092323|Q135092323]] |- | igrexa de Santa María de Viceso | [[A Igrexa, Viceso, Brión|A Igrexa]] | {{Coord|42.86812961187756|-8.748631085525448|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Viceso.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135103429|Q135103429]] |- | igrexa de Santa María de Vigo | [[Vigo, Cambre|Vigo]] | {{Coord|43.25766070463669|-8.316612439974376|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Vigo, Cambre.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134308838|Q134308838]] |- | igrexa de Santa María de Villestro | [[Villestro, Santiago de Compostela|Villestro]] | {{Coord|42.887989|-8.604783|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santa Maria de Villestro - 02.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106861898|Q106861898]] |- | [[igrexa de Santa María do Azougue]] | [[Betanzos]] | {{Coord|43.281965415948314|-8.21116049822237|display=inline}} | [[Ficheiro:Betanzos, Santa Maria do Azogue, fachada.jpg|center|128px]] | | [[Virxe María|Santa María]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q15701659|Q15701659]] |- | igrexa de Santa María do Camiño | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.881583|-8.540833|display=inline}} | [[Ficheiro:Santiago-21ago-18-smaria-camino.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q18464897|Q18464897]] |- | [[igrexa de Santa María do Rosario de San Sadurniño]] | [[San Sadurniño]] | {{Coord|43.5325|-8.072777777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Sadurniño.JPG|center|128px]] | | | | | [[:d:Q12390625|Q12390625]] |- | igrexa de Santa María do Temple | [[O Temple, O Temple, Cambre|O Temple]] | {{Coord|43.315863109325896|-8.358030082198866|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de Santa María do Temple (1732571344).jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134308751|Q134308751]] |- | igrexa de Santa María do Xobre | [[O Xobre, A Pobra do Caramiñal|O Xobre]] | {{Coord|42.59618193149909|-8.92922861198363|display=inline}} | [[Ficheiro:Puebla del Caramiñal - panoramio (1).jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134985962|Q134985962]] |- | igrexa de Santa María dos Ánxeles | [[Os Ánxeles, Brión|Os Ánxeles]] | {{Coord|42.8489371313782|-8.67556663070117|display=inline}} | [[Ficheiro:Os Ánxeles, Brión, Galiza-13.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135102653|Q135102653]] |- | igrexa de Santa Olaia de Soaserra | [[Soaserra, Cabanas|Soaserra]] | {{Coord|43.4261974664492|-8.094895855924541|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Soaserra.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q134216252|Q134216252]] |- | igrexa de Santa Susana de Santiago de Compostela | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.877482|-8.549336|display=inline}} | [[Ficheiro:Santiago Santa Susana 4.jpg|center|128px]] | | | | [[catolicismo]] | [[:d:Q18464907|Q18464907]] |- | [[igrexa de Santa Uxía de Ribeira]] | [[Ribeira, Ribeira|Ribeira]] | {{Coord|42.5543750271141|-8.991949931526136|display=inline}} | | [[Uxía de Alexandría|Uxía de Roma]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q130317831|Q130317831]] |- | igrexa de Santaia de Abegondo | [[Abegondo, Abegondo|Abegondo]] | {{Coord|43.21885120441715|-8.298064690640643|display=inline}} | [[Ficheiro:Santaia de Abegondo 2.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133465905|Q133465905]] |- | igrexa de Santaia de Arca | [[Arca, O Pino|Arca]] | {{Coord|42.90161111111111|-8.363305555555556|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santaia de Arca, O Pino.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106781978|Q106781978]] |- | igrexa de Santaia de Gorgullos | [[Gorgullos, Tordoia|Gorgullos]] | {{Coord|43.08115485817533|-8.491476361309848|display=inline}} | [[Ficheiro:Tordoia Gorgullos igrexa de Santaia 03.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133868332|Q133868332]] |- | igrexa de Santaia de Leiro | [[A Igrexa, Leiro, Abegondo|A Igrexa]] | {{Coord|43.19348|-8.27434|display=inline}} | [[Ficheiro:Santaia de Leiro 2.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q127442475|Q127442475]] |- | [[igrexa de Santiago da Coruña]] | [[A Coruña]] | {{Coord|43.36944444|-8.39388889|display=inline}} | [[Ficheiro:2165-Igrexa de Santiago na Cidade Vella da Coruña.jpg|center|128px]] | | [[Santiago o Maior]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q2513105|Q2513105]] |- | igrexa de Santiago de Betanzos | [[Betanzos]] | {{Coord|43.280807877989666|-8.211558459095956|display=inline}} | [[Ficheiro:Betanzos-igrexas-013-San.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q56322374|Q56322374]] |- | igrexa de Santiago de Castelo | [[Folgueira, Castelo, Culleredo|Folgueira]] | {{Coord|43.23987930702183|-8.384715031917283|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Castelo, Culleredo 01.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134291813|Q134291813]] |- | igrexa de Santiago de Lampón | [[Lampón, Boiro|Lampón]] | {{Coord|42.64015122887452|-8.905137875511636|display=inline}} | | [[Santiago o Maior]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135019350|Q135019350]] |- | igrexa de Santiago de Meangos | [[Meangos, Abegondo|Meangos]] | {{Coord|43.22765832005541|-8.25802592088795|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Meangos (Abegondo).jpg|center|128px]] | | [[Santiago o Maior]] | | | [[:d:Q133501786|Q133501786]] |- | igrexa de Santiago de Novefontes | [[Novefontes, Touro|Novefontes]] | {{Coord|42.82951901879304|-8.284452769175834|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Novefontes, Touro.jpg|center|128px]] | | [[Santiago o Maior]] | | | [[:d:Q134179256|Q134179256]] |- | igrexa de Santiago de Requián | [[Requián, Betanzos|Requián]] | {{Coord|43.25827383525819|-8.234899822176052|display=inline}} | [[Ficheiro:Betanzos Requián 5.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q124789307|Q124789307]] |- | igrexa de Santiago de Sigrás | [[Sigrás, Cambre|Sigrás]] | {{Coord|43.28668736380834|-8.365495365511165|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Sigrás, Cambre.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134308698|Q134308698]] |- | igrexa de Santiago de Sumio | [[Souto Figueira, Sumio, Carral|Souto Figueira]] | {{Coord|43.19359925827839|-8.379801479594722|display=inline}} | [[Ficheiro:Carral Sumio Igrexa 04.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134310980|Q134310980]] |- | igrexa de Santiago de Traba | [[Traba, Laxe|Traba]] | {{Coord|43.181057|-9.035351|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago de Traba, Laxe.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q43144000|Q43144000]] |- | igrexa de Santiago do Burgo | [[O Burgo, O Burgo, Culleredo|O Burgo]] | {{Coord|43.31604748702676|-8.36236162889762|display=inline}} | [[Ficheiro:O Burgo 090710 Galiza 09.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134291475|Q134291475]] |- | igrexa de Santiago do Deán | [[A Pobra do Caramiñal, Santiago do Deán, A Pobra do Caramiñal|A Pobra do Caramiñal]] | {{Coord|42.60788387742933|-8.938382534756995|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santiago da Pobra do Deán, A Pobra do Caramiñal 3.jpg|center|128px]] | [[Santiago o Maior]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134985948|Q134985948]] |- | igrexa de Santo André da Barciela | [[A Igrexa, A Barciela, Santiago de Compostela|A Igrexa]] | {{Coord|42.96400646214229|-8.44548438158971|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa da Barciela, Santiago.jpg|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134510132|Q134510132]] |- | igrexa de Santo André de Cabanas | [[Cabanas, Cabanas|Cabanas]] | {{Coord|43.41868659150123|-8.161384820987223|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Andrés de Cabañas.jpg|center|128px]] | | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | | [[catolicismo]] | [[:d:Q111633431|Q111633431]] |- | igrexa de Santo André de Cures | [[A Igrexa, Cures, Boiro|A Igrexa]] | {{Coord|42.697845281864616|-8.896668746645883|display=inline}} | [[Ficheiro:Cures, Santo André de Cures, Boiro, igrexa parroquial.jpg|center|128px]] | [[André, apóstolo|André apóstolo]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135017720|Q135017720]] |- | igrexa de Santo Antonio da Coruña | [[A Coruña]] | {{Coord|43.35986076246751|-8.418371175854194|display=inline}} | [[Ficheiro:Parroquia de San Antón.JPG|center|128px]] | | [[Antonio de Padua|Antón de Padua]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q133575297|Q133575297]] |- | [[igrexa de Santo Antoniño de Toques]] | [[A Capela, Toques|A Capela]] | {{Coord|42.97805556|-7.98305556|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de San Antoniño de Toques1.jpg|center|128px]] | | | [[Diocese católica latina de Lugo|diocese de Lugo]] | | [[:d:Q948719|Q948719]] |- | [[igrexa de Santo Antoíño de Baíñas]] | [[Baíñas, Vimianzo|Baíñas]] | {{Coord|43.028258|-9.018745|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Antoíño de Baíñas, Vimianzo.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q31282895|Q31282895]] |- | igrexa de Santo Estevo de Campo | [[Campo, Arzúa|Campo]] | {{Coord|42.988194444444446|-8.220833333333333|display=inline}} | | | | | | [[:d:Q106775373|Q106775373]] |- | igrexa de Santo Estevo de Cos | [[A Igrexa, Cos, Abegondo|A Igrexa]] | {{Coord|43.23440923230411|-8.24276465161043|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Cos (Abegondo).jpg|center|128px]] | | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | | | [[:d:Q133467626|Q133467626]] |- | igrexa de Santo Estevo de Culleredo | [[Culleredo, Culleredo|Culleredo]] | {{Coord|43.288721798612634|-8.384047530189362|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de Santo Estevo de Culleredo (6879949708).jpg|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134291834|Q134291834]] |- | igrexa de Santo Estevo de Irís | [[A Igrexa, Irís, Cabanas|A Igrexa]] | {{Coord|43.425226451628845|-8.146009009236584|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Irís.jpg|center|128px]] | | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | | | [[:d:Q134100735|Q134100735]] |- | igrexa de Santo Estevo de Paleo | [[Paleo, Carral|Paleo]] | {{Coord|43.22438068253696|-8.368723132880227|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Paleo.JPG|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134310420|Q134310420]] |- | igrexa de Santo Estevo de Piadela | [[Piadela, Betanzos|Piadela]] | {{Coord|43.27117225986888|-8.250026931310453|display=inline}} | [[Ficheiro:Piadela Betanzos 1.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q124789294|Q124789294]] |- | igrexa de Santo Estevo de Queiruga | [[A Igrexa, Queiruga, Porto do Son|A Igrexa]] | {{Coord|42.67579682432729|-9.02175861297628|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Estevo de Queiruga. Galiza.jpg|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134988680|Q134988680]] |- | igrexa de Santo Estevo de Sueiro | [[Sueiro, Culleredo|Sueiro]] | {{Coord|43.26834250637882|-8.382068976738266|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa San Estebo Sueiro, fronte, Culleredo.JPG|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134291979|Q134291979]] |- | igrexa de Santo Estevo de Tarrío | [[Tarrío, Culleredo, Culleredo|Tarrío]] | {{Coord|43.28801235482889|-8.388928612171725|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Estevo de Tarrío 01.jpg|center|128px]] | [[Estevo, mártir|Estevo mártir]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134291866|Q134291866]] |- | igrexa de Santo Isidro de Posmarcos | [[Posmarcos, A Pobra do Caramiñal|Posmarcos]] | {{Coord|42.62767560518235|-8.933694185717835|display=inline}} | | [[Isidoro de Sevilla]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134985912|Q134985912]] |- | igrexa de Santo Ourente de Entíns | [[Santo Ourente de Entíns, Outes|Santo Ourente de Entíns]] | {{Coord|42.86250988576598|-8.901941616446296|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Santo Ourente de Entíns 05.jpg|center|128px]] | | [[Ourente de Auch]] | | | [[:d:Q134129684|Q134129684]] |- | igrexa do Bo Pastor de Castiñeiras | [[Castiñeiras, Ribeira|Castiñeiras]] | {{Coord|42.53357585443224|-8.995689339300219|display=inline}} | | [[Bo Pastor]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134983065|Q134983065]] |- | [[Igrexa de San Salvador de Taragoña|igrexa do Divino Salvador de Taragoña]] | [[A Igrexa, Taragoña, Rianxo|A Igrexa]] | {{Coord|42.673611111111114|-8.828333333333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Taragoña igrexa Galicia.jpg|center|128px]] | San Salvador | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q12390615|Q12390615]] |- | igrexa do San Vicenzo do Pino | [[O Pino, O Pino|O Pino]] | {{Coord|42.93727777777778|-8.334055555555555|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa do Pino 2.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106783074|Q106783074]] |- | igrexa do convento de San Domingos de Bonaval | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.882542|-8.538289|display=inline}} | [[Ficheiro:Ábsidas Bonaval.JPG|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106957989|Q106957989]] |- | igrexa do pazo de San Lourenzo | [[San Paio, Santiago de Compostela|San Paio]] | {{Coord|42.8779321626958|-8.557482998354288|display=inline}} | [[Ficheiro:Pazo de San Lourenzo de Trasouto 01.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133288342|Q133288342]] |- | igrexa nova de Santa María de Olveira | [[Olveira, Ribeira|Olveira]] | {{Coord|42.59067270023675|-9.032837709807932|display=inline}} | [[Ficheiro:Olveira, Ribeira.jpg|center|128px]] | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134983136|Q134983136]] |- | igrexa vella de Santa María de Olveira | [[Olveira, Ribeira|Olveira]] | {{Coord|42.59081273734659|-9.046908069213655|display=inline}} | | [[Virxe María|Santa María]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134983193|Q134983193]] |- | [[mosteiro de Santiago de Mens]] | [[Mens, Malpica de Bergantiños|Mens]] | {{Coord|43.29777778|-8.86805556|display=inline}} | [[Ficheiro:Iglesia de Santiago de Mens (fachada principal).JPG|center|128px]] | | [[Santiago o Maior]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q2511338|Q2511338]] |} {{wikidata list end}} ==Capelas== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q108325 . ?item wdt:P131* wd:Q82119. } |sort=label |columns=label:Nome,p131:Lugar,p625:Coordenadas,P18:Imaxe,P825:Advocación,P138:[Advocación],P708:Diocese,P140:Relixión,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Nome ! Lugar ! Coordenadas ! Imaxe ! Advocación ! [Advocación] ! Diocese ! Relixión ! Wikidata |- | capela da Comuñón da catedral de Santiago de Compostela | [[Santiago de Compostela]] | | | | | | | [[:d:Q55628355|Q55628355]] |- | capela da Magdalena de Arzúa | [[Arzúa]] | {{Coord|42.92616666666667|-8.162777777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Capilla de la Magdalena.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106774907|Q106774907]] |- | capela da Nosa Señora Divina Peregrina | [[Bertamiráns, Ortoño, Ames|Bertamiráns]] | {{Coord|42.863861565574815|-8.651159805711933|display=inline}} | [[Ficheiro:Bertamirans - Capela da Virxe Peregrina - Capilla de la Virgen Peregrina - 01.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133574534|Q133574534]] |- | capela da Nosa Señora da Guía de Carreira | [[A Capela, Carreira, Ribeira|A Capela]] | {{Coord|42.54137877584365|-9.012625992540269|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Guia.jpg|center|128px]] | | Nosa Señora da Guía | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134100300|Q134100300]] |- | capela da Nosa Señora da Misericordia da Atalaia | [[Porto do Son, Noal, Porto do Son|Porto do Son]] | {{Coord|42.7252582368246|-9.00810251659498|display=inline}} | [[Ficheiro:2014 Capela da Atalaia Noal Porto do Son. Galiza-P32.jpg|center|128px]] | Nosa Señora da Misericordia | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134988665|Q134988665]] |- | capela da Nosa Señora da Vitoria da Armada | [[A Armada, Cumbraos, Sobrado|A Armada]] | {{Coord|43.06569644072496|-7.979639587006307|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Armada (Cumbraos).jpg|center|128px]] | Nosa Señora da Vitoria | | | [[catolicismo]] | [[:d:Q134497221|Q134497221]] |- | capela da Nosa Señora das Dores de Sirves | [[Sirves, Olveira, Ribeira|Sirves]] | {{Coord|42.58766093159674|-9.024590918078594|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Sirves.JPG|center|128px]] | [[Nosa Señora das Dores|Virxe das Dores]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134983182|Q134983182]] |- | capela da Nosa Señora das Neves de Buxantes | [[Buxantes, Dumbría|Buxantes]] | {{Coord|42.97976802788417|-9.12695518609755|display=inline}} | [[Ficheiro:As Neves6.jpg|center|128px]] | | [[Nosa Señora das Neves]] | | | [[:d:Q133868871|Q133868871]] |- | capela da Nosa Señora de Exipto | [[Exipto, Abanqueiro, Boiro|Exipto]] | {{Coord|42.63967639644646|-8.858868710850967|display=inline}} | | Nosa Señora | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135016691|Q135016691]] |- | capela da Nosa Señora de Guadalupe do Tremo | [[O Tremo, Os Ánxeles, Brión|O Tremo]] | {{Coord|42.854561707309465|-8.664724978465177|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Nosa Señora de Guadalupe - 02.jpg|center|128px]] | Nosa Señora de Guadalupe | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134385162|Q134385162]] |- | capela da Nosa Señora de Loreto de Cespón | [[Cespón, Boiro|Cespón]] | {{Coord|42.67393705759553|-8.864974844543493|display=inline}} | [[Ficheiro:Boiro Capela Loreto.jpg|center|128px]] | Virxe de Loreto | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134989532|Q134989532]] |- | capela da Nosa Señora de Loreto de Noal | [[Loreto, Noal, Porto do Son|Loreto]] | {{Coord|42.734377225079754|-8.98263123405787|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Loreto, Noal, Porto do Son.jpg|center|128px]] | Virxe de Loreto | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134988637|Q134988637]] |- | capela da Nosa Señora de Soutullo | [[Urdilde, Rois|Urdilde]] | {{Coord|42.810692671111305|-8.723499224729727|display=inline}} | | Nosa Señora | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135092326|Q135092326]] |- | capela da Nosa Señora do Carme de Bastavales | [[A Igrexa, Bastavales, Brión|A Igrexa]] | {{Coord|42.8242849267042|-8.67089406636398|display=inline}} | [[Ficheiro:Bastavales - 020 - Capela da Virxe do Carme.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135102694|Q135102694]] |- | capela da Nosa Señora do Carme de Cabo de Cruz | [[Cabo de Cruz, Castro, Boiro|Cabo de Cruz]] | {{Coord|42.61714224790728|-8.885242080213052|display=inline}} | | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135016852|Q135016852]] |- | capela da Nosa Señora do Pilar | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.876417|-8.548339|display=inline}} | [[Ficheiro:Santiago de Compostela. Parroquia do Pilar.JPG|center|128px]] | [[Nosa Señora do Pilar]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q18464866|Q18464866]] |- | capela da Nosa Señora do Rial | [[Santo Ourente de Entíns, Outes|Santo Ourente de Entíns]] | {{Coord|42.86278852537851|-8.900178328936349|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Nosa Señora do Rial (Santo Ourente de Entíns, Outes).jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q134129974|Q134129974]] |- | capela da Nosa Señora dos Remedios da Ponte de San Francisco | [[A Ponte de San Francisco, Argalo, Noia|A Ponte de San Francisco]] | {{Coord|42.76628798275492|-8.883180063579113|display=inline}} | | Virxe dos Remedios | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135081468|Q135081468]] |- | capela da Purísima Concepción de Ventoso | [[Ventoso, Xuño, Porto do Son|Ventoso]] | {{Coord|42.64072984728127|-8.99147553862713|display=inline}} | | [[Inmaculada Concepción]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134989512|Q134989512]] |- | capela da Sagrada Familia de Campelos | [[Campelos, Olveira, Ribeira|Campelos]] | {{Coord|42.60617685452766|-9.027330183279242|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Campelos, Olveira, Ribeira.jpg|center|128px]] | [[Sagrada Familia (cristianismo)|Sagrada Familia]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134983157|Q134983157]] |- | [[Capela da Venerable Orde Terceira|capela da Venerable Orde Terceira de San Francisco]] | [[A Coruña]] | {{Coord|43.36888888888889|-8.389722222222222|display=inline}} | [[Ficheiro:A Coruña - Ex Convento de San Francisco 1.JPG|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q25511359|Q25511359]] |- | capela da Virxe da Pedra Furada | [[A Capela, Caamaño, Porto do Son|A Capela]] | {{Coord|42.66452500921877|-9.032042712566584|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Pedra Furada, Caamaño, Porto do Son.jpg|center|128px]] | [[Anunciación]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134988196|Q134988196]] |- | capela da Virxe das Angustias da Ponte Beluso | [[A Ponte Beluso, Bealo, Boiro|A Ponte Beluso]] | {{Coord|42.687848280962186|-8.844953919451054|display=inline}} | | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135016754|Q135016754]] |- | capela da Virxe das Angustias de Bretal | [[Bretal, Olveira, Ribeira|Bretal]] | {{Coord|42.593106961693515|-9.024464304988072|display=inline}} | | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134983171|Q134983171]] |- | capela da Virxe de Guadalupe de Posmarcos | [[Posmarcos, A Pobra do Caramiñal|Posmarcos]] | {{Coord|42.63138818924085|-8.924162736704394|display=inline}} | | Nosa Señora de Guadalupe | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134985925|Q134985925]] |- | capela da Virxe do Bo Parto e do Leite de Laíño | [[A Igrexa, Laíño, Dodro|A Igrexa]] | {{Coord|42.72377777777778|-8.713777777777779|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Virxe do Leite, Laíño (Dodro).jpg|center|128px]] | Virxe do Leite | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134426270|Q134426270]] |- | capela da Virxe do Carme do Chazo | [[O Chazo, Abanqueiro, Boiro|O Chazo]] | {{Coord|42.607361042336|-8.858100764083002|display=inline}} | | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135016677|Q135016677]] |- | capela da Virxe do Monte de Lesón | [[A Virxe do Monte, Lesón, A Pobra do Caramiñal|A Virxe do Monte]] | {{Coord|42.61062597951921|-8.93972423546749|display=inline}} | | Nosa Señora | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134985893|Q134985893]] |- | capela da Virxe dos Desamparados das Pardiñas | [[Miñortos, Porto do Son|Miñortos]] | {{Coord|42.77171939858064|-8.937117630762081|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela das Pardiñas, Miñortos, Porto do Son.jpg|center|128px]] | Virxe dos Desamparados | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134988441|Q134988441]] |- | capela das Neves do pazo do Faramello | [[O Faramello, Ribasar, Rois|O Faramello]] | {{Coord|42.81037429632636|-8.629115204679442|display=inline}} | | [[Nosa Señora das Neves]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135092289|Q135092289]] |- | capela das Reliquias da catedral de Santiago de Compostela | [[Santiago de Compostela]] | | | | | | | [[:d:Q55623740|Q55623740]] |- | [[capela de Mondragón]] | [[Santiago de Compostela]] | | [[Ficheiro:Catedral de Santiago-CapillaMondragon.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q20535627|Q20535627]] |- | capela de San Bartolomeu de Rianxo | [[Rianxo, Rianxo, Rianxo|Rianxo]] | {{Coord|42.64987402381027|-8.822056363799511|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Bartolomeu. Rianxo. Galicia.jpg|center|128px]] | [[Bartolomeu, apóstolo|Bartolomeu]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135025129|Q135025129]] |- | capela de San Bernardo de Noia | [[A Ponte de Traba, Noia, Noia|A Ponte de Traba]] | {{Coord|42.78633274129619|-8.883469874316615|display=inline}} | | [[Bernaldo de Claraval]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135082108|Q135082108]] |- | capela de San Bieito de Seráns | [[Seráns, San Pedro de Muro, Porto do Son|Seráns]] | {{Coord|42.60668004078049|-9.049742500213023|display=inline}} | [[Ficheiro:San Bieito de Seráns, San Pedro de Muro, Porto do Son.jpg|center|128px]] | [[Bieito de Nursia]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134989328|Q134989328]] |- | capela de San Caetano da Cerca | [[A Cerca, Cullergondo, Abegondo|A Cerca]] | {{Coord|43.21334976903537|-8.232600783142733|display=inline}} | [[Ficheiro:Cullergondo Pazo da Cerca capela.jpg|center|128px]] | | [[Caetano de Thiene]] | | | [[:d:Q133467685|Q133467685]] |- | capela de San Caetano de Goiáns | [[Goiáns, Porto do Son|Goiáns]] | {{Coord|42.74771213136607|-8.948273268607126|display=inline}} | | [[Caetano de Thiene]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134988369|Q134988369]] |- | capela de San Clemente de Brión | [[Brión, Brión|Brión]] | {{Coord|42.87083659189729|-8.685525103965288|display=inline}} | | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135102810|Q135102810]] |- | capela de San Cosme e San Damián de Sésamo | [[Sésamo, Culleredo|Sésamo]] | {{Coord|43.27712905328997|-8.38751160166374|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela san Cosme 2.jpg|center|128px]] | [[Cosmede e Damián|Cosme e Damián]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134291968|Q134291968]] |- | capela de San Cristovo de Ces | [[Ces, Lousame, Lousame|Ces]] | {{Coord|42.74420055295977|-8.844461072925373|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Cristovo, Ces.jpg|center|128px]] | [[Cristovo de Licia]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135072771|Q135072771]] |- | capela de San Diego de Bergondo | [[Bergondo, Argalo, Noia|Bergondo]] | {{Coord|42.7767362392|-8.89283704106|display=inline}} | | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135081289|Q135081289]] |- | capela de San Gregorio de Cornanda | [[Cornanda, Brión|Cornanda]] | {{Coord|42.848834416637864|-8.829686182589066|display=inline}} | | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135102922|Q135102922]] |- | capela de San Lourenzo e San Mamede de Tállara | [[Tállara, Lousame|Tállara]] | {{Coord|42.72982748527676|-8.859787808937995|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Mamede, Lousame.png|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135074200|Q135074200]] |- | capela de San Marco de Abegondo | [[San Marco, Abegondo, Abegondo|San Marco]] | {{Coord|43.22845519538487|-8.288664057319718|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Marco de Abegondo.jpg|center|128px]] | | [[Marcos o Evanxelista]] | | | [[:d:Q133466084|Q133466084]] |- | capela de San Martiño de Abanqueiro | [[San Martiño, Abanqueiro, Boiro|San Martiño]] | {{Coord|42.65255183387343|-8.8601492771728|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Martiño, Boiro.jpg|center|128px]] | [[Martiño de Tours]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135016583|Q135016583]] |- | capela de San Paio de Vilacova | [[San Paio, Vilacova, Abegondo|San Paio]] | {{Coord|43.172031903666955|-8.286450968745395|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de Vilacova 2.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133501976|Q133501976]] |- | capela de San Paio do Monte | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.887278|-8.5555|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela San Paio, Santiago de Compostela.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106872771|Q106872771]] |- | capela de San Pedro de Vilas | [[Asados, Rianxo|Asados]] | {{Coord|42.66415377985893|-8.794236197101442|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida de San Pedro de Vilas, Asados, Rianxo.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135023067|Q135023067]] |- | capela de San Pedro do Rubieiro | [[O Rubieiro, Sumio, Carral|O Rubieiro]] | {{Coord|43.1850222581|-8.38230550289|display=inline}} | [[Ficheiro:Carral Sumio Capela 06.jpg|center|128px]] | [[Pedro, papa|Pedro]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134476313|Q134476313]] |- | capela de San Ramón de Bealo | [[San Ramón, Bealo, Boiro|San Ramón]] | {{Coord|42.7008017347093|-8.84503358218943|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida de San Ramón de Bealo, Boiro.jpg|center|128px]] | [[Ramón Nonato]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135016611|Q135016611]] |- | capela de San Ramón de Castelo | [[Folgueira, Castelo, Culleredo|Folgueira]] | {{Coord|43.23754042172893|-8.387893731852127|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Ramón de Castelo, Culleredo 04.jpg|center|128px]] | [[Ramón Nonato]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134296441|Q134296441]] |- | capela de San Roque da Granxa | [[A Granxa, Carreira, Ribeira|A Granxa]] | {{Coord|42.556634419763775|-9.006160198284814|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Roque da Granxa. Ribeira. Galiza R28.jpg|center|128px]] | | [[Roque de Montpellier]] | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134100295|Q134100295]] |- | capela de San Roque de Cespón | [[San Roque, Cespón, Boiro|San Roque]] | {{Coord|42.67749006748182|-8.855845457978187|display=inline}} | [[Ficheiro:Boiro, Cespón, Capela San Roque 01-01.jpg|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135017161|Q135017161]] |- | capela de San Roque de Melide | [[Melide]] | {{Coord|42.91372222222222|-8.012944444444445|display=inline}} | [[Ficheiro:Melide 1-3b.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q106774275|Q106774275]] |- | capela de San Roque de Tállara | [[San Roquiño, Tállara, Lousame|San Roquiño]] | {{Coord|42.75153315969969|-8.870879702940169|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Roquiño (Lousame, A Coruña).jpg|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135073520|Q135073520]] |- | capela de San Roque de Vigo | [[San Roque, Vigo, Cambre|San Roque]] | {{Coord|43.2561234685|-8.30901682377|display=inline}} | | [[Roque de Montpellier]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134479306|Q134479306]] |- | capela de San Sebastián de Loxo | [[A Capela, Loxo, Touro|A Capela]] | {{Coord|42.86130660606485|-8.344351382025042|display=inline}} | | [[Sebastián, mártir|Sebastián]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134443737|Q134443737]] |- | capela de San Sebastián de Sandrenzo | [[Sandrenzo, Cespón, Boiro|Sandrenzo]] | {{Coord|42.6722129948|-8.87059897184|display=inline}} | | [[Sebastián, mártir|Sebastián]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134443806|Q134443806]] |- | capela de San Sebastián do Pico Sacro | [[A Granxa, Boqueixón|A Granxa]] | {{Coord|42.806799204|-8.44629764557|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Sebastián do Pico Sacro.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q100964038|Q100964038]] |- | capela de San Xosé da Floresta | [[Rianxo, Rianxo|Rianxo]] | {{Coord|42.65555568004941|-8.812367148677012|display=inline}} | [[Ficheiro:Rianxo, capela do Patrocinio 01-01.jpg|center|128px]] | [[Xosé de Nazaret]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135024924|Q135024924]] |- | capela de San Xosé de Imo | [[Imo, San Xoán de Laíño, Dodro|Imo]] | {{Coord|42.7127584711|-8.72526884079|display=inline}} | | [[Xosé de Nazaret]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135083903|Q135083903]] |- | capela de San Xoán Bautista de Vista Real | [[Iñobre, Taragoña, Rianxo|Iñobre]] | {{Coord|42.66939774960738|-8.82415420311403|display=inline}} | | [[Xoán Bautista|Xoán o Bautista]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135025248|Q135025248]] |- | capela de San Xoán da Badía | [[A Ermida, O Araño, Rianxo|A Ermida]] | {{Coord|42.70543206666666|-8.770199253194395|display=inline}} | | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135022506|Q135022506]] |- | capela de Santa Ana de Mera | [[Maianca, Oleiros|Maianca]] | {{Coord|43.37599538397854|-8.33832868219519|display=inline}} | | [[Ana, nai de María|Santa Ana]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134443786|Q134443786]] |- | capela de Santa Catarina de Sálvora | [[Aguiño, Ribeira|Aguiño]] | {{Coord|42.47055813282355|-9.004095036535926|display=inline}} | [[Ficheiro:Illa de Sálvora - capela.jpg|center|128px]] | [[Catarina de Alexandría]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134982795|Q134982795]] |- | capela de Santa Cristina de Foxás | [[A Obra, Foxás, Touro|A Obra]] | {{Coord|42.82591028641457|-8.345728851611529|display=inline}} | | [[Cristina de Bolsena]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134981763|Q134981763]] |- | capela de Santa Cristiña de Berdoias | [[Santa Cristiña, Berdoias, Vimianzo|Santa Cristiña]] | {{Coord|43.08564160406703|-9.079932117401158|display=inline}} | | [[Cristina de Bolsena]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134385454|Q134385454]] |- | capela de Santa Lucía de Asados | [[A Santa Lucía, Asados, Rianxo|A Santa Lucía]] | {{Coord|42.67480001972|-8.7973832909936|display=inline}} | | [[Lucía de Siracusa]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134497153|Q134497153]] |- | capela de Santa Lucía de Queiruga | [[Santa Lucía, Queiruga, Porto do Son|Santa Lucía]] | {{Coord|42.675766196706306|-9.023804086817204|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Santa Lucía, Queiruga, Porto do Son.jpg|center|128px]] | [[Lucía de Siracusa]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134988714|Q134988714]] |- | capela de Santa Margarida de Montemaior | [[Santa Margarida, Montemaior, A Laracha|Santa Margarida]] | {{Coord|43.1792016308271|-8.59412021946828|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Santa Margarida (Montemaior, A Laracha).jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133747921|Q133747921]] |- | capela de Santa Mariña da Gorgosa | [[Nabal, Camboño, Lousame|Nabal]] | {{Coord|42.75436955618522|-8.910567840610343|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela da Gorgosa (Camboño, Lousame).jpg|center|128px]] | [[Mariña de Augas Santas]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135071169|Q135071169]] |- | [[capela de Santa María de Oza]] | [[Oza, A Coruña|Oza]] | {{Coord|43.348055555555554|-8.387222222222222|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de Santa María de Oza (A Coruña).jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q20549058|Q20549058]] |- | capela de Santo Alberte de Artes | [[Artes, Ribeira|Artes]] | {{Coord|42.57752855100359|-8.996792108270032|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermita de San Alberto de Artes (8393513256).jpg|center|128px]] | [[Alberte o Magno]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134100402|Q134100402]] |- | capela de Santo Amaro da Coruña | [[A Coruña]] | {{Coord|43.37756008352948|-8.396828260280419|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela do cemiterio de Santo Amaro.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133269223|Q133269223]] |- | capela de Santo Amaro de Barouta | [[Barouta, Ames, Ames|Barouta]] | {{Coord|42.90797670445982|-8.655863383287539|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela de San Mauro de Barouta, Ames, Ames.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133537946|Q133537946]] |- | capela de Santo Amaro de Bexo | [[Bexo, San Xoán de Laíño, Dodro|Bexo]] | {{Coord|42.69888888888889|-8.734305555555556|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida de Santo Amaro, Bexo, Dodro.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134427492|Q134427492]] |- | capela de Santo Amaro de Figueroa | [[Figueroa, Abegondo|Figueroa]] | {{Coord|43.21385593393302|-8.319155307814778|display=inline}} | [[Ficheiro:Figueiroa Capela San Amaro.png|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133467738|Q133467738]] |- | capela de Santo Antón de Barro | [[A Igrexa, Barro, Noia|A Igrexa]] | {{Coord|42.79548844463954|-8.885084109571702|display=inline}} | [[Ficheiro:Capilla de San Antón de Barro (8067925251).jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135081994|Q135081994]] |- | capela de Santo Antón de Corveiro | [[Corveiro, Cervo, Cedeira|Corveiro]] | {{Coord|43.66376666666667|-8.069572222222222|display=inline}} | [[Ficheiro:Santo Antonio do Corveiro.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q80800457|Q80800457]] |- | [[capela de Santo Antón de Lañas]] | [[Vilar da Torre, Lañas, A Baña|Vilar da Torre]] | {{Coord|42.94196502924465|-8.712018728256226|display=inline}} | | | | | | [[:d:Q134474945|Q134474945]] |- | capela de don Lope de Mendoza | [[Santiago de Compostela]] | | | | | | | [[:d:Q55594476|Q55594476]] |- | [[capela de Ánimas]] | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.881666666667|-8.5418055555556|display=inline}} | [[Ficheiro:Santiago, Chapel of Souls.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q387097|Q387097]] |- | capela do Bo Xesús do Pudrical | [[O Pudrical, San Martiño de Porto, Cabanas|O Pudrical]] | {{Coord|43.43097500565608|-8.176876136421585|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela-bon-xesus-pudrical-san-martin-porto-cabanas.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q134100749|Q134100749]] |- | [[Igrexa do Carme de Abaixo|capela do Carme de Abaixo]] | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.881189|-8.552158|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa do Carme de abaixo. San Froitoso. Santiago de Compostela. Galiza.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q106873800|Q106873800]] |- | capela do Cristo da igrexa de San Miguel dos Agros | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.882042|-8.543131|display=inline}} | | | | | | [[:d:Q106940602|Q106940602]] |- | capela do Divino Salvador de Comoxo | [[Comoxo, Boiro, Boiro|Comoxo]] | {{Coord|42.679544778810005|-8.890115075533348|display=inline}} | | San Salvador | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q135016814|Q135016814]] |- | capela do Hospital Real de Santiago de Compostela | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.881306|-8.5459|display=inline}} | [[Ficheiro:Capela do Gran Hospital Real (detalle).JPG|center|128px]] | | | | | [[:d:Q56259942|Q56259942]] |- | capela gótica da igrexa de San Miguel dos Agros | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.881944|-8.542931|display=inline}} | | | | | | [[:d:Q106940603|Q106940603]] |- | ermida da Nosa Señora da Quinta Angustia | [[Vizoño, Abegondo|Vizoño]] | {{Coord|43.15346383218058|-8.318771148977842|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida da Quinta Angustia Vizoño.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133502128|Q133502128]] |- | ermida de San Caetano | [[San Caetano, Santiago de Compostela|San Caetano]] | {{Coord|42.889444|-8.535278|display=inline}} | | [[Caetano de Thiene]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q106839655|Q106839655]] |- | ermida de San Roque das Travesas | [[As Travesas, Beira, Carral|As Travesas]] | {{Coord|43.1691730411466|-8.349960506475213|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida de San Roque nas Travesas, Carral.JPG|center|128px]] | [[Roque de Montpellier]] | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | [[catolicismo]] | [[:d:Q134311108|Q134311108]] |- | ermida de San Xoán de Pousada | [[Pousada, Ames, Ames|Pousada]] | {{Coord|42.87955517231352|-8.656463967824902|display=inline}} | [[Ficheiro:Ermida de San Xoán de Pousada, Ames, Ames.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q133537942|Q133537942]] |} {{wikidata list end}} ==Mosteiros== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q44613 . ?item wdt:P131* wd:Q82119. } |sort=label |columns=label:Nome,p131:Lugar,p625:Coordenadas,P18:Imaxe,P825:Advocación,P138:[Advocación],P708:Diocese,P140:Relixión,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Nome ! Lugar ! Coordenadas ! Imaxe ! Advocación ! [Advocación] ! Diocese ! Relixión ! Wikidata |- | Mosteiro de Santa Maria de Conxo | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.8625|-8.55583333|display=inline}} | [[Ficheiro:Hospital psiquiatrico de Conxo - 2.JPG|center|128px]] | | | | | [[:d:Q18476344|Q18476344]] |- | [[Mosteiro de San Martiño do Couto|Mosteiro do Couto]] | [[Narón]] | {{Coord|43.49805556|-8.17416667|display=inline}} | [[Ficheiro:Mosteiro de San Martiño de Xuvia (O Couto).JPG|center|128px]] | | | [[Diocese católica latina de Mondoñedo-Ferrol|diocese de Mondoñedo-Ferrol]] | | [[:d:Q3394492|Q3394492]] |- | convento de San Francisco de Louro | [[Louro, Muros|Louro]] | | [[Ficheiro:Louro-04-San Francisco-Convent-1996-gje.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q102064197|Q102064197]] |- | [[convento de San Francisco do Val de Deus]] | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.88361111|-8.54527778|display=inline}} | [[Ficheiro:Monasterio de San Francisco, Santiago de Compostela, España, 2015-09-22, DD 03.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q3399144|Q3399144]] |- | [[convento de San Paio de Antealtares]] | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.88055556|-8.54305556|display=inline}} | [[Ficheiro:Monasterio de San Paio de Antealtares. Portada de la Iglesia.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q3327474|Q3327474]] |- | [[mosteiro de San Martiño Pinario]] | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.881944444444|-8.5444444444444|display=inline}} | [[Ficheiro:Exterior of the Monastery of Saint Martin Pinero 2021.jpg|center|128px]] | | | [[Arquidiocese católica latina de Santiago de Compostela|Arquidiocese de Santiago de Compostela]] | | [[:d:Q3398340|Q3398340]] |- | [[mosteiro de San Pedro de Soandres]] | [[Soandres, A Laracha|Soandres]] | {{Coord|43.227773|-8.494031|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa Soandres.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q20546907|Q20546907]] |- | [[Mosteiro de San Nicolao de Cis|mosteiro de San Salvador de Cis]] | [[Cis, Oza-Cesuras|Cis]] | {{Coord|43.22166667|-8.22166667|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Nicolao de Cis, Oza dos Ríos.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q20546916|Q20546916]] |- | [[mosteiro de San Xoán de Caaveiro]] | [[A Capela, A Capela|A Capela]] | {{Coord|43.4175|-8.06833333|display=inline}} | [[Ficheiro:Caaveiro absida.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q3327219|Q3327219]] |- | [[mosteiro de Santa Catarina de Montefaro]] | [[Cervás, Ares|Cervás]] | {{Coord|43.45055556|-8.28194444|display=inline}} | [[Ficheiro:Mosteiro de Santa Catalina de Montefaro, Ares.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q3293833|Q3293833]] |- | [[mosteiro de Santa María de Mezonzo]] | [[O Priorato, Mezonzo, Vilasantar|O Priorato]] | {{Coord|43.06036|-8.134684|display=inline}} | [[Ficheiro:Santa Maria de Mezonzo. Vilasantar.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q18748054|Q18748054]] |- | [[mosteiro de Santa María de Monfero]] | [[San Fiz de Monfero, Monfero|San Fiz de Monfero]] | {{Coord|43.34027778|-8.03333333|display=inline}} | [[Ficheiro:Mosteiro de Santa María de Monfero 1.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q1506850|Q1506850]] |- | [[mosteiro dos Santos Xusto e Pastor de Toxos Outos]] | [[Toxos Outos, Lousame|Toxos Outos]] | {{Coord|42.81166667|-8.81972222|display=inline}} | [[Ficheiro:San Xusto. Lousame. Galicia 1.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q20546958|Q20546958]] |- | [[pazo de San Lourenzo de Trasouto]] | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.878055555555555|-8.557777777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Pazo de San Lorenzo - Santiago de Compostela - 04 - Panorama.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q12397290|Q12397290]] |} {{wikidata list end}} ==Conventos== {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q1128397 . ?item wdt:P131* wd:Q82119. } |sort=label |columns=label:Nome,p131:Lugar,p625:Coordenadas,P18:Imaxe,P825:Advocación,P138:[Advocación],P708:Diocese,P140:Relixión,item:Wikidata |links=text }} {| class='wikitable sortable' ! Nome ! Lugar ! Coordenadas ! Imaxe ! Advocación ! [Advocación] ! Diocese ! Relixión ! Wikidata |- | Convento das Mercedarias de Santiago de Compostela | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.877643|-8.542058|display=inline}} | [[Ficheiro:Convento das Madres Mercedarias-095.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q20053510|Q20053510]] |- | [[Convento de Baltar]] | [[Baltar, O Val, Narón|Baltar]] | {{Coord|43.56879|-8.21302|display=inline}} | [[Ficheiro:Convento de Baltar O Val Narón A Coruña Galiza.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q20543746|Q20543746]] |- | [[Convento de Santo Agostiño de Pontedeume]] | [[Pontedeume]] | {{Coord|43.40625|-8.169722222222223|display=inline}} | [[Ficheiro:Pontedeume.Galiza.041.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q25509208|Q25509208]] |- | convento das Agostiñas Recolectas de Betanzos | [[Betanzos]] | {{Coord|43.28084648342886|-8.209283156374562|display=inline}} | [[Ficheiro:Betanzos Convento Agustinas Recolectas 1.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q124789248|Q124789248]] |- | [[convento de San Domingos da Coruña]] | [[A Coruña]] | {{Coord|43.37|-8.39083333333|display=inline}} | [[Ficheiro:San Domingos A Coruña.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q12386447|Q12386447]] |- | convento de San Domingos de Betanzos | [[Betanzos]] | {{Coord|43.278968468692945|-8.210101962244877|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa de San Domingo de Betanzos - Galiza.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q124789285|Q124789285]] |- | [[convento de San Domingos de Bonaval]] | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.8825|-8.53888889|display=inline}} | [[Ficheiro:San domingos de bonaval fachada principal.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q2889253|Q2889253]] |- | [[convento de Santa Bárbara da Coruña]] | [[A Coruña]] | {{Coord|43.370833|-8.391389|display=inline}} | [[Ficheiro:Convento de Santa Bárbara, La Coruña, España, 2015-09-25, DD 86.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q25512871|Q25512871]] |- | [[convento de Santa Clara de Santiago de Compostela]] | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.88527777777778|-8.540555555555555|display=inline}} | [[Ficheiro:Convento de Santa Clara en Santiago de Compostela 3XI2013 1.JPG|center|128px]] | | | | | [[:d:Q18482667|Q18482667]] |- | convento de Santa María de Belvís | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.877968|-8.537654|display=inline}} | [[Ficheiro:Convento de Belvís - Santiago.JPG|center|128px]] | | | | | [[:d:Q20053511|Q20053511]] |- | [[convento do Carme de Arriba]] | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.885305990783536|-8.541502749960049|display=inline}} | [[Ficheiro:Santiago zona vella GDFL050914 019.JPG|center|128px]] | | | | [[catolicismo]] | [[:d:Q18482709|Q18482709]] |- | [[convento do Carme de Padrón]] | [[Padrón]] | {{Coord|42.73902581972871|-8.663465754587707|display=inline}} | [[Ficheiro:Convento do Carme - Padrón - Galiza - PA29.jpg|center|128px]] | [[Nosa Señora do Monte Carmelo|Virxe do Carme]] | | | | [[:d:Q114257062|Q114257062]] |- | [[convento do Rosario de San Sadurniño]] | [[San Sadurniño]] | {{Coord|43.53277777777778|-8.072777777777778|display=inline}} | [[Ficheiro:Igrexa e convento do Rosario.JPG|center|128px]] | | | | | [[:d:Q12386452|Q12386452]] |- | igrexa e convento de Santo Agostiño | [[Santiago de Compostela]] | {{Coord|42.88061|-8.54119|display=inline}} | [[Ficheiro:Santiago de Compostela - Iglesia-Convento de San Agustin (Colegio Mayor Universitario) 1.jpg|center|128px]] | | | | | [[:d:Q18482682|Q18482682]] |- | mosteiro de Santa María de Xanrozo | [[Betanzos]] | {{Coord|43.274709|-8.214422|display=inline}} | | | | | | [[:d:Q67911954|Q67911954]] |} {{wikidata list end}} au61uyt9zz387imdtaabcpwzlmf26yp 0 652414 7108375 7058645 2025-06-27T14:45:59Z Autopistero20502020 127649 7108375 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Serén''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Serén, Friol|Serén]]''', parroquia do concello de [[Friol]]; **'''[[Serén, Serén, Friol|Serén]]''', lugar de dita parroquia; *'''[[Serén, Piñeira, Taboada|Serén]]''', lugar da parroquia de [[Piñeira, Taboada|Piñeira]], no concello de [[Taboada]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Serés|Serín}} {{Control de autoridades}} b10bxfszv6s83iu2h4e8qqtbt8qx6po 0 652540 7109139 7086943 2025-06-28T05:30:55Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109139 wikitext text/x-wiki A '''disomía uniparental''' prodúcese cando unha persoa recibe dúas copias dun [[cromosoma]], ou de parte dun cromosoma, dun dos proxenitores e ningunha copia do outro.<ref name="pmid10797485">{{cite journal |author=Robinson WP |title=Mechanisms leading to uniparental disomy and their clinical consequences |journal=BioEssays |volume=22 |issue=5 |pages=452–9 |date=maio de 2000 |pmid=10797485 |doi=10.1002/(SICI)1521-1878(200005)22:5<452::AID-BIES7>3.0.CO;2-K }}</ref> A disomía uniparental pode ser o resultado de heterodisomía, na cal se herdan un par de cromosomas non idénticos dun proxenitor (un erro nos estadios iniciais da [[meiose I]]) ou [[isodisomía]], na cal se duplica un só cromosoma dun proxenitor (un erro nos estadios posteriores da [[meiose II]]).<ref>{{cite book|title=Human Molecular Genetics 3|publisher=Garland Science|isbn=0-8153-4183-0|pages=[https://archive.org/details/humanmolecularge0000stra_b0q6/page/58 58]|url=https://archive.org/details/humanmolecularge0000stra_b0q6/page/58}}</ref> A disomía uniparental pode ter relevancia clínica por varias razóns. Por exemplo, a isodisomía ou heterodisomía poden alterar a [[impronta xenómica]] específica de proxenitor, o que resulta en [[trastorno de impronta|trastornos de impronta]]. Adicionalmente, a isodisomía leva a grandes bloques de [[homocigoto|homocigosidade]], o cal pode conducir a deixar ao descuberto xenes [[recesivo]]s, un fenómeno similar visto en nenos [[endogámico]]s de pais [[consanguíneo]]s.<ref name="pmid24356988">{{cite journal |author=King DA |title=A novel method for detecting uniparental disomy from trio genotypes identifies a significant excess in children with developmental disorders |journal=Genome Research |doi= 10.1101/gr.160465.113 |volume=24 |pages=673–687 |pmid=24356988 |pmc=3975066 |year=2013|issue=4 }}</ref> A disomía uniparental ocorre en aproximadamente 1 de cada 2.000 nacementos.<ref>{{Cite journal|last1=Nakka|first1=Priyanka|last2=Smith|first2=Samuel Pattillo|last3=O'Donnell-Luria|first3=Anne H.|last4=McManus|first4=Kimberly F.|last5=Agee|first5=Michelle|last6=Auton|first6=Adam|last7=Bell|first7=Robert K.|last8=Bryc|first8=Katarzyna|last9=Elson|first9=Sarah L.|last10=Fontanillas|first10=Pierre|last11=Furlotte|first11=Nicholas A.|date=2019-11-07|title=Characterization of Prevalence and Health Consequences of Uniparental Disomy in Four Million Individuals from the General Population|url= |journal=The American Journal of Human Genetics|language=en|volume=105|issue=5|pages=921–932|doi=10.1016/j.ajhg.2019.09.016|issn=0002-9297|pmid=31607426|pmc=6848996}}</ref> == Fisiopatoloxía == A disomía uniparental pode ocorrer como un evento aleatorio durante a formación de [[óvulo]]s ou [[espermatozoide]]s ou pode ocorrer no desenvolvemento [[fetal]] temperán. Poden tamén ocorrer durante o [[rescate trisómico]]. *Cando o neno recibe dous ''[[cromosomas homólogos]]'' diferentes (herdados de ambos os avós) procedentes dun proxenitor, isto chámase disomía uniparental heterodisómica. A [[heterodisomía]] ([[heterocigoto|heterocigota]]) indica un erro na [[meiose I]] se o [[loci]] xénico en cuestión non sofre [[sobrecruzamento]].<ref name=":0">{{cite web |url= https://www.peds.ufl.edu/divisions/genetics/teaching/Uniparental_disomy.html |title= Meiosis: Uniparental Disomy |access-date= 29 de febreiro de 2016 |data-arquivo= 02 de febreiro de 2022 |url-arquivo= https://web.archive.org/web/20220202220329/https://peds.ufl.edu/divisions/genetics/teaching/Uniparental_disomy.html |url-morta= yes }}</ref> *Cando o neno recibe dúas copias de réplica (idénticas) dun só ''homólogo'' dun cromosoma, isto denomínase disomía uniparental isodisómica. A [[isodisomía]] ([[homocigoto|homocigota]]) indica unha [[duplicación cromosómica]] na [[meiose II]] (se o loci xénico en cuestión non sofre sobrecruzamento<ref name=":0"/>) ou postcigótico. *Un erro na meisoe I pode orixinar unha disomía uniparental isodisómica se o loci xénico en cuestión se sobrecruza, por exemplo, unha isodisomía distal deberíase a loci xénicos duplicados da avoa materna que se sobrecruzaron debido a un erro durante a meiose I, acabando nun mesmo [[gameto]].<ref name=":0"/> *Un erro na meiose II pode resultar en disomía uniparental heterodisómica se o loci xénico se sobrecruza de maneira similar.<ref name=":0"/> == Fenotipo == Moitos dos casos de disomía uniparental non orixinan anomalías [[fenotipo|fenotípicas]].{{cómpre referencia}} Porén, se o evento causante da disomía uniparental ocorreu durante a [[meiose]] II, o [[xenotipo]] pode incluír copias idénticas do cromosoma uniparental (isodisomía), o que causa a manifestación de raros trastornos recesivos. Pode sospeitarse disomía uniparental nun individuo que manifesta un trastorno recesivo onde soamente un proxenitor é [[portador xenético|portador]]. A [[herdanza biolóxica|herdanza]] uniparental de xenes [[impronta (xenética)|improntaos]] poden tamén resultar en anomalías fenotípicas. Aínda que se identificaron poucos xenes improntados, a herdanza uniparental dun xene improntado pode resultar na perda de función xénica, o cal pode causar un atraso no desenvolvemento, [[discapacidade intelectual]], ou outros problemas médicos.{{cómpre referencia}} *As condicións médicas mellor coñecidas son a [[síndrome de Prader–Willi]] e a [[síndrome de Angelman]]. Ambos os trastornos poden ser causados pola disomía uniparental ou outros erros na impronta que implican xenes situados no brazo longo do [[cromosoma 15]].<ref name="OMIM">[https://web.archive.org/web/20140529212355/http://www.omim.org/entry/105830 Angelman Syndrome, Online Mendelian Inheritance in Man]</ref> *Outras condicións, como a [[síndrome de Beckwith–Wiedemann]], están asociadas con anormalidades de xenes improntados no brazo curto do [[cromosoma 11]]. *O [[cromosoma 14]] que tamén se sabe causa síntomas particulares como anormalidades esqueléticas, discapacidades intelectuais e [[contracturas das articulacións]], entre outros.<ref>{{cite web |title=OMIM Entry - # 608149 - KAGAMI-OGATA SYNDROME |url=https://omim.org/entry/608149 |website=omim.org |access-date=1 de setembro de 2020 |language=en-us}}</ref><ref>{{cite web |last1=Duncan |first1=Malcolm |title=Chromosome 14 uniparental disomy syndrome information Diseases Database |url=http://www.diseasesdatabase.com/ddb32320.htm |website=www.diseasesdatabase.com |access-date=1 de setembro de 2020 |language=en |date=1 de setembro de 2020}}</ref> A disomía uniparental raramente foi estudada prospectivamente, e a maioría dos informes están enfocados a condicións coñecidas ou descubrimentos accidentais. Propúxose que a incidencia non pode ser tan baixa coma se pensaba; senón que de moitos casos non se debeu informar.<ref>{{cite journal |first1=Arpan |last1=Bhatt |first2=Thomas |last2=Liehr |first3=Sonal R. |last3=Bakshi |title=Phenotypic spectrum in uniparental disomy: Low incidence or lack of study |journal=Indian Journal of Human Genetics |volume=19 |issue=3 |pages=131–34 |year=2013 |url=http://www.ijhg.com/text.asp?2013/19/3/311/120819 |archive-url=https://archive.today/20140220040935/http://www.ijhg.com/text.asp?2013/19/3/311/120819 |archive-date=2014-02-20 |doi=10.4103/0971-6866.120819 |pmc=3841555 |pmid=24339543 }}</ref> == En todos os cromosomas == {{Artigo principal|Isodisomía}} A disomía uniparental de todo o [[xenoma]], tamén chamada [[diploide|diploidía]] uniparental prodúcese cando todos os cromosoms se herdan dun só proxenitor. Este fenómeno soamente pode ser compatible coa vida en forma de [[mosaico xenético]]. En 2017 informárase só de 18 casos de disomía uniparental de todo o xenoma.<ref>{{Cite journal|last1=Bens|first1=Susanne|last2=Luedeke|first2=Manuel|last3=Richter|first3=Tanja|last4=Graf|first4=Melanie|last5=Kolarova|first5=Julia|last6=Barbi|first6=Gotthold|last7=Lato|first7=Krisztian|last8=Barth|first8=Thomas F.|last9=Siebert|first9=Reiner|date=2017|title=Mosaic genome-wide maternal isodiploidy: an extreme form of imprinting disorder presenting as prenatal diagnostic challenge|journal=Clinical Epigenetics|volume=9|pages=111|doi=10.1186/s13148-017-0410-y|issn=1868-7083|pmc=5640928|pmid=29046733 }}</ref> == Historia == Eric Engel foi o primeiro en propoñer o concepto de disomía uniparental en 1980, no cal ambos os cromosomas homólogos se herdan dun só proxenitor, sen contribución (para ese cromosoma) do outro proxenitor.<ref>{{Cite journal |last=Engel |first=E. |date=1980-03-01 |title=A new genetic concept: the uniparental disomy and its potential effect, the isodisomy (tradución do autor) |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7400781 |journal=Journal de Génétique Humaine |volume=28 |issue=1 |pages=11–22 |issn=0021-7743 |pmid=7400781}}</ref><ref>{{Cite journal |last1=del Gaudio |first1=Daniela |last2=Shinawi |first2=Marwan |last3=Astbury |first3=Caroline |last4=Tayeh |first4=Marwan K. |last5=Deak |first5=Kristen L. |last6=Raca |first6=Gordana |date=2020-07-01 |title=Diagnostic testing for uniparental disomy: a points to consider statement from the American College of Medical Genetics and Genomics (ACMG) |journal=Genetics in Medicine |language=en |volume=22 |issue=7 |pages=1133–1141 |doi=10.1038/s41436-020-0782-9 |pmid=32296163 }}</ref> Oito anos máis tarde, en 1988, informouse do primeiro caso clínico de disomía uniparental que afectaba unha nena con [[fibrose quística]] e baixa estatura que portaba dúas copias do [[cromosoma 7]] materno.<ref>{{cite journal |journal=American Journal of Human Genetics |title=Uniparental disomy as a mechanism for human genetic disease |volume=42 |issue=2 |pages=217–226 |year=1988 |pmid=2893543 |vauthors=Spence JE, Perciaccante RG, Greig GM, Willard HF, Ledbetter DH, Hejtmancik JF, Pollack MS, O'Brien WE, Beaudet AL |pmc=1715272}}</ref> Desde 1991 dun total de 47 posibles disomías, 29 delas foran identificadas entre individuos determinadas por razóns médicas. Isto inclúe os cromosomas 2, 5–11, 13–16, 21 e 22.{{cómpre referencia}} == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === *[[Aneuploidía]] === Ligazóns externas === *{{cite web |url=http://www.medgen.ubc.ca/robinsonlab/mosaic/upd.htm |title=Uniparental disomy |publisher=Department of Medical Genetics, University of British Columbia |archive-url=https://web.archive.org/web/20020617064217/http://www.medgen.ubc.ca/wrobinson/mosaic/upd.htm |archive-date=2002-06-17}} *T. Liehr: [http://upd-tl.com/upd.html Casos de disomía uniparental] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210429005044/http://upd-tl.com/upd.html |date=29 de abril de 2021 }} *UPD Animations: [https://github.com/findingdan/UPD UPD Animations] ''Este artigo incorpora texto en dominio público procedente de [https://ghr.nlm.nih.gov/ The U.S. National Library of Medicine]'' {{control de autoridades}} [[Categoría:Citoxenética]] jkioeg6xzrb3h4ntjv19nt81fnkunx9 0 652783 7108429 7064638 2025-06-27T15:17:40Z Autopistero20502020 127649 7108429 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|vila}} {{Galizionario|seco}} {{Galizionario|serra}} O [[topónimo]] '''Vilaseco da Serra''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Vilaseco da Serra, Viana do Bolo|Vilaseco da Serra]]''', parroquia do concello de [[Viana do Bolo]]; **'''[[Vilaseco da Serra, Vilaseco da Serra, Viana do Bolo|Vilaseco da Serra]]''', lugar de dita parroquia; ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Vilaseco|A Serra}} {{Control de autoridades}} q1z495voq3ae469o0m0aia3g07lc2zu 0 653587 7108203 7105398 2025-06-27T12:36:24Z Galton1892 156153 7108203 wikitext text/x-wiki {{Organización|imaxe=Protesta Máster Matemáticas USC 11-6-2025.jpg|pé=Estudantes da [[Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela]] protestan para esixirlle á Xunta de Galicia que continúe o máster, ante o pleno do [[Parlamento de Galicia]], en Santiago de Compostela, o 11 de xuño de 2025}} '''En defensa do mestrado de Matemáticas da USC''' foi unha plataforma que se creou en [[2025]] para defender o mantemento do máster de [[matemáticas]] da [[Universidade de Santiago de Compostela]]. == Contexto == O decreto de graos de 2011, acordado polas tres universidades públicas gallegas, establecía que a matrícula mínima para os másteres non interuniversitarios sería de 16 estudantes. O programa de matemáticas non acadou este límite nos últimos tres anos. A lei, con todo, inclúe a súa propia excepción: a singularidade do programa. Isto ocorre cando se cumpre un destes tres preceptos: o máster debe estar directamente vinculado a unha liña de investigación de acreditada excelencia internacional, debe estar vinculado á rede de centros de investigación do sistema universitario de Galicia ou debe estar vinculado a "sectores considerados estratéxicos polo Goberno de Galicia".<ref>{{Cita web|título=La Xunta deja sin plazas el único máster en matemática teórica de la universidad gallega|url=https://www.eldiario.es/galicia/xunta-deja-plazas-unico-master-matematica-teorica-universidad-gallega_1_12351908.html|páxina-web=ElDiario.es|data=2025-06-03|data-acceso=2025-06-03|lingua=es|nome=Daniel|apelidos=Salgado}}</ref> O 12 de maio de 2025, a [[Secretaría Xeral de Universidades]] da [[Xunta de Galicia]] decidiu non outorgar [[Singularidade de máster universitario|singularidade]] ao [[Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela#Másters|máster de matemáticas]], provocando o cesamento do mestrado para o curso 2025/26.<ref>Véxase [[Singularidade_de_máster_universitario#Efectos]]</ref> == Mobilizacións == O alumnado e o profesorado da [[Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela]] organizaron tres asembleas como actos de protesta pola situación do Máster de Matemáticas.<ref>{{Cita web|título=Persecución de Rueda a la ciencia: “Nos expulsa de un máster que sirve a un 20% de matemáticos españoles”|url=https://www.elplural.com/autonomias/galicia/persecucion-rueda-ciencia-nos-expulsa-master-sirve-20-matematicos-espanoles_353468102|páxina-web=El Plural|data=2025-06-05|data-acceso=2025-06-11|lingua=es}}</ref> A primeira celebrouse o 20 de maio de 2025, coa participación activa da comunidade universitaria.<ref>{{Cita web|título=Alertan da posíbel supresión do Mestrado de Matemáticas na USC|url=https://www.nosdiario.gal/articulo/social/alertan-da-posibel-supresion-do-mestrado-matematicas/20250521123553223288.html|páxina-web=Nós Diario|data=2025-05-21|data-acceso=2025-05-25|lingua=gl|nome=Nós|apelidos=Diario}}</ref> A segunda tivo lugar o 26 de maio de 2025, tamén na Facultade de Matemáticas, en defensa do máster, que deixará de ofertar novas prazas o vindeiro curso.<ref name=":1">{{Cita web|título=La USC no podrá impartir el próximo curso el Máter en Matemáticas y promueven una recogida de firmas para mantenerlo|url=https://www.europapress.es/galicia/noticia-usc-no-podra-impartir-proximo-curso-mater-matematicas-promueven-recogida-firmas-mantenerlo-20250527195810.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2025-05-27|data-acceso=2025-05-27|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> Durante esta segunda asemblea, estudantes, investigadores e docentes criticaron con dureza á [[Xunta de Galicia]] por suspender a titulación sen "ningunha avaliación técnica transparente". Subliñaron que este máster constitúe a vía de acceso ao doutoramento e "a única opción de formación superior en matemáticas en toda Galicia". Reclamaron a reversión da medida, advertindo de que obrigará ao estudantado a desprazarse fóra do país, poñendo así en risco a continuidade da investigación, a formación do profesorado e a proxección científica galega.<ref>{{Cita web|título=Cisma por la desaparición del máster en Matemáticas de la USC|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2025/05/28/cisma-desaparicion-master-matematicas-usc/0003_202505S28C4991.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-05-27|data-acceso=2025-05-27|lingua=es}}</ref> Como medida de presión, puxeron en marcha unha campaña de recollida de sinaturas, que superou as 2.500 adhesións, entre elas as de prestixiosos investigadores a nivel estatal. As persoas participantes non descartan novas mobilizacións.<ref>{{Cita web|título=Alumnado de la USC se moviliza para defender el Máster en Matemáticas|url=https://www.galiciapress.es/articulo/movimientos/2025-05-27/5306689-alumnado-usc-moviliza-defender-master-matematicas|páxina-web=GaliciaPress|data-acceso=2025-05-27|lingua=es|nome=POMBAPRESS|apelidos=SL}}</ref> Unha terceira asemblea celebrouse o 4 de xuño de 2025 no [[Aula Magna]] da Facultade de Matemáticas, aberta a toda a comunidade. Nela informouse sobre os últimos avances, os apoios recibidos —incluíndo o respaldo de diversas sociedades matemáticas galegas e estatais— e as preocupacións derivadas do anuncio oficial da Xunta de que o máster non se impartirá no curso 2025/26. Durante o encontro, reiterouse a importancia estratéxica do máster como única vía de formación superior en matemáticas na comunidade e como acceso ao doutoramento, e denunciouse a falta de vontade política para garantir a súa continuidade. Tamén se anunciou unha concentración diante do [[Parlamento de Galicia]] o 11 de xuño, coincidindo cunha sesión plenaria, como acto de protesta pola desaparición da titulación. A decisión do goberno autonómico de non concederlle un status de singularidade deixou fóra ao máster da oferta pública para o vindeiro curso, feito que se percibe como un retroceso grave para a investigación matemática e a formación científica en Galicia.<ref>{{Cita web|título=Convocan unha concentración diante do Parlamento para protestar pola desaparición do Máster en Matemáticas|url=https://xornaldecompostela.gal/mov-sociais/18516-convocan-unha-concentracion-diante-do-parlamento-para-protestar-pola-desaparicion-do-master-en-matematicas/|páxina-web=Xornal de Compostela :: Xornal da capital de Galicia|data=2025-06-03|data-acceso=2025-06-03|lingua=gl-ES|nome=David M. Sobrino|apelidos=Platas}}</ref> Máis de cen persoas, entre estudantes, profesorado e investigadoras, concentráronse o 11 de xuño de 2025 diante do Parlamento de Galicia para esixirlle á Xunta de Galicia que rectifique a súa decisión de suspender o máster en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela, con lemas como "sen mates non hai universidade", "non mates as Mates", "[[Román Rodríguez González|Román]], atende, as mates non se venden" o "queremos estudar sen emigrar".<ref>{{Cita web|título=“Queremos estudiar sin emigrar”: Protesta frente al Parlamento gallego por el veto al máster de Matemáticas en la USC|url=https://www.diariodesantiago.es/santiago/queremos-estudiar-sin-emigrar-protesta-frente-al-parlamento-gallego-por-el-veto-al-master-de-matematicas-en-la-usc/|páxina-web=Diario de Santiago. Noticias de Santiago de Compostela y Galicia.|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=es|apelidos=Julia}}</ref> A protesta coincidiu coa sesión parlamentaria na que os grupos do [[Bloque Nacionalista Galego|BNG]] e do [[Partido dos Socialistas de Galicia|PSdeG]] levaron unha pregunta ao conselleiro sobre a anulación do máster, que xerou un rexeitamento xeneralizado na comunidade académica gallega, e coa cerimonia de graduación do máster en matemáticas 2024/25.<ref>{{Cita web|título=Más de un centenar de personas claman contra el cierre del máster en Matemáticas de la USC|url=https://www.elcorreogallego.es/santiago/2025/06/11/centenar-personas-claman-cierre-master-118490456.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=es|nome=El Correo|apelidos=Gallego}}</ref> [[Ana Pontón]] e [[José Ramón Gómez Besteiro]] saudaron aos manifestantes.<ref>{{Cita web|título="Sen mates non hai universidade": unha protesta ante o Parlamento galego exixe á Xunta a continuidade do Mestrado en Matemáticas|url=https://www.nosdiario.gal/articulo/social/mates-non-hai-universidade-protesta-parlamento-galego-exixe-xunta-continuidade-do-mestrado-matematicas/20250611112242224960.html|páxina-web=Nós Diario|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=gl|nome=Nós|apelidos=Diario}}</ref> Máis de 100 persoas asistiron á manifestación.<ref>{{Cita web|título=Protestas ante al Parlamento gallego para exigir a la Xunta la continuidad del Máster en Matemáticas|url=https://www.elespanol.com/quincemil/cultura/educacion/20250611/protestas-parlamento-gallego-exigir-xunta-continuidad-master-matematicas/1003743799575_0.html|páxina-web=El Español|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=es}}</ref> O 23 de xuño, a plataforma, xunto co Consello do Estudantado da USC, lamentou a "[[morte das matemáticas en Galicia]]" tras a desaparición do máster na Universidade de Santiago, unha vez aberta a prematrícula para o curso 2025/26. Neste contexto, a Plataforma en Defensa do Máster en Matemáticas, co apoio do alumnado, esixiu a dimisión do secretario xeral de Universidades, [[José Alberto Díez de Castro]], pola súa "responsabilidade directa" neste proceso.<ref>{{Cita web|título=Estudiantes lamentan la "muerte de las matemáticas en Galicia" tras desaparecer el máster de la Universidade de Santiago|url=https://www.eldiario.es/galicia/estudiantes-lamentan-muerte-matematicas-galicia-desaparecer-master-universidade-santiago_1_12406530.html|páxina-web=ElDiario.es|data=2025-06-23|data-acceso=2025-06-24|lingua=es|nome=elDiario es|apelidos=Galicia}}</ref> O 25 de xuño de 2025, [[Alberto Cabada]], decano da Facultade de Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela, no marco da plataforma, solicitou unha "reunión urxente" con Román Rodríguez, conselleiro de Educación, Ciencia, Universidades e Formación Profesional, para reverter a eliminación do Máster en Matemáticas do catálogo para o próximo curso académico. A isto súmanse case 5.000 sinaturas cidadás.<ref>{{Cita web|título=El decano de Matemáticas solicita una reunión urgente con el conselleiro Román Rodríguez|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2025/06/26/decano-matematicas-pide-reunion-conselleiro-roman-rodriguez/0003_202506S26C3992.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-06-26|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> == Apoios == === Políticos === {{Multimedia externa|video1=[https://x.com/anamirandapaz/status/1930673461002666373 Vídeo de apoio de Ana Miranda desde o Parlamento Europeo en Twitter]}} [[Sumar Galicia]] reclama á Xunta que manteña o Máster en Matemáticas da USC.<ref>{{Cita web|título=Sumar Galicia reclama á Xunta que manteña o Máster en Matemáticas da USC|url=https://xornaldecompostela.gal/mov-sociais/18284-sumar-galicia-reclama-a-xunta-que-mantena-o-master-en-matematicas-da-usc/|páxina-web=Xornal de Compostela :: Xornal da capital de Galicia|data=2025-05-28|data-acceso=2025-06-02|lingua=gl-ES|nome=Xornal de|apelidos=Compostela}}</ref> [[Partido dos Socialistas de Galicia]] reclamou á Xunta que autorice "de forma inmediata" a continuación do máster en matemáticas da USC.<ref>{{Cita web|título=El PSdeG exige a la Xunta que autorice la continuidad del máster de matemáticas de la USC|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/galicia/2025/06/01/psdeg-exige-xunta-autorice-continuidad-master-matematicas-usc/00031748774526025146339.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-06-01|data-acceso=2025-06-02|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|título=O PSdeG esíxelle á Xunta que autorice "inmediatamente" a continuidade do máster de matemáticas da USC|url=https://www.psdeg-psoe.com/o-psdeg-esixelle-a-xunta-que-autorice-inmediatamente-a-continuidade-do-master-de-matematicas-da-usc/|data=2025-06-01|data-acceso=2025-06-02|lingua=gl-ES|páxina-web=PSdeG}}</ref> Este grupo incluíu unha pregunta sobre o asunto na orde do día da sesión plenaria do Parlamento de Galicia do 10 de xuño de 2025 (punto 8.5, 12/PUP-000116), presentada por [[Xulio Abalde|Julio Ernesto Abalde Alonso]] e outros membros do grupo.<ref name=":0">de Galicia, Parlamento (2025-06-03). [https://www.parlamentodegalicia.gal/Actualidade/4332/convocatoria-da-sesion-plenaria-do-10-de-xuno-de-2025/ "Convocatoria da sesión plenaria do 10 de xuño de 2025"]. ''Parlamento de Galicia''. Consultado o 2025-06-04.</ref> A asociación [[Erguer - Estudantes da Galiza]] apoia a plataforma.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/erguergaliza/status/1927764247318057050|páxina-web=X|título=Hoxe, desde Erguer, queremos sumarnos á denuncia da actuación que se está a realizar desde a USC para retirar o mestrado de matemáticas no vindeiro curso. Día tras día vemos como a privatización da universidade pública avanza, o único que a pode parar é a organización colectiva|data-acceso=2-6-2025|nome=|apelidos=Erguer. Estudantes da Galiza}}</ref> [[Ana Miranda Paz]], do [[Bloque Nacionalista Galego]], apoia a plataforma.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/anamirandapaz/status/1927360400816771342|páxina-web=X|título=Todo o apoio dende o @BNG_ParlEuropa @DefensaMesMat|data-acceso=2-6-2025|apelidos=Miranda|nome=Ana|ligazónautor=Ana Miranda Paz}}</ref> O 4 de xuño de 2025, o BNG no Parlamento de Galiza reuniuse con profesores de matemáticas da USC para tratar o peche do máster.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/bngparlamento/status/1930194876844347453|páxina-web=X|título=Xuntanza no Parlamento co profesorado de matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela. O BNG exixirá á Xunta de Galiza garantir a continuidade do mestrado en matemáticas no vindeiro curso 2025-2026.|data-acceso=11-6-2025|apelidos=BNG - Parlamento galego}}</ref> Ademais, o deputado [[Daniel Castro García]] rexistrou unha pregunta parlamentaria (punto 8.6, 12/PUP-000117) para coñecer as previsións da Xunta respecto da oferta do máster en matemáticas no curso 2025/26.<ref name=":0" /> Daniel escribiu un artigo de opinión para [[Galiza Nova]] criticando a privatización da universidade, dicindo que "non o pasado maio, podemos ler que o goberno do PP decidiu non ter ningún tipo de diálogo co sector e acabar unilateralmente dando clases de Matemáticas na USC".<ref>{{Cita web|título=O PP só suma coa privada. Artigo Daniel Castro|url=https://galizanova.gal/uni-privada/|páxina-web=Galiza Nova|data=2025-06-08|data-acceso=2025-06-11|lingua=gl-ES|nome=Galiza Nova|apelidos=Nacional}}</ref> O BNG dixo o 11 de xuño de 2025 denunciou na súa páxina web o peche do Mestrado en Matemáticas da USC "como un ataque á universidade pública".<ref>{{Cita web|título=BNG denuncia o peche do Mestrado en Matemáticas da USC como un ataque á universidade pública|url=https://www.bng.gal/articulo/novas/bng-denuncia-peche-do-mestrado-matematicas-da-usc-como-ataque-universidade-publica/20250611144735040708.html|páxina-web=BNG - Bloque Nacionalista Galego|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=gl|nome=BNG-Bloque Nacionalista|apelidos=Galego}}</ref> A [[Alcaldes de Santiago de Compostela|alcaldesa de Santiago de Compostela]], [[Goretti Sanmartín]], anunciou o 24 de xuño que a defensa do máster en matemáticas é un dos temas que se tratarán no próximo pleno municipal, que se celebrará o xoves 26 de xuño. A edil agarda que haxa "unanimidade" entre os grupos municipais á hora de solicitar a "recuperación" e a "permanencia" do programa de posgrao en cuestión.<ref>{{Cita web|título=La USC recurre la decisión de la Xunta de no impartir el Máster de Matemáticas el curso que viene|url=https://www.abc.es/espana/galicia/usc-recurre-decision-xunta-impartir-master-matematicas-20250624131312-nt.html|páxina-web=Diario ABC|data=2025-06-24|data-acceso=2025-06-24|lingua=es}}</ref> O pleno do Concello de Santiago de Compostela aprobou por unanimidade la declaración institucional de apoio á continuidade do Máster en Matemáticas na Universidade de Santiago de Compostela. A moción contou co apoio do [[Bloque Nacionalista Galego]], [[Compostela Aberta]], o [[Partido dos Socialistas de Galicia|Partido Socialista Obreiro]], o [[Partido Popular de Galicia|Partido Popular]] e os concelleiros non adscritos.<ref>{{Cita web|título=Unanimidad en el pleno de Santiago para defender la continuidad del Máster en Matemáticas de la USC|url=https://www.elespanol.com/quincemil/santiago/20250626/unanimidad-pleno-santiago-defender-continuidad-master-matematicas-usc/1003743822966_0.html|páxina-web=El Español|data=2025-06-26|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> === Outros === A presidenta da [[Real Sociedade Matemática Española]] e docente da USC [[Victoria Otero]] apoia a plataforma recoñecendo a [[importancia das matemáticas]].<ref>{{Cita web|título=El máster de Matemáticas de la USC se actualiza para evitar su desaparición y revivir en el curso 26-27|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2025/05/30/master-matematicas-actualiza-intentar-revivir-curso-26-27/0003_202505S30C4992.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-05-30|data-acceso=2025-06-02|lingua=es}}</ref> O decano da Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela, [[Alberto Cabada]], elixido hai menos dun mes, quen critica a decisión da [[Xunta de Galicia]], xa que cre que a cualificación "sempre foi singular".<ref>{{Cita web|título=Cerrojazo de la Xunta al debate sobre el máster de Matemáticas de la USC|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2025/05/31/cerrojazo-debate-sobre-master-matematicas/0003_202505S31C5993.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-05-31|data-acceso=2025-06-02|lingua=es}}</ref> A Xunta de Facultade de Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela manifestou publicamente o seu rexeitamento á decisión da Xunta de Galicia de suspender a oferta de novo ingreso no Máster Universitario en Matemáticas para o curso académico 2025-2026. Nunha declaración institucional, o órgano de goberno da facultade expresou o seu "apoio claro e decidido" á continuidade do máster, que considera unha formación "estratéxica para Galicia".<ref>{{Cita web|título=La Facultad de Matemáticas de la USC pide mantener el Máster Universitario en Matemáticas y califica su suspensión como "un error estratégico y educativo de gran magnitud"|url=https://www.diariodesantiago.es/santiago/la-facultad-de-matematicas-de-la-usc-pide-mantener-el-master-universitario-en-matematicas-y-califica-su-suspension-como-un-error-estrategico-y-educativo-de-gran-magnitud/|páxina-web=Diario de Santiago. Noticias de Santiago de Compostela y Galicia.|data=2025-06-02|data-acceso=2025-06-02|lingua=es|nome=Juan|apelidos=Ferradáns}}</ref> Por parte da USC, a vicerreitora de Titulacións, María José López Couso, lamenta esta decisión porque implica a perda dunha titulación "diferente" aos outros dous másteres da Facultade de Matemáticas de Santiago porque está máis orientada cara á investigación.<ref name=":1" /> A Vicerreitora presentou o 4 de xuño de 2025 un recurso de alzada polo non recoñecemento da singularidade. O [[Centro de Investigación e Tecnoloxía Matemática de Galicia]] manifestou o seu sólido e decidido apoio á consideración do Mestrado Universitario en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela como unha titulación chave na formación, determinante na consolidación das carreiras investigadoras e singular dentro do [[Sistema Universitario de Galicia|Sistema]] [[Sistema Universitario de Galicia|Universitario de Galicia]].<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=CITMAga|data=2-6-2025|título=Carta de Apoio ao Mestrado Universitario en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela (USC)|revista=Boletín CITMAga|volume=11|url=https://citmaga.gal/documents/20125/86832/Bolet%C3%ADn+CITMAga+N%C2%BA11-2025+-.pdf/2be28c17-4e15-c769-19a3-87be41a9d1c7?t=1748846264006}}</ref> [[Nuno García Pico]] dixo en escenario durante unha actuación musical "non ao peche do Máster en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela". Nun comunicado, a [[Real Sociedade Matemática Española]] manifestou o apoio ao Mestrado e dixo que "desde a [Real Sociedade Matemática Española] consideramos imprescindíbel destacar o grave prexuízo social que supón a perda de talento dedicado á investigación e á formación en matemáticas. Esta situación afecta de forma directa á capacidade de desenvolvemento dunha rexión e da súa cidadanía, debilitando o pensamento crítico, o razoamento lóxico e as posibilidades de innovación, tanto a nivel individual como no conxunto do tecido industrial".<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Real Sociedade Matemática Española|data=30-5-2025|título=Carta de Respaldo al Máster Universitario en Matemáticas de la Universidade de Santiago de Compostela|revista=Boletín de la RSME|ISSN=2530-3376|páxinas=1-2|número=894|url=https://www.rsme.es/wp-content/uploads/2025/04/Boletin894.pdf}}</ref> [[Enrique Macías Virgós]], exdecano da [[Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela]], escribiu unha [[carta ao director]] de ''[[La Voz de Galicia]]'' na que afirma que a decisión se interpreta no sentido de que as matemáticas non importan e que ignora o valor estratéxico das [[Matemática pura|matemáticas puras]], que son a base da educación STEM e un eixo transversal de toda ciencia.<ref>{{Cita web|título=La Universidad de Santiago se queda sin máster en Matemáticas|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/opinion/2025/06/01/eliminar-master-matematicas-celta/0003_202506G1P20991.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-06-01|data-acceso=2025-06-02|lingua=es}}</ref> En xuño de 2025, a [[Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]] denunciou a decisión preguntándose se non sería singular que a maioría dos graduados fosen matemáticos recoñecidos internacionalmente ou galardoados, apoiando a plataforma.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/DefensaMesMat/status/1929506168658935904|páxina-web=X|título=A ANEM denuncia a decisión da Xunta de suprimir o Mestrado en Matemáticas da USC|data-acceso=11-6-2025|apelidos=En defensa do mestrado de Matemáticas da USC|nome=|ligazónautor=}}</ref> O [[Consello do Estudantado da Universidade de Santiago de Compostela]] pronuncióuse en apoio á plataforma e permanencia do máster.<ref>{{Cita web|título=El estudiantado de la USC, en pie de guerra por la desaparición del único máster en matemáticas puras|url=https://www.elcorreogallego.es/santiago/2025/06/04/estudiantado-usc-pie-guerra-desaparicion-unico-master-matematicas-puras-santiago-118198813.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2025-06-04|data-acceso=2025-06-04|lingua=es|nome=Valeria|apelidos=Pereiras}}</ref> Segundo declarou, "esta decisión por parte do Goberno galego non obedece a ningún criterio estratéxico ou racional respecto da planificación do noso sistema universitario, senón que é un reflexo da tendencia observada durante os últimos anos de desmantelamento da nosa universidade pública".<ref>{{Cita web|título=Apoio “claro e decidido” ao Mestrado en Matemáticas por parte do Consello do Estudantado da USC|url=https://www.galiciaconfidencial.com/noticia/295801-apoio-claro-decidido-mestrado-matematicas-parte-consello-estudantado-usc|páxina-web=Galicia Confidencial|data-acceso=2025-06-04}}</ref> [[María do Carme García Negro]] escribiu un artigo de opinión no ''[[El Correo Gallego]]'' titulado "De como a burocracia enguliu as matemáticas", en defensa do Máster e a plataforma.<ref>{{Cita web|título=De como a burocracia enguliu as matemáticas|url=https://www.elcorreogallego.es/opinion/2025/06/05/burocracia-enguliu-as-matematicas-118234444.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2025-06-05|data-acceso=2025-06-05|lingua=es|nome=María do Carme|apelidos=García-Negro}}</ref> O profesor [[Eduardo García Río]] escribiu unha carta aberta criticando a desaparición do máster.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/Isaaccarcacia/status/1930247452235374876|páxina-web=X|título=Texto de Eduardo García Río sobre el máster de matemáticas puras de la USC y su absurdo cierre por parte de la Xunta de Galicia.|data-acceso=11-6-2025|nome=Isaac|apelidos=Carcacía}}</ref> No XLI Congreso Nacional de Estatística e Investigación Operativa de 2025, mostrou o seu apoio a presidenta da Sociedade Española de Investigación Operativa, Begoña Vitoriano, o presidente do [[Comité Español de Matemáticas]], [[Alfonso Gordaliza]] e a presidenta entrante da Sociedade Española de Investigación Operativa, Maria Dolores Martínez. O divulgador das matemáticas [[Nicolás Atanes]] dixo nunha carta ao director en ''Diario de Navarra'' titulada Necesitamos más matemáticas que "hoxe en día, parece que segue habendo moitos incultos aos que as matemáticas parecen non importarlles […] agora, enriba de todo, a comunidade autónoma de Galicia viviu un destes procesos sen dúbida singulares, cando o goberno autonómico autorizou a desaparición do máster en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela.<ref>{{Cita web|título=Carta de los lectores: Necesitamos más matemáticas|url=https://www.diariodenavarra.es/contenidos/participacion/cartasaldirector/2025/06/12/necesitamos-matematicas.html|páxina-web=diariodenavarra.es|data=2025-06-12|data-acceso=2025-06-12|lingua=es|nome=Nicolás Atanes|apelidos=Santos}}</ref> Algúns dos asinantes máis coñecidos son [[Eduardo Sáenz de Cabezón]], [[Marina Díaz]], entre outros.<ref>{{Cita web|título=Lista de asinantes|url=https://docs.google.com/spreadsheets/d/e/2PACX-1vSPSLpd2yFrjLDUj5TkXo1o1guQLA_8sZf93npMk_AOpQj77Z3qFrCvk47pXoANUFQ4x_Xg-HClo_aO/pubhtml?gid=1105896335&single=true&usp=embed_facebook|páxina-web=Google Docs|data-acceso=2025-06-24}}</ref> O reitor da [[Universidade de Santiago de Compostela]], [[Antonio López Díaz|Antonio López]] [[Antonio López Díaz|Díaz]], ao ser preguntado sobre isto nunhas declaracións aos medios o 24 de xuño, dixo que a USC presentou un recurso ante a [[Secretaría Xeral de Universidades]] contra a decisión de non impartir o Máster en Matemáticas o ano que vén. Aínda que recoñeceu que os prazos son "axustados" e que queda "moi pouco tempo", segue aberto á posibilidade de que a Xunta (goberno rexional) poida dar marcha atrás na súa decisión: "Estamos á espera de ver se podemos mantelo para este curso académico, 2025-26".<ref>{{Cita web|título=La USC recurre la decisión de la Xunta de no impartir el Máster de Matemáticas el curso que viene|url=https://www.europapress.es/galicia/noticia-usc-recurre-decision-xunta-no-impartir-master-matematicas-curso-viene-20250624125128.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2025-06-24|data-acceso=2025-06-24|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> Ademais de todas as mencionadas, a plataforma destacou nun comunicado con data do 25 de xuño que esta causa conta cun "apoio sen precedentes" de diversas institucións, entre elas o Colexio de Decanos da USC, a [[Conferencia de Decanos de Matemáticas]] de España, e o presidente da [[Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia]], o recoñecido matemático Juan José Nieto Roig.<ref>{{Cita web|título=El decano de Matemáticas de la USC solicita una reunión urgente al conselleiro de Educación sobre el máster|url=https://www.europapress.es/galicia/noticia-decano-matematicas-usc-solicita-reunion-urgente-conselleiro-educacion-master-20250625190552.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2025-06-25|data-acceso=2025-06-27|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> == Resposta da Xunta == [[Ficheiro:Román_Rodríguez_Pleno_Parlamento_Galicia_11-6-2025.jpg|miniatura|Román Rodríguez no Parlamento de Galicia o 11 de xuño de 2025]] A Xunta de Galicia, a través do [[Consellería de Cultura, Educación, Formación Profesional e Universidades|Conselleiro de Educación, Ciencia, Universidades e Formación Profesional]], [[Román Rodríguez González]], anunciou no Parlamento de Galicia o 11 de xuño de 2025 que está disposto a traballar conxuntamente coa Universidade de Santiago de Compostela para mellorar a proposta do Mestrado en Matemáticas, co obxectivo de reintroducilo na oferta académica a partir do curso 2026/27. O conselleiro salientou que a súa intención é reformular a titulación de xeito que sexa máis atractiva para o alumnado, mellorando tanto a súa calidade como a especialización. Rodríguez tamén indicou que a decisión de non ofertar novas prazas para o curso 2025/26 responde a criterios técnicos, en particular ao cumprimento do Decreto de Titulacións de 2011, que establece un número mínimo de alumnos para que un máster sexa ofertado. Neste caso, a titulación do Mestrado en Matemáticas da USC contou cunha media de 12 alumnos nos últimos tres anos, cando o mínimo exixido son 16 estudantes. Non obstante, subliñou que a titulación non se pecha e que os estudantes que actualmente a están cursando poderán rematar os seus estudos sen ningún problema. A Xunta tamén destacou que, a pesar de non alcanzar o número mínimo de alumnado nos últimos anos, o mestrado gozou de varios cursos de excepcionalidade entre os cursos 2018/19 e 2022/23, co fin de dar tempo á USC para mellorar os datos e captar máis alumnado. Non obstante, segundo o informe da [[Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia]], o plan de mellora presentado pola facultade non inclúe accións concretas para incrementar o número de alumnos de novo ingreso. Por outra banda, Román Rodríguez lembrou que a denegación da declaración de singularidade para o Mestrado en Matemáticas nos últimos dous anos foi motivada por non cumprir cos requisitos establecidos. Finalmente, o conselleiro subliñou que a USC continúa a ofrecer outros dous mestrados en Matemáticas, o Mestrado en Matemática Industrial e o Mestrado en Técnicas Estatísticas, que contan cunha boa acollida entre o alumnado, e que a investigación nesta área segue garantida a través dos programas de doutoramento. A Xunta reiterou a súa disposición a colaborar na mellora do Mestrado en Matemáticas para facelo máis competitivo e viable no futuro.<ref>{{Cita web|url=https://www.xunta.gal/notas-de-prensa/-/nova/013750/xunta-traballara-coa-universidade-santiago-nunha-mellora-proposta-mestrado-matematicas|páxina-web=Xunta de Galicia|título=A Xunta traballará coa Universidade de Santiago nunha mellora da proposta do mestrado de Matemáticas co obxectivo de volver ofertalo en 2026|data-acceso=11-6-2025}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} [[Categoría:Matemáticas en Galicia]] [[Categoría:Universidade de Santiago de Compostela]] [[Categoría:Asociacións de Galicia]] [[Categoría:2025 en Galicia]] 0fr1dq5axcufz8jfaflfq5lwvywavgq 7108942 7108203 2025-06-27T22:16:13Z 2A02:1811:D0E:9600:F9DC:D16E:17B2:2A9D Complementar a información dada por Román Rodríguez dentro do contexto da problemática 7108942 wikitext text/x-wiki {{Organización|imaxe=Protesta Máster Matemáticas USC 11-6-2025.jpg|pé=Estudantes da [[Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela]] protestan para esixirlle á Xunta de Galicia que continúe o máster, ante o pleno do [[Parlamento de Galicia]], en Santiago de Compostela, o 11 de xuño de 2025}} '''En defensa do mestrado de Matemáticas da USC''' foi unha plataforma que se creou en [[2025]] para defender o mantemento do máster de [[matemáticas]] da [[Universidade de Santiago de Compostela]]. == Contexto == O decreto de graos de 2011, acordado polas tres universidades públicas gallegas, establecía que a matrícula mínima para os másteres non interuniversitarios sería de 16 estudantes. O programa de matemáticas non acadou este límite nos últimos tres anos. A lei, con todo, inclúe a súa propia excepción: a singularidade do programa. Isto ocorre cando se cumpre un destes tres preceptos: o máster debe estar directamente vinculado a unha liña de investigación de acreditada excelencia internacional, debe estar vinculado á rede de centros de investigación do sistema universitario de Galicia ou debe estar vinculado a "sectores considerados estratéxicos polo Goberno de Galicia".<ref>{{Cita web|título=La Xunta deja sin plazas el único máster en matemática teórica de la universidad gallega|url=https://www.eldiario.es/galicia/xunta-deja-plazas-unico-master-matematica-teorica-universidad-gallega_1_12351908.html|páxina-web=ElDiario.es|data=2025-06-03|data-acceso=2025-06-03|lingua=es|nome=Daniel|apelidos=Salgado}}</ref> O 12 de maio de 2025, a [[Secretaría Xeral de Universidades]] da [[Xunta de Galicia]] decidiu non outorgar [[Singularidade de máster universitario|singularidade]] ao [[Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela#Másters|máster de matemáticas]], provocando o cesamento do mestrado para o curso 2025/26.<ref>Véxase [[Singularidade_de_máster_universitario#Efectos]]</ref> == Mobilizacións == O alumnado e o profesorado da [[Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela]] organizaron tres asembleas como actos de protesta pola situación do Máster de Matemáticas.<ref>{{Cita web|título=Persecución de Rueda a la ciencia: “Nos expulsa de un máster que sirve a un 20% de matemáticos españoles”|url=https://www.elplural.com/autonomias/galicia/persecucion-rueda-ciencia-nos-expulsa-master-sirve-20-matematicos-espanoles_353468102|páxina-web=El Plural|data=2025-06-05|data-acceso=2025-06-11|lingua=es}}</ref> A primeira celebrouse o 20 de maio de 2025, coa participación activa da comunidade universitaria.<ref>{{Cita web|título=Alertan da posíbel supresión do Mestrado de Matemáticas na USC|url=https://www.nosdiario.gal/articulo/social/alertan-da-posibel-supresion-do-mestrado-matematicas/20250521123553223288.html|páxina-web=Nós Diario|data=2025-05-21|data-acceso=2025-05-25|lingua=gl|nome=Nós|apelidos=Diario}}</ref> A segunda tivo lugar o 26 de maio de 2025, tamén na Facultade de Matemáticas, en defensa do máster, que deixará de ofertar novas prazas o vindeiro curso.<ref name=":1">{{Cita web|título=La USC no podrá impartir el próximo curso el Máter en Matemáticas y promueven una recogida de firmas para mantenerlo|url=https://www.europapress.es/galicia/noticia-usc-no-podra-impartir-proximo-curso-mater-matematicas-promueven-recogida-firmas-mantenerlo-20250527195810.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2025-05-27|data-acceso=2025-05-27|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> Durante esta segunda asemblea, estudantes, investigadores e docentes criticaron con dureza á [[Xunta de Galicia]] por suspender a titulación sen "ningunha avaliación técnica transparente". Subliñaron que este máster constitúe a vía de acceso ao doutoramento e "a única opción de formación superior en matemáticas en toda Galicia". Reclamaron a reversión da medida, advertindo de que obrigará ao estudantado a desprazarse fóra do país, poñendo así en risco a continuidade da investigación, a formación do profesorado e a proxección científica galega.<ref>{{Cita web|título=Cisma por la desaparición del máster en Matemáticas de la USC|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2025/05/28/cisma-desaparicion-master-matematicas-usc/0003_202505S28C4991.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-05-27|data-acceso=2025-05-27|lingua=es}}</ref> Como medida de presión, puxeron en marcha unha campaña de recollida de sinaturas, que superou as 2.500 adhesións, entre elas as de prestixiosos investigadores a nivel estatal. As persoas participantes non descartan novas mobilizacións.<ref>{{Cita web|título=Alumnado de la USC se moviliza para defender el Máster en Matemáticas|url=https://www.galiciapress.es/articulo/movimientos/2025-05-27/5306689-alumnado-usc-moviliza-defender-master-matematicas|páxina-web=GaliciaPress|data-acceso=2025-05-27|lingua=es|nome=POMBAPRESS|apelidos=SL}}</ref> Unha terceira asemblea celebrouse o 4 de xuño de 2025 no [[Aula Magna]] da Facultade de Matemáticas, aberta a toda a comunidade. Nela informouse sobre os últimos avances, os apoios recibidos —incluíndo o respaldo de diversas sociedades matemáticas galegas e estatais— e as preocupacións derivadas do anuncio oficial da Xunta de que o máster non se impartirá no curso 2025/26. Durante o encontro, reiterouse a importancia estratéxica do máster como única vía de formación superior en matemáticas na comunidade e como acceso ao doutoramento, e denunciouse a falta de vontade política para garantir a súa continuidade. Tamén se anunciou unha concentración diante do [[Parlamento de Galicia]] o 11 de xuño, coincidindo cunha sesión plenaria, como acto de protesta pola desaparición da titulación. A decisión do goberno autonómico de non concederlle un status de singularidade deixou fóra ao máster da oferta pública para o vindeiro curso, feito que se percibe como un retroceso grave para a investigación matemática e a formación científica en Galicia.<ref>{{Cita web|título=Convocan unha concentración diante do Parlamento para protestar pola desaparición do Máster en Matemáticas|url=https://xornaldecompostela.gal/mov-sociais/18516-convocan-unha-concentracion-diante-do-parlamento-para-protestar-pola-desaparicion-do-master-en-matematicas/|páxina-web=Xornal de Compostela :: Xornal da capital de Galicia|data=2025-06-03|data-acceso=2025-06-03|lingua=gl-ES|nome=David M. Sobrino|apelidos=Platas}}</ref> Máis de cen persoas, entre estudantes, profesorado e investigadoras, concentráronse o 11 de xuño de 2025 diante do Parlamento de Galicia para esixirlle á Xunta de Galicia que rectifique a súa decisión de suspender o máster en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela, con lemas como "sen mates non hai universidade", "non mates as Mates", "[[Román Rodríguez González|Román]], atende, as mates non se venden" o "queremos estudar sen emigrar".<ref>{{Cita web|título=“Queremos estudiar sin emigrar”: Protesta frente al Parlamento gallego por el veto al máster de Matemáticas en la USC|url=https://www.diariodesantiago.es/santiago/queremos-estudiar-sin-emigrar-protesta-frente-al-parlamento-gallego-por-el-veto-al-master-de-matematicas-en-la-usc/|páxina-web=Diario de Santiago. Noticias de Santiago de Compostela y Galicia.|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=es|apelidos=Julia}}</ref> A protesta coincidiu coa sesión parlamentaria na que os grupos do [[Bloque Nacionalista Galego|BNG]] e do [[Partido dos Socialistas de Galicia|PSdeG]] levaron unha pregunta ao conselleiro sobre a anulación do máster, que xerou un rexeitamento xeneralizado na comunidade académica gallega, e coa cerimonia de graduación do máster en matemáticas 2024/25.<ref>{{Cita web|título=Más de un centenar de personas claman contra el cierre del máster en Matemáticas de la USC|url=https://www.elcorreogallego.es/santiago/2025/06/11/centenar-personas-claman-cierre-master-118490456.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=es|nome=El Correo|apelidos=Gallego}}</ref> [[Ana Pontón]] e [[José Ramón Gómez Besteiro]] saudaron aos manifestantes.<ref>{{Cita web|título="Sen mates non hai universidade": unha protesta ante o Parlamento galego exixe á Xunta a continuidade do Mestrado en Matemáticas|url=https://www.nosdiario.gal/articulo/social/mates-non-hai-universidade-protesta-parlamento-galego-exixe-xunta-continuidade-do-mestrado-matematicas/20250611112242224960.html|páxina-web=Nós Diario|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=gl|nome=Nós|apelidos=Diario}}</ref> Máis de 100 persoas asistiron á manifestación.<ref>{{Cita web|título=Protestas ante al Parlamento gallego para exigir a la Xunta la continuidad del Máster en Matemáticas|url=https://www.elespanol.com/quincemil/cultura/educacion/20250611/protestas-parlamento-gallego-exigir-xunta-continuidad-master-matematicas/1003743799575_0.html|páxina-web=El Español|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=es}}</ref> O 23 de xuño, a plataforma, xunto co Consello do Estudantado da USC, lamentou a "[[morte das matemáticas en Galicia]]" tras a desaparición do máster na Universidade de Santiago, unha vez aberta a prematrícula para o curso 2025/26. Neste contexto, a Plataforma en Defensa do Máster en Matemáticas, co apoio do alumnado, esixiu a dimisión do secretario xeral de Universidades, [[José Alberto Díez de Castro]], pola súa "responsabilidade directa" neste proceso.<ref>{{Cita web|título=Estudiantes lamentan la "muerte de las matemáticas en Galicia" tras desaparecer el máster de la Universidade de Santiago|url=https://www.eldiario.es/galicia/estudiantes-lamentan-muerte-matematicas-galicia-desaparecer-master-universidade-santiago_1_12406530.html|páxina-web=ElDiario.es|data=2025-06-23|data-acceso=2025-06-24|lingua=es|nome=elDiario es|apelidos=Galicia}}</ref> O 25 de xuño de 2025, [[Alberto Cabada]], decano da Facultade de Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela, no marco da plataforma, solicitou unha "reunión urxente" con Román Rodríguez, conselleiro de Educación, Ciencia, Universidades e Formación Profesional, para reverter a eliminación do Máster en Matemáticas do catálogo para o próximo curso académico. A isto súmanse case 5.000 sinaturas cidadás.<ref>{{Cita web|título=El decano de Matemáticas solicita una reunión urgente con el conselleiro Román Rodríguez|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2025/06/26/decano-matematicas-pide-reunion-conselleiro-roman-rodriguez/0003_202506S26C3992.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-06-26|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> == Apoios == === Políticos === {{Multimedia externa|video1=[https://x.com/anamirandapaz/status/1930673461002666373 Vídeo de apoio de Ana Miranda desde o Parlamento Europeo en Twitter]}} [[Sumar Galicia]] reclama á Xunta que manteña o Máster en Matemáticas da USC.<ref>{{Cita web|título=Sumar Galicia reclama á Xunta que manteña o Máster en Matemáticas da USC|url=https://xornaldecompostela.gal/mov-sociais/18284-sumar-galicia-reclama-a-xunta-que-mantena-o-master-en-matematicas-da-usc/|páxina-web=Xornal de Compostela :: Xornal da capital de Galicia|data=2025-05-28|data-acceso=2025-06-02|lingua=gl-ES|nome=Xornal de|apelidos=Compostela}}</ref> [[Partido dos Socialistas de Galicia]] reclamou á Xunta que autorice "de forma inmediata" a continuación do máster en matemáticas da USC.<ref>{{Cita web|título=El PSdeG exige a la Xunta que autorice la continuidad del máster de matemáticas de la USC|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/galicia/2025/06/01/psdeg-exige-xunta-autorice-continuidad-master-matematicas-usc/00031748774526025146339.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-06-01|data-acceso=2025-06-02|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|título=O PSdeG esíxelle á Xunta que autorice "inmediatamente" a continuidade do máster de matemáticas da USC|url=https://www.psdeg-psoe.com/o-psdeg-esixelle-a-xunta-que-autorice-inmediatamente-a-continuidade-do-master-de-matematicas-da-usc/|data=2025-06-01|data-acceso=2025-06-02|lingua=gl-ES|páxina-web=PSdeG}}</ref> Este grupo incluíu unha pregunta sobre o asunto na orde do día da sesión plenaria do Parlamento de Galicia do 10 de xuño de 2025 (punto 8.5, 12/PUP-000116), presentada por [[Xulio Abalde|Julio Ernesto Abalde Alonso]] e outros membros do grupo.<ref name=":0">de Galicia, Parlamento (2025-06-03). [https://www.parlamentodegalicia.gal/Actualidade/4332/convocatoria-da-sesion-plenaria-do-10-de-xuno-de-2025/ "Convocatoria da sesión plenaria do 10 de xuño de 2025"]. ''Parlamento de Galicia''. Consultado o 2025-06-04.</ref> A asociación [[Erguer - Estudantes da Galiza]] apoia a plataforma.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/erguergaliza/status/1927764247318057050|páxina-web=X|título=Hoxe, desde Erguer, queremos sumarnos á denuncia da actuación que se está a realizar desde a USC para retirar o mestrado de matemáticas no vindeiro curso. Día tras día vemos como a privatización da universidade pública avanza, o único que a pode parar é a organización colectiva|data-acceso=2-6-2025|nome=|apelidos=Erguer. Estudantes da Galiza}}</ref> [[Ana Miranda Paz]], do [[Bloque Nacionalista Galego]], apoia a plataforma.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/anamirandapaz/status/1927360400816771342|páxina-web=X|título=Todo o apoio dende o @BNG_ParlEuropa @DefensaMesMat|data-acceso=2-6-2025|apelidos=Miranda|nome=Ana|ligazónautor=Ana Miranda Paz}}</ref> O 4 de xuño de 2025, o BNG no Parlamento de Galiza reuniuse con profesores de matemáticas da USC para tratar o peche do máster.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/bngparlamento/status/1930194876844347453|páxina-web=X|título=Xuntanza no Parlamento co profesorado de matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela. O BNG exixirá á Xunta de Galiza garantir a continuidade do mestrado en matemáticas no vindeiro curso 2025-2026.|data-acceso=11-6-2025|apelidos=BNG - Parlamento galego}}</ref> Ademais, o deputado [[Daniel Castro García]] rexistrou unha pregunta parlamentaria (punto 8.6, 12/PUP-000117) para coñecer as previsións da Xunta respecto da oferta do máster en matemáticas no curso 2025/26.<ref name=":0" /> Daniel escribiu un artigo de opinión para [[Galiza Nova]] criticando a privatización da universidade, dicindo que "non o pasado maio, podemos ler que o goberno do PP decidiu non ter ningún tipo de diálogo co sector e acabar unilateralmente dando clases de Matemáticas na USC".<ref>{{Cita web|título=O PP só suma coa privada. Artigo Daniel Castro|url=https://galizanova.gal/uni-privada/|páxina-web=Galiza Nova|data=2025-06-08|data-acceso=2025-06-11|lingua=gl-ES|nome=Galiza Nova|apelidos=Nacional}}</ref> O BNG dixo o 11 de xuño de 2025 denunciou na súa páxina web o peche do Mestrado en Matemáticas da USC "como un ataque á universidade pública".<ref>{{Cita web|título=BNG denuncia o peche do Mestrado en Matemáticas da USC como un ataque á universidade pública|url=https://www.bng.gal/articulo/novas/bng-denuncia-peche-do-mestrado-matematicas-da-usc-como-ataque-universidade-publica/20250611144735040708.html|páxina-web=BNG - Bloque Nacionalista Galego|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=gl|nome=BNG-Bloque Nacionalista|apelidos=Galego}}</ref> A [[Alcaldes de Santiago de Compostela|alcaldesa de Santiago de Compostela]], [[Goretti Sanmartín]], anunciou o 24 de xuño que a defensa do máster en matemáticas é un dos temas que se tratarán no próximo pleno municipal, que se celebrará o xoves 26 de xuño. A edil agarda que haxa "unanimidade" entre os grupos municipais á hora de solicitar a "recuperación" e a "permanencia" do programa de posgrao en cuestión.<ref>{{Cita web|título=La USC recurre la decisión de la Xunta de no impartir el Máster de Matemáticas el curso que viene|url=https://www.abc.es/espana/galicia/usc-recurre-decision-xunta-impartir-master-matematicas-20250624131312-nt.html|páxina-web=Diario ABC|data=2025-06-24|data-acceso=2025-06-24|lingua=es}}</ref> O pleno do Concello de Santiago de Compostela aprobou por unanimidade la declaración institucional de apoio á continuidade do Máster en Matemáticas na Universidade de Santiago de Compostela. A moción contou co apoio do [[Bloque Nacionalista Galego]], [[Compostela Aberta]], o [[Partido dos Socialistas de Galicia|Partido Socialista Obreiro]], o [[Partido Popular de Galicia|Partido Popular]] e os concelleiros non adscritos.<ref>{{Cita web|título=Unanimidad en el pleno de Santiago para defender la continuidad del Máster en Matemáticas de la USC|url=https://www.elespanol.com/quincemil/santiago/20250626/unanimidad-pleno-santiago-defender-continuidad-master-matematicas-usc/1003743822966_0.html|páxina-web=El Español|data=2025-06-26|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> === Outros === A presidenta da [[Real Sociedade Matemática Española]] e docente da USC [[Victoria Otero]] apoia a plataforma recoñecendo a [[importancia das matemáticas]].<ref>{{Cita web|título=El máster de Matemáticas de la USC se actualiza para evitar su desaparición y revivir en el curso 26-27|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2025/05/30/master-matematicas-actualiza-intentar-revivir-curso-26-27/0003_202505S30C4992.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-05-30|data-acceso=2025-06-02|lingua=es}}</ref> O decano da Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela, [[Alberto Cabada]], elixido hai menos dun mes, quen critica a decisión da [[Xunta de Galicia]], xa que cre que a cualificación "sempre foi singular".<ref>{{Cita web|título=Cerrojazo de la Xunta al debate sobre el máster de Matemáticas de la USC|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2025/05/31/cerrojazo-debate-sobre-master-matematicas/0003_202505S31C5993.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-05-31|data-acceso=2025-06-02|lingua=es}}</ref> A Xunta de Facultade de Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela manifestou publicamente o seu rexeitamento á decisión da Xunta de Galicia de suspender a oferta de novo ingreso no Máster Universitario en Matemáticas para o curso académico 2025-2026. Nunha declaración institucional, o órgano de goberno da facultade expresou o seu "apoio claro e decidido" á continuidade do máster, que considera unha formación "estratéxica para Galicia".<ref>{{Cita web|título=La Facultad de Matemáticas de la USC pide mantener el Máster Universitario en Matemáticas y califica su suspensión como "un error estratégico y educativo de gran magnitud"|url=https://www.diariodesantiago.es/santiago/la-facultad-de-matematicas-de-la-usc-pide-mantener-el-master-universitario-en-matematicas-y-califica-su-suspension-como-un-error-estrategico-y-educativo-de-gran-magnitud/|páxina-web=Diario de Santiago. Noticias de Santiago de Compostela y Galicia.|data=2025-06-02|data-acceso=2025-06-02|lingua=es|nome=Juan|apelidos=Ferradáns}}</ref> Por parte da USC, a vicerreitora de Titulacións, María José López Couso, lamenta esta decisión porque implica a perda dunha titulación "diferente" aos outros dous másteres da Facultade de Matemáticas de Santiago porque está máis orientada cara á investigación.<ref name=":1" /> A Vicerreitora presentou o 4 de xuño de 2025 un recurso de alzada polo non recoñecemento da singularidade. O [[Centro de Investigación e Tecnoloxía Matemática de Galicia]] manifestou o seu sólido e decidido apoio á consideración do Mestrado Universitario en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela como unha titulación chave na formación, determinante na consolidación das carreiras investigadoras e singular dentro do [[Sistema Universitario de Galicia|Sistema]] [[Sistema Universitario de Galicia|Universitario de Galicia]].<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=CITMAga|data=2-6-2025|título=Carta de Apoio ao Mestrado Universitario en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela (USC)|revista=Boletín CITMAga|volume=11|url=https://citmaga.gal/documents/20125/86832/Bolet%C3%ADn+CITMAga+N%C2%BA11-2025+-.pdf/2be28c17-4e15-c769-19a3-87be41a9d1c7?t=1748846264006}}</ref> [[Nuno García Pico]] dixo en escenario durante unha actuación musical "non ao peche do Máster en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela". Nun comunicado, a [[Real Sociedade Matemática Española]] manifestou o apoio ao Mestrado e dixo que "desde a [Real Sociedade Matemática Española] consideramos imprescindíbel destacar o grave prexuízo social que supón a perda de talento dedicado á investigación e á formación en matemáticas. Esta situación afecta de forma directa á capacidade de desenvolvemento dunha rexión e da súa cidadanía, debilitando o pensamento crítico, o razoamento lóxico e as posibilidades de innovación, tanto a nivel individual como no conxunto do tecido industrial".<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Real Sociedade Matemática Española|data=30-5-2025|título=Carta de Respaldo al Máster Universitario en Matemáticas de la Universidade de Santiago de Compostela|revista=Boletín de la RSME|ISSN=2530-3376|páxinas=1-2|número=894|url=https://www.rsme.es/wp-content/uploads/2025/04/Boletin894.pdf}}</ref> [[Enrique Macías Virgós]], exdecano da [[Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela]], escribiu unha [[carta ao director]] de ''[[La Voz de Galicia]]'' na que afirma que a decisión se interpreta no sentido de que as matemáticas non importan e que ignora o valor estratéxico das [[Matemática pura|matemáticas puras]], que son a base da educación STEM e un eixo transversal de toda ciencia.<ref>{{Cita web|título=La Universidad de Santiago se queda sin máster en Matemáticas|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/opinion/2025/06/01/eliminar-master-matematicas-celta/0003_202506G1P20991.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-06-01|data-acceso=2025-06-02|lingua=es}}</ref> En xuño de 2025, a [[Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]] denunciou a decisión preguntándose se non sería singular que a maioría dos graduados fosen matemáticos recoñecidos internacionalmente ou galardoados, apoiando a plataforma.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/DefensaMesMat/status/1929506168658935904|páxina-web=X|título=A ANEM denuncia a decisión da Xunta de suprimir o Mestrado en Matemáticas da USC|data-acceso=11-6-2025|apelidos=En defensa do mestrado de Matemáticas da USC|nome=|ligazónautor=}}</ref> O [[Consello do Estudantado da Universidade de Santiago de Compostela]] pronuncióuse en apoio á plataforma e permanencia do máster.<ref>{{Cita web|título=El estudiantado de la USC, en pie de guerra por la desaparición del único máster en matemáticas puras|url=https://www.elcorreogallego.es/santiago/2025/06/04/estudiantado-usc-pie-guerra-desaparicion-unico-master-matematicas-puras-santiago-118198813.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2025-06-04|data-acceso=2025-06-04|lingua=es|nome=Valeria|apelidos=Pereiras}}</ref> Segundo declarou, "esta decisión por parte do Goberno galego non obedece a ningún criterio estratéxico ou racional respecto da planificación do noso sistema universitario, senón que é un reflexo da tendencia observada durante os últimos anos de desmantelamento da nosa universidade pública".<ref>{{Cita web|título=Apoio “claro e decidido” ao Mestrado en Matemáticas por parte do Consello do Estudantado da USC|url=https://www.galiciaconfidencial.com/noticia/295801-apoio-claro-decidido-mestrado-matematicas-parte-consello-estudantado-usc|páxina-web=Galicia Confidencial|data-acceso=2025-06-04}}</ref> [[María do Carme García Negro]] escribiu un artigo de opinión no ''[[El Correo Gallego]]'' titulado "De como a burocracia enguliu as matemáticas", en defensa do Máster e a plataforma.<ref>{{Cita web|título=De como a burocracia enguliu as matemáticas|url=https://www.elcorreogallego.es/opinion/2025/06/05/burocracia-enguliu-as-matematicas-118234444.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2025-06-05|data-acceso=2025-06-05|lingua=es|nome=María do Carme|apelidos=García-Negro}}</ref> O profesor [[Eduardo García Río]] escribiu unha carta aberta criticando a desaparición do máster.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/Isaaccarcacia/status/1930247452235374876|páxina-web=X|título=Texto de Eduardo García Río sobre el máster de matemáticas puras de la USC y su absurdo cierre por parte de la Xunta de Galicia.|data-acceso=11-6-2025|nome=Isaac|apelidos=Carcacía}}</ref> No XLI Congreso Nacional de Estatística e Investigación Operativa de 2025, mostrou o seu apoio a presidenta da Sociedade Española de Investigación Operativa, Begoña Vitoriano, o presidente do [[Comité Español de Matemáticas]], [[Alfonso Gordaliza]] e a presidenta entrante da Sociedade Española de Investigación Operativa, Maria Dolores Martínez. O divulgador das matemáticas [[Nicolás Atanes]] dixo nunha carta ao director en ''Diario de Navarra'' titulada Necesitamos más matemáticas que "hoxe en día, parece que segue habendo moitos incultos aos que as matemáticas parecen non importarlles […] agora, enriba de todo, a comunidade autónoma de Galicia viviu un destes procesos sen dúbida singulares, cando o goberno autonómico autorizou a desaparición do máster en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela.<ref>{{Cita web|título=Carta de los lectores: Necesitamos más matemáticas|url=https://www.diariodenavarra.es/contenidos/participacion/cartasaldirector/2025/06/12/necesitamos-matematicas.html|páxina-web=diariodenavarra.es|data=2025-06-12|data-acceso=2025-06-12|lingua=es|nome=Nicolás Atanes|apelidos=Santos}}</ref> Algúns dos asinantes máis coñecidos son [[Eduardo Sáenz de Cabezón]], [[Marina Díaz]], entre outros.<ref>{{Cita web|título=Lista de asinantes|url=https://docs.google.com/spreadsheets/d/e/2PACX-1vSPSLpd2yFrjLDUj5TkXo1o1guQLA_8sZf93npMk_AOpQj77Z3qFrCvk47pXoANUFQ4x_Xg-HClo_aO/pubhtml?gid=1105896335&single=true&usp=embed_facebook|páxina-web=Google Docs|data-acceso=2025-06-24}}</ref> O reitor da [[Universidade de Santiago de Compostela]], [[Antonio López Díaz|Antonio López]] [[Antonio López Díaz|Díaz]], ao ser preguntado sobre isto nunhas declaracións aos medios o 24 de xuño, dixo que a USC presentou un recurso ante a [[Secretaría Xeral de Universidades]] contra a decisión de non impartir o Máster en Matemáticas o ano que vén. Aínda que recoñeceu que os prazos son "axustados" e que queda "moi pouco tempo", segue aberto á posibilidade de que a Xunta (goberno rexional) poida dar marcha atrás na súa decisión: "Estamos á espera de ver se podemos mantelo para este curso académico, 2025-26".<ref>{{Cita web|título=La USC recurre la decisión de la Xunta de no impartir el Máster de Matemáticas el curso que viene|url=https://www.europapress.es/galicia/noticia-usc-recurre-decision-xunta-no-impartir-master-matematicas-curso-viene-20250624125128.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2025-06-24|data-acceso=2025-06-24|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> Ademais de todas as mencionadas, a plataforma destacou nun comunicado con data do 25 de xuño que esta causa conta cun "apoio sen precedentes" de diversas institucións, entre elas o Colexio de Decanos da USC, a [[Conferencia de Decanos de Matemáticas]] de España, e o presidente da [[Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia]], o recoñecido matemático Juan José Nieto Roig.<ref>{{Cita web|título=El decano de Matemáticas de la USC solicita una reunión urgente al conselleiro de Educación sobre el máster|url=https://www.europapress.es/galicia/noticia-decano-matematicas-usc-solicita-reunion-urgente-conselleiro-educacion-master-20250625190552.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2025-06-25|data-acceso=2025-06-27|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> == Resposta da Xunta == [[Ficheiro:Román_Rodríguez_Pleno_Parlamento_Galicia_11-6-2025.jpg|miniatura|Román Rodríguez no Parlamento de Galicia o 11 de xuño de 2025]] A Xunta de Galicia, a través do [[Consellería de Cultura, Educación, Formación Profesional e Universidades|Conselleiro de Educación, Ciencia, Universidades e Formación Profesional]], [[Román Rodríguez González]], anunciou no Parlamento de Galicia o 11 de xuño de 2025 que está disposto a traballar conxuntamente coa Universidade de Santiago de Compostela para mellorar a proposta do Mestrado en Matemáticas, co obxectivo de reintroducilo na oferta académica a partir do curso 2026/27. O conselleiro salientou que a súa intención é reformular a titulación de xeito que sexa máis atractiva para o alumnado, mellorando tanto a súa calidade como a especialización. Rodríguez tamén indicou que a decisión de non ofertar novas prazas para o curso 2025/26 responde a criterios técnicos, en particular ao cumprimento do Decreto de Titulacións de 2011, que establece un número mínimo de alumnos para que un máster sexa ofertado. Neste caso, a titulación do Mestrado en Matemáticas da USC contou cunha media de 12 alumnos nos últimos tres anos, cando o mínimo exixido son 16 estudantes. Non obstante, subliñou que a titulación non se pecha e que os estudantes que actualmente a están cursando poderán rematar os seus estudos sen ningún problema. A Xunta tamén destacou que, a pesar de non alcanzar o número mínimo de alumnado nos últimos anos, o mestrado gozou de varios cursos de excepcionalidade entre os cursos 2018/19 e 2022/23, co fin de dar tempo á USC para mellorar os datos e captar máis alumnado. Por outra banda, Román Rodríguez lembrou que a denegación da declaración de singularidade para o Mestrado en Matemáticas nos últimos dous anos foi motivada por non cumprir cos requisitos establecidos. Porén, nunca foi presentado ningún tipo de informe técnico que garantice que este é o caso. En concreto, todos os indicadores apuntan a que as liñas de investigación do Mestrado en Matemáticas da USC son de acreditada excelencia internacional, cumpríndose así un dos requisitos que garante a declaración de singularidade. Finalmente, o conselleiro subliñou que a USC continúa a ofrecer outros dous mestrados en Matemáticas, o Mestrado en Matemática Industrial e o Mestrado en Técnicas Estatísticas, que contan cunha boa acollida entre o alumnado, e que a investigación nesta área segue garantida a través dos programas de doutoramento. A Xunta reiterou a súa disposición a colaborar na mellora do Mestrado en Matemáticas para facelo máis competitivo e viable no futuro.<ref>{{Cita web|url=https://www.xunta.gal/notas-de-prensa/-/nova/013750/xunta-traballara-coa-universidade-santiago-nunha-mellora-proposta-mestrado-matematicas|páxina-web=Xunta de Galicia|título=A Xunta traballará coa Universidade de Santiago nunha mellora da proposta do mestrado de Matemáticas co obxectivo de volver ofertalo en 2026|data-acceso=11-6-2025}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} [[Categoría:Matemáticas en Galicia]] [[Categoría:Universidade de Santiago de Compostela]] [[Categoría:Asociacións de Galicia]] [[Categoría:2025 en Galicia]] fqaf4aml1iohryqa2jhc1rjksw220hf 7108976 7108942 2025-06-27T22:34:13Z 2A02:1811:D0E:9600:F9DC:D16E:17B2:2A9D Información máis precisa 7108976 wikitext text/x-wiki {{Organización|imaxe=Protesta Máster Matemáticas USC 11-6-2025.jpg|pé=Estudantes da [[Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela]] protestan para esixirlle á Xunta de Galicia que continúe o máster, ante o pleno do [[Parlamento de Galicia]], en Santiago de Compostela, o 11 de xuño de 2025}} '''f1En defensa do mestrado de Matemáticas da USC''' foi unha plataforma que se creou en [[2025]] para defender o mantemento do máster de [[matemáticas]] da [[Universidade de Santiago de Compostela]]. == Contexto == O decreto de graos de 2011, acordado polas tres universidades públicas gallegas, establecía que a matrícula mínima para os másteres non interuniversitarios sería de 16 estudantes. O programa de matemáticas non acadou este límite nos últimos tres anos. A lei, con todo, inclúe a súa propia excepción: a singularidade do programa. Isto ocorre cando se cumpre un destes tres preceptos: o máster debe estar directamente vinculado a unha liña de investigación de acreditada excelencia internacional, debe estar vinculado á rede de centros de investigación do sistema universitario de Galicia ou debe estar vinculado a "sectores considerados estratéxicos polo Goberno de Galicia".<ref>{{Cita web|título=La Xunta deja sin plazas el único máster en matemática teórica de la universidad gallega|url=https://www.eldiario.es/galicia/xunta-deja-plazas-unico-master-matematica-teorica-universidad-gallega_1_12351908.html|páxina-web=ElDiario.es|data=2025-06-03|data-acceso=2025-06-03|lingua=es|nome=Daniel|apelidos=Salgado}}</ref> O 12 de maio de 2025, a [[Secretaría Xeral de Universidades]] da [[Xunta de Galicia]] decidiu non outorgar [[Singularidade de máster universitario|singularidade]] ao [[Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela#Másters|máster de matemáticas]], provocando o cesamento do mestrado para o curso 2025/26.<ref>Véxase [[Singularidade_de_máster_universitario#Efectos]]</ref> == Mobilizacións == O alumnado e o profesorado da [[Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela]] organizaron tres asembleas como actos de protesta pola situación do Máster de Matemáticas.<ref>{{Cita web|título=Persecución de Rueda a la ciencia: “Nos expulsa de un máster que sirve a un 20% de matemáticos españoles”|url=https://www.elplural.com/autonomias/galicia/persecucion-rueda-ciencia-nos-expulsa-master-sirve-20-matematicos-espanoles_353468102|páxina-web=El Plural|data=2025-06-05|data-acceso=2025-06-11|lingua=es}}</ref> A primeira celebrouse o 20 de maio de 2025, coa participación activa da comunidade universitaria.<ref>{{Cita web|título=Alertan da posíbel supresión do Mestrado de Matemáticas na USC|url=https://www.nosdiario.gal/articulo/social/alertan-da-posibel-supresion-do-mestrado-matematicas/20250521123553223288.html|páxina-web=Nós Diario|data=2025-05-21|data-acceso=2025-05-25|lingua=gl|nome=Nós|apelidos=Diario}}</ref> A segunda tivo lugar o 26 de maio de 2025, tamén na Facultade de Matemáticas, en defensa do máster, que deixará de ofertar novas prazas o vindeiro curso.<ref name=":1">{{Cita web|título=La USC no podrá impartir el próximo curso el Máter en Matemáticas y promueven una recogida de firmas para mantenerlo|url=https://www.europapress.es/galicia/noticia-usc-no-podra-impartir-proximo-curso-mater-matematicas-promueven-recogida-firmas-mantenerlo-20250527195810.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2025-05-27|data-acceso=2025-05-27|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> Durante esta segunda asemblea, estudantes, investigadores e docentes criticaron con dureza á [[Xunta de Galicia]] por suspender a titulación sen "ningunha avaliación técnica transparente". Subliñaron que este máster constitúe a vía de acceso ao doutoramento e "a única opción de formación superior en matemáticas en toda Galicia". Reclamaron a reversión da medida, advertindo de que obrigará ao estudantado a desprazarse fóra do país, poñendo así en risco a continuidade da investigación, a formación do profesorado e a proxección científica galega.<ref>{{Cita web|título=Cisma por la desaparición del máster en Matemáticas de la USC|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2025/05/28/cisma-desaparicion-master-matematicas-usc/0003_202505S28C4991.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-05-27|data-acceso=2025-05-27|lingua=es}}</ref> Como medida de presión, puxeron en marcha unha campaña de recollida de sinaturas, que superou as 2.500 adhesións, entre elas as de prestixiosos investigadores a nivel estatal. As persoas participantes non descartan novas mobilizacións.<ref>{{Cita web|título=Alumnado de la USC se moviliza para defender el Máster en Matemáticas|url=https://www.galiciapress.es/articulo/movimientos/2025-05-27/5306689-alumnado-usc-moviliza-defender-master-matematicas|páxina-web=GaliciaPress|data-acceso=2025-05-27|lingua=es|nome=POMBAPRESS|apelidos=SL}}</ref> Unha terceira asemblea celebrouse o 4 de xuño de 2025 no [[Aula Magna]] da Facultade de Matemáticas, aberta a toda a comunidade. Nela informouse sobre os últimos avances, os apoios recibidos —incluíndo o respaldo de diversas sociedades matemáticas galegas e estatais— e as preocupacións derivadas do anuncio oficial da Xunta de que o máster non se impartirá no curso 2025/26. Durante o encontro, reiterouse a importancia estratéxica do máster como única vía de formación superior en matemáticas na comunidade e como acceso ao doutoramento, e denunciouse a falta de vontade política para garantir a súa continuidade. Tamén se anunciou unha concentración diante do [[Parlamento de Galicia]] o 11 de xuño, coincidindo cunha sesión plenaria, como acto de protesta pola desaparición da titulación. A decisión do goberno autonómico de non concederlle un status de singularidade deixou fóra ao máster da oferta pública para o vindeiro curso, feito que se percibe como un retroceso grave para a investigación matemática e a formación científica en Galicia.<ref>{{Cita web|título=Convocan unha concentración diante do Parlamento para protestar pola desaparición do Máster en Matemáticas|url=https://xornaldecompostela.gal/mov-sociais/18516-convocan-unha-concentracion-diante-do-parlamento-para-protestar-pola-desaparicion-do-master-en-matematicas/|páxina-web=Xornal de Compostela :: Xornal da capital de Galicia|data=2025-06-03|data-acceso=2025-06-03|lingua=gl-ES|nome=David M. Sobrino|apelidos=Platas}}</ref> Máis de cen persoas, entre estudantes, profesorado e investigadoras, concentráronse o 11 de xuño de 2025 diante do Parlamento de Galicia para esixirlle á Xunta de Galicia que rectifique a súa decisión de suspender o máster en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela, con lemas como "sen mates non hai universidade", "non mates as Mates", "[[Román Rodríguez González|Román]], atende, as mates non se venden" o "queremos estudar sen emigrar".<ref>{{Cita web|título=“Queremos estudiar sin emigrar”: Protesta frente al Parlamento gallego por el veto al máster de Matemáticas en la USC|url=https://www.diariodesantiago.es/santiago/queremos-estudiar-sin-emigrar-protesta-frente-al-parlamento-gallego-por-el-veto-al-master-de-matematicas-en-la-usc/|páxina-web=Diario de Santiago. Noticias de Santiago de Compostela y Galicia.|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=es|apelidos=Julia}}</ref> A protesta coincidiu coa sesión parlamentaria na que os grupos do [[Bloque Nacionalista Galego|BNG]] e do [[Partido dos Socialistas de Galicia|PSdeG]] levaron unha pregunta ao conselleiro sobre a anulación do máster, que xerou un rexeitamento xeneralizado na comunidade académica gallega, e coa cerimonia de graduación do máster en matemáticas 2024/25.<ref>{{Cita web|título=Más de un centenar de personas claman contra el cierre del máster en Matemáticas de la USC|url=https://www.elcorreogallego.es/santiago/2025/06/11/centenar-personas-claman-cierre-master-118490456.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=es|nome=El Correo|apelidos=Gallego}}</ref> [[Ana Pontón]] e [[José Ramón Gómez Besteiro]] saudaron aos manifestantes.<ref>{{Cita web|título="Sen mates non hai universidade": unha protesta ante o Parlamento galego exixe á Xunta a continuidade do Mestrado en Matemáticas|url=https://www.nosdiario.gal/articulo/social/mates-non-hai-universidade-protesta-parlamento-galego-exixe-xunta-continuidade-do-mestrado-matematicas/20250611112242224960.html|páxina-web=Nós Diario|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=gl|nome=Nós|apelidos=Diario}}</ref> Máis de 200 persoas asistiron á manifestación.<ref>{{Cita web|título=Protestas ante al Parlamento gallego para exigir a la Xunta la continuidad del Máster en Matemáticas|url=https://www.elespanol.com/quincemil/cultura/educacion/20250611/protestas-parlamento-gallego-exigir-xunta-continuidad-master-matematicas/1003743799575_0.html|páxina-web=El Español|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=es}}</ref> O 23 de xuño, a plataforma, xunto co Consello do Estudantado da USC, lamentou a "[[morte das matemáticas en Galicia]]" tras a desaparición do máster na Universidade de Santiago, unha vez aberta a prematrícula para o curso 2025/26. Neste contexto, a Plataforma en Defensa do Máster en Matemáticas, co apoio do alumnado, esixiu a dimisión do secretario xeral de Universidades, [[José Alberto Díez de Castro]], pola súa "responsabilidade directa" neste proceso.<ref>{{Cita web|título=Estudiantes lamentan la "muerte de las matemáticas en Galicia" tras desaparecer el máster de la Universidade de Santiago|url=https://www.eldiario.es/galicia/estudiantes-lamentan-muerte-matematicas-galicia-desaparecer-master-universidade-santiago_1_12406530.html|páxina-web=ElDiario.es|data=2025-06-23|data-acceso=2025-06-24|lingua=es|nome=elDiario es|apelidos=Galicia}}</ref> O 25 de xuño de 2025, [[Alberto Cabada]], decano da Facultade de Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela, no marco da plataforma, solicitou unha "reunión urxente" con Román Rodríguez, conselleiro de Educación, Ciencia, Universidades e Formación Profesional, para reverter a eliminación do Máster en Matemáticas do catálogo para o próximo curso académico. A isto súmanse case 5.000 sinaturas cidadás.<ref>{{Cita web|título=El decano de Matemáticas solicita una reunión urgente con el conselleiro Román Rodríguez|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2025/06/26/decano-matematicas-pide-reunion-conselleiro-roman-rodriguez/0003_202506S26C3992.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-06-26|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> == Apoios == === Políticos === {{Multimedia externa|video1=[https://x.com/anamirandapaz/status/1930673461002666373 Vídeo de apoio de Ana Miranda desde o Parlamento Europeo en Twitter]}} [[Sumar Galicia]] reclama á Xunta que manteña o Máster en Matemáticas da USC.<ref>{{Cita web|título=Sumar Galicia reclama á Xunta que manteña o Máster en Matemáticas da USC|url=https://xornaldecompostela.gal/mov-sociais/18284-sumar-galicia-reclama-a-xunta-que-mantena-o-master-en-matematicas-da-usc/|páxina-web=Xornal de Compostela :: Xornal da capital de Galicia|data=2025-05-28|data-acceso=2025-06-02|lingua=gl-ES|nome=Xornal de|apelidos=Compostela}}</ref> [[Partido dos Socialistas de Galicia]] reclamou á Xunta que autorice "de forma inmediata" a continuación do máster en matemáticas da USC.<ref>{{Cita web|título=El PSdeG exige a la Xunta que autorice la continuidad del máster de matemáticas de la USC|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/galicia/2025/06/01/psdeg-exige-xunta-autorice-continuidad-master-matematicas-usc/00031748774526025146339.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-06-01|data-acceso=2025-06-02|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|título=O PSdeG esíxelle á Xunta que autorice "inmediatamente" a continuidade do máster de matemáticas da USC|url=https://www.psdeg-psoe.com/o-psdeg-esixelle-a-xunta-que-autorice-inmediatamente-a-continuidade-do-master-de-matematicas-da-usc/|data=2025-06-01|data-acceso=2025-06-02|lingua=gl-ES|páxina-web=PSdeG}}</ref> Este grupo incluíu unha pregunta sobre o asunto na orde do día da sesión plenaria do Parlamento de Galicia do 10 de xuño de 2025 (punto 8.5, 12/PUP-000116), presentada por [[Xulio Abalde|Julio Ernesto Abalde Alonso]] e outros membros do grupo.<ref name=":0">de Galicia, Parlamento (2025-06-03). [https://www.parlamentodegalicia.gal/Actualidade/4332/convocatoria-da-sesion-plenaria-do-10-de-xuno-de-2025/ "Convocatoria da sesión plenaria do 10 de xuño de 2025"]. ''Parlamento de Galicia''. Consultado o 2025-06-04.</ref> A asociación [[Erguer - Estudantes da Galiza]] apoia a plataforma.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/erguergaliza/status/1927764247318057050|páxina-web=X|título=Hoxe, desde Erguer, queremos sumarnos á denuncia da actuación que se está a realizar desde a USC para retirar o mestrado de matemáticas no vindeiro curso. Día tras día vemos como a privatización da universidade pública avanza, o único que a pode parar é a organización colectiva|data-acceso=2-6-2025|nome=|apelidos=Erguer. Estudantes da Galiza}}</ref> [[Ana Miranda Paz]], do [[Bloque Nacionalista Galego]], apoia a plataforma.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/anamirandapaz/status/1927360400816771342|páxina-web=X|título=Todo o apoio dende o @BNG_ParlEuropa @DefensaMesMat|data-acceso=2-6-2025|apelidos=Miranda|nome=Ana|ligazónautor=Ana Miranda Paz}}</ref> O 4 de xuño de 2025, o BNG no Parlamento de Galiza reuniuse con profesores de matemáticas da USC para tratar o peche do máster.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/bngparlamento/status/1930194876844347453|páxina-web=X|título=Xuntanza no Parlamento co profesorado de matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela. O BNG exixirá á Xunta de Galiza garantir a continuidade do mestrado en matemáticas no vindeiro curso 2025-2026.|data-acceso=11-6-2025|apelidos=BNG - Parlamento galego}}</ref> Ademais, o deputado [[Daniel Castro García]] rexistrou unha pregunta parlamentaria (punto 8.6, 12/PUP-000117) para coñecer as previsións da Xunta respecto da oferta do máster en matemáticas no curso 2025/26.<ref name=":0" /> Daniel escribiu un artigo de opinión para [[Galiza Nova]] criticando a privatización da universidade, dicindo que "non o pasado maio, podemos ler que o goberno do PP decidiu non ter ningún tipo de diálogo co sector e acabar unilateralmente dando clases de Matemáticas na USC".<ref>{{Cita web|título=O PP só suma coa privada. Artigo Daniel Castro|url=https://galizanova.gal/uni-privada/|páxina-web=Galiza Nova|data=2025-06-08|data-acceso=2025-06-11|lingua=gl-ES|nome=Galiza Nova|apelidos=Nacional}}</ref> O BNG dixo o 11 de xuño de 2025 denunciou na súa páxina web o peche do Mestrado en Matemáticas da USC "como un ataque á universidade pública".<ref>{{Cita web|título=BNG denuncia o peche do Mestrado en Matemáticas da USC como un ataque á universidade pública|url=https://www.bng.gal/articulo/novas/bng-denuncia-peche-do-mestrado-matematicas-da-usc-como-ataque-universidade-publica/20250611144735040708.html|páxina-web=BNG - Bloque Nacionalista Galego|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=gl|nome=BNG-Bloque Nacionalista|apelidos=Galego}}</ref> A [[Alcaldes de Santiago de Compostela|alcaldesa de Santiago de Compostela]], [[Goretti Sanmartín]], anunciou o 24 de xuño que a defensa do máster en matemáticas é un dos temas que se tratarán no próximo pleno municipal, que se celebrará o xoves 26 de xuño. A edil agarda que haxa "unanimidade" entre os grupos municipais á hora de solicitar a "recuperación" e a "permanencia" do programa de posgrao en cuestión.<ref>{{Cita web|título=La USC recurre la decisión de la Xunta de no impartir el Máster de Matemáticas el curso que viene|url=https://www.abc.es/espana/galicia/usc-recurre-decision-xunta-impartir-master-matematicas-20250624131312-nt.html|páxina-web=Diario ABC|data=2025-06-24|data-acceso=2025-06-24|lingua=es}}</ref> O pleno do Concello de Santiago de Compostela aprobou por unanimidade la declaración institucional de apoio á continuidade do Máster en Matemáticas na Universidade de Santiago de Compostela. A moción contou co apoio do [[Bloque Nacionalista Galego]], [[Compostela Aberta]], o [[Partido dos Socialistas de Galicia|Partido Socialista Obreiro]], o [[Partido Popular de Galicia|Partido Popular]] e os concelleiros non adscritos.<ref>{{Cita web|título=Unanimidad en el pleno de Santiago para defender la continuidad del Máster en Matemáticas de la USC|url=https://www.elespanol.com/quincemil/santiago/20250626/unanimidad-pleno-santiago-defender-continuidad-master-matematicas-usc/1003743822966_0.html|páxina-web=El Español|data=2025-06-26|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> === Outros === A presidenta da [[Real Sociedade Matemática Española]] e docente da USC [[Victoria Otero]] apoia a plataforma recoñecendo a [[importancia das matemáticas]].<ref>{{Cita web|título=El máster de Matemáticas de la USC se actualiza para evitar su desaparición y revivir en el curso 26-27|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2025/05/30/master-matematicas-actualiza-intentar-revivir-curso-26-27/0003_202505S30C4992.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-05-30|data-acceso=2025-06-02|lingua=es}}</ref> O decano da Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela, [[Alberto Cabada]], elixido hai menos dun mes, quen critica a decisión da [[Xunta de Galicia]], xa que cre que a cualificación "sempre foi singular".<ref>{{Cita web|título=Cerrojazo de la Xunta al debate sobre el máster de Matemáticas de la USC|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2025/05/31/cerrojazo-debate-sobre-master-matematicas/0003_202505S31C5993.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-05-31|data-acceso=2025-06-02|lingua=es}}</ref> A Xunta de Facultade de Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela manifestou publicamente o seu rexeitamento á decisión da Xunta de Galicia de suspender a oferta de novo ingreso no Máster Universitario en Matemáticas para o curso académico 2025-2026. Nunha declaración institucional, o órgano de goberno da facultade expresou o seu "apoio claro e decidido" á continuidade do máster, que considera unha formación "estratéxica para Galicia".<ref>{{Cita web|título=La Facultad de Matemáticas de la USC pide mantener el Máster Universitario en Matemáticas y califica su suspensión como "un error estratégico y educativo de gran magnitud"|url=https://www.diariodesantiago.es/santiago/la-facultad-de-matematicas-de-la-usc-pide-mantener-el-master-universitario-en-matematicas-y-califica-su-suspension-como-un-error-estrategico-y-educativo-de-gran-magnitud/|páxina-web=Diario de Santiago. Noticias de Santiago de Compostela y Galicia.|data=2025-06-02|data-acceso=2025-06-02|lingua=es|nome=Juan|apelidos=Ferradáns}}</ref> Por parte da USC, a vicerreitora de Titulacións, María José López Couso, lamenta esta decisión porque implica a perda dunha titulación "diferente" aos outros dous másteres da Facultade de Matemáticas de Santiago porque está máis orientada cara á investigación.<ref name=":1" /> A Vicerreitora presentou o 4 de xuño de 2025 un recurso de alzada polo non recoñecemento da singularidade. O [[Centro de Investigación e Tecnoloxía Matemática de Galicia]] manifestou o seu sólido e decidido apoio á consideración do Mestrado Universitario en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela como unha titulación chave na formación, determinante na consolidación das carreiras investigadoras e singular dentro do [[Sistema Universitario de Galicia|Sistema]] [[Sistema Universitario de Galicia|Universitario de Galicia]].<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=CITMAga|data=2-6-2025|título=Carta de Apoio ao Mestrado Universitario en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela (USC)|revista=Boletín CITMAga|volume=11|url=https://citmaga.gal/documents/20125/86832/Bolet%C3%ADn+CITMAga+N%C2%BA11-2025+-.pdf/2be28c17-4e15-c769-19a3-87be41a9d1c7?t=1748846264006}}</ref> [[Nuno García Pico]] dixo en escenario durante unha actuación musical "non ao peche do Máster en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela". Nun comunicado, a [[Real Sociedade Matemática Española]] manifestou o apoio ao Mestrado e dixo que "desde a [Real Sociedade Matemática Española] consideramos imprescindíbel destacar o grave prexuízo social que supón a perda de talento dedicado á investigación e á formación en matemáticas. Esta situación afecta de forma directa á capacidade de desenvolvemento dunha rexión e da súa cidadanía, debilitando o pensamento crítico, o razoamento lóxico e as posibilidades de innovación, tanto a nivel individual como no conxunto do tecido industrial".<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Real Sociedade Matemática Española|data=30-5-2025|título=Carta de Respaldo al Máster Universitario en Matemáticas de la Universidade de Santiago de Compostela|revista=Boletín de la RSME|ISSN=2530-3376|páxinas=1-2|número=894|url=https://www.rsme.es/wp-content/uploads/2025/04/Boletin894.pdf}}</ref> [[Enrique Macías Virgós]], exdecano da [[Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela]], escribiu unha [[carta ao director]] de ''[[La Voz de Galicia]]'' na que afirma que a decisión se interpreta no sentido de que as matemáticas non importan e que ignora o valor estratéxico das [[Matemática pura|matemáticas puras]], que son a base da educación STEM e un eixo transversal de toda ciencia.<ref>{{Cita web|título=La Universidad de Santiago se queda sin máster en Matemáticas|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/opinion/2025/06/01/eliminar-master-matematicas-celta/0003_202506G1P20991.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-06-01|data-acceso=2025-06-02|lingua=es}}</ref> En xuño de 2025, a [[Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]] denunciou a decisión preguntándose se non sería singular que a maioría dos graduados fosen matemáticos recoñecidos internacionalmente ou galardoados, apoiando a plataforma.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/DefensaMesMat/status/1929506168658935904|páxina-web=X|título=A ANEM denuncia a decisión da Xunta de suprimir o Mestrado en Matemáticas da USC|data-acceso=11-6-2025|apelidos=En defensa do mestrado de Matemáticas da USC|nome=|ligazónautor=}}</ref> O [[Consello do Estudantado da Universidade de Santiago de Compostela]] pronuncióuse en apoio á plataforma e permanencia do máster.<ref>{{Cita web|título=El estudiantado de la USC, en pie de guerra por la desaparición del único máster en matemáticas puras|url=https://www.elcorreogallego.es/santiago/2025/06/04/estudiantado-usc-pie-guerra-desaparicion-unico-master-matematicas-puras-santiago-118198813.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2025-06-04|data-acceso=2025-06-04|lingua=es|nome=Valeria|apelidos=Pereiras}}</ref> Segundo declarou, "esta decisión por parte do Goberno galego non obedece a ningún criterio estratéxico ou racional respecto da planificación do noso sistema universitario, senón que é un reflexo da tendencia observada durante os últimos anos de desmantelamento da nosa universidade pública".<ref>{{Cita web|título=Apoio “claro e decidido” ao Mestrado en Matemáticas por parte do Consello do Estudantado da USC|url=https://www.galiciaconfidencial.com/noticia/295801-apoio-claro-decidido-mestrado-matematicas-parte-consello-estudantado-usc|páxina-web=Galicia Confidencial|data-acceso=2025-06-04}}</ref> [[María do Carme García Negro]] escribiu un artigo de opinión no ''[[El Correo Gallego]]'' titulado "De como a burocracia enguliu as matemáticas", en defensa do Máster e a plataforma.<ref>{{Cita web|título=De como a burocracia enguliu as matemáticas|url=https://www.elcorreogallego.es/opinion/2025/06/05/burocracia-enguliu-as-matematicas-118234444.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2025-06-05|data-acceso=2025-06-05|lingua=es|nome=María do Carme|apelidos=García-Negro}}</ref> O profesor [[Eduardo García Río]] escribiu unha carta aberta criticando a desaparición do máster.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/Isaaccarcacia/status/1930247452235374876|páxina-web=X|título=Texto de Eduardo García Río sobre el máster de matemáticas puras de la USC y su absurdo cierre por parte de la Xunta de Galicia.|data-acceso=11-6-2025|nome=Isaac|apelidos=Carcacía}}</ref> No XLI Congreso Nacional de Estatística e Investigación Operativa de 2025, mostrou o seu apoio a presidenta da Sociedade Española de Investigación Operativa, Begoña Vitoriano, o presidente do [[Comité Español de Matemáticas]], [[Alfonso Gordaliza]] e a presidenta entrante da Sociedade Española de Investigación Operativa, Maria Dolores Martínez. O divulgador das matemáticas [[Nicolás Atanes]] dixo nunha carta ao director en ''Diario de Navarra'' titulada Necesitamos más matemáticas que "hoxe en día, parece que segue habendo moitos incultos aos que as matemáticas parecen non importarlles […] agora, enriba de todo, a comunidade autónoma de Galicia viviu un destes procesos sen dúbida singulares, cando o goberno autonómico autorizou a desaparición do máster en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela.<ref>{{Cita web|título=Carta de los lectores: Necesitamos más matemáticas|url=https://www.diariodenavarra.es/contenidos/participacion/cartasaldirector/2025/06/12/necesitamos-matematicas.html|páxina-web=diariodenavarra.es|data=2025-06-12|data-acceso=2025-06-12|lingua=es|nome=Nicolás Atanes|apelidos=Santos}}</ref> Algúns dos asinantes máis coñecidos son [[Eduardo Sáenz de Cabezón]], [[Marina Díaz]], entre outros.<ref>{{Cita web|título=Lista de asinantes|url=https://docs.google.com/spreadsheets/d/e/2PACX-1vSPSLpd2yFrjLDUj5TkXo1o1guQLA_8sZf93npMk_AOpQj77Z3qFrCvk47pXoANUFQ4x_Xg-HClo_aO/pubhtml?gid=1105896335&single=true&usp=embed_facebook|páxina-web=Google Docs|data-acceso=2025-06-24}}</ref> O reitor da [[Universidade de Santiago de Compostela]], [[Antonio López Díaz|Antonio López]] [[Antonio López Díaz|Díaz]], ao ser preguntado sobre isto nunhas declaracións aos medios o 24 de xuño, dixo que a USC presentou un recurso ante a [[Secretaría Xeral de Universidades]] contra a decisión de non impartir o Máster en Matemáticas o ano que vén. Aínda que recoñeceu que os prazos son "axustados" e que queda "moi pouco tempo", segue aberto á posibilidade de que a Xunta (goberno rexional) poida dar marcha atrás na súa decisión: "Estamos á espera de ver se podemos mantelo para este curso académico, 2025-26".<ref>{{Cita web|título=La USC recurre la decisión de la Xunta de no impartir el Máster de Matemáticas el curso que viene|url=https://www.europapress.es/galicia/noticia-usc-recurre-decision-xunta-no-impartir-master-matematicas-curso-viene-20250624125128.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2025-06-24|data-acceso=2025-06-24|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> Ademais de todas as mencionadas, a plataforma destacou nun comunicado con data do 25 de xuño que esta causa conta cun "apoio sen precedentes" de diversas institucións, entre elas o Colexio de Decanos da USC, a [[Conferencia de Decanos de Matemáticas]] de España, e o presidente da [[Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia]], o recoñecido matemático Juan José Nieto Roig.<ref>{{Cita web|título=El decano de Matemáticas de la USC solicita una reunión urgente al conselleiro de Educación sobre el máster|url=https://www.europapress.es/galicia/noticia-decano-matematicas-usc-solicita-reunion-urgente-conselleiro-educacion-master-20250625190552.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2025-06-25|data-acceso=2025-06-27|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> == Resposta da Xunta == [[Ficheiro:Román_Rodríguez_Pleno_Parlamento_Galicia_11-6-2025.jpg|miniatura|Román Rodríguez no Parlamento de Galicia o 11 de xuño de 2025]] A Xunta de Galicia, a través do [[Consellería de Cultura, Educación, Formación Profesional e Universidades|Conselleiro de Educación, Ciencia, Universidades e Formación Profesional]], [[Román Rodríguez González]], anunciou no Parlamento de Galicia o 11 de xuño de 2025 que está disposto a traballar conxuntamente coa Universidade de Santiago de Compostela para mellorar a proposta do Mestrado en Matemáticas, co obxectivo de reintroducilo na oferta académica a partir do curso 2026/27. O conselleiro salientou que a súa intención é reformular a titulación de xeito que sexa máis atractiva para o alumnado, mellorando tanto a súa calidade como a especialización. Rodríguez tamén indicou que a decisión de non ofertar novas prazas para o curso 2025/26 responde a criterios técnicos, en particular ao cumprimento do Decreto de Titulacións de 2011, que establece un número mínimo de alumnos para que un máster sexa ofertado. Neste caso, a titulación do Mestrado en Matemáticas da USC contou cunha media de 12 alumnos nos últimos tres anos, cando o mínimo exixido son 16 estudantes. Non obstante, subliñou que a titulación non se pecha e que os estudantes que actualmente a están cursando poderán rematar os seus estudos sen ningún problema. A Xunta tamén destacou que, a pesar de non alcanzar o número mínimo de alumnado nos últimos anos, o mestrado gozou de varios cursos de excepcionalidade entre os cursos 2018/19 e 2022/23, co fin de dar tempo á USC para mellorar os datos e captar máis alumnado. Por outra banda, Román Rodríguez lembrou que a denegación da declaración de singularidade para o Mestrado en Matemáticas nos últimos dous anos foi motivada por non cumprir cos requisitos establecidos. Porén, nunca foi presentado ningún tipo de informe técnico que garantice que este é o caso. En concreto, todos os indicadores apuntan a que as liñas de investigación do Mestrado en Matemáticas da USC son de acreditada excelencia internacional, cumpríndose así un dos requisitos que garante a declaración de singularidade. Finalmente, o conselleiro subliñou que a USC continúa a ofrecer outros dous mestrados en Matemáticas, o Mestrado en Matemática Industrial e o Mestrado en Técnicas Estatísticas, que contan cunha boa acollida entre o alumnado, e que a investigación nesta área segue garantida a través dos programas de doutoramento. A Xunta reiterou a súa disposición a colaborar na mellora do Mestrado en Matemáticas para facelo máis competitivo e viable no futuro.<ref>{{Cita web|url=https://www.xunta.gal/notas-de-prensa/-/nova/013750/xunta-traballara-coa-universidade-santiago-nunha-mellora-proposta-mestrado-matematicas|páxina-web=Xunta de Galicia|título=A Xunta traballará coa Universidade de Santiago nunha mellora da proposta do mestrado de Matemáticas co obxectivo de volver ofertalo en 2026|data-acceso=11-6-2025}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} [[Categoría:Matemáticas en Galicia]] [[Categoría:Universidade de Santiago de Compostela]] [[Categoría:Asociacións de Galicia]] [[Categoría:2025 en Galicia]] nyi7e0vdtmu98perzcde2g3p5lzv9l1 7109012 7108976 2025-06-27T22:54:58Z MAGHOI 15490 Desfixéronse as edicións de [[Special:Contributions/2A02:1811:D0E:9600:F9DC:D16E:17B2:2A9D|2A02:1811:D0E:9600:F9DC:D16E:17B2:2A9D]] ([[User talk:2A02:1811:D0E:9600:F9DC:D16E:17B2:2A9D|conversa]]); cambiado á última versión feita por [[User:Galton1892|Galton1892]] 7108203 wikitext text/x-wiki {{Organización|imaxe=Protesta Máster Matemáticas USC 11-6-2025.jpg|pé=Estudantes da [[Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela]] protestan para esixirlle á Xunta de Galicia que continúe o máster, ante o pleno do [[Parlamento de Galicia]], en Santiago de Compostela, o 11 de xuño de 2025}} '''En defensa do mestrado de Matemáticas da USC''' foi unha plataforma que se creou en [[2025]] para defender o mantemento do máster de [[matemáticas]] da [[Universidade de Santiago de Compostela]]. == Contexto == O decreto de graos de 2011, acordado polas tres universidades públicas gallegas, establecía que a matrícula mínima para os másteres non interuniversitarios sería de 16 estudantes. O programa de matemáticas non acadou este límite nos últimos tres anos. A lei, con todo, inclúe a súa propia excepción: a singularidade do programa. Isto ocorre cando se cumpre un destes tres preceptos: o máster debe estar directamente vinculado a unha liña de investigación de acreditada excelencia internacional, debe estar vinculado á rede de centros de investigación do sistema universitario de Galicia ou debe estar vinculado a "sectores considerados estratéxicos polo Goberno de Galicia".<ref>{{Cita web|título=La Xunta deja sin plazas el único máster en matemática teórica de la universidad gallega|url=https://www.eldiario.es/galicia/xunta-deja-plazas-unico-master-matematica-teorica-universidad-gallega_1_12351908.html|páxina-web=ElDiario.es|data=2025-06-03|data-acceso=2025-06-03|lingua=es|nome=Daniel|apelidos=Salgado}}</ref> O 12 de maio de 2025, a [[Secretaría Xeral de Universidades]] da [[Xunta de Galicia]] decidiu non outorgar [[Singularidade de máster universitario|singularidade]] ao [[Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela#Másters|máster de matemáticas]], provocando o cesamento do mestrado para o curso 2025/26.<ref>Véxase [[Singularidade_de_máster_universitario#Efectos]]</ref> == Mobilizacións == O alumnado e o profesorado da [[Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela]] organizaron tres asembleas como actos de protesta pola situación do Máster de Matemáticas.<ref>{{Cita web|título=Persecución de Rueda a la ciencia: “Nos expulsa de un máster que sirve a un 20% de matemáticos españoles”|url=https://www.elplural.com/autonomias/galicia/persecucion-rueda-ciencia-nos-expulsa-master-sirve-20-matematicos-espanoles_353468102|páxina-web=El Plural|data=2025-06-05|data-acceso=2025-06-11|lingua=es}}</ref> A primeira celebrouse o 20 de maio de 2025, coa participación activa da comunidade universitaria.<ref>{{Cita web|título=Alertan da posíbel supresión do Mestrado de Matemáticas na USC|url=https://www.nosdiario.gal/articulo/social/alertan-da-posibel-supresion-do-mestrado-matematicas/20250521123553223288.html|páxina-web=Nós Diario|data=2025-05-21|data-acceso=2025-05-25|lingua=gl|nome=Nós|apelidos=Diario}}</ref> A segunda tivo lugar o 26 de maio de 2025, tamén na Facultade de Matemáticas, en defensa do máster, que deixará de ofertar novas prazas o vindeiro curso.<ref name=":1">{{Cita web|título=La USC no podrá impartir el próximo curso el Máter en Matemáticas y promueven una recogida de firmas para mantenerlo|url=https://www.europapress.es/galicia/noticia-usc-no-podra-impartir-proximo-curso-mater-matematicas-promueven-recogida-firmas-mantenerlo-20250527195810.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2025-05-27|data-acceso=2025-05-27|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> Durante esta segunda asemblea, estudantes, investigadores e docentes criticaron con dureza á [[Xunta de Galicia]] por suspender a titulación sen "ningunha avaliación técnica transparente". Subliñaron que este máster constitúe a vía de acceso ao doutoramento e "a única opción de formación superior en matemáticas en toda Galicia". Reclamaron a reversión da medida, advertindo de que obrigará ao estudantado a desprazarse fóra do país, poñendo así en risco a continuidade da investigación, a formación do profesorado e a proxección científica galega.<ref>{{Cita web|título=Cisma por la desaparición del máster en Matemáticas de la USC|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2025/05/28/cisma-desaparicion-master-matematicas-usc/0003_202505S28C4991.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-05-27|data-acceso=2025-05-27|lingua=es}}</ref> Como medida de presión, puxeron en marcha unha campaña de recollida de sinaturas, que superou as 2.500 adhesións, entre elas as de prestixiosos investigadores a nivel estatal. As persoas participantes non descartan novas mobilizacións.<ref>{{Cita web|título=Alumnado de la USC se moviliza para defender el Máster en Matemáticas|url=https://www.galiciapress.es/articulo/movimientos/2025-05-27/5306689-alumnado-usc-moviliza-defender-master-matematicas|páxina-web=GaliciaPress|data-acceso=2025-05-27|lingua=es|nome=POMBAPRESS|apelidos=SL}}</ref> Unha terceira asemblea celebrouse o 4 de xuño de 2025 no [[Aula Magna]] da Facultade de Matemáticas, aberta a toda a comunidade. Nela informouse sobre os últimos avances, os apoios recibidos —incluíndo o respaldo de diversas sociedades matemáticas galegas e estatais— e as preocupacións derivadas do anuncio oficial da Xunta de que o máster non se impartirá no curso 2025/26. Durante o encontro, reiterouse a importancia estratéxica do máster como única vía de formación superior en matemáticas na comunidade e como acceso ao doutoramento, e denunciouse a falta de vontade política para garantir a súa continuidade. Tamén se anunciou unha concentración diante do [[Parlamento de Galicia]] o 11 de xuño, coincidindo cunha sesión plenaria, como acto de protesta pola desaparición da titulación. A decisión do goberno autonómico de non concederlle un status de singularidade deixou fóra ao máster da oferta pública para o vindeiro curso, feito que se percibe como un retroceso grave para a investigación matemática e a formación científica en Galicia.<ref>{{Cita web|título=Convocan unha concentración diante do Parlamento para protestar pola desaparición do Máster en Matemáticas|url=https://xornaldecompostela.gal/mov-sociais/18516-convocan-unha-concentracion-diante-do-parlamento-para-protestar-pola-desaparicion-do-master-en-matematicas/|páxina-web=Xornal de Compostela :: Xornal da capital de Galicia|data=2025-06-03|data-acceso=2025-06-03|lingua=gl-ES|nome=David M. Sobrino|apelidos=Platas}}</ref> Máis de cen persoas, entre estudantes, profesorado e investigadoras, concentráronse o 11 de xuño de 2025 diante do Parlamento de Galicia para esixirlle á Xunta de Galicia que rectifique a súa decisión de suspender o máster en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela, con lemas como "sen mates non hai universidade", "non mates as Mates", "[[Román Rodríguez González|Román]], atende, as mates non se venden" o "queremos estudar sen emigrar".<ref>{{Cita web|título=“Queremos estudiar sin emigrar”: Protesta frente al Parlamento gallego por el veto al máster de Matemáticas en la USC|url=https://www.diariodesantiago.es/santiago/queremos-estudiar-sin-emigrar-protesta-frente-al-parlamento-gallego-por-el-veto-al-master-de-matematicas-en-la-usc/|páxina-web=Diario de Santiago. Noticias de Santiago de Compostela y Galicia.|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=es|apelidos=Julia}}</ref> A protesta coincidiu coa sesión parlamentaria na que os grupos do [[Bloque Nacionalista Galego|BNG]] e do [[Partido dos Socialistas de Galicia|PSdeG]] levaron unha pregunta ao conselleiro sobre a anulación do máster, que xerou un rexeitamento xeneralizado na comunidade académica gallega, e coa cerimonia de graduación do máster en matemáticas 2024/25.<ref>{{Cita web|título=Más de un centenar de personas claman contra el cierre del máster en Matemáticas de la USC|url=https://www.elcorreogallego.es/santiago/2025/06/11/centenar-personas-claman-cierre-master-118490456.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=es|nome=El Correo|apelidos=Gallego}}</ref> [[Ana Pontón]] e [[José Ramón Gómez Besteiro]] saudaron aos manifestantes.<ref>{{Cita web|título="Sen mates non hai universidade": unha protesta ante o Parlamento galego exixe á Xunta a continuidade do Mestrado en Matemáticas|url=https://www.nosdiario.gal/articulo/social/mates-non-hai-universidade-protesta-parlamento-galego-exixe-xunta-continuidade-do-mestrado-matematicas/20250611112242224960.html|páxina-web=Nós Diario|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=gl|nome=Nós|apelidos=Diario}}</ref> Máis de 100 persoas asistiron á manifestación.<ref>{{Cita web|título=Protestas ante al Parlamento gallego para exigir a la Xunta la continuidad del Máster en Matemáticas|url=https://www.elespanol.com/quincemil/cultura/educacion/20250611/protestas-parlamento-gallego-exigir-xunta-continuidad-master-matematicas/1003743799575_0.html|páxina-web=El Español|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=es}}</ref> O 23 de xuño, a plataforma, xunto co Consello do Estudantado da USC, lamentou a "[[morte das matemáticas en Galicia]]" tras a desaparición do máster na Universidade de Santiago, unha vez aberta a prematrícula para o curso 2025/26. Neste contexto, a Plataforma en Defensa do Máster en Matemáticas, co apoio do alumnado, esixiu a dimisión do secretario xeral de Universidades, [[José Alberto Díez de Castro]], pola súa "responsabilidade directa" neste proceso.<ref>{{Cita web|título=Estudiantes lamentan la "muerte de las matemáticas en Galicia" tras desaparecer el máster de la Universidade de Santiago|url=https://www.eldiario.es/galicia/estudiantes-lamentan-muerte-matematicas-galicia-desaparecer-master-universidade-santiago_1_12406530.html|páxina-web=ElDiario.es|data=2025-06-23|data-acceso=2025-06-24|lingua=es|nome=elDiario es|apelidos=Galicia}}</ref> O 25 de xuño de 2025, [[Alberto Cabada]], decano da Facultade de Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela, no marco da plataforma, solicitou unha "reunión urxente" con Román Rodríguez, conselleiro de Educación, Ciencia, Universidades e Formación Profesional, para reverter a eliminación do Máster en Matemáticas do catálogo para o próximo curso académico. A isto súmanse case 5.000 sinaturas cidadás.<ref>{{Cita web|título=El decano de Matemáticas solicita una reunión urgente con el conselleiro Román Rodríguez|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2025/06/26/decano-matematicas-pide-reunion-conselleiro-roman-rodriguez/0003_202506S26C3992.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-06-26|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> == Apoios == === Políticos === {{Multimedia externa|video1=[https://x.com/anamirandapaz/status/1930673461002666373 Vídeo de apoio de Ana Miranda desde o Parlamento Europeo en Twitter]}} [[Sumar Galicia]] reclama á Xunta que manteña o Máster en Matemáticas da USC.<ref>{{Cita web|título=Sumar Galicia reclama á Xunta que manteña o Máster en Matemáticas da USC|url=https://xornaldecompostela.gal/mov-sociais/18284-sumar-galicia-reclama-a-xunta-que-mantena-o-master-en-matematicas-da-usc/|páxina-web=Xornal de Compostela :: Xornal da capital de Galicia|data=2025-05-28|data-acceso=2025-06-02|lingua=gl-ES|nome=Xornal de|apelidos=Compostela}}</ref> [[Partido dos Socialistas de Galicia]] reclamou á Xunta que autorice "de forma inmediata" a continuación do máster en matemáticas da USC.<ref>{{Cita web|título=El PSdeG exige a la Xunta que autorice la continuidad del máster de matemáticas de la USC|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/galicia/2025/06/01/psdeg-exige-xunta-autorice-continuidad-master-matematicas-usc/00031748774526025146339.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-06-01|data-acceso=2025-06-02|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|título=O PSdeG esíxelle á Xunta que autorice "inmediatamente" a continuidade do máster de matemáticas da USC|url=https://www.psdeg-psoe.com/o-psdeg-esixelle-a-xunta-que-autorice-inmediatamente-a-continuidade-do-master-de-matematicas-da-usc/|data=2025-06-01|data-acceso=2025-06-02|lingua=gl-ES|páxina-web=PSdeG}}</ref> Este grupo incluíu unha pregunta sobre o asunto na orde do día da sesión plenaria do Parlamento de Galicia do 10 de xuño de 2025 (punto 8.5, 12/PUP-000116), presentada por [[Xulio Abalde|Julio Ernesto Abalde Alonso]] e outros membros do grupo.<ref name=":0">de Galicia, Parlamento (2025-06-03). [https://www.parlamentodegalicia.gal/Actualidade/4332/convocatoria-da-sesion-plenaria-do-10-de-xuno-de-2025/ "Convocatoria da sesión plenaria do 10 de xuño de 2025"]. ''Parlamento de Galicia''. Consultado o 2025-06-04.</ref> A asociación [[Erguer - Estudantes da Galiza]] apoia a plataforma.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/erguergaliza/status/1927764247318057050|páxina-web=X|título=Hoxe, desde Erguer, queremos sumarnos á denuncia da actuación que se está a realizar desde a USC para retirar o mestrado de matemáticas no vindeiro curso. Día tras día vemos como a privatización da universidade pública avanza, o único que a pode parar é a organización colectiva|data-acceso=2-6-2025|nome=|apelidos=Erguer. Estudantes da Galiza}}</ref> [[Ana Miranda Paz]], do [[Bloque Nacionalista Galego]], apoia a plataforma.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/anamirandapaz/status/1927360400816771342|páxina-web=X|título=Todo o apoio dende o @BNG_ParlEuropa @DefensaMesMat|data-acceso=2-6-2025|apelidos=Miranda|nome=Ana|ligazónautor=Ana Miranda Paz}}</ref> O 4 de xuño de 2025, o BNG no Parlamento de Galiza reuniuse con profesores de matemáticas da USC para tratar o peche do máster.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/bngparlamento/status/1930194876844347453|páxina-web=X|título=Xuntanza no Parlamento co profesorado de matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela. O BNG exixirá á Xunta de Galiza garantir a continuidade do mestrado en matemáticas no vindeiro curso 2025-2026.|data-acceso=11-6-2025|apelidos=BNG - Parlamento galego}}</ref> Ademais, o deputado [[Daniel Castro García]] rexistrou unha pregunta parlamentaria (punto 8.6, 12/PUP-000117) para coñecer as previsións da Xunta respecto da oferta do máster en matemáticas no curso 2025/26.<ref name=":0" /> Daniel escribiu un artigo de opinión para [[Galiza Nova]] criticando a privatización da universidade, dicindo que "non o pasado maio, podemos ler que o goberno do PP decidiu non ter ningún tipo de diálogo co sector e acabar unilateralmente dando clases de Matemáticas na USC".<ref>{{Cita web|título=O PP só suma coa privada. Artigo Daniel Castro|url=https://galizanova.gal/uni-privada/|páxina-web=Galiza Nova|data=2025-06-08|data-acceso=2025-06-11|lingua=gl-ES|nome=Galiza Nova|apelidos=Nacional}}</ref> O BNG dixo o 11 de xuño de 2025 denunciou na súa páxina web o peche do Mestrado en Matemáticas da USC "como un ataque á universidade pública".<ref>{{Cita web|título=BNG denuncia o peche do Mestrado en Matemáticas da USC como un ataque á universidade pública|url=https://www.bng.gal/articulo/novas/bng-denuncia-peche-do-mestrado-matematicas-da-usc-como-ataque-universidade-publica/20250611144735040708.html|páxina-web=BNG - Bloque Nacionalista Galego|data=2025-06-11|data-acceso=2025-06-11|lingua=gl|nome=BNG-Bloque Nacionalista|apelidos=Galego}}</ref> A [[Alcaldes de Santiago de Compostela|alcaldesa de Santiago de Compostela]], [[Goretti Sanmartín]], anunciou o 24 de xuño que a defensa do máster en matemáticas é un dos temas que se tratarán no próximo pleno municipal, que se celebrará o xoves 26 de xuño. A edil agarda que haxa "unanimidade" entre os grupos municipais á hora de solicitar a "recuperación" e a "permanencia" do programa de posgrao en cuestión.<ref>{{Cita web|título=La USC recurre la decisión de la Xunta de no impartir el Máster de Matemáticas el curso que viene|url=https://www.abc.es/espana/galicia/usc-recurre-decision-xunta-impartir-master-matematicas-20250624131312-nt.html|páxina-web=Diario ABC|data=2025-06-24|data-acceso=2025-06-24|lingua=es}}</ref> O pleno do Concello de Santiago de Compostela aprobou por unanimidade la declaración institucional de apoio á continuidade do Máster en Matemáticas na Universidade de Santiago de Compostela. A moción contou co apoio do [[Bloque Nacionalista Galego]], [[Compostela Aberta]], o [[Partido dos Socialistas de Galicia|Partido Socialista Obreiro]], o [[Partido Popular de Galicia|Partido Popular]] e os concelleiros non adscritos.<ref>{{Cita web|título=Unanimidad en el pleno de Santiago para defender la continuidad del Máster en Matemáticas de la USC|url=https://www.elespanol.com/quincemil/santiago/20250626/unanimidad-pleno-santiago-defender-continuidad-master-matematicas-usc/1003743822966_0.html|páxina-web=El Español|data=2025-06-26|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> === Outros === A presidenta da [[Real Sociedade Matemática Española]] e docente da USC [[Victoria Otero]] apoia a plataforma recoñecendo a [[importancia das matemáticas]].<ref>{{Cita web|título=El máster de Matemáticas de la USC se actualiza para evitar su desaparición y revivir en el curso 26-27|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2025/05/30/master-matematicas-actualiza-intentar-revivir-curso-26-27/0003_202505S30C4992.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-05-30|data-acceso=2025-06-02|lingua=es}}</ref> O decano da Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela, [[Alberto Cabada]], elixido hai menos dun mes, quen critica a decisión da [[Xunta de Galicia]], xa que cre que a cualificación "sempre foi singular".<ref>{{Cita web|título=Cerrojazo de la Xunta al debate sobre el máster de Matemáticas de la USC|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/2025/05/31/cerrojazo-debate-sobre-master-matematicas/0003_202505S31C5993.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-05-31|data-acceso=2025-06-02|lingua=es}}</ref> A Xunta de Facultade de Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela manifestou publicamente o seu rexeitamento á decisión da Xunta de Galicia de suspender a oferta de novo ingreso no Máster Universitario en Matemáticas para o curso académico 2025-2026. Nunha declaración institucional, o órgano de goberno da facultade expresou o seu "apoio claro e decidido" á continuidade do máster, que considera unha formación "estratéxica para Galicia".<ref>{{Cita web|título=La Facultad de Matemáticas de la USC pide mantener el Máster Universitario en Matemáticas y califica su suspensión como "un error estratégico y educativo de gran magnitud"|url=https://www.diariodesantiago.es/santiago/la-facultad-de-matematicas-de-la-usc-pide-mantener-el-master-universitario-en-matematicas-y-califica-su-suspension-como-un-error-estrategico-y-educativo-de-gran-magnitud/|páxina-web=Diario de Santiago. Noticias de Santiago de Compostela y Galicia.|data=2025-06-02|data-acceso=2025-06-02|lingua=es|nome=Juan|apelidos=Ferradáns}}</ref> Por parte da USC, a vicerreitora de Titulacións, María José López Couso, lamenta esta decisión porque implica a perda dunha titulación "diferente" aos outros dous másteres da Facultade de Matemáticas de Santiago porque está máis orientada cara á investigación.<ref name=":1" /> A Vicerreitora presentou o 4 de xuño de 2025 un recurso de alzada polo non recoñecemento da singularidade. O [[Centro de Investigación e Tecnoloxía Matemática de Galicia]] manifestou o seu sólido e decidido apoio á consideración do Mestrado Universitario en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela como unha titulación chave na formación, determinante na consolidación das carreiras investigadoras e singular dentro do [[Sistema Universitario de Galicia|Sistema]] [[Sistema Universitario de Galicia|Universitario de Galicia]].<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=CITMAga|data=2-6-2025|título=Carta de Apoio ao Mestrado Universitario en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela (USC)|revista=Boletín CITMAga|volume=11|url=https://citmaga.gal/documents/20125/86832/Bolet%C3%ADn+CITMAga+N%C2%BA11-2025+-.pdf/2be28c17-4e15-c769-19a3-87be41a9d1c7?t=1748846264006}}</ref> [[Nuno García Pico]] dixo en escenario durante unha actuación musical "non ao peche do Máster en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela". Nun comunicado, a [[Real Sociedade Matemática Española]] manifestou o apoio ao Mestrado e dixo que "desde a [Real Sociedade Matemática Española] consideramos imprescindíbel destacar o grave prexuízo social que supón a perda de talento dedicado á investigación e á formación en matemáticas. Esta situación afecta de forma directa á capacidade de desenvolvemento dunha rexión e da súa cidadanía, debilitando o pensamento crítico, o razoamento lóxico e as posibilidades de innovación, tanto a nivel individual como no conxunto do tecido industrial".<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Real Sociedade Matemática Española|data=30-5-2025|título=Carta de Respaldo al Máster Universitario en Matemáticas de la Universidade de Santiago de Compostela|revista=Boletín de la RSME|ISSN=2530-3376|páxinas=1-2|número=894|url=https://www.rsme.es/wp-content/uploads/2025/04/Boletin894.pdf}}</ref> [[Enrique Macías Virgós]], exdecano da [[Facultade de Matemáticas de Santiago de Compostela]], escribiu unha [[carta ao director]] de ''[[La Voz de Galicia]]'' na que afirma que a decisión se interpreta no sentido de que as matemáticas non importan e que ignora o valor estratéxico das [[Matemática pura|matemáticas puras]], que son a base da educación STEM e un eixo transversal de toda ciencia.<ref>{{Cita web|título=La Universidad de Santiago se queda sin máster en Matemáticas|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/opinion/2025/06/01/eliminar-master-matematicas-celta/0003_202506G1P20991.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2025-06-01|data-acceso=2025-06-02|lingua=es}}</ref> En xuño de 2025, a [[Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]] denunciou a decisión preguntándose se non sería singular que a maioría dos graduados fosen matemáticos recoñecidos internacionalmente ou galardoados, apoiando a plataforma.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/DefensaMesMat/status/1929506168658935904|páxina-web=X|título=A ANEM denuncia a decisión da Xunta de suprimir o Mestrado en Matemáticas da USC|data-acceso=11-6-2025|apelidos=En defensa do mestrado de Matemáticas da USC|nome=|ligazónautor=}}</ref> O [[Consello do Estudantado da Universidade de Santiago de Compostela]] pronuncióuse en apoio á plataforma e permanencia do máster.<ref>{{Cita web|título=El estudiantado de la USC, en pie de guerra por la desaparición del único máster en matemáticas puras|url=https://www.elcorreogallego.es/santiago/2025/06/04/estudiantado-usc-pie-guerra-desaparicion-unico-master-matematicas-puras-santiago-118198813.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2025-06-04|data-acceso=2025-06-04|lingua=es|nome=Valeria|apelidos=Pereiras}}</ref> Segundo declarou, "esta decisión por parte do Goberno galego non obedece a ningún criterio estratéxico ou racional respecto da planificación do noso sistema universitario, senón que é un reflexo da tendencia observada durante os últimos anos de desmantelamento da nosa universidade pública".<ref>{{Cita web|título=Apoio “claro e decidido” ao Mestrado en Matemáticas por parte do Consello do Estudantado da USC|url=https://www.galiciaconfidencial.com/noticia/295801-apoio-claro-decidido-mestrado-matematicas-parte-consello-estudantado-usc|páxina-web=Galicia Confidencial|data-acceso=2025-06-04}}</ref> [[María do Carme García Negro]] escribiu un artigo de opinión no ''[[El Correo Gallego]]'' titulado "De como a burocracia enguliu as matemáticas", en defensa do Máster e a plataforma.<ref>{{Cita web|título=De como a burocracia enguliu as matemáticas|url=https://www.elcorreogallego.es/opinion/2025/06/05/burocracia-enguliu-as-matematicas-118234444.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2025-06-05|data-acceso=2025-06-05|lingua=es|nome=María do Carme|apelidos=García-Negro}}</ref> O profesor [[Eduardo García Río]] escribiu unha carta aberta criticando a desaparición do máster.<ref>{{Cita web|url=https://x.com/Isaaccarcacia/status/1930247452235374876|páxina-web=X|título=Texto de Eduardo García Río sobre el máster de matemáticas puras de la USC y su absurdo cierre por parte de la Xunta de Galicia.|data-acceso=11-6-2025|nome=Isaac|apelidos=Carcacía}}</ref> No XLI Congreso Nacional de Estatística e Investigación Operativa de 2025, mostrou o seu apoio a presidenta da Sociedade Española de Investigación Operativa, Begoña Vitoriano, o presidente do [[Comité Español de Matemáticas]], [[Alfonso Gordaliza]] e a presidenta entrante da Sociedade Española de Investigación Operativa, Maria Dolores Martínez. O divulgador das matemáticas [[Nicolás Atanes]] dixo nunha carta ao director en ''Diario de Navarra'' titulada Necesitamos más matemáticas que "hoxe en día, parece que segue habendo moitos incultos aos que as matemáticas parecen non importarlles […] agora, enriba de todo, a comunidade autónoma de Galicia viviu un destes procesos sen dúbida singulares, cando o goberno autonómico autorizou a desaparición do máster en Matemáticas da Universidade de Santiago de Compostela.<ref>{{Cita web|título=Carta de los lectores: Necesitamos más matemáticas|url=https://www.diariodenavarra.es/contenidos/participacion/cartasaldirector/2025/06/12/necesitamos-matematicas.html|páxina-web=diariodenavarra.es|data=2025-06-12|data-acceso=2025-06-12|lingua=es|nome=Nicolás Atanes|apelidos=Santos}}</ref> Algúns dos asinantes máis coñecidos son [[Eduardo Sáenz de Cabezón]], [[Marina Díaz]], entre outros.<ref>{{Cita web|título=Lista de asinantes|url=https://docs.google.com/spreadsheets/d/e/2PACX-1vSPSLpd2yFrjLDUj5TkXo1o1guQLA_8sZf93npMk_AOpQj77Z3qFrCvk47pXoANUFQ4x_Xg-HClo_aO/pubhtml?gid=1105896335&single=true&usp=embed_facebook|páxina-web=Google Docs|data-acceso=2025-06-24}}</ref> O reitor da [[Universidade de Santiago de Compostela]], [[Antonio López Díaz|Antonio López]] [[Antonio López Díaz|Díaz]], ao ser preguntado sobre isto nunhas declaracións aos medios o 24 de xuño, dixo que a USC presentou un recurso ante a [[Secretaría Xeral de Universidades]] contra a decisión de non impartir o Máster en Matemáticas o ano que vén. Aínda que recoñeceu que os prazos son "axustados" e que queda "moi pouco tempo", segue aberto á posibilidade de que a Xunta (goberno rexional) poida dar marcha atrás na súa decisión: "Estamos á espera de ver se podemos mantelo para este curso académico, 2025-26".<ref>{{Cita web|título=La USC recurre la decisión de la Xunta de no impartir el Máster de Matemáticas el curso que viene|url=https://www.europapress.es/galicia/noticia-usc-recurre-decision-xunta-no-impartir-master-matematicas-curso-viene-20250624125128.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2025-06-24|data-acceso=2025-06-24|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> Ademais de todas as mencionadas, a plataforma destacou nun comunicado con data do 25 de xuño que esta causa conta cun "apoio sen precedentes" de diversas institucións, entre elas o Colexio de Decanos da USC, a [[Conferencia de Decanos de Matemáticas]] de España, e o presidente da [[Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia]], o recoñecido matemático Juan José Nieto Roig.<ref>{{Cita web|título=El decano de Matemáticas de la USC solicita una reunión urgente al conselleiro de Educación sobre el máster|url=https://www.europapress.es/galicia/noticia-decano-matematicas-usc-solicita-reunion-urgente-conselleiro-educacion-master-20250625190552.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2025-06-25|data-acceso=2025-06-27|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> == Resposta da Xunta == [[Ficheiro:Román_Rodríguez_Pleno_Parlamento_Galicia_11-6-2025.jpg|miniatura|Román Rodríguez no Parlamento de Galicia o 11 de xuño de 2025]] A Xunta de Galicia, a través do [[Consellería de Cultura, Educación, Formación Profesional e Universidades|Conselleiro de Educación, Ciencia, Universidades e Formación Profesional]], [[Román Rodríguez González]], anunciou no Parlamento de Galicia o 11 de xuño de 2025 que está disposto a traballar conxuntamente coa Universidade de Santiago de Compostela para mellorar a proposta do Mestrado en Matemáticas, co obxectivo de reintroducilo na oferta académica a partir do curso 2026/27. O conselleiro salientou que a súa intención é reformular a titulación de xeito que sexa máis atractiva para o alumnado, mellorando tanto a súa calidade como a especialización. Rodríguez tamén indicou que a decisión de non ofertar novas prazas para o curso 2025/26 responde a criterios técnicos, en particular ao cumprimento do Decreto de Titulacións de 2011, que establece un número mínimo de alumnos para que un máster sexa ofertado. Neste caso, a titulación do Mestrado en Matemáticas da USC contou cunha media de 12 alumnos nos últimos tres anos, cando o mínimo exixido son 16 estudantes. Non obstante, subliñou que a titulación non se pecha e que os estudantes que actualmente a están cursando poderán rematar os seus estudos sen ningún problema. A Xunta tamén destacou que, a pesar de non alcanzar o número mínimo de alumnado nos últimos anos, o mestrado gozou de varios cursos de excepcionalidade entre os cursos 2018/19 e 2022/23, co fin de dar tempo á USC para mellorar os datos e captar máis alumnado. Non obstante, segundo o informe da [[Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia]], o plan de mellora presentado pola facultade non inclúe accións concretas para incrementar o número de alumnos de novo ingreso. Por outra banda, Román Rodríguez lembrou que a denegación da declaración de singularidade para o Mestrado en Matemáticas nos últimos dous anos foi motivada por non cumprir cos requisitos establecidos. Finalmente, o conselleiro subliñou que a USC continúa a ofrecer outros dous mestrados en Matemáticas, o Mestrado en Matemática Industrial e o Mestrado en Técnicas Estatísticas, que contan cunha boa acollida entre o alumnado, e que a investigación nesta área segue garantida a través dos programas de doutoramento. A Xunta reiterou a súa disposición a colaborar na mellora do Mestrado en Matemáticas para facelo máis competitivo e viable no futuro.<ref>{{Cita web|url=https://www.xunta.gal/notas-de-prensa/-/nova/013750/xunta-traballara-coa-universidade-santiago-nunha-mellora-proposta-mestrado-matematicas|páxina-web=Xunta de Galicia|título=A Xunta traballará coa Universidade de Santiago nunha mellora da proposta do mestrado de Matemáticas co obxectivo de volver ofertalo en 2026|data-acceso=11-6-2025}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} [[Categoría:Matemáticas en Galicia]] [[Categoría:Universidade de Santiago de Compostela]] [[Categoría:Asociacións de Galicia]] [[Categoría:2025 en Galicia]] 0fr1dq5axcufz8jfaflfq5lwvywavgq 0 654503 7109304 7103466 2025-06-28T10:21:25Z Galton1892 156153 /* Presidencia */ 7109304 wikitext text/x-wiki {{Organización}} A '''Real Sociedade Matemática Española''' é unha sociedade científica española dedicada ás [[matemáticas]], cuxos fins, tal e como recollen os seus estatutos, son a promoción e [[divulgación das matemáticas]] e as súas aplicacións e o fomento da súa investigación e docencia en todos os niveis educativos. == Historia == A RSME foi fundada en 1911 por un grupo de matemáticos, entre eles Luis Octavio de Toledo e Zulueta, María de la Encarnación Rigada e Ramón e [[Julio Rey Pastor]], baixo o nome da Sociedade Española de Matemáticas. A iniciativa xurdiu no primeiro congreso da Asociación Española para o Avance da Ciencia, onde se planteou a conveniencia de constituír unha sociedade matemática. Ao longo dos seus máis de 100 anos, pasou por diversas etapas de maior ou menor actividade. Desde 1996, está nun dos seus períodos máis activos, con aproximadamente 1700 socios en agosto de 2005, entre membros individuais e institucionais, como facultades e departamentos universitarios e institutos. == Presidencia == * [[José Echegaray|José Echegaray y Eizaguirre]]: 1911-1916 * Zoel García de Galdeano: 1916-1920 * [[Leonardo Torres Quevedo]]: 1920-1924 * Luis Octavio de Toledo y Zulueta: 1924-1934 * [[Julio Rey Pastor]]: 1934-1934 * Juan López Soler: 1935-1937 * José Barinaga: 1937-1939 * Juan López Soler: 1939-1954 * [[Julio Rey Pastor]]: 1955-1961 * Alberto Dou Mas de Xaxàs: 1961-1963 * Francisco Botella Raduán: 1963-1970 * Enrique Linés Escardó: 1970-1976 * José Javier Etayo Miqueo: 1976-1982 * Pedro Luis García Pérez: 1982-1988 * José Manuel Aroca: 1988-1996 * Antonio Martínez Naveira: 1996-2000 * Carlos Andradas: 2000-2006 * Olga Gil Medrano: 2006-2009 * Antonio Campillo López: 2009-2015 * [[Francisco Marcellán|Francisco Marcellán Español]]: 2015-2022 * Eva Gallardo: 2022-2025 * [[Victoria Otero]]: 2025- == Notas == [[Categoría:Matemáticas]] [[Categoría:Organizacións de España]] bogksqkcue1ozprm66dk1wcm7axuhws 0 654963 7108354 7092110 2025-06-27T14:34:51Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108354 wikitext text/x-wiki {{Concepto}} '''Coñecemento situado''' é un concepto que fai referencia a unha postura [[Teoría crítica|epistemolóxica crítica]] desenvolvida por [[Donna Haraway]] en ''Simians, Cyborgs and Women: The Reinvention of Nature'' (1991). Esta nace dunha crítica á [[epistemoloxía feminista]]. O coñecemento situado propón falar dos obxectos de estudo poñendo en evidencia o lugar desde o cal se parte, xa que, independentemente do tipo de método empregado, ningún coñecemento está desligado do seu contexto nin da subxectividade de quen o emite.<ref>{{Cita libro|título=Ciencia, cyborgs y mujeres: la reinvención de la naturaleza|url=https://books.google.com.ar/books?hl=es&lr=&id=0rN_CeTfjkEC&oi=fnd&pg=PA8&dq=+Ciencia,+cyborgs+y+mujeres++la+reinvenci%C3%B3n+de+la+naturaleza&ots=rVMSEr-vw8&sig=64SmRlNahlmj9K-elG5KP3FiOoA&redir_esc=y#v=onepage&q=Ciencia,%20cyborgs%20y%20mujeres%20%20la%20reinvenci%C3%B3n%20de%20la%20naturaleza&f=false|editorial=Universitat de València|data=1995|dataacceso=2021-02-26|ISBN=978-84-376-1392-5|lingua=es|nome=Donna Jeanne|apelidos=Haraway}}</ref> Haraway propón especificar desde que punto de vista se parte e por que ese e non outro. Desta maneira faise explícita a postura política –xa que os puntos de vista non son nunca neutros– dunha maneira [[ética]] (explicando cal é o enfoque sen dar lugar a ambigüidades). == Precedentes == === Teoría do punto de vista feminista === [[Sandra Harding]], en ''The Science Question in Feminism'' (1986), fai unha crítica ao [[Ciencia|coñecemento científico]] [[Empirismo|empirista]] e [[Positivismo|positivista]] (é dicir, con pretensións esencialistas e de atopar verdades absolutas), e partindo do [[materialismo histórico]], expón que existen diversidade de puntos de vista segundo o seu estratificación social e a súa pertenza a grupos. Tamén nos di que as mulleres, por ocupar unha posición de subordinación (ao longo da historia [[Occidente|occidental]]) terán un punto de vista diferente á hora de xerar coñecemento, o cal será menos interesado, e por tanto, máis explicativo. Así, fala dun suxeito epistémico privilexiado, que é aquel que, pola súa condición de suxeito oprimido, poderá coñecer desde un punto de vista menos interesado que o dos suxeitos opresores (aplíquese neste caso de mulleres creadoras de coñecemento fronte a un mundo científico de homes con pretensións de verdade, así como tamén ese suxeito epistémico privilexiado pode pensarse desde a obreira fronte o seu patrón, a xudía fronte ao nazi, ou a pacientes fronte os seus psiquiatras). As epistemoloxías feministas do punto de vista, "herdeiras de [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel|Hegel]], [[Marxismo|Marx]], [[Friedrich Engels|Engels]] e [[György Lukács|Lukács]], defenden a superioridade do coñecemento dos subxugados sobre o coñecemento do «amo», sempre parcial e perverso".<ref name="Harding">Casado, E., "Ciencia y Feminismo" en revista Política y Sociedad de la UCM en formato pdf en: http://revistas.ucm.es/cps/11308001/articulos/POSO9797330179A.PDF {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305031250/http://revistas.ucm.es/cps/11308001/articulos/POSO9797330179A.PDF |date=05 de marzo de 2016 }}</ref> Con anterioridade a Harding, [[Nancy Hartsock|Nancy Harstock]] en 1983 explicita que a mirada das mulleres sempre queda fóra da perspectiva dominante O que critica Haraway á [[teoría do punto de vista]] feminista é certo [[esencialismo]], xa que falan das "experiencias de mulleres" coma se fose algo unívoco e o dualismo que provoca contrapoñendo as "experiencias de mulleres" ás "experiencias de homes". Existen uns eixos de [[Desigualdade de xénero|desigualdade]], así como moitos tipos de mulleres. Entón, a investigadora ou investigador terá que ter en conta esa fragmentación das subxectividades que xera un coñecemento distinto acerca da desigualdade e que fará, por tanto, que o coñecemento sempre teña que ser parcial e situado. == Notas == {{Listaref|2}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Donna Haraway]] * [[Epistemoloxía]] * [[Estudos de Ciencia, Tecnoloxía e Xénero]] * [[Feminismo]] * [[Teoría do punto de vista]] * [[Transhumanismo]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Ciencias sociais]] [[Categoría:Epistemoloxía]] sbxbk9ulmsn0i4vekr0rjs9511zezsk 0 655130 7108506 7106883 2025-06-27T16:28:18Z Galton1892 156153 /* Medalla Ladyzhenskaya */ 7108506 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} O '''Congreso Internacional de Matemáticas de 2022''' foi o vinte e noveno [[Congreso Internacional de Matemáticos]], celebrado en liña do 7 de xullo ao 14 de xullo de 2022. Esta foi a segunda vez que o congreso tivo lugar en territorio ruso. A primeira foi no [[Congreso Internacional de Matemáticas de 1966|1966]] cando se celebrou en [[Moscova]]. Como novidade, neste congreso premiáronse personalidades destacadas no campo da [[física]] e das [[matemáticas]] coa «medalla Ladyzhenskaya», premio que leva o nome da matemática rusa Olga Ladyzhenskaya.<ref>{{Cita web|título=Médaille Ladyzhenskaya en physique mathématique|url=https://www.insmi.cnrs.fr/fr/medaille-ladyzhenskaya-en-physique-mathematique|páxina-web=CNRS Mathématiques|data=2020-09-22|data-acceso=2025-06-25|lingua=fr}}</ref> Fixo-se un [[Boicot ao Congreso Internacional de Matemáticos de 2022|boicot]] para evitar que Rusia organizara o Congreso. Finalmente, a [[Unión Matemática Internacional]] tomou a decisión de celebrar o evento en liña, despois de que comezase a invasión rusa de Ucraína de 2022. A entrega dos premios de matemáticas realízase en [[Helsinki]]. Durante este congreso revisáronse as definicións das matemáticas.<ref>{{Cita web|título=ICM 2022. Kevin Buzzard: The Rise of Formalism in Mathematics|url=https://gilkalai.wordpress.com/2022/07/17/icm-2022-kevin-buzzard-the-rise-of-formalism-in-mathematics/|páxina-web=Combinatorics and more|data=2022-07-17|data-acceso=2025-06-25|lingua=en|nome=Gil|apelidos=Kalai}}</ref> == Lugar == [[Francia]] presentou unha candidatura para que [[París]] fose a sede do Congreso. Francia había declarado a súa intención de presentarse ao Congreso Internacional de Matemáticas de 2014. Rusia presentou a súa solicitude durante o outono de 2014. No marzo de 2017, un subcomité do Comité Executivo da [[Unión Matemática Internacional]] visitou ambas as cidades, reuníronse a principios de abril de 2017 e recomendaron a elección de San Petersburgo para o Congreso de 2022. Esta decisión foi tomada por unanimidade entre a comisión, con dúas abstencións por conflito de intereses (Shigefumi Mori e Wendelin Werner que non participaron na discusión). A candidatura de San Petersburgo obtivo 83 votos fronte a 63 para París, na Asemblea Xeral da Unión Matemática Internacional. Esta elección entre dúas nacións competidoras foi a primeira na historia do Congreso Internacional de Matemáticas.<ref>{{Cita web|título=Wayback Machine|url=https://perso.math.univ-toulouse.fr/ledoux/files/2019/01/ICM2022E.pdf|páxina-web=perso.math.univ-toulouse.fr|data-acceso=2025-06-25}}</ref> [[Ficheiro:ICM 2022 presentation at ICM 2018.jpg|miniatura|Andrei Okounkov e Stanislav Smirnov de Rusia na cerimonia de clausura do Congreso de 2018 presentando o Congreso Internacional de Matemáticos de 2022]] San Petersburgo foi elixida no Congreso Internacional de Matemáticas de 2018 fronte a Rusia. {{AP|Boicot ao Congreso Internacional de Matemáticos de 2022}} Varios matemáticos e non matemáticos comezaron un [[Boicot ao Congreso Internacional de Matemáticos de 2022|boicot ao Congreso]] despois de anunciar o organizador do Congreso, e lanzaron unha páxina chamada ''ICM 2022 Boycott''. O matemático ruso Anatoly Vershik escribiu unha carta titulada De que lado estades, matemáticos? en repulsa ao Congreso Internacional de Matemáticas de 2022 en Rusia. A detención de Azat Miftakhov e a [[invasión rusa de Ucraína]] do 2022 foron os motivos principais do boicot. A [[Unión Matemática Internacional]] non respondeu ata 2020. == Aspectos científicos == Aínda que o congreso estaba previsto que se celebrase no centro de convencions Expoforum de San Petersburgo. Unha veintena de persoas convidadas pronunciarían conferencias plenarias, entre outras: Alice Guionnet, directora de investigación da École Normale Supérieure de Lyon; Laure Saint-Raymond, profesora da mesma ENS de [[Lión]]; Svetlana Jitomirskaya, matemática estadounidense que ensina na Universidade da California en Irvine; Neena Gupta, profesora do Instituto de Estatística da Índia en [[Calcuta]]; Michael Jeffrey Larsen, profesor da Universidade de Indiana en Bloomington; Camillo de Lellis, matemático italiano que ensina na [[Universidade de Zúric]]; Mladen Bestvina, matemático croata e profesor da [[Universidade de Utah]], [[Clara Grima]], matemática e divulgadora española, ou a historiadora británica das matemáticas June Barrow-Green. == Premios == Por primeira vez na historia, os Premios da [[Unión Matemática Internacional]] entregáronse antes do Congreso. O [[presidente da República de Finlandia]], [[Sauli Niinistö]], abriu a cerimonia. As [[Medalla Fields|medallas Fields]] entregáronse a Hugo Duminil-Copin, June Huh, James Maynard e [[Maryna Viazovska]]. O presidente francés, [[Emmanuel Macron]], felicitou a Hugo "por recibir o premio máis prestixioso das matemáticas" e recoñeceu que "o seu traballo sobre [[Probabilidade|probabilidades]] e [[física estatística]], esta distinción amosa a vitalidade e a excelencia da nosa Escola Francesa de Matemáticas". Maryna converteuse na segunda muller en gañar a medalla Fields. Maryna foi nomeada [[Time|''Time100'' Next]] e felicitada polo presidente ucraniano Volodímir Zelenski. Mark Braverman recibiu o premio Abacus polas súas contribucións á [[teoría da información]]. Ata o 2018, o premio chamábase Premio Nevanlinna. No ano 2017, o matemático norteamericano de orixe rusa, Alexander Soifer, iniciou unha campaña para cambiar o nome do premio, xa que, segundo Soifer, "Rolf Nevanlinna tivo comportamentos filonazis durante a [[Segunda Guerra Mundial]]". O cambio de nome foi acordado no Congreso Internacional de Matemáticas de 2018 e o premio chámase agora Premio Abacus. Barry Mazur recibiu a medalla Chern pola súa longa vida en matemáticas e topoloxía. Elliott Lieb recibiu o Premio Gauss polas súas contribucións ás aplicacións das matemáticas na física. Elliott tivo un problema co seu discurso durante a cerimonia, xa que o retraso entre o emisor e o receptor foi tan grande que preferiu renunciar e dar un mensaxe breve. Svetlana Jitomirskaya gañou a inaugural medalla Ladyzhenskaya. Nikolai Andreev recibiu o premio Leelavati pola súa divulgación das matemáticas. A matemática ucraniana Iúlia Zdanovska foi lembrada durante o Congreso. === Medalla Ladyzhenskaya === No Congreso entregouse por primeira vez a medalla Ladyzhenskaya, un galardón outorgado a [[Matemático|matemáticos]] especializados en [[Física matemática|matemática-física]]. Coincidindo co centenario do nacemento da matemática rusa Olga Ladíjenskaia, cuxo traballo tivo unha gran influencia no desenvolvemento da teoría de Equacións en Derivadas Parciais, o Comité Nacional de Matemáticos de Rusia, xunto coa Universidade de San Petersburgo, fundaron en 2022 un novo premio en honor seu, que foi concedido por primeira vez no Congreso Internacional de Matemáticas de 2022. O primeiro entregamento tivo lugar en 2022, en Hèlsinki, durante o World Meeting for Women in Mathematics 2022. == Notas == {{Listaref|30em}}{{Control de autoridades}} [[Categoría:Congreso Internacional de Matemáticos]] 2qizbzqclrt0qtwbgy9eio82u5j8o1o 0 655195 7108489 7093752 2025-06-27T16:00:14Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7108489 wikitext text/x-wiki [[Ficheiro:Human karyotype from bladder carcinoma, including ring chromosome.jpg|miniatura|300px|Cariotipo representativo dun carcinoma de célula de epitelio de transición da vexiga ben diferenciado. O cromosoma indicado por "[[cromosoma marcador|mar]]" representa un marcador non identificado, "'''r'''" representa un cromosoma en anel. As puntas de frecha indican puntos de rotura. Tamén son evidentes as monosomías 9, 18 e X e a trisomía 7.]] Un '''cromosoma en anel''' é un [[cromosoma]] aberrante cuxos extremos se fusionaron formando un anel. Os cromosomas en anel foron descubertos por [[Lilian Vaughan Morgan]] en 1926.<ref>{{cite journal|last=Morgan|first=LV|title=Correlation between Shape and Behavior of a Chromosome.|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|date=Mar 1926|volume=12|issue=3|pages=180–1|pmid=16576974|pmc=1084483|doi=10.1073/pnas.12.3.180| bibcode=1926PNAS...12..180M }}</ref> Denótanse co símbolo ''r'' en xenética humana e co ''R'' en xenética de ''[[Drosophila]]''. Os cromosomas en anel poden formarse nas células despois de sufriren danos xenéticos producidos por [[mutáxeno]]s como a radiación, pero poden orixinarse tamén espontaneamente durante o desenvolvemento. == Formación == [[Ficheiro:NLM ring chromosome.jpg|miniatura|300px|Formación dun cromosoma en anel.]] Para que se forme un cromosoma en anel, xeralmente pérdense ambos os extremos do cromosoma, o que permite que os dous extremos se unan. En raros casos, os [[telómero]]s situados nos extremos do cromosoma fusiónanse sen que haxa perda de material xenético, o cal dará lugar no portador a un [[fenotipo]] normal.<ref>{{Cite journal |date=2009-06-29 |title=Mitotic and meiotic behaviour of a naturally transmitted ring Y chromosome: reproductive risk evaluation -- Arnedo et al. 20 (2): 462 -- Human Reproduction |journal=Human Reproduction |volume=20 |issue=2 |pages=462–468 |doi=10.1093/humrep/deh598 |url=http://humrep.oxfordjournals.org/cgi/reprint/20/2/462 |access-date=2025-01-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090629081619/http://humrep.oxfordjournals.org/cgi/reprint/20/2/462 |archive-date=29 de xuño de 2009 |last1=Arnedo |first1=Núria |last2=Nogués |first2=Carme |last3=Bosch |first3=Mercè |last4=Templado |first4=Cristina |pmid=15528264 }}</ref> Observáronse rearranxos complexos, incluíndo as [[Deleción (xenética)|microdelecións]] segmentais e [[duplicación cromosómica|microduplicacións]], en numerosos cromosomas en anel, que proporcionan importantes pistas sobre os mecanismos da súa formación.<ref>{{Cite journal |last1=Shchelochkov |first1=Oleg A. |last2=Cooper |first2=M Lance |last3=Ou |first3=Zhishuo |last4=Peacock |first4=Sandra |last5=Yatsenko |first5=Svetlana A. |last6=Brown |first6=Chester W. |last7=Fang |first7=Ping |last8=Stankiewicz |first8=Pawel |last9=Cheung |first9=Sau Wai |date=2008-07-25 |title=Mosaicism for r(X) and der(X)del(X)(p11.23)dup(X)(p11.21p11.22) provides insight into the possible mechanism of rearrangement |journal=Molecular Cytogenetics |volume=1 |issue=1 |pages=16 |doi=10.1186/1755-8166-1-16 |pmid=18655707 |pmc=2518151 |issn=1755-8166}}</ref> Poden formarse tamén cromosomas en anel supernumerarios pequenos, que teñen como resultado unha [[trisomía]] parcial.<ref name=TPed/> Os cromosomas en anel son inestables durante a división celular e poden formarse aneis fusionados ou entrelazados.<ref name=TPed/> == Síndromes asociadas == A formación de cromosomas en anel pode causar trastornos xenéticos humanos. Aínda que os cromosomas en anel son moi raros, atopáronse en todos os cromosomas humanos. Os síntomas vistos en pacientes que portan cromosomas en anel son probablemente causados pola [[deleción]] de [[xene]]s nas rexións [[telómero|teloméricas]] dos cromosomas afectados, máis que pola formación da propia estrutura en anel.<ref name="Nelson">{{Cite web |title=ClinicalKey |url=https://www.clinicalkey.com/#!/content/book/3-s2.0-B9781455775668000818?scrollTo=#hl0003126 |access-date=2025-01-15 |website=www.clinicalkey.com}}</ref> Case todas a síndromes de cromosomas en anel presentan un marcado atraso no crecemento.<ref name=TPed>{{cite journal|last1=Yip|first1=Moh-Ying|title=Autosomal ring chromosomes in human genetic disorders|pmc=4729093|journal=Translational Pediatrics|pages=164–174|doi=10.3978/j.issn.2224-4336.2015.03.04|date=2015|volume=4|issue=2|pmid=26835370}}</ref> Os cromosomas en anel poden herdarse ou aparecer espontneamente. O [[Mosaico (xenética)|mosaicismo]] é común e afecta a gravidade da condición.<ref name=Nelson/> A localización da fusión tamén afecta a gravidade debido á perda de diferentes cantidades de material xenético nos extremos dos cromosomas. Trastornos que se orixinan pola formación de cromosomas en anel son: {| class="wikitable" |+ !Cromosoma !Características típicas ! |- |[[Síndrome do cromosoma 1 en anel|Cromosoma 1 en anel]] |[[Microcefalia]], anormalidades faciais |<ref>{{cite web|url=https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/1320/index|title=Ring chromosome 1 - Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program|website=rarediseases.info.nih.gov|access-date=2017-12-01|archive-date=2022-02-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20220203103610/https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/1320/index}}</ref> |- |[[Cromosoma 2 en anel]] |Estatura baixa |<ref>{{cite web|url=http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=12795&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=chromosome-ring&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group+of+diseases=Ring-chromosome-2-syndrome&title=Ring-chromosome-2-syndrome&search=Disease_Search_Simple|title=Orphanet: Ring chromosome 2 syndrome|website=www.orpha.net}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.rarechromo.org/information/Chromosome%20%202/Ring%202%20FTNW.pdf|title=Ring 2|access-date=2017-12-04|archive-date=2017-12-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205042222/http://www.rarechromo.org/information/Chromosome%20%202/Ring%202%20FTNW.pdf}}</ref> |- |[[Cromosoma 3 en anel]] | |<ref>{{cite web|url=http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=12796&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=chromosome-ring&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group+of+diseases=Ring-chromosome-3-syndrome&title=Ring-chromosome-3-syndrome&search=Disease_Search_Simple|title=Orphanet: Ring chromosome 3 syndrome|website=www.orpha.net}}</ref> |- |[[Cromosoma 4 en anel]] |[[Anormalidade craniofacial|Anormalidades craniofaciais]] |<ref>{{cite web|url=http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=1079&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=chromosome-ring&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group+of+diseases=Ring-chromosome-4-syndrome&title=Ring-chromosome-4-syndrome&search=Disease_Search_Simple|title=Orphanet: Ring chromosome 4 syndrome|website=www.orpha.net}}</ref> |- |[[Cromosoma 5 en anel]] | |<ref>{{cite web|url=http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=19608&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=chromosome-ring&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group+of+diseases=Ring-chromosome-5-syndrome&title=Ring-chromosome-5-syndrome&search=Disease_Search_Simple|title=Orphanet: Ring chromosome 5 syndrome|website=www.orpha.net}}</ref> |- |[[Cromosoma 6 en anel]] |Microcefalia, anormalidades faciais, anormalidades nas mans |<ref>{{cite web|url=http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=1080&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=chromosome-ring&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group+of+diseases=Ring-chromosome-6-syndrome&title=Ring-chromosome-6-syndrome&search=Disease_Search_Simple|title=Orphanet: Ring chromosome 6 syndrome|website=www.orpha.net}}</ref> |- |[[Cromosoma 7 en anel]] |Anormalidades craniofaciais, déficits na fala |<ref>{{cite web|url=http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=1642&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=chromosome-ring&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group+of+diseases=Ring-chromosome-7-syndrome&title=Ring-chromosome-7-syndrome&search=Disease_Search_Simple|title=Orphanet: Ring chromosome 7 syndrome|website=www.orpha.net}}</ref> |- |[[Cromosoma 8 en anel]] |Anormalidades craniofaciais, hidronefrose, anormalidades nas mans | <ref>{{cite web|url=https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/1347/ring-chromosome-8|title=Ring chromosome 8 - Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program|website=rarediseases.info.nih.gov|data-acceso=12 de xuño de 2025|data-arquivo=03 de febreiro de 2022|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20220203103609/https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/1347/ring-chromosome-8|url-morta=yes}}</ref> |- |[[Cromosoma 9 en anel]] |Atraso no crecemento, características faciais anormais, baixo ton muscular |<ref>{{Cite web|url=http://www.rarechromo.org/information/Chromosome%20%209/Ring%209%20FTNW.pdf|title=Ring 9|access-date=2017-12-04|archive-date=2016-04-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20160418051837/http://www.rarechromo.org/information/Chromosome%20%209/Ring%209%20FTNW.pdf}}</ref> |- |[[Cromosoma 10 en anel]] |Atraso no crecemento, [[dismorfismo facial]], anormalidades reprodutivas |<ref>{{cite web|url=http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=1076&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=chromosome-ring&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group+of+diseases=Ring-chromosome-10-syndrome&title=Ring-chromosome-10-syndrome&search=Disease_Search_Simple|title=Orphanet: Ring chromosome 10 syndrome|website=www.orpha.net}}</ref> |- |[[Cromosoma 11 en anel]] | |<ref>{{cite web|url=https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/10846/index|title=Ring chromosome 11 - Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program|website=rarediseases.info.nih.gov|access-date=2017-12-01|archive-date=2022-02-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20220203103609/https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/10846/index}}</ref> |- |[[Cromosoma 12 en anel]] |Atraso no crecemento, características faciais anormais, microcefalia |<ref>{{cite web|url=http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=1077&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=chromosome-ring&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group+of+diseases=Ring-chromosome-12-syndrome&title=Ring-chromosome-12-syndrome&search=Disease_Search_Simple|title=Orphanet: Ring chromosome 12 syndrome|website=www.orpha.net}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/1325/index|title=Ring chromosome 12 {{!}} Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program|website=rarediseases.info.nih.gov|language=en|access-date=2017-12-04|archive-date=2022-02-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20220203103614/https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/1325/index}}</ref> |- |[[Cromosoma 13 en anel]] |Microcefalia, ataso no crecemento, anormalidades reprodutivas |<ref>{{Cite web|url=https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/6069/ring-chromosome-13|title=Ring chromosome 13 {{!}} Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program|website=rarediseases.info.nih.gov|language=en|access-date=2017-12-04}}</ref> |- |[[Síndrome do cromosoma 14 en anel|Cromosoma 14 en anel]] |Epilepsia, discapacidade intelectual |<ref>{{cite web|url=http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=12800&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=chromosome-ring&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group+of+diseases=Ring-chromosome-13-syndrome&title=Ring-chromosome-13-syndrome&search=Disease_Search_Simple|title=Orphanet: Ring chromosome 13 syndrome|website=www.orpha.net}}</ref> |- |[[Cromosoma 15 en anel]] |Atraso no crecemento, microcefalia, discapacidade intelectual |<ref>{{Cite web|url=http://www.rarechromo.org/information/Chromosome%2015/Ring%2015%20FTNW.pdf|title=Ring 15|access-date=2017-12-04|archive-date=2017-12-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205093014/http://www.rarechromo.org/information/Chromosome%2015/Ring%2015%20FTNW.pdf}}</ref> |- |[[Cromosoma 16 en anel]] |Microcefalia, atraso no crecemento, anormalidades faciais |<ref>{{cite web|url=http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=12802&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=chromosome-ring&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group+of+diseases=Ring-chromosome-16-syndrome&title=Ring-chromosome-16-syndrome&search=Disease_Search_Simple|title=Orphanet: Ring chromosome 16 syndrome|website=www.orpha.net}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/10855/ring-chromosome-16|title=Ring chromosome 16 {{!}} Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program|website=rarediseases.info.nih.gov|language=en|access-date=2017-12-04}}</ref> |- |[[Cromosoma 17 en anel]] | |<ref>{{cite web|url=http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=3505&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=chromosome-ring&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group+of+diseases=Ring-chromosome-17-syndrome&title=Ring-chromosome-17-syndrome&search=Disease_Search_Simple|title=Orphanet: Ring chromosome 17 syndrome|website=www.orpha.net}}</ref> |- |[[Cromosoma 18 en anel]] |Atraso no crecemento, anormalidades faciais |<ref>{{cite web|url=http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=442&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=chromosome-ring&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group+of+diseases=Ring-chromosome-18-syndrome&title=Ring-chromosome-18-syndrome&search=Disease_Search_Simple|title=Orphanet: Ring chromosome 18 syndrome|website=www.orpha.net}}</ref> |- |[[Cromosoma 19 en anel]] | |<ref>{{cite web|url=http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=1641&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=chromosome-ring&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group+of+diseases=Ring-chromosome-19-syndrome&title=Ring-chromosome-19-syndrome&search=Disease_Search_Simple|title=Orphanet: Ring chromosome 19 syndrome|website=www.orpha.net}}</ref> |- |[[Cromosoma 20 en anel]] |Epilepsia, características faciais anormais, atraso no crecemento |<ref>{{Cite web|url=https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/1334/ring-chromosome-20|title=Ring chromosome 20 {{!}} Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program|website=rarediseases.info.nih.gov|language=en|access-date=2017-12-04}}</ref> |- |[[Cromosoma 21 en anel]] |Baixa estatura, microcefalia, anormalidades reprodutivas |<ref>{{cite web|url=http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=1241&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=chromosome-ring&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group+of+diseases=Ring-chromosome-21-syndrome&title=Ring-chromosome-21-syndrome&search=Disease_Search_Simple|title=Orphanet: Ring chromosome 21 syndrome|website=www.orpha.net}}</ref> |- |[[Cromosoma 22 en anel]] |[[Hipotonía]], comportamento similar ao [[autismo|autista]] |<ref>{{cite web|url=http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=896&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=chromosome-ring&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group+of+diseases=Ring-chromosome-22-syndrome&title=Ring-chromosome-22-syndrome&search=Disease_Search_Simple|title=Orphanet: Ring chromosome 22 syndrome|website=www.orpha.net}}</ref> |- |[[Cromsoma X en anel]] |[[Síndrome de Turner]] | |- |[[Cromosoma Y en anel]] | |<ref>{{cite web|url=http://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=19886&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=chromosome-ring&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group+of+diseases=Ring-chromosome-Y-syndrome&title=Ring-chromosome-Y-syndrome&search=Disease_Search_Simple|title=Orphanet: Ring chromosome Y syndrome|website=www.orpha.net}}</ref> |} == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Anormalidades cromosómicas]] === Ligazóns externas === * [http://atlasgeneticsoncology.org/Deep/RingChromosID20030.html Atlas of Genetics and Cytogenetics en Oncology and Haematology] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070824145145/http://atlasgeneticsoncology.org/Deep/RingChromosID20030.html |date=2007-08-24 }}, explica COMO a formación de cromosomas en anel causa anormalidades. {{control de autoridades}} [[Categoría:Anormalidades cromosómicas]] 2ja9f00so5pe0sc30k5pr71tyegsbtz 0 655605 7108496 7105421 2025-06-27T16:06:17Z Galton1892 156153 2023-2025 7108496 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}} '''María Virto Martínez''', nada en [[Azagra]] ([[Navarra]]) en [[2004]], é unha estudante universitaria española e presidenta do [[Consello de Estudantes da Universidade Pública de Navarra]] (desde 2024) así como exdelegada de [[Matemágicos]] (2023–2025).<ref>{{Cita web|título=María Virto Martínez, nueva presidenta del Consejo de Estudiantes de la UPNA|url=https://www.diariodenavarra.es/noticias/navarra/2024/12/17/maria-virto-martinez-nueva-presidenta-consejo-estudiantes-upna-632233-300.html|páxina-web=diariodenavarra.es|data=2024-12-17|data-acceso=2025-06-17|lingua=es|nome=Diario de|apelidos=Navarra}}</ref> == Biografía == Cursou a [[educación secundaria obrigatoria]] no IESO Reyno de Navarra da Azagra e o [[bacharelato]], no IES Ega de [[San Adrián]]. Xa na UPNA, foi integrante do Consello de Estudantes como vogal da Escola Técnica Superior de Enxeñaría Agronómica e Biociencias e forma parte da súa Xunta de Centro. Ademais, pertence ó Consello Social da Universidade. Desde outubro de 2023 é delegada de Matemágicos, equipo da Universidade Pública de Navarra na [[Liga Matemática]], e desde decembro de 2024 é presidenta do Consello de Estudantes da UPNA.<ref>{{Cita web|título=Actualidad - María Virto Martínez, nueva presidenta del Consejo de Estudiantes de la UPNA - UPNA|url=https://www.unavarra.es/sites/actualidad/contents/noticias/2024/12/17/1217_Consejo_Estudiantes.html|páxina-web=www.unavarra.es|data-acceso=2025-06-17}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Nados en 2004]] [[Categoría:Alumnos da Universidade Pública de Navarra]] pn5mg4dby7hnkthtnps2l2ztqxq7et9 3 655665 7108198 7098934 2025-06-27T12:04:14Z Cristina Salgado Blanco 149348 /* Benvida ao II Concurso de Edición da Galipedia */ Resposta 7108198 wikitext text/x-wiki {| cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0em 0em 1em 0em; width:100%" |- | colspan="3" style="width:45%; vertical-align:top; border-top:1px solid #CEF2E8; border-right:1px solid #CEF2E8;border-left:1px solid #CEF2E8;background-color:#faf6ed;" | <div style="background-color:#CEF2E8; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:110%; font-weight:bold;"> [[Wikipedia:Benvida|Dámosche a benvida]] á Galipedia, Cristina Salgado Blanco!</div> Esta é a túa páxina de conversa, que che servirá para recibires mensaxes doutros colaboradores. Ademais, tes a túa '''[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|páxina de usuario]]''', onde podes poñer os teus datos, intereses etc. |- | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:110%; font-weight:bold;">[[Ficheiro:Crystal Clear app kedit green-pencil.svg|20px|link=]] Primeiros pasos</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em 1em;"> Os alicerces da Wikipedia son estes '''[[Wikipedia:Cinco piares|Cinco piares]]''', polo que é importante que lle botes unha ollada. Na '''[[Wikipedia:Guía|guía de edición]]''' e nas '''[[:Categoría:Wikipedia:COMOs|preguntas frecuentes]]''' podes atopar moita información de axuda. Explícase como [[Axuda:Como editar unha páxina|editar unha páxina]], como configurar a interface, como [[commons:Special:UploadWizard|cargar ficheiros]], [[Wikipedia:Citar as fontes|citar as fontes]] e os puntos básicos das '''[[Wikipedia:Políticas e normas|políticas e normas]]''' da Wikipedia. Non precisas de coñecementos técnicos para contribuír aquí. ''Anímate'' a contribuír e presupón ''[[Wikipedia:Asuma a boa fe|boa fe]]'' con respecto ás intencións dos outros colaboradores. Isto é un ''[[wiki]]'', polo que é realmente doado contribuír. Se o desexas podes crear un artigo, paso a paso, [[Wikipedia:Asistente para a creación de artigos|coa axuda do noso asistente]]. </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:110%; font-weight:bold;">[[Ficheiro:Icon apps query.svg|20px|link=]] Onde atopar axuda</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em 1em;"> Hai máis información dispoñible na páxina de '''[[Wikipedia:Axuda|axuda]]''' e no [[Wikipedia:Portal da comunidade|Portal da comunidade]]. Pódeste pór en contacto co resto das persoas que editamos na Galipedia na [[Wikipedia:A Taberna|Taberna da Galipedia]]. Tamén podes contactar cos [[Wikipedia:Administradores|administradores]] na súa páxina de conversa ou no [[Wikipedia:Taboleiro dos administradores|Taboleiro dos administradores]].</div> | style="padding:0em 0.5em 0em 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:110%; font-weight:bold;">[[Ficheiro:Crystal ksmiletris.svg|20px|link=]] Recomendacións</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em 1em;"> * Para [[Axuda:Como contactar con outros usuarios|responder a unha mensaxe doutra persoa]] tes que facelo na súa páxina de conversa, se non, non lle sairá o aviso de que ten mensaxes novas e é moi posíbel que non se decate da túa resposta. * Por favor, [[Wikipedia:Asine as súas mensaxes nas páxinas de conversa|engade sempre a túa sinatura]] nas páxinas de conversa escribindo <nowiki>~~~~</nowiki>. &nbsp; [[Ficheiro:Para asinar usa este botón.png|300px|link=]] * Se o desexas, podes axudarte do [[Wikipedia:Revisor ortográfico|revisor ortográfico]], activándoo en: <small>''[[Especial:Preferencias|Preferencias]] → [[Especial:Preferencias#mw-prefsection-gadgets|Trebellos]] → <u>Navegación</u> → [[Ficheiro:Check mark.png|link=]] '''Ortografía:''' Activar o revisor ortográfico.</small></div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:110%; font-weight:bold;">[[Ficheiro:Nuvola gnome-fs-trash-full.svg|20px|link=]] Cometiches un erro?</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em 1em;"> * Queres avisar dun erro que cometiches e que non sabes como solucionar? Deixa unha mensaxe na páxina de conversa dese artigo, comunícao na [[Wikipedia:A Taberna|Taberna]] ou coméntallo a outra persoa. '''Todos cometemos erros''', é normal, e sempre estamos dispostos a axudar a quen comeza. </div> |} Boa estadía e bo traballo.<!-- Modelo:Benvida --> --[[Usuario:Chairego apc|Chairego apc]] ([[Conversa usuario:Chairego apc|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 15:24 (UTC) == Benvida ao II Concurso de Edición da Galipedia == Ola, @[[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]]! En primeiro lugar queríache dar a benvida ao [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia|II Concurso de Edición da Galipedia]]. Con respecto á dúbida que me comentas, eu ligaría o teu artigo co elemento de Wikidata [[d:Q60605249|Q60605249]]. Por que non ao [[d:Q89903150|Q89903150]]? Porque se refire a un artigo científico concreto que se publicou en 2017. Que pasa co artigo que queres crear? Pois que na wikipedia en inglés utilizaron [[en:Cancer-related cognitive impairment|Cancer-related cognitive impairment]] como unha páxina de homónimos que pode referirse a dous tipos de deterioro, o asociado á quimioterapia e o asociado á radioterapia. Podes crear o artigo xeral ([[deterioro cognitivo asociado a cancro]]) sen problema ningún e ligalo ao elemento [[d:Q60605249|Q60605249]]. Espero que a túa dúbida quede aclarada. Non esquezas engadir o artigo á lista [[Wikipedia:Wikiproxecto II Concurso de Edición da Galipedia/Artigos|de artigos do concurso]] para que o bot conte as túas edicións. Unha aperta. [[Usuario:Chairego apc|Chairego apc]] ([[Conversa usuario:Chairego apc|conversa]]) 18 de xuño de 2025 ás 15:56 (UTC) :Ola! Grazas pola axuda. Onte creei o artigo de deterioro cognitivo asociado ao cancro, pero non me decatei de que "deterioro" non existe en galego. Alguén modificou o nome da páxina por "deterioración cognitiva", pero non me convence, así que intentei modificalo por "declive cognitivo". No corpo do artigo está ben, pero non logro cambiarlle o nome á entrada e vinculalo co rexistro de artigos do concurso. Que podo facer? [[Usuario:Cristina Salgado Blanco|Cristina Salgado Blanco]] ([[Conversa usuario:Cristina Salgado Blanco|conversa]]) 27 de xuño de 2025 ás 12:04 (UTC) pn2hxvwd3d2x2sqvpw04faqjnlxw1xs 0 655838 7108357 7102884 2025-06-27T14:35:02Z Galton1892 156153 7108357 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Leonardo Costa Lesage''', nado en [[Mislata]] en 2003, é un matemático español. Participou por España na [[Olimpíada Internacional de Matemáticas]] de 2019 a 2021. == Biografía == Leonardo estudou no IES Pere Boïl de Mislata. En 2017, participou na Olimpíada Matemática Nacional de Valladolid. O seu [[interese polas matemáticas]] medrou cando entrou no programa [[Estalmat]].<ref>{{Cita web|título=Seis oros españoles buscan la medalla en la Olimpiada Matemática Internacional – Real Sociedad Matemática Española|url=https://www.rsme.es/2019/07/seis-oros-espanoles-buscan-la-medalla-en-la-olimpiada-matematica-internacional/|páxina-web=www.rsme.es|data-acceso=2025-06-22}}</ref> En 2019, foi seleccionado como World Science Scholar.<ref>{{Cita web|título=Elliott Tanner|url=https://elliotttanner.com/f/elliott-named-world-science-scholar|páxina-web=Elliott Tanner|data-acceso=2025-06-22|lingua=en-US|nome=Elliott|apelidos=Tanner}}</ref> En 2019, 2020 e 2021, participou na Olimpíada Matemática Internacional. Desde 2021, estuda [[matemáticas]] e [[enxeñaría física]] no [[Centro de Formación Interdisciplinaria Superior]] da [[Universidade Politécnica de Cataluña]].<ref>{{Cita web|título=Èxit d&#x27;estudiants CFIS a l&#x27;OIM 2021|url=https://cfis.upc.edu/ca/noticies/bons-resultats-destudiants-cfis-a-loim-2021|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-06-22|lingua=ca}}</ref> Obtivo os postos 9-12, Gran Primeiro Premio, o mellor de España, no Concurso Internacional de Matemáticas de 2023. Desde setembro de 2023 ata abril de 2025, foi delegado do equipo da Universidade Politécnica de Cataluña na [[Liga Matemática]].<ref>{{Cita web|título=Leonardo Costa, delegado de la UPC: "La mayor parte de jugadores vienen de Olimpiadas"|url=https://www.vavel.com/es/masdeportes/2024/03/14/1176093-leonardo-costa-delegado-de-la-upc-la-mayor-parte-de-jugadores-vienen-de-olimpiadas.html|páxina-web=VAVEL|data=2025-04-19|data-acceso=2025-06-22|lingua=es|apelidos=VAVEL.com}}</ref> == Notas == [[Categoría:Nados en 2003]] {{Control de autoridades}} t68csnt46r6z1tk6tiub61z1q1v9rbo 7108361 7108357 2025-06-27T14:35:47Z Galton1892 156153 /* Notas */ 7108361 wikitext text/x-wiki {{Biografía}} '''Leonardo Costa Lesage''', nado en [[Mislata]] en 2003, é un matemático español. Participou por España na [[Olimpíada Internacional de Matemáticas]] de 2019 a 2021. == Biografía == Leonardo estudou no IES Pere Boïl de Mislata. En 2017, participou na Olimpíada Matemática Nacional de Valladolid. O seu [[interese polas matemáticas]] medrou cando entrou no programa [[Estalmat]].<ref>{{Cita web|título=Seis oros españoles buscan la medalla en la Olimpiada Matemática Internacional – Real Sociedad Matemática Española|url=https://www.rsme.es/2019/07/seis-oros-espanoles-buscan-la-medalla-en-la-olimpiada-matematica-internacional/|páxina-web=www.rsme.es|data-acceso=2025-06-22}}</ref> En 2019, foi seleccionado como World Science Scholar.<ref>{{Cita web|título=Elliott Tanner|url=https://elliotttanner.com/f/elliott-named-world-science-scholar|páxina-web=Elliott Tanner|data-acceso=2025-06-22|lingua=en-US|nome=Elliott|apelidos=Tanner}}</ref> En 2019, 2020 e 2021, participou na Olimpíada Matemática Internacional. Desde 2021, estuda [[matemáticas]] e [[enxeñaría física]] no [[Centro de Formación Interdisciplinaria Superior]] da [[Universidade Politécnica de Cataluña]].<ref>{{Cita web|título=Èxit d&#x27;estudiants CFIS a l&#x27;OIM 2021|url=https://cfis.upc.edu/ca/noticies/bons-resultats-destudiants-cfis-a-loim-2021|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-06-22|lingua=ca}}</ref> Obtivo os postos 9-12, Gran Primeiro Premio, o mellor de España, no Concurso Internacional de Matemáticas de 2023. Desde setembro de 2023 ata abril de 2025, foi delegado do equipo da Universidade Politécnica de Cataluña na [[Liga Matemática]].<ref>{{Cita web|título=Leonardo Costa, delegado de la UPC: "La mayor parte de jugadores vienen de Olimpiadas"|url=https://www.vavel.com/es/masdeportes/2024/03/14/1176093-leonardo-costa-delegado-de-la-upc-la-mayor-parte-de-jugadores-vienen-de-olimpiadas.html|páxina-web=VAVEL|data=2025-04-19|data-acceso=2025-06-22|lingua=es|apelidos=VAVEL.com}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Nados en 2003]] k610fcia0cfxy82q6k54w4ys0ox0x7a 0 655964 7109301 7104570 2025-06-28T10:17:13Z Galton1892 156153 /* Consecuencias */ 7109301 wikitext text/x-wiki Unha serie de [[Activismo polas matemáticas|protestas]]<ref>{{Cita web|título=Los matemáticos se rebelan por la nueva ley educativa|url=https://elpais.com/sociedad/2020-05-13/los-matematicos-se-rebelan-por-la-nueva-ley-educativa.html|páxina-web=El País|data=2020-05-14|data-acceso=2025-06-22|lingua=es|nome=Ana Torres|apelidos=Menárguez}}</ref> pola obrigatoriedade das matemáticas en España no [[Bacharelato]]<ref>{{Cita web|título=¿Matemáticas optativas en Bachillerato? Los académicos alertan de la gravedad de esa decisión|url=https://www.salamanca24horas.com/local/matematicas-optativas-bachillerato-academicos-alertan-gravedad-esa-decision_1954253_102.html|páxina-web=Diario Noticias Salamanca 24 Horas|data=2020-05-13|data-acceso=2025-06-22|lingua=es}}</ref> comezaron a mediados de maio de 2020<ref>{{Cita novas|título=La RSME alerta de la gravedad de hacer optativas las Matemáticas en Bachillerato|url=https://www.eleconomista.es/ecoaula/noticias/10540084/05/20/La-RSME-alerta-de-la-gravedad-de-hacer-optativas-las-Matematicas-en-Bachillerato.html|xornal=elEconomista.es|data=2020-05-13|data-acceso=2025-06-22|lingua=es|apelidos=elEconomista.es}}</ref> en España despois de que o borrador da LOMLOE non as incluíse como tales.<ref>{{Cita web|título=Entidades científicas y profesionales se oponen a que las matemáticas no sean obligatorias en algunos cursos tras la reforma educativa|url=https://www.diariosigloxxi.comhttps//www.diariosigloxxi.com/texto-s/mostrar/365062/entidades-cientificas-profesionales-oponen-matematicas-no-sean-obligatorias-algunos-cursos-reforma-educativa|páxina-web=Diario Siglo XXI|data-acceso=2025-06-22|lingua=es|nome=Guillermo Peris|apelidos=Peris}}</ref><ref>{{Cita web|título=Educación pretende eliminar las matemáticas como materia obligatoria de Bachillerato|url=https://www.cope.es/actualidad/sociedad/noticias/educacion-pretende-eliminar-las-matematicas-como-materia-obligatoria-bachillerato-20200518_722163|páxina-web=COPE|data=2020-05-18|data-acceso=2025-06-22|lingua=es|nome=Lorena|apelidos=Fernández}}</ref> == Antecedentes == Durante o proceso da [[LOMCE]] (Lei Nacional de Educación) de 2013, xurdiu un debate similar, que deixou as matemáticas como materia optativa no programa de Ciencias Sociais.<ref>{{Cita web|título=Las Matemáticas volverán a ser obligatorias en Bachillerato|url=https://www.libertaddigital.com/espana/2013-11-21/el-pp-llega-a-un-nuevo-acuerdo-que-soluciona-el-error-con-las-matematicas-1276504746/|páxina-web=Libertad Digital|data=2013-11-21|data-acceso=2025-06-22|lingua=es-ES|nome=Olivia|apelidos=Moya}}</ref> [[Clara Grima]] afirmou que «as matemáticas son necesarias e fundamentais en todos os cursos da educación dun estudante, independentemente do que estude. Non se pode vivir sen matemáticas. E punto».<ref>{{Cita web|título=Divide et vinces|url=https://www.eldiario.es/andalucia/desdeelsur/divide-et-vinces_132_5168350.html|páxina-web=ElDiario.es|data=2013-11-12|data-acceso=2025-06-22|lingua=es|nome=Clara|apelidos=Grima}}</ref> A gran controversia foi que un estudante podía chegar a Economía sen ter estudado matemáticas nos dous anos anteriores.<ref>{{Cita web|título=Matemáticas|url=https://www.eldiario.es/comunitat-valenciana/matematicas_132_5168161.html|páxina-web=ElDiario.es|data=2013-11-12|data-acceso=2025-06-22|lingua=es|nome=Andreu|apelidos=Escrivà}}</ref> Onofre Monzó, entón presidente da [[Federación Española de Sociedades de Profesores de Matemáticas]], afirmou que «a situación é especialmente grave porque este tipo de bacharelato é o máis popular entre os futuros estudantes de formación do profesorado, o que compromete unha vez máis a educación matemática daqueles que máis tarde serán os responsables de formar as nosas futuras xeracións».<ref>{{Cita web|título=«Trataré que las distintas Administraciones escuchen la voz del profesorado» - Matemáticas y sus fronteras|url=https://www.madrimasd.org/blogs/matematicas/2013/11/14/137272,%20https://www.madrimasd.org/blogs/matematicas/2013/11/14/137272|data=2013-11-14|data-acceso=2025-06-22|lingua=es}}</ref> Despois de solicitalo nunha declaración conxunta e abrir unha petición en ''Change.org'' pedindo o mesmo, evitouse con éxito.<ref>{{Cita web|título=Latín obligatoria y Matemáticas optativa, o cómo cargarse una de las mejoras que introducía la LOMCE en Bachillerato|url=https://www.gaussianos.com/latin-obligatoria-y-matematicas-optativa-o-como-cargarse-una-de-las-mejoras-que-introducia-la-lomce-en-bachillerato/|páxina-web=Gaussianos|data=2013-11-15|data-acceso=2025-06-22|lingua=es|apelidos=^DiAmOnD^|cita=varias asociaciones y sociedades matemáticas españolas en este comunicado conjunto que, al menos yo, espero que sea tenido en cuenta. Por ello también se ha abierto esta petición en Change.org en la que se pide lo mismo}}</ref> A lei foi aprobada no Senado, considerando o Latín como materia troncal e relegando as Matemáticas Aplicadas ao papel de materias optativas nas Ciencias Sociais. O [[Comité Español de Matemáticas]] lanzou unha campaña entre os grupos políticos, que culminou cunha emenda presentada no Senado polo Grupo Parlamentario Socialista para crear dúas vías dentro do programa de Humanidades e Ciencias Sociais: unha en Humanidades con Latín como materia troncal e outra en Ciencias Sociais con Matemáticas Aplicadas como materia troncal. Esta proposta foi aprobada no Senado (daquela con maioría absoluta do PP).<ref name=":0">{{Cita web|título=¿Es posible un Bachillerato científico sin matemáticas?|url=https://aprenderapensar.net/2019/06/04/es-posible-un-bachillerato-cientifico-sin-matematicas/|páxina-web=Aprender a pensar|data=2019-06-04|data-acceso=2025-06-22|lingua=es|nome=Real Sociedad Matemática Española Matemática|apelidos=Española}}</ref> Coa chegada ao goberno de [[Pedro Sánchez]] en xuño de 2018, o último Proxecto de Lei de Educación incluía a derrogación da LOMCE (Lei de Educación Xurídica) e o regreso á LOE (Lei de Educación Xurídica), é dicir, o regreso das matemáticas ás materias optativas. Ningún grupo político expresou unha oposición particular a este aspecto. A [[Real Sociedade Matemática Española]] queixouse diso en xuño de 2019.<ref name=":0" /> == Situación == O 13 de maio de 2020, a [[Real Sociedade Matemática Española]] advertiu de que o [[Ministerio de Educación e Formación Profesional]] propoñería que as matemáticas deixasen de ser obrigatorias no ensino secundario.<ref>{{Cita web|título=La Ley Celaá planea que las matemáticas dejen de ser obligatorias en Bachillerato. Para algunos es un error|url=https://www.xataka.com/magnet/ley-celaa-planea-que-matematicas-dejen-ser-obligatorias-bachillerato-para-algunos-error|páxina-web=Xataka|data=2020-05-15|data-acceso=2025-06-22|lingua=es|nome=Irene|apelidos=Sierra}}</ref> As sociedades científicas de física, química, bioloxía e as asociacións matemáticas como a [[Federación Española de Sociedades de Profesores de Matemáticas]] apoiaron as protestas que pedían que as matemáticas fosen obrigatorias.<ref>{{Cita web|título=Las sociedades matemáticas alertan de la gravedad de hacer optativa esta materia en Bachillerato|url=https://www.magisnet.com/2020/05/la-sociedades-matematicas-alerta-de-la-gravedad-de-hacer-optativa-esta-materia-en-bachillerato/|páxina-web=Magisnet|data=2020-05-14|data-acceso=2025-06-22|lingua=es|apelidos=Redacción}}</ref> == Resposta == El País publicou un artigo titulado ''Error matemático'' criticando a decisión do goberno de non obrigar as matemáticas, apoiando as protestas da comunidade matemática.<ref>{{Cita web|título=Error matemático|url=https://elpais.com/opinion/2020-05-16/error-matematico.html|páxina-web=El País|data=2020-05-17|data-acceso=2025-06-22|lingua=es|nome=El|apelidos=País}}</ref> David Sierra, presidente da Sociedade Aragonesa de Profesores de Matemáticas Pedro Sánchez Ciruelo, dixo que "as matemáticas non deberían ser obxecto de disputas políticas. Na era dos datos, hai chamadas para mellorar a alfabetización matemática, e é esencial para o acceso tanto á educación universitaria como á formación profesional superior".<ref>{{Cita web|título=Los matemáticos alzan la voz contra la nueva ley educativa|url=https://www.heraldo.es/noticias/aragon/2020/05/25/matematicos-aragon-alzan-voz-contra-nueva-ley-educativa-1376266.html|páxina-web=heraldo.es|data=2020-05-25|data-acceso=2025-06-22|lingua=es|nome=Heraldo de|apelidos=Aragón}}</ref> O [[Instituto de Ciencias Matemáticas]] publicou o Manifesto pola Educación Matemática no Ensino Secundario, que pedía a materia obrigatoria de matemáticas no ensino secundario como parte do proxecto de reforma educativa.<ref>{{Cita web|título=Más de 150 investigadores apoyan un manifiesto que reclama la obligatoriedad por ley de Matemáticas en Bachillerato|url=https://www.europapress.es/sociedad/educacion-00468/noticia-mas-150-investigadores-apoyan-manifiesto-reclama-obligatoriedad-ley-matematicas-bachillerato-20200527142952.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2020-05-27|data-acceso=2025-06-22|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> == Consecuencias == A ministra [[Isabel Celaá]] reuniuse coas sociedades matemáticas implicadas o 29 de maio de 2020, co presidente do [[Comité Español de Matemáticas]], [[Alfonso Gordaliza]]; o presidente da [[Real Sociedade Matemática Española]], [[Francisco Marcellán]]; o presidente da [[Federación Española de Sociedades de Profesores de Matemáticas]], [[Onofre Monzó]]; e o presidente da Sección de Ciencias Exactas da [[Real Academia de Ciencias Exactas, Físicas e Naturais]], José Bonet, ás que o Goberno español afirmou que "a reunión tamén demostrou o desexo de diálogo e traballo conxunto entre ambas as partes, especialmente para mellorar o ensino das matemáticas nos futuros currículos".<ref>{{Cita web|título=Sociedades matemáticas y científicas colaborarán con Educación y Formación Profesional en el diseño de los nuevos currículos educativos de desarrollo de la LOMLOE|url=https://www.lamoncloa.gob.es/serviciosdeprensa/notasprensa/educacion/Paginas/2020/290520-lomloe.aspx|páxina-web=www.lamoncloa.gob.es|data-acceso=2025-06-22|lingua=gl}}</ref> Tras esa reunión, o Ministerio de Educación creou por primeira vez un comité de matemáticos para redeseñar a materia.<ref>{{Cita web|título=Educación crea por primera vez un comité de matemáticos para rediseñar la asignatura|url=https://elpais.com/sociedad/2020-05-29/educacion-crea-por-primera-vez-un-comite-de-matematicos-para-redisenar-la-asignatura.html|páxina-web=El País|data=2020-05-29|data-acceso=2025-06-22|lingua=es|nome=Ana Torres|apelidos=Menárguez}}</ref> Desde 2020, o movemento social [[Virus Matemático]] intentou concienciar sobre a importancia das matemáticas.<ref>{{Cita web|título=“Las Matemáticas necesitan un esfuerzo, pero son, sin lugar a dudas, apasionantes” - MelillaHoy|url=https://melillahoy.es/las-matematicas-necesitan-un-esfuerzo-pero-son-sin-lugar-a-dudas-apasionantes/|data=2023-01-03|data-acceso=2025-06-22|lingua=es|nome=Rosa Mª|apelidos=Martínez}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} [[Categoría:Matemáticas]] e9nzmrwkauvl4peacs086fp2pjpbarn 0 656025 7108253 7105315 2025-06-27T13:37:26Z Galton1892 156153 7108253 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}}{{Títulos}} {{Acontecemento}} "'''¿De que lado estades, matemáticos?'''" é unha carta aberta publicada en [[Facebook]] polo matemático ruso [[Anatoly Vershik]] o 14 de marzo de 2022, como parte do [[boicot ao Congreso Internacional de Matemáticos de 2022]]. Foi escrita uns días despois de que a [[Unión Matemática Internacional]] decidise organizar o [[Congreso Internacional de Matemáticos de 2022]] fóra de Rusia. Como sinala Anatoly ao comezo da carta, [[Maxim Gorki]] formulou unha pregunta similar aos liberais occidentais na década de 1930 no seu artigo "De que lado estades, mestres da cultura?". Naquel momento, para os liberais occidentais, a cuestión da súa actitude cara ao sistema soviético era bastante académica. == Contido == Na propia declaración, pódese ver que o obxectivo é pedir un boicot a Rusia no Congreso Internacional de Matemáticos de 2022. Na declaración, Anatoly di: "Cando pedín a cancelación do Congreso na miña publicación de Facebook do 24 de febreiro de 2022, aínda non sabía que a decisión de cancelalo xa se tomara, e non sei quen do Comité Executivo da [Unión Matemática Internacional] finalmente se decatou de que o Congreso tiña que ser cancelado ou reprogramado".<ref name=":0">{{Cita web|título=ICM 2022 and the Invasion of Ukraine|url=https://www.math.columbia.edu/~woit/wordpress/?p=12717|páxina-web=Not Even Wrong|data=2022-02-21|data-acceso=2025-06-23|lingua=en-US|apelidos=woit}}</ref> Na declaración, tamén di: "Imos nós (os matemáticos) gardar silencio sobre o que está a suceder en Ucraína? Con quen estamos e contra quen?"<ref name=":0" /> Incluso antes de apoiar a candidatura de Rusia para o Congreso de 2022 en 2018, Anatoly sinala: "En 2017, cando varios dos meus amigos matemáticos comezaron a discutir con entusiasmo a posibilidade de celebrar o Congreso Internacional de Matemáticos de 2022 en San Petersburgo, expresei repetidamente a miña opinión de que esta era unha mala idea e que un país que recentemente (en 2014) cometera un erro monstruoso a instancias dos seus líderes e que leva perseguindo un manifestamente… unha política exterior e interior perigosa non se detería aí e continuaría por este camiño. Naquel momento, por suposto, non imaxinaba que acabaríamos nunha guerra aberta."<ref name=":0" /> == Recepción == Dmitry Kleinbock, profesor da Universidade Brandeis, traduciu a carta ao inglés e publicouna en liña.<ref>{{Cita web|url=https://people.brandeis.edu/~kleinboc/vershik.html|páxina-web=Brandeis University|título=Which side are you on, mathematicians?|data-acceso=23-6-2025|data=2022}}</ref> A comunidade matemática ucraína<ref>{{Cita web|título=С кем вы, математики?|url=https://mathematics.in.ua/uk/stories/item/104-2022-03-23-08-20-59|páxina-web=mathematics.in.ua|data-acceso=2025-06-23|lingua=uk-ua|nome=Super|apelidos=User}}</ref> e a comunidade científica rusa<ref>{{Cita web|título=С кем вы, математики?|url=https://www.trv-science.ru/2022/03/s-kem-vy-matematiki/|páxina-web=Троицкий вариант — Наука|data=2022-03-15|data-acceso=2025-06-23|lingua=ru-RU|apelidos=trv-science.ru}}</ref> compartiron a declaración. A Société Mathématique de France traduciu a carta ao francés.<ref>{{Cita web|título=De quel côté êtes-vous, les mathématiciens ? Tribune Vershik|url=https://smf.emath.fr/actualites-smf/de-quel-cote-etes-vous-les-mathematiciens-tribune-vershik|páxina-web=Société Mathématique de France|data-acceso=2025-06-23}}</ref> == Notas == [[Categoría:2022]] [[Categoría:Matemáticas]] [[Categoría:Facebook]] ic4t63ibjr3w9cdm3rl0iyomt8hbus2 7108255 7108253 2025-06-27T13:37:40Z Galton1892 156153 7108255 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}}{{Títulos}} {{Acontecemento}} "'''''De que lado estades, matemáticos?'''''" é unha carta aberta publicada en [[Facebook]] polo matemático ruso [[Anatoly Vershik]] o 14 de marzo de 2022, como parte do [[boicot ao Congreso Internacional de Matemáticos de 2022]]. Foi escrita uns días despois de que a [[Unión Matemática Internacional]] decidise organizar o [[Congreso Internacional de Matemáticos de 2022]] fóra de Rusia. Como sinala Anatoly ao comezo da carta, [[Maxim Gorki]] formulou unha pregunta similar aos liberais occidentais na década de 1930 no seu artigo "De que lado estades, mestres da cultura?". Naquel momento, para os liberais occidentais, a cuestión da súa actitude cara ao sistema soviético era bastante académica. == Contido == Na propia declaración, pódese ver que o obxectivo é pedir un boicot a Rusia no Congreso Internacional de Matemáticos de 2022. Na declaración, Anatoly di: "Cando pedín a cancelación do Congreso na miña publicación de Facebook do 24 de febreiro de 2022, aínda non sabía que a decisión de cancelalo xa se tomara, e non sei quen do Comité Executivo da [Unión Matemática Internacional] finalmente se decatou de que o Congreso tiña que ser cancelado ou reprogramado".<ref name=":0">{{Cita web|título=ICM 2022 and the Invasion of Ukraine|url=https://www.math.columbia.edu/~woit/wordpress/?p=12717|páxina-web=Not Even Wrong|data=2022-02-21|data-acceso=2025-06-23|lingua=en-US|apelidos=woit}}</ref> Na declaración, tamén di: "Imos nós (os matemáticos) gardar silencio sobre o que está a suceder en Ucraína? Con quen estamos e contra quen?"<ref name=":0" /> Incluso antes de apoiar a candidatura de Rusia para o Congreso de 2022 en 2018, Anatoly sinala: "En 2017, cando varios dos meus amigos matemáticos comezaron a discutir con entusiasmo a posibilidade de celebrar o Congreso Internacional de Matemáticos de 2022 en San Petersburgo, expresei repetidamente a miña opinión de que esta era unha mala idea e que un país que recentemente (en 2014) cometera un erro monstruoso a instancias dos seus líderes e que leva perseguindo un manifestamente… unha política exterior e interior perigosa non se detería aí e continuaría por este camiño. Naquel momento, por suposto, non imaxinaba que acabaríamos nunha guerra aberta."<ref name=":0" /> == Recepción == Dmitry Kleinbock, profesor da Universidade Brandeis, traduciu a carta ao inglés e publicouna en liña.<ref>{{Cita web|url=https://people.brandeis.edu/~kleinboc/vershik.html|páxina-web=Brandeis University|título=Which side are you on, mathematicians?|data-acceso=23-6-2025|data=2022}}</ref> A comunidade matemática ucraína<ref>{{Cita web|título=С кем вы, математики?|url=https://mathematics.in.ua/uk/stories/item/104-2022-03-23-08-20-59|páxina-web=mathematics.in.ua|data-acceso=2025-06-23|lingua=uk-ua|nome=Super|apelidos=User}}</ref> e a comunidade científica rusa<ref>{{Cita web|título=С кем вы, математики?|url=https://www.trv-science.ru/2022/03/s-kem-vy-matematiki/|páxina-web=Троицкий вариант — Наука|data=2022-03-15|data-acceso=2025-06-23|lingua=ru-RU|apelidos=trv-science.ru}}</ref> compartiron a declaración. A Société Mathématique de France traduciu a carta ao francés.<ref>{{Cita web|título=De quel côté êtes-vous, les mathématiciens ? Tribune Vershik|url=https://smf.emath.fr/actualites-smf/de-quel-cote-etes-vous-les-mathematiciens-tribune-vershik|páxina-web=Société Mathématique de France|data-acceso=2025-06-23}}</ref> == Notas == [[Categoría:2022]] [[Categoría:Matemáticas]] [[Categoría:Facebook]] l0v6ly9rka8e8fi05fzdq68bhqmdqtr 7108499 7108255 2025-06-27T16:11:12Z Galton1892 156153 Redirixida cara a "[[Which side are you on, mathematicians?]]" 7108499 wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Which side are you on, mathematicians?]] b7ner4aisqgeo7n69nl5lka0m86zc3z 1 656026 7108500 7105206 2025-06-27T16:12:00Z Galton1892 156153 Galton1892 moveu a páxina "[[Conversa:De que lado estades, matemáticos?]]" a "[[Conversa:Which side are you on, mathematicians?]]": páxina mover 7104918 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} mjrme7egla3w9c3qvxo8kql5gyq949i 0 656029 7108498 7105211 2025-06-27T16:11:02Z Galton1892 156153 Eliminouse a redirección cara a [[De que lado estades, matemáticos?]] 7108498 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Acontecemento}} "'''''Which side are you on, mathematicians?'''''" é unha carta aberta publicada en [[Facebook]] polo matemático ruso [[Anatoly Vershik]] o 14 de marzo de 2022, como parte do [[boicot ao Congreso Internacional de Matemáticos de 2022]]. Foi escrita uns días despois de que a [[Unión Matemática Internacional]] decidise organizar o [[Congreso Internacional de Matemáticos de 2022]] fóra de Rusia. Como sinala Anatoly ao comezo da carta, [[Maxim Gorki]] formulou unha pregunta similar aos liberais occidentais na década de 1930 no seu artigo "De que lado estades, mestres da cultura?". Naquel momento, para os liberais occidentais, a cuestión da súa actitude cara ao sistema soviético era bastante académica. == Contido == Na propia declaración, pódese ver que o obxectivo é pedir un boicot a Rusia no Congreso Internacional de Matemáticos de 2022. Na declaración, Anatoly di: "Cando pedín a cancelación do Congreso na miña publicación de Facebook do 24 de febreiro de 2022, aínda non sabía que a decisión de cancelalo xa se tomara, e non sei quen do Comité Executivo da [Unión Matemática Internacional] finalmente se decatou de que o Congreso tiña que ser cancelado ou reprogramado".<ref name=":0">{{Cita web|título=ICM 2022 and the Invasion of Ukraine|url=https://www.math.columbia.edu/~woit/wordpress/?p=12717|páxina-web=Not Even Wrong|data=2022-02-21|data-acceso=2025-06-23|lingua=en-US|apelidos=woit}}</ref> Na declaración, tamén di: "Imos nós (os matemáticos) gardar silencio sobre o que está a suceder en Ucraína? Con quen estamos e contra quen?"<ref name=":0" /> Incluso antes de apoiar a candidatura de Rusia para o Congreso de 2022 en 2018, Anatoly sinala: "En 2017, cando varios dos meus amigos matemáticos comezaron a discutir con entusiasmo a posibilidade de celebrar o Congreso Internacional de Matemáticos de 2022 en San Petersburgo, expresei repetidamente a miña opinión de que esta era unha mala idea e que un país que recentemente (en 2014) cometera un erro monstruoso a instancias dos seus líderes e que leva perseguindo un manifestamente… unha política exterior e interior perigosa non se detería aí e continuaría por este camiño. Naquel momento, por suposto, non imaxinaba que acabaríamos nunha guerra aberta."<ref name=":0" /> == Recepción == Dmitry Kleinbock, profesor da Universidade Brandeis, traduciu a carta ao inglés e publicouna en liña.<ref>{{Cita web|url=https://people.brandeis.edu/~kleinboc/vershik.html|páxina-web=Brandeis University|título=Which side are you on, mathematicians?|data-acceso=23-6-2025|data=2022}}</ref> A comunidade matemática ucraína<ref>{{Cita web|título=С кем вы, математики?|url=https://mathematics.in.ua/uk/stories/item/104-2022-03-23-08-20-59|páxina-web=mathematics.in.ua|data-acceso=2025-06-23|lingua=uk-ua|nome=Super|apelidos=User}}</ref> e a comunidade científica rusa<ref>{{Cita web|título=С кем вы, математики?|url=https://www.trv-science.ru/2022/03/s-kem-vy-matematiki/|páxina-web=Троицкий вариант — Наука|data=2022-03-15|data-acceso=2025-06-23|lingua=ru-RU|apelidos=trv-science.ru}}</ref> compartiron a declaración. A Société Mathématique de France traduciu a carta ao francés.<ref>{{Cita web|título=De quel côté êtes-vous, les mathématiciens ? Tribune Vershik|url=https://smf.emath.fr/actualites-smf/de-quel-cote-etes-vous-les-mathematiciens-tribune-vershik|páxina-web=Société Mathématique de France|data-acceso=2025-06-23}}</ref> == Notas == [[Categoría:2022]] [[Categoría:Matemáticas]] [[Categoría:Facebook]] 43jus3vm04n5e44a4fk2yrqdb621h7z 7108817 7108498 2025-06-27T21:31:18Z MAGHOI 15490 7108817 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Acontecemento}} "'''''Which side are you on, mathematicians?'''''" é unha carta aberta publicada en [[Facebook]] polo matemático [[Rusia|ruso]] [[Anatoly Vershik]] o 14 de marzo de 2022, como parte do [[boicot ao Congreso Internacional de Matemáticos de 2022]]. Foi escrita uns días despois de que a [[Unión Matemática Internacional]] decidise organizar o [[Congreso Internacional de Matemáticos de 2022]] fóra de Rusia. Como sinala Anatoly ao comezo da carta, [[Maxim Gorki]] formulou unha pregunta similar aos liberais occidentais na década de 1930 no seu artigo "De que lado estades, mestres da cultura?". Naquel momento, para os liberais occidentais, a cuestión da súa actitude cara ao sistema soviético era bastante académica. == Contido == Na propia declaración, pódese ver que o obxectivo é pedir un boicot a Rusia no Congreso Internacional de Matemáticos de 2022. Na declaración, Anatoly di: "Cando pedín a cancelación do Congreso na miña publicación de Facebook do 24 de febreiro de 2022, aínda non sabía que a decisión de cancelalo xa se tomara, e non sei quen do Comité Executivo da [Unión Matemática Internacional] finalmente se decatou de que o Congreso tiña que ser cancelado ou reprogramado".<ref name=":0">{{Cita web|título=ICM 2022 and the Invasion of Ukraine|url=https://www.math.columbia.edu/~woit/wordpress/?p=12717|páxina-web=Not Even Wrong|data=2022-02-21|data-acceso=2025-06-23|lingua=en-US|apelidos=woit}}</ref> Na declaración, tamén di: "Imos nós (os matemáticos) gardar silencio sobre o que está a suceder en Ucraína? Con quen estamos e contra quen?"<ref name=":0" /> Incluso antes de apoiar a candidatura de Rusia para o Congreso de 2022 en 2018, Anatoly sinala: "En 2017, cando varios dos meus amigos matemáticos comezaron a discutir con entusiasmo a posibilidade de celebrar o Congreso Internacional de Matemáticos de 2022 en San Petersburgo, expresei repetidamente a miña opinión de que esta era unha mala idea e que un país que recentemente (en 2014) cometera un erro monstruoso a instancias dos seus líderes e que leva perseguindo un manifestamente… unha política exterior e interior perigosa non se detería aí e continuaría por este camiño. Naquel momento, por suposto, non imaxinaba que acabaríamos nunha guerra aberta."<ref name=":0" /> == Recepción == Dmitry Kleinbock, profesor da [[Universidade Brandeis]], traduciu a carta ao [[Lingua inglesa|inglés]] e publicouna en liña.<ref>{{Cita web|url=https://people.brandeis.edu/~kleinboc/vershik.html|páxina-web=Brandeis University|título=Which side are you on, mathematicians?|data-acceso=23-6-2025|data=2022}}</ref> A comunidade matemática ucraína<ref>{{Cita web|título=С кем вы, математики?|url=https://mathematics.in.ua/uk/stories/item/104-2022-03-23-08-20-59|páxina-web=mathematics.in.ua|data-acceso=2025-06-23|lingua=uk-ua|nome=Super|apelidos=User}}</ref> e a comunidade científica rusa<ref>{{Cita web|título=С кем вы, математики?|url=https://www.trv-science.ru/2022/03/s-kem-vy-matematiki/|páxina-web=Троицкий вариант — Наука|data=2022-03-15|data-acceso=2025-06-23|lingua=ru-RU|apelidos=trv-science.ru}}</ref> compartiron a declaración. A Société Mathématique de France traduciu a carta ao francés.<ref>{{Cita web|título=De quel côté êtes-vous, les mathématiciens ? Tribune Vershik|url=https://smf.emath.fr/actualites-smf/de-quel-cote-etes-vous-les-mathematiciens-tribune-vershik|páxina-web=Société Mathématique de France|data-acceso=2025-06-23}}</ref> == Notas == [[Categoría:2022]] [[Categoría:Matemáticas]] [[Categoría:Facebook]] 47blw0agjoz5bdfjpf9j2q2cgyb1sx4 7108821 7108817 2025-06-27T21:31:49Z MAGHOI 15490 7108821 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Acontecemento}} "'''''Which side are you on, mathematicians?'''''" é unha carta aberta publicada en [[Facebook]] polo matemático [[Rusia|ruso]] [[Anatoly Vershik]] o 14 de marzo de 2022, como parte do [[boicot ao Congreso Internacional de Matemáticos de 2022]]. Foi escrita uns días despois de que a [[Unión Matemática Internacional]] decidise organizar o [[Congreso Internacional de Matemáticos de 2022]] fóra de Rusia. Como sinala Anatoly ao comezo da carta, [[Maxim Gorki]] formulou unha pregunta similar aos liberais occidentais na década de 1930 no seu artigo "De que lado estades, mestres da cultura?". Naquel momento, para os liberais occidentais, a cuestión da súa actitude cara ao sistema soviético era bastante académica. == Contido == Na propia declaración, pódese ver que o obxectivo é pedir un boicot a Rusia no Congreso Internacional de Matemáticos de 2022. Na declaración, Anatoly di: "Cando pedín a cancelación do Congreso na miña publicación de Facebook do 24 de febreiro de 2022, aínda non sabía que a decisión de cancelalo xa se tomara, e non sei quen do Comité Executivo da [Unión Matemática Internacional] finalmente se decatou de que o Congreso tiña que ser cancelado ou reprogramado".<ref name=":0">{{Cita web|título=ICM 2022 and the Invasion of Ukraine|url=https://www.math.columbia.edu/~woit/wordpress/?p=12717|páxina-web=Not Even Wrong|data=2022-02-21|data-acceso=2025-06-23|lingua=en-US|apelidos=woit}}</ref> Na declaración, tamén di: "Imos nós (os matemáticos) gardar silencio sobre o que está a suceder en Ucraína? Con quen estamos e contra quen?"<ref name=":0" /> Incluso antes de apoiar a candidatura de Rusia para o Congreso de 2022 en 2018, Anatoly sinala: "En 2017, cando varios dos meus amigos matemáticos comezaron a discutir con entusiasmo a posibilidade de celebrar o Congreso Internacional de Matemáticos de 2022 en San Petersburgo, expresei repetidamente a miña opinión de que esta era unha mala idea e que un país que recentemente (en 2014) cometera un erro monstruoso a instancias dos seus líderes e que leva perseguindo un manifestamente… unha política exterior e interior perigosa non se detería aí e continuaría por este camiño. Naquel momento, por suposto, non imaxinaba que acabaríamos nunha guerra aberta."<ref name=":0" /> == Recepción == Dmitry Kleinbock, profesor da [[Universidade Brandeis]], traduciu a carta ao [[Lingua inglesa|inglés]] e publicouna en liña.<ref>{{Cita web|url=https://people.brandeis.edu/~kleinboc/vershik.html|páxina-web=Brandeis University|título=Which side are you on, mathematicians?|data-acceso=23-6-2025|data=2022}}</ref> A comunidade matemática ucraína<ref>{{Cita web|título=С кем вы, математики?|url=https://mathematics.in.ua/uk/stories/item/104-2022-03-23-08-20-59|páxina-web=mathematics.in.ua|data-acceso=2025-06-23|lingua=uk-ua|nome=Super|apelidos=User}}</ref> e a comunidade científica rusa<ref>{{Cita web|título=С кем вы, математики?|url=https://www.trv-science.ru/2022/03/s-kem-vy-matematiki/|páxina-web=Троицкий вариант — Наука|data=2022-03-15|data-acceso=2025-06-23|lingua=ru-RU|apelidos=trv-science.ru}}</ref> compartiron a declaración. A Société Mathématique de France traduciu a carta ao francés.<ref>{{Cita web|título=De quel côté êtes-vous, les mathématiciens ? Tribune Vershik|url=https://smf.emath.fr/actualites-smf/de-quel-cote-etes-vous-les-mathematiciens-tribune-vershik|páxina-web=Société Mathématique de France|data-acceso=2025-06-23}}</ref> == Notas == {{Listaref}} {{control de autoridades}} [[Categoría:2022]] [[Categoría:Matemáticas]] [[Categoría:Facebook]] hy1tdfg2c3c2fuilcghzxdj5usokgob 0 656179 7108396 7107989 2025-06-27T15:01:05Z Vanicorps 141412 Traducido de [[:en:Capability approach]] 7108396 wikitext text/x-wiki {{Concepto}} O '''enfoque das capacidades''' (en {{Lang-en|Capabilities approach}}) é unha aproximación [[Normatividade|normativa]] ao [[Benestar social|benestar]] humano que se centra nas capacidades reais das persoas para alcanzar unha vida que valoren, no canto de atender só á posesión de [[Dereitos humanos|dereitos]] e [[Liberdade|liberdades]].{{Sfn|Robeyns|2016}} Foi desenvolvido na [[década de 1980]] como unha alternativa á [[economía do benestar]].{{Sfn|Sen|1985}} Os seus creadores, [[Amartya Sen]] e [[Martha Nussbaum]], combinaron unha serie de ideas tradicionalmente excluídas das perspectivas tradicionais, ou que non eran tratadas de xeito adecuado. O núcleo do enfoque das capacidades é mellorar o acceso das persoas ás ferramentas que necesitan para vivir unha vida satisfactoria.{{Sfn|Robeyns|2016}}{{Sfn|Sen|2001|p=291}} Xa que logo, ten fortes conexións coa [[Sostibilidade|sustentabilidade]].{{Sfn|Hartmann|2025}} == Avaliación das capacidades == Nos seus primeiros traballos, Sen estableceu 5 compoñentes para a avaliación as capacidades: # A importancia das liberdades efectivas na avaliación das vantaxes dunha persoa. # As diferenzas individuais na habilidade para transformar os recursos en actividades de valor. # A natureza múltiple e variada das actividades que conducen ao benestar. # Un equilibrio entre os elementos materiais e non materiais na avaliación do benestar humano. # A preocupación pola distribución de oportunidades na [[sociedade]]. Posteriormente, en colaboración coa filósofa Martha Nussbaum e os economistas [[Sudhir Anand]] e [[James Foster]], Sen traballou para impulsar o enfoque das capacidades como [[Paradigma (ciencia)|paradigma]] para a elaboración de políticas públicas nos debates sobre o [[desenvolvemento humano]]. Estes esforzos levaron á creación do [[Índice de Desenvolvemento Humano]] das [[Nacións Unidas]] (un sistema moi popular para medir o desenvolvemento humano que mide as capacidades para a saúde, a educación e os ingresos). Ademais, o enfoque foi adaptado tamén para países cun [[Produto interior bruto|PIB]] elevado por [[Paul Anand]] e os seus asociados.{{Sfn|Anand|Carter|Dowding|Guala|2009}}{{Sfn|Anand|Santos|Smith|2009|pp=283-310}} Así mesmo, Sen fundou a Human Development and Capability Association en 2004 para fomentar o debate, a formación e a investigación neste ámbito. Dende entón, o enfoque das capacidades foi tema de reflexión nos eidos da teoría política, a filosofía e moitas [[ciencias sociais]], incluídas as interesadas na [[saúde]] humana. == Notas == {{Listaref|2}} == Véxase tamén == === Bibliografía === {{Refempeza}} * {{Cita publicación periódica|título=The development of capability indicators|ano=2009|apelidos=Anand|nome=Paul|apelidos2=Carter|nome2=Ian|apelidos3=Dowding|nome3=Keith|apelidos4=Guala|nome4=Francesco|apelidos5=Hunter|nome5=Graham|apelidos6=Van Hees|nome6=Martin|revista=Journal of Human Development and Capabilities|volume=10|número=1|páxinas=125-152|url=http://oro.open.ac.uk/23436/8/jhd%20revision%20capab%20indicators%2014%20March%2008.pdf|doi=10.1080/14649880802675366|lingua=en|ref=harv}} * {{Cita libro|título=Arguments for a better world: essays in honor of Amartya Sen|capítulo=The measurement of capabilities|ano=2009|apelidos=Anand|nome=Paul|apelidos2=Santos|nome2=Cristina|apelidos3=Smith|nome3=Ron|apelidos-editor=Basu|nome-editor=Kaushik|apelidos-editor2=Kanbur|nome-editor2=Ravi|editorial=Oxford University Press|lingua=en|isbn=9780199239115|ref=harv}} * {{Cita publicación periódica|apelidos=Hartmann|nome=Eric|data=2025|título=Sustainability Strategies: What's in a Name?|revista=Sustainable Development|doi=10.1002/sd.3443|ISSN=1099-1719|páxinas=1099-1719|lingua=en|ref=harv|url=https://doi.org/10.1002%2Fsd.3443}} * {{Cita web|url=https://plato.stanford.edu/archives/win2016/entries/capability-approach/|páxina-web=The Stanford Encyclopedia of Philosophy|título=The Capability Approach|data-acceso=26 de xuño de 2025|ano=2016|apelidos=Robeyns|nome=Ingrid|lingua=en|ref=harv}} * {{Cita libro|título=Commodities and Capabilities|apelidos=Sen|nome=Amartya|editorial=Elsevier Science Pub. Co.|ano=1985|ISBN=9780444877307|ref=harv|lingua=en|ligazónautor=Amartya Sen}} * {{Cita libro|título=Development as Freedom|apelidos=Sen|nome=Amartya|editorial=Oxford University Press|ano=2001|ISBN=9780192893307|ref=harv|lingua=en|url=https://archive.org/details/developmentasfre00sena/page/291|ligazónautor=Amartya Sen}} {{Reftermina}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Economía]] [[Categoría:Teorías políticas]] [[Categoría:Ética aplicada]] [[Categoría:Socioloxía]] dm2pspncgh7io0xz8iq9ooz4rg3kfth 7108400 7108396 2025-06-27T15:02:25Z Vanicorps 141412 Engadir imaxes 7108400 wikitext text/x-wiki {{Concepto}} O '''enfoque das capacidades''' (en {{Lang-en|Capabilities approach}}) é unha aproximación [[Normatividade|normativa]] ao [[Benestar social|benestar]] humano que se centra nas capacidades reais das persoas para alcanzar unha vida que valoren, no canto de atender só á posesión de [[Dereitos humanos|dereitos]] e [[Liberdade|liberdades]].{{Sfn|Robeyns|2016}} Foi desenvolvido na [[década de 1980]] como unha alternativa á [[economía do benestar]].{{Sfn|Sen|1985}} Os seus creadores, [[Amartya Sen]] e [[Martha Nussbaum]], combinaron unha serie de ideas tradicionalmente excluídas das perspectivas tradicionais, ou que non eran tratadas de xeito adecuado. O núcleo do enfoque das capacidades é mellorar o acceso das persoas ás ferramentas que necesitan para vivir unha vida satisfactoria.{{Sfn|Robeyns|2016}}{{Sfn|Sen|2001|p=291}} Xa que logo, ten fortes conexións coa [[Sostibilidade|sustentabilidade]].{{Sfn|Hartmann|2025}} == Avaliación das capacidades == [[Ficheiro:Amartya Sen 2012.jpg|alt=O economista Amartya Sen en 2012|miniatura|O economista [[Amartya Sen]] en [[2012]]]] Nos seus primeiros traballos, Sen estableceu 5 compoñentes para a avaliación as capacidades: # A importancia das liberdades efectivas na avaliación das vantaxes dunha persoa. # As diferenzas individuais na habilidade para transformar os recursos en actividades de valor. # A natureza múltiple e variada das actividades que conducen ao benestar. # Un equilibrio entre os elementos materiais e non materiais na avaliación do benestar humano. # A preocupación pola distribución de oportunidades na [[sociedade]]. Posteriormente, en colaboración coa filósofa Martha Nussbaum e os economistas [[Sudhir Anand]] e [[James Foster]], Sen traballou para impulsar o enfoque das capacidades como [[Paradigma (ciencia)|paradigma]] para a elaboración de políticas públicas nos debates sobre o [[desenvolvemento humano]]. Estes esforzos levaron á creación do [[Índice de Desenvolvemento Humano]] das [[Nacións Unidas]] (un sistema moi popular para medir o desenvolvemento humano que mide as capacidades para a saúde, a educación e os ingresos). Ademais, o enfoque foi adaptado tamén para países cun [[Produto interior bruto|PIB]] elevado por [[Paul Anand]] e os seus asociados.{{Sfn|Anand|Carter|Dowding|Guala|2009}}{{Sfn|Anand|Santos|Smith|2009|pp=283-310}} Así mesmo, Sen fundou a Human Development and Capability Association en 2004 para fomentar o debate, a formación e a investigación neste ámbito. Dende entón, o enfoque das capacidades foi tema de reflexión nos eidos da teoría política, a filosofía e moitas [[ciencias sociais]], incluídas as interesadas na [[saúde]] humana. == Notas == {{Listaref|2}} == Véxase tamén == === Bibliografía === {{Refempeza}} * {{Cita publicación periódica|título=The development of capability indicators|ano=2009|apelidos=Anand|nome=Paul|apelidos2=Carter|nome2=Ian|apelidos3=Dowding|nome3=Keith|apelidos4=Guala|nome4=Francesco|apelidos5=Hunter|nome5=Graham|apelidos6=Van Hees|nome6=Martin|revista=Journal of Human Development and Capabilities|volume=10|número=1|páxinas=125-152|url=http://oro.open.ac.uk/23436/8/jhd%20revision%20capab%20indicators%2014%20March%2008.pdf|doi=10.1080/14649880802675366|lingua=en|ref=harv}} * {{Cita libro|título=Arguments for a better world: essays in honor of Amartya Sen|capítulo=The measurement of capabilities|ano=2009|apelidos=Anand|nome=Paul|apelidos2=Santos|nome2=Cristina|apelidos3=Smith|nome3=Ron|apelidos-editor=Basu|nome-editor=Kaushik|apelidos-editor2=Kanbur|nome-editor2=Ravi|editorial=Oxford University Press|lingua=en|isbn=9780199239115|ref=harv}} * {{Cita publicación periódica|apelidos=Hartmann|nome=Eric|data=2025|título=Sustainability Strategies: What's in a Name?|revista=Sustainable Development|doi=10.1002/sd.3443|ISSN=1099-1719|páxinas=1099-1719|lingua=en|ref=harv|url=https://doi.org/10.1002%2Fsd.3443}} * {{Cita web|url=https://plato.stanford.edu/archives/win2016/entries/capability-approach/|páxina-web=The Stanford Encyclopedia of Philosophy|título=The Capability Approach|data-acceso=26 de xuño de 2025|ano=2016|apelidos=Robeyns|nome=Ingrid|lingua=en|ref=harv}} * {{Cita libro|título=Commodities and Capabilities|apelidos=Sen|nome=Amartya|editorial=Elsevier Science Pub. Co.|ano=1985|ISBN=9780444877307|ref=harv|lingua=en|ligazónautor=Amartya Sen}} * {{Cita libro|título=Development as Freedom|apelidos=Sen|nome=Amartya|editorial=Oxford University Press|ano=2001|ISBN=9780192893307|ref=harv|lingua=en|url=https://archive.org/details/developmentasfre00sena/page/291|ligazónautor=Amartya Sen}} {{Reftermina}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Economía]] [[Categoría:Teorías políticas]] [[Categoría:Ética aplicada]] [[Categoría:Socioloxía]] gwnnltgs9wsohbqwukdghtl4q5l45ms 0 656226 7109117 7107708 2025-06-28T02:48:53Z InternetArchiveBot 89787 Recuperando 2 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0.9.5 7109117 wikitext text/x-wiki En enfermaría, o '''diagnóstico enfermeiro''' ou diagnóstico de [[enfermaría]] é un xuízo sintético das respostas humanas do individuo, familia ou comunidade, que requiren coidados de saúde na prevención da enfermidade, o mantemento e mellora da saúde, ou o fin da vida. O seu obxectivo é identificar o estado de saúde dun paciente ou cliente, e os problemas relativos ao coidado da súa [[saúde]]. == Definicións == Segundo Marjory Gordon (1990), un ''diagnóstico de enfermaría'' é un «problema de saúde real ou potencial que os enfermeiros, en virtude da súa formación e experiencia, teñen capacidade e dereito legal de tratar». Os diagnósticos de enfermaría son, por tanto, ''problemas'' que poden previrse, resolverse ou reducirse, mediante actividades independentes de enfermaría. A definición proposta pola AENTDE (maio de 2001) é a seguinte: «Xuízo clínico, sobre a resposta dunha persoa, familia ou comunidade a etapas da vida/problemas de saúde reais ou potenciais, que o enfermeiro identifica, valida, e trata de forma independente». O ''diagnóstico enfermeiro'' constitúe a segunda etapa do proceso de enfermaría, na que se analizan os datos recollidos do paciente ou cliente coa finalidade de identificar os problemas que constituirán a base do [[Plan de cuidados|plan de coidados]]. == Trazos distintivos == Baséase nunha concepción integral do individuo e contempla o aspecto [[Saúde|biopsicosocial]], que inflúe na aparición da enfermidade. Os estándar que determinan si un problema constitúe un diagnóstico de enfermaría son: * Garda relación cunha resposta humana. * O profesional pode prescribir e realizar legalmente tratamento do problema. * O problema prodúcese repetidamente nun número significativo de pacientes. * Identifícanse unha ou máis [[Pirámide de necesidades de Maslow|necesidades humanas]] segundo [[Abraham Maslow|Maslow]]. * O problema non é unha enfermidade específica, identificada como tal no sistema de clasificación médica estándar. == Proceso de diagnóstico == A creación dun diagnóstico de enfermaría pasa por unha serie de etapas: # '''Recolección de datos''' - recollida de datos estadísticos relevantes para desenvolver un diagnóstico. # Detección de sinais/patróns - cambios no estado físico (p. ex., gasto urinario diminuído). # '''Establecemento de hipóteses''' - alternativas posibles que poderían causar sinais ou patróns previos. # '''Validación''' - pasos necesarios para desestimar outras hipóteses, e para simplificar nun só problema. # '''Diagnóstico''' - decisión sobre o problema baseado na validación. Marjory Gordon estableceu o formato P.E.S., [[acrónimo]] cuxas siglas corresponden a: * P = problema: «etiqueta diagnostica» * E = etioloxía: «en relación con...» ou «relacionado con...» * S = signos e síntomas: «manifestado por...» Exemplos: * «Dor crónica ''relacionado'' co seu proceso dexenerativo muscular, ''manifestado por'' alteración na capacidade de seguir coas actividades previas». * «Medo, sentimento de alarma e temor ''relacionados'' cun procedemento descoñecido [para o paciente] e ''manifestados por'' alteracións fisiolóxicas e emocionais». * «Risco de diminución de perfusión tisular na extremidade inferior ''en relación'' coa posible obstrución polo catéter, embolismo ou trombosis, ''manifestado por'' signos e síntomas de diminución da circulación sanguínea na extremidade onde está inserido o BCIA (balón intraaórtico de contrapulsación)». * «Incapacidade familiar para asumir a situación ''relacionada'' cun inadecuado apoio, falta de coñecementos, medo á morte do paciente e medo á contorna da UCIC ([[Unidade de coidados intensivos|unidade de coidados intensivos cardiovasculares]]), ''manifestada por'' peticións de axuda ou comportamento inadecuado». O diagnóstico identifícase claramente coa formulación de hipóteses que precisan ser contrastadas nunha etapa posterior. == Tipos de diagnósticos == Os tipos de diagnósticos que existen, segundo o eixo 7 «Estado de Diagnóstico» que está publicado no Nanda Internacional 2009-2011, son os seguintes: '''Reais''': Describen as respostas humanas aos estados de saúde que existen nun individuo. Todos os diagnósticos considéranse reais si non se especifica outra cousa. Un exemplo de diagnóstico real é «náuseas». Estes diagnósticos inclúen as seguintes categorías diagnósticas: * Etiqueta * Definición * Características definitorias * Factores relacionados '''Promoción da saúde''': Comportamento motivado polo desexo do individuo de aumentar e actualizar o potencial humano en materia de saúde. Un exemplo sería «disposición para mellorar a esperanza». Todas as etiquetas destes diagnósticos empezan en «disposición para mellorar». Estes diagnósticos inclúen as seguintes categorías diagnósticas: * Etiqueta * Definición * Características definitorias '''De risco''': son os diagnósticos que describen a vulnerabilidade ou posibilidade dun individuo para desenvolver un problema de saúde. Describen as respostas humanas a eses problemas ou estados de saúde que poden desenvolverse. Estes diagnósticos inclúen as seguintes categorías diagnósticas: * Etiqueta * Definición * Factores de risco '''De saúde''': Calidade ou estado de estar san. Un diagnóstico de saúde describiríanos as respostas humanas a niveis de benestar da persoa, familia ou ben comunidade que están en disposición de mellorar. Todas as etiquetas destes diagnósticos empezan en «disposición para mellorar». Un exemplo sería «disposición para mellorar o afrontamiento familiar». Inclúen as seguintes categorías diagnósticas: * Etiqueta * Definición * Características definitorias * Factores relacionados Na NANDA 2012-2014 desaparecen os chamados diagnósticos de saúde. == Diagnóstico situacional de saúde == No ámbito da enfermaría familiar e comunitaria, un diagnóstico situacional de saúde consiste na caracterización mediante a observación do obxecto de estudo da realidade comunitaria. É a conclusión da identificación e análise da ''realidade de saúde'' dunha comunidade nun espazo e tempo determinados tendo en conta diferentes factores a través dos seus indicadores demográficos e epidemiolóxicos. Leva un conxunto de actividades que permiten a identificación de necesidades e/ou problemas de saúde dunha comunidade ou poboación específica que están baseados nas necesidades de información dos distintos niveis do sistema sanitario. === Por que se fai un diagnóstico de saúde? === Faise para dar unha solución ou unha alternativa fronte a un problema e/ou necesidade. Debemos diferenciar ben o que se entende por concepto de problema e de necesidade na planificación de saúde. * '''Problema de saúde''': É aquela situación considerada deficiente xeralmente asociada ao termo patolóxico ou enfermidade polo individuo, a colectividade ou o sistema sanitario. * '''Necesidades''': Cando existe diferenza ou desequilibrio entre a situación real atopada e unha situación óptima previamente considerada, xeralmente sobre a base das situacións de rexións ou países de contorna ou parecidas características socioeconómicas. Segundo quen e como se describe a situación de necesidades podemos distinguir: :* '''Necesidades normativas''': Definidas por expertos. Xuízo de expertos en [[Epidemioloxía|epidemiología]]. :* '''Necesidade sentida''' ou '''percibida''': É a definida pola comunidade, é comunicado polos poboadores da comunidade. :* '''Necesidade expresada''': Manifestada pola demanda de asistencia pola poboación. (Acompañado con indicadores de saúde) Exemplo: taxas de natalidade. :* '''Necesidades comparativas''': Son o resultado de observar diferenzas entre grupos de características socioculturais e demográficas homoxéneas (comparación no marco teórico para [[correlación]]). === Requisitos básicos === * Que se utilicen obxectivos cuantificables. * Que se abarque a toda a poboación da comunidade ou a unha mostra representativa. * Delimitación da área da comunidade en estudo. === Obxectivos do diagnóstico de saúde === * Aproximarse ao coñecemento do estado de saúde. * Análise da situación de saúde. * Exame preliminar da situación de saúde. * Identificar as necesidades e/ou problemas de saúde que afectan á comunidade. * Identificar e sinalar problemas e necesidades da poboación. * Proporcionar información particular ante problemas específicos de casos particulares de dano. * Avaliar os recursos sanitarios en cantidade e calidade. === Metodoloxía === Distínguense tres fases a seguir de forma sistematizada, sistémica e ordenada. * 1. '''Fase preparatoria''': :* a) Definir a información básica requirida (Coñecer o marco conceptual desde a historia da comunidade). :* b) Coñecer as fontes de información, problemas e limitacións. * 2. '''Fase de recollida de información''': :* a) Recoller a información básica para cada grupo de datos valorando a idoneidade e obxectividade. :* b) Seleccionar a información descartando o que non sexa útil. :* c) Elaboración da información mediante os indicadores necesarios e prestación da mesma. * 3. '''Fase de interpretación''': Coñecer si a comunidade responde os intereses dos profesionais. :* a) Análise da información descrita previamente. :* b) É necesario delimitar o estudo nunha área xeográfica e nun tempo determinado. :* c) Os datos deberán abarcar a toda a poboación ou a mostras representativas dela. :* d) Os datos deberán ser significativos da situación de saúde e dos seus factores condicionantes expresada en parámetros estadísticos como taxas, razóns, proporcións ou índices que se determinan. :* e) Os indicadores deberán definir exactamente criterios adaptados universalmente. :* f) A identificación de necesidades e/ou problemas completarase con información cualitativa e enquisas á poboación. ==== Identificación do problema ==== Ten que ver cos factores sociais e a posterior priorización de cada un deles. * Magnitude: non afecta? * Importancia social: A quen afecta? * Tendencia: Aumenta ou diminúe a cobertura de atención e diminúen as taxas de mortalidade. 1) Que problemas existen, por que? Lista de problemas e as súas explicacións posibles. * Recoñecer a heteroxeneidade de problemas que se expuxeron, ter coidado de facer unha boa definición dos problemas e priorizalos adecuadamente. 2) Que factores sociais están involucrados nos problemas identificados? Lista de individuos ou organización así como das actividades vinculadas aos problemas. * Identificar individuos ou grupos que teñan que ver coa non atención ou resolución dos problemas. Analizar as súas actividades e potencialidades. 3) Que quere lograr o enfermeiro? Cando? * Sinalar con claridade os resultados que se pretende alcanzar; trátase da delimitación de obxectivos, e hai que ter coidado de non confundir este punto coas actividades. 4) Que se fará? Como haberá que organizarse? Accións, cantidade, persoal, tempo, data. * Detallar as accións: Canto delas preténdese realizar, quen serán responsables das mesmas, datas probables en que devanditas accións deben executarse. 5) Que se necesita e como se financiará? Elementos, cantidade, custo, quen o consegue. * Especificar os elementos: Canto deles e quen o consegue, así como o custo. 6) Que obstáculos hai? Como vencer estes obstáculos? * Identificar as dificultades que nos están impedindo o logro dos obxectivos. 7) Como saber si se avanza? Resultados esperados. Reunións de control. * Refírese á avaliación dos resultados. Hai que detallar os resultados esperados (obxectivos) e avaliar o seu progreso a través de reunións sucesivas nas cales se sinalará si avanzouse, retrocedido, permanecido igual ou non se iniciou a acción. === Aspectos a considerar para elaborar o diagnóstico de saúde === Este tema céntrase en explicar como levar a cabo un diagnóstico de saúde efectivo e como planificar adecuadamente as accións necesarias para resolver os problemas detectados nunha comunidade. Para realizar un diagnóstico de saúde de calidade, é esencial considerar dous enfoques principais: o técnico e o estratéxico. Estes dous elementos permiten estruturar unha análise coherente dos problemas que poidan xurdir. 1) No '''aspecto estratéxico''', o obxectivo é cumprir certos propósitos fundamentais: * Lexitimación: conseguir que a comunidade acepte as propostas feitas polos profesionais de enfermaría para resolver os seus problemas. * Cambio: promover transformacións sociais que melloren a organización e funcionamento da sociedade. * Crecemento: acadar unha maior produtividade e resultados óptimos nas intervencións realizadas. 2) No '''aspecto técnico''', o aspecto técnico divídese en dous niveis: * O primeiro refírese ao estado de saúde da poboación e á situación epidemiolóxica. * O segundo abrangue os servizos e institucións que prestan atención sanitaria. Estes niveis permiten avaliar tanto as condicións de saúde como os recursos dispoñibles para atendelas O diagnóstico pode realizarse de dúas formas: * Total: analiza a situación de toda a poboación. * Parcial: céntrase nun grupo específico, o que pode levar a resultados contraditorios pero tamén necesarios. O enfoque parcial pode perder a visión global do contexto social, pero é útil para formular propostas concretas que logo se poden aplicar a través das institucións sanitarias. Por iso, é importante non illar o diagnóstico parcial do conxunto social, senón integralo nunha visión máis ampla. Consecuentemente, non de debe actuar nun sector separado do social xa que o parcial debe ser visto no cadro da integridade. A partir dos propósitos e os niveis vanse a definir tres tipos de diagnósticos que corresponden: Diagnóstico administrativo, estratéxico e ideolóxico. 1) '''Diagnóstico administrativo'''. Este tipo de diagnóstico refírese ao propósito de crecemento e as actividades de servizo que se ofrecen nas institucións para poder resolver os problemas de saúde, o enfoque é obxectivo e funcional. O estado de saúde dunha poboación desde un punto de vista administrativo identificásese por subgrupos, dividindo á poboación por idade, sexo e localización xeográfica; categorizando por tipos de enfermidades. Para que as categorías sexan eficaces necesita de dúas condicións: O sistema de atención debe funcionar con fluidez sen demoras e interrupcións con bastante organización, e doutra banda As enfermidades crónicas deben ser atendidas por profesionais capacitados; xeralmente estas dúas condicións danse só en países desenvolvidos. En canto á situación epidemiolóxica refírese á causa das enfermidades, este termo pode ter dous conceptos que a sociedade determinou ao longo da historia, é dicir a causa pode conceptualizarse como castigo divino ou a introdución dun xerme ao organismo. O diagnóstico administrativo da situación epidemiolóxica utilizase certas condicións biolóxicas como as calidades das persoas que as fan susceptibles para contraer algunha enfermidade como o estado de inmunidade ou o contacto con xermes, e ecolóxico é dicir a relación da persoa co seu hábitat. A combinación biolóxico e ecolóxico van dar orixe ao risco onde un grupo de persoas dunha comunidade van estar máis susceptible de sufrir unha enfermidade. O estudo da situación epidemiolóxica pode ser considerado como un elemento importante para deseñar programas de saúde, pero ás veces non se cumpre porque nos países subdesenvolvidos as institucións encargadas de realizar unha análise epidemiolóxica o que fan é contabilizar os insumos, controlar o acceso ás fontes de auga, etc. e non existen informes onde indican a distribución de enfermidades e non organizan sistemas de vixilancia epidemiolóxica. Un programa vén ser unha organización sistémica de actividades para brindar servizos de saúde, dentro de cada programa estúdanse os recursos e a forza de traballo, realízanse a descrición dos accesos e saídas dos produtos dunha institución e a vantaxe de realizar un estudo desde un programa é que se logra alcanzar unha uniformidade xa que existe unha coexistencia entre os recursos e as metas trazadas dentro dunha mesma institución. 2) '''Diagnóstico estratéxico'''. Este tipo de diagnóstico corresponde aos intereses e conflitos que aparecen en cada poboación e fronte ao que se presenta en cada sociedade débese formular propostas estratéxicas. O propósito do diagnóstico estratéxico é o crecemento da produtividade grazas ao pensamento estratéxico coa intención de producir cambios, para o que se necesita dispor de poder, é dicir a forza das persoas de querer cambiar pola contra estes cambios non poderán permanecer por moito tempo porque non hai unha barreira que protexa os cambios. Neste tipo de diagnóstico o estado de saúde estudarase a través de dous aspectos: Realizarase en poboación urbana, rural, periu urbana e zonas periféricas e as diferenzas entre os grupos que pode clasificalos de acordo a unha situación epidemiolóxica, os grupos protexidos ou os grupos desprotexidos. No nivel epidemiolóxico debe proporcionar medidas para elixir condicións que deben utilizarse no estudo do estado de saúde e explicar o porqué das mesmas. Doutra banda o que trata de lograr o diagnóstico estratéxico é poder cambiar a maneira como se supón que é a causalidad das enfermidades ou como o di Kuhn ter un modelo ou paradigma epidemiolóxico e comprender o proceso saúde enfermidade. O diagnóstico estratéxico mostra modelos da atención de saúde ás persoas: O primeiro modelo é que un profesional de saúde preste servizos contra o pago de quen recibe a atención, aquí a remuneración é directa. O segundo modelo é prestar servizos a un subsector da poboación que non está na condición de pagar o servizo que recibe e a remuneración será a través do estado e un Terceiro modelo modifica un sector e os investimentos non é do goberno nin de negocios privados senón das necesidades de consumir das agrupacións. 3) '''Diagnóstico ideolóxico'''. Este tipo de diagnóstico corresponde ao vínculo entre as forzas sociais ao redor da saúde e cuxo propósito é a legitimación. Este termo de legitimación é un proceso mediante o cal se logra que unha decisión ou proposta sexa aceptada como legal e válida para a sociedade. Unha proposta debe ser legal sempre en cando logre cambiar comportamentos nas forzas sociais e é válido cando estas forzas sociais deliberen prósperamente os novos comportamentos noutras o acepten favorablemente. Pero non sempre terá as dúas características xa que poida que a proposta se considere como positiva pola sociedade pero que non sexa legal neste caso terase que modificar. O diagnóstico ideolóxico diferénciase do administrativo e estratéxico, en canto este tipo non se realiza tendo en conta niveles como estado de saúde, situación epidemiolóxica senón só considera a filosofía é dicir as prácticas e os coñecementos das persoas dunha sociedade, a tarefa do diagnóstico ideolóxico é identificar os principais coñecementos no campo da saúde da sociedade. === Aplicacións do diagnóstico de saúde na comunidade === O diagnóstico de saúde non é un fin en si mesmo, senón unha etapa fundamental para a posterior toma de decisións. Servirá para: * Proporcionar información xeral e particular nalgún problema específico. Por exemplo, para establecer a etioloxía dalgunhas enfermidades. * Sinalar as necesidades e prioridades en materia de saúde. * Avaliar os recursos necesarios existentes. * Constituír a base para a planificación e programación en saúde. === Problemas do diagnóstico de saúde === * Obsesión pola información de tipo cuantitativo, sen valorar a información que non se pode medir e que ten peso na toma de decisións. * Esixencia de globalidad e exahustividad, que non permite recoller datos de maneira selectiva, orientada cara aos problemas. * Alto consumo de tempo e recursos. * Falta de aplicación. * Non recolle a opinión da comunidade sobre a súa saúde. * Non se orienta cara á promoción da saúde senón cara á loita contra a enfermidade e a morte. * Non se detectan necesidades dos grupos marxinais. * Os datos non teñen significación estadística. * Non correspondencia da área estudada coas áreas doutros rexistros oficiais. * Perda de información dos rexistros. == Postura dos enfermeiros profesionais ante o uso do diagnóstico de enfermaría == Parte dos enfermeiros apoian o uso dunha terminoloxía estandarizada e confían en que esta axudará á Enfermaría a ser máis [[Ciencia|científica]] e baseada en evidencias. En cambio, outros enfermeiros senten que «os diagnósticos de Enfermaría son dunha mentalidade de torre de marfil» e que «nin axudarán na planificación do coidado nin en diferenciar á Enfermaría do [[Medicina|Medicamento»]].<ref>{{Cita libro|apelidos=Anderson|nome=K. N.|título=Mosby's Medical, Nursing & Allied Health Dictionary|páxinas=[https://archive.org/details/mosbysmedicalnur00ande/page/1975 1975-2035]|data=1998|ISBN=0-8151-4800-3|url=https://archive.org/details/mosbysmedicalnur00ande/page/1975}}</ref> == Organizacións relacionadas == A principal organización para a definición estandarizada dos diagnósticos é a [[NANDA|North American Nursing Diagnosis Association]], tamén coñecida como ''NANDA-Internacional''. Outras asociacións internacionais son a ''AENTDE'' (español), ''AFEDI'' (francés) e ''ACENDIO'' (Europa). Na práctica clínica o profesional de Enfermaría pódese decatar que o uso de estándares establecidos son parte esencial do seu labor, como toda profesión debe ter patróns establecidos e guiarse neles para poder así universalizar os seus obxectivos, falar un mesma linguaxe e buscar as mesmas metas, priorizar actividades e unificar criterios de resposta.O Diagnóstico Enfermeiro é un instrumento que ofrece bases para facilitar o labor de Enfermaría, aínda que o seu contido aínda non é tan amplo ten a vantaxe de recibir máis achegas aos seus Diagnósticos sustentados cientificamente e sobre todo proporcionar ao Profesional a oportunidade de penetrarse ao mundo da investigación. == Notas == {{Listaref}} == Bibliografía == * ATS/DUE SAS Temario 1. Centro de Estudos Adams. Edicións Valbuena S.A., Madrid. ISBN 84-8303-225-2. == Enlaces externos == * [http://www.seapaonline.org/UserFiles/File/Ayuda%20en%20consulta/Gu%C3%ADa%20de%20Metodolog%C3%ADa%20y%20Diagn%C3%B3sticos%20de%20Enfermer%C3%ADa.pdf Guía de Metodoloxía e Diagnósticos de Enfermaría]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170829003702/http://www.seapaonline.org/UserFiles/File/Ayuda%20en%20consulta/Gu%C3%ADa%20de%20Metodolog%C3%ADa%20y%20Diagn%C3%B3sticos%20de%20Enfermer%C3%ADa.pdf |date=29 de agosto de 2017 }} .. Sociedade de Enfermaría de Atención Primaria Asturias. Oviedo, 2002. * [http://www.isciii.es/investen/ Unidade de coordinación e desenvolvemento da Investigación en Enfermaría do Instituto de Saúde Carlos III]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060102073341/http://www.isciii.es/investen/ |date=02 de xaneiro de 2006 }} .. * [https://web.archive.org/web/20090919041525/http://es.jbiconnect.org/ Acceso gratuitio aos recursos sobre Práctica Clínica Baseada na Evidencia do Instituto Joanna Briggs]). * [http://www.msc.es/ Páxina oficial do Ministerio de Sanidade e Consumo de España]. * Plan de Calidade do Sistema Nacional de Saúde (SNS) en España. == Véxase tamén == * [[Enfermaría]] {{Control de autoridades}} [[Categoría:Enfermaría]] 51ss7lezew7efo7kgidvh49lwm7dhtd 0 656234 7108401 7107846 2025-06-27T15:02:49Z Miguelferig 27155 7108401 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == <!-- [[File:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|thumb|400x400px|Some prototypical examples of species with delocalized bonding. Top row: [[pyridine]], [[furan]], [[tropylium cation]]. Second row: [[allyl group|allyl radical]], [[acetate|acetate ion]], [[acrolein]]. Atoms involved are in bold red, while electrons involved in delocalized bonding are in blue. (Particular attention should be paid to the involvement or non-involvement of "non-bonding" electrons.)]] Conjugation is possible by means of alternating single and [[double bond]]s in which each atom supplies a p orbital perpendicular to the plane of the molecule. However, that is not the only way for conjugation to take place. As long as each contiguous atom in a chain has an available p orbital, the system can be considered conjugated. For example, [[furan]] is a five-membered ring with two alternating double bonds flanking an [[oxygen]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> The oxygen has two [[lone pair]]s, one of which occupies a p orbital perpendicular to the ring on that position, thereby maintaining the conjugation of that five-membered ring by overlap with the perpendicular p orbital on each of the adjacent carbon atoms. The other lone pair remains in plane and does not participate in conjugation. In general, any sp² or sp-hybridized carbon or [[heteroatom]], including ones bearing an empty orbital or lone pair orbital, can participate in conjugated systems. However lone pairs do not always participate in a conjugated system. For example, in [[pyridine]], the nitrogen atom already participates in the conjugated system through a formal double bond with an adjacent carbon, so the lone pair remains in the plane of the ring in an sp² hybrid orbital and does not participate in the conjugation. A requirement for conjugation is orbital overlap. Thus, the conjugated system must be planar (or nearly so). As a consequence, lone pairs which do participate in conjugated systems will occupy orbitals of pure p character instead of sp^''n'' hybrid orbitals typical for nonconjugated lone pairs. [[File:Furan-pi-system.png|thumb|275x275px|The π system of furan and lone pairs. Note that one of the oxygen lone pairs participates in conjugation in a p orbital, while the other lone pair is in an sp² hybridized orbital in the plane of the molecule and ''not'' part of the π system. The participation of six electrons in the π system makes furan aromatic (see below).]] A common model for the treatment of conjugated molecules is a composite valence bond / Hückel molecular orbital theory (VB/HMOT) treatment, in which the σ framework of the molecule is separated from the π system (or systems) of the molecule (''see the article on the [[sigma-pi and equivalent-orbital models]] for this model and an alternative treatment''). Although σ bonding can be treated using a delocalized approach as well, it is generally the π bonding that is being considered when delocalized bonding is invoked in the context of simple organic molecules. ''Sigma (σ) framework'': The σ framework is described by a strictly localized bonding scheme and consists of σ bonds formed from the interactions between sp³-, sp²-, and sp-[[Orbital hybridisation|hybridized atomic orbitals]] on the main group elements (and 1s atomic orbitals on hydrogen), together with localized lone pairs derived from filled, nonbonding hybrid orbitals. The interaction that results in σ bonding takes the form of head-to-head overlap of the larger lobe of each hybrid orbital (or the single spherical lobe of a hydrogen 1s orbital). Each atomic orbital contributes one electron when the orbitals overlap pairwise to form two-electron σ bonds, or two electrons when the orbital constitutes a lone pair. These localized orbitals (bonding and non-bonding) are all located in the plane of the molecule, with σ bonds mainly localized between nuclei along the internuclear axis. ''Pi (π) system or systems'': Orthogonal to the σ framework described above, π bonding occurs above and below the plane of the molecule where σ bonding takes place. The π system(s) of the molecule are formed by the interaction of unhybridized p atomic orbitals on atoms employing sp²- and sp-hybridization. The interaction that results in π bonding takes place between p orbitals that are adjacent by virtue of a σ bond joining the atoms and takes the form of side-to-side overlap of the two equally large lobes that make up each p orbital. Atoms that are sp³-hybridized do not have an unhybridized p orbital available for participation in π bonding and their presence necessarily terminates a π system or separates two π systems. A basis p orbital that takes part in a π system can contribute one electron (which corresponds to half of a formal "double bond"), two electrons (which corresponds to a delocalized "lone pair"), or zero electrons (which corresponds to a formally "empty" orbital). Bonding for π systems formed from the overlap of more than two p orbitals is handled using the [[Hückel method|Hückel approach]] to obtain a zeroth order (qualitative) approximation of the π symmetry molecular orbitals that result from delocalized π bonding. [[File:Diazomethane-bonding scheme.png|thumb|450x450px|Using the σ/π-separation scheme to describe bonding, the Lewis resonance structures of a molecule like diazomethane can be translated into a bonding picture consisting of π-systems and localized lone pairs superimposed on a localized framework of σ-bonds.]] This simple model for chemical bonding is successful for the description of most normal-valence molecules consisting of only s- and p-block elements, although systems that involve electron-deficient bonding, including nonclassical carbocations, lithium and boron clusters, and hypervalent centers require significant modifications in which σ bonds are also allowed to delocalize and are perhaps better treated with canonical molecular orbitals that are delocalized over the entire molecule. Likewise, d- and f-block organometallics are also inadequately described by this simple model. Bonds in strained small rings (such as cyclopropane or epoxide) are not well-described by strict σ/π separation, as bonding between atoms in the ring consists of "[[bent bond]]s" or "banana bonds" that are bowed outward and are intermediate in nature between σ and π bonds. Nevertheless, organic chemists frequently use the language of this model to rationalize the structure and reactivity of typical organic compounds. Electrons in conjugated π systems are shared by all adjacent sp²- and sp-hybridized atoms that contribute overlapping, parallel p atomic orbitals. As such, the atoms and π-electrons involved behave as one large bonded system. These systems are often referred to '''n''-center ''k-''electron π-bonds,' compactly denoted by the symbol Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, to emphasize this behavior. For example, the delocalized π electrons in acetate anion and benzene are said to be involved in Π{{su|p=4|b=3}} and Π{{su|p=6|b=6}} systems, respectively (''see the article on [[three-center four-electron bond]]ing''). Generally speaking, these multi-center bonds correspond to the occupation of several molecular orbitals (MOs) with varying degrees of bonding or non-bonding character (filling of orbitals with antibonding character is uncommon). Each one is occupied by one or two electrons in accordance with the [[Aufbau principle]] and [[Hund's rule of maximum multiplicity|Hund's rule]]. Cartoons showing overlapping p orbitals, like the one for benzene below, show the basis p atomic orbitals ''before'' they are combined to form molecular orbitals. In compliance with the [[Pauli exclusion principle]], overlapping p orbitals ''do not'' result in the formation of one large MO containing more than two electrons. [[Hückel method|Hückel MO theory]] is commonly used approach to obtain a zeroth order picture of delocalized π molecular orbitals, including the mathematical sign of the wavefunction at various parts of the molecule and the locations of nodal planes. It is particularly easy to apply for conjugated hydrocarbons and provides a reasonable approximation as long as the molecule is assumed to be planar with good overlap of p orbitals. == Stabilization energy == The quantitative estimation of stabilization from conjugation is notoriously contentious and depends on the implicit assumptions that are made when comparing reference systems or reactions. The energy of stabilization is known as the '''resonance energy''' when formally defined as the difference in energy between the real chemical species and the hypothetical species featuring localized π bonding that corresponds to the most stable [[Resonance (chemistry)|resonance form]].<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> This energy cannot be measured, and a precise definition accepted by most chemists will probably remain elusive. Nevertheless, some broad statements can be made. In general, stabilization is more significant for cationic systems than neutral ones. For [[Butadiene|buta-1,3-diene]], a crude measure of stabilization is the [[activation energy]] for rotation of the C2-C3 bond. This places the resonance stabilization at around 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> Comparison of heats of hydrogenation of [[Pentadiene|1,4-pentadiene]] and 1,3-pentadiene estimates a slightly more modest value of 3.5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=Ninth|location=New York, NY|oclc=822971422}}</ref> For comparison, allyl cation has a gas-phase rotation barrier of around 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> a much greater penalty for loss of conjugation. Comparison of hydride ion affinities of propyl cation and allyl cation, corrected for inductive effects, results in a considerably lower estimate of the resonance energy at 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Nevertheless, it is clear that conjugation stabilizes allyl cation to a much greater extent than buta-1,3-diene. In contrast to the usually minor effect of neutral conjugation, aromatic stabilization can be considerable. Estimates for the resonance energy of benzene range from around 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3rd|location=New York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Generalizations and related concepts == [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] ci3ffmhgh6f13nt0m5wgfhel5bawa4y 7108412 7108401 2025-06-27T15:07:41Z Miguelferig 27155 /* Sistemas conxugados en enlaces químicos */ 7108412 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == <!-- [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] Conjugation is possible by means of alternating single and [[double bond]]s in which each atom supplies a p orbital perpendicular to the plane of the molecule. However, that is not the only way for conjugation to take place. As long as each contiguous atom in a chain has an available p orbital, the system can be considered conjugated. For example, [[furan]] is a five-membered ring with two alternating double bonds flanking an [[oxygen]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> The oxygen has two [[lone pair]]s, one of which occupies a p orbital perpendicular to the ring on that position, thereby maintaining the conjugation of that five-membered ring by overlap with the perpendicular p orbital on each of the adjacent carbon atoms. The other lone pair remains in plane and does not participate in conjugation. In general, any sp² or sp-hybridized carbon or [[heteroatom]], including ones bearing an empty orbital or lone pair orbital, can participate in conjugated systems. However lone pairs do not always participate in a conjugated system. For example, in [[pyridine]], the nitrogen atom already participates in the conjugated system through a formal double bond with an adjacent carbon, so the lone pair remains in the plane of the ring in an sp² hybrid orbital and does not participate in the conjugation. A requirement for conjugation is orbital overlap. Thus, the conjugated system must be planar (or nearly so). As a consequence, lone pairs which do participate in conjugated systems will occupy orbitals of pure p character instead of sp^''n'' hybrid orbitals typical for nonconjugated lone pairs. [[File:Furan-pi-system.png|thumb|275x275px|The π system of furan and lone pairs. Note that one of the oxygen lone pairs participates in conjugation in a p orbital, while the other lone pair is in an sp² hybridized orbital in the plane of the molecule and ''not'' part of the π system. The participation of six electrons in the π system makes furan aromatic (see below).]] A common model for the treatment of conjugated molecules is a composite valence bond / Hückel molecular orbital theory (VB/HMOT) treatment, in which the σ framework of the molecule is separated from the π system (or systems) of the molecule (''see the article on the [[sigma-pi and equivalent-orbital models]] for this model and an alternative treatment''). Although σ bonding can be treated using a delocalized approach as well, it is generally the π bonding that is being considered when delocalized bonding is invoked in the context of simple organic molecules. ''Sigma (σ) framework'': The σ framework is described by a strictly localized bonding scheme and consists of σ bonds formed from the interactions between sp³-, sp²-, and sp-[[Orbital hybridisation|hybridized atomic orbitals]] on the main group elements (and 1s atomic orbitals on hydrogen), together with localized lone pairs derived from filled, nonbonding hybrid orbitals. The interaction that results in σ bonding takes the form of head-to-head overlap of the larger lobe of each hybrid orbital (or the single spherical lobe of a hydrogen 1s orbital). Each atomic orbital contributes one electron when the orbitals overlap pairwise to form two-electron σ bonds, or two electrons when the orbital constitutes a lone pair. These localized orbitals (bonding and non-bonding) are all located in the plane of the molecule, with σ bonds mainly localized between nuclei along the internuclear axis. ''Pi (π) system or systems'': Orthogonal to the σ framework described above, π bonding occurs above and below the plane of the molecule where σ bonding takes place. The π system(s) of the molecule are formed by the interaction of unhybridized p atomic orbitals on atoms employing sp²- and sp-hybridization. The interaction that results in π bonding takes place between p orbitals that are adjacent by virtue of a σ bond joining the atoms and takes the form of side-to-side overlap of the two equally large lobes that make up each p orbital. Atoms that are sp³-hybridized do not have an unhybridized p orbital available for participation in π bonding and their presence necessarily terminates a π system or separates two π systems. A basis p orbital that takes part in a π system can contribute one electron (which corresponds to half of a formal "double bond"), two electrons (which corresponds to a delocalized "lone pair"), or zero electrons (which corresponds to a formally "empty" orbital). Bonding for π systems formed from the overlap of more than two p orbitals is handled using the [[Hückel method|Hückel approach]] to obtain a zeroth order (qualitative) approximation of the π symmetry molecular orbitals that result from delocalized π bonding. [[File:Diazomethane-bonding scheme.png|thumb|450x450px|Using the σ/π-separation scheme to describe bonding, the Lewis resonance structures of a molecule like diazomethane can be translated into a bonding picture consisting of π-systems and localized lone pairs superimposed on a localized framework of σ-bonds.]] This simple model for chemical bonding is successful for the description of most normal-valence molecules consisting of only s- and p-block elements, although systems that involve electron-deficient bonding, including nonclassical carbocations, lithium and boron clusters, and hypervalent centers require significant modifications in which σ bonds are also allowed to delocalize and are perhaps better treated with canonical molecular orbitals that are delocalized over the entire molecule. Likewise, d- and f-block organometallics are also inadequately described by this simple model. Bonds in strained small rings (such as cyclopropane or epoxide) are not well-described by strict σ/π separation, as bonding between atoms in the ring consists of "[[bent bond]]s" or "banana bonds" that are bowed outward and are intermediate in nature between σ and π bonds. Nevertheless, organic chemists frequently use the language of this model to rationalize the structure and reactivity of typical organic compounds. Electrons in conjugated π systems are shared by all adjacent sp²- and sp-hybridized atoms that contribute overlapping, parallel p atomic orbitals. As such, the atoms and π-electrons involved behave as one large bonded system. These systems are often referred to '''n''-center ''k-''electron π-bonds,' compactly denoted by the symbol Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, to emphasize this behavior. For example, the delocalized π electrons in acetate anion and benzene are said to be involved in Π{{su|p=4|b=3}} and Π{{su|p=6|b=6}} systems, respectively (''see the article on [[three-center four-electron bond]]ing''). Generally speaking, these multi-center bonds correspond to the occupation of several molecular orbitals (MOs) with varying degrees of bonding or non-bonding character (filling of orbitals with antibonding character is uncommon). Each one is occupied by one or two electrons in accordance with the [[Aufbau principle]] and [[Hund's rule of maximum multiplicity|Hund's rule]]. Cartoons showing overlapping p orbitals, like the one for benzene below, show the basis p atomic orbitals ''before'' they are combined to form molecular orbitals. In compliance with the [[Pauli exclusion principle]], overlapping p orbitals ''do not'' result in the formation of one large MO containing more than two electrons. [[Hückel method|Hückel MO theory]] is commonly used approach to obtain a zeroth order picture of delocalized π molecular orbitals, including the mathematical sign of the wavefunction at various parts of the molecule and the locations of nodal planes. It is particularly easy to apply for conjugated hydrocarbons and provides a reasonable approximation as long as the molecule is assumed to be planar with good overlap of p orbitals. == Stabilization energy == The quantitative estimation of stabilization from conjugation is notoriously contentious and depends on the implicit assumptions that are made when comparing reference systems or reactions. The energy of stabilization is known as the '''resonance energy''' when formally defined as the difference in energy between the real chemical species and the hypothetical species featuring localized π bonding that corresponds to the most stable [[Resonance (chemistry)|resonance form]].<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> This energy cannot be measured, and a precise definition accepted by most chemists will probably remain elusive. Nevertheless, some broad statements can be made. In general, stabilization is more significant for cationic systems than neutral ones. For [[Butadiene|buta-1,3-diene]], a crude measure of stabilization is the [[activation energy]] for rotation of the C2-C3 bond. This places the resonance stabilization at around 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> Comparison of heats of hydrogenation of [[Pentadiene|1,4-pentadiene]] and 1,3-pentadiene estimates a slightly more modest value of 3.5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=Ninth|location=New York, NY|oclc=822971422}}</ref> For comparison, allyl cation has a gas-phase rotation barrier of around 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> a much greater penalty for loss of conjugation. Comparison of hydride ion affinities of propyl cation and allyl cation, corrected for inductive effects, results in a considerably lower estimate of the resonance energy at 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Nevertheless, it is clear that conjugation stabilizes allyl cation to a much greater extent than buta-1,3-diene. In contrast to the usually minor effect of neutral conjugation, aromatic stabilization can be considerable. Estimates for the resonance energy of benzene range from around 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3rd|location=New York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Generalizations and related concepts == [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] 19jlnjcyzhi1tqp6ork6harvqw3re30 7108413 7108412 2025-06-27T15:07:57Z Miguelferig 27155 /* Sistemas conxugados en enlaces químicos */ 7108413 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] <!-- Conjugation is possible by means of alternating single and [[double bond]]s in which each atom supplies a p orbital perpendicular to the plane of the molecule. However, that is not the only way for conjugation to take place. As long as each contiguous atom in a chain has an available p orbital, the system can be considered conjugated. For example, [[furan]] is a five-membered ring with two alternating double bonds flanking an [[oxygen]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> The oxygen has two [[lone pair]]s, one of which occupies a p orbital perpendicular to the ring on that position, thereby maintaining the conjugation of that five-membered ring by overlap with the perpendicular p orbital on each of the adjacent carbon atoms. The other lone pair remains in plane and does not participate in conjugation. In general, any sp² or sp-hybridized carbon or [[heteroatom]], including ones bearing an empty orbital or lone pair orbital, can participate in conjugated systems. However lone pairs do not always participate in a conjugated system. For example, in [[pyridine]], the nitrogen atom already participates in the conjugated system through a formal double bond with an adjacent carbon, so the lone pair remains in the plane of the ring in an sp² hybrid orbital and does not participate in the conjugation. A requirement for conjugation is orbital overlap. Thus, the conjugated system must be planar (or nearly so). As a consequence, lone pairs which do participate in conjugated systems will occupy orbitals of pure p character instead of sp^''n'' hybrid orbitals typical for nonconjugated lone pairs. [[File:Furan-pi-system.png|thumb|275x275px|The π system of furan and lone pairs. Note that one of the oxygen lone pairs participates in conjugation in a p orbital, while the other lone pair is in an sp² hybridized orbital in the plane of the molecule and ''not'' part of the π system. The participation of six electrons in the π system makes furan aromatic (see below).]] A common model for the treatment of conjugated molecules is a composite valence bond / Hückel molecular orbital theory (VB/HMOT) treatment, in which the σ framework of the molecule is separated from the π system (or systems) of the molecule (''see the article on the [[sigma-pi and equivalent-orbital models]] for this model and an alternative treatment''). Although σ bonding can be treated using a delocalized approach as well, it is generally the π bonding that is being considered when delocalized bonding is invoked in the context of simple organic molecules. ''Sigma (σ) framework'': The σ framework is described by a strictly localized bonding scheme and consists of σ bonds formed from the interactions between sp³-, sp²-, and sp-[[Orbital hybridisation|hybridized atomic orbitals]] on the main group elements (and 1s atomic orbitals on hydrogen), together with localized lone pairs derived from filled, nonbonding hybrid orbitals. The interaction that results in σ bonding takes the form of head-to-head overlap of the larger lobe of each hybrid orbital (or the single spherical lobe of a hydrogen 1s orbital). Each atomic orbital contributes one electron when the orbitals overlap pairwise to form two-electron σ bonds, or two electrons when the orbital constitutes a lone pair. These localized orbitals (bonding and non-bonding) are all located in the plane of the molecule, with σ bonds mainly localized between nuclei along the internuclear axis. ''Pi (π) system or systems'': Orthogonal to the σ framework described above, π bonding occurs above and below the plane of the molecule where σ bonding takes place. The π system(s) of the molecule are formed by the interaction of unhybridized p atomic orbitals on atoms employing sp²- and sp-hybridization. The interaction that results in π bonding takes place between p orbitals that are adjacent by virtue of a σ bond joining the atoms and takes the form of side-to-side overlap of the two equally large lobes that make up each p orbital. Atoms that are sp³-hybridized do not have an unhybridized p orbital available for participation in π bonding and their presence necessarily terminates a π system or separates two π systems. A basis p orbital that takes part in a π system can contribute one electron (which corresponds to half of a formal "double bond"), two electrons (which corresponds to a delocalized "lone pair"), or zero electrons (which corresponds to a formally "empty" orbital). Bonding for π systems formed from the overlap of more than two p orbitals is handled using the [[Hückel method|Hückel approach]] to obtain a zeroth order (qualitative) approximation of the π symmetry molecular orbitals that result from delocalized π bonding. [[File:Diazomethane-bonding scheme.png|thumb|450x450px|Using the σ/π-separation scheme to describe bonding, the Lewis resonance structures of a molecule like diazomethane can be translated into a bonding picture consisting of π-systems and localized lone pairs superimposed on a localized framework of σ-bonds.]] This simple model for chemical bonding is successful for the description of most normal-valence molecules consisting of only s- and p-block elements, although systems that involve electron-deficient bonding, including nonclassical carbocations, lithium and boron clusters, and hypervalent centers require significant modifications in which σ bonds are also allowed to delocalize and are perhaps better treated with canonical molecular orbitals that are delocalized over the entire molecule. Likewise, d- and f-block organometallics are also inadequately described by this simple model. Bonds in strained small rings (such as cyclopropane or epoxide) are not well-described by strict σ/π separation, as bonding between atoms in the ring consists of "[[bent bond]]s" or "banana bonds" that are bowed outward and are intermediate in nature between σ and π bonds. Nevertheless, organic chemists frequently use the language of this model to rationalize the structure and reactivity of typical organic compounds. Electrons in conjugated π systems are shared by all adjacent sp²- and sp-hybridized atoms that contribute overlapping, parallel p atomic orbitals. As such, the atoms and π-electrons involved behave as one large bonded system. These systems are often referred to '''n''-center ''k-''electron π-bonds,' compactly denoted by the symbol Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, to emphasize this behavior. For example, the delocalized π electrons in acetate anion and benzene are said to be involved in Π{{su|p=4|b=3}} and Π{{su|p=6|b=6}} systems, respectively (''see the article on [[three-center four-electron bond]]ing''). Generally speaking, these multi-center bonds correspond to the occupation of several molecular orbitals (MOs) with varying degrees of bonding or non-bonding character (filling of orbitals with antibonding character is uncommon). Each one is occupied by one or two electrons in accordance with the [[Aufbau principle]] and [[Hund's rule of maximum multiplicity|Hund's rule]]. Cartoons showing overlapping p orbitals, like the one for benzene below, show the basis p atomic orbitals ''before'' they are combined to form molecular orbitals. In compliance with the [[Pauli exclusion principle]], overlapping p orbitals ''do not'' result in the formation of one large MO containing more than two electrons. [[Hückel method|Hückel MO theory]] is commonly used approach to obtain a zeroth order picture of delocalized π molecular orbitals, including the mathematical sign of the wavefunction at various parts of the molecule and the locations of nodal planes. It is particularly easy to apply for conjugated hydrocarbons and provides a reasonable approximation as long as the molecule is assumed to be planar with good overlap of p orbitals. == Stabilization energy == The quantitative estimation of stabilization from conjugation is notoriously contentious and depends on the implicit assumptions that are made when comparing reference systems or reactions. The energy of stabilization is known as the '''resonance energy''' when formally defined as the difference in energy between the real chemical species and the hypothetical species featuring localized π bonding that corresponds to the most stable [[Resonance (chemistry)|resonance form]].<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> This energy cannot be measured, and a precise definition accepted by most chemists will probably remain elusive. Nevertheless, some broad statements can be made. In general, stabilization is more significant for cationic systems than neutral ones. For [[Butadiene|buta-1,3-diene]], a crude measure of stabilization is the [[activation energy]] for rotation of the C2-C3 bond. This places the resonance stabilization at around 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> Comparison of heats of hydrogenation of [[Pentadiene|1,4-pentadiene]] and 1,3-pentadiene estimates a slightly more modest value of 3.5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=Ninth|location=New York, NY|oclc=822971422}}</ref> For comparison, allyl cation has a gas-phase rotation barrier of around 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> a much greater penalty for loss of conjugation. Comparison of hydride ion affinities of propyl cation and allyl cation, corrected for inductive effects, results in a considerably lower estimate of the resonance energy at 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Nevertheless, it is clear that conjugation stabilizes allyl cation to a much greater extent than buta-1,3-diene. In contrast to the usually minor effect of neutral conjugation, aromatic stabilization can be considerable. Estimates for the resonance energy of benzene range from around 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3rd|location=New York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Generalizations and related concepts == [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] 4xx9n6uay9tjzqv1w9y3pughw62vdl1 7108421 7108413 2025-06-27T15:15:06Z Miguelferig 27155 /* Sistemas conxugados en enlaces químicos */ 7108421 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. <!-- In general, any sp² or sp-hybridized carbon or [[heteroatom]], including ones bearing an empty orbital or lone pair orbital, can participate in conjugated systems. However lone pairs do not always participate in a conjugated system. For example, in [[pyridine]], the nitrogen atom already participates in the conjugated system through a formal double bond with an adjacent carbon, so the lone pair remains in the plane of the ring in an sp² hybrid orbital and does not participate in the conjugation. A requirement for conjugation is orbital overlap. Thus, the conjugated system must be planar (or nearly so). As a consequence, lone pairs which do participate in conjugated systems will occupy orbitals of pure p character instead of sp^''n'' hybrid orbitals typical for nonconjugated lone pairs. [[File:Furan-pi-system.png|thumb|275x275px|The π system of furan and lone pairs. Note that one of the oxygen lone pairs participates in conjugation in a p orbital, while the other lone pair is in an sp² hybridized orbital in the plane of the molecule and ''not'' part of the π system. The participation of six electrons in the π system makes furan aromatic (see below).]] A common model for the treatment of conjugated molecules is a composite valence bond / Hückel molecular orbital theory (VB/HMOT) treatment, in which the σ framework of the molecule is separated from the π system (or systems) of the molecule (''see the article on the [[sigma-pi and equivalent-orbital models]] for this model and an alternative treatment''). Although σ bonding can be treated using a delocalized approach as well, it is generally the π bonding that is being considered when delocalized bonding is invoked in the context of simple organic molecules. ''Sigma (σ) framework'': The σ framework is described by a strictly localized bonding scheme and consists of σ bonds formed from the interactions between sp³-, sp²-, and sp-[[Orbital hybridisation|hybridized atomic orbitals]] on the main group elements (and 1s atomic orbitals on hydrogen), together with localized lone pairs derived from filled, nonbonding hybrid orbitals. The interaction that results in σ bonding takes the form of head-to-head overlap of the larger lobe of each hybrid orbital (or the single spherical lobe of a hydrogen 1s orbital). Each atomic orbital contributes one electron when the orbitals overlap pairwise to form two-electron σ bonds, or two electrons when the orbital constitutes a lone pair. These localized orbitals (bonding and non-bonding) are all located in the plane of the molecule, with σ bonds mainly localized between nuclei along the internuclear axis. ''Pi (π) system or systems'': Orthogonal to the σ framework described above, π bonding occurs above and below the plane of the molecule where σ bonding takes place. The π system(s) of the molecule are formed by the interaction of unhybridized p atomic orbitals on atoms employing sp²- and sp-hybridization. The interaction that results in π bonding takes place between p orbitals that are adjacent by virtue of a σ bond joining the atoms and takes the form of side-to-side overlap of the two equally large lobes that make up each p orbital. Atoms that are sp³-hybridized do not have an unhybridized p orbital available for participation in π bonding and their presence necessarily terminates a π system or separates two π systems. A basis p orbital that takes part in a π system can contribute one electron (which corresponds to half of a formal "double bond"), two electrons (which corresponds to a delocalized "lone pair"), or zero electrons (which corresponds to a formally "empty" orbital). Bonding for π systems formed from the overlap of more than two p orbitals is handled using the [[Hückel method|Hückel approach]] to obtain a zeroth order (qualitative) approximation of the π symmetry molecular orbitals that result from delocalized π bonding. [[File:Diazomethane-bonding scheme.png|thumb|450x450px|Using the σ/π-separation scheme to describe bonding, the Lewis resonance structures of a molecule like diazomethane can be translated into a bonding picture consisting of π-systems and localized lone pairs superimposed on a localized framework of σ-bonds.]] This simple model for chemical bonding is successful for the description of most normal-valence molecules consisting of only s- and p-block elements, although systems that involve electron-deficient bonding, including nonclassical carbocations, lithium and boron clusters, and hypervalent centers require significant modifications in which σ bonds are also allowed to delocalize and are perhaps better treated with canonical molecular orbitals that are delocalized over the entire molecule. Likewise, d- and f-block organometallics are also inadequately described by this simple model. Bonds in strained small rings (such as cyclopropane or epoxide) are not well-described by strict σ/π separation, as bonding between atoms in the ring consists of "[[bent bond]]s" or "banana bonds" that are bowed outward and are intermediate in nature between σ and π bonds. Nevertheless, organic chemists frequently use the language of this model to rationalize the structure and reactivity of typical organic compounds. Electrons in conjugated π systems are shared by all adjacent sp²- and sp-hybridized atoms that contribute overlapping, parallel p atomic orbitals. As such, the atoms and π-electrons involved behave as one large bonded system. These systems are often referred to '''n''-center ''k-''electron π-bonds,' compactly denoted by the symbol Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, to emphasize this behavior. For example, the delocalized π electrons in acetate anion and benzene are said to be involved in Π{{su|p=4|b=3}} and Π{{su|p=6|b=6}} systems, respectively (''see the article on [[three-center four-electron bond]]ing''). Generally speaking, these multi-center bonds correspond to the occupation of several molecular orbitals (MOs) with varying degrees of bonding or non-bonding character (filling of orbitals with antibonding character is uncommon). Each one is occupied by one or two electrons in accordance with the [[Aufbau principle]] and [[Hund's rule of maximum multiplicity|Hund's rule]]. Cartoons showing overlapping p orbitals, like the one for benzene below, show the basis p atomic orbitals ''before'' they are combined to form molecular orbitals. In compliance with the [[Pauli exclusion principle]], overlapping p orbitals ''do not'' result in the formation of one large MO containing more than two electrons. [[Hückel method|Hückel MO theory]] is commonly used approach to obtain a zeroth order picture of delocalized π molecular orbitals, including the mathematical sign of the wavefunction at various parts of the molecule and the locations of nodal planes. It is particularly easy to apply for conjugated hydrocarbons and provides a reasonable approximation as long as the molecule is assumed to be planar with good overlap of p orbitals. == Stabilization energy == The quantitative estimation of stabilization from conjugation is notoriously contentious and depends on the implicit assumptions that are made when comparing reference systems or reactions. The energy of stabilization is known as the '''resonance energy''' when formally defined as the difference in energy between the real chemical species and the hypothetical species featuring localized π bonding that corresponds to the most stable [[Resonance (chemistry)|resonance form]].<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> This energy cannot be measured, and a precise definition accepted by most chemists will probably remain elusive. Nevertheless, some broad statements can be made. In general, stabilization is more significant for cationic systems than neutral ones. For [[Butadiene|buta-1,3-diene]], a crude measure of stabilization is the [[activation energy]] for rotation of the C2-C3 bond. This places the resonance stabilization at around 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> Comparison of heats of hydrogenation of [[Pentadiene|1,4-pentadiene]] and 1,3-pentadiene estimates a slightly more modest value of 3.5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=Ninth|location=New York, NY|oclc=822971422}}</ref> For comparison, allyl cation has a gas-phase rotation barrier of around 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> a much greater penalty for loss of conjugation. Comparison of hydride ion affinities of propyl cation and allyl cation, corrected for inductive effects, results in a considerably lower estimate of the resonance energy at 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Nevertheless, it is clear that conjugation stabilizes allyl cation to a much greater extent than buta-1,3-diene. In contrast to the usually minor effect of neutral conjugation, aromatic stabilization can be considerable. Estimates for the resonance energy of benzene range from around 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3rd|location=New York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Generalizations and related concepts == [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] tqmhrjkfvtyc5lh6ubmb2x0fa8vdz5n 7108447 7108421 2025-06-27T15:24:40Z Miguelferig 27155 /* Sistemas conxugados en enlaces químicos */ 7108447 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como conseuencia, os pares solkitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] <!-- A common model for the treatment of conjugated molecules is a composite valence bond / Hückel molecular orbital theory (VB/HMOT) treatment, in which the σ framework of the molecule is separated from the π system (or systems) of the molecule (''see the article on the [[sigma-pi and equivalent-orbital models]] for this model and an alternative treatment''). Although σ bonding can be treated using a delocalized approach as well, it is generally the π bonding that is being considered when delocalized bonding is invoked in the context of simple organic molecules. ''Sigma (σ) framework'': The σ framework is described by a strictly localized bonding scheme and consists of σ bonds formed from the interactions between sp³-, sp²-, and sp-[[Orbital hybridisation|hybridized atomic orbitals]] on the main group elements (and 1s atomic orbitals on hydrogen), together with localized lone pairs derived from filled, nonbonding hybrid orbitals. The interaction that results in σ bonding takes the form of head-to-head overlap of the larger lobe of each hybrid orbital (or the single spherical lobe of a hydrogen 1s orbital). Each atomic orbital contributes one electron when the orbitals overlap pairwise to form two-electron σ bonds, or two electrons when the orbital constitutes a lone pair. These localized orbitals (bonding and non-bonding) are all located in the plane of the molecule, with σ bonds mainly localized between nuclei along the internuclear axis. ''Pi (π) system or systems'': Orthogonal to the σ framework described above, π bonding occurs above and below the plane of the molecule where σ bonding takes place. The π system(s) of the molecule are formed by the interaction of unhybridized p atomic orbitals on atoms employing sp²- and sp-hybridization. The interaction that results in π bonding takes place between p orbitals that are adjacent by virtue of a σ bond joining the atoms and takes the form of side-to-side overlap of the two equally large lobes that make up each p orbital. Atoms that are sp³-hybridized do not have an unhybridized p orbital available for participation in π bonding and their presence necessarily terminates a π system or separates two π systems. A basis p orbital that takes part in a π system can contribute one electron (which corresponds to half of a formal "double bond"), two electrons (which corresponds to a delocalized "lone pair"), or zero electrons (which corresponds to a formally "empty" orbital). Bonding for π systems formed from the overlap of more than two p orbitals is handled using the [[Hückel method|Hückel approach]] to obtain a zeroth order (qualitative) approximation of the π symmetry molecular orbitals that result from delocalized π bonding. [[File:Diazomethane-bonding scheme.png|thumb|450x450px|Using the σ/π-separation scheme to describe bonding, the Lewis resonance structures of a molecule like diazomethane can be translated into a bonding picture consisting of π-systems and localized lone pairs superimposed on a localized framework of σ-bonds.]] This simple model for chemical bonding is successful for the description of most normal-valence molecules consisting of only s- and p-block elements, although systems that involve electron-deficient bonding, including nonclassical carbocations, lithium and boron clusters, and hypervalent centers require significant modifications in which σ bonds are also allowed to delocalize and are perhaps better treated with canonical molecular orbitals that are delocalized over the entire molecule. Likewise, d- and f-block organometallics are also inadequately described by this simple model. Bonds in strained small rings (such as cyclopropane or epoxide) are not well-described by strict σ/π separation, as bonding between atoms in the ring consists of "[[bent bond]]s" or "banana bonds" that are bowed outward and are intermediate in nature between σ and π bonds. Nevertheless, organic chemists frequently use the language of this model to rationalize the structure and reactivity of typical organic compounds. Electrons in conjugated π systems are shared by all adjacent sp²- and sp-hybridized atoms that contribute overlapping, parallel p atomic orbitals. As such, the atoms and π-electrons involved behave as one large bonded system. These systems are often referred to '''n''-center ''k-''electron π-bonds,' compactly denoted by the symbol Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, to emphasize this behavior. For example, the delocalized π electrons in acetate anion and benzene are said to be involved in Π{{su|p=4|b=3}} and Π{{su|p=6|b=6}} systems, respectively (''see the article on [[three-center four-electron bond]]ing''). Generally speaking, these multi-center bonds correspond to the occupation of several molecular orbitals (MOs) with varying degrees of bonding or non-bonding character (filling of orbitals with antibonding character is uncommon). Each one is occupied by one or two electrons in accordance with the [[Aufbau principle]] and [[Hund's rule of maximum multiplicity|Hund's rule]]. Cartoons showing overlapping p orbitals, like the one for benzene below, show the basis p atomic orbitals ''before'' they are combined to form molecular orbitals. In compliance with the [[Pauli exclusion principle]], overlapping p orbitals ''do not'' result in the formation of one large MO containing more than two electrons. [[Hückel method|Hückel MO theory]] is commonly used approach to obtain a zeroth order picture of delocalized π molecular orbitals, including the mathematical sign of the wavefunction at various parts of the molecule and the locations of nodal planes. It is particularly easy to apply for conjugated hydrocarbons and provides a reasonable approximation as long as the molecule is assumed to be planar with good overlap of p orbitals. == Stabilization energy == The quantitative estimation of stabilization from conjugation is notoriously contentious and depends on the implicit assumptions that are made when comparing reference systems or reactions. The energy of stabilization is known as the '''resonance energy''' when formally defined as the difference in energy between the real chemical species and the hypothetical species featuring localized π bonding that corresponds to the most stable [[Resonance (chemistry)|resonance form]].<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> This energy cannot be measured, and a precise definition accepted by most chemists will probably remain elusive. Nevertheless, some broad statements can be made. In general, stabilization is more significant for cationic systems than neutral ones. For [[Butadiene|buta-1,3-diene]], a crude measure of stabilization is the [[activation energy]] for rotation of the C2-C3 bond. This places the resonance stabilization at around 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> Comparison of heats of hydrogenation of [[Pentadiene|1,4-pentadiene]] and 1,3-pentadiene estimates a slightly more modest value of 3.5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=Ninth|location=New York, NY|oclc=822971422}}</ref> For comparison, allyl cation has a gas-phase rotation barrier of around 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> a much greater penalty for loss of conjugation. Comparison of hydride ion affinities of propyl cation and allyl cation, corrected for inductive effects, results in a considerably lower estimate of the resonance energy at 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Nevertheless, it is clear that conjugation stabilizes allyl cation to a much greater extent than buta-1,3-diene. In contrast to the usually minor effect of neutral conjugation, aromatic stabilization can be considerable. Estimates for the resonance energy of benzene range from around 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3rd|location=New York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Generalizations and related concepts == [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] 28g8qr2jkz0r6ng8nrf0muxb8cdmhql 7108462 7108447 2025-06-27T15:34:41Z Miguelferig 27155 /* Sistemas conxugados en enlaces químicos */ 7108462 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como conseuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. <!-- ''Sigma (σ) framework'': The σ framework is described by a strictly localized bonding scheme and consists of σ bonds formed from the interactions between sp³-, sp²-, and sp-[[Orbital hybridisation|hybridized atomic orbitals]] on the main group elements (and 1s atomic orbitals on hydrogen), together with localized lone pairs derived from filled, nonbonding hybrid orbitals. The interaction that results in σ bonding takes the form of head-to-head overlap of the larger lobe of each hybrid orbital (or the single spherical lobe of a hydrogen 1s orbital). Each atomic orbital contributes one electron when the orbitals overlap pairwise to form two-electron σ bonds, or two electrons when the orbital constitutes a lone pair. These localized orbitals (bonding and non-bonding) are all located in the plane of the molecule, with σ bonds mainly localized between nuclei along the internuclear axis. ''Pi (π) system or systems'': Orthogonal to the σ framework described above, π bonding occurs above and below the plane of the molecule where σ bonding takes place. The π system(s) of the molecule are formed by the interaction of unhybridized p atomic orbitals on atoms employing sp²- and sp-hybridization. The interaction that results in π bonding takes place between p orbitals that are adjacent by virtue of a σ bond joining the atoms and takes the form of side-to-side overlap of the two equally large lobes that make up each p orbital. Atoms that are sp³-hybridized do not have an unhybridized p orbital available for participation in π bonding and their presence necessarily terminates a π system or separates two π systems. A basis p orbital that takes part in a π system can contribute one electron (which corresponds to half of a formal "double bond"), two electrons (which corresponds to a delocalized "lone pair"), or zero electrons (which corresponds to a formally "empty" orbital). Bonding for π systems formed from the overlap of more than two p orbitals is handled using the [[Hückel method|Hückel approach]] to obtain a zeroth order (qualitative) approximation of the π symmetry molecular orbitals that result from delocalized π bonding. [[File:Diazomethane-bonding scheme.png|thumb|450x450px|Using the σ/π-separation scheme to describe bonding, the Lewis resonance structures of a molecule like diazomethane can be translated into a bonding picture consisting of π-systems and localized lone pairs superimposed on a localized framework of σ-bonds.]] This simple model for chemical bonding is successful for the description of most normal-valence molecules consisting of only s- and p-block elements, although systems that involve electron-deficient bonding, including nonclassical carbocations, lithium and boron clusters, and hypervalent centers require significant modifications in which σ bonds are also allowed to delocalize and are perhaps better treated with canonical molecular orbitals that are delocalized over the entire molecule. Likewise, d- and f-block organometallics are also inadequately described by this simple model. Bonds in strained small rings (such as cyclopropane or epoxide) are not well-described by strict σ/π separation, as bonding between atoms in the ring consists of "[[bent bond]]s" or "banana bonds" that are bowed outward and are intermediate in nature between σ and π bonds. Nevertheless, organic chemists frequently use the language of this model to rationalize the structure and reactivity of typical organic compounds. Electrons in conjugated π systems are shared by all adjacent sp²- and sp-hybridized atoms that contribute overlapping, parallel p atomic orbitals. As such, the atoms and π-electrons involved behave as one large bonded system. These systems are often referred to '''n''-center ''k-''electron π-bonds,' compactly denoted by the symbol Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, to emphasize this behavior. For example, the delocalized π electrons in acetate anion and benzene are said to be involved in Π{{su|p=4|b=3}} and Π{{su|p=6|b=6}} systems, respectively (''see the article on [[three-center four-electron bond]]ing''). Generally speaking, these multi-center bonds correspond to the occupation of several molecular orbitals (MOs) with varying degrees of bonding or non-bonding character (filling of orbitals with antibonding character is uncommon). Each one is occupied by one or two electrons in accordance with the [[Aufbau principle]] and [[Hund's rule of maximum multiplicity|Hund's rule]]. Cartoons showing overlapping p orbitals, like the one for benzene below, show the basis p atomic orbitals ''before'' they are combined to form molecular orbitals. In compliance with the [[Pauli exclusion principle]], overlapping p orbitals ''do not'' result in the formation of one large MO containing more than two electrons. [[Hückel method|Hückel MO theory]] is commonly used approach to obtain a zeroth order picture of delocalized π molecular orbitals, including the mathematical sign of the wavefunction at various parts of the molecule and the locations of nodal planes. It is particularly easy to apply for conjugated hydrocarbons and provides a reasonable approximation as long as the molecule is assumed to be planar with good overlap of p orbitals. == Stabilization energy == The quantitative estimation of stabilization from conjugation is notoriously contentious and depends on the implicit assumptions that are made when comparing reference systems or reactions. The energy of stabilization is known as the '''resonance energy''' when formally defined as the difference in energy between the real chemical species and the hypothetical species featuring localized π bonding that corresponds to the most stable [[Resonance (chemistry)|resonance form]].<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> This energy cannot be measured, and a precise definition accepted by most chemists will probably remain elusive. Nevertheless, some broad statements can be made. In general, stabilization is more significant for cationic systems than neutral ones. For [[Butadiene|buta-1,3-diene]], a crude measure of stabilization is the [[activation energy]] for rotation of the C2-C3 bond. This places the resonance stabilization at around 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> Comparison of heats of hydrogenation of [[Pentadiene|1,4-pentadiene]] and 1,3-pentadiene estimates a slightly more modest value of 3.5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=Ninth|location=New York, NY|oclc=822971422}}</ref> For comparison, allyl cation has a gas-phase rotation barrier of around 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> a much greater penalty for loss of conjugation. Comparison of hydride ion affinities of propyl cation and allyl cation, corrected for inductive effects, results in a considerably lower estimate of the resonance energy at 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Nevertheless, it is clear that conjugation stabilizes allyl cation to a much greater extent than buta-1,3-diene. In contrast to the usually minor effect of neutral conjugation, aromatic stabilization can be considerable. Estimates for the resonance energy of benzene range from around 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3rd|location=New York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Generalizations and related concepts == [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] afod1jjuae8s6oi93cs7wl1mwnxg33e 7108472 7108462 2025-06-27T15:46:22Z Miguelferig 27155 /* Sistemas conxugados en enlaces químicos */ 7108472 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como conseuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. <!-- ''Pi (π) system or systems'': Orthogonal to the σ framework described above, π bonding occurs above and below the plane of the molecule where σ bonding takes place. The π system(s) of the molecule are formed by the interaction of unhybridized p atomic orbitals on atoms employing sp²- and sp-hybridization. The interaction that results in π bonding takes place between p orbitals that are adjacent by virtue of a σ bond joining the atoms and takes the form of side-to-side overlap of the two equally large lobes that make up each p orbital. Atoms that are sp³-hybridized do not have an unhybridized p orbital available for participation in π bonding and their presence necessarily terminates a π system or separates two π systems. A basis p orbital that takes part in a π system can contribute one electron (which corresponds to half of a formal "double bond"), two electrons (which corresponds to a delocalized "lone pair"), or zero electrons (which corresponds to a formally "empty" orbital). Bonding for π systems formed from the overlap of more than two p orbitals is handled using the [[Hückel method|Hückel approach]] to obtain a zeroth order (qualitative) approximation of the π symmetry molecular orbitals that result from delocalized π bonding. [[File:Diazomethane-bonding scheme.png|thumb|450x450px|Using the σ/π-separation scheme to describe bonding, the Lewis resonance structures of a molecule like diazomethane can be translated into a bonding picture consisting of π-systems and localized lone pairs superimposed on a localized framework of σ-bonds.]] This simple model for chemical bonding is successful for the description of most normal-valence molecules consisting of only s- and p-block elements, although systems that involve electron-deficient bonding, including nonclassical carbocations, lithium and boron clusters, and hypervalent centers require significant modifications in which σ bonds are also allowed to delocalize and are perhaps better treated with canonical molecular orbitals that are delocalized over the entire molecule. Likewise, d- and f-block organometallics are also inadequately described by this simple model. Bonds in strained small rings (such as cyclopropane or epoxide) are not well-described by strict σ/π separation, as bonding between atoms in the ring consists of "[[bent bond]]s" or "banana bonds" that are bowed outward and are intermediate in nature between σ and π bonds. Nevertheless, organic chemists frequently use the language of this model to rationalize the structure and reactivity of typical organic compounds. Electrons in conjugated π systems are shared by all adjacent sp²- and sp-hybridized atoms that contribute overlapping, parallel p atomic orbitals. As such, the atoms and π-electrons involved behave as one large bonded system. These systems are often referred to '''n''-center ''k-''electron π-bonds,' compactly denoted by the symbol Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, to emphasize this behavior. For example, the delocalized π electrons in acetate anion and benzene are said to be involved in Π{{su|p=4|b=3}} and Π{{su|p=6|b=6}} systems, respectively (''see the article on [[three-center four-electron bond]]ing''). Generally speaking, these multi-center bonds correspond to the occupation of several molecular orbitals (MOs) with varying degrees of bonding or non-bonding character (filling of orbitals with antibonding character is uncommon). Each one is occupied by one or two electrons in accordance with the [[Aufbau principle]] and [[Hund's rule of maximum multiplicity|Hund's rule]]. Cartoons showing overlapping p orbitals, like the one for benzene below, show the basis p atomic orbitals ''before'' they are combined to form molecular orbitals. In compliance with the [[Pauli exclusion principle]], overlapping p orbitals ''do not'' result in the formation of one large MO containing more than two electrons. [[Hückel method|Hückel MO theory]] is commonly used approach to obtain a zeroth order picture of delocalized π molecular orbitals, including the mathematical sign of the wavefunction at various parts of the molecule and the locations of nodal planes. It is particularly easy to apply for conjugated hydrocarbons and provides a reasonable approximation as long as the molecule is assumed to be planar with good overlap of p orbitals. == Stabilization energy == The quantitative estimation of stabilization from conjugation is notoriously contentious and depends on the implicit assumptions that are made when comparing reference systems or reactions. The energy of stabilization is known as the '''resonance energy''' when formally defined as the difference in energy between the real chemical species and the hypothetical species featuring localized π bonding that corresponds to the most stable [[Resonance (chemistry)|resonance form]].<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> This energy cannot be measured, and a precise definition accepted by most chemists will probably remain elusive. Nevertheless, some broad statements can be made. In general, stabilization is more significant for cationic systems than neutral ones. For [[Butadiene|buta-1,3-diene]], a crude measure of stabilization is the [[activation energy]] for rotation of the C2-C3 bond. This places the resonance stabilization at around 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> Comparison of heats of hydrogenation of [[Pentadiene|1,4-pentadiene]] and 1,3-pentadiene estimates a slightly more modest value of 3.5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=Ninth|location=New York, NY|oclc=822971422}}</ref> For comparison, allyl cation has a gas-phase rotation barrier of around 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> a much greater penalty for loss of conjugation. Comparison of hydride ion affinities of propyl cation and allyl cation, corrected for inductive effects, results in a considerably lower estimate of the resonance energy at 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Nevertheless, it is clear that conjugation stabilizes allyl cation to a much greater extent than buta-1,3-diene. In contrast to the usually minor effect of neutral conjugation, aromatic stabilization can be considerable. Estimates for the resonance energy of benzene range from around 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3rd|location=New York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Generalizations and related concepts == [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] tvtp6u3obpkyxaaf0yravrubw5tfe9q 7108490 7108472 2025-06-27T16:01:34Z Miguelferig 27155 /* Sistemas conxugados en enlaces químicos */ 7108490 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como conseuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de maís de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] <!-- This simple model for chemical bonding is successful for the description of most normal-valence molecules consisting of only s- and p-block elements, although systems that involve electron-deficient bonding, including nonclassical carbocations, lithium and boron clusters, and hypervalent centers require significant modifications in which σ bonds are also allowed to delocalize and are perhaps better treated with canonical molecular orbitals that are delocalized over the entire molecule. Likewise, d- and f-block organometallics are also inadequately described by this simple model. Bonds in strained small rings (such as cyclopropane or epoxide) are not well-described by strict σ/π separation, as bonding between atoms in the ring consists of "[[bent bond]]s" or "banana bonds" that are bowed outward and are intermediate in nature between σ and π bonds. Nevertheless, organic chemists frequently use the language of this model to rationalize the structure and reactivity of typical organic compounds. Electrons in conjugated π systems are shared by all adjacent sp²- and sp-hybridized atoms that contribute overlapping, parallel p atomic orbitals. As such, the atoms and π-electrons involved behave as one large bonded system. These systems are often referred to '''n''-center ''k-''electron π-bonds,' compactly denoted by the symbol Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, to emphasize this behavior. For example, the delocalized π electrons in acetate anion and benzene are said to be involved in Π{{su|p=4|b=3}} and Π{{su|p=6|b=6}} systems, respectively (''see the article on [[three-center four-electron bond]]ing''). Generally speaking, these multi-center bonds correspond to the occupation of several molecular orbitals (MOs) with varying degrees of bonding or non-bonding character (filling of orbitals with antibonding character is uncommon). Each one is occupied by one or two electrons in accordance with the [[Aufbau principle]] and [[Hund's rule of maximum multiplicity|Hund's rule]]. Cartoons showing overlapping p orbitals, like the one for benzene below, show the basis p atomic orbitals ''before'' they are combined to form molecular orbitals. In compliance with the [[Pauli exclusion principle]], overlapping p orbitals ''do not'' result in the formation of one large MO containing more than two electrons. [[Hückel method|Hückel MO theory]] is commonly used approach to obtain a zeroth order picture of delocalized π molecular orbitals, including the mathematical sign of the wavefunction at various parts of the molecule and the locations of nodal planes. It is particularly easy to apply for conjugated hydrocarbons and provides a reasonable approximation as long as the molecule is assumed to be planar with good overlap of p orbitals. == Stabilization energy == The quantitative estimation of stabilization from conjugation is notoriously contentious and depends on the implicit assumptions that are made when comparing reference systems or reactions. The energy of stabilization is known as the '''resonance energy''' when formally defined as the difference in energy between the real chemical species and the hypothetical species featuring localized π bonding that corresponds to the most stable [[Resonance (chemistry)|resonance form]].<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> This energy cannot be measured, and a precise definition accepted by most chemists will probably remain elusive. Nevertheless, some broad statements can be made. In general, stabilization is more significant for cationic systems than neutral ones. For [[Butadiene|buta-1,3-diene]], a crude measure of stabilization is the [[activation energy]] for rotation of the C2-C3 bond. This places the resonance stabilization at around 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> Comparison of heats of hydrogenation of [[Pentadiene|1,4-pentadiene]] and 1,3-pentadiene estimates a slightly more modest value of 3.5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=Ninth|location=New York, NY|oclc=822971422}}</ref> For comparison, allyl cation has a gas-phase rotation barrier of around 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> a much greater penalty for loss of conjugation. Comparison of hydride ion affinities of propyl cation and allyl cation, corrected for inductive effects, results in a considerably lower estimate of the resonance energy at 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Nevertheless, it is clear that conjugation stabilizes allyl cation to a much greater extent than buta-1,3-diene. In contrast to the usually minor effect of neutral conjugation, aromatic stabilization can be considerable. Estimates for the resonance energy of benzene range from around 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3rd|location=New York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Generalizations and related concepts == [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] cucs0mbptw0c1j7wn62vw3ttogiute9 7108491 7108490 2025-06-27T16:02:01Z Miguelferig 27155 /* Sistemas conxugados en enlaces químicos */ 7108491 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de maís de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] <!-- This simple model for chemical bonding is successful for the description of most normal-valence molecules consisting of only s- and p-block elements, although systems that involve electron-deficient bonding, including nonclassical carbocations, lithium and boron clusters, and hypervalent centers require significant modifications in which σ bonds are also allowed to delocalize and are perhaps better treated with canonical molecular orbitals that are delocalized over the entire molecule. Likewise, d- and f-block organometallics are also inadequately described by this simple model. Bonds in strained small rings (such as cyclopropane or epoxide) are not well-described by strict σ/π separation, as bonding between atoms in the ring consists of "[[bent bond]]s" or "banana bonds" that are bowed outward and are intermediate in nature between σ and π bonds. Nevertheless, organic chemists frequently use the language of this model to rationalize the structure and reactivity of typical organic compounds. Electrons in conjugated π systems are shared by all adjacent sp²- and sp-hybridized atoms that contribute overlapping, parallel p atomic orbitals. As such, the atoms and π-electrons involved behave as one large bonded system. These systems are often referred to '''n''-center ''k-''electron π-bonds,' compactly denoted by the symbol Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, to emphasize this behavior. For example, the delocalized π electrons in acetate anion and benzene are said to be involved in Π{{su|p=4|b=3}} and Π{{su|p=6|b=6}} systems, respectively (''see the article on [[three-center four-electron bond]]ing''). Generally speaking, these multi-center bonds correspond to the occupation of several molecular orbitals (MOs) with varying degrees of bonding or non-bonding character (filling of orbitals with antibonding character is uncommon). Each one is occupied by one or two electrons in accordance with the [[Aufbau principle]] and [[Hund's rule of maximum multiplicity|Hund's rule]]. Cartoons showing overlapping p orbitals, like the one for benzene below, show the basis p atomic orbitals ''before'' they are combined to form molecular orbitals. In compliance with the [[Pauli exclusion principle]], overlapping p orbitals ''do not'' result in the formation of one large MO containing more than two electrons. [[Hückel method|Hückel MO theory]] is commonly used approach to obtain a zeroth order picture of delocalized π molecular orbitals, including the mathematical sign of the wavefunction at various parts of the molecule and the locations of nodal planes. It is particularly easy to apply for conjugated hydrocarbons and provides a reasonable approximation as long as the molecule is assumed to be planar with good overlap of p orbitals. == Stabilization energy == The quantitative estimation of stabilization from conjugation is notoriously contentious and depends on the implicit assumptions that are made when comparing reference systems or reactions. The energy of stabilization is known as the '''resonance energy''' when formally defined as the difference in energy between the real chemical species and the hypothetical species featuring localized π bonding that corresponds to the most stable [[Resonance (chemistry)|resonance form]].<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> This energy cannot be measured, and a precise definition accepted by most chemists will probably remain elusive. Nevertheless, some broad statements can be made. In general, stabilization is more significant for cationic systems than neutral ones. For [[Butadiene|buta-1,3-diene]], a crude measure of stabilization is the [[activation energy]] for rotation of the C2-C3 bond. This places the resonance stabilization at around 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> Comparison of heats of hydrogenation of [[Pentadiene|1,4-pentadiene]] and 1,3-pentadiene estimates a slightly more modest value of 3.5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=Ninth|location=New York, NY|oclc=822971422}}</ref> For comparison, allyl cation has a gas-phase rotation barrier of around 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> a much greater penalty for loss of conjugation. Comparison of hydride ion affinities of propyl cation and allyl cation, corrected for inductive effects, results in a considerably lower estimate of the resonance energy at 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Nevertheless, it is clear that conjugation stabilizes allyl cation to a much greater extent than buta-1,3-diene. In contrast to the usually minor effect of neutral conjugation, aromatic stabilization can be considerable. Estimates for the resonance energy of benzene range from around 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3rd|location=New York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Generalizations and related concepts == [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] k1wos9bx5xmpfyjx7ixt9n81ppslvcf 7108492 7108491 2025-06-27T16:02:39Z Miguelferig 27155 /* Sistemas conxugados en enlaces químicos */ 7108492 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] <!-- This simple model for chemical bonding is successful for the description of most normal-valence molecules consisting of only s- and p-block elements, although systems that involve electron-deficient bonding, including nonclassical carbocations, lithium and boron clusters, and hypervalent centers require significant modifications in which σ bonds are also allowed to delocalize and are perhaps better treated with canonical molecular orbitals that are delocalized over the entire molecule. Likewise, d- and f-block organometallics are also inadequately described by this simple model. Bonds in strained small rings (such as cyclopropane or epoxide) are not well-described by strict σ/π separation, as bonding between atoms in the ring consists of "[[bent bond]]s" or "banana bonds" that are bowed outward and are intermediate in nature between σ and π bonds. Nevertheless, organic chemists frequently use the language of this model to rationalize the structure and reactivity of typical organic compounds. Electrons in conjugated π systems are shared by all adjacent sp²- and sp-hybridized atoms that contribute overlapping, parallel p atomic orbitals. As such, the atoms and π-electrons involved behave as one large bonded system. These systems are often referred to '''n''-center ''k-''electron π-bonds,' compactly denoted by the symbol Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, to emphasize this behavior. For example, the delocalized π electrons in acetate anion and benzene are said to be involved in Π{{su|p=4|b=3}} and Π{{su|p=6|b=6}} systems, respectively (''see the article on [[three-center four-electron bond]]ing''). Generally speaking, these multi-center bonds correspond to the occupation of several molecular orbitals (MOs) with varying degrees of bonding or non-bonding character (filling of orbitals with antibonding character is uncommon). Each one is occupied by one or two electrons in accordance with the [[Aufbau principle]] and [[Hund's rule of maximum multiplicity|Hund's rule]]. Cartoons showing overlapping p orbitals, like the one for benzene below, show the basis p atomic orbitals ''before'' they are combined to form molecular orbitals. In compliance with the [[Pauli exclusion principle]], overlapping p orbitals ''do not'' result in the formation of one large MO containing more than two electrons. [[Hückel method|Hückel MO theory]] is commonly used approach to obtain a zeroth order picture of delocalized π molecular orbitals, including the mathematical sign of the wavefunction at various parts of the molecule and the locations of nodal planes. It is particularly easy to apply for conjugated hydrocarbons and provides a reasonable approximation as long as the molecule is assumed to be planar with good overlap of p orbitals. == Stabilization energy == The quantitative estimation of stabilization from conjugation is notoriously contentious and depends on the implicit assumptions that are made when comparing reference systems or reactions. The energy of stabilization is known as the '''resonance energy''' when formally defined as the difference in energy between the real chemical species and the hypothetical species featuring localized π bonding that corresponds to the most stable [[Resonance (chemistry)|resonance form]].<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> This energy cannot be measured, and a precise definition accepted by most chemists will probably remain elusive. Nevertheless, some broad statements can be made. In general, stabilization is more significant for cationic systems than neutral ones. For [[Butadiene|buta-1,3-diene]], a crude measure of stabilization is the [[activation energy]] for rotation of the C2-C3 bond. This places the resonance stabilization at around 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> Comparison of heats of hydrogenation of [[Pentadiene|1,4-pentadiene]] and 1,3-pentadiene estimates a slightly more modest value of 3.5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=Ninth|location=New York, NY|oclc=822971422}}</ref> For comparison, allyl cation has a gas-phase rotation barrier of around 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> a much greater penalty for loss of conjugation. Comparison of hydride ion affinities of propyl cation and allyl cation, corrected for inductive effects, results in a considerably lower estimate of the resonance energy at 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Nevertheless, it is clear that conjugation stabilizes allyl cation to a much greater extent than buta-1,3-diene. In contrast to the usually minor effect of neutral conjugation, aromatic stabilization can be considerable. Estimates for the resonance energy of benzene range from around 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3rd|location=New York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Generalizations and related concepts == [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] pdqq73fdxz1znchnn73ooboyof8mcf2 7108502 7108492 2025-06-27T16:12:49Z Miguelferig 27155 /* Sistemas conxugados en enlaces químicos */ 7108502 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. <!-- Electrons in conjugated π systems are shared by all adjacent sp²- and sp-hybridized atoms that contribute overlapping, parallel p atomic orbitals. As such, the atoms and π-electrons involved behave as one large bonded system. These systems are often referred to '''n''-center ''k-''electron π-bonds,' compactly denoted by the symbol Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, to emphasize this behavior. For example, the delocalized π electrons in acetate anion and benzene are said to be involved in Π{{su|p=4|b=3}} and Π{{su|p=6|b=6}} systems, respectively (''see the article on [[three-center four-electron bond]]ing''). Generally speaking, these multi-center bonds correspond to the occupation of several molecular orbitals (MOs) with varying degrees of bonding or non-bonding character (filling of orbitals with antibonding character is uncommon). Each one is occupied by one or two electrons in accordance with the [[Aufbau principle]] and [[Hund's rule of maximum multiplicity|Hund's rule]]. Cartoons showing overlapping p orbitals, like the one for benzene below, show the basis p atomic orbitals ''before'' they are combined to form molecular orbitals. In compliance with the [[Pauli exclusion principle]], overlapping p orbitals ''do not'' result in the formation of one large MO containing more than two electrons. [[Hückel method|Hückel MO theory]] is commonly used approach to obtain a zeroth order picture of delocalized π molecular orbitals, including the mathematical sign of the wavefunction at various parts of the molecule and the locations of nodal planes. It is particularly easy to apply for conjugated hydrocarbons and provides a reasonable approximation as long as the molecule is assumed to be planar with good overlap of p orbitals. == Stabilization energy == The quantitative estimation of stabilization from conjugation is notoriously contentious and depends on the implicit assumptions that are made when comparing reference systems or reactions. The energy of stabilization is known as the '''resonance energy''' when formally defined as the difference in energy between the real chemical species and the hypothetical species featuring localized π bonding that corresponds to the most stable [[Resonance (chemistry)|resonance form]].<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> This energy cannot be measured, and a precise definition accepted by most chemists will probably remain elusive. Nevertheless, some broad statements can be made. In general, stabilization is more significant for cationic systems than neutral ones. For [[Butadiene|buta-1,3-diene]], a crude measure of stabilization is the [[activation energy]] for rotation of the C2-C3 bond. This places the resonance stabilization at around 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> Comparison of heats of hydrogenation of [[Pentadiene|1,4-pentadiene]] and 1,3-pentadiene estimates a slightly more modest value of 3.5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=Ninth|location=New York, NY|oclc=822971422}}</ref> For comparison, allyl cation has a gas-phase rotation barrier of around 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> a much greater penalty for loss of conjugation. Comparison of hydride ion affinities of propyl cation and allyl cation, corrected for inductive effects, results in a considerably lower estimate of the resonance energy at 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Nevertheless, it is clear that conjugation stabilizes allyl cation to a much greater extent than buta-1,3-diene. In contrast to the usually minor effect of neutral conjugation, aromatic stabilization can be considerable. Estimates for the resonance energy of benzene range from around 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3rd|location=New York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Generalizations and related concepts == [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] 59238nfrze8bsvi81mc25i30w42i8bt 7108508 7108502 2025-06-27T16:29:24Z Miguelferig 27155 /* Sistemas conxugados en enlaces químicos */ 7108508 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mosran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. <!-- [[Hückel method|Hückel MO theory]] is commonly used approach to obtain a zeroth order picture of delocalized π molecular orbitals, including the mathematical sign of the wavefunction at various parts of the molecule and the locations of nodal planes. It is particularly easy to apply for conjugated hydrocarbons and provides a reasonable approximation as long as the molecule is assumed to be planar with good overlap of p orbitals. == Stabilization energy == The quantitative estimation of stabilization from conjugation is notoriously contentious and depends on the implicit assumptions that are made when comparing reference systems or reactions. The energy of stabilization is known as the '''resonance energy''' when formally defined as the difference in energy between the real chemical species and the hypothetical species featuring localized π bonding that corresponds to the most stable [[Resonance (chemistry)|resonance form]].<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> This energy cannot be measured, and a precise definition accepted by most chemists will probably remain elusive. Nevertheless, some broad statements can be made. In general, stabilization is more significant for cationic systems than neutral ones. For [[Butadiene|buta-1,3-diene]], a crude measure of stabilization is the [[activation energy]] for rotation of the C2-C3 bond. This places the resonance stabilization at around 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> Comparison of heats of hydrogenation of [[Pentadiene|1,4-pentadiene]] and 1,3-pentadiene estimates a slightly more modest value of 3.5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=Ninth|location=New York, NY|oclc=822971422}}</ref> For comparison, allyl cation has a gas-phase rotation barrier of around 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> a much greater penalty for loss of conjugation. Comparison of hydride ion affinities of propyl cation and allyl cation, corrected for inductive effects, results in a considerably lower estimate of the resonance energy at 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Nevertheless, it is clear that conjugation stabilizes allyl cation to a much greater extent than buta-1,3-diene. In contrast to the usually minor effect of neutral conjugation, aromatic stabilization can be considerable. Estimates for the resonance energy of benzene range from around 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3rd|location=New York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Generalizations and related concepts == [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] tgifx9y1h77s8z2bss2gdusoknfs90b 7108513 7108508 2025-06-27T16:33:15Z Miguelferig 27155 /* Sistemas conxugados en enlaces químicos */ 7108513 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mosran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == <!-- The quantitative estimation of stabilization from conjugation is notoriously contentious and depends on the implicit assumptions that are made when comparing reference systems or reactions. The energy of stabilization is known as the '''resonance energy''' when formally defined as the difference in energy between the real chemical species and the hypothetical species featuring localized π bonding that corresponds to the most stable [[Resonance (chemistry)|resonance form]].<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> This energy cannot be measured, and a precise definition accepted by most chemists will probably remain elusive. Nevertheless, some broad statements can be made. In general, stabilization is more significant for cationic systems than neutral ones. For [[Butadiene|buta-1,3-diene]], a crude measure of stabilization is the [[activation energy]] for rotation of the C2-C3 bond. This places the resonance stabilization at around 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> Comparison of heats of hydrogenation of [[Pentadiene|1,4-pentadiene]] and 1,3-pentadiene estimates a slightly more modest value of 3.5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=Ninth|location=New York, NY|oclc=822971422}}</ref> For comparison, allyl cation has a gas-phase rotation barrier of around 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> a much greater penalty for loss of conjugation. Comparison of hydride ion affinities of propyl cation and allyl cation, corrected for inductive effects, results in a considerably lower estimate of the resonance energy at 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Nevertheless, it is clear that conjugation stabilizes allyl cation to a much greater extent than buta-1,3-diene. In contrast to the usually minor effect of neutral conjugation, aromatic stabilization can be considerable. Estimates for the resonance energy of benzene range from around 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3rd|location=New York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Generalizations and related concepts == [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] 6zjkmlci2dnq2ri2mklj2lmrnto6acv 7108514 7108513 2025-06-27T16:33:56Z Miguelferig 27155 /* Sistemas conxugados en enlaces químicos */ 7108514 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == <!-- The quantitative estimation of stabilization from conjugation is notoriously contentious and depends on the implicit assumptions that are made when comparing reference systems or reactions. The energy of stabilization is known as the '''resonance energy''' when formally defined as the difference in energy between the real chemical species and the hypothetical species featuring localized π bonding that corresponds to the most stable [[Resonance (chemistry)|resonance form]].<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> This energy cannot be measured, and a precise definition accepted by most chemists will probably remain elusive. Nevertheless, some broad statements can be made. In general, stabilization is more significant for cationic systems than neutral ones. For [[Butadiene|buta-1,3-diene]], a crude measure of stabilization is the [[activation energy]] for rotation of the C2-C3 bond. This places the resonance stabilization at around 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> Comparison of heats of hydrogenation of [[Pentadiene|1,4-pentadiene]] and 1,3-pentadiene estimates a slightly more modest value of 3.5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=Ninth|location=New York, NY|oclc=822971422}}</ref> For comparison, allyl cation has a gas-phase rotation barrier of around 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> a much greater penalty for loss of conjugation. Comparison of hydride ion affinities of propyl cation and allyl cation, corrected for inductive effects, results in a considerably lower estimate of the resonance energy at 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Nevertheless, it is clear that conjugation stabilizes allyl cation to a much greater extent than buta-1,3-diene. In contrast to the usually minor effect of neutral conjugation, aromatic stabilization can be considerable. Estimates for the resonance energy of benzene range from around 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3rd|location=New York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Generalizations and related concepts == [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] o6kd15rktkj3i4bq8u7wq1mc7ek892d 7108520 7108514 2025-06-27T16:49:20Z Miguelferig 27155 /* Enerxía de estabilización */ 7108520 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilkización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enería non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos problmene segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sisemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxái de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Isositúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima u valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior para a perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == <!-- [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] 0vjxrsqnpqlp63p1lj60lgvckt0cuuz 7108521 7108520 2025-06-27T16:49:38Z Miguelferig 27155 /* Enerxía de estabilización */ 7108521 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilkización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enería non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos problmene segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sisemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Isositúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima u valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior para a perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == <!-- [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] t7l7mzggojuw4znizh677u3jtdtj0xs 7108522 7108521 2025-06-27T16:50:11Z Miguelferig 27155 /* Enerxía de estabilización */ 7108522 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilkización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enería non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sisemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Isositúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima u valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior para a perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == <!-- [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] gzh70zscqhhiwoj2yvk4d3iwxk75amd 7108523 7108522 2025-06-27T16:51:06Z Miguelferig 27155 /* Enerxía de estabilización */ 7108523 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilkización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enería non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sisemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Isositúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima u valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == <!-- [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] se0nnz1qlq9ou1f6ngnl5k0ndqsq92v 7108524 7108523 2025-06-27T16:51:38Z Miguelferig 27155 /* Enerxía de estabilización */ 7108524 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilkización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enería non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Isositúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima u valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == <!-- [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] tpsit57x4btio1kc9v56wdcum94xtgs 7108526 7108524 2025-06-27T16:51:54Z Miguelferig 27155 /* Enerxía de estabilización */ 7108526 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilkización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enería non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Isositúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == <!-- [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] 7pvs7vg5c43zcn7t4hchlckzhxzakhp 7108527 7108526 2025-06-27T16:52:21Z Miguelferig 27155 /* Enerxía de estabilización */ 7108527 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enería non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Isositúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == <!-- [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] t5sqvhufi2qmq9m7tssxhxc1i0hiucb 7108528 7108527 2025-06-27T16:52:52Z Miguelferig 27155 /* Enerxía de estabilización */ 7108528 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enería non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == <!-- [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] nzxola4d7qbx2wh2nedsxw0kr7clu7z 7108530 7108528 2025-06-27T16:54:22Z Miguelferig 27155 /* Enerxía de estabilización */ 7108530 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == <!-- [[File:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|left|thumb|Homoconjugation weakens the double bond character of the C=O bond, resulting in a lower IR frequency.]]There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] 05n7pq2zlsn5z2apse7dq2afooy0nd9 7108540 7108530 2025-06-27T17:17:47Z Miguelferig 27155 /* Xeneralizacións e conceptos relacionados */ 7108540 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == <!-- [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] There are also other types of interactions that generalize the idea of interacting p orbitals in a conjugated system. The concept of ''hyperconjugation'' holds that certain σ bonds can also delocalize into a low-lying unoccupied orbital of a π system or an unoccupied p orbital. [[Hyperconjugation]] is commonly invoked to explain the stability of alkyl substituted radicals and carbocations. Hyperconjugation is less important for species in which all atoms satisfy the octet rule, but a recent computational study supports hyperconjugation as the origin of the increased stability of alkenes with a higher degree of substitution ([[Zaitsev's rule]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] 5i7s8k7lw4jhvzhpl9mkhiylupss9j1 7108541 7108540 2025-06-27T17:23:33Z Miguelferig 27155 /* Xeneralizacións e conceptos relacionados */ 7108541 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse njun orbital non ocupado low-lying dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> <!-- ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] 51502saatr0wotrk9x8zuhtl4m2tbt5 7108542 7108541 2025-06-27T17:24:30Z Miguelferig 27155 /* Xeneralizacións e conceptos relacionados */ 7108542 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse nun orbital non ocupado baixo dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> <!-- ''Homoconjugation''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> is an overlap of two π-systems separated by a non-conjugating group, such as CH₂. Unambiguous examples are comparatively rare in neutral systems, due to a comparatively minor energetic benefit that is easily overridden by a variety of other factors; however, they are common in cationic systems in which a large energetic benefit can be derived from delocalization of positive charge (''see the article on [[homoaromaticity]] for details.'').<ref>Some orbital overlap is possible even between bonds separated by one (or more) CH₂ because the bonding electrons occupy orbitals which are quantum-mechanical functions and extend indefinitely in space. Macroscopic drawings and models with sharp boundaries are misleading because they do not show this aspect.</ref> Neutral systems generally require constrained geometries favoring interaction to produce significant degrees of homoconjugation.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075|citeseerx=10.1.1.562.8748 }}</ref> In the example below, the carbonyl stretching frequencies of the IR spectra of the respective compounds demonstrate homoconjugation, or lack thereof, in the neutral ground state molecules. Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] m8zoo5xt782t3chtygmygyyx2s5hsg0 7108547 7108542 2025-06-27T17:35:53Z Miguelferig 27155 /* Xeneralizacións e conceptos relacionados */ 7108547 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse nun orbital non ocupado baixo dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> A ''homoconxugación''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> é un solapamento de dous sistemas π separados por un grupo non conxugante, como o CH₂. Exemplos non ambiguos son comparativamente raros en sistemas neutros, debido a un beneficio enerxético comparativamente menor que é doadamente anulado por unha variedade doutros factores; porén, son comúns en sistemas catiónicos nos cales un beneficio enerxético grande pode derivar da deslocalización de cargas positivas (ver [[homoaromaticidade]]).<ref>É posible algún solapamento orbital mesmo entre enlaces separados por un (or máis) CH₂ porque os electrósn de enlace ocupan orbitais que son funcións de mecánica cuántica e estándense indefinidamene no espazo. Os debuxos e modelos macroscópicos con límites nítidos poden dar unha idea errada porque non mostran este aspecto.</ref> Aos sistemas neutros cómprelles xeralmente xeometrías restrinxidas que favorezan a interacción para producir graos significativos de homoconxugación.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075 }}</ref> No exemplo de abaixo, as frecuencias estiradas do carbonilo no espectro IR dos respectivos compostos demostran a homoconxugación ou a falta dela, nas moléculas en estado fundamental neutro. <!-- Due to the partial π character of formally σ bonds in a cyclopropane ring, evidence for transmission of "conjugation" through cyclopropanes has also been obtained.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] h91p2by99i5q9ynzma4dxns76tfjgc1 7108549 7108547 2025-06-27T17:38:32Z Miguelferig 27155 /* Xeneralizacións e conceptos relacionados */ 7108549 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse nun orbital non ocupado baixo dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> A ''homoconxugación''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> é un solapamento de dous sistemas π separados por un grupo non conxugante, como o CH₂. Exemplos non ambiguos son comparativamente raros en sistemas neutros, debido a un beneficio enerxético comparativamente menor que é doadamente anulado por unha variedade doutros factores; porén, son comúns en sistemas catiónicos nos cales un beneficio enerxético grande pode derivar da deslocalización de cargas positivas (ver [[homoaromaticidade]]).<ref>É posible algún solapamento orbital mesmo entre enlaces separados por un (or máis) CH₂ porque os electrósn de enlace ocupan orbitais que son funcións de mecánica cuántica e estándense indefinidamene no espazo. Os debuxos e modelos macroscópicos con límites nítidos poden dar unha idea errada porque non mostran este aspecto.</ref> Aos sistemas neutros cómprelles xeralmente xeometrías restrinxidas que favorezan a interacción para producir graos significativos de homoconxugación.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075 }}</ref> No exemplo de abaixo, as frecuencias estiradas do carbonilo no espectro IR dos respectivos compostos demostran a homoconxugación ou a falta dela, nas moléculas en estado fundamental neutro. Debido ao carácter parcial π de enlaces formalmente σ nun anel de [[ciclopropano]], tamén se obtiveron evidencias da transmisión da "conxugación" polos ciclopropanos.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> <!-- Two appropriately aligned π systems whose ends meet at right angles can engage in spiroconjugation<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> or in homoconjugation across the spiro atom. [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] 1epkdh9v6qnajjjhn0vggqbnzzbrtyr 7108552 7108549 2025-06-27T17:41:19Z Miguelferig 27155 /* Xeneralizacións e conceptos relacionados */ 7108552 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse nun orbital non ocupado baixo dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> A ''homoconxugación''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> é un solapamento de dous sistemas π separados por un grupo non conxugante, como o CH₂. Exemplos non ambiguos son comparativamente raros en sistemas neutros, debido a un beneficio enerxético comparativamente menor que é doadamente anulado por unha variedade doutros factores; porén, son comúns en sistemas catiónicos nos cales un beneficio enerxético grande pode derivar da deslocalización de cargas positivas (ver [[homoaromaticidade]]).<ref>É posible algún solapamento orbital mesmo entre enlaces separados por un (or máis) CH₂ porque os electrósn de enlace ocupan orbitais que son funcións de mecánica cuántica e estándense indefinidamene no espazo. Os debuxos e modelos macroscópicos con límites nítidos poden dar unha idea errada porque non mostran este aspecto.</ref> Aos sistemas neutros cómprelles xeralmente xeometrías restrinxidas que favorezan a interacción para producir graos significativos de homoconxugación.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075 }}</ref> No exemplo de abaixo, as frecuencias estiradas do carbonilo no espectro IR dos respectivos compostos demostran a homoconxugación ou a falta dela, nas moléculas en estado fundamental neutro. Debido ao carácter parcial π de enlaces formalmente σ nun anel de [[ciclopropano]], tamén se obtiveron evidencias da transmisión da "conxugación" polos ciclopropanos.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Dous sistemas π apropiadamente aliñados cuxos extremos se encontran en ángulo recto poden interaccionar en espiroconxugación<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> ou en homoconxugación a través do átomo espiro. <!-- [[Image:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|thumb|Delocalization of negative charge in a generic carboxylate anion, derived from an organic carboxylic acid (cf. [[acetic acid]]), and the corresponding vinylogous carboxylate anion (the "vinylog/vinylogue" of the carboxylate anion), where a [[Vinyl group|vinyl]] group now separates the charged oxygen from the [[carbonyl]] ({{chem2|C\dO}}) group. The validity of the theoretical concept of vinylogy is supported by the [[pKa]] of such vinylogs, which approach that of the analogous carboxylic acid.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] 08wetq92ad8r9dvfjpupixmxlmb8m1c 7108553 7108552 2025-06-27T17:47:12Z Miguelferig 27155 /* Xeneralizacións e conceptos relacionados */ 7108553 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse nun orbital non ocupado baixo dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> A ''homoconxugación''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> é un solapamento de dous sistemas π separados por un grupo non conxugante, como o CH₂. Exemplos non ambiguos son comparativamente raros en sistemas neutros, debido a un beneficio enerxético comparativamente menor que é doadamente anulado por unha variedade doutros factores; porén, son comúns en sistemas catiónicos nos cales un beneficio enerxético grande pode derivar da deslocalización de cargas positivas (ver [[homoaromaticidade]]).<ref>É posible algún solapamento orbital mesmo entre enlaces separados por un (or máis) CH₂ porque os electrósn de enlace ocupan orbitais que son funcións de mecánica cuántica e estándense indefinidamene no espazo. Os debuxos e modelos macroscópicos con límites nítidos poden dar unha idea errada porque non mostran este aspecto.</ref> Aos sistemas neutros cómprelles xeralmente xeometrías restrinxidas que favorezan a interacción para producir graos significativos de homoconxugación.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075 }}</ref> No exemplo de abaixo, as frecuencias estiradas do carbonilo no espectro IR dos respectivos compostos demostran a homoconxugación ou a falta dela, nas moléculas en estado fundamental neutro. Debido ao carácter parcial π de enlaces formalmente σ nun anel de [[ciclopropano]], tamén se obtiveron evidencias da transmisión da "conxugación" polos ciclopropanos.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Dous sistemas π apropiadamente aliñados cuxos extremos se encontran en ángulo recto poden interaccionar en espiroconxugación<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> ou en homoconxugación a través do átomo espiro. <!-- [[Ficheiro:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|miniatura|Deslocalización dunha carga negativa nun anión carboxilato xenérico, derivado dun ácido carboílico orgánico (compárese o [[ácido acético]]), e o correspondente anión carboxilato vinílogo (o "vinílogo/vinílogo" do anió carboxilato), no cal un grupo [[grupo vinilo|vinilo]] separa agora o oxíxeno cargado do grupo [[carbonilo]] ({{chem2|C\dO}}). A validez do concepto teórico de viniloxía é apoiado polo [[pKa]] de ditos vinílogos, que se aproxima aos dos ácidos carboxílicos análogos.]] [[Vinylogy]] is the extension of a functional group through a conjugated organic bonding system, which transmits [[electronic effects]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Review) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> ==Conjugated cyclic compounds== [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] kj1gjp96ct2zp7m6lmffwztg4sc4sg1 7108555 7108553 2025-06-27T17:49:03Z Miguelferig 27155 /* Xeneralizacións e conceptos relacionados */ 7108555 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse nun orbital non ocupado baixo dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> A ''homoconxugación''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> é un solapamento de dous sistemas π separados por un grupo non conxugante, como o CH₂. Exemplos non ambiguos son comparativamente raros en sistemas neutros, debido a un beneficio enerxético comparativamente menor que é doadamente anulado por unha variedade doutros factores; porén, son comúns en sistemas catiónicos nos cales un beneficio enerxético grande pode derivar da deslocalización de cargas positivas (ver [[homoaromaticidade]]).<ref>É posible algún solapamento orbital mesmo entre enlaces separados por un (or máis) CH₂ porque os electrósn de enlace ocupan orbitais que son funcións de mecánica cuántica e estándense indefinidamene no espazo. Os debuxos e modelos macroscópicos con límites nítidos poden dar unha idea errada porque non mostran este aspecto.</ref> Aos sistemas neutros cómprelles xeralmente xeometrías restrinxidas que favorezan a interacción para producir graos significativos de homoconxugación.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075 }}</ref> No exemplo de abaixo, as frecuencias estiradas do carbonilo no espectro IR dos respectivos compostos demostran a homoconxugación ou a falta dela, nas moléculas en estado fundamental neutro. Debido ao carácter parcial π de enlaces formalmente σ nun anel de [[ciclopropano]], tamén se obtiveron evidencias da transmisión da "conxugación" polos ciclopropanos.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Dous sistemas π apropiadamente aliñados cuxos extremos se encontran en ángulo recto poden interaccionar en espiroconxugación<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> ou en homoconxugación a través do átomo espiro. [[Ficheiro:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|miniatura|Deslocalización dunha carga negativa nun anión carboxilato xenérico, derivado dun ácido carboílico orgánico (compárese o [[ácido acético]]), e o correspondente anión carboxilato vinílogo (o "vinílogo/vinílogo" do anió carboxilato), no cal un grupo [[grupo vinilo|vinilo]] separa agora o oxíxeno cargado do grupo [[carbonilo]] ({{chem2|C\dO}}). A validez do concepto teórico de viniloxía é apoiado polo [[pKa]] de ditos vinílogos, que se aproxima aos dos ácidos carboxílicos análogos.]] A [[viniloxía]] é a extensión dun grupo funcional por un sisema de enlaces conxugados, que tansmite [[efectos electrónicos]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Revisión) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> == Compostos cíclicos conxugados == <!-- [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] lt7nscce7ax5v00nricyfodrar03zni 7108556 7108555 2025-06-27T17:50:33Z Miguelferig 27155 /* Xeneralizacións e conceptos relacionados */ 7108556 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse nun orbital non ocupado baixo dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> A ''homoconxugación''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> é un solapamento de dous sistemas π separados por un grupo non conxugante, como o CH₂. Exemplos non ambiguos son comparativamente raros en sistemas neutros, debido a un beneficio enerxético comparativamente menor que é doadamente anulado por unha variedade doutros factores; porén, son comúns en sistemas catiónicos nos cales un beneficio enerxético grande pode derivar da deslocalización de cargas positivas (ver [[homoaromaticidade]]).<ref>É posible algún solapamento orbital mesmo entre enlaces separados por un (or máis) CH₂ porque os electrósn de enlace ocupan orbitais que son funcións de mecánica cuántica e estándense indefinidamene no espazo. Os debuxos e modelos macroscópicos con límites nítidos poden dar unha idea errada porque non mostran este aspecto.</ref> Aos sistemas neutros cómprelles xeralmente xeometrías restrinxidas que favorezan a interacción para producir graos significativos de homoconxugación.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075 }}</ref> No exemplo de abaixo, as frecuencias estiradas do carbonilo no espectro IR dos respectivos compostos demostran a homoconxugación ou a falta dela, nas moléculas en estado fundamental neutro. Debido ao carácter parcial π de enlaces formalmente σ nun anel de [[ciclopropano]], tamén se obtiveron evidencias da transmisión da "conxugación" polos ciclopropanos.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Dous sistemas π apropiadamente aliñados cuxos extremos se encontran en ángulo recto poden interaccionar en espiroconxugación<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> ou en homoconxugación a través do átomo espiro. [[Ficheiro:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|miniatura|Deslocalización dunha carga negativa nun anión carboxilato xenérico, derivado dun ácido carboílico orgánico (compárese o [[ácido acético]]), e o correspondente anión carboxilato vinílogo (o "vinílogo/vinílogo" do anió carboxilato), no cal un grupo [[grupo vinilo|vinilo]] separa agora o oxíxeno cargado do grupo [[carbonilo]] ({{chem2|C\dO}}). A validez do concepto teórico de viniloxía é apoiado polo [[pKa]] de ditos vinílogos, que se aproxima aos dos ácidos carboxílicos análogos.]] A [[viniloxía]] é a extensión dun grupo funcional por un sistema de enlaces conxugados orgánico, que tansmite [[efectos electrónicos]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Revisión) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> == Compostos cíclicos conxugados == <!-- [[File:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|thumb|250px|Basis p orbitals of benzene.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] j49826j2y0nku91y8pgi51ilwnicnjw 7108558 7108556 2025-06-27T17:51:45Z Miguelferig 27155 /* Compostos cíclicos conxugados */ 7108558 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse nun orbital non ocupado baixo dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> A ''homoconxugación''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> é un solapamento de dous sistemas π separados por un grupo non conxugante, como o CH₂. Exemplos non ambiguos son comparativamente raros en sistemas neutros, debido a un beneficio enerxético comparativamente menor que é doadamente anulado por unha variedade doutros factores; porén, son comúns en sistemas catiónicos nos cales un beneficio enerxético grande pode derivar da deslocalización de cargas positivas (ver [[homoaromaticidade]]).<ref>É posible algún solapamento orbital mesmo entre enlaces separados por un (or máis) CH₂ porque os electrósn de enlace ocupan orbitais que son funcións de mecánica cuántica e estándense indefinidamene no espazo. Os debuxos e modelos macroscópicos con límites nítidos poden dar unha idea errada porque non mostran este aspecto.</ref> Aos sistemas neutros cómprelles xeralmente xeometrías restrinxidas que favorezan a interacción para producir graos significativos de homoconxugación.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075 }}</ref> No exemplo de abaixo, as frecuencias estiradas do carbonilo no espectro IR dos respectivos compostos demostran a homoconxugación ou a falta dela, nas moléculas en estado fundamental neutro. Debido ao carácter parcial π de enlaces formalmente σ nun anel de [[ciclopropano]], tamén se obtiveron evidencias da transmisión da "conxugación" polos ciclopropanos.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Dous sistemas π apropiadamente aliñados cuxos extremos se encontran en ángulo recto poden interaccionar en espiroconxugación<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> ou en homoconxugación a través do átomo espiro. [[Ficheiro:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|miniatura|Deslocalización dunha carga negativa nun anión carboxilato xenérico, derivado dun ácido carboílico orgánico (compárese o [[ácido acético]]), e o correspondente anión carboxilato vinílogo (o "vinílogo/vinílogo" do anió carboxilato), no cal un grupo [[grupo vinilo|vinilo]] separa agora o oxíxeno cargado do grupo [[carbonilo]] ({{chem2|C\dO}}). A validez do concepto teórico de viniloxía é apoiado polo [[pKa]] de ditos vinílogos, que se aproxima aos dos ácidos carboxílicos análogos.]] A [[viniloxía]] é a extensión dun grupo funcional por un sistema de enlaces conxugados orgánico, que tansmite [[efectos electrónicos]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Revisión) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> == Compostos cíclicos conxugados == <!-- [[Ficheiro:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|miniatura|250px|Orbitais p base do benceno.]] [[File:Benzene MO diagram.png|thumb|Benzene π molecular orbitals according to Hückel theory. Molecular orbitals are frequently described as linear combinations of atomic orbitals, whose coefficients are indicated here by the size and shading of the orbital lobes.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] 4ioed0s0u89xbhjlszq4vgsfin5gfv5 7108559 7108558 2025-06-27T17:53:51Z Miguelferig 27155 /* Compostos cíclicos conxugados */ 7108559 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse nun orbital non ocupado baixo dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> A ''homoconxugación''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> é un solapamento de dous sistemas π separados por un grupo non conxugante, como o CH₂. Exemplos non ambiguos son comparativamente raros en sistemas neutros, debido a un beneficio enerxético comparativamente menor que é doadamente anulado por unha variedade doutros factores; porén, son comúns en sistemas catiónicos nos cales un beneficio enerxético grande pode derivar da deslocalización de cargas positivas (ver [[homoaromaticidade]]).<ref>É posible algún solapamento orbital mesmo entre enlaces separados por un (or máis) CH₂ porque os electrósn de enlace ocupan orbitais que son funcións de mecánica cuántica e estándense indefinidamene no espazo. Os debuxos e modelos macroscópicos con límites nítidos poden dar unha idea errada porque non mostran este aspecto.</ref> Aos sistemas neutros cómprelles xeralmente xeometrías restrinxidas que favorezan a interacción para producir graos significativos de homoconxugación.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075 }}</ref> No exemplo de abaixo, as frecuencias estiradas do carbonilo no espectro IR dos respectivos compostos demostran a homoconxugación ou a falta dela, nas moléculas en estado fundamental neutro. Debido ao carácter parcial π de enlaces formalmente σ nun anel de [[ciclopropano]], tamén se obtiveron evidencias da transmisión da "conxugación" polos ciclopropanos.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Dous sistemas π apropiadamente aliñados cuxos extremos se encontran en ángulo recto poden interaccionar en espiroconxugación<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> ou en homoconxugación a través do átomo espiro. [[Ficheiro:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|miniatura|Deslocalización dunha carga negativa nun anión carboxilato xenérico, derivado dun ácido carboílico orgánico (compárese o [[ácido acético]]), e o correspondente anión carboxilato vinílogo (o "vinílogo/vinílogo" do anió carboxilato), no cal un grupo [[grupo vinilo|vinilo]] separa agora o oxíxeno cargado do grupo [[carbonilo]] ({{chem2|C\dO}}). A validez do concepto teórico de viniloxía é apoiado polo [[pKa]] de ditos vinílogos, que se aproxima aos dos ácidos carboxílicos análogos.]] A [[viniloxía]] é a extensión dun grupo funcional por un sistema de enlaces conxugados orgánico, que tansmite [[efectos electrónicos]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Revisión) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> == Compostos cíclicos conxugados == <!-- [[Ficheiro:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|miniatura|250px|Orbitais p base do benceno.]] [[Ficheiro:Benzene MO diagram.png|miniatura|Orbitais moleculares π do benceno de acordo coa teoría de Hückel. Os orbitais moleculares son descritos frecuentemente comocombinacións leneais de orbitais atómicos, cuxos coeficientes están indicados aquí polo tamaño e sombreado dos lóbulso orbitais.]] [[Cyclic compound]]s can be partly or completely conjugated. [[Annulenes]], completely conjugated monocyclic hydrocarbons, may be aromatic, nonaromatic or antiaromatic. ===Aromatic compounds=== Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] 09f8wwh3imsxha55cs6gxc3cr042wnn 7108561 7108559 2025-06-27T17:55:59Z Miguelferig 27155 /* Compostos cíclicos conxugados */ 7108561 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url-access=registration|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse nun orbital non ocupado baixo dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> A ''homoconxugación''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> é un solapamento de dous sistemas π separados por un grupo non conxugante, como o CH₂. Exemplos non ambiguos son comparativamente raros en sistemas neutros, debido a un beneficio enerxético comparativamente menor que é doadamente anulado por unha variedade doutros factores; porén, son comúns en sistemas catiónicos nos cales un beneficio enerxético grande pode derivar da deslocalización de cargas positivas (ver [[homoaromaticidade]]).<ref>É posible algún solapamento orbital mesmo entre enlaces separados por un (or máis) CH₂ porque os electrósn de enlace ocupan orbitais que son funcións de mecánica cuántica e estándense indefinidamene no espazo. Os debuxos e modelos macroscópicos con límites nítidos poden dar unha idea errada porque non mostran este aspecto.</ref> Aos sistemas neutros cómprelles xeralmente xeometrías restrinxidas que favorezan a interacción para producir graos significativos de homoconxugación.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075 }}</ref> No exemplo de abaixo, as frecuencias estiradas do carbonilo no espectro IR dos respectivos compostos demostran a homoconxugación ou a falta dela, nas moléculas en estado fundamental neutro. Debido ao carácter parcial π de enlaces formalmente σ nun anel de [[ciclopropano]], tamén se obtiveron evidencias da transmisión da "conxugación" polos ciclopropanos.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=January 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Dous sistemas π apropiadamente aliñados cuxos extremos se encontran en ángulo recto poden interaccionar en espiroconxugación<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=May 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> ou en homoconxugación a través do átomo espiro. [[Ficheiro:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|miniatura|Deslocalización dunha carga negativa nun anión carboxilato xenérico, derivado dun ácido carboílico orgánico (compárese o [[ácido acético]]), e o correspondente anión carboxilato vinílogo (o "vinílogo/vinílogo" do anió carboxilato), no cal un grupo [[grupo vinilo|vinilo]] separa agora o oxíxeno cargado do grupo [[carbonilo]] ({{chem2|C\dO}}). A validez do concepto teórico de viniloxía é apoiado polo [[pKa]] de ditos vinílogos, que se aproxima aos dos ácidos carboxílicos análogos.]] A [[viniloxía]] é a extensión dun grupo funcional por un sistema de enlaces conxugados orgánico, que tansmite [[efectos electrónicos]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Revisión) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> == Compostos cíclicos conxugados == [[Ficheiro:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|miniatura|250px|Orbitais p base do benceno.]] [[Ficheiro:Benzene MO diagram.png|miniatura|Orbitais moleculares π do benceno de acordo coa teoría de Hückel. Os orbitais moleculares son descritos frecuentemente comocombinacións leneais de orbitais atómicos, cuxos coeficientes están indicados aquí polo tamaño e sombreado dos lóbulso orbitais.]] Os [[composto cíclico|compostos cíclicos]] poden ser conxugados de maneira parciel ou completa. Os [[anuleno]]s, que son hidrocarburos monociclicos completamente conxugados, poden ser aromáticos, non-aromáticos ou antiaromáticos. === Compostos aromáticos === <!-- Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] i4v4180f3o1odrlr9m9cj1xbebnn1p7 7108563 7108561 2025-06-27T17:57:14Z Miguelferig 27155 7108563 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse nun orbital non ocupado baixo dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> A ''homoconxugación''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> é un solapamento de dous sistemas π separados por un grupo non conxugante, como o CH₂. Exemplos non ambiguos son comparativamente raros en sistemas neutros, debido a un beneficio enerxético comparativamente menor que é doadamente anulado por unha variedade doutros factores; porén, son comúns en sistemas catiónicos nos cales un beneficio enerxético grande pode derivar da deslocalización de cargas positivas (ver [[homoaromaticidade]]).<ref>É posible algún solapamento orbital mesmo entre enlaces separados por un (or máis) CH₂ porque os electrósn de enlace ocupan orbitais que son funcións de mecánica cuántica e estándense indefinidamene no espazo. Os debuxos e modelos macroscópicos con límites nítidos poden dar unha idea errada porque non mostran este aspecto.</ref> Aos sistemas neutros cómprelles xeralmente xeometrías restrinxidas que favorezan a interacción para producir graos significativos de homoconxugación.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075 }}</ref> No exemplo de abaixo, as frecuencias estiradas do carbonilo no espectro IR dos respectivos compostos demostran a homoconxugación ou a falta dela, nas moléculas en estado fundamental neutro. Debido ao carácter parcial π de enlaces formalmente σ nun anel de [[ciclopropano]], tamén se obtiveron evidencias da transmisión da "conxugación" polos ciclopropanos.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=xaneiro de 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Dous sistemas π apropiadamente aliñados cuxos extremos se encontran en ángulo recto poden interaccionar en espiroconxugación<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=maio de 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> ou en homoconxugación a través do átomo espiro. [[Ficheiro:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|miniatura|Deslocalización dunha carga negativa nun anión carboxilato xenérico, derivado dun ácido carboílico orgánico (compárese o [[ácido acético]]), e o correspondente anión carboxilato vinílogo (o "vinílogo/vinílogo" do anió carboxilato), no cal un grupo [[grupo vinilo|vinilo]] separa agora o oxíxeno cargado do grupo [[carbonilo]] ({{chem2|C\dO}}). A validez do concepto teórico de viniloxía é apoiado polo [[pKa]] de ditos vinílogos, que se aproxima aos dos ácidos carboxílicos análogos.]] A [[viniloxía]] é a extensión dun grupo funcional por un sistema de enlaces conxugados orgánico, que tansmite [[efectos electrónicos]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Revisión) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> == Compostos cíclicos conxugados == [[Ficheiro:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|miniatura|250px|Orbitais p base do benceno.]] [[Ficheiro:Benzene MO diagram.png|miniatura|Orbitais moleculares π do benceno de acordo coa teoría de Hückel. Os orbitais moleculares son descritos frecuentemente comocombinacións leneais de orbitais atómicos, cuxos coeficientes están indicados aquí polo tamaño e sombreado dos lóbulso orbitais.]] Os [[composto cíclico|compostos cíclicos]] poden ser conxugados de maneira parciel ou completa. Os [[anuleno]]s, que son hidrocarburos monociclicos completamente conxugados, poden ser aromáticos, non-aromáticos ou antiaromáticos. === Compostos aromáticos === <!-- Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Polímero de microporos conxugados]] *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] fgqqm4qv03nttjv46pluj14s0ilc2ai 7108565 7108563 2025-06-27T17:58:07Z Miguelferig 27155 /* Outros artigos */ 7108565 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molñecula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse nun orbital non ocupado baixo dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> A ''homoconxugación''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> é un solapamento de dous sistemas π separados por un grupo non conxugante, como o CH₂. Exemplos non ambiguos son comparativamente raros en sistemas neutros, debido a un beneficio enerxético comparativamente menor que é doadamente anulado por unha variedade doutros factores; porén, son comúns en sistemas catiónicos nos cales un beneficio enerxético grande pode derivar da deslocalización de cargas positivas (ver [[homoaromaticidade]]).<ref>É posible algún solapamento orbital mesmo entre enlaces separados por un (or máis) CH₂ porque os electrósn de enlace ocupan orbitais que son funcións de mecánica cuántica e estándense indefinidamene no espazo. Os debuxos e modelos macroscópicos con límites nítidos poden dar unha idea errada porque non mostran este aspecto.</ref> Aos sistemas neutros cómprelles xeralmente xeometrías restrinxidas que favorezan a interacción para producir graos significativos de homoconxugación.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075 }}</ref> No exemplo de abaixo, as frecuencias estiradas do carbonilo no espectro IR dos respectivos compostos demostran a homoconxugación ou a falta dela, nas moléculas en estado fundamental neutro. Debido ao carácter parcial π de enlaces formalmente σ nun anel de [[ciclopropano]], tamén se obtiveron evidencias da transmisión da "conxugación" polos ciclopropanos.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=xaneiro de 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Dous sistemas π apropiadamente aliñados cuxos extremos se encontran en ángulo recto poden interaccionar en espiroconxugación<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=maio de 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> ou en homoconxugación a través do átomo espiro. [[Ficheiro:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|miniatura|Deslocalización dunha carga negativa nun anión carboxilato xenérico, derivado dun ácido carboílico orgánico (compárese o [[ácido acético]]), e o correspondente anión carboxilato vinílogo (o "vinílogo/vinílogo" do anió carboxilato), no cal un grupo [[grupo vinilo|vinilo]] separa agora o oxíxeno cargado do grupo [[carbonilo]] ({{chem2|C\dO}}). A validez do concepto teórico de viniloxía é apoiado polo [[pKa]] de ditos vinílogos, que se aproxima aos dos ácidos carboxílicos análogos.]] A [[viniloxía]] é a extensión dun grupo funcional por un sistema de enlaces conxugados orgánico, que tansmite [[efectos electrónicos]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Revisión) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> == Compostos cíclicos conxugados == [[Ficheiro:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|miniatura|250px|Orbitais p base do benceno.]] [[Ficheiro:Benzene MO diagram.png|miniatura|Orbitais moleculares π do benceno de acordo coa teoría de Hückel. Os orbitais moleculares son descritos frecuentemente comocombinacións leneais de orbitais atómicos, cuxos coeficientes están indicados aquí polo tamaño e sombreado dos lóbulso orbitais.]] Os [[composto cíclico|compostos cíclicos]] poden ser conxugados de maneira parciel ou completa. Os [[anuleno]]s, que son hidrocarburos monociclicos completamente conxugados, poden ser aromáticos, non-aromáticos ou antiaromáticos. === Compostos aromáticos === <!-- Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] fqj3rez0j0bzxrjp9iazecoabzc30wv 7108668 7108565 2025-06-27T19:55:34Z Miguelferig 27155 /* Sistemas conxugados en enlaces químicos */ 7108668 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molécula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse nun orbital non ocupado baixo dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> A ''homoconxugación''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> é un solapamento de dous sistemas π separados por un grupo non conxugante, como o CH₂. Exemplos non ambiguos son comparativamente raros en sistemas neutros, debido a un beneficio enerxético comparativamente menor que é doadamente anulado por unha variedade doutros factores; porén, son comúns en sistemas catiónicos nos cales un beneficio enerxético grande pode derivar da deslocalización de cargas positivas (ver [[homoaromaticidade]]).<ref>É posible algún solapamento orbital mesmo entre enlaces separados por un (or máis) CH₂ porque os electrósn de enlace ocupan orbitais que son funcións de mecánica cuántica e estándense indefinidamene no espazo. Os debuxos e modelos macroscópicos con límites nítidos poden dar unha idea errada porque non mostran este aspecto.</ref> Aos sistemas neutros cómprelles xeralmente xeometrías restrinxidas que favorezan a interacción para producir graos significativos de homoconxugación.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075 }}</ref> No exemplo de abaixo, as frecuencias estiradas do carbonilo no espectro IR dos respectivos compostos demostran a homoconxugación ou a falta dela, nas moléculas en estado fundamental neutro. Debido ao carácter parcial π de enlaces formalmente σ nun anel de [[ciclopropano]], tamén se obtiveron evidencias da transmisión da "conxugación" polos ciclopropanos.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=xaneiro de 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Dous sistemas π apropiadamente aliñados cuxos extremos se encontran en ángulo recto poden interaccionar en espiroconxugación<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=maio de 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> ou en homoconxugación a través do átomo espiro. [[Ficheiro:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|miniatura|Deslocalización dunha carga negativa nun anión carboxilato xenérico, derivado dun ácido carboílico orgánico (compárese o [[ácido acético]]), e o correspondente anión carboxilato vinílogo (o "vinílogo/vinílogo" do anió carboxilato), no cal un grupo [[grupo vinilo|vinilo]] separa agora o oxíxeno cargado do grupo [[carbonilo]] ({{chem2|C\dO}}). A validez do concepto teórico de viniloxía é apoiado polo [[pKa]] de ditos vinílogos, que se aproxima aos dos ácidos carboxílicos análogos.]] A [[viniloxía]] é a extensión dun grupo funcional por un sistema de enlaces conxugados orgánico, que tansmite [[efectos electrónicos]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Revisión) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> == Compostos cíclicos conxugados == [[Ficheiro:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|miniatura|250px|Orbitais p base do benceno.]] [[Ficheiro:Benzene MO diagram.png|miniatura|Orbitais moleculares π do benceno de acordo coa teoría de Hückel. Os orbitais moleculares son descritos frecuentemente comocombinacións leneais de orbitais atómicos, cuxos coeficientes están indicados aquí polo tamaño e sombreado dos lóbulso orbitais.]] Os [[composto cíclico|compostos cíclicos]] poden ser conxugados de maneira parciel ou completa. Os [[anuleno]]s, que son hidrocarburos monociclicos completamente conxugados, poden ser aromáticos, non-aromáticos ou antiaromáticos. === Compostos aromáticos === <!-- Compounds that have a monocyclic, planar conjugated system containing [[4n+2 rule|(4''n'' + 2) π-electrons]] for whole numbers ''n'' are [[aromaticity|aromatic]] and exhibit an unusual stability. The classic example [[benzene]] has a system of six π electrons, which, together with the planar ring of C–C σ bonds containing 12&nbsp;electrons and radial C–H σ bonds containing six electrons, forms the thermodynamically and kinetically stable ''[[benzene ring]]'', the common core of the benzenoid aromatic compounds. For benzene itself, there are two equivalent conjugated contributing Lewis structures (the so-called Kekulé structures) that predominate.<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>While the two Kekulé resonance forms contribute to most (>90%) of the π bond energy, there are also a number of other minor contributors to the wavefunction in the valence bond treatment, including the three Dewar resonance forms, and even smaller contributions from various ionic and singlet diradical forms. See article by Rashid and van Lenthe for a recent computational treatment.</ref> The true electronic structure is therefore a quantum-mechanical combination (resonance hybrid) of these contributors, which results in the experimentally observed C–C bonds which are intermediate between single and double bonds and of equal strength and length. In the molecular orbital picture, the six p atomic orbitals of benzene combine to give six molecular orbitals. Three of these orbitals, which lie at lower energies than the isolated p orbital and are therefore net bonding in character (one molecular orbital is strongly bonding, while the other two are equal in energy but bonding to a lesser extent) are occupied by six electrons, while three destabilized orbitals of overall antibonding character remain unoccupied. The result is strong thermodynamic and kinetic aromatic stabilization. Both models describe rings of π electron density above and below the framework of C–C σ bonds. ===Nonaromatic and antiaromatic compounds=== [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] nd4xf025l8uesx9341azr59dxrf3s8e 7108673 7108668 2025-06-27T20:17:40Z Miguelferig 27155 /* Compostos aromáticos */ 7108673 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molécula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse nun orbital non ocupado baixo dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> A ''homoconxugación''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> é un solapamento de dous sistemas π separados por un grupo non conxugante, como o CH₂. Exemplos non ambiguos son comparativamente raros en sistemas neutros, debido a un beneficio enerxético comparativamente menor que é doadamente anulado por unha variedade doutros factores; porén, son comúns en sistemas catiónicos nos cales un beneficio enerxético grande pode derivar da deslocalización de cargas positivas (ver [[homoaromaticidade]]).<ref>É posible algún solapamento orbital mesmo entre enlaces separados por un (or máis) CH₂ porque os electrósn de enlace ocupan orbitais que son funcións de mecánica cuántica e estándense indefinidamene no espazo. Os debuxos e modelos macroscópicos con límites nítidos poden dar unha idea errada porque non mostran este aspecto.</ref> Aos sistemas neutros cómprelles xeralmente xeometrías restrinxidas que favorezan a interacción para producir graos significativos de homoconxugación.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075 }}</ref> No exemplo de abaixo, as frecuencias estiradas do carbonilo no espectro IR dos respectivos compostos demostran a homoconxugación ou a falta dela, nas moléculas en estado fundamental neutro. Debido ao carácter parcial π de enlaces formalmente σ nun anel de [[ciclopropano]], tamén se obtiveron evidencias da transmisión da "conxugación" polos ciclopropanos.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=xaneiro de 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Dous sistemas π apropiadamente aliñados cuxos extremos se encontran en ángulo recto poden interaccionar en espiroconxugación<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=maio de 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> ou en homoconxugación a través do átomo espiro. [[Ficheiro:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|miniatura|Deslocalización dunha carga negativa nun anión carboxilato xenérico, derivado dun ácido carboílico orgánico (compárese o [[ácido acético]]), e o correspondente anión carboxilato vinílogo (o "vinílogo/vinílogo" do anió carboxilato), no cal un grupo [[grupo vinilo|vinilo]] separa agora o oxíxeno cargado do grupo [[carbonilo]] ({{chem2|C\dO}}). A validez do concepto teórico de viniloxía é apoiado polo [[pKa]] de ditos vinílogos, que se aproxima aos dos ácidos carboxílicos análogos.]] A [[viniloxía]] é a extensión dun grupo funcional por un sistema de enlaces conxugados orgánico, que tansmite [[efectos electrónicos]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Revisión) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> == Compostos cíclicos conxugados == [[Ficheiro:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|miniatura|250px|Orbitais p base do benceno.]] [[Ficheiro:Benzene MO diagram.png|miniatura|Orbitais moleculares π do benceno de acordo coa teoría de Hückel. Os orbitais moleculares son descritos frecuentemente comocombinacións leneais de orbitais atómicos, cuxos coeficientes están indicados aquí polo tamaño e sombreado dos lóbulso orbitais.]] Os [[composto cíclico|compostos cíclicos]] poden ser conxugados de maneira parciel ou completa. Os [[anuleno]]s, que son hidrocarburos monociclicos completamente conxugados, poden ser aromáticos, non-aromáticos ou antiaromáticos. === Compostos aromáticos === Os compostos que teñen un sistema conxugado plano monocíclico que contén [[regra do 4n+2|(4''n'' + 2) electróns π]] para número enteiros ''n'' son [[aromaticidade|aromáticos]] e mostran unha estabilidade pouco usual. O exemploclásico é o [[benceno]], que ten un sistema de seis electróns π, que, xunto co anel plano dos enlaces σ C-C que contén 12&nbsp;electróns e enlaces σ C- radiais que conteñen seis electróns, forma o ''[[anel de benceno]]'' estable termodinámica e cineticamente, o núcleo común dos composos aromáticos benzoicos. Para o propio benceno, hai dous conxugados equivalentes que predominan que contribúen con estruturas de Lewis (as denominadas estruturas de Kekulé).<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>Aínda que as dúas formas de resonancia de Kekulé contribúen coa maioría (>90 %) da enerxía de enlace π, hai tamén varios outros contribuíntes menores á función de onda no tratamento do enlace de valencia, incluíndo as tres formas de resonancia de Dewar, e incluso contribucións aínda máis pequenas de varias formas dirradicais iónicas e singulete. Ver o artigo de Rashid e van Lenthe para un tratamento computacional recente.</ref> A verdadeira estrutura electrónica é, polo tanto, unha combinación de mecánica cuántica (híbrido de resonancia) destes contribuíntes, o cal resulta nos enlaces C-C onservados experimentalmente que son intermedios entre os enlaces simple e dobre e de igual forza e lonxitude. Na imaxe do orbital molecular, os seis orbitais atómicos p do benceno combínanse para dar seis orbitais moleculares. Tres destes orbitais, que teñen enerxías menores que o orbital p illado e son, polo tanto, dun carácter de enlace de rede (un orbital moleculr está fortemente enlazado, mentes que os outros dous son iguais en enerxía pero enlazanse en menor extensión) son ocupados por seis electróns, mentres que tres orbitais desestabilizados de carácter de antienlace global permanecen sen ocupar. O resultado é unha forte estabilización aromática termodinámica e cinética. Ambos os modelos describen aneis de densidade de electróns π por riba e por debaixo do armazón dos enlaces σ C-C. === Compostos non-aromáticos e antiaromáticos === <!-- [[File:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|thumb|200px|[[Cyclooctatetraene]]. Adjacent double bonds are not coplanar. The double bonds are therefore not conjugated.|alt=|left]] Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] rxhetqhvdueyb178zmg1lssq8pkg4ob 7108674 7108673 2025-06-27T20:19:40Z Miguelferig 27155 /* Compostos non-aromáticos e antiaromáticos */ 7108674 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molécula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse nun orbital non ocupado baixo dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> A ''homoconxugación''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> é un solapamento de dous sistemas π separados por un grupo non conxugante, como o CH₂. Exemplos non ambiguos son comparativamente raros en sistemas neutros, debido a un beneficio enerxético comparativamente menor que é doadamente anulado por unha variedade doutros factores; porén, son comúns en sistemas catiónicos nos cales un beneficio enerxético grande pode derivar da deslocalización de cargas positivas (ver [[homoaromaticidade]]).<ref>É posible algún solapamento orbital mesmo entre enlaces separados por un (or máis) CH₂ porque os electrósn de enlace ocupan orbitais que son funcións de mecánica cuántica e estándense indefinidamene no espazo. Os debuxos e modelos macroscópicos con límites nítidos poden dar unha idea errada porque non mostran este aspecto.</ref> Aos sistemas neutros cómprelles xeralmente xeometrías restrinxidas que favorezan a interacción para producir graos significativos de homoconxugación.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075 }}</ref> No exemplo de abaixo, as frecuencias estiradas do carbonilo no espectro IR dos respectivos compostos demostran a homoconxugación ou a falta dela, nas moléculas en estado fundamental neutro. Debido ao carácter parcial π de enlaces formalmente σ nun anel de [[ciclopropano]], tamén se obtiveron evidencias da transmisión da "conxugación" polos ciclopropanos.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=xaneiro de 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Dous sistemas π apropiadamente aliñados cuxos extremos se encontran en ángulo recto poden interaccionar en espiroconxugación<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=maio de 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> ou en homoconxugación a través do átomo espiro. [[Ficheiro:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|miniatura|Deslocalización dunha carga negativa nun anión carboxilato xenérico, derivado dun ácido carboílico orgánico (compárese o [[ácido acético]]), e o correspondente anión carboxilato vinílogo (o "vinílogo/vinílogo" do anió carboxilato), no cal un grupo [[grupo vinilo|vinilo]] separa agora o oxíxeno cargado do grupo [[carbonilo]] ({{chem2|C\dO}}). A validez do concepto teórico de viniloxía é apoiado polo [[pKa]] de ditos vinílogos, que se aproxima aos dos ácidos carboxílicos análogos.]] A [[viniloxía]] é a extensión dun grupo funcional por un sistema de enlaces conxugados orgánico, que tansmite [[efectos electrónicos]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Revisión) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> == Compostos cíclicos conxugados == [[Ficheiro:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|miniatura|250px|Orbitais p base do benceno.]] [[Ficheiro:Benzene MO diagram.png|miniatura|Orbitais moleculares π do benceno de acordo coa teoría de Hückel. Os orbitais moleculares son descritos frecuentemente comocombinacións leneais de orbitais atómicos, cuxos coeficientes están indicados aquí polo tamaño e sombreado dos lóbulso orbitais.]] Os [[composto cíclico|compostos cíclicos]] poden ser conxugados de maneira parciel ou completa. Os [[anuleno]]s, que son hidrocarburos monociclicos completamente conxugados, poden ser aromáticos, non-aromáticos ou antiaromáticos. === Compostos aromáticos === Os compostos que teñen un sistema conxugado plano monocíclico que contén [[regra do 4n+2|(4''n'' + 2) electróns π]] para número enteiros ''n'' son [[aromaticidade|aromáticos]] e mostran unha estabilidade pouco usual. O exemploclásico é o [[benceno]], que ten un sistema de seis electróns π, que, xunto co anel plano dos enlaces σ C-C que contén 12&nbsp;electróns e enlaces σ C- radiais que conteñen seis electróns, forma o ''[[anel de benceno]]'' estable termodinámica e cineticamente, o núcleo común dos composos aromáticos benzoicos. Para o propio benceno, hai dous conxugados equivalentes que predominan que contribúen con estruturas de Lewis (as denominadas estruturas de Kekulé).<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>Aínda que as dúas formas de resonancia de Kekulé contribúen coa maioría (>90 %) da enerxía de enlace π, hai tamén varios outros contribuíntes menores á función de onda no tratamento do enlace de valencia, incluíndo as tres formas de resonancia de Dewar, e incluso contribucións aínda máis pequenas de varias formas dirradicais iónicas e singulete. Ver o artigo de Rashid e van Lenthe para un tratamento computacional recente.</ref> A verdadeira estrutura electrónica é, polo tanto, unha combinación de mecánica cuántica (híbrido de resonancia) destes contribuíntes, o cal resulta nos enlaces C-C onservados experimentalmente que son intermedios entre os enlaces simple e dobre e de igual forza e lonxitude. Na imaxe do orbital molecular, os seis orbitais atómicos p do benceno combínanse para dar seis orbitais moleculares. Tres destes orbitais, que teñen enerxías menores que o orbital p illado e son, polo tanto, dun carácter de enlace de rede (un orbital moleculr está fortemente enlazado, mentes que os outros dous son iguais en enerxía pero enlazanse en menor extensión) son ocupados por seis electróns, mentres que tres orbitais desestabilizados de carácter de antienlace global permanecen sen ocupar. O resultado é unha forte estabilización aromática termodinámica e cinética. Ambos os modelos describen aneis de densidade de electróns π por riba e por debaixo do armazón dos enlaces σ C-C. === Compostos non-aromáticos e antiaromáticos === [[Ficheiro:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|miniatura|200px|[[Ciclooctatetraeno]]. Os dobres enlaces adxacentes non son coplanares. Os dobres enlaces son, polo tanto, non conxugados.|alt=|esquerda]] <!-- Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=November 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[File:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|200px|Copper phthalocyanine]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[File:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[File:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[File:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} ===Chromophores=== Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[File:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|thumb|center|530 px|Chemical structure of [[beta-carotene]]. The eleven conjugated double bonds that form the [[chromophore]] of the molecule are highlighted in red.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[File:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|thumb|500px|center|This [[polyene antimycotic]] called [[Amphotericin B]] has a conjugated system with seven double bonds acting as a chromophore that absorbs strongly in the [[ultraviolet–visible spectroscopy|ultraviolet–visible]] spectrum, giving it a yellow color]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] i37x1gu9z0r791n88qfc047yahup0mp 7108694 7108674 2025-06-27T20:31:57Z Miguelferig 27155 /* Compostos non-aromáticos e antiaromáticos */ 7108694 wikitext text/x-wiki {{en tradución}} [[Ficheiro:Cinnamaldehyde acsv.svg|class=skin-invert-image|miniatura|175px|O [[cinamaldehido]] é un composto natural que ten un sistema conxugado.]] [[Ficheiro:1,3-pentadien.svg|class=skin-invert-image|miniatura|O [[Piperileno|penta-1,3-dieno]] é unha molécula cun sistema conxugado.]] [[Ficheiro:Diazomethane-pi-system.png|class=skin-invert-image|miniatura|O [[diazometano]] ten un sistema pi conxugado.]] En [[química orgánica física]], un '''sistema conxugado''' é un sistema de [[orbital p|orbitais p]] conxugados con [[electrón deslocalizado|electróns deslocalizados]] nunha [[molécula]], que en xeral rebaixa a enerxía global da molécula e incrementa a súa [[estabilidade química|estabilidade]]. [[Resonancia (química)|Represéntase convencionalmente]] con enlaces [[covalente]]s simples e múltiples alternantes ('''enlaces conxugados'''). Poden formar parte do sistema os [[par solitario|pares solitarios]], [[radical (química)|radicais]] ou [[ión carbenio|ións carbenio]], que poden ser [[molécula cíclica|cíclicas]], acíclicas, [[xeometría molecular lineal|lineal]] ou mixtas. O termo "conxugado" foi acuñado en 1899 polo químico alemán [[Johannes Thiele (químico)|Johannes Thiele]].<ref>{{cite journal|last1=Thiele|first1=Johannes|title=Zur Kenntnis der ungesättigten Verbindungen|journal=Justus Liebig's Annalen der Chemie|date=1899|volume=306|pages=87–142|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015026322779;view=1up;seq=473|trans-title=[Contribución] ao noso coñecemento dos compostos insaturados|language=de|doi=10.1002/jlac.18993060107}} En p. 90, Thiele acuñou o termo "conxugado": {{lang|de|"Ein solches System benachbarter Doppelbindungen mit ausgeglichenen inneren Partialvalenzen sei als 'conjugirt' bezeichnet."}} (Un sistema de dobres enlaces adxacentes con valencias internas parciais igualadas denominarase "conxugado".)</ref> A '''conxugación''' é o [[solapamento orbital|solapamento]] dun orbital p con outro a través dun [[enlace sigma|enlace σ]] adxacente (en [[metal de transición|metais de transición]], poden estar implicados orbitais d).<ref>{{GoldBookRef |title=conjugated system (conjugation) |file=C01267}}</ref>{{efn|Para os propósitos deste artigo, trataremos principalmente con orbitais deslocalizados con simetría π. Isto está en consonancia co uso típico do "sistema conxugado" para referirse á deslocalización π (e non á σ). Os orbitais moleculares canónicos están completamente deslocalizados, así que en certo sentido, todos os electróns implicados no enlace, incluíndo os que constitúen os enlaces σ e os pares solitarios, están deslocalizados pola molécula. Porén, aínda que tratar os electróns π como deslocalizados é moito máis útil na reactividade química, tratar os electróns σ e non enlazantes da mesma maneira é xeralmente menos proveitoso, agás en casos de enlaces σ multicéntricos como os que se encontran en compostos ''cluster'' de [[litio|Li]] e [[boro|B]]. Ademais, a complexidade engadida tende a impedir a intuición química. Por tanto, para a maioría das [[molécula orgánica|moléculas orgánicas]], os químicos usan comunmente un modelo orbital localizado para describir os enlaces σ e pares solitarios, aínda que usan orbitais moleculares deslocalizados superpostos para describiren os enlaces π. Este enfoque ten a vantaxe engadida de que hai unha clara correspondencia entre a [[estrutura de Lewis]] dunha molécula e os orbitais usados para describir os seus enlaces.}} Un sistema conxugado ten unha rexión de orbitais p solapados, ponteando as localizacións interxacentes que os diagramas simples ilustran como carentes de enlace π. Permiten unha deslocalización de [[electrón pi|electróns π]] a través todos os orbitais p aliñados adxacentes.<ref>{{cite book|last=marzo|first=Jerry|year=1985|title=Advanced Organic Chemistry reactions, mechanisms and structure|edition=3rd|location=Nova York|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|isbn=0-471-85472-7}}</ref> Os electróns π non pertencen a un enlace simple ou [[átomo]], senón máis ben a un grupo de átomos. As moléculas que conteñen sistemas conxugados de orbitais e electróns denomínanse '''moléculas conxugadas''', que teñen orbitais p solapados en tes ou máis átomos. Algunhas moléculas conxugadas orgánicas simples son 1,3-butadieno, benceno e [[carbocatión]]s [[alílico]]s.<ref>{{cite book |title=Organic Chemistry |publisher=[[Iswar Chandra Vidyasagar College]] |location=Belonia, South Tripura, India |edition=3rd |url=http://icvcollege.edu.in/sites/default/files/Conjugation%2C%20Resonance%2C.pdf |access-date=19 de abril de 2022 |chapter=16 Conjugation, Resonance, and Dienes}}</ref> Os sistemas conxugados máis grandes etópanse no [[grafeno]], [[grafito]], [[polímero condutivo|polímeros condutivos]] e [[nanotubo de carbono|nanotubos de carbono]]. == Sistemas conxugados en enlaces químicos == [[Ficheiro:Delocalization-updated.png|class=skin-invert-image|alt=|miniatura|400x400px|Algúns exemplos protorípicos de especies con enlaces deslocalizados. Arriba: [[piridina]], [[furano]], [[catión tropilio]]. Abaixo: [[grupo alilo|radical alilo]], [[acetato|ión acetato]], [[acroleína]]. Os átomos implicados están en vermello, mentres que os electróns dos enlaces deslocalizados están en azul. (Préstese atención á intervención ou non intervención de electróns "non-enlazantes".)]] A conxugación é posible alternando enlaces simples e [[dobre enlace|dobres]] nos cales cada átomo subministra un orbital p perpendicular ao plano da molécula. Porén, esta non é o único xeito que hai de que se produza a conxugación. Con tal que cada átomo contiguo dunha cadea teña un orbital p dispoñible, o sistema pode considerarse conxugado. Por exemplo, o [[furano]] é un ciclo de cinco membros con dous dobres enlaces alternantes flanqueando un [[oxíxeno]].<ref>{{Cite web |date=2014-08-01 |title=1.10: Pi Conjugation |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Chem_26505:_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10:_Pi_Conjugation#:~:text=Conjugation%20is%20possible%20by%20means,an%20oxygen%20in%20position%201. |access-date=2024-10-07 |website=Chemistry LibreTexts |language=en}}</ref> O oxíxeno ten dous [[par solitario|pares solitarios]], un dos cales ocupa un orbital p perpendicular ao anel nesa posición, mantendo así a conxugación dese anel de cinco membros solapándoo co orbital p perpendicular en cada un dos átomos de carbono adxacentes. O outro par solitario permanece no plano e non participa na conxugación. En xeral, calquera carbono ou [[heteroátomo]] sp² ou con hibridación sp, incluíndo os que levan un orbital baleiro ou orbital de par solitario, pode participar en sistemas conxugados. Porén, os pares solitarios non sempre participan nun sistema conxugado. Por exemplo, na [[piridina]], o átomo de nitróxeno xa participa no sistema conxugado por medio dun dobre enlace cun carbono adxacente, así que o par solitario permanece no plano do anel nun orbital híbrido sp² e non participa na conxugación. Un requisito para a conxugación é o solapamento orbital. Así, o sistema conxugado debe ser plano (ou case plano). Como consecuencia, os pares solitarios que participan en sistemas conxugados ocuparán orbitais de carácter p puro en troques de orbitais híbridos sp^''n'' típicos de pares solitarios non conxugados. [[Ficheiro:Furan-pi-system.png|miniatura|275x275px|O sistema π do furano e o pares solitarios. Nótese que un dos pares solitarios do oxíxeno participa na conxugación nun orbital p, mentes que o outros par solitario está nun orbital hibridado sp² no plano da molécula e ''non'' é parte do sistema π. A participación de seis electróns no sistema π fai que o furano sexa [[aromaticidade|aromático]] (ver máis adiante).]] Un modelo común para o tratamento de moléculas conxugadas é un tratamento composto de enlace de valencia / teoría orbital molecular de Hückel (VB/HMOT), na cal o armazón σ da molécula é separado do resto do sistema (ou sistemas) π da molécula (ver [[modelos sigma-pi e de orbitais equivalentes]]). Aínda que o enlace σ pode tratarse tamén usando a idea da deslocalización, é xeralmente o enlace π o que se considera cando se fala de enlace deslocalizado ao tratarmos con moléculas orgánicas simples. ''Armazón sigma (σ)'': O armazón σ descríbese por un esquema de enlaces estritamente localizados e consta de enlaces σ formados a partir de interaccións entre [[hibridación de orbitais|orbitais atómicos hibridados}]] sp³, sp² e sp nos elementos do grupo principal (e orbitais atómicos 1s no hidróxeno), xunto con pares solitarios localizados derivados de orbitais híbridos non enlazantes cheos. A interacción que resulta en enlaces σ adopta a forma de solapamento cabeza-cabeza do lóbulo máis grande de cada orbital híbrido (ou o lóbulo esférico único do orbital 1s dun hidróxeno). Cada orbital atómico contribúe cun electrón cando os orbitais se solapan en pares para formar enlaces σ de dous electróns, ou con dous electróns cando o orbital constitúe un par solitario. Estes orbitais localizados (enlazantes e non enlazantes) están todos localizados no plano da molécula, cos enlaces σ localizados principalmene entre os núcleos dos átomos ao longo do eixe internuclear. ''Sistema ou sistemas pi (π)'': O enlace π, ortogonal ao armazón σ descrito antes, encóntrase por rib ou por debaixo do plano da molécula na cal ten lugar o enlace σ. Os sistema(s) π da molécula están formados pola interacción de orbitais atómicos p non hibridados en átomos que empregan a hibridación sp² e sp. A interacción que resulta en enlaces π ten lugar entre orbitais p que están adxacentes debido a que un enlace σ une os átomos e adopta a forma de solapamento lado-lado de dous lóbulos igualmente grandes que constitúen cada orbital p. Os áomos que teñen hibridación sp³ non teñen un orbital p non hibridado dispoñible para que participe en enlaces π e a súa presenza necesariamente terminata un sistema π ou separa dous sistemas π. Un orbital p base que forma parte dun sistema π pode contribuír cun electrón (o cal corresponde coa metade dun "dobre enlace" formal), dous electróns (o que corresponde a un "par solitario" deslocalizado), ou cero electróns (o que corresponde cun orbital formalmente "baleiro"). O enlace para sistemas π formados polo solapamento de máis de dous orbitais p trátase usando o [[método de Hückel]] para obter unha aproimación de orde cero (cualitativa) de orbitais moleculares de simetría π que resulta do enlace π deslocalizado. [[Ficheiro:Diazomethane-bonding scheme.png|miniatura|450x450px|Usando o esquema de separación σ/π para describir o enlace, poden trasladarse as estruturas de resonancia de Lewis dunha molécula como o diazometano a unha imaxe do enlace que consiste en sistemas π e pares solitarios localizados superpostos nun armazón localizado de enlaces σ.]] Este modelo simple de enlace químico é bo para describir a maioría das moléculas de valencia normal que constan só de elementos de bloque s e p, aínda que os sistemas que implican o enlace deficiente en electróns, incluíndo os carbocatións non-clásicos, ''clusters'' de litio e boro, e centro hipervalentes requiren modificacións significativas nas cales os enlaces σ tamén poden deslocalizarse e quizais é mellor tratalos con orbitais moleculares canónicos que están deslocalizados en toda a molécula. Igualmente, os organometálicos de bloque d e f son tamén descritos de forma inadecuada por este modelo simple. Os enlaces en aneis pequenos tensionados (como o [[ciclopropano]] ou [[epóxido]]) non se describen ben pola esparación σ/π estrita, xa que o enlace entre os átomos do anel consiste en "[[enlace dobrado|enlaces dobrados]]" ou "enlaces banana" que están dobrados cara a fóra e son dunha natureza intermedia entre os enlaces σ e π. Non obstante, os químicos orgánicos usan frecuentemente a linguaxe deste modelo para racionalizar a estrutura e reactividade de compostos orgánicos típicos. Os [[electrón]]s en sistmas π conxugados son compartidos por todos os átomos con hibridación <sp² e sp adxacentes que contribúen ao solapamento, paralelos aos orbitais atómicos p. Polo tanto, os átomos e electóns π implicados compórtanse como un sistema enlazado grande. Estes sistemas denomínanse a miúdo como "enlaces de ''k'' electróns π e ''n'' centros", denotados polo símbolo Π{{su|p=''k''|b=''n''}}, para salientar este comportamento. Por exemplo, os electróns π deslocalizados do [[anión]] [[acetato]] e o [[benceno]] dise que están implicados en sistemas Π{{su|p=4|b=3}} e Π{{su|p=6|b=6}}, respectivamente (''ver [[enlaces de catro electróns e tres centros]]''). Falando en xeral, estes enlaces multicentros corresponden á ocupación de varios orbiais moleculares con varios graos de carácter de enlace ou non-enlace (non é común encher os orbitais con carácter de antienlace). Cada un está ocupado por un ou dous electróns de acordo co [[principio de Aufbau]] e a [[regra de Hund da máxima multiplicidade|regra de Hund]]. As imaxes que mostran o solapamento de orbitais p, como a do benceno de máis abaixo, mostran os orbitais atómicos p base ''ants'' que qu se combinaran para formar orbitais moleculares. Conforme ao [[principio de exclusión de Pauli]], os orbitais p solapantes ''non'' teñen como resultado a formación du gran orbital molecular que conteña máis de dous electróns. A [[método de Hückel|teoría de orbitais moleculares de Hückel]] úsase habitualmente para obter unha imaxe de orde cero de orbitais moleculares π deslocalizados, incluíndo o signo matemático da función de onda en varias partes da molécula e as localizacións de planos nodais. É particularmente doado de aplicar para hidrocarburos conxugados e proporciona unha aproximación razoable con tal que se supoña que a molécula é plana cun bo solapamento de orbitais p. == Enerxía de estabilización == A estimación cuantitativa da estabilización a partir da conxugación é moi polémica e depende das suposicións implícitas que se fagan cando se comparan sistemas de referencia ou reaccións. A enerxía de estabilización coñécese como '''enerxía de resonancia''' cando se define formalmente como a diferenza en enerxía entre as especies químicas reais e as especies hipotéticas que presentan enlaces π localizados que corresponden á [[Resonancia (química)|forma de resonancia]] máis estable.<ref>{{GoldBookRef |title=resonance energy |file=R05333 |accessdate=2019-01-06}}</ref> Esta enerxía non pode medirse, e unha definición precisa aceptada pola maioría dos químicos probablemente segue sen habela. Non obstante, poden facerse algunhas afirmacións xerais. En xeral, a estabilización é mias significativa para sistemas catiónicos que para os neutros. Para o [[Butadieno|buta-1,3-dieno]], unha medida crúa da estabilización é a [[enerxía de activación]] para a rotación do enlace C2-C3. Iso sitúa a estabilización de resonancia aproximadamente a 6 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|title=High Level ab Initio Energies and Structures for the Rotamers of 1,3-Butadiene|journal = The Journal of Physical Chemistry A|volume = 113|issue = 8|pages = 1601–1607|last1=Feller|first1=David|last2=Craig|first2=Norman C.|date=2009-02-05|language=EN|doi=10.1021/jp8095709|pmid = 19199679| bibcode=2009JPCA..113.1601F }}</ref> A comparación de calores de hidroxenación do [[Pentadieno|1,4-pentadieno]] e o 1,3-pentadieno estima un valor lixeiramene máis pequeno de 3,5 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Organic chemistry|last1=Carey|first1=Francis A.|last2=Guiliano|first2=Robert M.|date=2013-01-07|isbn=9780073402741|edition=9ª|location=Nova York, NY|oclc=822971422}}</ref> Como comparación, o catión alilo ten unha barreira de rotación en fase de gas de arredor de 38 kcal/mol,<ref>{{Cite journal|last1=Gobbi|first1=Alberto|last2=Frenking|first2=Gernot|date=1994-10-01|title=Resonance Stabilization in Allyl Cation, Radical, and Anion|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=116|issue=20|pages=9275–9286|doi=10.1021/ja00099a052|bibcode=1994JAChS.116.9275G |issn=0002-7863}}</ref> unha penalización moito maior pola perda de conxugación. A comparación de afinidades do ion hidruro dos catións propilo e alilo, corrixido para os efectos indutivos, resulta nunha estimación considerablemente menor da enerxía de resonancia de 20–22 kcal/mol.<ref>{{Cite journal|last1=Barbour|first1=Josiah B.|last2=Karty|first2=Joel M.|date=2004-01-14|title=Resonance Energies of the Allyl Cation and Allyl Anion: Contribution by Resonance and Inductive Effects toward the Acidity and Hydride Abstraction Enthalpy of Propene|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=en|volume=69|issue=3|pages=648–654|doi=10.1021/jo035189m|pmid=14750787}}</ref> Non obstante, está claro que a conxugación estabiliza o catión alilo en moita maior medida que o buta-1,3-dieno. En contraste co efecto usualmente menor da conxugación neutra, a estabilización aromática pode ser considerable. Estimacións para a enerxía de resonancia do benceno están no rango de 36–73 kcal/mol.<ref>{{Cite book|title=Chemical applications of group theory|last=Cotton|first=Frank Albert|date=1990|publisher=Wiley|isbn=978-0471510949|edition=3ª|location=Nova York|oclc=19975337|url=https://archive.org/details/isbn_9780471510949}}</ref> == Xeneralizacións e conceptos relacionados == [[Ficheiro:Homoconjugation.png|class=skin-invert-image|esquerda|miniatura|A homoconxugación debilita o carácter de dobre enlace do enlace C=O, o que resulta nunha frecuencia infravermella máis baixa.]] Hai tamén outros tipos de interaccións que xeneralizan a idea de orbitais p interaccionando nun sistema conxugado. O concepto de ''[[hiperconxugación]]'' sostén que certos enlaces σ poden tamén deslocalizarse nun orbital non ocupado baixo dun sistema π ou nun orbital p non ocupado. A hiperconxugación utilízase comunmente para explicar a estabilidade de radicais alquilo substituídos e [[carbocatión]]s. A hiperconxugación é menos importane para especies nas cales todos os átomos satisfán a regra do octete, pero un estudo computacional recente apoia a hiperconxugación como a orixe do incremento da estabilidade dos [[alqueno]]s cun maior grao de substitución ([[regra de Zaitsev]]).<ref>{{Cite journal|last1=Braida|first1=Benoit|last2=Prana|first2=Vinca|last3=Hiberty|first3=Philippe C.|date=2009-07-20|title=The Physical Origin of Saytzeff's Rule|journal=Angewandte Chemie International Edition|language=en|volume=48|issue=31|pages=5724–5728|doi=10.1002/anie.200901923|pmid=19562814|issn=1433-7851}}</ref> A ''homoconxugación''<ref name="IUPAC">{{GoldBookRef |title=homoconjugation |file=H02842}}</ref> é un solapamento de dous sistemas π separados por un grupo non conxugante, como o CH₂. Exemplos non ambiguos son comparativamente raros en sistemas neutros, debido a un beneficio enerxético comparativamente menor que é doadamente anulado por unha variedade doutros factores; porén, son comúns en sistemas catiónicos nos cales un beneficio enerxético grande pode derivar da deslocalización de cargas positivas (ver [[homoaromaticidade]]).<ref>É posible algún solapamento orbital mesmo entre enlaces separados por un (or máis) CH₂ porque os electrósn de enlace ocupan orbitais que son funcións de mecánica cuántica e estándense indefinidamene no espazo. Os debuxos e modelos macroscópicos con límites nítidos poden dar unha idea errada porque non mostran este aspecto.</ref> Aos sistemas neutros cómprelles xeralmente xeometrías restrinxidas que favorezan a interacción para producir graos significativos de homoconxugación.<ref>{{Cite journal|last=Scott|first=L. T.|date=1986-01-01|title=Cyclic homoconjugation in neutral organic molecules|journal=Pure and Applied Chemistry|language=en|volume=58|issue=1|pages=105–110|doi=10.1351/pac198658010105|issn=1365-3075 }}</ref> No exemplo de abaixo, as frecuencias estiradas do carbonilo no espectro IR dos respectivos compostos demostran a homoconxugación ou a falta dela, nas moléculas en estado fundamental neutro. Debido ao carácter parcial π de enlaces formalmente σ nun anel de [[ciclopropano]], tamén se obtiveron evidencias da transmisión da "conxugación" polos ciclopropanos.<ref>{{Cite journal|last1=Stewart|first1=John Mathews|last2=Pagenkopf|first2=Gordon K.|date=xaneiro de 1969|title=Transmission of conjugation by the cyclopropane ring|journal=The Journal of Organic Chemistry|language=EN|volume=34|issue=1|pages=7–11|doi=10.1021/jo00838a003|issn=0022-3263}}</ref> Dous sistemas π apropiadamente aliñados cuxos extremos se encontran en ángulo recto poden interaccionar en espiroconxugación<ref>{{Cite journal|last=Maslak|first=Przemyslaw|date=maio de 1994|title=Spiroconjugation: An added dimension in the design of organic molecular materials|journal=Advanced Materials|volume=6|issue=5|pages=405–407|doi=10.1002/adma.19940060515|bibcode=1994AdM.....6..405M |issn=0935-9648}}</ref> ou en homoconxugación a través do átomo espiro. [[Ficheiro:Vinylogous.png|class=skin-invert-image|300px|miniatura|Deslocalización dunha carga negativa nun anión carboxilato xenérico, derivado dun ácido carboílico orgánico (compárese o [[ácido acético]]), e o correspondente anión carboxilato vinílogo (o "vinílogo/vinílogo" do anió carboxilato), no cal un grupo [[grupo vinilo|vinilo]] separa agora o oxíxeno cargado do grupo [[carbonilo]] ({{chem2|C\dO}}). A validez do concepto teórico de viniloxía é apoiado polo [[pKa]] de ditos vinílogos, que se aproxima aos dos ácidos carboxílicos análogos.]] A [[viniloxía]] é a extensión dun grupo funcional por un sistema de enlaces conxugados orgánico, que tansmite [[efectos electrónicos]].<ref>''The Vinylogous Aldol Reaction: A Valuable, Yet Understated Carbon-Carbon Bond-Forming Maneuver'' Giovanni Casiraghi, Franca Zanardi, Giovanni Appendino, and Gloria Rassu [[Chem. Rev.]] '''2000'''; 100(6) pp 1929 - 1972; (Revisión) {{doi|10.1021/cr990247i}}</ref> == Compostos cíclicos conxugados == [[Ficheiro:Benzene Orbitals.svg|class=skin-invert-image|miniatura|250px|Orbitais p base do benceno.]] [[Ficheiro:Benzene MO diagram.png|miniatura|Orbitais moleculares π do benceno de acordo coa teoría de Hückel. Os orbitais moleculares son descritos frecuentemente comocombinacións leneais de orbitais atómicos, cuxos coeficientes están indicados aquí polo tamaño e sombreado dos lóbulso orbitais.]] Os [[composto cíclico|compostos cíclicos]] poden ser conxugados de maneira parciel ou completa. Os [[anuleno]]s, que son hidrocarburos monociclicos completamente conxugados, poden ser aromáticos, non-aromáticos ou antiaromáticos. === Compostos aromáticos === Os compostos que teñen un sistema conxugado plano monocíclico que contén [[regra do 4n+2|(4''n'' + 2) electróns π]] para número enteiros ''n'' son [[aromaticidade|aromáticos]] e mostran unha estabilidade pouco usual. O exemploclásico é o [[benceno]], que ten un sistema de seis electróns π, que, xunto co anel plano dos enlaces σ C-C que contén 12&nbsp;electróns e enlaces σ C- radiais que conteñen seis electróns, forma o ''[[anel de benceno]]'' estable termodinámica e cineticamente, o núcleo común dos composos aromáticos benzoicos. Para o propio benceno, hai dous conxugados equivalentes que predominan que contribúen con estruturas de Lewis (as denominadas estruturas de Kekulé).<ref>{{Cite journal|last1=Rashid|first1=Zahid|last2=van Lenthe|first2=Joop H.|date=March 2011|title=Generation of Kekulé valence structures and the corresponding valence bond wave function|journal=Journal of Computational Chemistry|volume=32|issue=4|pages=696–708|doi=10.1002/jcc.21655|issn=1096-987X|pmid=20941739 }}</ref><ref>Aínda que as dúas formas de resonancia de Kekulé contribúen coa maioría (>90 %) da enerxía de enlace π, hai tamén varios outros contribuíntes menores á función de onda no tratamento do enlace de valencia, incluíndo as tres formas de resonancia de Dewar, e incluso contribucións aínda máis pequenas de varias formas dirradicais iónicas e singulete. Ver o artigo de Rashid e van Lenthe para un tratamento computacional recente.</ref> A verdadeira estrutura electrónica é, polo tanto, unha combinación de mecánica cuántica (híbrido de resonancia) destes contribuíntes, o cal resulta nos enlaces C-C onservados experimentalmente que son intermedios entre os enlaces simple e dobre e de igual forza e lonxitude. Na imaxe do orbital molecular, os seis orbitais atómicos p do benceno combínanse para dar seis orbitais moleculares. Tres destes orbitais, que teñen enerxías menores que o orbital p illado e son, polo tanto, dun carácter de enlace de rede (un orbital moleculr está fortemente enlazado, mentes que os outros dous son iguais en enerxía pero enlazanse en menor extensión) son ocupados por seis electróns, mentres que tres orbitais desestabilizados de carácter de antienlace global permanecen sen ocupar. O resultado é unha forte estabilización aromática termodinámica e cinética. Ambos os modelos describen aneis de densidade de electróns π por riba e por debaixo do armazón dos enlaces σ C-C. === Compostos non-aromáticos e antiaromáticos === [[Ficheiro:All-Z-Cyclooctatetraene_3D_skeletal_formula.svg|class=skin-invert-image|miniatura|200px|[[Ciclooctatetraeno]]. Os dobres enlaces adxacentes non son coplanares. Os dobres enlaces son, polo tanto, non conxugados.|alt=|esquerda]] <!-- Not all compounds with alternating double and single bonds are aromatic. [[Cyclooctatetraene]], for example, possesses alternating single and double bonds. The molecule typically adopts a "tub" [[Conformational isomerism|conformation]]. Because the p orbitals of the molecule do not align themselves well in this non-planar molecule, the π bonds are essentially isolated and not conjugated. The lack of conjugation allows the 8 π electron molecule to avoid [[antiaromaticity]], a destabilizing effect associated with cyclic, conjugated systems containing 4''n'' π (''n'' = 0, 1, 2, ...) electrons. This effect is due to the placement of two electrons into two degenerate nonbonding (or nearly nonbonding) orbitals of the molecule, which, in addition to drastically reducing the thermodynamic stabilization of delocalization, would either force the molecule to take on triplet diradical character, or cause it to undergo [[Jahn–Teller effect|Jahn-Teller distortion]] to relieve the degeneracy. This has the effect of greatly increasing the kinetic reactivity of the molecule. Because of the lack of long-range interactions, cyclooctatetraene takes on a nonplanar conformation and is nonaromatic in character, behaving as a typical alkene. In contrast, derivatives of the cyclooctatetraene dication and dianion have been found to be planar experimentally, in accord with the prediction that they are stabilized aromatic systems with 6 and 10 π electrons, respectively. Because antiaromaticity is a property that molecules try to avoid whenever possible, only a few experimentally observed species are believed to be antiaromatic. [[Cyclobutadiene]] and cyclopentadienyl cation are commonly cited as examples of antiaromatic systems. {{clear right}} ==In pigments== In a conjugated pi-system, electrons are able to capture certain photons as the electrons resonate along a certain distance of p-orbitals - similar to how a [[antenna (radio)|radio antenna]] detects radio signals along its length. Typically, the more conjugated (longer) the pi-system is, the longer the wavelength of photon can be captured. Compounds whose molecules contain a sufficient number of conjugated bonds can absorb light in the visible region, and therefore appear colorful to the eye, usually appearing yellow or red.<ref>{{cite book |last1=Lipton |first1=Mark |title=Purdue: Chem 26505: Organic Chemistry I (Lipton) |date=Jan 31, 2017 |publisher=Purdue University |edition=LibreTexts |url=https://chem.libretexts.org/Courses/Purdue/Purdue%3A_Chem_26505%3A_Organic_Chemistry_I_(Lipton)/Chapter_1._Electronic_Structure_and_Chemical_Bonding/1.10%3A_Pi_Conjugation |chapter=Chapter 1. Electronic Structure and Chemical Bonding}}</ref> Many [[dye]]s make use of conjugated electron systems to absorb [[visible light]], giving rise to strong colors. For example, the long conjugated [[hydrocarbon]] chain in [[beta-carotene]] leads to its strong orange color. When an electron in the system absorbs a [[photon]] of light of the right [[wavelength]], it can be promoted to a higher energy level. A simple model of the energy levels is provided by the [[quantum mechanics|quantum-mechanical]] problem of a one-dimensional [[particle in a box]] of length L, representing the movement of a π electron along a long conjugated chain of carbon atoms. In this model the lowest possible absorption energy corresponds to the energy difference between the highest occupied molecular orbital ([[HOMO/LUMO|HOMO]]) and the lowest unoccupied molecular orbital (LUMO). For a chain of ''n'' C=C bonds or 2''n'' carbon atoms in the molecular [[ground state]], there are 2''n'' π electrons occupying ''n'' molecular orbitals, so that the energy gap is<ref>P. Atkins and J. de Paula ''Physical Chemistry'' (8th ed., W.H.Freeman 2006), p.281 {{ISBN|0-7167-8759-8}}</ref> :<math>E_{n+1} - E_n = \frac{(2n+1)\hbar^2 \pi ^2}{2mL^2}</math> Since the box length ''L'' increases approximately linearly with the number of C=C bonds ''n'', this means that the energy Δ''E'' of a photon absorbed in the HOMO–LUMO transition is approximately proportional to 1/''n''. The photon [[wavelength]] λ = ''hc''/Δ''E'' is then approximately proportional to ''n''. Although this model is very approximate, λ does in general increase with ''n'' (or ''L'') for similar molecules. For example, the HOMO–LUMO absorption wavelengths for conjugated [[1,3-Butadiene|butadiene]], hexatriene and octatetraene are 217&nbsp;nm, 252&nbsp;nm and 304&nbsp;nm respectively.<ref>Atkins and de Paula p.398</ref> However, for good numerical agreement of the particle in a box model with experiment, the single-bond/double-bond bond length alternations of the polyenes must be taken into account.<ref>{{Cite journal|last=Autschbach|first=Jochen|date=novembro de 2007|title=Why the Particle-in-a-Box Model Works Well for Cyanine Dyes but Not for Conjugated Polyenes|journal=Journal of Chemical Education|language=EN|volume=84|issue=11|pages=1840|doi=10.1021/ed084p1840| bibcode=2007JChEd..84.1840A |issn=0021-9584}}</ref> Alternatively, one can use the [[Hückel method]] which is also designed to model the electronic structure of conjugated systems. Many electronic transitions in conjugated π-systems are from a predominantly [[covalent bond|bonding]] [[molecular orbital]] (MO) to a predominantly [[Antibonding molecular orbital|antibonding]] MO (π to π^*), but electrons from non-bonding [[lone pair]]s can also be promoted to a π-system MO (n to π^*) as often happens in [[charge-transfer complex]]es. A HOMO to LUMO transition is made by an electron if it is allowed by the [[selection rules]] for [[Electromagnetic radiation|electromagnetic transitions]]. Conjugated systems of fewer than eight conjugated double bonds absorb only in the ultraviolet region and are colorless to the human eye. With every double bond added, the system absorbs [[photon]]s of longer wavelength (and lower energy), and the compound ranges from yellow to red in color. Compounds that are blue or green typically do not rely on conjugated double bonds alone. This absorption of light in the ultraviolet to visible spectrum can be quantified using [[ultraviolet–visible spectroscopy]], and forms the basis for the entire field of [[photochemistry]]. Conjugated systems that are widely used for synthetic [[pigment]]s and [[dye]]s are [[diazo]] and [[azo compound]]s and phthalocyanine compounds. ===Phthalocyanine compounds=== Conjugated systems not only have low energy excitations in the visible spectral region but they also accept or donate electrons easily. [[Phthalocyanine]]s, which, like [[Phthalocyanine Blue BN]] and [[Phthalocyanine Green G]], often contain a transition metal ion, exchange an electron with the complexed [[Transition metal#Characteristic properties|transition metal ion]] that easily changes its [[oxidation state]]. Pigments and dyes like these are [[charge-transfer complex]]es. [[Ficheiro:Copper phthalocyanine.svg|class=skin-invert-image|miniatura|center|200px|Ftalocianina de cobre.]] ===Porphyrins and similar compounds=== [[Porphyrin]]s have conjugated molecular ring systems ([[macrocycle]]s) that appear in many [[enzyme]]s of biological systems. As a [[ligand]], porphyrin forms numerous [[complex (chemistry)|complexes]] with metallic ions like [[iron]] in [[hemoglobin]] that colors blood red. Hemoglobin transports oxygen to the cells of our bodies. Porphyrin–metal complexes often have strong colors. A similar molecular structural ring unit called [[chlorin]] is similarly complexed with [[magnesium]] instead of iron when forming part of the most common forms of [[chlorophyll]] molecules, giving them a green color. Another similar macrocycle unit is [[corrin]], which complexes with [[cobalt]] when forming part of [[cobalamin]] molecules, constituting [[Vitamin B12]], which is intensely red. The corrin unit has six conjugated double bonds but is not conjugated all the way around its macrocycle ring. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align: center;" | | [[Ficheiro:Heme b.svg|class=skin-invert-image|230 px]]||[[Ficheiro:C-3 position Chlorophyll a.svg|class=skin-invert-image|200px]] || [[Ficheiro:Cobalamin.svg|class=skin-invert-image|200px]] |- | |<small>[[Heme]] group of [[hemoglobin]]</small> ||<small>The [[chlorin]] section of the [[chlorophyll a]] molecule. The green box shows a [[Functional group|group]] that varies between [[chlorophyll]] types.</small>|| <small>[[Cobalamin]] structure includes a [[corrin]] macrocycle.</small> |} === Cromóforos === Conjugated systems form the basis of [[chromophore]]s, which are light-absorbing parts of a molecule that can cause a compound to be colored. Such chromophores are often present in various organic compounds and sometimes present in [[polymer]]s that are colored or glow in the dark. Chromophores often consist of a series of conjugated bonds and/or ring systems, commonly aromatic, which can include C–C, C=C, C=O, or N=N bonds. [[Ficheiro:Beta-Carotene conjugation.svg|class=skin-invert-image|miniatura|center|530 px|A estrutura química do [[beta-caroteno]]. Os once dobres enlaces conxugados que forman o [[cromóforo]] da molécula están salientados en vermello.]] Conjugated chromophores are found in many [[organic compound]]s including [[azo dyes]] (also [[Food coloring|artificial food additives]]), compounds in fruits and vegetables ([[lycopene]] and [[anthocyanidin]]s), [[photoreceptor cell|photoreceptor]]s of the eye, and some pharmaceutical compounds such as the following: [[Ficheiro:Amphotericin B new.svg|class=skin-invert-image|miniatura|500px|center|Este [[polieno antimicótico]] chamado [[anfotericina B]] ten un sistema conxugado con sete dobres enlaces que actúan como un [[cromóforo]] que absorbe fortemente no espectro [[espectroscopia ultravioleta–visible|ultravioleta–visible]], o que lle dá unha cor amarela.]] Conjugated polymer [[nanoparticle]]s (PDots) are assembled from hydrophobic fluorescent conjugated polymers, along with [[amphiphilic]] polymers to provide water solubility. Pdots are important labels for [[Single-molecule experiment|single-molecule]] [[fluorescence microscopy]], based on high brightness, lack of [[Fluorescence intermittency in colloidal nanocrystals|blinking]] or [[fluorophore|dark fraction]], and slow [[photobleaching]].<ref>{{Cite journal|vauthors = Wu C, Hansen SJ, Hou Q, Yu J, Zeigler M, Jin Y, Burnham DR, McNeill JD, Olson JM, Chiu DT| title = Design of highly emissive polymer dot bioconjugates for in vivo tumor targeting |journal=Angewandte Chemie | volume = 50 | issue = 15 | pages = 3430–4 | date = 2011 | pmid = 21381164 | pmc = 3095208 |doi = 10.1002/anie.201007461 |doi-access=free }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Koner AL, Krndija D, Hou Q, Sherratt DJ, Howarth M |year=2013|title= Hydroxy-terminated conjugated polymer nanoparticles have near-unity bright fraction and reveal cholesterol-dependence of IGF1R nanodomains |journal=ACS Nano |pmid=23330847 |doi=10.1021/nn3042122 |volume=7 |pages=1137–1144 |issue=2 |pmc=3584654 }}</ref> --> == Notas a rodapé == {{notelist}} == Notas == {{listaref}} == Véase tamén == === Outros artigos === *[[Conxugación cruzada]] *[[Hiperconxugación]] *[[Enlace metálico]] *[[Polieno (química)|Polieno]] *[[Resonancia (química)|Resonancia]] *[[Viniloxía]] {{control de autoridades}} [[Categoría:Química orgánica física]] [[Categoría:Hidrocarburos conxugados|*]] b2qaqsvliv0wjdvabqyzif5anp6jmfj 0 656235 7108726 7107771 2025-06-27T21:01:34Z MAGHOI 15490 7108726 wikitext text/x-wiki {{biografía}} '''Sabino''' (en [[Lingua grega antiga|grego antigo]], Σαβῖνος; en [[Lingua latina|latín]] ''Sabinus'') foi un médico da [[Grecia romana]]. Foi un dos primeiros comentaristas sobre [[Hipócrates]] que viviu antes de [[Xuliano de Alexandría|Xuliano]], na última metade do [[século I]]<ref>{{Cita libro|capítulo=SABI´NUS|título=[[Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology]]|volume=Vol. III|páxina=688|apelidos=Smith|nome=William}}</ref>. == Traxectoria == Foi mestre de [[Metrodoro (médico do século -I)|Metrodoro]] e [[Estratónico de Pérgamo]]. É mencionado con frecuencia por [[Galeno]] e tamén por outros escritores de medicina{{Sfn|Nutton|2012|p=218, 219}}{{Sfn|Lloyd|1993|p=401, 402}}. == Notas == {{Listaref}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Personalidades sen imaxes]] [[Categoría:médicos]] [[Categoría:Wikipedia:Páxinas con traducións non revisadas]] [[Categoría:Nados no século I]] [[Categoría:Finados no século II]] cb6cfte3z2h2w575damth9a1dusc089 1 656236 7108725 7107765 2025-06-27T20:59:42Z MAGHOI 15490 7108725 wikitext text/x-wiki == traducido de == {{traducido de|ca|Sabí (metge)|26-6-25}} [[user:Servando2|Servando2]] ([[User talk:Servando2|Dime]]) 26 de xuño de 2025 ás 20:00 (UTC) {{visitas}} sym0xykfm9ek54y8uokphaqkdkolqjj 0 656282 7108420 7108169 2025-06-27T15:14:26Z Breogan2008 23204 7108420 wikitext text/x-wiki {{Enuso}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''So weit die Füße tragen''''' é un filme [[Alemaña|alemán]] de [[2001]] [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes ambientados en Siberia]] [[Categoría:Filmes baseados en series de televisión]] n0uxjy8337wzcaxn2pmun8io9pwxa3r 7108423 7108420 2025-06-27T15:16:30Z Breogan2008 23204 7108423 wikitext text/x-wiki {{Enuso}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''So weit die Füße tragen''''' é un filme [[Alemaña|alemán]] de [[2001]] [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua alemá]] [[Categoría:Filmes en lingua rusa]] [[Categoría:Filmes en lingua persa]] [[Categoría:Filmes en lingua chukchi]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes ambientados en Siberia]] [[Categoría:Filmes baseados en series de televisión]] tpaerlzoqqz82kurpnan2xawrpadpc2 7108425 7108423 2025-06-27T15:16:49Z Breogan2008 23204 7108425 wikitext text/x-wiki {{Enuso}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''So weit die Füße tragen''''' é un filme [[Alemaña|alemán]] de [[2001]] [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua alemá]] [[Categoría:Filmes en lingua rusa]] [[Categoría:Filmes en lingua persa]] [[Categoría:Filmes en lingua chukchi]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes de Rusia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Siberia]] [[Categoría:Filmes baseados en series de televisión]] c2ubost2dywlhqhusxyeso40qhj0jwe 7108454 7108425 2025-06-27T15:29:18Z Breogan2008 23204 7108454 wikitext text/x-wiki {{Enuso}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''So weit die Füße tragen''''' é un filme [[Alemaña|alemán]] de [[2001]] == Personaxes == {{Div col}} * Bernhard Bettermann como Clemens Forell * Iris Böhm como Kathrin Forell * [[Anatoliy Kotenyov]] como Oberleutnant Kamenev * [[Michael Mendl]] como Dr. Stauffer * [[Irina Pantaeva]] como Irina * [[Hans-Uwe Bauer]] como Leibrecht * [[André Hennicke]] como Bauknecht * [[Antonio Wannek]] como Mattern * [[Johannes Hitzbllech]] como Danhorn * [[Stephen Wolf-Schömburg]] como Klugmann * [[Irina Narbekova]] como Dr. Padmulova * [[Hans Peter Hallwachs]] como Onkel Baudrexel * [[Pavel Lebeshev]] como Lagerkommandant {{Div col end}} [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua alemá]] [[Categoría:Filmes en lingua rusa]] [[Categoría:Filmes en lingua persa]] [[Categoría:Filmes en lingua chukchi]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes de Rusia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Siberia]] [[Categoría:Filmes baseados en series de televisión]] 17ffc3k6cjo7qhun7fict6pe7ir5i2s 7108458 7108454 2025-06-27T15:31:51Z Breogan2008 23204 7108458 wikitext text/x-wiki {{Enuso}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''So weit die Füße tragen''''' é un filme [[Alemaña|alemán]] de [[2001]] == Personaxes == {{Div col}} * Bernhard Bettermann como Clemens Forell * Iris Böhm como Kathrin Forell * [[Anatoliy Kotenyov]] como Oberleutnant Kamenev * [[Michael Mendl]] como Dr. Stauffer * [[Irina Pantaeva]] como Irina * [[Hans-Uwe Bauer]] como Leibrecht * [[André Hennicke]] como Bauknecht * [[Antonio Wannek]] como Mattern * [[Johannes Hitzbllech]] como Danhorn * [[Stephen Wolf-Schömburg]] como Klugmann * [[Irina Narbekova]] como Dr. Padmulova * [[Hans Peter Hallwachs]] como Onkel Baudrexel * [[Pavel Lebeshev]] como Lagerkommandant {{Div col end}} {{Barra portal|Cine|Alemaña|Rusia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua alemá]] [[Categoría:Filmes en lingua rusa]] [[Categoría:Filmes en lingua persa]] [[Categoría:Filmes en lingua chukchi]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes de Rusia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Siberia]] [[Categoría:Filmes baseados en series de televisión]] 2c2rp7y827663wc09cxbgciyapznz0l 7108461 7108458 2025-06-27T15:33:41Z Breogan2008 23204 7108461 wikitext text/x-wiki {{Enuso}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''So weit die Füße tragen''''' é un filme [[Alemaña|alemán]] de [[2001]] dirixido por [[Hardy Martins]]. == Personaxes == {{Div col}} * Bernhard Bettermann como Clemens Forell * Iris Böhm como Kathrin Forell * [[Anatoliy Kotenyov]] como Oberleutnant Kamenev * [[Michael Mendl]] como Dr. Stauffer * [[Irina Pantaeva]] como Irina * [[Hans-Uwe Bauer]] como Leibrecht * [[André Hennicke]] como Bauknecht * [[Antonio Wannek]] como Mattern * [[Johannes Hitzbllech]] como Danhorn * [[Stephen Wolf-Schömburg]] como Klugmann * [[Irina Narbekova]] como Dr. Padmulova * [[Hans Peter Hallwachs]] como Onkel Baudrexel * [[Pavel Lebeshev]] como Lagerkommandant {{Div col end}} {{Barra portal|Cine|Alemaña|Rusia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua alemá]] [[Categoría:Filmes en lingua rusa]] [[Categoría:Filmes en lingua persa]] [[Categoría:Filmes en lingua chukchi]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes de Rusia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Siberia]] [[Categoría:Filmes baseados en series de televisión]] rubxwsn1mq57k53jupdkzk5a6jknzos 7108464 7108461 2025-06-27T15:37:05Z Breogan2008 23204 7108464 wikitext text/x-wiki {{Enuso}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''So weit die Füße tragen''''' é un filme [[Alemaña|alemán]] de [[2001]] dirixido por [[Hardy Martins]]. Conta a historia dun prisineiro de guerra alemán na [[segunda guerra mundial]], [[Cornelius Rost|Clemens Forell]], que escapa dun [[gulag]] de [[Siberia]], na [[Unión Soviética]], tentando regresar a Alemaña. Baséase no libro homónimo escrito polo novelista bavarés Josef Martin Bauer. Á súa vez, o libro baséase na historia real de [[Cornelius Rost]], quen empregou o alcume de "Clemens Forell" para evitar represalias da [[KGB]].<ref>{{cite web |url=https://www.imdb.com/title/tt0277327/trivia |title=Trivia for ''As Far As My Feet Will Carry Me'' |author= |date= |publisher=[[Internet Movie Database]] |access-date=13 de setembro de 2010}}</ref> A novela tamén foi adaptada nunha serie de televisión de 1959. == Personaxes == {{Div col}} * Bernhard Bettermann como Clemens Forell * Iris Böhm como Kathrin Forell * [[Anatoliy Kotenyov]] como Oberleutnant Kamenev * [[Michael Mendl]] como Dr. Stauffer * [[Irina Pantaeva]] como Irina * [[Hans-Uwe Bauer]] como Leibrecht * [[André Hennicke]] como Bauknecht * [[Antonio Wannek]] como Mattern * [[Johannes Hitzbllech]] como Danhorn * [[Stephen Wolf-Schömburg]] como Klugmann * [[Irina Narbekova]] como Dr. Padmulova * [[Hans Peter Hallwachs]] como Onkel Baudrexel * [[Pavel Lebeshev]] como Lagerkommandant {{Div col end}} {{Barra portal|Cine|Alemaña|Rusia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua alemá]] [[Categoría:Filmes en lingua rusa]] [[Categoría:Filmes en lingua persa]] [[Categoría:Filmes en lingua chukchi]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes de Rusia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Siberia]] [[Categoría:Filmes baseados en series de televisión]] 53h93v8pu2o118ftpyiza87h53enzgc 7108465 7108464 2025-06-27T15:37:21Z Breogan2008 23204 7108465 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''So weit die Füße tragen''''' é un filme [[Alemaña|alemán]] de [[2001]] dirixido por [[Hardy Martins]]. Conta a historia dun prisineiro de guerra alemán na [[segunda guerra mundial]], [[Cornelius Rost|Clemens Forell]], que escapa dun [[gulag]] de [[Siberia]], na [[Unión Soviética]], tentando regresar a Alemaña. Baséase no libro homónimo escrito polo novelista bavarés Josef Martin Bauer. Á súa vez, o libro baséase na historia real de [[Cornelius Rost]], quen empregou o alcume de "Clemens Forell" para evitar represalias da [[KGB]].<ref>{{cite web |url=https://www.imdb.com/title/tt0277327/trivia |title=Trivia for ''As Far As My Feet Will Carry Me'' |author= |date= |publisher=[[Internet Movie Database]] |access-date=13 de setembro de 2010}}</ref> A novela tamén foi adaptada nunha serie de televisión de 1959. == Personaxes == {{Div col}} * Bernhard Bettermann como Clemens Forell * Iris Böhm como Kathrin Forell * [[Anatoliy Kotenyov]] como Oberleutnant Kamenev * [[Michael Mendl]] como Dr. Stauffer * [[Irina Pantaeva]] como Irina * [[Hans-Uwe Bauer]] como Leibrecht * [[André Hennicke]] como Bauknecht * [[Antonio Wannek]] como Mattern * [[Johannes Hitzbllech]] como Danhorn * [[Stephen Wolf-Schömburg]] como Klugmann * [[Irina Narbekova]] como Dr. Padmulova * [[Hans Peter Hallwachs]] como Onkel Baudrexel * [[Pavel Lebeshev]] como Lagerkommandant {{Div col end}} == Notas == {{Listaref}} {{Barra portal|Cine|Alemaña|Rusia}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua alemá]] [[Categoría:Filmes en lingua rusa]] [[Categoría:Filmes en lingua persa]] [[Categoría:Filmes en lingua chukchi]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes de Rusia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Siberia]] [[Categoría:Filmes baseados en series de televisión]] iwlz2zl08gv1j9tgd6snahxzqaov29i 7108466 7108465 2025-06-27T15:37:38Z Breogan2008 23204 /* Notas */ 7108466 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''So weit die Füße tragen''''' é un filme [[Alemaña|alemán]] de [[2001]] dirixido por [[Hardy Martins]]. Conta a historia dun prisineiro de guerra alemán na [[segunda guerra mundial]], [[Cornelius Rost|Clemens Forell]], que escapa dun [[gulag]] de [[Siberia]], na [[Unión Soviética]], tentando regresar a Alemaña. Baséase no libro homónimo escrito polo novelista bavarés Josef Martin Bauer. Á súa vez, o libro baséase na historia real de [[Cornelius Rost]], quen empregou o alcume de "Clemens Forell" para evitar represalias da [[KGB]].<ref>{{cite web |url=https://www.imdb.com/title/tt0277327/trivia |title=Trivia for ''As Far As My Feet Will Carry Me'' |author= |date= |publisher=[[Internet Movie Database]] |access-date=13 de setembro de 2010}}</ref> A novela tamén foi adaptada nunha serie de televisión de 1959. == Personaxes == {{Div col}} * Bernhard Bettermann como Clemens Forell * Iris Böhm como Kathrin Forell * [[Anatoliy Kotenyov]] como Oberleutnant Kamenev * [[Michael Mendl]] como Dr. Stauffer * [[Irina Pantaeva]] como Irina * [[Hans-Uwe Bauer]] como Leibrecht * [[André Hennicke]] como Bauknecht * [[Antonio Wannek]] como Mattern * [[Johannes Hitzbllech]] como Danhorn * [[Stephen Wolf-Schömburg]] como Klugmann * [[Irina Narbekova]] como Dr. Padmulova * [[Hans Peter Hallwachs]] como Onkel Baudrexel * [[Pavel Lebeshev]] como Lagerkommandant {{Div col end}} == Notas == {{Listaref}} {{Barra portal|Cine|Alemaña|Rusia|Segunda Guerra Mundial}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua alemá]] [[Categoría:Filmes en lingua rusa]] [[Categoría:Filmes en lingua persa]] [[Categoría:Filmes en lingua chukchi]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes de Rusia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Siberia]] [[Categoría:Filmes baseados en series de televisión]] 82mbbicmgagy4i84m18uxpbto65782n 7108467 7108466 2025-06-27T15:38:16Z Breogan2008 23204 /* Notas */ 7108467 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''So weit die Füße tragen''''' é un filme [[Alemaña|alemán]] de [[2001]] dirixido por [[Hardy Martins]]. Conta a historia dun prisineiro de guerra alemán na [[segunda guerra mundial]], [[Cornelius Rost|Clemens Forell]], que escapa dun [[gulag]] de [[Siberia]], na [[Unión Soviética]], tentando regresar a Alemaña. Baséase no libro homónimo escrito polo novelista bavarés Josef Martin Bauer. Á súa vez, o libro baséase na historia real de [[Cornelius Rost]], quen empregou o alcume de "Clemens Forell" para evitar represalias da [[KGB]].<ref>{{cite web |url=https://www.imdb.com/title/tt0277327/trivia |title=Trivia for ''As Far As My Feet Will Carry Me'' |author= |date= |publisher=[[Internet Movie Database]] |access-date=13 de setembro de 2010}}</ref> A novela tamén foi adaptada nunha serie de televisión de 1959. == Personaxes == {{Div col}} * Bernhard Bettermann como Clemens Forell * Iris Böhm como Kathrin Forell * [[Anatoliy Kotenyov]] como Oberleutnant Kamenev * [[Michael Mendl]] como Dr. Stauffer * [[Irina Pantaeva]] como Irina * [[Hans-Uwe Bauer]] como Leibrecht * [[André Hennicke]] como Bauknecht * [[Antonio Wannek]] como Mattern * [[Johannes Hitzbllech]] como Danhorn * [[Stephen Wolf-Schömburg]] como Klugmann * [[Irina Narbekova]] como Dr. Padmulova * [[Hans Peter Hallwachs]] como Onkel Baudrexel * [[Pavel Lebeshev]] como Lagerkommandant {{Div col end}} == Notas == {{Listaref}} {{Barra portal|Cine|Alemaña|Rusia|Segunda Guerra Mundial}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2001]] [[Categoría:Filmes en lingua alemá]] [[Categoría:Filmes en lingua rusa]] [[Categoría:Filmes en lingua persa]] [[Categoría:Filmes en lingua chukchi]] [[Categoría:Filmes de Alemaña]] [[Categoría:Filmes de Rusia]] [[Categoría:Filmes ambientados en Siberia]] [[Categoría:Filmes sobre a segunda guerra mundial]] [[Categoría:Filmes baseados en series de televisión]] 6s6t53tk0w5castc2whf779hr35g5n2 0 656283 7109345 7108187 2025-06-28T11:51:52Z Galton1892 156153 7109345 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}}'''Lluís Amiguet''', nado en [[Tarragona]] o [[1964]], é un xornalista español que colabora con ''La'' ''contra'' de [[La Vanguardia]] dende a súa creación en xaneiro de 1998. Licenciado en Filoloxía pola [[Universidade de Barcelona]] e en Ciencias da Información pola [[Universidade Autónoma de Barcelona]]. Foi bolseiro de Rotary na [[Universidade de Nova York]], profesor na [[Universidade Rovira i Virgili]] e profesor visitante en ESADE. Colaborou en Europe Today, [[National Geographic (revista)|National Geographic]] e The New York University Review of International Affairs da [[British Broadcasting Corporation|BBC]].<ref>{{Cita web|título=Lluís Amiguet: “Tarragona es pequeña para saludarnos cada día, pero es también una ciudad muy grande”|url=https://www.lavanguardia.com/local/tarragona/20170921/431452266466/lluis-amiguet-tarragona-pequena-saludarnos-dia-ciudad-muy-grande.html|páxina-web=La Vanguardia|data=2017-09-21|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> En 2022, dio una charla TEDx titulada La felicidad son momentitos; y la vida, apaños.<ref>{{Cita web|título=La felicidad son momentitos; y la vida, apaños. {{!}} Lluís Amiguet {{!}} TEDxSitges|url=https://www.youtube.com/watch?v=_AcVL5Kq0kI|data=2023-01-09|data-acceso=2025-06-28|apelidos=TEDx Talks|páxina-web=YouTube}}</ref> == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Xornalistas de Cataluña]] [[Categoría:Nados en 1964]] [[Categoría:Nados en Tarragona]] sasmirigs8ke6eht4nuq5oypkiujoqx 0 656284 7108267 7108180 2025-06-27T13:42:39Z Dodro 51040 Cambiouse o destino da redirección de [[Luís Amiguet]] a [[Lluís Amiguet]] 7108267 wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Lluís Amiguet]] 09amv0c32o4p6ku8bncgrkonblaxb7u 0 656288 7108212 2025-06-27T12:50:43Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Biografía|nome=}} '''Núria Planas Raig''', nada en [[Barcelona]] o ​​[[1972]], é unha investigadora e docente matemática catalá na [[Universidade Autónoma de Barcelona]], presidenta da Sociedade Española de Investigación en Educación Matemática (desde 2024)<ref>{{Cita web|título=Núria Planas presideix la Societat Espanyola de Recerca en Educació Matemàtica|url=http://www.uab.cat/web/detall-de-noticia/nuria-planas-presideix-la-societat-espanyola-de-recerc..." 7108212 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}} '''Núria Planas Raig''', nada en [[Barcelona]] o ​​[[1972]], é unha investigadora e docente matemática catalá na [[Universidade Autónoma de Barcelona]], presidenta da Sociedade Española de Investigación en Educación Matemática (desde 2024)<ref>{{Cita web|título=Núria Planas presideix la Societat Espanyola de Recerca en Educació Matemàtica|url=http://www.uab.cat/web/detall-de-noticia/nuria-planas-presideix-la-societat-espanyola-de-recerca-en-educacio-matematica-1345721038860.html?noticiaid=1345926259828|páxina-web=UAB Barcelona|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca|nome=UAB-Universitat Autònoma de|apelidos=Barcelona}}</ref> e directora da Axencia de Avaliación e Prospectiva da Educación (desde 2025).<ref>{{Cita web|título=Núria Planas Raig, nova directora de l'Agència d'Avaluació i Prospectiva de l'Educació|url=https://govern.cat/salapremsa/notes-premsa/702982/nuria-planas-raig-nova-directora-de-l-agencia-d-avaluacio-i-prospectiva-de-l-educacio|páxina-web=Govern.cat|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca}}</ref> == Biografía == Licenciouse en Ciencias Exactas pola [[Universidade de Barcelona]] en 1995 e doutorouse pola Universidade Autónoma de Barcelona en 2001. É profesora titular no Departamento de Ensino das Matemáticas e Ciencias Experimentais da [[Universidade Autónoma de Barcelona]] e profesora de investigación honoraria no Departamento de Educación da [[Universidade de Oxford]] desde 2021. Foi profesora de investigación extraordinaria no Departamento de Educación Matemática da Universidade de Sudáfrica durante oito anos, comezando en 2013.<ref>{{Cita web|título=Nuria Planas: 'Saber muchas matemáticas no garantiza saber transmitirlas bien'|url=https://www.laprovincia.es/sociedad/2016/02/04/nuria-planas-matematicas-garantiza-transmitirlas-9989668.html|páxina-web=La Provincia - Diario de Las Palmas|data=2016-02-04|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Eduardo|apelidos=García}}</ref> == Notas == <references /> {{Control de autoridades}} [[Categoría:Nados en 1972]] [[Categoría:Nados en Barcelona]] 6xa3thjx9vhpffxutik4ytcsom02tc4 7108213 7108212 2025-06-27T12:50:51Z Galton1892 156153 7108213 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}}'''Núria Planas Raig''', nada en [[Barcelona]] o ​​[[1972]], é unha investigadora e docente matemática catalá na [[Universidade Autónoma de Barcelona]], presidenta da Sociedade Española de Investigación en Educación Matemática (desde 2024)<ref>{{Cita web|título=Núria Planas presideix la Societat Espanyola de Recerca en Educació Matemàtica|url=http://www.uab.cat/web/detall-de-noticia/nuria-planas-presideix-la-societat-espanyola-de-recerca-en-educacio-matematica-1345721038860.html?noticiaid=1345926259828|páxina-web=UAB Barcelona|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca|nome=UAB-Universitat Autònoma de|apelidos=Barcelona}}</ref> e directora da Axencia de Avaliación e Prospectiva da Educación (desde 2025).<ref>{{Cita web|título=Núria Planas Raig, nova directora de l'Agència d'Avaluació i Prospectiva de l'Educació|url=https://govern.cat/salapremsa/notes-premsa/702982/nuria-planas-raig-nova-directora-de-l-agencia-d-avaluacio-i-prospectiva-de-l-educacio|páxina-web=Govern.cat|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca}}</ref> == Biografía == Licenciouse en Ciencias Exactas pola [[Universidade de Barcelona]] en 1995 e doutorouse pola Universidade Autónoma de Barcelona en 2001. É profesora titular no Departamento de Ensino das Matemáticas e Ciencias Experimentais da [[Universidade Autónoma de Barcelona]] e profesora de investigación honoraria no Departamento de Educación da [[Universidade de Oxford]] desde 2021. Foi profesora de investigación extraordinaria no Departamento de Educación Matemática da Universidade de Sudáfrica durante oito anos, comezando en 2013.<ref>{{Cita web|título=Nuria Planas: 'Saber muchas matemáticas no garantiza saber transmitirlas bien'|url=https://www.laprovincia.es/sociedad/2016/02/04/nuria-planas-matematicas-garantiza-transmitirlas-9989668.html|páxina-web=La Provincia - Diario de Las Palmas|data=2016-02-04|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Eduardo|apelidos=García}}</ref> == Notas == <references /> {{Control de autoridades}} [[Categoría:Nados en 1972]] [[Categoría:Nados en Barcelona]] kkgvuf5xd8gs0hml3si72qj1vaj46o1 1 656289 7108214 2025-06-27T12:51:06Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Visitas}} {{BPV}}" 7108214 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} {{BPV}} 3c6kbrdo7rrskx3eyzdxcz8oyhklco9 0 656290 7108220 2025-06-27T13:01:35Z Galton1892 156153 Redirixida cara a "[[Núria Planas]]" 7108220 wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Núria Planas]] d3upqg56ls3a40swd9mmejuyv413g2f 0 656291 7108222 2025-06-27T13:02:58Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Organización}} A '''Agència d'Avaluació i Prospectiva de l'Educació''' é un organismo da [[Generalitat de Cataluña]] responsable de promover a avaliación do sistema, as políticas educativas e a investigación educativa e, en última instancia, de afrontar os retos do sistema educativo catalán. Desde 2025, [[Núria Planas Raig]] é a directora.<ref>{{Cita web|título=El Govern activa l'Agència d'Avaluació i Prospectiva de l'Educació|url=https://govern.cat/salap..." 7108222 wikitext text/x-wiki {{Organización}} A '''Agència d'Avaluació i Prospectiva de l'Educació''' é un organismo da [[Generalitat de Cataluña]] responsable de promover a avaliación do sistema, as políticas educativas e a investigación educativa e, en última instancia, de afrontar os retos do sistema educativo catalán. Desde 2025, [[Núria Planas Raig]] é a directora.<ref>{{Cita web|título=El Govern activa l'Agència d'Avaluació i Prospectiva de l'Educació|url=https://govern.cat/salapremsa/notes-premsa/697566/govern-activa-lagencia-davaluacio-prospectiva-leducacio|páxina-web=Govern.cat|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca}}</ref> Foi creada coa Lei de Educación de Cataluña en 2009, pero nunca se chegou a despregar. Foi recreada en 2023.<ref>{{Cita web|título=Canvi de president al Consell d'Avaluació d'Educació després de PISA - 24 gen 2024|url=https://www.elpuntavui.cat/societat/article/5-societat/2378726-canvi-de-president-al-consell-d-avaluacio-d-educacio-despres-de-pisa.html|páxina-web=El Punt Avui|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca|nome=Laia|apelidos=Bruguera}}</ref> En abril de 2025, un decreto reactivou a Axencia, e a conselleira de Educación e Formación Profesional exerceu como presidenta honoraria interina. == Notas == [[Categoría:Generalitat de Cataluña]] qeyu29x7qi0o1hr9i65bh537na55cwg 1 656292 7108223 2025-06-27T13:03:10Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Visitas}}" 7108223 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} mjrme7egla3w9c3qvxo8kql5gyq949i 0 656293 7108228 2025-06-27T13:07:16Z Autopistero20502020 127649 Creado o novo artigo dos homónimos de Sebio 7108228 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Sebio''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Sebio, Burres, Arzúa|Sebio]]''', lugar da parroquia de [[Burres, Arzúa|Burres]], no concello de [[Arzúa]]; *'''[[O Sebio, San Martiño de Calvos de Sobrecamiño, Arzúa|O Sebio]]''', lugar da parroquia de [[San Martiño de Calvos de Sobrecamiño, Arzúa|San Martiño de Calvos de Sobrecamiño]], no concello de [[Arzúa]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== *'''[[Sebil, Cequeril, Cuntis|Sebil]]''', lugar da parroquia de [[Cequeril, Cuntis|Cequeril]], no concello de [[Cuntis]]. {{Control de autoridades}} 0v6d6dhliu0h98dkeot23zeltfpqxn6 0 656294 7108246 2025-06-27T13:29:38Z Galton1892 156153 Nova páxina: "'''Javier Lafuente Sancho''', nado en [[Barcelona]] o ​​[[1960]], é un químico español e reitor da [[Universidade Autónoma de Barcelona]] desde 2020.<ref>{{Cita web|título=La UAB té nou rector: qui és Javier Lafuente?|url=https://www.isabadell.cat/societat/educacio/nou-rector-uab/|data=2020-10-29|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca|nome=Escrit per Clàudia|apelidos=Mas}}</ref> == Biografía == É licenciado en Química pola [[Universidade Autónoma de Barcelona]] e..." 7108246 wikitext text/x-wiki '''Javier Lafuente Sancho''', nado en [[Barcelona]] o ​​[[1960]], é un químico español e reitor da [[Universidade Autónoma de Barcelona]] desde 2020.<ref>{{Cita web|título=La UAB té nou rector: qui és Javier Lafuente?|url=https://www.isabadell.cat/societat/educacio/nou-rector-uab/|data=2020-10-29|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca|nome=Escrit per Clàudia|apelidos=Mas}}</ref> == Biografía == É licenciado en Química pola [[Universidade Autónoma de Barcelona]] e doutor cum laude en Enxeñaría Química pola mesma universidade. A súa carreira docente comezou en 1984 como profesor axudante na Escola de Enxeñaría da Universidade Autónoma de Barcelona. Posteriormente, entre 1990 e 2002, foi profesor titular e, desde entón, é profesor de [[Enxeñaría química|Enxeñaría Química]]. Realizou estadías de investigación no [[Instituto de Tecnoloxía de Massachusetts]], na [[Universidade de California]] e no Instituto Tecnolóxico de Illinois.<ref>{{Cita web|título=Javier Lafuente|url=https://www.genocov.com/who-we-are/current-staff/javier-lafuente|páxina-web=www.genocov.com|data-acceso=2025-06-27|lingua=en-gb}}</ref> O 10 de novembro de 2020 foi elixido reitor da Universidade Autónoma de Barcelona.<ref>{{Cita web|título=Javier Lafuente llama a ser "innovadores, disruptivos y líderes"|url=http://www.uab.cat/web/sala-de-prensa/detalle-noticia/javier-lafuente-llama-a-ser-innovadores-disruptivos-y-lideres-1345667994339.html?noticiaid=1345828795189|páxina-web=UAB Barcelona|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=UAB-Universitat Autònoma de|apelidos=Barcelona}}</ref> En 2024 foi reelixido para un mandato de seis anos ata 2030. Exerceu como presidente da Rede Universitaria Vives. == Notas == [[Categoría:Alumnos da Universidade Autónoma de Barcelona]] [[Categoría:Químicos de España]] gfopebze6uw1rv4o6mbu5kllpjdl3nv 7108247 7108246 2025-06-27T13:30:09Z Galton1892 156153 /* Notas */ 7108247 wikitext text/x-wiki '''Javier Lafuente Sancho''', nado en [[Barcelona]] o ​​[[1960]], é un químico español e reitor da [[Universidade Autónoma de Barcelona]] desde 2020.<ref>{{Cita web|título=La UAB té nou rector: qui és Javier Lafuente?|url=https://www.isabadell.cat/societat/educacio/nou-rector-uab/|data=2020-10-29|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca|nome=Escrit per Clàudia|apelidos=Mas}}</ref> == Biografía == É licenciado en Química pola [[Universidade Autónoma de Barcelona]] e doutor cum laude en Enxeñaría Química pola mesma universidade. A súa carreira docente comezou en 1984 como profesor axudante na Escola de Enxeñaría da Universidade Autónoma de Barcelona. Posteriormente, entre 1990 e 2002, foi profesor titular e, desde entón, é profesor de [[Enxeñaría química|Enxeñaría Química]]. Realizou estadías de investigación no [[Instituto de Tecnoloxía de Massachusetts]], na [[Universidade de California]] e no Instituto Tecnolóxico de Illinois.<ref>{{Cita web|título=Javier Lafuente|url=https://www.genocov.com/who-we-are/current-staff/javier-lafuente|páxina-web=www.genocov.com|data-acceso=2025-06-27|lingua=en-gb}}</ref> O 10 de novembro de 2020 foi elixido reitor da Universidade Autónoma de Barcelona.<ref>{{Cita web|título=Javier Lafuente llama a ser "innovadores, disruptivos y líderes"|url=http://www.uab.cat/web/sala-de-prensa/detalle-noticia/javier-lafuente-llama-a-ser-innovadores-disruptivos-y-lideres-1345667994339.html?noticiaid=1345828795189|páxina-web=UAB Barcelona|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=UAB-Universitat Autònoma de|apelidos=Barcelona}}</ref> En 2024 foi reelixido para un mandato de seis anos ata 2030. Exerceu como presidente da Rede Universitaria Vives. == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Alumnos da Universidade Autónoma de Barcelona]] [[Categoría:Químicos de España]] st57n1rwjvgtbv95nf1q830jt29kl9j 7108248 7108247 2025-06-27T13:30:21Z Galton1892 156153 7108248 wikitext text/x-wiki {{Biografía}}'''Javier Lafuente Sancho''', nado en [[Barcelona]] o ​​[[1960]], é un químico español e reitor da [[Universidade Autónoma de Barcelona]] desde 2020.<ref>{{Cita web|título=La UAB té nou rector: qui és Javier Lafuente?|url=https://www.isabadell.cat/societat/educacio/nou-rector-uab/|data=2020-10-29|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca|nome=Escrit per Clàudia|apelidos=Mas}}</ref> == Biografía == É licenciado en Química pola [[Universidade Autónoma de Barcelona]] e doutor cum laude en Enxeñaría Química pola mesma universidade. A súa carreira docente comezou en 1984 como profesor axudante na Escola de Enxeñaría da Universidade Autónoma de Barcelona. Posteriormente, entre 1990 e 2002, foi profesor titular e, desde entón, é profesor de [[Enxeñaría química|Enxeñaría Química]]. Realizou estadías de investigación no [[Instituto de Tecnoloxía de Massachusetts]], na [[Universidade de California]] e no Instituto Tecnolóxico de Illinois.<ref>{{Cita web|título=Javier Lafuente|url=https://www.genocov.com/who-we-are/current-staff/javier-lafuente|páxina-web=www.genocov.com|data-acceso=2025-06-27|lingua=en-gb}}</ref> O 10 de novembro de 2020 foi elixido reitor da Universidade Autónoma de Barcelona.<ref>{{Cita web|título=Javier Lafuente llama a ser "innovadores, disruptivos y líderes"|url=http://www.uab.cat/web/sala-de-prensa/detalle-noticia/javier-lafuente-llama-a-ser-innovadores-disruptivos-y-lideres-1345667994339.html?noticiaid=1345828795189|páxina-web=UAB Barcelona|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=UAB-Universitat Autònoma de|apelidos=Barcelona}}</ref> En 2024 foi reelixido para un mandato de seis anos ata 2030. Exerceu como presidente da Rede Universitaria Vives. == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Alumnos da Universidade Autónoma de Barcelona]] [[Categoría:Químicos de España]] 3mxj48tfsf319axp7813oe7g07ag927 1 656295 7108249 2025-06-27T13:30:36Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Visitas}} {{BPV}}" 7108249 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} {{BPV}} 3c6kbrdo7rrskx3eyzdxcz8oyhklco9 0 656296 7108257 2025-06-27T13:38:13Z Cinioengalicia 153820 Nova páxina: "A '''[[Praia]] de Mourisca''' é unha praia ubicada no [[Cabo Udra]] ([[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]], [[Beluso, Bueu|Beluso]], [[Parroquia civil|parroquia]] de [[Bueu]]). Hai un [[restaurante]] alí, da [[Familia (socioloxía)|familia]] Lamosa, residente dalí. {{Praia|nome=Praia de Mourisca|coordenadas=[[42,3370529, -8,8219320]]|localización=[[Bueu]]|baño=Averiado|tipo_acceso=[[Estrada]]}}" 7108257 wikitext text/x-wiki A '''[[Praia]] de Mourisca''' é unha praia ubicada no [[Cabo Udra]] ([[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]], [[Beluso, Bueu|Beluso]], [[Parroquia civil|parroquia]] de [[Bueu]]). Hai un [[restaurante]] alí, da [[Familia (socioloxía)|familia]] Lamosa, residente dalí. {{Praia|nome=Praia de Mourisca|coordenadas=[[42,3370529, -8,8219320]]|localización=[[Bueu]]|baño=Averiado|tipo_acceso=[[Estrada]]}} qjuh70xxtga3h1nf4ns4098tdogkzjf 7108268 7108257 2025-06-27T13:43:21Z Cinioengalicia 153820 7108268 wikitext text/x-wiki A '''[[Praia]] de Mourisca''' é unha praia ubicada no [[Cabo Udra]] ([[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]], [[Beluso, Bueu|Beluso]], [[Parroquia civil|parroquia]] de [[Bueu]])<ref>{{Cita web|título=PLAYA A MOURISCA (Bueu) - Qué SABER antes de ir (2024)|url=https://www.tripadvisor.es/Attraction_Review-g1064059-d12874354-Reviews-Playa_A_Mourisca-Bueu_Province_of_Pontevedra_Galicia.html|páxina-web=Tripadvisor|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref>. Hai un [[restaurante]] alí, da [[Familia (socioloxía)|familia]] Lamosa, residente dalí. {{Praia|nome=Praia de Mourisca|coordenadas=[[42,3370529, -8,8219320]]|localización=[[Bueu]]|baño=Averiado|tipo_acceso=[[Estrada]]}} == Referencias == <references /> == Véxase tamén == • [[Cabo Udra]] • [[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]] • [[Beluso, Bueu|Beluso]] • [[Bueu]] • [[Praia]] qvdzuliym0ljboeymmd6e0xeb38qsvd 7108276 7108268 2025-06-27T13:48:02Z Cinioengalicia 153820 7108276 wikitext text/x-wiki A '''[[Praia]] de Mourisca''' é unha praia ubicada no [[Cabo Udra]] ([[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]], [[Beluso, Bueu|Beluso]], [[Parroquia civil|parroquia]] de [[Bueu]])<ref>{{Cita web|título=PLAYA A MOURISCA (Bueu) - Qué SABER antes de ir (2024)|url=https://www.tripadvisor.es/Attraction_Review-g1064059-d12874354-Reviews-Playa_A_Mourisca-Bueu_Province_of_Pontevedra_Galicia.html|páxina-web=Tripadvisor|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref>. Hai un [[restaurante]] alí, da [[Familia (socioloxía)|familia]] Lamosa, residente dalí. Hai un [[sendeiro]] que dirixe ata a [[praia de Pedrón]], que é unha [[praia nudista]]. {{Praia|nome=Praia de Mourisca|coordenadas=[[42,3370529, -8,8219320]]|localización=[[Bueu]]|baño=Averiado|tipo_acceso=[[Estrada]]}} <references /> == Véxase taménu == • [[Cabo Udra]] • [[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]] • [[Beluso, Bueu|Beluso]] • [[Bueu]] • [[Praia]] fkaxqi8yhned4q49y1mdruhpok06s7g 7108277 7108276 2025-06-27T13:48:31Z Cinioengalicia 153820 7108277 wikitext text/x-wiki A '''[[Praia]] de Mourisca''' é unha praia ubicada no [[Cabo Udra]] ([[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]], [[Beluso, Bueu|Beluso]], [[Parroquia civil|parroquia]] de [[Bueu]])<ref>{{Cita web|título=PLAYA A MOURISCA (Bueu) - Qué SABER antes de ir (2024)|url=https://www.tripadvisor.es/Attraction_Review-g1064059-d12874354-Reviews-Playa_A_Mourisca-Bueu_Province_of_Pontevedra_Galicia.html|páxina-web=Tripadvisor|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref>. Hai un [[restaurante]] alí, da [[Familia (socioloxía)|familia]] Lamosa, residente dalí. Hai un [[sendeiro]] que dirixe ata a [[praia de Pedrón]], que é unha [[praia nudista]]. {{Praia|nome=Praia de Mourisca|coordenadas=[[42,3370529, -8,8219320]]|localización=[[Bueu]]|baño=Averiado|tipo_acceso=[[Estrada]]}} == Referencias == <references /> == Véxase taménu == • [[Cabo Udra]] • [[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]] • [[Beluso, Bueu|Beluso]] • [[Bueu]] • [[Praia]] pri1zmumvuya69ond9c4at8dvghjtr9 7108279 7108277 2025-06-27T13:52:19Z Cinioengalicia 153820 /* Véxase taménu */ 7108279 wikitext text/x-wiki A '''[[Praia]] de Mourisca''' é unha praia ubicada no [[Cabo Udra]] ([[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]], [[Beluso, Bueu|Beluso]], [[Parroquia civil|parroquia]] de [[Bueu]])<ref>{{Cita web|título=PLAYA A MOURISCA (Bueu) - Qué SABER antes de ir (2024)|url=https://www.tripadvisor.es/Attraction_Review-g1064059-d12874354-Reviews-Playa_A_Mourisca-Bueu_Province_of_Pontevedra_Galicia.html|páxina-web=Tripadvisor|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref>. Hai un [[restaurante]] alí, da [[Familia (socioloxía)|familia]] Lamosa, residente dalí. Hai un [[sendeiro]] que dirixe ata a [[praia de Pedrón]], que é unha [[praia nudista]]. {{Praia|nome=Praia de Mourisca|coordenadas=[[42,3370529, -8,8219320]]|localización=[[Bueu]]|baño=Averiado|tipo_acceso=[[Estrada]]}} == Referencias == <references /> == Véxase tambén == • [[Cabo Udra]] • [[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]] • [[Beluso, Bueu|Beluso]] • [[Bueu]] • [[Praia]] s4u597sver6n7ggu66bzj787uozhw67 7108308 7108279 2025-06-27T14:09:32Z Estevoaei 1131 engado a [[Categoría:Praias de Bueu]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108308 wikitext text/x-wiki A '''[[Praia]] de Mourisca''' é unha praia ubicada no [[Cabo Udra]] ([[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]], [[Beluso, Bueu|Beluso]], [[Parroquia civil|parroquia]] de [[Bueu]])<ref>{{Cita web|título=PLAYA A MOURISCA (Bueu) - Qué SABER antes de ir (2024)|url=https://www.tripadvisor.es/Attraction_Review-g1064059-d12874354-Reviews-Playa_A_Mourisca-Bueu_Province_of_Pontevedra_Galicia.html|páxina-web=Tripadvisor|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref>. Hai un [[restaurante]] alí, da [[Familia (socioloxía)|familia]] Lamosa, residente dalí. Hai un [[sendeiro]] que dirixe ata a [[praia de Pedrón]], que é unha [[praia nudista]]. {{Praia|nome=Praia de Mourisca|coordenadas=[[42,3370529, -8,8219320]]|localización=[[Bueu]]|baño=Averiado|tipo_acceso=[[Estrada]]}} == Referencias == <references /> == Véxase tambén == • [[Cabo Udra]] • [[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]] • [[Beluso, Bueu|Beluso]] • [[Bueu]] • [[Praia]] [[Categoría:Praias de Bueu]] s3x12rpc2pht7d06wxc4nc2us7iqdsa 7108312 7108308 2025-06-27T14:10:26Z Estevoaei 1131 7108312 wikitext text/x-wiki {{Xeografía física}} A '''praia de Mourisca''' é un areal situado en [[cabo Udra]] ([[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]], [[Beluso, Bueu|Beluso]], [[Bueu]])<ref>{{Cita web|título=PLAYA A MOURISCA (Bueu) - Qué SABER antes de ir (2024)|url=https://www.tripadvisor.es/Attraction_Review-g1064059-d12874354-Reviews-Playa_A_Mourisca-Bueu_Province_of_Pontevedra_Galicia.html|páxina-web=Tripadvisor|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref>. Hai un [[restaurante]] alí, da [[Familia (socioloxía)|familia]] Lamosa, residente dalí. Hai un [[sendeiro]] que dirixe ata a [[praia de Pedrón]], que é unha [[praia nudista]]. == Notas == {{listaref}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Praias de Bueu]] roke2qpv9nj89i8hkym6nala94mn099 7108314 7108312 2025-06-27T14:11:37Z Estevoaei 1131 7108314 wikitext text/x-wiki {{Xeografía física}} A '''praia de Mourisca''' é un areal situado en [[cabo Udra]] ([[Beluso, Bueu|Beluso]], [[Bueu]]).<ref>{{Cita web|título=PLAYA A MOURISCA (Bueu) - Qué SABER antes de ir (2024)|url=https://www.tripadvisor.es/Attraction_Review-g1064059-d12874354-Reviews-Playa_A_Mourisca-Bueu_Province_of_Pontevedra_Galicia.html|páxina-web=Tripadvisor|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref> ==Servizos== Na contorna hai un [[restaurante]]. Hai un [[sendeiro]] que dirixe ata a [[praia de Pedrón]], que é unha [[praia nudista]]. == Notas == {{listaref}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Praias de Bueu]] 8k1we9ogiblsmadlzb6kl31c1qcs5sh 7108336 7108314 2025-06-27T14:26:45Z Cinioengalicia 153820 7108336 wikitext text/x-wiki {{Xeografía física}} A '''praia de Mourisca''' é un areal situado en [[cabo Udra]] ([[Beluso, Bueu|Beluso]], [[Bueu]]).<ref>{{Cita web|título=PLAYA A MOURISCA (Bueu) - Qué SABER antes de ir (2024)|url=https://www.tripadvisor.es/Attraction_Review-g1064059-d12874354-Reviews-Playa_A_Mourisca-Bueu_Province_of_Pontevedra_Galicia.html|páxina-web=Tripadvisor|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref> ==Servizos== === Restaurante === Na contorna hai un [[restaurante]]. === Sendeiros pola zona === Hai un [[sendeiro]] que dirixe ata a [[praia de Pedrón]], que é unha [[praia nudista]]. == Notas == {{listaref}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Praias de Bueu]] i7ynkmgzfbtvv06vlr0nee4oequz8iv 7108346 7108336 2025-06-27T14:30:04Z Cinioengalicia 153820 7108346 wikitext text/x-wiki {{Xeografía física}} A '''praia de Mourisca''' é un areal situado en [[cabo Udra]] ([[Beluso, Bueu|Beluso]], [[Bueu]]).<ref>{{Cita web|título=PLAYA A MOURISCA (Bueu) - Qué SABER antes de ir (2024)|url=https://www.tripadvisor.es/Attraction_Review-g1064059-d12874354-Reviews-Playa_A_Mourisca-Bueu_Province_of_Pontevedra_Galicia.html|páxina-web=Tripadvisor|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref> ==Servizos== === Restaurante === Na contorna hai un [[restaurante]]. Según [[Google Maps]], ten unha valoración (o restaurante) de 4,8/5 (é dicir, 9,6/10). === Sendeiros pola zona === Hai un [[sendeiro]] que dirixe ata a [[praia de Pedrón]], que é unha [[praia nudista]]. == Notas == {{listaref}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Praias de Bueu]] 72blple34dh0udvzj2ve6prmv53s6p1 7108504 7108346 2025-06-27T16:17:44Z Estevoaei 1131 retiro información publicitaria 7108504 wikitext text/x-wiki {{Xeografía física}} A '''praia de Mourisca''' é un areal situado en [[cabo Udra]] ([[Beluso, Bueu|Beluso]], [[Bueu]]).<ref>{{Cita web|título=PLAYA A MOURISCA (Bueu) - Qué SABER antes de ir (2024)|url=https://www.tripadvisor.es/Attraction_Review-g1064059-d12874354-Reviews-Playa_A_Mourisca-Bueu_Province_of_Pontevedra_Galicia.html|páxina-web=Tripadvisor|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref> ==Servizos== Na contorna hai un [[restaurante]]. Hai un [[sendeiro]] que dirixe ata a [[praia de Pedrón]], que é unha [[praia nudista]]. == Notas == {{listaref}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Praias de Bueu]] e59b676mnsswhn548srhgpm37mec3cc 7108619 7108504 2025-06-27T18:55:07Z Cinioengalicia 153820 7108619 wikitext text/x-wiki Non confundir coa [[Praia Mourisca|praia de Mourisca]] ([[Alcabre, Vigo|Alcabre]], [[Vigo]]){{Xeografía física}} A '''praia de Mourisca''' é un areal situado en [[cabo Udra]] ([[Beluso, Bueu|Beluso]], [[Bueu]]).<ref>{{Cita web|título=PLAYA A MOURISCA (Bueu) - Qué SABER antes de ir (2024)|url=https://www.tripadvisor.es/Attraction_Review-g1064059-d12874354-Reviews-Playa_A_Mourisca-Bueu_Province_of_Pontevedra_Galicia.html|páxina-web=Tripadvisor|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref> Consta dunha zona de fondeo de embarcacións e todavía perduran os vestixios dunha antiga fábrica de salazón. Accédese pasando por [[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]], [[Parroquia civil|parroquia]] da que pertece. ==Servizos== Na contorna hai un [[restaurante]]. É da propiedade da [[familia Lamosa]], residente do pobo. Abre dende aproximadamente [[Semana Santa]] ata comenzos de maio, e pecha ó acabar o [[verán]]. Hai un [[sendeiro]] que dirixe ata a [[praia de Pedrón]], que é unha [[praia nudista]]. == Notas == {{listaref}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Praias de Bueu]] lasq2cwxgul03vmr8n2r99o8slpsaa7 7108639 7108619 2025-06-27T19:25:04Z Breogan2008 23204 7108639 wikitext text/x-wiki Non confundir coa [[Praia Mourisca|praia de Mourisca]] ([[Alcabre, Vigo|Alcabre]], [[Vigo]]) {{Xeografía física}} A '''praia de Mourisca''' é un areal situado en [[cabo Udra]] ([[Beluso, Bueu|Beluso]], [[Bueu]]).<ref>{{Cita web|título=PLAYA A MOURISCA (Bueu) - Qué SABER antes de ir (2024)|url=https://www.tripadvisor.es/Attraction_Review-g1064059-d12874354-Reviews-Playa_A_Mourisca-Bueu_Province_of_Pontevedra_Galicia.html|páxina-web=Tripadvisor|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref> Consta dunha zona de fondeo de embarcacións e aínda perduran os vestixios dunha antiga fábrica de salgadura. Accédese pasando por [[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]], [[Parroquia civil|parroquia]] da que pertece. ==Servizos== Na contorna hai un [[restaurante]]. É da propiedade da [[familia Lamosa]], residente do pobo. Abre dende aproximadamente [[Semana Santa]] ata comenzos de maio, e pecha ó acabar o [[verán]]. Hai un [[sendeiro]] que dirixe ata a [[praia de Pedrón]], que é unha [[praia nudista]]. == Notas == {{listaref}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Praias de Bueu]] llzb8tti9qdjnhgoifqbgcbjyy9vi0g 7108640 7108639 2025-06-27T19:25:15Z Breogan2008 23204 7108640 wikitext text/x-wiki Non confundir coa [[Praia Mourisca|praia de Mourisca]] ([[Alcabre, Vigo|Alcabre]], [[Vigo]]) {{Xeografía física}} A '''praia de Mourisca''' é un areal situado en [[cabo Udra]] ([[Beluso, Bueu|Beluso]], [[Bueu]]).<ref>{{Cita web|título=PLAYA A MOURISCA (Bueu) - Qué SABER antes de ir (2024)|url=https://www.tripadvisor.es/Attraction_Review-g1064059-d12874354-Reviews-Playa_A_Mourisca-Bueu_Province_of_Pontevedra_Galicia.html|páxina-web=Tripadvisor|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref> Consta dunha zona de fondeo de embarcacións e aínda perduran os vestixios dunha antiga fábrica de salgadura. Accédese pasando por [[A Roza, Beluso, Bueu|A Roza]], [[Parroquia civil|parroquia]] á cal pertence. ==Servizos== Na contorna hai un [[restaurante]]. É da propiedade da [[familia Lamosa]], residente do pobo. Abre dende aproximadamente [[Semana Santa]] ata comenzos de maio, e pecha ó acabar o [[verán]]. Hai un [[sendeiro]] que dirixe ata a [[praia de Pedrón]], que é unha [[praia nudista]]. == Notas == {{listaref}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Praias de Bueu]] 6dcfs2m8elob1c91d6cqv4miwjlhjpg 0 656297 7108273 2025-06-27T13:47:00Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Título en cursiva}}{{Periódico}}'''''TOT Cerdanyola''''' é unha revista semanal gratuíta, publicada no marco territorial de Cerdanyola del Vallès, no Vallès Occidental. Segundo a Asociación de Medios de Comunicación, ten uns 22.000 lectores semanais. Con máis de 1.500 números publicados, distribúense 6.000 exemplares semanalmente, segundo a Oficina de Xustificación da Distribución (OJD). A revista forma parte do grupo de comunicación Totmedia. O seu princip..." 7108273 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}}{{Periódico}}'''''TOT Cerdanyola''''' é unha revista semanal gratuíta, publicada no marco territorial de Cerdanyola del Vallès, no Vallès Occidental. Segundo a Asociación de Medios de Comunicación, ten uns 22.000 lectores semanais. Con máis de 1.500 números publicados, distribúense 6.000 exemplares semanalmente, segundo a Oficina de Xustificación da Distribución (OJD). A revista forma parte do grupo de comunicación Totmedia. O seu principal modelo de financiamento é a través da publicidade, especialmente a través de negocios do mesmo territorio que representa. == Historia == === Os comenzos === TOT Cerdanyola fundouse en 1987, por iniciativa do xornalista santcugatense Ramon Grau, fundador e primeiro director da revista e actual editor de Totmedia. Uns anos despois, vendeulla á familia Morral-Soldevila, que ocupou o cargo e a dirixiu durante dúas décadas. Inicialmente, era un medio estritamente publicitario, publicando exemplares curtos e gratuítos de entre oito e dezaseis páxinas. Representaba unha combinación de información, pequenos artigos sobre receitas culinarias ou santas e, sobre todo, anuncios, seguindo a liña de moitas publicacións locais da época. Foi un intento de recuperar a prensa local, despois dun período de moitos anos no que non existira ningún tipo de comunicación ou publicación informativa no concello, coa excepción de xornais como «Sardanyola» (iniciado en decembro de 1962). Destacan outras iniciativas xornalísticas, como «El Riu Sec», unha revista municipal de información periódica, que publicou o seu primeiro número en febreiro de 1981, coincidindo coa alcaldía de Celestino Sánchez (PSC), o primeiro alcalde democrático despois do franquismo. Uns anos máis tarde, en maio de 1987, apareceron medios como o xornal "Cerdanyola", unha publicación en formato tabloide, de carácter xornalístico, e con certa repercusión, xa que era moi crítico coa actualidade do momento. Esta comprábase nos quioscos e, co tempo, converteuse en quincenal e, máis tarde, semanal. Naquela época, o TOT Cerdanyola era aínda unha revista moi modesta, con arredor de 16 páxinas por volume. === Expansión === O ano 1994 é un momento significativo en Cerdanyola, especialmente para a revista. O xornal "Cerdanyola" desaparece por razóns económicas e, como consecuencia, o TOT Cerdanyola comeza a asumir o papel de responsable da prensa local, publicando pequenas noticias informativas. En 1995 xa se publican números moito máis complexos, elaborados e dunhas corenta páxinas, e tiraxes de ata 8.000 exemplares. Este momento marca un antes e un despois. Tamén axudou á aposta por recuperar a historia gráfica da cidade nas portadas da edición. A principios dos anos 90, aínda non se iniciara ningún tipo de iniciativa destinada a recuperar, preservar e difundir o patrimonio fotográfico histórico de Cerdanyola. En febreiro de 1995, os fundadores do anterior xornal «El Cerdanyola» anunciaron a creación dunha nova publicación mensual, de novo en formato tabloide, chamada «Cerdanyola Informacions» e que publicou o seu primeiro número en abril dese mesmo ano. Non obstante, este medio só estivo operativo durante un ano e medio, e en decembro de 1996 publicou a súa última publicación. Foi entón cando El TOT Cerdanyola deu un novo salto adiante, creando unha sección dedicada ás noticias, converténdose así na principal revista de noticias da vila; entre outras razóns do fracaso dos restantes medios. En consecuencia, colaboradores doutros medios comezaron a traballar xuntos para o TOT, como editores, xornalistas, fotógrafos, editores... facendo posible que se convertese no único medio impreso da cidade, e polo tanto, na principal revista de noticias de Cerdanyola. Durante os anos 90 apareceron outras iniciativas editoriais como "El Forat del Vent" e "Cerdanyola al dia" (que actualmente tamén publica a súa versión en formato dixital), pero ningunha delas conseguiu ter o impacto do TOT Cerdanyola. Estes considéranse os anos dourados da revista, xa que ademais, o sistema económico estaba en auxe e as empresas comezaron a investir máis cartos en publicidade. Era o medio de comunicación de referencia e xeraba grandes beneficios no ámbito económico. Durante uns anos, Mª Àngles Morral Soldevila (filla dos propietarios da revista Morral-Soldevila) e o seu marido, Xavier Botella, encargáronse da xestión da revista a nivel empresarial, e o xornalista Joan Sánchez Braut colaborou na sección xornalística. Finalmente, entre 2003 e 2009, a xornalista converteuse na directora principal da mesma. Inmersas en plena burbulla inmobiliaria (±1998 e ±2007), as empresas deste sector comezan a investir en publicidade na revista, o que representa un gran beneficio económico; estes considéranse "os anos dourados" do TOT Cerdanyola, lembrados como a época máis importante para a revista. Deste xeito, refórzanse todos os departamentos e inícianse diversos proxectos e outras iniciativas. Entre elas están a creación da páxina web Cerdanyola Digital, entendida como un portal de internet que quere fomentar o debate entre a cidadanía (2008), o impulso de iniciativas editoriais por parte de personalidades locais como o xornalista Juan Antonio Hidalgo, o fotógrafo (especializado na sección de deportes) Pepe Urbano, o escritor Isidre Grau (Premio Sant Jordi de novela 1985, entre outros premios), o cronista local Albert Lázaro e o historiador Miquel Sánchez i González entre outros. Todos eles xa levaban tempo sendo colaboradores habituais do TOT Cerdanyola. O impacto do "TOT" é de longo alcance, e están controlados pola OJD (Oficina de Xustificación da Difusión). Incluso houbo un intento de apostar por unha televisión local, coincidindo co momento en que se anunciou que os concellos poderían gozar dunha licenza de TDT, pero nunca chegou a materializarse. === Crise financeira === En 2007, estoupa a burbulla inmobiliaria, a economía resulta significativamente prexudicada, entrando en recesión, e o TOT Cerdanyola, como outras revistas, entra nun período de declive económico, que afecta a todos en todos os ámbitos. Comeza unha profunda crise económica e editorial. A dirección do TOT Cerdanyola vese obrigada a reducir a plantilla, asumindo un número mínimo de traballadores, composto principalmente por autónomos. Esta etapa prolóngase durante moitos anos, chegando case ata a actualidade. === Integració a Totmedia === Retomando o proxecto iniciado hai trinta anos, Ramon Grau, editor do grupo de comunicación Totmedia, recupera o medio, 30 anos despois. Grau é tamén presidente honorario da Asociación Catalá de Prensa Gratuíta e Medios Dixitais, e dun grupo multimedia, no que se atopa o xornal dixital El Món. Para afrontar o novo contexto co impacto das novas tecnoloxías e afrontar os retos que xorden no mundo da comunicación e o xornalismo, a partir de novembro de 2016 uniuse a Totmedia, publicando a súa versión en formato dixital. Posteriormente, na primavera de 2017, a revista Cerdanyola abriu a súa propia páxina web www.totcerdanyola.cat. Como membro do grupo Tot Media, TOT Cerdanyola comeza a recuperar o seu poderío. Actualmente difunde información a través de diversas redes sociais: Instagram, Twitter, Facebook e WhatsApp. Nesta nova etapa, a sede da revista trasladouse de Cerdanyola a Sant Cugat, sede de Totmedia. A revista celebrou o seu 30 aniversario en 2017. Actualmente está en marcha un proceso para dixitalizar o arquivo fotográfico. == Notas == [[Categoría:Xornais de Cataluña]] 8qwc6mwawdmhofh6p8pes3gl0ruhj69 1 656298 7108274 2025-06-27T13:47:13Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Visitas}}" 7108274 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} mjrme7egla3w9c3qvxo8kql5gyq949i 0 656299 7108280 2025-06-27T13:52:46Z Autopistero20502020 127649 Creado o novo artigo dos homónimos de Seilán 7108280 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Seilán''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Seilán, O Burgo, Muras|Seilán]]''', lugar da parroquia do [[O Burgo, Muras|Burgo]], no concello de [[Muras]]; *'''[[Seilán, Tarás, Outes|Seilán]]''', lugar da parroquia de [[Tarás, Outes|Tarás]], no concello de [[Outes]]; *'''[[O Seilán, Sanamede do Monte, A Baña|O Seilán]]''', lugar da parroquia de [[Sanamede do Monte, A Baña|Sanamede do Monte]], no concello da [[A Baña|Baña]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Soilán|Ceilán}} {{Control de autoridades}} 64g66uom86yqdibd9cj98howe5wbtd6 7108289 7108280 2025-06-27T13:57:24Z Autopistero20502020 127649 7108289 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Seilán''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Seilán, O Burgo, Muras|Seilán]]''', lugar da parroquia do [[O Burgo, Muras|Burgo]], no concello de [[Muras]]; *'''[[Seilán, Tarás, Outes|Seilán]]''', lugar da parroquia de [[Tarás, Outes|Tarás]], no concello de [[Outes]]; *'''[[O Seilán, Sanamede do Monte, A Baña|O Seilán]]''', lugar da parroquia de [[Sanamede do Monte, A Baña|Sanamede do Monte]], no concello da [[A Baña|Baña]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Soilán|Ceilán}} *'''[[Seixán, Cabaleiros, Tordoia|Seixán]]''', lugar da parroquia de [[Cabaleiros, Tordoia|Cabaleiros]], no concello de [[Tordoia]]. {{Control de autoridades}} fdkwldpbjydxw91xqmmdyxtj3gu2532 0 656300 7108281 2025-06-27T13:53:03Z Irimz 156572 Contido engadido 7108281 wikitext text/x-wiki {{En uso}}Ailá emerxe das foliadas na [[Casa das Crechas]]. Constitúe un grupo artístico inspirado no respecto á tradición e á música patrimonial galega, con ritmos doutras culturas e con proxección universal<ref>{{Cita web|título=Ailá|url=https://open.spotify.com/artist/3CnaYEITLdGAuunoXA8pZS|páxina-web=Spotify|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl}}</ref><ref>{{Cita web|título=Ailá|url=https://www.youtube.com/channel/UCJKdpu7qx3Z3Ppl_XVVNt7Q|páxina-web=YouTube|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl-ES}}</ref>. Fai música festiva de tradición oral, coa autodefinición de estilo "tradi". == Recoñecementos == Ailá obtivo o [[Premios Martín Códax da Música|Premio Martín Códax da Música]] 2023 na categoría de Música Tradicional. Ademais, foi seleccionado para representar Galiza en eventos internacionais, entre os que destacan: * [[Festival Internacional do Mundo Celta|Festival Internacional do Mundo Celta de Ortigueira]] (2024) * [[Womex|WOMEX]], principal feira mundial de industrias musicais (2023) * [[Festival Intercéltico de Lorient|Festival Interceltique de Lorient]] (2023) * Celtic Connections de [[Glasgow]] (2020)<ref>{{Cita web|título=Premios MIN 2025 {{!}} Candidatura AILÁ|url=https://premiosmin.com/|páxina-web=Premios MIN 2025|data-acceso=2025-06-27|lingua=en}}</ref> En 2024 tivo presenza na Feira Internacional de Turismo [https://www.ifema.es/fitur FITUR] (Madrid), o principal encontro global para profesionais do turismo. En 2025, participará como grupo embaixador da cultura galega na [https://firamediterrania.cat/ca Fira Mediterrànea] de [[Manresa]]. Tamén tocaron en eventos como o [[Festival Internacional do Mundo Celta|Festival de Ortigueira]], no VI Festival Castelo Folk no [[Castelo de Andrade]], en [[Pontedeume]] ou nas Festas do Apóstolo de Santiago de Compostela.<ref>{{Cita web|título=Ailá: “Levamos o ADN de bailar na nosa música”|url=https://www.elcorreogallego.es/santiago/2024/07/25/aila-concerto-apostol-tradi-106043661.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2024-07-25|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl|nome=Antía|apelidos=Suárez}}</ref> == Integrantes de Ailá == * '''Ángela Carou''' (voz e percusións), procedente de grupos como [[Brincadeira]], Fogo Fátuo e Grupo vocal Fonetix. * '''Manuele Pardo''' (voz, percusións e gaita), procedende de Os da Porfía, Enxebres de San Lázaro e A requinta de Xián, entre outros. * '''Xan Pampín''' (acordeón e bombo), procedente de Radio Cos e [[A banda das crechas|Banda das Crechas]]. * '''Manu Fraguela''' (zanfona), que se incorporou en 2024, logo de ser a gañadora do certame O Talentiño; en substitución de Abel Gañete (trompeta e fliscorno), que era procedente da Banda de Música Cultural de Teo, Big Band de Marcos Pin e Pablo Castaño, Charanga TNT. == Discografía == '''''Ailá, 2021''''' # Xota de Laxoso # Muiñeira de Pigarzos # Pasodobre de Imende - Noicela # Muiñeira vella de barro # O valse dos Moreiras # Xota dos Abeneiros # Rumba Habanera #  A Xitana # De Lusada # Muiñeira do Sixto da Chaparra # Seisdedos # Muiñeira de Frades # Pasodobre de Morquintián '''''Sansolimón, 2022'''''<ref>{{Cita web|título=Ailá, onde colisionan as bandas coas agrupacións de música tradicional|url=https://praza.gal/cultura/aila-onde-colisionan-as-bandas-coas-agrupacions-de-musica-tradicional|páxina-web=Praza Pública|data=2023-03-24|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl}}</ref> # Frores e silveiras do Courel #  Cabaleiros #  San Andrés #  Funañá #  De Rafaela #  Brisiñas do mar #  Maneo de Silván #  Moliñeira de Riamonte # Rumba do Ferreiro # Ár paueger Pariz # A andoriña '''''Tradimensional, 2024''''' # Maneo e pandeirada de Erbecedo (feat. Cantigas e Agarimos) # Pasodobre de Brañas Verdes (feat. Xan Ferrás) # Xota de Pazos de Borbén (feat. Ultreia) #  Muiñeira das Nosas Festas (feat. Icía Kirk) #  Para Bailar a Mazurka (feat. Os Carecos) #  Pateado e Muiñeira de Soutelo a Grixoa (feat. Cantigas e Agarimos, Andrés Pérez) #  A Donzela Guerreira (feat. Nikolay Velikov) #  Canto de Arrieiro (feat. Cántigas e Frores, Daniel Do Pando) #  Muiñeira de Folgoso (feat. Ferriñas Bravas, o Fiadeiro, Andrés Pérez) #  Xota de San Salvador (feat. Nikolay Velikov)<ref>{{Cita web|título=GalicianTunes: Discografía - AILÁ|url=https://www.galiciantunes.com/bandsandartists_discography/1167|páxina-web=www.galiciantunes.com|data-acceso=2025-06-27}}</ref> qkhtxx0p88ox5f3ipem1xduqwqo5f2h 7108319 7108281 2025-06-27T14:16:26Z Irimz 156572 Fotos engadidas 7108319 wikitext text/x-wiki {{En uso}} [[Ficheiro:Ailá, grupo de música tradi.jpg|miniatura|Ailá, grupo de música tradi. Foto: Álvaro Barreiro.]] Ailá emerxe das foliadas na [[Casa das Crechas]], en Santiago de Compostela. Constitúe un grupo artístico inspirado no respecto á tradición e á música patrimonial galega, con ritmos doutras culturas e con proxección universal<ref>{{Cita web|título=Ailá|url=https://open.spotify.com/artist/3CnaYEITLdGAuunoXA8pZS|páxina-web=Spotify|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl}}</ref><ref>{{Cita web|título=Ailá|url=https://www.youtube.com/channel/UCJKdpu7qx3Z3Ppl_XVVNt7Q|páxina-web=YouTube|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl-ES}}</ref>. Fai música festiva de tradición oral, coa autodefinición de estilo "tradi". == Recoñecementos == Ailá obtivo o [[Premios Martín Códax da Música|Premio Martín Códax da Música]] 2023 na categoría de Música Tradicional. Ademais, foi seleccionado para representar Galiza en eventos internacionais, entre os que destacan: * [[Festival Internacional do Mundo Celta|Festival Internacional do Mundo Celta de Ortigueira]] (2024) * [[Womex|WOMEX]], principal feira mundial de industrias musicais (2023) * [[Festival Intercéltico de Lorient|Festival Interceltique de Lorient]] (2023) * Celtic Connections de [[Glasgow]] (2020)<ref>{{Cita web|título=Premios MIN 2025 {{!}} Candidatura AILÁ|url=https://premiosmin.com/|páxina-web=Premios MIN 2025|data-acceso=2025-06-27|lingua=en}}</ref> En 2024 tivo presenza na Feira Internacional de Turismo [https://www.ifema.es/fitur FITUR] (Madrid), o principal encontro global para profesionais do turismo. En 2025, participará como grupo embaixador da cultura galega na [https://firamediterrania.cat/ca Fira Mediterrànea] de [[Manresa]]. [[Ficheiro:Ailá, grupo tradi.jpg|miniatura|Ailá, grupo de música tradi. Foto: Diego Bea Besada.]] Tamén tocaron en eventos como o [[Festival Internacional do Mundo Celta|Festival de Ortigueira]], no VI Festival Castelo Folk no [[Castelo de Andrade]], en [[Pontedeume]] ou nas Festas do Apóstolo de Santiago de Compostela.<ref>{{Cita web|título=Ailá: “Levamos o ADN de bailar na nosa música”|url=https://www.elcorreogallego.es/santiago/2024/07/25/aila-concerto-apostol-tradi-106043661.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2024-07-25|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl|nome=Antía|apelidos=Suárez}}</ref> == Integrantes de Ailá == * '''Ángela Carou''' (voz e percusións), procedente de grupos como [[Brincadeira]], Fogo Fátuo e Grupo vocal Fonetix. * '''Manuele Pardo''' (voz, percusións e gaita), procedende de Os da Porfía, Enxebres de San Lázaro e A requinta de Xián, entre outros. * '''Xan Pampín''' (acordeón e bombo), procedente de Radio Cos e [[A banda das crechas|Banda das Crechas]]. * '''Manu Fraguela''' (zanfona), que se incorporou en 2024, logo de ser a gañadora do certame O Talentiño; en substitución de Abel Gañete (trompeta e fliscorno), que era procedente da Banda de Música Cultural de Teo, Big Band de Marcos Pin e Pablo Castaño e Charanga TNT. == Discografía == '''''Ailá, 2021''''' # Xota de Laxoso # Muiñeira de Pigarzos # Pasodobre de Imende - Noicela # Muiñeira vella de barro # O valse dos Moreiras # Xota dos Abeneiros # Rumba Habanera #  A Xitana # De Lusada # Muiñeira do Sixto da Chaparra # Seisdedos # Muiñeira de Frades # Pasodobre de Morquintián '''''Sansolimón, 2022'''''<ref>{{Cita web|título=Ailá, onde colisionan as bandas coas agrupacións de música tradicional|url=https://praza.gal/cultura/aila-onde-colisionan-as-bandas-coas-agrupacions-de-musica-tradicional|páxina-web=Praza Pública|data=2023-03-24|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl}}</ref> '''''Sansolimón, 2022'''''<ref>{{Cita web|título=Ailá, onde colisionan as bandas coas agrupacións de música tradicional|url=https://praza.gal/cultura/aila-onde-colisionan-as-bandas-coas-agrupacions-de-musica-tradicional|páxina-web=Praza Pública|data=2023-03-24|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl}}</ref> # Frores e silveiras do Courel #  Cabaleiros #  San Andrés #  Funañá #  De Rafaela #  Brisiñas do mar #  Maneo de Silván #  Moliñeira de Riamonte # Rumba do Ferreiro # Ár paueger Pariz # A andoriña '''''Tradimensional, 2024''''' '''''Tradimensional, 2024''''' # Maneo e pandeirada de Erbecedo (feat. Cantigas e Agarimos) # Pasodobre de Brañas Verdes (feat. Xan Ferrás) # Xota de Pazos de Borbén (feat. Ultreia) #  Muiñeira das Nosas Festas (feat. Icía Kirk) #  Para Bailar a Mazurka (feat. Os Carecos) #  Pateado e Muiñeira de Soutelo a Grixoa (feat. Cantigas e Agarimos, Andrés Pérez) #  A Donzela Guerreira (feat. Nikolay Velikov) #  Canto de Arrieiro (feat. Cántigas e Frores, Daniel Do Pando) #  Muiñeira de Folgoso (feat. Ferriñas Bravas, o Fiadeiro, Andrés Pérez) #  Xota de San Salvador (feat. Nikolay Velikov)<ref>{{Cita web|título=GalicianTunes: Discografía - AILÁ|url=https://www.galiciantunes.com/bandsandartists_discography/1167|páxina-web=www.galiciantunes.com|data-acceso=2025-06-27}}</ref> == Notas == 7cjn9rgu0o9s96bp6pscb5bw7nuetll 7108322 7108319 2025-06-27T14:17:47Z Irimz 156572 7108322 wikitext text/x-wiki {{En uso}} [[Ficheiro:Ailá, grupo de música tradi.jpg|miniatura|Ailá, grupo de música tradi. Foto: Álvaro Barreiro.]] Ailá emerxe das foliadas na [[Casa das Crechas]], en Santiago de Compostela. Constitúe un grupo artístico inspirado no respecto á tradición e á música patrimonial galega, con ritmos doutras culturas e con proxección universal<ref>{{Cita web|título=Ailá|url=https://open.spotify.com/artist/3CnaYEITLdGAuunoXA8pZS|páxina-web=Spotify|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl}}</ref><ref>{{Cita web|título=Ailá|url=https://www.youtube.com/channel/UCJKdpu7qx3Z3Ppl_XVVNt7Q|páxina-web=YouTube|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl-ES}}</ref>. Fai música festiva de tradición oral, coa autodefinición de estilo "tradi". == Recoñecementos == Ailá obtivo o [[Premios Martín Códax da Música|Premio Martín Códax da Música]] 2023 na categoría de Música Tradicional. Ademais, foi seleccionado para representar Galiza en eventos internacionais, entre os que destacan: * [[Festival Internacional do Mundo Celta|Festival Internacional do Mundo Celta de Ortigueira]] (2024) * [[Womex|WOMEX]], principal feira mundial de industrias musicais (2023) * [[Festival Intercéltico de Lorient|Festival Interceltique de Lorient]] (2023) * Celtic Connections de [[Glasgow]] (2020)<ref>{{Cita web|título=Premios MIN 2025 {{!}} Candidatura AILÁ|url=https://premiosmin.com/|páxina-web=Premios MIN 2025|data-acceso=2025-06-27|lingua=en}}</ref> En 2024 tivo presenza na Feira Internacional de Turismo [https://www.ifema.es/fitur FITUR] (Madrid), o principal encontro global para profesionais do turismo. En 2025, participará como grupo embaixador da cultura galega na [https://firamediterrania.cat/ca Fira Mediterrànea] de [[Manresa]]. [[Ficheiro:Ailá, grupo tradi.jpg|miniatura|Ailá, grupo de música tradi. Foto: Diego Bea Besada.]] Tamén tocaron en eventos como o [[Festival Internacional do Mundo Celta|Festival de Ortigueira]], no VI Festival Castelo Folk no [[Castelo de Andrade]], en [[Pontedeume]] ou nas Festas do Apóstolo de Santiago de Compostela.<ref>{{Cita web|título=Ailá: “Levamos o ADN de bailar na nosa música”|url=https://www.elcorreogallego.es/santiago/2024/07/25/aila-concerto-apostol-tradi-106043661.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2024-07-25|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl|nome=Antía|apelidos=Suárez}}</ref> == Integrantes de Ailá == * '''Ángela Carou''' (voz e percusións), procedente de grupos como [[Brincadeira]], Fogo Fátuo e Grupo vocal Fonetix. * '''Manuele Pardo''' (voz, percusións e gaita), procedende de Os da Porfía, Enxebres de San Lázaro e A requinta de Xián, entre outros. * '''Xan Pampín''' (acordeón e bombo), procedente de Radio Cos e [[A banda das crechas|Banda das Crechas]]. * '''Manu Fraguela''' (zanfona), que se incorporou en 2024, logo de ser a gañadora do certame O Talentiño; en substitución de Abel Gañete (trompeta e fliscorno), que era procedente da Banda de Música Cultural de Teo, Big Band de Marcos Pin e Pablo Castaño e Charanga TNT. == Discografía == '''''Ailá, 2021''''' # Xota de Laxoso # Muiñeira de Pigarzos # Pasodobre de Imende - Noicela # Muiñeira vella de barro # O valse dos Moreiras # Xota dos Abeneiros # Rumba Habanera #  A Xitana # De Lusada # Muiñeira do Sixto da Chaparra # Seisdedos # Muiñeira de Frades # Pasodobre de Morquintián '''''Sansolimón, 2022'''''<ref>{{Cita web|título=Ailá, onde colisionan as bandas coas agrupacións de música tradicional|url=https://praza.gal/cultura/aila-onde-colisionan-as-bandas-coas-agrupacions-de-musica-tradicional|páxina-web=Praza Pública|data=2023-03-24|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl}}</ref> # Frores e silveiras do Courel #  Cabaleiros #  San Andrés #  Funañá #  De Rafaela #  Brisiñas do mar #  Maneo de Silván #  Moliñeira de Riamonte # Rumba do Ferreiro # Ár paueger Pariz # A andoriña '''''Tradimensional, 2024''''' # Maneo e pandeirada de Erbecedo (feat. Cantigas e Agarimos) # Pasodobre de Brañas Verdes (feat. Xan Ferrás) # Xota de Pazos de Borbén (feat. Ultreia) #  Muiñeira das Nosas Festas (feat. Icía Kirk) #  Para Bailar a Mazurka (feat. Os Carecos) #  Pateado e Muiñeira de Soutelo a Grixoa (feat. Cantigas e Agarimos, Andrés Pérez) #  A Donzela Guerreira (feat. Nikolay Velikov) #  Canto de Arrieiro (feat. Cántigas e Frores, Daniel Do Pando) #  Muiñeira de Folgoso (feat. Ferriñas Bravas, o Fiadeiro, Andrés Pérez) #  Xota de San Salvador (feat. Nikolay Velikov)<ref>{{Cita web|título=GalicianTunes: Discografía - AILÁ|url=https://www.galiciantunes.com/bandsandartists_discography/1167|páxina-web=www.galiciantunes.com|data-acceso=2025-06-27}}</ref> == Notas == 7jtg6o0jk33odhm5aesr5yrurhle4at 7108325 7108322 2025-06-27T14:19:37Z Irimz 156572 Colocación de foto integrantes 7108325 wikitext text/x-wiki {{En uso}} [[Ficheiro:Ailá, grupo de música tradi.jpg|miniatura|Ailá, grupo de música tradi. Foto: Álvaro Barreiro.]] Ailá emerxe das foliadas na [[Casa das Crechas]], en Santiago de Compostela. Constitúe un grupo artístico inspirado no respecto á tradición e á música patrimonial galega, con ritmos doutras culturas e con proxección universal<ref>{{Cita web|título=Ailá|url=https://open.spotify.com/artist/3CnaYEITLdGAuunoXA8pZS|páxina-web=Spotify|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl}}</ref><ref>{{Cita web|título=Ailá|url=https://www.youtube.com/channel/UCJKdpu7qx3Z3Ppl_XVVNt7Q|páxina-web=YouTube|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl-ES}}</ref>. Fai música festiva de tradición oral, coa autodefinición de estilo "tradi". == Recoñecementos == Ailá obtivo o [[Premios Martín Códax da Música|Premio Martín Códax da Música]] 2023 na categoría de Música Tradicional. Ademais, foi seleccionado para representar Galiza en eventos internacionais, entre os que destacan: * [[Festival Internacional do Mundo Celta|Festival Internacional do Mundo Celta de Ortigueira]] (2024) * [[Womex|WOMEX]], principal feira mundial de industrias musicais (2023) * [[Festival Intercéltico de Lorient|Festival Interceltique de Lorient]] (2023) * Celtic Connections de [[Glasgow]] (2020)<ref>{{Cita web|título=Premios MIN 2025 {{!}} Candidatura AILÁ|url=https://premiosmin.com/|páxina-web=Premios MIN 2025|data-acceso=2025-06-27|lingua=en}}</ref> En 2024 tivo presenza na Feira Internacional de Turismo [https://www.ifema.es/fitur FITUR] (Madrid), o principal encontro global para profesionais do turismo. En 2025, participará como grupo embaixador da cultura galega na [https://firamediterrania.cat/ca Fira Mediterrànea] de [[Manresa]]. Tamén tocaron en eventos como o [[Festival Internacional do Mundo Celta|Festival de Ortigueira]], no VI Festival Castelo Folk no [[Castelo de Andrade]], en [[Pontedeume]] ou nas Festas do Apóstolo de Santiago de Compostela.<ref>{{Cita web|título=Ailá: “Levamos o ADN de bailar na nosa música”|url=https://www.elcorreogallego.es/santiago/2024/07/25/aila-concerto-apostol-tradi-106043661.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2024-07-25|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl|nome=Antía|apelidos=Suárez}}</ref> == Integrantes de Ailá == [[Ficheiro:Ailá, grupo tradi.jpg|miniatura|Ailá, grupo de música tradi. Foto: Diego Bea Besada.|esquerda]] * '''Ángela Carou''' (voz e percusións), procedente de grupos como [[Brincadeira]], Fogo Fátuo e Grupo vocal Fonetix. * '''Manuele Pardo''' (voz, percusións e gaita), procedende de Os da Porfía, Enxebres de San Lázaro e A requinta de Xián, entre outros. * '''Xan Pampín''' (acordeón e bombo), procedente de Radio Cos e [[A banda das crechas|Banda das Crechas]]. * '''Manu Fraguela''' (zanfona), que se incorporou en 2024, logo de ser a gañadora do certame O Talentiño; en substitución de Abel Gañete (trompeta e fliscorno), que era procedente da Banda de Música Cultural de Teo, Big Band de Marcos Pin e Pablo Castaño e Charanga TNT. == Discografía == '''''Ailá, 2021''''' # Xota de Laxoso # Muiñeira de Pigarzos # Pasodobre de Imende - Noicela # Muiñeira vella de barro # O valse dos Moreiras # Xota dos Abeneiros # Rumba Habanera #  A Xitana # De Lusada # Muiñeira do Sixto da Chaparra # Seisdedos # Muiñeira de Frades # Pasodobre de Morquintián '''''Sansolimón, 2022'''''<ref>{{Cita web|título=Ailá, onde colisionan as bandas coas agrupacións de música tradicional|url=https://praza.gal/cultura/aila-onde-colisionan-as-bandas-coas-agrupacions-de-musica-tradicional|páxina-web=Praza Pública|data=2023-03-24|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl}}</ref> # Frores e silveiras do Courel #  Cabaleiros #  San Andrés #  Funañá #  De Rafaela #  Brisiñas do mar #  Maneo de Silván #  Moliñeira de Riamonte # Rumba do Ferreiro # Ár paueger Pariz # A andoriña '''''Tradimensional, 2024''''' # Maneo e pandeirada de Erbecedo (feat. Cantigas e Agarimos) # Pasodobre de Brañas Verdes (feat. Xan Ferrás) # Xota de Pazos de Borbén (feat. Ultreia) #  Muiñeira das Nosas Festas (feat. Icía Kirk) #  Para Bailar a Mazurka (feat. Os Carecos) #  Pateado e Muiñeira de Soutelo a Grixoa (feat. Cantigas e Agarimos, Andrés Pérez) #  A Donzela Guerreira (feat. Nikolay Velikov) #  Canto de Arrieiro (feat. Cántigas e Frores, Daniel Do Pando) #  Muiñeira de Folgoso (feat. Ferriñas Bravas, o Fiadeiro, Andrés Pérez) #  Xota de San Salvador (feat. Nikolay Velikov)<ref>{{Cita web|título=GalicianTunes: Discografía - AILÁ|url=https://www.galiciantunes.com/bandsandartists_discography/1167|páxina-web=www.galiciantunes.com|data-acceso=2025-06-27}}</ref> == Notas == 9q1rt3vx0oltmthidhl6rsm9v0a96z1 7108455 7108325 2025-06-27T15:29:40Z Irimz 156572 7108455 wikitext text/x-wiki {{En uso}} [[Ficheiro:Ailá, grupo de música tradi.jpg|miniatura|Ailá, grupo de música tradi. Foto: Álvaro Barreiro.]] Ailá emerxe das foliadas na [[Casa das Crechas]], en Santiago de Compostela. Constitúe un grupo artístico inspirado no respecto á tradición e á música patrimonial galega, con ritmos doutras culturas e con proxección universal<ref>{{Cita web|título=Ailá|url=https://open.spotify.com/artist/3CnaYEITLdGAuunoXA8pZS|páxina-web=Spotify|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl}}</ref><ref>{{Cita web|título=Ailá|url=https://www.youtube.com/channel/UCJKdpu7qx3Z3Ppl_XVVNt7Q|páxina-web=YouTube|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl-ES}}</ref>. Fai música festiva de tradición oral, coa autodefinición de estilo "tradi". == Recoñecementos == Ailá obtivo o [[Premios Martín Códax da Música|Premio Martín Códax da Música]] 2023 na categoría de Música Tradicional. Ademais, foi seleccionado para representar Galiza en eventos internacionais, entre os que destacan: * [[Festival Internacional do Mundo Celta|Festival Internacional do Mundo Celta de Ortigueira]] (2024) * [[Womex|WOMEX]], principal feira mundial de industrias musicais (2023) * [[Festival Intercéltico de Lorient|Festival Interceltique de Lorient]] (2023) * Celtic Connections de [[Glasgow]] (2020)<ref>{{Cita web|título=Premios MIN 2025 {{!}} Candidatura AILÁ|url=https://premiosmin.com/|páxina-web=Premios MIN 2025|data-acceso=2025-06-27|lingua=en}}</ref> En 2024 tivo presenza na Feira Internacional de Turismo [https://www.ifema.es/fitur FITUR] (Madrid), un encontro internacional para profesionais do turismo. En 2025, participa como embaixador da cultura galega na [https://firamediterrania.cat/ca Fira Mediterrànea] de [[Manresa]]. Tamén tocou en eventos como o [[Festival Internacional do Mundo Celta|Festival de Ortigueira]], no VI Festival Castelo Folk no [[Castelo de Andrade]], en [[Pontedeume]] ou nas Festas do Apóstolo de Santiago de Compostela, entre outros.<ref>{{Cita web|título=Ailá: “Levamos o ADN de bailar na nosa música”|url=https://www.elcorreogallego.es/santiago/2024/07/25/aila-concerto-apostol-tradi-106043661.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2024-07-25|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl|nome=Antía|apelidos=Suárez}}</ref> == Integrantes de Ailá == [[Ficheiro:Ailá, grupo tradi.jpg|miniatura|Ailá, grupo de música tradi. Foto: Diego Bea Besada.|esquerda]] * '''Ángela Carou''' (voz e percusións), procedente de grupos como [[Brincadeira]], Fogo Fátuo e Grupo vocal Fonetix. * '''Manuele Pardo''' (voz, percusións e gaita), procedende de Os da Porfía, Enxebres de San Lázaro e A requinta de Xián, entre outros. * '''Xan Pampín''' (acordeón e bombo), procedente de Radio Cos e [[A banda das crechas|Banda das Crechas]]. * '''Manu Fraguela''' (zanfona), que se incorporou en 2024, logo de ser a gañadora do certame O Talentiño; en substitución de Abel Gañete (trompeta e fliscorno), que era procedente da Banda de Música Cultural de Teo, Big Band de Marcos Pin e Pablo Castaño e Charanga TNT. == Discografía == '''''Ailá, 2021''''' # Xota de Laxoso # Muiñeira de Pigarzos # Pasodobre de Imende - Noicela # Muiñeira vella de barro # O valse dos Moreiras # Xota dos Abeneiros # Rumba Habanera #  A Xitana # De Lusada # Muiñeira do Sixto da Chaparra # Seisdedos # Muiñeira de Frades # Pasodobre de Morquintián '''''Sansolimón, 2022'''''<ref>{{Cita web|título=Ailá, onde colisionan as bandas coas agrupacións de música tradicional|url=https://praza.gal/cultura/aila-onde-colisionan-as-bandas-coas-agrupacions-de-musica-tradicional|páxina-web=Praza Pública|data=2023-03-24|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl}}</ref> # Frores e silveiras do Courel #  Cabaleiros #  San Andrés #  Funañá #  De Rafaela #  Brisiñas do mar #  Maneo de Silván #  Moliñeira de Riamonte # Rumba do Ferreiro # Ár paueger Pariz # A andoriña '''''Tradimensional, 2024''''' # Maneo e pandeirada de Erbecedo (feat. Cantigas e Agarimos) # Pasodobre de Brañas Verdes (feat. Xan Ferrás) # Xota de Pazos de Borbén (feat. Ultreia) #  Muiñeira das Nosas Festas (feat. Icía Kirk) #  Para Bailar a Mazurka (feat. Os Carecos) #  Pateado e Muiñeira de Soutelo a Grixoa (feat. Cantigas e Agarimos, Andrés Pérez) #  A Donzela Guerreira (feat. Nikolay Velikov) #  Canto de Arrieiro (feat. Cántigas e Frores, Daniel Do Pando) #  Muiñeira de Folgoso (feat. Ferriñas Bravas, o Fiadeiro, Andrés Pérez) #  Xota de San Salvador (feat. Nikolay Velikov)<ref>{{Cita web|título=GalicianTunes: Discografía - AILÁ|url=https://www.galiciantunes.com/bandsandartists_discography/1167|páxina-web=www.galiciantunes.com|data-acceso=2025-06-27}}</ref> == Notas == po25dktzepzqu4plt5r9orgdff6oszm 7108457 7108455 2025-06-27T15:31:01Z Irimz 156572 7108457 wikitext text/x-wiki {{En uso}} [[Ficheiro:Ailá, grupo de música tradi.jpg|miniatura|Ailá, grupo de música tradi. Foto: Álvaro Barreiro.]] Ailá emerxe das foliadas na [[Casa das Crechas]], en Santiago de Compostela. Constitúe un grupo artístico inspirado no respecto á tradición e á música patrimonial galega, con ritmos doutras culturas e con proxección universal<ref>{{Cita web|título=Ailá|url=https://open.spotify.com/artist/3CnaYEITLdGAuunoXA8pZS|páxina-web=Spotify|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl}}</ref><ref>{{Cita web|título=Ailá|url=https://www.youtube.com/channel/UCJKdpu7qx3Z3Ppl_XVVNt7Q|páxina-web=YouTube|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl-ES}}</ref>. Fai música festiva de tradición oral, coa autodefinición de estilo "tradi". == Recoñecementos == Ailá obtivo o [[Premios Martín Códax da Música|Premio Martín Códax da Música]] 2023 na categoría de Música Tradicional. Ademais, foi seleccionado para representar Galiza en eventos internacionais, entre os que destacan: * [[Festival Internacional do Mundo Celta|Festival Internacional do Mundo Celta de Ortigueira]] (2024) * [[Womex|WOMEX]], principal feira mundial de industrias musicais (2023) * [[Festival Intercéltico de Lorient|Festival Interceltique de Lorient]] (2023) * Celtic Connections de [[Glasgow]] (2020)<ref>{{Cita web|título=Premios MIN 2025 {{!}} Candidatura AILÁ|url=https://premiosmin.com/|páxina-web=Premios MIN 2025|data-acceso=2025-06-27|lingua=en}}</ref> En 2024 tivo presenza na Feira Internacional de Turismo [https://www.ifema.es/fitur FITUR] (Madrid), un encontro internacional para profesionais do turismo. En 2025, participa como embaixador da cultura galega na [https://firamediterrania.cat/ca Fira Mediterrànea] de [[Manresa]]. Tamén tocou en eventos como o [[Festival Internacional do Mundo Celta|Festival de Ortigueira]]; no VI Festival Castelo Folk no [[Castelo de Andrade]], en [[Pontedeume]]; ou nas Festas do Apóstolo de Santiago de Compostela, entre outros.<ref>{{Cita web|título=Ailá: “Levamos o ADN de bailar na nosa música”|url=https://www.elcorreogallego.es/santiago/2024/07/25/aila-concerto-apostol-tradi-106043661.html|páxina-web=El Correo Gallego|data=2024-07-25|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl|nome=Antía|apelidos=Suárez}}</ref> == Integrantes de Ailá == [[Ficheiro:Ailá, grupo tradi.jpg|miniatura|Ailá, grupo de música tradi. Foto: Diego Bea Besada.|esquerda]] * '''Ángela Carou''' (voz e percusións), procedente de grupos como [[Brincadeira]], Fogo Fátuo e Grupo vocal Fonetix. * '''Manuele Pardo''' (voz, percusións e gaita), procedende de Os da Porfía, Enxebres de San Lázaro e A requinta de Xián, entre outros. * '''Xan Pampín''' (acordeón e bombo), procedente de Radio Cos e [[A banda das crechas|Banda das Crechas]]. * '''Manu Fraguela''' (zanfona), que se incorporou en 2024, logo de ser a gañadora do certame O Talentiño; en substitución de Abel Gañete (trompeta e fliscorno), que era procedente da Banda de Música Cultural de Teo, Big Band de Marcos Pin e Pablo Castaño e Charanga TNT. == Discografía == '''''Ailá, 2021''''' # Xota de Laxoso # Muiñeira de Pigarzos # Pasodobre de Imende - Noicela # Muiñeira vella de barro # O valse dos Moreiras # Xota dos Abeneiros # Rumba Habanera #  A Xitana # De Lusada # Muiñeira do Sixto da Chaparra # Seisdedos # Muiñeira de Frades # Pasodobre de Morquintián '''''Sansolimón, 2022'''''<ref>{{Cita web|título=Ailá, onde colisionan as bandas coas agrupacións de música tradicional|url=https://praza.gal/cultura/aila-onde-colisionan-as-bandas-coas-agrupacions-de-musica-tradicional|páxina-web=Praza Pública|data=2023-03-24|data-acceso=2025-06-27|lingua=gl}}</ref> # Frores e silveiras do Courel #  Cabaleiros #  San Andrés #  Funañá #  De Rafaela #  Brisiñas do mar #  Maneo de Silván #  Moliñeira de Riamonte # Rumba do Ferreiro # Ár paueger Pariz # A andoriña '''''Tradimensional, 2024''''' # Maneo e pandeirada de Erbecedo (feat. Cantigas e Agarimos) # Pasodobre de Brañas Verdes (feat. Xan Ferrás) # Xota de Pazos de Borbén (feat. Ultreia) #  Muiñeira das Nosas Festas (feat. Icía Kirk) #  Para Bailar a Mazurka (feat. Os Carecos) #  Pateado e Muiñeira de Soutelo a Grixoa (feat. Cantigas e Agarimos, Andrés Pérez) #  A Donzela Guerreira (feat. Nikolay Velikov) #  Canto de Arrieiro (feat. Cántigas e Frores, Daniel Do Pando) #  Muiñeira de Folgoso (feat. Ferriñas Bravas, o Fiadeiro, Andrés Pérez) #  Xota de San Salvador (feat. Nikolay Velikov)<ref>{{Cita web|título=GalicianTunes: Discografía - AILÁ|url=https://www.galiciantunes.com/bandsandartists_discography/1167|páxina-web=www.galiciantunes.com|data-acceso=2025-06-27}}</ref> == Notas == 2bozbj0aqoqwsuor8li567hz4zj27iu 0 656301 7108288 2025-06-27T13:57:22Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Biografía|nome=}} '''Pepe Cunill Clapés''', nado en [[Terrasa]] o 9 de xullo de 2001, é un xogador español de hóckey herba que xoga como centrocampista no Atlètic Terrassa da División de Honra e na selección española. == Vida persoal == Pepe Cunill ten un irmán maior, Pau, que tamén xoga ao hóckey sobre herba coa selección española. == Traxectoria no club == Na División de Honra española, Cunill xoga no Atlètic Terrassa. == Traxectoria internacional ==..." 7108288 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}} '''Pepe Cunill Clapés''', nado en [[Terrasa]] o 9 de xullo de 2001, é un xogador español de hóckey herba que xoga como centrocampista no Atlètic Terrassa da División de Honra e na selección española. == Vida persoal == Pepe Cunill ten un irmán maior, Pau, que tamén xoga ao hóckey sobre herba coa selección española. == Traxectoria no club == Na División de Honra española, Cunill xoga no Atlètic Terrassa. == Traxectoria internacional == === Sub-21 === Cunill debutou coa selección española sub-21 en 2021, na Copa do Mundo Júnior FIH en Bhubaneswar. === Os Redsticks === En 2020, Cunill foi nomeado polos Redsticks por primeira vez. Representou ao equipo na segunda tempada da Liga Pro FIH. Ao ano seguinte, foi nomeado de novo na selección española para a terceira tempada da Liga Pro. Debutou na Copa do Mundo na Copa do Mundo de hóckey masculino FIH de 2023. == Notas == [[Categoría:Xogadores de hóckey herba de España]] [[Categoría:Nados en 2001]] [[Categoría:Nados en Terrasa]] 6a16xgj1nbx7ntx672onqo5m4f0532f 7108290 7108288 2025-06-27T13:57:33Z Galton1892 156153 7108290 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}}'''Pepe Cunill Clapés''', nado en [[Terrasa]] o 9 de xullo de 2001, é un xogador español de hóckey herba que xoga como centrocampista no Atlètic Terrassa da División de Honra e na selección española. == Vida persoal == Pepe Cunill ten un irmán maior, Pau, que tamén xoga ao hóckey sobre herba coa selección española. == Traxectoria no club == Na División de Honra española, Cunill xoga no Atlètic Terrassa. == Traxectoria internacional == === Sub-21 === Cunill debutou coa selección española sub-21 en 2021, na Copa do Mundo Júnior FIH en Bhubaneswar. === Os Redsticks === En 2020, Cunill foi nomeado polos Redsticks por primeira vez. Representou ao equipo na segunda tempada da Liga Pro FIH. Ao ano seguinte, foi nomeado de novo na selección española para a terceira tempada da Liga Pro. Debutou na Copa do Mundo na Copa do Mundo de hóckey masculino FIH de 2023. == Notas == [[Categoría:Xogadores de hóckey herba de España]] [[Categoría:Nados en 2001]] [[Categoría:Nados en Terrasa]] 7w16ab2lkcshukjmzpy1thex7xxgt69 1 656302 7108291 2025-06-27T13:57:46Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Visitas}} {{BPV}}" 7108291 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} {{BPV}} 3c6kbrdo7rrskx3eyzdxcz8oyhklco9 0 656303 7108299 2025-06-27T14:03:45Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Biografía|nome=}} '''Carlos Cordón Núñez''', nado en [[Sabadell]] o [[1 de outubro]] de [[1984]], é un político e arquitecto español, actualmente alcalde de [[Cerdanyola del Vallès]] (desde 2019). == Biografía == Naceu en Sabadell en 1984, aínda que a súa familia vivía en Cerdanyola. Ata os 6 anos viviu no barrio de Les Fontetes, pero máis tarde mudouse coa súa familia a Serraparera. Está casado e ten dúas fillas. Estudou arquitectura na Universidade Po..." 7108299 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}} '''Carlos Cordón Núñez''', nado en [[Sabadell]] o [[1 de outubro]] de [[1984]], é un político e arquitecto español, actualmente alcalde de [[Cerdanyola del Vallès]] (desde 2019). == Biografía == Naceu en Sabadell en 1984, aínda que a súa familia vivía en Cerdanyola. Ata os 6 anos viviu no barrio de Les Fontetes, pero máis tarde mudouse coa súa familia a Serraparera. Está casado e ten dúas fillas. Estudou arquitectura na [[Universidade Politécnica de Cataluña]] e realizou un posgrao en Comunicación e Liderado na [[Universidade Autónoma de Barcelona]]. Candidato do PSC ás eleccións municipais de 2019, foi elixido alcalde da súa cidade co apoio dos nove concelleiros que o PSC obtivo nas eleccións e foi reelixido cunha maioría absoluta (14 de 25 concelleiros) tras as eleccións municipais de 2023. En canto á súa carreira política, é concelleiro desde 2015 e primeiro secretario do grupo local do PSC desde 2017. Afiliouse ao partido en 2006 e foi nomeado secretario de organización da sección local dos Xoves Socialistas de Cataluña de 2009 a 2012. Exerceu como secretario de acción política do Vallés Occidental JSC de 2012 a 2015 e como secretario de organización do PSC de 2012 a 2017. A súa carreira profesional inclúe a colaboración con estudos de arquitectura dende 2006 ata 2012 en Terrassa e Barcelona. Formou parte da división de deseño de interiores de [[IKEA]] e exerceu como xestor de proxectos no estudo de arquitectura GCG CerdanyolArquitectura. Carlos Cordón é o sexto alcalde de [[Cerdanyola del Vallès]] dende a restauración da democracia. == Notas == [[Categoría:Nados en 1984]] [[Categoría:Alcaldes de España]] [[Categoría:Nados en Sabadell]] h5unemlpz10d3knax3cbn4r33ae7z8y 7108303 7108299 2025-06-27T14:04:11Z Galton1892 156153 7108303 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}}'''Carlos Cordón Núñez''', nado en [[Sabadell]] o [[1 de outubro]] de [[1984]], é un político e arquitecto español, actualmente alcalde de [[Cerdanyola del Vallès]] (desde 2019). == Biografía == Naceu en Sabadell en 1984, aínda que a súa familia vivía en Cerdanyola. Ata os 6 anos viviu no barrio de Les Fontetes, pero máis tarde mudouse coa súa familia a Serraparera. Está casado e ten dúas fillas. Estudou arquitectura na [[Universidade Politécnica de Cataluña]] e realizou un posgrao en Comunicación e Liderado na [[Universidade Autónoma de Barcelona]]. Candidato do PSC ás eleccións municipais de 2019, foi elixido alcalde da súa cidade co apoio dos nove concelleiros que o PSC obtivo nas eleccións e foi reelixido cunha maioría absoluta (14 de 25 concelleiros) tras as eleccións municipais de 2023. En canto á súa carreira política, é concelleiro desde 2015 e primeiro secretario do grupo local do PSC desde 2017. Afiliouse ao partido en 2006 e foi nomeado secretario de organización da sección local dos Xoves Socialistas de Cataluña de 2009 a 2012. Exerceu como secretario de acción política do Vallés Occidental JSC de 2012 a 2015 e como secretario de organización do PSC de 2012 a 2017. A súa carreira profesional inclúe a colaboración con estudos de arquitectura dende 2006 ata 2012 en Terrassa e Barcelona. Formou parte da división de deseño de interiores de [[IKEA]] e exerceu como xestor de proxectos no estudo de arquitectura GCG CerdanyolArquitectura. Carlos Cordón é o sexto alcalde de [[Cerdanyola del Vallès]] dende a restauración da democracia. == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Nados en 1984]] [[Categoría:Alcaldes de España]] [[Categoría:Nados en Sabadell]] 4xqqqyd0ou7wklayu26g0mtpbbt5k78 1 656304 7108301 2025-06-27T14:03:53Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Visitas}} {{BPV}}" 7108301 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} {{BPV}} 3c6kbrdo7rrskx3eyzdxcz8oyhklco9 0 656305 7108307 2025-06-27T14:09:28Z Autopistero20502020 127649 Creado o novo artigo dos homónimos de Selas 7108307 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|sela}} O [[topónimo]] '''Selas''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Selas, Calvelle, O Pereiro de Aguiar|Selas]]''', lugar da parroquia de [[Calvelle, O Pereiro de Aguiar|Calvelle]], no concello do [[O Pereiro de Aguiar|Pereiro de Aguiar]]; *'''[[As Selas, Xudán, A Pontenova|As Selas]]''', lugar da parroquia de [[Xudán, A Pontenova|Xudán]], no concello da [[A Pontenova|Pontenova]]. ;Fóra de Galiza ;En [[Castela-A Mancha]] *'''[[Selas, Guadalaxara|Selas]]''', concello da [[provincia de Guadalaxara]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Sela (homónimos)}} {{Control de autoridades}} mgowvywaetrisforuee3tadyntwu6x1 0 656306 7108316 2025-06-27T14:14:50Z Autopistero20502020 127649 Creado o novo artigo dos homónimos de Senderiz 7108316 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Senderiz''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Senderiz, San Xes de Vilariño, Lobeira|Senderiz]]''', lugar da parroquia de [[San Xes de Vilariño, Lobeira|San Xes de Vilariño]], no concello de [[Lobeira]]; *'''[[Senderiz, Barrán, Piñor|Senderiz]]''', lugar da parroquia de [[Barrán, Piñor|Barrán]], no concello de [[Piñor]]. {{Control de autoridades}} fl53tej1jco7g9cy3qkbtxnhhgvhsnq 0 656307 7108337 2025-06-27T14:26:47Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Organización}} O '''Centro de Formación Interdisciplinar Superior''' é un centro de excelencia asociado da [[Universidade Politécnica de Cataluña]] que permite que estudantes excelentes accedan a algunhas das dobres titulacións da Universidade mediante unha proba de acceso.<ref>{{Cita web|título=¿Qué es el CFIS?|url=https://cfis.upc.edu/es/el-centro/que-es-el-cfis|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> Foi creado para "atraer, seleccionar e or..." 7108337 wikitext text/x-wiki {{Organización}} O '''Centro de Formación Interdisciplinar Superior''' é un centro de excelencia asociado da [[Universidade Politécnica de Cataluña]] que permite que estudantes excelentes accedan a algunhas das dobres titulacións da Universidade mediante unha proba de acceso.<ref>{{Cita web|título=¿Qué es el CFIS?|url=https://cfis.upc.edu/es/el-centro/que-es-el-cfis|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> Foi creado para "atraer, seleccionar e orientar estudantes con capacidade e motivación suficientes para cursar estudos interdisciplinares dentro dun programa de formación innovador que inclúa unha ou máis das titulacións de grao que ofrece a Universidade".<ref>{{Cita web|título=Contrate a un matemático, distintos ángulos y nada blanditos|url=https://www.elmundo.es/blogs/elmundo/mejoreducados/2017/02/05/contrate-a-un-matematico-distintos.html|páxina-web=ELMUNDO|data=2017-02-05|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> == Historia == O Centro comezou como un programa piloto para unha dobre titulación en telecomunicacións e matemáticas en 1999 e, desde 2003, é un centro universitario que admite un número moi limitado de estudantes de alto nivel cada ano.<ref>{{Cita web|título=La UPC crea un centro para acoger alumnos destacados en áreas científicas|url=https://www.abc.es/espana/catalunya/abci-crea-centro-para-acoger-alumnos-destacados-areas-cientificas-200310160300-214248_noticia.html|páxina-web=Diario ABC|data=2003-10-16|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> Ten aproximadamente 200 estudantes (40 novos cada ano) e os nosos graduados están colocados nas principais institucións académicas do mundo e en empresas de renome nos campos da tecnoloxía, as finanzas e a consultoría. En 2022, a Olimpíada de Informática Feminina celebrouse no Centro.<ref>{{Cita web|título=Cuatro finalistas de la Olimpíada Informática Femenina competirán en la europea de Turquía|url=https://www.lavanguardia.com/vida/20220411/8190191/estudiante-oviedo-gana-segunda-vez-olimpiada-informatica-femenina.html|páxina-web=La Vanguardia|data=2022-04-11|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> == Efecto Olimpíada Matemática == Varios estudantes olímpicos, como Ángela Rodríguez-Izquierdo,<ref>{{Cita web|título=De qué están hechos los olímpicos matemáticos|url=https://e00-elmundo.uecdn.es/blogs/elmundo/mejoreducados/2019/04/10/de-que-estan-hechos-los-olimpicos.html|páxina-web=ELMUNDO|data=2019-04-10|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|cita=Ella se plantea ahora hacer el doble grado de matemáticas y de Informática. Y, a ser posible, en el CFIS, el centro de la Politécnica de Barcelona que valora mucho tener a olímpicos entre sus alumnos}}</ref> Álvaro Acítores,<ref>{{Cita web|título=Acítores: "Desde pequeño me han gustado las matemáticas"|url=https://www.diariopalentino.es/Noticia/z13803122-ec11-c1f3-47a1479ed6b926ed/202007/Acitores-Desde-pequeno-me-han-gustado-las-matematicas|páxina-web=Diario Palentino|data=2020-07-26|data-acceso=2025-06-27|lingua=spanish|nome=Diario|apelidos=Palentino|cita=Después de hacer la selectividad fui a Barcelona para hacer la prueba de acceso al CFIS, el Centro de Formación Interdisciplinaria Superior, en la Universidad Politécnica de Cataluña (UPC)}}</ref> Rubén Carpenter,<ref>{{Cita novas|título=Rubén Carpenter, ganador absoluto de la Olimpiada de Matemáticas: "Me gustan los retos difíciles"|url=https://www.niusdiario.es/sociedad/educacion/ruben-carpenter-ganador-absoluto-olimpiada-matematica-gustan-retos-dificiles_18_3310921719.html|xornal=Nius Diario|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|urlarquivo=http://web.archive.org/web/20220409185931/https://www.niusdiario.es/sociedad/educacion/ruben-carpenter-ganador-absoluto-olimpiada-matematica-gustan-retos-dificiles_18_3310921719.html|dataarquivo=2022-04-09|cita=Le gustaría entrar en el Centro de Formación Interdisciplinaria Superior, un centro de excelencia de la Universidad Politécnica de Cataluña y matricularse, por ejemplo, en el doble grado de Matemáticas y Física, donde piden de media más de un 13 sobre 14}}</ref> María Lucía Aparicio,<ref>{{Cita web|título=María Lucía Aparicio, estudiant del CFIS, plata a l&#x27;EGOI|url=https://cfis.upc.edu/ca/noticies/maria-lucia-aparicio-estudiant-del-cfis-plata-a-legoi|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca}}</ref> e Ander Miranda,<ref>{{Cita web|título=El olímpico de las mates|url=https://www.noticiasdenavarra.com/actualidad/2022/01/31/olimpico-mates-2097680.html|páxina-web=Diario de Noticias de Navarra|data=2022-01-31|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Erik|apelidos=Mugarza|cita=Después de terminar el Bachillerato, a partir de septiembre, a Miranda le gustaría "cursar Matemáticas y Física en la Universidad Politécnica de Cataluña"}}</ref> foron admitidos despois de participar na [[Olimpíada Matemática Española]]. Lara San Martín afirmou que o Centro de Formación Interdisciplinar Superior está moi promocionado nas Olimpíadas Matemáticas. Ela tamén participou nas Olimpíadas e, posteriormente, no Centro de Formación Interdisciplinaria Superior.<ref>{{Cita web|título="Haré el doctorado en California, pues en España es muy difícil quedarse"|url=https://www.diariodepontevedra.es/articulo/pontevedra/hare-doctorado-california-espana-es-muy-dificil-quedarse/202209182255471218695.html|páxina-web=Diario de Pontevedra|data=2022-09-19|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Diario de|apelidos=Pontevedra|cita=Sí, porque se promociona mucho el CFIS en las olimpiadas}}</ref> En España, o Centro de Formación Interdisciplinar Superior é un dos destinos máis populares, onde os estudantes deben aprobar un exame de matemáticas e física para entrar, e estudar simultaneamente unha carreira de enxeñaría e unha carreira de ciencias, case sempre en matemáticas. Outros estudantes, como Martín Padrón, a pesar de competir na Olimpíada Matemática Internacional, non entran a pesar de pensalo porque, como dixo Martín, non quere facer unha dobre titulación.<ref>{{Cita novas|título=Martín Padrón on Twitter|url=https://twitter.com/martinpr05/status/1550058717353238529|xornal=Twitter|data-acceso=2025-06-27|lingua=en}}</ref> == Notas == [[Categoría:Universidade Politécnica de Cataluña]] ikpa8bhu8f90or2i4m0xer8v2g7nqcu 7108342 7108337 2025-06-27T14:29:25Z Galton1892 156153 /* Notas */ 7108342 wikitext text/x-wiki {{Organización}} O '''Centro de Formación Interdisciplinar Superior''' é un centro de excelencia asociado da [[Universidade Politécnica de Cataluña]] que permite que estudantes excelentes accedan a algunhas das dobres titulacións da Universidade mediante unha proba de acceso.<ref>{{Cita web|título=¿Qué es el CFIS?|url=https://cfis.upc.edu/es/el-centro/que-es-el-cfis|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> Foi creado para "atraer, seleccionar e orientar estudantes con capacidade e motivación suficientes para cursar estudos interdisciplinares dentro dun programa de formación innovador que inclúa unha ou máis das titulacións de grao que ofrece a Universidade".<ref>{{Cita web|título=Contrate a un matemático, distintos ángulos y nada blanditos|url=https://www.elmundo.es/blogs/elmundo/mejoreducados/2017/02/05/contrate-a-un-matematico-distintos.html|páxina-web=ELMUNDO|data=2017-02-05|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> == Historia == O Centro comezou como un programa piloto para unha dobre titulación en telecomunicacións e matemáticas en 1999 e, desde 2003, é un centro universitario que admite un número moi limitado de estudantes de alto nivel cada ano.<ref>{{Cita web|título=La UPC crea un centro para acoger alumnos destacados en áreas científicas|url=https://www.abc.es/espana/catalunya/abci-crea-centro-para-acoger-alumnos-destacados-areas-cientificas-200310160300-214248_noticia.html|páxina-web=Diario ABC|data=2003-10-16|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> Ten aproximadamente 200 estudantes (40 novos cada ano) e os nosos graduados están colocados nas principais institucións académicas do mundo e en empresas de renome nos campos da tecnoloxía, as finanzas e a consultoría. En 2022, a Olimpíada de Informática Feminina celebrouse no Centro.<ref>{{Cita web|título=Cuatro finalistas de la Olimpíada Informática Femenina competirán en la europea de Turquía|url=https://www.lavanguardia.com/vida/20220411/8190191/estudiante-oviedo-gana-segunda-vez-olimpiada-informatica-femenina.html|páxina-web=La Vanguardia|data=2022-04-11|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> == Efecto Olimpíada Matemática == Varios estudantes olímpicos, como Ángela Rodríguez-Izquierdo,<ref>{{Cita web|título=De qué están hechos los olímpicos matemáticos|url=https://e00-elmundo.uecdn.es/blogs/elmundo/mejoreducados/2019/04/10/de-que-estan-hechos-los-olimpicos.html|páxina-web=ELMUNDO|data=2019-04-10|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|cita=Ella se plantea ahora hacer el doble grado de matemáticas y de Informática. Y, a ser posible, en el CFIS, el centro de la Politécnica de Barcelona que valora mucho tener a olímpicos entre sus alumnos}}</ref> Álvaro Acítores,<ref>{{Cita web|título=Acítores: "Desde pequeño me han gustado las matemáticas"|url=https://www.diariopalentino.es/Noticia/z13803122-ec11-c1f3-47a1479ed6b926ed/202007/Acitores-Desde-pequeno-me-han-gustado-las-matematicas|páxina-web=Diario Palentino|data=2020-07-26|data-acceso=2025-06-27|lingua=spanish|nome=Diario|apelidos=Palentino|cita=Después de hacer la selectividad fui a Barcelona para hacer la prueba de acceso al CFIS, el Centro de Formación Interdisciplinaria Superior, en la Universidad Politécnica de Cataluña (UPC)}}</ref> Rubén Carpenter,<ref>{{Cita novas|título=Rubén Carpenter, ganador absoluto de la Olimpiada de Matemáticas: "Me gustan los retos difíciles"|url=https://www.niusdiario.es/sociedad/educacion/ruben-carpenter-ganador-absoluto-olimpiada-matematica-gustan-retos-dificiles_18_3310921719.html|xornal=Nius Diario|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|urlarquivo=http://web.archive.org/web/20220409185931/https://www.niusdiario.es/sociedad/educacion/ruben-carpenter-ganador-absoluto-olimpiada-matematica-gustan-retos-dificiles_18_3310921719.html|dataarquivo=2022-04-09|cita=Le gustaría entrar en el Centro de Formación Interdisciplinaria Superior, un centro de excelencia de la Universidad Politécnica de Cataluña y matricularse, por ejemplo, en el doble grado de Matemáticas y Física, donde piden de media más de un 13 sobre 14}}</ref> María Lucía Aparicio,<ref>{{Cita web|título=María Lucía Aparicio, estudiant del CFIS, plata a l&#x27;EGOI|url=https://cfis.upc.edu/ca/noticies/maria-lucia-aparicio-estudiant-del-cfis-plata-a-legoi|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca}}</ref> e Ander Miranda,<ref>{{Cita web|título=El olímpico de las mates|url=https://www.noticiasdenavarra.com/actualidad/2022/01/31/olimpico-mates-2097680.html|páxina-web=Diario de Noticias de Navarra|data=2022-01-31|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Erik|apelidos=Mugarza|cita=Después de terminar el Bachillerato, a partir de septiembre, a Miranda le gustaría "cursar Matemáticas y Física en la Universidad Politécnica de Cataluña"}}</ref> foron admitidos despois de participar na [[Olimpíada Matemática Española]]. Lara San Martín afirmou que o Centro de Formación Interdisciplinar Superior está moi promocionado nas Olimpíadas Matemáticas. Ela tamén participou nas Olimpíadas e, posteriormente, no Centro de Formación Interdisciplinaria Superior.<ref>{{Cita web|título="Haré el doctorado en California, pues en España es muy difícil quedarse"|url=https://www.diariodepontevedra.es/articulo/pontevedra/hare-doctorado-california-espana-es-muy-dificil-quedarse/202209182255471218695.html|páxina-web=Diario de Pontevedra|data=2022-09-19|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Diario de|apelidos=Pontevedra|cita=Sí, porque se promociona mucho el CFIS en las olimpiadas}}</ref> En España, o Centro de Formación Interdisciplinar Superior é un dos destinos máis populares, onde os estudantes deben aprobar un exame de matemáticas e física para entrar, e estudar simultaneamente unha carreira de enxeñaría e unha carreira de ciencias, case sempre en matemáticas. Outros estudantes, como Martín Padrón, a pesar de competir na Olimpíada Matemática Internacional, non entran a pesar de pensalo porque, como dixo Martín, non quere facer unha dobre titulación.<ref>{{Cita novas|título=Martín Padrón on Twitter|url=https://twitter.com/martinpr05/status/1550058717353238529|xornal=Twitter|data-acceso=2025-06-27|lingua=en}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Universidade Politécnica de Cataluña]] o84wlwhz8e0a4qhvds9xpiup8wsfx5t 7108345 7108342 2025-06-27T14:30:02Z Galton1892 156153 /* Efecto Olimpíada Matemática */ 7108345 wikitext text/x-wiki {{Organización}} O '''Centro de Formación Interdisciplinar Superior''' é un centro de excelencia asociado da [[Universidade Politécnica de Cataluña]] que permite que estudantes excelentes accedan a algunhas das dobres titulacións da Universidade mediante unha proba de acceso.<ref>{{Cita web|título=¿Qué es el CFIS?|url=https://cfis.upc.edu/es/el-centro/que-es-el-cfis|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> Foi creado para "atraer, seleccionar e orientar estudantes con capacidade e motivación suficientes para cursar estudos interdisciplinares dentro dun programa de formación innovador que inclúa unha ou máis das titulacións de grao que ofrece a Universidade".<ref>{{Cita web|título=Contrate a un matemático, distintos ángulos y nada blanditos|url=https://www.elmundo.es/blogs/elmundo/mejoreducados/2017/02/05/contrate-a-un-matematico-distintos.html|páxina-web=ELMUNDO|data=2017-02-05|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> == Historia == O Centro comezou como un programa piloto para unha dobre titulación en telecomunicacións e matemáticas en 1999 e, desde 2003, é un centro universitario que admite un número moi limitado de estudantes de alto nivel cada ano.<ref>{{Cita web|título=La UPC crea un centro para acoger alumnos destacados en áreas científicas|url=https://www.abc.es/espana/catalunya/abci-crea-centro-para-acoger-alumnos-destacados-areas-cientificas-200310160300-214248_noticia.html|páxina-web=Diario ABC|data=2003-10-16|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> Ten aproximadamente 200 estudantes (40 novos cada ano) e os nosos graduados están colocados nas principais institucións académicas do mundo e en empresas de renome nos campos da tecnoloxía, as finanzas e a consultoría. En 2022, a Olimpíada de Informática Feminina celebrouse no Centro.<ref>{{Cita web|título=Cuatro finalistas de la Olimpíada Informática Femenina competirán en la europea de Turquía|url=https://www.lavanguardia.com/vida/20220411/8190191/estudiante-oviedo-gana-segunda-vez-olimpiada-informatica-femenina.html|páxina-web=La Vanguardia|data=2022-04-11|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> == Efecto Olimpíada Matemática == Varios estudantes olímpicos, como Ángela Rodríguez-Izquierdo,<ref>{{Cita web|título=De qué están hechos los olímpicos matemáticos|url=https://e00-elmundo.uecdn.es/blogs/elmundo/mejoreducados/2019/04/10/de-que-estan-hechos-los-olimpicos.html|páxina-web=ELMUNDO|data=2019-04-10|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|cita=Ella se plantea ahora hacer el doble grado de matemáticas y de Informática. Y, a ser posible, en el CFIS, el centro de la Politécnica de Barcelona que valora mucho tener a olímpicos entre sus alumnos}}</ref> Álvaro Acítores,<ref>{{Cita web|título=Acítores: "Desde pequeño me han gustado las matemáticas"|url=https://www.diariopalentino.es/Noticia/z13803122-ec11-c1f3-47a1479ed6b926ed/202007/Acitores-Desde-pequeno-me-han-gustado-las-matematicas|páxina-web=Diario Palentino|data=2020-07-26|data-acceso=2025-06-27|lingua=spanish|nome=Diario|apelidos=Palentino|cita=Después de hacer la selectividad fui a Barcelona para hacer la prueba de acceso al CFIS, el Centro de Formación Interdisciplinaria Superior, en la Universidad Politécnica de Cataluña (UPC)}}</ref> Rubén Carpenter,<ref>{{Cita novas|título=Rubén Carpenter, ganador absoluto de la Olimpiada de Matemáticas: "Me gustan los retos difíciles"|url=https://www.niusdiario.es/sociedad/educacion/ruben-carpenter-ganador-absoluto-olimpiada-matematica-gustan-retos-dificiles_18_3310921719.html|xornal=Nius Diario|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|urlarquivo=http://web.archive.org/web/20220409185931/https://www.niusdiario.es/sociedad/educacion/ruben-carpenter-ganador-absoluto-olimpiada-matematica-gustan-retos-dificiles_18_3310921719.html|dataarquivo=2022-04-09|cita=Le gustaría entrar en el Centro de Formación Interdisciplinaria Superior, un centro de excelencia de la Universidad Politécnica de Cataluña y matricularse, por ejemplo, en el doble grado de Matemáticas y Física, donde piden de media más de un 13 sobre 14}}</ref> María Lucía Aparicio,<ref>{{Cita web|título=María Lucía Aparicio, estudiant del CFIS, plata a l&#x27;EGOI|url=https://cfis.upc.edu/ca/noticies/maria-lucia-aparicio-estudiant-del-cfis-plata-a-legoi|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca}}</ref> e Ander Miranda,<ref>{{Cita web|título=El olímpico de las mates|url=https://www.noticiasdenavarra.com/actualidad/2022/01/31/olimpico-mates-2097680.html|páxina-web=Diario de Noticias de Navarra|data=2022-01-31|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Erik|apelidos=Mugarza|cita=Después de terminar el Bachillerato, a partir de septiembre, a Miranda le gustaría "cursar Matemáticas y Física en la Universidad Politécnica de Cataluña"}}</ref> foron admitidos despois de participar na [[Olimpíada Matemática Española]]. Lara San Martín afirmou que o Centro de Formación Interdisciplinar Superior está moi promocionado nas Olimpíadas Matemáticas. Ela tamén participou nas Olimpíadas e, posteriormente, no Centro de Formación Interdisciplinaria Superior.<ref>{{Cita web|título="Haré el doctorado en California, pues en España es muy difícil quedarse"|url=https://www.diariodepontevedra.es/articulo/pontevedra/hare-doctorado-california-espana-es-muy-dificil-quedarse/202209182255471218695.html|páxina-web=Diario de Pontevedra|data=2022-09-19|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Diario de|apelidos=Pontevedra|cita=Sí, porque se promociona mucho el CFIS en las olimpiadas}}</ref> En España, o Centro de Formación Interdisciplinar Superior é un dos destinos máis populares, onde os estudantes deben aprobar un exame de matemáticas e física para entrar, e estudar simultaneamente unha carreira de enxeñaría e unha carreira de ciencias, case sempre en matemáticas. Outros estudantes, como Martín Padrón, a pesar de competir na [[Olimpíada Internacional de Matemáticas]], non entran a pesar de pensalo porque, como dixo Martín, non quere facer unha dobre titulación.<ref>{{Cita novas|título=Martín Padrón on Twitter|url=https://twitter.com/martinpr05/status/1550058717353238529|xornal=Twitter|data-acceso=2025-06-27|lingua=en}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Universidade Politécnica de Cataluña]] hfg6oqenzo840vr2hfjr3l7asal4c5f 7108359 7108345 2025-06-27T14:35:21Z Galton1892 156153 /* Efecto Olimpíada Matemática */ 7108359 wikitext text/x-wiki {{Organización}} O '''Centro de Formación Interdisciplinar Superior''' é un centro de excelencia asociado da [[Universidade Politécnica de Cataluña]] que permite que estudantes excelentes accedan a algunhas das dobres titulacións da Universidade mediante unha proba de acceso.<ref>{{Cita web|título=¿Qué es el CFIS?|url=https://cfis.upc.edu/es/el-centro/que-es-el-cfis|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> Foi creado para "atraer, seleccionar e orientar estudantes con capacidade e motivación suficientes para cursar estudos interdisciplinares dentro dun programa de formación innovador que inclúa unha ou máis das titulacións de grao que ofrece a Universidade".<ref>{{Cita web|título=Contrate a un matemático, distintos ángulos y nada blanditos|url=https://www.elmundo.es/blogs/elmundo/mejoreducados/2017/02/05/contrate-a-un-matematico-distintos.html|páxina-web=ELMUNDO|data=2017-02-05|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> == Historia == O Centro comezou como un programa piloto para unha dobre titulación en telecomunicacións e matemáticas en 1999 e, desde 2003, é un centro universitario que admite un número moi limitado de estudantes de alto nivel cada ano.<ref>{{Cita web|título=La UPC crea un centro para acoger alumnos destacados en áreas científicas|url=https://www.abc.es/espana/catalunya/abci-crea-centro-para-acoger-alumnos-destacados-areas-cientificas-200310160300-214248_noticia.html|páxina-web=Diario ABC|data=2003-10-16|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> Ten aproximadamente 200 estudantes (40 novos cada ano) e os nosos graduados están colocados nas principais institucións académicas do mundo e en empresas de renome nos campos da tecnoloxía, as finanzas e a consultoría. En 2022, a Olimpíada de Informática Feminina celebrouse no Centro.<ref>{{Cita web|título=Cuatro finalistas de la Olimpíada Informática Femenina competirán en la europea de Turquía|url=https://www.lavanguardia.com/vida/20220411/8190191/estudiante-oviedo-gana-segunda-vez-olimpiada-informatica-femenina.html|páxina-web=La Vanguardia|data=2022-04-11|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> == Efecto Olimpíada Matemática == Varios estudantes olímpicos, como Ángela Rodríguez-Izquierdo,<ref>{{Cita web|título=De qué están hechos los olímpicos matemáticos|url=https://e00-elmundo.uecdn.es/blogs/elmundo/mejoreducados/2019/04/10/de-que-estan-hechos-los-olimpicos.html|páxina-web=ELMUNDO|data=2019-04-10|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|cita=Ella se plantea ahora hacer el doble grado de matemáticas y de Informática. Y, a ser posible, en el CFIS, el centro de la Politécnica de Barcelona que valora mucho tener a olímpicos entre sus alumnos}}</ref> Álvaro Acítores,<ref>{{Cita web|título=Acítores: "Desde pequeño me han gustado las matemáticas"|url=https://www.diariopalentino.es/Noticia/z13803122-ec11-c1f3-47a1479ed6b926ed/202007/Acitores-Desde-pequeno-me-han-gustado-las-matematicas|páxina-web=Diario Palentino|data=2020-07-26|data-acceso=2025-06-27|lingua=spanish|nome=Diario|apelidos=Palentino|cita=Después de hacer la selectividad fui a Barcelona para hacer la prueba de acceso al CFIS, el Centro de Formación Interdisciplinaria Superior, en la Universidad Politécnica de Cataluña (UPC)}}</ref> Rubén Carpenter,<ref>{{Cita novas|título=Rubén Carpenter, ganador absoluto de la Olimpiada de Matemáticas: "Me gustan los retos difíciles"|url=https://www.niusdiario.es/sociedad/educacion/ruben-carpenter-ganador-absoluto-olimpiada-matematica-gustan-retos-dificiles_18_3310921719.html|xornal=Nius Diario|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|urlarquivo=http://web.archive.org/web/20220409185931/https://www.niusdiario.es/sociedad/educacion/ruben-carpenter-ganador-absoluto-olimpiada-matematica-gustan-retos-dificiles_18_3310921719.html|dataarquivo=2022-04-09|cita=Le gustaría entrar en el Centro de Formación Interdisciplinaria Superior, un centro de excelencia de la Universidad Politécnica de Cataluña y matricularse, por ejemplo, en el doble grado de Matemáticas y Física, donde piden de media más de un 13 sobre 14}}</ref> María Lucía Aparicio,<ref>{{Cita web|título=María Lucía Aparicio, estudiant del CFIS, plata a l&#x27;EGOI|url=https://cfis.upc.edu/ca/noticies/maria-lucia-aparicio-estudiant-del-cfis-plata-a-legoi|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-06-27|lingua=ca}}</ref> e Ander Miranda,<ref>{{Cita web|título=El olímpico de las mates|url=https://www.noticiasdenavarra.com/actualidad/2022/01/31/olimpico-mates-2097680.html|páxina-web=Diario de Noticias de Navarra|data=2022-01-31|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Erik|apelidos=Mugarza|cita=Después de terminar el Bachillerato, a partir de septiembre, a Miranda le gustaría "cursar Matemáticas y Física en la Universidad Politécnica de Cataluña"}}</ref> foron admitidos despois de participar na [[Olimpíada Matemática Española]]. Lara San Martín afirmou que o Centro de Formación Interdisciplinar Superior está moi promocionado nas Olimpíadas Matemáticas. Ela tamén participou nas Olimpíadas e, posteriormente, no Centro de Formación Interdisciplinaria Superior.<ref>{{Cita web|título="Haré el doctorado en California, pues en España es muy difícil quedarse"|url=https://www.diariodepontevedra.es/articulo/pontevedra/hare-doctorado-california-espana-es-muy-dificil-quedarse/202209182255471218695.html|páxina-web=Diario de Pontevedra|data=2022-09-19|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Diario de|apelidos=Pontevedra|cita=Sí, porque se promociona mucho el CFIS en las olimpiadas}}</ref> En España, o Centro de Formación Interdisciplinar Superior é un dos destinos máis populares, onde os estudantes deben aprobar un exame de matemáticas e física para entrar, e estudar simultaneamente unha carreira de enxeñaría e unha carreira de ciencias, case sempre en matemáticas. Outros estudantes, como [[Martín Padrón]], a pesar de competir na [[Olimpíada Internacional de Matemáticas]], non entran a pesar de pensalo porque, como dixo Martín, non quere facer unha dobre titulación.<ref>{{Cita novas|título=Martín Padrón on Twitter|url=https://twitter.com/martinpr05/status/1550058717353238529|xornal=Twitter|data-acceso=2025-06-27|lingua=en}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Universidade Politécnica de Cataluña]] t9nx2wo3kygtqzpa2iczuoje4ah7fal 0 656308 7108338 2025-06-27T14:28:34Z Autopistero20502020 127649 Creado o novo artigo dos homónimos de Señores 7108338 wikitext text/x-wiki {{homónimos}} {{Galizionario|señor}} O termo '''Señores''' pode referirse a: *'''''[[Os señores da Pena]]''''', obra narrativa de [[Ricardo Carballo Calero|Ricardo Carvalho Calero]], publicada en 1984 na ''Narrativa completa''. Como [[topónimo]], pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Señores, San Martiño de Ozón, Muxía|Señores]]''', lugar da parroquia de [[San Martiño de Ozón, Muxía|San Martiño de Ozón]], no concello de [[Muxía]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Señor}} {{Control de autoridades}} dofeai1w02q8zttozo5uop2r5yecboy 1 656309 7108339 2025-06-27T14:28:36Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Visitas}}" 7108339 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} mjrme7egla3w9c3qvxo8kql5gyq949i 0 656310 7108355 2025-06-27T14:34:52Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Biografía|nome=}} '''Martín Padrón Rodríguez''', nado en Ourense o 2005, e un estudante e matemático galego. Foi participante español na [[Olimpíada Internacional de Matemáticas|Olimpíada]] [[Olimpíada Internacional de Matemáticas|Internacional de Matemáticas]] de 2022.<ref>{{Cita web|título=El gallego Martín Padrón, mención en la Olimpiada Internacional de Matemáticas|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/educacion/2022/07/15/gallego-martin-padron-m..." 7108355 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}} '''Martín Padrón Rodríguez''', nado en Ourense o 2005, e un estudante e matemático galego. Foi participante español na [[Olimpíada Internacional de Matemáticas|Olimpíada]] [[Olimpíada Internacional de Matemáticas|Internacional de Matemáticas]] de 2022.<ref>{{Cita web|título=El gallego Martín Padrón, mención en la Olimpiada Internacional de Matemáticas|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/educacion/2022/07/15/gallego-martin-padron-mencion-olimpiada-internacional-matematicas/00031657909220965124620.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2022-07-15|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|título=Martín Padrón, honor ourensano en matemáticas|url=https://www.laregion.es/comarca-de-ourense/marin-padron-honor-ourensano-matematicas_1_20220715-2312434.html|páxina-web=La Región|data=2022-07-15|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Alfredo|apelidos=Teja}}</ref> É fillo de Ricardo Padrón Chao, profesor de matemáticas na Escola Laboral de Ourense. Martín foi alumno do Institut de Ensino Secundario das Lagoas.<ref>{{Cita web|título=La herencia matemática de los Padrón|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/padron/2020/03/14/herencia-matematica-padron-talento-infancia/0003_202003O14C12991.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2020-03-16|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> == Biografía == En 2021, participou na [[Olimpíada Matemática Española]].<ref>{{Cita web|título=Un genio llamado Martín Padrón|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ourense/2021/02/01/genio-llamado-martin-padron/00031612196001172454597.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2021-02-02|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> En 2022, comezou a estudar matemáticas na [[Universidade Complutense de Madrid]].<ref>{{Cita web|título=“La ABAU es una prueba injusta, el Bachillerato debería enfocarse más a la universidad”|url=https://www.farodevigo.es/ourense/2022/08/09/abau-prueba-injusta-bachillerato-deberia-73181657.html|páxina-web=Faro de Vigo|data=2022-08-09|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Celia R.|apelidos=Chao}}</ref> == Notas == [[Categoría:Nados en Ourense]] [[Categoría:Nados en 2005]] 2qqealh1v8jekpkxkeq1n4tc3uk366f 7108362 7108355 2025-06-27T14:35:59Z Galton1892 156153 7108362 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}}'''Martín Padrón Rodríguez''', nado en Ourense o 2005, e un estudante e matemático galego. Foi participante español na [[Olimpíada Internacional de Matemáticas|Olimpíada]] [[Olimpíada Internacional de Matemáticas|Internacional de Matemáticas]] de 2022.<ref>{{Cita web|título=El gallego Martín Padrón, mención en la Olimpiada Internacional de Matemáticas|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/educacion/2022/07/15/gallego-martin-padron-mencion-olimpiada-internacional-matematicas/00031657909220965124620.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2022-07-15|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|título=Martín Padrón, honor ourensano en matemáticas|url=https://www.laregion.es/comarca-de-ourense/marin-padron-honor-ourensano-matematicas_1_20220715-2312434.html|páxina-web=La Región|data=2022-07-15|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Alfredo|apelidos=Teja}}</ref> É fillo de Ricardo Padrón Chao, profesor de matemáticas na Escola Laboral de Ourense. Martín foi alumno do Institut de Ensino Secundario das Lagoas.<ref>{{Cita web|título=La herencia matemática de los Padrón|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/padron/2020/03/14/herencia-matematica-padron-talento-infancia/0003_202003O14C12991.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2020-03-16|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> == Biografía == En 2021, participou na [[Olimpíada Matemática Española]].<ref>{{Cita web|título=Un genio llamado Martín Padrón|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ourense/2021/02/01/genio-llamado-martin-padron/00031612196001172454597.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2021-02-02|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> En 2022, comezou a estudar matemáticas na [[Universidade Complutense de Madrid]].<ref>{{Cita web|título=“La ABAU es una prueba injusta, el Bachillerato debería enfocarse más a la universidad”|url=https://www.farodevigo.es/ourense/2022/08/09/abau-prueba-injusta-bachillerato-deberia-73181657.html|páxina-web=Faro de Vigo|data=2022-08-09|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Celia R.|apelidos=Chao}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Nados en Ourense]] [[Categoría:Nados en 2005]] 0ps00o47ib11dgxlb2lwpwqbuo3356i 7108487 7108362 2025-06-27T15:59:04Z Galton1892 156153 /* Biografía */ 7108487 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}}'''Martín Padrón Rodríguez''', nado en Ourense o 2005, e un estudante e matemático galego. Foi participante español na [[Olimpíada Internacional de Matemáticas|Olimpíada]] [[Olimpíada Internacional de Matemáticas|Internacional de Matemáticas]] de 2022.<ref>{{Cita web|título=El gallego Martín Padrón, mención en la Olimpiada Internacional de Matemáticas|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/educacion/2022/07/15/gallego-martin-padron-mencion-olimpiada-internacional-matematicas/00031657909220965124620.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2022-07-15|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|título=Martín Padrón, honor ourensano en matemáticas|url=https://www.laregion.es/comarca-de-ourense/marin-padron-honor-ourensano-matematicas_1_20220715-2312434.html|páxina-web=La Región|data=2022-07-15|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Alfredo|apelidos=Teja}}</ref> É fillo de Ricardo Padrón Chao, profesor de matemáticas na Escola Laboral de Ourense. Martín foi alumno do [[IES As Lagoas]].<ref>{{Cita web|título=La herencia matemática de los Padrón|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/padron/2020/03/14/herencia-matematica-padron-talento-infancia/0003_202003O14C12991.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2020-03-16|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> == Biografía == En 2021, participou na [[Olimpíada Matemática Española]].<ref>{{Cita web|título=Un genio llamado Martín Padrón|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ourense/2021/02/01/genio-llamado-martin-padron/00031612196001172454597.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2021-02-02|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> En 2022, comezou a estudar matemáticas na [[Universidade Complutense de Madrid]].<ref>{{Cita web|título=“La ABAU es una prueba injusta, el Bachillerato debería enfocarse más a la universidad”|url=https://www.farodevigo.es/ourense/2022/08/09/abau-prueba-injusta-bachillerato-deberia-73181657.html|páxina-web=Faro de Vigo|data=2022-08-09|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Celia R.|apelidos=Chao}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Nados en Ourense]] [[Categoría:Nados en 2005]] hdy93v7hmx808ixrnp898ak5x1mzghi 7108488 7108487 2025-06-27T15:59:20Z Galton1892 156153 7108488 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}}'''Martín Padrón Rodríguez''', nado en Ourense o 2005, e un estudante e matemático galego. Foi participante español na [[Olimpíada Internacional de Matemáticas|Olimpíada]] [[Olimpíada Internacional de Matemáticas|Internacional de Matemáticas]] de 2022.<ref>{{Cita web|título=El gallego Martín Padrón, mención en la Olimpiada Internacional de Matemáticas|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/educacion/2022/07/15/gallego-martin-padron-mencion-olimpiada-internacional-matematicas/00031657909220965124620.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2022-07-15|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|título=Martín Padrón, honor ourensano en matemáticas|url=https://www.laregion.es/comarca-de-ourense/marin-padron-honor-ourensano-matematicas_1_20220715-2312434.html|páxina-web=La Región|data=2022-07-15|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Alfredo|apelidos=Teja}}</ref> É fillo de Ricardo Padrón Chao, profesor de matemáticas na Escola Laboral de Ourense. Martín foi alumno do [[IES As Lagoas]].<ref>{{Cita web|título=La herencia matemática de los Padrón|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/santiago/padron/2020/03/14/herencia-matematica-padron-talento-infancia/0003_202003O14C12991.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2020-03-16|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> == Biografía == En 2021, participou na [[Olimpíada Matemática Española]].<ref>{{Cita web|título=Un genio llamado Martín Padrón|url=https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ourense/2021/02/01/genio-llamado-martin-padron/00031612196001172454597.htm|páxina-web=La Voz de Galicia|data=2021-02-02|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> En 2022, participou na [[Olimpíada Matemática Española]]. En 2022, comezou a estudar matemáticas na [[Universidade Complutense de Madrid]].<ref>{{Cita web|título=“La ABAU es una prueba injusta, el Bachillerato debería enfocarse más a la universidad”|url=https://www.farodevigo.es/ourense/2022/08/09/abau-prueba-injusta-bachillerato-deberia-73181657.html|páxina-web=Faro de Vigo|data=2022-08-09|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|nome=Celia R.|apelidos=Chao}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Nados en Ourense]] [[Categoría:Nados en 2005]] joqjqqav4zad39krhu6gvkkdq8ecmaz 1 656311 7108364 2025-06-27T14:36:12Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Visitas}} {{BPV}}" 7108364 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} {{BPV}} 3c6kbrdo7rrskx3eyzdxcz8oyhklco9 0 656312 7108366 2025-06-27T14:37:58Z Autopistero20502020 127649 Creado o novo artigo dos homónimos do Sequelo 7108366 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''O Sequelo''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[O Sequelo, Troáns, Cuntis|O Sequelo]]''', lugar da parroquia de [[Troáns, Cuntis|Troáns]], no concello de [[Cuntis]]; *'''[[O Sequelo, Marín (San Xián), Marín|O Sequelo]]''', lugar da parroquia de [[Marín (San Xián), Marín|Marín]], no concello de [[Marín]]. {{Control de autoridades}} aawp82cp9mrjq66iuq6c1rszc3vv01j 0 656313 7108373 2025-06-27T14:45:25Z Autopistero20502020 127649 Creado o novo artigo dos homónimos de Serín 7108373 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Serín''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Serín, Bergazo, O Corgo|Serín]]''', lugar da parroquia de [[Bergazo, O Corgo|Bergazo]], no concello do [[O Corgo|Corgo]]; *'''[[Serín, O Corgo, O Corgo|Serín]]''', lugar da parroquia do [[O Corgo, O Corgo|Corgo]], no concello do [[O Corgo|Corgo]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Serén}} *'''[[Sería, Dormeá, Boimorto|Sería]]''', lugar da parroquia de [[Dormeá, Boimorto|Dormeá]], no concello de [[Boimorto]]. {{Control de autoridades}} 61kbskouirg64wdc1eymvdz7zsuzjex 0 656314 7108399 2025-06-27T15:02:22Z Autopistero20502020 127649 Creado o novo artigo dos homónimos de Serrallo 7108399 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} {{Galizionario|serrallo}} O termo '''Serrallo''' pode referirse a: *'''[[Serrallo]]''', estancia onde se confinaban as [[Matrimonio|esposas]] e as concubinas. Como [[topónimo]], pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Serrallo, Santa María de Melide, Melide|Serrallo]]''', lugar da parroquia de [[Santa María de Melide, Melide|Santa María de Melide]], no concello de [[Melide]]; *'''[[O Serrallo, Viladesuso, Oia|O Serrallo]]''', lugar da parroquia de [[Viladesuso, Oia|Viladesuso]], no concello de [[Oia]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Serra|Allo (homónimos)}} {{Control de autoridades}} 63tcbnac3fviiq1vyobnam0tcmy1utm 0 656315 7108405 2025-06-27T15:03:20Z Miguelferig 27155 Redirixida cara a "[[Sistema conxugado]]" 7108405 wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Sistema conxugado]] 1lcw4yb9lenpiuwuxzktij8qfemi1ch 1 656316 7108406 2025-06-27T15:04:09Z Vanicorps 141412 Nova páxina: "{{BPV}} {{Visitas}}" 7108406 wikitext text/x-wiki {{BPV}} {{Visitas}} 0ug6iingt6qjwh5zxbajcdl8t132nfx 0 656317 7108409 2025-06-27T15:05:17Z Autopistero20502020 127649 Creado o novo artigo dos homónimos de Serrapio 7108409 wikitext text/x-wiki {{Homónimos}} O [[topónimo]] '''Serrapio''' pode referirse a: ;En Galiza *'''[[Serrapio, Pedre, Cerdedo-Cotobade|Serrapio]]''', lugar da parroquia de [[Pedre, Cerdedo-Cotobade|Pedre]], no concello de [[Cerdedo-Cotobade]]. ;Fóra de Galiza ;En [[Asturias]] *'''[[Serrapio, Ayer|Serrapio]]''', parroquia do [[Lista de concellos de Asturias|concello]] de [[Ayer]]. ==Véxase tamén== ===Outros artigos=== {{icona homónimos|Serra}} {{Control de autoridades}} ihcgqmxs7ew7u4y9y1dqrsokqtkr03q 14 656318 7108445 2025-06-27T15:22:55Z Breogan2008 23204 Nova páxina: "[[Categoría:Filmes por lingua|Chukchi]] [[Categoría:Lingua chukchi]]" 7108445 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Filmes por lingua|Chukchi]] [[Categoría:Lingua chukchi]] tu4wihpa42fd7w0o3udry2tat3h4z2j 1 656319 7108449 2025-06-27T15:25:25Z Breogan2008 23204 Nova páxina: "{{Visitas}}" 7108449 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} mjrme7egla3w9c3qvxo8kql5gyq949i 14 656320 7108451 2025-06-27T15:26:44Z Breogan2008 23204 Nova páxina: "{{ORDENAR:Chukchi}} [[Categoría:Linguas chukotko-kamchatkas]] [[Categoría:Linguas de Rusia]] [[Categoría:Linguas polisintéticas]] [[Categoría:Linguas aglutinantes]]" 7108451 wikitext text/x-wiki {{ORDENAR:Chukchi}} [[Categoría:Linguas chukotko-kamchatkas]] [[Categoría:Linguas de Rusia]] [[Categoría:Linguas polisintéticas]] [[Categoría:Linguas aglutinantes]] lwfaz6dtoi5aicmtif3jg0rxpxgb82t 7108453 7108451 2025-06-27T15:28:00Z Breogan2008 23204 7108453 wikitext text/x-wiki {{Artigo principal}} {{Commonscat}} {{ORDENAR:Chukchi}} [[Categoría:Linguas chukotko-kamchatkas]] [[Categoría:Linguas de Rusia]] [[Categoría:Linguas polisintéticas]] [[Categoría:Linguas aglutinantes]] fkmmknp2q811su88r0xq6tt51pn5rai 0 656321 7108483 2025-06-27T15:56:40Z Breogan2008 23204 Creada como tradución da páxina "[[:en:Special:Redirect/revision/1291776324|Enys Men]]" 7108483 wikitext text/x-wiki ''Enys Men'' é un filme británico de 2022 escrito, composto e dirixido por [[Mark Jenkin]]. [[Categoría:Filmes ambientados en 1973]] [[Categoría:Filmes de Film4 Productions]] [[Categoría:Filmes independentes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes de 2022]] 0gzy7izyn28qvhdyoqrd3qiewokx87o 7108484 7108483 2025-06-27T15:57:02Z Breogan2008 23204 7108484 wikitext text/x-wiki {{Enuso}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Enys Men''''' é un filme británico de 2022 escrito, composto e dirixido por [[Mark Jenkin]]. [[Categoría:Filmes ambientados en 1973]] [[Categoría:Filmes de Film4 Productions]] [[Categoría:Filmes independentes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes de 2022]] g0qhqap6xj0duujb2p2d99npkoxw1q3 7108485 7108484 2025-06-27T15:58:06Z Breogan2008 23204 7108485 wikitext text/x-wiki {{Enuso}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Enys Men''''' é un filme [[Reino Unido|británico]] de [[2022]] escrito, composto e dirixido por [[Mark Jenkin]]. {{Barra portal|Cine|Cornualla}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2022]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua córnica]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1973]] [[Categoría:Filmes de Film4 Productions]] [[Categoría:Filmes independentes do Reino Unido]] 7hkhofy766cp7dakiwlftug4zcq3gw9 7108486 7108485 2025-06-27T15:58:53Z Breogan2008 23204 7108486 wikitext text/x-wiki {{Enuso}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Enys Men''''' (que en [[Lingua córnica|córnico]] quere dicir "Illa de Pedra") é un filme [[Reino Unido|británico]] de [[2022]] escrito, composto e dirixido por [[Mark Jenkin]]. {{Barra portal|Cine|Cornualla}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2022]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua córnica]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1973]] [[Categoría:Filmes de Film4 Productions]] [[Categoría:Filmes independentes do Reino Unido]] n1wiugsnfyfrxg49btsttpm2pxcqrdk 7108495 7108486 2025-06-27T16:05:57Z Breogan2008 23204 7108495 wikitext text/x-wiki {{Enuso}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Enys Men''''' (que en [[Lingua córnica|córnico]] quere dicir "Illa de Pedra")<ref>{{cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/bait-director-mark-jenkin-sets-horror-movie-enys-men-film4-1270629/|work=[[The Hollywood Reporter]]|title=‘Bait’ Director Mark Jenkin Sets Horror Movie ‘Enys Men’ With Film4|last=Ritman|first=Alex|date=17 January 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20240129143645/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/bait-director-mark-jenkin-sets-horror-movie-enys-men-film4-1270629/|archive-date=29 de xaneiro de 2024}}</ref> é un filme [[Reino Unido|británico]] de [[2022]] escrito, composto e dirixido por [[Mark Jenkin]]. == Notas == {{Listaref}} {{Barra portal|Cine|Cornualla}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2022]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua córnica]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1973]] [[Categoría:Filmes de Film4 Productions]] [[Categoría:Filmes independentes do Reino Unido]] psxseog3hafgrzaol88vxgz49pyq93y 7108507 7108495 2025-06-27T16:28:58Z Breogan2008 23204 7108507 wikitext text/x-wiki {{Enuso}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Enys Men''''' (que en [[Lingua córnica|córnico]] quere dicir "Illa de Pedra")<ref>{{cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/bait-director-mark-jenkin-sets-horror-movie-enys-men-film4-1270629/|work=[[The Hollywood Reporter]]|title=‘Bait’ Director Mark Jenkin Sets Horror Movie ‘Enys Men’ With Film4|last=Ritman|first=Alex|date=17 de xaneiro de 2020|urlmorta=non|archive-url=https://web.archive.org/web/20240129143645/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/bait-director-mark-jenkin-sets-horror-movie-enys-men-film4-1270629/|archive-date=29 de xaneiro de 2024}}</ref> é un filme [[Reino Unido|británico]] de [[2022]] escrito, composto e dirixido por [[Mark Jenkin]]. == Notas == {{Listaref}} {{Barra portal|Cine|Cornualla}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2022]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua córnica]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1973]] [[Categoría:Filmes de Film4 Productions]] [[Categoría:Filmes independentes do Reino Unido]] flf7x5amixwag7tl77n79e04ufirtmg 7108533 7108507 2025-06-27T16:58:41Z Breogan2008 23204 ç 7108533 wikitext text/x-wiki {{Enuso}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Enys Men''''' (que en [[Lingua córnica|córnico]] quere dicir "Illa de Pedra")<ref>{{cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/bait-director-mark-jenkin-sets-horror-movie-enys-men-film4-1270629/|work=[[The Hollywood Reporter]]|title=‘Bait’ Director Mark Jenkin Sets Horror Movie ‘Enys Men’ With Film4|last=Ritman|first=Alex|date=17 de xaneiro de 2020|urlmorta=non|archive-url=https://web.archive.org/web/20240129143645/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/bait-director-mark-jenkin-sets-horror-movie-enys-men-film4-1270629/|archive-date=29 de xaneiro de 2024}}</ref> é un filme [[Reino Unido|británico]] de [[2022]] escrito, composto e dirixido por [[Mark Jenkin]]. Está protagonizado por [[Mary Woodvine]], [[Edward Rowe (actor)|Edward Rowe]], Flo Crowe e [[John Woodvine]]. Ambientado en 1973, segue a unha solitaria voluntaria da vida salvaxe (Woodvine) que comeza a vivir situacións de pesadelo mentres reside nunha illa fronte á costa de [[Cornualla]]. == Personaxes == * [[Mary Woodvine]] como a voluntaria * [[Edward Rowe (actor)|Edward Rowe]] como o home do bote * Flo Crowe como a rapaza * [[John Woodvine]] coom o predicador * Joe Gray como o mineiro * Loveday Twomlow como o bebé * Callum Mitchell como enxeñeiro de son == Notas == {{Listaref}} {{Barra portal|Cine|Cornualla}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2022]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua córnica]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1973]] [[Categoría:Filmes de Film4 Productions]] [[Categoría:Filmes independentes do Reino Unido]] 5cxs6xrgrs2go6g3qepxwc43mfr9h6p 7108534 7108533 2025-06-27T17:00:12Z Breogan2008 23204 7108534 wikitext text/x-wiki {{Enuso}} {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Enys Men''''' (que en [[Lingua córnica|córnico]] quere dicir "Illa de Pedra")<ref>{{cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/bait-director-mark-jenkin-sets-horror-movie-enys-men-film4-1270629/|work=[[The Hollywood Reporter]]|title=‘Bait’ Director Mark Jenkin Sets Horror Movie ‘Enys Men’ With Film4|last=Ritman|first=Alex|date=17 de xaneiro de 2020|urlmorta=non|archive-url=https://web.archive.org/web/20240129143645/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/bait-director-mark-jenkin-sets-horror-movie-enys-men-film4-1270629/|archive-date=29 de xaneiro de 2024}}</ref> é un filme [[Reino Unido|británico]] de [[2022]] escrito, composto e dirixido por [[Mark Jenkin]]. Está protagonizado por [[Mary Woodvine]], [[Edward Rowe (actor)|Edward Rowe]], Flo Crowe e [[John Woodvine]]. Ambientado en 1973, segue a unha solitaria voluntaria da vida salvaxe (Woodvine) que comeza a vivir situacións de pesadelo mentres reside nunha illa fronte á costa de [[Cornualla]]. Inspirado por lugares emblemáticos de Cornualla como o círculo de pedras de [[The Merry Maidens]], Jenkin filmou "Enys Men" en localizacións en West Penwith na primavera de 2021. Rodouse en película de [[16 mm]] durante o confinamento pola [[pandemia de COVID-19|COVID-19]] no Reino Unido, e o equipo priorizou ter a menor pegada de carbono posible durante a produción. == Personaxes == * [[Mary Woodvine]] como a voluntaria * [[Edward Rowe (actor)|Edward Rowe]] como o home do bote * Flo Crowe como a rapaza * [[John Woodvine]] coom o predicador * Joe Gray como o mineiro * Loveday Twomlow como o bebé * Callum Mitchell como enxeñeiro de son == Notas == {{Listaref}} {{Barra portal|Cine|Cornualla}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2022]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua córnica]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1973]] [[Categoría:Filmes de Film4 Productions]] [[Categoría:Filmes independentes do Reino Unido]] niuxapjy6a8lb3azudut7t6280e81t6 7108535 7108534 2025-06-27T17:00:37Z Breogan2008 23204 7108535 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Enys Men''''' (que en [[Lingua córnica|córnico]] quere dicir "Illa de Pedra")<ref>{{cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/bait-director-mark-jenkin-sets-horror-movie-enys-men-film4-1270629/|work=[[The Hollywood Reporter]]|title=‘Bait’ Director Mark Jenkin Sets Horror Movie ‘Enys Men’ With Film4|last=Ritman|first=Alex|date=17 de xaneiro de 2020|urlmorta=non|archive-url=https://web.archive.org/web/20240129143645/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/bait-director-mark-jenkin-sets-horror-movie-enys-men-film4-1270629/|archive-date=29 de xaneiro de 2024}}</ref> é un filme [[Reino Unido|británico]] de [[2022]] escrito, composto e dirixido por [[Mark Jenkin]]. Está protagonizado por [[Mary Woodvine]], [[Edward Rowe (actor)|Edward Rowe]], Flo Crowe e [[John Woodvine]]. Ambientado en 1973, segue a unha solitaria voluntaria da vida salvaxe (Woodvine) que comeza a vivir situacións de pesadelo mentres reside nunha illa fronte á costa de [[Cornualla]]. Inspirado por lugares emblemáticos de Cornualla como o círculo de pedras de [[The Merry Maidens]], Jenkin filmou "Enys Men" en localizacións en West Penwith na primavera de 2021. Rodouse en película de [[16 mm]] durante o confinamento pola [[pandemia de COVID-19|COVID-19]] no Reino Unido, e o equipo priorizou ter a menor pegada de carbono posible durante a produción. == Personaxes == * [[Mary Woodvine]] como a voluntaria * [[Edward Rowe (actor)|Edward Rowe]] como o home do bote * Flo Crowe como a rapaza * [[John Woodvine]] coom o predicador * Joe Gray como o mineiro * Loveday Twomlow como o bebé * Callum Mitchell como enxeñeiro de son == Notas == {{Listaref}} {{Barra portal|Cine|Cornualla}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2022]] [[Categoría:Filmes en lingua inglesa]] [[Categoría:Filmes en lingua córnica]] [[Categoría:Filmes do Reino Unido]] [[Categoría:Filmes ambientados en 1973]] [[Categoría:Filmes de Film4 Productions]] [[Categoría:Filmes independentes do Reino Unido]] hbw7z8gfsv8fb0hy9zz5mng1avmf1mj 14 656322 7108493 2025-06-27T16:02:48Z Breogan2008 23204 Nova páxina: "[[Categoría:Filmes por lingua|Córnico]] [[Categoría:Lingua córnica]]" 7108493 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Filmes por lingua|Córnico]] [[Categoría:Lingua córnica]] 7zfjd5rcfpohgiyr680knpm9xi3ycc6 1 656323 7108501 2025-06-27T16:12:00Z Galton1892 156153 Galton1892 moveu a páxina "[[Conversa:De que lado estades, matemáticos?]]" a "[[Conversa:Which side are you on, mathematicians?]]": páxina mover 7108501 wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Conversa:Which side are you on, mathematicians?]] 9j128dre8mpsv61fom7vy8x6ib3vsfu 0 656324 7108519 2025-06-27T16:48:22Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Revista}} '''TEMat''' é unha revista científica que publica traballos de estudantes de matemáticas, patrocinada pola [[Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]]. É a primeira revista nacional que busca publicar traballos de estudantes de divulgación. Desde 2019, colabora coa [[Real Sociedade Matemática Española]].<ref>{{Cita web|título=Revista TEMat – Real Sociedad Matemática Española|url=https://www.rsme.es/publicaciones/revista-temat/|páxina-we..." 7108519 wikitext text/x-wiki {{Revista}} '''TEMat''' é unha revista científica que publica traballos de estudantes de matemáticas, patrocinada pola [[Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]]. É a primeira revista nacional que busca publicar traballos de estudantes de divulgación. Desde 2019, colabora coa [[Real Sociedade Matemática Española]].<ref>{{Cita web|título=Revista TEMat – Real Sociedad Matemática Española|url=https://www.rsme.es/publicaciones/revista-temat/|páxina-web=www.rsme.es|data-acceso=2025-06-27}}</ref> == Acerca == TEMat busca publicar traballos de divulgación sobre matemáticas, escritos principalmente por estudantes. As condicións son que non abarquen temas xa tratados nos cursos de matemáticas de grao e que estean escritos de xeito que os estudantes de matemáticas poidan ler os artigos. A revista persegue dous obxectivos principais: proporcionar aos estudantes de matemáticas a oportunidade de publicar os seus primeiros artigos e ofrecer aos seus lectores información sobre diferentes aspectos do vasto mundo das matemáticas. O público obxectivo son principalmente estudantes universitarios novos, pero tamén está aberta a todos os estudantes de matemáticas e a calquera persoa interesada nas matemáticas.<ref>{{Cita web|título=Nace TEMat, la primera revista electrónica de divulgación de trabajos de estudiantes de matemáticas|url=https://cfis.upc.edu/es/noticias/nace-temat-la-primera-revista-electronica-de-divulgacion-de-trabajos-de-estudiantes-de-matematicas|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> Entre os antigos editores están [[Ander Lamaisón]], [[Juan Miguel Ribera Puchades|Juan Miguel Ribera]] [[Juan Miguel Ribera Puchades|Puchades]] e Miguel Camarasa, entre outros.<ref>{{Cita web|título=Antiguos miembros del equipo|url=https://temat.es/about/editorialTeam/former|páxina-web=temat.es|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref> == Notas == [[Categoría:Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]] 8nl8vamnqd6yyph2s5s2fgjq1rv2p8i 7108529 7108519 2025-06-27T16:53:26Z Galton1892 156153 7108529 wikitext text/x-wiki {{Revista|publicador=[[Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]]}} '''TEMat''' é unha revista científica que publica traballos de estudantes de matemáticas, patrocinada pola [[Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]]. É a primeira revista nacional que busca publicar traballos de estudantes de divulgación. Desde 2019, colabora coa [[Real Sociedade Matemática Española]].<ref>{{Cita web|título=Revista TEMat – Real Sociedad Matemática Española|url=https://www.rsme.es/publicaciones/revista-temat/|páxina-web=www.rsme.es|data-acceso=2025-06-27}}</ref> == Acerca == TEMat busca publicar traballos de divulgación sobre matemáticas, escritos principalmente por estudantes. As condicións son que non abarquen temas xa tratados nos cursos de matemáticas de grao e que estean escritos de xeito que os estudantes de matemáticas poidan ler os artigos. A revista persegue dous obxectivos principais: proporcionar aos estudantes de matemáticas a oportunidade de publicar os seus primeiros artigos e ofrecer aos seus lectores información sobre diferentes aspectos do vasto mundo das matemáticas. O público obxectivo son principalmente estudantes universitarios novos, pero tamén está aberta a todos os estudantes de matemáticas e a calquera persoa interesada nas matemáticas.<ref>{{Cita web|título=Nace TEMat, la primera revista electrónica de divulgación de trabajos de estudiantes de matemáticas|url=https://cfis.upc.edu/es/noticias/nace-temat-la-primera-revista-electronica-de-divulgacion-de-trabajos-de-estudiantes-de-matematicas|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> Entre os antigos editores están [[Ander Lamaisón]], [[Juan Miguel Ribera Puchades|Juan Miguel Ribera]] [[Juan Miguel Ribera Puchades|Puchades]] e Miguel Camarasa, entre outros.<ref>{{Cita web|título=Antiguos miembros del equipo|url=https://temat.es/about/editorialTeam/former|páxina-web=temat.es|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref> == Notas == [[Categoría:Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]] fl47nxi7499w5id2jrow6zbpe813o8s 7108814 7108529 2025-06-27T21:26:11Z MAGHOI 15490 engado a [[Categoría:Revistas científicas de España]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108814 wikitext text/x-wiki {{Revista|publicador=[[Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]]}} '''TEMat''' é unha revista científica que publica traballos de estudantes de matemáticas, patrocinada pola [[Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]]. É a primeira revista nacional que busca publicar traballos de estudantes de divulgación. Desde 2019, colabora coa [[Real Sociedade Matemática Española]].<ref>{{Cita web|título=Revista TEMat – Real Sociedad Matemática Española|url=https://www.rsme.es/publicaciones/revista-temat/|páxina-web=www.rsme.es|data-acceso=2025-06-27}}</ref> == Acerca == TEMat busca publicar traballos de divulgación sobre matemáticas, escritos principalmente por estudantes. As condicións son que non abarquen temas xa tratados nos cursos de matemáticas de grao e que estean escritos de xeito que os estudantes de matemáticas poidan ler os artigos. A revista persegue dous obxectivos principais: proporcionar aos estudantes de matemáticas a oportunidade de publicar os seus primeiros artigos e ofrecer aos seus lectores información sobre diferentes aspectos do vasto mundo das matemáticas. O público obxectivo son principalmente estudantes universitarios novos, pero tamén está aberta a todos os estudantes de matemáticas e a calquera persoa interesada nas matemáticas.<ref>{{Cita web|título=Nace TEMat, la primera revista electrónica de divulgación de trabajos de estudiantes de matemáticas|url=https://cfis.upc.edu/es/noticias/nace-temat-la-primera-revista-electronica-de-divulgacion-de-trabajos-de-estudiantes-de-matematicas|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> Entre os antigos editores están [[Ander Lamaisón]], [[Juan Miguel Ribera Puchades|Juan Miguel Ribera]] [[Juan Miguel Ribera Puchades|Puchades]] e Miguel Camarasa, entre outros.<ref>{{Cita web|título=Antiguos miembros del equipo|url=https://temat.es/about/editorialTeam/former|páxina-web=temat.es|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref> == Notas == [[Categoría:Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]] [[Categoría:Revistas científicas de España]] hd92fo52ej9aodv6kku87pk7i9k0zcm 7108815 7108814 2025-06-27T21:27:33Z MAGHOI 15490 7108815 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Revista|publicador=[[Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]]}} '''TEMat''' é unha revista científica que publica traballos de estudantes de matemáticas, patrocinada pola [[Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]]. É a primeira revista nacional que busca publicar traballos de estudantes de divulgación. Desde 2019, colabora coa [[Real Sociedade Matemática Española]].<ref>{{Cita web|título=Revista TEMat – Real Sociedad Matemática Española|url=https://www.rsme.es/publicaciones/revista-temat/|páxina-web=www.rsme.es|data-acceso=2025-06-27}}</ref> == Acerca == TEMat busca publicar traballos de divulgación sobre matemáticas, escritos principalmente por estudantes. As condicións son que non abarquen temas xa tratados nos cursos de matemáticas de grao e que estean escritos de xeito que os estudantes de matemáticas poidan ler os artigos. A revista persegue dous obxectivos principais: proporcionar aos estudantes de matemáticas a oportunidade de publicar os seus primeiros artigos e ofrecer aos seus lectores información sobre diferentes aspectos do vasto mundo das matemáticas. O público obxectivo son principalmente estudantes universitarios novos, pero tamén está aberta a todos os estudantes de matemáticas e a calquera persoa interesada nas matemáticas.<ref>{{Cita web|título=Nace TEMat, la primera revista electrónica de divulgación de trabajos de estudiantes de matemáticas|url=https://cfis.upc.edu/es/noticias/nace-temat-la-primera-revista-electronica-de-divulgacion-de-trabajos-de-estudiantes-de-matematicas|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> Entre os antigos editores están [[Ander Lamaisón]], [[Juan Miguel Ribera Puchades|Juan Miguel Ribera]] [[Juan Miguel Ribera Puchades|Puchades]] e Miguel Camarasa, entre outros.<ref>{{Cita web|título=Antiguos miembros del equipo|url=https://temat.es/about/editorialTeam/former|páxina-web=temat.es|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref> == Notas == {{Listaref}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]] [[Categoría:Revistas científicas de España]] is3z48bvzeszga4f5s2e3h4y8nbkqd0 7108816 7108815 2025-06-27T21:28:07Z MAGHOI 15490 7108816 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Revista|publicador=[[Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]]}} '''TEMat''' é unha revista científica que publica traballos de estudantes de matemáticas, patrocinada pola [[Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]]. É a primeira revista nacional que busca publicar traballos de estudantes de divulgación. Desde 2019, colabora coa [[Real Sociedade Matemática Española]].<ref>{{Cita web|título=Revista TEMat – Real Sociedad Matemática Española|url=https://www.rsme.es/publicaciones/revista-temat/|páxina-web=www.rsme.es|data-acceso=2025-06-27}}</ref> == Características == TEMat busca publicar traballos de divulgación sobre matemáticas, escritos principalmente por estudantes. As condicións son que non abarquen temas xa tratados nos cursos de matemáticas de grao e que estean escritos de xeito que os estudantes de matemáticas poidan ler os artigos. A revista persegue dous obxectivos principais: proporcionar aos estudantes de matemáticas a oportunidade de publicar os seus primeiros artigos e ofrecer aos seus lectores información sobre diferentes aspectos do vasto mundo das matemáticas. O público obxectivo son principalmente estudantes universitarios novos, pero tamén está aberta a todos os estudantes de matemáticas e a calquera persoa interesada nas matemáticas.<ref>{{Cita web|título=Nace TEMat, la primera revista electrónica de divulgación de trabajos de estudiantes de matemáticas|url=https://cfis.upc.edu/es/noticias/nace-temat-la-primera-revista-electronica-de-divulgacion-de-trabajos-de-estudiantes-de-matematicas|páxina-web=CFIS|data-acceso=2025-06-27|lingua=es}}</ref> Entre os antigos editores están [[Ander Lamaisón]], [[Juan Miguel Ribera Puchades|Juan Miguel Ribera]] [[Juan Miguel Ribera Puchades|Puchades]] e Miguel Camarasa, entre outros.<ref>{{Cita web|título=Antiguos miembros del equipo|url=https://temat.es/about/editorialTeam/former|páxina-web=temat.es|data-acceso=2025-06-27|lingua=es-ES}}</ref> == Notas == {{Listaref}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Asociación Nacional de Estudantes de Matemáticas]] [[Categoría:Revistas científicas de España]] nph5i2hg1gbil8rkzk6tjxrx15dz70i 1 656325 7108532 2025-06-27T16:55:48Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Visitas}}" 7108532 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} mjrme7egla3w9c3qvxo8kql5gyq949i 1 656326 7108536 2025-06-27T17:00:45Z Breogan2008 23204 Nova páxina: "{{Visitas}}" 7108536 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} mjrme7egla3w9c3qvxo8kql5gyq949i 0 656328 7108562 2025-06-27T17:56:53Z O Breixo 127505 Tradución de parte de [[:en:Europa Universalis V]] 7108562 wikitext text/x-wiki {{Obra}} '''''Europa Universalis V''''' é un [[videoxogo de estratexia]] desenvolvido por [[Paradox Tinto]] e publicado por [[Paradox Interactive]]. É a secuela do xogo de 2013 [[Europa Universalis IV]]. O xogo foi anunciado oficialmente o [[8 de maio]] de [[2025]]. == Desenvolvemento == ''Europa Universalis V'' está a ser desenvolvido por [[Paradox Tinto]]. Durante o desenvolvemento, o proxecto coñecíase como ''Project Caesar''<ref name=":0">{{Cita novas|título=The next grand strategy game from Paradox is Europa Universalis 5|url=https://www.rockpapershotgun.com/the-next-grand-strategy-game-from-paradox-is-europa-universalis-5|xornal=Rock, Paper, Shotgun|data=2025-05-08|data-acceso=2025-06-27|lingua=en|nome=Brendan|apelidos=Caldwell}}</ref> e comezou a desenvolverse en [[2020]].<ref name=":1">{{Cita novas|título=Paradox says where we're going, we don't need no marketing plan as it just shows off and chats about the unannounced Europa Universalis 5|url=https://www.pcgamer.com/games/strategy/paradox-says-where-were-going-we-dont-need-no-marketing-plan-as-it-just-shows-off-and-chats-about-the-unannounced-europa-universalis-5/|xornal=pcgamer|data=2024-03-14|data-acceso=2025-06-27|lingua=en}}</ref><ref>{{Cita web|título=Paradox Could Be About to Reveal Europa Universalis V . TechRaptor|url=https://techraptor.net/gaming/news/paradox-europa-universalis-v-project-caesar-maybe|páxina-web=techraptor.net|data=2025-05-02|data-acceso=2025-06-27|lingua=en|nome=Joseph|apelidos=Allen}}</ref> A principios de [[2024]],<ref>{{Cita web|título=Client Challenge|url=https://forum.paradoxplaza.com/forum/developer-diary/tinto-talks-1-february-28th-2024.1625360/|páxina-web=forum.paradoxplaza.com|data-acceso=2025-06-27}}</ref> Paradox Tinto comezou a publicar discretamente entradas nos foros chamadas "Tinto Talks", que mostraban varios aspectos do ''Project Caesar''.<ref name=":1" /> Estas incluían mecánicas centradas na xestión da economía do xogo, o seu mapa e a representación dos diferentes países e características diplomáticas.<ref>{{Cita novas|título=Grand strategy fans gobsmacked by this outrageously detailed Holy Roman Empire map from the unannounced Europa Universalis 5|url=https://www.pcgamer.com/games/strategy/grand-strategy-fans-gobsmacked-by-this-outrageously-detailed-holy-roman-empire-map-from-the-unannounced-europa-universalis-5/|xornal=PC Gamer|data=2024-07-27|data-acceso=2025-06-27|lingua=en|nome=Jonathan|apelidos=Bolding}}</ref><ref>{{Cita web|título=Europa Universalis 5 hinted by Paradox as it details upcoming strategy game|url=https://www.pcgamesn.com/europa-universalis-5/teased-paradox|páxina-web=PCGamesN|data=2025-02-18|data-acceso=2025-06-27|lingua=en-US}}</ref> O xogo foi anunciado oficialmente o 8 de maio de 2025.<ref name=":0" /> == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Videoxogos de estratexia en tempo real]] [[Categoría:Videoxogos en desenvolvemento]] [[Categoría:Videoxogos multixogador]] 7kn3monbsbrl480w5p2qbqbspgnb5nb 0 656329 7108659 2025-06-27T19:48:18Z Agarcialence 156971 Creada como tradución da páxina "[[:es:Special:Redirect/revision/159990332|Enfermería del trabajo]]" 7108659 wikitext text/x-wiki A '''enfermaría de saúde ocupacional''' é unha [[Enfermaría|práctica de enfermaría]] especializada que proporciona e ofrece programas e servizos de saúde e seguridade a traballadores, poboacións de traballadores e grupos comunitarios. A práctica céntrase na promoción, o mantemento e a restauración da saúde, a prevención de enfermidades e lesións e a protección dos perigos ambientais e relacionados co traballo. As enfermeiras de saúde ocupacional (OHN) teñen como obxectivo combinar o coñecemento da saúde e os negocios para equilibrar contornas de traballo seguros e saudables e un resultado final "saudable". == Funcións laborais == A enfermaría de saúde ocupacional pódese atopar en case todos os centros de atención médica importantes. Especialízase en avaliar e avaliar o "estado de saúde" dos empregados e a súa función para manter o máis alto nivel de benestar da forza laboral. A compoñentes clave da enfermaría de saúde ocupacional inclúen a prevención de enfermidades e lesións no lugar de traballo, a saúde e o benestar, a protección e a educación. As enfermeiras en saúde ocupacional tamén teñen un papel na implementación de proxectos de investigación e a incorporación da práctica baseada na evidencia na práctica clínica. === Estados Unidos === Nos Estados Unidos, a enfermaría de saúde ocupacional tivo os seus inicios en 1888, cando Betty Moulder foi contratada por varias empresas mineiras de carbón en Pensilvania para atender aos traballadores e ás súas familias, debido ás duras condicións laborais. Por este motivo, moitas persoas consideran Pensilvania como o berce desta especialidade enfermeira. Co paso do tempo, a enfermaría de saúde ocupacional evolucionou para facer fronte tanto ás enfermidades infecciosas como aos problemas derivados da escaseza de persoal. Na actualidade, os problemas de saúde dos empregados supoñen un custo de miles de millóns de dólares para as empresas. Por iso, moitas compañías nos Estados Unidos contratan enfermeiras especializadas neste ámbito co obxectivo de reducir as lesións laborais e o absentismo. Estudos demostraron que estas profesionais achegan beneficios económicos significativos ás organizacións. A formación das enfermeiras de saúde ocupacional nos EUA conta co respaldo do Instituto Nacional de Seguridade e Saúde Ocupacional (NIOSH), a través dos seus Centros de Educación e Investigación. == Funcións e responsabilidades == Os roles modernos das enfermeiras de saúde ocupacional son tan diversos como os dos médicos e os educadores. A medida que avanza a profesión, as responsabilidades desta profesión tamén creceron. Algunhas das áreas das que son responsables as enfermeiras de ocupación son: * '''Xestión de casos''': as OHN coordinan e xestionan de forma rutineira a atención dos traballadores enfermos e lesionados. O papel das enfermeiras de saúde ocupacional como administradores de casos aumentou, xa que agora axudan coa coordinación e xestión de lesións e enfermidades relacionadas co traballo e non relacionadas co traballo, o que inclúe saúde grupal, compensación do traballador e a Lei de Licenza Médica Familiar (FMLA), así como [[discapacidade]] a longo prazo. * '''Promoción da saúde e redución de riscos''': as OHN desenvolven programas que promoven o cambio de estilo de vida e os esforzos individuais que reducen o risco de enfermidades e lesións. As OHN tamén axudan a crear contornas que brindan un sentido de equilibrio entre as preocupacións laborais, familiares, persoais, de saúde e psicosociais. As estratexias adicionais para axudar na promoción da saúde para manter aos traballadores saudables e produtivos inclúen vacinas, deixar de fumar, exercicio/condición física, nutrición e control de peso, manexo da tensión, manexo de enfermidades crónicas e uso de servizos médicos. * '''Asesoramento e intervención en situacións de crises''': as enfermeiras de saúde ocupacional (OHN) ofrecen asesoramento aos traballadores para moitos problemas. Brindan asesoramento para desafíos comúns, como problemas e lesións relacionados co traballo. Tamén brindan asesoramento para outros problemas como abuso de sustancias, [[Enfermidade mental|problemas psicolóxicos]], preocupacións pola saúde e o benestar, etc. As OHN tamén poden administrar programas de asistencia aos empregados, facerse cargo das referencias e coordinar o seguimento dos recursos comunitarios. * '''Identificación de perigos no lugar de traballo''': as OHN poden detectar perigos ou perigos potenciais no lugar de traballo. Poden realizar investigacións para monitorear, avaliar e analizar certos elementos perigosos. A realización de investigacións axuda a desenvolver un plan de seguridade e a implementar medidas preventivas e de control, como: exposición a sustancias químicas tóxicas, espazos confinados, cables esfiañados, exposición a materiais infecciosos, condicións extremas de calor/fría e lesións.<ref>American Association of Occupational Health Nurses. (n.d.). What is occupational and environmental health nursing. Retrieved from http://aaohn.org/page/profession-of-occupational-and-environmental-health-nursing {{Wayback|url=http://aaohn.org/page/profession-of-occupational-and-environmental-health-nursing|date=20220104120448}}</ref> == Requisitos == As enfermeiras de saúde ocupacional necesitan unha licenza no estado no que exercen. As enfermeiras adoitan ter unha licenciatura en enfermaría e experiencia en saúde comunitaria, coidados ambulatorios, coidados críticos ou coidados de emerxencia. A maioría das enfermeiras de saúde ocupacional obteñen a súa mestría en saúde pública, práctica avanzada ou negocios para ter unha competencia profesional superior. As enfermeiras en EE. UU. poden obter a certificación en enfermaría de saúde ocupacional a través de ''The American Board for Occupational Health Nurse'', INC. == Futuro da enfermaría en saúde ocupacional == Na actualidade, os lugares de traballo teñen custos de seguros crecentes e casos de compensación laboral, o que crea a necesidade de enfermeiras de saúde ocupacional cualificadas que comprendan o mercado da atención médica. A maioría das cooperacións incorporaron un programa de benestar para axudar a diminuír as lesións e enfermidades relacionadas cos empregados.<ref>{{Cita publicación periódica|url=https://doi.org/10.1093/annweh/wxw011|título=Creating a Future for Occupational Health|apelidos=Peckham|nome=Trevor K.|apelidos2=Baker|nome2=Marissa G.|data=2017-01-01|volume=61|número=1|páxinas=3–15|ISSN=2398-7308|doi=10.1093/annweh/wxw011|apelidos3=Camp|nome3=Janice E.|apelidos4=Kaufman|nome4=Joel D.|apelidos5=Seixas|nome5=Noah S.}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|url=https://doi.org/10.1177/2165079917699641|título=The Future of Occupational Health Nursing in a Changing Health Care System|apelidos=McCauley|nome=Linda|apelidos2=Peterman|nome2=Katherine|data=2017-04-01|volume=65|número=4|páxinas=168–173|lingua=en|ISSN=2165-0799|doi=10.1177/2165079917699641}}</ref> == Referencias == {{Listaref|2}}{{Control de autoridades}} ayjvggpeufl3ejj4o5ytgefadljb394 7108741 7108659 2025-06-27T21:05:53Z MAGHOI 15490 /* Referencias */ 7108741 wikitext text/x-wiki A '''enfermaría de saúde ocupacional''' é unha [[Enfermaría|práctica de enfermaría]] especializada que proporciona e ofrece programas e servizos de saúde e seguridade a traballadores, poboacións de traballadores e grupos comunitarios. A práctica céntrase na promoción, o mantemento e a restauración da saúde, a prevención de enfermidades e lesións e a protección dos perigos ambientais e relacionados co traballo. As enfermeiras de saúde ocupacional (OHN) teñen como obxectivo combinar o coñecemento da saúde e os negocios para equilibrar contornas de traballo seguros e saudables e un resultado final "saudable". == Funcións laborais == A enfermaría de saúde ocupacional pódese atopar en case todos os centros de atención médica importantes. Especialízase en avaliar e avaliar o "estado de saúde" dos empregados e a súa función para manter o máis alto nivel de benestar da forza laboral. A compoñentes clave da enfermaría de saúde ocupacional inclúen a prevención de enfermidades e lesións no lugar de traballo, a saúde e o benestar, a protección e a educación. As enfermeiras en saúde ocupacional tamén teñen un papel na implementación de proxectos de investigación e a incorporación da práctica baseada na evidencia na práctica clínica. === Estados Unidos === Nos Estados Unidos, a enfermaría de saúde ocupacional tivo os seus inicios en 1888, cando Betty Moulder foi contratada por varias empresas mineiras de carbón en Pensilvania para atender aos traballadores e ás súas familias, debido ás duras condicións laborais. Por este motivo, moitas persoas consideran Pensilvania como o berce desta especialidade enfermeira. Co paso do tempo, a enfermaría de saúde ocupacional evolucionou para facer fronte tanto ás enfermidades infecciosas como aos problemas derivados da escaseza de persoal. Na actualidade, os problemas de saúde dos empregados supoñen un custo de miles de millóns de dólares para as empresas. Por iso, moitas compañías nos Estados Unidos contratan enfermeiras especializadas neste ámbito co obxectivo de reducir as lesións laborais e o absentismo. Estudos demostraron que estas profesionais achegan beneficios económicos significativos ás organizacións. A formación das enfermeiras de saúde ocupacional nos EUA conta co respaldo do Instituto Nacional de Seguridade e Saúde Ocupacional (NIOSH), a través dos seus Centros de Educación e Investigación. == Funcións e responsabilidades == Os roles modernos das enfermeiras de saúde ocupacional son tan diversos como os dos médicos e os educadores. A medida que avanza a profesión, as responsabilidades desta profesión tamén creceron. Algunhas das áreas das que son responsables as enfermeiras de ocupación son: * '''Xestión de casos''': as OHN coordinan e xestionan de forma rutineira a atención dos traballadores enfermos e lesionados. O papel das enfermeiras de saúde ocupacional como administradores de casos aumentou, xa que agora axudan coa coordinación e xestión de lesións e enfermidades relacionadas co traballo e non relacionadas co traballo, o que inclúe saúde grupal, compensación do traballador e a Lei de Licenza Médica Familiar (FMLA), así como [[discapacidade]] a longo prazo. * '''Promoción da saúde e redución de riscos''': as OHN desenvolven programas que promoven o cambio de estilo de vida e os esforzos individuais que reducen o risco de enfermidades e lesións. As OHN tamén axudan a crear contornas que brindan un sentido de equilibrio entre as preocupacións laborais, familiares, persoais, de saúde e psicosociais. As estratexias adicionais para axudar na promoción da saúde para manter aos traballadores saudables e produtivos inclúen vacinas, deixar de fumar, exercicio/condición física, nutrición e control de peso, manexo da tensión, manexo de enfermidades crónicas e uso de servizos médicos. * '''Asesoramento e intervención en situacións de crises''': as enfermeiras de saúde ocupacional (OHN) ofrecen asesoramento aos traballadores para moitos problemas. Brindan asesoramento para desafíos comúns, como problemas e lesións relacionados co traballo. Tamén brindan asesoramento para outros problemas como abuso de sustancias, [[Enfermidade mental|problemas psicolóxicos]], preocupacións pola saúde e o benestar, etc. As OHN tamén poden administrar programas de asistencia aos empregados, facerse cargo das referencias e coordinar o seguimento dos recursos comunitarios. * '''Identificación de perigos no lugar de traballo''': as OHN poden detectar perigos ou perigos potenciais no lugar de traballo. Poden realizar investigacións para monitorear, avaliar e analizar certos elementos perigosos. A realización de investigacións axuda a desenvolver un plan de seguridade e a implementar medidas preventivas e de control, como: exposición a sustancias químicas tóxicas, espazos confinados, cables esfiañados, exposición a materiais infecciosos, condicións extremas de calor/fría e lesións.<ref>American Association of Occupational Health Nurses. (n.d.). What is occupational and environmental health nursing. Retrieved from http://aaohn.org/page/profession-of-occupational-and-environmental-health-nursing {{Wayback|url=http://aaohn.org/page/profession-of-occupational-and-environmental-health-nursing|date=20220104120448}}</ref> == Requisitos == As enfermeiras de saúde ocupacional necesitan unha licenza no estado no que exercen. As enfermeiras adoitan ter unha licenciatura en enfermaría e experiencia en saúde comunitaria, coidados ambulatorios, coidados críticos ou coidados de emerxencia. A maioría das enfermeiras de saúde ocupacional obteñen a súa mestría en saúde pública, práctica avanzada ou negocios para ter unha competencia profesional superior. As enfermeiras en EE. UU. poden obter a certificación en enfermaría de saúde ocupacional a través de ''The American Board for Occupational Health Nurse'', INC. == Futuro da enfermaría en saúde ocupacional == Na actualidade, os lugares de traballo teñen custos de seguros crecentes e casos de compensación laboral, o que crea a necesidade de enfermeiras de saúde ocupacional cualificadas que comprendan o mercado da atención médica. A maioría das cooperacións incorporaron un programa de benestar para axudar a diminuír as lesións e enfermidades relacionadas cos empregados.<ref>{{Cita publicación periódica|url=https://doi.org/10.1093/annweh/wxw011|título=Creating a Future for Occupational Health|apelidos=Peckham|nome=Trevor K.|apelidos2=Baker|nome2=Marissa G.|data=2017-01-01|volume=61|número=1|páxinas=3–15|ISSN=2398-7308|doi=10.1093/annweh/wxw011|apelidos3=Camp|nome3=Janice E.|apelidos4=Kaufman|nome4=Joel D.|apelidos5=Seixas|nome5=Noah S.}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|url=https://doi.org/10.1177/2165079917699641|título=The Future of Occupational Health Nursing in a Changing Health Care System|apelidos=McCauley|nome=Linda|apelidos2=Peterman|nome2=Katherine|data=2017-04-01|volume=65|número=4|páxinas=168–173|lingua=en|ISSN=2165-0799|doi=10.1177/2165079917699641}}</ref> == Notas == {{Listaref|2}}{{Control de autoridades}} o1scaea59x0r8emqs6yjieicj3dtvz2 7108762 7108741 2025-06-27T21:13:39Z MAGHOI 15490 7108762 wikitext text/x-wiki A '''enfermaría de saúde ocupacional''' é unha [[Enfermaría|práctica de enfermaría]] especializada que proporciona e ofrece programas e servizos de saúde e seguridade a traballadores, poboacións de traballadores e grupos comunitarios. A práctica céntrase na promoción, o mantemento e a restauración da saúde, a prevención de enfermidades e lesións e a protección dos perigos ambientais e relacionados co traballo. As enfermeiras de saúde ocupacional (OHN) teñen como obxectivo combinar o coñecemento da saúde e os negocios para equilibrar contornas de traballo seguros e saudables e un resultado final "saudable". == Funcións laborais == A enfermaría de saúde ocupacional pódese atopar en case todos os centros de atención médica importantes. Especialízase en avaliar e avaliar o "estado de saúde" dos empregados e a súa función para manter o máis alto nivel de benestar da forza laboral. A compoñentes clave da enfermaría de saúde ocupacional inclúen a prevención de enfermidades e lesións no lugar de traballo, a saúde e o benestar, a protección e a educación. As enfermeiras en saúde ocupacional tamén teñen un papel na implementación de proxectos de investigación e a incorporación da práctica baseada na evidencia na práctica clínica. === Estados Unidos === Nos Estados Unidos, a enfermaría de saúde ocupacional tivo os seus inicios en 1888, cando Betty Moulder foi contratada por varias empresas mineiras de carbón en Pensilvania para atender aos traballadores e ás súas familias, debido ás duras condicións laborais. Por este motivo, moitas persoas consideran Pensilvania como o berce desta especialidade enfermeira. Co paso do tempo, a enfermaría de saúde ocupacional evolucionou para facer fronte tanto ás enfermidades infecciosas como aos problemas derivados da escaseza de persoal. Na actualidade, os problemas de saúde dos empregados supoñen un custo de miles de millóns de dólares para as empresas. Por iso, moitas compañías nos Estados Unidos contratan enfermeiras especializadas neste ámbito co obxectivo de reducir as lesións laborais e o absentismo. Estudos demostraron que estas profesionais achegan beneficios económicos significativos ás organizacións. A formación das enfermeiras de saúde ocupacional nos EUA conta co respaldo do Instituto Nacional de Seguridade e Saúde Ocupacional (NIOSH), a través dos seus Centros de Educación e Investigación. == Funcións e responsabilidades == Os roles modernos das enfermeiras de saúde ocupacional son tan diversos como os dos médicos e os educadores. A medida que avanza a profesión, as responsabilidades desta profesión tamén creceron. Algunhas das áreas das que son responsables as enfermeiras de ocupación son: * '''Xestión de casos''': as OHN coordinan e xestionan de forma rutineira a atención dos traballadores enfermos e lesionados. O papel das enfermeiras de saúde ocupacional como administradores de casos aumentou, xa que agora axudan coa coordinación e xestión de lesións e enfermidades relacionadas co traballo e non relacionadas co traballo, o que inclúe saúde grupal, compensación do traballador e a Lei de Licenza Médica Familiar (FMLA), así como [[discapacidade]] a longo prazo. * '''Promoción da saúde e redución de riscos''': as OHN desenvolven programas que promoven o cambio de estilo de vida e os esforzos individuais que reducen o risco de enfermidades e lesións. As OHN tamén axudan a crear contornas que brindan un sentido de equilibrio entre as preocupacións laborais, familiares, persoais, de saúde e psicosociais. As estratexias adicionais para axudar na promoción da saúde para manter aos traballadores saudables e produtivos inclúen vacinas, deixar de fumar, exercicio/condición física, nutrición e control de peso, manexo da tensión, manexo de enfermidades crónicas e uso de servizos médicos. * '''Asesoramento e intervención en situacións de crises''': as enfermeiras de saúde ocupacional (OHN) ofrecen asesoramento aos traballadores para moitos problemas. Brindan asesoramento para desafíos comúns, como problemas e lesións relacionados co traballo. Tamén brindan asesoramento para outros problemas como abuso de sustancias, [[Enfermidade mental|problemas psicolóxicos]], preocupacións pola saúde e o benestar, etc. As OHN tamén poden administrar programas de asistencia aos empregados, facerse cargo das referencias e coordinar o seguimento dos recursos comunitarios. * '''Identificación de perigos no lugar de traballo''': as OHN poden detectar perigos ou perigos potenciais no lugar de traballo. Poden realizar investigacións para monitorear, avaliar e analizar certos elementos perigosos. A realización de investigacións axuda a desenvolver un plan de seguridade e a implementar medidas preventivas e de control, como: exposición a sustancias químicas tóxicas, espazos confinados, cables esfiañados, exposición a materiais infecciosos, condicións extremas de calor/fría e lesións.<ref>American Association of Occupational Health Nurses. (n.d.). What is occupational and environmental health nursing. Retrieved from http://aaohn.org/page/profession-of-occupational-and-environmental-health-nursing {{Wayback|url=http://aaohn.org/page/profession-of-occupational-and-environmental-health-nursing|date=20220104120448}}</ref> == Requisitos == As enfermeiras de saúde ocupacional necesitan unha licenza no estado no que exercen. As enfermeiras adoitan ter unha licenciatura en enfermaría e experiencia en saúde comunitaria, coidados ambulatorios, coidados críticos ou coidados de emerxencia. A maioría das enfermeiras de saúde ocupacional obteñen a súa mestría en saúde pública, práctica avanzada ou negocios para ter unha competencia profesional superior. As enfermeiras en EE. UU. poden obter a certificación en enfermaría de saúde ocupacional a través de ''The American Board for Occupational Health Nurse'', INC. == Futuro da enfermaría en saúde ocupacional == Na actualidade, os lugares de traballo teñen custos de seguros crecentes e casos de compensación laboral, o que crea a necesidade de enfermeiras de saúde ocupacional cualificadas que comprendan o mercado da atención médica. A maioría das cooperacións incorporaron un programa de benestar para axudar a diminuír as lesións e enfermidades relacionadas cos empregados.<ref>{{Cita publicación periódica|url=https://doi.org/10.1093/annweh/wxw011|título=Creating a Future for Occupational Health|apelidos=Peckham|nome=Trevor K.|apelidos2=Baker|nome2=Marissa G.|data=2017-01-01|volume=61|número=1|páxinas=3–15|ISSN=2398-7308|doi=10.1093/annweh/wxw011|apelidos3=Camp|nome3=Janice E.|apelidos4=Kaufman|nome4=Joel D.|apelidos5=Seixas|nome5=Noah S.}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|url=https://doi.org/10.1177/2165079917699641|título=The Future of Occupational Health Nursing in a Changing Health Care System|apelidos=McCauley|nome=Linda|apelidos2=Peterman|nome2=Katherine|data=2017-04-01|volume=65|número=4|páxinas=168–173|lingua=en|ISSN=2165-0799|doi=10.1177/2165079917699641}}</ref> == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Dereito laboral]] b8jp0ae2loye8q5hkepvm6huo2nem5w 7108771 7108762 2025-06-27T21:17:15Z MAGHOI 15490 7108771 wikitext text/x-wiki A '''enfermaría de saúde ocupacional''' é unha [[Enfermaría|práctica de enfermaría]] especializada que proporciona e ofrece programas e servizos de saúde e seguridade a traballadores, poboacións de traballadores e grupos comunitarios. A práctica céntrase na promoción, o mantemento e a restauración da saúde, a prevención de enfermidades e lesións e a protección dos perigos ambientais e relacionados co traballo. As enfermeiras de saúde ocupacional (OHN) teñen como obxectivo combinar o coñecemento da saúde e os negocios para equilibrar contornas de traballo seguros e saudables e un resultado final "saudable". == Funcións laborais == A enfermaría de saúde ocupacional pódese atopar en case todos os centros de atención médica importantes. Especialízase en avaliar e avaliar o "estado de saúde" dos empregados e a súa función para manter o máis alto nivel de benestar da forza laboral. A compoñentes clave da [[enfermaría de saúde ocupacional]] inclúen a prevención de enfermidades e lesións no lugar de traballo, a saúde e o benestar, a protección e a educación. As enfermeiras en saúde ocupacional tamén teñen un papel na implementación de proxectos de investigación e a incorporación da práctica baseada na evidencia na práctica clínica. === Estados Unidos === Nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], a enfermaría de saúde ocupacional tivo os seus inicios en [[1888]], cando [[Betty Moulder]] foi contratada por varias empresas mineiras de [[carbón]] en [[Pensilvania]] para atender aos traballadores e ás súas familias, debido ás duras condicións laborais. Por este motivo, moitas persoas consideran Pensilvania como o berce desta especialidade enfermeira. Co paso do tempo, a enfermaría de saúde ocupacional evolucionou para facer fronte tanto ás enfermidades infecciosas como aos problemas derivados da escaseza de persoal. Na actualidade, os problemas de saúde dos empregados supoñen un custo de miles de millóns de dólares para as empresas. Por iso, moitas compañías nos Estados Unidos contratan enfermeiras especializadas neste ámbito co obxectivo de reducir as lesións laborais e o absentismo. Estudos demostraron que estas profesionais achegan beneficios económicos significativos ás organizacións. A formación das enfermeiras de saúde ocupacional nos EUA conta co respaldo do Instituto Nacional de Seguridade e Saúde Ocupacional (NIOSH), a través dos seus Centros de Educación e Investigación. == Funcións e responsabilidades == Os roles modernos das enfermeiras de saúde ocupacional son tan diversos como os dos médicos e os educadores. A medida que avanza a profesión, as responsabilidades desta profesión tamén creceron. Algunhas das áreas das que son responsables as enfermeiras de ocupación son: * '''Xestión de casos''': as OHN coordinan e xestionan de forma rutineira a atención dos traballadores enfermos e lesionados. O papel das enfermeiras de saúde ocupacional como administradores de casos aumentou, xa que agora axudan coa coordinación e xestión de lesións e enfermidades relacionadas co traballo e non relacionadas co traballo, o que inclúe saúde grupal, compensación do traballador e a Lei de Licenza Médica Familiar (FMLA), así como [[discapacidade]] a longo prazo. * '''Promoción da saúde e redución de riscos''': as OHN desenvolven programas que promoven o cambio de estilo de vida e os esforzos individuais que reducen o risco de enfermidades e lesións. As OHN tamén axudan a crear contornas que brindan un sentido de equilibrio entre as preocupacións laborais, familiares, persoais, de saúde e psicosociais. As estratexias adicionais para axudar na promoción da saúde para manter aos traballadores saudables e produtivos inclúen vacinas, deixar de fumar, exercicio/condición física, nutrición e control de peso, manexo da tensión, manexo de enfermidades crónicas e uso de servizos médicos. * '''Asesoramento e intervención en situacións de crises''': as enfermeiras de saúde ocupacional (OHN) ofrecen asesoramento aos traballadores para moitos problemas. Brindan asesoramento para desafíos comúns, como problemas e lesións relacionados co traballo. Tamén brindan asesoramento para outros problemas como abuso de sustancias, [[Enfermidade mental|problemas psicolóxicos]], preocupacións pola saúde e o benestar, etc. As OHN tamén poden administrar programas de asistencia aos empregados, facerse cargo das referencias e coordinar o seguimento dos recursos comunitarios. * '''Identificación de perigos no lugar de traballo''': as OHN poden detectar perigos ou perigos potenciais no lugar de traballo. Poden realizar investigacións para monitorear, avaliar e analizar certos elementos perigosos. A realización de investigacións axuda a desenvolver un plan de seguridade e a implementar medidas preventivas e de control, como: exposición a sustancias químicas tóxicas, espazos confinados, cables esfiañados, exposición a materiais infecciosos, condicións extremas de calor/fría e lesións.<ref>American Association of Occupational Health Nurses. (n.d.). What is occupational and environmental health nursing. Retrieved from http://aaohn.org/page/profession-of-occupational-and-environmental-health-nursing {{Wayback|url=http://aaohn.org/page/profession-of-occupational-and-environmental-health-nursing|date=20220104120448}}</ref> == Requisitos == As enfermeiras de saúde ocupacional necesitan unha licenza no estado no que exercen. As enfermeiras adoitan ter unha licenciatura en enfermaría e experiencia en saúde comunitaria, coidados ambulatorios, coidados críticos ou coidados de emerxencia. A maioría das enfermeiras de saúde ocupacional obteñen a súa mestría en saúde pública, práctica avanzada ou negocios para ter unha competencia profesional superior. As enfermeiras en EE. UU. poden obter a certificación en enfermaría de saúde ocupacional a través de ''The American Board for Occupational Health Nurse'', INC. == Futuro da enfermaría en saúde ocupacional == Na actualidade, os lugares de traballo teñen custos de seguros crecentes e casos de compensación laboral, o que crea a necesidade de enfermeiras de saúde ocupacional cualificadas que comprendan o mercado da atención médica. A maioría das cooperacións incorporaron un programa de benestar para axudar a diminuír as lesións e enfermidades relacionadas cos empregados.<ref>{{Cita publicación periódica|url=https://doi.org/10.1093/annweh/wxw011|título=Creating a Future for Occupational Health|apelidos=Peckham|nome=Trevor K.|apelidos2=Baker|nome2=Marissa G.|data=2017-01-01|volume=61|número=1|páxinas=3–15|ISSN=2398-7308|doi=10.1093/annweh/wxw011|apelidos3=Camp|nome3=Janice E.|apelidos4=Kaufman|nome4=Joel D.|apelidos5=Seixas|nome5=Noah S.}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|url=https://doi.org/10.1177/2165079917699641|título=The Future of Occupational Health Nursing in a Changing Health Care System|apelidos=McCauley|nome=Linda|apelidos2=Peterman|nome2=Katherine|data=2017-04-01|volume=65|número=4|páxinas=168–173|lingua=en|ISSN=2165-0799|doi=10.1177/2165079917699641}}</ref> == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Dereito laboral]] 5fc7mekmp9vc1lzh769gcptwkvsch5q 7108776 7108771 2025-06-27T21:17:42Z MAGHOI 15490 engado a [[Categoría:Seguridade]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108776 wikitext text/x-wiki A '''enfermaría de saúde ocupacional''' é unha [[Enfermaría|práctica de enfermaría]] especializada que proporciona e ofrece programas e servizos de saúde e seguridade a traballadores, poboacións de traballadores e grupos comunitarios. A práctica céntrase na promoción, o mantemento e a restauración da saúde, a prevención de enfermidades e lesións e a protección dos perigos ambientais e relacionados co traballo. As enfermeiras de saúde ocupacional (OHN) teñen como obxectivo combinar o coñecemento da saúde e os negocios para equilibrar contornas de traballo seguros e saudables e un resultado final "saudable". == Funcións laborais == A enfermaría de saúde ocupacional pódese atopar en case todos os centros de atención médica importantes. Especialízase en avaliar e avaliar o "estado de saúde" dos empregados e a súa función para manter o máis alto nivel de benestar da forza laboral. A compoñentes clave da [[enfermaría de saúde ocupacional]] inclúen a prevención de enfermidades e lesións no lugar de traballo, a saúde e o benestar, a protección e a educación. As enfermeiras en saúde ocupacional tamén teñen un papel na implementación de proxectos de investigación e a incorporación da práctica baseada na evidencia na práctica clínica. === Estados Unidos === Nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], a enfermaría de saúde ocupacional tivo os seus inicios en [[1888]], cando [[Betty Moulder]] foi contratada por varias empresas mineiras de [[carbón]] en [[Pensilvania]] para atender aos traballadores e ás súas familias, debido ás duras condicións laborais. Por este motivo, moitas persoas consideran Pensilvania como o berce desta especialidade enfermeira. Co paso do tempo, a enfermaría de saúde ocupacional evolucionou para facer fronte tanto ás enfermidades infecciosas como aos problemas derivados da escaseza de persoal. Na actualidade, os problemas de saúde dos empregados supoñen un custo de miles de millóns de dólares para as empresas. Por iso, moitas compañías nos Estados Unidos contratan enfermeiras especializadas neste ámbito co obxectivo de reducir as lesións laborais e o absentismo. Estudos demostraron que estas profesionais achegan beneficios económicos significativos ás organizacións. A formación das enfermeiras de saúde ocupacional nos EUA conta co respaldo do Instituto Nacional de Seguridade e Saúde Ocupacional (NIOSH), a través dos seus Centros de Educación e Investigación. == Funcións e responsabilidades == Os roles modernos das enfermeiras de saúde ocupacional son tan diversos como os dos médicos e os educadores. A medida que avanza a profesión, as responsabilidades desta profesión tamén creceron. Algunhas das áreas das que son responsables as enfermeiras de ocupación son: * '''Xestión de casos''': as OHN coordinan e xestionan de forma rutineira a atención dos traballadores enfermos e lesionados. O papel das enfermeiras de saúde ocupacional como administradores de casos aumentou, xa que agora axudan coa coordinación e xestión de lesións e enfermidades relacionadas co traballo e non relacionadas co traballo, o que inclúe saúde grupal, compensación do traballador e a Lei de Licenza Médica Familiar (FMLA), así como [[discapacidade]] a longo prazo. * '''Promoción da saúde e redución de riscos''': as OHN desenvolven programas que promoven o cambio de estilo de vida e os esforzos individuais que reducen o risco de enfermidades e lesións. As OHN tamén axudan a crear contornas que brindan un sentido de equilibrio entre as preocupacións laborais, familiares, persoais, de saúde e psicosociais. As estratexias adicionais para axudar na promoción da saúde para manter aos traballadores saudables e produtivos inclúen vacinas, deixar de fumar, exercicio/condición física, nutrición e control de peso, manexo da tensión, manexo de enfermidades crónicas e uso de servizos médicos. * '''Asesoramento e intervención en situacións de crises''': as enfermeiras de saúde ocupacional (OHN) ofrecen asesoramento aos traballadores para moitos problemas. Brindan asesoramento para desafíos comúns, como problemas e lesións relacionados co traballo. Tamén brindan asesoramento para outros problemas como abuso de sustancias, [[Enfermidade mental|problemas psicolóxicos]], preocupacións pola saúde e o benestar, etc. As OHN tamén poden administrar programas de asistencia aos empregados, facerse cargo das referencias e coordinar o seguimento dos recursos comunitarios. * '''Identificación de perigos no lugar de traballo''': as OHN poden detectar perigos ou perigos potenciais no lugar de traballo. Poden realizar investigacións para monitorear, avaliar e analizar certos elementos perigosos. A realización de investigacións axuda a desenvolver un plan de seguridade e a implementar medidas preventivas e de control, como: exposición a sustancias químicas tóxicas, espazos confinados, cables esfiañados, exposición a materiais infecciosos, condicións extremas de calor/fría e lesións.<ref>American Association of Occupational Health Nurses. (n.d.). What is occupational and environmental health nursing. Retrieved from http://aaohn.org/page/profession-of-occupational-and-environmental-health-nursing {{Wayback|url=http://aaohn.org/page/profession-of-occupational-and-environmental-health-nursing|date=20220104120448}}</ref> == Requisitos == As enfermeiras de saúde ocupacional necesitan unha licenza no estado no que exercen. As enfermeiras adoitan ter unha licenciatura en enfermaría e experiencia en saúde comunitaria, coidados ambulatorios, coidados críticos ou coidados de emerxencia. A maioría das enfermeiras de saúde ocupacional obteñen a súa mestría en saúde pública, práctica avanzada ou negocios para ter unha competencia profesional superior. As enfermeiras en EE. UU. poden obter a certificación en enfermaría de saúde ocupacional a través de ''The American Board for Occupational Health Nurse'', INC. == Futuro da enfermaría en saúde ocupacional == Na actualidade, os lugares de traballo teñen custos de seguros crecentes e casos de compensación laboral, o que crea a necesidade de enfermeiras de saúde ocupacional cualificadas que comprendan o mercado da atención médica. A maioría das cooperacións incorporaron un programa de benestar para axudar a diminuír as lesións e enfermidades relacionadas cos empregados.<ref>{{Cita publicación periódica|url=https://doi.org/10.1093/annweh/wxw011|título=Creating a Future for Occupational Health|apelidos=Peckham|nome=Trevor K.|apelidos2=Baker|nome2=Marissa G.|data=2017-01-01|volume=61|número=1|páxinas=3–15|ISSN=2398-7308|doi=10.1093/annweh/wxw011|apelidos3=Camp|nome3=Janice E.|apelidos4=Kaufman|nome4=Joel D.|apelidos5=Seixas|nome5=Noah S.}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|url=https://doi.org/10.1177/2165079917699641|título=The Future of Occupational Health Nursing in a Changing Health Care System|apelidos=McCauley|nome=Linda|apelidos2=Peterman|nome2=Katherine|data=2017-04-01|volume=65|número=4|páxinas=168–173|lingua=en|ISSN=2165-0799|doi=10.1177/2165079917699641}}</ref> == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Dereito laboral]] [[Categoría:Seguridade]] dr7kd2zubbspdye4j873rfueify2kg4 7108780 7108776 2025-06-27T21:18:18Z MAGHOI 15490 elimino a [[Categoría:Seguridade]]; engado a [[Categoría:Seguridade e saúde no traballo]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108780 wikitext text/x-wiki A '''enfermaría de saúde ocupacional''' é unha [[Enfermaría|práctica de enfermaría]] especializada que proporciona e ofrece programas e servizos de saúde e seguridade a traballadores, poboacións de traballadores e grupos comunitarios. A práctica céntrase na promoción, o mantemento e a restauración da saúde, a prevención de enfermidades e lesións e a protección dos perigos ambientais e relacionados co traballo. As enfermeiras de saúde ocupacional (OHN) teñen como obxectivo combinar o coñecemento da saúde e os negocios para equilibrar contornas de traballo seguros e saudables e un resultado final "saudable". == Funcións laborais == A enfermaría de saúde ocupacional pódese atopar en case todos os centros de atención médica importantes. Especialízase en avaliar e avaliar o "estado de saúde" dos empregados e a súa función para manter o máis alto nivel de benestar da forza laboral. A compoñentes clave da [[enfermaría de saúde ocupacional]] inclúen a prevención de enfermidades e lesións no lugar de traballo, a saúde e o benestar, a protección e a educación. As enfermeiras en saúde ocupacional tamén teñen un papel na implementación de proxectos de investigación e a incorporación da práctica baseada na evidencia na práctica clínica. === Estados Unidos === Nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], a enfermaría de saúde ocupacional tivo os seus inicios en [[1888]], cando [[Betty Moulder]] foi contratada por varias empresas mineiras de [[carbón]] en [[Pensilvania]] para atender aos traballadores e ás súas familias, debido ás duras condicións laborais. Por este motivo, moitas persoas consideran Pensilvania como o berce desta especialidade enfermeira. Co paso do tempo, a enfermaría de saúde ocupacional evolucionou para facer fronte tanto ás enfermidades infecciosas como aos problemas derivados da escaseza de persoal. Na actualidade, os problemas de saúde dos empregados supoñen un custo de miles de millóns de dólares para as empresas. Por iso, moitas compañías nos Estados Unidos contratan enfermeiras especializadas neste ámbito co obxectivo de reducir as lesións laborais e o absentismo. Estudos demostraron que estas profesionais achegan beneficios económicos significativos ás organizacións. A formación das enfermeiras de saúde ocupacional nos EUA conta co respaldo do Instituto Nacional de Seguridade e Saúde Ocupacional (NIOSH), a través dos seus Centros de Educación e Investigación. == Funcións e responsabilidades == Os roles modernos das enfermeiras de saúde ocupacional son tan diversos como os dos médicos e os educadores. A medida que avanza a profesión, as responsabilidades desta profesión tamén creceron. Algunhas das áreas das que son responsables as enfermeiras de ocupación son: * '''Xestión de casos''': as OHN coordinan e xestionan de forma rutineira a atención dos traballadores enfermos e lesionados. O papel das enfermeiras de saúde ocupacional como administradores de casos aumentou, xa que agora axudan coa coordinación e xestión de lesións e enfermidades relacionadas co traballo e non relacionadas co traballo, o que inclúe saúde grupal, compensación do traballador e a Lei de Licenza Médica Familiar (FMLA), así como [[discapacidade]] a longo prazo. * '''Promoción da saúde e redución de riscos''': as OHN desenvolven programas que promoven o cambio de estilo de vida e os esforzos individuais que reducen o risco de enfermidades e lesións. As OHN tamén axudan a crear contornas que brindan un sentido de equilibrio entre as preocupacións laborais, familiares, persoais, de saúde e psicosociais. As estratexias adicionais para axudar na promoción da saúde para manter aos traballadores saudables e produtivos inclúen vacinas, deixar de fumar, exercicio/condición física, nutrición e control de peso, manexo da tensión, manexo de enfermidades crónicas e uso de servizos médicos. * '''Asesoramento e intervención en situacións de crises''': as enfermeiras de saúde ocupacional (OHN) ofrecen asesoramento aos traballadores para moitos problemas. Brindan asesoramento para desafíos comúns, como problemas e lesións relacionados co traballo. Tamén brindan asesoramento para outros problemas como abuso de sustancias, [[Enfermidade mental|problemas psicolóxicos]], preocupacións pola saúde e o benestar, etc. As OHN tamén poden administrar programas de asistencia aos empregados, facerse cargo das referencias e coordinar o seguimento dos recursos comunitarios. * '''Identificación de perigos no lugar de traballo''': as OHN poden detectar perigos ou perigos potenciais no lugar de traballo. Poden realizar investigacións para monitorear, avaliar e analizar certos elementos perigosos. A realización de investigacións axuda a desenvolver un plan de seguridade e a implementar medidas preventivas e de control, como: exposición a sustancias químicas tóxicas, espazos confinados, cables esfiañados, exposición a materiais infecciosos, condicións extremas de calor/fría e lesións.<ref>American Association of Occupational Health Nurses. (n.d.). What is occupational and environmental health nursing. Retrieved from http://aaohn.org/page/profession-of-occupational-and-environmental-health-nursing {{Wayback|url=http://aaohn.org/page/profession-of-occupational-and-environmental-health-nursing|date=20220104120448}}</ref> == Requisitos == As enfermeiras de saúde ocupacional necesitan unha licenza no estado no que exercen. As enfermeiras adoitan ter unha licenciatura en enfermaría e experiencia en saúde comunitaria, coidados ambulatorios, coidados críticos ou coidados de emerxencia. A maioría das enfermeiras de saúde ocupacional obteñen a súa mestría en saúde pública, práctica avanzada ou negocios para ter unha competencia profesional superior. As enfermeiras en EE. UU. poden obter a certificación en enfermaría de saúde ocupacional a través de ''The American Board for Occupational Health Nurse'', INC. == Futuro da enfermaría en saúde ocupacional == Na actualidade, os lugares de traballo teñen custos de seguros crecentes e casos de compensación laboral, o que crea a necesidade de enfermeiras de saúde ocupacional cualificadas que comprendan o mercado da atención médica. A maioría das cooperacións incorporaron un programa de benestar para axudar a diminuír as lesións e enfermidades relacionadas cos empregados.<ref>{{Cita publicación periódica|url=https://doi.org/10.1093/annweh/wxw011|título=Creating a Future for Occupational Health|apelidos=Peckham|nome=Trevor K.|apelidos2=Baker|nome2=Marissa G.|data=2017-01-01|volume=61|número=1|páxinas=3–15|ISSN=2398-7308|doi=10.1093/annweh/wxw011|apelidos3=Camp|nome3=Janice E.|apelidos4=Kaufman|nome4=Joel D.|apelidos5=Seixas|nome5=Noah S.}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|url=https://doi.org/10.1177/2165079917699641|título=The Future of Occupational Health Nursing in a Changing Health Care System|apelidos=McCauley|nome=Linda|apelidos2=Peterman|nome2=Katherine|data=2017-04-01|volume=65|número=4|páxinas=168–173|lingua=en|ISSN=2165-0799|doi=10.1177/2165079917699641}}</ref> == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Dereito laboral]] [[Categoría:Seguridade e saúde no traballo]] 950dj6qjiv8xddbv2pp4plu6tkh8jv0 0 656330 7108683 2025-06-27T20:25:54Z Breogan2008 23204 Creada como tradución da páxina "[[:en:Special:Redirect/revision/1289510801|Kahi Debe Sandesh]]" 7108683 wikitext text/x-wiki '''''Kahi Debe Sandesh''''' é un filme indio de 1965 escrito, dirixido e producido por Manu Nayak. [[Categoría:Filmes de 1965]] jmacbtjcf8ahydbeo8wascgyz6bdgex 7108684 7108683 2025-06-27T20:26:09Z Breogan2008 23204 7108684 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Kahi Debe Sandesh''''' é un filme indio de 1965 escrito, dirixido e producido por Manu Nayak. [[Categoría:Filmes de 1965]] mu2pjfd10vvvpa4wq7kmdchotmataav 7108686 7108684 2025-06-27T20:26:48Z Breogan2008 23204 7108686 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Kahi Debe Sandesh''''' é un filme [[India|indio]] de [[1965]] escrito, dirixido e producido por Manu Nayak. [[Categoría:Filmes de 1965]] bfabd8v5k9mznpr9whj82u6mtzlvwxd 7108687 7108686 2025-06-27T20:27:21Z Breogan2008 23204 7108687 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Kahi Debe Sandesh''''' é un filme [[India|indio]] de [[1965]] escrito, dirixido e producido por Manu Nayak. {{Barra portal|Cine|India}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1965]] [[Categoría:Filmes en lingua chhattisgarhi]] [[Categoría:Filmes da India]] f8vjosqqrt54hyci3lel1urv5leumwl 7108690 7108687 2025-06-27T20:30:20Z Breogan2008 23204 7108690 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Kahi Debe Sandesh''''' é un filme [[India|indio]] de [[1965]] escrito, dirixido e producido por Manu Nayak. == Personaxes == * Kan Mohan como Nayandas * Uma Rajoo como Rupa * Surekha Parkar como Geeta {{Barra portal|Cine|India}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1965]] [[Categoría:Filmes en lingua chhattisgarhi]] [[Categoría:Filmes da India]] gq8o0bquwap7cyr4fzur8580orx9g0x 7108692 7108690 2025-06-27T20:31:36Z Breogan2008 23204 7108692 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Kahi Debe Sandesh''''' é un filme [[India|indio]] de [[1965]] escrito, dirixido e producido por Manu Nayak.<ref>{{Cite web|url=https://www.patrika.com/raipur-news/chhattisgarhi-comedy-shiv-kumar-deepak-5672179/|title=पहली छत्तीसगढ़ी फिल्म के डायरेक्टर मनु नायक को इस कलाकार ने किया था चैलेंज|website=Patrika News|date=21 de xaneiro de 2020 |access-date=27 de xullo de 2020|archive-date=21 de xaneiro de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200121224358/https://www.patrika.com/raipur-news/chhattisgarhi-comedy-shiv-kumar-deepak-5672179/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://kosalkatha.com/manu-nayak-kahi-debe-sandesh/|title=इन्होंने तब छत्तीसगढ़ी फ़िल्म बन दी जब छत्तीसगढ़ ही नही बना था, कथा मनु नायक की।|first=Shubham|last=Thawait|date=24 de xaneiro de 2018|access-date=27 de xullo de 2020|archive-date=2 de outubro de 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211002084739/https://kosalkatha.com/manu-nayak-kahi-debe-sandesh/|url-morta=si}}</ref> == Personaxes == * Kan Mohan como Nayandas * Uma Rajoo como Rupa * Surekha Parkar como Geeta == Notas == {{Listaref}} {{Barra portal|Cine|India}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1965]] [[Categoría:Filmes en lingua chhattisgarhi]] [[Categoría:Filmes da India]] rnjny2opc7hhngair88rbyp6k4xcyhe 7108693 7108692 2025-06-27T20:31:48Z Breogan2008 23204 7108693 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Kahi Debe Sandesh''''' é un filme [[India|indio]] de [[1965]] escrito, dirixido e producido por Manu Nayak.<ref>{{Cite web|url=https://www.patrika.com/raipur-news/chhattisgarhi-comedy-shiv-kumar-deepak-5672179/|title=पहली छत्तीसगढ़ी फिल्म के डायरेक्टर मनु नायक को इस कलाकार ने किया था चैलेंज|website=Patrika News|date=21 de xaneiro de 2020 |access-date=27 de xullo de 2020|archive-date=21 de xaneiro de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200121224358/https://www.patrika.com/raipur-news/chhattisgarhi-comedy-shiv-kumar-deepak-5672179/|urlmorta=non}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://kosalkatha.com/manu-nayak-kahi-debe-sandesh/|title=इन्होंने तब छत्तीसगढ़ी फ़िल्म बन दी जब छत्तीसगढ़ ही नही बना था, कथा मनु नायक की।|first=Shubham|last=Thawait|date=24 de xaneiro de 2018|access-date=27 de xullo de 2020|archive-date=2 de outubro de 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211002084739/https://kosalkatha.com/manu-nayak-kahi-debe-sandesh/|url-morta=si}}</ref> == Personaxes == * Kan Mohan como Nayandas * Uma Rajoo como Rupa * Surekha Parkar como Geeta == Notas == {{Listaref}} {{Barra portal|Cine|India}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1965]] [[Categoría:Filmes en lingua chhattisgarhi]] [[Categoría:Filmes da India]] 247hfnkbie32iquqiqntmjz7ays9d8f 7108697 7108693 2025-06-27T20:32:57Z Breogan2008 23204 7108697 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Kahi Debe Sandesh''''' é un filme [[India|indio]] de [[1965]] escrito, dirixido e producido por Manu Nayak.<ref>{{Cite web|url=https://www.patrika.com/raipur-news/chhattisgarhi-comedy-shiv-kumar-deepak-5672179/|title=पहली छत्तीसगढ़ी फिल्म के डायरेक्टर मनु नायक को इस कलाकार ने किया था चैलेंज|website=Patrika News|date=21 de xaneiro de 2020 |access-date=27 de xullo de 2020|archive-date=21 de xaneiro de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200121224358/https://www.patrika.com/raipur-news/chhattisgarhi-comedy-shiv-kumar-deepak-5672179/|urlmorta=non}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://kosalkatha.com/manu-nayak-kahi-debe-sandesh/|title=इन्होंने तब छत्तीसगढ़ी फ़िल्म बन दी जब छत्तीसगढ़ ही नही बना था, कथा मनु नायक की।|first=Shubham|last=Thawait|date=24 de xaneiro de 2018|access-date=27 de xullo de 2020|archive-date=2 de outubro de 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211002084739/https://kosalkatha.com/manu-nayak-kahi-debe-sandesh/|url-morta=si}}</ref> Tratando cuestións sociais contemporáneas como a intocabilidade e a discriminación de castas, converteuse no primeiro filme en [[lingua chhattisgarhi]]. == Personaxes == * Kan Mohan como Nayandas * Uma Rajoo como Rupa * Surekha Parkar como Geeta == Notas == {{Listaref}} {{Barra portal|Cine|India}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1965]] [[Categoría:Filmes en lingua chhattisgarhi]] [[Categoría:Filmes da India]] dogaof3hgngoujdspb3dilfjjzxwvl2 7108698 7108697 2025-06-27T20:35:21Z Breogan2008 23204 7108698 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Kahi Debe Sandesh''''' é un filme [[India|indio]] de [[1965]] escrito, dirixido e producido por Manu Nayak.<ref>{{Cite web|url=https://www.patrika.com/raipur-news/chhattisgarhi-comedy-shiv-kumar-deepak-5672179/|title=पहली छत्तीसगढ़ी फिल्म के डायरेक्टर मनु नायक को इस कलाकार ने किया था चैलेंज|website=Patrika News|date=21 de xaneiro de 2020 |access-date=27 de xullo de 2020|archive-date=21 de xaneiro de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200121224358/https://www.patrika.com/raipur-news/chhattisgarhi-comedy-shiv-kumar-deepak-5672179/|urlmorta=non}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://kosalkatha.com/manu-nayak-kahi-debe-sandesh/|title=इन्होंने तब छत्तीसगढ़ी फ़िल्म बन दी जब छत्तीसगढ़ ही नही बना था, कथा मनु नायक की।|first=Shubham|last=Thawait|date=24 de xaneiro de 2018|access-date=27 de xullo de 2020|archive-date=2 de outubro de 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211002084739/https://kosalkatha.com/manu-nayak-kahi-debe-sandesh/|url-morta=si}}</ref> Tratando cuestións sociais contemporáneas como a intocabilidade e a discriminación de castas, converteuse no primeiro filme en [[lingua chhattisgarhi]]. == Personaxes == * Kan Mohan como Nayandas * Uma Rajoo como Rupa * Surekha Parkar como Geeta == Legado == Hoxe en día considérase un clásico e un creador de tendencias, que abriu o camiño para a industria cinematográfica en chhattisgarhi e serviu de exemplo para os filmes rexionais con mensaxes convencionais.<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/hindi/entertainment/2014/10/141027_chhattisgarh_cg_movies_50_years_rd|title=छत्तीसगढ़ी फ़िल्मेंः अब भी पहचान का संकट|first=आलोक प्रकाश पुतुल रायपुर से बीबीसी हिन्दी डॉटकॉम के|last=लिए|website=BBC News हिंदी|date=31 de outubro de 2014 |access-date=8 de agosto de 2020|archive-date=2 de setembro de 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160902131236/http://www.bbc.com/hindi/entertainment/2014/10/141027_chhattisgarh_cg_movies_50_years_rd|urlmorta=non}}</ref> == Notas == {{Listaref}} {{Barra portal|Cine|India}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1965]] [[Categoría:Filmes en lingua chhattisgarhi]] [[Categoría:Filmes da India]] ga29q5zw9zh072qubivxmss9xvmv0gn 7108699 7108698 2025-06-27T20:35:32Z Breogan2008 23204 /* Notas */ 7108699 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Kahi Debe Sandesh''''' é un filme [[India|indio]] de [[1965]] escrito, dirixido e producido por Manu Nayak.<ref>{{Cite web|url=https://www.patrika.com/raipur-news/chhattisgarhi-comedy-shiv-kumar-deepak-5672179/|title=पहली छत्तीसगढ़ी फिल्म के डायरेक्टर मनु नायक को इस कलाकार ने किया था चैलेंज|website=Patrika News|date=21 de xaneiro de 2020 |access-date=27 de xullo de 2020|archive-date=21 de xaneiro de 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200121224358/https://www.patrika.com/raipur-news/chhattisgarhi-comedy-shiv-kumar-deepak-5672179/|urlmorta=non}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://kosalkatha.com/manu-nayak-kahi-debe-sandesh/|title=इन्होंने तब छत्तीसगढ़ी फ़िल्म बन दी जब छत्तीसगढ़ ही नही बना था, कथा मनु नायक की।|first=Shubham|last=Thawait|date=24 de xaneiro de 2018|access-date=27 de xullo de 2020|archive-date=2 de outubro de 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211002084739/https://kosalkatha.com/manu-nayak-kahi-debe-sandesh/|url-morta=si}}</ref> Tratando cuestións sociais contemporáneas como a intocabilidade e a discriminación de castas, converteuse no primeiro filme en [[lingua chhattisgarhi]]. == Personaxes == * Kan Mohan como Nayandas * Uma Rajoo como Rupa * Surekha Parkar como Geeta == Legado == Hoxe en día considérase un clásico e un creador de tendencias, que abriu o camiño para a industria cinematográfica en chhattisgarhi e serviu de exemplo para os filmes rexionais con mensaxes convencionais.<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/hindi/entertainment/2014/10/141027_chhattisgarh_cg_movies_50_years_rd|title=छत्तीसगढ़ी फ़िल्मेंः अब भी पहचान का संकट|first=आलोक प्रकाश पुतुल रायपुर से बीबीसी हिन्दी डॉटकॉम के|last=लिए|website=BBC News हिंदी|date=31 de outubro de 2014 |access-date=8 de agosto de 2020|archive-date=2 de setembro de 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160902131236/http://www.bbc.com/hindi/entertainment/2014/10/141027_chhattisgarh_cg_movies_50_years_rd|urlmorta=non}}</ref> == Notas == {{Listaref|30em}} {{Barra portal|Cine|India}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 1965]] [[Categoría:Filmes en lingua chhattisgarhi]] [[Categoría:Filmes da India]] 6969cjaq4s9wct4jqn1vio90famlk58 14 656331 7108688 2025-06-27T20:28:58Z Breogan2008 23204 Nova páxina: "[[Categoría:Filmes por lingua|Chhattisgarhi]]" 7108688 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Filmes por lingua|Chhattisgarhi]] 8vmllzepp23mounfb84gn9lvitbhnli 1 656332 7108691 2025-06-27T20:30:36Z Breogan2008 23204 Nova páxina: "{{Visitas}}" 7108691 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} mjrme7egla3w9c3qvxo8kql5gyq949i 0 656333 7108712 2025-06-27T20:43:51Z Breogan2008 23204 Creada como tradución da páxina "[[:en:Special:Redirect/revision/1284403271|Ma.Ama]]" 7108712 wikitext text/x-wiki '''''Ma.Ama''''' é un filme indio de 2018 dirixido por Dominic Sangma. Producido por Xu Jianshang, Dominic Sangma e Tojo Xavier, está protagonizado por Philip Sangma, Brilliant Marak e Hailin Sangma. [[Categoría:Filmes de 2018]] 0zg7702vs7xs5irqmm7xyiuwdd0sodb 7108713 7108712 2025-06-27T20:44:46Z Breogan2008 23204 7108713 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Ma.Ama''''' é un filme [[India|indio]] de [[2018]] dirixido por [[Dominic Sangma]]. Producido por Xu Jianshang, Dominic Sangma e Tojo Xavier, está protagonizado por Philip Sangma, Brilliant Marak e Hailin Sangma. [[Categoría:Filmes de 2018]] my2qnhe05752bjkhxs9d5x6jf2o2m78 7108714 7108713 2025-06-27T20:45:00Z Breogan2008 23204 7108714 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Ma.Ama''''' é un filme [[India|indio]] de [[2018]] dirixido por [[Dominic Sangma]]. Producido por Xu Jianshang, Dominic Sangma e Tojo Xavier, está protagonizado por Philip Sangma, Brilliant Marak e Hailin Sangma. [[Categoría:Filmes de 2018]] [[Categoría:Filme en lingua garo]] [[Categoría:Filmes da India]] q75xqzogvyzkdkalm7kycltnwomzz44 7108715 7108714 2025-06-27T20:45:13Z Breogan2008 23204 7108715 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Ma.Ama''''' é un filme [[India|indio]] de [[2018]] dirixido por [[Dominic Sangma]]. Producido por Xu Jianshang, Dominic Sangma e Tojo Xavier, está protagonizado por Philip Sangma, Brilliant Marak e Hailin Sangma. {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2018]] [[Categoría:Filme en lingua garo]] [[Categoría:Filmes da India]] p9hkkiny0oxaz2o9lhuwuz4yhnr4zxq 7108719 7108715 2025-06-27T20:50:26Z Breogan2008 23204 7108719 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Ma.Ama''''' é un filme [[India|indio]] de [[2018]] dirixido por [[Dominic Sangma]].<ref>{{Cite web|url=https://www.cbfcindia.gov.in/main/CBFC_English/Attachments/list_2018_feature_updated.pdf |title=List of feature films certified in 2018|date=20 de maio de 2021|work=[[Central Board of Film Certification]]|language=en|access-date=29 de agosto de 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20210709184350/https://www.cbfcindia.gov.in/main/CBFC_English/Attachments/list_2018_feature_updated.pdf |archive-date=9 de xullo de 2021}}</ref> Producido por Xu Jianshang, Dominic Sangma e Tojo Xavier, está protagonizado por Philip Sangma, Brilliant Marak e Hailin Sangma. == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2018]] [[Categoría:Filme en lingua garo]] [[Categoría:Filmes da India]] pnep99puyp84pzh8g5gir8a40nu1fsr 7108721 7108719 2025-06-27T20:52:31Z Breogan2008 23204 7108721 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Ma.Ama''''' é un filme [[India|indio]] de [[2018]] dirixido por [[Dominic Sangma]].<ref>{{Cite web|url=https://www.cbfcindia.gov.in/main/CBFC_English/Attachments/list_2018_feature_updated.pdf |title=List of feature films certified in 2018|date=20 de maio de 2021|work=[[Central Board of Film Certification]]|language=en|access-date=29 de agosto de 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20210709184350/https://www.cbfcindia.gov.in/main/CBFC_English/Attachments/list_2018_feature_updated.pdf |archive-date=9 de xullo de 2021}}</ref> Producido por Xu Jianshang, Dominic Sangma e Tojo Xavier, está protagonizado por Philip Sangma, Brilliant Marak e Hailin Sangma. Estreouse na Academia de Bombai-Mami en 2018.<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/north-east-india/meghalaya/a-garo-film-from-meghalaya-charts-a-true-story-of-loss-and-longing-5424057/ |title=A Garo film from Meghalaya charts a true story of loss and longing |date=29 de outubro de 2018|work=[[The Indian Express]]|language=en|access-date=29 de agosto de 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20190502051800/https://indianexpress.com/article/north-east-india/meghalaya/a-garo-film-from-meghalaya-charts-a-true-story-of-loss-and-longing-5424057/ |archive-date=2 de maio de 2019}}</ref> A película gañou o Premio Nacional de Cinema á Mellor Longametraxe en Garo na 66ª edición dos Premios Nacionais de Cinema da India.<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/66th-national-film-awards-list-of-winners-1579143-2019-08-09 |title=66th National Film Awards: Full winners list |date=9 de agosto de 2019|work=[[India Today]]|language=en|access-date=29 de agosto de 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230404160153/https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/66th-national-film-awards-list-of-winners-1579143-2019-08-09 |archive-date=4 de abril de 2023}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-reviews/maama-review-1155812/ |title=‘Ma.Ama’: Film Review - Mumbai 2018 |date=29 de outubro de 2018|work=[[The Hollywood Reporter]]|language=en|access-date=29 de agosto de 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230127154811/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-reviews/maama-review-1155812/ |archive-date=27 de xaneiro de 2023}}</ref> == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2018]] [[Categoría:Filme en lingua garo]] [[Categoría:Filmes da India]] 4bnpgros8nrjjc5kpgdthcgjxy4az84 7108722 7108721 2025-06-27T20:53:00Z Breogan2008 23204 7108722 wikitext text/x-wiki {{Título en cursiva}} {{Obra}} '''''Ma.Ama''''' é un filme [[India|indio]] de [[2018]] dirixido por [[Dominic Sangma]].<ref>{{Cite web|url=https://www.cbfcindia.gov.in/main/CBFC_English/Attachments/list_2018_feature_updated.pdf |title=List of feature films certified in 2018|date=20 de maio de 2021|work=[[Central Board of Film Certification]]|language=en|access-date=29 de agosto de 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20210709184350/https://www.cbfcindia.gov.in/main/CBFC_English/Attachments/list_2018_feature_updated.pdf |archive-date=9 de xullo de 2021}}</ref> Producido por Xu Jianshang, Dominic Sangma e Tojo Xavier, está protagonizado por Philip Sangma, Brilliant Marak e Hailin Sangma. Estreouse na Academia de Bombai-Mami en 2018.<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/north-east-india/meghalaya/a-garo-film-from-meghalaya-charts-a-true-story-of-loss-and-longing-5424057/ |title=A Garo film from Meghalaya charts a true story of loss and longing |date=29 de outubro de 2018|work=[[The Indian Express]]|language=en|access-date=29 de agosto de 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20190502051800/https://indianexpress.com/article/north-east-india/meghalaya/a-garo-film-from-meghalaya-charts-a-true-story-of-loss-and-longing-5424057/ |archive-date=2 de maio de 2019}}</ref> A película gañou o Premio Nacional de Cinema á Mellor Longametraxe en Garo na 66ª edición dos Premios Nacionais de Cinema da India.<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/66th-national-film-awards-list-of-winners-1579143-2019-08-09 |title=66th National Film Awards: Full winners list |date=9 de agosto de 2019|work=[[India Today]]|language=en|access-date=29 de agosto de 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230404160153/https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/66th-national-film-awards-list-of-winners-1579143-2019-08-09 |archive-date=4 de abril de 2023}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-reviews/maama-review-1155812/ |title=‘Ma.Ama’: Film Review - Mumbai 2018 |date=29 de outubro de 2018|work=[[The Hollywood Reporter]]|language=en|access-date=29 de agosto de 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230127154811/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-reviews/maama-review-1155812/ |archive-date=27 de xaneiro de 2023}}</ref> == Sinopse == Ma.Ama narra a historia do protagonista de 90 anos que viviu todos os días dos últimos 30 anos á espera de reunirse coa súa morta esposa, Anna. == Notas == {{Listaref}} {{Control de autoridades}} [[Categoría:Filmes de 2018]] [[Categoría:Filme en lingua garo]] [[Categoría:Filmes da India]] qr9lmpl9j2176do5xmxg6x1kcu5wdfk 14 656334 7108716 2025-06-27T20:46:38Z Breogan2008 23204 Nova páxina: "[[Categoría:Filmes por lingua|Garo]]" 7108716 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Filmes por lingua|Garo]] 1bc7al7yxxmsghurdtk5rkwuxzif501 1 656335 7108717 2025-06-27T20:47:17Z Breogan2008 23204 Nova páxina: "{{Visitas}}" 7108717 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} mjrme7egla3w9c3qvxo8kql5gyq949i 1 656336 7108738 2025-06-27T21:05:06Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "{{visitas}}" 7108738 wikitext text/x-wiki {{visitas}} 97jhei27zb8o0x4htch148n0nfymikz 14 656337 7108784 2025-06-27T21:19:10Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "[[Categoría:Dereito laboral]]" 7108784 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Dereito laboral]] iynrg621cxouz70e47xv81rr5nvws2z 1 656338 7108806 2025-06-27T21:24:27Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "{{visitas}}" 7108806 wikitext text/x-wiki {{visitas}} 97jhei27zb8o0x4htch148n0nfymikz 1 656339 7108810 2025-06-27T21:24:57Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "{{visitas}}" 7108810 wikitext text/x-wiki {{visitas}} 97jhei27zb8o0x4htch148n0nfymikz 1 656340 7108905 2025-06-27T22:01:47Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "{{visitas}}" 7108905 wikitext text/x-wiki {{visitas}} 97jhei27zb8o0x4htch148n0nfymikz 1 656341 7108944 2025-06-27T22:16:20Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "{{visitas}}" 7108944 wikitext text/x-wiki {{visitas}} 97jhei27zb8o0x4htch148n0nfymikz 14 656342 7108949 2025-06-27T22:18:59Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "{{AP|Populares}} [[Categoría:Políticos da Antigua Roma por facción]]" 7108949 wikitext text/x-wiki {{AP|Populares}} [[Categoría:Políticos da Antigua Roma por facción]] 89bnov0zpb9flxncvzghcg839cwrjj2 7108985 7108949 2025-06-27T22:39:45Z MAGHOI 15490 7108985 wikitext text/x-wiki {{AP|Populares}} [[Categoría:Políticos da Roma antiga por facción]] c08zp5o3w2k8aszruilznne9lw669uw 14 656343 7108950 2025-06-27T22:19:39Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "[[Categoría:Políticos da Roma antiga| ]]" 7108950 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Políticos da Roma antiga| ]] 11u0p2wpdhx891503zmze4qha0xmuk3 7108983 7108950 2025-06-27T22:37:24Z MAGHOI 15490 MAGHOI moveu a páxina "[[Categoría:Políticos da Antigua Roma por facción]]" a "[[Categoría:Políticos da Roma antiga por facción]]" sen deixar unha redirección: erro no título 7108950 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Políticos da Roma antiga| ]] 11u0p2wpdhx891503zmze4qha0xmuk3 14 656344 7108961 2025-06-27T22:25:58Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "[[Categoría:Personalidades da Roma antiga]]" 7108961 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Personalidades da Roma antiga]] glqj24766kn2cn0fipwjtjpc0fo7fya 1 656345 7108969 2025-06-27T22:31:28Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "{{visitas}}" 7108969 wikitext text/x-wiki {{visitas}} 97jhei27zb8o0x4htch148n0nfymikz 14 656346 7108981 2025-06-27T22:36:33Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "{{AP}} [[Categoría:Políticos da Roma antigua por facción]]" 7108981 wikitext text/x-wiki {{AP}} [[Categoría:Políticos da Roma antigua por facción]] qtve18irih1a8bahdglw4c3dbjb33o6 7108984 7108981 2025-06-27T22:38:03Z MAGHOI 15490 elimino a [[Categoría:Políticos da Roma antigua por facción]]; engado a [[Categoría:Políticos da Roma antiga por facción]] mediante [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 7108984 wikitext text/x-wiki {{AP}} [[Categoría:Políticos da Roma antiga por facción]] n3fv3p62sxecml71durtz4cg5l9b5oa 1 656347 7108996 2025-06-27T22:47:01Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "{{visitas}}" 7108996 wikitext text/x-wiki {{visitas}} 97jhei27zb8o0x4htch148n0nfymikz 0 656348 7109002 2025-06-27T22:48:22Z MAGHOI 15490 Redirixida cara a "[[Quinto Sertorio]]" 7109002 wikitext text/x-wiki #REDIRECCIÓN [[Quinto Sertorio]] jui8z1h87a7dzoxumk0uxyoks4fs87y 1 656349 7109003 2025-06-27T22:48:51Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "{{visitas}}" 7109003 wikitext text/x-wiki {{visitas}} 97jhei27zb8o0x4htch148n0nfymikz 1 656350 7109016 2025-06-27T22:56:57Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "{{visitas}}" 7109016 wikitext text/x-wiki {{visitas}} 97jhei27zb8o0x4htch148n0nfymikz 14 656351 7109047 2025-06-27T23:04:14Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "{{AP}} [[Categoría:Militares da Roma antiga por facción]] [[Categoría:Políticos da Roma antiga por facción]]" 7109047 wikitext text/x-wiki {{AP}} [[Categoría:Militares da Roma antiga por facción]] [[Categoría:Políticos da Roma antiga por facción]] i1fuyloji050srdxlqzr702xh3hkeim 14 656352 7109060 2025-06-27T23:05:30Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "[[Categoría:Militares da Roma antiga| ]]" 7109060 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Militares da Roma antiga| ]] h6th5gmtscydyaqmei3vdf6sbp0pm6v 1 656353 7109068 2025-06-27T23:08:14Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "{{visitas}}" 7109068 wikitext text/x-wiki {{visitas}} 97jhei27zb8o0x4htch148n0nfymikz 14 656354 7109074 2025-06-27T23:09:15Z MAGHOI 15490 Nova páxina: "{{AP}} [[Categoría:Políticos da Roma antiga por facción]] [[Categoría:Militares da Roma antiga por facción]]" 7109074 wikitext text/x-wiki {{AP}} [[Categoría:Políticos da Roma antiga por facción]] [[Categoría:Militares da Roma antiga por facción]] mtf1s8tilbtqoyutifa5vb9xd3v52xv 14 656355 7109225 2025-06-28T08:10:05Z HombreDHojalata 5863 Nova páxina: "{{Categoría por século}} [[Categoría:Revolucións| ]]" 7109225 wikitext text/x-wiki {{Categoría por século}} [[Categoría:Revolucións| ]] 6y9a5aixcsbrct9n0r6lqif6yxfs222 14 656356 7109226 2025-06-28T08:11:42Z HombreDHojalata 5863 Nova páxina: "[[Categoría:Revolucións por século|20]] [[Categoría:Século XX]]" 7109226 wikitext text/x-wiki [[Categoría:Revolucións por século|20]] [[Categoría:Século XX]] rs487l7gfzhsgyfyn813adx7xlcr3wk 7109227 7109226 2025-06-28T08:11:57Z HombreDHojalata 5863 7109227 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Categoría:Revolucións por século|20]] [[Categoría:Século XX]] bsz2j9zo9krs6pf1pe2kat83ewgffhp 14 656357 7109228 2025-06-28T08:12:25Z HombreDHojalata 5863 Nova páxina: "{{Commonscat}} [[Categoría:Revolucións por século|21]] [[Categoría:Século XXI]]" 7109228 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Categoría:Revolucións por século|21]] [[Categoría:Século XXI]] hi35nmfcqa28r2fb90kwko83c4evo3e 14 656358 7109229 2025-06-28T08:12:49Z HombreDHojalata 5863 Nova páxina: "{{Commonscat}} [[Categoría:Revolucións por século|19]] [[Categoría:Século XIX]]" 7109229 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Categoría:Revolucións por século|19]] [[Categoría:Século XIX]] 72vbgx79d0xobtf18o7n544wwux7dco 14 656359 7109230 2025-06-28T08:13:23Z HombreDHojalata 5863 Nova páxina: "{{Commonscat}} [[Categoría:Revolucións por século|18]] [[Categoría:Século XVIII]]" 7109230 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Categoría:Revolucións por século|18]] [[Categoría:Século XVIII]] h3cvew4tzoaorekz6r7t8g7mxecg3vj 0 656360 7109290 2025-06-28T10:02:54Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Acontecemento}} O [[9 de agosto]] de [[2021]], o [[Goberno de España]] anunciou que a LOMLOE promoverá a [[perspectiva de xénero]] e a xestión emocional na materia de [[Matemáticas]].<ref>{{Cita web|título=El Gobierno promoverá la perspectiva de género y la gestión emocional en la asignatura de Matemáticas|url=https://www.elperiodicodearagon.com/espana/2021/08/09/gobierno-promovera-perspectiva-genero-gestion-56087420.html|páxina-web=El Periódico de Aragón|dat..." 7109290 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} O [[9 de agosto]] de [[2021]], o [[Goberno de España]] anunciou que a LOMLOE promoverá a [[perspectiva de xénero]] e a xestión emocional na materia de [[Matemáticas]].<ref>{{Cita web|título=El Gobierno promoverá la perspectiva de género y la gestión emocional en la asignatura de Matemáticas|url=https://www.elperiodicodearagon.com/espana/2021/08/09/gobierno-promovera-perspectiva-genero-gestion-56087420.html|páxina-web=El Periódico de Aragón|data=2021-08-09|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|apelidos=EFE}}</ref> == Contidos == Introdución do “sentido socioemocional” na asignatura, para xestionar emocións, ver os erros como oportunidades e combater estereotipos, fomento do coñecemento das mulleres nas matemáticas ao longo da historia desde os primeiros cursos, nas tutorías, orientación libre de estereotipos sexistas para fomentar vocacións matemáticas entre as rapazas. == Reaccións == === A favor === A ministra [[Pilar Alegría]] considerou a medida esencial para incentivar as rapazas cara as disciplinas científicas e tecnolóxicas e evitar perder talento.<ref>{{Cita web|título=Alegría justifica la perspectiva de género en el currículo educativo: "Necesitamos más mujeres en el ámbito científico"|url=https://www.europapress.es/sociedad/educacion-00468/noticia-alegria-justifica-perspectiva-genero-curriculo-educativo-necesitamos-mas-mujeres-ambito-cientifico-20220407104049.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2022-04-07|data-acceso=2025-06-28|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> O presidente [[Pedro Sánchez]] afirmou en 2023 que aprender STEM con perspectiva de xénero é prioritario para que as mulleres traballen en ciencia sen "obstáculos".<ref>{{Cita web|título=Pedro Sánchez dice que hay que enseñar Matemáticas y Tecnología con «perspectiva de género»|url=https://www.abc.es/sociedad/pedro-sanchez-dice-ensenar-matematicas-tecnologia-perspectiva-20230509155808-nt.html|páxina-web=Diario ABC|data=2023-05-09|data-acceso=2025-06-28|lingua=es}}</ref> Iniciativas como Ingenias promoveron o reforzo positivo e propoñen actividades que vinculan as matemáticas a cuestións sociais, ambientais ou médicas, con bo impacto en autoestima de mozas.<ref>{{Cita web|título='Ingenias': matemáticas con perspectiva de género para fomentar su estudio entre las chicas|url=https://www.rtve.es/noticias/20221002/objetivo-igualdad-ingenias-matematicas-perspectiva-genero-fomentar-estudio-chicas/2399388.shtml|páxina-web=RTVE.es|data=2022-10-02|data-acceso=2025-06-28|lingua=es|nome=LUCÍA|apelidos=BLÁZQUEZ}}</ref> === Contra === [[Edmundo Bal]] de [[Cidadáns-Partido da Cidadanía]] criticou o goberno pola idea de incluír o xénero e o significado emocional nas matemáticas nun momento no que as facturas da luz alcanzan máximos históricos: "O día en que os prezos da electricidade estean no seu nivel máis alto da historia, o goberno afirma que impartirá matemáticas con perspectiva de xénero nas escolas".<ref>{{Cita web|título=Matemáticas socioemocionales: La oposición estalla contra la "perspectiva de género" del PSOE|url=https://okdiario.com/espana/oposicion-estalla-contra-gobierno-extender-perspectiva-genero-matematicas-chusma-totalitaria-7644239|páxina-web=okdiario.com|data=2021-08-09|data-acceso=2025-06-28|lingua=es}}</ref> En maio de 2022, a [[Presidente da Comunidade de Madrid|presidenta da Comunidade de Madrid]], [[Isabel Díaz Ayuso]], respondeu á ministra de Igualdade, Irene Montero, dicindo que a única regra que lle importa "é a regra de tres, a que queren eliminar das matemáticas de xénero".<ref>{{Cita web|título=Ayuso contesta a Montero que la única regla que le importa "es la de tres, la que quieren quitar de las matemáticas"|url=https://www.europapress.es/madrid/noticia-ayuso-contesta-montero-unica-regla-le-importa-tres-quieren-quitar-matematicas-20220514133847.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2022-05-14|data-acceso=2025-06-28|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> O presidente de [[Vox]], [[Santiago Abascal]], cualificou o goberno de "mafia totalitaria" e dixo sobre as matemáticas sensibles ao xénero: "¡Quitade as mans de enriba dos nosos fillos, mafia totalitaria!".<ref>{{Cita web|título=Abascal responde a la propuesta del Gobierno sobre las Matemáticas con 'perspectiva de género': '¡Apartad vuestras manos de nuestros hijos!'|url=https://gaceta.es/actualidad/abascal-responde-a-la-propuesta-del-gobierno-sobre-las-matematicas-con-perspectiva-de-genero-apartad-vuestras-manos-de-nuestros-hijos-20210809-1735/|páxina-web=LA GACETA|data=2021-08-09|data-acceso=2025-06-28|lingua=es|apelidos=LGI}}</ref> [[Fernando Sánchez Dragó]] dixo: "Novo currículo na educación primaria: matemáticas con perspectiva de xénero. Tal e como soa. Os idiotas, os parvos e os memes están de sorte. Xa non saben ler. Pronto non saberán sumar, restar, multiplicar nin dividir".<ref>{{Cita web|url=https://x.com/F_Sanchez_Drago/status/1424586353560506372|páxina-web=X|título=Nuevo plan de estudios en la educación primaria: matemáticas con perspectiva de género. Como suena. Los memos, las memas y les memes están de enhorabuena. Ya no saben leer. Pronto no sabrán sumar ni restar ni multiplicar ni dividir|data-acceso=2025-06-28|apelidos=Sánchez Dragó|nome=Fernando}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Matemáticas]] [[Categoría:2021 en España]] ryzjzt6n0jox8wav09z8p6zcjjl33tv 7109292 7109290 2025-06-28T10:04:07Z Galton1892 156153 /* Contidos */ 7109292 wikitext text/x-wiki {{Acontecemento}} O [[9 de agosto]] de [[2021]], o [[Goberno de España]] anunciou que a LOMLOE promoverá a [[perspectiva de xénero]] e a xestión emocional na materia de [[Matemáticas]].<ref>{{Cita web|título=El Gobierno promoverá la perspectiva de género y la gestión emocional en la asignatura de Matemáticas|url=https://www.elperiodicodearagon.com/espana/2021/08/09/gobierno-promovera-perspectiva-genero-gestion-56087420.html|páxina-web=El Periódico de Aragón|data=2021-08-09|data-acceso=2025-06-27|lingua=es|apelidos=EFE}}</ref> == Contidos == Introdución do "sentido socioemocional" na asignatura, para xestionar emocións, ver os erros como oportunidades e combater estereotipos, fomento do coñecemento das mulleres nas matemáticas ao longo da historia desde os primeiros cursos, nas tutorías, orientación libre de estereotipos sexistas para fomentar vocacións matemáticas entre as rapazas. == Reaccións == === A favor === A ministra [[Pilar Alegría]] considerou a medida esencial para incentivar as rapazas cara as disciplinas científicas e tecnolóxicas e evitar perder talento.<ref>{{Cita web|título=Alegría justifica la perspectiva de género en el currículo educativo: "Necesitamos más mujeres en el ámbito científico"|url=https://www.europapress.es/sociedad/educacion-00468/noticia-alegria-justifica-perspectiva-genero-curriculo-educativo-necesitamos-mas-mujeres-ambito-cientifico-20220407104049.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2022-04-07|data-acceso=2025-06-28|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> O presidente [[Pedro Sánchez]] afirmou en 2023 que aprender STEM con perspectiva de xénero é prioritario para que as mulleres traballen en ciencia sen "obstáculos".<ref>{{Cita web|título=Pedro Sánchez dice que hay que enseñar Matemáticas y Tecnología con «perspectiva de género»|url=https://www.abc.es/sociedad/pedro-sanchez-dice-ensenar-matematicas-tecnologia-perspectiva-20230509155808-nt.html|páxina-web=Diario ABC|data=2023-05-09|data-acceso=2025-06-28|lingua=es}}</ref> Iniciativas como Ingenias promoveron o reforzo positivo e propoñen actividades que vinculan as matemáticas a cuestións sociais, ambientais ou médicas, con bo impacto en autoestima de mozas.<ref>{{Cita web|título='Ingenias': matemáticas con perspectiva de género para fomentar su estudio entre las chicas|url=https://www.rtve.es/noticias/20221002/objetivo-igualdad-ingenias-matematicas-perspectiva-genero-fomentar-estudio-chicas/2399388.shtml|páxina-web=RTVE.es|data=2022-10-02|data-acceso=2025-06-28|lingua=es|nome=LUCÍA|apelidos=BLÁZQUEZ}}</ref> === Contra === [[Edmundo Bal]] de [[Cidadáns-Partido da Cidadanía]] criticou o goberno pola idea de incluír o xénero e o significado emocional nas matemáticas nun momento no que as facturas da luz alcanzan máximos históricos: "O día en que os prezos da electricidade estean no seu nivel máis alto da historia, o goberno afirma que impartirá matemáticas con perspectiva de xénero nas escolas".<ref>{{Cita web|título=Matemáticas socioemocionales: La oposición estalla contra la "perspectiva de género" del PSOE|url=https://okdiario.com/espana/oposicion-estalla-contra-gobierno-extender-perspectiva-genero-matematicas-chusma-totalitaria-7644239|páxina-web=okdiario.com|data=2021-08-09|data-acceso=2025-06-28|lingua=es}}</ref> En maio de 2022, a [[Presidente da Comunidade de Madrid|presidenta da Comunidade de Madrid]], [[Isabel Díaz Ayuso]], respondeu á ministra de Igualdade, Irene Montero, dicindo que a única regra que lle importa "é a regra de tres, a que queren eliminar das matemáticas de xénero".<ref>{{Cita web|título=Ayuso contesta a Montero que la única regla que le importa "es la de tres, la que quieren quitar de las matemáticas"|url=https://www.europapress.es/madrid/noticia-ayuso-contesta-montero-unica-regla-le-importa-tres-quieren-quitar-matematicas-20220514133847.html|páxina-web=www.europapress.es|data=2022-05-14|data-acceso=2025-06-28|nome=Europa|apelidos=Press}}</ref> O presidente de [[Vox]], [[Santiago Abascal]], cualificou o goberno de "mafia totalitaria" e dixo sobre as matemáticas sensibles ao xénero: "¡Quitade as mans de enriba dos nosos fillos, mafia totalitaria!".<ref>{{Cita web|título=Abascal responde a la propuesta del Gobierno sobre las Matemáticas con 'perspectiva de género': '¡Apartad vuestras manos de nuestros hijos!'|url=https://gaceta.es/actualidad/abascal-responde-a-la-propuesta-del-gobierno-sobre-las-matematicas-con-perspectiva-de-genero-apartad-vuestras-manos-de-nuestros-hijos-20210809-1735/|páxina-web=LA GACETA|data=2021-08-09|data-acceso=2025-06-28|lingua=es|apelidos=LGI}}</ref> [[Fernando Sánchez Dragó]] dixo: "Novo currículo na educación primaria: matemáticas con perspectiva de xénero. Tal e como soa. Os idiotas, os parvos e os memes están de sorte. Xa non saben ler. Pronto non saberán sumar, restar, multiplicar nin dividir".<ref>{{Cita web|url=https://x.com/F_Sanchez_Drago/status/1424586353560506372|páxina-web=X|título=Nuevo plan de estudios en la educación primaria: matemáticas con perspectiva de género. Como suena. Los memos, las memas y les memes están de enhorabuena. Ya no saben leer. Pronto no sabrán sumar ni restar ni multiplicar ni dividir|data-acceso=2025-06-28|apelidos=Sánchez Dragó|nome=Fernando}}</ref> == Notas == {{listaref|30em}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Matemáticas]] [[Categoría:2021 en España]] 7bksrm5dprpckzgh5aknp769dx526fi 1 656361 7109291 2025-06-28T10:03:17Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Visitas}}" 7109291 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} mjrme7egla3w9c3qvxo8kql5gyq949i 0 656362 7109294 2025-06-28T10:12:18Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Biografía|nome=}} '''Onofre Monzó del Olmo''' é profesor de matemáticas e presidente da Sociedade de Educación Matemática da Comunidade Valenciana. Expresidente da [[Federación Española de Sociedades de Profesores de Matemáticas]] desde 2013,<ref>{{Cita web|título=Onofre Monzó, presidente de la Federación Española de Sociedades de Profesores de Matemáticas|url=https://www.uv.es/uvweb/universidad/es/listado-noticias/onofre-monzo-presidente-federacion-espanol..." 7109294 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}} '''Onofre Monzó del Olmo''' é profesor de matemáticas e presidente da Sociedade de Educación Matemática da Comunidade Valenciana. Expresidente da [[Federación Española de Sociedades de Profesores de Matemáticas]] desde 2013,<ref>{{Cita web|título=Onofre Monzó, presidente de la Federación Española de Sociedades de Profesores de Matemáticas|url=https://www.uv.es/uvweb/universidad/es/listado-noticias/onofre-monzo-presidente-federacion-espanola-sociedades-profesores-matematicas-1285846070123/Noticia.html?id=1285888387850|páxina-web=www.uv.es|data-acceso=2025-06-28}}</ref> realizou un importante traballo na educación matemática en España. [[Julio Rodríguez Taboada]] sucedeuno en 2022. == Biografía == Estudou Matemáticas na [[Universidade de Valencia]], especializándose no Departamento de Didáctica da Matemática, onde traballou como profesor asociado. No curso 2018-2019, incorporouse ao CPFPA de Torrent procedente do Instituto Veles e Vents de Torrent. Anteriormente traballou no Institut Sixto Marco de Elxe de 1987 a 1988 e no Institut La Sènia de Paiporta, onde foi director de 2001 a 2002 e de 2004 a 2005. Desde 2006, é presidente da Sociedade de Educación Matemática Al-Khwarizmi da Comunidade Valenciana. De 2008 a 2012, xunto con Tomàs Queralt, editou a revista Suma, Revista sobre Enseñanza y Aprendizaje de las Matemáticas. == Notas == <references /> {{Control de autoridades}} [[Categoría:Federación Española de Sociedades de Profesores de Matemáticas]] mr9m8uimu8w7bml7zx3umaw4bog7wu2 7109295 7109294 2025-06-28T10:12:27Z Galton1892 156153 7109295 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}}'''Onofre Monzó del Olmo''' é profesor de matemáticas e presidente da Sociedade de Educación Matemática da Comunidade Valenciana. Expresidente da [[Federación Española de Sociedades de Profesores de Matemáticas]] desde 2013,<ref>{{Cita web|título=Onofre Monzó, presidente de la Federación Española de Sociedades de Profesores de Matemáticas|url=https://www.uv.es/uvweb/universidad/es/listado-noticias/onofre-monzo-presidente-federacion-espanola-sociedades-profesores-matematicas-1285846070123/Noticia.html?id=1285888387850|páxina-web=www.uv.es|data-acceso=2025-06-28}}</ref> realizou un importante traballo na educación matemática en España. [[Julio Rodríguez Taboada]] sucedeuno en 2022. == Biografía == Estudou Matemáticas na [[Universidade de Valencia]], especializándose no Departamento de Didáctica da Matemática, onde traballou como profesor asociado. No curso 2018-2019, incorporouse ao CPFPA de Torrent procedente do Instituto Veles e Vents de Torrent. Anteriormente traballou no Institut Sixto Marco de Elxe de 1987 a 1988 e no Institut La Sènia de Paiporta, onde foi director de 2001 a 2002 e de 2004 a 2005. Desde 2006, é presidente da Sociedade de Educación Matemática Al-Khwarizmi da Comunidade Valenciana. De 2008 a 2012, xunto con Tomàs Queralt, editou a revista Suma, Revista sobre Enseñanza y Aprendizaje de las Matemáticas. == Notas == <references /> {{Control de autoridades}} [[Categoría:Federación Española de Sociedades de Profesores de Matemáticas]] 8vo92yp2396ajnnle69q5ragbwtu2cj 1 656363 7109296 2025-06-28T10:13:06Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Visitas}} {{BPV}}" 7109296 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} {{BPV}} 3c6kbrdo7rrskx3eyzdxcz8oyhklco9 0 656364 7109297 2025-06-28T10:15:11Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Biografía|nome=}} '''Francisco Marcellán Español''', nado en [[Zaragoza]] o [[1951]], é un matemático español e expresidente da [[Real Sociedade Matemática Española]] de 2015 a 2022.<ref>{{Cita web|título=Marcellán, Francisco - Fundación Gadea Ciencia|url=https://gadeaciencia.org/team-members/marcellan-francisco/|páxina-web=gadeaciencia.org|data-acceso=2025-06-28|lingua=es}}</ref> == Biografía == É profesor de Matemática Aplicada na Universidade Carlos III..." 7109297 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}} '''Francisco Marcellán Español''', nado en [[Zaragoza]] o [[1951]], é un matemático español e expresidente da [[Real Sociedade Matemática Española]] de 2015 a 2022.<ref>{{Cita web|título=Marcellán, Francisco - Fundación Gadea Ciencia|url=https://gadeaciencia.org/team-members/marcellan-francisco/|páxina-web=gadeaciencia.org|data-acceso=2025-06-28|lingua=es}}</ref> == Biografía == É profesor de Matemática Aplicada na Universidade Carlos III de Madrid desde 1991. Durante a súa presidencia, presentouse o Libro Branco das Matemáticas. == Notas == [[Categoría:Nados en 1951]] [[Categoría:Nados en Zaragoza]] [[Categoría:Matemáticos de España]] 06sj2uh3ltgtjhlmfs461rxcpftn2xc 7109298 7109297 2025-06-28T10:15:28Z Galton1892 156153 /* Notas */ 7109298 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}} '''Francisco Marcellán Español''', nado en [[Zaragoza]] o [[1951]], é un matemático español e expresidente da [[Real Sociedade Matemática Española]] de 2015 a 2022.<ref>{{Cita web|título=Marcellán, Francisco - Fundación Gadea Ciencia|url=https://gadeaciencia.org/team-members/marcellan-francisco/|páxina-web=gadeaciencia.org|data-acceso=2025-06-28|lingua=es}}</ref> == Biografía == É profesor de Matemática Aplicada na Universidade Carlos III de Madrid desde 1991. Durante a súa presidencia, presentouse o Libro Branco das Matemáticas. == Notas == {{listaref|30em}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Nados en 1951]] [[Categoría:Nados en Zaragoza]] [[Categoría:Matemáticos de España]] 6bunkta2j9sr4nherbkaualrx5kz0au 7109299 7109298 2025-06-28T10:15:36Z Galton1892 156153 7109299 wikitext text/x-wiki {{Biografía|nome=}}'''Francisco Marcellán Español''', nado en [[Zaragoza]] o [[1951]], é un matemático español e expresidente da [[Real Sociedade Matemática Española]] de 2015 a 2022.<ref>{{Cita web|título=Marcellán, Francisco - Fundación Gadea Ciencia|url=https://gadeaciencia.org/team-members/marcellan-francisco/|páxina-web=gadeaciencia.org|data-acceso=2025-06-28|lingua=es}}</ref> == Biografía == É profesor de Matemática Aplicada na Universidade Carlos III de Madrid desde 1991. Durante a súa presidencia, presentouse o Libro Branco das Matemáticas. == Notas == {{listaref|30em}} {{control de autoridades}} [[Categoría:Nados en 1951]] [[Categoría:Nados en Zaragoza]] [[Categoría:Matemáticos de España]] 19bpbem0nwodkdoeh3khq24fymb26y8 1 656365 7109300 2025-06-28T10:15:52Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Visitas}} {{BPV}}" 7109300 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} {{BPV}} 3c6kbrdo7rrskx3eyzdxcz8oyhklco9 1 656366 7109305 2025-06-28T10:24:19Z Galton1892 156153 Nova páxina: "{{Visitas}}" 7109305 wikitext text/x-wiki {{Visitas}} mjrme7egla3w9c3qvxo8kql5gyq949i 14 656367 7109310 2025-06-28T10:47:23Z HombreDHojalata 5863 Nova páxina: "{{Commonscat}} [[Categoría:Revolucións por século|17]] [[Categoría:Século XVII]]" 7109310 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Categoría:Revolucións por século|17]] [[Categoría:Século XVII]] r5no5x3b1kgt8q17hsj8530kap6ixa6 14 656368 7109324 2025-06-28T11:02:03Z HombreDHojalata 5863 Nova páxina: "{{Aviso|Para máis información sobre as ligazóns mortas e como tratalas, véxase [[Wikipedia:Ligazóns mortas]]}} {{Categoría oculta}} {{TOC categoría}} {{Páxina aleatoria en categoría}} [[Categoría:Wikipedia:Artigos con ligazóns externas rotas|2025 04]]" 7109324 wikitext text/x-wiki {{Aviso|Para máis información sobre as ligazóns mortas e como tratalas, véxase [[Wikipedia:Ligazóns mortas]]}} {{Categoría oculta}} {{TOC categoría}} {{Páxina aleatoria en categoría}} [[Categoría:Wikipedia:Artigos con ligazóns externas rotas|2025 04]] 2rmu037jbnw8gw5aybb9u3ugh8q385b